📜
ਨਮੋ ਤਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਅਰਹਤੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ
ਖੁਦ੍ਦਕਨਿਕਾਯੇ
ਥੇਰੀਗਾਥਾਪਾਲ਼ਿ
੧. ਏਕਕਨਿਪਾਤੋ
੧. ਅਞ੍ਞਤਰਾਥੇਰੀਗਾਥਾ
‘‘ਸੁਖਂ ¶ ¶ ¶ ¶ ਸੁਪਾਹਿ ਥੇਰਿਕੇ, ਕਤ੍ਵਾ ਚੋਲ਼ੇਨ ਪਾਰੁਤਾ;
ਉਪਸਨ੍ਤੋ ਹਿ ਤੇ ਰਾਗੋ, ਸੁਕ੍ਖਡਾਕਂ ਵ ਕੁਮ੍ਭਿਯ’’ਨ੍ਤਿ.
ਇਤ੍ਥਂ ਸੁਦਂ ਅਞ੍ਞਤਰਾ ਥੇਰੀ ਅਪਞ੍ਞਾਤਾ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀ ਗਾਥਂ ਅਭਾਸਿਤ੍ਥਾਤਿ.
੨. ਮੁਤ੍ਤਾਥੇਰੀਗਾਥਾ
‘‘ਮੁਤ੍ਤੇ ¶ ਮੁਚ੍ਚਸ੍ਸੁ ਯੋਗੇਹਿ, ਚਨ੍ਦੋ ਰਾਹੁਗ੍ਗਹਾ ਇਵ;
ਵਿਪ੍ਪਮੁਤ੍ਤੇਨ ਚਿਤ੍ਤੇਨ, ਅਨਣਾ ਭੁਞ੍ਜ ਪਿਣ੍ਡਕ’’ਨ੍ਤਿ.
ਇਤ੍ਥਂ ਸੁਦਂ ਭਗਵਾ ਮੁਤ੍ਤਂ ਸਿਕ੍ਖਮਾਨਂ ਇਮਾਯ ਗਾਥਾਯ ਅਭਿਣ੍ਹਂ ਓਵਦਤੀਤਿ.
੩. ਪੁਣ੍ਣਾਥੇਰੀਗਾਥਾ
‘‘ਪੁਣ੍ਣੇ ਪੂਰਸ੍ਸੁ ਧਮ੍ਮੇਹਿ, ਚਨ੍ਦੋ ਪਨ੍ਨਰਸੇਰਿਵ;
ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਾਯ ਪਞ੍ਞਾਯ, ਤਮੋਖਨ੍ਧਂ [ਤਮੋਕ੍ਖਨ੍ਧਂ (ਸੀ. ਸ੍ਯਾ.)] ਪਦਾਲਯਾ’’ਤਿ.
ਇਤ੍ਥਂ ਸੁਦਂ ਪੁਣ੍ਣਾ ਥੇਰੀ ਗਾਥਂ ਅਭਾਸਿਤ੍ਥਾਤਿ.
੪. ਤਿਸ੍ਸਾਥੇਰੀਗਾਥਾ
‘‘ਤਿਸ੍ਸੇ ਸਿਕ੍ਖਸ੍ਸੁ ਸਿਕ੍ਖਾਯ, ਮਾ ਤਂ ਯੋਗਾ ਉਪਚ੍ਚਗੁਂ;
ਸਬ੍ਬਯੋਗਵਿਸਂਯੁਤ੍ਤਾ, ਚਰ ਲੋਕੇ ਅਨਾਸਵਾ’’ਤਿ.
… ਤਿਸ੍ਸਾ ਥੇਰੀ….
੫. ਅਞ੍ਞਤਰਾਤਿਸ੍ਸਾਥੇਰੀਗਾਥਾ
‘‘ਤਿਸ੍ਸੇ ¶ ¶ ਯੁਞ੍ਜਸ੍ਸੁ ਧਮ੍ਮੇਹਿ, ਖਣੋ ਤਂ ਮਾ ਉਪਚ੍ਚਗਾ;
ਖਣਾਤੀਤਾ ਹਿ ਸੋਚਨ੍ਤਿ, ਨਿਰਯਮ੍ਹਿ ਸਮਪ੍ਪਿਤਾ’’ਤਿ.
… ਅਞ੍ਞਤਰਾ ਤਿਸ੍ਸਾ ਥੇਰੀ….
੬. ਧੀਰਾਥੇਰੀਗਾਥਾ
‘‘ਧੀਰੇ ¶ ਨਿਰੋਧਂ ਫੁਸੇਹਿ [ਫੁਸ੍ਸੇਹਿ (ਸੀ.)], ਸਞ੍ਞਾਵੂਪਸਮਂ ਸੁਖਂ;
ਆਰਾਧਯਾਹਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ, ਯੋਗਕ੍ਖੇਮਮਨੁਤ੍ਤਰ’’ਨ੍ਤਿ [ਯੋਗਕ੍ਖੇਮਂ ਅਨੁਤ੍ਤਰਨ੍ਤਿ (ਸੀ. ਸ੍ਯਾ.)].
… ਧੀਰਾ ਥੇਰੀ….
੭. ਵੀਰਾਥੇਰੀਗਾਥਾ
‘‘ਵੀਰਾ ¶ ਵੀਰੇਹਿ [ਧੀਰਾ ਧੀਰੇਹਿ (ਕ.)] ਧਮ੍ਮੇਹਿ, ਭਿਕ੍ਖੁਨੀ ਭਾਵਿਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾ;
ਧਾਰੇਹਿ ਅਨ੍ਤਿਮਂ ਦੇਹਂ, ਜੇਤ੍ਵਾ ਮਾਰਂ ਸਵਾਹਿਨਿ’’ਨ੍ਤਿ [ਸਵਾਹਨਨ੍ਤਿ (ਕ.)].
… ਵੀਰਾ ਥੇਰੀ….
੮. ਮਿਤ੍ਤਾਥੇਰੀਗਾਥਾ
‘‘ਸਦ੍ਧਾਯ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾਨ, ਮਿਤ੍ਤੇ ਮਿਤ੍ਤਰਤਾ ਭਵ;
ਭਾਵੇਹਿ ਕੁਸਲੇ ਧਮ੍ਮੇ, ਯੋਗਕ੍ਖੇਮਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤਿਯਾ’’ਤਿ.
… ਮਿਤ੍ਤਾ ਥੇਰੀ….
੯. ਭਦ੍ਰਾਥੇਰੀਗਾਥਾ
‘‘ਸਦ੍ਧਾਯ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾਨ, ਭਦ੍ਰੇ ਭਦ੍ਰਰਤਾ ਭਵ;
ਭਾਵੇਹਿ ਕੁਸਲੇ ਧਮ੍ਮੇ, ਯੋਗਕ੍ਖੇਮਮਨੁਤ੍ਤਰ’’ਨ੍ਤਿ.
… ਭਦ੍ਰਾ ਥੇਰੀ….
੧੦. ਉਪਸਮਾਥੇਰੀਗਾਥਾ
‘‘ਉਪਸਮੇ ਤਰੇ ਓਘਂ, ਮਚ੍ਚੁਧੇਯ੍ਯਂ ਸੁਦੁਤ੍ਤਰਂ;
ਧਾਰੇਹਿ ਅਨ੍ਤਿਮਂ ਦੇਹਂ, ਜੇਤ੍ਵਾ ਮਾਰਂ ਸਵਾਹਨ’’ਨ੍ਤਿ.
… ਉਪਸਮਾ ਥੇਰੀ….
੧੧. ਮੁਤ੍ਤਾਥੇਰੀਗਾਥਾ
‘‘ਸੁਮੁਤ੍ਤਾ ¶ ਸਾਧੁਮੁਤ੍ਤਾਮ੍ਹਿ, ਤੀਹਿ ਖੁਜ੍ਜੇਹਿ ਮੁਤ੍ਤਿਯਾ;
ਉਦੁਕ੍ਖਲੇਨ ਮੁਸਲੇਨ, ਪਤਿਨਾ ਖੁਜ੍ਜਕੇਨ ਚ;
ਮੁਤ੍ਤਾਮ੍ਹਿ ¶ ਜਾਤਿਮਰਣਾ, ਭਵਨੇਤ੍ਤਿ ਸਮੂਹਤਾ’’ਤਿ.
… ਮੁਤ੍ਤਾ ਥੇਰੀ….
੧੨. ਧਮ੍ਮਦਿਨ੍ਨਾਥੇਰੀਗਾਥਾ
‘‘ਛਨ੍ਦਜਾਤਾ ਅਵਸਾਯੀ, ਮਨਸਾ ਚ ਫੁਟਾ [ਫੁਟ੍ਠਾ (ਸ੍ਯਾ.), ਫੁਠਾ (ਸੀ. ਅਟ੍ਠ.)] ਸਿਯਾ;
ਕਾਮੇਸੁ ਅਪ੍ਪਟਿਬਦ੍ਧਚਿਤ੍ਤਾ [ਅਪ੍ਪਟਿਬਨ੍ਧਚਿਤ੍ਤਾ (ਕ.)], ਉਦ੍ਧਂਸੋਤਾਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ [ਉਦ੍ਧਂਸੋਤਾ ਵਿਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ (ਸੀ. ਪੀ.)].
… ਧਮ੍ਮਦਿਨ੍ਨਾ ਥੇਰੀ….
੧੩.ਵਿਸਾਖਾਥੇਰੀਗਾਥਾ
‘‘ਕਰੋਥ ¶ ਬੁਦ੍ਧਸਾਸਨਂ, ਯਂ ਕਤ੍ਵਾ ਨਾਨੁਤਪ੍ਪਤਿ;
ਖਿਪ੍ਪਂ ਪਾਦਾਨਿ ਧੋਵਿਤ੍ਵਾ, ਏਕਮਨ੍ਤੇ ਨਿਸੀਦਥਾ’’ਤਿ.
… ਵਿਸਾਖਾ ਥੇਰੀ….
੧੪.ਸੁਮਨਾਥੇਰੀਗਾਥਾ
‘‘ਧਾਤੁਯੋ ਦੁਕ੍ਖਤੋ ਦਿਸ੍ਵਾ, ਮਾ ਜਾਤਿਂ ਪੁਨਰਾਗਮਿ;
ਭਵੇ ਛਨ੍ਦਂ ਵਿਰਾਜੇਤ੍ਵਾ, ਉਪਸਨ੍ਤਾ ਚਰਿਸ੍ਸਸੀ’’ਤਿ.
… ਸੁਮਨਾ ਥੇਰੀ….
੧੫. ਉਤ੍ਤਰਾਥੇਰੀਗਾਥਾ
‘‘ਕਾਯੇਨ ¶ ਸਂਵੁਤਾ ਆਸਿਂ, ਵਾਚਾਯ ਉਦ ਚੇਤਸਾ;
ਸਮੂਲਂ ਤਣ੍ਹਮਬ੍ਬੁਯ੍ਹ, ਸੀਤਿਭੂਤਾਮ੍ਹਿ ਨਿਬ੍ਬੁਤਾ’’ਤਿ.
… ਉਤ੍ਤਰਾ ਥੇਰੀ….
੧੬. ਵੁਡ੍ਢਪਬ੍ਬਜਿਤਸੁਮਨਾਥੇਰੀਗਾਥਾ
‘‘ਸੁਖਂ ਤ੍ਵਂ ਵੁਡ੍ਢਿਕੇ ਸੇਹਿ, ਕਤ੍ਵਾ ਚੋਲ਼ੇਨ ਪਾਰੂਤਾ;
ਉਪਸਨ੍ਤੋ ਹਿ ਤੇ ਰਾਗੋ, ਸੀਤਿਭੂਤਾਸਿ ਨਿਬ੍ਬੁਤਾ’’ਤਿ.
… ਸੁਮਨਾ ਵੁਡ੍ਢਪਬ੍ਬਜਿਤਾ ਥੇਰੀ….
੧੭. ਧਮ੍ਮਾਥੇਰੀਗਾਥਾ
‘‘ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਂ ¶ ਚਰਿਤ੍ਵਾਨ, ਦਣ੍ਡਮੋਲੁਬ੍ਭ ਦੁਬ੍ਬਲਾ;
ਵੇਧਮਾਨੇਹਿ ਗਤ੍ਤੇਹਿ, ਤਤ੍ਥੇਵ ਨਿਪਤਿਂ ਛਮਾ;
ਦਿਸ੍ਵਾ ¶ ਆਦੀਨਵਂ ਕਾਯੇ, ਅਥ ਚਿਤ੍ਤਂ ਵਿਮੁਚ੍ਚਿ ਮੇ’’ਤਿ.
… ਧਮ੍ਮਾ ਥੇਰੀ….
੧੮. ਸਙ੍ਘਾਥੇਰੀਗਾਥਾ
‘‘ਹਿਤ੍ਵਾ ¶ ਘਰੇ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ [ਪਬ੍ਬਜਿਤਾ (ਸੀ. ਅਟ੍ਠ.)], ਹਿਤ੍ਵਾ ਪੁਤ੍ਤਂ ਪਸੁਂ ਪਿਯਂ;
ਹਿਤ੍ਵਾ ਰਾਗਞ੍ਚ ਦੋਸਞ੍ਚ, ਅਵਿਜ੍ਜਞ੍ਚ ਵਿਰਾਜਿਯ;
ਸਮੂਲਂ ਤਣ੍ਹਮਬ੍ਬੁਯ੍ਹ, ਉਪਸਨ੍ਤਾਮ੍ਹਿ ਨਿਬ੍ਬੁਤਾ’’ਤਿ.
… ਸਙ੍ਘਾ ਥੇਰੀ….
ਏਕਕਨਿਪਾਤੋ ਨਿਟ੍ਠਿਤੋ.
੨. ਦੁਕਨਿਪਾਤੋ
੧. ਅਭਿਰੂਪਨਨ੍ਦਾਥੇਰੀਗਾਥਾ
[ਅਪ. ਥੇਰੀ ੨.੪.੧੫੭ ਅਪਦਾਨੇਪਿ] ‘‘ਆਤੁਰਂ ¶ ਅਸੁਚਿਂ ਪੂਤਿਂ, ਪਸ੍ਸ ਨਨ੍ਦੇ ਸਮੁਸ੍ਸਯਂ;
ਅਸੁਭਾਯ ਚਿਤ੍ਤਂ ਭਾਵੇਹਿ, ਏਕਗ੍ਗਂ ਸੁਸਮਾਹਿਤਂ.
‘‘ਅਨਿਮਿਤ੍ਤਞ੍ਚ ਭਾਵੇਹਿ, ਮਾਨਾਨੁਸਯਮੁਜ੍ਜਹ;
ਤਤੋ ਮਾਨਾਭਿਸਮਯਾ, ਉਪਸਨ੍ਤਾ ਚਰਿਸ੍ਸਸੀ’’ਤਿ.
ਇਤ੍ਥਂ ਸੁਦਂ ਭਗਵਾ ਅਭਿਰੂਪਨਨ੍ਦਂ ਸਿਕ੍ਖਮਾਨਂ ਇਮਾਹਿ ਗਾਥਾਹਿ ਅਭਿਣ੍ਹਂ ਓਵਦਤੀਤਿ [ਇਤ੍ਥਂ ਸੁਦਂ ਭਗਵਾ ਅਭਿਰੂਪਨਨ੍ਦਂ ਸਿਕ੍ਖਮਾਨਂ ਇਮਾਹਿ ਗਾਥਾਹਿ ਅਭਿਣ੍ਹਂ ਓਵਦਤੀਤਿ (ਕ.)].
੨. ਜੇਨ੍ਤਾਥੇਰੀਗਾਥਾ
‘‘ਯੇ ਇਮੇ ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ, ਮਗ੍ਗਾ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪਤ੍ਤਿਯਾ;
ਭਾਵਿਤਾ ਤੇ ਮਯਾ ਸਬ੍ਬੇ, ਯਥਾ ਬੁਦ੍ਧੇਨ ਦੇਸਿਤਾ.
‘‘ਦਿਟ੍ਠੋ ਹਿ ਮੇ ਸੋ ਭਗਵਾ, ਅਨ੍ਤਿਮੋਯਂ ਸਮੁਸ੍ਸਯੋ;
ਵਿਕ੍ਖੀਣੋ ਜਾਤਿਸਂਸਾਰੋ, ਨਤ੍ਥਿ ਦਾਨਿ ਪੁਨਬ੍ਭਵੋ’’ਤਿ.
ਇਤ੍ਥਂ ਸੁਦਂ ਜੇਨ੍ਤਾ ਥੇਰੀ ਗਾਥਾਯੋ ਅਭਾਸਿਤ੍ਥਾਤਿ.
੩. ਸੁਮਙ੍ਗਲਮਾਤਾਥੇਰੀਗਾਥਾ
‘‘ਸੁਮੁਤ੍ਤਿਕਾ ¶ ¶ ¶ ਸੁਮੁਤ੍ਤਿਕਾ [ਸੁਮੁਤ੍ਤਿਕੇ ਸੁਮੁਤ੍ਤਿਕੇ (ਸੀ.), ਸੁਮੁਤ੍ਤਿਕੇ ਸੁਮੁਤ੍ਤਿਕਾ (ਸ੍ਯਾ. ਕ.)], ਸਾਧੁਮੁਤ੍ਤਿਕਾਮ੍ਹਿ ਮੁਸਲਸ੍ਸ;
ਅਹਿਰਿਕੋ ਮੇ ਛਤ੍ਤਕਂ ਵਾਪਿ, ਉਕ੍ਖਲਿਕਾ ਮੇ ਦੇਡ੍ਡੁਭਂ ਵਾਤਿ.
‘‘ਰਾਗਞ੍ਚ ਅਹਂ ਦੋਸਞ੍ਚ, ਚਿਚ੍ਚਿਟਿ ਚਿਚ੍ਚਿਟੀਤਿ ਵਿਹਨਾਮਿ;
ਸਾ ਰੁਕ੍ਖਮੂਲਮੁਪਗਮ੍ਮ, ਅਹੋ ਸੁਖਨ੍ਤਿ ਸੁਖਤੋ ਝਾਯਾਮੀ’’ਤਿ.
… ਸੁਮਙ੍ਗਲਮਾਤਾ ਥੇਰੀ [ਅਞ੍ਞਤਰਾ ਥੇਰੀ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀ ਅਪਞ੍ਞਾਤਾ (ਸ੍ਯਾ. ਕ.)].
੪. ਅਡ੍ਢਕਾਸਿਥੇਰੀਗਾਥਾ
‘‘ਯਾਵ ਕਾਸਿਜਨਪਦੋ, ਸੁਙ੍ਕੋ ਮੇ ਤਤ੍ਥਕੋ ਅਹੁ;
ਤਂ ਕਤ੍ਵਾ ਨੇਗਮੋ ਅਗ੍ਘਂ, ਅਡ੍ਢੇਨਗ੍ਘਂ ਠਪੇਸਿ ਮਂ.
‘‘ਅਥ ¶ ਨਿਬ੍ਬਿਨ੍ਦਹਂ ਰੂਪੇ, ਨਿਬ੍ਬਿਨ੍ਦਞ੍ਚ ਵਿਰਜ੍ਜਹਂ;
ਮਾ ਪੁਨ ਜਾਤਿਸਂਸਾਰਂ, ਸਨ੍ਧਾਵੇਯ੍ਯਂ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ;
ਤਿਸ੍ਸੋ ਵਿਜ੍ਜਾ ਸਚ੍ਛਿਕਤਾ, ਕਤਂ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਾਸਨ’’ਨ੍ਤਿ.
… ਅਡ੍ਢਕਾਸਿ ਥੇਰੀ….
੫. ਚਿਤ੍ਤਾਥੇਰੀਗਾਥਾ
‘‘ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਖੋਮ੍ਹਿ ਕਿਸਿਕਾ, ਗਿਲਾਨਾ ਬਾਲ਼੍ਹਦੁਬ੍ਬਲਾ;
ਦਣ੍ਡਮੋਲੁਬ੍ਭ ਗਚ੍ਛਾਮਿ, ਪਬ੍ਬਤਂ ਅਭਿਰੂਹਿਯ.
‘‘ਸਙ੍ਘਾਟਿਂ ਨਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾਨ, ਪਤ੍ਤਕਞ੍ਚ ਨਿਕੁਜ੍ਜਿਯ;
ਸੇਲੇ ਖਮ੍ਭੇਸਿਮਤ੍ਤਾਨਂ, ਤਮੋਖਨ੍ਧਂ ਪਦਾਲਿਯਾ’’ਤਿ.
… ਚਿਤ੍ਤਾ ਥੇਰੀ….
੬. ਮੇਤ੍ਤਿਕਾਥੇਰੀਗਾਥਾ
‘‘ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਖੋਮ੍ਹਿ ਦੁਕ੍ਖਿਤਾ, ਦੁਬ੍ਬਲਾ ਗਤਯੋਬ੍ਬਨਾ;
ਦਣ੍ਡਮੋਲੁਬ੍ਭ ਗਚ੍ਛਾਮਿ, ਪਬ੍ਬਤਂ ਅਭਿਰੂਹਿਯ.
‘‘ਨਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾਨ ¶ ਸਙ੍ਘਾਟਿਂ, ਪਤ੍ਤਕਞ੍ਚ ਨਿਕੁਜ੍ਜਿਯ;
ਨਿਸਿਨ੍ਨਾ ਚਮ੍ਹਿ ਸੇਲਮ੍ਹਿ, ਅਥ ਚਿਤ੍ਤਂ ਵਿਮੁਚ੍ਚਿ ਮੇ;
ਤਿਸ੍ਸੋ ¶ ਵਿਜ੍ਜਾ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤਾ, ਕਤਂ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਾਸਨ’’ਨ੍ਤਿ.
… ਮੇਤ੍ਤਿਕਾ ਥੇਰੀ….
੭. ਮਿਤ੍ਤਾਥੇਰੀਗਾਥਾ
‘‘ਚਾਤੁਦ੍ਦਸਿਂ ਪਞ੍ਚਦਸਿਂ, ਯਾ ਚ ਪਕ੍ਖਸ੍ਸ ਅਟ੍ਠਮੀ;
ਪਾਟਿਹਾਰਿਯਪਕ੍ਖਞ੍ਚ, ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਸੁਸਮਾਗਤਂ.
‘‘ਉਪੋਸਥਂ ¶ ਉਪਾਗਚ੍ਛਿਂ, ਦੇਵਕਾਯਾਭਿਨਨ੍ਦਿਨੀ;
ਸਾਜ੍ਜ ਏਕੇਨ ਭਤ੍ਤੇਨ, ਮੁਣ੍ਡਾ ਸਙ੍ਘਾਟਿਪਾਰੁਤਾ;
ਦੇਵਕਾਯਂ ਨ ਪਤ੍ਥੇਹਂ, ਵਿਨੇਯ੍ਯ ਹਦਯੇ ਦਰ’’ਨ੍ਤਿ.
… ਮਿਤ੍ਤਾ ਥੇਰੀ….
੮. ਅਭਯਮਾਤੁਥੇਰੀਗਾਥਾ
‘‘ਉਦ੍ਧਂ ਪਾਦਤਲਾ ਅਮ੍ਮ, ਅਧੋ ਵੇ ਕੇਸਮਤ੍ਥਕਾ;
ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਸ੍ਸੁਮਂ ਕਾਯਂ, ਅਸੁਚਿਂ ਪੂਤਿਗਨ੍ਧਿਕਂ.
‘‘ਏਵਂ ¶ ਵਿਹਰਮਾਨਾਯ, ਸਬ੍ਬੋ ਰਾਗੋ ਸਮੂਹਤੋ;
ਪਰਿਲ਼ਾਹੋ ਸਮੁਚ੍ਛਿਨ੍ਨੋ, ਸੀਤਿਭੂਤਾਮ੍ਹਿ ਨਿਬ੍ਬੁਤਾ’’ਤਿ.
… ਅਭਯਮਾਤੁ ਥੇਰੀ….
੯. ਅਭਯਾਥੇਰੀਗਾਥਾ
‘‘ਅਭਯੇ ਭਿਦੁਰੋ ਕਾਯੋ, ਯਤ੍ਥ ਸਤਾ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਾ;
ਨਿਕ੍ਖਿਪਿਸ੍ਸਾਮਿਮਂ ਦੇਹਂ, ਸਮ੍ਪਜਾਨਾ ਸਤੀਮਤੀ.
‘‘ਬਹੂਹਿ ਦੁਕ੍ਖਧਮ੍ਮੇਹਿ, ਅਪ੍ਪਮਾਦਰਤਾਯ ਮੇ;
ਤਣ੍ਹਕ੍ਖਯੋ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤੋ, ਕਤਂ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਾਸਨ’’ਨ੍ਤਿ.
… ਅਭਯਾ ਥੇਰੀ….
੧੦. ਸਾਮਾਥੇਰੀਗਾਥਾ
‘‘ਚਤੁਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ¶ ¶ ਪਞ੍ਚਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ, ਵਿਹਾਰਾ ਉਪਨਿਕ੍ਖਮਿਂ;
ਅਲਦ੍ਧਾ ਚੇਤਸੋ ਸਨ੍ਤਿਂ, ਚਿਤ੍ਤੇ ਅਵਸਵਤ੍ਤਿਨੀ;
ਤਸ੍ਸਾ ਮੇ ਅਟ੍ਠਮੀ ਰਤ੍ਤਿ, ਯਤੋ ਤਣ੍ਹਾ ਸਮੂਹਤਾ.
‘‘ਬਹੂਹਿ ਦੁਕ੍ਖਧਮ੍ਮੇਹਿ, ਅਪ੍ਪਮਾਦਰਤਾਯ ਮੇ;
ਤਣ੍ਹਕ੍ਖਯੋ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤੋ, ਕਤਂ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਾਸਨ’’ਨ੍ਤਿ.
… ਸਾਮਾ ਥੇਰੀ….
ਦੁਕਨਿਪਾਤੋ ਨਿਟ੍ਠਿਤੋ.
੩. ਤਿਕਨਿਪਾਤੋ
੧. ਅਪਰਾਸਾਮਾਥੇਰੀਗਾਥਾ
‘‘ਪਣ੍ਣਵੀਸਤਿਵਸ੍ਸਾਨਿ ¶ , ਯਤੋ ਪਬ੍ਬਜਿਤਾਯ ਮੇ;
ਨਾਭਿਜਾਨਾਮਿ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ, ਸਮਂ ਲਦ੍ਧਂ ਕੁਦਾਚਨਂ.
‘‘ਅਲਦ੍ਧਾ ਚੇਤਸੋ ਸਨ੍ਤਿਂ, ਚਿਤ੍ਤੇ ਅਵਸਵਤ੍ਤਿਨੀ;
ਤਤੋ ਸਂਵੇਗਮਾਪਾਦਿਂ, ਸਰਿਤ੍ਵਾ ਜਿਨਸਾਸਨਂ.
‘‘ਬਹੂਹਿ ਦੁਕ੍ਖਧਮ੍ਮੇਹਿ, ਅਪ੍ਪਮਾਦਰਤਾਯ ਮੇ;
ਤਣ੍ਹਕ੍ਖਯੋ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤੋ, ਕਤਂ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਾਸਨਂ;
ਅਜ੍ਜ ¶ ਮੇ ਸਤ੍ਤਮੀ ਰਤ੍ਤਿ, ਯਤੋ ਤਣ੍ਹਾ ਵਿਸੋਸਿਤਾ’’ਤਿ.
… ਅਪਰਾ ਸਾਮਾ ਥੇਰੀ….
੨. ਉਤ੍ਤਮਾਥੇਰੀਗਾਥਾ
‘‘ਚਤੁਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ¶ ਪਞ੍ਚਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ, ਵਿਹਾਰਾ ਉਪਨਿਕ੍ਖਮਿਂ;
ਅਲਦ੍ਧਾ ਚੇਤਸੋ ਸਨ੍ਤਿਂ, ਚਿਤ੍ਤੇ ਅਵਸਵਤ੍ਤਿਨੀ.
‘‘ਸਾ ¶ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਂ ਉਪਗਚ੍ਛਿਂ, ਯਾ ਮੇ ਸਦ੍ਧਾਯਿਕਾ ਅਹੁ;
ਸਾ ਮੇ ਧਮ੍ਮਮਦੇਸੇਸਿ, ਖਨ੍ਧਾਯਤਨਧਾਤੁਯੋ.
‘‘ਤਸ੍ਸਾ ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਣਿਤ੍ਵਾਨ, ਯਥਾ ਮਂ ਅਨੁਸਾਸਿ ਸਾ;
ਸਤ੍ਤਾਹਂ ਏਕਪਲ੍ਲਙ੍ਕੇਨ, ਨਿਸੀਦਿਂ ਪੀਤਿਸੁਖਸਮਪ੍ਪਿਤਾ [ਨਿਸੀਦਿਂ ਸੁਖਸਮਪ੍ਪਿਤਾ (ਸੀ.)];
ਅਟ੍ਠਮਿਯਾ ਪਾਦੇ ਪਸਾਰੇਸਿਂ, ਤਮੋਖਨ੍ਧਂ ਪਦਾਲਿਯਾ’’ਤਿ.
… ਉਤ੍ਤਮਾ ਥੇਰੀ….
੩. ਅਪਰਾਉਤ੍ਤਮਾਥੇਰੀਗਾਥਾ
‘‘ਯੇ ਇਮੇ ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ, ਮਗ੍ਗਾ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪਤ੍ਤਿਯਾ;
ਭਾਵਿਤਾ ਤੇ ਮਯਾ ਸਬ੍ਬੇ, ਯਥਾ ਬੁਦ੍ਧੇਨ ਦੇਸਿਤਾ.
‘‘ਸੁਞ੍ਞਤਸ੍ਸਾਨਿਮਿਤ੍ਤਸ੍ਸ, ਲਾਭਿਨੀਹਂ ਯਦਿਚ੍ਛਕਂ;
ਓਰਸਾ ਧੀਤਾ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ, ਨਿਬ੍ਬਾਨਾਭਿਰਤਾ ਸਦਾ.
‘‘ਸਬ੍ਬੇ ¶ ਕਾਮਾ ਸਮੁਚ੍ਛਿਨ੍ਨਾ, ਯੇ ਦਿਬ੍ਬਾ ਯੇ ਚ ਮਾਨੁਸਾ;
ਵਿਕ੍ਖੀਣੋ ਜਾਤਿਸਂਸਾਰੋ, ਨਤ੍ਥਿ ਦਾਨਿ ਪੁਨਬ੍ਭਵੋ’’ਤਿ.
… ਅਪਰਾ ਉਤ੍ਤਮਾ ਥੇਰੀ….
੪. ਦਨ੍ਤਿਕਾਥੇਰੀਗਾਥਾ
‘‘ਦਿਵਾਵਿਹਾਰਾ ਨਿਕ੍ਖਮ੍ਮ, ਗਿਜ੍ਝਕੂਟਮ੍ਹਿ ਪਬ੍ਬਤੇ;
ਨਾਗਂ ਓਗਾਹਮੁਤ੍ਤਿਣ੍ਣਂ, ਨਦੀਤੀਰਮ੍ਹਿ ਅਦ੍ਦਸਂ.
‘‘ਪੁਰਿਸੋ ਅਙ੍ਕੁਸਮਾਦਾਯ, ‘ਦੇਹਿ ਪਾਦ’ਨ੍ਤਿ ਯਾਚਤਿ;
ਨਾਗੋ ਪਸਾਰਯੀ ਪਾਦਂ, ਪੁਰਿਸੋ ਨਾਗਮਾਰੁਹਿ.
‘‘ਦਿਸ੍ਵਾ ¶ ਅਦਨ੍ਤਂ ਦਮਿਤਂ, ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਵਸਂ ਗਤਂ;
ਤਤੋ ਚਿਤ੍ਤਂ ਸਮਾਧੇਸਿਂ, ਖਲੁ ਤਾਯ ਵਨਂ ਗਤਾ’’ਤਿ.
… ਦਨ੍ਤਿਕਾ ਥੇਰੀ….
