📜

ਨਮੋ ਤਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਅਰਹਤੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ

ਖੁਦ੍ਦਕਨਿਕਾਯੇ

ਮਹਾਨਿਦ੍ਦੇਸ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ

ਗਨ੍ਥਾਰਮ੍ਭਕਥਾ

ਅਵਿਜ੍ਜਾਲਙ੍ਗਿਂ ਘਾਤੇਨ੍ਤੋ, ਨਨ੍ਦਿਰਾਗਞ੍ਚ ਮੂਲਤੋ;

ਭਾਵੇਨ੍ਤਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ, ਫੁਸਿ ਯੋ ਅਮਤਂ ਪਦਂ.

ਪਾਪੁਣਿਤ੍ਵਾ ਜਿਨੋ ਬੋਧਿਂ, ਮਿਗਦਾਯਂ ਵਿਗਾਹਿਯ;

ਧਮ੍ਮਚਕ੍ਕਂ ਪਵਤ੍ਤੇਤ੍ਵਾ, ਥੇਰਂ ਕੋਣ੍ਡਞ੍ਞਮਾਦਿਤੋ.

ਅਟ੍ਠਾਰਸਨ੍ਨਂ ਕੋਟੀਨਂ, ਬੋਧੇਸਿ ਤਾਪਸੋ ਤਹਿਂ;

ਵਨ੍ਦੇਹਂ ਸਿਰਸਾ ਤਞ੍ਚ, ਸਬ੍ਬਸਤ੍ਤਾਨਮੁਤ੍ਤਮਂ.

ਤਥਾ ਧਮ੍ਮੁਤ੍ਤਮਞ੍ਚੇਵ, ਸਙ੍ਘਞ੍ਚਾਪਿ ਅਨੁਤ੍ਤਰਂ;

ਸਂਖਿਤ੍ਤੇਨ ਹਿ ਯੋ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਧਮ੍ਮਚਕ੍ਕਂ ਵਿਭਾਗਸੋ.

ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤੋ ਮਹਾਪਞ੍ਞੋ, ਸਤ੍ਥੁਕਪ੍ਪੋ ਜਿਨਤ੍ਰਜੋ;

ਧਮ੍ਮਚਕ੍ਕਂ ਵਿਭਾਜੇਤ੍ਵਾ, ਮਹਾਨਿਦ੍ਦੇਸਮਬ੍ਰਵਿ;

ਪਾਠੋ ਵਿਸਿਟ੍ਠੋ ਨਿਦ੍ਦੇਸੋ, ਤਂਨਾਮਵਿਸੇਸਿਤੋ ਚ.

ਤਂ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਂ ਜਿਨਰਾਜਪੁਤ੍ਤਂ, ਥੇਰਂ ਥਿਰਾਨੇਕਗੁਣਾਧਿਵਾਸਂ;

ਪਞ੍ਞਾਪਭਾਵੁਗ੍ਗਤਚਾਰੁਕਿਤ੍ਤਿਂ, ਸੁਨੀਚਵੁਤ੍ਤਿਞ੍ਚ ਅਥੋ ਨਮਿਤ੍ਵਾ.

ਖਮਾਦਯਾਦਿਯੁਤ੍ਤੇਨ, ਯੁਤ੍ਤਮੁਤ੍ਤਾਦਿਵਾਦਿਨਾ;

ਬਹੁਸ੍ਸੁਤੇਨ ਥੇਰੇਨ, ਦੇਵੇਨ ਅਭਿਯਾਚਿਤੋ.

ਮਹਾਵਿਹਾਰਵਾਸੀਨਂ, ਸਜ੍ਝਾਯਮ੍ਹਿ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤੋ;

ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾਨ, ਪੋਰਾਣੇਸੁ ਵਿਨਿਚ੍ਛਯਂ.

ਅਵੋਕ੍ਕਮੇਨ੍ਤੋ ਸਮਯਂ ਸਕਞ੍ਚ, ਅਨਾਮਸਨ੍ਤੋ ਸਮਯਂ ਪਰਞ੍ਚ;

ਪੁਬ੍ਬੋਪਦੇਸਟ੍ਠਕਥਾਨਯਞ੍ਚ, ਯਥਾਨੁਰੂਪਂ ਉਪਸਂਹਰਨ੍ਤੋ.

ਞਾਣਪ੍ਪਭੇਦਾਵਹਨਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸ, ਯੋਗੀਹਿ ਨੇਕੇਹਿ ਨਿਸੇਵਿਤਸ੍ਸ;

ਅਤ੍ਥਂ ਅਪੁਬ੍ਬਂ ਅਨੁਵਣ੍ਣਯਨ੍ਤੋ, ਸੁਤ੍ਤਞ੍ਚ ਯੁਤ੍ਤਿਞ੍ਚ ਅਨੁਕ੍ਕਮੇਨ੍ਤੋ.

ਆਰਭਿਸ੍ਸਂ ਸਮਾਸੇਨ, ਮਹਾਨਿਦ੍ਦੇਸਵਣ੍ਣਨਂ;

ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਬਹੁਮਾਨੇਨ, ਨਾਤ੍ਤੁਕ੍ਕਂਸਨਕਮ੍ਯਤਾ.

ਵਕ੍ਖਾਮਹਂ ਅਟ੍ਠਕਥਂ ਜਨਸ੍ਸ, ਹਿਤਾਯ ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਚਿਰਟ੍ਠਿਤਤ੍ਥਂ;

ਸਕ੍ਕਚ੍ਚ ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਪਜੋਤਿਕਂ ਤਂ, ਸੁਣਾਥ ਧਾਰੇਥ ਚ ਸਾਧੁ ਸਨ੍ਤੋਤਿ.

ਤਤ੍ਥ ‘‘ਪਾਠੋ ਵਿਸਿਟ੍ਠੋ ਨਿਦ੍ਦੇਸੋ, ਤਂਨਾਮਵਿਸੇਸਿਤੋ ਚਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਦੁਵਿਧੋ ਪਾਠੋ – ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਪਾਠੋ, ਅਤ੍ਥਪਾਠੋ ਚ. ਤੇਸੁ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਪਾਠੋ ਅਕ੍ਖਰਪਦਬ੍ਯਞ੍ਜਨਆਕਾਰਨਿਰੁਤ੍ਤਿਨਿਦ੍ਦੇਸਵਸੇਨ ਛਬ੍ਬਿਧੋ. ਅਤ੍ਥਪਾਠੋ ਸਙ੍ਕਾਸਨਪਕਾਸਨਵਿਵਰਣਵਿਭਜਨਉਤ੍ਤਾਨੀਕਰਣਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਵਸੇਨ ਛਬ੍ਬਿਧੋ. ਤਤ੍ਥ ਤੀਸੁ ਦ੍ਵਾਰੇਸੁ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਪਯੋਗਭਾਵੇਨ ਵਿਸੁਦ੍ਧਕਰੁਣਾਨਂ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਪਵਤ੍ਤਿਤਦੇਸਨਾ ਵਾਚਾਹਿ ਅਕਥਿਤਤ੍ਤਾ ਅਦੇਸਿਤਤ੍ਤਾ ਅਕ੍ਖਰਮਿਤਿ ਸਞ੍ਞਿਤਾ, ਤਂ ਪਾਰਾਯਨਿਕਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਨਂ ਮਨਸਾ ਪੁਚ੍ਛਿਤਪਞ੍ਹਾਨਂ ਵਸੇਨ ਭਗਵਤਾ ਰਤਨਘਰੇ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਸਮ੍ਮਸਿਤਪਟ੍ਠਾਨਮਹਾਪਕਰਣਵਸੇਨ ਚ ਅਕ੍ਖਰਂ ਨਾਮਾਤਿ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ.

ਅਥ ਵਾ ਅਪਰਿਪੁਣ੍ਣਂ ਪਦਂ ਅਕ੍ਖਰਮਿਤਿ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ ‘‘ਸਟ੍ਠਿਵਸ੍ਸਸਹਸ੍ਸਾਨੀ’’ਤਿ ਏਵਮਾਦੀਸੁ (ਪੇ. ਵ. ੮੦੨; ਜਾ. ੧.੪.੫੪; ਨੇਤ੍ਤਿ. ੧੨੦) ਵਿਯ. ਏਤ੍ਥ ਹਿ ਸਕਾਰ ਨਕਾਰ ਸੋਕਾਰਾਦੀਨਿ ਅਕ੍ਖਰਮਿਤਿ, ਏਕਕ੍ਖਰਂ ਵਾ ਪਦਂ ਅਕ੍ਖਰਮਿਤਿ ਏਕੇ. ‘‘ਯਾਯਂ ਤਣ੍ਹਾ ਪੋਨੋਭਵਿਕਾ’’ਤਿ ਏਵਮਾਦੀਸੁ (ਮਹਾਵ. ੧੪; ਵਿਭ. ੨੦੩; ਮ. ਨਿ. ੩.੩੭੪; ਪਟਿ. ਮ. ੨.੩੦) ਵਿਭਤ੍ਯਨ੍ਤਂ ਅਤ੍ਥਜੋਤਕਂ ਅਕ੍ਖਰਪਿਣ੍ਡਂ ਪਦਂ. ‘‘ਨਾਮਞ੍ਚ ਰੂਪਞ੍ਚਾ’’ਤਿ ਏਵਮਾਦੀਸੁ (ਧ. ਸ. ਦੁਕਮਾਤਿਕਾ ੧੦੯; ਸੁ. ਨਿ. ੮੭੮; ਮਹਾਨਿ. ੧੦੭; ਚੂਲ਼ਨਿ. ਅਜਿਤਮਾਣਵਪੁਚ੍ਛਾਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ੬; ਨੇਤ੍ਤਿ. ੪੫) ਬਹੁਅਕ੍ਖਰੇਹਿ ਯੁਤ੍ਤਂ ਪਦਂ ਨਾਮ. ਸਂਖਿਤ੍ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ਪਦਂ ਵਿਭਾਵੇਤਿ. ਪਦੇਨ ਅਭਿਹਿਤਂ ਬ੍ਯਞ੍ਜਯਤਿ ਬ੍ਯਤ੍ਤਂ ਪਾਕਟਂ ਕਰੋਤੀਤਿ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਂ, ਵਾਕ੍ਯਮੇਵ. ‘‘ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਇਦ੍ਧਿਪਾਦਾ’’ਤਿ ਸਙ੍ਖੇਪੇਨ ਕਥਿਤਮਤ੍ਥਂ. ‘‘ਕਤਮੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਛਨ੍ਦਸਮਾਧਿਪਧਾਨਸਙ੍ਖਾਰਸਮਨ੍ਨਾਗਤਂ ਇਦ੍ਧਿਪਾਦਂ ਭਾਵੇਤਿ. ਵੀਰਿਯਚਿਤ੍ਤਵੀਮਂਸਸਮਾਧਿਪਧਾਨਸਙ੍ਖਾਰਸਮਨ੍ਨਾਗਤਂ ਇਦ੍ਧਿਪਾਦਂ ਭਾਵੇਤੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਵਿਭ. ੪੩੧; ਸਂ. ਨਿ. ੫.੮੧੩; ਦੀ. ਨਿ. ੩.੩੦੬; ਅ. ਨਿ. ੪.੨੭੬) ਪਾਕਟਕਰਣਭਾਵੇਨ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਂ ਨਾਮ. ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਵਿਭਾਗਪਕਾਸੋ ਆਕਾਰੋ. ‘‘ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਛਨ੍ਦੋ? ਯੋ ਛਨ੍ਦੋ ਛਨ੍ਦਿਕਤਾ ਕਤ੍ਤੁਕਮ੍ਯਤਾ’’ਤਿ ਏਵਮਾਦੀਸੁ (ਵਿਭ. ੪੩੩) ਕਥਿਤਬ੍ਯਞ੍ਜਨਂ ਅਨੇਕਵਿਧੇਨ ਵਿਭਾਗਕਰਣਂ ਆਕਾਰੋ ਨਾਮ. ਆਕਾਰਾਭਿਹਿਤਸ੍ਸ ਨਿਬ੍ਬਚਨਂ ਨਿਰੁਤ੍ਤਿ. ‘‘ਫਸ੍ਸੋ, ਵੇਦਨਾ’’ਤਿ ਏਵਮਾਦੀਸੁ (ਧ. ਸ. ੧) ਆਕਾਰੇਨ ਕਥਿਤਂ ‘‘ਫੁਸਤੀਤਿ ਫਸ੍ਸੋ. ਵੇਦਿਯਤੀਤਿ ਵੇਦਨਾ’’ਤਿ ਨੀਹਰਿਤ੍ਵਾ ਵਚਨਂ ਨਿਰੁਤ੍ਤਿ ਨਾਮ. ਨਿਬ੍ਬਚਨਵਿਤ੍ਥਾਰੋ ਨਿਸ੍ਸੇਸਤੋ ਦੇਸੋਤਿ ਨਿਦ੍ਦੇਸੋ, ਵੇਦਿਯਤੀਤਿ ਵੇਦਨਾਤਿ ਨਿਬ੍ਬਚਨਲਦ੍ਧਪਦਂ ‘‘ਸੁਖਾ ਦੁਕ੍ਖਾ ਅਦੁਕ੍ਖਮਸੁਖਾ, ਸੁਖਯਤੀਤਿ ਸੁਖਾ, ਦੁਕ੍ਖਯਤੀਤਿ ਦੁਕ੍ਖਾ, ਨੇਵ ਦੁਕ੍ਖਯਤਿ ਨ ਸੁਖਯਤੀਤਿ ਅਦੁਕ੍ਖਮਸੁਖਾ’’ਤਿ ਅਤ੍ਥਵਿਤ੍ਥਾਰੋ ਨਿਰਵਸੇਸੇਨ ਕਥਿਤਤ੍ਤਾ ਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਨਾਮ.

ਏਵਂ ਛਬ੍ਬਿਧਾਨਿ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਪਦਾਨਿ ਜਾਨਿਤ੍ਵਾ ਚ ਛਸੁ ਅਤ੍ਥਪਦੇਸੁ ਸਙ੍ਖੇਪਤੋ ਕਾਸਨਾ ਦੀਪਨਾ ਸਙ੍ਕਾਸਨਾ, ‘‘ਮਞ੍ਞਮਾਨੋ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖੁ, ਬਨ੍ਧੋ ਮਾਰਸ੍ਸ ਅਮਞ੍ਞਮਾਨੋ ਮੁਤ੍ਤੋ ਪਾਪਿਮਤੋ’’ਤਿ ਏਵਮਾਦੀਸੁ ਸਙ੍ਖੇਪੇਨ ਅਤ੍ਥਦੀਪਨਾ ਸਙ੍ਕਾਸਨਾ ਨਾਮ. ਏਸੋ ਪਨ ਥੇਰੋ ‘‘ਬੁਦ੍ਧੇਨ ਭਗਵਤਾ ਏਵਂ ਸਙ੍ਖੇਪਂ ਕਤ੍ਵਾ ਵੁਤ੍ਤਮਤ੍ਥਂ ‘ਅਞ੍ਞਾਤਂ ਭਗਵਾ, ਅਞ੍ਞਾਤਂ ਸੁਗਤਾ’’’ਤਿ ਕਥੇਤੁਂ ਸਮਤ੍ਥੋ ਪਟਿਵਿਜ੍ਝਿ.

ਉਪਰਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਮਤ੍ਥਂ ਆਦਿਤੋ ਕਾਸਨਾ ਦੀਪਨਾ ਪਕਾਸਨਾ, ‘‘ਸਬ੍ਬਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਆਦਿਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਏਵਮਾਦੀਸੁ (ਮਹਾਵ. ੫੪; ਸਂ. ਨਿ. ੪.੨੮) ਪਚ੍ਛਾ ਕਥਿਤਬ੍ਬਮਤ੍ਥਂ ਪਠਮਵਚਨੇਨ ਦੀਪਨਾ ਪਕਾਸਨਾ ਨਾਮ. ਏਵਂ ਪਠਮਂ ਦੀਪਿਤਂ ਅਤ੍ਥਂ ਪੁਨ ਪਾਕਟਂ ਕਤ੍ਵਾ ਦੀਪਨੇਨ ‘‘ਕਿਞ੍ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਬ੍ਬਂ ਆਦਿਤ੍ਤਂ? ਚਕ੍ਖੁਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਆਦਿਤ੍ਤਂ, ਰੂਪਾ ਆਦਿਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਏਵਮਾਦੀਸੁ (ਮਹਾਵ. ੫੪; ਸਂ. ਨਿ. ੪.੨੮) ਕਥਿਤੇਸੁ ‘‘ਤਿਕ੍ਖਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੋ ਸਙ੍ਖੇਪੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ਪਟਿਵਿਜ੍ਝਤੀ’’ਤਿ ਕਥਿਤਤ੍ਤਾ ਦ੍ਵੇ ਅਤ੍ਥਪਦਾਨਿ ਤਿਕ੍ਖਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਉਪਕਾਰਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ.

ਸਂਖਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਵਿਤ੍ਥਾਰਾਭਿਧਾਨਂ ਸਕਿਂ ਵੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਚ ਪੁਨਪਿ ਅਭਿਧਾਨਂ ਵਿਵਰਣਂ, ‘‘ਕੁਸਲਾ ਧਮ੍ਮਾ’’ਤਿ (ਧ. ਸ. ੧) ਸਙ੍ਖੇਪੇਨ ਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਸ੍ਸ. ‘‘ਕਤਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਕੁਸਲਾ? ਯਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਕਾਮਾਵਚਰਂ ਕੁਸਲਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਹੋਤੀ’’ਤਿ (ਧ. ਸ. ੧) ਨਿਦ੍ਦੇਸਵਸੇਨ ਵਿਤ੍ਥਾਰਣਂ ਵਿਤ੍ਥਾਰਵਸੇਨ ਪੁਨ ਕਥਨਂ ਵਿਵਰਣਂ ਨਾਮ.

ਤਂ ਵਿਭਾਗਕਰਣਂ ਵਿਭਜਨਂ, ‘‘ਯਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ’’ਤਿ (ਧ. ਸ. ੧) ਵਿਵਰਿਤੇ ਕੁਸਲੇ ਧਮ੍ਮੇ ‘‘ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਫਸ੍ਸੋ ਹੋਤਿ, ਵੇਦਨਾ ਹੋਤੀ’’ਤਿ (ਧ. ਸ. ੧) ਵਿਭਾਗਕਰਣਂ ਵਿਭਜਨਂ ਨਾਮ. ਵਿਵਰਸ੍ਸ ਵਿਤ੍ਥਾਰਾਭਿਧਾਨੇਨ ਵਿਭਤ੍ਤਸ੍ਸ ਚ ਉਪਮਾਭਿਧਾਨੇਨ ਪਟਿਪਾਦਨਂ ਉਤ੍ਤਾਨੀਕਰਣਂ, ਵਿਵਰਣੇਨ ਵਿਵਰਿਤਤ੍ਥਸ੍ਸ ‘‘ਕਤਮੋ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਫਸ੍ਸੋ ਹੋਤਿ? ਯੋ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਫਸ੍ਸੋ ਫੁਸਨਾ ਸਮ੍ਫੁਸਨਾ’’ਤਿ (ਧ. ਸ. ੨) ਅਤਿਵਿਵਰਿਤ੍ਵਾ ਕਥਨਞ੍ਚ ਵਿਭਜਨੇਨ ਵਿਭਤ੍ਤਸ੍ਸ ‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਗਾਵੀ ਨਿਚ੍ਚਮ੍ਮਾ, ਏਵਮੇਵ ਖ੍ਵਾਹਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਫਸ੍ਸਾਹਾਰੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋਤਿ ਵਦਾਮੀ’’ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੨.੬੩) ਏਵਮਾਦਿਉਪਮਾਕਥਨਞ੍ਚ ਉਤ੍ਤਾਨੀਕਰਣਂ ਨਾਮ. ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਣਨ੍ਤਾਨਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨੇਨ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਨੇਕਵਿਧੇਨ ਸੋਮਨਸ੍ਸਉਪ੍ਪਾਦਨਞ੍ਚ ਅਤਿਖਿਣਬੁਦ੍ਧੀਨਂ ਅਨੇਕਵਿਧੇਨ ਞਾਣਸ੍ਸ ਤਿਖਿਣਭਾਵਕਰਣਞ੍ਚ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿ ਨਾਮ, ਤੇਸਂ ਸੁਣਨ੍ਤਾਨਂ ਤਂਚਿਤ੍ਤਤੋਸਨੇਨ ਤਂਚਿਤ੍ਤਨਿਸਾਮਨੇਨ ਚ ਪਞ੍ਞਾਯਤੀਤਿ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਭਗਵਾ ਅਕ੍ਖਰੇਹਿ ਸਙ੍ਕਾਸਯਤਿ, ਪਦੇਹਿ ਪਕਾਸਯਤਿ, ਬ੍ਯਞ੍ਜਨੇਹਿ ਵਿਵਰਤਿ, ਆਕਾਰੇਹਿ ਵਿਭਜਤਿ, ਨਿਰੁਤ੍ਤੀਹਿ ਉਤ੍ਤਾਨੀਕਰੋਤਿ, ਨਿਦ੍ਦੇਸੇਹਿ ਪਞ੍ਞਾਪਯਤੀਤਿ. ਕਿਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ? ਬੁਦ੍ਧਾ ਭਗਵਨ੍ਤੋ ਏਕਚ੍ਚੇ ਵੇਨੇਯ੍ਯੇ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਦੇਸਨੇ ਅਕ੍ਖਰੇਹਿ ਅਤ੍ਥਸਙ੍ਕਾਸਨਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ…ਪੇ… ਨਿਦ੍ਦੇਸੇਹਿ ਅਤ੍ਥਪਞ੍ਞਾਪਨਂ ਕਰੋਨ੍ਤੀਤਿ ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ.

ਅਥ ਵਾ ਅਕ੍ਖਰੇਹਿ ਸਙ੍ਕਾਸਯਿਤ੍ਵਾ ਪਦੇਹਿ ਪਕਾਸਯਤਿ, ਬ੍ਯਞ੍ਜਨੇਹਿ ਵਿਵਰਿਤ੍ਵਾ ਆਕਾਰੇਹਿ ਵਿਭਜਤਿ, ਨਿਰੁਤ੍ਤੀਹਿ ਉਤ੍ਤਾਨੀਕਤ੍ਵਾ ਨਿਦ੍ਦੇਸੇਹਿ ਪਞ੍ਞਾਪਯਤਿ. ਕਿਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ? ਏਵਰੂਪੇਨ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨੇਨ ਏਕਚ੍ਚੇਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਏਕਚ੍ਚਾਨਂ ਵੇਨੇਯ੍ਯਾਨਂ ਵਿਨਯਤੀਤਿ.

ਅਥ ਵਾ ਅਕ੍ਖਰੇਹਿ ਉਗ੍ਘਾਟਯਿਤ੍ਵਾ ਪਦੇਹਿ ਪਕਾਸੇਨ੍ਤੋ ਵਿਨਯਤਿ ਉਗ੍ਘਟਿਤਞ੍ਞੁਂ, ਬ੍ਯਞ੍ਜਨੇਹਿ ਵਿਵਰਿਤ੍ਵਾ ਆਕਾਰੇਹਿ ਵਿਭਜਨ੍ਤੋ ਵਿਨਯਤਿ ਵਿਪਞ੍ਚਿਤਞ੍ਞੁਂ, ਨਿਰੁਤ੍ਤੀਹਿ ਉਤ੍ਤਾਨੀਕਤ੍ਵਾ ਨਿਦ੍ਦੇਸੇਹਿ ਪਞ੍ਞਾਪੇਨ੍ਤੋ ਵਿਨਯਤਿ ਨੇਯ੍ਯਂ. ਇਤਿ ਵੇਨੇਯ੍ਯਵਸੇਨਪਿ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਮੇਵ.

ਅਤ੍ਥਤੋ ਪਨੇਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਪਾਠੋ, ਕਤਮੋ ਅਤ੍ਥਪਾਠੋਤਿ? ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਭਗਵਨ੍ਤਾਨਂ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਨ੍ਤਾਨਂ ਯੋ ਅਤ੍ਥਾਵਗਮਕੋ ਸਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਕਸਦ੍ਦੋ, ਸੋ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਪਾਠੋ. ਯੋ ਤੇਨ ਅਭਿਸਮੇਤਬ੍ਬੋ ਲਕ੍ਖਣਰਸਾਦਿਸਹਿਤੋ ਧਮ੍ਮੋ, ਸੋ ਅਤ੍ਥਪਾਠੋਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਪੁਨਪਿ ਸਨ੍ਧਾਯਭਾਸਿਤੋ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਭਾਸਿਤੋ ਸਾਵਸੇਸਪਾਠੋ ਅਨਵਸੇਸਪਾਠੋ ਨੀਤੋ ਨੇਯ੍ਯੋਤਿ ਛਬ੍ਬਿਧੋ ਪਾਠੋ. ਤਤ੍ਥ ਅਨੇਕਤ੍ਥਵਤ੍ਤਾ ਸਨ੍ਧਾਯਭਾਸਿਤੋ ‘‘ਮਾਤਰਂ ਪਿਤਰਂ ਹਨ੍ਤ੍ਵਾ, ਰਾਜਾਨੋ ਦ੍ਵੇ ਚ ਖਤ੍ਤਿਯੇ’’ਤਿ ਏਵਮਾਦਿ (ਧ. ਪ. ੨੯੪). ਏਕਤ੍ਥਵਤ੍ਤਾ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਭਾਸਿਤੋ ‘ਮਨੋਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਾ ਧਮ੍ਮਾ’’ਤਿ ਏਵਮਾਦਿ (ਧ. ਪ. ੧.੨; ਨੇਤ੍ਤਿ. ੮੯, ੯੨; ਪੇਟਕੋ. ੧੪). ਸਾਵਸੇਸੋ ‘‘ਸਬ੍ਬਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਆਦਿਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਏਵਮਾਦਿ (ਮਹਾਵ. ੫੪; ਸਂ. ਨਿ. ੪.੨੮). ਵਿਪਰੀਤੋ ਅਨਵਸੇਸੋ ‘‘ਸਬ੍ਬੇ ਧਮ੍ਮਾ ਸਬ੍ਬਾਕਾਰੇਨ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਞਾਣਮੁਖੇ ਆਪਾਥਂ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਏਵਮਾਦਿ (ਮਹਾਨਿ. ੧੫੬; ਚੂਲ਼ਨਿ. ਮੋਘਰਾਜਮਾਣਵਪੁਚ੍ਛਾਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ੮੫; ਪਟਿ. ਮ. ੩.੫). ਯਥਾ ਵਚਨਂ, ਤਥਾ ਅਵਗਨ੍ਤਬ੍ਬੋ ਨੀਤੋ ‘‘ਅਨਿਚ੍ਚਂ ਦੁਕ੍ਖਂ ਅਨਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਏਵਮਾਦਿ. ਯੁਤ੍ਤਿਯਾ ਅਨੁਸ੍ਸਰਿਤਬ੍ਬੋ ਨੇਯ੍ਯੋ ‘‘ਏਕਪੁਗ੍ਗਲੋ ਭਿਕ੍ਖਵੇ’’ਤਿ ਏਵਮਾਦਿ (ਅ. ਨਿ. ੧.੧੭੦).

ਅਤ੍ਥੋ ਪਨ ਅਨੇਕਪ੍ਪਕਾਰੋ ਪਾਠਤ੍ਥੋ ਸਭਾਵਤ੍ਥੋ ਞਾਯਤ੍ਥੋ ਪਾਠਾਨੁਰੂਪੋ ਨਪਾਠਾਨੁਰੂਪੋ ਸਾਵਸੇਸਤ੍ਥੋ ਨਿਰਵਸੇਸਤ੍ਥੋ ਨੀਤਤ੍ਥੋ ਨੇਯ੍ਯਤ੍ਥੋ ਇਚ੍ਚਾਦਿ. ਤਤ੍ਥ ਯੋ ਅਪ੍ਪਸ੍ਸਤ੍ਥਸ੍ਸ ਞਾਪਨਤ੍ਥਮੁਚ੍ਚਾਰਿਯਤੇ, ਸੋ ਪਾਠਤ੍ਥੋ ‘‘ਸਾਤ੍ਥਂ ਸਬ੍ਯਞ੍ਜਨ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ (ਪਾਰਾ. ੧; ਦੀ. ਨਿ. ੧.੧੯੦) ਵਿਯ. ਰੂਪਾਰੂਪਧਮ੍ਮਾਨਂ ਲਕ੍ਖਣਰਸਾਦਿਸਭਾਵਤ੍ਥੋ ‘‘ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਂ ਭਾਵੇਤੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਵਿਭ. ੪੮੫; ਸਂ. ਨਿ. ੫.੩) ਵਿਯ. ਯੋ ਞਾਯਮਾਨੋ ਹਿਤਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਤਿ, ਸੋ ਞਾਤੁਂ ਅਰਹਤੀਤਿ ਞਾਯਤ੍ਥੋ – ‘‘ਅਤ੍ਥਵਾਦੀ ਧਮ੍ਮਵਾਦੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਦੀ. ਨਿ. ੧.੯, ੧੯੪; ੩.੨੩੮; ਮ. ਨਿ. ੧.੪੧੧) ਵਿਯ. ਯਥਾਪਾਠਂ ਭਾਸਿਤੋ ਪਾਠਾਨੁਰੂਪੋ ‘‘ਚਕ੍ਖੁ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪੁਰਾਣਕਮ੍ਮ’’ਨ੍ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੪.੧੪੬) ਭਗਵਤਾ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਸ੍ਮਾ ਚਕ੍ਖੁਮਪਿ ਕਮ੍ਮਨ੍ਤਿ. ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਚ੍ਛਾਯਾਯ ਅਤ੍ਥਂ ਪਟਿਬਾਹਯਮਾਨੇਨ ਵੁਤ੍ਤੋ ਅਤ੍ਥੋ ਨਪਾਠਾਨੁਰੂਪੋ, ਸੋ ਪਾਠਤੋ ਅਨਨੁਞ੍ਞਾਤੋ ਅਕਤਪਟਿਕ੍ਖੇਪੋ ਵਿਯੁਤ੍ਤੋ. ਸੋ ਚ ਸਙ੍ਗਹੇਤਬ੍ਬਮ੍ਪਿ ਅਸਙ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ, ਪਰਿਵਜ੍ਜੇਤਬ੍ਬਮ੍ਪਿ ਵਾ ਕਿਞ੍ਚਿ ਅਪਰਿਵਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਪਰਿਸੇਸਂ ਕਤ੍ਵਾ ਵੁਤ੍ਤੋ ਸਾਵਸੇਸਤ੍ਥੋ ‘‘ਚਕ੍ਖੁਞ੍ਚ ਪਟਿਚ੍ਚ ਰੂਪੇ ਚ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਚਕ੍ਖੁਵਿਞ੍ਞਾਣਂ (ਸਂ. ਨਿ. ੪.੬੦; ਮਹਾਨਿ. ੧੦੭). ਸਬ੍ਬੇ ਤਸਨ੍ਤਿ ਦਣ੍ਡਸ੍ਸ, ਸਬ੍ਬੇ ਭਾਯਨ੍ਤਿ ਮਚ੍ਚੁਨੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਧ. ਪ. ੧੨੯) ਵਿਯ. ਵਿਪਰੀਤੋ ਨਿਰਵਸੇਸਤ੍ਥੋ ‘‘ਸਨ੍ਧਾਵਿਤਂ ਸਂਸਰਿਤਂ ਮਮਞ੍ਚੇਵ ਤੁਮ੍ਹਾਕਞ੍ਚ (ਦੀ. ਨਿ. ੨.੧੫੫; ਮਹਾਵ. ੨੮੭; ਨੇਤ੍ਤਿ. ੧੧੪). ਤਤ੍ਰ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਕੋ ਮਨ੍ਤਾ ਕੋ ਸਦ੍ਧਾਤਾ…ਪੇ… ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਦਿਟ੍ਠਪਦੇਹੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਅ. ਨਿ. ੭.੬੬) ਵਿਯ. ਸਦ੍ਦਵਸੇਨੇਵ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ ਨੀਤਤ੍ਥੋ ‘‘ਰੂਪਾ ਸਦ੍ਦਾ ਰਸਾ ਗਨ੍ਧਾ, ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਾ ਚ ਮਨੋਰਮਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਸਂ. ਨਿ. ੧.੧੫੧, ੧੬੫; ਮਹਾਵ. ੩੩) ਵਿਯ. ਸਮ੍ਮੁਤਿਵਸੇਨ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ ਨੇਯ੍ਯਤ੍ਥੋ ‘‘ਚਤ੍ਤਾਰੋਮੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਵਲਾਹਕੂਪਮਾ ਪੁਗ੍ਗਲਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਅ. ਨਿ. ੪.੧੦੧-੧੦੨) ਵਿਯ. ਏਵਮਿਧ ਪਾਠਞ੍ਚ ਅਤ੍ਥਞ੍ਚ ਵਿਵਰਿਤ੍ਵਾ ਠਿਤੋ ਅਸਂਹੀਰੋ ਭਵਤਿ ਪਰਵਾਦੀਹਿ ਦੀਘਰਤ੍ਤਂ ਤਿਤ੍ਥਵਾਸੇਨ.

ਇਤਿ ਅਸਂਹੀਰਭਾਵੇਨ ਯਾਵ ਆਗਮਾਧਿਗਮਸਮ੍ਪਦਂ, ਤਾਵ ਵਤ੍ਤੁਂ ਸਕ੍ਕੋਤਿ. ਸਙ੍ਖੇਪਵਿਤ੍ਥਾਰਨਯੇਨ ਹੇਤੁਦਾਹਰਣਾਦੀਹਿ ਅਵਬੋਧਯਿਤੁਂ ਸਮਤ੍ਥੋ. ਏਵਂਵਿਧੋ ਅਤ੍ਤਾਨਞ੍ਚ ਪਰਞ੍ਚ ਸੋਧੇਤੁਂ ਸਮਤ੍ਥਭਾਵੇਨ ਦੁਸ੍ਸੀਲ੍ਯਦਿਟ੍ਠਿਮਲਵਿਰਹਿਤਤ੍ਤਾ ਸੁਚਿ. ਦੁਸ੍ਸੀਲੋ ਹਿ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਉਪਹਨਤਿ, ਤੇਨ ਨਾਦੇਯ੍ਯਵਾਚੋ ਚ ਭਵਤਿ ਸਬ੍ਯੋਹਾਰਮਾਨੋ ਇਧ ਨਿਚ੍ਚਾਤੁਰੋ ਵੇਜ੍ਜੋਵ. ਦੁਦ੍ਦਿਟ੍ਠਿ ਪਰਂ ਉਪਹਨਤਿ, ਨਾਵਸ੍ਸਯੋ ਚ ਭਵਤਿ ਵਾਲ਼ਗਹਾਕੁਲੋ ਇਵ ਕਮਲਸਣ੍ਡੋ. ਉਭਯਵਿਪਨ੍ਨੋ ਪਨ ਸਬ੍ਬਥਾਪਿ ਅਨੁਪਾਸਨੀਯੋ ਭਵਤਿ ਗੂਥਗਤਮਿਵ ਛਵਾਲਾਤਂ ਗੂਥਗਤੋ ਵਿਯ ਚ ਕਣ੍ਹਸਪ੍ਪੋ. ਉਭਯਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਪਨ ਸਬ੍ਬਥਾਪਿ ਉਪਾਸਨੀਯੋ ਸੇਵਿਤਬ੍ਬੋ ਚ ਵਿਞ੍ਞੂਹਿ, ਨਿਰੁਪਦ੍ਦਵੋ ਇਵ ਰਤਨਾਕਰੋ, ਏਵਂ ਭੂਤੋ ਏਵਂ ਅਮਚ੍ਛਰੋ ਅਹੀਨਾਚਰਿਯਮੁਟ੍ਠਿ. ਸੁਤ੍ਤਸੁਤ੍ਤਾਨੁਲੋਮਆਚਰਿਯਵਾਦਅਤ੍ਤਨੋਮਤਿਸਙ੍ਖਾਤਾਨਞ੍ਚ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਅਪਰਿਚ੍ਚਾਗੀ, ਤੇਸਂ ਵਸੇਨ ਬ੍ਯਾਖ੍ਯਾਤੋ.

‘‘ਏਕਂਸਵਚਨਂ ਏਕਂ, ਵਿਭਜ੍ਜਵਚਨਂ ਪਦਂ;

ਤਤਿਯਂ ਪਟਿਪੁਚ੍ਛੇਯ੍ਯ, ਚਤੁਤ੍ਥਂ ਪਨ ਠਾਪਯੇ’’ਤਿ.

ਏਤੇਸਂ ਵਾ ਅਪਰਿਚ੍ਚਾਗੀ. ਤਤੋ ਏਵ ਸੋਤੂਨਂ ਹਿਤੇ ਨਿਯੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਨੇਸਂ ਅਵਬੋਧਨਂ ਪਤਿ ਅਕਿਲਾਸੁ ਭਵਤੀਤਿ. ਆਹ ਚੇਤ੍ਥ –

‘‘ਪਾਠਤ੍ਥਵਿਦਸਂਹੀਰੋ, ਵਤ੍ਤਾ ਸੁਚਿ ਅਮਚ੍ਛਰੋ;

ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਅਪਰਿਚ੍ਚਾਗੀ, ਦੇਸਕਸ੍ਸ ਹਿਤਾਨ੍ਵਿਤੋ’’ਤਿ.

ਏਤ੍ਥ ਦੇਸਕਸ੍ਸਾਤਿ ਦੇਸਕੋ ਅਸ੍ਸ, ਭਵੇਯ੍ਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਹਿਤਾਨ੍ਵਿਤੋਤਿ ਹਿਤੇ ਅਨੁਗਤੋ ਹਿਤਚਿਤ੍ਤੋ. ਸੋ ਏਸੋ ਸੁਚਿਤ੍ਤਾ ਪਿਯੋ, ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਅਪਰਿਚ੍ਚਾਗਿਤ੍ਤਾ ਗਰੁ, ਅਸਂਹੀਰਤ੍ਤਾ ਭਾਵਨੀਯੋ, ਦੇਸਕਤ੍ਤਾ ਵਤ੍ਤਾ, ਹਿਤਾਨ੍ਵਿਤਤ੍ਤਾ ਵਚਨਕ੍ਖਮੋ, ਪਾਠਤ੍ਥਵਿਦਤ੍ਤਾ ਗਮ੍ਭੀਰਕਥਂ ਕਤ੍ਤਾ, ਅਮਚ੍ਛਰਤ੍ਤਾ ਨ ਚਾਟ੍ਠਾਨੇ ਨਿਯੋਜਕੋ ਇਤਿ –

‘‘ਪਿਯੋ ਗਰੁ ਭਾਵਨੀਯੋ, ਵਤ੍ਤਾ ਚ ਵਚਨਕ੍ਖਮੋ;

ਗਮ੍ਭੀਰਞ੍ਚ ਕਥਂ ਕਤ੍ਤਾ, ਨੋ ਚਾਟ੍ਠਾਨੇ ਨਿਯੋਜਕੋ’’ਤਿ. (ਅ. ਨਿ. ੭.੩੭; ਨੇਤ੍ਤਿ. ੧੧੩);

‘‘ਅਭਿਹਿਤੋ ਦੇਸਕੋ ਸੋ, ਤਾਵ ਦਾਨਿ ਅਭਿਧੀਯਤੇ’’.

ਤਤ੍ਥ ਧਮ੍ਮਗਰੁਤ੍ਤਾ ਕਥਂ ਨ ਪਰਿਭਵਤਿ, ਆਚਰਿਯਗਰੁਤ੍ਤਾ ਕਥਿਕਂ ਨ ਪਰਿਭਵਤਿ, ਸਦ੍ਧਾਪਞ੍ਞਾਦਿਗੁਣਪਟਿਮਣ੍ਡਿਤਤ੍ਤਾ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਨ ਪਰਿਭਵਤਿ, ਅਸਠਾਮਾਯਾਵਿਤ੍ਤਾ ਅਮਤਾਭਿਮੁਖਤ੍ਤਾ ਚ ਅਵਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤੋ ਭਵਤਿ, ਸੁਮੇਧਤ੍ਤਾ ਯੋਨਿਸੋ ਮਨਸਿ ਕਰੋਤੀਤਿ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ –

‘‘ਪਞ੍ਚਹਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਧਮ੍ਮੇਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਸੁਣਨ੍ਤੋ ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਂ ਭਬ੍ਬੋ ਨਿਯਾਮਂ ਓਕ੍ਕਮਿਤੁਂ ਕੁਸਲੇਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਸਮ੍ਮਤ੍ਤਂ. ਕਤਮੇਹਿ ਪਞ੍ਚਹਿ? ਨ ਕਥਂ ਪਰਿਭੋਤਿ, ਨ ਕਥਿਕਂ ਪਰਿਭੋਤਿ, ਨ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਪਰਿਭੋਤਿ, ਅਵਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤੋ ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਣਾਤਿ ਏਕਗ੍ਗਚਿਤ੍ਤੋ, ਯੋਨਿਸੋ ਮਨਸਿ ਕਰੋਤੀ’’ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੫.੧੫੧).

ਤਂਲਕ੍ਖਣਪ੍ਪਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਭਾਵਨਂ ਭਜਤੀਤਿ. ਆਹ ਚੇਤ੍ਥ –

‘‘ਧਮ੍ਮਾਚਰਿਯਗਰੁ ਸਦ੍ਧਾਪਞ੍ਞਾਦਿਗੁਣਮਣ੍ਡਿਤੋ;

ਅਸਠਾਮਾਯਾਵਿਕਸ੍ਸ, ਸੁਮੇਧੋ ਅਮਤਾਭਿਮੁਖੋ’’. –

ਇਤਿ ਵਤ੍ਤਾ ਚ ਸੋਤਾ ਚ.

ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰਂ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਞ੍ਚ ਅਤ੍ਥਞ੍ਚ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਯੋ ਅਤਿਅਗ੍ਗਂ ਕਤ੍ਵਾ ਕਥਿਤਤ੍ਤਾ ਮਹਾਸਮੁਦ੍ਦਮਹਾਪਥਵੀ ਵਿਯ ਮਹਾ ਚ ਸੋ ਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਚਾਤਿ ਮਹਾਨਿਦ੍ਦੇਸੋ, ਤਂ ਮਹਾਨਿਦ੍ਦੇਸਂ ਵਣ੍ਣਯਿਸ੍ਸਾਮਿ.

ਤਦੇਤਂ ਮਹਾਨਿਦ੍ਦੇਸਂ ਅਤ੍ਥਸਮ੍ਪਨ੍ਨਂ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਸਮ੍ਪਨ੍ਨਂ ਗਮ੍ਭੀਰਂ ਗਮ੍ਭੀਰਤ੍ਥਂ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਪ੍ਪਕਾਸਕਂ ਸੁਞ੍ਞਤਪ੍ਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤਂ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗਫਲਵਿਸੇਸਸਾਧਨਂ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਪਟਿਪਕ੍ਖਪਟਿਸੇਧਨਂ ਯੋਗਾਵਚਰਾਨਂ ਞਾਣਵਰਰਤਨਾਕਰਭੂਤਂ ਧਮ੍ਮਕਥਿਕਾਨਂ ਧਮ੍ਮਕਥਾਵਿਲਾਸਵਿਸੇਸਹੇਤੁਭੂਤਂ ਸਂਸਾਰਭੀਰੁਕਾਨਂ ਦੁਕ੍ਖਨਿਸ੍ਸਰਣਤਦੁਪਾਯਦਸ੍ਸਨੇਨ ਅਸ੍ਸਾਸਜਨਨਤ੍ਥਂ ਤਪ੍ਪਟਿਪਕ੍ਖਨਾਸਨਤ੍ਥਞ੍ਚ ਗਮ੍ਭੀਰਤ੍ਥਾਨਞ੍ਚ ਅਨੇਕੇਸਂ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਪਦਾਨਂ ਅਤ੍ਥਵਿਵਰਣੇਨ ਸੁਜਨਹਦਯਪਰਿਤੋਸਜਨਨਤ੍ਥਂ, ਤਥਾਗਤੇਨ ਅਰਹਤਾ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੇਨ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਅਪ੍ਪਟਿਹਤਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣਮਹਾਦੀਪੋਭਾਸੇਨ ਸਕਲਜਨਵਿਤ੍ਥਤਮਹਾਕਰੁਣਾਸਿਨੇਹੇਨ ਵੇਨੇਯ੍ਯਜਨਹਦਯਗਤਕਿਲੇਸਨ੍ਧਕਾਰਵਿਧਮਨਤ੍ਥਂ ਸਮੁਜ੍ਜਲਿਤਸ੍ਸ ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਮਹਾਪਦੀਪਸ੍ਸ ਤਦਧਿਪ੍ਪਾਯਵਿਕਾਸਨਸਿਨੇਹਪਰਿਸੇਕੇਨ ਪਞ੍ਚਵਸ੍ਸਸਹਸ੍ਸਮਤਿਚਿਰਸਮੁਜ੍ਜਲਨਮਿਚ੍ਛਤਾ ਲੋਕਾਨੁਕਮ੍ਪਕੇਨ ਸਤ੍ਥੁਕਪ੍ਪੇਨ ਧਮ੍ਮਰਾਜਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਸੇਨਾਪਤਿਨਾ ਆਯਸ੍ਮਤਾ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਤ੍ਥੇਰੇਨ ਭਾਸਿਤਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਆਯਸ੍ਮਾ ਆਨਨ੍ਦੋ ਪਠਮਮਹਾਸਙ੍ਗੀਤਿਕਾਲੇ ਯਥਾਸੁਤਮੇਵ ਸਙ੍ਗਹਂ ਆਰੋਪੇਸਿ.

ਸੋ ਪਨੇਸ ਵਿਨਯਪਿਟਕਂ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਪਿਟਕਂ ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕਨ੍ਤਿ ਤੀਸੁ ਪਿਟਕੇਸੁ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਪਿਟਕਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨੋ, ਦੀਘਨਿਕਾਯੋ ਮਜ੍ਝਿਮਨਿਕਾਯੋ ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯੋ ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯੋ ਖੁਦ੍ਦਕਨਿਕਾਯੋਤਿ ਪਞ੍ਚਸੁ ਮਹਾਨਿਕਾਯੇਸੁ ਖੁਦ੍ਦਕਮਹਾਨਿਕਾਯਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨੋ, ਸੁਤ੍ਤਂ ਗੇਯ੍ਯਂ ਵੇਯ੍ਯਾਕਰਣਂ ਗਾਥਾ ਉਦਾਨਂ ਇਤਿਵੁਤ੍ਤਕਂ ਜਾਤਕਂ ਅਬ੍ਭੁਤਧਮ੍ਮਂ ਵੇਦਲ੍ਲਨ੍ਤਿ ਨਵਸੁ ਸਤ੍ਥੁਸਾਸਨਙ੍ਗੇਸੁ ਯਥਾਸਮ੍ਭਵਂ ਗਾਥਙ੍ਗਵੇਯ੍ਯਾਕਰਣਙ੍ਗਦ੍ਵਯਸਙ੍ਗਹਿਤੋ.

‘‘ਦ੍ਵਾਸੀਤਿ ਬੁਦ੍ਧਤੋ ਗਣ੍ਹਿਂ, ਦ੍ਵੇਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਭਿਕ੍ਖੁਤੋ;

ਚਤੁਰਾਸੀਤਿ ਸਹਸ੍ਸਾਨਿ, ਯੇ ਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਪਵਤ੍ਤਿਨੋ’’ਤਿ. (ਥੇਰਗਾ. ੧੦੨੭) –

ਧਮ੍ਮਭਣ੍ਡਾਗਾਰਿਕਤ੍ਥੇਰੇਨ ਪਞ੍ਚਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਏਤਦਗ੍ਗਂ ਆਰੋਪਿਤੇਨ ਪਟਿਞ੍ਞਾਤਾਨਂ ਚਤੁਰਾਸੀਤਿਯਾ ਧਮ੍ਮਕ੍ਖਨ੍ਧਸਹਸ੍ਸਾਨਂ ਭਿਕ੍ਖੁਤੋ ਗਹਿਤੇਸੁ ਦ੍ਵੀਸੁ ਧਮ੍ਮਕ੍ਖਨ੍ਧਸਹਸ੍ਸੇਸੁ ਅਨੇਕਸਤਧਮ੍ਮਕ੍ਖਨ੍ਧਸਙ੍ਗਹਿਤੋ. ਤਸ੍ਸ ਦ੍ਵੇ ਵਗ੍ਗਾ ਅਟ੍ਠਕਵਗ੍ਗੋ ਪਾਰਾਯਨਵਗ੍ਗੋ ਖਗ੍ਗਵਿਸਾਣਸੁਤ੍ਤਞ੍ਚ, ਏਕੇਕਸ੍ਮਿਂ ਵਗ੍ਗੇ ਸੋਲ਼ਸ ਸੋਲ਼ਸ ਕਤ੍ਵਾ ਖਗ੍ਗਵਿਸਾਣਸੁਤ੍ਤਞ੍ਚਾਤਿ ਤੇਤ੍ਤਿਂਸ ਸੁਤ੍ਤਾਨਿ ਕਾਮਸੁਤ੍ਤਾਦਿਖਗ੍ਗਵਿਸਾਣਸੁਤ੍ਤਪਰਿਯੋਸਾਨਾਨਿ. ਏਵਂ ਅਨੇਕਧਾ ਵਵਤ੍ਥਾਪਿਤਸ੍ਸ ਇਮਸ੍ਸ ਮਹਾਨਿਦ੍ਦੇਸਸ੍ਸ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬਪਦਤ੍ਥਵਣ੍ਣਨਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮਿ. ਅਯਞ੍ਹਿ ਮਹਾਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਪਾਠਤੋ ਅਤ੍ਥਤੋ ਚ ਉਦ੍ਦਿਸਨ੍ਤੇਨ ਨਿਦ੍ਦਿਸਨ੍ਤੇਨ ਚ ਸਕ੍ਕਚ੍ਚਂ ਉਦ੍ਦਿਸਿਤਬ੍ਬੋ ਨਿਦ੍ਦਿਸਿਤਬ੍ਬੋ ਚ, ਉਗ੍ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੇਨਾਪਿ ਸਕ੍ਕਚ੍ਚਂ ਉਗ੍ਗਣ੍ਹਿਤਬ੍ਬੋ ਧਾਰੇਤਬ੍ਬੋ ਚ. ਤਂ ਕਿਸ੍ਸ ਹੇਤੁ? ਗਮ੍ਭੀਰਤ੍ਤਾ ਇਮਸ੍ਸ ਮਹਾਨਿਦ੍ਦੇਸਸ੍ਸ ਲੋਕਹਿਤਾਯ ਲੋਕੇ ਚਿਰਟ੍ਠਿਤਤ੍ਥਨ੍ਤਿ.

੧. ਅਟ੍ਠਕਵਗ੍ਗੋ

੧. ਕਾਮਸੁਤ੍ਤਨਿਦ੍ਦੇਸਵਣ੍ਣਨਾ

ਤਤ੍ਥ ਕਾਮਸੁਤ੍ਤਂ ਆਦਿ. ਤਸ੍ਮਿਮ੍ਪਿ ‘‘ਕਾਮਂ ਕਾਮਯਮਾਨਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਗਾਥਾ ਆਦਿ. ਸਾ ਉਦ੍ਦੇਸਨਿਦ੍ਦੇਸਪਟਿਨਿਦ੍ਦੇਸਵਸੇਨ ਤਿਧਾ ਠਿਤਾ. ‘‘ਕਾਮਂ ਕਾਮਯਮਾਨਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਏਵਮਾਦਿ ਉਦ੍ਦੇਸੋ. ‘‘ਕਾਮਾਤਿ ਉਦ੍ਦਾਨਤੋ ਦ੍ਵੇ ਕਾਮਾ – ਵਤ੍ਥੁਕਾਮਾ ਚ ਕਿਲੇਸਕਾਮਾ ਚਾ’’ਤਿ ਨਿਦ੍ਦੇਸੋ. ‘‘ਕਤਮੇ ਵਤ੍ਥੁਕਾਮਾ? ਮਨਾਪਿਕਾ ਰੂਪਾ’’ਤਿ ਏਵਮਾਦਿ ਪਟਿਨਿਦ੍ਦੇਸੋ.

੧. ਤਤ੍ਥ ਕਾਮਨ੍ਤਿ ਮਨਾਪਿਯਰੂਪਾਦਿਤੇਭੂਮਕਧਮ੍ਮਸਙ੍ਖਾਤਂ ਵਤ੍ਥੁਕਾਮਂ. ਕਾਮਯਮਾਨਸ੍ਸਾਤਿ ਇਚ੍ਛਮਾਨਸ੍ਸ. ਤਸ੍ਸ ਚੇਤਂ ਸਮਿਜ੍ਝਤੀਤਿ ਤਸ੍ਸ ਕਾਮਯਮਾਨਸ੍ਸ ਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਤਂ ਕਾਮਸਙ੍ਖਾਤਂ ਵਤ੍ਥੁ ਸਮਿਜ੍ਝਤਿ ਚੇ, ਸਚੇ ਸੋ ਤਂ ਲਭਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਅਦ੍ਧਾ ਪੀਤਿਮਨੋ ਹੋਤੀਤਿ ਏਕਂਸਂ ਤੁਟ੍ਠਚਿਤ੍ਤੋ ਹੋਤਿ. ਲਦ੍ਧਾਤਿ ਲਭਿਤ੍ਵਾ. ਮਚ੍ਚੋਤਿ ਸਤ੍ਤੋ. ਯਦਿਚ੍ਛਤੀਤਿ ਯਂ ਇਚ੍ਛਤਿ. ਇਦਂ ਪਨ ਸਙ੍ਖੇਪਤੋ ਪਦਤ੍ਥਸਮ੍ਬਨ੍ਧਮਤ੍ਤਮੇਵ, ਵਿਤ੍ਥਾਰੋ ਪਨ ਉਪਰਿ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਆਗਤਨਯੇਨੇਵ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਯਥਾ ਚ ਇਮਸ੍ਮਿਂ, ਏਵਂ ਇਤੋ ਪਰਂ ਸਬ੍ਬੇਸੁਪੀਤਿ.

ਕਾਮਾਤਿ ਉਦ੍ਦਿਸਿਤਬ੍ਬਪਦਂ. ਉਦ੍ਦਾਨਤੋਤਿ ਨਿਦ੍ਦਿਸਿਤਬ੍ਬਪਦਂ. ਉਦ੍ਦਾਨਤੋਤਿ ਵਗ੍ਗਵਸੇਨ ‘‘ਮਚ੍ਛੁਦ੍ਦਾਨਂ ਕਿਨੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ਆਦੀਸੁ ਵਿਯ. ਅਥ ਵਾ ਉਪਰੂਪਰਿ ਦਾਨਤੋ ਉਦ੍ਦਾਨਂ, ਉਦ੍ਧਂ ਉਦ੍ਧਂ ਸੋਧਨਤੋ ਬ੍ਯਵਦਾਨਟ੍ਠੇਨ ਵੋਦਾਨਂ ਵਿਯ. ਵਿਤ੍ਥਾਰਕਰਣਭਾਵੇਨ ਵਾ. ਕਾਮਾ ਇਤਿ ਪਾਠਸੇਸਂ ਕਤ੍ਵਾ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ. ਦ੍ਵੇਤਿ ਗਣਨਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ, ਨ ਏਕਂ, ਨ ਤਯੋ. ਵਤ੍ਥੁਕਾਮਾ ਚਾਤਿ ਮਨਾਪਿਯਰੂਪਾਦਿਵਤ੍ਥੁਕਾਮਾ ਚ. ਉਪਤਾਪਨਟ੍ਠੇਨ ਵਿਬਾਧਨਟ੍ਠੇਨ ਚ ਕਿਲੇਸਕਾਮਾ ਚ. ਤੇਸੁ ਵਤ੍ਥੁਕਾਮੋ ਪਰਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ, ਕਿਲੇਸਕਾਮੋ ਪਹਾਤਬ੍ਬੋ. ਤਤ੍ਥ ਵਤ੍ਥੁਕਾਮੋ ਕਿਲੇਸਕਾਮੇਨ ਪਤ੍ਥਯਿਤਬ੍ਬੋਤਿ ਕਾਮੀਯਤੀਤਿ ਕਾਮੋ. ਕਿਲੇਸਕਾਮੋ ਵਤ੍ਥੁਕਾਮਾਨਂ ਪਚ੍ਚਾਸੀਸਨਸ੍ਸ ਕਾਰਣਭਾਵੇਨ ਕਾਮੀਯਤੇ ਅਨੇਨਾਤਿ ਕਾਮੋ. ਤਤ੍ਥ ਰੂਪਾਦਿਕ੍ਖਨ੍ਧੇ ਸਙ੍ਗਹਿਤੋ ਵਤ੍ਥੁਕਾਮੋ, ਸਙ੍ਖਾਰਕ੍ਖਨ੍ਧੇ ਸਙ੍ਗਹਿਤੋ ਕਿਲੇਸਕਾਮੋ. ਛਹਿ ਵਿਞ੍ਞਾਣੇਹਿ ਵਿਜਾਨਿਤਬ੍ਬੋ ਵਤ੍ਥੁਕਾਮੋ, ਮਨੋਵਿਞ੍ਞਾਣੇਨ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬੋ ਕਿਲੇਸਕਾਮੋ. ਕਿਲੇਸਾਨਂ ਪਤਿਟ੍ਠਟ੍ਠੇਨ ਕਾਰਣਟ੍ਠੇਨ ਆਰਮ੍ਮਣਟ੍ਠੇਨ ਚ ਵਤ੍ਥੁਕਾਮੋ.

‘‘ਨੇਤੇ ਕਾਮਾ ਯਾਨਿ ਚਿਤ੍ਰਾਨਿ ਲੋਕੇ, ਸਙ੍ਕਪ੍ਪਰਾਗੋ ਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਕਾਮੋ;

ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿ ਚਿਤ੍ਰਾਨਿ ਤਥੇਵ ਲੋਕੇ, ਅਥੇਤ੍ਥ ਧੀਰਾ ਵਿਨਯਨ੍ਤਿ ਛਨ੍ਦ’’ਨ੍ਤਿ. (ਅ. ਨਿ. ੬.੬੩);

ਨਨ੍ਦਮਾਣਵਕ- (ਧ. ਪ. ਅਟ੍ਠ. ੧.੬੮ ਉਪ੍ਪਲਵਣ੍ਣਤ੍ਥੇਰੀਵਤ੍ਥੁ) ਸੋਰੇਯ੍ਯਸੇਟ੍ਠਿਪੁਤ੍ਤਾਦੀਨਂ (ਧ. ਪ. ੪੩) ਵਤ੍ਥੂਨਿ ਚੇਤ੍ਥ ਨਿਦਸ੍ਸਨਂ. ਕਿਲੇਸਕਾਮੋ ਤਾਪਨਟ੍ਠੇਨ ਬਾਧਨਟ੍ਠੇਨ ਚ ਸਯਂ ਕਾਮੇਤੀਤਿ ਕਾਮੋ. ਵੁਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਚੇਤਂ ‘‘ਰਤ੍ਤੋ ਖੋ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਰਾਗੇਨ ਅਭਿਭੂਤੋ ਪਰਿਯਾਦਿਨ੍ਨਚਿਤ੍ਤੋ ਅਤ੍ਤਬ੍ਯਾਬਾਧਾਯਪਿ ਚੇਤੇਤਿ, ਪਰਬ੍ਯਾਬਾਧਾਯਪਿ ਚੇਤੇਤਿ, ਉਭਯਬ੍ਯਾਬਾਧਾਯਪਿ ਚੇਤੇਤੀ’’ਤਿ ਚ ‘‘ਰਤ੍ਤੋ ਖੋ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਪਾਣਮ੍ਪਿ ਹਨਤਿ, ਅਦਿਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਆਦਿਯਤਿ, ਪਰਦਾਰਮ੍ਪਿ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਮੁਸਾਪਿ ਭਣਤੀ’’ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੩.੫੪) ਚ ਏਵਮਾਦਿ ਨਿਦਸ੍ਸਨਂ.

ਤਮੇਵ ਪਟਿਨਿਦ੍ਦੇਸਵਸੇਨ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਤ੍ਵਾ ਵਤ੍ਤੁਕਾਮੋ – ‘‘ਕਤਮੇ ਵਤ੍ਥੁਕਾਮਾ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੇਤਿ ਕਥੇਤੁਕਮ੍ਯਤਾਪੁਚ੍ਛਾ. ਪਞ੍ਚਵਿਧਾ ਹਿ ਪੁਚ੍ਛਾ, ਤਾਸਂ ਵਿਭਾਗੋ ਉਪਰਿ ਪਾਲ਼ਿਯਂਯੇਵ ਆਵਿ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ. ਤਾਸੁ ਅਯਂ ਕਥੇਤੁਕਮ੍ਯਤਾਪੁਚ੍ਛਾ. ਤਤ੍ਥ ਮਨਾਪਿਕਾਤਿ ਮਨਂ ਅਪ੍ਪਾਯਨ੍ਤਿ ਵਦ੍ਧੇਨ੍ਤੀਤਿ ਮਨਾਪਾ, ਮਨਾਪਾ ਏਵ ਮਨਾਪਿਕਾ. ਰੂਪਾਤਿ ਕਮ੍ਮਚਿਤ੍ਤਉਤੁਆਹਾਰਸਮੁਟ੍ਠਾਨਵਸੇਨ ਚਤੁਸਮੁਟ੍ਠਾਨਿਕਾ ਰੂਪਾਰਮ੍ਮਣਾ. ਰੂਪਯਨ੍ਤੀਤਿ ਰੂਪਾ, ਵਣ੍ਣਵਿਕਾਰਂ ਆਪਜ੍ਜਮਾਨਾ ਹਦਯਙ੍ਗਤਭਾਵਂ ਪਕਾਸੇਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਤਤ੍ਥ ਕੇਨਟ੍ਠੇਨ ਰੂਪਨ੍ਤਿ? ਰੁਪ੍ਪਨਟ੍ਠੇਨ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ਭਗਵਤਾ –

‘‘ਕਿਞ੍ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਰੂਪਂ ਵਦੇਥ? ਰੁਪ੍ਪਤੀਤਿ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਸ੍ਮਾ ‘ਰੂਪ’ਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਕੇਨ ਰੁਪ੍ਪਤਿ? ਸੀਤੇਨਪਿ ਰੁਪ੍ਪਤਿ, ਉਣ੍ਹੇਨਪਿ ਰੁਪ੍ਪਤਿ, ਜਿਘਚ੍ਛਾਯਪਿ ਰੁਪ੍ਪਤਿ, ਪਿਪਾਸਾਯਪਿ ਰੁਪ੍ਪਤਿ, ਡਂਸਮਕਸਵਾਤਾਤਪਸਰੀਸਪਸਮ੍ਫਸ੍ਸੇਨਪਿ ਰੁਪ੍ਪਤਿ. ਰੁਪ੍ਪਤੀਤਿ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਸ੍ਮਾ ‘ਰੂਪ’ਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੩.੭੯).

ਤਤ੍ਥ ਰੁਪ੍ਪਤੀਤਿ ਕੁਪ੍ਪਤਿ ਘਟ੍ਟੀਯਤਿ ਪੀਲ਼ੀਯਤਿ, ਭਿਜ੍ਜਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸੀਤੇਨ ਤਾਵ ਰੁਪ੍ਪਨਂ ਲੋਕਨ੍ਤਰਿਕਨਿਰਯੇ ਪਾਕਟਂ. ਮਹਿਂਸਕਰਟ੍ਠਾਦੀਸੁਪਿ ਹਿਮਪਾਤਸੀਤਲੇਸੁ ਪਦੇਸੇਸੁ ਏਤਂ ਪਾਕਟਮੇਵ. ਤਤ੍ਥ ਹਿ ਸਤ੍ਤਾ ਸੀਤੇਨ ਭਿਨ੍ਨਛਿਨ੍ਨਸਰੀਰਾ ਜੀਵਿਤਕ੍ਖਯਮ੍ਪਿ ਪਾਪੁਣਨ੍ਤਿ.

ਉਣ੍ਹੇਨ ਰੁਪ੍ਪਨਂ ਅਵੀਚਿਮਹਾਨਿਰਯੇ ਪਾਕਟਂ. ਤਤ੍ਥ ਹਿ ਤਤ੍ਤਾਯ ਲੋਹਪਥਵਿਯਾ ਨਿਪਜ੍ਜਾਪੇਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਚਵਿਧਬਨ੍ਧਨਾਦਿਕਰਣਕਾਲੇ ਸਤ੍ਤਾ ਮਹਾਦੁਕ੍ਖਂ ਅਨੁਭਵਨ੍ਤਿ.

ਜਿਘਚ੍ਛਾਯ ਰੁਪ੍ਪਨਂ ਪੇਤ੍ਤਿਵਿਸਯੇ ਚੇਵ ਦੁਬ੍ਭਿਕ੍ਖਕਾਲੇ ਚ ਪਾਕਟਂ. ਪੇਤ੍ਤਿਵਿਸਯਸ੍ਮਿਞ੍ਹਿ ਸਤ੍ਤਾ ਦ੍ਵੇ ਤੀਣਿ ਬੁਦ੍ਧਨ੍ਤਰਾਨਿ ਕਿਞ੍ਚਿਦੇਵ ਆਮਿਸਂ ਹਤ੍ਥੇਨ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਮੁਖੇ ਪਕ੍ਖਿਪਨ੍ਤਾ ਨਾਮ ਨ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਅਨ੍ਤੋਉਦਰਂ ਆਦਿਤ੍ਤਸੁਸਿਰਰੁਕ੍ਖੋ ਵਿਯ ਹੋਤਿ. ਦੁਬ੍ਭਿਕ੍ਖੇ ਕਞ੍ਜਿਕਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਅਲਭਿਤ੍ਵਾ ਮਰਣਸਤ੍ਤਾਨਂ ਪਮਾਣਂ ਨਤ੍ਥਿ.

ਪਿਪਾਸਾਯ ਰੁਪ੍ਪਨਂ ਕਾਲਕਞ੍ਜਿਕਾਦੀਸੁ ਪਾਕਟਂ. ਤਤ੍ਥ ਹਿ ਸਤ੍ਤਾ ਦ੍ਵੇ ਤੀਣਿ ਬੁਦ੍ਧਨ੍ਤਰਾਨਿ ਹਦਯਤੇਮਨਮਤ੍ਤਂ ਵਾ ਜਿਵ੍ਹਾਤੇਮਨਮਤ੍ਤਂ ਵਾ ਉਦਕਬਿਨ੍ਦੁਮ੍ਪਿ ਲਦ੍ਧੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਿ. ‘‘ਪਾਨੀਯਂ ਪਿਵਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਨਦਿਂ ਗਤਾਨਂ ਜਲਂ ਵਾਲੁਕਾਤਲਂ ਸਮ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ਮਹਾਸਮੁਦ੍ਦਂ ਪਕ੍ਖਨ੍ਤਾਨਮ੍ਪਿ ਸਮੁਦ੍ਦੋ ਪਿਟ੍ਠਿਪਾਸਾਣੋਯੇਵ ਹੋਤਿ. ਤੇ ਸੁਸ੍ਸਨ੍ਤਾ ਬਲਵਦੁਕ੍ਖਪੀਲ਼ਿਤਾ ਵਿਰਵਨ੍ਤਿ. ਡਂਸਾਦੀਹਿ ਰੁਪ੍ਪਨਂ ਡਂਸਮਕ੍ਖਿਕਾਦਿਬਹੁਲੇਸੁ ਪਦੇਸੇਸੁ ਪਾਕਟਂ. ਤਂ ਪਨ – ‘‘ਕਤਮਂ ਤਂ ਰੂਪਂ ਸਨਿਦਸ੍ਸਨਂ? ਸਪ੍ਪਟਿਘ’’ਨ੍ਤਿ ਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਅਭਿਧਮ੍ਮੇ (ਧ. ਸ. ੬੫੬, ੬੫੮) ਵਿਤ੍ਥਾਰਿਤਮੇਵ.

ਸਪ੍ਪਨ੍ਤੀਤਿ ਸਦ੍ਦਾ, ਉਦਾਹਰੀਯਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਉਤੁਚਿਤ੍ਤਵਸੇਨ ਦ੍ਵਿਸਮੁਟ੍ਠਾਨਿਕਾ ਸਦ੍ਦਾ. ਗਨ੍ਧਯਨ੍ਤੀਤਿ ਗਨ੍ਧਾ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਤ੍ਥੂਨਿ ਸੂਚਯਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਰਸਨ੍ਤਿ ਤੇ ਸਤ੍ਤਾਤਿ ਰਸਾ, ਅਸ੍ਸਾਦੇਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਫੁਸੀਯਨ੍ਤੀਤਿ ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਾ. ਏਤੇ ਗਨ੍ਧਾਦਯੋ ਚਤੁਸਮੁਟ੍ਠਾਨਿਕਾਵ. ਤੇਸਂ ਵਿਭਾਗੋ ਅਭਿਧਮ੍ਮੇ (ਧ. ਸ. ੬੨੨-੬੨੪) ਵਿਤ੍ਥਾਰਿਤੋਯੇਵ.

ਤਮੇਵਤ੍ਥਂ ਵਿਤ੍ਥਾਰਵਸੇਨ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਅਤ੍ਥਰਣਾ ਪਾਵੁਰਣਾ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥਰਿਤ੍ਵਾ ਨਿਪਜ੍ਜਿਯਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥਰਣਾ. ਸਰੀਰਂ ਵੇਠੇਤ੍ਵਾ ਪਾਰੁਪੀਯਨ੍ਤੀਤਿ ਪਾਵੁਰਣਾ. ਅਨ੍ਤੋਜਾਤਾਦਯੋ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਦਾਸੀ ਚ ਦਾਸੋ ਚ ਦਾਸਿਦਾਸਾ. ਖੇਤ੍ਤਂ ਨਾਮ ਯਸ੍ਮਿਂ ਪੁਬ੍ਬਣ੍ਣਂ ਰੁਹਤਿ. ਵਤ੍ਥੁ ਨਾਮ ਯਸ੍ਮਿਂ ਅਪਰਣ੍ਣਂ ਰੁਹਤਿ. ਯਤ੍ਥ ਵਾ ਉਭਯਮ੍ਪਿ ਰੁਹਤਿ, ਤਂ ਖੇਤ੍ਤਂ. ਤਦਤ੍ਥਾਯ ਕਤਭੂਮਿਭਾਗੋ ਵਤ੍ਥੁ. ਖੇਤ੍ਤਵਤ੍ਥੁਸੀਸੇਨ ਚੇਤ੍ਥ ਵਾਪੀਤਲ਼ਾਕਾਦੀਨਿਪਿ ਸਙ੍ਗਹਿਤਾਨਿ. ਹਿਰਞ੍ਞਨ੍ਤਿ ਕਹਾਪਣੋ. ਸੁਵਣ੍ਣਨ੍ਤਿ ਜਾਤਰੂਪਂ. ਤੇਸਂ ਗਹਣੇਨ ਲੋਹਮਾਸਕੋ ਜਤੁਮਾਸਕੋ ਦਾਰੁਮਾਸਕੋਤਿ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਸਙ੍ਗਹਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ. ਗਾਮਨਿਗਮਰਾਜਧਾਨਿਯੋਤਿ ਏਕਕੁਟਿਕਾਦਿ ਗਾਮੋ. ਆਪਣਯੁਤ੍ਤੋ ਨਿਗਮੋ. ਏਕਸ੍ਸ ਰਞ੍ਞੋ ਆਣਾਪਵਤ੍ਤਿਟ੍ਠਾਨਂ ਰਾਜਧਾਨੀ. ਰਟ੍ਠਨ੍ਤਿ ਜਨਪਦੇਕਦੇਸਂ. ਜਨਪਦੋਤਿ ਕਾਸਿਕੋਸਲਾਦਿਜਨਪਦੋ. ਕੋਸੋਤਿ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧੋ ਕੋਸੋ – ਹਤ੍ਥੀ ਅਸ੍ਸੋ ਰਥੋ ਪਤ੍ਤਿ. ਕੋਟ੍ਠਾਗਾਰਨ੍ਤਿ ਤਿਵਿਧਂ ਕੋਟ੍ਠਾਗਾਰਂ – ਧਨਕੋਟ੍ਠਾਗਾਰਂ ਧਞ੍ਞਕੋਟ੍ਠਾਗਾਰਂ ਵਤ੍ਥਕੋਟ੍ਠਾਗਾਰਂ. ਯਂ ਕਿਞ੍ਚੀਤਿ ਅਨਵਸੇਸਪਰਿਯਾਦਾਨਵਚਨਂ. ਰਜਨੀਯਨ੍ਤਿ ਰਞ੍ਜੇਤੁਂ ਯੁਤ੍ਤਟ੍ਠੇਨ.

ਇਤੋ ਪਰਂ ਤਿਕਵਸੇਨ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਅਤੀਤਤ੍ਤਿਕਅਜ੍ਝਤ੍ਤਤ੍ਤਿਕਹੀਨਤ੍ਤਿਕਓਕਾਸਤ੍ਤਿਕਸਂਯੋਗਤ੍ਤਿਕਕਾਮਾਵਚਰਤ੍ਤਿਕਵਸੇਨ ਛਤ੍ਤਿਕੇ ਆਹ. ਤਤ੍ਥ ਅਤੀਤਤ੍ਤਿਕੇ ਤਾਵ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਭਾਵਂ ਉਪ੍ਪਾਦਾਦਿਕ੍ਖਣਂ ਵਾ ਪਤ੍ਵਾ ਅਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਾਤਿ ਅਤੀਤਾ. ਤਦੁਭਯਮ੍ਪਿ ਨ ਆਗਤਾਤਿ ਅਨਾਗਤਾ. ਤਂ ਤਂ ਕਾਰਣਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾਤਿ ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾ. ਇਦਂ ਭਵੇਨ ਪਰਿਚ੍ਛਨ੍ਨਂ. ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਤੋ ਹਿ ਪਟ੍ਠਾਯ ਅਤੀਤਭਵੇਸੁ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਾ ਅਨਨ੍ਤਰਭਵੇ ਵਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਾ ਹੋਨ੍ਤੁ ਕਪ੍ਪਕੋਟਿਸਤਸਹਸ੍ਸਮਤ੍ਥਕੇ ਵਾ, ਸਬ੍ਬੇ ਅਤੀਤਾਯੇਵ ਨਾਮ. ਚੁਤਿਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਅਨਾਗਤਭਵੇਸੁ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਨਕਾ ਕਾਮਾ ਅਨਨ੍ਤਰਭਵੇ ਵਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਨ੍ਤੁ ਕਪ੍ਪਕੋਟਿਸਤਸਹਸ੍ਸਮਤ੍ਥਕੇ ਵਾ, ਸਬ੍ਬੇ ਅਨਾਗਤਾਯੇਵ ਨਾਮ. ਚੁਤਿਪਟਿਸਨ੍ਧਿਅਨ੍ਤਰੇ ਪਵਤ੍ਤਾ ਕਾਮਾ ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਨਾਮ.

ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਤ੍ਤਿਕੇ ‘‘ਏਵਂ ਪਵਤ੍ਤਮਾਨਾ ਮਯਂ ਅਤ੍ਤਾਤਿ ਗਹਣਂ ਗਮਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਵਿਯ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੇਨ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਅਧਿਕਾਰਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪਵਤ੍ਤਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਨ੍ਤਾਨੇ ਪਵਤ੍ਤਾ ਪਾਟਿਪੁਗ੍ਗਲਿਕਾ ਕਾਮਾ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਾ ਕਾਮਾ ਨਾਮ. ਤਤੋ ਬਹਿਭੂਤਾ ਪਨ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਬਦ੍ਧਾ ਵਾ ਅਨਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਬਦ੍ਧਾ ਵਾ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਨਾਮ. ਤਤਿਯਪਦਂ ਤਦੁਭਯਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਹੀਨਤ੍ਤਿਕੇ ਹੀਨਾਤਿ ਲਾਮਕਾ. ਮਜ੍ਝਿਮਾਤਿ ਹੀਨਪਣੀਤਾਨਂ ਮਜ੍ਝੇ ਭਵਾਤਿ ਮਜ੍ਝਿਮਾ. ਅਵਸੇਸਾ ਉਤ੍ਤਮਟ੍ਠੇਨ ਪਣੀਤਾ. ਅਪਿ ਚ ਉਪਾਦਾਯੁਪਾਦਾਯ ਹੀਨਮਜ੍ਝਿਮਪਣੀਤਤਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਨੇਰਯਿਕਾਨਞ੍ਹਿ ਕਾਮਾ ਕੋਟਿਪ੍ਪਤ੍ਤਾ ਹੀਨਾ ਨਾਮ. ਤੇ ਉਪਾਦਾਯ ਤਿਰਚ੍ਛਾਨੇਸੁ ਨਾਗਸੁਪਣ੍ਣਾਨਂ ਕਾਮਾ ਪਣੀਤਾ ਨਾਮ. ਸੇਸਤਿਰਚ੍ਛਾਨਗਤਾਨਂ ਕਾਮਾ ਮਜ੍ਝਿਮਾ ਨਾਮ. ਤੇਸਮ੍ਪਿ ਕਾਮਾ ਹੀਨਾ. ਤੇ ਉਪਾਦਾਯ ਮਹੇਸਕ੍ਖਪੇਤਾਨਂ ਕਾਮਾ ਪਣੀਤਾ ਨਾਮ. ਅਵਸੇਸਾਨਂ ਕਾਮਾ ਮਜ੍ਝਿਮਾ ਨਾਮ. ਤੇਸਮ੍ਪਿ ਹੀਨਾ. ਤੇ ਉਪਾਦਾਯ ਜਾਨਪਦਾਨਂ ਕਾਮਾ ਪਣੀਤਾ ਨਾਮ. ਪਚ੍ਚਨ੍ਤਵਾਸੀਨਂ ਕਾਮਾ ਮਜ੍ਝਿਮਾ ਨਾਮ. ਤੇਸਮ੍ਪਿ ਹੀਨਾ. ਤੇ ਉਪਾਦਾਯ ਗਾਮਭੋਜਕਾਨਂ ਕਾਮਾ ਪਣੀਤਾ ਨਾਮ. ਤੇਸਂ ਪਰਿਚਾਰਿਕਾਨਂ ਕਾਮਾ ਮਜ੍ਝਿਮਾ ਨਾਮ. ਤੇਸਮ੍ਪਿ ਹੀਨਾ. ਤੇ ਉਪਾਦਾਯ ਜਨਪਦਸਾਮਿਕਾਨਂ ਕਾਮਾ ਪਣੀਤਾ ਨਾਮ. ਤੇਸਂ ਪਰਿਚਾਰਿਕਾਨਂ ਕਾਮਾ ਮਜ੍ਝਿਮਾ ਨਾਮ. ਤੇਸਮ੍ਪਿ ਹੀਨਾ. ਤੇ ਉਪਾਦਾਯ ਪਦੇਸਰਾਜੂਨਂ ਕਾਮਾ ਪਣੀਤਾ ਨਾਮ. ਤੇਸਂ ਅਮਚ੍ਚਾਨਂ ਕਾਮਾ ਮਜ੍ਝਿਮਾ ਨਾਮ. ਤੇਸਮ੍ਪਿ ਹੀਨਾ. ਤੇ ਉਪਾਦਾਯ ਚਕ੍ਕਵਤ੍ਤਿਰਞ੍ਞੋ ਕਾਮਾ ਪਣੀਤਾ ਨਾਮ. ਤਸ੍ਸ ਅਮਚ੍ਚਾਨਂ ਕਾਮਾ ਮਜ੍ਝਿਮਾ ਨਾਮ. ਤਸ੍ਸਪਿ ਹੀਨਾ. ਤੇ ਉਪਾਦਾਯ ਭੁਮ੍ਮਦੇਵਾਨਂ ਕਾਮਾ ਪਣੀਤਾ ਨਾਮ. ਤੇਸਂ ਪਰਿਚਾਰਿਕਾਨਂ ਦੇਵਾਨਂ ਕਾਮਾ ਮਜ੍ਝਿਮਾ ਨਾਮ. ਤੇਸਮ੍ਪਿ ਹੀਨਾ. ਤੇ ਉਪਾਦਾਯ ਚਾਤੁਮਹਾਰਾਜਿਕਾਨਂ ਦੇਵਾਨਂ ਕਾਮਾ ਪਣੀਤਾਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਯਾਵ ਅਕਨਿਟ੍ਠਦੇਵਾਨਂ ਕਾਮਾ ਮਤ੍ਥਕਪ੍ਪਤ੍ਤਾ ਪਣੀਤਾ ਨਾਮ. ਏਵਂ ਉਪਾਦਾਯੁਪਾਦਾਯ ਹੀਨਮਜ੍ਝਿਮਪਣੀਤਤਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ.

ਓਕਾਸਤ੍ਤਿਕੇ ਆਪਾਯਿਕਾ ਕਾਮਾਤਿ ਅਵਡ੍ਢਿਸਙ੍ਖਾਤੇਸੁ ਅਪਗਤਅਯੇਸੁ ਚਤੂਸੁ ਅਪਾਯੇਸੁ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਕਾਮਾ ਆਪਾਯਿਕਾ. ਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਕਾਮਾ ਮਾਨੁਸਿਕਾ. ਦੇਵੇਸੁ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਕਾਮਾ ਦਿਬ੍ਬਾ.

ਸਂਯੋਗਤ੍ਤਿਕੇ ਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਿਤਾਨਂ ਕਾਮਾਨਂ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਨਤੋ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਨੇਰਯਿਕੇ ਸੇਸਅਪਾਯਸਤ੍ਤਾਨਂ ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਚਾਤੁਮਹਾਰਾਜਿਕੇ ਦੇਵੇ ਉਪਾਦਾਯ ਯਾਵ ਤੁਸਿਤਕਾਯਿਕਾਨਞ੍ਚ ਦੇਵਾਨਂ ਕਾਮਾ ਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਿਤਾ ਕਾਮਾ ਨਾਮ. ਪਕਤਿਪਟਿਯਤ੍ਤਾਰਮ੍ਮਣਤੋ ਅਤਿਰੇਕੇਨ ਰਮਿਤੁਕਾਮਤਾਕਾਲੇ ਯਥਾਰੁਚਿਤਂ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਨਿਮ੍ਮਿਨਿਤ੍ਵਾ ਨਿਮ੍ਮਿਨਿਤ੍ਵਾ ਰਮਨ੍ਤੀਤਿ ਨਿਮ੍ਮਾਨਰਤੀਨਂ ਦੇਵਾਨਂ ਕਾਮਾ ਨਿਮ੍ਮਿਤਾ ਕਾਮਾ ਨਾਮ. ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਜ੍ਝਾਸਯਂ ਞਤ੍ਵਾ ਪਰੇਹਿ ਨਿਮ੍ਮਿਤੇ ਆਰਮ੍ਮਣੇ ਸੇਵਨ੍ਤੀਤਿ ਪਰਨਿਮ੍ਮਿਤਵਸਵਤ੍ਤੀਨਂ ਕਾਮਾ ਪਰਨਿਮ੍ਮਿਤਾ ਕਾਮਾ ਨਾਮ. ਪਰਿਗ੍ਗਹਿਤਾਤਿ ‘‘ਮਯ੍ਹਂ ਏਤ’’ਨ੍ਤਿ ਗਹਿਤਾ ਕਾਮਾ. ਅਪਰਿਗ੍ਗਹਿਤਾਤਿ ਤਥਾ ਅਪਰਿਗ੍ਗਹਿਤਾ ਉਤ੍ਤਰਕੁਰੁਕਾਨਂ ਕਾਮਾ. ਮਮਾਯਿਤਾਤਿ ਤਣ੍ਹਾਵਸੇਨ ‘‘ਮਮ ਏਤ’’ਨ੍ਤਿ ਗਹਿਤਾ. ਅਮਮਾਯਿਤਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਪਟਿਪਕ੍ਖਾ.

ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਕਾਮਾਵਚਰਾ ਧਮ੍ਮਾਤਿ ‘‘ਹੇਟ੍ਠਤੋ ਅਵੀਚਿਨਿਰਯਂ ਪਰਿਯਨ੍ਤਂ ਕਰਿਤ੍ਵਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ (ਧ. ਸ. ੧੨੮੭) ਨਯੇਨ ਵੁਤ੍ਤੇਸੁ ਕਾਮਾਵਚਰਧਮ੍ਮੇਸੁ ਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਾ. ਤਤ੍ਰਾਯਂ ਵਚਨਤ੍ਥੋ – ਉਦ੍ਦਾਨਤੋ ਦ੍ਵੇ ਕਾਮਾ, ਵਤ੍ਥੁਕਾਮੋ ਚ ਕਿਲੇਸਕਾਮੋ ਚਾਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਕਿਲੇਸਕਾਮੋ ਅਤ੍ਥਤੋ ਛਨ੍ਦਰਾਗੋ. ਵਤ੍ਥੁਕਾਮੋ ਤੇਭੂਮਕਂ ਵਟ੍ਟਂ. ਕਿਲੇਸਕਾਮੋ ਚੇਤ੍ਥ ਕਾਮੇਤੀਤਿ ਕਾਮੋ. ਇਤਰੋ ਕਾਮੀਯਤੀਤਿ. ਯਸ੍ਮਿਂ ਪਨ ਪਦੇਸੇ ਦੁਵਿਧੋਪੇਸੋ ਕਾਮੋ ਪਵਤ੍ਤਿਵਸੇਨ ਅਵਚਰਤਿ, ਸੋ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਅਪਾਯਾਨਂ ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਛਨ੍ਨਞ੍ਚ ਦੇਵਲੋਕਾਨਂ ਵਸੇਨ ਏਕਾਦਸਵਿਧੋ ਪਦੇਸੋ ਕਾਮੋ ਏਤ੍ਥ ਅਵਚਰਤੀਤਿ ਕਾਮਾਵਚਰੋ. ਤਤ੍ਥ ਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਧਮ੍ਮੇ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘‘ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਕਾਮਾਵਚਰਾ ਧਮ੍ਮਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਭਾਵਂ ਧਾਰੇਨ੍ਤੀਤਿ ਧਮ੍ਮਾ. ਰੂਪਾਵਚਰਾ ਧਮ੍ਮਾਤਿ ‘‘ਹੇਟ੍ਠਤੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕਂ ਪਰਿਯਨ੍ਤਂ ਕਰਿਤ੍ਵਾ ਉਪਰਿਤੋ ਅਕਨਿਟ੍ਠੇ ਦੇਵੇ ਅਨ੍ਤੋਕਰਿਤ੍ਵਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ (ਧ. ਸ. ੧੨੮੯) ਨਯੇਨ ਵੁਤ੍ਤਾਨਂ ਰੂਪਾਵਚਰਧਮ੍ਮਾਨਂ ਵਸੇਨ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਧਮ੍ਮਾ ਰੂਪਾਵਚਰਾ. ਅਰੂਪਾਵਚਰਾ ਧਮ੍ਮਾਤਿ ‘‘ਹੇਟ੍ਠਤੋ ਆਕਾਸਾਨਞ੍ਚਾਯਤਨੁਪਗੇ ਦੇਵੇ ਪਰਿਯਨ੍ਤਂ ਕਰਿਤ੍ਵਾ ਉਪਰਿਤੋ ਨੇਵਸਞ੍ਞਾਨਾਸਞ੍ਞਾਯਤਨੁਪਗੇ ਦੇਵੇ ਅਨ੍ਤੋਕਰਿਤ੍ਵਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ (ਧ. ਸ. ੧੨੯੧) ਨਯੇਨ ਵੁਤ੍ਤਾ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਅਰੂਪਾਵਚਰਾ ਧਮ੍ਮਾ. ਤਤ੍ਥ ਰੂਪੇ ਅਵਚਰਨ੍ਤੀਤਿ ਰੂਪਾਵਚਰਾ. ਅਰੂਪੇ ਅਵਚਰਨ੍ਤੀਤਿ ਅਰੂਪਾਵਚਰਾ. ਤਣ੍ਹਾਵਤ੍ਥੁਕਾਤਿ ਪਤਿਟ੍ਠਟ੍ਠੇਨ ਕਾਰਣਟ੍ਠੇਨ ਚ ਤਣ੍ਹਾਯ ਵਤ੍ਥੁਭੂਤਾ. ਤਣ੍ਹਾਰਮ੍ਮਣਾਤਿ ਤਣ੍ਹਾਪਵਤ੍ਤਿਵਸੇਨ ਤਣ੍ਹਾਯ ਆਰਮ੍ਮਣਭੂਤਾ. ਕਾਮਨੀਯਟ੍ਠੇਨਾਤਿ ਪਚ੍ਚਾਸੀਸਿਤਬ੍ਬਟ੍ਠੇਨ. ਰਜਨੀਯਟ੍ਠੇਨਾਤਿ ਰਞ੍ਜੇਤੁਂ ਯੁਤ੍ਤਟ੍ਠੇਨ. ਮਦਨੀਯਟ੍ਠੇਨਾਤਿ ਕੁਲਮਦਾਦਿਮਦਂ ਉਪ੍ਪਾਦਨੀਯਟ੍ਠੇਨ.

ਤਤ੍ਥ ‘‘ਕਤਮੇ ਵਤ੍ਥੁਕਾਮਾ? ਮਨਾਪਿਕਾ ਰੂਪਾ’’ਤਿਆਦਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ‘‘ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਰਜਨੀਯਂ ਵਤ੍ਥੂ’’ਤਿ ਪਰਿਯੋਸਾਨਂ ਸਵਿਞ੍ਞਾਣਕਅਵਿਞ੍ਞਾਣਕਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਵਸੇਸਂ ਏਕਚਤੁਕ੍ਕਾਦਿਕਛਤ੍ਤਿਕਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਏਵਂ ਵਤ੍ਥੁਕਾਮਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਕਿਲੇਸਕਾਮਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਕਤਮੇ ਕਿਲੇਸਕਾਮਾ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਛਨ੍ਦੋਤਿ ਦੁਬ੍ਬਲਰਾਗੋ. ਰਾਗੋਤਿ ਤਤੋ ਬਲਵਤਰੋ. ਉਪਰਿ ਤਯੋਪਿ ਰਾਗਾ ਇਮੇਹਿ ਬਲਵਤਰਾ. ਕਾਮੇਸੂਤਿ ਪਞ੍ਚਸੁ ਕਾਮਗੁਣੇਸੁ. ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦੋਤਿ ਕਾਮਸਙ੍ਖਾਤੋ ਛਨ੍ਦੋ, ਨ ਕਤ੍ਤੁਕਮ੍ਯਤਾਛਨ੍ਦੋ, ਨ ਧਮ੍ਮਚ੍ਛਨ੍ਦੋ. ਕਾਮਨਵਸੇਨ ਰਜ੍ਜਨਵਸੇਨ ਚ ਕਾਮੋਯੇਵ ਰਾਗੋ ਕਾਮਰਾਗੋ. ਕਾਮਨਵਸੇਨ ਨਨ੍ਦਨਵਸੇਨ ਚ ਕਾਮੋਯੇਵ ਨਨ੍ਦੀ ਕਾਮਨਨ੍ਦੀ. ਏਵਂ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਕਾਮਤ੍ਥਂ ਵਿਦਿਤ੍ਵਾ ਤਣ੍ਹਾਯਨਟ੍ਠੇਨ ਕਾਮਤਣ੍ਹਾ. ਸਿਨੇਹਨਟ੍ਠੇਨ ਕਾਮਸ੍ਨੇਹੋ. ਪਰਿਡਯ੍ਹਨਟ੍ਠੇਨ ਕਾਮਪਰਿਲ਼ਾਹੋ. ਮੁਚ੍ਛਨਟ੍ਠੇਨ ਕਾਮਮੁਚ੍ਛਾ. ਗਿਲਿਤ੍ਵਾ ਪਰਿਨਿਟ੍ਠਾਪਨਟ੍ਠੇਨ ਕਾਮਜ੍ਝੋਸਾਨਂ. ਵਟ੍ਟਸ੍ਮਿਂ ਓਘੇਹਿ ਓਸੀਦਾਪੇਤੀਤਿ ਕਾਮੋਘੋ. ਵਟ੍ਟਸ੍ਮਿਂ ਯੋਜੇਤੀਤਿ ਕਾਮਯੋਗੋ. ਦਲ਼੍ਹਵਸੇਨ ਤਣ੍ਹਾਦਿਟ੍ਠਿਗ੍ਗਹਣਂ ਉਪਾਦਾਨਂ. ਚਿਤ੍ਤਂ ਨੀਵਰਤਿ ਪਰਿਯੋਨਨ੍ਧਤੀਤਿ ਨੀਵਰਣਂ.

ਅਦ੍ਦਸਨ੍ਤਿ ਅਦ੍ਦਕ੍ਖਿਂ. ਕਾਮਾਤਿ ਆਲਪਨਂ. ਤੇਤਿ ਤਵ. ਮੂਲਨ੍ਤਿ ਪਤਿਟ੍ਠਂ. ਸਙ੍ਕਪ੍ਪਾਤਿ ਪਰਿਕਪ੍ਪੇਨ. ਨ ਤਂ ਸਙ੍ਕਪ੍ਪਯਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਤਂ ਪਰਿਕਪ੍ਪਨਂ ਨ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮਿ. ਨ ਹੋਹਿਸੀਤਿ ਨ ਭਵਿਸ੍ਸਸਿ.

ਇਚ੍ਛਮਾਨਸ੍ਸਾਤਿ ਪਚ੍ਚਾਸੀਸਨ੍ਤਸ੍ਸ. ਸਾਦਿਯਮਾਨਸ੍ਸਾਤਿ ਅਸ੍ਸਾਦਿਯਮਾਨਸ੍ਸ. ਪਤ੍ਥਯਮਾਨਸ੍ਸਾਤਿ ਪਤ੍ਥਨਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਨ੍ਤਸ੍ਸ. ਪਿਹਯਮਾਨਸ੍ਸਾਤਿ ਪਾਪੁਣਿਤੁਂ ਇਚ੍ਛਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਨ੍ਤਸ੍ਸ. ਅਭਿਜਪ੍ਪਮਾਨਸ੍ਸਾਤਿ ਤਣ੍ਹਾਵਸੇਨ ਤਿਤ੍ਤਿਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਨ੍ਤਸ੍ਸ. ਅਥ ਵਾ ਅਭਿਵਦਨ੍ਤਸ੍ਸ.

ਖਤ੍ਤਿਯਸ੍ਸ ਵਾਤਿਆਦਿ ਚਤੁਜ੍ਜਾਤਿਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਗਹਟ੍ਠਸ੍ਸ ਵਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤਸ੍ਸ ਵਾਤਿ ਲਿਙ੍ਗਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਦੇਵਸ੍ਸ ਵਾ ਮਨੁਸ੍ਸਸ੍ਸ ਵਾਤਿ ਉਪਪਤ੍ਤਿਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਇਜ੍ਝਤੀਤਿ ਨਿਪ੍ਫਜ੍ਜਤਿ. ਸਮਿਜ੍ਝਤੀਤਿ ਸਮ੍ਮਾ ਨਿਪ੍ਫਜ੍ਜਤਿ. ਇਜ੍ਝਤਿ ਵਿਸੇਸਰੂਪਪਟਿਲਾਭਵਸੇਨ. ਲਭਤਿ ਦਸ੍ਸਨੀਯਰੂਪਪਟਿਲਾਭਵਸੇਨ. ਪਟਿਲਭਤਿ ਪਸਾਦਨੀਯਰੂਪਪਟਿਲਾਭਵਸੇਨ. ਅਧਿਗਚ੍ਛਤਿ ਸਣ੍ਠਾਨਰੂਪਪਟਿਲਾਭਵਸੇਨ. ਵਿਨ੍ਦਤਿ ਛਵਿਪ੍ਪਸਾਦਰੂਪਪਟਿਲਾਭਵਸੇਨ. ਅਥ ਵਾ ਪੁਞ੍ਞਮਹਤ੍ਤੇਨ ਇਜ੍ਝਤਿ. ਜਾਤਿਮਹਤ੍ਤੇਨ ਲਭਤਿ. ਇਸ੍ਸਰਿਯਮਹਤ੍ਤੇਨ ਪਟਿਲਭਤਿ. ਸੁਖਮਹਤ੍ਤੇਨ ਅਧਿਗਚ੍ਛਤਿ. ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਮਹਤ੍ਤੇਨ ਵਿਨ੍ਦਤੀਤਿ.

ਏਕਂਸਵਚਨਨ੍ਤਿ ਏਕਕੋਟ੍ਠਾਸਵਚਨਂ. ‘‘ਏਕਂਸਂ ਚੀਵਰਂ ਕਤ੍ਵਾ (ਪਾਰਾ. ੩੪੯, ੩੬੭), ਏਕਂਸਬ੍ਯਾਕਰਣੀਯੋ ਪਞ੍ਹੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਦੀ. ਨਿ. ੩.੩੧੨; ਅ. ਨਿ. ੪.੪੨) ਵਿਯ ਅਨੇਕਂਸਗਹਣਪਟਿਕ੍ਖੇਪੋ. ਨਿਸ੍ਸਂਸਯਵਚਨਨ੍ਤਿ ਸਂਸਯਵਿਰਹਿਤਵਚਨਂ, ਸਨ੍ਦੇਹਪਟਿਕ੍ਖੇਪਵਚਨਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਨਿਕ੍ਕਙ੍ਖਾਵਚਨਨ੍ਤਿ ‘‘ਕਥਮਿਦਂ ਕਥਮਿਦ’’ਨ੍ਤਿ ਕਙ੍ਖਾਪਟਿਕ੍ਖੇਪਵਚਨਂ. ਅਦ੍ਵੇਜ੍ਝਵਚਨਨ੍ਤਿ ਦ੍ਵਿਧਾਭਾਵਂ ਦ੍ਵੇਜ੍ਝਂ, ਤਂਅਭਾਵੇਨ ਅਦ੍ਵੇਜ੍ਝਵਚਨਂ. ਦ੍ਵਿਧਾਭਾਵਵਿਰਹਿਤਂ ‘‘ਅਦ੍ਵੇਜ੍ਝਵਚਨਾ ਬੁਦ੍ਧਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਵਿਯ ਵਿਮਤਿਪਟਿਕ੍ਖੇਪੋ. ਅਦ੍ਵੇਲ਼੍ਹਕਵਚਨਨ੍ਤਿ ਦ੍ਵਿਹਦਯਾਭਾਵੇਨ ਅਦ੍ਵੇਲ਼੍ਹਕਂ. ‘‘ਇਤਿਹਾਸ, ਇਤਿਹਾਸਾ’’ਤਿ ਦ੍ਵੇਲ਼੍ਹਕਪਟਿਕ੍ਖੇਪਵਚਨਂ. ਨਿਯੋਗਵਚਨਨ੍ਤਿ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਅਤ੍ਥੇ ਦ੍ਵੇ ਨ ਯੁਜ੍ਜਨ੍ਤੀਤਿ ਨਿਯੋਗਵਚਨਂ ਦ੍ਵਿਧਾਪਥਪਟਿਕ੍ਖੇਪੋ. ਅਞ੍ਞਤ੍ਥ ਪਨ ‘‘ਨਿਯੋਗਾ ਅਨਾਗਤਾਰਮ੍ਮਣਾ ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਆਗਤਂ. ਅਪਣ੍ਣਕਵਚਨਨ੍ਤਿ ਪਲਾਸਰਹਿਤਂ ਸਾਰਵਚਨਂ ਅਵਿਰਦ੍ਧਕਾਰਣਂ ‘‘ਅਪਣ੍ਣਕਂ ਠਾਨਮੇਕੇ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਜਾ. ੧.੧.੧) ਵਿਯ, ਅਪਣ੍ਣਕਮਣਿ ਵਿਯ ਸਪ੍ਪਤਿਟ੍ਠਵਚਨਂ. ਅਵਤ੍ਥਾਪਨਵਚਨਮੇਤਨ੍ਤਿ ਏਤਂ ਵਚਨਂ ਓਤਰਿਤ੍ਵਾ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਂ ਸਨ੍ਤਿਟ੍ਠਾਪਨਂ ਠਪਨਂ.

ਯਾਨਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਮਹਾਨਿਦ੍ਦੇਸੇ ਵਿਭਤ੍ਤਿਂ ਆਰੋਪਿਤਾਨਿ ਪਦਾਨਿ, ਤਾਨਿ ਵਿਭਤ੍ਤਿਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਾਨਿ ਤੀਹਿ ਕਾਰਣੇਹਿ ਵਿਭਤ੍ਤਿਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਨਾਨਾ ਹੋਨ੍ਤਾਨਿ ਚਤੂਹਿ ਕਾਰਣੇਹਿ ਨਾਨਾ ਭਵਨ੍ਤਿ. ਅਪਰਦੀਪਨਾ ਪਨੇਤ੍ਥ ਦ੍ਵੇ ਠਾਨਾਨਿ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ. ਕਥਂ? ਤਾਨਿ ਹਿ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਵਸੇਨ ਉਪਸਗ੍ਗਵਸੇਨ ਅਤ੍ਥਵਸੇਨ ਵਾਤਿ ਇਮੇਹਿ ਤੀਹਿ ਕਾਰਣੇਹਿ ਵਿਭਤ੍ਤਿਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ‘‘ਕੋਧੋ ਕੁਜ੍ਝਨਾ ਕੁਜ੍ਝਿਤਤ੍ਤਂ, ਦੋਸੋ ਦੁਸ੍ਸਨਾ ਦੁਸ੍ਸਿਤਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ (ਧ. ਸ. ੧੦੬੬) ਏਵਂ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਵਸੇਨ ਵਿਭਤ੍ਤਿਗਮਨਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਤਤ੍ਥ ਹਿ ਏਕੋਵ ਕੋਧੋ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਵਸੇਨ ਏਵਂ ਵਿਭਤ੍ਤਿਂ ਲਭਤਿ. ‘‘ਇਜ੍ਝਤਿ ਸਮਿਜ੍ਝਤਿ ਲਭਤਿ ਪਟਿਲਭਤਿ ਗਚ੍ਛਤਿ ਅਧਿਗਚ੍ਛਤੀ’’ਤਿ ਏਵਂ ਪਨ ਉਪਸਗ੍ਗਵਸੇਨ ਵਿਭਤ੍ਤਿਗਮਨਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ‘‘ਪਣ੍ਡਿਚ੍ਚਂ ਕੋਸਲ੍ਲਂ ਨੇਪੁਞ੍ਞਂ ਵੇਭਬ੍ਯਾ ਚਿਨ੍ਤਾ ਉਪਪਰਿਕ੍ਖਾ’’ਤਿ (ਧ. ਸ. ੧੬) ਏਵਂ ਅਤ੍ਥਵਸੇਨ ਵਿਭਤ੍ਤਿਗਮਨਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਤੇਸੁ ਪੀਤਿਪਦਨਿਦ੍ਦੇਸੇ ਤਾਵ ਇਮਾ ਤਿਸ੍ਸੋ ਵਿਭਤ੍ਤਿਯੋ ਲਬ੍ਭਨ੍ਤਿ. ਪੀਤਿ ਪਾਮੋਜ੍ਜਨ੍ਤਿ ਹਿ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਵਸੇਨ ਵਿਭਤ੍ਤਿਗਮਨਂ ਹੋਤਿ. ਆਮੋਦਨਾ ਪਮੋਦਨਾ ਪਹਾਸੋਤਿ ਉਪਸਗ੍ਗਵਸੇਨ. ਵਿਤ੍ਤਿ ਤੁਟ੍ਠਿ ਓਦਗ੍ਯਂ ਅਤ੍ਤਮਨਤਾਤਿ ਅਤ੍ਥਵਸੇਨ. ਇਮਿਨਾ ਨਯੇਨ ਸਬ੍ਬਪਦਨਿਦ੍ਦੇਸੇਸੁ ਵਿਭਤ੍ਤਿਗਮਨਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਨਾਨਾ ਹੋਨ੍ਤਾਨਿਪਿ ਨਾਮਨਾਨਤ੍ਤੇਨ ਲਕ੍ਖਣਨਾਨਤ੍ਤੇਨ ਕਿਚ੍ਚਨਾਨਤ੍ਤੇਨ ਪਟਿਕ੍ਖੇਪਨਾਨਤ੍ਤੇਨਾਤਿ ਇਮੇਹਿ ਚਤੂਹਿ ਕਾਰਣੇਹਿ ਨਾਨਾ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ‘‘ਕਤਮੋ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਬ੍ਯਾਪਾਦੋ ਹੋਤਿ? ਯੋ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਦੋਸੋ ਦੁਸ੍ਸਨਾ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਬ੍ਯਾਪਾਦੋਤਿ ਵਾ ਦੋਸੋਤਿ ਵਾ ਦ੍ਵੇਪਿ ਏਤੇ ਕੋਧੋ ਏਵ, ਨਾਮੇਨ ਪਨ ਨਾਨਤ੍ਤਂ ਗਤਾਤਿ ਏਵਂ ਨਾਮਨਾਨਤ੍ਤੇਨ ਨਾਨਤ੍ਤਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਰਾਸਟ੍ਠੇਨ ਚ ਪਞ੍ਚਪਿ ਖਨ੍ਧਾ ਏਕੋਵ ਖਨ੍ਧੋ ਹੋਤਿ. ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਰੂਪਂ ਰੁਪ੍ਪਨਲਕ੍ਖਣਂ, ਵੇਦਨਾ ਵੇਦਯਿਤਲਕ੍ਖਣਾ, ਸਞ੍ਞਾ ਸਞ੍ਜਾਨਨਲਕ੍ਖਣਾ, ਚੇਤਨਾ ਚੇਤਯਿਤਲਕ੍ਖਣਾ, ਵਿਞ੍ਞਾਣਂ ਵਿਜਾਨਨਲਕ੍ਖਣਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਲਕ੍ਖਣਨਾਨਤ੍ਤੇਨ ਪਞ੍ਚਕ੍ਖਨ੍ਧਾ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਏਵਂ ਲਕ੍ਖਣਨਾਨਤ੍ਤੇਨ ਨਾਨਤ੍ਤਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

‘‘ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਧਾਨਾ – ਇਧ ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨਂ ਪਾਪਕਾਨਂ ਅਕੁਸਲਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਨੁਪ੍ਪਾਦਾਯ…ਪੇ… ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ ਪਦਹਤੀ’’ਤਿ (ਵਿਭ. ੩੯੦; ਦੀ. ਨਿ. ੨.੪੦੨) ਏਕਮੇਵ ਵੀਰਿਯਂ ਕਿਚ੍ਚਨਾਨਤ੍ਤੇਨ ਚਤੂਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਆਗਤਂ. ਏਵਂ ਕਿਚ੍ਚਨਾਨਤ੍ਤੇਨ ਨਾਨਤ੍ਤਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

‘‘ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਅਸਦ੍ਧਮ੍ਮਾ ਕੋਧਗਰੁਤਾ, ਨ ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਗਰੁਤਾ, ਮਕ੍ਖਗਰੁਤਾ, ਨ ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਗਰੁਤਾ, ਲਾਭਗਰੁਤਾ, ਨ ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਗਰੁਤਾ, ਸਕ੍ਕਾਰਗਰੁਤਾ, ਨ ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਗਰੁਤਾ’’ਤਿ ਏਵਮਾਦੀਸੁ (ਅ. ਨਿ. ੪.੪੪) ਪਨ ਪਟਿਕ੍ਖੇਪਨਾਨਤ੍ਤੇਨ ਨਾਨਤ੍ਤਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਇਮਾਨਿ ਪਨ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਨਾਨਤ੍ਤਾਨਿ ਨ ਪੀਤਿਯਾਯੇਵ ਲਬ੍ਭਨ੍ਤਿ, ਸਬ੍ਬੇਸੁਪਿ ਯਥਾਲਾਭਵਸੇਨ ਲਬ੍ਭਨ੍ਤਿ. ਪੀਤਿਯਾ ਹਿ ਪੀਤੀਤਿ ਨਾਮਂ, ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਚਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਨਾਮਂ. ਪੀਤਿ ਚ ਫਰਣਲਕ੍ਖਣਾ, ਵੇਦਨਾ ਵੇਦਯਿਤਲਕ੍ਖਣਾ, ਸਞ੍ਞਾ ਸਞ੍ਜਾਨਨਲਕ੍ਖਣਾ, ਚੇਤਨਾ ਚੇਤਯਿਤਲਕ੍ਖਣਾ, ਵਿਞ੍ਞਾਣਂ ਵਿਜਾਨਨਲਕ੍ਖਣਂ.

ਤਥਾ ਪੀਤਿ ਫਰਣਕਿਚ੍ਚਾ, ਵੇਦਨਾ ਅਨੁਭਵਨਕਿਚ੍ਚਾ, ਸਞ੍ਞਾ ਸਞ੍ਜਾਨਨਕਿਚ੍ਚਾ, ਚੇਤਨਾ ਚੇਤਯਿਤਕਿਚ੍ਚਾ, ਵਿਞ੍ਞਾਣਂ ਵਿਜਾਨਨਕਿਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਕਿਚ੍ਚਨਾਨਤ੍ਤੇਨ ਨਾਨਤ੍ਤਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਪਟਿਕ੍ਖੇਪਨਾਨਤ੍ਤਂ ਪੀਤਿਪਦੇ ਨਤ੍ਥਿ.

ਅਲੋਭਾਦਿਨਿਦ੍ਦੇਸੇ ਪਨ ‘‘ਅਲੋਭੋ ਅਲੁਬ੍ਭਨਾ ਅਲੁਬ੍ਭਿਤਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ (ਧ. ਸ. ੩੫) ਨਯੇਨ ਲਬ੍ਭਤੀਤਿ ਏਵਂ ਪਟਿਕ੍ਖੇਪਨਾਨਤ੍ਤੇਨ ਨਾਨਤ੍ਤਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਏਵਂ ਸਬ੍ਬਪਦਨਿਦ੍ਦੇਸੇਸੁ ਲਬ੍ਭਮਾਨਵਸੇਨ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧਮ੍ਪਿ ਨਾਨਤ੍ਤਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਅਪਰਦੀਪਨਾ ਪਨ ਪਦਤ੍ਥੁਤਿ ਵਾ ਹੋਤਿ ਦਲ਼੍ਹੀਕਮ੍ਮਂ ਵਾਤਿ ਏਵਂ ਦ੍ਵੇ ਠਾਨਾਨਿ ਗਚ੍ਛਤਿ. ਯਟ੍ਠਿਕੋਟਿਯਾ ਉਪ੍ਪੀਲ਼ੇਨ੍ਤੇਨ ਵਿਯ ਹਿ ਸਕਿਮੇਵ ‘‘ਪੀਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਏਤਂ ਪਦਂ ਫੁਲ੍ਲਿਤਮਣ੍ਡਿਤਵਿਭੂਸਿਤਂ ਨਾਮ ਨ ਹੋਤਿ, ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਵਸੇਨ ਉਪਸਗ੍ਗਵਸੇਨ ਅਤ੍ਥਵਸੇਨ ‘‘ਪੀਤਿ ਪਾਮੋਜ੍ਜਂ ਆਮੋਦਨਾ ਪਮੋਦਨਾ ਹਾਸੋ ਪਹਾਸੋ ਵਿਤ੍ਤੀ’’ਤਿ (ਧ. ਸ. ੯) ਵੁਤ੍ਤੇ ਫੁਲ੍ਲਿਤਮਣ੍ਡਿਤਵਿਭੂਸਿਤਂ ਨਾਮ ਹੋਤਿ. ਯਥਾ ਹਿ ਦਹਰਕੁਮਾਰਂ ਨਹਾਪੇਤ੍ਵਾ ਮਨੋਰਮਂ ਵਤ੍ਥਂ ਪਰਿਦਹਾਪੇਤ੍ਵਾ ਪੁਪ੍ਫਾਨਿ ਪਿਲ਼ਨ੍ਧਾਪੇਤ੍ਵਾ ਅਕ੍ਖੀਨਿ ਅਞ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਅਥਸ੍ਸ ਨਲਾਟੇ ਏਕਮੇਵ ਮਨੋਸਿਲਾਬਿਨ੍ਦੁਂ ਕਰੇਯ੍ਯ, ਨ ਤਸ੍ਸ ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਚਿਤ੍ਤਤਿਲਕੋ ਨਾਮ ਹੋਤਿ, ਨਾਨਾਵਣ੍ਣੇਹਿ ਪਨ ਪਰਿਵਾਰੇਤ੍ਵਾ ਬਿਨ੍ਦੂਸੁ ਕਤੇਸੁ ਚਿਤ੍ਤਤਿਲਕੋ ਨਾਮ ਹੋਤਿ. ਏਵਂ ਸਮ੍ਪਦਮਿਦਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਅਯਂ ਪਦਤ੍ਥੁਤਿ ਨਾਮ.

ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਵਸੇਨ ਪਨ ਉਪਸਗ੍ਗਵਸੇਨ ਅਤ੍ਥਵਸੇਨ ਚ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਭਣਨਮੇਵ ਦਲ਼੍ਹੀਕਮ੍ਮਂ ਨਾਮ. ਯਥਾ ਹਿ ‘‘ਆਵੁਸੋ’’ਤਿ ਵਾ ‘‘ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ਵਾ ‘‘ਯਕ੍ਖੋ’’ਤਿ ਵਾ ‘‘ਸਪ੍ਪੋ’’ਤਿ ਵਾ ਵੁਤ੍ਤੇ ਦਲ਼੍ਹੀਕਮ੍ਮਂ ਨਾਮ ਨ ਹੋਤਿ, ‘‘ਆਵੁਸੋ ਆਵੁਸੋ, ਭਨ੍ਤੇ ਭਨ੍ਤੇ, ਯਕ੍ਖੋ ਯਕ੍ਖੋ, ਸਪ੍ਪੋ ਸਪ੍ਪੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਪਨ ਦਲ਼੍ਹੀਕਮ੍ਮਂ ਨਾਮ ਹੋਤਿ, ਏਵਮੇਵ ਸਕਿਂਦੇਵ ਯਟ੍ਠਿਕੋਟਿਯਾ ਉਪ੍ਪੀਲ਼ੇਨ੍ਤੇਨ ਵਿਯ ‘‘ਪੀਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਮਤ੍ਤੇ ਦਲ਼੍ਹੀਕਮ੍ਮਂ ਨਾਮ ਨ ਹੋਤਿ, ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਵਸੇਨ ਉਪਸਗ੍ਗਵਸੇਨ ਅਤ੍ਥਵਸੇਨ ‘‘ਪੀਤਿ ਪਾਮੋਜ੍ਜਂ ਆਮੋਦਨਾ ਪਮੋਦਨਾ ਹਾਸੋ ਪਹਾਸੋ ਵਿਤ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇਯੇਵ ਦਲ਼੍ਹੀਕਮ੍ਮਂ ਨਾਮ ਹੋਤੀਤਿ ਏਵਂ ਅਪਰਦੀਪਨਾ ਦ੍ਵੇ ਠਾਨਾਨਿ ਗਚ੍ਛਤਿ. ਏਤਿਸ੍ਸਾਪਿ ਵਸੇਨ ਲਬ੍ਭਮਾਨਕਪਦਨਿਦ੍ਦੇਸੇਸੁ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਤਤ੍ਥ ਪੀਨਯਤੀਤਿ ਪੀਤਿ. ਸਾ ਸਮ੍ਪਿਯਾਯਨਲਕ੍ਖਣਾ, ਕਾਯਚਿਤ੍ਤਪੀਣਨਰਸਾ ਫਰਣਰਸਾ ਵਾ, ਓਦਗ੍ਯਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨਾ. ਯਾ ਪਞ੍ਚਕਾਮਗੁਣਪਟਿਸਞ੍ਞੁਤ੍ਤਾਤਿ ਯਾ ਰੂਪਾਦਿਪਞ੍ਚਕਾਮਕੋਟ੍ਠਾਸਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤਾ ਪੀਤਿ, ਸਾ ਪੀਨਯਤੀਤਿ ਪੀਤਿ, ਇਦਂ ਸਭਾਵਪਦਂ. ਪਮੁਦਿਤਸ੍ਸ ਭਾਵੋ ਪਾਮੋਜ੍ਜਂ. ਆਮੋਦਨਾਕਾਰੋ ਆਮੋਦਨਾ. ਪਮੋਦਨਾਕਾਰੋ ਪਮੋਦਨਾ. ਯਥਾ ਵਾ ਭੇਸਜ੍ਜਾਨਂ ਵਾ ਤੇਲਾਨਂ ਵਾ ਉਣ੍ਹੋਦਕਸੀਤੋਦਕਾਨਂ ਵਾ ਏਕਤੋ ਕਰਣਂ ‘‘ਮੋਦਨਾ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਏਵਮਯਮ੍ਪਿ ਪੀਤਿਧਮ੍ਮਾਨਂ ਏਕਤੋ ਕਰਣੇਨ ਮੋਦਨਾ. ਉਪਸਗ੍ਗਵਸੇਨ ਪਨ ਮਣ੍ਡੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਆਮੋਦਨਾ ਪਮੋਦਨਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾ.

ਹਾਸੇਤੀਤਿ ਹਾਸੋ. ਪਹਾਸੇਤੀਤਿ ਪਹਾਸੋ, ਹਟ੍ਠਪਹਟ੍ਠਾਕਾਰਾਨਮੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਵਿਤ੍ਤੀਤਿ ਵਿਤ੍ਤਂ, ਧਨਸ੍ਸੇਤਂ ਨਾਮਂ. ਅਯਂ ਪਨ ਸੋਮਨਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਤ੍ਤਾ ਵਿਤ੍ਤਿਸਰਿਕ੍ਖਤਾਯ ਵਿਤ੍ਤਿ. ਯਥਾ ਹਿ ਧਨਿਨੋ ਧਨਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਸੋਮਨਸ੍ਸਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਏਵਂ ਪੀਤਿਮਤੋਪਿ ਪੀਤਿਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਸੋਮਨਸ੍ਸਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਵਿਤ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਤੁਟ੍ਠੀਤਿ ਸਭਾਵਸਣ੍ਠਿਤਾਯ ਪੀਤਿਯਾ ਏਤਂ ਨਾਮਂ. ਪੀਤਿਮਾ ਪਨ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਕਾਯਚਿਤ੍ਤਾਨਂ ਉਗ੍ਗਤਤ੍ਤਾ ਅਬ੍ਭੁਗ੍ਗਤਤ੍ਤਾ ‘‘ਉਦਗ੍ਗੋ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਉਦਗ੍ਗਸ੍ਸ ਭਾਵੋ ਓਦਗ੍ਯਂ.

ਅਤ੍ਤਨੋ ਮਨਤਾ ਅਤ੍ਤਮਨਤਾ. ਅਨਭਿਰਦ੍ਧਸ੍ਸ ਹਿ ਮਨੋ ਦੁਕ੍ਖਪਦਟ੍ਠਾਨਤ੍ਤਾ ਨ ਅਤ੍ਤਨੋ ਮਨੋ ਨਾਮ ਹੋਤਿ, ਅਭਿਰਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸੁਖਪਦਟ੍ਠਾਨਤ੍ਤਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਮਨੋ ਨਾਮ ਹੋਤਿ, ਇਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਮਨਤਾ ਅਤ੍ਤਮਨਤਾ, ਸਕਮਨਤਾ, ਸਕਮਨਸ੍ਸ ਭਾਵੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸਾ ਪਨ ਯਸ੍ਮਾ ਨ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਕਸ੍ਸਚਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਮਨਤਾ, ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸੇਵ ਪਨੇਸਾ ਭਾਵੋ ਚੇਤਸਿਕੋ ਧਮ੍ਮੋ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਅਤ੍ਤਮਨਤਾ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾ.

ਚਿਤ੍ਤਵਿਚਿਤ੍ਤਤਾਯ ਚਿਤ੍ਤਂ. ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਮਿਨਮਾਨਂ ਜਾਨਾਤੀਤਿ ਮਨੋ. ਮਾਨਸਨ੍ਤਿ ਮਨੋ ਏਵ, ‘‘ਅਨ੍ਤਲਿਕ੍ਖਚਰੋ ਪਾਸੋ, ਯ੍ਵਾਯਂ ਚਰਤਿ ਮਾਨਸੋ’’ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੩੩; ਸਂ. ਨਿ. ੧.੧੫੧) ਹਿ ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਕਧਮ੍ਮੋ ‘‘ਮਾਨਸੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋ.

‘‘ਕਥਞ੍ਹਿ ਭਗਵਾ ਤੁਯ੍ਹਂ, ਸਾਵਕੋ ਸਾਸਨੇ ਰਤੋ;

ਅਪ੍ਪਤ੍ਤਮਾਨਸੋ ਸੇਕ੍ਖੋ, ਕਾਲਂਕਯਿਰਾ ਜਨੇ ਸੁਤਾ’’ਤਿ. (ਸਂ. ਨਿ. ੧.੧੫੯) –

ਏਤ੍ਥ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ‘‘ਮਾਨਸ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਇਧ ਪਨ ਮਨੋ ਏਵ ਮਾਨਸਂ, ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਵਸੇਨ ਹੇਤਂ ਪਦਂ ਵਡ੍ਢਿਤਂ.

ਹਦਯਨ੍ਤਿ ਚਿਤ੍ਤਂ. ‘‘ਚਿਤ੍ਤਂ ਵਾ ਤੇ ਖਿਪਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਹਦਯਂ ਵਾ ਤੇ ਫਾਲੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ (ਸੁ. ਨਿ. ਆਲ਼ਵਕਸੁਤ੍ਤਂ; ਸਂ. ਨਿ. ੧.੨੩੭; ੨੪੬) ਏਤ੍ਥ ਉਰੋ ‘‘ਹਦਯ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਹਦਯਾ ਹਦਯਂ ਮਞ੍ਞੇ ਅਞ੍ਞਾਯ ਤਚ੍ਛਤੀ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੧.੬੩) ਏਤ੍ਥ ਚਿਤ੍ਤਂ. ‘‘ਵਕ੍ਕਂ ਹਦਯ’’ਨ੍ਤਿ (ਖੁ. ਪਾ. ੩.ਦ੍ਵਤਿਂਸਾਕਾਰੋ; ਦੀ. ਨਿ. ੨.੩੭੭; ਮ. ਨਿ. ੧.੧੧੦) ਏਤ੍ਥ ਹਦਯਵਤ੍ਥੁ. ਇਧ ਪਨ ਚਿਤ੍ਤਮੇਵ ਅਬ੍ਭਨ੍ਤਰਟ੍ਠੇਨ ‘‘ਹਦਯ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਮੇਵ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਟ੍ਠੇਨ ਪਣ੍ਡਰਂ, ਭਵਙ੍ਗਂ ਸਨ੍ਧਾਯੇਤਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਯਥਾਹ – ‘‘ਪਭਸ੍ਸਰਮਿਦਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਚਿਤ੍ਤਂ, ਤਞ੍ਚ ਖੋ ਆਗਨ੍ਤੁਕੇਹਿ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸੇਹਿ ਉਪਕ੍ਕਿਲਿਟ੍ਠ’’ਨ੍ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੧.੪੯). ਤਤੋ ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤਤ੍ਤਾ ਪਨ ਅਕੁਸਲਮ੍ਪਿ ਗਙ੍ਗਾਯ ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤਾ ਨਦੀ ਗਙ੍ਗਾ ਵਿਯ ਗੋਧਾਵਰਿਤੋ ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤਾ ਗੋਧਾਵਰੀ ਵਿਯ ਚ ‘‘ਪਣ੍ਡਰ’’ਨ੍ਤ੍ਵੇਵ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਮਨੋ ਮਨਾਯਤਨਨ੍ਤਿ ਇਧ ਪਨ ਮਨੋਗ੍ਗਹਣਂ ਮਨਸ੍ਸੇਵ ਆਯਤਨਭਾਵਦੀਪਨਤ੍ਥਂ. ਤੇਨੇਤਂ ਦੀਪੇਤਿ ‘‘ਨਯਿਦਂ ਦੇਵਾਯਤਨਂ ਵਿਯ ਮਨਸ੍ਸ ਆਯਤਨਤ੍ਤਾ ਮਨਾਯਤਨਂ, ਅਥ ਖੋ ਮਨੋ ਏਵ ਆਯਤਨਂ ਮਨਾਯਤਨ’’ਨ੍ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਨਿਵਾਸਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠੇਨ ਆਕਰਟ੍ਠੇਨ ਸਮੋਸਰਣਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠੇਨ ਸਞ੍ਜਾਤਿਦੇਸਟ੍ਠੇਨ ਕਾਰਣਟ੍ਠੇਨ ਚ ਆਯਤਨਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਤਥਾ ਹਿ ਲੋਕੇ ‘‘ਇਸ੍ਸਰਾਯਤਨਂ, ਵਾਸੁਦੇਵਾਯਤਨ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ ਨਿਵਾਸਟ੍ਠਾਨਂ ‘‘ਆਯਤਨ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ‘‘ਸੁਵਣ੍ਣਾਯਤਨਂ, ਰਜਤਾਯਤਨ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ ਆਕਰੋ. ਸਾਸਨੇ ਪਨ ‘‘ਮਨੋਰਮੇ ਆਯਤਨੇ, ਸੇਵਨ੍ਤਿ ਨਂ ਵਿਭਙ੍ਗਮਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਅ. ਨਿ. ੫.੩੮) ਸਮੋਸਰਣਟ੍ਠਾਨਂ. ‘‘ਦਕ੍ਖਿਣਾਪਥੋ ਗੁਨ੍ਨਂ ਆਯਤਨ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ ਸਞ੍ਜਾਤਿਦੇਸੋ. ‘‘ਤਤ੍ਰ ਤਤ੍ਰੇਵ ਸਕ੍ਖਿਭਬ੍ਬਤਂ ਪਾਪੁਣਾਤਿ ਸਤਿ ਸਤਿਆਯਤਨੇ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਅ. ਨਿ. ੩.੧੦੨; ੫.੨੩; ਮ. ਨਿ. ੩.੧੫੮) ਕਾਰਣਂ. ਇਧ ਪਨ ਸਞ੍ਜਾਤਿਦੇਸਟ੍ਠੇਨ ਸਮੋਸਰਣਠਾਨਟ੍ਠੇਨ ਕਾਰਣਟ੍ਠੇਨਾਤਿ ਤਿਧਾਪਿ ਵਟ੍ਟਤਿ.

ਫਸ੍ਸਾਦਯੋ ਹਿ ਧਮ੍ਮਾ ਏਤ੍ਥ ਸਞ੍ਜਾਯਨ੍ਤੀਤਿ ਸਞ੍ਜਾਤਿਦੇਸਟ੍ਠੇਨਪਿ ਏਤਂ ਆਯਤਨਂ. ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਰੂਪਸਦ੍ਦਗਨ੍ਧਰਸਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਾ ਆਰਮ੍ਮਣਭਾਵੇਨੇਤ੍ਥ ਓਸਰਨ੍ਤੀਤਿ ਸਮੋਸਰਣਠਾਨਟ੍ਠੇਨਪਿ ਆਯਤਨਂ. ਫਸ੍ਸਾਦੀਨਂ ਪਨ ਸਹਜਾਤਾਦਿਪਚ੍ਚਯਟ੍ਠੇਨ ਕਾਰਣਤ੍ਤਾ ਕਾਰਣਟ੍ਠੇਨਪਿ ਆਯਤਨਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਤਦੇਵ ਮਨਨਲਕ੍ਖਣੇ ਇਨ੍ਦਟ੍ਠਂ ਕਾਰੇਤੀਤਿ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਮਨੋ ਏਵ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਮਨਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ.

ਵਿਜਾਨਾਤੀਤਿ ਵਿਞ੍ਞਾਣਂ. ਵਿਞ੍ਞਾਣਮੇਵ ਖਨ੍ਧੋ ਵਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧੋ. ਤਸ੍ਸ ਰਾਸਿਆਦਿਵਸੇਨ ਅਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ‘‘ਮਹਾਉਦਕਕ੍ਖਨ੍ਧੋਤ੍ਵੇਵ ਸਙ੍ਖਂ ਗਚ੍ਛਤੀ’’ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੪.੫੧) ਏਤ੍ਥ ਹਿ ਰਾਸਟ੍ਠੇਨ ਖਨ੍ਧੋ ਵੁਤ੍ਤੋ. ‘‘ਸੀਲਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਸਮਾਧਿਕ੍ਖਨ੍ਧੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਦੀ. ਨਿ. ੩.੫੫੫) ਗੁਣਟ੍ਠੇਨ. ‘‘ਅਦ੍ਦਸਾ ਖੋ ਭਗਵਾ ਮਹਨ੍ਤਂ ਦਾਰੁਕ੍ਖਨ੍ਧ’’ਨ੍ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੪.੨੪੧-੨੪੨) ਏਤ੍ਥ ਪਣ੍ਣਤ੍ਤਿਮਤ੍ਤਟ੍ਠੇਨ. ਇਧ ਪਨ ਰੁਲ਼੍ਹਿਤੋ ਖਨ੍ਧੋ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਰਾਸਟ੍ਠੇਨ ਹਿ ਵਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਏਕਦੇਸੋ ਏਕਂ ਵਿਞ੍ਞਾਣਂ. ਤਸ੍ਮਾ ਯਥਾ ਰੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਏਕਦੇਸਂ ਛਿਨ੍ਦਨ੍ਤੋ ‘‘ਰੁਕ੍ਖਂ ਛਿਨ੍ਦਤੀ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਏਵਮੇਵ ਵਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਏਕਦੇਸਭੂਤਂ ਏਕਮ੍ਪਿ ਵਿਞ੍ਞਾਣਂ ਰੂਲ਼੍ਹਿਤੋ ‘‘ਵਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਤਜ੍ਜਾ ਮਨੋਵਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੂਤਿ ਤੇਸਂ ਫਸ੍ਸਾਦੀਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਨੁਚ੍ਛਵਿਕਾ ਮਨੋਵਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ. ਇਮਸ੍ਮਿਞ੍ਹਿ ਪਦੇ ਏਕਮੇਵ ਚਿਤ੍ਤਂ ਮਿਨਨਟ੍ਠੇਨ ਮਨੋ, ਵਿਜਾਨਨਟ੍ਠੇਨ ਵਿਞ੍ਞਾਣਂ, ਸਭਾਵਟ੍ਠੇਨ ਨਿਸ੍ਸਤ੍ਤਟ੍ਠੇਨ ਵਾ ਧਾਤੂਤਿ ਤੀਹਿ ਨਾਮੇਹਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਸਹਗਤੋਤਿ ਅਵਿਜਹਿਤੋ. ਸਹਜਾਤੋਤਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਨਿਗ੍ਗਤੋ. ਸਂਸਟ੍ਠੋਤਿ ਸਂਸਗ੍ਗੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਠਿਤੋ. ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੋਤਿ ਸਮਂ ਪਕਾਰੇਹਿ ਯੁਤ੍ਤੋ. ਕਤਮੇਹਿ ਪਕਾਰੇਹੀਤਿ? ਏਕੁਪ੍ਪਾਦਾਦੀਹਿ. ਨਤ੍ਥਿ ਕੇਚਿ ਧਮ੍ਮਾ ਕੇਹਿਚਿ ਧਮ੍ਮੇਹਿ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾਤਿ? ਆਮਨ੍ਤਾ. ਇਤਿ ਹਿ ਇਮਸ੍ਸ ਪਞ੍ਹਸ੍ਸ ਪਟਿਕ੍ਖੇਪੇ ‘‘ਨਨੁ ਅਤ੍ਥਿ ਕੇਚਿ ਧਮ੍ਮਾ ਕੇਹਿਚਿ ਧਮ੍ਮੇਹਿ ਸਹਗਤਾ ਸਹਜਾਤਾ ਸਂਸਟ੍ਠਾ ਏਕੁਪ੍ਪਾਦਾ ਏਕਨਿਰੋਧਾ ਏਕਵਤ੍ਥੁਕਾ ਏਕਾਰਮ੍ਮਣਾ’’ਤਿ (ਕਥਾ. ੪੭੩) ਏਵਂ ਏਕੁਪ੍ਪਾਦਤਾਦੀਨਂ ਵਸੇਨ ਸਮ੍ਪਯੋਗਤ੍ਥੋ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਇਤਿ ਇਮੇਹਿ ਏਕੁਪ੍ਪਾਦਤਾਦੀਹਿ ਸਮਂ ਪਕਾਰੇਹਿ ਯੁਤ੍ਤੋ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੋ. ਏਕੁਪ੍ਪਾਦੋਤਿ ਏਕਤੋ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ, ਨ ਵਿਨਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਏਕਨਿਰੋਧੋਤਿ ਏਕਤੋ ਨਿਰੋਧੋ. ਏਕਵਤ੍ਥੁਕੋਤਿ ਹਦਯਵਤ੍ਥੁਵਸੇਨ ਏਕਵਤ੍ਥੁਕੋ. ਏਕਾਰਮ੍ਮਣੋਤਿ ਰੂਪਾਦਿਵਸੇਨ ਏਕਾਰਮ੍ਮਣੋ.

ਏਤ੍ਥ ਸਹਗਤਸਦ੍ਦੋ ਤਬ੍ਭਾਵੇ, ਵੋਕਿਣ੍ਣੇ, ਆਰਮ੍ਮਣੇ, ਨਿਸ੍ਸਯੇ, ਸਂਸਟ੍ਠੇਤਿ ਪਞ੍ਚਸੁ ਅਤ੍ਥੇਸੁ ਦਿਸ੍ਸਤਿ ਜਿਨਵਚਨੇ. ‘‘ਯਾਯਂ ਤਣ੍ਹਾ ਪੋਨੋਭਵਿਕਾ ਨਨ੍ਦਿਰਾਗਸਹਗਤਾ’’ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੧੪; ਵਿਭ. ੨੦੩; ਮ. ਨਿ. ੩.੩੭੪; ਸਂ. ਨਿ. ੫.੧੦੮੧; ਪਟਿ. ਮ. ੨.੩੦) ਏਤ੍ਥ ਤਬ੍ਭਾਵੇ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ, ਨਨ੍ਦਿਰਾਗਭੂਤਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ‘‘ਯਾ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਵੀਮਂਸਾ ਕੋਸਜ੍ਜਸਹਗਤਾ ਕੋਸਜ੍ਜਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ’’ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੫.੮੩੨) ਏਤ੍ਥ ਵੋਕਿਣ੍ਣੇ, ਅਨ੍ਤਰਨ੍ਤਰਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨੇਨ ਕੋਸਜ੍ਜੇਨ ਵੋਕਿਣ੍ਣਾਤਿ ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੋ. ‘‘ਲਾਭੀ ਹੋਤਿ ਰੂਪਸਹਗਤਾਨਂ ਵਾ ਸਮਾਪਤ੍ਤੀਨਂ ਅਰੂਪਸਹਗਤਾਨਂ ਵਾ ਸਮਾਪਤ੍ਤੀਨ’’ਨ੍ਤਿ (ਪੁ. ਪ. ੩-੬) ਏਤ੍ਥ ਆਰਮ੍ਮਣੇ, ਰੂਪਾਰਮ੍ਮਣਾਨਂ ਅਰੂਪਾਰਮ੍ਮਣਾਨਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ‘‘ਅਟ੍ਠਿਕਸਞ੍ਞਾਸਹਗਤਂ ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਂ ਭਾਵੇਤੀ’’ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੫.੨੩੮) ਏਤ੍ਥ ਨਿਸ੍ਸਯੇ, ਅਟ੍ਠਿਕਸਞ੍ਞਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਅਟ੍ਠਿਕਸਞ੍ਞਂ ਭਾਵੇਤ੍ਵਾ ਪਟਿਲਦ੍ਧਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ‘‘ਇਦਂ ਸੁਖਂ ਇਮਾਯ ਪੀਤਿਯਾ ਸਹਗਤਂ ਹੋਤਿ ਸਹਜਾਤਂ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ (ਵਿਭ. ੫੭੮) ਏਤ੍ਥ ਸਂਸਟ੍ਠੇ, ਸਂਮਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਇਮਸ੍ਮਿਮ੍ਪਿ ਠਾਨੇ ਸਂਸਟ੍ਠੇ ਆਗਤੋ.

ਸਹਜਾਤਸਦ੍ਦੋ ‘‘ਸਹਜਾਤਂ ਪੁਰੇਜਾਤਂ ਪਚ੍ਛਾਜਾਤ’’ਨ੍ਤਿ (ਪਟ੍ਠ. ੧.੧.੪੩੫) ਏਤ੍ਥ ਵਿਯ ਸਹਜਾਤੇ. ਸਂਸਟ੍ਠਸਦ੍ਦੋ ‘‘ਗਿਹੀਹਿ ਸਂਸਟ੍ਠੋ’’ਤਿ ਚ, ‘‘ਏਵਂ ਸਂਸਟ੍ਠੋ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੩.੩) ਚਾਤਿ ਏਵਮਾਦੀਸੁ ਸਂਸਗ੍ਗੇ. ‘‘ਕਿਸੇ ਥੂਲੇ ਵਿਵਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਸਂਸਟ੍ਠਾ ਯੋਜਿਤਾ ਹਯਾ’’ਤਿ (ਜਾ. ੨.੨੨.੭੦) ਏਤ੍ਥ ਸਦਿਸੇ.

‘‘ਪੁਚਿਮਨ੍ਦਪਰਿਵਾਰੋ, ਅਮ੍ਬੋ ਤੇ ਦਧਿਵਾਹਨ;

ਮੂਲਂ ਮੂਲੇਨ ਸਂਸਟ੍ਠਂ, ਸਾਖਾ ਸਾਖਾ ਨਿਸੇਵਰੇ’’ਤਿ. (ਜਾ. ੧.੨.੭੨) –

ਏਤ੍ਥ ਉਪਚਿਤੇ. ‘‘ਚਿਤ੍ਤਸਂਸਟ੍ਠਾ ਧਮ੍ਮਾ’’ਤਿ (ਧ. ਸ. ਦੁਕਮਾਤਿਕਾ ੫੯) ਏਤ੍ਥ ਚਿਤ੍ਤਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਧਮ੍ਮੇ. ਇਧ ਪਨ ਯੋ ਫਲਪ੍ਪਦਾਨੇ ਅਵਿਯੋਗਧਮ੍ਮੋ ਵਿਨਿਬ੍ਭੋਗਂ ਅਕਤ੍ਵਾ ਏਕੁਪ੍ਪਾਦਾਦਿਧਮ੍ਮੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ‘‘ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੋ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਤਂਵਿਸਯੋ. ਅਥ ਵਾ ‘‘ਸਹਗਤੋ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਛਤੋ ਪਚ੍ਛਤੋ ਆਗਤਸੁਤ੍ਤੇਨ ਵਿਯ ਸੋ ਨ ਹੋਤੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਸਹਜਾਤੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਏਕਤੋ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਰੂਪਾਰੂਪਂ ਵਿਯ ਸੋਪਿ ਨ ਹੋਤੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਸਂਸਟ੍ਠੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਖੀਰੋਦਕਂ ਵਿਯ ਚ ਸੋਪਿ ਨ ਹੋਤੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਵਿਨਿਬ੍ਭੋਗਂ ਕਾਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੁਣੇਯ੍ਯਟ੍ਠੇਨ ਹਿ ਸਹੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਧਮ੍ਮਾ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾਪਿ ਅਤ੍ਥਿ ਖੀਰਤੇਲਂ ਵਿਯ. ਤਥਾ ਵਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾਪਿ ਖੀਰਤੋ ਅਪਨੀਤਂ ਨਵਨੀਤਂ ਵਿਯ. ਏਵਂ ਲਕ੍ਖਣਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੋ ਏਕੁਪ੍ਪਾਦਾਦਿਲਕ੍ਖਣੋਯੇਵ ਹੋਤੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਏਕੁਪ੍ਪਾਦੋ’’ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਏਤ੍ਥ ਏਕੁਪ੍ਪਾਦਸਹਜਾਤਾਨਂ ਕਿਂ ਨਾਨਤ੍ਤਂ? ਉਪ੍ਪਾਦੇ ਅਨ੍ਤਰਵਿਰਹਿਤੋ ਏਕੁਪ੍ਪਾਦੋ. ਖੀਰਕਾਲਮੁਤ੍ਤਸ੍ਸਾਪਿ ਦਧਿਨੋ ਮਥਨੇ ਮਥਨੇ ਪਾਕਟਂ ਨਵਨੀਤਂ ਵਿਯ ਪੁਰੇਭਤ੍ਤਪਚ੍ਛਾਭਤ੍ਤਵਸੇਨ ਏਕਦਿਵਸਮੇਵ ਜਾਤੋ ਵਿਯ ਸੋ ਨ ਹੋਤੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਏਕਕ੍ਖਣੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੋਤਿ ਸਹਜਾਤੋ. ਏਕਵਤ੍ਥੁਕੋਤਿ ਪਤਿਟ੍ਠਟ੍ਠੇਨ ਏਕਪਰਿਚ੍ਛੇਦੇਨ ਏਕਵਤ੍ਥੁਕੋ, ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਏਕਵਤ੍ਥੁਕਤਾ ਵਿਯ ਠਾਨਨ੍ਤਰਵਿਰਹਿਤੋ. ਏਕਾਰਮ੍ਮਣੋਤਿ ਅਨਿਯਤੇਕਾਰਮ੍ਮਣੋ ਨ ਚਕ੍ਖੁਵਿਞ੍ਞਾਣਂ ਵਿਯਾਤਿ ਏਵਮੇਕੇ ਵਣ੍ਣਯਨ੍ਤਿ.

ਮਚ੍ਚੋਤਿ ਮੂਲਪਦਂ. ਰੂਪਾਦੀਸੁ ਸਤ੍ਤੋ ਲਗ੍ਗੋ ਲਗ੍ਗਿਤੋਤਿ ਸਤ੍ਤੋ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ‘‘ਸਤ੍ਤੋ ਸਤ੍ਤੋਤਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਕਿਤ੍ਤਾਵਤਾ ਨੁ ਖੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ‘ਸਤ੍ਤੋ’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤੀਤਿ? ਰੂਪੇ ਖੋ, ਰਾਧ, ਯੋ ਛਨ੍ਦੋ ਯੋ ਰਾਗੋ ਯਾ ਨਨ੍ਦੀ ਯਾ ਤਣ੍ਹਾ, ਤਤ੍ਰ ਸਤ੍ਤੋ ਤਤ੍ਰ ਵਿਸਤ੍ਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ‘ਸਤ੍ਤੋ’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੩.੧੬੧; ਮਹਾਨਿ. ੭). ਸਤ੍ਤਯੋਗੇਨ ਵਾ ਸਤ੍ਤੋ. ਸੁਗਤਿਦੁਗ੍ਗਤਿਂ ਨਰਤੀਤਿ ਨਰੋ. ਮਨੁਨੋ ਪੁਤ੍ਤੋਤਿ ਮਾਨਵੋ. ਉਪਕਰਣੇਨ ਸਯਂ ਪੋਸਯਤੀਤਿ ਪੋਸੋ. ਪੁਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਨਿਰਯੋ, ਤਂ ਗਲਤੀਤਿ ਪੁਗ੍ਗਲੋ. ਜੀਵਿਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਧਾਰੇਤੀਤਿ ਜੀਵੋ. ਚੁਤਿਤੋ ਜਾਤਿਂ ਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਜਾਗੁ. ਜਿਯਤੀਤਿ ਜਨ੍ਤੁ. ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇਨ ਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਇਨ੍ਦਗੁ. ਅਥ ਵਾ ਇਨ੍ਦਭੂਤੇਨ ਕਮ੍ਮੁਨਾ ਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਇਨ੍ਦਗੁ. ‘‘ਹਿਨ੍ਦਗੂ’’ਤਿਪਿ ਪਾਲ਼ਿ. ਹਿਨ੍ਦਨ੍ਤਿ ਮਰਣਂ, ਤਂ ਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਹਿਨ੍ਦਗੁ. ਮਨੁਤੋ ਜਾਤੋਤਿ ਮਨੁਜੋ. ਯਂ ਸਾਦਿਯਤੀਤਿ ਯਂ ਰੂਪਾਦਿਂ ਅਸ੍ਸਾਦਿਯਤਿ. ਸੇਸਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯਮੇਵ. ਇਤੋ ਪਰਂ ਵੁਤ੍ਤਮਤ੍ਥਂ ਨਿਗਮੇਨ੍ਤੋ ਤੇਨਾਹ ਭਗਵਾ –

‘‘ਕਾਮਂ ਕਾਮਯਮਾਨਸ੍ਸ…ਪੇ… ਲਦ੍ਧਾ ਮਚ੍ਚੋ ਯਦਿਚ੍ਛਤੀ’’ਤਿ;

ਇਤੋ ਪਰਂ ਏਤ੍ਤਕਮ੍ਪਿ ਅਵਤ੍ਵਾ ਵਿਸੇਸਮਤ੍ਤਮੇਵ ਵਕ੍ਖਾਮ.

੨. ਤਸ੍ਸ ਚੇ ਕਾਮਯਾਨਸ੍ਸਾਤਿ ਤਸ੍ਸ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਕਾਮੇ ਇਚ੍ਛਮਾਨਸ੍ਸ, ਕਾਮੇਨ ਵਾ ਯਾਯਮਾਨਸ੍ਸ. ਛਨ੍ਦਜਾਤਸ੍ਸਾਤਿ ਜਾਤਤਣ੍ਹਸ੍ਸ. ਜਨ੍ਤੁਨੋਤਿ ਸਤ੍ਤਸ੍ਸ. ਤੇ ਕਾਮਾ ਪਰਿਹਾਯਨ੍ਤੀਤਿ ਤੇ ਕਾਮਾ ਪਰਿਹਾਯਨ੍ਤਿ ਚੇ. ਸਲ੍ਲਵਿਦ੍ਧੋਵ ਰੁਪ੍ਪਤੀਤਿ ਅਥ ਸੋ ਅਯੋਮਯਾਦਿਨਾ ਸਲ੍ਲੇਨ ਵਿਦ੍ਧੋ ਵਿਯ ਪੀਲ਼ੀਯਤਿ. ਇਤੋ ਪਰਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਵਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਅਵੁਤ੍ਤੇਸੁ ਯਂ ਯਂ ਅਨੁਤ੍ਤਾਨਂ, ਤਂ ਤਦੇਵ ਕਥਯਿਸ੍ਸਾਮਿ.

ਚਕ੍ਖੁਪੀਣਨਂ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਪਾਪੁਣਨਵਸੇਨ ਯਾਯਤਿ ਗਚ੍ਛਤਿ. ਦਸ੍ਸਨੀਯਵਸੇਨ ਪਿਯਤ੍ਤਂ ਆਰਮ੍ਮਣਵਸੇਨ ਅਪ੍ਪਾਪੇਤੀਤਿ ਨਿਯ੍ਯਤਿ. ਸਵਨੀਯਂ ਹੁਤ੍ਵਾ ਕਣ੍ਣਸੋਤਪੀਣਨਂ ਆਰਮ੍ਮਣਵਸੇਨ ਪਰਿਕਡ੍ਢਤੀਤਿ ਵੁਯ੍ਹਤਿ. ਸਰਿਤਬ੍ਬਂ ਹੁਤ੍ਵਾ ਚਿਤ੍ਤਪੀਣਨਂ ਆਰਮ੍ਮਣਵਸੇਨ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਉਪਸਂਹਰੀਯਤੀਤਿ ਸਂਹਰੀਯਤਿ. ਯਥਾਤਿ ਓਪਮ੍ਮਤ੍ਥੇ ਨਿਪਾਤੋ. ਹਤ੍ਥਿਨਾ ਯਾਯਤਿ ਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਹਤ੍ਥਿਯਾਨੇਨ ਵਾ, ਵਾਇਤਿ ਵਿਕਪ੍ਪਤ੍ਥੇ. ਅਸ੍ਸੇਨ ਯਾਯਤਿ ਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਅਸ੍ਸਯਾਨੇਨ ਵਾ. ਗੋਯੁਤ੍ਤਂ ਵਯ੍ਹਾਦਿਯਾਨਂ ਗੋਯਾਨਂ, ਤੇਨ ਗੋਯਾਨੇਨ. ਅਜਯਾਨਾਦੀਸੁਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ. ਇਟ੍ਠਵਸੇਨ ਜਾਤੋ ਸਞ੍ਜਾਤੋ.

ਆਰਮ੍ਮਣਪਿਯਤ੍ਤਵਸੇਨ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੋ ਅਭਿਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੋ. ਆਰਮ੍ਮਣਮਨਾਪਭਾਵੇਨ ਪਾਤੁਭੂਤੋ. ਅਥ ਵਾ ਕਾਮਰਾਗਵਸੇਨ ਜਾਤੋ ਸਞ੍ਜਾਤੋ. ਕਾਮਨਨ੍ਦਿਵਸੇਨ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੋ ਅਭਿਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੋ. ਕਾਮਤਣ੍ਹਾਵਸੇਨ ਕਾਮਸਿਨੇਹਵਸੇਨ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਵਸੇਨ ਕਾਮਪਰਿਲ਼ਾਹਵਸੇਨ ਚ ਪਾਤੁਭੂਤੋਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਤੇ ਵਾ ਕਾਮਾ ਪਰਿਹਾਯਨ੍ਤੀਤਿ ਤੇ ਵਤ੍ਥੁਕਾਮਾਦਯੋ ਪਰਿਹਾਯਨ੍ਤਿ ਵਿਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ. ਸੋ ਵਾ ਕਾਮੇਹਿ ਪਰਿਹਾਯਤੀਤਿ ਏਸੋ ਖਤ੍ਤਿਯਾਦਿਪੁਗ੍ਗਲੋ ਵਤ੍ਥੁਕਾਮਾਦਿਕਾਮੇਹਿ ਪਰਿਹਾਯਤਿ ਵਿਗਚ੍ਛਤਿ ‘‘ਪੁਬ੍ਬੇਵ ਮਚ੍ਚਂ ਵਿਜਹਨ੍ਤਿ ਭੋਗਾ, ਮਚ੍ਚੋ ਧਨੇ ਪੁਬ੍ਬਤਰਂ ਜਹਾਤੀ’’ਤਿ (ਜਾ. ੧.੫.੨) ਏਵਮਾਦੀਸੁ ਵਿਯ. ਕਥਨ੍ਤਿ ਕੇਨ ਪਕਾਰੇਨ. ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤਸ੍ਸੇਵਾਤਿ ਧਰਨ੍ਤਸ੍ਸੇਵ. ਤੇ ਭੋਗੇਤਿ ਤੇ ਵਤ੍ਥੁਕਾਮਾਦਯੋ ਭੋਗੇ. ਰਾਜਾਨੋ ਵਾਤਿ ਪਥਬ੍ਯਾਦਿਰਾਜਾਨੋ. ਹਰਨ੍ਤੀਤਿ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਅਪਹਰਨ੍ਤਿ ਵਾ. ਚੋਰਾ ਵਾਤਿ ਸਨ੍ਧਿਚ੍ਛੇਦਾਦਿਕਾ. ਅਗ੍ਗਿ ਵਾਤਿ ਦਾਵਗ੍ਗਿਆਦਿ. ਦਹਤੀਤਿ ਝਾਪੇਤਿ ਭਸ੍ਮਂ ਕਰੋਤਿ. ਉਦਕਂ ਵਾਤਿ ਓਘਾਦਿਉਦਕਂ. ਵਹਤੀਤਿ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਮਹਾਸਮੁਦ੍ਦਂ ਪਾਪੇਤਿ. ਅਪ੍ਪਿਯਾ ਵਾਤਿ ਅਕਨ੍ਤਾ ਅਮਨਾਪਾ. ਦਾਯਾਦਾ ਹਰਨ੍ਤੀਤਿ ਦਾਯਜ੍ਜਵਿਰਹਿਤਾ ਅਸ੍ਸਾਮਿਕਾ ਹਰਨ੍ਤਿ. ਨਿਹਿਤਂ ਵਾਤਿ ਨਿਧਾਨਂ ਕਤ੍ਵਾ ਠਪਿਤਂ. ਨਾਧਿਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਨ ਵਿਨ੍ਦਤਿ ਨ ਪਟਿਲਭਤਿ, ਨ ਪਸ੍ਸਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਦੁਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾਤਿ ਵਿਸਮਪਯੋਗੇਨ ਯੋਜਿਤਾ ਕਸਿਵਾਣਿਜ੍ਜਾਦਿਕਮ੍ਮਨ੍ਤਾ. ਭਿਜ੍ਜਨ੍ਤੀਤਿ ਭੇਦਂ ਪਾਪੁਣਨ੍ਤਿ, ਨ ਪਵਤ੍ਤਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ‘‘ਭਞ੍ਜਨ੍ਤਿ ਰਥਂ ਅਯਾਨਕਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਜਾ. ੨.੨੧.੨੯੬) ਸਮ੍ਭਵੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਕੁਲੇ ਵਾ ਕੁਲਙ੍ਗਾਰੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਖਤ੍ਤਿਯਾਦਿਕੁਲੇ ਕੁਲਝਾਪਕੋ ਕੁਲੇ ਅਨ੍ਤਿਮਪੁਰਿਸੋ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਤਿ. ‘‘ਕੁਲਙ੍ਕਰੋ’’ਤਿਪਿ ਪਾਲ਼ਿ. ਯੋ ਤੇ ਭੋਗੇ ਵਿਕਿਰਤੀਤਿ ਯੋ ਏਸੋ ਕੁਲੇ ਪਚ੍ਛਿਮਕੋ ਤੇ ਹਿਰਞ੍ਞਾਦਿਕੇ ਭੋਗੇ ਖੇਪੇਤਿ. ਵਿਧਮਤੀਤਿ ਵਿਯੋਗਂ ਕਰੋਤਿ, ਦੂਰੇ ਖਿਪਤਿ. ਵਿਦ੍ਧਂਸੇਤੀਤਿ ਨਾਸੇਤਿ ਅਦਸ੍ਸਨਂ ਗਮੇਤਿ. ਅਥ ਵਾ ਇਤ੍ਥਿਧੁਤ੍ਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਵਿਕਿਰਤਿ. ਸੁਰਾਧੁਤ੍ਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਵਿਧਮਤਿ. ਅਕ੍ਖਧੁਤ੍ਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਵਿਦ੍ਧਂਸੇਤਿ. ਵਿਕਿਰਤਿ ਵਾ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਆਯਂ ਅਜਾਨਨੇਨ. ਵਿਧਮਤਿ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨਮੁਖਂ ਅਜਾਨਨੇਨ. ਵਿਦ੍ਧਂਸੇਤਿ ਠਪਿਤਟ੍ਠਾਨੇ ਆਰਕ੍ਖਂ ਅਸਂਵਿਧਾਨੇਨਾਤਿ ਏਵਮਾਦਿਨਾ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਂ.

