📜

ਨਮੋ ਤਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਅਰਹਤੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ

ਖੁਦ੍ਦਕਨਿਕਾਯੇ

ਥੇਰਗਾਥਾ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ

(ਦੁਤਿਯੋ ਭਾਗੋ)

੪. ਚਤੁਕ੍ਕਨਿਪਾਤੋ

੧. ਨਾਗਸਮਾਲਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

ਅਲਙ੍ਕਤਾਤਿਆਦਿਕਾ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਨਾਗਸਮਾਲਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਗਾਥਾ. ਕਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ? ਅਯਮ੍ਪਿ ਪਦੁਮੁਤ੍ਤਰਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਕਾਲੇ ਕੁਲਗੇਹੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਵਿਞ੍ਞੁਤਂ ਪਤ੍ਤੋ ਗਿਮ੍ਹਸਮਯੇ ਸੂਰਿਯਾਤਪਸਨ੍ਤਤ੍ਤਾਯ ਭੂਮਿਯਾ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਂ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਪਸਨ੍ਨਮਾਨਸੋ ਛਤ੍ਤਂ ਅਦਾਸਿ. ਸੋ ਤੇਨ ਪੁਞ੍ਞਕਮ੍ਮੇਨ ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ ਸਂਸਰਨ੍ਤੋ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਬੁਦ੍ਧੁਪ੍ਪਾਦੇ ਸਕ੍ਯਰਾਜਕੁਲੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਨਾਗਸਮਾਲੋਤਿ ਲਦ੍ਧਨਾਮੋ ਵਯਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਞਾਤਿਸਮਾਗਮੇ ਪਟਿਲਦ੍ਧਸਦ੍ਧੋ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਕਿਞ੍ਚਿ ਕਾਲਂ ਭਗਵਤੋ ਉਪਟ੍ਠਾਕੋ ਅਹੋਸਿ. ਸੋ ਏਕਦਿਵਸਂ ਨਗਰਂ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਪਵਿਟ੍ਠੋ ਅਲਙ੍ਕਤਪਟਿਯਤ੍ਤਂ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਨਚ੍ਚਕਿਂ ਮਹਾਪਥੇ ਤੂਰਿਯੇਸੁ ਵਜ੍ਜਨ੍ਤੇਸੁ ਨਚ੍ਚਨ੍ਤਿਂ ਦਿਸ੍ਵਾ, ‘‘ਅਯਂ ਚਿਤ੍ਤਕਿਰਿਯਵਾਯੋਧਾਤੁਵਿਪ੍ਫਾਰਵਸੇਨ ਕਰਜਕਾਯਸ੍ਸ ਤਥਾ ਤਥਾ ਪਰਿਵਤ੍ਤਿ, ਅਹੋ ਅਨਿਚ੍ਚਾ ਸਙ੍ਖਾਰਾ’’ਤਿ ਖਯਵਯਂ ਪਟ੍ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਵਿਪਸ੍ਸਨਂ ਉਸ੍ਸੁਕ੍ਕਾਪੇਤ੍ਵਾ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ਅਪਦਾਨੇ (ਅਪ. ਥੇਰ ੨.੪੬.੩੭-੪੮) –

‘‘ਅਙ੍ਗਾਰਜਾਤਾ ਪਥਵੀ, ਕੁਕ੍ਕੁਲ਼ਾਨੁਗਤਾ ਮਹੀ;

ਪਦੁਮੁਤ੍ਤਰੋ ਭਗਵਾ, ਅਬ੍ਭੋਕਾਸਮ੍ਹਿ ਚਙ੍ਕਮਿ.

‘‘ਪਣ੍ਡਰਂ ਛਤ੍ਤਮਾਦਾਯ, ਅਦ੍ਧਾਨਂ ਪਟਿਪਜ੍ਜਹਂ;

ਤਤ੍ਥ ਦਿਸ੍ਵਾਨ ਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਂ, ਵਿਤ੍ਤਿ ਮੇ ਉਪਪਜ੍ਜਥ.

‘‘ਮਰੀਚਿਯੋਤ੍ਥਟਾ ਭੂਮਿ, ਅਙ੍ਗਾਰਾਵ ਮਹੀ ਅਯਂ;

ਉਪਹਨ੍ਤਿ ਮਹਾਵਾਤਾ, ਸਰੀਰਸ੍ਸਾਸੁਖੇਪਨਾ.

‘‘ਸੀਤਂ ਉਣ੍ਹਂ ਵਿਹਨਨ੍ਤਂ, ਵਾਤਾਤਪਨਿਵਾਰਣਂ;

ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹ ਇਮਂ ਛਤ੍ਤਂ, ਫਸ੍ਸਯਿਸ੍ਸਾਮਿ ਨਿਬ੍ਬੁਤਿਂ.

‘‘ਅਨੁਕਮ੍ਪਕੋ ਕਾਰੁਣਿਕੋ, ਪਦੁਮੁਤ੍ਤਰੋ ਮਹਾਯਸੋ;

ਮਮ ਸਙ੍ਕਪ੍ਪਮਞ੍ਞਾਯ, ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਿ ਤਦਾ ਜਿਨੋ.

‘‘ਤਿਂਸਕਪ੍ਪਾਨਿ ਦੇਵਿਨ੍ਦੋ, ਦੇਵਰਜ੍ਜਮਕਾਰਯਿਂ;

ਸਤਾਨਂ ਪਞ੍ਚਕ੍ਖਤ੍ਤੁਞ੍ਚ, ਚਕ੍ਕਵਤ੍ਤੀ ਅਹੋਸਹਂ.

‘‘ਪਦੇਸਰਜ੍ਜਂ ਵਿਪੁਲਂ, ਗਣਨਾਤੋ ਅਸਙ੍ਖਿਯਂ;

ਅਨੁਭੋਮਿ ਸਕਂ ਕਮ੍ਮਂ, ਪੁਬ੍ਬੇ ਸੁਕਤਮਤ੍ਤਨੋ.

‘‘ਅਯਂ ਮੇ ਪਚ੍ਛਿਮਾ ਜਾਤਿ, ਚਰਿਮੋ ਵਤ੍ਤਤੇ ਭਵੋ;

ਅਜ੍ਜਾਪਿ ਸੇਤਚ੍ਛਤ੍ਤਂ ਮੇ, ਸਬ੍ਬਕਾਲਂ ਧਰੀਯਤਿ.

‘‘ਸਤਸਹਸ੍ਸਿਤੋ ਕਪ੍ਪੇ, ਯਂ ਛਤ੍ਤਮਦਦਿਂ ਤਦਾ;

ਦੁਗ੍ਗਤਿਂ ਨਾਭਿਜਾਨਾਮਿ, ਛਤ੍ਤਦਾਨਸ੍ਸਿਦਂ ਫਲਂ.

‘‘ਕਿਲੇਸਾ ਝਾਪਿਤਾ ਮਯ੍ਹਂ…ਪੇ… ਕਤਂ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਾਸਨ’’ਨ੍ਤਿ.

ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਨ ਪਤ੍ਵਾ –

੨੬੭.

‘‘ਅਲਙ੍ਕਤਾ ਸੁਵਸਨਾ, ਮਾਲਿਨੀ ਚਨ੍ਦਨੁਸ੍ਸਦਾ;

ਮਜ੍ਝੇ ਮਹਾਪਥੇ ਨਾਰੀ, ਤੂਰਿਯੇ ਨਚ੍ਚਤਿ ਨਟ੍ਟਕੀ.

੨੬੮.

‘‘ਪਿਣ੍ਡਿਕਾਯ ਪਵਿਟ੍ਠੋਹਂ, ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਨਂ ਉਦਿਕ੍ਖਿਸਂ;

ਅਲਙ੍ਕਤਂ ਸੁਵਸਨਂ, ਮਚ੍ਚੁਪਾਸਂਵ ਓਡ੍ਡਿਤਂ.

੨੬੯.

‘‘ਤਤੋ ਮੇ ਮਨਸੀਕਾਰੋ, ਯੋਨਿਸੋ ਉਦਪਜ੍ਜਥ;

ਆਦੀਨਵੋ ਪਾਤੁਰਹੁ, ਨਿਬ੍ਬਿਦਾ ਸਮਤਿਟ੍ਠਥ.

੨੭੦.

‘‘ਤਤੋ ਚਿਤ੍ਤਂ ਵਿਮੁਚ੍ਚਿ ਮੇ, ਪਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਸੁਧਮ੍ਮਤਂ;

ਤਿਸ੍ਸੋ ਵਿਜ੍ਜਾ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤਾ, ਕਤਂ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਾਸਨ’’ਨ੍ਤਿ. –

ਚਤੂਹਿ ਗਾਥਾਹਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਕਿਤ੍ਤਨਮੁਖੇਨ ਅਞ੍ਞਂ ਬ੍ਯਾਕਾਸਿ.

ਤਤ੍ਥ ਅਲਙ੍ਕਤਾਤਿ ਹਤ੍ਥੂਪਗਾਦਿਆਭਰਣੇਹਿ ਅਲਙ੍ਕਤਗਤ੍ਤਾ. ਸੁਵਸਨਾਤਿ ਸੁਨ੍ਦਰਵਸਨਾ ਸੋਭਨਵਤ੍ਥਨਿਵਤ੍ਥਾ. ਮਾਲਿਨੀਤਿ ਮਾਲਾਧਾਰਿਨੀ ਪਿਲ਼ਨ੍ਧਿਤਪੁਪ੍ਫਮਾਲਾ. ਚਨ੍ਦਨੁਸ੍ਸਦਾਤਿ ਚਨ੍ਦਨਾਨੁਲੇਪਲਿਤ੍ਤਸਰੀਰਾ. ਮਜ੍ਝੇ ਮਹਾਪਥੇ ਨਾਰੀ, ਤੂਰਿਯੇ ਨਚ੍ਚਤਿ ਨਟ੍ਟਕੀਤਿ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਟ੍ਠਾਨੇ ਏਕਾ ਨਾਰੀ ਨਟ੍ਟਕੀ ਨਾਟਕਿਤ੍ਥੀ ਨਗਰਵੀਥਿਯਾ ਮਜ੍ਝੇ ਪਞ੍ਚਙ੍ਗਿਕੇ ਤੂਰਿਯੇ ਵਜ੍ਜਨ੍ਤੇ ਨਚ੍ਚਤਿ, ਯਥਾਪਟ੍ਠਪਿਤਂ ਨਚ੍ਚਂ ਕਰੋਤਿ.

ਪਿਣ੍ਡਿਕਾਯਾਤਿ ਭਿਕ੍ਖਾਯ. ਪਵਿਟ੍ਠੋਹਨ੍ਤਿ ਨਗਰਂ ਪਵਿਟ੍ਠੋ ਅਹਂ. ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਨਂ ਉਦਿਕ੍ਖਿਸਨ੍ਤਿ ਨਗਰਵੀਥਿਯਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਪਰਿਸ੍ਸਯਪਰਿਹਰਣਤ੍ਥਂ ਵੀਥਿਂ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤੋ ਤਂ ਨਟ੍ਟਕਿਂ ਓਲੋਕੇਸਿਂ. ਕਿਂ ਵਿਯ? ਮਚ੍ਚੁਪਾਸਂਵ ਓਡ੍ਡਿਤਨ੍ਤਿ ਯਥਾ ਮਚ੍ਚੁਸ੍ਸ ਮਚ੍ਚੁਰਾਜਸ੍ਸ ਪਾਸਭੂਤੋ ਰੂਪਾਦਿਕੋ ਓਡ੍ਡਿਤੋ ਲੋਕੇ ਅਨੁਵਿਚਰਿਤ੍ਵਾ ਠਿਤੋ ਏਕਂਸੇਨ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਅਨਤ੍ਥਾਵਹੋ, ਏਵਂ ਸਾਪਿ ਅਪ੍ਪਟਿਸਙ੍ਖਾਨੇ ਠਿਤਾਨਂ ਅਨ੍ਧਪੁਥੁਜ੍ਜਨਾਨਂ ਏਕਂਸਤੋ ਅਨਤ੍ਥਾਵਹਾਤਿ ਮਚ੍ਚੁਪਾਸਸਦਿਸੀ ਵੁਤ੍ਤਾ.

ਤਤੋਤਿ ਤਸ੍ਮਾ ਮਚ੍ਚੁਪਾਸਸਦਿਸਤ੍ਤਾ. ਮੇਤਿ ਮਯ੍ਹਂ. ਮਨਸੀਕਾਰੋ ਯੋਨਿਸੋ ਉਦਪਜ੍ਜਥਾਤਿ ‘‘ਅਯਂ ਅਟ੍ਠਿਸਙ੍ਘਾਤੋ ਨ੍ਹਾਰੁਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ ਮਂਸੇਨ ਅਨੁਪਲਿਤ੍ਤੋ ਛਵਿਯਾ ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨੋ ਅਸੁਚਿਦੁਗ੍ਗਨ੍ਧਜੇਗੁਚ੍ਛਪਟਿਕ੍ਕੂਲੋ ਅਨਿਚ੍ਚੁਚ੍ਛਾਦਨਪਰਿਮਦ੍ਦਨਭੇਦਨਵਿਦ੍ਧਂਸਨਧਮ੍ਮੋ ਈਦਿਸੇ ਵਿਕਾਰੇ ਦਸ੍ਸੇਤੀ’’ਤਿ ਏਵਂ ਯੋਨਿਸੋ ਮਨਸਿਕਾਰੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿ. ਆਦੀਨਵੋ ਪਾਤੁਰਹੂਤਿ ਏਵਂ ਕਾਯਸ੍ਸ ਸਭਾਵੂਪਧਾਰਣਮੁਖੇਨ ਤਸ੍ਸ ਚ ਤਂਨਿਸ੍ਸਿਤਾਨਞ੍ਚ ਚਿਤ੍ਤਚੇਤਸਿਕਾਨਂ ਉਦਯਬ੍ਬਯਂ ਸਰਸਪਭਙ੍ਗੁਤਞ੍ਚ ਮਨਸਿ ਕਰੋਤੋ ਤੇਸੁ ਚ ਯਕ੍ਖਰਕ੍ਖਸਾਦੀਸੁ ਵਿਯ ਭਯਤੋ ਉਪਟ੍ਠਹਨ੍ਤੇਸੁ ਤਤ੍ਥ ਮੇ ਅਨੇਕਾਕਾਰਆਦੀਨਵੋ ਦੋਸੋ ਪਾਤੁਰਹੋਸਿ. ਤਪ੍ਪਟਿਪਕ੍ਖਤੋ ਚ ਨਿਬ੍ਬਾਨੇ ਆਨਿਸਂਸੋ. ਨਿਬ੍ਬਿਦਾ ਸਮਤਿਟ੍ਠਥਾਤਿ ਨਿਬ੍ਬਿਨ੍ਦਨਂ ਆਦੀਨਵਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਨੁਭਾਵਸਿਦ੍ਧਂ ਨਿਬ੍ਬਿਦਾਞਾਣਂ ਮਮ ਹਦਯੇ ਸਣ੍ਠਾਸਿ, ਮੁਹੁਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਤੇਸਂ ਰੂਪਾਰੂਪਧਮ੍ਮਾਨਂ ਗਹਣੇ ਚਿਤ੍ਤਂ ਨਾਹੋਸਿ, ਅਞ੍ਞਦਤ੍ਥੁ ਮੁਞ੍ਚਿਤੁਕਾਮਤਾਦਿਵਸੇਨ ਤਤ੍ਥ ਉਦਾਸੀਨਮੇਵ ਜਾਤਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਤਤੋਤਿ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਤੋ ਪਰਂ. ਚਿਤ੍ਤਂ ਵਿਮੁਚ੍ਚਿ ਮੇਤਿ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਭਾਵਨਾਯ ਵਤ੍ਤਮਾਨਾਯ ਮਗ੍ਗਪਟਿਪਾਟਿਯਾ ਸਬ੍ਬਕਿਲੇਸੇਹਿ ਮਮ ਚਿਤ੍ਤਂ ਵਿਮੁਤ੍ਤਂ ਅਹੋਸਿ. ਏਤੇਨ ਫਲੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਮਗ੍ਗਕ੍ਖਣੇ ਹਿ ਕਿਲੇਸਾ ਵਿਮੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਨਾਮ, ਫਲਕ੍ਖਣੇ ਵਿਮੁਤ੍ਤਾਤਿ. ਸੇਸਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯਮੇਵ.

ਨਾਗਸਮਾਲਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੨. ਭਗੁਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

ਅਹਂ ਮਿਦ੍ਧੇਨਾਤਿਆਦਿਕਾ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਭਗੁਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਗਾਥਾ. ਕਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ? ਅਯਂ ਕਿਰ ਪਦੁਮੁਤ੍ਤਰਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਕਾਲੇ ਕੁਲਗੇਹੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਵਿਞ੍ਞੁਤਂ ਪਤ੍ਤੋ ਸਤ੍ਥਰਿ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤੇ ਤਸ੍ਸ ਧਾਤੁਯੋ ਪੁਪ੍ਫੇਹਿ ਪੂਜੇਸਿ. ਸੋ ਤੇਨ ਪੁਞ੍ਞਕਮ੍ਮੇਨ ਨਿਮ੍ਮਾਨਰਤੀਸੁ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਅਪਰਾਪਰਂ ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ ਸਂਸਰਨ੍ਤੋ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਬੁਦ੍ਧੁਪ੍ਪਾਦੇ ਸਕ੍ਯਰਾਜਕੁਲੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਭਗੂਤਿ ਲਦ੍ਧਨਾਮੋ ਵਯਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਅਨੁਰੁਦ੍ਧਕਿਮਿਲੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਬਾਲਕਲੋਣਕਗਾਮੇ ਵਸਨ੍ਤੋ ਏਕਦਿਵਸਂ ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਾਭਿਭਵਂ ਵਿਨੋਦੇਤੁਂ ਵਿਹਾਰਤੋ ਨਿਕ੍ਖਮ੍ਮ ਚਙ੍ਕਮਂ ਅਭਿਰੁਹਨ੍ਤੋ ਪਪਤਿਤ੍ਵਾ ਤਦੇਵ ਅਙ੍ਕੁਸਂ ਕਤ੍ਵਾ ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਂ ਵਿਨੋਦੇਤ੍ਵਾ ਵਿਪਸ੍ਸਨਂ ਵਡ੍ਢੇਤ੍ਵਾ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ਅਪਦਾਨੇ (ਅਪ. ਥੇਰ ੨.੪੬.੪੯-੫੭) –

‘‘ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤੇ ਭਗਵਤਿ, ਪਦੁਮੁਤ੍ਤਰੇ ਮਹਾਯਸੇ;

ਪੁਪ੍ਫਵਟਂਸਕੇ ਕਤ੍ਵਾ, ਸਰੀਰਮਭਿਰੋਪਯਿਂ.

‘‘ਤਤ੍ਥ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਸਾਦੇਤ੍ਵਾ, ਨਿਮ੍ਮਾਨਂ ਅਗਮਾਸਹਂ;

ਦੇਵਲੋਕਗਤੋ ਸਨ੍ਤੋ, ਪੁਞ੍ਞਕਮ੍ਮਂ ਸਰਾਮਹਂ.

‘‘ਅਮ੍ਬਰਾ ਪੁਪ੍ਫਵਸ੍ਸੋ ਮੇ, ਸਬ੍ਬਕਾਲਂ ਪਵਸ੍ਸਤਿ;

ਸਂਸਰਾਮਿ ਮਨੁਸ੍ਸੇ ਚੇ, ਰਾਜਾ ਹੋਮਿ ਮਹਾਯਸੋ.

‘‘ਤਹਿਂ ਕੁਸੁਮਵਸ੍ਸੋ ਮੇ, ਅਭਿਵਸ੍ਸਤਿ ਸਬ੍ਬਦਾ;

ਤਸ੍ਸੇਵ ਪੁਪ੍ਫਪੂਜਾਯ, ਵਾਹਸਾ ਸਬ੍ਬਦਸ੍ਸਿਨੋ.

‘‘ਅਯਂ ਪਚ੍ਛਿਮਕੋ ਮਯ੍ਹਂ, ਚਰਿਮੋ ਵਤ੍ਤਤੇ ਭਵੋ;

ਅਜ੍ਜਾਪਿ ਪੁਪ੍ਫਵਸ੍ਸੋ ਮੇ, ਅਭਿਵਸ੍ਸਤਿ ਸਬ੍ਬਦਾ.

‘‘ਸਤਸਹਸ੍ਸਿਤੋ ਕਪ੍ਪੇ, ਯਂ ਪੁਪ੍ਫਮਭਿਰੋਪਯਿਂ;

ਦੁਗ੍ਗਤਿਂ ਨਾਭਿਜਾਨਾਮਿ, ਦੇਹਪੂਜਾਯਿਦਂ ਫਲਂ.

‘‘ਕਿਲੇਸਾ ਝਾਪਿਤਾ ਮਯ੍ਹਂ…ਪੇ… ਕਤਂ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਾਸਨ’’ਨ੍ਤਿ.

ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਨ ਪਤ੍ਵਾ ਫਲਸੁਖੇਨ ਨਿਬ੍ਬਾਨਸੁਖੇਨ ਚ ਵੀਤਿਨਾਮੇਨ੍ਤੋ ਸਤ੍ਥਾਰਾ ਏਕਵਿਹਾਰਂ ਅਨੁਮੋਦਿਤੁਂ ਉਪਗਤੇਨ – ‘‘ਕਚ੍ਚਿ ਤ੍ਵਂ, ਭਿਕ੍ਖੁ, ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤੋ ਵਿਹਰਸੀ’’ਤਿ ਪੁਟ੍ਠੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਪ੍ਪਮਾਦਵਿਹਾਰਂ ਨਿਵੇਦੇਨ੍ਤੋ –

੨੭੧.

‘‘ਅਹਂ ਮਿਦ੍ਧੇਨ ਪਕਤੋ, ਵਿਹਾਰਾ ਉਪਨਿਕ੍ਖਮਿਂ;

ਚਙ੍ਕਮਂ ਅਭਿਰੁਹਨ੍ਤੋ, ਤਤ੍ਥੇਵ ਪਪਤਿਂ ਛਮਾ.

੨੭੨.

‘‘ਗਤ੍ਤਾਨਿ ਪਰਿਮਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ, ਪੁਨਪਾਰੁਯ੍ਹ ਚਙ੍ਕਮਂ;

ਚਙ੍ਕਮੇ ਚਙ੍ਕਮਿਂ ਸੋਹਂ, ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਸੁਸਮਾਹਿਤੋ.

੨੭੩.

‘‘ਤਤੋ ਮੇ ਮਨਸੀਕਾਰੋ, ਯੋਨਿਸੋ ਉਦਪਜ੍ਜਥ;

ਆਦੀਨਵੋ ਪਾਤੁਰਹੁ, ਨਿਬ੍ਬਿਦਾ ਸਮਤਿਟ੍ਠਥ.

੨੭੪.

‘‘ਤਤੋ ਚਿਤ੍ਤਂ ਵਿਮੁਚ੍ਚਿ ਮੇ, ਪਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਸੁਧਮ੍ਮਤਂ;

ਤਿਸ੍ਸੋ ਵਿਜ੍ਜਾ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤਾ, ਕਤਂ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਾਸਨ’’ਨ੍ਤਿ. –

ਇਮਾ ਚਤਸ੍ਸੋ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ.

ਤਤ੍ਥ ਮਿਦ੍ਧੇਨ ਪਕਤੋਤਿ ਕਾਯਾਲਸਿਯਸਙ੍ਖਾਤੇਨ ਅਸਤ੍ਤਿਵਿਘਾਤਸਭਾਵੇਨ ਮਿਦ੍ਧੇਨ ਅਭਿਭੂਤੋ. ਵਿਹਾਰਾਤਿ ਸੇਨਾਸਨਤੋ. ਉਪਨਿਕ੍ਖਮਿਨ੍ਤਿ ਚਙ੍ਕਮਿਤੁਂ ਨਿਕ੍ਖਮਿਂ. ਤਤ੍ਥੇਵ ਪਪਤਿਂ ਛਮਾਤਿ ਤਤ੍ਥੇਵ ਚਙ੍ਕਮਸੋਪਾਨੇ ਨਿਦ੍ਦਾਭਿਭੂਤਤਾਯ ਭੂਮਿਯਂ ਨਿਪਤਿਂ. ਗਤ੍ਤਾਨਿ ਪਰਿਮਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾਤਿ ਭੂਮਿਯਂ ਪਤਨੇਨ ਪਂਸੁਕਿਤਾਨਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਰੀਰਾਵਯਵਾਨਿ ਅਨੁਮਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ. ਪੁਨਪਾਰੁਯ੍ਹ ਚਙ੍ਕਮਨ੍ਤਿ ‘‘ਪਤਿਤੋ ਦਾਨਾਹ’’ਨ੍ਤਿ ਸਙ੍ਕੋਚਂ ਅਨਾਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਪੁਨਪਿ ਚਙ੍ਕਮਟ੍ਠਾਨਂ ਆਰੁਹਿਤ੍ਵਾ. ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਸੁਸਮਾਹਿਤੋਤਿ ਗੋਚਰਜ੍ਝਤ੍ਤੇ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨੇ ਨੀਵਰਣਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭਨੇਨ ਸੁਟ੍ਠੁ ਸਮਾਹਿਤੋ ਏਕਗ੍ਗਚਿਤ੍ਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਚਙ੍ਕਮਿਨ੍ਤਿ ਯੋਜਨਾ. ਸੇਸਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯਮੇਵ. ਇਦਮੇਵ ਚ ਥੇਰਸ੍ਸ ਅਞ੍ਞਾਬ੍ਯਾਕਰਣਂ ਅਹੋਸਿ.

ਭਗੁਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੩. ਸਭਿਯਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

ਪਰੇ ਚਾਤਿਆਦਿਕਾ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਸਭਿਯਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਗਾਥਾ. ਕਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ? ਅਯਮ੍ਪਿ ਪੁਰਿਮਬੁਦ੍ਧੇਸੁ ਕਤਾਧਿਕਾਰੋ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਭਵੇ ਪੁਞ੍ਞਾਨਿ ਉਪਚਿਨਨ੍ਤੋ ਕਕੁਸਨ੍ਧਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਕਾਲੇ ਕੁਲਗੇਹੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਵਿਞ੍ਞੁਤਂ ਪਤ੍ਤੋ ਏਕਦਿਵਸਂ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਦਿਵਾਵਿਹਾਰਾਯ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਪਸਨ੍ਨਮਾਨਸੋ ਉਪਾਹਨਂ ਅਦਾਸਿ. ਸੋ ਤੇਨ ਪੁਞ੍ਞਕਮ੍ਮੇਨ ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ ਸਂਸਰਨ੍ਤੋ ਕਸ੍ਸਪੇ ਭਗਵਤਿ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤੇ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤੇ ਸੁਵਣ੍ਣਚੇਤਿਯੇ ਛਹਿ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਅਤ੍ਤਸਤ੍ਤਮੋ ਸਾਸਨੇ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਅਰਞ੍ਞੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਵਿਸੇਸਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੋ ਇਤਰੇ ਆਹ – ‘‘ਮਯਂ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਾਯ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਜੀਵਿਤੇ ਸਾਪੇਕ੍ਖਾ ਹੋਮ, ਜੀਵਿਤੇ ਸਾਪੇਕ੍ਖੇਨ ਚ ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਧਮ੍ਮਂ ਅਧਿਗਨ੍ਤੁਂ, ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਕਾਲਙ੍ਕਿਰਿਯਾ ਚ ਦੁਕ੍ਖਾ. ਹਨ੍ਦ, ਮਯਂ ਨਿਸ੍ਸੇਣਿਂ ਬਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ ਪਬ੍ਬਤਂ ਅਭਿਰੁਯ੍ਹ ਕਾਯੇ ਚ ਜੀਵਿਤੇ ਚ ਅਨਪੇਕ੍ਖਾ ਸਮਣਧਮ੍ਮਂ ਕਰੋਮਾ’’ਤਿ. ਤੇ ਤਥਾ ਅਕਂਸੁ.

ਅਥ ਨੇਸਂ ਮਹਾਥੇਰੋ ਉਪਨਿਸ੍ਸਯਸਮ੍ਪਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਤਦਹੇਵ ਛਲ਼ਭਿਞ੍ਞੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਉਤ੍ਤਰਕੁਰੁਤੋ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਂ ਉਪਨੇਸਿ. ਇਤਰੇ – ‘‘ਤੁਮ੍ਹੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਕਤਕਿਚ੍ਚਾ ਤੁਮ੍ਹੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਲ੍ਲਾਪਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਪਪਞ੍ਚੋ, ਸਮਣਧਮ੍ਮਮੇਵ ਮਯਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮ, ਤੁਮ੍ਹੇ ਅਤ੍ਤਨਾ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਸੁਖਵਿਹਾਰਮਨੁਯੁਞ੍ਜਥਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਂ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਿਂਸੁ. ਥੇਰੋ ਨੇ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਾਪੇਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੋ ਅਗਮਾਸਿ.

ਤਤੋ ਨੇਸਂ ਏਕੋ ਦ੍ਵੀਹਤੀਹਚ੍ਚਯੇਨ ਅਭਿਞ੍ਞਾਪਰਿਵਾਰਂ ਅਨਾਗਾਮਿਫਲਂ ਸਚ੍ਛਿਕਤ੍ਵਾ ਤਥੇਵ ਵਤ੍ਵਾ ਤੇਹਿ ਪਟਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤੋ ਅਗਮਾਸਿ. ਤੇਸੁ ਖੀਣਾਸਵਤ੍ਥੇਰੋ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯਿ, ਅਨਾਗਾਮੀ ਸੁਦ੍ਧਾਵਾਸੇਸੁ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿ. ਇਤਰੇ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਕਾਲਙ੍ਕਿਰਿਯਮੇਵ ਕਤ੍ਵਾ ਛਸੁ ਕਾਮਸਗ੍ਗੇਸੁ ਅਨੁਲੋਮਪਟਿਲੋਮਤੋ ਦਿਬ੍ਬਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਅਨੁਭਵਿਤ੍ਵਾ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਭਗਵਤੋ ਕਾਲੇ ਦੇਵਲੋਕਾ ਚਵਿਤ੍ਵਾ ਏਕੋ ਮਲ੍ਲਰਾਜਕੁਲੇ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਂ ਗਣ੍ਹਿ, ਏਕੋ ਗਨ੍ਧਾਰਰਾਜਕੁਲੇ, ਏਕੋ ਬਾਹਿਰਰਟ੍ਠੇ, ਏਕੋ ਰਾਜਗਹੇ ਏਕਿਸ੍ਸਾ ਕੁਲਦਾਰਿਕਾਯ ਕੁਚ੍ਛਿਮ੍ਹਿ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਂ ਗਣ੍ਹਿ. ਇਤਰੋ ਅਞ੍ਞਤਰਿਸ੍ਸਾ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਿਕਾਯ ਕੁਚ੍ਛਿਮ੍ਹਿ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਂ ਅਗ੍ਗਹੇਸਿ. ਸਾ ਕਿਰ ਅਞ੍ਞਤਰਸ੍ਸ ਖਤ੍ਤਿਯਸ੍ਸ ਧੀਤਾ, ਨਂ ਮਾਤਾਪਿਤਰੋ – ‘‘ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਧੀਤਾ ਸਮਯਨ੍ਤਰਂ ਜਾਨਾਤੂ’’ਤਿ ਏਕਸ੍ਸ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕਸ੍ਸ ਨਿਯ੍ਯਾਦਯਿਂਸੁ. ਅਥੇਕੋ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕੋ ਤਾਯ ਸਦ੍ਧਿਂ ਵਿਪ੍ਪਟਿਪਜ੍ਜਿ. ਸਾ ਤੇਨ ਗਬ੍ਭਂ ਗਣ੍ਹਿ. ਤਂ ਗਬ੍ਭਿਨਿਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕਾ ਨਿਕ੍ਕਡ੍ਢਿਂਸੁ. ਸਾ ਅਞ੍ਞਤ੍ਥ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੀ ਅਨ੍ਤਰਾਮਗ੍ਗੇ ਸਭਾਯਂ ਵਿਜਾਯਿ. ਤੇਨਸ੍ਸ ਸਭਿਯੋਤ੍ਵੇਵ ਨਾਮਂ ਅਕਾਸਿ. ਸੋ ਵਡ੍ਢਿਤ੍ਵਾ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਨਾਨਾਸਤ੍ਥਾਨਿ ਉਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਮਹਾਵਾਦੀ ਹੁਤ੍ਵਾ ਵਾਦਪ੍ਪਸੁਤੋ ਵਿਚਰਨ੍ਤੋ ਅਤ੍ਤਨਾ ਸਦਿਸਂ ਅਦਿਸ੍ਵਾ ਨਗਰਦ੍ਵਾਰੇ ਅਸ੍ਸਮਂ ਕਾਰੇਤ੍ਵਾ ਖਤ੍ਤਿਯਕੁਮਾਰਾਦਯੋ ਸਿਪ੍ਪਂ ਸਿਕ੍ਖਾਪੇਨ੍ਤੋ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਮਾਤੁਯਾ ਇਤ੍ਥਿਭਾਵਂ ਜਿਗੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਝਾਨਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤ੍ਵਾ ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾਯ ਅਭਿਸਙ੍ਖਰਿਤ੍ਵਾ ਦਿਨ੍ਨੇ ਵੀਸਤਿਪਞ੍ਹੇ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਤੇ ਤੇ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੇ ਪੁਚ੍ਛਿ. ਤੇ ਚਸ੍ਸ ਤੇਸਂ ਪਞ੍ਹਾਨਂ ਅਤ੍ਥਂ ਬ੍ਯਾਕਾਤੁਂ ਨਾਸਕ੍ਖਿਂਸੁ. ਸਭਿਯਸੁਤ੍ਤਵਣ੍ਣਨਾਯਂ (ਸੁ. ਨਿ. ਅਟ੍ਠ. ੨. ਸਭਿਯਸੁਤ੍ਤਵਣ੍ਣਨਾ) ਪਨ ‘‘ਸੁਦ੍ਧਾਵਾਸਬ੍ਰਹ੍ਮਾ ਤੇ ਪਞ੍ਹੇ ਅਭਿਸਙ੍ਖਰਿਤ੍ਵਾ ਅਦਾਸੀ’’ਤਿ ਆਗਤਂ.

ਯਦਾ ਪਨ ਭਗਵਾ ਪਵਤ੍ਤਵਰਧਮ੍ਮਚਕ੍ਕੋ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬੇਨ ਰਾਜਗਹਂ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਵੇਲ਼ੁਵਨੇ ਵਿਹਾਸਿ, ਤਦਾ ਸਭਿਯੋ ਤਤ੍ਥ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਤੇ ਪਞ੍ਹੇ ਪੁਚ੍ਛਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਤਸ੍ਸ ਤੇ ਪਞ੍ਹੇ ਬ੍ਯਾਕਾਸੀਤਿ ਸਬ੍ਬਂ ਸਭਿਯਸੁਤ੍ਤੇ (ਸੁ. ਨਿ. ਸਭਿਯਸੁਤ੍ਤਂ) ਆਗਤਨਯੇਨ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਸਭਿਯੋ ਪਨ ਭਗਵਤਾ ਤੇਸੁ ਪਞ੍ਹੇਸੁ ਬ੍ਯਾਕਤੇਸੁ ਪਟਿਲਦ੍ਧਸਦ੍ਧੋ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਵਿਪਸ੍ਸਨਂ ਪਟ੍ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ਅਪਦਾਨੇ (ਅਪ. ਥੇਰ ੨.੪੬.੨੭-੩੧) –

‘‘ਕਕੁਸਨ੍ਧਸ੍ਸ ਮੁਨਿਨੋ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਵੁਸੀਮਤੋ;

ਦਿਵਾਵਿਹਾਰਂ ਵਜਤੋ, ਅਕ੍ਕਮਨਮਦਾਸਹਂ.

‘‘ਇਮਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਕਪ੍ਪਮ੍ਹਿ, ਯਂ ਦਾਨਮਦਦਿਂ ਤਦਾ;

ਦੁਗ੍ਗਤਿਂ ਨਾਭਿਜਾਨਾਮਿ, ਅਕ੍ਕਮਨਸ੍ਸਿਦਂ ਫਲਂ.

‘‘ਕਿਲੇਸਾ ਝਾਪਿਤਾ ਮਯ੍ਹਂ…ਪੇ… ਕਤਂ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਾਸਨ’’ਨ੍ਤਿ.

ਅਰਹਾ ਪਨ ਹੁਤ੍ਵਾ ਦੇਵਦਤ੍ਤੇ ਸਙ੍ਘਭੇਦਾਯ ਪਰਕ੍ਕਮਨ੍ਤੇ ਦੇਵਦਤ੍ਤਪਕ੍ਖਿਕਾਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਓਵਾਦਂ ਦੇਨ੍ਤੋ –

੨੭੫.

‘‘ਪਰੇ ਚ ਨ ਵਿਜਾਨਨ੍ਤਿ, ਮਯਮੇਤ੍ਥ ਯਮਾਮਸੇ;

ਯੇ ਚ ਤਤ੍ਥ ਵਿਜਾਨਨ੍ਤਿ, ਤਤੋ ਸਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਮੇਧਗਾ.

੨੭੬.

‘‘ਯਦਾ ਚ ਅਵਿਜਾਨਨ੍ਤਾ, ਇਰਿਯਨ੍ਤ੍ਯਮਰਾ ਵਿਯ;

ਵਿਜਾਨਨ੍ਤਿ ਚ ਯੇ ਧਮ੍ਮਂ, ਆਤੁਰੇਸੁ ਅਨਾਤੁਰਾ.

੨੭੭.

‘‘ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਸਿਥਿਲਂ ਕਮ੍ਮਂ, ਸਂਕਿਲਿਟ੍ਠਞ੍ਚ ਯਂ ਵਤਂ;

ਸਙ੍ਕਸ੍ਸਰਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ, ਨ ਤਂ ਹੋਤਿ ਮਹਪ੍ਫਲਂ.

੨੭੮.

‘‘ਯਸ੍ਸ ਸਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰੀਸੁ, ਗਾਰਵੋ ਨੂਪਲਬ੍ਭਤਿ;

ਆਰਕਾ ਹੋਤਿ ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਾ, ਨਭਂ ਪੁਥਵਿਯਾ ਯਥਾ’’ਤਿ. –

ਚਤੂਹਿ ਗਾਥਾਹਿ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਸਿ.

ਤਤ੍ਥ ਪਰੇਤਿ ਪਣ੍ਡਿਤੇ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਤਤੋ ਅਞ੍ਞੇ – ‘‘ਅਧਮ੍ਮਂ ਧਮ੍ਮੋ’’ਤਿ ‘‘ਧਮ੍ਮਂ ਅਧਮ੍ਮੋ’’ਤਿਆਦਿਭੇਦਕਰਵਤ੍ਥੁਦੀਪਨਵਸੇਨ ਵਿਵਾਦਪ੍ਪਸੁਤਾ ਪਰੇ ਨਾਮ. ਤੇ ਤਤ੍ਥ ਵਿਵਾਦਂ ਕਰੋਨ੍ਤਾ ‘‘ਮਯਂ ਯਮਾਮਸੇ ਉਪਰਮਾਮ ਨਸ੍ਸਾਮ ਸਤਤਂ ਸਮਿਤਂ ਮਚ੍ਚੁਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਚ੍ਛਾਮਾ’’ਤਿ ਨ ਜਾਨਨ੍ਤਿ. ਯੇ ਚ ਤਤ੍ਥ ਵਿਜਾਨਨ੍ਤੀਤਿ ਯੇ ਤਤ੍ਥ ਪਣ੍ਡਿਤਾ – ‘‘ਮਯਂ ਮਚ੍ਚੁਸਮੀਪਂ ਗਚ੍ਛਾਮਾ’’ਤਿ ਵਿਜਾਨਨ੍ਤਿ. ਤਤੋ ਸਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਮੇਧਗਾਤਿ ਏਵਞ੍ਹਿ ਤੇ ਜਾਨਨ੍ਤਾ ਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤ੍ਵਾ ਮੇਧਗਾਨਂ ਕਲਹਾਨਂ ਵੂਪਸਮਾਯ ਪਟਿਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ. ਅਥ ਨੇਸਂ ਤਾਯ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਯਾ ਤੇ ਮੇਧਗਾ ਸਮ੍ਮਨ੍ਤਿ. ਅਥ ਵਾ ਪਰੇ ਚਾਤਿ ਯੇ ਸਤ੍ਥੁ ਓਵਾਦਾਨੁਸਾਸਨਿਯਾ ਅਗ੍ਗਹਣੇਨ ਸਾਸਨਤੋ ਬਾਹਿਰਤਾਯ ਪਰੇ, ਤੇ ਯਾਵ ‘‘ਮਯਂ ਮਿਚ੍ਛਾਗਾਹਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਏਤ੍ਥ ਇਧ ਲੋਕੇ ਸਾਸਨਸ੍ਸ ਪਟਿਨਿਗ੍ਗਾਹੇਨ ਯਮਾਮਸੇ ਵਾਯਮਾਮਾ’’ਤਿ ਨ ਵਿਜਾਨਨ੍ਤਿ, ਤਾਵ ਵਿਵਾਦਾ ਨ ਵੂਪਸਮ੍ਮਨ੍ਤਿ, ਯਦਾ ਪਨ ਤਸ੍ਸ ਗਾਹਸ੍ਸ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨਵਸੇਨ ਯੇ ਚ ਤਤ੍ਥ ਤੇਸੁ ਵਿਵਾਦਪ੍ਪਸੁਤੇਸੁ ਅਧਮ੍ਮਧਮ੍ਮਾਦਿਕੇ ਅਧਮ੍ਮਧਮ੍ਮਾਦਿਤੋ ਯਥਾਭੂਤਂ ਵਿਜਾਨਨ੍ਤਿ, ਤਤੋ ਤੇਸਂ ਸਨ੍ਤਿਕਾ ਤੇ ਪਣ੍ਡਿਤਪੁਰਿਸੇ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਵਿਵਾਦਸਙ੍ਖਾਤਾ ਮੇਧਗਾ ਸਮ੍ਮਨ੍ਤੀਤਿ ਏਵਮ੍ਪੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਯਦਾਤਿ ਯਸ੍ਮਿਂ ਕਾਲੇ. ਅਵਿਜਾਨਨ੍ਤਾਤਿ ਵਿਵਾਦਸ੍ਸ ਵੂਪਸਮੂਪਾਯਂ, ਧਮ੍ਮਾਧਮ੍ਮੇ ਵਾ ਯਾਥਾਵਤੋ ਅਜਾਨਨ੍ਤਾ. ਇਰਿਯਨ੍ਤ੍ਯਮਰਾ ਵਿਯਾਤਿ ਅਮਰਾ ਵਿਯ ਜਰਾਮਰਣਂ ਅਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਾ ਵਿਯ ਉਦ੍ਧਤਾ ਉਨ੍ਨਲ਼ਾ ਚਪਲਾ ਮੁਖਰਾ ਵਿਪ੍ਪਕਿਣ੍ਣਵਾਚਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਚਰਨ੍ਤਿ ਵਿਚਰਨ੍ਤਿ ਤਦਾ ਵਿਵਾਦੋ ਨ ਵੂਪਸਮ੍ਮਤੇਵ. ਵਿਜਾਨਨ੍ਤਿ ਚ ਯੇ ਧਮ੍ਮਂ, ਆਤੁਰੇਸੁ ਅਨਾਤੁਰਾਤਿ ਯੇ ਪਨ ਸਤ੍ਥੁ ਸਾਸਨਧਮ੍ਮਂ ਯਥਾਭੂਤਂ ਜਾਨਨ੍ਤਿ, ਤੇ ਕਿਲੇਸਰੋਗੇਨ ਆਤੁਰੇਸੁ ਸਤ੍ਤੇਸੁ ਅਨਾਤੁਰਾ ਨਿਕ੍ਕਿਲੇਸਾ ਅਨੀਘਾ ਵਿਹਰਨ੍ਤਿ, ਤੇਸਂ ਵਸੇਨ ਵਿਵਾਦੋ ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਮੇਵ ਵੂਪਸਮ੍ਮਤੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ.

ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਸਿਥਿਲਂ ਕਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਓਲਿਯਿਤ੍ਵਾ ਕਰਣੇਨ ਸਿਥਿਲਗਾਹਂ ਕਤ੍ਵਾ ਸਾਥਲਿਭਾਵੇਨ ਕਤਂ ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਕੁਸਲਕਮ੍ਮਂ. ਸਂਕਿਲਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿ ਵੇਸੀਆਦਿਕੇ ਅਗੋਚਰੇ ਚਰਣੇਨ, ਕੁਹਨਾਦਿਮਿਚ੍ਛਾਜੀਵੇਨ ਵਾ ਸਂਕਿਲਿਟ੍ਠਂ ਵਤਸਮਾਦਾਨਂ. ਸਙ੍ਕਸ੍ਸਰਨ੍ਤਿ ਸਙ੍ਕਾਹਿ ਸਰਿਤਬ੍ਬਂ, ਵਿਹਾਰੇ ਕਿਞ੍ਚਿ ਅਸਾਰੁਪ੍ਪਂ ਸੁਤ੍ਵਾ – ‘‘ਨੂਨ ਅਸੁਕੇਨ ਕਤ’’ਨ੍ਤਿ ਪਰੇਹਿ ਅਸਙ੍ਕਿਤਬ੍ਬਂ, ਉਪੋਸਥਕਿਚ੍ਚਾਦੀਸੁ ਅਞ੍ਞਤਰਕਿਚ੍ਚਵਸੇਨ ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਤਮ੍ਪਿ ਸਙ੍ਘਂ ਦਿਸ੍ਵਾ, ‘‘ਅਦ੍ਧਾ ਇਮੇ ਮਮ ਚਰਿਯਂ ਞਤ੍ਵਾ ਮਂ ਉਕ੍ਖਿਪਿਤੁਕਾਮਾ ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਤਾ’’ਤਿ ਏਵਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਾ ਆਸਙ੍ਕਾਹਿ ਸਰਿਤਂ ਉਸਙ੍ਕਿਤਂ ਪਰਿਸਙ੍ਕਿਤਂ. ਨ ਤਂ ਹੋਤੀਤਿ ਤਂ ਏਵਰੂਪਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਸਮਣਧਮ੍ਮਕਰਣਂ ਤਸ੍ਸ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਮਹਪ੍ਫਲਂ ਨ ਹੋਤਿ. ਤਸ੍ਸ ਅਮਹਪ੍ਫਲਭਾਵੇਨੇਵ ਪਚ੍ਚਯਦਾਯਕਾਨਮ੍ਪਿਸ੍ਸ ਨ ਮਹਪ੍ਫਲਂ ਹੋਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਸਲ੍ਲੇਖਵੁਤ੍ਤਿਨਾ ਭਵਿਤਬ੍ਬਂ. ਸਲ੍ਲੇਖਵੁਤ੍ਤਿਨੋ ਚ ਵਿਵਾਦਸ੍ਸ ਅਵਸਰੋ ਏਵ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ.

ਗਾਰਵੋ ਨੂਪਲਬ੍ਭਤੀਤਿ ਅਨੁਸਾਸਨਿਯਾ ਅਪਦਕ੍ਖਿਣਗ੍ਗਾਹਿਭਾਵੇਨ ਗਰੁਕਾਤਬ੍ਬੇਸੁ ਸਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰੀਸੁ ਯਸ੍ਸ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਗਾਰਵੋ ਗਰੁਕਰਣਂ ਨ ਵਿਜ੍ਜਤਿ. ਆਰਕਾ ਹੋਤਿ ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਾਤਿ ਸੋ ਏਵਰੂਪੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਸਦ੍ਧਮ੍ਮਤੋਪਿ ਪਟਿਵੇਧਸਦ੍ਧਮ੍ਮਤੋਪਿ ਦੂਰੇ ਹੋਤਿ, ਨ ਹਿ ਤਂ ਗਰੂ ਸਿਕ੍ਖਾਪੇਨ੍ਤਿ, ਅਸਿਕ੍ਖਿਯਮਾਨੋ ਅਨਾਦਿਯਨ੍ਤੋ ਨ ਪਟਿਪਜ੍ਜਤਿ, ਅਪ੍ਪਟਿਪਜ੍ਜਨ੍ਤੋ ਕੁਤੋ ਸਚ੍ਚਾਨਿ ਪਟਿਵਿਜ੍ਝਿਸ੍ਸਤੀਤਿ. ਤੇਨਾਹ – ‘‘ਆਰਕਾ ਹੋਤਿ ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਾ’’ਤਿ. ਯਥਾ ਕਿਂ? ‘‘ਨਭਂ ਪੁਥਵਿਯਾ ਯਥਾ’’ਤਿ ਯਥਾ ਨਭਂ ਆਕਾਸਂ ਪੁਥਵਿਯਾ ਪਥਵੀਧਾਤੁਯਾ ਸਭਾਵਤੋ ਦੂਰੇ. ਨ ਕਦਾਚਿ ਸਮ੍ਮਿਸ੍ਸਭਾਵੋ. ਤੇਨੇਵਾਹ –

‘‘ਨਭਞ੍ਚ ਦੂਰੇ ਪਥਵੀ ਚ ਦੂਰੇ, ਪਾਰਂ ਸਮੁਦ੍ਦਸ੍ਸ ਤਦਾਹੁ ਦੂਰੇ;

ਤਤੋ ਹਵੇ ਦੂਰਤਰਂ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਸਤਞ੍ਚ ਧਮ੍ਮੋ ਅਸਤਞ੍ਚ ਰਾਜਾ’’ਤਿ.(ਜਾ. ੨.੨੧.੪੧੪);

ਸਭਿਯਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੪. ਨਨ੍ਦਕਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

ਧਿਰਤ੍ਥੂਤਿਆਦਿਕਾ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਨਨ੍ਦਕਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਗਾਥਾ. ਕਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ? ਅਯਮ੍ਪਿ ਕਿਰ ਪਦੁਮੁਤ੍ਤਰਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਕਾਲੇ ਹਂਸਵਤੀਨਗਰੇ ਮਹਾਵਿਭਵੋ ਸੇਟ੍ਠਿ ਹੁਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਣਨ੍ਤੋ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਏਕਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋਵਾਦਕਾਨਂ ਅਗ੍ਗਟ੍ਠਾਨੇ ਠਪੇਨ੍ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਤਂ ਠਾਨਨ੍ਤਰਂ ਪਤ੍ਥੇਤ੍ਵਾ ਸਤਸਹਸ੍ਸਗ੍ਘਨਿਕੇਨ ਵਤ੍ਥੇਨ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਪੂਜੇਤ੍ਵਾ ਪਣਿਧਾਨਮਕਾਸਿ, ਸਤ੍ਥੁ ਬੋਧਿਰੁਕ੍ਖੇ ਪਦੀਪਪੂਜਞ੍ਚ ਪਵਤ੍ਤੇਤਿ. ਸੋ ਤਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ ਸਂਸਰਨ੍ਤੋ ਕਕੁਸਨ੍ਧਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਕਾਲੇ ਕਰਵਿਕਸਕੁਣੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਮਧੁਰਕੂਜਿਤਂ ਕੂਜਨ੍ਤੋ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਪਦਕ੍ਖਿਣਂ ਅਕਾਸਿ. ਅਪਰਭਾਗੇ ਮਯੂਰੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਞਤਰਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਵਸਨਗੁਹਾਯ ਦ੍ਵਾਰੇ ਪਸਨ੍ਨਮਾਨਸੋ ਦਿਵਸੇ ਦਿਵਸੇ ਤਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਮਧੁਰਵਸ੍ਸਿਤਂ ਵਸ੍ਸਿ, ਏਵਂ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਪੁਞ੍ਞਾਨਿ ਕਤ੍ਵਾ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਭਗਵਤੋ ਕਾਲੇ ਸਾਵਤ੍ਥਿਯਂ ਕੁਲਗੇਹੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਨਨ੍ਦਕੋਤਿ ਲਦ੍ਧਨਾਮੋ ਵਯਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਪਟਿਲਦ੍ਧਸਦ੍ਧੋ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਵਿਪਸ੍ਸਨਂ ਵਡ੍ਢੇਤ੍ਵਾ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ਅਪਦਾਨੇ (ਅਪ. ਥੇਰ ੨.੪੬.੨੨-੨੬) –

‘‘ਪਦੁਮੁਤ੍ਤਰਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਬੋਧਿਯਾ ਪਾਦਪੁਤ੍ਤਮੇ;

ਪਸਨ੍ਨਚਿਤ੍ਤੋ ਸੁਮਨੋ, ਤਯੋ ਉਕ੍ਕੇ ਅਧਾਰਯਿਂ.

‘‘ਸਤਸਹਸ੍ਸਿਤੋ ਕਪ੍ਪੇ, ਸੋਹਂ ਉਕ੍ਕਮਧਾਰਯਿਂ;

ਦੁਗ੍ਗਤਿਂ ਨਾਭਿਜਾਨਾਮਿ, ਉਕ੍ਕਦਾਨਸ੍ਸਿਦਂ ਫਲਂ.

‘‘ਕਿਲੇਸਾ ਝਾਪਿਤਾ ਮਯ੍ਹਂ…ਪੇ… ਕਤਂ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਾਸਨ’’ਨ੍ਤਿ.

ਅਰਹਾ ਪਨ ਹੁਤ੍ਵਾ ਵਿਮੁਤ੍ਤਿਸੁਖੇਨ ਵੀਤਿਨਾਮੇਨ੍ਤੋ ਸਤ੍ਥਾਰਾ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਨਂ ਓਵਾਦੇ ਆਣਤ੍ਤੋ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਉਪੋਸਥਦਿਵਸੇ ਪਞ੍ਚ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਸਤਾਨਿ ਏਕੋਵਾਦੇਨੇਵ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੇਸਿ. ਤੇਨ ਨਂ ਭਗਵਾ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋਵਾਦਕਾਨਂ ਅਗ੍ਗਟ੍ਠਾਨੇ ਠਪੇਸਿ. ਅਥੇਕਦਿਵਸਂ ਥੇਰਂ ਸਾਵਤ੍ਥਿਯਂ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਚਰਨ੍ਤਂ ਅਞ੍ਞਤਰਾ ਪੁਰਾਣਦੁਤਿਯਿਕਾ ਇਤ੍ਥੀ ਕਿਲੇਸਵਸੇਨ ਓਲੋਕੇਤ੍ਵਾ ਹਸਿ. ਥੇਰੋ ਤਸ੍ਸਾ ਤਂ ਕਿਰਿਯਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਸਰੀਰਸ੍ਸ ਪਟਿਕ੍ਕੂਲਵਿਭਾਵਨਮੁਖੇਨ ਧਮ੍ਮਂ ਕਥੇਨ੍ਤੋ –

੨੭੯.

‘‘ਧਿਰਤ੍ਥੁ ਪੂਰੇ ਦੁਗ੍ਗਨ੍ਧੇ, ਮਾਰਪਕ੍ਖੇ ਅਵਸ੍ਸੁਤੇ;

ਨਵਸੋਤਾਨਿ ਤੇ ਕਾਯੇ, ਯਾਨਿ ਸਨ੍ਦਨ੍ਤਿ ਸਬ੍ਬਦਾ.

੨੮੦.

‘‘ਮਾ ਪੁਰਾਣਂ ਅਮਞ੍ਞਿਤ੍ਥੋ, ਮਾਸਾਦੇਸਿ ਤਥਾਗਤੇ;

ਸਗ੍ਗੇਪਿ ਤੇ ਨ ਰਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਕਿਮਙ੍ਗਂ ਪਨ ਮਾਨੁਸੇ.

੨੮੧.

‘‘ਯੇ ਚ ਖੋ ਬਾਲਾ ਦੁਮ੍ਮੇਧਾ, ਦੁਮ੍ਮਨ੍ਤੀ ਮੋਹਪਾਰੁਤਾ;

ਤਾਦਿਸਾ ਤਤ੍ਥ ਰਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਮਾਰਖਿਤ੍ਤਮ੍ਹਿ ਬਨ੍ਧਨੇ.

੨੮੨.

‘‘ਯੇਸਂ ਰਾਗੋ ਚ ਦੋਸੋ ਚ, ਅਵਿਜ੍ਜਾ ਚ ਵਿਰਾਜਿਤਾ;

ਤਾਦੀ ਤਤ੍ਥ ਨ ਰਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਛਿਨ੍ਨਸੁਤ੍ਤਾ ਅਬਨ੍ਧਨਾ’’ਤਿ. – ਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ;

ਤਤ੍ਥ ਧੀਤਿ ਜਿਗੁਚ੍ਛਨਤ੍ਥੇ ਨਿਪਾਤੋ, ਰਤ੍ਥੂਤਿ ਰ-ਕਾਰੋ ਪਦਸਨ੍ਧਿਕਰੋ, ਧੀ ਅਤ੍ਥੁ ਤਂ ਜਿਗੁਚ੍ਛਾਮਿ ਤਵ ਧਿਕ੍ਕਾਰੋ ਹੋਤੂਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਪੂਰੇਤਿਆਦੀਨਿ ਤਸ੍ਸਾ ਧਿਕ੍ਕਾਤਬ੍ਬਭਾਵਦੀਪਨਾਨਿ ਆਮਨ੍ਤਨਵਚਨਾਨਿ. ਪੂਰੇਤਿ ਅਤਿਵਿਯ ਜੇਗੁਚ੍ਛੇਹਿ ਨਾਨਾਕੁਣਪੇਹਿ ਨਾਨਾਵਿਧਅਸੁਚੀਹਿ ਸਮ੍ਪੁਣ੍ਣੇ. ਦੁਗ੍ਗਨ੍ਧੇਤਿ ਕੁਣਪਪੂਰਿਤਤ੍ਤਾ ਏਵ ਸਭਾਵਦੁਗ੍ਗਨ੍ਧੇ. ਮਾਰਪਕ੍ਖੇਤਿ ਯਸ੍ਮਾ ਵਿਸਭਾਗਵਤ੍ਥੁ ਅਨ੍ਧਪੁਥੁਜ੍ਜਨਾਨਂ ਅਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰਨਿਮਿਤ੍ਤਤਾਯ ਕਿਲੇਸਮਾਰਂ ਵਡ੍ਢੇਤਿ, ਦੇਵਪੁਤ੍ਤਮਾਰਸ੍ਸ ਚ ਓਤਾਰਂ ਪਵਿਟ੍ਠਂ ਦੇਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਮਾਰਸ੍ਸ ਪਕ੍ਖੋ ਹੋਤਿ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਮਾਰਪਕ੍ਖੇ’’ਤਿ. ਅਵਸ੍ਸੁਤੇਤਿ ਸਬ੍ਬਕਾਲਂ ਕਿਲੇਸਾਵਸ੍ਸਵਨੇਨ ਤਹਿਂ ਤਹਿਂ ਅਸੁਚਿਨਿਸ੍ਸਨ੍ਦਨੇਨ ਚ ਅਵਸ੍ਸੁਤੇ. ਇਦਾਨਿਸ੍ਸਾ ਨਵਸੋਤਾਨਿ ਤੇ ਕਾਯੇ, ਯਾਨਿ ਸਨ੍ਦਨ੍ਤਿ ਸਬ੍ਬਦਾਤਿ ‘‘ਅਕ੍ਖਿਮ੍ਹਾ ਅਕ੍ਖਿਗੂਥਕੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ (ਸੁ. ਨਿ. ੧੯੯) ਵੁਤ੍ਤਂ ਅਸੁਚਿਨੋ ਅਵਸ੍ਸਵਨਟ੍ਠਾਨਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ.

ਏਵਂ ਪਨ ਨਵਛਿਦ੍ਦਂ ਧੁਵਸ੍ਸਵਂ ਅਸੁਚਿਭਰਿਤਂ ਕਾਯਂ ਯਥਾਭੂਤਂ ਜਾਨਨ੍ਤੀ ਮਾ ਪੁਰਾਣਂ ਅਮਞ੍ਞਿਤ੍ਥੋਤਿ ਪੁਰਾਣਂ ਅਜਾਨਨਕਾਲੇ ਪਵਤ੍ਤਂ ਹਸਿਤਲਪਿਤਂ ਕੀਲ਼ਿਤਂ ਮਾ ਮਞ੍ਞਿ, ‘‘ਇਦਾਨਿਪਿ ਏਵਂ ਪਟਿਪਜ੍ਜਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਮਾ ਚਿਨ੍ਤੇਹਿ. ਮਾਸਾਦੇਸਿ ਤਥਾਗਤੇਤਿ ਯਥਾ ਉਪਨਿਸ੍ਸਯਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਪੁਰਿਮਕਾ ਬੁਦ੍ਧਸਾਵਕਾ ਆਗਤਾ, ਯਥਾ ਵਾ ਤੇ ਸਮ੍ਮਾਪਟਿਪਤ੍ਤਿਯਾ ਗਤਾ ਪਟਿਪਨ੍ਨਾ, ਯਥਾ ਚ ਰੂਪਾਰੂਪਧਮ੍ਮਾਨਂ ਤਥਲਕ੍ਖਣਂ ਤਥਧਮ੍ਮੇ ਚ ਅਰਿਯਸਚ੍ਚਾਨਿ ਆਗਤਾ ਅਧਿਗਤਾ ਅਵਬੁਦ੍ਧਾ, ਤਥਾ ਇਮੇਪੀਤਿ ਏਵਂ ਤਥਾ ਆਗਮਨਾਦਿਅਤ੍ਥੇਨ ਤਥਾਗਤੇ ਅਰਿਯਸਾਵਕੇ ਪਕਤਿਸਤ੍ਤੇ ਵਿਯ ਅਵਞ੍ਞਾਯ ਕਿਲੇਸਵਸੇਨ ਚ ਉਪਸਙ੍ਕਮਮਾਨਾ ਮਾਸਾਦੇਸਿ. ਅਨਾਸਾਦੇਤਬ੍ਬਤਾਯ ਕਾਰਣਮਾਹ. ਸਗ੍ਗੇਪਿ ਤੇ ਨ ਰਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਕਿਮਙ੍ਗਂ ਪਨ ਮਾਨੁਸੇਤਿ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਬੁਦ੍ਧੇਨਾਪਿ ਅਕ੍ਖਾਨੇਨ ਪਰਿਯੋਸਾਪੇਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੁਣੇਯ੍ਯਸੁਖੇ ਸਗ੍ਗੇਪਿ ਤੇ ਸਾਵਕਬੁਦ੍ਧਾ ਨ ਰਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਸਙ੍ਖਾਰੇਸੁ ਆਦੀਨਵਸ੍ਸ ਸੁਪਰਿਦਿਟ੍ਠਤ੍ਤਾ ਰਾਗਂ ਨ ਜਨੇਨ੍ਤਿ, ਕਿਮਙ੍ਗਂ ਪਨ ਮੀਲ਼੍ਹਰਾਸਿਸਦਿਸੇ ਮਾਨੁਸੇ ਕਾਮਗੁਣੇ, ਤਤ੍ਥ ਨ ਰਜ੍ਜਨ੍ਤੀਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਮੇਵ ਨਤ੍ਥਿ.

ਯੇ ਚ ਖੋਤਿ ਯੇ ਪਨ ਬਾਲ੍ਯਪ੍ਪਯੋਗਤੋ ਬਾਲਾ, ਧਮ੍ਮੋਜਪਞ੍ਞਾਯ ਅਭਾਵਤੋ ਦੁਮ੍ਮੇਧਾ, ਅਸੁਭੇ ਸੁਭਾਨੁਪਸ੍ਸਨੇਨ ਦੁਚਿਨ੍ਤਿਤਚਿਨ੍ਤਿਤਾਯ ਦੁਮ੍ਮਨ੍ਤੀ, ਮੋਹੇਨ ਅਞ੍ਞਾਣੇਨ ਸਬ੍ਬਸੋ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦਿਤਚਿਤ੍ਤਤਾਯ ਮੋਹਪਾਰੁਤਾ ਤਾਦਿਸਾ ਤਥਾਰੂਪਾ ਅਨ੍ਧਪੁਥੁਜ੍ਜਨਾ, ਤਤ੍ਥ ਤਸ੍ਮਿਂ ਇਤ੍ਥਿਸਞ੍ਞਿਤੇ, ਮਾਰਖਿਤ੍ਤਮ੍ਹਿ ਬਨ੍ਧਨੇ ਮਾਰੇਨ ਓਡ੍ਡਿਤੇ ਮਾਰਪਾਸੇ, ਰਜ੍ਜਨ੍ਤਿ ਰਤ੍ਤਾ ਗਿਦ੍ਧਾ ਗਧਿਤਾ ਮੁਚ੍ਛਿਤਾ ਅਜ੍ਝੋਪਨ੍ਨਾ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿ.

ਵਿਰਾਜਿਤਾਤਿ ਯੇਸਂ ਪਨ ਖੀਣਾਸਵਾਨਂ ਤੇਲਞ੍ਜਨਰਾਗੋ ਵਿਯ ਦੁਮ੍ਮੋਚਨੀਯਸਭਾਵੋ ਰਾਗੋ ਸਪਤ੍ਤੋ ਵਿਯ ਲਦ੍ਧੋਕਾਸੋ ਦੁਸ੍ਸਨਸਭਾਵੋ ਦੋਸੋ ਅਞ੍ਞਾਣਸਭਾਵਾ ਅਵਿਜ੍ਜਾ ਚ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਵਿਰਾਗੇਨ ਸਬ੍ਬਸੋ ਵਿਰਾਜਿਤਾ ਪਹੀਨਾ ਸਮੁਚ੍ਛਿਨ੍ਨਾ, ਤਾਦਿਸਾ ਅਗ੍ਗਮਗ੍ਗਸਤ੍ਥੇਨ ਛਿਨ੍ਨਭਵਨੇਤ੍ਤਿਸੁਤ੍ਤਾ ਤਤੋ ਏਵ ਕਤ੍ਥਚਿਪਿ ਬਨ੍ਧਨਾਭਾਵਤੋ ਅਬਨ੍ਧਨਾ ਤਤ੍ਥ ਤਸ੍ਮਿਂ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤੇ ਮਾਰਪਾਸੇ ਨ ਰਜ੍ਜਨ੍ਤਿ. ਏਵਂ ਥੇਰੋ ਤਸ੍ਸਾ ਇਤ੍ਥਿਯਾ ਧਮ੍ਮਂ ਕਥੇਤ੍ਵਾ ਗਤੋ.

ਨਨ੍ਦਕਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੫. ਜਮ੍ਬੁਕਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

ਪਞ੍ਚਪਞ੍ਞਾਸਾਤਿਆਦਿਕਾ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਜਮ੍ਬੁਕਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਗਾਥਾ. ਕਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ? ਅਯਮ੍ਪਿ ਪੁਰਿਮਬੁਦ੍ਧੇਸੁ ਕਤਾਧਿਕਾਰੋ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਭਵੇ ਪੁਞ੍ਞਾਨਿ ਉਪਚਿਨਨ੍ਤੋ ਤਿਸ੍ਸਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਕਾਲੇ ਕੁਲਗੇਹੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਵਿਞ੍ਞੁਤਂ ਪਤ੍ਤੋ ਸਤ੍ਥੁ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੋਧਿਂ ਸਦ੍ਦਹਨ੍ਤੋ ਬੋਧਿਰੁਕ੍ਖਂ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਬੀਜਨੇਨ ਪੂਜੇਸਿ. ਸੋ ਤੇਨ ਪੁਞ੍ਞਕਮ੍ਮੇਨ ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ ਸਂਸਰਨ੍ਤੋ ਕਸ੍ਸਪਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਕਾਲੇ ਕੁਲਗੇਹੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਵਿਞ੍ਞੁਤਂ ਪਤ੍ਤੋ ਸਾਸਨੇ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਞਤਰੇਨ ਉਪਾਸਕੇਨ ਕਾਰਿਤੇ ਆਰਾਮੇ ਆਵਾਸਿਕੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਵਿਹਰਤਿ ਤੇਨ ਉਪਟ੍ਠੀਯਮਾਨੋ. ਅਥੇਕਦਿਵਸਂ ਏਕੋ ਖੀਣਾਸਵਤ੍ਥੇਰੋ ਲੂਖਚੀਵਰਧਰੋ ਕੇਸੋਹਰਣਤ੍ਥਂ ਅਰਞ੍ਞਤੋ ਗਾਮਾਭਿਮੁਖੋ ਆਗਚ੍ਛਤਿ, ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਸੋ ਉਪਾਸਕੋ ਇਰਿਯਾਪਥੇ ਪਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਕਪ੍ਪਕੇਨ ਕੇਸਮਸ੍ਸੂਨਿ ਓਹਾਰਾਪੇਤ੍ਵਾ ਪਣੀਤਭੋਜਨਂ ਭੋਜੇਤ੍ਵਾ ਸੁਨ੍ਦਰਾਨਿ ਚੀਵਰਾਨਿ ਦਤ੍ਵਾ ‘‘ਇਧੇਵ, ਭਨ੍ਤੇ, ਵਸਥਾ’’ਤਿ ਵਸਾਪੇਤਿ. ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਆਵਾਸਿਕੋ ਇਸ੍ਸਾਮਚ੍ਛੇਰਪਕਤੋ ਖੀਣਾਸਵਤ੍ਥੇਰਂ ਆਹ – ‘‘ਵਰਂ ਤੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ, ਇਮਿਨਾ ਪਾਪੁਪਾਸਕੇਨ ਉਪਟ੍ਠੀਯਮਾਨਸ੍ਸ ਏਵਂ ਇਧ ਵਸਨਤੋ ਅਙ੍ਗੁਲੀਹਿ ਕੇਸੇ ਲੁਞ੍ਚਿਤ੍ਵਾ ਅਚੇਲਸ੍ਸ ਸਤੋ ਗੂਥਮੁਤ੍ਤਾਹਾਰਜੀਵਨ’’ਨ੍ਤਿ. ਏਵਞ੍ਚ ਪਨ ਵਤ੍ਵਾ ਤਾਵਦੇਵ ਵਚ੍ਚਕੁਟਿਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਪਾਯਾਸਂ ਵਡ੍ਢੇਨ੍ਤੋ ਵਿਯ ਹਤ੍ਥੇਨ ਗੂਥਂ ਵਡ੍ਢੇਤ੍ਵਾ ਵਡ੍ਢੇਤ੍ਵਾ ਯਾਵਦਤ੍ਥਂ ਖਾਦਿ, ਮੁਤ੍ਤਞ੍ਚ ਪਿਵਿ. ਇਮਿਨਾ ਨਿਯਾਮੇਨ ਯਾਵਤਾਯੁਕਂ ਠਤ੍ਵਾ ਕਾਲਙ੍ਕਤ੍ਵਾ ਨਿਰਯੇ ਪਚ੍ਚਿਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਗੂਥਮੁਤ੍ਤਾਹਾਰੋ ਵਸਿਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸੇਵ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਵਿਪਾਕਾਵਸੇਸੇਨ ਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋਪਿ ਪਞ੍ਚ ਜਾਤਿਸਤਾਨਿ ਨਿਗਣ੍ਠੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਗੂਥਭਕ੍ਖੋ ਅਹੋਸਿ.

ਪੁਨ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਬੁਦ੍ਧੁਪ੍ਪਾਦੇ ਮਨੁਸ੍ਸਯੋਨਿਯਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਮਾਨੋਪਿ ਅਰਿਯੂਪਵਾਦਬਲੇਨ ਦੁਗ੍ਗਤਕੂਲੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਥਞ੍ਞਂ ਵਾ ਖੀਰਂ ਵਾ ਸਪ੍ਪਿਂ ਵਾ ਪਾਯਮਾਨੋ, ਤਂ ਛਡ੍ਡੇਤ੍ਵਾ ਮੁਤ੍ਤਮੇਵ ਪਿਵਤਿ, ਓਦਨਂ ਭੋਜਿਯਮਾਨੋ, ਤਂ ਛਡ੍ਡੇਤ੍ਵਾ ਗੂਥਮੇਵ ਖਾਦਤਿ, ਏਵਂ ਗੂਥਮੁਤ੍ਤਪਰਿਭੋਗੇਨ ਵਡ੍ਢਨ੍ਤੋ ਵਯਪ੍ਪਤ੍ਤੋਪਿ ਤਦੇਵ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਤਿ. ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਤਤੋ ਵਾਰੇਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਾ ਪਰਿਚ੍ਚਜਿਂਸੁ. ਸੋ ਞਾਤਕੇਹਿ ਪਰਿਚ੍ਚਤ੍ਤੋ ਨਗ੍ਗਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਨ ਨ੍ਹਾਯਤਿ, ਰਜੋਜਲ੍ਲਧਰੋ ਕੇਸਮਸ੍ਸੂਨਿ ਲੁਞ੍ਚਿਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਞੇ ਇਰਿਯਾਪਥੇ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਏਕਪਾਦੇਨ ਤਿਟ੍ਠਤਿ, ਨਿਮਨ੍ਤਨਂ ਨ ਸਾਦਿਯਤਿ, ਮਾਸੋਪਵਾਸਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਯ ਪੁਞ੍ਞਤ੍ਥਿਕੇਹਿ ਦਿਨ੍ਨਂ ਭੋਜਨਂ ਮਾਸੇ ਮਾਸੇ ਏਕਵਾਰਂ ਕੁਸਗ੍ਗੇਨ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਦਿਵਾ ਜਿਵ੍ਹਗ੍ਗੇਨ ਲੇਹਤਿ, ਰਤ੍ਤਿਯਂ ਪਨ ‘‘ਅਲ੍ਲਗੂਥਂ ਸਪ੍ਪਾਣਕ’’ਨ੍ਤਿ ਅਖਾਦਿਤ੍ਵਾ ਸੁਕ੍ਖਗੂਥਮੇਵ ਖਾਦਤਿ, ਏਵਂ ਕਰੋਨ੍ਤਸ੍ਸ ਪਞ੍ਚਪਞ੍ਞਾਸਵਸ੍ਸਾਨਿ ਵੀਤਿਵਤ੍ਤਾਨਿ ਮਹਾਜਨੋ ‘‘ਮਹਾਤਪੋ ਪਰਮਪ੍ਪਿਚ੍ਛੋ’’ਤਿ ਮਞ੍ਞਮਾਨੋ ਤਨ੍ਨਿਨ੍ਨੋ ਤਪ੍ਪੋਣੋ ਅਹੋਸਿ.

ਅਥ ਭਗਵਾ ਤਸ੍ਸ ਹਦਯਬ੍ਭਨ੍ਤਰੇ ਘਟੇ ਪਦੀਪਂ ਵਿਯ ਅਰਹਤ੍ਤੂਪਨਿਸ੍ਸਯਂ ਪਜ੍ਜਲਨ੍ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਸਯਮੇਵ ਤਤ੍ਥ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਤ੍ਵਾ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਤ੍ਵਾ, ਏਹਿਭਿਕ੍ਖੂਪਸਮ੍ਪਦਾਯ ਲਦ੍ਧੂਪਸਮ੍ਪਦਂ ਵਿਪਸ੍ਸਨਂ ਉਸ੍ਸੁਕ੍ਕਾਪੇਤ੍ਵਾ ਅਰਹਤ੍ਤੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਸਿ. ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਸਙ੍ਖੇਪੋ. ਵਿਤ੍ਥਾਰੋ ਪਨ ਧਮ੍ਮਪਦੇ ‘‘ਮਾਸੇ ਮਾਸੇ ਕੁਸਗ੍ਗੇਨਾ’’ਤਿ ਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾਯ (ਧ. ਪ. ਅਟ੍ਠ. ੧.ਜਮ੍ਬੁਕਤ੍ਥੇਰਵਤ੍ਥੁ) ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਅਰਹਤ੍ਤੇ ਪਨ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤੋ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਨਕਾਲੇ ‘‘ਆਦਿਤੋ ਮਿਚ੍ਛਾ ਪਟਿਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾਪਿ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਸਾਵਕੇਨ ਅਧਿਗਨ੍ਤਬ੍ਬਂ ਮਯਾ ਅਧਿਗਤ’’ਨ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ –

੨੮੩.

‘‘ਪਞ੍ਚਪਞ੍ਞਾਸਵਸ੍ਸਾਨਿ, ਰਜੋਜਲ੍ਲਮਧਾਰਯਿਂ;

ਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤੋ ਮਾਸਿਕਂ ਭਤ੍ਤਂ, ਕੇਸਮਸ੍ਸੁਂ ਅਲੋਚਯਿਂ.

੨੮੪.

‘‘ਏਕਪਾਦੇਨ ਅਟ੍ਠਾਸਿਂ, ਆਸਨਂ ਪਰਿਵਜ੍ਜਯਿਂ;

ਸੁਕ੍ਖਗੂਥਾਨਿ ਚ ਖਾਦਿਂ, ਉਦ੍ਦੇਸਞ੍ਚ ਨ ਸਾਦਿਯਿਂ.

੨੮੫.

‘‘ਏਤਾਦਿਸਂ ਕਰਿਤ੍ਵਾਨ, ਬਹੁਂ ਦੁਗ੍ਗਤਿਗਾਮਿਨਂ;

ਵੁਯ੍ਹਮਾਨੋ ਮਹੋਘੇਨ, ਬੁਦ੍ਧਂ ਸਰਣਮਾਗਮਂ.

੨੮੬.

‘‘ਸਰਣਗਮਨਂ ਪਸ੍ਸ, ਪਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਸੁਧਮ੍ਮਤਂ;

ਤਿਸ੍ਸੋ ਵਿਜ੍ਜਾ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤਾ, ਕਤਂ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਾਸਨ’’ਨ੍ਤਿ. –

ਇਮਾ ਚਤਸ੍ਸੋ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ.

ਤਤ੍ਥ ਪਞ੍ਚਪਞ੍ਞਾਸਵਸ੍ਸਾਨਿ, ਰਜੋਜਲ੍ਲਮਧਾਰਯਿਨ੍ਤਿ ਨਗ੍ਗਪਬ੍ਬਜ੍ਜੂਪਗਮਨੇਨ ਨ੍ਹਾਨਪਟਿਕ੍ਖੇਪਤੋ ਪਞ੍ਚਾਧਿਕਾਨਿ ਪਞ੍ਞਾਸਵਸ੍ਸਾਨਿ ਸਰੀਰੇ ਲਗ੍ਗਂ ਆਗਨ੍ਤੁਕਰੇਣੁਸਙ੍ਖਾਤਂ ਰਜੋ, ਸਰੀਰਮਲਸਙ੍ਖਾਤਂ ਜਲ੍ਲਞ੍ਚ ਕਾਯੇਨ ਧਾਰੇਸਿਂ. ਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤੋ ਮਾਸਿਕਂ ਭਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਰਤ੍ਤਿਯਂ ਗੂਥਂ ਖਾਦਨ੍ਤੋ ਲੋਕਵਞ੍ਚਨਤ੍ਥਂ ਮਾਸੋਪਵਾਸਿਕੋ ਨਾਮ ਹੁਤ੍ਵਾ ਪੁਞ੍ਞਤ੍ਥਿਕੇਹਿ ਦਿਨ੍ਨਂ ਭੋਜਨਂ ਮਾਸੇ ਮਾਸੇ ਏਕਵਾਰਂ ਜਿਵ੍ਹਗ੍ਗੇ ਪਠਨਵਸੇਨ ਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤੋ ਅਲੋਚਯਿਨ੍ਤਿ ਤਾਦਿਸਚ੍ਛਾਰਿਕਾਪਕ੍ਖੇਪੇਨ ਸਿਥਿਲਮੂਲਂ ਕੇਸਮਸ੍ਸੁਂ ਅਙ੍ਗੁਲੀਹਿ ਲੁਞ੍ਚਾਪੇਸਿਂ.

ਏਕਪਾਦੇਨ ਅਟ੍ਠਾਸਿਂ, ਆਸਨਂ ਪਰਿਵਜ੍ਜਯਿਨ੍ਤਿ ਸਬ੍ਬੇਨ ਸਬ੍ਬਂ ਆਸਨਂ ਨਿਸਜ੍ਜਂ ਪਰਿਵਜ੍ਜੇਸਿਂ, ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤੋ ਚ ਉਭੋ ਹਤ੍ਥੇ ਉਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਏਕੇਨੇਵ ਪਾਦੇਨ ਅਟ੍ਠਾਸਿਂ. ਉਦ੍ਦੇਸਨ੍ਤਿ ਨਿਮਨ੍ਤਨਂ. ਉਦਿਸ੍ਸਕਤਨ੍ਤਿ ਕੇਚਿ. ਨ ਸਾਦਿਯਿਨ੍ਤਿ ਨ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਂ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਿਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਏਤਾਦਿਸਂ ਕਰਿਤ੍ਵਾਨ, ਬਹੁਂ ਦੁਗ੍ਗਤਿਗਾਮਿਨਨ੍ਤਿ ਏਤਾਦਿਸਂ ਏਵਰੂਪਂ ਵਿਪਾਕਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਨਕਂ ਦੁਗ੍ਗਤਿਗਾਮਿਨਂ ਬਹੁਂ ਪਾਪਕਮ੍ਮਂ ਪੁਰਿਮਜਾਤੀਸੁ ਇਧ ਚ ਕਤ੍ਵਾ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤ੍ਵਾ. ਵੁਯ੍ਹਮਾਨੋ ਮਹੋਘੇਨਾਤਿ ਕਾਮੋਘਾਦਿਨਾ ਮਹਤਾ ਓਘੇਨ ਵਿਸੇਸਤੋ ਦਿਟ੍ਠੋਘੇਨ ਅਪਾਯਸਮੁਦ੍ਦਂ ਪਤਿਆਕਡ੍ਢਿਯਮਾਨੋ, ਬੁਦ੍ਧਂ ਸਰਣਮਾਗਮਨ੍ਤਿ ਤਾਦਿਸੇਨ ਪੁਞ੍ਞਕਮ੍ਮਚ੍ਛਿਦ੍ਦੇਨ ਕਿਚ੍ਛੇਨ ਮਨੁਸ੍ਸਤ੍ਤਭਾਵਂ ਲਭਿਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਪੁਞ੍ਞਬਲੇਨ ਬੁਦ੍ਧਂ ‘‘ਸਰਣ’’ਨ੍ਤਿ ਆਗਮਾਸਿਂ, ‘‘ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਭਗਵਾ’’ਤਿ ਅਵੇਚ੍ਚਪਸਾਦੇਨ ਸਤ੍ਥਰਿ ਪਸੀਦਿਂ. ਸਰਣਗਮਨਂ ਪਸ੍ਸ, ਪਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਸੁਧਮ੍ਮਤਨ੍ਤਿ ਆਯਤਨਗਤਂ ਮਮ ਸਰਣਗਮਨਂ ਪਸ੍ਸ, ਪਸ੍ਸ ਸਾਸਨਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਚ ਸੁਧਮ੍ਮਤਂ ਯੋਹਂ ਤਥਾਮਿਚ੍ਛਾਪਟਿਪਨ੍ਨੋਪਿ ਏਕੋਵਾਦੇਨੇਵ ਸਤ੍ਥਾਰਾ ਏਦਿਸਂ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਸਮ੍ਪਾਪਿਤੋ. ‘‘ਤਿਸ੍ਸੋ ਵਿਜ੍ਜਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਤਂ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ ਤੇਨਾਹ (ਅਪ. ਥੇਰ ੨.੪੬.੧੭-੨੧) –

‘‘ਤਿਸ੍ਸਸ੍ਸਾਹਂ ਭਗਵਤੋ, ਬੋਧਿਰੁਕ੍ਖਮਵਨ੍ਦਿਯਂ;

ਪਗ੍ਗਯ੍ਹ ਬੀਜਨਿਂ ਤਤ੍ਥ, ਸੀਹਾਸਨਮਬੀਜਹਂ.

‘‘ਦ੍ਵੇਨਵੁਤੇ ਇਤੋ ਕਪ੍ਪੇ, ਸੀਹਾਸਨਮਬੀਜਹਂ;

ਦੁਗ੍ਗਤਿਂ ਨਾਭਿਜਾਨਾਮਿ, ਬੀਜਨਾਯ ਇਦਂ ਫਲਂ.

‘‘ਕਿਲੇਸਾ ਝਾਪਿਤਾ ਮਯ੍ਹਂ…ਪੇ… ਕਤਂ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਾਸਨ’’ਨ੍ਤਿ.

ਜਮ੍ਬੁਕਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੬. ਸੇਨਕਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

ਸ੍ਵਾਗਤਂ ਵਤਾਤਿਆਦਿਕਾ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਸੇਨਕਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਗਾਥਾ. ਕਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ? ਅਯਮ੍ਪਿ ਪੁਰਿਮਬੁਦ੍ਧੇਸੁ ਕਤਾਧਿਕਾਰੋ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਭਵੇ ਪੁਞ੍ਞਾਨਿ ਉਪਚਿਨਨ੍ਤੋ ਸਿਖਿਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਕਾਲੇ ਕੁਲਗੇਹੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਵਿਞ੍ਞੁਤਂ ਪਤ੍ਤੋ ਏਕਦਿਵਸਂ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਪਸਨ੍ਨਮਾਨਸੋ ਮੋਰਹਤ੍ਥੇਨ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਪੂਜੇਸਿ. ਸੋ ਤੇਨ ਪੁਞ੍ਞਕਮ੍ਮੇਨ ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ ਸਂਸਰਨ੍ਤੋ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਬੁਦ੍ਧੁਪ੍ਪਾਦੇ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਕੁਲੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਉਰੁਵੇਲਕਸ੍ਸਪਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਭਗਿਨਿਯਾ ਕੁਚ੍ਛਿਮ੍ਹਿ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ, ਸੇਨਕੋਤਿਸ੍ਸ ਨਾਮਂ ਅਹੋਸਿ. ਸੋ ਵਯਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਨਂ ਵਿਜ੍ਜਾਸਿਪ੍ਪੇਸੁ ਨਿਪ੍ਫਤ੍ਤਿਂ ਗਤੋ ਘਰਾਵਾਸਂ ਵਸਤਿ. ਤੇਨ ਚ ਸਮਯੇਨ ਮਹਾਜਨੋ ਸਂਵਚ੍ਛਰੇ ਸਂਵਚ੍ਛਰੇ ਫਗ੍ਗੁਨਮਾਸੇ ਉਤ੍ਤਰਫਗ੍ਗੁਨਨਕ੍ਖਤ੍ਤੇ ਉਸ੍ਸਵਂ ਅਨੁਭਵਨ੍ਤੋ ਗਯਾਯਂ ਤਿਤ੍ਥਾਭਿਸੇਕਂ ਕਰੋਤਿ. ਤੇਨ ਤਂ ਉਸ੍ਸਵਂ ‘‘ਗਯਾਫਗ੍ਗੂ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਅਥ ਭਗਵਾ ਤਾਦਿਸੇ ਉਸ੍ਸਵਦਿਵਸੇ ਵੇਨੇਯ੍ਯਾਨੁਕਮ੍ਪਾਯ ਗਯਾਤਿਤ੍ਥਸਮੀਪੇ ਵਿਹਰਤਿ, ਮਹਾਜਨੋਪਿ ਤਿਤ੍ਥਾਭਿਸੇਕਾਧਿਪ੍ਪਾਯੇਨ ਤਤੋ ਤਤੋ ਤਂ ਠਾਨਂ ਉਪਗਚ੍ਛਤਿ. ਤਸ੍ਮਿਂ ਖਣੇ ਸੇਨਕੋਪਿ ਤਿਤ੍ਥਾਭਿਸੇਕਤ੍ਥਂ ਤਂ ਠਾਨਂ ਉਪਗਤੋ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਨ੍ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਪਟਿਲਦ੍ਧਸਦ੍ਧੋ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਯ ਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਨਚਿਰਸ੍ਸੇਵ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ਅਪਦਾਨੇ (ਅਪ. ਥੇਰ ੨.੪੬.੯-੧੬) –

‘‘ਮੋਰਹਤ੍ਥਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾਨ, ਉਪੇਸਿਂ ਲੋਕਨਾਯਕਂ;

ਪਸਨ੍ਨਚਿਤ੍ਤੋ ਸੁਮਨੋ, ਮੋਰਹਤ੍ਥਮਦਾਸਹਂ.

‘‘ਇਮਿਨਾ ਮੋਰਹਤ੍ਥੇਨ, ਚੇਤਨਾਪਣਿਧੀਹਿ ਚ;

ਨਿਬ੍ਬਾਯਿਂਸੁ ਤਯੋ ਅਗ੍ਗੀ, ਲਭਾਮਿ ਵਿਪੁਲਂ ਸੁਖਂ.

‘‘ਅਹੋ ਬੁਦ੍ਧੋ ਅਹੋ ਧਮ੍ਮੋ, ਅਹੋ ਨੋ ਸਤ੍ਥੁਸਮ੍ਪਦਾ;

ਦਤ੍ਵਾਨਹਂ ਮੋਰਹਤ੍ਥਂ, ਲਭਾਮਿ ਵਿਪੁਲਂ ਸੁਖਂ.

‘‘ਤਿਯਗ੍ਗੀ ਨਿਬ੍ਬੁਤਾ ਮਯ੍ਹਂ, ਭਵਾ ਸਬ੍ਬੇ ਸਮੂਹਤਾ;

ਸਬ੍ਬਾਸਵਾ ਪਰਿਕ੍ਖੀਣਾ, ਨਤ੍ਥਿ ਦਾਨਿ ਪੁਨਬ੍ਭਵੋ.

‘‘ਏਕਤਿਂਸੇ ਇਤੋ ਕਪ੍ਪੇ, ਯਂ ਦਾਨਮਦਦਿਂ ਤਦਾ;

ਦੁਗ੍ਗਤਿਂ ਨਾਭਿਜਾਨਾਮਿ, ਮੋਰਹਤ੍ਥਸ੍ਸਿਦਂ ਫਲਂ.

‘‘ਕਿਲੇਸਾ ਝਾਪਿਤਾ ਮਯ੍ਹਂ…ਪੇ… ਕਤਂ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਾਸਨ’’ਨ੍ਤਿ.

ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਨ ਪਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਂ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਸਞ੍ਜਾਤਸੋਮਨਸ੍ਸੋ ਉਦਾਨਵਸੇਨ –

੨੮੭.

‘‘ਸ੍ਵਾਗਤਂ ਵਤ ਮੇ ਆਸਿ, ਗਯਾਯਂ ਗਯਫਗ੍ਗੁਯਾ;

ਯਂ ਅਦ੍ਦਸਾਸਿਂ ਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਂ, ਦੇਸੇਨ੍ਤਂ ਧਮ੍ਮਮੁਤ੍ਤਮਂ.

੨੮੮.

‘‘ਮਹਪ੍ਪਭਂ ਗਣਾਚਰਿਯਂ, ਅਗ੍ਗਪਤ੍ਤਂ ਵਿਨਾਯਕਂ;

ਸਦੇਵਕਸ੍ਸ ਲੋਕਸ੍ਸ, ਜਿਨਂ ਅਤੁਲਦਸ੍ਸਨਂ.

੨੮੯.

‘‘ਮਹਾਨਾਗਂ ਮਹਾਵੀਰਂ, ਮਹਾਜੁਤਿਮਨਾਸਵਂ;

ਸਬ੍ਬਾਸਵਪਰਿਕ੍ਖੀਣਂ, ਸਤ੍ਥਾਰਮਕੁਤੋਭਯਂ.

੨੯੦.

‘‘ਚਿਰਸਙ੍ਕਿਲਿਟ੍ਠਂ ਵਤ ਮਂ, ਦਿਟ੍ਠਿਸਨ੍ਦਾਨਬਨ੍ਧਿਤਂ;

ਵਿਮੋਚਯਿ ਸੋ ਭਗਵਾ, ਸਬ੍ਬਗਨ੍ਥੇਹਿ ਸੇਨਕ’’ਨ੍ਤਿ. –

ਚਤਸ੍ਸੋ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ.

ਤਤ੍ਥ ਸ੍ਵਾਗਤਂ ਵਤ ਮੇ ਆਸੀਤਿ ਮਯਾ ਸੁਟ੍ਠੁ ਆਗਤਂ ਵਤ ਆਸਿ. ਮਮ ਵਾ ਸੁਨ੍ਦਰਂ ਵਤ ਆਗਮਨਂ ਆਸਿ. ਗਯਾਯਨ੍ਤਿ ਗਯਾਤਿਤ੍ਥਸਮੀਪੇ. ਗਯਫਗ੍ਗੁਯਾਤਿ ‘‘ਗਯਾਫਗ੍ਗੂ’’ਤਿ ਲਦ੍ਧਵੋਹਾਰੇ ਫਗ੍ਗੁਨਮਾਸਸ੍ਸ ਉਤ੍ਤਰਫਗ੍ਗੁਨੀਨਕ੍ਖਤ੍ਤੇ. ‘‘ਯ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ ਸ੍ਵਾਗਤਭਾਵਸ੍ਸ ਕਾਰਣਦਸ੍ਸਨਂ. ਤਤ੍ਥ ਯਨ੍ਤਿ ਯਸ੍ਮਾ. ਅਦ੍ਦਸਾਸਿਨ੍ਤਿ ਅਦ੍ਦਕ੍ਖਿਂ. ਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਨ੍ਤਿ ਸਮ੍ਮਾ ਸਾਮਂ ਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮਾਨਂ ਬੁਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਂ. ਦੇਸੇਨ੍ਤਂ ਧਮ੍ਮਮੁਤ੍ਤਮਨ੍ਤਿ ਉਤ੍ਤਮਂ ਅਗ੍ਗਂ ਸਬ੍ਬਸੇਟ੍ਠਂ ਏਕਨ੍ਤਨਿਯ੍ਯਾਨਿਕਂ ਧਮ੍ਮਂ ਵੇਨੇਯ੍ਯਜ੍ਝਾਸਯਾਨੁਰੂਪਂ ਭਾਸਨ੍ਤਂ.

ਮਹਪ੍ਪਭਨ੍ਤਿ ਮਹਤਿਯਾ ਸਰੀਰਪ੍ਪਭਾਯ ਞਾਣਪ੍ਪਭਾਯ ਚ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਂ. ਗਣਾਚਰਿਯਨ੍ਤਿ ਭਿਕ੍ਖੁਪਰਿਸਾਦੀਨਂ ਗਣਾਨਂ ਉਤ੍ਤਮੇਨ ਦਮਥੇਨ ਆਚਾਰਸਿਕ੍ਖਾਪਨੇਨ ਗਣਾਚਰਿਯਂ. ਅਗ੍ਗਭੂਤਾਨਂ ਸੀਲਾਦੀਨਂ ਗੁਣਾਨਂ ਅਧਿਗਮੇਨ ਅਗ੍ਗਪ੍ਪਤ੍ਤਂ. ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸਾਦੀਨਂ ਪਰਮੇਨ ਵਿਨਯੇਨ ਵਿਨਯਨਤੋ, ਸਯਂ ਨਾਯਕਰਹਿਤਤ੍ਤਾ ਚ ਵਿਨਾਯਕਂ. ਕੇਨਚਿ ਅਨਭਿਭੂਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਸਕਲਂ ਲੋਕਂ ਅਭਿਭਵਿਤ੍ਵਾ ਠਿਤਤ੍ਤਾ, ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਮਾਰਾਨਂ ਜਿਤਤ੍ਤਾ ਚ ਸਦੇਵਕਸ੍ਸ ਲੋਕਸ੍ਸ ਜਿਨਂ ਸਦੇਵਕੇ ਲੋਕੇ ਅਗ੍ਗਜਿਨਂ, ਬਾਤ੍ਤਿਂਸਵਰਮਹਾਪੁਰਿਸਲਕ੍ਖਣਅਸੀਤਿਅਨੁਬ੍ਯਞ੍ਜਨਾਦਿਪਟਿਮਣ੍ਡਿਤਰੂਪਕਾਯਤਾਯ ਦਸਬਲਚਤੁਵੇਸਾਰਜ੍ਜਾਦਿਗੁਣਪਟਿਮਣ੍ਡਿਤਧਮ੍ਮਕਾਯਤਾਯ ਚ ਸਦੇਵਕੇਨ ਲੋਕੇਨ ਅਪਰਿਮੇਯ੍ਯਦਸ੍ਸਨਤਾਯ ਅਸਦਿਸਦਸ੍ਸਨਤਾਯ ਚ ਅਤੁਲਦਸ੍ਸਨਂ.

ਗਤਿਬਲਪਰਕ੍ਕਮਾਦਿਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਮਹਾਨਾਗਸਦਿਸਤ੍ਤਾ, ਨਾਗੇਸੁਪਿ ਖੀਣਾਸਵੇਸੁ ਮਹਾਨੁਭਾਵਤਾਯ ਚ ਮਹਾਨਾਗਂ. ਮਾਰਸੇਨਾਵਿਮਥਨਤੋ ਮਹਾਵਿਕ੍ਕਨ੍ਤਤਾਯ ਚ ਮਹਾਵੀਰਂ. ਮਹਾਜੁਤਿਨ੍ਤਿ ਮਹਾਪਤਾਪਂ ਮਹਾਤੇਜਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਨਤ੍ਥਿ ਏਤਸ੍ਸ ਚਤ੍ਤਾਰੋਪਿ ਆਸਵਾਤਿ ਅਨਾਸਵਂ. ਸਬ੍ਬੇ ਆਸਵਾ ਸਵਾਸਨਾ ਪਰਿਕ੍ਖੀਣਾ ਏਤਸ੍ਸਾਤਿ ਸਬ੍ਬਾਸਵਪਰਿਕ੍ਖੀਣਂ. ਕਾਮਂ ਸਾਵਕਬੁਦ੍ਧਾ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਾ ਚ ਖੀਣਾਸਵਾਵ, ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਬੁਦ੍ਧਾ ਏਵ ਪਨ ਸਵਾਸਨੇ ਆਸਵੇ ਖੇਪੇਨ੍ਤੀਤਿ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ‘‘ਅਨਾਸਵ’’ਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ‘‘ਸਬ੍ਬਾਸਵਪਰਿਕ੍ਖੀਣ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ – ‘‘ਸਬ੍ਬੇ ਆਸਵਾ ਸਵਾਸਨਾ ਪਰਿਕ੍ਖੀਣਾ ਏਤਸ੍ਸਾਤਿ ਸਬ੍ਬਾਸਵਪਰਿਕ੍ਖੀਣ’’ਨ੍ਤਿ. ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਿਕਸਮ੍ਪਰਾਯਿਕਪਰਮਤ੍ਥੇਹਿ ਯਥਾਰਹਂ ਵੇਨੇਯ੍ਯਾਨਂ ਅਨੁਸਾਸਨਤੋ ਸਤ੍ਥਾਰਂ, ਚਤੁਵੇਸਾਰਜ੍ਜਵਿਸਾਰਦਤਾਯ ਕੁਤੋਚਿਪਿ ਭਯਾਭਾਵਤੋ ਅਕੁਤੋਭਯਂ, ਏਵਰੂਪਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਂ ਯਂ ਯਸ੍ਮਾ ਅਦ੍ਦਸਾਸਿਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਸ੍ਵਾਗਤਂ ਵਤ ਮੇ ਆਸੀਤਿ ਯੋਜਨਾ.

ਇਦਾਨਿ ਸਤ੍ਥੁ ਦਸ੍ਸਨੇਨ ਅਤ੍ਤਨਾ ਲਦ੍ਧਗੁਣਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਚਤੁਤ੍ਥਂ ਗਾਥਮਾਹ. ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਕਞ੍ਜਿਯਪੁਣ੍ਣਲਾਬੁ ਵਿਯ ਤਕ੍ਕਭਰਿਤਚਾਟਿ ਵਿਯ ਵਸਾਪੀਤਪਿਲੋਤਿਕਾ ਵਿਯ ਚ ਸਂਕਿਲੇਸਵਤ੍ਥੂਹਿ ਅਨਮਤਗ੍ਗੇ ਸਂਸਾਰੇ ਚਿਰਕਾਲਂ ਸਂਕਿਲਿਟ੍ਠਂ. ਗਦ੍ਦੁਲਬਨ੍ਧਿਤਂ ਵਿਯ ਥਮ੍ਭੇ ਸਾਰਮੇਯਂ ਸਕ੍ਕਾਯਥਮ੍ਭੇ ਦਿਟ੍ਠਿਸਨ੍ਦਾਨੇਨ, ਦਿਟ੍ਠਿਬਨ੍ਧਨੇਨ ਬਨ੍ਧਿਤਂ ਬਦ੍ਧਂ, ਤਤੋ ਵਿਮੋਚੇਨ੍ਤੋ ਚ ਅਭਿਜ੍ਝਾਦੀਹਿ ਸਬ੍ਬਗਨ੍ਥੇ ਹਿ ਮਂ ਸੇਨਕਂ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਹਤ੍ਥੇਨ, ਵਿਮੋਚਯਿ ਵਤ ਸੋ ਭਗਵਾ ਮਯ੍ਹਂ ਸਤ੍ਥਾਤਿ ਭਗਵਤਿ ਅਭਿਪ੍ਪਸਾਦਂ ਪਵੇਦੇਤਿ.

ਸੇਨਕਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੭. ਸਮ੍ਭੂਤਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

ਯੋ ਦਨ੍ਧਕਾਲੇਤਿਆਦਿਕਾ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਸਮ੍ਭੂਤਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਗਾਥਾ. ਕਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ? ਅਯਮ੍ਪਿ ਪੁਰਿਮਬੁਦ੍ਧੇਸੁ ਕਤਾਧਿਕਾਰੋ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਭਵੇ ਪੁਞ੍ਞਾਨਿ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਬੁਦ੍ਧਸੁਞ੍ਞੇ ਲੋਕੇ ਚਨ੍ਦਭਾਗਾਯ ਨਦਿਯਾ ਤੀਰੇ ਕਿਨ੍ਨਰਯੋਨਿਯਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੋ. ਏਕਦਿਵਸਂ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਪਸਨ੍ਨਮਾਨਸੋ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਕਤਞ੍ਜਲੀ ਅਜ੍ਜੁਨਪੁਪ੍ਫੇਹਿ ਪੂਜਂ ਅਕਾਸਿ. ਸੋ ਤੇਨ ਪੁਞ੍ਞਕਮ੍ਮੇਨ ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ ਸਂਸਰਨ੍ਤੋ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਬੁਦ੍ਧੁਪ੍ਪਾਦੇ ਕੁਲਗੇਹੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਸਮ੍ਭੂਤੋਤਿ ਲਦ੍ਧਨਾਮੋ ਵਯਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਭਗਵਤੋ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਨਸ੍ਸ ਪਚ੍ਛਾ ਧਮ੍ਮਭਣ੍ਡਾਗਾਰਿਕਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਪਟਿਲਦ੍ਧਸਦ੍ਧੋ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਸਮਣਧਮ੍ਮਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਵਿਪਸ੍ਸਨਂ ਵਡ੍ਢੇਤ੍ਵਾ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ਅਪਦਾਨੇ (ਅਪ. ਥੇਰ ੨.੫੨.੨੮-੩੬) –

‘‘ਚਨ੍ਦਭਾਗਾਨਦੀਤੀਰੇ, ਅਹੋਸਿਂ ਕਿਨ੍ਨਰੋ ਤਦਾ;

ਅਦ੍ਦਸਂ ਵਿਰਜਂ ਬੁਦ੍ਧਂ, ਸਯਮ੍ਭੁਂ ਅਪਰਾਜਿਤਂ.

‘‘ਪਸਨ੍ਨਚਿਤ੍ਤੋ ਸੁਮਨੋ, ਵੇਦਜਾਤੋ ਕਤਞ੍ਜਲੀ;

ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਅਜ੍ਜੁਨਂ ਪੁਪ੍ਫਂ, ਸਯਮ੍ਭੁਂ ਅਭਿਪੂਜਯਿਂ.

‘‘ਤੇਨ ਕਮ੍ਮੇਨ ਸੁਕਤੇਨ, ਚੇਤਨਾਪਣਿਧੀਹਿ ਚ;

ਜਹਿਤ੍ਵਾ ਕਿਨ੍ਨਰਂ ਦੇਹਂ, ਤਾਵਤਿਂਸਮਗਚ੍ਛਹਂ.

‘‘ਛਤ੍ਤਿਸਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਦੇਵਿਨ੍ਦੋ, ਦੇਵਰਜ੍ਜਮਕਾਰਯਿਂ;

ਦਸਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਚਕ੍ਕਵਤ੍ਤੀ, ਮਹਾਰਜ੍ਜਮਕਾਰਯਿਂ.

‘‘ਪਦੇਸਰਜ੍ਜਂ ਵਿਪੁਲਂ, ਗਣਨਾਤੋ ਅਸਙ੍ਖਿਯਂ;

ਸੁਖੇਤ੍ਤੇ ਵਪ੍ਪਿਤਂ ਬੀਜਂ, ਸਯਮ੍ਭੁਮ੍ਹਿ ਅਹੋ ਮਮ.

‘‘ਕੁਸਲਂ ਵਿਜ੍ਜਤੇ ਮਯ੍ਹਂ, ਪਬ੍ਬਜਿਂ ਅਨਗਾਰਿਯਂ;

ਪੂਜਾਰਹੋ ਅਹਂ ਅਜ੍ਜ, ਸਕ੍ਯਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸਾਸਨੇ.

‘‘ਕਿਲੇਸਾ ਝਾਪਿਤਾ ਮਯ੍ਹਂ…ਪੇ… ਕਤਂ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਾਸਨ’’ਨ੍ਤਿ.

ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਨ ਪਤ੍ਵਾ ਵਿਮੁਤ੍ਤਿਸੁਖੇਨ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਵਸ੍ਸਸਤਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤੇ ਭਗਵਤਿ ਵੇਸਾਲਿਕੇਸੁ ਵਜ੍ਜਿਪੁਤ੍ਤਕੇਸੁ ਦਸ ਵਤ੍ਥੂਨਿ ਪਗ੍ਗਯ੍ਹ ਠਿਤੇਸੁ ਕਾਕਣ੍ਡਕਪੁਤ੍ਤੇਨ ਯਸਤ੍ਥੇਰੇਨ ਉਸ੍ਸਾਹਿਤੇਹਿ ਸਤ੍ਤਸਤੇਹਿ ਖੀਣਾਸਵੇਹਿ ਤਂ ਦਿਟ੍ਠਿਂ ਭਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਂ ਪਗ੍ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੇਹਿ ਧਮ੍ਮਵਿਨਯਸਙ੍ਗਹੇ ਕਤੇ ਤੇਸਂ ਵਜ੍ਜਿਪੁਤ੍ਤਕਾਨਂ ਉਦ੍ਧਮ੍ਮਉਬ੍ਬਿਨਯਦੀਪਨੇ ਧਮ੍ਮਸਂਵੇਗੇਨ ਥੇਰੋ –

੨੯੧.

‘‘ਯੋ ਦਨ੍ਧਕਾਲੇ ਤਰਤਿ, ਤਰਣੀਯੇ ਚ ਦਨ੍ਧਯੇ;

ਅਯੋਨਿਸਂਵਿਧਾਨੇਨ, ਬਾਲੋ ਦੁਕ੍ਖਂ ਨਿਗਚ੍ਛਤਿ.

੨੯੨.

‘‘ਤਸ੍ਸਤ੍ਥਾ ਪਰਿਹਾਯਨ੍ਤਿ, ਕਾਲ਼ਪਕ੍ਖੇਵ ਚਨ੍ਦਿਮਾ;

ਆਯਸਕ੍ਯਞ੍ਚ ਪਪ੍ਪੋਤਿ, ਮਿਤ੍ਤੇਹਿ ਚ ਵਿਰੁਜ੍ਝਤਿ.

੨੯੩.

‘‘ਯੋ ਦਨ੍ਧਕਾਲੇ ਦਨ੍ਧੇਤਿ, ਤਰਣੀਯੇ ਚ ਤਾਰਯੇ;

ਯੋਨਿਸੋ ਸਂਵਿਧਾਨੇਨ, ਸੁਖਂ ਪਪ੍ਪੋਤਿ ਪਣ੍ਡਿਤੋ.

੨੯੪.

‘‘ਤਸ੍ਸਤ੍ਥਾ ਪਰਿਪੂਰੇਨ੍ਤਿ, ਸੁਕ੍ਕਪਕ੍ਖੇਵ ਚਨ੍ਦਿਮਾ;

ਯਸੋ ਕਿਤ੍ਤਿਞ੍ਚ ਪਪ੍ਪੋਤਿ, ਮਿਤ੍ਤੇਹਿ ਨ ਵਿਰੁਜ੍ਝਤੀ’’ਤਿ. –

ਇਮਾ ਗਾਥਾ ਭਣਨ੍ਤੋ ਅਞ੍ਞਂ ਬ੍ਯਾਕਾਸਿ.

ਤਤ੍ਥ ਯੋ ਦਨ੍ਧਕਾਲੇ ਤਰਤੀਤਿ ਕਿਸ੍ਮਿਞ੍ਚਿ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਵਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ – ‘‘ਕਪ੍ਪਤਿ ਨੁ ਖੋ, ਨ ਨੁ ਖੋ ਕਪ੍ਪਤੀ’’ਤਿ ਵਿਨਯਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਯਾਵ ਵਿਯਤ੍ਤਂ ਵਿਨਯਧਰਂ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਤਂ ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਂ ਨ ਵਿਨੋਦੇਤਿ, ਤਾਵ ਦਨ੍ਧਕਾਲੇ ਤਸ੍ਸ ਕਿਚ੍ਚਸ੍ਸ ਦਨ੍ਧਾਯਿਤਬ੍ਬਸਮਯੇ ਤਰਤਿ ਮਦ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਵੀਤਿਕ੍ਕਮਂ ਕਰੋਤਿ. ਤਰਣੀਯੇ ਚ ਦਨ੍ਧਯੇਤਿ ਗਹਟ੍ਠਸ੍ਸ ਤਾਵ ਸਰਣਗਮਨਸੀਲਸਮਾਦਾਨਾਦਿਕੇ, ਪਬ੍ਬਜਿਤਸ੍ਸ ਵਤ੍ਤਪਟਿਵਤ੍ਤਕਰਣਾਦਿਕੇ ਸਮਥਵਿਪਸ੍ਸਨਾਨੁਯੋਗੇ ਚ ਤਰਿਤਬ੍ਬੇ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤੇ ਸੀਘਂ ਤਂ ਕਿਚ੍ਚਂ ਅਨਨੁਯੁਞ੍ਜਿਤ੍ਵਾ – ‘‘ਆਗਮਨਮਾਸੇ ਪਕ੍ਖੇ ਵਾ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਦਨ੍ਧਾਯੇਯ੍ਯ, ਤਂ ਕਿਚ੍ਚਂ ਅਕਰੋਨ੍ਤੋਵ ਕਾਲਂ ਵੀਤਿਨਾਮੇਯ੍ਯ. ਅਯੋਨਿਸਂਵਿਧਾਨੇਨਾਤਿ ਏਵਂ ਦਨ੍ਧਾਯਿਤਬ੍ਬੇ ਤਰਨ੍ਤੋ ਤਰਿਤਬ੍ਬੇ ਚ ਦਨ੍ਧਾਯਨ੍ਤੋ ਅਨੁਪਾਯਸਂਵਿਧਾਨੇਨ ਉਪਾਯਸਂਵਿਧਾਨਾਭਾਵੇਨ ਬਾਲੋ, ਮਨ੍ਦਬੁਦ੍ਧਿਕੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ, ਸਮ੍ਪਤਿ ਆਯਤਿਞ੍ਚ ਦੁਕ੍ਖਂ ਅਨਤ੍ਥਂ ਪਾਪੁਣਾਤਿ.

ਤਸ੍ਸਤ੍ਥਾ ਪਰਿਹਾਯਨ੍ਤੀਤਿ ਤਸ੍ਸ ਤਥਾਰੂਪਸ੍ਸ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਿਕਾਦਿਭੇਦਾ ਅਤ੍ਥਾ ਕਾਲ਼ਪਕ੍ਖੇ ਚਨ੍ਦਿਮਾ ਵਿਯ, ਪਰਿਹਾਯਨ੍ਤਿ ਦਿਵਸੇ ਦਿਵਸੇ ਪਰਿਕ੍ਖਯਂ ਪਰਿਯਾਦਾਨਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ. ‘‘ਅਸੁਕੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਅਸ੍ਸਦ੍ਧੋ ਅਪ੍ਪਸਨ੍ਨੋ ਕੁਸੀਤੋ ਹੀਨਵੀਰਿਯੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ. ਆਯਸਕ੍ਯਂ ਵਿਞ੍ਞੂਹਿ ਗਰਹਿਤਬ੍ਬਤਂ ਪਪ੍ਪੋਤਿ ਪਾਪੁਣਾਤਿ. ਮਿਤ੍ਤੇਹਿ ਚ ਵਿਰੁਜ੍ਝਤੀਤਿ ‘‘ਏਵਂ ਪਟਿਪਜ੍ਜ, ਮਾ ਏਵਂ ਪਟਿਪਜ੍ਜਾ’’ਤਿ ਓਵਾਦਦਾਯਕੇਹਿ ਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤੇਹਿ ‘‘ਅਵਚਨੀਯਾ ਮਯ’’ਨ੍ਤਿ ਓਵਾਦਸ੍ਸ ਅਨਾਦਾਨੇਨੇਵ ਵਿਰੁਦ੍ਧੋ ਨਾਮ ਹੋਤਿ.

ਸੇਸਗਾਥਾਦ੍ਵਯਸ੍ਸ ਵੁਤ੍ਤਵਿਪਰਿਯਾਯੇਨ ਅਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਕੇਚਿ ਪਨੇਤ੍ਥ – ‘‘ਤਰਤਿ ਦਨ੍ਧਯੇ’’ਤਿਪਦਾਨਂ ਅਤ੍ਥਭਾਵੇਨ ਭਾਵਨਾਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਗ੍ਗਹਨਿਗ੍ਗਹੇ ਉਦ੍ਧਰਨ੍ਤਿ. ਤਂ ਪਚ੍ਛਿਮਗਾਥਾਸੁ ਯੁਜ੍ਜਤਿ. ਪੁਰਿਮਾ ਹਿ ਦ੍ਵੇ ਗਾਥਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤਕਾਲਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਚਰਿਤਬ੍ਬਂ ਸਮਣਧਮ੍ਮਂ ਅਕਤ੍ਵਾ ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਪਕਤਤਾਯ ਦਸ ਵਤ੍ਥੂਨਿ ਦੀਪੇਤ੍ਵਾ ਸਙ੍ਘੇਨ ਨਿਕ੍ਕਡ੍ਢਿਤੇ ਵਜ੍ਜਿਪੁਤ੍ਤਕੇ ਸਨ੍ਧਾਯ ਥੇਰੇਨ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਪਚ੍ਛਿਮਾ ਪਨ ਅਤ੍ਤਸਦਿਸੇ ਸਮ੍ਮਾ ਪਟਿਪਨ੍ਨੇ ਸਕਤ੍ਥਂ ਨਿਪ੍ਫਾਦੇਤ੍ਵਾ ਠਿਤੇਤਿ.

ਸਮ੍ਭੂਤਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੮. ਰਾਹੁਲਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

ਉਭਯੇਨਾਤਿਆਦਿਕਾ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਰਾਹੁਲਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਗਾਥਾ. ਕਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ? ਅਯਮ੍ਪਿ ਪੁਰਿਮਬੁਦ੍ਧੇਸੁ ਕਤਾਧਿਕਾਰੋ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਭਵੇ ਪੁਞ੍ਞਾਨਿ ਉਪਚਿਨਨ੍ਤੋ ਪਦੁਮੁਤ੍ਤਰਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਕਾਲੇ ਕੁਲਗੇਹੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਵਿਞ੍ਞੁਤਂ ਪਤ੍ਤੋ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਏਕਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਸਿਕ੍ਖਾਕਾਮਾਨਂ ਅਗ੍ਗਟ੍ਠਾਨੇ ਠਪੇਨ੍ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਸਯਮ੍ਪਿ ਤਂ ਠਾਨਨ੍ਤਰਂ ਪਤ੍ਥੇਤ੍ਵਾ ਸੇਨਾਸਨਵਿਸੋਧਨਵਿਜ੍ਜੋਤਨਾਦਿਕਂ ਉਲ਼ਾਰਂ ਪੁਞ੍ਞਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪਣਿਧਾਨਮਕਾਸਿ. ਸੋ ਤਤੋ ਚਵਿਤ੍ਵਾ ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ ਸਂਸਰਨ੍ਤੋ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਬੁਦ੍ਧੁਪ੍ਪਾਦੇ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਯਸੋਧਰਾਯ ਦੇਵਿਯਾ ਕੁਚ੍ਛਿਮ੍ਹਿ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਰਾਹੁਲੋਤਿ ਲਦ੍ਧਨਾਮੋ ਮਹਤਾ ਖਤ੍ਤਿਯਪਰਿਵਾਰੇਨ ਵਡ੍ਢਿ, ਤਸ੍ਸ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾਵਿਧਾਨਂ ਖਨ੍ਧਕੇ (ਮਹਾਵ. ੧੦੫) ਆਗਤਮੇਵ. ਸੋ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਅਨੇਕੇਹਿ ਸੁਤ੍ਤਪਦੇਹਿ ਸੁਲਦ੍ਧੋਵਾਦੋ ਪਰਿਪਕ੍ਕਞਾਣੋ ਵਿਪਸ੍ਸਨਂ ਉਸ੍ਸੁਕ੍ਕਾਪੇਤ੍ਵਾ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ਅਪਦਾਨੇ (ਅਪ. ਥੇਰ ੧.੨.੬੮-੮੫) –

‘‘ਪਦੁਮੁਤ੍ਤਰਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ, ਲੋਕਜੇਟ੍ਠਸ੍ਸ ਤਾਦਿਨੋ;

ਸਤ੍ਤਭੂਮਮ੍ਹਿ ਪਾਸਾਦੇ, ਆਦਾਸਂ ਸਨ੍ਥਰਿਂ ਅਹਂ.

‘‘ਖੀਣਾਸਵਸਹਸ੍ਸੇਹਿ, ਪਰਿਕਿਣ੍ਣੋ ਮਹਾਮੁਨਿ;

ਉਪਾਗਮਿ ਗਨ੍ਧਕੁਟਿਂ, ਦ੍ਵਿਪਦਿਨ੍ਦੋ ਨਰਾਸਭੋ.

‘‘ਵਿਰੋਚੇਨ੍ਤੋ ਗਨ੍ਧਕੁਟਿਂ, ਦੇਵਦੇਵੋ ਨਰਾਸਭੋ;

ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੇ ਠਿਤੋ ਸਤ੍ਥਾ, ਇਮਾ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸਥ.

‘‘ਯੇਨਾਯਂ ਜੋਤਿਤਾ ਸੇਯ੍ਯਾ, ਆਦਾਸੋਵ ਸੁਸਨ੍ਥਤੋ;

ਤਮਹਂ ਕਿਤ੍ਤਯਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਸੁਣਾਥ ਮਮ ਭਾਸਤੋ.

‘‘ਸੋਣ੍ਣਮਯਾ ਰੂਪਿਮਯਾ, ਅਥੋ ਵੇਲ਼ੁਰਿਯਾਮਯਾ;

ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਪਾਸਾਦਾ, ਯੇ ਕੇਚਿ ਮਨਸੋ ਪਿਯਾ.

‘‘ਚਤੁਸਟ੍ਠਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਦੇਵਿਨ੍ਦੋ, ਦੇਵਰਜ੍ਜਂ ਕਰਿਸ੍ਸਤਿ;

ਸਹਸ੍ਸਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਚਕ੍ਕਵਤ੍ਤੀ, ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ ਅਨਨ੍ਤਰਾ.

‘‘ਏਕਵੀਸਤਿਕਪ੍ਪਮ੍ਹਿ, ਵਿਮਲੋ ਨਾਮ ਖਤ੍ਤਿਯੋ;

ਚਾਤੁਰਨ੍ਤੋ ਵਿਜਿਤਾਵੀ, ਚਕ੍ਕਵਤ੍ਤੀ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ.

‘‘ਨਗਰਂ ਰੇਣੁਵਤੀ ਨਾਮ, ਇਟ੍ਠਕਾਹਿ ਸੁਮਾਪਿਤਂ;

ਆਯਾਮਤੋ ਤੀਣਿ ਸਤਂ, ਚਤੁਰਸ੍ਸਸਮਾਯੁਤਂ.

‘‘ਸੁਦਸ੍ਸਨੋ ਨਾਮ ਪਾਸਾਦੋ, ਵਿਸ੍ਸਕਮ੍ਮੇਨ ਮਾਪਿਤੋ;

ਕੂਟਾਗਾਰਵਰੂਪੇਤੋ, ਸਤ੍ਤਰਤਨਭੂਸਿਤੋ.

‘‘ਦਸਸਦ੍ਦਾਵਿਵਿਤ੍ਤਂ ਤਂ, ਵਿਜ੍ਜਾਧਰਸਮਾਕੁਲਂ;

ਸੁਦਸ੍ਸਨਂਵ ਨਗਰਂ, ਦੇਵਤਾਨਂ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ.

‘‘ਪਭਾ ਨਿਗ੍ਗਚ੍ਛਤੇ ਤਸ੍ਸ, ਉਗ੍ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੇਵ ਸੂਰਿਯੇ;

ਵਿਰੋਚੇਸ੍ਸਤਿ ਤਂ ਨਿਚ੍ਚਂ, ਸਮਨ੍ਤਾ ਅਟ੍ਠਯੋਜਨਂ.

‘‘ਕਪ੍ਪਸਤਸਹਸ੍ਸਮ੍ਹਿ, ਓਕ੍ਕਾਕਕੁਲਸਮ੍ਭਵੋ;

ਗੋਤਮੋ ਨਾਮ ਗੋਤ੍ਤੇਨ, ਸਤ੍ਥਾ ਲੋਕੇ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ.

‘‘ਤੁਸਿਤਾ ਸੋ ਚਵਿਤ੍ਵਾਨ, ਸੁਕ੍ਕਮੂਲੇਨ ਚੋਦਿਤੋ;

ਗੋਤਮਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ, ਅਤ੍ਰਜੋ ਸੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ.

‘‘ਸਚੇਵਸੇਯ੍ਯ ਅਗਾਰਂ, ਚਕ੍ਕਵਤ੍ਤੀ ਭਵੇਯ੍ਯ ਸੋ;

ਅਟ੍ਠਾਨਮੇਤਂ ਯਂ ਤਾਦੀ, ਅਗਾਰੇ ਰਤਿਮਜ੍ਝਗਾ.

‘‘ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ ਅਗਾਰਮ੍ਹਾ, ਪਬ੍ਬਜਿਸ੍ਸਤਿ ਸੁਬ੍ਬਤੋ;

ਰਾਹੁਲੋ ਨਾਮ ਨਾਮੇਨ, ਅਰਹਾ ਸੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ.

‘‘ਕਿਕੀਵ ਅਣ੍ਡਂ ਰਕ੍ਖੇਯ੍ਯ, ਚਾਮਰੀ ਵਿਯ ਵਾਲਧਿਂ;

ਨਿਪਕੋ ਸੀਲਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ, ਮਮਂ ਰਕ੍ਖਿ ਮਹਾਮੁਨਿ.

‘‘ਤਸ੍ਸਾਹਂ ਧਮ੍ਮਮਞ੍ਞਾਯ, ਵਿਹਾਸਿਂ ਸਾਸਨੇ ਰਤੋ;

ਸਬ੍ਬਾਸਵੇ ਪਰਿਞ੍ਞਾਯ, ਵਿਹਰਾਮਿ ਅਨਾਸਵੋ.

‘‘ਕਿਲੇਸਾ ਝਾਪਿਤਾ ਮਯ੍ਹਂ…ਪੇ… ਕਤਂ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਾਸਨ’’ਨ੍ਤਿ.

ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਨ ਪਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਂ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਞਂ ਬ੍ਯਾਕਰੋਨ੍ਤੋ –

੨੯੫.

‘‘ਉਭਯੇਨੇਵ ਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ, ਰਾਹੁਲਭਦ੍ਦੋਤਿ ਮਂ ਵਿਦੂ;

ਯਞ੍ਚਮ੍ਹਿ ਪੁਤ੍ਤੋ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ, ਯਞ੍ਚ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਚਕ੍ਖੁਮਾ.

੨੯੬.

‘‘ਯਞ੍ਚ ਮੇ ਆਸਵਾ ਖੀਣਾ, ਯਞ੍ਚ ਨਤ੍ਥਿ ਪੁਨਬ੍ਭਵੋ;

ਅਰਹਾ ਦਕ੍ਖਿਣੇਯ੍ਯੋਮ੍ਹਿ, ਤੇਵਿਜ੍ਜੋ ਅਮਤਦ੍ਦਸੋ.

੨੯੭.

‘‘ਕਾਮਨ੍ਧਾ ਜਾਲਪਚ੍ਛਨ੍ਨਾ, ਤਣ੍ਹਾਛਦਨਛਾਦਿਤਾ;

ਪਮਤ੍ਤਬਨ੍ਧੁਨਾ ਬਦ੍ਧਾ, ਮਚ੍ਛਾਵ ਕੁਮਿਨਾਮੁਖੇ.

੨੯੮.

‘‘ਤਂ ਕਾਮਂ ਅਹਮੁਜ੍ਝਿਤ੍ਵਾ, ਛੇਤ੍ਵਾ ਮਾਰਸ੍ਸ ਬਨ੍ਧਨਂ;

ਸਮੂਲਂ ਤਣ੍ਹਮਬ੍ਬੁਯ੍ਹ, ਸੀਤਿਭੂਤੋਸ੍ਮਿ ਨਿਬ੍ਬੁਤੋ’’ਤਿ. –

ਚਤਸ੍ਸੋ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ.

ਤਤ੍ਥ ਉਭਯੇਨੇਵ ਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋਤਿ ਜਾਤਿਸਮ੍ਪਦਾ, ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਸਮ੍ਪਦਾਤਿ ਉਭਯਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾਪਿ ਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ. ਰਾਹੁਲਭਦ੍ਦੋਤਿ ਮਂ ਵਿਦੂਤਿ ‘‘ਰਾਹੁਲਭਦ੍ਦੋ’’ਤਿ ਮਂ ਸਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰਿਨੋ ਸਞ੍ਜਾਨਨ੍ਤਿ. ਤਸ੍ਸ ਹਿ ਜਾਤਸਾਸਨਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੇਨ ‘‘ਰਾਹੁ ਜਾਤੋ, ਬਨ੍ਧਨਂ ਜਾਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਵਚਨਂ ਉਪਾਦਾਯ ਸੁਦ੍ਧੋਦਨਮਹਾਰਾਜਾ ‘‘ਰਾਹੁਲੋ’’ਤਿ ਨਾਮਂ ਗਣ੍ਹਿ. ਤਤ੍ਥ ਆਦਿਤੋ ਪਿਤਰਾ ਵੁਤ੍ਤਪਰਿਯਾਯਮੇਵ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਆਹ – ‘‘ਰਾਹੁਲਭਦ੍ਦੋਤਿ ਮਂ ਵਿਦੂ’’ਤਿ. ਭਦ੍ਦੋਤਿ ਚ ਪਸਂਸਾਵਚਨਮੇਤਂ.

ਇਦਾਨਿ ਤਂ ਉਭਯਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਯਞ੍ਚਮ੍ਹੀ’’ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਤ੍ਥ ਯਨ੍ਤਿ ਯਸ੍ਮਾ. ਚ-ਸਦ੍ਦੋ ਸਮੁਚ੍ਚਯਤ੍ਥੋ. ਅਮ੍ਹਿ ਪੁਤ੍ਤੋ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸਾਤਿ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਓਰਸਪੁਤ੍ਤੋ ਅਮ੍ਹਿ. ਧਮ੍ਮੇਸੂਤਿ ਲੋਕਿਯੇਸੁ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰੇਸੁ ਚ ਧਮ੍ਮੇਸੁ, ਚਤੁਸਚ੍ਚਧਮ੍ਮੇਸੂਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਚਕ੍ਖੁਮਾਤਿ ਮਗ੍ਗਪਞ੍ਞਾਚਕ੍ਖੁਨਾ ਚਕ੍ਖੁਮਾ ਚ ਅਮ੍ਹੀਤਿ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਂ.

ਪੁਨ ਅਪਰਾਪਰੇਹਿਪਿ ਪਰਿਯਾਯੇਹਿ ਅਤ੍ਤਨਿ ਉਭਯਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ – ‘‘ਯਞ੍ਚ ਮੇ ਆਸਵਾ ਖੀਣਾ’’ਤਿ ਗਾਥਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਦਕ੍ਖਿਣੇਯ੍ਯੋਤਿ ਦਕ੍ਖਿਣਾਰਹੋ. ਅਮਤਦ੍ਦਸੋਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਸ੍ਸ ਦਸ੍ਸਾਵੀ. ਸੇਸਂ ਸੁਵਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਮੇਵ.

ਇਦਾਨਿ ਯਾਯ ਵਿਜ੍ਜਾਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਚ ਵਿਮੁਤ੍ਤਿਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਚ ਅਭਾਵੇਨ ਸਤ੍ਤਕਾਯੋ ਕੁਮਿਨੇ ਬਨ੍ਧਮਚ੍ਛਾ ਵਿਯ ਸਂਸਾਰੇ ਪਰਿਵਤ੍ਤਤਿ, ਤਂ ਉਭਯਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਅਤ੍ਤਨਿ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਕਾਮਨ੍ਧਾ’’ਤਿ ਗਾਥਾਦ੍ਵਯਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਕਾਮੇਹਿ ਕਾਮੇਸੁ ਵਾ ਅਨ੍ਧਾਤਿ ਕਾਮਨ੍ਧਾ. ‘‘ਛਨ੍ਦੋ ਰਾਗੋ’’ਤਿਆਦਿਵਿਭਾਗੇਹਿ (ਚੂਲ਼ਨਿ. ਅਜਿਤਮਾਣਵਪੁਚ੍ਛਾਨਿਦ੍ਦੇਸ ੮) ਕਿਲੇਸਕਾਮੇਹਿ ਰੂਪਾਦੀਸੁ ਵਤ੍ਥੁਕਾਮੇਸੁ ਅਨਾਦੀਨਵਦਸ੍ਸਿਤਾਯ ਅਨ੍ਧੀਕਤਾ. ਜਾਲਪਚ੍ਛਨ੍ਨਾਤਿ ਸਕਲਂ ਭਵਤ੍ਤਯਂ ਅਜ੍ਝੋਤ੍ਥਰਿਤ੍ਵਾ ਠਿਤੇਨ ਵਿਸਤ੍ਤਿਕਾਜਾਲੇਨ ਪਕਾਰਤੋ ਛਨ੍ਨਾ ਪਲਿਗੁਣ੍ਠਿਤਾ. ਤਣ੍ਹਾਛਦਨਛਾਦਿਤਾਤਿ ਤਤੋ ਏਵ ਤਣ੍ਹਾਸਙ੍ਖਾਤੇਨ ਛਦਨੇਨ ਛਾਦਿਤਾ ਨਿਵੁਤਾ ਸਬ੍ਬਸੋ ਪਟਿਕੁਜ੍ਜਿਤਾ. ਪਮਤ੍ਤਬਨ੍ਧੁਨਾ ਬਦ੍ਧਾ, ਮਚ੍ਛਾਵ ਕੁਮਿਨਾਮੁਖੇਤਿ ਕੁਮਿਨਾਮੁਖੇ ਮਚ੍ਛਬਨ੍ਧਾਨਂ ਮਚ੍ਛਪਸਿਬ੍ਬਕਮੁਖੇ ਬਦ੍ਧਾ ਮਚ੍ਛਾ ਵਿਯ ਪਮਤ੍ਤਬਨ੍ਧੁਨਾ ਮਾਰੇਨ ਯੇਨ ਕਾਮਬਨ੍ਧਨੇਨ ਬਦ੍ਧਾ ਇਮੇ ਸਤ੍ਤਾ ਤਤੋ ਨ ਨਿਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ ਅਨ੍ਤੋਬਨ੍ਧਨਗਤਾਵ ਹੋਨ੍ਤਿ.

ਤਂ ਤਥਾਰੂਪਂ ਕਾਮਂ ਬਨ੍ਧਨਭੂਤਂ ਉਜ੍ਝਿਤ੍ਵਾ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗਪਟਿਪਤ੍ਤਿਯਾ ਪਹਾਯ ਕਿਲੇਸਮਾਰਸ੍ਸ ਬਨ੍ਧਨਂ ਛੇਤ੍ਵਾ, ਪੁਨ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਸਤ੍ਥੇਨ ਅਨਵਸੇਸਤੋ ਸਮੁਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਤਤੋ ਏਵ ਅਵਿਜ੍ਜਾਸਙ੍ਖਾਤੇਨ ਮੂਲੇਨ ਸਮੂਲਂ, ਕਾਮਤਣ੍ਹਾਦਿਕਂ ਤਣ੍ਹਂ ਅਬ੍ਬੁਯ੍ਹ ਉਦ੍ਧਰਿਤ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬਕਿਲੇਸਦਰਥਪਰਿਲ਼ਾਹਾਭਾਵਤੋ, ਸੀਤਿਭੂਤੋ ਸਉਪਾਦਿਸੇਸਾਯ ਨਿਬ੍ਬਾਨਧਾਤੁਯਾ ਨਿਬ੍ਬੁਤੋ, ਅਹਂ ਅਸ੍ਮਿ ਹੋਮੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਰਾਹੁਲਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੯. ਚਨ੍ਦਨਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

ਜਾਤਰੂਪੇਨਾਤਿਆਦਿਕਾ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਚਨ੍ਦਨਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਗਾਥਾ. ਕਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ? ਅਯਮ੍ਪਿ ਪੁਰਿਮਬੁਦ੍ਧੇਸੁ ਕਤਾਧਿਕਾਰੋ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਭਵੇ ਪੁਞ੍ਞਾਨਿ ਉਪਚਿਨਨ੍ਤੋ ਇਤੋ ਏਕਤਿਂਸੇ ਕਪ੍ਪੇ ਬੁਦ੍ਧਸੁਞ੍ਞੇ ਲੋਕੇ ਰੁਕ੍ਖਦੇਵਤਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੋ ਸੁਦਸ੍ਸਨਂ ਨਾਮ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਂ ਪਬ੍ਬਤਨ੍ਤਰੇ ਵਸਨ੍ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਪਸਨ੍ਨਮਾਨਸੋ ਕੁਟਜਪੁਪ੍ਫੇਹਿ ਪੂਜਂ ਅਕਾਸਿ. ਸੋ ਤੇਨ ਪੁਞ੍ਞਕਮ੍ਮੇਨ ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ ਸਂਸਰਨ੍ਤੋ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਬੁਦ੍ਧੁਪ੍ਪਾਦੇ ਸਾਵਤ੍ਥਿਯਂ ਵਿਭਵਸਮ੍ਪਨ੍ਨੇ ਕੁਲੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਚਨ੍ਦਨੋਤਿ ਲਦ੍ਧਨਾਮੋ ਵਯਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਘਰਾਵਾਸਂ ਵਸਨ੍ਤੋ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨੋ ਅਹੋਸਿ. ਸੋ ਏਕਂ ਪੁਤ੍ਤਂ ਲਭਿਤ੍ਵਾ ਘਰਾਵਾਸਂ ਪਹਾਯ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਯ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਅਰਞ੍ਞੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਵਨ੍ਦਿਤੁਂ ਸਾਵਤ੍ਥਿਂ ਆਗਤੋ ਸੁਸਾਨੇ ਵਸਤਿ. ਤਸ੍ਸ ਆਗਤਭਾਵਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਪੁਰਾਣਦੁਤਿਯਿਕਾ ਅਲਙ੍ਕਤਪਟਿਯਤ੍ਤਾ ਦਾਰਕਂ ਆਦਾਯ ਮਹਤਾ ਪਰਿਵਾਰੇਨ ਥੇਰਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਚ੍ਛਤਿ – ‘‘ਇਤ੍ਥਿਕੁਤ੍ਤਾਦੀਹਿ ਨਂ ਪਲੋਭੇਤ੍ਵਾ ਉਪ੍ਪਬ੍ਬਾਜੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ. ਥੇਰੋ ਤਂ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿਂ ਦੂਰਤੋਵ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਇਦਾਨਿਸ੍ਸਾ ਅਵਿਸਯੋ ਭਵਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਯਥਾਰਦ੍ਧਂ ਵਿਪਸ੍ਸਨਂ ਉਸ੍ਸੁਕ੍ਕਾਪੇਤ੍ਵਾ ਛਲ਼ਭਿਞ੍ਞੋ ਅਹੋਸਿ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ਅਪਦਾਨੇ (ਅਪ. ਥੇਰ ੨.੫੨.੩੭-੪੩) –

‘‘ਹਿਮਵਨ੍ਤਸ੍ਸਾਵਿਦੂਰੇ, ਵਸਲੋ ਨਾਮ ਪਬ੍ਬਤੋ;

ਬੁਦ੍ਧੋ ਸੁਦਸ੍ਸਨੋ ਨਾਮ, ਵਸਤੇ ਪਬ੍ਬਤਨ੍ਤਰੇ.

‘‘ਪੁਪ੍ਫਂ ਹੇਮਵਨ੍ਤਂ ਮਯ੍ਹ, ਵੇਹਾਸਂ ਅਗਮਾਸਹਂ;

ਤਤ੍ਥਦ੍ਦਸਾਸਿਂ ਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਂ, ਓਘਤਿਣ੍ਣਮਨਾਸਵਂ.

‘‘ਪੁਪ੍ਫਂ ਕੁਟਜਮਾਦਾਯ, ਸਿਰੇ ਕਤ੍ਵਾਨ ਅਞ੍ਜਲਿਂ;

ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਅਭਿਰੋਪੇਸਿਂ, ਸਯਮ੍ਭੁਸ੍ਸ ਮਹੇਸਿਨੋ.

‘‘ਏਕਤਿਂਸੇ ਇਤੋ ਕਪ੍ਪੇ, ਯਂ ਪੁਪ੍ਫਮਭਿਪੂਜਯਿਂ;

ਦੁਗ੍ਗਤਿਂ ਨਾਭਿਜਾਨਾਮਿ, ਬੁਦ੍ਧਪੂਜਾਯਿਦਂ ਫਲਂ.

‘‘ਕਿਲੇਸਾ ਝਾਪਿਤਾ ਮਯ੍ਹਂ…ਪੇ… ਕਤਂ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਾਸਨ’’ਨ੍ਤਿ.

ਛਲ਼ਭਿਞ੍ਞੋ ਪਨ ਹੁਤ੍ਵਾ ਆਕਾਸੇ ਠਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸਾ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਤ੍ਵਾ ਸਰਣੇਸੁ ਚ ਸੀਲੇਸੁ ਚ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਤ੍ਵਾ ਸਯਂ ਅਤ੍ਤਨਾ ਪੁਬ੍ਬੇ ਵਸਿਤਟ੍ਠਾਨਮੇਵ ਗਤੋ. ਸਹਾਯਭਿਕ੍ਖੂਹਿ – ‘‘ਵਿਪ੍ਪਸਨ੍ਨਾਨਿ ਖੋ ਤੇ, ਆਵੁਸੋ, ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ, ਕਚ੍ਚਿ ਤਯਾ ਸਚ੍ਚਾਨਿ ਪਟਿਵਿਦ੍ਧਾਨੀ’’ਤਿ ਪੁਟ੍ਠੋ –

੨੯੯.

‘‘ਜਾਤਰੂਪੇਨ ਸਞ੍ਛਨ੍ਨਾ, ਦਾਸੀਗਣਪੁਰਕ੍ਖਤਾ;

ਅਙ੍ਕੇਨ ਪੁਤ੍ਤਮਾਦਾਯ, ਭਰਿਯਾ ਮਂ ਉਪਾਗਮਿ.

੩੦੦.

‘‘ਤਞ੍ਚ ਦਿਸ੍ਵਾਨ ਆਯਨ੍ਤਿਂ, ਸਕਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਮਾਤਰਂ;

ਅਲਙ੍ਕਤਂ ਸੁਵਸਨਂ, ਮਚ੍ਚੁਪਾਸਂਵ ਓਡ੍ਡਿਤਂ.

੩੦੧.

‘‘ਤਤੋ ਮੇ ਮਨਸੀਕਾਰੋ, ਯੋਨਿਸੋ ਉਦਪਜ੍ਜਥ;

ਆਦੀਨਵੋ ਪਾਤੁਰਹੁ, ਨਿਬ੍ਬਿਦਾ ਸਮਤਿਟ੍ਠਥ.

੩੦੨.

‘‘ਤਤੋ ਚਿਤ੍ਤਂ ਵਿਮੁਚ੍ਚਿ ਮੇ, ਪਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਸੁਧਮ੍ਮਤਂ;

ਤਿਸ੍ਸੋ ਵਿਜ੍ਜਾ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤਾ, ਕਤਂ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਾਸਨ’’ਨ੍ਤਿ. –

ਇਮਾਹਿ ਗਾਥਾਹਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਂ ਕਥੇਨ੍ਤੋ ਅਞ੍ਞਂ ਬ੍ਯਾਕਾਸਿ.

ਤਤ੍ਥ ਜਾਤਰੂਪੇਨ ਸਞ੍ਛਨ੍ਨਾਤਿ ਜਾਤਰੂਪਮਯੇਨ ਸੀਸੂਪਗਾਦਿਅਲਙ੍ਕਾਰੇਨ ਅਲਙ੍ਕਰਣਵਸੇਨ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦਿਤਸਰੀਰਾ, ਸਬ੍ਬਾਭਰਣਭੂਸਿਤਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਦਾਸੀਗਣਪੁਰਕ੍ਖਤਾਤਿ ਯਥਾਰਹਂ ਅਲਙ੍ਕਤਪਟਿਯਤ੍ਤੇਨ ਅਤ੍ਤਨੋ ਦਾਸਿਗਣੇਨ ਪੁਰਤੋ ਕਤਾ ਪਰਿਵਾਰਿਤਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਙ੍ਕੇਨ ਪੁਤ੍ਤਮਾਦਾਯਾਤਿ ‘‘ਅਪਿ ਨਾਮ ਪੁਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਦਿਸ੍ਵਾ ਗੇਹਸ੍ਸਿਤਸਾਤੋ ਭਵੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ਪੁਤ੍ਤਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਙ੍ਕੇਨ ਗਹੇਤ੍ਵਾ.

ਆਯਨ੍ਤਿਨ੍ਤਿ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿਂ. ਸਕਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਮਾਤਰਨ੍ਤਿ ਮਮ ਓਰਸਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਜਨਨਿਂ, ਮਯ੍ਹਂ ਪੁਰਾਣਦੁਤਿਯਿਕਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸਬ੍ਬਮਿਦਂ ਥੇਰੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਕਾਮਰਾਗਸਮੁਚ੍ਛੇਦਂ ਬਹੁਮਞ੍ਞਨ੍ਤੋ ਵਦਤਿ. ਯੋਨਿਸੋ ਉਦਪਜ੍ਜਥਾਤਿ ‘‘ਏਵਰੂਪਾਪਿ ਨਾਮ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿ ਜਰਾਬ੍ਯਾਧਿਮਰਣੇਹਿ ਅਭਿਭੁਯ੍ਯਤਿ, ਅਹੋ ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਅਨਿਚ੍ਚਾ ਅਧੁਵਾ ਅਨਸ੍ਸਾਸਿਕਾ’’ਤਿ ਏਵਂ ਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿ. ਸੇਸਂ ਹੇਟ੍ਠਾ ਵੁਤ੍ਤਨਯਮੇਵ.

ਚਨ੍ਦਨਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੧੦. ਧਮ੍ਮਿਕਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

ਧਮ੍ਮੋ ਹਵੇਤਿਆਦਿਕਾ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਧਮ੍ਮਿਕਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਗਾਥਾ. ਕਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ? ਅਯਮ੍ਪਿ ਪੁਰਿਮਬੁਦ੍ਧੇਸੁ ਕਤਾਧਿਕਾਰੋ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਭਵੇ ਪੁਞ੍ਞਾਨਿ ਉਪਚਿਨਨ੍ਤੋ ਸਿਖਿਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਕਾਲੇ ਮਿਗਲੁਦ੍ਦਕੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਏਕਦਿਵਸਂ ਅਰਞ੍ਞਾਯਤਨੇ ਦੇਵਪਰਿਸਾਯ ਸਤ੍ਥੁ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ‘‘ਧਮ੍ਮੋ ਏਸੋ ਵੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ ਦੇਸਨਾਯ ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਗਣ੍ਹਿ. ਸੋ ਤੇਨ ਪੁਞ੍ਞਕਮ੍ਮੇਨ ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ ਸਂਸਰਨ੍ਤੋ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਬੁਦ੍ਧੁਪ੍ਪਾਦੇ ਕੋਸਲਰਟ੍ਠੇ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਕੁਲੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਿਕੋਤਿ ਲਦ੍ਧਨਾਮੋ ਵਯਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਜੇਤਵਨਪਟਿਗ੍ਗਹਣੇ ਲਦ੍ਧਪ੍ਪਸਾਦੋ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਞਤਰਸ੍ਮਿਂ ਗਾਮਕਾਵਾਸੇ ਆਵਾਸਿਕੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਆਗਨ੍ਤੁਕਾਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਵਤ੍ਤਾਵਤ੍ਤੇਸੁ ਉਜ੍ਝਾਨਬਹੁਲੋ ਅਕ੍ਖਮੋ ਅਹੋਸਿ. ਤੇਨ ਭਿਕ੍ਖੂ ਤਂ ਵਿਹਾਰਂ ਛਡ੍ਡੇਤ੍ਵਾ ਪਕ੍ਕਮਿਂਸੁ. ਸੋ ਏਕਕੋਵ ਅਹੋਸਿ. ਵਿਹਾਰਸਾਮਿਕੋ ਉਪਾਸਕੋ ਤਂ ਕਾਰਣਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਭਗਵਤੋ ਤਂ ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਆਰੋਚੇਸਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਤਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਪਕ੍ਕੋਸੇਤ੍ਵਾ ਤਮਤ੍ਥਂ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਤੇਨ ‘‘ਏਵਂ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ – ‘‘ਨਾਯਂ ਇਦਾਨੇਵ ਅਕ੍ਖਮੋ, ਪੁਬ੍ਬੇਪਿ ਅਕ੍ਖਮੋ ਅਹੋਸੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਯਾਚਿਤੋ ਰੁਕ੍ਖਧਮ੍ਮਂ (ਜਾ. ੧.੧.੭੪) ਕਥੇਤ੍ਵਾ ਉਪਰਿ ਤਸ੍ਸ ਓਵਾਦਂ ਦੇਨ੍ਤੋ –

੩੦੩.

‘‘ਧਮ੍ਮੋ ਹਵੇ ਰਕ੍ਖਤਿ ਧਮ੍ਮਚਾਰਿਂ, ਧਮ੍ਮੋ ਸੁਚਿਣ੍ਣੋ ਸੁਖਮਾਵਹਾਤਿ;

ਏਸਾਨਿਸਂਸੋ ਧਮ੍ਮੇ ਸੁਚਿਣ੍ਣੇ, ਨ ਦੁਗ੍ਗਤਿਂ ਗਚ੍ਛਤਿ ਧਮ੍ਮਚਾਰੀ.

੩੦੪.

‘‘ਨ ਹਿ ਧਮ੍ਮੋ ਅਧਮ੍ਮੋ ਚ, ਉਭੋ ਸਮਵਿਪਾਕਿਨੋ;

ਅਧਮ੍ਮੋ ਨਿਰਯਂ ਨੇਤਿ, ਧਮ੍ਮੋ ਪਾਪੇਤਿ ਸੁਗ੍ਗਤਿਂ.

੩੦੫.

‘‘ਤਸ੍ਮਾ ਹਿ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਕਰੇਯ੍ਯ ਛਨ੍ਦਂ, ਇਤਿ ਮੋਦਮਾਨੋ ਸੁਗਤੇਨ ਤਾਦਿਨਾ;

ਧਮ੍ਮੇ ਠਿਤਾ ਸੁਗਤਵਰਸ੍ਸ ਸਾਵਕਾ, ਨੀਯਨ੍ਤਿ ਧੀਰਾ ਸਰਣਵਰਗ੍ਗਗਾਮਿਨੋ.

੩੦੬.

‘‘ਵਿਪ੍ਫੋਟਿਤੋ ਗਣ੍ਡਮੂਲੋ, ਤਣ੍ਹਾਜਾਲੋ ਸਮੂਹਤੋ;

ਸੋ ਖੀਣਸਂਸਾਰੋ ਨ ਚਤ੍ਥਿ ਕਿਞ੍ਚਨਂ,

ਚਨ੍ਦੋ ਯਥਾ ਦੋਸਿਨਾ ਪੁਣ੍ਣਮਾਸਿਯ’’ਨ੍ਤਿ. – ਚਤਸ੍ਸੋ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ;

ਤਤ੍ਥ ਧਮ੍ਮੋਤਿ ਲੋਕਿਯਲੋਕੁਤ੍ਤਰੋ ਸੁਚਰਿਤਧਮ੍ਮੋ. ਰਕ੍ਖਤੀਤਿ ਅਪਾਯਦੁਕ੍ਖਤੋ ਰਕ੍ਖਤਿ, ਸਂਸਾਰਦੁਕ੍ਖਤੋ ਚ ਵਿਵਟ੍ਟੂਪਨਿਸ੍ਸਯਭੂਤੋ ਰਕ੍ਖਤਿਯੇਵ. ਧਮ੍ਮਚਾਰਿਨ੍ਤਿ ਤਂ ਧਮ੍ਮਂ ਚਰਨ੍ਤਂ ਪਟਿਪਜ੍ਜਨ੍ਤਂ. ਸੁਚਿਣ੍ਣੋਤਿ ਸੁਟ੍ਠੁ ਚਿਣ੍ਣੋ ਕਮ੍ਮਫਲਾਨਿ ਸਦ੍ਦਹਿਤ੍ਵਾ ਸਕ੍ਕਚ੍ਚਂ ਚਿਤ੍ਤੀਕਤ੍ਵਾ ਉਪਚਿਤੋ. ਸੁਖਨ੍ਤਿ ਲੋਕਿਯਲੋਕੁਤ੍ਤਰਸੁਖਂ. ਤਤ੍ਥ ਲੋਕਿਯਂ ਤਾਵ ਕਾਮਾਵਚਰਾਦਿਭੇਦੋ ਧਮ੍ਮੋ ਯਥਾਸਕਂ ਸੁਖਂ ਦਿਟ੍ਠੇ ਵਾ ਧਮ੍ਮੇ ਉਪਪਜ੍ਜੇ ਵਾ ਅਪਰੇ ਵਾ ਪਰਿਯਾਯੇ ਆਵਹਤਿ ਨਿਪ੍ਫਾਦੇਤਿ, ਇਤਰਂ ਪਨ ਵਿਵਟ੍ਟੂਪਨਿਸ੍ਸਯੇ ਠਤ੍ਵਾ ਚਿਣ੍ਣੋ ਪਰਮ੍ਪਰਾਯ ਆਵਹਤੀਤਿ ਵਤ੍ਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ ਅਨੁਪਨਿਸ੍ਸਯਸ੍ਸ ਤਦਭਾਵਤੋ. ਏਸਾਨਿਸਂਸੋ ਧਮ੍ਮੇ ਸੁਚਿਣ੍ਣੇ, ਨ ਦੁਗ੍ਗਤਿਂ ਗਚ੍ਛਤਿ ਧਮ੍ਮਚਾਰੀਤਿ ਧਮ੍ਮਚਾਰੀ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਧਮ੍ਮੇ ਸੁਚਿਣ੍ਣੇ ਤਂਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਦੁਗ੍ਗਤਿਂ ਨ ਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਏਸੋ ਧਮ੍ਮੇ ਸੁਚਿਣ੍ਣੇ ਆਨਿਸਂਸੋ ਉਦ੍ਰਯੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਯਸ੍ਮਾ ਧਮ੍ਮੇਨੇਵ ਸੁਗਤਿਗਮਨਂ, ਅਧਮ੍ਮੇਨੇਵ ਚ ਦੁਗ੍ਗਤਿਗਮਨਂ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਧਮ੍ਮੋ ਅਧਮ੍ਮੋ’’ਤਿ ਇਮੇ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਅਸਂਕਿਣ੍ਣਫਲਾਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਨ ਹਿ ਧਮ੍ਮੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਦੁਤਿਯਂ ਗਾਥਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਅਧਮ੍ਮੋਤਿ ਧਮ੍ਮਪਟਿਪਕ੍ਖੋ ਦੁਚ੍ਚਰਿਤਂ. ਸਮਵਿਪਾਕਿਨੋਤਿ ਸਦਿਸਵਿਪਾਕਾ ਸਮਾਨਫਲਾ.

ਤਸ੍ਮਾਤਿ ਯਸ੍ਮਾ ਧਮ੍ਮਾਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਯਂ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤੋ ਵਿਪਾਕਭੇਦੋ, ਤਸ੍ਮਾ. ਛਨ੍ਦਨ੍ਤਿ ਕਤ੍ਤੁਕਮ੍ਯਤਾਛਨ੍ਦਂ. ਇਤਿ ਮੋਦਮਾਨੋ ਸੁਗਤੇਨ ਤਾਦਿਨਾਤਿ ਇਤਿ ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰੇਨ ਓਵਾਦਦਾਨੇਨ ਸੁਗਤੇਨ ਸਮ੍ਮਗ੍ਗਤੇਨ ਸਮ੍ਮਾਪਟਿਪਨ੍ਨੇਨ ਇਟ੍ਠਾਦੀਸੁ ਤਾਦਿਭਾਵਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਤਾਦਿਨਾਮਵਤਾ ਹੇਤੁਭੂਤੇਨ ਮੋਦਮਾਨੋ ਤੁਟ੍ਠਿਂ ਆਪਜ੍ਜਮਾਨੋ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਛਨ੍ਦਂ ਕਰੇਯ੍ਯਾਤਿ ਯੋਜਨਾ. ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਵਟ੍ਟਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਵਿਵਟ੍ਟਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਧਮ੍ਮੇ ਠਿਤਾ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਯਸ੍ਮਾ ਸੁਗਤਸ੍ਸ ਵਰਸ੍ਸ ਸੁਗਤੇਸੁ ਚ ਵਰਸ੍ਸ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਾਵਕਾ ਤਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮੇ ਠਿਤਾ ਧੀਰਾ ਅਤਿਵਿਯ ਅਗ੍ਗਭੂਤਸਰਣਗਾਮਿਨੋ ਤੇਨੇਵ ਸਰਣਗਮਨਸਙ੍ਖਾਤੇ ਧਮ੍ਮੇ ਠਿਤਭਾਵੇਨ ਸਕਲਵਟ੍ਟਦੁਕ੍ਖਤੋਪਿ ਨੀਯਨ੍ਤਿ ਨਿਸ੍ਸਰਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਹਿ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਕਰੇਯ੍ਯ ਛਨ੍ਦਨ੍ਤਿ.

ਏਵਂ ਸਤ੍ਥਾਰਾ ਤੀਹਿ ਗਾਥਾਹਿ ਧਮ੍ਮੇ ਦੇਸਿਤੇ ਦੇਸਨਾਨੁਸਾਰੇਨ ਯਥਾਨਿਸਿਨ੍ਨੋਵ ਵਿਪਸ੍ਸਨਂ ਵਡ੍ਢੇਤ੍ਵਾ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ਅਪਦਾਨੇ (ਅਪ. ਥੇਰ ੨.੫੨.੪੪-੫੦) –

‘‘ਮਿਗਲੁਦ੍ਦੋ ਪੁਰੇ ਆਸਿਂ, ਅਰਞ੍ਞੇ ਵਿਪਿਨੇ ਅਹਂ;

ਅਦ੍ਦਸਂ ਵਿਰਜਂ ਬੁਦ੍ਧਂ, ਦੇਵਸਙ੍ਘਪੁਰਕ੍ਖਤਂ.

‘‘ਚਤੁਸਚ੍ਚਂ ਪਕਾਸੇਨ੍ਤਂ, ਦੇਸੇਨ੍ਤਂ ਅਮਤਂ ਪਦਂ;

ਅਸ੍ਸੋਸਿਂ ਮਧੁਰਂ ਧਮ੍ਮਂ, ਸਿਖਿਨੋ ਲੋਕਬਨ੍ਧੁਨੋ.

‘‘ਘੋਸੇ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਸਾਦੇਸਿਂ, ਅਸਮਪ੍ਪਟਿਪੁਗ੍ਗਲੇ;

ਤਤ੍ਥ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਸਾਦੇਤ੍ਵਾ, ਉਤ੍ਤਰਿਂ ਦੁਤ੍ਤਰਂ ਭਵਂ.

‘‘ਏਕਤਿਂਸੇ ਇਤੋ ਕਪ੍ਪੇ, ਯਂ ਸਞ੍ਞਮਲਭਿਂ ਤਦਾ;

ਦੁਗ੍ਗਤਿਂ ਨਾਭਿਜਾਨਾਮਿ, ਘੋਸਸਞ੍ਞਾਯਿਦਂ ਫਲਂ.

‘‘ਕਿਲੇਸਾ ਝਾਪਿਤਾ ਮਯ੍ਹਂ…ਪੇ… ਕਤਂ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਾਸਨ’’ਨ੍ਤਿ.

ਤਥਾ ਅਰਹਤ੍ਤੇ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤੋ. ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਨ ਪਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨਾ ਅਧਿਗਤਂ ਵਿਸੇਸਂ ਸਤ੍ਥੁ ਨਿਵੇਦੇਨ੍ਤੋ ਚਰਿਮਗਾਥਾਯ ਅਞ੍ਞਂ ਬ੍ਯਾਕਾਸਿ.

ਤਤ੍ਥ ਵਿਪ੍ਫੋਟਿਤੋਤਿ ਵਿਧੁਤੋ, ਮਗ੍ਗਞਾਣੇਨ ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਟ੍ਠੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਗਣ੍ਡਮੂਲੋਤਿ ਅਵਿਜ੍ਜਾ. ਸਾ ਹਿ ਗਣ੍ਡਤਿ ਸਵਤਿ. ‘‘ਗਣ੍ਡੋਤਿ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖੁ, ਪਞ੍ਚਨ੍ਨੇਤਂ ਉਪਾਦਾਨਕ੍ਖਨ੍ਧਾਨਂ ਅਧਿਵਚਨ’’ਨ੍ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੪.੧੦੩; ਅ. ਨਿ. ੬.੨੩; ੮.੫੬; ੯.੧੫; ਚੂਲ਼ਨਿ. ਖਗ੍ਗਵਿਸਾਣਸੁਤ੍ਤਨਿਦ੍ਦੇਸ ੧੩੭) ਏਵਂ ਸਤ੍ਥਾਰਾ ਵੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਮੂਲਯੋਗਤੋ, ਕਿਲੇਸਾਸੁਚਿਪਗ੍ਘਰਣਤੋ, ਉਪ੍ਪਾਦਜਰਾਭਙ੍ਗੇਹਿ ਉਦ੍ਧੁਮਾਤਪਕ੍ਕਪਭਿਜ੍ਜਨਤੋ ਚ, ਗਣ੍ਡਾਭਿਧਾਨਸ੍ਸ ਉਪਾਦਾਨਕ੍ਖਨ੍ਧਪਞ੍ਚਕਸ੍ਸ ਮੂਲਂ ਕਾਰਣਂ ਤਣ੍ਹਾਜਾਲੋ ਸਮੂਹਤੋਤਿ ਤਣ੍ਹਾਸਙ੍ਖਾਤੋ ਜਾਲੋ ਮਗ੍ਗੇਨ ਸਮੁਗ੍ਘਾਟਿਤੋ. ਸੋ ਖੀਣਸਂਸਾਰੋ ਨ ਚਤ੍ਥਿ ਕਿਞ੍ਚਨਨ੍ਤਿ ਸੋ ਅਹਂ ਏਵਂ ਪਹੀਨਤਣ੍ਹਾਵਿਜ੍ਜਤਾਯ ਪਰਿਕ੍ਖੀਣਸਂਸਾਰੋ ਪਹੀਨਭਵਮੂਲਤ੍ਤਾ ਏਵ ਨ ਚਤ੍ਥਿ, ਨ ਚ ਉਪਲਬ੍ਭਤਿ ਰਾਗਾਦਿਕਿਞ੍ਚਨਂ. ਚਨ੍ਦੋ ਯਥਾ ਦੋਸਿਨਾ ਪੁਣ੍ਣਮਾਸਿਯਨ੍ਤਿ ਯਥਾ ਨਾਮ ਚਨ੍ਦੋ ਅਬ੍ਭਮਹਿਕਾਦਿਦੋਸਰਹਿਤੋ ਪੁਣ੍ਣਮਾਸਿਯਂ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਕਾਲੇ ਏਵਂ ਅਹਮ੍ਪਿ ਅਰਹਤ੍ਤਾਧਿਗਮੇਨ ਅਪੇਤਰਾਗਾਦਿਕਿਞ੍ਚਨੋ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਧਮ੍ਮਕੋਟ੍ਠਾਸੋ ਅਹੋਸਿਨ੍ਤਿ.

ਧਮ੍ਮਿਕਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੧੧. ਸਪ੍ਪਕਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

ਯਦਾ ਬਲਾਕਾਤਿਆਦਿਕਾ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਸਪ੍ਪਕਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਗਾਥਾ. ਕਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ? ਅਯਮ੍ਪਿ ਪੁਰਿਮਬੁਦ੍ਧੇਸੁ ਕਤਾਧਿਕਾਰੋ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਭਵੇ ਪੁਞ੍ਞਾਨਿ ਉਪਚਿਨਨ੍ਤੋ ਇਤੋ ਏਕਤਿਂਸੇ ਕਪ੍ਪੇ ਮਹਾਨੁਭਾਵੋ ਨਾਗਰਾਜਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੋ ਸਮ੍ਭਵਸ੍ਸ ਨਾਮ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਅਬ੍ਭੋਕਾਸੇ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯਾ ਨਿਸਿਨ੍ਨਸ੍ਸ ਮਹਨ੍ਤਂ ਪਦੁਮਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਉਪਰਿਮੁਦ੍ਧਨਿ ਧਾਰੇਨ੍ਤੋ ਪੂਜਂ ਅਕਾਸਿ. ਸੋ ਤੇਨ ਪੁਞ੍ਞਕਮ੍ਮੇਨ ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ ਸਂਸਰਨ੍ਤੋ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਬੁਦ੍ਧੁਪ੍ਪਾਦੇ ਸਾਵਤ੍ਥਿਯਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਕੁਲੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਸਪ੍ਪਕੋਤਿ ਲਦ੍ਧਨਾਮੋ ਵਿਞ੍ਞੁਤਂ ਪਤ੍ਤੋ ਭਗਵਤੋ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਪਟਿਲਦ੍ਧਸਦ੍ਧੋ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਅਜਕਰਣਿਯਾ ਨਾਮ ਨਦਿਯਾ ਤੀਰੇ ਲੇਣਗਿਰਿਵਿਹਾਰੇ ਵਸਨ੍ਤੋ ਨਚਿਰਸ੍ਸੇਵ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ਅਪਦਾਨੇ (ਅਪ. ਥੇਰ ੨.੫੨.੭੮-੮੩) –

‘‘ਹਿਮਵਨ੍ਤਸ੍ਸਾਵਿਦੂਰੇ, ਰੋਮਸੋ ਨਾਮ ਪਬ੍ਬਤੋ;

ਬੁਦ੍ਧੋਪਿ ਸਮ੍ਭਵੋ ਨਾਮ, ਅਬ੍ਭੋਕਾਸੇ ਵਸੀ ਤਦਾ.

‘‘ਭਵਨਾ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾਨ, ਪਦੁਮਂ ਧਾਰਯਿਂ ਅਹਂ;

ਏਕਾਹਂ ਧਾਰਯਿਤ੍ਵਾਨ, ਭਵਨਂ ਪੁਨਰਾਗਮਿਂ.

‘‘ਏਕਤਿਂਸੇ ਇਤੋ ਕਪ੍ਪੇ, ਯਂ ਬੁਦ੍ਧਮਭਿਪੂਜਯਿਂ;

ਦੁਗ੍ਗਤਿਂ ਨਾਭਿਜਾਨਾਮਿ, ਬੁਦ੍ਧਪੂਜਾਯਿਦਂ ਫਲਂ.

‘‘ਕਿਲੇਸਾ ਝਾਪਿਤਾ ਮਯ੍ਹਂ…ਪੇ… ਕਤਂ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਾਸਨ’’ਨ੍ਤਿ.