੫. ਉਬ੍ਬਿਰਿਥੇਰੀਗਾਥਾ
‘‘ਅਮ੍ਮ ਜੀਵਾਤਿ ਵਨਮ੍ਹਿ ਕਨ੍ਦਸਿ, ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਅਧਿਗਚ੍ਛ ਉਬ੍ਬਿਰਿ;
ਚੁਲ੍ਲਾਸੀਤਿਸਹਸ੍ਸਾਨਿ [ਚੂਲ਼ਾਸੀਤਿਸਹਸ੍ਸਾਨਿ (ਸੀ.)], ਸਬ੍ਬਾ ਜੀਵਸਨਾਮਿਕਾ;
ਏਤਮ੍ਹਾਲ਼ਾਹਨੇ ਦਡ੍ਢਾ, ਤਾਸਂ ਕਮਨੁਸੋਚਸਿ.
‘‘ਅਬ੍ਬਹੀ ¶ ¶ [ਅਬ੍ਬੁਤੀ (ਸ੍ਯਾ.), ਅਬ੍ਬੁਲ਼੍ਹਂ (ਕ.)] ਵਤ ਮੇ ਸਲ੍ਲਂ, ਦੁਦ੍ਦਸਂ ਹਦਯਸ੍ਸਿਤਂ [ਹਦਯਨਿਸ੍ਸਿਤਂ (ਸੀ. ਸ੍ਯਾ.)];
ਯਂ ਮੇ ਸੋਕਪਰੇਤਾਯ, ਧੀਤੁਸੋਕਂ ਬ੍ਯਪਾਨੁਦਿ.
‘‘ਸਾਜ੍ਜ ਅਬ੍ਬੂਲ਼੍ਹਸਲ੍ਲਾਹਂ, ਨਿਚ੍ਛਾਤਾ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤਾ;
ਬੁਦ੍ਧਂ ਧਮ੍ਮਞ੍ਚ ਸਙ੍ਘਞ੍ਚ, ਉਪੇਮਿ ਸਰਣਂ ਮੁਨਿ’’ਨ੍ਤਿ.
… ਉਬ੍ਬਿਰੀ ਥੇਰੀ….
੬. ਸੁਕ੍ਕਾਥੇਰੀਗਾਥਾ
‘‘ਕਿਂਮੇ ਕਤਾ ਰਾਜਗਹੇ ਮਨੁਸ੍ਸਾ, ਮਧੁਂ ਪੀਤਾਵ [ਮਧੁਪੀਤਾਵ (ਸੀ.)] ਅਚ੍ਛਰੇ;
ਯੇ ਸੁਕ੍ਕਂ ਨ ਉਪਾਸਨ੍ਤਿ, ਦੇਸੇਨ੍ਤਿਂ ਬੁਦ੍ਧਸਾਸਨਂ.
‘‘ਤਞ੍ਚ ਅਪ੍ਪਟਿਵਾਨੀਯਂ, ਅਸੇਚਨਕਮੋਜਵਂ;
ਪਿਵਨ੍ਤਿ ਮਞ੍ਞੇ ਸਪ੍ਪਞ੍ਞਾ, ਵਲਾਹਕਮਿਵਦ੍ਧਗੂ.
‘‘ਸੁਕ੍ਕਾ ¶ ਸੁਕ੍ਕੇਹਿ ਧਮ੍ਮੇਹਿ, ਵੀਤਰਾਗਾ ਸਮਾਹਿਤਾ;
ਧਾਰੇਤਿ ਅਨ੍ਤਿਮਂ ਦੇਹਂ, ਜੇਤ੍ਵਾ ਮਾਰਂ ਸਵਾਹਨ’’ਨ੍ਤਿ.
… ਸੁਕ੍ਕਾ ਥੇਰੀ….
੭. ਸੇਲਾਥੇਰੀਗਾਥਾ
‘‘ਨਤ੍ਥਿ ਨਿਸ੍ਸਰਣਂ ਲੋਕੇ, ਕਿਂ ਵਿਵੇਕੇਨ ਕਾਹਸਿ;
ਭੁਞ੍ਜਾਹਿ ¶ ਕਾਮਰਤਿਯੋ, ਮਾਹੁ ਪਚ੍ਛਾਨੁਤਾਪਿਨੀ’’.
‘‘ਸਤ੍ਤਿਸੂਲੂਪਮਾ ਕਾਮਾ, ਖਨ੍ਧਾਸਂ ਅਧਿਕੁਟ੍ਟਨਾ;
ਯਂ ਤ੍ਵਂ ‘ਕਾਮਰਤਿਂ’ ਬ੍ਰੂਸਿ, ‘ਅਰਤੀ’ ਦਾਨਿ ਸਾ ਮਮ.
‘‘ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਵਿਹਤਾ ਨਨ੍ਦੀ [ਨਨ੍ਦਿ (ਸੀ. ਸ੍ਯਾ.)], ਤਮੋਖਨ੍ਧੋ ਪਦਾਲਿਤੋ;
ਏਵਂ ਜਾਨਾਹਿ ਪਾਪਿਮ, ਨਿਹਤੋ ਤ੍ਵਮਸਿ ਅਨ੍ਤਕਾ’’ਤਿ.
… ਸੇਲਾ ਥੇਰੀ….
੮. ਸੋਮਾਥੇਰੀਗਾਥਾ
‘‘ਯਂ ਤਂ ਇਸੀਹਿ ਪਤ੍ਤਬ੍ਬਂ, ਠਾਨਂ ਦੁਰਭਿਸਮ੍ਭਵਂ;
ਨ ਤਂ ਦ੍ਵਙ੍ਗੁਲਪਞ੍ਞਾਯ, ਸਕ੍ਕਾ ਪਪ੍ਪੋਤੁਮਿਤ੍ਥਿਯਾ’’.
‘‘ਇਤ੍ਥਿਭਾਵੋ ਨੋ ਕਿਂ ਕਯਿਰਾ, ਚਿਤ੍ਤਮ੍ਹਿ ਸੁਸਮਾਹਿਤੇ;
ਞਾਣਮ੍ਹਿ ਵਤ੍ਤਮਾਨਮ੍ਹਿ, ਸਮ੍ਮਾ ਧਮ੍ਮਂ ਵਿਪਸ੍ਸਤੋ.
‘‘ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ¶ ¶ ਵਿਹਤਾ ਨਨ੍ਦੀ, ਤਮੋਖਨ੍ਧੋ ਪਦਾਲਿਤੋ;
ਏਵਂ ਜਾਨਾਹਿ ਪਾਪਿਮ, ਨਿਹਤੋ ਤ੍ਵਮਸਿ ਅਨ੍ਤਕਾ’’ਤਿ.
… ਸੋਮਾ ਥੇਰੀ….
ਤਿਕਨਿਪਾਤੋ ਨਿਟ੍ਠਿਤੋ.
੪. ਚਤੁਕ੍ਕਨਿਪਾਤੋ
੧. ਭਦ੍ਦਾਕਾਪਿਲਾਨੀਥੇਰੀਗਾਥਾ
‘‘ਪੁਤ੍ਤੋ ¶ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਦਾਯਾਦੋ, ਕਸ੍ਸਪੋ ਸੁਸਮਾਹਿਤੋ;
ਪੁਬ੍ਬੇਨਿਵਾਸਂ ਯੋਵੇਦਿ, ਸਗ੍ਗਾਪਾਯਞ੍ਚ ਪਸ੍ਸਤਿ.
‘‘ਅਥੋ ¶ ਜਾਤਿਕ੍ਖਯਂ ਪਤ੍ਤੋ, ਅਭਿਞ੍ਞਾਵੋਸਿਤੋ ਮੁਨਿ;
ਏਤਾਹਿ ਤੀਹਿ ਵਿਜ੍ਜਾਹਿ, ਤੇਵਿਜ੍ਜੋ ਹੋਤਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ.
‘‘ਤਥੇਵ ਭਦ੍ਦਾ ਕਾਪਿਲਾਨੀ, ਤੇਵਿਜ੍ਜਾ ਮਚ੍ਚੁਹਾਯਿਨੀ;
ਧਾਰੇਤਿ ਅਨ੍ਤਿਮਂ ਦੇਹਂ, ਜੇਤ੍ਵਾ ਮਾਰਂ ਸਵਾਹਨਂ.
‘‘ਦਿਸ੍ਵਾ ਆਦੀਨਵਂ ਲੋਕੇ, ਉਭੋ ਪਬ੍ਬਜਿਤਾ ਮਯਂ;
ਤ੍ਯਮ੍ਹ ਖੀਣਾਸਵਾ ਦਨ੍ਤਾ, ਸੀਤਿਭੂਤਮ੍ਹ ਨਿਬ੍ਬੁਤਾ’’ਤਿ.
… ਭਦ੍ਦਾ ਕਾਪਿਲਾਨੀ ਥੇਰੀ….
ਚਤੁਕ੍ਕਨਿਪਾਤੋ ਨਿਟ੍ਠਿਤੋ.
੫. ਪਞ੍ਚਕਨਿਪਾਤੋ
੧. ਅਞ੍ਞਤਰਾਥੇਰੀਗਾਥਾ
‘‘ਪਣ੍ਣਵੀਸਤਿਵਸ੍ਸਾਨਿ ¶ ¶ , ਯਤੋ ਪਬ੍ਬਜਿਤਾ ਅਹਂ;
ਨਾਚ੍ਛਰਾਸਙ੍ਘਾਤਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ, ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸੂਪਸਮਜ੍ਝਗਂ.
‘‘ਅਲਦ੍ਧਾ ਚੇਤਸੋ ਸਨ੍ਤਿਂ, ਕਾਮਰਾਗੇਨਵਸ੍ਸੁਤਾ;
ਬਾਹਾ ਪਗ੍ਗਯ੍ਹ ਕਨ੍ਦਨ੍ਤੀ, ਵਿਹਾਰਂ ਪਾਵਿਸਿਂ ਅਹਂ.
‘‘ਸਾ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਂ ਉਪਾਗਚ੍ਛਿਂ, ਯਾ ਮੇ ਸਦ੍ਧਾਯਿਕਾ ਅਹੁ;
ਸਾ ਮੇ ਧਮ੍ਮਮਦੇਸੇਸਿ, ਖਨ੍ਧਾਯਤਨਧਾਤੁਯੋ.
‘‘ਤਸ੍ਸਾ ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਣਿਤ੍ਵਾਨ, ਏਕਮਨ੍ਤੇ ਉਪਾਵਿਸਿਂ;
ਪੁਬ੍ਬੇਨਿਵਾਸਂ ਜਾਨਾਮਿ, ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁ ਵਿਸੋਧਿਤਂ.
‘‘ਚੇਤੋਪਰਿਚ੍ਚਞਾਣਞ੍ਚ ¶ ¶ [ਚੇਤੋਪਰਿਯਞਾਣਞ੍ਚ (ਕ.)], ਸੋਤਧਾਤੁ ਵਿਸੋਧਿਤਾ;
ਇਦ੍ਧੀਪਿ ਮੇ ਸਚ੍ਛਿਕਤਾ, ਪਤ੍ਤੋ ਮੇ ਆਸਵਕ੍ਖਯੋ;
ਛਲ਼ਭਿਞ੍ਞਾ [ਛ ਮੇਭਿਞ੍ਞਾ (ਸ੍ਯਾ. ਕ.)] ਸਚ੍ਛਿਕਤਾ, ਕਤਂ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਾਸਨ’’ਨ੍ਤਿ.
… ਅਞ੍ਞਤਰਾ ਥੇਰੀ ….
੨. ਵਿਮਲਾਥੇਰੀਗਾਥਾ
‘‘ਮਤ੍ਤਾ ਵਣ੍ਣੇਨ ਰੂਪੇਨ, ਸੋਭਗ੍ਗੇਨ ਯਸੇਨ ਚ;
ਯੋਬ੍ਬਨੇਨ ਚੁਪਤ੍ਥਦ੍ਧਾ, ਅਞ੍ਞਾਸਮਤਿਮਞ੍ਞਿਹਂ.
‘‘ਵਿਭੂਸੇਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਕਾਯਂ, ਸੁਚਿਤ੍ਤਂ ਬਾਲਲਾਪਨਂ;
ਅਟ੍ਠਾਸਿਂ ਵੇਸਿਦ੍ਵਾਰਮ੍ਹਿ, ਲੁਦ੍ਦੋ ਪਾਸਮਿਵੋਡ੍ਡਿਯ.
‘‘ਪਿਲਨ੍ਧਨਂ ਵਿਦਂਸੇਨ੍ਤੀ, ਗੁਯ੍ਹਂ ਪਕਾਸਿਕਂ ਬਹੁਂ;
ਅਕਾਸਿਂ ਵਿਵਿਧਂ ਮਾਯਂ, ਉਜ੍ਜਗ੍ਘਨ੍ਤੀ ਬਹੁਂ ਜਨਂ.
‘‘ਸਾਜ੍ਜ ਪਿਣ੍ਡਂ ਚਰਿਤ੍ਵਾਨ, ਮੁਣ੍ਡਾ ਸਙ੍ਘਾਟਿਪਾਰੁਤਾ;
ਨਿਸਿਨ੍ਨਾ ਰੁਕ੍ਖਮੂਲਮ੍ਹਿ, ਅਵਿਤਕ੍ਕਸ੍ਸ ਲਾਭਿਨੀ.
‘‘ਸਬ੍ਬੇ ਯੋਗਾ ਸਮੁਚ੍ਛਿਨ੍ਨਾ, ਯੇ ਦਿਬ੍ਬਾ ਯੇ ਚ ਮਾਨੁਸਾ;
ਖੇਪੇਤ੍ਵਾ ਆਸਵੇ ਸਬ੍ਬੇ, ਸੀਤਿਭੂਤਾਮ੍ਹਿ ਨਿਬ੍ਬੁਤਾ’’ਤਿ.
… ਵਿਮਲਾ ਪੁਰਾਣਗਣਿਕਾ ਥੇਰੀ….
੩. ਸੀਹਾਥੇਰੀਗਾਥਾ
‘‘ਅਯੋਨਿਸੋ ¶ ¶ ਮਨਸਿਕਾਰਾ, ਕਾਮਰਾਗੇਨ ਅਟ੍ਟਿਤਾ;
ਅਹੋਸਿਂ ਉਦ੍ਧਤਾ ਪੁਬ੍ਬੇ, ਚਿਤ੍ਤੇ ਅਵਸਵਤ੍ਤਿਨੀ.
‘‘ਪਰਿਯੁਟ੍ਠਿਤਾ ਕ੍ਲੇਸੇਹਿ, ਸੁਭਸਞ੍ਞਾਨੁਵਤ੍ਤਿਨੀ;
ਸਮਂ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਨ ਲਭਿਂ, ਰਾਗਚਿਤ੍ਤਵਸਾਨੁਗਾ.
‘‘ਕਿਸਾ ¶ ਪਣ੍ਡੁ ਵਿਵਣ੍ਣਾ ਚ, ਸਤ੍ਤ ਵਸ੍ਸਾਨਿ ਚਾਰਿਹਂ;
ਨਾਹਂ ਦਿਵਾ ਵਾ ਰਤ੍ਤਿਂ ਵਾ, ਸੁਖਂ ਵਿਨ੍ਦਿਂ ਸੁਦੁਕ੍ਖਿਤਾ.
‘‘ਤਤੋ ਰਜ੍ਜੁਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾਨ, ਪਾਵਿਸਿਂ ਵਨਮਨ੍ਤਰਂ;
ਵਰਂ ਮੇ ਇਧ ਉਬ੍ਬਨ੍ਧਂ, ਯਞ੍ਚ ਹੀਨਂ ਪੁਨਾਚਰੇ.
‘‘ਦਲ਼੍ਹਪਾਸਂ [ਦਲ਼੍ਹਂ ਪਾਸਂ (ਸੀ.)] ਕਰਿਤ੍ਵਾਨ, ਰੁਕ੍ਖਸਾਖਾਯ ਬਨ੍ਧਿਯ;
ਪਕ੍ਖਿਪਿਂ ¶ ਪਾਸਂ ਗੀਵਾਯਂ, ਅਥ ਚਿਤ੍ਤਂ ਵਿਮੁਚ੍ਚਿ ਮੇ’’ਤਿ.
… ਸੀਹਾ ਥੇਰੀ….
੪. ਸੁਨ੍ਦਰੀਨਨ੍ਦਾਥੇਰੀਗਾਥਾ
‘‘ਆਤੁਰਂ ਅਸੁਚਿਂ ਪੂਤਿਂ, ਪਸ੍ਸ ਨਨ੍ਦੇ ਸਮੁਸ੍ਸਯਂ;
ਅਸੁਭਾਯ ਚਿਤ੍ਤਂ ਭਾਵੇਹਿ, ਏਕਗ੍ਗਂ ਸੁਸਮਾਹਿਤਂ.
‘‘ਯਥਾ ਇਦਂ ਤਥਾ ਏਤਂ, ਯਥਾ ਏਤਂ ਤਥਾ ਇਦਂ;
ਦੁਗ੍ਗਨ੍ਧਂ ਪੂਤਿਕਂ ਵਾਤਿ, ਬਾਲਾਨਂ ਅਭਿਨਨ੍ਦਿਤਂ.
‘‘ਏਵਮੇਤਂ ਅਵੇਕ੍ਖਨ੍ਤੀ, ਰਤ੍ਤਿਨ੍ਦਿਵਮਤਨ੍ਦਿਤਾ;
ਤਤੋ ਸਕਾਯ ਪਞ੍ਞਾਯ, ਅਭਿਨਿਬ੍ਬਿਜ੍ਝ [ਅਭਿਨਿਬ੍ਬਿਜ੍ਜ (ਸੀ. ਸ੍ਯਾ.)] ਦਕ੍ਖਿਸਂ.
‘‘ਤਸ੍ਸਾ ਮੇ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਾਯ, ਵਿਚਿਨਨ੍ਤਿਯਾ ਯੋਨਿਸੋ;
ਯਥਾਭੂਤਂ ਅਯਂ ਕਾਯੋ, ਦਿਟ੍ਠੋ ਸਨ੍ਤਰਬਾਹਿਰੋ.
‘‘ਅਥ ਨਿਬ੍ਬਿਨ੍ਦਹਂ ਕਾਯੇ, ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਞ੍ਚ ਵਿਰਜ੍ਜਹਂ;
ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਾ ਵਿਸਂਯੁਤ੍ਤਾ, ਉਪਸਨ੍ਤਾਮ੍ਹਿ ਨਿਬ੍ਬੁਤਾ’’ਤਿ.
… ਸੁਨ੍ਦਰੀਨਨ੍ਦਾ ਥੇਰੀ….
੫. ਨਨ੍ਦੁਤ੍ਤਰਾਥੇਰੀਗਾਥਾ
‘‘ਅਗ੍ਗਿਂ ¶ ਚਨ੍ਦਞ੍ਚ ਸੂਰਿਯਞ੍ਚ, ਦੇਵਤਾ ਚ ਨਮਸ੍ਸਿਹਂ;
ਨਦੀਤਿਤ੍ਥਾਨਿ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾਨ, ਉਦਕਂ ਓਰੁਹਾਮਿਹਂ.
‘‘ਬਹੂਵਤਸਮਾਦਾਨਾ ¶ ¶ , ਅਡ੍ਢਂ ਸੀਸਸ੍ਸ ਓਲਿਖਿਂ;
ਛਮਾਯ ਸੇਯ੍ਯਂ ਕਪ੍ਪੇਮਿ, ਰਤ੍ਤਿਂ ਭਤ੍ਤਂ ਨ ਭੁਞ੍ਜਹਂ.
‘‘ਵਿਭੂਸਾਮਣ੍ਡਨਰਤਾ, ਨ੍ਹਾਪਨੁਚ੍ਛਾਦਨੇਹਿ ਚ;
ਉਪਕਾਸਿਂ ਇਮਂ ਕਾਯਂ, ਕਾਮਰਾਗੇਨ ਅਟ੍ਟਿਤਾ.
‘‘ਤਤੋ ਸਦ੍ਧਂ ਲਭਿਤ੍ਵਾਨ, ਪਬ੍ਬਜਿਂ ਅਨਗਾਰਿਯਂ;
ਦਿਸ੍ਵਾ ਕਾਯਂ ਯਥਾਭੂਤਂ, ਕਾਮਰਾਗੋ ਸਮੂਹਤੋ.
‘‘ਸਬ੍ਬੇ ਭਵਾ ਸਮੁਚ੍ਛਿਨ੍ਨਾ, ਇਚ੍ਛਾ ਚ ਪਤ੍ਥਨਾਪਿ ਚ;
ਸਬ੍ਬਯੋਗਵਿਸਂਯੁਤ੍ਤਾ, ਸਨ੍ਤਿਂ ਪਾਪੁਣਿ ਚੇਤਸੋ’’ਤਿ.
… ਨਨ੍ਦੁਤ੍ਤਰਾ ਥੇਰੀ….
੬. ਮਿਤ੍ਤਾਕਾਲ਼ੀਥੇਰੀਗਾਥਾ
‘‘ਸਦ੍ਧਾਯ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾਨ, ਅਗਾਰਸ੍ਮਾਨਗਾਰਿਯਂ;
ਵਿਚਰਿਂਹਂ ਤੇਨ ਤੇਨ, ਲਾਭਸਕ੍ਕਾਰਉਸ੍ਸੁਕਾ.
‘‘ਰਿਞ੍ਚਿਤ੍ਵਾ ¶ ਪਰਮਂ ਅਤ੍ਥਂ, ਹੀਨਮਤ੍ਥਂ ਅਸੇਵਿਹਂ;
ਕਿਲੇਸਾਨਂ ਵਸਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ, ਸਾਮਞ੍ਞਤ੍ਥਂ ਨ ਬੁਜ੍ਝਿਹਂ.
‘‘ਤਸ੍ਸਾ ਮੇ ਅਹੁ ਸਂਵੇਗੋ, ਨਿਸਿਨ੍ਨਾਯ ਵਿਹਾਰਕੇ;
ਉਮ੍ਮਗ੍ਗਪਟਿਪਨ੍ਨਾਮ੍ਹਿ, ਤਣ੍ਹਾਯ ਵਸਮਾਗਤਾ.
‘‘ਅਪ੍ਪਕਂ ਜੀਵਿਤਂ ਮਯ੍ਹਂ, ਜਰਾ ਬ੍ਯਾਧਿ ਚ ਮਦ੍ਦਤਿ;
ਪੁਰਾਯਂ ਭਿਜ੍ਜਤਿ [ਜਰਾਯ ਭਿਜ੍ਜਤੇ (ਸੀ.)] ਕਾਯੋ, ਨ ਮੇ ਕਾਲੋ ਪਮਜ੍ਜਿਤੁਂ.
‘‘ਯਥਾਭੂਤਮਵੇਕ੍ਖਨ੍ਤੀ, ਖਨ੍ਧਾਨਂ ਉਦਯਬ੍ਬਯਂ;
ਵਿਮੁਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤਾ ਉਟ੍ਠਾਸਿਂ, ਕਤਂ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਾਸਨ’’ਨ੍ਤਿ.
… ਮਿਤ੍ਤਾ ਕਾਲ਼ੀ ਥੇਰੀ….
੭. ਸਕੁਲਾਥੇਰੀਗਾਥਾ
‘‘ਅਗਾਰਸ੍ਮਿਂ ¶ ¶ ਵਸਨ੍ਤੀਹਂ, ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਤ੍ਵਾਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ;
ਅਦ੍ਦਸਂ ਵਿਰਜਂ ਧਮ੍ਮਂ, ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਪਦਮਚ੍ਚੁਤਂ.
‘‘ਸਾਹਂ ਪੁਤ੍ਤਂ ਧੀਤਰਞ੍ਚ, ਧਨਧਞ੍ਞਞ੍ਚ ਛਡ੍ਡਿਯ;
ਕੇਸੇ ਛੇਦਾਪਯਿਤ੍ਵਾਨ, ਪਬ੍ਬਜਿਂ ਅਨਗਾਰਿਯਂ.
‘‘ਸਿਕ੍ਖਮਾਨਾ ¶ ਅਹਂ ਸਨ੍ਤੀ, ਭਾਵੇਨ੍ਤੀ ਮਗ੍ਗਮਞ੍ਜਸਂ;
ਪਹਾਸਿਂ ਰਾਗਦੋਸਞ੍ਚ, ਤਦੇਕਟ੍ਠੇ ਚ ਆਸਵੇ.
‘‘ਭਿਕ੍ਖੁਨੀ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ, ਪੁਬ੍ਬਜਾਤਿਮਨੁਸ੍ਸਰਿਂ;
ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁ ਵਿਸੋਧਿਤਂ [ਵਿਸੋਧਿਤਂ ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁ (ਸੀ.)], ਵਿਮਲਂ ਸਾਧੁਭਾਵਿਤਂ.
‘‘ਸਙ੍ਖਾਰੇ ਪਰਤੋ ਦਿਸ੍ਵਾ, ਹੇਤੁਜਾਤੇ ਪਲੋਕਿਤੇ [ਪਲੋਕਿਨੇ (ਕ.)];
ਪਹਾਸਿਂ ਆਸਵੇ ਸਬ੍ਬੇ, ਸੀਤਿਭੂਤਾਮ੍ਹਿ ਨਿਬ੍ਬੁਤਾ’’ਤਿ.
… ਸਕੁਲਾ ਥੇਰੀ….
੮. ਸੋਣਾਥੇਰੀਗਾਥਾ
‘‘ਦਸ ਪੁਤ੍ਤੇ ਵਿਜਾਯਿਤ੍ਵਾ, ਅਸ੍ਮਿਂ ਰੂਪਸਮੁਸ੍ਸਯੇ;
ਤਤੋਹਂ ਦੁਬ੍ਬਲਾ ਜਿਣ੍ਣਾ, ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਂ.
‘‘ਸਾ ਮੇ ਧਮ੍ਮਮਦੇਸੇਸਿ, ਖਨ੍ਧਾਯਤਨਧਾਤੁਯੋ;
ਤਸ੍ਸਾ ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਣਿਤ੍ਵਾਨ, ਕੇਸੇ ਛੇਤ੍ਵਾਨ ਪਬ੍ਬਜਿਂ.
‘‘ਤਸ੍ਸਾ ਮੇ ਸਿਕ੍ਖਮਾਨਾਯ, ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁ ਵਿਸੋਧਿਤਂ;
ਪੁਬ੍ਬੇਨਿਵਾਸਂ ਜਾਨਾਮਿ, ਯਤ੍ਥ ਮੇ ਵੁਸਿਤਂ ਪੁਰੇ.
‘‘ਅਨਿਮਿਤ੍ਤਞ੍ਚ ¶ ਭਾਵੇਮਿ, ਏਕਗ੍ਗਾ ਸੁਸਮਾਹਿਤਾ;
ਅਨਨ੍ਤਰਾਵਿਮੋਕ੍ਖਾਸਿਂ, ਅਨੁਪਾਦਾਯ ਨਿਬ੍ਬੁਤਾ.
‘‘ਪਞ੍ਚਕ੍ਖਨ੍ਧਾ ਪਰਿਞ੍ਞਾਤਾ, ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿ ਛਿਨ੍ਨਮੂਲਕਾ;
ਧਿ ¶ ਤਵਤ੍ਥੁ ਜਰੇ ਜਮ੍ਮੇ, ਨਤ੍ਥਿ ਦਾਨਿ ਪੁਨਬ੍ਭਵੋ’’ਤਿ.
… ਸੋਣਾ ਥੇਰੀ….
੯. ਭਦ੍ਦਾਕੁਣ੍ਡਲਕੇਸਾਥੇਰੀਗਾਥਾ
‘‘ਲੂਨਕੇਸੀ ¶ ਪਙ੍ਕਧਰੀ, ਏਕਸਾਟੀ ਪੁਰੇ ਚਰਿਂ;
ਅਵਜ੍ਜੇ ਵਜ੍ਜਮਤਿਨੀ, ਵਜ੍ਜੇ ਚਾਵਜ੍ਜਦਸ੍ਸਿਨੀ.
‘‘ਦਿਵਾਵਿਹਾਰਾ ਨਿਕ੍ਖਮ੍ਮ, ਗਿਜ੍ਝਕੂਟਮ੍ਹਿ ਪਬ੍ਬਤੇ;
ਅਦ੍ਦਸਂ ਵਿਰਜਂ ਬੁਦ੍ਧਂ, ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਪੁਰਕ੍ਖਤਂ.
‘‘ਨਿਹਚ੍ਚ ਜਾਣੁਂ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ, ਸਮ੍ਮੁਖਾ ਅਞ੍ਜਲਿਂ ਅਕਂ;
‘ਏਹਿ ਭਦ੍ਦੇ’ਤਿ ਮਂ ਅਵਚ, ਸਾ ਮੇ ਆਸੂਪਸਮ੍ਪਦਾ.
‘‘ਚਿਣ੍ਣਾ ¶ ਅਙ੍ਗਾ ਚ ਮਗਧਾ, ਵਜ੍ਜੀ ਕਾਸੀ ਚ ਕੋਸਲਾ;
ਅਨਣਾ ਪਣ੍ਣਾਸਵਸ੍ਸਾਨਿ, ਰਟ੍ਠਪਿਣ੍ਡਂ ਅਭੁਞ੍ਜਹਂ.
‘‘ਪੁਞ੍ਞਂ ਵਤ ਪਸਵਿ ਬਹੁਂ, ਸਪ੍ਪਞ੍ਞੋ ਵਤਾਯਂ ਉਪਾਸਕੋ;
ਯੋ ਭਦ੍ਦਾਯ ਚੀਵਰਂ ਅਦਾਸਿ, ਵਿਪ੍ਪਮੁਤ੍ਤਾਯ ਸਬ੍ਬਗਨ੍ਥੇਹੀ’’ਤਿ.
… ਭਦ੍ਦਾ ਕੁਣ੍ਡਲਕੇਸਾ ਥੇਰੀ….
੧੦. ਪਟਾਚਾਰਾਥੇਰੀਗਾਥਾ
‘‘ਨਙ੍ਗਲੇਹਿ ਕਸਂ ਖੇਤ੍ਤਂ, ਬੀਜਾਨਿ ਪਵਪਂ ਛਮਾ;
ਪੁਤ੍ਤਦਾਰਾਨਿ ਪੋਸੇਨ੍ਤਾ, ਧਨਂ ਵਿਨ੍ਦਨ੍ਤਿ ਮਾਣਵਾ.
‘‘ਕਿਮਹਂ ਸੀਲਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾ, ਸਤ੍ਥੁਸਾਸਨਕਾਰਿਕਾ;
ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਨਾਧਿਗਚ੍ਛਾਮਿ, ਅਕੁਸੀਤਾ ਅਨੁਦ੍ਧਤਾ.
‘‘ਪਾਦੇ ਪਕ੍ਖਾਲਯਿਤ੍ਵਾਨ, ਉਦਕੇਸੁ ਕਰੋਮਹਂ;
ਪਾਦੋਦਕਞ੍ਚ ¶ ਦਿਸ੍ਵਾਨ, ਥਲਤੋ ਨਿਨ੍ਨਮਾਗਤਂ.
‘‘ਤਤੋ ਚਿਤ੍ਤਂ ਸਮਾਧੇਸਿਂ, ਅਸ੍ਸਂ ਭਦ੍ਰਂਵਜਾਨਿਯਂ;
ਤਤੋ ¶ ਦੀਪਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾਨ, ਵਿਹਾਰਂ ਪਾਵਿਸਿਂ ਅਹਂ;
ਸੇਯ੍ਯਂ ਓਲੋਕਯਿਤ੍ਵਾਨ, ਮਞ੍ਚਕਮ੍ਹਿ ਉਪਾਵਿਸਿਂ.
‘‘ਤਤੋ ਸੂਚਿਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾਨ, ਵਟ੍ਟਿਂ ਓਕਸ੍ਸਯਾਮਹਂ;
ਪਦੀਪਸ੍ਸੇਵ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ, ਵਿਮੋਕ੍ਖੋ ਅਹੁ ਚੇਤਸੋ’’ਤਿ.
… ਪਟਾਚਾਰਾ ਥੇਰੀ….
੧੧. ਤਿਂਸਮਤ੍ਤਾਥੇਰੀਗਾਥਾ
‘‘‘ਮੁਸਲਾਨਿ ¶ ਗਹੇਤ੍ਵਾਨ, ਧਞ੍ਞਂ ਕੋਟ੍ਟੇਨ੍ਤਿ ਮਾਣਵਾ [ਮਾਨਵਾ (ਸੀ.)];
ਪੁਤ੍ਤਦਾਰਾਨਿ ਪੋਸੇਨ੍ਤਾ, ਧਨਂ ਵਿਨ੍ਦਨ੍ਤਿ ਮਾਣਵਾ.