ਅਨਿਚ੍ਚਤਾਯੇਵ ਅਟ੍ਠਮੀਤਿ ਵਿਨਾਸਭਾਵੋ ਏਵ ਅਟ੍ਠਮੋ. ਹਾਯਨ੍ਤੀਤਿ ਅਦਸ੍ਸਨਂ ਯਨ੍ਤਿ. ਪਰਿਹਾਯਨ੍ਤੀਤਿ ਨ ਪੁਨ ਪਞ੍ਞਾਯਨ੍ਤਿ. ਪਰਿਧਂਸੇਨ੍ਤੀਤਿ ਠਾਨਤੋ ਅਪਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ. ਪਰਿਪਤਨ੍ਤੀਤਿ ਪਗ੍ਘਰਨ੍ਤਿ. ਅਨ੍ਤਰਧਾਯਨ੍ਤੀਤਿ ਅਨ੍ਤਰਧਾਨਂ ਅਦਸ੍ਸਨਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ. ਵਿਪ੍ਪਲੁਜ੍ਜਨ੍ਤੀਤਿ ਚੁਣ੍ਣਵਿਚੁਣ੍ਣਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਅਪਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ.

ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤੇਵ ਤੇ ਭੋਗੇਤਿ ਤੇਸਂ ਧਨਾਨਂ ਠਿਤਕਾਲੇ ‘‘ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤੇ ਨਿਬ੍ਬੁਤੇ ਚਾਪੀ’’ਤਿ ਏਵਮਾਦੀਸੁ (ਵਿ. ਵ. ੮੦੬) ਵਿਯ. ਸੋਤਿ ਸੋ ਭੋਗਸਾਮਿਕੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ. ਚਵਤਿ ਦੇਵਲੋਕਤੋ. ਮਰਤਿ ਮਨੁਸ੍ਸਲੋਕਤੋ. ਵਿਪ੍ਪਲੁਜ੍ਜਤਿ ਨਾਗਸੁਪਣ੍ਣਾਦਿਲੋਕਤੋ. ਅਥ ਵਾ ਹਾਯਤਿ ਧਞ੍ਞਕੋਟ੍ਠਾਗਾਰਵਸੇਨ. ਪਰਿਹਾਯਤਿ ਧਨਕੋਟ੍ਠਾਗਾਰਵਸੇਨ. ਪਰਿਧਂਸਤਿ ਬਲਿਬਦ੍ਦਹਤ੍ਥਿਅਸ੍ਸਾਦਿਵਸੇਨ. ਪਰਿਪਤਤਿ ਦਾਸਿਦਾਸਵਸੇਨ. ਅਨ੍ਤਰਧਾਯਤਿ ਦਾਰਾਭਰਣਵਸੇਨ. ਨਸ੍ਸਤਿ ਉਦਕਾਦਿਵਸੇਨਾਤਿ ਏਕੇ ਵਣ੍ਣਯਨ੍ਤਿ.

ਅਯੋਮਯੇਨਾਤਿ ਕਾਲ਼ਲੋਹਾਦਿਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਨ. ਸਲ੍ਲੇਨਾਤਿ ਕਣ੍ਡੇਨ. ਅਟ੍ਠਿਮਯੇਨਾਤਿ ਮਨੁਸ੍ਸਟ੍ਠਿਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਅਵਸੇਸੇਨ. ਦਨ੍ਤਮਯੇਨਾਤਿ ਹਤ੍ਥਿਦਨ੍ਤਾਦਿਨਾ. ਵਿਸਾਣਮਯੇਨਾਤਿ ਗੋਵਿਸਾਣਾਦਿਨਾ. ਕਟ੍ਠਮਯੇਨਾਤਿ ਵੇਲ਼ੁਕਟ੍ਠਾਦਿਨਾ. ਵਿਦ੍ਧੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰਸਲ੍ਲਾਨਂ ਅਞ੍ਞਤਰਞ੍ਞਤਰੇਨ ਪਹਟੋ. ਰੁਪ੍ਪਤੀਤਿ ਵਿਕਿਰਤਿ, ਵਿਕਾਰਂ ਆਪਜ੍ਜਤਿ. ਕੁਪ੍ਪਤੀਤਿ ਚਲਤਿ, ਕੋਪਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤਿ. ਘਟ੍ਟੀਯਤੀਤਿ ਘਟ੍ਟਿਤੋ ਹੋਤਿ. ਪੀਲ਼ੀਯਤੀਤਿ ਪੀਲ਼ਿਤੋ ਹੋਤਿ, ਲਦ੍ਧਪ੍ਪਹਾਰੋ ਕੁਪ੍ਪਤਿ. ‘‘ਤਤਿਯਦਿਵਸੇ ਸਲਾਕਂ ਪਵੇਸੇਤ੍ਵਾ ਧੋਵਨਕਾਲੇ ਘਟ੍ਟੀਯਤਿ. ਖਾਰਪ੍ਪਦਾਨੇ ਪੀਲ਼ੀਯਤਿ. ਪਹਾਰਧੋਵਨੇ ਵਾ ਰੁਪ੍ਪਤਿ. ਤਸ੍ਮਿਂ ਦੁਕ੍ਖੁਪ੍ਪਾਦਨੇ ਕੁਪ੍ਪਤਿ. ਸਲਾਕਪਵੇਸਨੇ ਪੀਲ਼ੀਯਤਿ. ਖਾਰਪ੍ਪਦਾਨੇ ਘਟ੍ਟੀਯਤੀ’’ਤਿ ਏਵਮੇਕੇ ਵਣ੍ਣਯਨ੍ਤਿ.

ਬ੍ਯਾਧਿਤੋਤਿ ਲਦ੍ਧਪ੍ਪਹਾਰੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਪੀਲ਼ਿਤੋ. ਦੋਮਨਸ੍ਸਿਤੋਤਿ ਦੋਮਨਸ੍ਸਪ੍ਪਤ੍ਤੋ. ਵਿਪਰਿਣਾਮਞ੍ਞਥਾਭਾਵਾਤਿ ਪਕਤਿਭਾਵਂ ਜਹਿਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਞਥਾਭਾਵਂ ਉਪਨੀਤੇਨ, ਅਨ੍ਤੋਸੋਸਾਦਿ ਸੋਕੋ ਚ ਵਾਚਾਵਿਪ੍ਪਲਾਪੋ ਪਰਿਦੇਵੋ ਚ ਕਾਯਪੀਲ਼ਨਾਦਿ ਦੁਕ੍ਖਞ੍ਚ ਚਿਤ੍ਤਪੀਲ਼ਨਾਦਿ ਦੋਮਨਸ੍ਸਞ੍ਚ ਭੁਸੋ ਆਯਾਸੋ ਉਪਾਯਾਸੋ ਚ. ਏਤੇ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰਾ ਸੋਕਾਦਯੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ ਸਮੁਦਾਚਾਰਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ.

੩. ਤਤਿਯਗਾਥਾਯਂ ਸਙ੍ਖੇਪਤ੍ਥੋ – ਯੋ ਪਨ ਇਮੇ ਕਾਮੇ ਤਤ੍ਥ ਛਨ੍ਦਰਾਗਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭਨੇਨ ਵਾ ਸਮੁਚ੍ਛੇਦੇਨ ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਾਦੇਨ ਸਪ੍ਪਸ੍ਸ ਸਿਰਂ ਵਿਯ ਪਰਿਵਜ੍ਜੇਤਿ, ਸੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਬ੍ਬਲੋਕਂ ਵਿਪ੍ਫਾਰੇਤ੍ਵਾ ਠਿਤਤ੍ਤਾ ਲੋਕੇ ਵਿਸਤ੍ਤਿਕਾਸਙ੍ਖਾਤਂ ਤਣ੍ਹਂ ਸਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਸਮਤਿਵਤ੍ਤਤੀਤਿ.

ਯੋਤਿ ਵਿਭਜਿਤਬ੍ਬਂ ਪਦਂ. ਯੋ ਯਾਦਿਸੋਤਿਆਦੀਨਿ ਤਸ੍ਸ ਵਿਭਜਨਪਦਾਨਿ. ਏਤ੍ਥ ਚ ਯਸ੍ਮਾ ਯੋਤਿ ਅਤ੍ਥਪਦਂ. ਤਞ੍ਚ ਅਨਿਯਮੇਨ ਪੁਗ੍ਗਲਂ ਦੀਪੇਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਅਨਿਯਮੇਨ ਪੁਗ੍ਗਲਦੀਪਕਂ ਯੋ-ਸਦ੍ਦਮੇਵ ਆਹ. ਤਸ੍ਮਾ ਏਤ੍ਥ ਏਵਮਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ – ਯੋਤਿ ਯੋ ਕੋਚੀਤਿ. ਯਸ੍ਮਾ ਯੋ ਯੋ ਕੋਚਿ ਨਾਮ, ਸੋ ਅਵਸ੍ਸਂ ਯਥਾਲਿਙ੍ਗਯਥਾਯੁਤ੍ਤਯਥਾਵਿਹਿਤਯਥਾਪ੍ਪਕਾਰਯਂਠਾਨਪਤ੍ਤਯਂਧਮ੍ਮਸਮਨ੍ਨਾਗਤਵਸੇਨ ਏਕੇਨਾਕਾਰੇਨ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਂ ਤਤ੍ਥ ਞਾਪੇਤੁਂ ਤਂ ਭੇਦਂ ਪਕਾਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਯਾਦਿਸੋ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਯਾਦਿਸੋਤਿ ਲਿਙ੍ਗਵਸੇਨ ਯਾਦਿਸੋ ਵਾ ਤਾਦਿਸੋ ਵਾ ਹੋਤੁ, ਦੀਘੋ ਵਾ ਰਸ੍ਸੋ ਵਾ ਕਾਲ਼ੋ ਵਾ ਓਦਾਤੋ ਵਾ ਮਙ੍ਗੁਰਚ੍ਛਵਿ ਵਾ ਕਿਸੋ ਵਾ ਥੂਲੋ ਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਯਥਾਯੁਤ੍ਤੋਤਿ ਯੋਗਵਸੇਨ ਯੇਨ ਵਾ ਤੇਨ ਵਾ ਯੁਤ੍ਤੋ ਹੋਤੁ, ਨਵਕਮ੍ਮਯੁਤ੍ਤੋ ਵਾ ਉਦ੍ਦੇਸਯੁਤ੍ਤੋ ਵਾ ਵਾਸਧੁਰਯੁਤ੍ਤੋ ਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਯਥਾਵਿਹਿਤੋਤਿ ਯਥਾਠਪਿਤੋ ਨਵਕਮ੍ਮਾਧਿਟ੍ਠਾਯਿਕਾਦਿਵਸੇਨ. ਯਥਾਪਕਾਰੋਤਿ ਯਥਾਪਕਾਰੇਨ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤੋ ਪਦੀਪਨਾਯਕਾਦਿਵਸੇਨ. ਯਂਠਾਨਪ੍ਪਤ੍ਤੋਤਿ ਯਂ ਠਾਨਨ੍ਤਰਂ ਪਤ੍ਤੋ ਸੇਨਾਪਤਿਸੇਟ੍ਠਿਟ੍ਠਾਨਾਦਿਵਸੇਨ. ਯਂਧਮ੍ਮਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋਤਿ ਯੇਨ ਧਮ੍ਮੇਨ ਉਪਾਗਤੋ ਧੁਤਙ੍ਗਾਦਿਵਸੇਨ.

ਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭਨਤੋ ਵਾਤਿ ਉਪਚਾਰਪ੍ਪਨਾਸਮਾਧੀਤਿ ਕਿਲੇਸਾਨਂ ਦੂਰੀਕਰਣਤੋ ਵਾ ਘਟਪ੍ਪਹਾਰੇਨ ਸੇਵਾਲਾਨਂ ਵਿਯ. ਸਮੁਚ੍ਛੇਦਤੋ ਵਾਤਿ ਪੁਨ ਅਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਤੋ ਮਗ੍ਗੇਨ ਕਿਲੇਸਾਨਂ ਉਚ੍ਛਿਨ੍ਨਮੂਲਤੋ ਪਹਾਨਵਸੇਨ ਸਮੁਚ੍ਛੇਦਤੋ ਵਾ. ਅਟ੍ਠਿਕਙ੍ਕਲੂਪਮਾ ਕਾਮਾਤਿਆਦੀਨਿ ਏਕਾਦਸ ਪਦਾਨਿ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ.

ਬੁਦ੍ਧਾਨੁਸ੍ਸਤਿਂ ਭਾਵੇਨ੍ਤੋਪੀਤਿਆਦੀਨਿ ਛ ਪਦਾਨਿ ਮਰਣਸ੍ਸਤਿਂ ਭਾਵੇਨ੍ਤੋਪਿ, ਉਪਸਮਾਨੁਸ੍ਸਤਿਂ ਭਾਵੇਨ੍ਤੋਪੀਤਿ ਇਮਾਨਿ ਚ ਉਪਚਾਰਜ੍ਝਾਨਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ. ਆਨਾਪਾਨਸ੍ਸਤਿਂ ਭਾਵੇਨ੍ਤੋਪਿ, ਕਾਯਗਤਾਸਤਿਂ ਭਾਵੇਨ੍ਤੋਪਿ, ਪਠਮਂ ਝਾਨਂ ਭਾਵੇਨ੍ਤੋਪੀਤਿਆਦੀਨਿ ਨੇਵਸਞ੍ਞਾਨਾਸਞ੍ਞਾਯਤਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿਂ ਭਾਵੇਨ੍ਤੋਪੀਤਿ ਪਰਿਯੋਸਾਨਾਨਿ ਅਪ੍ਪਨਾਜ੍ਝਾਨਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ. ਤਤ੍ਥ ਅਟ੍ਠਿਕਙ੍ਕਲੂਪਮਾ ਕਾਮਾਤਿ ਸੁਨਿਕ੍ਕਨ੍ਤਂ ਨਿਕ੍ਕਨ੍ਤਂ ਨਿਮ੍ਮਂਸਂ ਲੋਹਿਤਮਕ੍ਖਿਤਂ ਅਟ੍ਠਿਕਙ੍ਕਲਂ ਉਪਮਾ ਏਤੇਸਂ ਕਾਮਾਨਨ੍ਤਿ ਅਟ੍ਠਿਕਙ੍ਕਲੂਪਮਾ ਕਾਮਾ. ਅਪ੍ਪਸ੍ਸਾਦਟ੍ਠੇਨਾਤਿ ‘‘ਅਪ੍ਪਂ ਪਰਿਤ੍ਤਂ ਸੁਖਸ੍ਸਾਦਂ ਆਦੀਨਵੋ ਏਤ੍ਥ ਭਿਯ੍ਯੋ’’ਤਿ ਦਸ੍ਸਨਟ੍ਠੇਨ. ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋਤਿ ‘‘ਯਾਵਦੇਵ ਪਨ ਸੋ ਕੁਕ੍ਕੁਰੋ ਕਿਲਮਥਸ੍ਸ ਵਿਘਾਤਸ੍ਸ ਭਾਗੀ ਅਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਞਾਣਚਕ੍ਖੁਨਾ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ. ਪਰਿਵਜ੍ਜੇਤੀਤਿ ਦੂਰਙ੍ਗਮੇਤਿ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ਭਗਵਤਾ –

‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਗਹਪਤਿ, ਕੁਕ੍ਕੁਰੋ ਜਿਘਚ੍ਛਾਦੁਬ੍ਬਲ੍ਯਪਰੇਤੋ ਗੋਘਾਤਕਸੂਨਂ ਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਿਤੋ ਅਸ੍ਸ, ਤਮੇਨਂ ਦਕ੍ਖੋ ਗੋਘਾਤਕੋ ਵਾ ਗੋਘਾਤਕਨ੍ਤੇਵਾਸੀ ਵਾ ਅਟ੍ਠਿਕਙ੍ਕਲਂ ਸੁਨਿਕ੍ਕਨ੍ਤਂ ਨਿਕ੍ਕਨ੍ਤਂ ਨਿਮ੍ਮਂਸਂ ਲੋਹਿਤਮਕ੍ਖਿਤਂ ਉਪਸੁਮ੍ਭੇਯ੍ਯ. ਤਂ ਕਿਂ ਮਞ੍ਞਸਿ, ਗਹਪਤਿ, ਅਪਿ ਨੁ ਖੋ ਸੋ ਕੁਕ੍ਕੁਰੋ ਅਮ੍ਹਂ ਅਟ੍ਠਿਕਙ੍ਕਲਂ ਸੁਨਿਕ੍ਕਨ੍ਤਂ ਨਿਕ੍ਕਨ੍ਤਂ ਨਿਮ੍ਮਂਸਂ ਲੋਹਿਤਮਕ੍ਖਿਤਂ ਪਲੇਹਨ੍ਤੋ ਜਿਘਚ੍ਛਾਦੁਬ੍ਬਲ੍ਯਂ ਪਟਿਵਿਨੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ? ‘‘ਨੋ ਹੇਤਂ, ਭਨ੍ਤੇ’’. ‘‘ਤਂ ਕਿਸ੍ਸ ਹੇਤੁ’’? ‘‘ਅਦੁਞ੍ਹਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਟ੍ਠਿਕਙ੍ਕਲਂ ਸੁਨਿਕ੍ਕਨ੍ਤਂ ਨਿਕ੍ਕਨ੍ਤਂ ਨਿਮ੍ਮਂਸਂ ਲੋਹਿਤਮਕ੍ਖਿਤਂ, ਯਾਵਦੇਵ ਪਨ ਸੋ ਕੁਕ੍ਕੁਰੋ ਕਿਲਮਥਸ੍ਸ ਵਿਘਾਤਸ੍ਸ ਭਾਗੀ ਅਸ੍ਸਾ’’ਤਿ. ‘‘ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਗਹਪਤਿ, ਅਰਿਯਸਾਵਕੋ ਇਤਿ ਪਟਿਸਞ੍ਚਿਕ੍ਖਤਿ ‘ਅਟ੍ਠਿਕਙ੍ਕਲੂਪਮਾ ਕਾਮਾ ਵੁਤ੍ਤਾ ਭਗਵਤਾ ਬਹੁਦੁਕ੍ਖਾ ਬਹੁਪਾਯਾਸਾ, ਆਦੀਨਵੋ ਏਤ੍ਥ ਭਿਯ੍ਯੋ’ਤਿ. ਏਵਮੇਤਂ ਯਥਾਭੂਤਂ ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਞ੍ਞਾਯ ਦਿਸ੍ਵਾ ਯਾਯਂ ਉਪੇਕ੍ਖਾ ਨਾਨਤ੍ਤਾ ਨਾਨਤ੍ਤਸਿਤਾ, ਤਂ ਅਭਿਨਿਵਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਯਾਯਂ ਉਪੇਕ੍ਖਾ ਏਕਤ੍ਤਾ ਏਕਤ੍ਤਸਿਤਾ, ਯਤ੍ਥ ਸਬ੍ਬਸੋ ਲੋਕਾਮਿਸੁਪਾਦਾਨਾ ਅਪਰਿਸੇਸਾ ਨਿਰੁਜ੍ਝਨ੍ਤਿ, ਤਮੇਵੂਪੇਕ੍ਖਂ ਭਾਵੇਤੀ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੨.੪੨).

ਗਿਜ੍ਝਾਦੀਹਿ ਸਾਧਾਰਣਾ ਮਂਸਪੇਸਿ ਉਪਮਾ ਏਤੇਸਨ੍ਤਿ ਮਂਸਪੇਸੂਪਮਾ. ਬਹੂਨਂ ਸਾਧਾਰਣਟ੍ਠੇਨ ਬਹੁਸਾਧਾਰਣਾ. ਆਦਿਤ੍ਤਂ ਤਿਣੁਕ੍ਕਂ ਉਪਮਾ ਏਤੇਸਨ੍ਤਿ ਤਿਣੁਕ੍ਕੂਪਮਾ. ਅਨੁਦਹਨਟ੍ਠੇਨਾਤਿ ਹਤ੍ਥਾਦਿਝਾਪਨਟ੍ਠੇਨ. ਸਾਧਿਕਪੋਰਿਸਪ੍ਪਮਾਣਾ ਵੀਤਚ੍ਚਿਕਾਨਂ ਵੀਤਧੂਮਾਨਂ ਅਙ੍ਗਾਰਾਨਂ ਪੂਰਾ ਅਙ੍ਗਾਰਕਾਸੁ ਉਪਮਾ ਏਤੇਸਨ੍ਤਿ ਅਙ੍ਗਾਰਕਾਸੂਪਮਾ. ਮਹਾਪਰਿਲ਼ਾਹਟ੍ਠੇਨਾਤਿ ਮਹਨ੍ਤਪਰਿਤਾਪਨਟ੍ਠੇਨ. ਆਰਾਮਰਾਮਣੇਯ੍ਯਾਦਿਕਂ ਸੁਪਿਨਂ ਉਪਮਾ ਏਤੇਸਨ੍ਤਿ ਸੁਪਿਨਕੂਪਮਾ. ਇਤ੍ਤਰਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠੇਨਾਤਿ ਅਪ੍ਪਤ੍ਵਾ, ਨ ਉਪਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਿਟ੍ਠਨਟ੍ਠੇਨ. ਯਾਚਿਤੇਨ ਲਦ੍ਧਂ ਯਾਨਾਦਿਭਣ੍ਡਂ ਉਪਮਾ ਏਤੇਸਨ੍ਤਿ ਯਾਚਿਤਕੂਪਮਾ. ਤਾਵਕਾਲਿਕਟ੍ਠੇਨਾਤਿ ਅਨਿਬਨ੍ਧਨਟ੍ਠੇਨ. ਸਮ੍ਪਨ੍ਨਫਲਰੁਕ੍ਖੋ ਉਪਮਾ ਏਤੇਸਨ੍ਤਿ ਰੁਕ੍ਖਫਲੂਪਮਾ. ਸਮ੍ਭਞ੍ਜਨਪਰਿਭਞ੍ਜਨਟ੍ਠੇਨਾਤਿ ਸਾਖਾਭਞ੍ਜਨਟ੍ਠੇਨ ਚੇਵ ਸਮਨ੍ਤਤੋ ਭਞ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਰੁਕ੍ਖਪਾਤਨਟ੍ਠੇਨ ਚ. ਅਸਿ ਚ ਸੂਨਾ ਚ ਉਪਮਾ ਏਤੇਸਨ੍ਤਿ ਅਸਿਸੂਨੂਪਮਾ. ਅਧਿਕੁਟ੍ਟਨਟ੍ਠੇਨਾਤਿ ਛਿਨ੍ਦਨਟ੍ਠੇਨ. ਸਤ੍ਤਿਸੂਲਂ ਉਪਮਾ ਏਤੇਸਨ੍ਤਿ ਸਤ੍ਤਿਸੂਲੂਪਮਾ. ਵਿਨਿਵਿਜ੍ਝਨਟ੍ਠੇਨਾਤਿ ਨਿਪਤੇਤ੍ਵਾ ਗਮਨਟ੍ਠੇਨ. ਭਯਜਨਨਟ੍ਠੇਨ ਸਪ੍ਪਸਿਰਂ ਉਪਮਾ ਏਤੇਸਨ੍ਤਿ ਸਪ੍ਪਸਿਰੂਪਮਾ. ਸਪ੍ਪਟਿਭਯਟ੍ਠੇਨਾਤਿ ਸਹ ਅਭਿਮੁਖੇ ਭਯਟ੍ਠੇਨ. ਦੁਕ੍ਖਜਨਨਂ ਅਗ੍ਗਿਕ੍ਖਨ੍ਧਂ ਉਪਮਾ ਏਤੇਸਨ੍ਤਿ ਅਗ੍ਗਿਕ੍ਖਨ੍ਧੂਪਮਾ. ਮਹਾਭਿਤਾਪਨਟ੍ਠੇਨਾਤਿ ਮਹਨ੍ਤਅਭਿਤਾਪਕਾਯਪੀਲ਼ਾਉਪ੍ਪਾਦਨਟ੍ਠੇਨਾਤਿ ਕਾਮਂ ਪਰਿਵਜ੍ਜੇਤੀਤਿ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ –

‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਗਹਪਤਿ, ਗਿਜ੍ਝੋ ਵਾ ਕਙ੍ਕੋ ਵਾ ਕੁਲਲੋ ਵਾ ਮਂਸਪੇਸਿਂ ਆਦਾਯ ਉਡ੍ਡੀਯੇਯ੍ਯ, ਤਮੇਨਂ ਗਿਜ੍ਝਾਪਿ ਕਙ੍ਕਾਪਿ ਕੁਲਲਾਪਿ ਅਨੁਪਤਿਤ੍ਵਾ ਅਨੁਪਤਿਤ੍ਵਾ ਵਿਤਚ੍ਛੇਯ੍ਯੁਂ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਯ੍ਯੁਂ. ਤਂ ਕਿਂ ਮਞ੍ਞਸਿ, ਗਹਪਤਿ, ਸਚੇ ਸੋ ਗਿਜ੍ਝੋ ਵਾ ਕਙ੍ਕੋ ਵਾ ਕੁਲਲੋ ਵਾ ਤਂ ਮਂਸਪੇਸਿਂ ਨ ਖਿਪ੍ਪਮੇਵ ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਯ੍ਯ, ਸੋ ਤਤੋਨਿਦਾਨਂ ਮਰਣਂ ਵਾ ਨਿਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯ, ਮਰਣਮਤ੍ਤਂ ਵਾ ਦੁਕ੍ਖ’’ਨ੍ਤਿ ‘‘ਏਵਂ, ਭਨ੍ਤੇ’’. ‘‘ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਗਹਪਤਿ, ਅਰਿਯਸਾਵਕੋ ਇਤਿ ਪਟਿਸਞ੍ਚਿਕ੍ਖਤਿ ‘ਮਂਸਪੇਸੂਪਮਾ ਕਾਮਾ ਵੁਤ੍ਤਾ ਭਗਵਤਾ…ਪੇ… ਤਮੇਵੂਪੇਕ੍ਖਂ ਭਾਵੇਤਿ. ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਗਹਪਤਿ, ਪੁਰਿਸੋ ਆਦਿਤ੍ਤਂ ਤਿਣੁਕ੍ਕਂ ਆਦਾਯ ਪਟਿਵਾਤਂ ਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯ. ਤਂ ਕਿਂ ਮਞ੍ਞਸਿ, ਗਹਪਤਿ, ਸਚੇ ਸੋ ਪੁਰਿਸੋ ਤਂ ਆਦਿਤ੍ਤਂ ਤਿਣੁਕ੍ਕਂ ਨ ਖਿਪ੍ਪਮੇਵ ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਯ੍ਯ, ਤਸ੍ਸ ਸਾ ਆਦਿਤ੍ਤਾ ਤਿਣੁਕ੍ਕਾ ਹਤ੍ਥਂ ਵਾ ਦਹੇਯ੍ਯ, ਬਾਹੁਂ ਵਾ ਦਹੇਯ੍ਯ, ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਵਾ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਵਾ ਅਙ੍ਗਪਚ੍ਚਙ੍ਗਂ ਦਹੇਯ੍ਯ, ਸੋ ਤਤੋਨਿਦਾਨਂ ਮਰਣਂ ਵਾ ਨਿਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯ, ਮਰਣਮਤ੍ਤਂ ਵਾ ਦੁਕ੍ਖ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਏਵਂ, ਭਨ੍ਤੇ’’. ‘‘ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਗਹਪਤਿ, ਅਰਿਯਸਾਵਕੋ ਇਤਿ ਪਟਿਸਞ੍ਚਿਕ੍ਖਤਿ ‘ਤਿਣੁਕ੍ਕੂਪਮਾ ਕਾਮਾ ਵੁਤ੍ਤਾ ਭਗਵਤਾ ਬਹੁਦੁਕ੍ਖਾ ਬਹੁਪਾਯਾਸਾ…ਪੇ… ਤਮੇਵੂਪੇਕ੍ਖਂ ਭਾਵੇਤਿ. ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਗਹਪਤਿ, ਅਙ੍ਗਾਰਕਾਸੁ ਸਾਧਿਕਪੋਰਿਸਾ ਪੂਰਾ ਅਙ੍ਗਾਰਾਨਂ ਵੀਤਚ੍ਚਿਕਾਨਂ ਵੀਤਧੂਮਾਨਂ. ਅਥ ਪੁਰਿਸੋ ਆਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯ ਜੀਵਿਤੁਕਾਮੋ ਅਮਰਿਤੁਕਾਮੋ ਸੁਖਕਾਮੋ ਦੁਕ੍ਖਪ੍ਪਟਿਕ੍ਕੂਲੋ, ਤਮੇਨਂ ਦ੍ਵੇ ਬਲਵਨ੍ਤੋ ਪੁਰਿਸਾ ਨਾਨਾਬਾਹਾਸੁ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਅਙ੍ਗਾਰਕਾਸੁਂ ਉਪਕਡ੍ਢੇਯ੍ਯੁਂ. ਤਂ ਕਿਂ ਮਞ੍ਞਸਿ ਗਹਪਤਿ, ਅਪਿ ਨੁ ਸੋ ਪੁਰਿਸੋ ਇਤਿ ਚਿਤਿ ਚੇਵ ਕਾਯਂ ਸਨ੍ਨਾਮੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ? ‘‘ਏਵਂ, ਭਨ੍ਤੇ’’. ‘‘ਤਂ ਕਿਸ੍ਸਹੇਤੁ’’? ‘‘ਵਿਦਿਤਞ੍ਹਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਤਸ੍ਸ ਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ‘ਇਮਞ੍ਚ ਅਹਂ ਅਙ੍ਗਾਰਕਾਸੁਂ ਪਪਤਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਤਤੋਨਿਦਾਨਂ ਮਰਣਂ ਵਾ ਨਿਗਚ੍ਛਿਸ੍ਸਾਮਿ ਮਰਣਮਤ੍ਤਂ ਵਾ ਦੁਕ੍ਖ’’’ਨ੍ਤਿ. ‘‘ਏਵਮੇਵ ਖੋ ਗਹਪਤਿ ਅਰਿਯਸਾਵਕੋ ਇਤਿ ਪਟਿਸਞ੍ਚਿਕ੍ਖਤਿ ‘ਅਙ੍ਗਾਰਕਾਸੂਪਮਾ ਕਾਮਾ ਵੁਤ੍ਤਾ ਭਗਵਤਾ…ਪੇ… ਤਮੇਵੂਪੇਕ੍ਖਂ ਭਾਵੇਤਿ. ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਗਹਪਤਿ, ਪੁਰਿਸੋ ਸੁਪਿਨਕਂ ਪਸ੍ਸੇਯ੍ਯ ਆਰਾਮਰਾਮਣੇਯ੍ਯਕਂ ਵਨਰਾਮਣੇਯ੍ਯਕਂ ਭੂਮਿਰਾਮਣੇਯ੍ਯਕਂ ਪੋਕ੍ਖਰਣਿਰਾਮਣੇਯ੍ਯਕਂ, ਸੋ ਪਟਿਬੁਦ੍ਧੋ ਨ ਕਿਞ੍ਚਿ ਪਟਿਪਸ੍ਸੇਯ੍ਯ. ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਗਹਪਤਿ, ਅਰਿਯਸਾਵਕੋ ਇਤਿ ਪਟਿਸਞ੍ਚਿਕ੍ਖਤਿ ‘ਸੁਪਿਨਕੂਪਮਾ ਕਾਮਾ ਵੁਤ੍ਤਾ ਭਗਵਤਾ…ਪੇ… ਤਮੇਵੂਪੇਕ੍ਖਂ ਭਾਵੇਤਿ. ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਗਹਪਤਿ, ਪੁਰਿਸੋ ਯਾਚਿਤਕਂ ਭੋਗਂ ਯਾਚਿਤ੍ਵਾ ਯਾਨਂ ਵਾ ਪੋਰਿਸੇਯ੍ਯਂ ਪਵਰਮਣਿਕੁਣ੍ਡਲਂ. ਸੋ ਤੇਹਿ ਯਾਚਿਤਕੇਹਿ ਭੋਗੇਹਿ ਪੁਰਕ੍ਖਤੋ ਪਰਿਵੁਤੋ ਅਨ੍ਤਰਾਪਣਂ ਪਟਿਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯ. ਤਮੇਨਂ ਜਨੋ ਦਿਸ੍ਵਾ ਏਵਂ ਵਦੇਯ੍ਯ ‘ਭੋਗੀ ਵਤ ਭੋ ਪੁਰਿਸੋ, ਏਵਂ ਕਿਰ ਭੋ ਭੋਗਿਨੋ ਭੋਗਾਨਿ ਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤੀ’ਤਿ. ਤਮੇਨਂ ਸਾਮਿਕਾ ਯਤ੍ਥ ਯਤ੍ਥੇਵ ਤਾਨਿ ਪਸ੍ਸੇਯ੍ਯੁਂ, ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥੇਵ ਤਾਨਿ ਹਰੇਯ੍ਯੁਂ. ਤਂ ਕਿਂ ਮਞ੍ਞਸਿ, ਗਹਪਤਿ, ਅਲਂ ਨੁ ਖੋ ਤਸ੍ਸ ਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਅਞ੍ਞਥਤ੍ਤਾਯਾ’’ਤਿ? ‘‘ਏਵਂ, ਭਨ੍ਤੇ’’. ‘‘ਤਂ ਕਿਸ੍ਸਹੇਤੁ’’? ‘‘ਸਾਮਿਨੋ ਹਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਤਾਨਿ ਹਰਨ੍ਤੀ’’ਤਿ. ‘‘ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਗਹਪਤਿ, ਅਰਿਯਸਾਵਕੋ ਇਤਿ ਪਟਿਸਞ੍ਚਿਕ੍ਖਤਿ ‘ਯਾਚਿਤਕੂਪਮਾ ਕਾਮਾ ਵੁਤ੍ਤਾ ਭਗਵਤਾ…ਪੇ… ਤਮੇਵੂਪੇਕ੍ਖਂ ਭਾਵੇਤਿ. ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਗਹਪਤਿ, ਗਾਮਸ੍ਸ ਵਾ ਨਿਗਮਸ੍ਸ ਵਾ ਅਵਿਦੂਰੇ ਤਿਬ੍ਬੋ ਵਨਸਣ੍ਡੋ, ਤਤ੍ਰਸ੍ਸ ਰੁਕ੍ਖੋ ਸਮ੍ਪਨ੍ਨਫਲੋ ਚ ਉਪਪਨ੍ਨਫਲੋ ਚ. ਨ ਚਸ੍ਸੁ ਕਾਨਿਚਿ ਫਲਾਨਿ ਭੂਮਿਯਂ ਪਤਿਤਾਨਿ. ਅਥ ਪੁਰਿਸੋ ਆਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯ ਫਲਤ੍ਥਿਕੋ ਫਲਗਵੇਸੀ ਫਲਪਰਿਯੇਸਨਂ ਚਰਮਾਨੋ. ਸੋ ਤਂ ਵਨਸਣ੍ਡਂ ਅਜ੍ਝੋਗਾਹੇਤ੍ਵਾ ਤਂ ਰੁਕ੍ਖਂ ਪਸ੍ਸੇਯ੍ਯ ਸਮ੍ਪਨ੍ਨਫਲਞ੍ਚ ਉਪਪਨ੍ਨਫਲਞ੍ਚ. ਤਸ੍ਸ ਏਵਮਸ੍ਸ ‘ਅਯਂ ਖੋ ਰੁਕ੍ਖੋ ਸਮ੍ਪਨ੍ਨਫਲੋ ਚ ਉਪਪਨ੍ਨਫਲੋ ਚ, ਨਤ੍ਥਿ ਚ ਕਾਨਿਚਿ ਫਲਾਨਿ ਭੂਮਿਯਂ ਪਤਿਤਾਨਿ, ਜਾਨਾਮਿ ਖੋ ਪਨਾਹਂ ਰੁਕ੍ਖਂ ਆਰੋਪਿਤੁਂ. ਯਂਨੂਨਾਹਂ ਇਮਂ ਰੁਕ੍ਖਂ ਆਰੋਹਿਤ੍ਵਾ ਯਾਵਦਤ੍ਥਞ੍ਚ ਖਾਦੇਯ੍ਯਂ, ਉਚ੍ਛਙ੍ਗਞ੍ਚ ਪੂਰੇਯ੍ਯ’ਨ੍ਤਿ? ਸੋ ਤਂ ਰੁਕ੍ਖਂ ਆਰੋਹਿਤ੍ਵਾ ਯਾਵਦਤ੍ਥਞ੍ਚ ਖਾਦੇਯ੍ਯ, ਉਚ੍ਛਙ੍ਗਞ੍ਚ ਪੂਰੇਯ੍ਯ. ਅਥ ਦੁਤਿਯੋ ਪੁਰਿਸੋ ਆਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯ ਫਲਤ੍ਥਿਕੋ ਫਲਗਵੇਸੀ ਫਲਪਰਿਯੇਸਨਂ ਚਰਮਾਨੋ ਤਿਣ੍ਹਂ ਕੁਠਾਰਿਂ ਆਦਾਯ. ਸੋ ਤਂ ਵਨਸਣ੍ਡਂ ਅਜ੍ਝੋਗਾਹੇਤ੍ਵਾ ਤਂ ਰੁਕ੍ਖਂ ਪਸ੍ਸੇਯ੍ਯ ਸਮ੍ਪਨ੍ਨਫਲਞ੍ਚ ਉਪਪਨ੍ਨਫਲਞ੍ਚ. ਤਸ੍ਸ ਏਵਮਸ੍ਸ ‘ਅਯਂ ਖੋ ਰੁਕ੍ਖੋ ਸਮ੍ਪਨ੍ਨਫਲੋ ਚ ਉਪਪਨ੍ਨਫਲੋ ਚ, ਨਤ੍ਥਿ ਚ ਕਾਨਿਚਿ ਫਲਾਨਿ ਭੂਮਿਯਂ ਪਤਿਤਾਨਿ, ਨ ਖੋ ਪਨਾਹਂ ਜਾਨਾਮਿ ਰੁਕ੍ਖਂ ਆਰੋਹਿਤੁਂ. ਯਂਨੂਨਾਹਂ ਇਮਂ ਰੁਕ੍ਖਂ ਮੂਲਤੋ ਛੇਤ੍ਵਾ ਯਾਵਦਤ੍ਥਞ੍ਚ ਖਾਦੇਯ੍ਯਂ, ਉਚ੍ਛਙ੍ਗਞ੍ਚ ਪੂਰੇਯ੍ਯ’ਨ੍ਤਿ. ਸੋ ਤਂ ਰੁਕ੍ਖਂ ਮੂਲਤੋਵ ਛਿਨ੍ਦੇਯ੍ਯ. ਤਂ ਕਿਂ ਮਞ੍ਞਸਿ, ਗਹਪਤਿ, ਅਮੁਕੋ ਸੋ ਪੁਰਿਸੋ ਪਠਮਂ ਰੁਕ੍ਖਂ ਆਰੂਲ਼੍ਹੋ, ਸਚੇ ਸੋ ਨ ਖਿਪ੍ਪਮੇਵ ਓਰੋਹੇਯ੍ਯ, ਤਸ੍ਸ ਸੋ ਰੁਕ੍ਖੋ ਪਪਤਨ੍ਤੋ ਹਤ੍ਥਂ ਵਾ ਭਞ੍ਜੇਯ੍ਯ ਪਾਦਂ ਵਾ ਭਞ੍ਜੇਯ੍ਯ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਵਾ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਵਾ ਅਙ੍ਗਪਚ੍ਚਙ੍ਗਂ ਭਞ੍ਜੇਯ੍ਯ, ਸੋ ਤਤੋਨਿਦਾਨਂ ਮਰਣਂ ਵਾ ਨਿਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯ, ਮਰਣਮਤ੍ਤਂ ਵਾ ਦੁਕ੍ਖ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਏਵਂ, ਭਨ੍ਤੇ’’. ‘‘ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਗਹਪਤਿ, ਅਰਿਯਸਾਵਕੋ ਇਤਿ ਪਟਿਸਞ੍ਚਿਕ੍ਖਤਿ ‘ਰੁਕ੍ਖਫਲੂਪਮਾ ਕਾਮਾ ਵੁਤ੍ਤਾ ਭਗਵਤਾ ਬਹੁਦੁਕ੍ਖਾ ਬਹੁਪਾਯਾਸਾ, ਆਦੀਨਵੋ ਏਤ੍ਥ ਭਿਯ੍ਯੋ’ਤਿ. ਏਵਮੇਤਂ ਯਥਾਭੂਤਂ ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਞ੍ਞਾਯ ਦਿਸ੍ਵਾ ਯਾਯਂ ਉਪੇਕ੍ਖਾ ਨਾਨਤ੍ਤਾ ਨਾਨਤ੍ਤਸਿਤਾ, ਤਂ ਅਭਿਨਿਵਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਯਾਯਂ ਉਪੇਕ੍ਖਾ ਏਕਤ੍ਤਾ ਏਕਤ੍ਤਸਿਤਾ. ਯਤ੍ਥ ਸਬ੍ਬਸੋ ਲੋਕਾਮਿਸੂਪਾਦਾਨਾ ਅਪਰਿਸੇਸਾ ਨਿਰੁਜ੍ਝਨ੍ਤਿ. ਤਮੇਵੂਪੇਕ੍ਖਂ ਭਾਵੇਤੀ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੨.੪੩-੪੮).

ਏਵਂ ਅਟ੍ਠਿਕਙ੍ਕਲਾਦਿਕਅਗ੍ਗਿਕ੍ਖਨ੍ਧੂਪਮਪਰਿਯੋਸਾਨਤੋ ਵਿਪਸ੍ਸਨਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਉਪਚਾਰਸਮਾਧਿਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਬੁਦ੍ਧਾਨੁਸ੍ਸਤਿਂ ਭਾਵੇਨ੍ਤੋ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ.

ਤਤ੍ਥ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨਤੋ ਸਤਿ ਏਵ ਅਨੁਸ੍ਸਤਿ. ਪਵਤ੍ਤਿਤਬ੍ਬਟ੍ਠਾਨਮ੍ਹਿਯੇਵ ਚ ਪਵਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਸਦ੍ਧਾਪਬ੍ਬਜਿਤਸ੍ਸ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਨੁਰੂਪਾ ਸਤੀਤਿਪਿ ਅਨੁਸ੍ਸਤਿ. ਬੁਦ੍ਧਂ ਆਰਬ੍ਭ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਅਨੁਸ੍ਸਤਿ ਬੁਦ੍ਧਾਨੁਸ੍ਸਤਿ. ਅਰਹਤਾਦਿਬੁਦ੍ਧਗੁਣਾਰਮ੍ਮਣਾਯ ਸਤਿਯਾ ਏਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ, ਤਂ ਬੁਦ੍ਧਾਨੁਸ੍ਸਤਿਂ. ਭਾਵੇਨ੍ਤੋਤਿ ਵਡ੍ਢੇਨ੍ਤੋ ਬ੍ਯੂਹੇਨ੍ਤੋ. ਧਮ੍ਮਂ ਆਰਬ੍ਭ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਅਨੁਸ੍ਸਤਿ ਧਮ੍ਮਾਨੁਸ੍ਸਤਿ, ਸ੍ਵਾਕ੍ਖਾਤਤਾਦਿਧਮ੍ਮਗੁਣਾਰਮ੍ਮਣਾਯ ਸਤਿਯਾ ਏਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਸਙ੍ਘਂ ਆਰਬ੍ਭ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਅਨੁਸ੍ਸਤਿ ਸਙ੍ਘਾਨੁਸ੍ਸਤਿ, ਸੁਪ੍ਪਟਿਪਨ੍ਨਤਾਦਿਸਙ੍ਘਗੁਣਾਰਮ੍ਮਣਾਯ ਸਤਿਯਾ ਏਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਸੀਲਂ ਆਰਬ੍ਭ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਅਨੁਸ੍ਸਤਿ ਸੀਲਾਨੁਸ੍ਸਤਿ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਖਣ੍ਡਤਾਦਿਸੀਲਗੁਣਾਰਮ੍ਮਣਾਯ ਸਤਿਯਾ ਏਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਚਾਗਂ ਆਰਬ੍ਭ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਅਨੁਸ੍ਸਤਿ ਚਾਗਾਨੁਸ੍ਸਤਿ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਮੁਤ੍ਤਚਾਗਤਾਦਿਚਾਗਗੁਣਾਰਮ੍ਮਣਾਯ ਸਤਿਯਾ ਏਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਦੇਵਤਾ ਆਰਬ੍ਭ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਅਨੁਸ੍ਸਤਿ ਦੇਵਤਾਨੁਸ੍ਸਤਿ, ਦੇਵਤਾ ਸਕ੍ਖਿਟ੍ਠਾਨੇ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਦ੍ਧਾਦਿਗੁਣਾਰਮ੍ਮਣਾਯ ਸਤਿਯਾ ਏਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਆਨਾਪਾਨੇ ਆਰਬ੍ਭ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਸਤਿ ਆਨਾਪਾਨਸ੍ਸਤਿ, ਆਨਾਪਾਨਨਿਮਿਤ੍ਤਾਰਮ੍ਮਣਾਯ ਸਤਿਯਾ ਏਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਮਰਣਂ ਆਰਬ੍ਭ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਸਤਿ ਮਰਣਸ੍ਸਤਿ, ਏਕਭਵਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਜੀਵਿਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੁਪਚ੍ਛੇਦਸਙ੍ਖਾਤਮਰਣਾਰਮ੍ਮਣਾਯ ਸਤਿਯਾ ਏਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ.

ਕੁਚ੍ਛਿਤਾਨਂ ਕੇਸਾਦੀਨਂ ਪਟਿਕ੍ਕੂਲਾਨਂ ਆਯਤ੍ਤਾ ਆਕਰਤ੍ਤਾ ਕਾਯੋਤਿ ਸਙ੍ਖਂ ਗਤੇ ਸਰੀਰੇ ਗਤਾ ਪਵਤ੍ਤਾ ਸਤਿ ਕਾਯਗਤਾਸਤਿ, ਤਾਦਿਸਂ ਵਾ ਕਾਯਂ ਗਤਾ ਸਤਿ ‘‘ਕਾਯਗਤਸਤੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੇ ਰਸ੍ਸਂ ਅਕਤ੍ਵਾ ‘‘ਕਾਯਗਤਾਸਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਕੇਸਾਦਿਕੇਸੁ ਕਾਯਕੋਟ੍ਠਾਸੇਸੁ ਪਟਿਕ੍ਕੂਲਨਿਮਿਤ੍ਤਾਰਮ੍ਮਣਾਯ ਸਤਿਯਾ ਏਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਉਪਸਮਂ ਆਰਬ੍ਭ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਅਨੁਸ੍ਸਤਿ. ਉਪਸਮਾਨੁਸ੍ਸਤਿ, ਸਬ੍ਬਦੁਕ੍ਖੂਪਸਮਾਰਮ੍ਮਣਾਯ ਸਤਿਯਾ ਏਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ.

ਵਿਤਕ੍ਕਵਿਚਾਰਪੀਤਿਸੁਖਚਿਤ੍ਤੇਕਗ੍ਗਤਾਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਂ ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਂ ਭਾਵੇਨ੍ਤੋ. ਪੀਤਿਸੁਖਚਿਤ੍ਤੇਕਗ੍ਗਤਾਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਂ ਦੁਤਿਯਜ੍ਝਾਨਂ ਭਾਵੇਨ੍ਤੋ. ਸੁਖਚਿਤ੍ਤੇਕਗ੍ਗਤਾਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਂ ਤਤਿਯਜ੍ਝਾਨਂ ਭਾਵੇਨ੍ਤੋ. ਉਪੇਕ੍ਖਾਚਿਤ੍ਤੇਕਗ੍ਗਤਾਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਂ ਚਤੁਤ੍ਥਜ੍ਝਾਨਂ ਭਾਵੇਨ੍ਤੋ…ਪੇ… ਨੇਵਸਞ੍ਞਾਨਾਸਞ੍ਞਾਯਤਨਂ ਭਾਵੇਨ੍ਤੋਪਿ ਕਾਮੇ ਪਰਿਵਜ੍ਜੇਤੀਤਿ.

ਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭਨਪ੍ਪਹਾਨਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਸਮੁਚ੍ਛੇਦੇਨ ਕਾਮਾਨਂ ਪਹਾਨਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਨ੍ਤੋਪੀ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਮਗ੍ਗਸੋਤਸ੍ਸ ਆਪਜ੍ਜਨਂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿ, ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਯਾ ਮਗ੍ਗੋ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗੋ. ਅਪਾਯਗਮਨੀਯੇ ਕਾਮੇਤਿ ਯੇਹਿ ਅਪਾਯਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਤੇ ਅਪਾਯਗਮਨੀਯੇ ਕਾਮੇ ਸਮੁਚ੍ਛੇਦਤੋ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਨ੍ਤੋ ਪਰਿਵਜ੍ਜੇਤਿ. ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਵਸੇਨ ਸਕਿਂਯੇਵ ਇਮਂ ਲੋਕਂ ਆਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਸਕਦਾਗਾਮੀ, ਤਸ੍ਸ ਮਗ੍ਗੋ ਸਕਦਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗੋ. ਤਂ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਨ੍ਤੋ. ਓਲ਼ਾਰਿਕੇਤਿ ਪਰਿਲ਼ਾਹਪ੍ਪਤ੍ਤੇ. ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਵਸੇਨੇਵ ਕਾਮਭਵਂ ਨਾਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਅਨਾਗਾਮੀ, ਤਸ੍ਸ ਮਗ੍ਗੋ ਅਨਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗੋ. ਤਂ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਨ੍ਤੋ. ਅਨੁਸਹਗਤੇਤਿ ਸੁਖੁਮਭਾਵਪ੍ਪਤ੍ਤੇ. ਕਿਲੇਸੇਹਿ ਆਰਕਤ੍ਤਾ, ਕਿਲੇਸਾਰੀਨਂ ਹਤਤ੍ਤਾ, ਸਂਸਾਰਚਕ੍ਕਸ੍ਸ ਅਰਾਨਂ ਹਤਤ੍ਤਾ, ਪਾਪਕਰਣੇ ਰਹਾਭਾਵਾ, ਪਚ੍ਚਯਾਦੀਨਂ ਅਰਹਤ੍ਤਾ ਚ ਅਰਹਂ, ਅਰਹਤੋ ਭਾਵੋ ਅਰਹਤ੍ਤਂ. ਕਿਂ ਤਂ? ਅਰਹਤ੍ਤਫਲਂ. ਅਰਹਤ੍ਤਸ੍ਸ ਮਗ੍ਗੋ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗੋ. ਤਂ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਨ੍ਤੋ. ਸਬ੍ਬੇਨ ਸਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਸਬ੍ਬੇਨਾਕਾਰੇਨ ਸਬ੍ਬਂ. ਸਬ੍ਬਥਾ ਸਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਸਬ੍ਬਪ੍ਪਕਾਰੇਨ ਸਬ੍ਬਂ. ਅਸੇਸਂ ਨਿਸ੍ਸੇਸਨ੍ਤਿ ਨਿਰਵਸੇਸਂ ਗਨ੍ਧਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਅਟ੍ਠਪੇਤ੍ਵਾ. ਅਥ ਵਾ ਸਬ੍ਬੇਨ ਸਬ੍ਬਂ ਮੂਲਵਸੇਨ. ਸਬ੍ਬਥਾ ਸਬ੍ਬਂ ਆਕਾਰਨਿਪ੍ਪਦੇਸਵਸੇਨ. ਅਸੇਸਂ ਨਿਸ੍ਸੇਸਂ ਭਾਵਨਾਨਿਪ੍ਪਦੇਸਵਸੇਨ. ਤਥਾ ਪੁਰਿਮੇਨ ਦੁਚ੍ਚਰਿਤਾਭਾਵੇਨ. ਦੁਤਿਯੇਨ ਪਰਿਯੁਟ੍ਠਾਨਾਭਾਵੇਨ. ਤਤਿਯੇਨ ਅਨੁਸਯਾਭਾਵੇਨ ਏਵਮੇਕੇ ਵਣ੍ਣਯਨ੍ਤਿ.

ਸਪ੍ਪੋ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਅਹੀਤਿ ਯੋ ਕੋਚਿ ਸਰਨ੍ਤੋ ਗਚ੍ਛਤਿ. ਕੇਨਟ੍ਠੇਨਾਤਿ ਕੇਨ ਅਤ੍ਥੇਨ. ਸਂਸਪ੍ਪਨ੍ਤੋ ਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਯਸ੍ਮਾ ਸਮ੍ਮਾ ਸਂਸਰਨ੍ਤੋ ਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਸਪ੍ਪੋ. ਭੁਜਨ੍ਤੋਤਿ ਵਙ੍ਕਵਙ੍ਕੋ ਹੁਤ੍ਵਾ. ਪਨ੍ਨਸਿਰੋਤਿ ਨਿਪਨ੍ਨਸੀਸੋ ਹੁਤ੍ਵਾ. ਸਿਰੇਨ ਸੁਪਤੀਤਿ ਸੀਸਂ ਭੋਗਨ੍ਤਰੇ ਕਤ੍ਵਾ ਸੁਪਨਭਾਵੇਨ ਸਿਰਸਾ ਸੁਪਤੀਤਿ ਸਰੀਸਪੋ. ਬਿਲੇ ਸਯਤੀਤਿ ਬਿਲਾਸਯੋ. ‘‘ਬਿਲਸਯੋ’’ਤਿਪਿ ਪਾਲ਼ਿ, ਤਂ ਸੁਨ੍ਦਰਂ. ਗੁਹਾਯਂ ਸੇਤੀਤਿ ਗੁਹਾਸਯੋ. ਦਾਠਾ ਤਸ੍ਸ ਆਵੁਧੋਤਿ ਤਸ੍ਸ ਸਪ੍ਪਸ੍ਸ ਦੁਵੇ ਦਾਠਾ ਪਹਰਣਸਤ੍ਥਸਙ੍ਖਾਤੋ ਆਵੁਧੋ. ਵਿਸਂ ਤਸ੍ਸ ਘੋਰਨ੍ਤਿ ਤਸ੍ਸ ਸਪ੍ਪਸ੍ਸ ਬ੍ਯਾਪਕਸਙ੍ਖਾਤਂ ਵਿਸਂ ਦਾਰੁਣਂ ਕਕ੍ਖਲ਼ਂ. ਜਿਵ੍ਹਾ ਤਸ੍ਸ ਦੁਵਿਧਾਤਿ ਤਸ੍ਸ ਸਪ੍ਪਸ੍ਸ ਦ੍ਵੇਧਾ ਜਿਵ੍ਹਾ. ਦ੍ਵੀਹਿ ਜਿਵ੍ਹਾਹਿ ਰਸਂ ਸਾਯਤੀਤਿ ਦੁਵਿਧਾਹਿ ਜਿਵ੍ਹਾਹਿ ਰਸਂ ਜਾਨਾਤਿ ਅਸ੍ਸਾਦਂ ਵਿਨ੍ਦਤਿ ਸਾਦਿਯਤੀਤਿ. ਜੀਵਿਤੁਂ ਕਾਮਯਤੀਤਿ ਜੀਵਿਤੁਕਾਮੋ. ਅਮਰਿਤੁਂ ਕਾਮਯਤੀਤਿ ਅਮਰਿਤੁਕਾਮੋ. ਸੁਖਂ ਕਾਮਯਤੀਤਿ ਸੁਖਕਾਮੋ. ਦੁਕ੍ਖਪ੍ਪਟਿਕ੍ਕੂਲੋਤਿ ਦੁਕ੍ਖਂ ਅਨਿਚ੍ਛਮਾਨੋ. ਪਾਦੇਨਾਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਾਦੇਨ. ਸਪ੍ਪਸਿਰਨ੍ਤਿ ਸਪ੍ਪਸ੍ਸ ਸੀਸਂ. ਵਜ੍ਜੇਯ੍ਯਾਤਿ ਦੂਰਤੋ ਵਜ੍ਜੇਯ੍ਯ. ਵਿਵਜ੍ਜੇਯ੍ਯਾਤਿ ਤਸ੍ਸ ਪਮਾਣੇਨ. ਪਰਿਵਜ੍ਜੇਯ੍ਯਾਤਿ ਸਮਨ੍ਤਤੋ. ਅਭਿਨਿਵਜ੍ਜੇਯ੍ਯਾਤਿ ਚਤੁਤ੍ਥਪ੍ਪਮਾਣੇਨ. ਅਥ ਵਾ ਪੁਰਿਮੇਨ ਸੀਸਤੋ. ਦੁਤਿਯਤਤਿਯੇਨ ਦ੍ਵੀਹਿ ਪਸ੍ਸੇਹਿ. ਚਤੁਤ੍ਥੇਨ ਪਚ੍ਛਤੋ. ‘‘ਕਾਮੇ ਪਨ ਅਪ੍ਪਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਰਿਯੇਸਨਮੂਲਦੁਕ੍ਖਵਤ੍ਥੁਭਾਵੇਨ ਵਜ੍ਜੇਯ੍ਯ. ਪਤ੍ਤਸ੍ਸ ਆਰਕ੍ਖਮੂਲਦੁਕ੍ਖਵਤ੍ਥੁਭਾਵੇਨ ਵਿਵਜ੍ਜੇਯ੍ਯ. ਅਞ੍ਞਾਣਪਰਿਲ਼ਾਹਦੁਕ੍ਖਵਤ੍ਥੁਭਾਵੇਨ ਪਰਿਵਜ੍ਜੇਯ੍ਯ. ਵਿਨਾਸਮੁਖੇ ਪਿਯਵਿਪ੍ਪਯੋਗਦੁਕ੍ਖਵਤ੍ਥੁਭਾਵੇਨ ਅਭਿਨਿਵਜ੍ਜੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ਏਵਮੇਕੇ ਵਣ੍ਣਯਨ੍ਤਿ.

ਰਞ੍ਜਨਵਸੇਨ ਰਾਗੋ. ਬਲਵਰਞ੍ਜਨਟ੍ਠੇਨ ਸਾਰਾਗੋ. ਵਿਸਯੇ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਅਨੁ ਅਨੁ ਨਯਨਤੋ ਅਨੁਨਯੋ. ਅਨੁਰੁਜ੍ਝਤੀਤਿ ਅਨੁਰੋਧੋ, ਕਾਮੇਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਯਤ੍ਥ ਕਤ੍ਥਚਿ ਭਵੇ ਸਤ੍ਤਾ ਏਤਾਯ ਨਨ੍ਦਨ੍ਤੀਤਿ ਨਨ੍ਦੀ, ਸਯਂ ਵਾ ਨਨ੍ਦਤੀਤਿ ਨਨ੍ਦੀ. ਨਨ੍ਦੀ ਚ ਸਾ ਰਞ੍ਜਨਟ੍ਠੇਨ ਰਾਗੋ ਚਾਤਿ ਨਨ੍ਦਿਰਾਗੋ. ਤਤ੍ਥ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਆਰਮ੍ਮਣੇ ਸਕਿਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਤਣ੍ਹਾ ਨਨ੍ਦੀ, ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨਾ ਨਨ੍ਦਿਰਾਗੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸਾਰਾਗੋਤਿ ਯੋ ਹੇਟ੍ਠਾ ‘‘ਬਲਵਰਞ੍ਜਨਟ੍ਠੇਨ ਸਾਰਾਗੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋ, ਸੋ ਨ ਸਤ੍ਤਸ੍ਸ, ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸੇਵ ਸਾਰਾਗੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਇਚ੍ਛਨ੍ਤਿ ਏਤਾਯ ਆਰਮ੍ਮਣਾਨੀਤਿ ਇਚ੍ਛਾ. ਬਹਲਕਿਲੇਸਭਾਵੇਨ ਮੁਚ੍ਛਨ੍ਤਿ ਏਤਾਯ ਪਾਣਿਨੋਤਿ ਮੁਚ੍ਛਾ. ਗਿਲਿਤ੍ਵਾ ਪਰਿਨਿਟ੍ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਗਹਣਵਸੇਨ ਅਜ੍ਝੋਸਾਨਂ. ਇਮਿਨਾ ਸਤ੍ਤਾ ਗਿਜ੍ਝਨ੍ਤਿ ਗੇਧਂ ਆਪਜ੍ਜਨ੍ਤੀਤਿ ਗੇਧੋ. ਬਹਲਟ੍ਠੇਨ ਵਾ ਗੇਧੋ. ‘‘ਗੇਧਂ ਵਾ ਪਨ ਪਵਨਸਣ੍ਡ’’ਨ੍ਤਿ ਹਿ ਬਹਲਟ੍ਠੇਨੇਵ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਨਨ੍ਤਰਪਦਂ ਉਪਸਗ੍ਗਵਸੇਨ ਵਡ੍ਢਿਤਂ, ਸਬ੍ਬਤੋਭਾਗੇਨ ਵਾ ਗੇਧੋਤਿ ਪਲਿਗੇਧੋ. ਸਜ੍ਜਨ੍ਤਿ ਏਤੇਨਾਤਿ ਸਙ੍ਗੋ. ਲਗ੍ਗਨਟ੍ਠੇਨ ਵਾ ਸਙ੍ਗੋ. ਓਸੀਦਨਟ੍ਠੇਨ ਪਙ੍ਕੋ. ਆਕਡ੍ਢਨਵਸੇਨ ਏਜਾ. ‘‘ਏਜਾ ਇਮਂ ਪੁਰਿਸਂ ਪਰਿਕਡ੍ਢਤਿ ਤਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸੇਵ ਭਵਸ੍ਸ ਅਭਿਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਯਾ’’ਤਿ ਹਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਵਞ੍ਚਨਟ੍ਠੇਨ ਮਾਯਾ. ਵਟ੍ਟਸ੍ਮਿਂ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਜਨਨਟ੍ਠੇਨ ਜਨਿਕਾ. ‘‘ਤਣ੍ਹਾ ਜਨੇਤਿ ਪੁਰਿਸਂ, ਚਿਤ੍ਤਮਸ੍ਸ ਵਿਧਾਵਤੀ’’ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੧.੫੫) ਹਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਵਟ੍ਟਸ੍ਮਿਂ ਸਤ੍ਤੇ ਦੁਕ੍ਖੇਨ ਸਂਯੋਜਯਮਾਨਾ ਜਨੇਤੀਤਿ ਸਞ੍ਜਨਨੀ. ਘਟਨਟ੍ਠੇਨ ਸਿਬ੍ਬਿਨੀ. ਅਯਞ੍ਹਿ ਵਟ੍ਟਸ੍ਮਿਂ ਸਤ੍ਤੇ ਚੁਤਿਪਟਿਸਨ੍ਧਿਵਸੇਨ ਸਿਬ੍ਬਤਿ ਘਟੇਤਿ ਤੁਨ੍ਨਕਾਰੋ ਵਿਯ ਪਿਲੋਤਿਕਾਯ ਪਿਲੋਤਿਕਂ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਘਟਨਟ੍ਠੇਨ ਸਿਬ੍ਬਿਨੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਅਨੇਕਪ੍ਪਕਾਰਂ ਵਿਸਯਜਾਲਂ ਤਣ੍ਹਾਵਿਪ੍ਫਨ੍ਦਿਤਨਿਵੇਸਸਙ੍ਖਾਤਂ ਵਾ ਜਾਲਮਸ੍ਸਾ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਜਾਲਿਨੀ.

ਆਕਡ੍ਢਨਟ੍ਠੇਨ ਸੀਘਸੋਤਾ ਸਰਿਤਾ ਵਿਯਾਤਿ ਸਰਿਤਾ. ਅਲ੍ਲਟ੍ਠੇਨ ਵਾ ਸਰਿਤਾ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ‘‘ਸਰਿਤਾਨਿ ਸਿਨੇਹਿਤਾਨਿ ਚ ਸੋਮਨਸ੍ਸਾਨਿ ਭਵਨ੍ਤਿ ਜਨ੍ਤੁਨੋ’’ਤਿ (ਧ. ਪ. ੩੪੧). ਅਲ੍ਲਾਨਿ ਚੇਵ ਸਿਨਿਦ੍ਧਾਨਿ ਚਾਤਿ ਅਯਞ੍ਹੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਨਯਬ੍ਯਸਨਾਪਾਦਨਟ੍ਠੇਨ ਕੁਮ੍ਮਾਨੁਬਨ੍ਧਸੁਤ੍ਤਕਂ ਵਿਯਾਤਿ ਸੁਤ੍ਤਂ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ‘‘ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਨਨ੍ਦਿਰਾਗਸ੍ਸੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨ’’ਨ੍ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੨.੧੫੯). ਰੂਪਾਦੀਸੁ ਵਿਤ੍ਥਤਟ੍ਠੇਨ ਵਿਸਤਾ. ਤਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸ ਪਟਿਲਾਭਤ੍ਥਾਯ ਸਤ੍ਤੇ ਆਯੂਹਾਪੇਤੀਤਿ ਆਯੂਹਿਨੀ. ਉਕ੍ਕਣ੍ਠਿਤੁਂ ਅਪਦਾਨਤੋ ਸਹਾਯਟ੍ਠੇਨ ਦੁਤਿਯਾ. ਅਯਞ੍ਹਿ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਵਟ੍ਟਸ੍ਮਿਂ ਉਕ੍ਕਣ੍ਠਿਤੁਂ ਨ ਦੇਤਿ, ਗਤਗਤਟ੍ਠਾਨੇ ਪਿਯਸਹਾਯੋ ਵਿਯ ਅਭਿਰਮਾਪੇਤਿ. ਤੇਨੇਵ ਵੁਤ੍ਤਂ –

‘‘ਤਣ੍ਹਾਦੁਤਿਯੋ ਪੁਰਿਸੋ, ਦੀਘਮਦ੍ਧਾਨਸਂਸਰਂ;

ਇਤ੍ਥਭਾਵਞ੍ਞਥਾਭਾਵਂ, ਸਂਸਾਰਂ ਨਾਤਿਵਤ੍ਤਤੀ’’ਤਿ. (ਇਤਿਵੁ. ੧੫; ਅ. ਨਿ. ੪.੯; ਮਹਾਨਿ. ੧੯੧; ਚੂਲ਼ਨਿ. ਪਾਯਾਯਨਾਨੁਗੀਤਿਗਾਥਾਨਿਦ੍ਦੇਸ ੧੦੭);

ਪਣਿਧਾਨਕਵਸੇਨ ਪਣਿਧਿ. ਭਵਨੇਤ੍ਤੀਤਿ ਭਵਰਜ੍ਜੁ. ਏਤਾਯ ਹਿ ਸਤ੍ਤਾ ਰਜ੍ਜੁਯਾ ਗੀਵਾਯਂ ਬਦ੍ਧਾ ਗੋਣਾ ਵਿਯ ਇਚ੍ਛਿਤਿਚ੍ਛਿਤਟ੍ਠਾਨਂ ਨਿਯ੍ਯਨ੍ਤਿ. ਤਂ ਤਂ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਵਨਤਿ ਭਜਤਿ ਅਲ੍ਲੀਯਤੀਤਿ ਵਨਂ, ਵਨਤਿ ਯਾਚਤੀਤਿ ਵਾ ਵਨਂ. ਵਨਥੋਤਿ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨੇਨ ਪਦਂ ਵਡ੍ਢਿਤਂ. ਅਨਤ੍ਥਦੁਕ੍ਖਾਨਂ ਵਾ ਸਮੁਟ੍ਠਾਪਨਟ੍ਠੇਨ ਗਹਨਟ੍ਠੇਨ ਚ ਵਨਂ ਵਿਯਾਤਿ ਵਨਂ. ਬਲਵਤਣ੍ਹਾਯੇਤਂ ਨਾਮਂ. ਗਹਨਤਰਟ੍ਠੇਨ ਪਨ ਤਤੋ ਬਲਵਤਰਾ ਵਨਥੋ ਨਾਮ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ –

‘‘ਵਨਂ ਛਿਨ੍ਦਥ ਮਾ ਰੁਕ੍ਖਂ, ਵਨਤੋ ਜਾਯਤੇ ਭਯਂ;

ਛੇਤ੍ਵਾ ਵਨਞ੍ਚ ਵਨਥਞ੍ਚ, ਨਿਬ੍ਬਨਾ ਹੋਥ ਭਿਕ੍ਖਵੋ’’ਤਿ. (ਧ. ਪ. ੨੮੩);

ਸਨ੍ਥਵਨਵਸੇਨ ਸਨ੍ਥਵੋ, ਸਂਸਗ੍ਗੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸੋ ਦੁਵਿਧੋ – ਤਣ੍ਹਾਸਨ੍ਥਵੋ ਮਿਤ੍ਤਸਨ੍ਥਵੋ ਚ. ਤੇਸੁ ਇਧ ਤਣ੍ਹਾਸਨ੍ਥਵੋ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤੋ. ਸਿਨੇਹਵਸੇਨ ਸ੍ਨੇਹੋ. ਆਲਯਕਰਣਵਸੇਨ ਕਮ੍ਪਮਾਨਾ ਅਪੇਕ੍ਖਤੀਤਿ ਅਪੇਕ੍ਖਾ. ਵੁਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਚੇਤਂ ‘‘ਇਮਾਨਿ ਤੇ ਦੇਵ ਚਤੁਰਾਸੀਤਿ ਨਗਰਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਕੁਸਾਵਤੀਰਾਜਧਾਨਿਪ੍ਪਮੁਖਾਨਿ, ਏਤ੍ਥ ਦੇਵ ਛਨ੍ਦਂ ਜਨੇਹਿ ਜੀਵਿਤੇ ਅਪੇਕ੍ਖਂ ਕਰੋਹੀ’’ਤਿ (ਦੀ. ਨਿ. ੨.੨੬੬). ਆਲਯਂ ਕਰੋਹੀਤਿ ਅਯਞ੍ਹੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੋ. ਪਾਟਿਯੇਕ੍ਕੇ ਪਾਟਿਯੇਕ੍ਕੇ ਆਰਮ੍ਮਣੇ ਬਨ੍ਧਤੀਤਿ ਪਟਿਬਨ੍ਧੁ, ਞਾਤਕਟ੍ਠੇਨ ਵਾ ਪਾਟਿਯੇਕ੍ਕੋ ਬਨ੍ਧੂਤਿਪਿ ਪਟਿਬਨ੍ਧੁ. ਨਿਚ੍ਚਸਨ੍ਨਿਸ੍ਸਿਤਟ੍ਠੇਨਪਿ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਤਣ੍ਹਾਸਮੋ ਬਨ੍ਧੁ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ. ਆਰਮ੍ਮਣਾਨਂ ਅਸਨਤੋ ਆਸਾ. ਅਜ੍ਝੋਤ੍ਥਰਣਤੋ ਚੇਵ ਤਿਤ੍ਤਿਂ ਅਨੁਗਨ੍ਤ੍ਵਾਵ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਨਤੋ ਚਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਆਸੀਸਨਵਸੇਨ ਆਸੀਸਨਾ. ਆਸੀਸਿਤਸ੍ਸ ਭਾਵੋ ਆਸੀਸਿਤਤ੍ਤਂ.

ਇਦਾਨਿ ਤਸ੍ਸਾ ਪਵਤ੍ਤਿਟ੍ਠਾਨਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਰੂਪਾਸਾ’’ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਤ੍ਥ ਆਸੀਸਨਵਸੇਨ ਆਸਾਤਿ ਆਸਾਯ ਅਤ੍ਥਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਰੂਪੇ ਆਸਾ ਰੂਪਾਸਾ. ਏਵਂ ਨਵਪਿ ਪਦਾਨਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾਨਿ. ਏਤ੍ਥ ਚ ਪੁਰਿਮਾਨਿ ਪਞ੍ਚ ਪਞ੍ਚਕਾਮਗੁਣਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ, ਪਰਿਕ੍ਖਾਰਲੋਭਵਸੇਨ ਛਟ੍ਠਂ. ਤਂ ਵਿਸੇਸਤੋ ਪਬ੍ਬਜਿਤਾਨਂ, ਤਤੋ ਪਰਾਨਿ ਤੀਣਿ ਅਤਿਤ੍ਤਿਯਵਤ੍ਥੁਵਸੇਨ ਗਹਟ੍ਠਾਨਂ. ਨ ਹਿ ਤੇਸਂ ਧਨਪੁਤ੍ਤਜੀਵਿਤੇਹਿ ਅਞ੍ਞਂ ਪਿਯਤਰਂ ਅਤ੍ਥਿ. ‘‘ਇਦਂ ਮਯ੍ਹਂ, ਇਦਂ ਮਯ੍ਹ’’ਨ੍ਤਿ ਵਾ ‘‘ਅਸੁਕੇਨ ਮੇ ਇਦਂ ਦਿਨ੍ਨਂ, ਇਦਂ ਦਿਨ੍ਨ’’ਨ੍ਤਿ ਵਾ ਏਵਂ ਸਤ੍ਤੇ ਜਪ੍ਪਾਪੇਤੀਤਿ ਜਪ੍ਪਾ. ਪਰਤੋ ਦ੍ਵੇ ਪਦਾਨਿ ਉਪਸਗ੍ਗੇਨ ਵਡ੍ਢਿਤਾਨਿ, ਤਤੋ ਪਰਂ ਅਞ੍ਞੇਨਾਕਾਰੇਨ ਵਿਭਜਿਤੁਂ ਆਰਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਪੁਨ ‘‘ਜਪ੍ਪਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਜਪ੍ਪਨਾਕਾਰੋ ਜਪ੍ਪਨਾ. ਜਪ੍ਪਿਤਸ੍ਸ ਭਾਵੋ ਜਪ੍ਪਿਤਤ੍ਤਂ. ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਵਿਸਯੇ ਲੁਮ੍ਪਤਿ ਆਕਡ੍ਢਤੀਤਿ ਲੋਲੁਪੋ, ਲੋਲੁਪਸ੍ਸ ਭਾਵੋ ਲੋਲੁਪ੍ਪਂ. ਲੋਲੁਪ੍ਪਨਾਕਾਰੋ ਲੋਲੁਪ੍ਪਾਯਨਾ. ਲੋਲੁਪ੍ਪਸਮਙ੍ਗਿਨੋ ਭਾਵੋ ਲੋਲੁਪ੍ਪਾਯਿਤਤ੍ਤਂ.

ਪੁਚ੍ਛਞ੍ਜਿਕਤਾਤਿ ਯਾਯ ਤਣ੍ਹਾਯ ਲਾਭਟ੍ਠਾਨੇਸੁ ਪੁਚ੍ਛਂ ਚਾਲਯਮਾਨਾ ਸੁਨਖਾ ਵਿਯ ਕਮ੍ਪਮਾਨਾ ਵਿਚਰਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਤਸ੍ਸਾ ਕਮ੍ਪਨਤਣ੍ਹਾਯ ਨਾਮਂ. ਸਾਧੁ ਮਨਾਪਮਨਾਪੇ ਵਿਸਯੇ ਕਾਮੇਤੀਤਿ ਸਾਧੁਕਾਮੋ, ਤਸ੍ਸ ਭਾਵੋ ਸਾਧੁਕਮ੍ਯਤਾ. ਮਾਤਾਮਾਤੁਚ੍ਛਾਤਿਆਦਿਕੇ ਅਯੁਤ੍ਤਟ੍ਠਾਨੇ ਰਾਗੋਤਿ ਅਧਮ੍ਮਰਾਗੋ. ਯੁਤ੍ਤਟ੍ਠਾਨੇਪਿ ਬਲਵਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ ਲੋਭੋ ਵਿਸਮਲੋਭੋ. ‘‘ਰਾਗੋ ਵਿਸਮ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਵਚਨਤੋ (ਵਿਭ. ੯੨੪) ਵਾ ਯੁਤ੍ਤਟ੍ਠਾਨੇ ਵਾ ਅਯੁਤ੍ਤਟ੍ਠਾਨੇ ਵਾ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ ਛਨ੍ਦਰਾਗੋ ਅਧਮ੍ਮਟ੍ਠੇਨ ਅਧਮ੍ਮਰਾਗੋ. ਵਿਸਮਟ੍ਠੇਨ ਵਿਸਮਲੋਭੋਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਆਰਮ੍ਮਣਾਨਂ ਨਿਕਾਮਨਵਸੇਨ ਨਿਕਨ੍ਤਿ. ਨਿਕਾਮਨਾਕਾਰੋ ਨਿਕਾਮਨਾ. ਪਤ੍ਥਯਨਵਸੇਨ ਪਤ੍ਥਨਾ. ਪਿਹਾਯਨਵਸੇਨ ਪਿਹਨਾ. ਸੁਟ੍ਠੁ ਪਤ੍ਥਨਾ ਸਮ੍ਪਤ੍ਥਨਾ. ਪਞ੍ਚਸੁ ਕਾਮਗੁਣੇਸੁ ਤਣ੍ਹਾ ਕਾਮਤਣ੍ਹਾ. ਰੂਪਾਰੂਪਭਵੇਸੁ ਤਣ੍ਹਾ ਭਵਤਣ੍ਹਾ. ਉਚ੍ਛੇਦਸਙ੍ਖਾਤੇ ਵਿਭਵੇ ਤਣ੍ਹਾ ਵਿਭਵਤਣ੍ਹਾ. ਸੁਦ੍ਧੇ ਰੂਪਭਵਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਤਣ੍ਹਾ ਰੂਪਤਣ੍ਹਾ. ਅਰੂਪਭਵੇ ਤਣ੍ਹਾ ਅਰੂਪਤਣ੍ਹਾ. ਉਚ੍ਛੇਦਦਿਟ੍ਠਿਸਹਗਤੋ ਰਾਗੋ, ਨਿਰੋਧੇ ਤਣ੍ਹਾ ਨਿਰੋਧਤਣ੍ਹਾ. ਰੂਪੇ ਤਣ੍ਹਾ ਰੂਪਤਣ੍ਹਾ. ਸਦ੍ਦੇ ਤਣ੍ਹਾ ਸਦ੍ਦਤਣ੍ਹਾ. ਗਨ੍ਧਤਣ੍ਹਾਦੀਸੁਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ. ਓਘਾਦਯੋ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਥਾਵ.