ਸੋ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਵਨ੍ਦਿਤੁਂ ਸਾਵਤ੍ਥਿਂ ਆਗਤੋ ਞਾਤੀਹਿ ਉਪਟ੍ਠੀਯਮਾਨੋ ਤਤ੍ਥ ਕਤਿਪਾਹਂ ਵਸਿਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਤ੍ਵਾ ਞਾਤਕੇ ਸਰਣੇਸੁ ਚ ਸੀਲੇਸੁ ਚ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਤ੍ਵਾ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਟ੍ਠਾਨਮੇਵ ਗਨ੍ਤੁਕਾਮੋ ਅਹੋਸਿ. ਤਂ ਞਾਤਕਾ ‘‘ਇਧੇਵ, ਭਨ੍ਤੇ, ਵਸਥ, ਮਯਂ ਪਟਿਜਗ੍ਗਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਯਾਚਿਂਸੁ. ਸੋ ਗਮਨਾਕਾਰਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਠਿਤੋ ਅਤ੍ਤਨਾ ਵਸਿਤਟ੍ਠਾਨਕਿਤ੍ਤਨਾਪਦੇਸੇਨ ਵਿਵੇਕਾਭਿਰਤਿਂ ਪਕਾਸੇਨ੍ਤੋ –

੩੦੭.

‘‘ਯਦਾ ਬਲਾਕਾ ਸੁਚਿਪਣ੍ਡਰਚ੍ਛਦਾ, ਕਾਲ਼ਸ੍ਸ ਮੇਘਸ੍ਸ ਭਯੇਨ ਤਜ੍ਜਿਤਾ;

ਪਲੇਹਿਤਿ ਆਲਯਮਾਲਯੇਸਿਨੀ, ਤਦਾ ਨਦੀ ਅਜਕਰਣੀ ਰਮੇਤਿ ਮਂ.

੩੦੮.

‘‘ਯਦਾ ਬਲਾਕਾ ਸੁਵਿਸੁਦ੍ਧਪਣ੍ਡਰਾ, ਕਾਲ਼ਸ੍ਸ ਮੇਘਸ੍ਸ ਭਯੇਨ ਤਜ੍ਜਿਤਾ;

ਪਰਿਯੇਸਤਿ ਲੇਣਮਲੇਣਦਸ੍ਸਿਨੀ, ਤਦਾ ਨਦੀ ਅਜਕਰਣੀ ਰਮੇਤਿ ਮਂ.

੩੦੯.

‘‘ਕਂ ਨੁ ਤਤ੍ਥ ਨ ਰਮੇਨ੍ਤਿ, ਜਮ੍ਬੁਯੋ ਉਭਤੋ ਤਹਿਂ;

ਸੋਭੇਨ੍ਤੀ ਆਪਗਾਕੂਲਂ, ਮਮ ਲੇਣਸ੍ਸ ਪਚ੍ਛਤੋ.

੩੧੦.

‘‘ਤਾਮਤਮਦਸਙ੍ਘਸੁਪ੍ਪਹੀਨਾ, ਭੇਕਾ ਮਨ੍ਦਵਤੀ ਪਨਾਦਯਨ੍ਤਿ;

ਨਾਜ੍ਜ ਗਿਰਿਨਦੀਹਿ ਵਿਪ੍ਪਵਾਸਸਮਯੋ,

ਖੇਮਾ ਅਜਕਰਣੀ ਸਿਵਾ ਸੁਰਮ੍ਮਾ’’ਤਿ. – ਚਤਸ੍ਸੋ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ;

ਤਤ੍ਥ ਯਦਾਤਿ ਯਸ੍ਮਿਂ ਕਾਲੇ. ਬਲਾਕਾਤਿ ਬਲਾਕਾਸਕੁਣਿਕਾ. ਸੁਚਿਪਣ੍ਡਰਚ੍ਛਦਾਤਿ ਸੁਚਿਸੁਦ੍ਧਧਵਲਪਕ੍ਖਾ. ਕਾਲ਼ਸ੍ਸ ਮੇਘਸ੍ਸ ਭਯੇਨ ਤਜ੍ਜਿਤਾਤਿ ਜਲਭਾਰਭਰਿਤਤਾਯ ਕਾਲ਼ਸ੍ਸ ਅਞ੍ਜਨਗਿਰਿਸਨ੍ਨਿਕਾਸਸ੍ਸ ਪਾਵੁਸ੍ਸਕਮੇਘਸ੍ਸ ਗਜ੍ਜਤੋ ਵੁਟ੍ਠਿਭਯੇਨ ਨਿਬ੍ਬਿਜ੍ਜਿਤਾ ਭਿਂਸਾਪਿਤਾ. ਪਲੇਹਿਤੀਤਿ ਗੋਚਰਭੂਮਿਤੋ ਉਪ੍ਪਤਿਤ੍ਵਾ ਗਮਿਸ੍ਸਤਿ. ਆਲਯਨ੍ਤਿ ਨਿਲਯਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਕੁਲਾਵਕਂ. ਆਲਯੇਸਿਨੀਤਿ ਤਤ੍ਥ ਆਲਯਨਂ ਨਿਲੀਯਨਮੇਵ ਇਚ੍ਛਨ੍ਤੀ. ਤਦਾ ਨਦੀ ਅਜਕਰਣੀ ਰਮੇਤਿ ਮਨ੍ਤਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਪਾਵੁਸ੍ਸਕਕਾਲੇ ਅਜਕਰਣੀਨਾਮਿਕਾ ਨਦੀ ਨਵੋਦਕਸ੍ਸ ਪੂਰਾ ਹਾਰਹਾਰਿਨੀ ਕੁਲਙ੍ਕਸਾ ਮਂ ਰਮੇਤਿ ਮਮ ਚਿਤ੍ਤਂ ਆਰਾਧੇਤੀਤਿ ਉਤੁਪਦੇਸਵਿਸੇਸਕਿਤ੍ਤਨਾਪਦੇਸੇਨ ਵਿਵੇਕਾਭਿਰਤਿਂ ਪਕਾਸੇਸਿ.

ਸੁਵਿਸੁਦ੍ਧਪਣ੍ਡਰਾਤਿ ਸੁਟ੍ਠੁ ਵਿਸੁਦ੍ਧਪਣ੍ਡਰਵਣ੍ਣਾ, ਅਸਮ੍ਮਿਸ੍ਸਵਣ੍ਣਾ ਸਬ੍ਬਸੇਤਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਪਰਿਯੇਸਤੀਤਿ ਮਗ੍ਗਤਿ. ਲੇਣਨ੍ਤਿ ਵਸਨਟ੍ਠਾਨਂ. ਅਲੇਣਦਸ੍ਸਿਨੀਤਿ ਵਸਨਟ੍ਠਾਨਂ ਅਪਸ੍ਸਨ੍ਤੀ. ਪੁਬ੍ਬੇ ਨਿਬਦ੍ਧਵਸਨਟ੍ਠਾਨਸ੍ਸ ਅਭਾਵੇਨ ਅਲੇਣਦਸ੍ਸਿਨੀ, ਇਦਾਨਿ ਪਾਵੁਸ੍ਸਕਕਾਲੇ ਮੇਘਗਜ੍ਜਿਤੇਨ ਆਹਿਤਗਬ੍ਭਾ ਪਰਿਯੇਸਤਿ ਲੇਣਨ੍ਤਿ ਨਿਬਦ੍ਧਵਸਨਟ੍ਠਾਨਂ ਕੁਲਾਵਕਂ ਕਰੋਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਕਂ ਨੁ ਤਤ੍ਥ…ਪੇ… ਪਚ੍ਛਤੋਤਿ ਮਮ ਵਸਨਕਮਹਾਲੇਣਸ੍ਸ ਪਚ੍ਛਤੋ ਪਚ੍ਛਾਭਾਗੇ ਆਪਗਾਕੂਲਂ ਅਜਕਰਣੀਨਦਿਯਾ ਉਭਤੋਤੀਰਂ ਤਹਿਂ ਤਹਿਂ ਇਤੋ ਚਿਤੋ ਚ ਸੋਭੇਨ੍ਤਿਯੋ ਨਿਚ੍ਚਕਾਲਂ ਫਲਭਾਰਨਮਿਤਸਾਖਾ ਸਿਨਿਦ੍ਧਪਣ੍ਣਚ੍ਛਾਯਾ ਜਮ੍ਬੁਯੋ ਤਤ੍ਥ ਤਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ ਕਂ ਨਾਮ ਸਤ੍ਤਂ ਨ ਰਮੇਨ੍ਤਿ ਨੁ, ਸਬ੍ਬਂ ਰਮੇਨ੍ਤਿਯੇਵ.

ਤਾਮਤਮਦਸਙ੍ਘਸੁਪ੍ਪਹੀਨਾਤਿ ਅਮਤਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਅਗਦਂ, ਤੇਨ ਮਜ੍ਜਨ੍ਤੀਤਿ ਅਮਤਮਦਾ, ਸਪ੍ਪਾ, ਤੇਸਂ ਸਙ੍ਘੋ ਅਮਤਮਦਸਙ੍ਘੋ, ਤਤੋ ਸੁਟ੍ਠੁ ਪਹੀਨਾ ਅਪਗਤਾ. ਭੇਕਾ ਮਣ੍ਡੂਕਿਯੋ, ਮਨ੍ਦਵਤੀ ਸਰਵਤਿਯੋ, ਪਨਾਦਯਨ੍ਤਿ ਤਂ ਠਾਨਂ ਮਧੁਰੇਨ ਵਸ੍ਸਿਤੇਨ ਨਿਨ੍ਨਾਦਯਨ੍ਤਿ. ਨਾਜ੍ਜ ਗਿਰਿਨਦੀਹਿ ਵਿਪ੍ਪਵਾਸਸਮਯੋਤਿ ਅਜ੍ਜ ਏਤਰਹਿ ਅਞ੍ਞਾਹਿਪਿ ਪਬ੍ਬਤੇਯ੍ਯਾਹਿ ਨਦੀਹਿ ਵਿਪ੍ਪਵਾਸਸਮਯੋ ਨ ਹੋਤਿ, ਵਿਸੇਸਤੋ ਪਨ ਵਾਲ਼ਮਚ੍ਛਸੁਸੁਮਾਰਾਦਿਵਿਰਹਿਤਤੋ ਖੇਮਾ ਅਜਕਰਣੀ ਨਦੀ. ਸੁਨ੍ਦਰਤਲਤਿਤ੍ਥਪੁਲਿਨਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਸਿਵਾ. ਸੁਟ੍ਠੁ ਰਮ੍ਮਾ ਰਮਣੀਯਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਤ੍ਥੇਵ ਮੇ ਮਨੋ ਰਮਤੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ.

ਏਵਂ ਪਨ ਵਤ੍ਵਾ ਞਾਤਕੇ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਸਨਟ੍ਠਾਨਮੇਵ ਗਤੋ. ਸੁਞ੍ਞਾਗਾਰਾਭਿਰਤਿਦੀਪਨੇਨ ਇਦਮੇਵ ਚ ਥੇਰਸ੍ਸ ਅਞ੍ਞਾਬ੍ਯਾਕਰਣਂ ਅਹੋਸੀਤਿ.

ਸਪ੍ਪਕਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੧੨. ਮੁਦਿਤਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

ਪਬ੍ਬਜਿਨ੍ਤਿਆਦਿਕਾ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਮੁਦਿਤਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਗਾਥਾ. ਕਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ? ਅਯਮ੍ਪਿ ਪੁਰਿਮਬੁਦ੍ਧੇਸੁ ਕਤਾਧਿਕਾਰੋ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਭਵੇ ਪੁਞ੍ਞਾਨਿ ਉਪਚਿਨਨ੍ਤੋ ਵਿਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਕਾਲੇ ਕੁਲਗੇਹੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਵਿਞ੍ਞੁਤਂ ਪਤ੍ਤੋ ਏਕਦਿਵਸਂ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਪਸਨ੍ਨਮਾਨਸੋ ਏਕਂ ਮਞ੍ਚਮਦਾਸਿ. ਸੋ ਤੇਨ ਪੁਞ੍ਞਕਮ੍ਮੇਨ ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ ਸਂਸਰਨ੍ਤੋ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਬੁਦ੍ਧੁਪ੍ਪਾਦੇ ਕੋਸਲਰਟ੍ਠੇ ਗਹਪਤਿਕੁਲੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਮੁਦਿਤੋਤਿ ਲਦ੍ਧਨਾਮੋ ਵਿਞ੍ਞੁਤਂ ਪਾਪੁਣਿ. ਤੇਨ ਚ ਸਮਯੇਨ ਤਂ ਕੁਲਂ ਰਞ੍ਞਾ ਕੇਨਚਿਦੇਵ ਕਰਣੀਯੇਨ ਪਲਿਬੁਦ੍ਧਂ ਅਹੋਸਿ. ਮੁਦਿਤੋ ਰਾਜਭਯਾਭੀਤੋ ਪਲਾਯਿਤ੍ਵਾ ਅਰਞ੍ਞਂ ਪਵਿਟ੍ਠੋ ਅਞ੍ਞਤਰਸ੍ਸ ਖੀਣਾਸਵਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਵਸਨਟ੍ਠਾਨਂ ਉਪਗਚ੍ਛਿ. ਥੇਰੋ ਤਸ੍ਸ ਭੀਤਭਾਵਂ ਞਤ੍ਵਾ ‘‘ਮਾ ਭਾਯੀ’’ਤਿ ਸਮਸ੍ਸਾਸੇਸਿ. ਸੋ ‘‘ਕਿਤ੍ਤਕੇਨ ਨੁ ਖੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਕਾਲੇਨ ਇਦਂ ਮੇ ਭਯਂ ਵੂਪਸਮੇਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਸਤ੍ਤਟ੍ਠਮਾਸੇ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ – ‘‘ਏਤ੍ਤਕਂ ਕਾਲਂ ਅਧਿਵਾਸੇਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਮਿ, ਪਬ੍ਬਜਿਸ੍ਸਾਮਹਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਪਬ੍ਬਾਜੇਥ ਮ’’ਨ੍ਤਿ ਜੀਵਿਤਰਕ੍ਖਣਤ੍ਥਂ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ ਯਾਚਿ. ਥੇਰੋ ਤਂ ਪਬ੍ਬਾਜੇਸਿ. ਸੋ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਸਾਸਨੇ ਪਟਿਲਦ੍ਧਸਦ੍ਧੋ ਭਯੇ ਵੂਪਸਨ੍ਤੇਪਿ ਸਮਣਧਮ੍ਮਂਯੇਵ ਰੋਚੇਨ੍ਤੋ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਯ ਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ – ‘‘ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਅਪ੍ਪਤ੍ਵਾ ਇਮਸ੍ਮਾ ਵਸਨਗਬ੍ਭਾ ਬਹਿ ਨ ਨਿਕ੍ਖਮਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਪਟਿਞ੍ਞਂ ਕਤ੍ਵਾ ਵਿਪਸ੍ਸਨਂ ਉਸ੍ਸੁਕ੍ਕਾਪੇਤ੍ਵਾ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ਅਪਦਾਨੇ (ਅਪ. ਥੇਰ ੧.੩੬.੩੦-੩੩) –

‘‘ਵਿਪਸ੍ਸਿਨੋ ਭਗਵਤੋ, ਲੋਕਜੇਟ੍ਠਸ੍ਸ ਤਾਦਿਨੋ;

ਏਕਂ ਮਞ੍ਚਂ ਮਯਾ ਦਿਨ੍ਨਂ, ਪਸਨ੍ਨੇਨ ਸਪਾਣਿਨਾ.

‘‘ਹਤ੍ਥਿਯਾਨਂ ਅਸ੍ਸਯਾਨਂ, ਦਿਬ੍ਬਯਾਨਂ ਸਮਜ੍ਝਗਂ;

ਤੇਨ ਮਞ੍ਚਕਦਾਨੇਨ, ਪਤ੍ਤੋਮ੍ਹਿ ਆਸਵਕ੍ਖਯਂ.

‘‘ਏਕਨਵੁਤਿਤੋ ਕਪ੍ਪੇ, ਯਂ ਮਞ੍ਚਮਦਦਿਂ ਤਦਾ;

ਦੁਗ੍ਗਤਿਂ ਨਾਭਿਜਾਨਾਮਿ, ਮਞ੍ਚਦਾਨਸ੍ਸਿਦਂ ਫਲਂ.

‘‘ਕਿਲੇਸਾ ਝਾਪਿਤਾ ਮਯ੍ਹਂ…ਪੇ… ਕਤਂ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਾਸਨ’’ਨ੍ਤਿ.

ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਨ ਪਤ੍ਵਾ ਵਿਮੁਤ੍ਤਿਸੁਖਂ ਪਟਿਸਂਵੇਦੇਨ੍ਤੋ ਸਹਾਯਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਅਧਿਗਤਂ ਪੁਚ੍ਛਿਤੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਟਿਪਨ੍ਨਾਕਾਰਂ ਕਥੇਨ੍ਤੋ –

੩੧੧.

‘‘ਪਬ੍ਬਜਿਂ ਜੀਵਿਕਤ੍ਥੋਹਂ, ਲਦ੍ਧਾਨ ਉਪਸਮ੍ਪਦਂ;

ਤਤੋ ਸਦ੍ਧਂ ਪਟਿਲਭਿਂ, ਦਲ਼੍ਹਵੀਰਿਯੋ ਪਰਕ੍ਕਮਿਂ.

੩੧੨.

‘‘ਕਾਮਂ ਭਿਜ੍ਜਤੁਯਂ ਕਾਯੋ, ਮਂਸਪੇਸੀ ਵਿਸੀਯਰੁਂ;

ਉਭੋ ਜਣ੍ਣੁਕਸਨ੍ਧੀਹਿ, ਜਙ੍ਘਾਯੋ ਪਪਤਨ੍ਤੁ ਮੇ.

੩੧੩.

‘‘ਨਾਸਿਸ੍ਸਂ ਨ ਪਿਵਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਵਿਹਾਰਾ ਚ ਨ ਨਿਕ੍ਖਮੇ;

ਨਪਿ ਪਸ੍ਸਂ ਨਿਪਾਤੇਸ੍ਸਂ, ਤਣ੍ਹਾਸਲ੍ਲੇ ਅਨੂਹਤੇ.

੩੧੪.

‘‘ਤਸ੍ਸ ਮੇਵਂ ਵਿਹਰਤੋ, ਪਸ੍ਸ ਵੀਰਿਯਪਰਕ੍ਕਮਂ;

ਤਿਸ੍ਸੋ ਵਿਜ੍ਜਾ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤਾ, ਕਤਂ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਾਸਨ’’ਨ੍ਤਿ. –

ਚਤਸ੍ਸੋ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ.

ਤਤ੍ਥ ਜੀਵਿਕਤ੍ਥੋਤਿ ਜੀਵਿਕਾਯ ਅਤ੍ਥਿਕੋ ਜੀਵਿਕਪ੍ਪਯੋਜਨੋ. ‘‘ਏਤ੍ਥ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਨਿਬ੍ਭਯੋ ਸੁਖੇਨ ਅਕਿਲਮਨ੍ਤੋ ਜੀਵਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਏਵਂ ਜੀਵਿਕਤ੍ਥਾਯ ਪਬ੍ਬਜਿਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਲਦ੍ਧਾਨ ਉਪਸਮ੍ਪਦਨ੍ਤਿ ਪਠਮਂ ਸਾਮਣੇਰਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾਯਂ ਠਿਤੋ ਞਤ੍ਤਿਚਤੁਤ੍ਥੇਨ ਕਮ੍ਮੇਨ ਉਪਸਮ੍ਪਦਂ ਲਭਿਤ੍ਵਾ. ਤਤੋ ਸਦ੍ਧਂ ਪਟਿਲਭਿਨ੍ਤਿ ਤਤੋ ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਕਾਲਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤੇ ਸੇਵਨ੍ਤੋ ਦ੍ਵੇ ਮਾਤਿਕਾ, ਤਿਸ੍ਸੋ ਅਨੁਮੋਦਨਾ, ਏਕਚ੍ਚਂ ਸੁਤ੍ਤਂ, ਸਮਥਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ, ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਵਿਧਿਞ੍ਚ ਉਗ੍ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੋ ਬੁਦ੍ਧਾਦੀਨਂ ਮਹਾਨੁਭਾਵਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ – ‘‘ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਭਗਵਾ, ਸ੍ਵਾਕ੍ਖਾਤੋ ਧਮ੍ਮੋ, ਸੁਪ੍ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ ਸਙ੍ਘੋ’’ਤਿ ਰਤਨਤ੍ਤਯੇ ਸਦ੍ਧਂ ਪਟਿਲਭਿਂ. ਦਲ਼੍ਹਵੀਰਿਯੋ ਪਰਕ੍ਕਮਿਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਪਟਿਲਦ੍ਧਸਦ੍ਧੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਯ ਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਨਚਿਰਸ੍ਸੇਵ ਸਚ੍ਚਪਟਿਵੇਧਾਯ ਦਲ਼੍ਹਵੀਰਿਯੋ ਥਿਰਵੀਰਿਯੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਪਰਕ੍ਕਮਿਂ, ਅਕੁਸਲਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਪਹਾਨਾਯ ਕੁਸਲਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਉਪਸਮ੍ਪਦਾਯ ਸਮ੍ਮਦੇਵ ਪਦਹਿਂ.

ਯਥਾ ਪਨ ਪਰਕ੍ਕਮਿਂ, ਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਕਾਮ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਤ੍ਥ ਕਾਮਨ੍ਤਿ ਯਥਾਕਾਮਂ ਏਕਂਸਤੋ ਵਾ ਭਿਜ੍ਜਤੁ. ਅਯਂ ਕਾਯੋਤਿ ਅਯਂ ਮਮ ਪੂਤਿਕਾਯੋ, ਇਮਿਨਾ ਵੀਰਿਯਪਤਾਪੇਨ ਭਿਜ੍ਜਤਿ ਚੇ, ਭਿਜ੍ਜਤੁ ਛਿਨ੍ਨਭਿਨ੍ਨਂ ਹੋਤੁ. ਮਂਸਪੇਸੀ ਵਿਸੀਯਰੁਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਦਲ਼੍ਹਪਰਕ੍ਕਮੇਨ ਇਮਸ੍ਮਾ ਕਾਯਾ ਮਂਸਪੇਸਿਯੋ ਵਿਸੀਯਨ੍ਤਿ ਚੇ, ਵਿਸੀਯਨ੍ਤੁ ਇਤੋ ਚਿਤੋ ਵਿਦ੍ਧਂਸਨ੍ਤੁ. ਉਭੋ ਜਣ੍ਣੁਕਸਨ੍ਧੀਹਿ, ਜਙ੍ਘਾਯੋ ਪਪਤਨ੍ਤੁ ਮੇਤਿ ਉਭੋਹਿ ਜਣ੍ਣੁਕਸਨ੍ਧੀਹਿ ਸਹ ਮਮ ਉਭੋ ਜਙ੍ਘਾਯੋ ਸਤ੍ਥਿਯੋ ਊਰੁਬਨ੍ਧਤੋ ਭਿਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਭੂਮਿਯਂ ਪਪਤਨ੍ਤੁ. ‘‘ਮ’’ਨ੍ਤਿਪਿ ਪਾਠੋ, ਸੋ ਏਵਤ੍ਥੋ. ਸੇਸਂ ਹੇਟ੍ਠਾ ਵੁਤ੍ਤਨਯਮੇਵ.

ਮੁਦਿਤਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਚਤੁਕ੍ਕਨਿਪਾਤਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੫. ਪਞ੍ਚਕਨਿਪਾਤੋ

੧. ਰਾਜਦਤ੍ਤਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

ਪਞ੍ਚਕਨਿਪਾਤੇ ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਿਵਥਿਕਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾਤਿਆਦਿਕਾ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਰਾਜਦਤ੍ਤਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਗਾਥਾ. ਕਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ? ਅਯਮ੍ਪਿ ਪੁਰਿਮਬੁਦ੍ਧੇਸੁ ਕਤਾਧਿਕਾਰੋ, ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਭਵੇ ਵਿਵਟ੍ਟੂਪਨਿਸ੍ਸਯਂ ਪੁਞ੍ਞਂ ਉਪਚਿਨਨ੍ਤੋ, ਇਤੋ ਚਤੁਦ੍ਦਸੇ ਕਪ੍ਪੇ ਬੁਦ੍ਧਸੁਞ੍ਞੇ ਲੋਕੇ ਕੁਲਗੇਹੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਵਿਞ੍ਞੁਤਂ ਪਤ੍ਤੋ, ਏਕਦਿਵਸਂ ਕੇਨਚਿਦੇਵ ਕਰਣੀਯੇਨ ਵਨਨ੍ਤਂ ਉਪਗਤੋ ਤਤ੍ਥ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਂ ਰੁਕ੍ਖਮੂਲੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਪਸਨ੍ਨਮਾਨਸੋ ਸੁਪਰਿਸੁਦ੍ਧਂ ਅਮ੍ਬਾਟਕਫਲਂ ਅਦਾਸਿ. ਸੋ ਤੇਨ ਪੁਞ੍ਞਕਮ੍ਮੇਨ ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ ਸਂਸਰਨ੍ਤੋ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਬੁਦ੍ਧੁਪ੍ਪਾਦੇ ਸਾਵਤ੍ਥਿਯਂ ਸਤ੍ਥਵਾਹਕੁਲੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ. ਤਸ੍ਸ ਮਹਾਰਾਜਂ ਵੇਸ੍ਸਵਣਂ ਆਰਾਧੇਤ੍ਵਾ ਪਟਿਲਦ੍ਧਭਾਵਤੋ ਮਾਤਾਪਿਤਰੋ ਰਾਜਦਤ੍ਤੋਤਿ ਨਾਮਂ ਅਕਂਸੁ. ਸੋ ਵਯਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਪਞ੍ਚਹਿ ਸਕਟਸਤੇਹਿ ਭਣ੍ਡਂ ਆਦਾਯ ਵਾਣਿਜ੍ਜਵਸੇਨ ਰਾਜਗਹਂ ਅਗਮਾਸਿ. ਤੇਨ ਚ ਸਮਯੇਨ ਰਾਜਗਹੇ ਅਞ੍ਞਤਰਾ ਗਣਿਕਾ ਅਭਿਰੂਪਾ ਦਸ੍ਸਨੀਯਾ ਪਰਮਸੋਭਗ੍ਗਯੋਗਤੋ ਦਿਵਸੇ ਦਿਵਸੇ ਸਹਸ੍ਸਂ ਲਭਤਿ. ਅਥ ਸੋ ਸਤ੍ਥਵਾਹਪੁਤ੍ਤੋ ਦਿਵਸੇ ਦਿਵਸੇ ਤਸ੍ਸਾ ਗਣਿਕਾਯ ਸਹਸ੍ਸਂ ਦਤ੍ਵਾ ਸਂਵਾਸਂ ਕਪ੍ਪੇਨ੍ਤੋ ਨਚਿਰਸ੍ਸੇਵ ਸਬ੍ਬਂ ਧਨਂ ਖੇਪੇਤ੍ਵਾ ਦੁਗ੍ਗਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਘਾਸਚ੍ਛਾਦਨਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਅਲਭਨ੍ਤੋ ਇਤੋ ਚਿਤੋ ਚ ਪਰਿਬ੍ਭਮਨ੍ਤੋ ਸਂਵੇਗਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਅਹੋਸਿ. ਸੋ ਏਕਦਿਵਸਂ ਉਪਾਸਕੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਵੇਲ਼ੁਵਨਂ ਅਗਮਾਸਿ.

ਤੇਨ ਚ ਸਮਯੇਨ ਸਤ੍ਥਾ ਮਹਤਿਯਾ ਪਰਿਸਾਯ ਪਰਿਵੁਤੋ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਨ੍ਤੋ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ. ਸੋ ਪਰਿਸਪਰਿਯਨ੍ਤੇ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਪਟਿਲਦ੍ਧਸਦ੍ਧੋ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਧੁਤਙ੍ਗਾਨਿ ਸਮਾਦਿਯਿਤ੍ਵਾ ਸੁਸਾਨੇ ਵਸਤਿ. ਤਦਾ ਅਞ੍ਞਤਰੋਪਿ ਸਤ੍ਥਵਾਹਪੁਤ੍ਤੋ ਸਹਸ੍ਸਂ ਦਤ੍ਵਾ ਤਾਯ ਗਣਿਕਾਯ ਸਹ ਵਸਤਿ. ਸਾ ਚ ਗਣਿਕਾ ਤਸ੍ਸ ਹਤ੍ਥੇ ਮਹਗ੍ਘਰਤਨਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਲੋਭਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਞੇਹਿ ਧੁਤ੍ਤਪੁਰਿਸੇਹਿ ਤਂ ਮਾਰਾਪੇਤ੍ਵਾ ਤਂ ਰਤਨਂ ਗਣ੍ਹਿ. ਅਥ ਤਸ੍ਸ ਸਤ੍ਥਵਾਹਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਤਂ ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਓਚਰਕਮਨੁਸ੍ਸੇ ਪੇਸੇਸੁਂ. ਤੇ ਰਤ੍ਤਿਯਂ ਤਸ੍ਸਾ ਗਣਿਕਾਯ ਘਰਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਛਵਿਆਦੀਨਿ ਅਨੁਪਹਚ੍ਚੇਵ ਤਂ ਮਾਰੇਤ੍ਵਾ ਸਿਵਥਿਕਾਯ ਛਡ੍ਡੇਸੁਂ. ਰਾਜਦਤ੍ਤਤ੍ਥੇਰੋ ਅਸੁਭਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਗਹੇਤੁਂ ਸੁਸਾਨੇ ਵਿਚਰਨ੍ਤੋ ਤਸ੍ਸਾ ਗਣਿਕਾਯ ਕਲ਼ੇਵਰਂ ਪਟਿਕ੍ਕੁਲਤੋ ਮਨਸਿ ਕਾਤੁਂ ਉਪਗਤੋ ਕਤਿਪਯਵਾਰੇ ਯੋਨਿਸੋ ਮਨਸਿ ਕਤ੍ਵਾ ਅਚਿਰਮਤਭਾਵਤੋ ਸੋਣਸਿਙ੍ਗਾਲਾਦੀਹਿ ਅਨੁਪਹਤਛਵਿਤਾਯ ਵਿਸਭਾਗਵਤ੍ਥੁਤਾਯ ਚ ਅਯੋਨਿਸੋ ਮਨਸਿਕਰੋਨ੍ਤੋ, ਤਤ੍ਥ ਕਾਮਰਾਗਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤ੍ਵਾ ਸਂਵਿਗ੍ਗਤਰਮਾਨਸੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਰਿਭਾਸਿਤ੍ਵਾ ਮੁਹੁਤ੍ਤਂ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਅਪਸਕ੍ਕਿਤ੍ਵਾ ਆਦਿਤੋ ਉਪਟ੍ਠਿਤਂ ਅਸੁਭਨਿਮਿਤ੍ਤਮੇਵ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਯੋਨਿਸੋ ਮਨਸਿਕਰੋਨ੍ਤੋ ਝਾਨਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤ੍ਵਾ ਤਂ ਝਾਨਂ ਪਾਦਕਂ ਕਤ੍ਵਾ ਵਿਪਸ੍ਸਨਂ ਪਟ੍ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਤਾਵਦੇਵ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ਅਪਦਾਨੇ (ਅਪ. ਥੇਰ ੨.੪੪.੫੫-੫੯) –

‘‘ਵਿਪਿਨੇ ਬੁਦ੍ਧਂ ਦਿਸ੍ਵਾਨ, ਸਯਮ੍ਭੁਂ ਅਪਰਾਜਿਤਂ;

ਅਮ੍ਬਾਟਕਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾਨ, ਸਯਮ੍ਭੁਸ੍ਸ ਅਦਾਸਹਂ.

‘‘ਏਕਤਿਂਸੇ ਇਤੋ ਕਪ੍ਪੇ, ਯਂ ਫਲਮਦਦਿਂ ਤਦਾ;

ਦੁਗ੍ਗਤਿਂ ਨਾਭਿਜਾਨਾਮਿ, ਫਲਦਾਨਸ੍ਸਿਦਂ ਫਲਂ.

‘‘ਕਿਲੇਸਾ ਝਾਪਿਤਾ ਮਯ੍ਹਂ…ਪੇ… ਕਤਂ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਾਸਨ’’ਨ੍ਤਿ.

ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਨ ਪਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਂ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਪੀਤਿਸੋਮਨਸ੍ਸਜਾਤੋ –

੩੧੫.

‘‘ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਿਵਥਿਕਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ, ਅਦ੍ਦਸ ਇਤ੍ਥਿਮੁਜ੍ਝਿਤਂ;

ਅਪਵਿਦ੍ਧਂ ਸੁਸਾਨਸ੍ਮਿਂ, ਖਜ੍ਜਨ੍ਤਿਂ ਕਿਮਿਹੀ ਫੁਟਂ.

੩੧੬.

‘‘ਯਞ੍ਹਿ ਏਕੇ ਜਿਗੁਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਮਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾਨ ਪਾਪਕਂ;

ਕਾਮਰਾਗੋ ਪਾਤੁਰਹੁ, ਅਨ੍ਧੋਵ ਸਵਤੀ ਅਹੁਂ.

੩੧੭.

‘‘ਓਰਂ ਓਦਨਪਾਕਮ੍ਹਾ, ਤਮ੍ਹਾ ਠਾਨਾ ਅਪਕ੍ਕਮਿਂ;

ਸਤਿਮਾ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋਹਂ, ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਉਪਾਵਿਸਿਂ.

੩੧੮.

‘‘ਤਤੋ ਮੇ ਮਨਸੀਕਾਰੋ, ਯੋਨਿਸੋ ਉਦਪਜ੍ਜਥ;

ਆਦੀਨਵੋ ਪਾਤੁਰਹੁ, ਨਿਬ੍ਬਿਦਾ ਸਮਤਿਟ੍ਠਥ.

੩੧੯.

‘‘ਤਤੋ ਚਿਤ੍ਤਂ ਵਿਮੁਚ੍ਚਿ ਮੇ, ਪਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਸੁਧਮ੍ਮਤਂ;

ਤਿਸ੍ਸੋ ਵਿਜ੍ਜਾ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤਾ, ਕਤਂ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਾਸਨ’’ਨ੍ਤਿ. –

ਇਮਾ ਪਞ੍ਚ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ.

ਤਤ੍ਥ ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਿਵਥਿਕਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾਤਿ ਸਂਸਾਰੇ ਭਯਸ੍ਸ ਇਕ੍ਖਨਤੋ ਭਿਕ੍ਖੁ, ਅਸੁਭਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਤ੍ਥਂ ਆਮਕਸੁਸਾਨਂ ਉਪਗਨ੍ਤ੍ਵਾ. ‘‘ਭਿਕ੍ਖੂ’’ਤਿ ਚੇਤਂ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਥੇਰੋ ਸਯਂ ਵਦਤਿ. ਇਤ੍ਥਿਨ੍ਤਿ ਥੀਯਤਿ ਏਤ੍ਥ ਸੁਕ੍ਕਸੋਣਿਤਂ ਸਤ੍ਤਸਨ੍ਤਾਨਭਾਵੇਨ ਸਂਹਞ੍ਞਤੀਤਿ ਥੀ, ਮਾਤੁਗਾਮੋ. ਏਵਞ੍ਚ ਸਭਾਵਨਿਰੁਤ੍ਤਿਵਸੇਨ ‘‘ਇਤ੍ਥੀ’’ਤਿਪਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਵਞ੍ਝਾਦੀਸੁ ਪਨ ਤਂਸਦਿਸਤਾਯ ਤਂਸਭਾਵਾਨਤਿਵਤ੍ਤਨਤੋ ਚ ਤਬ੍ਬੋਹਾਰੋ. ‘‘ਇਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਇਤ੍ਥਿਕਲ਼ੇਵਰਂ ਵਦਤਿ. ਉਜ੍ਝਿਤਨ੍ਤਿ ਪਰਿਚ੍ਚਤ੍ਤਂ ਉਜ੍ਝਨਿਯਤ੍ਤਾ ਏਵ ਅਪਵਿਦ੍ਧਂ ਅਨਪੇਕ੍ਖਭਾਵੇਨ ਖਿਤ੍ਤਂ. ਖਜ੍ਜਨ੍ਤਿਂ ਕਿਮਿਹੀ ਫੁਟਨ੍ਤਿ ਕਿਮੀਹਿ ਪੂਰਿਤਂ ਹੁਤ੍ਵਾ ਖਜ੍ਜਮਾਨਂ.

ਯਞ੍ਹਿ ਏਕੇ ਜਿਗੁਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਮਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾਨ ਪਾਪਕਨ੍ਤਿ ਯਂ ਅਪਗਤਾਯੁਉਸ੍ਮਾਵਿਞ੍ਞਾਣਤਾਯ ਮਤਂ ਕਲ਼ੇਵਰਂ ਪਾਪਕਂ ਨਿਹੀਨਂ ਲਾਮਕਂ ਏਕੇ ਚੋਕ੍ਖਜਾਤਿਕਾ ਜਿਗੁਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਓਲੋਕੇਤੁਮ੍ਪਿ ਨ ਇਚ੍ਛਨ੍ਤਿ. ਕਾਮਰਾਗੋ ਪਾਤੁਰਹੂਤਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਕੁਣਪੇ ਅਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰਸ੍ਸ ਬਲਵਤਾਯ ਕਾਮਰਾਗੋ ਮਯ੍ਹਂ ਪਾਤੁਰਹੋਸਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿ. ਅਨ੍ਧੋਵ ਸਵਤੀ ਅਹੁਨ੍ਤਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਕਲ਼ੇਵਰੇ ਨਵਹਿ ਦ੍ਵਾਰੇਹਿ ਅਸੁਚਿਂ ਸਵਤਿ ਸਨ੍ਦਨ੍ਤੇ ਅਸੁਚਿਭਾਵਸ੍ਸ ਅਦਸ੍ਸਨੇਨ ਅਨ੍ਧੋ ਵਿਯ ਅਹੋਸਿਂ. ਤੇਨਾਹ –

‘‘ਰਤ੍ਤੋ ਅਤ੍ਥਂ ਨ ਜਾਨਾਤਿ, ਰਤ੍ਤੋ ਧਮ੍ਮਂ ਨ ਪਸ੍ਸਤਿ;

ਅਨ੍ਧਤਮਂ ਤਦਾ ਹੋਤਿ, ਯਂ ਰਾਗੋ ਸਹਤੇ ਨਰ’’ਨ੍ਤਿ ਚ.

‘‘ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦੋ ਖੋ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਅਨ੍ਧਕਰਣੋ ਅਚਕ੍ਖੁਕਰਣੋ’’ਤਿ ਚ ਆਦਿ. ਕੇਚਿ ਪਨੇਤ੍ਥ ਤਕਾਰਾਗਮਂ ਕਤ੍ਵਾ ‘‘ਕਿਲੇਸਪਰਿਯੁਟ੍ਠਾਨੇਨ ਅਵਸਵਤ੍ਤਿ ਕਿਲੇਸਸ੍ਸ ਵਾ ਵਸਵਤ੍ਤੀ’’ਤਿ ਅਤ੍ਥਂ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਅਪਰੇ ‘‘ਅਨ੍ਧੋਵ ਅਸਤਿ ਅਹੁ’’ਨ੍ਤਿ ਪਾਲ਼ਿਂ ਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਕਾਮਰਾਗੇਨ ਅਨ੍ਧੋ ਏਵ ਹੁਤ੍ਵਾ ਸਤਿਰਹਿਤੋ ਅਹੋਸਿ’’ਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥਂ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਤਦੁਭਯਂ ਪਨ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਨਤ੍ਥਿ.

ਓਰਂ ਓਦਨਪਾਕਮ੍ਹਾਤਿ ਓਦਨਪਾਕਤੋ ਓਰਂ, ਯਾਵਤਾ ਕਾਲੇਨ ਸੁਪਰਿਧੋਤਤਿਨ੍ਤਤਣ੍ਡੁਲਨਾਲ਼ਿਯਾ ਓਦਨਂ ਪਚਤਿ, ਤਤੋ ਓਰਮੇਵ ਕਾਲਂ, ਤਤੋਪਿ ਲਹੁਕਾਲੇਨ ਰਾਗਂ ਵਿਨੋਦੇਨ੍ਤੋ, ਤਮ੍ਹਾ ਠਾਨਾ ਅਪਕ੍ਕਮਿਂ ਯਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ ਠਿਤਸ੍ਸ ਮੇ ਰਾਗੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿ, ਤਮ੍ਹਾ ਠਾਨਾ ਅਪਕ੍ਕਮਿਂ ਅਪਸਕ੍ਕਿਂ. ਅਪਕ੍ਕਨ੍ਤੋਵ ਸਤਿਮਾ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋਹਂ ਸਮਣਸਞ੍ਞਂ ਉਪਟ੍ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਮਨਸਿਕਾਰਵਸੇਨ ਸਤਿਮਾ, ਸਮ੍ਮਦੇਵ ਧਮ੍ਮਸਭਾਵਜਾਨਨੇਨ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਚ ਹੁਤ੍ਵਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਉਪਾਵਿਸਿਂ, ਪਲ੍ਲਙ੍ਕਂ ਆਭੁਜਿਤ੍ਵਾ ਨਿਸੀਦਿਂ. ਨਿਸਿਨ੍ਨਸ੍ਸ ਚ ਤਤੋ ਮੇ ਮਨਸੀਕਾਰੋ, ਯੋਨਿਸੋ ਉਦਪਜ੍ਜਥਾਤਿਆਦਿ ਸਬ੍ਬਂ ਹੇਟ੍ਠਾ ਵੁਤ੍ਤਨਯਮੇਵਾਤਿ.

ਰਾਜਦਤ੍ਤਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੨. ਸੁਭੂਤਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

ਅਯੋਗੇਤਿਆਦਿਕਾ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਸੁਭੂਤਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਗਾਥਾ. ਕਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ? ਅਯਮ੍ਪਿ ਪੁਰਿਮਬੁਦ੍ਧੇਸੁ ਕਤਾਧਿਕਾਰੋ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਭਵੇ ਪੁਞ੍ਞਾਨਿ ਉਪਚਿਨਨ੍ਤੋ ਕਸ੍ਸਪਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਕਾਲੇ ਬਾਰਾਣਸਿਯਂ ਗਹਪਤਿਮਹਾਸਾਲਕੁਲੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਵਿਞ੍ਞੁਤਂ ਪਤ੍ਤੋ ਏਕਦਿਵਸਂ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਪਸਨ੍ਨਮਾਨਸੋ ਸਰਣੇਸੁ ਚ ਸੀਲੇਸੁ ਚ ਪਤਿਟ੍ਠਾਯ ਮਾਸੇ ਮਾਸੇ ਅਟ੍ਠਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਚਤੁਜ੍ਜਾਤਿਯਗਨ੍ਧੇਨ ਸਤ੍ਥੁ ਗਨ੍ਧਕੁਟਿਂ ਓਪੁਞ੍ਜਾਪੇਸਿ. ਸੋ ਤੇਨ ਪੁਞ੍ਞਕਮ੍ਮੇਨ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਟ੍ਠਾਨੇ ਸੁਗਨ੍ਧਸਰੀਰੋ ਹੁਤ੍ਵਾ, ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਬੁਦ੍ਧੁਪ੍ਪਾਦੇ ਮਗਧਰਟ੍ਠੇ ਗਹਪਤਿਕੁਲੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਸੁਭੂਤੋਤਿ ਲਦ੍ਧਨਾਮੋ ਵਯਪ੍ਪਤ੍ਤੋ, ਨਿਸ੍ਸਰਣਜ੍ਝਾਸਯਤਾਯ ਘਰਾਵਾਸਂ ਪਹਾਯ ਤਿਤ੍ਥਿਯੇਸੁ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥ ਸਾਰਂ ਅਲਭਨ੍ਤੋ, ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਉਪਤਿਸ੍ਸਕੋਲਿਤਸੇਲਾਦਿਕੇ ਬਹੂ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੇ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਸਾਮਞ੍ਞਸੁਖਂ ਅਨੁਭਵਨ੍ਤੇ ਦਿਸ੍ਵਾ ਸਾਸਨੇ ਪਟਿਲਦ੍ਧਸਦ੍ਧੋ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਆਚਰਿਯੁਪਜ੍ਝਾਯੇ ਆਰਾਧੇਤ੍ਵਾ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਵਿਵੇਕਵਾਸਂ ਵਸਨ੍ਤੋ ਵਿਪਸ੍ਸਨਂ ਵਡ੍ਢੇਤ੍ਵਾ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ਅਪਦਾਨੇ (ਅਪ. ਥੇਰ ੨.੫੫.੨੭੨-੩੦੮) –

‘‘ਇਮਮ੍ਹਿ ਭਦ੍ਦਕੇ ਕਪ੍ਪੇ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਬਨ੍ਧੁ ਮਹਾਯਸੋ;

ਕਸ੍ਸਪੋ ਨਾਮ ਗੋਤ੍ਤੇਨ, ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿ ਵਦਤਂ ਵਰੋ.

‘‘ਅਨੁਬ੍ਯਞ੍ਜਨਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ, ਬਾਤ੍ਤਿਂਸਵਰਲਕ੍ਖਣੋ;

ਬ੍ਯਾਮਪ੍ਪਭਾਪਰਿਵੁਤੋ, ਰਂਸਿਜਾਲਸਮੋਤ੍ਥਟੋ.

‘‘ਅਸ੍ਸਾਸੇਤਾ ਯਥਾ ਚਨ੍ਦੋ, ਸੂਰਿਯੋਵ ਪਭਙ੍ਕਰੋ;

ਨਿਬ੍ਬਾਪੇਤਾ ਯਥਾ ਮੇਘੋ, ਸਾਗਰੋਵ ਗੁਣਾਕਰੋ.

‘‘ਧਰਣੀਰਿਵ ਸੀਲੇਨ, ਹਿਮਵਾਵ ਸਮਾਧਿਨਾ;

ਆਕਾਸੋ ਵਿਯ ਪਞ੍ਞਾਯ, ਅਸਙ੍ਗੋ ਅਨਿਲੋ ਯਥਾ.

‘‘ਤਦਾਹਂ ਬਾਰਾਣਸਿਯਂ, ਉਪਪਨ੍ਨੋ ਮਹਾਕੁਲੇ;

ਪਹੂਤਧਨਧਞ੍ਞਸ੍ਮਿਂ, ਨਾਨਾਰਤਨਸਞ੍ਚਯੇ.

‘‘ਮਹਤਾ ਪਰਿਵਾਰੇਨ, ਨਿਸਿਨ੍ਨਂ ਲੋਕਨਾਯਕਂ;

ਉਪੇਚ੍ਚ ਧਮ੍ਮਮਸ੍ਸੋਸਿਂ, ਅਮਤਂਵ ਮਨੋਹਰਂ.

‘‘ਦ੍ਵਤ੍ਤਿਂਸਲਕ੍ਖਣਧਰੋ, ਸਨਕ੍ਖਤ੍ਤੋਵ ਚਨ੍ਦਿਮਾ;

ਅਨੁਬ੍ਯਞ੍ਜਨਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ, ਸਾਲਰਾਜਾਵ ਫੁਲ੍ਲਿਤੋ.

‘‘ਰਂਸਿਜਾਲਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤੋ, ਦਿਤ੍ਤੋਵ ਕਨਕਾਚਲੋ;

ਬ੍ਯਾਮਪ੍ਪਭਾਪਰਿਵੁਤੋ, ਸਤਰਂਸੀ ਦਿਵਾਕਰੋ.

‘‘ਸੋਣ੍ਣਾਨਨੋ ਜਿਨਵਰੋ, ਸਮਣੀਵ ਸਿਲੁਚ੍ਚਯੋ;

ਕਰੁਣਾਪੁਣ੍ਣਹਦਯੋ, ਗੁਣੇਨ ਵਿਯ ਸਾਗਰੋ.

‘‘ਲੋਕਵਿਸ੍ਸੁਤਕਿਤ੍ਤਿ ਚ, ਸਿਨੇਰੂਵ ਨਗੁਤ੍ਤਮੋ;

ਯਸਸਾ ਵਿਤ੍ਥਤੋ ਵੀਰੋ, ਆਕਾਸਸਦਿਸੋ ਮੁਨਿ.

‘‘ਅਸਙ੍ਗਚਿਤ੍ਤੋ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ, ਅਨਿਲੋ ਵਿਯ ਨਾਯਕੋ;

ਪਤਿਟ੍ਠਾ ਸਬ੍ਬਭੂਤਾਨਂ, ਮਹੀਵ ਮੁਨਿਸਤ੍ਤਮੋ.

‘‘ਅਨੁਪਲਿਤ੍ਤੋ ਲੋਕੇਨ, ਤੋਯੇਨ ਪਦੁਮਂ ਯਥਾ;

ਕੁਵਾਦਗਚ੍ਛਦਹਨੋ, ਅਗ੍ਗਿਕ੍ਖਨ੍ਧੋਵ ਸੋਭਤਿ.

‘‘ਅਗਦੋ ਵਿਯ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ, ਕਿਲੇਸਵਿਸਨਾਸਕੋ;

ਗਨ੍ਧਮਾਦਨਸੇਲੋਵ, ਗੁਣਗਨ੍ਧਵਿਭੂਸਿਤੋ.

‘‘ਗੁਣਾਨਂ ਆਕਰੋ ਵੀਰੋ, ਰਤਨਾਨਂਵ ਸਾਗਰੋ;

ਸਿਨ੍ਧੂਵ ਵਨਰਾਜੀਨਂ, ਕਿਲੇਸਮਲਹਾਰਕੋ.

‘‘ਵਿਜਯੀਵ ਮਹਾਯੋਧੋ, ਮਾਰਸੇਨਾਵਮਦ੍ਦਨੋ;

ਚਕ੍ਕਵਤ੍ਤੀਵ ਸੋ ਰਾਜਾ, ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਰਤਨਿਸ੍ਸਰੋ.

‘‘ਮਹਾਭਿਸਕ੍ਕਸਙ੍ਕਾਸੋ, ਦੋਸਬ੍ਯਾਧਿਤਿਕਿਚ੍ਛਕੋ;

ਸਲ੍ਲਕਤ੍ਤੋ ਯਥਾ ਵੇਜ੍ਜੋ, ਦਿਟ੍ਠਿਗਣ੍ਡਵਿਫਾਲਕੋ.

‘‘ਸੋ ਤਦਾ ਲੋਕਪਜ੍ਜੋਤੋ, ਸਨਰਾਮਰਸਕ੍ਕਤੋ;

ਪਰਿਸਾਸੁ ਨਰਾਦਿਚ੍ਚੋ, ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸਯਤੇ ਜਿਨੋ.

‘‘ਦਾਨਂ ਦਤ੍ਵਾ ਮਹਾਭੋਗੋ, ਸੀਲੇਨ ਸੁਗਤੂਪਗੋ;

ਭਾਵਨਾਯ ਚ ਨਿਬ੍ਬਾਤਿ, ਇਚ੍ਚੇਵਮਨੁਸਾਸਥ.

‘‘ਦੇਸਨਂ ਤਂ ਮਹਸ੍ਸਾਦਂ, ਆਦਿਮਜ੍ਝਨ੍ਤਸੋਭਨਂ;

ਸੁਣਨ੍ਤਿ ਪਰਿਸਾ ਸਬ੍ਬਾ, ਅਮਤਂਵ ਮਹਾਰਸਂ.

‘‘ਸੁਤ੍ਵਾ ਸੁਮਧੁਰਂ ਧਮ੍ਮਂ, ਪਸਨ੍ਨੋ ਜਿਨਸਾਸਨੇ;

ਸੁਗਤਂ ਸਰਣਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ, ਯਾਵਜੀਵਂ ਨਮਸ੍ਸਹਂ.

‘‘ਮੁਨਿਨੋ ਗਨ੍ਧਕੁਟਿਯਾ, ਓਪੁਞ੍ਜੇਸਿਂ ਤਦਾ ਮਹਿਂ;

ਚਤੁਜ੍ਜਾਤੇਨ ਗਨ੍ਧੇਨ, ਮਾਸੇ ਅਟ੍ਠ ਦਿਨੇਸ੍ਵਹਂ.

‘‘ਪਣਿਧਾਯ ਸੁਗਨ੍ਧਤ੍ਤਂ, ਸਰੀਰਵਿਸ੍ਸਗਨ੍ਧਿਨੋ;

ਤਦਾ ਜਿਨੋ ਵਿਯਾਕਾਸਿ, ਸੁਗਨ੍ਧਤਨੁਲਾਭਿਤਂ.

‘‘ਯੋ ਯਂ ਗਨ੍ਧਕੁਟਿਭੂਮਿਂ, ਗਨ੍ਧੇਨੋਪੁਞ੍ਜਤੇ ਸਕਿਂ;

ਤੇਨ ਕਮ੍ਮਵਿਪਾਕੇਨ, ਉਪਪਨ੍ਨੋ ਤਹਿਂ ਤਹਿਂ.

‘‘ਸੁਗਨ੍ਧਦੇਹੋ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ, ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ ਅਯਂ ਨਰੋ;

ਗੁਣਗਨ੍ਧਯੁਤ੍ਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾ, ਨਿਬ੍ਬਾਯਿਸ੍ਸਤਿਨਾਸਵੋ.

‘‘ਤੇਨ ਕਮ੍ਮੇਨ ਸੁਕਤੇਨ, ਚੇਤਨਾਪਣਿਧੀਹਿ ਚ;

ਜਹਿਤ੍ਵਾ ਮਾਨੁਸਂ ਦੇਹਂ, ਤਾਵਤਿਂਸਮਗਚ੍ਛਹਂ.

‘‘ਪਚ੍ਛਿਮੇ ਚ ਭਵੇ ਦਾਨਿ, ਜਾਤੋ ਵਿਪ੍ਪਕੁਲੇ ਅਹਂ;

ਗਬ੍ਭਂ ਮੇ ਵਸਤੋ ਮਾਤਾ, ਦੇਹੇਨਾਸਿ ਸੁਗਨ੍ਧਿਤਾ.

‘‘ਯਦਾ ਚ ਮਾਤੁਕੁਚ੍ਛਿਮ੍ਹਾ, ਨਿਕ੍ਖਮਾਮਿ ਤਦਾ ਪੁਰੀ;

ਸਾਵਤ੍ਥਿ ਸਬ੍ਬਗਨ੍ਧੇਹਿ, ਵਾਸਿਤਾ ਵਿਯ ਵਾਯਥ.

‘‘ਪੁਪ੍ਫਵਸ੍ਸਞ੍ਚ ਸੁਰਭਿ, ਦਿਬ੍ਬਗਨ੍ਧਂ ਮਨੋਰਮਂ;

ਧੂਪਾਨਿ ਚ ਮਹਗ੍ਘਾਨਿ, ਉਪਵਾਯਿਂਸੁ ਤਾਵਦੇ.

‘‘ਦੇਵਾ ਚ ਸਬ੍ਬਗਨ੍ਧੇਹਿ, ਧੂਪਪੁਪ੍ਫੇਹਿ ਤਂ ਘਰਂ;

ਵਾਸਯਿਂਸੁ ਸੁਗਨ੍ਧੇਨ, ਯਸ੍ਮਿਂ ਜਾਤੋ ਅਹਂ ਘਰੇ.

‘‘ਯਦਾ ਚ ਤਰੁਣੋ ਭਦ੍ਦੋ, ਪਠਮੇ ਯੋਬ੍ਬਨੇ ਠਿਤੋ;

ਤਦਾ ਸੇਲਂ ਸਪਰਿਸਂ, ਵਿਨੇਤ੍ਵਾ ਨਰਸਾਰਥਿ.

‘‘ਤੇਹਿ ਸਬ੍ਬੇਹਿ ਪਰਿਵੁਤੋ, ਸਾਵਤ੍ਥਿਪੁਰਮਾਗਤੋ;

ਤਦਾ ਬੁਦ੍ਧਾਨੁਭਾਵਂ ਤਂ, ਦਿਸ੍ਵਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ ਅਹਂ.

‘‘ਸੀਲਂ ਸਮਾਧਿਪਞ੍ਞਞ੍ਚ, ਵਿਮੁਤ੍ਤਿਞ੍ਚ ਅਨੁਤ੍ਤਰਂ;

ਭਾਵੇਤ੍ਵਾ ਚਤੁਰੋ ਧਮ੍ਮੇ, ਪਾਪੁਣਿਂ ਆਸਵਕ੍ਖਯਂ.

‘‘ਯਦਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ ਚਾਹਂ, ਯਦਾ ਚ ਅਰਹਾ ਅਹੁਂ;

ਨਿਬ੍ਬਾਯਿਸ੍ਸਂ ਯਦਾ ਚਾਹਂ, ਗਨ੍ਧਵਸ੍ਸੋ ਤਦਾ ਅਹੁ.

‘‘ਸਰੀਰਗਨ੍ਧੋ ਚ ਸਦਾਤਿਸੇਤਿ ਮੇ, ਮਹਾਰਹਂ ਚਨ੍ਦਨਚਮ੍ਪਕੁਪ੍ਪਲਂ;

ਤਥੇਵ ਗਨ੍ਧੇ ਇਤਰੇ ਚ ਸਬ੍ਬਸੋ, ਪਸਯ੍ਹ ਵਾਯਾਮਿ ਤਤੋ ਤਹਿਂ ਤਹਿਂ.

‘‘ਕਿਲੇਸਾ ਝਾਪਿਤਾ ਮਯ੍ਹਂ…ਪੇ… ਕਤਂ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਾਸਨ’’ਨ੍ਤਿ.

ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਨ ਪਤ੍ਵਾ ਤਿਤ੍ਥਿਯੇਸੁ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਤ੍ਤਂ ਅਤ੍ਤਕਿਲਮਥਾਨੁਯੋਗਂ ਦੁਕ੍ਖਂ, ਸਾਸਨੇ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਪਤ੍ਤਂ ਝਾਨਾਦਿਸੁਖਞ੍ਚ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਮੁਖੇਨ ਅਞ੍ਞਂ ਬ੍ਯਾਕਰੋਨ੍ਤੋ –

੩੨੦.

‘‘ਅਯੋਗੇ ਯੁਞ੍ਜਮਤ੍ਤਾਨਂ, ਪੁਰਿਸੋ ਕਿਚ੍ਚਮਿਚ੍ਛਕੋ;

ਚਰਂ ਚੇ ਨਾਧਿਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯ, ਤਂ ਮੇ ਦੁਬ੍ਭਗਲਕ੍ਖਣਂ.

੩੨੧.

‘‘ਅਬ੍ਬੂਲ਼੍ਹਂ ਅਘਗਤਂ ਵਿਜਿਤਂ, ਏਕਞ੍ਚੇ ਓਸ੍ਸਜੇਯ੍ਯ ਕਲੀਵ ਸਿਯਾ;

ਸਬ੍ਬਾਨਿਪਿ ਚੇ ਓਸ੍ਸਜੇਯ੍ਯ ਅਨ੍ਧੋਵ ਸਿਯਾ, ਸਮਵਿਸਮਸ੍ਸ ਅਦਸ੍ਸਨਤੋ.

੩੨੨.

‘‘ਯਞ੍ਹਿ ਕਯਿਰਾ ਤਞ੍ਹਿ ਵਦੇ, ਯਂ ਨ ਕਯਿਰਾ ਨ ਤਂ ਵਦੇ;

ਅਕਰੋਨ੍ਤਂ ਭਾਸਮਾਨਂ, ਪਰਿਜਾਨਨ੍ਤਿ ਪਣ੍ਡਿਤਾ.

੩੨੩.

‘‘ਯਥਾਪਿ ਰੁਚਿਰਂ ਪੁਪ੍ਫਂ, ਵਣ੍ਣਵਨ੍ਤਂ ਅਗਨ੍ਧਕਂ;

ਏਵਂ ਸੁਭਾਸਿਤਾ ਵਾਚਾ, ਅਫਲਾ ਹੋਤਿ ਅਕੁਬ੍ਬਤੋ.

੩੨੪.

‘‘ਯਥਾਪਿ ਰੁਚਿਰਂ ਪੁਪ੍ਫਂ, ਵਣ੍ਣਵਨ੍ਤਂ ਸੁਗਨ੍ਧਕਂ;

ਏਵਂ ਸੁਭਾਸਿਤਾ ਵਾਚਾ, ਸਫਲਾ ਹੋਤਿ ਕੁਬ੍ਬਤੋ’’ਤਿ. –

ਇਮਾ ਪਞ੍ਚ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ.

ਤਤ੍ਥ ਅਯੋਗੇਤਿ ਅਯੁਞ੍ਜਿਤਬ੍ਬੇ ਅਸੇਵਿਤਬ੍ਬੇ ਅਨ੍ਤਦ੍ਵਯੇ. ਇਧ ਪਨ ਅਤ੍ਤਕਿਲਮਥਾਨੁਯੋਗਵਸੇਨ ਅਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਯੁਞ੍ਜਨ੍ਤਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਯੁਞ੍ਜਨ੍ਤੋ ਯੋਜੇਨ੍ਤੋ ਤਥਾ ਪਟਿਪਜ੍ਜਨ੍ਤੋ. ਕਿਚ੍ਚਮਿਚ੍ਛਕੋਤਿ ਉਭਯਹਿਤਾਵਹਂ ਕਿਚ੍ਚਂ ਇਚ੍ਛਨ੍ਤੋ, ਤਪ੍ਪਟਿਪਕ੍ਖਤੋ ਅਯੋਗੇ ਚਰਂ ਚਰਨ੍ਤੋ ਚੇ ਭਵੇਯ੍ਯ. ਨਾਧਿਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯਾਤਿ ਯਥਾਧਿਪ੍ਪੇਤਂ ਹਿਤਸੁਖਂ ਨ ਪਾਪੁਣੇਯ੍ਯਾਤਿ ਞਾਯੋ. ਤਸ੍ਮਾ ਯਂ ਅਹਂ ਤਿਤ੍ਥਿਯਮਤਵਞ੍ਚਿਤੋ ਅਯੋਗੇ ਯੁਞ੍ਜਿਂ, ਤਂ ਮੇ ਦੁਬ੍ਭਗਲਕ੍ਖਣਂ ਅਪੁਞ੍ਞਸਭਾਵੋ. ‘‘ਪੁਰਿਮਕਮ੍ਮਬ੍ਯਾਮੋਹਿਤੋ ਅਯੋਗੇ ਯੁਞ੍ਜਿ’’ਨ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ.

ਅਬ੍ਬੂਲ਼੍ਹਂ ਅਘਗਤਂ ਵਿਜਿਤਨ੍ਤਿ ਵਿਬਾਧਨਸਭਾਵਤਾਯ ਅਘਾ ਨਾਮ ਰਾਗਾਦਯੋ, ਅਘਾਨਿ ਏਵ ਅਘਗਤਂ, ਅਘਗਤਾਨਂ ਵਿਜਿਤਂ ਸਂਸਾਰਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿ, ਤੇਸਂ ਵਿਜਯੋ ਕੁਸਲਧਮ੍ਮਾਭਿਭਵੋ. ‘‘ਅਘਗਤਂ ਵਿਜਿਤ’’ਨ੍ਤਿ ਅਨੁਨਾਸਿਕਲੋਪਂ ਅਕਤ੍ਵਾ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਂ ਅਬ੍ਬੂਲ਼੍ਹਂ ਅਨੁਦ੍ਧਤਂ ਯੇਨ, ਤਂ ਅਬ੍ਬੂਲ਼੍ਹਾਘਗਤਂ ਵਿਜਿਤਂ ਕਤ੍ਵਾ ਏਵਂਭੂਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾ, ਕਿਲੇਸੇ ਅਸਮੁਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਏਕਞ੍ਚੇ ਓਸ੍ਸਜੇਯ੍ਯਾਤਿ ਅਦੁਤਿਯਤਾਯ ਪਧਾਨਤਾਯ ਚ ਏਕਂ ਅਪ੍ਪਮਾਦਂ ਸਮ੍ਮਾਪਯੋਗਮੇਵ ਵਾ ਓਸ੍ਸਜੇਯ੍ਯ ਪਰਿਚ੍ਚਜੇਯ੍ਯ ਚੇ. ਕਲੀਵ ਸੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਕਾਲ਼ਕਣ੍ਣੀ ਵਿਯ ਸਿਯਾ. ਸਬ੍ਬਾਨਿਪਿ ਚੇ ਓਸ੍ਸਜੇਯ੍ਯਾਤਿ ਸਬ੍ਬਾਨਿਪਿ ਵਿਮੁਤ੍ਤਿਯਾ ਪਰਿਪਾਚਕਾਨਿ ਸਦ੍ਧਾਵੀਰਿਯਸਤਿਸਮਾਧਿਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਓਸ੍ਸਜੇਯ੍ਯ ਚੇ, ਅਭਾਵਨਾਯ ਛਡ੍ਡੇਯ੍ਯ ਚੇ, ਅਨ੍ਧੋਵ ਸਿਯਾ ਸਮਵਿਸਮਸ੍ਸ ਅਦਸ੍ਸਨਤੋ.

ਯਥਾਤਿ ਓਪਮ੍ਮਸਮ੍ਪਟਿਪਾਦਨਤ੍ਥੇ ਨਿਪਾਤੋ. ਰੁਚਿਰਨ੍ਤਿ ਸੋਭਨਂ. ਵਣ੍ਣਵਨ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵਣ੍ਣਸਣ੍ਠਾਨਸਮ੍ਪਨ੍ਨਂ. ਅਗਨ੍ਧਕਨ੍ਤਿ ਗਨ੍ਧਰਹਿਤਂ ਪਾਲਿਭਦ੍ਦਕਗਿਰਿਕਣ੍ਣਿਕਜਯਸੁਮਨਾਦਿਭੇਦਂ. ਏਵਂ ਸੁਭਾਸਿਤਾ ਵਾਚਾਤਿ ਸੁਭਾਸਿਤਾ ਵਾਚਾ ਨਾਮ ਤੇਪਿਟਕਂ ਬੁਦ੍ਧਵਚਨਂ ਵਣ੍ਣਸਣ੍ਠਾਨਸਮ੍ਪਨ੍ਨਪੁਪ੍ਫਸਦਿਸਂ. ਯਥਾ ਹਿ ਅਗਨ੍ਧਕਂ ਪੁਪ੍ਫਂ ਧਾਰੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਸਰੀਰੇ ਗਨ੍ਧੋ ਨ ਫਰਤਿ, ਏਵਂ ਏਤਮ੍ਪਿ ਯੋ ਸਕ੍ਕਚ੍ਚਸਵਨਾਦੀਹਿ ਚ ਸਮਾਚਰਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਸਕ੍ਕਚ੍ਚਂ ਅਸਮਾਚਰਨ੍ਤਸ੍ਸ ਯਂ ਤਤ੍ਥ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਂ, ਤਂ ਅਕੁਬ੍ਬਤੋ ਸੁਤਗਨ੍ਧਂ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਗਨ੍ਧਞ੍ਚ ਨ ਆਵਹਤਿ ਅਫਲਾ ਹੋਤਿ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਏਵਂ ਸੁਭਾਸਿਤਾ ਵਾਚਾ, ਅਫਲਾ ਹੋਤਿ ਅਕੁਬ੍ਬਤੋ’’ਤਿ.

ਸੁਗਨ੍ਧਕਨ੍ਤਿ ਸੁਮਨਚਮ੍ਪਕਨੀਲੁਪ੍ਪਲਪੁਪ੍ਫਾਦਿਭੇਦਂ. ਏਵਨ੍ਤਿ ਯਥਾ ਤਂ ਪੁਪ੍ਫਂ ਧਾਰੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਸਰੀਰੇ ਗਨ੍ਧੋ ਫਰਤਿ, ਏਵਂ ਤੇਪਿਟਕਬੁਦ੍ਧਵਚਨਸਙ੍ਖਾਤਾ ਸੁਭਾਸਿਤਾ ਵਾਚਾਪਿ ਯੋ ਸਕ੍ਕਚ੍ਚਸਵਨਾਦੀਹਿ ਤਤ੍ਥ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਕਰੋਤਿ, ਅਸ੍ਸ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਸਫਲਾ ਹੋਤਿ, ਸੁਤਗਨ੍ਧਪਟਿਪਤ੍ਤਿਗਨ੍ਧਾਨਂ ਆਵਹਨਤੋ ਮਹਪ੍ਫਲਾ ਹੋਤਿ ਮਹਾਨਿਸਂਸਾ. ਤਸ੍ਮਾ ਯਥੋਵਾਦਂ ਪਟਿਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯ, ਯਥਾਕਾਰੀ ਤਥਾਵਾਦੀ ਚ ਭਵੇਯ੍ਯਾਤਿ. ਸੇਸਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯਮੇਵ.

ਸੁਭੂਤਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੩. ਗਿਰਿਮਾਨਨ੍ਦਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

ਵਸ੍ਸਤਿ ਦੇਵੋਤਿਆਦਿਕਾ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਗਿਰਿਮਾਨਨ੍ਦਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਗਾਥਾ. ਕਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ? ਅਯਮ੍ਪਿ ਪੁਰਿਮਬੁਦ੍ਧੇਸੁ ਕਤਾਧਿਕਾਰੋ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਭਵੇ ਪੁਞ੍ਞਾਨਿ ਉਪਚਿਨਨ੍ਤੋ ਸੁਮੇਧਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਕਾਲੇ ਕੁਲਗੇਹੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਵਯਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਘਰਾਵਾਸਂ ਵਸਨ੍ਤੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਭਰਿਯਾਯ ਪੁਤ੍ਤੇ ਚ ਕਾਲਙ੍ਕਤੇ ਸੋਕਸਲ੍ਲਸਮਪ੍ਪਿਤੋ ਅਰਞ੍ਞਂ ਪਵਿਟ੍ਠੋ ਸਤ੍ਥਾਰਾ ਤਤ੍ਥ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਂ ਕਥੇਤ੍ਵਾ ਸੋਕਸਲ੍ਲੇ ਅਬ੍ਬੂਲ਼੍ਹੇ ਪਸਨ੍ਨਮਾਨਸੋ ਸੁਗਨ੍ਧਪੁਪ੍ਫੇਹਿ ਪੂਜੇਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਚਪਤਿਟ੍ਠਿਤੇਨ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਸਿਰਸਿ ਅਞ੍ਜਲਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਅਭਿਤ੍ਥਵਿ.

ਸੋ ਤੇਨ ਪੁਞ੍ਞਕਮ੍ਮੇਨ ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ ਸਂਸਰਨ੍ਤੋ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਬੁਦ੍ਧੁਪ੍ਪਾਦੇ ਰਾਜਗਹੇ ਬਿਮ੍ਬਿਸਾਰਰਞ੍ਞੋ ਪੁਰੋਹਿਤਸ੍ਸ ਪੁਤ੍ਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ, ਗਿਰਿਮਾਨਨ੍ਦੋਤਿਸ੍ਸ ਨਾਮਂ ਅਹੋਸਿ. ਸੋ ਵਿਞ੍ਞੁਤਂ ਪਤ੍ਤੋ ਸਤ੍ਥੁ ਰਾਜਗਹਗਮਨੇ ਬੁਦ੍ਧਾਨੁਭਾਵਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਪਟਿਲਦ੍ਧਸਦ੍ਧੋ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਸਮਣਧਮ੍ਮਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਕਤਿਪਯਂ ਦਿਵਸਂ ਗਾਮਕਾਵਾਸੇ ਵਸਿਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਵਨ੍ਦਿਤੁਂ ਰਾਜਗਹਂ ਅਗਮਾਸਿ. ਬਿਮ੍ਬਿਸਾਰਮਹਾਰਾਜਾ ਤਸ੍ਸ ਆਗਮਨਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਇਧੇਵ, ਭਨ੍ਤੇ, ਵਸਥ, ਅਹਂ ਚਤੂਹਿ ਪਚ੍ਚਯੇਹਿ ਉਪਟ੍ਠਹਾਮੀ’’ਤਿ ਸਮ੍ਪਵਾਰੇਤ੍ਵਾ ਗਤੋ ਬਹੁਕਿਚ੍ਚਤਾਯ ਨ ਸਰਿ. ‘‘ਥੇਰੋ ਅਬ੍ਭੋਕਾਸੇ ਵਸਤੀ’’ਤਿ ਦੇਵਤਾ ਥੇਰਸ੍ਸ ਤੇਮਨਭਯੇਨ ਵਸ੍ਸਂ ਵਾਰੇਸੁਂ. ਰਾਜਾ ਅਵਸ੍ਸਨਕਾਰਣਂ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਤ੍ਵਾ ਥੇਰਸ੍ਸ ਕੁਟਿਕਂ ਕਾਰਾਪੇਸਿ. ਥੇਰੋ ਕੁਟਿਕਾਯਂ ਵਸਨ੍ਤੋ ਸੇਨਾਸਨਸਪ੍ਪਾਯਲਾਭੇਨ ਸਮਾਧਾਨਂ ਲਭਿਤ੍ਵਾ ਵੀਰਿਯਸਮਤਂ ਯੋਜੇਤ੍ਵਾ ਵਿਪਸ੍ਸਨਂ ਉਸ੍ਸੁਕ੍ਕਾਪੇਤ੍ਵਾ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ਅਪਦਾਨੇ (ਅਪ. ਥੇਰ ੧.੪੦.੪੧੯-੪੪੮) –

‘‘ਭਰਿਯਾ ਮੇ ਕਾਲਙ੍ਕਤਾ, ਪੁਤ੍ਤੋ ਸਿਵਥਿਕਂ ਗਤੋ;

ਮਾਤਾ ਪਿਤਾ ਮਤਾ ਭਾਤਾ, ਏਕਚਿਤਮ੍ਹਿ ਡਯ੍ਹਰੇ.

‘‘ਤੇਨ ਸੋਕੇਨ ਸਨ੍ਤਤ੍ਤੋ, ਕਿਸੋ ਪਣ੍ਡੁ ਅਹੋਸਹਂ;

ਚਿਤ੍ਤਕ੍ਖੇਪੋ ਚ ਮੇ ਆਸਿ, ਤੇਨ ਸੋਕੇਨ ਅਟ੍ਟਿਤੋ.

‘‘ਸੋਕਸਲ੍ਲਪਰੇਤੋਹਂ, ਵਨਨ੍ਤਮੁਪਸਙ੍ਕਮਿਂ;

ਪਵਤ੍ਤਫਲਂ ਭੁਞ੍ਜਿਤ੍ਵਾ, ਰੁਕ੍ਖਮੂਲੇ ਵਸਾਮਹਂ.

‘‘ਸੁਮੇਧੋ ਨਾਮ ਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ, ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸਨ੍ਤਕਰੋ ਜਿਨੋ;

ਮਮੁਦ੍ਧਰਿਤੁਕਾਮੋ ਸੋ, ਆਗਞ੍ਛਿ ਮਮ ਸਨ੍ਤਿਕਂ.

‘‘ਪਦਸਦ੍ਦਂ ਸੁਣਿਤ੍ਵਾਨ, ਸੁਮੇਧਸ੍ਸ ਮਹੇਸਿਨੋ;

ਪਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾਨਹਂ ਸੀਸਂ, ਉਲ੍ਲੋਕੇਸਿਂ ਮਹਾਮੁਨਿਂ.

‘‘ਉਪਾਗਤੇ ਮਹਾਵੀਰੇ, ਪੀਤਿ ਮੇ ਉਦਪਜ੍ਜਥ;

ਤਦਾਸਿਮੇਕਗ੍ਗਮਨੋ, ਦਿਸ੍ਵਾ ਤਂ ਲੋਕਨਾਯਕਂ.

‘‘ਸਤਿਂ ਪਟਿਲਭਿਤ੍ਵਾਨ, ਪਣ੍ਣਮੁਟ੍ਠਿਮਦਾਸਹਂ;

ਨਿਸੀਦਿ ਭਗਵਾ ਤਤ੍ਥ, ਅਨੁਕਮ੍ਪਾਯ ਚਕ੍ਖੁਮਾ.

‘‘ਨਿਸਜ੍ਜ ਤਤ੍ਥ ਭਗਵਾ, ਸੁਮੇਧੋ ਲੋਕਨਾਯਕੋ;

ਧਮ੍ਮਂ ਮੇ ਕਥਯੀ ਬੁਦ੍ਧੋ, ਸੋਕਸਲ੍ਲਵਿਨੋਦਨਂ.

‘‘ਅਨਵ੍ਹਿਤਾ ਤਤੋ ਆਗੁਂ, ਅਨਨੁਞ੍ਞਾਤਾ ਇਤੋ ਗਤਾ;

ਯਥਾਗਤਾ ਤਥਾ ਗਤਾ, ਤਤ੍ਥ ਕਾ ਪਰਿਦੇਵਨਾ.

‘‘ਯਥਾਪਿ ਪਥਿਕਾ ਸਤ੍ਤਾ, ਵਸ੍ਸਮਾਨਾਯ ਵੁਟ੍ਠਿਯਾ;

ਸਭਣ੍ਡਾ ਉਪਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਵਸ੍ਸਸ੍ਸਾਪਤਨਾਯ ਤੇ.

‘‘ਵਸ੍ਸੇ ਚ ਤੇ ਓਰਮਿਤੇ, ਸਮ੍ਪਯਨ੍ਤਿ ਯਦਿਚ੍ਛਕਂ;

ਏਵਂ ਮਾਤਾ ਪਿਤਾ ਤੁਯ੍ਹਂ, ਤਤ੍ਥ ਕਾ ਪਰਿਦੇਵਨਾ.

‘‘ਆਗਨ੍ਤੁਕਾ ਪਾਹੁਨਕਾ, ਚਲਿਤੇਰਿਤਕਮ੍ਪਿਤਾ;

ਏਵਂ ਮਾਤਾ ਪਿਤਾ ਤੁਯ੍ਹਂ, ਤਤ੍ਥ ਕਾ ਪਰਿਦੇਵਨਾ.

‘‘ਯਥਾਪਿ ਉਰਗੋ ਜਿਣ੍ਣਂ, ਹਿਤ੍ਵਾ ਗਚ੍ਛਤਿ ਸਂ ਤਚਂ;

ਏਵਂ ਮਾਤਾ ਪਿਤਾ ਤੁਯ੍ਹਂ, ਸਂ ਤਨੁਂ ਇਧ ਹੀਯਰੇ.

‘‘ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਗਿਰਮਞ੍ਞਾਯ, ਸੋਕਸਲ੍ਲਂ ਵਿਵਜ੍ਜਯਿਂ;

ਪਾਮੋਜ੍ਜਂ ਜਨਯਿਤ੍ਵਾਨ, ਬੁਦ੍ਧਸੇਟ੍ਠਂ ਅਵਨ੍ਦਹਂ.

‘‘ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾਨ ਮਹਾਨਾਗਂ, ਪੂਜਯਿਂ ਗਿਰਿਮਞ੍ਜਰਿਂ;

ਦਿਬ੍ਬਗਨ੍ਧਂ ਸਮ੍ਪਵਨ੍ਤਂ, ਸੁਮੇਧਂ ਲੋਕਨਾਯਕਂ.

‘‘ਪੂਜਯਿਤ੍ਵਾਨ ਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਂ, ਸਿਰੇ ਕਤ੍ਵਾਨ ਅਞ੍ਜਲਿਂ;

ਅਨੁਸ੍ਸਰਂ ਗੁਣਗ੍ਗਾਨਿ, ਸਨ੍ਥਵਿਂ ਲੋਕਨਾਯਕਂ.

‘‘ਨਿਤ੍ਤਿਣ੍ਣੋਸਿ ਮਹਾਵੀਰ, ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁ ਲੋਕਨਾਯਕ;

ਸਬ੍ਬੇ ਸਤ੍ਤੇ ਉਦ੍ਧਰਸਿ, ਞਾਣੇਨ ਤ੍ਵਂ ਮਹਾਮੁਨੇ.

‘‘ਵਿਮਤਿਂ ਦ੍ਵੇਲ਼੍ਹਕਂ ਵਾਪਿ, ਸਞ੍ਛਿਨ੍ਦਸਿ ਮਹਾਮੁਨੇ;

ਪਟਿਪਾਦੇਸਿ ਮੇ ਮਗ੍ਗਂ, ਤਵ ਞਾਣੇਨ ਚਕ੍ਖੁਮ.

‘‘ਅਰਹਾ ਵਸਿਪਤ੍ਤਾ ਚ, ਛਲ਼ਭਿਞ੍ਞਾ ਮਹਿਦ੍ਧਿਕਾ;

ਅਨ੍ਤਲਿਕ੍ਖਚਰਾ ਧੀਰਾ, ਪਰਿਵਾਰੇਨ੍ਤਿ ਤਾਵਦੇ.

‘‘ਪਟਿਪਨ੍ਨਾ ਚ ਸੇਖਾ ਚ, ਫਲਟ੍ਠਾ ਸਨ੍ਤਿ ਸਾਵਕਾ;

ਸੁਰੋਦਯੇਵ ਪਦੁਮਾ, ਪੁਪ੍ਫਨ੍ਤਿ ਤਵ ਸਾਵਕਾ.

‘‘ਮਹਾਸਮੁਦ੍ਦੋਵਕ੍ਖੋਭੋ, ਅਤੁਲੋਪਿ ਦੁਰੁਤ੍ਤਰੋ;

ਏਵਂ ਞਾਣੇਨ ਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ, ਅਪ੍ਪਮੇਯ੍ਯੋਸਿ ਚਕ੍ਖੁਮ.

‘‘ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾਹਂ ਲੋਕਜਿਨਂ, ਚਕ੍ਖੁਮਨ੍ਤਂ ਮਹਾਯਸਂ;

ਪੁਥੁਦਿਸਾ ਨਮਸ੍ਸਨ੍ਤੋ, ਪਟਿਕੁਟਿਕੋ ਆਗਞ੍ਛਹਂ.

‘‘ਦੇਵਲੋਕਾ ਚਵਿਤ੍ਵਾਨ, ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਪਤਿਸ੍ਸਤੋ;

ਓਕ੍ਕਮਿਂ ਮਾਤੁਯਾ ਕੁਚ੍ਛਿਂ, ਸਨ੍ਧਾਵਨ੍ਤੋ ਭਵਾਭਵੇ.

‘‘ਅਗਾਰਾ ਅਭਿਨਿਕ੍ਖਮ੍ਮ, ਪਬ੍ਬਜਿਂ ਅਨਗਾਰਿਯਂ;

ਆਤਾਪੀ ਨਿਪਕੋ ਝਾਯੀ, ਪਟਿਸਲ੍ਲਾਨਗੋਚਰੋ.

‘‘ਪਧਾਨਂ ਪਦਹਿਤ੍ਵਾਨ, ਤੋਸਯਿਤ੍ਵਾ ਮਹਾਮੁਨਿਂ;

ਚਨ੍ਦੋਵਬ੍ਭਘਨਾ ਮੁਤ੍ਤੋ, ਵਿਚਰਾਮਿ ਅਹਂ ਸਦਾ.

‘‘ਵਿਵੇਕਮਨੁਯੁਤ੍ਤੋਮ੍ਹਿ, ਉਪਸਨ੍ਤੋ ਨਿਰੂਪਧਿ;

ਸਬ੍ਬਾਸਵੇ ਪਰਿਞ੍ਞਾਯ, ਵਿਹਰਾਮਿ ਅਨਾਸਵੋ.

‘‘ਤਿਂਸਕਪ੍ਪਸਹਸ੍ਸਮ੍ਹਿ, ਯਂ ਬੁਦ੍ਧਮਭਿਪੂਜਯਿਂ;

ਦੁਗ੍ਗਤਿਂ ਨਾਭਿਜਾਨਾਮਿ, ਬੁਦ੍ਧਪੂਜਾਯਿਦਂ ਫਲਂ.

‘‘ਕਿਲੇਸਾ ਝਾਪਿਤਾ ਮਯ੍ਹਂ…ਪੇ… ਕਤਂ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਾਸਨ’’ਨ੍ਤਿ.

ਅਥ ਥੇਰਸ੍ਸ ਅਰਹਤ੍ਤਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਹਟ੍ਠਤੁਟ੍ਠੇ ਵਿਯ ਦੇਵੇ ਵਸ੍ਸਨ੍ਤੇ ਉਪਰਿ ਤਂ ਵਸ੍ਸਨੇ ਨਿਯੋਜਨਮੁਖੇਨ ਅਞ੍ਞਂ ਬ੍ਯਾਕਰੋਨ੍ਤੋ –

੩੨੫.

‘‘ਵਸ੍ਸਤਿ ਦੇਵੋ ਯਥਾਸੁਗੀਤਂ, ਛਨ੍ਨਾ ਮੇ ਕੁਟਿਕਾ ਸੁਖਾ ਨਿਵਾਤਾ;

ਤਸ੍ਸਂ ਵਿਹਰਾਮਿ ਵੂਪਸਨ੍ਤੋ, ਅਥ ਚੇ ਪਤ੍ਥਯਸੀ ਪਵਸ੍ਸ ਦੇਵ.

੩੨੬.

‘‘ਵਸ੍ਸਤਿ ਦੇਵੋ ਯਥਾਸੁਗੀਤਂ, ਛਨ੍ਨਾ ਮੇ ਕੁਟਿਕਾ ਸੁਖਾ ਨਿਵਾਤਾ;

ਤਸ੍ਸਂ ਵਿਹਰਾਮਿ ਸਨ੍ਤਚਿਤ੍ਤੋ, ਅਥ ਚੇ ਪਤ੍ਥਯਸੀ ਪਵਸ੍ਸ ਦੇਵ.

੩੨੭.

‘‘ਵਸ੍ਸਤਿ ਦੇਵੋ…ਪੇ… ਤਸ੍ਸਂ ਵਿਹਰਾਮਿ ਵੀਤਰਾਗੋ…ਪੇ….

੩੨੮.

‘‘ਵਸ੍ਸਤਿ ਦੇਵੋ…ਪੇ… ਤਸ੍ਸਂ ਵਿਹਰਾਮਿ ਵੀਤਦੋਸੋ…ਪੇ….

੩੨੯.

‘‘ਵਸ੍ਸਤਿ ਦੇਵੋ…ਪੇ… ਤਸ੍ਸਂ ਵਿਹਰਾਮਿ ਵੀਤਮੋਹੋ;

ਅਥ ਚੇ ਪਤ੍ਥਯਸੀ ਪਵਸ੍ਸ ਦੇਵਾ’’ਤਿ. – ਇਮਾ ਪਞ੍ਚ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ;

ਤਤ੍ਥ ਯਥਾਸੁਗੀਤਨ੍ਤਿ ਸੁਗੀਤਾਨੁਰੂਪਂ, ਸੁਨ੍ਦਰਸ੍ਸ ਅਤ੍ਤਨੋ ਮੇਘਗੀਤਸ੍ਸ ਅਨੁਰੂਪਮੇਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਵਲਾਹਕੋ ਹਿ ਯਥਾ ਅਗਜ੍ਜਨ੍ਤੋ ਕੇਵਲਂ ਵਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਨ ਸੋਭਤਿ, ਏਵਂ ਸਤਪਟਲਸਹਸ੍ਸਪਟਲੇਨ ਉਟ੍ਠਹਿਤ੍ਵਾ ਥਨਯਨ੍ਤੋ ਗਜ੍ਜਨ੍ਤੋ ਵਿਜ੍ਜੁਲ੍ਲਤਾ ਨਿਚ੍ਛਾਰੇਨ੍ਤੋਪਿ ਅਵਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਨ ਸੋਭਤਿ, ਤਥਾਭੂਤੋ ਪਨ ਹੁਤ੍ਵਾ ਵਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਸੋਭਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਵਸ੍ਸਤਿ ਦੇਵੋ ਯਥਾਸੁਗੀਤ’’ਨ੍ਤਿ. ਤੇਨਾਹ – ‘‘ਅਭਿਤ੍ਥਨਯ, ਪਜ੍ਜੁਨ੍ਨ’’, (ਚਰਿਯਾ. ੩.੮੯; ਜਾ. ੧.੧.੭੫) ‘‘ਗਜ੍ਜਿਤਾ ਚੇਵ ਵਸ੍ਸਿਤਾ ਚਾ’’ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੪.੧੦੧; ਪੁ. ਪ. ੧੫੭) ਚ. ਤਸ੍ਸਂ ਵਿਹਰਾਮੀਤਿ ਤਸ੍ਸਂ ਕੁਟਿਕਾਯਂ ਅਰਿਯਵਿਹਾਰਗਬ੍ਭੇਨ ਇਰਿਯਾਪਥਵਿਹਾਰੇਨ ਵਿਹਰਾਮਿ. ਵੂਪਸਨ੍ਤਚਿਤ੍ਤੋਤਿ ਅਗ੍ਗਫਲਸਮਾਧਿਨਾ ਸਮ੍ਮਦੇਵ ਉਪਸਨ੍ਤਮਾਨਸੋ.

ਏਵਂ ਥੇਰਸ੍ਸ ਅਨੇਕਵਾਰਂ ਕਤਂ ਉਯ੍ਯੋਜਨਂ ਸਿਰਸਾ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਵਲਾਹਕਦੇਵਪੁਤ੍ਤੋ ਨਿਨ੍ਨਞ੍ਚ ਥਲਞ੍ਚ ਪੂਰੇਨ੍ਤੋ ਮਹਾਵਸ੍ਸਂ ਵਸ੍ਸਾਪੇਸਿ.

ਗਿਰਿਮਾਨਨ੍ਦਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੪. ਸੁਮਨਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

ਯਂ ਪਤ੍ਥਯਾਨੋਤਿਆਦਿਕਾ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਸੁਮਨਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਗਾਥਾ. ਕਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ? ਅਯਮ੍ਪਿ ਪੁਰਿਮਬੁਦ੍ਧੇਸੁ ਕਤਾਧਿਕਾਰੋ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਭਵੇ ਪੁਞ੍ਞਾਨਿ ਉਪਚਿਨਨ੍ਤੋ ਇਤੋ ਪਞ੍ਚਨਵੁਤੇ ਕਪ੍ਪੇ ਬੁਦ੍ਧਸੁਞ੍ਞੇ ਲੋਕੇ ਕੁਲਗੇਹੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਵਿਞ੍ਞੁਤਂ ਪਤ੍ਤੋ ਏਕਂ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਂ ਬ੍ਯਾਧਿਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਹਰੀਤਕਂ ਅਦਾਸਿ. ਸੋ ਤੇਨ ਪੁਞ੍ਞਕਮ੍ਮੇਨ ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ ਸਂਸਰਨ੍ਤੋ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਬੁਦ੍ਧੁਪ੍ਪਾਦੇ ਕੋਸਲਰਟ੍ਠੇ ਗਹਪਤਿਕੁਲੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਸੁਮਨੋਤਿ ਲਦ੍ਧਨਾਮੋ ਸੁਖੇਨ ਵਡ੍ਢਿ. ਤਸ੍ਸ ਪਨ ਮਾਤੁਲੋ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਅਰਹਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਅਰਞ੍ਞੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਸੁਮਨੇ ਵਯਪ੍ਪਤ੍ਤੇ ਤਂ ਪਬ੍ਬਾਜੇਤ੍ਵਾ ਚਰਿਤਾਨੁਕੂਲਂ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਅਦਾਸਿ. ਸੋ ਤਤ੍ਥ ਯੋਗਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਝਾਨਾਨਿ ਪਞ੍ਚ ਚ ਅਭਿਞ੍ਞਾਯੋ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਸਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਥੇਰੋ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਵਿਧਿਂ ਆਚਿਕ੍ਖਿ. ਸੋ ਚ ਨਚਿਰੇਨੇਵ ਵਿਪਸ੍ਸਨਂ ਵਡ੍ਢੇਤ੍ਵਾ ਅਰਹਤ੍ਤੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਸਿ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ਅਪਦਾਨੇ (ਅਪ. ਥੇਰ ੨.੪੪.੬੦-੭੧) –

‘‘ਹਰੀਤਕਂ ਆਮਲਕਂ, ਅਮ੍ਬਜਮ੍ਬੁਵਿਭੀਤਕਂ;

ਕੋਲਂ ਭਲ੍ਲਾਤਕਂ ਬਿਲ੍ਲਂ, ਸਯਮੇਵ ਹਰਾਮਹਂ.

‘‘ਦਿਸ੍ਵਾਨ ਪਬ੍ਭਾਰਗਤਂ, ਝਾਯਿਂ ਝਾਨਰਤਂ ਮੁਨਿਂ;

ਆਬਾਧੇਨ ਆਪੀਲ਼ੇਨ੍ਤਂ, ਅਦੁਤੀਯਂ ਮਹਾਮੁਨਿਂ.

‘‘ਹਰੀਤਕਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾਨ, ਸਯਮ੍ਭੁਸ੍ਸ ਅਦਾਸਹਂ;

ਖਾਦਮਤ੍ਤਮ੍ਹਿ ਭੇਸਜ੍ਜੇ, ਬ੍ਯਾਧਿ ਪਸ੍ਸਮ੍ਭਿ ਤਾਵਦੇ.

‘‘ਪਹੀਨਦਰਥੋ ਬੁਦ੍ਧੋ, ਅਨੁਮੋਦਮਕਾਸਿ ਮੇ;

ਭੇਸਜ੍ਜਦਾਨੇਨਿਮਿਨਾ, ਬ੍ਯਾਧਿਵੂਪਸਮੇਨ ਚ.

‘‘ਦੇਵਭੂਤੋ ਮਨੁਸ੍ਸੋ ਵਾ, ਜਾਤੋ ਵਾ ਅਞ੍ਞਜਾਤਿਯਾ;

ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਸੁਖਿਤੋ ਹੋਤੁ, ਮਾ ਚ ਤੇ ਬ੍ਯਾਧਿਮਾਗਮਾ.

‘‘ਇਦਂ ਵਤ੍ਵਾਨ ਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ, ਸਯਮ੍ਭੂ ਅਪਰਾਜਿਤੋ;

ਨਭਂ ਅਬ੍ਭੁਗ੍ਗਮੀ ਧੀਰੋ, ਹਂਸਰਾਜਾਵ ਅਮ੍ਬਰੇ.

‘‘ਯਤੋ ਹਰੀਤਕਂ ਦਿਨ੍ਨਂ, ਸਯਮ੍ਭੁਸ੍ਸ ਮਹੇਸਿਨੋ;

ਇਮਂ ਜਾਤਿਂ ਉਪਾਦਾਯ, ਬ੍ਯਾਧਿ ਮੇ ਨੁਪਪਜ੍ਜਥ.

‘‘ਅਯਂ ਪਚ੍ਛਿਮਕੋ ਮਯ੍ਹਂ, ਚਰਿਮੋ ਵਤ੍ਤਤੇ ਭਵੋ;

ਤਿਸ੍ਸੋ ਵਿਜ੍ਜਾ ਸਚ੍ਛਿਕਤਾ, ਕਤਂ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਾਸਨਂ.

‘‘ਚਤੁਨ੍ਨਵੁਤਿਤੋ ਕਪ੍ਪੇ, ਭੇਸਜ੍ਜਮਦਦਿਂ ਤਦਾ;

ਦੁਗ੍ਗਤਿਂ ਨਾਭਿਜਾਨਾਮਿ, ਭੇਸਜ੍ਜਸ੍ਸ ਇਦਂ ਫਲਂ.

‘‘ਕਿਲੇਸਾ ਝਾਪਿਤਾ ਮਯ੍ਹਂ…ਪੇ… ਕਤਂ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਾਸਨ’’ਨ੍ਤਿ.

ਅਰਹਤ੍ਤੇ ਪਨ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤੋ ਏਕਦਿਵਸਂ ਮਾਤੁਲਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਉਪਟ੍ਠਾਨਂ ਅਗਮਾਸਿ. ਤਂ ਥੇਰੋ ਅਧਿਗਮਂ ਪੁਚ੍ਛਿ, ਤਂ ਬ੍ਯਾਕਰੋਨ੍ਤੋ –

੩੩੦.

‘‘ਯਂ ਪਤ੍ਥਯਾਨੋ ਧਮ੍ਮੇਸੁ, ਉਪਜ੍ਝਾਯੋ ਅਨੁਗ੍ਗਹਿ;

ਅਮਤਂ ਅਭਿਕਙ੍ਖਨ੍ਤਂ, ਕਤਂ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਕਂ ਮਯਾ.

੩੩੧.

‘‘ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਸਚ੍ਛਿਕਤੋ, ਸਯਂ ਧਮ੍ਮੋ ਅਨੀਤਿਹੋ;

ਵਿਸੁਦ੍ਧਞਾਣੋ ਨਿਕ੍ਕਙ੍ਖੋ, ਬ੍ਯਾਕਰੋਮਿ ਤਵਨ੍ਤਿਕੇ.

੩੩੨.

‘‘ਪੁਬ੍ਬੇਨਿਵਾਸਂ ਜਾਨਾਮਿ, ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁ ਵਿਸੋਧਿਤਂ;

ਸਦਤ੍ਥੋ ਮੇ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤੋ, ਕਤਂ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਾਸਨਂ.

੩੩੩.

‘‘ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਸ੍ਸ ਮੇ ਸਿਕ੍ਖਾ, ਸੁਸ੍ਸੁਤਾ ਤਵ ਸਾਸਨੇ;

ਸਬ੍ਬੇ ਮੇ ਆਸਵਾ ਖੀਣਾ, ਨਤ੍ਥਿ ਦਾਨਿ ਪੁਨਬ੍ਭਵੋ.

੩੩੪.

‘‘ਅਨੁਸਾਸਿ ਮਂ ਅਰਿਯਵਤਾ, ਅਨੁਕਮ੍ਪਿ ਅਨੁਗ੍ਗਹਿ;

ਅਮੋਘੋ ਤੁਯ੍ਹਮੋਵਾਦੋ, ਅਨ੍ਤੇਵਾਸਿਮ੍ਹਿ ਸਿਕ੍ਖਿਤੋ’’ਤਿ. –

ਇਮਾਹਿ ਪਞ੍ਚਹਿ ਗਾਥਾਹਿ ਸੀਹਨਾਦਂ ਨਦਨ੍ਤੋ ਅਞ੍ਞਂ ਬ੍ਯਾਕਾਸਿ.

ਤਤ੍ਥ ਯਂ ਪਤ੍ਥਯਾਨੋ ਧਮ੍ਮੇਸੁ, ਉਪਜ੍ਝਾਯੋ ਅਨੁਗ੍ਗਹਿ. ਅਮਤਂ ਅਭਿਕਙ੍ਖਨ੍ਤਨ੍ਤਿ ਸਮਥਵਿਪਸ੍ਸਨਾਦੀਸੁ ਅਨਵਜ੍ਜਧਮ੍ਮੇਸੁ ਯਂ ਧਮ੍ਮਂ ਮਯ੍ਹਂ ਪਤ੍ਥਯਨ੍ਤੋ ਆਕਙ੍ਖਨ੍ਤੋ ਉਪਜ੍ਝਾਯੋ ਅਮਤਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਅਭਿਕਙ੍ਖਨ੍ਤਂ ਮਂ ਓਵਾਦਦਾਨਵਸੇਨ ਅਨੁਗ੍ਗਣ੍ਹਿ. ਕਤਂ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਕਂ ਮਯਾਤਿ ਤਸ੍ਸ ਅਧਿਗਮਤ੍ਥਂ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਪਰਿਞ੍ਞਾਦਿਸੋਲ਼ਸਵਿਧਂ ਕਿਚ੍ਚਂ ਕਤਂ ਨਿਟ੍ਠਾਪਿਤਂ ਮਯਾ.

ਤਤੋ ਏਵ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਅਧਿਗਤੋ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧੋਪਿ ਮਗ੍ਗਧਮ੍ਮੋ ਸਚ੍ਛਿਕਤੋ. ਸਯਂ ਧਮ੍ਮੋ ਅਨੀਤਿਹੋਤਿ ਸਯਂ ਅਤ੍ਤਨਾਯੇਵ ਨਿਬ੍ਬਾਨਧਮ੍ਮੋ ਫਲਧਮ੍ਮੋ ਚ ਅਨੀਤਿਹੋ ਅਸਨ੍ਦਿਦ੍ਧੋ ਅਤ੍ਤਪਚ੍ਚਕ੍ਖੋ ਕਤੋ, ‘‘ਇਤਿਹ, ਇਤਿ ਕਿਰਾ’’ਤਿ ਪਵਤ੍ਤਿਯਾ ਇਤਿਹਸਙ੍ਖਾਤਂ ਸਂਸਯਂ ਸਮੁਚ੍ਛਿਨ੍ਦਨ੍ਤੋਯੇਵ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗੋ ਪਵਤ੍ਤਤਿ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਵਿਸੁਦ੍ਧਞਾਣੋ ਨਿਕ੍ਕਙ੍ਖੋ’’ਤਿਆਦਿ. ਤਤ੍ਥ ਵਿਸੁਦ੍ਧਞਾਣੋਤਿ ਸਬ੍ਬਸਂਕਿਲੇਸਵਿਸੁਦ੍ਧਿਯਾ ਵਿਸੁਦ੍ਧਞਾਣੋ. ਤਵਨ੍ਤਿਕੇਤਿ ਤਵ ਸਮੀਪੇ.

ਸਦਤ੍ਥੋਤਿ ਅਰਹਤ੍ਤਂ. ਸਿਕ੍ਖਾਤਿ ਅਧਿਸੀਲਸਿਕ੍ਖਾਦਯੋ. ਸੁਸ੍ਸੁਤਾਤਿ ਪਰਿਯਤ੍ਤਿਬਾਹੁਸਚ੍ਚਸ੍ਸ ਪਟਿਵੇਧਬਾਹੁਸਚ੍ਚਸ੍ਸ ਚ ਪਾਰਿਪੂਰਿਵਸੇਨ ਸੁਟ੍ਠੁ ਸੁਤਾ. ਤਵ ਸਾਸਨੇਤਿ ਤਵ ਓਵਾਦੇ ਅਨੁਸਿਟ੍ਠਿਯਂ ਠਿਤਸ੍ਸ.

ਅਰਿਯਵਤਾਤਿ ਸੁਵਿਸੁਦ੍ਧਸੀਲਾਦਿਵਤਸਮਾਦਾਨੇਨ. ਅਨ੍ਤੇਵਾਸਿਮ੍ਹਿ ਸਿਕ੍ਖਿਤੋਤਿ ਤੁਯ੍ਹਂ ਸਮੀਪੇ ਚਿਣ੍ਣਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਵਾਸਤਾਯ ਅਨ੍ਤੇਵਾਸੀ ਸਿਕ੍ਖਿਤਵਾ ਸਿਕ੍ਖਿਤਅਧਿਸੀਲਾਦਿਸਿਕ੍ਖੋ ਅਮ੍ਹੀਤਿ.

ਸੁਮਨਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੫. ਵਡ੍ਢਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

ਸਾਧੂ ਹੀਤਿਆਦਿਕਾ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਵਡ੍ਢਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਗਾਥਾ. ਕਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ? ਅਯਮ੍ਪਿ ਪੁਰਿਮਬੁਦ੍ਧੇਸੁ ਕਤਾਧਿਕਾਰੋ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਭਵੇ ਵਿਵਟ੍ਟੂਪਨਿਸ੍ਸਯਾਨਿ ਪੁਞ੍ਞਾਨਿ ਉਪਚਿਨਨ੍ਤੋ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਬੁਦ੍ਧੁਪ੍ਪਾਦੇ ਭਾਰੁਕਚ੍ਛਨਗਰੇ ਗਹਪਤਿਕੁਲੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਵਡ੍ਢੋਤਿ ਲਦ੍ਧਨਾਮੋ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬੇਨ ਵਡ੍ਢਤਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਮਾਤਾ ਸਂਸਾਰੇ ਸਞ੍ਜਾਤਸਂਵੇਗਾ ਪੁਤ੍ਤਂ ਞਾਤੀਨਂ ਨਿਯ੍ਯਾਦੇਤ੍ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਨਂ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਯ ਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਨ੍ਤੀ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿਤ੍ਵਾ ਅਪਰੇਨ ਸਮਯੇਨ ਪੁਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਵਿਞ੍ਞੁਤਂ ਪਤ੍ਤਂ ਵੇਲ਼ੁਦਨ੍ਤਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਪਬ੍ਬਾਜੇਸਿ. ਸੋ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ ਬੁਦ੍ਧਵਚਨਂ ਉਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਬਹੁਸ੍ਸੁਤੋ ਧਮ੍ਮਕਥਿਕੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਗਨ੍ਥਧੁਰਂ ਵਹਨ੍ਤੋ ਏਕਦਿਵਸਂ ‘‘ਏਕਕੋ ਸਨ੍ਤਰੁਤ੍ਤਰੋਵ ਮਾਤਰਂ ਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਭਿਕ੍ਖੁਨੁਪਸ੍ਸਯਂ ਅਗਮਾਸਿ. ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਮਾਤਾ ‘‘ਕਸ੍ਮਾ ਤ੍ਵਂ ਏਕਕੋ ਸਨ੍ਤਰੁਤ੍ਤਰੋਵ ਇਧਾਗਤੋ’’ਤਿ ਚੋਦੇਸਿ. ਸੋ ਮਾਤਰਾ ਚੋਦਿਯਮਾਨੋ ‘‘ਅਯੁਤ੍ਤਂ ਮਯਾ ਕਤ’’ਨ੍ਤਿ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸਂਵੇਗੋ ਵਿਹਾਰਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਦਿਵਾਟ੍ਠਾਨੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਵਿਪਸ੍ਸਿਤ੍ਵਾ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਤ੍ਵਾ ਮਾਤੁ ਓਵਾਦਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਪਕਾਸਨਮੁਖੇਨ ਅਞ੍ਞਂ ਬ੍ਯਾਕਰੋਨ੍ਤੋ –

੩੩੫.

‘‘ਸਾਧੂ ਹਿ ਕਿਰ ਮੇ ਮਾਤਾ, ਪਤੋਦਂ ਉਪਦਂਸਯਿ;

ਯਸ੍ਸਾਹਂ ਵਚਨਂ ਸੁਤ੍ਵਾ, ਅਨੁਸਿਟ੍ਠੋ ਜਨੇਤ੍ਤਿਯਾ;

ਆਰਦ੍ਧਵੀਰਿਯੋ ਪਹਿਤਤ੍ਤੋ, ਪਤ੍ਤੋ ਸਮ੍ਬੋਧਿਮੁਤ੍ਤਮਂ.

੩੩੬.

‘‘ਅਰਹਾ ਦਕ੍ਖਿਣੇਯ੍ਯੋਮ੍ਹਿ, ਤੇਵਿਜ੍ਜੋ ਅਮਤਦ੍ਦਸੋ;

ਜੇਤ੍ਵਾ ਨਮੁਚਿਨੋ ਸੇਨਂ, ਵਿਹਰਾਮਿ ਅਨਾਸਵੋ.

੩੩੭.

‘‘ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਞ੍ਚ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਚ, ਯੇ ਮੇ ਵਿਜ੍ਜਿਂਸੁ ਆਸਵਾ;

ਸਬ੍ਬੇ ਅਸੇਸਾ ਉਚ੍ਛਿਨ੍ਨਾ, ਨ ਚ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਰੇ ਪੁਨ.

੩੩੮.

‘‘ਵਿਸਾਰਦਾ ਖੋ ਭਗਿਨੀ, ਏਵਮਤ੍ਥਂ ਅਭਾਸਯਿ;

ਅਪਿਹਾ ਨੂਨ ਮਯਿਪਿ, ਵਨਥੋ ਤੇ ਨ ਵਿਜ੍ਜਤਿ.

੩੩੯.

‘‘ਪਰਿਯਨ੍ਤਕਤਂ ਦੁਕ੍ਖਂ, ਅਨ੍ਤਿਮੋਯਂ ਸਮੁਸ੍ਸਯੋ;

ਜਾਤਿਮਰਣਸਂਸਾਰੋ, ਨਤ੍ਥਿ ਦਾਨਿ ਪੁਨਬ੍ਭਵੋ’’ਤਿ. – ਇਮਾ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ;

ਤਤ੍ਥ ਸਾਧੂ ਹਿ ਕਿਰ ਮੇ ਮਾਤਾ, ਪਤੋਦਂ ਉਪਦਂਸਯੀਤਿ ਸਾਧੁ ਵਤ ਮਾਤਾ ਮਯ੍ਹਂ ਓਵਾਦਸਙ੍ਖਾਤਂ ਪਤੋਦਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ, ਤੇਨ ਮੇ ਵੀਰਿਯਂ ਉਤ੍ਤੇਜੇਨ੍ਤੀ ਉਤ੍ਤਮਙ੍ਗੇ ਪਞ੍ਞਾਸੀਸੇ ਵਿਜ੍ਝਿ. ਯਸ੍ਸਾਤਿ ਯਸ੍ਸਾ ਮੇ ਮਾਤੁਯਾ. ਸਮ੍ਬੋਧਿਨ੍ਤਿ ਅਰਹਤ੍ਤਂ. ਅਯਞ੍ਹੇਤ੍ਥ ਯੋਜਨਾ – ਜਨੇਤ੍ਤਿਯਾ ਮੇ ਅਨੁਸਿਟ੍ਠੋ ਯਸ੍ਸਾ ਅਨੁਸਾਸਨੀਭੂਤਂ ਵਚਨਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਅਹਂ ਆਰਦ੍ਧਵੀਰਿਯੋ ਪਹਿਤਤ੍ਤੋ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਉਤ੍ਤਮਂ ਅਗ੍ਗਫਲਂ ਸਮ੍ਬੋਧਿਂ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਤ੍ਤੋ.

ਤਤੋ ਏਵ ਆਰਕਤ੍ਤਾ ਕਿਲੇਸੇਹਿ ਅਰਹਾ ਪੁਞ੍ਞਕ੍ਖੇਤ੍ਤਤਾਯ ਦਕ੍ਖਿਣੇਯ੍ਯੋ ਦਕ੍ਖਿਣਾਰਹੋ ਅਮ੍ਹਿ. ਪੁਬ੍ਬੇਨਿਵਾਸਞਾਣਾਦਿਵਿਜ੍ਜਾਤ੍ਤਯਸ੍ਸ ਅਧਿਗਤਤ੍ਤਾ ਤੇਵਿਜ੍ਜੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਸ੍ਸ ਸਚ੍ਛਿਕਤਤ੍ਤਾ ਅਮਤਦ੍ਦਸੋ ਨਮੁਚਿਨੋ ਮਾਰਸ੍ਸ ਸੇਨਂ ਕਿਲੇਸਵਾਹਿਨਿਂ ਬੋਧਿਪਕ੍ਖਿਯਸੇਨਾਯ ਜਿਨਿਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਜਿਤਤ੍ਤਾਯੇਵ ਅਨਾਸਵੋ ਸੁਖਂ ਵਿਹਰਾਮੀਤਿ.

ਇਦਾਨਿ ‘‘ਅਨਾਸਵੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਮਤ੍ਥਂ ਪਾਕਟਤਰਂ ਕਾਤੁਂ ‘‘ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਞ੍ਚਾ’’ ਤਿ ਗਾਥਮਾਹ. ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਵਤ੍ਥੁਕਾ ਚ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਬਹਿਦ੍ਧਵਤ੍ਥੁਕਾ ਚ ਆਸਵਾ ਯੇ ਮਯ੍ਹਂ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਾਧਿਗਮਤੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ਵਿਜ੍ਜਿਂਸੁ ਉਪਲਬ੍ਭਿਂਸੁ, ਤੇ ਸਬ੍ਬੇ ਅਨਵਸੇਸਾ ਉਚ੍ਛਿਨ੍ਨਾ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗੇਨ ਸਮੁਚ੍ਛਿਨ੍ਨਾ ਪਹੀਨਾ ਪੁਨ ਦਾਨਿ ਕਦਾਚਿਪਿ ਨ ਚ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯੁਂ ਨ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿਯੇਵਾਤਿ.

ਇਦਾਨਿ ਮਾਤੁ ਵਚਨਂ ਅਙ੍ਕੁਸਂ ਕਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨਾ ਅਰਹਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਧਿਗਤਤ੍ਤਾ ਮਾਤਰਂ ਥੋਮੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਵਿਸਾਰਦਾ’’ਤਿ ਗਾਥਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਵਿਸਾਰਦਾ ਖੋਤਿ ਏਕਂਸੇਨ ਵਿਗਤਸਾਰਜ੍ਜਾ. ਏਵਂ ਮਾਤੁ ਅਤ੍ਤਨੋ ਚ ਅਰਹਤ੍ਤਾਧਿਗਮੇਨ ਸਤ੍ਥੁ ਓਰਸਪੁਤ੍ਤਭਾਵਂ ਉਲ੍ਲਪੇਨ੍ਤੋ ਮਾਤਰਂ ‘‘ਭਗਿਨੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਅਭਾਸਯੀਤਿ ਏਤਂ ਮਮ ਓਵਾਦਭੂਤਂ ਅਤ੍ਥਂ ਅਭਣਿ. ਏਵਂ ਪਨ ਮਂ ਓਵਦਨ੍ਤੀ ਨ ਕੇਵਲਂ ਵਿਸਾਰਦਾ ਏਵ, ਅਥ ਖੋ ਅਪਿਹਾ ਨੂਨ ਮਯਿਪਿ ਤਵ ਪੁਤ੍ਤਕੇਪਿ ਅਪਿਹਾ ਅਸਨ੍ਥਵਾ ਮਞ੍ਞੇ, ਕਿਂ ਵਾ ਏਤੇਨ ਪਰਿਕਪ੍ਪਨੇਨ? ਵਨਥੋ ਤੇ ਨ ਵਿਜ੍ਜਤਿ ਅਵਿਜ੍ਜਾਦਿਕੋ ਵਨਥੋ ਤਵ ਸਨ੍ਤਾਨੇ ਨਤ੍ਥੇਵ, ਯਾ ਮਂ ਭਵਕ੍ਖਯੇ ਨਿਯੋਜੇਸੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ.

ਇਦਾਨਿ ‘‘ਤਯਾ ਨਿਯੋਜਿਤਾਕਾਰੇਨੇਵ ਮਯਾ ਪਟਿਪਨ੍ਨ’’ਨ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਪਰਿਯਨ੍ਤਕਤ’’ਨ੍ਤਿ ਓਸਾਨਗਾਥਮਾਹ, ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ ਸੁਵਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋਵ.

ਵਡ੍ਢਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੬. ਨਦੀਕਸ੍ਸਪਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

ਅਤ੍ਥਾਯ ਵਤ ਮੇਤਿਆਦਿਕਾ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਨਦੀਕਸ੍ਸਪਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਗਾਥਾ. ਕਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ? ਅਯਮ੍ਪਿ ਪੁਰਿਮਬੁਦ੍ਧੇਸੁ ਕਤਾਧਿਕਾਰੋ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਭਵੇ ਵਿਵਟ੍ਟੂਪਨਿਸ੍ਸਯਂ ਕੁਸਲਂ ਉਪਚਿਨਨ੍ਤੋ ਪਦੁਮੁਤ੍ਤਰਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਕਾਲੇ ਕੁਲਗੇਹੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਵਿਞ੍ਞੁਤਂ ਪਤ੍ਤੋ ਏਕਦਿਵਸਂ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਚਰਨ੍ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਪਸਨ੍ਨਮਾਨਸੋ ਅਤ੍ਤਨਾ ਰੋਪਿਤਸ੍ਸ ਅਮ੍ਬਰੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਪਠਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਮਨੋਸਿਲਾਵਣ੍ਣਂ ਏਕਂ ਅਮ੍ਬਫਲਂ ਅਦਾਸਿ. ਸੋ ਤੇਨ ਪੁਞ੍ਞਕਮ੍ਮੇਨ ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ ਸਂਸਰਨ੍ਤੋ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਬੁਦ੍ਧੁਪ੍ਪਾਦੇ ਮਗਧਰਟ੍ਠੇ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਕੁਲੇ ਉਰੁਵੇਲਕਸ੍ਸਪਸ੍ਸ ਭਾਤਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੋ. ਵਯਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਨਿਸ੍ਸਰਣਜ੍ਝਾਸਯਤਾਯ ਘਰਾਵਾਸਂ ਅਨਿਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਤਾਪਸਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਤੀਹਿ ਤਾਪਸਸਤੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਨੇਰਞ੍ਜਰਾਯ ਨਦਿਯਾ ਤੀਰੇ ਅਸ੍ਸਮਂ ਮਾਪੇਤ੍ਵਾ ਵਿਹਰਤਿ. ਨਦੀਤੀਰੇ ਵਸਨਤੋ ਹਿਸ੍ਸ ਕਸ੍ਸਪਗੋਤ੍ਤਤਾਯ ਚ ਨਦੀਕਸ੍ਸਪੋਤਿ ਸਮਞ੍ਞਾ ਅਹੋਸਿ. ਤਸ੍ਸ ਭਗਵਾ ਸਪਰਿਸਸ੍ਸ ਏਹਿਭਿਕ੍ਖੁਭਾਵੇਨ ਉਪਸਮ੍ਪਦਂ ਅਦਾਸਿ. ਤਂ ਸਬ੍ਬਂ ਖਨ੍ਧਕੇ (ਮਹਾਵ. ੩੬-੩੯) ਆਗਤਮੇਵ. ਸੋ ਭਗਵਤੋ ਆਦਿਤ੍ਤਪਰਿਯਾਯਦੇਸਨਾਯ (ਮਹਾਵ. ੫੪; ਸਂ. ਨਿ. ੪.੨੮) ਅਰਹਤ੍ਤੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਸਿ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ਅਪਦਾਨੇ (ਅਪ. ਥੇਰ ੨.੪੪.੮੧-੮੭) –

‘‘ਪਦੁਮੁਤ੍ਤਰਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ, ਲੋਕਜੇਟ੍ਠਸ੍ਸ ਤਾਦਿਨੋ;

ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਵਿਚਰਨ੍ਤਸ੍ਸ, ਧਾਰਤੋ ਉਤ੍ਤਮਂ ਯਸਂ.

‘‘ਅਗ੍ਗਫਲਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾਨ, ਵਿਪ੍ਪਸਨ੍ਨੇਨ ਚੇਤਸਾ;

ਦਕ੍ਖਿਣੇਯ੍ਯਸ੍ਸ ਵੀਰਸ੍ਸ, ਅਦਾਸਿਂ ਸਤ੍ਥੁਨੋ ਅਹਂ.

‘‘ਤੇਨ ਕਮ੍ਮੇਨ ਦ੍ਵਿਪਦਿਨ੍ਦ, ਲੋਕਜੇਟ੍ਠ ਨਰਾਸਭ;

ਪਤ੍ਤੋਮ੍ਹਿ ਅਚਲਂ ਠਾਨਂ, ਹਿਤ੍ਵਾ ਜਯਪਰਾਜਯਂ.

‘‘ਸਤਸਹਸ੍ਸਿਤੋ ਕਪ੍ਪੇ, ਯਂ ਦਾਨਮਦਦਿਂ ਤਦਾ;

ਦੁਗ੍ਗਤਿਂ ਨਾਭਿਜਾਨਾਮਿ, ਅਗ੍ਗਦਾਨਸ੍ਸਿਦਂ ਫਲਂ.

‘‘ਕਿਲੇਸਾ ਝਾਪਿਤਾ ਮਯ੍ਹਂ…ਪੇ… ਕਤਂ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਾਸਨ’’ਨ੍ਤਿ.

ਅਰਹਤ੍ਤੇ ਪਨ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤੋ ਅਪਰਭਾਗੇ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਂ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਦਿਟ੍ਠਿਸਮੁਗ੍ਘਾਤਕਿਤ੍ਤਨਮੁਖੇਨ ਅਞ੍ਞਂ ਬ੍ਯਾਕਰੋਨ੍ਤੋ –

੩੪੦.

‘‘ਅਤ੍ਥਾਯ ਵਤ ਮੇ ਬੁਦ੍ਧੋ, ਨਦਿਂ ਨੇਰਞ੍ਜਰਂ ਅਗਾ;

ਯਸ੍ਸਾਹਂ ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਤ੍ਵਾਨ, ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਂ ਵਿਵਜ੍ਜਯਿਂ.

੩੪੧.

‘‘ਯਜਿਂ ਉਚ੍ਚਾਵਚੇ ਯਞ੍ਞੇ, ਅਗ੍ਗਿਹੁਤ੍ਤਂ ਜੁਹਿਂ ਅਹਂ;

ਏਸਾ ਸੁਦ੍ਧੀਤਿ ਮਞ੍ਞਨ੍ਤੋ, ਅਨ੍ਧਭੂਤੋ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ.

੩੪੨.

‘‘ਦਿਟ੍ਠਿਗਹਨਪਕ੍ਖਨ੍ਦੋ, ਪਰਾਮਾਸੇਨ ਮੋਹਿਤੋ;

ਅਸੁਦ੍ਧਿਂ ਮਞ੍ਞਿਸਂ ਸੁਦ੍ਧਿਂ, ਅਨ੍ਧਭੂਤੋ ਅਵਿਦ੍ਦਸੁ.

੩੪੩.

‘‘ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿ ਪਹੀਨਾ ਮੇ, ਭਵਾ ਸਬ੍ਬੇ ਵਿਦਾਲਿਤਾ;

ਜੁਹਾਮਿ ਦਕ੍ਖਿਣੇਯ੍ਯਗ੍ਗਿਂ, ਨਮਸ੍ਸਾਮਿ ਤਥਾਗਤਂ.

੩੪੪.

‘‘ਮੋਹਾ ਸਬ੍ਬੇ ਪਹੀਨਾ ਮੇ, ਭਵਤਣ੍ਹਾ ਪਦਾਲਿਤਾ;

ਵਿਕ੍ਖੀਣੋ ਜਾਤਿਸਂਸਾਰੋ, ਨਤ੍ਥਿ ਦਾਨਿ ਪੁਨਬ੍ਭਵੋ’’ਤਿ. –

ਇਮਾ ਪਞ੍ਚ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ.

ਤਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥਾਯ ਵਤ ਮੇਤਿ ਮਯ੍ਹਂ ਅਤ੍ਥਾਯ ਵਤ ਹਿਤਾਯ ਵਤ. ਬੁਦ੍ਧੋਤਿ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਬੁਦ੍ਧੋ. ਨਦਿਂ ਨੇਰਞ੍ਜਰਂ ਅਗਾਤਿ ਨੇਰਞ੍ਜਰਾਸਙ੍ਖਾਤਂ ਨਦਿਂ ਅਗਞ੍ਛਿ, ਤਸ੍ਸਾ ਨਦਿਯਾ ਤੀਰੇ ਚ ਮਮ ਭਾਤੁ ਉਰੁਵੇਲਕਸ੍ਸਪਸ੍ਸ ਅਸ੍ਸਮਂ ਉਪਗਤੋਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ.

ਇਦਾਨਿ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਮਤ੍ਥਂ ਵਿਵਰਿਤੁਂ ‘‘ਯਸ੍ਸਾਹ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਯਸ੍ਸਾਤਿ ਯਸ੍ਸ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ. ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਤ੍ਵਾਨਾਤਿ ਚਤੁਸਚ੍ਚਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤਂ ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਤ੍ਵਾ, ਸੋਤਦ੍ਵਾਰਾਨੁਸਾਰੇਨ ਉਪਲਭਿਤ੍ਵਾ. ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਂ ਵਿਵਜ੍ਜਯਿਨ੍ਤਿ ‘‘ਯਞ੍ਞਾਦੀਹਿ ਸੁਦ੍ਧਿ ਹੋਤੀ’’ਤਿਆਦਿਨਯਪ੍ਪਵਤ੍ਤਂ ਵਿਪਰੀਤਦਸ੍ਸਨਂ ਪਜਹਿਂ.

ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਂ ਵਿਵਜ੍ਜਯਿਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਮੇਵਤ੍ਥਂ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਤ੍ਵਾ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਯਜਿ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਯਜਿਂ ਉਚ੍ਚਾਵਚੇ ਯਞ੍ਞੇਤਿ ਪਾਕਟਯਞ੍ਞੇ ਸੋਮਯਾਗਵਾਜਪੇਯ੍ਯਾਦਿਕੇ ਨਾਨਾਵਿਧੇ ਯਞ੍ਞੇ ਯਜਿਂ. ਅਗ੍ਗਿਹੁਤ੍ਤਂ ਜੁਹਿਂ ਅਹਨ੍ਤਿ ਤੇਸਂ ਯਞ੍ਞਾਨਂ ਯਜਨਵਸੇਨ ਆਹੁਤਿਂ ਪਗ੍ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੋ ਅਗ੍ਗਿਂ ਪਰਿਚਰਿਂ. ਏਸਾ ਸੁਦ੍ਧੀਤਿ ਮਞ੍ਞਨ੍ਤੋਤਿ ਏਸਾ ਯਞ੍ਞਕਿਰਿਯਾ ਅਗ੍ਗਿਪਾਰਿਚਰਿਯਾ ਸੁਦ੍ਧਿਹੇਤੁਭਾਵਤੋ ਸੁਦ੍ਧਿ ‘‘ਏਵਂ ਮੇ ਸਂਸਾਰਸੁਦ੍ਧਿ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਮਞ੍ਞਮਾਨੋ. ਅਨ੍ਧਭੂਤੋ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋਤਿ ਪਞ੍ਞਾਚਕ੍ਖੁਵੇਕਲ੍ਲੇਨ ਅਵਿਜ੍ਜਨ੍ਧਤਾਯ ਅਨ੍ਧਭੂਤੋ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਵਨਗਹਨਪਬ੍ਬਤਗਹਨਾਦੀਨਿ ਵਿਯ ਦੁਰਤਿਕ੍ਕਮਨਟ੍ਠੇਨ ਦਿਟ੍ਠਿਯੇਵ ਗਹਨਂ ਦਿਟ੍ਠਿਗਹਨਂ, ਤਂ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦੋ ਅਨੁਪਵਿਟ੍ਠੋਤਿ ਦਿਟ੍ਠਿਗਹਨਪਕ੍ਖਨ੍ਦੋ. ਪਰਾਮਾਸੇਨਾਤਿ ਧਮ੍ਮਸਭਾਵਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਇਦਮੇਵ ਸਚ੍ਚ’’ਨ੍ਤਿ ਪਰਾਮਸਨਤੋ ਪਰਾਮਾਸਸਙ੍ਖਾਤੇਨ ਮਿਚ੍ਛਾਭਿਨਿਵੇਸੇਨ. ਮੋਹਿਤੋਤਿ ਮੂਲ਼੍ਹਭਾਵਂ ਪਾਪਿਤੋ. ਅਸੁਦ੍ਧਿਂ ਮਞ੍ਞਿਸਂ ਸੁਦ੍ਧਿਨ੍ਤਿ ਅਸੁਦ੍ਧਿਂ ਮਗ੍ਗਂ ‘‘ਸੁਦ੍ਧਿਂ ਮਗ੍ਗ’’ਨ੍ਤਿ ਮਞ੍ਞਿਸਂ ਮਞ੍ਞਿਂ. ਤਤ੍ਥ ਕਾਰਣਮਾਹ ‘‘ਅਨ੍ਧਭੂਤੋ ਅਵਿਦ੍ਦਸੂ’’ਤਿ. ਯਸ੍ਮਾ ਅਵਿਜ੍ਜਾਯ ਅਨ੍ਧਭੂਤੋ, ਤਤੋ ਏਵ ਧਮ੍ਮਾਧਮ੍ਮਂ ਯੁਤ੍ਤਾਯੁਤ੍ਤਞ੍ਚ ਅਵਿਦ੍ਵਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਥਾ ਮਞ੍ਞਿਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿ ਪਹੀਨਾ ਮੇਤਿ ਏਵਂਭੂਤਸ੍ਸ ਪਨ ਸਤ੍ਥੁ ਸਮ੍ਮੁਖਾ ਚਤੁਸਚ੍ਚਗਬ੍ਭਂ ਧਮ੍ਮਕਥਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਯੋਨਿਸੋ ਪਟਿਪਜ੍ਜਨ੍ਤਸ੍ਸ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਸਬ੍ਬਾਪਿ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿ ਸਮੁਚ੍ਛੇਦਪ੍ਪਹਾਨਵਸੇਨ ਮਯ੍ਹਂ ਪਹੀਨਾ. ਭਵਾਤਿ ਕਾਮਭਵਾਦਯੋ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਭਵਾ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਸਤ੍ਥੇਨ ਵਿਦਾਲਿਤਾ ਵਿਦ੍ਧਂਸਿਤਾ. ਜੁਹਾਮਿ ਦਕ੍ਖਿਣੇਯ੍ਯਗ੍ਗਿਨ੍ਤਿ ਆਹਵਨੀਯਾਦਿਕੇ ਅਗ੍ਗੀ ਛਡ੍ਡੇਤ੍ਵਾ ਸਦੇਵਕਸ੍ਸ ਲੋਕਸ੍ਸ ਅਗ੍ਗਦਕ੍ਖਿਣੇਯ੍ਯਤਾਯ ਸਬ੍ਬਸ੍ਸ ਚ ਪਾਪਸ੍ਸ ਦਹਨਤੋ ਦਕ੍ਖਿਣੇਯ੍ਯਗ੍ਗਿਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਂ ਜੁਹਾਮਿ ਪਰਿਚਰਾਮਿ. ਤਯਿਦਂ ਮਯ੍ਹਂ ਦਕ੍ਖਿਣੇਯ੍ਯਗ੍ਗਿਪਰਿਚਰਣਂ ਦਧਿਨਵਨੀਤਮਥਿਤਸਪ੍ਪਿਆਦਿਨਿਰਪੇਕ੍ਖਂ ਸਤ੍ਥੁ ਨਮਸ੍ਸਨਮੇਵਾਤਿ ਆਹ ‘‘ਨਮਸ੍ਸਾਮਿ ਤਥਾਗਤ’’ਨ੍ਤਿ. ਅਥ ਵਾ ਜੁਹਾਮਿ ਦਕ੍ਖਿਣੇਯ੍ਯਗ੍ਗਿਨ੍ਤਿ ਦਾਯਕਾਨਂ ਦਕ੍ਖਿਣਾਯ ਮਹਪ੍ਫਲਭਾਵਕਰਣੇਨ ਪਾਪਸ੍ਸ ਚ ਦਹਨੇਨ ਦਕ੍ਖਿਣੇਯ੍ਯਗ੍ਗਿਭੂਤਂ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਜੁਹਾਮਿ ਪਰਿਚਰਾਮਿ ਤਥਾ ਕਤ੍ਵਾ ਪਰਿਚਰਾਮਿ, ਤਥਾ ਕਤ੍ਵਾ ਪਰਿਹਰਾਮਿ. ਪੁਬ੍ਬੇ ਅਗ੍ਗਿਦੇਵਂ ਨਮਸ੍ਸਾਮਿ, ਇਦਾਨਿ ਪਨ ਨਮਸ੍ਸਾਮਿ ਤਥਾਗਤਨ੍ਤਿ.

ਮੋਹਾ ਸਬ੍ਬੇ ਪਹੀਨਾ ਮੇਤਿ ਦੁਕ੍ਖੇ ਅਞ੍ਞਾਣਾਦਿਭੇਦਾ ਸਬ੍ਬੇ ਮੋਹਾ ਮਯ੍ਹਂ ਪਹੀਨਾ ਸਮੁਚ੍ਛਿਨ੍ਨਾ, ਤਤੋ ਏਵ ‘‘ਭਵਤਣ੍ਹਾ ਪਦਾਲਿਤਾ. ਵਿਕ੍ਖੀਣੋ ਜਾਤਿਸਂਸਾਰੋ, ਨਤ੍ਥਿ ਦਾਨਿ ਪੁਨਬ੍ਭਵੋ’’ਤਿ ਤੀਸੁ ਪਦੇਸੁ ਮੇ-ਸਦ੍ਦੋ ਆਨੇਤ੍ਵਾ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬੋ.

ਨਦੀਕਸ੍ਸਪਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੭. ਗਯਾਕਸ੍ਸਪਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

ਪਾਤੋ ਮਜ੍ਝਨ੍ਹਿਕਨ੍ਤਿਆਦਿਕਾ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਗਯਾਕਸ੍ਸਪਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਗਾਥਾ. ਕਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ? ਅਯਮ੍ਪਿ ਪੁਰਿਮਬੁਦ੍ਧੇਸੁ ਕਤਾਧਿਕਾਰੋ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਭਵੇ ਵਿਵਟ੍ਟੂਪਨਿਸ੍ਸਯਂ ਕੁਸਲਂ ਉਪਚਿਨਨ੍ਤੋ ਇਤੋ ਏਕਤਿਂਸੇ ਕਪ੍ਪੇ ਸਿਖਿਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਕਾਲੇ ਕੁਲਗੇਹੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਵਿਞ੍ਞੁਤਂ ਪਤ੍ਤੋ ਨਿਸ੍ਸਰਣਜ੍ਝਾਸਯਤਾਯ ਘਰਾਵਾਸਂ ਪਹਾਯ ਤਾਪਸਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਅਰਞ੍ਞਾਯਤਨੇ ਅਸ੍ਸਮਂ ਕਾਰੇਤ੍ਵਾ ਵਨਮੂਲਫਲਾਹਾਰੋ ਵਸਤਿ. ਤੇਨ ਚ ਸਮਯੇਨ ਭਗਵਾ ਏਕੋ ਅਦੁਤਿਯੋ ਤਸ੍ਸ ਅਸ੍ਸਮਸਮੀਪੇਨ ਗਚ੍ਛਤਿ. ਸੋ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਪਸਨ੍ਨਮਾਨਸੋ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਠਿਤੋ ਵੇਲਂ ਓਲੋਕੇਤ੍ਵਾ ਮਨੋਹਰਾਨਿ ਕੋਲਫਲਾਨਿ ਸਤ੍ਥੁ ਉਪਨੇਸਿ. ਸੋ ਤੇਨ ਪੁਞ੍ਞਕਮ੍ਮੇਨ ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ ਸਂਸਰਨ੍ਤੋ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਬੁਦ੍ਧੁਪ੍ਪਾਦੇ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਕੁਲੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਵਯਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਨਿਸ੍ਸਰਣਜ੍ਝਾਸਯਤਾਯ ਘਰਾਵਾਸਂ ਪਹਾਯ ਤਾਪਸਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਦ੍ਵੀਹਿ ਤਾਪਸਸਤੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਗਯਾਯਂ ਵਿਹਰਤਿ. ਗਯਾਯਂ ਵਸਨਤੋ ਹਿਸ੍ਸ ਕਸ੍ਸਪਗੋਤ੍ਤਤਾਯ ਚ ਗਯਾਕਸ੍ਸਪੋਤਿ ਸਮਞ੍ਞਾ ਅਹੋਸਿ. ਸੋ ਭਗਵਤਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਪਰਿਸਾਯ ਏਹਿਭਿਕ੍ਖੂਪਸਮ੍ਪਦਂ ਦਤ੍ਵਾ ਆਦਿਤ੍ਤਪਰਿਯਾਯਦੇਸਨਾਯ (ਮਹਾਵ. ੫੪) ਓਵਦਿਯਮਾਨੋ ਅਰਹਤ੍ਤੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਸਿ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ਅਪਦਾਨੇ (ਅਪ. ਥੇਰ ੨.੪੫.੮-੧੪) –

‘‘ਅਜਿਨੇਨ ਨਿਵਤ੍ਥੋਹਂ, ਵਾਕਚੀਰਧਰੋ ਤਦਾ;

ਖਾਰਿਯਾ ਪੂਰਯਿਤ੍ਵਾਨਂ, ਕੋਲਂਹਾਸਿਂ ਮਮਸ੍ਸਮਂ.

‘‘ਤਮ੍ਹਿ ਕਾਲੇ ਸਿਖੀ ਬੁਦ੍ਧੋ, ਏਕੋ ਅਦੁਤਿਯੋ ਅਹੁ;

ਮਮਸ੍ਸਮਂ ਉਪਗਚ੍ਛਿ, ਜਾਨਨ੍ਤੋ ਸਬ੍ਬਕਾਲਿਕਂ.

‘‘ਸਕਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਸਾਦੇਤ੍ਵਾ, ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾਨ ਚ ਸੁਬ੍ਬਤਂ;

ਉਭੋ ਹਤ੍ਥੇਹਿ ਪਗ੍ਗਯ੍ਹ, ਕੋਲਂ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸਦਾਸਹਂ.

‘‘ਏਕਤਿਂਸੇ ਇਤੋ ਕਪ੍ਪੇ, ਯਂ ਫਲਮਦਦਿਂ ਤਦਾ;

ਦੁਗ੍ਗਤਿਂ ਨਾਭਿਜਾਨਾਮਿ, ਕੋਲਦਾਨਸ੍ਸਿਦਂ ਫਲਂ.

‘‘ਕਿਲੇਸਾ ਝਾਪਿਤਾ ਮਯ੍ਹਂ…ਪੇ… ਕਤਂ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਾਸਨ’’ਨ੍ਤਿ.

ਅਰਹਤ੍ਤੇ ਪਨ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਂ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਪਾਪਪਵਾਹਨਕਿਤ੍ਤਨਮੁਖੇਨ ਅਞ੍ਞਂ ਬ੍ਯਾਕਰੋਨ੍ਤੋ –

੩੪੫.

‘‘ਪਾਤੋ ਮਜ੍ਝਨ੍ਹਿਕਂ ਸਾਯਂ, ਤਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਦਿਵਸਸ੍ਸਹਂ;

ਓਤਰਿਂ ਉਦਕਂ ਸੋਹਂ, ਗਯਾਯ ਗਯਫਗ੍ਗੁਯਾ.

੩੪੬.

‘‘ਯਂ ਮਯਾ ਪਕਤਂ ਪਾਪਂ, ਪੁਬ੍ਬੇ ਅਞ੍ਞਾਸੁ ਜਾਤਿਸੁ;

ਤਂ ਦਾਨੀਧ ਪਵਾਹੇਮਿ, ਏਵਂਦਿਟ੍ਠਿ ਪੁਰੇ ਅਹੁਂ.

੩੪੭.

‘‘ਸੁਤ੍ਵਾ ਸੁਭਾਸਿਤਂ ਵਾਚਂ, ਧਮ੍ਮਤ੍ਥਸਹਿਤਂ ਪਦਂ;

ਤਥਂ ਯਾਥਾਵਕਂ ਅਤ੍ਥਂ, ਯੋਨਿਸੋ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਿਸਂ.

੩੪੮.

‘‘ਨਿਨ੍ਹਾਤਸਬ੍ਬਪਾਪੋਮ੍ਹਿ, ਨਿਮ੍ਮਲੋ ਪਯਤੋ ਸੁਚਿ;

ਸੁਦ੍ਧੋ ਸੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਦਾਯਾਦੋ, ਪੁਤ੍ਤੋ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਓਰਸੋ.

੩੪੯.

‘‘ਓਗਯ੍ਹਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਸੋਤਂ, ਸਬ੍ਬਪਾਪਂ ਪਵਾਹਯਿਂ;

ਤਿਸ੍ਸੋ ਵਿਜ੍ਜਾ ਅਜ੍ਝਗਮਿਂ, ਕਤਂ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਾਸਨ’’ਨ੍ਤਿ. –

ਇਮਾ ਪਞ੍ਚ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ.

ਤਤ੍ਥ ਪਠਮਗਾਥਾਯ ਤਾਵ ਅਯਂ ਸਙ੍ਖੇਪਤ੍ਥੋ – ਪਾਤੋ ਸੂਰਿਯੁਗ੍ਗਮਨਵੇਲਾਯਂ, ਮਜ੍ਝਨ੍ਹਿਕਂ ਮਜ੍ਝਨ੍ਹਵੇਲਾਯਂ, ਸਾਯਂ ਸਾਯਨ੍ਹਵੇਲਾਯਨ੍ਤਿ ਦਿਵਸਸ੍ਸ ਤਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਤਯੋ ਵਾਰੇ ਅਹਂ ਉਦਕਂ ਓਤਰਿਂ ਓਗਾਹਿਂ. ਓਤਰਨ੍ਤੋ ਚ ਸੋਹਂ ਨ ਯਤ੍ਥ ਕਤ੍ਥਚਿ ਯਦਾ ਵਾ ਤਦਾ ਵਾ ਓਤਰਿਂ, ਅਥ ਖੋ ਗਯਾਯ ਮਹਾਜਨਸ੍ਸ ‘‘ਪਾਪਪਵਾਹਨ’’ਨ੍ਤਿ ਅਭਿਸਮ੍ਮਤੇ ਗਯਾਤਿਤ੍ਥੇ, ਗਯਫਗ੍ਗੁਯਾ ਗਯਾਫਗ੍ਗੁਨਾਮਕੇ ਫਗ੍ਗੁਨੀਮਾਸਸ੍ਸ ਉਤ੍ਤਰਫਗ੍ਗੁਨੀਨਕ੍ਖਤ੍ਤੇ ਅਨੁਸਂਵਚ੍ਛਰਂ ਉਦਕੋਰੋਹਨਮਨੁਯੁਤ੍ਤੋ ਅਹੋਸਿਨ੍ਤਿ.

ਇਦਾਨਿ ਤਦਾ ਯੇਨਾਧਿਪ੍ਪਾਯੇਨ ਉਦਕੋਰੋਹਨਮਨੁਯੁਤ੍ਤਂ, ਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਯਂ ਮਯਾ’’ਤਿ ਗਾਥਮਾਹ. ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ‘‘ਯਂ ਮਯਾ ਪੁਬ੍ਬੇ ਇਤੋ ਅਞ੍ਞਾਸੁ ਜਾਤੀਸੁ ਪਾਪਕਮ੍ਮਂ ਉਪਚਿਤਂ. ਤਂ ਇਦਾਨਿ ਇਧ ਗਯਾਤਿਤ੍ਥੇ ਇਮਿਸ੍ਸਾ ਚ ਗਯਾਫਗ੍ਗੁਯਾ ਇਮਿਨਾ ਉਦਕੋਰੋਹਨੇਨ ਪਵਾਹੇਮਿ ਅਪਨੇਮਿ ਵਿਕ੍ਖਾਲੇਮੀ’’ਤਿ. ਪੁਰੇ ਸਤ੍ਥੁ ਸਾਸਨੁਪਗਮਨਤੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ਏਵਂਦਿਟ੍ਠਿ ਏਵਰੂਪਵਿਪਰੀਤਦਸ੍ਸਨੋ ਅਹੁਂ ਅਹੋਸਿਂ.

ਧਮ੍ਮਤ੍ਥਸਹਿਤਂ ਪਦਨ੍ਤਿ ਵਿਭਤ੍ਤਿਅਲੋਪੇਨ ਨਿਦ੍ਦੇਸੋ. ਧਮ੍ਮੇਨ ਚ ਅਤ੍ਥੇਨ ਚ ਸਹਿਤਕੋਟ੍ਠਾਸਂ, ਆਦਿਤੋ ਮਜ੍ਝਤੋ ਪਰਿਯੋਸਾਨਤੋ ਚ ਧਮ੍ਮੂਪਸਂਹਿਤਂ ਅਤ੍ਥੂਪਸਂਹਿਤਂ ਸੁਟ੍ਠੁ ਏਕਨ੍ਤੇਨ ਨਿਯ੍ਯਾਨਿਕਂ ਕਤ੍ਵਾ ਭਾਸਿਤਂ ਵਾਚਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਵਚਨਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਤੇਨ ਪਕਾਸਿਤਂ ਪਰਮਤ੍ਥਭਾਵੇਨ ਤਚ੍ਛਭਾਵਤੋ ਤਥਂ ਯਥਾਰਹਂ ਪਵਤ੍ਤਿਨਿਵਤ੍ਤਿਉਪਾਯਭਾਵੇ ਬ੍ਯਭਿਚਾਰਾਭਾਵਤੋ ਯਾਥਾਵਕਂ ਦੁਕ੍ਖਾਦਿਅਤ੍ਥਂ ਯੋਨਿਸੋ ਉਪਾਯੇਨ ਪਰਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾਦਿਭਾਵੇਨ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਿਸਂ ‘‘ਦੁਕ੍ਖਂ ਪਰਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ, ਸਮੁਦਯੋ ਪਹਾਤਬ੍ਬੋ, ਨਿਰੋਧੋ ਸਚ੍ਛਿਕਾਤਬ੍ਬੋ, ਮਗ੍ਗੋ ਭਾਵੇਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ ਪਤਿਅਵੇਕ੍ਖਿਂ, ਞਾਣਚਕ੍ਖੁਨਾ ਪਸ੍ਸਿਂ ਪਟਿਵਿਜ੍ਝਿਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਨਿਨ੍ਹਾਤਸਬ੍ਬਪਾਪੋਮ੍ਹੀਤਿ ਏਵਂ ਪਟਿਵਿਦ੍ਧਸਚ੍ਚਤ੍ਤਾ ਏਵ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਜਲੇਨ ਵਿਕ੍ਖਾਲਿਤਸਬ੍ਬਪਾਪੋ ਅਮ੍ਹਿ. ਤਤੋ ਏਵ ਰਾਗਮਲਾਦੀਨਂ ਅਭਾਵੇਨ ਨਿਮ੍ਮਲਤ੍ਤਾ ਨਿਮ੍ਮਲੋ. ਤਤੋ ਏਵ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਕਾਯਸਮਾਚਾਰਤਾਯ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਵਚੀਸਮਾਚਾਰਤਾਯ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਮਨੋਸਮਾਚਾਰਤਾਯ ਪਯਤੋ ਸੁਚਿ ਸੁਦ੍ਧੋ. ਸਵਾਸਨਸਬ੍ਬਕਿਲੇਸਮਲਵਿਸੁਦ੍ਧਿਯਾ ਸੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਧਮ੍ਮਦਾਯਸ੍ਸ ਆਦਿਯਨਤੋ ਦਾਯਾਦੋ. ਤਸ੍ਸੇਵ ਦੇਸਨਾਞਾਣਸਮੁਟ੍ਠਾਨਉਰੋਵਾਯਾਮਜਨਿਤਾਭਿਜਾਤਿਤਾਯ ਓਰਸੋ ਪੁਤ੍ਤੋ ਅਮ੍ਹੀਤਿ ਯੋਜਨਾ.

ਪੁਨਪਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਰਮਤ੍ਥਤੋ ਨ੍ਹਾਤਕਭਾਵਮੇਵ ਵਿਭਾਵੇਤੁਂ ‘‘ਓਗਯ੍ਹਾ’’ਤਿ ਓਸਾਨਗਾਥਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਓਗਯ੍ਹਾਤਿ ਓਗਾਹੇਤ੍ਵਾ ਅਨੁਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ. ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਸੋਤਨ੍ਤਿ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਆਦੀਹਿ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਸਮੋਧਾਨਭੂਤਂ ਮਗ੍ਗਸੋਤਂ. ਸਬ੍ਬਪਾਪਂ ਪਵਾਹਯਿਨ੍ਤਿ ਅਨਵਸੇਸਂ ਪਾਪਮਲਂ ਪਕ੍ਖਾਲੇਸਿਂ, ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਜਲਪਵਾਹਨੇਨ ਪਰਮਤ੍ਥਨ੍ਹਾਤਕੋ ਅਹੋਸਿਂ. ਤਤੋ ਏਵ ਤਿਸ੍ਸੋ ਵਿਜ੍ਜਾ ਅਜ੍ਝਗਮਿਂ, ਕਤਂ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਾਸਨਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਥਮੇਵ.

ਗਯਾਕਸ੍ਸਪਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੮. ਵਕ੍ਕਲਿਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

ਵਾਤਰੋਗਾਭਿਨੀਤੋਤਿਆਦਿਕਾ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਵਕ੍ਕਲਿਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਗਾਥਾ. ਕਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ? ਅਯਮ੍ਪਿ ਪੁਰਿਮਬੁਦ੍ਧੇਸੁ ਕਤਾਧਿਕਾਰੋ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਭਵੇ ਪੁਞ੍ਞਾਨਿ ਉਪਚਿਨਨ੍ਤੋ ਪਦੁਮੁਤ੍ਤਰਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਕਾਲੇ ਹਂਸਵਤੀਨਗਰੇ ਕੁਲਗੇਹੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਵਿਞ੍ਞੁਤਂ ਪਤ੍ਤੋ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੇਹਿ ਉਪਾਸਕੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਵਿਹਾਰਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਪਰਿਸਪਰਿਯਨ੍ਤੇ ਠਿਤੋ ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਣਨ੍ਤੋ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਏਕਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਸਦ੍ਧਾਧਿਮੁਤ੍ਤਾਨਂ ਅਗ੍ਗਟ੍ਠਾਨੇ ਠਪੇਨ੍ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਸਯਮ੍ਪਿ ਤਂ ਠਾਨਂ ਪਤ੍ਥੇਨ੍ਤੋ ਸਤ੍ਤਾਹਂ ਮਹਾਦਾਨਂ ਦਤ੍ਵਾ ਪਣਿਧਾਨਂ ਅਕਾਸਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਤਸ੍ਸ ਅਨਨ੍ਤਰਾਯਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਬ੍ਯਾਕਰਿ.

ਸੋਪਿ ਯਾਵਜੀਵਂ ਕੁਸਲਂ ਕਤ੍ਵਾ ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ ਸਂਸਰਨ੍ਤੋ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਸਤ੍ਥੁ ਕਾਲੇ ਸਾਵਤ੍ਥਿਯਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਕੁਲੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ, ਵਕ੍ਕਲੀਤਿਸ੍ਸ ਨਾਮਂ ਅਕਂਸੁ. ਸੋ ਵੁਦ੍ਧਿਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਤਯੋ ਵੇਦੇ ਉਗ੍ਗਣ੍ਹਿਤ੍ਵਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸਿਪ੍ਪੇਸੁ ਨਿਪ੍ਫਤ੍ਤਿਂ ਗਤੋ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਰੂਪਕਾਯਸ੍ਸ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਦਸ੍ਸਨੇਨ ਅਤਿਤ੍ਤੋ ਸਤ੍ਥਾਰਾ ਸਦ੍ਧਿਂਯੇਵ ਵਿਚਰਤਿ. ‘‘ਅਗਾਰਮਜ੍ਝੇ ਵਸਨ੍ਤੋ ਨਿਚ੍ਚਕਾਲਂ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਦਟ੍ਠੁਂ ਨ ਲਭਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਭੋਜਨਵੇਲਂ ਸਰੀਰਕਿਚ੍ਚਕਾਲਞ੍ਚ ਸੇਸਕਾਲੇ ਯਤ੍ਥ ਠਿਤੇਨ ਸਕ੍ਕਾ ਦਸਬਲਂ ਪਸ੍ਸਿਤੁਂ, ਤਤ੍ਥ ਠਿਤੋ ਅਞ੍ਞਂ ਕਿਚ੍ਚਂ ਪਹਾਯ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤੋਵ ਵਿਹਰਤਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਤਸ੍ਸ ਞਾਣਪਰਿਪਾਕਂ ਆਗਮੇਨ੍ਤੋ ਬਹੁਕਾਲਂ ਤਸ੍ਮਿਂ ਰੂਪਦਸ੍ਸਨੇਨੇਵ ਵਿਚਰਨ੍ਤੇ ਕਿਞ੍ਚਿ ਅਵਤ੍ਵਾ ਪੁਨੇਕਦਿਵਸਂ ‘‘ਕਿਂ ਤੇ, ਵਕ੍ਕਲਿ, ਇਮਿਨਾ ਪੂਤਿਕਾਯੇਨ ਦਿਟ੍ਠੇਨ? ਯੋ ਖੋ, ਵਕ੍ਕਲਿ, ਧਮ੍ਮਂ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਸੋ ਮਂ ਪਸ੍ਸਤਿ. ਯੋ ਮਂ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਸੋ ਧਮ੍ਮਂ ਪਸ੍ਸਤਿ. ਧਮ੍ਮਞ੍ਹਿ, ਵਕ੍ਕਲਿ, ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਮਂ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਮਂ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਧਮ੍ਮਂ ਪਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੩.੮੭) ਆਹ.

ਸਤ੍ਥਰਿ ਏਵਂ ਵਦਨ੍ਤੇਪਿ ਥੇਰੋ ਸਤ੍ਥੁ ਦਸ੍ਸਨਂ ਪਹਾਯ ਅਞ੍ਞਤ੍ਥ ਗਨ੍ਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਤਿ. ਤਤੋ ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਨਾਯਂ ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਂਵੇਗਂ ਅਲਭਿਤ੍ਵਾ ਬੁਜ੍ਝਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਵਸ੍ਸੂਪਨਾਯਿਕਦਿਵਸੇ ‘‘ਅਪੇਹਿ, ਵਕ੍ਕਲੀ’’ਤਿ ਥੇਰਂ ਪਣਾਮੇਸਿ. ਸੋ ਸਤ੍ਥਾਰਾ ਪਣਾਮਿਤੋ ਸਮ੍ਮੁਖੇ ਠਾਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੋ ‘‘ਕਿਂ ਮਯ੍ਹਂ ਜੀਵਿਤੇਨ, ਯੋਹਂ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਦਟ੍ਠੁਂ ਨ ਲਭਾਮੀ’’ਤਿ ਗਿਜ੍ਝਕੂਟਪਬ੍ਬਤੇ ਪਪਾਤਟ੍ਠਾਨਂ ਅਭਿਰੁਹਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਤਸ੍ਸ ਤਂ ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਞਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਯਂ ਭਿਕ੍ਖੁ ਮਮ ਸਨ੍ਤਿਕਾ ਅਸ੍ਸਾਸਂ ਅਲਭਨ੍ਤੋ ਮਗ੍ਗਫਲਾਨਂ ਉਪਨਿਸ੍ਸਯਂ ਨਾਸੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਓਭਾਸਂ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਨ੍ਤੋ –

‘‘ਪਾਮੋਜ੍ਜਬਹੁਲੋ ਭਿਕ੍ਖੁ, ਪਸਨ੍ਨੋ ਬੁਦ੍ਧਸਾਸਨੇ;

ਅਧਿਗਚ੍ਛੇ ਪਦਂ ਸਨ੍ਤਂ, ਸਙ੍ਖਾਰੂਪਸਮਂ ਸੁਖ’’ਨ੍ਤਿ. (ਧ. ਪ. ੩੮੧) –

ਗਾਥਂ ਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਏਹਿ, ਵਕ੍ਕਲੀ’’ਤਿ ਹਤ੍ਥਂ ਪਸਾਰੇਸਿ. ਥੇਰੋ ‘‘ਦਸਬਲੋ ਮੇ ਦਿਟ੍ਠੋ, ‘ਏਹੀ’ਤਿ ਅਵ੍ਹਾਨਮ੍ਪਿ ਲਦ੍ਧ’’ਨ੍ਤਿ ਬਲਵਪੀਤਿਸੋਮਨਸ੍ਸਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਕੁਤੋ ਆਗਚ੍ਛਾਮੀ’’ਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਗਮਨਭਾਵਂ ਅਜਾਨਿਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥੁ ਸਮ੍ਮੁਖੇ ਆਕਾਸੇ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਨ੍ਤੋ ਪਠਮਪਾਦੇਨ ਪਬ੍ਬਤੇ ਠਿਤੋਯੇਵ ਸਤ੍ਥਾਰਾ ਵੁਤ੍ਤਗਾਥਂ ਆਵਜ੍ਜੇਨ੍ਤੋ ਆਕਾਸੇਯੇਵ ਪੀਤਿਂ ਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭੇਤ੍ਵਾ ਸਹ ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਹਿ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣੀਤਿ ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਟ੍ਠਕਥਾਯਂ (ਅ. ਨਿ. ਅਟ੍ਠ. ੧.੧.੨੦੮) ਧਮ੍ਮਪਦਵਣ੍ਣਨਾਯਞ੍ਚ (ਧ. ਪ. ਅਟ੍ਠ. ੨.੩੮੧) ਆਗਤਂ.

ਇਧ ਪਨ ਏਵਂ ਵਦਨ੍ਤਿ – ‘‘ਕਿਂ ਤੇ, ਵਕ੍ਕਲੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਸਤ੍ਥਾਰਾ ਓਵਦਿਤੋ ਗਿਜ੍ਝਕੂਟੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਵਿਪਸ੍ਸਨਂ ਪਟ੍ਠਪੇਸਿ, ਤਸ੍ਸ ਸਦ੍ਧਾਯ ਬਲਵਭਾਵਤੋ ਏਵ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾ ਵੀਥਿਂ ਨ ਓਤਰਤਿ, ਭਗਵਾ ਤਂ ਞਤ੍ਵਾ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਸੋਧੇਤ੍ਵਾ ਅਦਾਸਿ. ਪੁਨ ਵਿਪਸ੍ਸਨਂ ਮਤ੍ਥਕਂ ਪਾਪੇਤੁਂ ਨਾਸਕ੍ਖਿਯੇਵ, ਅਥਸ੍ਸ ਆਹਾਰਵੇਕਲ੍ਲੇਨ ਵਾਤਾਬਾਧੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿ, ਤਂ ਵਾਤਾਬਾਧੇਨ ਪੀਲ਼ਿਯਮਾਨਂ ਞਤ੍ਵਾ ਭਗਵਾ ਤਤ੍ਥ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਪੁਚ੍ਛਨ੍ਤੋ –

੩੫੦.

‘‘ਵਾਤਰੋਗਾਭਿਨੀਤੋ ਤ੍ਵਂ, ਵਿਹਰਂ ਕਾਨਨੇ ਵਨੇ;

ਪਵਿਦ੍ਧਗੋਚਰੇ ਲੂਖੇ, ਕਥਂ ਭਿਕ੍ਖੁ ਕਰਿਸ੍ਸਸੀ’’ਤਿ. –

ਆਹ. ਤਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਥੇਰੋ –

੩੫੧.

‘‘ਪੀਤਿਸੁਖੇਨ ਵਿਪੁਲੇਨ, ਫਰਮਾਨੋ ਸਮੁਸ੍ਸਯਂ;

ਲੂਖਮ੍ਪਿ ਅਭਿਸਮ੍ਭੋਨ੍ਤੋ, ਵਿਹਰਿਸ੍ਸਾਮਿ ਕਾਨਨੇ.

੩੫੨.

‘‘ਭਾਵੇਨ੍ਤੋ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨੇ, ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਬਲਾਨਿ ਚ;

ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾਨਿ ਚ ਭਾਵੇਨ੍ਤੋ, ਵਿਹਰਿਸ੍ਸਾਮਿ ਕਾਨਨੇ.

੩੫੩.

‘‘ਆਰਦ੍ਧਵੀਰਿਯੇ ਪਹਿਤਤ੍ਤੇ, ਨਿਚ੍ਚਂ ਦਲ਼੍ਹਪਰਕ੍ਕਮੇ;

ਸਮਗ੍ਗੇ ਸਹਿਤੇ ਦਿਸ੍ਵਾ, ਵਿਹਰਿਸ੍ਸਾਮਿ ਕਾਨਨੇ.

੩੫੪.

‘‘ਅਨੁਸ੍ਸਰਨ੍ਤੋ ਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਂ, ਅਗ੍ਗਂ ਦਨ੍ਤਂ ਸਮਾਹਿਤਂ;

ਅਤਨ੍ਦਿਤੋ ਰਤ੍ਤਿਨ੍ਦਿਵਂ, ਵਿਹਰਿਸ੍ਸਾਮਿ ਕਾਨਨੇ’’ਤਿ. –

ਚਤਸ੍ਸੋ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ.

ਤਤ੍ਥ ਵਾਤਰੋਗਾਭਿਨੀਤੋਤਿ ਵਾਤਾਬਾਧੇਨ ਅਸੇਰਿਭਾਵਂ ਉਪਨੀਤੋ, ਵਾਤਬ੍ਯਾਧਿਨਾ ਅਭਿਭੂਤੋ. ਤ੍ਵਨ੍ਤਿ ਥੇਰਂ ਆਲਪਤਿ. ਵਿਹਰਨ੍ਤਿ ਤੇਨ ਇਰਿਯਾਪਥਵਿਹਾਰੇਨ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ. ਕਾਨਨੇ ਵਨੇਤਿ ਕਾਨਨਭੂਤੇ ਵਨੇ, ਮਹਾਅਰਞ੍ਞੇਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਪਵਿਦ੍ਧਗੋਚਰੇਤਿ ਵਿਸ੍ਸਟ੍ਠਗੋਚਰੇ ਦੁਲ੍ਲਭਪਚ੍ਚਯੇ. ਵਾਤਰੋਗਸ੍ਸ ਸਪ੍ਪਾਯਾਨਂ ਸਪ੍ਪਿਆਦਿਭੇਸਜ੍ਜਾਨਂ ਅਭਾਵੇਨ ਫਰੁਸਭੂਮਿਭਾਗਤਾਯ ਚ ਲੂਖੇ ਲੂਖਟ੍ਠਾਨੇ. ਕਥਂ ਭਿਕ੍ਖੁ ਕਰਿਸ੍ਸਸੀਤਿ ਭਿਕ੍ਖੁ ਤ੍ਵਂ ਕਥਂ ਵਿਹਰਿਸ੍ਸਸੀਤਿ ਭਗਵਾ ਪੁਚ੍ਛਿ.

ਤਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਥੇਰੋ ਨਿਰਾਮਿਸਪੀਤਿਸੋਮਨਸ੍ਸਾਦਿਨਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸੁਖਵਿਹਾਰਂ ਪਕਾਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਪੀਤਿਸੁਖੇਨਾ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਪੀਤਿਸੁਖੇਨਾਤਿ ਉਬ੍ਬੇਗਲਕ੍ਖਣਾਯ ਫਰਣਲਕ੍ਖਣਾਯ ਚ ਪੀਤਿਯਾ ਤਂਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਸੁਖੇਨ ਚ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਵਿਪੁਲੇਨਾ’’ਤਿ ਉਲ਼ਾਰੇਨਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਫਰਮਾਨੋ ਸਮੁਸ੍ਸਯਨ੍ਤਿ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਪੀਤਿਸੁਖਸਮੁਟ੍ਠਿਤੇਹਿ ਪਣੀਤੇਹਿ ਰੂਪੇਹਿ ਸਕਲਂ ਕਾਯਂ ਫਰਾਪੇਨ੍ਤੋ ਨਿਰਨ੍ਤਰਂ ਫੁਟਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ. ਲੂਖਮ੍ਪਿ ਅਭਿਸਮ੍ਭੋਨ੍ਤੋਤਿ ਅਰਞ੍ਞਾਵਾਸਜਨਿਤਂ ਸਲ੍ਲੇਖਵੁਤ੍ਤਿਹੇਤੁਕਂ ਦੁਸ੍ਸਹਮ੍ਪਿ ਪਚ੍ਚਯਲੂਖਂ ਅਭਿਭਵਨ੍ਤੋ ਅਧਿਵਾਸੇਨ੍ਤੋ. ਵਿਹਰਿਸ੍ਸਾਮਿ ਕਾਨਨੇਤਿ ਝਾਨਸੁਖੇਨ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਸੁਖੇਨ ਚ ਅਰਞ੍ਞਾਯਤਨੇ ਵਿਹਰਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤੇਨਾਹ – ‘‘ਸੁਖਞ੍ਚ ਕਾਯੇਨ ਪਟਿਸਂਵੇਦੇਸਿ’’ਨ੍ਤਿ (ਪਾਰਾ. ੧੧).

‘‘ਯਤੋ ਯਤੋ ਸਮ੍ਮਸਤਿ, ਖਨ੍ਧਾਨਂ ਉਦਯਬ੍ਬਯਂ;

ਲਭਤੀ ਪੀਤਿਪਾਮੋਜ੍ਜਂ, ਅਮਤਂ ਤਂ ਵਿਜਾਨਤ’’ਨ੍ਤਿ ਚ. (ਧ. ਪ. ੩੭੪);

ਭਾਵੇਨ੍ਤੋ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨੇਤਿ ਮਗ੍ਗਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨੇ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਦਿਕੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨੇ ਉਪ੍ਪਾਦੇਨ੍ਤੋ ਵਡ੍ਢੇਨ੍ਤੋ ਚ. ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨੀਤਿ ਮਗ੍ਗਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਾਨਿ ਏਵ ਸਦ੍ਧਾਦੀਨਿ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ. ਬਲਾਨੀਤਿ ਤਥਾ ਸਦ੍ਧਾਦੀਨਿ ਪਞ੍ਚ ਬਲਾਨਿ. ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾਨੀਤਿ ਤਥਾ ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾਦੀਨਿ ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾਨਿ. ਚ-ਸਦ੍ਦੇਨ ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਧਾਨਇਦ੍ਧਿਪਾਦਮਗ੍ਗਙ੍ਗਾਨਿ ਸਙ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ. ਤਦਵਿਨਾਭਾਵਤੋ ਹਿ ਤਗ੍ਗਹਣੇਨੇਵ ਤੇਸਂ ਗਹਣਂ ਹੋਤਿ. ਵਿਹਰਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤੇ ਬੋਧਿਪਕ੍ਖਿਯਧਮ੍ਮੇ ਭਾਵੇਨ੍ਤੋ ਮਗ੍ਗਸੁਖੇਨ ਤਦਧਿਗਮਸਿਦ੍ਧੇਨ ਫਲਸੁਖੇਨ ਨਿਬ੍ਬਾਨਸੁਖੇਨ ਚ ਵਿਹਰਿਸ੍ਸਾਮਿ.