‘‘‘ਕਰੋਥ ਬੁਦ੍ਧਸਾਸਨਂ, ਯਂ ਕਤ੍ਵਾ ਨਾਨੁਤਪ੍ਪਤਿ;
ਖਿਪ੍ਪਂ ਪਾਦਾਨਿ ਧੋਵਿਤ੍ਵਾ, ਏਕਮਨ੍ਤੇ ਨਿਸੀਦਥ;
ਚੇਤੋਸਮਥਮਨੁਯੁਤ੍ਤਾ, ਕਰੋਥ ਬੁਦ੍ਧਸਾਸਨਂ’.
‘‘ਤਸ੍ਸਾ ਤਾ [ਤਂ (ਸੀ.)] ਵਚਨਂ ਸੁਤ੍ਵਾ, ਪਟਾਚਾਰਾਯ ਸਾਸਨਂ;
ਪਾਦੇ ਪਕ੍ਖਾਲਯਿਤ੍ਵਾਨ, ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਉਪਾਵਿਸੁਂ;
ਚੇਤੋਸਮਥਮਨੁਯੁਤ੍ਤਾ, ਅਕਂਸੁ ਬੁਦ੍ਧਸਾਸਨਂ.
‘‘ਰਤ੍ਤਿਯਾ ¶ ਪੁਰਿਮੇ ਯਾਮੇ, ਪੁਬ੍ਬਜਾਤਿਮਨੁਸ੍ਸਰੁਂ;
ਰਤ੍ਤਿਯਾ ਮਜ੍ਝਿਮੇ ਯਾਮੇ, ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁਂ ਵਿਸੋਧਯੁਂ;
ਰਤ੍ਤਿਯਾ ਪਚ੍ਛਿਮੇ ਯਾਮੇ, ਤਮੋਖਨ੍ਧਂ ਪਦਾਲਯੁਂ.
‘‘ਉਟ੍ਠਾਯ ਪਾਦੇ ਵਨ੍ਦਿਂਸੁ, ‘ਕਤਾ ਤੇ ਅਨੁਸਾਸਨੀ;
ਇਨ੍ਦਂਵ ¶ ਦੇਵਾ ਤਿਦਸਾ, ਸਙ੍ਗਾਮੇ ਅਪਰਾਜਿਤਂ;
ਪੁਰਕ੍ਖਤ੍ਵਾ ਵਿਹਸ੍ਸਾਮ [ਵਿਹਰਾਮ (ਸੀ.), ਵਿਹਰਿਸ੍ਸਾਮ (ਸ੍ਯਾ.)], ਤੇਵਿਜ੍ਜਾਮ੍ਹ ਅਨਾਸਵਾ’’’ਤਿ.
ਇਤ੍ਥਂ ਸੁਦਂ ਤਿਂਸਮਤ੍ਤਾ ਥੇਰੀ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯੋ ਪਟਾਚਾਰਾਯ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਅਞ੍ਞਂ ਬ੍ਯਾਕਰਿਂਸੂਤਿ.
੧੨. ਚਨ੍ਦਾਥੇਰੀਗਾਥਾ
‘‘ਦੁਗ੍ਗਤਾਹਂ ਪੁਰੇ ਆਸਿਂ, ਵਿਧਵਾ ਚ ਅਪੁਤ੍ਤਿਕਾ;
ਵਿਨਾ ਮਿਤ੍ਤੇਹਿ ਞਾਤੀਹਿ, ਭਤ੍ਤਚੋਲ਼ਸ੍ਸ ਨਾਧਿਗਂ.
‘‘ਪਤ੍ਤਂ ਦਣ੍ਡਞ੍ਚ ਗਣ੍ਹਿਤ੍ਵਾ, ਭਿਕ੍ਖਮਾਨਾ ਕੁਲਾ ਕੁਲਂ;
ਸੀਤੁਣ੍ਹੇਨ ਚ ਡਯ੍ਹਨ੍ਤੀ, ਸਤ੍ਤ ਵਸ੍ਸਾਨਿ ਚਾਰਿਹਂ.
‘‘ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਂ ਪੁਨ ਦਿਸ੍ਵਾਨ, ਅਨ੍ਨਪਾਨਸ੍ਸ ਲਾਭਿਨਿਂ;
ਉਪਸਙ੍ਕਮ੍ਮ ਅਵੋਚਂ [ਅਵੋਚਿਂ (ਕ.)], ‘ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ ਅਨਗਾਰਿਯਂ’.
‘‘ਸਾ ¶ ਚ ਮਂ ਅਨੁਕਮ੍ਪਾਯ, ਪਬ੍ਬਾਜੇਸਿ ਪਟਾਚਾਰਾ;
ਤਤੋ ਮਂ ਓਵਦਿਤ੍ਵਾਨ, ਪਰਮਤ੍ਥੇ ਨਿਯੋਜਯਿ.
‘‘ਤਸ੍ਸਾਹਂ ¶ ਵਚਨਂ ਸੁਤ੍ਵਾ, ਅਕਾਸਿਂ ਅਨੁਸਾਸਨਿਂ;
ਅਮੋਘੋ ਅਯ੍ਯਾਯੋਵਾਦੋ, ਤੇਵਿਜ੍ਜਾਮ੍ਹਿ ਅਨਾਸਵਾ’’ਤਿ.
… ਚਨ੍ਦਾ ਥੇਰੀ….
ਪਞ੍ਚਕਨਿਪਾਤੋ ਨਿਟ੍ਠਿਤੋ.
੬. ਛਕ੍ਕਨਿਪਾਤੋ
੧. ਪਞ੍ਚਸਤਮਤ੍ਤਾਥੇਰੀਗਾਥਾ
‘‘ਯਸ੍ਸ ¶ ਮਗ੍ਗਂ ਨ ਜਾਨਾਸਿ, ਆਗਤਸ੍ਸ ਗਤਸ੍ਸ ਵਾ;
ਤਂ ¶ ਕੁਤੋ ਚਾਗਤਂ ਸਤ੍ਤਂ [ਸਨ੍ਤਂ (ਸੀ.), ਪੁਤ੍ਤਂ (ਸ੍ਯਾ.)], ‘ਮਮ ਪੁਤ੍ਤੋ’ਤਿ ਰੋਦਸਿ.
‘‘ਮਗ੍ਗਞ੍ਚ ਖੋਸ੍ਸ [ਖੋ’ਥ (ਸ੍ਯਾ. ਕ.)] ਜਾਨਾਸਿ, ਆਗਤਸ੍ਸ ਗਤਸ੍ਸ ਵਾ;
ਨ ਨਂ ਸਮਨੁਸੋਚੇਸਿ, ਏਵਂਧਮ੍ਮਾ ਹਿ ਪਾਣਿਨੋ.
‘‘ਅਯਾਚਿਤੋ ਤਤਾਗਚ੍ਛਿ, ਨਾਨੁਞ੍ਞਾਤੋ [ਅਨਨੁਞ੍ਞਾਤੋ (ਸੀ. ਸ੍ਯਾ.)] ਇਤੋ ਗਤੋ;
ਕੁਤੋਚਿ ਨੂਨ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ, ਵਸਿਤ੍ਵਾ ਕਤਿਪਾਹਕਂ;
ਇਤੋਪਿ ਅਞ੍ਞੇਨ ਗਤੋ, ਤਤੋਪਞ੍ਞੇਨ ਗਚ੍ਛਤਿ.
‘‘ਪੇਤੋ ਮਨੁਸ੍ਸਰੂਪੇਨ, ਸਂਸਰਨ੍ਤੋ ਗਮਿਸ੍ਸਤਿ;
ਯਥਾਗਤੋ ਤਥਾ ਗਤੋ, ਕਾ ਤਤ੍ਥ ਪਰਿਦੇਵਨਾ’’.
‘‘ਅਬ੍ਬਹੀ [ਅਬ੍ਬੁਯ੍ਹਂ (ਸ੍ਯਾ.)] ਵਤ ਮੇ ਸਲ੍ਲਂ, ਦੁਦ੍ਦਸਂ ਹਦਯਸ੍ਸਿਤਂ;
ਯਾ ਮੇ ਸੋਕਪਰੇਤਾਯ, ਪੁਤ੍ਤਸੋਕਂ ਬ੍ਯਪਾਨੁਦਿ.
‘‘ਸਾਜ੍ਜ ਅਬ੍ਬੂਲ਼੍ਹਸਲ੍ਲਾਹਂ, ਨਿਚ੍ਛਾਤਾ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤਾ;
ਬੁਦ੍ਧਂ ਧਮ੍ਮਞ੍ਚ ਸਙ੍ਘਞ੍ਚ, ਉਪੇਮਿ ਸਰਣਂ ਮੁਨਿਂ’’.
ਇਤ੍ਥਂ ਸੁਦਂ ਪਞ੍ਚਸਤਮਤ੍ਤਾ ਥੇਰੀ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯੋ…ਪੇ….
੨. ਵਾਸੇਟ੍ਠੀਥੇਰੀਗਾਥਾ
‘‘ਪੁਤ੍ਤਸੋਕੇਨਹਂ ਅਟ੍ਟਾ, ਖਿਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤਾ ਵਿਸਞ੍ਞਿਨੀ;
ਨਗ੍ਗਾ ਪਕਿਣ੍ਣਕੇਸੀ ਚ, ਤੇਨ ਤੇਨ ਵਿਚਾਰਿਹਂ.
‘‘ਵੀਥਿ [ਵਸਿਂ (ਸੀ.)] ਸਙ੍ਕਾਰਕੂਟੇਸੁ, ਸੁਸਾਨੇ ਰਥਿਯਾਸੁ ਚ;
ਅਚਰਿਂ ਤੀਣਿ ਵਸ੍ਸਾਨਿ, ਖੁਪ੍ਪਿਪਾਸਾਸਮਪ੍ਪਿਤਾ.
‘‘ਅਥਦ੍ਦਸਾਸਿਂ ¶ ¶ ਸੁਗਤਂ, ਨਗਰਂ ਮਿਥਿਲਂ ਪਤਿ [ਗਤਂ (ਕ.)];
ਅਦਨ੍ਤਾਨਂ ਦਮੇਤਾਰਂ, ਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਮਕੁਤੋਭਯਂ.
‘‘ਸਚਿਤ੍ਤਂ ¶ ਪਟਿਲਦ੍ਧਾਨ, ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾਨ ਉਪਾਵਿਸਿਂ;
ਸੋ ਮੇ ਧਮ੍ਮਮਦੇਸੇਸਿ, ਅਨੁਕਮ੍ਪਾਯ ਗੋਤਮੋ.
‘‘ਤਸ੍ਸ ¶ ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਣਿਤ੍ਵਾਨ, ਪਬ੍ਬਜਿਂ ਅਨਗਾਰਿਯਂ;
ਯੁਞ੍ਜਨ੍ਤੀ ਸਤ੍ਥੁਵਚਨੇ, ਸਚ੍ਛਾਕਾਸਿਂ ਪਦਂ ਸਿਵਂ.
‘‘ਸਬ੍ਬੇ ਸੋਕਾ ਸਮੁਚ੍ਛਿਨ੍ਨਾ, ਪਹੀਨਾ ਏਤਦਨ੍ਤਿਕਾ;
ਪਰਿਞ੍ਞਾਤਾ ਹਿ ਮੇ ਵਤ੍ਥੂ, ਯਤੋ ਸੋਕਾਨ ਸਮ੍ਭਵੋ’’ਤਿ.
… ਵਾਸੇਟ੍ਠੀ ਥੇਰੀ….
੩. ਖੇਮਾਥੇਰੀਗਾਥਾ
‘‘ਦਹਰਾ ਤ੍ਵਂ ਰੂਪਵਤੀ, ਅਹਮ੍ਪਿ ਦਹਰੋ ਯੁਵਾ;
ਪਞ੍ਚਙ੍ਗਿਕੇਨ ਤੁਰਿਯੇਨ [ਤੂਰੇਨ (ਕ.)], ਏਹਿ ਖੇਮੇ ਰਮਾਮਸੇ’’.
‘‘ਇਮਿਨਾ ਪੂਤਿਕਾਯੇਨ, ਆਤੁਰੇਨ ਪਭਙ੍ਗੁਨਾ;
ਅਟ੍ਟਿਯਾਮਿ ਹਰਾਯਾਮਿ, ਕਾਮਤਣ੍ਹਾ ਸਮੂਹਤਾ.
‘‘ਸਤ੍ਤਿਸੂਲੂਪਮਾ ਕਾਮਾ, ਖਨ੍ਧਾਸਂ ਅਧਿਕੁਟ੍ਟਨਾ;
ਯਂ ‘ਤ੍ਵਂ ਕਾਮਰਤਿਂ’ ਬ੍ਰੂਸਿ, ‘ਅਰਤੀ’ ਦਾਨਿ ਸਾ ਮਮ.
‘‘ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਵਿਹਤਾ ਨਨ੍ਦੀ, ਤਮੋਖਨ੍ਧੋ ਪਦਾਲਿਤੋ;
ਏਵਂ ਜਾਨਾਹਿ ਪਾਪਿਮ, ਨਿਹਤੋ ਤ੍ਵਮਸਿ ਅਨ੍ਤਕ.
‘‘ਨਕ੍ਖਤ੍ਤਾਨਿ ਨਮਸ੍ਸਨ੍ਤਾ, ਅਗ੍ਗਿਂ ਪਰਿਚਰਂ ਵਨੇ;
ਯਥਾਭੁਚ੍ਚਮਜਾਨਨ੍ਤਾ, ਬਾਲਾ ਸੁਦ੍ਧਿਮਮਞ੍ਞਥ.
‘‘ਅਹਞ੍ਚ ਖੋ ਨਮਸ੍ਸਨ੍ਤੀ, ਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਂ ਪੁਰਿਸੁਤ੍ਤਮਂ;
ਪਮੁਤ੍ਤਾ [ਪਰਿਮੁਤ੍ਤਾ (ਸੀ. ਸ੍ਯਾ.)] ਸਬ੍ਬਦੁਕ੍ਖੇਹਿ, ਸਤ੍ਥੁਸਾਸਨਕਾਰਿਕਾ’’ਤਿ.
… ਖੇਮਾ ਥੇਰੀ….
੪. ਸੁਜਾਤਾਥੇਰੀਗਾਥਾ
‘‘ਅਲਙ੍ਕਤਾ ¶ ਸੁਵਸਨਾ, ਮਾਲਿਨੀ ਚਨ੍ਦਨੋਕ੍ਖਿਤਾ;
ਸਬ੍ਬਾਭਰਣਸਞ੍ਛਨ੍ਨਾ, ਦਾਸੀਗਣਪੁਰਕ੍ਖਤਾ.
‘‘ਅਨ੍ਨਂ ¶ ਪਾਨਞ੍ਚ ਆਦਾਯ, ਖਜ੍ਜਂ ਭੋਜ੍ਜਂ ਅਨਪ੍ਪਕਂ;
ਗੇਹਤੋ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾਨ, ਉਯ੍ਯਾਨਮਭਿਹਾਰਯਿਂ.
‘‘ਤਤ੍ਥ ¶ ਰਮਿਤ੍ਵਾ ਕੀਲ਼ਿਤ੍ਵਾ, ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤੀ ਸਕਂ ਘਰਂ;
ਵਿਹਾਰਂ ਦਟ੍ਠੁਂ ਪਾਵਿਸਿਂ, ਸਾਕੇਤੇ ਅਞ੍ਜਨਂ ਵਨਂ.
‘‘ਦਿਸ੍ਵਾਨ ¶ ਲੋਕਪਜ੍ਜੋਤਂ, ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾਨ ਉਪਾਵਿਸਿਂ;
ਸੋ ਮੇ ਧਮ੍ਮਮਦੇਸੇਸਿ, ਅਨੁਕਮ੍ਪਾਯ ਚਕ੍ਖੁਮਾ.
‘‘ਸੁਤ੍ਵਾ ਚ ਖੋ ਮਹੇਸਿਸ੍ਸ, ਸਚ੍ਚਂ ਸਮ੍ਪਟਿਵਿਜ੍ਝਹਂ;
ਤਤ੍ਥੇਵ ਵਿਰਜਂ ਧਮ੍ਮਂ, ਫੁਸਯਿਂ ਅਮਤਂ ਪਦਂ.
‘‘ਤਤੋ ਵਿਞ੍ਞਾਤਸਦ੍ਧਮ੍ਮਾ, ਪਬ੍ਬਜਿਂ ਅਨਗਾਰਿਯਂ;
ਤਿਸ੍ਸੋ ਵਿਜ੍ਜਾ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤਾ, ਅਮੋਘਂ ਬੁਦ੍ਧਸਾਸਨ’’ਨ੍ਤਿ.
… ਸੁਜਾਤਾ ਥੇਰੀ….
੫. ਅਨੋਪਮਾਥੇਰੀਗਾਥਾ
‘‘ਉਚ੍ਚੇ ਕੁਲੇ ਅਹਂ ਜਾਤਾ, ਬਹੁਵਿਤ੍ਤੇ ਮਹਦ੍ਧਨੇ;
ਵਣ੍ਣਰੂਪੇਨ ਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾ, ਧੀਤਾ ਮਜ੍ਝਸ੍ਸ [ਮੇਘਸ੍ਸ (ਸੀ.), ਮੇਘਿਸ੍ਸ (ਸ੍ਯਾ.)] ਅਤ੍ਰਜਾ.
‘‘ਪਤ੍ਥਿਤਾ ਰਾਜਪੁਤ੍ਤੇਹਿ, ਸੇਟ੍ਠਿਪੁਤ੍ਤੇਹਿ ਗਿਜ੍ਝਿਤਾ [ਸੇਟ੍ਠਿਪੁਤ੍ਤੇਹਿ ਭਿਜ੍ਝਿਤਾ (ਸੀ.)];
ਪਿਤੁ ਮੇ ਪੇਸਯੀ ਦੂਤਂ, ਦੇਥ ਮਯ੍ਹਂ ਅਨੋਪਮਂ.
‘‘ਯਤ੍ਤਕਂ ਤੁਲਿਤਾ ਏਸਾ, ਤੁਯ੍ਹਂ ਧੀਤਾ ਅਨੋਪਮਾ;
ਤਤੋ ਅਟ੍ਠਗੁਣਂ ਦਸ੍ਸਂ, ਹਿਰਞ੍ਞਂ ਰਤਨਾਨਿ ਚ.
‘‘ਸਾਹਂ ¶ ਦਿਸ੍ਵਾਨ ਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਂ, ਲੋਕਜੇਟ੍ਠਂ ਅਨੁਤ੍ਤਰਂ;
ਤਸ੍ਸ ਪਾਦਾਨਿ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ, ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਉਪਾਵਿਸਿਂ.
‘‘ਸੋ ਮੇ ਧਮ੍ਮਮਦੇਸੇਸਿ, ਅਨੁਕਮ੍ਪਾਯ ਗੋਤਮੋ;
ਨਿਸਿਨ੍ਨਾ ਆਸਨੇ ਤਸ੍ਮਿਂ, ਫੁਸਯਿਂ ਤਤਿਯਂ ਫਲਂ.
‘‘ਤਤੋ ਕੇਸਾਨਿ ਛੇਤ੍ਵਾਨ, ਪਬ੍ਬਜਿਂ ਅਨਗਾਰਿਯਂ;
ਅਜ੍ਜ ਮੇ ਸਤ੍ਤਮੀ ਰਤ੍ਤਿ, ਯਤੋ ਤਣ੍ਹਾ ਵਿਸੋਸਿਤਾ’’ਤਿ.
… ਅਨੋਪਮਾ ਥੇਰੀ….
੬. ਮਹਾਪਜਾਪਤਿਗੋਤਮੀਥੇਰੀਗਾਥਾ
‘‘ਬੁਦ੍ਧ ¶ ਵੀਰ ਨਮੋ ਤ੍ਯਤ੍ਥੁ, ਸਬ੍ਬਸਤ੍ਤਾਨਮੁਤ੍ਤਮ;
ਯੋ ਮਂ ਦੁਕ੍ਖਾ ਪਮੋਚੇਸਿ, ਅਞ੍ਞਞ੍ਚ ਬਹੁਕਂ ਜਨਂ.
‘‘ਸਬ੍ਬਦੁਕ੍ਖਂ ਪਰਿਞ੍ਞਾਤਂ, ਹੇਤੁਤਣ੍ਹਾ ਵਿਸੋਸਿਤਾ;
ਭਾਵਿਤੋ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ [ਅਰਿਯਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ (ਸੀ. ਕ.), ਭਾਵਿਤਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ (ਸ੍ਯਾ.)] ਮਗ੍ਗੋ, ਨਿਰੋਧੋ ਫੁਸਿਤੋ ਮਯਾ.
‘‘ਮਾਤਾ ¶ ¶ ਪੁਤ੍ਤੋ ਪਿਤਾ ਭਾਤਾ, ਅਯ੍ਯਕਾ ਚ ਪੁਰੇ ਅਹੁਂ;
ਯਥਾਭੁਚ੍ਚਮਜਾਨਨ੍ਤੀ, ਸਂਸਰਿਂਹਂ ਅਨਿਬ੍ਬਿਸਂ.
‘‘ਦਿਟ੍ਠੋ ਹਿ ਮੇ ਸੋ ਭਗਵਾ, ਅਨ੍ਤਿਮੋਯਂ ਸਮੁਸ੍ਸਯੋ;
ਵਿਕ੍ਖੀਣੋ ਜਾਤਿਸਂਸਾਰੋ, ਨਤ੍ਥਿ ਦਾਨਿ ਪੁਨਬ੍ਭਵੋ.
‘‘ਆਰਦ੍ਧਵੀਰਿਯੇ ਪਹਿਤਤ੍ਤੇ, ਨਿਚ੍ਚਂ ਦਲ਼੍ਹਪਰਕ੍ਕਮੇ;
ਸਮਗ੍ਗੇ ਸਾਵਕੇ ਪਸ੍ਸੇ, ਏਸਾ ਬੁਦ੍ਧਾਨ ਵਨ੍ਦਨਾ.
‘‘ਬਹੂਨਂ [ਬਹੁਨ੍ਨਂ (ਸੀ. ਸ੍ਯਾ.)] ਵਤ ਅਤ੍ਥਾਯ, ਮਾਯਾ ਜਨਯਿ ਗੋਤਮਂ;
ਬ੍ਯਾਧਿਮਰਣਤੁਨ੍ਨਾਨਂ, ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਂ ਬ੍ਯਪਾਨੁਦੀ’’ਤਿ.
… ਮਹਾਪਜਾਪਤਿਗੋਤਮੀ ਥੇਰੀ….
੭. ਗੁਤ੍ਤਾਥੇਰੀਗਾਥਾ
‘‘ਗੁਤ੍ਤੇ ¶ ਯਦਤ੍ਥਂ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾ, ਹਿਤ੍ਵਾ ਪੁਤ੍ਤਂ ਵਸੁਂ ਪਿਯਂ;
ਤਮੇਵ ਅਨੁਬ੍ਰੂਹੇਹਿ, ਮਾ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਵਸਂ ਗਮਿ.
‘‘ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਵਞ੍ਚਿਤਾ ਸਤ੍ਤਾ, ਮਾਰਸ੍ਸ ਵਿਸਯੇ ਰਤਾ;
ਅਨੇਕਜਾਤਿਸਂਸਾਰਂ, ਸਨ੍ਧਾਵਨ੍ਤਿ ਅਵਿਦ੍ਦਸੂ.
‘‘ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਞ੍ਚ ਬ੍ਯਾਪਾਦਂ, ਸਕ੍ਕਾਯਦਿਟ੍ਠਿਮੇਵ ਚ;
ਸੀਲਬ੍ਬਤਪਰਾਮਾਸਂ, ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਞ੍ਚ ਪਞ੍ਚਮਂ.
‘‘ਸਂਯੋਜਨਾਨਿ ਏਤਾਨਿ, ਪਜਹਿਤ੍ਵਾਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀ;
ਓਰਮ੍ਭਾਗਮਨੀਯਾਨਿ, ਨਯਿਦਂ ਪੁਨਰੇਹਿਸਿ.
‘‘ਰਾਗਂ ਮਾਨਂ ਅਵਿਜ੍ਜਞ੍ਚ, ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਞ੍ਚ ਵਿਵਜ੍ਜਿਯ;
ਸਂਯੋਜਨਾਨਿ ਛੇਤ੍ਵਾਨ, ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸਨ੍ਤਂ ਕਰਿਸ੍ਸਸਿ.
‘‘ਖੇਪੇਤ੍ਵਾ ¶ ਜਾਤਿਸਂਸਾਰਂ, ਪਰਿਞ੍ਞਾਯ ਪੁਨਬ੍ਭਵਂ;
ਦਿਟ੍ਠੇਵ ਧਮ੍ਮੇ ਨਿਚ੍ਛਾਤਾ, ਉਪਸਨ੍ਤਾ ਚਰਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ.
… ਗੁਤ੍ਤਾ ਥੇਰੀ….
੮. ਵਿਜਯਾਥੇਰੀਗਾਥਾ
‘‘ਚਤੁਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਪਞ੍ਚਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ, ਵਿਹਾਰਾ ਉਪਨਿਕ੍ਖਮਿਂ;
ਅਲਦ੍ਧਾ ਚੇਤਸੋ ਸਨ੍ਤਿਂ, ਚਿਤ੍ਤੇ ਅਵਸਵਤ੍ਤਿਨੀ.
‘‘ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਂ ¶ ਉਪਸਙ੍ਕਮ੍ਮ, ਸਕ੍ਕਚ੍ਚਂ ਪਰਿਪੁਚ੍ਛਹਂ;
ਸਾ ਮੇ ਧਮ੍ਮਮਦੇਸੇਸਿ, ਧਾਤੁਆਯਤਨਾਨਿ ਚ.
‘‘ਚਤ੍ਤਾਰਿ ¶ ਅਰਿਯਸਚ੍ਚਾਨਿ, ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਬਲਾਨਿ ਚ;
ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ, ਉਤ੍ਤਮਤ੍ਥਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤਿਯਾ.
‘‘ਤਸ੍ਸਾਹਂ ¶ ਵਚਨਂ ਸੁਤ੍ਵਾ, ਕਰੋਨ੍ਤੀ ਅਨੁਸਾਸਨਿਂ;
ਰਤ੍ਤਿਯਾ ਪੁਰਿਮੇ ਯਾਮੇ, ਪੁਬ੍ਬਜਾਤਿਮਨੁਸ੍ਸਰਿਂ.
‘‘ਰਤ੍ਤਿਯਾ ਮਜ੍ਝਿਮੇ ਯਾਮੇ, ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁਂ ਵਿਸੋਧਯਿਂ;
ਰਤ੍ਤਿਯਾ ਪਚ੍ਛਿਮੇ ਯਾਮੇ, ਤਮੋਖਨ੍ਧਂ ਪਦਾਲਯਿਂ.
‘‘ਪੀਤਿਸੁਖੇਨ ਚ ਕਾਯਂ, ਫਰਿਤ੍ਵਾ ਵਿਹਰਿਂ ਤਦਾ;
ਸਤ੍ਤਮਿਯਾ ਪਾਦੇ ਪਸਾਰੇਸਿਂ, ਤਮੋਖਨ੍ਧਂ ਪਦਾਲਿਯਾ’’ਤਿ.
… ਵਿਜਯਾ ਥੇਰੀ….
ਛਕ੍ਕਨਿਪਾਤੋ ਨਿਟ੍ਠਿਤੋ.
੭. ਸਤ੍ਤਕਨਿਪਾਤੋ
੧. ਉਤ੍ਤਰਾਥੇਰੀਗਾਥਾ
‘‘‘ਮੁਸਲਾਨਿ ¶ ਗਹੇਤ੍ਵਾਨ, ਧਞ੍ਞਂ ਕੋਟ੍ਟੇਨ੍ਤਿ ਮਾਣਵਾ;
ਪੁਤ੍ਤਦਾਰਾਨਿ ਪੋਸੇਨ੍ਤਾ, ਧਨਂ ਵਿਨ੍ਦਨ੍ਤਿ ਮਾਣਵਾ.
‘‘‘ਘਟੇਥ ¶ ਬੁਦ੍ਧਸਾਸਨੇ, ਯਂ ਕਤ੍ਵਾ ਨਾਨੁਤਪ੍ਪਤਿ;
ਖਿਪ੍ਪਂ ਪਾਦਾਨਿ ਧੋਵਿਤ੍ਵਾ, ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਥ.
‘‘‘ਚਿਤ੍ਤਂ ਉਪਟ੍ਠਪੇਤ੍ਵਾਨ, ਏਕਗ੍ਗਂ ਸੁਸਮਾਹਿਤਂ;
ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਥ ਸਙ੍ਖਾਰੇ, ਪਰਤੋ ਨੋ ਚ ਅਤ੍ਤਤੋ’.
‘‘ਤਸ੍ਸਾਹਂ ਵਚਨਂ ਸੁਤ੍ਵਾ, ਪਟਾਚਾਰਾਨੁਸਾਸਨਿਂ;
ਪਾਦੇ ਪਕ੍ਖਾਲਯਿਤ੍ਵਾਨ, ਏਕਮਨ੍ਤੇ ਉਪਾਵਿਸਿਂ.
‘‘ਰਤ੍ਤਿਯਾ ¶ ਪੁਰਿਮੇ ਯਾਮੇ, ਪੁਬ੍ਬਜਾਤਿਮਨੁਸ੍ਸਰਿਂ;
ਰਤ੍ਤਿਯਾ ਮਜ੍ਝਿਮੇ ਯਾਮੇ, ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁਂ ਵਿਸੋਧਯਿਂ.
‘‘ਰਤ੍ਤਿਯਾ ਪਚ੍ਛਿਮੇ ਯਾਮੇ, ਤਮੋਕ੍ਖਨ੍ਧਂ ਪਦਾਲਯਿਂ;
ਤੇਵਿਜ੍ਜਾ ਅਥ ਵੁਟ੍ਠਾਸਿਂ, ਕਤਾ ਤੇ ਅਨੁਸਾਸਨੀ.
‘‘ਸਕ੍ਕਂਵ ਦੇਵਾ ਤਿਦਸਾ, ਸਙ੍ਗਾਮੇ ਅਪਰਾਜਿਤਂ;
ਪੁਰਕ੍ਖਤ੍ਵਾ ਵਿਹਸ੍ਸਾਮਿ, ਤੇਵਿਜ੍ਜਾਮ੍ਹਿ ਅਨਾਸਵਾ’’.
… ਉਤ੍ਤਰਾ ਥੇਰੀ….
੨. ਚਾਲਾਥੇਰੀਗਾਥਾ
‘‘ਸਤਿਂ ¶ ਉਪਟ੍ਠਪੇਤ੍ਵਾਨ, ਭਿਕ੍ਖੁਨੀ ਭਾਵਿਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾ;
ਪਟਿਵਿਜ੍ਝਿ ਪਦਂ ਸਨ੍ਤਂ, ਸਙ੍ਖਾਰੂਪਸਮਂ ਸੁਖਂ’’.
‘‘ਕਂ ਨੁ ਉਦ੍ਦਿਸ੍ਸ ਮੁਣ੍ਡਾਸਿ, ਸਮਣੀ ਵਿਯ ਦਿਸ੍ਸਸਿ;
ਨ ਚ ਰੋਚੇਸਿ ਪਾਸਣ੍ਡੇ, ਕਿਮਿਦਂ ਚਰਸਿ ਮੋਮੁਹਾ’’.
‘‘ਇਤੋ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਪਾਸਣ੍ਡਾ, ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ ਉਪਨਿਸ੍ਸਿਤਾ;
ਨ ਤੇ ਧਮ੍ਮਂ ਵਿਜਾਨਨ੍ਤਿ, ਨ ਤੇ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਕੋਵਿਦਾ.
‘‘ਅਤ੍ਥਿ ਸਕ੍ਯਕੁਲੇ ਜਾਤੋ, ਬੁਦ੍ਧੋ ਅਪ੍ਪਟਿਪੁਗ੍ਗਲੋ;
ਸੋ ਮੇ ਧਮ੍ਮਮਦੇਸੇਸਿ, ਦਿਟ੍ਠੀਨਂ ਸਮਤਿਕ੍ਕਮਂ.