ਕੁਸਲਧਮ੍ਮੇ ਆਵਰਤੀਤਿ ਆਵਰਣਂ. ਛਾਦਨਵਸੇਨ ਛਦਨਂ. ਸਤ੍ਤੇ ਵਟ੍ਟਸ੍ਮਿਂ ਬਨ੍ਧਤੀਤਿ ਬਨ੍ਧਨਂ. ਚਿਤ੍ਤਂ ਉਪਹਨ੍ਤ੍ਵਾ ਕਿਲਿਸ੍ਸਤਿ ਸਂਕਿਲਿਟ੍ਠਂ ਕਰੋਤੀਤਿ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸੋ. ਥਾਮਗਤਟ੍ਠੇਨ ਅਨੁ ਅਨੁ ਸੇਤੀਤਿ ਅਨੁਸਯੋ. ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਰਿਯੁਟ੍ਠਾਤੀਤਿ ਪਰਿਯੁਟ੍ਠਾਨਂ, ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿਤੁਂ ਅਪਦਾਨੇਨ ਕੁਸਲਵਾਰਂ ਗਣ੍ਹਾਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ‘‘ਚੋਰਾ ਮਗ੍ਗੇ ਪਰਿਯੁਟ੍ਠਿਂਸੁ, ਧੁਤ੍ਤਾ ਮਗ੍ਗੇ ਪਰਿਯੁਟ੍ਠਿਂਸੂ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਚੂਲ਼ਵ. ੪੩੦) ਹਿ ਮਗ੍ਗਂ ਗਣ੍ਹਿਂਸੂਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਏਵਮਿਧਾਪਿ ਗਹਣਟ੍ਠੇਨ ਪਰਿਯੁਟ੍ਠਾਨਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਪਲਿਵੇਠਨਟ੍ਠੇਨ ਲਤਾ ਵਿਯਾਤਿ ਲਤਾ. ‘‘ਲਤਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜ ਤਿਟ੍ਠਤੀ’’ਤਿ (ਧ. ਪ. ੩੪੦) ਆਗਤਟ੍ਠਾਨੇਪਿ ਅਯਂ ਤਣ੍ਹਾ ਲਤਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਵਿਵਿਧਾਨਿ ਵਤ੍ਥੂਨਿ ਇਚ੍ਛਤੀਤਿ ਵੇਵਿਚ੍ਛਂ. ਵਟ੍ਟਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਮੂਲਨ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਖਮੂਲਂ. ਤਸ੍ਸੇਵ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਨਿਦਾਨਨ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਖਨਿਦਾਨਂ. ਤਂ ਦੁਕ੍ਖਂ ਇਤੋ ਪਭਵਤੀਤਿ ਦੁਕ੍ਖਪ੍ਪਭਵੋ. ਬਨ੍ਧਨਟ੍ਠੇਨ ਪਾਸੋ ਵਿਯਾਤਿ ਪਾਸੋ, ਮਾਰਸ੍ਸ ਪਾਸੋ ਮਾਰਪਾਸੋ. ਦੁਰੁਗ੍ਗਿਲਨਟ੍ਠੇਨ ਬਲ਼ਿਸਂ ਵਿਯਾਤਿ ਬਲ਼ਿਸਂ, ਮਾਰਸ੍ਸ ਬਲ਼ਿਸਂ ਮਾਰਬਲ਼ਿਸਂ. ਤਣ੍ਹਾਭਿਭੂਤਾ ਮਾਰਸ੍ਸ ਵਿਸਯਂ ਨਾਤਿਕ੍ਕਮਨ੍ਤਿ, ਤੇਸਂ ਉਪਰਿ ਮਾਰੋ ਵਸਂ ਵਤ੍ਤੇਤੀਤਿ ਇਮਿਨਾ ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਮਾਰਸ੍ਸ ਵਿਸਯੋਤਿ ਮਾਰਵਿਸਯੋ. ਸਨ੍ਦਨਟ੍ਠੇਨ ਤਣ੍ਹਾਵ ਨਦੀ ਤਣ੍ਹਾਨਦੀ. ਅਜ੍ਝੋਤ੍ਥਰਣਟ੍ਠੇਨ ਤਣ੍ਹਾਵ ਜਾਲਂ ਤਣ੍ਹਾਜਾਲਂ. ਯਥਾ ਸੁਨਖਾ ਗਦ੍ਦੂਲਬਦ੍ਧਾ ਯਦਿਚ੍ਛਕਂ ਨਿਯ੍ਯਨ੍ਤਿ, ਏਵਂ ਤਣ੍ਹਾਬਦ੍ਧਾ ਸਤ੍ਤਾਤਿ ਦਲ਼੍ਹਬਨ੍ਧਨਟ੍ਠੇਨ ਗਦ੍ਦੂਲਂ ਵਿਯਾਤਿ ਗਦ੍ਦੂਲਂ, ਤਣ੍ਹਾਵ ਗਦ੍ਦੂਲਂ ਤਣ੍ਹਾਗਦ੍ਦੂਲਂ. ਦੁਪ੍ਪੂਰਣਟ੍ਠੇਨ ਤਣ੍ਹਾਵ ਸਮੁਦ੍ਦੋ ਤਣ੍ਹਾਸਮੁਦ੍ਦੋ. ਅਭਿਜ੍ਝਾਯਨਟ੍ਠੇਨ ਅਭਿਜ੍ਝਾ. ਲੁਬ੍ਭਨ੍ਤਿ ਏਤੇਨ, ਸਯਂ ਵਾ ਲੁਬ੍ਭਤਿ, ਲੁਬ੍ਭਨਮਤ੍ਤਮੇਵ ਵਾ ਤਨ੍ਤਿ ਲੋਭੋ. ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਕਾਨਂ ਅਕੁਸਲਾਨਂ ਪਤਿਟ੍ਠਟ੍ਠੇਨ ਮੂਲਂ.

ਵਿਸਤ੍ਤਿਕਾਤੀਤਿ ਵਿਸਤ੍ਤਿਕਾ ਇਤਿ. ਕੇਨਟ੍ਠੇਨਾਤਿ ਕੇਨ ਸਭਾਵੇਨ. ਵਿਸਤਾਤਿ ਵਿਤ੍ਥਟਾ ਰੂਪਾਦੀਸੁ. ਵਿਸਾਲਾਤਿ ਵਿਪੁਲਾ. ਵਿਸਟਾਤਿ ਤੇਭੂਮਕਬ੍ਯਾਪਕਵਸੇਨ ਵਿਸਟਾ. ਪੁਰਿਮਵਚਨਮੇਵ ਤਕਾਰਸ੍ਸ ਟਕਾਰਂ ਕਤ੍ਵਾ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਵਿਭਾਗਂ ਕਤ੍ਵਾ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਵਿਸਕ੍ਕਤੀਤਿ ਪਰਿਸਪ੍ਪਤਿ ਸਹਤਿ ਵਾ. ਰਤ੍ਤੋ ਹਿ ਰਾਗਵਤ੍ਥੁਨਾ ਪਾਦੇਨ ਤਾਲ਼ਿਯਮਾਨੋਪਿ ਸਹਤਿ. ਓਸਕ੍ਕਨਂ ਵਿਪ੍ਫਨ੍ਦਨਂ ਵਾ ‘‘ਵਿਸਕ੍ਕਨ’’ਨ੍ਤਿਪਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ‘‘ਕੁਸਲਾਕੁਸਲਾਨਂ ਪਤੀ’’ਤਿ ਕੇਚਿ ਵਣ੍ਣਯਨ੍ਤਿ. ਵਿਸਂਹਰਤੀਤਿ ਤਥਾ ਤਥਾ ਕਾਮੇਸੁ ਆਨਿਸਂਸਂ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੀ ਵਿਵਿਧੇਹਿ ਆਕਾਰੇਹਿ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਾਭਿਮੁਖਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਤੋ ਚਿਤ੍ਤਂ ਸਂਹਰਤਿ ਸਙ੍ਖਿਪਤਿ, ਵਿਸਂ ਵਾ ਦੁਕ੍ਖਂ, ਤਂ ਹਰਤਿ, ਵਹਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਵਿਸਂਵਾਦਿਕਾਤਿ ਅਨਿਚ੍ਚਾਦਿਂ ਨਿਚ੍ਚਾਦਿਤੋ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੀ ਵਿਸਂਵਾਦਿਕਾ ਹੋਤਿ. ਦੁਕ੍ਖਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਕਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਹੇਤੁਭਾਵਤੋ ਵਿਸਮੂਲਾ, ਵਿਸਂ ਵਾ ਦੁਕ੍ਖਦੁਕ੍ਖਾਦਿਭੂਤਾ ਵੇਦਨਾ ਮੂਲਂ ਏਤਿਸ੍ਸਾਤਿ ਵਿਸਮੂਲਾ. ਦੁਕ੍ਖਸਮੁਦਯਤ੍ਤਾ ਵਿਸਂ ਫਲਂ ਏਤਿਸ੍ਸਾਤਿ ਵਿਸਫਲਾ. ਯਾਯ ਤਣ੍ਹਾਯ ਰੂਪਾਦਿਕਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸੇਵ ਪਰਿਭੋਗੋ ਹੋਤਿ, ਨ ਅਮਤਸ੍ਸਾਤਿ ਸਾ ‘‘ਵਿਸਪਰਿਭੋਗਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਵਸੇਨ ਪਦਸਿਦ੍ਧਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ.

ਤਸ੍ਸਾ ਵਿਸਯਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਕਾਮੋ ‘‘ਵਿਸਾਲਾ ਵਾ ਪਨ ਸਾ ਤਣ੍ਹਾ ਰੂਪੇ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਵਿਸਾਲਾ ਵਾ ਪਨਾਤਿ ਮਹਨ੍ਤੀ ਏਵ ਤਣ੍ਹਾਯਨਟ੍ਠੇਨ ਤਣ੍ਹਾ, ਰੂਪਾਦਯੋ ਪਞ੍ਚ ਪਞ੍ਚਕਾਮਗੁਣਿਕਰਾਗਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਕੁਲੇ ਗਣੇਤਿਆਦੀਨਿ ਏਕਾਦਸ ਪਦਾਨਿ ਲੋਲੁਪ੍ਪਾਦਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ. ਕਾਮਧਾਤੁਤ੍ਤਿਕੋ ਕਮ੍ਮਵਟ੍ਟਵਸੇਨ ਵਿਭਤ੍ਤੋ, ਕਾਮਭਵਤ੍ਤਿਕੋ ਵਿਪਾਕਵਟ੍ਟਵਸੇਨ ਵਿਭਤ੍ਤੋ, ਸਞ੍ਞਾਭਵਤ੍ਤਿਕੋ ਸਞ੍ਞਾਵਸੇਨ ਵਿਭਤ੍ਤੋ, ਏਕਵੋਕਾਰਭਵਤ੍ਤਿਕੋ ਖਨ੍ਧਵਸੇਨ ਵਿਭਤ੍ਤੋ. ਅਤੀਤਤ੍ਤਿਕੋ ਕਾਲਵਸੇਨ, ਦਿਟ੍ਠਚਤੁਕ੍ਕੋ ਆਰਮ੍ਮਣਵਸੇਨ, ਅਪਾਯਤ੍ਤਿਕੋ ਓਕਾਸਵਸੇਨ, ਖਨ੍ਧਤ੍ਤਿਕੋ ਨਿਸ੍ਸਤ੍ਤਨਿਜ੍ਜੀਵਵਸੇਨ ਵਿਭਤ੍ਤੋਤਿ ਞਾਤਬ੍ਬਂ. ਤਤ੍ਰਾਯਂ ਸਙ੍ਖੇਪੇਨ ਅਤ੍ਥਦੀਪਨਾ ਵਿਭਾਵਨਾ ਚ –

‘‘ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਾ ਕਾਮਧਾਤੁ? ਹੇਟ੍ਠਤੋ ਅਵੀਚਿਨਿਰਯਂ ਪਰਿਯਨ੍ਤਂ ਕਰਿਤ੍ਵਾ ਉਪਰਿਤੋ ਪਰਨਿਮ੍ਮਿਤਵਸਵਤ੍ਤਿਦੇਵੇ ਅਨ੍ਤੋਕਰਿਤ੍ਵਾ ਯਂ ਏਤਸ੍ਮਿਂ ਅਨ੍ਤਰੇ ਏਤ੍ਥਾਵਚਰਾ ਏਤ੍ਥ ਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਾ ਖਨ੍ਧਧਾਤੁਆਯਤਨਾ ਰੂਪਂ ਵੇਦਨਾ ਸਞ੍ਞਾ ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਵਿਞ੍ਞਾਣਂ, ਅਯਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਕਾਮਧਾਤੁ’’ (ਧ. ਸ. ੧੨੮੭).

‘‘ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਾ ਰੂਪਧਾਤੁ? ਹੇਟ੍ਠਤੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕਂ ਪਰਿਯਨ੍ਤਂ ਕਰਿਤ੍ਵਾ ਉਪਰਿਤੋ ਅਕਨਿਟ੍ਠੇ ਦੇਵੇ ਅਨ੍ਤੋਕਰਿਤ੍ਵਾ ਯਂ ਏਤਸ੍ਮਿਂ ਅਨ੍ਤਰੇ ਏਤ੍ਥਾਵਚਰਾ ਏਤ੍ਥ ਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਾ ਸਮਾਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਾ ਉਪਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਾ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਸੁਖਵਿਹਾਰਿਸ੍ਸ ਵਾ ਚਿਤ੍ਤਚੇਤਸਿਕਾ ਧਮ੍ਮਾ, ਅਯਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਰੂਪਧਾਤੁ’’ (ਧ. ਸ. ੧੨੮੯).

‘‘ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਾ ਅਰੂਪਧਾਤੁ? ਹੇਟ੍ਠਤੋ ਆਕਾਸਾਨਞ੍ਚਾਯਤਨੁਪਗੇ ਦੇਵੇ ਪਰਿਯਨ੍ਤਂ ਕਰਿਤ੍ਵਾ ਉਪਰਿਤੋ ਨੇਵਸਞ੍ਞਾਨਾਸਞ੍ਞਾਯਤਨੁਪਗੇ ਦੇਵੇ ਅਨ੍ਤੋਕਰਿਤ੍ਵਾ ਯਂ ਏਤਸ੍ਮਿਂ ਅਨ੍ਤਰੇ ਏਤ੍ਥਾਵਚਰਾ ਏਤ੍ਥ ਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਾ ਸਮਾਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਾ ਉਪਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਾ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਸੁਖਵਿਹਾਰਿਸ੍ਸ ਵਾ ਚਿਤ੍ਤਚੇਤਸਿਕਾ ਧਮ੍ਮਾ, ਅਯਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਅਰੂਪਧਾਤੂ’’ਤਿ (ਧ. ਸ. ੧੨੯੧). ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਪਨ ‘‘ਕਾਮਧਾਤੂਤਿ ਕਾਮਭਵੋ, ਪਞ੍ਚਕ੍ਖਨ੍ਧਾ ਲਬ੍ਭਨ੍ਤਿ. ਰੂਪਧਾਤੂਤਿ ਰੂਪਭਵੋ, ਪਞ੍ਚਕ੍ਖਨ੍ਧਾ ਲਬ੍ਭਨ੍ਤਿ. ਅਰੂਪਧਾਤੂਤਿ ਅਰੂਪਭਵੋ, ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਖਨ੍ਧਾ ਲਬ੍ਭਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਅਥ ਵਾ ਕਾਮਰਾਗਸਙ੍ਖਾਤੇਨ ਕਾਮੇਨ ਯੁਤ੍ਤਾ ਧਾਤੁ ਕਾਮਧਾਤੁ, ਕਾਮਸਙ੍ਖਾਤਾ ਵਾ ਧਾਤੁ ਕਾਮਧਾਤੁ. ਕਾਮਂ ਪਹਾਯ ਰੂਪੇਨ ਯੁਤ੍ਤਾ ਧਾਤੁ ਰੂਪਧਾਤੁ, ਰੂਪਸਙ੍ਖਾਤਾ ਵਾ ਧਾਤੁ ਰੂਪਧਾਤੁ. ਕਾਮਞ੍ਚ ਰੂਪਞ੍ਚ ਪਹਾਯ ਅਰੂਪੇਨ ਯੁਤ੍ਤਾ ਧਾਤੁ ਅਰੂਪਧਾਤੁ, ਅਰੂਪਸਙ੍ਖਾਤਾ ਵਾ ਧਾਤੁ ਅਰੂਪਧਾਤੁ. ਤਾ ਏਵ ਧਾਤੁਯੋ ਪੁਨ ਭਵਪਰਿਯਾਯੇਨ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਭਵਨ੍ਤੀਤਿ ਹਿ ਭਵਾਤਿ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ. ਸਞ੍ਞਾਯ ਯੁਤ੍ਤੋ ਭਵੋ, ਸਞ੍ਞਾਵਤਂ ਵਾ ਭਵੋ, ਸਞ੍ਞਾ ਵਾ ਏਤ੍ਥ ਭਵੇ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਸਞ੍ਞਾਭਵੋ. ਸੋ ਕਾਮਭਵੋ ਚ ਅਸਞ੍ਞਾਭਵਮੁਤ੍ਤੋ ਰੂਪਭਵੋ ਚ ਨੇਵਸਞ੍ਞਾਨਾਸਞ੍ਞਾਭਵਮੁਤ੍ਤੋ ਅਰੂਪਭਵੋ ਚ ਹੋਤਿ.

ਨ ਸਞ੍ਞਾਭਵੋ ਅਸਞ੍ਞਾਭਵੋ, ਸੋ ਰੂਪਭਵੇਕਦੇਸੋ. ਓਲ਼ਾਰਿਕਤ੍ਤਾਭਾਵਤੋ ਨੇਵਸਞ੍ਞਾ, ਸੁਖੁਮਤ੍ਤੇਨ ਸਬ੍ਭਾਵਤੋ ਨਾਸਞ੍ਞਾਤਿ ਨੇਵਸਞ੍ਞਾਨਾਸਞ੍ਞਾ, ਤਾਯ ਯੁਤ੍ਤੋ ਭਵੋ ਨੇਵਸਞ੍ਞਾਨਾਸਞ੍ਞਾਭਵੋ. ਅਥ ਵਾ ਓਲ਼ਾਰਿਕਾਯ ਸਞ੍ਞਾਯ ਅਭਾਵਾ ਸੁਖੁਮਾਯ ਚ ਭਾਵਾ ਨੇਵਸਞ੍ਞਾਨਾਸਞ੍ਞਾ ਅਸ੍ਮਿਂ ਭਵੇਤਿ ਨੇਵਸਞ੍ਞਾਨਾਸਞ੍ਞਾਭਵੋ, ਸੋ ਅਰੂਪਭਵੇਕਦੇਸੋ. ਏਕੇਨ ਰੂਪਕ੍ਖਨ੍ਧੇਨ ਵੋਕਿਣ੍ਣੋ ਭਵੋ, ਏਕੋ ਵਾ ਵੋਕਾਰੋ, ਅਸ੍ਸ ਭਵਸ੍ਸਾਤਿ ਏਕਵੋਕਾਰਭਵੋ, ਸੋ ਅਸਞ੍ਞਾਭਵੋਵ. ਚਤੂਹਿ ਅਰੂਪਕ੍ਖਨ੍ਧੇਹਿ ਵੋਕਿਣ੍ਣੋ ਭਵੋ, ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਵਾ ਵੋਕਾਰਾ ਅਸ੍ਸ ਭਵਸ੍ਸਾਤਿ ਚਤੁਵੋਕਾਰਭਵੋ, ਸੋ ਅਰੂਪਭਵੋ ਏਵ. ਪਞ੍ਚਹਿ ਖਨ੍ਧੇਹਿ ਵੋਕਿਣ੍ਣੋ ਭਵੋ, ਪਞ੍ਚ ਵਾ ਵੋਕਾਰਾ ਅਸ੍ਸ ਭਵਸ੍ਸਾਤਿ ਪਞ੍ਚਵੋਕਾਰਭਵੋ, ਸੋ ਕਾਮਭਵੋ ਚ ਰੂਪਭਵੇਕਦੇਸੋ ਚ ਹੋਤਿ. ਅਤੀਤਤ੍ਤਿਕੋ ਹੇਟ੍ਠਾ ਵੁਤ੍ਤਨਯੋਵ. ਦਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿ ਚਤੁਸਮੁਟ੍ਠਾਨਿਕਂ ਰੂਪਾਰਮ੍ਮਣਂ. ਸੁਤਨ੍ਤਿ ਦ੍ਵਿਸਮੁਟ੍ਠਾਨਿਕਂ ਸਦ੍ਦਾਰਮ੍ਮਣਂ. ਮੁਤਨ੍ਤਿ ਫੁਸਿਤ੍ਵਾ ਗਹੇਤਬ੍ਬਾਨਿ ਚਤੁਸਮੁਟ੍ਠਾਨਿਕਾਨਿ ਗਨ੍ਧਰਸਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਾਰਮ੍ਮਣਾਨਿ. ਵਿਞ੍ਞਾਤਬ੍ਬਂ ਨਾਮ ਮਨਸਾ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬਂ ਧਮ੍ਮਾਰਮ੍ਮਣਂ. ਤੇਸੁ ਦਿਟ੍ਠਸੁਤਮੁਤਵਿਞ੍ਞਾਤਬ੍ਬੇਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ. ਵਿਸਟਾ ਵਿਤ੍ਥਤਾਤਿ ਮਹਨ੍ਤਾ ਪਤ੍ਥਟਾ.

ਅਪਾਯਲੋਕੇਤਿ ਵਡ੍ਢਿਸਙ੍ਖਾਤਸ੍ਸ ਅਯਸ੍ਸ ਅਭਾਵੇਨ ਅਪਾਯੋ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਅਪਾਯਲੋਕੇ. ਖਨ੍ਧਲੋਕੇਤਿ ਰਾਸਟ੍ਠੇਨ ਰੂਪਾਦਯੋ ਪਞ੍ਚਕ੍ਖਨ੍ਧਾ ਏਵ ਲੋਕੋ. ਧਾਤੁਲੋਕੇਤਿ ਸੁਞ੍ਞਤਟ੍ਠੇਨ ਚਕ੍ਖੁਧਾਤੁਆਦਯੋ ਅਟ੍ਠਾਰਸ ਧਾਤੁਯੋ ਏਵ ਲੋਕੋ. ਆਯਤਨਲੋਕੇਤਿ ਆਯਤਨਾਦੀਹਿ ਕਾਰਣੇਹਿ ਦ੍ਵਾਦਸਾਯਤਨਾਨਿ ਏਵ ਲੋਕੋ. ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਲੁਜ੍ਜਨਪਲੁਜ੍ਜਨਟ੍ਠੇਨ ਲੋਕੋ, ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰੇ ਲੋਕੇ ਵਿਸਟਾ ਵਿਤ੍ਥਟਾਤਿ ਵਿਸਤ੍ਤਿਕਾ. ਸਤੋਤਿ ਸਰਤੀਤਿ ਸਤੋ, ਪੁਗ੍ਗਲੇਨ ਸਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾ.

ਤਤ੍ਥ ਸਰਣਲਕ੍ਖਣਾ ਸਤਿ. ਸਰਨ੍ਤਿ ਤਾਯ, ਸਯਂ ਵਾ ਸਰਤਿ, ਸਰਣਮਤ੍ਤਮੇਵ ਵਾ ਏਸਾਤਿ ਸਤਿ. ਸਾ ਪਨੇਸਾ ਅਪਿਲਾਪਨਲਕ੍ਖਣਾ, ਅਸਮ੍ਮੋਸਨਰਸਾ, ਆਰਕ੍ਖਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨਾ, ਵਿਸਯਾਭਿਮੁਖਭਾਵਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨਾ ਵਾ, ਥਿਰਸਞ੍ਞਾਪਦਟ੍ਠਾਨਾ, ਕਾਯਾਦਿਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਪਦਟ੍ਠਾਨਾ ਵਾ. ਆਰਮ੍ਮਣੇ ਦਲ਼੍ਹਪਤਿਟ੍ਠਿਤਤ੍ਤਾ ਪਨ ਏਸਿਕਾ ਵਿਯ, ਚਕ੍ਖੁਦ੍ਵਾਰਾਦੀਨਂ ਰਕ੍ਖਣਤੋ ਦੋਵਾਰਿਕੋ ਵਿਯ ਚ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾ.

ਤਸ੍ਸਾ ਪਵਤ੍ਤਿਟ੍ਠਾਨਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਕਾਯੇ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਂ ਭਾਵੇਨ੍ਤੋ ਸਤੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧਂ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਕਾਯੇਤਿ ਰੂਪਕਾਯੇ. ਰੂਪਕਾਯੋ ਹਿ ਇਧ ਅਙ੍ਗਪਚ੍ਚਙ੍ਗਾਨਂ ਕੇਸਾਦੀਨਞ੍ਚ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਸਮੂਹਟ੍ਠੇਨ ਹਤ੍ਥਿਕਾਯਰਥਕਾਯਾਦਯੋ ਵਿਯ ‘‘ਕਾਯੋ’’ਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤੋ. ਯਥਾ ਚ ਸਮੂਹਟ੍ਠੇਨ, ਏਵਂ ਕੁਚ੍ਛਿਤਾਨਂ ਆਯਟ੍ਠੇਨ. ਕੁਚ੍ਛਿਤਾਨਞ੍ਹਿ ਪਰਮਜੇਗੁਚ੍ਛਾਨਂ ਸੋ ਆਯੋਤਿਪਿ ਕਾਯੋ. ਆਯੋਤਿ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਦੇਸੋ. ਤਤ੍ਰਾਯਂ ਵਚਨਤ੍ਥੋ – ਆਯਨ੍ਤਿ ਤਤੋਤਿ ਆਯੋ. ਕੇ ਆਯਨ੍ਤੀਤਿ? ਕੁਚ੍ਛਿਤਾ ਕੇਸਾਦਯੋ. ਇਤਿ ਕੁਚ੍ਛਿਤਾਨਂ ਕੇਸਾਦੀਨਂ ਆਯੋਤਿ ਕਾਯੋ.

ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਤਿ ਕਾਯਸ੍ਸ ਅਨੁਪਸ੍ਸਨਾ, ਕਾਯਂ ਵਾ ਅਨੁਪਸ੍ਸਨਾ, ‘‘ਕਾਯੇ’’ਤਿ ਚ ਵਤ੍ਵਾਪਿ ਪੁਨ ‘‘ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ’’ਤਿ ਦੁਤਿਯਂ ਕਾਯਗ੍ਗਹਣਂ ਅਸਮ੍ਮਿਸ੍ਸਤੋ ਵਵਤ੍ਥਾਨਘਨਵਿਨਿਬ੍ਭੋਗਾਦਿਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਕਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਤੇਨ ਨ ਕਾਯੇ ਵੇਦਨਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਚਿਤ੍ਤਧਮ੍ਮਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਵਾ, ਅਥ ਖੋ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯੇਵਾਤਿ ਕਾਯਸਙ੍ਖਾਤੇ ਵਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਕਾਰਸ੍ਸੇਵ ਦਸ੍ਸਨੇਨ ਅਸਮ੍ਮਿਸ੍ਸਤੋ ਵਵਤ੍ਥਾਨਂ ਦਸ੍ਸਿਤਂ ਹੋਤਿ, ਤਥਾ ਨ ਕਾਯੇ ਅਙ੍ਗਪਚ੍ਚਙ੍ਗਵਿਨਿਮੁਤ੍ਤਏਕਧਮ੍ਮਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ, ਨਾਪਿ ਕੇਸਲੋਮਾਦਿਵਿਨਿਮੁਤ੍ਤਇਤ੍ਥਿਪੁਰਿਸਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ. ਯੋਪਿ ਚੇਤ੍ਥ ਕੇਸਲੋਮਾਦਿਕੋ ਭੂਤੁਪਾਦਾਯਸਮੂਹਸਙ੍ਖਾਤੋ ਕਾਯੋ, ਤਤ੍ਥਾਪਿ ਨ ਭੂਤੁਪਾਦਾਯਵਿਨਿਮੁਤ੍ਤਏਕਧਮ੍ਮਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ, ਅਥ ਖੋ ਰਥਸਮ੍ਭਾਰਾਨੁਪਸ੍ਸਕਸ੍ਸ ਵਿਯ ਅਙ੍ਗਪਚ੍ਚਙ੍ਗਸਮੂਹਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ, ਨਗਰਾਵਯਵਾਨੁਪਸ੍ਸਕਸ੍ਸ ਵਿਯ ਕੇਸਲੋਮਾਦਿਸਮੂਹਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ, ਕਦਲਿਕ੍ਖਨ੍ਧਪਤ੍ਤਵਟ੍ਟਿਵਿਨਿਭੁਜਨਕਸ੍ਸ ਵਿਯ ਰਿਤ੍ਤਮੁਟ੍ਠਿਵਿਨਿਵੇਠਕਸ੍ਸ ਵਿਯ ਚ ਭੂਤੁਪਾਦਾਯਸਮੂਹਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯੇਵਾਤਿ ਸਮੂਹਵਸੇਨੇਵ ਕਾਯਸਙ੍ਖਾਤਸ੍ਸ ਵਤ੍ਥੁਨੋ ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰਤੋ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੇਨ ਘਨਵਿਨਿਬ੍ਭੋਗੋ ਦਸ੍ਸਿਤੋ ਹੋਤਿ. ਨ ਹੇਤ੍ਥ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਸਮੂਹਵਿਨਿਮੁਤ੍ਤੋ ਕਾਯੋ ਵਾ ਇਤ੍ਥੀ ਵਾ ਪੁਰਿਸੋ ਵਾ ਅਞ੍ਞੋ ਵਾ ਕੋਚਿ ਧਮ੍ਮੋ ਦਿਸ੍ਸਤਿ, ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਧਮ੍ਮਸਮੂਹਮਤ੍ਤੇਯੇਵ ਪਨ ਤਥਾ ਤਥਾ ਸਤ੍ਤਾ ਮਿਚ੍ਛਾਭਿਨਿਵੇਸਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ. ਤੇਨਾਹੁ ਪੋਰਾਣਾ –

‘‘ਯਂ ਪਸ੍ਸਤਿ ਨ ਤਂ ਦਿਟ੍ਠਂ, ਯਂ ਦਿਟ੍ਠਂ ਤਂ ਨ ਪਸ੍ਸਤਿ;

ਅਪਸ੍ਸਂ ਬਜ੍ਝਤੇ ਮੂਲ਼੍ਹੋ, ਬਜ੍ਝਮਾਨੋ ਨ ਮੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ. (ਦੀ. ਨਿ. ਅਟ੍ਠ. ੨.੩੭੩; ਮ. ਨਿ. ਅਟ੍ਠ. ੧.੧੦੬);

ਘਨਵਿਨਿਬ੍ਭੋਗਾਦਿਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਆਦਿਸਦ੍ਦੇਨ ਚੇਤ੍ਥ ਅਯਮ੍ਪਿ ਅਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਅਯਞ੍ਹਿ ਏਤਸ੍ਮਿਂ ਕਾਯੇ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯੇਵ, ਨ ਅਞ੍ਞਧਮ੍ਮਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ. ਯਥਾ ਅਨੁਦਕਭੂਤਾਯਪਿ ਮਰੀਚਿਯਾ ਉਦਕਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਹੋਤਿ, ਨ ਏਵਂ ਅਨਿਚ੍ਚਦੁਕ੍ਖਾਨਤ੍ਤਾਸੁਭਭੂਤੇਯੇਵ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਕਾਯੇ ਨਿਚ੍ਚਸੁਖਤ੍ਤਸੁਭਭਾਵਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ, ਅਥ ਖੋ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਅਨਿਚ੍ਚਦੁਕ੍ਖਾਨਤ੍ਤਾਸੁਭਾਕਾਰਸਮੂਹਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯੇਵਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ.

ਅਥ ਵਾ ਯ੍ਵਾਯਂ ਮਹਾਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨੇ ‘‘ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਰਞ੍ਞਗਤੋ ਵਾ…ਪੇ… ਸੋ ਸਤੋਵ ਅਸ੍ਸਸਤੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ (ਦੀ. ਨਿ. ੨.੩੭੪; ਮ. ਨਿ. ੧.੧੦੭) ਨਯੇਨ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸਾਦਿਚੁਣ੍ਣਿਕਜਾਤਅਟ੍ਠਿਕਪਰਿਯੋਸਾਨੋ ਕਾਯੋ ਵੁਤ੍ਤੋ, ਯੋ ਚ ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਯਂ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਕਥਾਯਂ ‘‘ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਪਥਵੀਕਾਯਂ ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ ਅਨੁਪਸ੍ਸਤਿ. ਆਪੋਕਾਯਂ. ਤੇਜੋਕਾਯਂ. ਵਾਯੋਕਾਯਂ. ਕੇਸਕਾਯਂ. ਲੋਮਕਾਯਂ. ਛਵਿਕਾਯਂ. ਚਮ੍ਮਕਾਯਂ. ਮਂਸਕਾਯਂ. ਰੁਹਿਰਕਾਯਂ. ਨ੍ਹਾਰੁਕਾਯਂ. ਅਟ੍ਠਿਕਾਯਂ. ਅਟ੍ਠਿਮਿਞ੍ਜਕਾਯ’’ਨ੍ਤਿ ਕਾਯੋ ਵੁਤ੍ਤੋ, ਤਸ੍ਸ ਸਬ੍ਬਸ੍ਸ ਇਮਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਕਾਯੇ ਅਨੁਪਸ੍ਸਨਤੋ ਕਾਯੇ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਤਿ ਏਵਮ੍ਪਿ ਅਤ੍ਥੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ.

ਅਥ ਵਾ ਕਾਯੇ ‘‘ਅਹ’’ਨ੍ਤਿ ਵਾ ‘‘ਮਮ’’ਨ੍ਤਿ ਵਾ ਏਵਂ ਗਹੇਤਬ੍ਬਸ੍ਸ ਯਸ੍ਸ ਕਸ੍ਸਚਿ ਅਨੁਪਸ੍ਸਨਤੋ ਤਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸੇਵ ਪਨ ਕੇਸਲੋਮਾਦਿਕਸ੍ਸ ਨਾਨਾਧਮ੍ਮਸਮੂਹਸ੍ਸ ਅਨੁਪਸ੍ਸਨਤੋ ਕਾਯੇ ਕੇਸਾਦਿਸਮੂਹਸਙ੍ਖਾਤਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਤਿ ਏਵਮਤ੍ਥੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ. ਅਪਿ ਚ ‘‘ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਕਾਯੇ ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ ਅਨੁਪਸ੍ਸਤਿ, ਨੋ ਨਿਚ੍ਚਤੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ (ਪਟਿ. ਮ. ੩.੩੫) ਅਨੁਕ੍ਕਮੇਨ ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਯਂ ਆਗਤਨਯਸ੍ਸ ਸਬ੍ਬਸ੍ਸੇਵ ਅਨਿਚ੍ਚਲਕ੍ਖਣਾਦਿਨੋ ਆਕਾਰਸਮੂਹਸਙ੍ਖਾਤਸ੍ਸ ਕਾਯਸ੍ਸ ਅਨੁਪਸ੍ਸਨਤੋਪਿ ਕਾਯੇ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਤਿ ਏਵਮ੍ਪਿ ਅਤ੍ਥੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ. ਅਯਂ ਪਨ ਚਤੁਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਸਾਧਾਰਣੋ ਅਤ੍ਥੋ.

ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਨ੍ਤਿ ਤਯੋ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾ ਸਤਿਗੋਚਰੋਪਿ, ਤਿਧਾ ਪਟਿਪਨ੍ਨੇਸੁ ਸਾਵਕੇਸੁ ਸਤ੍ਥੁਨੋ ਪਟਿਘਾਨੁਨਯਵੀਤਿਵਤ੍ਤਤਾਪਿ, ਸਤਿਪਿ. ‘‘ਚਤੁਨ੍ਨਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾਨਂ ਸਮੁਦਯਞ੍ਚ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮਞ੍ਚ ਦੇਸਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਤਂ ਸੁਣਾਥ ਸਾਧੁਕਂ ਮਨਸਿ ਕਰੋਥ…ਪੇ… ਕੋ ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਕਾਯਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ? ਆਹਾਰਸਮੁਦਯਾ ਕਾਯਸਮੁਦਯੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਸਂ. ਨਿ. ੫.੪੦੮) ਹਿ ਸਤਿਗੋਚਰੋ ‘‘ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਤਥਾ ‘‘ਕਾਯੋ ਉਪਟ੍ਠਾਨਂ, ਨੋ ਸਤਿ, ਸਤਿ ਉਪਟ੍ਠਾਨਞ੍ਚੇਵ ਸਤਿ ਚਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁਪਿ (ਪਟਿ. ਮ. ੩.੩੫). ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਪਤਿਟ੍ਠਾਤਿ ਅਸ੍ਮਿਨ੍ਤਿ ਪਟ੍ਠਾਨਂ. ਕਾ ਪਤਿਟ੍ਠਾਤਿ? ਸਤਿ. ਸਤਿਯਾ ਪਟ੍ਠਾਨਂ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਂ, ਪਧਾਨਟ੍ਠਾਨਨ੍ਤਿ ਵਾ ਪਟ੍ਠਾਨਂ, ਸਤਿਯਾ ਪਟ੍ਠਾਨਂ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਂ, ਹਤ੍ਥਿਟ੍ਠਾਨਅਸ੍ਸਟ੍ਠਾਨਾਦੀਨਿ ਵਿਯ.

‘‘ਤਯੋ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾ ਯਦਰਿਯੋ ਸੇਵਤਿ, ਯਦਰਿਯੋ ਸੇਵਮਾਨੋ ਸਤ੍ਥਾ ਗਣਮਨੁਸਾਸਿਤੁਮਰਹਤੀ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੩.੩੦੪, ੩੧੧) ਏਤ੍ਥ ਤਿਧਾ ਪਟਿਪਨ੍ਨੇਸੁ ਸਾਵਕੇਸੁ ਸਤ੍ਥੁਨੋ ਪਟਿਘਾਨੁਨਯਵੀਤਿਵਤ੍ਤਤਾ ‘‘ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਪਟ੍ਠਪੇਤਬ੍ਬਤੋ ਪਟ੍ਠਾਨਂ, ਪਵਤ੍ਤਯਿਤਬ੍ਬਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਕੇਨ ਪਟ੍ਠਪੇਤਬ੍ਬੋਤਿ? ਸਤਿਯਾ, ਸਤਿਯਾ ਪਟ੍ਠਾਨਂ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਨ੍ਤਿ. ‘‘ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾ ਭਾਵਿਤਾ ਬਹੁਲੀਕਤਾ ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੇ ਪਰਿਪੂਰੇਨ੍ਤੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਮ. ਨਿ. ੩.੧੪੭) ਪਨ ਸਤਿਯੇਵ ‘‘ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਪਤਿਟ੍ਠਾਤੀਤਿ ਪਟ੍ਠਾਨਂ, ਉਪਟ੍ਠਾਤਿ ਓਕ੍ਕਨ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਪਵਤ੍ਤਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸਤਿਯੇਵ ਪਟ੍ਠਾਨਨ੍ਤਿ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਂ. ਅਥ ਵਾ ਸਰਣਟ੍ਠੇਨ ਸਤਿ, ਉਪਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠੇਨ ਪਟ੍ਠਾਨਂ. ਇਤਿ ਸਤਿ ਚ ਸਾ ਪਟ੍ਠਾਨਞ੍ਚਾਤਿਪਿ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਂ. ਇਦਮਿਧ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਂ. ਤਂ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਂ. ਭਾਵੇਨ੍ਤੋਤਿ ਵਡ੍ਢੇਨ੍ਤੋ. ਏਤ੍ਥ ਚ ਯਂ ਤਿਧਾ ਪਟਿਪਨ੍ਨੇਸੁ ਸਾਵਕੇਸੁ ਸਤ੍ਥੁਨੋ ਪਟਿਘਾਨੁਨਯਵੀਤਿਵਤ੍ਤਤਾ ‘‘ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਂ ਇਮਿਨਾ ਸੁਤ੍ਤੇਨ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ਭਗਵਤਾ –

‘‘ਤਯੋ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾ ਯਦਰਿਯੋ ਸੇਵਤਿ, ਯਦਰਿਯੋ ਸੇਵਮਾਨੋ ਸਤ੍ਥਾ ਗਣਮਨੁਸਾਸਿਤੁਮਰਹਤੀ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੩.੩੦੪, ੩੧੧) ਇਤਿ ਖੋ ਪਨੇਤਂ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਕਿਞ੍ਚੇਤਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਤ੍ਥਾ ਸਾਵਕਾਨਂ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਤਿ ਅਨੁਕਮ੍ਪਕੋ ਹਿਤੇਸੀ ਅਨੁਕਮ੍ਪਂ ਉਪਾਦਾਯ ‘‘ਇਦਂ ਵੋ ਹਿਤਾਯ ਇਦਂ ਵੋ ਸੁਖਾਯਾ’’ਤਿ. ਤਸ੍ਸ ਸਾਵਕਾ ਨ ਸੁਸ੍ਸੂਸਨ੍ਤਿ, ਨ ਸੋਤਂ ਓਦਹਨ੍ਤਿ, ਨ ਅਞ੍ਞਾ ਚਿਤ੍ਤਂ ਉਪਟ੍ਠਪੇਨ੍ਤਿ, ਵੋਕ੍ਕਮ੍ਮ ਚ ਸਤ੍ਥੁ ਸਾਸਨਾ ਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ. ਤਤ੍ਰ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਥਾਗਤੋ ਨ ਚੇਵ ਅਨਤ੍ਤਮਨੋ ਹੋਤਿ, ਨ ਚ ਅਨਤ੍ਤਮਨਤਂ ਪਟਿਸਂਵੇਦੇਤਿ, ਅਨਵਸ੍ਸੁਤੋ ਚ ਵਿਹਰਤਿ ਸਤੋ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ. ਇਦਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਠਮਂ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਂ. ਯਦਰਿਯੋ…ਪੇ… ਮਰਹਤਿ.

‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਤ੍ਥਾ…ਪੇ… ਇਦਂ ਵੋ ਸੁਖਾਯਾਤਿ. ਤਸ੍ਸ ਏਕਚ੍ਚੇ ਸਾਵਕਾ ਨ ਸੁਸ੍ਸੂਸਨ੍ਤਿ…ਪੇ… ਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ. ਏਕਚ੍ਚੇ ਸਾਵਕਾ ਸੁਸ੍ਸੂਸਨ੍ਤਿ…ਪੇ… ਨ ਚ ਵੋਕ੍ਕਮ੍ਮ ਸਤ੍ਥੁ ਸਾਸਨਾ ਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ. ਤਤ੍ਰ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਥਾਗਤੋ ਨ ਚੇਵ ਅਨਤ੍ਤਮਨੋ ਹੋਤਿ, ਨ ਚ ਅਨਤ੍ਤਮਨਤਂ ਪਟਿਸਂਵੇਦੇਤਿ, ਨ ਚ ਅਤ੍ਤਮਨੋ ਹੋਤਿ, ਨ ਚ ਅਤ੍ਤਮਨਤਂ ਪਟਿਸਂਵੇਦੇਤਿ. ਅਨਤ੍ਤਮਨਤਾ ਚ ਅਤ੍ਤਮਨਤਾ ਚ ਤਦੁਭਯਂ ਅਭਿਨਿਵਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਉਪੇਕ੍ਖਕੋ ਵਿਹਰਤਿ ਸਤੋ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ. ਇਦਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਦੁਤਿਯਂ…ਪੇ….

‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ…ਪੇ… ਇਦਂ ਵੋ ਸੁਖਾਯਾਤਿ. ਤਸ੍ਸ ਸਾਵਕਾ ਸੁਸ੍ਸੂਸਨ੍ਤਿ…ਪੇ… ਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ. ਤਤ੍ਰ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਥਾਗਤੋ ਅਤ੍ਤਮਨੋ ਚੇਵ ਹੋਤਿ, ਅਤ੍ਤਮਨਤਞ੍ਚ ਪਟਿਸਂਵੇਦੇਤਿ, ਅਨਵਸ੍ਸੁਤੋ ਚ ਵਿਹਰਤਿ ਸਤੋ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ. ਇਦਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਤਿਯ’’ਨ੍ਤਿ (ਦੀ. ਨਿ. ੩.੩੧੧).

ਏਵਂ ਪਟਿਘਾਨੁਨਯੇਹਿ ਅਨਵਸ੍ਸੁਤਤਾ ਨਿਚ੍ਚਂ ਉਪਟ੍ਠਿਤਸਤਿਤਾਯ ਤਦੁਭਯਂ ਵੀਤਿਵਤ੍ਤਤਾ ‘‘ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਬੁਦ੍ਧਾਨਮੇਵ ਕਿਰ ਨਿਚ੍ਚਂ ਉਪਟ੍ਠਿਤਸਤਿਤਾ ਹੋਤਿ, ਨ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਾਦੀਨਨ੍ਤਿ.

ਵੇਦਨਾਸੁ ਵੇਦਨਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਤਿਆਦੀਸੁ ਵੇਦਨਾਦੀਨਂ ਪੁਨ ਵਚਨੇ ਪਯੋਜਨਂ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਯਥਾਯੋਗਂ ਯੋਜੇਤ੍ਵਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਅਯਮ੍ਪਿ ਸਾਧਾਰਣਤ੍ਥੋ. ਸੁਖਾਦੀਸੁ ਅਨੇਕਪ੍ਪਭੇਦਾਸੁ ਵੇਦਨਾਸੁ ਵਿਸੁਂ ਵਿਸੁਂ ਅਨਿਚ੍ਚਾਦਿਤੋ ਏਕੇਕਵੇਦਨਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ. ਸਰਾਗਾਦਿਕੇ ਸੋਲ਼ਸਪ੍ਪਭੇਦੇ ਚਿਤ੍ਤੇ ਵਿਸੁਂ ਵਿਸੁਂ ਅਨਿਚ੍ਚਾਦਿਤੋ ਏਕੇਕਚਿਤ੍ਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ. ਕਾਯਵੇਦਨਾਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਸੇਸਤੇਭੂਮਕਧਮ੍ਮੇਸੁ ਵਿਸੁਂ ਵਿਸੁਂ ਅਨਿਚ੍ਚਾਦਿਤੋ ਏਕੇਕਧਮ੍ਮਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਨੀਵਰਣਾਦਿਧਮ੍ਮਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਤਿ. ਏਤ੍ਥ ਚ ਕਾਯੇਤਿ ਏਕਵਚਨਂ, ਸਰੀਰਸ੍ਸ ਏਕਤ੍ਤਾ. ਚਿਤ੍ਤੇਤਿ ਏਕਵਚਨਂ, ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸਭਾਵਭੇਦਾਭਾਵਤੋ ਜਾਤਿਗ੍ਗਹਣੇਨ ਕਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਯਥਾ ਚ ਵੇਦਨਾਦਯੋ ਅਨੁਪਸ੍ਸਿਤਬ੍ਬਾ, ਤਥਾਨੁਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਵੇਦਨਾਸੁ ਵੇਦਨਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ, ਚਿਤ੍ਤੇ ਚਿਤ੍ਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ, ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਧਮ੍ਮਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਕਥਂ ਵੇਦਨਾ ਅਨੁਪਸ੍ਸਿਤਬ੍ਬਾ? ਸੁਖਾ ਤਾਵ ਵੇਦਨਾ ਦੁਕ੍ਖਤੋ, ਦੁਕ੍ਖਾ ਵੇਦਨਾ ਸਲ੍ਲਤੋ, ਅਦੁਕ੍ਖਮਸੁਖਾ ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ ਅਨੁਪਸ੍ਸਿਤਬ੍ਬਾ. ਯਥਾਹ –

‘‘ਯੋ ਸੁਖਂ ਦੁਕ੍ਖਤੋ ਅਦ੍ਦ, ਦੁਕ੍ਖਮਦ੍ਦਕ੍ਖਿ ਸਲ੍ਲਤੋ;

ਅਦੁਕ੍ਖਮਸੁਖਂ ਸਨ੍ਤਂ, ਅਦ੍ਦਕ੍ਖਿ ਨਂ ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ;

ਸ ਵੇ ਸਮ੍ਮਦ੍ਦਸੋ ਭਿਕ੍ਖੁ, ਪਰਿਜਾਨਾਤਿ ਵੇਦਨਾ’’ਤਿ. (ਸਂ. ਨਿ. ੪.੨੫੩);

ਸਬ੍ਬਾ ਏਵ ਚੇਤਾ ਦੁਕ੍ਖਤੋਪਿ ਅਨੁਪਸ੍ਸਿਤਬ੍ਬਾ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ‘‘ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਵੇਦਯਿਤਂ, ਤਂ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਮਿਨ੍ਤਿ ਵਦਾਮੀ’’ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੪.੨੫੯). ਸੁਖਦੁਕ੍ਖਤੋਪਿ ਚ ਅਨੁਪਸ੍ਸਿਤਬ੍ਬਾ. ਯਥਾਹ ‘‘ਸੁਖਾ ਵੇਦਨਾ ਠਿਤਿਸੁਖਾ, ਵਿਪਰਿਣਾਮਦੁਕ੍ਖਾ. ਦੁਕ੍ਖਾ ਵੇਦਨਾ ਠਿਤਿਦੁਕ੍ਖਾ, ਵਿਪਰਿਣਾਮਸੁਖਾ. ਅਦੁਕ੍ਖਮਸੁਖਾ ਵੇਦਨਾ ਞਾਣਸੁਖਾ, ਅਞ੍ਞਾਣਦੁਕ੍ਖਾ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੧.੪੬੫). ਅਪਿ ਚ ਅਨਿਚ੍ਚਾਦਿਸਤ੍ਤਵਿਪਸ੍ਸਨਾਵਸੇਨਾਪਿ ਅਨੁਪਸ੍ਸਿਤਬ੍ਬਾ. ਚਿਤ੍ਤਧਮ੍ਮੇਸੁਪਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਤਾਵ ਆਰਮ੍ਮਣਾਧਿਪਤਿਸਹਜਾਤਭੂਮਿਕਮ੍ਮਵਿਪਾਕਕਿਰਿਯਾਦਿਨਾਨਤ੍ਤਭੇਦਾਨਂ ਅਨਿਚ੍ਚਾਦਿਸਤ੍ਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਨਂ ਸਰਾਗਾਦਿਸੋਲ਼ਸਭੇਦਾਨਞ੍ਚ ਵਸੇਨ ਅਨੁਪਸ੍ਸਿਤਬ੍ਬਂ. ਧਮ੍ਮਾ ਸਲਕ੍ਖਣਸਾਮਞ੍ਞਲਕ੍ਖਣਾਨਂ ਸੁਞ੍ਞਤਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਅਨਿਚ੍ਚਾਦਿਸਤ੍ਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਨਂ ਸਨ੍ਤਾਸਨ੍ਤਾਦੀਨਞ੍ਚ ਵਸੇਨ ਅਨੁਪਸ੍ਸਿਤਬ੍ਬਾ.

ਇਮੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗੇ ਨਾਨਾਚਿਤ੍ਤੇਸੁ ਲਬ੍ਭਨ੍ਤਿ. ਅਞ੍ਞੇਨੇਵ ਹਿ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਕਾਯਂ ਪਰਿਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਅਞ੍ਞੇਨ ਵੇਦਨਂ, ਅਞ੍ਞੇਨ ਚਿਤ੍ਤਂ, ਅਞ੍ਞੇਨ ਧਮ੍ਮੇ ਪਰਿਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਮਗ੍ਗਕ੍ਖਣੇ ਪਨ ਏਕਚਿਤ੍ਤੇਯੇਵ ਲਬ੍ਭਨ੍ਤੀਤਿ. ਆਦਿਤੋ ਹਿ ਕਾਯਂ ਪਰਿਗ੍ਗਣ੍ਹਿਤ੍ਵਾ ਆਗਤਸ੍ਸ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਸਤਿ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਨਾਮ, ਤਾਯ ਸਤਿਯਾ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਨਾਮ. ਵਿਪਸ੍ਸਨਂ ਉਸ੍ਸੁਕ੍ਕਾਪੇਤ੍ਵਾ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਂ ਪਤ੍ਤਸ੍ਸ ਮਗ੍ਗਕ੍ਖਣੇ ਮਗ੍ਗਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਸਤਿ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਨਾਮ, ਤਾਯ ਸਤਿਯਾ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਨਾਮ.

ਵੇਦਨਂ ਪਰਿਗ੍ਗਣ੍ਹਿਤ੍ਵਾ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਰਿਗ੍ਗਣ੍ਹਿਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮੇ ਪਰਿਗ੍ਗਣ੍ਹਿਤ੍ਵਾ ਆਗਤਸ੍ਸ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਸਤਿ ਧਮ੍ਮਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਨਾਮ, ਤਾਯ ਸਤਿਯਾ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਧਮ੍ਮਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਨਾਮ. ਵਿਪਸ੍ਸਨਂ ਉਸ੍ਸੁਕ੍ਕਾਪੇਤ੍ਵਾ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਂ ਪਤ੍ਤਸ੍ਸ ਮਗ੍ਗਕ੍ਖਣੇ ਮਗ੍ਗਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਸਤਿ ਧਮ੍ਮਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਨਾਮ, ਤਾਯ ਸਤਿਯਾ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਧਮ੍ਮਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਨਾਮ, ਏਵਂ ਤਾਵ ਦੇਸਨਾ ਪੁਗ੍ਗਲੇ ਤਿਟ੍ਠਤਿ, ਕਾਯੇ ਪਨ ‘‘ਸੁਭ’’ਨ੍ਤਿ ਵਿਪਲ੍ਲਾਸਪ੍ਪਹਾਨਾ ਕਾਯਪਰਿਗ੍ਗਾਹਿਕਾ ਸਤਿ ਮਗ੍ਗੇਨ ਸਮਿਜ੍ਝਤੀਤਿ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਨਾਮ. ਵੇਦਨਾਯ ‘‘ਸੁਖ’’ਨ੍ਤਿ ਵਿਪਲ੍ਲਾਸਪ੍ਪਹਾਨਾ ਵੇਦਨਾਪਰਿਗ੍ਗਾਹਿਕਾ ਸਤਿ ਮਗ੍ਗੇਨ ਸਮਿਜ੍ਝਤੀਤਿ ਵੇਦਨਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਨਾਮ. ਚਿਤ੍ਤੇ ‘‘ਨਿਚ੍ਚ’’ਨ੍ਤਿ ਵਿਪਲ੍ਲਾਸਪ੍ਪਹਾਨਾ ਚਿਤ੍ਤਪਰਿਗ੍ਗਾਹਿਕਾ ਸਤਿ ਮਗ੍ਗੇਨ ਸਮਿਜ੍ਝਤੀਤਿ ਚਿਤ੍ਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਨਾਮ. ਧਮ੍ਮੇਸੁ ‘‘ਅਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਵਿਪਲ੍ਲਾਸਪ੍ਪਹਾਨਾ ਧਮ੍ਮਪਰਿਗ੍ਗਾਹਿਕਾ ਸਤਿ ਮਗ੍ਗੇਨ ਸਮਿਜ੍ਝਤੀਤਿ ਧਮ੍ਮਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਨਾਮ. ਇਤਿ ਏਕਾਵ ਮਗ੍ਗਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਸਤਿ ਚਤੁਕਿਚ੍ਚਸਾਧਕਟ੍ਠੇਨ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਨਾਮਾਨਿ ਲਭਤਿ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਮਗ੍ਗਕ੍ਖਣੇ ਪਨ ਏਕਚਿਤ੍ਤੇਯੇਵ ਲਬ੍ਭਨ੍ਤੀ’’ਤਿ.

ਪੁਨ ਉਪਕਾਰਵਸੇਨ ਚ ਅਪਰਿਹੀਨਵਸੇਨ ਚ ਗੁਣਵਸੇਨ ਚ ਅਪਰੇ ਤਯੋ ਚਤੁਕ੍ਕਾ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਤਤ੍ਥ ਅਸਤਿਪਰਿਵਜ੍ਜਨਾਯਾਤਿ ਨ ਸਤਿ ਅਸਤਿ, ਸਤਿ ਏਤ੍ਥ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਵਾ ਅਸਤਿ, ਮੁਟ੍ਠਸ੍ਸਤਿਯਾ ਏਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਪਰਿਵਜ੍ਜਨਾਯਾਤਿ ਸਮਨ੍ਤਤੋ ਵਜ੍ਜਨੇਨ. ਭਤ੍ਤਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਕਾਕਸਦਿਸੇ ਹਿ ਮੁਟ੍ਠਸਤਿਪੁਗ੍ਗਲੇ ਪਰਿਵਜ੍ਜਨੇਨ ਉਪਟ੍ਠਿਤਸਤਿਪੁਗ੍ਗਲਸੇਵਨੇਨ ਠਾਨਨਿਸਜ੍ਜਾਦੀਸੁ ਸਤਿਸਮੁਟ੍ਠਾਪਨਤ੍ਥਂ ਨਿਨ੍ਨਪੋਣਪਬ੍ਭਾਰਚਿਤ੍ਤਤਾਯ ਚ ਸਤਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ਸਤਿਕਰਣੀਯਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਨ੍ਤਿ ਸਤਿਯਾ ਕਾਤਬ੍ਬਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ. ਕਤਤ੍ਤਾਤਿ ਕਤਭਾਵੇਨ. ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਮਗ੍ਗਾਨਂ ਕਤਤ੍ਤਾ, ਭਾਵਿਤਤ੍ਤਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸਤਿਪਰਿਬਨ੍ਧਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਹਤਤ੍ਤਾਤਿ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਾਦੀਨਂ ਨਾਸਿਤਭਾਵੇਨ. ਸਤਿਨਿਮਿਤ੍ਤਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਸਮ੍ਮੁਟ੍ਠਤ੍ਤਾਤਿ ਸਤਿਯਾ ਕਾਰਣਾਨਂ ਕਾਯਾਦਿਆਰਮ੍ਮਣਾਨਂ ਅਨਟ੍ਠਭਾਵੇਨ.

ਸਤਿਯਾ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਤ੍ਤਾਤਿ ਸਤਿਯਾ ਸਮ੍ਮਾ ਆਗਤਤ੍ਤਾ ਅਪਰਿਹੀਨਤ੍ਤਾ ਚ. ਵਸਿਤਤ੍ਤਾਤਿ ਵਸਿਭਾਵਪ੍ਪਤ੍ਤੇਨ. ਪਾਗੁਞ੍ਞਤਾਯਾਤਿ ਪਗੁਣਭਾਵੇਨ. ਅਪਚ੍ਚੋਰੋਹਣਤਾਯਾਤਿ ਅਨਿਵਤ੍ਤਨਭਾਵੇਨ ਅਪਚ੍ਚੋਸਕ੍ਕਨਭਾਵੇਨ.

ਸਤ੍ਤਤ੍ਤਾਤਿ ਸਭਾਵੇਨ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨਤ੍ਤਾ. ਸਨ੍ਤਤ੍ਤਾਤਿ ਨਿਬ੍ਬੁਤਸਭਾਵਤ੍ਤਾ. ਸਮਿਤਤ੍ਤਾਤਿ ਕਿਲੇਸਾਨਂ ਵੂਪਸਮਿਤਭਾਵਤ੍ਤਾ. ਸਨ੍ਤਧਮ੍ਮਸਮਨ੍ਨਾਗਤਤ੍ਤਾਤਿ ਸਪ੍ਪੁਰਿਸਧਮ੍ਮੇਹਿ ਅਪਰਿਹੀਨਤ੍ਤਾ. ਬੁਦ੍ਧਾਨੁਸ੍ਸਤਿਆਦਯੋ ਹੇਟ੍ਠਾ ਵੁਤ੍ਤਨਯਾ ਏਵ. ਸਰਣਕਵਸੇਨ ਸਤਿ, ਇਦਂ ਸਤਿਯਾ ਸਭਾਵਪਦਂ. ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਸਰਣਤੋ ਅਨੁਸ੍ਸਰਣਵਸੇਨ ਅਨੁਸ੍ਸਤਿ. ਅਭਿਮੁਖਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਵਿਯ ਸਰਣਤੋ ਪਟਿਸਰਣਵਸੇਨ ਪਟਿਸ੍ਸਤਿ. ਉਪਸਗ੍ਗਵਸੇਨ ਵਾ ਵਡ੍ਢਿਤਮਤ੍ਤਮੇਵ. ਸਰਣਾਕਾਰੋ ਸਰਣਤਾ. ਯਸ੍ਮਾ ਪਨ ਸਰਣਤਾਤਿ ਤਿਣ੍ਣਂ ਸਰਣਾਨਮ੍ਪਿ ਨਾਮਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਂ ਪਟਿਸੇਧੇਤੁਂ ਪੁਨ ਸਤਿਗ੍ਗਹਣਂ ਕਤਂ. ਸਤਿਸਙ੍ਖਾਤਾ ਸਰਣਤਾਤਿ ਅਯਞ੍ਹੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੋ. ਸੁਤਪਰਿਯਤ੍ਤਸ੍ਸ ਧਾਰਣਭਾਵਤੋ ਧਾਰਣਤਾ. ਅਨੁਪਵਿਸਨਸਙ੍ਖਾਤੇਨ ਓਗਾਹਨਟ੍ਠੇਨ ਅਪਿਲਾਪਨਭਾਵੋ ਅਪਿਲਾਪਨਤਾ. ਯਥਾ ਹਿ ਉਦਕੇ ਲਾਬੁਕਟਾਹਾਦੀਨਿ ਪਲਵਨ੍ਤਿ, ਨ ਅਨੁਪਵਿਸਨ੍ਤਿ, ਨ ਤਥਾ ਆਰਮ੍ਮਣੇ ਸਤਿ. ਆਰਮ੍ਮਣਞ੍ਹਿ ਏਸਾ ਅਨੁਪਵਿਸਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਅਪਿਲਾਪਨਤਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਚਿਰਕਤਚਿਰਭਾਸਿਤਾਨਂ ਨ ਸਮ੍ਮੁਸ੍ਸਨਭਾਵਤੋ ਅਸਮ੍ਮੁਸ੍ਸਨਤਾ. ਉਪਟ੍ਠਾਨਲਕ੍ਖਣੇ ਜੋਤਨਲਕ੍ਖਣੇ ਚ ਇਨ੍ਦਟ੍ਠਂ ਕਾਰੇਤੀਤਿ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਸਤਿਸਙ੍ਖਾਤਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ. ਪਮਾਦੇ ਨ ਕਮ੍ਪਤੀਤਿ ਸਤਿਬਲਂ. ਯਾਥਾਵਸਤਿ ਨਿਯ੍ਯਾਨਸਤਿ ਕੁਸਲਸਤੀਤਿ ਸਮ੍ਮਾਸਤਿ. ਬੁਜ੍ਝਨਕਸ੍ਸ ਅਙ੍ਗੋਤਿ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ, ਪਸਟ੍ਠੋ ਸੁਨ੍ਦਰੋ ਵਾ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ ਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ, ਸਤਿਯੇਵ ਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ.

ਏਕਾਯਨਮਗ੍ਗੋਤਿ ਏਕਮਗ੍ਗੋ, ਅਯਂ ਮਗ੍ਗੋ ਨ ਦ੍ਵੇਧਾਪਥਭੂਤੋਤਿ ਏਵਮਤ੍ਥੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ. ਅਥ ਵਾ ਏਕੇਨ ਅਯਿਤਬ੍ਬੋਤਿ ਏਕਾਯਨੋ. ਏਕੇਨਾਤਿ ਗਣਸਙ੍ਗਣਿਕਂ ਪਹਾਯ ਵੂਪਕਟ੍ਠੇਨ ਪਵਿਵਿਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤੇਨ. ਅਯਿਤਬ੍ਬੋ ਪਟਿਪਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬੋ, ਅਯਨ੍ਤਿ ਵਾ ਏਤੇਨਾਤਿ ਅਯਨੋ, ਸਂਸਾਰਤੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਏਕਸ੍ਸ ਅਯਨੋ ਏਕਾਯਨੋ. ਏਕਸ੍ਸਾਤਿ ਸੇਟ੍ਠਸ੍ਸ. ਸਬ੍ਬਸਤ੍ਤਾਨਂ ਸੇਟ੍ਠੋਵ ਭਗਵਾ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਭਗਵਤੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਹਿ ਤੇਨ ਅਞ੍ਞੇਪਿ ਅਯਨ੍ਤਿ, ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇਪਿ ਭਗਵਤੋਵ ਸੋ ਅਯਨੋ ਤੇਨ ਉਪ੍ਪਾਦਿਤਤ੍ਤਾ. ਯਥਾਹ ‘‘ਸੋ ਹਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ ਭਗਵਾ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤਾ’’ਤਿਆਦਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੧.੨੧੫; ਪਟਿ. ਮ. ੩.੫; ਮ. ਨਿ. ੩.੭੯). ਅਯਤੀਤਿ ਵਾ ਅਯਨੋ, ਗਚ੍ਛਤਿ ਪਵਤ੍ਤਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਅਯਨੋ ਏਕਾਯਨੋ. ਇਮਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਧਮ੍ਮਵਿਨਯੇ ਪਵਤ੍ਤਤਿ, ਨ ਅਞ੍ਞਤ੍ਥਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਯਥਾਹ ‘‘ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਖੋ, ਸੁਭਦ੍ਦ, ਧਮ੍ਮਵਿਨਯੇ ਅਰਿਯੋ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਮਗ੍ਗੋ ਉਪਲਬ੍ਭਤੀ’’ਤਿ (ਦੀ. ਨਿ. ੨.੨੧੪). ਦੇਸਨਾਭੇਦੋਯੇਵ ਹੇਸੋ, ਅਤ੍ਥਤੋ ਪਨ ਏਕੋਵ. ਅਪਿ ਚ ਏਕਂ ਅਯਤੀਤਿ ਏਕਾਯਨੋ. ਪੁਬ੍ਬਭਾਗੇ ਨਾਨਾਮੁਖਭਾਵਨਾਨਯੇਨ ਪਵਤ੍ਤੋਪਿ ਅਪਰਭਾਗੇ ਏਕਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਮੇਵ ਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਯਥਾਹ ਬ੍ਰਹ੍ਮਾ ਸਹਮ੍ਪਤਿ –

‘‘ਏਕਾਯਨਂ ਜਾਤਿਖਯਨ੍ਤਦਸ੍ਸੀ, ਮਗ੍ਗਂ ਪਜਾਨਾਤਿ ਹਿਤਾਨੁਕਮ੍ਪੀ;

ਏਤੇਨ ਮਗ੍ਗੇਨ ਤਰਿਂਸੁ ਪੁਬ੍ਬੇ, ਤਰਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਯੇ ਚ ਤਰਨ੍ਤਿ ਓਘ’’ਨ੍ਤਿ. (ਸਂ. ਨਿ. ੫.੩੮੪, ੪੦੯);

ਮਗ੍ਗੋਤਿ ਕੇਨਟ੍ਠੇਨ ਮਗ੍ਗੋ? ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਗਮਨਟ੍ਠੇਨ, ਨਿਬ੍ਬਾਨਤ੍ਥਿਕੇਹਿ ਮਗ੍ਗਨੀਯਟ੍ਠੇਨ ਚ. ਉਪੇਤੋਤਿ ਆਸਨ੍ਨਂ ਗਤੋ. ਸਮੁਪੇਤੋਤਿ ਤਤੋ ਆਸਨ੍ਨਤਰਂ ਗਤੋ. ਉਭਯੇਨਪਿ ਸਤਿਯਾ ਅਪਰਿਹੀਨੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਉਪਗਤੋਤਿ ਉਪਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਠਿਤੋ. ਸਮੁਪਗਤੋਤਿ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਠਿਤੋ. ‘‘ਉਪਾਗਤੋ ਸਮੁਪਾਗਤੋ’’ਤਿਪਿ ਪਾਲ਼ਿ. ਉਭਯੇਨਾਪਿ ਸਤਿਸਮੀਪਂ ਆਗਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਉਪਪਨ੍ਨੋਤਿ ਅਵਿਯੋਗਾਪਨ੍ਨੋ. ਸਮੁਪਪਨ੍ਨੋਤਿ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣੋ. ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋਤਿ ਅਵਿਕਲੋ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨੋ. ‘‘ਉਪੇਤੋ ਸਮੁਪੇਤੋਤਿ ਦ੍ਵੀਹਿ ਪਦੇਹਿ ਪਵਤ੍ਤਂ ਕਥਿਤਂ. ਉਪਗਤੋ ਸਮੁਪਗਤੋਤਿ ਦ੍ਵੀਹਿ ਪਦੇਹਿ ਪਟਿਵੇਧੋ. ਉਪਪਨ੍ਨੋ ਸਮੁਪਪਨ੍ਨੋ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋਤਿ ਤੀਹਿ ਪਦੇਹਿ ਪਟਿਲਾਭੋ ਕਥਿਤੋ’’ਤਿ ਏਵਮੇਕੇ ਵਣ੍ਣਯਨ੍ਤਿ.

ਲੋਕੇ ਵਾ ਸਾ ਵਿਸਤ੍ਤਿਕਾਤਿ ਯਾ ਏਸਾ ਅਨੇਕਪ੍ਪਕਾਰੇਨ ਵੁਤ੍ਤਾ ਵਿਸਤ੍ਤਿਕਾ, ਸਾ ਖਨ੍ਧਲੋਕੇ ਏਵ, ਨ ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਖਨ੍ਧੇਹਿ ਪਵਤ੍ਤਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਲੋਕੇ ਵਾ ਤਂ ਵਿਸਤ੍ਤਿਕਨ੍ਤਿ ਖਨ੍ਧਲੋਕੇ ਏਵ ਪਵਤ੍ਤਂ ਏਤਂ ਵਿਸਤ੍ਤਿਕਸਙ੍ਖਾਤਂ ਤਣ੍ਹਂ. ਤਰਤਿ ਕਾਮੇ ਪਰਿਵਜ੍ਜੇਨ੍ਤੋ. ਉਤ੍ਤਰਤਿ ਕਿਲੇਸੇ ਪਜਹਨ੍ਤੋ. ਪਤਰਤਿ ਤੇਸਂ ਪਤਿਟ੍ਠਾਹੇਤੁਂ ਛਿਨ੍ਦਨ੍ਤੋ. ਸਮਤਿਕ੍ਕਮਤਿ ਸਂਸਾਰਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮਨ੍ਤੋ. ਵੀਤਿਵਤ੍ਤਤਿ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਅਭਬ੍ਬੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਕਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ. ਅਥ ਵਾ ਤਰਤਿ ਉਤ੍ਤਰਤਿ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸਨੇਨ. ਪਤਰਤਿ ਵੇਦਨਾਨੁਪਸ੍ਸਨੇਨ. ਸਮਤਿਕ੍ਕਮਤਿ ਚਿਤ੍ਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨੇਨ. ਅਥ ਵਾ ਤਰਤਿ ਸੀਲੇਨ. ਉਤ੍ਤਰਤਿ ਸਮਾਧਿਨਾ. ਪਤਰਤਿ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਯ. ਸਮਤਿਕ੍ਕਮਤਿ ਮਗ੍ਗੇਨ. ਵੀਤਿਵਤ੍ਤਤਿ ਫਲੇਨਾਤਿ ਏਵਮਾਦਿਨਾ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਂ.

੪. ਚਤੁਤ੍ਥਗਾਥਾਯ ਅਯਂ ਸਙ੍ਖੇਪਤ੍ਥੋ – ਯੋ ਏਕਂ ਸਾਲਿਖੇਤ੍ਤਾਦਿਖੇਤ੍ਤਂ ਵਾ ਘਰਵਤ੍ਥਾਦਿਵਤ੍ਥੁਂ ਵਾ ਕਹਾਪਣਸਙ੍ਖਾਤਂ ਹਿਰਞ੍ਞਂ ਵਾ ਗੋਅਸ੍ਸਾਦਿਭੇਦਂ ਗਵਾਸ੍ਸਂ ਵਾ ਅਨ੍ਤੋਜਾਤਾਦਿਦਾਸੇ ਵਾ ਭਤਕਾਦਿਕਮ੍ਮਕਰੇ ਵਾ ਇਤ੍ਥਿਸਞ੍ਞਿਤਾ ਥਿਯੋ ਵਾ ਞਾਤਿਬਨ੍ਧਵਾਦਿਬਨ੍ਧੂ ਵਾ ਅਞ੍ਞੇ ਵਾ ਮਨਾਪਿਯਰੂਪਾਦਿਕੇ ਪੁਥੁਕਾਮੇ ਅਨੁਗਿਜ੍ਝਤੀਤਿ. ਸਾਲਿਕ੍ਖੇਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਯਤ੍ਥ ਸਾਲਿਯੋ ਵਿਰੁਹਨ੍ਤਿ. ਵੀਹਿਕ੍ਖੇਤ੍ਤਾਦੀਸੁਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ. ਵੀਹੀਤਿ ਅਵਸੇਸਵੀਹਯੋ. ਮੋਦਯਤੀਤਿ ਮੁਗ੍ਗੋ. ਘਰਵਤ੍ਥੁਨ੍ਤਿ ਘਰਪਤਿਟ੍ਠਾਪਨਤ੍ਥਂ ਕਤਾਕਤਭੂਮਿਭਾਗੋ. ਕੋਟ੍ਠਕਵਤ੍ਥਾਦੀਸੁਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ. ਕੋਟ੍ਠਕੋਤਿ ਦ੍ਵਾਰਕੋਟ੍ਠਾਦਿ. ਪੁਰੇਤਿ ਘਰਸ੍ਸ ਪੁਰਤੋ. ਪਚ੍ਛਾਤਿ ਘਰਸ੍ਸ ਪਚ੍ਛਤੋ. ਏਤ੍ਥ ਆਰਾਮੇਨ੍ਤਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਤੋਸੇਨ੍ਤੀਤਿ ਆਰਾਮੋ, ਪੁਪ੍ਫੇਨਪਿ ਫਲੇਨਪਿ ਛਾਯਾਯਪਿ ਦਕੇਨਪਿ ਰਮਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਪਸੁਕਾਦਯੋਤਿ ਏਲ਼ਕਾਦਯੋ. ਅਨ੍ਤੋਜਾਤਕੋਤਿ ਅਨ੍ਤੋਘਰਦਾਸਿਯਾ ਕੁਚ੍ਛਿਮ੍ਹਿ ਜਾਤੋ. ਧਨਕ੍ਕੀਤਕੋਤਿ ਧਨੇਨ ਕੀਣਿਤ੍ਵਾ ਪਰਿਵਤ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਗਹਿਤੋ. ਸਾਮਂ ਵਾਤਿ ਸਯਂ ਵਾ. ਦਾਸਬ੍ਯਨ੍ਤਿ ਦਾਸਸ੍ਸ ਭਾਵੋ ਦਾਸਬ੍ਯਂ, ਤਂ ਦਾਸਬ੍ਯਂ. ਉਪੇਤੀਤਿ ਉਪਗਚ੍ਛਤਿ. ਅਕਾਮਕੋ ਵਾਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਰੁਚਿਯਾ ਵਾ ਕਰਮਰਾਨੀਤੋ.

ਤੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਪੁਨਪਿ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਆਮਾਯ ਦਾਸਾਪਿ ਭਵਨ੍ਤਿ ਹੇਕੇ’’ਤਿ ਆਹ. ਆਮਾਯ ਦਾਸਾਤਿ ਅਨ੍ਤੋਜਾਤਦਾਸਾ. ‘‘ਯਤ੍ਥ ਦਾਸੋ ਆਮਜਾਤੋ ਠਿਤੋ ਥੁਲ੍ਲਾਨਿ ਗਚ੍ਛਤੀ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥਾਪਿ ਏਤੇਵ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਧਨੇਨ ਕੀਤਾਤਿ ਧਨਦਾਸਾ. ਸਾਮਞ੍ਚ ਏਕੇਤਿ ਸਯਂ ਦਾਸਾ. ਭਯਾਪਣੁਨ੍ਨਾਤਿ ਅਕਾਮਦਾਸਾ. ਭਯੇਨ ਪਣੁਨ੍ਨਾ ਖਿਪਿਤਾ.