ਆਰਦ੍ਧਵੀਰਿਯੇਤਿ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧਸਮ੍ਮਪ੍ਪਧਾਨਵਸੇਨ ਪਗ੍ਗਹਿਤਵੀਰਿਯੇ. ਪਹਿਤਤ੍ਤੇਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਪਤਿਪੇਸਿਤਚਿਤ੍ਤੇ. ਨਿਚ੍ਚਂ ਦਲ਼੍ਹਪਰਕ੍ਕਮੇਤਿ ਸਬ੍ਬਕਾਲਂ ਅਸਿਥਿਲਵੀਰਿਯੇ. ਅਵਿਵਾਦਵਸੇਨ ਕਾਯਸਾਮਗ੍ਗਿਦਾਨਵਸੇਨ ਚ ਸਮਗ੍ਗੇ. ਦਿਟ੍ਠਿਸੀਲਸਾਮਞ੍ਞੇਨ ਸਹਿਤੇ ਸਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰੀ ਦਿਸ੍ਵਾ. ਏਤੇਨ ਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ.

ਅਨੁਸ੍ਸਰਨ੍ਤੋ ਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਨ੍ਤਿ ਸਮ੍ਮਾ ਸਾਮਂ ਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮਾਨਂ ਬੁਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਂ ਸਬ੍ਬਸਤ੍ਤੁਤ੍ਤਮਤਾਯ, ਅਗ੍ਗਂ ਉਤ੍ਤਮੇਨ ਦਮਥੇਨ ਦਨ੍ਤਂ, ਅਨੁਤ੍ਤਰਸਮਾਧਿਨਾ ਸਮਾਹਿਤਂ ਅਤਨ੍ਦਿਤੋ ਅਨਲਸੋ ਹੁਤ੍ਵਾ, ਰਤ੍ਤਿਨ੍ਦਿਵਂ ਸਬ੍ਬਕਾਲਂ ‘‘ਇਤਿਪਿ ਸੋ ਭਗਵਾ ਅਰਹ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਅਨੁਸ੍ਸਰਨ੍ਤੋ ਵਿਹਰਿਸ੍ਸਾਮਿ. ਏਤੇਨ ਬੁਦ੍ਧਾਨੁਸ੍ਸਤਿਭਾਵਨਾਯ ਯੁਤ੍ਤਾਕਾਰਦਸ੍ਸਨੇਨ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਾਨੁਯੋਗਮਾਹ, ਪੁਰਿਮੇਨ ਪਾਰਿਹਾਰਿਯਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਾਨੁਯੋਗਂ.

ਏਵਂ ਪਨ ਵਤ੍ਵਾ ਥੇਰੋ ਵਿਪਸ੍ਸਨਂ ਉਸ੍ਸੁਕ੍ਕਾਪੇਤ੍ਵਾ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ਅਪਦਾਨੇ (ਅਪ. ਥੇਰ ੨.੫੪.੨੮-੬੫) –

‘‘ਇਤੋ ਸਤਸਹਸ੍ਸਮ੍ਹਿ, ਕਪ੍ਪੇ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿ ਨਾਯਕੋ;

ਅਨੋਮਨਾਮੋ ਅਮਿਤੋ, ਨਾਮੇਨ ਪਦੁਮੁਤ੍ਤਰੋ.

‘‘ਪਦੁਮਾਕਾਰਵਦਨੋ, ਪਦੁਮਾਮਲਸੁਚ੍ਛਵੀ;

ਲੋਕੇਨਾਨੁਪਲਿਤ੍ਤੋਵ, ਤੋਯੇਨ ਪਦੁਮਂ ਯਥਾ.

‘‘ਵੀਰੋ ਪਦੁਮਪਤ੍ਤਕ੍ਖੋ, ਕਨ੍ਤੋ ਚ ਪਦੁਮਂ ਯਥਾ;

ਪਦੁਮੁਤ੍ਤਰਗਨ੍ਧੋਵ, ਤਸ੍ਮਾ ਸੋ ਪਦੁਮੁਤ੍ਤਰੋ.

‘‘ਲੋਕਜੇਟ੍ਠੋ ਚ ਨਿਮ੍ਮਾਨੋ, ਅਨ੍ਧਾਨਂ ਨਯਨੂਪਮੋ;

ਸਨ੍ਤਵੇਸੋ ਗੁਣਨਿਧਿ, ਕਰੁਣਾਮਤਿਸਾਗਰੋ.

‘‘ਸ ਕਦਾਚਿ ਮਹਾਵੀਰੋ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਾਸੁਰਸੁਰਚ੍ਚਿਤੋ;

ਸਦੇਵਮਨੁਜਾਕਿਣ੍ਣੇ, ਜਨਮਜ੍ਝੇ ਜਿਨੁਤ੍ਤਮੋ.

‘‘ਵਦਨੇਨ ਸੁਗਨ੍ਧੇਨ, ਮਧੁਰੇਨ ਰੁਤੇਨ ਚ;

ਰਞ੍ਜਯਂ ਪਰਿਸਂ ਸਬ੍ਬਂ, ਸਨ੍ਥਵੀ ਸਾਵਕਂ ਸਕਂ.

‘‘ਸਦ੍ਧਾਧਿਮੁਤ੍ਤੋ ਸੁਮਤਿ, ਮਮ ਦਸ੍ਸਨਲਾਲਸੋ;

ਨਤ੍ਥਿ ਏਤਾਦਿਸੋ ਅਞ੍ਞੋ, ਯਥਾਯਂ ਭਿਕ੍ਖੁ ਵਕ੍ਕਲਿ.

‘‘ਤਦਾਹਂ ਹਂਸਵਤਿਯਂ, ਨਗਰੇ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਤ੍ਰਜੋ;

ਹੁਤ੍ਵਾ ਸੁਤ੍ਵਾ ਚ ਤਂ ਵਾਕ੍ਯਂ, ਤਂ ਠਾਨਮਭਿਰੋਚਯਿਂ.

‘‘ਸਸਾਵਕਂ ਤਂ ਵਿਮਲਂ, ਨਿਮਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਤਥਾਗਤਂ;

ਸਤ੍ਤਾਹਂ ਭੋਜਯਿਤ੍ਵਾਨ, ਦੁਸ੍ਸੇਹਚ੍ਛਾਦਯਿਂ ਤਦਾ.

‘‘ਨਿਪਚ੍ਚ ਸਿਰਸਾ ਤਸ੍ਸ, ਅਨਨ੍ਤਗੁਣਸਾਗਰੇ;

ਨਿਮੁਗ੍ਗੋ ਪੀਤਿਸਮ੍ਪੁਣ੍ਣੋ, ਇਦਂ ਵਚਨਮਬ੍ਰਵਿਂ.

‘‘ਯੋ ਸੋ ਤਯਾ ਸਨ੍ਥਵਿਤੋ, ਇਤੋ ਸਤ੍ਤਮਕੇ ਮੁਨਿ;

ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਦ੍ਧਾਵਤਂ ਅਗ੍ਗੋ, ਤਾਦਿਸੋ ਹੋਮਹਂ ਮੁਨੇ.

‘‘ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤੇ ਮਹਾਵੀਰੋ, ਅਨਾਵਰਣਦਸ੍ਸਨੋ;

ਇਮਂ ਵਾਕ੍ਯਂ ਉਦੀਰੇਸਿ, ਪਰਿਸਾਯ ਮਹਾਮੁਨਿ.

‘‘ਪਸ੍ਸਥੇਤਂ ਮਾਣਵਕਂ, ਪੀਤਮਟ੍ਠਨਿਵਾਸਨਂ;

ਹੇਮਯਞ੍ਞੋਪਚਿਤਙ੍ਗਂ, ਜਨਨੇਤ੍ਤਮਨੋਹਰਂ.

‘‘ਏਸੋ ਅਨਾਗਤਦ੍ਧਾਨੇ, ਗੋਤਮਸ੍ਸ ਮਹੇਸਿਨੋ;

ਅਗ੍ਗੋ ਸਦ੍ਧਾਧਿਮੁਤ੍ਤਾਨਂ, ਸਾਵਕੋਯਂ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ.

‘‘ਦੇਵਭੂਤੋ ਮਨੁਸ੍ਸੋ ਵਾ, ਸਬ੍ਬਸਨ੍ਤਾਪਵਜ੍ਜਿਤੋ;

ਸਬ੍ਬਭੋਗਪਰਿਬ੍ਯੂਲ਼੍ਹੋ, ਸੁਖਿਤੋ ਸਂਸਰਿਸ੍ਸਤਿ.

‘‘ਸਤਸਹਸ੍ਸਿਤੋ ਕਪ੍ਪੇ, ਓਕ੍ਕਾਕਕੁਲਸਮ੍ਭਵੋ;

ਗੋਤਮੋ ਨਾਮ ਗੋਤ੍ਤੇਨ, ਸਤ੍ਥਾ ਲੋਕੇ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ.

‘‘ਤਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਦਾਯਾਦੋ, ਓਰਸੋ ਧਮ੍ਮਨਿਮ੍ਮਿਤੋ;

ਵਕ੍ਕਲਿ ਨਾਮ ਨਾਮੇਨ, ਹੇਸ੍ਸਤਿ ਸਤ੍ਥੁ ਸਾਵਕੋ.

‘‘ਤੇਨ ਕਮ੍ਮਵਿਸੇਸੇਨ, ਚੇਤਨਾਪਣਿਧੀਹਿ ਚ;

ਜਹਿਤ੍ਵਾ ਮਾਨੁਸਂ ਦੇਹਂ, ਤਾਵਤਿਂਸਮਗਚ੍ਛਹਂ.

‘‘ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਸੁਖਿਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾ, ਸਂਸਰਨ੍ਤੋ ਭਵਾਭਵੇ;

ਸਾਵਤ੍ਥਿਯਂ ਪੁਰੇ ਜਾਤੋ, ਕੁਲੇ ਅਞ੍ਞਤਰੇ ਅਹਂ.

‘‘ਨੋਨੀਤਸੁਖੁਮਾਲਂ ਮਂ, ਜਾਤਪਲ੍ਲਵਕੋਮਲਂ;

ਮਨ੍ਦਂ ਉਤ੍ਤਾਨਸਯਨਂ, ਪਿਸਾਚਭਯਤਜ੍ਜਿਤਾ.

‘‘ਪਾਦਮੂਲੇ ਮਹੇਸਿਸ੍ਸ, ਸਾਯੇਸੁਂ ਦੀਨਮਾਨਸਾ;

ਇਮਂ ਦਦਾਮ ਤੇ ਨਾਥ, ਸਰਣਂ ਹੋਹਿ ਨਾਯਕ.

‘‘ਤਦਾ ਪਟਿਗ੍ਗਹਿ ਸੋ ਮਂ, ਭੀਤਾਨਂ ਸਰਣੋ ਮੁਨਿ;

ਜਾਲਿਨਾ ਚਕ੍ਕਙ੍ਕਿਤੇਨ, ਮੁਦੁਕੋਮਲਪਾਣਿਨਾ.

‘‘ਤਦਾ ਪਭੁਤਿ ਤੇਨਾਹਂ, ਅਰਕ੍ਖੇਯ੍ਯੇਨ ਰਕ੍ਖਿਤੋ;

ਸਬ੍ਬਵੇਰਵਿਨਿਮੁਤ੍ਤੋ, ਸੁਖੇਨ ਪਰਿਵੁਦ੍ਧਿਤੋ.

‘‘ਸੁਗਤੇਨ ਵਿਨਾ ਭੂਤੋ, ਉਕ੍ਕਣ੍ਠਾਮਿ ਮੁਹੁਤ੍ਤਕਂ;

ਜਾਤਿਯਾ ਸਤ੍ਤਵਸ੍ਸੋਹਂ, ਪਬ੍ਬਜਿਂ ਅਨਗਾਰਿਯਂ.

‘‘ਸਬ੍ਬਪਾਰਮਿਸਮ੍ਭੂਤਂ, ਨੀਲਕ੍ਖਿਨਯਨਂ ਵਰਂ;

ਰੂਪਂ ਸਬ੍ਬਸੁਭਾਕਿਣ੍ਣਂ, ਅਤਿਤ੍ਤੋ ਵਿਹਰਾਮਹਂ.

‘‘ਬੁਦ੍ਧਰੂਪਰਤਿਂ ਞਤ੍ਵਾ, ਤਦਾ ਓਵਦਿ ਮਂ ਜਿਨੋ;

ਅਲਂ ਵਕ੍ਕਲਿ ਕਿਂ ਰੂਪੇ, ਰਮਸੇ ਬਾਲਨਨ੍ਦਿਤੇ.

‘‘ਯੋ ਹਿ ਪਸ੍ਸਤਿ ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਂ, ਸੋ ਮਂ ਪਸ੍ਸਤਿ ਪਣ੍ਡਿਤੋ;

ਅਪਸ੍ਸਮਾਨੋ ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਂ, ਮਂ ਪਸ੍ਸਮ੍ਪਿ ਨ ਪਸ੍ਸਤਿ.

‘‘ਅਨਨ੍ਤਾਦੀਨਵੋ ਕਾਯੋ, ਵਿਸਰੁਕ੍ਖਸਮੂਪਮੋ;

ਆਵਾਸੋ ਸਬ੍ਬਰੋਗਾਨਂ, ਪੁਞ੍ਜੋ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਕੇਵਲੋ.

‘‘ਨਿਬ੍ਬਿਨ੍ਦਿਯ ਤਤੋ ਰੂਪੇ, ਖਨ੍ਧਾਨਂ ਉਦਯਬ੍ਬਯਂ;

ਪਸ੍ਸ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸਾਨਂ, ਸੁਖੇਨਨ੍ਤਂ ਗਮਿਸ੍ਸਸਿ.

‘‘ਏਵਂ ਤੇਨਾਨੁਸਿਟ੍ਠੋਹਂ, ਨਾਯਕੇਨ ਹਿਤੇਸਿਨਾ;

ਗਿਜ੍ਝਕੂਟਂ ਸਮਾਰੁਯ੍ਹ, ਝਾਯਾਮਿ ਗਿਰਿਕਨ੍ਦਰੇ.

‘‘ਠਿਤੋ ਪਬ੍ਬਤਪਾਦਮ੍ਹਿ, ਅਸ੍ਸਾਸਯਿ ਮਹਾਮੁਨਿ;

ਵਕ੍ਕਲੀਤਿ ਜਿਨੋ ਵਾਚਂ, ਤਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਮੁਦਿਤੋ ਅਹਂ.

‘‘ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਿਂ ਸੇਲਪਬ੍ਭਾਰੇ, ਅਨੇਕਸਤਪੋਰਿਸੇ;

ਤਦਾ ਬੁਦ੍ਧਾਨੁਭਾਵੇਨ, ਸੁਖੇਨੇਵ ਮਹਿਂ ਗਤੋ.

‘‘ਪੁਨੋਪਿ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਤਿ, ਖਨ੍ਧਾਨਂ ਉਦਯਬ੍ਬਯਂ;

ਤਮਹਂ ਧਮ੍ਮਮਞ੍ਞਾਯ, ਅਰਹਤ੍ਤਮਪਾਪੁਣਿਂ.

‘‘ਸੁਮਹਾਪਰਿਸਮਜ੍ਝੇ, ਤਦਾ ਮਂ ਚਰਣਨ੍ਤਗੋ;

ਅਗ੍ਗਂ ਸਦ੍ਧਾਧਿਮੁਤ੍ਤਾਨਂ, ਪਞ੍ਞਪੇਸਿ ਮਹਾਮਤਿ.

‘‘ਸਤਸਹਸ੍ਸਿਤੋ ਕਪ੍ਪੇ, ਯਂ ਕਮ੍ਮਮਕਰਿਂ ਤਦਾ;

ਦੁਗ੍ਗਤਿਂ ਨਾਭਿਜਾਨਾਮਿ, ਬੁਦ੍ਧਪੂਜਾਯਿਦਂ ਫਲਂ.

‘‘ਕਿਲੇਸਾ ਝਾਪਿਤਾ ਮਯ੍ਹਂ…ਪੇ… ਕਤਂ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਾਸਨ’’ਨ੍ਤਿ.

ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਨ ਪਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਞਂ ਬ੍ਯਾਕਰੋਨ੍ਤੋਪਿ ਥੇਰੋ ਇਮਾ ਏਵ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ. ਅਥ ਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਮਜ੍ਝੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਸਦ੍ਧਾਧਿਮੁਤ੍ਤਾਨਂ ਅਗ੍ਗਟ੍ਠਾਨੇ ਠਪੇਸੀਤਿ.

ਵਕ੍ਕਲਿਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੯. ਵਿਜਿਤਸੇਨਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

ਓਲਗ੍ਗੇਸ੍ਸਾਮੀਤਿਆਦਿਕਾ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਵਿਜਿਤਸੇਨਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਗਾਥਾ. ਕਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ? ਅਯਮ੍ਪਿ ਪੁਰਿਮਬੁਦ੍ਧੇਸੁ ਕਤਾਧਿਕਾਰੋ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਭਵੇ ਵਿਵਟ੍ਟੂਪਨਿਸ੍ਸਯਂ ਕੁਸਲਂ ਉਪਚਿਨਨ੍ਤੋ ਅਤ੍ਥਦਸ੍ਸਿਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਕਾਲੇ ਕੁਲਗੇਹੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਵਿਞ੍ਞੁਤਂ ਪਤ੍ਤੋ ਘਰਾਵਾਸਂ ਪਹਾਯ ਇਸਿਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਅਰਞ੍ਞੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਆਕਾਸੇਨ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਂ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਪਸਨ੍ਨਮਾਨਸੋ ਪਸਨ੍ਨਾਕਾਰਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਅਞ੍ਜਲਿਂ ਪਗ੍ਗਯ੍ਹ ਅਟ੍ਠਾਸਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਤਸ੍ਸ ਅਜ੍ਝਾਸਯਂ ਞਤ੍ਵਾ ਆਕਾਸਤੋ ਓਤਰਿ. ਸੋ ਭਗਵਤੋ ਮਨੋਹਰਾਨਿ ਮਧੁਰਾਨਿ ਫਲਾਨਿ ਉਪਨੇਸਿ, ਪਟਿਗ੍ਗਹੇਸਿ ਭਗਵਾ ਅਨੁਕਮ੍ਪਂ ਉਪਾਦਾਯ. ਸੋ ਤੇਨ ਪੁਞ੍ਞਕਮ੍ਮੇਨ ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ ਸਂਸਰਨ੍ਤੋ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਬੁਦ੍ਧੁਪ੍ਪਾਦੇ ਕੋਸਲਰਟ੍ਠੇ ਹਤ੍ਥਾਚਰਿਯਕੁਲੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਵਿਜਿਤਸੇਨੋਤਿ ਲਦ੍ਧਨਾਮੋ ਵਿਞ੍ਞੁਤਂ ਪਾਪੁਣਿ. ਤਸ੍ਸ ਮਾਤੁਲਾ ਸੇਨੋ ਚ ਉਪਸੇਨੋ ਚਾਤਿ ਦ੍ਵੇ ਹਤ੍ਥਾਚਰਿਯਾ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਪਟਿਲਦ੍ਧਸਦ੍ਧਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਵਾਸਧੁਰਂ ਪੂਰੇਨ੍ਤਾ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿਂਸੁ. ਵਿਜਿਤਸੇਨੋਪਿ ਹਤ੍ਥਿਸਿਪ੍ਪੇ ਨਿਪ੍ਫਤ੍ਤਿਂ ਗਤੋ ਨਿਸ੍ਸਰਣਜ੍ਝਾਸਯਤਾਯ ਘਰਾਵਾਸੇ ਅਲਗ੍ਗਮਾਨਸੋ ਸਤ੍ਥੁ ਯਮਕਪਾਟਿਹਾਰਿਯਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਪਟਿਲਦ੍ਧਸਦ੍ਧੋ ਮਾਤੁਲਤ੍ਥੇਰਾਨਂ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਤੇਸਂ ਓਵਾਦਾਨੁਸਾਸਨਿਯਾ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਯ ਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਵੀਥਿਂ ਲਙ੍ਘਿਤ੍ਵਾ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਨਾਨਾਰਮ੍ਮਣੇ ਵਿਧਾਵਨ੍ਤਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਚਿਤ੍ਤਂ ਓਵਦਨ੍ਤੋ –

੩੫੫.

‘‘ਓਲਗ੍ਗੇਸ੍ਸਾਮਿ ਤੇ ਚਿਤ੍ਤ, ਆਣਿਦ੍ਵਾਰੇਵ ਹਤ੍ਥਿਨਂ;

ਨ ਤਂ ਪਾਪੇ ਨਿਯੋਜੇਸ੍ਸਂ, ਕਾਮਜਾਲਂ ਸਰੀਰਜਂ.

੩੫੬.

‘‘ਤ੍ਵਂ ਓਲਗ੍ਗੋ ਨ ਗਚ੍ਛਸਿ, ਦ੍ਵਾਰਵਿਵਰਂ ਗਜੋਵ ਅਲਭਨ੍ਤੋ;

ਨ ਚ ਚਿਤ੍ਤਕਲਿ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ, ਪਸਕ੍ਕ ਪਾਪਰਤੋ ਚਰਿਸ੍ਸਸਿ.

੩੫੭.

‘‘ਯਥਾ ਕੁਞ੍ਜਰਂ ਅਦਨ੍ਤਂ, ਨਵਗ੍ਗਹਮਙ੍ਕੁਸਗ੍ਗਹੋ;

ਬਲਵਾ ਆਵਤ੍ਤੇਤਿ ਅਕਾਮਂ, ਏਵਂ ਆਵਤ੍ਤਯਿਸ੍ਸਂ ਤਂ.

੩੫੮.

‘‘ਯਥਾ ਵਰਹਯਦਮਕੁਸਲੋ, ਸਾਰਥਿਪਵਰੋ ਦਮੇਤਿ ਆਜਞ੍ਞਂ;

ਏਵਂ ਦਮਯਿਸ੍ਸਂ ਤਂ, ਪਤਿਟ੍ਠਿਤੋ ਪਞ੍ਚਸੁ ਬਲੇਸੁ.

੩੫੯.

‘‘ਸਤਿਯਾ ਤਂ ਨਿਬਨ੍ਧਿਸ੍ਸਂ, ਪਯੁਤ੍ਤੋ ਤੇ ਦਮੇਸ੍ਸਾਮਿ;

ਵੀਰਿਯਧੁਰਨਿਗ੍ਗਹਿਤੋ, ਨ ਯਿਤੋ ਦੂਰਂ ਗਮਿਸ੍ਸਸੇ ਚਿਤ੍ਤਾ’’ਤਿ. –

ਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ.

ਤਤ੍ਥ ਓਲਗ੍ਗੇਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਸਂਵਰਿਸ੍ਸਾਮਿ ਨਿਵਾਰੇਸ੍ਸਾਮਿ. ਤੇਤਿ ਤਂ. ਉਪਯੋਗਤ੍ਥੇ ਹਿ ਇਦਂ ਸਾਮਿਵਚਨਂ. ਤੇ ਗਮਨਨ੍ਤਿ ਵਾ ਵਚਨਸੇਸੋ. ਹਤ੍ਥਿਨਨ੍ਤਿ ਚ ਹਤ੍ਥਿਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਚਿਤ੍ਤਾਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਚਿਤ੍ਤਂ ਆਲਪਤਿ. ਯਥਾ ਤਂ ਵਾਰੇਤੁਕਾਮੋ, ਤਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਆਣਿਦ੍ਵਾਰੇਵ ਹਤ੍ਥਿਨ’’ਨ੍ਤਿ ਆਹ. ਆਣਿਦ੍ਵਾਰਂ ਨਾਮ ਪਾਕਾਰਬਦ੍ਧਸ੍ਸ ਨਗਰਸ੍ਸ ਖੁਦ੍ਦਕਦ੍ਵਾਰਂ, ਯਂ ਘਟਿਕਾਛਿਦ੍ਦੇ ਆਣਿਮ੍ਹਿ ਪਕ੍ਖਿਤ੍ਤੇ ਯਨ੍ਤੇਨ ਵਿਨਾ ਅਬ੍ਭਨ੍ਤਰੇ ਠਿਤੇਹਿਪਿ ਵਿਵਰਿਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕਾ. ਯੇਨ ਮਨੁਸ੍ਸਗਵਸ੍ਸਮਹਿਂਸਾਦਯੋ ਨ ਨਿਗ੍ਗਨ੍ਤੁਂ ਸਕ੍ਕਾ. ਨਗਰਤੋ ਬਹਿ ਨਿਗ੍ਗਨ੍ਤੁਕਾਮਮ੍ਪਿ ਹਤ੍ਥਿਂ ਯਤੋ ਪਲੋਭੇਤ੍ਵਾ ਹਤ੍ਥਾਚਰਿਯੋ ਗਮਨਂ ਨਿਵਾਰੇਸਿ. ਅਥ ਵਾ ਆਣਿਦ੍ਵਾਰਂ ਨਾਮ ਪਲਿਘਦ੍ਵਾਰਂ. ਤਤ੍ਥ ਹਿ ਤਿਰਿਯਂ ਪਲਿਘਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਰੁਕ੍ਖਸੂਚਿਸਙ੍ਖਾਤਂ ਆਣਿਂ ਪਲਿਘਸੀਸੇ ਆਵੁਣਨ੍ਤਿ. ਪਾਪੇਤਿ ਰੂਪਾਦੀਸੁ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨਕਅਭਿਜ੍ਝਾਦਿਪਾਪਧਮ੍ਮੇ ਤਂ ਨ ਨਿਯੋਜੇਸ੍ਸਂ ਨ ਨਿਯੋਜਿਸ੍ਸਾਮਿ. ਕਾਮਜਾਲਾਤਿ ਕਾਮਸ੍ਸ ਜਾਲਭੂਤਂ. ਯਥਾ ਹਿ ਮਚ੍ਛਬਨ੍ਧਮਿਗਲੁਦ੍ਦਾਨਂ ਜਾਲਂ ਨਾਮ ਮਚ੍ਛਾਦੀਨਂ ਤੇਸਂ ਯਥਾਕਾਮਕਾਰਸਾਧਨਂ, ਏਵਂ ਅਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰਾਨੁਪਾਤਿਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਮਾਰਸ੍ਸ ਕਾਮਕਾਰਸਾਧਨਂ. ਤੇਨ ਹਿ ਸੋ ਸਤ੍ਤੇ ਅਨਤ੍ਥੇਸੁ ਪਾਤੇਤਿ. ਸਰੀਰਜਾਤਿ ਸਰੀਰੇਸੁ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨਕ. ਪਞ੍ਚਵੋਕਾਰਭਵੇ ਹਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਰੂਪਪਟਿਬਦ੍ਧਵੁਤ੍ਤਿਤਾਯ ‘‘ਸਰੀਰਜ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ.

ਤ੍ਵਂ ਓਲਗ੍ਗੋ ਨ ਗਚ੍ਛਸੀਤਿ ਤ੍ਵਂ, ਚਿਤ੍ਤਕਲਿ, ਮਯਾ ਸਤਿਪਞ੍ਞਾਪਤੋਦਅਙ੍ਕੁਸੇਹਿ ਵਾਰਿਤੋ ਨ ਦਾਨਿ ਯਥਾਰੁਚਿਂ ਗਮਿਸ੍ਸਸਿ, ਅਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰਵਸੇਨ ਯਥਾਕਾਮਂ ਵਤ੍ਤਿਤੁਂ ਨ ਲਭਿਸ੍ਸਸਿ. ਯਥਾ ਕਿਂ? ਦ੍ਵਾਰਵਿਵਰਂ ਗਜੋਵ ਅਲਭਨ੍ਤੋ ਨਗਰਤੋ ਗਜਨਿਰੋਧਤੋ ਵਾ ਨਿਗ੍ਗਮਨਾਯ ਦ੍ਵਾਰਵਿਵਰਕਂ ਅਲਭਮਾਨੋ ਹਤ੍ਥੀ ਵਿਯ. ਚਿਤ੍ਤਕਲੀਤਿ ਚਿਤ੍ਤਕਾਲ਼ਕਣ੍ਣਿ. ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਨ੍ਤਿ ਅਪਰਾਪਰਂ. ਪਸਕ੍ਕਾਤਿ ਸਰਣਸਮ੍ਪਸ੍ਸਾਸਵਸੇਨ. ਪਾਪਰਤੋਤਿ ਪਾਪਕਮ੍ਮਨਿਰਤੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ਵਿਯ ਇਦਾਨਿ ਨ ਚਰਿਸ੍ਸਸਿ ਤਥਾ ਚਰਿਤੁਂ ਨ ਦਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਅਦਨ੍ਤਨ੍ਤਿ ਅਦਮਿਤਂ ਹਤ੍ਥਿਸਿਕ੍ਖਂ ਅਸਿਕ੍ਖਿਤਂ. ਨਵਗ੍ਗਹਨ੍ਤਿ ਅਚਿਰਗਹਿਤਂ. ਅਙ੍ਕੁਸਗ੍ਗਹੋਤਿ ਹਤ੍ਥਾਚਰਿਯੋ. ਬਲਵਾਤਿ ਕਾਯਬਲੇਨ ਞਾਣਬਲੇਨ ਚ ਬਲਵਾ. ਆਵਤ੍ਤੇਤਿ ਅਕਾਮਨ੍ਤਿ ਅਨਿਚ੍ਛਨ੍ਤਮੇਵ ਨਿਸੇਧਨਤੋ ਨਿਵਤ੍ਤੇਤਿ. ਏਵਂ ਆਵਤ੍ਤਯਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਯਥਾ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਂ ਹਤ੍ਥਿਂ ਹਤ੍ਥਾਚਰਿਯੋ, ਏਵਂ ਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਚਿਤ੍ਤਕਲਿਂ ਦੁਚ੍ਚਰਿਤਨਿਸੇਧਨਤੋ ਨਿਵਤ੍ਤਯਿਸ੍ਸਾਮਿ.

ਵਰਹਯਦਮਕੁਸਲੋਤਿ ਉਤ੍ਤਮਾਨਂ ਅਸ੍ਸਦਮ੍ਮਾਨਂ ਦਮਨੇ ਕੁਸਲੋ. ਤਤੋ ਏਵ ਸਾਰਥਿਪਵਰੋ ਅਸ੍ਸਦਮ੍ਮਸਾਰਥੀਸੁ ਵਿਸਿਟ੍ਠੋ ਦਮੇਤਿ ਆਜਞ੍ਞਂ ਆਜਾਨੀਯਂ ਅਸ੍ਸਦਮ੍ਮਂ ਦੇਸਕਾਲਾਨੁਰੂਪਂ ਸਣ੍ਹਫਰੁਸੇਹਿ ਦਮੇਤਿ ਵਿਨੇਤਿ ਨਿਬ੍ਬਿਸੇਵਨਂ ਕਰੋਤਿ. ਪਤਿਟ੍ਠਿਤੋ ਪਞ੍ਚਸੁ ਬਲੇਸੂਤਿ ਸਦ੍ਧਾਦੀਸੁ ਪਞ੍ਚਸੁ ਬਲੇਸੁ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਅਸ੍ਸਦ੍ਧਿਯਾਦਿਨਿਸੇਧਨਤੋ ਤਂ ਦਮਯਿਸ੍ਸਂ ਦਮੇਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਸਤਿਯਾ ਤਂ ਨਿਬਨ੍ਧਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਗੋਚਰਜ੍ਝਤ੍ਤਤੋ ਬਹਿ ਗਨ੍ਤੁਂ ਅਦੇਨ੍ਤੋ ਸਤਿਯੋਤ੍ਤੇਨ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਥਮ੍ਭੇ, ਚਿਤ੍ਤਕਲਿ, ਤਂ ਨਿਬਨ੍ਧਿਸ੍ਸਾਮਿ ਨਿਯਮੇਸ੍ਸਾਮਿ. ਪਯੁਤ੍ਤੋ ਤੇ ਦਮੇਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਤਤ੍ਥ ਨਿਬਨ੍ਧਨ੍ਤੋ ਏਵ ਯੁਤ੍ਤਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਤੇ ਦਮੇਸ੍ਸਾਮਿ, ਸਂਕਿਲੇਸਮਲਤੋ ਤਂ ਵਿਸੋਧੇਸ੍ਸਾਮਿ. ਵੀਰਿਯਧੁਰਨਿਗ੍ਗਹਿਤੋਤਿ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤੋ ਛੇਕੇਨ ਸੁਸਾਰਥਿਨਾ ਯੁਗੇ ਯੋਜਿਤੋ ਯੁਗਨਿਗ੍ਗਹਿਤੋ ਯੁਗਨ੍ਤਰਗਤੋ ਤਂ ਨਾਤਿਕ੍ਕਮਤਿ, ਏਵਂ ਤ੍ਵਮ੍ਪਿ ਚਿਤ੍ਤ, ਮਮ ਵੀਰਿਯਧੁਰੇ ਨਿਗ੍ਗਹਿਤੋ ਸਕ੍ਕਚ੍ਚਕਾਰਿਤਾਯ ਸਾਤਚ੍ਚਕਾਰਿਤਾਯ ਅਞ੍ਞਥਾ ਵਤ੍ਤਿਤੁਂ ਅਲਭਨ੍ਤੋ ਇਤੋ ਗੋਚਰਜ੍ਝਤ੍ਤਤੋ ਦੂਰਂ ਬਹਿ ਨ ਗਮਿਸ੍ਸਸਿ. ਭਾਵਨਾਨੁਯੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਹਿ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਤੋ ਅਞ੍ਞਂ ਆਸਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਲਕ੍ਖਣਤੋ ਦੂਰਮੇਵਾਤਿ ਏਵਂ ਥੇਰੋ ਇਮਾਹਿ ਗਾਥਾਹਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਚਿਤ੍ਤਂ ਨਿਗ੍ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੋਵ ਵਿਪਸ੍ਸਨਂ ਵਡ੍ਢੇਤ੍ਵਾ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ਅਪਦਾਨੇ (ਅਪ. ਥੇਰ ੨.੪੫.੨੨-੩੦) –

‘‘ਸੁਵਣ੍ਣਵਣ੍ਣਂ ਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਂ, ਦ੍ਵਤ੍ਤਿਂਸਵਰਲਕ੍ਖਣਂ;

ਵਿਪਿਨਗ੍ਗੇਨ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਂ, ਸਾਲਰਾਜਂਵ ਫੁਲ੍ਲਿਤਂ.

‘‘ਤਿਣਤ੍ਥਰਂ ਪਞ੍ਞਾਪੇਤ੍ਵਾ, ਬੁਦ੍ਧਸੇਟ੍ਠਂ ਅਯਾਚਹਂ;

ਅਨੁਕਮ੍ਪਤੁ ਮਂ ਬੁਦ੍ਧੋ, ਭਿਕ੍ਖਂ ਇਚ੍ਛਾਮਿ ਦਾਤਵੇ.

‘‘ਅਨੁਕਮ੍ਪਕੋ ਕਾਰੁਣਿਕੋ, ਅਤ੍ਥਦਸ੍ਸੀ ਮਹਾਯਸੋ;

ਮਮ ਸਙ੍ਕਪ੍ਪਮਞ੍ਞਾਯ, ਓਰੂਹਿ ਮਮ ਅਸ੍ਸਮੇ.

‘‘ਓਰੋਹਿਤ੍ਵਾਨ ਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ, ਨਿਸੀਦਿ ਪਣ੍ਣਸਨ੍ਥਰੇ;

ਭਲ੍ਲਾਤਕਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾਨ, ਬੁਦ੍ਧਸੇਟ੍ਠਸ੍ਸਦਾਸਹਂ.

‘‘ਮਮ ਨਿਜ੍ਝਾਯਮਾਨਸ੍ਸ, ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿ ਤਦਾ ਜਿਨੋ;

ਤਤ੍ਥ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਸਾਦੇਤ੍ਵਾ, ਅਭਿਵਨ੍ਦਿਂ ਤਦਾ ਜਿਨਂ.

‘‘ਅਟ੍ਠਾਰਸੇ ਕਪ੍ਪਸਤੇ, ਯਂ ਫਲਮਦਦਿਂ ਤਦਾ;

ਦੁਗ੍ਗਤਿਂ ਨਾਭਿਜਾਨਾਮਿ, ਫਲਦਾਨਸ੍ਸਿਦਂ ਫਲਂ.

‘‘ਕਿਲੇਸਾ ਝਾਪਿਤਾ ਮਯ੍ਹਂ…ਪੇ… ਕਤਂ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਾਸਨ’’ਨ੍ਤਿ.

ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਨ ਪਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਞਂ ਬ੍ਯਾਕਰੋਨ੍ਤੋਪਿ ਇਮਾ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ.

ਵਿਜਿਤਸੇਨਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੧੦. ਯਸਦਤ੍ਤਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

ਉਪਾਰਮ੍ਭਚਿਤ੍ਤੋਤਿਆਦਿਕਾ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਯਸਦਤ੍ਤਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਗਾਥਾ. ਕਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ? ਅਯਮ੍ਪਿ ਪੁਰਿਮਬੁਦ੍ਧੇਸੁ ਕਤਾਧਿਕਾਰੋ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਭਵੇ ਵਿਵਟ੍ਟੂਪਨਿਸ੍ਸਯਂ ਕੁਸਲਂ ਉਪਚਿਨਿ. ਤਥਾ ਹੇਸ ਪਦੁਮੁਤ੍ਤਰਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਕਾਲੇ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਕੁਲੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਨਂ ਵਿਜ੍ਜਾਸਿਪ੍ਪੇਸੁ ਨਿਪ੍ਫਤ੍ਤਿਂ ਗਤੋ ਕਾਮੇ ਪਹਾਯ ਇਸਿਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਅਰਞ੍ਞੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਏਕਦਿਵਸਂ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਪਸਨ੍ਨਮਾਨਸੋ ਅਞ੍ਜਲਿਂ ਪਗ੍ਗਯ੍ਹ ਅਭਿਤ੍ਥਵਿ. ਸੋ ਤੇਨ ਪੁਞ੍ਞਕਮ੍ਮੇਨ ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ ਸਂਸਰਨ੍ਤੋ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਬੁਦ੍ਧੁਪ੍ਪਾਦੇ ਮਲ੍ਲਰਟ੍ਠੇ ਮਲ੍ਲਰਾਜਕੁਲੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਯਸਦਤ੍ਤੋਤਿ ਲਦ੍ਧਨਾਮੋ, ਵਯਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਤਕ੍ਕਸਿਲਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬਸਿਪ੍ਪਾਨਿ ਸਿਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਸਭਿਯੇਨ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂਯੇਵ ਚਾਰਿਕਂ ਚਰਮਾਨੋ, ਅਨੁਪੁਬ੍ਬੇਨ ਸਾਵਤ੍ਥਿਯਂ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਸਭਿਯੇਨ ਪੁਟ੍ਠਪਞ੍ਹੇਸੁ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਿਯਮਾਨੇਸੁ ਸਯਂ ਓਤਾਰਾਪੇਕ੍ਖੋ ਸੁਣਨ੍ਤੋ ਨਿਸੀਦਿ ‘‘ਸਮਣਸ੍ਸ ਗੋਤਮਸ੍ਸ ਵਾਦੇ ਦੋਸਂ ਦਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਭਗਵਾ ਚਿਤ੍ਤਾਚਾਰਂ ਞਤ੍ਵਾ ਸਭਿਯਸੁਤ੍ਤਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ (ਸੁ. ਨਿ. ਸਭਿਯਸੁਤ੍ਤ) ਓਵਾਦਂ ਦੇਨ੍ਤੋ –

੩੬੦.

‘‘ਉਪਾਰਮ੍ਭਚਿਤ੍ਤੋ ਦੁਮ੍ਮੇਧੋ, ਸੁਣਾਤਿ ਜਿਨਸਾਸਨਂ;

ਆਰਕਾ ਹੋਤਿ ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਾ, ਨਭਸੋ ਪਥਵੀ ਯਥਾ.

੩੬੧.

‘‘ਉਪਾਰਮ੍ਭਚਿਤ੍ਤੋ ਦੁਮ੍ਮੇਧੋ, ਸੁਣਾਤਿ ਜਿਨਸਾਸਨਂ;

ਪਰਿਹਾਯਤਿ ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਾ, ਕਾਲ਼ਪਕ੍ਖੇਵ ਚਨ੍ਦਿਮਾ.

੩੬੨.

‘‘ਉਪਾਰਮ੍ਭਚਿਤ੍ਤੋ ਦੁਮ੍ਮੇਧੋ, ਸੁਣਾਤਿ ਜਿਨਸਾਸਨਂ;

ਪਰਿਸੁਸ੍ਸਤਿ ਸਦ੍ਧਮ੍ਮੇ, ਮਚ੍ਛੋ ਅਪ੍ਪੋਦਕੇ ਯਥਾ.

੩੬੩.

‘‘ਉਪਾਰਮ੍ਭਚਿਤ੍ਤੋ ਦੁਮ੍ਮੇਧੋ, ਸੁਣਾਤਿ ਜਿਨਸਾਸਨਂ;

ਨ ਵਿਰੂਹਤਿ ਸਦ੍ਧਮ੍ਮੇ, ਖੇਤ੍ਤੇ ਬੀਜਂਵ ਪੂਤਿਕਂ.

੩੬੪.

‘‘ਯੋ ਚ ਤੁਟ੍ਠੇਨ ਚਿਤ੍ਤੇਨ, ਸੁਣਾਤਿ ਜਿਨਸਾਸਨਂ;

ਖੇਪੇਤ੍ਵਾ ਆਸਵੇ ਸਬ੍ਬੇ, ਸਚ੍ਛਿਕਤ੍ਵਾ ਅਕੁਪ੍ਪਤਂ;

ਪਪ੍ਪੁਯ੍ਯ ਪਰਮਂ ਸਨ੍ਤਿਂ, ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਤਿਨਾਸਵੋ’’ਤਿ. –

ਇਮਾ ਪਞ੍ਚ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ.

ਤਤ੍ਥ ਉਪਾਰਮ੍ਭਚਿਤ੍ਤੋਤਿ ਸਾਰਮ੍ਭਚਿਤ੍ਤੋ, ਦੋਸਾਰੋਪਨਾਧਿਪ੍ਪਾਯੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਦੁਮ੍ਮੇਧੋਤਿ ਨਿਪ੍ਪਞ੍ਞੋ. ਆਰਕਾ ਹੋਤਿ ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਾਤਿ ਸੋ ਤਾਦਿਸੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਨਭਸੋ ਵਿਯ ਪਥਵੀ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਸਦ੍ਧਮ੍ਮਤੋਪਿ ਦੂਰੇ ਹੋਤਿ, ਪਗੇਵ ਪਟਿਵੇਧਸਦ੍ਧਮ੍ਮਤੋ. ‘‘ਨ ਤ੍ਵਂ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਵਿਨਯਂ ਆਜਾਨਾਸੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ (ਦੀ. ਨਿ. ੧.੧੮) ਵਿਗ੍ਗਾਹਿਕਕਥਂ ਅਨੁਯੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਕੁਤੋ ਸਨ੍ਤਨਿਪੁਣੋ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਸਦ੍ਧਮ੍ਮੋ.

ਪਰਿਹਾਯਤਿ ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਾਤਿ ਨਵਵਿਧਲੋਕੁਤ੍ਤਰਧਮ੍ਮਤੋ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗਿਯਸਦ੍ਧਾਦਿਸਦ੍ਧਮ੍ਮਤੋਪਿ ਨਿਹੀਯਤਿ. ਪਰਿਸੁਸ੍ਸਤੀਤਿ ਵਿਸੁਸ੍ਸਤਿ ਕਾਯਚਿਤ੍ਤਾਨਂ ਪੀਣਨਰਸਸ੍ਸ ਪੀਤਿਪਾਮੋਜ੍ਜਾਦਿਕੁਸਲਧਮ੍ਮਸ੍ਸਾਭਾਵਤੋ. ਨ ਵਿਰੂਹਤੀਤਿ ਵਿਰੂਲ਼੍ਹਿਂ ਵੁਦ੍ਧਿਂ ਨ ਪਾਪੁਣਾਤਿ. ਪੂਤਿਕਨ੍ਤਿ ਗੋਮਯਲੇਪਦਾਨਾਦਿਅਭਾਵੇਨ ਪੂਤਿਭਾਵਂ ਪਤ੍ਤਂ.

ਤੁਟ੍ਠੇਨ ਚਿਤ੍ਤੇਨਾਤਿ ਇਤ੍ਥਮ੍ਭੂਤਲਕ੍ਖਣੇ ਕਰਣਵਚਨਂ, ਅਤ੍ਤਮਨੋ ਪਮੁਦਿਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਖੇਪੇਤ੍ਵਾਤਿ ਸਮੁਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ. ਅਕੁਪ੍ਪਤਨ੍ਤਿ ਅਰਹਤ੍ਤਂ. ਪਪ੍ਪੁਯ੍ਯਾਤਿ ਪਾਪੁਣਿਤ੍ਵਾ. ਪਰਮਂ ਸਨ੍ਤਿਨ੍ਤਿ ਅਨੁਪਾਦਿਸੇਸਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ. ਤਦਧਿਗਮੋ ਚਸ੍ਸ ਕੇਵਲਂ ਕਾਲਾਗਮਨਮੇਵ, ਨ ਕੋਚਿਵਿਧੋਤਿ ਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਤਿਨਾਸਵੋ’’ਤਿ.

ਏਵਂ ਸਤ੍ਥਾਰਾ ਓਵਦਿਤੋ ਸਂਵੇਗਜਾਤੋ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਵਿਪਸ੍ਸਨਂ ਪਟ੍ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਨਚਿਰਸ੍ਸੇਵ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ਅਪਦਾਨੇ (ਅਪ. ਥੇਰ ੨.੪੪.੩੫-੪੩) –

‘‘ਕਣਿਕਾਰਂਵ ਜਲਿਤਂ, ਦੀਪਰੁਕ੍ਖਂਵ ਜੋਤਿਤਂ;

ਕਞ੍ਚਨਂਵ ਵਿਰੋਚਨ੍ਤਂ, ਅਦ੍ਦਸਂ ਦ੍ਵਿਪਦੁਤ੍ਤਮਂ.

‘‘ਕਮਣ੍ਡਲੁਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾਨ, ਵਾਕਚੀਰਞ੍ਚ ਕੁਣ੍ਡਿਕਂ;

ਏਕਂਸਂ ਅਜਿਨਂ ਕਤ੍ਵਾ, ਬੁਦ੍ਧਸੇਟ੍ਠਂ ਥਵਿਂ ਅਹਂ.

‘‘ਤਮਨ੍ਧਕਾਰਂ ਵਿਧਮਂ, ਮੋਹਜਾਲਸਮਾਕੁਲਂ;

ਞਾਣਾਲੋਕਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾਨ, ਨਿਤ੍ਤਿਣ੍ਣੋਸਿ ਮਹਾਮੁਨਿ.

‘‘ਸਮੁਦ੍ਧਰਸਿਮਂ ਲੋਕਂ, ਸਬ੍ਬਾਵਨ੍ਤਮਨੁਤ੍ਤਰਂ;

ਞਾਣੇ ਤੇ ਉਪਮਾ ਨਤ੍ਥਿ, ਯਾਵਤਾ ਜਗਤੋ ਗਤਿ.

‘‘ਤੇਨ ਞਾਣੇਨ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੂ, ਇਤਿ ਬੁਦ੍ਧੋ ਪਵੁਚ੍ਚਤਿ;

ਵਨ੍ਦਾਮਿ ਤਂ ਮਹਾਵੀਰਂ, ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਮਨਾਵਰਂ.

‘‘ਸਤਸਹਸ੍ਸਿਤੋ ਕਪ੍ਪੇ, ਬੁਦ੍ਧਸੇਟ੍ਠਂ ਥਵਿਂ ਅਹਂ;

ਦੁਗ੍ਗਤਿਂ ਨਾਭਿਜਾਨਾਮਿ, ਞਾਣਤ੍ਥਵਾਯਿਦਂ ਫਲਂ.

‘‘ਕਿਲੇਸਾ ਝਾਪਿਤਾ ਮਯ੍ਹਂ…ਪੇ… ਕਤਂ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਾਸਨ’’ਨ੍ਤਿ.

ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਨ ਪਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਞਂ ਬ੍ਯਾਕਰੋਨ੍ਤੋਪਿ ਥੇਰੋ ਇਮਾ ਏਵ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ.

ਯਸਦਤ੍ਤਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੧੧. ਸੋਣਕੁਟਿਕਣ੍ਣਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

ਉਪਸਮ੍ਪਦਾ ਚ ਮੇ ਲਦ੍ਧਾਤਿਆਦਿਕਾ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਸੋਣਸ੍ਸ ਕੁਟਿਕਣ੍ਣਸ੍ਸ ਗਾਥਾ. ਕਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ? ਅਯਂ ਕਿਰ ਪਦੁਮੁਤ੍ਤਰਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਕਾਲੇ ਹਂਸਵਤੀਨਗਰੇ ਵਿਭਵਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਸੇਟ੍ਠਿ ਹੁਤ੍ਵਾ ਉਲ਼ਾਰਾਯ ਇਸ੍ਸਰਿਯਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਠਿਤੋ ਏਕਦਿਵਸਂ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਸਤਸਹਸ੍ਸਖੀਣਾਸਵਪਰਿਵੁਤਂ ਮਹਤਿਯਾ ਬੁਦ੍ਧਲੀਲ਼ਾਯ ਮਹਨ੍ਤੇਨ ਬੁਦ੍ਧਾਨੁਭਾਵੇਨ ਨਗਰਂ ਪਵਿਸਨ੍ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਪਸਨ੍ਨਮਾਨਸੋ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਜਲਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਅਟ੍ਠਾਸਿ. ਸੋ ਪਚ੍ਛਾਭਤ੍ਤਂ ਉਪਾਸਕੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਵਿਹਾਰਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਭਗਵਤੋ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਣਨ੍ਤੋ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਏਕਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਕਲ੍ਯਾਣਵਾਕ੍ਕਰਣਾਨਂ ਅਗ੍ਗਟ੍ਠਾਨੇ ਠਪੇਨ੍ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਸਯਮ੍ਪਿ ਤਂ ਠਾਨਂ ਪਤ੍ਥੇਤ੍ਵਾ ਮਹਾਦਾਨਂ ਦਤ੍ਵਾ ਪਣਿਧਾਨਂ ਅਕਾਸਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਤਸ੍ਸ ਅਨਨ੍ਤਰਾਯਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਅਨਾਗਤੇ ਗੋਤਮਸ੍ਸ ਨਾਮ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਾਸਨੇ ਕਲ੍ਯਾਣਵਾਕ੍ਕਰਣਾਨਂ ਅਗ੍ਗੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਬ੍ਯਾਕਾਸਿ.

ਸੋ ਤਤ੍ਥ ਯਾਵਜੀਵਂ ਪੁਞ੍ਞਾਨਿ ਕਤ੍ਵਾ ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ ਸਂਸਰਨ੍ਤੋ ਵਿਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਕਾਲੇ ਸਾਸਨੇ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਵਤ੍ਤਪਟਿਵਤ੍ਤਾਨਿ ਪੂਰੇਨ੍ਤੋ ਏਕਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਚੀਵਰਂ ਸਿਬ੍ਬਿਤ੍ਵਾ ਅਦਾਸਿ. ਪੁਨ ਬੁਦ੍ਧਸੁਞ੍ਞੇ ਲੋਕੇ ਬਾਰਾਣਸਿਯਂ ਤੁਨ੍ਨਵਾਯੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਏਕਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਚੀਵਰਕੋਟਿਂ ਛਿਨ੍ਨਂ ਘਟੇਤ੍ਵਾ ਅਦਾਸਿ. ਏਵਂ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਪੁਞ੍ਞਾਨਿ ਕਤ੍ਵਾ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਬੁਦ੍ਧੁਪ੍ਪਾਦੇ ਅਵਨ੍ਤਿਰਟ੍ਠੇ ਕੁਰਰਘਰੇ ਮਹਾਵਿਭਵਸ੍ਸ ਸੇਟ੍ਠਿਨੋ ਪੁਤ੍ਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ. ਸੋਣੋਤਿਸ੍ਸ ਨਾਮਂ ਅਕਂਸੁ. ਕੋਟਿਅਗ੍ਘਨਕਸ੍ਸ ਕਣ੍ਣਪਿਲ਼ਨ੍ਧਨਸ੍ਸ ਧਾਰਣੇਨ ‘‘ਕੋਟਿਕਣ੍ਣੋ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੇ ਕੁਟਿਕਣ੍ਣੋਤਿ ਪਞ੍ਞਾਯਿਤ੍ਥ.

ਸੋ ਅਨੁਕ੍ਕਮੇਨ ਵਡ੍ਢਿਤ੍ਵਾ ਕੁਟੁਮ੍ਬਂ ਸਣ੍ਠਪੇਨ੍ਤੋ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤੇ ਮਹਾਕਚ੍ਚਾਨੇ ਕੁਲਘਰਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਪਵਤ੍ਤਪਬ੍ਬਤੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੇ ਤਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਸਰਣੇਸੁ ਚ ਸੀਲੇਸੁ ਚ ਪਤਿਟ੍ਠਾਯ ਤਂ ਚਤੂਹਿ ਪਚ੍ਚਯੇਹਿ ਉਪਟ੍ਠਹਿ. ਸੋ ਅਪਰਭਾਗੇ ਸਂਸਾਰੇ ਸਞ੍ਜਾਤਸਂਵੇਗੋ ਥੇਰਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਕਿਚ੍ਛੇਨ ਕਸਿਰੇਨ ਦਸਵਗ੍ਗਂ ਸਙ੍ਘਂ ਸਨ੍ਨਿਪਾਤੇਤ੍ਵਾ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਕਤਿਪਯਕਾਲਂ ਥੇਰਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਵਸਿਤ੍ਵਾ, ਥੇਰਂ ਆਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਵਨ੍ਦਿਤੁਂ ਸਾਵਤ੍ਥਿਂ ਉਪਗਤੋ, ਸਤ੍ਥਾਰਾ ਏਕਗਨ੍ਧਕੁਟਿਯਂ ਵਾਸਂ ਲਭਿਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਚੂਸਸਮਯੇ ਅਜ੍ਝਿਟ੍ਠੋ ਸੋਲ਼ਸਅਟ੍ਠਕਵਗ੍ਗਿਯਾਨਂ ਉਸ੍ਸਾਰਣੇਨ ਸਾਧੁਕਾਰਂ ਦਤ੍ਵਾ ਭਾਸਿਤਾਯ ‘‘ਦਿਸ੍ਵਾ ਆਦੀਨਵਂ ਲੋਕੇ’’ਤਿ (ਉਦਾ. ੪੬; ਮਹਾਵ. ੨੫੮) ਉਦਾਨਗਾਥਾਯ ਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਵਿਪਸ੍ਸਨਂ ਵਡ੍ਢੇਤ੍ਵਾ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ਅਪਦਾਨੇ (ਅਪ. ਥੇਰ ੨.੪੪.੨੬-੩੪) –

‘‘ਪਦੁਮੁਤ੍ਤਰੋ ਨਾਮ ਜਿਨੋ, ਆਹੁਤੀਨਂ ਪਟਿਗ੍ਗਹੋ;

ਵਸੀਸਤਸਹਸ੍ਸੇਹਿ, ਨਗਰਂ ਪਾਵਿਸੀ ਤਦਾ.

‘‘ਨਗਰਂ ਪਵਿਸਨ੍ਤਸ੍ਸ, ਉਪਸਨ੍ਤਸ੍ਸ ਤਾਦਿਨੋ;

ਰਤਨਾਨਿ ਪਜ੍ਜੋਤਿਂਸੁ, ਨਿਗ੍ਘੋਸੋ ਆਸਿ ਤਾਵਦੇ.

‘‘ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਆਨੁਭਾਵੇਨ, ਭੇਰੀ ਵਜ੍ਜੁਮਘਟ੍ਟਿਤਾ;

ਸਯਂ ਵੀਣਾ ਪਵਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਪਵਿਸਤੋ ਪੁਰਂ.

‘‘ਬੁਦ੍ਧਸੇਟ੍ਠਂ ਨਮਸ੍ਸਾਮਿ, ਪਦੁਮੁਤ੍ਤਰਮਹਾਮੁਨਿਂ;

ਪਾਟਿਹੀਰਞ੍ਚ ਪਸ੍ਸਿਤ੍ਵਾ, ਤਤ੍ਥ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਸਾਦਯਿਂ.

‘‘ਅਹੋ ਬੁਦ੍ਧੋ ਅਹੋ ਧਮ੍ਮੋ, ਅਹੋ ਨੋ ਸਤ੍ਥੁ ਸਮ੍ਪਦਾ;

ਅਚੇਤਨਾਪਿ ਤੂਰਿਯਾ, ਸਯਮੇਵ ਪਵਜ੍ਜਰੇ.

‘‘ਸਤਸਹਸ੍ਸਿਤੋ ਕਪ੍ਪੇ, ਯਂ ਸਞ੍ਞਮਲਭਿਂ ਤਦਾ;

ਦੁਗ੍ਗਤਿਂ ਨਾਭਿਜਾਨਾਮਿ, ਬੁਦ੍ਧਸਞ੍ਞਾਯਿਦਂ ਫਲਂ.

‘‘ਕਿਲੇਸਾ ਝਾਪਿਤਾ ਮਯ੍ਹਂ…ਪੇ… ਕਤਂ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਾਸਨ’’ਨ੍ਤਿ.

ਅਰਹਤ੍ਤੇ ਪਨ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਉਪਜ੍ਝਾਯੇਨ ਆਚਿਕ੍ਖਿਤਨਿਯਾਮੇਨ ਪਚ੍ਚਨ੍ਤਿਮੇਸੁ ਜਨਪਦੇਸੁ ਵਿਨਯਧਰਪਞ੍ਚਮੇਨ ਗਣੇਨ ਉਪਸਮ੍ਪਦਾ, ਧੁਵਨ੍ਹਾਨਂ, ਚਮ੍ਮਤ੍ਥਰਣਂ, ਗੁਣਙ੍ਗੁਣੂਪਾਹਨਂ, ਚੀਵਰਵਿਪ੍ਪਵਾਸੋਤਿ ਪਞ੍ਚ ਵਰੇ ਯਾਚਿਤ੍ਵਾ ਤੇ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕਾ ਲਭਿਤ੍ਵਾ ਪੁਨਦੇਵ ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਸਿਤਟ੍ਠਾਨਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਉਪਜ੍ਝਾਯਸ੍ਸ ਤਮਤ੍ਥਂ ਆਰੋਚੇਸਿ. ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਸਙ੍ਖੇਪੋ. ਵਿਤ੍ਥਾਰੋ ਪਨ ਉਦਾਨਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਆਗਤਨਯੇਨ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਟ੍ਠਕਥਾਯਂ (ਅ. ਨਿ. ਅਟ੍ਠ. ੧.੧.੨੦੬) ਪਨ ‘‘ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਉਪਜ੍ਝਾਯਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਵਿਪਸ੍ਸਨਂ ਵਡ੍ਢੇਤ੍ਵਾ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਸੋ ਅਪਰਭਾਗੇ ਵਿਮੁਤ੍ਤਿਸੁਖੇਨ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਂ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਸੋਮਨਸ੍ਸਜਾਤੋ ਉਦਾਨਵਸੇਨ –

੩੬੫.

‘‘ਉਪਸਮ੍ਪਦਾ ਚ ਮੇ ਲਦ੍ਧਾ, ਵਿਮੁਤ੍ਤੋ ਚਮ੍ਹਿ ਅਨਾਸਵੋ;

ਸੋ ਚ ਮੇ ਭਗਵਾ ਦਿਟ੍ਠੋ, ਵਿਹਾਰੇ ਚ ਸਹਾਵਸਿਂ.

੩੬੬.

‘‘ਬਹੁਦੇਵ ਰਤ੍ਤਿਂ ਭਗਵਾ, ਅਬ੍ਭੋਕਾਸੇਤਿਨਾਮਯਿ;

ਵਿਹਾਰਕੁਸਲੋ ਸਤ੍ਥਾ, ਵਿਹਾਰਂ ਪਾਵਿਸੀ ਤਦਾ.

੩੬੭.

‘‘ਸਨ੍ਥਰਿਤ੍ਵਾਨ ਸਙ੍ਘਾਟਿਂ, ਸੇਯ੍ਯਂ ਕਪ੍ਪੇਸਿ ਗੋਤਮੋ;

ਸੀਹੋ ਸੇਲਗੁਹਾਯਂਵ, ਪਹੀਨਭਯਭੇਰਵੋ.

੩੬੮.

‘‘ਤਤੋ ਕਲ੍ਯਾਣਵਾਕ੍ਕਰਣੋ, ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸਾਵਕੋ;

ਸੋਣੋ ਅਭਾਸਿ ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਂ, ਬੁਦ੍ਧਸੇਟ੍ਠਸ੍ਸ ਸਮ੍ਮੁਖਾ.

੩੬੯.

‘‘ਪਞ੍ਚਕ੍ਖਨ੍ਧੇ ਪਰਿਞ੍ਞਾਯ, ਭਾਵਯਿਤ੍ਵਾਨ ਅਞ੍ਜਸਂ;

ਪਪ੍ਪੁਯ੍ਯ ਪਰਮਂ ਸਨ੍ਤਿਂ, ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਿਸ੍ਸਤ੍ਯਨਾਸਵੋ’’ਤਿ. –

ਇਮਾ ਪਞ੍ਚ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ.

ਤਤ੍ਥ ਉਪਸਮ੍ਪਦਾ ਚ ਮੇ ਲਦ੍ਧਾਤਿ ਯਾ ਸਾ ਕਿਚ੍ਛੇਨ ਦਸਵਗ੍ਗਂ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਂ ਸਨ੍ਨਿਪਾਤੇਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨਾ ਲਦ੍ਧਾ ਉਪਸਮ੍ਪਦਾ. ਯਾ ਚ ਪਨ ਵਰਦਾਨਵਸੇਨ ਸਬ੍ਬਪਚ੍ਚਨ੍ਤਿਮੇਸੁ ਜਨਪਦੇਸੁ ਵਿਨਯਧਰਪਞ੍ਚਮੇਨ ਗਣੇਨ ਸਤ੍ਥਾਰਾ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਾ ਉਪਸਮ੍ਪਦਾ, ਤਦੁਭਯਂ ਸਨ੍ਧਾਯਾਹ. ਚ-ਸਦ੍ਦੋ ਸਮੁਚ੍ਚਯਤ੍ਥੋ, ਤੇਨ ਇਤਰੇਪਿ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕਾ ਲਦ੍ਧਵਰੇ ਸਙ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ. ਵਿਮੁਤ੍ਤੋ ਚਮ੍ਹਿ ਅਨਾਸਵੋਤਿ ਅਗ੍ਗਮਗ੍ਗੇਨ ਸਕਲਕਿਲੇਸਵਤ੍ਥੁਵਿਮੁਤ੍ਤਿਯਾ ਵਿਮੁਤ੍ਤੋ ਚ ਅਮ੍ਹਿ. ਤਤੋ ਏਵ ਕਾਮਾਸਵਾਦੀਹਿ ਅਨਾਸਵੋ ਅਮ੍ਹੀਤਿ ਯੋਜਨਾ. ਸੋ ਚ ਮੇ ਭਗਵਾ ਦਿਟ੍ਠੋਤਿ ਯਦਤ੍ਥਂ ਅਹਂ ਅਵਨ੍ਤਿਰਟ੍ਠਤੋ ਸਾਵਤ੍ਥਿਂ ਗਤੋ, ਸੋ ਚ ਭਗਵਾ ਮਯਾ ਅਦਿਟ੍ਠਪੁਬ੍ਬੋ ਦਿਟ੍ਠੋ. ਵਿਹਾਰੇ ਚ ਸਹਾਵਸਿਨ੍ਤਿ ਨ ਕੇਵਲਂ ਤਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਦਸ੍ਸਨਮੇਵ ਮਯਾ ਲਦ੍ਧਂ, ਅਥ ਖੋ ਵਿਹਾਰੇ ਸਤ੍ਥੁ ਗਨ੍ਧਕੁਟਿਯਂ ਸਤ੍ਥਾਰਾ ਕਾਰਣਂ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਤ੍ਵਾ ਵਾਸੇਨ੍ਤੇਨ ਸਹ ਅਵਸਿਂ. ‘‘ਵਿਹਾਰੇਤਿ ਵਿਹਾਰਸਮੀਪੇ’’ਤਿ ਕੇਚਿ.

ਬਹੁਦੇਵ ਰਤ੍ਤਿਨ੍ਤਿ ਪਠਮਂ ਯਾਮਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾਵਸੇਨ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਸੋਧਨਵਸੇਨ ਚ, ਮਜ੍ਝਿਮਂ ਯਾਮਂ ਦੇਵਾਨਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮੂਨਞ੍ਚ ਕਙ੍ਖਚ੍ਛੇਦਨਵਸੇਨ ਭਗਵਾ ਬਹੁਦੇਵ ਰਤ੍ਤਿਂ ਅਬ੍ਭੋਕਾਸੇ ਅਤਿਨਾਮਯਿ ਵੀਤਿਨਾਮੇਸਿ. ਵਿਹਾਰਕੁਸਲੋਤਿ ਦਿਬ੍ਬਬ੍ਰਹ੍ਮਆਨੇਞ੍ਜਅਰਿਯਵਿਹਾਰੇਸੁ ਕੁਸਲੋ. ਵਿਹਾਰਂ ਪਾਵਿਸੀਤਿ ਅਤਿਵੇਲਂ ਨਿਸਜ੍ਜਚਙ੍ਕਮੇਹਿ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਪਰਿਸ੍ਸਮਵਿਨੋਦਨਤ੍ਥਂ ਗਨ੍ਧਕੁਟਿਂ ਪਾਵਿਸਿ.

ਸਨ੍ਥਰਿਤ੍ਵਾਨ ਸਙ੍ਘਾਟਿਂ, ਸੇਯ੍ਯਂ ਕਪ੍ਪੇਸੀਤਿ ਚਤੁਗ੍ਗੁਣਂ ਸਙ੍ਘਾਟਿਂ ਪਞ੍ਞਾਪੇਤ੍ਵਾ ਸੀਹਸੇਯ੍ਯਂ ਕਪ੍ਪੇਸਿ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਗੋਤਮੋ ਸੀਹੋ ਸੇਲਗੁਹਾਯਂਵ ਪਹੀਨਭਯਭੇਰਵੋ’’ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਗੋਤਮੋਤਿ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਗੋਤ੍ਤੇਨ ਕਿਤ੍ਤੇਤਿ. ਸੀਹੋ ਸੇਲਗੁਹਾਯਂਵਾਤਿ ਸੇਲਸ੍ਸ ਪਬ੍ਬਤਸ੍ਸ ਗੁਹਾਯਂ. ਯਥਾ ਸੀਹੋ ਮਿਗਰਾਜਾ ਤੇਜੁਸ੍ਸਦਤਾਯ ਪਹੀਨਭਯਭੇਰਵੋ ਦਕ੍ਖਿਣੇਨ ਪਸ੍ਸੇਨ ਪਾਦੇ ਪਾਦਂ ਅਚ੍ਚਾਧਾਯ ਸੇਯ੍ਯਂ ਕਪ੍ਪੇਸਿ, ਏਵਂ ਚਿਤ੍ਤੁਤ੍ਰਾਸਲੋਮਹਂਸਨਛਮ੍ਭਿਤਤ੍ਤਹੇਤੂਨਂ ਕਿਲੇਸਾਨਂ ਸਮੁਚ੍ਛਿਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਪਹੀਨਭਯਭੇਰਵੋ ਗੋਤਮੋ ਭਗਵਾ ਸੇਯ੍ਯਂ ਕਪ੍ਪੇਸੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਤਤੋਤਿ ਪਚ੍ਛਾ, ਸੀਹਸੇਯ੍ਯਂ ਕਪ੍ਪੇਤ੍ਵਾ ਤਤੋ ਵੁਟ੍ਠਹਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਪਟਿਭਾਤੁ ਤਂ ਭਿਕ੍ਖੁ ਧਮ੍ਮੋ ਭਾਸਿਤੁ’’ਨ੍ਤਿ (ਉਦਾ. ੪੬) ਸਤ੍ਥਾਰਾ ਅਜ੍ਝੇਸਿਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਕਲ੍ਯਾਣਵਾਕ੍ਕਰਣੋਤਿ ਸੁਨ੍ਦਰਵਚੀਕਰਣੋ, ਲਕ੍ਖਣਸਮ੍ਪਨ੍ਨਵਚਨਕ੍ਕਮੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸੋਣੋ ਅਭਾਸਿ ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਸੋਲ਼ਸ ਅਟ੍ਠਕਵਗ੍ਗਿਯਸੁਤ੍ਤਾਨਿ ਸੋਣੋ ਕੁਟਿਕਣ੍ਣੋ, ਬੁਦ੍ਧਸੇਟ੍ਠਸ੍ਸ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਮ੍ਮੁਖਾ, ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਤੋ ਅਭਾਸੀਤਿ ਥੇਰੋ ਅਤ੍ਤਾਨਮੇਵ ਪਰਂ ਵਿਯ ਅਵੋਚ.

ਪਞ੍ਚਕ੍ਖਨ੍ਧੇ ਪਰਿਞ੍ਞਾਯਾਤਿ ਪਞ੍ਚੁਪਾਦਾਨਕ੍ਖਨ੍ਧੇ ਤੀਹਿਪਿ ਪਰਿਞ੍ਞਾਹਿ ਪਰਿਜਾਨਿਤ੍ਵਾ ਤੇ ਪਰਿਜਾਨਨ੍ਤੋਯੇਵ, ਅਞ੍ਜਸਂ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵਯਿਤ੍ਵਾ, ਪਰਮਂ ਸਨ੍ਤਿਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਪਪ੍ਪੁਯ੍ਯ ਪਾਪੁਣਿਤ੍ਵਾ ਠਿਤੋ ਅਨਾਸਵੋ. ਤਤੋ ਏਵ ਇਦਾਨਿ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਿਸ੍ਸਤਿ ਅਨੁਪਾਦਿਸੇਸਨਿਬ੍ਬਾਨਵਸੇਨ ਨਿਬ੍ਬਾਯਿਸ੍ਸਤੀਤਿ.

ਸੋਣਕੁਟਿਕਣ੍ਣਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੧੨. ਕੋਸਿਯਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

ਯੋ ਏਵ ਗਰੂਨਨ੍ਤਿਆਦਿਕਾ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਕੋਸਿਯਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਗਾਥਾ. ਕਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ? ਅਯਮ੍ਪਿ ਪੁਰਿਮਬੁਦ੍ਧੇਸੁ ਕਤਾਧਿਕਾਰੋ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਭਵੇ ਵਿਵਟ੍ਟੂਪਨਿਸ੍ਸਯਂ ਕੁਸਲਂ ਉਪਚਿਨਨ੍ਤੋ ਵਿਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਕਾਲੇ ਕੁਲਗੇਹੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਵਿਞ੍ਞੁਤਂ ਪਤ੍ਤੋ ਏਕਦਿਵਸਂ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਪਸਨ੍ਨਚਿਤ੍ਤੋ ਉਚ੍ਛੁਖਣ੍ਡਿਕਂ ਅਦਾਸਿ. ਸੋ ਤੇਨ ਪੁਞ੍ਞਕਮ੍ਮੇਨ ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ ਸਂਸਰਨ੍ਤੋ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਬੁਦ੍ਧੁਪ੍ਪਾਦੇ ਮਗਧਰਟ੍ਠੇ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਕੁਲੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ, ਕੋਸਿਯੋਤਿਸ੍ਸ ਗੋਤ੍ਤਵਸੇਨ ਨਾਮਂ ਅਕਾਸਿ. ਸੋ ਵਿਞ੍ਞੁਤਂ ਪਤ੍ਤੋ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਧਮ੍ਮਸੇਨਾਪਤਿਂ ਅਭਿਣ੍ਹਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਣਾਤਿ. ਸੋ ਤੇਨ ਸਾਸਨੇ ਪਟਿਲਦ੍ਧਸਦ੍ਧੋ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਅਨੁਯੁਞ੍ਜਨ੍ਤੋ ਨਚਿਰਸ੍ਸੇਵ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ਅਪਦਾਨੇ (ਅਪ. ਥੇਰ ੨.੪੪.੪੪-੪੯) –

‘‘ਨਗਰੇ ਬਨ੍ਧੁਮਤਿਯਾ, ਦ੍ਵਾਰਪਾਲੋ ਅਹੋਸਹਂ;

ਅਦ੍ਦਸਂ ਵਿਰਜਂ ਬੁਦ੍ਧਂ, ਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮਾਨ ਪਾਰਗੁਂ.

‘‘ਉਚ੍ਛੁਖਣ੍ਡਿਕਮਾਦਾਯ ਬੁਦ੍ਧਸੇਟ੍ਠਸ੍ਸਦਾਸਹਂ;

ਪਸਨ੍ਨਚਿਤ੍ਤੋ ਸੁਮਨੋ, ਵਿਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸ ਮਹੇਸਿਨੋ.

‘‘ਏਕਨਵੁਤਿਤੋ ਕਪ੍ਪੇ, ਯਂ ਉਚ੍ਛੁਮਦਦਿਂ ਤਦਾ;

ਦੁਗ੍ਗਤਿਂ ਨਾਭਿਜਾਨਾਮਿ, ਉਚ੍ਛੁਖਣ੍ਡਸ੍ਸਿਦਂ ਫਲਂ.

‘‘ਕਿਲੇਸਾ ਝਾਪਿਤਾ ਮਯ੍ਹਂ…ਪੇ… ਕਤਂ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਾਸਨ’’ਨ੍ਤਿ.

ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਨ ਪਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਂ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਗਰੁਵਾਸਂ ਸਪ੍ਪੁਰਿਸੂਪਨਿਸ੍ਸਯਞ੍ਚ ਪਸਂਸਨ੍ਤੋ –

੩੭੦.

‘‘ਯੋ ਵੇ ਗਰੂਨਂ ਵਚਨਞ੍ਞੁ ਧੀਰੋ, ਵਸੇ ਚ ਤਮ੍ਹਿ ਜਨਯੇਥ ਪੇਮਂ;

ਸੋ ਭਤ੍ਤਿਮਾ ਨਾਮ ਚ ਹੋਤਿ ਪਣ੍ਡਿਤੋ, ਞਤ੍ਵਾ ਚ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਵਿਸੇਸਿ ਅਸ੍ਸ.

੩੭੧.

‘‘ਯਂ ਆਪਦਾ ਉਪ੍ਪਤਿਤਾ ਉਲ਼ਾਰਾ, ਨਕ੍ਖਮ੍ਭਯਨ੍ਤੇ ਪਟਿਸਙ੍ਖਯਨ੍ਤਂ;

ਸੋ ਥਾਮਵਾ ਨਾਮ ਚ ਹੋਤਿ ਪਣ੍ਡਿਤੋ, ਞਤ੍ਵਾ ਚ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਵਿਸੇਸਿ ਅਸ੍ਸ.

੩੭੨.

‘‘ਯੋ ਵੇ ਸਮੁਦ੍ਦੋਵ ਠਿਤੋ ਅਨੇਜੋ, ਗਮ੍ਭੀਰਪਞ੍ਞੋ ਨਿਪੁਣਤ੍ਥਦਸ੍ਸੀ;

ਅਸਂਹਾਰਿਯੋ ਨਾਮ ਚ ਹੋਤਿ ਪਣ੍ਡਿਤੋ, ਞਤ੍ਵਾ ਚ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਵਿਸੇਸਿ ਅਸ੍ਸ.

੩੭੩.

‘‘ਬਹੁਸ੍ਸੁਤੋ ਧਮ੍ਮਧਰੋ ਚ ਹੋਤਿ, ਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਹੋਤਿ ਅਨੁਧਮ੍ਮਚਾਰੀ;

ਸੋ ਤਾਦਿਸੋ ਨਾਮ ਚ ਹੋਤਿ ਪਣ੍ਡਿਤੋ, ਞਤ੍ਵਾ ਚ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਵਿਸੇਸਿ ਅਸ੍ਸ.

੩੭੪.

‘‘ਅਤ੍ਥਞ੍ਚ ਯੋ ਜਾਨਾਤਿ ਭਾਸਿਤਸ੍ਸ,

ਅਤ੍ਥਞ੍ਚ ਞਤ੍ਵਾਨ ਤਥਾ ਕਰੋਤਿ;

ਅਤ੍ਥਨ੍ਤਰੋ ਨਾਮ ਸ ਹੋਤਿ ਪਣ੍ਡਿਤੋ,

ਞਤ੍ਵਾ ਚ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਵਿਸੇਸਿ ਅਸ੍ਸਾ’’ਤਿ. –

ਇਮਾ ਪਞ੍ਚ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ.

ਤਤ੍ਥ ਯੋਤਿ ਖਤ੍ਤਿਯਾਦੀਸੁ ਚਤੂਸੁ ਪਰਿਸਾਸੁ ਯੋ ਕੋਚਿ. ਵੇਤਿ ਬ੍ਯਤ੍ਤਂ. ਗਰੂਨਨ੍ਤਿ ਸੀਲਾਦਿਗਰੁਗੁਣਯੁਤ੍ਤਾਨਂ ਪਣ੍ਡਿਤਾਨਂ. ਵਚਨਞ੍ਞੂਤਿ ਤੇਸਂ ਅਨੁਸਾਸਨੀਵਚਨਂ ਜਾਨਨ੍ਤੋ, ਯਥਾਨੁਸਿਟ੍ਠਂ ਪਟਿਪਜ੍ਜਮਾਨੋ ਪਟਿਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਚ ਤਸ੍ਸ ਫਲਂ ਜਾਨਨ੍ਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਧੀਰੋਤਿ ਧਿਤਿਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ. ਵਸੇ ਚ ਤਮ੍ਹਿ ਜਨਯੇਥ ਪੇਮਨ੍ਤਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਗਰੂਨਂ ਵਚਨੇ ਓਵਾਦੇ ਵਸੇਯ੍ਯ ਯਥਾਨੁਸਿਟ੍ਠਂ ਪਟਿਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯ, ਪਟਿਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਇਮਿਨਾ ਵਤਾਹਂ ਓਵਾਦੇਨ ਇਮਂ ਜਾਤਿਆਦਿਦੁਕ੍ਖਂ ਵੀਤਿਵਤ੍ਤੋ’’ਤਿ ਤਤ੍ਥ ਜਨਯੇਥ ਪੇਮਂ ਗਾਰਵਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਯ੍ਯ. ਇਦਞ੍ਹਿ ਦ੍ਵਯਂ ‘‘ਗਰੂਨਂ ਵਚਨਞ੍ਞੁ ਧੀਰੋ’’ਤਿ ਪਦਦ੍ਵਯੇਨ ਵੁਤ੍ਤਸ੍ਸੇਵਤ੍ਥਸ੍ਸ ਪਾਕਟਕਰਣਂ. ਸੋਤਿ ਯੋ ਗਰੂਨਂ ਵਚਨਞ੍ਞੂ ਧੀਰੋ, ਸੋ ਯਥਾਨੁਸਿਟ੍ਠਂ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਯਾ ਤਤ੍ਥ ਭਤ੍ਤਿਮਾ ਚ ਨਾਮ ਹੋਤਿ, ਜੀਵਿਤਹੇਤੁਪਿ ਤਸ੍ਸ ਅਨਤਿਕ੍ਕਮਨਤੋ ਪਣ੍ਡਿਤੋ ਚ ਨਾਮ ਹੋਤਿ. ਞਤ੍ਵਾ ਚ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਵਿਸੇਸਿ ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਤਥਾ ਪਟਿਪਜ੍ਜਨ੍ਤੋ ਚ ਤਾਯ ਏਵ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਯਾ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਅਰਿਯਸਚ੍ਚਾਨਂ ਜਾਨਨਹੇਤੁ ਲੋਕਿਯਲੋਕੁਤ੍ਤਰਧਮ੍ਮੇਸੁ ਵਿਜ੍ਜਾਤ੍ਤਯਾਦਿਵਸੇਨ ‘‘ਤੇਵਿਜ੍ਜੋ, ਛਲ਼ਭਿਞ੍ਞੋ, ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਪਤ੍ਤੋ’’ਤਿ ਵਿਸੇਸਿ ਵਿਸੇਸਵਾ ਸਿਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਯਨ੍ਤਿ ਯਂ ਪੁਗ੍ਗਲਂ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਯਾ ਅਨ੍ਤਰਾਯਕਰਣਤੋ ‘‘ਆਪਦਾ’’ਤਿ ਲਦ੍ਧਵੋਹਾਰਾ ਸੋਤੁਣ੍ਹਖੁਪ੍ਪਿਪਾਸਾਦਿਪਾਕਟਪਰਿਸ੍ਸਯਾ ਚੇਵ ਰਾਗਾਦਿਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਪਰਿਸ੍ਸਯਾ ਚ ਉਪ੍ਪਤਿਤਾ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ, ਉਲ਼ਾਰਾ ਬਲਵਨ੍ਤੋਪਿ ਨਕ੍ਖਮ੍ਭਯਨ੍ਤੇ ਨ ਕਿਞ੍ਚਿ ਚਾਲੇਨ੍ਤਿ. ਕਸ੍ਮਾ? ਪਟਿਸਙ੍ਖਯਨ੍ਤਨ੍ਤਿ ਪਟਿਸਙ੍ਖਾਯਮਾਨਂ ਪਟਿਸਙ੍ਖਾਨਬਲੇ ਠਿਤਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸੋਤਿ ਯੋ ਦਲ਼੍ਹਤਰਾਹਿ ਆਪਦਾਹਿਪਿ ਅਕ੍ਖਮ੍ਭਨੀਯੋ, ਸੋ ਥਾਮਵਾ ਧਿਤਿਮਾ ਦਲ਼੍ਹਪਰਕ੍ਕਮੋ ਨਾਮ ਹੋਤਿ. ਅਨਵਸੇਸਸਂਕਿਲੇਸਪਕ੍ਖਸ੍ਸ ਅਭਿਭਵਨਕਪਞ੍ਞਾਬਲਸਮਙ੍ਗਿਤਾਯ ਪਣ੍ਡਿਤੋ ਚ ਨਾਮ ਹੋਤਿ. ਤਥਾਭੂਤੋ ਚ ਞਤ੍ਵਾ ਚ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਵਿਸੇਸਿ ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਤਂ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਥਮੇਵ.

ਸਮੁਦ੍ਦੋਵ ਠਿਤੋਤਿ ਸਮੁਦ੍ਦੋ ਵਿਯ ਠਿਤਸਭਾਵੋ. ਯਥਾ ਹਿ ਚਤੁਰਾਸੀਤਿਯੋਜਨਸਹਸ੍ਸਗਮ੍ਭੀਰੇ ਸਿਨੇਰੁਪਾਦਸਮੀਪੇ ਮਹਾਸਮੁਦ੍ਦੋ ਅਟ੍ਠਹਿਪਿ ਦਿਸਾਹਿ ਉਟ੍ਠਿਤੇਹਿ ਪਕਤਿਵਾਤੇਹਿ ਅਨਿਞ੍ਜਨਤੋ ਠਿਤੋ ਅਨੇਜੋ ਗਮ੍ਭੀਰੋ ਚ, ਏਵਂ ਕਿਲੇਸਵਾਤੇਹਿ ਤਿਤ੍ਥਿਯਵਾਦਵਾਤੇਹਿ ਚ ਅਕਮ੍ਪਨੀਯਤੋ ਠਿਤੋ ਅਨੇਜੋ. ਗਮ੍ਭੀਰਸ੍ਸ ਅਨੁਪਚਿਤਞਾਣਸਮ੍ਭਾਰੇਹਿ ਅਲਦ੍ਧਗਾਧਸ੍ਸ ਨਿਪੁਣਸ੍ਸ ਸੁਖੁਮਸ੍ਸ ਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਾਦਾਦਿਅਤ੍ਥਸ੍ਸ ਪਟਿਵਿਜ੍ਝਨੇਨ ਗਮ੍ਭੀਰਪਞ੍ਞੋ ਨਿਪੁਣਤ੍ਥਦਸ੍ਸੀ. ਅਸਂਹਾਰਿਯੋ ਨਾਮ ਚ ਹੋਤਿ ਪਣ੍ਡਿਤੋ ਸੋ ਤਾਦਿਸੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਕਿਲੇਸੇਹਿ ਦੇਵਪੁਤ੍ਤਮਾਰਾਦੀਸੁ ਵਾ ਕੇਨਚਿ ਅਸਂਹਾਰਿਯਤਾਯ ਅਸਂਹਾਰਿਯੋ ਨਾਮ ਹੋਤਿ, ਯਥਾਵੁਤ੍ਤੇਨ ਅਤ੍ਥੇਨ ਪਣ੍ਡਿਤੋ ਚ ਨਾਮ ਹੋਤਿ. ਸੇਸਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯਮੇਵ.

ਬਹੁਸ੍ਸੁਤੋਤਿ ਪਰਿਯਤ੍ਤਿਬਾਹੁਸਚ੍ਚਵਸੇਨ ਬਹੁਸ੍ਸੁਤੋ, ਸੁਤ੍ਤਗੇਯ੍ਯਾਦਿ ਬਹੁਂ ਸੁਤਂ ਏਤਸ੍ਸਾਤਿ ਬਹੁਸ੍ਸੁਤੋ. ਤਮੇਵ ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਵਣ੍ਣਭਾਜਨੇ ਪਕ੍ਖਿਤ੍ਤਸੀਹਵਸਂ ਵਿਯ ਅਵਿਨਸ੍ਸਨ੍ਤਮੇਵ ਧਾਰੇਤੀਤਿ ਧਮ੍ਮਧਰੋ ਚ ਹੋਤਿ. ਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਹੋਤਿ ਅਨੁਧਮ੍ਮਚਾਰੀਤਿ ਯਥਾਸੁਤਸ੍ਸ ਯਥਾਪਰਿਯਤ੍ਤਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਮਞ੍ਞਾਯ ਧਮ੍ਮਮਞ੍ਞਾਯ ਨਵਲੋਕੁਤ੍ਤਰਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਅਨੁਰੂਪਂ ਧਮ੍ਮਂ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗਪਟਿਪਦਾਸਙ੍ਖਾਤਂ ਚਤੁਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿਸੀਲਧੁਤਙ੍ਗਅਸੁਭਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਾਦਿਭੇਦਂ ਚਰਤਿ ਪਟਿਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਅਨੁਧਮ੍ਮਚਾਰੀ ਹੋਤਿ, ‘‘ਅਜ੍ਜ ਅਜ੍ਜੇਵਾ’’ਤਿ ਪਟਿਵੇਧਂ ਆਕਙ੍ਖਨ੍ਤੋ ਵਿਚਰਤਿ. ਸੋ ਤਾਦਿਸੋ ਨਾਮ ਚ ਹੋਤਿ ਪਣ੍ਡਿਤੋਤਿ ਯੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਯਂ ਗਰੁਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਬਹੁਸ੍ਸੁਤੋ ਧਮ੍ਮਧਰੋ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਚ ਅਨੁਧਮ੍ਮਚਾਰੀ ਹੋਤਿ. ਸੋ ਚ ਤਾਦਿਸੋ ਤੇਨ ਗਰੁਨਾ ਸਦਿਸੋ ਪਣ੍ਡਿਤੋ ਨਾਮ ਹੋਤਿ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਯਾ ਸਦਿਸਭਾਵਤੋ. ਤਥਾਭੂਤੋ ਪਨ ਸੋ ਞਤ੍ਵਾ ਚ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਵਿਸੇਸਿ ਅਸ੍ਸ, ਤਂ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਥਂਵ.

ਅਤ੍ਥਞ੍ਚ ਯੋ ਜਾਨਾਤਿ ਭਾਸਿਤਸ੍ਸਾਤਿ ਯੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੇਨ ਭਾਸਿਤਸ੍ਸ ਪਰਿਯਤ੍ਤਿਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਂ ਜਾਨਾਤਿ. ਜਾਨਨ੍ਤੋ ਪਨ ‘‘ਇਧ ਸੀਲਂ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਇਧ ਸਮਾਧਿ, ਇਧ ਪਞ੍ਞਾ’’ਤਿ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਂ ਅਤ੍ਥਞ੍ਚ ਞਤ੍ਵਾਨ ਤਥਾ ਕਰੋਤਿ ਯਥਾ ਸਤ੍ਥਾਰਾ ਅਨੁਸਿਟ੍ਠਂ, ਤਥਾ ਪਟਿਪਜ੍ਜਤਿ. ਅਤ੍ਥਨ੍ਤਰੋ ਨਾਮ ਸ ਹੋਤਿ ਪਣ੍ਡਿਤੋਤਿ ਸੋ ਏਵਰੂਪੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਅਤ੍ਥਨ੍ਤਰੋ ਅਤ੍ਥਕਾਰਣਾ ਸੀਲਾਦਿਅਤ੍ਥਜਾਨਨਮਤ੍ਤਮੇਵ ਉਪਨਿਸ੍ਸਯਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪਣ੍ਡਿਤੋ ਹੋਤਿ. ਸੇਸਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯਮੇਵ.

ਏਤ੍ਥ ਚ ਪਠਮਗਾਥਾਯ ‘‘ਯੋ ਵੇ ਗਰੂਨ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਸਦ੍ਧੂਪਨਿਸ੍ਸਯੋ ਵਿਸੇਸਭਾਵੋ ਵੁਤ੍ਤੋ, ਦੁਤਿਯਗਾਥਾਯ ‘‘ਯਂ ਆਪਦਾ’’ਤਿ ਆਦਿਨਾ ਵੀਰਿਯੂਪਨਿਸ੍ਸਯੋ, ਤਤਿਯਗਾਥਾਯ ‘‘ਯੋ ਵੇ ਸਮੁਦ੍ਦੋਵ ਠਿਤੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਸਮਾਧੂਪਨਿਸ੍ਸਯੋ, ਚਤੁਤ੍ਥਗਾਥਾਯ ‘‘ਬਹੁਸ੍ਸੁਤੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਸਤੂਪਨਿਸ੍ਸਯੋ, ਪਞ੍ਚਮਗਾਥਾਯ ‘‘ਅਤ੍ਥਞ੍ਚ ਯੋ ਜਾਨਾਤੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਪਞ੍ਞੂਪਨਿਸ੍ਸਯੋ ਵਿਸੇਸਭਾਵੋ ਵੁਤ੍ਤੋਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਕੋਸਿਯਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਪਞ੍ਚਕਨਿਪਾਤਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੬. ਛਕ੍ਕਨਿਪਾਤੋ

੧. ਉਰੁਵੇਲਕਸ੍ਸਪਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

ਛਕ੍ਕਨਿਪਾਤੇ ਦਿਸ੍ਵਾਨ ਪਾਟਿਹੀਰਾਨੀਤਿਆਦਿਕਾ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਉਰੁਵੇਲਕਸ੍ਸਪਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਗਾਥਾ. ਕਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ? ਅਯਮ੍ਪਿ ਪੁਰਿਮਬੁਦ੍ਧੇਸੁ ਕਤਾਧਿਕਾਰੋ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਭਵੇ ਵਿਵਟ੍ਟੂਪਨਿਸ੍ਸਯਂ ਕੁਸਲਂ ਉਪਚਿਨਨ੍ਤੋ ਪਦੁਮੁਤ੍ਤਰਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਕਾਲੇ ਕੁਲਗੇਹੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ, ਵਯਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਣਨ੍ਤੋ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਏਕਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਮਹਾਪਰਿਸਾਨਂ ਅਗ੍ਗਟ੍ਠਾਨੇ ਠਪੇਨ੍ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ, ਸਯਮ੍ਪਿ ਤਂ ਠਾਨਨ੍ਤਰਂ ਪਤ੍ਥੇਤ੍ਵਾ ਮਹਾਦਾਨਂ ਦਤ੍ਵਾ ਪਣਿਧਾਨਮਕਾਸਿ. ਭਗਵਾ ਚਸ੍ਸ ਅਨਨ੍ਤਰਾਯਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ, ‘‘ਅਨਾਗਤੇ ਗੋਤਮਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਾਸਨੇ ਮਹਾਪਰਿਸਾਨਂ ਅਗ੍ਗੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਬ੍ਯਾਕਾਸਿ.

ਸੋ ਤਤ੍ਥ ਯਾਵਜੀਵਂ ਪੁਞ੍ਞਾਨਿ ਕਤ੍ਵਾ ਤਤੋ ਚਵਿਤ੍ਵਾ ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ ਸਂਸਰਨ੍ਤੋ ਇਤੋ ਦ੍ਵਾਨਵੁਤਿਕਪ੍ਪਮਤ੍ਥਕੇ ਫੁਸ੍ਸਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਵੇਮਾਤਿਕਕਨਿਟ੍ਠਭਾਤਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ. ਅਞ੍ਞੇਪਿਸ੍ਸ ਦ੍ਵੇ ਕਨਿਟ੍ਠਭਾਤਰੋ ਅਹੇਸੁਂ. ਤੇ ਤਯੋਪਿ ਬੁਦ੍ਧਪ੍ਪਮੁਖਂ ਸਙ੍ਘਂ ਪਰਮਾਯ ਪੂਜਾਯ ਪੂਜੇਤ੍ਵਾ ਯਾਵਜੀਵਂ ਕੁਸਲਂ ਕਤ੍ਵਾ ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ ਸਂਸਰਨ੍ਤੋ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਭਗਵਤੋ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤੋ ਪੁਰੇਤਰਮੇਵ ਬਾਰਾਣਸਿਯਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਕੁਲੇ ਭਾਤਰੋ ਹੁਤ੍ਵਾ, ਅਨੁਕ੍ਕਮੇਨ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਾ ਗੋਤ੍ਤਵਸੇਨ ਤਯੋਪਿ ਕਸ੍ਸਪਾ ਏਵ ਨਾਮ ਜਾਤਾ. ਤੇ ਵਯਪ੍ਪਤ੍ਤਾ ਤਯੋ ਵੇਦੇ ਉਗ੍ਗਣ੍ਹਿਂਸੁ. ਤੇਸਂ ਜੇਟ੍ਠਭਾਤਿਕਸ੍ਸ ਪਞ੍ਚ ਮਾਣਵਕਸਤਾਨਿ ਪਰਿਵਾਰੋ, ਮਜ੍ਝਿਮਸ੍ਸ ਤੀਣਿ, ਕਨਿਟ੍ਠਸ੍ਸ ਦ੍ਵੇ. ਤੇ ਅਤ੍ਤਨੋ ਗਨ੍ਥੇ ਸਾਰਂ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤਾ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਿਕਮੇਵ ਅਤ੍ਥਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ ਰੋਚੇਸੁਂ. ਤੇਸੁ ਜੇਟ੍ਠਭਾਤਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਰਿਵਾਰੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਉਰੁਵੇਲਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਇਸਿਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਉਰੁਵੇਲਕਸ੍ਸਪੋ ਨਾਮ ਜਾਤੋ ਮਹਾਗਙ੍ਗਾਨਦੀਵਙ੍ਕੇ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ ਨਦੀਕਸ੍ਸਪੋ ਨਾਮ ਜਾਤੋ, ਗਯਾਸੀਸੇ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ ਗਯਾਕਸ੍ਸਪੋ ਨਾਮ ਜਾਤੋ.

ਏਵਂ ਤੇਸੁ ਇਸਿਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਵਸਨ੍ਤੇਸੁ ਬਹੂਨਂ ਦਿਵਸਾਨਂ ਅਚ੍ਚਯੇਨ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ਮਹਾਭਿਨਿਕ੍ਖਮਨਂ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ, ਪਟਿਵਿਦ੍ਧਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣੋ ਅਨੁਕ੍ਕਮੇਨ ਧਮ੍ਮਚਕ੍ਕਂ ਪਵਤ੍ਤੇਤ੍ਵਾ, ਪਞ੍ਚਵਗ੍ਗਿਯਤ੍ਥੇਰੇ ਅਰਹਤ੍ਤੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਤ੍ਵਾ ਯਸਪ੍ਪਮੁਖੇ ਪਞ੍ਚਪਞ੍ਞਾਸ ਸਹਾਯਕੇ ਵਿਨੇਤ੍ਵਾ ਸਟ੍ਠਿ ਅਰਹਨ੍ਤੇ ‘‘ਚਰਥ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਚਾਰਿਕ’’ਨ੍ਤਿ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ, ਭਦ੍ਦਵਗ੍ਗਿਯੇ ਵਿਨੇਤ੍ਵਾ ਉਰੁਵੇਲਕਸ੍ਸਪਸ੍ਸ ਵਸਨਟ੍ਠਾਨਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਵਸਨਤ੍ਥਾਯ ਅਗ੍ਯਾਗਾਰਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ, ਤਤ੍ਥ ਕਤਨਾਗਦਮਨਂ ਆਦਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਅਡ੍ਢੁਡ੍ਢਸਹਸ੍ਸੇਹਿ ਪਾਟਿਹਾਰਿਯੇਹਿ ਉਰੁਵੇਲਕਸ੍ਸਪਂ ਸਪਰਿਸਂ ਵਿਨੇਤ੍ਵਾ ਪਬ੍ਬਾਜੇਸਿ. ਤਸ੍ਸ ਪਬ੍ਬਜਿਤਭਾਵਂ ਞਤ੍ਵਾ ਇਤਰੇਪਿ ਦ੍ਵੇ ਭਾਤਰੋ ਸਪਰਿਸਾ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਪਬ੍ਬਜਿਂਸੁ. ਸਬ੍ਬੇਵ ਏਹਿਭਿਕ੍ਖੂ ਇਦ੍ਧਿਮਯਪਤ੍ਤਚੀਵਰਧਰਾ ਅਹੇਸੁਂ.

ਸਤ੍ਥਾ ਤਂ ਸਮਣਸਹਸ੍ਸਂ ਆਦਾਯ ਗਯਾਸੀਸਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਪਿਟ੍ਠਿਪਾਸਾਣੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਆਦਿਤ੍ਤਪਰਿਯਾਯਦੇਸਨਾਯ ਸਬ੍ਬੇ ਅਰਹਤ੍ਤੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਸਿ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ਅਪਦਾਨੇ (ਅਪ. ਥੇਰ ੨.੫੪.੨੫੧-੨੯੫) –

‘‘ਪਦੁਮੁਤ੍ਤਰੋ ਨਾਮ ਜਿਨੋ, ਸਬ੍ਬਲੋਕਵਿਦੂ ਮੁਨਿ;

ਇਤੋ ਸਤਸਹਸ੍ਸਮ੍ਹਿ, ਕਪ੍ਪੇ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿ ਚਕ੍ਖੁਮਾ.

‘‘ਓਵਾਦਕੋ ਵਿਞ੍ਞਾਪਕੋ, ਤਾਰਕੋ ਸਬ੍ਬਪਾਣਿਨਂ;

ਦੇਸਨਾਕੁਸਲੋ ਬੁਦ੍ਧੋ, ਤਾਰੇਸਿ ਜਨਤਂ ਬਹੁਂ.

‘‘ਅਨੁਕਮ੍ਪਕੋ ਕਾਰੁਣਿਕੋ, ਹਿਤੇਸੀ ਸਬ੍ਬਪਾਣਿਨਂ;

ਸਮ੍ਪਤ੍ਤੇ ਤਿਤ੍ਥਿਯੇ ਸਬ੍ਬੇ, ਪਞ੍ਚਸੀਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਪਿ.

‘‘ਏਵਂ ਨਿਰਾਕੁਲਂ ਆਸਿ, ਸੁਞ੍ਞਤਂ ਤਿਤ੍ਥਿਯੇਹਿ ਚ;

ਵਿਚਿਤ੍ਤਂ ਅਰਹਨ੍ਤੇਹਿ, ਵਸੀਭੂਤੇਹਿ ਤਾਦਿਭਿ.

‘‘ਰਤਨਾਨਟ੍ਠਪਞ੍ਞਾਸਂ, ਉਗ੍ਗਤੋ ਸੋ ਮਹਾਮੁਨਿ;

ਕਞ੍ਚਨਗ੍ਘਿਯਸਙ੍ਕਾਸੋ, ਬਾਤ੍ਤਿਂਸਵਰਲਕ੍ਖਣੋ.

‘‘ਵਸ੍ਸਸਤਸਹਸ੍ਸਾਨਿ, ਆਯੁ ਵਿਜ੍ਜਤਿ ਤਾਵਦੇ;

ਤਾਵਤਾ ਤਿਟ੍ਠਮਾਨੋ ਸੋ, ਤਾਰੇਸਿ ਜਨਤਂ ਬਹੁਂ.

‘‘ਤਦਾਹਂ ਹਂਸਵਤਿਯਾ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਸਾਧੁਸਮ੍ਮਤੋ;

ਉਪੇਚ੍ਚ ਲੋਕਪਜ੍ਜੋਤਂ, ਅਸ੍ਸੋਸਿਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ.

‘‘ਤਦਾ ਮਹਾਪਰਿਸਤਿਂ, ਮਹਾਪਰਿਸਸਾਵਕਂ;

ਠਪੇਨ੍ਤਂ ਏਤਦਗ੍ਗਮ੍ਹਿ, ਸੁਤ੍ਵਾਨ ਮੁਦਿਤੋ ਅਹਂ.

‘‘ਮਹਤਾ ਪਰਿਵਾਰੇਨ, ਨਿਮਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਮਹਾਜਿਨਂ;

ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਨਂ ਸਹਸ੍ਸੇਨ, ਸਹਦਾਨਮਦਾਸਹਂ.

‘‘ਮਹਾਦਾਨਂ ਦਦਿਤ੍ਵਾਨ, ਅਭਿਵਾਦਿਯ ਨਾਯਕਂ;

ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਠਿਤੋ ਹਟ੍ਠੋ, ਇਦਂ ਵਚਨਮਬ੍ਰਵਿਂ.

‘‘ਤਯਿ ਸਦ੍ਧਾਯ ਮੇ ਵੀਰ, ਅਧਿਕਾਰਗੁਣੇਨ ਚ;

ਪਰਿਸਾ ਮਹਤੀ ਹੋਤੁ, ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਸ੍ਸ ਤਹਿਂ ਤਹਿਂ.

‘‘ਤਦਾ ਅਵੋਚ ਪਰਿਸਂ, ਗਜਗਜ੍ਜਿਤਸੁਸ੍ਸਰੋ;

ਕਰਵੀਕਰੁਤੋ ਸਤ੍ਥਾ, ਏਤਂ ਪਸ੍ਸਥ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ.

‘‘ਹੇਮਵਣ੍ਣਂ ਮਹਾਬਾਹੁਂ, ਕਮਲਾਨਨਲੋਚਨਂ;

ਉਦਗ੍ਗਤਨੁਜਂ ਹਟ੍ਠਂ, ਸਦ੍ਧਵਨ੍ਤਂ ਗੁਣੇ ਮਮ.

‘‘ਏਸ ਪਤ੍ਥਯਤੇ ਠਾਨਂ, ਸੀਹਘੋਸਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ;

ਅਨਾਗਤਮ੍ਹਿ ਅਦ੍ਧਾਨੇ, ਲਚ੍ਛਸੇ ਤਂ ਮਨੋਰਥਂ.

‘‘ਸਤਸਹਸ੍ਸਿਤੋ ਕਪ੍ਪੇ, ਓਕ੍ਕਾਕਕੁਲਸਮ੍ਭਵੋ;

ਗੋਤਮੋ ਨਾਮ ਗੋਤ੍ਤੇਨ, ਸਤ੍ਥਾ ਲੋਕੇ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ.

‘‘ਤਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਦਾਯਾਦੋ, ਓਰਸੋ ਧਮ੍ਮਨਿਮ੍ਮਿਤੋ;

ਕਸ੍ਸਪੋ ਨਾਮ ਗੋਤ੍ਤੇਨ, ਹੇਸ੍ਸਤਿ ਸਤ੍ਥੁ ਸਾਵਕੋ.

‘‘ਇਤੋ ਦ੍ਵੇਨਵੁਤੇ ਕਪ੍ਪੇ, ਅਹੁ ਸਤ੍ਥਾ ਅਨੁਤ੍ਤਰੋ;

ਅਨੂਪਮੋ ਅਸਦਿਸੋ, ਫੁਸ੍ਸੋ ਲੋਕਗ੍ਗਨਾਯਕੋ.

‘‘ਸੋ ਚ ਸਬ੍ਬਂ ਤਮਂ ਹਨ੍ਤ੍ਵਾ, ਵਿਜਟੇਤ੍ਵਾ ਮਹਾਜਟਂ;

ਵਸ੍ਸਤੇ ਅਮਤਂ ਵੁਟ੍ਠਿਂ, ਤਪ੍ਪਯਨ੍ਤੋ ਸਦੇਵਕਂ.

‘‘ਤਦਾ ਹਿ ਬਾਰਾਣਸਿਯਂ, ਰਾਜਾਪਚ੍ਚਾ ਅਹੁਮ੍ਹਸੇ;

ਭਾਤਰੋਮ੍ਹ ਤਯੋ ਸਬ੍ਬੇ, ਸਂਵਿਸਟ੍ਠਾਵ ਰਾਜਿਨੋ.

‘‘ਵੀਰਙ੍ਗਰੂਪਾ ਬਲਿਨੋ, ਸਙ੍ਗਾਮੇ ਅਪਰਾਜਿਤਾ;

ਤਦਾ ਕੁਪਿਤਪਚ੍ਚਨ੍ਤੋ, ਅਮ੍ਹੇ ਆਹ ਮਹੀਪਤਿ.

‘‘ਏਥ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾਨ ਪਚ੍ਚਨ੍ਤਂ, ਸੋਧੇਤ੍ਵਾ ਅਟ੍ਟਵੀਬਲਂ;

ਖੇਮਂ ਵਿਜਿਰਿਤਂ ਕਤ੍ਵਾ, ਪੁਨ ਦੇਥਾਤਿ ਭਾਸਥ.

‘‘ਤਤੋ ਮਯਂ ਅਵੋਚੁਮ੍ਹ, ਯਦਿ ਦੇਯ੍ਯਾਸਿ ਨਾਯਕਂ;

ਉਪਟ੍ਠਾਨਾਯ ਅਮ੍ਹਾਕਂ, ਸਾਧਯਿਸ੍ਸਾਮ ਵੋ ਤਤੋ.

‘‘ਤਤੋ ਮਯਂ ਲਦ੍ਧਵਰਾ, ਭੂਮਿਪਾਲੇਨ ਪੇਸਿਤਾ;

ਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਸਤ੍ਥਂ ਪਚ੍ਚਨ੍ਤਂ, ਕਤ੍ਵਾ ਪੁਨਰੁਪੇਚ੍ਚ ਤਂ.

‘‘ਯਾਚਿਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥੁਪਟ੍ਠਾਨਂ, ਰਾਜਾਨਂ ਲੋਕਨਾਯਕਂ;

ਮੁਨਿਵੀਰਂ ਲਭਿਤ੍ਵਾਨ, ਯਾਵਜੀਵਂ ਯਜਿਮ੍ਹ ਤਂ.

‘‘ਮਹਗ੍ਘਾਨਿ ਚ ਵਤ੍ਥਾਨਿ, ਪਣੀਤਾਨਿ ਰਸਾਨਿ ਚ;

ਸੇਨਾਸਨਾਨਿ ਰਮ੍ਮਾਨਿ, ਭੇਸਜ੍ਜਾਨਿ ਹਿਤਾਨਿ ਚ.

‘‘ਦਤ੍ਵਾ ਸਸਙ੍ਘਮੁਨਿਨੋ, ਧਮ੍ਮੇਨੁਪ੍ਪਾਦਿਤਾਨਿ ਨੋ;

ਸੀਲਵਨ੍ਤੋ ਕਾਰੁਣਿਕਾ, ਭਾਵਨਾਯੁਤ੍ਤਮਾਨਸਾ.

‘‘ਸਦ੍ਧਾ ਪਰਿਚਰਿਤ੍ਵਾਨ, ਮੇਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤੇਨ ਨਾਯਕਂ;

ਨਿਬ੍ਬੁਤੇ ਤਮ੍ਹਿ ਲੋਕਗ੍ਗੇ, ਪੂਜਂ ਕਤ੍ਵਾ ਯਥਾਬਲਂ.

‘‘ਤਤੋ ਚੁਤਾ ਸਨ੍ਤੁਸਿਤਂ, ਗਤਾ ਤਤ੍ਥ ਮਹਾਸੁਖਂ;

ਅਨੁਭੂਤਾ ਮਯਂ ਸਬ੍ਬੇ, ਬੁਦ੍ਧਪੂਜਾਯਿਦਂ ਫਲਂ.

‘‘ਮਾਯਾਕਾਰੋ ਯਥਾ ਰਙ੍ਗੇ, ਦਸ੍ਸੇਸਿ ਵਿਕਤਿਂ ਬਹੁਂ;

ਤਥਾ ਭਵੇ ਭਮਨ੍ਤੋਹਂ, ਵਿਦੇਹਾਧਿਪਤੀ ਅਹੁਂ.

‘‘ਗੁਣਾਚੇਲਸ੍ਸ ਵਾਕ੍ਯੇਨ, ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਗਤਾਸਯੋ;

ਨਰਕਂ ਮਗ੍ਗਮਾਰੂਲ਼੍ਹੋ, ਰੁਚਾਯ ਮਮ ਧੀਤੁਯਾ.

‘‘ਓਵਾਦਂ ਨਾਦਿਯਿਤ੍ਵਾਨ, ਬ੍ਰਹ੍ਮੁਨਾ ਨਾਰਦੇਨਹਂ;

ਬਹੁਧਾ ਸਂਸਿਤੋ ਸਨ੍ਤੋ, ਦਿਟ੍ਠਿਂ ਹਿਤ੍ਵਾਨ ਪਾਪਿਕਂ.

‘‘ਪੂਰਯਿਤ੍ਵਾ ਵਿਸੇਸੇਨ, ਦਸ ਕਮ੍ਮਪਥਾਨਿਹਂ;

ਹਿਤ੍ਵਾਨ ਦੇਹਮਗਮਿਂ, ਸਗ੍ਗਂ ਸਭਵਨਂ ਯਥਾ.

‘‘ਪਚ੍ਛਿਮੇ ਭਵੇ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤੇ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਬਨ੍ਧੁ ਅਹੋਸਹਂ;

ਬਾਰਾਣਸਿਯਂ ਫੀਤਾਯਂ, ਜਾਤੋ ਵਿਪ੍ਪਮਹਾਕੁਲੇ.

‘‘ਮਚ੍ਚੁਬ੍ਯਾਧਿਜਰਾਭੀਤੋ, ਓਗਾਹੇਤ੍ਵਾ ਮਹਾਵਨਂ;

ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਪਦਮੇਸਨ੍ਤੋ, ਜਟਿਲੇਸੁ ਪਰਿਬ੍ਬਜਿਂ.

‘‘ਤਦਾ ਦ੍ਵੇ ਭਾਤਰੋ ਮਯ੍ਹਂ, ਪਬ੍ਬਜਿਂਸੁ ਮਯਾ ਸਹ;

ਉਰੁਵੇਲਾਯਂ ਮਾਪੇਤ੍ਵਾ, ਅਸ੍ਸਮਂ ਨਿਵਸਿਂ ਅਹਂ.

‘‘ਕਸ੍ਸਪੋ ਨਾਮ ਗੋਤ੍ਤੇਨ, ਉਰੁਵੇਲਨਿਵਾਸਿਕੋ;

ਤਤੋ ਮੇ ਆਸਿ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿ, ਉਰੁਵੇਲਕਸ੍ਸਪੋ ਇਤਿ.

‘‘ਨਦੀਸਕਾਸੇ ਭਾਤਾ ਮੇ, ਨਦੀਕਸ੍ਸਪਸਵ੍ਹਯੋ;

ਆਸੀ ਸਕਾਸਨਾਮੇਨ, ਗਯਾਯਂ ਗਯਾਕਸ੍ਸਪੋ.

‘‘ਦ੍ਵੇ ਸਤਾਨਿ ਕਨਿਟ੍ਠਸ੍ਸ, ਤੀਣਿ, ਮਜ੍ਝਸ੍ਸ ਭਾਤੁਨੋ;

ਮਮ ਪਞ੍ਚ ਸਤਾਨੂਨਾ, ਸਿਸ੍ਸਾ ਸਬ੍ਬੇ ਮਮਾਨੁਗਾ.

‘‘ਤਦਾ ਉਪੇਚ੍ਚ ਮਂ ਬੁਦ੍ਧੋ, ਕਤ੍ਵਾਨ ਵਿਵਿਧਾਨਿ ਮੇ;

ਪਾਟਿਹੀਰਾਨਿ ਲੋਕਗ੍ਗੋ, ਵਿਨੇਸਿ ਨਰਸਾਰਥਿ.

‘‘ਸਹਸ੍ਸਪਰਿਵਾਰੇਨ, ਅਹੋਸਿਂ ਏਹਿਭਿਕ੍ਖੁਕੋ;

ਤੇਹੇਵ ਸਹ ਸਬ੍ਬੇਹਿ, ਅਰਹਤ੍ਤਮਪਾਪੁਣਿਂ.

‘‘ਤੇ ਚੇਵਞ੍ਞੇ ਚ ਬਹਵੋ, ਸਿਸ੍ਸਾ ਮਂ ਪਰਿਵਾਰਯੁਂ;

ਭਾਸਿਤੁਞ੍ਚ ਸਮਤ੍ਥੋਹਂ, ਤਤੋ ਮਂ ਇਸਿਸਤ੍ਤਮੋ.

‘‘ਮਹਾਪਰਿਸਭਾਵਸ੍ਮਿਂ, ਏਤਦਗ੍ਗੇ ਠਪੇਸਿ ਮਂ;

ਅਹੋ ਬੁਦ੍ਧੇ ਕਤਂ ਕਾਰਂ, ਸਫਲਂ ਮੇ ਅਜਾਯਥ.

‘‘ਕਿਲੇਸਾ ਝਾਪਿਤਾ ਮਯ੍ਹਂ…ਪੇ… ਕਤਂ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਾਸਨ’’ਨ੍ਤਿ.

ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਨ ਪਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਂ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਸੀਹਨਾਦਂ ਨਦਨ੍ਤੋ –

੩੭੫.

‘‘ਦਿਸ੍ਵਾਨ ਪਾਟਿਹੀਰਾਨਿ, ਗੋਤਮਸ੍ਸ ਯਸਸ੍ਸਿਨੋ;

ਨ ਤਾਵਾਹਂ ਪਣਿਪਤਿਂ, ਇਸ੍ਸਾਮਾਨੇਨ ਵਞ੍ਚਿਤੋ.

੩੭੬.

‘‘ਮਮ ਸਙ੍ਕਪ੍ਪਮਞ੍ਞਾਯ, ਚੋਦੇਸਿ ਨਰਸਾਰਥਿ;

ਤਤੋ ਮੇ ਆਸਿ ਸਂਵੇਗੋ, ਅਬ੍ਭੁਤੋ ਲੋਮਹਂਸਨੋ.

੩੭੭.

‘‘ਪੁਬ੍ਬੇ ਜਟਿਲਭੂਤਸ੍ਸ, ਯਾ ਮੇ ਸਿਦ੍ਧਿ ਪਰਿਤ੍ਤਿਕਾ;

ਤਾਹਂ ਤਦਾ ਨਿਰਾਕਤ੍ਵਾ, ਪਬ੍ਬਜਿਂ ਜਿਨਸਾਸਨੇ.

੩੭੮.

‘‘ਪੁਬ੍ਬੇ ਯਞ੍ਞੇਨ ਸਨ੍ਤੁਟ੍ਠੋ, ਕਾਮਧਾਤੁਪੁਰਕ੍ਖਤੋ;

ਪਚ੍ਛਾ ਰਾਗਞ੍ਚ ਦੋਸਞ੍ਚ, ਮੋਹਞ੍ਚਾਪਿ ਸਮੂਹਨਿਂ.

੩੭੯.

‘‘ਪੁਬ੍ਬੇਨਿਵਾਸਂ ਜਾਨਾਮਿ, ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁ ਵਿਸੋਧਿਤਂ;

ਇਦ੍ਧਿਮਾ ਪਰਚਿਤ੍ਤਞ੍ਞੂ, ਦਿਬ੍ਬਸੋਤਞ੍ਚ ਪਾਪੁਣਿਂ.

੩੮੦.

‘‘ਯਸ੍ਸ ਚਤ੍ਥਾਯ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ, ਅਗਾਰਸ੍ਮਾਨਗਾਰਿਯਂ;

ਸੋ ਮੇ ਅਤ੍ਥੋ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤੋ, ਸਬ੍ਬਸਂਯੋਜਨਕ੍ਖਯੋ’’ਤਿ. –

ਇਮਾ ਛ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ.

ਤਤ੍ਥ ਦਿਸ੍ਵਾਨ ਪਾਟਿਹੀਰਾਨੀਤਿ ਨਾਗਰਾਜਦਮਨਾਦੀਨਿ ਅਡ੍ਢੁਡ੍ਢਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਪਾਟਿਹਾਰਿਯਾਨਿ ਦਿਸ੍ਵਾ. ‘‘ਪਾਟਿਹੀਰਂ, ਪਾਟਿਹੇਰਂ, ਪਾਟਿਹਾਰਿਯ’’ਨ੍ਤਿ ਹਿ ਅਤ੍ਥਤੋ ਏਕਂ, ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਮੇਵ ਨਾਨਂ. ਯਸਸ੍ਸਿਨੋ’’ਤਿ ‘‘ਇਤਿਪਿ ਸੋ ਭਗਵਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਸਦੇਵਕੇ ਲੋਕੇ ਯਥਾਭੁਚ੍ਚਂ ਪਤ੍ਥਟਕਿਤ੍ਤਿਸਦ੍ਦਸ੍ਸ. ਨ ਤਾਵਾਹਂ ਪਣਿਪਤਿਨ੍ਤਿ ਯਾਵ ਮਂ ਭਗਵਾ ‘‘ਨੇਵ ਖੋ ਤ੍ਵਂ, ਕਸ੍ਸਪ, ਅਰਹਾ, ਨਾਪਿ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗਂ ਸਮਾਪਨ੍ਨੋ, ਸਾਪਿ ਤੇ ਪਟਿਪਦਾ ਨਤ੍ਥਿ, ਯਾਯ ਤ੍ਵਂ ਅਰਹਾ ਵਾ ਅਸ੍ਸ, ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗਂ ਵਾ ਸਮਾਪਨ੍ਨੋ’’ਤਿ ਨ ਤਜ੍ਜੇਸਿ, ਤਾਵ ਅਹਂ ਨ ਪਣਿਪਾਤਨਂ ਅਕਾਸਿਂ. ਕਿਂਕਾਰਣਾ? ਇਸ੍ਸਾਮਾਨੇਨ ਵਞ੍ਚਿਤੋ, ‘‘ਇਮਸ੍ਸ ਮਯਿ ਸਾਵਕਤ੍ਤਂ ਉਪਗਤੇ ਮਮ ਲਾਭਸਕ੍ਕਾਰੋ ਪਰਿਹਾਯਿਸ੍ਸਤਿ, ਇਮਸ੍ਸ ਏਵ ਵਡ੍ਢਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਏਵਂ ਪਰਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਅਸਹਨਲਕ੍ਖਣਾਯ ਇਸ੍ਸਾਯ ਚੇਵ, ‘‘ਅਹਂ ਗਣਪਾਮੋਕ੍ਖੋ ਬਹੁਜਨਸਮ੍ਮਤੋ’’ਤਿ ਏਵਂ ਅਬ੍ਭੁਨ੍ਨਤਿਲਕ੍ਖਣੇਨ ਮਾਨੇਨ ਚ ਵਞ੍ਚਿਤੋ, ਪਲਮ੍ਭਿਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਮਮ ਸਙ੍ਕਪ੍ਪਮਞ੍ਞਾਯਾਤਿ ਮਯ੍ਹਂ ਮਿਚ੍ਛਾਸਙ੍ਕਪ੍ਪਂ ਜਾਨਿਤ੍ਵਾ, ਯਂ ਯਂ ਭਗਵਾ ਉਤ੍ਤਰਿ ਮਨੁਸ੍ਸਧਮ੍ਮਾ ਇਦ੍ਧਿਪਾਟਿਹਾਰਿਯਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ, ਤਂ ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਮਹਿਦ੍ਧਿਕੋ ਖੋ ਮਹਾਸਮਣੋ ਮਹਾਨੁਭਾਵੋ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾਪਿ ‘‘ਨ ਤ੍ਵੇਵ ਖੋ ਅਰਹਾ ਯਥਾ ਅਹ’’ਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਪਵਤ੍ਤਂ ਮਿਚ੍ਛਾਵਿਤਕ੍ਕਂ ਜਾਨਨ੍ਤੋਪਿ ਞਾਣਪਰਿਪਾਕਂ ਆਗਮੇਨ੍ਤੋ ਅਜ੍ਝੁਪੇਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਛਾ ਨੇਰਞ੍ਜਰਾਯ ਮਜ੍ਝੇ ਸਮਨ੍ਤਤੋ ਉਦਕਂ ਉਸ੍ਸਾਰੇਤ੍ਵਾ ਰੇਣੁਹਤਾਯ ਭੂਮਿਯਾ ਚਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਤੇਨ ਆਭਤਨਾਵਾਯ ਠਿਤੋ ਤਦਾਪਿ ‘‘ਮਹਿਦ੍ਧਿਕੋ’’ਤਿਆਦਿਕਂ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ‘‘ਨ ਤ੍ਵੇਵ ਖੋ ਅਰਹਾ ਯਥਾ ਅਹ’’ਨ੍ਤਿ ਪਵਤ੍ਤਿਤਂ ਮਿਚ੍ਛਾਸਙ੍ਕਪ੍ਪਂ ਞਤ੍ਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਚੋਦੇਸਿ ਨਰਸਾਰਥੀਤਿ ਤਦਾ ਮੇ ਞਾਣਪਰਿਪਾਕਂ ਞਤ੍ਵਾ ‘‘ਨੇਵ ਖੋ ਤ੍ਵਂ ਅਰਹਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਪੁਰਿਸਦਮ੍ਮਸਾਰਥਿ ਸਤ੍ਥਾ ਮਂ ਚੋਦੇਸਿ ਨਿਗ੍ਗਣ੍ਹਿ. ਤਤੋ ਮੇ ਆਸਿ ਸਂਵੇਗੋ, ਅਬ੍ਭੁਤੋ ਲੋਮਹਂਸਨੋਤਿ ਤਤੋ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਚੋਦਨਾਹੇਤੁ ਏਤ੍ਤਕਂ ਕਾਲਂ ਅਭੂਤਪੁਬ੍ਬਤਾਯ ਅਬ੍ਭੁਤੋ ਲੋਮਹਂਸਨਵਸੇਨ ਪਵਤ੍ਤਿਯਾ ਲੋਮਹਂਸਨੋ ‘‘ਅਨਰਹਾਵ ਸਮਾਨੋ ‘ਅਰਹਾ’ਤਿ ਮਞ੍ਞਿ’’ਨ੍ਤਿ ਸਂਵੇਗੋ ਸਹੋਤ੍ਤਪ੍ਪੋ ਞਾਣੁਪ੍ਪਾਦੋ ਮਯ੍ਹਂ ਅਹੋਸਿ.

ਜਟਿਲਭੂਤਸ੍ਸਾਤਿ ਤਾਪਸਭੂਤਸ੍ਸ. ਸਿਦ੍ਧੀਤਿ ਲਾਭਸਕ੍ਕਾਰਸਮਿਦ੍ਧਿ. ਪਰਿਤ੍ਤਿਕਾਤਿ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਿਕਾ. ਤਾਹਨ੍ਤਿ ਤਂ ਅਹਂ. ਤਦਾਤਿ ਭਗਵਤੋ ਚੋਦਨਾਯ ਸਂਵੇਗੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਕਾਲੇ. ਨਿਰਾਕਤ੍ਵਾਤਿ ਅਪਨੇਤ੍ਵਾ ਛਡ੍ਡੇਤ੍ਵਾ, ਅਨਪੇਕ੍ਖੋ ਹੁਤ੍ਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ‘‘ਇਦ੍ਧੀਤਿ ਭਾਵਨਾਮਯਇਦ੍ਧੀ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਤਦਯੁਤ੍ਤਂ ਤਦਾ ਤਸ੍ਸ ਅਝਾਨਲਾਭੀਭਾਵਤੋ. ਤਥਾ ਹਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਕਾਮਧਾਤੁਪੁਰਕ੍ਖਤੋ’’ਤਿ.

ਯਞ੍ਞੇਨ ਸਨ੍ਤੁਟ੍ਠੋਤਿ ‘‘ਯਞ੍ਞਂ ਯਜਿਤ੍ਵਾ ਸਗ੍ਗਸੁਖਂ ਅਨੁਭਵਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਅਲਮੇਤ੍ਤਾਵਤਾ’’ਤਿ ਯਞ੍ਞਯਜਨੇਨ ਸਨ੍ਤੁਟ੍ਠੋ ਨਿਟ੍ਠਿਤਕਿਚ੍ਚਸਞ੍ਞੀ. ਕਾਮਧਾਤੁਪੁਰਕ੍ਖਤੋਤਿ ਕਾਮਸੁਗਤਿਂ ਆਰਬ੍ਭ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਤਣ੍ਹੋ ਯਞ੍ਞਯਜਨੇਨ ਕਾਮਲੋਕਂ ਪੁਰਕ੍ਖਤ੍ਵਾ ਠਿਤੋ. ਸੋ ਚੇ ਯਞ੍ਞੋ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤੋ ਹੋਤਿ, ਨ ਤੇਨ ਸੁਗਤਿਂ ਸਕ੍ਕਾ ਲਦ੍ਧੁਂ. ਨ ਹਿ ਅਕੁਸਲਸ੍ਸ ਇਟ੍ਠੋ ਕਨ੍ਤੋ ਵਿਪਾਕੋ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਤਿ. ਯਾ ਪਨ ਤਤ੍ਥ ਦਾਨਾਦਿਕੁਸਲਚੇਤਨਾ, ਤਾਯ ਸਤਿ ਪਚ੍ਚਯਸਮਵਾਯੇ ਸੁਗਤਿਂ ਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯ. ਪਚ੍ਛਾਤਿ ਤਾਪਸਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾਤੋ ਪਚ੍ਛਾ ਸਤ੍ਥੁ ਓਵਾਦੇਨ ਤਾਪਸਲਦ੍ਧਿਂ ਪਹਾਯ ਚਤੁਸਚ੍ਚਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਾਨੁਯੋਗਕਾਲੇ. ਸਮੂਹਨਿਨ੍ਤਿ ਵਿਪਸ੍ਸਨਂ ਉਸ੍ਸੁਕ੍ਕਾਪੇਤ੍ਵਾ ਮਗ੍ਗਪਟਿਪਾਟਿਯਾ ਰਾਗਞ੍ਚ ਦੋਸਞ੍ਚ ਮੋਹਞ੍ਚ ਅਨਵਸੇਸਤੋ ਸਮੁਗ੍ਘਾਤੇਸਿਂ.

ਯਸ੍ਮਾ ਪਨਾਯਂ ਥੇਰੋ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗੇਨ ਰਾਗਾਦਯੋ ਸਮੂਹਨਨ੍ਤੋਯੇਵ ਛਲ਼ਭਿਞ੍ਞੋ ਅਹੋਸਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਛਲ਼ਭਿਞ੍ਞਭਾਵਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਪੁਬ੍ਬੇਨਿਵਾਸਂ ਜਾਨਾਮੀ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਪੁਬ੍ਬੇਨਿਵਾਸਂ ਜਾਨਾਮੀਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਰੇਸਞ੍ਚ ਪੁਬ੍ਬੇਨਿਵਾਸਂ ਅਤੀਤਾਸੁ ਜਾਤੀਸੁ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਕ੍ਖਨ੍ਧੇ ਖਨ੍ਧਪਟਿਬਦ੍ਧੇ ਚ ਪੁਬ੍ਬੇਨਿਵਾਸਞਾਣੇਨ ਹਤ੍ਥਤਲੇ ਆਮਲਕਂ ਵਿਯ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਤੋ ਜਾਨਾਮਿ ਬੁਜ੍ਝਾਮਿ. ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁ ਵਿਸੋਧਿਤਨ੍ਤਿ ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁਞਾਣਂ ਵਿਸੋਧਿਤਂ, ਪਕਤਿਚਕ੍ਖੁਨਾ ਆਪਾਥਗਤਂ ਪਕਤਿਰੂਪਂ ਵਿਯ ਦਿਬ੍ਬਂ ਮਾਨੁਸਮ੍ਪਿ ਦੂਰਂ ਤਿਰੋਟ੍ਠਿਤਂ ਅਤਿਸੁਖੁਮਞ੍ਚ ਰੂਪਂ ਵਿਭਾਵੇਤੁਂ ਸਮਤ੍ਥਞਾਣਂ ਭਾਵਨਾਯ ਮਯਾ ਵਿਸੁਦ੍ਧਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪਟਿਲਦ੍ਧਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਇਦ੍ਧਿਮਾਤਿ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਿਦ੍ਧਿਵਿਕੁਬ੍ਬਨਿਦ੍ਧਿਆਦੀਹਿ ਇਦ੍ਧੀਹਿ ਇਦ੍ਧਿਮਾ, ਇਦ੍ਧਿਵਿਧਞਾਣਲਾਭੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸਰਾਗਾਦਿਭੇਦਸ੍ਸ ਪਰੇਸਂ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਜਾਨਨਤੋ ਪਰਚਿਤ੍ਤਞ੍ਞੂ, ਚੇਤੋਪਰਿਯਞਾਣਲਾਭੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਦਿਬ੍ਬਸੋਤਞ੍ਚ ਪਾਪੁਣਿਨ੍ਤਿ ਦਿਬ੍ਬਸੋਤਞਾਣਞ੍ਚ ਪਟਿਲਭਿਂ.

ਸੋ ਮੇ ਅਤ੍ਥੋ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤੋ, ਸਬ੍ਬਸਂਯੋਜਨਕ੍ਖਯੋਤਿ ਯੋ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਸਂਯੋਜਨਾਨਂ ਖਯਭੂਤੋ ਖਯੇਨ ਵਾ ਲਦ੍ਧਬ੍ਬੋ, ਸੋ ਸਦਤ੍ਥੋ ਪਰਮਤ੍ਥੋ ਚ ਮਯਾ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਾਧਿਗਮੇਨ ਅਧਿਗਤੋਤਿ. ਏਵਮੇਤਾਯ ਗਾਥਾਯ ਥੇਰਸ੍ਸ ਅਞ੍ਞਾਬ੍ਯਾਕਰਣਂ ਅਹੋਸੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਉਰੁਵੇਲਕਸ੍ਸਪਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੨. ਤੇਕਿਚ੍ਛਕਾਰਿਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

ਅਤਿਹਿਤਾ ਵੀਹੀਤਿਆਦਿਕਾ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਤੇਕਿਚ੍ਛਕਾਰਿਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਗਾਥਾ. ਕਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ? ਅਯਮ੍ਪਿ ਪੁਰਿਮਬੁਦ੍ਧੇਸੁ ਕਤਾਧਿਕਾਰੋ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਭਵੇ ਪੁਞ੍ਞਾਨਿ ਉਪਚਿਨਨ੍ਤੋ ਇਤੋ ਏਕਨਵੁਤੇ ਕਪ੍ਪੇ ਵਿਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਕਾਲੇ ਕੁਲਗੇਹੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਵਿਞ੍ਞੁਤਂ ਪਤ੍ਵਾ ਵੇਜ੍ਜਸਤ੍ਥੇ ਨਿਪ੍ਫਤ੍ਤਿਂ ਗਤੋ. ਵਿਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਉਪਟ੍ਠਾਕਂ ਅਸੋਕਂ ਨਾਮ ਥੇਰਂ ਬ੍ਯਾਧਿਤਂ ਅਰੋਗਮਕਾਸਿ, ਅਞ੍ਞੇਸਞ੍ਚ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਰੋਗਾਭਿਭੂਤਾਨਂ ਅਨੁਕਮ੍ਪਾਯ ਭੇਸਜ੍ਜਂ ਸਂਵਿਦਹਿ.

ਸੋ ਤੇਨ ਪੁਞ੍ਞਕਮ੍ਮੇਨ ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ ਸਂਸਰਨ੍ਤੋ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਬੁਦ੍ਧੁਪ੍ਪਾਦੇ ਸੁਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਨਾਮ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਪੁਤ੍ਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ. ਤਸ੍ਸ ਤਿਕਿਚ੍ਛਕੇਹਿ ਗਬ੍ਭਕਾਲੇ ਪਰਿਸ੍ਸਯਂ ਅਪਹਰਿਤ੍ਵਾ ਪਰਿਪਾਲਿਤਤਾਯ ਤੇਕਿਚ੍ਛਕਾਰੀਤਿ ਨਾਮਂ ਅਕਂਸੁ. ਸੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਕੁਲਾਨੁਰੂਪਾਨਿ ਵਿਜ੍ਜਾਟ੍ਠਾਨਾਨਿ ਸਿਪ੍ਪਾਨਿ ਚ ਸਿਕ੍ਖਨ੍ਤੋ ਵਡ੍ਢਤਿ. ਤਦਾ ਚਾਣਕ੍ਕੋ ਸੁਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਪਞ੍ਞਾਵੇਯ੍ਯਤ੍ਤਿਯਂ ਕਿਰਿਯਾਸੁ ਉਪਾਯਕੋਸਲ੍ਲਞ੍ਚ ਦਿਸ੍ਵਾ, ‘‘ਅਯਂ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਰਾਜਕੁਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਂ ਲਭਨ੍ਤੋ ਮਂ ਅਭਿਭਵੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ਇਸ੍ਸਾਪਕਤੋ ਰਞ੍ਞਾ ਚਨ੍ਦਗੁਤ੍ਤੇਨ ਤਂ ਬਨ੍ਧਨਾਗਾਰੇ ਖਿਪਾਪੇਸਿ. ਤੇਕਿਚ੍ਛਕਾਰੀ ਪਿਤੁ ਬਨ੍ਧਨਾਗਾਰਪ੍ਪਵੇਸਨਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਭੀਤੋ ਪਲਾਯਿਤ੍ਵਾ ਸਾਣਵਾਸਿਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਂਵੇਗਕਾਰਣਂ ਥੇਰਸ੍ਸ ਕਥੇਤ੍ਵਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਅਬ੍ਭੋਕਾਸਿਕੋ ਨੇਸਜ੍ਜਿਕੋ ਚ ਹੁਤ੍ਵਾ ਵਿਹਰਤਿ, ਸੀਤੁਣ੍ਹਂ ਅਗਣੇਨ੍ਤੋ ਸਮਣਧਮ੍ਮਮੇਵ ਕਰੋਤਿ, ਵਿਸੇਸਤੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮਵਿਹਾਰਭਾਵਨਮਨੁਯੁਞ੍ਜਤਿ. ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਮਾਰੋ ਪਾਪਿਮਾ ‘‘ਨ ਇਮਸ੍ਸ ਮਮ ਵਿਸਯਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤੁਂ ਦਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਵਿਕ੍ਖੇਪਂ ਕਾਤੁਕਾਮੋ ਸਸ੍ਸਾਨਂ ਨਿਪ੍ਫਤ੍ਤਿਕਾਲੇ ਖੇਤ੍ਤਗੋਪਕਵਣ੍ਣੇਨ ਥੇਰਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਂ ਨਿਪ੍ਪਣ੍ਡੇਨ੍ਤੋ –

੩੮੧.

‘‘ਅਤਿਹਿਤਾ ਵੀਹਿ, ਖਲਗਤਾ ਸਾਲੀ;

ਨ ਚ ਲਭੇ ਪਿਣ੍ਡਂ, ਕਥਮਹਂ ਕਸ੍ਸ’’ਨ੍ਤਿ. – ਆਹ; ਤਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਥੇਰੋ –

੩੮੨.

‘‘ਬੁਦ੍ਧਮਪ੍ਪਮੇਯ੍ਯਂ ਅਨੁਸ੍ਸਰ ਪਸਨ੍ਨੋ, ਪੀਤਿਯਾ ਫੁਟਸਰੀਰੋ ਹੋਹਿਸਿ ਸਤਤਮੁਦਗ੍ਗੋ.

੩੮੩.

‘‘ਧਮ੍ਮਮਪ੍ਪਮੇਯ੍ਯਂ …ਪੇ… ਸਤਤਮੁਦਗ੍ਗੋ.

੩੮੪.

‘‘ਸਙ੍ਘਮਪ੍ਪਮੇਯ੍ਯਂ…ਪੇ… ਸਤਤਮੁਦਗ੍ਗੋ’’ਤਿ. – ਆਹ; ਤਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਮਾਰੋ –

੩੮੫.

‘‘ਅਬ੍ਭੋਕਾਸੇ ਵਿਹਰਸਿ, ਸੀਤਾ ਹੇਮਨ੍ਤਿਕਾ ਇਮਾ ਰਤ੍ਯੋ;

ਮਾ ਸੀਤੇਨ ਪਰੇਤੋ ਵਿਹਞ੍ਞਿਤ੍ਥੋ, ਪਵਿਸ ਤ੍ਵਂ ਵਿਹਾਰਂ ਫੁਸਿਤਗ੍ਗਲ਼’’ਨ੍ਤਿ. –

ਆਹ. ਅਥ ਥੇਰੋ –

੩੮੬.

‘‘ਫੁਸਿਸ੍ਸਂ ਚਤਸ੍ਸੋ ਅਪ੍ਪਮਞ੍ਞਾਯੋ, ਤਾਹਿ ਚ ਸੁਖਿਤੋ ਵਿਹਰਿਸ੍ਸਂ;

ਨਾਹਂ ਸੀਤੇਨ ਵਿਹਞ੍ਞਿਸ੍ਸਂ, ਅਨਿਞ੍ਜਿਤੋ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ’’ਤਿ. – ਆਹ;

ਤਤ੍ਥ ਅਤਿਹਿਤਾ ਵੀਹੀਤਿ ਵੀਹਯੋ ਕੋਟ੍ਠਾਗਾਰਂ ਅਤਿਨੇਤ੍ਵਾ ਠਪਿਤਾ, ਤਤ੍ਥ ਪਟਿਸਾਮਿਤਾ ਖਲਤੋ ਵਾ ਘਰਂ ਉਪਨੀਤਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਵੀਹਿਗ੍ਗਹਣੇਨ ਚੇਤ੍ਥ ਇਤਰਮ੍ਪਿ ਧਞ੍ਞਂ ਸਙ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ. ਸਾਲੀ ਪਨ ਯੇਭੁਯ੍ਯੇਨ ਵੀਹਿਤੋ ਪਚ੍ਛਾ ਪਚ੍ਚਨ੍ਤੀਤਿ ਆਹ. ਖਲਗਤਾ ਸਾਲੀਤਿ ਖਲਂ ਧਞ੍ਞਕਰਣਟ੍ਠਾਨਂ ਗਤਾ, ਤਤ੍ਥ ਰਾਸਿਵਸੇਨ ਮਦ੍ਦਨਚਾਵਨਾਦਿਵਸੇਨ ਠਿਤਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਪਧਾਨਧਞ੍ਞਭਾਵਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਞ੍ਚੇਤ੍ਥ ਸਾਲੀਨਂ ਵਿਸੁਂ ਗਹਣਂ, ਉਭਯੇਨਪਿ ਗਾਮੇ, ਗਾਮਤੋ ਬਹਿ ਚ ਧਞ੍ਞਂ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਂ ਠਿਤਨ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਨ ਚ ਲਭੇ ਪਿਣ੍ਡਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਸੁਲਭਧਞ੍ਞੇ ਸੁਭਿਕ੍ਖਕਾਲੇ ਅਹਂ ਪਿਣ੍ਡਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਨ ਲਭਾਮਿ. ਇਦਾਨਿ ਕਥਮਹਂ ਕਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਅਹਂ ਕਥਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਕਥਂ ਜੀਵਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਪਰਿਹਾਸਕੇਲ਼ਿਂ ਅਕਾਸਿ.

ਤਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਥੇਰੋ ‘‘ਅਯਂ ਵਰਾਕੋ ਅਤ੍ਤਨਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਮਯ੍ਹਂ ਪਕਾਸੇਸਿ, ਮਯਾ ਪਨ ਅਤ੍ਤਨਾਵ ਅਤ੍ਤਾ ਓਵਦਿਤਬ੍ਬੋ, ਨ ਮਯਾ ਕਿਞ੍ਚਿ ਕਥੇਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਥੁਤ੍ਤਯਾਨੁਸ੍ਸਤਿਯਂ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਨਿਯੋਜੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਬੁਦ੍ਧਮਪ੍ਪਮੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਤਿਸ੍ਸੋ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ. ਤਤ੍ਥ ਬੁਦ੍ਧਮਪ੍ਪਮੇਯ੍ਯਂ ਅਨੁਸ੍ਸਰ ਪਸਨ੍ਨੋਤਿ ਸਵਾਸਨਾਯ ਅਵਿਜ੍ਜਾਨਿਦ੍ਦਾਯ ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਵਿਗਮੇਨ, ਬੁਦ੍ਧਿਯਾ ਚ ਵਿਕਸਿਤਭਾਵੇਨ ਬੁਦ੍ਧਂ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਪਮਾਣਕਰਾਨਂ ਰਾਗਾਦਿਕਿਲੇਸਾਨਂ ਅਭਾਵਾ ਅਪਰਿਮਾਣਗੁਣਸਮਙ੍ਗਿਤਾਯ ਅਪ੍ਪਮੇਯ੍ਯਪੁਞ੍ਞਕ੍ਖੇਤ੍ਤਤਾਯ ਚ ਅਪ੍ਪਮੇਯ੍ਯਂ. ਓਕਪ੍ਪਨਲਕ੍ਖਣੇਨ ਅਭਿਪ੍ਪਸਾਦੇਨ ਪਸਨ੍ਨੋ, ਪਸਨ੍ਨਮਾਨਸੋ ‘‘ਇਤਿਪਿ ਸੋ ਭਗਵਾ ਅਰਹਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ (ਮ. ਨਿ. ੧.੭੪; ਸਂ. ਨਿ. ੫.੯੯੭) ਅਨੁਸ੍ਸਰ ਅਨੁ ਅਨੁ ਬੁਦ੍ਧਾਰਮ੍ਮਣਂ ਸਤਿਂ ਪਵਤ੍ਤੇਹਿ, ਪੀਤਿਯਾ ਫੁਟਸਰੀਰੋ ਹੋਹਿਸਿ. ਸਤਤਮੁਦਗ੍ਗੋਤਿ ਅਨੁਸ੍ਸਰਨ੍ਤੋਵ ਫਰਣਲਕ੍ਖਣਾਯ ਪੀਤਿਯਾ ਸਤਤਂ ਸਬ੍ਬਦਾ ਫੁਟਸਰੀਰੋ ਪੀਤਿਸਮੁਟ੍ਠਾਨਪਣੀਤਰੂਪੇਹਿ ਅਜ੍ਝੋਤ੍ਥਟਸਰੀਰੋ ਉਬ੍ਬੇਗਪੀਤਿਯਾ ਉਦਗ੍ਗੋ ਕਾਯਂ ਉਦਗ੍ਗਂ ਕਤ੍ਵਾ ਆਕਾਸਂ ਲਙ੍ਘਿਤੁਂ ਸਮਤ੍ਥੋ ਚ ਭਵੇਯ੍ਯਾਸਿ, ਬੁਦ੍ਧਾਨੁਸ੍ਸਤਿਯਾ ਬੁਦ੍ਧਾਰਮ੍ਮਣਂ ਉਲ਼ਾਰਂ ਪੀਤਿਸੋਮਨਸ੍ਸਂ ਪਟਿਸਂਵੇਦੇਯ੍ਯਾਸਿ. ਯਤੋ ਸੀਤੁਣ੍ਹੇਹਿ ਵਿਯ ਜਿਘਚ੍ਛਾਪਿਪਾਸਾਹਿਪਿ ਅਨਭਿਭੂਤੋ ਹੋਹਿਸੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਧਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਅਰਿਯਂ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਧਮ੍ਮਂ. ਸਙ੍ਘਨ੍ਤਿ ਅਰਿਯਂ ਪਰਮਤ੍ਥਸਙ੍ਘਂ. ਸੇਸਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯਮੇਵ. ਅਨੁਸ੍ਸਰਾਤਿ ਪਨੇਤ੍ਥ ‘‘ਸ੍ਵਾਕ੍ਖਾਤੋ ਭਗਵਤਾ ਧਮ੍ਮੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਧਮ੍ਮਂ, ‘‘ਸੁਪ੍ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ ਭਗਵਤੋ ਸਾਵਕਸਙ੍ਘੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਸਙ੍ਘਂ ਅਨੁਸ੍ਸਰਾਤਿ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਂ.

ਏਵਂ ਥੇਰੇਨ ਰਤਨਤ੍ਤਯਗੁਣਾਨੁਸ੍ਸਰਣੇ ਨਿਯੋਜਨਵਸੇਨ ਅਤ੍ਤਨਿ ਓਵਦਿਤੇ ਪੁਨ ਮਾਰੋ ਵਿਵੇਕਵਾਸਤੋ ਨਂ ਵਿਵੇਚੇਤੁਕਾਮੋ ਹਿਤੇਸੀਭਾਵਂ ਵਿਯ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਅਬ੍ਭੋਕਾਸੇ ਵਿਹਰਸੀ’’ਤਿ ਪਞ੍ਚਮਂ ਗਾਥਮਾਹ. ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਤ੍ਵਂ, ਭਿਕ੍ਖੁ, ਅਬ੍ਭੋਕਾਸੇ ਕੇਨਚਿ ਅਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨੇ ਵਿਵਟਙ੍ਗਣੇ ਵਿਹਰਸਿ ਇਰਿਯਾਪਥੇ ਕਪ੍ਪੇਸਿ. ਹੇਮਨ੍ਤਿਕਾ ਹਿਮਪਾਤਸਮਯੇ ਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਾ ਇਮਾ ਸੀਤਾ ਰਤ੍ਤਿਯੋ ਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਸੀਤੇਨ ਪਰੇਤੋ ਅਭਿਭੂਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਮਾ ਵਿਹਞ੍ਞਿਤ੍ਥੋ ਵਿਘਾਤਂ ਮਾ ਆਪਜ੍ਜਿ ਮਾ ਕਿਲਮਿ. ਫੁਸਿਤਗ੍ਗਲ਼ਂ ਪਿਹਿਤਕਵਾਟਂ ਸੇਨਾਸਨਂ ਪਵਿਸ, ਏਵਂ ਤੇ ਸੁਖਵਿਹਾਰੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀਤਿ.

ਤਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਥੇਰੋ ‘‘ਨ ਮਯ੍ਹਂ ਸੇਨਾਸਨਪਰਿਯੇਸਨਾਯ ਪਯੋਜਨਂ, ਏਤ੍ਥੇਵਾਹਂ ਸੁਖਵਿਹਾਰੀ’’ਤਿ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਫੁਸਿਸ੍ਸ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਛਟ੍ਠਂ ਗਾਥਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਫੁਸਿਸ੍ਸਂ ਚਤਸ੍ਸੋ ਅਪ੍ਪਮਞ੍ਞਾਯੋਤਿ ਅਪ੍ਪਮਾਣਗੋਚਰਤਾਯ ‘‘ਅਪ੍ਪਮਞ੍ਞਾ’’ਤਿ ਲਦ੍ਧਵੋਹਾਰੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮਵਿਹਾਰੇ ਫੁਸਿਸ੍ਸਂ ਫੁਸਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਕਾਲੇਨ ਕਾਲਂ ਸਮਾਪਜ੍ਜਿਸ੍ਸਾਮਿ. ਤਾਹਿ ਚ ਸੁਖਿਤੋ ਵਿਹਰਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਤਾਹਿ ਅਪ੍ਪਮਞ੍ਞਾਹਿ ਸੁਖਿਤੋ ਸਞ੍ਜਾਤਸੁਖੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਵਿਹਰਿਸ੍ਸਂ ਚਤ੍ਤਾਰੋਪਿ ਇਰਿਯਾਪਥੇ ਕਪ੍ਪੇਸ੍ਸਾਮੀਤਿ. ਤੇਨ ਮਯ੍ਹਂ ਸਬ੍ਬਕਾਲੇ ਸੁਖਮੇਵ, ਨ ਦੁਕ੍ਖਂ. ਯਤੋ ਨਾਹਂ ਸੀਤੇਨ ਵਿਹਞ੍ਞਿਸ੍ਸਂ ਅਨ੍ਤਰਟ੍ਠਕੇਪਿ ਹਿਮਪਾਤਸਮਯੇ ਅਹਂ ਸੀਤੇਨ ਨ ਕਿਲਮਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਨਿਞ੍ਜਿਤੋ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਇਞ੍ਜਿਤਕਾਰਣਾਨਂ ਬ੍ਯਾਪਾਦਾਦੀਨਂ ਸੁਪ੍ਪਹੀਨਤ੍ਤਾ ਪਚ੍ਚਯੁਪ੍ਪਨ੍ਨਿਞ੍ਜਨਾਯ ਚ ਅਭਾਵਤੋ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਸੁਖੇਨੇਵ ਸੁਖਿਤੋ ਵਿਹਰਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ. ਏਵਂ ਥੇਰੋ ਇਮਂ ਗਾਥਂ ਵਦਨ੍ਤੋਯੇਵ ਵਿਪਸ੍ਸਨਂ ਵਡ੍ਢੇਤ੍ਵਾ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਸਚ੍ਛਾਕਾਸਿ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ਅਪਦਾਨੇ (ਅਪ. ਥੇਰ ੧.੧੮.੩੯-੪੪) –

‘‘ਨਗਰੇ ਬਨ੍ਧੁਮਤਿਯਾ, ਵੇਜ੍ਜੋ ਆਸਿਂ ਸੁਸਿਕ੍ਖਿਤੋ;

ਆਤੁਰਾਨਂ ਸਦੁਕ੍ਖਾਨਂ, ਮਹਾਜਨਸੁਖਾਵਹੋ.

‘‘ਬ੍ਯਾਧਿਤਂ ਸਮਣਂ ਦਿਸ੍ਵਾ, ਸੀਲਵਨ੍ਤਂ ਮਹਾਜੁਤਿਂ;

ਪਸਨ੍ਨਚਿਤ੍ਤੋ ਸੁਮਨੋ, ਭੇਸਜ੍ਜਮਦਦਿਂ ਤਦਾ.

‘‘ਅਰੋਗੋ ਆਸਿ ਤੇਨੇਵ, ਸਮਣੋ ਸਂਵੁਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੋ;

ਅਸੋਕੋ ਨਾਮ ਨਾਮੇਨ, ਉਪਟ੍ਠਾਕੋ ਵਿਪਸ੍ਸਿਨੋ.

‘‘ਏਕਨਵੁਤਿਤੋ ਕਪ੍ਪੇ, ਯਂ ਓਸਧਮਦਾਸਹਂ;

ਦੁਗ੍ਗਤਿਂ ਨਾਭਿਜਾਨਾਮਿ, ਭੇਸਜ੍ਜਸ੍ਸ ਇਦਂ ਫਲਂ.

‘‘ਇਤੋ ਚ ਅਟ੍ਠਮੇ ਕਪ੍ਪੇ, ਸਬ੍ਬੋਸਧਸਨਾਮਕੋ;

ਸਤ੍ਤਰਤਨਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ, ਚਕ੍ਕਵਤ੍ਤੀ ਮਹਪ੍ਫਲੋ.

‘‘ਕਿਲੇਸਾ ਝਾਪਿਤਾ ਮਯ੍ਹਂ…ਪੇ… ਕਤਂ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਾਸਨ’’ਨ੍ਤਿ.

ਏਤ੍ਥ ਚ ਬਿਨ੍ਦੁਸਾਰਰਞ੍ਞੋ ਕਾਲੇ ਇਮਸ੍ਸ ਥੇਰਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਤਤਿਯਸਙ੍ਗੀਤਿਯਂ ਇਮਾ ਗਾਥਾ ਸਙ੍ਗੀਤਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ.

ਤੇਕਿਚ੍ਛਕਾਰਿਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੩. ਮਹਾਨਾਗਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

ਯਸ੍ਸ ਸਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰੀਸੂਤਿਆਦਿਕਾ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਮਹਾਨਾਗਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਗਾਥਾ. ਕਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ? ਅਯਮ੍ਪਿ ਪੁਰਿਮਬੁਦ੍ਧੇਸੁ ਕਤਾਧਿਕਾਰੋ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਭਵੇ ਵਿਵਟ੍ਟੂਪਨਿਸ੍ਸਯਂ ਕੁਸਲਂ ਉਪਚਿਨਨ੍ਤੋ ਕਕੁਸਨ੍ਧਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਕਾਲੇ ਕੁਲਗੇਹੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਵਿਞ੍ਞੁਤਂ ਪਤ੍ਤੋ ਏਕਦਿਵਸਂ ਕਕੁਸਨ੍ਧਂ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਅਰਞ੍ਞਂ ਅਜ੍ਝੋਗਾਹੇਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਞਤਰਸ੍ਮਿਂ ਰੁਕ੍ਖਮੂਲੇ ਝਾਨਸੁਖੇਨ ਨਿਸਿਨ੍ਨਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਪਸਨ੍ਨਮਾਨਸੋ ਤਸ੍ਸ ਦਾਲ਼ਿਮਫਲਂ ਅਦਾਸਿ. ਸੋ ਤੇਨ ਪੁਞ੍ਞਕਮ੍ਮੇਨ ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ ਸਂਸਰਨ੍ਤੋ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਬੁਦ੍ਧੁਪ੍ਪਾਦੇ ਸਾਕੇਤੇ ਮਧੁਵਾਸੇਟ੍ਠਸ੍ਸ ਨਾਮ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਪੁਤ੍ਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ, ਮਹਾਨਾਗੋਤਿਸ੍ਸ ਨਾਮਂ ਅਹੋਸਿ. ਸੋ ਵਿਞ੍ਞੁਤਂ ਪਤ੍ਤੋ ਭਗਵਤਿ ਸਾਕੇਤੇ ਅਞ੍ਜਨਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੇ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਗਵਮ੍ਪਤਿਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਪਾਟਿਹਾਰਿਯਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਪਟਿਲਦ੍ਧਸਦ੍ਧੋ ਥੇਰਸ੍ਸੇਵ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸੋਵਾਦੇ ਠਤ੍ਵਾ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ਅਪਦਾਨੇ (ਅਪ. ਥੇਰ ੨.੪੫.੧-੭) –

‘‘ਕਕੁਸਨ੍ਧੋ ਮਹਾਵੀਰੋ, ਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮਾਨ ਪਾਰਗੂ;

ਗਣਮ੍ਹਾ ਵੂਪਕਟ੍ਠੋ ਸੋ, ਅਗਮਾਸਿ ਵਨਨ੍ਤਰਂ.

‘‘ਬੀਜਮਿਞ੍ਜਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾਨ, ਲਤਾਯ ਆਵੁਣਿਂ ਅਹਂ;

ਭਗਵਾ ਤਮ੍ਹਿ ਸਮਯੇ, ਝਾਯਤੇ ਪਬ੍ਬਤਨ੍ਤਰੇ.

‘‘ਦਿਸ੍ਵਾਨਹਂ ਦੇਵਦੇਵਂ, ਵਿਪ੍ਪਸਨ੍ਨੇਨ ਚੇਤਸਾ;

ਦਕ੍ਖਿਣੇਯ੍ਯਸ੍ਸ ਵੀਰਸ੍ਸ, ਬੀਜਮਿਞ੍ਜਮਦਾਸਹਂ.

‘‘ਇਮਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਕਪ੍ਪਮ੍ਹਿ, ਯਂ ਮਿਞ੍ਜਮਦਦਿਂ ਤਦਾ;

ਦੁਗ੍ਗਤਿਂ ਨਾਭਿਜਾਨਾਮਿ, ਬੀਜਮਿਞ੍ਜਸ੍ਸਿਦਂ ਫਲਂ.

‘‘ਕਿਲੇਸਾ ਝਾਪਿਤਾ ਮਯ੍ਹਂ…ਪੇ… ਕਤਂ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਾਸਨ’’ਨ੍ਤਿ.

ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਨ ਪਤ੍ਵਾ ਵਿਮੁਤ੍ਤਿਸੁਖੇਨ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਥੇਰੋ ਛਬ੍ਬਗ੍ਗਿਯੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਸਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰੀਸੁ ਗਾਰਵਂ ਅਕਤ੍ਵਾ ਵਿਹਰਨ੍ਤੇ ਦਿਸ੍ਵਾ ਤੇਸਂ ਓਵਾਦਦਾਨਵਸੇਨ –

੩੮੭.

‘‘ਯਸ੍ਸ ਸਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰੀਸੁ, ਗਾਰਵੋ ਨੂਪਲਬ੍ਭਤਿ;

ਪਰਿਹਾਯਤਿ ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਾ, ਮਚ੍ਛੋ ਅਪ੍ਪੋਦਕੇ ਯਥਾ.

੩੮੮.

‘‘ਯਸ੍ਸ ਸਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰੀਸੁ, ਗਾਰਵੋ ਨੂਪਲਬ੍ਭਤਿ;

ਨ ਵਿਰੂਹਤਿ ਸਦ੍ਧਮ੍ਮੇ, ਖੇਤ੍ਤੇ ਬੀਜਂਵ ਪੂਤਿਕਂ.

੩੮੯.

‘‘ਯਸ੍ਸ ਸਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰੀਸੁ, ਗਾਰਵੋ ਨੂਪਲਬ੍ਭਤਿ;

ਆਰਕਾ ਹੋਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਾ, ਧਮ੍ਮਰਾਜਸ੍ਸ ਸਾਸਨੇ.

੩੯੦.

‘‘ਯਸ੍ਸ ਸਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰੀਸੁ, ਗਾਰਵੋ ਉਪਲਬ੍ਭਤਿ;

ਨ ਵਿਹਾਯਤਿ ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਾ, ਮਚ੍ਛੋ ਬਵ੍ਹੋਦਕੇ ਯਥਾ.

੩੯੧.

‘‘ਯਸ੍ਸ ਸਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰੀਸੁ, ਗਾਰਵੋ ਉਪਲਬ੍ਭਤਿ;

ਸੋ ਵਿਰੂਹਤਿ ਸਦ੍ਧਮ੍ਮੇ, ਖੇਤ੍ਤੇ ਬੀਜਂਵ ਭਦ੍ਦਕਂ.

੩੯੨.

‘‘ਯਸ੍ਸ ਸਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰੀਸੁ, ਗਾਰਵੋ ਉਪਲਬ੍ਭਤਿ;

ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਹੋਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ, ਧਮ੍ਮਰਾਜਸ੍ਸ ਸਾਸਨੇ’’ਤਿ. –

ਇਮਾ ਛ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ.

ਤਤ੍ਥ ਸਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰੀਸੂਤਿ ਸਮਾਨਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਂ ਸੀਲਾਦਿਧਮ੍ਮਂ ਚਰਨ੍ਤੀਤਿ ਸਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰਿਨੋ, ਸੀਲਦਿਟ੍ਠਿਸਾਮਞ੍ਞਗਤਾ ਸਹਧਮ੍ਮਿਕਾ, ਤੇਸੁ. ਗਾਰਵੋਤਿ ਗਰੁਭਾਵੋ ਸੀਲਾਦਿਗੁਣਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਗਰੁਕਰਣਂ. ਨੂਪਲਬ੍ਭਤੀਤਿ ਨ ਵਿਜ੍ਜਤਿ ਨ ਪਵਤ੍ਤਤਿ, ਨ ਉਪਤਿਟ੍ਠਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਨਿਬ੍ਬਾਨਾਤਿ ਕਿਲੇਸਾਨਂ ਨਿਬ੍ਬਾਪਨਤੋ ਕਿਲੇਸਕ੍ਖਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਧਮ੍ਮਰਾਜਸ੍ਸਾਤਿ ਸਤ੍ਥੁਨੋ. ਸਤ੍ਥਾ ਹਿ ਸਦੇਵਕਂ ਲੋਕਂ ਯਥਾਰਹਂ ਲੋਕਿਯਲੋਕੁਤ੍ਤਰੇਨ ਧਮ੍ਮੇਨ ਰਞ੍ਜੇਤਿ ਤੋਸੇਤੀਤਿ ਧਮ੍ਮਰਾਜਾ. ਏਤ੍ਥ ਚ ‘‘ਧਮ੍ਮਰਾਜਸ੍ਸ ਸਾਸਨੇ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਨਾਮ ਧਮ੍ਮਰਾਜਸ੍ਸੇਵ ਸਾਸਨੇ, ਨ ਅਞ੍ਞਤ੍ਥ. ਤਤ੍ਥ ਯੋ ਸਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰੀਸੁ ਗਾਰਵਰਹਿਤੋ, ਸੋ ਯਥਾ ਨਿਬ੍ਬਾਨਾ ਆਰਕਾ ਹੋਤਿ, ਤਥਾ ਧਮ੍ਮਰਾਜਸ੍ਸ ਸਾਸਨਤੋਪਿ ਆਰਕਾ ਹੋਤੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਬਵ੍ਹੋਦਕੇਤਿ ਬਹੁਉਦਕੇ. ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਹੋਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਨ੍ਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਤਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਸਮੀਪੇ ਏਵ ਹੋਤਿ. ਸੇਸਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯਮੇਵ. ਇਮਾ ਏਵ ਚ ਥੇਰਸ੍ਸ ਅਞ੍ਞਾਬ੍ਯਾਕਰਣਗਾਥਾ ਅਹੇਸੁਂ.

ਮਹਾਨਾਗਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੪. ਕੁਲ੍ਲਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

ਕੁਲ੍ਲੋ ਸਿਵਥਿਕਨ੍ਤਿਆਦਿਕਾ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਕੁਲ੍ਲਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਗਾਥਾ. ਕਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ? ਅਯਮ੍ਪਿ ਪੁਰਿਮਬੁਦ੍ਧੇਸੁ ਕਤਾਧਿਕਾਰੋ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਭਵੇ ਪੁਞ੍ਞਾਨਿ ਉਪਚਿਨਨ੍ਤੋ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਬੁਦ੍ਧੁਪ੍ਪਾਦੇ ਸਾਵਤ੍ਥਿਯਂ ਕੁਟੁਮ੍ਬਿਯਕੁਲੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਕੁਲ੍ਲੋਤਿ ਲਦ੍ਧਨਾਮੋ ਵਿਞ੍ਞੁਤਂ ਪਤ੍ਤੋ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਪਟਿਲਦ੍ਧਸਦ੍ਧੋ ਪਬ੍ਬਜਿ. ਸੋ ਚ ਰਾਗਚਰਿਤਤ੍ਤਾ ਤਿਬ੍ਬਰਾਗਜਾਤਿਕੋ ਹੋਤਿ. ਤੇਨਸ੍ਸ ਅਭਿਕ੍ਖਣਂ ਕਿਲੇਸਾ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਰਿਯਾਦਾਯ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਸਤ੍ਥਾ ਚਿਤ੍ਤਾਚਾਰਂ ਞਤ੍ਵਾ ਅਸੁਭਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਦਤ੍ਵਾ, ‘‘ਕੁਲ੍ਲ, ਤਯਾ ਅਭਿਣ੍ਹਂ ਸੁਸਾਨੇ ਚਾਰਿਕਾ ਚਰਿਤਬ੍ਬਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਸੋ ਸੁਸਾਨਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਉਦ੍ਧੁਮਾਤਕਾਦੀਨਿ ਤਾਨਿ ਤਾਨਿ ਅਸੁਭਾਨਿ ਦਿਸ੍ਵਾ ਤਂ ਮੁਹੁਤ੍ਤਂ ਅਸੁਭਮਨਸਿਕਾਰਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤ੍ਵਾ ਸੁਸਾਨਤੋ ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤਮਤ੍ਤੋਵ ਕਾਮਰਾਗੇਨ ਅਭਿਭੁਯ੍ਯਤਿ. ਪੁਨ ਭਗਵਾ ਤਸ੍ਸ ਤਂ ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਞਤ੍ਵਾ ਏਕਦਿਵਸਂ ਤਸ੍ਸ ਸੁਸਾਨਟ੍ਠਾਨਂ ਗਤਕਾਲੇ ਏਕਂ ਤਰੁਣਿਤ੍ਥਿਰੂਪਂ ਅਧੁਨਾ ਮਤਂ ਅਵਿਨਟ੍ਠਚ੍ਛਵਿਂ ਨਿਮ੍ਮਿਨਿਤ੍ਵਾ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਤਸ੍ਸ ਤਂ ਦਿਟ੍ਠਮਤ੍ਤਸ੍ਸ ਜੀਵਮਾਨਵਿਸਭਾਗਵਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ ਵਿਯ ਸਹਸਾ ਰਾਗੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ਅਥ ਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਤਸ੍ਸ ਪੇਕ੍ਖਨ੍ਤਸ੍ਸੇਵ ਨਵਹਿ ਵਣਮੁਖੇਹਿ ਪਗ੍ਘਰਮਾਨਾਸੁਚਿਂ ਕਿਮਿਕੁਲਾਕੁਲਂ ਅਤਿਵਿਯ ਬੀਭਚ੍ਛਂ ਦੁਗ੍ਗਨ੍ਧਂ ਜੇਗੁਚ੍ਛਂ ਪਟਿਕ੍ਕੂਲਂ ਕਤ੍ਵਾ ਦਸ੍ਸੇਸਿ. ਸੋ ਤਂ ਪੇਕ੍ਖਨ੍ਤੋ ਵਿਰਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਅਟ੍ਠਾਸਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਭਗਵਾ ਓਭਾਸਂ ਫਰਿਤ੍ਵਾ ਸਤਿਂ ਜਨੇਨ੍ਤੋ –

‘‘ਆਤੁਰਂ ਅਸੁਚਿਂ ਪੂਤਿਂ, ਪਸ੍ਸ ਕੁਲ੍ਲ ਸਮੁਸ੍ਸਯਂ;

ਉਗ੍ਘਰਨ੍ਤਂ ਪਗ੍ਘਰਨ੍ਤਂ, ਬਾਲਾਨਂ ਅਭਿਨਨ੍ਦਿਤ’’ਨ੍ਤਿ. –

ਆਹ. ਤਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਥੇਰੋ ਸਮ੍ਮਦੇਵ ਸਰੀਰਸਭਾਵਂ ਉਪਧਾਰੇਨ੍ਤੋ ਅਸੁਭਸਞ੍ਞਂ ਪਟਿਲਭਿਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥ ਪਠਮਂ ਝਾਨਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਤਂ ਪਾਦਕਂ ਕਤ੍ਵਾ ਵਿਪਸ੍ਸਨਂ ਵਡ੍ਢੇਤ੍ਵਾ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਂ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ –

੩੯੩.