‘‘ਦੁਕ੍ਖਂ ¶ ਦੁਕ੍ਖਸਮੁਪ੍ਪਾਦਂ, ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਚ ਅਤਿਕ੍ਕਮਂ;
ਅਰਿਯਂ ਚਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ, ਦੁਕ੍ਖੂਪਸਮਗਾਮਿਨਂ.
‘‘ਤਸ੍ਸਾਹਂ ਵਚਨਂ ਸੁਤ੍ਵਾ, ਵਿਹਰਿਂ ਸਾਸਨੇ ਰਤਾ;
ਤਿਸ੍ਸੋ ਵਿਜ੍ਜਾ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤਾ, ਕਤਂ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਾਸਨਂ.
‘‘ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ¶ ¶ ਵਿਹਤਾ ਨਨ੍ਦੀ, ਤਮੋਖਨ੍ਧੋ ਪਦਾਲਿਤੋ;
ਏਵਂ ਜਾਨਾਹਿ ਪਾਪਿਮ, ਨਿਹਤੋ ਤ੍ਵਮਸਿ ਅਨ੍ਤਕ’’.
… ਚਾਲਾ ਥੇਰੀ….
੩. ਉਪਚਾਲਾਥੇਰੀਗਾਥਾ
‘‘ਸਤਿਮਤੀ ਚਕ੍ਖੁਮਤੀ, ਭਿਕ੍ਖੁਨੀ ਭਾਵਿਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾ;
ਪਟਿਵਿਜ੍ਝਿਂ ਪਦਂ ਸਨ੍ਤਂ, ਅਕਾਪੁਰਿਸਸੇਵਿਤਂ’’.
‘‘ਕਿਂ ਨੁ ਜਾਤਿਂ ਨ ਰੋਚੇਸਿ, ਜਾਤੋ ਕਾਮਾਨਿ ਭੁਞ੍ਜਤਿ;
ਭੁਞ੍ਜਾਹਿ ਕਾਮਰਤਿਯੋ, ਮਾਹੁ ਪਚ੍ਛਾਨੁਤਾਪਿਨੀ’’.
‘‘ਜਾਤਸ੍ਸ ਮਰਣਂ ਹੋਤਿ, ਹਤ੍ਥਪਾਦਾਨ ਛੇਦਨਂ;
ਵਧਬਨ੍ਧਪਰਿਕ੍ਲੇਸਂ, ਜਾਤੋ ਦੁਕ੍ਖਂ ਨਿਗਚ੍ਛਤਿ.
‘‘ਅਤ੍ਥਿ ਸਕ੍ਯਕੁਲੇ ਜਾਤੋ, ਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਅਪਰਾਜਿਤੋ;
ਸੋ ਮੇ ਧਮ੍ਮਮਦੇਸੇਸਿ, ਜਾਤਿਯਾ ਸਮਤਿਕ੍ਕਮਂ.
‘‘ਦੁਕ੍ਖਂ ਦੁਕ੍ਖਸਮੁਪ੍ਪਾਦਂ, ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਚ ਅਤਿਕ੍ਕਮਂ;
ਅਰਿਯਂ ਚਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ, ਦੁਕ੍ਖੂਪਸਮਗਾਮਿਨਂ.
‘‘ਤਸ੍ਸਾਹਂ ਵਚਨਂ ਸੁਤ੍ਵਾ, ਵਿਹਰਿਂ ਸਾਸਨੇ ਰਤਾ;
ਤਿਸ੍ਸੋ ਵਿਜ੍ਜਾ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤਾ, ਕਤਂ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਾਸਨਂ.
‘‘ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ¶ ਵਿਹਤਾ ਨਨ੍ਦੀ, ਤਮੋਖਨ੍ਧੋ ਪਦਾਲਿਤੋ;
ਏਵਂ ਜਾਨਾਹਿ ਪਾਪਿਮ, ਨਿਹਤੋ ਤ੍ਵਮਸਿ ਅਨ੍ਤਕ’’.
… ਉਪਚਾਲਾ ਥੇਰੀ….
ਸਤ੍ਤਕਨਿਪਾਤੋ ਨਿਟ੍ਠਿਤੋ.
੮. ਅਟ੍ਠਕਨਿਪਾਤੋ
੧. ਸੀਸੂਪਚਾਲਾਥੇਰੀਗਾਥਾ
‘‘ਭਿਕ੍ਖੁਨੀ ¶ ¶ ¶ ਸੀਲਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾ, ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇਸੁ ਸੁਸਂਵੁਤਾ;
ਅਧਿਗਚ੍ਛੇ ਪਦਂ ਸਨ੍ਤਂ, ਅਸੇਚਨਕਮੋਜਵਂ’’.
‘‘ਤਾਵਤਿਂਸਾ ਚ ਯਾਮਾ ਚ, ਤੁਸਿਤਾ ਚਾਪਿ ਦੇਵਤਾ;
ਨਿਮ੍ਮਾਨਰਤਿਨੋ ਦੇਵਾ, ਯੇ ਦੇਵਾ ਵਸਵਤ੍ਤਿਨੋ;
ਤਤ੍ਥ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਣੀਧੇਹਿ, ਯਤ੍ਥ ਤੇ ਵੁਸਿਤਂ ਪੁਰੇ’’.
‘‘ਤਾਵਤਿਂਸਾ ਚ ਯਾਮਾ ਚ, ਤੁਸਿਤਾ ਚਾਪਿ ਦੇਵਤਾ;
ਨਿਮ੍ਮਾਨਰਤਿਨੋ ਦੇਵਾ, ਯੇ ਦੇਵਾ ਵਸਵਤ੍ਤਿਨੋ.
‘‘ਕਾਲਂ ਕਾਲਂ ਭਵਾਭਵਂ, ਸਕ੍ਕਾਯਸ੍ਮਿਂ ਪੁਰਕ੍ਖਤਾ;
ਅਵੀਤਿਵਤ੍ਤਾ ਸਕ੍ਕਾਯਂ, ਜਾਤਿਮਰਣਸਾਰਿਨੋ.
‘‘ਸਬ੍ਬੋ ਆਦੀਪਿਤੋ ਲੋਕੋ, ਸਬ੍ਬੋ ਲੋਕੋ ਪਦੀਪਿਤੋ;
ਸਬ੍ਬੋ ਪਜ੍ਜਲਿਤੋ ਲੋਕੋ, ਸਬ੍ਬੋ ਲੋਕੋ ਪਕਮ੍ਪਿਤੋ.
‘‘ਅਕਮ੍ਪਿਯਂ ਅਤੁਲਿਯਂ, ਅਪੁਥੁਜ੍ਜਨਸੇਵਿਤਂ;
ਬੁਦ੍ਧੋ ਧਮ੍ਮਮਦੇਸੇਸਿ, ਤਤ੍ਥ ਮੇ ਨਿਰਤੋ ਮਨੋ.
‘‘ਤਸ੍ਸਾਹਂ ਵਚਨਂ ਸੁਤ੍ਵਾ, ਵਿਹਰਿਂ ਸਾਸਨੇ ਰਤਾ;
ਤਿਸ੍ਸੋ ਵਿਜ੍ਜਾ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤਾ, ਕਤਂ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਾਸਨਂ.
‘‘ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਵਿਹਤਾ ਨਨ੍ਦੀ, ਤਮੋਖਨ੍ਧੋ ਪਦਾਲਿਤੋ;
ਏਵਂ ਜਾਨਾਹਿ ਪਾਪਿਮ, ਨਿਹਤੋ ਤ੍ਵਮਸਿ ਅਨ੍ਤਕ’’.
… ਸੀਸੂਪਚਾਲਾ ਥੇਰੀ….
ਅਟ੍ਠਕਨਿਪਾਤੋ ਨਿਟ੍ਠਿਤੋ.
੯. ਨਵਕਨਿਪਾਤੋ
੧. ਵਡ੍ਢਮਾਤੁਥੇਰੀਗਾਥਾ
‘‘ਮਾ ¶ ¶ ¶ ਸੁ ਤੇ ਵਡ੍ਢ ਲੋਕਮ੍ਹਿ, ਵਨਥੋ ਆਹੁ ਕੁਦਾਚਨਂ;
ਮਾ ਪੁਤ੍ਤਕ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ, ਅਹੁ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਭਾਗਿਮਾ.
‘‘ਸੁਖਞ੍ਹਿ ¶ ਵਡ੍ਢ ਮੁਨਯੋ, ਅਨੇਜਾ ਛਿਨ੍ਨਸਂਸਯਾ;
ਸੀਤਿਭੂਤਾ ਦਮਪ੍ਪਤ੍ਤਾ, ਵਿਹਰਨ੍ਤਿ ਅਨਾਸਵਾ.
‘‘ਤੇਹਾਨੁਚਿਣ੍ਣਂ ਇਸੀਭਿ, ਮਗ੍ਗਂ ਦਸ੍ਸਨਪਤ੍ਤਿਯਾ;
ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸਨ੍ਤਕਿਰਿਯਾਯ, ਤ੍ਵਂ ਵਡ੍ਢ ਅਨੁਬ੍ਰੂਹਯ’’.
‘‘ਵਿਸਾਰਦਾਵ ਭਣਸਿ, ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਜਨੇਤ੍ਤਿ ਮੇ;
ਮਞ੍ਞਾਮਿ ਨੂਨ ਮਾਮਿਕੇ, ਵਨਥੋ ਤੇ ਨ ਵਿਜ੍ਜਤਿ’’.
‘‘ਯੇ ਕੇਚਿ ਵਡ੍ਢ ਸਙ੍ਖਾਰਾ, ਹੀਨਾ ਉਕ੍ਕਟ੍ਠਮਜ੍ਝਿਮਾ;
ਅਣੂਪਿ ਅਣੁਮਤ੍ਤੋਪਿ, ਵਨਥੋ ਮੇ ਨ ਵਿਜ੍ਜਤਿ.
‘‘ਸਬ੍ਬੇ ਮੇ ਆਸਵਾ ਖੀਣਾ, ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਸ੍ਸ ਝਾਯਤੋ;
ਤਿਸ੍ਸੋ ਵਿਜ੍ਜਾ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤਾ, ਕਤਂ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਾਸਨਂ’’.
‘‘ਉਲ਼ਾਰਂ ਵਤ ਮੇ ਮਾਤਾ, ਪਤੋਦਂ ਸਮਵਸ੍ਸਰਿ;
ਪਰਮਤ੍ਥਸਞ੍ਹਿਤਾ ਗਾਥਾ, ਯਥਾਪਿ ਅਨੁਕਮ੍ਪਿਕਾ.
‘‘ਤਸ੍ਸਾਹਂ ਵਚਨਂ ਸੁਤ੍ਵਾ, ਅਨੁਸਿਟ੍ਠਿਂ ਜਨੇਤ੍ਤਿਯਾ;
ਧਮ੍ਮਸਂਵੇਗਮਾਪਾਦਿਂ, ਯੋਗਕ੍ਖੇਮਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤਿਯਾ.
‘‘ਸੋਹਂ ਪਧਾਨਪਹਿਤਤ੍ਤੋ, ਰਤ੍ਤਿਨ੍ਦਿਵਮਤਨ੍ਦਿਤੋ;
ਮਾਤਰਾ ਚੋਦਿਤੋ ਸਨ੍ਤੋ, ਅਫੁਸਿਂ ਸਨ੍ਤਿਮੁਤ੍ਤਮਂ’’.
… ਵਡ੍ਢਮਾਤਾ ਥੇਰੀ….
ਨਵਕਨਿਪਾਤੋ ਨਿਟ੍ਠਿਤੋ.
੧੦. ਏਕਾਦਸਨਿਪਾਤੋ
੧. ਕਿਸਾਗੋਤਮੀਥੇਰੀਗਾਥਾ
‘‘ਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤਤਾ ¶ ¶ ¶ ਮੁਨਿਨਾ, ਲੋਕਂ ਆਦਿਸ੍ਸ ਵਣ੍ਣਿਤਾ;
ਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤੇ ਭਜਮਾਨੋ, ਅਪਿ ਬਾਲੋ ਪਣ੍ਡਿਤੋ ਅਸ੍ਸ.
‘‘ਭਜਿਤਬ੍ਬਾ ਸਪ੍ਪੁਰਿਸਾ, ਪਞ੍ਞਾ ਤਥਾ ਵਡ੍ਢਤਿ ਭਜਨ੍ਤਾਨਂ;
ਭਜਮਾਨੋ ਸਪ੍ਪੁਰਿਸੇ, ਸਬ੍ਬੇਹਿਪਿ ਦੁਕ੍ਖੇਹਿ ਪਮੁਚ੍ਚੇਯ੍ਯ.
‘‘ਦੁਕ੍ਖਞ੍ਚ ਵਿਜਾਨੇਯ੍ਯ, ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਚ ਸਮੁਦਯਂ ਨਿਰੋਧਂ;
ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਞ੍ਚ ਮਗ੍ਗਂ, ਚਤ੍ਤਾਰਿਪਿ ਅਰਿਯਸਚ੍ਚਾਨਿ.
‘‘ਦੁਕ੍ਖੋ ¶ ਇਤ੍ਥਿਭਾਵੋ, ਅਕ੍ਖਾਤੋ ਪੁਰਿਸਦਮ੍ਮਸਾਰਥਿਨਾ;
ਸਪਤ੍ਤਿਕਮ੍ਪਿ ਹਿ ਦੁਕ੍ਖਂ, ਅਪ੍ਪੇਕਚ੍ਚਾ ਸਕਿਂ ਵਿਜਾਤਾਯੋ.
‘‘ਗਲਕੇ ਅਪਿ ਕਨ੍ਤਨ੍ਤਿ, ਸੁਖੁਮਾਲਿਨਿਯੋ ਵਿਸਾਨਿ ਖਾਦਨ੍ਤਿ;
ਜਨਮਾਰਕਮਜ੍ਝਗਤਾ, ਉਭੋਪਿ ਬ੍ਯਸਨਾਨਿ ਅਨੁਭੋਨ੍ਤਿ.
‘‘ਉਪਵਿਜਞ੍ਞਾ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੀ, ਅਦ੍ਦਸਾਹਂ ਪਤਿਂ ਮਤਂ;
ਪਨ੍ਥਮ੍ਹਿ ਵਿਜਾਯਿਤ੍ਵਾਨ, ਅਪ੍ਪਤ੍ਤਾਵ ਸਕਂ ਘਰਂ.
‘‘ਦ੍ਵੇ ਪੁਤ੍ਤਾ ਕਾਲਕਤਾ, ਪਤੀ ਚ ਪਨ੍ਥੇ ਮਤੋ ਕਪਣਿਕਾਯ;
ਮਾਤਾ ਪਿਤਾ ਚ ਭਾਤਾ, ਡਯ੍ਹਨ੍ਤਿ ਚ ਏਕਚਿਤਕਾਯਂ.
‘‘ਖੀਣਕੁਲੀਨੇ ਕਪਣੇ, ਅਨੁਭੂਤਂ ਤੇ ਦੁਖਂ ਅਪਰਿਮਾਣਂ;
ਅਸ੍ਸੂ ਚ ਤੇ ਪਵਤ੍ਤਂ, ਬਹੂਨਿ ਚ ਜਾਤਿਸਹਸ੍ਸਾਨਿ.
‘‘ਵਸਿਤਾ ਸੁਸਾਨਮਜ੍ਝੇ, ਅਥੋਪਿ ਖਾਦਿਤਾਨਿ ਪੁਤ੍ਤਮਂਸਾਨਿ;
ਹਤਕੁਲਿਕਾ ¶ ਸਬ੍ਬਗਰਹਿਤਾ, ਮਤਪਤਿਕਾ ਅਮਤਮਧਿਗਚ੍ਛਿਂ.
‘‘ਭਾਵਿਤੋ ਮੇ ਮਗ੍ਗੋ, ਅਰਿਯੋ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਅਮਤਗਾਮੀ;
ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਸਚ੍ਛਿਕਤਂ, ਧਮ੍ਮਾਦਾਸਂ ਅਵੇਕ੍ਖਿਂਹਂ [ਅਪੇਕ੍ਖਿਹਂ (ਸੀ.)].
‘‘ਅਹਮਮ੍ਹਿ ਕਨ੍ਤਸਲ੍ਲਾ, ਓਹਿਤਭਾਰਾ ਕਤਞ੍ਹਿ ਕਰਣੀਯਂ;
ਕਿਸਾ ਗੋਤਮੀ ਥੇਰੀ, ਵਿਮੁਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤਾ ਇਮਂ ਭਣੀ’’ਤਿ.
… ਕਿਸਾ ਗੋਤਮੀ ਥੇਰੀ….
ਏਕਾਦਸਨਿਪਾਤੋ ਨਿਟ੍ਠਿਤੋ.
੧੧. ਦ੍ਵਾਦਸਕਨਿਪਾਤੋ
੧. ਉਪ੍ਪਲਵਣ੍ਣਾਥੇਰੀਗਾਥਾ
‘‘ਉਭੋ ¶ ¶ ਮਾਤਾ ਚ ਧੀਤਾ ਚ, ਮਯਂ ਆਸੁਂ [ਆਭੁਂ (ਸੀ.)] ਸਪਤ੍ਤਿਯੋ;
ਤਸ੍ਸਾ ਮੇ ਅਹੁ ਸਂਵੇਗੋ, ਅਬ੍ਭੁਤੋ ਲੋਮਹਂਸਨੋ.
‘‘ਧਿਰਤ੍ਥੁ ਕਾਮਾ ਅਸੁਚੀ, ਦੁਗ੍ਗਨ੍ਧਾ ਬਹੁਕਣ੍ਟਕਾ;
ਯਤ੍ਥ ਮਾਤਾ ਚ ਧੀਤਾ ਚ, ਸਭਰਿਯਾ ਮਯਂ ਅਹੁਂ.
‘‘ਕਾਮੇਸ੍ਵਾਦੀਨਵਂ ¶ ਦਿਸ੍ਵਾ, ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਂ ਦਟ੍ਠੁ ਖੇਮਤੋ;
ਸਾ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਿਂ ਰਾਜਗਹੇ, ਅਗਾਰਸ੍ਮਾਨਗਾਰਿਯਂ.
‘‘ਪੁਬ੍ਬੇਨਿਵਾਸਂ ਜਾਨਾਮਿ, ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁਂ ਵਿਸੋਧਿਤਂ;
ਚੇਤੋਪਰਿਚ੍ਚਞਾਣਞ੍ਚ, ਸੋਤਧਾਤੁ ਵਿਸੋਧਿਤਾ.
‘‘ਇਦ੍ਧੀਪਿ ਮੇ ਸਚ੍ਛਿਕਤਾ, ਪਤ੍ਤੋ ਮੇ ਆਸਵਕ੍ਖਯੋ;
ਛਲ਼ਭਿਞ੍ਞਾ ਸਚ੍ਛਿਕਤਾ, ਕਤਂ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਾਸਨਂ.
‘‘ਇਦ੍ਧਿਯਾ ¶ ਅਭਿਨਿਮ੍ਮਿਤ੍ਵਾ, ਚਤੁਰਸ੍ਸਂ ਰਥਂ ਅਹਂ;
ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਪਾਦੇ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ, ਲੋਕਨਾਥਸ੍ਸ ਤਾਦਿਨੋ’’ [ਸਿਰੀਮਤੋ (ਸ੍ਯਾ. ਕ.)].
‘‘ਸੁਪੁਪ੍ਫਿਤਗ੍ਗਂ ਉਪਗਮ੍ਮ ਪਾਦਪਂ, ਏਕਾ ਤੁਵਂ ਤਿਟ੍ਠਸਿ ਸਾਲਮੂਲੇ [ਰੁਕ੍ਖਮੂਲੇ (ਸ੍ਯਾ. ਕ.)];
ਨ ਚਾਪਿ ਤੇ ਦੁਤਿਯੋ ਅਤ੍ਥਿ ਕੋਚਿ, ਨ ਤ੍ਵਂ ਬਾਲੇ ਭਾਯਸਿ ਧੁਤ੍ਤਕਾਨਂ’’.
‘‘ਸਤਂ ਸਹਸ੍ਸਾਨਿਪਿ ਧੁਤ੍ਤਕਾਨਂ, ਸਮਾਗਤਾ ਏਦਿਸਕਾ ਭਵੇਯ੍ਯੁਂ;
ਲੋਮਂ ਨ ਇਞ੍ਜੇ ਨਪਿ ਸਮ੍ਪਵੇਧੇ, ਕਿਂ ਮੇ ਤੁਵਂ ਮਾਰ ਕਰਿਸ੍ਸਸੇਕੋ.
‘‘ਏਸਾ ਅਨ੍ਤਰਧਾਯਾਮਿ, ਕੁਚ੍ਛਿਂ ਵਾ ਪਵਿਸਾਮਿ ਤੇ;
ਭਮੁਕਨ੍ਤਰੇ ਤਿਟ੍ਠਾਮਿ, ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿਂ ਮਂ ਨ ਦਕ੍ਖਸਿ.
‘‘ਚਿਤ੍ਤਮ੍ਹਿ ¶ ਵਸੀਭੂਤਾਹਂ, ਇਦ੍ਧਿਪਾਦਾ ਸੁਭਾਵਿਤਾ;
ਛਲ਼ਭਿਞ੍ਞਾ ਸਚ੍ਛਿਕਤਾ, ਕਤਂ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਾਸਨਂ.
‘‘ਸਤ੍ਤਿਸੂਲੂਪਮਾ ਕਾਮਾ, ਖਨ੍ਧਾਸਂ ਅਧਿਕੁਟ੍ਟਨਾ;
ਯਂ ਤ੍ਵਂ ‘ਕਾਮਰਤਿਂ’ ਬ੍ਰੂਸਿ, ‘ਅਰਤੀ’ ਦਾਨਿ ਸਾ ਮਮ.
‘‘ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ¶ ਵਿਹਤਾ ਨਨ੍ਦੀ, ਤਮੋਖਨ੍ਧੋ ਪਦਾਲਿਤੋ;
ਏਵਂ ਜਾਨਾਹਿ ਪਾਪਿਮ, ਨਿਹਤੋ ਤ੍ਵਮਸਿ ਅਨ੍ਤਕਾ’’ਤਿ.
… ਉਪ੍ਪਲਵਣ੍ਣਾ ਥੇਰੀ….
ਦ੍ਵਾਦਸਨਿਪਾਤੋ ਨਿਟ੍ਠਿਤੋ.
੧੨. ਸੋਲ਼ਸਨਿਪਾਤੋ
੧. ਪੁਣ੍ਣਾਥੇਰੀਗਾਥਾ
‘‘ਉਦਹਾਰੀ ¶ ¶ ¶ ਅਹਂ ਸੀਤੇ [ਉਦਕਮਾਹਰਿਂ ਸੀਤੇ (ਸੀ.)], ਸਦਾ ਉਦਕਮੋਤਰਿਂ;
ਅਯ੍ਯਾਨਂ ਦਣ੍ਡਭਯਭੀਤਾ, ਵਾਚਾਦੋਸਭਯਟ੍ਟਿਤਾ.
‘‘ਕਸ੍ਸ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ ਤ੍ਵਂ ਭੀਤੋ, ਸਦਾ ਉਦਕਮੋਤਰਿ;
ਵੇਧਮਾਨੇਹਿ ਗਤ੍ਤੇਹਿ, ਸੀਤਂ ਵੇਦਯਸੇ ਭੁਸਂ’’.
ਜਾਨਨ੍ਤੀ ਵਤ ਮਂ [ਜਾਨਨ੍ਤੀ ਚ ਤੁਵਂ (ਕ.)] ਭੋਤਿ, ਪੁਣ੍ਣਿਕੇ ਪਰਿਪੁਚ੍ਛਸਿ;
ਕਰੋਨ੍ਤਂ ਕੁਸਲਂ ਕਮ੍ਮਂ, ਰੁਨ੍ਧਨ੍ਤਂ ਕਤਪਾਪਕਂ.
‘‘ਯੋ ਚ ਵੁਡ੍ਢੋ ਦਹਰੋ ਵਾ, ਪਾਪਕਮ੍ਮਂ ਪਕੁਬ੍ਬਤਿ;
ਦਕਾਭਿਸੇਚਨਾ ਸੋਪਿ, ਪਾਪਕਮ੍ਮਾ ਪਮੁਚ੍ਚਤਿ’’.
‘‘ਕੋ ਨੁ ਤੇ ਇਦਮਕ੍ਖਾਸਿ, ਅਜਾਨਨ੍ਤਸ੍ਸ ਅਜਾਨਕੋ;
ਦਕਾਭਿਸੇਚਨਾ ਨਾਮ, ਪਾਪਕਮ੍ਮਾ ਪਮੁਚ੍ਚਤਿ.
‘‘ਸਗ੍ਗਂ ਨੂਨ ਗਮਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਸਬ੍ਬੇ ਮਣ੍ਡੂਕਕਚ੍ਛਪਾ;
ਨਾਗਾ [ਨਕ੍ਕਾ (ਸੀ.)] ਚ ਸੁਸੁਮਾਰਾ ਚ, ਯੇ ਚਞ੍ਞੇ ਉਦਕੇ ਚਰਾ.
‘‘ਓਰਬ੍ਭਿਕਾ ਸੂਕਰਿਕਾ, ਮਚ੍ਛਿਕਾ ਮਿਗਬਨ੍ਧਕਾ;
ਚੋਰਾ ਚ ਵਜ੍ਝਘਾਤਾ ਚ, ਯੇ ਚਞ੍ਞੇ ਪਾਪਕਮ੍ਮਿਨੋ;
ਦਕਾਭਿਸੇਚਨਾ ਤੇਪਿ, ਪਾਪਕਮ੍ਮਾ ਪਮੁਚ੍ਚਰੇ.
‘‘ਸਚੇ ਇਮਾ ਨਦਿਯੋ ਤੇ, ਪਾਪਂ ਪੁਬ੍ਬੇ ਕਤਂ ਵਹੁਂ;
ਪੁਞ੍ਞਮ੍ਪਿਮਾ ¶ ਵਹੇਯ੍ਯੁਂ ਤੇ, ਤੇਨ ਤ੍ਵਂ ਪਰਿਬਾਹਿਰੋ.
‘‘ਯਸ੍ਸ ¶ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ ਤ੍ਵਂ ਭੀਤੋ, ਸਦਾ ਉਦਕਮੋਤਰਿ;
ਤਮੇਵ ਬ੍ਰਹ੍ਮੇ ਮਾ ਕਾਸਿ, ਮਾ ਤੇ ਸੀਤਂ ਛਵਿਂ ਹਨੇ’’.
‘‘ਕੁਮ੍ਮਗ੍ਗਪਟਿਪਨ੍ਨਂ ਮਂ, ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਂ ਸਮਾਨਯਿ;
ਦਕਾਭਿਸੇਚਨਾ ਭੋਤਿ, ਇਮਂ ਸਾਟਂ ਦਦਾਮਿ ਤੇ’’.
‘‘ਤੁਯ੍ਹੇਵ ਸਾਟਕੋ ਹੋਤੁ, ਨਾਹਮਿਚ੍ਛਾਮਿ ਸਾਟਕਂ;
ਸਚੇ ਭਾਯਸਿ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ, ਸਚੇ ਤੇ ਦੁਕ੍ਖਮਪ੍ਪਿਯਂ.
‘‘ਮਾਕਾਸਿ ¶ ¶ ਪਾਪਕਂ ਕਮ੍ਮਂ, ਆਵਿ ਵਾ ਯਦਿ ਵਾ ਰਹੋ;
ਸਚੇ ਚ ਪਾਪਕਂ ਕਮ੍ਮਂ, ਕਰਿਸ੍ਸਸਿ ਕਰੋਸਿ ਵਾ.
‘‘ਨ ਤੇ ਦੁਕ੍ਖਾ ਪਮੁਤ੍ਯਤ੍ਥਿ, ਉਪੇਚ੍ਚਾਪਿ [ਉਪ੍ਪਚ੍ਚਾਪਿ (ਅਟ੍ਠ. ਪਾਠਨ੍ਤਰਂ)] ਪਲਾਯਤੋ;
ਸਚੇ ਭਾਯਸਿ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ, ਸਚੇ ਤੇ ਦੁਕ੍ਖਮਪ੍ਪਿਯਂ.
‘‘ਉਪੇਹਿ ਸਰਣਂ ਬੁਦ੍ਧਂ, ਧਮ੍ਮਂ ਸਙ੍ਘਞ੍ਚ ਤਾਦਿਨਂ;
ਸਮਾਦਿਯਾਹਿ ਸੀਲਾਨਿ, ਤਂ ਤੇ ਅਤ੍ਥਾਯ ਹੇਹਿਤਿ’’.
‘‘ਉਪੇਮਿ ਸਰਣਂ ਬੁਦ੍ਧਂ, ਧਮ੍ਮਂ ਸਙ੍ਘਞ੍ਚ ਤਾਦਿਨਂ;
ਸਮਾਦਿਯਾਮਿ ਸੀਲਾਨਿ, ਤਂ ਮੇ ਅਤ੍ਥਾਯ ਹੇਹਿਤਿ.
‘‘ਬ੍ਰਹ੍ਮਬਨ੍ਧੁ ਪੁਰੇ ਆਸਿਂ, ਅਜ੍ਜਮ੍ਹਿ ਸਚ੍ਚਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ;
ਤੇਵਿਜ੍ਜੋ ਵੇਦਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ, ਸੋਤ੍ਤਿਯੋ ਚਮ੍ਹਿ ਨ੍ਹਾਤਕੋ’’ਤਿ.
… ਪੁਣ੍ਣਾ ਥੇਰੀ….
ਸੋਲ਼ਸਨਿਪਾਤੋ ਨਿਟ੍ਠਿਤੋ.
੧੩. ਵੀਸਤਿਨਿਪਾਤੋ
੧. ਅਮ੍ਬਪਾਲੀਥੇਰੀਗਾਥਾ
‘‘ਕਾਲ਼ਕਾ ¶ ¶ ਭਮਰਵਣ੍ਣਸਾਦਿਸਾ, ਵੇਲ੍ਲਿਤਗ੍ਗਾ ਮਮ ਮੁਦ੍ਧਜਾ ਅਹੁਂ;
ਤੇ ਜਰਾਯ ਸਾਣਵਾਕਸਾਦਿਸਾ, ਸਚ੍ਚਵਾਦਿਵਚਨਂ ਅਨਞ੍ਞਥਾ.
‘‘ਵਾਸਿਤੋਵ ਸੁਰਭੀ ਕਰਣ੍ਡਕੋ, ਪੁਪ੍ਫਪੂਰ ਮਮ ਉਤ੍ਤਮਙ੍ਗਜੋ [ਉਤ੍ਤਮਙ੍ਗਭੂਤੋ (ਕ.)].
ਤਂ ਜਰਾਯਥ ਸਲੋਮਗਨ੍ਧਿਕਂ, ਸਚ੍ਚਵਾਦਿਵਚਨਂ ਅਨਞ੍ਞਥਾ.
‘‘ਕਾਨਨਂਵ ¶ ਸਹਿਤਂ ਸੁਰੋਪਿਤਂ, ਕੋਚ੍ਛਸੂਚਿਵਿਚਿਤਗ੍ਗਸੋਭਿਤਂ;
ਤਂ ਜਰਾਯ ਵਿਰਲਂ ਤਹਿਂ ਤਹਿਂ, ਸਚ੍ਚਵਾਦਿਵਚਨਂ ਅਨਞ੍ਞਥਾ.
‘‘ਕਣ੍ਹਖਨ੍ਧਕਸੁਵਣ੍ਣਮਣ੍ਡਿਤਂ, ਸੋਭਤੇ ਸੁਵੇਣੀਹਿਲਙ੍ਕਤਂ;
ਤਂ ¶ ਜਰਾਯ ਖਲਿਤਂ ਸਿਰਂ ਕਤਂ, ਸਚ੍ਚਵਾਦਿਵਚਨਂ ਅਨਞ੍ਞਥਾ.
‘‘ਚਿਤ੍ਤਕਾਰਸੁਕਤਾਵ ਲੇਖਿਕਾ, ਸੋਭਰੇ ਸੁ ਭਮੁਕਾ ਪੁਰੇ ਮਮ;
ਤਾ ¶ ਜਰਾਯ ਵਲਿਭਿਪ੍ਪਲਮ੍ਬਿਤਾ, ਸਚ੍ਚਵਾਦਿਵਚਨਂ ਅਨਞ੍ਞਥਾ.