ਭਤਕਾਤਿ ਭਤਿਯਾ ਜੀਵਨਕਾ. ਕਸਿਕਮ੍ਮਾਦਿਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਨ੍ਤੀਤਿ ਕਮ੍ਮਕਰਾ. ਉਪਜੀਵਿਨੋਤਿ ਸਮ੍ਮਨ੍ਤਨਾਦਿਨਾ ਉਪਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਨਿਸ੍ਸਯਂ ਕਤ੍ਵਾ ਜੀਵਨ੍ਤੀਤਿ ਉਪਜੀਵਿਨੋ.

ਇਤ੍ਥੀਤਿ ਥਿਯਤਿ ਏਤਿਸ੍ਸਂ ਗਬ੍ਭੋਤਿ ਇਤ੍ਥੀ. ਪਰਿਗ੍ਗਹੋਤਿ ਸਹਾਯੀ ਸਸ੍ਸਾਮਿਕਾ. ਮਾਤਾਪਿਤਿਬਨ੍ਧਵਾਪਿ ਞਾਤਿਬਨ੍ਧੁ. ਸਗੋਤ੍ਤੋ ਗੋਤ੍ਤਬਨ੍ਧੁ. ਏਕਾਚਰਿਯਕੁਲੇ ਵਾ ਏਕਜਾਤਿਮਨ੍ਤਂ ਵਾ ਉਗ੍ਗਹਿਤਮਨ੍ਤੋ ਮਨ੍ਤਬਨ੍ਧੁ. ਧਨੁਸਿਪ੍ਪਾਦਿਸਦ੍ਧਿਂ ਉਗ੍ਗਹਿਤਕੋ ਸਿਪ੍ਪਬਨ੍ਧੁ. ‘‘ਮਿਤ੍ਤਬਨ੍ਧਵਾਤਿਪਿ ਬਨ੍ਧੂ’’ਤਿ ਕਤ੍ਥਚਿ ਪੋਤ੍ਥਕੇ ਪਾਠੋ ਦਿਸ੍ਸਤਿ.

ਗਿਜ੍ਝਤੀਤਿ ਕਿਲੇਸਕਾਮੇਨ ਪਤ੍ਥੇਤਿ. ਅਨੁਗਿਜ੍ਝਤੀਤਿ ਅਨੁ ਅਨੁ ਗਿਜ੍ਝਤਿ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਪਤ੍ਥੇਤਿ. ਪਲਿਗਿਜ੍ਝਤੀਤਿ ਸਮਨ੍ਤਤੋ ਪਤ੍ਥੇਤਿ. ਪਲਿਬਜ੍ਝਤੀਤਿ ਵਿਸੇਸੇਨ ਪਤ੍ਥੇਤਿ. ‘‘ਓਲ਼ਾਰਿਕਤ੍ਤੇਨ ਨਿਮਿਤ੍ਤਗ੍ਗਾਹਵਸੇਨ ਗਿਜ੍ਝਤਿ, ਅਨੁਗਿਜ੍ਝਤਿ, ਅਨੁਬ੍ਯਞ੍ਜਨਗ੍ਗਾਹਵਸੇਨ ਪਲਿਗਿਜ੍ਝਤਿ, ਪਲਿਬਜ੍ਝਤੀ’’ਤਿ ਏਵਮੇਕੇ ਵਣ੍ਣਯਨ੍ਤਿ.

੫. ਪਞ੍ਚਮਗਾਥਾਯਂ ਅਯਂ ਸਙ੍ਖੇਪਤ੍ਥੋ – ਤਂ ਪੁਗ੍ਗਲਂ ਅਬਲਖ੍ਯਾ ਕਿਲੇਸਾ ਬਲੀਯਨ੍ਤਿ ਸਹਨ੍ਤਿ ਮਦ੍ਦਨ੍ਤਿ. ਸਦ੍ਧਾਬਲਾਦਿਵਿਰਹੇਨ ਵਾ ਅਬਲਂ ਤਂ ਪੁਗ੍ਗਲਂ ਅਬਲਾ ਕਿਲੇਸਾ ਬਲੀਯਨ੍ਤਿ, ਅਬਲਤ੍ਤਾ ਬਲੀਯਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਥ ਵਾ ਤਂ ਕਾਮਗਿਦ੍ਧਂ ਕਾਮਰਤ੍ਤਂ ਕਾਮਪਰਿਯੇਸਨ੍ਤਞ੍ਚ ਸੀਹਾਦਯੋ ਚ ਪਾਕਟਪਰਿਸ੍ਸਯਾ, ਕਾਯਦੁਚ੍ਚਰਿਤਾਦਯੋ ਚ ਅਪਾਕਟਪਰਿਸ੍ਸਯਾ ਮਦ੍ਦਨ੍ਤਿ. ਤਤੋ ਅਪਾਕਟਪਰਿਸ੍ਸਯੇਹਿ ਅਭਿਭੂਤਂ ਤਂ ਪੁਗ੍ਗਲਂ ਜਾਤਿਆਦਿਦੁਕ੍ਖਂ ਭਿਨ੍ਨਂ ਨਾਵਂ ਉਦਕਂ ਵਿਯ ਅਨ੍ਵੇਤਿ.

ਅਬਲਾਤਿ ਨਤ੍ਥਿ ਏਤੇਸਂ ਬਲਨ੍ਤਿ ਅਬਲਾ, ਬਲਵਿਰਹਿਤਾ. ਦੁਬ੍ਬਲਾਤਿ ਮਨ੍ਦਪਯੋਗਾਬਲੇਨ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਕਿਚ੍ਚਵਿਰਹਿਤਾ. ਅਪ੍ਪਬਲਾਤਿ ਅਪ੍ਪਂ ਪਰਿਤ੍ਤਂ ਏਤੇਸਂ ਬਲਨ੍ਤਿ ਅਪ੍ਪਬਲਾ, ਯੁਜ੍ਝਿਤੁਂ ਅਸਮਤ੍ਥਾ. ਅਪ੍ਪਥਾਮਕਾਤਿ ਅਪ੍ਪੋ ਪਰਿਤ੍ਤੋ ਥਾਮੋ ਏਤੇਸਂ ਵਾਯਾਮੋ ਉਸ੍ਸਾਹੋਤਿ ਅਪ੍ਪਥਾਮਕਾ. ਹੀਨਾ ਨਿਹੀਨਾ ਪਯੋਗਹੀਨੇਨ. ਓਮਕਾ ਥਾਮਹੀਨੇਨ. ਲਾਮਕਾ ਪਚ੍ਚਯਹੀਨੇਨ. ਛਤੁਕ੍ਕਾ ਅਜ੍ਝਾਸਯਹੀਨੇਨ. ਪਰਿਤ੍ਤਾ ਪਤ੍ਤਿਹੀਨੇਨ. ਸਹਨ੍ਤੀਤਿ ਮਦ੍ਦਨ੍ਤਿ ਘਟ੍ਟਨਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਨ੍ਤਿ. ਪਰਿਸਹਨ੍ਤੀਤਿ ਸਬ੍ਬਤੋ ਮਦ੍ਦਨ੍ਤਿ. ਅਭਿਭਵਨ੍ਤਿ ਅਪਰਾਪਰਂ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਵਸੇਨ. ਅਜ੍ਝੋਤ੍ਥਰਨ੍ਤਿ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਵਸੇਨ. ਪਰਿਯਾਦਿਯਨ੍ਤਿ ਸੁਸ੍ਸੋਸੇਤ੍ਵਾ ਠਾਨੇਨ. ਮਦ੍ਦਨ੍ਤਿ ਕੁਸਲੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਨਿਵਾਰਣੇਨ.

ਸਦ੍ਧਾਬਲਨ੍ਤਿ ਸਦ੍ਦਹਨ੍ਤਿ ਏਤਾਯ, ਸਯਂ ਵਾ ਸਦ੍ਦਹਤਿ, ਸਦ੍ਦਹਨਮਤ੍ਤਮੇਵ ਵਾ ਏਸਾਤਿ ਸਦ੍ਧਾ. ਸਾ ਸਦ੍ਦਹਨਲਕ੍ਖਣਾ, ਓਕਪ੍ਪਨਲਕ੍ਖਣਾ ਵਾ, ਸਮ੍ਪਸਾਦਨਰਸਾ ਉਦਕਪ੍ਪਸਾਦਕਮਣਿ ਵਿਯ. ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਨਰਸਾ ਵਾ ਓਘੁਤ੍ਤਰਣੋ ਵਿਯ. ਅਕਾਲੁਸਿਯਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨਾ, ਅਧਿਮੁਤ੍ਤਿਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨਾ ਵਾ. ਸਦ੍ਧੇਯ੍ਯਵਤ੍ਥੁਪਦਟ੍ਠਾਨਾ, ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਯਙ੍ਗਪਦਟ੍ਠਾਨਾ ਵਾ. ਸਾ ਹਤ੍ਥਵਿਤ੍ਤਬੀਜਾਨਿ ਵਿਯ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾ. ਅਸਦ੍ਧਿਯੇ ਨ ਕਮ੍ਪਤੀਤਿ ਸਦ੍ਧਾਬਲਂ. ਵੀਰਿਯਬਲਨ੍ਤਿ ਵੀਰਸ੍ਸ ਭਾਵੋ ਵੀਰਿਯਂ, ਵੀਰਾਨਂ ਵਾ ਕਮ੍ਮਂ ਵੀਰਿਯਂ, ਵਿਧਿਨਾ ਵਾ ਨਯੇਨ ਉਪਾਯੇਨ ਈਰਯਿਤਬ੍ਬਂ ਪਵਤ੍ਤਯਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਵੀਰਿਯਂ. ਤਂ ਪਨੇਤਂ ਉਪਤ੍ਥਮ੍ਭਨਲਕ੍ਖਣਞ੍ਚ ਪਗ੍ਗਹਣਲਕ੍ਖਣਞ੍ਚ ਵੀਰਿਯਂ, ਸਹਜਾਤਾਨਂ ਉਪਤ੍ਥਮ੍ਭਨਰਸਂ, ਅਸਂਸੀਦਨਭਾਵਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨਂ, ‘‘ਸਂਵਿਗ੍ਗੋ ਯੋਨਿਸੋ ਪਦਹਤੀ’’ਤਿ ਵਚਨਤੋ (ਅ. ਨਿ. ੪.੧੧੩) ਸਂਵੇਗਪਦਟ੍ਠਾਨਂ, ਵੀਰਿਯਾਰਮ੍ਭਵਤ੍ਥੁਪਦਟ੍ਠਾਨਂ ਵਾ. ਸਮ੍ਮਾ ਆਰਦ੍ਧਂ ਸਬ੍ਬਸਮ੍ਪਤ੍ਤੀਨਂ ਮੂਲਨ੍ਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਕੋਸਜ੍ਜੇ ਨ ਕਮ੍ਪਤੀਤਿ ਵੀਰਿਯਬਲਂ. ਸਤਿਯਾ ਲਕ੍ਖਣਾਦੀਨਿ ਵੁਤ੍ਤਾਨੇਵ.

ਮੁਟ੍ਠਸ੍ਸਚ੍ਚੇ ਨ ਕਮ੍ਪਤੀਤਿ ਸਤਿਬਲਂ. ਸਹਜਾਤਾਨਿ ਸਮ੍ਮਾ ਆਧੀਯਤਿ ਠਪੇਤੀਤਿ ਸਮਾਧਿ. ਸੋ ਪਾਮੋਕ੍ਖਲਕ੍ਖਣੋ ਅਵਿਕ੍ਖੇਪਲਕ੍ਖਣੋ ਵਾ, ਸਹਜਾਤਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਆਰਮ੍ਮਣੇ ਸਮ੍ਪਿਣ੍ਡਨਰਸੋ ਨ੍ਹਾਨਿਯਚੁਣ੍ਣਾਨਂ ਉਦਕਂ ਵਿਯ, ਉਪਸਮਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨੋ, ਞਾਣਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨੋ ਵਾ. ‘‘ਸਮਾਹਿਤੋ ਯਥਾਭੂਤਂ ਪਜਾਨਾਤਿ ਪਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਹਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਵਿਸੇਸਤੋ ਸੁਖਪਦਟ੍ਠਾਨੋ ਨਿਵਾਤੇ ਪਦੀਪਚ੍ਚੀਨਂ ਠਿਤਿ ਵਿਯ ਚੇਤਸੋ ਠਿਤੀਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ. ਉਦ੍ਧਚ੍ਚੇ ਨ ਕਮ੍ਪਤੀਤਿ ਸਮਾਧਿਬਲਂ. ਪਜਾਨਾਤੀਤਿ ਪਞ੍ਞਾ. ਕਿਂ ਪਜਾਨਾਤਿ? ‘‘ਇਦਂ ਦੁਕ੍ਖ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ (ਮਹਾਵ. ੧੫) ਨਯੇਨ ਅਰਿਯਸਚ੍ਚਾਨਿ. ਸਾ ਯਥਾਸਭਾਵਪਟਿਵੇਧਲਕ੍ਖਣਾ, ਅਕ੍ਖਲਿਤਪਟਿਵੇਧਲਕ੍ਖਣਾ ਵਾ ਕੁਸਲਿਸ੍ਸਾਸਖਿਤ੍ਤਉਸੁਪਟਿਵੇਧੋ ਵਿਯ, ਵਿਸਯੋਭਾਸਨਰਸਾ ਪਦੀਪੋ ਵਿਯ, ਅਸਮ੍ਮੋਹਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨਾ ਅਰਞ੍ਞਗਤਸੁਦੇਸਕੋ ਵਿਯ. ਅਵਿਜ੍ਜਾਯ ਨ ਕਮ੍ਪਤੀਤਿ ਪਞ੍ਞਾਬਲਂ. ਹਿਰਿਬਲਂ ਓਤ੍ਤਪ੍ਪਬਲਨ੍ਤਿ ਅਹਿਰਿਕੇ ਨ ਕਮ੍ਪਤੀਤਿ ਹਿਰਿਬਲਂ. ਅਨੋਤ੍ਤਪ੍ਪੇ ਨ ਕਮ੍ਪਤੀਤਿ ਓਤ੍ਤਪ੍ਪਬਲਂ. ਅਯਂ ਉਭਯਵਸੇਨ ਅਤ੍ਥਵਣ੍ਣਨਾ ਹੋਤਿ. ਕਾਯਦੁਚ੍ਚਰਿਤਾਦੀਹਿ ਹਿਰੀਯਤੀਤਿ ਹਿਰੀ, ਲਜ੍ਜਾਯੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਤੇਹਿ ਏਵ ਓਤ੍ਤਪ੍ਪਤੀਤਿ ਓਤ੍ਤਪ੍ਪਂ, ਪਾਪਤੋ ਉਬ੍ਬੇਗਸ੍ਸੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ.

ਤੇਸਂ ਨਾਨਾਕਰਣਦੀਪਨਤ੍ਥਂ – ‘‘ਸਮੁਟ੍ਠਾਨਂ ਅਧਿਪਤਿ, ਲਜ੍ਜਾਦਿਲਕ੍ਖਣੇਨ ਚਾ’’ਤਿ ਇਮਂ ਮਾਤਿਕਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਅਯਂ ਵਿਤ੍ਥਾਰਕਥਾ ਵੁਤ੍ਤਾ – ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਸਮੁਟ੍ਠਾਨਾ ਹਿਰੀ ਨਾਮ, ਬਹਿਦ੍ਧਾਸਮੁਟ੍ਠਾਨਂ ਓਤ੍ਤਪ੍ਪਂ ਨਾਮ. ਅਤ੍ਤਾਧਿਪਤਿ ਹਿਰੀ ਨਾਮ, ਲੋਕਾਧਿਪਤਿ ਓਤ੍ਤਪ੍ਪਂ ਨਾਮ. ਲਜ੍ਜਾਸਭਾਵਸਣ੍ਠਿਤਾ ਹਿਰੀ ਨਾਮ, ਭਯਸਭਾਵਸਣ੍ਠਿਤਂ ਓਤ੍ਤਪ੍ਪਂ ਨਾਮ. ਸਪ੍ਪਤਿਸ੍ਸਵਲਕ੍ਖਣਾ ਹਿਰੀ ਨਾਮ, ਵਜ੍ਜਭੀਰੁਕਭਯਦਸ੍ਸਾਵਿਲਕ੍ਖਣਂ ਓਤ੍ਤਪ੍ਪਂ ਨਾਮ.

ਤਤ੍ਥ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਸਮੁਟ੍ਠਾਨਂ ਹਿਰਿਂ ਚਤੂਹਿ ਕਾਰਣੇਹਿ ਸਮੁਟ੍ਠਾਪੇਤਿ – ਜਾਤਿਂ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ, ਵਯਂ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ, ਸੂਰਭਾਵਂ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ, ਬਾਹੁਸਚ੍ਚਂ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ. ਕਥਂ? ‘‘ਪਾਪਕਰਣਂ ਨਾਮੇਤਂ ਨ ਜਾਤਿਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾਨਂ ਕਮ੍ਮਂ, ਹੀਨਜਚ੍ਚਾਨਂ ਕੇਵਟ੍ਟਾਦੀਨਂ ਇਦਂ ਕਮ੍ਮਂ, ਮਾਦਿਸਸ੍ਸ ਜਾਤਿਸਮ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਇਦਂ ਕਮ੍ਮਂ ਕਾਤੁਂ ਨ ਯੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਤਾਵ ਜਾਤਿਂ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਾਦਿਪਾਪਂ ਅਕਰੋਨ੍ਤੋ ਹਿਰਿਂ ਸਮੁਟ੍ਠਾਪੇਤਿ. ਤਥਾ ‘‘ਪਾਪਕਰਣਂ ਨਾਮੇਤਂ ਦਹਰੇਹਿ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਕਮ੍ਮਂ, ਮਾਦਿਸਸ੍ਸ ਵਯੇ ਠਿਤਸ੍ਸ ਇਦਂ ਕਮ੍ਮਂ ਕਾਤੁਂ ਨ ਯੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਵਯਂ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਾਦਿਪਾਪਂ ਅਕਰੋਨ੍ਤੋ ਹਿਰਿਂ ਸਮੁਟ੍ਠਾਪੇਤਿ. ਤਥਾ ‘‘ਪਾਪਕਮ੍ਮਂ ਨਾਮੇਤਂ ਦੁਬ੍ਬਲਜਾਤਿਕਾਨਂ ਕਮ੍ਮਂ, ਮਾਦਿਸਸ੍ਸ ਸੂਰਭਾਵਸਮ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਇਦਂ ਕਮ੍ਮਂ ਕਾਤੁਂ ਨ ਯੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਸੂਰਭਾਵਂ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਾਦਿਪਾਪਂ ਅਕਰੋਨ੍ਤੋ ਹਿਰਿਂ ਸਮੁਟ੍ਠਾਪੇਤਿ. ਤਥਾ ‘‘ਪਾਪਕਮ੍ਮਂ ਨਾਮੇਤਂ ਅਨ੍ਧਬਾਲਾਨਂ ਕਮ੍ਮਂ, ਨ ਪਣ੍ਡਿਤਾਨਂ. ਮਾਦਿਸਸ੍ਸ ਪਣ੍ਡਿਤਸ੍ਸ ਬਹੁਸ੍ਸੁਤਸ੍ਸ ਇਦਂ ਕਮ੍ਮਂ ਕਾਤੁਂ ਨ ਯੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਬਾਹੁਸਚ੍ਚਂ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਾਦਿਪਾਪਂ ਅਕਰੋਨ੍ਤੋ ਹਿਰਿਂ ਸਮੁਟ੍ਠਾਪੇਤਿ. ਏਵਂ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਸਮੁਟ੍ਠਾਨਂ ਹਿਰਿਂ ਚਤੂਹਿ ਕਾਰਣੇਹਿ ਸਮੁਟ੍ਠਾਪੇਤਿ. ਸਮੁਟ੍ਠਾਪੇਤ੍ਵਾ ਚ ਪਨ ਅਤ੍ਤਨੋ ਚਿਤ੍ਤੇ ਹਿਰਿਂ ਪਵੇਸੇਤ੍ਵਾ ਪਾਪਕਮ੍ਮਂ ਨ ਕਰੋਤਿ. ਏਵਂ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਸਮੁਟ੍ਠਾਨਾ ਹਿਰੀ ਨਾਮ ਹੋਤਿ. ਕਥਂ ਬਹਿਦ੍ਧਾਸਮੁਟ੍ਠਾਨਂ ਓਤ੍ਤਪ੍ਪਂ ਨਾਮ? ‘‘ਸਚੇ ਤ੍ਵਂ ਪਾਪਕਮ੍ਮਂ ਕਰਿਸ੍ਸਸਿ, ਚਤੂਸੁ ਪਰਿਸਾਸੁ ਗਰਹਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਭਵਿਸ੍ਸਸਿ –

‘‘ਗਰਹਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਤਂ ਵਿਞ੍ਞੂ, ਅਸੁਚਿਂ ਨਾਗਰਿਕੋ ਯਥਾ;

ਵਜ੍ਜਿਤੋ ਸੀਲਵਨ੍ਤੇਹਿ, ਕਥਂ ਭਿਕ੍ਖੁ ਕਰਿਸ੍ਸਸੀ’’ਤਿ. (ਧ. ਸ. ਅਟ੍ਠ. ੧ ਕਾਮਾਵਚਰਕੁਸਲ ਧਮ੍ਮੁਦ੍ਦੇਸਕਥਾ) –

ਏਵਂ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਨ੍ਤੋ ਹਿ ਬਹਿਦ੍ਧਾਸਮੁਟ੍ਠਿਤੇਨ ਓਤ੍ਤਪ੍ਪੇਨ ਪਾਪਕਮ੍ਮਂ ਨ ਕਰੋਤਿ, ਏਵਂ ਬਹਿਦ੍ਧਾਸਮੁਟ੍ਠਾਨਂ ਓਤ੍ਤਪ੍ਪਂ ਨਾਮ ਹੋਤਿ.

ਕਥਂ ਅਤ੍ਤਾਧਿਪਤਿ ਹਿਰੀ ਨਾਮ? ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤੋ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਅਧਿਪਤਿਂ ਜੇਟ੍ਠਕਂ ਕਤ੍ਵਾ ‘‘ਮਾਦਿਸਸ੍ਸ ਸਦ੍ਧਾਪਬ੍ਬਜਿਤਸ੍ਸ ਬਹੁਸ੍ਸੁਤਸ੍ਸ ਧੁਤਙ੍ਗਧਰਸ੍ਸ ਨ ਯੁਤ੍ਤਂ ਪਾਪਕਮ੍ਮਂ ਕਾਤੁ’’ਨ੍ਤਿ ਪਾਪਂ ਨ ਕਰੋਤਿ. ਏਵਂ ਅਤ੍ਤਾਧਿਪਤਿ ਹਿਰੀ ਨਾਮ ਹੋਤਿ. ਤੇਨਾਹ ਭਗਵਾ ‘‘ਸੋ ਅਤ੍ਤਾਨਂਯੇਵ ਅਧਿਪਤਿਂ ਕਰਿਤ੍ਵਾ ਅਕੁਸਲਂ ਪਜਹਤਿ, ਕੁਸਲਂ ਭਾਵੇਤਿ, ਸਾਵਜ੍ਜਂ ਪਜਹਤਿ, ਅਨਵਜ੍ਜਂ ਭਾਵੇਤਿ, ਸੁਦ੍ਧਂ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਪਰਿਹਰਤੀ’’ਤਿ (ਧ. ਸ. ਅਟ੍ਠ. ੧ ਕਾਮਾਵਚਰਕੁਸਲ ਧਮ੍ਮੁਦ੍ਦੇਸਕਥਾ; ਅ. ਨਿ. ੩.੪੦).

ਕਥਂ ਲੋਕਾਧਿਪਤਿ ਓਤ੍ਤਪ੍ਪਂ ਨਾਮ? ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤੋ ਲੋਕਂ ਅਧਿਪਤਿਂ ਜੇਟ੍ਠਕਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪਾਪਕਮ੍ਮਂ ਨ ਕਰੋਤਿ. ਯਥਾਹ –

‘‘ਮਹਾ ਖੋ ਪਨਾਯਂ ਲੋਕਸਨ੍ਨਿਵਾਸੋ, ਮਹਨ੍ਤਸ੍ਮਿਂ ਖੋ ਪਨ ਲੋਕਸਨ੍ਨਿਵਾਸੇ ਸਨ੍ਤਿ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਇਦ੍ਧਿਮਨ੍ਤੋ ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁਕਾ ਪਰਚਿਤ੍ਤਵਿਦੁਨੋ, ਤੇ ਦੂਰਤੋਪਿ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਆਸਨ੍ਨਾਪਿ ਨ ਦਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਚੇਤਸਾਪਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਜਾਨਨ੍ਤਿ. ਤੇਪਿ ਮਂ ਏਵਂ ਜਾਨੇਯ੍ਯੁਂ ‘ਪਸ੍ਸਥ ਭੋ ਇਮਂ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤਂ ਸਦ੍ਧਾਯ ਅਗਾਰਸ੍ਮਾ ਅਨਗਾਰਿਯਂ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ ਸਮਾਨੋ ਵੋਕਿਣ੍ਣੋ ਵਿਹਰਤਿ ਪਾਪਕੇਹਿ ਅਕੁਸਲੇਹਿ ਧਮ੍ਮੇਹੀ’ਤਿ. ਦੇਵਤਾਪਿ ਖੋ ਸਨ੍ਤਿ ਇਦ੍ਧਿਮਨ੍ਤਿਨਿਯੋ ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁਕਾ ਪਰਚਿਤ੍ਤਵਿਦੁਨਿਯੋ, ਤਾ ਦੂਰਤੋਪਿ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਆਸਨ੍ਨਾਪਿ ਨ ਦਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਚੇਤਸਾਪਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਜਾਨਨ੍ਤਿ. ਤਾਪਿ ਮਂ ਏਵਂ ਜਾਨੇਯ੍ਯੁਂ ‘ਪਸ੍ਸਥ ਭੋ ਇਮਂ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤਂ ਸਦ੍ਧਾਯ ਅਗਾਰਸ੍ਮਾ ਅਨਗਾਰਿਯਂ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ ਸਮਾਨੋ ਵੋਕਿਣ੍ਣੋ ਵਿਹਰਤਿ ਪਾਪਕੇਹਿ ਅਕੁਸਲੇਹਿ ਧਮ੍ਮੇਹੀ’ਤਿ. ਸੋ ਇਤਿ ਪਟਿਸਞ੍ਚਿਕ੍ਖਤਿ ‘ਆਰਦ੍ਧਂ ਖੋ ਪਨ ਮੇ ਵੀਰਿਯਂ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ ਅਸਲ੍ਲੀਨਂ, ਉਪਟ੍ਠਿਤਾ ਸਤਿ ਅਸਮ੍ਮੁਟ੍ਠਾ, ਪਸ੍ਸਦ੍ਧੋ ਕਾਯੋ ਅਸਾਰਦ੍ਧੋ, ਸਮਾਹਿਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਏਕਗ੍ਗ’ਨ੍ਤਿ. ਸੋ ਲੋਕਂਯੇਵ ਅਧਿਪਤਿਂ ਕਰਿਤ੍ਵਾ ਅਕੁਸਲਂ ਪਜਹਤਿ, ਕੁਸਲਂ ਭਾਵੇਤਿ, ਸਾਵਜ੍ਜਂ ਪਜਹਤਿ, ਅਨਵਜ੍ਜਂ ਭਾਵੇਤਿ, ਸੁਦ੍ਧਂ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਪਰਿਹਰਤੀ’’ਤਿ (ਧ. ਸ. ਅਟ੍ਠ. ੧ ਕਾਮਾਵਚਰਕੁਸਲ ਧਮ੍ਮੁਦ੍ਦੇਸਕਥਾ; ਅ. ਨਿ. ੩.੪੦).

ਏਵਂ ਲੋਕਾਧਿਪਤਿ ਓਤ੍ਤਪ੍ਪਂ ਨਾਮ ਹੋਤਿ. ‘‘ਲਜ੍ਜਾਸਭਾਵਸਣ੍ਠਿਤਾ ਹਿਰੀ, ਭਯਸਭਾਵਸਣ੍ਠਿਤਂ ਓਤ੍ਤਪ੍ਪ’’ਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਲਜ੍ਜਾਤਿ ਲਜ੍ਜਨਾਕਾਰੋ, ਤੇਨ ਸਭਾਵੇਨ ਸਣ੍ਠਿਤਾ ਹਿਰੀ. ਭਯਨ੍ਤਿ ਅਪਾਯਭਯਂ, ਤੇਨ ਸਭਾਵੇਨ ਸਣ੍ਠਿਤਂ ਓਤ੍ਤਪ੍ਪਂ. ਤਦੁਭਯਮ੍ਪਿ ਪਾਪਪਰਿਵਜ੍ਜਨੇ ਪਾਕਟਂ ਹੋਤਿ. ਏਕਚ੍ਚੋ ਹਿ ਯਥਾ ਨਾਮ ਏਕੋ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤੋ ਉਚ੍ਚਾਰਪਸ੍ਸਾਵਾਦੀਨਿ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਲਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬਯੁਤ੍ਤਕਂ ਏਕਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਲਜ੍ਜਨਾਕਾਰਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਭਵੇਯ੍ਯ ਹੀਲ਼ਿਤੋ, ਏਵਮੇਵ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਲਜ੍ਜੀਧਮ੍ਮਂ ਓਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਪਾਪਕਮ੍ਮਂ ਨ ਕਰੋਤਿ. ਏਕਚ੍ਚੋ ਅਪਾਯਭਯਭੀਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਪਾਪਕਮ੍ਮਂ ਨ ਕਰੋਤਿ.

ਤਤ੍ਰਿਦਂ ਓਪਮ੍ਮਂ – ਯਥਾ ਹਿ ਦ੍ਵੀਸੁ ਅਯੋਗੁਲ਼ੇਸੁ ਏਕੋ ਸੀਤਲੋ ਭਵੇਯ੍ਯ ਗੂਥਮਕ੍ਖਿਤੋ, ਏਕੋ ਉਣ੍ਹੋ ਆਦਿਤ੍ਤੋ. ਤਤ੍ਥ ਪਣ੍ਡਿਤੋ ਸੀਤਲਂ ਗੂਥਮਕ੍ਖਿਤਤ੍ਤਾ ਜਿਗੁਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਨ ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਇਤਰਂ ਡਾਹਭਯੇਨ. ਤਤ੍ਥ ਸੀਤਲਸ੍ਸ ਗੂਥਮਕ੍ਖਨਜਿਗੁਚ੍ਛਾਯ ਅਗਣ੍ਹਨਂ ਵਿਯ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਲਜ੍ਜੀਧਮ੍ਮਂ ਓਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਪਾਪਸ੍ਸ ਅਕਰਣਂ, ਉਣ੍ਹਸ੍ਸ ਡਾਹਭਯੇਨ ਅਗਣ੍ਹਨਂ ਵਿਯ ਅਪਾਯਭਯੇਨ ਪਾਪਸ੍ਸ ਅਕਰਣਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

‘‘ਸਪ੍ਪਤਿਸ੍ਸਵਲਕ੍ਖਣਾ ਹਿਰੀ, ਵਜ੍ਜਭੀਰੁਕਭਯਦਸ੍ਸਾਵਿਲਕ੍ਖਣਂ ਓਤ੍ਤਪ੍ਪ’’ਨ੍ਤਿ ਇਦਮ੍ਪਿ ਦ੍ਵਯਂ ਪਾਪਪਰਿਵਜ੍ਜਨੇ ਏਵ ਪਾਕਟਂ ਹੋਤਿ. ਏਕਚ੍ਚੋ ਹਿ ਜਾਤਿਮਹਤ੍ਤਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਾ ਸਤ੍ਥੁਮਹਤ੍ਤਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਾ ਦਾਯਜ੍ਜਮਹਤ੍ਤਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਾ ਸਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰਿਮਹਤ੍ਤਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਾਤਿ ਚਤੂਹਿ ਕਾਰਣੇਹਿ ਸਪ੍ਪਤਿਸ੍ਸਵਲਕ੍ਖਣਂ ਹਿਰਿਂ ਸਮੁਟ੍ਠਾਪੇਤ੍ਵਾ ਪਾਪਂ ਨ ਕਰੋਤਿ. ਏਕਚ੍ਚੋ ਅਤ੍ਤਾਨੁਵਾਦਭਯਂ ਪਰਾਨੁਵਾਦਭਯਂ ਦਣ੍ਡਭਯਂ ਦੁਗ੍ਗਤਿਭਯਨ੍ਤਿ ਚਤੂਹਾਕਾਰੇਹਿ ਵਜ੍ਜਭੀਰੁਕਭਾਵਦਸ੍ਸਾਵਿਲਕ੍ਖਣਂ ਓਤ੍ਤਪ੍ਪਂ ਸਮੁਟ੍ਠਾਪੇਤ੍ਵਾ ਪਾਪਂ ਨ ਕਰੋਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਜਾਤਿਮਹਤ੍ਤਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਾਦੀਨਿ ਚੇਵ ਅਤ੍ਤਾਨੁਵਾਦਭਯਾਦੀਨਿ ਚ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਤ੍ਵਾ ਕਥੇਤਬ੍ਬਾਨਿ. ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਸਤ੍ਤਵਿਧਂ ਬਲਂ ਯਸ੍ਸ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਨਤ੍ਥਿ, ਤੇ ਕਿਲੇਸਾ ਤਂ ਪੁਗ੍ਗਲਂ ਸਹਨ੍ਤਿ…ਪੇ… ਪਰਿਯਾਦਿਯਨ੍ਤਿ ਮਦ੍ਦਨ੍ਤੀਤਿ.

ਦ੍ਵੇ ਪਰਿਸ੍ਸਯਾਤਿ ਪਾਕਟਾਪਾਕਟਵਸੇਨ ਦ੍ਵੇ ਏਵ ਉਪਦ੍ਦਵਾ, ਨ ਏਕਂ, ਨ ਤੀਣਿ. ਤੇ ਵਿਭਾਗਤੋ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਕਤਮੇ ਪਾਕਟਪਰਿਸ੍ਸਯਾ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਕੋਕਾਤਿ ਕੇਕਾ. ਅਯਮੇਵ ਵਾ ਪਾਠੋ. ਚੋਰਾਤਿ ਚੋਰਿਯਕਮ੍ਮੇਹਿ ਯੁਤ੍ਤਾ. ਮਾਣਵਾਤਿ ਸਾਹਸਿਕਕਮ੍ਮੇਹਿ ਯੁਤ੍ਤਾ. ਕਤਕਮ੍ਮਾਤਿ ਸਨ੍ਧਿਚ੍ਛੇਦਾਦਿਕਤਚੋਰਿਕਕਮ੍ਮਾ. ਅਕਤਕਮ੍ਮਾਤਿ ਤਂ ਕਮ੍ਮਂ ਕਾਤੁਂ ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤਾ. ਏਤ੍ਥ ਅਸ੍ਸੂਤਿ ਭਵੇਯ੍ਯੁਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਚਕ੍ਖੁਰੋਗੋਤਿ ਚਕ੍ਖੁਸ੍ਮਿਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਰੋਗੋ, ਰੁਜਤੀਤਿ ਰੋਗੋ. ਚਕ੍ਖੁਰੋਗੋਤਿਆਦਯੋ ਵਤ੍ਥੁਵਸੇਨ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤਪਸਾਦਾਨਞ੍ਹਿ ਰੋਗੋ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ. ਕਣ੍ਣਰੋਗੋਤਿ ਬਹਿਕਣ੍ਣਰੋਗੋ. ਮੁਖਰੋਗੋਤਿ ਮੁਖੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਰੋਗੋ. ਦਨ੍ਤਰੋਗੋਤਿ ਦਨ੍ਤਸੂਲਂ. ਕਾਸੋਤਿ ਖਯਰੋਗੋ. ਸਾਸੋਤਿ ਸ੍ਵਾਸੋ ਉਗ੍ਗਾਰਰੋਗੋ. ਪਿਨਾਸੋਤਿ ਬਹਿਨਾਸਿਕਾਯ ਰੋਗੋ. ਡਾਹੋਤਿ ਅਬ੍ਭਨ੍ਤਰੇ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨਕੋ ਉਣ੍ਹੋ. ਮੁਚ੍ਛਾਤਿ ਸਤਿਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨਕਾ. ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਿਕਾਤਿ ਲੋਹਿਤਪਕ੍ਖਨ੍ਦਿਕਾ ਅਤਿਸਾਰੋ. ਸੂਲਾਤਿ ਆਮਸੂਲਾ ਕੁਚ੍ਛਿਵਾਤੋ. ਵਿਸੂਚਿਕਾਤਿ ਮਹਨ੍ਤੋ ਵਿਰੇਚਨਕੋ. ਕਿਲਾਸੋਤਿ ਸਬਲੋ. ਸੋਸੋਤਿ ਸੁਕ੍ਖਨਕੋ ਸੋਸਬ੍ਯਾਧਿ. ਅਪਮਾਰੋਤਿ ਅਮਨੁਸ੍ਸਗ੍ਗਾਹੋ ਵੇਰਿਯਕ੍ਖਾਬਾਧੋ. ਦਦ੍ਦੂਤਿ ਦਦ੍ਦੁਪੀਲ਼ਕਾ. ਕਣ੍ਡੂਤਿ ਖੁਦ੍ਦਕਪੀਲ਼ਕਾ. ਕਚ੍ਛੂਤਿ ਮਹਾਕਚ੍ਛੁ. ਰਖਸਾਤਿ ਨਖੇਹਿ ਵਿਲਿਖਿਤਟ੍ਠਾਨੇ ਰੋਗੋ. ‘‘ਨਖਸਾ’’ਤਿਪਿ ਪਾਲ਼ਿ. ਵਿਤਚ੍ਛਿਕਾਤਿ ਹਤ੍ਥਤਲਪਾਦਤਲੇਸੁ ਹੀਰਂ ਹੀਰਂ ਕਤ੍ਵਾ ਫਾਲੇਨ੍ਤੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨਕਰੋਗੋ. ਲੋਹਿਤਪਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਸੋਣਿਤਪਿਤ੍ਤਂ, ਰਤ੍ਤਪਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਮਧੁਮੇਹੋਤਿ ਸਰੀਰਬ੍ਭਨ੍ਤਰੇ ਉਕ੍ਕਟ੍ਠਰੋਗੋ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ‘‘ਅਪਿ ਚ ਮਧੁਮੇਹੋ ਆਬਾਧੋ ਉਕ੍ਕਟ੍ਠੋ’’ਤਿ (ਪਾਚਿ. ੧੫).

ਅਂਸਾਤਿ ਅਰਿਸਰੋਗੋ. ਪੀਲ਼ਕਾਤਿ ਲੋਹਿਤਪੀਲ਼ਕਾ. ਭਗਂ ਦਾਲਯਤੀਤਿ ਭਗਨ੍ਦਲਾ, ਵਚ੍ਚਮਗ੍ਗਂ ਫਾਲੇਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਪਿਤ੍ਤਸਮੁਟ੍ਠਾਨਾਤਿ ਪਿਤ੍ਤੇਨ ਸਮੁਟ੍ਠਾਨਂ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ ਏਤੇਸਨ੍ਤਿ ਪਿਤ੍ਤਸਮੁਟ੍ਠਾਨਾ. ਤੇ ਕਿਰ ਦ੍ਵਤ੍ਤਿਂਸ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਸੇਮ੍ਹਸਮੁਟ੍ਠਾਨਾਦੀਸੁਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ. ਸਨ੍ਨਿਪਾਤਿਕਾਤਿ ਵਾਤਪਿਤ੍ਤਸੇਮ੍ਹਾਨਂ ਸਨ੍ਨਿਪਾਤੇਨ ਏਕੀਭਾਵੇਨ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ. ਆਬਾਧਟ੍ਠੇਨ ਆਬਾਧਾ. ਉਤੁਪਰਿਣਾਮਜਾਤਿ ਉਤੁਪਰਿਣਾਮੇਨ. ਅਚ੍ਚੁਣ੍ਹਾਤਿ ਸੀਤੇਨ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨਕਰੋਗਾ. ਵਿਸਮਪਰਿਹਾਰਜਾਤਿ ਅਤਿਟ੍ਠਾਨਨਿਸਜ੍ਜਾਦਿਨਾ ਵਿਸਮਪਰਿਹਾਰੇਨ ਜਾਤਾ. ਓਪਕ੍ਕਮਿਕਾਤਿ ਵਧਬਨ੍ਧਨਾਦਿਨਾ ਉਪਕ੍ਕਮੇਨ ਜਾਤਾ. ਕਮ੍ਮਵਿਪਾਕਜਾਤਿ ਬਲਵਕਮ੍ਮਵਿਪਾਕਸਮ੍ਭੂਤਾ. ਸੀਤਂ ਉਣ੍ਹਂ…ਪੇ… ਸਮ੍ਫਸ੍ਸੋਤਿ ਇਮੇ ਪਾਕਟਾ ਏਵ. ਇਤਿ ਵਾਤਿ ਏਵਂ ਵਾ. ਇਮੇ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤੀਤਿ ਨਿਗਮੇਨ੍ਤੋ ਆਹ.

ਕਤਮੇ ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਪਰਿਸ੍ਸਯਾਤਿ ਅਪਾਕਟਾ ਅਚ੍ਛਾਦਿਤਉਪਦ੍ਦਵਾ ਕਤਮੇਤਿ ਪੁਚ੍ਛਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਕਾਯਦੁਚ੍ਚਰਿਤਨ੍ਤਿ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਅਦਿਨ੍ਨਾਦਾਨਮਿਚ੍ਛਾਚਾਰਚੇਤਨਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਵਚੀਦੁਚ੍ਚਰਿਤਨ੍ਤਿ ਮੁਸਾਵਾਦਪਿਸੁਣਵਾਚਾਫਰੁਸਵਾਚਾਸਮ੍ਫਪ੍ਪਲਾਪਚੇਤਨਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਮਨੋਦੁਚ੍ਚਰਿਤਨ੍ਤਿ ਅਭਿਜ੍ਝਾਬ੍ਯਾਪਾਦਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਯੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਕਾਯੇ ਪਵਤ੍ਤਂ, ਕਾਯਤੋ ਵਾ ਪਵਤ੍ਤਂ, ਦੁਟ੍ਠੁ ਚਰਿਤਂ, ਕਿਲੇਸਪੂਤਿਕਤ੍ਤਾ ਵਾ ਦੁਟ੍ਠੁ ਚਰਿਤਨ੍ਤਿ ਕਾਯਦੁਚ੍ਚਰਿਤਂ. ਵਚੀਮਨੋਦੁਚ੍ਚਰਿਤੇਸੁਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ.

ਕਾਮੀਯਨ੍ਤੀਤਿ ਕਾਮਾ, ਪਞ੍ਚ ਕਾਮਗੁਣਾ. ਕਾਮੇਸੁ ਛਨ੍ਦੋ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦੋ. ਕਾਮਯਤੀਤਿ ਵਾ ਕਾਮੋ, ਕਾਮੋ ਏਵ ਛਨ੍ਦੋ, ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦੋ ਨ ਕਤ੍ਤੁਕਮ੍ਯਤਾਛਨ੍ਦੋ, ਨ ਧਮ੍ਮਚ੍ਛਨ੍ਦੋ ਵਾ. ਕਾਮਤਣ੍ਹਾਵ ਏਵਂਨਾਮਿਕਾ. ਕੁਸਲਧਮ੍ਮੇ ਨੀਵਰਤੀਤਿ ਨੀਵਰਣਂ, ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦੋ ਏਵ ਨੀਵਰਣਂ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਨੀਵਰਣਂ. ਏਵਂ ਸੇਸੇਸੁਪਿ. ਬ੍ਯਾਪਜ੍ਜਤਿ ਤੇਨ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪੂਤਿਭਾਵਂ ਉਪਗਚ੍ਛਤਿ, ਬ੍ਯਾਪਾਦਯਤਿ ਵਾ ਵਿਨਯਾਚਾਰਰੂਪਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਹਿਤਸੁਖਾਦੀਨੀਤਿ ਵਾ ਬ੍ਯਾਪਾਦੋ. ਥਿਨਨਤਾ ਥਿਨਂ. ਮਿਦ੍ਧਨਤਾ ਮਿਦ੍ਧਂ, ਅਨੁਸ੍ਸਾਹਸਂਹਨਨਤਾ ਅਸਤ੍ਤਿਵਿਘਾਤਤਾ ਚਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਥਿਨਞ੍ਚ ਮਿਦ੍ਧਞ੍ਚ ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਂ. ਤਤ੍ਥ ਥਿਨਂ ਅਨੁਸ੍ਸਾਹਨਲਕ੍ਖਣਂ, ਵੀਰਿਯਵਿਨੋਦਨਰਸਂ, ਸਂਸੀਦਨਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨਂ. ਮਿਦ੍ਧਂ ਅਕਮ੍ਮਞ੍ਞਤਾਲਕ੍ਖਣਂ, ਓਨਹਨਰਸਂ, ਲੀਨਭਾਵਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨਂ, ਪਚਲਾਯਿਕਾਨਿਦ੍ਦਾਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨਂ ਵਾ. ਉਭਯਮ੍ਪਿ ਅਰਤਿਤਨ੍ਦੀਵਿਜਮ੍ਭਿਤਾਦੀਸੁ ਅਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰਪਦਟ੍ਠਾਨਨ੍ਤਿ.

ਉਦ੍ਧਤਸ੍ਸ ਭਾਵੋ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਂ. ਤਂ ਅਵੂਪਸਮਲਕ੍ਖਣਂ ਵਾਤਾਭਿਘਾਤਚਲਜਲਂ ਵਿਯ, ਅਨਵਟ੍ਠਾਨਰਸਂ ਵਾਤਾਭਿਘਾਤਚਲਧਜਪਟਾਕਂ ਵਿਯ, ਭਨ੍ਤਤ੍ਤਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨਂ ਪਾਸਾਣਾਭਿਘਾਤਸਮੁਦ੍ਧਤਭਸ੍ਮਂ ਵਿਯ, ਚੇਤਸੋ ਅਵੂਪਸਮੋ ਅਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰਪਦਟ੍ਠਾਨਂ. ਚਿਤ੍ਤਵਿਕ੍ਖੇਪੋਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਕੁਚ੍ਛਿਤਂ ਕਤਂ ਕੁਕਤਂ, ਤਸ੍ਸ ਭਾਵੋ ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਂ. ਤਂ ਪਚ੍ਛਾਨੁਤਾਪਲਕ੍ਖਣਂ, ਕਤਾਕਤਾਨੁਸੋਚਨਰਸਂ, ਵਿਪ੍ਪਟਿਸਾਰਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨਂ, ਕਤਾਕਤਪਦਟ੍ਠਾਨਂ ਦਾਸਬ੍ਯਂ ਵਿਯ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਞ੍ਚ ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਞ੍ਚ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਂ. ਵਿਗਤਾ ਚਿਕਿਚ੍ਛਾਤਿ ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾ, ਸਭਾਵਂ ਵਾ ਵਿਚਿਨਨ੍ਤੋ ਏਤਾਯ ਕਿਚ੍ਛਤਿ ਕਿਲਮਤੀਤਿ ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾ, ਸਾ ਸਂਸਯਲਕ੍ਖਣਾ, ਸਂਸਪ੍ਪਨਰਸਾ, ਅਨਿਚ੍ਛਯਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨਾ, ਅਨੇਕਂਸਗ੍ਗਾਹਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨਾ ਵਾ, ਅਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰਪਦਟ੍ਠਾਨਾ. ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਅਨ੍ਤਰਾਯਕਰਾਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾ.

ਰਜ੍ਜਨਲਕ੍ਖਣੋ ਰਾਗੋ. ਦੁਸ੍ਸਨਲਕ੍ਖਣੋ ਦੋਸੋ. ਮੁਯ੍ਹਨਲਕ੍ਖਣੋ ਮੋਹੋ. ਕੁਜ੍ਝਨਲਕ੍ਖਣੋ ਕੋਧੋ, ਚਣ੍ਡਿਕ੍ਕਲਕ੍ਖਣੋ ਵਾ, ਆਘਾਤਕਰਣਰਸੋ, ਦੂਸਨਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨੋ. ਉਪਨਨ੍ਧਨਲਕ੍ਖਣੋ ਉਪਨਾਹੋ, ਵੇਰਅਪ੍ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨਰਸੋ, ਕੋਧਾਨੁਬਨ੍ਧਭਾਵਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨੋ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਚੇਤਂ ‘‘ਪੁਬ੍ਬਕਾਲਂ ਕੋਧੋ, ਅਪਰਕਾਲਂ ਉਪਨਾਹੋ’’ਤਿਆਦਿ (ਵਿਭ. ੮੯੧).

ਪਰਗੁਣਮਕ੍ਖਨਲਕ੍ਖਣੋ ਮਕ੍ਖੋ. ਤੇਸਂ ਵਿਨਾਸਨਰਸੋ, ਤਦਚ੍ਛਾਦਨਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨੋ. ਯੁਗਗ੍ਗਾਹਲਕ੍ਖਣੋ ਪਲ਼ਾਸੋ, ਪਰਗੁਣੇਹਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਗੁਣਾਨਂ ਸਮੀਕਰਣਰਸੋ, ਪਰੇਸਂ ਗੁਣਪ੍ਪਮਾਣੇਨ ਉਪਟ੍ਠਾਨਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨੋ.

ਪਰਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਖੀਯਨਲਕ੍ਖਣਾ ਇਸ੍ਸਾ, ਤਸ੍ਸ ਅਕ੍ਖਮਨਲਕ੍ਖਣਾ ਵਾ, ਤਤ੍ਥ ਅਨਭਿਰਤਿਰਸਾ, ਤਤੋ ਵਿਮੁਖਭਾਵਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨਾ. ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਨਿਗੂਹਨਲਕ੍ਖਣਂ ਮਚ੍ਛਰਿਯਂ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਪਰੇਹਿ ਸਾਧਾਰਣਭਾਵਂ ਅਕ੍ਖਮਨਰਸਂ, ਸਙ੍ਕੋਚਨਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨਂ.

ਕਤਪਾਪਪਟਿਚ੍ਛਾਦਨਲਕ੍ਖਣਾ ਮਾਯਾ, ਤਸ੍ਸ ਨਿਗੂਹਨਰਸਾ, ਤਦਾਵਰਣਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨਾ. ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਵਿਜ੍ਜਮਾਨਗੁਣਪ੍ਪਕਾਸਨਲਕ੍ਖਣਂ ਸਾਠੇਯ੍ਯਂ, ਤੇਸਂ ਸਮੁਦਾਹਰਣਰਸਂ, ਸਰੀਰਾਕਾਰੇਹਿਪਿ ਤੇਸਂ ਵਿਭੂਤਕਰਣਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨਂ.

ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਉਦ੍ਧੁਮਾਤਭਾਵਲਕ੍ਖਣੋ ਥਮ੍ਭੋ, ਅਪ੍ਪਤਿਸ੍ਸਵਵੁਤ੍ਤਿਰਸੋ, ਅਮਦ੍ਦਵਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨੋ. ਕਰਣੁਤ੍ਤਰਿਯਲਕ੍ਖਣੋ ਸਾਰਮ੍ਭੋ, ਵਿਪਚ੍ਚਨੀਕਤਾਰਸੋ, ਅਗਾਰਵਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨੋ.

ਉਣ੍ਣਤਿਲਕ੍ਖਣੋ ਮਾਨੋ, ਅਹਂਕਾਰਰਸੋ, ਉਦ੍ਧੁਮਾਤਭਾਵਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨੋ. ਅਬ੍ਭੁਣ੍ਣਤਿਲਕ੍ਖਣੋ ਅਤਿਮਾਨੋ, ਅਤਿਵਿਯ ਅਹਂਕਾਰਰਸੋ, ਅਚ੍ਚੁਦ੍ਧੁਮਾਤਭਾਵਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨੋ.

ਮਤ੍ਤਭਾਵਲਕ੍ਖਣੋ ਮਦੋ, ਮਦਗ੍ਗਹਣਰਸੋ, ਉਮ੍ਮਾਦਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨੋ. ਪਞ੍ਚਸੁ ਕਾਮਗੁਣੇਸੁ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਵੋਸ੍ਸਗ੍ਗਲਕ੍ਖਣੋ ਪਮਾਦੋ, ਵੋਸ੍ਸਗ੍ਗਾਨੁਪ੍ਪਦਨਰਸੋ, ਸਤਿਵਿਪ੍ਪਵਾਸਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨੋਤਿ ਏਵਂ ਇਮੇਸਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਲਕ੍ਖਣਾਦੀਨਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾਨਿ. ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਸਙ੍ਖੇਪੋ, ਵਿਤ੍ਥਾਰੋ ਪਨ ‘‘ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਕੋਧੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਵਿਭਙ੍ਗੇ (ਵਿਭ. ੮੯੧) ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਵਿਸੇਸਤੋ ਚੇਤ੍ਥ ਆਮਿਸਗਿਦ੍ਧੋ ਅਤ੍ਤਨਾ ਅਲਭਨ੍ਤੋ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਲਾਭਿਨੋ ਕੁਜ੍ਝਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਸਕਿਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ ਕੋਧੋ ਕੋਧੋਯੇਵ. ਤਦੁਤ੍ਤਰਿ ਉਪਨਾਹੋ. ਸੋ ਏਵਂ ਕੁਦ੍ਧੋ ਉਪਨਯ੍ਹਨ੍ਤੋ ਚ ਸਨ੍ਤੇਪਿ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਲਾਭਿਨੋ ਗੁਣਂ ਮਕ੍ਖੇਤਿ ‘‘ਅਹਮ੍ਪਿ ਤਾਦਿਸੋ’’ਤਿ ਚ ਯੁਗਗ੍ਗਾਹਂ ਗਣ੍ਹਾਤਿ. ਅਯਮਸ੍ਸ ਮਕ੍ਖੋ ਚ ਪਲਾਸੋ ਚ, ਸੋ ਏਵਂ ਮਕ੍ਖੀ ਪਲਾਸੀ ਤਸ੍ਸ ਲਾਭਸਕ੍ਕਾਰਾਦੀਸੁ ‘‘ਕਿਂ ਇਮਸ੍ਸ ਇਮਿਨਾ’’ਤਿ ਇਸ੍ਸਤਿ ਪਦੁਸ੍ਸਤਿ, ਅਯਮਸ੍ਸ ਇਸ੍ਸਾ. ਸਚੇ ਪਨਸ੍ਸ ਕਾਚਿ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਸਾ ਤੇਨ ਸਾਧਾਰਣਭਾਵਂ ਨ ਸਹਤਿ, ਇਦਮਸ੍ਸ ਮਚ੍ਛੇਰਂ. ਲਾਭਹੇਤੁ ਖੋ ਪਨ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਨ੍ਤੇਪਿ ਦੋਸੇ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦੇਤਿ, ਅਯਮਸ੍ਸ ਮਾਯਾ. ਅਸਨ੍ਤੇਪਿ ਗੁਣੇ ਪਕਾਸੇਤਿ, ਇਦਮਸ੍ਸ ਸਾਠੇਯ੍ਯਂ. ਸੋ ਏਵਂ ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ ਸਚੇ ਪਨ ਯਥਾਧਿਪ੍ਪਾਯਂ ਲਾਭਂ ਲਭਤਿ, ਤੇਨ ਥਦ੍ਧੋ ਹੋਤਿ ਅਮੁਦੁਚਿਤ੍ਤੋ ‘‘ਨ ਇਦਂ ਏਵਂ ਕਾਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਓਵਦਿਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੁਣੇਯ੍ਯੋ, ਅਯਮਸ੍ਸ ਥਮ੍ਭੋ. ਸਚੇ ਪਨ ਨਂ ਕੋਚਿ ਕਿਞ੍ਚਿ ਵਦਤਿ ‘‘ਨ ਇਦਂ ਏਵਂ ਕਾਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ, ਤੇਨ ਸਾਰਦ੍ਧਚਿਤ੍ਤੋ ਹੋਤਿ, ਭਾਕੁਟਿਕਮੁਖੋ ‘‘ਕੋ ਮੇ ਤ੍ਵ’’ਨ੍ਤਿ ਪਸਯ੍ਹਭਾਣੀ, ਅਯਮਸ੍ਸ ਸਾਰਮ੍ਭੋ. ਤਤੋ ਥਮ੍ਭੇਨ ‘‘ਅਹਮੇਵ ਸੇਯ੍ਯੋ’’ਤਿ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਮਞ੍ਞਨ੍ਤੋ ਮਾਨੀ ਹੋਤਿ. ਸਾਰਮ੍ਭੇਨ ‘‘ਕੇ ਇਮੇ’’ਤਿ ਪਰੇ ਅਤਿਮਞ੍ਞਨ੍ਤੋ ਅਤਿਮਾਨੀ, ਅਯਮਸ੍ਸ ਮਾਨੋ ਚ ਅਤਿਮਾਨੋ ਚ. ਸੋ ਤੇਹਿ ਮਾਨਾਤਿਮਾਨੇਹਿ ਜਾਤਿਮਦਾਦਿਅਨੇਕਰੂਪਂ ਮਦਂ ਜਨੇਤਿ, ਮਤ੍ਤੋ ਸਮਾਨੋ ਕਾਮਗੁਣਾਦਿਭੇਦੇਸੁ ਵਤ੍ਥੂਸੁ ਪਮਜ੍ਜਤਿ, ਅਯਮਸ੍ਸ ਮਦੋ ਚ ਪਮਾਦੋ ਚਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਸਬ੍ਬੇ ਕਿਲੇਸਾਤਿ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਅਕੁਸਲਾ ਧਮ੍ਮਾ. ਉਪਤਾਪਨਟ੍ਠੇਨ ਵਿਬਾਧਨਟ੍ਠੇਨ ਚ ਕਿਲੇਸਾ. ਕਿਲੇਸਪੂਤਿਕਤ੍ਤਾ ਦੁਚ੍ਚਰਿਤਾ. ਕਿਲੇਸਦਰਥਕਰਣਟ੍ਠੇਨ ਦਰਥਾ. ਅਨ੍ਤੋਡਾਹਾਦਿਕਰਣਟ੍ਠੇਨ ਪਰਿਲ਼ਾਹਾ. ਸਦਾ ਤਾਪਨਟ੍ਠੇਨ ਸਨ੍ਤਾਪਾ. ਅਕੋਸਲ੍ਲਸਮ੍ਭੂਤਟ੍ਠੇਨ ਅਭਿਸਙ੍ਖਰਣਟ੍ਠੇਨ ਚ ਸਬ੍ਬੇ ਅਕੁਸਲਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰਾ.

ਕੇਨਟ੍ਠੇਨਾਤਿ ਕੇਨ ਅਤ੍ਥੇਨ. ਅਭਿਭਵਨਾਦਿਤਿਵਿਧਂ ਅਤ੍ਥਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਪਰਿਸਹਨ੍ਤੀਤਿ ਪਰਿਸ੍ਸਯਾ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਪਰਿਸਹਨ੍ਤੀਤਿ ਦੁਕ੍ਖਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਨ੍ਤਿ ਅਭਿਭਵਨ੍ਤਿ. ਪਰਿਹਾਨਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਨ੍ਤੀਤਿ ਕੁਸਲਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਪਰਿਚ੍ਚਜਨਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ. ਤਤ੍ਰਾਸਯਾਤਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਰੀਰੇ ਅਕੁਸਲਾ ਧਮ੍ਮਾ ਆਸਯਨ੍ਤਿ ਨਿਵਸਨ੍ਤਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤੇ ਪਰਿਸ੍ਸਯਾਤਿ ਕਾਯਦੁਚ੍ਚਰਿਤਾਦਯੋ ਉਪਦ੍ਦਵਾ. ਕੁਸਲਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਨ੍ਤਰਾਯਾਯਾਤਿ ਉਪਰਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਾਨਂ ਸਮ੍ਮਾਪਟਿਪਦਾਦਿਤੋ ਕੋਸਲ੍ਲਸਮ੍ਭੂਤਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਨ੍ਤਰਧਾਨਾਯ ਅਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ. ਸਮ੍ਮਾਪਟਿਪਦਾਯਾਤਿ ਸੁਨ੍ਦਰਾਯ ਪਸਟ੍ਠਾਯ ਵਾ ਪਟਿਪਦਾਯ, ਨ ਮਿਚ੍ਛਾਪਟਿਪਦਾਯ. ਅਨੁਲੋਮਪਟਿਪਦਾਯਾਤਿ ਅਵਿਰੁਦ੍ਧਪਟਿਪਦਾਯ, ਨ ਪਟਿਲੋਮਪਟਿਪਦਾਯ. ਅਪਚ੍ਚਨੀਕਪਟਿਪਦਾਯਾਤਿ ਨ ਪਚ੍ਚਨੀਕਪਟਿਪਦਾਯ, ਅਪਚ੍ਚਤ੍ਥਿਕਪਟਿਪਦਾਯ. ਅਨ੍ਵਤ੍ਥਪਟਿਪਦਾਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥਅਨੁਗਤਾਯ ਪਟਿਪਦਾਯ, ਉਪਰੂਪਰਿ ਵਡ੍ਢਿਤਾਯ ਪਟਿਪਦਾਯ. ਯਥਾ ਅਤ੍ਥੋ, ਤਥਾ ਪਟਿਪਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬਾਯ ਪਟਿਪਦਾਯਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ‘‘ਅਤ੍ਤਤ੍ਥਪਟਿਪਦਾਯਾ’’ਤਿਪਿ ਪਾਲ਼ਿ, ਤਂ ਨ ਸੁਨ੍ਦਰਂ. ਧਮ੍ਮਾਨੁਧਮ੍ਮਪਟਿਪਦਾਯਾਤਿ ਧਮ੍ਮੋ ਨਾਮ ਨਵਲੋਕੁਤ੍ਤਰਧਮ੍ਮੋ. ਅਨੁਧਮ੍ਮੋ ਨਾਮ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਦਿ. ਤਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਅਨੁਰੂਪਾ ਧਮ੍ਮਪਟਿਪਦਾ ਧਮ੍ਮਾਨੁਧਮ੍ਮਪਟਿਪਦਾ, ਤਸ੍ਸਾ ਧਮ੍ਮਾਨੁਧਮ੍ਮਪਟਿਪਦਾਯ.

ਸੀਲੇਸੁ ਪਰਿਪੂਰਿਕਾਰਿਤਾਯਾਤਿ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਸੀਲੇਸੁ ਪਾਰਿਪੂਰਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਠਿਤਤਾਯ. ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇਸੁ ਗੁਤ੍ਤਦ੍ਵਾਰਤਾਯਾਤਿ ‘‘ਚਕ੍ਖੁਨਾ ਰੂਪਂ ਦਿਸ੍ਵਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ (ਦੀ. ਨਿ. ੧.੨੧੩; ਅ. ਨਿ. ੩.੧੬; ਮ. ਨਿ. ੨.੨੪; ਚੂਲ਼ਨਿ. ਮੇਤ੍ਤਗੂਮਾਣਵਪੁਚ੍ਛਾਨਿਦ੍ਦੇਸ ੧੮) ਨਯੇਨ ਵੁਤ੍ਤੇਸੁ ਮਨਚ੍ਛਟ੍ਠੇਸੁ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇਸੁ ਸੁਗੋਪਿਤਦ੍ਵਾਰਭਾਵਸ੍ਸ. ਭੋਜਨੇ ਮਤ੍ਤਞ੍ਞੁਤਾਯਾਤਿ ਪਟਿਗ੍ਗਹਣਾਦੀਸੁ ਪਮਾਣਯੁਤ੍ਤਤਾਯ. ਅਲਂਸਾਟਕਾਦਿਂ ਮੁਞ੍ਚਿਤ੍ਵਾ ਮਿਤਭੋਜਨਤਾਯ.

ਜਾਗਰਿਯਾਨੁਯੋਗਸ੍ਸਾਤਿ ‘‘ਦਿਵਸਂ ਚਙ੍ਕਮੇਨ ਨਿਸਜ੍ਜਾਯ ਆਵਰਣੀਯੇਹਿ ਧਮ੍ਮੇਹੀ’’ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੩.੧੬; ਮ. ਨਿ. ੨.੨੪) ਏਵਮਾਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਪਞ੍ਚ ਜਾਗਰਣਧਮ੍ਮੇ ਅਨੁਯੋਗਸ੍ਸ. ਸਤਿਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਸ੍ਸਾਤਿ ਸਬ੍ਬਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਭਾਵਨਾਨੁਯੁਤ੍ਤਾਨਂ ਸਬ੍ਬਯੋਗੀਨਂ ਸਬ੍ਬਦਾ ਉਪਕਾਰਕਸ੍ਸ ਸਤਿਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਸ੍ਸ.

ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾਨਨ੍ਤਿ ਆਰਮ੍ਮਣੇਸੁ ਓਕ੍ਕਨ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਪਕ੍ਕਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਉਪਟ੍ਠਾਨਤੋ ਪਟ੍ਠਾਨਂ, ਸਤਿਯੇਵ ਪਟ੍ਠਾਨਂ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਂ. ਕਾਯਵੇਦਨਾਚਿਤ੍ਤਧਮ੍ਮੇਸੁ ਪਨਸ੍ਸਾ ਅਸੁਭਦੁਕ੍ਖਾਨਿਚ੍ਚਾਨਤ੍ਤਾਕਾਰਗਹਣਵਸੇਨ ਸੁਭਸੁਖਨਿਚ੍ਚਤ੍ਤਸਞ੍ਞਾਪਹਾਨਕਿਚ੍ਚਸਾਧਨਵਸੇਨ ਚ ਪਵਤ੍ਤਿਤੋ ਚਤੁਧਾ ਪਭੇਦੋ ਹੋਤਿ, ਤੇਸਂ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾਨਂ.

ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਧਾਨਾਨਨ੍ਤਿ ਪਦਹਨ੍ਤਿ ਏਤੇਨਾਤਿ ਪਧਾਨਂ, ਸੋਭਨਂ ਪਧਾਨਂ ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਧਾਨਂ, ਸਮ੍ਮਾ ਵਾ ਪਦਹਨ੍ਤਿ ਏਤੇਨਾਤਿ ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਧਾਨਂ, ਸੋਭਨਂ ਵਾ ਤਂ ਕਿਲੇਸਵਿਰੂਪਤ੍ਤਵਿਰਹਤੋ, ਪਧਾਨਞ੍ਚ ਹਿਤਸੁਖਨਿਪ੍ਫਾਦਕਟ੍ਠੇਨ ਸੇਟ੍ਠਭਾਵਾਵਹਨਤੋ, ਪਧਾਨਭਾਵਕਰਣਤੋ ਚਾਤਿ ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਧਾਨਂ, ਵੀਰਿਯਸ੍ਸੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨਂ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨਞ੍ਚ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਅਕੁਸਲਕੁਸਲਾਨਂ ਪਹਾਨਾਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਉਪ੍ਪਾਦਟ੍ਠਿਤਿਕਿਚ੍ਚਸਾਧਨਵਸੇਨ ਪਵਤ੍ਤਿਤੋ ਪਨਸ੍ਸ ਚਤੁਧਾ ਪਭੇਦੋ ਹੋਤਿ, ਤੇਸਂ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਧਾਨਾਨਂ.

ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਇਦ੍ਧਿਪਾਦਾਨਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਛਨ੍ਦਵੀਰਿਯਚਿਤ੍ਤਵੀਮਂਸਾਸੁ ਏਕੇਕੋ ਇਜ੍ਝਤੀਤਿ ਇਦ੍ਧਿ, ਸਮਿਜ੍ਝਤਿ ਨਿਪ੍ਫਜ੍ਜਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਇਜ੍ਝਨ੍ਤਿ ਵਾ ਏਤਾਯ ਸਤ੍ਤਾ ਇਦ੍ਧਾ ਵੁਦ੍ਧਾ ਉਕ੍ਕਂਸਗਤਾ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਇਦ੍ਧਿ. ਪਠਮੇਨ ਅਤ੍ਥੇਨ ਇਦ੍ਧਿਯੇਵ ਪਾਦੋਤਿ ਇਦ੍ਧਿਪਾਦੋ, ਇਦ੍ਧਿਕੋਟ੍ਠਾਸੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਦੁਤਿਯੇਨ ਅਤ੍ਥੇਨ ਇਦ੍ਧਿਯਾ ਪਾਦੋਤਿ ਇਦ੍ਧਿਪਾਦੋ, ਪਾਦੋਤਿ ਪਤਿਟ੍ਠਾ ਅਧਿਗਮੁਪਾਯੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤੇਨ ਹਿ ਯਸ੍ਮਾ ਉਪਰੂਪਰਿਵਿਸੇਸਸਙ੍ਖਾਤਂ ਇਦ੍ਧਿਂ ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ ਪਾਪੁਣਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਪਾਦੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਤੇਸਂ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਇਦ੍ਧਿਪਾਦਾਨਂ.

ਸਤ੍ਤਨ੍ਨਂ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾਨਨ੍ਤਿ ਬੋਧਿਯਾ, ਬੋਧਿਸ੍ਸ ਵਾ ਅਙ੍ਗਾਤਿ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ. ਇਦਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ, ਯਾ ਏਸਾ ਧਮ੍ਮਸਾਮਗ੍ਗੀ ਯਾਯ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਮਗ੍ਗਕ੍ਖਣੇ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨਾਯ ਲੀਨੁਦ੍ਧਚ੍ਚਪਤਿਟ੍ਠਾਨਾਯੂਹਨਕਾਮਸੁਖਤ੍ਤਕਿਲਮਥਾਨੁਯੋਗਉਚ੍ਛੇਦਸਸ੍ਸਤਾਭਿਨਿਵੇਸਾਦੀਨਂ ਅਨੇਕੇਸਂ ਉਪਦ੍ਦਵਾਨਂ ਪਟਿਪਕ੍ਖਭੂਤਾਯ ਸਤਿਧਮ੍ਮਵਿਚਯਵੀਰਿਯਪੀਤਿਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਸਮਾਧਿਉਪੇਕ੍ਖਾਸਙ੍ਖਾਤਾਯ ਧਮ੍ਮਸਾਮਗ੍ਗਿਯਾ ਅਰਿਯਸਾਵਕੋ ਬੁਜ੍ਝਤੀਤਿ ਕਤ੍ਵਾ ‘‘ਬੋਧੀ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਬੁਜ੍ਝਤੀਤਿ ਕਿਲੇਸਸਨ੍ਤਾਨਨਿਦ੍ਦਾਯ ਉਟ੍ਠਹਤਿ, ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਵਾ ਅਰਿਯਸਚ੍ਚਾਨਿ ਪਟਿਵਿਜ੍ਝਤਿ, ਨਿਬ੍ਬਾਨਮੇਵ ਵਾ ਸਚ੍ਛਿਕਰੋਤਿ, ਤਸ੍ਸਾ ਧਮ੍ਮਸਾਮਗ੍ਗਿਸਙ੍ਖਾਤਾਯ ਬੋਧਿਯਾ ਅਙ੍ਗਾਤਿਪਿ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ ਝਾਨਙ੍ਗਮਗ੍ਗਙ੍ਗਾਦੀਨਿ ਵਿਯ. ਯੋ ਪਨੇਸ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰਾਯ ਏਤਾਯ ਧਮ੍ਮਸਾਮਗ੍ਗਿਯਾ ਬੁਜ੍ਝਤੀਤਿ ਕਤ੍ਵਾ ਅਰਿਯਸਾਵਕੋ ‘‘ਬੋਧੀ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਬੋਧਿਸ੍ਸ ਅਙ੍ਗਾਤਿਪਿ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ ਸੇਨਙ੍ਗਰਥਙ੍ਗਾਦਯੋ ਵਿਯ. ਤੇਨਾਹੁ ਅਟ੍ਠਕਥਾਚਰਿਯਾ ‘‘ਬੁਜ੍ਝਨਕਸ੍ਸ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਅਙ੍ਗਾਤਿ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ’’ਤਿ. ਤੇਸਂ ਸਤ੍ਤਨ੍ਨਂ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾਨਂ.

ਅਰਿਯਸ੍ਸ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਸ੍ਸ ਮਗ੍ਗਸ੍ਸਾਤਿ ਅਰਿਯੋਤਿ ਤਂਤਂਮਗ੍ਗਵਜ੍ਝਕਿਲੇਸੇਹਿ ਆਰਕਤ੍ਤਾ ਅਰਿਯਭਾਵਕਰਤ੍ਤਾ ਅਰਿਯਫਲਪਟਿਲਾਭਕਰਤ੍ਤਾ ਚ ਅਰਿਯੋ. ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਾਨਿ ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ. ਸ੍ਵਾਯਂ ਚਤੁਰਙ੍ਗਿਕਾ ਵਿਯ ਸੇਨਾ, ਪਞ੍ਚਙ੍ਗਿਕਂ ਵਿਯ ਚ ਤੂਰਿਯਂ ਅਙ੍ਗਮਤ੍ਤਮੇਵ ਹੋਤਿ, ਅਙ੍ਗਵਿਨਿਮੁਤ੍ਤੋ ਨਤ੍ਥਿ. ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਮਗ੍ਗਤਿ, ਕਿਲੇਸੇ ਵਾ ਮਾਰੇਨ੍ਤੋ ਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਮਗ੍ਗੋ, ਤਸ੍ਸ ਅਰਿਯਸ੍ਸ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਸ੍ਸ ਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਭਾਵਨਾਨੁਯੋਗਸ੍ਸ. ਇਮੇਸਂ ਕੁਸਲਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰਾਨਂ ਲੋਕਿਯਲੋਕੁਤ੍ਤਰਕੁਸਲਧਮ੍ਮਾਨਂ. ਅਨ੍ਤਰਾਯਾਯਾਤਿ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਕੁਸਲਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਨ੍ਤਰਾਯਾਯ ਅਨ੍ਤਰਧਾਨਾਯ ਲੋਕਿਯਕੁਸਲਧਮ੍ਮਾਨਂ ਪਰਿਚ੍ਚਾਗਾਯ.

ਤੇਸੁ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਕੁਸਲਧਮ੍ਮਾਨਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿਤੁਂ ਅਪ੍ਪਦਾਨਟ੍ਠੇਨ ਪਰਿਸ੍ਸਯਾ ਨਾਮ. ਤੇ ਹਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਨਿਰੁਜ੍ਝਮਾਨਾ ਉਪਦ੍ਦਵਂ ਨਾਵਹਨ੍ਤਿ. ਤਤ੍ਥੇਤੇਤਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਅਤ੍ਤਭਾਵੇ ਏਤੇ. ਪਾਪਕਾਤਿ ਲਾਮਕਾ. ਅਤ੍ਤਭਾਵਸਨ੍ਨਿਸ੍ਸਯਾਤਿ ਅਤ੍ਤਭਾਵਂ ਉਪਨਿਸ੍ਸਾਯ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਕਤ੍ਵਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਤਭਾਵਸਨ੍ਨਿਸ੍ਸਯਾ. ਦਕੇਤਿ ਉਦਕੇ.

ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੇਤਨ੍ਤਿ ਕਥਿਤਞ੍ਹਿ ਏਤਂ. ਸਾਨ੍ਤੇਵਾਸਿਕੋਤਿ ਅਨ੍ਤੇਵਾਸਿਕਸਙ੍ਖਾਤੇਨ ਕਿਲੇਸੇਨ ਸਹ ਵਸਤੀਤਿ ਸਾਨ੍ਤੇਵਾਸਿਕੋ. ਸਾਚਰਿਯਕੋਤਿ ਸਮੁਦਾਚਰਣਸਙ੍ਖਾਤੇਨ ਕਿਲੇਸੇਨ ਸਹ ਵਸਤੀਤਿ ਸਾਚਰਿਯਕੋ.