‘‘ਕੁਲ੍ਲੋ ਸਿਵਥਿਕਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ, ਅਦ੍ਦਸ ਇਤ੍ਥਿਮੁਜ੍ਝਿਤਂ;

ਅਪਵਿਦ੍ਧਂ ਸੁਸਾਨਸ੍ਮਿਂ, ਖਜ੍ਜਨ੍ਤਿਂ ਕਿਮਿਹੀ ਫੁਟਂ.

੩੯੪.

‘‘ਆਤੁਰਂ…ਪੇ… ਬਾਲਾਨਂ ਅਭਿਨਨ੍ਦਿਤਂ.

੩੯੫.

‘‘ਧਮ੍ਮਾਦਾਸਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾਨ, ਞਾਣਦਸ੍ਸਨਪਤ੍ਤਿਯਾ;

ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਿਂ ਇਮਂ ਕਾਯਂ, ਤੁਚ੍ਛਂ ਸਨ੍ਤਰਬਾਹਿਰਂ.

੩੯੬.

‘‘ਯਥਾ ਇਦਂ ਤਥਾ ਏਤਂ, ਯਥਾ ਏਤਂ ਤਥਾ ਇਦਂ;

ਯਥਾ ਅਧੋ ਤਥਾ ਉਦ੍ਧਂ, ਯਥਾ ਉਦ੍ਧਂ ਤਥਾ ਅਧੋ.

੩੯੭.

‘‘ਯਥਾ ਦਿਵਾ ਤਥਾ ਰਤ੍ਤਿਂ, ਯਥਾ ਰਤ੍ਤਿਂ ਤਥਾ ਦਿਵਾ;

ਯਥਾ ਪੁਰੇ ਤਥਾ ਪਚ੍ਛਾ, ਯਥਾ ਪਚ੍ਛਾ ਤਥਾ ਪੁਰੇ.

੩੯੮.

‘‘ਪਞ੍ਚਙ੍ਗਿਕੇਨ ਤੁਰਿਯੇਨ, ਨ ਰਤੀ ਹੋਤਿ ਤਾਦਿਸੀ;

ਯਥਾ ਏਕਗ੍ਗਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ, ਸਮ੍ਮਾ ਧਮ੍ਮਂ ਵਿਪਸ੍ਸਤੋ’’ਤਿ. –

ਉਦਾਨਵਸੇਨ ਇਮਾ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ.

ਤਤ੍ਥ ਕੁਲ੍ਲੋਤਿ ਅਤ੍ਤਾਨਮੇਵ ਥੇਰੋ ਪਰਂ ਵਿਯ ਕਤ੍ਵਾ ਵਦਤਿ.

ਆਤੁਰਨ੍ਤਿ ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰੇਹਿ ਦੁਕ੍ਖੇਹਿ ਅਭਿਣ੍ਹਂ ਪਟਿਪੀਲ਼ਿਤਂ. ਅਸੁਚਿਨ੍ਤਿ ਸੁਚਿਰਹਿਤਂ ਜੇਗੁਚ੍ਛਂ ਪਟਿਕ੍ਕੂਲਂ. ਪੂਤਿਨ੍ਤਿ ਦੁਗ੍ਗਨ੍ਧਂ. ਪਸ੍ਸਾਤਿ ਸਭਾਵਤੋ ਓਲੋਕੇਹਿ. ਕੁਲ੍ਲਾਤਿ ਓਵਾਦਕਾਲੇ ਭਗਵਾ ਥੇਰਂ ਆਲਪਤਿ. ਉਦਾਨਕਾਲੇ ਪਨ ਥੇਰੋ ਸਯਮੇਵ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਵਦਤਿ. ਸਮੁਸ੍ਸਯਨ੍ਤਿ ਸਰੀਰਂ. ਉਗ੍ਘਰਨ੍ਤਨ੍ਤਿ ਉਦ੍ਧਂ ਵਣਮੁਖੇਹਿ ਅਸੁਚਿਂ ਸਵਨ੍ਤਂ. ਪਗ੍ਘਰਨ੍ਤਨ੍ਤਿ ਅਧੋ ਵਣਮੁਖੇਹਿ ਸਮਨ੍ਤਤੋ ਚ ਅਸੁਚਿਂ ਸਵਨ੍ਤਂ. ਬਾਲਾਨਂ ਅਭਿਨਨ੍ਦਿਤਨ੍ਤਿ ਬਾਲੇਹਿ ਅਨ੍ਧਪੁਥੁਜ੍ਜਨੇਹਿ ਦਿਟ੍ਠਿਤਣ੍ਹਾਭਿਨਨ੍ਦਨਾਹਿ ‘‘ਅਹਂ ਮਮ’’ਨ੍ਤਿ ਅਭਿਨਿਵਿਸ੍ਸ ਨਨ੍ਦਿਤਂ.

ਧਮ੍ਮਾਦਾਸਨ੍ਤਿ ਧਮ੍ਮਮਯਂ ਆਦਾਸਂ. ਯਥਾ ਹਿ ਸਤ੍ਤਾ ਅਦਾਸੇਨ ਅਤ੍ਤਨੋ ਮੁਖੇ ਕਾਯੇ ਵਾ ਗੁਣਦੋਸੇ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਏਵਂ ਯੋਗਾਵਚਰੋ ਯੇਨ ਅਤ੍ਤਭਾਵੇ ਸਂਕਿਲੇਸਵੋਦਾਨਧਮ੍ਮੇ ਯਾਥਾਵਤੋ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਤਂ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਂ ਇਧ ‘‘ਧਮ੍ਮਾਦਾਸ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਂ ਞਾਣਦਸ੍ਸਨਸ੍ਸ ਮਗ੍ਗਞਾਣਸਙ੍ਖਾਤਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਚਕ੍ਖੁਸ੍ਸ ਅਧਿਗਮਾਯ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਨ੍ਤਾਨੇ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤ੍ਵਾ. ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਿਂ ਇਮਂ ਕਾਯਨ੍ਤਿ ਇਮਂ ਕਰਜਕਾਯਂ ਨਿਚ੍ਚਸਾਰਾਦਿਵਿਰਹਤੋ ਤੁਚ੍ਛਂ ਅਤ੍ਤਪਰਸਨ੍ਤਾਨਾਨਂ ਵਿਭਾਗਤੋ ਸਨ੍ਤਰਬਾਹਿਰਂ ਞਾਣਚਕ੍ਖੁਨਾ ਪਤਿਅਵੇਕ੍ਖਿਂ ਪਸ੍ਸਿਂ.

ਯਥਾ ਪਨ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਿਂ, ਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਯਥਾ ਇਦ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਤ੍ਥ ਯਥਾ ਇਦਂ ਤਥਾ ਏਤਨ੍ਤਿ ਯਥਾ ਇਦਂ ਮਯ੍ਹਂ ਸਰੀਰਸਙ੍ਖਾਤਂ ਅਸੁਭਂ ਆਯੁਉਸ੍ਮਾਵਿਞ੍ਞਾਣਾਨਂ ਅਨਪਗਮਾ ਨਾਨਾਵਿਧਂ ਮਾਯੋਪਮਂ ਕਿਰਿਯਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ, ਤਥਾਵ ਏਤਂ ਮਤਸਰੀਰਂ ਪੁਬ੍ਬੇ ਤੇਸਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਨਪਗਮਾ ਅਹੋਸਿ. ਯਥਾ ਏਤਂ ਏਤਰਹਿ ਮਤਸਰੀਰਂ ਤੇਸਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਪਗਮਾ ਨ ਕਿਞ੍ਚਿ ਕਿਰਿਯਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ, ਤਥਾ ਇਦਂ ਮਮ ਸਰੀਰਮ੍ਪਿ ਤੇਸਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਪਗਮਾ ਨਸ੍ਸਤੇਵਾਤਿ. ਯਥਾ ਚ ਇਦਂ ਮਮ ਸਰੀਰਂ ਏਤਰਹਿ ਸੁਸਾਨੇ ਨ ਮਤਂ ਨ ਸਯਿਤਂ, ਨ ਉਦ੍ਧੁਮਾਤਕਾਦਿਭਾਵਂ ਉਪਗਤਂ, ਤਥਾ ਏਤਂ ਏਤਰਹਿ ਮਤਸਰੀਰਮ੍ਪਿ ਪੁਬ੍ਬੇ ਅਹੋਸਿ. ਯਥਾ ਪਨੇਤਂ ਏਤਰਹਿ ਮਤਸਰੀਰਂ ਸੁਸਾਨੇ ਸਯਿਤਂ ਉਦ੍ਧੁਮਾਤਕਾਦਿਭਾਵਂ ਉਪਗਤਂ, ਤਥਾ ਇਦਂ ਮਮ ਸਰੀਰਮ੍ਪਿ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ. ਅਥ ਵਾ ਯਥਾ ਇਦਂ ਮਮ ਸਰੀਰਂ ਅਸੁਚਿ ਦੁਗ੍ਗਨ੍ਧਂ ਜੇਗੁਚ੍ਛਂ ਪਟਿਕ੍ਕੂਲਂ ਅਨਿਚ੍ਚਂ ਦੁਕ੍ਖਂ ਅਨਤ੍ਤਾ, ਤਥਾ ਏਤਂ ਮਤਸਰੀਰਮ੍ਪਿ. ਯਥਾ ਵਾ ਏਤਂ ਮਤਸਰੀਰਂ ਅਸੁਚਿਆਦਿਸਭਾਵਞ੍ਚੇਵ ਅਨਿਚ੍ਚਾਦਿਸਭਾਵਞ੍ਚ, ਤਥਾ ਇਦਂ ਮਮ ਸਰੀਰਮ੍ਪਿ. ਯਥਾ ਅਧੋ ਤਥਾ ਉਦ੍ਧਨ੍ਤਿ ਯਥਾ ਨਾਭਿਤੋ ਅਧੋ ਹੇਟ੍ਠਾ ਅਯਂ ਕਾਯੋ ਅਸੁਚਿ ਦੁਗ੍ਗਨ੍ਧੋ ਜੇਗੁਚ੍ਛੋ ਪਟਿਕ੍ਕੂਲੋ ਅਨਿਚ੍ਚੋ ਦੁਕ੍ਖੋ ਅਨਤ੍ਤਾ ਚ, ਤਥਾ ਉਦ੍ਧਂ ਨਾਭਿਤੋ ਉਪਰਿ ਅਸੁਚਿਆਦਿਸਭਾਵੋ ਚ. ਯਥਾ ਉਦ੍ਧਂ ਤਥਾ ਅਧੋਤਿ ਯਥਾ ਚ ਨਾਭਿਤੋ, ਉਦ੍ਧਂ ਅਸੁਚਿਆਦਿਸਭਾਵੋ, ਤਥਾ ਅਧੋ ਨਾਭਿਤੋ ਹੇਟ੍ਠਾਪਿ.

ਯਥਾ ਦਿਵਾ ਤਥਾ ਰਤ੍ਤਿਨ੍ਤਿ ਯਥਾ ਅਯਂ ਕਾਯੋ ਦਿਵਾ ‘‘ਅਕ੍ਖਿਮ੍ਹਾ ਅਕ੍ਖਿਗੂਥਕੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ (ਸੁ. ਨਿ. ੧੯੯) ਅਸੁਚਿ ਪਗ੍ਘਰਤਿ, ਤਥਾ ਰਤ੍ਤਿਮ੍ਪਿ. ਯਥਾ ਰਤ੍ਤਿਂ ਤਥਾ ਦਿਵਾਤਿ ਯਥਾ ਚ ਰਤ੍ਤਿਂ ਅਯਂ ਕਾਯੋ ਅਸੁਚਿ ਪਗ੍ਘਰਤਿ, ਤਥਾ ਦਿਵਾਪਿ, ਨਯਿਮਸ੍ਸ ਕਾਲਵਿਭਾਗੇਨ ਅਞ੍ਞਥਾਭਾਵੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਯਥਾ ਪੁਰੇ ਤਥਾ ਪਚ੍ਛਾਤਿ ਯਥਾ ਅਯਂ ਕਾਯੋ ਪੁਰੇ ਪੁਬ੍ਬੇ ਤਰੁਣਕਾਲੇ ਅਸੁਚਿ ਦੁਗ੍ਗਨ੍ਧੋ ਜੇਗੁਚ੍ਛੋ ਪਟਿਕ੍ਕੂਲੋ, ਤਥਾ ਚ ਪਚ੍ਛਾ ਜਿਣ੍ਣਕਾਲੇ. ਯਥਾ ਚ ਪਚ੍ਛਾ ਜਿਣ੍ਣਕਾਲੇ ਅਸੁਚਿਆਦਿਸਭਾਵੋ, ਤਥਾ ਪੁਰੇ ਤਰੁਣਕਾਲੇਪਿ. ਯਥਾ ਵਾ ਪੁਰੇ ਅਤੀਤਕਾਲੇ ਸਵਿਞ੍ਞਾਣਕਾਲੇ ਅਸੁਚਿਆਦਿਸਭਾਵੋ ਚ ਅਨਿਚ੍ਚਾਦਿਸਭਾਵੋ ਚ, ਤਥਾ ਪਚ੍ਛਾ ਅਨਾਗਤਕਾਲੇ ਅਵਿਞ੍ਞਾਣਕਾਲੇਤਿ ਏਵਮ੍ਪੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਪਞ੍ਚਙ੍ਗਿਕੇਨ ਤੁਰਿਯੇਨਾਤਿ ‘‘ਆਤਤਂ ਵਿਤਤਂ ਆਤਤਵਿਤਤਂ ਘਨਂ ਸੁਸੀਰ’’ਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਪਞ੍ਚਙ੍ਗਿਕੇਨ ਪਞ੍ਚਹਿ ਅਙ੍ਗੇਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੇਨ ਤੁਰਿਯੇਨ ਪਰਿਚਰਿਯਮਾਨਸ੍ਸ ਕਾਮਸੁਖਸਮਙ੍ਗਿਨੋ ਇਸ੍ਸਰਜਨਸ੍ਸ ਤਾਦਿਸੀ ਤਥਾਰੂਪਾ ਰਤਿ ਸੁਖਸ੍ਸਾਦੋ ਨ ਹੋਤਿ. ਯਥਾ ਏਕਗ੍ਗਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ, ਸਮ੍ਮਾ ਧਮ੍ਮਂ ਵਿਪਸ੍ਸਤੋਤਿ ਸਮਥਵਿਪਸ੍ਸਨਂ ਯੁਗਨਦ੍ਧਂ ਕਤ੍ਵਾ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਏਕਰਸਭਾਵੇਨ ਵੀਥਿਪਟਿਪਨ੍ਨਾਯ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਯ ਖਨ੍ਧਾਨਂ ਉਦਯਬ੍ਬਯਂ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਸ੍ਸ ਯੋਗਾਵਚਰਸ੍ਸ ਯਾਦਿਸਾ ਧਮ੍ਮਰਤਿ, ਤਸ੍ਸਾ ਕਲਮ੍ਪਿ ਕਾਮਰਤਿ ਨ ਉਪੇਤੀਤਿ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ਭਗਵਤਾ –

‘‘ਯਤੋ ਯਤੋ ਸਮ੍ਮਸਤਿ, ਖਨ੍ਧਾਨਂ ਉਦਯਬ੍ਬਯਂ;

ਲਭਤੀ ਪੀਤਿਪਾਮੋਜ੍ਜਂ, ਅਮਤਂ ਤਂ ਵਿਜਾਨਤ’’ਨ੍ਤਿ. (ਧ. ਪ. ੩੭੪);

ਇਮਾ ਏਵ ਚ ਥੇਰਸ੍ਸ ਅਞ੍ਞਾਬ੍ਯਾਕਰਣਗਾਥਾਪਿ ਅਹੇਸੁਂ.

ਕੁਲ੍ਲਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੫. ਮਾਲੁਕ੍ਯਪੁਤ੍ਤਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

ਮਨੁਜਸ੍ਸਾਤਿਆਦਿਕਾ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਮਾਲੁਕ੍ਯਪੁਤ੍ਤਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਗਾਥਾ. ਕਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ? ਅਯਮ੍ਪਿ ਪੁਰਿਮਬੁਦ੍ਧੇਸੁ ਕਤਾਧਿਕਾਰੋ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਭਵੇ ਪੁਞ੍ਞਾਨਿ ਉਪਚਿਨਿਤ੍ਵਾ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਬੁਦ੍ਧੁਪ੍ਪਾਦੇ ਸਾਵਤ੍ਥਿਯਂ ਕੋਸਲਰਞ੍ਞੋ ਅਗ੍ਗਾਸਨਿਕਸ੍ਸ ਪੁਤ੍ਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ. ਤਸ੍ਸ ਮਾਤਾ ਮਾਲੁਕ੍ਯਾ ਨਾਮ, ਤਸ੍ਸਾ ਵਸੇਨ ਮਾਲੁਕ੍ਯਪੁਤ੍ਤੋਤ੍ਵੇਵ ਪਞ੍ਞਾਯਿਤ੍ਥ. ਸੋ ਵਯਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਨਿਸ੍ਸਰਣਜ੍ਝਾਸਯਤਾਯ ਘਰਾਵਾਸਂ ਪਹਾਯ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਵਿਚਰਨ੍ਤੋ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਸਾਸਨੇ ਪਟਿਲਦ੍ਧਸਦ੍ਧੋ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਯ ਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਨਚਿਰਸ੍ਸੇਵ ਛਲ਼ਭਿਞ੍ਞੋ ਅਹੋਸਿ. ਸੋ ਞਾਤੀਸੁ ਅਨੁਕਮ੍ਪਾਯ ਞਾਤਿਕੁਲਂ ਅਗਮਾਸਿ. ਤਂ ਞਾਤਕਾ ਪਣੀਤੇਨ ਖਾਦਨੀਯੇਨ ਭੋਜਨੀਯੇਨ ਪਰਿਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਧਨੇਨ ਪਲੋਭੇਤੁਕਾਮਾ ਮਹਨ੍ਤਂ ਧਨਰਾਸਿਂ ਪੁਰਤੋ ਉਪਟ੍ਠਪੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਇਦਂ ਧਨਂ ਤਵ ਸਨ੍ਤਕਂ, ਵਿਬ੍ਭਮਿਤ੍ਵਾ ਇਮਿਨਾ ਧਨੇਨ ਪੁਤ੍ਤਦਾਰਂ ਪਟਿਜਗ੍ਗਨ੍ਤੋ ਪੁਞ੍ਞਾਨਿ ਕਰੋਹੀ’’ਤਿ ਯਾਚਿਂਸੁ. ਥੇਰੋ ਤੇਸਂ ਅਜ੍ਝਾਸਯਂ ਵਿਪਰਿਵਤ੍ਤੇਨ੍ਤੋ ਆਕਾਸੇ ਠਤ੍ਵਾ –

੩੯੯.

‘‘ਮਨੁਜਸ੍ਸ ਪਮਤ੍ਤਚਾਰਿਨੋ, ਤਣ੍ਹਾ ਵਡ੍ਢਤਿ ਮਾਲੁਵਾ ਵਿਯ;

ਸੋ ਪ੍ਲਵਤੀ ਹੁਰਾ ਹੁਰਂ, ਫਲਮਿਚ੍ਛਂਵ ਵਨਸ੍ਮਿ ਵਾਨਰੋ.

੪੦੦.

‘‘ਯਂ ਏਸਾ ਸਹਤੇ ਜਮ੍ਮੀ, ਤਣ੍ਹਾ ਲੋਕੇ ਵਿਸਤ੍ਤਿਕਾ;

ਸੋਕਾ ਤਸ੍ਸ ਪਵਡ੍ਢਨ੍ਤਿ, ਅਭਿਵਟ੍ਠਂਵ ਬੀਰਣਂ.

੪੦੧.

‘‘ਯੋ ਚੇਤਂ ਸਹਤੇ ਜਮ੍ਮਿਂ, ਤਣ੍ਹਂ ਲੋਕੇ ਦੁਰਚ੍ਚਯਂ;

ਸੋਕਾ ਤਮ੍ਹਾ ਪਪਤਨ੍ਤਿ, ਉਦਬਿਨ੍ਦੂਵ ਪੋਕ੍ਖਰਾ.

੪੦੨.

‘‘ਤਂ ਵੋ ਵਦਾਮਿ ਭਦ੍ਦਂ ਵੋ, ਯਾਵਨ੍ਤੇਤ੍ਥ ਸਮਾਗਤਾ;

ਤਣ੍ਹਾਯ ਮੂਲਂ ਖਣਥ, ਉਸੀਰਤ੍ਥੋਵ ਬੀਰਣਂ;

ਮਾ ਵੋ ਨਲ਼ਂਵ ਸੋਤੋਵ, ਮਾਰੋ ਭਞ੍ਜਿ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ.

੪੦੩.

‘‘ਕਰੋਥ ਬੁਦ੍ਧਵਚਨਂ, ਖਣੋ ਵੋ ਮਾ ਉਪਚ੍ਚਗਾ;

ਖਣਾਤੀਤਾ ਹਿ ਸੋਚਨ੍ਤਿ, ਨਿਰਯਮ੍ਹਿ ਸਮਪ੍ਪਿਤਾ.

੪੦੪.

‘‘ਪਮਾਦੋ ਰਜੋ ਪਮਾਦੋ, ਪਮਾਦਾਨੁਪਤਿਤੋ ਰਜੋ;

ਅਪ੍ਪਮਾਦੇਨ ਵਿਜ੍ਜਾਯ, ਅਬ੍ਬਹੇ ਸਲ੍ਲਮਤ੍ਤਨੋ’’ਤਿ. –

ਇਮਾਹਿ ਛਹਿ ਗਾਥਾਹਿ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਤਿ.

ਤਤ੍ਥ ਮਨੁਜਸ੍ਸਾਤਿ ਸਤ੍ਤਸ੍ਸ. ਪਮਤ੍ਤਚਾਰਿਨੋਤਿ ਸਤਿਵੋਸ੍ਸਗ੍ਗਲਕ੍ਖਣੇਨ ਪਮਾਦੇਨ ਪਮਤ੍ਤਚਾਰਿਸ੍ਸ, ਨੇਵ ਝਾਨਂ, ਨ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾ, ਨ ਮਗ੍ਗਫਲਾਨਿ ਵਡ੍ਢਨ੍ਤਿ. ਯਥਾ ਪਨ ਰੁਕ੍ਖਂ ਸਂਸਿਬ੍ਬਨ੍ਤੀ ਪਰਿਯੋਨਨ੍ਧਨ੍ਤੀ ਤਸ੍ਸ ਵਿਨਾਸਾਯ ਮਾਲੁਵਾ ਲਤਾ ਵਡ੍ਢਤਿ, ਏਵਮਸ੍ਸ ਛ ਦ੍ਵਾਰਾਨਿ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਰੂਪਾਦੀਸੁ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨਾ ਤਣ੍ਹਾ ਵਡ੍ਢਤਿ. ਵਡ੍ਢਮਾਨਾਵ ਯਥਾ ਮਾਲੁਵਾ ਲਤਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਪਸ੍ਸਯਭੂਤਂ ਰੁਕ੍ਖਂ ਅਜ੍ਝੋਤ੍ਥਰਿਤ੍ਵਾ ਪਾਤੇਤਿ, ਏਵਂ ਤਣ੍ਹਾਵਸਿਕਂ ਪੁਗ੍ਗਲਂ ਅਪਾਯੇ ਨਿਪਾਤੇਤਿ. ਸੋ ਪ੍ਲਵਤੀਤਿ ਸੋ ਤਣ੍ਹਾਵਸਿਕੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਅਪਰਾਪਰਂ ਭਵਾਭਵੇ ਉਪ੍ਲਵਤਿ ਧਾਵਤਿ. ਯਥਾ ਕਿਂ? ਫਲਮਿਚ੍ਛਂਵ ਵਨਸ੍ਮਿ ਵਾਨਰੋ ਯਥਾ ਰੁਕ੍ਖਫਲਂ ਇਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਵਾਨਰੋ ਵਨਸ੍ਮਿਂ ਧਾਵਨ੍ਤੋ ਰੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਏਕਂ ਸਾਖਂ ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਤਂ ਮੁਞ੍ਚਿਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਞਂ ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਤਂ ਮੁਞ੍ਚਿਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਞਨ੍ਤਿ ‘‘ਸਾਖਂ ਅਲਭਿਤ੍ਵਾ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਤਂ ਨਾਪਜ੍ਜਤਿ; ਏਵਮੇਵ ਤਣ੍ਹਾਵਸਿਕੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਹੁਰਾ ਹੁਰਂ ਧਾਵਨ੍ਤੋ ‘‘ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਅਲਭਿਤ੍ਵਾ ਤਣ੍ਹਾਯ ਅਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਪਤ੍ਤੋ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਤਂ ਨਾਪਜ੍ਜਤਿ.

ਯਨ੍ਤਿ ਯਂ ਪੁਗ੍ਗਲਂ. ਏਸਾ ਲਾਮਕਭਾਵੇਨ ਜਮ੍ਮੀ ਵਿਸਾਹਾਰਤਾਯ ਵਿਸਮੂਲਤਾਯ ਵਿਸਫਲਤਾਯ ਵਿਸਪਰਿਭੋਗਤਾਯ ਰੂਪਾਦੀਸੁ ਵਿਸਤ੍ਤਤਾਯ ਆਸਤ੍ਤਤਾਯ ਚ ਵਿਸਤ੍ਤਿਕਾਤਿ ਸਙ੍ਖਂ ਗਤਾ ਛਦ੍ਵਾਰਿਕਾ ਤਣ੍ਹਾ ਸਹਤੇ ਅਭਿਭਵਤਿ ਤਸ੍ਸ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ. ਯਥਾ ਨਾਮ ਵਨੇ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਵਸ੍ਸਨ੍ਤੇ ਦੇਵੇ ਅਭਿਵਟ੍ਠਂ ਬੀਰਣਂ ਬੀਰਣਤਿਣਂ ਵਡ੍ਢਤਿ, ਏਵਂ ਵਟ੍ਟਮੂਲਕਾ ਸੋਕਾ ਅਭਿਵਡ੍ਢਨ੍ਤਿ ਵੁਦ੍ਧਿਂ ਆਪਜ੍ਜਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਯੋ ਚੇਤਂ…ਪੇ… ਦੁਰਚ੍ਚਯਨ੍ਤਿ ਯੋ ਪਨ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤੁਂ ਪਜਹਿਤੁਂ ਦੁਕ੍ਕਰਤਾਯ ਦੁਰਚ੍ਚਯਂ ਤਣ੍ਹਂ ਸਹਤੇ ਅਭਿਭਵਤਿ, ਤਮ੍ਹਾ ਪੁਗ੍ਗਲਾ ਵਟ੍ਟਮੂਲਕਾ ਸੋਕਾ ਪਪਤਨ੍ਤਿ. ਯਥਾ ਨਾਮ ਪੋਕ੍ਖਰੇ ਪਦੁਮਪਤ੍ਤੇ ਪਤਿਤਂ ਉਦਬਿਨ੍ਦੁ ਨ ਪਤਿਟ੍ਠਾਤਿ, ਏਵਂ ਨ ਪਤਿਟ੍ਠਹਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਤਂ ਵੋ ਵਦਾਮੀਤਿ ਤੇਨ ਕਾਰਣੇਨ ਅਹਂ ਤੁਮ੍ਹੇ ਵਦਾਮਿ. ਭਦ੍ਦਂ ਵੋਤਿ ਭਦ੍ਦਂ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਹੋਤੁ, ਮਾ ਤਣ੍ਹਂ ਅਨੁਵਤ੍ਤਪੁਗ੍ਗਲੋ ਵਿਯ ਵਿਭਵਂ ਅਨਤ੍ਥਂ ਪਾਪੁਣਾਥਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਯਾਵਨ੍ਤੇਤ੍ਥ ਸਮਾਗਤਾਤਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ ਯਤ੍ਤਕਾ ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਤਾ, ਤਤ੍ਤਕਾ. ਕਿਂ ਵਦਸੀਤਿ ਚੇ? ਤਣ੍ਹਾਯ ਮੂਲਂ ਖਣਥ ਇਮਿਸ੍ਸਾ ਛਦ੍ਵਾਰਿਕਤਣ੍ਹਾਯ ਮੂਲਂ ਕਾਰਣਂ ਅਵਿਜ੍ਜਾਦਿਕਿਲੇਸਗ੍ਗਹਨਂ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗਞਾਣਕੁਦਾਲੇਨ ਖਣਥ ਸਮੁਚ੍ਛਿਨ੍ਦਥ. ਕਿਂ ਵਿਯਾਤਿ? ਉਸੀਰਤ੍ਥੋਵ ਬੀਰਣਂ ਯਥਾ ਉਸੀਰੇਨ ਅਤ੍ਥਿਕੋ ਪੁਰਿਸੋ ਮਹਨ੍ਤੇਨ ਕੁਦਾਲੇਨ ਬੀਰਣਾਪਰਨਾਮਂ ਉਸੀਰਂ ਨਾਮ ਤਿਣਂ ਖਣਤਿ, ਏਵਮਸ੍ਸ ਮੂਲਂ ਖਣਥਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਮਾ ਵੋ ਨਲ਼ਂਵ ਸੋਤੋਵ, ਮਾਰੋ ਭਞ੍ਜਿ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਨ੍ਤਿ ਤੁਮ੍ਹੇ ਨਦੀਤੀਰੇ ਜਾਤਂ ਨਲ਼ਂ ਮਹਾਵੇਗੇਨ ਆਗਤੋ ਨਦੀਸੋਤੋ ਵਿਯ ਕਿਲੇਸਮਾਰੋ ਮਚ੍ਚੁਮਾਰੋ ਦੇਵਪੁਤ੍ਤਮਾਰੋ ਚ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਮਾ ਭਞ੍ਜੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਤਸ੍ਮਾ ਕਰੋਥ ਬੁਦ੍ਧਵਚਨਂ ‘‘ਝਾਯਥ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਮਾ ਪਮਾਦਤ੍ਥਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ (ਮ. ਨਿ. ੧.੨੧੫) ਵੁਤ੍ਤਂ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਵਚਨਂ ਕਰੋਥ, ਯਥਾਨੁਸਿਟ੍ਠਂ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਯਾ ਸਮ੍ਪਾਦੇਥ. ਖਣੋ ਵੋ ਮਾ ਉਪਚ੍ਚਗਾਤਿ ਯੋ ਹਿ ਬੁਦ੍ਧਵਚਨਂ ਨ ਕਰੋਤਿ, ਤਂ ਪੁਗ੍ਗਲਂ ਅਯਂ ਬੁਦ੍ਧੁਪ੍ਪਾਦਕ੍ਖਣੋ ਪਤਿਰੂਪਦੇਸਵਾਸੇ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਕ੍ਖਣੋ ਸਮ੍ਮਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਪਟਿਲਦ੍ਧਕ੍ਖਣੋ ਛਨ੍ਨਂ ਆਯਤਨਾਨਂ ਅਵੇਕਲ੍ਲਕ੍ਖਣੋਤਿ ਸਬ੍ਬੋਪਿ ਖਣੋ ਅਤਿਕ੍ਕਮਤਿ, ਸੋ ਖਣੋ ਮਾ ਤੁਮ੍ਹੇ ਅਤਿਕ੍ਕਮਤੁ. ਖਣਾਤੀਤਾਤਿ ਯੇ ਹਿ ਤਂ ਖਣਂ ਅਤੀਤਾ, ਯੇ ਵਾ ਪੁਗ੍ਗਲੇ ਸੋ ਖਣੋ ਅਤੀਤੋ, ਤੇ ਨਿਰਯਮ੍ਹਿ ਸਮਪ੍ਪਿਤਾ ਤਤ੍ਥ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਾ ਚਿਰਕਾਲਂ ਸੋਚਨ੍ਤਿ.

ਪਮਾਦੋ ਰਜੋਤਿ ਰੂਪਾਦੀਸੁ ਆਰਮ੍ਮਣੇਸੁ ਸਤਿਵੋਸ੍ਸਗ੍ਗਲਕ੍ਖਣੋ ਪਮਾਦੋ, ਸਂਕਿਲੇਸਸਭਾਵਤ੍ਤਾ ਰਾਗਰਜਾਦਿਮਿਸ੍ਸਤਾਯ ਚ ਰਜੋ. ਪਮਾਦਾਨੁਪਤਿਤੋ ਰਜੋਤਿ ਯੋ ਹਿ ਕੋਚਿ ਰਜੋ ਨਾਮ ਰਾਗਾਦਿਕੋ, ਸੋ ਸਬ੍ਬੋ ਪਮਾਦਾਨੁਪਤਿਤੋ ਪਮਾਦਵਸੇਨੇਵ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ਅਪ੍ਪਮਾਦੇਨਾਤਿ ਅਪ੍ਪਮਜ੍ਜਨੇਨ ਅਪ੍ਪਮਾਦਪਟਿਪਤ੍ਤਿਯਾ. ਵਿਜ੍ਜਾਯਾਤਿ ਅਗ੍ਗਮਗ੍ਗਵਿਜ੍ਜਾਯ. ਅਬ੍ਬਹੇ ਸਲ੍ਲਮਤ੍ਤਨੋਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਹਦਯਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਰਾਗਾਦਿਸਲ੍ਲਂ ਉਦ੍ਧਰੇਯ੍ਯ ਸਮੂਹਨੇਯ੍ਯਾਤਿ.

ਮਾਲੁਕ੍ਯਪੁਤ੍ਤਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੬. ਸਪ੍ਪਦਾਸਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

ਪਣ੍ਣਵੀਸਤੀਤਿਆਦਿਕਾ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਸਪ੍ਪਦਾਸਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਗਾਥਾ. ਕਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ? ਅਯਮ੍ਪਿ ਪੁਰਿਮਬੁਦ੍ਧੇਸੁ ਕਤਾਧਿਕਾਰੋ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਭਵੇ ਵਿਵਟ੍ਟੂਪਨਿਸ੍ਸਯਂ ਕੁਸਲਂ ਉਪਚਿਨਿਤ੍ਵਾ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਬੁਦ੍ਧੁਪ੍ਪਾਦੇ ਕਪਿਲਵਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ ਸੁਦ੍ਧੋਦਨਮਹਾਰਾਜਸ੍ਸ ਪੁਰੋਹਿਤਪੁਤ੍ਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਸਪ੍ਪਦਾਸੋਤਿ ਨਾਮਂ ਅਹੋਸਿ. ਸੋ ਵਯਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਸਤ੍ਥੁ ਞਾਤਿਸਮਾਗਮੇ ਪਟਿਲਦ੍ਧਸਦ੍ਧੋ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਕਿਲੇਸਾਭਿਭਵੇਨ ਚੇਤੋਸਮਾਧਿਂ ਅਲਭਨ੍ਤੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਚਰਿਤ੍ਵਾ ਸਂਵੇਗਜਾਤੋ ਪਚ੍ਛਾ ਸਤ੍ਥਂ ਆਹਰਨ੍ਤੋ ਯੋਨਿਸੋ ਮਨਸਿਕਾਰਂ ਵਡ੍ਢੇਤ੍ਵਾ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਞਂ ਬ੍ਯਾਕਰੋਨ੍ਤੋ –

੪੦੫.

‘‘ਪਣ੍ਣਵੀਸਤਿ ਵਸ੍ਸਾਨਿ, ਯਤੋ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ ਅਹਂ;

ਅਚ੍ਛਰਾਸਙ੍ਘਾਤਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ, ਚੇਤੋਸਨ੍ਤਿਮਨਜ੍ਝਗਂ.

੪੦੬.

‘‘ਅਲਦ੍ਧਾ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸੇਕਗ੍ਗਂ, ਕਾਮਰਾਗੇਨ ਅਟ੍ਟਿਤੋ;

ਬਾਹਾ ਪਗ੍ਗਯ੍ਹ ਕਨ੍ਦਨ੍ਤੋ, ਵਿਹਾਰਾ ਉਪਨਿਕ੍ਖਮਿਂ.

੪੦੭.

‘‘ਸਤ੍ਥਂ ਵਾ ਆਹਰਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਕੋ ਅਤ੍ਥੋ ਜੀਵਿਤੇਨ ਮੇ;

ਕਥਞ੍ਹਿ ਸਿਕ੍ਖਂ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਂ, ਕਾਲਂ ਕੁਬ੍ਬੇਥ ਮਾਦਿਸੋ.

੪੦੮.

‘‘ਤਦਾਹਂ ਖੁਰਮਾਦਾਯ, ਮਞ੍ਚਕਮ੍ਹਿ ਉਪਾਵਿਸਿਂ;

ਪਰਿਨੀਤੋ ਖੁਰੋ ਆਸਿ, ਧਮਨਿਂ ਛੇਤ੍ਤੁਮਤ੍ਤਨੋ.

੪੦੯.

‘‘ਤਤੋ ਮੇ ਮਨਸੀਕਾਰੋ, ਯੋਨਿਸੋ ਉਦਪਜ੍ਜਥ;

ਆਦੀਨਵੋ ਪਾਤੁਰਹੁ, ਨਿਬ੍ਬਿਦਾ ਸਮਤਿਟ੍ਠਥ.

੪੧੦.

‘‘ਤਤੋ ਚਿਤ੍ਤਂ ਵਿਮੁਚ੍ਚਿ ਮੇ, ਪਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਸੁਧਮ੍ਮਤਂ;

ਤਿਸ੍ਸੋ ਵਿਜ੍ਜਾ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤਾ, ਕਤਂ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਾਸਨ’’ਨ੍ਤਿ. –

ਇਮਾ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ.

ਤਤ੍ਥ ਪਣ੍ਣਵੀਸਤਿਵਸ੍ਸਾਨਿ, ਯਤੋ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ ਅਹਨ੍ਤਿ ਯਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਅਹਂ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ ਤਾਨਿਮਾਨਿ ਪਣ੍ਣਵੀਸਤਿਵਸ੍ਸਾਨਿ. ਅਚ੍ਛਰਾਸਙ੍ਘਾਤਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ, ਚੇਤੋਸਨ੍ਤਿਮਨਜ੍ਝਗਨ੍ਤਿ ਸੋਹਂ ਏਤ੍ਤਕਂ ਕਾਲਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਚਰਨ੍ਤੋ ਅਚ੍ਛਰਾਸਙ੍ਘਾਤਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਅਙ੍ਗੁਲਿਫੋਟਨਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਖਣਂ ਚੇਤੋਸਨ੍ਤਿਂ ਚੇਤਸੋ ਸਮਾਧਾਨਂ ਨ ਲਭਿਂ.

ਏਵਂ ਪਨ ਅਲਦ੍ਧਾ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸੇਕਗ੍ਗਤਂ, ਤਤ੍ਥ ਕਾਰਣਮਾਹ ‘‘ਕਾਮਰਾਗੇਨ ਅਟ੍ਟਿਤੋ’’ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਅਟ੍ਟਿਤੋਤਿ ਪੀਲ਼ਿਤੋ, ਅਭਿਭੂਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਬਾਹਾ ਪਗ੍ਗਯ੍ਹ ਕਨ੍ਦਨ੍ਤੋਤਿ ‘‘ਇਦਮਿਧ ਅਤਿਵਿਯ ਅਯੁਤ੍ਤਂ ਵਤ੍ਤਤਿ, ਯਦਾਹਂ ਨਿਯ੍ਯਾਨਿਕੇ ਸਾਸਨੇ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਕਿਲੇਸਪਙ੍ਕਤੋ ਉਦ੍ਧਰਿਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਮੀ’’ਤਿ ਉਦ੍ਧਂਮੁਖੋ ਬਾਹਾ ਪਗ੍ਗਯ੍ਹ ਕਨ੍ਦਮਾਨੋ. ਵਿਹਾਰਾ ਉਪਨਿਕ੍ਖਮਿਨ੍ਤਿ ਵਸਨਕਵਿਹਾਰਤੋ ਬਹਿ ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤੋ.

ਯੇਨਾਧਿਪ੍ਪਾਯੇਨ ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤੋ, ਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਸਤ੍ਥਂ ਵਾ ਆਹਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਤ੍ਥ ਸਤ੍ਥਂ ਵਾ ਆਹਰਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਵਾ-ਸਦ੍ਦੋ ਵਿਕਪ੍ਪਨਤ੍ਥੋ. ਤੇਨ ‘‘ਰੁਕ੍ਖਾ ਵਾ ਪਪਤਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਉਬ੍ਬਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ ਵਾ ਮਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿਆਦਿਕੇ ਮਰਣਪ੍ਪਕਾਰੇ ਸਙ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ. ਸਿਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ਅਧਿਸੀਲਸਿਕ੍ਖਂ. ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ਪਚ੍ਚਾਚਿਕ੍ਖਨ੍ਤੋ ਪਰਿਚ੍ਚਜਨ੍ਤੋ. ‘‘ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾ’’ਤਿਪਿ ਪਾਲ਼ਿ, ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਕਾਲਨ੍ਤਿ ਮਰਣਂ. ਕਥਞ੍ਹਿ ਨਾਮ ਮਾਦਿਸੋ ਸਿਕ੍ਖਾਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾਨੇਨ ਕਾਲਂ ਕਰੇਯ੍ਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸਿਕ੍ਖਾਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾਨਞ੍ਹਿ ਅਰਿਯਸ੍ਸ ਵਿਨਯੇ ਮਰਣਂ ਨਾਮ. ਯਥਾਹ ਭਗਵਾ – ‘‘ਮਰਣਞ੍ਹੇਤਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਯੋ ਸਿਕ੍ਖਂ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾਯ ਹੀਨਾਯਾਵਤ੍ਤਤੀ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੩.੬੩). ‘‘ਸਿਕ੍ਖਂ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾ’’ਤਿ ਪਨ ਪਾਠੇ ਕਥਞ੍ਹਿ ਨਾਮ ਮਾਦਿਸੋ ਸਿਕ੍ਖਂ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾਯ ਕਾਲਂ ਕਰੇਯ੍ਯ, ਸਿਕ੍ਖਾਸਮਙ੍ਗੀ ਏਵ ਪਨ ਹੁਤ੍ਵਾ ਕਾਲਂ ਕਰੇਯ੍ਯ? ਤਸ੍ਮਾ ਸਤ੍ਥਂ ਵਾ ਆਹਰਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਕੋ ਅਤ੍ਥੋ ਜੀਵਿਤੇਨ ਮੇਤਿ ਯੋਜਨਾ.

ਤਦਾਹਨ੍ਤਿ ਯਦਾ ਕਿਲੇਸਾਭਿਭਵੇਨ ਸਮਣਧਮ੍ਮਂ ਕਾਤੁਂ ਅਸਮਤ੍ਥਤਾਯ ਜੀਵਿਤੇ ਨਿਬ੍ਬਿਨ੍ਦਨ੍ਤੋ ਤਦਾ. ਖੁਰਨ੍ਤਿ ਨਿਸਿਤਖੁਰਂ, ਖੁਰਸਦਿਸਂ ਵਾ ਸਤ੍ਥਕਂ. ਮਞ੍ਚਕਮ੍ਹਿ ਉਪਾਵਿਸਿਨ੍ਤਿ ਪਰੇਸਂ ਨਿਵਾਰਣਭਯੇਨ ਓਵਰਕਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਮਞ੍ਚਕੇ ਨਿਸੀਦਿਂ. ਪਰਿਨੀਤੋਤਿ ਉਪਨੀਤੋ, ਗਲੇ ਠਪਿਤੋਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਧਮਨਿਨ੍ਤਿ ‘‘ਕਣ੍ਠੇ ਧਮਨਿਂ, ਕਣ੍ਠਧਮਨਿਂ ਗਲਵਲਯ’’ਨ੍ਤਿਪਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਛੇਤ੍ਤੁਨ੍ਤਿ ਛਿਨ੍ਦਿਤੁਂ.

ਤਤੋ ਮੇ ਮਨਸੀਕਾਰੋ, ਯੋਨਿਸੋ ਉਦਪਜ੍ਜਥਾਤਿ ‘‘ਯਦਾਹਂ ਮਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਕਣ੍ਠੇ ਧਮਨਿਂ ਛਿਨ੍ਦਿਤੁਂ ਖੁਰਂ ਉਪਨੇਸਿਂ, ਤਤੋ ਪਰਂ ‘‘ਅਰੋਗਂ ਨੁ ਖੋ ਮੇ ਸੀਲ’’ਨ੍ਤਿ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਨ੍ਤਸ੍ਸ ਅਕ੍ਖਣ੍ਡਂ ਅਚ੍ਛਿਦ੍ਦਂ ਸੁਪਰਿਸੁਦ੍ਧਂ ਸੀਲਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਪੀਤਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿ, ਪੀਤਿਮਨਸ੍ਸ ਕਾਯੋ ਪਸ੍ਸਮ੍ਭਿ, ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਕਾਯਸ੍ਸ ਨਿਰਾਮਿਸਂ ਸੁਖਂ ਅਨੁਭਵਨ੍ਤਸ੍ਸ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸਮਾਹਿਤਤਾਯ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਵਸੇਨ ਯੋਨਿਸੋ ਮਨਸਿਕਾਰੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿ. ਅਥ ਵਾ ਤਤੋਤਿ ਕਣ੍ਠੇ ਖੁਰਸ੍ਸ ਉਪਨਯਤੋ ਵਣੇ ਜਾਤੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਵੇਦਨਂ ਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭੇਨ੍ਤੋ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਯ ਵਸੇਨ ਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿ. ਇਦਾਨਿ ਤਤੋ ਪਰਂ ਮਗ੍ਗਫਲਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਞਾਣਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਭਾਵਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਆਦੀਨਵੋ ਪਾਤੁਰਹੂ’’ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਂ ਹੇਟ੍ਠਾ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਥਮੇਵ.

ਸਪ੍ਪਦਾਸਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੭. ਕਾਤਿਯਾਨਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

ਉਟ੍ਠੇਹੀਤਿਆਦਿਕਾ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਕਾਤਿਯਾਨਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਗਾਥਾ. ਕਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ? ਅਯਮ੍ਪਿ ਪੁਰਿਮਬੁਦ੍ਧੇਸੁ ਕਤਾਧਿਕਾਰੋ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਭਵੇ ਪੁਞ੍ਞਾਨਿ ਉਪਚਿਨਿਤ੍ਵਾ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਬੁਦ੍ਧੁਪ੍ਪਾਦੇ ਸਾਵਤ੍ਥਿਯਂ ਅਞ੍ਞਤਰਸ੍ਸ ਕੋਸਿਯਗੋਤ੍ਤਸ੍ਸ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਪੁਤ੍ਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੋ, ਮਾਤੁਗੋਤ੍ਤਵਸੇਨ ਪਨ ਕਾਤਿਯਾਨੋਤਿ ਲਦ੍ਧਨਾਮੋ ਵਯਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਸਾਮਞ੍ਞਕਾਨਿਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਗਿਹਿਸਹਾਯੋ ਥੇਰਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ ਸਮਣਧਮ੍ਮਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਰਤ੍ਤਿਂ ‘‘ਨਿਦ੍ਦਾਭਿਭਵਂ ਵਿਨੋਦੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਚਙ੍ਕਮਂ ਆਰੁਹਿ. ਸੋ ਚਙ੍ਕਮਨ੍ਤੋ ਨਿਦ੍ਦਾਯ ਅਭਿਭੂਤੋ ਪਚਲਾਯਮਾਨੋ ਪਰਿਪਤਿਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥੇਵ ਅਨਨ੍ਤਰਹਿਤਾਯ ਭੂਮਿਯਾ ਨਿਪਜ੍ਜਿ, ਸਤ੍ਥਾ ਤਸ੍ਸ ਤਂ ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਸਯਂ ਤਤ੍ਥ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਆਕਾਸੇ ਠਤ੍ਵਾ ‘‘ਕਾਤਿਯਾਨਾ’’ਤਿ ਸਞ੍ਞਂ ਅਦਾਸਿ. ਸੋ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਉਟ੍ਠਹਿਤ੍ਵਾ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਸਂਵੇਗਜਾਤੋ ਅਟ੍ਠਾਸਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਸਤ੍ਥਾ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਨ੍ਤੋ –

੪੧੧.

‘‘ਉਟ੍ਠੇਹਿ ਨਿਸੀਦ ਕਾਤਿਯਾਨ, ਮਾ ਨਿਦ੍ਦਾਬਹੁਲੋ ਅਹੁ ਜਾਗਰਸ੍ਸੁ;

ਮਾ ਤਂ ਅਲਸਂ ਪਮਤ੍ਤਬਨ੍ਧੁ, ਕੂਟੇਨੇਵ ਜਿਨਾਤੁ ਮਚ੍ਚੁਰਾਜਾ.

੪੧੨.

‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਮਹਾਸਮੁਦ੍ਦਵੇਗੋ, ਏਵਂ ਜਾਤਿਜਰਾਤਿ ਵਤ੍ਤਤੇ ਤਂ;

ਸੋ ਕਰੋਹਿ ਸੁਦੀਪਮਤ੍ਤਨੋ ਤ੍ਵਂ, ਨ ਹਿ ਤਾਣਂ ਤਵ ਵਿਜ੍ਜਤੇਵ ਅਞ੍ਞਂ.

੪੧੩.

‘‘ਸਤ੍ਥਾ ਹਿ ਵਿਜੇਸਿ ਮਗ੍ਗਮੇਤਂ, ਸਙ੍ਗਾ ਜਾਤਿਜਰਾਭਯਾ ਅਤੀਤਂ;

ਪੁਬ੍ਬਾਪਰਰਤ੍ਤਮਪ੍ਪਮਤ੍ਤੋ, ਅਨੁਯੁਞ੍ਜਸ੍ਸੁ ਦਲ਼੍ਹਂ ਕਰੋਹਿ ਯੋਗਂ.

੪੧੪.

‘‘ਪੁਰਿਮਾਨਿ ਪਮੁਞ੍ਚ ਬਨ੍ਧਨਾਨਿ, ਸਙ੍ਘਾਟਿਖੁਰਮੁਣ੍ਡਭਿਕ੍ਖਭੋਜੀ;

ਮਾ ਖਿਡ੍ਡਾਰਤਿਞ੍ਚ ਮਾ ਨਿਦ੍ਦਂ, ਅਨੁਯੁਞ੍ਜਿਤ੍ਥ ਝਾਯ ਕਾਤਿਯਾਨ.

੪੧੫.

‘‘ਝਾਯਾਹਿ ਜਿਨਾਹਿ ਕਾਤਿਯਾਨ, ਯੋਗਕ੍ਖੇਮਪਥੇਸੁ ਕੋਵਿਦੋਸਿ;

ਪਪ੍ਪੁਯ੍ਯ ਅਨੁਤ੍ਤਰਂ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਂ, ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਹਿਸਿ ਵਾਰਿਨਾਵ ਜੋਤਿ.

੪੧੬.

‘‘ਪਜ੍ਜੋਤਕਰੋ ਪਰਿਤ੍ਤਰਂਸੋ, ਵਾਤੇਨ ਵਿਨਮ੍ਯਤੇ ਲਤਾਵ;

ਏਵਮ੍ਪਿ ਤੁਵਂ ਅਨਾਦਿਯਾਨੋ, ਮਾਰਂ ਇਨ੍ਦਸਗੋਤ੍ਤ ਨਿਦ੍ਧੁਨਾਹਿ;

ਸੋ ਵੇਦਯਿਤਾਸੁ ਵੀਤਰਾਗੋ, ਕਾਲਂ ਕਙ੍ਖ ਇਧੇਵ ਸੀਤਿਭੂਤੋ’’ਤਿ. –

ਇਮਾ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ.

ਤਤ੍ਥ ਉਟ੍ਠੇਹੀਤਿ ਨਿਦ੍ਦੂਪਗਮਨਤੋ ਉਟ੍ਠਹਨ੍ਤੋ ਉਟ੍ਠਾਨਵੀਰਿਯਂ ਕਰੋਹਿ. ਯਸ੍ਮਾ ਨਿਪਜ੍ਜਾ ਨਾਮ ਕੋਸਜ੍ਜਪਕ੍ਖਿਯਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਮਾ ਸਯਿ. ਨਿਸੀਦਾਤਿ ਪਲ੍ਲਙ੍ਕਂ ਆਭੁਜਿਤ੍ਵਾ ਉਜੁਂ ਕਾਯਂ ਪਣਿਧਾਯ ਪਰਿਮੁਖਂ ਸਤਿਂ ਉਪਟ੍ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਨਿਸੀਦ. ਕਾਤਿਯਾਨਾਤਿ ਤਂ ਨਾਮੇਨ ਆਲਪਤਿ. ਮਾ ਨਿਦ੍ਦਾਬਹੁਲੋ ਅਹੂਤਿ ਨਿਦ੍ਦਾਬਹੁਲੋ ਨਿਦ੍ਦਾਭਿਭੂਤੋ ਮਾ ਅਹੁ. ਜਾਗਰਸ੍ਸੂਤਿ ਜਾਗਰ, ਜਾਗਰਿਯਮਨੁਯੁਤ੍ਤੋ ਹੋਹਿ. ਮਾ ਤਂ ਅਲਸਨ੍ਤਿ ਜਾਗਰਿਯਂ ਅਨਨੁਯੁਞ੍ਜਨ੍ਤਂ ਤਂ ਅਲਸਂ ਕੁਸੀਤਂ ਪਮਤ੍ਤਬਨ੍ਧੁ ਮਚ੍ਚੁਰਾਜਾ ਕੂਟੇਨੇਵ ਅਦ੍ਦੁਹਨੇਨ ਵਿਯ ਨੇਸਾਦੋ ਮਿਗਂ ਵਾ ਪਕ੍ਖਿਂ ਵਾ ਜਰਾਰੋਗੇਹਿ ਮਾ ਜਿਨਾਤੁ ਮਾ ਅਭਿਭਵਤੁ, ਮਾ ਅਜ੍ਝੋਤ੍ਥਰਤੂਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਸੇਯ੍ਯਥਾਪੀਤਿ ਸੇਯ੍ਯਥਾ ਅਪਿ. ਮਹਾਸਮੁਦ੍ਦਵੇਗੋਤਿ ਮਹਾਸਮੁਦ੍ਦਸ੍ਸ ਊਮਿਵੇਗੋ. ਏਵਨ੍ਤਿ ਯਥਾ ਨਾਮ ਮਹਾਸਮੁਦ੍ਦਊਮਿਵੇਗੋ ਉਪਰੂਪਰਿ ਉਟ੍ਠਹਨ੍ਤੋ ਤਂ ਅਭਿਕ੍ਕਮਿਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਂ ਪੁਰਿਸਂ ਅਭਿਭਵਤਿ, ਏਵਂ ਜਾਤਿ ਜਰਾ ਚ ਕੋਸਜ੍ਜਾਭਿਭੂਤਂ ਤਂ ਅਤਿਵਤ੍ਤਤੇ ਉਪਰੂਪਰਿ ਅਜ੍ਝੋਤ੍ਥਰਤਿ. ਸੋ ਕਰੋਹੀਤਿ ਸੋ ਤ੍ਵਂ, ਕਾਤਿਯਾਨ, ਚਤੂਹਿ ਓਘੇਹਿ ਅਨਜ੍ਝੋਤ੍ਥਰਣੀਯਂ ਅਰਹਤ੍ਤਫਲਸਙ੍ਖਾਤਂ ਸੁਦੀਪਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਕਰੋਹਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਨ੍ਤਾਨੇ ਉਪ੍ਪਾਦੇਹਿ. ਨ ਹਿ ਤਾਣਂ ਤਵ ਵਿਜ੍ਜਤੇਵ ਅਞ੍ਞਨ੍ਤਿ ਹੀਤਿ ਹੇਤੁਅਤ੍ਥੇ ਨਿਪਾਤੋ. ਯਸ੍ਮਾ ਤਤੋ ਅਗ੍ਗਫਲਤੋ ਅਞ੍ਞਂ ਤਵ ਤਾਣਂ ਨਾਮ ਇਧ ਵਾ ਹੁਰਂ ਵਾ ਨ ਉਪਲਬ੍ਭਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਂ ਅਰਹਤ੍ਤਸਙ੍ਖਾਤਂ ਸੁਦੀਪਂ ਕਰੋਹੀਤਿ.

ਸਤ੍ਥਾ ਹਿ ਵਿਜੇਸਿ ਮਗ੍ਗਮੇਤਨ੍ਤਿ ਯਂ ਸਾਧੇਤੁਂ ਅਵਿਸਹਨ੍ਤਾ ਯਤੋ ਪਰਾਜਿਤਾ ਪੁਥੂ ਅਞ੍ਞਤਿਤ੍ਥਿਯਾ, ਤਦੇਤਂ ਤਸ੍ਸ ਸੁਦੀਪਸ੍ਸ ਕਾਰਣਭੂਤਂ ਪਞ੍ਚਵਿਧਸਙ੍ਗਤੋ ਜਾਤਿਆਦਿਭਯਤੋ ਚ ਅਤੀਤਂ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਂ ਦੇਵਪੁਤ੍ਤਮਾਰਾਦਿਕੇ ਅਭਿਭਵਿਤ੍ਵਾ ਤੁਯ੍ਹਂ ਸਤ੍ਥਾ ਵਿਜੇਸਿ ਸਾਧੇਸਿ. ਯਸ੍ਮਾ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਕਂ ਨਾਮ ਸਾਵਕੇਨ ਅਧਿਗਨ੍ਤਬ੍ਬਂ ਨ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤਬ੍ਬਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਸ੍ਸ ਅਧਿਗਮਾਯ ਪੁਬ੍ਬਰਤ੍ਤਾਪਰਰਤ੍ਤਂ ਪੁਰਿਮਯਾਮਂ ਪਚ੍ਛਿਮਯਾਮਞ੍ਚ, ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤੋ ਸਤੋ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਅਨੁਯੁਞ੍ਜ ਯੋਗਂ ਭਾਵਨਂ ਦਲ਼੍ਹਞ੍ਚ ਕਰੋਹਿ.

ਪੁਰਿਮਾਨਿ ਪਮੁਞ੍ਚ ਬਨ੍ਧਨਾਨੀਤਿ ਪੁਰਿਮਕਾਨਿ ਗਿਹਿਕਾਲੇ ਆਬਦ੍ਧਾਨਿ ਗਿਹਿਬਨ੍ਧਨਾਨਿ ਕਾਮਗੁਣਬਨ੍ਧਨਾਨਿ ਪਮੁਞ੍ਚ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਹਿ, ਤਤ੍ਥ ਅਨਪੇਕ੍ਖੋ ਹੋਹਿ. ਸਙ੍ਘਾਟਿਖੁਰਮੁਣ੍ਡਭਿਕ੍ਖਭੋਜੀਤਿ ਸਙ੍ਘਾਟਿਧਾਰੀ ਖੁਰੇਨ ਕਤਸਿਰਮੁਣ੍ਡੋ ਭਿਕ੍ਖਾਹਾਰਭੋਜੀ, ਤਿਵਿਧਮ੍ਪੇਤਂ ਪੁਰਿਮਬਨ੍ਧਨਪਮੋਕ੍ਖਸ੍ਸ ਖਿਡ੍ਡਾਰਤਿਨਿਦ੍ਦਾਨਨੁਯੋਗਸ੍ਸ ਚ ਕਾਰਣਵਚਨਂ. ਯਸ੍ਮਾ ਤ੍ਵਂ ਸਙ੍ਘਾਟਿਪਾਰੁਤੋ ਮੁਣ੍ਡੋ ਭਿਕ੍ਖਾਹਾਰੋ ਜੀਵਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤੇ ਕਾਮਸੁਖਾਨੁਯੋਗੋ ਖਿਡ੍ਡਾਰਤਿਨਿਦ੍ਦਾਨੁਯੋਗੋ ਚ ਨ ਯੁਤ੍ਤੋਤਿ ਤਤੋ ਪੁਰਿਮਾਨਿ ਪਮੁਞ੍ਚ ਬਨ੍ਧਨਾਨਿ ਖਿਡ੍ਡਾਰਤਿਂ ਨਿਦ੍ਦਞ੍ਚ ਮਾਨੁਯੁਞ੍ਜਿਤ੍ਥਾਤਿ ਯੋਜਨਾ. ਝਾਯਾਤਿ ਝਾਯਸ੍ਸੁ ਆਰਮ੍ਮਣੂਪਨਿਜ੍ਝਾਨਂ ਅਨੁਯੁਞ੍ਜ.

ਤਂ ਪਨ ਅਨੁਯੁਞ੍ਜਨ੍ਤੋ ਯੇਨ ਝਾਨੇਨ ਝਾਯਤੋ ਕਿਲੇਸਾ ਸਬ੍ਬਸੋ ਜਿਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਲਕ੍ਖਣੂਪਨਿਜ੍ਝਾਨਂ ਅਨੁਯੁਞ੍ਜਾਤਿ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਝਾਯਾਹਿ ਜਿਨਾਹੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਯੋਗਕ੍ਖੇਮਪਥੇਸੁ ਕੋਵਿਦੋਸੀਤਿ ਚਤੂਹਿ ਯੋਗੇਹਿ ਖੇਮਸ੍ਸ ਨਿਬ੍ਬਾਨਸ੍ਸ ਪਥਭੂਤੇਸੁ ਬੋਧਿਪਕ੍ਖਿਯਧਮ੍ਮੇਸੁ ਕੁਸਲੋ ਛੇਕੋ ਅਸਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਭਾਵਨਂ ਉਸ੍ਸੁਕ੍ਕਾਪੇਨ੍ਤੋ ਅਨੁਤ੍ਤਰਂ ਉਤ੍ਤਰਰਹਿਤਂ, ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਅਰਹਤ੍ਤਞ੍ਚ ਪਪ੍ਪੁਯ੍ਯ ਪਾਪੁਣਿਤ੍ਵਾ ਪਨ ਤ੍ਵਂ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਹਿਸਿ. ਵਾਰਿਨਾਵ ਜੋਤੀਤਿ ਮਹਤਾ ਸਲਿਲਵੁਟ੍ਠਿਨਿਪਾਤੇਨ ਅਗ੍ਗਿਖਨ੍ਧੋ ਵਿਯ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਵੁਟ੍ਠਿਨਿਪਾਤੇਨ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯਿਸ੍ਸਤਿ.

ਪਜ੍ਜੋਤਕਰੋਤਿ ਪਜ੍ਜੋਤਿਂ ਕਰੋ ਪਦੀਪੋ. ਪਰਿਤ੍ਤਰਂਸੋਤਿ ਖੁਦ੍ਦਕਚ੍ਚਿਕੋ. ਵਿਨਮ੍ਯਤੇਤਿ ਵਿਨਮੀਯਤਿ ਅਪਨਿਯ੍ਯਤਿ. ਲਤਾਵਾਤਿ ਵਲ੍ਲਿ ਵਿਯ. ਇਦਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ – ਯਥਾ ਵਟ੍ਟਿਆਦਿਪਚ੍ਚਯਵੇਕਲ੍ਲੇਨ ਪਰਿਤ੍ਤਰਂਸੋ ਮਨ੍ਦਪਭੋ ਪਦੀਪੋ ਅਪ੍ਪਿਕਾ ਲਤਾ ਵਾ ਵਾਤੇਨ ਵਿਧਮਿਯ੍ਯਤਿ ਵਿਦ੍ਧਂਸਿਯ੍ਯਤਿ, ਏਵਂ ਤੁਵਮ੍ਪਿ. ਕੋਸਿਯਗੋਤ੍ਤਤਾਯ, ਇਨ੍ਦਸਗੋਤ੍ਤ, ਇਨ੍ਦਸਮਾਨਗੋਤ੍ਤਂ. ਮਾਰਂ ਤਸ੍ਸ ਵਸੇ ਅਨਾਵਤ੍ਤਨਾ ਅਨੁਪਾਦਾਨਤੋ ਚ ਅਨਾਦਿਯਾਨੋ, ਨਿਦ੍ਧੁਨਾਹਿ ਵਿਧਮੇਹਿ ਵਿਦ੍ਧਂਸੇਹਿ. ਏਵਂ ਪਨ ਵਿਦ੍ਧਂਸਮਾਨੋ ਸੋ ਤ੍ਵਂ ਵੇਦਯਿਤਾਸੁ ਸਬ੍ਬਾਸੁ ਵੇਦਨਾਸੁ ਵਿਗਤਚ੍ਛਨ੍ਦਰਾਗੋ ਇਧੇਵ ਇਮਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਅਤ੍ਤਭਾਵੇ ਸਬ੍ਬਕਿਲੇਸਦਰਥਪਰਿਲ਼ਾਹਾਭਾਵੇਨ ਸੀਤਿਭੂਤੋ ਨਿਬ੍ਬੁਤੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਨਕਾਲਂ ਕਙ੍ਖ ਆਗਮੇਹੀਤਿ. ਏਵਂ ਸਤ੍ਥਾਰਾ ਅਨੁਪਾਦਿਸੇਸਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਪਾਪੇਤ੍ਵਾ ਦੇਸਨਾਯ ਕਤਾਯ ਥੇਰੋ ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਵਿਪਸ੍ਸਨਂ ਵਡ੍ਢੇਤ੍ਵਾ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿ. ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਨ ਪਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥਾਰਾ ਦੇਸਿਤਨਿਯਾਮੇਨੇਵ ਇਮਾ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ. ਤਾ ਏਵ ਇਮਾ ਗਾਥਾ ਥੇਰਸ੍ਸ ਅਞ੍ਞਾਬ੍ਯਾਕਰਣਞ੍ਚ ਜਾਤਾ.

ਕਾਤਿਯਾਨਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੮. ਮਿਗਜਾਲਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

ਸੁਦੇਸਿਤੋਤਿਆਦਿਕਾ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਮਿਗਜਾਲਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਗਾਥਾ. ਕਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ? ਅਯਮ੍ਪਿ ਪੁਰਿਮਬੁਦ੍ਧੇਸੁ ਕਤਾਧਿਕਾਰੋ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਭਵੇ ਪੁਞ੍ਞਾਨਿ ਉਪਚਿਨਨ੍ਤੋ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਬੁਦ੍ਧੁਪ੍ਪਾਦੇ ਸਾਵਤ੍ਥਿਯਂ ਵਿਸਾਖਾਯ ਮਹਾਉਪਾਸਿਕਾਯ ਪੁਤ੍ਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ, ਮਿਗਜਾਲੋਤਿਸ੍ਸ ਨਾਮਂ ਅਹੋਸਿ. ਸੋ ਵਿਹਾਰਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਅਭਿਣ੍ਹਸੋ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸਵਨੇਨ ਪਟਿਲਦ੍ਧਸਦ੍ਧੋ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਵਿਪਸ੍ਸਨਂ ਵਡ੍ਢੇਤ੍ਵਾ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਞਂ ਬ੍ਯਾਕਰੋਨ੍ਤੋ –

੪੧੭.

‘‘ਸੁਦੇਸਿਤੋ ਚਕ੍ਖੁਮਤਾ, ਬੁਦ੍ਧੇਨਾਦਿਚ੍ਚਬਨ੍ਧੁਨਾ;

ਸਬ੍ਬਸਂਯੋਜਨਾਤੀਤੋ, ਸਬ੍ਬਵਟ੍ਟਵਿਨਾਸਨੋ.

੪੧੮.

‘‘ਨਿਯ੍ਯਾਨਿਕੋ ਉਤ੍ਤਰਣੋ, ਤਣ੍ਹਾਮੂਲਵਿਸੋਸਨੋ;

ਵਿਸਮੂਲਂ ਆਘਾਤਨਂ, ਛੇਤ੍ਵਾ ਪਾਪੇਤਿ ਨਿਬ੍ਬੁਤਿਂ.

੪੧੯.

‘‘ਅਞ੍ਞਾਣਮੂਲਭੇਦਾਯ, ਕਮ੍ਮਯਨ੍ਤਵਿਘਾਟਨੋ;

ਵਿਞ੍ਞਾਣਾਨਂ ਪਰਿਗ੍ਗਹੇ, ਞਾਣਵਜਿਰਨਿਪਾਤਨੋ.

੪੨੦.

‘‘ਵੇਦਨਾਨਂ ਵਿਞ੍ਞਾਪਨੋ, ਉਪਾਦਾਨਪ੍ਪਮੋਚਨੋ;

ਭਵਂ ਅਙ੍ਗਾਰਕਾਸੁਂਵ, ਞਾਣੇਨ ਅਨੁਪਸ੍ਸਨੋ.

੪੨੧.

‘‘ਮਹਾਰਸੋ ਸੁਗਮ੍ਭੀਰੋ, ਜਰਾਮਚ੍ਚੁਨਿਵਾਰਣੋ;

ਅਰਿਯੋ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਮਗ੍ਗੋ, ਦੁਕ੍ਖੂਪਸਮਨੋ ਸਿਵੋ.

੪੨੨.

‘‘ਕਮ੍ਮਂ ਕਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਞਤ੍ਵਾਨ, ਵਿਪਾਕਞ੍ਚ ਵਿਪਾਕਤੋ;

ਪਟਿਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਧਮ੍ਮਾਨਂ, ਯਥਾਵਾਲੋਕਦਸ੍ਸਨੋ;

ਮਹਾਖੇਮਙ੍ਗਮੋ ਸਨ੍ਤੋ, ਪਰਿਯੋਸਾਨਭਦ੍ਦਕੋ’’ਤਿ. – ਇਮਾ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ;

ਤਤ੍ਥ ਸੁਦੇਸਿਤੋਤਿ ਸੁਟ੍ਠੁ ਦੇਸਿਤੋ, ਵੇਨੇਯ੍ਯਜ੍ਝਾਸਯਾਨੁਰੂਪਂ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਿਕਸਮ੍ਪਰਾਯਿਕਪਰਮਤ੍ਥਾਨਂ ਯਾਥਾਵਤੋ ਵਿਭਾਵਨਵਸੇਨ ਦੇਸਿਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਥ ਵਾ ਸੁਦੇਸਿਤੋਤਿ ਸਮ੍ਮਾ ਦੇਸਿਤੋ, ਪਵਤ੍ਤਿਨਿਵਤ੍ਤੀਨਂ ਤਦੁਭਯਹੇਤੂਨਞ੍ਚ ਅਵਿਪਰੀਤਤੋ ਪਕਾਸਨਵਸੇਨ ਭਾਸਿਤੋ ਸ੍ਵਾਖ੍ਯਾਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਚਕ੍ਖੁਮਤਾਤਿ ਮਂਸਚਕ੍ਖੁ, ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁ, ਪਞ੍ਞਾਚਕ੍ਖੁ, ਬੁਦ੍ਧਚਕ੍ਖੁ, ਸਮਨ੍ਤਚਕ੍ਖੂਤਿ ਇਮੇਹਿ ਪਞ੍ਚਹਿ ਚਕ੍ਖੂਹਿ ਚਕ੍ਖੁਮਤਾ. ਬੁਦ੍ਧੇਨਾਤਿ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਬੁਦ੍ਧੇਨ. ਆਦਿਚ੍ਚਬਨ੍ਧੁਨਾਤਿ ਆਦਿਚ੍ਚਗੋਤ੍ਤੇਨ. ਦੁਵਿਧੋ ਹਿ ਲੋਕੇ ਖਤ੍ਤਿਯਵਂਸੋ – ਆਦਿਚ੍ਚਵਂਸੋ, ਸੋਮਵਂਸੋਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਆਦਿਚ੍ਚਵਂਸੋ, ਓਕ੍ਕਾਕਰਾਜਵਂਸੋਤਿ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬਂ. ਤਤੋ ਸਞ੍ਜਾਤਤਾਯ ਸਾਕਿਯਾ ਆਦਿਚ੍ਚਗੋਤ੍ਤਾਤਿ ਭਗਵਾ ‘‘ਆਦਿਚ੍ਚਬਨ੍ਧੂ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਅਥ ਵਾ ਆਦਿਚ੍ਚਸ੍ਸ ਬਨ੍ਧੂਤਿਪਿ ਭਗਵਾ ਆਦਿਚ੍ਚਬਨ੍ਧੁ, ਸ੍ਵਾਯਮਤ੍ਥੋ ਹੇਟ੍ਠਾ ਵੁਤ੍ਤੋਯੇਵ. ਕਾਮਰਾਗਸਂਯੋਜਨਾਦੀਨਂ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਸਂਯੋਜਨਾਨਂ ਸਮਤਿਕ੍ਕਮਨਭਾਵਤੋ ਸਬ੍ਬਸਂਯੋਜਨਾਤੀਤੋ ਤਤੋ ਏਵ ਕਿਲੇਸਕਮ੍ਮਵਿਪਾਕਵਟ੍ਟਾਨਂ ਵਿਨਾਸਨਤੋ ਵਿਦ੍ਧਂਸਨਤੋ ਸਬ੍ਬਵਟ੍ਟਵਿਨਾਸਨੋ, ਸਂਸਾਰਚਾਰਕਤੋ ਨਿਯ੍ਯਾਨਤੋ ਨਿਯ੍ਯਾਨਿਕੋ, ਸਂਸਾਰਮਹੋਘਤੋ ਸਮੁਤ੍ਤਰਣਟ੍ਠੇਨ ਉਤ੍ਤਰਣੋ, ਕਾਮਤਣ੍ਹਾਦੀਨਂ ਸਬ੍ਬਤਣ੍ਹਾਨਂ ਮੂਲਂ ਅਵਿਜ੍ਜਂ ਅਯੋਨਿਸੋ ਮਨਸਿਕਾਰਞ੍ਚ ਵਿਸੋਸੇਤਿ ਸੁਕ੍ਖਾਪੇਤੀਤਿ ਤਣ੍ਹਾਮੂਲਵਿਸੋਸਨੋ, ਤਿਣ੍ਣਮ੍ਪਿ ਵੇਦਾਨਂ ਸਮ੍ਪਟਿਵੇਧਸ੍ਸ ਵਿਦ੍ਧਂਸਨਤੋ ਵਿਸਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਕਾਰਣਤ੍ਤਾ ਵਿਸਮੂਲਂ, ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਬ੍ਯਸਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਟ੍ਠਾਨਤਾਯ ਆਘਾਤਨਂ ਕਮ੍ਮਂ ਕਿਲੇਸਂ ਵਾ ਛੇਤ੍ਵਾ ਸਮੁਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਨਿਬ੍ਬੁਤਿਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਪਾਪੇਤਿ.

ਅਞ੍ਞਾਣਸ੍ਸ ਮੂਲਂ ਅਯੋਨਿਸੋ ਮਨਸਿਕਾਰੋ ਆਸਵਾ ਚ ‘‘ਆਸਵਸਮੁਦਯਾ ਅਵਿਜ੍ਜਾਸਮੁਦਯੋ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੧.੧੦੩) ਹਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਸ੍ਸ ਭੇਦਾਯ ਵਜਿਰੂਪਮਞਾਣੇਨ ਭਿਨ੍ਦਨਤ੍ਥਾਯ. ਅਥ ਵਾ ‘‘ਅਵਿਜ੍ਜਾਪਚ੍ਚਯਾ ਸਙ੍ਖਾਰਾ’’ਤਿਆਦਿਵਚਨਤੋ (ਵਿਭ. ੨੨੫-੨੨੬; ਸਂ. ਨਿ. ੨.੧) ਅਞ੍ਞਾਣਂ ਮੂਲਂ ਏਤਸ੍ਸਾਤਿ ਅਞ੍ਞਾਣਮੂਲਂ, ਭਵਚਕ੍ਕਂ, ਤਸ੍ਸ ਮਗ੍ਗਞਾਣਵਜਿਰੇਨ ਪਦਾਲਨਤ੍ਥਂ ਦੇਸਿਤੋਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ. ਕਮ੍ਮਯਨ੍ਤਵਿਘਾਟਨੋਤਿ ਕਮ੍ਮਘਟਿਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਤਭਾਵਯਨ੍ਤਸ੍ਸ ਵਿਦ੍ਧਂਸਨੋ. ਵਿਞ੍ਞਾਣਾਨਂ ਪਰਿਗ੍ਗਹੇਤਿ ਕਾਮਭਵਾਦੀਸੁ ਯਥਾਸਕਕਮ੍ਮੁਨਾ ਵਿਞ੍ਞਾਣਗ੍ਗਹਣੇ ਉਪਟ੍ਠਿਤੇਤਿ ਵਚਨਸੇਸੋ. ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਹਿ ਭਵੇ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਯਾ ਗਹਿਤਾਯ ਤਂਤਂਭਵਨਿਸ੍ਸਿਤਵਿਞ੍ਞਾਣਾਨਿਪਿ ਗਹਿਤਾਨੇਵ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਞਾਣਵਜਿਰਨਿਪਾਤਨੋਤਿ ਞਾਣਵਜਿਰਸ੍ਸ ਨਿਪਾਤੋ, ਞਾਣਵਜਿਰਂ ਨਿਪਾਤੇਤ੍ਵਾ ਤੇਸਂ ਪਦਾਲੇਤਾ. ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਧਮ੍ਮੋ ਹਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨੋ ਸਤ੍ਤਮਭਵਾਦੀਸੁ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨਾਰਹਾਨਿ ਵਿਞ੍ਞਾਣਾਨਿ ਭਿਨ੍ਦਤ੍ਤਮੇਵ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀਤਿ.

ਵੇਦਨਾਨਂ ਵਿਞ੍ਞਾਪਨੋਤਿ ਸੁਖਾਦੀਨਂ ਤਿਸ੍ਸਨ੍ਨਂ ਵੇਦਨਾਨਂ ਯਥਾਕ੍ਕਮਂ ਦੁਕ੍ਖਸਲ੍ਲਾਨਿਚ੍ਚਵਸੇਨ ਯਾਥਾਵਤੋ ਪਵੇਦਕੋ. ਉਪਾਦਾਨਪ੍ਪਮੋਚਨੋਤਿ ਕਾਮੁਪਾਦਾਨਾਦੀਹਿ ਚਤੂਹਿਪਿ ਉਪਾਦਾਨੇਹਿ ਚਿਤ੍ਤਸਨ੍ਤਾਨਸ੍ਸ ਵਿਮੋਚਕੋ. ਭਵਂ ਅਙ੍ਗਾਰਕਾਸੁਂਵ, ਞਾਣੇਨ ਅਨੁਪਸ੍ਸਨੋਤਿ ਕਾਮਭਵਾਦਿਨਵਵਿਧਮ੍ਪਿ ਭਵਂ ਏਕਾਦਸਹਿ ਅਗ੍ਗੀਹਿ ਆਦਿਤ੍ਤਭਾਵਤੋ ਸਾਧਿਕਪੋਰਿਸਂ ਅਙ੍ਗਾਰਕਾਸੁਂ ਵਿਯ ਮਗ੍ਗਞਾਣੇਨ ਅਨੁਪਚ੍ਚਕ੍ਖਤੋ ਦਸ੍ਸੇਤਾ.

ਸਨ੍ਤਪਣੀਤਭਾਵਤੋ ਅਤਿਤ੍ਤਿਕਰਟ੍ਠੇਨ ਮਹਾਰਸੋ ਪਰਿਞ੍ਞਾਦਿਵਸੇਨ ਵਾ ਮਹਾਕਿਚ੍ਚਤਾਯ ਸਾਮਞ੍ਞਫਲਵਸੇਨ ਮਹਾਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਤਾਯ ਚ ਮਹਾਰਸੋ, ਅਨੁਪਚਿਤਸਮ੍ਭਾਰੇਹਿ ਦੁਰਵਗਾਹਤਾਯ ਅਲਬ੍ਭਨੇਯ੍ਯਪਤਿਟ੍ਠਤਾਯ ਚ ਸੁਟ੍ਠੁ ਗਮ੍ਭੀਰੋ ਜਰਾਮਚ੍ਚੁਨਿਵਾਰਣੋ, ਆਯਤਿਂ ਭਵਾਭਿਨਿਪ੍ਫਤ੍ਤਿਯਾ ਨਿਵਤ੍ਤਨੇਨ ਜਰਾਯ ਮਚ੍ਚੁਨੋ ਚ ਪਟਿਸੇਧਕੋ. ਇਦਾਨਿ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਗੁਣਵਿਸੇਸਯੁਤ੍ਤਂ ਧਮ੍ਮਂ ਸਰੂਪਤੋ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਅਰਿਯੋ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਪੁਨਪਿ ਤਸ੍ਸ ਕਤਿਪਯੇ ਗੁਣੇ ਵਿਭਾਵੇਤੁਂ ‘‘ਦੁਕ੍ਖੂਪਸਮਨੋ ਸਿਵੋ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਟ੍ਠੇਨ ਅਰਿਯੋ, ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਆਦਿਅਟ੍ਠਧਮ੍ਮਸਮੋਧਾਨਤਾਯ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ, ਨਿਬ੍ਬਾਨਗਵੇਸਨਟ੍ਠੇਨ ਮਗ੍ਗੋ ਸਕਲਵਟ੍ਟਦੁਕ੍ਖਵੂਪਸਮਨਟ੍ਠੇਨ ਦੁਕ੍ਖਵੂਪਸਮਨੋ, ਖੇਮਟ੍ਠੇਨ ਸਿਵੋ.

ਯਥਾ ਇਤੋ ਬਾਹਿਰਕਸਮਯੇ ਅਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਪਵੇਦਿਤਤ੍ਤਾ ਕਮ੍ਮਵਿਪਾਕੋ ਵਿਪਲ੍ਲਾਸੋ ਸਿਯਾਤਿ ਏਵਂ ਅਵਿਪਲ੍ਲਾਸੇਤ੍ਵਾ ਪਟਿਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਧਮ੍ਮਾਨਂ ਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨੇਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਕਮ੍ਮਂ ਕਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਵਿਪਾਕਞ੍ਚ ਵਿਪਾਕਤੋ ਞਤ੍ਵਾਨ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗਞਾਣੇਨ ਜਾਨਨਹੇਤੁ ਸਸ੍ਸਤੁਚ੍ਛੇਦਗ੍ਗਾਹਾਨਂ ਵਿਧਮਨੇਨ ਯਾਥਾਵਤੋ ਆਲੋਕਦਸ੍ਸਨੋ ਤਕ੍ਕਰਸ੍ਸ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਞਾਣਾਲੋਕਸ੍ਸ ਦਸ੍ਸਨੋ. ਕੇਨਚਿ ਕਞ੍ਚਿ ਕਦਾਚਿਪਿ ਅਨੁਪਦ੍ਦੁਤਤ੍ਤਾ ਮਹਾਖੇਮਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਗਚ੍ਛਤਿ ਸਤ੍ਤੇ ਗਮੇਤਿ ਚਾਤਿ ਮਹਾਖੇਮਙ੍ਗਮੋ, ਸਬ੍ਬਕਿਲੇਸਦਰਥਪਰਿਲ਼ਾਹਵੂਪਸਮਨਤੋ ਸਨ੍ਤੋ, ਅਕੁਪ੍ਪਾਯ ਚੇਤੋਵਿਮੁਤ੍ਤਿਯਾ ਅਨੁਪਾਦਿਸੇਸਾਯ ਚ ਨਿਬ੍ਬਾਨਧਾਤੁਯਾ ਪਾਪਨੇਨ ਪਰਿਯੋਸਾਨਭਦ੍ਦਕੋ ਸੁਦੇਸਿਤੋ ਚਕ੍ਖੁਮਤਾਤਿ ਯੋਜਨਾ.

ਏਵਂ ਥੇਰੋ ਨਾਨਾਨਯੇਹਿ ਅਰਿਯਧਮ੍ਮਂ ਪਸਂਸਨ੍ਤੋ ਤਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਅਤ੍ਤਨਾ ਅਧਿਗਤਭਾਵਂ ਅਞ੍ਞਾਪਦੇਸੇਨ ਪਕਾਸੇਸਿ.

ਮਿਗਜਾਲਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੯. ਪੁਰੋਹਿਤਪੁਤ੍ਤਜੇਨ੍ਤਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

ਜਾਤਿਮਦੇਨ ਮਤ੍ਤੋਹਨ੍ਤਿਆਦਿਕਾ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਜੇਨ੍ਤਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਗਾਥਾ. ਕਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ? ਅਯਮ੍ਪਿ ਪੁਰਿਮਬੁਦ੍ਧੇਸੁ ਕਤਾਧਿਕਾਰੋ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਭਵੇ ਪੁਞ੍ਞਾਨਿ ਉਪਚਿਨਿਤ੍ਵਾ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਬੁਦ੍ਧੁਪ੍ਪਾਦੇ ਸਾਵਤ੍ਥਿਯਂ ਕੋਸਲਰਞ੍ਞੋ ਪੁਰੋਹਿਤਸ੍ਸ ਪੁਤ੍ਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਜੇਨ੍ਤੋਤਿ ਨਾਮਂ ਅਹੋਸਿ. ਸੋ ਵਯਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਜਾਤਿਮਦੇਨ ਭੋਗਇਸ੍ਸਰਿਯਰੂਪਮਦੇਨ ਚ ਮਤ੍ਤੋ ਅਞ੍ਞੇ ਹੀਲ਼ੇਨ੍ਤੋ ਗਰੁਟ੍ਠਾਨਿਯਾਨਮ੍ਪਿ ਅਪਚਿਤਿਂ ਅਕਰੋਨ੍ਤੋ ਮਾਨਥਦ੍ਧੋ ਵਿਚਰਤਿ. ਸੋ ਏਕਦਿਵਸਂ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਮਹਤਿਯਾ ਪਰਿਸਾਯ ਪਰਿਵੁਤਂ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਨ੍ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਉਪਸਙ੍ਕਮਨ੍ਤੋ ‘‘ਸਚੇ ਮਂ ਸਮਣੋ ਗੋਤਮੋ ਪਠਮਂ ਆਲਪਿਸ੍ਸਤਿ, ਅਹਮ੍ਪਿ ਆਲਪਿਸ੍ਸਾਮਿ; ਨੋ ਚੇ, ਨਾਲਪਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤ੍ਵਾ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਠਿਤੋ ਭਗਵਤਿ ਪਠਮਂ ਅਨਾਲਪਨ੍ਤੇ ਸਯਮ੍ਪਿ ਮਾਨੇਨ ਅਨਾਲਪਿਤ੍ਵਾ ਗਮਨਾਕਾਰਂ ਦਸ੍ਸੇਸਿ. ਤਂ ਭਗਵਾ –

‘‘ਨ ਮਾਨਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ ਸਾਧੁ, ਅਤ੍ਥਿਕਸ੍ਸੀਧ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ;

ਯੇਨ ਅਤ੍ਥੇਨ ਆਗਚ੍ਛਿ, ਤਮੇਵਮਨੁਬ੍ਰੂਹਯੇ’’ਤਿ. (ਸਂ. ਨਿ. ੧.੨੦੧) –

ਗਾਥਾਯ ਅਜ੍ਝਭਾਸਿ. ਸੋ ‘‘ਚਿਤ੍ਤਂ ਮੇ ਸਮਣੋ ਗੋਤਮੋ ਜਾਨਾਤੀ’’ਤਿ ਅਭਿਪ੍ਪਸਨ੍ਨੋ ਭਗਵਤੋ ਪਾਦੇਸੁ ਸਿਰਸਾ ਨਿਪਤਿਤ੍ਵਾ ਪਰਮਨਿਪਚ੍ਚਾਕਾਰਂ ਕਤ੍ਵਾ –

‘‘ਕੇਸੁ ਨ ਮਾਨਂ ਕਯਿਰਾਥ, ਕੇਸੁ ਚਸ੍ਸ ਸਗਾਰਵੋ;

ਕ੍ਯਸ੍ਸ ਅਪਚਿਤਾ ਅਸ੍ਸੁ, ਕ੍ਯਸ੍ਸੁ ਸਾਧੁ ਸੁਪੂਜਿਤਾ’’ਤਿ. –

ਪੁਚ੍ਛਿ. ਤਸ੍ਸ ਭਗਵਾ –

‘‘ਮਾਤਰਿ ਪਿਤਰਿ ਚਾਪਿ, ਅਥੋ ਜੇਟ੍ਠਮ੍ਹਿ ਭਾਤਰਿ;

ਆਚਰਿਯੇ ਚਤੁਤ੍ਥਮ੍ਹਿ, ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੇਸੁ ਚ.

‘‘ਤੇਸੁ ਨ ਮਾਨਂ ਕਯਿਰਾਥ, ਤੇਸੁ ਅਸ੍ਸ ਸਗਾਰਵੋ;

ਕ੍ਯਸ੍ਸ ਅਪਚਿਤਾ ਅਸ੍ਸੁ, ਤ੍ਯਸ੍ਸੁ ਸਾਧੁ ਸੁਪੂਜਿਤਾ.

‘‘ਅਰਹਨ੍ਤੇ ਸੀਤਿਭੂਤੇ, ਕਤਕਿਚ੍ਚੇ ਅਨਾਸਵੇ;

ਨਿਹਚ੍ਚ ਮਾਨਂ ਅਤ੍ਥਦ੍ਧੋ, ਤੇ ਨਮਸ੍ਸੇ ਅਨੁਤ੍ਤਰੇ’’ਤਿ. (ਸਂ. ਨਿ. ੧.੨੦੧) –

ਪਞ੍ਹਂ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਨ੍ਤੋ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਸਿ. ਸੋ ਤਾਯ ਦੇਸਨਾਯ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਯ ਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਕਿਤ੍ਤਨਮੁਖੇਨ ਅਞ੍ਞਂ ਬ੍ਯਾਕਰੋਨ੍ਤੋ –

੪੨੩.

‘‘ਜਾਤਿਮਦੇਨ ਮਤ੍ਤੋਹਂ, ਭੋਗਇਸ੍ਸਰਿਯੇਨ ਚ;

ਸਣ੍ਠਾਨਵਣ੍ਣਰੂਪੇਨ, ਮਦਮਤ੍ਤੋ ਅਚਾਰਿਹਂ.

੪੨੪.

‘‘ਨਾਤ੍ਤਨੋ ਸਮਕਂ ਕਞ੍ਚਿ, ਅਤਿਰੇਕਞ੍ਚ ਮਞ੍ਞਿਸਂ;

ਅਤਿਮਾਨਹਤੋ ਬਾਲੋ, ਪਤ੍ਥਦ੍ਧੋ ਉਸ੍ਸਿਤਦ੍ਧਜੋ.

੪੨੫.

‘‘ਮਾਤਰਂ ਪਿਤਰਞ੍ਚਾਪਿ, ਅਞ੍ਞੇਪਿ ਗਰੁਸਮ੍ਮਤੇ;

ਨ ਕਞ੍ਚਿ ਅਭਿਵਾਦੇਸਿਂ, ਮਾਨਤ੍ਥਦ੍ਧੋ ਅਨਾਦਰੋ.

੪੨੬.

‘‘ਦਿਸ੍ਵਾ ਵਿਨਾਯਕਂ ਅਗ੍ਗਂ, ਸਾਰਥੀਨਂ ਵਰੁਤ੍ਤਮਂ;

ਤਪਨ੍ਤਮਿਵ ਆਦਿਚ੍ਚਂ, ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਪੁਰਕ੍ਖਤਂ.

੪੨੭.

‘‘ਮਾਨਂ ਮਦਞ੍ਚ ਛਡ੍ਡੇਤ੍ਵਾ, ਵਿਪ੍ਪਸਨ੍ਨੇਨ ਚੇਤਸਾ;

ਸਿਰਸਾ ਅਭਿਵਾਦੇਸਿਂ, ਸਬ੍ਬਸਤ੍ਤਾਨਮੁਤ੍ਤਮਂ.

੪੨੮.

‘‘ਅਤਿਮਾਨੋ ਚ ਓਮਾਨੋ, ਪਹੀਨਾ ਸੁਸਮੂਹਤਾ;

ਅਸ੍ਮਿਮਾਨੋ ਸਮੁਚ੍ਛਿਨ੍ਨੋ, ਸਬ੍ਬੇ ਮਾਨਵਿਧਾ ਹਤਾ’’ਤਿ. –

ਇਮਾ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ.

ਤਤ੍ਥ ਜਾਤਿਮਦੇਨ ਮਤ੍ਤੋਹਨ੍ਤਿ ਅਹਂ ਉਦਿਚ੍ਚੇ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਕੁਲੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੋ, ‘‘ਨ ਮਾਦਿਸੋ ਉਭਤੋ ਸੁਜਾਤੋ ਅਞ੍ਞੋ ਅਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਕੁਲਮਾਨੇਨ ਮਤ੍ਤੋ ਮਾਨਥਦ੍ਧੋ ਅਚਾਰਿਨ੍ਤਿ ਯੋਜਨਾ. ਭੋਗਇਸ੍ਸਰਿਯੇਨ ਚਾਤਿ ਵਿਭਵੇਨ ਆਧਿਪਚ੍ਚੇਨ ਚ ਹੇਤੁਭੂਤੇਨ ਭੋਗਸਮ੍ਪਦਞ੍ਚ ਇਸ੍ਸਰਿਯਸਮ੍ਪਦਞ੍ਚ ਪਟਿਚ੍ਚ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਮਦੇਨ ਮਤ੍ਤੋ ਅਹਂ ਅਚਾਰਿਨ੍ਤਿ ਯੋਜਨਾ. ਸਣ੍ਠਾਨਵਣ੍ਣਰੂਪੇਨਾਤਿ ਸਣ੍ਠਾਨਂ ਆਰੋਹਪਰਿਣਾਹਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿ, ਵਣ੍ਣੋ ਓਦਾਤਸਾਮਤਾਦਿਛਵਿਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿ, ਰੂਪਂ ਅਙ੍ਗਪਚ੍ਚਙ੍ਗਸੋਭਾ. ਇਧਾਪਿ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਯੋਜਨਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਮਦਮਤ੍ਤੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰਤੋ ਅਞ੍ਞੇਨਪਿ ਮਦੇਨ ਮਤ੍ਤੋ.

ਨਾਤ੍ਤਨੋ ਸਮਕਂ ਕਞ੍ਚੀਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਮਕਂ ਸਦਿਸਂ ਜਾਤਿਆਦੀਹਿ ਸਮਾਨਂ ਅਤਿਰੇਕਂ ਵਾ ਕਞ੍ਚਿ ਨ ਮਞ੍ਞਿਸਂ ਨ ਮਞ੍ਞਿਂ, ਮਯਾ ਸਮਾਨਮ੍ਪਿ ਨ ਮਞ੍ਞਿਂ, ਕੁਤੋ ਅਧਿਕਨ੍ਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਅਤਿਮਾਨਹਤੋ ਬਾਲੋਤਿ ਬਾਲੋ ਅਹਂ ਤਤੋ ਬਾਲਭਾਵਤੋ ਅਤਿਮਾਨੇਨ ਖਤੂਪਹਤਕੁਸਲਾਚਾਰੋ, ਤਤੋ ਏਵ ਪਤ੍ਥਦ੍ਧੋ ਉਸ੍ਸਿਤਦ੍ਧਜੋ ਥਮ੍ਭਵਸੇਨ ਗਰੂਨਮ੍ਪਿ ਨਿਪਚ੍ਚਕਾਰਸ੍ਸ ਅਕਰਣਤੋ ਭੁਸਂ ਥਦ੍ਧੋ ਅਨੋਨਮਨਥਦ੍ਧਜਾਤੋ ਉਸ੍ਸਿਤਮਾਨਦ੍ਧਜੋ.

ਵੁਤ੍ਤਮੇਵਤ੍ਥਂ ਪਾਕਟਤਰਂ ਕਾਤੁਂ ‘‘ਮਾਤਰ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਤ੍ਥ ਅਞ੍ਞੇਤਿ ਜੇਟ੍ਠਭਾਤੁਆਦਿਕੇ, ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੇ ਚ. ਗਰੁਸਮ੍ਮਤੇਤਿ ਗਰੂਤਿ ਸਮ੍ਮਤੇ ਗਰੁਟ੍ਠਾਨਿਯੇ. ਅਨਾਦਰੋਤਿ ਆਦਰਰਹਿਤੋ.

ਦਿਸ੍ਵਾ ਵਿਨਾਯਕਂ ਅਗ੍ਗਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਮਾਨਥਦ੍ਧੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਵਿਚਰਨ੍ਤੋ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਿਕਸਮ੍ਪਰਾਯਿਕਪਰਮਤ੍ਥੇਹਿ ਵੇਨੇਯ੍ਯਾਨਂ ਵਿਨਯਨਤੋ ਸਯਮ੍ਭੁਤਾਯ ਨਾਯਕਭਾਵਤੋ ਚ ਵਿਨਾਯਕਂ. ਸਦੇਵਕੇ ਲੋਕੇ ਸੀਲਾਦਿਗੁਣੇਹਿ ਸੇਟ੍ਠਭਾਵਤੋ ਅਗ੍ਗਂ. ਪੁਰਿਸਦਮ੍ਮਾਨਂ ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਤਾਯ ਦਮਨਤੋ ਸਾਰਥੀਨਂ ਵਰੁਤ੍ਤਮਂ, ਅਤਿਵਿਯ ਉਤ੍ਤਮਂ ਬ੍ਯਾਮਪ੍ਪਭਾਦਿਓਭਾਸੇਨ ਆਦਿਚ੍ਚਮਿਵ ਤਪਨ੍ਤਂ, ਓਭਾਸਨ੍ਤਂ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਪੁਰਕ੍ਖਤਂ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਨ੍ਤਂ ਸਬ੍ਬਸਤ੍ਤਾਨਂ ਉਤ੍ਤਮਂ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਬੁਦ੍ਧਾਨੁਭਾਵੇਨ ਸਨ੍ਤਜ੍ਜਿਤੋ ‘‘ਅਹਮੇਵ ਸੇਟ੍ਠੋ, ਅਞ੍ਞੇ ਹੀਨਾ’’ਤਿ ਪਵਤ੍ਤਮਾਨਂ ਭੋਗਮਦਾਦਿਮਦਞ੍ਚ ਛਡ੍ਡੇਤ੍ਵਾ ਪਹਾਯ ਵਿਪ੍ਪਸਨ੍ਨੇਨ ਚੇਤਸਾ ਸਿਰਸਾ ਅਭਿਵਾਦੇਸਿਨ੍ਤਿ ਯੋਜਨਾ. ਕਥਂ ਪਨਾਯਂ ਮਾਨਥਦ੍ਧੋ ਸਮਾਨੋ ਸਤ੍ਥੁ ਦਸ੍ਸਨਮਤ੍ਤੇਨ ਮਾਨਂ ਪਹਾਸੀਤਿ? ਨ ਖੋ ਪਨੇਤਂ ਏਵਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਸਤ੍ਥੁ ਦਸ੍ਸਨਮਤ੍ਤੇਨ ਮਾਨਂ ਨ ਪਹਾਸਿ ‘‘ਨ ਮਾਨਂ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਸਾਧੂ’’ਤਿਆਦਿਕਾਯ ਪਨ ਦੇਸਨਾਯ ਮਾਨਂ ਪਹਾਸਿ. ਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਮਾਨਂ ਮਦਞ੍ਚ ਛਡ੍ਡੇਤ੍ਵਾ, ਵਿਪ੍ਪਸਨ੍ਨੇਨ ਚੇਤਸਾ. ਸਿਰਸਾ ਅਭਿਵਾਦੇਸਿ’’ਨ੍ਤਿ. ਵਿਪ੍ਪਸਨ੍ਨੇਨ ਚੇਤਸਾਤਿ ਚ ਇਤ੍ਥਮ੍ਭੂਤਲਕ੍ਖਣੇ ਕਰਣਵਚਨਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ.

‘‘ਅਹਮੇਵ ਸੇਟ੍ਠੋ’’ਤਿ ਪਵਤ੍ਤੋ ਮਾਨੋ ਅਤਿਮਾਨੋ. ‘‘ਇਮੇ ਪਨ ਨਿਹੀਨਾ’’ਤਿ ਅਞ੍ਞੇ ਹੀਨਤੋ ਦਹਨ੍ਤਸ੍ਸ ਮਾਨੋ ‘‘ਓਮਾਨੋ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ‘‘ਸੇਯ੍ਯੋਹਮਸ੍ਮੀ’’ਤਿ ਪਨ ਅਞ੍ਞਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਸੇਯ੍ਯਤੋ ਦਹਨ੍ਤਸ੍ਸ ਪਵਤ੍ਤੋ ਸੇਯ੍ਯਮਾਨੋ ਅਤਿਮਾਨੋ. ‘‘ਹੀਨੋਹਮਸ੍ਮੀ’’ਤਿ ਪਵਤ੍ਤੋ ਹੀਨਮਾਨੋ ਓਮਾਨੋ. ਪਹੀਨਾ ਸੁਸਮੂਹਤਾਤਿ ਹੇਟ੍ਠਿਮਮਗ੍ਗੇਹਿ ਪਹੀਨਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਅਗ੍ਗਮਗ੍ਗੇਨ ਸੁਟ੍ਠੁ ਸਮੁਗ੍ਘਾਟਿਤਾ. ਅਸ੍ਮਿਮਾਨੋਤਿ ‘‘ਏਸੋਹਮਸ੍ਮੀ’’ਤਿ ਖਨ੍ਧੇ ‘‘ਅਹ’’ਨ੍ਤਿ ਗਹਣਵਸੇਨ ਪਵਤ੍ਤਮਾਨੋ. ਸਬ੍ਬੇਤਿ ਨ ਕੇਵਲਂ ਅਤਿਮਾਨਓਮਾਨਅਸ੍ਮਿਮਾਨਾ ਏਵ, ਅਥ ਖੋ ਸੇਯ੍ਯਸ੍ਸ ਸੇਯ੍ਯਮਾਨਾਦਯੋ ਨਵਵਿਧਾ ਅਨ੍ਤਰਭੇਦੇਨ ਅਨੇਕਵਿਧਾ ਚ ਸਬ੍ਬੇ ਮਾਨਵਿਧਾ ਮਾਨਕੋਟ੍ਠਾਸਾ ਹਤਾ ਅਗ੍ਗਮਗ੍ਗੇਨ ਸਮੁਗ੍ਘਾਟਿਤਾਤਿ.

ਪੁਰੋਹਿਤਪੁਤ੍ਤਜੇਨ੍ਤਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੧੦. ਸੁਮਨਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

ਯਦਾ ਨਵੋ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋਤਿਆਦਿਕਾ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਸੁਮਨਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਗਾਥਾ. ਕਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ? ਅਯਮ੍ਪਿ ਪੁਰਿਮਬੁਦ੍ਧੇਸੁ ਕਤਾਧਿਕਾਰੋ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਭਵੇ ਪੁਞ੍ਞਾਨਿ ਉਪਚਿਨਨ੍ਤੋ ਸਿਖਿਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਕਾਲੇ ਮਾਲਾਕਾਰਕੁਲੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਵਿਞ੍ਞੁਤਂ ਪਤ੍ਤੋ ਏਕਦਿਵਸਂ ਸਿਖਿਂ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਪਸ੍ਸਿਤ੍ਵਾ ਪਸਨ੍ਨਮਾਨਸੋ ਸੁਮਨਪੁਪ੍ਫੇਹਿ ਪੂਜਂ ਅਕਾਸਿ. ਸੋ ਤੇਨ ਪੁਞ੍ਞਕਮ੍ਮੇਨ ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ ਸਂਸਰਨ੍ਤੋ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਬੁਦ੍ਧੁਪ੍ਪਾਦੇ ਅਞ੍ਞਤਰਸ੍ਸ ਉਪਾਸਕਸ੍ਸ ਗੇਹੇ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਂ ਗਣ੍ਹਿ. ਸੋ ਚ ਉਪਾਸਕੋ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਅਨੁਰੁਦ੍ਧਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਉਪਟ੍ਠਾਕੋ ਅਹੋਸਿ. ਤਸ੍ਸ ਚ ਤਤੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ਜਾਤਾਜਾਤਾ ਦਾਰਕਾ ਮਰਿਂਸੁ. ਤੇਨ ਸੋ ‘‘ਸਚਾਹਂ ਇਦਾਨਿ ਏਕਂ ਪੁਤ੍ਤਂ ਲਭਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਅਯ੍ਯਸ੍ਸ ਅਨੁਰੁਦ੍ਧਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਪਬ੍ਬਾਜੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਸਿ. ਸੋ ਚ ਦਸਮਾਸਚ੍ਚਯੇਨ ਜਾਤੋ ਅਰੋਗੋਯੇਵ ਹੁਤ੍ਵਾ ਅਨੁਕ੍ਕਮੇਨ ਵਡ੍ਢੇਨ੍ਤੋ ਸਤ੍ਤਵਸ੍ਸਿਕੋ ਅਹੋਸਿ, ਤਂ ਪਿਤਾ ਥੇਰਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਪਬ੍ਬਾਜੇਸਿ. ਸੋ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਤਤੋ ਪਰਿਪਕ੍ਕਞਾਣਤ੍ਤਾ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਯ ਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਨਚਿਰਸ੍ਸੇਵ ਛਲ਼ਭਿਞ੍ਞੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਥੇਰਂ ਉਪਟ੍ਠਹਨ੍ਤੋ ‘‘ਪਾਨੀਯਂ ਆਹਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਘਟਂ ਆਦਾਯ ਇਦ੍ਧਿਯਾ ਅਨੋਤਤ੍ਤਦਹਂ ਅਗਮਾਸਿ. ਅਥੇਕੋ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਕੋ ਨਾਗਰਾਜਾ ਅਨੋਤਤ੍ਤਦਹਂ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦੇਨ੍ਤੋ ਸਤ੍ਤਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਭੋਗੇਨ ਪਰਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਉਪਰਿ ਮਹਨ੍ਤਂ ਫਣਂ ਕਤ੍ਵਾ ਸੁਮਨਸ੍ਸ ਪਾਨੀਯਂ ਗਹੇਤੁਂ ਓਕਾਸਂ ਨ ਦੇਤਿ. ਸੁਮਨੋ ਗਰੁਲ਼ਰੂਪਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਤਂ ਨਾਗਰਾਜਂ ਅਭਿਭਵਿਤ੍ਵਾ ਪਾਨੀਯਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਥੇਰਸ੍ਸ ਵਸਨਟ੍ਠਾਨਂ ਉਦ੍ਦਿਸ੍ਸ ਆਕਾਸੇਨ ਗਚ੍ਛਤਿ. ਤਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤਵਨੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਤਥਾ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਸੇਨਾਪਤਿਂ ਆਮਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤ, ਇਮਂ ਪਸ੍ਸਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਚਤੂਹਿ ਗਾਥਾਹਿ ਤਸ੍ਸ ਗੁਣੇ ਅਭਾਸਿ. ਅਥ ਸੁਮਨਤ੍ਥੇਰੋ –

੪੨੯.

‘‘ਯਦਾ ਨਵੋ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ, ਜਾਤਿਯਾ ਸਤ੍ਤਵਸ੍ਸਿਕੋ;

ਇਦ੍ਧਿਯਾ ਅਭਿਭੋਤ੍ਵਾਨ, ਪਨ੍ਨਗਿਨ੍ਦਂ ਮਹਿਦ੍ਧਿਕਂ.

੪੩੦.

‘‘ਉਪਜ੍ਝਾਯਸ੍ਸ ਉਦਕਂ, ਅਨੋਤਤ੍ਤਾ ਮਹਾਸਰਾ;

ਆਹਰਾਮਿ ਤਤੋ ਦਿਸ੍ਵਾ, ਮਂ ਸਤ੍ਥਾ ਏਤਦਬ੍ਰਵਿ.

੪੩੧.

‘‘ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤ ਇਮਂ ਪਸ੍ਸ, ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤਂ ਕੁਮਾਰਕਂ;

ਉਦਕਕੁਮ੍ਭਮਾਦਾਯ, ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਸੁਸਮਾਹਿਤਂ.

੪੩੨.

‘‘ਪਾਸਾਦਿਕੇਨ ਵਤ੍ਤੇਨ, ਕਲ੍ਯਾਣਇਰਿਯਾਪਥੋ;

ਸਾਮਣੇਰੋਨੁਰੁਦ੍ਧਸ੍ਸ, ਇਦ੍ਧਿਯਾ ਚ ਵਿਸਾਰਦੋ.

੪੩੩.

‘‘ਆਜਾਨੀਯੇਨ ਆਜਞ੍ਞੋ, ਸਾਧੁਨਾ ਸਾਧੁਕਾਰਿਤੋ;

ਵਿਨੀਤੋ ਅਨੁਰੁਦ੍ਧੇਨ, ਕਤਕਿਚ੍ਚੇਨ ਸਿਕ੍ਖਿਤੋ.

੪੩੪.

‘‘ਸੋ ਪਤ੍ਵਾ ਪਰਮਂ ਸਨ੍ਤਿਂ, ਸਚ੍ਛਿਕਤ੍ਵਾ ਅਕੁਪ੍ਪਤਂ;

ਸਾਮਣੇਰੋ ਸ ਸੁਮਨੋ, ਮਾ ਮਂ ਜਞ੍ਞਾਤਿ ਇਚ੍ਛਤੀ’’ਤਿ. –

ਅਞ੍ਞਾਬ੍ਯਾਕਰਣਵਸੇਨ ਛ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ.

ਤਤ੍ਥ ਆਦਿਤੋ ਦ੍ਵੇ ਗਾਥਾ ਸੁਮਨਤ੍ਥੇਰੇਨੇਵ ਭਾਸਿਤਾ, ਇਤਰਾ ਚਤਸ੍ਸੋ ਤਂ ਪਸਂਸਨ੍ਤੇਨ ਸਤ੍ਥਾਰਾ ਭਾਸਿਤਾ. ਤਾ ਸਬ੍ਬਾ ਏਕਜ੍ਝਂ ਕਤ੍ਵਾ ਸੁਮਨਤ੍ਥੇਰੋ ਪਚ੍ਛਾ ਅਞ੍ਞਾਬ੍ਯਾਕਰਣਵਸੇਨ ਅਭਾਸਿ. ਤਤ੍ਥ ਪਨ੍ਨਗਿਨ੍ਦਨ੍ਤਿ ਨਾਗਰਾਜਂ. ਤਤੋਤਿ ਤਤ੍ਥ, ਯਦਾ ਨਵੋ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ ਜਾਤਿਯਾ ਸਤ੍ਤਵਸ੍ਸਿਕੋ ਇਦ੍ਧਿਬਲੇਨ ਮਹਿਦ੍ਧਿਕਂ ਨਾਗਰਾਜਂ ਅਭਿਭਵਿਤ੍ਵਾ ਅਨੋਤਤ੍ਤਦਹਤੋ ਉਪਜ੍ਝਾਯਸ੍ਸ ਪਾਨੀਯਂ ਆਹਰਾਮਿ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਕਾਲੇਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਮਂ ਉਦ੍ਦਿਸ੍ਸ ਮਯ੍ਹਂ ਸਤ੍ਥਾ ਏਤਦਬ੍ਰਵਿ, ਤਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ, ‘‘ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤ, ਇਮਂ ਪਸ੍ਸਾ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਸੁਸਮਾਹਿਤਨ੍ਤਿ ਵਿਸਯਜ੍ਝਤ੍ਤਭੂਤੇਨ ਅਗ੍ਗਫਲਸਮਾਧਿਨਾ ਸੁਟ੍ਠੁ ਸਮਾਹਿਤਂ.

ਪਾਸਾਦਿਕੇਨ ਵਤ੍ਤੇਨਾਤਿ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਾਨਂ ਪਸਾਦਾਵਹੇਨ ਆਚਾਰਵਤ੍ਤੇਨ, ਕਰਣਤ੍ਥੇ ਇਦਂ ਕਰਣਵਚਨਂ. ਕਲ੍ਯਾਣਇਰਿਯਾਪਥੋਤਿ ਸਮ੍ਪਨ੍ਨਿਰਿਯਾਪਥੋ. ਪਾਸਾਦਿਕੇਨ ਵਤ੍ਤੇਨਾਤਿ ਵਾ ਇਤ੍ਥਮ੍ਭੂਤਲਕ੍ਖਣੇ ਕਰਣਵਚਨਂ. ਸਮਣਸ੍ਸ ਭਾਵੋ ਸਾਮਣ੍ਯਂ, ਸਾਮਞ੍ਞਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤਦਤ੍ਥਂ ਈਰਤਿ ਪਵਤ੍ਤਤੀਤਿ ਸਾਮਣੇਰੋ, ਸਮਣੁਦ੍ਦੇਸੋ. ਇਦ੍ਧਿਯਾ ਚ ਵਿਸਾਰਦੋਤਿ ਇਦ੍ਧਿਯਮ੍ਪਿ ਬ੍ਯਤ੍ਤੋ ਸੁਕੁਸਲੋ. ਆਜਾਨੀਯੇਨਾਤਿ ਪੁਰਿਸਾਜਾਨੀਯੇਨ. ਅਤ੍ਤਹਿਤਪਰਹਿਤਾਨਂ ਸਾਧਨਤੋ ਸਾਧੁਨਾ ਕਤਕਿਚ੍ਚੇਨ ਅਨੁਰੁਦ੍ਧੇਨ ਸਾਧੁ ਉਭਯਹਿਤਸਾਧਕੋ, ਸੁਟ੍ਠੁ ਵਾ ਆਜਞ੍ਞੋ ਕਾਰਿਤੋ ਦਮਿਤੋ. ਅਗ੍ਗਵਿਜ੍ਜਾਯ ਵਿਨੀਤੋ ਅਸੇਕ੍ਖਭਾਵਾਪਾਦਨੇਨ ਸਿਕ੍ਖਿਤੋ ਸਿਕ੍ਖਾਪਿਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਸੋ ਸਾਮਣੇਰੋ ਸੁਮਨੋ ਪਰਮਂ ਸਨ੍ਤਿਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਪਤ੍ਵਾ ਅਗ੍ਗਮਗ੍ਗਾਧਿਗਮੇਨ ਅਧਿਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਸਚ੍ਛਿਕਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਪਚ੍ਚਕ੍ਖਂ ਕਤ੍ਵਾ ਅਕੁਪ੍ਪਤਂ ਅਰਹਤ੍ਤਫਲਂ ਅਪ੍ਪਿਚ੍ਛਭਾਵਸ੍ਸ ਪਰਮੁਕ੍ਕਂਸਗਤਤ੍ਤਾ ਮਾ ਮਂ ਜਞ੍ਞਾਤਿ ਮਂ ‘‘ਅਯਂ ਖੀਣਾਸਵੋ’’ਤਿ ਵਾ ‘‘ਛਲ਼ਭਿਞ੍ਞੋ’’ਤਿ ਵਾ ਕੋਚਿਪਿ ਮਾ ਜਾਨੇਯ੍ਯਾਤਿ ਇਚ੍ਛਤਿ ਅਭਿਕਙ੍ਖਤੀਤਿ.

ਸੁਮਨਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੧੧. ਨ੍ਹਾਤਕਮੁਨਿਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

ਵਾਤਰੋਗਾਭਿਨੀਤੋਤਿਆਦਿਕਾ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਨ੍ਹਾਤਕਮੁਨਿਸ੍ਸ ਗਾਥਾ. ਕਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ? ਅਯਮ੍ਪਿ ਪੁਰਿਮਬੁਦ੍ਧੇਸੁ ਕਤਾਧਿਕਾਰੋ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਭਵੇ ਪੁਞ੍ਞਾਨਿ ਉਪਚਿਨਿਤ੍ਵਾ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਬੁਦ੍ਧੁਪ੍ਪਾਦੇ ਰਾਜਗਹੇ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਕੁਲੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਵਯਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਵਿਜ੍ਜਾਟ੍ਠਾਨਾਦੀਸੁ ਨਿਪ੍ਫਤ੍ਤਿਂ ਗਤੋ ਨ੍ਹਾਤਕਲਕ੍ਖਣਯੋਗੇਨ ਨ੍ਹਾਤਕੋਤਿ ਪਞ੍ਞਾਯਿਤ੍ਥ. ਸੋ ਤਾਪਸਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਰਾਜਗਹਸ੍ਸ ਤਿਯੋਜਨਪ੍ਪਮਾਣੇ ਠਾਨੇ ਅਰਞ੍ਞਾਯਤਨੇ ਨੀਵਾਰੇਹਿ ਯਾਪੇਨ੍ਤੋ ਅਗ੍ਗਿਂ ਪਰਿਚਾਰਯਮਾਨੋ ਵਸਤਿ. ਤਸ੍ਸ ਸਤ੍ਥਾ ਘਟੇ ਵਿਯ ਪਦੀਪਂ ਹਦਯਬ੍ਭਨ੍ਤਰੇ ਪਜ੍ਜਲਨ੍ਤਂ ਅਰਹਤ੍ਤੂਪਨਿਸ੍ਸਯਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਅਸ੍ਸਮਪਦਂ ਅਗਮਾਸਿ. ਸੋ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਹਟ੍ਠਤੁਟ੍ਠੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਉਪਕਪ੍ਪਨਨਿਯਾਮੇਨ ਆਹਾਰਂ ਉਪਨੇਸਿ. ਤਂ ਭਗਵਾ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿ. ਏਵਂ ਤਯੋ ਦਿਵਸੇ ਦਤ੍ਵਾ ਚਤੁਤ੍ਥਦਿਵਸੇ ‘‘ਭਗਵਾ ਤੁਮ੍ਹੇ ਪਰਮਸੁਖੁਮਾਲਾ, ਕਥਂ ਇਮਿਨਾ ਆਹਾਰੇਨ ਯਾਪੇਥਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਤਸ੍ਸ ਸਤ੍ਥਾ ਅਰਿਯਸਨ੍ਤੋਸਗੁਣਂ ਪਕਾਸੇਨ੍ਤੋ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਸਿ. ਤਾਪਸੋ ਤਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿ. ਭਗਵਾ ਤਂ ਅਰਹਤ੍ਤੇ ਪਤਿਟ੍ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਗਤੋ. ਸੋ ਪਨ ਤਤ੍ਥੇਵ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਅਪਰਭਾਗੇ ਵਾਤਾਬਾਧੇਨ ਉਪਦ੍ਦੁਤੋ ਅਹੋਸਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਤਤ੍ਥ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਪਟਿਸਨ੍ਥਾਰਮੁਖੇਨ ਤਸ੍ਸ ਵਿਹਾਰਂ ਪੁਚ੍ਛਨ੍ਤੋ –

੪੩੫.

‘‘ਵਾਤਰੋਗਾਭਿਨੀਤੋ ਤ੍ਵਂ, ਵਿਹਰਂ ਕਾਨਨੇ ਵਨੇ;

ਪਵਿਦ੍ਧਗੋਚਰੇ ਲੂਖੇ, ਕਥਂ ਭਿਕ੍ਖੁ ਕਰਿਸ੍ਸਸੀ’’ਤਿ. – ਗਾਥਮਾਹ; ਅਥ ਥੇਰੋ –

੪੩੬.

‘‘ਪੀਤਿਸੁਖੇਨ ਵਿਪੁਲੇਨ, ਫਰਿਤ੍ਵਾਨ ਸਮੁਸ੍ਸਯਂ;

ਲੂਖਮ੍ਪਿ ਅਭਿਸਮ੍ਭੋਨ੍ਤੋ, ਵਿਹਰਿਸ੍ਸਾਮਿ ਕਾਨਨੇ.

੪੩੭.

‘‘ਭਾਵੇਨ੍ਤੋ ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੇ, ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਬਲਾਨਿ ਚ;

ਝਾਨਸੋਖੁਮ੍ਮਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ, ਵਿਹਰਿਸ੍ਸਂ ਅਨਾਸਵੋ.

੪੩੮.

‘‘ਵਿਪ੍ਪਮੁਤ੍ਤਂ ਕਿਲੇਸੇਹਿ, ਸੁਦ੍ਧਚਿਤ੍ਤਂ ਅਨਾਵਿਲਂ;

ਅਭਿਣ੍ਹਂ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਨ੍ਤੋ, ਵਿਹਰਿਸ੍ਸਂ ਅਨਾਸਵੋ.

੪੩੯.

‘‘ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਞ੍ਚ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਚ, ਯੇ ਮੇ ਵਿਜ੍ਜਿਂਸੁ ਆਸਵਾ;

ਸਬ੍ਬੇ ਅਸੇਸਾ ਉਚ੍ਛਿਨ੍ਨਾ, ਨ ਚ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਰੇ ਪੁਨ.

੪੪੦.

‘‘ਪਞ੍ਚਕ੍ਖਨ੍ਧਾ ਪਰਿਞ੍ਞਾਤਾ, ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿ ਛਿਨ੍ਨਮੂਲਕਾ;

ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਯੋ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤੋ, ਨਤ੍ਥਿ ਦਾਨਿ ਪੁਨਬ੍ਭਵੋ’’ਤਿ. –

ਇਮਾਹਿ ਸੇਸਗਾਥਾਹਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਿਹਾਰਂ ਸਤ੍ਥੁ ਪਵੇਦੇਸਿ.

ਤਤ੍ਥ ਝਾਨਸੋਖੁਮ੍ਮਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋਤਿ ਝਾਨਸੁਖੁਮਭਾਵੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ. ਝਾਨਸੁਖੁਮਂ ਨਾਮ ਅਰੂਪਜ੍ਝਾਨਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਟ੍ਠਸਮਾਪਤ੍ਤਿਲਾਭਿਮ੍ਹੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਤੇਨ ਅਤ੍ਤਨੋ ਉਭਤੋਭਾਗਵਿਮੁਤ੍ਤਿਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਅਪਰੇ ਪਨਾਹੁ – ‘‘ਸੋਖੁਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਅਗ੍ਗਮਗ੍ਗਫਲੇਸੁ ਅਧਿਪਞ੍ਞਾਸਿਕ੍ਖਾ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਾ, ਤਤੋ ਝਾਨਗ੍ਗਹਣੇਨ ਅਤ੍ਤਨੋ ਉਭਤੋਭਾਗਵਿਮੁਤ੍ਤਿਤਂ ਵਿਭਾਵੇਤੀ’’ਤਿ. ਵਿਪ੍ਪਮੁਤ੍ਤਂ ਕਿਲੇਸੇਹੀਤਿ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਵਿਮੁਤ੍ਤਿਯਾ ਸਬ੍ਬਕਿਲੇਸੇਹਿ ਵਿਮੁਤ੍ਤਂ, ਤਤੋ ਏਵ ਸੁਦ੍ਧਚਿਤ੍ਤਂ, ਅਨਾਵਿਲਸਙ੍ਕਪ੍ਪਤਾਯ ਅਨਾਵਿਲਂ, ਤੀਹਿਪਿ ਪਦੇਹਿ ਅਰਹਤ੍ਤਫਲਚਿਤ੍ਤਮੇਵ ਵਦਤਿ. ਸੇਸਂ ਹੇਟ੍ਠਾ ਵੁਤ੍ਤਨਯਮੇਵ. ਇਮਮੇਵ ਚ ਥੇਰਸ੍ਸ ਅਞ੍ਞਾਬ੍ਯਾਕਰਣਂ ਅਹੋਸੀਤਿ.

ਨ੍ਹਾਤਕਮੁਨਿਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੧੨. ਬ੍ਰਹ੍ਮਦਤ੍ਤਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

ਅਕ੍ਕੋਧਸ੍ਸਾਤਿਆਦਿਕਾ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮਦਤ੍ਤਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਗਾਥਾ. ਕਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ? ਅਯਮ੍ਪਿ ਪੁਰਿਮਬੁਦ੍ਧੇਸੁ ਕਤਾਧਿਕਾਰੋ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਭਵੇ ਪੁਞ੍ਞਾਨਿ ਉਪਚਿਨਿਤ੍ਵਾ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਬੁਦ੍ਧੁਪ੍ਪਾਦੇ ਸਾਵਤ੍ਥਿਯਂ ਕੋਸਲਰਞ੍ਞੋ ਪੁਤ੍ਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਦਤ੍ਤੋਤਿਸ੍ਸ ਨਾਮਂ ਅਹੋਸਿ. ਸੋ ਵਯਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਜੇਤਵਨਮਹੇ ਬੁਦ੍ਧਾਨੁਭਾਵਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਪਟਿਲਦ੍ਧਸਦ੍ਧੋ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਯ ਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਸਹ ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਹਿ ਛਲ਼ਭਿਞ੍ਞੋ ਅਹੋਸਿ. ਤਂ ਏਕਦਿਵਸਂ ਨਗਰੇ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਚਰਨ੍ਤਂ ਅਞ੍ਞਤਰੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਅਕ੍ਕੋਸਿ. ਥੇਰੋ ਤਂ ਸੁਤ੍ਵਾਪਿ ਤੁਣ੍ਹੀਭੂਤੋ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਚਰਤਿਯੇਵ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਪੁਨਪਿ ਅਕ੍ਕੋਸਿਯੇਵ. ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਏਵਂ ਅਕ੍ਕੋਸਨ੍ਤਮ੍ਪਿ ਨਂ ‘‘ਅਯਂ ਥੇਰੋ ਨ ਕਿਞ੍ਚਿ ਭਣਤੀ’’ਤਿ ਆਹਂਸੁ. ਤਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਥੇਰੋ ਤੇਸਂ ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਨ੍ਤੋ –

੪੪੧.

‘‘ਅਕ੍ਕੋਧਸ੍ਸ ਕੁਤੋ ਕੋਧੋ, ਦਨ੍ਤਸ੍ਸ ਸਮਜੀਵਿਨੋ;

ਸਮ੍ਮਦਞ੍ਞਾ ਵਿਮੁਤ੍ਤਸ੍ਸ, ਉਪਸਨ੍ਤਸ੍ਸ ਤਾਦਿਨੋ.

੪੪੨.

‘‘ਤਸ੍ਸੇਵ ਤੇਨ ਪਾਪਿਯੋ, ਯੋ ਕੁਦ੍ਧਂ ਪਟਿਕੁਜ੍ਝਤਿ;

ਕੁਦ੍ਧਂ ਅਪ੍ਪਟਿਕੁਜ੍ਝਨ੍ਤੋ, ਸਙ੍ਗਾਮਂ ਜੇਤਿ ਦੁਜ੍ਜਯਂ.

੪੪੩.

‘‘ਉਭਿਨ੍ਨਮਤ੍ਥਂ ਚਰਤਿ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਚ ਪਰਸ੍ਸ ਚ;

ਪਰਂ ਸਙ੍ਕੁਪਿਤਂ ਞਤ੍ਵਾ, ਯੋ ਸਤੋ ਉਪਸਮ੍ਮਤਿ.

੪੪੪.

‘‘ਉਭਿਨ੍ਨਂ ਤਿਕਿਚ੍ਛਨ੍ਤਂ ਤਂ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਚ ਪਰਸ੍ਸ ਚ;

ਜਨਾ ਮਞ੍ਞਨ੍ਤਿ ਬਾਲੋਤਿ, ਯੇ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਅਕੋਵਿਦਾ. (ਸਂ. ਨਿ. ੧.੧੮੯);

੪੪੫.

‘‘ਉਪ੍ਪਜ੍ਜੇ ਤੇ ਸਚੇ ਕੋਧੋ, ਆਵਜ੍ਜ ਕਕਚੂਪਮਂ;

ਉਪ੍ਪਜ੍ਜੇ ਚੇ ਰਸੇ ਤਣ੍ਹਾ, ਪੁਤ੍ਤਮਂਸੂਪਮਂ ਸਰ.

੪੪੬.

‘‘ਸਚੇ ਧਾਵਤਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਤੇ, ਕਾਮੇਸੁ ਚ ਭਵੇਸੁ ਚ;

ਖਿਪ੍ਪਂ ਨਿਗ੍ਗਣ੍ਹ ਸਤਿਯਾ, ਕਿਟ੍ਠਾਦਂ ਵਿਯ ਦੁਪ੍ਪਸੁ’’ਨ੍ਤਿ. –

ਇਮਾ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ.

ਤਤ੍ਥ ਅਕ੍ਕੋਧਸ੍ਸਾਤਿ ਕੋਧਰਹਿਤਸ੍ਸ ਮਗ੍ਗੇਨ ਸਮੁਚ੍ਛਿਨ੍ਨਕੋਧਸ੍ਸ. ਕੁਤੋ ਕੋਧੋਤਿ ਕੁਤੋ ਨਾਮ ਹੇਤੁ ਕੋਧੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯ, ਤਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਕਾਰਣਂ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਦਨ੍ਤਸ੍ਸਾਤਿ ਉਤ੍ਤਮੇਨ ਦਮੇਨ ਅਗ੍ਗਮਗ੍ਗਦਮਥੇਨ ਦਨ੍ਤਸ੍ਸ. ਸਮਜੀਵਿਨੋਤਿ ਕਾਯਵਿਸਮਾਦੀਨਿ ਸਬ੍ਬਸੋ ਪਹਾਯ ਕਾਯਸਮਾਦੀਨਂ ਵਸੇਨ ਸਮਂ ਜੀਵਨ੍ਤਸ੍ਸ ਸਤ੍ਤਟ੍ਠਾਨਿਯੇਨ ਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞੇਨ ਸਮ੍ਮਦੇਵ ਵਤ੍ਤਨ੍ਤਸ੍ਸ. ਸਮ੍ਮਦਞ੍ਞਾ ਵਿਮੁਤ੍ਤਸ੍ਸਾਤਿ ਸਮ੍ਮਾ ਅਞ੍ਞਾਯ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾਦਿਕੇ ਧਮ੍ਮੇ ਜਾਨਿਤ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬਾਸਵੇਹਿ ਵਿਪ੍ਪਮੁਤ੍ਤਸ੍ਸ. ਤਤੋ ਏਵ ਸਬ੍ਬਕਿਲੇਸਦਰਥਪਰਿਲ਼ਾਹਵੂਪਸਮੇਨ ਉਪਸਨ੍ਤਸ੍ਸ. ਇਟ੍ਠਾਦੀਸੁ ਤਾਦਿਲਕ੍ਖਣਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਤਾਦਿਨੋ ਖੀਣਾਸਵਸ੍ਸ ਕੁਤੋ ਕੋਧੋਤਿ ਅਞ੍ਞਾਪਦੇਸੇਨ ਥੇਰੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਕੋਧਾਭਾਵਂ ਤਸ੍ਸ ਚ ਕਾਰਣਾਨਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਕੋਧੇ ਅਕੋਧੇ ਚ ਆਦੀਨਵਾਨਿਸਂਸਦਸ੍ਸਨੇਨ ਧਮ੍ਮਂ ਕਥੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਤਸ੍ਸੇਵਾ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਯੋ ਕੁਦ੍ਧਂ ਪਟਿਕੁਜ੍ਝਤੀਤਿ ਯੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਉਪਰਿ ਕੁਦ੍ਧਂ ਕੁਪਿਤਂ ਪੁਗ੍ਗਲਂ ਪਟਿਕੁਜ੍ਝਤਿ, ਤਸ੍ਸੇਵ ਤੇਨ ਪਟਿਕੁਜ੍ਝਨਪਚ੍ਚਕ੍ਕੋਸਨਪਟਿਪ੍ਪਹਰਣਾਦਿਨਾ ਪਾਪਿਯੋ ਇਧਲੋਕੇ ਵਿਞ੍ਞੂਗਰਹਾਦਿਵਸੇਨ ਪਰਲੋਕੇ ਨਿਰਯਦੁਕ੍ਖਾਦਿਵਸੇਨ ਅਭਦ੍ਦਕਤਰਂ ਅਕਲ੍ਯਾਣਤਰਂ ਹੋਤਿ. ਕੁਜ੍ਝਨੇਨ ਪਨ ਅਕੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਪਾਪਂ ਹੋਤੀਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਮੇਵ ਨਤ੍ਥਿ. ਕੇਚਿ ਪਨ ‘‘ਯੋ ਅਕੁਦ੍ਧਂ ਪਟਿਕੁਦ੍ਧਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕੁਜ੍ਝਤੀ’’ਤਿ ਅਤ੍ਥਂ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਕੁਦ੍ਧਂ ਅਪ੍ਪਟਿਕੁਜ੍ਝਨ੍ਤੋਤਿ ਯੋ ਪਨ ਕੁਦ੍ਧਂ ਪੁਗ੍ਗਲਂ ‘‘ਅਯਂ ਕੁਦ੍ਧੋ ਕੋਧਪਰੇਤੋ’’ਤਿ ਞਤ੍ਵਾ ਨ ਪਟਿਕੁਜ੍ਝਤਿ ਖਮਤਿ, ਸੋ ਦੁਜ੍ਜਯਂ ਕਿਲੇਸਸਙ੍ਗਾਮਂ ਜੇਤਿ ਨਾਮ. ਨ ਕੇਵਲਞ੍ਚਸ੍ਸ ਕਿਲੇਸਸਙ੍ਗਾਮਜਯੋ ਏਵ, ਅਥ ਖੋ ਉਭਯਹਿਤਪਟਿਪਤ੍ਤਿਮ੍ਪੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਉਭਿਨ੍ਨਮਤ੍ਥਂ…ਪੇ… ਉਪਸਮ੍ਮਤੀ’’ਤਿ. ਯੋ ਪਰਂ ਪੁਗ੍ਗਲਂ ਸਙ੍ਕੁਪਿਤਂ ਕੁਦ੍ਧਂ ‘‘ਕੋਧਪਰੇਤੋ’’ਤਿ ਞਤ੍ਵਾ ਤਂ ਮੇਤ੍ਤਾਯਨ੍ਤੋ ਅਜ੍ਝੁਪੇਕ੍ਖਨ੍ਤੋ ਵਾ ਸਤੋ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਉਪਸਮ੍ਮਤਿ ਖਮਤਿ ਨ ਪਟਿਪ੍ਫਰਤਿ. ਸੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਚ ਪਰਸ੍ਸ ਚਾਤਿ ਉਭਿਨ੍ਨਂ ਉਭਯਲੋਕਸੁਖਾਵਹਂ ਅਤ੍ਥਂ ਹਿਤਂ ਚਰਤਿ.

ਉਭਿਨ੍ਨਂ ਤਿਕਿਚ੍ਛਨ੍ਤਂ ਤਨ੍ਤਿ ਤਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਚ ਪਰਸ੍ਸ ਚਾਤਿ ਉਭਿਨ੍ਨਂ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਕੋਧਬ੍ਯਾਧਿਤਿਕਿਚ੍ਛਾਯ ਤਿਕਿਚ੍ਛਨ੍ਤਂ ਖਮਨ੍ਤਂ ਪੁਗ੍ਗਲਂ ਯੇ ਜਨਾ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਅਰਿਯਾਚਾਰਧਮ੍ਮੇ ਅਕੁਸਲਾ, ਤੇ ਬਾਲਾ ‘‘ਅਯਂ ਅਵਿਦ੍ਦਸੁ ਯੋ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਅਕ੍ਕੋਸਨ੍ਤਸ੍ਸ ਪਹਰਨ੍ਤਸ੍ਸ ਕਿਞ੍ਚਿ ਨ ਕਰੋਤੀ’’ਤਿ ਮਞ੍ਞਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਤੇਸਂ ਅਯੋਨਿਸੋ ਮਞ੍ਞਨਨ੍ਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ‘‘ਤਿਕਿਚ੍ਛਨ’’ਨ੍ਤਿਪਿ ਪਠਨ੍ਤਿ, ਤਿਕਿਚ੍ਛਨਸਭਾਵਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਏਵਂ ਥੇਰੇਨ ਵੁਚ੍ਚਮਾਨਂ ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਅਕ੍ਕੋਸਕਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਸਂਵਿਗ੍ਗੋ ਪਸਨ੍ਨਚਿਤ੍ਤੋ ਚ ਹੁਤ੍ਵਾ ਥੇਰਂ ਖਮਾਪੇਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸੇਵ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਪਬ੍ਬਜਿ. ਥੇਰੋ ਤਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਦੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਇਮਸ੍ਸ ਮੇਤ੍ਤਾਭਾਵਨਾ ਯੁਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਮੇਤ੍ਤਾਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਦਤ੍ਵਾ ਕੋਧਪਰਿਯੁਟ੍ਠਾਨਾਦੀਸੁ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਾਦਿਵਿਧਿਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਉਪ੍ਪਜ੍ਜੇ ਤੇ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜੇ ਤੇ ਸਚੇਤਿ ਸਚੇ ਤੇ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਅਨੁਯੁਞ੍ਜਨ੍ਤਸ੍ਸ ਕਞ੍ਚਿ ਪੁਗ੍ਗਲਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਚਿਰਪਰਿਚਯੋ ਕੋਧੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯ, ਤਸ੍ਸ ਵੂਪਸਮਾਯ –

‘‘ਉਭਤੋਦਣ੍ਡਕੇਨ ਚੇਪਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਕਕਚੇਨ ਚੋਰਾ ਓਚਰਕਾ ਅਙ੍ਗਮਙ੍ਗਾਨਿ ਓਕਨ੍ਤੇਯ੍ਯੁਂ, ਤਤ੍ਰਾਪਿ ਯੋ ਮਨੋ ਪਦੂਸੇਯ੍ਯ, ਨ ਮੇ ਸੋ ਤੇਨ ਸਾਸਨਕਰੋ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੧.੨੩੨) –

ਸਤ੍ਥਾਰਾ ਵੁਤ੍ਤਂ ਕਕਚੂਪਮਂ ਓਵਾਦਂ ਆਵਜ੍ਜੇਹਿ. ਉਪ੍ਪਜ੍ਜੇ ਚੇ ਰਸੇ ਤਣ੍ਹਾਤਿ ਸਚੇ ਤੇ ਮਧੁਰਾਦਿਭੇਦੇ ਰਸੇ ਤਣ੍ਹਾ ਅਭਿਲਾਸੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯ, ਤਸ੍ਸ ਵੂਪਸਮਾਯ –

‘‘ਪੁਤ੍ਤਮਂਸਂ ਜਾਯਮ੍ਪਤਿਕਾ ਯਥਾ ਕਨ੍ਤਾਰਨਿਤ੍ਥਰਣਤ੍ਥਮੇਵ ਖਾਦਿਂਸੁ, ਨ ਰਸਤਣ੍ਹਾਯ ਏਵਂ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤੋਪਿ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਂ ਪਟਿਸੇਵਤਿ…ਪੇ… ਫਾਸੁਵਿਹਾਰੋ ਚਾ’’ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੨.੬੩ ਅਤ੍ਥਤੋ ਸਮਾਨਂ) –

ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਪੁਤ੍ਤਮਂਸੂਪਮੋਵਾਦਂ ਸਰ ਅਨੁਸ੍ਸਰ.

ਸਚੇ ਧਾਵਤਿ ਤੇ ਚਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਅਯੋਨਿਸੋ ਮਨਸਿ ਕਰੋਤੋ ਤਵ ਚਿਤ੍ਤਂ ਕਾਮੇਸੁ ਪਞ੍ਚਕਾਮਗੁਣੇਸੁ ਛਨ੍ਦਰਾਗਵਸੇਨ, ਕਾਮਭਵਾਦੀਸੁ ਭਵੇਸੁ ਭਵਪਤ੍ਥਨਾਵਸੇਨ ਸਚੇ ਧਾਵਤਿ ਸਰਤਿ ਜਵਤਿ. ਖਿਪ੍ਪਂ ਨਿਗ੍ਗਣ੍ਹ ਸਤਿਯਾ, ਕਿਟ੍ਠਾਦਂ ਵਿਯ ਦੁਪ੍ਪਸੁਨ੍ਤਿ ਤਥਾ ਧਾਵਿਤੁਂ ਅਦੇਨ੍ਤੋ ਯਥਾ ਨਾਮ ਪੁਰਿਸੋ ਕਿਟ੍ਠਾਦਂ ਸਸ੍ਸਖਾਦਕਂ ਦੁਪ੍ਪਸੁਂ ਦੁਟ੍ਠਗੋਣਂ ਯੋਤ੍ਤੇਨ ਥਮ੍ਭੇ ਬਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਸੇ ਵਤ੍ਤੇਤਿ, ਏਵਂ ਸਤਿਯਾ ਸਤਿਯੋਤ੍ਤੇਨ ਸਮ੍ਮਾਧਿਥਮ੍ਭੇ ਬਨ੍ਧਨ੍ਤੋ ਖਿਪ੍ਪਂ ਸੀਘਮੇਵ ਨਿਗ੍ਗਣ੍ਹ, ਯਥਾ ਕਿਲੇਸਵਿਗਮੇਨ ਨਿਬ੍ਬਿਸੇਵਨਂ ਹੋਤਿ, ਤਥਾ ਦਮੇਹੀਤਿ. ਕੇਚਿ ਪਨ ‘‘ਥੇਰੋ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋਵ ਹੁਤ੍ਵਾ ਅਕ੍ਕੋਸਂ ਅਧਿਵਾਸੇਨ੍ਤੋ ਤੇਸਂ ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਅਰਿਯਗੁਣੇ ਪਕਾਸੇਨ੍ਤੋ ਧਮ੍ਮਂ ਕਥੇਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਛਾ ਦ੍ਵੀਹਿ ਗਾਥਾਹਿ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਓਵਦਨ੍ਤੋ ਵਿਪਸ੍ਸਨਂ ਵਡ੍ਢੇਤ੍ਵਾ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਞਂ ਬ੍ਯਾਕਰੋਨ੍ਤੋ ਇਮਾਯੇਵ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸੀ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ.

ਬ੍ਰਹ੍ਮਦਤ੍ਤਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੧੩. ਸਿਰਿਮਣ੍ਡਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

ਛਨ੍ਨਮਤਿਵਸ੍ਸਤੀਤਿਆਦਿਕਾ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਸਿਰਿਮਣ੍ਡਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਗਾਥਾ. ਕਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ? ਅਯਮ੍ਪਿ ਪੁਰਿਮਬੁਦ੍ਧੇਸੁ ਕਤਾਧਿਕਾਰੋ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਭਵੇ ਪੁਞ੍ਞਾਨਿ ਉਪਚਿਨਿਤ੍ਵਾ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਬੁਦ੍ਧੁਪ੍ਪਾਦੇ ਸਂਸੁਮਾਰਗਿਰੇ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਕੁਲੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਸਿਰਿਮਣ੍ਡੋਤਿ ਲਦ੍ਧਨਾਮੋ ਵਯਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਭੇਸਕਲਾਵਨੇ ਭਗਵਤਿ ਵਿਹਰਨ੍ਤੇ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਪਟਿਲਦ੍ਧਸਦ੍ਧੋ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਲਦ੍ਧੂਪਸਮ੍ਪਦੋ ਸਮਣਧਮ੍ਮਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਉਪੋਸਥਦਿਵਸੇ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖੁਦ੍ਦੇਸਟ੍ਠਾਨੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਨਿਦਾਨੁਦ੍ਦੇਸਸ੍ਸ ਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ‘‘ਆਵਿਕਤਾ ਹਿਸ੍ਸ ਫਾਸੁ ਹੋਤੀ’’ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੧੩੪) ਪਾਲ਼ਿਯਾ ਅਤ੍ਥਂ ਉਪਧਾਰੇਨ੍ਤੋ ਆਪਨ੍ਨਂ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਅਨਾਵਿਕਤ੍ਵਾ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦੇਨ੍ਤੋ ਉਪਰੂਪਰਿ ਆਪਤ੍ਤਿਯੋ ਆਪਜ੍ਜਤਿ, ਤੇਨਸ੍ਸ ਨ ਫਾਸੁ ਹੋਤਿ, ਆਵਿਕਤ੍ਵਾ ਪਨ ਯਥਾਧਮ੍ਮਂ ਪਟਿਕਰੋਨ੍ਤਸ੍ਸ ਫਾਸੁ ਹੋਤੀਤਿ ਇਮਮਤ੍ਥਂ ਮਨਸਿ ਕਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਹੋ ਸਤ੍ਥੁ ਸਾਸਨਂ ਸੁਵਿਸੁਦ੍ਧ’’ਨ੍ਤਿ ਲਦ੍ਧਪ੍ਪਸਾਦੋ ਤਥਾ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਪੀਤਿਂ ਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭੇਤ੍ਵਾ ਵਿਪਸ੍ਸਨਂ ਵਡ੍ਢੇਤ੍ਵਾ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਂ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਪਸਨ੍ਨਮਾਨਸੋ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਓਵਾਦਂ ਦੇਨ੍ਤੋ –

੪੪੭.

‘‘ਛਨ੍ਨਮਤਿਵਸ੍ਸਤਿ, ਵਿਵਟਂ ਨਾਤਿਵਸ੍ਸਤਿ;

ਤਸ੍ਮਾ ਛਨ੍ਨਂ ਵਿਵਰੇਥ, ਏਵਂ ਤਂ ਨਾਤਿਵਸ੍ਸਤਿ.

੪੪੮.

‘‘ਮਚ੍ਚੁਨਾਬ੍ਭਾਹਤੋ ਲੋਕੋ, ਜਰਾਯ ਪਰਿਵਾਰਿਤੋ;

ਤਣ੍ਹਾਸਲ੍ਲੇਨ ਓਤਿਣ੍ਣੋ, ਇਚ੍ਛਾਧੂਪਾਯਿਤੋ ਸਦਾ. (ਸਂ. ਨਿ. ੧.੬੬);

੪੪੯.

‘‘ਮਚ੍ਚੁਨਾਬ੍ਭਾਹਤੋ ਲੋਕੋ, ਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤੋ ਜਰਾਯ ਚ;

ਹਞ੍ਞਤਿ ਨਿਚ੍ਚਮਤ੍ਤਾਣੋ, ਪਤ੍ਤਦਣ੍ਡੋਵ ਤਕ੍ਕਰੋ.

੪੫੦.

‘‘ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤਗ੍ਗਿਖਨ੍ਧਾਵ, ਮਚ੍ਚੁ ਬ੍ਯਾਧਿ ਜਰਾ ਤਯੋ;

ਪਚ੍ਚੁਗ੍ਗਨ੍ਤੁਂ ਬਲਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਜਵੋ ਨਤ੍ਥਿ ਪਲਾਯਿਤੁਂ.

੪੫੧.

‘‘ਅਮੋਘਂ ਦਿਵਸਂ ਕਯਿਰਾ, ਅਪ੍ਪੇਨ ਬਹੁਕੇਨ ਵਾ;

ਯਂ ਯਂ ਵਿਜਹਤੇ ਰਤ੍ਤਿਂ, ਤਦੂਨਂ ਤਸ੍ਸ ਜੀਵਿਤਂ.

੪੫੨.

‘‘ਚਰਤੋ ਤਿਟ੍ਠਤੋ ਵਾਪਿ, ਆਸੀਨਸਯਨਸ੍ਸ ਵਾ;

ਉਪੇਤਿ ਚਰਿਮਾ ਰਤ੍ਤਿ, ਨ ਤੇ ਕਾਲੋ ਪਮਜ੍ਜਿਤੁ’’ਨ੍ਤਿ. –

ਇਮਾ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ.

ਤਤ੍ਥ ਛਨ੍ਨਨ੍ਤਿ ਛਾਦਿਤਂ ਯਥਾਭੂਤਂ ਅਵਿਵਟਂ ਅਪ੍ਪਕਾਸਿਤਂ ਦੁਚ੍ਚਰਿਤਂ. ਅਤਿਵਸ੍ਸਤੀਤਿ ਆਪਤ੍ਤਿਵਸ੍ਸਞ੍ਚੇਵ ਕਿਲੇਸਵਸ੍ਸਞ੍ਚ ਅਤਿਵਿਯ ਵਸ੍ਸਤਿ. ਆਪਤ੍ਤਿਯਾ ਹਿ ਛਾਦਨਂ ਅਲਜ੍ਜਿਭਾਵਾਦਿਨਾ ਤਾਦਿਸੋਵ, ਛਾਦਨੇਨ ਤਤੋ ਅਞ੍ਞਥਾਵ ਪੁਨਪਿ ਤਥਾਰੂਪਂ ਤਤੋ ਵਾ ਪਾਪਿਟ੍ਠਤਰਂ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਆਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯਾਤਿ ਛਾਦਨਂ ਵਸ੍ਸਨਸ੍ਸ ਕਾਰਣਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਵਿਵਟਨ੍ਤਿ ਪਕਾਸਿਤਂ ਅਪ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਂ. ਨਾਤਿਵਸ੍ਸਤੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਅਤੀਤਿ ਉਪਸਗ੍ਗਮਤ੍ਤਂ, ਨ ਵਸ੍ਸਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਵਸ੍ਸਨਞ੍ਚੇਤ੍ਥ ਵੁਤ੍ਤਵਿਪਰਿਯਾਯੇਨ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ ਚਿਤ੍ਤਸਨ੍ਤਾਨਸ੍ਸ ਵਿਸੋਧਿਤਤ੍ਤਾ. ਤਸ੍ਮਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਮੇਵਤ੍ਥਂ ਕਾਰਣਭਾਵੇਨ ਪਚ੍ਚਾਮਸਤਿ, ਛਨ੍ਨਸ੍ਸ ਦੁਚ੍ਚਰਿਤਸ੍ਸ ਆਪਤ੍ਤਿਵਸ੍ਸਾਦੀਨਂ ਅਤਿਵਸ੍ਸਨਤੋ ਵਿਵਟਸ੍ਸ ਚ ਅਵਸ੍ਸਨਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਛਨ੍ਨਂ ਵਿਵਰੇਥਾਤਿ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਭਾਵੇਨ ਛਾਦਨਾਧਿਪ੍ਪਾਯੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇਪਿ ਤਂ ਅਨਨੁਵਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਵਿਵਰੇਥ ਆਵਿਕਰੇਯ੍ਯ, ਯਥਾਧਮ੍ਮਂ ਪਟਿਕਰੇਯ੍ਯ. ਏਵਨ੍ਤਿ ਵਿਵਰਣੇਨ ਯਥਾਧਮ੍ਮਂ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਯਾ. ਤਨ੍ਤਿ ਤਂ ਛਨ੍ਨਂ ਦੁਚ੍ਚਰਿਤਂ. ਨਾਤਿਵਸ੍ਸਤਿ ਆਪਤ੍ਤਿਵਸ੍ਸਂ ਕਿਲੇਸਵਸ੍ਸਞ੍ਚ ਨ ਵਸ੍ਸਤਿ, ਸੁਦ੍ਧਨ੍ਤੇ ਪੁਗ੍ਗਲਂ ਪਤਿਟ੍ਠਪੇਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਇਦਾਨਿ ‘‘ਏਕਂਸੇਨ ਸੀਘਂਯੇਵ ਚ ਅਤ੍ਤਾ ਸੋਧੇਤਬ੍ਬੋ, ਅਪ੍ਪਮਾਦੋ ਕਾਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ ਤਸ੍ਸ ਕਾਰਣਂ ਸਂਵੇਗਵਤ੍ਥੁਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਮਚ੍ਚੁਨਾਬ੍ਭਾਹਤੋ ਲੋਕੋ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਮਚ੍ਚੁਨਾਬ੍ਭਾਹਤੋ ਲੋਕੋਤਿ ਅਯਂ ਸਬ੍ਬੋਪਿ ਸਤ੍ਤਲੋਕੋ ਚੋਰੋ ਵਿਯ ਚੋਰਘਾਤਕੇਨ, ਸਬ੍ਬਵਟ੍ਟਨਿਪਾਤਿਨਾ ਮਚ੍ਚੁਨਾ ਮਰਣੇਨ ਅਭਿਹਤੋ, ਨ ਤਸ੍ਸ ਹਤ੍ਥਤੋ ਮੁਚ੍ਚਤਿ. ਜਰਾਯ ਪਰਿਵਾਰਿਤੋਤਿ ਅਯਂ ਲੋਕੋ ਉਪ੍ਪਾਦਤੋ ਉਦ੍ਧਂ ਮਰਣੂਪਨਯਨਰਸਾਯ ਜਰਾਯ ਪਰਿਵਾਰਿਤੋ ਅਜ੍ਝੋਤ੍ਥਟੋ, ਜਰਾਸਙ੍ਘਾਤਪਰਿਮੁਕ੍ਕੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤਣ੍ਹਾਸਲ੍ਲੇਨ ਓਤਿਣ੍ਣੋਤਿ ਸਰੀਰਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤੋ ਨਿਮੁਗ੍ਗੇਨ ਵਿਸਪੀਤਖੁਰਪ੍ਪੇਨ ਵਿਯ ਉਪਾਦਾਨਲਕ੍ਖਣੇਨ ਤਣ੍ਹਾਸਙ੍ਖਾਤੇਨ ਸਲ੍ਲੇਨ ਓਤਿਣ੍ਣੋ ਹਦਯਬ੍ਭਨ੍ਤਰੇ ਓਗਾਲ਼੍ਹੋ. ਤਣ੍ਹਾ ਹਿ ਪੀਲ਼ਾਜਨਨਤੋ ਅਨ੍ਤੋ ਤੁਦਨਤੋ ਦੁਰੁਦ੍ਧਾਰਤੋ ਚ ‘‘ਸਲ੍ਲੋ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਇਚ੍ਛਾਧੂਪਾਯਿਤੋਤਿ ਆਰਮ੍ਮਣਾਭਿਪਤ੍ਥਨਲਕ੍ਖਣਾਯ ਇਚ੍ਛਾਯ ਸਨ੍ਤਾਪਿਤੋ. ਤਂ ਵਿਸਯਂ ਇਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਹਿ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਯਦਿਚ੍ਛਿਤਂ ਵਿਸਯਂ ਲਭਨ੍ਤੋ ਵਾ ਅਲਭਨ੍ਤੋ ਵਾ ਤਾਯ ਏਵ ਅਨੁਦਹਨਲਕ੍ਖਣਾਯ ਇਚ੍ਛਾਯ ਸਨ੍ਤਤ੍ਤੋ ਪਰਿਲ਼ਾਹਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਹੋਤਿ. ਸਦਾਤਿ ਸਬ੍ਬਕਾਲਂ, ਇਦਞ੍ਚ ਪਦਂ ਸਬ੍ਬਪਦੇਸੁ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਂ.

ਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤੋ ਜਰਾਯ ਚਾਤਿ ਨ ਕੇਵਲਂ ਮਚ੍ਚੁਨਾ ਅਬ੍ਭਾਹਤੋਯੇਵ, ਅਥ ਖੋ ਜਰਾਯ ਚ ਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤੋ. ਜਰਾਯ ਸਮਵਰੁਦ੍ਧੋ ਜਰਾਪਾਕਾਰਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤੋ, ਨ ਤਂ ਸਮਤਿਕ੍ਕਮਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਹਞ੍ਞਤਿ ਨਿਚ੍ਚਮਤ੍ਤਾਣੋਤਿ ਅਤਾਣੋ ਅਸਰਣੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਨਿਚ੍ਚਕਾਲਂ ਜਰਾਮਰਣੇਹਿ ਹਞ੍ਞਤਿ ਵਿਬਾਧੀਯਤਿ. ਯਥਾ ਕਿਂ? ਪਤ੍ਤਦਣ੍ਡੋਵ ਤਕ੍ਕਰੋ ਯਥਾ ਤਕ੍ਕਰੋ ਚੋਰੋ ਕਤਾਪਰਾਧੋ ਵਜ੍ਝਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਅਤਾਣੋ ਰਾਜਾਣਾਯ ਹਞ੍ਞਤਿ, ਏਵਮਯਂ ਲੋਕੋ ਜਰਾਮਰਣੇਹੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ.

ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤਗ੍ਗਿਖਨ੍ਧਾਵਾਤਿ ਮਹਾਵਨੇ ਡਯ੍ਹਮਾਨੇ ਤਂ ਅਭਿਭਵਨ੍ਤਾ ਮਹਨ੍ਤਾ ਅਗ੍ਗਿਕ੍ਖਨ੍ਧਾ ਵਿਯ ਮਚ੍ਚੁ ਬ੍ਯਾਧਿ ਜਰਾਤਿ ਇਮੇ ਤਯੋ ਅਨੁਦਹਨਟ੍ਠੇਨ ਅਗ੍ਗਿਕ੍ਖਨ੍ਧਾ ਇਮਂ ਸਤ੍ਤਲੋਕਂ ਅਭਿਭਵਨ੍ਤਾ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਤੇਸਂ ਪਨ ਪਟਿਬਲੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਚੁਗ੍ਗਨ੍ਤੁਂ ਅਭਿਭਵਿਤੁਂ ਬਲਂ ਉਸ੍ਸਾਹੋ ਨਤ੍ਥਿ, ਇਮਸ੍ਸ ਲੋਕਸ੍ਸ, ਜਵੋ ਨਤ੍ਥਿ ਪਲਾਯਿਤੁਂ ਜਵਨ੍ਤੇਸੁ, ਅਜ੍ਝੋਤ੍ਥਰਨ੍ਤੇਸੁ. ਯਤ੍ਥ ਤੇ ਨਾਭਿਭਵਨ੍ਤਿ, ਪਿਟ੍ਠਿਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਤਤੋ ਪਲਾਯਿਤੁਮ੍ਪਿ ਇਮਸ੍ਸ ਲੋਕਸ੍ਸ ਜਙ੍ਘਾਜਵੋ ਨਤ੍ਥਿ, ਏਵਂ ਅਤ੍ਤਨਾ ਅਸਮਤ੍ਥੋ ਮਾਯਾਦੀਹਿ ਉਪਾਯੇਹਿ ਅਪ੍ਪਟਿਕਾਰੇ ਤਿਵਿਧੇ ਬਲਵਤਿ ਪਚ੍ਚਾਮਿਤ੍ਤੇ ਨਿਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਿਤੇ ਕਿਂ ਕਾਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਚੇ? ਅਮੋਘਂ ਦਿਵਸਂ ਕਯਿਰਾ, ਅਪ੍ਪੇਨ ਬਹੁਕੇਨ ਵਾਤਿ ਅਪ੍ਪੇਨ ਅਨ੍ਤਮਸੋ ਗਦ੍ਦੂਹਨਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਕਾਲਂ ਪਵਤ੍ਤਿਤੇਨ ਬਹੁਕੇਨ ਵਾ ਸਕਲਂ ਅਹੋਰਤ੍ਤਂ ਪਵਤ੍ਤਿਤੇਨ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਮਨਸਿਕਾਰੇਨ ਅਮੋਘਂ ਅਵਞ੍ਝਂ ਦਿਵਸਂ ਕਰੇਯ੍ਯ, ਯਸ੍ਮਾ ਯਂ ਯਂ ਵਿਜਹਤੇ ਰਤ੍ਤਿਂ, ਤਦੂਨਂ ਤਸ੍ਸ ਜੀਵਿਤਂ ਅਯਂ ਸਤ੍ਤੋ ਯਂ ਯਂ ਰਤ੍ਤਿਂ ਵਿਜਹਤਿ ਨਾਸੇਤਿ ਖੇਪੇਤਿ, ਤਦੂਨਂ ਤੇਨ ਊਨਂ ਤਸ੍ਸ ਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਜੀਵਿਤਂ ਹੋਤਿ. ਏਤੇਨ ਰਤ੍ਤਿਕ੍ਖਯੋ ਨਾਮ ਜੀਵਿਤਕ੍ਖਯੋ ਤਸ੍ਸ ਅਨਿਵਤ੍ਤਨਤੋਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਤੇਨਾਹ –

‘‘ਯਮੇਕਰਤ੍ਤਿਂ ਪਠਮਂ, ਗਬ੍ਭੇ ਵਸਤਿ ਮਾਣਵੋ;

ਅਬ੍ਭੁਟ੍ਠਿਤੋਵ ਸੋ ਯਾਤਿ, ਸ ਗਚ੍ਛਂ ਨ ਨਿਵਤ੍ਤਤੀ’’ਤਿ. (ਜਾ. ੧.੧੫.੩੬੩);

ਨ ਕੇਵਲਂ ਰਤ੍ਤਿਵਸੇਨੇਵ, ਅਥ ਖੋ ਇਰਿਯਾਪਥਵਸੇਨਾਪਿ ਜੀਵਿਤਕ੍ਖਯੋ ਉਪਧਾਰੇਤਬ੍ਬੋਤਿ ਆਹ ‘‘ਚਰਤੋ’’ਤਿਆਦਿ. ਚਰਤੋਤਿ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਸ੍ਸ. ਤਿਟ੍ਠਤੋਤਿ ਠਿਤਂ ਕਪ੍ਪੇਨ੍ਤਸ੍ਸ. ਆਸੀਨਸਯਨਸ੍ਸ ਵਾਤਿ ਆਸੀਨਸ੍ਸ ਸਯਨਸ੍ਸ ਵਾ, ਨਿਸਿਨ੍ਨਸ੍ਸ ਨਿਪਜ੍ਜਨ੍ਤਸ੍ਸ ਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ‘‘ਆਸੀਦਨ’’ਨ੍ਤਿਪਿ ਪਠਨ੍ਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਸਾਮਿਅਤ੍ਥੇ ਉਪਯੋਗਵਚਨਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਉਪੇਤਿ ਚਰਿਮਾ ਰਤ੍ਤੀਤਿ ਚਰਿਮਕਚਿਤ੍ਤਸਹਿਤਾ ਰਤ੍ਤਿ ਉਪਗਚ੍ਛਤਿ, ਰਤ੍ਤਿਗ੍ਗਹਣਞ੍ਚੇਤ੍ਥ ਦੇਸਨਾਸੀਸਮਤ੍ਤਂ. ਗਮਨਾਦੀਸੁ ਯੇਨ ਕੇਨਚਿ ਇਰਿਯਾਪਥੇਨ ਸਮਙ੍ਗੀਭੂਤਸ੍ਸ ਚਰਿਮਕਾਲੋਯੇਵ, ਤੇਨੇਵਸ੍ਸ ਇਰਿਯਾਪਥਕ੍ਖਣਾ ਜੀਵਿਤਂ ਖੇਪੇਤ੍ਵਾ ਏਵ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਨ ਤੇ ਕਾਲੋ ਪਮਜ੍ਜਿਤੁਂ ਨਾਯਂ ਤੁਯ੍ਹਂ ਪਮਾਦਂ ਆਪਜ੍ਜਿਤੁਂ ਕਾਲੋ ‘‘ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਨਾਮ ਕਾਲੇ ਮਰਣਂ ਨ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਅਵਿਦਿਤਤ੍ਤਾ. ਵੁਤ੍ਤਂ ਹਿ –

‘‘ਅਨਿਮਿਤ੍ਤਮਨਞ੍ਞਾਤਂ, ਮਚ੍ਚਾਨਂ ਇਧ ਜੀਵਿਤਂ;

ਕਸਿਰਞ੍ਚ ਪਰਿਤ੍ਤਞ੍ਚ, ਤਞ੍ਚ ਦੁਕ੍ਖੇਨ ਸਂਯੁਤ’’ਨ੍ਤਿ. (ਸੁ. ਨਿ. ੫੭੯);

ਤਸ੍ਮਾ ਏਵਂ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਓਵਦਿਤ੍ਵਾ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤੇਨ ਤੀਸੁ ਸਿਕ੍ਖਾਸੁ ਅਨੁਯੋਗੋ ਕਾਤਬ੍ਬੋਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ.