‘‘ਭਸ੍ਸਰਾ ਸੁਰੁਚਿਰਾ ਯਥਾ ਮਣੀ, ਨੇਤ੍ਤਹੇਸੁਮਭਿਨੀਲਮਾਯਤਾ;
ਤੇ ਜਰਾਯਭਿਹਤਾ ਨ ਸੋਭਰੇ, ਸਚ੍ਚਵਾਦਿਵਚਨਂ ਅਨਞ੍ਞਥਾ.
‘‘ਸਣ੍ਹਤੁਙ੍ਗਸਦਿਸੀ ¶ ਚ ਨਾਸਿਕਾ, ਸੋਭਤੇ ਸੁ ਅਭਿਯੋਬ੍ਬਨਂ ਪਤਿ;
ਸਾ ਜਰਾਯ ਉਪਕੂਲਿਤਾ ਵਿਯ, ਸਚ੍ਚਵਾਦਿਵਚਨਂ ਅਨਞ੍ਞਥਾ.
‘‘ਕਙ੍ਕਣਂ ਵ ਸੁਕਤਂ ਸੁਨਿਟ੍ਠਿਤਂ, ਸੋਭਰੇ ਸੁ ਮਮ ਕਣ੍ਣਪਾਲ਼ਿਯੋ;
ਤਾ ਜਰਾਯ ਵਲਿਭਿਪ੍ਪਲਮ੍ਬਿਤਾ, ਸਚ੍ਚਵਾਦਿਵਚਨਂ ਅਨਞ੍ਞਥਾ.
‘‘ਪਤ੍ਤਲੀਮਕੁਲਵਣ੍ਣਸਾਦਿਸਾ, ਸੋਭਰੇ ਸੁ ਦਨ੍ਤਾ ਪੁਰੇ ਮਮ;
ਤੇ ਜਰਾਯ ਖਣ੍ਡਿਤਾ ਚਾਸਿਤਾ [ਪੀਤਕਾ (ਸੀ.)], ਸਚ੍ਚਵਾਦਿਵਚਨਂ ਅਨਞ੍ਞਥਾ.
‘‘ਕਾਨਨਮ੍ਹਿ ਵਨਸਣ੍ਡਚਾਰਿਨੀ, ਕੋਕਿਲਾਵ ¶ ਮਧੁਰਂ ਨਿਕੂਜਿਹਂ;
ਤਂ ਜਰਾਯ ਖਲਿਤਂ ਤਹਿਂ ਤਹਿਂ, ਸਚ੍ਚਵਾਦਿਵਚਨਂ ਅਨਞ੍ਞਥਾ.
‘‘ਸਣ੍ਹਕਮ੍ਬੁਰਿਵ ਸੁਪ੍ਪਮਜ੍ਜਿਤਾ, ਸੋਭਤੇ ਸੁ ਗੀਵਾ ਪੁਰੇ ਮਮ;
ਸਾ ਜਰਾਯ ਭਗ੍ਗਾ [ਭਞ੍ਜਿਤਾ (?)] ਵਿਨਾਮਿਤਾ, ਸਚ੍ਚਵਾਦਿਵਚਨਂ ਅਨਞ੍ਞਥਾ.
‘‘ਵਟ੍ਟਪਲਿਘਸਦਿਸੋਪਮਾ ¶ ਉਭੋ, ਸੋਭਰੇ ਸੁ ਬਾਹਾ ਪੁਰੇ ਮਮ;
ਤਾ ਜਰਾਯ ਯਥ ਪਾਟਲਿਬ੍ਬਲਿਤਾ [ਯਥਾ ਪਾਟਲਿਪ੍ਪਲਿਤਾ (ਸੀ. ਸ੍ਯਾ. ਕ.)], ਸਚ੍ਚਵਾਦਿਵਚਨਂ ਅਨਞ੍ਞਥਾ.
‘‘ਸਣ੍ਹਮੁਦ੍ਦਿਕਸੁਵਣ੍ਣਮਣ੍ਡਿਤਾ, ਸੋਭਰੇ ਸੁ ਹਤ੍ਥਾ ਪੁਰੇ ਮਮ;
ਤੇ ਜਰਾਯ ਯਥਾ ਮੂਲਮੂਲਿਕਾ, ਸਚ੍ਚਵਾਦਿਵਚਨਂ ਅਨਞ੍ਞਥਾ.
‘‘ਪੀਨਵਟ੍ਟਸਹਿਤੁਗ੍ਗਤਾ ¶ ਉਭੋ, ਸੋਭਰੇ [ਸੋਭਤੇ (ਅਟ੍ਠ.)] ਸੁ ਥਨਕਾ ਪੁਰੇ ਮਮ;
ਥੇਵਿਕੀਵ ਲਮ੍ਬਨ੍ਤਿ ਨੋਦਕਾ, ਸਚ੍ਚਵਾਦਿਵਚਨਂ ¶ ਅਨਞ੍ਞਥਾ.
‘‘ਕਞ੍ਚਨਸ੍ਸਫਲਕਂਵ ਸਮ੍ਮਟ੍ਠਂ, ਸੋਭਤੇ ਸੁ ਕਾਯੋ ਪੁਰੇ ਮਮ;
ਸੋ ਵਲੀਹਿ ਸੁਖੁਮਾਹਿ ਓਤਤੋ, ਸਚ੍ਚਵਾਦਿਵਚਨਂ ਅਨਞ੍ਞਥਾ.
‘‘ਨਾਗਭੋਗਸਦਿਸੋਪਮਾ ਉਭੋ, ਸੋਭਰੇ ਸੁ ਊਰੂ ਪੁਰੇ ਮਮ;
ਤੇ ਜਰਾਯ ਯਥਾ ਵੇਲ਼ੁਨਾਲ਼ਿਯੋ, ਸਚ੍ਚਵਾਦਿਵਚਨਂ ਅਨਞ੍ਞਥਾ.
‘‘ਸਣ੍ਹਨੂਪੁਰਸੁਵਣ੍ਣਮਣ੍ਡਿਤਾ ¶ , ਸੋਭਰੇ ਸੁ ਜਙ੍ਘਾ ਪੁਰੇ ਮਮ;
ਤਾ ਜਰਾਯ ਤਿਲਦਣ੍ਡਕਾਰਿਵ, ਸਚ੍ਚਵਾਦਿਵਚਨਂ ਅਨਞ੍ਞਥਾ.
‘‘ਤੂਲਪੁਣ੍ਣਸਦਿਸੋਪਮਾ ਉਭੋ, ਸੋਭਰੇ ਸੁ ਪਾਦਾ ਪੁਰੇ ਮਮ;
ਤੇ ਜਰਾਯ ਫੁਟਿਤਾ ਵਲੀਮਤਾ, ਸਚ੍ਚਵਾਦਿਵਚਨਂ ਅਨਞ੍ਞਥਾ.
‘‘ਏਦਿਸੋ ਅਹੁ ਅਯਂ ਸਮੁਸ੍ਸਯੋ, ਜਜ੍ਜਰੋ ਬਹੁਦੁਕ੍ਖਾਨਮਾਲਯੋ;
ਸੋਪਲੇਪਪਤਿਤੋ ¶ ਜਰਾਘਰੋ, ਸਚ੍ਚਵਾਦਿਵਚਨਂ ਅਨਞ੍ਞਥਾ’’.
… ਅਮ੍ਬਪਾਲੀ ਥੇਰੀ….
੨. ਰੋਹਿਨੀਥੇਰੀਗਾਥਾ
‘‘‘ਸਮਣਾ’ਤਿ ¶ ਭੋਤਿ ਸੁਪਿ [ਭੋਤਿ ਤ੍ਵਂ ਸਯਸਿ (ਸੀ.), ਭੋਤਿ ਮਂ ਵਿਪਸ੍ਸਿ (ਸ੍ਯਾ.)], ‘ਸਮਣਾ’ਤਿ ਪਬੁਜ੍ਝਸਿ [ਪਟਿਬੁਜ੍ਝਸਿ (ਸੀ. ਸ੍ਯਾ.)];
ਸਮਣਾਨੇਵ [ਸਮਣਾਨਮੇਵ (ਸੀ. ਸ੍ਯਾ.)] ਕਿਤ੍ਤੇਸਿ, ਸਮਣੀ ਨੂਨ [ਸਮਣੀ ਨੁ (ਕ.)] ਭਵਿਸ੍ਸਸਿ.
‘‘ਵਿਪੁਲਂ ¶ ਅਨ੍ਨਞ੍ਚ ਪਾਨਞ੍ਚ, ਸਮਣਾਨਂ ਪਵੇਚ੍ਚਸਿ [ਪਯਚ੍ਛਸਿ (ਸੀ.)];
ਰੋਹਿਨੀ ਦਾਨਿ ਪੁਚ੍ਛਾਮਿ, ਕੇਨ ਤੇ ਸਮਣਾ ਪਿਯਾ.
‘‘ਅਕਮ੍ਮਕਾਮਾ ਅਲਸਾ, ਪਰਦਤ੍ਤੂਪਜੀਵਿਨੋ;
ਆਸਂਸੁਕਾ ਸਾਦੁਕਾਮਾ, ਕੇਨ ਤੇ ਸਮਣਾ ਪਿਯਾ’’.
‘‘ਚਿਰਸ੍ਸਂ ਵਤ ਮਂ ਤਾਤ, ਸਮਣਾਨਂ ਪਰਿਪੁਚ੍ਛਸਿ;
ਤੇਸਂ ਤੇ ਕਿਤ੍ਤਯਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਪਞ੍ਞਾਸੀਲਪਰਕ੍ਕਮਂ.
‘‘ਕਮ੍ਮਕਾਮਾ ਅਨਲਸਾ, ਕਮ੍ਮਸੇਟ੍ਠਸ੍ਸ ਕਾਰਕਾ;
ਰਾਗਂ ਦੋਸਂ ਪਜਹਨ੍ਤਿ, ਤੇਨ ਮੇ ਸਮਣਾ ਪਿਯਾ.
‘‘ਤੀਣਿ ਪਾਪਸ੍ਸ ਮੂਲਾਨਿ, ਧੁਨਨ੍ਤਿ ਸੁਚਿਕਾਰਿਨੋ;
ਸਬ੍ਬਂ ਪਾਪਂ ਪਹੀਨੇਸਂ, ਤੇਨ ਮੇ ਸਮਣਾ ਪਿਯਾ.
‘‘ਕਾਯਕਮ੍ਮਂ ਸੁਚਿ ਨੇਸਂ, ਵਚੀਕਮ੍ਮਞ੍ਚ ਤਾਦਿਸਂ;
ਮਨੋਕਮ੍ਮਂ ਸੁਚਿ ਨੇਸਂ, ਤੇਨ ਮੇ ਸਮਣਾ ਪਿਯਾ.
‘‘ਵਿਮਲਾ ਸਙ੍ਖਮੁਤ੍ਤਾਵ, ਸੁਦ੍ਧਾ ਸਨ੍ਤਰਬਾਹਿਰਾ;
ਪੁਣ੍ਣਾ ਸੁਕ੍ਕਾਨ ਧਮ੍ਮਾਨਂ [ਸੁਕ੍ਕੇਹਿ ਧਮ੍ਮੇਹਿ (ਸੀ. ਸ੍ਯਾ. ਅਟ੍ਠ.)], ਤੇਨ ਮੇ ਸਮਣਾ ਪਿਯਾ.
‘‘ਬਹੁਸ੍ਸੁਤਾ ਧਮ੍ਮਧਰਾ, ਅਰਿਯਾ ਧਮ੍ਮਜੀਵਿਨੋ;
ਅਤ੍ਥਂ ਧਮ੍ਮਞ੍ਚ ਦੇਸੇਨ੍ਤਿ, ਤੇਨ ਮੇ ਸਮਣਾ ਪਿਯਾ.
‘‘ਬਹੁਸ੍ਸੁਤਾ ¶ ਧਮ੍ਮਧਰਾ, ਅਰਿਯਾ ਧਮ੍ਮਜੀਵਿਨੋ;
ਏਕਗ੍ਗਚਿਤ੍ਤਾ ਸਤਿਮਨ੍ਤੋ, ਤੇਨ ਮੇ ਸਮਣਾ ਪਿਯਾ.
‘‘ਦੂਰਙ੍ਗਮਾ ¶ ਸਤਿਮਨ੍ਤੋ, ਮਨ੍ਤਭਾਣੀ ਅਨੁਦ੍ਧਤਾ;
ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸਨ੍ਤਂ ਪਜਾਨਨ੍ਤਿ, ਤੇਨ ਮੇ ਸਮਣਾ ਪਿਯਾ.
‘‘ਯਸ੍ਮਾ ਗਾਮਾ ਪਕ੍ਕਮਨ੍ਤਿ, ਨ ਵਿਲੋਕੇਨ੍ਤਿ ਕਿਞ੍ਚਨਂ;
ਅਨਪੇਕ੍ਖਾਵ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਤੇਨ ਮੇ ਸਮਣਾ ਪਿਯਾ.
‘‘ਨ ¶ ਤੇਸਂ ਕੋਟ੍ਠੇ ਓਪੇਨ੍ਤਿ, ਨ ਕੁਮ੍ਭਿਂ ਨ ਖਲ਼ੋਪਿਯਂ;
ਪਰਿਨਿਟ੍ਠਿਤਮੇਸਾਨਾ, ਤੇਨ ਮੇ ਸਮਣਾ ਪਿਯਾ.
‘‘ਨ ਤੇ ਹਿਰਞ੍ਞਂ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਿ, ਨ ਸੁਵਣ੍ਣਂ ਨ ਰੂਪਿਯਂ;
ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨੇਨ ਯਾਪੇਨ੍ਤਿ, ਤੇਨ ਮੇ ਸਮਣਾ ਪਿਯਾ.
‘‘ਨਾਨਾਕੁਲਾ ¶ ਪਬ੍ਬਜਿਤਾ, ਨਾਨਾਜਨਪਦੇਹਿ ਚ;
ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਪਿਯਾਯਨ੍ਤਿ [ਪਿਹਯਨ੍ਤਿ (ਕ.)], ਤੇਨ ਮੇ ਸਮਣਾ ਪਿਯਾ’’.
‘‘ਅਤ੍ਥਾਯ ਵਤ ਨੋ ਭੋਤਿ, ਕੁਲੇ ਜਾਤਾਸਿ ਰੋਹਿਨੀ;
ਸਦ੍ਧਾ ਬੁਦ੍ਧੇ ਚ ਧਮ੍ਮੇ ਚ, ਸਙ੍ਘੇ ਚ ਤਿਬ੍ਬਗਾਰਵਾ.
‘‘ਤੁਵਂ ਹੇਤਂ ਪਜਾਨਾਸਿ, ਪੁਞ੍ਞਕ੍ਖੇਤ੍ਤਂ ਅਨੁਤ੍ਤਰਂ;
ਅਮ੍ਹਮ੍ਪਿ ਏਤੇ ਸਮਣਾ, ਪਟਿਗਣ੍ਹਨ੍ਤਿ ਦਕ੍ਖਿਣਂ’’.
‘‘ਪਤਿਟ੍ਠਿਤੋ ਹੇਤ੍ਥ ਯਞ੍ਞੋ, ਵਿਪੁਲੋ ਨੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ;
ਸਚੇ ਭਾਯਸਿ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ, ਸਚੇ ਤੇ ਦੁਕ੍ਖਮਪ੍ਪਿਯਂ.
‘‘ਉਪੇਹਿ ਸਰਣਂ ਬੁਦ੍ਧਂ, ਧਮ੍ਮਂ ਸਙ੍ਘਞ੍ਚ ਤਾਦਿਨਂ;
ਸਮਾਦਿਯਾਹਿ ਸੀਲਾਨਿ, ਤਂ ਤੇ ਅਤ੍ਥਾਯ ਹੇਹਿਤਿ’’.
‘‘ਉਪੇਮਿ ¶ ਸਰਣਂ ਬੁਦ੍ਧਂ, ਧਮ੍ਮਂ ਸਙ੍ਘਞ੍ਚ ਤਾਦਿਨਂ;
ਸਮਾਦਿਯਾਮਿ ਸੀਲਾਨਿ, ਤਂ ਮੇ ਅਤ੍ਥਾਯ ਹੇਹਿਤਿ.
‘‘ਬ੍ਰਹ੍ਮਬਨ੍ਧੁ ਪੁਰੇ ਆਸਿਂ, ਸੋ ਇਦਾਨਿਮ੍ਹਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ;
ਤੇਵਿਜ੍ਜੋ ਸੋਤ੍ਤਿਯੋ ਚਮ੍ਹਿ, ਵੇਦਗੂ ਚਮ੍ਹਿ ਨ੍ਹਾਤਕੋ’’.
… ਰੋਹਿਨੀ ਥੇਰੀ….
੩. ਚਾਪਾਥੇਰੀਗਾਥਾ
‘‘ਲਟ੍ਠਿਹਤ੍ਥੋ ਪੁਰੇ ਆਸਿ, ਸੋ ਦਾਨਿ ਮਿਗਲੁਦ੍ਦਕੋ;
ਆਸਾਯ ਪਲਿਪਾ ਘੋਰਾ, ਨਾਸਕ੍ਖਿ ਪਾਰਮੇਤਵੇ.
‘‘ਸੁਮਤ੍ਤਂ ਮਂ ਮਞ੍ਞਮਾਨਾ, ਚਾਪਾ ਪੁਤ੍ਤਮਤੋਸਯਿ;
ਚਾਪਾਯ ਬਨ੍ਧਨਂ ਛੇਤ੍ਵਾ, ਪਬ੍ਬਜਿਸ੍ਸਂ ਪੁਨੋਪਹਂ.
‘‘ਮਾ ¶ ਮੇ ਕੁਜ੍ਝਿ ਮਹਾਵੀਰ, ਮਾ ਮੇ ਕੁਜ੍ਝਿ ਮਹਾਮੁਨਿ;
ਨ ਹਿ ਕੋਧਪਰੇਤਸ੍ਸ, ਸੁਦ੍ਧਿ ਅਤ੍ਥਿ ਕੁਤੋ ਤਪੋ.
‘‘ਪਕ੍ਕਮਿਸ੍ਸਞ੍ਚ ¶ ਨਾਲ਼ਾਤੋ, ਕੋਧ ਨਾਲ਼ਾਯ ਵਚ੍ਛਤਿ;
ਬਨ੍ਧਨ੍ਤੀ ਇਤ੍ਥਿਰੂਪੇਨ, ਸਮਣੇ ਧਮ੍ਮਜੀਵਿਨੋ’’ [ਧਮ੍ਮਜੀਵਿਨੇ (ਕ.)].
‘‘ਏਹਿ ਕਾਲ਼ ਨਿਵਤ੍ਤਸ੍ਸੁ, ਭੁਞ੍ਜ ਕਾਮੇ ਯਥਾ ਪੁਰੇ;
ਅਹਞ੍ਚ ਤੇ ਵਸੀਕਤਾ, ਯੇ ਚ ਮੇ ਸਨ੍ਤਿ ਞਾਤਕਾ’’.
‘‘ਏਤ੍ਤੋ ¶ ਚਾਪੇ ਚਤੁਬ੍ਭਾਗਂ, ਯਥਾ ਭਾਸਸਿ ਤ੍ਵਞ੍ਚ ਮੇ;
ਤਯਿ ਰਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪੋਸਸ੍ਸ, ਉਲ਼ਾਰਂ ਵਤ ਤਂ ਸਿਯਾ’’.
‘‘ਕਾਲ਼ਙ੍ਗਿਨਿਂਵ ਤਕ੍ਕਾਰਿਂ, ਪੁਪ੍ਫਿਤਂ ਗਿਰਿਮੁਦ੍ਧਨਿ;
ਫੁਲ੍ਲਂ ਦਾਲਿਮਲਟ੍ਠਿਂਵ, ਅਨ੍ਤੋਦੀਪੇਵ ਪਾਟਲਿਂ.
‘‘ਹਰਿਚਨ੍ਦਨਲਿਤ੍ਤਙ੍ਗਿਂ, ਕਾਸਿਕੁਤ੍ਤਮਧਾਰਿਨਿਂ;
ਤਂ ¶ ਮਂ ਰੂਪਵਤਿਂ ਸਨ੍ਤਿਂ, ਕਸ੍ਸ ਓਹਾਯ ਗਚ੍ਛਸਿ’’.
‘‘ਸਾਕੁਨ੍ਤਿਕੋਵ ਸਕੁਣਿਂ [ਸਕੁਣਂ (ਸ੍ਯਾ.)], ਯਥਾ ਬਨ੍ਧਿਤੁਮਿਚ੍ਛਤਿ;
ਆਹਰਿਮੇਨ ਰੂਪੇਨ, ਨ ਮਂ ਤ੍ਵਂ ਬਾਧਯਿਸ੍ਸਸਿ’’.
‘‘ਇਮਞ੍ਚ ਮੇ ਪੁਤ੍ਤਫਲਂ, ਕਾਲ਼ ਉਪ੍ਪਾਦਿਤਂ ਤਯਾ;
ਤਂ ਮਂ ਪੁਤ੍ਤਵਤਿਂ ਸਨ੍ਤਿਂ, ਕਸ੍ਸ ਓਹਾਯ ਗਚ੍ਛਸਿ’’.
‘‘ਜਹਨ੍ਤਿ ਪੁਤ੍ਤੇ ਸਪ੍ਪਞ੍ਞਾ, ਤਤੋ ਞਾਤੀ ਤਤੋ ਧਨਂ;
ਪਬ੍ਬਜਨ੍ਤਿ ਮਹਾਵੀਰਾ, ਨਾਗੋ ਛੇਤ੍ਵਾਵ ਬਨ੍ਧਨਂ’’.
‘‘ਇਦਾਨਿ ਤੇ ਇਮਂ ਪੁਤ੍ਤਂ, ਦਣ੍ਡੇਨ ਛੁਰਿਕਾਯ ਵਾ;
ਭੂਮਿਯਂ ਵਾ ਨਿਸੁਮ੍ਭਿਸ੍ਸਂ [ਨਿਸੁਮ੍ਭੇਯ੍ਯਂ (ਸੀ.)], ਪੁਤ੍ਤਸੋਕਾ ਨ ਗਚ੍ਛਸਿ’’.
‘‘ਸਚੇ ਪੁਤ੍ਤਂ ਸਿਙ੍ਗਾਲਾਨਂ, ਕੁਕ੍ਕੁਰਾਨਂ ਪਦਾਹਿਸਿ;
ਨ ਮਂ ਪੁਤ੍ਤਕਤ੍ਤੇ ਜਮ੍ਮਿ, ਪੁਨਰਾਵਤ੍ਤਯਿਸ੍ਸਸਿ’’.
‘‘ਹਨ੍ਦ ਖੋ ਦਾਨਿ ਭਦ੍ਦਨ੍ਤੇ, ਕੁਹਿਂ ਕਾਲ਼ ਗਮਿਸ੍ਸਸਿ;
ਕਤਮਂ ¶ ਗਾਮਨਿਗਮਂ, ਨਗਰਂ ਰਾਜਧਾਨਿਯੋ’’.
‘‘ਅਹੁਮ੍ਹ ਪੁਬ੍ਬੇ ਗਣਿਨੋ, ਅਸ੍ਸਮਣਾ ਸਮਣਮਾਨਿਨੋ;
ਗਾਮੇਨ ਗਾਮਂ ਵਿਚਰਿਮ੍ਹ, ਨਗਰੇ ਰਾਜਧਾਨਿਯੋ.
‘‘ਏਸੋ ਹਿ ਭਗਵਾ ਬੁਦ੍ਧੋ, ਨਦਿਂ ਨੇਰਞ੍ਜਰਂ ਪਤਿ;
ਸਬ੍ਬਦੁਕ੍ਖਪ੍ਪਹਾਨਾਯ, ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਤਿ ਪਾਣਿਨਂ;
ਤਸ੍ਸਾਹਂ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਚ੍ਛਂ, ਸੋ ਮੇ ਸਤ੍ਥਾ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ’’.
‘‘ਵਨ੍ਦਨਂ ¶ ਦਾਨਿ ਵਜ੍ਜਾਸਿ, ਲੋਕਨਾਥਂ ਅਨੁਤ੍ਤਰਂ;
ਪਦਕ੍ਖਿਣਞ੍ਚ ਕਤ੍ਵਾਨ, ਆਦਿਸੇਯ੍ਯਾਸਿ ਦਕ੍ਖਿਣਂ’’.
‘‘ਏਤਂ ਖੋ ਲਬ੍ਭਮਮ੍ਹੇਹਿ, ਯਥਾ ਭਾਸਸਿ ਤ੍ਵਞ੍ਚ ਮੇ;
ਵਨ੍ਦਨਂ ਦਾਨਿ ਤੇ ਵਜ੍ਜਂ, ਲੋਕਨਾਥਂ ਅਨੁਤ੍ਤਰਂ;
ਪਦਕ੍ਖਿਣਞ੍ਚ ¶ ਕਤ੍ਵਾਨ, ਆਦਿਸਿਸ੍ਸਾਮਿ ਦਕ੍ਖਿਣਂ’’.
ਤਤੋ ¶ ਚ ਕਾਲ਼ੋ ਪਕ੍ਕਾਮਿ, ਨਦਿਂ ਨੇਰਞ੍ਜਰਂ ਪਤਿ;
ਸੋ ਅਦ੍ਦਸਾਸਿ ਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਂ, ਦੇਸੇਨ੍ਤਂ ਅਮਤਂ ਪਦਂ.
ਦੁਕ੍ਖਂ ਦੁਕ੍ਖਸਮੁਪ੍ਪਾਦਂ, ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਚ ਅਤਿਕ੍ਕਮਂ;
ਅਰਿਯਂ ਚਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ, ਦੁਕ੍ਖੂਪਸਮਗਾਮਿਨਂ.
ਤਸ੍ਸ ਪਾਦਾਨਿ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ, ਕਤ੍ਵਾਨ ਨਂ [ਕਤ੍ਵਾਨਹਂ (ਸੀ.)] ਪਦਕ੍ਖਿਣਂ;
ਚਾਪਾਯ ਆਦਿਸਿਤ੍ਵਾਨ, ਪਬ੍ਬਜਿਂ ਅਨਗਾਰਿਯਂ;
ਤਿਸ੍ਸੋ ਵਿਜ੍ਜਾ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤਾ, ਕਤਂ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਾਸਨਂ.
… ਚਾਪਾ ਥੇਰੀ….
੪. ਸੁਨ੍ਦਰੀਥੇਰੀਗਾਥਾ
‘‘ਪੇਤਾਨਿ ਭੋਤਿ ਪੁਤ੍ਤਾਨਿ, ਖਾਦਮਾਨਾ ਤੁਵਂ ਪੁਰੇ;
ਤੁਵਂ ਦਿਵਾ ਚ ਰਤ੍ਤੋ ਚ, ਅਤੀਵ ਪਰਿਤਪ੍ਪਸਿ.
‘‘ਸਾਜ੍ਜ ਸਬ੍ਬਾਨਿ ਖਾਦਿਤ੍ਵਾ, ਸਤਪੁਤ੍ਤਾਨਿ [ਸਤ੍ਤ ਪੁਤ੍ਤਾਨਿ (ਸ੍ਯਾ.)] ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੀ;
ਵਾਸੇਟ੍ਠਿ ਕੇਨ ਵਣ੍ਣੇਨ, ਨ ਬਾਲ਼੍ਹਂ ਪਰਿਤਪ੍ਪਸਿ’’.
‘‘ਬਹੂਨਿ ਪੁਤ੍ਤਸਤਾਨਿ, ਞਾਤਿਸਙ੍ਘਸਤਾਨਿ ਚ;
ਖਾਦਿਤਾਨਿ ਅਤੀਤਂਸੇ, ਮਮ ਤੁਯ੍ਹਞ੍ਚ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ.
‘‘ਸਾਹਂ ਨਿਸ੍ਸਰਣਂ ਞਤ੍ਵਾ, ਜਾਤਿਯਾ ਮਰਣਸ੍ਸ ਚ;
ਨ ¶ ਸੋਚਾਮਿ ਨ ਰੋਦਾਮਿ, ਨ ਚਾਪਿ ਪਰਿਤਪ੍ਪਯਿਂ’’.
‘‘ਅਬ੍ਭੁਤਂ ¶ ਵਤ ਵਾਸੇਟ੍ਠਿ, ਵਾਚਂ ਭਾਸਸਿ ਏਦਿਸਿਂ;
ਕਸ੍ਸ ਤ੍ਵਂ ਧਮ੍ਮਮਞ੍ਞਾਯ, ਗਿਰਂ [ਥਿਰਂ (ਸੀ.)] ਭਾਸਸਿ ਏਦਿਸਿਂ’’.
‘‘ਏਸ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ ਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ, ਨਗਰਂ ਮਿਥਿਲਂ ਪਤਿ;
ਸਬ੍ਬਦੁਕ੍ਖਪ੍ਪਹਾਨਾਯ, ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਸਿ ਪਾਣਿਨਂ.
‘‘ਤਸ੍ਸ ਬ੍ਰਹ੍ਮੇ [ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ (ਸੀ. ਸ੍ਯਾ.)] ਅਰਹਤੋ, ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਨਿਰੂਪਧਿਂ;
ਤਤ੍ਥ ਵਿਞ੍ਞਾਤਸਦ੍ਧਮ੍ਮਾ, ਪੁਤ੍ਤਸੋਕਂ ਬ੍ਯਪਾਨੁਦਿਂ’’.
‘‘ਸੋ ¶ ਅਹਮ੍ਪਿ ਗਮਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਨਗਰਂ ਮਿਥਿਲਂ ਪਤਿ;
ਅਪ੍ਪੇਵ ਮਂ ਸੋ ਭਗਵਾ, ਸਬ੍ਬਦੁਕ੍ਖਾ ਪਮੋਚਯੇ’’.
ਅਦ੍ਦਸ ¶ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਬੁਦ੍ਧਂ, ਵਿਪ੍ਪਮੁਤ੍ਤਂ ਨਿਰੂਪਧਿਂ;
ਸ੍ਵਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਮਦੇਸੇਸਿ, ਮੁਨਿ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਪਾਰਗੂ.
ਦੁਕ੍ਖਂ ਦੁਕ੍ਖਸਮੁਪ੍ਪਾਦਂ, ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਚ ਅਤਿਕ੍ਕਮਂ;
ਅਰਿਯਂ ਚਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ, ਦੁਕ੍ਖੂਪਸਮਗਾਮਿਨਂ.
ਤਤ੍ਥ ਵਿਞ੍ਞਾਤਸਦ੍ਧਮ੍ਮੋ, ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ ਸਮਰੋਚਯਿ;
ਸੁਜਾਤੋ ਤੀਹਿ ਰਤ੍ਤੀਹਿ, ਤਿਸ੍ਸੋ ਵਿਜ੍ਜਾ ਅਫਸ੍ਸਯਿ.
‘‘ਏਹਿ ਸਾਰਥਿ ਗਚ੍ਛਾਹਿ, ਰਥਂ ਨਿਯ੍ਯਾਦਯਾਹਿਮਂ;
ਆਰੋਗ੍ਯਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਿਂ ਵਜ੍ਜ [ਵਜ੍ਜਾ (ਸੀ.)], ‘ਪਬ੍ਬਜਿ [ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ (ਸੀ.)] ਦਾਨਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ;
ਸੁਜਾਤੋ ਤੀਹਿ ਰਤ੍ਤੀਹਿ, ਤਿਸ੍ਸੋ ਵਿਜ੍ਜਾ ਅਫਸ੍ਸਯਿ’’’.
ਤਤੋ ਚ ਰਥਮਾਦਾਯ, ਸਹਸ੍ਸਞ੍ਚਾਪਿ ਸਾਰਥਿ;
ਆਰੋਗ੍ਯਂ ¶ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਿਵੋਚ, ‘‘ਪਬ੍ਬਜਿ ਦਾਨਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ;
ਸੁਜਾਤੋ ਤੀਹਿ ਰਤ੍ਤੀਹਿ, ਤਿਸ੍ਸੋ ਵਿਜ੍ਜਾ ਅਫਸ੍ਸਯਿ’’.