ਚਕ੍ਖੁਨਾ ਰੂਪਂ ਦਿਸ੍ਵਾਤਿ ਚਕ੍ਖੁਵਿਞ੍ਞਾਣੇਨ ਰੂਪਂ ਪਸ੍ਸਿਤ੍ਵਾ. ਉਪਰਿ ਸੋਤੇਨ ਸਦ੍ਦਂ ਸੁਤ੍ਵਾਤਿਆਦੀਸੁਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ. ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤੀਤਿ ਸਮੁਦਾਚਰਨ੍ਤਿ. ਸਰਸਙ੍ਕਪ੍ਪਾਤਿ ਨਾਨਾਰਮ੍ਮਣੇ ਸਂਸਰਣਵਸੇਨ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਪਰਿਕਪ੍ਪਾ. ਸਂਯੋਜਨਿਯਾਤਿ ਆਰਮ੍ਮਣਭਾਵਂ ਉਪਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਸਂਯੋਜਨਸਮ੍ਬਨ੍ਧਨੇਨ ਸਂਯੋਜਨਾਨਂ ਹਿਤਾ. ਤ੍ਯਸ੍ਸਾਤਿ ਤੇ ਪਾਪਕਾ ਅਸ੍ਸ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ. ਅਨ੍ਤੋ ਵਸਨ੍ਤੀਤਿ ਅਬ੍ਭਨ੍ਤਰੇ ਚਿਤ੍ਤੇ ਨਿਵਸਨ੍ਤਿ. ਅਨ੍ਵਾਸਵਨ੍ਤੀਤਿ ਕਿਲੇਸਸਨ੍ਤਾਨਂ ਅਨੁਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਭੁਸਂ ਸਵਨ੍ਤਿ ਅਨੁਬਨ੍ਧਨ੍ਤਿ. ਤੇ ਨਨ੍ਤਿ ਤਂ ਪੁਗ੍ਗਲਂ ਏਤੇ ਅਕੁਸਲਾ ਧਮ੍ਮਾ. ਸਮੁਦਾਚਰਨ੍ਤੀਤਿ ਸਮ੍ਮਾ ਆਚਰਨ੍ਤਿ ਪਵਤ੍ਤਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਕਿਲਿਸ੍ਸਨਟ੍ਠੇਨ ਮਲਾ. ਸਤ੍ਤੁਅਤ੍ਥੇਨ ਅਮਿਤ੍ਤਾ. ਵੇਰਿਅਤ੍ਥੇਨ ਸਪਤ੍ਤਾ. ਹਨਨਟ੍ਠੇਨ ਵਧਕਾ. ਪਚ੍ਚਾਮਿਤ੍ਤਟ੍ਠੇਨ ਪਚ੍ਚਤ੍ਥਿਕਾ. ਅਥ ਵਾ ਮਲਾ ਸੂਰਿਯਸ੍ਸੋਪਕ੍ਕਿਲੇਸਵਲਾਹਕਾ ਵਿਯ. ਅਮਿਤ੍ਤਾ ਸੂਰਿਯਸ੍ਸ ਧੂਮਂ ਵਿਯ. ਸਪਤ੍ਤਾ ਸੂਰਿਯਸ੍ਸ ਹਿਮਂ ਵਿਯ. ਵਧਕਾ ਸੂਰਿਯਸ੍ਸ ਰਜਂ ਵਿਯ. ਪਚ੍ਚਤ੍ਥਿਕਾ ਸੂਰਿਯਸ੍ਸ ਰਾਹੁ ਵਿਯ. ‘‘ਮਲਾ ਸੁਵਣ੍ਣਸ੍ਸ ਮਲਂ ਵਿਯ ਚਿਤ੍ਤਪ੍ਪਭਾਨਾਸਕਾ. ਅਮਿਤ੍ਤਾ ਕਾਲ਼ਲੋਹਮਲਂ ਵਿਯ ਚਿਤ੍ਤੇ ਸਿਨਿਦ੍ਧਭਾਵਨਾਸਕਾ, ਸਪਤ੍ਤਾ ਯੁਗਨਦ੍ਧਂ ਯੁਜ੍ਝਨ੍ਤਾ ਸਪਤ੍ਤਾ ਵਿਯ ਚਿਤ੍ਤੇ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਧਮ੍ਮਧਂਸਕਾ. ਵਧਕਾ ਮਨੁਸ੍ਸਘਾਤਕਾ ਵਿਯ ਧਮ੍ਮਘਾਤਕਾ. ਪਚ੍ਚਤ੍ਥਿਕਾ ਰਞ੍ਞਾ ਉਪਗਤਸ੍ਸ ਵਿਨਾਸੋ ਵਿਯ ਮੋਕ੍ਖਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਪਟਿਸੇਧਕਾ’’ਤਿ ਏਵਮੇਕੇ ਵਣ੍ਣਯਨ੍ਤਿ.

ਅਨਤ੍ਥਜਨਨੋਤਿ ਨ ਅਤ੍ਥਂ ਅਨਤ੍ਥਂ, ਤਂ ਅਨਤ੍ਥਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤੀਤਿ ਅਨਤ੍ਥਜਨਨੋ. ਕੋ ਸੋ? ਲੋਭੋ. ਚਿਤ੍ਤਪ੍ਪਕੋਪਨੋਤਿ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਕੋਪਨੋ ਚਲਨੋ, ਕੁਸਲਂ ਨਿਵਾਰੇਤ੍ਵਾ ਚਿਤ੍ਤਂ ਰੁਨ੍ਧਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਭਯਮਨ੍ਤਰਤੋ ਜਾਤਨ੍ਤਿ ਅਬ੍ਭਨ੍ਤਰੇ ਅਤ੍ਤਨੋ ਚਿਤ੍ਤੇਯੇਵ ਜਾਤਂ, ਅਨਤ੍ਥਜਨਨਾਦਿਭਯਹੇਤੁ. ਤਂ ਜਨੋ ਨਾਵਬੁਜ੍ਝਤੀਤਿ ਤਂ ਭਯਂ ਬਾਲਮਹਾਜਨੋ ਅਵਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਓਤਰਿਤ੍ਵਾ ਨ ਜਾਨਾਤਿ. ਅਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ਲੁਦ੍ਧੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਲੋਕਿਯਲੋਕੁਤ੍ਤਰਅਤ੍ਥਂ ਨ ਜਾਨਾਤਿ. ਧਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਤਸ੍ਸ ਹੇਤੁਂ. ਅਨ੍ਧਤਮਨ੍ਤਿ ਬਹਲਨ੍ਧਕਾਰਂ. ਯਨ੍ਤਿ ਯਸ੍ਮਾ, ਯਂ ਨਰਂ ਵਾ. ਸਹਤੇਤਿ ਅਭਿਭਵਤਿ.

ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਸਕਸਨ੍ਤਾਨੇ. ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤੀਤਿ ਪੁਬ੍ਬਨ੍ਤਤੋ ਉਦ੍ਧਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨਾ ਅਹਿਤਾਯ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਖਾਯ. ਤਦੁਭਯੇਨ ਅਫਾਸੁਵਿਹਾਰਾਯ. ਅਹਿਤਾਯਾਤਿ ਚੇਤਸਿਕਦੁਕ੍ਖਤ੍ਥਾਯ. ਦੁਕ੍ਖਾਯਾਤਿ ਕਾਯਿਕਦੁਕ੍ਖਤ੍ਥਾਯ. ਅਫਾਸੁਵਿਹਾਰਾਯਾਤਿ ਤਦੁਭਯੇਨ ਨ ਸੁਖਵਿਹਾਰਤ੍ਥਾਯ. ਅਥ ਵਾ ‘‘ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤੀਤਿ ਭਵਙ੍ਗਚਲਨਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਯਾਵ ਵੋਟ੍ਠਬ੍ਬਨਾ, ਤਾਵ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨਾ ਨਾਮ. ਵੋਟ੍ਠਬ੍ਬਨਂ ਪਨ ਪਤ੍ਵਾ ਅਨਿਵਤ੍ਤਨਭਾਵੇਨ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ ਨਾਮਾ’’ਤਿ ਏਵਮੇਕੇ ਵਣ੍ਣਯਨ੍ਤਿ.

ਤਚਸਾਰਂਵ ਸਮ੍ਫਲਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਫਲੇਨ ਨਾਸਿਤਂ ਤਚਸਾਰਸਙ੍ਖਾਤਂ ਵੇਲ਼ੁ ਵਿਯ. ਅਰਤੀਤਿ ਕੁਸਲੇਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਉਕ੍ਕਣ੍ਠਿਤਤਾ. ਰਤੀਤਿ ਪਞ੍ਚਕਾਮਗੁਣੇ ਅਭਿਰਤਿ. ਲੋਮਹਂਸੋਤਿ ਕਣ੍ਟਕਸਦਿਸੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਉਦ੍ਧਗ੍ਗਲੋਮੋ. ਇਤੋਨਿਦਾਨਾਤਿ ਅਯਂ ਅਤ੍ਤਭਾਵੋ ਨਿਦਾਨਂ ਪਚ੍ਚਯੋ ਏਤੇਸਨ੍ਤਿ ਇਤੋਨਿਦਾਨਾ. ਇਤੋਜਾਤਿ ਇਤੋ ਅਤ੍ਤਭਾਵਤੋ ਜਾਤਾ. ਇਤੋ ਸਮੁਟ੍ਠਾਯ ਮਨੋਵਿਤਕ੍ਕਾਤਿ ਯਥਾ ਦੀਘਸੁਤ੍ਤਕੇਨ ਪਾਦੇ ਬਦ੍ਧਂ ਕਾਕਂ ਕੁਮਾਰਕਾ ਤਸ੍ਸ ਸੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਰਿਯਨ੍ਤਂ ਅਙ੍ਗੁਲਿਂ ਵੇਠੇਤ੍ਵਾ ਓਸ੍ਸਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਸੋ ਦੂਰਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾਪਿ ਪੁਨ ਤੇਸਂ ਪਾਦਮੂਲੇਯੇਵ ਪਤਤਿ, ਏਵਮੇਵ ਇਤੋ ਅਤ੍ਤਭਾਵਤੋ ਸਮੁਟ੍ਠਾਯ ਪਾਪਵਿਤਕ੍ਕਾ ਚਿਤ੍ਤਂ ਓਸ੍ਸਜ੍ਜਨ੍ਤਿ.

‘‘ਸਾਨ੍ਤੇਵਾਸਿਕੋ’’ਤਿਆਦਿਕਂ ਪਠਮਸੁਤ੍ਤਂ ਕਿਲੇਸੇਨ ਸਹਵਾਸਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਤਯੋਮੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਨ੍ਤਰਾਮਲਾ’’ਤਿਆਦਿਕਂ ਦੁਤਿਯਂ ਕੁਸਲਧਮ੍ਮਮਲੀਨਕਰਣਵਸੇਨ ਅਤ੍ਥਾਨਤ੍ਥਸ੍ਸ ਅਜਾਨਨਵਸੇਨ ਚ. ‘‘ਤਯੋ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਾ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨਾ’’ਤਿਆਦਿਕਂ ਤਤਿਯਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਨਿਸ੍ਸਯਘਾਤਨਵਸੇਨ. ‘‘ਰਾਗੋ ਚ ਦੋਸੋ ਚ ਇਤੋਨਿਦਾਨਾ’’ਤਿਆਦਿਕਂ ਚਤੁਤ੍ਥਂ ਕਿਲੇਸਾਨਂ ਪਤਿਟ੍ਠਾਦਸ੍ਸਨਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਞਾਤਬ੍ਬਂ.

ਤਤੋ ਤਤੋ ਪਰਿਸ੍ਸਯਤੋਤਿ ਤਮ੍ਹਾ ਤਮ੍ਹਾ ਉਪਦ੍ਦਵਾ. ਤਂ ਪੁਗ੍ਗਲਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰਕਿਲੇਸਸਮਙ੍ਗੀਪੁਗ੍ਗਲਂ. ਦੁਕ੍ਖਂ ਅਨ੍ਵੇਤੀਤਿ ਦੁਕ੍ਖਂ ਅਨੁ ਏਤਿ ਮਾਤੁ ਪਚ੍ਛਤੋ ਖੀਰਪਿਵਕੋ ਵਿਯ. ਅਨੁਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਸਮੀਪਂ ਗਚ੍ਛਤਿ ਚੋਰਘਾਤਕੋ ਵਿਯ ਵਜ੍ਝਪ੍ਪਤ੍ਤਸ੍ਸ. ਅਨ੍ਵਾਯਿਕਂ ਹੋਤੀਤਿ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ ਧਮ੍ਮਗਨ੍ਥਿਕਾਯ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ ਵਿਯ. ਜਾਤਿਦੁਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ਜਾਤਿਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਤਾਵ ਅਨੇਕੇ ਅਤ੍ਥਾ ਪਵੇਦਿਤਾ. ਯਥਾ –

ਭਵੋ ਕੁਲਂ ਨਿਕਾਯੋ ਚ, ਸੀਲਂ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿ ਲਕ੍ਖਣਂ;

ਪਸੂਤਿ ਸਨ੍ਧਿ ਚੇਵਾਤਿ, ਜਾਤਿਅਤ੍ਥਾ ਪਵੇਦਿਤਾ.

ਤਥਾ ਹਿਸ੍ਸ ‘‘ਏਕਮ੍ਪਿ ਜਾਤਿਂ ਦ੍ਵੇਪਿ ਜਾਤਿਯੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਪਾਰਾ. ੧੨; ਦੀ. ਨਿ. ੧.੩੧; ਮ. ਨਿ. ੨.੨੫੭) ਭਵੋ ਅਤ੍ਥੋ. ‘‘ਅਕ੍ਖਿਤ੍ਤੋ ਅਨੁਪਕ੍ਕੁਟ੍ਠੋ ਜਾਤਿਵਾਦੇਨਾ’’ਤਿ (ਦੀ. ਨਿ. ੧.੩੦੩) ਏਤ੍ਥ ਕੁਲਂ. ‘‘ਅਤ੍ਥਿ, ਵਿਸਾਖੇ, ਨਿਗਣ੍ਠਾ ਨਾਮ ਸਮਣਜਾਤੀ’’ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੩.੭੧) ਏਤ੍ਥ ਨਿਕਾਯੋ. ‘‘ਯਤੋਹਂ, ਭਗਿਨਿ, ਅਰਿਯਾਯ ਜਾਤਿਯਾ ਜਾਤੋ ਨਾਭਿਜਾਨਾਮੀ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੨.੩੫੧) ਏਤ੍ਥ ਅਰਿਯਸੀਲਂ. ‘‘ਤਿਰਿਯਾ ਨਾਮ ਤਿਣਜਾਤਿ ਨਾਭਿਯਾ ਉਗ੍ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਨਭਂ ਆਹਚ੍ਚ ਠਿਤਾ ਅਹੋਸੀ’’ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੫.੧੯੬) ਏਤ੍ਥ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿ. ‘‘ਜਾਤਿ ਦ੍ਵੀਹਿ ਖਨ੍ਧੇਹਿ ਸਙ੍ਗਹਿਤਾ’’ਤਿ (ਧਾਤੁ. ੭੧) ਏਤ੍ਥ ਸਙ੍ਖਤਲਕ੍ਖਣਂ. ‘‘ਸਮ੍ਪਤਿਜਾਤੋ, ਆਨਨ੍ਦ, ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ’’ਤਿ (ਦੀ. ਨਿ. ੨.੩੧; ਮ. ਨਿ. ੩.੨੦੭) ਏਤ੍ਥ ਪਸੂਤਿ. ‘‘ਭਵਪਚ੍ਚਯਾ ਜਾਤੀ’’ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੧; ਉਦਾ. ੧; ਮ. ਨਿ. ੧.੪੦੩; ਸਂ. ਨਿ. ੨.੫੩; ਵਿਭ. ੨੨੫; ਕਥਾ. ੪੫੦) ਚ, ‘‘ਜਾਤਿਪਿ ਦੁਕ੍ਖਾ’’ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੧੪; ਵਿਭ. ੧੯੦; ਦੀ. ਨਿ. ੨.੩੮੭; ਮ. ਨਿ. ੨.੩੭੩; ਸਂ. ਨਿ. ੫.੧੦੮੧; ਪਟਿ. ਮ. ੨.੩੦) ਚ ਏਤ੍ਥ ਪਰਿਯਾਯਤੋ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਕ੍ਖਣੋ, ਨਿਪ੍ਪਰਿਯਾਯਤੋ ਪਨ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਮਾਨਾਨਂ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਯੇ ਯੇ ਖਨ੍ਧਾ ਪਾਤੁਭਵਨ੍ਤਿ, ਤੇਸਂ ਤੇਸਂ ਪਠਮਪਾਤੁਭਾਵੋ ਜਾਤਿ ਨਾਮ.

ਕਸ੍ਮਾ ਪਨੇਸਾ ਜਾਤਿ ਦੁਕ੍ਖਾਤਿ ਚੇ? ਅਨੇਕੇਸਂ ਦੁਕ੍ਖਾਨਂ ਵਤ੍ਥੁਭਾਵਤੋ. ਅਨੇਕਾਨਿ ਹਿ ਦੁਕ੍ਖਾਨਿ. ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ – ਦੁਕ੍ਖਦੁਕ੍ਖਂ ਵਿਪਰਿਣਾਮਦੁਕ੍ਖਂ ਸਙ੍ਖਾਰਦੁਕ੍ਖਂ ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਦੁਕ੍ਖਂ ਅਪ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਦੁਕ੍ਖਂ ਪਰਿਯਾਯਦੁਕ੍ਖਂ ਨਿਪ੍ਪਰਿਯਾਯਦੁਕ੍ਖਨ੍ਤਿ.

ਤਤ੍ਥ ਕਾਯਿਕਚੇਤਸਿਕਾ ਦੁਕ੍ਖਵੇਦਨਾ ਸਭਾਵਤੋ ਚ ਨਾਮਤੋ ਚ ਦੁਕ੍ਖਤ੍ਤਾ ‘‘ਦੁਕ੍ਖਦੁਕ੍ਖ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ.

ਸੁਖਵੇਦਨਾ ਵਿਪਰਿਣਾਮੇਨ ਦੁਕ੍ਖੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਹੇਤੁਤੋ ਵਿਪਰਿਣਾਮਦੁਕ੍ਖਂ. ਉਪੇਕ੍ਖਾਵੇਦਨਾ ਚੇਵ ਅਵਸੇਸਾ ਚ ਤੇਭੂਮਕਾ ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਉਦਯਬ੍ਬਯਪੀਲ਼ਿਤਤ੍ਤਾ ਸਙ੍ਖਾਰਦੁਕ੍ਖਂ.

ਕਣ੍ਣਸੂਲਦਨ੍ਤਸੂਲਰਾਗਜਪਰਿਲ਼ਾਹਦੋਸਮੋਹਜਪਰਿਲ਼ਾਹਾਦਿ ਕਾਯਿਕਚੇਤਸਿਕੋ ਆਬਾਧੋ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬਤੋ ਉਪਕ੍ਕਮਸ੍ਸ ਚ ਅਪਾਕਟਭਾਵਤੋ ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਦੁਕ੍ਖਂ. ਅਪਾਕਟਦੁਕ੍ਖਨ੍ਤਿਪਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ.

ਦ੍ਵਤ੍ਤਿਂਸਕਮ੍ਮਕਾਰਣਾਦਿਸਮੁਟ੍ਠਾਨੋ ਆਬਾਧੋ ਅਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾਵ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬਤੋ ਉਪਕ੍ਕਮਸ੍ਸ ਚ ਪਾਕਟਭਾਵਤੋ ਅਪ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਦੁਕ੍ਖਂ. ਪਾਕਟਦੁਕ੍ਖਨ੍ਤਿਪਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ.

ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਦੁਕ੍ਖਦੁਕ੍ਖਂ ਸੇਸਂ ਦੁਕ੍ਖਸਚ੍ਚਵਿਭਙ੍ਗੇ ਆਗਤਂ ਜਾਤਿਆਦਿ ਸਬ੍ਬਮ੍ਪਿ ਤਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਵਤ੍ਥੁਭਾਵਤੋ ਪਰਿਯਾਯਦੁਕ੍ਖਂ. ਦੁਕ੍ਖਦੁਕ੍ਖਂ ਪਨ ਨਿਪ੍ਪਰਿਯਾਯਦੁਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ.

ਤਤ੍ਰਾਯਂ ਜਾਤਿ ਯਂ ਤਂ ਬਾਲਪਣ੍ਡਿਤਸੁਤ੍ਤਾਦੀਸੁ (ਮ. ਨਿ. ੩.੨੪੬ ਆਦਯੋ) ਭਗਵਤਾਪਿ ਉਪਮਾਵਸੇਨ ਪਕਾਸਿਤਂ ਆਪਾਯਿਕਂ ਦੁਕ੍ਖਂ, ਯਞ੍ਚ ਸੁਗਤਿਯਮ੍ਪਿ ਮਨੁਸ੍ਸਲੋਕੇ ਗਬ੍ਭੋਕ੍ਕਨ੍ਤਿਮੂਲਕਾਦਿਭੇਦਂ ਦੁਕ੍ਖਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਵਤ੍ਥੁਭਾਵਤੋ ਦੁਕ੍ਖਾ.

ਤਤ੍ਰਿਦਂ ਗਬ੍ਭੋਕ੍ਕਨ੍ਤਿਮੂਲਕਾਦਿਭੇਦਂ ਦੁਕ੍ਖਂ – ਅਯਞ੍ਹਿ ਸਤ੍ਤੋ ਮਾਤੁਕੁਚ੍ਛਿਮ੍ਹਿ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਮਾਨੋ ਨ ਉਪ੍ਪਲਪਦੁਮਪੁਣ੍ਡਰਿਕਾਦੀਸੁ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਤਿ, ਅਥ ਖੋ ਹੇਟ੍ਠਾ ਆਮਾਸਯਸ੍ਸ ਉਪਰਿ ਪਕ੍ਕਾਸਯਸ੍ਸ ਉਦਰਪਟਲਪਿਟ੍ਠਿਕਣ੍ਟਕਾਨਂ ਵੇਮਜ੍ਝੇ ਪਰਮਸਮ੍ਬਾਧੇ ਤਿਬ੍ਬਨ੍ਧਕਾਰੇ ਨਾਨਾਕੁਣਪਗਨ੍ਧਪਰਿਭਾਵਿਤੇ ਅਸੁਚਿਪਰਮਦੁਗ੍ਗਨ੍ਧਪਵਨਵਿਚਰਿਤੇ ਅਧਿਮਤ੍ਤਜੇਗੁਚ੍ਛੇ ਕੁਚ੍ਛਿਪ੍ਪਦੇਸੇ ਪੂਤਿਮਚ੍ਛਪੂਤਿਕੁਮ੍ਮਾਸਚਨ੍ਦਨਿਕਾਦੀਸੁ ਕਿਮਿ ਵਿਯ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਤਿ. ਸੋ ਤਤ੍ਥ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੋ ਦਸ ਮਾਸੇ ਮਾਤੁਕੁਚ੍ਛਿਸਮ੍ਭਵੇਨ ਉਸ੍ਮਨਾ ਪੁਟਪਾਕਂ ਵਿਯ ਪਚ੍ਚਮਾਨੋ ਪਿਟ੍ਠਪਿਣ੍ਡਿ ਵਿਯ ਸੇਦਿਯਮਾਨੋ ਸਮਿਞ੍ਜਨਪਸਾਰਣਾਦਿਵਿਰਹਿਤੋ ਅਧਿਮਤ੍ਤਂ ਦੁਕ੍ਖਂ ਪਚ੍ਚਨੁਭੋਤੀਤਿ, ਇਦਂ ਤਾਵ ਗਬ੍ਭੋਕ੍ਕਨ੍ਤਿਮੂਲਕਂ ਦੁਕ੍ਖਂ.

ਯਂ ਪਨ ਸੋ ਮਾਤੁ ਸਹਸਾ ਉਪਕ੍ਖਲਨਗਮਨਨਿਸੀਦਨਵੁਟ੍ਠਾਨਪਰਿਵਤ੍ਤਨਾਦੀਸੁ ਸੁਰਾਧੁਤ੍ਤਹਤ੍ਥਗਤੋ ਏਲ਼ਕੋ ਵਿਯ ਅਹਿਤੁਣ੍ਡਿਕਹਤ੍ਥਗਤੋ ਸਪ੍ਪਪੋਤਕੋ ਵਿਯ ਚ ਆਕਡ੍ਢਨਪਰਿਕਡ੍ਢਨਓਧੁਨਨਦ੍ਧੁਨਨਾਦਿਨਾ ਉਪਕ੍ਕਮੇਨ ਅਧਿਮਤ੍ਤਂ ਦੁਕ੍ਖਂ ਅਨੁਭਵਤਿ, ਯਞ੍ਚ ਮਾਤੁ ਸੀਤੁਦਕਪਾਨਕਾਲੇ ਸੀਤਨਰਕੁਪਪਨ੍ਨੋ ਵਿਯ ਉਣ੍ਹਯਾਗੁਭਤ੍ਤਾਦਿਅਜ੍ਝੋਹਰਣਕਾਲੇ ਅਙ੍ਗਾਰਵੁਟ੍ਠਿਸਮ੍ਪਰਿਕਿਣ੍ਣੋ ਵਿਯ ਲੋਣਮ੍ਬਿਲਾਦਿਅਜ੍ਝੋਹਰਣਕਾਲੇ ਖਾਰਾਪਟਿਚ੍ਛਕਾਦਿਕਮ੍ਮਕਾਰਣਪਤ੍ਤੋ ਵਿਯ ਤਿਬ੍ਬਂ ਦੁਕ੍ਖਂ ਅਨੁਭੋਤਿ, ਇਦਂ ਗਬ੍ਭਪਰਿਹਰਣਮੂਲਕਂ ਦੁਕ੍ਖਂ.

ਯਂ ਪਨਸ੍ਸ ਮੂਲ਼੍ਹਗਬ੍ਭਾਯ ਮਾਤੁਯਾ ਮਿਤ੍ਤਾਮਚ੍ਚਸੁਹਜ੍ਜਾਦੀਹਿਪਿ ਅਦਸ੍ਸਨਾਰਹੇ ਦੁਕ੍ਖੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਟ੍ਠਾਨੇ ਛੇਦਨਫਾਲਨਾਦੀਹਿ ਦੁਕ੍ਖਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਇਦਂ ਗਬ੍ਭਵਿਪਤ੍ਤਿਮੂਲਕਂ ਦੁਕ੍ਖਂ.

ਯਂ ਵਿਜਾਯਮਾਨਾਯ ਮਾਤੁਯਾ ਕਮ੍ਮਜੇਹਿ ਵਾਤੇਹਿ ਪਰਿਵਤ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਨਰਕਪਪਾਤਂ ਵਿਯ ਅਤਿਭਯਾਨਕਂ ਯੋਨਿਮਗ੍ਗਂ ਪਟਿਪਾਤਿਯਮਾਨਸ੍ਸ ਪਰਮਸਮ੍ਬਾਧੇਨ ਚ ਯੋਨਿਮੁਖੇਨ ਤਾਲ਼ਚ੍ਛਿਗ੍ਗਲ਼ੇਨ ਵਿਯ ਮਹਾਨਾਗਸ੍ਸ ਨਿਕਡ੍ਢਿਯਮਾਨਸ੍ਸ ਨਰਕਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਵਿਯ ਚ ਸਙ੍ਘਾਤਪਬ੍ਬਤੇਹਿ ਵਿਚੁਣ੍ਣਿਯਮਾਨਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਇਦਂ ਵਿਜਾਯਨਮੂਲਕਂ ਦੁਕ੍ਖਂ.

ਯਂ ਪਨ ਜਾਤਸ੍ਸ ਤਰੁਣਵਣਸਦਿਸਸੁਖੁਮਾਲਸਰੀਰਸ੍ਸ ਹਤ੍ਥਗ੍ਗਹਣਨ੍ਹਾਪਨਧੋਵਨਚੋਲ਼ਪਰਿਮਜ੍ਜਨਾਦਿਕਾਲੇ ਸੂਚਿਮੁਖਖੁਰਧਾਰਾਹਿ ਵਿਜ੍ਝਨਫਾਲਨਸਦਿਸਂ ਦੁਕ੍ਖਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਇਦਂ ਮਾਤੁਕੁਚ੍ਛਿਤੋ ਬਹਿਨਿਕ੍ਖਮਨਮੂਲਕਂ ਦੁਕ੍ਖਂ.

ਯਂ ਪਨ ਤਤੋ ਪਰਂ ਪਵਤ੍ਤਿਯਂ ਅਤ੍ਤਨਾਵ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਵਧੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਅਚੇਲਕਵਤਾਦਿਵਸੇਨ ਆਤਾਪਨਪਰਿਤਾਪਨਾਨੁਯੋਗਮਨੁਯੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਕੋਧਵਸੇਨ ਅਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤਸ੍ਸ ਉਬ੍ਬਨ੍ਧਨ੍ਤਸ੍ਸ ਚ ਦੁਕ੍ਖਂ ਹੋਤਿ, ਇਦਂ ਅਤ੍ਤੂਪਕ੍ਕਮਮੂਲਕਂ ਦੁਕ੍ਖਂ.

ਯਂ ਪਨ ਪਰਤੋ ਵਧਬਨ੍ਧਨਾਦੀਨਿ ਅਨੁਭਵਨ੍ਤਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਇਦਂ ਪਰੂਪਕ੍ਕਮਮੂਲਕਂ ਦੁਕ੍ਖਨ੍ਤਿ.

ਇਤਿ ਇਮਸ੍ਸ ਸਬ੍ਬਸ੍ਸਾਪਿ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਅਯਂ ਜਾਤਿ ਵਤ੍ਥੁਮੇਵ ਹੋਤਿ, ਇਦਂ ਜਾਤਿਦੁਕ੍ਖਂ ਅਨ੍ਵੇਤਿ.

ਜਰਾਦੁਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ਦੁਵਿਧਾ ਜਰਾ – ਸਙ੍ਖਤਲਕ੍ਖਣਞ੍ਚ ਖਣ੍ਡਿਚ੍ਚਾਦਿਸਮ੍ਮਤੋ ਸਨ੍ਤਤਿਯਂ ਏਕਭਵਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨੋ ਖਨ੍ਧਪੁਰਾਣਭਾਵੋ ਚ, ਸਾ ਇਧ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਾ. ਸਾ ਪਨੇਸਾ ਦੁਕ੍ਖਾ ਸਙ੍ਖਾਰਦੁਕ੍ਖਭਾਵਤੋ ਚੇਵ ਦੁਕ੍ਖਵਤ੍ਥੁਤੋ ਚ. ਯਂ ਹਿਦਂ ਅਙ੍ਗਪਚ੍ਚਙ੍ਗਸਿਥਿਲਭਾਵਤੋ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਵਿਕਾਰਵਿਰੂਪਤਾ ਯੋਬ੍ਬਨਵਿਨਾਸਬਲੂਪਘਾਤਸਤਿਮਤਿਵਿਪ੍ਪਵਾਸਪਰਪਰਿਭਵਾਦਿਅਨੇਕਪਚ੍ਚਯਂ ਕਾਯਿਕਚੇਤਸਿਕਂ ਦੁਕ੍ਖਮੁਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਜਰਾ ਤਸ੍ਸ ਵਤ੍ਥੁ. ਤੇਨੇਤਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ –

‘‘ਅਙ੍ਗਾਨਂ ਸਿਥਿਲਭਾਵਾ, ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਵਿਕਾਰਤੋ;

ਯੋਬ੍ਬਨਸ੍ਸ ਵਿਨਾਸੇਨ, ਬਲਸ੍ਸ ਉਪਘਾਤਤੋ.

‘‘ਵਿਪ੍ਪਵਾਸਾ ਸਤਾਦੀਨਂ, ਪੁਤ੍ਤਦਾਰੇਹਿ ਅਤ੍ਤਨੋ;

ਅਪ੍ਪਸਾਦਨੀਯਤੋ ਚੇਵ, ਭਿਯ੍ਯੋ ਬਾਲਤ੍ਤਪਤ੍ਤਿਯਾ.

‘‘ਪਪ੍ਪੋਤਿ ਦੁਕ੍ਖਂ ਯਂ ਮਚ੍ਚੋ, ਕਾਯਿਕਂ ਮਾਨਸਂ ਤਥਾ;

ਸਬ੍ਬਮੇਤਂ ਜਰਾਹੇਤੁ, ਯਸ੍ਮਾ ਤਸ੍ਮਾ ਜਰਾ ਦੁਖਾ’’ਤਿ. (ਵਿਭ. ਅਟ੍ਠ. ੧੯੨; ਵਿਸੁਦ੍ਧਿ. ੨.੫੪੨);

ਇਦਂ ਜਰਾਦੁਕ੍ਖਂ ਅਨ੍ਵੇਤੀਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ. ਬ੍ਯਾਧੀਤਿ ਵਿਵਿਧਂ ਦੁਕ੍ਖਂ ਆਦਹਤਿ ਵਿਦਹਤੀਤਿ ਬ੍ਯਾਧਿ. ਬ੍ਯਾਧਯਤਿ ਤਾਪਯਤਿ ਕਮ੍ਪਯਤੀਤਿ ਵਾ ਬ੍ਯਾਧਿ.

ਮਰਣਦੁਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥਾਪਿ ਦੁਵਿਧਂ ਮਰਣਂ ਸਙ੍ਖਤਲਕ੍ਖਣਞ੍ਚ, ਯਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਜਰਾਮਰਣਂ ਦ੍ਵੀਹਿ ਖਨ੍ਧੇਹਿ ਸਙ੍ਗਹਿਤ’’ਨ੍ਤਿ (ਧਾਤੁ. ੭੧). ਏਕਭਵਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਜੀਵਿਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਪਬਨ੍ਧਵਿਚ੍ਛੇਦੋ ਚ, ਯਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਨਿਚ੍ਚਂ ਮਰਣਤੋ ਭਯ’’ਨ੍ਤਿ (ਸੁ. ਨਿ. ੫੮੧; ਜਾ. ੧.੧੧.੮੮). ਤਂ ਇਧ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਂ. ਜਾਤਿਪਚ੍ਚਯਾ ਮਰਣਂ ਉਪਕ੍ਕਮਮਰਣਂ ਸਰਸਮਰਣਂ ਆਯੁਕ੍ਖਯਮਰਣਂ ਪੁਞ੍ਞਕ੍ਖਯਮਰਣਨ੍ਤਿਪਿ ਤਸ੍ਸੇਵ ਨਾਮਂ. ਪੁਨ ਖਣਿਕਮਰਣਂ ਸਮ੍ਮੁਤਿਮਰਣਂ ਸਮੁਚ੍ਛੇਦਮਰਣਨ੍ਤਿ ਅਯਮ੍ਪਿ ਭੇਦੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਪਵਤ੍ਤੇ ਰੂਪਾਰੂਪਧਮ੍ਮਾਨਂ ਭੇਦੋ ਖਣਿਕਮਰਣਂ ਨਾਮ. ਤਿਸ੍ਸੋ ਮਤੋ ਫੁਸ੍ਸੋ ਮਤੋਤਿ ਇਦਂ ਪਰਮਤ੍ਥਤੋ ਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਭਾਵਾ, ਸਸ੍ਸਂ ਮਤਂ, ਰੁਕ੍ਖੋ ਮਤੋਤਿ ਇਦਮ੍ਪਿ ਜੀਵਿਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਅਭਾਵਾ ਸਮ੍ਮੁਤਿਮਰਣਂ ਨਾਮ. ਖੀਣਾਸਵਸ੍ਸ ਅਪ੍ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਕਾ ਕਾਲਕਿਰਿਯਾ ਸਮੁਚ੍ਛੇਦਮਰਣਂ ਨਾਮ. ਬਾਹਿਰਸਮ੍ਮੁਤਿਮਰਣਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਇਤਰਂ ਸਮ੍ਮੁਤਿਮਰਣਞ੍ਚ ਇਧ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਬਨ੍ਧਵਿਚ੍ਛੇਦਨਭਾਵੇਨ ਸਙ੍ਗਹਿਤਂ, ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਪਨ ਵਤ੍ਥੁਭਾਵਤੋ ਦੁਕ੍ਖਂ. ਤੇਨੇਤਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ –

‘‘ਪਾਪਸ੍ਸ ਪਾਪਕਮ੍ਮਾਦਿ-ਨਿਮਿਤ੍ਤਮਨੁਪਸ੍ਸਤੋ;

ਭਦ੍ਦਸ੍ਸਾਪਸਹਨ੍ਤਸ੍ਸ, ਵਿਯੋਗਂ ਪਿਯਵਤ੍ਥੁਕਂ;

ਮੀਯਮਾਨਸ੍ਸ ਯਂ ਦੁਕ੍ਖਂ, ਮਾਨਸਂ ਅਵਿਸੇਸਤੋ.

‘‘ਸਬ੍ਬੇਸਞ੍ਚਾਪਿ ਯਂ ਸਨ੍ਧਿ-ਬਨ੍ਧਨਚ੍ਛੇਦਨਾਦਿਕਂ;

ਵਿਤੁਜ੍ਜਮਾਨਮਮ੍ਮਾਨਂ, ਹੋਤਿ ਦੁਕ੍ਖਂ ਸਰੀਰਜਂ.

‘‘ਅਸਯ੍ਹਮਪ੍ਪਤਿਕਾਰਂ, ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸੇਤਸ੍ਸਿਦਂ ਯਤੋ;

ਮਰਣਂ ਵਤ੍ਥੁ ਤੇਨੇਤਂ, ਦੁਕ੍ਖਮਿਚ੍ਚੇਵ ਭਾਸਿਤ’’ਨ੍ਤਿ. (ਵਿਭ. ਅਟ੍ਠ. ੧੯੩; ਵਿਸੁਦ੍ਧਿ. ੨.੫੪੩);

ਸੋਕਪਰਿਦੇਵਦੁਕ੍ਖਦੋਮਨਸ੍ਸੁਪਾਯਾਸਦੁਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਸੋਕਾਦੀਸੁ ਸੋਕੋ ਨਾਮ ਞਾਤਿਬ੍ਯਸਨਾਦੀਹਿ ਫੁਟ੍ਠਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤੋਨਿਜ੍ਝਾਨਲਕ੍ਖਣੋ ਚਿਤ੍ਤਸਨ੍ਤਾਪੋ. ਦੁਕ੍ਖੋ ਪਨਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਦੁਕ੍ਖਤ੍ਤਾ ਚੇਵ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਚ ਵਤ੍ਥੁਭਾਵਤੋ. ਤੇਨੇਤਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ –

‘‘ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਹਦਯਂ ਸੋਕੋ, ਸਲ੍ਲਂ ਵਿਯ ਵਿਤੁਜ੍ਜਤਿ;

ਅਗ੍ਗਿਤਤ੍ਤੋਵ ਨਾਰਾਚੋ, ਭੁਸਞ੍ਚ ਡਹਤੇ ਪੁਨ.

‘‘ਸਮਾਵਹਤਿ ਚ ਬ੍ਯਾਧਿ-ਜਰਾਮਰਣਭੇਦਨਂ;

ਦੁਕ੍ਖਮ੍ਪਿ ਵਿਵਿਧਂ ਯਸ੍ਮਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਦੁਕ੍ਖੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ. (ਵਿਭ. ਅਟ੍ਠ. ੧੯੪; ਵਿਸੁਦ੍ਧਿ. ੨.੫੪੪);

ਪਰਿਦੇਵੋ ਨਾਮ ਞਾਤਿਬ੍ਯਸਨਾਦੀਹਿ ਫੁਟ੍ਠਸ੍ਸ ਵਚੀਪਲਾਪੋ. ਦੁਕ੍ਖੋ ਪਨਸ੍ਸ ਸਂਸਾਰਦੁਕ੍ਖਭਾਵਤੋ ਦੁਕ੍ਖਵਤ੍ਥੁਤੋ ਚ. ਤੇਨੇਤਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ –

‘‘ਯਂ ਸੋਕਸਲ੍ਲਵਿਹਤੋ ਪਰਿਦੇਵਮਾਨੋ, ਕਣ੍ਠੋਟ੍ਠਤਾਲੁਤਲਸੋਸਜਮਪ੍ਪਸਯ੍ਹਂ;

ਭਿਯ੍ਯੋਧਿਮਤ੍ਤਮਧਿਗਚ੍ਛਤਿਯੇਵ ਦੁਕ੍ਖਂ, ਦੁਕ੍ਖੋਤਿ ਤੇਨ ਭਗਵਾ ਪਰਿਦੇਵਮਾਹਾ’’ਤਿ. (ਵਿਭ. ਅਟ੍ਠ. ੧੯੫; ਵਿਸੁਦ੍ਧਿ. ੨.੫੪੫);

ਦੁਕ੍ਖਂ ਨਾਮ ਕਾਯਪੀਲ਼ਨਲਕ੍ਖਣਂ ਕਾਯਿਕਂ ਦੁਕ੍ਖਂ. ਦੁਕ੍ਖਂ ਪਨਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਦੁਕ੍ਖਤ੍ਤਾ ਚੇਵ ਮਾਨਸਦੁਕ੍ਖਾਵਹਨਤੋ ਚ. ਤੇਨੇਤਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ –

‘‘ਪੀਲ਼ੇਤਿ ਕਾਯਿਕਮਿਦਂ, ਦੁਕ੍ਖਂ ਦੁਕ੍ਖਞ੍ਚ ਮਾਨਸਂ ਭਿਯ੍ਯੋ;

ਜਨਯਤਿ ਯਸ੍ਮਾ ਤਸ੍ਮਾ, ਦੁਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ਵਿਸੇਸਤੋ ਵੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ. (ਵਿਭ. ਅਟ੍ਠ. ੧੯੬-੧੯੭; ਵਿਸੁਦ੍ਧਿ. ੨.੫੪੬);

ਦੋਮਨਸ੍ਸਂ ਨਾਮ ਚਿਤ੍ਤਪੀਲ਼ਨਲਕ੍ਖਣਂ ਮਾਨਸਂ ਦੁਕ੍ਖਂ. ਦੁਕ੍ਖਂ ਪਨਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਦੁਕ੍ਖਤ੍ਤਾ ਚੇਵ ਕਾਯਿਕਦੁਕ੍ਖਾਵਹਨਤੋ ਚ. ਚੇਤੋਦੁਕ੍ਖਸਮਪ੍ਪਿਤਾ ਹਿ ਕੇਸੇ ਪਕਿਰਿਯ ਕਨ੍ਦਨ੍ਤਿ, ਉਰਾਨਿ ਪਤਿਪਿਸੇਨ੍ਤਿ, ਆਵਟ੍ਟਨ੍ਤਿ, ਵਿਵਟ੍ਟਨ੍ਤਿ, ਛਿਨ੍ਨਪਪਾਤਂ ਪਪਤਨ੍ਤਿ, ਸਤ੍ਥਂ ਆਹਰਨ੍ਤਿ, ਵਿਸਂ ਖਾਦਨ੍ਤਿ, ਰਜ੍ਜੁਯਾ ਉਬ੍ਬਨ੍ਧਨ੍ਤਿ, ਅਗ੍ਗਿਂ ਪਵਿਸਨ੍ਤਿ, ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰਂ ਦੁਕ੍ਖਂ ਅਨੁਭਵਨ੍ਤਿ. ਤੇਨੇਤਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ –

‘‘ਪੀਲ਼ੇਤਿ ਯਤੋ ਚਿਤ੍ਤਂ, ਕਾਯਸ੍ਸ ਚ ਪੀਲ਼ਨਂ ਸਮਾਵਹਤਿ;

ਦੁਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ਦੋਮਨਸ੍ਸਮ੍ਪਿ, ਦੋਮਨਸ੍ਸਂ ਤਤੋ ਅਹੂ’’ਤਿ. (ਵਿਭ. ਅਟ੍ਠ. ੧੯੬-੧੯੭; ਵਿਸੁਦ੍ਧਿ. ੨.੫੪੭);

ਉਪਾਯਾਸੋ ਨਾਮ ਞਾਤਿਬ੍ਯਸਨਾਦੀਹਿ ਫੁਟ੍ਠਸ੍ਸ ਅਧਿਮਤ੍ਤਚੇਤੋਦੁਕ੍ਖਪ੍ਪਭਾਵਿਤੋ ਦੋਸੋਯੇਵ. ਸਙ੍ਖਾਰਕ੍ਖਨ੍ਧਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨੋ ਏਕੋ ਧਮ੍ਮੋਤਿ ਏਕੇ. ਦੁਕ੍ਖੋ ਪਨਸ੍ਸ ਸਙ੍ਖਾਰਦੁਕ੍ਖਭਾਵਤੋ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਰਿਦਹਨਤੋ ਕਾਯਸ੍ਸ ਵਿਹਨਨਤੋ ਚ. ਤੇਨੇਤਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ –

‘‘ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਚ ਪਰਿਦਹਨਾ, ਕਾਯਸ੍ਸ ਵਿਹਨਨਤੋ ਚ ਅਧਿਮਤ੍ਤਂ;

ਯਂ ਦੁਕ੍ਖਮੁਪਾਯਾਸੋ, ਜਨੇਤਿ ਦੁਕ੍ਖੋ ਤਤੋ ਵੁਤ੍ਤੋ’’ਤਿ. (ਵਿਭ. ਅਟ੍ਠ. ੧੯੮; ਵਿਸੁਦ੍ਧਿ. ੨.੫੪੮);

ਏਤ੍ਥ ਚ ਮਨ੍ਦਗ੍ਗਿਨਾ ਅਨ੍ਤੋਭਾਜਨੇ ਪਾਕੋ ਵਿਯ ਸੋਕੋ, ਤਿਕ੍ਖਗ੍ਗਿਨਾ ਪਚ੍ਚਮਾਨਸ੍ਸ ਭਾਜਨਤੋ ਬਹਿ ਨਿਕ੍ਖਮਨਂ ਵਿਯ ਪਰਿਦੇਵੋ, ਬਹਿ ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤਾਵਸੇਸਸ੍ਸ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤੁਮ੍ਪਿ ਅਪ੍ਪਹੋਨ੍ਤਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤੋਭਾਜਨੇਯੇਵ ਯਾਵ ਪਰਿਕ੍ਖਯਾ ਪਾਕੋ ਵਿਯ ਉਪਾਯਾਸੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ.

ਨੇਰਯਿਕਂ ਦੁਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ਨਿਰਯੇ ਪਞ੍ਚਵਿਧਬਨ੍ਧਨਾਦਿਕਂ ਦੁਕ੍ਖਂ ਅਨ੍ਵੇਤਿ, ਤਂ ਦੇਵਦੂਤਸੁਤ੍ਤੇਨ ਦੀਪੇਤਬ੍ਬਂ. ਤੇਨੇਤਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ –

‘‘ਜਾਯੇਥ ਨੋ ਚੇ ਨਰਕੇਸੁ ਸਤ੍ਤੋ, ਤਤ੍ਥਗ੍ਗਿਦਾਹਾਦਿਕਮਪ੍ਪਸਯ੍ਹਂ;

ਲਭੇਥ ਦੁਕ੍ਖਂ ਨੁ ਕੁਹਿਂ ਪਤਿਟ੍ਠਂ, ਇਚ੍ਚਾਹ ਦੁਕ੍ਖਾਤਿ ਮੁਨੀਧ ਜਾਤਿ’’ਨ੍ਤਿ. (ਵਿਭ. ਅਟ੍ਠ. ੧੯੧; ਵਿਸੁਦ੍ਧਿ. ੨.੫੪੧);

ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਯੋਨਿਕਂ ਦੁਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ਤਿਰਚ੍ਛਾਨੇਸੁ ਕਸਾਪਤੋਦਤਾਲ਼ਨਵਿਜ੍ਝਨਾਦਿਕਂ ਅਨੇਕਵਿਧਂ ਦੁਕ੍ਖਂ ਅਨ੍ਵੇਤਿ, ਤਂ ਬਾਲਪਣ੍ਡਿਤਸੁਤ੍ਤਤੋ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ. ਤੇਨੇਤਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ –

‘‘ਦੁਕ੍ਖਂ ਤਿਰਚ੍ਛੇਸੁ ਕਸਾਪਤੋਦਦਣ੍ਡਾਭਿਘਾਤਾਦਿਭਵਂ ਅਨੇਕਂ;

ਯਂ ਤਂ ਕਥਂ ਤਤ੍ਥ ਭਵੇਯ੍ਯ ਜਾਤਿਂ, ਵਿਨਾ ਤਹਿਂ ਜਾਤਿ ਤਤੋਪਿ ਦੁਕ੍ਖਾ’’ਤਿ. (ਵਿਭ. ਅਟ੍ਠ. ੧੯੧; ਵਿਸੁਦ੍ਧਿ. ੨.੫੪੧);

ਪੇਤ੍ਤਿਵਿਸਯਿਕਂ ਦੁਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ਪੇਤੇਸੁ ਪਨ ਖੁਪ੍ਪਿਪਾਸ ਵਾਤਾਤਪਾਦਿਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਂ ਦੁਕ੍ਖਞ੍ਚ ਲੋਕਨ੍ਤਰੇ ਤਿਬ੍ਬਨ੍ਧਕਾਰੇ ਅਸਯ੍ਹਸੀਤਾਦਿਦੁਕ੍ਖਞ੍ਚ ਅਨ੍ਵੇਤਿ. ਤੇਨੇਤਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ –

‘‘ਪੇਤੇਸੁ ਦੁਕ੍ਖਂ ਪਨ ਖੁਪ੍ਪਿਪਾਸਾਵਾਤਾਤਪਾਦਿਪ੍ਪਭਵਂ ਵਿਚਿਤ੍ਤਂ;

ਯਸ੍ਮਾ ਅਜਾਤਸ੍ਸ ਨ ਤਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥਿ, ਤਸ੍ਮਾਪਿ ਦੁਕ੍ਖਂ ਮੁਨਿ ਜਾਤਿਮਾਹ.

‘‘ਤਿਬ੍ਬਨ੍ਧਕਾਰੇ ਚ ਅਸਯ੍ਹਸੀਤੇ, ਲੋਕਨ੍ਤਰੇ ਯਂ ਅਸੁਰੇਸੁ ਦੁਕ੍ਖਂ;

ਨ ਤਂ ਭਵੇ ਤਤ੍ਥ ਨ ਚਸ੍ਸ ਜਾਤਿ, ਯਤੋ ਅਯਂ ਜਾਤਿ ਤਤੋਪਿ ਦੁਕ੍ਖਾ’’ਤਿ. (ਵਿਭ. ਅਟ੍ਠ. ੧੯੧; ਵਿਸੁਦ੍ਧਿ. ੨.੫੪੧);

ਮਾਨੁਸਿਕਂ ਦੁਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ ਵਧਬਨ੍ਧਨਾਦਿਕਂ ਦੁਕ੍ਖਂ. ਗਬ੍ਭੋਕ੍ਕਨ੍ਤਿਮੂਲਕਂ ਦੁਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ‘‘ਅਯਞ੍ਹਿ ਸਤ੍ਤੋ ਮਾਤੁਕੁਚ੍ਛਿਮ੍ਹਿ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਮਾਨੋ ਨ ਉਪ੍ਪਲਪਦੁਮਪੁਣ੍ਡਰਿਕਾਦੀਸੁ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਤੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਯਂ ਜਾਤਿਦੁਕ੍ਖਂ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਇਦਂ ਤਾਵ ਗਬ੍ਭੋਕ੍ਕਨ੍ਤਿਮੂਲਕਂ ਦੁਕ੍ਖਂ ਅਨ੍ਵੇਤਿ. ਗਬ੍ਭੇ ਠਿਤਿਮੂਲਕਂ ਦੁਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ਯਂ ਪਨ ‘‘ਸੋ ਮਾਤੁ ਸਹਸਾ ਉਪਕ੍ਖਲਨਗਮਨਨਿਸੀਦਨਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਯਂ ਤਿਬ੍ਬਂ ਦੁਕ੍ਖਂ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਇਦਂ ਗਬ੍ਭੇ ਠਿਤਿਮੂਲਕਂ ਦੁਕ੍ਖਂ ਅਨ੍ਵੇਤਿ. ਗਬ੍ਭਾ ਵੁਟ੍ਠਾਨਮੂਲਕਂ ਦੁਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ‘‘ਯਂ ਪਨਸ੍ਸ ਮੂਲ਼੍ਹਗਬ੍ਭਾਯ ਮਾਤੁਯਾ ਮਿਤ੍ਤਾਮਚ੍ਚਸੁਹਜ੍ਜਾਦੀਹਿਪਿ ਅਦਸ੍ਸਨਾਰਹੇ ਦੁਕ੍ਖੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਟ੍ਠਾਨੇ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਯਂ ਦੁਕ੍ਖਂ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਇਦਂ ਮਾਤੁਕੁਚ੍ਛਿਤੋ ਬਹਿ ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤਮੂਲਕਂ ਦੁਕ੍ਖਂ ਅਨ੍ਵੇਤਿ. ਤੇਨੇਤਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ –

‘‘ਯਞ੍ਚਾਪਿ ਗੂਥਨਰਕੇ ਵਿਯ ਮਾਤੁਗਬ੍ਭੇ,

ਸਤ੍ਤੋ ਵਸਂ ਚਿਰਮਤੋ ਬਹਿ ਨਿਕ੍ਖਮਨਞ੍ਚ;

ਪਪ੍ਪੋਤਿ ਦੁਕ੍ਖਮਤਿਘੋਰਮਿਦਮ੍ਪਿ ਨਤ੍ਥਿ,

ਜਾਤਿਂ ਵਿਨਾ ਇਤਿਪਿ ਜਾਤਿ ਅਯਞ੍ਹਿ ਦੁਕ੍ਖਾ.

‘‘ਕਿਂ ਭਾਸਿਤੇਨ ਬਹੁਨਾ ਨਨੁ ਯਂ ਕੁਹਿਞ੍ਚਿ,

ਅਤ੍ਥੀਧ ਕਿਞ੍ਚਿਰਪਿ ਦੁਕ੍ਖਮਿਦਂ ਕਦਾਚਿ;

ਨੇਵਤ੍ਥਿ ਜਾਤਿਵਿਰਹੇ ਯਦਤੋ ਮਹੇਸਿ,

ਦੁਕ੍ਖਾਤਿ ਸਬ੍ਬਪਠਮਂ ਇਮਮਾਹ ਜਾਤਿ’’ਨ੍ਤਿ. (ਵਿਭ. ਅਟ੍ਠ. ੧੯੧; ਵਿਸੁਦ੍ਧਿ. ੨.੫੪੧);

ਜਾਤਸ੍ਸੂਪਨਿਬਨ੍ਧਕਂ ਦੁਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ਜਾਤਸ੍ਸ ਉਪਨਿਬਨ੍ਧਨਂ ਨ੍ਹਾਨਲੇਪਨਖਾਦਨਪਿਵਨਾਦਿਜਗ੍ਗਨਦੁਕ੍ਖਂ ਅਨ੍ਵੇਤਿ. ਜਾਤਸ੍ਸ ਪਰਾਧੇਯ੍ਯਕਂ ਦੁਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ਪਰਸ੍ਸ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਆਯਤ੍ਤਂ ਇਸ੍ਸਰਿਯਦੁਕ੍ਖਂ ਅਨ੍ਵੇਤਿ. ‘‘ਸਬ੍ਬਂ ਪਰਵਸਂ ਦੁਕ੍ਖ’’ਨ੍ਤਿ ਹਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਤ੍ਤੂਪਕ੍ਕਮਂ ਦੁਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ਯਂ ਅਤ੍ਤਨਾਵ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਵਧੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਅਚੇਲਕਵਤਾਦਿਵਸੇਨ ਆਤਾਪਨਪਰਿਤਾਪਨਾਨੁਯੋਗਮਨੁਯੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਕੋਧਵਸੇਨ ਅਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤਸ੍ਸ ਉਬ੍ਬਨ੍ਧਨ੍ਤਸ੍ਸ ਚ ਦੁਕ੍ਖਂ ਹੋਤਿ, ਇਦਂ ਅਤ੍ਤੂਪਕ੍ਕਮਂ ਦੁਕ੍ਖਂ ਅਨ੍ਵੇਤਿ. ਪਰੂਪਕ੍ਕਮਂ ਦੁਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ਯਂ ਪਰਤੋ ਵਧਬਨ੍ਧਨਾਦੀਨਿ ਅਨੁਭਵਨ੍ਤਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਇਦਂ ਪਰੂਪਕ੍ਕਮਂ ਦੁਕ੍ਖਂ ਅਨ੍ਵੇਤਿ. ਦੁਕ੍ਖਦੁਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ਕਾਯਿਕਚੇਤਸਿਕਾ ਦੁਕ੍ਖਾ ਵੇਦਨਾ ਸਭਾਵਤੋ ਚ ਨਾਮਤੋ ਚ ਦੁਕ੍ਖਤ੍ਤਾ ਦੁਕ੍ਖਦੁਕ੍ਖਂ, ਇਦਂ ਦੁਕ੍ਖਦੁਕ੍ਖਂ ਅਨ੍ਵੇਤਿ. ਸਙ੍ਖਾਰਦੁਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ਉਪੇਕ੍ਖਾਵੇਦਨਾ ਚੇਵ ਅਵਸੇਸਾ ਚ ਤੇਭੂਮਕਸਙ੍ਖਾਰਾ ਉਦਯਬ੍ਬਯਪੀਲ਼ਿਤਤ੍ਤਾ ਸਙ੍ਖਾਰਦੁਕ੍ਖਂ, ਇਦਂ ਸਙ੍ਖਾਰਦੁਕ੍ਖਂ ਅਨ੍ਵੇਤਿ. ਵਿਪਰਿਣਾਮਦੁਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ਸੁਖਵੇਦਨਾ ਵਿਪਰਿਣਾਮਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਹੇਤੁਤੋ ਵਿਪਰਿਣਾਮਦੁਕ੍ਖਂ, ਇਦਂ ਵਿਪਰਿਣਾਮਦੁਕ੍ਖਂ ਅਨ੍ਵੇਤਿ.

ਮਾਤੁਮਰਣਨ੍ਤਿ ਮਾਤੁਯਾ ਮਰਣਂ. ਪਿਤੁਮਰਣਨ੍ਤਿ ਪਿਤੁਨੋ ਮਰਣਂ. ਭਾਤੁਮਰਣਨ੍ਤਿ ਜੇਟ੍ਠਕਨਿਟ੍ਠਭਾਤੂਨਂ ਮਰਣਂ. ਭਗਿਨਿਮਰਣਨ੍ਤਿ ਜੇਟ੍ਠਕਨਿਟ੍ਠਭਗਿਨੀਨਂ ਮਰਣਂ. ਪੁਤ੍ਤਮਰਣਨ੍ਤਿ ਪੁਤ੍ਤਾਨਂ ਮਰਣਂ. ਧੀਤੁਮਰਣਨ੍ਤਿ ਧੀਤੂਨਂ ਮਰਣਂ. ਞਾਤਿਬ੍ਯਸਨਂ ਦੁਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ਞਾਤੀਨਂ ਬ੍ਯਸਨਂ, ਚੋਰਰੋਗਭਯਾਦੀਹਿ ਞਾਤਿਕ੍ਖਯੋ, ਞਾਤਿਵਿਨਾਸੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤੇਨ ਞਾਤਿਬ੍ਯਸਨੇਨ ਫੁਟ੍ਠਸ੍ਸ ਅਜ੍ਝੋਤ੍ਥਟਸ੍ਸ ਅਭਿਭੂਤਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਦੁਕ੍ਖਂ ਞਾਤਿਬ੍ਯਸਨਂ ਦੁਕ੍ਖਂ, ਤਂ ਞਾਤਿਬ੍ਯਸਨਂ ਦੁਕ੍ਖਂ ਅਨ੍ਵੇਤਿ. ਸੇਸੇਸੁਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ. ਅਯਂ ਪਨ ਵਿਸੇਸੋ – ਭੋਗਾਨਂ ਬ੍ਯਸਨਂ ਭੋਗਬ੍ਯਸਨਂ, ਰਾਜਚੋਰਾਦਿਵਸੇਨ ਭੋਗਕ੍ਖਯੋ, ਭੋਗਵਿਨਾਸੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਤਂ ਭੋਗਬ੍ਯਸਨਂ ਦੁਕ੍ਖਂ ਅਨ੍ਵੇਤਿ. ਰੋਗਬ੍ਯਸਨਨ੍ਤਿ ਰੋਗੋ ਏਵ ਬ੍ਯਸਨਂ ਰੋਗਬ੍ਯਸਨਂ. ਰੋਗੋ ਹਿ ਆਰੋਗ੍ਯਂ ਬ੍ਯਸਤਿ ਵਿਨਾਸੇਤੀਤਿ ਬ੍ਯਸਨਂ, ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਤਂ ਰੋਗਬ੍ਯਸਨਂ ਦੁਕ੍ਖਂ ਅਨ੍ਵੇਤਿ. ਸੀਲਬ੍ਯਸਨਂ ਦੁਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ਸੀਲਸ੍ਸ ਬ੍ਯਸਨਂ ਸੀਲਬ੍ਯਸਨਂ, ਦੁਸ੍ਸੀਲ੍ਯਸ੍ਸੇਤਂ ਨਾਮਂ. ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਤਂ ਸੀਲਬ੍ਯਸਨਂ ਦੁਕ੍ਖਂ ਅਨ੍ਵੇਤਿ. ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਂ ਵਿਨਾਸਯਮਾਨਾ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਦਿਟ੍ਠਿਯੇਵ ਬ੍ਯਸਨਂ ਦਿਟ੍ਠਿਬ੍ਯਸਨਂ, ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਤਂ ਦਿਟ੍ਠਿਬ੍ਯਸਨਂ ਦੁਕ੍ਖਂ ਅਨ੍ਵੇਤਿ. ਏਤ੍ਥ ਚ ਪੁਰਿਮਾਨਿ ਦ੍ਵੇ ਅਨਿਪ੍ਫਨ੍ਨਾਨਿ, ਪਚ੍ਛਿਮਾਨਿ ਤੀਣਿ ਨਿਪ੍ਫਨ੍ਨਾਨਿ ਤਿਲਕ੍ਖਣਾਹਤਾਨਿ. ਪੁਰਿਮਾਨਿ ਚ ਤੀਣਿ ਨੇਵ ਕੁਸਲਾਨਿ ਨਾਕੁਸਲਾਨਿ. ਸੀਲਦਿਟ੍ਠਿਬ੍ਯਸਨਦ੍ਵਯਂ ਅਕੁਸਲਂ.

ਯਥਾਤਿ ਓਪਮ੍ਮੇ. ਭਿਨ੍ਨਂ ਨਾਵਨ੍ਤਿ ਸਿਥਿਲਬਨ੍ਧਨਂ ਨਾਵਂ, ਜਜ੍ਜਰੀਭੂਤਂ ਵਾ ਪਦਰੁਗ੍ਘਾਟਿਮਂ ਵਾ. ਦਕਮੇਸਿਨ੍ਤਿ ਉਦਕਦਾਯਿਂ ਉਦਕਪ੍ਪਵੇਸਨਿਂ. ਤਤੋ ਤਤੋ ਉਦਕਂ ਅਨ੍ਵੇਤੀਤਿ ਤਤੋ ਤਤੋ ਭਿਨ੍ਨਟ੍ਠਾਨਤੋ ਉਦਕਂ ਪਵਿਸਤਿ. ਪੁਰਤੋਪੀਤਿ ਨਾਵਾਯ ਪੁਰਿਮਭਾਗਤੋਪਿ. ਪਚ੍ਛਤੋਪੀਤਿ ਤਸ੍ਸਾ ਪਚ੍ਛਿਮਭਾਗਤੋਪਿ. ਹੇਟ੍ਠਤੋਪੀਤਿ ਅਧੋਭਾਗਤੋਪਿ. ਪਸ੍ਸਤੋਪੀਤਿ ਉਭਯਪਸ੍ਸਤੋਪਿ. ਯਂ ਅਨ੍ਤਰਨ੍ਤਰਾ ਨ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਂ ਪਾਠਾਨੁਸਾਰੇਨ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਤਸ੍ਮਾ ਕਾਯਗਤਾਸਤਿਆਦਿਭਾਵਨਾਯ ਜਨ੍ਤੁ, ਸਦਾ ਸਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭਨਸਮੁਚ੍ਛੇਦਵਸੇਨ ਰੂਪਾਦੀਸੁ ਵਤ੍ਥੁਕਾਮੇਸੁ ਸਬ੍ਬਪ੍ਪਕਾਰਮ੍ਪਿ ਕਿਲੇਸਕਾਮਂ ਪਰਿਵਜ੍ਜੇਨ੍ਤੋ ਕਾਮਾਨਿ ਪਰਿਵਜ੍ਜੇਯ੍ਯ. ਏਵਂ ਤੇ ਕਾਮੇ ਪਹਾਯ ਤਪ੍ਪਹਾਨਕਰਮਗ੍ਗੇਨੇਵ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧਮ੍ਪਿ ਓਘਂ ਤਰੇਯ੍ਯ ਤਰਿਤੁਂ ਸਕ੍ਕੁਣੇਯ੍ਯ. ਤਤੋ ਯਥਾ ਪੁਰਿਸੋ ਗਰੁਕਂ ਨਾਵਂ ਉਦਕਂ ਸਿਞ੍ਚਿਤ੍ਵਾ ਲਹੁਕਾਯ ਨਾਵਾਯ ਅਪ੍ਪਕਸਿਰੇਨੇਵ ਪਾਰਗੂ ਭਵੇਯ੍ਯ ਪਾਰਂ ਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯ, ਏਵਮੇਵਂ ਅਤ੍ਤਭਾਵਨਾਵਂ ਕਿਲੇਸੂਦਕਗਰੁਕਂ ਸਿਞ੍ਚਿਤ੍ਵਾ ਲਹੁਕੇਨ ਅਤ੍ਤਭਾਵੇਨ ਪਾਰਗੂ ਭਵੇਯ੍ਯ. ਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮਪਾਰਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਗਤੋ ਭਵੇਯ੍ਯ, ਅਰਹਤ੍ਤਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯ ਅਨੁਪਾਦਿਸੇਸਾਯ ਨਿਬ੍ਬਾਨਧਾਤੁਯਾ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਨੇਨਾਤਿ ਅਰਹਤ੍ਤਨਿਕੂਟੇਨ ਦੇਸਨਂ ਨਿਟ੍ਠਾਪੇਸਿ.

ਤਸ੍ਮਾਤਿ ਯਸ੍ਮਾ ਜਾਤਿਆਦਿਕਂ ਦੁਕ੍ਖਂ ਏਤਂ ਪੁਗ੍ਗਲਂ ਅਨ੍ਵੇਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ. ਤਂਕਾਰਣਾ ਤਂਹੇਤੂਤਿਆਦੀਸੁਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ. ਯਸ੍ਮਾ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰਦੁਕ੍ਖਂ ਏਤਂ ਅਨ੍ਵੇਤਿ, ਤਂਹੇਤੁ. ਯਸ੍ਮਾ ਅਨ੍ਵੇਤਿ ਤਪ੍ਪਚ੍ਚਯਾ, ਯਸ੍ਮਾ ਅਨ੍ਵੇਤਿ ਤਂਨਿਦਾਨਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਪਦਯੋਜਨਾ ਕਾਤਬ੍ਬਾ. ਹੇਤੂਤਿਆਦੀਨਿ ਕਾਰਣਵੇਵਚਨਾਨਿ. ਕਾਰਣਞ੍ਹਿ ਤੇਨ ਤਸ੍ਸ ਫਲਂ ਹਿਨੋਤਿ ਪਵਤ੍ਤਤੀਤਿ ਹੇਤੁ. ਤਂ ਤਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਫਲਂ ਏਤਿ ਪਵਤ੍ਤਤੀਤਿ ਪਚ੍ਚਯੋ. ‘‘ਹਨ੍ਦ ਨਂ ਗਣ੍ਹਥਾ’’ਤਿ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤਂ ਵਿਯ ਅਤ੍ਤਨੋ ਫਲਂ ਨਿਦੇਤੀਤਿ ਨਿਦਾਨਂ.

‘‘ਤਂਕਾਰਣਾਤਿ ਅਕਾਰਣਨਿਕ੍ਕਾਰਣਪਟਿਸੇਧੋ. ਤਂਹੇਤੂਤਿ ਅਹੇਤੁਮਹਾਭੂਤਹੇਤੁਪਟਿਸੇਧੋ. ਤਪ੍ਪਚ੍ਚਯਾਤਿ ਅਪ੍ਪਚ੍ਚਯੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਅਸਾਧਾਰਣਪਚ੍ਚਯਪਟਿਸੇਧੋ. ਤਂਨਿਦਾਨਾਤਿ ਅਨਿਦਾਨੇਨ ਸਹ ਆਗਮਾਧਿਗਮਨਿਦਾਨਪਟਿਸੇਧੋ’’ਤਿ ਏਵਮੇਕੇ ਵਣ੍ਣਯਨ੍ਤਿ. ਏਤਂ ਆਦੀਨਵਂ ਸਮ੍ਪਸ੍ਸਮਾਨੋਤਿ ਏਤਂ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰਂ ਉਪਦ੍ਦਵਂ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣੇਨ ਸਮ੍ਮਾ ਪਸ੍ਸਮਾਨੋ ਦਕ੍ਖਮਾਨੋ.

ਸਦਾਤਿ ਮੂਲਪਦਂ. ਪੁਨ ਸਦਾਤਿ ਅਤ੍ਥਪਦਂ. ਸਦਾਤਿ ਸਬ੍ਬਦਿਵਸੇ. ਸਬ੍ਬਦਾਤਿ ਸਬ੍ਬਸ੍ਮਿਂ ਕਾਲੇ. ਸਬ੍ਬਕਾਲਨ੍ਤਿ ਪੁਬ੍ਬਣ੍ਹਾਦਿਸਬ੍ਬਕਾਲਂ. ਨਿਚ੍ਚਕਾਲਨ੍ਤਿ ਦਿਵਸੇ ਦਿਵਸੇ. ਧੁਵਕਾਲਨ੍ਤਿ ਅਬ੍ਬੋਚ੍ਛਿਨ੍ਨਕਾਲਂ. ਸਤਤਨ੍ਤਿ ਨਿਰਨ੍ਤਰਂ. ਸਮਿਤਨ੍ਤਿ ਏਕੀਭੂਤਂ. ਅਬ੍ਬੋਕਿਣ੍ਣਨ੍ਤਿ ਅਞ੍ਞੇਨ ਅਸਮ੍ਮਿਸ੍ਸਂ. ਪੋਙ੍ਖਾਨੁਪੋਙ੍ਖਨ੍ਤਿ ਪਟਿਪਾਟਿਯਾ ਘਟਿਤਂ ‘‘ਪੋਙ੍ਖਾਨੁਪੋਙ੍ਖਂ ਅਵਿਰਾਧਿਤਂ ਉਪਟ੍ਠਾਤੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਸਂ. ਨਿ. ੫.੧੧੧੫) ਵਿਯ. ਉਦਕੂਮਿਕਜਾਤਨ੍ਤਿ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਉਦਕਊਮਿਤਰਙ੍ਗਂ ਵਿਯ. ਅਵੀਚੀਤਿ ਅਵਿਰਲ਼ਂ. ਸਨ੍ਤਤੀਤਿ ਅਨੁਪਚ੍ਛਿਨ੍ਨਂ. ਸਹਿਤਨ੍ਤਿ ਘਟਿਤਂ ਏਕੀਭੂਤਂ ਵਾ ‘‘ਸਹਿਤਂ ਮੇ, ਅਸਹਿਤਂ ਤੇ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਦੀ. ਨਿ. ੧.੨੦੨) ਵਿਯ. ਫਸ੍ਸਿਤਨ੍ਤਿ ਫੁਸਿਤਂ ‘‘ਨਿਵਾਤੇ ਫੁਸਿਤਗ੍ਗਲੇ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਵਿਯ. ਪੁਰੇਭਤ੍ਤਂ ਪਚ੍ਛਾਭਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਦ੍ਵੇ ਪਦਾਨਿ ਦਿਵਾਕਾਲਵਿਭਾਗਵਸੇਨ. ਪੁਰਿਮਂ ਯਾਮਂ ਮਜ੍ਝਿਮਂ ਯਾਮਂ ਪਚ੍ਛਿਮਂ ਯਾਮਨ੍ਤਿ ਤੀਣਿ ਰਤ੍ਤਿਵਿਭਾਗਵਸੇਨ. ਕਾਲ਼ੇ ਜੁਣ੍ਹੇਤਿ ਅਡ੍ਢਮਾਸਵਸੇਨ. ਵਸ੍ਸੇ…ਪੇ… ਗਿਮ੍ਹੇਤਿ ਤੀਣਿ ਉਤੁਵਸੇਨ. ਪੁਰਿਮੇ ਵਯੋਖਨ੍ਧੇ…ਪੇ… ਪਚ੍ਛਿਮੇ ਵਯੋਖਨ੍ਧੇਤਿ ਤੀਣਿ ਵਯੋਵਿਭਾਗਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਾਨੀਤਿ ਞਾਤਬ੍ਬਂ.

ਸਤੋਤਿ ਚਤੂਹਿ ਕਾਰਣੇਹਿ ਸਤੋ. ‘‘ਕਾਯੇ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਂ ਭਾਵੇਨ੍ਤੋ ਸਤੋ’’ਤਿਆਦੀਨਿ ‘‘ਏਵਂ ਸਮੁਚ੍ਛੇਦਤੋ ਕਾਮੇ ਪਰਿਵਜ੍ਜੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ਪਰਿਯੋਸਾਨਾਨਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਥਾਨੇਵ. ਅਪਿ ਚ ਸਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਸਤੋਤਿ ਤੀਸੁ ਵਤ੍ਥੂਸੁ ਸਤ੍ਤਭਾਵੇਨ ਵਾ ਤਯੋ ਕਿਲੇਸੇ ਪਟਿਕ੍ਕਮਾਪੇਤੁਂ ਸਤ੍ਤਿਭਾਵੇਨ ਵਾ ਸਤਤ੍ਤਾ ਸਤੋ. ਸਨ੍ਤਤ੍ਤਾਤਿ ਕਿਲੇਸੋਪਕ੍ਕਿਲੇਸੇ ਪਲਾਪੇਤ੍ਵਾ ਠਾਨੇਨ ਚ ਆਰਮ੍ਮਣੇਨ ਚ ਪਮੋਚੇਤ੍ਵਾ ਸਨ੍ਤਤ੍ਤਾ ਸਤੋ. ਸਮਿਤਤ੍ਤਾਤਿ ਇਟ੍ਠਫਲਦਾਯਕਪੁਞ੍ਞੇਨ ਚ ਅਨਿਟ੍ਠਫਲਦਾਯਕਪਾਪੇਨ ਚ ਸਮਿਤਤ੍ਤਾ ਸਤੋ. ਸਨ੍ਤਧਮ੍ਮਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋਤਿ ਸਪ੍ਪੁਰਿਸਧਮ੍ਮੇ ਭਜਨਤੋ ਬੁਦ੍ਧਾਦਿਅਰਿਯਪੁਗ੍ਗਲੇ ਸੇਵਨਤੋ ਸਨ੍ਤਧਮ੍ਮਸਮਨ੍ਨਾਗਤਤ੍ਤਾ ਸਤੋ.

ਵਤ੍ਥੁਕਾਮੇ ਪਰਿਜਾਨਿਤ੍ਵਾਤਿ ਏਤੇ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰੇ ਤੇਭੂਮਕੇ ਵਤ੍ਥੁਕਾਮੇ ਤੀਰਣਪਰਿਞ੍ਞਾਯ ਜਾਨਿਤ੍ਵਾ. ਪਹਾਯਾਤਿ ਕਿਲੇਸਕਾਮੇ ਪਹਾਨਪਰਿਞ੍ਞਾਯ ਪਰਿਚ੍ਚਜਿਤ੍ਵਾ. ਪਜਹਿਤ੍ਵਾਤਿ ਛਡ੍ਡੇਤ੍ਵਾ. ਕਿਂ ਕਚਵਰਂ ਵਿਯ ਪਿਟਕੇਨਾਤਿ? ਨ ਹਿ, ਅਪਿ ਚ ਖੋ ਤਂ ਵਿਨੋਦੇਤ੍ਵਾ ਤਰਿਤ੍ਵਾ ਵਿਜ੍ਝਿਤ੍ਵਾ ਨੀਹਰਿਤ੍ਵਾ. ਕਿਂ ਬਲਿਬਦ੍ਦਮਿਵ ਪਤੋਦੇਨਾਤਿ? ਨ ਹਿ, ਅਥ ਖੋ ਤਂ ਬ੍ਯਨ੍ਤਿਂ ਕਰਿਤ੍ਵਾ ਵਿਗਤਨ੍ਤਂ ਕਰਿਤ੍ਵਾ. ਯਥਾਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤੋਪਿ ਨਾਵਸਿਸ੍ਸਤਿ, ਅਨ੍ਤਮਸੋ ਭਙ੍ਗਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ, ਤਥਾ ਤਂ ਕਰਿਤ੍ਵਾ. ਕਥਂ ਪਨ ਤਂ ਤਥਾ ਕਤਨ੍ਤਿ? ਅਨਭਾਵਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਅਨੁ ਅਭਾਵਂ ਗਮੇਤ੍ਵਾ. ਸਮੁਚ੍ਛੇਦਪ੍ਪਹਾਨੇਨ ਯਥਾ ਸਮੁਚ੍ਛਿਨ੍ਨਾ ਹੋਤਿ, ਤਥਾ ਕਰਿਤ੍ਵਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਏਸ ਨਯੋ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਨੀਵਰਣਾਦੀਸੁ.

ਕਾਮੋਘਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ ਪਞ੍ਚਕਾਮਗੁਣਿਕਰਾਗੋ ਅਵਸੀਦਨਟ੍ਠੇਨ ‘‘ਕਾਮੋਘੋ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਭਵੋਘੋਤਿ ਰੂਪਾਰੂਪਭਵੇਸੁ ਛਨ੍ਦਰਾਗੋ ਝਾਨਨਿਕਨ੍ਤਿ ਚ. ਦਿਟ੍ਠੋਘੋਤਿ ਸਸ੍ਸਤਦਿਟ੍ਠਾਦਿਸਹਗਤਾ ਭਵੇ ਪਤ੍ਥਨਾਯੇਵ, ਦਿਟ੍ਠੋਘੋ ਭਵੋਘੇ ਏਵ ਸਮੋਧਾਨਂ ਗਚ੍ਛਤਿ. ਅਵਿਜ੍ਜੋਘੋ ਚਤੂਸੁ ਸਚ੍ਚੇਸੁ ਅਞ੍ਞਾਣਂ. ਤਤ੍ਥ ਕਾਮਗੁਣੇ ਅਸ੍ਸਾਦਤੋ ਮਨਸਿ ਕਰੋਤੋ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨੋ ਚ ਕਾਮੋਘੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ ਚ ਕਾਮੋਘੋ ਸਂਵਡ੍ਢਤਿ. ਮਹਗ੍ਗਤਧਮ੍ਮੇ ਅਸ੍ਸਾਦਤੋ ਮਨਸਿ ਕਰੋਤੋ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨੋ ਚ ਭਵੋਘੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ ਚ ਸਂਵਡ੍ਢਤਿ. ਤੇਭੂਮਕਧਮ੍ਮੇਸੁ ਚਤੁਵਿਪਲ੍ਲਾਸਪਦਟ੍ਠਾਨਭਾਵੇਨ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨੋ ਚ ਅਵਿਜ੍ਜੋਘੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ ਚ ਸਂਵਡ੍ਢਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਵੁਤ੍ਤਨਯਪਚ੍ਚਨੀਕਤੋ ਸੁਕ੍ਕਪਕ੍ਖੋ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਤਬ੍ਬੋ.

ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤਵਿਮੋਕ੍ਖਂ ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ ਕਾਮੋਘਂ, ਅਨਿਮਿਤ੍ਤਵਿਮੋਕ੍ਖਂ ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ ਭਵੋਘਂ, ਸੁਞ੍ਞਤਵਿਮੋਕ੍ਖਂ ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ ਅਵਿਜ੍ਜੋਘਞ੍ਚ ਤਰੇਯ੍ਯ. ਪਠਮਮਗ੍ਗਵਸੇਨ ਤਰੇਯ੍ਯ, ਦੁਤਿਯਮਗ੍ਗਵਸੇਨ ਉਤ੍ਤਰੇਯ੍ਯ, ਤਤਿਯਮਗ੍ਗਵਸੇਨ ਪਤਰੇਯ੍ਯ, ਚਤੁਤ੍ਥਮਗ੍ਗਵਸੇਨ ਸਮਤਿਕ੍ਕਮੇਯ੍ਯ, ਫਲਵਸੇਨ ਵੀਤਿਵਤ੍ਤੇਯ੍ਯਾਤਿ. ਅਥ ਵਾ ‘‘ਕਾਮੋਘਵਸੇਨ ਤਰੇਯ੍ਯ, ਭਵੋਘਵਸੇਨ ਉਤ੍ਤਰੇਯ੍ਯ, ਦਿਟ੍ਠੋਘਵਸੇਨ ਪਤਰੇਯ੍ਯ, ਅਵਿਜ੍ਜੋਘਵਸੇਨ ਸਮਤਿਕ੍ਕਮੇਯ੍ਯ, ਸਬ੍ਬੋਘਵਸੇਨ ਵੀਤਿਵਤ੍ਤੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ਏਵਮੇਕੇ ਵਣ੍ਣਯਨ੍ਤਿ.

ਗਰੁਕਨ੍ਤਿ ਨ ਸਲ੍ਲਹੁਕਂ. ਭਾਰਿਕਨ੍ਤਿ ਭਾਰਭਣ੍ਡਂ ਏਤ੍ਥ ਠਪਯਨ੍ਤੀਤਿ ਭਾਰਿਕਂ. ਉਦਕਂ ਸਿਤ੍ਵਾਤਿ ਉਦਕਂ ਸਿਞ੍ਚਿਤ੍ਵਾ. ਓਸਿਞ੍ਚਿਤ੍ਵਾਤਿ ਅਤਿਰੇਕਂ ਸਿਞ੍ਚਿਤ੍ਵਾ. ਛਡ੍ਡੇਤ੍ਵਾਤਿ ਪਾਤੇਤ੍ਵਾ. ਲਹੁਕਾਯਾਤਿ ਸਲ੍ਲਹੁਕਾਯ. ਖਿਪ੍ਪਨ੍ਤਿ ਸੀਘਂ. ਲਹੁਨ੍ਤਿ ਤਂਖਣਂ. ਅਪ੍ਪਕਸਿਰੇਨੇਵਾਤਿ ਨਿਦੁਕ੍ਖੇਨੇਵ. ਪਾਰਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਅਮਤਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਨ੍ਤਿ ਸਕ੍ਕਾਯਓਰਤੋ ਪਾਰਭੂਤਂ ਪਾਰਂ. ਤਣ੍ਹਾਵਾਨਤੋ ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਕਥੀਯਤਿ. ਯੋਸੋਤਿ ਯੋ ਏਸੋ. ਸਬ੍ਬਸਙ੍ਖਾਰਸਮਥੋਤਿਆਦਿ ਸਬ੍ਬਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਮੇਵ. ਯਸ੍ਮਾ ਹਿ ਤਂ ਆਗਮ੍ਮ ਸਬ੍ਬਸਙ੍ਖਾਰਵਿਪ੍ਫਨ੍ਦਿਤਾਨਿ ਸਮਨ੍ਤਿ ਵੂਪਸਮਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਸਬ੍ਬਸਙ੍ਖਾਰਸਮਥੋ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਯਸ੍ਮਾ ਚੇਤਂ ਆਗਮ੍ਮ ਸਬ੍ਬੇ ਉਪਧਯੋ ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਟ੍ਠਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਬ੍ਬਾ ਤਣ੍ਹਾ ਖੀਯਨ੍ਤਿ, ਸਬ੍ਬੇ ਕਿਲੇਸਰਜ੍ਜਾ ਵਿਰਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਸਬ੍ਬਂ ਦੁਕ੍ਖਂ ਨਿਰੁਜ੍ਝਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਸਬ੍ਬੂਪਧਿਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗੋ, ਤਣ੍ਹਕ੍ਖਯੋ, ਵਿਰਾਗੋ, ਨਿਰੋਧੋ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਯਾ ਪਨੇਸਾ ਤਣ੍ਹਾ ਭਵੇਨ ਭਵਂ, ਫਲੇਨ ਵਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਕਮ੍ਮਂ ਵਿਨਤਿ ਸਂਸਿਬ੍ਬਤੀਤਿ ਕਤ੍ਵਾ ਵਾਨਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਤਤੋ ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤਂ ਵਾਨਤੋਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ. ਪਾਰਂ ਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯ ਨਿਮਿਤ੍ਤਵਸੇਨ ਏਕਤੋ ਵੁਟ੍ਠਾਨਗੋਤ੍ਰਭੁਞਾਣੇਨ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪਾਰਂ ਪਾਪੁਣੇਯ੍ਯ. ਅਧਿਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯ ਨਿਮਿਤ੍ਤਪਵਤ੍ਤੇਹਿ ਉਭਤੋਵੁਟ੍ਠਾਨਮਗ੍ਗਞਾਣੇਨ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪਾਰਂ ਵਿਸੇਸੇਨ ਪਾਪੁਣੇਯ੍ਯ. ਫੁਸੇਯ੍ਯ ਨਿਬ੍ਬਾਨਾਰਮ੍ਮਣਫਲਚਿਤ੍ਤਵਸੇਨ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪਾਰਂ ਫੁਸੇਯ੍ਯ. ਸਚ੍ਛਿਕਰੇਯ੍ਯ ਗੁਣਵਸੇਨ ਫੁਸਿਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਞਾਣੇਨ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪਾਰਂ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਂ ਕਰੇਯ੍ਯ. ਅਥ ਵਾ ‘‘ਪਠਮਮਗ੍ਗੇਨ ਪਾਰਂ ਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯ, ਦੁਤਿਯੇਨ ਅਧਿਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯ, ਤਤਿਯੇਨ ਫੁਸੇਯ੍ਯ, ਚਤੁਤ੍ਥੇਨ ਸਚ੍ਛਿ ਕਰੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ਏਵਮੇਕੇ ਵਣ੍ਣਯਨ੍ਤਿ. ਯੋਪਿ ਪਾਰਂ ਗਨ੍ਤੁਕਾਮੋਤਿ ਯੋ ਕੋਚਿ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣੇ ਠਿਤੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪਾਰਂ ਗਨ੍ਤੁਕਾਮੋ, ਸੋਪਿ ਅਵਸ੍ਸਂ ਤਤ੍ਥ ਗਮਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਪਾਰਗੂ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ – ‘‘ਓਤਿਣ੍ਣੋਮ੍ਹਿ ਜਾਤਿਯਾ ਜਰਾਯ ਮਰਣੇਨ ਸੋਕੇਹਿ ਪਰਿਦੇਵੇਹਿ ਦੁਕ੍ਖੇਹਿ ਦੋਮਨਸ੍ਸੇਹਿ ਉਪਾਯਾਸੇਹੀ’’ਤਿਆਦਿ. ਪੁਬ੍ਬਭਾਗੇ ਅਜ੍ਝਾਸਯਵਸੇਨ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਯੋਗੇਨ ਚ, ਸੋਪਿ ਪਾਰਗੂ ਨਾਮ. ਯੋਪਿ ਪਾਰਂ ਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਯੋਪਿ ਮਗ੍ਗਸਮਙ੍ਗੀ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪਾਰਂ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਸੋਪਿ ਪਾਰਗੂ ਨਾਮ. ਯੋਪਿ ਪਾਰਂ ਗਤੋਤਿ ਯੋਪਿ ਮਗ੍ਗੇਨ ਕਿਚ੍ਚਂ ਨਿਟ੍ਠਾਪੇਤ੍ਵਾ ਫਲੇ ਠਿਤੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪਾਰਙ੍ਗਤੋ, ਸੋਪਿ ਪਾਰਗੂ ਨਾਮ.

ਤਂ ਜਿਨਵਚਨੇਨ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਵੁਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਹੇਤਂ ਭਗਵਤਾ – ਤਿਣ੍ਣੋ ਪਾਰਙ੍ਗਤੋ ਥਲੇ ਤਿਟ੍ਠਤਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਅਭਿਞ੍ਞਾਪਾਰਗੂਤਿ ਅਧਿਗਤੇਨ ਞਾਣੇਨ ਞਾਤਪਰਿਞ੍ਞਾਯ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪਾਰਂ ਗਨ੍ਤੁਕਾਮੋ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਗਤੋਤਿ ਪਾਰਗੂ. ਪਰਿਞ੍ਞਾਪਾਰਗੂਤਿ ਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮਾਨਂ ਤੀਰਣਪਰਿਞ੍ਞਾਯ ਸਮਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਪਾਰਗੂ. ਪਹਾਨਪਾਰਗੂਤਿ ਸਮੁਦਯਪਕ੍ਖਿਕਾਨਂ ਕਿਲੇਸਾਨਂ ਪਹਾਨਪਰਿਞ੍ਞਾਯ ਸਮਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਪਾਰਗੂ. ਯੋ ਹਿ ਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮਂ ਪਰਿਜਾਨਾਤਿ, ਸੋ ਤੀਹਿ ਪਰਿਞ੍ਞਾਹਿ ਪਰਿਜਾਨਾਤਿ ਞਾਤਪਰਿਞ੍ਞਾਯ ਤੀਰਣਪਰਿਞ੍ਞਾਯ ਪਹਾਨਪਰਿਞ੍ਞਾਯਾਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਾ ਞਾਤਪਰਿਞ੍ਞਾ? ਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮਂ ਜਾਨਾਤਿ ‘‘ਇਮੇ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਿਕਾ, ਇਮੇ ਬਾਹਿਰਾ, ਇਦਮਸ੍ਸ ਲਕ੍ਖਣਂ, ਇਮਾਨਿ ਰਸਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨਪਦਟ੍ਠਾਨਾਨੀ’’ਤਿ, ਅਯਂ ਞਾਤਪਰਿਞ੍ਞਾ. ਕਤਮਾ ਤੀਰਣਪਰਿਞ੍ਞਾ? ਏਵਂ ਞਾਤਂ ਕਤ੍ਵਾ ਲਬ੍ਭਮਾਨਵਸੇਨ ਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮਂ ਤੀਰੇਤਿ ‘‘ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ ਦੁਕ੍ਖਤੋ ਰੋਗਤੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ (ਸਂ. ਨਿ. ੩.੧੨੨), ਅਯਂ ਤੀਰਣਪਰਿਞ੍ਞਾ. ਕਤਮਾ ਪਹਾਨਪਰਿਞ੍ਞਾ? ਏਵਂ ਤੀਰਯਿਤ੍ਵਾ ਅਗ੍ਗਮਗ੍ਗੇਨ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਛਨ੍ਦਰਾਗਂ ਪਜਹਤਿ, ਅਯਂ ਪਹਾਨਪਰਿਞ੍ਞਾਤਿ. ਇਮਾ ਪਰਿਞ੍ਞਾਯੋ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘‘ਸੋ ਅਭਿਞ੍ਞਾਪਾਰਗੂ ਪਰਿਞ੍ਞਾਪਾਰਗੂ ਪਹਾਨਪਾਰਗੂ’’ਤਿ ਆਹ.

ਭਾਵਨਾਪਾਰਗੂਤਿ ਭਾਵਨਾਯ ਕੋਟਿਂ ਪਤ੍ਵਾ ਮਗ੍ਗਵਸੇਨ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪਾਰਂ ਗਤੋ. ਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਪਾਰਗੂਤਿ ਫਲਨਿਬ੍ਬਾਨਵਸੇਨ ਸਚ੍ਛਿ ਕਿਰਿਯਾਫਲਨਿਬ੍ਬਾਨਪਾਰਂ ਗਤੋ. ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਪਾਰਗੂਤਿ ਅਟ੍ਠਨ੍ਨਂ ਸਮਾਪਤ੍ਤੀਨਂ ਪਾਰਂ ਪਤ੍ਤੋ. ਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮਾਨਨ੍ਤਿ ਪਞ੍ਚਕ੍ਖਨ੍ਧਾਦਿਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮਾਨਂ. ਸਬ੍ਬਦੁਕ੍ਖਾਨਨ੍ਤਿ ਜਾਤਿਦੁਕ੍ਖਾਦਿਸਬ੍ਬਦੁਕ੍ਖਾਨਂ. ਸਬ੍ਬਕਿਲੇਸਾਨਨ੍ਤਿ ਕਾਯਦੁਚ੍ਚਰਿਤਾਦਿਸਬ੍ਬਕਿਲੇਸਾਨਂ. ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਾਨਨ੍ਤਿ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗਾਦਿਚਤੁਨ੍ਨਂ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਾਨਂ. ਨਿਰੋਧਸ੍ਸਾਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਸ੍ਸ. ਸਬ੍ਬਸਮਾਪਤ੍ਤੀਨਨ੍ਤਿ ਸਬ੍ਬਾਸਮ੍ਪਿ ਅਟ੍ਠਨ੍ਨਂ ਰੂਪਾਰੂਪਸਮਾਪਤ੍ਤੀਨਂ. ਸੋਤਿ ਸੋ ਅਰਿਯੋ. ਵਸਿਪ੍ਪਤ੍ਤੋਤਿ ਵਸੀਭਾਵਪ੍ਪਤ੍ਤੋ. ਅਥ ਵਾ ਕਨ੍ਤਭਾਵਂ ਇਸ੍ਸਰਿਯਭਾਵਂ ਨਿਪ੍ਫਨ੍ਨਭਾਵਂ ਪਤ੍ਤੋ. ਪਾਰਮਿਪ੍ਪਤ੍ਤੋਤਿ ਪਾਰਮੀਤਿ ਅਵਸਾਨਂ ਨਿਟ੍ਠਾਨਂ, ਉਤ੍ਤਮਭਾਵਂ ਵਾ ਤਂ ਪਤ੍ਤੋ. ਕਤ੍ਥ ਪਤ੍ਤੋਤਿ ਆਹ ‘‘ਅਰਿਯਸ੍ਮਿਂ ਸੀਲਸ੍ਮਿ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ. ਤਤ੍ਥ ਅਰਿਯਸ੍ਮਿਂ ਸੀਲਸ੍ਮਿਨ੍ਤਿ ਨਿਦ੍ਦੋਸੇ ਸੀਲਸ੍ਮਿਂ. ਅਰਿਯਸ੍ਮਿਂ ਸਮਾਧਿਸ੍ਮਿਨ੍ਤਿ ਨਿਦ੍ਦੋਸੇ ਸਮਾਧਿਸ੍ਮਿਂ. ਅਰਿਯਾਯ ਪਞ੍ਞਾਯਾਤਿ ਨਿਦ੍ਦੋਸਾਯ ਪਞ੍ਞਾਯ. ਅਰਿਯਾਯ ਵਿਮੁਤ੍ਤਿਯਾਤਿ ਨਿਦ੍ਦੋਸਾਯ ਫਲਵਿਮੁਤ੍ਤਿਯਾ. ਪੁਰਿਮੇਨ ਵਾਚਾਕਮ੍ਮਨ੍ਤਾਜੀਵਾ ਗਹਿਤਾ, ਦੁਤਿਯੇਨ ਵਾਯਾਮਸਤਿਸਮਾਧਯੋ ਗਹਿਤਾ, ਤਤਿਯੇਨ ਵਿਤਕ੍ਕਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਯੋ ਗਹਿਤਾ, ਚਤੁਤ੍ਥੇਨ ਤਂਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਸੇਸਧਮ੍ਮਾ ਗਹਿਤਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ.

ਅਨ੍ਤਗਤੋਤਿ ਮਗ੍ਗੇਨ ਸਙ੍ਖਾਰਲੋਕਨ੍ਤਂ ਗਤੋ. ਅਨ੍ਤਪ੍ਪਤ੍ਤੋਤਿ ਤਮੇਵ ਲੋਕਨ੍ਤਂ ਫਲੇਨ ਪਤ੍ਤੋ. ਕੋਟਿਗਤੋਤਿ ਮਗ੍ਗੇਨ ਸਙ੍ਖਾਰਕੋਟਿਂ ਗਤੋ. ਕੋਟਿਪ੍ਪਤ੍ਤੋਤਿ ਤਮੇਵ ਕੋਟਿਂ ਫਲੇਨ ਪਤ੍ਤੋ. ਪਰਿਯਨ੍ਤਗਤੋਤਿ ਮਗ੍ਗੇਨ ਖਨ੍ਧਾਯਤਨਾਦਿਲੋਕਪਰਿਯਨ੍ਤਂ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦਂ ਪਰਿਵਟੁਮਂ ਕਤ੍ਵਾ ਗਤੋ. ਪਰਿਯਨ੍ਤਪ੍ਪਤ੍ਤੋਤਿ ਤਮੇਵ ਲੋਕਂ ਫਲੇਨ ਪਰਿਯਨ੍ਤਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪਤ੍ਤੋ. ਵੋਸਾਨਗਤੋਤਿ ਮਗ੍ਗੇਨ ਅਵਸਾਨਂ ਗਤੋ. ਵੋਸਾਨਪ੍ਪਤ੍ਤੋਤਿ ਫਲੇਨ ਅਵਸਾਨਂ ਪਤ੍ਤੋ. ਤਾਣਗਤੋਤਿ ਮਗ੍ਗੇਨ ਤਾਯਨਂ ਗਤੋ. ਤਾਣਪ੍ਪਤ੍ਤੋਤਿ ਫਲੇਨ ਤਾਯਨਂ ਪਤ੍ਤੋ. ਲੇਣਗਤੋਤਿ ਮਗ੍ਗੇਨ ਨਿਲੀਯਨਂ ਗਤੋ. ਲੇਣਪ੍ਪਤ੍ਤੋਤਿ ਤਂ ਫਲੇਨ ਨਿਲੀਯਨਂ ਪਤ੍ਤੋ. ਸਰਣਗਤੋਤਿ ਮਗ੍ਗੇਨ ਪਤਿਟ੍ਠਂ ਗਤੋ. ਸਰਣਪ੍ਪਤ੍ਤੋਤਿ ਫਲੇਨ ਸਰਣਂ ਪਤ੍ਤੋ. ਅਭਯਗਤੋਤਿ ਮਗ੍ਗੇਨ ਨਿਬ੍ਭਯਂ ਗਤੋ. ਅਭਯਪ੍ਪਤ੍ਤੋਤਿ ਫਲੇਨ ਨਿਬ੍ਭਯਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਪਤ੍ਤੋ. ਅਚ੍ਚੁਤਗਤੋਤਿ ਚੁਤਿਵਿਰਹਿਤਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਮਗ੍ਗੇਨ ਗਤੋ. ਅਚ੍ਚੁਤਪ੍ਪਤ੍ਤੋਤਿ ਤਂ ਫਲੇਨ ਪਤ੍ਤੋ. ਅਮਤਗਤੋਤਿ ਮਰਣਰਹਿਤਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਮਗ੍ਗੇਨ ਗਤੋ. ਅਮਤਪ੍ਪਤ੍ਤੋਤਿ ਤਂ ਫਲੇਨ ਪਤ੍ਤੋ. ਨਿਬ੍ਬਾਨਗਤੋਤਿ ਤਣ੍ਹਾਵਾਨਤੋ ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਮਗ੍ਗੇਨ ਗਤੋ. ਨਿਬ੍ਬਾਨਪ੍ਪਤ੍ਤੋਤਿ ਤਮੇਵ ਫਲੇਨ ਪਤ੍ਤੋ. ਸੋ ਵੁਟ੍ਠਵਾਸੋਤਿ ਸੋ ਅਰਹਾ ਦਸਸੁ ਅਰਿਯਵਾਸੇਸੁ ਵਸਿ ਪਰਿਵਸਿ ਵੁਟ੍ਠੋ ਵੁਟ੍ਠਾਤਿ ਚ ਵੁਟ੍ਠਵਾਸੋ. ਚਿਣ੍ਣਚਰਣੋਤਿ ਸੀਲੇਨ ਸਹ ਅਟ੍ਠਸੁ ਸਮਾਪਤ੍ਤੀਸੁ ਚਿਣ੍ਣਵਸੀਤਿ ਚਿਣ੍ਣਚਰਣੋ. ਗਤਦ੍ਧੋਤਿ ਸਂਸਾਰਦ੍ਧਾਨਂ ਅਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤੋ. ਗਤਦਿਸੋਤਿ ਸੁਪਿਨਨ੍ਤੇਨਪਿ ਅਗਤਪੁਬ੍ਬਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਦਿਸਂ ਗਤੋ. ਗਤਕੋਟਿਕੋਤਿ ਅਨੁਪਾਦਿਸੇਸਨਿਬ੍ਬਾਨਕੋਟਿਂ ਗਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਠਿਤੋ. ਪਾਲਿਤਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯੋਤਿ ਰਕ੍ਖਿਤਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯੋ. ਉਤ੍ਤਮਦਿਟ੍ਠਿਪ੍ਪਤ੍ਤੋਤਿ ਉਤ੍ਤਮਂ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਂ ਪਤ੍ਤੋ. ਪਟਿਵਿਦ੍ਧਾਕੁਪ੍ਪੋਤਿ ਅਕੁਪ੍ਪਂ ਅਚਲਨਂ ਅਰਹਤ੍ਤਫਲਂ ਪਟਿਵਿਜ੍ਝਿਤ੍ਵਾ ਠਿਤੋ. ਸਚ੍ਛਿਕਤਨਿਰੋਧੋਤਿ ਨਿਰੋਧਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਸਚ੍ਛਿਕਤ੍ਵਾ ਠਿਤੋ.

ਦੁਕ੍ਖਂ ਤਸ੍ਸ ਪਰਿਞ੍ਞਾਤਨ੍ਤਿ ਤਿਵਿਧਂ ਦੁਕ੍ਖਂ ਤੇਨ ਸਮਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਨਂ. ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਨ੍ਤਿ ਸਭਾਵਲਕ੍ਖਣਾਵਬੋਧਵਸੇਨ ਸੋਭਨੇਨ ਆਕਾਰੇਨ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬਂ. ਅਭਿਞ੍ਞਾਤਨ੍ਤਿ ਅਧਿਕੇਨ ਞਾਣੇਨ ਞਾਤਂ. ਪਰਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਨ੍ਤਿ ਸਾਮਞ੍ਞਲਕ੍ਖਣਾਵਬੋਧਵਸੇਨ ਕਿਚ੍ਚਸਮਾਪਨ੍ਨਵਸੇਨ ਚ ਬ੍ਯਾਪਿਤ੍ਵਾ ਪਰਿਜਾਨਿਤਬ੍ਬਂ. ਪਰਿਞ੍ਞਾਤਨ੍ਤਿ ਸਮਨ੍ਤਤੋ ਞਾਤਂ. ਭਾਵੇਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਵਡ੍ਢੇਤਬ੍ਬਂ. ਸਚ੍ਛਿਕਾਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਂ ਕਾਤਬ੍ਬਂ. ਦੁਵਿਧਾ ਹਿ ਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾ ਪਟਿਲਾਭਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾ ਆਰਮ੍ਮਣਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾ ਚਾਤਿ.

ਉਕ੍ਖਿਤ੍ਤਪਲਿਘੋਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਲਿਘੋਤਿ ਵਟ੍ਟਮੂਲਿਕਾ ਅਵਿਜ੍ਜਾ. ਅਯਞ੍ਹਿ ਦੁਕ੍ਖਿਪਨਟ੍ਠੇਨ ‘‘ਪਲਿਘੋ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਤੇਨੇਸ ਤਸ੍ਸਾ ਉਕ੍ਖਿਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ‘‘ਉਕ੍ਖਿਤ੍ਤਪਲਿਘੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਸਂਕਿਣ੍ਣਪਰਿਖੋਤਿ ਪਰਿਖਾ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਪੁਨਬ੍ਭਵਦਾਯਕੋ ਭਵੇਸੁ ਜਾਯਨਵਸੇਨ ਚੇਵ ਸਂਸਰਣਵਸੇਨ ਚ ‘‘ਜਾਤਿਸਂਸਾਰੋ’’ਤਿ ਲਦ੍ਧਨਾਮਾਨਂ ਪੁਨਬ੍ਭਵਕ੍ਖਨ੍ਧਾਨਂ ਪਚ੍ਚਯੋ ਕਮ੍ਮਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰੋ. ਸੋ ਹਿ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਕਰਣਵਸੇਨ ਪਰਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਠਿਤਤ੍ਤਾ ‘‘ਪਰਿਖਾ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਤੇਨੇਸ ਤਸ੍ਸਾ ਸਂਕਿਣ੍ਣਤ੍ਤਾ ਵਿਕਿਣ੍ਣਤ੍ਤਾ ‘‘ਸਂਕਿਣ੍ਣਪਰਿਖੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਅਬ੍ਬੂਲ਼੍ਹੇਸਿਕੋਤਿ ਏਸਿਕਾਤਿ ਵਟ੍ਟਮੂਲਿਕਾ ਤਣ੍ਹਾ. ਅਯਞ੍ਹਿ ਗਮ੍ਭੀਰਾਨੁਗਤਟ੍ਠੇਨ ‘‘ਏਸਿਕਾ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਤੇਨੇਸ ਤਸ੍ਸਾ ਅਬ੍ਬੂਲ਼੍ਹਤ੍ਤਾ ਲੁਞ੍ਚਿਤ੍ਵਾ ਛਡ੍ਡਿਤਤ੍ਤਾ ‘‘ਅਬ੍ਬੂਲ਼੍ਹੇਸਿਕੋ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਨਿਰਗ੍ਗਲ਼ੋਤਿ ਅਗ੍ਗਲ਼ਂ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਓਰਮ੍ਭਾਗਜਨਕਾਨਿ ਕਾਮਭਵੇ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਪਚ੍ਚਯਾਨਿ ਓਰਮ੍ਭਾਗਿਯਾਨਿ. ਏਤਾਨਿ ਹਿ ਮਹਾਕਵਾਟਂ ਵਿਯ ਨਗਰਦ੍ਵਾਰਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਿਦਹਿਤ੍ਵਾ ਠਿਤਤ੍ਤਾ ‘‘ਅਗ੍ਗਲ਼’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ. ਤੇਨੇਸ ਤੇਸਂ ਨਿਰਗ੍ਗਲ਼ਤ੍ਤਾ ਭਿਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ‘‘ਨਿਰਗ੍ਗਲ਼ੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਅਰਿਯੋਤਿ ਨਿਕ੍ਕਿਲੇਸੋ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧੋ. ਪਨ੍ਨਦ੍ਧਜੋਤਿ ਪਾਤਿਤਮਾਨਦ੍ਧਜੋ. ਪਨ੍ਨਭਾਰੋਤਿ ਖਨ੍ਧਭਾਰਕਿਲੇਸਭਾਰਅਭਿਸਙ੍ਖਾਰਭਾਰਪਞ੍ਚਕਾਮਗੁਣਭਾਰਾ ਪਨ੍ਨਾ ਓਰੋਪਿਤਾ ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਪਨ੍ਨਭਾਰੋ. ਅਪਿ ਚ ਇਧ ਮਾਨਭਾਰਸ੍ਸੇਵ ਓਰੋਪਿਤਤ੍ਤਾ ‘‘ਪਨ੍ਨਭਾਰੋ’’ਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤੋ. ਵਿਸਂਯੁਤ੍ਤੋਤਿ ਚਤੂਹਿ ਯੋਗੇਹਿ ਸਬ੍ਬਕਿਲੇਸੇਹਿ ਚ ਵਿਸਂਯੁਤ੍ਤੋ. ਇਧ ਪਨ ਮਾਨਯੋਗੇਨੇਵ ਵਿਸਂਯੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ‘‘ਵਿਸਂਯੁਤ੍ਤੋ’’ਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤੋ.

ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਥੇਰੇਨ ਮਗ੍ਗੇਨ ਕਿਲੇਸੇ ਖੇਪੇਤ੍ਵਾ ਨਿਰੋਧਸਯਨਵਰਗਤਸ੍ਸ ਖੀਣਾਸਵਸ੍ਸ ਨਿਬ੍ਬਾਨਾਰਮ੍ਮਣਂ ਫਲਸਮਾਪਤ੍ਤਿਂ ਅਪ੍ਪੇਤ੍ਵਾ ਵਿਹਰਣਕਾਲੋ ਦਸ੍ਸਿਤੋ. ਯਥਾ ਹਿ ਦ੍ਵੇ ਨਗਰਾਨਿ ਏਕਂ ਚੋਰਨਗਰਂ, ਏਕਂ ਖੇਮਨਗਰਂ. ਅਥ ਏਕਸ੍ਸ ਮਹਾਯੋਧਸ੍ਸ ਏਵਂ ਇਚ੍ਛਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯ ‘‘ਯਾਵਿਮਂ ਚੋਰਨਗਰਂ ਤਿਟ੍ਠਤਿ, ਤਾਵ ਖੇਮਨਗਰਂ ਭਯਤੋ ਨ ਮੁਚ੍ਚਤਿ. ਚੋਰਨਗਰਂ ਅਨਗਰਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਸਨ੍ਨਾਹਂ ਕਤ੍ਵਾ ਖਗ੍ਗਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਚੋਰਨਗਰਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਨਗਰਦ੍ਵਾਰੇ ਉਸ੍ਸਾਪਿਤੇ ਏਸਿਕਤ੍ਥਮ੍ਭੇ ਖਗ੍ਗੇਨ ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਦ੍ਵਾਰਬਾਹਾਹਿ ਕਵਾਟਂ ਭਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਪਲਿਘਂ ਉਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਪਾਕਾਰਂ ਭਿਨ੍ਦਨ੍ਤੋ ਪਰਿਖਂ ਸਂਕਿਰਿਤ੍ਵਾ ਨਗਰਸੋਭਨਤ੍ਥਾਯ ਉਸ੍ਸਾਪਿਤੇ ਧਜੇ ਪਾਤੇਤ੍ਵਾ ਨਗਰਂ ਅਗ੍ਗਿਨਾ ਝਾਪੇਤ੍ਵਾ ਖੇਮਨਗਰਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਉਪਰਿਪਾਸਾਦਮਾਰੁਯ੍ਹ ਞਾਤਿਗਣਪਰਿਵੁਤੋ ਸੁਰਸਭੋਜਨਂ ਭੁਞ੍ਜੇਯ੍ਯ. ਏਵਂ ਚੋਰਨਗਰਂ ਵਿਯ ਸਕ੍ਕਾਯੋ, ਖੇਮਨਗਰਂ ਵਿਯ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ, ਮਹਾਯੋਧੋ ਵਿਯ ਯੋਗਾਵਚਰੋ. ਤਸ੍ਸੇਵਂ ਹੋਤਿ ‘‘ਯਾਵ ਸਕ੍ਕਾਯਵਟ੍ਟਂ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਤਾਵ ਦ੍ਵਤ੍ਤਿਂਸਕਮ੍ਮਕਾਰਣੇਹਿ ਅਟ੍ਠਨਵੁਤਿਰੋਗੇਹਿ ਪਞ੍ਚਵੀਸਤਿਮਹਬ੍ਭਯੇਹਿ ਚ ਪਰਿਮੁਚ੍ਚਨਂ ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿ. ਸੋ ਮਹਾਯੋਧੋ ਵਿਯ ਸਨ੍ਨਾਹਂ ਸੀਲਸਨ੍ਨਾਹਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਞਾਤਿਣ੍ਹਖਗ੍ਗਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਖਗ੍ਗੇਨ ਏਸਿਕਤ੍ਥਮ੍ਭੇ ਵਿਯ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗੇਨ ਤਣ੍ਹੇਸਿਕਂ ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ, ਸੋ ਯੋਧੋ ਸਦ੍ਵਾਰਬਾਹਕਂ ਨਗਰਕਵਾਟਂ ਵਿਯ ਪਞ੍ਚੋਰਮ੍ਭਾਗਿਯਸਂਯੋਜਨਗ੍ਗਲ਼ਂ ਉਗ੍ਘੋਟੇਤ੍ਵਾ, ਸੋ ਯੋਧੋ ਪਲਿਘਂ ਵਿਯ ਅਵਿਜ੍ਜਾਪਲਿਘਂ ਉਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ, ਸੋ ਯੋਧੋ ਪਾਕਾਰਂ ਭਿਨ੍ਦਨ੍ਤੋ ਪਰਿਖਂ ਵਿਯ ਕਮ੍ਮਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰਪਾਕਾਰਂ ਭਿਨ੍ਦਨ੍ਤੋ ਜਾਤਿਸਂਸਾਰਪਰਿਖਂ ਸਂਕਿਰਿਤ੍ਵਾ, ਸੋ ਯੋਧੋ ਨਗਰਸੋਭਨਤ੍ਥਾਯ ਉਸ੍ਸਾਪਿਤੇ ਧਜੇ ਵਿਯ ਮਾਨਦ੍ਧਜੇ ਪਾਤੇਤ੍ਵਾ ਸਕ੍ਕਾਯਨਗਰਂ ਝਾਪੇਤ੍ਵਾ, ਸੋ ਯੋਧੋ ਖੇਮਨਗਰਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਉਪਰਿਪਾਸਾਦੇ ਸੁਰਸਭੋਜਨਂ ਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤੋ ਵਿਯ ਨਿਬ੍ਬਾਨਨਗਰਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਅਮਤਨਿਰੋਧਾਰਮ੍ਮਣਂ ਫਲਸਮਾਪਤ੍ਤਿਸੁਖਂ ਅਨੁਭਵਮਾਨੋ ਕਾਲਂ ਵੀਤਿਨਾਮੇਤਿ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ਭਗਵਤਾ (ਅ. ਨਿ. ੫.੭੧) –

‘‘ਕਥਞ੍ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਉਕ੍ਖਿਤ੍ਤਪਲਿਘੋ ਹੋਤਿ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਅਵਿਜ੍ਜਾ ਪਹੀਨਾ ਹੋਤਿ ਉਚ੍ਛਿਨ੍ਨਮੂਲਾ ਤਾਲਾਵਤ੍ਥੁਕਤਾ ਅਨਭਾਵਂਕਤਾ ਆਯਤਿਂ ਅਨੁਪ੍ਪਾਦਧਮ੍ਮਾ. ਏਵਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਉਕ੍ਖਿਤ੍ਤਪਲਿਘੋ ਹੋਤਿ.

‘‘ਕਥਞ੍ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਂਕਿਣ੍ਣਪਰਿਖੋ ਹੋਤਿ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਪੋਨੋਭਵਿਕੋ ਜਾਤਿਸਂਸਾਰੋ ਪਹੀਨੋ ਹੋਤਿ…ਪੇ… ਏਵਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਂਕਿਣ੍ਣਪਰਿਖੋ ਹੋਤਿ.

‘‘ਕਥਞ੍ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਬ੍ਬੂਲ਼੍ਹੇਸਿਕੋ ਹੋਤਿ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਤਣ੍ਹਾ ਪਹੀਨਾ ਹੋਤਿ…ਪੇ… ਏਵਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਬ੍ਬੂਲ਼੍ਹੇਸਿਕੋ ਹੋਤਿ.

‘‘ਕਥਞ੍ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਨਿਰਗ੍ਗਲ਼ੋ ਹੋਤਿ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਪਞ੍ਚੋਰਮ੍ਭਾਗਿਯਾਨਿ ਸਂਯੋਜਨਾਨਿ ਪਹੀਨਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ…ਪੇ… ਏਵਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਨਿਰਗ੍ਗਲ਼ੋ ਹੋਤਿ.

‘‘ਕਥਞ੍ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਰਿਯੋ ਪਨ੍ਨਦ੍ਧਜੋ ਪਨ੍ਨਭਾਰੋ ਵਿਸਂਯੁਤ੍ਤੋ ਹੋਤਿ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਅਸ੍ਮਿਮਾਨੋ ਪਹੀਨੋ ਹੋਤਿ ਉਚ੍ਛਿਨ੍ਨਮੂਲੋ ਤਾਲਾਵਤ੍ਥੁਕਤੋ ਅਨਭਾਵਂਕਤੋ ਆਯਤਿਂ ਅਨੁਪ੍ਪਾਦਧਮ੍ਮੋ. ਏਵਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਰਿਯੋ ਪਨ੍ਨਦ੍ਧਜੋ ਪਨ੍ਨਭਾਰੋ ਵਿਸਂਯੁਤ੍ਤੋ ਹੋਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੫.੭੧).

‘‘ਏਵਂ ਵਿਮੁਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਸਇਨ੍ਦਾ ਦੇਵਾ ਸਬ੍ਰਹ੍ਮਕਾ ਸਪਜਾਪਤਿਕਾ ਅਨ੍ਵੇਸਂ ਨਾਧਿਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ ‘ਇਦਂਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਵਿਞ੍ਞਾਣ’’’ਨ੍ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੧.੨੪੬).

ਪਞ੍ਚਙ੍ਗਵਿਪ੍ਪਹੀਨੋਤਿ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਾਦਿਪਞ੍ਚਙ੍ਗਾਨਿ ਵਿਵਿਧੇਹਿ ਉਪਾਯੇਹਿ ਪਜਹਿਤ੍ਵਾ ਠਿਤੋ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ –

‘‘ਕਥਞ੍ਚਾਵੁਸੋ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਪਞ੍ਚਙ੍ਗਵਿਪ੍ਪਹੀਨੋ ਹੋਤਿ? ਇਧਾਵੁਸੋ, ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦੋ ਪਹੀਨੋ ਹੋਤਿ, ਬ੍ਯਾਪਾਦੋ ਪਹੀਨੋ ਹੋਤਿ, ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਂ ਪਹੀਨਂ ਹੋਤਿ, ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਂ ਪਹੀਨਂ ਹੋਤਿ, ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾ ਪਹੀਨਾ ਹੋਤਿ. ਏਵਂ ਖੋ, ਆਵੁਸੋ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਪਞ੍ਚਙ੍ਗਵਿਪ੍ਪਹੀਨੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ (ਦੀ. ਨਿ. ੩.੩੪੮, ੩੬੦).

ਛਲ਼ਙ੍ਗਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋਤਿ ਛਨ੍ਨਂ ਅਙ੍ਗਾਨਂ ਪੂਰੇਤ੍ਵਾ ਛਸੁ ਦ੍ਵਾਰੇਸੁ ਰੂਪਾਦਿਆਰਮ੍ਮਣੇ ਪਟਿਘਾਨੁਨਯਂ ਵਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਉਪੇਕ੍ਖਾਵਸੇਨ ਸਤੋ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਵਿਹਰਣਵਸੇਨ ਛਲ਼ਙ੍ਗਾਨਿ ਪੂਰੇਤ੍ਵਾ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਂ ਕਤ੍ਵਾ ਠਿਤਤ੍ਤਾ ‘‘ਛਲ਼ਙ੍ਗਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ –

‘‘ਕਥਞ੍ਚਾਵੁਸੋ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਛਲ਼ਙ੍ਗਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਹੋਤਿ? ਇਧਾਵੁਸੋ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਚਕ੍ਖੁਨਾ ਰੂਪਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਨੇਵ ਸੁਮਨੋ ਹੋਤਿ ਨ ਦੁਮ੍ਮਨੋ, ਉਪੇਕ੍ਖਕੋ ਵਿਹਰਤਿ ਸਤੋ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ. ਸੋਤੇਨ ਸਦ੍ਦਂ ਸੁਤ੍ਵਾ…ਪੇ… ਘਾਨੇਨ ਗਨ੍ਧਂ ਘਾਯਿਤ੍ਵਾ, ਜਿਵ੍ਹਾਯ ਰਸਂ ਸਾਯਿਤ੍ਵਾ, ਕਾਯੇਨ ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਂ ਫੁਸਿਤ੍ਵਾ, ਮਨਸਾ ਧਮ੍ਮਂ ਵਿਞ੍ਞਾਯ ਨੇਵ ਸੁਮਨੋ ਹੋਤਿ ਨ ਦੁਮ੍ਮਨੋ, ਉਪੇਕ੍ਖਕੋ ਵਿਹਰਤਿ ਸਤੋ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ. ਏਵਂ ਖੋ, ਆਵੁਸੋ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਛਲ਼ਙ੍ਗਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ (ਦੀ. ਨਿ. ੩.੩੪੮, ੩੬੦).

ਏਕਾਰਕ੍ਖੋਤਿ ਸਤਿਆਰਕ੍ਖੇਨ ਏਕੋ ਉਤ੍ਤਮੋ ਆਰਕ੍ਖੋ ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਏਕਾਰਕ੍ਖੋ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ –

‘‘ਕਥਞ੍ਚਾਵੁਸੋ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਏਕਾਰਕ੍ਖੋ ਹੋਤਿ? ਇਧਾਵੁਸੋ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਤਾਰਕ੍ਖੇਨ ਚੇਤਸਾ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਵਿਹਰਤਿ. ਏਵਂ ਖੋ, ਆਵੁਸੋ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਏਕਾਰਕ੍ਖੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ (ਦੀ. ਨਿ. ੩.੩੪੮, ੩੬੦).

ਚਤੁਰਾਪਸ੍ਸੇਨੋਤਿ ਪਞ੍ਞਾਯ ਪਟਿਸੇਵਨਪਰਿਵਜ੍ਜਨਵਿਨੋਦਨਪਜਹਨਾਨਂ ਵਸੇਨ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਅਪਸ੍ਸਯਾਨਂ ਇਤੋ ਚਿਤੋ ਚ ਅਪਰਿਵਤ੍ਤਮਾਨਾਨਂ ਵਸੇਨ ਚਤੁਰਾਪਸ੍ਸੇਨੋ, ਤੇਸਂ ਪਾਪੁਣਿਤ੍ਵਾ ਠਿਤੋ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ –

‘‘ਕਥਞ੍ਚਾਵੁਸੋ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਚਤੁਰਾਪਸ੍ਸੇਨੋ ਹੋਤਿ? ਇਧਾਵੁਸੋ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਙ੍ਖਾਯੇਕਂ ਪਟਿਸੇਵਤਿ, ਸਙ੍ਖਾਯੇਕਂ ਪਰਿਵਜ੍ਜੇਤਿ. ਸਙ੍ਖਾਯੇਕਂ ਵਿਨੋਦੇਤਿ, ਸਙ੍ਖਾਯੇਕਂ ਪਜਹਤੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ (ਦੀ. ਨਿ. ੩.੩੪੮, ੩੬੦) ਨਯੇਨ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਤਬ੍ਬਂ.

ਪਣੁਨ੍ਨਪਚ੍ਚੇਕਸਚ੍ਚੋਤਿ ‘‘ਇਦਮੇਵ ਦਸ੍ਸਨਂ ਸਚ੍ਚਂ, ਇਦਮੇਵ ਸਚ੍ਚ’’ਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਪਾਟਿਏਕ੍ਕਂ ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ ਪਚ੍ਚੇਕਸਙ੍ਖਾਤਾਨਿ ਦਿਟ੍ਠਿਸਚ੍ਚਾਨਿ ਪਣੁਨ੍ਨਾਨਿ ਨਿਹਟਾਨਿ ਪਹੀਨਾਨਿ ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਪਣੁਨ੍ਨਪਚ੍ਚੇਕਸਚ੍ਚੋ.

ਸਮਵਯਸਟ੍ਠੇਸਨੋਤਿ ਏਤ੍ਥ ਅਵਯਾਤਿ ਅਨੂਨਾ. ਸਟ੍ਠਾਤਿ ਵਿਸ੍ਸਟ੍ਠਾ. ਸਮ੍ਮਾ ਅਵਯਾ ਸਟ੍ਠਾ ਏਸਨਾ ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਸਮਵਯਸਟ੍ਠੇਸਨੋ. ਸਮ੍ਮਾ ਵਿਸ੍ਸਟ੍ਠਸਬ੍ਬਏਸਨੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਕੇਵਲੀਤਿ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣੋ. ਵੁਸਿਤਵਾਤਿ ਵੁਸਿਤਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯੋ, ਗਰੁਸਂਵਾਸੇ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗੇਪਿ ਦਸਸੁ ਅਰਿਯਵਾਸੇਸੁਪਿ ਵੁਸਿਤਵਨ੍ਤੋ. ਉਤ੍ਤਮਪੁਰਿਸੋਤਿ ਖੀਣਕਿਲੇਸਤ੍ਤਾ ਵਿਸੇਸਪੁਰਿਸੋ ਆਜਞ੍ਞਪੁਰਿਸੋ. ਪਰਮਪੁਰਿਸੋਤਿ ਉਤ੍ਤਮਪੁਰਿਸੋ, ਪਰਮਂ ਵਾ ਪਟਿਲਾਭਂ ਪਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਉਤ੍ਤਮਂ ਪਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਅਰਹਤ੍ਤਪਟਿਲਾਭਂ ਪਤ੍ਤੋ ਅਨੁਤ੍ਤਰਪੁਞ੍ਞਕ੍ਖੇਤ੍ਤਭੂਤੋ ਉਤ੍ਤਮਪੁਰਿਸੋ, ਤੇਨੇਵਤ੍ਥੇਨ ਪਰਮਪੁਰਿਸੋ. ਅਨੁਤ੍ਤਰਂ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਂ ਸਮਾਪਜ੍ਜਿਤੁਂ ਅਮਤਂ ਪਟਿਲਾਭਂ ਪਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਪਰਮਪਤ੍ਤਿਪ੍ਪਤ੍ਤੋ. ਅਥ ਵਾ ‘‘ਘਰਾਵਾਸੇ ਆਦੀਨਵਂ ਸਞ੍ਜਾਨਿਤ੍ਵਾ ਸਾਸਨਪਵਿਸਨਵਸੇਨ ਉਤ੍ਤਮਪੁਰਿਸੋ. ਅਤ੍ਤਭਾਵੇ ਆਦੀਨਵਂ ਸਞ੍ਜਾਨਿਤ੍ਵਾ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਪਵਿਸਨਵਸੇਨ ਪਰਮਪੁਰਿਸੋ. ਕਿਲੇਸੇ ਆਦੀਨਵਂ ਸਞ੍ਜਾਨਿਤ੍ਵਾ ਅਰਿਯਭੂਮਨ੍ਤਰਂ ਪਵਿਟ੍ਠੋ ਪਰਮਪਤ੍ਤਿਪ੍ਪਤ੍ਤੋਤਿ ਏਵਮੇਕੇ ਵਣ੍ਣਯਨ੍ਤਿ.

ਨੇਵਾਚਿਨਤੀਤਿ ਕੁਸਲਾਕੁਸਲਾਨਂ ਪਹੀਨਤ੍ਤਾ ਤੇਸਂ ਵਿਪਾਕਂ ਨ ਵਡ੍ਢੇਤਿ. ਨਾਪਚਿਨਤੀਤਿ ਫਲੇ ਠਿਤਤ੍ਤਾ ਨ ਵਿਦ੍ਧਂਸੇਤਿ. ਅਪਚਿਨਿਤ੍ਵਾ ਠਿਤੋਤਿ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਪਹਾਨੇ ਠਿਤਤ੍ਤਾ ਕਿਲੇਸੇ ਵਿਦ੍ਧਂਸੇਤ੍ਵਾ ਠਿਤੋ. ਇਤੋ ਪਰਂ ਤੀਹਿਪਿ ਪਦੇਹਿ ਮਗ੍ਗਫਲਵਸੇਨੇਵ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਂ. ਨੇਵ ਪਜਹਤੀਤਿ ਪਹਾਤਬ੍ਬਾਭਾਵੇਨ ਕਿਲੇਸੇ ਨ ਪਜਹਤਿ. ਨ ਉਪਾਦਿਯਤੀਤਿ ਤਣ੍ਹਾਮਾਨਦਿਟ੍ਠੀਹਿ ਗਹੇਤਬ੍ਬਾਭਾਵਤੋ ਤੇਹਿ ਨ ਗਣ੍ਹਾਤਿ. ਪਜਹਿਤ੍ਵਾ ਠਿਤੋਤਿ ਚਜਿਤ੍ਵਾ ਠਿਤੋ. ਨੇਵ ਸਂਸਿਬ੍ਬਤੀਤਿ ਤਣ੍ਹਾਵਸੇਨ ਨੇਵ ਸਂਸਿਬ੍ਬਤਿ. ਨ ਉਸ੍ਸਿਨੇਤੀਤਿ ਮਾਨਵਸੇਨ ਨ ਉਕ੍ਕਂਸਤਿ. ਵਿਸਿਨਿਤ੍ਵਾ ਠਿਤੋਤਿ ਤਣ੍ਹਾਸਂਸੀਵਨਂ ਅਕਤ੍ਵਾ ਠਿਤੋਤਿ ਏਵਮੇਕੇ ਵਣ੍ਣਯਨ੍ਤਿ. ਨੇਵ ਵਿਧੂਪੇਤੀਤਿ ਕਿਲੇਸਗ੍ਗਿਂ ਨ ਨਿਬ੍ਬਾਪੇਤਿ. ਨ ਸਨ੍ਧੂਪੇਤੀਤਿ ਕਿਲੇਸਗ੍ਗਿਂ ਨ ਜਾਲਾਪੇਤਿ. ਵਿਧੂਪੇਤ੍ਵਾ ਠਿਤੋਤਿ ਤਂ ਨਿਬ੍ਬਾਪੇਤ੍ਵਾ ਠਿਤੋ.

ਅਸੇਕ੍ਖੇਨ ਸੀਲਕ੍ਖਨ੍ਧੇਨਾਤਿ ਸਿਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬਾਭਾਵੇਨ ਅਸੇਕ੍ਖੇਨ ਵਾਚਾਕਮ੍ਮਨ੍ਤਾਜੀਵਸੀਲਕ੍ਖਨ੍ਧੇਨ ਸੀਲਰਾਸਿਨਾ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਤ੍ਤਾ ਠਿਤੋ, ਅਪਰਿਹੀਨਭਾਵੇਨ ਠਿਤੋ. ਸਮਾਧਿਕ੍ਖਨ੍ਧੇਨਾਤਿ ਵਾਯਾਮਸਤੀਹਿ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੇਨ ਸਮਾਧਿਨਾ. ਵਿਮੁਤ੍ਤਿਕ੍ਖਨ੍ਧੇਨਾਤਿ ਫਲਵਿਮੁਤ੍ਤਿਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਕ੍ਖਨ੍ਧੇਨ. ਵਿਮੁਤ੍ਤਿਞਾਣਦਸ੍ਸਨਕ੍ਖਨ੍ਧੇਨਾਤਿ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਞਾਣੇਨ. ਸਚ੍ਚਂ ਸਮ੍ਪਟਿਪਾਦਿਯਿਤ੍ਵਾਤਿ ਚਤੁਅਰਿਯਸਚ੍ਚਂ ਸਭਾਵਵਸੇਨ ਸਕਸਨ੍ਤਾਨੇ ਸਮ੍ਪਾਦਿਯਿਤ੍ਵਾ ਪਟਿਵਿਜ੍ਝਿਤ੍ਵਾ ਠਿਤੋ. ਏਜਂ ਸਮਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾਤਿ ਕਮ੍ਪਨਤਣ੍ਹਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ. ਕਿਲੇਸਗ੍ਗਿਨ੍ਤਿ ਰਾਗਾਦਿਕਿਲੇਸਗ੍ਗਿਂ. ਪਰਿਯਾਦਿਯਿਤ੍ਵਾਤਿ ਖੇਪੇਤ੍ਵਾ ਨਿਬ੍ਬਾਪੇਤ੍ਵਾ. ਅਪਰਿਗਮਨਤਾਯਾਤਿ ਸਂਸਾਰੇ ਅਗਮਨਭਾਵੇਨ ਪੁਨਾਗਮਨਾਭਾਵੇਨਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਕਟਂ ਸਮਾਦਾਯਾਤਿ ਜਯਗ੍ਗਾਹਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ. ਮੁਤ੍ਤਿਪਟਿਸੇਵਨਤਾਯਾਤਿ ਸਬ੍ਬਕਿਲੇਸੇਹਿ ਮੁਚ੍ਚਿਤ੍ਵਾ ਰੂਪਾਦਿਆਰਮ੍ਮਣਸੇਵਨਵਸੇਨ. ਅਥ ਵਾ ਸਬ੍ਬਕਿਲੇਸੇਹਿ ਮੁਤ੍ਤਫਲਸਮਾਪਤ੍ਤਿਸੇਵਨਵਸੇਨ. ਮੇਤ੍ਤਾਯ ਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿਯਾਤਿ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸਮੁਤ੍ਤਾਯ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਭਾਵੇ ਠਿਤਾਯ ਮੇਤ੍ਤਾਯ ਠਿਤੋ. ਕਰੁਣਾਦੀਸੁਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ.

ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿਯਾਤਿ ਅਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਪਰਿਸੁਦ੍ਧਭਾਵੇਨ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਿਯਾ ਅਨ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿਤ੍ਵਾ ਠਿਤੋ. ਅਤਮ੍ਮਯਤਾਯਾਤਿ ਤਣ੍ਹਾਦਿਟ੍ਠਿਮਾਨਾ ‘‘ਤਮ੍ਮਯਾ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ. ਤੇਸਂ ਅਭਾਵੋ ਅਤਮ੍ਮਯਤਾ, ਤਾਯ ਤਣ੍ਹਾਦਿਟ੍ਠਿਮਾਨਵਿਰਹਿਤਤਾਯ ਠਿਤੋ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ –

‘‘ਸੋ ਤਾਦਿਸੋ ਲੋਕਵਿਦੂ ਸੁਮੇਧੋ, ਸਬ੍ਬੇਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਅਤਮ੍ਮਯੋ ਮੁਨੀ’’ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੩.੪੦). ਏਤ੍ਥਾਪਿ ਤਣ੍ਹਾਮਾਨਦਿਟ੍ਠਿਵਿਰਹਿਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਵਿਮੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾਤਿ ਸਬ੍ਬਕਿਲੇਸੇਹਿ ਮੁਤ੍ਤਭਾਵੇਨ. ਸਨ੍ਤੁਸ੍ਸਿਤਤ੍ਤਾਤਿ ਯਥਾਲਾਭਯਥਾਬਲਯਥਾਸਾਰੁਪ੍ਪਸਨ੍ਤੋਸਵਸੇਨ ਸਨ੍ਤੁਟ੍ਠਭਾਵੇਨ ਠਿਤੋ.

ਖਨ੍ਧਪਰਿਯਨ੍ਤੇਤਿ ਏਕਚਤੁਪਞ੍ਚਕ੍ਖਨ੍ਧਾਨਂ ਤੀਹਿ ਪਰਿਞ੍ਞਗ੍ਗੀਹਿ ਝਾਪੇਤ੍ਵਾ ਅਨ੍ਤੇ ਅਵਸਾਨੇ ਠਿਤੋ, ਨਤ੍ਥਿ ਏਤਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤੋਤਿ ਵਾ ਪਰਿਯਨ੍ਤਂ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਪਰਿਯਨ੍ਤੇ. ਧਾਤੁਪਰਿਯਨ੍ਤਾਦੀਸੁਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ. ਅਯਂ ਪਨ ਵਿਸੇਸੋ – ਧਾਤੁਪਰਿਯਨ੍ਤੇਤਿ ਅਟ੍ਠਾਰਸਨ੍ਨਂ ਧਾਤੂਨਂ ਪਰਿਯਨ੍ਤੇ. ਆਯਤਨਪਰਿਯਨ੍ਤੇਤਿ ਦ੍ਵਾਦਸਨ੍ਨਂ ਆਯਤਨਾਨਂ. ਗਤਿਪਰਿਯਨ੍ਤੇਤਿ ਨਿਰਯਾਦਿਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਗਤੀਨਂ. ਉਪਪਤ੍ਤਿਪਰਿਯਨ੍ਤੇਤਿ ਸੁਗਤਿਦੁਗ੍ਗਤੀਸੁ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਯਾ. ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਪਰਿਯਨ੍ਤੇਤਿ ਕਾਮਰੂਪਾਰੂਪਭਵੇਸੁ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਯਾ. ਭਵਪਰਿਯਨ੍ਤੇਤਿ ਏਕਵੋਕਾਰਚਤੁਪਞ੍ਚਸਞ੍ਞਾਅਸਞ੍ਞਾਨੇਵਸਞ੍ਞਾਨਾਸਞ੍ਞਾਕਾਮਰੂਪਅਰੂਪਭਵਾਨਂ. ਸਂਸਾਰਪਰਿਯਨ੍ਤੇਤਿ ਖਨ੍ਧਧਾਤੁਆਯਤਨਾਨਂ ਅਬ੍ਬੋਚ੍ਛਿਨ੍ਨਪਵਤ੍ਤਿਯਾ. ਵਟ੍ਟਪਰਿਯਨ੍ਤੇਤਿ ਕਮ੍ਮਵਿਪਾਕਕਿਲੇਸਵਟ੍ਟਾਨਂ ਪਰਿਯਨ੍ਤੇ. ਅਨ੍ਤਿਮੇ ਭਵੇਤਿ ਅਵਸਾਨੇ ਉਪਪਤ੍ਤਿਭਵੇ. ਅਨ੍ਤਿਮੇ ਸਮੁਸ੍ਸਯੇ ਠਿਤੋਤਿ ਅਵਸਾਨੇ ਸਮੁਸ੍ਸਯੇ ਸਰੀਰੇ ਠਿਤੋ. ਅਨ੍ਤਿਮਦੇਹਧਰੋਤਿ ਅਨ੍ਤਿਮਂ ਅਵਸਾਨਦੇਹਂ ਸਰੀਰਂ ਧਾਰੇਤੀਤਿ ਅਨ੍ਤਿਮਦੇਹਧਰੋ. ਅਰਹਾਤਿ ਆਰਕਤ੍ਤਾ ਅਰੀਨਂ, ਅਰਾਨਞ੍ਚ ਹਤਤ੍ਤਾ, ਪਚ੍ਚਯਾਦੀਨਂ ਅਰਹਤ੍ਤਾ, ਪਾਪਕਰਣੇ ਰਹਾਭਾਵਾ ਅਰਹਾ.

ਤਸ੍ਸਾਯਂ ਪਚ੍ਛਿਮਕੋਤਿ ਤਸ੍ਸ ਖੀਣਾਸਵਸ੍ਸ ਅਯਂ ਸਮੁਸ੍ਸਯੋ ਅਤ੍ਤਭਾਵੋ ਅਵਸਾਨੋ. ਚਰਿਮੋਤਿ ਅਪ੍ਪੋ ਮਨ੍ਦੋ ਚਰਿਮੋ ਆਲੋਪੋ, ਚਰਿਮਂ ਕਬਲ਼ਂ ਵਿਯ. ਪੁਨ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਯਾ ਨਤ੍ਥਿਭਾਵਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘‘ਜਾਤਿਮਰਣਸਂਸਾਰੋ, ਨਤ੍ਥਿ ਤਸ੍ਸ ਪੁਨਬ੍ਭਵੋ’’ਤਿ ਆਹ. ਜਨਨਂ ਜਾਤਿ, ਮਰਨ੍ਤਿ ਤੇਨਾਤਿ ਮਰਣਂ, ਖਨ੍ਧਾਦੀਨਂ ਅਬ੍ਬੋਚ੍ਛਿਨ੍ਨਾ ਸਂਸਾਰਪਵਤ੍ਤਿ ਚ ਤਸ੍ਸ ਖੀਣਾਸਵਸ੍ਸ ਪੁਨ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਗਾਥਂ ਨਿਗਮੇਨ੍ਤੋ ਆਹ ਤੇਨਾਹ ਭਗਵਾ –

‘‘ਤਸ੍ਮਾ ਜਨ੍ਤੁ…ਪੇ… ਨਾਵਂ ਸਿਤ੍ਵਾਵ ਪਾਰਗੂ’’ਤਿ.

ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਸੁਤ੍ਤੇ ਯਂ ਅਨ੍ਤਰਨ੍ਤਰਾ ਨ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਂ ਪਾਠਾਨੁਸਾਰੇਨ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ.

ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਪ੍ਪਜ੍ਜੋਤਿਕਾਯ ਮਹਾਨਿਦ੍ਦੇਸਟ੍ਠਕਥਾਯ

ਕਾਮਸੁਤ੍ਤਨਿਦ੍ਦੇਸਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੨. ਗੁਹਟ੍ਠਕਸੁਤ੍ਤਨਿਦ੍ਦੇਸਵਣ੍ਣਨਾ

੭. ਦੁਤਿਯੇ – ਸਤ੍ਤੋਤਿ ਲਗ੍ਗੋ. ਗੁਹਾਯਨ੍ਤਿ ਕਾਯੇ. ਕਾਯੋ ਹਿ ਰਾਗਾਦੀਨਂ ਵਾਲ਼ਾਨਂ ਵਸਨੋਕਾਸਤੋ ‘‘ਗੁਹਾ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਬਹੁਨਾਭਿਛਨ੍ਨੋਤਿ ਬਹੁਨਾ ਰਾਗਾਦਿਕਿਲੇਸਜਾਤੇਨ ਅਭਿਚ੍ਛਨ੍ਨੋ. ਏਤੇਨ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਬਨ੍ਧਨਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿ ਰਾਗਾਦਿਵਸੇਨ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤੋ. ਮੋਹਨਸ੍ਮਿਂ ਪਗਾਲ਼੍ਹੋਤਿ ਮੋਹਨਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਕਾਮਗੁਣੋ. ਏਤ੍ਥ ਹਿ ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸਾ ਮੁਯ੍ਹਨ੍ਤਿ ਤੇਸੁ ਅਜ੍ਝੋਗਾਲ਼੍ਹਾ ਹੁਤ੍ਵਾ; ਏਤੇਨ ਬਾਹਿਰਬਨ੍ਧਨਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਦੂਰੇ ਵਿਵੇਕਾ ਹਿ ਤਥਾਵਿਧੋ ਸੋਤਿ ਸੋ ਤਥਾਰੂਪੋ ਨਰੋ ਤਿਵਿਧਾਪਿ ਕਾਯਵਿਵੇਕਾਦਿਵਿਵੇਕਾ ਦੂਰੇ, ਅਨਾਸਨ੍ਨੇ. ਕਿਂਕਾਰਣਾ? ਕਾਮਾ ਹਿ ਲੋਕੇ ਨ ਹਿ ਸੁਪ੍ਪਹਾਯਾਤਿ ਯਸ੍ਮਾ ਲੋਕੇ ਕਾਮਾ ਸੁਪ੍ਪਹਾਯਾ ਨ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ.

ਸਤ੍ਤੋਤਿ ਹਿ ਖੋ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ‘‘ਸਤ੍ਤੋ, ਨਰੋ, ਮਾਨਵੋ’’ਤਿ ਏਵਮਾਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਕਥਿਤੋਯੇਵ. ਗੁਹਾ ਤਾਵ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਾਤਿ ਗੁਹਾ ਤਾਵ ਕਥੇਤਬ੍ਬਾ. ਕਾਯੋਤਿ ਵਾਤਿਆਦੀਸੁ ਅਯਂ ਤਾਵ ਪਦਯੋਜਨਾ – ਕਾਯੋ ਇਤਿ ਵਾ ਗੁਹਾ ਇਤਿ ਵਾ…ਪੇ… ਕੁਮ੍ਭੋ ਇਤਿ ਵਾਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਕਾਯੋਤਿ ‘‘ਕੁਚ੍ਛਿਤਾਨਂ ਆਯੋਤਿ ਕਾਯੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਹੇਟ੍ਠਾ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਕਥਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤੋਯੇਵ. ਰਾਗਾਦਿਵਾਲ਼ਾਨਂ ਵਸਨੋਕਾਸਟ੍ਠੇਨ ਗੁਹਾ, ‘‘ਪਟਿਚ੍ਛਾਦਨਟ੍ਠੇਨਾ’’ਤਿਪਿ ਏਕੇ. ‘‘ਦੂਰਙ੍ਗਮਂ ਏਕਚਰਂ, ਅਸਰੀਰਂ ਗੁਹਾਸਯ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ (ਧ. ਪ. ੩੭) ਵਿਯ. ਰਾਗਾਦੀਹਿ ਝਾਪਨਟ੍ਠੇਨ ਦੇਹੋ ‘‘ਤੇ ਹਿਤ੍ਵਾ ਮਾਨੁਸਂ ਦੇਹ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ (ਦੀ. ਨਿ. ੨.੩੩੨ ਥੋਕਂ ਵਿਸਦਿਸਂ) ਵਿਯ. ਪਮਤ੍ਤਕਰਣਟ੍ਠੇਨ ਸਨ੍ਦੇਹੋ ‘‘ਭਿਜ੍ਜਤਿ ਪੂਤਿਸਨ੍ਦੇਹੋ, ਮਰਣਨ੍ਤਞ੍ਹਿ ਜੀਵਿਤ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ (ਧ. ਪ. ੧੪੮) ਵਿਯ. ਸਂਸਾਰੇ ਸਞ੍ਚਰਣਟ੍ਠੇਨ ਨਾਵਾ ‘‘ਸਿਞ੍ਚ ਭਿਕ੍ਖੁ ਇਮਂ ਨਾਵਂ, ਸਿਤ੍ਤਾ ਤੇ ਲਹੁਮੇਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਧ. ਪ. ੩੬੯) ਵਿਯ. ਇਰਿਯਾਪਥਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਿਭਾਵਟ੍ਠੇਨ ਰਥੋ ‘‘ਰਥੋ ਸੀਲਪਰਿਕ੍ਖਾਰੋ, ਝਾਨਕ੍ਖੋ ਚਕ੍ਕਵੀਰਿਯੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਸਂ. ਨਿ. ੫.੪) ਵਿਯ. ਅਚ੍ਚੁਗ੍ਗਤਟ੍ਠੇਨ ਧਜੋ ‘‘ਧਜੋ ਰਥਸ੍ਸ ਪਞ੍ਞਾਣ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ (ਜਾ. ੨.੨੨.੧੮੪੧) ਵਿਯ.

ਕਿਮਿਕੁਲਾਨਂ ਆਵਾਸਭਾਵੇਨ ਵਮ੍ਮਿਕੋ ‘‘ਵਮ੍ਮਿਕੋਤਿ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖੁ, ਇਮਸ੍ਸੇਤਂ ਚਾਤੁਮਹਾਭੂਤਿਕਸ੍ਸ ਕਾਯਸ੍ਸ ਅਧਿਵਚਨ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ (ਮ. ਨਿ. ੧.੨੫੧) ਵਿਯ. ਯਥੇਵ ਹਿ ਬਾਹਿਰਕੋ ਵਮ੍ਮਿਕੋ, ਵਮਤਿ ਵਨ੍ਤਕੋ ਵਨ੍ਤੁਸ੍ਸਯੋ ਵਨ੍ਤਸਿਨੇਹਸਮ੍ਬਦ੍ਧੋਤਿ ਚਤੂਹਿ ਕਾਰਣੇਹਿ ‘‘ਵਮ੍ਮਿਕੋ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਸੋ ਹਿ ਅਹਿਨਕੁਲਉਨ੍ਦੂਰਘਰਗੋਲ਼ਿਕਾਦਯੋ ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰੇ ਪਾਣਕੇ ਵਮਤੀਤਿ ਵਮ੍ਮਿਕੋ. ਉਪਚਿਕਾਹਿ ਵਨ੍ਤਕੋਤਿ ਵਮ੍ਮਿਕੋ. ਉਪਚਿਕਾਹਿ ਵਮਿਤ੍ਵਾ ਮੁਖਤੁਣ੍ਡਕੇਹਿ ਉਕ੍ਖਿਤ੍ਤਪਂਸੁਚੁਣ੍ਣੇਨ ਕਟਿਪ੍ਪਮਾਣੇਨਪਿ ਪੋਰਿਸਪ੍ਪਮਾਣੇਨਪਿ ਉਸ੍ਸਿਤੋਤਿ ਵਮ੍ਮਿਕੋ. ਉਪਚਿਕਾਹਿ ਵਨ੍ਤਖੇਲ਼ਸਿਨੇਹੇਨ ਆਬਦ੍ਧਤਾਯ ਸਤ੍ਤਸਤ੍ਤਾਹਂ ਦੇਵੇ ਵਸ੍ਸਨ੍ਤੇਪਿ ਨ ਵਿਪ੍ਪਕਿਰੀਯਤਿ, ਨਿਦਾਘੇਪਿ ਤਤੋ ਪਂਸੁਮੁਟ੍ਠਿਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਮਿਂ ਮੁਟ੍ਠਿਨਾ ਪੀਲ਼ਿਯਮਾਨੇ ਸਿਨੇਹੋ ਨਿਕ੍ਖਮਤਿ, ਏਵਂ ਵਨ੍ਤਸਿਨੇਹੇਨ ਸਮ੍ਬਦ੍ਧੋਤਿ ਵਮ੍ਮਿਕੋ. ਏਵਮਯਂ ਕਾਯੋਪਿ ‘‘ਅਕ੍ਖਿਮ੍ਹਾ ਅਗ੍ਗਿਗੂਥਕੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰਂ ਅਸੁਚਿਕਲਿਮਲਂ ਵਮਤੀਤਿ ਵਮ੍ਮਿਕੋ. ਬੁਦ੍ਧਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਖੀਣਾਸਵਾ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਅਤ੍ਤਭਾਵੇ ਨਿਕਨ੍ਤਿਪਰਿਯਾਦਾਨੇਨ ਅਤ੍ਤਭਾਵਂ ਛਡ੍ਡੇਤ੍ਵਾ ਗਤਾਤਿ ਅਰਿਯੇਹਿ ਵਨ੍ਤਕੋਤਿਪਿ ਵਮ੍ਮਿਕੋ. ਯੇਹਿ ਚਾਯਂ ਤੀਹਿ ਅਟ੍ਠਿਸਤੇਹਿ ਉਸ੍ਸਿਤੋ ਨਹਾਰੁਸਮ੍ਬਦ੍ਧੋ ਮਂਸਾਵਲੇਪਨੋ ਅਲ੍ਲਚਮ੍ਮਪਰਿਯੋਨਦ੍ਧੋ ਛਵਿਰਞ੍ਜਿਤੋ ਸਤ੍ਤੇ ਵਞ੍ਚੇਤਿ, ਤਂ ਸਬ੍ਬਂ ਅਰਿਯੇਹਿ ਵਨ੍ਤਮੇਵਾਤਿ ਵਨ੍ਤੁਸ੍ਸਯੋਤਿਪਿ ਵਮ੍ਮਿਕੋ. ‘‘ਤਣ੍ਹਾ ਜਨੇਤਿ ਪੁਰਿਸਂ, ਚਿਤ੍ਤਮਸ੍ਸ ਵਿਧਾਵਤੀ’’ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੧.੫੫-੫੭) ਏਵਂ ਤਣ੍ਹਾਯ ਜਨਿਤਤ੍ਤਾ ਅਰਿਯੇਹਿ ਵਨ੍ਤੇਨੇਵ ਤਣ੍ਹਾਸਿਨੇਹੇਨ ਸਮ੍ਬਦ੍ਧੋ ਅਯਨ੍ਤਿ ਵਨ੍ਤਸਿਨੇਹੇਨ ਸਮ੍ਬਦ੍ਧੋਤਿਪਿ ਵਮ੍ਮਿਕੋ. ਯਥਾ ਚ ਵਮ੍ਮਿਕਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤੋ ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰਾ ਪਾਣਕਾ ਤਤ੍ਥੇਵ ਜਾਯਨ੍ਤਿ, ਉਚ੍ਚਾਰਪਸ੍ਸਾਵਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਗਿਲਾਨਾ ਸਯਨ੍ਤਿ, ਮਤਾ ਨਿਪਤਨ੍ਤਿ. ਇਤਿ ਸੋ ਤੇਸਂ ਸੂਤਿਘਰਂ ਵਚ੍ਚਕੁਟਿ ਗਿਲਾਨਸਾਲਾ ਸੁਸਾਨਞ੍ਚ ਹੋਤਿ. ਏਵਂ ਖਤ੍ਤਿਯਮਹਾਸਾਲਾਦੀਨਮ੍ਪਿ ਕਾਯੋ ‘‘ਅਯਂ ਗੋਪਿਤਰਕ੍ਖਿਤੋ ਮਣ੍ਡਿਤਪਸਾਦਿਤੋ ਮਹਾਨੁਭਾਵਾਨਂ ਕਾਯੋ’’ਤਿ ਅਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਛਵਿਨਿਸ੍ਸਿਤਾ ਪਾਣਾ ਚਮ੍ਮਨਿਸ੍ਸਿਤਾ ਪਾਣਾ ਮਂਸਨਿਸ੍ਸਿਤਾ ਪਾਣਾ ਨਹਾਰੁਨਿਸ੍ਸਿਤਾ ਪਾਣਾ ਅਟ੍ਠਿਨਿਸ੍ਸਿਤਾ ਪਾਣਾ ਅਟ੍ਠਿਮਿਞ੍ਜਨਿਸ੍ਸਿਤਾ ਪਾਣਾਤਿ ਏਵਂ ਕੁਲਗਣਨਾਯ ਅਸੀਤਿਮਤ੍ਤਾਨਿ ਕਿਮਿਕੁਲਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਅਨ੍ਤੋਕਾਯਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਜਾਯਨ੍ਤਿ, ਉਚ੍ਚਾਰਪਸ੍ਸਾਵਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਗੇਲਞ੍ਞੇਨ ਆਤੁਰਿਤਾਨਿ ਸਯਨ੍ਤਿ, ਮਤਾਮਤਾ ਨਿਪਤਨ੍ਤਿ. ਇਤਿ ਅਯਮ੍ਪਿ ਤੇਸਂ ਪਾਣਾਨਂ ਸੂਤਿਘਰਂ ਵਚ੍ਚਕੁਟਿ ਗਿਲਾਨਸਾਲਾ ਸੁਸਾਨਞ੍ਚ ਹੋਤੀਤਿ ‘‘ਵਮ੍ਮਿਕੋ’’ਤਿ ਸਙ੍ਖਂ ਗਤੋ.