ਸਿਰਿਮਣ੍ਡਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੧੪. ਸਬ੍ਬਕਾਮਿਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

ਦ੍ਵਿਪਾਦਕੋਤਿਆਦਿਕਾ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਸਬ੍ਬਕਾਮਿਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਗਾਥਾ. ਕਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ? ਅਯਂ ਕਿਰ ਪਦੁਮੁਤ੍ਤਰਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਸਾਸਨੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਅਬ੍ਬੁਦਂ ਸੋਧੇਤ੍ਵਾ ਪਟਿਪਾਕਤਿਕਂ ਠਪੇਨ੍ਤਂ ਏਕਂ ਥੇਰਂ ਦਿਸ੍ਵਾ, ‘‘ਅਹਮ੍ਪਿ ਅਨਾਗਤੇ ਏਕਸ੍ਸ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਾਸਨੇ ਅਬ੍ਬੁਦਂ ਸੋਧੇਤ੍ਵਾ ਪਟਿਪਾਕਤਿਕਂ ਠਪੇਤੁਂ ਸਮਤ੍ਥੋ ਭਵੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ ਪਤ੍ਥਨਂ ਪਟ੍ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਤਦਨੁਰੂਪਾਨਿ ਪੁਞ੍ਞਾਨਿ ਕਤ੍ਵਾ ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ ਸਂਸਰਨ੍ਤੋ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਬੁਦ੍ਧੁਪ੍ਪਾਦੇ ਅਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤੇ ਏਵ ਭਗਵਤਿ ਵੇਸਾਲਿਯਂ ਖਤ੍ਤਿਯਕੁਲੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬਕਾਮੋਤਿ ਲਦ੍ਧਨਾਮੋ ਵਯਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਞਾਤਕੇਹਿ ਦਾਰਪਰਿਗ੍ਗਹਂ ਕਾਰਿਤੋ ਨਿਸ੍ਸਰਣਜ੍ਝਾਸਯਤਾਯ ਘਰਾਵਾਸਂ ਜਿਗੁਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਧਮ੍ਮਭਣ੍ਡਾਗਾਰਿਕਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਸਮਣਧਮ੍ਮਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਉਪਜ੍ਝਾਯੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਵੇਸਾਲਿਂ ਉਪਗਤੋ ਞਾਤਿਘਰਂ ਅਗਮਾਸਿ. ਤਤ੍ਥ ਨਂ ਪੁਰਾਣਦੁਤਿਯਿਕਾ ਪਤਿਵਿਯੋਗਦੁਕ੍ਖਿਤਾ ਕਿਸਾ ਦੁਬ੍ਬਣ੍ਣਾ ਅਨਲਙ੍ਕਤਾ ਕਿਲਿਟ੍ਠਵਤ੍ਥਨਿਵਸਨਾ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਰੋਦਮਾਨਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਅਟ੍ਠਾਸਿ. ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਥੇਰਸ੍ਸ ਕਰੁਣਾਪੁਰਸ੍ਸਰਂ ਮੇਤ੍ਤਂ ਉਪਟ੍ਠਾਪਯਤੋ ਅਨੁਭੂਤਾਰਮ੍ਮਣੇ ਅਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰਵਸੇਨ ਸਹਸਾ ਕਿਲੇਸੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿ.

ਸੋ ਤੇਨ ਕਸਾਹਿ ਤਾਲ਼ਿਤੋ ਆਜਾਨੀਯੋ ਵਿਯ ਸਞ੍ਜਾਤਸਂਵੇਗੋ ਤਾਵਦੇਵ ਸੁਸਾਨਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ, ਅਸੁਭਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਉਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ, ਤਤ੍ਥ ਪਟਿਲਦ੍ਧਝਾਨਂ ਪਾਦਕਂ ਕਤ੍ਵਾ, ਵਿਪਸ੍ਸਨਂ ਵਡ੍ਢੇਤ੍ਵਾ, ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਸਸੁਰੋ ਅਲਙ੍ਕਤਪਟਿਯਤ੍ਤਂ ਧੀਤਰਂ ਆਦਾਯ ਮਹਤਾ ਪਰਿਵਾਰੇਨ ਨਂ ਉਪ੍ਪਬ੍ਬਾਜੇਤੁਕਾਮੋ ਵਿਹਾਰਂ ਅਗਮਾਸਿ. ਥੇਰੋ ਤਸ੍ਸਾ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯਂ ਞਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਕਾਮੇਸੁ ਵਿਰਤ੍ਤਭਾਵਂ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਚ ਅਨੁਪਲਿਤ੍ਤਤਂ ਪਕਾਸੇਨ੍ਤੋ –

੪੫੩.

‘‘ਦ੍ਵਿਪਾਦਕੋਯਂ ਅਸੁਚਿ, ਦੁਗ੍ਗਨ੍ਧੋ ਪਰਿਹੀਰਤਿ;

ਨਾਨਾਕੁਣਪਪਰਿਪੂਰੋ, ਵਿਸ੍ਸਵਨ੍ਤੋ ਤਤੋ ਤਤੋ.

੪੫੪.

‘‘ਮਿਗਂ ਨਿਲੀਨਂ ਕੂਟੇਨ, ਬਲ਼ਿਸੇਨੇਵ ਅਮ੍ਬੁਜਂ;

ਵਾਨਰਂ ਵਿਯ ਲੇਪੇਨ, ਬਾਧਯਨ੍ਤਿ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਂ.

੪੫੫.

‘‘ਰੂਪਾ ਸਦ੍ਦਾ ਰਸਾ ਗਨ੍ਧਾ, ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਾ ਚ ਮਨੋਰਮਾ;

ਪਞ੍ਚ ਕਾਮਗੁਣਾ ਏਤੇ, ਇਤ੍ਥਿਰੂਪਸ੍ਮਿ ਦਿਸ੍ਸਰੇ.

੪੫੬.

‘‘ਯੇ ਏਤਾ ਉਪਸੇਵਨ੍ਤਿ, ਰਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤਾ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਾ;

ਵਡ੍ਢੇਨ੍ਤਿ ਕਟਸਿਂ ਘੋਰਂ, ਆਚਿਨਨ੍ਤਿ ਪੁਨਬ੍ਭਵਂ.

੪੫੭.

‘‘ਯੋ ਚੇਤਾ ਪਰਿਵਜ੍ਜੇਤਿ, ਸਪ੍ਪਸ੍ਸੇਵ ਪਦਾ ਸਿਰੋ;

ਸੋਮਂ ਵਿਸਤ੍ਤਿਕਂ ਲੋਕੇ, ਸਤੋ ਸਮਤਿਵਤ੍ਤਤਿ.

੪੫੮.

‘‘ਕਾਮੇਸ੍ਵਾਦੀਨਵਂ ਦਿਸ੍ਵਾ, ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਂ ਦਟ੍ਠੁ ਖੇਮਤੋ;

ਨਿਸ੍ਸਟੋ ਸਬ੍ਬਕਾਮੇਹਿ, ਪਤ੍ਤੋ ਮੇ ਆਸਵਕ੍ਖਯੋ’’ਤਿ. –

ਇਮਾ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ.

ਤਤ੍ਥ ਦ੍ਵਿਪਾਦਕੋਤਿ ਯਦਿਪਿ ਅਪਾਦਕਾਦਯੋਪਿ ਕਾਯਾ ਅਸੁਚੀਯੇਵ, ਅਧਿਕਾਰਵਸੇਨ ਪਨ ਉਕ੍ਕਟ੍ਠਪਰਿਚ੍ਛੇਦੇਨ ਵਾ ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਯਸ੍ਮਾ ਵਾ ਅਞ੍ਞੇ ਅਸੁਚਿਭੂਤਾਪਿ ਕਾਯਾ ਲੋਣਮ੍ਬਿਲਾਦੀਹਿ ਅਭਿਸਙ੍ਖਰਿਤ੍ਵਾ ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਭੋਜਨੇਪਿ ਉਪਨੀਯਨ੍ਤਿ, ਨ ਪਨ ਮਨੁਸ੍ਸਕਾਯੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਸੁਚਿਤਰਸਭਾਵਮਸ੍ਸ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਦ੍ਵਿਪਾਦਕੋ’’ਤਿ ਆਹ. ਅਯਨ੍ਤਿ ਤਦਾ ਉਪਟ੍ਠਿਤਂ ਇਤ੍ਥਿਰੂਪਂ ਸਨ੍ਧਾਯਾਹ. ਅਸੁਚੀਤਿ ਅਸੁਚਿ ਏਵ, ਨ ਏਤ੍ਥ ਕਿਞ੍ਚਿਪਿ ਸੁਚੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਦੁਗ੍ਗਨ੍ਧੋ ਪਰਿਹੀਰਤੀਤਿ ਦੁਗ੍ਗਨ੍ਧੋ ਸਮਾਨੋ ਪੁਪ੍ਫਗਨ੍ਧਾਦੀਹਿ ਸਙ੍ਖਰਿਤ੍ਵਾ ਪਰਿਹਰੀਯਤਿ. ਨਾਨਾਕੁਣਪਪਰਿਪੂਰੋਤਿ ਕੇਸਾਦਿਅਨੇਕਪ੍ਪਕਾਰਕੁਣਪਭਰਿਤੋ. ਵਿਸ੍ਸਵਨ੍ਤੋ ਤਤੋ ਤਤੋਤਿ ਪੁਪ੍ਫਗਨ੍ਧਾਦੀਹਿਸ੍ਸ ਜੇਗੁਚ੍ਛਭਾਵਂ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦੇਤੁਂ ਵਾਯਮਨ੍ਤਾਨਮ੍ਪਿ ਤਂ ਵਾਯਾਮਂ ਨਿਪ੍ਫਲਂ ਕਤ੍ਵਾ ਨਵਹਿ ਦ੍ਵਾਰੇਹਿ ਖੇਲ਼ਸਿਙ੍ਘਾਣਿਕਾਦੀਨਿ ਲੋਮਕੂਪੇਹਿ ਚ ਸੇਦਜਲ੍ਲਿਕਂ ‘ਵਿਸ੍ਸਵਨ੍ਤੋਯੇਵ ਪਰਿਹੀਰਤੀ’ਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ.

ਏਵਂ ਜੇਗੁਚ੍ਛੋਪਿ ਸਮਾਨੋ ਚਾਯਂ ਕਾਯੋ ਕੂਟਾਦੀਹਿ ਵਿਯ ਮਿਗਾਦਿਕੇ ਅਤ੍ਤਨੋ ਰੂਪਾਦੀਹਿ ਅਨ੍ਧਪੁਥੁਜ੍ਜਨੇ ਵਞ੍ਚੇਤਿਯੇਵਾਤਿ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਮਿਗ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਮਿਗਂ ਨਿਲੀਨਂ ਕੂਟੇਨਾਤਿ ਪਾਸਵਾਕਰਾਦਿਨਾ ਕੂਟੇਨ ਨਿਲੀਨਂ, ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਂ ਕਤ੍ਵਾ ਮਿਗਂ ਵਿਯ ਨੇਸਾਦੋ. ਵਕ੍ਖਮਾਨੋ ਹਿ ਇਵ-ਸਦ੍ਦੋ ਇਧਾਪਿ ਆਨੇਤ੍ਵਾ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬੋ. ਬਲ਼ਿਸੇਨੇਵ ਅਮ੍ਬੁਜਨ੍ਤਿ ਅਮ੍ਬੁਜਂ ਮਚ੍ਛਂ ਆਮਿਸਬਦ੍ਧੇਨ ਬਲ਼ਿਸੇਨ ਵਿਯ ਬਾਲ਼ਿਸਿਕੋ. ਵਾਨਰਂ ਵਿਯ ਲੇਪੇਨਾਤਿ ਰੁਕ੍ਖਸਿਲਾਦੀਸੁ ਪਕ੍ਖਿਤ੍ਤੇਨ ਮਕ੍ਕਟਲੇਪੇਨ ਮਕ੍ਕਟਂ ਵਿਯ ਮਿਗਲੁਦ੍ਦੋ ਅਨ੍ਧਪੁਥੁਜ੍ਜਨਂ ਵਞ੍ਚੇਨ੍ਤੋ ਬਾਧੇਨ੍ਤੀਤਿ.

ਕੇ ਪਨ ਬਾਧੇਨ੍ਤੀਤਿ ਆਹ. ‘‘ਰੂਪਾ ਸਦ੍ਦਾ’’ਤਿਆਦਿ. ਰੂਪਾਦਯੋ ਹਿ ਪਞ੍ਚ ਕਾਮਕੋਟ੍ਠਾਸਾ ਵਿਸੇਸਤੋ ਵਿਸਭਾਗਵਤ੍ਥੁਸਨ੍ਨਿਸ੍ਸਯਾ ਵਿਪਲ੍ਲਾਸੂਪਨਿਸ੍ਸਯੇਨ ਅਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰੇਨ ਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਾਨਂ ਅਨ੍ਧਪੁਥੁਜ੍ਜਨਾਨਂ ਮਨੋ ਰਮੇਨ੍ਤੋ ਕਿਲੇਸਵਤ੍ਥੁਤਾਯ ਅਨਤ੍ਥਾਵਹਭਾਵਤੋ ਤੇ ਬਾਧੇਨ੍ਤਿ ਨਾਮ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਰੂਪਾ ਸਦ੍ਦਾ…ਪੇ… ਇਤ੍ਥਿਰੂਪਸ੍ਮਿ ਦਿਸ੍ਸਰੇ’’ਤਿ.

ਇਤ੍ਥਿਗ੍ਗਹਣਞ੍ਚੇਤ੍ਥ ਅਧਿਕਾਰਵਸੇਨ ਕਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਤੇਨੇਵਾਹ ‘‘ਯੇ ਏਤਾ ਉਪਸੇਵਨ੍ਤੀ’’ਤਿਆਦਿ. ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਯੇ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਾ ਏਤਾ ਇਤ੍ਥਿਯੋ ਰਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤਾ ਰਾਗਾਭਿਭੂਤਚਿਤ੍ਤਾ ਉਪਭੋਗਵਤ੍ਥੁਸਞ੍ਞਾਯ ਉਪਸੇਵਨ੍ਤਿ. ਵਡ੍ਢੇਨ੍ਤਿ ਕਟਸਿਂ ਘੋਰਨ੍ਤਿ ਤੇ ਜਾਤਿਆਦੀਹਿ ਨਿਰਯਾਦੀਹਿ ਚ ਘੋਰਂ, ਭਯਾਨਕਂ, ਅਨ੍ਧਬਾਲੇਹਿ ਅਭਿਰਮਿਤਬ੍ਬਤੋ ਕਟਸਿਸਙ੍ਖਾਤਂ ਸਂਸਾਰਂ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਮਰਣਾਦਿਨਾ ਵਡ੍ਢੇਨ੍ਤਿ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਆਚਿਨਨ੍ਤਿ ਪੁਨਬ੍ਭਵ’’ਨ੍ਤਿ.

ਯੋ ਚੇਤਾਤਿ ਯੋ ਪਨ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਏਤਾ ਇਤ੍ਥਿਯੋ ਤਤ੍ਥ ਛਨ੍ਦਰਾਗਸ੍ਸ ਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭਨੇਨ ਵਾ ਸਮੁਚ੍ਛਿਨ੍ਦਨੇਨ ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਾਦੇਨ ਸਪ੍ਪਸ੍ਸ ਸਿਰਂ ਵਿਯ ਪਰਿਵਜ੍ਜੇਤਿ, ਸੋ ਸਬ੍ਬਂ ਲੋਕਂ ਵਿਸਜਿਤ੍ਵਾ ਠਿਤਤ੍ਤਾ ਲੋਕੇ ਵਿਸਤ੍ਤਿਕਾਸਙ੍ਖਾਤਂ ਤਣ੍ਹਂ ਸਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਸਮਤਿਵਤ੍ਤਤਿ.

ਕਾਮੇਸ੍ਵਾਦੀਨਵਂ ਦਿਸ੍ਵਾਤਿ ‘‘ਅਟ੍ਠਿਕਙ੍ਕਲੂਪਮਾ ਕਾਮਾ ਬਹੁਦੁਕ੍ਖਾ ਬਹੁਪਾਯਾਸਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ (ਪਾਚਿ. ੪੧੭; ਚੂਲ਼ਵ. ੬੫; ਮ. ਨਿ. ੧.੨੩੪) ਵਤ੍ਥੁਕਾਮੇਸੁ ਕਿਲੇਸਕਾਮੇਸੁ ਅਨੇਕਾਕਾਰਵੋਕਾਰਂ ਆਦੀਨਵਂ, ਦੋਸਂ, ਦਿਸ੍ਵਾ. ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਂ ਦਟ੍ਠੁ ਖੇਮਤੋਤਿ ਕਾਮੇਹਿ ਭਵੇਹਿ ਚ ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤਭਾਵਤੋ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਂ, ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ, ਨਿਬ੍ਬਾਨਞ੍ਚ, ਖੇਮਤੋ, ਅਨੁਪਦ੍ਦਵਤੋ, ਦਟ੍ਠੁ, ਦਿਸ੍ਵਾ. ਸਬ੍ਬਕਾਮੇਹਿਪਿ ਤੇਭੂਮਕਧਮ੍ਮੇਹਿ ਨਿਸ੍ਸਟੋ ਵਿਸਂਯੁਤ੍ਤੋ. ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਤੇਭੂਮਕਾ ਧਮ੍ਮਾ ਕਾਮਨੀਯਟ੍ਠੇਨ ਕਾਮਾ, ਤੇਹਿ ਚ ਥੇਰੋ ਵਿਸਂਯੁਤ੍ਤੋ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਪਤ੍ਤੋ ਮੇ ਆਸਵਕ੍ਖਯੋ’’ਤਿ.

ਏਵਂ ਥੇਰੋ ਆਦਿਤੋ ਪਞ੍ਚਹਿ ਗਾਥਾਹਿ ਧਮ੍ਮਂ ਕਥੇਤ੍ਵਾ ਛਟ੍ਠਗਾਥਾਯ ਅਞ੍ਞਂ ਬ੍ਯਾਕਾਸਿ. ਤਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਸਸੁਰੋ ‘‘ਅਯਂ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਅਨੁਪਲਿਤ੍ਤੋ, ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਇਮਂ ਕਾਮੇਸੁ ਪਤਾਰੇਤੁ’’ਨ੍ਤਿ ਯਥਾਗਤਮਗ੍ਗੇਨੇਵ ਗਤੋ. ਥੇਰੋਪਿ ਵਸ੍ਸਸਤਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤੇ ਭਗਵਤਿ ਉਪਸਮ੍ਪਦਾਯ ਵੀਸਵਸ੍ਸਸਤਿਕੋ ਪਥਬ੍ਯਾ ਥੇਰੋ ਹੁਤ੍ਵਾ, ਵੇਸਾਲਿਕੇਹਿ ਵਜ੍ਜਿਪੁਤ੍ਤੇਹਿ ਉਪ੍ਪਾਦਿਤਂ ਸਾਸਨਸ੍ਸ ਅਬ੍ਬੁਦਂ ਸੋਧੇਤ੍ਵਾ, ਦੁਤਿਯਂ ਧਮ੍ਮਸਙ੍ਗੀਤਿਂ ਸਙ੍ਗਾਯਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਨਾਗਤੇ ਧਮ੍ਮਾਸੋਕਕਾਲੇ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨਕਂ ਅਬ੍ਬੁਦਂ ਸੋਧੇਹੀ’’ਤਿ ਤਿਸ੍ਸਮਹਾਬ੍ਰਹ੍ਮਾਨਂ ਆਣਾਪੇਤ੍ਵਾ ਅਨੁਪਾਦਿਸੇਸਾਯ ਨਿਬ੍ਬਾਨਧਾਤੁਯਾ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯਿ.

ਸਬ੍ਬਕਾਮਿਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਛਕ੍ਕਨਿਪਾਤਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੭. ਸਤ੍ਤਕਨਿਪਾਤੋ

੧. ਸੁਨ੍ਦਰਸਮੁਦ੍ਦਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

ਸਤ੍ਤਕਨਿਪਾਤੇ ਅਲਙ੍ਕਤਾਤਿਆਦਿਕਾ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਸੁਨ੍ਦਰਸਮੁਦ੍ਦਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਗਾਥਾ. ਕਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ? ਅਯਮ੍ਪਿ ਪੁਰਿਮਬੁਦ੍ਧੇਸੁ ਕਤਾਧਿਕਾਰੋ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਭਵੇ ਪੁਞ੍ਞਾਨਿ ਉਪਚਿਨਿਤ੍ਵਾ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਬੁਦ੍ਧੁਪ੍ਪਾਦੇ ਰਾਜਗਹੇ ਅਞ੍ਞਤਰਸ੍ਸ ਮਹਾਵਿਭਵਸ੍ਸ ਸੇਟ੍ਠਿਨੋ ਪੁਤ੍ਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ. ਸਮੁਦ੍ਦੋਤਿਸ੍ਸ ਨਾਮਂ ਅਹੋਸਿ. ਰੂਪਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਪਨ ਸੁਨ੍ਦਰਸਮੁਦ੍ਦੋਤਿ ਪਞ੍ਞਾਯਿਤ੍ਥ. ਸੋ ਪਠਮਵਯੇ ਠਿਤੋ ਭਗਵਤੋ ਰਾਜਗਹਪ੍ਪਵੇਸੇ ਬੁਦ੍ਧਾਨੁਭਾਵਂ ਦਿਸ੍ਵਾ, ਪਟਿਲਦ੍ਧਸਦ੍ਧੋ ਨਿਸ੍ਸਰਣਜ੍ਝਾਸਯਤਾਯ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ, ਲਦ੍ਧੂਪਸਮ੍ਪਦੋ ਸਮਾਦਿਨ੍ਨਧੁਤਧਮ੍ਮੋ ਰਾਜਗਹਤੋ ਸਾਵਤ੍ਥਿਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ, ਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਚਾਰਂ ਉਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ, ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਅਨੁਯੁਞ੍ਜਨ੍ਤੋ ਵਿਹਰਤਿ. ਤਸ੍ਸ ਮਾਤਾ ਰਾਜਗਹੇ ਉਸ੍ਸਵਦਿਵਸੇ ਅਞ੍ਞੇ ਸੇਟ੍ਠਿਪੁਤ੍ਤੇ ਸਪਜਾਪਤਿਕੇ ਅਲਙ੍ਕਤਪਟਿਯਤ੍ਤੇ ਉਸ੍ਸਵਕੀਲ਼ਂ ਕੀਲ਼ਨ੍ਤੇ ਦਿਸ੍ਵਾ, ਪੁਤ੍ਤਂ ਅਨੁਸ੍ਸਰਿਤ੍ਵਾ ਰੋਦਤਿ. ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਅਞ੍ਞਤਰਾ ਗਣਿਕਾ ਰੋਦਨਕਾਰਣਂ ਪੁਚ੍ਛਿ. ਸਾ ਤਸ੍ਸਾ ਤਂ ਕਾਰਣਂ ਕਥੇਸਿ. ਤਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਗਣਿਕਾ ‘‘ਅਹਂ ਤਂ ਆਨੇਸ੍ਸਾਮਿ, ਪਸ੍ਸ ਤਾਵ ਮਮ ਇਤ੍ਥਿਭਾਵ’’ਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਯਦਿ ਏਵਂ ਤਂਯੇਵ ਤਸ੍ਸ ਪਜਾਪਤਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਇਮਸ੍ਸ ਕੁਲਸ੍ਸ ਸਾਮਿਨਿਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਤਾਯ ਬਹੁਂ ਧਨਂ ਦਤ੍ਵਾ, ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਿਤਾ ਮਹਤਾ ਪਰਿਵਾਰੇਨ ਸਾਵਤ੍ਥਿਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ, ਥੇਰਸ੍ਸ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਵਿਚਰਣਟ੍ਠਾਨੇ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਗੇਹੇ ਵਸਮਾਨਾ ਦਿਵਸੇ ਦਿਵਸੇ ਅਞ੍ਞੇਹਿ ਥੇਰਸ੍ਸ ਸਕ੍ਕਚ੍ਚਂ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਂ ਦਾਪੇਸਿ. ਅਲਙ੍ਕਤਪਟਿਯਤ੍ਤਾ ਚ ਹੁਤ੍ਵਾ ਸੁਵਣ੍ਣਪਾਦੁਕਾ ਆਰੁਯ੍ਹ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਦਸ੍ਸੇਸਿ. ਅਥੇਕਦਿਵਸਂ ਗੇਹਦ੍ਵਾਰੇਨ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਂ ਥੇਰਂ ਦਿਸ੍ਵਾ, ਸੁਵਣ੍ਣਪਾਦੁਕਾ ਓਮੁਞ੍ਚਿਤ੍ਵਾ, ਅਞ੍ਜਲਿਂ ਪਗ੍ਗਯ੍ਹ ਪੁਰਤੋ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੀ ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰਂ ਥੇਰਂ ਕਾਮਨਿਮਨ੍ਤਨਾਯ ਨਿਮਨ੍ਤੇਸਿ. ਤਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਥੇਰੋ ‘‘ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਚਿਤ੍ਤਂ ਨਾਮ ਚਞ੍ਚਲਂ, ਯਂਨੂਨ ਮਯਾ ਇਦਾਨੇਵ ਉਸ੍ਸਾਹੋ ਕਰਣੀਯੋ’’ਤਿ ਤਤ੍ਥੇਵ ਠਿਤੋ ਭਾਵਨਂ ਉਸ੍ਸੁਕ੍ਕਾਪੇਤ੍ਵਾ ਛਲ਼ਭਿਞ੍ਞੋ ਅਹੋਸਿ. ਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ –

੪੫੯.

‘‘ਅਲਙ੍ਕਤਾ ਸੁਵਸਨਾ, ਮਾਲਧਾਰੀ ਵਿਭੂਸਿਤਾ;

ਅਲਤ੍ਤਕਕਤਾਪਾਦਾ, ਪਾਦੁਕਾਰੁਯ੍ਹ ਵੇਸਿਕਾ.

੪੬੦.

‘‘ਪਾਦੁਕਾ ਓਰੁਹਿਤ੍ਵਾਨ, ਪੁਰਤੋ ਪਞ੍ਜਲੀਕਤਾ;

ਸਾ ਮਂ ਸਣ੍ਹੇਨ ਮੁਦੁਨਾ, ਮ੍ਹਿਤਪੁਬ੍ਬਂ ਅਭਾਸਥ.

੪੬੧.

‘‘‘ਯੁਵਾਸਿ ਤ੍ਵਂ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ, ਤਿਟ੍ਠਾਹਿ ਮਮ ਸਾਸਨੇ;

ਭੁਞ੍ਜ ਮਾਨੁਸਕੇ ਕਾਮੇ, ਅਹਂ ਵਿਤ੍ਤਂ ਦਦਾਮਿ ਤੇ;

ਸਚ੍ਚਂ ਤੇ ਪਟਿਜਾਨਾਮਿ, ਅਗ੍ਗਿਂ ਵਾ ਤੇ ਹਰਾਮਹਂ.

੪੬੨.

‘‘‘ਯਦਾ ਜਿਣ੍ਣਾ ਭਵਿਸ੍ਸਾਮ, ਉਭੋ ਦਣ੍ਡਪਰਾਯਨਾ;

ਉਭੋਪਿ ਪਬ੍ਬਜਿਸ੍ਸਾਮ, ਉਭਯਤ੍ਥ ਕਟਗ੍ਗਹੋ’’’.

੪੬੩.

‘‘ਤਞ੍ਚ ਦਿਸ੍ਵਾਨ ਯਾਚਨ੍ਤਿਂ, ਵੇਸਿਕਂ ਪਞ੍ਜਲੀਕਤਂ;

ਅਲਙ੍ਕਤਂ ਸੁਵਸਨਂ, ਮਚ੍ਚੁਪਾਸਂਵ ਓਡ੍ਡਿਤਂ.

੪੬੪.

‘‘ਤਤੋ ਮੇ ਮਨਸੀਕਾਰੋ, ਯੋਨਿਸੋ ਉਦਪਜ੍ਜਥ;

ਆਦੀਨਵੋ ਪਾਤੁਰਹੁ, ਨਿਬ੍ਬਿਦਾ ਸਮਤਿਟ੍ਠਥ.

੪੬੫.

‘‘ਤਤੋ ਚਿਤ੍ਤਂ ਵਿਮੁਚ੍ਚਿ ਮੇ, ਪਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਸੁਧਮ੍ਮਤਂ;

ਤਿਸ੍ਸੋ ਵਿਜ੍ਜਾ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤਾ, ਕਤਂ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਾਸਨ’’ਨ੍ਤਿ.

ਤਤ੍ਥ ਮਾਲਧਾਰੀਤਿ ਮਾਲਾਧਾਰਿਨੀ ਪਿਲ਼ਨ੍ਧਪੁਪ੍ਫਦਾਮਾ. ਵਿਭੂਸਿਤਾਤਿ ਊਨਟ੍ਠਾਨਸ੍ਸ ਪੂਰਣਵਸੇਨ ਪੁਪ੍ਫੇਹਿ ਚੇਵ ਗਨ੍ਧਵਿਲੇਪਨਾਦੀਹਿ ਚ ਵਿਭੂਸਿਤਗਤ੍ਤਾ. ‘‘ਅਲਙ੍ਕਤਾ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਹਤ੍ਥੂਪਗਗੀਵੂਪਗਾਦੀਹਿ ਆਭਰਣੇਹਿ ਅਲਙ੍ਕਰਣਂ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਂ. ਅਲਤ੍ਤਕਕਤਾਪਾਦਾਤਿ ਪਰਿਣਤਜਯਸੁਮਨਪੁਪ੍ਫਵਣ੍ਣੇਨ ਲਾਖਾਰਸੇਨ ਰਞ੍ਜਿਤਚਰਣਯੁਗਲ਼ਾ. ਸਮਾਸਪਦਞ੍ਹੇਤਂ, ‘‘ਅਲਤ੍ਤਕਕਤਪਾਦਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੇ ਗਾਥਾਸੁਖਤ੍ਥਂ ਦੀਘਂ ਕਤ੍ਵਾ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਸਮਾਸਭਾਵੇ ਪਨ ‘‘ਤਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਵਚਨਸੇਸੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਪਾਦੁਕਾਰੁਯ੍ਹ ਵੇਸਿਕਾਤਿ ਏਕਾ ਰੂਪੂਪਜੀਵਿਕਾ ਇਤ੍ਥੀ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਵੇਸਾ ਸੁਵਣ੍ਣਪਾਦੁਕਾ ਪਟਿਮੁਞ੍ਚਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਠਿਤਾ’’ਤਿ ਵਚਨਸੇਸੋ.

ਪਾਦੁਕਾ ਓਰੁਹਿਤ੍ਵਾਨਾਤਿ ਪਾਦੁਕਾਹਿ ਓਤਰਿਤ੍ਵਾ, ਸੁਵਣ੍ਣਪਾਦੁਕਾਯੋ ਓਮੁਞ੍ਚਿਤ੍ਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਪਞ੍ਜਲੀਕਤਾਤਿ ਪਗ੍ਗਹਿਤਅਞ੍ਜਲਿਕਾ ਸਾ ਵੇਸੀ ਮਂ. ਸਾਮਂ ਵਾ ਵਚਨਪਰਮ੍ਪਰਂ ਵਿਨਾ ਸਯਮੇਵ ਅਭਾਸਥ. ਸਣ੍ਹੇਨਾਤਿ ਮਟ੍ਠੇਨ. ਮੁਦੁਨਾਤਿ ਮਧੁਰੇਨ. ‘‘ਵਚਨੇਨਾ’’ਤਿ ਅਵੁਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਵੁਤ੍ਤਮੇਵ ਹੋਤਿ, ਅਭਾਸਥਾਤਿ, ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ.

ਯੁਵਾਸਿ ਤ੍ਵਂ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋਤਿ ਤ੍ਵਂ ਪਬ੍ਬਜਨ੍ਤੋ ਯੁਵਾ, ਦਹਰੋਯੇਵ ਹੁਤ੍ਵਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋਸਿ, ਨਨੁ ਪਬ੍ਬਜਨ੍ਤੇਨ ਸਤ੍ਤਮੇ ਦਸਕੇ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤੇਵ ਪਬ੍ਬਜਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਤਿਟ੍ਠਾਹਿ ਮਮ ਸਾਸਨੇਤਿ ਮਮ ਵਚਨੇ ਤਿਟ੍ਠ.

ਕਿਂ ਪਨ ਤਨ੍ਤਿ ਆਹ ‘‘ਭੁਞ੍ਜ ਮਾਨੁਸਕੇ ਕਾਮੇ’’ਤਿ ਕਾਮੇ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤੁਕਾਮਸ੍ਸ ਰੂਪਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿ, ਵਯਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿ, ਪਰਿਵਾਰਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿ, ਭੋਗਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿ ਚ ਇਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬਾ. ਤਤ੍ਥ ‘‘ਕੁਤੋ ਮੇ ਭੋਗਸਮ੍ਪਤ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵਦੇਯ੍ਯਾਤਿ, ਆਹ ‘‘ਅਹਂ ਵਿਤ੍ਤਂ ਦਦਾਮਿ ਤੇ’’ਤਿ. ‘‘ਤਯਿਦਂ ਵਚਨਂ ਕਥਂ ਸਦ੍ਦਹਾਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਮਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾਤਿ ਤਂ ਸਦ੍ਦਹਾਪੇਨ੍ਤੀ ਆਹ ‘‘ਸਚ੍ਚਂ ਤੇ ਪਟਿਜਾਨਾਮਿ, ਅਗ੍ਗਿਂ ਵਾ ਤੇ ਹਰਾਮਹ’’ਨ੍ਤਿ. ‘‘ਭੁਞ੍ਜ ਮਾਨੁਸਕੇ ਕਾਮੇ, ਅਹਂ ਵਿਤ੍ਤਂ ਦਦਾਮਿ ਤੇ’’ਤਿ ਯਦਿਦਂ ਮਯਾ ਪਟਿਞ੍ਞਾਤਂ, ਤਂ ਏਕਂਸੇਨ ਸਚ੍ਚਮੇਵ ਪਟਿਜਾਨਾਮਿ, ਸਚੇ ਮੇ ਨ ਪਤ੍ਤਿਯਾਯਸਿ, ਅਗ੍ਗਿਂ ਵਾ ਤੇ ਹਰਾਮਹਂ ਅਗ੍ਗਿਂ ਹਰਿਤ੍ਵਾ ਅਗ੍ਗਿਪਚ੍ਚਯਂ ਸਪਥਂ ਕਰੋਮੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਉਭਯਤ੍ਥ ਕਟਗ੍ਗਹੋਤਿ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਉਭਿਨ੍ਨਂ ਜਿਣ੍ਣਕਾਲੇ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਨਂ ਉਭਯਤ੍ਥ ਜਯਗ੍ਗਾਹੋ. ਯਂ ਮਯਂ ਯਾਵ ਦਣ੍ਡਪਰਾਯਨਕਾਲਾ ਭੋਗੇ ਭੁਞ੍ਜਾਮ, ਏਵਂ ਇਧਲੋਕੇਪਿ ਭੋਗੇਹਿ ਨ ਜੀਯਾਮ, ਮਯਂ ਪਚ੍ਛਾ ਪਬ੍ਬਜਿਸ੍ਸਾਮ, ਏਵਂ ਪਰਲੋਕੇਪਿ ਭੋਗੇਹਿ ਨ ਜੀਯਾਮਾਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਤਤੋਤਿ ਤਂ ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ, ਕਾਮੇਹਿ ਨਿਮਨ੍ਤੇਨ੍ਤਿਯਾ ‘‘ਯੁਵਾਸਿ ਤ੍ਵ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ‘‘ਯਦਾ ਜਿਣ੍ਣਾ ਭਵਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਚ ਤਸ੍ਸਾ ਵੇਸਿਯਾ ਵੁਤ੍ਤਵਚਨਹੇਤੁ. ਤਞ੍ਹਿ ਵਚਨਂ ਅਙ੍ਕੁਸਂ ਕਤ੍ਵਾ ਥੇਰੋ ਸਮਣਧਮ੍ਮਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਸਦਤ੍ਥਂ ਪਰਿਪੂਰੇਸਿ. ਸੇਸਂ ਹੇਟ੍ਠਾ ਵੁਤ੍ਤਨਯਮੇਵ.

ਸੁਨ੍ਦਰਸਮੁਦ੍ਦਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੨. ਲਕੁਣ੍ਡਕਭਦ੍ਦਿਯਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

ਪਰੇ ਅਮ੍ਬਾਟਕਾਰਾਮੇਤਿਆਦਿਕਾ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਲਕੁਣ੍ਡਕਭਦ੍ਦਿਯਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਗਾਥਾ. ਕਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ? ਅਯਂ ਕਿਰ ਪਦੁਮੁਤ੍ਤਰਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਕਾਲੇ ਹਂਸਵਤੀਨਗਰੇ ਮਹਾਭੋਗੇ ਕੁਲੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ, ਵਯਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਣਨ੍ਤੋ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਤਸ੍ਮਿਂ ਖਣੇ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਏਕਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਮਞ੍ਜੁਸ੍ਸਰਾਨਂ ਅਗ੍ਗਟ੍ਠਾਨੇ ਠਪੇਨ੍ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ, ਸਯਮ੍ਪਿ ਤਂ ਠਾਨਂ ਪਤ੍ਥੇਨ੍ਤੋ ਬੁਦ੍ਧਪ੍ਪਮੁਖਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਮਹਾਦਾਨਂ ਦਤ੍ਵਾ, ‘‘ਅਹੋ ਵਤਾਹਮ੍ਪਿ ਅਨਾਗਤੇ ਅਯਂ ਭਿਕ੍ਖੁ ਵਿਯ ਏਕਸ੍ਸ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਾਸਨੇ ਮਞ੍ਜੁਸ੍ਸਰਾਨਂ ਅਗ੍ਗੋ ਭਵੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ ਪਣਿਧਾਨਂ ਅਕਾਸਿ. ਭਗਵਾ ਚ ਤਸ੍ਸ ਅਨਨ੍ਤਰਾਯਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਬ੍ਯਾਕਰਿਤ੍ਵਾ ਪਕ੍ਕਾਮਿ.

ਸੋ ਤਤ੍ਥ ਯਾਵਜੀਵਂ ਪੁਞ੍ਞਾਨਿ ਕਤ੍ਵਾ ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ ਸਂਸਰਨ੍ਤੋ ਫੁਸ੍ਸਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਕਾਲੇ ਚਿਤ੍ਤਪਤ੍ਤਕੋਕਿਲੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਰਾਜੁਯ੍ਯਾਨਤੋ ਮਧੁਰਂ ਅਮ੍ਬਫਲਂ ਤੁਣ੍ਡੇਨਾਦਾਯ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਪਸਨ੍ਨਮਾਨਸੋ ‘‘ਦਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਸਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਤਸ੍ਸ ਚਿਤ੍ਤਂ ਞਤ੍ਵਾ ਪਤ੍ਤਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਨਿਸੀਦਿ. ਕੋਕਿਲੋ ਦਸਬਲਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤੇ ਅਮ੍ਬਪਕ੍ਕਂ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਸਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਤਂ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿ. ਸੋ ਕੋਕਿਲੋ ਪਸਨ੍ਨਮਾਨਸੋ ਤੇਨੇਵ ਪੀਤਿਸੁਖੇਨ ਸਤ੍ਤਾਹਂ ਵੀਤਿਨਾਮੇਸਿ. ਤੇਨ ਚ ਪੁਞ੍ਞਕਮ੍ਮੇਨ ਮਞ੍ਜੁਸ੍ਸਰੋ ਅਹੋਸਿ. ਕਸ੍ਸਪਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਕਾਲੇ ਪਨ ਚੇਤਿਯੇ ਆਰਦ੍ਧੇ ਕਿਂ ਪਮਾਣਂ ਕਰੋਮ? ਸਤ੍ਤਯੋਜਨਪ੍ਪਮਾਣਂ. ਅਤਿਮਹਨ੍ਤਮੇਤਂ. ਛਯੋਜਨਪ੍ਪਮਾਣਂ. ਏਤਮ੍ਪਿ ਅਤਿਮਹਨ੍ਤਂ. ਪਞ੍ਚਯੋਜਨਂ, ਚਤੁਯੋਜਨਂ, ਤਿਯੋਜਨਂ, ਦ੍ਵਿਯੋਜਨਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਅਯਂ ਤਦਾ ਜੇਟ੍ਠਵਡ੍ਢਕੀ ਹੁਤ੍ਵਾ ‘‘ਏਥ, ਭੋ, ਅਨਾਗਤੇ ਸੁਖਪਟਿਜਗ੍ਗਿਯਂ ਕਾਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਰਜ੍ਜੁਯਾ ਪਰਿਕ੍ਖਿਪਨ੍ਤੋ ਗਾਵੁਤਮਤ੍ਤਕੇ ਠਤ੍ਵਾ ‘‘ਏਕੇਕਂ ਮੁਖਂ ਗਾਵੁਤਂ ਗਾਵੁਤਂ ਹੋਤੁ, ਚੇਤਿਯਂ ਏਕਯੋਜਨਾਵਟ੍ਟਂ ਯੋਜਨੁਬ੍ਬੇਧਂ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਤੇ ਤਸ੍ਸ ਵਚਨੇ ਅਟ੍ਠਂਸੁ. ਇਤਿ ਅਪ੍ਪਮਾਣਸ੍ਸ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਪਮਾਣਂ ਅਕਾਸੀਤਿ. ਤੇਨ ਪਨ ਕਮ੍ਮੇਨ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਟ੍ਠਾਨੇ ਅਞ੍ਞੇਹਿ ਨੀਚਤਰਪ੍ਪਮਾਣੋ ਹੋਤਿ.

ਸੋ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਸਤ੍ਥੁ ਕਾਲੇ ਸਾਵਤ੍ਥਿਯਂ ਮਹਾਭੋਗਕੁਲੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ, ਭਦ੍ਦਿਯੋਤਿਸ੍ਸ ਨਾਮਂ ਅਹੋਸਿ. ਅਤਿਰਸ੍ਸਤਾਯ ਪਨ ਲਕੁਣ੍ਡਕਭਦ੍ਦਿਯੋਤਿ ਪਞ੍ਞਾਯਿਤ੍ਥ. ਸੋ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਤ੍ਵਾ, ਪਟਿਲਦ੍ਧਸਦ੍ਧੋ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ, ਬਹੁਸ੍ਸੁਤੋ ਧਮ੍ਮਕਥਿਕੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਮਧੁਰੇਨ ਸਰੇਨ ਪਰੇਸਂ ਧਮ੍ਮਂ ਕਥੇਸਿ. ਅਥੇਕਸ੍ਮਿਂ ਉਸ੍ਸਵਦਿਵਸੇ ਏਕੇਨ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਰਥੇਨ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੀ ਅਞ੍ਞਤਰਾ ਗਣਿਕਾ ਥੇਰਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਦਨ੍ਤਵਿਦਂਸਕਂ ਹਸਿ. ਥੇਰੋ ਤਸ੍ਸਾ ਦਨ੍ਤਟ੍ਠਿਕੇ ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਝਾਨਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤ੍ਵਾ, ਤਂ ਪਾਦਕਂ ਕਤ੍ਵਾ, ਵਿਪਸ੍ਸਨਂ ਪਟ੍ਠਪੇਤ੍ਵਾ, ਅਨਾਗਾਮੀ ਅਹੋਸਿ. ਸੋ ਅਭਿਣ੍ਹਂ ਕਾਯਗਤਾਯ ਸਤਿਯਾ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਏਕਦਿਵਸਂ ਆਯਸ੍ਮਤਾ ਧਮ੍ਮਸੇਨਾਪਤਿਨਾ ਓਵਦਿਯਮਾਨੋ ਅਰਹਤ੍ਤੇ ਪਤਿਟ੍ਠਹਿ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ਅਪਦਾਨੇ (ਅਪ. ਥੇਰ ੨.੫੫.੧-੩੩) –

‘‘ਪਦੁਮੁਤ੍ਤਰੋ ਨਾਮ ਜਿਨੋ, ਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮੇਸੁ ਚਕ੍ਖੁਮਾ;

ਇਤੋ ਸਤਸਹਸ੍ਸਮ੍ਹਿ, ਕਪ੍ਪੇ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿ ਨਾਯਕੋ.

‘‘ਤਦਾਹਂ ਹਂਸਵਤਿਯਂ ਸੇਟ੍ਠਿਪੁਤ੍ਤੋ ਮਹਦ੍ਧਨੋ;

ਜਙ੍ਘਾਵਿਹਾਰਂ ਵਿਚਰਂ, ਸਙ੍ਘਾਰਾਮਂ ਅਗਚ੍ਛਹਂ.

‘‘ਤਦਾ ਸੋ ਲੋਕਪਜ੍ਜੋਤੋ, ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਸਿ ਨਾਯਕੋ;

ਮਞ੍ਜੁਸ੍ਸਰਾਨਂ ਪਵਰਂ, ਸਾਵਕਂ ਅਭਿਕਿਤ੍ਤਯਿ.

‘‘ਤਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਮੁਦਿਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾ, ਕਾਰਂ ਕਤ੍ਵਾ ਮਹੇਸਿਨੋ;

ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥੁਨੋ ਪਾਦੇ, ਤਂ ਠਾਨਮਭਿਪਤ੍ਥਯਿਂ.

‘‘ਤਦਾ ਬੁਦ੍ਧੋ ਵਿਯਾਕਾਸਿ, ਸਙ੍ਘਮਜ੍ਝੇ ਵਿਨਾਯਕੋ;

ਅਨਾਗਤਮ੍ਹਿ ਅਦ੍ਧਾਨੇ, ਲਚ੍ਛਸੇ ਤਂ ਮਨੋਰਥਂ.

‘‘ਸਤਸਹਸ੍ਸਿਤੋ ਕਪ੍ਪੇ, ਓਕ੍ਕਾਕਕੁਲਸਮ੍ਭਵੋ;

ਗੋਤਮੋ ਨਾਮ ਗੋਤ੍ਤੇਨ, ਸਤ੍ਥਾ ਲੋਕੇ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ.

‘‘ਤਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਦਾਯਾਦੋ, ਓਰਸੋ ਧਮ੍ਮਨਿਮ੍ਮਿਤੋ;

ਭਦ੍ਦਿਯੋ ਨਾਮ ਨਾਮੇਨ, ਹੇਸ੍ਸਤਿ ਸਤ੍ਥੁ ਸਾਵਕੋ.

‘‘ਤੇਨ ਕਮ੍ਮੇਨ ਸੁਕਤੇਨ, ਚੇਤਨਾਪਣਿਧੀਹਿ ਚ;

ਜਹਿਤ੍ਵਾ ਮਾਨੁਸਂ ਦੇਹਂ, ਤਾਵਤਿਂਸਮਗਚ੍ਛਹਂ.

‘‘ਦ੍ਵੇਨਵੁਤੇ ਇਤੋ ਕਪ੍ਪੇ, ਫੁਸ੍ਸੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿ ਨਾਯਕੋ;

ਦੁਰਾਸਦੋ ਦੁਪ੍ਪਸਹੋ, ਸਬ੍ਬਲੋਕੁਤ੍ਤਮੋ ਜਿਨੋ.

‘‘ਚਰਣੇਨ ਚ ਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ, ਬ੍ਰਹਾ ਉਜੁ ਪਤਾਪਵਾ;

ਹਿਤੇਸੀ ਸਬ੍ਬਸਤ੍ਤਾਨਂ, ਬਹੁਂ ਮੋਚੇਸਿ ਬਨ੍ਧਨਾ.

‘‘ਨਨ੍ਦਾਰਾਮਵਨੇ ਤਸ੍ਸ, ਅਹੋਸਿਂ ਫੁਸ੍ਸਕੋਕਿਲੋ;

ਗਨ੍ਧਕੁਟਿਸਮਾਸਨ੍ਨੇ, ਅਮ੍ਬਰੁਕ੍ਖੇ ਵਸਾਮਹਂ.

‘‘ਤਦਾ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਂ, ਦਕ੍ਖਿਣੇਯ੍ਯਂ ਜਿਨੁਤ੍ਤਮਂ;

ਦਿਸ੍ਵਾ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਸਾਦੇਤ੍ਵਾ, ਮਞ੍ਜੁਨਾਭਿਨਿਕੂਜਹਂ.

‘‘ਰਾਜੁਯ੍ਯਾਨਂ ਤਦਾ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ, ਸੁਪਕ੍ਕਂ ਕਨਕਤ੍ਤਚਂ;

ਅਮ੍ਬਪਿਣ੍ਡਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾਨ, ਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸੋਪਨਾਮਯਿਂ.

‘‘ਤਦਾ ਮੇ ਚਿਤ੍ਤਮਞ੍ਞਾਯ, ਮਹਾਕਾਰੁਣਿਕੋ ਜਿਨੋ;

ਉਪਟ੍ਠਾਕਸ੍ਸ ਹਤ੍ਥਤੋ, ਪਤ੍ਤਂ ਪਗ੍ਗਣ੍ਹਿ ਨਾਯਕੋ.

‘‘ਅਦਾਸਿਂ ਹਟ੍ਠਚਿਤ੍ਤੋਹਂ, ਅਮ੍ਬਪਿਣ੍ਡਂ ਮਹਾਮੁਨੇ;

ਪਤ੍ਤੇ ਪਕ੍ਖਿਪ੍ਪ ਪਕ੍ਖੇਹਿ, ਪਞ੍ਜਲਿਂ ਕਤ੍ਵਾਨ ਮਞ੍ਜੁਨਾ.

‘‘ਸਰੇਨ ਰਜਨੀਯੇਨ, ਸਵਨੀਯੇਨ ਵਗ੍ਗੁਨਾ;

ਵਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਬੁਦ੍ਧਪੂਜਤ੍ਥਂ, ਨੀਲ਼ਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਨਿਪਜ੍ਜਹਂ.

‘‘ਤਦਾ ਮੁਦਿਤਚਿਤ੍ਤਂ ਮਂ, ਬੁਦ੍ਧਪੇਮਗਤਾਸਯਂ;

ਸਕੁਣਗ੍ਘਿ ਉਪਾਗਨ੍ਤ੍ਵਾ, ਘਾਤਯੀ ਦੁਟ੍ਠਮਾਨਸੋ.

‘‘ਤਤੋ ਚੁਤੋਹਂ ਤੁਸਿਤੇ, ਅਨੁਭੋਤ੍ਵਾ ਮਹਾਸੁਖਂ;

ਮਨੁਸ੍ਸਯੋਨਿਮਾਗਚ੍ਛਿਂ, ਤਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਵਾਹਸਾ.

‘‘ਇਮਮ੍ਹਿ ਭਦ੍ਦਕੇ ਕਪ੍ਪੇ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਬਨ੍ਧੁ ਮਹਾਯਸੋ;

ਕਸ੍ਸਪੋ ਨਾਮ ਗੋਤ੍ਤੇਨ, ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿ ਵਦਤਂ ਵਰੋ.

‘‘ਸਾਸਨਂ ਜੋਤਯਿਤ੍ਵਾ ਸੋ, ਅਭਿਭੁਯ੍ਯ ਕੁਤਿਤ੍ਥਿਯੇ;

ਵਿਨਯਿਤ੍ਵਾਨ ਵੇਨੇਯ੍ਯੇ, ਨਿਬ੍ਬੁਤੋ ਸੋ ਸਸਾਵਕੋ.

‘‘ਨਿਬ੍ਬੁਤੇ ਤਮ੍ਹਿ ਲੋਕਗ੍ਗੇ, ਪਸਨ੍ਨਾ ਜਨਤਾ ਬਹੂ;

ਪੂਜਨਤ੍ਥਾਯ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ, ਥੂਪਂ ਕੁਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਸਤ੍ਥੁਨੋ.

‘‘ਸਤ੍ਤਯੋਜਨਿਕਂ ਥੂਪਂ, ਸਤ੍ਤਰਤਨਭੂਸਿਤਂ;

ਕਰਿਸ੍ਸਾਮ ਮਹੇਸਿਸ੍ਸ, ਇਚ੍ਚੇਵਂ ਮਨ੍ਤਯਨ੍ਤਿ ਤੇ.

‘‘ਕਿਕਿਨੋ ਕਾਸਿਰਾਜਸ੍ਸ, ਤਦਾ ਸੇਨਾਯ ਨਾਯਕੋ;

ਹੁਤ੍ਵਾਹਂ ਅਪ੍ਪਮਾਣਸ੍ਸ, ਪਮਾਣਂ ਚੇਤਿਯੇ ਵਦਿਂ.

‘‘ਤਦਾ ਤੇ ਮਮ ਵਾਕ੍ਯੇਨ, ਚੇਤਿਯਂ ਯੋਜਨੁਗ੍ਗਤਂ;

ਅਕਂਸੁ ਨਰਵੀਰਸ੍ਸ, ਨਾਨਾਰਤਨਭੂਸਿਤਂ.

‘‘ਤੇਨ ਕਮ੍ਮੇਨ ਸੁਕਤੇਨ, ਚੇਤਨਾਪਣਿਧੀਹਿ ਚ;

ਜਹਿਤ੍ਵਾ ਮਾਨੁਸਂ ਦੇਹਂ, ਤਾਵਤਿਂਸਮਗਚ੍ਛਹਂ.

‘‘ਪਚ੍ਛਿਮੇ ਚ ਭਵੇ ਦਾਨਿ, ਜਾਤੋ ਸੇਟ੍ਠਿਕੁਲੇ ਅਹਂ;

ਸਾਵਤ੍ਥਿਯਂ ਪੁਰਵਰੇ, ਇਦ੍ਧੇ ਫੀਤੇ ਮਹਦ੍ਧਨੇ.

‘‘ਪੁਰਪ੍ਪਵੇਸੇ ਸੁਗਤਂ, ਦਿਸ੍ਵਾ ਵਿਮ੍ਹਿਤਮਾਨਸੋ;

ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾਨ ਨ ਚਿਰਂ, ਅਰਹਤ੍ਤਮਪਾਪੁਣਿਂ.

‘‘ਚੇਤਿਯਸ੍ਸ ਪਮਾਣਂ ਯਂ, ਅਕਰਿਂ ਤੇਨ ਕਮ੍ਮੁਨਾ;

ਲਕੁਣ੍ਡਕਸਰੀਰੋਹਂ, ਜਾਤੋ ਪਰਿਭਵਾਰਹੋ.

‘‘ਸਰੇਨ ਮਧੁਰੇਨਾਹਂ, ਪੂਜਿਤ੍ਵਾ ਇਸਿਸਤ੍ਤਮਂ;

ਮਞ੍ਜੁਸ੍ਸਰਾਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ, ਅਗ੍ਗਤ੍ਤਮਨੁਪਾਪੁਣਿਂ.

‘‘ਫਲਦਾਨੇਨ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ, ਗੁਣਾਨੁਸ੍ਸਰਣੇਨ ਚ;

ਸਾਮਞ੍ਞਫਲਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ, ਵਿਹਰਾਮਿ ਅਨਾਸਵੋ.

‘‘ਕਿਲੇਸਾ ਝਾਪਿਤਾ ਮਯ੍ਹਂ…ਪੇ… ਕਤਂ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਾਸਨ’’ਨ੍ਤਿ.

ਅਪਰਭਾਗੇ ਅਞ੍ਞਂ ਬ੍ਯਾਕਰੋਨ੍ਤੋ –

੪੬੬.

‘‘ਪਰੇ ਅਮ੍ਬਾਟਕਾਰਾਮੇ, ਵਨਸਣ੍ਡਮ੍ਹਿ ਭਦ੍ਦਿਯੋ;

ਸਮੂਲਂ ਤਣ੍ਹਮਬ੍ਬੁਯ੍ਹ, ਤਤ੍ਥ ਭਦ੍ਦੋਵ ਝਾਯਤਿ.

੪੬੭.

‘‘ਰਮਨ੍ਤੇਕੇ ਮੁਦਿਙ੍ਗੇਹਿ, ਵੀਣਾਹਿ ਪਣਵੇਹਿ ਚ;

ਅਹਞ੍ਚ ਰੁਕ੍ਖਮੂਲਸ੍ਮਿਂ, ਰਤੋ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਾਸਨੇ.

੪੬੮.

‘‘ਬੁਦ੍ਧੋ ਚੇ ਮੇ ਵਰਂ ਦਜ੍ਜਾ, ਸੋ ਚ ਲਬ੍ਭੇਥ ਮੇ ਵਰੋ;

ਗਣ੍ਹੇਹਂ ਸਬ੍ਬਲੋਕਸ੍ਸ, ਨਿਚ੍ਚਂ ਕਾਯਗਤਂ ਸਤਿ’’ਨ੍ਤਿ. –

ਇਮਾ ਤਿਸ੍ਸੋ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ.

ਤਤ੍ਥ ਪਰੇਤਿ ਸੇਟ੍ਠੇ ਅਧਿਕੇ, ਵਿਸਿਟ੍ਠੇਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਧਿਕਵਾਚੀ ਹਿ ਅਯਂ ਪਰਸਦ੍ਦੋ ‘‘ਪਰਂ ਵਿਯ ਮਤ੍ਤਾਯਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਵਿਯ. ਅਮ੍ਬਾਟਕਾਰਾਮੇਤਿ ਏਵਂਨਾਮਕੇ ਆਰਾਮੇ. ਸੋ ਕਿਰ ਛਾਯੂਦਕਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਵਨਸਣ੍ਡਮਣ੍ਡਿਤੋ ਰਮਣੀਯੋ ਹੋਤਿ ਤੇਨ ‘‘ਪਰੇ’’ਤਿ ਵਿਸੇਸੇਤ੍ਵਾ ਵੁਤ੍ਤੋ. ‘‘ਅਮ੍ਬਾਟਕਵਨੇ ਅਮ੍ਬਾਟਕੇਹਿ ਅਭਿਲਕ੍ਖਿਤਵਨੇ’’ਤਿ ਚ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਵਨਸਣ੍ਡਮ੍ਹੀਤਿ ਵਨਗਹਨੇ, ਘਨਨਿਚਿਤਰੁਕ੍ਖਗਚ੍ਛਲਤਾਸਮੂਹੇ ਵਨੇਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਭਦ੍ਦਿਯੋਤਿ ਏਵਂਨਾਮਕੋ, ਅਤ੍ਤਾਨਮੇਵ ਥੇਰੋ ਅਞ੍ਞਂ ਵਿਯ ਵਦਤਿ. ਸਮੂਲਂ ਤਣ੍ਹਮਬ੍ਬੁਯ੍ਹਾਤਿ ਤਣ੍ਹਾਯ ਮੂਲਂ ਨਾਮ ਅਵਿਜ੍ਜਾ. ਤਸ੍ਮਾ ਸਾਵਿਜ੍ਜਂ ਤਣ੍ਹਂ ਅਗ੍ਗਮਗ੍ਗੇਨ ਸਮੁਗ੍ਘਾਟੇਤ੍ਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤਤ੍ਥ ਭਦ੍ਦੋਵ ਝਾਯਤੀਤਿ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰੇਹਿ ਸੀਲਾਦੀਹਿ ਭਦ੍ਦੋ ਸੁਨ੍ਦਰੋ ਤਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਵਨਸਣ੍ਡੇ ਕਤਕਿਚ੍ਚਤਾਯ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਸੁਖਵਿਹਾਰਵਸੇਨ ਅਗ੍ਗਫਲਝਾਨੇਨ ਝਾਯਤਿ.

ਫਲਸੁਖੇਨ ਚ ਝਾਨਸਮਾਪਤ੍ਤੀਹਿ ਚ ਵੀਤਿਨਾਮੇਤੀਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਿਵੇਕਰਤਿਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਰਮਨ੍ਤੇਕੇ’’ਤਿ ਗਾਥਾਯਪਿ ਬ੍ਯਤਿਰੇਕਮੁਖੇਨ ਤਮੇਵਤ੍ਥਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਮੁਦਿਙ੍ਗੇਹੀਤਿ ਅਙ੍ਗਿਕਾਦੀਹਿ ਮੁਰਜੇਹਿ. ਵੀਣਾਹੀਤਿ ਨਨ੍ਦਿਨੀਆਦੀਹਿ ਵੀਣਾਹਿ. ਪਣਵੇਹੀਤਿ ਤੁਰਿਯੇਹਿ ਰਮਨ੍ਤਿ ਏਕੇ ਕਾਮਭੋਗਿਨੋ, ਸਾ ਪਨ ਤੇਸਂ ਰਤਿ ਅਨਰਿਯਾ ਅਨਤ੍ਥਸਂਹਿਤਾ. ਅਹਞ੍ਚਾ ਤਿ ਅਹਂ ਪਨ, ਏਕਕੋ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਸਾਸਨੇ ਰਤੋ, ਤਤੋ ਏਵ ਰੁਕ੍ਖਮੂਲਸ੍ਮਿਂ ਰਤੋ ਅਭਿਰਤੋ ਵਿਹਰਾਮੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਏਵਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਿਵੇਕਾਭਿਰਤਿਂ ਕਿਤ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਯਂ ਕਾਯਗਤਾਸਤਿਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਭਾਵੇਤ੍ਵਾ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਤ੍ਤੋ, ਤਸ੍ਸ ਪਸਂਸਨਤ੍ਥਂ ‘‘ਬੁਦ੍ਧੋ ਚੇ ਮੇ’’ਤਿ ਗਾਥਮਾਹ. ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਸਚੇ ਬੁਦ੍ਧੋ ਭਗਵਾ ‘‘ਏਕਾਹਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਵਰਂ ਯਾਚਾਮੀ’’ਤਿ ਮਯਾ ਯਾਚਿਤੋ ‘‘ਅਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਵਰਾ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖੁ, ਤਥਾਗਤਾ’’ਤਿ ਅਪਟਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਮਯ੍ਹਂ ਯਥਾਯਾਚਿਤਂ ਵਰਂ ਦਦੇਯ੍ਯ, ਸੋ ਚ ਵਰੋ ਮਮਾਧਿਪ੍ਪਾਯਪੂਰਕੋ ਲਬ੍ਭੇਥ ਮਯ੍ਹਂ ਮਨੋਰਥਂ ਮਤ੍ਥਕਂ ਪਾਪੇਯ੍ਯਾਤਿ ਥੇਰੋ ਪਰਿਕਪ੍ਪਵਸੇਨ ਵਦਤਿ. ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਸਬ੍ਬੋ ਲੋਕੋ ਸਬ੍ਬਕਾਲਂ ਕਾਯਗਤਾਸਤਿਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਭਾਵੇਤੂ’’ਤਿ ‘‘ਸਬ੍ਬਲੋਕਸ੍ਸ ਨਿਚ੍ਚਂ ਕਾਯਗਤਾਸਤਿ ਭਾਵੇਤਬ੍ਬਾ’’ਤਿ ਕਤ੍ਵਾ ਵਰਂ ਗਣ੍ਹੇ ਅਹਨ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਗਣ੍ਹੇਹਂ ਸਬ੍ਬਲੋਕਸ੍ਸ, ਨਿਚ੍ਚਂ ਕਾਯਗਤਂ ਸਤਿ’’ਨ੍ਤਿ. ਇਦਾਨਿ ਅਪਰਿਕ੍ਖਣਗਰਹਾਮੁਖੇਨ ਪਰਿਕ੍ਖਣਂ ਪਸਂਸਨ੍ਤੋ –

੪੬੯.

‘‘ਯੇ ਮਂ ਰੂਪੇਨ ਪਾਮਿਂਸੁ, ਯੇ ਚ ਘੋਸੇਨ ਅਨ੍ਵਗੂ;

ਛਨ੍ਦਰਾਗਵਸੂਪੇਤਾ, ਨ ਮਂ ਜਾਨਨ੍ਤਿ ਤੇ ਜਨਾ.

੪੭੦.

‘‘ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਞ੍ਚ ਨ ਜਾਨਾਤਿ, ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਚ ਨ ਪਸ੍ਸਤਿ;

ਸਮਨ੍ਤਾਵਰਣੋ ਬਾਲੋ, ਸ ਵੇ ਘੋਸੇਨ ਵੁਯ੍ਹਤਿ.

੪੭੧.

‘‘ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਞ੍ਚ ਨ ਜਾਨਾਤਿ, ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਚ ਵਿਪਸ੍ਸਤਿ;

ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਫਲਦਸ੍ਸਾਵੀ, ਸੋਪਿ ਘੋਸੇਨ ਵੁਯ੍ਹਤਿ.

੪੭੨.

‘‘ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਞ੍ਚ ਪਜਾਨਾਤਿ, ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਚ ਵਿਪਸ੍ਸਤਿ;

ਅਨਾਵਰਣਦਸ੍ਸਾਵੀ, ਨ ਸੋ ਘੋਸੇਨ ਵੁਯ੍ਹਤੀ’’ਤਿ. –

ਇਮਾ ਚਤਸ੍ਸੋ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ.

ਤਤ੍ਥ ਯੇ ਮਂ ਰੂਪੇਨ ਪਾਮਿਂਸੂਤਿ ਯੇ ਜਨਾ ਅਵਿਦ੍ਦਸੂ ਮਮ ਰੂਪੇਨ ਅਪਸਾਦਿਕੇਨ ਨਿਹੀਨੇਨ ‘‘ਆਕਾਰਸਦਿਸੀ ਪਞ੍ਞਾ’’ਤਿ, ਧਮ੍ਮਸਰੀਰੇਨ ਚ ਮਂ ਨਿਹੀਨਂ ਪਾਮਿਂਸੁ, ‘‘ਓਰਕੋ ਅਯ’’ਨ੍ਤਿ ਹੀਲ਼ੇਨ੍ਤਾ ਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਦਨਵਸੇਨ ਮਞ੍ਞਿਂਸੂਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਯੇ ਚ ਘੋਸੇਨ ਅਨ੍ਵਗੂਤਿ ਯੇ ਚ ਸਤ੍ਤਾ ਘੋਸੇਨ ਮਞ੍ਜੁਨਾ ਮਂ ਸਮ੍ਭਾਵਨਾਵਸੇਨ ਅਨੁਗਤਾ ਬਹੁ ਮਞ੍ਞਿਂਸੁ, ਤਂ ਤੇਸਂ ਮਿਚ੍ਛਾ, ਨ ਹਿ ਅਹਂ ਰੂਪਮਤ੍ਤੇਨ ਅਵਮਨ੍ਤਬ੍ਬੋ, ਘੋਸਮਤ੍ਤੇਨ ਵਾ ਨ ਬਹੁਂ ਮਨ੍ਤਬ੍ਬੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਛਨ੍ਦਰਾਗਵਸੂਪੇਤਾ, ਨ ਮਂ ਜਾਨਨ੍ਤਿ ਤੇ ਜਨਾਤਿ ਤੇ ਦੁਵਿਧਾਪਿ ਜਨਾ ਛਨ੍ਦਰਾਗਸ੍ਸ ਵਸਂ ਉਪੇਤਾ ਅਪ੍ਪਹੀਨਛਨ੍ਦਰਾਗਾ ਸਬ੍ਬਸੋ ਪਹੀਨਛਨ੍ਦਰਾਗਂ ਮਂ ਨ ਜਾਨਨ੍ਤਿ.

ਅਵਿਸਯੋ ਤੇਸਂ ਮਾਦਿਸੋ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਚ ਅਪਰਿਞ੍ਞਾਤਵਤ੍ਥੁਤਾਯਾਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਅਜ੍ਝਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਨ੍ਤਾਨੇ ਖਨ੍ਧਾਯਤਨਾਦਿਧਮ੍ਮਂ. ਬਹਿਦ੍ਧਾਤਿ ਪਰਸਨ੍ਤਾਨੇ. ਅਥ ਵਾ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਨ੍ਤਿ, ਮਮ ਅਬ੍ਭਨ੍ਤਰੇ ਅਸੇਕ੍ਖਸੀਲਕ੍ਖਨ੍ਧਾਦਿਂ. ਬਹਿਦ੍ਧਾਤਿ, ਮਮੇਵ ਆਕਪ੍ਪਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾਦਿਯੁਤ੍ਤਂ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਰੂਪਧਮ੍ਮਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਚਕ੍ਖੁਵਿਞ੍ਞਾਣਾਦਿਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਞ੍ਚ. ਸਮਨ੍ਤਾਵਰਣੋਤਿ ਏਵਂ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਞ੍ਚ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਚ ਅਜਾਨਨੇਨ ਸਮਨ੍ਤਤੋ ਆਵਰਣਯੁਤ੍ਤੋ ਆਵਟਞਾਣਗਤਿਕੋ. ਸ ਵੇ ਘੋਸੇਨ ਵੁਯ੍ਹਤੀਤਿ ਸੋ ਪਰਨੇਯ੍ਯਬੁਦ੍ਧਿਕੋ ਬਾਲੋ ਘੋਸੇਨ ਪਰੇਸਂ ਵਚਨੇਨ ਵੁਯ੍ਹਤਿ ਨਿਯ੍ਯਤਿ ਆਕਡ੍ਢੀਯਤਿ.

ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਚ ਵਿਪਸ੍ਸਤੀਤਿ ਯੋ ਚ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਨ ਜਾਨਾਤਿ, ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਪਨ ਸੁਤਾਨੁਸਾਰੇਨ ਆਕਪ੍ਪਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਆਦਿਉਪਧਾਰਣੇਨ ਵਾ ਵਿਸੇਸਤੋ ਪਸ੍ਸਤਿ. ‘‘ਗੁਣਵਿਸੇਸਯੁਤ੍ਤੋ ਸਿਯਾ’’ਤਿ ਮਞ੍ਞਤਿ, ਸੋਪਿ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਫਲਦਸ੍ਸਾਵੀ ਨਯਗ੍ਗਾਹੇਨ ਫਲਮਤ੍ਤਂ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੋ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਘੋਸੇਨ ਵੁਯ੍ਹਤਿ, ਸੋਪਿ ਮਾਦਿਸੇ ਨ ਜਾਨਾਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਯੋ ਪਨ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਞ੍ਚ ਖੀਣਾਸਵਸ੍ਸ ਅਬ੍ਭਨ੍ਤਰੇ ਅਸੇਕ੍ਖਸੀਲਕ੍ਖਨ੍ਧਾਦਿਗੁਣਂ ਜਾਨਾਤਿ, ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਚਸ੍ਸ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਸਲ੍ਲਕ੍ਖਣੇਨ ਵਿਸੇਸਤੋ ਗੁਣਵਿਸੇਸਯੋਗਂ ਪਸ੍ਸਤਿ. ਅਨਾਵਰਣਦਸ੍ਸਾਵੀ ਕੇਨਚਿ ਅਨਾਵਟੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਅਰਿਯਾਨਂ ਗੁਣੇ ਦਟ੍ਠੁਂ ਞਾਤੁਂ ਸਮਤ੍ਥੋ, ਨ ਸੋ ਘੋਸਮਤ੍ਤੇਨ ਵੁਯ੍ਹਤਿ ਯਾਥਾਵਤੋ ਦਸ੍ਸਨਤੋਤਿ.

ਲਕੁਣ੍ਡਕਭਦ੍ਦਿਯਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੩. ਭਦ੍ਦਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

ਏਕਪੁਤ੍ਤੋਤਿਆਦਿਕਾ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਭਦ੍ਦਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਗਾਥਾ. ਕਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ? ਅਯਂ ਕਿਰ ਪਦੁਮੁਤ੍ਤਰਂ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਞ੍ਚ ਸਤਸਹਸ੍ਸਪਰਿਮਾਣਂ ਚੀਵਰਾਦੀਹਿ ਚਤੂਹਿ ਪਚ੍ਚਯੇਹਿ ਪੂਜੇਸਿ. ਸੋ ਤੇਨ ਪੁਞ੍ਞਕਮ੍ਮੇਨ ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ ਸਂਸਰਨ੍ਤੋ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਬੁਦ੍ਧੁਪ੍ਪਾਦੇ ਸਾਵਤ੍ਥਿਯਂ ਸੇਟ੍ਠਿਕੁਲੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ. ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਮਾਨੋ ਚ ਅਪੁਤ੍ਤਕੇਸੁ ਮਾਤਾਪਿਤੂਸੁ ਦੇਵਤਾਯਾਚਨਾਦੀਨਿ ਕਤ੍ਵਾਪਿ ਅਲਭਨ੍ਤੇਸੁ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਸਚੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਮਯਂ ਏਕਂ ਪੁਤ੍ਤਂ ਲਚ੍ਛਾਮ, ਤਂ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਦਾਸਤ੍ਥਾਯ ਦਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਆਯਾਚਿਤ੍ਵਾ ਗਤੇਸੁ ਸਤ੍ਥੁ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯਂ ਞਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਞਤਰੋ ਦੇਵਪੁਤ੍ਤੋ ਖੀਣਾਯੁਕੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਠਿਤੋ ਸਕ੍ਕੇਨ ਦੇਵਰਞ੍ਞਾ ‘‘ਅਮੁਕਸ੍ਮਿਂ ਕੁਲੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਾਹੀ’’ਤਿ ਆਣਤ੍ਤੋ ਤਤ੍ਥ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ, ਭਦ੍ਦੋਤਿਸ੍ਸ ਨਾਮਂ ਅਕਂਸੁ. ਤਂ ਸਤ੍ਤਵਸ੍ਸੁਦ੍ਦੇਸਿਕਂ ਜਾਤਂ ਮਾਤਾਪਿਤਰੋ ਅਲਙ੍ਕਰਿਤ੍ਵਾ ਭਗਵਤੋ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਨੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਯਂ ਸੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਤੁਮ੍ਹੇ ਆਯਾਚਿਤ੍ਵਾ ਲਦ੍ਧਦਾਰਕੋ, ਇਮਂ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਨਿਯ੍ਯਾਤੇਮਾ’’ਤਿ ਆਹਂਸੁ. ਸਤ੍ਥਾ ਆਨਨ੍ਦਤ੍ਥੇਰਂ ਆਣਾਪੇਸਿ – ‘‘ਇਮਂ ਪਬ੍ਬਾਜੇਹੀ’’ਤਿ. ਆਣਾਪੇਤ੍ਵਾ ਚ ਗਨ੍ਧਕੁਟਿਂ ਪਾਵਿਸਿ. ਥੇਰੋ ਤਂ ਪਬ੍ਬਾਜੇਤ੍ਵਾ ਸਙ੍ਖੇਪੇਨ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਮੁਖਂ ਆਚਿਕ੍ਖਿ. ਸੋ ਉਪਨਿਸ੍ਸਯਸਮ੍ਪਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਯ ਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਸੂਰਿਯੇ ਅਨੋਗ੍ਗਤੇਯੇਵ ਭਾਵਨਂ ਉਸ੍ਸੁਕ੍ਕਾਪੇਤ੍ਵਾ ਛਲ਼ਭਿਞ੍ਞੋ ਅਹੋਸਿ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ਅਪਦਾਨੇ (ਅਪ. ਥੇਰ ੧.੫.੫੪-੬੯) –

‘‘ਪਦੁਮੁਤ੍ਤਰਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਂ, ਮੇਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤਂ ਮਹਾਮੁਨਿਂ;

ਉਪੇਤਿ ਜਨਤਾ ਸਬ੍ਬਾ, ਸਬ੍ਬਲੋਕਗ੍ਗਨਾਯਕਂ.

‘‘ਸਤ੍ਤੁਕਞ੍ਚ ਬਦ੍ਧਕਞ੍ਚ, ਆਮਿਸਂ ਪਾਨਭੋਜਨਂ;

ਦਦਨ੍ਤਿ ਸਤ੍ਥੁਨੋ ਸਬ੍ਬੇ, ਪੁਞ੍ਞਕ੍ਖੇਤ੍ਤੇ ਅਨੁਤ੍ਤਰੇ.

‘‘ਅਹਮ੍ਪਿ ਦਾਨਂ ਦਸ੍ਸਾਮਿ, ਦੇਵਦੇਵਸ੍ਸ ਤਾਦਿਨੋ;

ਬੁਦ੍ਧਸੇਟ੍ਠਂ ਨਿਮਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ, ਸਙ੍ਘਮ੍ਪਿ ਚ ਅਨੁਤ੍ਤਰਂ.

‘‘ਉਯ੍ਯੋਜਿਤਾ ਮਯਾ ਚੇਤੇ, ਨਿਮਨ੍ਤੇਸੁਂ ਤਥਾਗਤਂ;

ਕੇਵਲਂ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਞ੍ਚ, ਪੁਞ੍ਞਕ੍ਖੇਤ੍ਤਂ ਅਨੁਤ੍ਤਰਂ.

‘‘ਸਤਸਹਸ੍ਸਪਲ੍ਲਙ੍ਕਂ, ਸੋਵਣ੍ਣਂ ਗੋਨਕਤ੍ਥਤਂ;

ਤੂਲਿਕਾਪਟਲਿਕਾਯ, ਖੋਮਕਪ੍ਪਾਸਿਕੇਹਿ ਚ;

ਮਹਾਰਹਂ ਪਞ੍ਞਾਪਯਿਂ, ਆਸਨਂ ਬੁਦ੍ਧਯੁਤ੍ਤਕਂ.

‘‘ਪਦੁਮੁਤ੍ਤਰੋ ਲੋਕਵਿਦੂ, ਦੇਵਦੇਵੋ ਨਰਾਸਭੋ;

ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਪਰਿਬ੍ਯੂਲ਼੍ਹੋ, ਮਮ ਦ੍ਵਾਰਮੁਪਾਗਮਿ.

‘‘ਪਚ੍ਚੁਗ੍ਗਨ੍ਤ੍ਵਾਨ ਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਂ, ਲੋਕਨਾਥਂ ਯਸਸ੍ਸਿਨਂ;

ਪਸਨ੍ਨਚਿਤ੍ਤੋ ਸੁਮਨੋ, ਅਭਿਨਾਮਯਿਂ ਸਙ੍ਘਰਂ.

‘‘ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਸਤਸਹਸ੍ਸਂ, ਬੁਦ੍ਧਞ੍ਚ ਲੋਕਨਾਯਕਂ;

ਪਸਨ੍ਨਚਿਤ੍ਤੋ ਸੁਮਨੋ, ਪਰਮਨ੍ਨੇਨ ਤਪ੍ਪਯਿਂ.

‘‘ਪਦੁਮੁਤ੍ਤਰੋ ਲੋਕਵਿਦੂ, ਆਹੁਤੀਨਂ ਪਟਿਗ੍ਗਹੋ;

ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੇ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ, ਇਮਾ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸਥ.

‘‘ਯੇਨਿਦਂ ਆਸਨਂ ਦਿਨ੍ਨਂ, ਸੋਵਣ੍ਣਂ ਗੋਨਕਤ੍ਥਤਂ;

ਤਮਹਂ ਕਿਤ੍ਤਯਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਸੁਣਾਥ ਮਮ ਭਾਸਤੋ.

‘‘ਚਤੁਸਤ੍ਤਤਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਸੋ, ਦੇਵਰਜ੍ਜਂ ਕਰਿਸ੍ਸਤਿ;

ਅਨੁਭੋਸ੍ਸਤਿ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ, ਅਚ੍ਛਰਾਹਿ ਪੁਰਕ੍ਖਤੋ.

‘‘ਪਦੇਸਰਜ੍ਜਂ ਸਹਸ੍ਸਂ, ਵਸੁਧਂ ਆਵਸਿਸ੍ਸਤਿ;

ਏਕਪਞ੍ਞਾਸਕ੍ਖਤ੍ਤੁਞ੍ਚ, ਚਕ੍ਕਵਤ੍ਤੀ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ.

‘‘ਸਬ੍ਬਾਸੁ ਭਵਯੋਨੀਸੁ, ਉਚ੍ਚਾਕੁਲੀ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ;

ਸੋ ਚ ਪਚ੍ਛਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ, ਸੁਕ੍ਕਮੂਲੇਨ ਚੋਦਿਤੋ;

ਭਦ੍ਦਿਯੋ ਨਾਮ ਨਾਮੇਨ, ਹੇਸ੍ਸਤਿ ਸਤ੍ਥੁ ਸਾਵਕੋ.

‘‘ਵਿਵੇਕਮਨੁਯੁਤ੍ਤੋਮ੍ਹਿ, ਪਨ੍ਤਸੇਨਨਿਵਾਸਹਂ;

ਫਲਞ੍ਚਾਧਿਗਤਂ ਸਬ੍ਬਂ, ਚਤ੍ਤਕ੍ਲੇਸੋਮ੍ਹਿ ਅਜ੍ਜਹਂ.

‘‘ਮਮ ਸਬ੍ਬਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾਯ, ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੂ ਲੋਕਨਾਯਕੋ;

ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੇ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ, ਏਤਦਗ੍ਗੇ ਠਪੇਸਿ ਮਂ.

‘‘ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾ ਚਤਸ੍ਸੋ, ਵਿਮੋਕ੍ਖਾਪਿ ਚ ਅਟ੍ਠਿਮੇ;

ਛਲ਼ਭਿਞ੍ਞਾ ਸਚ੍ਛਿਕਤਾ, ਕਤਂ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਾਸਨ’’ਨ੍ਤਿ.

ਤਸ੍ਸ ਭਗਵਾ ਛਲ਼ਭਿਞ੍ਞੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਞਤ੍ਵਾ ‘‘ਏਹਿ, ਭਦ੍ਦਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਸੋ ਤਾਵਦੇਵ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਜਲਿਕੋ ਸਤ੍ਥੁ ਸਮੀਪੇ ਅਟ੍ਠਾਸਿ, ਸਾ ਏਵ ਚਸ੍ਸ ਉਪਸਮ੍ਪਦਾ ਅਹੋਸਿ. ਬੁਦ੍ਧੂਪਸਮ੍ਪਦਾ ਨਾਮ ਕਿਰੇਸਾ. ਥੇਰੋ ਜਾਤਿਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਵਤ੍ਤਿਯਾ ਕਥਨਮੁਖੇਨ ਅਞ੍ਞਂ ਬ੍ਯਾਕਰੋਨ੍ਤੋ –

੪੭੩.

‘‘ਏਕਪੁਤ੍ਤੋ ਅਹਂ ਆਸਿਂ, ਪਿਯੋ ਮਾਤੁ ਪਿਯੋ ਪਿਤੁ;

ਬਹੂਹਿ ਵਤਚਰਿਯਾਹਿ, ਲਦ੍ਧੋ ਆਯਾਚਨਾਹਿ ਚ.

੪੭੪.

‘‘ਤੇ ਚ ਮਂ ਅਨੁਕਮ੍ਪਾਯ, ਅਤ੍ਥਕਾਮਾ ਹਿਤੇਸਿਨੋ;

ਉਭੋ ਪਿਤਾ ਚ ਮਾਤਾ ਚ, ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਉਪਨਾਮਯੁਂ.

੪੭੫.

‘‘ਕਿਚ੍ਛਾ ਲਦ੍ਧੋ ਅਯਂ ਪੁਤ੍ਤੋ, ਸੁਖੁਮਾਲੋ ਸੁਖੇਧਿਤੋ;

ਇਮਂ ਦਦਾਮ ਤੇ ਨਾਥ, ਜਿਨਸ੍ਸ ਪਰਿਚਾਰਕਂ.

੪੭੬.

‘‘ਸਤ੍ਥਾ ਚ ਮਂ ਪਟਿਗ੍ਗਯ੍ਹ, ਆਨਨ੍ਦਂ ਏਤਦਬ੍ਰਵਿ;

ਪਬ੍ਬਾਜੇਹਿ ਇਮਂ ਖਿਪ੍ਪਂ, ਹੇਸ੍ਸਤ੍ਯਾਜਾਨਿਯੋ ਅਯਂ.

੪੭੭.

‘‘ਪਬ੍ਬਾਜੇਤ੍ਵਾਨ ਮਂ ਸਤ੍ਥਾ, ਵਿਹਾਰਂ ਪਾਵਿਸੀ ਜਿਨੋ;

ਅਨੋਗ੍ਗਤਸ੍ਮਿਂ ਸੂਰਿਯਸ੍ਮਿਂ, ਤਤੋ ਚਿਤ੍ਤਂ ਵਿਮੁਚ੍ਚਿ ਮੇ.

੪੭੮.

‘‘ਤਤੋ ਸਤ੍ਥਾ ਨਿਰਾਕਤ੍ਵਾ, ਪਟਿਸਲ੍ਲਾਨਵੁਟ੍ਠਿਤੋ;

ਏਹਿ ਭਦ੍ਦਾਤਿ ਮਂ ਆਹ, ਸਾ ਮੇ ਆਸੂਪਸਮ੍ਪਦਾ.

੪੭੯.

‘‘ਜਾਤਿਯਾ ਸਤ੍ਤਵਸ੍ਸੇਨ, ਲਦ੍ਧਾ ਮੇ ਉਪਸਮ੍ਪਦਾ;

ਤਿਸ੍ਸੋ ਵਿਜ੍ਜਾ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤਾ, ਅਹੋ ਧਮ੍ਮਸੁਧਮ੍ਮਤਾ’’ਤਿ. –

ਇਮਾ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ.

ਤਤ੍ਥ ਵਤਚਰਿਯਾਹੀਤਿ, ‘‘ਏਵਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪੁਤ੍ਤਂ ਲਭਿਸ੍ਸਥਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਨਂ ਵਚਨਂ ਸੁਤ੍ਵਾ, ਖੀਰਂ ਪਾਯਿਤ੍ਵਾ, ਅਨਸਨਾਦਿਵਤਚਰਣੇਹਿ. ਆਯਾਚਨਾਹੀਤਿ ਦੇਵਤਾਯਾਚਨਾਹਿ ਸਤ੍ਥੁਆਯਾਚਨਾਯ ਚ, ਇਦਮੇਵ ਚੇਤ੍ਥ ਕਾਰਣਂ, ਇਤਰਂ ਥੇਰੋ ਮਾਤਾਪਿਤੂਨਂ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਞ੍ਚੇਵ ਕਿਚ੍ਛਲਦ੍ਧਭਾਵਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਞ੍ਚ ਵਦਤਿ.

ਤੇਤਿ ਮਾਤਾਪਿਤਰੋ. ਉਪਨਾਮਯੁਨ੍ਤਿ ਉਪਨਾਮੇਸੁਂ.

ਸੁਖੇਧਿਤੋਤਿ ਸੁਖਸਂਵਡ੍ਢਿਤੋ. ਤੇਤਿ ਤੁਯ੍ਹਂ. ਪਰਿਚਾਰਕਨ੍ਤਿ ਕਿਂਕਾਰਂ.

ਹੇਸ੍ਸਤ੍ਯਾਜਾਨਿਯੋ ਅਯਨ੍ਤਿ ਅਯਂ ਦਾਰਕੋ ਮਮ ਸਾਸਨੇ ਆਜਾਨੀਯੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਖਿਪ੍ਪਂ ਅਜ੍ਜੇਵ ਪਬ੍ਬਾਜੇਹੀਤਿ ਏਤਂ ਅਬ੍ਰਵਿ, ਆਹ.

ਪਬ੍ਬਾਜੇਤ੍ਵਾਨਾਤਿ ਆਨਨ੍ਦਤ੍ਥੇਰੇਨ ਪਬ੍ਬਾਜੇਤ੍ਵਾ. ਵਿਹਾਰਨ੍ਤਿ ਗਨ੍ਧਕੁਟਿਂ. ਅਨੋਗ੍ਗਤਸ੍ਮਿਂ ਸੂਰਿਯਸ੍ਮਿਨ੍ਤਿ ਸੂਰਿਯੇ ਅਨਤ੍ਥਙ੍ਗਤੇਯੇਵ. ਤਤੋ ਚਿਤ੍ਤਂ ਵਿਮੁਚ੍ਚਿ ਮੇਤਿ ਤਤੋ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਰਮ੍ਭਤੋ ਪਰਂ ਨ ਚਿਰੇਨੇਵ ਖਣੇਨ ਸਬ੍ਬਾਸਵੇਹਿ ਮੇ ਚਿਤ੍ਤਂ ਵਿਮੁਚ੍ਚਿ, ਖੀਣਾਸਵੋ ਅਹੋਸਿਂ.

ਤਤੋਤਿ ਮਮ ਆਸਵਕ੍ਖਯਤੋ ਪਚ੍ਛਾ. ਨਿਰਾਕਤ੍ਵਾਤਿ ਅਤ੍ਤਨਾ ਸਮਾਪਨ੍ਨਂ ਫਲਸਮਾਪਤ੍ਤਿਂ ਅਪ੍ਪੇਤ੍ਵਾ ਤਤੋ ਵੁਟ੍ਠਾਯ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਪਟਿਸਲ੍ਲਾਨਵੁਟ੍ਠਿਤੋ’’ਤਿ. ਸਾ ਮੇ ਆਸੂਪਸਮ੍ਪਦਾਤਿ ਯਾ ਮਂ ਉਦ੍ਦਿਸ੍ਸ ‘‘ਏਹਿ, ਭਦ੍ਦਾ’’ਤਿ ਸਤ੍ਥੁ ਵਾਚਾ ਪਵਤ੍ਤਾ, ਸਾ ਏਵ ਮੇ ਮਯ੍ਹਂ ਉਪਸਮ੍ਪਦਾ ਆਸਿ. ਏਵਂ ਜਾਤਿਯਾ ਸਤ੍ਤਵਸ੍ਸੇਨ, ਲਦ੍ਧਾ ਮੇ ਉਪਸਮ੍ਪਦਾਤਿ ਸਾਤਿਸਯਂ ਸਤ੍ਥਾਰਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਕਤਂ ਅਨੁਗ੍ਗਹਂ ਸਾਸਨਸ੍ਸ ਚ ਨਿਯ੍ਯਾਨਿਕਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਅਹੋ ਧਮ੍ਮਸੁਧਮ੍ਮਤਾ’’ਤਿ.

ਏਤ੍ਥ ਚ ‘‘ਚਿਤ੍ਤਂ ਵਿਮੁਚ੍ਚਿ ਮੇ’’ਤਿ ਖੀਣਾਸਵਭਾਵਂ ਪਕਾਸੇਤ੍ਵਾਪਿ ਪੁਨ ‘‘ਤਿਸ੍ਸੋ ਵਿਜ੍ਜਾ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਲੋਕਿਯਾਭਿਞ੍ਞੇਕਦੇਸਦਸ੍ਸਨਂ ਛਲ਼ਭਿਞ੍ਞਭਾਵਵਿਭਾਵਨਤ੍ਥਂ. ਤੇਨਾਹ ਅਪਦਾਨੇ ‘‘ਛਲ਼ਭਿਞ੍ਞਾ ਸਚ੍ਛਿਕਤਾ’’ਤਿ.

ਭਦ੍ਦਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੪. ਸੋਪਾਕਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

ਦਿਸ੍ਵਾ ਪਾਸਾਦਛਾਯਾਯਨ੍ਤਿਆਦਿਕਾ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਸੋਪਾਕਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਗਾਥਾ. ਕਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ? ਅਯਮ੍ਪਿ ਪੁਰਿਮਬੁਦ੍ਧੇਸੁ ਕਤਾਧਿਕਾਰੋ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਭਵੇ ਪੁਞ੍ਞਾਨਿ ਉਪਚਿਨਨ੍ਤੋ ਸਿਦ੍ਧਤ੍ਥਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਕਾਲੇ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਕੁਲੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਵਿਞ੍ਞੁਤਂ ਪਤ੍ਤੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਨਂ ਵਿਜ੍ਜਾਸਿਪ੍ਪੇਸੁ ਨਿਪ੍ਫਤ੍ਤਿਂ ਗਤੋ ਕਾਮੇਸੁ ਆਦੀਨਵਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਘਰਾਵਾਸਂ ਪਹਾਯ ਤਾਪਸਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਪਬ੍ਬਤੇ ਵਿਹਰਤਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਆਸਨ੍ਨਮਰਣਂ ਤਂ ਞਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਅਗਮਾਸਿ. ਸੋ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਪਸਨ੍ਨਚਿਤ੍ਤੋ ਉਲ਼ਾਰਂ ਪੀਤਿਸੋਮਨਸ੍ਸਂ ਪਵੇਦੇਨ੍ਤੋ ਪੁਪ੍ਫਮਯਂ ਆਸਨਂ ਪਞ੍ਞਪੇਤ੍ਵਾ ਅਦਾਸਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਤਤ੍ਥ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ, ਅਨਿਚ੍ਚਤਾਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤਂ ਧਮ੍ਮਿਂ ਕਥਂ ਕਥੇਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਸ੍ਸੇਵ ਆਕਾਸੇਨ ਅਗਮਾਸਿ. ਸੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ਗਹਿਤਂ ਨਿਚ੍ਚਗ੍ਗਾਹਂ ਪਹਾਯ ਅਨਿਚ੍ਚਸਞ੍ਞਂ ਹਦਯੇ ਠਪੇਤ੍ਵਾ, ਕਾਲਙ੍ਕਤ੍ਵਾ, ਦੇਵਲੋਕੇ ਉਪ੍ਪਜਿਤ੍ਵਾ, ਅਪਰਾਪਰਂ ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ ਸਂਸਰਨ੍ਤੋ, ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਬੁਦ੍ਧੁਪ੍ਪਾਦੇ ਰਾਜਗਹੇ ਸੋਪਾਕਯੋਨਿਯਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ. ਸੋ ਜਾਤਿਆਗਤੇਨ ਸੋਪਾਕੋਤਿ ਨਾਮੇਨ ਪਞ੍ਞਾਯਿ. ਕੇਚਿ ਪਨ ‘‘ਵਾਣਿਜਕੁਲੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੋ, ‘ਸੋਪਾਕੋ’ਤਿ ਪਨ ਨਾਮਮਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਤਂ ਅਪਦਾਨਪਾਲ਼ਿਯਾ ਵਿਰੁਜ੍ਝਤਿ ‘‘ਪਚ੍ਛਿਮੇ ਭਵੇ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤੇ, ਸੋਪਾਕਯੋਨੁਪਾਗਮਿ’’ਨ੍ਤਿ ਵਚਨਤੋ.

ਤਸ੍ਸ ਚਤੁਮਾਸਜਾਤਸ੍ਸ ਪਿਤਾ ਕਾਲਮਕਾਸਿ, ਚੂਲ਼ਪਿਤਾ ਪੋਸੇਸਿ. ਅਨੁਕ੍ਕਮੇਨ ਸਤ੍ਤਵਸ੍ਸਿਕੋ ਜਾਤੋ. ਏਕਦਿਵਸਂ ਚੂਲ਼ਪਿਤਾ ‘‘ਅਤ੍ਤਨੋ ਪੁਤ੍ਤੇਨ ਕਲਹਂ ਕਰੋਤੀ’’ਤਿ ਕੁਜ੍ਝਿਤ੍ਵਾ, ਤਂ ਸੁਸਾਨਂ ਨੇਤ੍ਵਾ, ਦ੍ਵੇ ਹਤ੍ਥੇ ਰਜ੍ਜੁਯਾ ਏਕਤੋ ਬਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ, ਤਾਯ ਏਵ ਰਜ੍ਜੁਯਾ ਮਤਮਨੁਸ੍ਸਸ੍ਸ ਸਰੀਰੇ ਗਾਲ਼੍ਹਂ ਬਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ ਗਤੋ ‘‘ਸਿਙ੍ਗਾਲਾਦਯੋ ਖਾਦਨ੍ਤੂ’’ਤਿ. ਪਚ੍ਛਿਮਭਵਿਕਤਾਯ ਦਾਰਕਸ੍ਸ ਪੁਞ੍ਞਫਲੇਨ ਸਯਂ ਮਾਰੇਤੁਂ ਨ ਵਿਸਹਿ, ਸਿਙ੍ਗਾਲਾਦਯੋਪਿ ਨ ਅਭਿਭਵਿਂਸੁ. ਦਾਰਕੋ ਅਡ੍ਢਰਤ੍ਤਸਮਯੇ ਏਵਂ ਵਿਪ੍ਪਲਪਤਿ –

‘‘ਕਾ ਗਤਿ ਮੇ ਅਗਤਿਸ੍ਸ, ਕੋ ਵਾ ਬਨ੍ਧੁ ਅਬਨ੍ਧੁਨੋ;

ਸੁਸਾਨਮਜ੍ਝੇ ਬਨ੍ਧਸ੍ਸ, ਕੋ ਮੇ ਅਭਯਦਾਯਕੋ’’ਤਿ.

ਸਤ੍ਥਾ ਤਾਯ ਵੇਲਾਯ ਵੇਨੇਯ੍ਯਬਨ੍ਧਵੇ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤੋ ਦਾਰਕਸ੍ਸ ਹਦਯਬ੍ਭਨ੍ਤਰੇ ਪਜ੍ਜਲਨ੍ਤਂ ਅਰਹਤ੍ਤੂਪਨਿਸ੍ਸਯਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਓਭਾਸਂ ਫਰਿਤ੍ਵਾ ਸਤਿਂ ਜਨੇਤ੍ਵਾ ਏਵਮਾਹ –

‘‘ਏਹਿ ਸੋਪਾਕ ਮਾ ਭਾਯਿ, ਓਲੋਕਸ੍ਸੁ ਤਥਾਗਤਂ;

ਅਹਂ ਤਂ ਤਾਰਯਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਰਾਹੁਮੁਖੇਵ ਚਨ੍ਦਿਮ’’ਨ੍ਤਿ.

ਦਾਰਕੋ ਬੁਦ੍ਧਾਨੁਭਾਵੇਨ ਛਿਨ੍ਨਬਨ੍ਧਨੋ ਗਾਥਾਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਗਨ੍ਧਕੁਟਿਸਮ੍ਮੁਖੇ ਅਟ੍ਠਾਸਿ. ਤਸ੍ਸ ਮਾਤਾ ਪੁਤ੍ਤਂ ਅਪਸ੍ਸਨ੍ਤੀ ਚੂਲ਼ਪਿਤਰਂ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਤੇਨਸ੍ਸ ਪਵਤ੍ਤਿਯਾ ਅਕਥਿਤਾਯ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਵਿਚਿਨਨ੍ਤੀ ‘‘ਬੁਦ੍ਧਾ ਕਿਰ ਅਤੀਤਾਨਾਗਤਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਜਾਨਨ੍ਤਿ, ਯਂਨੂਨਾਹਂ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਮਮ ਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਜਾਨੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਅਗਮਾਸਿ. ਸਤ੍ਥਾ, ਇਦ੍ਧਿਯਾ ਤਂ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਮਮ ਪੁਤ੍ਤਂ ਨ ਪਸ੍ਸਾਮਿ, ਅਪਿਚ ਭਗਵਾ ਤਸ੍ਸ ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਜਾਨਾਤੀ’’ਤਿ ਤਾਯ ਪੁਟ੍ਠੋ –

‘‘ਨ ਸਨ੍ਤਿ ਪੁਤ੍ਤਾ ਤਾਣਾਯ, ਨ ਪਿਤਾ ਨਾਪਿ ਬਨ੍ਧਵਾ;

ਅਨ੍ਤਕੇਨਾਧਿਪਨ੍ਨਸ੍ਸ, ਨਤ੍ਥਿ ਞਾਤੀਸੁ ਤਾਣਤਾ’’ਤਿ. (ਧ. ਪ. ੨੮੮) –

ਧਮ੍ਮਂ ਕਥੇਸਿ. ਤਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਸਾ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਾ ਅਹੋਸਿ. ਦਾਰਕੋ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ਅਪਦਾਨੇ (ਅਪ. ਥੇਰ ੧.੨.੧੧੨-੧੨੩) –

‘‘ਪਬ੍ਭਾਰਂ ਸੋਧਯਨ੍ਤਸ੍ਸ, ਵਿਪਿਨੇ ਪਬ੍ਬਤੁਤ੍ਤਮੇ;

ਸਿਦ੍ਧਤ੍ਥੋ ਨਾਮ ਭਗਵਾ, ਆਗਚ੍ਛਿ ਮਮ ਸਨ੍ਤਿਕਂ.

‘‘ਬੁਦ੍ਧਂ ਉਪਗਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ, ਲੋਕਜੇਟ੍ਠਸ੍ਸ ਤਾਦਿਨੋ;

ਸਨ੍ਥਰਂ ਸਨ੍ਥਰਿਤ੍ਵਾਨ, ਪੁਪ੍ਫਾਸਨਮਦਾਸਹਂ.

‘‘ਪੁਪ੍ਫਾਸਨੇ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ, ਸਿਦ੍ਧਤ੍ਥੋ ਲੋਕਨਾਯਕੋ;

ਮਮਞ੍ਚ ਗਤਿਮਞ੍ਞਾਯ, ਅਨਿਚ੍ਚਤਮੁਦਾਹਰਿ.

‘‘ਅਨਿਚ੍ਚਾ ਵਤ ਸਙ੍ਖਾਰਾ, ਉਪ੍ਪਾਦਵਯਧਮ੍ਮਿਨੋ;

ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਨਿਰੁਜ੍ਝਨ੍ਤਿ, ਤੇਸਂ ਵੂਪਸਮੋ ਸੁਖੋ.

‘‘ਇਦਂ ਵਤ੍ਵਾਨ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੂ, ਲੋਕਜੇਟ੍ਠੋ ਨਰਾਸਭੋ;

ਨਭਂ ਅਬ੍ਭੁਗ੍ਗਮੀ ਵੀਰੋ, ਹਂਸਰਾਜਾਵ ਅਮ੍ਬਰੇ.

‘‘ਸਕਂ ਦਿਟ੍ਠਿਂ ਜਹਿਤ੍ਵਾਨ, ਭਾਵਯਾਨਿਚ੍ਚਸਞ੍ਞਹਂ;

ਏਕਾਹਂ ਭਾਵਯਿਤ੍ਵਾਨ, ਤਤ੍ਥ ਕਾਲਂ ਕਤੋ ਅਹਂ.

‘‘ਦ੍ਵੇ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤੀ ਅਨੁਭੋਤ੍ਵਾ, ਸੁਕ੍ਕਮੂਲੇਨ ਚੋਦਿਤੋ;

ਪਚ੍ਛਿਮੇ ਭਵੇ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤੇ, ਸਪਾਕਯੋਨੁਪਾਗਮਿਂ.

‘‘ਅਗਾਰਾ ਅਭਿਨਿਕ੍ਖਮ੍ਮ, ਪਬ੍ਬਜਿਂ ਅਨਗਾਰਿਯਂ;

ਜਾਤਿਯਾ ਸਤ੍ਤਵਸ੍ਸੋਹਂ, ਅਰਹਤ੍ਤਮਪਾਪੁਣਿਂ.

‘‘ਆਰਦ੍ਧਵੀਰਿਯੋ ਪਹਿਤਤ੍ਤੋ, ਸੀਲੇਸੁ ਸੁਸਮਾਹਿਤੋ;

ਤੋਸੇਤ੍ਵਾਨ ਮਹਾਨਾਗਂ, ਅਲਤ੍ਥਂ ਉਪਸਮ੍ਪਦਂ.

‘‘ਚਤੁਨ੍ਨਵੁਤਿਤੋ ਕਪ੍ਪੇ, ਯਂ ਕਮ੍ਮਮਕਰਿਂ ਤਦਾ;

ਦੁਗ੍ਗਤਿਂ ਨਾਭਿਜਾਨਾਮਿ, ਪੁਪ੍ਫਦਾਨਸ੍ਸਿਦਂ ਫਲਂ.

‘‘ਚਤੁਨ੍ਨਵੁਤਿਤੋ ਕਪ੍ਪੇ, ਯਂ ਸਞ੍ਞਂ ਭਾਵਯਿਂ ਤਦਾ;

ਤਂ ਸਞ੍ਞਂ ਭਾਵਯਨ੍ਤਸ੍ਸ, ਪਤ੍ਤੋ ਮੇ ਆਸਵਕ੍ਖਯੋ.

‘‘ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾ ਚਤਸ੍ਸੋ…ਪੇ… ਕਤਂ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਾਸਨ’’ਨ੍ਤਿ.

ਅਥ ਭਗਵਾ ਇਦ੍ਧਿਂ ਪਟਿਸਂਹਰਿ. ਸਾਪਿ ਪੁਤ੍ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਹਟ੍ਠਤੁਟ੍ਠੋ ਤਸ੍ਸ ਖੀਣਾਸਵਭਾਵਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਪਬ੍ਬਾਜੇਤ੍ਵਾ ਗਤਾ. ਸੋ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਗਨ੍ਧਕੁਟਿਚ੍ਛਾਯਾਯਂ ਚਙ੍ਕਮਨ੍ਤਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ, ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਅਨੁਚਙ੍ਕਮਿ. ਤਸ੍ਸ ਭਗਵਾ ਉਪਸਮ੍ਪਦਂ ਅਨੁਜਾਨਿਤੁਕਾਮੋ ‘‘ਏਕਂ ਨਾਮ ਕਿ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਦਸ ਪਞ੍ਹੇ ਪੁਚ੍ਛਿ. ਸੋਪਿ ਸਤ੍ਥੁ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯਂ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੋ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣੇਨ ਸਂਸਨ੍ਦੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਸਬ੍ਬੇ ਸਤ੍ਤਾ ਆਹਾਰਟ੍ਠਿਤਿਕਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ (ਖੁ. ਪਾ. ੪.੧) ਤੇ ਪਞ੍ਹੇ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਸਿ. ਤੇਨੇਵ ਤੇ ਕੁਮਾਰਪਞ੍ਹਾ ਨਾਮ ਜਾਤਾ. ਸਤ੍ਥਾ ਤਸ੍ਸ ਪਞ੍ਹਬ੍ਯਾਕਰਣੇਨ ਆਰਾਧਿਤਚਿਤ੍ਤੋ ਉਪਸਮ੍ਪਦਂ ਅਨੁਜਾਨਿ. ਤੇਨ ਸਾ ਪਞ੍ਹਬ੍ਯਾਕਰਣੂਪਸਮ੍ਪਦਾ ਨਾਮ ਜਾਤਾ. ਤਸ੍ਸਿਮਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਪਕਾਸੇਤ੍ਵਾ ਥੇਰੋ ਅਞ੍ਞਂ ਬ੍ਯਾਕਰੋਨ੍ਤੋ –

੪੮੦.

‘‘ਦਿਸ੍ਵਾ ਪਾਸਾਦਛਾਯਾਯਂ, ਚਙ੍ਕਮਨ੍ਤਂ ਨਰੁਤ੍ਤਮਂ;

ਤਤ੍ਥ ਨਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮ੍ਮ, ਵਨ੍ਦਿਸ੍ਸਂ ਪੁਰਿਸੁਤ੍ਤਮਂ.

੪੮੧.

‘‘ਏਕਂਸਂ ਚੀਵਰਂ ਕਤ੍ਵਾ, ਸਂਹਰਿਤ੍ਵਾਨ ਪਾਣਯੋ;

ਅਨੁਚਙ੍ਕਮਿਸ੍ਸਂ ਵਿਰਜਂ, ਸਬ੍ਬਸਤ੍ਤਾਨਮੁਤ੍ਤਮਂ.

੪੮੨.

‘‘ਤਤੋ ਪਞ੍ਹੇ ਅਪੁਚ੍ਛਿ ਮਂ, ਪਞ੍ਹਾਨਂ ਕੋਵਿਦੋ ਵਿਦੂ;

ਅਚ੍ਛਮ੍ਭੀ ਚ ਅਭੀਤੋ ਚ, ਬ੍ਯਾਕਾਸਿਂ ਸਤ੍ਥੁਨੋ ਅਹਂ.

੪੮੩.

‘‘ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਿਤੇਸੁ ਪਞ੍ਹੇਸੁ, ਅਨੁਮੋਦਿ ਤਥਾਗਤੋ;

ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਂ ਵਿਲੋਕੇਤ੍ਵਾ, ਇਮਮਤ੍ਥਂ ਅਭਾਸਥ.

੪੮੪.

‘‘‘ਲਾਭਾ ਅਙ੍ਗਾਨਂ ਮਗਧਾਨਂ, ਯੇਸਾਯਂ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਤਿ;

ਚੀਵਰਂ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਞ੍ਚ, ਪਚ੍ਚਯਂ ਸਯਨਾਸਨਂ;

ਪਚ੍ਚੁਟ੍ਠਾਨਞ੍ਚ ਸਾਮੀਚਿਂ, ਤੇਸਂ ਲਾਭਾ’ਤਿ ਚਾਬ੍ਰਵਿ.

੪੮੫.

‘‘‘ਅਜ੍ਜਦਗ੍ਗੇ ਮਂ ਸੋਪਾਕ, ਦਸ੍ਸਨਾਯੋਪਸਙ੍ਕਮ;

ਏਸਾ ਚੇਵ ਤੇ ਸੋਪਾਕ, ਭਵਤੁ ਉਪਸਮ੍ਪਦਾ’’’.

੪੮੬.

‘‘ਜਾਤਿਯਾ ਸਤ੍ਤਵਸ੍ਸੇਨ, ਲਦ੍ਧਾਨ ਉਪਸਮ੍ਪਦਂ;

ਧਾਰੇਮਿ ਅਨ੍ਤਿਮਂ ਦੇਹਂ, ਅਹੋ ਧਮ੍ਮਸੁਧਮ੍ਮਤਾ’’ਤਿ. – ਇਮਾ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ;

ਤਤ੍ਥ ਪਾਸਾਦਛਾਯਾਯਨ੍ਤਿ ਗਨ੍ਧਕੁਟਿਚ੍ਛਾਯਾਯਂ. ਵਨ੍ਦਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਅਭਿਵਨ੍ਦਿਂ.

ਸਂਹਰਿਤ੍ਵਾਨ ਪਾਣਯੋਤਿ ਉਭੋ ਹਤ੍ਥੇ ਕਮਲਮਕੁਲ਼ਾਕਾਰੇਨ ਸਙ੍ਗਤੇ ਕਤ੍ਵਾ, ਅਞ੍ਜਲਿਂ ਪਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਨੁਚਙ੍ਕਮਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਚਙ੍ਕਮਨ੍ਤਸ੍ਸ ਸਤ੍ਥੁਨੋ ਅਨੁਪਚ੍ਛਤੋ ਅਨੁਗਮਨਵਸੇਨ ਚਙ੍ਕਮਿਂ. ਵਿਰਜਨ੍ਤਿ ਵਿਗਤਰਾਗਾਦਿਰਜਂ.

ਪਞ੍ਹੇਤਿ ਕੁਮਾਰਪਞ੍ਹੇ. ਵਿਦੂਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ ਵਿਦਿਤਵਾ, ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੂਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ‘‘ਸਤ੍ਥਾ ਮਂ ਪੁਚ੍ਛਤੀ’’ਤਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨਕਸ੍ਸ ਛਮ੍ਭਿਤਤ੍ਤਸ੍ਸ ਭਯਸ੍ਸ ਚ ਸੇਤੁਘਾਤੇਨ ਪਹੀਨਤ੍ਤਾ ਅਚ੍ਛਮ੍ਭੀ ਚ ਅਭੀਤੋ ਚ ਬ੍ਯਾਕਾਸਿ.

ਯੇਸਾਯਨ੍ਤਿ ਯੇਸਂ ਅਙ੍ਗਮਗਧਾਨਂ ਅਯਂ ਸੋਪਾਕੋ. ਪਚ੍ਚਯਨ੍ਤਿ ਗਿਲਾਨਪਚ੍ਚਯਂ. ਸਾਮੀਚਿਨ੍ਤਿ ਮਗ੍ਗਦਾਨਬੀਜਨਾਦਿਸਾਮੀਚਿਕਿਰਿਯਂ.

ਅਜ੍ਜਦਗ੍ਗੇਤਿ ਦ-ਕਾਰੋ ਪਦਸਨ੍ਧਿਕਰੋ, ਅਜ੍ਜ ਅਗ੍ਗੇ ਆਦਿਂ ਕਤ੍ਵਾ, ਅਜ੍ਜ ਪਟ੍ਠਾਯ. ‘‘ਅਜ੍ਜਤਗ੍ਗੇ’’ਤਿਪਿ ਪਾਲ਼ਿ, ਅਜ੍ਜਤਂ ਆਦਿਂ ਕਤ੍ਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਦਸ੍ਸਨਾਯੋਪਸਙ੍ਕਮਾਤਿ ‘‘ਹੀਨਜਚ੍ਚੋ, ਵਯਸਾ ਤਰੁਣਤਰੋ’’ਤਿ ਵਾ ਅਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਦਸ੍ਸਨਾਯ ਮਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮ. ਏਸਾ ਚੇਵਾਤਿ ਯਾ ਤਸ੍ਸ ਮਮ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਂਸਨ੍ਦੇਤ੍ਵਾ ਕਤਾ ਪਞ੍ਹਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨਾ. ਏਸਾਯੇਵ ਤੇ ਭਵਤੁ ਉਪਸਮ੍ਪਦਾ ਇਤਿ ਚ ਅਬ੍ਰਵੀਤਿ ਯੋਜਨਾ. ‘‘ਲਦ੍ਧਾ ਮੇ ਉਪਸਮ੍ਪਦਾ’’ਤਿਪਿ ਪਾਲ਼ਿ. ਯੇ ਪਨ ‘‘ਲਦ੍ਧਾਨ ਉਪਸਮ੍ਪਦ’’ਨ੍ਤਿਪਿ ਪਠਨ੍ਤਿ, ਤੇਸਂ ਸਤ੍ਤਵਸ੍ਸੇਨਾਤਿ ਸਤ੍ਤਮੇਨ ਵਸ੍ਸੇਨਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ, ਸਤ੍ਤਵਸ੍ਸੇਨ ਵਾ ਹੁਤ੍ਵਾਤਿ ਵਚਨਸੇਸੋ. ਯਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਅਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਂ ਸੁਵਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਮੇਵ.

ਸੋਪਾਕਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੫. ਸਰਭਙ੍ਗਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

ਸਰੇ ਹਤ੍ਥੇਹੀਤਿਆਦਿਕਾ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਸਰਭਙ੍ਗਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਗਾਥਾ. ਕਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ? ਅਯਮ੍ਪਿ ਪੁਰਿਮਬੁਦ੍ਧੇਸੁ ਕਤਾਧਿਕਾਰੋ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਭਵੇ ਵਿਵਟ੍ਟੂਪਨਿਸ੍ਸਯਂ ਕੁਸਲਂ ਉਪਚਿਨਿਤ੍ਵਾ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਬੁਦ੍ਧੁਪ੍ਪਾਦੇ ਰਾਜਗਹੇ ਅਞ੍ਞਤਰਸ੍ਸ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਪੁਤ੍ਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ, ਅਨਭਿਲਕ੍ਖਿਤੋਤਿਸ੍ਸ ਕੁਲਵਂਸਾਗਤਂ ਨਾਮਂ ਅਹੋਸਿ. ਸੋ ਵਯਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਕਾਮੇ ਪਹਾਯ ਤਾਪਸਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਸਰਤਿਣਾਨਿ ਸਯਮੇਵ ਭਞ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਪਣ੍ਣਸਾਲਂ ਕਤ੍ਵਾ ਵਸਤਿ. ਤਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਸਰਭਙ੍ਗੋਤਿਸ੍ਸ ਸਮਞ੍ਞਾ ਅਹੋਸਿ. ਅਥ ਭਗਵਾ ਬੁਦ੍ਧਚਕ੍ਖੁਨਾ ਲੋਕਂ ਵੋਲੋਕੇਨ੍ਤੋ ਤਸ੍ਸ ਅਰਹਤ੍ਤੂਪਨਿਸ੍ਸਯਂ ਦਿਸ੍ਵਾ, ਤਤ੍ਥ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ, ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਸਿ. ਸੋ ਪਟਿਲਦ੍ਧਸਦ੍ਧੋ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਯ ਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਨਚਿਰਸ੍ਸੇਵ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥੇਵ ਵਸਤਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਤਾਪਸਕਾਲੇ ਕਤਾ ਪਣ੍ਣਸਾਲਾ ਜਿਣ੍ਣਾ ਪਲੁਗ੍ਗਾ ਅਹੋਸਿ. ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ‘‘ਕਿਸ੍ਸ, ਭਨ੍ਤੇ, ਇਮਂ ਕੁਟਿਕਂ ਨ ਪਟਿਸਙ੍ਖਰੋਥਾ’’ਤਿ ਆਹਂਸੁ. ਥੇਰੋ ‘‘ਕੁਟਿਕਾ ਯਥਾ ਤਾਪਸਕਾਲੇ ਕਤਾ, ਇਦਾਨਿ ਤਥਾ ਕਾਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕਾ’’ਤਿ ਤਂ ਸਬ੍ਬਂ ਪਕਾਸੇਨ੍ਤੋ –

੪੮੭.

‘‘ਸਰੇ ਹਤ੍ਥੇਹਿ ਭਞ੍ਜਿਤ੍ਵਾ, ਕਤ੍ਵਾਨ ਕੁਟਿਮਚ੍ਛਿਸਂ;

ਤੇਨ ਮੇ ਸਰਭਙ੍ਗੋਤਿ, ਨਾਮਂ ਸਮ੍ਮੁਤਿਯਾ ਅਹੁ.

੪੮੮.

‘‘ਨ ਮਯ੍ਹਂ ਕਪ੍ਪਤੇ ਅਜ੍ਜ, ਸਰੇ ਹਤ੍ਥੇਹਿ ਭਞ੍ਜਿਤੁਂ;

ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਾ ਨੋ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਾ, ਗੋਤਮੇਨ ਯਸਸ੍ਸਿਨਾ’’ਤਿ. – ਦ੍ਵੇ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ;

ਤਤ੍ਥ ਸਰੇ ਹਤ੍ਥੇਹਿ ਭਞ੍ਜਿਤ੍ਵਾਤਿ, ਪੁਬ੍ਬੇ ਤਾਪਸਕਾਲੇ ਸਰਤਿਣਾਨਿ ਮਮ ਹਤ੍ਥੇਹਿ ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਤਿਣਕੁਟਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਅਚ੍ਛਿਸਂ ਵਸਿਂ, ਨਿਸੀਦਿਞ੍ਚੇਵ ਨਿਪਜ੍ਜਿਞ੍ਚ. ਤੇਨਾਤਿ ਕੁਟਿਕਰਣਤ੍ਥਂ ਸਰਾਨਂ ਭਞ੍ਜਨੇਨ. ਸਮ੍ਮੁਤਿਯਾਤਿ ਅਨ੍ਵਤ੍ਥਸਮ੍ਮੁਤਿਯਾ ਸਰਭਙ੍ਗੋਤਿ, ਨਾਮਂ ਅਹੁ ਅਹੋਸਿ.

ਨ ਮਯ੍ਹਂ ਕਪ੍ਪਤੇ ਅਜ੍ਜਾਤਿ ਅਜ੍ਜ ਇਦਾਨਿ ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਮਯ੍ਹਂ ਸਰੇ ਸਰਤਿਣੇ ਹਤ੍ਥੇਹਿ ਭਞ੍ਜਿਤੁਂ ਨ ਕਪ੍ਪਤੇ ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਕਸ੍ਮਾ? ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਾ ਨੋ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਾ, ਗੋਤਮੇਨ ਯਸਸ੍ਸਿਨਾਤਿ. ਤੇਨ ਯਂ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਸਤ੍ਥਾਰਾ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਂ, ਤਂ ਮਯਂ ਜੀਵਿਤਹੇਤੁਨਾਪਿ ਨਾਤਿਕ੍ਕਮਾਮਾਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ.

ਏਵਂ ਏਕੇਨ ਪਕਾਰੇਨ ਤਿਣਕੁਟਿਕਾਯ ਅਪਟਿਸਙ੍ਖਰਣੇ ਕਾਰਣਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਅਪਰੇਨਪਿ ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਨਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ –

੪੮੯.

‘‘ਸਕਲਂ ਸਮਤ੍ਤਂ ਰੋਗਂ, ਸਰਭਙ੍ਗੋ ਨਾਦ੍ਦਸਂ ਪੁਬ੍ਬੇ;

ਸੋਯਂ ਰੋਗੋ ਦਿਟ੍ਠੋ, ਵਚਨਕਰੇਨਾਤਿਦੇਵਸ੍ਸਾ’’ਤਿ. – ਇਮਂ ਗਾਥਮਾਹ;

ਤਤ੍ਥ ਸਕਲਨ੍ਤਿ ਸਬ੍ਬਂ. ਸਮਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਸਮ੍ਪੁਣ੍ਣਂ, ਸਬ੍ਬਭਾਗਤੋ ਅਨਵਸੇਸਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਰੋਗਨ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਖਦੁਕ੍ਖਤਾਦਿਵਸੇਨ ਰੁਜਨਟ੍ਠੇਨ ਰੋਗਭੂਤਂ ਉਪਾਦਾਨਕ੍ਖਨ੍ਧਪਞ੍ਚਕਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵਦਤਿ. ਨਾਦ੍ਦਸਂ ਪੁਬ੍ਬੇਤਿ ਸਤ੍ਥੁ ਓਵਾਦਪਟਿਲਾਭਤੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ਨ ਅਦ੍ਦਕ੍ਖਿਂ. ਸੋਯਂ ਰੋਗੋ ਦਿਟ੍ਠੋ, ਵਚਨਕਰੇਨਾਤਿਦੇਵਸ੍ਸਾਤਿ ਸਮ੍ਮੁਤਿਦੇਵਾ ਉਪਪਤ੍ਤਿਦੇਵਾ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਦੇਵਾਤਿ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਦੇਵੇ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸੀਲਾਦਿਗੁਣੇਹਿ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਠਿਤਤ੍ਤਾ ਅਤਿਦੇਵਸ੍ਸ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਓਵਾਦਪਟਿਕਰੇਨ ਸਰਭਙ੍ਗੇਨ ਸੋ ਅਯਂ ਖਨ੍ਧਪਞ੍ਚਕਸਙ੍ਖਾਤੋ ਰੋਗੋ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਪਞ੍ਞਾਸਹਿਤਾਯ ਮਗ੍ਗਪਞ੍ਞਾਯ ਪਞ੍ਚਕ੍ਖਨ੍ਧਤੋ ਦਿਟ੍ਠੋ, ਪਰਿਞ੍ਞਾਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਏਤੇਨ ਏਵਂ ਅਤ੍ਤਭਾਵਕੁਟਿਕਾਯਮ੍ਪਿ ਅਨਪੇਕ੍ਖੋ ਬਾਹਿਰਂ ਤਿਣਕੁਟਿਕਂ ਕਥਂ ਪਟਿਸਙ੍ਖਰਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ.

ਇਦਾਨਿ ਯਂ ਮਗ੍ਗਂ ਪਟਿਪਜ੍ਜਨ੍ਤੇਨ ਮਯਾ ਅਯਂ ਅਤ੍ਤਭਾਵਰੋਗੋ ਯਾਥਾਵਤੋ ਦਿਟ੍ਠੋ, ਸ੍ਵਾਯਂ ਮਗ੍ਗੋ ਸਬ੍ਬਬੁਦ੍ਧਸਾਧਾਰਣੋ. ਯੇਨ ਨੇਸਂ ਓਵਾਦਧਮ੍ਮੋਪਿ ਮਜ੍ਝੇ ਭਿਨ੍ਨਸੁਵਣ੍ਣਸਦਿਸੋ ਯਤ੍ਥਾਹਂ ਪਤਿਟ੍ਠਾਯ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਯਂ ਪਤ੍ਤੋਤਿ ਏਵਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਰਹਤ੍ਤਪਟਿਪਤ੍ਤਿਂ ਬ੍ਯਾਕਰੋਨ੍ਤੋ –

੪੯੦.

‘‘ਯੇਨੇਵ ਮਗ੍ਗੇਨ ਗਤੋ ਵਿਪਸ੍ਸੀ, ਯੇਨੇਵ ਮਗ੍ਗੇਨ ਸਿਖੀ ਚ ਵੇਸ੍ਸਭੂ;

ਕਕੁਸਨ੍ਧਕੋਣਾਗਮਨੋ ਚ ਕਸ੍ਸਪੋ, ਤੇਨਞ੍ਜਸੇਨ ਅਗਮਾਸਿ ਗੋਤਮੋ.

੪੯੧.

‘‘ਵੀਤਤਣ੍ਹਾ ਅਨਾਦਾਨਾ, ਸਤ੍ਤ ਬੁਦ੍ਧਾ ਖਯੋਗਧਾ;

ਯੇਹਾਯਂ ਦੇਸਿਤੋ ਧਮ੍ਮੋ, ਧਮ੍ਮਭੂਤੇਹਿ ਤਾਦਿਭਿ.

੪੯੨.

‘‘ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਅਰਿਯਸਚ੍ਚਾਨਿ, ਅਨੁਕਮ੍ਪਾਯ ਪਾਣਿਨਂ;

ਦੁਕ੍ਖਂ ਸਮੁਦਯੋ ਮਗ੍ਗੋ, ਨਿਰੋਧੋ ਦੁਕ੍ਖਸਙ੍ਖਯੋ.

੪੯੩.

‘‘ਯਸ੍ਮਿਂ ਨਿਵਤ੍ਤਤੇ ਦੁਕ੍ਖਂ, ਸਂਸਾਰਸ੍ਮਿਂ ਅਨਨ੍ਤਕਂ;

ਭੇਦਾ ਇਮਸ੍ਸ ਕਾਯਸ੍ਸ, ਜੀਵਿਤਸ੍ਸ ਚ ਸਙ੍ਖਯਾ;

ਅਞ੍ਞੋ ਪੁਨਬ੍ਭਵੋ ਨਤ੍ਥਿ, ਸੁਵਿਮੁਤ੍ਤੋਮ੍ਹਿ ਸਬ੍ਬਧੀ’’ਤਿ. –

ਇਮਾ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ –

ਤਤ੍ਥ ਯੇਨੇਵ ਮਗ੍ਗੇਨਾਤਿ ਯੇਨੇਵ ਸਪੁਬ੍ਬਭਾਗੇਨ ਅਰਿਯੇਨ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੇਨ ਮਗ੍ਗੇਨ. ਗਤੋਤਿ ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਅਧਿਗਤੋ. ਵਿਪਸ੍ਸੀਤਿ ਵਿਪਸ੍ਸੀ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ. ਕਕੁਸਨ੍ਧਾਤਿ ਅਵਿਭਤ੍ਤਿਕੋ ਨਿਦ੍ਦੇਸੋ. ‘‘ਕਕੁਸਨ੍ਧਕੋਣਾਗਮਨਾ’’ਤਿਪਿ ਪਾਠੋ. ਤੇਨਞ੍ਜਸੇਨਾਤਿ ਤੇਨੇਵ ਅਞ੍ਜਸੇਨ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗੇਨ.

ਅਨਾਦਾਨਾਤਿ ਅਨੁਪਾਦਾਨਾ ਅਪ੍ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਕਾ ਵਾ. ਖਯੋਗਧਾਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨੋਗਧਾ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪਤਿਟ੍ਠਾ. ਯੇਹਾਯਂ ਦੇਸਿਤੋ ਧਮ੍ਮੋਤਿ ਯੇਹਿ ਸਤ੍ਤਹਿ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੇਹਿ ਅਯਂ ਸਾਸਨਧਮ੍ਮੋ ਦੇਸਿਤੋ ਪਵੇਦਿਤੋ. ਧਮ੍ਮਭੂਤੇਹੀਤਿ ਧਮ੍ਮਕਾਯਤਾਯ ਧਮ੍ਮਸਭਾਵੇਹਿ, ਨਵਲੋਕੁਤ੍ਤਰਧਮ੍ਮਤੋ ਵਾ ਭੂਤੇਹਿ ਜਾਤੇਹਿ, ਧਮ੍ਮਂ ਵਾ ਪਤ੍ਤੇਹਿ. ਤਾਦਿਭੀਤਿ, ਇਟ੍ਠਾਦੀਸੁ ਤਾਦਿਭਾਵਪ੍ਪਤ੍ਤੇਹਿ.

‘‘ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਅਰਿਯਸਚ੍ਚਾਨੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਤੇਹਿ ਦੇਸਿਤਂ ਧਮ੍ਮਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਚਤ੍ਤਾਰੀਤਿ ਗਣਨਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ. ਅਰਿਯਸਚ੍ਚਾਨੀਤਿ ਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਨਧਮ੍ਮਦਸ੍ਸਨਂ. ਵਚਨਤ੍ਥਤੋ ਪਨ ਅਰਿਯਾਨਿ ਚ ਅਵਿਤਥਟ੍ਠੇਨ ਸਚ੍ਚਾਨਿ ਚਾਤਿ ਅਰਿਯਸਚ੍ਚਾਨਿ, ਅਰਿਯਸ੍ਸ ਵਾ ਭਗਵਤੋ ਸਚ੍ਚਾਨਿ ਤੇਨ ਦੇਸਿਤਤ੍ਤਾ, ਅਰਿਯਭਾਵਕਰਾਨਿ ਵਾ ਸਚ੍ਚਾਨੀਤਿ ਅਰਿਯਸਚ੍ਚਾਨਿ. ਕੁਚ੍ਛਿਤਭਾਵਤੋ ਤੁਚ੍ਛਭਾਵਤੋ ਚ ਦੁਕ੍ਖਂ, ਉਪਾਦਾਨਕ੍ਖਨ੍ਧਪਞ੍ਚਕਂ. ਤਂ ਦੁਕ੍ਖਂ ਸਮੁਦੇਤਿ ਏਤਸ੍ਮਾਤਿ ਸਮੁਦਯੋ, ਤਣ੍ਹਾ. ਕਿਲੇਸੇ ਮਾਰੇਨ੍ਤੋ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਨਿਬ੍ਬਾਨਤ੍ਥਿਕੇਹਿ ਮਗ੍ਗੀਯਤੀਤਿ ਵਾ ਮਗ੍ਗੋ, ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਆਦਯੋ ਅਟ੍ਠ ਧਮ੍ਮਾ. ਸਂਸਾਰਚਾਰਕਸਙ੍ਖਾਤੋ ਨਤ੍ਥਿ ਏਤ੍ਥ ਰੋਧੋ, ਏਤਸ੍ਮਿਂ ਵਾ ਅਧਿਗਤੇ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਰੋਧਾਭਾਵੋ ਹੋਤਿ, ਨਿਰੁਜ੍ਝਤਿ ਦੁਕ੍ਖਮੇਤ੍ਥਾਤਿ ਵਾ ਨਿਰੋਧੋ, ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਦੁਕ੍ਖਸਙ੍ਖਯੋ’’ਤਿ. ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਸਙ੍ਖੇਪੋ, ਵਿਤ੍ਥਾਰੋ ਪਨ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਮਗ੍ਗੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਯਸ੍ਮਿਨ੍ਤਿ ਯਸ੍ਮਿਂ ਨਿਰੋਧੇ ਨਿਬ੍ਬਾਨੇ ਅਧਿਗਤੇ. ਨਿਵਤ੍ਤਤੇਤਿ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਭਾਵਨਾਯ ਸਤਿ ਅਨਨ੍ਤਕਂ ਅਪਰਿਯਨ੍ਤਂ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਸਂਸਾਰੇ ਜਾਤਿਆਦਿਦੁਕ੍ਖਂ ਨ ਪਵਤ੍ਤਤਿ ਉਚ੍ਛਿਜ੍ਜਤਿ, ਸੋ ਨਿਰੋਧੋਤਿ ਅਯਂ ਧਮ੍ਮਭੂਤੇਹਿ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੇਹਿ ਦੇਸਿਤੋ ਧਮ੍ਮੋਤਿ ਯੋਜਨਾ. ‘‘ਭੇਦਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ‘‘ਰੋਗੋ ਦਿਟ੍ਠੋ’’ਤਿ ਦੁਕ੍ਖਪਰਿਞ੍ਞਾਯ ਸੂਚਿਤਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਰਹਤ੍ਤਪ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਸਰੂਪਤੋ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ‘‘ਯਸ੍ਮਿਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਤੇ ਦੁਕ੍ਖ’’ਨ੍ਤਿ ਪਨ ਪਾਠੇ ਸਕਲਗਾਥਾਯ ਤਤ੍ਥਾਯਂ ਯੋਜਨਾ – ਯਸ੍ਮਿਂ ਖਨ੍ਧਾਦਿਪਟਿਪਾਟਿਸਞ੍ਞਿਤੇ ਸਂਸਾਰੇ ਇਦਂ ਅਨਨ੍ਤਕਂ ਜਾਤਿਆਦਿਦੁਕ੍ਖਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਂ, ਸੋ ਇਤੋ ਦੁਕ੍ਖਪ੍ਪਤ੍ਤਿਤੋ ਅਞ੍ਞੋ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਭਵਨਭਾਵਤੋ ਪੁਨਬ੍ਭਵੋ. ਇਮਸ੍ਸ ਜੀਵਿਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਸਙ੍ਖਯਾ ਕਾਯਸਙ੍ਖਾਤਸ੍ਸ ਖਨ੍ਧਪਞ੍ਚਕਸ੍ਸ ਭੇਦਾ ਵਿਨਾਸਾ ਉਦ੍ਧਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਬ੍ਬਧਿ ਸਬ੍ਬੇਹਿ ਕਿਲੇਸੇਹਿ ਸਬ੍ਬੇਹਿ ਭਵੇਹਿ ਸੁਟ੍ਠੁ ਵਿਮੁਤ੍ਤੋ ਵਿਸਂਯੁਤ੍ਤੋ ਅਮ੍ਹੀਤਿ.

ਸਰਭਙ੍ਗਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਸਤ੍ਤਕਨਿਪਾਤਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੮. ਅਟ੍ਠਕਨਿਪਾਤੋ

੧. ਮਹਾਕਚ੍ਚਾਯਨਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

ਅਟ੍ਠਕਨਿਪਾਤੇ ਕਮ੍ਮਂ ਬਹੁਕਨ੍ਤਿਆਦਿਕਾ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਮਹਾਕਚ੍ਚਾਯਨਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਗਾਥਾ. ਕਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ? ਅਯਮ੍ਪਿ ਪੁਰਿਮਬੁਦ੍ਧੇਸੁ ਕਤਾਧਿਕਾਰੋ ਪਦੁਮੁਤ੍ਤਰਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਕਾਲੇ ਗਹਪਤਿਮਹਾਸਾਲਕੁਲੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਵੁਦ੍ਧਿਪ੍ਪਤ੍ਤੋ, ਏਕਦਿਵਸਂ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਣਨ੍ਤੋ ਸਤ੍ਥਾਰਾ ਸਂਖਿਤ੍ਤੇਨ ਭਾਸਿਤਸ੍ਸ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਨ ਅਤ੍ਥਂ ਵਿਭਜਨ੍ਤਾਨਂ ਅਗ੍ਗਟ੍ਠਾਨੇ ਠਪਿਯਮਾਨਂ ਏਕਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਦਿਸ੍ਵਾ, ਸਯਮ੍ਪਿ ਤਂ ਠਾਨਂ ਪਤ੍ਥੇਨ੍ਤੋ ਪਣਿਧਾਨਂ ਕਤ੍ਵਾ, ਦਾਨਾਦੀਨਿ ਪੁਞ੍ਞਾਨਿ ਕਤ੍ਵਾ, ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ ਸਂਸਰਨ੍ਤੋ ਸੁਮੇਧਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਕਾਲੇ ਵਿਜ੍ਜਾਧਰੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਆਕਾਸੇਨ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਹਿਮਵਨ੍ਤਪਬ੍ਬਤੇ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਵਨਸਣ੍ਡੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਪਸਨ੍ਨਮਾਨਸੋ ਕਣਿਕਾਰਪੁਪ੍ਫੇਹਿ ਪੂਜਂ ਅਕਾਸਿ.

ਸੋ ਤੇਨ ਪੁਞ੍ਞਕਮ੍ਮੇਨ ਅਪਰਾਪਰਂ ਸੁਗਤੀਸੁਯੇਵ ਪਰਿਵਤ੍ਤੇਨ੍ਤੋ ਕਸ੍ਸਪਦਸਬਲਸ੍ਸ ਕਾਲੇ ਬਾਰਾਣਸਿਯਂ ਕੁਲਘਰੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤੇ ਭਗਵਤਿ ਸੁਵਣ੍ਣਚੇਤਿਯਕਰਣਟ੍ਠਾਨੇ ਸਤਸਹਸ੍ਸਗ੍ਘਨਿਕਾਯ ਸੁਵਣ੍ਣਿਟ੍ਠਕਾਯ ਪੂਜਂ ਕਤ੍ਵਾ, ‘‘ਭਗਵਾ ਮਯ੍ਹਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਟ੍ਠਾਨੇ ਸਰੀਰਂ ਸੁਵਣ੍ਣਵਣ੍ਣਂ ਹੋਤੂ’’ਤਿ ਪਤ੍ਥਨਂ ਅਕਾਸਿ.

ਤਤੋ ਯਾਵਜੀਵਂ ਕੁਸਲਕਮ੍ਮਂ ਕਤ੍ਵਾ ਏਕਂ ਬੁਦ੍ਧਨ੍ਤਰਂ ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ ਸਂਸਰਿਤ੍ਵਾ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਬੁਦ੍ਧੁਪ੍ਪਾਦੇ ਉਜ੍ਜੇਨਿਯਂ ਰਞ੍ਞੋ ਚਣ੍ਡਪਜ੍ਜੋਤਸ੍ਸ ਪੁਰੋਹਿਤਗੇਹੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ. ਤਸ੍ਸ ਨਾਮਗ੍ਗਹਣਦਿਵਸੇ ਮਾਤਾ ‘‘ਮਯ੍ਹਂ ਪੁਤ੍ਤੋ ਸੁਵਣ੍ਣਵਣ੍ਣੋ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਨਾਮਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਆਗਤੋ’’ਤਿ ਕਞ੍ਚਨਮਾਣਵੋ ਤ੍ਵੇਵ ਨਾਮਂ ਅਕਾਸਿ. ਸੋ ਵੁਡ੍ਢਿਮਨ੍ਵਾਯ ਤਯੋ ਵੇਦੇ ਉਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਪਿਤੁ ਅਚ੍ਚਯੇਨ ਪੁਰੋਹਿਤਟ੍ਠਾਨਂ ਲਭਿ. ਸੋ ਗੋਤ੍ਤਵਸੇਨ ਕਚ੍ਚਾਯਨੋਤਿ ਪਞ੍ਞਾਯਿਤ੍ਥ. ਤਂ ਰਾਜਾ ਚਣ੍ਡਪਜ੍ਜੋਤੋ ਬੁਦ੍ਧੁਪ੍ਪਾਦਂ ਸੁਤ੍ਵਾ, ‘‘ਆਚਰਿਯ, ਤ੍ਵਂ ਤਤ੍ਥ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਇਧਾਨੇਹੀ’’ਤਿ ਪੇਸੇਸਿ. ਸੋ ਅਤ੍ਤਟ੍ਠਮੋ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਉਪਗਤੋ. ਤਸ੍ਸ ਸਤ੍ਥਾ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਤਿ. ਦੇਸਨਾਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਸੋ ਸਤ੍ਤਹਿ ਜਨੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਹ ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਹਿ ਅਰਹਤ੍ਤੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਸਿ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ਅਪਦਾਨੇ (ਅਪ. ਥੇਰ ੨.੫੪.੧-੨੭) –

‘‘ਪਦੁਮੁਤ੍ਤਰੋ ਨਾਮ ਜਿਨੋ, ਅਨੇਜੋ ਅਜਿਤਂ ਜਯੋ;

ਸਤਸਹਸ੍ਸੇ ਕਪ੍ਪਾਨਂ, ਇਤੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿ ਨਾਯਕੋ.

‘‘ਵੀਰੋ ਕਮਲਪਤ੍ਤਕ੍ਖੋ, ਸਸਙ੍ਕਵਿਮਲਾਨਨੋ;

ਕਨਕਾਚਲਸਙ੍ਕਾਸੋ, ਰਵਿਦਿਤ੍ਤਿਸਮਪ੍ਪਭੋ.

‘‘ਸਤ੍ਤਨੇਤ੍ਤਮਨੋਹਾਰੀ, ਵਰਲਕ੍ਖਣਭੂਸਿਤੋ;

ਸਬ੍ਬਵਾਕ੍ਯਪਥਾਤੀਤੋ, ਮਨੁਜਾਮਰਸਕ੍ਕਤੋ.

‘‘ਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਬੋਧਯਂ ਸਤ੍ਤੇ, ਵਾਗੀਸੋ ਮਧੁਰਸ੍ਸਰੋ;

ਕਰੁਣਾਨਿਬਨ੍ਧਸਨ੍ਤਾਨੋ, ਪਰਿਸਾਸੁ ਵਿਸਾਰਦੋ.

‘‘ਦੇਸੇਤਿ ਮਧੁਰਂ ਧਮ੍ਮਂ, ਚਤੁਸਚ੍ਚੂਪਸਂਹਿਤਂ;

ਨਿਮੁਗ੍ਗੇ ਮੋਹਪਙ੍ਕਮ੍ਹਿ, ਸਮੁਦ੍ਧਰਤਿ ਪਾਣਿਨੇ.

‘‘ਤਦਾ ਏਕਚਰੋ ਹੁਤ੍ਵਾ, ਤਾਪਸੋ ਹਿਮਵਾਲਯੋ;

ਨਭਸਾ ਮਾਨੁਸਂ ਲੋਕਂ, ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਜਿਨਮਦ੍ਦਸਂ.

‘‘ਉਪੇਚ੍ਚ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਤਸ੍ਸ, ਅਸ੍ਸੋਸਿਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ;

ਵਣ੍ਣਯਨ੍ਤਸ੍ਸ ਵੀਰਸ੍ਸ, ਸਾਵਕਸ੍ਸ ਮਹਾਗੁਣਂ.

‘‘ਸਂਖਿਤ੍ਤੇਨ ਮਯਾ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਨ ਪਕਾਸਯਂ;

ਪਰਿਸਂ ਮਞ੍ਚ ਤੋਸੇਤਿ, ਯਥਾ ਕਚ੍ਚਾਯਨੋ ਅਯਂ.

‘‘ਨਾਹਂ ਏਵਮਿਧੇਕਚ੍ਚਂ, ਅਞ੍ਞਂ ਪਸ੍ਸਾਮਿ ਸਾਵਕਂ;

ਤਸ੍ਮਾਤਦਗ੍ਗੇ ਏਸਗ੍ਗੋ, ਏਵਂ ਧਾਰੇਥ ਭਿਕ੍ਖਵੋ.

‘‘ਤਦਾਹਂ ਵਿਮ੍ਹਿਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾ, ਸੁਤ੍ਵਾ ਵਾਕ੍ਯਂ ਮਨੋਰਮਂ;

ਹਿਮਵਨ੍ਤਂ ਗਮਿਤ੍ਵਾਨ, ਆਹਿਤ੍ਵਾ ਪੁਪ੍ਫਸਞ੍ਚਯਂ.

‘‘ਪੂਜੇਤ੍ਵਾ ਲੋਕਸਰਣਂ, ਤਂ ਠਾਨਮਭਿਪਤ੍ਥਯਿਂ;

ਤਦਾ ਮਮਾਸਯਂ ਞਤ੍ਵਾ, ਬ੍ਯਾਕਾਸਿ ਸ ਰਣਞ੍ਜਹੋ.

‘‘ਪਸ੍ਸਥੇਤਂ ਇਸਿਵਰਂ, ਨਿਦ੍ਧਨ੍ਤਕਨਕਤ੍ਤਚਂ;

ਉਦ੍ਧਗ੍ਗਲੋਮਂ ਪੀਣਂਸਂ, ਅਚਲਂ ਪਞ੍ਜਲਿਂ ਠਿਤਂ.

‘‘ਹਾਸਂ ਸੁਪੁਣ੍ਣਨਯਨਂ, ਬੁਦ੍ਧਵਣ੍ਣਗਤਾਸਯਂ;

ਧਮ੍ਮਜਂ ਉਗ੍ਗਹਦਯਂ, ਅਮਤਾਸਿਤ੍ਤਸਨ੍ਨਿਭਂ.

‘‘ਕਚ੍ਚਾਨਸ੍ਸ ਗੁਣਂ ਸੁਤ੍ਵਾ, ਤਂ ਠਾਨਂ ਪਤ੍ਥਯਂ ਠਿਤੋ;

ਅਨਾਗਤਮ੍ਹਿ ਅਦ੍ਧਾਨੇ, ਗੋਤਮਸ੍ਸ ਮਹਾਮੁਨੇ.

‘‘ਤਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਦਾਯਾਦੋ, ਓਰਸੋ ਧਮ੍ਮਨਿਮ੍ਮਿਤੋ;

ਕਚ੍ਚਾਨੋ ਨਾਮ ਨਾਮੇਨ, ਹੇਸ੍ਸਤਿ ਸਤ੍ਥੁ ਸਾਵਕੋ.

‘‘ਬਹੁਸ੍ਸੁਤੋ ਮਹਾਞਾਣੀ, ਅਧਿਪ੍ਪਾਯਵਿਦੂ ਮੁਨੇ;

ਪਾਪੁਣਿਸ੍ਸਤਿ ਤਂ ਠਾਨਂ, ਯਥਾਯਂ ਬ੍ਯਾਕਤੋ ਮਯਾ.

‘‘ਸਤਸਹਸ੍ਸਿਤੋ ਕਪ੍ਪੇ, ਯਂ ਕਮ੍ਮਮਕਰਿਂ ਤਦਾ;

ਦੁਗ੍ਗਤਿਂ ਨਾਭਿਜਾਨਾਮਿ, ਬੁਦ੍ਧਪੂਜਾਯਿਦਂ ਫਲਂ.

‘‘ਦੁਵੇ ਭਵੇ ਸਂਸਰਾਮਿ, ਦੇਵਤ੍ਤੇ ਅਥ ਮਾਨੁਸੇ;

ਅਞ੍ਞਂ ਗਤਿਂ ਨ ਗਚ੍ਛਾਮਿ, ਬੁਦ੍ਧਪੂਜਾਯਿਦਂ ਫਲਂ.

‘‘ਦੁਵੇ ਕੁਲੇ ਪਜਾਯਾਮਿ, ਖਤ੍ਤਿਯੇ ਅਥ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੇ;

ਨੀਚੇ ਕੁਲੇ ਨ ਜਾਯਾਮਿ, ਬੁਦ੍ਧਪੂਜਾਯਿਦਂ ਫਲਂ.

‘‘ਪਚ੍ਛਿਮੇ ਚ ਭਵੇ ਦਾਨਿ, ਜਾਤੋ ਉਜ੍ਜੇਨਿਯਂ ਪੁਰੇ;

ਪਜ੍ਜੋਤਸ੍ਸ ਚ ਚਣ੍ਡਸ੍ਸ, ਪੁਰੋਹਿਤਦਿਜਾਧਿਨੋ.

‘‘ਪੁਤ੍ਤੋ ਤਿਰਿਟਿਵਚ੍ਛਸ੍ਸ, ਨਿਪੁਣੋ ਵੇਦਪਾਰਗੂ;

ਮਾਤਾ ਚ ਚਨ੍ਦਿਮਾ ਨਾਮ, ਕਚ੍ਚਾਨੋਹਂ ਵਰਤ੍ਤਚੋ.

‘‘ਵੀਮਂਸਨਤ੍ਥਂ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ, ਭੂਮਿਪਾਲੇਨ ਪੇਸਿਤੋ;

ਦਿਸ੍ਵਾ ਮੋਕ੍ਖਪੁਰਦ੍ਵਾਰਂ, ਨਾਯਕਂ ਗੁਣਸਞ੍ਚਯਂ.

‘‘ਸੁਤ੍ਵਾ ਚ ਵਿਮਲਂ ਵਾਕ੍ਯਂ, ਗਤਿਪਙ੍ਕਵਿਸੋਸਨਂ;

ਪਾਪੁਣਿਂ ਅਮਤਂ ਸਨ੍ਤਂ, ਸੇਸੇਹਿ ਸਹ ਸਤ੍ਤਹਿ.

‘‘ਅਧਿਪ੍ਪਾਯਵਿਦੂ ਜਾਤੋ, ਸੁਗਤਸ੍ਸ ਮਹਾਮਤੇ.

ਠਪਿਤੋ ਏਤਦਗ੍ਗੇ ਚ, ਸੁਸਮਿਦ੍ਧਮਨੋਰਥੋ.

‘‘ਕਿਲੇਸਾ ਝਾਪਿਤਾ ਮਯ੍ਹਂ…ਪੇ… ਕਤਂ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਾਸਨ’’ਨ੍ਤਿ.

ਅਥ ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਏਥ, ਭਿਕ੍ਖਵੋ’’ਤਿ ਹਤ੍ਥਂ ਪਸਾਰੇਸਿ. ਤੇ ਤਾਵਦੇਵ ਦ੍ਵਙ੍ਗੁਲਮਤ੍ਤਕੇਸਮਸ੍ਸੁਕਾ ਇਦ੍ਧਿਮਯਪਤ੍ਤਚੀਵਰਧਰਾ ਵਸ੍ਸਸਟ੍ਠਿਕਤ੍ਥੇਰਾ ਵਿਯ ਅਹੇਸੁਂ. ਏਵਂ ਥੇਰੋ ਸਦਤ੍ਥਂ ਨਿਪ੍ਫਾਦੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਰਾਜਾ ਪਜ੍ਜੋਤੋ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਪਾਦੇ ਵਨ੍ਦਿਤੁਂ ਧਮ੍ਮਞ੍ਚ ਸੋਤੁਂ ਇਚ੍ਛਤੀ’’ਤਿ ਸਤ੍ਥੁ ਆਰੋਚੇਸਿ. ਸਤ੍ਥਾ, ‘‘ਤ੍ਵਂਯੇਵ, ਭਿਕ੍ਖੁ, ਤਤ੍ਥ ਗਚ੍ਛ, ਤਯਿ ਗਤੇਪਿ ਰਾਜਾ ਪਸੀਦਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਥੇਰੋ ਸਤ੍ਥੁ ਆਣਾਯ ਅਤ੍ਤਟ੍ਠਮੋ ਤਤ੍ਥ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਰਾਜਾਨਂ ਪਸਾਦੇਤ੍ਵਾ ਅਵਨ੍ਤੀਸੁ ਸਾਸਨਂ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕਮੇਵ ਗਤੋ. ਸੋ ਏਕਦਿਵਸਂ ਸਮ੍ਬਹੁਲੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਸਮਣਧਮ੍ਮਂ ਪਹਾਯ ਕਮ੍ਮਾਰਾਮੇ ਸਙ੍ਗਣਿਕਾਰਾਮੇ ਰਸਤਣ੍ਹਾਨੁਗਤੇ ਚ ਪਮਾਦਵਿਹਾਰਿਨੋ ਦਿਸ੍ਵਾ ਤੇਸਂ ਓਵਾਦਵਸੇਨ –

੪੯੪.

‘‘ਕਮ੍ਮਂ ਬਹੁਕਂ ਨ ਕਾਰਯੇ, ਪਰਿਵਜ੍ਜੇਯ੍ਯ ਜਨਂ ਨ ਉਯ੍ਯਮੇ;

ਸੋ ਉਸ੍ਸੁਕ੍ਕੋ ਰਸਾਨੁਗਿਦ੍ਧੋ, ਅਤ੍ਥਂ ਰਿਞ੍ਚਤਿ ਯੋ ਸੁਖਾਧਿਵਾਹੋ.

੪੯੫.

‘‘ਪਙ੍ਕੋਤਿ ਹਿ ਨਂ ਅਵੇਦਯੁਂ, ਯਾਯਂ ਵਨ੍ਦਨਪੂਜਨਾ ਕੁਲੇਸੁ;

ਸੁਖੁਮਂ ਸਲ੍ਲਂ ਦੁਰੁਬ੍ਬਹਂ, ਸਕ੍ਕਾਰੋ ਕਾਪੁਰਿਸੇਨ ਦੁਜ੍ਜਹੋ’’ਤਿ. –

ਦ੍ਵੇ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ.

ਤਤ੍ਥ ਕਮ੍ਮਂ ਬਹੁਕਂ ਨ ਕਾਰਯੇਤਿ ਨਵਾਵਾਸਕਾਰਾਪਨਾਦਿਂ ਸਮਣਧਮ੍ਮਕਰਣਸ੍ਸ ਪਰਿਬਨ੍ਧਭੂਤਂ ਮਹਨ੍ਤਂ ਨਵਕਮ੍ਮਂ ਨ ਪਟ੍ਠਪੇਯ੍ਯ, ਖੁਦ੍ਦਕਂ ਅਪ੍ਪਸਮਾਰਮ੍ਭਂ ਖਣ੍ਡਫੁਲ੍ਲਪਟਿਸਙ੍ਖਰਣਾਦਿਂ ਸਤ੍ਥੁ ਵਚਨਪਟਿਪੂਜਨਤ੍ਥਂ ਕਾਤਬ੍ਬਮੇਵ. ਪਰਿਵਜ੍ਜੇਯ੍ਯ ਜਨਨ੍ਤਿ ਗਣਸਙ੍ਗਣਿਕਵਸੇਨ ਜਨਂ ਵਿਵਜ੍ਜੇਯ੍ਯ. ਜਨਨ੍ਤਿ ਵਾ ਯਾਦਿਸਂ ਸਂਸੇਵਤੋ ਭਜਤੋ ਪਯਿਰੁਪਾਸਤੋ ਕੁਸਲਾ ਧਮ੍ਮਾ ਪਰਿਹਾਯਨ੍ਤਿ, ਅਕੁਸਲਾ ਧਮ੍ਮਾ ਅਭਿਵਡ੍ਢਨ੍ਤਿ, ਤਾਦਿਸਂ ਅਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤਭੂਤਂ ਜਨਂ ਪਰਿਵਜ੍ਜੇਯ੍ਯ. ਨ ਉਯ੍ਯਮੇਤਿ, ਪਚ੍ਚਯੁਪ੍ਪਾਦਨਤ੍ਥਂ ਕੁਲਸਙ੍ਗਣ੍ਹਨਵਸੇਨ ਨ ਵਾਯਮੇਯ੍ਯ, ਯਸ੍ਮਾ ਸੋ ਉਸ੍ਸੁਕ੍ਕੋ ਰਸਾਨੁਗਿਦ੍ਧੋ, ਅਤ੍ਥਂ ਰਿਞ੍ਚਤਿ ਯੋ ਸੁਖਾਧਿਵਾਹੋਤਿ ਯੋ ਰਸਾਨੁਗਿਦ੍ਧੋ ਰਸਤਣ੍ਹਾਵਸਿਕੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਪਚ੍ਚਯੁਪ੍ਪਾਦਨਪਸੁਤੋ, ਸੋ ਕੁਲਸਙ੍ਗਣ੍ਹਨਤ੍ਥਂ ਉਸ੍ਸੁਕ੍ਕੋ, ਤੇਸੁ ਸੁਖਿਤੇਸੁ ਸੁਖਿਤੋ, ਦੁਕ੍ਖਿਤੇਸੁ ਦੁਕ੍ਖਿਤੋ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇਸੁ ਕਿਚ੍ਚਕਰਣੀਯੇਸੁ ਅਤ੍ਤਨਾ ਯੋਗਂ ਆਪਜ੍ਜਤਿ, ਯੋ ਸੁਖਾਧਿਵਾਹੋ ਸਮਥਵਿਪਸ੍ਸਨਾਮਗ੍ਗਫਲਨਿਬ੍ਬਾਨਸੁਖਾਵਹੋ ਸੀਲਾਦਿਅਤ੍ਥੋ, ਤਂ ਰਿਞ੍ਚਤਿ ਪਜਹਤਿ ਏਕਂਸੇਨ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਤਤੋ ਵਿਵੇਚੇਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਏਵਂ ਪਠਮਗਾਥਾਯ ‘‘ਕਮ੍ਮਾਰਾਮਤਂ ਸਙ੍ਗਣਿਕਾਰਾਮਤਂ ਪਚ੍ਚਯਗੇਧਞ੍ਚ ਵਜ੍ਜੇਥਾ’’ਤਿ ਓਵਦਿਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਸਕ੍ਕਾਰਾਭਿਲਾਸਂ ਗਰਹਨ੍ਤੋ ਦੁਤਿਯਂ ਗਾਥਮਾਹ. ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਯਾ ਅਯਂ ਭਿਕ੍ਖਾਯ ਉਪਗਤਾਨਂ ਪਬ੍ਬਜਿਤਾਨਂ ਕੁਲੇਸੁ ਗੇਹਵਾਸੀਹਿ ਗੁਣਸਮ੍ਭਾਵਨਾਯ ਕਰੀਯਮਾਨਾ ਵਨ੍ਦਨਾ ਪੂਜਨਾ ਚ, ਯਸ੍ਮਾ ਤਂ ਅਭਾਵਿਤਤ੍ਤਾਨਂ ਓਸੀਦਾਪਨਟ੍ਠੇਨ ਮਲਿਨਭਾਵਕਰਣਟ੍ਠੇਨ ਚ ਪਙ੍ਕੋ ਕਦ੍ਦਮੋਤਿ ਬੁਦ੍ਧਾਦਯੋ ਅਰਿਯਾ ਪਵੇਦਯੁਂ ਅਬ੍ਭਞ੍ਞਂਸੁ ਪਵੇਦੇਸੁਂ ਵਾ, ਯਸ੍ਮਾ ਚ ਅਪਰਿਞ੍ਞਾਤਕ੍ਖਨ੍ਧਾਨਂ ਅਨ੍ਧਪੁਥੁਜ੍ਜਨਾਨਂ ਸਕ੍ਕਾਰਾਭਿਲਾਸਂ ਦੁਵਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਸਭਾਵਤਾਯ ਪੀਲ਼ਾਜਨਨਤੋ ਅਨ੍ਤੋ ਤੁਦਨਤੋ ਦੁਰੁਦ੍ਧਰਣਤੋ ਚ ਸੁਖੁਮਂ ਸਲ੍ਲਂ ਦੁਰੁਬ੍ਬਹਂ ਪਵੇਦਯੁਂ, ਤਤੋ ਏਵ ਸਕ੍ਕਾਰੋ ਕਾਪੁਰਿਸੇਨ ਦੁਜ੍ਜਹੋ ਦੁਪ੍ਪਜਹੇਯ੍ਯੋ ਤਸ੍ਸ ਪਹਾਨਪਟਿਪਤ੍ਤਿਯਾ ਅਪ੍ਪਟਿਪਜ੍ਜਨਤੋ. ਸਕ੍ਕਾਰਾਭਿਲਾਸਪ੍ਪਹਾਨੇਨ ਹਿ ਸਕ੍ਕਾਰੋ ਪਹੀਨੋ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਸ੍ਸ ਪਹਾਨਾਯ ਆਯੋਗੋ ਕਰਣੀਯੋਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ –

੪੯੬.

‘‘ਨ ਪਰਸ੍ਸੁਪਨਿਧਾਯ, ਕਮ੍ਮਂ ਮਚ੍ਚਸ੍ਸ ਪਾਪਕਂ;

ਅਤ੍ਤਨਾ ਤਂ ਨ ਸੇਵੇਯ੍ਯ, ਕਮ੍ਮਬਨ੍ਧੂ ਹਿ ਮਾਤਿਯਾ.

੪੯੭.

‘‘ਨ ਪਰੇ ਵਚਨਾ ਚੋਰੋ, ਨ ਪਰੇ ਵਚਨਾ ਮੁਨਿ;

ਅਤ੍ਤਾ ਚ ਨਂ ਯਥਾ ਵੇਦਿ, ਦੇਵਾਪਿ ਨਂ ਤਥਾ ਵਿਦੂ.

੪੯੮.

‘‘ਪਰੇ ਚ ਨ ਵਿਜਾਨਨ੍ਤਿ, ਮਯਮੇਤ੍ਥ ਯਮਾਮਸੇ;

ਯੇ ਚ ਤਤ੍ਥ ਵਿਜਾਨਨ੍ਤਿ, ਤਤੋ ਸਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਮੇਧਗਾ.

੪੯੯.

‘‘ਜੀਵਤੇ ਵਾਪਿ ਸਪ੍ਪਞ੍ਞੋ, ਅਪਿ ਵਿਤ੍ਤਪਰਿਕ੍ਖਯੋ;

ਪਞ੍ਞਾਯ ਚ ਅਲਾਭੇਨ, ਵਿਤ੍ਤਵਾਪਿ ਨ ਜੀਵਤਿ.

੫੦੦.

‘‘ਸਬ੍ਬਂ ਸੁਣਾਤਿ ਸੋਤੇਨ, ਸਬ੍ਬਂ ਪਸ੍ਸਤਿ ਚਕ੍ਖੁਨਾ;

ਨ ਚ ਦਿਟ੍ਠਂ ਸੁਤਂ ਧੀਰੋ, ਸਬ੍ਬਂ ਉਜ੍ਝਿਤੁਮਰਹਤਿ.

੫੦੧.

‘‘ਚਕ੍ਖੁਮਾਸ੍ਸ ਯਥਾ ਅਨ੍ਧੋ, ਸੋਤਵਾ ਬਧਿਰੋ ਯਥਾ;

ਪਞ੍ਞਵਾਸ੍ਸ ਯਥਾ ਮੂਗੋ, ਬਲਵਾ ਦੁਬ੍ਬਲੋਰਿਵ;

ਅਥ ਅਤ੍ਥੇ ਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨੇ, ਸਯੇਥ ਮਤਸਾਯਿਕ’’ਨ੍ਤਿ. –

ਇਮਾ ਛ ਗਾਥਾ ਰਞ੍ਞੋ ਪਜ੍ਜੋਤਸ੍ਸ ਓਵਾਦਵਸੇਨ ਅਭਾਸਿ. ਸੋ ਕਿਰ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੇ ਸਦ੍ਦਹਿਤ੍ਵਾ ਪਸੁਘਾਤਯਞ੍ਞਂ ਕਾਰੇਤਿ, ਕਮ੍ਮਂ ਅਸੋਧੇਤ੍ਵਾਵ ਅਚੋਰੇ ਚੋਰਸਞ੍ਞਾਯ ਦਣ੍ਡੇਸਿ, ਅਟ੍ਟਕਰਣੇ ਚ ਅਸ੍ਸਾਮਿਕੇ ਸਾਮਿਕੇ ਕਰੋਤਿ, ਸਾਮਿਕੇ ਚ ਅਸ੍ਸਾਮਿਕੇ. ਤਤੋ ਨਂ ਥੇਰੋ ਵਿਵੇਚੇਤੁਂ ‘‘ਨ ਪਰਸ੍ਸਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਛ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ.

ਤਤ੍ਥ ਨ ਪਰਸ੍ਸੁਪਨਿਧਾਯ, ਕਮ੍ਮਂ ਮਚ੍ਚਸ੍ਸ ਪਾਪਕਨ੍ਤਿ ਪਰਸ੍ਸ ਮਚ੍ਚਸ੍ਸ ਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਉਪਨਿਧਾਯ ਉਦ੍ਦਿਸ੍ਸ ਕਾਰਣਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪਾਪਕਂ ਵਧਬਨ੍ਧਾਦਿਕਮ੍ਮਂ ਨ ਸੇਵੇਯ੍ਯ, ਪਰੇਨ ਨ ਕਾਰਾਪੇਯ੍ਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਤ੍ਤਨਾ ਤਂ ਨ ਸੇਵੇਯ੍ਯਾਤਿ ਅਤ੍ਤਨਾਪਿ ਤਂ ਪਾਪਕਂ ਨ ਕਰੇਯ੍ਯ. ਕਸ੍ਮਾ? ਕਮ੍ਮਬਨ੍ਧੂ ਹਿ ਮਾਤਿਯਾ ਇਮੇ ਮਾਤਿਯਾ ਮਚ੍ਚਾ ਕਮ੍ਮਦਾਯਾਦਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਤ੍ਤਨਾ ਚ ਕਿਞ੍ਚਿ ਪਾਪਕਮ੍ਮਂ ਨ ਕਰੇਯ੍ਯ, ਪਰੇਨਪਿ ਨ ਕਾਰਾਪੇਯ੍ਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਨ ਪਰੇ ਵਚਨਾ ਚੋਰੋਤਿ ਅਤ੍ਤਨਾ ਚੋਰਿਯਂ ਅਕਤ੍ਵਾ ਪਰਵਚਨਾ ਪਰਸ੍ਸ ਵਚਨਮਤ੍ਤੇਨ ਚੋਰੋ ਨਾਮ ਨ ਹੋਤਿ, ਤਥਾ ਨ ਪਰੇ ਵਚਨਾ ਮੁਨਿ ਪਰਸ੍ਸ ਵਚਨਮਤ੍ਤੇਨ ਮੁਨਿ ਸੁਵਿਸੁਦ੍ਧਕਾਯਵਚੀਮਨੋਸਮਾਚਾਰੋ ਨ ਹੋਤਿ. ਏਤ੍ਥ ਹਿ ਪਰੇਤਿ ਵਿਭਤ੍ਤਿਅਲੋਪਂ ਕਤ੍ਵਾ ਨਿਦ੍ਦੇਸੋ. ਕੇਚਿ ਪਨ ‘‘ਪਰੇਸਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੇ ਪਰੇਤਿ ਸਂ-ਕਾਰਲੋਪਂ ਕਤ੍ਵਾ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠ’’ਨ੍ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਅਤ੍ਤਾ ਚ ਨਂ ਯਥਾ ਵੇਦੀਤਿ ਨਂ ਸਤ੍ਤਂ ਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਤਾ ਚਿਤ੍ਤਂ ਯਥਾ ‘‘ਅਹਂ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧੋ, ਅਪਰਿਸੁਦ੍ਧੋ ਵਾ’’ਤਿ ਯਾਥਾਵਤੋ ਅਵੇਦਿ ਜਾਨਾਤਿ. ਦੇਵਾਪਿ ਨਂ ਤਥਾ ਵਿਦੂਤਿ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਦੇਵਾ, ਉਪਪਤ੍ਤਿਦੇਵਾ ਚ ਤਥਾ ਵਿਦੂ ਵਿਦਨ੍ਤਿ ਜਾਨਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਯਂ ਤਾਦਿਸਾ ਦੇਵਾ ਚ ਪਮਾਣਂ ਸੁਦ੍ਧਾਸੁਦ੍ਧਾਨਂ ਸੁਦ੍ਧਾਸੁਦ੍ਧਭਾਵਜਾਨਨੇ, ਨ ਯੇ ਕੇਚਿ ਇਚ੍ਛਾਦੋਸਪਰੇਤਾ ਸਤ੍ਤਾਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ.