‘‘ਏਤਞ੍ਚਾਹਂ ਅਸ੍ਸਰਥਂ, ਸਹਸ੍ਸਞ੍ਚਾਪਿ ਸਾਰਥਿ;
ਤੇਵਿਜ੍ਜਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ ਸੁਤ੍ਵਾ [ਞਤ੍ਵਾ (ਸੀ.)], ਪੁਣ੍ਣਪਤ੍ਤਂ ਦਦਾਮਿ ਤੇ’’.
‘‘ਤੁਯ੍ਹੇਵ ਹੋਤ੍ਵਸ੍ਸਰਥੋ, ਸਹਸ੍ਸਞ੍ਚਾਪਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਿ;
ਅਹਮ੍ਪਿ ਪਬ੍ਬਜਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਵਰਪਞ੍ਞਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ’’.
‘‘ਹਤ੍ਥੀ ¶ ਗਵਸ੍ਸਂ ਮਣਿਕੁਣ੍ਡਲਞ੍ਚ, ਫੀਤਞ੍ਚਿਮਂ ਗਹਵਿਭਵਂ ਪਹਾਯ;
ਪਿਤਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ ਤੁਯ੍ਹਂ, ਭੁਞ੍ਜ ਭੋਗਾਨਿ ਸੁਨ੍ਦਰਿ; ਤੁਵਂ ਦਾਯਾਦਿਕਾ ਕੁਲੇ’’.
‘‘ਹਤ੍ਥੀ ਗਵਸ੍ਸਂ ਮਣਿਕੁਣ੍ਡਲਞ੍ਚ, ਰਮ੍ਮਂ ਚਿਮਂ ਗਹਵਿਭਵਂ ਪਹਾਯ;
ਪਿਤਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ ਮਯ੍ਹਂ, ਪੁਤ੍ਤਸੋਕੇਨ ਅਟ੍ਟਿਤੋ;
ਅਹਮ੍ਪਿ ਪਬ੍ਬਜਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਭਾਤੁਸੋਕੇਨ ਅਟ੍ਟਿਤਾ’’.
‘‘ਸੋ ਤੇ ਇਜ੍ਝਤੁ ਸਙ੍ਕਪ੍ਪੋ, ਯਂ ਤ੍ਵਂ ਪਤ੍ਥੇਸਿ ਸੁਨ੍ਦਰੀ;
ਉਤ੍ਤਿਟ੍ਠਪਿਣ੍ਡੋ ਉਞ੍ਛੋ ਚ, ਪਂਸੁਕੂਲਞ੍ਚ ਚੀਵਰਂ;
ਏਤਾਨਿ ਅਭਿਸਮ੍ਭੋਨ੍ਤੀ, ਪਰਲੋਕੇ ਅਨਾਸਵਾ’’.
‘‘ਸਿਕ੍ਖਮਾਨਾਯ ¶ ਮੇ ਅਯ੍ਯੇ, ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁ ਵਿਸੋਧਿਤਂ;
ਪੁਬ੍ਬੇਨਿਵਾਸਂ ਜਾਨਾਮਿ, ਯਤ੍ਥ ਮੇ ਵੁਸਿਤਂ ਪੁਰੇ.
‘‘ਤੁਵਂ ¶ ¶ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਕਲ੍ਯਾਣੀ, ਥੇਰੀ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਸੋਭਨੇ;
ਤਿਸ੍ਸੋ ਵਿਜ੍ਜਾ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤਾ, ਕਤਂ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਾਸਨਂ.
‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਹਿ ਮੇ ਅਯ੍ਯੇ, ਇਚ੍ਛੇ ਸਾਵਤ੍ਥਿ ਗਨ੍ਤਵੇ;
ਸੀਹਨਾਦਂ ਨਦਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਬੁਦ੍ਧਸੇਟ੍ਠਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ’’.
‘‘ਪਸ੍ਸ ਸੁਨ੍ਦਰਿ ਸਤ੍ਥਾਰਂ, ਹੇਮਵਣ੍ਣਂ ਹਰਿਤ੍ਤਚਂ;
ਅਦਨ੍ਤਾਨਂ ਦਮੇਤਾਰਂ, ਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਮਕੁਤੋਭਯਂ’’.
‘‘ਪਸ੍ਸ ਸੁਨ੍ਦਰਿਮਾਯਨ੍ਤਿਂ, ਵਿਪ੍ਪਮੁਤ੍ਤਂ ਨਿਰੂਪਧਿਂ;
ਵੀਤਰਾਗਂ ਵਿਸਂਯੁਤ੍ਤਂ, ਕਤਕਿਚ੍ਚਮਨਾਸਵਂ.
‘‘ਬਾਰਾਣਸੀਤੋ ਨਿਕ੍ਖਮ੍ਮ, ਤਵ ਸਨ੍ਤਿਕਮਾਗਤਾ;
ਸਾਵਿਕਾ ਤੇ ਮਹਾਵੀਰ, ਪਾਦੇ ਵਨ੍ਦਤਿ ਸੁਨ੍ਦਰੀ’’.
‘‘ਤੁਵਂ ਬੁਦ੍ਧੋ ਤੁਵਂ ਸਤ੍ਥਾ, ਤੁਯ੍ਹਂ ਧੀਤਾਮ੍ਹਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ;
ਓਰਸਾ ਮੁਖਤੋ ਜਾਤਾ, ਕਤਕਿਚ੍ਚਾ ਅਨਾਸਵਾ’’.
‘‘ਤਸ੍ਸਾ ¶ ਤੇ ਸ੍ਵਾਗਤਂ ਭਦ੍ਦੇ, ਤਤੋ [ਅਥੋ (ਕ.)] ਤੇ ਅਦੁਰਾਗਤਂ;
ਏਵਞ੍ਹਿ ਦਨ੍ਤਾ ਆਯਨ੍ਤਿ, ਸਤ੍ਥੁ ਪਾਦਾਨਿ ਵਨ੍ਦਿਕਾ;
ਵੀਤਰਾਗਾ ਵਿਸਂਯੁਤ੍ਤਾ, ਕਤਕਿਚ੍ਚਾ ਅਨਾਸਵਾ’’.
… ਸੁਨ੍ਦਰੀ ਥੇਰੀ….
੫. ਸੁਭਾਕਮ੍ਮਾਰਧੀਤੁਥੇਰੀਗਾਥਾ
‘‘ਦਹਰਾਹਂ ਸੁਦ੍ਧਵਸਨਾ, ਯਂ ਪੁਰੇ ਧਮ੍ਮਮਸ੍ਸੁਣਿਂ;
ਤਸ੍ਸਾ ਮੇ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਾਯ, ਸਚ੍ਚਾਭਿਸਮਯੋ ਅਹੁ.
‘‘ਤਤੋਹਂ ਸਬ੍ਬਕਾਮੇਸੁ, ਭੁਸਂ ਅਰਤਿਮਜ੍ਝਗਂ;
ਸਕ੍ਕਾਯਸ੍ਮਿਂ ਭਯਂ ਦਿਸ੍ਵਾ, ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਮੇਵ [ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਞ੍ਞੇਵ (ਸੀ.), ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਸ੍ਸੇਵ (ਸ੍ਯਾ.)] ਪੀਹਯੇ.
‘‘ਹਿਤ੍ਵਾਨਹਂ ¶ ਞਾਤਿਗਣਂ, ਦਾਸਕਮ੍ਮਕਰਾਨਿ ਚ;
ਗਾਮਖੇਤ੍ਤਾਨਿ ਫੀਤਾਨਿ, ਰਮਣੀਯੇ ਪਮੋਦਿਤੇ.
‘‘ਪਹਾਯਹਂ ¶ ਪਬ੍ਬਜਿਤਾ, ਸਾਪਤੇਯ੍ਯਮਨਪ੍ਪਕਂ;
ਏਵਂ ਸਦ੍ਧਾਯ ਨਿਕ੍ਖਮ੍ਮ, ਸਦ੍ਧਮ੍ਮੇ ਸੁਪ੍ਪਵੇਦਿਤੇ.
‘‘ਨੇਤਂ [ਨ ਮੇਤਂ (ਸੀ. ਸ੍ਯਾ.)] ਅਸ੍ਸ ਪਤਿਰੂਪਂ, ਆਕਿਞ੍ਚਞ੍ਞਞ੍ਹਿ ਪਤ੍ਥਯੇ;
ਯੋ [ਯਾ (ਸ੍ਯਾ.)] ਜਾਤਰੂਪਂ ਰਜਤਂ, ਛਡ੍ਡੇਤ੍ਵਾ [ਥਪੇਤ੍ਵਾ (ਕ.)] ਪੁਨਰਾਗਮੇ [ਪੁਨਰਾਗਹੇ (ਕ.)].
‘‘ਰਜਤਂ ¶ ਜਾਤਰੂਪਂ ਵਾ, ਨ ਬੋਧਾਯ ਨ ਸਨ੍ਤਿਯਾ;
ਨੇਤਂ ਸਮਣਸਾਰੁਪ੍ਪਂ, ਨ ਏਤਂ ਅਰਿਯਦ੍ਧਨਂ.
‘‘ਲੋਭਨਂ ਮਦਨਞ੍ਚੇਤਂ, ਮੋਹਨਂ ਰਜਵਡ੍ਢਨਂ;
ਸਾਸਙ੍ਕਂ ਬਹੁਆਯਾਸਂ, ਨਤ੍ਥਿ ਚੇਤ੍ਥ ਧੁਵਂ ਠਿਤਿ.
‘‘ਏਤ੍ਥ ਰਤ੍ਤਾ ਪਮਤ੍ਤਾ ਚ, ਸਙ੍ਕਿਲਿਟ੍ਠਮਨਾ ਨਰਾ;
ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞੇਨ ਬ੍ਯਾਰੁਦ੍ਧਾ, ਪੁਥੁ ਕੁਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਮੇਧਗਂ.
‘‘ਵਧੋ ਬਨ੍ਧੋ ਪਰਿਕ੍ਲੇਸੋ, ਜਾਨਿ ਸੋਕਪਰਿਦ੍ਦਵੋ;
ਕਾਮੇਸੁ ਅਧਿਪਨ੍ਨਾਨਂ, ਦਿਸ੍ਸਤੇ ਬ੍ਯਸਨਂ ਬਹੁਂ.
‘‘ਤਂ ਮਂ ਞਾਤੀ ਅਮਿਤ੍ਤਾਵ, ਕਿਂ ਵੋ ਕਾਮੇਸੁ ਯੁਞ੍ਜਥ;
ਜਾਨਾਥ ਮਂ ਪਬ੍ਬਜਿਤਂ, ਕਾਮੇਸੁ ਭਯਦਸ੍ਸਿਨਿਂ.
‘‘ਨ ¶ ਹਿਰਞ੍ਞਸੁਵਣ੍ਣੇਨ, ਪਰਿਕ੍ਖੀਯਨ੍ਤਿ ਆਸਵਾ;
ਅਮਿਤ੍ਤਾ ਵਧਕਾ ਕਾਮਾ, ਸਪਤ੍ਤਾ ਸਲ੍ਲਬਨ੍ਧਨਾ.
‘‘ਤਂ ¶ ਮਂ ਞਾਤੀ ਅਮਿਤ੍ਤਾਵ, ਕਿਂ ਵੋ ਕਾਮੇਸੁ ਯੁਞ੍ਜਥ;
ਜਾਨਾਥ ਮਂ ਪਬ੍ਬਜਿਤਂ, ਮੁਣ੍ਡਂ ਸਙ੍ਘਾਟਿਪਾਰੁਤਂ.
‘‘ਉਤ੍ਤਿਟ੍ਠਪਿਣ੍ਡੋ ਉਞ੍ਛੋ ਚ, ਪਂਸੁਕੂਲਞ੍ਚ ਚੀਵਰਂ;
ਏਤਂ ਖੋ ਮਮ ਸਾਰੁਪ੍ਪਂ, ਅਨਗਾਰੂਪਨਿਸ੍ਸਯੋ.
‘‘ਵਨ੍ਤਾ ਮਹੇਸੀਹਿ ਕਾਮਾ, ਯੇ ਦਿਬ੍ਬਾ ਯੇ ਚ ਮਾਨੁਸਾ;
ਖੇਮਟ੍ਠਾਨੇ ਵਿਮੁਤ੍ਤਾ ਤੇ, ਪਤ੍ਤਾ ਤੇ ਅਚਲਂ ਸੁਖਂ.
‘‘ਮਾਹਂ ਕਾਮੇਹਿ ਸਙ੍ਗਚ੍ਛਿਂ, ਯੇਸੁ ਤਾਣਂ ਨ ਵਿਜ੍ਜਤਿ;
ਅਮਿਤ੍ਤਾ ਵਧਕਾ ਕਾਮਾ, ਅਗ੍ਗਿਕ੍ਖਨ੍ਧੂਪਮਾ ਦੁਖਾ.
‘‘ਪਰਿਪਨ੍ਥੋ ¶ ਏਸ ਭਯੋ, ਸਵਿਘਾਤੋ ਸਕਣ੍ਟਕੋ;
ਗੇਧੋ ਸੁਵਿਸਮੋ ਚੇਸੋ [ਲੇਪੋ (ਸੀ.)], ਮਹਨ੍ਤੋ ਮੋਹਨਾਮੁਖੋ.
‘‘ਉਪਸਗ੍ਗੋ ਭੀਮਰੂਪੋ, ਕਾਮਾ ਸਪ੍ਪਸਿਰੂਪਮਾ;
ਯੇ ਬਾਲਾ ਅਭਿਨਨ੍ਦਨ੍ਤਿ, ਅਨ੍ਧਭੂਤਾ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਾ.
‘‘ਕਾਮਪਙ੍ਕੇਨ ਸਤ੍ਤਾ ਹਿ, ਬਹੂ ਲੋਕੇ ਅਵਿਦ੍ਦਸੂ;
ਪਰਿਯਨ੍ਤਂ ਨ ਜਾਨਨ੍ਤਿ, ਜਾਤਿਯਾ ਮਰਣਸ੍ਸ ਚ.
‘‘ਦੁਗ੍ਗਤਿਗਮਨਂ ਮਗ੍ਗਂ, ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਕਾਮਹੇਤੁਕਂ;
ਬਹੁਂ ਵੇ ਪਟਿਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਰੋਗਮਾਵਹਂ.
‘‘ਏਵਂ ¶ ਅਮਿਤ੍ਤਜਨਨਾ, ਤਾਪਨਾ ਸਂਕਿਲੇਸਿਕਾ;
ਲੋਕਾਮਿਸਾ ਬਨ੍ਧਨੀਯਾ, ਕਾਮਾ ਮਰਣਬਨ੍ਧਨਾ [ਚਰਣਬਨ੍ਧਨਾ (ਸੀ.)].
‘‘ਉਮ੍ਮਾਦਨਾ ¶ ਉਲ੍ਲਪਨਾ, ਕਾਮਾ ਚਿਤ੍ਤਪ੍ਪਮਦ੍ਦਿਨੋ;
ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਸਙ੍ਕਿਲੇਸਾਯ, ਖਿਪ੍ਪਂ [ਖਿਪਂ (ਸੀ.)] ਮਾਰੇਨ ਓਡ੍ਡਿਤਂ.
‘‘ਅਨਨ੍ਤਾਦੀਨਵਾ ਕਾਮਾ, ਬਹੁਦੁਕ੍ਖਾ ਮਹਾਵਿਸਾ;
ਅਪ੍ਪਸ੍ਸਾਦਾ ¶ ਰਣਕਰਾ, ਸੁਕ੍ਕਪਕ੍ਖਵਿਸੋਸਨਾ [ਵਿਸੋਸਕਾ (ਸੀ.)].
‘‘ਸਾਹਂ ਏਤਾਦਿਸਂ ਕਤ੍ਵਾ, ਬ੍ਯਸਨਂ ਕਾਮਹੇਤੁਕਂ;
ਨ ਤਂ ਪਚ੍ਚਾਗਮਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਨਿਬ੍ਬਾਨਾਭਿਰਤਾ ਸਦਾ.
‘‘ਰਣਂ ਕਰਿਤ੍ਵਾ [ਤਰਿਤ੍ਵਾ (ਸੀ.)] ਕਾਮਾਨਂ, ਸੀਤਿਭਾਵਾਭਿਕਙ੍ਖਿਨੀ;
ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਾ ਵਿਹਸ੍ਸਾਮਿ, ਸਬ੍ਬਸਂਯੋਜਨਕ੍ਖਯੇ.
‘‘ਅਸੋਕਂ ਵਿਰਜਂ ਖੇਮਂ, ਅਰਿਯਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਉਜੁਂ;
ਤਂ ਮਗ੍ਗਂ ਅਨੁਗਚ੍ਛਾਮਿ, ਯੇਨ ਤਿਣ੍ਣਾ ਮਹੇਸਿਨੋ’’.
ਇਮਂ ਪਸ੍ਸਥ ਧਮ੍ਮਟ੍ਠਂ, ਸੁਭਂ ਕਮ੍ਮਾਰਧੀਤਰਂ;
ਅਨੇਜਂ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ, ਰੁਕ੍ਖਮੂਲਮ੍ਹਿ ਝਾਯਤਿ.
ਅਜ੍ਜਟ੍ਠਮੀ ਪਬ੍ਬਜਿਤਾ, ਸਦ੍ਧਾ ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਸੋਭਨਾ;
ਵਿਨੀਤੁਪ੍ਪਲਵਣ੍ਣਾਯ, ਤੇਵਿਜ੍ਜਾ ਮਚ੍ਚੁਹਾਯਿਨੀ.
ਸਾਯਂ ¶ ਭੁਜਿਸ੍ਸਾ ਅਨਣਾ, ਭਿਕ੍ਖੁਨੀ ਭਾਵਿਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾ;
ਸਬ੍ਬਯੋਗਵਿਸਂਯੁਤ੍ਤਾ, ਕਤਕਿਚ੍ਚਾ ਅਨਾਸਵਾ.
ਤਂ ਸਕ੍ਕੋ ਦੇਵਸਙ੍ਘੇਨ, ਉਪਸਙ੍ਕਮ੍ਮ ਇਦ੍ਧਿਯਾ;
ਨਮਸ੍ਸਤਿ ਭੂਤਪਤਿ, ਸੁਭਂ ਕਮ੍ਮਾਰਧੀਤਰਨ੍ਤਿ.
… ਸੁਭਾ ਕਮ੍ਮਾਰਧੀਤਾ ਥੇਰੀ….
ਵੀਸਤਿਨਿਪਾਤੋ ਨਿਟ੍ਠਿਤੋ.
੧੪. ਤਿਂਸਨਿਪਾਤੋ
੧. ਸੁਭਾਜੀਵਕਮ੍ਬਵਨਿਕਾਥੇਰੀਗਾਥਾ
ਜੀਵਕਮ੍ਬਵਨਂ ¶ ¶ ¶ ਰਮ੍ਮਂ, ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿਂ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਂ ਸੁਭਂ;
ਧੁਤ੍ਤਕੋ ਸਨ੍ਨਿਵਾਰੇਸਿ [ਤਂ ਨਿਵਾਰੇਸਿ (ਕ.)], ਤਮੇਨਂ ਅਬ੍ਰਵੀ ਸੁਭਾ.
‘‘ਕਿਂ ਤੇ ਅਪਰਾਧਿਤਂ ਮਯਾ, ਯਂ ਮਂ ਓਵਰਿਯਾਨ ਤਿਟ੍ਠਸਿ;
ਨ ਹਿ ਪਬ੍ਬਜਿਤਾਯ ਆਵੁਸੋ, ਪੁਰਿਸੋ ਸਮ੍ਫੁਸਨਾਯ ਕਪ੍ਪਤਿ.
‘‘ਗਰੁਕੇ ਮਮ ਸਤ੍ਥੁਸਾਸਨੇ, ਯਾ ਸਿਕ੍ਖਾ ਸੁਗਤੇਨ ਦੇਸਿਤਾ;
ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਪਦਂ ¶ ਅਨਙ੍ਗਣਂ, ਕਿਂ ਮਂ ਓਵਰਿਯਾਨ ਤਿਟ੍ਠਸਿ.
‘‘ਆਵਿਲਚਿਤ੍ਤੋ ਅਨਾਵਿਲਂ, ਸਰਜੋ ਵੀਤਰਜਂ ਅਨਙ੍ਗਣਂ;
ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਵਿਮੁਤ੍ਤਮਾਨਸਂ, ਕਿਂ ਮਂ ਓਵਰਿਯਾਨ ਤਿਟ੍ਠਸਿ’’.
‘‘ਦਹਰਾ ਚ ਅਪਾਪਿਕਾ ਚਸਿ, ਕਿਂ ਤੇ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾ ਕਰਿਸ੍ਸਤਿ;
ਨਿਕ੍ਖਿਪ ਕਾਸਾਯਚੀਵਰਂ, ਏਹਿ ਰਮਾਮ ਸੁਪੁਪ੍ਫਿਤੇ [ਰਮਾਮਸੇ ਪੁਪ੍ਫਿਤੇ (ਸੀ. ਸ੍ਯਾ.)] ਵਨੇ.
‘‘ਮਧੁਰਞ੍ਚ ਪਵਨ੍ਤਿ ਸਬ੍ਬਸੋ, ਕੁਸੁਮਰਜੇਨ ਸਮੁਟ੍ਠਿਤਾ ਦੁਮਾ;
ਪਠਮਵਸਨ੍ਤੋ ਸੁਖੋ ਉਤੁ, ਏਹਿ ਰਮਾਮ ਸੁਪੁਪ੍ਫਿਤੇ ਵਨੇ.
‘‘ਕੁਸੁਮਿਤਸਿਖਰਾ ਚ ਪਾਦਪਾ, ਅਭਿਗਜ੍ਜਨ੍ਤਿਵ ਮਾਲੁਤੇਰਿਤਾ;
ਕਾ ਤੁਯ੍ਹਂ ਰਤਿ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ, ਯਦਿ ਏਕਾ ਵਨਮੋਗਹਿਸ੍ਸਸਿ [ਵਨਮੋਤਰਿਸ੍ਸਸਿ (ਸੀ.), ਵਨਮੋਗਾਹਿਸ੍ਸਸਿ (ਸ੍ਯਾ. ਕ.)].
‘‘ਵਾਲ਼ਮਿਗਸਙ੍ਘਸੇਵਿਤਂ ¶ , ਕੁਞ੍ਜਰਮਤ੍ਤਕਰੇਣੁਲੋਲ਼ਿਤਂ;
ਅਸਹਾਯਿਕਾ ਗਨ੍ਤੁਮਿਚ੍ਛਸਿ, ਰਹਿਤਂ ਭਿਂਸਨਕਂ ਮਹਾਵਨਂ.
‘‘ਤਪਨੀਯਕਤਾਵ ਧੀਤਿਕਾ, ਵਿਚਰਸਿ ਚਿਤ੍ਤਲਤੇਵ ਅਚ੍ਛਰਾ;
ਕਾਸਿਕਸੁਖੁਮੇਹਿ ¶ ਵਗ੍ਗੁਭਿ, ਸੋਭਸੀ ਸੁਵਸਨੇਹਿ ਨੂਪਮੇ.
‘‘ਅਹਂ ਤਵ ਵਸਾਨੁਗੋ ਸਿਯਂ, ਯਦਿ ਵਿਹਰੇਮਸੇ [ਯਦਿਪਿ ਵਿਹਰੇਸਿ (ਕ.)] ਕਾਨਨਨ੍ਤਰੇ;
ਨ ਹਿ ਮਤ੍ਥਿ ਤਯਾ ਪਿਯਤ੍ਤਰੋ, ਪਾਣੋ ਕਿਨ੍ਨਰਿਮਨ੍ਦਲੋਚਨੇ.
‘‘ਯਦਿ ਮੇ ਵਚਨਂ ਕਰਿਸ੍ਸਸਿ, ਸੁਖਿਤਾ ਏਹਿ ਅਗਾਰਮਾਵਸ;
ਪਾਸਾਦਨਿਵਾਤਵਾਸਿਨੀ, ਪਰਿਕਮ੍ਮਂ ਤੇ ਕਰੋਨ੍ਤੁ ਨਾਰਿਯੋ.
‘‘ਕਾਸਿਕਸੁਖੁਮਾਨਿ ਧਾਰਯ, ਅਭਿਰੋਪੇਹਿ [ਅਭਿਰੋਹੇਹਿ (ਸੀ.)] ਚ ਮਾਲਵਣ੍ਣਕਂ;
ਕਞ੍ਚਨਮਣਿਮੁਤ੍ਤਕਂ ¶ ਬਹੁਂ, ਵਿਵਿਧਂ ਆਭਰਣਂ ਕਰੋਮਿ ਤੇ.
‘‘ਸੁਧੋਤਰਜਪਚ੍ਛਦਂ ¶ ਸੁਭਂ, ਗੋਣਕਤੂਲਿਕਸਨ੍ਥਤਂ ਨਵਂ;
ਅਭਿਰੁਹ ਸਯਨਂ ਮਹਾਰਹਂ, ਚਨ੍ਦਨਮਣ੍ਡਿਤਸਾਰਗਨ੍ਧਿਕਂ;
‘‘ਉਪ੍ਪਲਂ ਚੁਦਕਾ ਸਮੁਗ੍ਗਤਂ, ਯਥਾ ਤਂ ਅਮਨੁਸ੍ਸਸੇਵਿਤਂ;
ਏਵਂ ਤ੍ਵਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰਿਨੀ, ਸਕੇਸਙ੍ਗੇਸੁ ਜਰਂ ਗਮਿਸ੍ਸਸਿ’’.
‘‘ਕਿਂ ¶ ਤੇ ਇਧ ਸਾਰਸਮ੍ਮਤਂ, ਕੁਣਪਪੂਰਮ੍ਹਿ ਸੁਸਾਨਵਡ੍ਢਨੇ;
ਭੇਦਨਧਮ੍ਮੇ ਕਲ਼ੇਵਰੇ [ਕਲੇਵਰੇ (ਸੀ. ਕ.)], ਯਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਵਿਮਨੋ ਉਦਿਕ੍ਖਸਿ’’.
‘‘ਅਕ੍ਖੀਨਿ ਚ ਤੁਰਿਯਾਰਿਵ, ਕਿਨ੍ਨਰਿਯਾਰਿਵ ਪਬ੍ਬਤਨ੍ਤਰੇ;
ਤਵ ਮੇ ਨਯਨਾਨਿ ਦਕ੍ਖਿਯ, ਭਿਯ੍ਯੋ ਕਾਮਰਤੀ ਪਵਡ੍ਢਤਿ.
‘‘ਉਪ੍ਪਲਸਿਖਰੋਪਮਾਨਿ ਤੇ, ਵਿਮਲੇ ਹਾਟਕਸਨ੍ਨਿਭੇ ਮੁਖੇ;
ਤਵ ਮੇ ਨਯਨਾਨਿ ਦਕ੍ਖਿਯ [ਨਯਨਾਨੁਦਿਕ੍ਖਿਯ (ਸੀ.)], ਭਿਯ੍ਯੋ ਕਾਮਗੁਣੋ ਪਵਡ੍ਢਤਿ.
‘‘ਅਪਿ ਦੂਰਗਤਾ ਸਰਮ੍ਹਸੇ, ਆਯਤਪਮ੍ਹੇ ਵਿਸੁਦ੍ਧਦਸ੍ਸਨੇ;
ਨ ¶ ਹਿ ਮਤ੍ਥਿ ਤਯਾ ਪਿਯਤ੍ਤਰਾ, ਨਯਨਾ ਕਿਨ੍ਨਰਿਮਨ੍ਦਲੋਚਨੇ’’.
‘‘ਅਪਥੇਨ ਪਯਾਤੁਮਿਚ੍ਛਸਿ, ਚਨ੍ਦਂ ਕੀਲ਼ਨਕਂ ਗਵੇਸਸਿ;
ਮੇਰੁਂ ਲਙ੍ਘੇਤੁਮਿਚ੍ਛਸਿ, ਯੋ ਤ੍ਵਂ ਬੁਦ੍ਧਸੁਤਂ ਮਗ੍ਗਯਸਿ.
‘‘ਨਤ੍ਥਿ ¶ ਹਿ ਲੋਕੇ ਸਦੇਵਕੇ, ਰਾਗੋ ਯਤ੍ਥਪਿ ਦਾਨਿ ਮੇ ਸਿਯਾ;
ਨਪਿ ਨਂ ਜਾਨਾਮਿ ਕੀਰਿਸੋ, ਅਥ ਮਗ੍ਗੇਨ ਹਤੋ ਸਮੂਲਕੋ.
‘‘ਇਙ੍ਗਾਲਕੁਯਾਵ [ਇਙ੍ਘਾਲ਼ਖੁਯਾਵ (ਸ੍ਯਾ.)] ਉਜ੍ਝਿਤੋ, ਵਿਸਪਤ੍ਤੋਰਿਵ ਅਗ੍ਗਿਤੋ ਕਤੋ [ਅਗ੍ਘਤੋ ਹਤੋ (ਸੀ.)];
ਨਪਿ ਨਂ ਪਸ੍ਸਾਮਿ ਕੀਰਿਸੋ, ਅਥ ਮਗ੍ਗੇਨ ਹਤੋ ਸਮੂਲਕੋ.
‘‘ਯਸ੍ਸਾ ¶ ਸਿਯਾ ਅਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਿਤਂ, ਸਤ੍ਥਾ ਵਾ ਅਨੁਪਾਸਿਤੋ ਸਿਯਾ;
ਤ੍ਵਂ ਤਾਦਿਸਿਕਂ ਪਲੋਭਯ, ਜਾਨਨ੍ਤਿਂ ਸੋ ਇਮਂ ਵਿਹਞ੍ਞਸਿ.
‘‘ਮਯ੍ਹਞ੍ਹਿ ਅਕ੍ਕੁਟ੍ਠਵਨ੍ਦਿਤੇ, ਸੁਖਦੁਕ੍ਖੇ ਚ ਸਤੀ ਉਪਟ੍ਠਿਤਾ;
ਸਙ੍ਖਤਮਸੁਭਨ੍ਤਿ ਜਾਨਿਯ, ਸਬ੍ਬਤ੍ਥੇਵ ਮਨੋ ਨ ਲਿਮ੍ਪਤਿ.
‘‘ਸਾਹਂ ਸੁਗਤਸ੍ਸ ਸਾਵਿਕਾ, ਮਗ੍ਗਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਯਾਨਯਾਯਿਨੀ;
ਉਦ੍ਧਟਸਲ੍ਲਾ ਅਨਾਸਵਾ, ਸੁਞ੍ਞਾਗਾਰਗਤਾ ਰਮਾਮਹਂ.
‘‘ਦਿਟ੍ਠਾ ਹਿ ਮਯਾ ਸੁਚਿਤ੍ਤਿਤਾ, ਸੋਮ੍ਭਾ ਦਾਰੁਕਪਿਲ੍ਲਕਾਨਿ ਵਾ;
ਤਨ੍ਤੀਹਿ ਚ ਖੀਲਕੇਹਿ ਚ, ਵਿਨਿਬਦ੍ਧਾ ਵਿਵਿਧਂ ਪਨਚ੍ਚਕਾ.
‘‘ਤਮ੍ਹੁਦ੍ਧਟੇ ਤਨ੍ਤਿਖੀਲਕੇ, ਵਿਸ੍ਸਟ੍ਠੇ ਵਿਕਲੇ ਪਰਿਕ੍ਰਿਤੇ [ਪਰਿਪਕ੍ਖੀਤੇ (ਸੀ.), ਪਰਿਪਕ੍ਕਤੇ (ਸ੍ਯਾ.)];
ਨ ਵਿਨ੍ਦੇਯ੍ਯ ਖਣ੍ਡਸੋ ਕਤੇ, ਕਿਮ੍ਹਿ ਤਤ੍ਥ ਮਨਂ ਨਿਵੇਸਯੇ.
‘‘ਤਥੂਪਮਾ ¶ ਦੇਹਕਾਨਿ ਮਂ, ਤੇਹਿ ਧਮ੍ਮੇਹਿ ਵਿਨਾ ਨ ਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ;
ਧਮ੍ਮੇਹਿ ¶ ਵਿਨਾ ਨ ਵਤ੍ਤਤਿ, ਕਿਮ੍ਹਿ ਤਤ੍ਥ ਮਨਂ ਨਿਵੇਸਯੇ.
‘‘ਯਥਾ ਹਰਿਤਾਲੇਨ ਮਕ੍ਖਿਤਂ, ਅਦ੍ਦਸ ਚਿਤ੍ਤਿਕਂ ਭਿਤ੍ਤਿਯਾ ਕਤਂ;
ਤਮ੍ਹਿ ¶ ਤੇ ਵਿਪਰੀਤਦਸ੍ਸਨਂ, ਸਞ੍ਞਾ ਮਾਨੁਸਿਕਾ ਨਿਰਤ੍ਥਿਕਾ.
‘‘ਮਾਯਂ ¶ ਵਿਯ ਅਗ੍ਗਤੋ ਕਤਂ, ਸੁਪਿਨਨ੍ਤੇਵ ਸੁਵਣ੍ਣਪਾਦਪਂ;
ਉਪਗਚ੍ਛਸਿ ਅਨ੍ਧ ਰਿਤ੍ਤਕਂ, ਜਨਮਜ੍ਝੇਰਿਵ ਰੁਪ੍ਪਰੂਪਕਂ [ਰੂਪਰੂਪਕਂ (ਕ.)].
‘‘ਵਟ੍ਟਨਿਰਿਵ ਕੋਟਰੋਹਿਤਾ, ਮਜ੍ਝੇ ਪੁਬ੍ਬੁਲ਼ਕਾ ਸਅਸ੍ਸੁਕਾ;
ਪੀਲ਼ਕੋਲ਼ਿਕਾ ਚੇਤ੍ਥ ਜਾਯਤਿ, ਵਿਵਿਧਾ ਚਕ੍ਖੁਵਿਧਾ ਚ ਪਿਣ੍ਡਿਤਾ’’.
ਉਪ੍ਪਾਟਿਯ ਚਾਰੁਦਸ੍ਸਨਾ, ਨ ਚ ਪਜ੍ਜਿਤ੍ਥ ਅਸਙ੍ਗਮਾਨਸਾ;
‘‘ਹਨ੍ਦ ਤੇ ਚਕ੍ਖੁਂ ਹਰਸ੍ਸੁ ਤਂ’’, ਤਸ੍ਸ ਨਰਸ੍ਸ ਅਦਾਸਿ ਤਾਵਦੇ.
ਤਸ੍ਸ ਚ ਵਿਰਮਾਸਿ ਤਾਵਦੇ, ਰਾਗੋ ਤਤ੍ਥ ਖਮਾਪਯੀ ਚ ਨਂ;
‘‘ਸੋਤ੍ਥਿ ਸਿਯਾ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰਿਨੀ, ਨ ਪੁਨੋ ਏਦਿਸਕਂ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ’’.
‘‘ਆਸਾਦਿਯ [ਆਹਨਿਯ (ਸ੍ਯਾ. ਕ.)] ਏਦਿਸਂ ਜਨਂ, ਅਗ੍ਗਿਂ ਪਜ੍ਜਲਿਤਂ ਵ ਲਿਙ੍ਗਿਯ;
ਗਣ੍ਹਿਯ ਆਸੀਵਿਸਂ ਵਿਯ, ਅਪਿ ਨੁ ਸੋਤ੍ਥਿ ਸਿਯਾ ਖਮੇਹਿ ਨੋ’’.
ਮੁਤ੍ਤਾ ਚ ਤਤੋ ਸਾ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀ, ਅਗਮੀ ਬੁਦ੍ਧਵਰਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕਂ;
ਪਸ੍ਸਿਯ ਵਰਪੁਞ੍ਞਲਕ੍ਖਣਂ, ਚਕ੍ਖੁ ਆਸਿ ਯਥਾ ਪੁਰਾਣਕਨ੍ਤਿ.
… ਸੁਭਾ ਜੀਵਕਮ੍ਬਵਨਿਕਾ ਥੇਰੀ….
ਤਿਂਸਨਿਪਾਤੋ ਨਿਟ੍ਠਿਤੋ.
੧੫. ਚਤ੍ਤਾਲੀਸਨਿਪਾਤੋ
੧. ਇਸਿਦਾਸੀਥੇਰੀਗਾਥਾ
ਨਗਰਮ੍ਹਿ ¶ ¶ ਕੁਸੁਮਨਾਮੇ, ਪਾਟਲਿਪੁਤ੍ਤਮ੍ਹਿ ਪਥਵਿਯਾ ਮਣ੍ਡੇ;
ਸਕ੍ਯਕੁਲਕੁਲੀਨਾਯੋ, ਦ੍ਵੇ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯੋ ਹਿ ਗੁਣਵਤਿਯੋ.
ਇਸਿਦਾਸੀ ¶ ਤਤ੍ਥ ਏਕਾ, ਦੁਤਿਯਾ ਬੋਧੀਤਿ ਸੀਲਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾ ਚ;
ਝਾਨਜ੍ਝਾਯਨਰਤਾਯੋ, ਬਹੁਸ੍ਸੁਤਾਯੋ ਧੁਤਕਿਲੇਸਾਯੋ.
ਤਾ ¶ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਚਰਿਤ੍ਵਾ, ਭਤ੍ਤਤ੍ਥਂ [ਭਤ੍ਤਤ੍ਤਂ (ਸੀ.)] ਕਰਿਯ ਧੋਤਪਤ੍ਤਾਯੋ;
ਰਹਿਤਮ੍ਹਿ ਸੁਖਨਿਸਿਨ੍ਨਾ, ਇਮਾ ਗਿਰਾ ਅਬ੍ਭੁਦੀਰੇਸੁਂ.
‘‘ਪਾਸਾਦਿਕਾਸਿ ਅਯ੍ਯੇ, ਇਸਿਦਾਸਿ ਵਯੋਪਿ ਤੇ ਅਪਰਿਹੀਨੋ;
ਕਿਂ ਦਿਸ੍ਵਾਨ ਬ੍ਯਾਲਿਕਂ, ਅਥਾਸਿ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਮਨੁਯੁਤ੍ਤਾ’’.
ਏਵਮਨੁਯੁਞ੍ਜਿਯਮਾਨਾ ਸਾ, ਰਹਿਤੇ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾਕੁਸਲਾ;
ਇਸਿਦਾਸੀ ਵਚਨਮਬ੍ਰਵਿ, ‘‘ਸੁਣ ਬੋਧਿ ਯਥਾਮ੍ਹਿ ਪਬ੍ਬਜਿਤਾ.
‘‘ਉਜ੍ਜੇਨਿਯਾ ਪੁਰਵਰੇ, ਮਯ੍ਹਂ ਪਿਤਾ ਸੀਲਸਂਵੁਤੋ ਸੇਟ੍ਠਿ;
ਤਸ੍ਸਮ੍ਹਿ ਏਕਧੀਤਾ, ਪਿਯਾ ਮਨਾਪਾ ਚ ਦਯਿਤਾ ਚ.
‘‘ਅਥ ਮੇ ਸਾਕੇਤਤੋ ਵਰਕਾ, ਆਗਚ੍ਛੁਮੁਤ੍ਤਮਕੁਲੀਨਾ;
ਸੇਟ੍ਠੀ ਪਹੂਤਰਤਨੋ, ਤਸ੍ਸ ਮਮਂ ਸੁਣ੍ਹਮਦਾਸਿ ਤਾਤੋ.
‘‘ਸਸ੍ਸੁਯਾ ਸਸ੍ਸੁਰਸ੍ਸ ਚ, ਸਾਯਂ ਪਾਤਂ ਪਣਾਮਮੁਪਗਮ੍ਮ;
ਸਿਰਸਾ ਕਰੋਮਿ ਪਾਦੇ, ਵਨ੍ਦਾਮਿ ਯਥਾਮ੍ਹਿ ਅਨੁਸਿਟ੍ਠਾ.
‘‘ਯਾ ¶ ਮਯ੍ਹਂ ਸਾਮਿਕਸ੍ਸ, ਭਗਿਨਿਯੋ ਭਾਤੁਨੋ ਪਰਿਜਨੋ ਵਾ;
ਤਮੇਕਵਰਕਮ੍ਪਿ ਦਿਸ੍ਵਾ, ਉਬ੍ਬਿਗ੍ਗਾ ਆਸਨਂ ਦੇਮਿ.
‘‘ਅਨ੍ਨੇਨ ਚ ਪਾਨੇਨ ਚ, ਖਜ੍ਜੇਨ ਚ ਯਞ੍ਚ ਤਤ੍ਥ ਸਨ੍ਨਿਹਿਤਂ;
ਛਾਦੇਮਿ ਉਪਨਯਾਮਿ ਚ, ਦੇਮਿ ਚ ਯਂ ਯਸ੍ਸ ਪਤਿਰੂਪਂ.
‘‘ਕਾਲੇਨ ਉਪਟ੍ਠਹਿਤ੍ਵਾ [ਉਟ੍ਠਹਿਤ੍ਵਾ (ਸ੍ਯਾ. ਕ.), ਉਪਟ੍ਠਹਿਤੁਂ (?)], ਘਰਂ ਸਮੁਪਗਮਾਮਿ ਉਮ੍ਮਾਰੇ;
ਧੋਵਨ੍ਤੀ ਹਤ੍ਥਪਾਦੇ, ਪਞ੍ਜਲਿਕਾ ਸਾਮਿਕਮੁਪੇਮਿ.
‘‘ਕੋਚ੍ਛਂ ਪਸਾਦਂ ਅਞ੍ਜਨਿਞ੍ਚ, ਆਦਾਸਕਞ੍ਚ ਗਣ੍ਹਿਤ੍ਵਾ;
ਪਰਿਕਮ੍ਮਕਾਰਿਕਾ ¶ ਵਿਯ, ਸਯਮੇਵ ਪਤਿਂ ਵਿਭੂਸੇਮਿ.
‘‘ਸਯਮੇਵ ¶ ਓਦਨਂ ਸਾਧਯਾਮਿ, ਸਯਮੇਵ ਭਾਜਨਂ ਧੋਵਨ੍ਤੀ;
ਮਾਤਾਵ ਏਕਪੁਤ੍ਤਕਂ, ਤਥਾ [ਤਦਾ (ਸੀ.)] ਭਤ੍ਤਾਰਂ ਪਰਿਚਰਾਮਿ.
‘‘ਏਵਂ ਮਂ ਭਤ੍ਤਿਕਤਂ, ਅਨੁਰਤ੍ਤਂ ਕਾਰਿਕਂ ਨਿਹਤਮਾਨਂ;
ਉਟ੍ਠਾਯਿਕਂ [ਉਟ੍ਠਾਹਿਕਂ (ਕ.)] ਅਨਲਸਂ, ਸੀਲਵਤਿਂ ਦੁਸ੍ਸਤੇ ਭਤ੍ਤਾ.
‘‘ਸੋ ਮਾਤਰਞ੍ਚ ਪਿਤਰਞ੍ਚ, ਭਣਤਿ ‘ਆਪੁਚ੍ਛਹਂ ਗਮਿਸ੍ਸਾਮਿ;
ਇਸਿਦਾਸਿਯਾ ਨ ਸਹ ਵਚ੍ਛਂ, ਏਕਾਗਾਰੇਹਂ [ਏਕਘਰੇਪ’ਹਂ (?)] ਸਹ ਵਤ੍ਥੁਂ’.
‘‘‘ਮਾ ਏਵਂ ਪੁਤ੍ਤ ਅਵਚ, ਇਸਿਦਾਸੀ ਪਣ੍ਡਿਤਾ ਪਰਿਬ੍ਯਤ੍ਤਾ;
ਉਟ੍ਠਾਯਿਕਾ ਅਨਲਸਾ, ਕਿਂ ਤੁਯ੍ਹਂ ਨ ਰੋਚਤੇ ਪੁਤ੍ਤ’.
‘‘‘ਨ ¶ ਚ ਮੇ ਹਿਂਸਤਿ ਕਿਞ੍ਚਿ, ਨ ਚਹਂ ਇਸਿਦਾਸਿਯਾ ਸਹ ਵਚ੍ਛਂ;
ਦੇਸ੍ਸਾਵ ਮੇ ਅਲਂ ਮੇ, ਅਪੁਚ੍ਛਾਹਂ [ਆਪੁਚ੍ਛਾਹਂ (ਸ੍ਯਾ.), ਆਪੁਚ੍ਛਹਂ-ਨਾਪੁਚ੍ਛਹਂ (?)] ਗਮਿਸ੍ਸਾਮਿ’.
‘‘ਤਸ੍ਸ ਵਚਨਂ ਸੁਣਿਤ੍ਵਾ, ਸਸ੍ਸੁ ਸਸੁਰੋ ਚ ਮਂ ਅਪੁਚ੍ਛਿਂਸੁ;
‘ਕਿਸ੍ਸ [ਕਿਂਸ (?)] ਤਯਾ ਅਪਰਦ੍ਧਂ, ਭਣ ਵਿਸ੍ਸਟ੍ਠਾ ਯਥਾਭੂਤਂ’.
‘‘‘ਨਪਿਹਂ ¶ ਅਪਰਜ੍ਝਂ ਕਿਞ੍ਚਿ, ਨਪਿ ਹਿਂਸੇਮਿ ਨ ਭਣਾਮਿ ਦੁਬ੍ਬਚਨਂ;
ਕਿਂ ਸਕ੍ਕਾ ਕਾਤੁਯ੍ਯੇ, ਯਂ ਮਂ ਵਿਦ੍ਦੇਸ੍ਸਤੇ ਭਤ੍ਤਾ’.
‘‘ਤੇ ਮਂ ਪਿਤੁਘਰਂ ਪਟਿਨਯਿਂਸੁ, ਵਿਮਨਾ ਦੁਖੇਨ ਅਧਿਭੂਤਾ;
‘ਪੁਤ੍ਤਮਨੁਰਕ੍ਖਮਾਨਾ, ਜਿਤਾਮ੍ਹਸੇ ਰੂਪਿਨਿਂ ਲਕ੍ਖਿਂ’.
‘‘ਅਥ ਮਂ ਅਦਾਸਿ ਤਾਤੋ, ਅਡ੍ਢਸ੍ਸ ਘਰਮ੍ਹਿ ਦੁਤਿਯਕੁਲਿਕਸ੍ਸ;
ਤਤੋ ਉਪਡ੍ਢਸੁਙ੍ਕੇਨ, ਯੇਨ ਮਂ ਵਿਨ੍ਦਥ ਸੇਟ੍ਠਿ.
‘‘ਤਸ੍ਸਪਿ ਘਰਮ੍ਹਿ ਮਾਸਂ, ਅਵਸਿਂ ਅਥ ਸੋਪਿ ਮਂ ਪਟਿਚ੍ਛਰਯਿ [ਪਟਿਚ੍ਛਸਿ (ਸੀ. ਕ.), ਪਟਿਚ੍ਛਤਿ (ਸ੍ਯਾ.), ਪਟਿਚ੍ਛਰਤਿ (ਕ.)];
ਦਾਸੀਵ ¶ ਉਪਟ੍ਠਹਨ੍ਤਿਂ, ਅਦੂਸਿਕਂ ਸੀਲਸਮ੍ਪਨ੍ਨਂ.
‘‘ਭਿਕ੍ਖਾਯ ਚ ਵਿਚਰਨ੍ਤਂ, ਦਮਕਂ ਦਨ੍ਤਂ ਮੇ ਪਿਤਾ ਭਣਤਿ;
‘ਹੋਹਿਸਿ [ਸੋਹਿਸਿ (ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ)] ਮੇ ਜਾਮਾਤਾ, ਨਿਕ੍ਖਿਪ ਪੋਟ੍ਠਿਞ੍ਚ [ਪੋਨ੍ਤਿਂ (ਸੀ. ਸ੍ਯਾ.)] ਘਟਿਕਞ੍ਚ’.
‘‘ਸੋਪਿ ਵਸਿਤ੍ਵਾ ਪਕ੍ਖਂ [ਪਕ੍ਕਮਥ (ਸੀ.)], ਅਥ ਤਾਤਂ ਭਣਤਿ ‘ਦੇਹਿ ਮੇ ਪੋਟ੍ਠਿਂ;
ਘਟਿਕਞ੍ਚ ਮਲ੍ਲਕਞ੍ਚ, ਪੁਨਪਿ ਭਿਕ੍ਖਂ ਚਰਿਸ੍ਸਾਮਿ’.
‘‘ਅਥ ¶ ਨਂ ਭਣਤੀ ਤਾਤੋ, ਅਮ੍ਮਾ ਸਬ੍ਬੋ ਚ ਮੇ ਞਾਤਿਗਣਵਗ੍ਗੋ;
‘ਕਿਂ ਤੇ ਨ ਕੀਰਤਿ ਇਧ, ਭਣ ਖਿਪ੍ਪਂ ਤਂ ਤੇ ਕਰਿਹਿ’ਤਿ.
‘‘ਏਵਂ ਭਣਿਤੋ ਭਣਤਿ, ‘ਯਦਿ ਮੇ ਅਤ੍ਤਾ ਸਕ੍ਕੋਤਿ ਅਲਂ ਮਯ੍ਹਂ;
ਇਸਿਦਾਸਿਯਾ ਨ ਸਹ ਵਚ੍ਛਂ, ਏਕਘਰੇਹਂ ਸਹ ਵਤ੍ਥੁਂ’.
‘‘ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਿਤੋ ਗਤੋ ਸੋ, ਅਹਮ੍ਪਿ ਏਕਾਕਿਨੀ ਵਿਚਿਨ੍ਤੇਮਿ;
‘ਆਪੁਚ੍ਛਿਤੂਨ ਗਚ੍ਛਂ, ਮਰਿਤੁਯੇ [ਮਰਿਤਾਯੇ (ਸੀ.), ਮਰਿਤੁਂ (ਸ੍ਯਾ.)] ਵਾ ਪਬ੍ਬਜਿਸ੍ਸਂ ਵਾ’.
‘‘ਅਥ ਅਯ੍ਯਾ ਜਿਨਦਤ੍ਤਾ, ਆਗਚ੍ਛੀ ਗੋਚਰਾਯ ਚਰਮਾਨਾ;
ਤਾਤਕੁਲਂ ¶ ਵਿਨਯਧਰੀ, ਬਹੁਸ੍ਸੁਤਾ ਸੀਲਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾ.
‘‘ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾਨ ਅਮ੍ਹਾਕਂ, ਉਟ੍ਠਾਯਾਸਨਂ ਤਸ੍ਸਾ ਪਞ੍ਞਾਪਯਿਂ;
ਨਿਸਿਨ੍ਨਾਯ ਚ ਪਾਦੇ, ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਭੋਜਨਮਦਾਸਿਂ.
‘‘ਅਨ੍ਨੇਨ ¶ ਚ ਪਾਨੇਨ ਚ, ਖਜ੍ਜੇਨ ਚ ਯਞ੍ਚ ਤਤ੍ਥ ਸਨ੍ਨਿਹਿਤਂ;
ਸਨ੍ਤਪ੍ਪਯਿਤ੍ਵਾ ਅਵਚਂ, ‘ਅਯ੍ਯੇ ਇਚ੍ਛਾਮਿ ਪਬ੍ਬਜਿਤੁਂ’.
‘‘ਅਥ ਮਂ ਭਣਤੀ ਤਾਤੋ, ‘ਇਧੇਵ ਪੁਤ੍ਤਕ [ਪੁਤ੍ਤਿਕੇ (ਸ੍ਯਾ. ਕ.)] ਚਰਾਹਿ ਤ੍ਵਂ ਧਮ੍ਮਂ;
ਅਨ੍ਨੇਨ ਚ ਪਾਨੇਨ ਚ, ਤਪ੍ਪਯ ਸਮਣੇ ਦ੍ਵਿਜਾਤੀ ਚ’.
‘‘ਅਥਹਂ ਭਣਾਮਿ ਤਾਤਂ, ਰੋਦਨ੍ਤੀ ਅਞ੍ਜਲਿਂ ਪਣਾਮੇਤ੍ਵਾ;
‘ਪਾਪਞ੍ਹਿ ਮਯਾ ਪਕਤਂ, ਕਮ੍ਮਂ ਤਂ ਨਿਜ੍ਜਰੇਸ੍ਸਾਮਿ’.
‘‘ਅਥ ¶ ਮਂ ਭਣਤੀ ਤਾਤੋ, ‘ਪਾਪੁਣ ਬੋਧਿਞ੍ਚ ਅਗ੍ਗਧਮ੍ਮਞ੍ਚ;
ਨਿਬ੍ਬਾਨਞ੍ਚ ਲਭਸ੍ਸੁ, ਯਂ ਸਚ੍ਛਿਕਰੀ ਦ੍ਵਿਪਦਸੇਟ੍ਠੋ’.
‘‘ਮਾਤਾਪਿਤੂ ਅਭਿਵਾਦਯਿਤ੍ਵਾ, ਸਬ੍ਬਞ੍ਚ ਞਾਤਿਗਣਵਗ੍ਗਂ;
ਸਤ੍ਤਾਹਂ ਪਬ੍ਬਜਿਤਾ, ਤਿਸ੍ਸੋ ਵਿਜ੍ਜਾ ਅਫਸ੍ਸਯਿਂ.
‘‘ਜਾਨਾਮਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਤ੍ਤ, ਜਾਤਿਯੋ ਯਸ੍ਸਯਂ ਫਲਵਿਪਾਕੋ;
ਤਂ ਤਵ ਆਚਿਕ੍ਖਿਸ੍ਸਂ, ਤਂ ਏਕਮਨਾ ਨਿਸਾਮੇਹਿ.
‘‘ਨਗਰਮ੍ਹਿ ਏਰਕਚ੍ਛੇ [ਏਰਕਕਚ੍ਛੇ (ਸ੍ਯਾ. ਕ.)], ਸੁਵਣ੍ਣਕਾਰੋ ਅਹਂ ਪਹੂਤਧਨੋ;
ਯੋਬ੍ਬਨਮਦੇਨ ਮਤ੍ਤੋ ਸੋ, ਪਰਦਾਰਂ ਅਸੇਵਿਹਂ.
‘‘ਸੋਹਂ ਤਤੋ ਚਵਿਤ੍ਵਾ, ਨਿਰਯਮ੍ਹਿ ਅਪਚ੍ਚਿਸਂ ਚਿਰਂ;
ਪਕ੍ਕੋ ਤਤੋ ਚ ਉਟ੍ਠਹਿਤ੍ਵਾ, ਮਕ੍ਕਟਿਯਾ ਕੁਚ੍ਛਿਮੋਕ੍ਕਮਿਂ.
‘‘ਸਤ੍ਤਾਹਜਾਤਕਂ ¶ ¶ ਮਂ, ਮਹਾਕਪਿ ਯੂਥਪੋ ਨਿਲ੍ਲਚ੍ਛੇਸਿ;
ਤਸ੍ਸੇਤਂ ਕਮ੍ਮਫਲਂ, ਯਥਾਪਿ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾਨ ਪਰਦਾਰਂ.
‘‘ਸੋਹਂ ਤਤੋ ਚਵਿਤ੍ਵਾ, ਕਾਲਂ ਕਰਿਤ੍ਵਾ ਸਿਨ੍ਧਵਾਰਞ੍ਞੇ;
ਕਾਣਾਯ ਚ ਖਞ੍ਜਾਯ ਚ, ਏਲ਼ਕਿਯਾ ਕੁਚ੍ਛਿਮੋਕ੍ਕਮਿਂ.
‘‘ਦ੍ਵਾਦਸ ਵਸ੍ਸਾਨਿ ਅਹਂ, ਨਿਲ੍ਲਚ੍ਛਿਤੋ ਦਾਰਕੇ ਪਰਿਵਹਿਤ੍ਵਾ;
ਕਿਮਿਨਾਵਟ੍ਟੋ ਅਕਲ੍ਲੋ, ਯਥਾਪਿ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾਨ ਪਰਦਾਰਂ.
‘‘ਸੋਹਂ ਤਤੋ ਚਵਿਤ੍ਵਾ, ਗੋਵਾਣਿਜਕਸ੍ਸ ਗਾਵਿਯਾ ਜਾਤੋ;
ਵਚ੍ਛੋ ਲਾਖਾਤਮ੍ਬੋ, ਨਿਲ੍ਲਚ੍ਛਿਤੋ ਦ੍ਵਾਦਸੇ ਮਾਸੇ.
‘‘ਵੋਢੂਨ [ਤੇ ਪੁਨ (ਸ੍ਯਾ. ਕ.), ਵੋਧੁਨ (ਕ. ਅਟ੍ਠ.)] ਨਙ੍ਗਲਮਹਂ, ਸਕਟਞ੍ਚ ਧਾਰਯਾਮਿ;
ਅਨ੍ਧੋਵਟ੍ਟੋ ਅਕਲ੍ਲੋ, ਯਥਾਪਿ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾਨ ਪਰਦਾਰਂ.
‘‘ਸੋਹਂ ਤਤੋ ਚਵਿਤ੍ਵਾ, ਵੀਥਿਯਾ ਦਾਸਿਯਾ ਘਰੇ ਜਾਤੋ;
ਨੇਵ ਮਹਿਲਾ ਨ ਪੁਰਿਸੋ, ਯਥਾਪਿ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾਨ ਪਰਦਾਰਂ.
‘‘ਤਿਂਸਤਿਵਸ੍ਸਮ੍ਹਿ ¶ ¶ ਮਤੋ, ਸਾਕਟਿਕਕੁਲਮ੍ਹਿ ਦਾਰਿਕਾ ਜਾਤਾ;
ਕਪਣਮ੍ਹਿ ਅਪ੍ਪਭੋਗੇ, ਧਨਿਕ [ਅਣਿਕ (ਅਟ੍ਠ.), ਤਂਸਂਵਣ੍ਣਨਾਯਮ੍ਪਿ ਅਤ੍ਥਯੁਤ੍ਤਿ ਗਵੇਸਿਤਬ੍ਬਾ] ਪੁਰਿਸਪਾਤਬਹੁਲਮ੍ਹਿ.
‘‘ਤਂ ਮਂ ਤਤੋ ਸਤ੍ਥਵਾਹੋ, ਉਸ੍ਸਨ੍ਨਾਯ ਵਿਪੁਲਾਯ ਵਡ੍ਢਿਯਾ;
ਓਕਡ੍ਢਤਿ ਵਿਲਪਨ੍ਤਿਂ, ਅਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਕੁਲਘਰਸ੍ਮਾ.
‘‘ਅਥ ਸੋਲ਼ਸਮੇ ਵਸ੍ਸੇ, ਦਿਸ੍ਵਾ ਮਂ ਪਤ੍ਤਯੋਬ੍ਬਨਂ ਕਞ੍ਞਂ;
ਓਰੁਨ੍ਧਤਸ੍ਸ ਪੁਤ੍ਤੋ, ਗਿਰਿਦਾਸੋ ਨਾਮ ਨਾਮੇਨ.
‘‘ਤਸ੍ਸਪਿ ਅਞ੍ਞਾ ਭਰਿਯਾ, ਸੀਲਵਤੀ ਗੁਣਵਤੀ ਯਸਵਤੀ ਚ;
ਅਨੁਰਤ੍ਤਾ ¶ [ਅਨੁਵਤ੍ਤਾ (ਕ.)] ਭਤ੍ਤਾਰਂ, ਤਸ੍ਸਾਹਂ [ਤਸ੍ਸ ਤਂ (?)] ਵਿਦ੍ਦੇਸਨਮਕਾਸਿਂ.
‘‘ਤਸ੍ਸੇਤਂ ਕਮ੍ਮਫਲਂ, ਯਂ ਮਂ ਅਪਕੀਰਿਤੂਨ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ;
ਦਾਸੀਵ ਉਪਟ੍ਠਹਨ੍ਤਿਂ, ਤਸ੍ਸਪਿ ਅਨ੍ਤੋ ਕਤੋ ਮਯਾ’’ਤਿ.
… ਇਸਿਦਾਸੀ ਥੇਰੀ….
ਚਤ੍ਤਾਲੀਸਨਿਪਾਤੋ ਨਿਟ੍ਠਿਤੋ.
੧੬. ਮਹਾਨਿਪਾਤੋ
੧. ਸੁਮੇਧਾਥੇਰੀਗਾਥਾ
ਮਨ੍ਤਾਵਤਿਯਾ ¶ ਨਗਰੇ, ਰਞ੍ਞੋ ਕੋਞ੍ਚਸ੍ਸ ਅਗ੍ਗਮਹੇਸਿਯਾ;
ਧੀਤਾ ਆਸਿਂ ਸੁਮੇਧਾ, ਪਸਾਦਿਤਾ ਸਾਸਨਕਰੇਹਿ.
ਸੀਲਵਤੀ ਚਿਤ੍ਤਕਥਾ, ਬਹੁਸ੍ਸੁਤਾ ਬੁਦ੍ਧਸਾਸਨੇ ਵਿਨੀਤਾ;
ਮਾਤਾਪਿਤਰੋ ਉਪਗਮ੍ਮ, ਭਣਤਿ ‘‘ਉਭਯੋ ਨਿਸਾਮੇਥ.
‘‘ਨਿਬ੍ਬਾਨਾਭਿਰਤਾਹਂ, ਅਸਸ੍ਸਤਂ ਭਵਗਤਂ ਯਦਿਪਿ ਦਿਬ੍ਬਂ;
ਕਿਮਙ੍ਗਂ ਪਨ [ਕਿਮਙ੍ਗ ਪਨ (ਸੀ. ਸ੍ਯਾ.), ਕਿਂ ਪਨ (?)] ਤੁਚ੍ਛਾ ਕਾਮਾ, ਅਪ੍ਪਸ੍ਸਾਦਾ ਬਹੁਵਿਘਾਤਾ.
‘‘ਕਾਮਾ ਕਟੁਕਾ ਆਸੀਵਿਸੂਪਮਾ, ਯੇਸੁ ਮੁਚ੍ਛਿਤਾ ਬਾਲਾ;
ਤੇ ਦੀਘਰਤ੍ਤਂ ਨਿਰਯੇ, ਸਮਪ੍ਪਿਤਾ ਹਞ੍ਞਨ੍ਤੇ ਦੁਕ੍ਖਿਤਾ [ਹਞ੍ਞਰੇ ਦੁਖਿਤਾ (?)].
‘‘ਸੋਚਨ੍ਤਿ ਪਾਪਕਮ੍ਮਾ, ਵਿਨਿਪਾਤੇ ਪਾਪਵਦ੍ਧਿਨੋ ਸਦਾ;
ਕਾਯੇਨ ਚ ਵਾਚਾਯ ਚ, ਮਨਸਾ ਚ ਅਸਂਵੁਤਾ ਬਾਲਾ.
‘‘ਬਾਲਾ ¶ ਤੇ ਦੁਪ੍ਪਞ੍ਞਾ, ਅਚੇਤਨਾ ਦੁਕ੍ਖਸਮੁਦਯੋਰੁਦ੍ਧਾ;
ਦੇਸਨ੍ਤੇ ¶ ਅਜਾਨਨ੍ਤਾ, ਨ ਬੁਜ੍ਝਰੇ ਅਰਿਯਸਚ੍ਚਾਨਿ.
‘‘ਸਚ੍ਚਾਨਿ ¶ ਅਮ੍ਮ ਬੁਦ੍ਧਵਰਦੇਸਿਤਾਨਿ, ਤੇ ਬਹੁਤਰਾ ਅਜਾਨਨ੍ਤਾ ਯੇ;
ਅਭਿਨਨ੍ਦਨ੍ਤਿ ਭਵਗਤਂ, ਪਿਹੇਨ੍ਤਿ ਦੇਵੇਸੁ ਉਪਪਤ੍ਤਿਂ.
‘‘ਦੇਵੇਸੁਪਿ ਉਪਪਤ੍ਤਿ, ਅਸਸ੍ਸਤਾ ਭਵਗਤੇ ਅਨਿਚ੍ਚਮ੍ਹਿ;
ਨ ਚ ਸਨ੍ਤਸਨ੍ਤਿ ਬਾਲਾ, ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਜਾਯਿਤਬ੍ਬਸ੍ਸ.
‘‘ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਵਿਨਿਪਾਤਾ, ਦੁਵੇ [ਦ੍ਵੇ (ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ)] ਚ ਗਤਿਯੋ ਕਥਞ੍ਚਿ ਲਬ੍ਭਨ੍ਤਿ;
ਨ ਚ ਵਿਨਿਪਾਤਗਤਾਨਂ, ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾ ਅਤ੍ਥਿ ਨਿਰਯੇਸੁ.
‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਥ ਮਂ ਉਭਯੋ, ਪਬ੍ਬਜਿਤੁਂ ਦਸਬਲਸ੍ਸ ਪਾਵਚਨੇ;
ਅਪ੍ਪੋਸ੍ਸੁਕ੍ਕਾ ਘਟਿਸ੍ਸਂ, ਜਾਤਿਮਰਣਪ੍ਪਹਾਨਾਯ.
‘‘ਕਿਂ ਭਵਗਤੇ [ਭਵਗਤੇਨ (ਸ੍ਯਾ.)] ਅਭਿਨਨ੍ਦਿਤੇਨ, ਕਾਯਕਲਿਨਾ ਅਸਾਰੇਨ;
ਭਵਤਣ੍ਹਾਯ ਨਿਰੋਧਾ, ਅਨੁਜਾਨਾਥ ਪਬ੍ਬਜਿਸ੍ਸਾਮਿ.
‘‘ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ¶ ਉਪ੍ਪਾਦੋ ਵਿਵਜ੍ਜਿਤੋ, ਅਕ੍ਖਣੋ ਖਣੋ ਲਦ੍ਧੋ;
ਸੀਲਾਨਿ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ, ਯਾਵਜੀਵਂ ਨ ਦੂਸੇਯ੍ਯਂ’’.
ਏਵਂ ਭਣਤਿ ਸੁਮੇਧਾ, ਮਾਤਾਪਿਤਰੋ ‘‘ਨ ਤਾਵ ਆਹਾਰਂ;
ਆਹਰਿਸ੍ਸਂ [ਆਹਰਿਯਾਮਿ (ਸੀ.), ਆਹਾਰਿਸਂ (?)] ਗਹਟ੍ਠਾ, ਮਰਣਵਸਂ ਗਤਾਵ ਹੇਸ੍ਸਾਮਿ’’.
ਮਾਤਾ ਦੁਕ੍ਖਿਤਾ ਰੋਦਤਿ ਪਿਤਾ ਚ, ਅਸ੍ਸਾ ਸਬ੍ਬਸੋ ਸਮਭਿਹਤੋ;
ਘਟੇਨ੍ਤਿ ਸਞ੍ਞਾਪੇਤੁਂ, ਪਾਸਾਦਤਲੇ ਛਮਾਪਤਿਤਂ.
‘‘ਉਟ੍ਠੇਹਿ ਪੁਤ੍ਤਕ ਕਿਂ ਸੋਚਿਤੇਨ, ਦਿਨ੍ਨਾਸਿ ਵਾਰਣਵਤਿਮ੍ਹਿ;
ਰਾਜਾ ¶ ਅਨੀਕਰਤ੍ਤੋ [ਅਣੀਕਦਤ੍ਤੋ (ਸੀ. ਸ੍ਯਾ.)], ਅਭਿਰੂਪੋ ਤਸ੍ਸ ਤ੍ਵਂ ਦਿਨ੍ਨਾ.
‘‘ਅਗ੍ਗਮਹੇਸੀ ਭਵਿਸ੍ਸਸਿ, ਅਨਿਕਰਤ੍ਤਸ੍ਸ ਰਾਜਿਨੋ ਭਰਿਯਾ;
ਸੀਲਾਨਿ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ, ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾ ਦੁਕ੍ਕਰਾ ਪੁਤ੍ਤਕ.
‘‘ਰਜ੍ਜੇ ਆਣਾਧਨਮਿਸ੍ਸਰਿਯਂ, ਭੋਗਾ ਸੁਖਾ ਦਹਰਿਕਾਸਿ;
ਭੁਞ੍ਜਾਹਿ ਕਾਮਭੋਗੇ, ਵਾਰੇਯ੍ਯਂ ਹੋਤੁ ਤੇ ਪੁਤ੍ਤ’’.
ਅਥ ਨੇ ਭਣਤਿ ਸੁਮੇਧਾ, ‘‘ਮਾ ਏਦਿਸਿਕਾਨਿ ਭਵਗਤਮਸਾਰਂ;
ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾ ਵਾ ਹੋਹਿਤਿ, ਮਰਣਂ ਵਾ ਮੇ ਨ ਚੇਵ ਵਾਰੇਯ੍ਯਂ.
‘‘ਕਿਮਿਵ ¶ ਪੂਤਿਕਾਯਮਸੁਚਿਂ, ਸਵਨਗਨ੍ਧਂ ਭਯਾਨਕਂ ਕੁਣਪਂ;
ਅਭਿਸਂਵਿਸੇਯ੍ਯਂ ਭਸ੍ਤਂ, ਅਸਕਿਂ ਪਗ੍ਘਰਿਤਂ ਅਸੁਚਿਪੁਣ੍ਣਂ.
‘‘ਕਿਮਿਵ ¶ ਤਾਹਂ ਜਾਨਨ੍ਤੀ, ਵਿਕੁਲਕਂ ਮਂਸਸੋਣਿਤੁਪਲਿਤ੍ਤਂ;
ਕਿਮਿਕੁਲਾਲਯਂ ਸਕੁਣਭਤ੍ਤਂ, ਕਲ਼ੇਵਰਂ ਕਿਸ੍ਸ ਦਿਯ੍ਯਤਿ.
‘‘ਨਿਬ੍ਬੁਯ੍ਹਤਿ ਸੁਸਾਨਂ, ਅਚਿਰਂ ਕਾਯੋ ਅਪੇਤਵਿਞ੍ਞਾਣੋ;
ਛੁਦ੍ਧੋ [ਛਡ੍ਡਿਤੋ (ਸ੍ਯਾ.), ਛੁਟ੍ਠੋ (ਕ.)] ਕਲ਼ਿਙ੍ਗਰਂ ਵਿਯ, ਜਿਗੁਚ੍ਛਮਾਨੇਹਿ ਞਾਤੀਹਿ.
‘‘ਛੁਦ੍ਧੂਨ [ਛਡ੍ਡੂਨ (ਸ੍ਯਾ.), ਛੁਟ੍ਠੂਨ (ਕ.)] ਨਂ ਸੁਸਾਨੇ, ਪਰਭਤ੍ਤਂ ਨ੍ਹਾਯਨ੍ਤਿ [ਨ੍ਹਾਯਰੇ (?)] ਜਿਗੁਚ੍ਛਨ੍ਤਾ;
ਨਿਯਕਾ ਮਾਤਾਪਿਤਰੋ, ਕਿਂ ਪਨ ਸਾਧਾਰਣਾ ਜਨਤਾ.
‘‘ਅਜ੍ਝੋਸਿਤਾ ਅਸਾਰੇ, ਕਲ਼ੇਵਰੇ ਅਟ੍ਠਿਨ੍ਹਾਰੁਸਙ੍ਘਾਤੇ;
ਖੇਲ਼ਸ੍ਸੁਚ੍ਚਾਰਸ੍ਸਵ, ਪਰਿਪੁਣ੍ਣੇ [ਖੇਲ਼ਸ੍ਸੁਚ੍ਚਾਰਪਸ੍ਸਵਪਰਿਪੁਣ੍ਣੇ (ਸੀ.)] ਪੂਤਿਕਾਯਮ੍ਹਿ.
‘‘ਯੋ ¶ ਨਂ ਵਿਨਿਬ੍ਭੁਜਿਤ੍ਵਾ, ਅਬ੍ਭਨ੍ਤਰਮਸ੍ਸ ਬਾਹਿਰਂ ਕਯਿਰਾ ¶ ;
ਗਨ੍ਧਸ੍ਸ ਅਸਹਮਾਨਾ, ਸਕਾਪਿ ਮਾਤਾ ਜਿਗੁਚ੍ਛੇਯ੍ਯ.
‘‘ਖਨ੍ਧਧਾਤੁਆਯਤਨਂ, ਸਙ੍ਖਤਂ ਜਾਤਿਮੂਲਕਂ ਦੁਕ੍ਖਂ;
ਯੋਨਿਸੋ ਅਨੁਵਿਚਿਨਨ੍ਤੀ, ਵਾਰੇਯ੍ਯਂ ਕਿਸ੍ਸ ਇਚ੍ਛੇਯ੍ਯਂ.
‘‘ਦਿਵਸੇ ਦਿਵਸੇ ਤਿਸਤ੍ਤਿ, ਸਤਾਨਿ ਨਵਨਵਾ ਪਤੇਯ੍ਯੁਂ ਕਾਯਮ੍ਹਿ;
ਵਸ੍ਸਸਤਮ੍ਪਿ ਚ ਘਾਤੋ, ਸੇਯ੍ਯੋ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਚੇਵਂ ਖਯੋ.
‘‘ਅਜ੍ਝੁਪਗਚ੍ਛੇ ਘਾਤਂ, ਯੋ ਵਿਞ੍ਞਾਯੇਵਂ ਸਤ੍ਥੁਨੋ ਵਚਨਂ;
‘ਦੀਘੋ ਤੇਸਂ [ਵੋ (ਕ.)] ਸਂਸਾਰੋ, ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਹਞ੍ਞਮਾਨਾਨਂ’.
‘‘ਦੇਵੇਸੁ ਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ ਚ, ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਯੋਨਿਯਾ ਅਸੁਰਕਾਯੇ;
ਪੇਤੇਸੁ ¶ ਚ ਨਿਰਯੇਸੁ ਚ, ਅਪਰਿਮਿਤਾ ਦਿਸ੍ਸਰੇ ਘਾਤਾ.
‘‘ਘਾਤਾ ਨਿਰਯੇਸੁ ਬਹੂ, ਵਿਨਿਪਾਤਗਤਸ੍ਸ ਪੀਲ਼ਿਯਮਾਨਸ੍ਸ [ਕਿਲਿਸ੍ਸਮਾਨਸ੍ਸ (ਸ੍ਯਾ. ਕ.)];
ਦੇਵੇਸੁਪਿ ਅਤ੍ਤਾਣਂ, ਨਿਬ੍ਬਾਨਸੁਖਾ ਪਰਂ ਨਤ੍ਥਿ.
‘‘ਪਤ੍ਤਾ ਤੇ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ, ਯੇ ਯੁਤ੍ਤਾ ਦਸਬਲਸ੍ਸ ਪਾਵਚਨੇ;
ਅਪ੍ਪੋਸ੍ਸੁਕ੍ਕਾ ਘਟੇਨ੍ਤਿ, ਜਾਤਿਮਰਣਪ੍ਪਹਾਨਾਯ.
‘‘ਅਜ੍ਜੇਵ ਤਾਤਭਿਨਿਕ੍ਖਮਿਸ੍ਸਂ, ਭੋਗੇਹਿ ਕਿਂ ਅਸਾਰੇਹਿ;
ਨਿਬ੍ਬਿਨ੍ਨਾ ਮੇ ਕਾਮਾ, ਵਨ੍ਤਸਮਾ ਤਾਲਵਤ੍ਥੁਕਤਾ’’.
ਸਾ ਚੇਵਂ ਭਣਤਿ ਪਿਤਰਮਨੀਕਰਤ੍ਤੋ ਚ ਯਸ੍ਸ ਸਾ ਦਿਨ੍ਨਾ;
ਉਪਯਾਸਿ ਵਾਰਣਵਤੇ, ਵਾਰੇਯ੍ਯਮੁਪਟ੍ਠਿਤੇ ਕਾਲੇ.
ਅਥ ਅਸਿਤਨਿਚਿਤਮੁਦੁਕੇ, ਕੇਸੇ ਖਗ੍ਗੇਨ ਛਿਨ੍ਦਿਯ ਸੁਮੇਧਾ;
ਪਾਸਾਦਂ ਪਿਦਹਿਤ੍ਵਾ [ਪਿਧੇਤ੍ਵਾ (ਸੀ. ਸ੍ਯਾ.), ਪਿਧਿਤ੍ਵਾ (ਕ.)], ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਂ ਸਮਾਪਜ੍ਜਿ.
ਸਾ ¶ ¶ ਚ ਤਹਿਂ ਸਮਾਪਨ੍ਨਾ, ਅਨੀਕਰਤ੍ਤੋ ਚ ਆਗਤੋ ਨਗਰਂ;
ਪਾਸਾਦੇ ਚ [ਪਾਸਾਦੇਵ (ਸੀ. ਸ੍ਯਾ.)] ਸੁਮੇਧਾ, ਅਨਿਚ੍ਚਸਞ੍ਞਂ [ਅਨਿਚ੍ਚਸਞ੍ਞਾ (ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ)] ਸੁਭਾਵੇਤਿ.
ਸਾ ਚ ਮਨਸਿ ਕਰੋਤਿ, ਅਨੀਕਰਤ੍ਤੋ ਚ ਆਰੁਹੀ ਤੁਰਿਤਂ;
ਮਣਿਕਨਕਭੂਸਿਤਙ੍ਗੋ, ਕਤਞ੍ਜਲੀ ਯਾਚਤਿ ਸੁਮੇਧਂ.
‘‘ਰਜ੍ਜੇ ਆਣਾਧਨਮਿਸ੍ਸਰਿਯਂ, ਭੋਗਾ ਸੁਖਾ ਦਹਰਿਕਾਸਿ;
ਭੁਞ੍ਜਾਹਿ ਕਾਮਭੋਗੇ, ਕਾਮਸੁਖਾ ਦੁਲ੍ਲਭਾ ਲੋਕੇ.
‘‘ਨਿਸ੍ਸਟ੍ਠਂ ¶ ਤੇ ਰਜ੍ਜਂ, ਭੋਗੇ ਭੁਞ੍ਜਸ੍ਸੁ ਦੇਹਿ ਦਾਨਾਨਿ;
ਮਾ ਦੁਮ੍ਮਨਾ ਅਹੋਸਿ, ਮਾਤਾਪਿਤਰੋ ਤੇ ਦੁਕ੍ਖਿਤਾ’’ [ਮਾਤਾਪਿਤਰੋ ਚ ਤੇ ਦੁਖਿਤਾ (?)].
ਤਂ ਤਂ ਭਣਤਿ ਸੁਮੇਧਾ, ਕਾਮੇਹਿ ਅਨਤ੍ਥਿਕਾ ਵਿਗਤਮੋਹਾ;
‘‘ਮਾ ਕਾਮੇ ਅਭਿਨਨ੍ਦਿ, ਕਾਮੇਸ੍ਵਾਦੀਨਵਂ ਪਸ੍ਸ.
‘‘ਚਾਤੁਦ੍ਦੀਪੋ ਰਾਜਾ ਮਨ੍ਧਾਤਾ, ਆਸਿ ਕਾਮਭੋਗਿਨ ਮਗ੍ਗੋ;
ਅਤਿਤ੍ਤੋ ¶ ਕਾਲਙ੍ਕਤੋ, ਨ ਚਸ੍ਸ ਪਰਿਪੂਰਿਤਾ ਇਚ੍ਛਾ.
‘‘ਸਤ੍ਤ ਰਤਨਾਨਿ ਵਸ੍ਸੇਯ੍ਯ, ਵੁਟ੍ਠਿਮਾ ਦਸਦਿਸਾ ਸਮਨ੍ਤੇਨ;
ਨ ਚਤ੍ਥਿ ਤਿਤ੍ਤਿ ਕਾਮਾਨਂ, ਅਤਿਤ੍ਤਾਵ ਮਰਨ੍ਤਿ ਨਰਾ.
‘‘ਅਸਿਸੂਨੂਪਮਾ ਕਾਮਾ, ਕਾਮਾ ਸਪ੍ਪਸਿਰੋਪਮਾ;
ਉਕ੍ਕੋਪਮਾ ਅਨੁਦਹਨ੍ਤਿ, ਅਟ੍ਠਿਕਙ੍ਕਲ [ਕਙ੍ਖਲ (ਸੀ.)] ਸਨ੍ਨਿਭਾ.
‘‘ਅਨਿਚ੍ਚਾ ਅਦ੍ਧੁਵਾ ਕਾਮਾ, ਬਹੁਦੁਕ੍ਖਾ ਮਹਾਵਿਸਾ;
ਅਯੋਗੁਲ਼ੋਵ ਸਨ੍ਤਤ੍ਤੋ, ਅਘਮੂਲਾ ਦੁਖਪ੍ਫਲਾ.
‘‘ਰੁਕ੍ਖਪ੍ਫਲੂਪਮਾ ਕਾਮਾ, ਮਂਸਪੇਸੂਪਮਾ ਦੁਖਾ;
ਸੁਪਿਨੋਪਮਾ ¶ ਵਞ੍ਚਨਿਯਾ, ਕਾਮਾ ਯਾਚਿਤਕੂਪਮਾ.
‘‘ਸਤ੍ਤਿਸੂਲੂਪਮਾ ਕਾਮਾ, ਰੋਗੋ ਗਣ੍ਡੋ ਅਘਂ ਨਿਘਂ;
ਅਙ੍ਗਾਰਕਾਸੁਸਦਿਸਾ, ਅਘਮੂਲਂ ਭਯਂ ਵਧੋ.
‘‘ਏਵਂ ਬਹੁਦੁਕ੍ਖਾ ਕਾਮਾ, ਅਕ੍ਖਾਤਾ ਅਨ੍ਤਰਾਯਿਕਾ;
ਗਚ੍ਛਥ ਨ ਮੇ ਭਗਵਤੇ, ਵਿਸ੍ਸਾਸੋ ਅਤ੍ਥਿ ਅਤ੍ਤਨੋ.
‘‘ਕਿਂ ਮਮ ਪਰੋ ਕਰਿਸ੍ਸਤਿ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਸੀਸਮ੍ਹਿ ਡਯ੍ਹਮਾਨਮ੍ਹਿ;
ਅਨੁਬਨ੍ਧੇ ਜਰਾਮਰਣੇ, ਤਸ੍ਸ ਘਾਤਾਯ ਘਟਿਤਬ੍ਬਂ’’.
ਦ੍ਵਾਰਂ ¶ ਅਪਾਪੁਰਿਤ੍ਵਾਨਹਂ [ਅਵਾਪੁਰਿਤ੍ਵਾਹਂ (ਸੀ.)], ਮਾਤਾਪਿਤਰੋ ਅਨੀਕਰਤ੍ਤਞ੍ਚ;
ਦਿਸ੍ਵਾਨ ਛਮਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨੇ, ਰੋਦਨ੍ਤੇ ਇਦਮਵੋਚਂ.
‘‘ਦੀਘੋ ਬਾਲਾਨਂ ਸਂਸਾਰੋ, ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਞ੍ਚ ਰੋਦਤਂ;
ਅਨਮਤਗ੍ਗੇ ਪਿਤੁ ਮਰਣੇ, ਭਾਤੁ ਵਧੇ ਅਤ੍ਤਨੋ ਚ ਵਧੇ.
‘‘ਅਸ੍ਸੁ ਥਞ੍ਞਂ ਰੁਧਿਰਂ, ਸਂਸਾਰਂ ਅਨਮਤਗ੍ਗਤੋ ਸਰਥ;
ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਸਂਸਰਤਂ, ਸਰਾਹਿ ਅਟ੍ਠੀਨਞ੍ਚ ਸਨ੍ਨਿਚਯਂ.
‘‘ਸਰ ¶ ਚਤੁਰੋਦਧੀ [ਸਰਸ੍ਸੁ ਚਤੁਰੋ ਉਦਧੀ (?)], ਉਪਨੀਤੇ ਅਸ੍ਸੁਥਞ੍ਞਰੁਧਿਰਮ੍ਹਿ;
ਸਰ ਏਕਕਪ੍ਪਮਟ੍ਠੀਨਂ, ਸਞ੍ਚਯਂ ਵਿਪੁਲੇਨ ਸਮਂ.
‘‘ਅਨਮਤਗ੍ਗੇ ¶ ਸਂਸਰਤੋ, ਮਹਿਂ [ਮਹਾਮਹਿਂ (?)] ਜਮ੍ਬੁਦੀਪਮੁਪਨੀਤਂ;
ਕੋਲਟ੍ਠਿਮਤ੍ਤਗੁਲ਼ਿਕਾ, ਮਾਤਾ ਮਾਤੁਸ੍ਵੇਵ ਨਪ੍ਪਹੋਨ੍ਤਿ.
‘‘ਤਿਣਕਟ੍ਠਸਾਖਾਪਲਾਸਂ [ਸਰ ਤਿਣਕਟ੍ਠਸਾਖਾਪਲਾਸਂ (ਸੀ.)], ਉਪਨੀਤਂ ਅਨਮਤਗ੍ਗਤੋ ਸਰ;
ਚਤੁਰਙ੍ਗੁਲਿਕਾ ਘਟਿਕਾ, ਪਿਤੁਪਿਤੁਸ੍ਵੇਵ ਨਪ੍ਪਹੋਨ੍ਤਿ.
‘‘ਸਰ ਕਾਣਕਚ੍ਛਪਂ ਪੁਬ੍ਬਸਮੁਦ੍ਦੇ, ਅਪਰਤੋ ਚ ਯੁਗਛਿਦ੍ਦਂ;
ਸਿਰਂ ¶ [ਸਰ (ਸੀ.)] ਤਸ੍ਸ ਚ ਪਟਿਮੁਕ੍ਕਂ, ਮਨੁਸ੍ਸਲਾਭਮ੍ਹਿ ਓਪਮ੍ਮਂ.
‘‘ਸਰ ਰੂਪਂ ਫੇਣਪਿਣ੍ਡੋਪਮਸ੍ਸ, ਕਾਯਕਲਿਨੋ ਅਸਾਰਸ੍ਸ;
ਖਨ੍ਧੇ ਪਸ੍ਸ ਅਨਿਚ੍ਚੇ, ਸਰਾਹਿ ਨਿਰਯੇ ਬਹੁਵਿਘਾਤੇ.
‘‘ਸਰ ਕਟਸਿਂ ਵਡ੍ਢੇਨ੍ਤੇ, ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਤਾਸੁ ਤਾਸੁ ਜਾਤੀਸੁ;
ਸਰ ਕੁਮ੍ਭੀਲਭਯਾਨਿ ਚ, ਸਰਾਹਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਸਚ੍ਚਾਨਿ.
‘‘ਅਮਤਮ੍ਹਿ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨੇ, ਕਿਂ ਤਵ ਪਞ੍ਚਕਟੁਕੇਨ ਪੀਤੇਨ;
ਸਬ੍ਬਾ ਹਿ ਕਾਮਰਤਿਯੋ, ਕਟੁਕਤਰਾ ਪਞ੍ਚਕਟੁਕੇਨ.
‘‘ਅਮਤਮ੍ਹਿ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨੇ, ਕਿਂ ਤਵ ਕਾਮੇਹਿ ਯੇ ਪਰਿਲ਼ਾਹਾ [ਸਪਰਿਲ਼ਾਹਾ (ਸੀ. ਅਟ੍ਠ.)];
ਸਬ੍ਬਾ ਹਿ ਕਾਮਰਤਿਯੋ, ਜਲਿਤਾ ਕੁਥਿਤਾ ਕਮ੍ਪਿਤਾ ਸਨ੍ਤਾਪਿਤਾ.
‘‘ਅਸਪਤ੍ਤਮ੍ਹਿ ਸਮਾਨੇ, ਕਿਂ ਤਵ ਕਾਮੇਹਿ ਯੇ ਬਹੁਸਪਤ੍ਤਾ;
ਰਾਜਗ੍ਗਿਚੋਰਉਦਕਪ੍ਪਿਯੇਹਿ, ਸਾਧਾਰਣਾ ਕਾਮਾ ਬਹੁਸਪਤ੍ਤਾ.
‘‘ਮੋਕ੍ਖਮ੍ਹਿ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨੇ, ਕਿਂ ਤਵ ਕਾਮੇਹਿ ਯੇਸੁ ਵਧਬਨ੍ਧੋ;
ਕਾਮੇਸੁ ਹਿ ਅਸਕਾਮਾ, ਵਧਬਨ੍ਧਦੁਖਾਨਿ ਅਨੁਭੋਨ੍ਤਿ.
‘‘ਆਦੀਪਿਤਾ ¶ ¶ ਤਿਣੁਕ੍ਕਾ, ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਂ ਦਹਨ੍ਤਿ ਨੇਵ ਮੁਞ੍ਚਨ੍ਤਂ;
ਉਕ੍ਕੋਪਮਾ ਹਿ ਕਾਮਾ, ਦਹਨ੍ਤਿ ਯੇ ਤੇ ਨ ਮੁਞ੍ਚਨ੍ਤਿ.
‘‘ਮਾ ਅਪ੍ਪਕਸ੍ਸ ਹੇਤੁ, ਕਾਮਸੁਖਸ੍ਸ ਵਿਪੁਲਂ ਜਹੀ ਸੁਖਂ;
ਮਾ ਪੁਥੁਲੋਮੋਵ ਬਲ਼ਿਸਂ, ਗਿਲਿਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਛਾ ਵਿਹਞ੍ਞਸਿ.
‘‘ਕਾਮਂ ¶ ਕਾਮੇਸੁ ਦਮਸ੍ਸੁ, ਤਾਵ ਸੁਨਖੋਵ ਸਙ੍ਖਲਾਬਦ੍ਧੋ;
ਕਾਹਿਨ੍ਤਿ ਖੁ ਤਂ ਕਾਮਾ, ਛਾਤਾ ਸੁਨਖਂਵ ਚਣ੍ਡਾਲਾ.
‘‘ਅਪਰਿਮਿਤਞ੍ਚ ¶ ਦੁਕ੍ਖਂ, ਬਹੂਨਿ ਚ ਚਿਤ੍ਤਦੋਮਨਸ੍ਸਾਨਿ;
ਅਨੁਭੋਹਿਸਿ ਕਾਮਯੁਤ੍ਤੋ, ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਜ [ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਰ (ਸੀ.)] ਅਦ੍ਧੁਵੇ ਕਾਮੇ.
‘‘ਅਜਰਮ੍ਹਿ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨੇ, ਕਿਂ ਤਵ ਕਾਮੇਹਿ [ਯੇਸੁ ਜਰਾਯ ਚ; ਮਰਣਬ੍ਯਾਧਿਹਿ ਗਹਿਤਾ (?)] ਯੇਸੁ ਜਰਾ;
ਮਰਣਬ੍ਯਾਧਿਗਹਿਤਾ [ਯੇਸੁ ਜਰਾਯ ਚ; ਮਰਣਬ੍ਯਾਧਿਹਿ ਗਹਿਤਾ (?)], ਸਬ੍ਬਾ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਜਾਤਿਯੋ.
‘‘ਇਦਮਜਰਮਿਦਮਮਰਂ [ਇਦਂ ਅਜਰਂ ਇਦਂ ਅਮਰਂ (?)], ਇਦਮਜਰਾਮਰਂ ਪਦਮਸੋਕਂ;
ਅਸਪਤ੍ਤਮਸਮ੍ਬਾਧਂ, ਅਖਲਿਤਮਭਯਂ ਨਿਰੁਪਤਾਪਂ.
‘‘ਅਧਿਗਤਮਿਦਂ ਬਹੂਹਿ, ਅਮਤਂ ਅਜ੍ਜਾਪਿ ਚ ਲਭਨੀਯਮਿਦਂ;
ਯੋ ਯੋਨਿਸੋ ਪਯੁਞ੍ਜਤਿ, ਨ ਚ ਸਕ੍ਕਾ ਅਘਟਮਾਨੇਨ’’.
ਏਵਂ ਭਣਤਿ ਸੁਮੇਧਾ, ਸਙ੍ਖਾਰਗਤੇ ਰਤਿਂ ਅਲਭਮਾਨਾ;
ਅਨੁਨੇਨ੍ਤੀ ਅਨਿਕਰਤ੍ਤਂ, ਕੇਸੇ ਚ ਛਮਂ ਖਿਪਿ ਸੁਮੇਧਾ.
ਉਟ੍ਠਾਯ ਅਨਿਕਰਤ੍ਤੋ, ਪਞ੍ਜਲਿਕੋ ਯਾਚਿਤਸ੍ਸਾ ਪਿਤਰਂ ਸੋ;
‘‘ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਥ ਸੁਮੇਧਂ, ਪਬ੍ਬਜਿਤੁਂ ਵਿਮੋਕ੍ਖਸਚ੍ਚਦਸ੍ਸਾ’’.
ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਿਤਾ ਮਾਤਾਪਿਤੂਹਿ, ਪਬ੍ਬਜਿ ਸੋਕਭਯਭੀਤਾ;
ਛ ਅਭਿਞ੍ਞਾ ਸਚ੍ਛਿਕਤਾ, ਅਗ੍ਗਫਲਂ ਸਿਕ੍ਖਮਾਨਾਯ.
ਅਚ੍ਛਰਿਯਮਬ੍ਭੁਤਂ ¶ ਤਂ, ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਆਸਿ ਰਾਜਕਞ੍ਞਾਯ;
ਪੁਬ੍ਬੇਨਿਵਾਸਚਰਿਤਂ, ਯਥਾ ਬ੍ਯਾਕਰਿ ਪਚ੍ਛਿਮੇ ਕਾਲੇ.
‘‘ਭਗਵਤਿ ਕੋਣਾਗਮਨੇ, ਸਙ੍ਘਾਰਾਮਮ੍ਹਿ ਨਵਨਿਵੇਸਮ੍ਹਿ;
ਸਖਿਯੋ ਤਿਸ੍ਸੋ ਜਨਿਯੋ, ਵਿਹਾਰਦਾਨਂ ਅਦਾਸਿਮ੍ਹ.
‘‘ਦਸਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਸਤਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ, ਦਸਸਤਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਸਤਾਨਿ ਚ ਸਤਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ;
ਦੇਵੇਸੁ ¶ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿਮ੍ਹ, ਕੋ ਪਨ ਵਾਦੋ ਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ.
‘‘ਦੇਵੇਸੁ ਮਹਿਦ੍ਧਿਕਾ ਅਹੁਮ੍ਹ, ਮਾਨੁਸਕਮ੍ਹਿ ਕੋ ਪਨ ਵਾਦੋ;
ਸਤ੍ਤਰਤਨਸ੍ਸ ਮਹੇਸੀ, ਇਤ੍ਥਿਰਤਨਂ ਅਹਂ ਆਸਿਂ.
‘‘ਸੋ ¶ ¶ ਹੇਤੁ ਸੋ ਪਭਵੋ, ਤਂ ਮੂਲਂ ਸਾਵ ਸਾਸਨੇ ਖਨ੍ਤੀ;
ਤਂ ਪਠਮਸਮੋਧਾਨਂ, ਤਂ ਧਮ੍ਮਰਤਾਯ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ’’.
ਏਵਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ ਯੇ ਸਦ੍ਦਹਨ੍ਤਿ, ਵਚਨਂ ਅਨੋਮਪਞ੍ਞਸ੍ਸ;
ਨਿਬ੍ਬਿਨ੍ਦਨ੍ਤਿ ਭਵਗਤੇ, ਨਿਬ੍ਬਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਵਿਰਜ੍ਜਨ੍ਤੀਤਿ.
ਇਤ੍ਥਂ ਸੁਦਂ ਸੁਮੇਧਾ ਥੇਰੀ ਗਾਥਾਯੋ ਅਭਾਸਿਤ੍ਥਾਤਿ.
ਮਹਾਨਿਪਾਤੋ ਨਿਟ੍ਠਿਤੋ.
ਸਮਤ੍ਤਾ ਥੇਰੀਗਾਥਾਯੋ.
ਗਾਥਾਸਤਾਨਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿ, ਅਸੀਤਿ ਪੁਨ ਚੁਦ੍ਦਸ [ਗਾਥਾਸਙ੍ਖ੍ਯਾ ਇਧ ਅਨੁਕ੍ਕਮਣਿਕਗਣਨਾਵਸੇਨ ਪਾਕਟਾ];
ਥੇਰਿਯੇਕੁਤ੍ਤਰਸਤਾ [ਥੇਰੀਯੇਕੁਤ੍ਤਰਛਸਤਾ (?) ਤਿਂਸਮਤ੍ਤਾਪਿ ਪਞ੍ਚਸਤਮਤ੍ਤਾਪਿ ਥੇਰਿਯੋ ਏਕਤੋ ਆਗਤਾ ਮਨਸਿਕਾਤਬ੍ਬਾ], ਸਬ੍ਬਾ ਤਾ ਆਸਵਕ੍ਖਯਾਤਿ.
ਥੇਰੀਗਾਥਾਪਾਲ਼ਿ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.