ਪਰੇਤਿ ਪਣ੍ਡਿਤੇ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਤਤੋ ਅਞ੍ਞੇ, ਕੁਸਲਾਕੁਸਲਸਾਵਜ੍ਜਾਨਵਜ੍ਜਂ ਕਮ੍ਮਂ ਕਮ੍ਮਫਲਂ ਕਾਯਸ੍ਸ ਅਸੁਭਤਂ ਸਙ੍ਖਾਰਾਨਂ ਅਨਿਚ੍ਚਤਂ ਅਜਾਨਨ੍ਤਾ ਇਧ ਪਰੇ ਨਾਮ. ਤੇ ਮਯਮੇਤ੍ਥ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਜੀਵਲੋਕੇ ਯਮਾਮ ਉਪਰਮਾਮ, ‘‘ਸਤਤਂ ਸਮਿਤਂ ਮਚ੍ਚੁ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਚ੍ਛਾਮਾ’’ਤਿ ਨ ਜਾਨਨ੍ਤਿ. ਯੇ ਚ ਤਤ੍ਥ ਵਿਜਾਨਨ੍ਤੀਤਿ ਯੇ ਚ ਤਤ੍ਥ ਪਣ੍ਡਿਤਾ ‘‘ਮਯਂ ਮਚ੍ਚੁ ਸਮੀਪਂ ਗਚ੍ਛਾਮਾ’’ਤਿ ਵਿਜਾਨਨ੍ਤਿ. ਤਤੋ ਸਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਮੇਧਗਾਤਿ ਏਵਞ੍ਹਿ ਤੇ ਜਾਨਨ੍ਤਾ ਮੇਧਗਾਨਂ ਪਰਵਿਹਿਂਸਨਾਨਂ ਵੂਪਸਮਾਯ ਪਟਿਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਅਤ੍ਤਨਾ ਪਰੇ ਚ ਅਞ੍ਞੇ ਨ ਮੇਧਨ੍ਤਿ ਨ ਬਾਧੇਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤ੍ਵਂ ਪਨ ਜੀਵਿਤਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਅਚੋਰੇ ਚੋਰੇ ਕਰੋਨ੍ਤੋਪਿ ਦਣ੍ਡਨੇਨ ਸਾਮਿਕੇ ਅਸ੍ਸਾਮਿਕੇ ਕਰੋਨ੍ਤੋਪਿ ਧਨਜਾਨਿਯਾ ਬਾਧਸਿ ਪਞ੍ਞਾਵੇਕਲ੍ਲਤੋ. ਤਥਾ ਅਕਰੋਨ੍ਤੋਪਿ ਜੀਵਤੇ ਵਾਪਿ ਸਪ੍ਪਞ੍ਞੋ, ਅਪਿ ਵਿਤ੍ਤਪਰਿਕ੍ਖਯੋ ਪਰਿਕ੍ਖੀਣਧਨੋਪਿ ਸਪ੍ਪਞ੍ਞਜਾਤਿਕੋ ਇਤਰੀਤਰਸਨ੍ਤੋਸੇਨ ਸਨ੍ਤੁਟ੍ਠੋ ਅਨਵਜ੍ਜਾਯ ਜੀਵਿਕਾਯ ਜੀਵਤਿਯੇਵ. ਤਸ੍ਸ ਹਿ ਜੀਵਿਤਂ ਨਾਮ. ਤੇਨਾਹ ਭਗਵਾ – ‘‘ਪਞ੍ਞਾਜੀਵਿਂ ਜੀਵਿਤਮਾਹੁ ਸੇਟ੍ਠ’’ਨ੍ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੧.੭੩, ੨੪੬; ਸੁ. ਨਿ. ੧੮੪). ਦੁਮ੍ਮੇਧਪੁਗ੍ਗਲੋ ਪਨ ਪਞ੍ਞਾਯ ਚ ਅਲਾਭੇਨ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਿਕਂ ਸਮ੍ਪਰਾਯਿਕਞ੍ਚ ਅਤ੍ਥਂ ਵਿਰਾਧੇਨ੍ਤੋ ਵਿਤ੍ਤਵਾਪਿ ਨ ਜੀਵਤਿ ਗਰਹਾਦਿਪਵਤ੍ਤਿਯਾ ਜੀਵਨ੍ਤੋ ਨਾਮ ਨ ਹੋਤਿ, ਅਨੁਪਾਯਞ੍ਞੁਤਾਯ ਯਥਾਧਿਗਤਂ ਧਨਂ ਨਾਸੇਨ੍ਤੋ ਜੀਵਿਤਮ੍ਪਿ ਸਨ੍ਧਾਰੇਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਤਿਯੇਵ.

ਇਮਾ ਕਿਰ ਚਤਸ੍ਸੋਪਿ ਗਾਥਾ ਥੇਰੋ ਸੁਪਿਨਨ੍ਤੇਨ ਰਞ੍ਞੋ ਕਥੇਸਿ. ਰਾਜਾ ਸੁਪਿਨਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਥੇਰਂ ਨਮਸ੍ਸਨ੍ਤੋਯੇਵ ਪਬੁਜ੍ਝਿਤ੍ਵਾ ਪਭਾਤਾਯ ਰਤ੍ਤਿਯਾ ਥੇਰਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨਾ ਦਿਟ੍ਠਨਿਯਾਮੇਨ ਸੁਪਿਨਂ ਕਥੇਸਿ. ਤਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਥੇਰੋ ਤਾ ਗਾਥਾ ਪਚ੍ਚੁਨੁਭਾਸਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਸਬ੍ਬਂ ਸੁਣਾਤੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਦ੍ਵੀਹਿ ਗਾਥਾਹਿ ਰਾਜਾਨਂ ਓਵਦਿ. ਤਤ੍ਥ ਸਬ੍ਬਂ ਸੁਣਾਤਿ ਸੋਤੇਨਾਤਿ ਇਧ ਸੋਤਬ੍ਬਂ ਸਦ੍ਦਂ ਆਪਾਥਗਤਂ ਸਬ੍ਬਂ ਸੁਭਾਸਿਤਂ ਦੁਬ੍ਭਾਸਿਤਞ੍ਚ ਅਬਧਿਰੋ ਸੋਤੇਨ ਸੁਣਾਤਿ. ਤਥਾ ਸਬ੍ਬਂ ਰੂਪਂ ਸੁਨ੍ਦਰਂ ਅਸੁਨ੍ਦਰਮ੍ਪਿ ਚਕ੍ਖੁਨਾ ਅਨਨ੍ਧੋ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਅਯਮਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਸਭਾਵੋ. ਤਤ੍ਥ ਪਨ ਨ ਚ ਦਿਟ੍ਠਂ ਸੁਤਂ ਧੀਰੋ, ਸਬ੍ਬਂ ਉਜ੍ਝਿਤੁਨ੍ਤਿ ਚ ਨਿਦਸ੍ਸਨਮਤ੍ਤਮੇਤਂ. ਯਞ੍ਹਿ ਤਂ ਦਿਟ੍ਠਂ ਸੁਤਂ ਵਾ, ਨ ਤਂ ਸਬ੍ਬਂ ਧੀਰੋ ਸਪ੍ਪਞ੍ਞੋ ਉਜ੍ਝਿਤੁਂ ਪਰਿਚ੍ਚਜਿਤੁਂ ਗਹੇਤੁਂ ਵਾ ਅਰਹਤਿ. ਗੁਣਾਗੁਣਂ ਪਨ ਤਤ੍ਥ ਉਪਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਉਜ੍ਝਿਤਬ੍ਬਮੇਵ ਉਜ੍ਝਿਤੁਂ ਗਹੇਤਬ੍ਬਞ੍ਚ ਗਹੇਤੁਂ ਅਰਹਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਚਕ੍ਖੁਮਾਸ੍ਸ ਯਥਾ ਅਨ੍ਧੋ ਚਕ੍ਖੁਮਾਪਿ ਸਮਾਨੋ ਉਜ੍ਝਿਤਬ੍ਬੇ ਦਿਟ੍ਠੇ ਅਨ੍ਧੋ ਯਥਾ ਅਸ੍ਸ ਅਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਵਿਯ ਭਵੇਯ੍ਯ, ਤਥਾ ਉਜ੍ਝਿਤਬ੍ਬੇ ਸੁਤੇ ਸੋਤਵਾਪਿ ਬਧਿਰੋ ਯਥਾ ਅਸ੍ਸ ਅਸੁਣਨ੍ਤੋ ਵਿਯ ਭਵੇਯ੍ਯ. ਪਞ੍ਞਵਾਸ੍ਸ ਯਥਾ ਮੂਗੋਤਿ ਵਿਚਾਰਣਪਞ੍ਞਾਯ ਪਞ੍ਞਵਾ ਵਚਨਕੁਸਲੋਪਿ ਅਵਤ੍ਤਬ੍ਬੇ ਮੂਗੋ ਵਿਯ ਭਵੇਯ੍ਯ. ਬਲਵਾ ਥਾਮਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋਪਿ ਅਕਤ੍ਤਬ੍ਬੇ ਦੁਬ੍ਬਲੋਰਿਵ, ਰਕਾਰੋ ਪਦਸਨ੍ਧਿਕਰੋ, ਅਸਮਤ੍ਥੋ ਵਿਯ ਭਵੇਯ੍ਯ. ਅਥ ਅਤ੍ਥੇ ਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨੇ, ਸਯੇਥ ਮਤਸਾਯਿਕਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਤਨਾ ਕਾਤਬ੍ਬਕਿਚ੍ਚੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਉਪਟ੍ਠਿਤੇ ਮਤਸਾਯਿਕਂ ਸਯੇਥ, ਮਤਸਾਯਿਕਂ ਸਯਿਤ੍ਵਾਪਿ ਤਂ ਕਿਚ੍ਚਂ ਤੀਰੇਤਬ੍ਬਮੇਵ, ਨ ਵਿਰਾਧੇਤਬ੍ਬਂ. ਅਥ ਵਾ ਅਥ ਅਤ੍ਥੇ ਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨੇਤਿ ਅਤ੍ਤਨਾ ਅਕਰਣੀਯੇ ਅਤ੍ਥੇ ਕਿਚ੍ਚੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਉਪਟ੍ਠਿਤੇ ਮਤਸਾਯਿਕਂ ਸਯੇਥ, ਮਤਸਾਯਿਕਂ ਸਯਿਤ੍ਵਾਪਿ ਤਂ ਨ ਕਾਤਬ੍ਬਮੇਵ. ਨ ਹਿ ਪਣ੍ਡਿਤੋ ਅਯੁਤ੍ਤਂ ਕਾਤੁਮਰਹਤੀਤਿ ਏਵਂ ਥੇਰੇਨ ਓਵਦਿਤੋ ਰਾਜਾ ਅਕਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਪਹਾਯ ਕਾਤਬ੍ਬੇਯੇਵ ਯੁਤ੍ਤਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤੋ ਅਹੋਸੀਤਿ.

ਮਹਾਕਚ੍ਚਾਯਨਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੨. ਸਿਰਿਮਿਤ੍ਤਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

ਅਕ੍ਕੋਧਨੋਤਿਆਦਿਕਾ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਸਿਰਿਮਿਤ੍ਤਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਗਾਥਾ. ਕਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ? ਅਯਮ੍ਪਿ ਪੁਰਿਮਬੁਦ੍ਧੇਸੁ ਕਤਾਧਿਕਾਰੋ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਭਵੇ ਵਿਵਟ੍ਟੂਪਨਿਸ੍ਸਯਂ ਕੁਸਲਂ ਉਪਚਿਨਿਤ੍ਵਾ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਬੁਦ੍ਧੁਪ੍ਪਾਦੇ ਰਾਜਗਹੇ ਮਹਦ੍ਧਨਕੁਟੁਮ੍ਬਿਕਸ੍ਸ ਪੁਤ੍ਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ, ਸਿਰਿਮਿਤ੍ਤੋਤਿ ਲਦ੍ਧਨਾਮੋ. ਤਸ੍ਸ ਕਿਰ ਮਾਤਾ ਸਿਰਿਗੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਭਗਿਨੀ. ਤਸ੍ਸ ਵਤ੍ਥੁ ਧਮ੍ਮਪਦਵਣ੍ਣਨਾਯਂ (ਧ. ਪ. ਅਟ੍ਠ. ੧.ਗਰਹਦਿਨ੍ਨਵਤ੍ਥੁ) ਆਗਤਮੇਵ. ਸੋ ਸਿਰਿਗੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਭਾਗਿਨੇਯ੍ਯੋ ਸਿਰਿਮਿਤ੍ਤੋ ਵਯਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਸਤ੍ਥੁ ਧਨਪਾਲਦਮਨੇ ਲਦ੍ਧਪ੍ਪਸਾਦੋ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਯ ਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਨਚਿਰਸ੍ਸੇਵ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਤ੍ਤੋ. ਏਕਦਿਵਸਂ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਂ ਉਦ੍ਦਿਸਿਤੁਂ ਆਸਨਂ ਅਭਿਰੁਹਿਤ੍ਵਾ ਚਿਤ੍ਤਬੀਜਨਿਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਧਮ੍ਮਂ ਕਥੇਸਿ. ਕਥੇਨ੍ਤੋ ਚ ਉਲ਼ਾਰਤਰੇ ਗੁਣੇ ਵਿਭਜਿਤ੍ਵਾ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ –

੫੦੨.

‘‘ਅਕ੍ਕੋਧਨੋਨੁਪਨਾਹੀ, ਅਮਾਯੋ ਰਿਤ੍ਤਪੇਸੁਣੋ;

ਸ ਵੇ ਤਾਦਿਸਕੋ ਭਿਕ੍ਖੁ, ਏਵਂ ਪੇਚ੍ਚ ਨ ਸੋਚਤਿ.

੫੦੩.

‘‘ਅਕ੍ਕੋਧਨੋਨੁਪਨਾਹੀ, ਅਮਾਯੋ ਰਿਤ੍ਤਪੇਸੁਣੋ;

ਗੁਤ੍ਤਦ੍ਵਾਰੋ ਸਦਾ ਭਿਕ੍ਖੁ, ਏਵਂ ਪੇਚ੍ਚ ਨ ਸੋਚਤਿ.

੫੦੪.

‘‘ਅਕ੍ਕੋਧਨੋਨੁਪਨਾਹੀ, ਅਮਾਯੋ ਰਿਤ੍ਤਪੇਸੁਣੋ;

ਕਲ੍ਯਾਣਸੀਲੋ ਸੋ ਭਿਕ੍ਖੁ, ਏਵਂ ਪੇਚ੍ਚ ਨ ਸੋਚਤਿ.

੫੦੫.

‘‘ਅਕ੍ਕੋਧਨੋਨੁਪਨਾਹੀ, ਅਮਾਯੋ ਰਿਤ੍ਤਪੇਸੁਣੋ;

ਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤੋ ਸੋ ਭਿਕ੍ਖੁ, ਏਵਂ ਪੇਚ੍ਚ ਨ ਸੋਚਤਿ.

੫੦੬.

‘‘ਅਕ੍ਕੋਧਨੋਨੁਪਨਾਹੀ, ਅਮਾਯੋ ਰਿਤ੍ਤਪੇਸੁਣੋ;

ਕਲ੍ਯਾਣਪਞ੍ਞੋ ਸੋ ਭਿਕ੍ਖੁ, ਏਵਂ ਪੇਚ੍ਚ ਨ ਸੋਚਤਿ.

੫੦੭.

‘‘ਯਸ੍ਸ ਸਦ੍ਧਾ ਤਥਾਗਤੇ, ਅਚਲਾ ਸੁਪ੍ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਾ;

ਸੀਲਞ੍ਚ ਯਸ੍ਸ ਕਲ੍ਯਾਣਂ, ਅਰਿਯਕਨ੍ਤਂ ਪਸਂਸਿਤਂ.

੫੦੮.

‘‘ਸਙ੍ਘੇ ਪਸਾਦੋ ਯਸ੍ਸਤ੍ਥਿ, ਉਜੁਭੂਤਞ੍ਚ ਦਸ੍ਸਨਂ;

ਅਦਲਿਦ੍ਦੋਤਿ ਤਂ ਆਹੁ, ਅਮੋਘਂ ਤਸ੍ਸ ਜੀਵਿਤਂ.

੫੦੯.

‘‘ਤਸ੍ਮਾ ਸਦ੍ਧਞ੍ਚ ਸੀਲਞ੍ਚ, ਪਸਾਦਂ ਧਮ੍ਮਦਸ੍ਸਨਂ;

ਅਨੁਯੁਞ੍ਜੇਥ ਮੇਧਾਵੀ, ਸਰਂ ਬੁਦ੍ਧਾਨ ਸਾਸਨ’’ਨ੍ਤਿ. – ਇਮਾ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ;

ਤਤ੍ਥ ਅਕ੍ਕੋਧਨੋਤਿ ਅਕੁਜ੍ਝਨਸੀਲੋ. ਉਪਟ੍ਠਿਤੇ ਹਿ ਕੋਧੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਨਿਮਿਤ੍ਤੇ ਅਧਿਵਾਸਨਖਨ੍ਤਿਯਂ ਠਤ੍ਵਾ ਕੋਪਸ੍ਸ ਅਨੁਪ੍ਪਾਦਕੋ. ਅਨੁਪਨਾਹੀਤਿ ਨ ਉਪਨਾਹਕੋ, ਪਰੇਹਿ ਕਤਂ ਅਪਰਾਧਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ‘‘ਅਕ੍ਕੋਚ੍ਛਿ ਮਂ ਅਵਧਿ ਮਂ, ਅਜਿਨਿ ਮਂ ਅਹਾਸਿ ਮੇ’’ਤਿਆਦਿਨਾ (ਧ. ਪ. ੩; ਮਹਾਵ. ੪੬੪; ਮ. ਨਿ. ੩.੨੩੭) ਕੋਧਸ੍ਸ ਅਨੁਪਨਯ੍ਹਨਸੀਲੋ. ਸਨ੍ਤਦੋਸਪਟਿਚ੍ਛਾਦਨਲਕ੍ਖਣਾਯ ਮਾਯਾਯ ਅਭਾਵਤੋ ਅਮਾਯੋ. ਪਿਸੁਣਵਾਚਾਵਿਰਹਿਤਤੋ ਰਿਤ੍ਤਪੇਸੁਣੋ, ਸ ਵੇ ਤਾਦਿਸਕੋ ਭਿਕ੍ਖੂਤਿ ਸੋ ਤਥਾਰੂਪੋ ਤਥਾਜਾਤਿਕੋ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਗੁਣਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਭਿਕ੍ਖੁ. ਏਵਂ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਪਟਿਪਤ੍ਤਿਯਾ ਪੇਚ੍ਚ ਪਰਲੋਕੇ ਨ ਸੋਚਤਿ ਸੋਕਨਿਮਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਭਾਵਤੋ. ਚਕ੍ਖੁਦ੍ਵਾਰਾਦਯੋ ਕਾਯਦ੍ਵਾਰਾਦਯੋ ਚ ਗੁਤ੍ਤਾ ਪਿਹਿਤਾ ਸਂਵੁਤਾ ਏਤਸ੍ਸਾਤਿ ਗੁਤ੍ਤਦ੍ਵਾਰੋ. ਕਲ੍ਯਾਣਸੀਲੋਤਿ ਸੁਨ੍ਦਰਸੀਲੋ ਸੁਵਿਸੁਦ੍ਧਸੀਲੋ. ਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤੋਤਿ –

‘‘ਪਿਯੋ ਗਰੁਭਾਵਨਿਯੋ, ਵਤ੍ਤਾ ਚ ਵਚਨਕ੍ਖਮੋ;

ਗਮ੍ਭੀਰਞ੍ਚ ਕਥਂ ਕਤ੍ਤਾ, ਨੋ ਚਟ੍ਠਾਨੇ ਨਿਯੋਜਯੇ’’ਤਿ. (ਅ. ਨਿ. ੭.੩੭) –

ਏਵਂ ਵਿਭਾਵਿਤਲਕ੍ਖਣੋ ਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤੋ ਏਤਸ੍ਸਾਤਿ ਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤੋ. ਕਲ੍ਯਾਣਪਞ੍ਞੋਤਿ ਸੁਨ੍ਦਰਪਞ੍ਞੋ. ਯਦਿਪਿ ਪਞ੍ਞਾ ਨਾਮ ਅਸੁਨ੍ਦਰਾ ਨਤ੍ਥਿ, ਨਿਯ੍ਯਾਨਿਕਾਯ ਪਨ ਪਞ੍ਞਾਯ ਵਸੇਨ ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤਂ

ਏਵਮੇਤ੍ਥ ਕੋਧਾਦੀਨਂ ਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭਨਵਸੇਨ ਸਮੁਚ੍ਛੇਦਵਸੇਨ ਚ ਅਕ੍ਕੋਧਨਾਦਿਮੁਖੇਨ, ਪੁਗ੍ਗਲਾਧਿਟ੍ਠਾਨਾਯ ਗਾਥਾਯ ਸਮ੍ਮਾਪਟਿਪਤ੍ਤਿਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਨਿਪ੍ਫਤ੍ਤਿਤਲੋਕੁਤ੍ਤਰਸਦ੍ਧਾਦਿਕੇ ਉਦ੍ਧਰਿਤ੍ਵਾ ਪੁਗ੍ਗਲਾਧਿਟ੍ਠਾਨਾਯ ਏਵ ਗਾਥਾਯ ਸਮ੍ਮਾਪਟਿਪਤ੍ਤਿਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਯਸ੍ਸ ਸਦ੍ਧਾ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਯਸ੍ਸ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਤਥਾਗਤੇ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੇ ‘‘ਇਤਿਪਿ ਸੋ ਭਗਵਾ’’ਤਿਆਦਿਨਯਪ੍ਪਵਤ੍ਤਾ ਮਗ੍ਗੇਨਾਗਤਸਦ੍ਧਾ, ਤਤੋ ਏਵ ਅਚਲਾ ਅਵਿਕਮ੍ਪਾ ਸੁਟ੍ਠੁ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਾ. ‘‘ਅਤ੍ਥੀ’’ਤਿ, ਪਦਂ ਆਨੇਤ੍ਵਾ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧਿਤਬ੍ਬਂ. ਅਰਿਯਕਨ੍ਤਨ੍ਤਿ ਅਰਿਯਾਨਂ ਕਨ੍ਤਂ ਪਿਯਾਯਿਤਂ ਭਵਨ੍ਤਰੇਪਿ ਅਵਿਜਹਨਤੋ. ਪਸਂਸਿਤਨ੍ਤਿ ਬੁਦ੍ਧਾਦੀਹਿ ਪਸਟ੍ਠਂ, ਵਣ੍ਣਿਤਂ ਥੋਮਿਤਂ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਯੋਜਨਾ. ਤਂ ਪਨੇਤਂ ਸੀਲਂ ਗਹਟ੍ਠਸੀਲਂ ਪਬ੍ਬਜਿਤਸੀਲਨ੍ਤਿ ਦੁਵਿਧਂ. ਤਤ੍ਥ ਗਹਟ੍ਠਸੀਲਂ ਨਾਮ ਪਞ੍ਚਸਿਕ੍ਖਾਪਦਸੀਲਂ, ਯਂ ਗਹਟ੍ਠੇਨ ਰਕ੍ਖਿਤੁਂ ਸਕ੍ਕਾ. ਪਬ੍ਬਜਿਤਸੀਲਂ ਨਾਮ ਦਸਸਿਕ੍ਖਾਪਦਸੀਲਂ ਉਪਾਦਾਯ ਸਬ੍ਬਂ ਚਤੁਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿਸੀਲਂ, ਤਯਿਦਂ ਸਬ੍ਬਮ੍ਪਿ ਅਖਣ੍ਡਾਦਿਭਾਵੇਨ ਅਪਰਾਮਟ੍ਠਤਾਯ ‘‘ਕਲ੍ਯਾਣ’’ਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਸਙ੍ਘੇ ਪਸਾਦੋ ਯਸ੍ਸਤ੍ਥੀਤਿ ‘‘ਸੁਪ੍ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ ਭਗਵਤੋ ਸਾਵਕਸਙ੍ਘੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਅਰਿਯਸਙ੍ਘੇ ਪਸਾਦੋ ਸਦ੍ਧਾ ਯਸ੍ਸ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਿ ਅਚਲੋ ਸੁਪ੍ਪਤਿਟ੍ਠਿਤੋਤਿ ਆਨੇਤ੍ਵਾ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਂ. ਉਜੁਭੂਤਞ੍ਚ ਦਸ੍ਸਨਨ੍ਤਿ ਦਿਟ੍ਠਿਵਙ੍ਕਾਭਾਵਤੋ ਕਿਲੇਸਵਙ੍ਕਾਭਾਵਤੋ ਚ ਉਜੁਭੂਤਂ. ਅਕੁਟਿਲਂ ਅਜਿਮ੍ਹਂ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸਕਤਾਦਸ੍ਸਨਞ੍ਚੇਵ ਸਪ੍ਪਚ੍ਚਯਨਾਮਰੂਪਦਸ੍ਸਨਞ੍ਚਾਤਿ ਦੁਵਿਧਮ੍ਪਿ ਦਸ੍ਸਨਂ ਯਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਿ ਅਚਲਂ ਸੁਪ੍ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਨ੍ਤਿ ਯੋਜਨਾ. ਅਦਲਿਦ੍ਦੋਤਿ ਤਂ ਆਹੁ ਸਦ੍ਧਾਧਨਂ, ਸੀਲਧਨਂ, ਸੁਤਧਨਂ, ਚਾਗਧਨਂ, ਪਞ੍ਞਾਧਨਨ੍ਤਿ ਇਮੇਸਂ ਸੁਵਿਸੁਦ੍ਧਾਨਂ ਧਨਾਨਂ ਅਤ੍ਥਿਤਾਯ ‘‘ਅਦਲਿਦ੍ਦੋ’’ਤਿ ਤਂ ਤਾਦਿਸਂ ਪੁਗ੍ਗਲਂ ਬੁਦ੍ਧਾਦਯੋ ਅਰਿਯਾ ਆਹੁ. ਅਮੋਘਂ ਤਸ੍ਸ ਜੀਵਿਤਂ ਤਸ੍ਸ ਤਥਾਰੂਪਸ੍ਸ ਜੀਵਿਤਂ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਿਕਾਦਿਅਤ੍ਥਾਧਿਗਮੇਨ ਅਮੋਘਂ ਅਵਞ੍ਝਂ ਸਫਲਮੇਵਾਤਿ ਆਹੂਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਤਸ੍ਮਾਤਿ, ਯਸ੍ਮਾ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਸਦ੍ਧਾਦਿਗੁਣਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ‘‘ਅਦਲਿਦ੍ਦੋ ਅਮੋਘਜੀਵਿਤੋ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਹਮ੍ਪਿ ਤਥਾਰੂਪੋ ਭਵੇਯ੍ਯਨ੍ਤਿ. ਸਦ੍ਧਞ੍ਚ…ਪੇ… ਸਾਸਨਨ੍ਤਿ ‘‘ਸਬ੍ਬਪਾਪਸ੍ਸ ਅਕਰਣ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ (ਧ. ਪ. ੧੮੩; ਦੀ. ਨਿ. ੨.੯੦) ਵੁਤ੍ਤਂ ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਸਾਸਨਂ ਅਨੁਸ੍ਸਰਨ੍ਤੋ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤੋ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਭੇਦਂ ਸਦ੍ਧਞ੍ਚੇਵ ਸੀਲਞ੍ਚ ਧਮ੍ਮਦਸ੍ਸਨਹੇਤੁਕਂ ਧਮ੍ਮੇ ਸੁਨਿਚ੍ਛਯਾ ਵਿਮੋਕ੍ਖਭੂਤਂ ਪਸਾਦਞ੍ਚ ਅਨੁਯੁਞ੍ਜੇਯ੍ਯ ਵਡ੍ਢੇਯ੍ਯਾਤਿ.

ਏਵਂ ਥੇਰੋ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾਮੁਖੇਨ ਅਤ੍ਤਨਿ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨੇ ਗੁਣੇ ਪਕਾਸੇਨ੍ਤੋ ਅਞ੍ਞਂ ਬ੍ਯਾਕਾਸਿ.

ਸਿਰਿਮਿਤ੍ਤਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੩. ਮਹਾਪਨ੍ਥਕਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

ਯਦਾ ਪਠਮਮਦ੍ਦਕ੍ਖਿਨ੍ਤਿਆਦਿਕਾ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਮਹਾਪਨ੍ਥਕਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਗਾਥਾ. ਕਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ? ਅਯਂ ਕਿਰ ਪਦੁਮੁਤ੍ਤਰਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਕਾਲੇ ਹਂਸਵਤੀਨਗਰੇ ਵਿਭਵਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਕੁਟੁਮ੍ਬਿਯੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਏਕਦਿਵਸਂ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਣਨ੍ਤੋ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਏਕਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਸਞ੍ਞਾਵਿਵਟ੍ਟਕੁਸਲਾਨਂ ਅਗ੍ਗਟ੍ਠਾਨੇ ਠਪੇਨ੍ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਸਯਮ੍ਪਿ ਤਂ ਠਾਨਨ੍ਤਰਂ ਪਤ੍ਥੇਨ੍ਤੋ ਬੁਦ੍ਧਪ੍ਪਮੁਖਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਸਤ੍ਤਾਹਂ ਮਹਾਦਾਨਂ ਪਵਤ੍ਤੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਯਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਤੁਮ੍ਹੇ ਇਤੋ ਸਤ੍ਤਦਿਵਸਮਤ੍ਥਕੇ – ‘ਸਞ੍ਞਾਵਿਵਟ੍ਟਕੁਸਲਾਨਂ ਅਯਂ ਮਮ ਸਾਸਨੇ ਅਗ੍ਗੋ’ਤਿ ਏਤਦਗ੍ਗੇ ਠਪਯਿਤ੍ਥ, ਅਹਮ੍ਪਿ ਇਮਸ੍ਸ ਅਧਿਕਾਰਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਬਲੇਨ ਸੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਵਿਯ ਅਨਾਗਤੇ ਏਕਸ੍ਸ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਾਸਨੇ ਅਗ੍ਗੋ ਭਵੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ ਪਤ੍ਥਨਂ ਅਕਾਸਿ. ਕਨਿਟ੍ਠਭਾਤਾ ਪਨਸ੍ਸ ਤਥੇਵ ਭਗਵਤਿ ਅਧਿਕਾਰਕਮ੍ਮਂ ਕਤ੍ਵਾ ਮਨੋਮਯਸ੍ਸ ਕਾਯਸ੍ਸਾਭਿਨਿਮ੍ਮਾਨਂ ਚੇਤੋਵਿਵਟ੍ਟਕੋਸਲ੍ਲਨ੍ਤਿ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਅਙ੍ਗਾਨਂ ਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਪਣਿਧਾਨਂ ਅਕਾਸਿ. ਭਗਵਾ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਪਤ੍ਥਨਂ ਅਨਨ੍ਤਰਾਯੇਨ ਸਮਿਜ੍ਝਨਭਾਵਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਅਨਾਗਤੇ ਕਪ੍ਪਸਤਸਹਸ੍ਸਮਤ੍ਥਕੇ ਗੋਤਮਸ੍ਸ ਨਾਮ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਾਸਨੇ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਪਤ੍ਥਨਾ ਸਮਿਜ੍ਝਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਬ੍ਯਾਕਾਸਿ.

ਤੇ ਉਭੋਪਿ ਜਨਾ ਤਤ੍ਥ ਯਾਵਜੀਵਂ ਪੁਞ੍ਞਾਨਿ ਕਤ੍ਵਾ ਤਤੋ ਚੁਤੋ ਦੇਵਲੋਕੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਂਸੁ. ਤਤ੍ਥ ਮਹਾਪਨ੍ਥਕਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤਰਾਕਤਂ ਕਲ੍ਯਾਣਧਮ੍ਮਂ ਨ ਕਥੀਯਤਿ. ਚੂਲ਼ਪਨ੍ਥਕੋ ਪਨ ਕਸ੍ਸਪਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਸਾਸਨੇ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਵੀਸਤਿ ਵਸ੍ਸਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਓਦਾਤਕਸਿਣਕਮ੍ਮਂ ਕਤ੍ਵਾ ਦੇਵਪੁਰੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ. ਅਪਦਾਨੇ ਪਨ ‘‘ਚੂਲ਼ਪਨ੍ਥਕੋ ਪਦੁਮੁਤ੍ਤਰਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਕਾਲੇ ਤਾਪਸੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਹਿਮਵਨ੍ਤੇ ਵਸਨ੍ਤੋ ਤਤ੍ਥ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਪੁਪ੍ਫਚ੍ਛਤ੍ਤੇਨ ਪੂਜਂ ਅਕਾਸੀ’’ਤਿ ਆਗਤਂ. ਤੇਸਂ ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ ਸਂਸਰਨ੍ਤਾਨਂਯੇਵ ਕਪ੍ਪਸਤਸਹਸ੍ਸਂ ਅਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਂ. ਅਥ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਸਤ੍ਥਾ ਅਭਿਸਮ੍ਬੋਧਿਂ ਪਤ੍ਵਾ ਪਵਤ੍ਤਿਤਵਰਧਮ੍ਮਚਕ੍ਕੋ ਰਾਜਗਹਂ ਉਪਨਿਸ੍ਸਾਯ ਵੇਲ਼ੁਵਨੇ ਮਹਾਵਿਹਾਰੇ ਵਿਹਰਤਿ.

ਤੇਨ ਚ ਸਮਯੇਨ ਰਾਜਗਹੇ ਧਨਸੇਟ੍ਠਿਸ੍ਸ ਧੀਤਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਦਾਸੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਨ੍ਥਵਂ ਕਤ੍ਵਾ ਞਾਤਕੇਹਿ ਭੀਤਾ ਹਤ੍ਥਸਾਰਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਤੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਪਲਾਯਿਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਞਤ੍ਥ ਵਸਨ੍ਤੀ ਤਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਗਬ੍ਭਂ ਲਭਿਤ੍ਵਾ ਪਰਿਪਕ੍ਕਗਬ੍ਭਾ ‘‘ਞਾਤਿਘਰਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਵਿਜਾਯਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੀ ਅਨ੍ਤਰਾਮਗ੍ਗੇਯੇਵ ਪੁਤ੍ਤਂ ਵਿਜਾਯਿਤ੍ਵਾ ਸਾਮਿਨਾ ਨਿਵਤ੍ਤਿਤਾ ਪੁਬ੍ਬੇ ਵਸਿਤਟ੍ਠਾਨੇ ਵਸਨ੍ਤੀ ਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਨ੍ਥੇ ਜਾਤਤ੍ਤਾ ਪਨ੍ਥਕੋਤਿ, ਨਾਮਂ ਅਕਾਸਿ. ਤਸ੍ਮਿਂ ਆਧਾਵਿਤ੍ਵਾ ਵਿਧਾਵਿਤ੍ਵਾ ਵਿਚਰਣਕਾਲੇ ਤਮੇਵ ਪਟਿਚ੍ਚ ਦੁਤਿਯਂ ਗਬ੍ਭਂ ਪਟਿਲਭਿਤ੍ਵਾ ਪਰਿਪਕ੍ਕਗਬ੍ਭਾ ਪੁਬ੍ਬੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਅਨ੍ਤਰਾਮਗ੍ਗੇ ਪੁਤ੍ਤਂ ਵਿਜਾਯਿਤ੍ਵਾ ਸਾਮਿਨਾ ਨਿਵਤ੍ਤਿਤਾ ਜੇਟ੍ਠਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਮਹਾਪਨ੍ਥਕੋਤਿ ਕਨਿਟ੍ਠਸ੍ਸ ਚੂਲ਼ਪਨ੍ਥਕੋਤਿ ਨਾਮਂ ਕਤ੍ਵਾ ਯਥਾਵਸਿਤਟ੍ਠਾਨੇਯੇਵ ਵਸਨ੍ਤੀ ਅਨੁਕ੍ਕਮੇਨ ਦਾਰਕੇਸੁ ਵਡ੍ਢਨ੍ਤੇਸੁ ਤੇਹਿ, ‘‘ਅਮ੍ਮ, ਅਯ੍ਯਕਕੁਲਂ ਨੋ ਦਸ੍ਸੇਹੀ’’ਤਿ ਨਿਬੁਨ੍ਧਿਯਮਾਨਾ ਦਾਰਕੇ ਮਾਤਾਪਿਤੂਨਂ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਪੇਸੇਸਿ. ਤਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਦਾਰਕਾ ਧਨਸੇਟ੍ਠਿਨੋ ਗੇਹੇ ਵਡ੍ਢਨ੍ਤਿ. ਤੇਸੁ ਚੂਲ਼ਪਨ੍ਥਕੋ ਅਤਿਦਹਰੋ. ਮਹਾਪਨ੍ਥਕੋ ਪਨ ਅਯ੍ਯਕੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਭਗਵਤੋ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਤੋ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਸਹ ਦਸ੍ਸਨੇਨ ਪਟਿਲਦ੍ਧਸਦ੍ਧੋ ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਉਪਨਿਸ੍ਸਯਸਮ੍ਪਨ੍ਨਤਾਯ ਪਬ੍ਬਜਿਤੁਕਾਮੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਪਿਤਾਮਹਂ ਆਪੁਚ੍ਛਿ. ਸੋ ਸਤ੍ਥੁ ਤਮਤ੍ਥਂ ਆਰੋਚੇਤ੍ਵਾ ਤਂ ਪਬ੍ਬਾਜੇਸਿ. ਸੋ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਬਹੁਂ ਬੁਦ੍ਧਵਚਨਂ ਉਗ੍ਗਣ੍ਹਿਤ੍ਵਾ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਵਸ੍ਸੋ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰੇ ਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਵਿਸੇਸਤੋ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਅਰੂਪਜ੍ਝਾਨਾਨਂ ਲਾਭੀ ਹੁਤ੍ਵਾ ਤਤੋ ਵੁਟ੍ਠਾਯ ਵਿਪਸ੍ਸਨਂ ਉਸ੍ਸੁਕ੍ਕਾਪੇਤ੍ਵਾ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿ. ਇਤਿ ਸੋ ਸਞ੍ਞਾਵਿਵਟ੍ਟਕੁਸਲਾਨਂ ਅਗ੍ਗੋ ਜਾਤੋ. ਸੋ ਝਾਨਸੁਖੇਨ ਫਲਸੁਖੇਨ ਵੀਤਿਨਾਮੇਨ੍ਤੋ ਏਕਦਿਵਸਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਂ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਅਧਿਗਤਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਸਞ੍ਜਾਤਸੋਮਨਸ੍ਸੋ ਸੀਹਨਾਦਂ ਨਦਨ੍ਤੋ –

੫੧੦.

‘‘ਯਦਾ ਪਠਮਮਦ੍ਦਕ੍ਖਿਂ, ਸਤ੍ਥਾਰਮਕੁਤੋਭਯਂ;

ਤਤੋ ਮੇ ਅਹੁ ਸਂਵੇਗੋ, ਪਸ੍ਸਿਤ੍ਵਾ ਪੁਰਿਸੁਤ੍ਤਮਂ.

੫੧੧.

‘‘ਸਿਰਿਂ ਹਤ੍ਥੇਹਿ ਪਾਦੇਹਿ, ਯੋ ਪਣਾਮੇਯ੍ਯ ਆਗਤਂ;

ਏਤਾਦਿਸਂ ਸੋ ਸਤ੍ਥਾਰਂ, ਆਰਾਧੇਤ੍ਵਾ ਵਿਰਾਧਯੇ.

੫੧੨.

‘‘ਤਦਾਹਂ ਪੁਤ੍ਤਦਾਰਞ੍ਚ, ਧਨਧਞ੍ਞਞ੍ਚ ਛਡ੍ਡਯਿਂ;

ਕੇਸਮਸ੍ਸੂਨਿ ਛੇਦੇਤ੍ਵਾ, ਪਬ੍ਬਜਿਂ ਅਨਗਾਰਿਯਂ.

੫੧੩.

‘‘ਸਿਕ੍ਖਾਸਾਜੀਵਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ, ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇਸੁ ਸੁਸਂਵੁਤੋ;

ਨਮਸ੍ਸਮਾਨੋ ਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਂ, ਵਿਹਾਸਿਂ ਅਪਰਾਜਿਤੋ.

੫੧੪.

‘‘ਤਤੋ ਮੇ ਪਣਿਧੀ ਆਸਿ, ਚੇਤਸੋ ਅਭਿਪਤ੍ਥਿਤੋ;

ਨ ਨਿਸੀਦੇ ਮੁਹੁਤ੍ਤਮ੍ਪਿ, ਤਣ੍ਹਾਸਲ੍ਲੇ ਅਨੂਹਤੇ.

੫੧੫.

‘‘ਤਸ੍ਸ ਮੇਵਂ ਵਿਹਰਤੋ, ਪਸ੍ਸ ਵੀਰਿਯਪਰਕ੍ਕਮਂ;

ਤਿਸ੍ਸੋ ਵਿਜ੍ਜਾ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤਾ, ਕਤਂ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਾਸਨਂ.

੫੧੬.

‘‘ਪੁਬ੍ਬੇਨਿਵਾਸਂ ਜਾਨਾਮਿ, ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁ ਵਿਸੋਧਿਤਂ;

ਅਰਹਾ ਦਕ੍ਖਿਣੇਯ੍ਯੋਮ੍ਹਿ, ਵਿਪ੍ਪਮੁਤ੍ਤੋ ਨਿਰੂਪਧਿ.

੫੧੭.

‘‘ਤਤੋ ਰਤ੍ਯਾਵਿਵਸਾਨੇ, ਸੂਰਿਯੁਗ੍ਗਮਨਂ ਪਤਿ;

ਸਬ੍ਬਂ ਤਣ੍ਹਂ ਵਿਸੋਸੇਤ੍ਵਾ, ਪਲ੍ਲਙ੍ਕੇਨ ਉਪਾਵਿਸਿ’’ਨ੍ਤਿ. – ਇਮਾ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ;

ਤਤ੍ਥ ਯਦਾਤਿ ਯਸ੍ਮਿਂ ਕਾਲੇ. ਪਠਮਨ੍ਤਿ ਆਦਿਤੋ. ਅਦ੍ਦਕ੍ਖਿਨ੍ਤਿ ਪਸ੍ਸਿਂ, ਸਤ੍ਥਾਰਨ੍ਤਿ, ਭਗਵਨ੍ਤਂ. ਅਕੁਤੋਭਯਨ੍ਤਿ ਨਿਬ੍ਭਯਂ. ਅਯਞ੍ਹੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੋ – ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਭਯਹੇਤੂਨਂ ਬੋਧਿਮੂਲੇਯੇਵ ਪਹੀਨਤ੍ਤਾ ਕੁਤੋਚਿਪਿ ਭਯਾਭਾਵਤੋ ਅਕੁਤੋਭਯਂ ਨਿਬ੍ਭਯਂ, ਚਤੁਵੇਸਾਰਜ੍ਜਵਿਸਾਰਦਂ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਿਕਸਮ੍ਪਰਾਯਿਕਪਰਮਤ੍ਥੇਹਿ ਵੇਨੇਯ੍ਯਾਨਂ ਯਥਾਰਹਮਨੁਸਾਸਨਤੋ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਂ ਮਯ੍ਹਂ ਪਿਤਾਮਹੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਯਾਯ ਵੇਲਾਯ ਸਬ੍ਬਪਠਮਂ ਪਸ੍ਸਿਂ, ਤਂ ਪੁਰਿਸੁਤ੍ਤਮਂ ਸਦੇਵਕੇ ਲੋਕੇ ਅਗ੍ਗਪੁਗ੍ਗਲਂ ਪਸ੍ਸਿਤ੍ਵਾ ਤਤੋ ਦਸ੍ਸਨਹੇਤੁ ਤਤੋ ਦਸ੍ਸਨਤੋ ਪਚ੍ਛਾ ‘‘ਏਤ੍ਤਕਂ ਕਾਲਂ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਦਟ੍ਠੁਂ ਧਮ੍ਮਞ੍ਚ ਸੋਤੁਂ ਨਾਲਤ੍ਥ’’ਨ੍ਤਿ ਮਯ੍ਹਂ ਸਂਵੇਗੋ ਅਹੁ ਸਹੋਤ੍ਤਪ੍ਪਂ ਞਾਣਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿ. ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸਂਵੇਗੋ ਪਨਾਹਂ ਏਵਂ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿਨ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ ਸਿਰਿਂ ਹਤ੍ਥੇਹੀਤਿ ਗਾਥਾਯ. ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਯੋ ਵਿਭਵਤ੍ਥਿਕੋ ਪੁਰਿਸੋ ‘‘ਉਪਟ੍ਠਾਯਿਕੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਤਵ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਵਸਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਸਵਿਗ੍ਗਹਂ ਸਿਰਿਂ ਸਯਨੇ ਉਪਗਤਂ ਹਤ੍ਥੇਹਿ ਚ ਪਾਦੇਹਿ ਚ ਕੋਟ੍ਟੇਨ੍ਤੋ ਪਣਾਮੇਯ੍ਯ ਨੀਹਰੇਯ੍ਯ, ਸੋ ਤਥਾਰੂਪੋ ਅਲਕ੍ਖਿਕਪੁਰਿਸੋ ਏਤਾਦਿਸਂ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਂ ਆਰਾਧੇਤ੍ਵਾ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਨਵਮੇ ਖਣੇ ਪਟਿਲਭਿਤ੍ਵਾ ਵਿਰਾਧਯੇ ਤਸ੍ਸ ਓਵਾਦਾਕਰਣੇਨ ਤਂ ਵਿਰਜ੍ਝੇਯ੍ਯ, ਅਹਂ ਪਨੇਵਂ ਨ ਕਰੋਮੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਤਦਾਹਂ…ਪੇ… ਅਨਗਾਰਿਯ’’ਨ੍ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਛਡ੍ਡਯਿਨ੍ਤਿ, ਪਜਹਿਂ. ‘‘ਛਡ੍ਡਿਯ’’ਨ੍ਤਿਪਿ ਪਾਠੋ. ਨਨੁ ਅਯਂ ਥੇਰੋ ਦਾਰਪਰਿਗ੍ਗਹਂ ਅਕਤ੍ਵਾਵ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ, ਸੋ ਕਸ੍ਮਾ ‘‘ਪੁਤ੍ਤਦਾਰਞ੍ਚ ਛਡ੍ਡਯਿ’’ਨ੍ਤਿ ਅਵੋਚਾਤਿ? ਯਥਾ ਨਾਮ ਪੁਰਿਸੋ ਅਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਫਲਮੇਵ ਰੁਕ੍ਖਂ ਛਿਨ੍ਦਨ੍ਤੋ ਅਚ੍ਛਿਨ੍ਨੇ ਤਤੋ ਲਦ੍ਧਫਲੇਹਿ ਪਰਿਹੀਨੋ ਨਾਮ ਹੋਤਿ. ਏਵਂਸਮ੍ਪਦਮਿਦਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ.

ਸਿਕ੍ਖਾਸਾਜੀਵਸਮਾਪਨ੍ਨੋਤਿ ਯਾ ਅਧਿਸੀਲਸਿਕ੍ਖਾ, ਤਾਯ ਚ, ਯਤ੍ਥ ਭਿਕ੍ਖੂ ਸਹ ਜੀਵਨ੍ਤਿ, ਏਕਜੀਵਿਕਾ ਸਭਾਗਵੁਤ੍ਤਿਨੋ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤੇਨ ਭਗਵਤਾ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਸਿਕ੍ਖਾਪਦਸਙ੍ਖਾਤੇਨ ਸਾਜੀਵੇਨ ਚ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਸਿਕ੍ਖਨਭਾਵੇਨ ਸਮਙ੍ਗੀਭੂਤੋ, ਸਿਕ੍ਖਂ ਪਰਿਪੂਰੇਨ੍ਤੋ ਸਾਜੀਵਞ੍ਚ ਅਵੀਤਿਕ੍ਕਮਨ੍ਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਤਦੁਭਯਂ ਸਮ੍ਪਾਦੇਨ੍ਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤੇਨ ਸੁਵਿਸੁਦ੍ਧੇ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖੇ ਸੀਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਭਾਵਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇਸੁ ਸੁਸਂਵੁਤੋਤਿ ਮਨਚ੍ਛਟ੍ਠੇਸੁ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇਸੁ ਸੁਟ੍ਠੁ ਸਂਵੁਤੋ. ਰੂਪਾਦਿਵਿਸਯੇਸੁ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨਕਾਨਂ ਅਭਿਜ੍ਝਾਦੀਨਂ ਪਵਤ੍ਤਿਨਿਵਾਰਣਵਸੇਨ ਸਤਿਕਵਾਟੇਨ ਸੁਪਿਹਿਤਚਕ੍ਖਾਦਿਦ੍ਵਾਰੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਏਵਂ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਸਂਵਰਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸਂਵਰਸੀਲਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਦਸ੍ਸਨੇਨ ਇਤਰਸੀਲਮ੍ਪਿ ਅਤ੍ਥਤੋ ਦਸ੍ਸਿਤਮੇਵ ਹੋਤੀਤਿ ਥੇਰੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਚਤੁਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿਸੀਲਸਮ੍ਪਦਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਨਮਸ੍ਸਮਾਨੋ ਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧ’’ਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਬੁਦ੍ਧਾਨੁਸ੍ਸਤਿਭਾਵਨਾਨੁਯੋਗਮਾਹ. ਵਿਹਾਸਿਂ ਅਪਰਾਜਿਤੋਤਿ ਕਿਲੇਸਮਾਰਾਦੀਹਿ ਅਪਰਾਜਿਤੋ ਏਵ ਹੁਤ੍ਵਾ ਵਿਹਰਿਂ, ਯਾਵ ਅਰਹਤ੍ਤਪ੍ਪਤ੍ਤਿ, ਤਾਵ ਤੇਹਿ ਅਨਭਿਭੂਤੋ, ਅਞ੍ਞਦਤ੍ਥੁ ਤੇ ਅਭਿਭਵਨ੍ਤੋ ਏਵ ਵਿਹਾਸਿਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਤਤੋਤਿ ਤਸ੍ਮਾ, ਯਸ੍ਮਾ ਸੁਵਿਸੁਦ੍ਧਸੀਲੋ ਸਤ੍ਥਰਿ ਅਭਿਪ੍ਪਸਨ੍ਨੋ ਕਿਲੇਸਾਭਿਭਵਨਪਟਿਪਤ੍ਤਿਯਞ੍ਚ ਠਿਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ. ਪਣਿਧੀਤਿ ਪਣਿਧਾਨਂ. ਤਤੋ ਵਾ ਚਿਤ੍ਤਾਭਿਨੀਹਾਰੋ. ਆਸੀਤਿ ਅਹੋਸਿ. ਚੇਤਸੋ ਅਭਿਪਤ੍ਥਿਤੋਤਿ, ਮਮ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਇਚ੍ਛਿਤੋ. ਕੀਦਿਸੋ ਪਨ ਸੋਤਿ ਆਹ ‘‘ਨ ਨਿਸੀਦੇ ਮੁਹੁਤ੍ਤਮ੍ਪਿ, ਤਣ੍ਹਾਸਲ੍ਲੇ ਅਨੂਹਤੇ’’ਤਿ. ‘‘ਅਗ੍ਗਮਗ੍ਗਸਣ੍ਡਾਸੇਨ ਮਮ ਹਦਯਤੋ ਤਣ੍ਹਾਸਲ੍ਲੇ ਅਨੁਦ੍ਧਟੇ ਮੁਹੁਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਨ ਨਿਸੀਦੇ, ਨਿਸਜ੍ਜਂ ਨ ਕਪ੍ਪੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਮੇ ਚਿਤ੍ਤਾਭਿਨੀਹਾਰੋ ਅਹੋਸੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਏਵਂ ਪਨ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਯ ਭਾਵਨਂ ਭਾਵਯਿਤ੍ਵਾ ਠਾਨਚਙ੍ਕਮੇਹੇਵ ਰਤ੍ਤਿਂ ਵੀਤਿਨਾਮੇਨ੍ਤੋ ਅਰੂਪਸਮਾਪਤ੍ਤਿਤੋ ਵੁਟ੍ਠਾਯ ਝਾਨਙ੍ਗਮੁਖੇਨ ਵਿਪਸ੍ਸਨਂ ਪਟ੍ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਸਚ੍ਛਾਕਾਸਿ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਤਸ੍ਸ ਮੇ’’ਤਿਆਦਿ. ਨਿਰੂਪਧੀਤਿ ਕਿਲੇਸੁਪਧਿਆਦੀਨਂ ਅਭਾਵੇਨ ਨਿਰੁਪਧਿ. ਰਤ੍ਯਾਵਿਵਸਾਨੇਤਿ ਰਤ੍ਤਿਭਾਗਸ੍ਸ ਵਿਗਮਨੇ ਵਿਭਾਤਾਯ ਰਤ੍ਤਿਯਾ. ਸੂਰਿਯੁਗ੍ਗਮਨਂ ਪਤੀਤਿ ਸੂਰਿਯੁਗ੍ਗਮਨਂ ਲਕ੍ਖਣਂ ਕਤ੍ਵਾ. ਸਬ੍ਬਂ ਤਣ੍ਹਨ੍ਤਿ ਕਾਮਤਣ੍ਹਾਦਿਭੇਦਂ ਸਬ੍ਬਂ ਤਣ੍ਹਾਸੋਤਂ ਅਗ੍ਗਮਗ੍ਗੇਨ ਵਿਸੋਸੇਤ੍ਵਾ ਸੁਕ੍ਖਾਪੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਤਣ੍ਹਾਸਲ੍ਲੇ ਅਨੂਹਤੇ ਨ ਨਿਸੀਦੇ’’ਤਿ, ਪਟਿਞ੍ਞਾਯ ਮੋਚਿਤਤ੍ਤਾ. ਪਲ੍ਲਙ੍ਕੇਨ ਉਪਾਵਿਸਿਨ੍ਤਿ ਪਲ੍ਲਙ੍ਕਂ ਆਭੁਜਿਤ੍ਵਾ ਨਿਸੀਦਿਨ੍ਤਿ. ਸੇਸਂ ਉਤ੍ਤਾਨਤ੍ਥਮੇਵ.

ਮਹਾਪਨ੍ਥਕਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਅਟ੍ਠਕਨਿਪਾਤਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੯. ਨਵਕਨਿਪਾਤੋ

੧. ਭੂਤਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

ਨਵਕਨਿਪਾਤੇ ਯਦਾ ਦੁਕ੍ਖਨ੍ਤਿਆਦਿਕਾ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਭੂਤਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਗਾਥਾ. ਕਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ? ਅਯਮ੍ਪਿ ਪੁਰਿਮਬੁਦ੍ਧੇਸੁ ਕਤਾਧਿਕਾਰੋ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਭਵੇ ਵਿਵਟ੍ਟੂਪਨਿਸ੍ਸਯਂ ਪੁਞ੍ਞਂ ਉਪਚਿਨਨ੍ਤੋ ਸਿਦ੍ਧਤ੍ਥਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਕਾਲੇ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਕੁਲੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਸੇਨੋਤਿ ਲਦ੍ਧਨਾਮੋ ਵਿਞ੍ਞੁਤਂ ਪਤ੍ਤੋ ਏਕਦਿਵਸਂ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਪਸਨ੍ਨਮਾਨਸੋ ‘‘ਉਸਭਂ ਪਵਰ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਚਤੂਹਿ ਗਾਥਾਹਿ ਅਭਿਤ੍ਥਵਿ.

ਸੋ ਤੇਨ ਪੁਞ੍ਞਕਮ੍ਮੇਨ ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ ਸਂਸਰਨ੍ਤੋ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਬੁਦ੍ਧੁਪ੍ਪਾਦੇ ਸਾਕੇਤਨਗਰਸ੍ਸ ਦ੍ਵਾਰਗਾਮੇ ਮਹਾਵਿਭਵਸ੍ਸ ਸੇਟ੍ਠਿਸ੍ਸ ਪੁਤ੍ਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ. ਤਸ੍ਸ ਕਿਰ ਸੇਟ੍ਠਿਨੋ ਜਾਤਾ ਜਾਤਾ ਦਾਰਕਾ ਬਦ੍ਧਾਘਾਤੇਨ ਏਕੇਨ ਯਕ੍ਖੇਨ ਖਾਦਿਤਾ, ਇਮਸ੍ਸ ਪਨ ਪਚ੍ਛਿਮਭਵਿਕਤ੍ਤਾ ਭੂਤਾ ਆਰਕ੍ਖਂ ਗਣ੍ਹਿਂਸੁ. ਯਕ੍ਖੋ ਪਨ ਵੇਸ੍ਸਵਣਸ੍ਸ ਉਪਟ੍ਠਾਨਂ ਗਤੋ, ਪੁਨ ਨਾਗਮਾਸਿ. ਨਾਮਕਰਣਦਿਵਸੇ ਚਸ੍ਸ ‘‘ਏਵਂ ਕਤੇ ਅਮਨੁਸ੍ਸਾ ਅਨੁਕਮ੍ਪਨ੍ਤਾ ਪਰਿਹਰੇਯ੍ਯੁ’’ਨ੍ਤਿ ਭੂਤੋਤਿ ਨਾਮਂ ਅਕਂਸੁ. ਸੋ ਪਨ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪੁਞ੍ਞਬਲੇਨ ਅਨਨ੍ਤਰਾਯੋ ਵਡ੍ਢਿ, ਤਸ੍ਸ ‘‘ਤਯੋ ਪਾਸਾਦਾ ਅਹੇਸੁ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ ਸਬ੍ਬਂ ਯਸਸ੍ਸ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਵਿਭਵਕਿਤ੍ਤਨੇ ਵਿਯ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਸੋ ਵਿਞ੍ਞੁਤਂ ਪਤ੍ਤੋ ਸਤ੍ਥਰਿ ਸਾਕੇਤੇ ਵਸਨ੍ਤੇ ਉਪਾਸਕੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਵਿਹਾਰਂ ਗਤੋ. ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਪਟਿਲਦ੍ਧਸਦ੍ਧੋ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਅਜਕਰਣਿਯਾ ਨਾਮ ਨਦਿਯਾ ਤੀਰੇ ਲੇਣੇ ਵਸਨ੍ਤੋ ਵਿਪਸ੍ਸਨਂ ਪਟ੍ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਨਚਿਰਸ੍ਸੇਵ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ਅਪਦਾਨੇ (ਅਪ. ਥੇਰ ੧.੭.੨੦-੨੮) –

‘‘ਉਸਭਂ ਪਵਰਂ ਵੀਰਂ, ਮਹੇਸਿਂ ਵਿਜਿਤਾਵਿਨਂ;

ਸੁਵਣ੍ਣਵਣ੍ਣਂ ਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਂ, ਕੋ ਦਿਸ੍ਵਾ ਨਪ੍ਪਸੀਦਤਿ.

‘‘ਹਿਮਵਾ ਵਾਪਰਿਮੇਯ੍ਯੋ, ਸਾਗਰੋਵ ਦੁਰੁਤ੍ਤਰੋ;

ਤਥੇਵ ਝਾਨਂ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ, ਕੋ ਦਿਸ੍ਵਾ ਨਪ੍ਪਸੀਦਤਿ.

‘‘ਵਸੁਧਾ ਯਥਾਪ੍ਪਮੇਯ੍ਯਾ, ਚਿਤ੍ਤਾ ਵਨਵਟਂਸਕਾ;

ਤਥੇਵ ਸੀਲਂ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ, ਕੋ ਦਿਸ੍ਵਾ ਨਪ੍ਪਸੀਦਤਿ.

‘‘ਅਨਿਲਞ੍ਜਸਾਸਙ੍ਖੁਬ੍ਭੋ, ਯਥਾਕਾਸੋ ਅਸਙ੍ਖਿਯੋ;

ਤਥੇਵ ਞਾਣਂ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ, ਕੋ ਦਿਸ੍ਵਾ ਨਪ੍ਪਸੀਦਤਿ.

‘‘ਇਮਾਹਿ ਚਤੁਗਾਥਾਹਿ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਸੇਨਸਵ੍ਹਯੋ;

ਬੁਦ੍ਧਸੇਟ੍ਠਂ ਥਵਿਤ੍ਵਾਨ, ਸਿਦ੍ਧਤ੍ਥਂ ਅਪਰਾਜਿਤਂ.

‘‘ਚਤੁਨ੍ਨਵੁਤਿਕਪ੍ਪਾਨਿ, ਦੁਗ੍ਗਤਿਂ ਨੁਪਪਜ੍ਜਥ;

ਸੁਗਤਿਂ ਸੁਖਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ, ਅਨੁਭੋਸਿਮਨਪ੍ਪਕਂ.

‘‘ਚਤੁਨ੍ਨਵੁਤਿਤੋ ਕਪ੍ਪੇ, ਥਵਿਤ੍ਵਾ ਲੋਕਨਾਯਕਂ;

ਦੁਗ੍ਗਤਿਂ ਨਾਭਿਜਾਨਾਮਿ, ਥੋਮਨਾਯ ਇਦਂ ਫਲਂ.

‘‘ਚਾਤੁਦ੍ਦਸਮ੍ਹਿ ਕਪ੍ਪਮ੍ਹਿ, ਚਤੁਰੋ ਆਸੁਮੁਗ੍ਗਤਾ;

ਸਤ੍ਤਰਤਨਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾ, ਚਕ੍ਕਵਤ੍ਤੀ ਮਹਬ੍ਬਲਾ.

‘‘ਕਿਲੇਸਾ ਝਾਪਿਤਾ ਮਯ੍ਹਂ…ਪੇ… ਕਤਂ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਾਸਨ’’ਨ੍ਤਿ.

ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਨ ਪਤ੍ਵਾ ਅਪਰੇਨ ਸਮਯੇਨ ਞਾਤੀਨਂ ਅਨੁਕਮ੍ਪਾਯ ਸਾਕੇਤਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਕਤਿਪਾਹਂ ਤੇਹਿ ਉਪਟ੍ਠਿਯਮਾਨੋ ਅਞ੍ਜਨਵਨੇ ਵਸਿਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਅਤ੍ਤਨਾ ਵਸਿਤਟ੍ਠਾਨਮੇਵ ਗਨ੍ਤੁਕਾਮੋ ਗਮਨਾਕਾਰਂ ਦਸ੍ਸੇਸਿ. ਞਾਤਕਾ ‘‘ਇਧੇਵ, ਭਨ੍ਤੇ, ਵਸਥ, ਤੁਮ੍ਹੇਪਿ ਨ ਕਿਲਮਿਸ੍ਸਥ, ਮਯਮ੍ਪਿ ਪੁਞ੍ਞੇਨ ਵਡ੍ਢਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਥੇਰਂ ਯਾਚਿਂਸੁ. ਥੇਰੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਿਵੇਕਾਭਿਰਤਿਂ ਤਤ੍ਥ ਚ ਫਾਸੁਵਿਹਾਰਂ ਪਕਾਸੇਨ੍ਤੋ –

੫੧੮.

‘‘ਯਦਾ ਦੁਕ੍ਖਂ ਜਰਾਮਰਣਨ੍ਤਿ ਪਣ੍ਡਿਤੋ, ਅਵਿਦ੍ਦਸੂ ਯਤ੍ਥ ਸਿਤਾ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਾ;

ਦੁਕ੍ਖਂ ਪਰਿਞ੍ਞਾਯ ਸਤੋਵ ਝਾਯਤਿ, ਤਤੋ ਰਤਿਂ ਪਰਮਤਰਂ ਨ ਵਿਨ੍ਦਤਿ.

੫੧੯.

‘‘ਯਦਾ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸਾਵਹਨਿਂ ਵਿਸਤ੍ਤਿਕਂ, ਪਪਞ੍ਚਸਙ੍ਘਾਤਦੁਖਾਧਿਵਾਹਿਨਿਂ;

ਤਣ੍ਹਂ ਪਹਨ੍ਤ੍ਵਾਨ ਸਤੋਵ ਝਾਯਤਿ, ਤਤੋ ਰਤਿਂ ਪਰਮਤਰਂ ਨ ਵਿਨ੍ਦਤਿ.

੫੨੦.

‘‘ਯਦਾ ਸਿਵਂ ਦ੍ਵੇਚਤੁਰਙ੍ਗਗਾਮਿਨਂ, ਮਗ੍ਗੁਤ੍ਤਮਂ ਸਬ੍ਬਕਿਲੇਸਸੋਧਨਂ;

ਪਞ੍ਞਾਯ ਪਸ੍ਸਿਤ੍ਵ ਸਤੋਵ ਝਾਯਤਿ, ਤਤੋ ਰਤਿਂ ਪਰਮਤਰਂ ਨ ਵਿਨ੍ਦਤਿ.

੫੨੧.

‘‘ਯਦਾ ਅਸੋਕਂ ਵਿਰਜਂ ਅਸਙ੍ਖਤਂ, ਸਨ੍ਤਂ ਪਦਂ ਸਬ੍ਬਕਿਲੇਸਸੋਧਨਂ;

ਭਾਵੇਤਿ ਸਞ੍ਞੋਜਨਬਨ੍ਧਨਚ੍ਛਿਦਂ, ਤਤੋ ਰਤਿਂ ਪਰਮਤਰਂ ਨ ਵਿਨ੍ਦਤਿ.

੫੨੨.

‘‘ਯਦਾ ਨਭੇ ਗਜ੍ਜਤਿ ਮੇਘਦੁਨ੍ਦੁਭਿ, ਧਾਰਾਕੁਲਾ ਵਿਹਗਪਥੇ ਸਮਨ੍ਤਤੋ;

ਭਿਕ੍ਖੂ ਚ ਪਬ੍ਭਾਰਗਤੋਵ ਝਾਯਤਿ, ਤਤੋ ਰਤਿਂ ਪਰਮਤਰਂ ਨ ਵਿਨ੍ਦਤਿ.

੫੨੩.

‘‘ਯਦਾ ਨਦੀਨਂ ਕੁਸੁਮਾਕੁਲਾਨਂ, ਵਿਚਿਤ੍ਤ-ਵਾਨੇਯ੍ਯ-ਵਟਂਸਕਾਨਂ;

ਤੀਰੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਸੁਮਨੋਵ ਝਾਯਤਿ, ਤਤੋ ਰਤਿਂ ਪਰਮਤਰਂ ਨ ਵਿਨ੍ਦਤਿ.

੫੨੪.

‘‘ਯਦਾ ਨਿਸੀਥੇ ਰਹਿਤਮ੍ਹਿ ਕਾਨਨੇ, ਦੇਵੇ ਗਲ਼ਨ੍ਤਮ੍ਹਿ ਨਦਨ੍ਤਿ ਦਾਠਿਨੋ;

ਭਿਕ੍ਖੂ ਚ ਪਬ੍ਭਾਰਗਤੋਵ ਝਾਯਤਿ, ਤਤੋ ਰਤਿਂ ਪਰਮਤਰਂ ਨ ਵਿਨ੍ਦਤਿ.

੫੨੫.

‘‘ਯਦਾ ਵਿਤਕ੍ਕੇ ਉਪਰੁਨ੍ਧਿਯਤ੍ਤਨੋ, ਨਗਨ੍ਤਰੇ ਨਗਵਿਵਰਂ ਸਮਸ੍ਸਿਤੋ;

ਵੀਤਦ੍ਦਰੋ ਵੀਤਖਿਲੋਵ ਝਾਯਤਿ, ਤਤੋ ਰਤਿਂ ਪਰਮਤਰਂ ਨ ਵਿਨ੍ਦਤਿ.

੫੨੬.

‘‘ਯਦਾ ਸੁਖੀ ਮਲਖਿਲਸੋਕਨਾਸਨੋ,

ਨਿਰਗ੍ਗਲ਼ੋ ਨਿਬ੍ਬਨਥੋ ਵਿਸਲ੍ਲੋ;

ਸਬ੍ਬਾਸਵੇ ਬ੍ਯਨ੍ਤਿਕਤੋਵ ਝਾਯਤਿ,

ਤਤੋ ਰਤਿਂ ਪਰਮਤਰਂ ਨ ਵਿਨ੍ਦਤੀ’’ਤਿ. – ਇਮਾ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ;

ਤਤ੍ਥਾਯਂ ਪਦਯੋਜਨਾਮੁਖੇਨ ਪਠਮਗਾਥਾਯ ਅਤ੍ਥਵਣ੍ਣਨਾ – ਖਨ੍ਧਾਨਂ ਪਰਿਪਾਕੋ ਜਰਾ. ਭੇਦੋ ਮਰਣਂ. ਜਰਾਮਰਣਸੀਸੇਨ ਚੇਤ੍ਥ ਜਰਾਮਰਣਵਨ੍ਤੋ ਧਮ੍ਮਾ ਗਹਿਤਾ. ‘‘ਤਯਿਦਂ ਜਰਾਮਰਣਂ ਦੁਕ੍ਖ’’ਨ੍ਤਿ ਅਵਿਦ੍ਦਸੂ ਯਥਾਭੂਤਂ ਅਜਾਨਨ੍ਤਾ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਾ ਯਤ੍ਥ ਯਸ੍ਮਿਂ ਉਪਾਦਾਨਕ੍ਖਨ੍ਧਪਞ੍ਚਕੇ ਸਿਤਾ ਪਟਿਬਨ੍ਧਾ ਅਲ੍ਲੀਨਾ, ਤਂ ‘‘ਇਦਂ ਦੁਕ੍ਖਂ, ਏਤ੍ਤਕਂ ਦੁਕ੍ਖਂ, ਨ ਇਤੋ ਭਿਯ੍ਯੋ’’ਤਿ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਪਞ੍ਞਾਸਹਿਤਾਯ ਮਗ੍ਗਪਞ੍ਞਾਯ ਪਰਿਜਾਨਿਤ੍ਵਾ, ਇਧ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਸਾਸਨੇ ਸਤੋ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ, ਪਣ੍ਡਿਤੋ ਭਿਕ੍ਖੁ, ਯਦਾ ਯਸ੍ਮਿਂ ਕਾਲੇ ਲਕ੍ਖਣੂਪਨਿਜ੍ਝਾਨੇਨ ਝਾਯਤਿ. ਤਤੋ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਰਤਿਤੋ ਮਗ੍ਗਫਲਰਤਿਤੋ ਚ ਪਰਮਤਰਂ ਉਤ੍ਤਮਤਰਂ ਰਤਿਂ ਨ ਵਿਨ੍ਦਤਿ ਨਪ੍ਪਟਿਲਭਤਿ. ਤੇਨਾਹ ਭਗਵਾ –

‘‘ਯਤੋ ਯਤੋ ਸਮ੍ਮਸਤਿ, ਖਨ੍ਧਾਨਂ ਉਦਯਬ੍ਬਯਂ;

ਲਭਤੀ ਪੀਤਿਪਾਮੋਜ੍ਜਂ, ਅਮਤਂ ਤਂ ਵਿਜਾਨਤਂ.

‘‘ਪਠਬ੍ਯਾ ਏਕਰਜ੍ਜੇਨ, ਸਗ੍ਗਸ੍ਸ ਗਮਨੇਨ ਵਾ;

ਸਬ੍ਬਲੋਕਾਧਿਪਚ੍ਚੇਨ, ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਂ ਵਰ’’ਨ੍ਤਿ. (ਧ. ਪ. ੩੭੪, ੧੭੮);

ਏਵਂ ਪਰਿਞ੍ਞਾਭਿਸਮਯਮੁਖੇਨ ਵਿਵੇਕਰਤਿਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਪਹਾਨਾਭਿਸਮਯਾਦਿਮੁਖੇਨਪਿ ਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਦੁਤਿਯਾਦਿਕਾ ਤਿਸ੍ਸੋ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ. ਤਤ੍ਥ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸਾਵਹਨਿਨ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਆਯਤਿਂ ਪਵਤ੍ਤਿਂ, ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਨਿਪ੍ਫਤ੍ਤਿਕਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਵਿਸਤ੍ਤਿਕਨ੍ਤਿ ਤਣ੍ਹਂ. ਸਾ ਹਿ ਵਿਸਤਾਤਿ ਵਿਸਤ੍ਤਿਕਾ, ਵਿਸਾਲਾਤਿ ਵਿਸਤ੍ਤਿਕਾ, ਵਿਸਟਾਤਿ ਵਿਸਤ੍ਤਿਕਾ, ਵਿਸਕ੍ਕਤੀਤਿ ਵਿਸਤ੍ਤਿਕਾ, ਵਿਸਂ ਹਰਤੀਤਿ ਵਿਸਤ੍ਤਿਕਾ, ਵਿਸਂਵਾਦਿਕਾਤਿ ਵਿਸਤ੍ਤਿਕਾ, ਵਿਸਮੂਲਾਤਿ ਵਿਸਤ੍ਤਿਕਾ, ਵਿਸਫਲਾਤਿ ਵਿਸਤ੍ਤਿਕਾ, ਵਿਸਪਰਿਭੋਗਾਤਿ ਵਿਸਤ੍ਤਿਕਾ, ਵਿਸਾਲਾ ਵਾ ਪਨ ਸਾ ਤਣ੍ਹਾ ਰੂਪੇ ਸਦ੍ਦੇ ਗਨ੍ਧੇ ਰਸੇ ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬੇ ਧਮ੍ਮੇ ਕੁਲੇ ਗਣੇ ਵਿਤ੍ਥਟਾਤਿ ਵਿਸਤ੍ਤਿਕਾਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਪਪਞ੍ਚਸਙ੍ਘਾਤਦੁਖਾਧਿਵਾਹਿਨਿਨ੍ਤਿ ਸਤ੍ਤਸਨ੍ਤਾਨਂ ਸਂਸਾਰੇ ਪਪਞ੍ਚੇਨ੍ਤਿ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਨ੍ਤੀਤਿ ਪਪਞ੍ਚਾ, ਰਾਗਾਦਯੋ ਮਾਨਾਦਯੋ ਚ. ਤੇ ਏਵ ਪਵਤ੍ਤਿਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਸਙ੍ਘਾਤਟ੍ਠੇਨ ਸਙ੍ਘਾਤਾ, ਸਦਰਥਪਰਿਲ਼ਾਹਸਭਾਵਤ੍ਤਾ ਦੁਕ੍ਖਞ੍ਚਾਤਿ ਪਪਞ੍ਚਸਙ੍ਘਾਤਦੁਖਂ, ਤਸ੍ਸ ਅਧਿਵਾਹਤੋ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਨਤੋ ਪਪਞ੍ਚਸਙ੍ਘਾਤਦੁਖਾਧਿਵਾਹਿਨੀ. ਤਂ ਤਣ੍ਹਂ ਪਹਨ੍ਤ੍ਵਾਨਾਤਿ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗੇਨ ਸਮੁਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ.

ਸਿਵਨ੍ਤਿ ਖੇਮਂ, ਅਖੇਮਕਰਾਨਂ ਕਿਲੇਸਾਨਂ ਸਮੁਚ੍ਛਿਨ੍ਦਨੇਨ ਤੇਹਿ ਅਨੁਪਦ੍ਦੁਤਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਆਦੀਨਂ ਵਸੇਨ ਦ੍ਵਿਚਤੁਰਙ੍ਗੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਅਰਿਯੇ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਗਮੇਤੀਤਿ ਦ੍ਵੇਚਤੁਰਙ੍ਗਗਾਮਿਨਂ, ਗਾਥਾਸੁਖਤ੍ਥਞ੍ਚੇਤ੍ਥ ਵਿਭਤ੍ਤਿਅਲੋਪੋ ਕਤੋਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਰੂਪੂਪਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗਾਦੀਸੁ ਸਬ੍ਬੇਸੁ ਮਗ੍ਗੇਸੁ ਉਤ੍ਤਮਤ੍ਤਾ ਮਗ੍ਗੁਤ੍ਤਮਂ. ਤੇਨਾਹ ਭਗਵਾ – ‘‘ਮਗ੍ਗਾਨਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਸੇਟ੍ਠੋ’’ਤਿਆਦਿ (ਧ. ਪ. ੨੭੩). ਸਬ੍ਬੇਹਿ ਕਿਲੇਸਮਲੇਹਿ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਸੋਧਨਤੋ ਸਬ੍ਬਕਿਲੇਸਸੋਧਨਂ. ਪਞ੍ਞਾਯ ਪਸ੍ਸਿਤ੍ਵਾਤਿ ਪਟਿਵੇਧਪਞ੍ਞਾਯ ਭਾਵਨਾਭਿਸਮਯਵਸੇਨ ਅਭਿਸਮੇਚ੍ਚ.

ਸੋਕਹੇਤੂਨਂ ਅਭਾਵਤੋ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਚ ਸੋਕਾਭਾਵਹੇਤੁਤੋ ਨਤ੍ਥਿ ਏਤ੍ਥ ਸੋਕੋਤਿ ਅਸੋਕਂ. ਤਥਾ ਵਿਗਤਰਾਗਾਦਿਰਜਤ੍ਤਾ ਵਿਰਜਂ. ਨ ਕੇਨਚਿ ਪਚ੍ਚਯੇਨ ਸਙ੍ਖਤਨ੍ਤਿ ਅਸਙ੍ਖਤਂ. ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਕਿਲੇਸਾਨਂ ਸਬ੍ਬਸ੍ਸ ਚ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਵੂਪਸਮਭਾਵਤੋ, ਸਂਸਾਰਦੁਕ੍ਖਦ੍ਦਿਤੇਹਿ ਪਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬਤੋ ਅਧਿਗਨ੍ਤਬ੍ਬਤੋ ਚ ਸਨ੍ਤਂ ਪਦਂ. ਸਬ੍ਬੇਹਿ ਕਿਲੇਸਮਲੇਹਿ ਸਤ੍ਤਸਨ੍ਤਾਨਸ੍ਸ ਸੋਧਨਨਿਮਿਤ੍ਤਤੋ ਸਬ੍ਬਕਿਲੇਸਸੋਧਨਂ. ਭਾਵੇਤੀਤਿ ਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਭਿਸਮਯਵਸੇਨ ਅਭਿਸਮੇਤਿ. ਬਹੁਕ੍ਖਤ੍ਤੁਞ੍ਹਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਆਰਬ੍ਭ ਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਭਿਸਮਯਂ ਪਵਤ੍ਤੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਆਲਮ੍ਬਕੇ ਲਬ੍ਭਮਾਨਵਿਸੇਸਕਂ ਆਲਮ੍ਬਿਤਬ੍ਬੇ ਆਰੋਪੇਤ੍ਵਾ ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਸਂਯੋਜਨਸਙ੍ਖਾਤਾਨਂ ਬਨ੍ਧਨਾਨਂ ਛੇਦਨਤੋ ਸਂਯੋਜਨਬਨ੍ਧਨਚ੍ਛਿਦਂ. ਨਿਮਿਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤ੍ਥ ਕਤ੍ਤੁਭਾਵੇਨ ਉਪਚਾਰਿਤਂ, ਯਥਾ ਅਰਿਯਭਾਵਕਰਾਨਿ ਸਚ੍ਚਾਨਿ ਅਰਿਯਸਚ੍ਚਾਨੀਤਿ. ਯਥਾ ਪੁਰਿਮਗਾਥਾਸੁ ਯਦਾ ਝਾਯਤਿ, ਤਦਾ ਤਤੋ ਰਤਿਂ ਪਰਮਤਰਂ ਨ ਵਿਨ੍ਦਤੀਤਿ ਯੋਜਨਾ. ਏਵਂ ਇਧ ਯਦਾ ਭਾਵੇਤਿ, ਤਦਾ ਤਤੋ ਰਤਿਂ ਪਰਮਤਰਂ ਨ ਵਿਨ੍ਦਤੀਤਿ ਯੋਜਨਾ.

ਏਵਂ ਥੇਰੋ ਚਤੂਹਿ ਗਾਥਾਹਿ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਅਨੁਪਨੇਤ੍ਵਾਵ ਚਤੁਸਚ੍ਚਪਟਿਵੇਧਕਿਤ੍ਤਨੇਨ ਅਞ੍ਞਂ ਬ੍ਯਾਕਰਿਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਅਤ੍ਤਨਾ ਵਸਿਤਟ੍ਠਾਨਸ੍ਸ ਵਿਵਿਤ੍ਤਭਾਵੇਨ ਫਾਸੁਤਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਯਦਾ ਨਭੇ’’ਤਿਆਦਿਕਾ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ. ਤਤ੍ਥ ਨਭੇਤਿ ਆਕਾਸੇ. ਸਿਨਿਦ੍ਧਗਮ੍ਭੀਰਨਿਗ੍ਘੋਸਤਾਯ ਮੇਘੋਯੇਵ ਦੁਨ੍ਦੁਭਿ ਮੇਘਦੁਨ੍ਦੁਭਿ. ਸਮਨ੍ਤਤੋ ਪਗ੍ਘਰਨ੍ਤੀਹਿ ਧਾਰਾਹਿ ਆਕੁਲਾਤਿ ਧਾਰਾਕੁਲਾ. ਵਿਹਗਾਨਂ ਪਕ੍ਖੀਨਂ ਗਮਨਮਗ੍ਗਤ੍ਤਾ ਵਿਹਗਪਥੇ ਨਭੇਤਿ ਯੋਜਨਾ. ਤਤੋਤਿ ਝਾਨਰਤਿਤੋ.

ਕੁਸੁਮਾਕੁਲਾਨਨ੍ਤਿ ਤਰੂਹਿ ਗਲ਼ਿਤਕੁਸੁਮੇਹਿ ਸਮੋਹਿਤਾਨਂ. ਵਿਚਿਤ੍ਤਵਾਨੇਯ੍ਯਵਟਂਸਕਾਨਨ੍ਤਿ ਵਨੇ ਜਾਤਤ੍ਤਾ ਵਾਨੇਯ੍ਯਾਨਿ ਵਨਪੁਪ੍ਫਾਨਿ, ਵਿਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਵਾਨੇਯ੍ਯਾਨਿ ਵਟਂਸਕਾਨਿ ਏਤਾਸਨ੍ਤਿ ਵਿਚਿਤ੍ਤਵਾਨੇਯ੍ਯਵਟਂਸਕਾ ਨਦਿਯੋ, ਤਾਸਂ ਨਾਨਾਵਿਧਵਨਪੁਪ੍ਫਵਟਂਸਕਾਨਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਉਤ੍ਤਰਿਮਨੁਸ੍ਸਧਮ੍ਮਵਸੇਨ ਸੁਨ੍ਦਰੋ ਮਨੋ ਏਤਸ੍ਸਾਤਿ ਸੁਮਨੋ ਝਾਯਤਿ.

ਨਿਸੀਥੇਤਿ ਰਤ੍ਤਿਯਂ. ਰਹਿਤਮ੍ਹੀਤਿ, ਜਨਸਮ੍ਬਾਧਵਿਰਹਿਤੇ ਵਿਵਿਤ੍ਤੇ. ਦੇਵੇਤਿ ਮੇਘੇ. ਗਲ਼ਨ੍ਤਮ੍ਹੀਤਿ ਵੁਟ੍ਠਿਧਾਰਾਯੋ ਪਗ੍ਘਰਨ੍ਤੇ ਵਸ੍ਸਨ੍ਤੇ. ਦਾਠਿਨੋਤਿ ਸੀਹਬ੍ਯਗ੍ਘਾਦਯੋ ਪਟਿਪਕ੍ਖਸਤ੍ਤਾ. ਤੇ ਹਿ ਦਾਠਾਵੁਧਾਤਿ ‘‘ਦਾਠਿਨੋ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ, ਨਦਨ੍ਤਿ ਦਾਠਿਨੋਤਿ ਇਦਮ੍ਪਿ ਜਨਵਿਵੇਕਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਮੇਵ ਗਹਿਤਂ.

ਵਿਤਕ੍ਕੇ ਉਪਰੁਨ੍ਧਿਯਤ੍ਤਨੋਤਿ ਅਤ੍ਤਸਨ੍ਤਾਨਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਤਾਯ ਅਤ੍ਤਨੋ ਕਾਮਵਿਤਕ੍ਕਾਦਿਕੇ ਮਿਚ੍ਛਾਵਿਤਕ੍ਕੇ ਪਟਿਪਕ੍ਖਬਲੇਨ ਨਿਸੇਧੇਤ੍ਵਾ. ਅਤ੍ਤਨੋਤਿ ਵਾ ਇਦਂ ਵਿਨ੍ਦਤੀਤਿ ਇਮਿਨਾ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਂ ‘‘ਤਤੋ ਰਤਿਂ ਪਰਮਤਰਂ ਅਤ੍ਤਨਾ ਨ ਵਿਨ੍ਦਤੀ’’ਤਿ. ਨਗਨ੍ਤਰੇਤਿ ਪਬ੍ਬਤਨ੍ਤਰੇ. ਨਗਵਿਵਰਨ੍ਤਿ ਪਬ੍ਬਤਗੁਹਂ ਪਬ੍ਭਾਰਂ ਵਾ. ਸਮਸ੍ਸਿਤੋਤਿ ਨਿਸ੍ਸਿਤੋ ਉਪਗਤੋ. ਵੀਤਦ੍ਦਰੋਤਿ ਵਿਗਤਕਿਲੇਸਦਰਥੋ. ਵੀਤਖਿਲੋਤਿ ਪਹੀਨਚੇਤੋਖਿਲੋ.

ਸੁਖੀਤਿ ਝਾਨਾਦਿਸੁਖੇਨ ਸੁਖਿਤੋ. ਮਲਖਿਲਸੋਕਨਾਸਨੋਤਿ ਰਾਗਾਦੀਨਂ ਮਲਾਨਂ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਞ੍ਚ ਚੇਤੋਖਿਲਾਨਂ ਞਾਤਿਵਿਯੋਗਾਦਿਹੇਤੁਕਸ੍ਸ ਸੋਕਸ੍ਸ ਚ ਪਹਾਯਕੋ. ਨਿਰਗ੍ਗਲ਼ੋਤਿ, ਅਗ੍ਗਲ਼ਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਅਵਿਜ੍ਜਾ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪੁਰਪਵੇਸਨਿਵਾਰਣਤੋ, ਤਦਭਾਵਤੋ ਨਿਰਗ੍ਗਲ਼ੋ. ਨਿਬ੍ਬਨਥੋਤਿ ਨਿਤਣ੍ਹੋ. ਵਿਸਲ੍ਲੋਤਿ, ਵਿਗਤਰਾਗਾਦਿਸਲ੍ਲੋ. ਸਬ੍ਬਾਸਵੇਤਿ, ਕਾਮਾਸਵਾਦਿਕੇ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਆਸਵੇ. ਬ੍ਯਨ੍ਤਿਕਤੋਤਿ ਬ੍ਯਨ੍ਤਿਕਤਾਵੀ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗੇਨ ਵਿਗਤਨ੍ਤੇ ਕਤ੍ਵਾ ਠਿਤੋ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਸੁਖਵਿਹਾਰਤ੍ਥਂ ਯਦਾ ਝਾਯਤਿ, ਤਤੋ ਝਾਨਰਤਿਤੋ ਪਰਮਤਰਂ ਰਤਿਂ ਨ ਵਿਨ੍ਦਤੀਤਿ ਯੋਜਨਾ. ਏਵਂ ਪਨ ਵਤ੍ਵਾ ਥੇਰੋ ਅਜਕਰਣੀਤੀਰਮੇਵ ਗਤੋ.

ਭੂਤਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਨਵਕਨਿਪਾਤਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੧੦. ਦਸਕਨਿਪਾਤੋ

੧. ਕਾਲ਼ੁਦਾਯਿਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

ਦਸਕਨਿਪਾਤੇ ਅਙ੍ਗਾਰਿਨੋਤਿਆਦਿਕਾ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਕਾਲ਼ੁਦਾਯਿਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਗਾਥਾ. ਕਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ? ਅਯਮ੍ਪਿ ਪਦੁਮੁਤ੍ਤਰਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਕਾਲੇ ਹਂਸਵਤੀਨਗਰੇ ਕੁਲਗੇਹੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੋ ਸਤ੍ਥੁ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸੁਣਨ੍ਤੋ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਏਕਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਕੁਲਪ੍ਪਸਾਦਕਾਨਂ ਅਗ੍ਗਟ੍ਠਾਨੇ ਠਪੇਨ੍ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਤਜ੍ਜਂ ਅਭਿਨੀਹਾਰਕਮ੍ਮਂ ਕਤ੍ਵਾ ਤਂ ਠਾਨਨ੍ਤਰਂ ਪਤ੍ਥੇਸਿ.

ਸੋ ਯਾਵਜੀਵਂ ਕੁਸਲਂ ਕਤ੍ਵਾ ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ ਸਂਸਰਨ੍ਤੋ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਮਾਤੁਕੁਚ੍ਛਿਯਂ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਗ੍ਗਹਣਦਿਵਸੇ ਕਪਿਲਵਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਅਮਚ੍ਚਗੇਹੇ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਂ ਗਣ੍ਹਿ. ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਏਕਦਿਵਸਂਯੇਵ ਜਾਤੋਤਿ ਤਂਦਿਵਸਂਯੇਵ ਨਂ ਦੁਕੂਲਚੁਮ੍ਬਟੇ ਨਿਪਜ੍ਜਾਪੇਤ੍ਵਾ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਉਪਟ੍ਠਾਨਂ ਨਯਿਂਸੁ. ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੇਨ ਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਬੋਧਿਰੁਕ੍ਖੋ, ਰਾਹੁਲਮਾਤਾ, ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਨਿਧੀ, ਆਰੋਹਨਿਯਹਤ੍ਥੀ, ਅਸ੍ਸਕਣ੍ਡਕੋ, ਛਨ੍ਨੋ ਕਾਲ਼ੁਦਾਯੀਤਿ ਇਮੇ ਸਤ੍ਤ ਏਕਦਿਵਸਂਯੇਵ ਜਾਤਤ੍ਤਾ ਸਹਜਾਤਾ ਨਾਮ ਅਹੇਸੁਂ. ਅਥਸ੍ਸ ਨਾਮਗ੍ਗਹਣਦਿਵਸੇ ਸਕਲਨਗਰਸ੍ਸ ਉਦਗ੍ਗਚਿਤ੍ਤਦਿਵਸੇ ਜਾਤਤ੍ਤਾ ਉਦਾਯੀਤ੍ਵੇਵ ਨਾਮਂ ਅਕਂਸੁ, ਥੋਕਂ ਕਾਲ਼ਧਾਤੁਕਤ੍ਤਾ ਪਨ ਕਾਲ਼ੁਦਾਯੀਤਿ ਪਞ੍ਞਾਯਿਤ੍ਥ. ਸੋ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਕੁਮਾਰਕੀਲ਼ਂ ਕੀਲ਼ਨ੍ਤੋ ਵੁਦ੍ਧਿਂ ਅਗਮਾਸਿ.

ਅਪਰਭਾਗੇ ਲੋਕਨਾਥੇ ਮਹਾਭਿਨਿਕ੍ਖਮਨਂ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ ਅਨੁਕ੍ਕਮੇਨ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਂ ਪਤ੍ਵਾ ਪਵਤ੍ਤਿਤਵਰਧਮ੍ਮਚਕ੍ਕੇ ਰਾਜਗਹਂ ਉਪਨਿਸ੍ਸਾਯ ਵੇਲ਼ੁਵਨੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੇ ਸੁਦ੍ਧੋਦਨਮਹਾਰਾਜਾ ਤਂ ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਪੁਰਿਸਸਹਸ੍ਸਪਰਿਵਾਰਂ ਏਕਂ ਅਮਚ੍ਚਂ ‘‘ਪੁਤ੍ਤਂ ਮੇ ਇਧਾਨੇਹੀ’’ਤਿ ਪੇਸੇਸਿ. ਸੋ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾਵੇਲਾਯ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਪਰਿਸਪਰਿਯਨ੍ਤੇ ਠਿਤੋ ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਸਪਰਿਸੋ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿ. ਅਥ ਨੇ ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਏਥ, ਭਿਕ੍ਖਵੋ’’ਤਿ ਹਤ੍ਥਂ ਪਸਾਰੇਤਿ. ਸਬ੍ਬੇ ਤਙ੍ਖਣਂਯੇਵ ਇਦ੍ਧਿਮਯਪਤ੍ਤਚੀਵਰਧਰਾ ਵਸ੍ਸਸਟ੍ਠਿਕਤ੍ਥੇਰਾ ਵਿਯ ਅਹੇਸੁਂ. ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਤ੍ਤਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਪਨ ਅਰਿਯਾ ਮਜ੍ਝਤ੍ਤਾਵ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਰਞ੍ਞਾ ਪਹਿਤਸਾਸਨਂ ਦਸਬਲਸ੍ਸ ਨ ਕਥੇਸਿ. ਰਾਜਾ ‘‘ਨੇਵ ਗਤਬਲਕੋਟ੍ਠਕੋ ਆਗਚ੍ਛਤਿ, ਨ ਸਾਸਨਂ ਸੁਯ੍ਯਤੀ’’ਤਿ ਅਪਰਮ੍ਪਿ ਅਮਚ੍ਚਂ ਪੁਰਿਸਸਹਸ੍ਸੇਨ ਪੇਸੇਸਿ. ਤਸ੍ਮਿਮ੍ਪਿ ਤਥਾ ਪਟਿਪਨ੍ਨੇ ਅਪਰਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਨਵਹਿ ਅਮਚ੍ਚੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਨਵ ਪੁਰਿਸਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਪੇਸੇਸਿ ਸਬ੍ਬੇ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਤ੍ਵਾ ਤੁਣ੍ਹੀ ਅਹੇਸੁਂ.

ਅਥ ਰਾਜਾ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਏਤ੍ਤਕਾ ਜਨਾ ਮਯਿ ਸਿਨੇਹਾਭਾਵੇਨ ਦਸਬਲਸ੍ਸ ਇਧਾਗਮਨਤ੍ਥਾਯ ਨ ਕਿਞ੍ਚਿ ਕਥਯਿਂਸੁ, ਅਯਂ ਖੋ ਪਨ ਉਦਾਯੀ ਦਸਬਲੇਨ ਸਮਵਯੋ ਸਹਪਂਸੁਕੀਲ਼ਿਕੋ, ਮਯਿ ਚ ਸਿਨੇਹਵਾ, ਇਮਂ ਪੇਸੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਤਂ ਪਕ੍ਕੋਸਾਪੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਤਾਤ, ਤ੍ਵਂ ਪੁਰਿਸਸਹਸ੍ਸਪਰਿਵਾਰੋ ਰਾਜਗਹਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਦਸਬਲਂ ਆਨੇਹੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਪੇਸੇਸਿ. ਸੋ ਪਨ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ‘‘ਸਚਾਹਂ, ਦੇਵ, ਪਬ੍ਬਜਿਤੁਂ ਲਭਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਏਵਾਹਂ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਇਧਾਨੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਕਤ੍ਵਾ ਮਮ ਪੁਤ੍ਤਂ ਦਸ੍ਸੇਹੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋ ਰਾਜਗਹਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥੁ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾਵੇਲਾਯ ਪਰਿਸਪਰਿਯਨ੍ਤੇ ਠਿਤੋ ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਸਪਰਿਵਾਰੋ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਤ੍ਵਾ ਏਹਿਭਿਕ੍ਖੁਭਾਵੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਸਿ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ਅਪਦਾਨੇ (ਅਪ. ਥੇਰ ੧.੪.੪੮-੬੩) –

‘‘ਪਦੁਮੁਤ੍ਤਰਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ, ਲੋਕਜੇਟ੍ਠਸ੍ਸ ਤਾਦਿਨੋ;

ਅਦ੍ਧਾਨਂ ਪਟਿਪਨ੍ਨਸ੍ਸ, ਚਰਤੋ ਚਾਰਿਕਂ ਤਦਾ.

‘‘ਸੁਫੁਲ੍ਲਂ ਪਦੁਮਂ ਗਯ੍ਹ, ਉਪ੍ਪਲਂ ਮਲ੍ਲਿਕਞ੍ਚਹਂ;

ਪਰਮਨ੍ਨਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾਨ, ਅਦਾਸਿਂ ਸਤ੍ਥੁਨੋ ਅਹਂ.

‘‘ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿ ਮਹਾਵੀਰੋ, ਪਰਮਨ੍ਨਂ ਸੁਭੋਜਨਂ;

ਤਞ੍ਚ ਪੁਪ੍ਫਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾਨ, ਜਨਸ੍ਸ ਸਮ੍ਪਦਸ੍ਸਯਿ.

‘‘ਇਟ੍ਠਂ ਕਨ੍ਤਂ ਪਿਯਂ ਲੋਕੇ, ਜਲਜਂ ਪੁਪ੍ਫਮੁਤ੍ਤਮਂ;

ਸੁਦੁਕ੍ਕਰਂ ਕਤਂ ਤੇਨ, ਯੋ ਮੇ ਪੁਪ੍ਫਂ ਅਦਾਸਿਦਂ.

‘‘ਯੋ ਪੁਪ੍ਫਮਭਿਰੋਪੇਸਿ, ਪਰਮਨ੍ਨਞ੍ਚਦਾਸਿ ਮੇ;

ਤਮਹਂ ਕਿਤ੍ਤਯਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਸੁਣਾਥ ਮਮ ਭਾਸਤੋ.

‘‘ਦਸ ਅਟ੍ਠ ਚਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਸੋ, ਦੇਵਰਜ੍ਜਂ ਕਰਿਸ੍ਸਤਿ;

ਉਪ੍ਪਲਂ ਪਦੁਮਞ੍ਚਾਪਿ, ਮਲ੍ਲਿਕਞ੍ਚ ਤਦੁਤ੍ਤਰਿ.

‘‘ਅਸ੍ਸ ਪੁਞ੍ਞਵਿਪਾਕੇਨ, ਦਿਬ੍ਬਗਨ੍ਧਸਮਾਯੁਤਂ;

ਆਕਾਸੇ ਛਦਨਂ ਕਤ੍ਵਾ, ਧਾਰਯਿਸ੍ਸਤਿ ਤਾਵਦੇ.

‘‘ਪਞ੍ਚਵੀਸਤਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਞ੍ਚ, ਚਕ੍ਕਵਤ੍ਤੀ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ;

ਪਥਬ੍ਯਾ ਰਜ੍ਜਂ ਪਞ੍ਚਸਤਂ, ਵਸੁਧਂ ਆਵਸਿਸ੍ਸਤਿ.

‘‘ਕਪ੍ਪਸਤਸਹਸ੍ਸਮ੍ਹਿ, ਓਕ੍ਕਾਕਕੁਲਸਮ੍ਭਵੋ;

ਗੋਤਮੋ ਨਾਮ ਗੋਤ੍ਤੇਨ, ਸਤ੍ਥਾ ਲੋਕੇ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ.

‘‘ਸਕਕਮ੍ਮਾਭਿਰਦ੍ਧੋ ਸੋ, ਸੁਕ੍ਕਮੂਲੇਨ ਚੋਦਿਤੋ;

ਸਕ੍ਯਾਨਂ ਨਨ੍ਦਿਜਨਨੋ, ਞਾਤਿਬਨ੍ਧੁ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ.

‘‘ਸੋ ਪਚ੍ਛਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾਨ, ਸੁਕ੍ਕਮੂਲੇਨ ਚੋਦਿਤੋ;

ਸਬ੍ਬਾਸਵੇ ਪਰਿਞ੍ਞਾਯ, ਨਿਬ੍ਬਾਯਿਸ੍ਸਤਿਨਾਸਵੋ.

‘‘ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਮਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤਂ, ਕਤਕਿਚ੍ਚਮਨਾਸਵਂ;

ਗੋਤਮੋ ਲੋਕਬਨ੍ਧੁ ਤਂ, ਏਤਦਗ੍ਗੇ ਠਪੇਸ੍ਸਤਿ.

‘‘ਪਧਾਨਪਹਿਤਤ੍ਤੋ ਸੋ, ਉਪਸਨ੍ਤੋ ਨਿਰੂਪਧਿ;

ਉਦਾਯੀ ਨਾਮ ਨਾਮੇਨ, ਹੇਸ੍ਸਤਿ ਸਤ੍ਥੁ ਸਾਵਕੋ.

‘‘ਰਾਗੋ ਦੋਸੋ ਚ ਮੋਹੋ ਚ, ਮਾਨੋ ਮਕ੍ਖੋ ਚ ਧਂਸਿਤੋ;

ਸਬ੍ਬਾਸਵੇ ਪਰਿਞ੍ਞਾਯ, ਵਿਹਰਾਮਿ ਅਨਾਸਵੋ.

‘‘ਤੋਸਯਿਞ੍ਚਾਪਿ ਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਂ, ਆਤਾਪੀ ਨਿਪਕੋ ਅਹਂ;

ਪਸਾਦਿਤੋ ਚ ਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ, ਏਤਦਗ੍ਗੇ ਠਪੇਸਿ ਮਂ.

‘‘ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾ ਚਤਸ੍ਸੋ…ਪੇ… ਕਤਂ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਾਸਨ’’ਨ੍ਤਿ.

ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਨ ਪਤ੍ਵਾ ‘‘ਨ ਤਾਵਾਯਂ ਦਸਬਲਸ੍ਸ ਕੁਲਨਗਰਂ ਗਨ੍ਤੁਂ ਕਾਲੋ, ਵਸਨ੍ਤੇ ਪਨ ਉਪਗਤੇ ਪੁਪ੍ਫਿਤੇਸੁ ਵਨਸਣ੍ਡੇਸੁ ਹਰਿਤਤਿਣਸਞ੍ਛਨ੍ਨਾਯ ਭੂਮਿਯਾ ਗਮਨਕਾਲੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਕਾਲਂ ਪਟਿਮਾਨੇਨ੍ਤੋ ਵਸਨ੍ਤੇ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤੇ ਸਤ੍ਥੁ ਕੁਲਨਗਰਂ ਗਨ੍ਤੁਂ ਗਮਨਮਗ੍ਗਵਣ੍ਣਂ ਸਂਵਣ੍ਣੇਨ੍ਤੋ –

੫੨੭.

‘‘ਅਙ੍ਗਾਰਿਨੋ ਦਾਨਿ ਦੁਮਾ ਭਦਨ੍ਤੇ, ਫਲੇਸਿਨੋ ਛਦਨਂ ਵਿਪ੍ਪਹਾਯ;

ਤੇ ਅਚ੍ਚਿਮਨ੍ਤੋਵ ਪਭਾਸਯਨ੍ਤਿ, ਸਮਯੋ ਮਹਾਵੀਰ ਭਾਗੀਰਸਾਨਂ.

੫੨੮.

‘‘ਦੁਮਾਨਿ ਫੁਲ੍ਲਾਨਿ ਮਨੋਰਮਾਨਿ, ਸਮਨ੍ਤਤੋ ਸਬ੍ਬਦਿਸਾ ਪਵਨ੍ਤਿ;

ਪਤ੍ਤਂ ਪਹਾਯ ਫਲਮਾਸਸਾਨਾ, ਕਾਲੋ ਇਤੋ ਪਕ੍ਕਮਨਾਯ ਵੀਰ.

੫੨੯.

‘‘ਨੇਵਾਤਿਸੀਤਂ ਨ ਪਨਾਤਿਉਣ੍ਹਂ, ਸੁਖਾ ਉਤੁ ਅਦ੍ਧਨਿਯਾ ਭਦਨ੍ਤੇ;

ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੁ ਤਂ ਸਾਕਿਯਾ ਕੋਲ਼ਿਯਾ ਚ, ਪਚ੍ਛਾਮੁਖਂ ਰੋਹਿਨਿਯਂ ਤਰਨ੍ਤਂ.

੫੩੦.

‘‘ਆਸਾਯ ਕਸਤੇ ਖੇਤ੍ਤਂ, ਬੀਜਂ ਆਸਾਯ ਵਪ੍ਪਤਿ;

ਆਸਾਯ ਵਾਣਿਜਾ ਯਨ੍ਤਿ, ਸਮੁਦ੍ਦਂ ਧਨਹਾਰਕਾ;

ਯਾਯ ਆਸਾਯ ਤਿਟ੍ਠਾਮਿ, ਸਾ ਮੇ ਆਸਾ ਸਮਿਜ੍ਝਤੁ.

੫੩੧.

‘‘ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਞ੍ਚੇਵ ਵਪਨ੍ਤਿ ਬੀਜਂ, ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਵਸ੍ਸਤਿ ਦੇਵਰਾਜਾ;

ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਖੇਤ੍ਤਂ ਕਸਨ੍ਤਿ ਕਸ੍ਸਕਾ, ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਧਞ੍ਞਮੁਪੇਤਿ ਰਟ੍ਠਂ.

੫੩੨.

‘‘ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਯਾਚਨਕਾ ਚਰਨ੍ਤਿ, ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਦਾਨਪਤੀ ਦਦਨ੍ਤਿ;

ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਦਾਨਪਤੀ ਦਦਿਤ੍ਵਾ, ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਸਗ੍ਗਮੁਪੇਨ੍ਤਿ ਠਾਨਂ.

੫੩੩.

‘‘ਵੀਰੋ ਹਵੇ ਸਤ੍ਤਯੁਗਂ ਪੁਨੇਤਿ, ਯਸ੍ਮਿਂ ਕੁਲੇ ਜਾਯਤਿ ਭੂਰਿਪਞ੍ਞੋ;

ਮਞ੍ਞਾਮਹਂ ਸਕ੍ਕਤਿ ਦੇਵਦੇਵੋ, ਤਯਾ ਹਿ ਜਾਤੋ ਮੁਨਿ ਸਚ੍ਚਨਾਮੋ.

੫੩੪.

‘‘ਸੁਦ੍ਧੋਦਨੋ ਨਾਮ ਪਿਤਾ ਮਹੇਸਿਨੋ, ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਮਾਤਾ ਪਨ ਮਾਯਨਾਮਾ;

ਯਾ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਂ ਪਰਿਹਰਿਯ ਕੁਚ੍ਛਿਨਾ, ਕਾਯਸ੍ਸ ਭੇਦਾ ਤਿਦਿਵਮ੍ਹਿ ਮੋਦਤਿ.

੫੩੫.

‘‘ਸਾ ਗੋਤਮੀ ਕਾਲਕਤਾ ਇਤੋ ਚੁਤਾ, ਦਿਬ੍ਬੇਹਿ ਕਾਮੇਹਿ ਸਮਙ੍ਗਿਭੂਤਾ;

ਸਾ ਮੋਦਤਿ ਕਾਮਗੁਣੇਹਿ ਪਞ੍ਚਹਿ, ਪਰਿਵਾਰਿਤਾ ਦੇਵਗਣੇਹਿ ਤੇਹਿ.

੫੩੬.

‘‘ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਪੁਤ੍ਤੋਮ੍ਹਿ ਅਸਯ੍ਹਸਾਹਿਨੋ, ਅਙ੍ਗੀਰਸਸ੍ਸਪ੍ਪਟਿਮਸ੍ਸ ਤਾਦਿਨੋ;

ਪਿਤੁਪਿਤਾ ਮਯ੍ਹਂ ਤੁਵਂਸਿ ਸਕ੍ਕ, ਧਮ੍ਮੇਨ ਮੇ ਗੋਤਮ ਅਯ੍ਯਕੋਸੀ’’ਤਿ. –

ਇਮਾ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ.

ਤਤ੍ਥ ਅਙ੍ਗਾਰਿਨੋਤਿ ਅਙ੍ਗਾਰਾਨਿ ਵਿਯਾਤਿ ਅਙ੍ਗਾਰਾਨਿ, ਰਤ੍ਤਪਵਾਲ਼ਵਣ੍ਣਾਨਿ ਰੁਕ੍ਖਾਨਂ ਪੁਪ੍ਫਪਲ੍ਲਵਾਨਿ, ਤਾਨਿ ਏਤੇਸਂ ਸਨ੍ਤੀਤਿ ਅਙ੍ਗਾਰਿਨੋ, ਅਤਿਲੋਹਿਤਕੁਸੁਮਕਿਸਲਯੇਹਿ ਅਙ੍ਗਾਰਵੁਟ੍ਠਿਸਂਪਰਿਕਿਣ੍ਣਾ ਵਿਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਇਦਾਨੀਤਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਕਾਲੇ. ਦੁਮਾਤਿ ਰੁਕ੍ਖਾ. ਭਦਨ੍ਤੇਤਿ, ਭਦ੍ਦਂ ਅਨ੍ਤੇ ਏਤਸ੍ਸਾਤਿ ਭਦਨ੍ਤੇਤਿ ਏਕਸ੍ਸ ਦਕਾਰਸ੍ਸ ਲੋਪਂ ਕਤ੍ਵਾ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਗੁਣਵਿਸੇਸਯੁਤ੍ਤੋ, ਗੁਣਵਿਸੇਸਯੁਤ੍ਤਾਨਞ੍ਚ ਅਗ੍ਗਭੂਤੋ ਸਤ੍ਥਾ. ਤਸ੍ਮਾ ਭਦਨ੍ਤੇਤਿ ਸਤ੍ਥੁ ਆਲਪਨਂ. ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਵਚਨਞ੍ਚੇਤਂ ਏਕਾਰਨ੍ਤਂ ‘‘ਸੁਕਟੇ ਪਟਿਕਮ੍ਮੇ ਸੁਖੇ ਦੁਕ੍ਖੇਪਿ ਚੇ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਵਿਯ. ਇਧ ਪਨ ਸਮ੍ਬੋਧਨਤ੍ਥੇ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਭਦਨ੍ਤੇਤਿ ਆਲਪਨ’’ਨ੍ਤਿ. ‘‘ਭਦ੍ਦਸਦ੍ਦਸਮਾਨਤ੍ਥਂ ਪਦਨ੍ਤਰਮੇਕ’’ਨ੍ਤਿ ਕੇਚਿ. ਫਲਾਨਿ ਏਸਨ੍ਤੀਤਿ ਫਲੇਸਿਨੋ. ਅਚੇਤਨੇਪਿ ਹਿ ਸਚੇਤਨਕਿਰਿਯਮਾਰੋਪੇਤ੍ਵਾ ਵੋਹਰਨ੍ਤਿ, ਯਥਾ ਕੁਲਂ ਪਤਿਤੁਕਾਮਨ੍ਤਿ, ਫਲਾਨਿ ਗਹੇਤੁਮਾਰਦ੍ਧਾ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਫਲਗਹਣਕਾਲਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਛਦਨਂ ਵਿਪ੍ਪਹਾਯਾਤਿ ਪੁਰਾਣਪਣ੍ਣਾਨਿ ਪਜਹਿਤ੍ਵਾ ਸਮ੍ਪਨ੍ਨਪਣ੍ਡੁਪਲਾਸਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤੇਤਿ ਦੁਮਾ. ਅਚ੍ਚਿਮਨ੍ਤੋਵ ਪਭਾਸਯਨ੍ਤੀਤਿ ਦੀਪਸਿਖਾਵਨ੍ਤੋ ਵਿਯ ਜਲਿਤਅਗ੍ਗੀ ਵਿਯ ਵਾ ਓਭਾਸਯਨ੍ਤਿ ਸਬ੍ਬਾ ਦਿਸਾਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਸਮਯੋਤਿ ਕਾਲੋ, ‘‘ਅਨੁਗ੍ਗਹਾਯਾ’’ਤਿ ਵਚਨਸੇਸੋ. ਮਹਾਵੀਰਾਤਿ ਮਹਾਵਿਕ੍ਕਨ੍ਤ. ਭਾਗੀ ਰਸਾਨਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥਰਸਾਦੀਨਂ ਭਾਗੀ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ਧਮ੍ਮਸੇਨਾਪਤਿਨਾ – ‘‘ਭਾਗੀ ਵਾ ਭਗਵਾ ਅਤ੍ਥਰਸਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਰਸਸ੍ਸਾ’’ਤਿਆਦਿ (ਚੂਲ਼ਨਿ. ਅਜਿਤਮਾਣਵਪੁਚ੍ਛਾਨਿਦ੍ਦੇਸ ੨). ਮਹਾਵੀਰ, ਭਾਗੀਤਿ ਚ ਇਦਮ੍ਪਿ ਦ੍ਵਯਂ ਸਮ੍ਬੋਧਨਵਚਨਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਭਾਗੀਰਥਾਨਨ੍ਤਿ ਪਨ ਪਾਠੇ ਭਗੀਰਥੋ ਨਾਮ ਆਦਿਰਾਜਾ. ਤਬ੍ਬਂਸਜਾਤਤਾਯ ਸਾਕਿਯਾ ਭਾਗੀਰਥਾ, ਤੇਸਂ ਭਾਗੀਰਥਾਨਂ ਉਪਕਾਰਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ.

ਦੁਮਾਨੀਤਿ ਲਿਙ੍ਗਵਿਪਲ੍ਲਾਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਦੁਮਾ ਰੁਕ੍ਖਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸਮਨ੍ਤਤੋ ਸਬ੍ਬਦਿਸਾ ਪਵਨ੍ਤੀਤਿ, ਸਮਨ੍ਤਤੋ ਸਬ੍ਬਭਾਗਤੋ ਸਬ੍ਬਦਿਸਾਸੁ ਚ ਫੁਲ੍ਲਾਨਿ, ਤਥਾ ਫੁਲ੍ਲਤ੍ਤਾ ਏਵ ਸਬ੍ਬਦਿਸਾ ਪਵਨ੍ਤਿ ਗਨ੍ਧਂ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਨ੍ਤਿ. ਆਸਮਾਨਾਤਿ ਆਸੀਸਨ੍ਤਾ ਗਹਿਤੁਕਾਮਾ. ਏਵਂ ਰੁਕ੍ਖਸੋਭਾਯ ਗਮਨਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਰਾਮਣੇਯ੍ਯਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ‘‘ਨੇਵਾਤਿਸੀਤ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਉਤੁਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਸੁਖਾਤਿ ਨਾਤਿਸੀਤਨਾਤਿਉਣ੍ਹਭਾਵੇਨੇਵ ਸੁਖਾ ਇਟ੍ਠਾ. ਉਤੁ ਅਦ੍ਧਨਿਯਾਤਿ ਅਦ੍ਧਾਨਗਮਨਯੋਗ੍ਗਾ ਉਤੁ. ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੁ ਤਂ ਸਾਕਿਯਾ ਕੋਲ਼ਿਯਾ ਚ, ਪਚ੍ਛਾਮੁਖਂ ਰੋਹਿਨਿਯਂ ਤਰਨ੍ਤਨ੍ਤਿ ਰੋਹਿਨੀ ਨਾਮ ਨਦੀ ਸਾਕਿਯਕੋਲ਼ਿਯਜਨਪਦਾਨਂ ਅਨ੍ਤਰੇ ਉਤ੍ਤਰਦਿਸਤੋ ਦਕ੍ਖਿਣਮੁਖਾ ਸਨ੍ਦਤਿ, ਰਾਜਗਹਂ ਚਸ੍ਸਾ ਪੁਰਤ੍ਥਿਮਦਕ੍ਖਿਣਾਯ ਦਿਸਾਯ, ਤਸ੍ਮਾ ਰਾਜਗਹਤੋ ਕਪਿਲਵਤ੍ਥੁਂ ਗਨ੍ਤੁਂ ਤਂ ਨਦਿਂ ਤਰਨ੍ਤਾ ਪਚ੍ਛਾਮੁਖਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਤਰਨ੍ਤਿ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੁ ਤਂ…ਪੇ… ਤਰਨ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ. ‘‘ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਪਚ੍ਛਾਮੁਖਂ ਰੋਹਿਨਿਂ ਨਾਮ ਨਦਿਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮਨ੍ਤਂ ਸਾਕਿਯਕੋਲ਼ਿਯਜਨਪਦਵਾਸਿਨੋ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੂ’’ਤਿ ਕਪਿਲਵਤ੍ਥੁਗਮਨਾਯ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਆਯਾਚਨ੍ਤੋ ਉਸ੍ਸਾਹੇਤਿ.

ਇਦਾਨਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਤ੍ਥਨਂ ਉਪਮਾਹਿ ਪਕਾਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਆਸਾਯ ਕਸਤੇ’’ਤਿ ਗਾਥਮਾਹ. ਆਸਾਯ ਕਸਤੇ ਖੇਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਕਸ੍ਸਕੋ ਕਸਨ੍ਤੋ ਖੇਤ੍ਤਂ ਫਲਾਸਾਯ ਕਸਤਿ. ਬੀਜਂ ਆਸਾਯ ਵਪ੍ਪਤੀਤਿ ਕਸਿਤ੍ਵਾ ਚ ਵਪਨ੍ਤੇਨ ਫਲਾਸਾਯ ਏਵ ਬੀਜਂ ਵਪ੍ਪਤਿ ਨਿਕ੍ਖਿਪੀਯਤਿ. ਆਸਾਯ ਵਾਣਿਜਾ ਯਨ੍ਤੀਤਿ ਧਨਹਾਰਕਾ ਵਾਣਿਜਾ ਧਨਾਸਾਯ ਸਮੁਦ੍ਦਂ ਤਰਿਤੁਂ ਦੇਸਂ ਉਪਗਨ੍ਤੁਂ ਸਮੁਦ੍ਦਂ ਨਾਵਾਯ ਯਨ੍ਤਿ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ. ਯਾਯ ਆਸਾਯ ਤਿਟ੍ਠਾਮੀਤਿ ਏਵਂ ਅਹਮ੍ਪਿ ਯਾਯ ਆਸਾਯ ਪਤ੍ਥਨਾਯ ਭਗਵਾ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਕਪਿਲਪੁਰਗਮਨਪਤ੍ਥਨਾਯ ਇਧ ਤਿਟ੍ਠਾਮਿ. ਸਾ ਮੇ ਆਸਾ ਸਮਿਜ੍ਝਤੁ, ਤੁਮ੍ਹੇਹਿ ‘‘ਕਪਿਲਵਤ੍ਥੁ ਗਨ੍ਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਵਦਤਿ, ਆਸਾਯ ਸਦਿਸਤਾਯ ਚੇਤ੍ਥ ਕਤ੍ਤੁਕਮ੍ਯਤਾਛਨ੍ਦਂ ਆਸਾਤਿ ਆਹ.

ਗਮਨਮਗ੍ਗਸਂਵਣ੍ਣਨਾਦਿਨਾ ਅਨੇਕਵਾਰਂ ਯਾਚਨਾਯ ਕਾਰਣਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਪੁਨਪ੍ਪੁਨ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਸਕਿਂ ਵੁਤ੍ਤਮਤ੍ਤੇਨ ਵਪ੍ਪੇ ਅਸਮ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨੇ ਕਸ੍ਸਕਾ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਦੁਤਿਯਮ੍ਪਿ ਤਤਿਯਮ੍ਪਿ ਬੀਜਂ ਵਪਨ੍ਤਿ. ਪਜ੍ਜੁਨ੍ਨੋ ਦੇਵਰਾਜਾਪਿ ਏਕਵਾਰਮੇਵ ਅਵਸ੍ਸਿਤ੍ਵਾ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਕਾਲੇਨ ਕਾਲਂ ਵਸ੍ਸਤਿ. ਕਸ੍ਸਕਾਪਿ ਏਕਵਾਰਮੇਵ ਅਕਸਿਤ੍ਵਾ ਸਸ੍ਸਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਅਤ੍ਥਂ ਪਂਸੁਂ ਕਦ੍ਦਮਂ ਵਾ ਮੁਦੁਂ ਕਾਤੁਂ ਖੇਤ੍ਤਂ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਕਸਨ੍ਤਿ. ਏਕਵਾਰਮੇਵ ਧਞ੍ਞਂ ਸਙ੍ਗਹਂ ਕਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਲਮੇਤ੍ਤਾਵਤਾ’’ਤਿ ਅਪਰਿਤੁਸ੍ਸਨਤੋ ਕੋਟ੍ਠਾਗਾਰਾਦੀਸੁ ਪਟਿਸਾਮਨਵਸੇਨ ਮਨੁਸ੍ਸੇਹਿ ਉਪਨੀਯਮਾਨਂ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਸਾਲਿਆਦਿਧਞ੍ਞਂ ਰਟ੍ਠਂ ਉਪੇਤਿ ਉਪਗਚ੍ਛਤਿ.

ਯਾਚਨਕਾਪਿ ਯਾਚਨ੍ਤਾ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਕੁਲਾਨਿ ਚਰਨ੍ਤਿ ਉਪਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਨ ਏਕਵਾਰਮੇਵ, ਯਾਚਿਤਾ ਪਨ ਤੇਸਂ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਦਾਨਪਤੀ ਦਦਨ੍ਤਿ, ਨ ਸਕਿਂਯੇਵ. ਤਥਾ ਪਨ ਦੇਯ੍ਯਧਮ੍ਮਂ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਦਾਨਪਤੀ ਦਦਿਤ੍ਵਾ ਦਾਨਮਯਂ ਪੁਞ੍ਞਂ ਉਪਚਿਨਿਤ੍ਵਾ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਅਪਰਾਪਰਂ ਸਗ੍ਗਮੁਪੇਨ੍ਤਿ ਠਾਨਂ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਵਸੇਨ ਦੇਵਲੋਕਂ ਉਪਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਅਹਮ੍ਪਿ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਯਾਚਾਮਿ ਭਗਵਾ ਮਯ੍ਹਂ ਮਨੋਰਥਂ ਮਤ੍ਥਕਂ ਪਾਪੇਹੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ.

ਇਦਾਨਿ ਯਦਤ੍ਥਂ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਕਪਿਲਵਤ੍ਥੁਗਮਨਂ ਯਾਚਤਿ, ਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਵੀਰੋ ਹਵੇ’’ਤਿਗਾਥਮਾਹ. ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਵੀਰੋ ਵੀਰਿਯਵਾ ਮਹਾਵਿਕ੍ਕਨ੍ਤੋ ਭੂਰਿਪਞ੍ਞੋ ਮਹਾਪਞ੍ਞੋ ਪੁਰਿਸੋ ਯਸ੍ਮਿਂ ਕੁਲੇ ਜਾਯਤਿ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਹਵੇ ਏਕਂਸੇਨ ਸਤ੍ਤਯੁਗਂ ਸਤ੍ਤਪੁਰਿਸਯੁਗਂ ਯਾਵਸਤ੍ਤਮਂ ਪਿਤਾਮਹਯੁਗਂ ਸਮ੍ਮਾਪਟਿਪਤ੍ਤਿਯਾ ਪੁਨੇਤਿ ਸੋਧੇਤੀਤਿ ਲੋਕਵਾਦੋ ਅਤਿਵਾਦੋ ਅਞ੍ਞੇਸੁ. ਭਗਵਾ ਪਨ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਦੇਵਾਨਂ ਉਤ੍ਤਮਦੇਵਤਾਯ ਦੇਵਦੇਵੋ ਪਾਪਨਿਵਾਰਣੇਨ ਕਲ੍ਯਾਣਪਤਿਟ੍ਠਾਪਨੇਨ ਤਤੋ ਪਰਮ੍ਪਿ ਸੋਧੇਤੁਂ ਸਕ੍ਕਤਿ ਸਕ੍ਕੋਤੀਤਿ ਮਞ੍ਞਾਮਿ ਅਹਂ. ਕਸ੍ਮਾ? ਤਯਾ ਹਿ ਜਾਤੋ ਮੁਨਿ ਸਚ੍ਚਨਾਮੋ ਯਸ੍ਮਾ ਤਯਾ ਸਤ੍ਥਾਰਾ ਅਰਿਯਾਯ ਜਾਤਿਯਾ ਜਾਤੋ ਮੁਨਿਭਾਵੋ, ਮੁਨਿ ਵਾ ਸਮਾਨੋ ਅਤ੍ਤਹਿਤਪਰਹਿਤਾਨਂ ਇਧਲੋਕਪਰਲੋਕਾਨਞ੍ਚ ਮੁਨਨਟ੍ਠੇਨ ‘‘ਮੁਨੀ’’ਤਿ ਅਵਿਤਥਨਾਮੋ, ਮੋਨਵਾ ਵਾ ਮੁਨਿ, ‘‘ਸਮਣੋ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ ਇਸੀ’’ਤਿ ਅਵਿਤਥਨਾਮੋ ਤਯਾ ਜਾਤੋ. ਤਸ੍ਮਾ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਏਕਨ੍ਤਹਿਤਪਟਿਲਾਭਹੇਤੁਭਾਵਤੋ ਭਗਵਾ ਤਵ ਤਤ੍ਥ ਗਮਨਂ ਯਾਚਾਮਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਇਦਾਨਿ ‘‘ਸਤ੍ਤਯੁਗ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਪਿਤੁਯੁਗਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਸੁਦ੍ਧੋਦਨੋ ਨਾਮਾ’’ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਸੁਦ੍ਧਂ ਓਦਨਂ ਜੀਵਨਂ ਏਤਸ੍ਸਾਤਿ ਸੁਦ੍ਧੋਦਨੋ. ਬੁਦ੍ਧਪਿਤਾ ਹਿ ਏਕਂਸਤੋ ਸੁਵਿਸੁਦ੍ਧਕਾਯਵਚੀਮਨੋਸਮਾਚਾਰੋ ਸੁਵਿਸੁਦ੍ਧਾਜੀਵੋ ਹੋਤਿ ਤਥਾ ਅਭਿਨੀਹਾਰਸਮ੍ਪਨ੍ਨਤ੍ਤਾ. ਮਾਯਨਾਮਾਤਿ ਕੁਲਰੂਪਸੀਲਾਚਾਰਾਦਿਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਞਾਤਿਮਿਤ੍ਤਾਦੀਹਿ ‘‘ਮਾ ਯਾਹੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਗੁਣਤਾਯ ‘‘ਮਾਯਾ’’ਤਿ ਲਦ੍ਧਨਾਮਾ. ਪਰਿਹਰਿਯਾਤਿ ਧਾਰੇਤ੍ਵਾ. ਕਾਯਸ੍ਸ ਭੇਦਾਤਿ ਸਦੇਵਕਸ੍ਸ ਲੋਕਸ੍ਸ ਚੇਤਿਯਸਦਿਸਸ੍ਸ ਅਤ੍ਤਨੋ ਕਾਯਸ੍ਸ ਵਿਨਾਸਤੋ ਉਦ੍ਧਂ. ਤਿਦਿਵਮ੍ਹੀਤਿ ਤੁਸਿਤਦੇਵਲੋਕੇ.

ਸਾਤਿ ਮਾਯਾਦੇਵੀ. ਗੋਤਮੀਤਿ ਗੋਤ੍ਤੇਨ ਤਂ ਕਿਤ੍ਤੇਤਿ. ਦਿਬ੍ਬੇਹਿ ਕਾਮੇਹੀਤਿ, ਤੁਸਿਤਭਵਨਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨੇਹਿ ਦਿਬ੍ਬੇਹਿ ਵਤ੍ਥੁਕਾਮੇਹਿ. ਸਮਙ੍ਗਿਭੂਤਾਤਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਾ. ਕਾਮਗੁਣੇਹੀਤਿ ਕਾਮਕੋਟ੍ਠਾਸੇਹਿ, ‘‘ਕਾਮੇਹੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ‘‘ਕਾਮਗੁਣੇਹੀ’’ਤਿ ਵਚਨੇਨ ਅਨੇਕਭਾਗੇਹਿ ਵਤ੍ਥੁਕਾਮੇਹਿ ਪਰਿਚਾਰਿਯਤੀਤਿ ਦੀਪੇਤਿ. ਤੇਹੀਤਿ ਯਸ੍ਮਿਂ ਦੇਵਨਿਕਾਯੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ, ਤੇਹਿ ਤੁਸਿਤਦੇਵਗਣੇਹਿ, ਤੇਹਿ ਵਾ ਕਾਮਗੁਣੇਹਿ. ‘‘ਸਮਙ੍ਗਿਭੂਤਾ ਪਰਿਵਾਰਿਤਾ’’ਤਿ ਚ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਪੁਰਿਮਤ੍ਤਭਾਵਸਿਦ੍ਧਂ ਇਤ੍ਥਿਭਾਵਂ, ਦੇਵਤਾਭਾਵਂ ਵਾ ਸਨ੍ਧਾਯ ਕਤੋ, ਦੇਵੂਪਪਤ੍ਤਿ ਪਨ ਪੁਰਿਸਭਾਵੇਨੇਵ ਜਾਤਾ.

ਏਵਂ ਥੇਰੇਨ ਯਾਚਿਤੋ ਭਗਵਾ ਤਤ੍ਥ ਗਮਨੇ ਬਹੂਨਂ ਵਿਸੇਸਾਧਿਗਮਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਵੀਸਤਿਸਹਸ੍ਸ ਖੀਣਾਸਵਪਰਿਵੁਤੋ ਰਾਜਗਹਤੋ ਅਤੁਰਿਤਚਾਰਿਕਾਵਸੇਨ ਕਪਿਲਵਤ੍ਥੁਗਾਮਿਮਗ੍ਗਂ ਪਟਿਪਜ੍ਜਿ. ਥੇਰੋ ਇਦ੍ਧਿਯਾ ਕਪਿਲਵਤ੍ਥੁਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਰਞ੍ਞੋ ਪੁਰਤੋ ਆਕਾਸੇ ਠਿਤੋ ਅਦਿਟ੍ਠਪੁਬ੍ਬਂ ਵੇਸਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਰਞ੍ਞਾ ‘‘ਕੋਸਿ ਤ੍ਵ’’ਨ੍ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤੋ, ‘‘ਸਚੇ ਅਮਚ੍ਚਪੁਤ੍ਤਂ ਤਯਾ ਭਗਵਤੋ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਪੇਸਿਤਂ ਮਂ ਨ ਜਾਨਾਸਿ, ਏਵਂ ਪਨ ਜਾਨਾਹੀ’’ਤਿ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ –

‘‘ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਪੁਤ੍ਤੋਮ੍ਹਿ ਅਸਯ੍ਹਸਾਹਿਨੋ, ਅਙ੍ਗੀਰਸਸ੍ਸਪ੍ਪਟਿਮਸ੍ਸ ਤਾਦਿਨੋ;

ਪਿਤੁਪਿਤਾ ਮਯ੍ਹਂ ਤੁਵਂਸਿ ਸਕ੍ਕ, ਧਮ੍ਮੇਨ ਮੇ ਗੋਤਮ ਅਯ੍ਯਕੋਸੀ’’ਤਿ. –

ਓਸਾਨਗਾਥਮਾਹ.

ਤਤ੍ਥ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਪੁਤ੍ਤੋਮ੍ਹੀਤਿ, ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਉਰੇ ਜਾਤਤਾਯ ਓਰਸਪੁਤ੍ਤੋ ਅਮ੍ਹਿ. ਅਸਯ੍ਹਸਾਹਿਨੋਤਿ, ਅਭਿਸਮ੍ਬੋਧਿਤੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਮਹਾਬੋਧਿਸਤ੍ਤਂ ਅਞ੍ਞੇਹਿ ਸਹਿਤੁਂ ਵਹਿਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੁਣੇਯ੍ਯਤ੍ਤਾ ਅਸਯ੍ਹਸ੍ਸ ਸਕਲਸ੍ਸ ਬੋਧਿਸਮ੍ਭਾਰਸ੍ਸ ਮਹਾਕਾਰੁਣਿਕਾਧਿਕਾਰਸ੍ਸ ਚ ਸਹਨਤੋ ਵਹਨਤੋ, ਤਤੋ ਪਰਮ੍ਪਿ ਅਞ੍ਞੇਹਿ ਸਹਿਤੁਂ ਅਭਿਭਵਿਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੁਣੇਯ੍ਯਤ੍ਤਾ ਅਸਯ੍ਹਾਨਂ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਮਾਰਾਨਂ ਸਹਨਤੋ ਅਭਿਭਵਨਤੋ, ਆਸਯਾਨੁਸਯਚਰਿਤਾਧਿਮੁਤ੍ਤਿਆਦਿਵਿਭਾਗਾਵਬੋਧਨੇਨ ਯਥਾਰਹਂ ਵੇਨੇਯ੍ਯਾਨਂ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਿਕਸਮ੍ਪਰਾਯਿਕਪਰਮਤ੍ਥੇਹਿ ਅਨੁਸਾਸਨੀਸਙ੍ਖਾਤਸ੍ਸ ਅਞ੍ਞੇਹਿ ਅਸਯ੍ਹਸ੍ਸ ਬੁਦ੍ਧਕਿਚ੍ਚਸ੍ਸ ਚ ਸਹਨਤੋ, ਤਤ੍ਥ ਵਾ ਸਾਧੁਕਾਰੀਭਾਵਤੋ ਅਸਯ੍ਹਸਾਹਿਨੋ. ਅਙ੍ਗੀਰਸਸ੍ਸਾਤਿ ਅਙ੍ਗੀਕਤਸੀਲਾਦਿਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਕਸ੍ਸ. ‘‘ਅਙ੍ਗਮਙ੍ਗੇਹਿ ਨਿਚ੍ਛਰਣਕਓਭਾਸਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਅਪਰੇ. ਕੇਚਿ ਪਨ ‘‘ਅਙ੍ਗੀਰਸੋ, ਸਿਦ੍ਧਤ੍ਥੋਤਿ ਦ੍ਵੇ ਨਾਮਾਨਿ ਪਿਤਰਾਯੇਵ ਗਹਿਤਾਨੀ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਅਪ੍ਪਟਿਮਸ੍ਸਾਤਿ ਅਨੂਪਮਸ੍ਸ. ਇਟ੍ਠਾਨਿਟ੍ਠੇਸੁ ਤਾਦਿਲਕ੍ਖਣਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਤਾਦਿਨੋ. ਪਿਤੁਪਿਤਾ ਮਯ੍ਹਂ ਤੁਵਂਸੀਤਿ ਅਰਿਯਜਾਤਿਵਸੇਨ ਮਯ੍ਹਂ ਪਿਤੁ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਲੋਕਵੋਹਾਰੇਨ ਤ੍ਵਂ ਪਿਤਾ ਅਸਿ. ਸਕ੍ਕਾਤਿ ਜਾਤਿਵਸੇਨ ਰਾਜਾਨਂ ਆਲਪਤਿ. ਧਮ੍ਮੇਨਾਤਿ ਸਭਾਵੇਨ ਅਰਿਯਜਾਤਿ ਲੋਕਿਯਜਾਤੀਤਿ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਜਾਤੀਨਂ ਸਭਾਵਸਮੋਧਾਨੇਨ ਗੋਤਮਾਤਿ ਰਾਜਾਨਂ ਗੋਤ੍ਤੇਨ ਆਲਪਤਿ. ਅਯ੍ਯਕੋਸੀਤਿ ਪਿਤਾਮਹੋ ਅਸਿ. ਏਤ੍ਥ ਚ ‘‘ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਪੁਤ੍ਤੋਮ੍ਹੀ’’ਤਿਆਦਿਂ ਵਦਨ੍ਤੋ ਥੇਰੋ ਅਞ੍ਞਂ ਬ੍ਯਾਕਾਸਿ.

ਏਵਂ ਪਨ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਜਾਨਾਪੇਤ੍ਵਾ ਹਟ੍ਠਤੁਟ੍ਠੇਨ ਰਞ੍ਞਾ ਮਹਾਰਹੇ ਪਲ੍ਲਙ੍ਕੇ ਨਿਸੀਦਾਪੇਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਟਿਯਾਦਿਤਸ੍ਸ ਨਾਨਗ੍ਗਰਸਸ੍ਸ ਭੋਜਨਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤਂ ਪੂਰੇਤ੍ਵਾ ਦਿਨ੍ਨੇ ਗਮਨਾਕਾਰਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ‘‘ਕਸ੍ਮਾ ਗਨ੍ਤੁਕਾਮਤ੍ਥ, ਭੁਞ੍ਜਥਾ’’ਤਿ ਚ ਵੁਤ੍ਤੇ, ‘‘ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਭੁਞ੍ਜਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ. ‘‘ਕਹਂ ਪਨ ਸਤ੍ਥਾ’’ਤਿ? ‘‘ਵੀਸਤਿਸਹਸ੍ਸਭਿਕ੍ਖੁਪਰਿਵਾਰੋ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਾਯ ਮਗ੍ਗਂ ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ’’ਤਿ. ‘‘ਤੁਮ੍ਹੇ ਇਮਂ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਂ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਯਾਵ ਮਮ ਪੁਤ੍ਤੋ ਇਮਂ ਨਗਰਂ ਸਮ੍ਪਾਪੁਣਾਤਿ, ਤਾਵਸ੍ਸ ਇਤੋਵ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਂ ਹਰਥਾ’’ਤਿ. ਥੇਰੋ ਭਤ੍ਤਕਿਚ੍ਚਂ ਕਤ੍ਵਾ ਰਞ੍ਞੋ ਪਰਿਸਾਯ ਚ ਧਮ੍ਮਂ ਕਥੇਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥੁ ਆਗਮਨਤੋ ਪੁਰੇਤਰਮੇਵ ਸਕਲਂ ਰਾਜਨਿਵੇਸਨਂ ਰਤਨਤ੍ਤਯੇ ਅਭਿਪ੍ਪਸਨ੍ਨਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਾਨਂਯੇਵ ਸਤ੍ਥੁ ਆਹਰਿਤਬ੍ਬਭਤ੍ਤਪੁਣ੍ਣਂ ਪਤ੍ਤਂ ਆਕਾਸੇ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਸਯਮ੍ਪਿ ਵੇਹਾਸਂ ਅਬ੍ਭੁਗ੍ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਂ ਉਪਨੇਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥੁ ਹਤ੍ਥੇ ਠਪੇਸਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਤਂ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਂ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿ. ਏਵਂ ਸਟ੍ਠਿਯੋਜਨਂ ਮਗ੍ਗਂ ਦਿਵਸੇ ਦਿਵਸੇ ਯੋਜਨਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਸ੍ਸ ਸਤ੍ਥੁ ਰਾਜਗੇਹਤੋਵ ਭਤ੍ਤਂ ਆਹਰਿਤ੍ਵਾ ਅਦਾਸਿ. ਅਥ ਨਂ ਭਗਵਾ ‘‘ਮਯ੍ਹਂ ਪਿਤੁ ਮਹਾਰਾਜਸ੍ਸ ਸਕਲਨਿਵੇਸਨਂ ਪਸਾਦੇਸੀ’’ਤਿ ਕੁਲਪ੍ਪਸਾਦਕਾਨਂ ਅਗ੍ਗਟ੍ਠਾਨੇ ਠਪੇਸੀਤਿ.

ਕਾਲ਼ੁਦਾਯਿਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੨. ਏਕਵਿਹਾਰਿਯਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

ਪੁਰਤੋ ਪਚ੍ਛਤੋ ਵਾਤਿਆਦਿਕਾ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਏਕਵਿਹਾਰਿਯਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਗਾਥਾ. ਕਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ? ਅਯਮ੍ਪਿ ਪੁਰਿਮਬੁਦ੍ਧੇਸੁ ਕਤਾਧਿਕਾਰੋ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਭਵੇ ਪੁਞ੍ਞਾਨਿ ਉਪਚਿਨਨ੍ਤੋ ਕਸ੍ਸਪਦਸਬਲਸ੍ਸ ਕਾਲੇ ਕੁਲਗੇਹੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਵਿਞ੍ਞੁਤਂ ਪਤ੍ਤੋ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਪਟਿਲਦ੍ਧਸਦ੍ਧੋ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਅਰਞ੍ਞਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਵਿਵੇਕਵਾਸਂ ਵਸਿ.

ਸੋ ਤੇਨ ਪੁਞ੍ਞਕਮ੍ਮੇਨ ਏਕਂ ਬੁਦ੍ਧਨ੍ਤਰਂ ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ ਸਂਸਰਨ੍ਤੋ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਬੁਦ੍ਧੁਪ੍ਪਾਦੇ ਭਗਵਤਿ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤੇ ਧਮ੍ਮਾਸੋਕਰਞ੍ਞੋ ਕਨਿਟ੍ਠਭਾਤਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ. ਅਸੋਕਮਹਾਰਾਜਾ ਕਿਰ ਸਤ੍ਥੁ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਨਤੋ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਵਸ੍ਸਸਤਾਨਂ ਉਪਰਿ ਅਟ੍ਠਾਰਸਮੇ ਵਸ੍ਸੇ ਸਕਲਜਮ੍ਬੁਦੀਪੇ ਏਕਰਜ੍ਜਾਭਿਸੇਕਂ ਪਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਕਨਿਟ੍ਠਂ ਤਿਸ੍ਸਕੁਮਾਰਂ ਓਪਰਜ੍ਜੇ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਏਕੇਨ ਉਪਾਯੇਨ ਤਂ ਸਾਸਨੇ ਅਭਿਪ੍ਪਸਨ੍ਨਂ ਅਕਾਸਿ. ਸੋ ਏਕਦਿਵਸਂ ਮਿਗਵਂ ਗਤੋ ਅਰਞ੍ਞੇ ਯੋਨਕਮਹਾਧਮ੍ਮਰਕ੍ਖਿਤਤ੍ਥੇਰਂ ਹਤ੍ਥਿਨਾਗੇਨ ਸਾਲਸਾਖਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਬੀਜਿਯਮਾਨਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਸਞ੍ਜਾਤਪਸਾਦੋ ‘‘ਅਹੋ ਵਤਾਹਮ੍ਪਿ ਅਯਂ ਮਹਾਥੇਰੋ ਵਿਯ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਅਰਞ੍ਞੇ ਵਿਹਰੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ. ਥੇਰੋ ਤਸ੍ਸ ਚਿਤ੍ਤਾਚਾਰਂ ਞਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਸ੍ਸੇਵ ਆਕਾਸਂ ਅਬ੍ਭੁਗ੍ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਅਸੋਕਾਰਾਮੇ ਪੋਕ੍ਖਰਣਿਯਾ ਅਭਿਜ੍ਜਮਾਨੇ ਉਦਕੇ ਠਤ੍ਵਾ ਚੀਵਰਞ੍ਚ ਉਤ੍ਤਰਾਸਙ੍ਗਞ੍ਚ ਆਕਾਸੇ ਓਲਗ੍ਗੇਤ੍ਵਾ ਨ੍ਹਾਯਿਤੁਂ ਆਰਭਿ. ਕੁਮਾਰੋ ਥੇਰਸ੍ਸ ਆਨੁਭਾਵਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਅਭਿਪ੍ਪਸਨ੍ਨੋ ਅਰਞ੍ਞਤੋ ਨਿਵਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਰਾਜਗੇਹਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ‘‘ਪਬ੍ਬਜਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਰਞ੍ਞੋ ਆਰੋਚੇਸਿ. ਰਾਜਾ ਤਂ ਅਨੇਕਪ੍ਪਕਾਰਂ ਯਾਚਿਤ੍ਵਾ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾਧਿਪ੍ਪਾਯਂ ਨਿਵਤ੍ਤੇਤੁਂ ਨਾਸਕ੍ਖਿ. ਸੋ ਉਪਾਸਕੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾਸੁਖਂ ਪਤ੍ਥੇਨ੍ਤੋ –

੫੩੭.

‘‘ਪੁਰਤੋ ਪਚ੍ਛਤੋ ਵਾਪਿ, ਅਪਰੋ ਚੇ ਨ ਵਿਜ੍ਜਤਿ;

ਅਤੀਵ ਫਾਸੁ ਭਵਤਿ, ਏਕਸ੍ਸ ਵਸਤੋ ਵਨੇ.

੫੩੮.

‘‘ਹਨ੍ਦ ਏਕੋ ਗਮਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਅਰਞ੍ਞਂ ਬੁਦ੍ਧਵਣ੍ਣਿਤਂ;

ਫਾਸੁ ਏਕਵਿਹਾਰਿਸ੍ਸ, ਪਹਿਤਤ੍ਤਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ.

੫੩੯.

‘‘ਯੋਗੀ-ਪੀਤਿਕਰਂ ਰਮ੍ਮਂ, ਮਤ੍ਤਕੁਞ੍ਜਰਸੇਵਿਤਂ;

ਏਕੋ ਅਤ੍ਥਵਸੀ ਖਿਪ੍ਪਂ, ਪਵਿਸਿਸ੍ਸਾਮਿ ਕਾਨਨਂ.

੫੪੦.

‘‘ਸੁਪੁਪ੍ਫਿਤੇ ਸੀਤਵਨੇ, ਸੀਤਲੇ ਗਿਰਿਕਨ੍ਦਰੇ;

ਗਤ੍ਤਾਨਿ ਪਰਿਸਿਞ੍ਚਿਤ੍ਵਾ, ਚਙ੍ਕਮਿਸ੍ਸਾਮਿ ਏਕਕੋ.

੫੪੧.

‘‘ਏਕਾਕਿਯੋ ਅਦੁਤਿਯੋ, ਰਮਣੀਯੇ ਮਹਾਵਨੇ;

ਕਦਾਹਂ ਵਿਹਰਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਕਤਕਿਚ੍ਚੋ ਅਨਾਸਵੋ.

੫੪੨.

‘‘ਏਵਂ ਮੇ ਕਤ੍ਤੁਕਾਮਸ੍ਸ, ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ ਸਮਿਜ੍ਝਤੁ;

ਸਾਧਯਿਸ੍ਸਾਮਹਂਯੇਵ, ਨਾਞ੍ਞੋ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਕਾਰਕੋ’’ਤਿ. –

ਇਮਾ ਛ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ.

ਤਤ੍ਥ ਪੁਰਤੋ ਪਚ੍ਛਤੋ ਵਾਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪੁਰਤੋ ਵਾ ਪਚ੍ਛਤੋ ਵਾ, ਵਾ-ਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਵਿਕਪ੍ਪਤ੍ਥਤ੍ਤਾ ਪਸ੍ਸਤੋ ਵਾ ਅਪਰੋ ਅਞ੍ਞੋ ਜਨੋ ਨ ਵਿਜ੍ਜਤਿ ਚੇ, ਅਤੀਵ ਅਤਿਵਿਯ ਫਾਸੁ ਚਿਤ੍ਤਸੁਖਂ ਭਵਤਿ. ਏਕਵਿਹਾਰੀਭਾਵੇਨ ਏਕਸ੍ਸ ਅਸਹਾਯਸ੍ਸ. ਵਨੇ ਵਸਤੋਤਿ ਚਿਰਪਰਿਚਿਤੇਨ ਵਿਵੇਕਜ੍ਝਾਸਯੇਨ ਆਕਡ੍ਢਿਯਮਾਨਹਦਯੋ ਸੋ ਰਤ੍ਤਿਨ੍ਦਿਵਂ ਮਹਾਜਨਪਰਿਵੁਤਸ੍ਸ ਵਸਤੋ ਸਙ੍ਗਣਿਕਵਿਹਾਰਂ ਨਿਬ੍ਬਿਨ੍ਦਨ੍ਤੋ ਵਿਵੇਕਸੁਖਞ੍ਚ ਬਹੁਂ ਮਞ੍ਞਨ੍ਤੋ ਵਦਤਿ.

ਹਨ੍ਦਾਤਿ ਵੋਸ੍ਸਗ੍ਗਤ੍ਥੇ ਨਿਪਾਤੋ, ਤੇਨ ਇਦਾਨਿ ਕਰੀਯਮਾਨਸ੍ਸ ਅਰਞ੍ਞਗਮਨਸ੍ਸ ਨਿਚ੍ਛਿਤਭਾਵਮਾਹ. ਏਕੋ ਗਮਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ‘‘ਸੁਞ੍ਞਾਗਾਰੇ ਖੋ, ਗਹਪਤਿ, ਤਥਾਗਤਾ ਅਭਿਰਮਨ੍ਤੀ’’ਤਿਆਦਿਵਚਨਤੋ (ਚੂਲ਼ਵ. ੩੦੬) ਬੁਦ੍ਧੇਹਿ ਵਣ੍ਣਿਤਂ ਪਸਟ੍ਠਂ ਅਰਞ੍ਞਂ ਏਕੋ ਅਸਹਾਯੋ ਗਮਿਸ੍ਸਾਮਿ ਵਾਸਾਧਿਪ੍ਪਾਯੇਨ ਉਪਗਚ੍ਛਾਮਿ. ਯਸ੍ਮਾ ਏਕਵਿਹਾਰਿਸ੍ਸ ਠਾਨਾਦੀਸੁ ਅਸਹਾਯਭਾਵੇਨ ਏਕਵਿਹਾਰਿਸ੍ਸ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਪਟਿਪੇਸਿਤਚਿਤ੍ਤਤਾਯ ਪਹਿਤਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਧਿਸੀਲਸਿਕ੍ਖਾਦਿਕਾ ਤਿਸ੍ਸੋ ਸਿਕ੍ਖਾ ਸਿਕ੍ਖਤੋ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਅਰਞ੍ਞਂ ਫਾਸੁ ਇਟ੍ਠਂ ਸੁਖਾਵਹਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਯੋਗੀ-ਪੀਤਿਕਰਨ੍ਤਿ ਯੋਗੀਨਂ ਭਾਵਨਾਯ ਯੁਤ੍ਤਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾਨਂ ਅਪ੍ਪਸਦ੍ਦਾਦਿਭਾਵੇਨ ਝਾਨਵਿਪਸ੍ਸਨਾਦਿਪੀਤਿਂ ਆਵਹਨਤੋ ਯੋਗੀ-ਪੀਤਿਕਰਂ. ਵਿਸਭਾਗਾਰਮ੍ਮਣਾਭਾਵੇਨ ਪਟਿਸਲ੍ਲਾਨਸਾਰੁਪ੍ਪਤਾਯ ਰਮ੍ਮਂ. ਮਤ੍ਤਕੁਞ੍ਜਰਸੇਵਿਤਨ੍ਤਿ ਮਤ੍ਤਵਰਵਾਰਣਵਿਚਰਿਤਂ, ਇਮਿਨਾਪਿ ਬ੍ਰਹਾਰਞ੍ਞਭਾਵੇਨ ਜਨਵਿਵੇਕਂਯੇਵ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਅਤ੍ਥਵਸੀਤਿ ਇਧ ਅਤ੍ਥੋਤਿ ਸਮਣਧਮ੍ਮੋ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤੋ. ‘‘ਕਥਂ ਨੁ ਖੋ ਸੋ ਮੇ ਭਵੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ਤਸ੍ਸ ਵਸਂ ਗਤੋ.

ਸੁਪੁਪ੍ਫਿਤੇਤਿ ਸੁਟ੍ਠੁ ਪੁਪ੍ਫਿਤੇ. ਸੀਤਵਨੇਤਿ ਛਾਯੂਦਕਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਸੀਤੇ ਵਨੇ. ਉਭਯੇਨਪਿ ਤਸ੍ਸ ਰਮਣੀਯਤਂਯੇਵ ਵਿਭਾਵੇਤਿ. ਗਿਰਿਕਨ੍ਦਰੇਤਿ ਗਿਰੀਨਂ ਅਬ੍ਭਨ੍ਤਰੇ ਕਨ੍ਦਰੇ. ਕਨ੍ਤਿ ਹਿ ਉਦਕਂ, ਤੇਨ ਦਾਰਿਤਂ ਨਿਨ੍ਨਟ੍ਠਾਨਂ ਕਨ੍ਦਰਂ ਨਾਮ. ਤਾਦਿਸੇ ਸੀਤਲੇ ਗਿਰਿਕਨ੍ਦਰੇ ਘਮ੍ਮਪਰਿਤਾਪਂ ਵਿਨੋਦੇਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਗਤ੍ਤਾਨਿ ਪਰਿਸਿਞ੍ਚਿਤ੍ਵਾ ਨ੍ਹਾਯਿਤ੍ਵਾ ਚਙ੍ਕਮਿਸ੍ਸਾਮਿ ਏਕਕੋਤਿ ਕਤ੍ਥਚਿ ਅਨਾਯਤ੍ਤਵੁਤ੍ਤਿਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ.

ਏਕਾਕਿਯੋਤਿ ਏਕਾਕੀ ਅਸਹਾਯੋ. ਅਦੁਤਿਯੋਤਿ ਤਣ੍ਹਾਸਙ੍ਖਾਤਦੁਤਿਯਾਭਾਵੇਨ ਅਦੁਤਿਯੋ. ਤਣ੍ਹਾ ਹਿ ਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਸਬ੍ਬਦਾ ਅਵਿਜਹਨਟ੍ਠੇਨ ਦੁਤਿਯਾ ਨਾਮ. ਤੇਨਾਹ ਭਗਵਾ – ‘‘ਤਣ੍ਹਾਦੁਤਿਯੋ ਪੁਰਿਸੋ, ਦੀਘਮਦ੍ਧਾਨ ਸਂਸਰ’’ਨ੍ਤਿ (ਇਤਿਵੁ. ੧੫, ੧੦੫).

ਏਵਂ ਮੇ ਕਤ੍ਤੁਕਾਮਸ੍ਸਾਤਿ ‘‘ਹਨ੍ਦ ਏਕੋ ਗਮਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਵੁਤ੍ਤਵਿਧਿਨਾ ਅਰਞ੍ਞਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਭਾਵਨਾਭਿਯੋਗਂ ਕਤ੍ਤੁਕਾਮਸ੍ਸ ਮੇ. ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ ਸਮਿਜ੍ਝਤੂਤਿ ‘‘ਕਦਾਹਂ ਵਿਹਰਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਕਤਕਿਚ੍ਚੋ ਅਨਾਸਵੋ’’ਤਿ ਏਵਂ ਪਵਤ੍ਤੋ ਮਨੋਰਥੋ ਇਜ੍ਝਤੁ ਸਿਦ੍ਧਿਂ ਪਾਪੁਣਾਤੁ. ਅਰਹਤ੍ਤਪ੍ਪਤ੍ਤਿ ਚ ਯਸ੍ਮਾ ਨ ਆਯਾਚਨਮਤ੍ਤੇਨ ਸਿਜ੍ਝਤਿ, ਨਾਪਿ ਅਞ੍ਞੇਨ ਸਾਧੇਤਬ੍ਬਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਆਹ ‘‘ਸਾਧਯਿਸ੍ਸਾਮਹਂਯੇਵ, ਨਾਞ੍ਞੋ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਕਾਰਕੋ’’ਤਿ.

ਏਵਂ ਉਪਰਾਜਸ੍ਸ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾਯ ਦਲ਼੍ਹਨਿਚ੍ਛਯਤਂ ਞਤ੍ਵਾ ਰਾਜਾ ਅਸੋਕਾਰਾਮਗਮਨੀਯਂ ਮਗ੍ਗਂ ਅਲਙ੍ਕਾਰਾਪੇਤ੍ਵਾ ਕੁਮਾਰਂ ਸਬ੍ਬਾਲਙ੍ਕਾਰਵਿਭੂਸਿਤਂ ਮਹਤਿਯਾ ਸੇਨਾਯ ਮਹਚ੍ਚਰਾਜਾਨੁਭਾਵੇਨ ਵਿਹਾਰਂ ਨੇਸਿ. ਕੁਮਾਰੋ ਪਧਾਨਘਰਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਮਹਾਧਮ੍ਮਰਕ੍ਖਿਤਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਪਬ੍ਬਜਿ, ਅਨੇਕਸਤਾ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਤਂ ਅਨੁਪਬ੍ਬਜਿਂਸੁ. ਰਞ੍ਞੋ ਭਾਗਿਨੇਯ੍ਯੋ ਸਙ੍ਘਮਿਤ੍ਤਾਯ ਸਾਮਿਕੋ ਅਗ੍ਗਿਬ੍ਰਹ੍ਮਾਪਿ ਤਮੇਵ ਅਨੁਪਬ੍ਬਜਿ. ਸੋ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਹਟ੍ਠਤੁਟ੍ਠੋ ਅਤ੍ਤਨਾ ਕਾਤਬ੍ਬਂ ਪਕਾਸੇਨ੍ਤੋ –

੫੪੩.

‘‘ਏਸ ਬਨ੍ਧਾਮਿ ਸਨ੍ਨਾਹਂ, ਪਵਿਸਿਸ੍ਸਾਮਿ ਕਾਨਨਂ;

ਨ ਤਤੋ ਨਿਕ੍ਖਮਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਅਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਆਸਵਕ੍ਖਯਂ.

੫੪੪.

‘‘ਮਾਲੁਤੇ ਉਪਵਾਯਨ੍ਤੇ, ਸੀਤੇ ਸੁਰਭਿਗਨ੍ਧਿਕੇ;

ਅਵਿਜ੍ਜਂ ਦਾਲਯਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਨਗਮੁਦ੍ਧਨਿ.

੫੪੫.

‘‘ਵਨੇ ਕੁਸੁਮਸਞ੍ਛਨ੍ਨੇ, ਪਬ੍ਭਾਰੇ ਨੂਨ ਸੀਤਲੇ;

ਵਿਮੁਤ੍ਤਿਸੁਖੇਨ ਸੁਖਿਤੋ, ਰਮਿਸ੍ਸਾਮਿ ਗਿਰਿਬ੍ਬਜੇ’’ਤਿ. –

ਤਿਸ੍ਸੋ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ.

ਤਤ੍ਥ ਏਸ ਬਨ੍ਧਾਮਿ ਸਨ੍ਨਾਹਨ੍ਤਿ ਏਸਾਹਂ ਵੀਰਿਯਸਙ੍ਖਾਤਂ ਸਨ੍ਨਾਹਂ ਬਨ੍ਧਾਮਿ, ਕਾਯੇ ਚ ਜੀਵਿਤੇ ਚ ਨਿਰਪੇਕ੍ਖੋ ਵੀਰਿਯਸਨ੍ਨਾਹੇਨ ਸਨ੍ਨਯ੍ਹਾਮਿ. ਇਦਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ – ਯਥਾ ਨਾਮ ਸੂਰੋ ਪੁਰਿਸੋ ਪਚ੍ਚਤ੍ਥਿਕੇ ਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਿਤੇ ਤਂ ਜੇਤੁਕਾਮੋ ਅਞ੍ਞਂ ਕਿਚ੍ਚਂ ਪਹਾਯ ਕਵਚਪਟਿਮੁਚ੍ਚਨਾਦਿਨਾ ਯੁਦ੍ਧਾਯ ਸਨ੍ਨਯ੍ਹਤਿ, ਯੁਦ੍ਧਭੂਮਿਞ੍ਚ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਚਤ੍ਥਿਕੇ ਅਜੇਤ੍ਵਾ ਤਤੋ ਨ ਨਿਵਤ੍ਤਤਿ, ਏਵਮਹਮ੍ਪਿ ਕਿਲੇਸਪਚ੍ਚਤ੍ਥਿਕੇ ਜੇਤੁਂ ਆਦਿਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਸੀਸਂ ਚੇਲਞ੍ਚ ਅਜ੍ਝੁਪੇਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧਸਮ੍ਮਪ੍ਪਧਾਨਵੀਰਿਯਸਨ੍ਨਾਹਂ ਸਨ੍ਨਯ੍ਹਾਮਿ, ਕਿਲੇਸੇ ਅਜੇਤ੍ਵਾ ਕਿਲੇਸਵਿਜਯਯੋਗ੍ਗਂ ਵਿਵੇਕਟ੍ਠਾਨਂ ਨ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਮੀਤਿ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਪਵਿਸਿਸ੍ਸਾਮਿ ਕਾਨਨਂ ਨ ਤਤੋ ਨਿਕ੍ਖਮਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਅਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਆਸਵਕ੍ਖਯ’’ਨ੍ਤਿ.

‘‘ਮਾਲੁਤੇ ਉਪਵਾਯਨ੍ਤੇ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਅਰਞ੍ਞਟ੍ਠਾਨਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਭਾਵਨਾਯੋਗ੍ਯਤਂ ਵਦਤਿ, ਰਮਿਸ੍ਸਾਮਿ ਨੂਨ ਗਿਰਿਬ੍ਬਜੇਤਿ ਯੋਜਨਾ. ਪਬ੍ਬਤਪਰਿਕ੍ਖੇਪੇ ਅਭਿਰਮਿਸ੍ਸਾਮਿ ਮਞ੍ਞੇਤਿ ਅਨਾਗਤਤ੍ਥਂ ਪਰਿਕਪ੍ਪੇਨ੍ਤੋ ਵਦਤਿ. ਸੇਸਂ ਸੁਵਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਮੇਵ.

ਏਵਂ ਵਤ੍ਵਾ ਥੇਰੋ ਅਰਞ੍ਞਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਸਮਣਧਮ੍ਮਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਉਪਜ੍ਝਾਯੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਕਲਿਙ੍ਗਰਟ੍ਠਂ ਅਗਮਾਸਿ. ਤਤ੍ਥਸ੍ਸ ਪਾਦੇ ਚਮ੍ਮਿਕਾਬਾਧੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿ, ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਏਕੋ ਵੇਜ੍ਜੋ ‘‘ਸਪ੍ਪਿਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਪਰਿਯੇਸਥ, ਤਿਕਿਚ੍ਛਿਸ੍ਸਾਮਿ ਨ’’ਨ੍ਤਿ ਆਹ. ਥੇਰੋ ਸਪ੍ਪਿਪਰਿਯੇਸਨਂ ਅਕਤ੍ਵਾ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਯ ਏਵ ਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਤਿ, ਰੋਗੋ ਵਡ੍ਢਤਿ, ਵੇਜ੍ਜੋ ਥੇਰਸ੍ਸ ਤਤ੍ਥ ਅਪ੍ਪੋਸ੍ਸੁਕ੍ਕਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਸਯਮੇਵ ਸਪ੍ਪਿਂ ਪਰਿਯੇਸਿਤ੍ਵਾ ਥੇਰਂ ਅਰੋਗਂ ਅਕਾਸਿ. ਸੋ ਅਰੋਗੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਨਚਿਰਸ੍ਸੇਵ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ਅਪਦਾਨੇ (ਅਪ. ਥੇਰ ੨.੪੪.੧-੧੨) –

‘‘ਇਮਮ੍ਹਿ ਭਦ੍ਦਕੇ ਕਪ੍ਪੇ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਬਨ੍ਧੁ ਮਹਾਯਸੋ;

ਕਸ੍ਸਪੋ ਨਾਮ ਗੋਤ੍ਤੇਨ, ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿ ਵਦਤਂ ਵਰੋ.

‘‘ਨਿਪ੍ਪਪਞ੍ਚੋ ਨਿਰਾਲਮ੍ਬੋ, ਆਕਾਸਸਮਮਾਨਸੋ;

ਸੁਞ੍ਞਤਾਬਹੁਲੋ ਤਾਦੀ, ਅਨਿਮਿਤ੍ਤਰਤੋ ਵਸੀ.

‘‘ਅਸਙ੍ਗਚਿਤ੍ਤੋ ਨਿਕ੍ਲੇਸੋ, ਅਸਂਸਟ੍ਠੋ ਕੁਲੇ ਗਣੇ;

ਮਹਾਕਾਰੁਣਿਕੋ ਵੀਰੋ, ਵਿਨਯੋਪਾਯਕੋਵਿਦੋ.

‘‘ਉਯ੍ਯੁਤ੍ਤੋ ਪਰਕਿਚ੍ਚੇਸੁ, ਵਿਨਯਨ੍ਤੋ ਸਦੇਵਕੇ;

ਨਿਬ੍ਬਾਨਗਮਨਂ ਮਗ੍ਗਂ, ਗਤਿਂ ਪਙ੍ਕਵਿਸੋਸਨਂ.

‘‘ਅਮਤਂ ਪਰਮਸ੍ਸਾਦਂ, ਜਰਾਮਚ੍ਚੁਨਿਵਾਰਣਂ;

ਮਹਾਪਰਿਸਮਜ੍ਝੇ ਸੋ, ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਲੋਕਤਾਰਕੋ.

‘‘ਕਰਵੀਕਰੁਤੋ ਨਾਥੋ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਘੋਸੋ ਤਥਾਗਤੋ;

ਉਦ੍ਧਰਨ੍ਤੋ ਮਹਾਦੁਗ੍ਗਾ, ਵਿਪ੍ਪਨਟ੍ਠੇ ਅਨਾਯਕੇ.

‘‘ਦੇਸੇਨ੍ਤੋ ਵਿਰਜਂ ਧਮ੍ਮਂ, ਦਿਟ੍ਠੋ ਮੇ ਲੋਕਨਾਯਕੋ;

ਤਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਣਿਤ੍ਵਾਨ, ਪਬ੍ਬਜਿਂ ਅਨਗਾਰਿਯਂ.

‘‘ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਤਦਾਪਾਹਂ, ਚਿਨ੍ਤੇਨ੍ਤੋ ਜਿਨਸਾਸਨਂ;

ਏਕਕੋਵ ਵਨੇ ਰਮ੍ਮੇ, ਵਸਿਂ ਸਂਸਗ੍ਗਪੀਲ਼ਿਤੋ.

‘‘ਸਕ੍ਕਾਯਵੂਪਕਾਸੋ ਮੇ, ਹੇਤੁਭੂਤੋ ਮਮਾਭਵੀ;

ਮਨਸੋ ਵੂਪਕਾਸਸ੍ਸ, ਸਂਸਗ੍ਗਭਯਦਸ੍ਸਿਨੋ.

‘‘ਕਿਲੇਸਾ ਝਾਪਿਤਾ ਮਯ੍ਹਂ…ਪੇ… ਕਤਂ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਾਸਨ’’ਨ੍ਤਿ.

ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਨ ਪਤ੍ਵਾ ਥੇਰੇ ਤਤ੍ਥ ਵਿਹਰਨ੍ਤੇ ਰਾਜਾ ਕੋਟਿਧਨਪਰਿਚ੍ਚਾਗੇਨ ਭੋਜਕਗਿਰਿਵਿਹਾਰਂ ਨਾਮ ਕਾਰੇਤ੍ਵਾ ਥੇਰਂ ਤਤ੍ਥ ਵਾਸੇਸਿ. ਸੋ ਤਤ੍ਥ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਨਕਾਲੇ –

੫੪੬.

‘‘ਸੋਹਂ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਸਙ੍ਕਪ੍ਪੋ, ਚਨ੍ਦੋ ਪਨ੍ਨਰਸੋ ਯਥਾ;

ਸਬ੍ਬਾਸਵਪਰਿਕ੍ਖੀਣੋ, ਨਤ੍ਥਿ ਦਾਨਿ ਪੁਨਬ੍ਭਵੋ’’ਤਿ. –

ਓਸਾਨਗਾਥਮਾਹ. ਸਾ ਉਤ੍ਤਾਨਤ੍ਥਾਵ. ਤਦੇਵ ਚ ਥੇਰਸ੍ਸ ਅਞ੍ਞਾਬ੍ਯਾਕਰਣਂ ਅਹੋਸੀਤਿ.

ਏਕਵਿਹਾਰਿਯਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੩. ਮਹਾਕਪ੍ਪਿਨਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

ਅਨਾਗਤਂ ਯੋ ਪਟਿਕਚ੍ਚ ਪਸ੍ਸਤੀਤਿਆਦਿਕਾ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਮਹਾਕਪ੍ਪਿਨਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਗਾਥਾ. ਕਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ? ਅਯਂ ਕਿਰ ਪਦੁਮੁਤ੍ਤਰਬੁਦ੍ਧਕਾਲੇ ਹਂਸਵਤੀਨਗਰੇ ਕੁਲਘਰੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਵਿਞ੍ਞੁਤਂ ਪਤ੍ਤੋ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਣਨ੍ਤੋ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਏਕਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਭਿਕ੍ਖੁਓਵਾਦਕਾਨਂ ਅਗ੍ਗਟ੍ਠਾਨੇ ਠਪੇਨ੍ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਤਜ੍ਜਂ ਅਧਿਕਾਰਕਮ੍ਮਂ ਕਤ੍ਵਾ ਤਂ ਠਾਨਨ੍ਤਰਂ ਪਤ੍ਥੇਸਿ.

ਸੋ ਤਤ੍ਥ ਯਾਵਜੀਵਂ ਕੁਸਲਂ ਕਤ੍ਵਾ ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ ਸਂਸਰਨ੍ਤੋ ਕਸ੍ਸਪਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਕਾਲੇ ਬਾਰਾਣਸਿਯਂ ਕੁਲਗੇਹੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਵਿਞ੍ਞੁਤਂ ਪਤ੍ਤੋ ਪੁਰਿਸਸਹਸ੍ਸਗਣਜੇਟ੍ਠਕੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਗਬ੍ਭਸਹਸ੍ਸਪਟਿਮਣ੍ਡਿਤਂ ਮਹਨ੍ਤਂ ਪਰਿਵੇਣਂ ਕਾਰਾਪੇਸਿ. ਤੇ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਜਨਾ ਯਾਵਜੀਵਂ ਕੁਸਲਂ ਕਤ੍ਵਾ ਤਂ ਉਪਾਸਕਂ ਜੇਟ੍ਠਕਂ ਕਤ੍ਵਾ ਸਪੁਤ੍ਤਦਾਰਾ ਦੇਵਲੋਕੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਏਕਂ ਬੁਦ੍ਧਨ੍ਤਰਂ ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ ਸਂਸਰਿਂਸੁ. ਤੇਸੁ ਗਣਜੇਟ੍ਠਕੋ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਸਤ੍ਥੁ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤੋ ਪੁਰੇਤਰਮੇਵ ਪਚ੍ਚਨ੍ਤਦੇਸੇ ਕੁਕ੍ਕੁਟਨਾਮਕੇ ਨਗਰੇ ਰਾਜਗੇਹੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਕਪ੍ਪਿਨੋਤਿ ਨਾਮਂ ਅਹੋਸਿ. ਸੇਸਪੁਰਿਸਾ ਤਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਨਗਰੇ ਅਮਚ੍ਚਕੁਲੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਂਸੁ. ਕਪ੍ਪਿਨਕੁਮਾਰੋ ਪਿਤੁ ਅਚ੍ਚਯੇਨ ਛਤ੍ਤਂ ਉਸ੍ਸਾਪੇਤ੍ਵਾ ਮਹਾਕਪ੍ਪਿਨਰਾਜਾ ਨਾਮ ਜਾਤੋ. ਸੋ ਸੁਤਵਿਤ੍ਤਕਤਾਯ ਪਾਤੋਵ ਚਤੂਹਿ ਦ੍ਵਾਰੇਹਿ ਸੀਘਂ ਦੂਤੇ ਪੇਸੇਸਿ – ‘‘ਯਤ੍ਥ ਬਹੁਸ੍ਸੁਤੇ ਪਸ੍ਸਥ, ਤਤੋ ਨਿਵਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਮਯ੍ਹਂ ਆਰੋਚੇਥਾ’’ਤਿ.

ਤੇਨ ਚ ਸਮਯੇਨ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਸਤ੍ਥਾ ਲੋਕੇ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਸਾਵਤ੍ਥਿਂ ਉਪਨਿਸ੍ਸਾਯ ਵਿਹਰਤਿ. ਤਸ੍ਮਿਂ ਕਾਲੇ ਸਾਵਤ੍ਥਿਵਾਸਿਨੋ ਵਾਣਿਜਾ ਸਾਵਤ੍ਥਿਯਂ ਉਟ੍ਠਾਨਕਭਣ੍ਡਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਤਂ ਨਗਰਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਭਣ੍ਡਂ ਪਟਿਸਾਮੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਰਾਜਾਨਂ ਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਪਣ੍ਣਾਕਾਰਹਤ੍ਥਾ ਰਞ੍ਞੋ ਆਰੋਚਾਪੇਸੁਂ. ਤੇ ਰਾਜਾ ਪਕ੍ਕੋਸਾਪੇਤ੍ਵਾ ਨਿਯ੍ਯਾਦਿਤਪਣ੍ਣਾਕਾਰੇ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਠਿਤੇ ‘‘ਕੁਤੋ ਆਗਤਤ੍ਥਾ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿ. ‘‘ਸਾਵਤ੍ਥਿਤੋ, ਦੇਵਾ’’ਤਿ. ‘‘ਕਚ੍ਚਿ ਵੋ ਰਟ੍ਠਂ ਸੁਭਿਕ੍ਖਂ, ਧਮ੍ਮਿਕੋ ਰਾਜਾ’’ਤਿ? ‘‘ਆਮ, ਦੇਵਾ’’ਤਿ. ‘‘ਕੀਦਿਸੋ ਧਮ੍ਮੋ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਦੇਸੇ ਇਦਾਨਿ ਪਵਤ੍ਤਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਤਂ, ਦੇਵ, ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਉਚ੍ਛਿਟ੍ਠਮੁਖੇਹਿ ਕਥੇਤੁ’’ਨ੍ਤਿ. ਰਾਜਾ ਸੁਵਣ੍ਣਭਿਙ੍ਗਾਰੇਨ ਉਦਕਂ ਦਾਪੇਸਿ. ਤੇ ਮੁਖਂ ਵਿਕ੍ਖਾਲੇਤ੍ਵਾ ਦਸਬਲਾਭਿਮੁਖਾ ਅਞ੍ਜਲਿਂ ਪਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਦੇਵ, ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਦੇਸੇ ਬੁਦ੍ਧਰਤਨਂ ਨਾਮ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨ’’ਨ੍ਤਿ ਆਹਂਸੁ. ਰਞ੍ਞੋ ‘‘ਬੁਦ੍ਧੋ’’ਤਿ ਵਚਨੇ ਸੁਤਮਤ੍ਤੇਯੇਵ ਸਕਲਸਰੀਰਂ ਫਰਮਾਨਾ ਪੀਤਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿ. ਤਤੋ ‘‘ਬੁਦ੍ਧੋਤਿ, ਤਾਤਾ, ਵਦੇਥਾ’’ਤਿ ਆਹ. ‘‘ਬੁਦ੍ਧੋਤਿ, ਦੇਵ, ਵਦਾਮਾ’’ਤਿ. ਏਵਂ ਤਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਵਦਾਪੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਬੁਦ੍ਧੋਤਿ ਪਦਂ ਅਪਰਿਮਾਣ’’ਨ੍ਤਿ ਤਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਪਦੇ ਪਸਨ੍ਨੋ ਸਤਸਹਸ੍ਸਂ ਦਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਪਰਂ ਵਦੇਥਾ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿ. ‘‘ਦੇਵ, ਲੋਕੇ ਧਮ੍ਮਰਤਨਂ ਨਾਮ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨ’’ਨ੍ਤਿ. ਤਮ੍ਪਿ ਸੁਤ੍ਵਾ ਤਥੇਵ ਸਤਸਹਸ੍ਸਂ ਦਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਪਰਂ ਵਦੇਥਾ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿ. ‘‘ਦੇਵ, ਸਙ੍ਘਰਤਨਂ ਨਾਮ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨ’’ਨ੍ਤਿ. ਤਮ੍ਪਿ ਸੁਤ੍ਵਾ ਤਥੇਵ ਸਤਸਹਸ੍ਸਂ ਦਤ੍ਵਾ ‘‘ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਪਬ੍ਬਜਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਤਤੋਵ ਨਿਕ੍ਖਮਿ. ਅਮਚ੍ਚਾਪਿ ਤਥੇਵ ਨਿਕ੍ਖਮਿਂਸੁ. ਸੋ ਅਮਚ੍ਚਸਹਸ੍ਸੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਗਙ੍ਗਾਤੀਰਂ ਪਤ੍ਵਾ ‘‘ਸਚੇ ਸਤ੍ਥਾ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ, ਇਮੇਸਂ ਅਸ੍ਸਾਨਂ ਖੁਰਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਮਾ ਤੇਮੇਤੂ’’ਤਿ ਸਚ੍ਚਾਧਿਟ੍ਠਾਨਂ ਕਤ੍ਵਾ ਉਦਕਪਿਟ੍ਠੇਨੇਵ ਪੂਰਂ ਗਙ੍ਗਾਨਦਿਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਅਪਰਮ੍ਪਿ ਅਡ੍ਢਯੋਜਨਵਿਤ੍ਥਾਰਂ ਨਦਿਂ ਤਥੇਵ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਤਤਿਯਂ ਚਨ੍ਦਭਾਗਂ ਨਾਮ ਮਹਾਨਦਿਂ ਪਤ੍ਵਾ ਤਮ੍ਪਿ ਤਾਯ ਏਵ ਸਚ੍ਚਕਿਰਿਯਾਯ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿ.

ਸਤ੍ਥਾਪਿ ਤਂਦਿਵਸਂ ਪਚ੍ਚੂਸਸਮਯਂਯੇਵ ਮਹਾਕਰੁਣਾਸਮਾਪਤ੍ਤਿਤੋ ਵੁਟ੍ਠਾਯ ਲੋਕਂ ਵੋਲੋਕੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਅਜ੍ਜ ਮਹਾਕਪ੍ਪਿਨੋ ਤਿਯੋਜਨਸਤਿਕਂ ਰਜ੍ਜਂ ਪਹਾਯ ਅਮਚ੍ਚਸਹਸ੍ਸਪਰਿਵਾਰੋ ਮਮ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਪਬ੍ਬਜਿਤੁਂ ਆਗਮਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਮਯਾ ਤੇਸਂ ਪਚ੍ਚੁਗ੍ਗਮਨਂ ਕਾਤੁਂ ਯੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਪਾਤੋਵ ਸਰੀਰਪਟਿਜਗ੍ਗਨਂ ਕਤ੍ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਪਰਿਵੁਤੋ ਸਾਵਤ੍ਥਿਯਂ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਚਰਿਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਛਾਭਤ੍ਤਂ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਪਟਿਕ੍ਕਨ੍ਤੋ ਸਯਮੇਵ ਆਕਾਸੇਨ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਚਨ੍ਦਭਾਗਾਯ ਨਦਿਯਾ ਤੀਰੇ ਤੇਸਂ ਉਤ੍ਤਰਣਤਿਤ੍ਥਸ੍ਸਾਭਿਮੁਖਟ੍ਠਾਨੇ ਮਹਾਨਿਗ੍ਰੋਧਮੂਲੇ ਪਲ੍ਲਙ੍ਕੇਨ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਛਬ੍ਬਣ੍ਣਬੁਦ੍ਧਰਸ੍ਮਿਯੋ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਸਿ. ਤੇ ਤੇਨ ਤਿਤ੍ਥੇਨ ਉਤ੍ਤਰਨ੍ਤਾ ਬੁਦ੍ਧਰਸ੍ਮਿਯੋ ਇਤੋ ਚਿਤੋ ਚ ਵਿਧਾਵਨ੍ਤਿਯੋ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤੋ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਯਂ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਉਦ੍ਦਿਸ੍ਸ ਮਯਂ ਆਗਤਾ, ਅਦ੍ਧਾ ਸੋ ਏਸੋ’’ਤਿ ਦਸ੍ਸਨੇਨੇਵ ਨਿਟ੍ਠਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਦਿਟ੍ਠਟ੍ਠਾਨਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਓਨਮਿਤ੍ਵਾ ਪਰਮਨਿਪਚ੍ਚਾਕਾਰਂ ਕਰੋਨ੍ਤਾ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਂਸੁ. ਰਾਜਾ ਭਗਵਤੋ ਗੋਪ੍ਫਕੇਸੁ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਅਮਚ੍ਚਸਹਸ੍ਸੇਨ. ਸਤ੍ਥਾ ਤੇਸਂ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਸਿ. ਦੇਸਨਾਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਸਦ੍ਧਿਂ ਪਰਿਸਾਯ ਅਰਹਤ੍ਤੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਸਿ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ਅਪਦਾਨੇ (ਅਪ. ਥੇਰ ੨.੫੪.੬੬-੧੦੭) –

‘‘ਪਦੁਮੁਤ੍ਤਰੋ ਨਾਮ ਜਿਨੋ, ਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮਾਨ ਪਾਰਗੂ;

ਉਦਿਤੋ ਅਜਟਾਕਾਸੇ, ਰਵੀਵ ਸਰਦਮ੍ਬਰੇ.

‘‘ਵਚਨਾਭਾਯ ਬੋਧੇਤਿ, ਵੇਨੇਯ੍ਯਪਦੁਮਾਨਿ ਸੋ;

ਕਿਲੇਸਪਙ੍ਕਂ ਸੋਸੇਤਿ, ਮਤਿਰਂਸੀਹਿ ਨਾਯਕੋ.

‘‘ਤਿਤ੍ਥਿਯਾਨਂ ਯਸੇ ਹਨ੍ਤਿ, ਖਜ੍ਜੋਤਾਭਾ ਯਥਾ ਰਵਿ;

ਸਚ੍ਚਤ੍ਥਾਭਂ ਪਕਾਸੇਤਿ, ਰਤਨਂਵ ਦਿਵਾਕਰੋ.

‘‘ਗੁਣਾਨਂ ਆਯਤਿਭੂਤੋ, ਰਤਨਾਨਂਵ ਸਾਗਰੋ;

ਪਜ੍ਜੁਨ੍ਨੋਰਿਵ ਭੂਤਾਨਿ, ਧਮ੍ਮਮੇਘੇਨ ਵਸ੍ਸਤਿ.

‘‘ਅਕ੍ਖਦਸ੍ਸੋ ਤਦਾ ਆਸਿਂ, ਨਗਰੇ ਹਂਸਸਵ੍ਹਯੇ;

ਉਪੇਚ੍ਚ ਧਮ੍ਮਮਸ੍ਸੋਸਿਂ, ਜਲਜੁਤ੍ਤਮਨਾਮਿਨੋ.

‘‘ਓਵਾਦਕਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ, ਸਾਵਕਸ੍ਸ ਕਤਾਵਿਨੋ;

ਗੁਣਂ ਪਕਾਸਯਨ੍ਤਸ੍ਸ, ਤਪ੍ਪਯਨ੍ਤਸ੍ਸ ਮੇ ਮਨਂ.

‘‘ਸੁਤ੍ਵਾ ਪਤੀਤੋ ਸੁਮਨੋ, ਨਿਮਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਤਥਾਗਤਂ;

ਸਸਿਸ੍ਸਂ ਭੋਜਯਿਤ੍ਵਾਨ, ਤਂ ਠਾਨਮਭਿਪਤ੍ਥਯਿਂ.

‘‘ਤਦਾ ਹਂਸਸਮਭਾਗੋ, ਹਂਸਦੁਨ੍ਦੁਭਿਨਿਸ੍ਸਨੋ;

ਪਸ੍ਸਥੇਤਂ ਮਹਾਮਤ੍ਤਂ, ਵਿਨਿਚ੍ਛਯਵਿਸਾਰਦਂ.

‘‘ਪਤਿਤਂ ਪਾਦਮੂਲੇ ਮੇ, ਸਮੁਗ੍ਗਤਤਨੂਰੁਹਂ;

ਜੀਮੂਤਵਣ੍ਣਂ ਪੀਣਂਸਂ, ਪਸਨ੍ਨਨਯਨਾਨਨਂ.

‘‘ਪਰਿਵਾਰੇਨ ਮਹਤਾ, ਰਾਜਯੁਤ੍ਤਂ ਮਹਾਯਸਂ;

ਏਸੋ ਕਤਾਵਿਨੋ ਠਾਨਂ, ਪਤ੍ਥੇਤਿ ਮੁਦਿਤਾਸਯੋ.

‘‘ਇਮਿਨਾ ਪਣਿਪਾਤੇਨ, ਚਾਗੇਨ ਪਣਿਧੀਹਿ ਚ;

ਕਪ੍ਪਸਤਸਹਸ੍ਸਾਨਿ, ਨੁਪਪਜ੍ਜਤਿ ਦੁਗ੍ਗਤਿਂ.

‘‘ਦੇਵੇਸੁ ਦੇਵਸੋਭਗ੍ਗਂ, ਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ ਮਹਨ੍ਤਤਂ;

ਅਨੁਭੋਤ੍ਵਾਨ ਸੇਸੇਨ, ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਪਾਪੁਣਿਸ੍ਸਤਿ.

‘‘ਸਤਸਹਸ੍ਸਿਤੋ ਕਪ੍ਪੇ, ਓਕ੍ਕਾਕਕੁਲਸਮ੍ਭਵੋ;

ਗੋਤਮੋ ਨਾਮ ਗੋਤ੍ਤੇਨ, ਸਤ੍ਥਾ ਲੋਕੇ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ.

‘‘ਤਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਦਾਯਾਦੋ, ਓਰਸੋ ਧਮ੍ਮਨਿਮ੍ਮਿਤੋ;

ਕਪ੍ਪਿਨੋ ਨਾਮ ਨਾਮੇਨ, ਹੇਸ੍ਸਤਿ ਸਤ੍ਥੁ ਸਾਵਕੋ.

‘‘ਤਤੋਹਂ ਸੁਕਤਂ ਕਾਰਂ, ਕਤ੍ਵਾਨ ਜਿਨਸਾਸਨੇ;

ਜਹਿਤ੍ਵਾ ਮਾਨੁਸਂ ਦੇਹਂ, ਤੁਸਿਤਂ ਅਗਮਾਸਹਂ.

‘‘ਦੇਵਮਾਨੁਸਰਜ੍ਜਾਨਿ, ਸਤਸੋ ਅਨੁਸਾਸਿਯ;

ਬਾਰਾਣਸਿਯਮਾਸਨ੍ਨੇ, ਜਾਤੋ ਕੇਣਿਯਜਾਤਿਯਂ.

‘‘ਸਹਸ੍ਸਪਰਿਵਾਰੇਨ, ਸਪਜਾਪਤਿਕੋ ਅਹਂ;

ਪਞ੍ਚਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਾਨਂ, ਸਤਾਨਿ ਸਮੁਪਟ੍ਠਹਿਂ.

‘‘ਤੇਮਾਸਂ ਭੋਜਯਿਤ੍ਵਾਨ, ਪਚ੍ਛਾਦਮ੍ਹ ਤਿਚੀਵਰਂ;

ਤਤੋ ਚੁਤਾ ਮਯਂ ਸਬ੍ਬੇ, ਅਹੁਮ੍ਹ ਤਿਦਸੂਪਗਾ.

‘‘ਪੁਨੋ ਸਬ੍ਬੇ ਮਨੁਸ੍ਸਤ੍ਤਂ, ਅਗਮਿਮ੍ਹ ਤਤੋ ਚੁਤਾ;

ਕੁਕ੍ਕੁਟਮ੍ਹਿ ਪੁਰੇ ਜਾਤਾ, ਹਿਮਵਨ੍ਤਸ੍ਸ ਪਸ੍ਸਤੋ.

‘‘ਕਪ੍ਪਿਨੋ ਨਾਮਹਂ ਆਸਿਂ, ਰਾਜਪੁਤ੍ਤੋ ਮਹਾਯਸੋ;

ਸੇਸਾਮਚ੍ਚਕੁਲੇ ਜਾਤਾ, ਮਮੇਵ ਪਰਿਵਾਰਯੁਂ.

‘‘ਮਹਾਰਜ੍ਜਸੁਖਂ ਪਤ੍ਤੋ, ਸਬ੍ਬਕਾਮਸਮਿਦ੍ਧਿਮਾ;

ਵਾਣਿਜੇਹਿ ਸਮਕ੍ਖਾਤਂ, ਬੁਦ੍ਧੁਪ੍ਪਾਦਮਹਂ ਸੁਣਿਂ.

‘‘ਬੁਦ੍ਧੋ ਲੋਕੇ ਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨੋ, ਅਸਮੋ ਏਕਪੁਗ੍ਗਲੋ;

ਸੋ ਪਕਾਸੇਤਿ ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਂ, ਅਮਤਂ ਸੁਖਮੁਤ੍ਤਮਂ.

‘‘ਸੁਯੁਤ੍ਤਾ ਤਸ੍ਸ ਸਿਸ੍ਸਾ ਚ, ਸੁਮੁਤ੍ਤਾ ਚ ਅਨਾਸਵਾ;

ਸੁਤ੍ਵਾ ਨੇਸਂ ਸੁਵਚਨਂ, ਸਕ੍ਕਰਿਤ੍ਵਾਨ ਵਾਣਿਜੇ.

‘‘ਪਹਾਯ ਰਜ੍ਜਂ ਸਾਮਚ੍ਚੋ, ਨਿਕ੍ਖਮਿਂ ਬੁਦ੍ਧਮਾਮਕੋ;

ਨਦਿਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਮਹਾਚਨ੍ਦਂ, ਪੂਰਿਤਂ ਸਮਤਿਤ੍ਤਿਕਂ.

‘‘ਅਪ੍ਪਤਿਟ੍ਠਂ ਅਨਾਲਮ੍ਬਂ, ਦੁਤ੍ਤਰਂ ਸੀਘਵਾਹਿਨਿਂ;

ਗੁਣਂ ਸਰਿਤ੍ਵਾ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ, ਸੋਤ੍ਥਿਨਾ ਸਮਤਿਕ੍ਕਮਿਂ.

‘‘ਭਵਸੋਤਂ ਸਚੇ ਬੁਦ੍ਧੋ, ਤਿਣ੍ਣੋ ਲੋਕਨ੍ਤਗੂ ਵਿਦੂ;

ਏਤੇਨ ਸਚ੍ਚਵਜ੍ਜੇਨ, ਗਮਨਂ ਮੇ ਸਮਿਜ੍ਝਤੁ.

‘‘ਯਦਿ ਸਨ੍ਤਿਗਮੋ ਮਗ੍ਗੋ, ਮੋਕ੍ਖੋ ਚਚ੍ਚਨ੍ਤਿਕਂ ਸੁਖਂ;

ਏਤੇਨ ਸਚ੍ਚਵਜ੍ਜੇਨ, ਗਮਨਂ ਮੇ ਸਮਿਜ੍ਝਤੁ.

‘‘ਸਙ੍ਘੋ ਚੇ ਤਿਣ੍ਣਕਨ੍ਤਾਰੋ, ਪੁਞ੍ਞਕ੍ਖੇਤ੍ਤੋ ਅਨੁਤ੍ਤਰੋ;

ਏਤੇਨ ਸਚ੍ਚਵਜ੍ਜੇਨ, ਗਮਨਂ ਮੇ ਸਮਿਜ੍ਝਤੁ.

‘‘ਸਹ ਕਤੇ ਸਚ੍ਚਵਰੇ, ਮਗ੍ਗਾ ਅਪਗਤਂ ਜਲਂ;

ਤਤੋ ਸੁਖੇਨ ਉਤ੍ਤਿਣ੍ਣੋ, ਨਦੀਤੀਰੇ ਮਨੋਰਮੇ.

‘‘ਨਿਸਿਨ੍ਨਂ ਅਦ੍ਦਸਂ ਬੁਦ੍ਧਂ, ਉਦੇਨ੍ਤਂਵ ਪਭਙ੍ਕਰਂ;

ਜਲਨ੍ਤਂ ਹੇਮਸੇਲਂਵ, ਦੀਪਰੁਕ੍ਖਂਵ ਜੋਤਿਤਂ.

‘‘ਸਸਿਂਵ ਤਾਰਾਸਹਿਤਂ, ਸਾਵਕੇਹਿ ਪੁਰਕ੍ਖਤਂ;

ਵਾਸਵਂ ਵਿਯ ਵਸ੍ਸਨ੍ਤਂ, ਦੇਸਨਾਜਲਦਨ੍ਤਰਂ.

‘‘ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾਨ ਸਹਾਮਚ੍ਚੋ, ਏਕਮਨ੍ਤਮੁਪਾਵਿਸਿਂ;

ਤਤੋ ਨੋ ਆਸਯਂ ਞਤ੍ਵਾ, ਬੁਦ੍ਧੋ ਧਮ੍ਮਮਦੇਸਯਿ.

‘‘ਸੁਤ੍ਵਾਨ ਧਮ੍ਮਂ ਵਿਮਲਂ, ਅਵੋਚੁਮ੍ਹ ਮਯਂ ਜਿਨਂ;

ਪਬ੍ਬਾਜੇਹਿ ਮਹਾਵੀਰ, ਨਿਬ੍ਬਿਨ੍ਦਾਮ੍ਹ ਮਯਂ ਭਵੇ.

‘‘ਸ੍ਵਕ੍ਖਾਤੋ ਭਿਕ੍ਖਵੇ ਧਮ੍ਮੋ, ਦੁਕ੍ਖਨ੍ਤਕਰਣਾਯ ਵੋ;

ਚਰਥ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ, ਇਚ੍ਚਾਹ ਮੁਨਿਸਤ੍ਤਮੋ.

‘‘ਸਹ ਵਾਚਾਯ ਸਬ੍ਬੇਪਿ, ਭਿਕ੍ਖੁਵੇਸਧਰਾ ਮਯਂ;

ਅਹੁਮ੍ਹ ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾ, ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਾ ਚ ਸਾਸਨੇ.

‘‘ਤਤੋ ਜੇਤਵਨਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ, ਅਨੁਸਾਸਿ ਵਿਨਾਯਕੋ;

ਅਨੁਸਿਟ੍ਠੋ ਜਿਨੇਨਾਹਂ, ਅਰਹਤ੍ਤਮਪਾਪੁਣਿਂ.

‘‘ਤਤੋ ਭਿਕ੍ਖੁਸਹਸ੍ਸਾਨਿ, ਅਨੁਸਾਸਿਮਹਂ ਤਦਾ;

ਮਮਾਨੁਸਾਸਨਕਰਾ, ਤੇਪਿ ਆਸੁਂ ਅਨਾਸਵਾ.

‘‘ਜਿਨੋ ਤਸ੍ਮਿਂ ਗੁਣੇ ਤੁਟ੍ਠੋ, ਏਤਦਗ੍ਗੇ ਠਪੇਸਿ ਮਂ;

ਭਿਕ੍ਖੁਓਵਾਦਕਾਨਗ੍ਗੋ, ਕਪ੍ਪਿਨੋਤਿ ਮਹਾਜਨੇ.

‘‘ਸਤਸਹਸ੍ਸੇ ਕਤਂ ਕਮ੍ਮਂ, ਫਲਂ ਦਸ੍ਸੇਸਿ ਮੇ ਇਧ;

ਪਮੁਤ੍ਤੋ ਸਰਵੇਗੋਵ, ਕਿਲੇਸੇ ਝਾਪਯਿਂ ਮਮ.

‘‘ਕਿਲੇਸਾ ਝਾਪਿਤਾ ਮਯ੍ਹਂ…ਪੇ… ਕਤਂ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਾਸਨ’’ਨ੍ਤਿ.

ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਤ੍ਵਾ ਪਨ ਤੇ ਸਬ੍ਬੇਵ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ ਯਾਚਿਂਸੁ. ਸਤ੍ਥਾ ਤੇ ‘‘ਏਥ, ਭਿਕ੍ਖਵੋ’’ਤਿ ਆਹ. ਸਾ ਏਵ ਤੇਸਂ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾ ਉਪਸਮ੍ਪਦਾ ਚ ਅਹੋਸਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਤਂ ਭਿਕ੍ਖੁਸਹਸ੍ਸਂ ਆਦਾਯ ਆਕਾਸੇਨ ਜੇਤਵਨਂ ਅਗਮਾਸਿ. ਅਥੇਕਦਿਵਸਂ ਭਗਵਾ ਤਸ੍ਸਨ੍ਤੇਵਾਸਿਕੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਹ – ‘‘ਕਚ੍ਚਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਕਪ੍ਪਿਨੋ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਨ, ਭਗਵਾ, ਦੇਸੇਤਿ. ਅਪ੍ਪੋਸ੍ਸੁਕ੍ਕੋ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਸੁਖਵਿਹਾਰਮਨੁਯੁਤ੍ਤੋ ਵਿਹਰਤਿ, ਓਵਾਦਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਨ ਦੇਤੀ’’ਤਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਥੇਰਂ ਪਕ੍ਕੋਸਾਪੇਤ੍ਵਾ – ‘‘ਸਚ੍ਚਂ ਕਿਰ ਤ੍ਵਂ, ਕਪ੍ਪਿਨ, ਅਨ੍ਤੇਵਾਸਿਕਾਨਂ ਓਵਾਦਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਨ ਦੇਸੀ’’ਤਿ? ‘‘ਸਚ੍ਚਂ, ਭਗਵਾ’’ਤਿ. ‘‘ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਮਾ ਏਵਂ ਕਰਿ, ਅਜ੍ਜ ਪਟ੍ਠਾਯ ਉਪਗਤਾਨਂ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਹੀ’’ਤਿ. ‘‘ਸਾਧੁ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ਥੇਰੋ ਸਤ੍ਥੁ ਵਚਨਂ ਸਿਰਸਾ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਏਕੋਵਾਦੇਨੇਵ ਸਮਣਸਹਸ੍ਸਂ ਅਰਹਤ੍ਤੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਸਿ. ਤੇਨ ਨਂ ਸਤ੍ਥਾ ਪਟਿਪਾਟਿਯਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਾਵਕੇ ਥੇਰੇ ਠਾਨਨ੍ਤਰੇ ਠਪੇਨ੍ਤੋ ਭਿਕ੍ਖੁਓਵਾਦਕਾਨਂ ਅਗ੍ਗਟ੍ਠਾਨੇ ਠਪੇਸਿ. ਅਥੇਕਦਿਵਸਂ ਥੇਰੋ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯੋ ਓਵਦਨ੍ਤੋ –

੫੪੭.

‘‘ਅਨਾਗਤਂ ਯੋ ਪਟਿਕਚ੍ਚ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਹਿਤਞ੍ਚ ਅਤ੍ਥਂ ਅਹਿਤਞ੍ਚ ਤਂ ਦ੍ਵਯਂ;

ਵਿਦ੍ਦੇਸਿਨੋ ਤਸ੍ਸ ਹਿਤੇਸਿਨੋ ਵਾ, ਰਨ੍ਧਂ ਨ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਸਮੇਕ੍ਖਮਾਨਾ.

੫੪੮.

‘‘ਆਨਾਪਾਨਸਤੀ ਯਸ੍ਸ, ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਾ ਸੁਭਾਵਿਤਾ;

ਅਨੁਪੁਬ੍ਬਂ ਪਰਿਚਿਤਾ, ਯਥਾ ਬੁਦ੍ਧੇਨ ਦੇਸਿਤਾ;

ਸੋਮਂ ਲੋਕਂ ਪਭਾਸੇਤਿ, ਅਬ੍ਭਾ ਮੁਤ੍ਤੋਵ ਚਨ੍ਦਿਮਾ.

੫੪੯.

‘‘ਓਦਾਤਂ ਵਤ ਮੇ ਚਿਤ੍ਤਂ, ਅਪ੍ਪਮਾਣਂ ਸੁਭਾਵਿਤਂ;

ਨਿਬ੍ਬਿਦ੍ਧਂ ਪਗ੍ਗਹੀਤਞ੍ਚ, ਸਬ੍ਬਾ ਓਭਾਸਤੇ ਦਿਸਾ.

੫੫੦.

‘‘ਜੀਵਤੇ ਵਾਪਿ ਸਪ੍ਪਞ੍ਞੋ, ਅਪਿ ਵਿਤ੍ਤਪਰਿਕ੍ਖਯੋ;

ਪਞ੍ਞਾਯ ਚ ਅਲਾਭੇਨ, ਵਿਤ੍ਤਵਾਪਿ ਨ ਜੀਵਤਿ.

੫੫੧.

‘‘ਪਞ੍ਞਾ ਸੁਤਵਿਨਿਚ੍ਛਿਨੀ, ਪਞ੍ਞਾ ਕਿਤ੍ਤਿਸਿਲੋਕਵਦ੍ਧਨੀ;

ਪਞ੍ਞਾਸਹਿਤੋ ਨਰੋ ਇਧ, ਅਪਿ ਦੁਕ੍ਖੇਸੁ ਸੁਖਾਨਿ ਵਿਨ੍ਦਤਿ.

੫੫੨.

‘‘ਨਾਯਂ ਅਜ੍ਜਤਨੋ ਧਮ੍ਮੋ, ਨਚ੍ਛੇਰੋ ਨਪਿ ਅਬ੍ਭੁਤੋ;

ਯਤ੍ਥ ਜਾਯੇਥ ਮੀਯੇਥ, ਤਤ੍ਥ ਕਿਂ ਵਿਯ ਅਬ੍ਭੁਤਂ.

੫੫੩.

‘‘ਅਨਨ੍ਤਰਞ੍ਹਿ ਜਾਤਸ੍ਸ, ਜੀਵਿਤਾ ਮਰਣਂ ਧੁਵਂ;

ਜਾਤਾ ਜਾਤਾ ਮਰਨ੍ਤੀਧ, ਏਵਂ ਧਮ੍ਮਾ ਹਿ ਪਾਣਿਨੋ.

੫੫੪.

‘‘ਨ ਹੇਤਦਤ੍ਥਾਯ ਮਤਸ੍ਸ ਹੋਤਿ, ਯਂ ਜੀਵਿਤਤ੍ਥਂ ਪਰਪੋਰਿਸਾਨਂ;

ਮਤਮ੍ਹਿ ਰੁਣ੍ਣਂ ਨ ਯਸੋ ਨ ਲੋਕ੍ਯਂ, ਨ ਵਣ੍ਣਿਤਂ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੇਹਿ.

੫੫੫.

‘‘ਚਕ੍ਖੁਂ ਸਰੀਰਂ ਉਪਹਨ੍ਤਿ ਤੇਨ, ਨਿਹੀਯਤਿ ਵਣ੍ਣਬਲਂ ਮਤੀ ਚ;

ਆਨਨ੍ਦਿਨੋ ਤਸ੍ਸ ਦਿਸਾ ਭਵਨ੍ਤਿ, ਹਿਤੇਸਿਨੋ ਨਾਸ੍ਸ ਸੁਖੀ ਭਵਨ੍ਤਿ.

੫੫੬.

‘‘ਤਸ੍ਮਾ ਹਿ ਇਚ੍ਛੇਯ੍ਯ ਕੁਲੇ ਵਸਨ੍ਤੇ, ਮੇਧਾਵਿਨੋ ਚੇਵ ਬਹੁਸ੍ਸੁਤੇ ਚ;

ਯੇਸਞ੍ਹਿ ਪਞ੍ਞਾਵਿਭਵੇਨ ਕਿਚ੍ਚਂ, ਤਰਨ੍ਤਿ ਨਾਵਾਯ ਨਦਿਂਵ ਪੁਣ੍ਣ’’ਨ੍ਤਿ. –

ਇਮਾ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ.

ਤਤ੍ਥ ਅਨਾਗਤਨ੍ਤਿ ਨ ਆਗਤਂ, ਅਵਿਨ੍ਦਨ੍ਤਿ, ਅਤ੍ਥੋ. ਪਟਿਕਚ੍ਚਾਤਿ ਪੁਤੇਤਰਂਯੇਵ. ਪਸ੍ਸਤੀਤਿ ਓਲੋਕੇਤਿ. ਅਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ਕਿਚ੍ਚਂ. ਤਂ ਦ੍ਵਯਨ੍ਤਿ ਹਿਤਾਹਿਤਂ. ਵਿਦ੍ਦੇਸਿਨੋਤਿ ਅਮਿਤ੍ਤਾ. ਹਿਤੇਸਿਨੋਤਿ ਮਿਤ੍ਤਾ. ਰਨ੍ਧਨ੍ਤਿ ਛਿਦ੍ਦਂ. ਸਮੇਕ੍ਖਮਾਨਾਤਿ ਗਵੇਸਨ੍ਤਾ. ਇਦਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ – ਯੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਹਿਤਾਵਹਂ ਅਹਿਤਾਵਹਂ ਤਦੁਭਯਞ੍ਚ ਅਤ੍ਥਂ ਕਿਚ੍ਚਂ ਅਨਾਗਤਂ ਅਸਮ੍ਪਤ੍ਤਂ ਪੁਰੇਤਰਂਯੇਵ ਪਞ੍ਞਾਚਕ੍ਖੁਨਾ ਅਹਂ ਵਿਯ ਪਸ੍ਸਤਿ ਵੀਮਂਸਤਿ ਵਿਚਾਰੇਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਅਮਿਤ੍ਤਾ ਵਾ ਅਹਿਤਜ੍ਝਾਸਯੇਨ ਮਿਤ੍ਤਾ ਵਾ ਹਿਤਜ੍ਝਾਸਯੇਨ ਰਨ੍ਧਂ ਗਵੇਸਨ੍ਤਾ ਨ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਤਾਦਿਸੋ ਪਞ੍ਞਵਾ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਅਚ੍ਛਿਦ੍ਦਵੁਤ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤੁਮ੍ਹੇਹਿ ਤਥਾਰੂਪੇਹਿ ਭਵਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ.

ਇਦਾਨਿ ਆਨਾਪਾਨਸਤਿਭਾਵਨਾਯ ਗੁਣਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਤਤ੍ਥ ਤਾਨਿ ਯੋਜੇਤੁਂ ‘‘ਆਨਾਪਾਨਸਤੀ ਯਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਦੁਤਿਯਂ ਗਾਥਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਆਨਨ੍ਤਿ ਅਸ੍ਸਾਸੋ. ਅਪਾਨਨ੍ਤਿ ਪਸ੍ਸਾਸੋ. ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸਨਿਮਿਤ੍ਤਾਰਮ੍ਮਣਾ ਸਤਿ ਆਨਾਪਾਨਸਤਿ. ਸਤਿਸੀਸੇਨ ਚੇਤ੍ਥ ਤਂਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਸਮਾਧਿਭਾਵਨਾ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਾ. ਯਸ੍ਸਾਤਿ, ਯਸ੍ਸ ਯੋਗਿਨੋ. ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਾ ਸੁਭਾਵਿਤਾਤਿ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾਨਂ ਸੋਲ਼ਸਨ੍ਨਞ੍ਚ ਆਕਾਰਾਨਂ ਪਾਰਿਪੂਰਿਯਾ ਸਬ੍ਬਸੋ ਪੁਣ੍ਣਾ ਸਤ੍ਤਨ੍ਨਂ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾਨਂ ਵਿਜ੍ਜਾਵਿਮੁਤ੍ਤੀਨਞ੍ਚ ਪਾਰਿਪੂਰਿਯਾ ਸੁਟ੍ਠੁ ਭਾਵਿਤਾ ਵਡ੍ਢਿਤਾ. ਅਨੁਪੁਬ੍ਬਂ ਪਰਿਚਿਤਾ, ਯਥਾ ਬੁਦ੍ਧੇਨ ਦੇਸਿਤਾਤਿ ‘‘ਸੋ ਸਤੋਵ ਅਸ੍ਸਸਤੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ (ਦੀ. ਨਿ. ੨.੩੭੪; ਮ. ਨਿ. ੧.੧੦੭) ਯਥਾ ਭਗਵਤਾ ਦੇਸਿਤਾ, ਤਥਾ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬਂ ਅਨੁਕ੍ਕਮੇਨ ਪਰਿਚਿਤਾ ਆਸੇਵਿਤਾ ਭਾਵਿਤਾ. ਸੋਮਂ ਲੋਕਂ ਪਭਾਸੇਤਿ, ਅਬ੍ਭਾ ਮੁਤ੍ਤੋਵ ਚਨ੍ਦਿਮਾਤਿ ਸੋ ਯੋਗਾਵਚਰੋ ਯਥਾ ਅਬ੍ਭਾਦਿਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸਾ ਵਿਮੁਤ੍ਤੋ ਚਨ੍ਦੋ ਚਨ੍ਦਾਲੋਕੇਨ ਇਮਂ ਓਕਾਸਲੋਕਂ ਪਭਾਸੇਤਿ, ਏਵਂ ਅਵਿਜ੍ਜਾਦਿਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸਵਿਮੁਤ੍ਤੋ ਞਾਣਾਲੋਕੇਨ ਅਤ੍ਤਸਨ੍ਤਾਨਪਤਿਤਂ ਪਰਸਨ੍ਤਾਨਪਤਿਤਞ੍ਚ ਸਙ੍ਖਾਰਲੋਕਂ ਪਭਾਸੇਤਿ ਪਕਾਸੇਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਤੁਮ੍ਹੇਹਿ ਆਨਾਪਾਨਸਤਿਭਾਵਨਾ ਭਾਵੇਤਬ੍ਬਾਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ.

ਇਦਾਨਿ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਨਿਦਸ੍ਸਨਂ ਕਤ੍ਵਾ ਭਾਵਨਾਭਿਯੋਗਸ੍ਸ ਸਫਲਤਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਓਦਾਤਂ ਵਤ ਮੇ ਚਿਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਤਤਿਯਂ ਗਾਥਮਾਹ. ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਨੀਵਰਣਮਲਵਿਗਮਤੋ ਓਦਾਤਂ ਸੁਦ੍ਧਂ ਵਤ ਮਮ ਚਿਤ੍ਤਂ. ਯਥਾ ਪਮਾਣਕਰਾ ਰਾਗਾਦਯੋ ਪਹੀਨਾ, ਅਪ੍ਪਮਾਣਞ੍ਚ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਂ ਕਤਂ ਅਹੋਸਿ, ਤਥਾ ਭਾਵਿਤਤ੍ਤਾ ਅਪ੍ਪਮਾਣਂ ਸੁਭਾਵਿਤਂ, ਤਤੋ ਏਵ ਚਤੁਸਚ੍ਚਂ ਨਿਬ੍ਬਿਦ੍ਧਂ ਪਟਿਵਿਜ੍ਝਿਤਂ, ਸਕਲਸਂਕਿਲੇਸਪਕ੍ਖਤੋ ਪਗ੍ਗਹਿਤਞ੍ਚ ਹੁਤ੍ਵਾ ਦੁਕ੍ਖਾਦਿਕਾ ਪੁਬ੍ਬਨ੍ਤਾਦਿਕਾ ਚ ਦਿਸਾ ਓਭਾਸਤੇ ਤਤ੍ਥ ਵਿਤਿਣ੍ਣਕਙ੍ਖਤ੍ਤਾ ਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮੇਸੁ ਵਿਗਤਸਮ੍ਮੋਹਤ੍ਤਾ ਚ. ਤਸ੍ਮਾ ਤੁਮ੍ਹੇਹਿਪਿ ਏਵਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਭਾਵੇਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ.

ਯਥਾ ਭਾਵਨਾਮਯਾ ਪਞ੍ਞਾ ਚਿਤ੍ਤਮਲਵਿਸੋਧਨਾਦਿਨਾ ਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਬਹੁਪਕਾਰਾ, ਏਵਂ ਇਤਰਾਪੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਜੀਵਤੇ ਵਾਪਿ ਸਪ੍ਪਞ੍ਞੋ’’ਤਿ ਚਤੁਤ੍ਥਗਾਥਮਾਹ. ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਪਰਿਕ੍ਖੀਣਧਨੋਪਿ ਸਪ੍ਪਞ੍ਞਜਾਤਿਕੋ ਇਤਰੀਤਰਸਨ੍ਤੋਸੇਨ ਸਨ੍ਤੁਟ੍ਠੋ ਅਨਵਜ੍ਜਾਯ ਜੀਵਿਕਾਯ ਜੀਵਤਿਯੇਵ. ਤਸ੍ਸ ਹਿ ਜੀਵਿਤਂ ਜੀਵਿਤਂ ਨਾਮ. ਤੇਨਾਹ ਭਗਵਾ – ‘‘ਪਞ੍ਞਾਜੀਵਿਂ ਜੀਵਿਤਮਾਹੁ ਸੇਟ੍ਠ’’ਨ੍ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੧.੭੩, ੨੪੬; ਸੁ. ਨਿ. ੧੮੪). ਦੁਮ੍ਮੇਧਪੁਗ੍ਗਲੋ ਪਨ ਪਞ੍ਞਾਯ ਅਲਾਭੇਨ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਿਕਂ ਸਮ੍ਪਰਾਯਿਕਞ੍ਚ ਅਤ੍ਥਂ ਵਿਰਾਧੇਨ੍ਤੋ ਵਿਤ੍ਤਵਾਪਿ ਨ ਜੀਵਤਿ, ਗਰਹਾਦਿਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਜੀਵਨ੍ਤੋ ਨਾਮ ਨ ਤਸ੍ਸ ਹੋਤਿ, ਅਨੁਪਾਯਞ੍ਞੁਤਾਯ ਵਾ ਯਥਾਧਿਗਤਂ ਧਨਂ ਨਾਸੇਨ੍ਤੋ ਜੀਵਿਤਮ੍ਪਿ ਸਨ੍ਧਾਰੇਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਤਿਯੇਵ, ਤਸ੍ਮਾ ਪਾਰਿਹਾਰਿਯਪਞ੍ਞਾਪਿ ਤੁਮ੍ਹੇਹਿ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤੇਹਿ ਸਮ੍ਪਾਦੇਤਬ੍ਬਾਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ.

ਇਦਾਨਿ ਪਞ੍ਞਾਯ ਆਨਿਸਂਸੇ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਪਞ੍ਞਾ ਸੁਤਵਿਨਿਚ੍ਛਿਨੀ’’ਤਿ ਪਞ੍ਚਮਂ ਗਾਥਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਪਞ੍ਞਾ ਸੁਤਵਿਨਿਚ੍ਛਿਨੀਤਿ ਪਞ੍ਞਾ ਨਾਮੇਸਾ ਸੁਤਸ੍ਸ ਵਿਨਿਚ੍ਛਯਿਨੀ, ਯਥਾਸੁਤੇ ਸੋਤਪਥਮਾਗਤੇ ਅਤ੍ਥੇ ‘‘ਅਯਂ ਅਕੁਸਲੋ, ਅਯਂ ਕੁਸਲੋ, ਅਯਂ ਸਾਵਜ੍ਜੋ, ਅਯਂ ਅਨਵਜ੍ਜੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਵਿਨਿਚ੍ਛਯਜਨਨੀ. ਕਿਤ੍ਤਿਸਿਲੋਕਵਦ੍ਧਨੀਤਿ ਕਿਤ੍ਤਿਯਾ ਸਮ੍ਮੁਖਾ ਪਸਂਸਾਯ ਸਿਲੋਕਸ੍ਸ ਪਤ੍ਥਟਯਸਭਾਵਸ੍ਸ ਵਦ੍ਧਨੀ, ਪਞ੍ਞਵਤੋਯੇਵ ਹਿ ਕਿਤ੍ਤਿਆਦਯੋ ਵਿਞ੍ਞੂਨਂ ਪਾਸਂਸਭਾਵਤੋ. ਪਞ੍ਞਾਸਹਿਤੋਤਿ ਪਾਰਿਹਾਰਿਯਪਞ੍ਞਾਯ, ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਪਞ੍ਞਾਯ ਚ ਯੁਤ੍ਤੋ. ਅਪਿ ਦੁਕ੍ਖੇਸੁ ਸੁਖਾਨਿ ਵਿਨ੍ਦਤੀਤਿ ਏਕਨ੍ਤਦੁਕ੍ਖਸਭਾਵੇਸੁ ਖਨ੍ਧਾਯਤਨਾਦੀਸੁ ਸਮ੍ਮਾਪਟਿਪਤ੍ਤਿਯਾ ਯਥਾਭੂਤਸਭਾਵਾਵਬੋਧੇਨ ਨਿਰਾਮਿਸਾਨਿਪਿ ਸੁਖਾਨਿ ਪਟਿਲਭਤਿ.

ਇਦਾਨਿ ਤਾਸਂ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਨਂ ਅਨਿਚ੍ਚਤਾਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤਂ ਧੀਰਭਾਵਾਵਹਂ ਧਮ੍ਮਂ ਕਥੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਨਾਯਂ ਅਜ੍ਜਤਨੋ ਧਮ੍ਮੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਸੇਸਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ. ਤਤ੍ਰਾਯਂ ਸਙ੍ਖੇਪਤ੍ਥੋ – ਯ੍ਵਾਯਂ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਜਾਯਨਮੀਯਨਸਭਾਵੋ, ਅਯਂ ਧਮ੍ਮੋ ਅਜ੍ਜਤਨੋ ਅਧੁਨਾਗਤੋ ਨ ਹੋਤਿ, ਅਭਿਣ੍ਹਪਵਤ੍ਤਿਕਤਾਯ ਨ ਅਚ੍ਛਰਿਯੋ, ਅਬ੍ਭੁਤਪੁਬ੍ਬਤਾਭਾਵਤੋ ਨਾਪਿ ਅਬ੍ਭੁਤੋ. ਤਸ੍ਮਾ ਯਤ੍ਥ ਜਾਯੇਥ ਮੀਯੇਥ, ਯਸ੍ਮਿਂ ਲੋਕੇ ਸਤ੍ਤੋ ਜਾਯੇਯ੍ਯ, ਸੋ ਏਕਂਸੇਨ ਮੀਯੇਥ, ਤਤ੍ਥ ਕਿਂ ਵਿਯ? ਕਿਂ ਨਾਮ ਅਬ੍ਭੁਤਂ ਸਿਯਾ? ਸਭਾਵਿਕਤ੍ਤਾ ਮਰਣਸ੍ਸ – ਨ ਹਿ ਖਣਿਕਮਰਣਸ੍ਸ ਕਿਞ੍ਚਿ ਕਾਰਣਂ ਅਤ੍ਥਿ. ਯਤੋ ਅਨਨ੍ਤਰਞ੍ਹਿ ਜਾਤਸ੍ਸ, ਜੀਵਿਤਾ ਮਰਣਂ ਧੁਵਂ ਜਾਤਸ੍ਸ ਜਾਤਿਸਮਨਨ੍ਤਰਂ ਜੀਵਿਤਤੋ ਮਰਣਂ ਏਕਨ੍ਤਿਕਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨਂ ਖਨ੍ਧਾਨਂ ਏਕਂਸੇਨ ਭਿਜ੍ਜਨਤੋ. ਯੋ ਪਨੇਤ੍ਥ ਜੀਵਤੀਤਿ ਲੋਕਵੋਹਾਰੋ, ਸੋ ਤਦੁਪਾਦਾਨਸ੍ਸ ਅਨੇਕਪਚ੍ਚਯਾਯਤ੍ਤਤਾਯ ਅਨੇਕਨ੍ਤਿਕੋ, ਯਸ੍ਮਾ ਏਤਦੇਵਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਜਾਤਾ ਮਰਨ੍ਤੀਧ, ਏਵਂਧਮ੍ਮਾ ਹਿ ਪਾਣਿਨੋਤਿ ਅਯਂ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਪਕਤਿ, ਯਦਿਦਂ ਜਾਤਾਨਂ ਮਰਣਨ੍ਤਿ ਜਾਤਿਯਾ ਮਰਣਾਨੁਬਨ੍ਧਨਤਂ ਆਹ.

ਇਦਾਨਿ ਯਸ੍ਮਾ ਤਾਸੁ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਸੁ ਕਾਚਿ ਸੋਕਬਨ੍ਧਿਤਚਿਤ੍ਤਾਪਿ ਅਤ੍ਥਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਾਸਂ ਸੋਕਵਿਨੋਦਨਂ ਕਾਤੁਂ ‘‘ਨ ਹੇਤਦਤ੍ਥਾਯਾਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਤ੍ਥ ਨ ਹੇਤਦਤ੍ਥਾਯ ਮਤਸ੍ਸ ਹੋਤੀਤਿ ਯਂ ਮਤਸ੍ਸ ਜੀਵਿਤਤ੍ਥਂ ਜੀਵਿਤਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਪਰਪੋਰਿਸਾਨਂ ਪਰਪੁਗ੍ਗਲਾਨਂ ਰੁਣ੍ਣਂ, ਏਤਂ ਤਸ੍ਸ ਮਤਸ੍ਸ ਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਜੀਵਿਤਤ੍ਥਂ ਤਾਵ ਤਿਟ੍ਠਤੁ, ਕਸ੍ਸਚਿਪਿ ਅਤ੍ਥਾਯ ਨ ਹੋਤਿ, ਯੇ ਪਨ ਰੁਦਨ੍ਤਿ, ਤੇਸਮ੍ਪਿ ਮਤਮ੍ਹਿ ਮਤਪੁਗ੍ਗਲਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਰੁਣ੍ਣਂ, ਨ ਯਸੋ ਨ ਲੋਕ੍ਯਂ ਯਸਾਵਹਂ ਵਿਸੁਦ੍ਧਾਵਹਞ੍ਚ ਨ ਹੋਤਿ. ਨ ਵਣ੍ਣਿਤਂ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੇਹੀਤਿ ਵਿਞ੍ਞੁਪ੍ਪਸਟ੍ਠਮ੍ਪਿ ਨ ਹੋਤਿ, ਅਥ ਖੋ ਵਿਞ੍ਞੁਗਰਹਿਤਮੇਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਨ ਕੇਵਲਮੇਤੇਵ ਯੇ ਰੁਦਤੋ ਆਦੀਨਵਾ, ਅਥ ਖੋ ਇਮੇਪੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਚਕ੍ਖੁਂ ਸਰੀਰਂ ਉਪਹਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਗਾਥਂ ਵਤ੍ਵਾ ਤਤੋ ਪਰਂ ਸੋਕਾਦਿਅਨਤ੍ਥਪਟਿਬਾਹਨਤ੍ਥਂ ਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤਪਯਿਰੁਪਾਸਨਾਯਂ ਤਾ ਨਿਯੋਜੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਤਸ੍ਮਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਓਸਾਨਗਾਥਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਤਸ੍ਮਾਤਿ ਯਸ੍ਮਾ ਰੁਣ੍ਣਂ ਰੁਦਨ੍ਤਸ੍ਸ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਚਕ੍ਖੁਂ ਸਰੀਰਞ੍ਚ ਉਪਹਨ੍ਤਿ ਵਿਬਾਧਤਿ, ਤੇਨ ਰੁਣ੍ਣੇਨ ਵਣ੍ਣੋ ਬਲਂ ਮਤਿ ਚ ਨਿਹੀਯਤਿ ਪਰਿਹਾਯਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਰੁਦਨ੍ਤਸ੍ਸ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਦਿਸਾ ਸਪਤ੍ਤਾ ਆਨਨ੍ਦਿਨੋ ਪਮੋਦਵਨ੍ਤੋ ਪੀਤਿਵਨ੍ਤੋ ਭਵਨ੍ਤਿ. ਹਿਤੇਸਿਨੋ ਮਿਤ੍ਤਾ ਦੁਕ੍ਖੀ ਦੁਕ੍ਖਿਤਾ ਭਵਨ੍ਤਿ ਤਸ੍ਮਾ ਧਮ੍ਮੋਜਪਞ੍ਞਾਯ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਤ੍ਤਾ ਮੇਧਾਵਿਨੋ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਿਕਾਦਿਅਤ੍ਥਸਨ੍ਨਿਸ੍ਸਿਤਸ੍ਸ ਬਾਹੁਸਚ੍ਚਸ੍ਸ ਪਾਰਿਪੂਰਿਯਾ ਬਹੁਸ੍ਸੁਤੇ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਕੁਲੇ ਵਸਨ੍ਤੇ ਇਚ੍ਛੇਯ੍ਯ ਪਾਟਿਕਙ੍ਖੇਯ੍ਯ ਕੁਲੂਪਕੇ ਕਰੇਯ੍ਯ. ਯੇਸਨ੍ਤਿ ਯੇਸਂ ਮੇਧਾਵੀਨਂ ਬਹੁਸ੍ਸੁਤਾਨਂ ਪਣ੍ਡਿਤਾਨਂ ਪਞ੍ਞਾਵਿਭਵੇਨ ਪਞ੍ਞਾਬਲੇਨ ਯਥਾ ਮਹੋਘਸ੍ਸ ਪੁਣ੍ਣਂ ਨਦਿਂ ਨਾਵਾਯ ਤਰਨ੍ਤਿ, ਏਵਂ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਤ੍ਥਕਿਚ੍ਚਂ ਤਰਨ੍ਤਿ ਪਾਰਂ ਪਾਪੁਣਨ੍ਤਿ. ਤੇ ਇਚ੍ਛੇਯ੍ਯ ਕੁਲੇ ਵਸਨ੍ਤੇਤਿ ਯੋਜਨਾ.

ਏਵਂ ਥੇਰੋ ਤਾਸਂ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਨਂ ਧਮ੍ਮਂ ਕਥੇਤ੍ਵਾ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਸਿ. ਤਾ ਥੇਰਸ੍ਸ ਓਵਾਦੇ ਠਤ੍ਵਾ ਸੋਕਂ ਵਿਨੋਦੇਤ੍ਵਾ ਯੋਨਿਸੋ ਪਟਿਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿਯੋ ਸਦਤ੍ਥਂ ਪਰਿਪੂਰੇਸੁਂ.

ਮਹਾਕਪ੍ਪਿਨਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੪. ਚੂਲ਼ਪਨ੍ਥਕਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

ਦਨ੍ਧਾ ਮਯ੍ਹਂ ਗਤੀਤਿਆਦਿਕਾ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਚੂਲ਼ਪਨ੍ਥਕਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਗਾਥਾ. ਕਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ? ਯਦੇਤ੍ਥ ਅਟ੍ਠੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਵਸੇਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ, ਤਂ ਅਟ੍ਠਕਨਿਪਾਤੇ ਮਹਾਪਨ੍ਥਕਵਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ (ਥੇਰਗਾ. ਅਟ੍ਠ. ੨.ਮਹਾਪਨ੍ਥਕਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾ) ਵੁਤ੍ਤਮੇਵ. ਅਯਂ ਪਨ ਵਿਸੇਸੋ – ਮਹਾਪਨ੍ਥਕਤ੍ਥੇਰੋ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਤ੍ਵਾ ਅਗ੍ਗਫਲਸੁਖੇਨ ਵੀਤਿਨਾਮੇਨ੍ਤੋ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਕਥਂ ਨੁ ਖੋ ਸਕ੍ਕਾ ਚੂਲ਼ਪਨ੍ਥਕਮ੍ਪਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਸੁਖੇ ਪਤਿਟ੍ਠਪੇਤੁ’’ਨ੍ਤਿ? ਸੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਯ੍ਯਕਂ ਧਨਸੇਟ੍ਠਿਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਆਹ – ‘‘ਸਚੇ, ਮਹਾਸੇਟ੍ਠਿ, ਅਨੁਜਾਨਾਥ, ਅਹਂ ਚੂਲ਼ਪਨ੍ਥਕਂ ਪਬ੍ਬਾਜੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ. ‘‘ਪਬ੍ਬਾਜੇਥ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ਥੇਰੋ ਤਂ ਪਬ੍ਬਾਜੇਸਿ. ਸੋ ਦਸਸੁ ਸੀਲੇਸੁ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤੋ ਭਾਤੁ ਸਨ੍ਤਿਕੇ –

‘‘ਪਦੁਮਂ ਯਥਾ ਕੋਕਨਦਂ ਸੁਗਨ੍ਧਂ, ਪਾਤੋ ਸਿਯਾ ਫੁਲ੍ਲਮਵੀਤਗਨ੍ਧਂ;

ਅਙ੍ਗੀਰਸਂ ਪਸ੍ਸ ਵਿਰੋਚਮਾਨਂ, ਤਪਨ੍ਤਮਾਦਿਚ੍ਚਮਿਵਨ੍ਤਲਿਕ੍ਖੇ’’ਤਿ. (ਸਂ. ਨਿ. ੧.੧੨੩; ਅ. ਨਿ. ੫.੧੯੫) –

ਗਾਥਂ ਉਗ੍ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੋ ਚਤੂਹਿ ਮਾਸੇਹਿ ਗਹੇਤੁਂ ਨਾਸਕ੍ਖਿ, ਗਹਿਤਗਹਿਤਂ ਪਦਂ ਹਦਯੇ ਨ ਤਿਟ੍ਠਤਿ. ਅਥ ਨਂ ਮਹਾਪਨ੍ਥਕੋ ਆਹ – ‘‘ਪਨ੍ਥਕ, ਤ੍ਵਂ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਸਾਸਨੇ ਅਭਬ੍ਬੋ, ਚਤੂਹਿ ਮਾਸੇਹਿ ਏਕਗਾਥਮ੍ਪਿ ਗਹੇਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਸਿ. ਪਬ੍ਬਜਿਤਕਿਚ੍ਚਂ ਪਨ ਤ੍ਵਂ ਕਥਂ ਮਤ੍ਥਕਂ ਪਾਪੇਸ੍ਸਸਿ? ਨਿਕ੍ਖਮ ਇਤੋ’’ਤਿ. ਸੋ ਥੇਰੇਨ ਪਣਾਮਿਤੋ ਦ੍ਵਾਰਕੋਟ੍ਠਕਸਮੀਪੇ ਰੋਦਮਾਨੋ ਅਟ੍ਠਾਸਿ.

ਤੇਨ ਚ ਸਮਯੇਨ ਸਤ੍ਥਾ ਜੀਵਕਮ੍ਬਵਨੇ ਵਿਹਰਤਿ. ਅਥ ਜੀਵਕੋ ਪੁਰਿਸਂ ਪੇਸੇਸਿ, ‘‘ਪਞ੍ਚਹਿ ਭਿਕ੍ਖੁਸਤੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਨਿਮਨ੍ਤੇਹੀ’’ਤਿ. ਤੇਨ ਚ ਸਮਯੇਨ ਆਯਸ੍ਮਾ ਮਹਾਪਨ੍ਥਕੋ ਭਤ੍ਤੁਦ੍ਦੇਸਕੋ ਹੋਤਿ. ਸੋ ‘‘ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਭਿਕ੍ਖੁਸਤਾਨਂ ਭਿਕ੍ਖਂ ਪਟਿਚ੍ਛਥ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋ ‘‘ਚੂਲ਼ਪਨ੍ਥਕਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਸੇਸਾਨਂ ਪਟਿਚ੍ਛਾਮੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਤਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਚੂਲ਼ਪਨ੍ਥਕੋ ਭਿਯ੍ਯੋਸੋਮਤ੍ਤਾਯ ਦੋਮਨਸ੍ਸਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਅਹੋਸਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਤਸ੍ਸ ਚਿਤ੍ਤਕ੍ਖੇਦਂ ਞਤ੍ਵਾ, ‘‘ਚੂਲ਼ਪਨ੍ਥਕੋ ਮਯਾ ਕਤੇਨ ਉਪਾਯੇਨ ਬੁਜ੍ਝਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਤਸ੍ਸ ਅਵਿਦੂਰੇ ਠਾਨੇ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਕਿਂ, ਪਨ੍ਥਕ, ਰੋਦਸੀ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿ. ‘‘ਭਾਤਾ ਮਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਪਣਾਮੇਤੀ’’ਤਿ ਆਹ. ‘‘ਪਨ੍ਥਕ, ਮਾ ਚਿਨ੍ਤਯਿ, ਮਮ ਸਾਸਨੇ ਤੁਯ੍ਹਂ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾ, ਏਹਿ, ਇਮਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ‘ਰਜੋਹਰਣਂ, ਰਜੋਹਰਣ’ਨ੍ਤਿ ਮਨਸਿ ਕਰੋਹੀ’’ਤਿ ਇਦ੍ਧਿਯਾ ਸੁਦ੍ਧਂ ਚੋਲ਼ਕ੍ਖਣ੍ਡਂ ਅਭਿਸਙ੍ਖਰਿਤ੍ਵਾ ਅਦਾਸਿ. ਸੋ ਸਤ੍ਥਾਰਾ ਦਿਨ੍ਨਂ ਚੋਲ਼ਕ੍ਖਣ੍ਡਂ ‘‘ਰਜੋਹਰਣਂ, ਰਜੋਹਰਣ’’ਨ੍ਤਿ ਹਤ੍ਥੇਨ ਪਰਿਮਜ੍ਜਨ੍ਤੋ ਨਿਸੀਦਿ. ਤਸ੍ਸ ਤਂ ਪਰਿਮਜ੍ਜਨ੍ਤਸ੍ਸ ਕਿਲਿਟ੍ਠਧਾਤੁਕਂ ਜਾਤਂ, ਪੁਨ ਪਰਿਮਜ੍ਜਨ੍ਤਸ੍ਸ ਉਕ੍ਖਲਿਪਰਿਪੁਞ੍ਛਨਸਦਿਸਂ ਜਾਤਂ. ਸੋ ਞਾਣਸ੍ਸ ਪਰਿਪਕ੍ਕਤ੍ਤਾ ਏਵਂ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਇਦਂ ਚੋਲ਼ਕ੍ਖਣ੍ਡਂ ਪਕਤਿਯਾ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਂ, ਇਮਂ ਉਪਾਦਿਣ੍ਣਕਸਰੀਰਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਕਿਲਿਟ੍ਠਂ ਅਞ੍ਞਥਾ ਜਾਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਨਿਚ੍ਚਂ ਯਥਾਪੇਤਂ, ਏਵਂ ਚਿਤ੍ਤਮ੍ਪੀ’’ਤਿ ਖਯਵਯਂ ਪਟ੍ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਨਿਮਿਤ੍ਤੇ ਝਾਨਾਨਿ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਝਾਨਪਾਦਕਂ ਵਿਪਸ੍ਸਨਂ ਪਟ੍ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਸਹ ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਹਿ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ਅਪਦਾਨੇ (ਅਪ. ਥੇਰ ੧.੨.੩੫-੫੪) –

‘‘ਪਦੁਮੁਤ੍ਤਰੋ ਨਾਮ ਜਿਨੋ, ਆਹੁਤੀਨਂ ਪਟਿਗ੍ਗਹੋ;

ਗਣਮ੍ਹਾ ਵੂਪਕਟ੍ਠੋ ਸੋ, ਹਿਮਵਨ੍ਤੇ ਵਸੀ ਤਦਾ.

‘‘ਅਹਮ੍ਪਿ ਹਿਮਵਨ੍ਤਮ੍ਹਿ, ਵਸਾਮਿ ਅਸ੍ਸਮੇ ਤਦਾ;

ਅਚਿਰਾਗਤਂ ਮਹਾਵੀਰਂ, ਉਪੇਸਿਂ ਲੋਕਨਾਯਕਂ.

‘‘ਪੁਪ੍ਫਚ੍ਛਤ੍ਤਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾਨ, ਉਪਗਚ੍ਛਿਂ ਨਰਾਸਭਂ;

ਸਮਾਧਿਂ ਸਮਾਪਜ੍ਜਨ੍ਤਂ, ਅਨ੍ਤਰਾਯਮਕਾਸਹਂ.

‘‘ਉਭੋ ਹਤ੍ਥੇਹਿ ਪਗ੍ਗਯ੍ਹ, ਪੁਪ੍ਫਚ੍ਛਤ੍ਤਂ ਅਦਾਸਹਂ;

ਪਟਿਗ੍ਗਹੇਸਿ ਭਗਵਾ, ਪਦੁਮੁਤ੍ਤਰੋ ਮਹਾਮੁਨਿ.

‘‘ਸਬ੍ਬੇ ਦੇਵਾ ਅਤ੍ਤਮਨਾ, ਹਿਮਵਨ੍ਤਂ ਉਪੇਨ੍ਤਿ ਤੇ;

ਸਾਧੁਕਾਰਂ ਪਵਤ੍ਤੇਸੁਂ, ਅਨੁਮੋਦਿਸ੍ਸਤਿ ਚਕ੍ਖੁਮਾ.

‘‘ਇਦਂ ਵਤ੍ਵਾਨ ਤੇ ਦੇਵਾ, ਉਪਗਚ੍ਛੁਂ ਨਰੁਤ੍ਤਮਂ;

ਆਕਾਸੇ ਧਾਰਯਨ੍ਤਸ੍ਸ, ਪਦੁਮਚ੍ਛਤ੍ਤਮੁਤ੍ਤਮਂ.

‘‘ਸਤਪਤ੍ਤਛਤ੍ਤਂ ਪਗ੍ਗਯ੍ਹ, ਅਦਾਸਿ ਤਾਪਸੋ ਮਮ;

ਤਮਹਂ ਕਿਤ੍ਤਯਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਸੁਣਾਥ ਮਮ ਭਾਸਤੋ.

‘‘ਪਞ੍ਚਵੀਸਤਿਕਪ੍ਪਾਨਿ, ਦੇਵਰਜ੍ਜਂ ਕਰਿਸ੍ਸਤਿ;

ਚਤੁਤ੍ਤਿਂਸਤਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਞ੍ਚ, ਚਕ੍ਕਵਤ੍ਤੀ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ.

‘‘ਯਂ ਯਂ ਯੋਨਿਂ ਸਂਸਰਤਿ, ਦੇਵਤ੍ਤਂ ਅਥ ਮਾਨੁਸਂ;

ਅਬ੍ਭੋਕਾਸੇ ਪਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤਂ, ਪਦੁਮਂ ਧਾਰਯਿਸ੍ਸਤਿ.

‘‘ਕਪ੍ਪਸਤਸਹਸ੍ਸਮ੍ਹਿ, ਓਕ੍ਕਾਕਕੁਲਸਮ੍ਭਵੋ;

ਗੋਤਮੋ ਨਾਮ ਗੋਤ੍ਤੇਨ, ਸਤ੍ਥਾ ਲੋਕੇ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ.

‘‘ਪਕਾਸਿਤੇ ਪਾਵਚਨੇ, ਮਨੁਸ੍ਸਤ੍ਤਂ ਲਭਿਸ੍ਸਤਿ;

ਮਨੋਮਯਮ੍ਹਿ ਕਾਯਮ੍ਹਿ, ਉਤ੍ਤਮੋ ਸੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ.

‘‘ਦ੍ਵੇ ਭਾਤਰੋ ਭਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਉਭੋਪਿ ਪਨ੍ਥਕਵ੍ਹਯਾ;

ਅਨੁਭੋਤ੍ਵਾ ਉਤ੍ਤਮਤ੍ਥਂ, ਜੋਤਯਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਸਾਸਨਂ.

‘‘ਸੋਹਂ ਅਟ੍ਠਾਰਸਵਸ੍ਸੋ, ਪਬ੍ਬਜਿਂ ਅਨਗਾਰਿਯਂ;

ਵਿਸੇਸਾਹਂ ਨ ਵਿਨ੍ਦਾਮਿ, ਸਕ੍ਯਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸਾਸਨੇ.

‘‘ਦਨ੍ਧਾ ਮਯ੍ਹਂ ਗਤੀ ਆਸਿ, ਪਰਿਭੂਤੋ ਪੁਰੇ ਅਹੁਂ;

ਭਾਤਾ ਚ ਮਂ ਪਣਾਮੇਸਿ, ਗਚ੍ਛ ਦਾਨਿ ਸਕਂ ਘਰਂ.

‘‘ਸੋਹਂ ਪਣਾਮਿਤੋ ਸਨ੍ਤੋ, ਸਙ੍ਘਾਰਾਮਸ੍ਸ ਕੋਟ੍ਠਕੇ;

ਦੁਮ੍ਮਨੋ ਤਤ੍ਥ ਅਟ੍ਠਾਸਿਂ, ਸਾਮਞ੍ਞਸ੍ਮਿਂ ਅਪੇਕ੍ਖਵਾ.

‘‘ਭਗਵਾ ਤਤ੍ਥ ਆਗਚ੍ਛਿ, ਸੀਸਂ ਮਯ੍ਹਂ ਪਰਾਮਸਿ;

ਬਾਹਾਯ ਮਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾਨ, ਸਙ੍ਘਾਰਾਮਂ ਪਵੇਸਯਿ.

‘‘ਅਨੁਕਮ੍ਪਾਯ ਮੇ ਸਤ੍ਥਾ, ਅਦਾਸਿ ਪਾਦਪੁਞ੍ਛਨਿਂ;

ਏਵਂ ਸੁਦ੍ਧਂ ਅਧਿਟ੍ਠੇਹਿ, ਏਕਮਨ੍ਤਮਧਿਟ੍ਠਹਂ.

‘‘ਹਤ੍ਥੇਹਿ ਤਮਹਂ ਗਯ੍ਹ, ਸਰਿਂ ਕੋਕਨਦਂ ਅਹਂ;

ਤਤ੍ਥ ਚਿਤ੍ਤਂ ਵਿਮੁਚ੍ਚਿ ਮੇ, ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਅਪਾਪੁਣਿਂ.

‘‘ਮਨੋਮਯੇਸੁ ਕਾਯੇਸੁ, ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਪਾਰਮਿਂ ਗਤੋ;

ਸਬ੍ਬਾਸਵੇ ਪਰਿਞ੍ਞਾਯ, ਵਿਹਰਾਮਿ ਅਨਾਸਵੋ.

‘‘ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾ ਚਤਸ੍ਸੋ…ਪੇ… ਕਤਂ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਾਸਨ’’ਨ੍ਤਿ.

ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗੇਨੇਵਸ੍ਸ ਤੇਪਿਟਕਂ ਪਞ੍ਚਾਭਿਞ੍ਞਾ ਚ ਆਗਮਿਂਸੁ. ਸਤ੍ਥਾ ਏਕੇਨ ਊਨੇਹਿ ਪਞ੍ਚਹਿ ਭਿਕ੍ਖੁਸਤੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਜੀਵਕਸ੍ਸ ਨਿਵੇਸਨੇ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤੇ ਆਸਨੇ ਨਿਸੀਦਿ. ਚੂਲ਼ਪਨ੍ਥਕੋ ਪਨ ਅਤ੍ਤਨੋ ਭਿਕ੍ਖਾਯ ਅਪ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਤਤ੍ਤਾ ਏਵ ਨ ਗਤੋ. ਜੀਵਕੋ ਯਾਗੁਂ ਦਾਤੁਂ ਆਰਭਿ, ਸਤ੍ਥਾ ਪਤ੍ਤਂ ਹਤ੍ਥੇਨ ਪਿਦਹਿ. ‘‘ਕਸ੍ਮਾ, ਭਨ੍ਤੇ, ਨ ਗਣ੍ਹਥਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ – ‘‘ਵਿਹਾਰੇ ਏਕੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਤ੍ਥਿ, ਜੀਵਕਾ’’ਤਿ. ਸੋ ਪੁਰਿਸਂ ਪਹਿਣਿ, ‘‘ਗਚ੍ਛ, ਭਣੇ, ਵਿਹਾਰੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨਂ ਅਯ੍ਯਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਏਹੀ’’ਤਿ. ਚੂਲ਼ਪਨ੍ਥਕਤ੍ਥੇਰੋਪਿ ਰੂਪੇਨ ਕਿਰਿਯਾਯ ਚ ਏਕਮ੍ਪਿ ਏਕੇਨ ਅਸਦਿਸਂ ਭਿਕ੍ਖੁਸਹਸ੍ਸਂ ਨਿਮ੍ਮਿਨਿਤ੍ਵਾ ਨਿਸੀਦਿ. ਸੋ ਪੁਰਿਸੋ ਵਿਹਾਰੇ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਬਹੁਭਾਵਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਜੀਵਕਸ੍ਸ ਕਥੇਸਿ – ‘‘ਇਮਸ੍ਮਾ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਾ ਵਿਹਾਰੇ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੋ ਬਹੁਤਰੋ, ਪਕ੍ਕੋਸਿਤਬ੍ਬਂ ਅਯ੍ਯਂ ਨ ਜਾਨਾਮੀ’’ਤਿ. ਜੀਵਕੋ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਪਟਿਪੁਚ੍ਛਿ – ‘‘ਕੋਨਾਮੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਵਿਹਾਰੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਭਿਕ੍ਖੂ’’ਤਿ? ‘‘ਚੂਲ਼ਪਨ੍ਥਕੋ ਨਾਮ, ਜੀਵਕਾ’’ਤਿ. ‘‘ਗਚ੍ਛ, ਭਣੇ, ‘ਚੂਲ਼ਪਨ੍ਥਕੋ ਨਾਮ ਕਤਰੋ’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਤਂ ਆਨੇਹੀ’’ਤਿ. ਸੋ ਵਿਹਾਰਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ‘‘ਚੂਲ਼ਪਨ੍ਥਕੋ ਨਾਮ ਕਤਰੋ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿ. ‘‘ਅਹਂ ਚੂਲ਼ਪਨ੍ਥਕੋ’’,‘‘ਅਹਂ ਚੂਲ਼ਪਨ੍ਥਕੋ’’ਤਿ ਏਕਪਹਾਰੇਨੇਵ ਭਿਕ੍ਖੁਸਹਸ੍ਸਮ੍ਪਿ ਕਥੇਸਿ. ਸੋ ਪੁਨਾਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਂ ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਜੀਵਕਸ੍ਸ ਆਰੋਚੇਸਿ. ਜੀਵਕੋ ਪਟਿਵਿਦ੍ਧਸਚ੍ਚਤ੍ਤਾ ‘‘ਇਦ੍ਧਿਮਾ ਮਞ੍ਞੇ, ਅਯ੍ਯੋ’’ਤਿ ਨਯਤੋ ਞਤ੍ਵਾ ‘‘ਗਚ੍ਛ, ਭਣੇ, ਪਠਮਂ ਕਥਨਕਮਯ੍ਯਮੇਵ ‘ਤੁਮ੍ਹੇ ਸਤ੍ਥਾ ਪਕ੍ਕੋਸਤੀ’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਚੀਵਰਕਣ੍ਣੇ ਗਣ੍ਹਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਸੋ ਵਿਹਾਰਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਥਾ ਅਕਾਸਿ, ਤਾਵਦੇਵ ਨਿਮ੍ਮਿਤਭਿਕ੍ਖੂ ਅਨ੍ਤਰਧਾਯਿਂਸੁ. ਸੋ ਥੇਰਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਅਗਮਾਸਿ.

ਸਤ੍ਥਾ ਤਸ੍ਮਿਂ ਖਣੇ ਯਾਗੁਞ੍ਚ ਖਜ੍ਜਕਾਦਿਭੇਦਞ੍ਚ ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਿ. ਦਸਬਲੇ ਭਤ੍ਤਕਿਚ੍ਚਂ ਕਤ੍ਵਾ ਵਿਹਾਰਂ ਗਤੇ ਧਮ੍ਮਸਭਾਯਂ ਕਥਾ ਉਦਪਾਦਿ – ‘‘ਅਹੋ ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਆਨੁਭਾਵੋ, ਯਤ੍ਰ ਹਿ ਨਾਮ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਮਾਸੇ ਏਕਗਾਥਂ ਗਹੇਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਮ੍ਪਿ ਲਹੁਕੇਨ ਖਣੇਨੇਵ ਏਵਂ ਮਹਿਦ੍ਧਿਕਂ ਅਕਂਸੂ’’ਤਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਤੇਸਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਕਥਾਸਲ੍ਲਾਪਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਬੁਦ੍ਧਾਸਨੇ ਨਿਸਜ੍ਜ, ‘‘ਕਿਂ ਵਦੇਥ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ, ‘‘ਇਮਂ ਨਾਮ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ, ‘‘ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਚੂਲ਼ਪਨ੍ਥਕੇਨ ਇਦਾਨਿ ਮਯ੍ਹਂ ਓਵਾਦੇ ਠਤ੍ਵਾ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਦਾਯਜ੍ਜਂ ਲਦ੍ਧਂ, ਪੁਬ੍ਬੇ ਪਨ ਲੋਕਿਯਦਾਯਜ੍ਜ’’ਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਤੇਹਿ ਯਾਚਿਤੋ ਚੂਲ਼ਸੇਟ੍ਠਿਜਾਤਕਂ (ਜਾ. ੧.੧.੪) ਕਥੇਸਿ. ਅਪਰਭਾਗੇ ਤਂ ਸਤ੍ਥਾ ਅਰਿਯਗਣਪਰਿਵੁਤੋ ਧਮ੍ਮਾਸਨੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਮਨੋਮਯਂ ਕਾਯਂ ਅਭਿਨਿਮ੍ਮਿਨਨ੍ਤਾਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਚੇਤੋਵਿਵਟ੍ਟਕੁਸਲਾਨਞ੍ਚ ਅਗ੍ਗਟ੍ਠਾਨੇ ਠਪੇਸਿ. ਸੋ ਅਪਰੇਨ ਸਮਯੇਨ ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ‘‘ਤਥਾ ਦਨ੍ਧਧਾਤੁਕੇਨ ਕਥਂ ਤਯਾ ਸਚ੍ਚਾਨਿ ਪਟਿਵਿਦ੍ਧਾਨੀ’’ਤਿ ਪੁਟ੍ਠੋ ਭਾਤੁ ਪਣਾਮਨਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਂ ਪਕਾਸੇਨ੍ਤੋ –

੫੫੭.

‘‘ਦਨ੍ਧਾ ਮਯ੍ਹਂ ਗਤੀ ਆਸਿ, ਪਰਿਭੂਤੋ ਪੁਰੇ ਅਹਂ;

ਭਾਤਾ ਚ ਮਂ ਪਣਾਮੇਸਿ, ਗਚ੍ਛ ਦਾਨਿ ਤੁਵਂ ਘਰਂ.

੫੫੮.

‘‘ਸੋਹਂ ਪਣਾਮਿਤੋ ਸਨ੍ਤੋ, ਸਙ੍ਘਾਰਾਮਸ੍ਸ ਕੋਟ੍ਠਕੇ;

ਦੁਮ੍ਮਨੋ ਤਤ੍ਥ ਅਟ੍ਠਾਸਿਂ, ਸਾਸਨਸ੍ਮਿਂ ਅਪੇਕ੍ਖਵਾ.

੫੫੯.

‘‘ਭਗਵਾ ਤਤ੍ਥ ਆਗਚ੍ਛਿ, ਸੀਸਂ ਮਯ੍ਹਂ ਪਰਾਮਸਿ;

ਬਾਹਾਯ ਮਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾਨ, ਸਙ੍ਘਾਰਾਮਂ ਪਵੇਸਯਿ.

੫੬੦.

‘‘ਅਨੁਕਮ੍ਪਾਯ ਮੇ ਸਤ੍ਥਾ, ਪਾਦਾਸਿ ਪਾਦਪੁਞ੍ਛਨਿਂ;

ਏਤਂ ਸੁਦ੍ਧਂ ਅਧਿਟ੍ਠੇਹਿ, ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਸ੍ਵਧਿਟ੍ਠਿਤਂ.

੫੬੧.

‘‘ਤਸ੍ਸਾਹਂ ਵਚਨਂ ਸੁਤ੍ਵਾ, ਵਿਹਾਸਿਂ ਸਾਸਨੇ ਰਤੋ;

ਸਮਾਧਿਂ ਪਟਿਪਾਦੇਸਿਂ, ਉਤ੍ਤਮਤ੍ਥਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤਿਯਾ.

੫੬੨.

‘‘ਪੁਬ੍ਬੇਨਿਵਾਸਂ ਜਾਨਾਮਿ, ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁ ਵਿਸੋਧਿਤਂ;

ਤਿਸ੍ਸੋ ਵਿਜ੍ਜਾ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤਾ, ਕਤਂ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਾਸਨਂ.

੫੬੩.

‘‘ਸਹਸ੍ਸਕ੍ਖਤ੍ਤੁਮਤ੍ਤਾਨਂ, ਨਿਮ੍ਮਿਨਿਤ੍ਵਾਨ ਪਨ੍ਥਕੋ;

ਨਿਸੀਦਮ੍ਬਵਨੇ ਰਮ੍ਮੇ, ਯਾਵ ਕਾਲਪ੍ਪਵੇਦਨਾ.

੫੬੪.

‘‘ਤਤੋ ਮੇ ਸਤ੍ਥਾ ਪਾਹੇਸਿ, ਦੂਤਂ ਕਾਲਪ੍ਪਵੇਦਕਂ;

ਪਵੇਦਿਤਮ੍ਹਿ ਕਾਲਮ੍ਹਿ, ਵੇਹਾਸਾਦੁਪਸਙ੍ਕਮਿਂ.

੫੬੫.

‘‘ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥੁਨੋ ਪਾਦੇ, ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਹਂ;

ਨਿਸਿਨ੍ਨਂ ਮਂ ਵਿਦਿਤ੍ਵਾਨ, ਅਤ੍ਥ ਸਤ੍ਥਾ ਪਟਿਗ੍ਗਹਿ.

੫੬੬.

‘‘ਆਯਾਗੋ ਸਬ੍ਬਲੋਕਸ੍ਸ, ਆਹੁਤੀਨਂ ਪਟਿਗ੍ਗਹੋ;

ਪੁਞ੍ਞਕ੍ਖੇਤ੍ਤਂ ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ, ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਿਤ੍ਥ ਦਕ੍ਖਿਣ’’ਨ੍ਤਿ. –

ਇਮਾ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ.

ਤਤ੍ਥ ਦਨ੍ਧਾਤਿ, ਮਨ੍ਦਾ, ਚਤੁਪ੍ਪਦਿਕਂ ਗਾਥਂ ਚਤੂਹਿ ਮਾਸੇਹਿ ਗਹੇਤੁਂ ਅਸਮਤ੍ਥਭਾਵੇਨ ਦੁਬ੍ਬਲਾ. ਗਤੀਤਿ ਞਾਣਗਤਿ. ਆਸੀਤਿ, ਅਹੋਸਿ. ਪਰਿਭੂਤੋਤਿ, ਤਤੋ ਏਵ ‘‘ਮੁਟ੍ਠਸ੍ਸਤਿ ਅਸਮ੍ਪਜਾਨੋ’’ਤਿ ਹੀਲ਼ਿਤੋ. ਪੁਰੇਤਿ, ਪੁਬ੍ਬੇ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਕਾਲੇ. ਭਾਤਾ ਚਾਤਿ ਸਮੁਚ੍ਚਯਤ੍ਥੋ ਚ-ਸਦ੍ਦੋ, ਨ ਕੇਵਲਂ ਪਰਿਭੂਤੋਵ, ਅਥ ਖੋ ਭਾਤਾਪਿ ਮਂ ਪਣਾਮੇਸਿ, ‘‘ਪਨ੍ਥਕ, ਤ੍ਵਂ ਦੁਪ੍ਪਞ੍ਞੋ ਅਹੇਤੁਕੋ ਮਞ੍ਞੇ, ਤਸ੍ਮਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤਕਿਚ੍ਚਂ ਮਤ੍ਥਕਂ ਪਾਪੇਤੁਂ ਅਸਮਤ੍ਥੋ, ਨ ਇਮਸ੍ਸ ਸਾਸਨਸ੍ਸ ਅਨੁਚ੍ਛਵਿਕੋ, ਗਚ੍ਛ ਦਾਨਿ ਤੁਯ੍ਹਂ ਅਯ੍ਯਕਘਰ’’ਨ੍ਤਿ ਨਿਕ੍ਕਡ੍ਢੇਸਿ. ਭਾਤਾਤਿ, ਭਾਤਰਾ.

ਕੋਟ੍ਠਕੇਤਿ, ਦ੍ਵਾਰਕੋਟ੍ਠਕਸਮੀਪੇ. ਦੁਮ੍ਮਨੋਤਿ, ਦੋਮਨਸ੍ਸਿਤੋ. ਸਾਸਨਸ੍ਮਿਂ ਅਪੇਕ੍ਖਵਾਤਿ, ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਾਸਨੇ ਸਾਪੇਕ੍ਖੋ ਅਵਿਬ੍ਭਮਿਤੁਕਾਮੋ.

ਭਗਵਾ ਤਤ੍ਥ ਆਗਚ੍ਛੀਤਿ, ਮਹਾਕਰੁਣਾਸਞ੍ਚੋਦਿਤਮਾਨਸੋ ਮਂ ਅਨੁਗ੍ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੋ ਭਗਵਾ ਯਤ੍ਥਾਹਂ ਠਿਤੋ, ਤਤ੍ਥ ਆਗਚ੍ਛਿ. ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਚ, ‘‘ਪਨ੍ਥਕ, ਅਹਂ ਤੇ ਸਤ੍ਥਾ, ਨ ਮਹਾਪਨ੍ਥਕੋ, ਮਂ ਉਦ੍ਦਿਸ੍ਸ ਤਵ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾ’’ਤਿ ਸਮਸ੍ਸਾਸੇਨ੍ਤੋ ਸੀਸਂ ਮਯ੍ਹਂ ਪਰਾਮਸਿ ਜਾਲਾਬਨ੍ਧਨਮੁਦੁਤਲੁਨਪੀਣਵਰਾਯਤਙ੍ਗੁਲਿਸਮੁਪਸੋਭਿਤੇਨ ਵਿਕਸਿਤਪਦੁਮਸਸ੍ਸਿਰੀਕੇਨ ਚਕ੍ਕਙ੍ਕਿਤੇਨ ਹਤ੍ਥਤਲੇਨ ‘‘ਇਦਾਨਿਯੇਵ ਮਮ ਪੁਤ੍ਤੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਦੀਪੇਨ੍ਤੋ ਮਯ੍ਹਂ ਸੀਸਂ ਪਰਾਮਸਿ. ਬਾਹਾਯ ਮਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾਨਾਤਿ, ‘‘ਕਸ੍ਮਾ ਤ੍ਵਂ, ਇਧ ਤਿਟ੍ਠਸੀ’’ਤਿ ਚਨ੍ਦਨਗਨ੍ਧਗਨ੍ਧਿਨਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਹਤ੍ਥੇਨ ਮਂ ਭੁਜੇ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਅਨ੍ਤੋਸਙ੍ਘਾਰਾਮਂ ਪਵੇਸੇਸਿ. ਪਾਦਾਸਿ ਪਾਦਪੁਞ੍ਛਨਿਨ੍ਤਿ ਪਾਦਪੁਞ੍ਛਨਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪਾਦਾਸਿ ‘‘ਰਜੋਹਰਣਨ੍ਤਿ ਮਨਸਿ ਕਰੋਹੀ’’ਤਿ ਅਦਾਸੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ‘‘ਅਦਾਸੀ’’ਤਿ ‘‘ਪਾਦਪੁਞ੍ਛਨਿ’’ਨ੍ਤਿ ਚ ਪਠਨ੍ਤਿ. ਕੇਚਿ ਪਨ ‘‘ਪਾਦਪੁਞ੍ਛਨਿ’’ਨ੍ਤਿ ਪਾਦਪੁਞ੍ਛਨਚੋਲ਼ਕ੍ਖਣ੍ਡਂ ਪਾਦਾਸੀ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਤਦਯੁਤ੍ਤਂ ਇਦ੍ਧਿਯਾ ਅਭਿਸਙ੍ਖਰਿਤ੍ਵਾ ਚੋਲ਼ਕ੍ਖਣ੍ਡਸ੍ਸ ਦਿਨ੍ਨਤ੍ਤਾ. ਏਤਂ ਸੁਦ੍ਧਂ ਅਧਿਟ੍ਠੇਹਿ, ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਸ੍ਵਧਿਟ੍ਠਿਤਨ੍ਤਿ, ਏਤਂ ਸੁਦ੍ਧਂ ਚੋਲ਼ਕ੍ਖਣ੍ਡਂ ‘‘ਰਜੋਹਰਣਂ, ਰਜੋਹਰਣ’’ਨ੍ਤਿ ਮਨਸਿਕਾਰੇਨ ਸ੍ਵਧਿਟ੍ਠਿਤਂ ਕਤ੍ਵਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਏਕਮਨ੍ਤੇ ਵਿਵਿਤ੍ਤੇ ਗਨ੍ਧਕੁਟਿਪਮੁਖੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਅਧਿਟ੍ਠੇਹਿ ਤਥਾ ਚਿਤ੍ਤਂ ਸਮਾਹਿਤਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪਵਤ੍ਤੇਹਿ.

ਤਸ੍ਸਾਹਂ ਵਚਨਂ ਸੁਤ੍ਵਾਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਵਚਨਂ ਓਵਾਦਂ ਅਹਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਾਸਨੇ ਓਵਾਦੇ ਰਤੋ ਅਭਿਰਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਵਿਹਾਸਿਂ ਯਥਾਨੁਸਿਟ੍ਠਂ ਪਟਿਪਜ੍ਜਿਂ. ਪਟਿਪਜ੍ਜਨ੍ਤੋ ਚ ਸਮਾਧਿਂ ਪਟਿਪਾਦੇਸਿਂ, ਉਤ੍ਤਮਤ੍ਥਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤਿਯਾਤਿ, ਉਤ੍ਤਮਤ੍ਥੋ ਨਾਮ ਅਰਹਤ੍ਤਂ, ਤਸ੍ਸ ਅਧਿਗਮਾਯ ਕਸਿਣਪਰਿਕਮ੍ਮਵਸੇਨ ਰੂਪਜ੍ਝਾਨਾਨਿ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਝਾਨਪਾਦਕਂ ਵਿਪਸ੍ਸਨਂ ਪਟ੍ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਮਗ੍ਗਪਟਿਪਾਟਿਯਾ ਅਗ੍ਗਮਗ੍ਗਸਮਾਧਿਂ ਸਮ੍ਪਾਦੇਸਿਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਏਤ੍ਥ ਹਿ ਸਮਾਧੀਤਿ ਉਪਚਾਰਸਮਾਧਿਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਯਾਵ ਚਤੁਤ੍ਥਮਗ੍ਗਸਮਾਧਿ, ਤਾਵ ਸਮਾਧਿਸਾਮਞ੍ਞੇਨ ਗਹਿਤੋ, ਅਗ੍ਗਫਲਸਮਾਧਿ ਪਨ ਉਤ੍ਤਮਤ੍ਥਗ੍ਗਹਣੇਨ, ਸਾਤਿਸਯਂ ਚੇਵਾਯਂ ਸਮਾਧਿਕੁਸਲੋ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਸਮਾਧਿਂ ਪਟਿਪਾਦੇਸਿ’’ਨ੍ਤਿ ਆਹ. ਸਮਾਧਿਕੁਸਲਤਾਯ ਹਿ ਅਯਮਾਯਸ੍ਮਾ ਚੇਤੋਵਿਵਟ੍ਟਕੁਸਲੋ ਨਾਮ ਜਾਤੋ, ਮਹਾਪਨ੍ਥਕਤ੍ਥੇਰੋ ਪਨ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਕੁਸਲਤਾਯ ਸਞ੍ਞਾਵਿਵਟ੍ਟਕੁਸਲੋ ਨਾਮ. ਏਕੋ ਚੇਤ੍ਥ ਸਮਾਧਿਲਕ੍ਖਣੇ ਛੇਕੋ, ਏਕੋ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਲਕ੍ਖਣੇ, ਏਕੋ ਸਮਾਧਿਗਾਲ਼੍ਹੋ, ਏਕੋ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਗਾਲ਼੍ਹੋ ਏਕੋ ਅਙ੍ਗਸਂਖਿਤ੍ਤੇ ਛੇਕੋ, ਏਕੋ ਆਰਮ੍ਮਣਸਂਖਿਤ੍ਤੇ, ਏਕੋ ਅਙ੍ਗਵਵਤ੍ਥਾਨੇ, ਏਕੋ ਆਰਮ੍ਮਣਵਵਤ੍ਥਾਨੇਤਿ ਵਣ੍ਣੇਨ੍ਤਿ. ਅਪਿਚ ਚੂਲ਼ਪਨ੍ਥਕਤ੍ਥੇਰੋ ਸਾਤਿਸਯਂ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਰੂਪਾਵਚਰਜ੍ਝਾਨਾਨਂ ਲਾਭਿਤਾਯ ਚੇਤੋਵਿਵਟ੍ਟਕੁਸਲੋ ਵੁਤ੍ਤੋ, ਮਹਾਪਨ੍ਥਕਤ੍ਥੇਰੋ ਸਾਤਿਸਯਂ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਅਰੂਪਾਵਚਰਜ੍ਝਾਨਾਨਂ ਲਾਭਿਤਾਯ ਸਞ੍ਞਾਵਿਵਟ੍ਟਕੁਸਲੋ. ਪਠਮੋ ਵਾ ਰੂਪਾਵਚਰਜ੍ਝਾਨਲਾਭੀ ਹੁਤ੍ਵਾ ਝਾਨਙ੍ਗੇਹਿ ਵੁਟ੍ਠਾਯ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਤ੍ਤੋਤਿ ਚੇਤੋਵਿਵਟ੍ਟਕੁਸਲੋ, ਇਤਰੋ ਅਰੂਪਾਵਚਰਜ੍ਝਾਨਲਾਭੀ ਹੁਤ੍ਵਾ ਝਾਨਙ੍ਗੇਹਿ ਵੁਟ੍ਠਾਯ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਤ੍ਤੋਤਿ ਸਞ੍ਞਾਵਿਵਟ੍ਟਕੁਸਲੋ. ਮਨੋਮਯਂ ਪਨ ਕਾਯਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਨ੍ਤੋ ਅਞ੍ਞੇ ਤਯੋ ਵਾ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਵਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਨ੍ਤਿ, ਨ ਬਹੁਕੇ, ਏਕਸਦਿਸੇਯੇਵ ਚ ਕਤ੍ਵਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਨ੍ਤਿ, ਏਕਵਿਧਮੇਵ ਕਮ੍ਮਂ ਕੁਰੁਮਾਨੇ. ਅਯਂ ਪਨ ਥੇਰੋ ਏਕਾਵਜ੍ਜਨੇਨ ਸਮਣਸਹਸ੍ਸਂ ਮਾਪੇਸਿ, ਦ੍ਵੇਪਿ ਨ ਕਾਯੇਨ ਏਕਸਦਿਸੇ ਅਕਾਸਿ, ਨ ਏਕਵਿਧਂ ਕਮ੍ਮਂ ਕੁਰੁਮਾਨੇ. ਤਸ੍ਮਾ ਮਨੋਮਯਂ ਕਾਯਂ ਅਭਿਨਿਮ੍ਮਿਨਨ੍ਤਾਨਂ ਅਗ੍ਗੋ ਨਾਮ ਜਾਤੋ.

ਇਦਾਨਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਧਿਗਤਵਿਸੇਸਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਪੁਬ੍ਬੇਨਿਵਾਸਂ ਜਾਨਾਮੀ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਕਾਮਞ੍ਚਾਯਂ ਥੇਰੋ ਛਲ਼ਭਿਞ੍ਞੋ, ਯਾ ਪਨ ਅਭਿਞ੍ਞਾ ਆਸਵਕ੍ਖਯਞਾਣਾਧਿਗਮਸ੍ਸ ਬਹੂਪਕਾਰਾ, ਤਂ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ‘‘ਪੁਬ੍ਬੇਨਿਵਾਸਂ ਜਾਨਾਮਿ, ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁ ਵਿਸੋਧਿਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਤਿਸ੍ਸੋ ਵਿਜ੍ਜਾ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਪੁਬ੍ਬੇਨਿਵਾਸਯਥਾਕਮ੍ਮੁਪਗਅਨਾਗਤਂਸਞਾਣਾਨਿ ਹਿ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਚਾਰਸ੍ਸ ਬਹੂਪਕਾਰਾਨਿ, ਨ ਤਥਾ ਇਤਰਞਾਣਾਨਿ.

ਸਹਸ੍ਸਕ੍ਖਤ੍ਤੁਨ੍ਤਿ ਸਹਸ੍ਸਂ. ‘‘ਸਹਸ੍ਸਵਾਰ’’ਨ੍ਤਿ ਕੇਚਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਏਕਾਵਜ੍ਜਨੇਨ ਪਨ ਥੇਰੋ ਸਹਸ੍ਸੇ ਮਨੋਮਯੇ ਕਾਯੇ ਨਿਮ੍ਮਿਨਿ, ਨ ਵਾਰੇਨ. ਤੇ ਚ ਖੋ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਮਸਦਿਸੇ ਵਿਵਿਧਞ੍ਚ ਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਨ੍ਤੇ. ‘‘ਕਿਂ ਪਨ ਸਾਵਕਾਨਮ੍ਪਿ ਏਵਰੂਪਂ ਇਦ੍ਧਿਨਿਮ੍ਮਾਨਂ ਸਮ੍ਭਵਤੀ’’ਤਿ? ਨ ਸਮ੍ਭਵਤਿ ਸਬ੍ਬੇਸਂ, ਅਭਿਨੀਹਾਰਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਪਨ ਅਯਮੇਵ ਥੇਰੋ ਏਵਮਕਾਸਿ, ਤਥਾ ਹੇਸ ਇਮਿਨਾ ਅਙ੍ਗੇਨ ਏਤਦਗ੍ਗੇ ਠਪਿਤੋ. ਪਨ੍ਥਕੋ ਨਿਸੀਦੀਤਿ ਅਤ੍ਤਾਨਮੇਵ ਪਰਂ ਵਿਯ ਵਦਤਿ. ਅਮ੍ਬਵਨੇਤਿ, ਅਮ੍ਬਵਨੇ ਜੀਵਕੇਨ ਕਤਵਿਹਾਰੇ. ਵੇਹਾਸਾਦੁਪਸਙ੍ਕਮਿਨ੍ਤਿ ਵੇਹਾਸਾਤਿ ਕਰਣੇ ਨਿਸ੍ਸਕ੍ਕਵਚਨਂ, ਵੇਹਾਸੇਨਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ, ਦ-ਕਾਰੋ ਪਦਸਨ੍ਧਿਕਰੋ. ਅਥਾਤਿ, ਮਮ ਨਿਸਜ੍ਜਾਯ ਪਚ੍ਛਾ. ਪਟਿਗ੍ਗਹੀਤਿ ਦਕ੍ਖਿਣੋਦਕਂ ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਿ. ਆਯਾਗੋ ਸਬ੍ਬਲੋਕਸ੍ਸਾਤਿ, ਸਬ੍ਬਸ੍ਸ ਸਦੇਵਕਸ੍ਸ ਲੋਕਸ੍ਸ ਅਗ੍ਗਦਕ੍ਖਿਣੇਯ੍ਯਤਾਯ ਦੇਯ੍ਯਧਮ੍ਮਂ ਆਨੇਤ੍ਵਾ ਯਜਿਤਬ੍ਬਟ੍ਠਾਨਭੂਤੋ. ਆਹੁਤੀਨਂ ਪਟਿਗ੍ਗਹੋਤਿ, ਮਹਾਫਲਭਾਵਕਰਣੇਨ ਦਕ੍ਖਿਣਾਹੁਤੀਨਂ ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਕੋ. ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਿਤ੍ਥ ਦਕ੍ਖਿਣਨ੍ਤਿ ਜੀਵਕੇਨ ਉਪਨੀਤਂ ਯਾਗੁਖਜ੍ਜਾਦਿਭੇਦਂ ਦਕ੍ਖਿਣਂ ਪਟਿਗ੍ਗਹੇਸਿ.

ਅਥ ਖੋ ਭਗਵਾ ਕਤਭਤ੍ਤਕਿਚ੍ਚੋ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਚੂਲ਼ਪਨ੍ਥਕਂ ਆਣਾਪੇਸਿ – ‘‘ਅਨੁਮੋਦਨਂ ਕਰੋਹੀ’’ਤਿ. ਸੋ ਸਿਨੇਰੁਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਮਹਾਸਮੁਦ੍ਦਂ ਮਨ੍ਥੇਨ੍ਤੋ ਵਿਯ ਪਭਿਨ੍ਨਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਪ੍ਪਤ੍ਤਤਾਯ ਤੇਪਿਟਕਂ ਬੁਦ੍ਧਵਚਨਂ ਸਙ੍ਖੋਭੇਨ੍ਤੋ ਸਤ੍ਥੁ ਅਜ੍ਝਾਸਯਂ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੋ ਅਨੁਮੋਦਨਂ ਅਕਾਸਿ. ਤਥਾ ਉਪਨਿਸ੍ਸਯਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋਪਿ ਚਾਯਮਾਯਸ੍ਮਾ ਤਥਾਰੂਪਾਯ ਕਮ੍ਮਪਿਲੋਤਿਕਾਯ ਪਰਿਬਾਧਿਤੋ ਚਤੁਪ੍ਪਦਿਕਂ ਗਾਥਂ ਚਤੂਹਿਪਿ ਮਾਸੇਹਿ ਗਹੇਤੁਂ ਨਾਸਕ੍ਖਿ. ਤਂ ਪਨਸ੍ਸ ਉਪਨਿਸ੍ਸਯਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਓਲੋਕੇਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥਾ ਪੁਬ੍ਬਚਰਿਯਾਨੁਰੂਪਂ ਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰੇ ਨਿਯੋਜੇਸਿ. ਤਥਾ ਹਿ ਭਗਵਾ ਤਦਾ ਜੀਵਕਸ੍ਸ ਨਿਵੇਸਨੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਏਵ ‘‘ਚੂਲ਼ਪਨ੍ਥਕਸ੍ਸ ਚਿਤ੍ਤਂ ਸਮਾਹਿਤਂ, ਵੀਥਿਪਟਿਪਨ੍ਨਾ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾ’’ਤਿ ਞਤ੍ਵਾ ਯਥਾਨਿਸਿਨ੍ਨੋਵ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਪਨ੍ਥਕ, ਯਦਿਪਾਯਂ ਪਿਲੋਤਿਕਾ ਸਂਕਿਲਿਟ੍ਠਾ ਰਜਾਨੁਕਿਣ੍ਣਾ, ਇਤੋ ਪਨ ਅਞ੍ਞੋ ਏਵ ਅਰਿਯਸ੍ਸ ਵਿਨਯੇ ਸਂਕਿਲੇਸੋ ਰਜੋ ਚਾਤਿ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ –

‘‘ਰਾਗੋ ਰਜੋ ਨ ਚ ਪਨ ਰੇਣੁ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਰਾਗਸ੍ਸੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ ਰਜੋਤਿ;

ਏਤਂ ਰਜਂ ਵਿਪ੍ਪਜਹਿਤ੍ਵਾ ਭਿਕ੍ਖਵੋ, ਵਿਹਰਨ੍ਤਿ ਤੇ ਵੀਤਰਜਸ੍ਸ ਸਾਸਨੇ.

‘‘ਦੋਸੋ ਰਜੋ…ਪੇ… ਸਾਸਨੇ.

‘‘ਮੋਹੋ ਰਜੋ…ਪੇ… ਵੀਤਰਜਸ੍ਸ ਸਾਸਨੇ’’ਤਿ. –

ਇਮਾ ਤਿਸ੍ਸੋ ਓਭਾਸਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ. ਗਾਥਾਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਚੂਲ਼ਪਨ੍ਥਕੋ ਅਭਿਞ੍ਞਾਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਪਰਿਵਾਰਂ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣੀਤਿ.

ਚੂਲ਼ਪਨ੍ਥਕਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੫. ਕਪ੍ਪਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

ਨਾਨਾਕੁਲਮਲਸਮ੍ਪੁਣ੍ਣੋਤਿਆਦਿਕਾ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਕਪ੍ਪਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਗਾਥਾ. ਕਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ? ਅਯਮ੍ਪਿ ਪੁਰਿਮਬੁਦ੍ਧੇਸੁ ਕਤਾਧਿਕਾਰੋ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਭਵੇ ਪੁਞ੍ਞਾਨਿ ਉਪਚਿਨਨ੍ਤੋ ਸਿਦ੍ਧਤ੍ਥਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਕਾਲੇ ਵਿਭਵਸਮ੍ਪਨ੍ਨੇ ਕੁਲੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਪਿਤੁ ਅਚ੍ਚਯੇਨ ਵਿਞ੍ਞੁਤਂ ਪਤ੍ਤੋ ਨਾਨਾਵਿਰਾਗਵਣ੍ਣਵਿਚਿਤ੍ਤੇਹਿ ਵਤ੍ਥੇਹਿ ਅਨੇਕਵਿਧੇਹਿ ਆਭਰਣੇਹਿ ਨਾਨਾਵਿਧੇਹਿ ਮਣਿਰਤਨੇਹਿ ਬਹੁਵਿਧੇਹਿ ਪੁਪ੍ਫਦਾਮਮਾਲਾਦੀਹਿ ਚ ਕਪ੍ਪਰੁਕ੍ਖਂ ਨਾਮ ਅਲਙ੍ਕਰਿਤ੍ਵਾ ਤੇਨ ਸਤ੍ਥੁ ਥੂਪਂ ਪੂਜੇਸਿ. ਸੋ ਤੇਨ ਪੁਞ੍ਞਕਮ੍ਮੇਨ ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ ਸਂਸਰਨ੍ਤੋ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਬੁਦ੍ਧੁਪ੍ਪਾਦੇ ਮਗਧਰਟ੍ਠੇ ਮਣ੍ਡਲਿਕਰਾਜਕੁਲੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਪਿਤੁ ਅਚ੍ਚਯੇਨ ਰਜ੍ਜੇ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤੋ ਕਾਮੇਸੁ ਅਤਿਵਿਯ ਰਤ੍ਤੋ ਗਿਦ੍ਧੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਵਿਹਰਤਿ. ਤਂ ਸਤ੍ਥਾ ਮਹਾਕਰੁਣਾਸਮਾਪਤ੍ਤਿਤੋ ਵੁਟ੍ਠਾਯ ਲੋਕਂ ਵੋਲੋਕੇਨ੍ਤੋ ਞਾਣਜਾਲੇ ਪਞ੍ਞਾਯਮਾਨਂ ਦਿਸ੍ਵਾ, ‘‘ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਆਵਜ੍ਜੇਨ੍ਤੋ, ‘‘ਏਸ ਮਮ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਅਸੁਭਕਥਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਕਾਮੇਸੁ ਵਿਰਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਞਤ੍ਵਾ ਆਕਾਸੇਨ ਤਤ੍ਥ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ –

੫੬੭.

‘‘ਨਾਨਾਕੁਲਮਲਸਮ੍ਪੁਣ੍ਣੋ, ਮਹਾਉਕ੍ਕਾਰਸਮ੍ਭਵੋ;

ਚਨ੍ਦਨਿਕਂਵ ਪਰਿਪਕ੍ਕਂ, ਮਹਾਗਣ੍ਡੋ ਮਹਾਵਣੋ.

੫੬੮.

‘‘ਪੁਬ੍ਬਰੁਹਿਰਸਮ੍ਪੁਣ੍ਣੋ, ਗੂਥਕੂਪੇਨ ਗਾਲ਼੍ਹਿਤੋ;

ਆਪੋਪਗ੍ਘਰਣੋ ਕਾਯੋ, ਸਦਾ ਸਨ੍ਦਤਿ ਪੂਤਿਕਂ.

੫੬੯.

‘‘ਸਟ੍ਠਿਕਣ੍ਡਰਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ, ਮਂਸਲੇਪਨਲੇਪਿਤੋ;

ਚਮ੍ਮਕਞ੍ਚੁਕਸਨ੍ਨਦ੍ਧੋ, ਪੂਤਿਕਾਯੋ ਨਿਰਤ੍ਥਕੋ.

੫੭੦.

‘‘ਅਟ੍ਠਿਸਙ੍ਘਾਤਘਟਿਤੋ, ਨ੍ਹਾਰੁਸੁਤ੍ਤਨਿਬਨ੍ਧਨੋ;

ਨੇਕੇਸਂ ਸਂਗਤੀਭਾਵਾ, ਕਪ੍ਪੇਤਿ ਇਰਿਯਾਪਥਂ.

੫੭੧.

‘‘ਧੁਵਪ੍ਪਯਾਤੋ ਮਰਣਾਯ, ਮਚ੍ਚੁਰਾਜਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ;

ਇਧੇਵ ਛਡ੍ਡਯਿਤ੍ਵਾਨ, ਯੇਨਕਾਮਙ੍ਗਮੋ ਨਰੋ.

੫੭੨.

‘‘ਅਵਿਜ੍ਜਾਯ ਨਿਵੁਤੋ ਕਾਯੋ, ਚਤੁਗਨ੍ਥੇਨ ਗਨ੍ਥਿਤੋ;

ਓਘਸਂਸੀਦਨੋ ਕਾਯੋ, ਅਨੁਸਯਾਜਾਲਮੋਤ੍ਥਤੋ.

੫੭੩.

‘‘ਪਞ੍ਚਨੀਵਰਣੇ ਯੁਤ੍ਤੋ, ਵਿਤਕ੍ਕੇਨ ਸਮਪ੍ਪਿਤੋ;

ਤਣ੍ਹਾਮੂਲੇਨਾਨੁਗਤੋ, ਮੋਹਚ੍ਛਾਦਨਛਾਦਿਤੋ.

੫੭੪.

‘‘ਏਵਾਯਂ ਵਤ੍ਤਤੇ ਕਾਯੋ, ਕਮ੍ਮਯਨ੍ਤੇਨ ਯਨ੍ਤਿਤੋ;

ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿ ਚ ਵਿਪਤ੍ਯਨ੍ਤਾ, ਨਾਨਾਭਾਵੋ ਵਿਪਜ੍ਜਤਿ.

੫੭੫.

‘‘ਯੇਮਂ ਕਾਯਂ ਮਮਾਯਨ੍ਤਿ, ਅਨ੍ਧਬਾਲਾ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਾ;

ਵਡ੍ਢੇਨ੍ਤਿ ਕਟਸਿਂ ਘੋਰਂ, ਆਦਿਯਨ੍ਤਿ ਪੁਨਬ੍ਭਵਂ.

੫੭੬.

‘‘ਯੇਮਂ ਕਾਯਂ ਵਿਵਜ੍ਜੇਨ੍ਤਿ, ਗੂਥਲਿਤ੍ਤਂਵ ਪਨ੍ਨਗਂ;

ਭਵਮੂਲਂ ਵਮਿਤ੍ਵਾਨ, ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿਨਾਸਵਾ’’ਤਿ. –

ਇਮਾਹਿ ਗਾਥਾਹਿ ਤਸ੍ਸ ਅਸੁਭਕਥਂ ਕਥੇਸਿ. ਸੋ ਸਤ੍ਥੁ ਸਮ੍ਮੁਖਾ ਅਨੇਕਾਕਾਰਵੋਕਾਰਂ ਯਾਥਾਵਤੋ ਸਰੀਰਸਭਾਵਵਿਭਾਵਨਂ ਅਸੁਭਕਥਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਸਕੇਨ ਕਾਯੇਨ ਅਟ੍ਟੀਯਮਾਨੋ ਹਰਾਯਮਾਨੋ ਜਿਗੁਚ੍ਛਮਾਨੋ ਸਂਵਿਗ੍ਗਹਦਯੋ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ, ‘‘ਲਭੇਯ੍ਯਾਹਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭਗਵਤੋ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜ’’ਨ੍ਤਿ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ ਯਾਚਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਸਮੀਪੇ ਠਿਤਮਞ੍ਞਤਰਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਆਣਾਪੇਸਿ – ‘‘ਗਚ੍ਛ, ਭਿਕ੍ਖੁ, ਇਮਂ ਪਬ੍ਬਾਜੇਤ੍ਵਾ ਉਪਸਮ੍ਪਾਦੇਤ੍ਵਾ ਆਨੇਹੀ’’ਤਿ. ਸੋ ਤਂ ਤਚਪਞ੍ਚਕਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਦਤ੍ਵਾ ਪਬ੍ਬਾਜੇਸਿ. ਸੋ ਖੁਰਗ੍ਗੇਯੇਵ ਸਹ ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਹਿ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ਅਪਦਾਨੇ (ਅਪ. ਤੇਰ ੧.੪.੧੦੨-੧੦੭) –

‘‘ਸਿਦ੍ਧਤ੍ਥਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ, ਥੂਪਸੇਟ੍ਠਸ੍ਸ ਸਮ੍ਮੁਖਾ;

ਵਿਚਿਤ੍ਤਦੁਸ੍ਸੇ ਲਗੇਤ੍ਵਾ, ਕਪ੍ਪਰੁਕ੍ਖਂ ਠਪੇਸਹਂ.

‘‘ਯਂ ਯਂ ਯੋਨੁਪਪਜ੍ਜਾਮਿ, ਦੇਵਤ੍ਤਂ ਅਥ ਮਾਨੁਸਂ;

ਸੋਭਯਨ੍ਤੋ ਮਮ ਦ੍ਵਾਰਂ, ਕਪ੍ਪਰੁਕ੍ਖੋ ਪਤਿਟ੍ਠਤਿ.

‘‘ਅਹਞ੍ਚ ਪਰਿਸਾ ਚੇਵ, ਯੇ ਕੇਚਿ ਮਮਵਸ੍ਸਿਤਾ;

ਤਮ੍ਹਾ ਦੁਸ੍ਸਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾਨ, ਨਿਵਾਸੇਮ ਮਯਂ ਸਦਾ.

‘‘ਚਤੁਨ੍ਨਵੁਤਿਤੋ ਕਪ੍ਪੇ, ਯਂ ਰੁਕ੍ਖਂ ਠਪਯਿਂ ਅਹਂ;

ਦੁਗ੍ਗਤਿਂ ਨਾਭਿਜਾਨਾਮਿ, ਕਪ੍ਪਰੁਕ੍ਖਸ੍ਸਿਦਂ ਫਲਂ.

‘‘ਇਤੋ ਚ ਸਤ੍ਤਮੇ ਕਪ੍ਪੇ, ਸੁਚੇਲ਼ਾ ਅਟ੍ਠ ਖਤ੍ਤਿਯਾ;

ਸਤ੍ਤਰਤਨਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾ, ਚਕ੍ਕਵਤ੍ਤੀ ਮਹਬ੍ਬਲਾ.

‘‘ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾ ਚਤਸ੍ਸੋ…ਪੇ… ਕਤਂ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਾਸਨ’’ਨ੍ਤਿ.

ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਨ ਪਤ੍ਵਾ ਲਦ੍ਧੂਪਸਮ੍ਪਦੋ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਅਞ੍ਞਂ ਬ੍ਯਾਕਰੋਨ੍ਤੋ ਤਾ ਏਵ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ. ਤੇਨੇਵ ਤਾ ਥੇਰਗਾਥਾ ਨਾਮ ਜਾਤਾ.

ਤਤ੍ਥ ਨਾਨਾਕੁਲਮਲਸਮ੍ਪੁਣ੍ਣੋਤਿ, ਨਾਨਾਕੁਲੇਹਿ ਨਾਨਾਭਾਗੇਹਿ ਮਲੇਹਿ ਸਮ੍ਪੁਣ੍ਣੋ, ਕੇਸਲੋਮਾਦਿਨਾਨਾਵਿਧਅਸੁਚਿਕੋਟ੍ਠਾਸਭਰਿਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਮਹਾਉਕ੍ਕਾਰਸਮ੍ਭਵੋਤਿ, ਉਕ੍ਕਾਰੋ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਵਚ੍ਚਕੂਪਂ. ਯਤ੍ਤਕਵਯਾ ਮਾਤਾ, ਤਤ੍ਤਕਂ ਕਾਲਂ ਕਾਰਪਰਿਸੇਦਿਤਵਚ੍ਚਕੂਪਸਦਿਸਤਾਯ ਮਾਤੁ ਕੁਚ੍ਛਿ ਇਧ ‘‘ਮਹਾਉਕ੍ਕਾਰੋ’’ਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤੋ. ਸੋ ਕੁਚ੍ਛਿ ਸਮ੍ਭਵੋ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਟ੍ਠਾਨਂ ਏਤਸ੍ਸਾਤਿ ਮਹਾਉਕ੍ਕਾਰਸਮ੍ਭਵੋ. ਚਨ੍ਦਨਿਕਂਵਾਤਿ ਚਨ੍ਦਨਿਕਂ ਨਾਮ ਉਚ੍ਛਿਟ੍ਠੋਦਕਗਬ੍ਭਮਲਾਦੀਨਂ ਛਡ੍ਡਨਟ੍ਠਾਨਂ, ਯਂ ਜਣ੍ਣੁਮਤ੍ਤਂ ਅਸੁਚਿਭਰਿਤਮ੍ਪਿ ਹੋਤਿ, ਤਾਦਿਸਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਪਰਿਪਕ੍ਕਨ੍ਤਿ, ਪਰਿਣਤਂ ਪੁਰਾਣਂ. ਤੇਨ ਯਥਾ ਚਣ੍ਡਾਲਗਾਮਦ੍ਵਾਰੇ ਨਿਦਾਘਸਮਯੇ ਥੁਲ੍ਲਫੁਸਿਤਕੇ ਦੇਵੇ ਵਸ੍ਸਨ੍ਤੇ ਉਦਕੇਨ ਸਮੁਪਬ੍ਯੂਲ਼੍ਹਮੁਤ੍ਤਕਰੀਸਅਟ੍ਠਿਚਮ੍ਮਨ੍ਹਾਰੁਖਣ੍ਡਖੇਲ਼ਸਿਙ੍ਘਾਣਿਕਾਦਿਨਾਨਾਕੁਣਪਭਰਿਤਂ ਕਦ੍ਦਮੋਦਕਾਲੁਲ਼ਿਤਂ ਕਤਿਪਯਦਿਵਸਾਤਿਕ੍ਕਮੇਨ ਸਂਜਾਤ ਕਿਮਿਕੁਲਾਕੁਲਂ ਸੂਰਿਯਾਤਪਸਨ੍ਤਾਪਕੁਥਿਤਂ ਉਪਰਿ ਫੇਣਪੁਬ੍ਬੁਲ਼ਕਾਨਿ ਮੁਞ੍ਚਨ੍ਤਂ ਅਭਿਨੀਲਵਣ੍ਣਂ ਪਰਮਦੁਗ੍ਗਨ੍ਧਂ ਜੇਗੁਚ੍ਛਂ ਚਨ੍ਦਨਿਕਾਵਾਟਂ ਨੇਵ ਉਪਗਨ੍ਤੁਂ, ਨ ਦਟ੍ਠੁਂ ਅਰਹਰੂਪਂ ਹੁਤ੍ਵਾ ਤਿਟ੍ਠਤਿ, ਤਥਾਰੂਪੋਯਂ ਕਾਯੋਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਸਦਾ ਦੁਕ੍ਖਤਾਮੂਲਯੋਗਤੋ ਅਸੁਚਿਪਗ੍ਘਰਣਤੋ ਉਪ੍ਪਾਦਜਰਾਮਰਣੇਹਿ ਉਦ੍ਧੁਮਾਯਨਪਰਿਪਚ੍ਚਨਭਿਜ੍ਜਨਸਭਾਵਤ੍ਤਾ ਚ ਮਹਨ੍ਤੋ ਗਣ੍ਡੋ ਵਿਯਾਤਿ ਮਹਾਗਣ੍ਡੋ. ਸਬ੍ਬਤ੍ਥਕਮੇਵ ਦੁਕ੍ਖਵੇਦਨਾਨੁਬਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਗਣ੍ਡਾਨਂ ਸਹਨਤੋ ਅਸੁਚਿਵਿਸ੍ਸਨ੍ਦਨਤੋ ਚ ਮਹਨ੍ਤੋ ਵਣੋ ਵਿਯਾਤਿ ਮਹਾਵਣੋ ਗੂਥਕੂਪੇਨ ਗਾਲ਼ਿਤੋਤਿ, ਵਚ੍ਚਕੂਪੇਨ ਵਚ੍ਚੇਨੇਵ ਵਾ ਭਰਿਤੋ. ‘‘ਗੂਥਕੂਪਨਿਗਾਲ਼੍ਹਿਤੋ’’ਤਿਪਿ ਪਾਲ਼ਿ, ਵਚ੍ਚਕੂਪਤੋ ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਆਪੋਪਗ੍ਘਰਣੋ ਕਾਯੋ, ਸਦਾ ਸਨ੍ਦਤਿ ਪੂਤਿਕਨ੍ਤਿ, ਅਯਂ ਕਾਯੋ ਆਪੋਧਾਤੁਯਾ ਸਦਾ ਪਗ੍ਘਰਣਸੀਲੋ, ਤਞ੍ਚ ਖੋ ਪਿਤ੍ਤਸੇਮ੍ਹਸੇਦਮੁਤ੍ਤਾਦਿਕਂ ਪੂਤਿਕਂ ਅਸੁਚਿਂਯੇਵ ਸਨ੍ਦਤਿ, ਨ ਕਦਾਚਿ ਸੁਚਿਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਸਟ੍ਠਿਕਣ੍ਡਰਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋਤਿ, ਗੀਵਾਯ ਉਪਰਿਮਭਾਗਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਸਰੀਰਂ ਵਿਨਦ੍ਧਮਾਨਾ ਸਰੀਰਸ੍ਸ ਪੁਰਿਮਪਚ੍ਛਿਮਦਕ੍ਖਿਣਵਾਮਪਸ੍ਸੇਸੁ ਪਚ੍ਚੇਕਂ ਪਞ੍ਚ ਪਞ੍ਚ ਕਤ੍ਵਾ ਵੀਸਤਿ, ਹਤ੍ਥਪਾਦੇ ਵਿਨਦ੍ਧਮਾਨਾ ਤੇਸਂ ਪੁਰਿਮਪਚ੍ਛਿਮਪਸ੍ਸੇਸੁ ਪਞ੍ਚ ਪਞ੍ਚ ਕਤ੍ਵਾ ਚਤ੍ਤਾਲੀਸਾਤਿ ਸਟ੍ਠਿਯਾ ਕਣ੍ਡਰੇਹਿ ਮਹਾਨ੍ਹਾਰੂਹਿ ਸਬ੍ਬਸੋ ਬਦ੍ਧੋ ਵਿਨਦ੍ਧੋਤਿ ਸਟ੍ਠਿਕਣ੍ਡਰਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ. ਮਂਸਲੇਪਨਲੇਪਿਤੋਤਿ, ਮਂਸਸਙ੍ਖਾਤੇਨ ਲੇਪਨੇਨ ਲਿਤ੍ਤੋ, ਨਵਮਂਸਪੇਸਿਸਤਾਨੁਲਿਤ੍ਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਚਮ੍ਮਕਞ੍ਚੁਕਸਨ੍ਨਦ੍ਧੋਤਿ, ਚਮ੍ਮਸਙ੍ਖਾਤੇਨ ਕਞ੍ਚੁਕੇਨ ਸਬ੍ਬਸੋ ਓਨਦ੍ਧੋ ਪਰਿਯੋਨਦ੍ਧੋ ਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਨੋ. ਪੂਤਿਕਾਯੋਤਿ, ਸਬ੍ਬਸੋ ਪੂਤਿਗਨ੍ਧਿਕੋ ਕਾਯੋ. ਨਿਰਤ੍ਥਕੋਤਿ, ਨਿਪ੍ਪਯੋਜਨੋ. ਅਞ੍ਞੇਸਞ੍ਹਿ ਪਾਣੀਨਂ ਕਾਯੋ ਚਮ੍ਮਾਦਿਵਿਨਿਯੋਗੇਨ ਸਿਯਾ ਸਪ੍ਪਯੋਜਨੋ, ਨ ਤਥਾ ਮਨੁਸ੍ਸਕਾਯੋਤਿ. ਅਟ੍ਠਿਸਙ੍ਘਾਤਘਟਿਤੋਤਿ, ਅਤਿਰੇਕਤਿਸਤਾਨਂ ਅਟ੍ਠੀਨਂ ਸਙ੍ਘਾਤੇਨ ਘਟਿਤੋ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ. ਨ੍ਹਾਰੁਸੁਤ੍ਤਨਿਬਨ੍ਧਨੋਤਿ, ਸੁਤ੍ਤਸਦਿਸੇਹਿ ਨਵਹਿ ਨ੍ਹਾਰੁਸਤੇਹਿ ਨਿਬਨ੍ਧਿਤੋ. ਨੇਕੇਸਂ ਸਂਗਤੀਭਾਵਾਤਿ, ਚਤੁਮਹਾਭੂਤਜੀਵਿਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸਵਿਞ੍ਞਾਣਾਦੀਨਂ ਸਮਵਾਯਸਮ੍ਬਨ੍ਧੇਨ ਸੁਤ੍ਤਮੇਰਕਸਮਵਾਯੇਨ ਯਨ੍ਤਂ ਵਿਯ ਠਾਨਾਦਿਇਰਿਯਾਪਥਂ ਕਪ੍ਪੇਤਿ.

ਧੁਵਪ੍ਪਯਾਤੋ ਮਰਣਾਯਾਤਿ, ਮਰਣਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਾਯ ਏਕਨ੍ਤਗਮਨੋ, ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਮਰਣਂ ਪਤਿ ਪਵਤ੍ਤੋ. ਤਤੋ ਏਵ ਮਚ੍ਚੁਰਾਜਸ੍ਸ ਮਰਣਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਠਿਤੋ. ਇਧੇਵ ਛਡ੍ਡਯਿਤ੍ਵਾਨਾਤਿ, ਇਮਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਲੋਕੇ ਕਾਯਂ ਛਡ੍ਡੇਤ੍ਵਾ, ਯਥਾਰੁਚਿਤਟ੍ਠਾਨਗਾਮੀ ਅਯਂ ਸਤ੍ਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਪਹਾਯ ਗਮਨੀਯੋ ਅਯਂ ਕਾਯੋ’’ਤਿ ਏਵਮ੍ਪਿ ਸਙ੍ਗੋ ਨ ਕਾਤਬ੍ਬੋਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ.

ਅਵਿਜ੍ਜਾਯ ਨਿਵੁਤੋਤਿ, ਅਵਿਜ੍ਜਾਨੀਵਰਣੇਨ ਨਿਵੁਤੋ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦਿਤਾਦੀਨਵੋ, ਅਞ੍ਞਥਾ ਕੋ ਏਤ੍ਥ ਸਙ੍ਗਂ ਜਨੇਯ੍ਯਾਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਚਤੁਗਨ੍ਥੇਨਾਤਿ, ਅਭਿਜ੍ਝਾਕਾਯਗਨ੍ਥਾਦਿਨਾ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧੇਨ ਗਨ੍ਥੇਨ ਗਨ੍ਥਿਤੋ, ਗਨ੍ਥਨਿਯਭਾਵੇਨ ਵਿਨਦ੍ਧਿਤੋ. ਓਘਸਂਸੀਦਨੋਤਿ, ਓਘਨਿਯਭਾਵੇਨ ਕਾਮੋਘਾਦੀਸੁ ਚਤੂਸੁ ਓਘੇਸੁ ਸਂਸੀਦਨਕੋ. ਅਪ੍ਪਹੀਨਭਾਵੇਨ ਸਨ੍ਤਾਨੇ ਅਨੁ ਅਨੁ ਸੇਨ੍ਤੀਤਿ ਅਨੁਸਯਾ, ਕਾਮਰਾਗਾਦਯੋ ਅਨੁਸਯਾ. ਤੇਸਂ ਜਾਲੇਨ ਓਤ੍ਥਤੋ ਅਭਿਭੂਤੋਤਿ ਅਨੁਸਯਾਜਾਲਮੋਤ੍ਥਤੋ. ਮਕਾਰੋ ਪਦਸਨ੍ਧਿਕਰੋ, ਗਾਥਾਸੁਖਤ੍ਥਂ ਦੀਘਂ ਕਤ੍ਵਾ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਾਦਿਨਾ ਪਞ੍ਚਵਿਧੇਨ ਨੀਵਰਣੇਨ ਯੁਤ੍ਤੋ ਅਧਿਮੁਤ੍ਤੋਤਿ ਪਞ੍ਚਨੀਵਰਣੇ ਯੁਤ੍ਤੋ, ਕਰਣਤ੍ਥੇ ਭੁਮ੍ਮਵਚਨਂ.

ਕਾਮਵਿਤਕ੍ਕਾਦਿਨਾ ਮਿਚ੍ਛਾਵਿਤਕ੍ਕੇਨ ਸਮਪ੍ਪਿਤੋ ਸਮਸ੍ਸਿਤੋਤਿ ਵਿਤਕ੍ਕੇਨ ਸਮਪ੍ਪਿਤੋ. ਤਣ੍ਹਾਮੂਲੇਨਾਨੁਗਤੋਤਿ, ਤਣ੍ਹਾਸਙ੍ਖਾਤੇਨ ਭਵਮੂਲੇਨ ਅਨੁਬਦ੍ਧੋ. ਮੋਹਚ੍ਛਾਦਨਛਾਦਿਤੋਤਿ, ਸਮ੍ਮੋਹਸਙ੍ਖਾਤੇਨ ਆਵਰਣੇਨ ਪਲਿਗੁਣ੍ਠਿਤੋ. ਸਬ੍ਬਮੇਤਂ ਸਵਿਞ੍ਞਾਣਕਂ ਕਰਜਕਾਯਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵਦਤਿ. ਸਵਿਞ੍ਞਾਣਕੋ ਹਿ ਅਤ੍ਤਭਾਵੋ ‘‘ਉਚ੍ਛਿਨ੍ਨਭਵਨੇਤ੍ਤਿਕੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਕਾਯੋ ਤਿਟ੍ਠਤਿ, ਅਯਞ੍ਚੇਵ ਕਾਯੋ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਚ ਨਾਮਰੂਪ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ (ਦੀ. ਨਿ. ੧.੧.੧੪੭) ਕਾਯੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਏਵਾਯਂ ਵਤ੍ਤਤੇ ਕਾਯੋਤਿ ਏਵਂ ‘‘ਨਾਨਾਕੁਲਮਲਸਮ੍ਪੁਣ੍ਣੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ‘‘ਅਵਿਜ੍ਜਾਯ ਨਿਵੁਤੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਚ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰੇਨ ਅਯਂ ਕਾਯੋ ਵਤ੍ਤਤਿ, ਵਤ੍ਤਨ੍ਤੋ ਚ ਕਮ੍ਮਯਨ੍ਤੇਨ ਸੁਕਤਦੁਕ੍ਕਟੇਨ ਕਮ੍ਮਸਙ੍ਖਾਤੇਨ ਯਨ੍ਤੇਨ ਯਨ੍ਤਿਤੋ ਸਙ੍ਘਟਿਤੋ. ਯਥਾ ਵਾ ਖੇਮਨ੍ਤਂ ਗਨ੍ਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਤਿ, ਤਥਾ ਸਙ੍ਖੋਭਿਤੋ ਸੁਗਤਿਦੁਗ੍ਗਤੀਸੁ ਵਤ੍ਤਤਿ ਪਰਿਬ੍ਭਮਤਿ. ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿ ਚ ਵਿਪਤ੍ਯਨ੍ਤਾਤਿ ਯਾ ਏਤ੍ਥ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿ, ਸਾ ਵਿਪਤ੍ਤਿਪਰਿਯੋਸਾਨਾ. ਸਬ੍ਬਞ੍ਹਿ ਯੋਬ੍ਬਨਂ ਜਰਾਪਰਿਯੋਸਾਨਂ, ਸਬ੍ਬਂ ਆਰੋਗ੍ਯਂ ਬ੍ਯਾਧਿਪਰਿਯੋਸਾਨਂ, ਸਬ੍ਬਂ ਜੀਵਿਤਂ ਮਰਣਪਰਿਯੋਸਾਨਂ, ਸਬ੍ਬੋ ਸਮਾਗਮੋ ਵਿਯੋਗਪਰਿਯੋਸਾਨੋ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਨਾਨਾਭਾਵੋ ਵਿਪਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ. ਨਾਨਾਭਾਵੋਤਿ, ਵਿਨਾਭਾਵੋ ਵਿਪ੍ਪਯੋਗੋ, ਸੋ ਕਦਾਚਿ ਵਿਪ੍ਪਯੁਞ੍ਜਕਸ੍ਸ ਵਸੇਨ, ਕਦਾਚਿ ਵਿਪ੍ਪਯੁਞ੍ਜਿਤਬ੍ਬਸ੍ਸ ਵਸੇਨਾਤਿ ਵਿਵਿਧਂ ਪਜ੍ਜਤਿ ਪਾਪੁਣੀਯਤਿ.

ਯੇਮਂ ਕਾਯਂ ਮਮਾਯਨ੍ਤੀਤਿ ਯੇ ਅਨ੍ਧਬਾਲਾ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਾ ਏਵਂ ਅਸੁਭਂ ਅਨਿਚ੍ਚਂ ਅਧੁਵਂ ਦੁਕ੍ਖਂ ਅਸਾਰਂ ਇਮਂ ਕਾਯਂ ‘‘ਮਮ ਇਦ’’ਨ੍ਤਿ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਾ ਮਮਾਯਨ੍ਤਿ ਛਨ੍ਦਰਾਗਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਨ੍ਤਿ, ਤੇ ਜਾਤਿਆਦੀਹਿ ਨਿਰਯਾਦੀਹਿ ਚ ਘੋਰਂ ਭਯਾਨਕਂ ਅਪਣ੍ਡਿਤੇਹਿ ਅਭਿਰਮਿਤਬ੍ਬਤੋ ਕਟਸਿਸਙ੍ਖਾਤਂ ਸਂਸਾਰਂ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਜਨਨਮਰਣਾਦੀਹਿ ਵਡ੍ਢੇਨ੍ਤਿ, ਤੇਨਾਹ ‘‘ਆਦਿਯਨ੍ਤਿ ਪੁਨਬ੍ਭਵ’’ਨ੍ਤਿ.

ਯੇਮਂ ਕਾਯਂ ਵਿਵਜ੍ਜੇਨ੍ਤਿ, ਗੂਥਲਿਤ੍ਤਂਵ ਪਨ੍ਨਗਨ੍ਤਿ ਯਥਾ ਨਾਮ ਪੁਰਿਸੋ ਸੁਖਕਾਮੋ ਜੀਵਿਤੁਕਾਮੋ ਗੂਥਗਤਂ ਆਸੀਵਿਸਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਜਿਗੁਚ੍ਛਨਿਯਤਾਯ ਵਾ ਸਪ੍ਪਟਿਭਯਤਾਯ ਵਾ ਵਿਵਜ੍ਜੇਤਿ ਨ ਅਲ੍ਲੀਯਤਿ, ਏਵਮੇਵਂ ਯੇ ਪਣ੍ਡਿਤਾ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤਾ ਅਸੁਚਿਭਾਵੇਨ ਜੇਗੁਚ੍ਛਂ ਅਨਿਚ੍ਚਾਦਿਭਾਵੇਨ ਸਪ੍ਪਟਿਭਯਂ ਇਮਂ ਕਾਯਂ ਵਿਵਜ੍ਜੇਨ੍ਤਿ ਛਨ੍ਦਰਾਗਪ੍ਪਹਾਨੇਨ ਪਜਹਨ੍ਤਿ. ਤੇ ਭਵਮੂਲਂ ਅਵਿਜ੍ਜਂ ਭਵਤਣ੍ਹਞ੍ਚ ਵਮਿਤ੍ਵਾ ਛਡ੍ਡੇਤ੍ਵਾ ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਮੇਵ ਪਹਾਯ ਤਤੋ ਏਵ ਸਬ੍ਬਸੋ ਅਨਾਸਵਾ ਸਉਪਾਦਿਸੇਸਾਯ ਅਨੁਪਾਦਿਸੇਸਾਯ ਚ ਨਿਬ੍ਬਾਨਧਾਤੁਯਾ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀਤਿ.

ਕਪ੍ਪਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੬. ਵਙ੍ਗਨ੍ਤਪੁਤ੍ਤਉਪਸੇਨਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

ਵਿਵਿਤ੍ਤਂ ਅਪ੍ਪਨਿਗ੍ਘੋਸਨ੍ਤਿਆਦਿਕਾ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਉਪਸੇਨਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਗਾਥਾ. ਕਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ? ਅਯਂ ਕਿਰ ਪਦੁਮੁਤ੍ਤਰਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਕਾਲੇ ਹਂਸਵਤੀਨਗਰੇ ਕੁਲਗੇਹੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਵਯਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਣਮਾਨੋ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਏਕਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਸਮਨ੍ਤਪਾਸਾਦਿਕਾਨਂ ਅਗ੍ਗਟ੍ਠਾਨੇ ਠਪੇਨ੍ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥੁ ਅਧਿਕਾਰਕਮ੍ਮਂ ਕਤ੍ਵਾ ਤਂ ਠਾਨਨ੍ਤਰਂ ਪਤ੍ਥੇਤ੍ਵਾ ਯਾਵਜੀਵਂ ਕੁਸਲਂ ਕਤ੍ਵਾ ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ ਸਂਸਰਨ੍ਤੋ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਬੁਦ੍ਧੁਪ੍ਪਾਦੇ ਨਾਲਕਗਾਮੇ ਰੂਪਸਾਰੀਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਿਯਾ ਕੁਚ੍ਛਿਮ੍ਹਿ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ, ਉਪਸੇਨੋਤਿਸ੍ਸ ਨਾਮਂ ਅਹੋਸਿ. ਸੋ ਵਯਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਤਯੋ ਵੇਦੇ ਉਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਪਟਿਲਦ੍ਧਸਦ੍ਧੋ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਉਪਸਮ੍ਪਦਾਯ ਏਕਵਸ੍ਸਿਕੋ ‘‘ਅਰਿਯਗਬ੍ਭਂ ਵਡ੍ਢੇਮੀ’’ਤਿ ਏਕਂ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਉਪਸਮ੍ਪਾਦੇਤ੍ਵਾ ਤੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਤੋ. ਸਤ੍ਥਾਰਾ ਚਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸ ਅਵਸ੍ਸਿਕਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਸਦ੍ਧਿਵਿਹਾਰਿਕਭਾਵਂ ਸੁਤ੍ਵਾ, ‘‘ਅਤਿਲਹੁਂ ਖੋ ਤ੍ਵਂ, ਮੋਘਪੁਰਿਸ, ਬਾਹੁਲ੍ਲਾਯ ਆਵਤ੍ਤੋ’’ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੭੫) ਗਰਹਿਤੋ. ‘‘ਇਦਾਨਾਹਂ ਯਦਿਪਿ ਪਰਿਸਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਸਤ੍ਥਾਰਾ ਗਰਹਿਤੋ, ਪਰਿਸਂਯੇਵ ਪਨ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਸਤ੍ਥੁ ਪਾਸਂਸੋਪਿ ਭਵਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਯ ਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਨਚਿਰਸ੍ਸੇਵ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ਅਪਦਾਨੇ (ਅਪ. ਥੇਰ ੧.੨.੮੬-੯੬) –

‘‘ਪਦੁਮੁਤ੍ਤਰਂ ਭਗਵਨ੍ਤਂ, ਲੋਕਜੇਟ੍ਠਂ ਨਰਾਸਭਂ;

ਪਬ੍ਭਾਰਮ੍ਹਿ ਨਿਸੀਦਨ੍ਤਂ, ਉਪਗਚ੍ਛਿਂ ਨਰੁਤ੍ਤਮਂ.

‘‘ਕਣਿਕਾਰਪੁਪ੍ਫਂ ਦਿਸ੍ਵਾ, ਵਣ੍ਟੇ ਛੇਤ੍ਵਾਨਹਂ ਤਦਾ;

ਅਲਙ੍ਕਰਿਤ੍ਵਾ ਛਤ੍ਤਮ੍ਹਿ, ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਅਭਿਰੋਪਯਿਂ.

‘‘ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਞ੍ਚ ਪਾਦਾਸਿਂ, ਪਰਮਨ੍ਨਂ ਸੁਭੋਜਨਂ;

ਬੁਦ੍ਧੇਨ ਨਵਮੇ ਤਤ੍ਥ, ਸਮਣੇ ਅਟ੍ਠ ਭੋਜਯਿਂ.

‘‘ਅਨੁਮੋਦਿ ਮਹਾਵੀਰੋ, ਸਯਮ੍ਭੂ ਅਗ੍ਗਪੁਗ੍ਗਲੋ;

ਇਮਿਨਾ ਛਤ੍ਤਦਾਨੇਨ, ਪਰਮਨ੍ਨਪਵੇਚ੍ਛਨਾ.

‘‘ਤੇਨ ਚਿਤ੍ਤਪ੍ਪਸਾਦੇਨ, ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਮਨੁਭੋਸ੍ਸਸਿ;

ਛਤ੍ਤਿਂਸਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਦੇਵਿਨ੍ਦੋ, ਦੇਵਰਜ੍ਜਂ ਕਰਿਸ੍ਸਤਿ.

‘‘ਏਕਵੀਸਤਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਞ੍ਚ, ਚਕ੍ਕਵਤ੍ਤੀ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ;

ਪਦੇਸਰਜ੍ਜਂ ਵਿਪੁਲਂ, ਗਣਨਾਤੋ ਅਸਙ੍ਖਿਯਂ.

‘‘ਸਤਸਹਸ੍ਸਿਤੋ ਕਪ੍ਪੇ, ਓਕ੍ਕਾਕਕੁਲਸਮ੍ਭਵੋ;

ਗੋਤਮੋ ਨਾਮ ਗੋਤ੍ਤੇਨ, ਸਤ੍ਥਾ ਲੋਕੇ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ.

‘‘ਸਾਸਨੇ ਦਿਬ੍ਬਮਾਨਮ੍ਹਿ, ਮਨੁਸ੍ਸਤ੍ਤਂ ਗਮਿਸ੍ਸਤਿ;

ਤਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਦਾਯਾਦੋ, ਓਰਸੋ ਧਮ੍ਮਨਿਮ੍ਮਿਤੋ.

‘‘ਉਪਸੇਨੋਤਿ ਨਾਮੇਨ, ਹੇਸ੍ਸਤਿ ਸਤ੍ਥੁ ਸਾਵਕੋ;

ਸਮਨ੍ਤਪਾਸਾਦਿਕਤ੍ਤਾ, ਅਗ੍ਗਟ੍ਠਾਨੇ ਠਪੇਸ੍ਸਤਿ.

‘‘ਚਰਿਮਂ ਵਤ੍ਤਤੇ ਮਯ੍ਹਂ, ਭਵਾ ਸਬ੍ਬੇ ਸਮੂਹਤਾ;

ਧਾਰੇਮਿ ਅਨ੍ਤਿਮਂ ਦੇਹਂ, ਜੇਤ੍ਵਾ ਮਾਰਂ ਸਵਾਹਨਂ.

‘‘ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾ ਚਤਸ੍ਸੋ…ਪੇ… ਕਤਂ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਾਸਨ’’ਨ੍ਤਿ.

ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਨ ਪਤ੍ਵਾ ਸਯਮ੍ਪਿ ਸਬ੍ਬੇ ਧੁਤਙ੍ਗਧਮ੍ਮੇ ਸਮਾਦਾਯ ਵਤ੍ਤਤਿ, ਅਞ੍ਞੇਪਿ ਤਦਤ੍ਥਾਯ ਸਮਾਦਪੇਤਿ, ਤੇਨ ਨਂ ਭਗਵਾ ਸਮਨ੍ਤਪਾਸਾਦਿਕਾਨਂ ਅਗ੍ਗਟ੍ਠਾਨੇ ਠਪੇਸਿ. ਸੋ ਅਪਰੇਨ ਸਮਯੇਨ ਕੋਸਮ੍ਬਿਯਂ ਕਲਹੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੇ ਚ ਦ੍ਵਿਧਾਭੂਤੇ ਏਕੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਤਂ ਕਲਹਂ ਪਰਿਵਜ੍ਜਿਤੁਕਾਮੇਨ ‘‘ਏਤਰਹਿ ਖੋ ਕਲਹੋ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ, ਸਙ੍ਘੋ ਦ੍ਵਿਧਾਭੂਤੋ, ਕਥਂ ਨੁ ਖੋ ਮਯਾ ਪਟਿਪਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਪੁਟ੍ਠੋ ਵਿਵੇਕਵਾਸਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਤਸ੍ਸ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਂ ਕਥੇਨ੍ਤੋ –

੫੭੭.

‘‘ਵਿਵਿਤ੍ਤਂ ਅਪ੍ਪਨਿਗ੍ਘੋਸਂ, ਵਾਲ਼ਮਿਗਨਿਸੇਵਿਤਂ;

ਸੇਵੇ ਸੇਨਾਸਨਂ ਭਿਕ੍ਖੁ, ਪਟਿਸਲ੍ਲਾਨਕਾਰਣਾ.

੫੭੮.

‘‘ਸਙ੍ਕਾਰਪੁਞ੍ਜਾ ਆਹਤ੍ਵਾ, ਸੁਸਾਨਾ ਰਥਿਯਾਹਿ ਚ;

ਤਤੋ ਸਙ੍ਘਾਟਿਕਂ ਕਤ੍ਵਾ, ਲੂਖਂ ਧਾਰੇਯ੍ਯ ਚੀਵਰਂ.

੫੭੯.

‘‘ਨੀਚਂ ਮਨਂ ਕਰਿਤ੍ਵਾਨ, ਸਪਦਾਨਂ ਕੁਲਾ ਕੁਲਂ;

ਪਿਣ੍ਡਿਕਾਯ ਚਰੇ ਭਿਕ੍ਖੁ, ਗੁਤ੍ਤਦ੍ਵਾਰੋ ਸੁਸਂਵੁਤੋ.

੫੮੦.

‘‘ਲੂਖੇਨਪਿ ਵਾ ਸਨ੍ਤੁਸ੍ਸੇ, ਨਾਞ੍ਞਂ ਪਤ੍ਥੇ ਰਸਂ ਬਹੁਂ;

ਰਸੇਸੁ ਅਨੁਗਿਦ੍ਧਸ੍ਸ, ਝਾਨੇ ਨ ਰਮਤੀ ਮਨੋ.

੫੮੧.

‘‘ਅਪ੍ਪਿਚ੍ਛੋ ਚੇਵ ਸਨ੍ਤੁਟ੍ਠੋ, ਪਵਿਵਿਤ੍ਤੋ ਵਸੇ ਮੁਨਿ;

ਅਸਂਸਟ੍ਠੋ ਗਹਟ੍ਠੇਹਿ, ਅਨਾਗਾਰੇਹਿ ਚੂਭਯਂ.

੫੮੨.

‘‘ਯਥਾ ਜਲ਼ੋ ਵ ਮੂਗੋ ਵ, ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਦਸ੍ਸਯੇ ਤਥਾ;

ਨਾਤਿਵੇਲਂ ਸਮ੍ਭਾਸੇਯ੍ਯ, ਸਙ੍ਘਮਜ੍ਝਮ੍ਹਿ ਪਣ੍ਡਿਤੋ.

੫੮੩.

‘‘ਨ ਸੋ ਉਪਵਦੇ ਕਞ੍ਚਿ, ਉਪਘਾਤਂ ਵਿਵਜ੍ਜਯੇ;

ਸਂਵੁਤੋ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਸ੍ਮਿਂ, ਮਤ੍ਤਞ੍ਞੂ ਚਸ੍ਸ ਭੋਜਨੇ.

੫੮੪. ‘‘ਸੁਗ੍ਗਹੀਤਨਿਮਿਤ੍ਤਸ੍ਸ, ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸੁਪ੍ਪਾਦਕੋਵਿਦੋ.

ਸਮਥਂ ਅਨੁਯੁਞ੍ਜੇਯ੍ਯ, ਕਾਲੇਨ ਚ ਵਿਪਸ੍ਸਨਂ.

੫੮੫.

‘‘ਵੀਰਿਯਸਾਤਚ੍ਚਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ, ਯੁਤ੍ਤਯੋਗੋ ਸਦਾ ਸਿਯਾ;

ਨ ਚ ਅਪ੍ਪਤ੍ਵਾ ਦੁਕ੍ਖਨ੍ਤਂ, ਵਿਸ੍ਸਾਸਂ ਏਯ੍ਯ ਪਣ੍ਡਿਤੋ.

੫੮੬.

‘‘ਏਵਂ ਵਿਹਰਮਾਨਸ੍ਸ, ਸੁਦ੍ਧਿਕਾਮਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ;

ਖੀਯਨ੍ਤਿ ਆਸਵਾ ਸਬ੍ਬੇ, ਨਿਬ੍ਬੁਤਿਞ੍ਚਾਧਿਗਚ੍ਛਤੀ’’ਤਿ. –

ਇਮਾ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ.

ਤਤ੍ਥ ਵਿਵਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ, ਜਨਵਿਵਿਤ੍ਤਂ ਸੁਞ੍ਞਂ ਅਰਞ੍ਞਾਦਿਂ. ਅਪ੍ਪਨਿਗ੍ਘੋਸਨ੍ਤਿ, ਨਿਸ੍ਸਦ੍ਦਂ ਸਦ੍ਦਸਙ੍ਘਟ੍ਟਨਰਹਿਤਂ. ਵਾਲ਼ਮਿਗਨਿਸੇਵਿਤਨ੍ਤਿ, ਸੀਹਬ੍ਯਗ੍ਘਦੀਪਿਵਾਲ਼ਮਿਗੇਹਿ ਚਰਿਤਂ. ਇਮਿਨਾਪਿ ਜਨਵਿਵੇਕਂਯੇਵ ਦਸ੍ਸੇਤਿ ਪਨ੍ਤਸੇਨਾਸਨਭਾਵਦੀਪਨਤੋ. ਸੇਨਾਸਨਨ੍ਤਿ, ਸਯਿਤੁਂ ਆਸਯਿਤੁਞ੍ਚ ਯੁਤ੍ਤਭਾਵੇਨ ਵਸਨਟ੍ਠਾਨਂ ਇਧ ਸੇਨਾਸਨਨ੍ਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਂ. ਪਟਿਸਲ੍ਲਾਨਕਾਰਣਾਤਿ, ਪਟਿਸਲ੍ਲਾਨਨਿਮਿਤ੍ਤਂ, ਨਾਨਾਰਮ੍ਮਣਤੋ ਨਿਵਤ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨੇਯੇਵ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਟਿ ਪਟਿ ਸਮ੍ਮਦੇਵ ਅਲ੍ਲੀਯਨਤ੍ਥਂ.

ਏਵਂ ਭਾਵਨਾਨੁਰੂਪਂ ਸੇਨਾਸਨਂ ਨਿਦ੍ਦਿਸਨ੍ਤੋ ਸੇਨਾਸਨੇ ਸਨ੍ਤੋਸਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਚੀਵਰਾਦੀਸੁਪਿ ਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਸਂਕਾਰਪੁਞ੍ਜਾ’’ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਤ੍ਥ ਸਂਕਾਰਪੁਞ੍ਜਾਤਿ ਸਂਕਾਰਾਨਂ ਪੁਞ੍ਜਂ ਸਂਕਾਰਪੁਞ੍ਜਂ, ਤਤੋ ਕਚਵਰਟ੍ਠਾਨਾ. ਆਹਤ੍ਵਾਤਿ ਆਹਰਿਤ੍ਵਾ. ਤਤੋਤਿ ਤਥਾ ਆਹਟਚੋਲ਼ਕ੍ਖਣ੍ਡੇਹਿ. ਕਰਣੇ ਹਿ ਇਦਂ ਨਿਸ੍ਸਕ੍ਕਵਚਨਂ ਲੂਖਨ੍ਤਿ ਸਤ੍ਥਲੂਖਰਜਨਲੂਖਾਦਿਨਾ ਲੂਖਂ ਅਵਣ੍ਣਾਮਟ੍ਠਂ. ਧਾਰੇਯ੍ਯਾਤਿ ਨਿਵਾਸਨਾਦਿਵਸੇਨ ਪਰਿਹਰੇਯ੍ਯ, ਏਤੇਨ ਚੀਵਰਸਨ੍ਤੋਸਂ ਵਦਤਿ.

ਨੀਚ ਮਨਂ ਕਰਿਤ੍ਵਾਨਾਤਿ ‘‘ਅਨ੍ਤਮਿਦਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਜੀਵਿਕਾਨ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਕਂ (ਇਤਿਵੁ. ੯੧; ਸਂ. ਨਿ. ੩.੮੦) ਸੁਗਤੋਵਾਦਂ ਅਨੁਸ੍ਸਰਿਤ੍ਵਾ ਨਿਹਤਮਾਨਦਪ੍ਪਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਕਤ੍ਵਾ. ਸਪਦਾਨਨ੍ਤਿ ਘਰੇਸੁ ਅਵਖਣ੍ਡਰਹਿਤਂ; ਅਨੁਘਰਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਕੁਲਾ ਕੁਲ’’ਨ੍ਤਿ. ਕੁਲਾ ਕੁਲਨ੍ਤਿ ਕੁਲਤੋ ਕੁਲਂ, ਕੁਲਾਨੁਪੁਬ੍ਬਿਯਾ ਘਰਪਟਿਪਾਟਿਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਪਿਣ੍ਡਿਕਾਯਾਤਿ ਮਿਸ੍ਸਕਭਿਕ੍ਖਾਯ, ਇਮਿਨਾ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਸਨ੍ਤੋਸਂ ਵਦਤਿ. ਗੁਤ੍ਤਦ੍ਵਾਰੋਤਿ ਸੁਪਿਹਿਤਚਕ੍ਖਾਦਿਦ੍ਵਾਰੋ. ਸੁਸਂਵੁਤੋਤਿ ਹਤ੍ਥਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਾਦੀਨਂ ਅਭਾਵੇਨ ਸੁਟ੍ਠੁ ਸਂਵੁਤੋ.

ਲੂਖੇਨਪਿ ਵਾਤਿ ਅਪਿਸਦ੍ਦੋ ਸਮੁਚ੍ਚਯੇ, ਵਾ-ਸਦ੍ਦੋ ਵਿਕਪ੍ਪੇ. ਉਭਯੇਨਪਿ ਲੂਖੇਨਪਿ ਅਪ੍ਪੇਨਪਿ ਯੇਨ ਕੇਨਚਿ ਸੁਲਭੇਨ ਇਤਰੀਤਰੇਨ ਸਨ੍ਤੁਸ੍ਸੇ ਸਮਂ ਸਮ੍ਮਾ ਤੁਸ੍ਸੇਯ੍ਯ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਨਾਞ੍ਞਂ ਪਤ੍ਥੇ ਰਸਂ ਬਹੁ’’ਨ੍ਤਿ. ਨਾਞ੍ਞਂ ਪਤ੍ਥੇ ਰਸਂ ਬਹੁਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਤਨਾ ਯਥਾਲਦ੍ਧਤੋ ਅਞ੍ਞਂ ਮਧੁਰਾਦਿਰਸਂ ਬਹੁਂ ਪਣੀਤਞ੍ਚ ਨ ਪਤ੍ਥੇਯ੍ਯ ਨ ਪਿਹੇਯ੍ਯ, ਇਮਿਨਾ ਗਿਲਾਨਪਚ੍ਚਯੇਪਿ ਸਨ੍ਤੋਸੋ ਦਸ੍ਸਿਤੋ ਹੋਤਿ. ਰਸੇਸੁ ਗੇਧਵਾਰਣਤ੍ਥਂ ਪਨ ਕਾਰਣਂ ਵਦਨ੍ਤੋ ਰਸੇਸੁ ਅਨੁਗਿਦ੍ਧਸ੍ਸ, ਝਾਨੇ ਨ ਰਮਤੀ ਮਨੋ’’ਤਿ ਆਹ. ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸਂਵਰਮ੍ਪਿ ਅਪਰਿਪੂਰੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਕੁਤੋ ਵਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤਸਮਾਧਾਨਨ੍ਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ.

ਏਵਂ ਚਤੂਸੁ ਪਚ੍ਚਯੇਸੁ ਸਲ੍ਲੇਖਪਟਿਪਤ੍ਤਿਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਅਵਸਿਟ੍ਠਕਥਾਵਤ੍ਥੂਨਿ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਅਪ੍ਪਿਚ੍ਛੋ ਚੇਵਾ’’ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਤ੍ਥ ਅਪ੍ਪਿਚ੍ਛੋਤਿ, ਅਨਿਚ੍ਛੋ ਚਤੂਸੁ ਪਚ੍ਚਯੇਸੁ ਇਚ੍ਛਾਰਹਿਤੋ, ਤੇਨ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧਪਚ੍ਚਯੇਸੁ ਤਣ੍ਹੁਪ੍ਪਾਦਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭਨਮਾਹ. ਸਨ੍ਤੁਟ੍ਠੋਤਿ, ਚਤੂਸੁ ਪਚ੍ਚਯੇਸੁ ਯਥਾਲਾਭਸਨ੍ਤੋਸਾਦਿਨਾ ਸਨ੍ਤੁਟ੍ਠੋ. ਯੋ ਹਿ –

‘‘ਅਤੀਤਂ ਨਾਨੁਸੋਚੇਯ੍ਯ, ਨਪ੍ਪਜਪ੍ਪੇਯ੍ਯਨਾਗਤਂ;

ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨੇਨ ਯਾਪੇਯ੍ਯ, ਸੋ ‘ਸਨ੍ਤੁਟ੍ਠੋ’ਤਿ ਪਵੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ.

ਪਵਿਵਿਤ੍ਤੋਤਿ ਗਣਸਙ੍ਗਣਿਕਂ ਪਹਾਯ ਕਾਯੇਨ ਪਵਿਵਿਤ੍ਤੋ ਵੂਪਕਟ੍ਠੋ. ਚਿਤ੍ਤਵਿਵੇਕਾਦਿਕੇ ਹਿ ਪਰਤੋ ਵਕ੍ਖਤਿ. ਵਸੇਤਿ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਂ. ਮੋਨੇਯ੍ਯਧਮ੍ਮਸਮਨ੍ਨਾਗਮੇਨ ਮੁਨਿ. ਅਸਂਸਟ੍ਠੋਤਿ ਦਸ੍ਸਨਸਵਨਸਮੁਲ੍ਲਪਨਸਮ੍ਭੋਗਕਾਯਸਂਸਗ੍ਗਾਨਂ ਅਭਾਵੇਨ ਅਸਂਸਟ੍ਠੋ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਸਂਸਗ੍ਗਰਹਿਤੋ. ਉਭਯਨ੍ਤਿ, ਗਹਟ੍ਠੇਹਿ ਅਨਾਗਾਰੇਹਿ ਚਾਤਿ ਉਭਯੇਹਿਪਿ ਅਸਂਸਟ੍ਠੋ. ਕਰਣੇ ਹਿ ਇਦਂ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਵਚਨਂ.

ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਦਸ੍ਸਯੇ ਤਥਾਤਿ ਅਜਲ਼ੋ ਅਮੂਗੋਪਿ ਸਮਾਨੋ ਯਥਾ ਜਲ਼ੋ ਵਾ ਮੂਗੋ ਵਾ, ਤਥਾ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਦਸ੍ਸੇਯ੍ਯ, ਏਤੇਨ ਪਾਗਬ੍ਬਿਯਪ੍ਪਹਾਨਮਾਹ. ਜਲ਼ੋ ਵ ਮੂਗੋ ਵਾਤਿ ਚ ਗਾਥਾਸੁਖਤ੍ਥਂ ਰਸ੍ਸਤ੍ਤਂ ਕਤਂ, ਸਮੁਚ੍ਚਯਤ੍ਥੋ ਚ ਵਾਸਦ੍ਦੋ. ਨਾਤਿਵੇਲਂ ਸਮ੍ਭਾਸੇਯ੍ਯਾਤਿ ਅਤਿਵੇਲਂ ਅਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਪਮਾਣਂ ਨ ਭਾਸੇਯ੍ਯ, ਮਤ੍ਤਭਾਣੀ ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸਙ੍ਘਮਜ੍ਝਮ੍ਹੀਤਿ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੇ, ਜਨਸਮੂਹੇ ਵਾ.

ਨ ਸੋ ਉਪਵਦੇ ਕਞ੍ਚੀਤਿ ਸੋ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਪਟਿਪਤ੍ਤਿਕੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਹੀਨਂ ਵਾ ਮਜ੍ਝਿਮਂ ਵਾ ਉਕ੍ਕਟ੍ਠਂ ਵਾ ਯਂਕਿਞ੍ਚਿ ਨ ਵਾਚਾਯ ਉਪਵਦੇਯ੍ਯ. ਉਪਘਾਤਂ ਵਿਵਜ੍ਜਯੇਤਿ ਕਾਯੇਨ ਉਪਘਾਤਂ ਪਰਿਵਿਹੇਠਨਂ ਵਜ੍ਜੇਯ੍ਯ. ਸਂਵੁਤੋ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਸ੍ਮਿਨ੍ਤਿ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਮ੍ਹਿ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਸਂਵਰਸੀਲੇ ਸਂਵੁਤੋ ਅਸ੍ਸ, ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਸਂਵਰੇਨ ਪਿਹਿਤਕਾਯਵਾਚੋ ਸਿਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਮਤ੍ਤਞ੍ਞੂ ਚਸ੍ਸ ਭੋਜਨੇਤਿ ਪਰਿਯੇਸਨਪਟਿਗ੍ਗਹਣਪਰਿਭੋਗਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨੇਸੁ ਭੋਜਨੇ ਪਮਾਣਞ੍ਞੂ ਸਿਯਾ.

ਸੁਗ੍ਗਹੀਤਨਿਮਿਤ੍ਤਸ੍ਸਾਤਿ ‘‘ਏਵਂ ਮੇ ਮਨਸਿ ਕਰੋਤੋ ਚਿਤ੍ਤਂ ਸਮਾਹਿਤਂ ਅਹੋਸੀ’’ਤਿ ਤਦਾਕਾਰਂ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਨ੍ਤੋ ਸੁਟ੍ਠੁ ਗਹਿਤਸਮਾਧਿਨਿਮਿਤ੍ਤੋ ਅਸ੍ਸ. ‘‘ਸੁਗ੍ਗਹੀਤਨਿਮਿਤ੍ਤੋ ਸੋ’’ਤਿਪਿ ਪਾਠੋ, ਸੋ ਯੋਗੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸੁਪ੍ਪਾਦਕੋਵਿਦੋਤਿ ਏਵਂ ਭਾਵਯਤੋ ਚਿਤ੍ਤਂ ਲੀਨਂ ਹੋਤਿ, ‘‘ਏਵਂ ਉਦ੍ਧਤ’’ਨ੍ਤਿ ਲੀਨਸ੍ਸ ਉਦ੍ਧਤਸ੍ਸ ਚ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਕਾਰਣੇ ਕੁਸਲੋ ਅਸ੍ਸ. ਲੀਨੇ ਹਿ ਚਿਤ੍ਤੇ ਧਮ੍ਮਵਿਚਯਵੀਰਿਯਪੀਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ ਭਾਵੇਤਬ੍ਬਾ, ਉਦ੍ਧਤੇ ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਸਮਾਧਿਉਪੇਕ੍ਖਾਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ. ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ ਪਨ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਇਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬੋ. ਤੇਨਾਹ ਭਗਵਾ – ‘‘ਯਸ੍ਮਿਞ੍ਚ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਮਯੇ ਲੀਨਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ, ਕਾਲੋ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਧਮ੍ਮਵਿਚਯਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਭਾਵਨਾਯਾ’’ਤਿਆਦਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੫.੨੩੪). ਸਮਥਂ ਅਨੁਯੁਞ੍ਜੇਯ੍ਯਾਤਿ ਸਮਥਭਾਵਨਂ ਭਾਵੇਯ੍ਯ, ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਸਮਾਧਿਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਯ੍ਯ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਞ੍ਚ ਯਾਵ ਵਸੀਭਾਵਪ੍ਪਤ੍ਤਿ, ਤਾਵ ਵਡ੍ਢੇਯ੍ਯ ਬ੍ਯੂਹੇਯ੍ਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਕਾਲੇਨ ਚ ਵਿਪਸ੍ਸਨਨ੍ਤਿ ਯਥਾਲਦ੍ਧਂ ਸਮਾਧਿਂ ਨਿਕਨ੍ਤਿਯਾ ਅਪਰਿਯਾਦਾਨੇਨ ਹਾਨਭਾਗਿਯਂ ਠਿਤਿਭਾਗਿਯਂ ਵਾ ਅਕਤ੍ਵਾ ਨਿਬ੍ਬੇਧਭਾਗਿਯਂਵ ਕਤ੍ਵਾ ਕਾਲੇਨ ਵਿਪਸ੍ਸਨਞ੍ਚ ਅਨੁਯੁਞ੍ਜੇਯ੍ਯ. ਅਥ ਵਾ ਕਾਲੇਨ ਚ ਵਿਪਸ੍ਸਨਨ੍ਤਿ ਸਮਥਂ ਅਨੁਯੁਞ੍ਜਨ੍ਤੋ ਤਸ੍ਸ ਥਿਰੀਭੂਤਕਾਲੇ ਸਙ੍ਕੋਚਂ ਅਨਾਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਾਧਿਗਮਾਯ ਵਿਪਸ੍ਸਨਂ ਅਨੁਯੁਞ੍ਜੇਯ੍ਯ. ਯਥਾਹ –

‘‘ਅਥ ਵਾ ਸਮਾਧਿਲਾਭੇਨ, ਵਿਵਿਤ੍ਤਸਯਨੇਨ ਵਾ;

ਭਿਕ੍ਖੁ ਵਿਸ੍ਸਾਸਮਾਪਾਦਿ, ਅਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਆਸਵਕ੍ਖਯ’’ਨ੍ਤਿ. (ਧ. ਪ. ੨੭੧-੨੭੨);

ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ – ‘‘ਵੀਰਿਯਸਾਤਚ੍ਚਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ’’ਤਿਆਦਿ. ਸਤਤਭਾਵੋ ਸਾਤਚ੍ਚਂ, ਵੀਰਿਯਸ੍ਸ ਸਾਤਚ੍ਚਂ, ਤੇਨ ਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ, ਸਤਤਪਵਤ੍ਤਵੀਰਿਯੋ, ਨਿਚ੍ਚਪਗ੍ਗਹਿਤਵੀਰਿਯੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਯੁਤ੍ਤਯੋਗੋ ਸਦਾ ਸਿਯਾਤਿ ਸਬ੍ਬਕਾਲਂ ਭਾਵਨਾਨੁਯੁਤ੍ਤੋ ਸਿਯਾ. ਦੁਕ੍ਖਨ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵਟ੍ਟਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤਂ ਪਰਿਯੋਸਾਨਂ ਨਿਰੋਧਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਅਪ੍ਪਤ੍ਵਾ ਵਿਸ੍ਸਾਸਂ ਨ ਏਯ੍ਯ ਨ ਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯ. ‘‘ਅਹਂ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਸੀਲੋ ਝਾਨਲਾਭੀ ਅਭਿਞ੍ਞਾਲਾਭੀ ਵਿਪਸ੍ਸਨਂ ਮਤ੍ਥਕਂ ਪਾਪੇਤ੍ਵਾ ਠਿਤੋ’’ਤਿ ਵਾ ਵਿਸ੍ਸਟ੍ਠੋ ਨ ਭਵੇਯ੍ਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਏਵਂ ਵਿਹਰਮਾਨਸ੍ਸਾਤਿ, ਏਵਂ ਵਿਵਿਤ੍ਤਸੇਨਾਸਨਸੇਵਨਾਦਿਨਾ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਵਸੇਨ ਯੁਤ੍ਤਯੋਗਤਾਪਰਿਯੋਸਾਨੇਨ ਵਿਧਿਨਾ ਵਿਹਰਨ੍ਤਸ੍ਸ. ਸੁਦ੍ਧਿਕਾਮਸ੍ਸਾਤਿ, ਞਾਣਦਸ੍ਸਨਵਿਸੁਦ੍ਧਿਂ ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਵਿਸੁਦ੍ਧਿਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਅਰਹਤ੍ਤਞ੍ਚ ਇਚ੍ਛਨ੍ਤਸ੍ਸ. ਸਂਸਾਰੇ ਭਯਸ੍ਸ ਇਕ੍ਖਤੋ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ, ਕਾਮਾਸਵਾਦਯੋ ਸਬ੍ਬੇ ਆਸਵਾ ਖੀਯਨ੍ਤਿ ਖਯਂ ਅਬ੍ਭਤ੍ਥਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਤੇਸਂ ਖਯਗਮਨੇਨੇਵ ਸਉਪਾਦਿਸੇਸਅਨੁਪਾਦਿਸੇਸਪਭੇਦਂ ਦੁਵਿਧਮ੍ਪਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਅਧਿਗਚ੍ਛਤਿ ਪਾਪੁਣਾਤਿ.

ਏਵਂ ਥੇਰੋ ਤਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਓਵਾਦਦਾਨਾਪਦੇਸੇਨ ਅਤ੍ਤਨਾ ਤਥਾਪਟਿਪਨ੍ਨਭਾਵਂ ਦੀਪੇਨ੍ਤੋ ਅਞ੍ਞਂ ਬ੍ਯਾਕਾਸਿ.

ਵਙ੍ਗਨ੍ਤਪੁਤ੍ਤਉਪਸੇਨਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੭. (ਅਪਰ)-ਗੋਤਮਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

ਵਿਜਾਨੇਯ੍ਯ ਸਕਂ ਅਤ੍ਥਨ੍ਤਿਆਦਿਕਾ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਅਪਰਸ੍ਸ ਗੋਤਮਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਗਾਥਾ. ਕਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ? ਅਯਮ੍ਪਿ ਪੁਰਿਮਬੁਦ੍ਧੇਸੁ ਕਤਾਧਿਕਾਰੋ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਭਵੇ ਵਿਵਟ੍ਟੂਪਨਿਸ੍ਸਯਂ ਕੁਸਲਂ ਉਪਚਿਨਿਤ੍ਵਾ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਭਗਵਤੋ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਤੋ ਪੁਰੇਤਰਮੇਵ ਸਾਵਤ੍ਥਿਯਂ ਉਦਿਚ੍ਚਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਕੁਲੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਵਯਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਤਿਣ੍ਣਂ ਵੇਦਾਨਂ ਪਾਰਗੂ ਹੁਤ੍ਵਾ, ਵਾਦਮਗ੍ਗਂ ਉਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਾਦਸ੍ਸ ਉਪਰਿ ਉਤ੍ਤਰਿਂ ਵਦਨ੍ਤਂ ਅਲਭਨ੍ਤੋ ਤੇਹਿ ਤੇਹਿ ਵਿਗ੍ਗਾਹਿਕਕਥਂ ਅਨੁਯੁਤ੍ਤੋ ਵਿਚਰਤਿ. ਅਥ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਭਗਵਾ ਲੋਕੇ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਪਵਤ੍ਤਿਤਵਰਧਮ੍ਮਚਕ੍ਕੋ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬੇਨ ਯਸਾਦਿਕੇ ਵੇਨੇਯ੍ਯੇ ਵਿਨੇਤ੍ਵਾ ਅਨਾਥਪਿਣ੍ਡਿਕਸ੍ਸ ਅਭਿਯਾਚਨਾਯ ਸਾਵਤ੍ਥਿਂ ਉਪਗਚ੍ਛਿ. ਤਦਾ ਸਤ੍ਥੁ ਜੇਤਵਨਪਟਿਗ੍ਗਹੇ ਪਟਿਲਦ੍ਧਸਦ੍ਧੋ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ ਯਾਚਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਪਿਣ੍ਡਚਾਰਿਕਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਆਣਾਪੇਸਿ – ‘‘ਭਿਕ੍ਖੁ, ਇਮਂ ਪਬ੍ਬਾਜੇਹੀ’’ਤਿ. ਸੋ ਤੇਨ ਪਬ੍ਬਾਜਿਯਮਾਨੋ ਖੁਰਗ੍ਗੇਯੇਵ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿਤ੍ਵਾ ਕੋਸਲਜਨਪਦਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥ ਚਿਰਂ ਵਸਿਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਸਾਵਤ੍ਥਿਂ ਪਚ੍ਚਾਗਮਿ. ਤਂ ਬਹੂ ਞਾਤਕਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਮਹਾਸਾਲਾ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਪਯਿਰੁਪਾਸਿਤ੍ਵਾ ਨਿਸਿਨ੍ਨਾ ‘‘ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਲੋਕੇ ਬਹੂ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਸਂਸਾਰੇ ਸੁਦ੍ਧਿਵਾਦਾ, ਤੇਸੁ ਕਤਮੇਸਂ ਨੁ ਖੋ ਵਾਦੋ ਨਿਯ੍ਯਾਨਿਕੋ, ਕਥਂ ਪਟਿਪਜ੍ਜਨ੍ਤੋ ਸਂਸਾਰਤੋ ਸੁਜ੍ਝਤੀ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਂਸੁ. ਥੇਰੋ ਤੇਸਂ ਤਮਤ੍ਥਂ ਪਕਾਸੇਨ੍ਤੋ –

੫੮੭.

‘‘ਵਿਜਾਨੇਯ੍ਯ ਸਕਂ ਅਤ੍ਥਂ, ਅਵਲੋਕੇਯ੍ਯਾਥ ਪਾਵਚਨਂ;

ਯਞ੍ਚੇਤ੍ਥ ਅਸ੍ਸ ਪਤਿਰੂਪਂ, ਸਾਮਞ੍ਞਂ ਅਜ੍ਝੂਪਗਤਸ੍ਸ.

੫੮੮.

‘‘ਮਿਤ੍ਤਂ ਇਧ ਚ ਕਲ੍ਯਾਣਂ, ਸਿਕ੍ਖਾ ਵਿਪੁਲਂ ਸਮਾਦਾਨਂ;

ਸੁਸ੍ਸੂਸਾ ਚ ਗਰੂਨਂ, ਏਤਂ ਸਮਣਸ੍ਸ ਪਤਿਰੂਪਂ.

੫੮੯.

‘‘ਬੁਦ੍ਧੇਸੁ ਸਗਾਰਵਤਾ, ਧਮ੍ਮੇ ਅਪਚਿਤਿ ਯਥਾਭੂਤਂ;

ਸਙ੍ਘੇ ਚ ਚਿਤ੍ਤੀਕਾਰੋ, ਏਤਂ ਸਮਣਸ੍ਸ ਪਤਿਰੂਪਂ.

੫੯੦.

‘‘ਆਚਾਰਗੋਚਰੇ ਯੁਤ੍ਤੋ, ਆਜੀਵੋ ਸੋਧਿਤੋ ਅਗਾਰਯ੍ਹੋ;

ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਚ ਸਣ੍ਠਪਨਂ, ਏਤਂ ਸਮਣਸ੍ਸ ਪਤਿਰੂਪਂ.

੫੯੧.

‘‘ਚਾਰਿਤ੍ਤਂ ਅਥ ਵਾਰਿਤ੍ਤਂ, ਇਰਿਯਾਪਥਿਯਂ ਪਸਾਦਨਿਯਂ;

ਅਧਿਚਿਤ੍ਤੇ ਚ ਆਯੋਗੋ, ਏਤਂ ਸਮਣਸ੍ਸ ਪਤਿਰੂਪਂ.

੫੯੨.

‘‘ਆਰਞ੍ਞਕਾਨਿ ਸੇਨਾਸਨਾਨਿ, ਪਨ੍ਤਾਨਿ ਅਪ੍ਪਸਦ੍ਦਾਨਿ;

ਭਜਿਤਬ੍ਬਾਨਿ ਮੁਨਿਨਾ, ਏਤਂ ਸਮਣਸ੍ਸ ਪਤਿਰੂਪਂ.

੫੯੩.

‘‘ਸੀਲਞ੍ਚ ਬਾਹੁਸਚ੍ਚਞ੍ਚ, ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਪਵਿਚਯੋ ਯਥਾਭੂਤਂ;

ਸਚ੍ਚਾਨਂ ਅਭਿਸਮਯੋ, ਏਤਂ ਸਮਣਸ੍ਸ ਪਤਿਰੂਪਂ.

੫੯੪.

‘‘ਭਾਵੇਯ੍ਯ ਚ ਅਨਿਚ੍ਚਨ੍ਤਿ, ਅਨਤ੍ਤਸਞ੍ਞਂ ਅਸੁਭਸਞ੍ਞਞ੍ਚ;

ਲੋਕਮ੍ਹਿ ਚ ਅਨਭਿਰਤਿਂ, ਏਤਂ ਸਮਣਸ੍ਸ ਪਤਿਰੂਪਂ.

੫੯੫.

‘‘ਭਾਵੇਯ੍ਯ ਚ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੇ, ਇਦ੍ਧਿਪਾਦਾਨਿ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਬਲਾਨਿ;

ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਮਗ੍ਗਮਰਿਯਂ, ਏਤਂ ਸਮਣਸ੍ਸ ਪਤਿਰੂਪਂ.

੫੯੬.

‘‘ਤਣ੍ਹਂ ਪਜਹੇਯ੍ਯ ਮੁਨਿ, ਸਮੂਲਕੇ ਆਸਵੇ ਪਦਾਲੇਯ੍ਯ;

ਵਿਹਰੇਯ੍ਯ ਵਿਪ੍ਪਮੁਤ੍ਤੋ, ਏਤਂ ਸਮਣਸ੍ਸ ਪਤਿਰੂਪ’’ਨ੍ਤਿ. –

ਇਮਾ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ.

ਤਤ੍ਥ ਵਿਜਾਨੇਯ੍ਯ ਸਕਂ ਅਤ੍ਥਨ੍ਤਿ, ਵਿਞ੍ਞੂਜਾਤਿਕੋ ਪੁਰਿਸੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਤ੍ਥਂ ਯਾਥਾਵਤੋ ਵਿਚਾਰੇਤ੍ਵਾ ਜਾਨੇਯ੍ਯ. ਵਿਚਾਰੇਨ੍ਤੋ ਚ ਅਵਲੋਕੇਯ੍ਯਾਥ ਪਾਵਚਨਂ ਇਧ ਲੋਕੇ ਪੁਥੁਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੇਹਿ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੇਨ ਚ ਪਵੁਤ੍ਤਂ ਪਾਵਚਨਂ, ਸਮਯੋ. ਤਤ੍ਥ ਯਂ ਨਿਯ੍ਯਾਨਿਕਂ, ਤਂ ਓਲੋਕੇਯ੍ਯ ਪਞ੍ਞਾਚਕ੍ਖੁਨਾ ਪਸ੍ਸੇਯ੍ਯ. ਇਮੇ ਹਿ ਨਾਨਾਤਿਤ੍ਥਿਯਾ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਅਨਿਚ੍ਚੇ ‘‘ਨਿਚ੍ਚ’’ਨ੍ਤਿ, ਅਨਤ੍ਤਨਿ ‘‘ਅਤ੍ਤਾ’’ਤਿ, ਅਸੁਦ੍ਧਿਮਗ੍ਗਞ੍ਚ ‘‘ਸੁਦ੍ਧਿਮਗ੍ਗੋ’’ਤਿ ਮਿਚ੍ਛਾਭਿਨਿਵੇਸਿਨੋ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਞ੍ਚ ਵਿਰੁਦ੍ਧਵਾਦਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਨੇਸਂ ਵਾਦੋ ਅਨਿਯ੍ਯਾਨਿਕੋ. ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਪਨ ‘‘ਸਬ੍ਬੇ ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਅਨਿਚ੍ਚਾ, ਸਬ੍ਬੇ ਧਮ੍ਮਾ ਅਨਤ੍ਤਾ, ਸਨ੍ਤਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਸਯਮ੍ਭੂਞਾਣੇਨ ਯਥਾਭੂਤਂ ਅਬ੍ਭਞ੍ਞਾਯ ਪਵੇਦੇਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਤਸ੍ਸ ਵਾਦੋ ਨਿਯ੍ਯਾਨਿਕੋ’’ਤਿ ਸਤ੍ਥੁ ਸਾਸਨਮਹਨ੍ਤਤਂ ਓਲੋਕੇਯ੍ਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਯਞ੍ਚੇਤ੍ਥ ਅਸ੍ਸ ਪਤਿਰੂਪਂ, ਸਾਮਞ੍ਞਂ ਅਜ੍ਝੂਪਗਤਸ੍ਸਾਤਿ, ਸਾਮਞ੍ਞਂ ਸਮਣਭਾਵਂ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ ਉਪਗਤਸ੍ਸ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਯਂ ਏਤ੍ਥ ਸਾਸਨੇ ਪਬ੍ਬਜਿਤਭਾਵੇ ਵਾ ਪਤਿਰੂਪਂ ਯੁਤ੍ਤਰੂਪਂ ਸਾਰੁਪ੍ਪਂ ਅਸ੍ਸ ਸਿਯਾ, ਤਮ੍ਪਿ ਅਪਲੋਕੇਯ੍ਯ.

ਕਿਂ ਪਨ ਤਨ੍ਤਿ ਆਹ ‘‘ਮਿਤ੍ਤਂ ਇਧ ਚ ਕਲ੍ਯਾਣ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ. ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਸਾਸਨੇ ਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤਂ ਸੇਵਿਯਮਾਨਂ ਸਮਣਸ੍ਸ ਪਤਿਰੂਪਨ੍ਤਿ ਯੋਜਨਾ. ਏਸ ਨਯੋ ਇਤਰੇਸੁਪਿ. ਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤਞ੍ਹਿ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਅਕੁਸਲਂ ਪਜਹਤਿ, ਕੁਸਲਂ ਭਾਵੇਤਿ, ਸੁਦ੍ਧਮਤ੍ਤਾਨਂ ਪਰਿਹਰਤਿ. ਸਿਕ੍ਖਾ ਵਿਪੁਲਂ ਸਮਾਦਾਨਨ੍ਤਿ ਵਿਪੁਲਂ ਸਿਕ੍ਖਾਸਮਾਦਾਨਂ, ਮਹਤਿਯਾ ਨਿਬ੍ਬਾਨਾਵਹਾਯ ਅਧਿਸੀਲਾਦਿਸਿਕ੍ਖਾਯ ਅਨੁਟ੍ਠਾਨਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸੁਸ੍ਸੂਸਾ ਚ ਗਰੂਨਨ੍ਤਿ ਗਰੂਨਂ ਆਚਰਿਯੁਪਜ੍ਝਾਯਾਦੀਨਂ ਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤਾਨਂ ਓਵਾਦਸ੍ਸ ਸੋਤੁਕਮ੍ਯਤਾ ਪਾਰਿਚਰਿਯਾ ਚ. ਏਤਨ੍ਤਿ ਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤਸੇਵਨਾਦਿ.

ਬੁਦ੍ਧੇਸੁ ਸਗਾਰਵਤਾਤਿ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਬੁਦ੍ਧੇਸੁ ‘‘ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਭਗਵਾ’’ਤਿ ਗਾਰਵਯੋਗੋ ਗਰੁਚਿਤ੍ਤੀਕਾਰੋ. ਧਮ੍ਮੇ ਅਪਚਿਤਿ ਯਥਾਭੂਤਨ੍ਤਿ ਅਰਿਯਧਮ੍ਮੇ ਯਾਥਾਵਤੋ ਅਪਚਾਯਨਂ ਆਦਰੇਨ ਅਭਿਪੂਜਨਂ. ਸਙ੍ਘੇਤਿ ਅਰਿਯਸਙ੍ਘੇ. ਚਿਤ੍ਤੀਕਾਰੋਤਿ ਸਕ੍ਕਾਰੋ ਸਮ੍ਮਾਨਨਂ. ਏਤਨ੍ਤਿ ਰਤਨਤ੍ਤਯਗਰੁਕਰਣਂ.

ਆਚਾਰਗੋਚਰੇ ਯੁਤ੍ਤੋਤਿ ਕਾਯਿਕਵਾਚਸਿਕਵੀਤਿਕ੍ਕਮਨਸਙ੍ਖਾਤਂ ਅਨਾਚਾਰਂ, ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਾਦੀਨਂ ਅਤ੍ਥਾਯ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤੁਂ ਅਯੁਤ੍ਤਟ੍ਠਾਨਭੂਤਂ ਵੇਸਿਯਾਦਿਅਗੋਚਰਞ੍ਚ ਪਹਾਯ ਕਾਯਿਕਵਾਚਸਿਕਅਵੀਤਿਕ੍ਕਮਨਸਙ੍ਖਾਤੇਨ ਆਚਾਰੇਨ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਾਦੀਨਂ ਅਤ੍ਥਾਯ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤੁਂ ਯੁਤ੍ਤਟ੍ਠਾਨਭੂਤੇਨ ਗੋਚਰੇਨ ਚ ਯੁਤ੍ਤੋ ਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ, ਸਮ੍ਪਨ੍ਨਆਚਾਰਗੋਚਰੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਆਜੀਵੋ ਸੋਧਿਤੋਤਿ ਵੇਲ਼ੁਦਾਨਾਦਿਂ ਬੁਦ੍ਧਪਟਿਕੁਟ੍ਠਂ ਅਨੇਸਨਂ ਪਹਾਯ ਅਨਵਜ੍ਜੁਪ੍ਪਾਦੇ ਪਚ੍ਚਯੇ ਸੇਵਨ੍ਤਸ੍ਸ ਆਜੀਵੋ ਸੋਧਿਤੋ ਹੋਤਿ ਸੁਵਿਸੁਦ੍ਧੋ, ਸੋਧਿਤਤ੍ਤਾ ਏਵ ਅਗਾਰਯ੍ਹੋ ਵਿਞ੍ਞੂਹਿ. ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਚ ਸਣ੍ਠਪਨਨ੍ਤਿ ਯਥਾ ਚਕ੍ਖਾਦਿਦ੍ਵਾਰੇਹਿ ਰੂਪਾਦਿਆਰਮ੍ਮਣੇਸੁ ਅਭਿਜ੍ਝਾਦਯੋ ਨਪ੍ਪਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ, ਏਵਂ ਦਿਟ੍ਠੇ ਦਿਟ੍ਠਮਤ੍ਤਾਦਿਵਸੇਨ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸਮ੍ਮਾ ਠਪਨਂ. ਏਤਨ੍ਤਿ ਆਚਾਰਗੋਚਰਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿ ਆਜੀਵਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇਸੁ ਗੁਤ੍ਤਦ੍ਵਾਰਤਾਤਿ ਏਤਂ ਤਯਂ.

ਚਾਰਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਚਰਿਤ੍ਵਾ ਪਰਿਪੂਰੇਤਬ੍ਬਸੀਲਂ. ਵਾਰਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵਿਰਤਿਯਾ ਅਕਰਣੇਨ ਪਰਿਪੂਰੇਤਬ੍ਬਸੀਲਂ. ਇਰਿਯਾਪਥਿਯਂ ਪਸਾਦਨਿਯਨ੍ਤਿ ਪਰੇਸਂ ਪਸਾਦਾਵਹਂ ਆਕਪ੍ਪਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਇਰਿਯਾਪਥਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਂ. ਅਧਿਚਿਤ੍ਤੇ ਚ ਆਯੋਗੋਤਿ ਸਮਥਵਿਪਸ੍ਸਨਾਸੁ ਅਨੁਯੋਗੋ ਭਾਵਨਾ.

ਆਰਞ੍ਞਕਾਨੀਤਿ ਅਰਞ੍ਞੇ ਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਾਨਿ. ਪਨ੍ਤਾਨੀਤਿ ਵਿਵਿਤ੍ਤਾਨਿ.

ਸੀਲਨ੍ਤਿ ਚਤੁਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿਸੀਲਂ. ਹੇਟ੍ਠਾ ਹਿ ਭਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਇਧ ਅਭਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਵਦਤਿ. ਬਾਹੁਸਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਬਹੁਸ੍ਸੁਤਭਾਵੋ. ਸੋ ਹਿ ਭਾਵਨਾਨੁਯੋਗਸ੍ਸ ਬਹੁਕਾਰੋ, ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਕੋਸਲ੍ਲਅਨੁਤ੍ਤਰਸੀਤਿਭਾਵਅਧਿਚਿਤ੍ਤਯੁਤ੍ਤਤਾਦੀਸੁ ਸਮ੍ਮਾ ਪਵਿਚਯਬਹੁਲਸ੍ਸ ਸਮਥਵਿਪਸ੍ਸਨਾਨੁਯੋਗੋ ਸਮ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਪਵਿਚਯੋ ਯਥਾਭੂਤਨ੍ਤਿ ਰੂਪਾਰੂਪਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਵਿਪਰੀਤਸਲਕ੍ਖਣਤੋ ਸਾਮਞ੍ਞਲਕ੍ਖਣਤੋ ਚ ਪਰਿਵੀਮਂਸਾ. ਇਮਿਨਾ ਅਧਿਪਞ੍ਞਾਧਮ੍ਮਵਿਪਸ੍ਸਨਮਾਹ. ਸਚ੍ਚਾਨਂ ਅਭਿਸਮਯੋਤਿ ਦੁਕ੍ਖਾਦੀਨਂ ਅਰਿਯਸਚ੍ਚਾਨਂ ਪਰਿਞ੍ਞਾਭਿਸਮਯਾਦਿਵਸੇਨ ਪਟਿਵੇਧੋ.

ਸ੍ਵਾਯਂ ਸਚ੍ਚਾਭਿਸਮਯੋ ਯਥਾ ਹੋਤਿ, ਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਭਾਵੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਤ੍ਥ ਭਾਵੇਯ੍ਯ ਚ ਅਨਿਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ‘‘ਸਬ੍ਬੇ ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਅਨਿਚ੍ਚਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ (ਧ. ਪ. ੨੭੭) ਅਵਿਭਾਗਤੋ ‘‘ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਰੂਪਂ ਅਤੀਤਾਨਾਗਤਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ (ਵਿਭ. ੨; ਸਂ. ਨਿ. ੩.੪੯) ਵਿਭਾਗਤੋ ਵਾ ਸਬ੍ਬਸਙ੍ਖਾਰੇਸੁ ਅਨਿਚ੍ਚਸਞ੍ਞਂ ਭਾਵੇਯ੍ਯ ਉਪ੍ਪਾਦੇਯ੍ਯ ਚੇਵ ਵਡ੍ਢੇਯ੍ਯ ਚਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਨਤ੍ਤਸਞ੍ਞਨ੍ਤਿ, ‘‘ਸਬ੍ਬੇ ਧਮ੍ਮਾ ਅਨਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਪਵਤ੍ਤਂ ਅਨਤ੍ਤਸਞ੍ਞਞ੍ਚ ਭਾਵੇਯ੍ਯਾਤਿ ਯੋਜਨਾ. ਏਵਂ ਸੇਸੇਸੁਪਿ. ਅਸੁਭਸਞ੍ਞਨ੍ਤਿ, ਕਰਜਕਾਯੇ ਸਬ੍ਬਸ੍ਮਿਮ੍ਪਿ ਵਾ ਤੇਭੂਮਕਸਙ੍ਖਾਰੇ ਕਿਲੇਸਾਸੁਚਿਪਗ੍ਘਰਣਤੋ ‘‘ਅਸੁਭਾ’’ਤਿ ਪਵਤ੍ਤਸਞ੍ਞਂ. ਦੁਕ੍ਖਸਞ੍ਞਾਪਰਿਵਾਰਾ ਹਿ ਅਯਂ, ਏਤੇਨੇਵ ਚੇਤ੍ਥ ਦੁਕ੍ਖਸਞ੍ਞਾਪਿ ਗਹਿਤਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਲੋਕਮ੍ਹਿ ਚ ਅਨਭਿਰਤਿਨ੍ਤਿ ਸਬ੍ਬਲੋਕੇ ਤੇਭੂਮਕੇਸੁ ਸਙ੍ਖਾਰੇਸੁ ਅਨਾਭਿਰਤਿਸਞ੍ਞਂ. ਏਤੇਨ ਆਦੀਨਵਾਨੁਪਸ੍ਸਨਂ ਨਿਬ੍ਬਿਦਾਨੁਪਸ੍ਸਨਞ੍ਚ ਵਦਤਿ.

ਏਵਂ ਪਨ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਭਾਵਨਂ ਅਨੁਯੁਤ੍ਤੋ ਤਂ ਉਸ੍ਸੁਕ੍ਕਾਪੇਨ੍ਤੋ ਇਮੇ ਧਮ੍ਮੇ ਵਡ੍ਢੇਯ੍ਯਾਤਿ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਭਾਵੇਯ੍ਯ ਚ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੇ’’ਤਿ ਗਾਥਮਾਹ. ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਬੋਧਿਯਾ ਸਤਿਆਦਿਸਤ੍ਤਵਿਧਧਮ੍ਮਸਾਮਗ੍ਗਿਯਾ, ਬੋਧਿਸ੍ਸ ਵਾ ਤਂਸਮਙ੍ਗਿਨੋ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਅਙ੍ਗਾਤਿ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ, ਸਤਿਆਦਯੋ ਧਮ੍ਮਾ. ਤੇ ਸਤਿਆਦਿਕੇ ਸਤ੍ਤਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੇ, ਛਨ੍ਦਆਦੀਨਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਇਦ੍ਧਿਪਾਦਾਨਿ, ਸਦ੍ਧਾਦੀਨਿ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ, ਸਦ੍ਧਾਦੀਨਿਯੇਵ ਪਞ੍ਚ ਬਲਾਨਿ, ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਆਦੀਨਂ ਵਸੇਨ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਅਰਿਯਮਗ੍ਗਞ੍ਚ. ਚ-ਸਦ੍ਦੇਨ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾਨਿ ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਧਾਨਾਨਿ ਚ ਗਹਿਤਾਨੀਤਿ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਸਤ੍ਤਤਿਂਸਪ੍ਪਭੇਦੇ ਬੋਧਿਪਕ੍ਖਿਯਧਮ੍ਮੇ ਭਾਵੇਯ੍ਯ ਉਪ੍ਪਾਦੇਯ੍ਯ ਚੇਵ ਵਡ੍ਢੇਯ੍ਯ ਚ. ਤਤ੍ਥ ਯਦੇਤੇਸਂ ਪਠਮਮਗ੍ਗਕ੍ਖਣੇ ਉਪ੍ਪਾਦਨਂ, ਉਪਰਿਮਗ੍ਗਕ੍ਖਣੇ ਚ ਵਡ੍ਢਨਂ, ਏਤਂ ਸਮਣਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਸਾਰੁਪ੍ਪਨ੍ਤਿ.

ਏਵਂ ਬੋਧਿਪਕ੍ਖਿਯਸਤ੍ਤਤਿਂਸਧਮ੍ਮੇ ਭਾਵੇਨ੍ਤੋ ਯਥਾ ਮਗ੍ਗਸਚ੍ਚਂ ਭਾਵਨਾਭਿਸਮਯਵਸੇਨ ਅਭਿਸਮੇਤਿ, ਏਵਂ ਸਮੁਦਯਸਚ੍ਚਂ ਪਹਾਨਾਭਿਸਮਯਵਸੇਨ, ਨਿਰੋਧਸਚ੍ਚਂ ਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਭਿਸਮਯਵਸੇਨ ਅਭਿਸਮੇਤੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਤਣ੍ਹਂ ਪਜਹੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ਓਸਾਨਗਾਥਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਤਣ੍ਹਂ ਪਜਹੇਯ੍ਯਾਤਿ, ਕਾਮਤਣ੍ਹਾਦਿਪਭੇਦਂ ਸਬ੍ਬਂ ਤਣ੍ਹਂ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗੇਨ ਅਨਵਸੇਸਤੋ ਸਮੁਚ੍ਛਿਨ੍ਦੇਯ੍ਯ, ਮੋਨਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਞਾਣਂ, ਤੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਤ੍ਤਾ ਮੁਨਿ. ਸਮੂਲਕੇ ਆਸਵੇ ਪਦਾਲੇਯ੍ਯਾਤਿ ਕਾਮਰਾਗਾਨੁਸਯਾਦਿਸਮੂਲਕੇ ਕਾਮਾਸਵਾਦਿਕੇ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਆਸਵੇ ਭਿਨ੍ਦੇਯ੍ਯ ਸਮੁਚ੍ਛਿਨ੍ਦੇਯ੍ਯ. ਵਿਹਰੇਯ੍ਯ ਵਿਪ੍ਪਮੁਤ੍ਤੋਤਿ ਏਵਂ ਸਬ੍ਬਸੋ ਕਿਲੇਸਾਨਂ ਪਹੀਨਤ੍ਤਾ ਸਬ੍ਬਧਿ ਵਿਮੁਤ੍ਤੋ ਸਬ੍ਬੂਪਧਿਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਂ ਨਿਰੋਧਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਸਚ੍ਛਿਕਤ੍ਵਾ ਵਿਹਰੇਯ੍ਯ. ਏਤਨ੍ਤਿ ਯਦੇਤਂ ਵਿਹਰਣਂ, ਏਤਂ ਸਮਣਸ੍ਸ ਸਮਿਤਪਾਪਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਪਤਿਰੂਪਂ ਸਾਰੁਪ੍ਪਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਏਵਂ ਥੇਰੋ ਸਮਣਸਾਰੁਪ੍ਪਪਟਿਪਤ੍ਤਿਕਿਤ੍ਤਨਮੁਖੇਨ ਸਾਸਨਸ੍ਸ ਨਿਯ੍ਯਾਨਿਕਭਾਵਂ ਤਬ੍ਬਿਲੋਮਤੋ ਬਾਹਿਰਕਸਮਯਸ੍ਸ ਅਨਿਯ੍ਯਾਨਿਕਤਞ੍ਚ ਵਿਭਾਵੇਸਿ. ਤਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਤੇ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਮਹਾਸਾਲਾ ਸਾਸਨੇ ਅਭਿਪ੍ਪਸਨ੍ਨਾ ਸਰਣਾਦੀਸੁ ਪਤਿਟ੍ਠਹਿਂਸੁ.

(ਅਪਰ)-ਗੋਤਮਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਦਸਕਨਿਪਾਤਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੧੧. ਏਕਾਦਸਨਿਪਾਤੋ

੧. ਸਂਕਿਚ੍ਚਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

ਏਕਾਦਸਨਿਪਾਤੇ ਕਿਂ ਤਵਤ੍ਥੋ ਵਨੇ ਤਾਤਾਤਿਆਦਿਕਾ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਸਂਕਿਚ੍ਚਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਗਾਥਾ. ਕਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ? ਅਯਮ੍ਪਿ ਪੁਰਿਮਬੁਦ੍ਧੇਸੁ ਕਤਾਧਿਕਾਰੋ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਭਵੇ ਵਿਵਟ੍ਟੂਪਨਿਸ੍ਸਯਂ ਕੁਸਲਂ ਉਪਚਿਨਿਤ੍ਵਾ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਬੁਦ੍ਧੁਪ੍ਪਾਦੇ ਸਾਵਤ੍ਥਿਯਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਮਹਾਸਾਲਕੁਲੇ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਂ ਗਣ੍ਹਿ. ਤਸ੍ਮਿਂ ਕੁਚ੍ਛਿਗਤੇਯੇਵ ਮਾਤਾ ਬ੍ਯਾਧਿਤਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਕਾਲਮਕਾਸਿ. ਤਸ੍ਸਾ ਸੁਸਾਨਂ ਨੇਤ੍ਵਾ ਝਾਪਿਯਮਾਨਾਯ ਗਬ੍ਭਾਸਯੋ ਨ ਝਾਯਿ. ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਸੂਲੇਹਿ ਕੁਚ੍ਛਿਂ ਵਿਜ੍ਝਨ੍ਤਾ ਦਾਰਕਸ੍ਸ ਅਕ੍ਖਿਕੋਟਿਂ ਪਹਰਿਂਸੁ. ਤੇ ਤਂ ਵਿਜ੍ਝਿਤ੍ਵਾ ਅਙ੍ਗਾਰੇਹਿ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦੇਤ੍ਵਾ ਪਕ੍ਕਮਿਂਸੁ. ਕੁਚ੍ਛਿਪਦੇਸੋਪਿ ਝਾਯਿ, ਅਙ੍ਗਾਰਮਤ੍ਥਕੇ ਪਨ ਸੁਵਣ੍ਣਬਿਮ੍ਬਸਦਿਸੋ ਦਾਰਕੋ ਪਦੁਮਗਬ੍ਭੇ ਨਿਪਨ੍ਨੋ ਵਿਯ ਅਹੋਸਿ. ਪਚ੍ਛਿਮਭਵਿਕਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਹਿ ਸਿਨੇਰੁਨਾ ਓਤ੍ਥਰਿਯਮਾਨਸ੍ਸਪਿ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਅਪ੍ਪਤ੍ਵਾ ਜੀਵਿਤਕ੍ਖਯੋ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ.

ਪੁਨਦਿਵਸੇ ਆਲ਼ਾਹਨਟ੍ਠਾਨਂ ਗਤਾ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਤਥਾਨਿਪਨ੍ਨਂ ਦਾਰਕਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਅਚ੍ਛਰਿਯਬ੍ਭੁਤਚਿਤ੍ਤਜਾਤਾ ਦਾਰਕਂ ਆਦਾਯ ਗਾਮਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਨੇਮਿਤ੍ਤਕੇ ਪੁਚ੍ਛਿਂਸੁ. ਨੇਮਿਤ੍ਤਕਾ ‘‘ਸਚੇ ਅਯਂ ਦਾਰਕੋ ਅਗਾਰਂ ਅਜ੍ਝਾਵਸਿਸ੍ਸਤਿ, ਯਾਵ ਸਤ੍ਤਮਾ ਕੁਲਪਰਿਵਟ੍ਟਾ ਦੁਗ੍ਗਤਾ ਭਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ. ਸਚੇ ਪਬ੍ਬਜਿਸ੍ਸਤਿ, ਪਞ੍ਚਹਿ ਸਮਣਸਤੇਹਿ ਪਰਿਵੁਤੋ ਵਿਚਰਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਆਹਂਸੁ. ਞਾਤਕਾ ‘‘ਹੋਤੁ, ਵਡ੍ਢਿਤਕਾਲੇ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਅਯ੍ਯਸ੍ਸ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਤਂ ਪਬ੍ਬਾਜੇਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਸਙ੍ਕੁਨਾ ਛਿਨ੍ਨਕ੍ਖਿਕੋਟਿਤਾਯ ਸਂਕਿਚ੍ਚੋਤਿ ਵਦਨ੍ਤਾ ਅਪਰਭਾਗੇ ਸਂਕਿਚ੍ਚੋਤਿ ਵੋਹਰਿਂਸੁ. ਸੋ ਸਤ੍ਤਵਸ੍ਸਿਕਕਾਲੇ ਅਤ੍ਤਨੋ ਗਬ੍ਭਗਤਸ੍ਸੇਵ ਮਾਤੁ ਮਰਣਂ, ਗਬ੍ਭੇ ਚ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਸਂਵੇਗਜਾਤੋ ‘‘ਪਬ੍ਬਜਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਞਾਤਕਾ ‘‘ਸਾਧੁ, ਤਾਤਾ’’ਤਿ ਧਮ੍ਮਸੇਨਾਪਤਿਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਨੇਤ੍ਵਾ, ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਇਮਂ ਪਬ੍ਬਾਜੇਥਾ’’ਤਿ ਅਦਂਸੁ. ਥੇਰੋ ਤਂ ਤਚਪਞ੍ਚਕਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਦਤ੍ਵਾ ਪਬ੍ਬਾਜੇਸਿ. ਸੋ ਖੁਰਗ੍ਗੇਯੇਵ ਸਹ ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਹਿ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਤ੍ਵਾ ਤਿਂਸਮਤ੍ਤੇਹਿ ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਅਰਞ੍ਞੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਚੇ ਚੋਰਹਤ੍ਥਤੋ ਮੋਚੇਤ੍ਵਾ ਸਯਮ੍ਪਿ ਤੇ ਚੋਰੇ ਦਮੇਤ੍ਵਾ ਪਬ੍ਬਾਜੇਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਞਤਰਸ੍ਮਿਂ ਵਿਹਾਰੇ ਬਹੂਹਿ ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਤੇ ਵਿਵਾਦਪਸੁਤੇ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਅਞ੍ਞਤ੍ਥ ਗਚ੍ਛਾਮੀ’’ਤਿ ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਪੁਚ੍ਛਿ. ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਸਙ੍ਖੇਪੋ, ਵਿਤ੍ਥਾਰੋ ਪਨ ਧਮ੍ਮਪਦਵਤ੍ਥੁਮ੍ਹਿ (ਧ. ਪ. ਅਟ੍ਠ. ੧.ਸਙ੍ਕਿਚ੍ਚਸਾਮਣੇਰਵਤ੍ਥੁ) ਆਗਤਨਯੇਨੇਵ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਅਥ ਨਂ ਅਞ੍ਞਤਰੋ ਉਪਾਸਕੋ ਉਪਟ੍ਠਾਤੁਕਾਮੋ ਆਸਨ੍ਨਟ੍ਠਾਨੇ ਵਾਸਂ ਯਾਚਨ੍ਤੋ –

੫੯੭.

‘‘ਕਿਂ ਤਵਤ੍ਥੋ ਵਨੇ ਤਾਤ, ਉਜ੍ਜੁਹਾਨੋਵ ਪਾਵੁਸੇ;

ਵੇਰਮ੍ਭਾ ਰਮਣੀਯਾ ਤੇ, ਪਵਿਵੇਕੋ ਹਿ ਝਾਯਿਨ’’ਨ੍ਤਿ. –

ਪਠਮਂ ਗਾਥਮਾਹ. ਤਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਥੇਰੋ –

੫੯੮.

‘‘ਯਥਾ ਅਬ੍ਭਾਨਿ ਵੇਰਮ੍ਭੋ, ਵਾਤੋ ਨੁਦਤਿ ਪਾਵੁਸੇ;

ਸਞ੍ਞਾ ਮੇ ਅਭਿਕਿਰਨ੍ਤਿ, ਵਿਵੇਕਪਟਿਸਞ੍ਞੁਤਾ.

੫੯੯.

‘‘ਅਪਣ੍ਡਰੋ ਅਣ੍ਡਸਮ੍ਭਵੋ, ਸੀਵਥਿਕਾਯ ਨਿਕੇਤਚਾਰਿਕੋ;

ਉਪ੍ਪਾਦਯਤੇਵ ਮੇ ਸਤਿਂ, ਸਨ੍ਦੇਹਸ੍ਮਿਂ ਵਿਰਾਗਨਿਸ੍ਸਿਤਂ.

੬੦੦.

‘‘ਯਞ੍ਚ ਅਞ੍ਞੇ ਨ ਰਕ੍ਖਨ੍ਤਿ, ਯੋ ਚ ਅਞ੍ਞੇ ਨ ਰਕ੍ਖਤਿ;

ਸ ਵੇ ਭਿਕ੍ਖੁ ਸੁਖਂ ਸੇਤਿ, ਕਾਮੇਸੁ ਅਨਪੇਕ੍ਖਵਾ.

੬੦੧.

‘‘ਅਚ੍ਛੋਦਿਕਾ ਪੁਥੁਸਿਲਾ, ਗੋਨਙ੍ਗਲਮਿਗਾਯੁਤਾ;

ਅਮ੍ਬੁਸੇਵਾਲਸਞ੍ਛਨ੍ਨਾ, ਤੇ ਸੇਲਾ ਰਮਯਨ੍ਤਿ ਮਂ.

੬੦੨.

‘‘ਵਸਿਤਂ ਮੇ ਅਰਞ੍ਞੇਸੁ, ਕਨ੍ਦਰਾਸੁ ਗੁਹਾਸੁ ਚ;

ਸੇਨਾਸਨੇਸੁ ਪਨ੍ਤੇਸੁ, ਵਾਲ਼ਮਿਗਨਿਸੇਵਿਤੇ.

੬੦੩.

‘‘‘ਇਮੇ ਹਞ੍ਞਨ੍ਤੁ ਵਜ੍ਝਨ੍ਤੁ, ਦੁਕ੍ਖਂ ਪਪ੍ਪੋਨ੍ਤੁ ਪਾਣਿਨੋ’;

ਸਙ੍ਕਪ੍ਪਂ ਨਾਭਿਜਾਨਾਮਿ, ਅਨਰਿਯਂ ਦੋਸਸਂਹਿਤਂ.

੬੦੪.

‘‘ਪਰਿਚਿਣ੍ਣੋ ਮਯਾ ਸਤ੍ਥਾ, ਕਤਂ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਾਸਨਂ;

ਓਹਿਤੋ ਗਰੁਕੋ ਭਾਰੋ, ਭਵਨੇਤ੍ਤਿ ਸਮੂਹਤਾ.

੬੦੫.

‘‘ਯਸ੍ਸ ਚਤ੍ਥਾਯ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ, ਅਗਾਰਸ੍ਮਾਨਗਾਰਿਯਂ;

ਸੋ ਮੇ ਅਤ੍ਥੋ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤੋ, ਸਬ੍ਬਸਂਯੋਜਨਕ੍ਖਯੋ.

੬੦੬.

‘‘ਨਾਭਿਨਨ੍ਦਾਮਿ ਮਰਣਂ, ਨਾਭਿਨਨ੍ਦਾਮਿ ਜੀਵਿਤਂ;

ਕਾਲਞ੍ਚ ਪਟਿਕਙ੍ਖਾਮਿ, ਨਿਬ੍ਬਿਸਂ ਭਤਕੋ ਯਥਾ.

੬੦੭.

‘‘ਨਾਭਿਨਨ੍ਦਾਮਿ ਮਰਣਂ, ਨਾਭਿਨਨ੍ਦਾਮਿ ਜੀਵਿਤਂ.

ਕਾਲਞ੍ਚ ਪਟਿਕਙ੍ਖਾਮਿ, ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਪਤਿਸ੍ਸਤੋ’’ਤਿ. – ਇਮਾ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ;

ਤਤ੍ਥ ਕਿਂ ਤਵਤ੍ਥੋ ਵਨੇਤਿ ਕਿਨ੍ਤਿ ਲਿਙ੍ਗਵਿਪਲ੍ਲਾਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਵਨੇ ਕੋ ਤਵਤ੍ਥੋ, ਕਿਂ ਪਯੋਜਨਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤਾਤਾਤਿ ਦਹਰਸਾਮਣੇਰਤਾਯ ਨਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪੁਤ੍ਤਟ੍ਠਾਨੇ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਆਲਪਤਿ. ਉਜ੍ਜੁਹਾਨੋਵ ਪਾਵੁਸੇਤਿ ਉਜ੍ਜੁਹਾਨੋ ਕਿਰ ਨਾਮ ਏਕੋ ਪਬ੍ਬਤੋ, ਸੋ ਪਨ ਗਹਨਸਞ੍ਛਨ੍ਨੋ ਬਹੁਸੋਣ੍ਡਿਕਨ੍ਦਰੋ, ਤਹਂ ਤਹਂ ਸਨ੍ਦਮਾਨਸਲਿਲੋ, ਵਸ੍ਸਕਾਲੇ ਅਸਪ੍ਪਾਯੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਉਜ੍ਜੁਹਾਨੋ ਵਾ ਪਬ੍ਬਤੋ ਏਤਰਹਿ ਪਾਵੁਸਕਾਲੇ ਤਵ ਕਿਮਤ੍ਥਿਯੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਕੇਚਿ ਪਨੇਤ੍ਥ ‘‘ਉਜ੍ਜੁਹਾਨੋ ਨਾਮ ਏਕੋ ਸਕੁਣੋ ਸੀਤਂ ਨ ਸਹਤਿ, ਵਸ੍ਸਕਾਲੇ ਵਨਗੁਮ੍ਬੇ ਨਿਲੀਨੋ ਅਚ੍ਛਤੀ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਤੇਸਂ ਮਤੇਨ ਉਜ੍ਜੁਹਾਨਸ੍ਸ ਵਿਯ ਸਕੁਣਸ੍ਸ ਪਾਵੁਸਕਾਲੇ ਕੋ ਤਵ ਅਤ੍ਥੋ ਵਨੇਤਿ? ਵੇਰਮ੍ਭਾ ਰਮਣੀਯਾ ਤੇਤਿ ਵੇਰਮ੍ਭਵਾਤਾ ਵਾਯਨ੍ਤਾ ਕਿਂ ਤੇ ਰਮਣੀਯਾਤਿ ਯੋਜਨਾ. ਕੇਚਿ ‘‘ਵੇਰਮ੍ਭਾ ਨਾਮ ਏਕਾ ਪਬ੍ਬਤਗੁਹਾ, ਪਬ੍ਭਾਰੋ’’ਤਿ ਚ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਤਞ੍ਚ ਠਾਨਂ ਗਮਨਾਗਮਨਯੁਤ੍ਤਂ ਜਨਸਮ੍ਬਾਧਰਹਿਤਂ ਛਾਯੂਦਕਸਮ੍ਪਨ੍ਨਞ੍ਚ, ਤਸ੍ਮਾ ਵੇਰਮ੍ਭਾ ਰਮਣੀਯਾ, ਵਨੇ ਵਸਿਤੁਂ ਯੁਤ੍ਤਰੂਪਾ. ਕਸ੍ਮਾ? ਪਵਿਵੇਕੋ ਹਿ ਝਾਯਿਨਂ ਯਸ੍ਮਾ ਤਾਦਿਸਾਨਂ ਝਾਯੀਨਂ ਯਤ੍ਥ ਕਤ੍ਥਚਿ ਪਵਿਵੇਕੋਯੇਵ ਇਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬੋ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਦੂਰਂ ਅਰਞ੍ਞਟ੍ਠਾਨਂ ਅਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਵੇਰਮ੍ਭਾਯਂ ਵਸ, ਤਾਤਾ’’ਤਿ ਵਦਤਿ. ਅਯਞ੍ਹੇਤ੍ਥ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ – ਯਸ੍ਮਾ ਝਾਯੀਨਂ ਪਵਿਵੇਕਕ੍ਖਮੇ ਨਿਵਾਸਫਾਸੁਕੇ ਸੇਨਾਸਨੇ ਲਦ੍ਧੇਯੇਵ ਝਾਨਾਦਯੋ ਸਮ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਨ ਅਲਦ੍ਧੇ, ਤਸ੍ਮਾ ਨ ਏਵਰੂਪੇ ਸੀਤਕਾਲੇ ਯਤ੍ਥ ਕਤ੍ਥਚਿ ਵਨੇ ਵਸਿਤੁਂ ਸਕ੍ਕਾ, ਗੁਹਾਪਬ੍ਭਾਰਾਦੀਸੁ ਪਨ ਸਕ੍ਕਾਤਿ.

ਏਵਂ ਉਪਾਸਕੇਨ ਵੁਤ੍ਤੇ ਥੇਰੋ ਵਨਾਦਯੋ ਏਵ ਮਂ ਰਮੇਨ੍ਤੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਯਥਾ ਅਬ੍ਭਾਨੀ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਯਥਾ ਪਾਵੁਸੇ ਕਾਲੇ ਅਬ੍ਭਾਨਿ ਵਲਾਹਕਾਨਿ ਵੇਰਮ੍ਭਵਾਤੋ ਨੁਦਤਿ ਖਿਪਤਿ ਨੀਹਰਤਿ, ਏਵਮੇਵ ਮੇ ਚਿਤ੍ਤਂ ਵਿਵੇਕਪਟਿਸਞ੍ਞੁਤਾ ਸਞ੍ਞਾ ਅਭਿਕਿਰਨ੍ਤਿ ਵਿਵੇਕਟ੍ਠਾਨਂਯੇਵ ਆਕਡ੍ਢਨ੍ਤਿ.

ਕਿਞ੍ਚ? ਅਪਣ੍ਡਰੋ ਕਾਲ਼ਵਣ੍ਣੋ, ਅਣ੍ਡਸਮ੍ਭਵੋ ਅਣ੍ਡਜੋ ਕਾਕੋ, ਸੀਵਥਿਕਾਯ ਸੁਸਾਨਟ੍ਠਾਨੇ, ਨਿਕੇਤਚਾਰਿਕੋ ਤਮੇਵ ਨਿਵਾਸਨਟ੍ਠਾਨਂ ਕਤ੍ਵਾ ਵਿਚਰਣਕੋ ਉਪ੍ਪਾਦਯਤੇਵ ਮੇ ਸਤਿਂ, ਸਨ੍ਦੇਹਸ੍ਮਿਂ ਵਿਰਾਗਨਿਸ੍ਸਿਤਨ੍ਤਿ, ਕਾਯਸ੍ਮਿਂ ਵਿਰਾਗੂਪਸਂਹਿਤਂ ਕਾਯਗਤਾਸਤਿਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਮਯ੍ਹਂ ਉਪ੍ਪਾਦਯਤਿਯੇਵ. ਏਕਦਿਵਸਂ ਕਿਰ ਥੇਰੋ ਕਾਕੇਨ ਖਜ੍ਜਮਾਨਂ ਮਨੁਸ੍ਸਕੁਣਪਂ ਪਸ੍ਸਿਤ੍ਵਾ ਅਸੁਭਸਞ੍ਞਂ ਪਟਿਲਭਿ, ਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਏਵਮਾਹ. ਤੇਨ ਕਾਯੇ ਸਬ੍ਬਸੋ ਛਨ੍ਦਰਾਗਸ੍ਸ ਨਤ੍ਥਿਤਾਯ ਵਨੇਯੇਵ ਵਸਿਤੁਕਾਮੋਮ੍ਹੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਯਞ੍ਚਾਤਿ ਚ-ਸਦ੍ਦੋ ਸਮੁਚ੍ਚਯਤ੍ਥੋ, ਤੇਨ ਅਞ੍ਞਮ੍ਪਿ ਮਮ ਅਰਞ੍ਞਵਾਸਕਾਰਣਂ ਸੁਣਾਹੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਯਂ ਪਬ੍ਬਜਿਤਂ ਮੇਤ੍ਤਾਵਿਹਾਰਿਤਾਯ ਅਲੋਭਨਿਯਪਰਿਕ੍ਖਾਰਤਾਯ ਚ ਰਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬਸ੍ਸ ਅਭਾਵਤੋ ਅਞ੍ਞੇ ਸੇਵਕਾਦਯੋ ਨ ਰਕ੍ਖਨ੍ਤਿ. ਯੋ ਚ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ ਅਞ੍ਞੇ ਕੇਨਚਿ ਕਿਞ੍ਚਨਪਲਿਬੋਧਭੂਤੇ ਨ ਰਕ੍ਖਤਿ ਤਾਦਿਸਾਨਂਯੇਵ ਅਭਾਵਤੋ. ਸ ਵੇ ਭਿਕ੍ਖੁ ਸੁਖਂ ਸੇਤੀਤਿ, ਸੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਮੁਚ੍ਛਿਨ੍ਨਕਿਲੇਸਕਾਮਤਾਯ ਸਬ੍ਬਸੋ ਵਤ੍ਥੁਕਾਮੇਸੁ ਅਨਪੇਕ੍ਖਵਾ ਅਪੇਕ੍ਖਾਰਹਿਤੋ ਯਤ੍ਥ ਕਤ੍ਥਚਿ ਸੁਖਂ ਸੇਤਿ. ਤਸ੍ਸ ਅਨੁਸਙ੍ਕਿਤਪਰਿਸਙ੍ਕਿਤਾਭਾਵਤੋ ਅਰਞ੍ਞਮ੍ਹਿ ਗਾਮਮ੍ਹਿ ਸਦਿਸਮੇਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਇਦਾਨਿ ਪਬ੍ਬਤਵਨਾਦੀਨਂ ਰਮਣੀਯਤਂ ਵਸਿਤਪੁਬ੍ਬਤਞ੍ਚ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਅਚ੍ਛੋਦਿਕਾ’’ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਤ੍ਥ ਵਸਿਤਂ ਮੇਤਿ, ਵੁਟ੍ਠਪੁਬ੍ਬਂ ਮਯਾ. ਵਾਲ਼ਮਿਗਨਿਸੇਵਿਤੇਤਿ, ਸੀਹਬ੍ਯਗ੍ਘਾਦੀਹਿ ਵਾਲ਼ਮਿਗੇਹਿ ਉਪਸੇਵਿਤੇ ਵਨੇ.

ਸਙ੍ਕਪ੍ਪਂ ਨਾਭਿਜਾਨਾਮੀਤਿ, ਇਮੇ ਯੇ ਕੇਚਿ ਪਾਣਿਨੋ ਸਤ੍ਤਾ ਉਸੁਸਤ੍ਤਿਆਦੀਹਿ ਪਹਰਣੇਹਿ ਹਞ੍ਞਨ੍ਤੁ ਮਾਰਿਯਨ੍ਤੁ ਮੁਟ੍ਠਿਪ੍ਪਹਾਰਾਦੀਹਿ ਵਜ੍ਝਨ੍ਤੁ ਬਾਧੀਯਨ੍ਤੁ, ਅਞ੍ਞੇਨ ਵਾ ਯੇਨ ਕੇਨਚਿ ਆਕਾਰੇਨ ਦੁਕ੍ਖਂ ਪਪ੍ਪੋਨ੍ਤੁ ਪਾਪੁਣਨ੍ਤੂਤਿ; ਏਵਂ ਦੋਸਸਂਹਿਤਂ ਪਟਿਘਸਂਯੁਤ੍ਤਂ ਤਤੋ ਏਵ ਅਨਰਿਯਂ ਬ੍ਯਾਪਾਦਵਿਹਿਂਸਾਦਿਪ੍ਪਭੇਦਂ ਪਾਪਸਙ੍ਕਪ੍ਪਂ ਉਪ੍ਪਾਦਿਤਂ ਨਾਭਿਜਾਨਾਮਿ, ਮਿਚ੍ਛਾਵਿਤਕ੍ਕੋ ਨ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਪੁਬ੍ਬੋਤਿ ਮੇਤ੍ਤਾਵਿਹਾਰਿਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ.

ਇਦਾਨਿ ‘‘ਪਰਿਚਿਣ੍ਣੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਕਤਕਿਚ੍ਚਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਪਰਿਚਿਣ੍ਣੋਤਿ ਉਪਾਸਿਤੋ ਓਵਾਦਾਨੁਸਾਸਨੀਕਰਣਵਸੇਨ. ਓਹਿਤੋਤਿ ਓਰੋਹਿਤੋ. ਗਰੁਕੋ ਭਾਰੋਤਿ ਗਰੁਤਰੋ ਖਨ੍ਧਭਾਰੋ.

ਨਾਭਿਨਨ੍ਦਾਮਿ ਮਰਣਨ੍ਤਿ ‘‘ਕਥਂ ਨੁ ਖੋ ਮੇ ਮਰਣਂ ਸਿਯਾ’’ਤਿ ਮਰਣਂ ਨ ਇਚ੍ਛਾਮਿ. ਨਾਭਿਨਨ੍ਦਾਮਿ ਜੀਵਿਤਨ੍ਤਿ ‘‘ਕਥਂ ਨੁ ਖੋ ਅਹਂ ਚਿਰਂ ਜੀਵੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ ਜੀਵਿਤਮ੍ਪਿ ਨ ਇਚ੍ਛਾਮਿ. ਏਤੇਨ ਮਰਣੇ ਜੀਵਿਤੇ ਚ ਸਮਾਨਚਿਤ੍ਤਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਕਾਲਞ੍ਚ ਪਟਿਕਙ੍ਖਾਮੀਤਿ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਨਕਾਲਂਵ ਆਗਮੇਮਿ. ਨਿਬ੍ਬਿਸਨ੍ਤਿ ਨਿਬ੍ਬਿਸਨ੍ਤੋ, ਭਤਿਯਾ ਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ. ਭਤਕੋ ਯਥਾਤਿ ਯਥਾ ਭਤਕੋ ਪਰਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਕਮ੍ਮਸਿਦ੍ਧਿਂ ਅਨਭਿਨਨ੍ਦਨ੍ਤੋਪਿ ਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋਵ ਦਿਵਸਕ੍ਖਯਂ ਉਦਿਕ੍ਖਤਿ, ਏਵਂ ਅਹਮ੍ਪਿ ਜੀਵਿਤਂ ਅਨਭਿਨਨ੍ਦਨ੍ਤੋਪਿ ਅਤ੍ਤਭਾਵਸ੍ਸ ਯਾਪਨੇਨ ਮਰਣਂ ਅਨਭਿਨਨ੍ਦਨ੍ਤੋਪਿ ਪਰਿਯੋਸਾਨਕਾਲਂ ਪਟਿਕਙ੍ਖਾਮੀਤਿ. ਸੇਸਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯਮੇਵ.

ਸਂਕਿਚ੍ਚਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਏਕਾਦਸਨਿਪਾਤਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੧੨. ਦ੍ਵਾਦਸਕਨਿਪਾਤੋ

੧. ਸੀਲਵਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

ਦ੍ਵਾਦਸਕਨਿਪਾਤੇ ਸੀਲਮੇਵਾਤਿਆਦਿਕਾ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਸੀਲਵਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਗਾਥਾ. ਕਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ? ਅਯਮ੍ਪਿ ਪੁਰਿਮਬੁਦ੍ਧੇਸੁ ਕਤਾਧਿਕਾਰੋ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਭਵੇ ਵਿਵਟ੍ਟੂਪਨਿਸ੍ਸਯਂ ਕੁਸਲਂ ਉਪਚਿਨਿਤ੍ਵਾ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਬੁਦ੍ਧੁਪ੍ਪਾਦੇ ਰਾਜਗਹੇ ਬਿਮ੍ਬਿਸਾਰਰਞ੍ਞੋ ਪੁਤ੍ਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ, ਸੀਲਵਾਤਿਸ੍ਸ ਨਾਮਂ ਅਹੋਸਿ. ਤਂ ਵਯਪ੍ਪਤ੍ਤਂ ਰਾਜਾ ਅਜਾਤਸਤ੍ਤੁ ਮਾਰੇਤੁਕਾਮੋ ਚਣ੍ਡਂ ਮਤ੍ਤਹਤ੍ਥਿਂ ਆਰੋਪੇਤ੍ਵਾ ਨਾਨਾਵਿਧੇਹਿ ਉਪਾਯੇਹਿ ਉਪਕ੍ਕਮਨ੍ਤੋਪਿ ਮਾਰੇਤੁਂ ਨਾਸਕ੍ਖਿ ਪਚ੍ਛਿਮਭਵਿਕਸ੍ਸ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਅਪ੍ਪਤ੍ਵਾ ਅਨ੍ਤਰਾ ਜੀਵਿਤਨ੍ਤਰਾਯਾਭਾਵਤੋ. ਤਸ੍ਸ ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਭਗਵਾ ਮਹਾਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨਤ੍ਥੇਰਂ ਆਣਾਪੇਸਿ – ‘‘ਸੀਲਵਕੁਮਾਰਂ ਆਨੇਹੀ’’ਤਿ. ਥੇਰੋ ਇਦ੍ਧਿਬਲੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਹਤ੍ਥਿਨਾ ਤਂ ਆਨੇਸਿ. ਕੁਮਾਰੋ ਹਤ੍ਥਿਤੋ ਓਰੁਯ੍ਹ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਅਭਿਵਾਦੇਤ੍ਵਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿ. ਭਗਵਾ ਤਸ੍ਸ ਅਜ੍ਝਾਸਯਾਨੁਰੂਪਂ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਸਿ. ਸੋ ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਪਟਿਲਦ੍ਧਸਦ੍ਧੋ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਯ ਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਨਚਿਰਸ੍ਸੇਵ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਤ੍ਵਾ ਕੋਸਲਰਟ੍ਠੇ ਵਸਤਿ. ਅਥ ਨਂ ਅਜਾਤਸਤ੍ਤੁ ‘‘ਮਾਰੇਥਾ’’ਤਿ ਪੁਰਿਸੇ ਆਣਾਪੇਸਿ. ਤੇ ਥੇਰਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਠਿਤਾ ਥੇਰੇਨ ਕਥਿਤਂ ਧਮ੍ਮਕਥਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਸਞ੍ਜਾਤਸਂਵੇਗਾ ਪਸਨ੍ਨਚਿਤ੍ਤਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਪਬ੍ਬਜਿਂਸੁ. ਥੇਰੋ ਤੇਸਂ –

੬੦੮.

‘‘ਸੀਲਮੇਵਿਧ ਸਿਕ੍ਖੇਥ, ਅਸ੍ਮਿਂ ਲੋਕੇ ਸੁਸਿਕ੍ਖਿਤਂ.

ਸੀਲਞ੍ਹਿ ਸਬ੍ਬਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ, ਉਪਨਾਮੇਤਿ ਸੇਵਿਤਂ.

੬੦੯.

‘‘ਸੀਲਂ ਰਕ੍ਖੇਯ੍ਯ ਮੇਧਾਵੀ, ਪਤ੍ਥਯਾਨੋ ਤਯੋ ਸੁਖੇ;

ਪਸਂਸਂ ਵਿਤ੍ਤਿਲਾਭਞ੍ਚ, ਪੇਚ੍ਚ ਸਗ੍ਗੇ ਪਮੋਦਨਂ.

੬੧੦.

‘‘ਸੀਲਵਾ ਹਿ ਬਹੂ ਮਿਤ੍ਤੇ, ਸਞ੍ਞਮੇਨਾਧਿਗਚ੍ਛਤਿ;

ਦੁਸ੍ਸੀਲੋ ਪਨ ਮਿਤ੍ਤੇਹਿ, ਧਂਸਤੇ ਪਾਪਮਾਚਰਂ.

੬੧੧.

‘‘ਅਵਣ੍ਣਞ੍ਚ ਅਕਿਤ੍ਤਿਞ੍ਚ, ਦੁਸ੍ਸੀਲੋ ਲਭਤੇ ਨਰੋ;

ਵਣ੍ਣਂ ਕਿਤ੍ਤਿਂ ਪਸਂਸਞ੍ਚ, ਸਦਾ ਲਭਤਿ ਸੀਲਵਾ.

੬੧੨.

‘‘ਆਦਿ ਸੀਲਂ ਪਤਿਟ੍ਠਾ ਚ, ਕਲ੍ਯਾਣਾਨਞ੍ਚ ਮਾਤੁਕਂ;

ਪਮੁਖਂ ਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮਾਨਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਸੀਲਂ ਵਿਸੋਧਯੇ.

੬੧੩.

‘‘ਵੇਲਾ ਚ ਸਂਵਰਂ ਸੀਲਂ, ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਭਿਹਾਸਨਂ;

ਤਿਤ੍ਥਞ੍ਚ ਸਬ੍ਬਬੁਦ੍ਧਾਨਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਸੀਲਂ ਵਿਸੋਧਯੇ.

੬੧੪.

‘‘ਸੀਲਂ ਬਲਂ ਅਪ੍ਪਟਿਮਂ, ਸੀਲਂ ਆਵੁਧਮੁਤ੍ਤਮਂ;

ਸੀਲਮਾਭਰਣਂ ਸੇਟ੍ਠਂ, ਸੀਲਂ ਕਵਚਮਬ੍ਭੁਤਂ.

੬੧੫.

‘‘ਸੀਲਂ ਸੇਤੁ ਮਹੇਸਕ੍ਖੋ, ਸੀਲਂ ਗਨ੍ਧੋ ਅਨੁਤ੍ਤਰੋ;

ਸੀਲਂ ਵਿਲੇਪਨਂ ਸੇਟ੍ਠਂ, ਯੇਨ ਵਾਤਿ ਦਿਸੋਦਿਸਂ.

੬੧੬.

‘‘ਸੀਲਂ ਸਮ੍ਬਲਮੇਵਗ੍ਗਂ, ਸੀਲਂ ਪਾਥੇਯ੍ਯਮੁਤ੍ਤਮਂ;

ਸੀਲਂ ਸੇਟ੍ਠੋ ਅਤਿਵਾਹੋ, ਯੇਨ ਯਾਤਿ ਦਿਸੋਦਿਸਂ.

੬੧੭.

‘‘ਇਧੇਵ ਨਿਨ੍ਦਂ ਲਭਤਿ, ਪੇਚ੍ਚਾਪਾਯੇ ਚ ਦੁਮ੍ਮਨੋ;

ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਦੁਮ੍ਮਨੋ ਬਾਲੋ, ਸੀਲੇਸੁ ਅਸਮਾਹਿਤੋ.

੬੧੮.

‘‘ਇਧੇਵ ਕਿਤ੍ਤਿਂ ਲਭਤਿ, ਪੇਚ੍ਚ ਸਗ੍ਗੇ ਚ ਸੁਮ੍ਮਨੋ;

ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਸੁਮਨੋ ਧੀਰੋ, ਸੀਲੇਸੁ ਸੁਸਮਾਹਿਤੋ.

੬੧੯.

‘‘ਸੀਲਮੇਵ ਇਧ ਅਗ੍ਗਂ, ਪਞ੍ਞਵਾ ਪਨ ਉਤ੍ਤਮੋ;

ਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ ਚ ਦੇਵੇਸੁ, ਸੀਲਪਞ੍ਞਾਣਤੋ ਜਯ’’ਨ੍ਤਿ. –

ਇਮਾਹਿ ਗਾਥਾਹਿ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਸਿ.

ਤਤ੍ਥ ਸੀਲਮੇਵਿਧ ਸਿਕ੍ਖੇਥ, ਅਸ੍ਮਿਂ ਲੋਕੇਤਿ ਇਧਾਤਿ, ਨਿਪਾਤਮਤ੍ਤਂ, ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਸਤ੍ਤਲੋਕੇ ਅਤ੍ਥਕਾਮੋ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤੋ ਚਾਰਿਤ੍ਤਵਾਰਿਤ੍ਤਾਦਿਭੇਦਂ ਆਦਿਤੋ ਸੀਲਮੇਵ ਸਿਕ੍ਖੇਯ੍ਯ, ਸਿਕ੍ਖਨ੍ਤੋ ਚ ਨਂ ਸੁਸਿਕ੍ਖਿਤਂ ਅਖਣ੍ਡਾਦਿਭਾਵਾਪਾਦਨੇਨ ਸੁਟ੍ਠੁ ਸਿਕ੍ਖਿਤਂ ਸੁਪਰਿਸੁਦ੍ਧਂ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਞ੍ਚ ਕਤ੍ਵਾ ਸਿਕ੍ਖੇਯ੍ਯ. ਅਸ੍ਮਿਂ ਲੋਕੇਤਿ ਵਾ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਸਙ੍ਖਾਰਲੋਕੇ ਸਿਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬਧਮ੍ਮੇਸੁ ਸੀਲਂ ਆਦਿਤੋ ਸਿਕ੍ਖੇਯ੍ਯ. ਦਿਟ੍ਠਿਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾਪਿ ਸੀਲਸ੍ਸ ਪਤਿਟ੍ਠਾਭਾਵਤੋ ਆਹ ‘‘ਸੀਲਂ ਹੀ’’ਤਿਆਦਿ. ਤਤ੍ਥ ਹੀਤਿ ਕਾਰਣਵਚਨਂ. ਯਸ੍ਮਾ ਸੀਲਂ ਸੇਵਿਤਂ ਪਰਿਚਿਤਂ ਰਕ੍ਖਿਤਂ ਮਨੁਸ੍ਸਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿ, ਦਿਬ੍ਬਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿ, ਨਿਬ੍ਬਾਨਸਮ੍ਪਤ੍ਤੀਤਿ ਏਤਂ ਸਬ੍ਬਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਤਂਸਮਙ੍ਗਿਨੋ ਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਉਪਨਾਮੇਤਿ ਆਵਹਤਿ.

ਸੀਲਂ ਸਬ੍ਬਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਉਪਨਾਮੇਤੀਤਿ ਸਙ੍ਖੇਪਤੋ ਵੁਤ੍ਤਮਤ੍ਥਂ ਵਿਤ੍ਥਾਰਤੋ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਸੀਲਂ ਰਕ੍ਖੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਰਕ੍ਖੇਯ੍ਯਾਤਿ ਗੋਪੇਯ੍ਯ. ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਾਦਿਤੋ ਹਿ ਵਿਰਮਨ੍ਤੋ ਵਤ੍ਤਪਟਿਵਤ੍ਤਞ੍ਚ ਪੂਰੇਨ੍ਤੋ ਪਟਿਪਕ੍ਖਾਭਿਭਵਨਤੋ ਤਂ ਰਕ੍ਖਤਿ ਨਾਮ. ਮੇਧਾਵੀਤਿ ਪਞ੍ਞਵਾ, ਇਦਂ ਤਸ੍ਸ ਰਕ੍ਖਨੁਪਾਯਦਸ੍ਸਨਂ ਞਾਣਬਲੇਨ ਹਿਸ੍ਸ ਸਮਾਦਾਨਂ ਅਵਿਕੋਪਨਞ੍ਚ ਹੋਤਿ. ਪਤ੍ਥਯਾਨੋਤਿ ਇਚ੍ਛਨ੍ਤੋ. ਤਯੋ ਸੁਖੇਤਿ ਤੀਣਿ ਸੁਖਾਨਿ. ਸੁਖਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਵਾ ‘‘ਸੁਖ’’ਨ੍ਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਂ. ਪਸਂਸਨ੍ਤਿ ਕਿਤ੍ਤਿਂ, ਵਿਞ੍ਞੂਹਿ ਵਾ ਪਸਂਸਨਂ. ਵਿਤ੍ਤਿਲਾਭਨ੍ਤਿ ਤੁਟ੍ਠਿਲਾਭਂ. ‘‘ਵਿਤ੍ਤਲਾਭ’’ਨ੍ਤਿ ਚ ਪਠਨ੍ਤਿ, ਧਨਲਾਭਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸੀਲਵਾ ਹਿ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਤਾਯ ਮਹਨ੍ਤਂ ਭੋਗਕ੍ਖਨ੍ਧਂ ਅਧਿਗਚ੍ਛਤਿ. ਪੇਚ੍ਚਾਤਿ ਕਾਲਙ੍ਕਤ੍ਵਾ. ਸਗ੍ਗੇ ਪਮੋਦਨਨ੍ਤਿ ਦੇਵਲੋਕੇ ਇਟ੍ਠੇਹਿ ਕਾਮਗੁਣੇਹਿ, ਮੋਦਨਞ੍ਚ ਪਤ੍ਥਯਮਾਨੋਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ. ਇਧਲੋਕੇ ਪਸਂਸਂ ਵਿਤ੍ਤਿਲਾਭਂ ਪਰਲੋਕੇ ਦਿਬ੍ਬਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਮੋਦਨਞ੍ਚ ਇਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਸੀਲਂ ਰਕ੍ਖੇਯ੍ਯਾਤਿ ਯੋਜਨਾ.

ਸਞ੍ਞਮੇਨਾਤਿ ਕਾਯਾਦੀਨਂ ਸਂਯਮੇਨ. ਸਂਯਤੋ ਹਿ ਕਾਯਦੁਚ੍ਚਰਿਤਾਦੀਹਿ ਕਞ੍ਚਿ ਅਵਿਹੇਠੇਨ੍ਤੋ ਅਭਯਦਾਨਂ ਦਦਨ੍ਤੋ ਪਿਯਮਨਾਪਤਾਯ ਮਿਤ੍ਤਾਨਿ ਗਨ੍ਥਤਿ. ਧਂਸਤੇਤਿ ਅਪੇਤਿ. ਪਾਪਮਾਚਰਨ੍ਤਿ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਾਦਿਪਾਪਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ. ਦੁਸ੍ਸੀਲਞ੍ਹਿ ਪੁਗ੍ਗਲਂ ਅਤ੍ਥਕਾਮਾ ਸਤ੍ਤਾ ਨ ਭਜਨ੍ਤਿ, ਅਞ੍ਞਦਤ੍ਥੁ ਪਰਿਵਜ੍ਜੇਨ੍ਤਿ.

ਅਵਣ੍ਣਨ੍ਤਿ ਅਗੁਣਂ, ਸਮ੍ਮੁਖਾ ਗਰਹਂ ਵਾ. ਅਕਿਤ੍ਤਿਨ੍ਤਿ, ਅਯਸਂ ਅਸਿਲੋਕਂ. ਵਣ੍ਣਨ੍ਤਿ ਗੁਣਂ. ਕਿਤ੍ਤਿਨ੍ਤਿ ਸਿਲੋਕਂ ਪਤ੍ਥਟਯਸਤਂ. ਪਸਂਸਨ੍ਤਿ ਸਮ੍ਮੁਖਾ ਥੋਮਨਂ.

ਆਦੀਤਿ ਮੂਲਂ. ਸੀਲਞ੍ਹਿ ਕੁਸਲਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਆਦਿ. ਯਥਾਹ – ‘‘ਤਸ੍ਮਾਤਿਹ ਤ੍ਵਂ, ਭਿਕ੍ਖੁ, ਆਦਿਮੇਵ ਵਿਸੋਧੇਹਿ ਕੁਸਲੇਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ. ਕੋ ਚਾਦਿ ਕੁਸਲਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ? ਸੀਲਞ੍ਚ ਸੁਵਿਸੁਦ੍ਧ’’ਨ੍ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੫.੩੬੯). ਪਤਿਟ੍ਠਾਤਿ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਂ. ਸੀਲਞ੍ਹਿ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਉਤ੍ਤਰਿਮਨੁਸ੍ਸਧਮ੍ਮਾਨਂ ਪਤਿਟ੍ਠਾ. ਤੇਨਾਹ – ‘‘ਸੀਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਯਾ’’ਤਿਆਦਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੧.੨੩; ੧੯੨; ਪੇਟਕੋ. ੨੨; ਮਿ. ਪ. ੨.੧.੯). ਕਲ੍ਯਾਣਾਨਞ੍ਚ ਮਾਤੁਕਨ੍ਤਿ ਸਮਥਵਿਪਸ੍ਸਨਾਦੀਨਂ ਕਲ੍ਯਾਣਧਮ੍ਮਾਨਂ ਮਾਤੁਭੂਤਂ, ਜਨਕਨ੍ਤਿ, ਅਤ੍ਥੋ. ਪਮੁਖਂ ਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮਾਨਨ੍ਤਿ, ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਪਾਮੋਜ੍ਜਾਦੀਨਂ ਅਨਵਜ੍ਜਧਮ੍ਮਾਨਂ ਪਮੁਖਂ ਮੁਖਭੂਤਂ, ਪਵਤ੍ਤਿਦ੍ਵਾਰਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤਸ੍ਮਾਤਿ ਆਦਿਭਾਵਾਦਿਤੋ. ਵਿਸੋਧਯੇਤਿ ਅਕ੍ਖਣ੍ਡਾਦਿਭਾਵੇਨ ਸਮ੍ਪਾਦੇਯ੍ਯ.

ਵੇਲਾਤਿ ਦੁਚ੍ਚਰਿਤੇਹਿ ਅਨਤਿਕ੍ਕਮਨੀਯਟ੍ਠੇਨ ਵੇਲਾ, ਸੀਮਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਵੇਲਾਯਤਿ ਵਾ ਦੁਸ੍ਸਿਲ੍ਯਂ ਚਲਯਤਿ ਵਿਦ੍ਧਂਸੇਤੀਤਿ ਵੇਲਾ. ਸਂਵਰਂ ਸੀਲਂ ਕਾਯਦੁਚ੍ਚਰਿਤਾਦੀਨਂ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਦ੍ਵਾਰਸ੍ਸ ਪਿਦਹਨਤੋ. ਅਭਿਹਾਸਨਨ੍ਤਿ ਤੋਸਨਂ ਅਵਿਪ੍ਪਟਿਸਾਰਹੇਤੁਤਾਯ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸਾਭਿਪ੍ਪਮੋਦਨਤੋ. ਤਿਤ੍ਥਞ੍ਚ ਸਬ੍ਬਬੁਦ੍ਧਾਨਨ੍ਤਿ ਸਾਵਕਬੁਦ੍ਧਾ, ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਾ, ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਾਤਿ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਕਿਲੇਸਮਲਪ੍ਪਵਾਹਨੇ ਨਿਬ੍ਬਾਨਮਹਾਸਮੁਦ੍ਦਾਵਗਾਹਣੇ ਚ ਤਿਤ੍ਥਭੂਤਞ੍ਚ.

ਸੀਲਂ ਬਲਂ ਅਪ੍ਪਟਿਮਨ੍ਤਿ ਮਾਰਸੇਨਪ੍ਪਮਦ੍ਦਨੇ ਅਸਦਿਸਂ ਬਲਂ ਸੇਨਾਥਾਮੋ ਚ. ਆਵੁਧਮੁਤ੍ਤਮਨ੍ਤਿ ਸਂਕਿਲੇਸਧਮ੍ਮਾਨਂ ਛੇਦਨੇ ਉਤ੍ਤਮਂ ਪਹਰਣਂ. ਗੁਣਸਰੀਰੋਪਸੋਭਨਟ੍ਠੇਨ ਆਭਰਣਂ. ਸੇਟ੍ਠਨ੍ਤਿ ਸਬ੍ਬਕਾਲਂ ਉਤ੍ਤਮਂ ਦਬ੍ਬਞ੍ਚ. ਸਪਾਣਪਰਿਤ੍ਤਾਨਤੋ ਕਵਚਮਬ੍ਭੁਤਂ. ‘‘ਅਬ੍ਭਿਦ’’ਨ੍ਤਿ ਚ ਪਠਨ੍ਤਿ, ਅਭੇਜ੍ਜਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਅਪਾਯਮਹੋਘਾਤਿਕ੍ਕਮਨੇ ਸਂਸਾਰਮਹੋਘਾਤਿਕ੍ਕਮਨੇ ਚ ਕਿਲੇਸੇਹਿ ਅਸਂਸੀਦਨਟ੍ਠੇਨ ਸੇਤੁ. ਮਹੇਸਕ੍ਖੋਤਿ ਮਹਬ੍ਬਲੋ. ਗਨ੍ਧੋ ਅਨੁਤ੍ਤਰੋਤਿ ਪਟਿਵਾਤਂ ਸਬ੍ਬਦਿਸਾਸੁ ਵਾਯਨਤੋ ਅਨੁਤ੍ਤਰੋ ਗਨ੍ਧੋ ਸਬ੍ਬਜਨਮਨੋਹਰਤ੍ਤਾ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਯੇਨ ਵਾਤਿ ਦਿਸੋਦਿਸ’’ਨ੍ਤਿ ਯੇਨ ਸੀਲਗਨ੍ਧੇਨ ਤਂਸਮਙ੍ਗੀ ਦਿਸੋਦਿਸਂ ਸਬ੍ਬਾ ਦਿਸਾ ਵਾਯਤਿ. ‘‘ਦਿਸੋਦਿਸਾ’’ਤਿਪਿ ਪਾਲ਼ਿ, ਦਸ ਦਿਸਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਸਮ੍ਬਲਮੇਵਗ੍ਗਨ੍ਤਿ ਸਮ੍ਬਲਂ ਨਾਮ ਪੁਟਭਤ੍ਤਂ. ਯਥਾ ਪੁਟਭਤ੍ਤਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਮਗ੍ਗਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਪੁਰਿਸੋ ਅਨ੍ਤਰਾਮਗ੍ਗੇ ਜਿਘਚ੍ਛਾਦੁਕ੍ਖੇਨ ਨ ਕਿਲਮਤਿ, ਏਵਂ ਸੀਲਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋਪਿ ਸੁਦ੍ਧਂ ਸੀਲਸਮ੍ਬਲਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਸਂਸਾਰਕਨ੍ਤਾਰਂ ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ ਗਤਗਤਟ੍ਠਾਨੇ ਨ ਕਿਲਮਤੀਤਿ ਸੀਲਂ ਅਗ੍ਗਂ ਸਮ੍ਬਲਂ ਨਾਮ. ਤਥਾ ਸੀਲਂ ਪਾਥੇਯ੍ਯਮੁਤ੍ਤਮਂ ਚੋਰਾਦੀਹਿ ਅਸਾਧਾਰਣਤ੍ਤਾ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਇਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਨਿਪ੍ਫਾਦਨਤੋ ਚ. ਅਤਿਕ੍ਕਾਮੇਨ੍ਤੋ ਤਂ ਤਂ ਠਾਨਂ ਯਥਿਚ੍ਛਿਤਟ੍ਠਾਨਂ ਵਾ ਵਾਹੇਤਿ ਸਮ੍ਪਾਪੇਤੀਤਿ ਅਤਿਵਾਹੋ, ਯਾਨਂ. ਕੇਨਚਿ ਅਨੁਪਦ੍ਦੁਤਂ ਹੁਤ੍ਵਾ ਇਚ੍ਛਿਤਟ੍ਠਾਨਪ੍ਪਤ੍ਤਿਹੇਤੁਤਾਯ ਸੀਲਂ ਸੇਟ੍ਠਂ ਅਤਿਵਾਹੋ. ਯੇਨਾਤਿ ਯੇਨ ਅਤਿਵਾਹੇਨ ਯਾਤਿ ਦਿਸੋਦਿਸਨ੍ਤਿ ਅਗਤਿਂ ਗਤਿਞ੍ਚਾਪਿ ਤਂ ਤਂ ਦਿਸਂ ਸੁਖੇਨੇਵ ਗਚ੍ਛਤਿ.

ਇਧੇਵ ਨਿਨ੍ਦਂ ਲਭਤੀਤਿ ਇਧਲੋਕੇਪਿ ਦੁਮ੍ਮਨੋ ਰਾਗਾਦੀਹਿ ਦੂਸਿਤਚਿਤ੍ਤੋ ‘‘ਦੁਸ੍ਸੀਲੋ ਪਾਪਧਮ੍ਮੋ’’ਤਿ ਨਿਨ੍ਦਂ ਗਰਹਂ ਲਭਤਿ. ਪੇਚ੍ਚ ਪਰਲੋਕੇਪਿ ਅਪਾਯੇ ‘‘ਪੁਰਿਸਤ੍ਤਕਲਿ ਅਵਜਾਤਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਯਮਪੁਰਿਸਾਦੀਹਿ ਚ ਨਿਨ੍ਦਂ ਲਭਤਿ. ਨ ਕੇਵਲਂ ਨਿਨ੍ਦਮੇਵ ਲਭਤਿ, ਅਥ ਖੋ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਦੁਮ੍ਮਨੋ ਬਾਲੋ ਇਧਲੋਕੇ ਦੁਚ੍ਚਰਿਤਚਰਣੇਨ ਦੂਸਿਤਚਿਤ੍ਤੋ ਪਰਲੋਕੇ ਕਮ੍ਮਕਾਰਣਾਦਿਵਸੇਨ ਦੁਕ੍ਖੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾਤਿ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਬਾਲੋ ਦੁਮ੍ਮਨੋ ਹੋਤਿ. ਕਥਂ? ਸੀਲੇਸੁ ਅਸਮਾਹਿਤੋ ਸਮ੍ਮਾ ਸੀਲੇਸੁ ਨ ਠਪਿਤਚਿਤ੍ਤੋ ਅਪ੍ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਚਿਤ੍ਤੋ.

ਇਧੇਵ ਕਿਤ੍ਤਿਂ ਲਭਤੀਤਿ ਇਧਲੋਕੇਪਿ ਸੁਮਨੋ ‘‘ਸਪ੍ਪੁਰਿਸੋ ਸੀਲਵਾ ਕਲ੍ਯਾਣਧਮ੍ਮੋ’’ਤਿ ਕਿਤ੍ਤਿਂ ਲਭਤਿ. ਪੇਚ੍ਚ ਪਰਲੋਕੇਪਿ ਸਗ੍ਗੇ ‘‘ਅਯਂ ਸਪ੍ਪੁਰਿਸੋ ਸੀਲਵਾ ਕਲ੍ਯਾਣਧਮ੍ਮੋ. ਤਥਾ ਹਿ ਦੇਵਾਨਂ ਸਹਬ੍ਯਤਂ ਉਪਪਨ੍ਨੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਕਿਤ੍ਤਿਂ ਲਭਤਿ. ਨ ਕੇਵਲਂ ਕਿਤ੍ਤਿਮੇਵ ਲਭਤਿ, ਅਥ ਖੋ ਧੀਰੋ ਧਿਤਿਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਸੀਲੇਸੁ ਸੁਟ੍ਠੁ ਸਮਾਹਿਤੋ ਅਪ੍ਪਿਤਚਿਤ੍ਤੋ ਸੁਪਤਿਟ੍ਠਿਤਚਿਤ੍ਤੋ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਇਧਲੋਕੇ ਸੁਚਰਿਤਚਰਣੇਨ, ਪਰਲੋਕੇ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਪਟਿਲਾਭੇਨ ਸੁਮਨੋ ਸੋਮਨਸ੍ਸਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਹੋਤਿ. ਸੀਲਮੇਵ ਇਧ ਅਗ੍ਗਨ੍ਤਿ ਦੁਵਿਧਂ ਸੀਲਂ ਲੋਕਿਯਂ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਨ੍ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਲੋਕਿਯਂ ਤਾਵ ਕਾਮਲੋਕੇ ਖਤ੍ਤਿਯਮਹਾਸਾਲਾਦੀਸੁ, ਦੇਵਲੋਕੇ ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕੇ ਚ ਉਪਪਤ੍ਤਿਵਿਸੇਸਂ ਆਵਹਤਿ, ਲਾਭੀਭਾਵਾਦਿਕਸ੍ਸ ਚ ਕਾਰਣਂ ਹੋਤਿ. ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਂ ਪਨ ਸਕਲਮ੍ਪਿ ਵਟ੍ਟਦੁਕ੍ਖਂ ਅਤਿਕ੍ਕਾਮੇਤੀਤਿ ਸੀਲਂ ਅਗ੍ਗਮੇਵ. ਤਥਾ ਹਿ ਵੁਤ੍ਤਂ –

‘‘ਹੀਨੇਨ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯੇਨ, ਖਤ੍ਤਿਯੇ ਉਪਪਜ੍ਜਤਿ;

ਮਜ੍ਝਿਮੇਨ ਚ ਦੇਵਤ੍ਤਂ, ਉਤ੍ਤਮੇਨ ਵਿਸੁਜ੍ਝਤੀ’’ਤਿ. (ਜਾ. ੧.੮.੭੫);

ਆਕਙ੍ਖੇਯ੍ਯ ਚੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ – ‘‘ਲਾਭੀ ਅਸ੍ਸਂ ਚੀਵਰਪਿਣ੍ਡਪਾਤਸੇਨਾਸਨਗਿਲਾਨਪਚ੍ਚਯਭੇਸਜ੍ਜਪਰਿਕ੍ਖਾਰਾਨ’’ਨ੍ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੧.੬੫), ‘‘ਸੀਲੇਸ੍ਵੇਵਸ੍ਸ ਪਰਿਪੂਰਕਾਰੀ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੧.੬੫), ‘‘ਇਜ੍ਝਤਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸੀਲਵਤੋ ਚੇਤੋਪਣਿਧਿ ਵਿਸੁਦ੍ਧਤ੍ਤਾ’’ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੮.੩੫; ਦੀ. ਨਿ. ੩.੩੩੭) ਚ.

ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਸੀਲਸ੍ਸ ਪਨ ਸਬ੍ਬਸੋ ਪਹੀਨਪਟਿਪਕ੍ਖਸ੍ਸ ਸਤ੍ਤਮਭਵਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਸਂਸਾਰਦੁਕ੍ਖਂ ਵਿਨਿਵਤ੍ਤੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਅਗ੍ਗਭਾਵੇ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਮੇਵ ਨਤ੍ਥਿ. ਪਞ੍ਞਵਾ ਪਨ ਉਤ੍ਤਮੋਤਿ ‘‘ਪਞ੍ਞਵਾ ਪਨ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਉਤ੍ਤਮੋ ਪਰਮੋ ਸੇਟ੍ਠੋਯੇਵਾ’’ਤਿ ਪੁਗ੍ਗਲਾਧਿਟ੍ਠਾਨੇਨ ਪਞ੍ਞਾਯ ਏਵ ਸੇਟ੍ਠਭਾਵਂ ਵਦਤਿ. ਇਦਾਨਿ ਸੀਲਪਞ੍ਞਾਨਂ ਸੇਟ੍ਠਭਾਵਂ ਕਿਚ੍ਚਤੋ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਸੀਲਪਞ੍ਞਾਣਤੋ ਜਯ’’ਨ੍ਤਿ ਆਹ. ਜਯਨ੍ਤਿ ਚ ਲਿਙ੍ਗਵਿਪਲ੍ਲਾਸੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ, ਅਹੂਤਿ ਵਾ ਵਚਨਸੇਸੋ. ਤਤ੍ਥ ਪਜਾਨਨਟ੍ਠੇਨ ਪਞ੍ਞਾਣਂ, ਸੀਲਤੋ ਪਞ੍ਞਾਣਤੋ ਚ ਪਟਿਪਕ੍ਖਜਯੋ. ਨ ਹਿ ਸੀਲੇਨ ਵਿਨਾ ਪਞ੍ਞਾ ਸਮ੍ਭਵਤਿ, ਪਞ੍ਞਾਯ ਚ ਵਿਨਾ ਸੀਲਂ ਕਿਚ੍ਚਕਰਂ, ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞੋਪਕਾਰਕਞ੍ਚੇਤਂ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹਿ ‘‘ਸੀਲਪਰਿਧੋਤਾ ਪਞ੍ਞਾ, ਪਞ੍ਞਾਪਰਿਧੋਤਂ ਸੀਲ’’ਨ੍ਤਿ (ਦੀ. ਨਿ. ੧.੩੧੭) ਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ ਚ ਦੇਵੇਸੂਤਿ ਇਦਂ ਨੇਸਂ ਠਾਨਵਿਸੇਸਦਸ੍ਸਨਂ. ਤਤ੍ਥ ਹਿ ਤਾਨਿ ਸਵਿਸੇਸਾਨਿ ਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ, ਸਮਾਧਿ ਪਨੇਤ੍ਥ ਸੀਲਪਕ੍ਖਿਕੋ ਪਞ੍ਞਾਯ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਭਾਵਤੋ, ਪਞ੍ਞਾਪਕ੍ਖਿਕੋ ਵਾ ਭਾਵੇਤਬ੍ਬਤੋ ਸੀਲਾਧਿਟ੍ਠਾਨਤੋ ਚ.

ਏਵਂ ਥੇਰੋ ਤੇਸਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਸੀਲਮੁਖੇਨ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਨ੍ਤੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸੁਵਿਸੁਦ੍ਧਸੀਲਾਦਿਗੁਣਤਾਦੀਪਨੇਨ ਅਞ੍ਞਂ ਬ੍ਯਾਕਾਸਿ.

ਸੀਲਵਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੨. ਸੁਨੀਤਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

ਨੀਚੇ ਕੁਲਮ੍ਹੀਤਿਆਦਿਕਾ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਸੁਨੀਤਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਗਾਥਾ. ਕਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ? ਅਯਮ੍ਪਿ ਪੁਰਿਮਬੁਦ੍ਧੇਸੁ ਕਤਾਧਿਕਾਰੋ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਭਵੇ ਪੁਞ੍ਞਾਨਿ ਉਪਚਿਨਿਤ੍ਵਾ ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ ਸਂਸਰਨ੍ਤੋ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸੁਞ੍ਞਕਾਲੇ ਕੁਲਗੇਹੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਵਯਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਬਾਲਜਨੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਕੀਲ਼ਾਪਸੁਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਵਿਚਰਨ੍ਤੋ ਏਕਂ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਂ ਗਾਮੇ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਚਰਨ੍ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ, ‘‘ਕਿਂ ਤੁਯ੍ਹਂ ਸਬ੍ਬਸੋ ਵਣਿਤਸਰੀਰਸ੍ਸ ਵਿਯ ਸਕਲਂ ਕਾਯਂ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦੇਤ੍ਵਾ ਭਿਕ੍ਖਾਚਰਣੇਨ, ਨਨੁ ਨਾਮ ਕਸਿਵਾਣਿਜ੍ਜਾਦੀਹਿ ਜੀਵਿਕਾ ਕਪ੍ਪੇਤਬ੍ਬਾ? ਤਾਨਿ ਚੇ ਕਾਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਸਿ, ਘਰੇ ਘਰੇ ਮੁਤ੍ਤਕਰੀਸਾਦੀਨਿ ਨੀਹਰਨ੍ਤੋ ਪਚ੍ਛਾ ਵਤ੍ਥੁਸੋਧਨੇਨ ਜੀਵਾਹੀ’’ਤਿ ਅਕ੍ਕੋਸਿ. ਸੋ ਤੇਨ ਕਮ੍ਮੇਨ ਨਿਰਯੇ ਪਚ੍ਚਿਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸੇਵ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਵਿਪਾਕਾਵਸੇਸੇਨ ਮਨੁਸ੍ਸਲੋਕੇਪਿ ਬਹੂਨਿ ਜਾਤਿਸਤਾਨਿ ਪੁਪ੍ਫਛਡ੍ਡਕਕੁਲੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਤਥਾ ਜੀਵਿਕਂ ਕਪ੍ਪੇਸਿ. ਇਮਸ੍ਮਿਞ੍ਚ ਬੁਦ੍ਧੁਪ੍ਪਾਦੇ ਪੁਪ੍ਫਛਡ੍ਡਕਕੁਲੇ ਏਵ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੋ ਉਕ੍ਕਾਰਸੋਧਨਕਮ੍ਮੇਨ ਜੀਵਿਕਂ ਕਪ੍ਪੇਤਿ ਘਾਸਚ੍ਛਾਦਨਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਅਲਭਨ੍ਤੋ.

ਅਥ ਭਗਵਾ ਪਚ੍ਛਿਮਯਾਮੇ ਬੁਦ੍ਧਾਚਿਣ੍ਣਂ ਮਹਾਕਰੁਣਾਸਮਾਪਤ੍ਤਿਂ ਸਮਾਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਤਤੋ ਵੁਟ੍ਠਾਯ ਬੁਦ੍ਧਚਕ੍ਖੁਨਾ ਲੋਕਂ ਵੋਲੋਕੇਨ੍ਤੋ ਸੁਨੀਤਸ੍ਸ ਹਦਯਬ੍ਭਨ੍ਤਰੇ ਘਟੇ ਪਦੀਪਂ ਵਿਯ ਪਜ੍ਜਲਨ੍ਤਂ ਅਰਹਤ੍ਤੂਪਨਿਸ੍ਸਯਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਵਿਭਾਤਾਯ ਰਤ੍ਤਿਯਾ ਪੁਬ੍ਬਣ੍ਹਸਮਯਂ ਨਿਵਾਸੇਤ੍ਵਾ ਪਤ੍ਤਚੀਵਰਮਾਦਾਯ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਪਰਿਵੁਤੋ ਰਾਜਗਹਂ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਪਵਿਟ੍ਠੋ. ਯਸ੍ਸਂ ਵੀਥਿਯਂ ਸੁਨੀਤੋ ਉਕ੍ਕਾਰਸੋਧਨਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਤਿ, ਤਂ ਵੀਥਿਂ ਪਟਿਪਜ੍ਜਿ. ਸੁਨੀਤੋਪਿ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਵਿਘਾਸੁਚ੍ਚਾਰਸਙ੍ਕਾਰਾਦਿਕਂ ਰਾਸਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪਿਟਕੇਸੁ ਪਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਕਾਜੇਨਾਦਾਯ ਪਰਿਹਰਨ੍ਤੋ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਪਰਿਵੁਤਂ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਸਾਰਜ੍ਜਮਾਨੋ ਸਮ੍ਭਮਾਕੁਲਹਦਯੋ ਗਮਨਮਗ੍ਗਂ ਨਿਲੀਯਨੋਕਾਸਞ੍ਚ ਅਲਭਨ੍ਤੋ ਕਾਜਂ ਭਿਤ੍ਤਿਪਸ੍ਸੇ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਏਕੇਨ ਪਸ੍ਸੇਨ ਅਨੁਪਵਿਸਨ੍ਤੋ ਵਿਯ ਭਿਤ੍ਤਿਂ ਅਲ੍ਲੀਨੋ ਪਞ੍ਜਲਿਕੋ ਅਟ੍ਠਾਸਿ. ‘‘ਭਿਤ੍ਤਿਛਿਦ੍ਦੇਨ ਅਪਕ੍ਕਮਿਤੁਕਾਮੋ ਅਹੋਸੀ’’ਤਿਪਿ ਵਦਨ੍ਤਿ.

ਸਤ੍ਥਾ ਤਸ੍ਸ ਸਮੀਪਂ ਪਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਯਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਕੁਸਲਮੂਲਸਞ੍ਚੋਦਿਤਂ ਉਪਗਤਂ ਮਂ ਸਾਰਜ੍ਜਮਾਨੋ ਜਾਤਿਯਾ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਚ ਨਿਹੀਨਤਾਯ ਸਮ੍ਮੁਖੀਭਾਵਮ੍ਪਿ ਲਜ੍ਜਤਿ, ਹਨ੍ਦਸ੍ਸ ਵੇਸਾਰਜ੍ਜਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਕਰਵੀਕਰੁਤਮਞ੍ਜੁਨਾ ਸਕਲਨਗਰਨਿਨ੍ਨਾਦਵਰ-ਗਮ੍ਭੀਰੇਨ ਬ੍ਰਹ੍ਮਸ੍ਸਰੇਨ ‘‘ਸੁਨੀਤਾ’’ਤਿ ਆਲਪਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਕਿਂ ਇਮਾਯ ਦੁਕ੍ਖਜੀਵਿਕਾਯ ਪਬ੍ਬਜਿਤੁਂ ਸਕ੍ਖਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਸੁਨੀਤੋ ਤੇਨ ਸਤ੍ਥੁ ਵਚਨੇਨ ਅਮਤੇਨ ਵਿਯ ਅਭਿਸਿਤ੍ਤੋ ਉਲ਼ਾਰਂ ਪੀਤਿਸੋਮਨਸ੍ਸਂ ਪਟਿਸਂਵੇਦੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਭਗਵਾ, ਸਚੇ ਮਾਦਿਸਾਪਿ ਇਧ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ ਲਭਨ੍ਤਿ, ਕਸ੍ਮਾਹਂ ਨ ਪਬ੍ਬਜਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਪਬ੍ਬਾਜੇਥ ਮਂ ਭਗਵਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਏਹਿ, ਭਿਕ੍ਖੂ’’ਤਿ ਆਹ. ਸੋ ਤਾਵਦੇਵ ਏਹਿਭਿਕ੍ਖੁਭਾਵੇਨ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ ਉਪਸਮ੍ਪਦਞ੍ਚ ਲਭਿਤ੍ਵਾ ਇਦ੍ਧਿਮਯਪਤ੍ਤਚੀਵਰਧਰੋ ਵਸ੍ਸਸਟ੍ਠਿਕਤ੍ਥੇਰੋ ਵਿਯ ਹੁਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਅਟ੍ਠਾਸਿ. ਭਗਵਾ ਤਂ ਵਿਹਾਰਂ ਨੇਤ੍ਵਾ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਆਚਿਕ੍ਖਿ. ਸੋ ਪਠਮਂ ਅਟ੍ਠ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯੋ, ਪਞ੍ਚ ਚ ਅਭਿਞ੍ਞਾਯੋ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਵਿਪਸ੍ਸਨਂ ਵਡ੍ਢੇਤ੍ਵਾ ਛਲ਼ਭਿਞ੍ਞੋ ਅਹੋਸਿ. ਤਂ ਸਕ੍ਕਾਦਯੋ ਦੇਵਾ ਬ੍ਰਹ੍ਮਾਨੋ ਚ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਨਮਸ੍ਸਿਂਸੁ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ –

‘‘ਤਾ ਦੇਵਤਾ ਸਤ੍ਤਸਤਾ ਉਲ਼ਾਰਾ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਾ ਚ ਇਨ੍ਦੋ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ;

ਆਜਾਨੀਯਂ ਜਾਤਿਜਰਾਭਿਭੂਤਂ, ਸੁਨੀਤਂ ਨਮਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਪਸਨ੍ਨਚਿਤ੍ਤਾ’’ਤਿਆਦਿ.

ਭਗਵਾ ਤਂਯੇਵ ਦੇਵਸਙ੍ਘਪੁਰਕ੍ਖਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਸਿਤਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪਸਂਸਨ੍ਤੋ ‘‘ਤਪੇਨ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯੇਨਾ’’ਤਿ ਗਾਥਾਯ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਸਿ. ਅਥ ਨਂ ਸਮ੍ਬਹੁਲਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਸੀਹਨਾਦਂ ਨਦਾਪੇਤੁਕਾਮਾ, ‘‘ਆਵੁਸੋ ਸੁਨੀਤ, ਕਸ੍ਮਾ ਕੁਲਾ ਤ੍ਵਂ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ, ਕਥਂ ਵਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ, ਕਥਞ੍ਚ ਸਚ੍ਚਾਨਿ ਪਟਿਵਿਜ੍ਝੀ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਂਸੁ. ਸੋ ਤਂ ਸਬ੍ਬਂ ਪਕਾਸੇਨ੍ਤੋ –

੬੨੦.

‘‘ਨੀਚੇ ਕੁਲਮ੍ਹਿ ਜਾਤੋਹਂ, ਦਲਿਦ੍ਦੋ ਅਪ੍ਪਭੋਜਨੋ;

ਹੀਨਕਮ੍ਮਂ ਮਮਂ ਆਸਿ, ਅਹੋਸਿਂ ਪੁਪ੍ਫਛਡ੍ਡਕੋ.

੬੨੧.

‘‘ਜਿਗੁਚ੍ਛਿਤੋ ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ, ਪਰਿਭੂਤੋ ਚ ਵਮ੍ਭਿਤੋ;

ਨੀਚਂ ਮਨਂ ਕਰਿਤ੍ਵਾਨ, ਵਨ੍ਦਿਸ੍ਸਂ ਬਹੁਕਂ ਜਨਂ.

੬੨੨.

‘‘ਅਥਦ੍ਦਸਾਸਿਂ ਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਂ, ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਪੁਰਕ੍ਖਤਂ;

ਪਵਿਸਨ੍ਤਂ ਮਹਾਵੀਰਂ, ਮਗਧਾਨਂ ਪੁਰੁਤ੍ਤਮਂ.

੬੨੩.

‘‘ਨਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾਨ ਬ੍ਯਾਭਙ੍ਗਿਂ, ਵਨ੍ਦਿਤੁਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਂ;

ਮਮੇਵ ਅਨੁਕਮ੍ਪਾਯ, ਅਟ੍ਠਾਸਿ ਪੁਰਿਸੁਤ੍ਤਮੋ.

੬੨੪.

‘‘ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥੁਨੋ ਪਾਦੇ, ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਠਿਤੋ ਤਦਾ;

ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ ਅਹਮਾਯਾਚਿਂ, ਸਬ੍ਬਸਤ੍ਤਾਨਮੁਤ੍ਤਮਂ.

੬੨੫.

‘‘ਤਤੋ ਕਾਰੁਣਿਕੋ ਸਤ੍ਥਾ, ਸਬ੍ਬਲੋਕਾਨੁਕਮ੍ਪਕੋ;

‘ਏਹਿ ਭਿਕ੍ਖੂ’ਤਿ ਮਂ ਆਹ, ਸਾ ਮੇ ਆਸੂਪਸਮ੍ਪਦਾ.

੬੨੬. ‘‘ਸੋਹਂ ਏਕੋ ਅਰਞ੍ਞਸ੍ਮਿਂ, ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਅਤਨ੍ਦਿਤੋ.

ਅਕਾਸਿਂ ਸਤ੍ਥੁ ਵਚਨਂ, ਯਥਾ ਮਂ ਓਵਦੀ ਜਿਨੋ.

੬੨੭.

‘‘ਰਤ੍ਤਿਯਾ ਪਠਮਂ ਯਾਮਂ, ਪੁਬ੍ਬਜਾਤਿਮਨੁਸ੍ਸਰਿਂ;

ਰਤ੍ਤਿਯਾ ਮਜ੍ਝਿਮਂ ਯਾਮਂ, ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁਂ ਵਿਸੋਧਯਿਂ;

ਰਤ੍ਤਿਯਾ ਪਚ੍ਛਿਮੇ ਯਾਮੇ, ਤਮੋਖਨ੍ਧਂ ਪਦਾਲਯਿਂ.

੬੨੮.

‘‘ਤਤੋ ਰਤ੍ਯਾਵਿਵਸਾਨੇ, ਸੂਰਿਯੁਗ੍ਗਮਨਂ ਪਤਿ; (ਜਾ. ੧.੧੧.੭੯);

ਇਨ੍ਦੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮਾ ਚ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ, ਮਂ ਨਮਸ੍ਸਿਂਸੁ ਪਞ੍ਜਲੀ.

੬੨੯.

‘‘ਨਮੋ ਤੇ ਪੁਰਿਸਾਜਞ੍ਞ, ਨਮੋ ਤੇ ਪੁਰਿਸੁਤ੍ਤਮ;

ਯਸ੍ਸ ਤੇ ਆਸਵਾ ਖੀਣਾ, ਦਕ੍ਖਿਣੇਯ੍ਯੋਸਿ ਮਾਰਿਸ.

੬੩੦.

‘‘ਤਤੋ ਦਿਸ੍ਵਾਨ ਮਂ ਸਤ੍ਥਾ, ਦੇਵਸਙ੍ਘਪੁਰਕ੍ਖਤਂ;

ਸਿਤਂ ਪਾਤੁਕਰਿਤ੍ਵਾਨ, ਇਮਮਤ੍ਥਂ ਅਭਾਸਥ.

੬੩੧.

‘‘ਤਪੇਨ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯੇਨ, ਸਂਯਮੇਨ ਦਮੇਨ ਚ;

ਏਤੇਨ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਹੋਤਿ, ਏਤਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਮੁਤ੍ਤਮ’’ਨ੍ਤਿ. –

ਇਮਾਹਿ ਗਾਥਾਹਿ ਸੀਹਨਾਦਂ ਨਦਿ.

ਤਤ੍ਥ ਨੀਚੇਤਿ ਲਾਮਕੇ ਸਬ੍ਬਨਿਹੀਨੇ. ਉਚ੍ਚਨੀਚਭਾਵੋ ਹਿ ਨਾਮ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਉਪਾਦਾਯੁਪਾਦਾਯ, ਅਯਂ ਪਨ ਸਬ੍ਬਨਿਹੀਨੇ ਪੁਕ੍ਕੁਸਕੁਲੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਤਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਨੀਚੇ ਕੁਲਮ੍ਹਿ ਜਾਤੋ’’ਤਿ ਆਹ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ – ‘‘ਨੀਚੇਤਿ ਲਾਮਕੇ ਸਬ੍ਬਨਿਹੀਨੇ’’ਤਿ. ਦਲਿਦ੍ਦੋਤਿ ਦੁਗ੍ਗਤੋ, ਦਲਿਦ੍ਦਾਪਿ ਕੇਚਿ ਕਦਾਚਿ ਘਾਸਚ੍ਛਾਦਨਸ੍ਸ ਲਾਭਿਨੋ, ਅਕਸਿਰਵੁਤ੍ਤਿਨੋ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਅਹਂ ਪਨ ਸਬ੍ਬਕਾਲਂ ਕਸਿਰਵੁਤ੍ਤਿਤਾਯ ਹੀਨੋ ਉਦ੍ਧਨਂ ਉਪਟ੍ਠਪਿਤਉਕ੍ਖਲਿਕੋ ਦਸ੍ਸਨਯੁਤ੍ਤਂ ਥੇਵਕਮ੍ਪਿ ਅਪਸ੍ਸਿਂ ਯੇਵਾਤਿ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਅਪ੍ਪਭੋਜਨੋ’’ਤਿ ਆਹ. ਨੀਚਕੁਲਿਕਾ ਦਲਿਦ੍ਦਾਪਿ ਕੇਚਿ ਅਨੀਚਕਮ੍ਮਾਜੀਵਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਮਯ੍ਹਂ ਪਨ ਨ ਤਥਾਤਿ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਹੀਨਕਮ੍ਮਂ ਮਮਂ ਆਸੀ’’ਤਿ. ਕੀਦਿਸਨ੍ਤਿ ਚੇ? ਅਹੋਸਿਂ ਪੁਪ੍ਫਛਡ੍ਡਕੋ, ਹਤ੍ਥਵਿਕਲਸ੍ਸ ਹਤ੍ਥਵਾਤਿ ਵਿਯ ਉਪਚਾਰਵਸੇਨਾਯਂ ਇਮਸ੍ਸ ਸਮਞ੍ਞਾ ਅਹੋਸਿ ਯਦਿਦਂ ‘‘ਪੁਪ੍ਫਛਡ੍ਡਕੋ’’ਤਿ. ਮਿਲਾਤਪੁਪ੍ਫਸਨ੍ਥਰਵਣ੍ਣਤਾਯ ਵਾ ਉਕ੍ਕਾਰਭੂਮਿਯਾ ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤੋ.

ਜਿਗੁਚ੍ਛਿਤੋਤਿ ਜਾਤਿਯਾ ਚੇਵ ਕਮ੍ਮੁਨਾ ਚ ਹੀਲ਼ਿਤੋ. ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਨ੍ਤਿ ਮਨੁਸ੍ਸੇਹਿ. ਪਰਿਭੂਤੋਤਿ ਅਵਞ੍ਞਾਤੋ. ਵਮ੍ਭਿਤੋਤਿ ਖੁਂਸਿਤੋ. ਨੀਚਂ ਮਨਂ ਕਰਿਤ੍ਵਾਨਾਤਿ ਅਞ੍ਞੇ ਮਨੁਸ੍ਸੇ ਸਿਨੇਰੁਂ ਵਿਯ ਉਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਤੇਸਂ ਪਾਦਪਂਸੁਤੋਪਿ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਨਿਹੀਨਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪਵਤ੍ਤਿਯਾ ਨੀਚਂ ਨਿਹੀਨਂ ਮਨਂ ਕਤ੍ਵਾ. ਵਨ੍ਦਿਸ੍ਸਂ ਬਹੁਕਂ ਜਨਨ੍ਤਿ ਪੁਥੁਮਹਾਜਨਂ ਦਿਟ੍ਠਦਿਟ੍ਠਕਾਲੇ ਵਨ੍ਦਿਂ ਸਿਰਸਿ ਅਞ੍ਜਲਿਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਪਣਾਮਿਂ.

ਅਥਾਤਿ ਅਧਿਕਾਰਨ੍ਤਰਦੀਪਨੇ ਨਿਪਾਤੋ. ਅਦ੍ਦਸਾਸਿਨ੍ਤਿ ਅਦ੍ਦਕ੍ਖਿਂ. ਮਗਧਾਨਨ੍ਤਿ ਮਗਧਾ ਨਾਮ ਜਾਨਪਦਿਨੋ ਰਾਜਕੁਮਾਰਾ, ਤੇਸਂ ਨਿਵਾਸੋ ਏਕੋਪਿ ਜਨਪਦੋ ਰੁਲ਼੍ਹਿਯਾ ‘‘ਮਗਧਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋ, ਮਗਧਜਨਪਦਸ੍ਸਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਪੁਰੁਤ੍ਤਮਨ੍ਤਿ ਉਤ੍ਤਮਂ ਨਗਰਂ.

ਬ੍ਯਾਭਙ੍ਗਿਨ੍ਤਿ ਕਾਜਂ. ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ ਅਹਮਾਯਾਚਿਨ੍ਤਿ, ‘‘ਸੁਨੀਤ, ਪਬ੍ਬਜਿਤੁਂ ਸਕ੍ਖਿਸ੍ਸਸੀ’’ਤਿ ਸਤ੍ਥਾਰਾ ਓਕਾਸੇ ਕਤੇ ਅਹਂ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ ਅਯਾਚਿਂ. ਆਸੂਪਸਮ੍ਪਦਾਤਿ ‘‘ਏਹਿ, ਭਿਕ੍ਖੂ’’ਤਿ ਸਤ੍ਥੁ ਵਚਨਮਤ੍ਤੇਨ ਆਸਿ ਉਪਸਮ੍ਪਦਾ. ਯਥਾ ਮਂ ਓਵਦੀਤਿ ‘‘ਏਵਂ ਸਮਥਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਂ ਵਿਪਸ੍ਸਨਂ ਭਾਵੇਹੀ’’ਤਿ ਯਥਾ ਮਂ ਓਵਦਿ, ਤਥਾ ਸਤ੍ਥੁਨੋ ਵਚਨਂ ਅਕਾਸਿਂ ਪਟਿਪਜ੍ਜਿਂ. ਰਤ੍ਤਿਯਾਤਿਆਦਿ ਤਸ੍ਸਾ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਯਾ ਰਸਦਸ੍ਸਨਂ. ਤਤ੍ਥ ਪੁਬ੍ਬੇਨਿਵਾਸਞਾਣਂ ਅਨਾਗਤਂਸਞਾਣਞ੍ਚ ਬਹੁਕਿਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ‘‘ਪਠਮਂ ਯਾਮਂ ਮਜ੍ਝਿਮਂ ਯਾਮ’’ਨ੍ਤਿ ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਸਂਯੋਗਵਸੇਨ ਉਪਯੋਗਵਚਨਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਨ ਤਥਾ ਆਸਵਕ੍ਖਯਞਾਣਂ ਏਕਾਭਿਸਮਯਵਸੇਨ ਪਵਤ੍ਤਨਤੋਤਿ ‘‘ਪਚ੍ਛਿਮੇ ਯਾਮੇ’’ਤਿ ਭੁਮ੍ਮਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਇਨ੍ਦੋਤਿ ਸਕ੍ਕੋ ਦੇਵਰਾਜਾ. ਬ੍ਰਹ੍ਮਾਤਿ ਮਹਾਬ੍ਰਹ੍ਮਾ. ਇਨ੍ਦਬ੍ਰਹ੍ਮਗ੍ਗਹਣੇਨ ਅਞ੍ਞੇਸਂ ਕਾਮਦੇਵਾਨਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮੂਨਞ੍ਚ ਆਗਮਨਂ ਵੁਤ੍ਤਮੇਵਾਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਉਕ੍ਕਟ੍ਠਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਹੇਸ ਯਥਾ ‘‘ਰਾਜਾ ਆਗਤੋ’’ਤਿ. ਨਮਸ੍ਸਿਂਸੂਤਿ ਕਾਯੇਨ ਵਾਚਾਯ ਚ ਨਮਕ੍ਕਾਰਂ ਅਕਂਸੁ.

ਤਤ੍ਥ ਕਾਯੇਨ ਕਤਂ ਨਮਕ੍ਕਾਰਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਪਞ੍ਜਲੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਵਾਚਾਯ ਕਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਨਮੋ ਤੇ’’ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਦੇਵਸਙ੍ਘਪੁਰਕ੍ਖਤਨ੍ਤਿ ਦੇਵਗ੍ਗਹਣੇਨ ਉਪਪਤ੍ਤਿਦੇਵਭਾਵਤੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮਾਨੋਪਿ ਗਹਿਤਾ. ਸਿਤਂ ਪਾਤੁਕਰਿਤ੍ਵਾਨਾਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਓਵਾਦਸ੍ਸ ਮਹਪ੍ਫਲਤਂ ਦੇਵਬ੍ਰਹ੍ਮੂਨਞ੍ਚ ਗੁਣਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਸਤ੍ਥਾ ਸਿਤਂ ਪਾਤ੍ਵਾਕਾਸਿ. ਪਾਤੁਕਰੋਨ੍ਤੋ ਚ ਨ ਅਞ੍ਞੇ ਵਿਯ ਦਨ੍ਤੇ ਵਿਦਂਸੇਤਿ, ਮੁਖਾਧਾਨਂ ਪਨ ਥੋਕਂ ਵਿਵਰਤਿ, ਤਤ੍ਤਕੇਨ ਚ ਅਭਿਭੂਤਦਿਬ੍ਬਫਲਿਕਮੁਤ੍ਤਰਸ੍ਮਿਯੋ ਅਵਹਸਿਤਤਾਰਕਾਸਸਿਮਰੀਚਿਯੋ ਸੁਸੁਕ੍ਕਦਾਠਸਮ੍ਭਵਾ ਘਨਰਸ੍ਮਿਯੋ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ ਤਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਸਤ੍ਥੁ ਮੁਖਂ ਪਦਕ੍ਖਿਣਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਪਚ੍ਛਤੋ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਾਪਿ ਸਤ੍ਥਾ ਸਿਤਂ ਪਾਤ੍ਵਾਕਾਸੀਤਿ ਸਞ੍ਜਾਨਨ੍ਤਿ.

ਤਪੇਨਾਤਿ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸਂਵਰੇਨ, ‘‘ਧੁਤਧਮ੍ਮਸਮਾਦਾਨੇਨਾ’’ਤਿ ਕੇਚਿ. ਸਂਯਮੇਨਾਤਿ ਸੀਲੇਨ. ਦਮੇਨਾਤਿ ਪਞ੍ਞਾਯ. ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯੇਨਾਤਿ ਅਵਸਿਟ੍ਠਸੇਟ੍ਠਚਰਿਯਾਯ. ਏਤੇਨਾਤਿ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤੇਨ ਤਪਾਦਿਨਾ. ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਹੋਤਿ ਬਾਹਿਤਪਾਪਭਾਵਤੋ. ਏਤਨ੍ਤਿ ਤਪਾਦਿ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਂ. ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਮੁਤ੍ਤਮਨ੍ਤਿ ਉਤ੍ਤਮਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੇਸੁ ਵਾ ਉਤ੍ਤਮਂ ਸਬ੍ਬਸੇਟ੍ਠਂ, ਅਹੂਤਿ ਵਚਨਸੇਸੋ. ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਨ੍ਤਿ ਵਾ ਬ੍ਰਹ੍ਮਞ੍ਞਮਾਹ, ਏਵਂ ਉਤ੍ਤਮਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਞ੍ਞਂ, ਨ ਜਚ੍ਚਾਦੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਨ ਹਿ ਜਾਤਿਕੁਲਪਦੇਸਗੋਤ੍ਤਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਆਦਯੋ ਅਰਿਯਭਾਵਸ੍ਸ ਕਾਰਣਂ, ਅਧਿਸੀਲਸਿਕ੍ਖਾਦਯੋ ਏਵ ਪਨ ਕਾਰਣਂ. ਤੇਨਾਹ –

‘‘ਯਥਾ ਸਙ੍ਕਾਰਠਾਨਸ੍ਮਿਂ, ਉਜ੍ਝਿਤਸ੍ਮਿਂ ਮਹਾਪਥੇ;

ਪਦੁਮਂ ਤਤ੍ਥ ਜਾਯੇਥ, ਸੁਚਿਗਨ੍ਧਂ ਮਨੋਰਮਂ.

‘‘ਏਵਂ ਸਙ੍ਕਾਰਭੂਤੇਸੁ, ਅਨ੍ਧਭੂਤੇ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੇ;

ਅਤਿਰੋਚਤਿ ਪਞ੍ਞਾਯ, ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸਾਵਕੋ’’ਤਿ. (ਧ. ਪ. ੫੮-੫੯);

ਏਵਂ ਥੇਰੋ ਤੇਹਿ ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤਮਤ੍ਥਂ ਇਮਾਹਿ ਗਾਥਾਹਿ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਨ੍ਤੋ ਸੀਹਨਾਦਂ ਨਦੀਤਿ.

ਸੁਨੀਤਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਦ੍ਵਾਦਸਕਨਿਪਾਤਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੧੩. ਤੇਰਸਨਿਪਾਤੋ

੧. ਸੋਣਕੋਲ਼ਿਵਿਸਤ੍ਥੇਰਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

ਤੇਰਸਨਿਪਾਤੇ ਯਾਹੁ ਰਟ੍ਠੇਤਿਆਦਿਕਾ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਸੋਣਸ੍ਸ ਕੋਲ਼ਿਵਿਸਸ੍ਸ ਗਾਥਾ. ਕਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ? ਅਯਮ੍ਪਿ ਪੁਰਿਮਬੁਦ੍ਧੇਸੁ ਕਤਾਧਿਕਾਰੋ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਭਵੇ ਪੁਞ੍ਞਾਨਿ ਉਪਚਿਨਿ. ਅਯਂ ਕਿਰ ਅਨੋਮਦਸ੍ਸਿਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਕਾਲੇ ਮਹਾਵਿਭਵੋ ਸੇਟ੍ਠਿ ਹੁਤ੍ਵਾ ਉਪਾਸਕੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਵਿਹਾਰਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਪਸਨ੍ਨਮਾਨਸੋ ਸਤ੍ਥੁ ਚਙ੍ਕਮਨਟ੍ਠਾਨੇ ਸੁਧਾਯ ਪਰਿਕਮ੍ਮਂ ਕਾਰੇਤ੍ਵਾ ਨਾਨਾਵਣ੍ਣੇਹਿ ਪੁਪ੍ਫੇਹਿ ਸਨ੍ਥਰਿਤ੍ਵਾ ਉਪਰਿ ਨਾਨਾਵਿਰਾਗਵਤ੍ਥੇਹਿ ਵਿਤਾਨਂ ਬਨ੍ਧਾਪੇਸਿ, ਤਥਾ ਸਤ੍ਥੁ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਚ ਦੀਘਸਾਲਂ ਕਾਰੇਤ੍ਵਾ ਨਿਯ੍ਯਾਦੇਸਿ. ਸੋ ਤੇਨ ਪੁਞ੍ਞਕਮ੍ਮੇਨ ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ ਸਂਸਰਨ੍ਤੋ ਪਦੁਮੁਤ੍ਤਰਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਕਾਲੇ ਹਂਸਵਤੀਨਗਰੇ ਸੇਟ੍ਠਿਕੁਲੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ, ਸਿਰਿਵਡ੍ਢੋਤਿਸ੍ਸ ਨਾਮਂ ਅਹੋਸਿ. ਸੋ ਵਯਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਵਿਹਾਰਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਣਨ੍ਤੋ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਏਕਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਆਰਦ੍ਧਵੀਰਿਯਾਨਂ ਅਗ੍ਗਟ੍ਠਾਨੇ ਠਪੇਨ੍ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ, ਸਯਮ੍ਪਿ ਤਂ ਠਾਨਨ੍ਤਰਂ ਪਤ੍ਥੇਨ੍ਤੋ ਸਤ੍ਤਾਹਂ ਮਹਾਦਾਨਂ ਪਵਤ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਪਣਿਧਾਨਮਕਾਸਿ. ਸਤ੍ਥਾਪਿ ਤਸ੍ਸ ਪਤ੍ਥਨਾਯ ਸਮਿਜ੍ਝਨਭਾਵਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਬ੍ਯਾਕਰਿਤ੍ਵਾ ਪਕ੍ਕਾਮਿ.

ਸੋਪਿ ਯਾਵਜੀਵਂ ਕੁਸਲਂ ਕਤ੍ਵਾ ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ ਸਂਸਰਨ੍ਤੋ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤੇ ਕਸ੍ਸਪਦਸਬਲੇ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਭਗਵਤਿ ਬਾਰਾਣਸਿਯਂ ਕੁਲਗੇਹੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਵਿਞ੍ਞੁਤਂ ਪਤ੍ਤੋ ਗਙ੍ਗਾਤੀਰੇ ਪਣ੍ਣਸਾਲਂ ਕਰਿਤ੍ਵਾ ਏਕਂ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਂ ਤੇਮਾਸਂ ਚਤੂਹਿ ਪਚ੍ਚਯੇਹਿ ਸਕ੍ਕਚ੍ਚਂ ਉਪਟ੍ਠਹਿ. ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧੋ ਵੁਟ੍ਠਵਸ੍ਸੋ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਪਰਿਕ੍ਖਾਰੋ ਗਨ੍ਧਮਾਦਨਮੇਵ ਗਤੋ. ਸੋਪਿ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤੋ ਯਾਵਜੀਵਂ ਤਤ੍ਥ ਪੁਞ੍ਞਾਨਿ ਕਤ੍ਵਾ ਤਤੋ ਚਵਿਤ੍ਵਾ ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ ਸਂਸਰਨ੍ਤੋ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਭਗਵਤੋ ਕਾਲੇ ਚਮ੍ਪਾਨਗਰੇ ਉਸਭਸੇਟ੍ਠਿਸ੍ਸ ਗੇਹੇ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਂ ਗਣ੍ਹਿ. ਤਸ੍ਸ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਗ੍ਗਹਣਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਸੇਟ੍ਠਿਸ੍ਸ ਮਹਾਭੋਗਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਅਭਿਵਡ੍ਢਿ. ਤਸ੍ਸ ਜਾਤਦਿਵਸੇ ਸਕਲਨਗਰੇ ਮਹਾਸਕ੍ਕਾਰਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਅਹੋਸਿ, ਤਸ੍ਸ ਪੁਬ੍ਬੇ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਤਸਹਸ੍ਸਗ੍ਘਨਿਕਰਤ੍ਤਕਮ੍ਬਲਪਰਿਚ੍ਚਾਗੇਨ ਸੁਵਣ੍ਣਵਣ੍ਣੋ ਸੁਖੁਮਾਲਤਰੋ ਚ ਅਤ੍ਤਭਾਵੋ ਅਹੋਸਿ, ਤੇਨਸ੍ਸ ਸੋਣੋਤਿ ਨਾਮਂ ਅਕਂਸੁ. ਮਹਤਾ ਪਰਿਵਾਰੇਨ ਵਡ੍ਢਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਹਤ੍ਥਪਾਦਤਲਾਨਿ ਬਨ੍ਧੁਜੀਵਕਪੁਪ੍ਫਵਣ੍ਣਾਨਿ ਅਹੇਸੁਂ, ਸਤਵਿਹਤਕਪ੍ਪਾਸਸ੍ਸ ਵਿਯ ਸਮ੍ਫਸ੍ਸੋ ਪਾਦਤਲੇਸੁ ਮਣਿਕੁਣ੍ਡਲਾਵਟ੍ਟਵਣ੍ਣਾਨਿ ਲੋਮਾਨਿ ਜਾਯਿਂਸੁ. ਵਯਪ੍ਪਤ੍ਤਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸ ਤਿਣ੍ਣਂ ਉਤੂਨਂ ਅਨੁਚ੍ਛਵਿਕੇ ਤਯੋ ਪਾਸਾਦੇ ਕਾਰੇਤ੍ਵਾ ਨਾਟਕਾਨਿ ਉਪਟ੍ਠਾਪੇਸੁਂ. ਸੋ ਤਤ੍ਥ ਮਹਤਿਂ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਅਨੁਭਵਨ੍ਤੋ ਦੇਵਕੁਮਾਰੋ ਵਿਯ ਪਟਿਵਸਤਿ.

ਅਥ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਸਤ੍ਥਰਿ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਂ ਪਤ੍ਵਾ ਪਵਤ੍ਤਿਤਵਰਧਮ੍ਮਚਕ੍ਕੇ ਰਾਜਗਹਂ ਉਪਨਿਸ੍ਸਾਯ ਵਿਹਰਨ੍ਤੇ ਬਿਮ੍ਬਿਸਾਰਰਞ੍ਞਾ ਪਕ੍ਕੋਸਾਪਿਤੋ ਅਸੀਤਿਯਾ ਗਾਮਿਕਸਹਸ੍ਸੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਰਾਜਗਹਂ ਆਗਤੋ, ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਪਟਿਲਦ੍ਧਸਦ੍ਧੋ ਮਾਤਾਪਿਤਰੋ ਅਨੁਜਾਨਾਪੇਤ੍ਵਾ ਸਾਸਨੇ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਲਦ੍ਧੂਪਸਮ੍ਪਦੋ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ, ਜਨਸਂਸਗ੍ਗਪਰਿਹਰਣਤ੍ਥਂ ਸੀਤਵਨੇ ਵਸਨ੍ਤੋ ‘‘ਮਮ ਸਰੀਰਂ ਸੁਖੁਮਾਲਂ, ਨ ਚ ਸਕ੍ਕਾ ਸੁਖੇਨੇਵ ਸੁਖਂ ਅਧਿਗਨ੍ਤੁਂ, ਕਾਯਂ ਕਿਲਮੇਤ੍ਵਾ ਸਮਣਧਮ੍ਮਂ ਕਾਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਠਾਨਚਙ੍ਕਮਮੇਵ ਅਧਿਟ੍ਠਾਯ, ਪਧਾਨਮਨੁਯੁਞ੍ਜਨ੍ਤੋ ਪਾਦਤਲੇਸੁ ਫੋਟੇਸੁ ਉਟ੍ਠਹਿਤੇਸੁਪਿ ਵੇਦਨਂ ਅਜ੍ਝੁਪੇਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਦਲ਼੍ਹਂ ਵੀਰਿਯਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਅਚ੍ਚਾਰਦ੍ਧਵੀਰਿਯਤਾਯ ਵਿਸੇਸਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੋ, ‘‘ਏਵਂ ਵਾਯਮਨ੍ਤੋਪਿ ਅਹਂ ਮਗ੍ਗਂ ਵਾ ਫਲਂ ਵਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਮਿ, ਕਿਂ ਮੇ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾਯ, ਹੀਨਾਯਾਵਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਭੋਗੇ ਚ ਭੁਞ੍ਜਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਪੁਞ੍ਞਾਨਿ ਚ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਤਸ੍ਸ ਚਿਤ੍ਤਾਚਾਰਂ ਞਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਵੀਣੂਪਮੋਵਾਦੇਨ ਓਵਦਿਤ੍ਵਾ ਵੀਰਿਯਸਮਤਾਯੋਜਨਵਿਧਿਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਸੋਧੇਤ੍ਵਾ ਗਿਜ੍ਝਕੂਟਂ ਗਤੋ. ਸੋਣਤ੍ਥੇਰੋਪਿ ਸਤ੍ਥੁ ਸਮ੍ਮੁਖਾ ਓਵਾਦਂ ਲਭਿਤ੍ਵਾ ਵੀਰਿਯਸਮਤਂ ਯੋਜੇਤ੍ਵਾ ਵਿਪਸ੍ਸਨਂ ਉਸ੍ਸੁਕ੍ਕਾਪੇਤ੍ਵਾ ਅਰਹਤ੍ਤੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਸਿ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ਅਪਦਾਨੇ (ਅਪ. ਥੇਰ ੧.੫.੨੫-੫੩) –

‘‘ਅਨੋਮਦਸ੍ਸਿਸ੍ਸ ਮੁਨਿਨੋ, ਲੋਕਜੇਟ੍ਠਸ੍ਸ ਤਾਦਿਨੋ;

ਸੁਧਾਯ ਲੇਪਨਂ ਕਤ੍ਵਾ, ਚਙ੍ਕਮਂ ਕਾਰਯਿਂ ਅਹਂ.

‘‘ਨਾਨਾਵਣ੍ਣੇਹਿ ਪੁਪ੍ਫੇਹਿ, ਚਙ੍ਕਮਂ ਸਨ੍ਥਰਿਂ ਅਹਂ;

ਆਕਾਸੇ ਵਿਤਾਨਂ ਕਤ੍ਵਾ, ਭੋਜਯਿਂ ਬੁਦ੍ਧਮੁਤ੍ਤਮਂ.

‘‘ਅਞ੍ਜਲਿਂ ਪਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾਨ, ਅਭਿਵਾਦੇਤ੍ਵਾਨ ਸੁਬ੍ਬਤਂ;

ਦੀਘਸਾਲਂ ਭਗਵਤੋ, ਨਿਯ੍ਯਾਦੇਸਿਮਹਂ ਤਦਾ.

‘‘ਮਮ ਸਙ੍ਕਪ੍ਪਮਞ੍ਞਾਯ, ਸਤ੍ਥਾ ਲੋਕੇ ਅਨੁਤ੍ਤਰੋ;

ਪਟਿਗ੍ਗਹੇਸਿ ਭਗਵਾ, ਅਨੁਕਮ੍ਪਾਯ ਚਕ੍ਖੁਮਾ.

‘‘ਪਟਿਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾਨ ਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ, ਦਕ੍ਖਿਣੇਯ੍ਯੋ ਸਦੇਵਕੇ;

ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੇ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ, ਇਮਾ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸਥ.

‘‘ਯੋ ਸੋ ਹਟ੍ਠੇਨ ਚਿਤ੍ਤੇਨ, ਦੀਘਸਾਲਂ ਅਦਾਸਿ ਮੇ;

ਤਮਹਂ ਕਿਤ੍ਤਯਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਸੁਣਾਥ ਮਮ ਭਾਸਤੋ.

‘‘ਇਮਸ੍ਸ ਮਚ੍ਚੁਕਾਲਮ੍ਹਿ, ਪੁਞ੍ਞਕਮ੍ਮਸਮਙ੍ਗਿਨੋ;

ਸਹਸ੍ਸਯੁਤ੍ਤਸ੍ਸਰਥੋ, ਉਪਟ੍ਠਿਸ੍ਸਤਿ ਤਾਵਦੇ.

‘‘ਤੇਨ ਯਾਨੇਨਯਂ ਪੋਸੋ, ਦੇਵਲੋਕਂ ਗਮਿਸ੍ਸਤਿ;

ਅਨੁਮੋਦਿਸ੍ਸਰੇ ਦੇਵਾ, ਸਮ੍ਪਤ੍ਤੇ ਕੁਲਸਮ੍ਭਵੇ.

‘‘ਮਹਾਰਹਂ ਬ੍ਯਮ੍ਹਂ ਸੇਟ੍ਠਂ, ਰਤਨਮਤ੍ਤਿਕਲੇਪਨਂ;

ਕੂਟਾਗਾਰਵਰੂਪੇਤਂ, ਬ੍ਯਮ੍ਹਂ ਅਜ੍ਝਾਵਸਿਸ੍ਸਤਿ.

‘‘ਤਿਂਸਕਪ੍ਪਸਹਸ੍ਸਾਨਿ, ਦੇਵਲੋਕੇ ਰਮਿਸ੍ਸਤਿ;

ਪਞ੍ਚਵੀਸਤਿ ਕਪ੍ਪਾਨਿ, ਦੇਵਰਾਜਾ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ.

‘‘ਸਤ੍ਤਸਤ੍ਤਤਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਞ੍ਚ, ਚਕ੍ਕਵਤ੍ਤੀ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ;

ਯਸੋਧਰਸਨਾਮਾ ਤੇ, ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਏਕਨਾਮਕਾ.

‘‘ਦ੍ਵੇ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤੀ ਅਨੁਭੋਤ੍ਵਾ, ਵਡ੍ਢੇਤ੍ਵਾ ਪੁਞ੍ਞਸਞ੍ਚਯਂ;

ਅਟ੍ਠਵੀਸਤਿਕਪ੍ਪਮ੍ਹਿ, ਚਕ੍ਕਵਤ੍ਤੀ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ.

‘‘ਤਤ੍ਰਾਪਿ ਬ੍ਯਮ੍ਹਂ ਪਵਰਂ, ਵਿਸ੍ਸਕਮ੍ਮੇਨ ਮਾਪਿਤਂ;

ਦਸਸਦ੍ਦਾਵਿਵਿਤ੍ਤਂ ਤਂ, ਪੁਰਮਜ੍ਝਾਵਸਿਸ੍ਸਤਿ.

‘‘ਅਪਰਿਮੇਯ੍ਯੇ ਇਤੋ ਕਪ੍ਪੇ, ਭੂਮਿਪਾਲੋ ਮਹਿਦ੍ਧਿਕੋ;

ਓਕ੍ਕਾਕੋ ਨਾਮ ਨਾਮੇਨ, ਰਾਜਾ ਰਟ੍ਠੇ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ.

‘‘ਸੋਲ਼ਸਿਤ੍ਥਿਸਹਸ੍ਸਾਨਂ, ਸਬ੍ਬਾਸਂ ਪਵਰਾ ਚ ਸਾ;

ਅਭਿਜਾਤਾ ਖਤ੍ਤਿਯਾਨੀ, ਨਵ ਪੁਤ੍ਤੇ ਜਨੇਸ੍ਸਤਿ.

‘‘ਨਵ ਪੁਤ੍ਤੇ ਜਨੇਤ੍ਵਾਨ, ਖਤ੍ਤਿਯਾਨੀ ਮਰਿਸ੍ਸਤਿ;

ਤਰੁਣੀ ਚ ਪਿਯਾ ਕਞ੍ਞਾ, ਮਹੇਸਿਤ੍ਤਂ ਕਰਿਸ੍ਸਤਿ.

‘‘ਓਕ੍ਕਾਕਂ ਤੋਸਯਿਤ੍ਵਾਨ, ਵਰਂ ਕਞ੍ਞਾ ਲਭਿਸ੍ਸਤਿ;

ਵਰਂ ਲਦ੍ਧਾਨ ਸਾ ਕਞ੍ਞਾ, ਪੁਤ੍ਤੇ ਪਬ੍ਬਾਜਯਿਸ੍ਸਤਿ.

‘‘ਪਬ੍ਬਾਜਿਤਾ ਚ ਤੇ ਸਬ੍ਬੇ, ਗਮਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਨਗੁਤ੍ਤਮਂ;

ਜਾਤਿਭੇਦਭਯਾ ਸਬ੍ਬੇ, ਭਗਿਨੀਹਿ ਵਸਿਸ੍ਸਰੇ.

‘‘ਏਕਾ ਚ ਕਞ੍ਞਾ ਬ੍ਯਾਧੀਹਿ, ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ ਪਰਿਕ੍ਖਤਾ;

ਮਾ ਨੋ ਜਾਤਿ ਪਭਿਜ੍ਜੀਤਿ, ਨਿਖਣਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਖਤ੍ਤਿਯਾ.

‘‘ਖਤ੍ਤਿਯੋ ਨੀਹਰਿਤ੍ਵਾਨ, ਤਾਯ ਸਦ੍ਧਿਂ ਵਸਿਸ੍ਸਤਿ;

ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ ਤਦਾ ਭੇਦੋ, ਓਕ੍ਕਾਕਕੁਲਸਮ੍ਭਵੋ.

‘‘ਤੇਸਂ ਪਜਾ ਭਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਕੋਲ਼ਿਯਾ ਨਾਮ ਜਾਤਿਯਾ;

ਤਤ੍ਥ ਮਾਨੁਸਕਂ ਭੋਗਂ, ਅਨੁਭੋਸ੍ਸਤਿਨਪ੍ਪਕਂ.

‘‘ਤਮ੍ਹਾ ਕਾਯਾ ਚਵਿਤ੍ਵਾਨ, ਦੇਵਲੋਕਂ ਗਮਿਸ੍ਸਤਿ;

ਤਤ੍ਰਾਪਿ ਪਵਰਂ ਬ੍ਯਮ੍ਹਂ, ਲਭਿਸ੍ਸਤਿ ਮਨੋਰਮਂ.

‘‘ਦੇਵਲੋਕਾ ਚਵਿਤ੍ਵਾਨ, ਸੁਕ੍ਕਮੂਲੇਨ ਚੋਦਿਤੋ;

ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾਨ ਮਨੁਸ੍ਸਤ੍ਤਂ, ਸੋਣੋ ਨਾਮ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ.

‘‘ਆਰਦ੍ਧਵੀਰਿਯੋ ਪਹਿਤਤ੍ਤੋ, ਪਦਹਂ ਸਤ੍ਥੁ ਸਾਸਨੇ;

ਸਬ੍ਬਾਸਵੇ ਪਰਿਞ੍ਞਾਯ, ਨਿਬ੍ਬਾਯਿਸ੍ਸਤਿਨਾਸਵੋ.

‘‘ਅਨਨ੍ਤਦਸ੍ਸੀ ਭਗਵਾ, ਗੋਤਮੋ ਸਕ੍ਯਪੁਙ੍ਗਵੋ;

ਵਿਸੇਸਞ੍ਞੂ ਮਹਾਵੀਰੋ, ਅਗ੍ਗਟ੍ਠਾਨੇ ਠਪੇਸ੍ਸਤਿ.

‘‘ਵੁਟ੍ਠਮ੍ਹਿ ਦੇਵੇ ਚਤੁਰਙ੍ਗੁਲਮ੍ਹਿ, ਤਿਣੇ ਅਨਿਲੇਰਿਤਅਙ੍ਗਣਮ੍ਹਿ;

ਠਤ੍ਵਾਨ ਯੋਗਸ੍ਸ ਪਯੁਤ੍ਤਤਾਦਿਨੋ, ਤਤੋਤ੍ਤਰਿਂ ਪਾਰਮਤਾ ਨ ਵਿਜ੍ਜਤਿ.

‘‘ਉਤ੍ਤਮੇ ਦਮਥੇ ਦਨ੍ਤੋ, ਚਿਤ੍ਤਂ ਮੇ ਸੁਪਣੀਹਿਤਂ;

ਭਾਰੋ ਮੇ ਓਹਿਤੋ ਸਬ੍ਬੋ, ਨਿਬ੍ਬੁਤੋਮ੍ਹਿ ਅਨਾਸਵੋ.

‘‘ਅਙ੍ਗੀਰਸੋ ਮਹਾਨਾਗੋ, ਅਭਿਜਾਤੋਵ ਕੇਸਰੀ;

ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੇ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ, ਏਤਦਗ੍ਗੇ ਠਪੇਸਿ ਮਂ.

‘‘ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾ ਚਤਸ੍ਸੋ…ਪੇ… ਕਤਂ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਾਸਨ’’ਨ੍ਤਿ.

ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਨ ਪਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਂ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਉਦਾਨਵਸੇਨ ਅਞ੍ਞਾਬ੍ਯਾਕਰਣਵਸੇਨ ਚ –

੬੩੨.

‘‘ਯਾਹੁ ਰਟ੍ਠੇ ਸਮੁਕ੍ਕਟ੍ਠੋ, ਰਞ੍ਞੋ ਅਙ੍ਗਸ੍ਸ ਪਦ੍ਧਗੂ;

ਸ੍ਵਾਜ੍ਜ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਉਕ੍ਕਟ੍ਠੋ, ਸੋਣੋ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਪਾਰਗੂ.

੬੩੩.

‘‘ਪਞ੍ਚ ਛਿਨ੍ਦੇ ਪਞ੍ਚ ਜਹੇ, ਪਞ੍ਚ ਚੁਤ੍ਤਰਿ ਭਾਵਯੇ;

ਪਞ੍ਚਸਙ੍ਗਾਤਿਗੋ ਭਿਕ੍ਖੁ, ਓਘਤਿਣ੍ਣੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ.

੬੩੪.

‘‘ਉਨ੍ਨਲ਼ਸ੍ਸ ਪਮਤ੍ਤਸ੍ਸ, ਬਾਹਿਰਾਸਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ;

ਸੀਲਂ ਸਮਾਧਿ ਪਞ੍ਞਾ ਚ, ਪਾਰਿਪੂਰਿਂ ਨ ਗਚ੍ਛਤਿ.

੬੩੫.

‘‘ਯਞ੍ਹਿ ਕਿਚ੍ਚਂ ਅਪਵਿਦ੍ਧਂ, ਅਕਿਚ੍ਚਂ ਪਨ ਕਰੀਯਤਿ;

ਉਨ੍ਨਲ਼ਾਨਂ ਪਮਤ੍ਤਾਨਂ, ਤੇਸਂ ਵਡ੍ਢਨ੍ਤਿ ਆਸਵਾ.

੬੩੬.

‘‘ਯੇਸਞ੍ਚ ਸੁਸਮਾਰਦ੍ਧਾ, ਨਿਚ੍ਚਂ ਕਾਯਗਤਾ ਸਤਿ;

ਅਕਿਚ੍ਚਂ ਤੇ ਨ ਸੇਵਨ੍ਤਿ, ਕਿਚ੍ਚੇ ਸਾਤਚ੍ਚਕਾਰਿਨੋ;

ਸਤਾਨਂ ਸਮ੍ਪਜਾਨਾਨਂ, ਅਤ੍ਥਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ ਆਸਵਾ.

੬੩੭.

‘‘ਉਜੁਮਗ੍ਗਮ੍ਹਿ ਅਕ੍ਖਾਤੇ, ਗਚ੍ਛਥ ਮਾ ਨਿਵਤ੍ਤਥ;

ਅਤ੍ਤਨਾ ਚੋਦਯਤ੍ਤਾਨਂ, ਨਿਬ੍ਬਾਨਮਭਿਹਾਰਯੇ.

੬੩੮.

‘‘ਅਚ੍ਚਾਰਦ੍ਧਮ੍ਹਿ ਵੀਰਿਯਮ੍ਹਿ, ਸਤ੍ਥਾ ਲੋਕੇ ਅਨੁਤ੍ਤਰੋ;

ਵੀਣੋਪਮਂ ਕਰਿਤ੍ਵਾ ਮੇ, ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਤਿ ਚਕ੍ਖੁਮਾ;

ਤਸ੍ਸਾਹਂ ਵਚਨਂ ਸੁਤ੍ਵਾ, ਵਿਹਾਸਿਂ ਸਾਸਨੇ ਰਤੋ.

੬੩੯.

‘‘ਸਮਥਂ ਪਟਿਪਾਦੇਸਿਂ, ਉਤ੍ਤਮਤ੍ਥਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤਿਯਾ;

ਤਿਸ੍ਸੋ ਵਿਜ੍ਜਾ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤਾ, ਕਤਂ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਾਸਨਂ.

੬੪੦.

‘‘ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮੇ ਅਧਿਮੁਤ੍ਤਸ੍ਸ, ਪਵਿਵੇਕਞ੍ਚ ਚੇਤਸੋ;

ਅਬ੍ਯਾਬਜ੍ਝਾਧਿਮੁਤ੍ਤਸ੍ਸ, ਉਪਾਦਾਨਕ੍ਖਯਸ੍ਸ ਚ.

੬੪੧.

‘‘ਤਣ੍ਹਕ੍ਖਯਾਧਿਮੁਤ੍ਤਸ੍ਸ, ਅਸਮ੍ਮੋਹਞ੍ਚ ਚੇਤਸੋ;

ਦਿਸ੍ਵਾ ਆਯਤਨੁਪ੍ਪਾਦਂ, ਸਮ੍ਮਾ ਚਿਤ੍ਤਂ ਵਿਮੁਚ੍ਚਤਿ.

੬੪੨.

‘‘ਤਸ੍ਸ ਸਮ੍ਮਾ ਵਿਮੁਤ੍ਤਸ੍ਸ, ਸਨ੍ਤਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ;

ਕਤਸ੍ਸ ਪਤਿਚਯੋ ਨਤ੍ਥਿ, ਕਰਣੀਯਂ ਨ ਵਿਜ੍ਜਤਿ.

੬੪੩.

‘‘ਸੇਲੋ ਯਥਾ ਏਕਘਨੋ, ਵਾਤੇਨ ਨ ਸਮੀਰਤਿ;

ਏਵਂ ਰੂਪਾ ਰਸਾ ਸਦ੍ਦਾ, ਗਨ੍ਧਾ ਫਸ੍ਸਾ ਚ ਕੇਵਲਾ.

੬੪੪.

‘‘ਇਟ੍ਠਾ ਧਮ੍ਮਾ ਅਨਿਟ੍ਠਾ ਚ, ਨਪ੍ਪਵੇਧੇਨ੍ਤਿ ਤਾਦਿਨੋ;

ਠਿਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਵਿਸਞ੍ਞੁਤ੍ਤਂ, ਵਯਞ੍ਚਸ੍ਸਾਨੁਪਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ. – ਇਮਾ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ;

ਤਤ੍ਥ ਯਾਹੁ ਰਟ੍ਠੇ ਸਮੁਕ੍ਕਟ੍ਠੋਤਿ ਯੋ ਅਹੁ ਅਹੋਸਿ ਅਙ੍ਗਰਟ੍ਠੇ ਅਸੀਤਿਯਾ ਗਾਮਿਕਸਹਸ੍ਸੇਹਿ ਭੋਗਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਇਸ੍ਸਰਿਯਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਚ ਸਮ੍ਮਾ ਅਤਿਵਿਯ ਉਕ੍ਕਟ੍ਠੋ ਸੇਟ੍ਠੋ. ਰਞ੍ਞੋ ਅਙ੍ਗਸ੍ਸ ਪਦ੍ਧਗੂਤਿ ਚਤੂਹਿ ਸਙ੍ਗਹਵਤ੍ਥੂਹਿ ਪਰਿਸਾਯ ਰਞ੍ਜਨਟ੍ਠੇਨ ਰਞ੍ਞੋ ਅਙ੍ਗਾਧਿਪਤਿਨੋ ਬਿਮ੍ਬਿਸਾਰਸ੍ਸ ਪਰਿਵਾਰਭੂਤੋ ਗਹਪਤਿਵਿਸੇਸੋ ਤਸ੍ਸ ਰਟ੍ਠੇ ਕੁਟੁਮ੍ਬਿਕੋ ਅਹੂਤਿ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਂ. ਸ੍ਵਾਜ੍ਜ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਉਕ੍ਕਟ੍ਠੋਤਿ ਸੋ ਸੋਣੋ ਅਜ੍ਜੇਤਰਹਿ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਧਮ੍ਮੇਸੁ ਉਕ੍ਕਟ੍ਠੋ ਜਾਤੋ, ਗਿਹਿਕਾਲੇਪਿ ਕੇਹਿਚਿ ਉਕ੍ਕਟ੍ਠੋਯੇਵ ਹੁਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਪਬ੍ਬਜਿਤਕਾਲੇਪਿ ਉਕ੍ਕਟ੍ਠੋਯੇਵ ਹੋਤੀਤਿ ਅਤ੍ਤਾਨਮੇਵ ਪਰਂ ਵਿਯ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਪਾਰਗੂਤਿ ਸਕਲਸ੍ਸ ਵਟ੍ਟਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਪਾਰਂ ਪਰਿਯਨ੍ਤਂ ਗਤੋ, ਏਤੇਨ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਉਕ੍ਕਟ੍ਠੋਤਿ ਅਵਿਸੇਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ਉਕ੍ਕਟ੍ਠਭਾਵਂ ਵਿਸੇਸੇਤਿ ਅਰਹਤ੍ਤਾਧਿਗਮਦੀਪਨਤੋ.

ਇਦਾਨਿ ਯਾਯ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਯਾ ਦੁਕ੍ਖਪਾਰਗੂ ਜਾਤੋ, ਅਞ੍ਞਾਪਦੇਸੇਨ ਤਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਪਞ੍ਚ ਛਿਨ੍ਦੇ’’ਤਿ ਗਾਥਮਾਹ. ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਅਪਾਯਕਾਮਸੁਗਤਿਸਮ੍ਪਾਪਕਾਨਿ ਪਞ੍ਚੋਰਮ੍ਭਾਗਿਯਾਨਿ ਸਂਯੋਜਨਾਨਿ ਪੁਰਿਸੋ ਸਤ੍ਥੇਨ ਪਾਦੇ ਬਦ੍ਧਰਜ੍ਜੁਕਂ ਵਿਯ ਹੇਟ੍ਠਿਮੇਨ ਮਗ੍ਗਤ੍ਤਯੇਨ ਛਿਨ੍ਦੇਯ੍ਯ, ਰੂਪਾਰੂਪਭਵਸਮ੍ਪਾਪਕਾਨਿ ਪਞ੍ਚ ਉਦ੍ਧਮ੍ਭਾਗਿਯਾਨਿ ਸਂਯੋਜਨਾਨਿ ਪੁਰਿਸੋ ਗੀਵਾਯ ਬਦ੍ਧਰਜ੍ਜੁਕਂ ਵਿਯ ਅਗ੍ਗਮਗ੍ਗੇਨ ਜਹੇਯ੍ਯ, ਛਿਨ੍ਦੇਯ੍ਯ, ਤੇਸਂ ਪਨ ਉਦ੍ਧਮ੍ਭਾਗਿਯਸਂਯੋਜਨਾਨਂ ਪਹਾਨਾਯ ਪਞ੍ਚ ਸਦ੍ਧਾਦੀਨਿ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਉਤ੍ਤਰਿ ਭਾਵਯੇ ਭਾਵੇਯ੍ਯ. ਏਵਂਭੂਤੋ ਪਨ ਭਿਕ੍ਖੁ ਰਾਗਸਙ੍ਗੋ ਦੋਸਮੋਹਮਾਨਦਿਟ੍ਠਿਸਙ੍ਗੋਤਿ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਸਙ੍ਗਾਨਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮਨੇਨ ਪਞ੍ਚਸਙ੍ਗਾਤਿਗੋ ਹੁਤ੍ਵਾ, ਕਾਮੋਘੋ, ਭਵੋਘੋ, ਦਿਟ੍ਠੋਘੋ, ਅਵਿਜ੍ਜੋਘੋਤਿ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਓਘਾਨਂ ਤਿਣ੍ਣਤ੍ਤਾ ਓਘਤਿਣ੍ਣੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ.

ਅਯਞ੍ਚ ਓਘਤਰਣਪਟਿਪਤ੍ਤਿਸੀਲਾਦੀਨਂ ਪਾਰਿਪੂਰਿਯਾਵ ਹੋਤਿ, ਸੀਲਾਦਯੋ ਚ ਮਾਨਾਦਿਪ੍ਪਹਾਨੇਨ ਪਾਰਿਪੂਰਿਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਨ ਅਞ੍ਞਥਾਤਿ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਉਨ੍ਨਲ਼ਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਗਾਥਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਉਨ੍ਨਲ਼ਸ੍ਸਾਤਿ ਉਗ੍ਗਤਤੁਚ੍ਛਮਾਨਸ੍ਸ. ਮਾਨੋ ਹਿ ਉਨ੍ਨਮਨਾਕਾਰਵੁਤ੍ਤਿਯਾ ਤੁਚ੍ਛਭਾਵੇਨ ਨਲ਼ੋ ਵਿਯਾਤਿ ‘‘ਨਲ਼ੋ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਪਮਤ੍ਤਸ੍ਸਾਤਿ ਸਤਿਵੋਸ੍ਸਗ੍ਗੇਨ ਪਮਾਦਂ ਆਪਨ੍ਨਸ੍ਸ. ਬਾਹਿਰਾਸਸ੍ਸਾਤਿ ਬਾਹਿਰੇਸੁ ਆਯਤਨੇਸੁ ਆਸਾਵਤੋ, ਕਾਮੇਸੁ ਅਵੀਤਰਾਗਸ੍ਸਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸੀਲਂ ਸਮਾਧਿ ਪਞ੍ਞਾ ਚ, ਪਾਰਿਪੂਰਿਂ ਨ ਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਤਸ੍ਸ ਸੀਲਾਦੀਨਂ ਪਟਿਪਕ੍ਖਸੇਵਿਨੋ ਲੋਕਿਯੋਪਿ ਤਾਵ ਸੀਲਾਦਿਗੁਣੋ ਪਾਰਿਪੂਰਿਂ ਨ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਪਗੇਵ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰੋ.

ਤਤ੍ਥ ਕਾਰਣਮਾਹ ‘‘ਯਞ੍ਹਿ ਕਿਚ੍ਚ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ. ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਹਿ ਪਬ੍ਬਜਿਤਕਾਲਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਅਪਰਿਮਾਣਸੀਲਕ੍ਖਨ੍ਧਗੋਪਨਂ ਅਰਞ੍ਞਵਾਸੋ ਧੁਤਙ੍ਗਪਰਿਹਰਣਂ ਭਾਵਨਾਰਾਮਤਾਤਿ ਏਵਮਾਦਿ ਕਿਚ੍ਚਂ ਨਾਮ. ਯੇਹਿ ਪਨ ਇਦਂ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਕਿਚ੍ਚਂ, ਤਂ ਅਪਵਿਦ੍ਧਂ ਅਕਰਣੇਨ ਛਡ੍ਡਿਤਂ. ਅਕਿਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਪਤ੍ਤਮਣ੍ਡਨਂ ਚੀਵਰਕਾਯਬਨ੍ਧਨਅਂਸਬਦ੍ਧਛਤ੍ਤੁਪਾਹਨਤਾਲਵਣ੍ਟਧਮ੍ਮਕਰਣਮਣ੍ਡਨਨ੍ਤਿ ਏਵਮਾਦਿ ਪਰਿਕ੍ਖਾਰਮਣ੍ਡਨਂ ਪਚ੍ਚਯਬਾਹੁਲਿਯਨ੍ਤਿ ਏਵਮਾਦਿ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਅਕਿਚ੍ਚਂ ਨਾਮ, ਤਂ ਕਯਿਰਤਿ, ਤੇਸਂ ਮਾਨਨਲ਼ਂ ਉਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਚਰਣੇਨ ਉਨ੍ਨਲ਼ਾਨਂ ਸਤਿਵੋਸ੍ਸਗ੍ਗੇਨ ਪਮਤ੍ਤਾਨਂ ਚਤ੍ਤਾਰੋਪਿ ਆਸਵਾ ਵਡ੍ਢਨ੍ਤਿ.

ਯੇਸਂ ਪਨ ਪਞ੍ਞਾਦਿਗੁਣੋ ਵਡ੍ਢਤਿ, ਤੇ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਯੇਸ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਤ੍ਥ ਸੁਸਮਾਰਦ੍ਧਾਤਿ ਸੁਟ੍ਠੁ ਪਗ੍ਗਹਿਤਾ. ਕਾਯਗਤਾ ਸਤੀਤਿ,