ਮਨਾਪਾਮਨਾਪਪਤਨਟ੍ਠੇਨ ਨਗਰਂ ‘‘ਸਕ੍ਕਾਯਨਗਰ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ ਵਿਯ. ਰੋਗਾਦੀਨਂ ਨੀਲ਼ਭਾਵੇਨ ਕੁਲਾਵਕਭਾਵੇਨ ਨੀਲ਼ਂ ‘‘ਰੋਗਨੀਲ਼ਂ ਪਭਙ੍ਗੁਰ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ (ਧ. ਪ. ੧੪੮) ਵਿਯ. ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਯਾ ਨਿਵਾਸਗੇਹਟ੍ਠੇਨ ਕੁਟਿ ‘‘ਪਞ੍ਚਦ੍ਵਾਰਾਯਂ ਕੁਟਿਕਾਯਂ ਪਸਕ੍ਕਿਯਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਥੇਰਗਾ. ੧੨੫) ਵਿਯ. ਪੂਤਿਭਾਵੇਨ ਗਣ੍ਡੋ ‘‘ਰੋਗੋਤਿ ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਗਣ੍ਡੋਤਿ ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਲ੍ਲੋਤਿ ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਕਾਯਸ੍ਸੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ (ਅ. ਨਿ. ੯.੧੫) ਵਿਯ. ਭਿਜ੍ਜਨਟ੍ਠੇਨ ਕੁਮ੍ਭੋ ‘‘ਕੁਮ੍ਭੂਪਮਂ ਕਾਯਮਿਮਂ ਵਿਦਿਤ੍ਵਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਧ. ਪ. ੪੦) ਵਿਯ. ਕਾਯਸ੍ਸੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਨ੍ਤਿ ਏਤਂ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰਂ ਚਤੁਮਹਾਭੂਤਮਯਸ੍ਸ ਕੁਚ੍ਛਿਤਧਮ੍ਮਾਨਂ ਆਯਸ੍ਸ ਅਧਿਵਚਨਂ, ਕਥਨਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਗੁਹਾਯਨ੍ਤਿ ਸਰੀਰਸ੍ਮਿਂ. ਸਤ੍ਤੋਤਿ ਅਲ੍ਲੀਨੋ. ਵਿਸਤ੍ਤੋਤਿ ਵਣ੍ਣਰਾਗਾਦਿਵਸੇਨ ਵਿਵਿਧੋ ਅਲ੍ਲੀਨੋ. ਸਣ੍ਠਾਨਰਾਗਵਸੇਨ ਆਸਤ੍ਤੋ. ਤਤ੍ਥੇਵ ‘‘ਸੁਭਂ ਸੁਖ’’ਨ੍ਤਿ ਗਹਣਵਸੇਨ ਲਗ੍ਗੋ. ਅਤ੍ਤਗ੍ਗਹਣਵਸੇਨ ਲਗ੍ਗਿਤੋ. ਪਲਿਬੁਦ੍ਧੋਤਿ ਫਸ੍ਸਰਾਗਵਸੇਨ ਅਮੁਞ੍ਚਿਤ੍ਵਾ ਠਿਤੋ. ਭਿਤ੍ਤਿਖਿਲੇਤਿ ਭਿਤ੍ਤਿਯਂ ਆਕੋਟਿਤਖਾਣੁਕੇ. ਨਾਗਦਨ੍ਤੇਤਿ ਤਥੇਵ ਹਤ੍ਥਿਦਨ੍ਤਸਦਿਸੇ ਵਙ੍ਕਦਣ੍ਡਕੇ. ਸਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਭਿਤ੍ਤਿਖਿਲੇ ਲਗ੍ਗਂ. ਵਿਸਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਨਾਗਦਨ੍ਤੇ ਲਗ੍ਗਂ. ਆਸਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਚੀਵਰਵਂਸੇ ਲਗ੍ਗਂ. ਲਗ੍ਗਨ੍ਤਿ ਚੀਵਰਰਜ੍ਜੁਯਾ ਲਗ੍ਗਂ. ਲਗ੍ਗਿਤਨ੍ਤਿ ਪੀਠਪਾਦੇ ਲਗ੍ਗਂ. ਪਲਿਬੁਦ੍ਧਨ੍ਤਿ ਮਞ੍ਚਪਾਦੇ ਲਗ੍ਗਨ੍ਤਿ ਏਵਮਾਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਂ.

ਲਗ੍ਗਨਾਧਿਵਚਨਨ੍ਤਿ ਵਿਸੇਸੇਨ ਅਲ੍ਲੀਯਨਕਥਨਂ. ਛਨ੍ਨੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰੇਹਿ ਕਿਲੇਸੇਹਿ ਛਾਦਿਤੋ. ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਵਸੇਨ ਉਪਰੂਪਰਿ ਛਨ੍ਨੋਤਿ ਉਚ੍ਛਨ੍ਨੋ. ਆਵੁਤੋਤਿ ਆਵਰਿਤੋ. ਨਿਵੁਤੋਤਿ ਵਾਰਿਤੋ. ਓਫੁਤੋਤਿ ਅਵਤ੍ਥਰਿਤ੍ਵਾ ਛਾਦਿਤੋ. ਪਿਹਿਤੋਤਿ ਭਾਜਨੇਨ ਉਕ੍ਖਲਿਮੁਖਂ ਵਿਯ ਪਲਿਗੁਣ੍ਠਿਤੋ. ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨੋਤਿ ਆਵਟੋ. ਪਟਿਕੁਜ੍ਜਿਤੋਤਿ ਅਧੋਮੁਖਂ ਠਪਿਤੋ. ਤਤ੍ਥ ਤਿਣਪਣ੍ਣਾਦੀਹਿ ਛਾਦਿਤਂ ਵਿਯ ਛਨ੍ਨੋ. ਉਚ੍ਛਨ੍ਨੋ ਨਦਿਂ ਆਵਰਣਸੇਤੁ ਵਿਯ. ਆਵੁਤੋ ਜਨਸਞ੍ਚਰਣਮਗ੍ਗਾਵਰਣਂ ਵਿਯ.

ਵਿਨਿਬਦ੍ਧੋ ਮਾਨਵਸੇਨਾਤਿ ਨਾਨਾਵਿਧੇਨ ਮਾਨਾਤਿਮਾਨਵਸੇਨ ਨਾਨਾਵਿਧੇ ਆਰਮ੍ਮਣੇ ਬਦ੍ਧੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਤਿਟ੍ਠਤਿ. ਪਰਾਮਟ੍ਠੋ ਦਿਟ੍ਠਿਵਸੇਨਾਤਿ ਦ੍ਵਾਸਟ੍ਠਿਦਿਟ੍ਠੀਨਂ ਵਸੇਨ ਪਰਾਮਟ੍ਠੋ ਆਮਸਿਤ੍ਵਾ ਗਹਿਤੋ. ਵਿਕ੍ਖੇਪਗਤੋ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਵਸੇਨਾਤਿ ਆਰਮ੍ਮਣੇ ਅਸਨ੍ਤਿਟ੍ਠਨਵਸੇਨ ਚਿਤ੍ਤਵਿਕ੍ਖੇਪਂ ਪਤ੍ਤੋ ਉਪਗਤੋ. ਅਨਿਟ੍ਠਙ੍ਗਤੋ ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਵਸੇਨਾਤਿ ਰਤਨਤ੍ਤਯਾਦੀਸੁ ਕਙ੍ਖਾਸਙ੍ਖਾਤਾਯ ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਯ ਵਸੇਨ ਸਨ੍ਨਿਟ੍ਠਾਨਂ ਅਪ੍ਪਤ੍ਤੋ. ਥਾਮਗਤੋ ਅਨੁਸਯਵਸੇਨਾਤਿ ਦੁਨ੍ਨੀਹਰਣਅਪ੍ਪਹੀਨਾਨੁਸਯਵਸੇਨ ਥਿਰਭਾਵਂ ਪਤ੍ਤੋ ਉਪਗਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਤਿਟ੍ਠਤਿ.

ਰੂਪੂਪਯਨ੍ਤਿ ਤਣ੍ਹਾਦਿਟ੍ਠੂਪਯਵਸੇਨ ਰੂਪਂ ਉਪਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਕਤ੍ਵਾ. ਵਿਞ੍ਞਾਣਂ ਤਿਟ੍ਠਮਾਨਂ ਤਿਟ੍ਠਤੀਤਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਆਰਮ੍ਮਣੇ ਰੂਪਾਰਮ੍ਮਣਂ ਵਿਞ੍ਞਾਣਂ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤਂ ਤਿਟ੍ਠਤਿ. ਰੂਪਾਰਮ੍ਮਣਂ ਰੂਪਪਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿ ਰੂਪਮੇਵ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਆਲਮ੍ਬਿਤ੍ਵਾ ਰੂਪਮੇਵ ਪਤਿਟ੍ਠਂ ਕਤ੍ਵਾ. ਨਨ੍ਦੂਪਸੇਚਨਨ੍ਤਿ ਸਪ੍ਪੀਤਿਕਤਣ੍ਹੋਦਕੇਨ ਆਸਿਤ੍ਤਂ ਵਿਞ੍ਞਾਣਂ. ਵੁਦ੍ਧਿਨ੍ਤਿ ਵੁਦ੍ਧਿਭਾਵਂ. ਵਿਰੂਲ਼੍ਹਿਨ੍ਤਿ ਜਵਨਵਸੇਨ ਉਪਰਿਤੋ ਵਿਰੂਲ਼੍ਹਿਭਾਵਂ. ਵੇਪੁਲ੍ਲਨ੍ਤਿ ਤਦਾਰਮ੍ਮਣਵਸੇਨ ਵੇਪੁਲ੍ਲਂ.

ਅਤ੍ਥਿ ਰਾਗੋਤਿਆਦੀਨਿ ਲੋਭਸ੍ਸੇਵ ਨਾਮਾਨਿ. ਸੋ ਹਿ ਰਞ੍ਜਨਵਸੇਨ ਰਾਗੋ, ਨਨ੍ਦਨਵਸੇਨ ਨਨ੍ਦੀ, ਤਣ੍ਹਾਯਨਵਸੇਨ ਤਣ੍ਹਾਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਂ ਤਤ੍ਥ ਵਿਞ੍ਞਾਣਂ ਵਿਰੂਲ਼੍ਹਨ੍ਤਿ ਕਮ੍ਮਂ ਜਵਾਪੇਤ੍ਵਾ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਆਕਡ੍ਢਨਸਮਤ੍ਥਤਾਯ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਞ੍ਚੇਵ ਵਿਰੂਲ਼੍ਹਞ੍ਚ. ਯਤ੍ਥਾਤਿ ਤੇਭੂਮਕਵਟ੍ਟੇ ਭੁਮ੍ਮਂ. ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਵਾ ਪੁਰਿਮਪਦੇ ਏਤਂ ਭੁਮ੍ਮਂ. ਅਤ੍ਥਿ ਤਤ੍ਥ ਸਙ੍ਖਾਰਾਨਂ ਵੁਦ੍ਧੀਤਿ ਇਦਂ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਵਿਪਾਕਵਟ੍ਟੇ ਠਿਤਸ੍ਸ ਆਯਤਿਂ ਵਟ੍ਟਹੇਤੁਕੇ ਸਙ੍ਖਾਰੇ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਯਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥਿ ਆਯਤਿਂ ਪੁਨਬ੍ਭਵਾਭਿਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੀਤਿ ਯਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ ਆਯਤਿਂ ਪੁਨਬ੍ਭਵਾਭਿਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥਿ. ਤਤ੍ਥ ਪੁਰਿਮਸੁਤ੍ਤਂ ਰੂਪਾਦਿਆਰਮ੍ਮਣਲਗ੍ਗਨਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਦੁਤਿਯਸੁਤ੍ਤਂ ਤਦੇਵਾਰਮ੍ਮਣਂ ਅਭਿਨਨ੍ਦਨਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਤਿਯਂ ਵਿਞ੍ਞਾਣਪਤਿਟ੍ਠਾਨਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਚਤੁਤ੍ਥਂ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧਆਹਾਰਵਸੇਨ, ਕੁਸਲਾਕੁਸਲਵਿਞ੍ਞਾਣਪਤਿਟ੍ਠਾਨਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਞਾਤਬ੍ਬਂ.

ਯੇਭੁਯ੍ਯੇਨਾਤਿ ਪਾਯੇਨ. ਮੁਯ੍ਹਨ੍ਤੀਤਿ ਮੋਹਂ ਆਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ. ਸਮ੍ਮੁਯ੍ਹਨ੍ਤੀਤਿ ਵਿਸੇਸੇਨ ਮੁਯ੍ਹਨ੍ਤਿ. ਸਮ੍ਪਮੁਯ੍ਹਨ੍ਤੀਤਿ ਸਬ੍ਬਾਕਾਰੇਨ ਮੁਯ੍ਹਨ੍ਤਿ. ਅਥ ਵਾ ਰੂਪਾਰਮ੍ਮਣਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਮੁਯ੍ਹਨ੍ਤਿ, ਸਦ੍ਦਾਰਮ੍ਮਣਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਸਮ੍ਮੁਯ੍ਹਨ੍ਤਿ, ਮੁਤਾਰਮ੍ਮਣਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਸਮ੍ਪਮੁਯ੍ਹਨ੍ਤਿ. ਅਵਿਜ੍ਜਾਯ ਅਨ੍ਧੀਕਤਾਤਿ ਅਟ੍ਠਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਅਞ੍ਞਾਣਾਯ ਅਵਿਜ੍ਜਾਯ ਅਨ੍ਧੀਕਤਾ. ‘‘ਗਤਾ’’ਤਿ ਵਾ ਪਾਠੋ, ਅਨ੍ਧਭਾਵਂ ਉਪਗਤਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਪਗਾਲ਼੍ਹੋਤਿ ਪਵਿਟ੍ਠੋ. ਓਗਾਲ਼੍ਹੋਤਿ ਹੇਟ੍ਠਾਭਾਗਂ ਪਵਿਟ੍ਠੋ. ਅਜ੍ਝੋਗਾਲ਼੍ਹੋਤਿ ਅਧਿਓਗਾਹਿਤ੍ਵਾ ਅਵਤ੍ਥਰਿਤ੍ਵਾ ਵਿਸੇਸੇਨ ਪਵਿਟ੍ਠੋ ਨਿਮੁਗ੍ਗੋਤਿ ਅਧੋਮੁਖਂ ਹੁਤ੍ਵਾ ਪਵਿਟ੍ਠੋ. ਅਥ ਵਾ ਦਸ੍ਸਨਸਂਸਗ੍ਗੇਨ ਓਗਾਲ਼੍ਹੋ. ਸਵਨਸਂਸਗ੍ਗੇਨ ਅਜ੍ਝੋਗਾਲ਼੍ਹੋ. ਵਚਨਸਂਸਗ੍ਗੇਨ ਨਿਮੁਗ੍ਗੋ. ਸਪ੍ਪੁਰਿਸਸਂਸਗ੍ਗਵਿਰਹਿਤੋ ਵਾ ਓਗਾਲ਼੍ਹੋ. ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਸੇਵਨਵਿਰਹਿਤੋ ਵਾ ਅਜ੍ਝੋਗਾਲ਼੍ਹੋ. ਧਮ੍ਮਾਨੁਧਮ੍ਮਪਟਿਪਤ੍ਤਿਵਿਰਹਿਤੋ ਵਾ ਨਿਮੁਗ੍ਗੋ.

ਵਿਵੇਕਾਤਿ ਵਿਵਿਤ੍ਤਿ, ਵਿਵਿਚ੍ਚਨਂ ਵਾ ਵਿਵੇਕੋ. ਤਯੋਤਿ ਗਣਨਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ. ਕਾਯਵਿਵੇਕੋਤਿ ਕਾਯੇਨ ਵਿਵਿਤ੍ਤਿ, ਵਿਨਾ ਅਪਸਕ੍ਕਨਂ. ਚਿਤ੍ਤਵਿਵੇਕਾਦੀਸੁਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ. ਇਧ ਭਿਕ੍ਖੂਤਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਸਾਸਨੇ. ਸਂਸਾਰੇ ਭਯਂ ਇਕ੍ਖਨਤੋ ਭਿਕ੍ਖੁ. ਵਿਵਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਸੁਞ੍ਞਂ, ਅਪ੍ਪਸਦ੍ਦਂ ਅਪ੍ਪਨਿਗ੍ਘੋਸਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਏਤਦੇਵ ਹਿ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵਿਭਙ੍ਗੇ ‘‘ਵਿਵਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਚੇਪਿ ਸੇਨਾਸਨਂ ਹੋਤਿ, ਤਞ੍ਚ ਅਨਾਕਿਣ੍ਣਂ ਗਹਟ੍ਠੇਹਿ ਪਬ੍ਬਜਿਤੇਹਿ, ਤੇਨ ਤਂ ਵਿਵਿਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ (ਵਿਭ. ੫੨੬) ਵੁਤ੍ਤਂ. ਸੇਤਿ ਚੇਵ ਆਸਤਿ ਚ ਏਤ੍ਥਾਤਿ ਸੇਨਾਸਨਂ, ਮਞ੍ਚਪੀਠਾਦੀਨਮੇਤਮਧਿਵਚਨਂ. ਤੇਨਾਹ –

‘‘ਸੇਨਾਸਨਨ੍ਤਿ ਮਞ੍ਚੋਪਿ ਸੇਨਾਸਨਂ, ਪੀਠਮ੍ਪਿ… ਭਿਸਿਪਿ… ਬਿਬ੍ਬੋਹਨਮ੍ਪਿ… ਵਿਹਾਰੋਪਿ… ਅਡ੍ਢਯੋਗੋਪਿ… ਪਾਸਾਦੋਪਿ… ਅਟ੍ਟੋਪਿ… ਮਾਲ਼ੋਪਿ… ਲੇਣਮ੍ਪਿ… ਗੁਹਾਪਿ… ਰੁਕ੍ਖਮੂਲਮ੍ਪਿ… ਵੇਲ਼ੁਗੁਮ੍ਬੋਪਿ… ਯਤ੍ਥ ਵਾ ਪਨ ਭਿਕ੍ਖੂ ਪਟਿਕ੍ਕਮਨ੍ਤਿ, ਸਬ੍ਬਮੇਤਂ ਸੇਨਾਸਨ’’ਨ੍ਤਿ (ਵਿਭ. ੫੨੭).

ਅਪਿ ਚ ਵਿਹਾਰੋ ਅਡ੍ਢਯੋਗੋ ਪਾਸਾਦੋ ਹਮ੍ਮਿਯਂ ਗੁਹਾਤਿ ਇਦਂ ਵਿਹਾਰਸੇਨਾਸਨਂ ਨਾਮ. ਮਞ੍ਚੋ ਪੀਠਂ ਭਿਸਿ ਬਿਬ੍ਬੋਹਨਨ੍ਤਿ ਇਦਂ ਮਞ੍ਚਪੀਠਸੇਨਾਸਨਂ ਨਾਮ. ਚਿਮਿਲਿਕਾ ਚਮ੍ਮਖਣ੍ਡੋ ਤਿਣਸਨ੍ਥਾਰੋ ਪਣ੍ਣਸਨ੍ਥਾਰੋਤਿ ਇਦਂ ਸਨ੍ਥਤਸੇਨਾਸਨਂ ਨਾਮ. ਯਤ੍ਥ ਵਾ ਪਨ ਭਿਕ੍ਖੂ ਪਟਿਕ੍ਕਮਨ੍ਤਿ, ਇਦਂ ਓਕਾਸਸੇਨਾਸਨਂ ਨਾਮਾਤਿ ਏਵਂ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧਂ ਸੇਨਾਸਨਂ ਹੋਤਿ. ਤਂ ਸਬ੍ਬਮ੍ਪਿ ਸੇਨਾਸਨਗ੍ਗਹਣੇਨ ਗਹਿਤਮੇਵ.

ਇਧ ਪਨਸ੍ਸ ਸਕੁਣਸਦਿਸਸ੍ਸ ਚਾਤੁਦ੍ਦਿਸਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਅਨੁਚ੍ਛਵਿਕਸੇਨਾਸਨਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਅਰਞ੍ਞਂ ਰੁਕ੍ਖਮੂਲ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਅਰਞ੍ਞਨ੍ਤਿ ‘‘ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ ਬਹਿ ਇਨ੍ਦਖੀਲਾ ਸਬ੍ਬਮੇਤਂ ਅਰਞ੍ਞ’’ਨ੍ਤਿ (ਵਿਭ. ੫੨੯) ਇਦਂ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਨਂ ਵਸੇਨ ਆਗਤਂ. ‘‘ਆਰਞ੍ਞਕਂ ਨਾਮ ਸੇਨਾਸਨਂ ਪਞ੍ਚਧਨੁਸਤਿਕਂ ਪਚ੍ਛਿਮ’’ਨ੍ਤਿ (ਪਾਰਾ. ੬੫੪) ਇਦਂ ਪਨ ਇਮਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਅਨੁਰੂਪਂ. ਤਸ੍ਸ ਲਕ੍ਖਣਂ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਮਗ੍ਗੇ ਧੁਤਙ੍ਗਨਿਦ੍ਦੇਸੇ (ਵਿਸੁਦ੍ਧਿ. ੧.੩੧) ਵੁਤ੍ਤਂ. ਰੁਕ੍ਖਮੂਲਨ੍ਤਿ ਯਂਕਿਞ੍ਚਿ ਸਨ੍ਤਚ੍ਛਾਯਂ ਵਿਵਿਤ੍ਤਂ ਰੁਕ੍ਖਮੂਲਂ. ਪਬ੍ਬਤਨ੍ਤਿ ਸੇਲਂ. ਤਤ੍ਥ ਹਿ ਉਦਕਸੋਣ੍ਡੀਸੁ ਉਦਕਕਿਚ੍ਚਂ ਕਤ੍ਵਾ ਸੀਤਾਯ ਰੁਕ੍ਖਚ੍ਛਾਯਾਯ ਨਿਸਿਨ੍ਨਸ੍ਸ ਨਾਨਾਦਿਸਾਸੁ ਖਾਯਮਾਨਾਸੁ ਸੀਤੇਨ ਵਾਤੇਨ ਬੀਜਿਯਮਾਨਸ੍ਸ ਚਿਤ੍ਤਂ ਏਕਗ੍ਗਂ ਹੋਤਿ. ਕਨ੍ਦਰਨ੍ਤਿ ਕਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਉਦਕਂ, ਤੇਨ ਦਾਰਿਤਂ, ਉਦਕੇਨ ਭਿਨ੍ਨਂ ਪਬ੍ਬਤਪਦੇਸਂ. ਯਂ ‘‘ਨਦੀਤੁਮ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿਪਿ ‘‘ਨਦੀਕੁਞ੍ਜ’’ਨ੍ਤਿਪਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਹਿ ਰਜਤਪਟ੍ਟਸਦਿਸਾ ਵਾਲੁਕਾ ਹੋਤਿ, ਮਤ੍ਥਕੇ ਮਣਿਵਿਤਾਨਂ ਵਿਯ ਵਨਗਹਨਂ, ਮਣਿਖਨ੍ਧਸਦਿਸਂ ਉਦਕਂ ਸਨ੍ਦਤਿ. ਏਵਰੂਪਂ ਕਨ੍ਦਰਂ ਓਰੁਯ੍ਹ ਪਾਨੀਯਂ ਪਿਵਿਤ੍ਵਾ ਗਤ੍ਤਾਨਿ ਸੀਤਾਨਿ ਕਤ੍ਵਾ ਵਾਲੁਕਂ ਉਸ੍ਸਾਪੇਤ੍ਵਾ ਪਂਸੁਕੂਲਚੀਵਰਂ ਪਞ੍ਞਪੇਤ੍ਵਾ ਨਿਸਿਨ੍ਨਸ੍ਸ ਸਮਣਧਮ੍ਮਂ ਕਰੋਤੋ ਚਿਤ੍ਤਂ ਏਕਗ੍ਗਂ ਹੋਤਿ. ਗਿਰਿਗੁਹਨ੍ਤਿ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਪਬ੍ਬਤਾਨਂ ਅਨ੍ਤਰਂ, ਏਕਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਵਾ ਉਮਙ੍ਗਸਦਿਸਂ ਮਹਾਵਿਵਰਂ. ਸੁਸਾਨਲਕ੍ਖਣਂ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਮਗ੍ਗੇ (ਵਿਸੁਦ੍ਧਿ. ੧.੩੪) ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਵਨਪਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ਗਾਮਨ੍ਤਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਅਨੁਪਚਾਰਟ੍ਠਾਨਂ ਯਤ੍ਥ ਨ ਕਸਨ੍ਤਿ ਨ ਵਪਨ੍ਤਿ. ਤੇਨੇਵਾਹ ‘‘ਵਨਪਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ਦੂਰਾਨਮੇਤਂ ਸੇਨਾਸਨਾਨਂ ਅਧਿਵਚਨ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ (ਵਿਭ. ੫੩੧). ਅਬ੍ਭੋਕਾਸਨ੍ਤਿ ਅਚ੍ਛਨ੍ਨਂ. ਆਕਙ੍ਖਮਾਨੋ ਪਨੇਤ੍ਥ ਚੀਵਰਕੁਟਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਵਸਤਿ. ਪਲਾਲਪੁਞ੍ਜਨ੍ਤਿ ਪਲਾਲਰਾਸਿਂ. ਮਹਾਪਲਾਲਪੁਞ੍ਜਤੋ ਹਿ ਪਲਾਲਂ ਨਿਕ੍ਕਡ੍ਢਿਤ੍ਵਾ ਪਬ੍ਭਾਰਲੇਣਸਦਿਸੇ ਆਲਯੇ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਗਚ੍ਛਗੁਮ੍ਬਾਦੀਨਮ੍ਪਿ ਉਪਰਿ ਪਲਾਲਂ ਪਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਹੇਟ੍ਠਾ ਨਿਸਿਨ੍ਨਾ ਸਮਣਧਮ੍ਮਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ. ਸਬ੍ਬਮੇਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਕਾਯੇਨ ਵਿਵਿਤ੍ਤੋ ਵਿਹਰਤੀ’’ਤਿਆਦਿ. ਏਕੋ ਚਙ੍ਕਮਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤਿ ਪਵਤ੍ਤਯਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਇਰਿਯਤੀਤਿ ਇਰਿਯਾਪਥਂ ਵਤ੍ਤਯਤਿ. ਵਤ੍ਤਤੀਤਿ ਇਰਿਯਾਪਥਵੁਤ੍ਤਿਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤਿ. ਪਾਲੇਤੀਤਿ ਇਰਿਯਾਪਥਂ ਰਕ੍ਖਤਿ. ਯਪੇਤੀਤਿ ਯਪਯਤਿ. ਯਾਪੇਤੀਤਿ ਯਾਪਯਤਿ.

ਪਠਮਂ ਝਾਨਂ ਸਮਾਪਨ੍ਨਸ੍ਸਾਤਿ ਕੁਸਲਜ੍ਝਾਨਸਮਙ੍ਗਿਸ੍ਸ. ਨੀਵਰਣੇਹਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਵਿਵਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਉਪਚਾਰੇਨ ਨੀਵਰਣੇਹਿ ਵਿਵਿਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਸਮਾਨਂ ਅਨ੍ਤੋਅਪ੍ਪਨਾਯਂ ਸੁਟ੍ਠੁ ਵਿਵਿਤ੍ਤਂ ਨਾਮ ਹੋਤੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਪਠਮਂ ਝਾਨਂ ਸਮਾਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਨੀਵਰਣੇਹਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਵਿਵਿਤ੍ਤਂ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਏਸੇਵ ਨਯੋ ਵਿਤਕ੍ਕਵਿਚਾਰਪੀਤਿਸੁਖਦੁਕ੍ਖੇਹਿ ਦੁਤਿਯਤਤਿਯਚਤੁਤ੍ਥਜ੍ਝਾਨਾਨਿ ਸਮਾਪਨ੍ਨਾਨਨ੍ਤਿ. ਰੂਪਸਞ੍ਞਾਯਾਤਿ ਕੁਸਲਵਿਪਾਕਕਿਰਿਯਵਸੇਨ ਪਞ੍ਚਦਸਨ੍ਨਂ ਰੂਪਾਵਚਰਜ੍ਝਾਨਾਨਂ ਸਞ੍ਞਾਯ. ਪਟਿਘਸਞ੍ਞਾਯਾਤਿ ਚਕ੍ਖੁਰੂਪਾਦਿਸਙ੍ਘਟ੍ਟਨੇਨ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾਯ ਕੁਸਲਾਕੁਸਲਵਿਪਾਕਵਸੇਨ ਦ੍ਵਿਪਞ੍ਚਵਿਞ੍ਞਾਣਸਙ੍ਖਾਤਾਯ ਪਟਿਘਸਞ੍ਞਾਯ ਚ. ਨਾਨਤ੍ਤਸਞ੍ਞਾਯਾਤਿ ਨਾਨਾਰਮ੍ਮਣੇ ਪਵਤ੍ਤਾਯ ਚਤੁਚਤ੍ਤਾਲੀਸਕਾਮਾਵਚਰਸਞ੍ਞਾਯ ਚ ਚਿਤ੍ਤਂ ਵਿਵਿਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ ਸੁਞ੍ਞਂ ਹੋਤਿ.

ਆਕਾਸਾਨਞ੍ਚਾਯਤਨਂ ਸਮਾਪਨ੍ਨਸ੍ਸਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਨਾਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤੋਤਿ ਅਨਨ੍ਤਂ, ਆਕਾਸਂ ਅਨਨ੍ਤਂ ਆਕਾਸਾਨਨ੍ਤਂ, ਆਕਾਸਾਨਨ੍ਤਮੇਵ ਆਕਾਸਾਨਞ੍ਚਂ, ਤਂ ਆਕਾਸਾਨਞ੍ਚਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠੇਨ ਆਯਤਨਮਸ੍ਸ ਸਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਝਾਨਸ੍ਸ ਦੇਵਾਨਂ ਦੇਵਾਯਤਨਮਿਵਾਤਿ ਆਕਾਸਾਨਞ੍ਚਾਯਤਨਂ, ਕਸਿਣੁਗ੍ਘਾਟਿਮਾਕਾਸਾਰਮ੍ਮਣਝਾਨਸ੍ਸੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਤਂ ਆਕਾਸਾਨਞ੍ਚਾਯਤਨਂ ਸਮਾਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਕੁਸਲਕਿਰਿਯਝਾਨਂ ਸਮਾਪਨ੍ਨਸ੍ਸ. ਰੂਪਸਞ੍ਞਾਯਾਤਿ ਸਞ੍ਞਾਸੀਸੇਨ ਰੂਪਾਵਚਰਜ੍ਝਾਨਤੋ ਚੇਵ ਤਦਾਰਮ੍ਮਣਤੋ ਚ. ਰੂਪਾਵਚਰਜ੍ਝਾਨਮ੍ਪਿ ਹਿ ‘‘ਰੂਪ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਰੂਪੀ ਰੂਪਾਨਿ ਪਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਪਟਿ. ਮ. ੧.੨੦੯), ਤਸ੍ਸ ਆਰਮ੍ਮਣਮ੍ਪਿ ‘‘ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਰੂਪਾਨਿ ਪਸ੍ਸਤਿ ਸੁਵਣ੍ਣਦੁਬ੍ਬਣ੍ਣਾਨੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁਪਿ (ਪਟਿ. ਮ. ੧.੨੦੯). ਤਸ੍ਮਾ ਇਧ ਰੂਪੇ ਸਞ੍ਞਾ ਰੂਪਸਞ੍ਞਾਤਿ ਏਵਂ ਸਞ੍ਞਾਸੀਸੇਨ ਰੂਪਾਵਚਰਜ੍ਝਾਨਸ੍ਸੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਰੂਪੇ ਸਞ੍ਞਾ ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਰੂਪਸਞ੍ਞਂ, ਰੂਪਮਸ੍ਸ ਨਾਮਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਏਵਂ ਪਥਵੀਕਸਿਣਾਦਿਭੇਦਸ੍ਸ ਤਦਾਰਮ੍ਮਣਸ੍ਸ ਚੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਏਤਾਯ ਕੁਸਲਵਿਪਾਕਕਿਰਿਯਾਵਸੇਨ ਪਞ੍ਚਦਸਵਿਧਾਯ ਝਾਨਸਙ੍ਖਾਤਾਯ ਰੂਪਸਞ੍ਞਾਯ. ਏਤਾਯ ਚ ਪਥਵੀਕਸਿਣਾਦਿਵਸੇਨ ਅਟ੍ਠਵਿਧਾਯ ਆਰਮ੍ਮਣਸਙ੍ਖਾਤਾਯ ਰੂਪਸਞ੍ਞਾਯ.

ਪਟਿਘਸਞ੍ਞਾਯਾਤਿ ਚਕ੍ਖਾਦੀਨਂ ਵਤ੍ਥੂਨਂ ਰੂਪਾਦੀਨਂ ਆਰਮ੍ਮਣਾਨਞ੍ਚ ਪਟਿਘਾਤੇਨ ਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਸਞ੍ਞਾ ਪਟਿਘਸਞ੍ਞਾ, ਰੂਪਸਞ੍ਞਾਦੀਨਂ ਏਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਯਥਾਹ – ‘‘ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਾ ਪਟਿਘਸਞ੍ਞਾ? ਰੂਪਸਞ੍ਞਾ ਸਦ੍ਦਸਞ੍ਞਾ ਗਨ੍ਧਸਞ੍ਞਾ ਰਸਸਞ੍ਞਾ ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਸਞ੍ਞਾ, ਇਮਾ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਪਟਿਘਸਞ੍ਞਾਯੋ’’ਤਿ (ਵਿਭ. ੬੦੩). ਤਾ ਕੁਸਲਵਿਪਾਕਾ ਪਞ੍ਚ ਅਕੁਸਲਵਿਪਾਕਾ ਪਞ੍ਚਾਤਿ ਏਤਾਯ ਪਟਿਘਸਞ੍ਞਾਯ.

ਨਾਨਤ੍ਤਸਞ੍ਞਾਯਾਤਿ ਨਾਨਤ੍ਤੇ ਗੋਚਰੇ ਪਵਤ੍ਤਾਯ ਸਞ੍ਞਾਯ, ਨਾਨਤ੍ਤਾਯ ਵਾ ਸਞ੍ਞਾਯ. ਯਥਾਹ – ‘‘ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਾ ਨਾਨਤ੍ਤਸਞ੍ਞਾ? ਅਸਮਾਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਮਨੋਧਾਤੁਸਮਙ੍ਗਿਸ੍ਸ ਵਾ ਮਨੋਵਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁਸਮਙ੍ਗਿਸ੍ਸ ਵਾ ਸਞ੍ਞਾ ਸਞ੍ਜਾਨਨਾ ਸਞ੍ਜਾਨਿਤਤ੍ਤਂ, ਇਮਾ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਨਾਨਤ੍ਤਸਞ੍ਞਾਯੋ’’ਤਿ (ਵਿਭ. ੬੦੪) ਏਵਂ ਵਿਭਙ੍ਗੇ ਵਿਭਜਿਤ੍ਵਾ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਤਾ ਇਧ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਾ. ਅਸਮਾਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਮਨੋਧਾਤੁਮਨੋਵਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁਸਙ੍ਗਹਿਤਾ ਸਞ੍ਞਾ ਰੂਪਸਦ੍ਦਾਦਿਭੇਦੇ ਨਾਨਤ੍ਤੇ ਨਾਨਾਸਭਾਵੇ ਗੋਚਰੇ ਪਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ. ਯਸ੍ਮਾ ਚੇਸਾ ਅਟ੍ਠ ਕਾਮਾਵਚਰਕੁਸਲਸਞ੍ਞਾ, ਦ੍ਵਾਦਸ ਅਕੁਸਲਸਞ੍ਞਾ, ਏਕਾਦਸ ਕਾਮਾਵਚਰਕੁਸਲਵਿਪਾਕਸਞ੍ਞਾ, ਦ੍ਵੇ ਅਕੁਸਲਵਿਪਾਕਸਞ੍ਞਾ, ਏਕਾਦਸ ਕਾਮਾਵਚਰਕਿਰਿਯਸਞ੍ਞਾਤਿ ਏਵਂ ਚਤੁਚਤ੍ਤਾਲੀਸਮ੍ਪਿ ਸਞ੍ਞਾ ਨਾਨਤ੍ਤਾ ਨਾਨਾਸਭਾਵਾ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਅਸਦਿਸਾ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਨਾਨਤ੍ਤਸਞ੍ਞਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾ, ਤਾਯ ਨਾਨਤ੍ਤਸਞ੍ਞਾਯ.

ਚਿਤ੍ਤਂ ਵਿਵਿਤ੍ਤਂ ਹੋਤੀਤਿ ਆਕਾਸਾਨਞ੍ਚਾਯਤਨਂ ਸਮਾਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਰੂਪਸਞ੍ਞਾਪਟਿਘਸਞ੍ਞਾਨਾਨਤ੍ਤਸਞ੍ਞਾਸਙ੍ਖਾਤਾਹਿ ਸਞ੍ਞਾਹਿ ਝਾਨਚਿਤ੍ਤਂ ਵਿਵਿਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ ਵਿਨਾ ਹੋਤਿ ਅਪਸਕ੍ਕਨਂ ਹੋਤਿ. ਵਿਞ੍ਞਾਣਞ੍ਚਾਯਤਨਨ੍ਤਿ ਏਤਦੇਵ ਵਿਞ੍ਞਾਣਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠੇਨ ਆਯਤਨਮਸ੍ਸਾਤਿ ਵਿਞ੍ਞਾਣਞ੍ਚਾਯਤਨਂ, ਆਕਾਸੇ ਪਵਤ੍ਤਵਿਞ੍ਞਾਣਾਰਮ੍ਮਣਸ੍ਸ ਝਾਨਸ੍ਸੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਤਂ ਝਾਨਂ ਸਮਾਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰਾਯ ਆਕਾਸਾਨਞ੍ਚਾਯਤਨਸਞ੍ਞਾਯ ਚਿਤ੍ਤਂ ਵਿਵਿਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ.

ਆਕਿਞ੍ਚਞ੍ਞਾਯਤਨਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਨਾਸ੍ਸ ਕਿਞ੍ਚਨਨ੍ਤਿ ਅਕਿਞ੍ਚਨਂ, ਅਨ੍ਤਮਸੋ ਭਙ੍ਗਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਅਸ੍ਸ ਅਵਸਿਟ੍ਠਂ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਅਕਿਞ੍ਚਨਸ੍ਸ ਭਾਵੋ ਆਕਿਞ੍ਚਞ੍ਞਂ, ਆਕਾਸਾਨਞ੍ਚਾਯਤਨਵਿਞ੍ਞਾਣਾਪਗਮਸ੍ਸੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਤਂ ਆਕਿਞ੍ਚਞ੍ਞਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠੇਨ ਆਯਤਨਮਸ੍ਸਾਤਿ ਆਕਿਞ੍ਚਞ੍ਞਾਯਤਨਂ, ਆਕਾਸੇ ਪਵਤ੍ਤਿਤਵਿਞ੍ਞਾਣਾਪਗਮਾਰਮ੍ਮਣਝਾਨਸ੍ਸੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਤਂ ਆਕਿਞ੍ਚਞ੍ਞਾਯਤਨਂ ਸਮਾਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਤਾਯ ਵਿਞ੍ਞਾਣਞ੍ਚਾਯਤਨਸਞ੍ਞਾਯ ਚਿਤ੍ਤਂ ਵਿਵਿਤ੍ਤਂ.

ਨੇਵਸਞ੍ਞਾਨਾਸਞ੍ਞਾਯਤਨਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਯਾਯ ਸਞ੍ਞਾਯ ਭਾਵਤੋ ਤਂ ‘‘ਨੇਵਸਞ੍ਞਾਨਾਸਞ੍ਞਾਯਤਨ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਯਥਾਪਟਿਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਸਾ ਸਞ੍ਞਾ ਹੋਤਿ, ਤਂ ਤਾਵ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਵਿਭਙ੍ਗੇ (ਵਿਭ. ੬੨੦) ‘‘ਨੇਵਸਞ੍ਞੀਨਾਸਞ੍ਞੀ’’ਤਿ ਉਦ੍ਧਰਿਤ੍ਵਾ ਤਞ੍ਞੇਵ ‘‘ਆਕਿਞ੍ਚਞ੍ਞਾਯਤਨਂ ਸਨ੍ਤਤੋ ਮਨਸਿ ਕਰੋਤਿ, ਸਙ੍ਖਾਰਾਵਸੇਸਸਮਾਪਤ੍ਤਿਂ ਭਾਵੇਤਿ, ਤੇਨ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਨੇਵਸਞ੍ਞੀਨਾਸਞ੍ਞੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਤ੍ਥ ਸਨ੍ਤਤੋ ਮਨਸਿ ਕਰੋਤੀਤਿ ‘‘ਸਨ੍ਤੋਵਤਾਯਂ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿ, ਯਤ੍ਰ ਹਿ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿਭਾਵਮ੍ਪਿ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਕਰਿਤ੍ਵਾ ਵਸਤੀ’’ਤਿ ਏਵਂ ਸਨ੍ਤਾਰਮ੍ਮਣਤਾਯ ਨਂ ‘‘ਸਨ੍ਤਾ’’ਤਿ ਮਨਸਿ ਕਰੋਤਿ. ਤਂ ਨੇਵਸਞ੍ਞਾਨਾਸਞ੍ਞਾਯਤਨਂ ਅਪ੍ਪੇਤ੍ਵਾ ਨਿਸਿਨ੍ਨਸ੍ਸ ਤਾਯ ਆਕਿਞ੍ਚਞ੍ਞਾਯਤਨਸਞ੍ਞਾਯ ਝਾਨਚਿਤ੍ਤਂ ਸੁਞ੍ਞਂ ਹੋਤਿ.

ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਸ੍ਸਾਤਿ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਂ ਪਤ੍ਤਸ੍ਸ. ਸਕ੍ਕਾਯਦਿਟ੍ਠਿਯਾਤਿ ਵੀਸਤਿਵਤ੍ਥੁਕਾਯ ਸਕ੍ਕਾਯਦਿਟ੍ਠਿਯਾ. ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਯਾਤਿ ਅਟ੍ਠਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਕਙ੍ਖਾਯ. ਸੀਲਬ੍ਬਤਪਰਾਮਾਸਾਤਿ ‘‘ਸੀਲੇਨ ਸੁਦ੍ਧਿ, ਵਤੇਨ ਸੁਦ੍ਧੀ’’ਤਿ ਪਰਾਮਸਿਤ੍ਵਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨਕਦਿਟ੍ਠਿ. ਦਿਟ੍ਠਾਨੁਸਯਾਤਿ ਅਪ੍ਪਹੀਨਟ੍ਠੇਨ ਸਨ੍ਤਾਨੇ ਅਨੁਸਯਕਾ ਦਿਟ੍ਠਾਨੁਸਯਾ. ਤਥਾ ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਨੁਸਯਾ. ਤਦੇਕਟ੍ਠੇਹਿ ਚਾਤਿ ਤੇਹਿ ਸਕ੍ਕਾਯਦਿਟ੍ਠਿਆਦੀਹਿ ਏਕਤੋ ਠਿਤੇਹਿ ਚ. ਉਪਤਾਪੇਨ੍ਤਿ ਵਿਬਾਧੇਨ੍ਤਿ ਚਾਤਿ ਕਿਲੇਸਾ, ਤੇਹਿ ਸਕ੍ਕਾਯਦਿਟ੍ਠਿਯਾਦਿਕਿਲੇਸੇਹਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਵਿਵਿਤ੍ਤਂ ਸੁਞ੍ਞਂ ਹੋਤਿ. ਏਤ੍ਥ ‘‘ਤਦੇਕਟ੍ਠ’’ਨ੍ਤਿ ਦੁਵਿਧਂ ਏਕਟ੍ਠਂ ਪਹਾਨੇਕਟ੍ਠਂ ਸਹਜੇਕਟ੍ਠਞ੍ਚ. ਅਪਾਯਗਮਨੀਯਾ ਹਿ ਕਿਲੇਸਾ ਯਾਵ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗੇਨ ਨ ਪਹੀਯਨ੍ਤਿ, ਤਾਵ ਦਿਟ੍ਠਿਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਹਿ ਸਹ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਪੁਗ੍ਗਲੇ ਠਿਤਾਤਿ ਪਹਾਨੇਕਟ੍ਠਾ. ਦਸਸੁ ਹਿ ਕਿਲੇਸੇਸੁ ਇਧ ਦਿਟ੍ਠਿਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾ ਏਵ ਆਗਤਾ. ਅਨੁਸਯੇਸੁ ਦਿਟ੍ਠਾਨੁਸਯਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਨੁਸਯਾ ਆਗਤਾ. ਸੇਸਾ ਪਨ ਅਪਾਯਗਮਨੀਯੋ ਲੋਭੋ ਦੋਸੋ ਮੋਹੋ ਮਾਨੋ ਥਿਨਂ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਂ ਅਹਿਰਿਕਂ ਅਨੋਤ੍ਤਪ੍ਪਨ੍ਤਿ ਅਟ੍ਠ ਕਿਲੇਸਾ ਦਿਟ੍ਠਿਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਹਿ ਸਹ ਪਹਾਨੇਕਟ੍ਠਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਦ੍ਵੀਹਿ ਅਨੁਸਯੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗੇਨ ਪਹੀਯਨ੍ਤਿ. ਰਾਗਦੋਸਮੋਹਪਮੁਖੇਸੁ ਵਾ ਦਿਯਡ੍ਢੇਸੁ ਕਿਲੇਸਸਹਸ੍ਸੇਸੁ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗੇਨ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਪਹੀਯਮਾਨਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਸਹ ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾ ਪਹੀਨਾ, ਦਿਟ੍ਠਾਨੁਸਯਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਨੁਸਯੇਹਿ ਸਹ ਅਪਾਯਗਮਨੀਯਾ ਸਬ੍ਬਕਿਲੇਸਾ ਪਹਾਨੇਕਟ੍ਠਵਸੇਨ ਪਹੀਯਨ੍ਤਿ. ਸਹਜੇਕਟ੍ਠਾ ਪਨ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਸਹ ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਯ ਚ ਸਹ ਏਕੇਕਸ੍ਮਿਂ ਚਿਤ੍ਤੇ ਠਿਤਾ ਅਵਸੇਸਕਿਲੇਸਾ.

ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗੇਨ ਹਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਦਿਟ੍ਠਿਸਹਗਤਾਨਿ ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਸਹਗਤਞ੍ਚਾਤਿ ਪਞ੍ਚ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਪਹੀਯਨ੍ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਦ੍ਵੀਸੁ ਦਿਟ੍ਠਿਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਅਸਙ੍ਖਾਰਿਕਚਿਤ੍ਤੇਸੁ ਪਹੀਯਮਾਨੇਸੁ ਤੇਹਿ ਸਹਜਾਤੋ ਲੋਭੋ ਮੋਹੋ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਂ ਅਹਿਰਿਕਂ ਅਨੋਤ੍ਤਪ੍ਪਨ੍ਤਿ ਇਮੇ ਕਿਲੇਸਾ ਸਹਜੇਕਟ੍ਠਵਸੇਨ ਪਹੀਯਨ੍ਤਿ, ਦ੍ਵੀਸੁ ਦਿਟ੍ਠਿਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਸਸਙ੍ਖਾਰਿਕਚਿਤ੍ਤੇਸੁ ਪਹੀਯਮਾਨੇਸੁ ਤੇਹਿ ਸਹਜਾਤੋ ਲੋਭੋ ਮੋਹੋ ਥਿਨਂ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਂ ਅਹਿਰਿਕਂ ਅਨੋਤ੍ਤਪ੍ਪਨ੍ਤਿ ਇਮੇ ਕਿਲੇਸਾ ਸਹਜੇਕਟ੍ਠਵਸੇਨ ਪਹੀਯਨ੍ਤਿ, ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਸਹਗਤਚਿਤ੍ਤੇ ਪਹੀਯਮਾਨੇ ਤੇਨ ਸਹਜਾਤੋ ਮੋਹੋ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਂ ਅਹਿਰਿਕਂ ਅਨੋਤ੍ਤਪ੍ਪਨ੍ਤਿ ਇਮੇ ਕਿਲੇਸਾ ਸਹਜੇਕਟ੍ਠਵਸੇਨ ਪਹੀਯਨ੍ਤਿ. ਤੇਹਿ ਦੁਵਿਧੇਕਟ੍ਠੇਹਿ ਕਿਲੇਸੇਹਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਵਿਵਿਤ੍ਤਂ ਹੋਤੀਤਿ ਮਗ੍ਗਚਿਤ੍ਤਂ ਵਿਵਿਚ੍ਚਤਿ, ਫਲਚਿਤ੍ਤਂ ਵਿਵਿਤ੍ਤਂ ਵਿਯੁਤ੍ਤਂ ਅਪਸਕ੍ਕਿਤਂ ਸੁਞ੍ਞਂ ਹੋਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਸਕਦਾਗਾਮਿਸ੍ਸ ਓਲ਼ਾਰਿਕਾ ਕਾਮਰਾਗਸਞ੍ਞੋਜਨਾਤਿ ਓਲ਼ਾਰਿਕਭੂਤਾ ਕਾਯਦ੍ਵਾਰੇ ਵੀਤਿਕ੍ਕਮਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਯਭਾਵੇਨ ਥੂਲਭੂਤਾ ਮੇਥੁਨਰਾਗਸਙ੍ਖਾਤਾ ਸਞ੍ਞੋਜਨਾ. ਸੋ ਹਿ ਕਾਮਭਵੇ ਸਞ੍ਞੋਜੇਤੀਤਿ ‘‘ਸਞ੍ਞੋਜਨ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਪਟਿਘਸਞ੍ਞੋਜਨਾਤਿ ਬ੍ਯਾਪਾਦਸਞ੍ਞੋਜਨਾ. ਸੋ ਹਿ ਆਰਮ੍ਮਣੇ ਪਟਿਹਞ੍ਞਤੀਤਿ ‘‘ਪਟਿਘ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਤੇ ਏਵ ਥਾਮਗਤਟ੍ਠੇਨ ਸਨ੍ਤਾਨੇ ਅਨੁਸੇਨ੍ਤੀਤਿ ਅਨੁਸਯਾ. ਅਣੁਸਹਗਤਾਤਿ ਸੁਖੁਮਭੂਤਾ ਕਾਮਰਾਗਸਞ੍ਞੋਜਨਾ ਪਟਿਘਸਞ੍ਞੋਜਨਾ ਅਣੁਸਹਗਤਾ ਕਾਮਰਾਗਾਨੁਸਯਾ ਪਟਿਘਾਨੁਸਯਾਤਿ ਅਪ੍ਪਹੀਨਟ੍ਠੇਨ ਸਨ੍ਤਾਨੇ ਅਨੁਸਯਨਵਸੇਨ ਸੁਖੁਮਭੂਤਾ ਕਾਮਰਾਗਪਟਿਘਾਨੁਸਯਾ. ਤਦੇਕਟ੍ਠੇਹਿ ਚਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਥੇਹਿ ਦੁਵਿਧੇਕਟ੍ਠੇਹਿ ਕਿਲੇਸੇਹਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਵਿਵਿਤ੍ਤਂ ਸੁਞ੍ਞਂ ਹੋਤਿ.

ਅਰਹਤੋਤਿ ਕਿਲੇਸਾਰੀਨਂ ਹਤਤ੍ਤਾ ‘‘ਅਰਹਾ’’ਤਿ ਲਦ੍ਧਨਾਮਸ੍ਸ. ਰੂਪਰਾਗਾਤਿ ਰੂਪਭਵੇ ਛਨ੍ਦਰਾਗਾ. ਅਰੂਪਰਾਗਾਤਿ ਅਰੂਪਭਵੇ ਛਨ੍ਦਰਾਗਾ. ਮਾਨਾਤਿ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗਵਜ੍ਝਾ ਮਾਨਾ ਏਵ. ਤਥਾ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਅਵਿਜ੍ਜਾਮਾਨਾਨੁਸਯਾਦਯੋ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗਵਜ੍ਝਾ. ਏਤੇਸੁ ਉਣ੍ਣਤਿਲਕ੍ਖਣੋ ਮਾਨੋ. ਅਵੂਪਸਮਲਕ੍ਖਣਂ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਂ. ਅਨ੍ਧਭਾਵਲਕ੍ਖਣਾ ਅਵਿਜ੍ਜਾ. ਰੂਪਰਾਗਅਰੂਪਰਾਗਵਸੇਨ ਪਵਤ੍ਤਾ ਭਵਰਾਗਾਨੁਸਯਾ. ਤਦੇਕਟ੍ਠੇਹਿ ਚਾਤਿ ਤੇਹਿ ਏਕਤੋ ਠਿਤੇਹਿ ਚ ਕਿਲੇਸੇਹਿ. ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਚ ਸਬ੍ਬਨਿਮਿਤ੍ਤੇਹੀਤਿ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤਸਨ੍ਤਾਨੇ ਅਕੁਸਲਕ੍ਖਨ੍ਧੇ ਉਪਾਦਾਯ ‘‘ਬਹਿਦ੍ਧਾ’’ਤਿ ਸਙ੍ਖਂ ਗਤੇਹਿ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਮੁਞ੍ਚਿਤ੍ਵਾ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਪਵਤ੍ਤੇਹਿ ਸਬ੍ਬਸਙ੍ਖਾਰਨਿਮਿਤ੍ਤੇਹਿ ਮਗ੍ਗਚਿਤ੍ਤਂ ਵਿਵਿਚ੍ਚਤਿ ਵਿਨਾ ਹੋਤਿ ਅਪਸਕ੍ਕਤਿ, ਫਲਚਿਤ੍ਤਂ ਵਿਵਿਤ੍ਤਂ ਵਿਯੁਤ੍ਤਂ ਅਪਸਕ੍ਕਿਤਂ ਹੋਤਿ.

ਤਤ੍ਥ ਕਿਲੇਸਪਟਿਪਾਟਿਯਾ ਮਗ੍ਗਪਟਿਪਾਟਿਯਾ ਚਾਤਿ ਦ੍ਵਿਧਾ ਅਨੁਸਯਾਨਂ ਅਭਾਵੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਕਿਲੇਸਪਟਿਪਾਟਿਯਾ ਹਿ ਕਾਮਰਾਗਾਨੁਸਯਪਟਿਘਾਨੁਸਯਾਨਂ ਤਤਿਯਮਗ੍ਗੇਨ ਅਭਾਵੋ ਹੋਤਿ, ਮਾਨਾਨੁਸਯਸ੍ਸ ਚਤੁਤ੍ਥਮਗ੍ਗੇਨ, ਦਿਟ੍ਠਾਨੁਸਯਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਨੁਸਯਾਨਂ ਪਠਮਮਗ੍ਗੇਨ, ਭਵਰਾਗਾਨੁਸਯਾਵਿਜ੍ਜਾਨੁਸਯਾਨਂ ਚਤੁਤ੍ਥਮਗ੍ਗੇਨੇਵ. ਮਗ੍ਗਪਟਿਪਾਟਿਯਾ ਪਨ ਪਠਮਮਗ੍ਗੇਨ ਦਿਟ੍ਠਾਨੁਸਯਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਨੁਸਯਾਨਂ ਅਭਾਵੋ ਹੋਤਿ, ਦੁਤਿਯਮਗ੍ਗੇਨ ਕਾਮਰਾਗਾਨੁਸਯਪਟਿਘਾਨੁਸਯਾਨਂ ਤਨੁਭਾਵੋ, ਤਤਿਯਮਗ੍ਗੇਨ ਸਬ੍ਬਸੋ ਅਭਾਵੋ, ਚਤੁਤ੍ਥਮਗ੍ਗੇਨ ਮਾਨਾਨੁਸਯਭਵਰਾਗਾਨੁਸਯਾਵਿਜ੍ਜਾਨੁਸਯਾਨਂ ਅਭਾਵੋ ਹੋਤਿ. ਚਿਤ੍ਤਵਿਵੇਕੋਤਿ ਮਹਗ੍ਗਤਲੋਕੁਤ੍ਤਰਚਿਤ੍ਤਾਨਂ ਕਿਲੇਸੇਹਿ ਸੁਞ੍ਞਭਾਵੋ, ਤੁਚ੍ਛਭਾਵੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਉਪਧਿਵਿਵੇਕੋਤਿ ਕਿਲੇਸਕ੍ਖਨ੍ਧਅਭਿਸਙ੍ਖਾਰਸਙ੍ਖਾਤਾਨਂ ਉਪਧੀਨਂ ਸੁਞ੍ਞਭਾਵੋ. ਉਪਧਿਂ ਤਾਵ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਉਪਧਿ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਕਿਲੇਸਾ ਚਾ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਰਾਗਾਦਯੋ ਯਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਉਪਤਾਪੇਨ੍ਤਿ ਵਿਬਾਧੇਨ੍ਤੀਤਿ ਕਿਲੇਸਾ ਚ. ਉਪਾਦਾਨਗੋਚਰਾ ਰੂਪਾਦਯੋ ਪਞ੍ਚਕ੍ਖਨ੍ਧਾ ਚ. ਉਪਾਦਾਨਸਮ੍ਭੂਤਾ ਪੁਞ੍ਞਾਪੁਞ੍ਞਆਨੇਞ੍ਜਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰਾ ਚ. ਅਮਤਨ੍ਤਿ ਨਤ੍ਥਿ ਏਤਸ੍ਸ ਮਰਣਸਙ੍ਖਾਤਂ ਮਤਨ੍ਤਿ ਅਮਤਂ, ਕਿਲੇਸਵਿਸਪਟਿਪਕ੍ਖਤ੍ਤਾ ਅਗਦਨ੍ਤਿਪਿ ਅਮਤਂ. ਸਂਸਾਰਯੋਨਿਗਤਿਉਪਪਤ੍ਤਿਵਿਞ੍ਞਾਣਟ੍ਠਿਤਿਸਤ੍ਤਾਵਾਸੇਸੁ ਸਂਸਿਬ੍ਬਤਿ ਵਿਨਤੀਤਿ ਤਣ੍ਹਾ ‘‘ਵਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਤਂ ਤਤ੍ਥ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ. ਵਿਵੇਕਟ੍ਠਕਾਯਾਨਨ੍ਤਿ ਗਣਸਙ੍ਗਣਿਕਾਯ ਅਪਗਤਸਰੀਰਾਨਂ. ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਾਭਿਰਤਾਨਨ੍ਤਿ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮੇ ਕਾਮਾਦਿਤੋ ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤੇ ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਾਦਿਕੇ ਅਭਿਰਤਾਨਂ ਤਨ੍ਨਿਨ੍ਨਾਨਂ. ਪਰਮਵੋਦਾਨਪ੍ਪਤ੍ਤਾਨਨ੍ਤਿ ਉਤ੍ਤਮਪਰਿਸੁਦ੍ਧਭਾਵਫਲਂ ਪਾਪੁਣਿਤ੍ਵਾ ਠਿਤਾਨਂ. ‘‘ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸਾਭਾਵੇਨ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਚਿਤ੍ਤਾਨਂ, ਕਿਲੇਸੇਹਿ ਮੁਤ੍ਤਭਾਵੇਨ ਪਰਮਵੋਦਾਨਪ੍ਪਤ੍ਤਾਨਂ. ਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭਨਪ੍ਪਹਾਨੇਨ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਚਿਤ੍ਤਾਨਂ, ਸਮੁਚ੍ਛੇਦਪ੍ਪਹਾਨੇਨ ਪਰਮਵੋਦਾਨਪ੍ਪਤ੍ਤਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਏਵਮੇਕੇ ਵਣ੍ਣਯਨ੍ਤਿ. ਨਿਰੂਪਧੀਨਨ੍ਤਿ ਵਿਗਤੂਪਧੀਨਂ. ਵਿਸਙ੍ਖਾਰਗਤਾਨਨ੍ਤਿ ਸਙ੍ਖਾਰਾਰਮ੍ਮਣਂ ਚਜਿਤ੍ਵਾ ਵਿਗਤਸਙ੍ਖਾਰਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਆਰਮ੍ਮਣਵਸੇਨ ਉਪਗਤਾਨਂ. ਵਿਸਙ੍ਖਾਰਗਤਂ ਚਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥਪਿ ਹਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਮੇਵ ‘‘ਵਿਸਙ੍ਖਾਰ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਵਿਦੂਰੇਤਿ ਵਿਵਿਧੇ ਦੂਰੇ. ਸੁਵਿਦੂਰੇਤਿ ਸੁਟ੍ਠੁ ਵਿਦੂਰੇ. ਨ ਸਨ੍ਤਿਕੇਤਿ ਨ ਸਮੀਪੇ. ਨ ਸਾਮਨ੍ਤਾਤਿ ਨ ਏਕਪਸ੍ਸੇ. ਅਨਾਸਨ੍ਨੇਤਿ ਅਨਚ੍ਚਨ੍ਤਸਮੀਪੇ. ਵਿਵੇਕਟ੍ਠੇਤਿ ਅਤਿਦੂਰੇ, ਵਿਗਤੇਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤਾਦਿਸੋਤਿ ਤਂਸਦਿਸੋ. ਤਸ੍ਸਣ੍ਠਿਤੋਤਿ ਤੇਨ ਆਕਾਰੇਨ ਠਿਤੋ. ਤਪ੍ਪਕਾਰੋਤਿ ਤੇਨ ਪਕਾਰੇਨ ਠਿਤੋ. ਤਪ੍ਪਟਿਭਾਗੋਤਿ ਤਂਕੋਟ੍ਠਾਸਿਕੋ. ਅਥ ਵਾ ‘‘ਅਤ੍ਤਭਾਵਗੁਹਾਯ ਲਗ੍ਗਭਾਵੇਨ ਤਾਦਿਸੋ. ਕਿਲੇਸੇਹਿ ਛਨ੍ਨਭਾਵੇਨ ਤਸ੍ਸਣ੍ਠਿਤੋ. ਮੋਹਨਸ੍ਮਿਂ ਪਗਾਲ਼੍ਹਭਾਵੇਨ ਤਪ੍ਪਕਾਰੋ. ਤੀਹਿ ਵਿਵੇਕੇਹਿ ਦੂਰਭਾਵੇਨ ਤਪ੍ਪਟਿਭਾਗੋਤਿ ਏਵਮੇਕੇ ਵਣ੍ਣਯਨ੍ਤਿ.

ਦੁਪ੍ਪਹਾਯਾਤਿ ਸੁਖੇਨ ਪਹਾਤਬ੍ਬਾ ਨ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਦੁਚ੍ਚਜ੍ਜਾਤਿ ਸੁਖੇਨ ਜਹਿਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕਾ. ਦੁਪ੍ਪਰਿਚ੍ਚਜ੍ਜਾਤਿ ਸਬ੍ਬਾਕਾਰੇਨ ਜਹਿਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕਾ. ਦੁਨ੍ਨਿਮ੍ਮਦਯਾਤਿ ਨਿਮ੍ਮਦਂ ਅਮਦਂ ਕਾਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕਾ. ਦੁਬ੍ਬਿਨਿਵੇਠਯਾਤਿ ਵਿਨਿਵੇਠਨਂ ਮੋਚਨਂ ਕਾਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕਾ. ਦੁਤ੍ਤਰਾਤਿ ਉਤ੍ਤਰਿਤ੍ਵਾ ਅਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕਾ. ਦੁਪ੍ਪਤਰਾਤਿ ਵਿਸੇਸੇਤ੍ਵਾ ਤਰਿਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕਾ. ਦੁਸ੍ਸਮਤਿਕ੍ਕਮਾਤਿ ਦੁਕ੍ਖੇਨ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤਬ੍ਬਾ. ਦੁਬ੍ਬਿਨਿਵਤ੍ਤਾਤਿ ਨਿਵਤ੍ਤੇਤੁਂ ਦੁਕ੍ਖਾ. ਅਥ ਵਾ ‘‘ਪਕਤਿਵਸੇਨ ਦੁਪ੍ਪਰਿਚ੍ਚਜ੍ਜਾ. ਗੋਣਪਤਾਸਂ ਵਿਯ ਦੁਨ੍ਨਿਮ੍ਮਦਯਾ. ਨਾਗਪਾਸਂ ਵਿਯ ਦੁਬ੍ਬਿਨਿਵੇਠਯਾ. ਗਿਮ੍ਹਸਮਯੇ ਮਰੁਕਨ੍ਤਾਰਂ ਵਿਯ ਦੁਤ੍ਤਰਾ ਦੁਪ੍ਪਤਰਾ. ਬ੍ਯਗ੍ਘਪਰਿਗ੍ਗਹਿਤਾ ਅਟਵੀ ਵਿਯ ਦੁਸ੍ਸਮਤਿਕ੍ਕਮਾ. ਸਮੁਦ੍ਦਵੀਚਿ ਵਿਯ ਦੁਬ੍ਬਿਨਿਵਤ੍ਤਾਤਿ ਏਵਮੇਕੇ ਵਣ੍ਣਯਨ੍ਤਿ.

੮. ਏਵਂ ਪਠਮਗਾਥਾਯ ‘‘ਦੂਰੇ ਵਿਵੇਕਾ ਹਿ ਤਥਾਵਿਧੋ’’ਤਿ ਸਾਧੇਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਤਥਾਵਿਧਾਨਂ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਧਮ੍ਮਤਂ ਆਵਿ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ‘‘ਇਚ੍ਛਾਨਿਦਾਨਾ’’ਤਿਆਦਿਗਾਥਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਇਚ੍ਛਾਨਿਦਾਨਾਤਿ ਤਣ੍ਹਾਹੇਤੁਕਾ. ਭਵਸਾਤਬਦ੍ਧਾਤਿ ਸੁਖਵੇਦਨਾਦਿਮ੍ਹਿ ਭਵਸਾਤੇਨ ਬਦ੍ਧਾ. ਤੇ ਦੁਪ੍ਪਮੁਞ੍ਚਾਤਿ ਤੇ ਭਵਸਾਤਵਤ੍ਥੁਭੂਤਾ ਧਮ੍ਮਾ. ਤੇ ਵਾ ਤਤ੍ਥ ਬਦ੍ਧਾ ਇਚ੍ਛਾਨਿਦਾਨਾ ਸਤ੍ਤਾ ਦੁਪ੍ਪਮੋਚਯਾ. ਨ ਹਿ ਅਞ੍ਞਮੋਕ੍ਖਾਤਿ ਅਞ੍ਞੇ ਚ ਮੋਚੇਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਿ. ਕਾਰਣਵਚਨਂ ਵਾ ਏਤਂ. ਤੇ ਸਤ੍ਤਾ ਦੁਪ੍ਪਮੁਞ੍ਚਾ. ਕਸ੍ਮਾ? ਯਸ੍ਮਾ ਅਞ੍ਞੇਨ ਮੋਚੇਤਬ੍ਬਾ ਨ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਯਦਿ ਸਤ੍ਤਾ ਮੁਞ੍ਚੇਯ੍ਯੁਂ, ਸਕੇਨ ਥਾਮੇਨ ਮੁਞ੍ਚੇਯ੍ਯੁਨ੍ਤਿ ਅਯਮਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥੋ. ਪਚ੍ਛਾ ਪੁਰੇ ਵਾਪਿ ਅਪੇਕ੍ਖਮਾਨਾਤਿ ਅਨਾਗਤੇ ਅਤੀਤੇ ਵਾ ਕਾਮੇ ਅਪੇਕ੍ਖਮਾਨਾ. ਇਮੇ ਵ ਕਾਮੇ ਪੁਰਿਮੇ ਵ ਜਪ੍ਪਨ੍ਤਿ ਇਮੇ ਵਾ ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਕਾਮੇ ਪੁਰਿਮੇ ਵਾ ਦੁਵਿਧੇਪਿ ਅਤੀਤਾਨਾਗਤੇ ਬਲਵਤਣ੍ਹਾਯ ਪਤ੍ਥਯਮਾਨਾ. ਇਮੇਸਞ੍ਚ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਪਦਾਨਂ ‘‘ਤੇ ਦੁਪ੍ਪਮੁਞ੍ਚਾ ਨ ਹਿ ਅਞ੍ਞਮੋਕ੍ਖਾ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾਵ ਸਹ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਇਤਰਥਾ ਅਪੇਕ੍ਖਮਾਨਾ ਜਪ੍ਪਂ ਕਿਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਕਿਂ ਵਾ ਕਤਾਤਿ ਨ ਪਞ੍ਞਾਯੇਯ੍ਯੁਂ.

ਭਵਸਾਤਬਦ੍ਧਾਤਿ ਭਵੇ ਸਾਤਂ ਭਵਸਾਤਂ, ਤੇਨ ਭਵਸਾਤੇਨ ਸੁਖਸ੍ਸਾਦੇਨ ਬਦ੍ਧਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਠਿਤਾ. ਤਂ ਭਾਜੇਤ੍ਵਾ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਏਕਂ ਭਵਸਾਤਂ – ਸੁਖਾ ਵੇਦਨਾ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਯੋਬ੍ਬਨਭਾਵੋ ਯੋਬ੍ਬਞ੍ਞਂ. ਅਰੋਗਭਾਵੋ ਆਰੋਗ੍ਯਂ. ਜੀਵਿਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਪਵਤ੍ਤਭਾਵੋ ਜੀਵਿਤਂ. ਲਾਭੋਤਿ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਪਚ੍ਚਯਾਨਂ ਲਾਭੋ. ਯਸੋਤਿ ਪਰਿਵਾਰੋ. ਪਸਂਸਾਤਿ ਕਿਤ੍ਤਿ. ਸੁਖਨ੍ਤਿ ਕਾਯਿਕਚੇਤਸਿਕਂ ਸੁਖਂ. ਮਨਾਪਿਕਾ ਰੂਪਾਤਿ ਮਨਵਡ੍ਢਨਕਾ ਰੂਪਾ. ਸੇਸੇਸੁਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ.

ਚਕ੍ਖੁਸਮ੍ਪਦਾਤਿ ਚਕ੍ਖੁਸ੍ਸ ਸਮ੍ਪਦਾ. ‘‘ਮਯ੍ਹਂ ਚਕ੍ਖੁ ਸਮ੍ਪਨ੍ਨਂ ਮਣਿਵਿਮਾਨੇ ਉਗ੍ਘਾਟਿਤਸੀਹਪਞ੍ਜਰਂ ਵਿਯ ਖਾਯਤੀ’’ਤਿ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਸੁਖਸ੍ਸਾਦਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘‘ਚਕ੍ਖੁਸਮ੍ਪਦਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਸੋਤਸਮ੍ਪਦਾਦੀਸੁਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ. ਸੁਖਾਯ ਵੇਦਨਾਯ ਸਾਤਬਦ੍ਧਾ…ਪੇ… ਵਿਬਦ੍ਧਾਤਿ ਵਿਵਿਧਾਕਾਰੇਨ ਬਦ੍ਧਾ. ਆਬਦ੍ਧਾਤਿ ਵਿਸੇਸੇਨ ਆਦਿਤੋ ਬਦ੍ਧਾ. ਲਗ੍ਗਾਤਿ ਆਰਮ੍ਮਣੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਅਪ੍ਪਿਤਾ. ਲਗ੍ਗਿਤਾਤਿ ਨਾਗਦਨ੍ਤੇ ਫਾਣਿਤਵਾਰਕੋ ਵਿਯ ਲਗ੍ਗਿਤਾ. ਯਮੇਤ੍ਥ ਚ ਅਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਂ ਸਤ੍ਤੋ ਵਿਸਤ੍ਤੋਤਿਆਦਿਮ੍ਹਿ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ.

ਨ ਹਿ ਅਞ੍ਞਮੋਕ੍ਖਾਤਿ ਨ ਪਰੇਹਿ ਮੋਕ੍ਖਾ. ਤੇ ਵਾ ਭਵਸਾਤਵਤ੍ਥੂ ਦੁਪ੍ਪਮੁਞ੍ਚਾਤਿ ਭਵੇ ਸੁਖਸ੍ਸਾਦਵਤ੍ਥੁਭੂਤਾ ਧਮ੍ਮਾ ਤੇ ਮੁਞ੍ਚਿਤੁਂ ਦੁਕ੍ਖਾ. ਸਤ੍ਤਾ ਵਾ ਏਤ੍ਤੋ ਦੁਮ੍ਮੋਚਯਾਤਿ ਸਤ੍ਤਾ ਏਵ ਵਾ ਏਤਸ੍ਮਾ ਭਵਸਾਤਵਤ੍ਥੁਤੋ ਮੋਚੇਤੁਂ ਦੁਕ੍ਖਾ.

ਦੁਰੁਦ੍ਧਰਾਤਿ ਉਦ੍ਧਰਿਤੁਂ ਦੁਕ੍ਖਾ. ਦੁਸ੍ਸਮੁਦ੍ਧਰਾਤਿ ਸਮਨ੍ਤਤੋ ਛਿਨ੍ਨਤਟੇ ਨਰਕਾਵਾਟੇ ਪਤਿਤੋ ਵਿਯ ਉਦ੍ਧਂ ਕਤ੍ਵਾ ਉਦ੍ਧਰਿਤੁਂ ਦੁਕ੍ਖਾ. ਦੁਬ੍ਬੁਟ੍ਠਾਪਯਾਤਿ ਉਟ੍ਠਾਪੇਤੁਂ ਦੁਕ੍ਖਾ. ਦੁਸ੍ਸਮੁਟ੍ਠਾਪਯਾਤਿ ਸੁਖੁਮਅਤ੍ਤਭਾਵਂ ਪਥਵਿਯਂ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪਨਂ ਵਿਯ ਉਸ੍ਸਾਪੇਤੁਂ ਅਤਿਵਿਯ ਦੁਕ੍ਖਾ.

ਤੇ ਅਤ੍ਤਨਾ ਪਲਿਪਪਲਿਪਨ੍ਨਾਤਿ ਗਮ੍ਭੀਰਕਦ੍ਦਮੇ ਯਾਵ ਸੀਸਤੋ ਨਿਮੁਗ੍ਗਾ ਨ ਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਿ. ਪਰਂ ਪਲਿਪਪਲਿਪਨ੍ਨਂ ਉਦ੍ਧਰਿਤੁਨ੍ਤਿ ਅਪਰਂ ਤਥੇਵ ਨਿਮੁਗ੍ਗਂ ਹਤ੍ਥੇ ਵਾ ਸੀਸੇ ਵਾ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਉਦ੍ਧਰਿਤ੍ਵਾ ਥਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਿ. ਸੋ ਵਤ ਚੁਨ੍ਦਾਤਿ ਸੋਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਾਕਾਰਪੁਗ੍ਗਲਨਿਦ੍ਦੇਸੋ. ਤਸ੍ਸ ‘‘ਯੋ’’ਤਿ ਇਮਂ ਉਦ੍ਦੇਸਵਚਨਂ ਆਹਰਿਤ੍ਵਾ ਯੋ ਅਤ੍ਤਨਾ ਪਲਿਪਪਲਿਪਨ੍ਨੋ, ਸੋ ਵਤ, ਚੁਨ੍ਦ, ਪਰਂ ਪਲਿਪਪਲਿਪਨ੍ਨਂ ਉਦ੍ਧਰਿਸ੍ਸਤੀਤਿ. ਏਵਂ ਸੇਸਪਦੇਸੁ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਪਲਿਪਪਲਿਪਨ੍ਨੋਤਿ ਗਮ੍ਭੀਰਕਦ੍ਦਮੇ ਨਿਮੁਗ੍ਗੋ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਯਥਾ, ਚੁਨ੍ਦ, ਕੋਚਿ ਪੁਰਿਸੋ ਯਾਵ ਸੀਸਤੋ ਗਮ੍ਭੀਰਕਦ੍ਦਮੇ ਨਿਮੁਗ੍ਗੋ, ਪਰਮ੍ਪਿ ਤਥੇਵ ਨਿਮੁਗ੍ਗਂ ਹਤ੍ਥੇ ਵਾ ਸੀਸੇ ਵਾ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਉਦ੍ਧਰਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਨੇਤਂ ਠਾਨਂ ਵਿਜ੍ਜਤਿ. ਨ ਹਿ ਤਂ ਕਾਰਣਮਤ੍ਥਿ, ਯੇਨ ਸੋ ਤਂ ਉਦ੍ਧਰਿਤ੍ਵਾ ਥਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਯ੍ਯਾਤਿ. ਅਦਨ੍ਤੋ ਅਵਿਨੀਤੋ ਅਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤੋਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਅਨਿਬ੍ਬਿਸੇਵਨਤਾਯ ਅਦਨ੍ਤੋ. ਅਸਿਕ੍ਖਿਤਵਿਨਯਤਾਯ ਅਵਿਨੀਤੋ. ਅਨਿਬ੍ਬੁਤਕਿਲੇਸਤਾਯ ਅਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤੋਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਸੋ ਤਾਦਿਸੋ ਪਰਂ ਦਮੇਸ੍ਸਤਿ ਨਿਬ੍ਬਿਸੇਵਨਂ ਕਰਿਸ੍ਸਤਿ, ਵਿਨੇਸ੍ਸਤਿ ਤਿਸ੍ਸੋ ਸਿਕ੍ਖਾ ਸਿਕ੍ਖਾਪੇਸ੍ਸਤਿ. ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਪੇਸ੍ਸਤਿ ਤਸ੍ਸ ਕਿਲੇਸੇ ਨਿਬ੍ਬਾਪੇਸ੍ਸਤਿ.

ਨਤ੍ਥਞ੍ਞੋ ਕੋਚੀਤਿ ਅਞ੍ਞੋ ਕੋਚਿ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਮੋਚੇਤੁਂ ਸਮਤ੍ਥੋ ਨਤ੍ਥਿ. ਸਕੇਨ ਥਾਮੇਨਾਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਞਾਣਥਾਮੇਨ. ਬਲੇਨਾਤਿ ਞਾਣਬਲੇਨ. ਵੀਰਿਯੇਨਾਤਿ ਞਾਣਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਚੇਤਸਿਕਵੀਰਿਯੇਨ. ਪੁਰਿਸਪਰਕ੍ਕਮੇਨਾਤਿ ਪਰਂ ਪਰਂ ਠਾਨਂ ਅਕ੍ਕਮਨੇਨ ਮਹਨ੍ਤਵੀਰਿਯੇਨ.

ਨਾਹਂ ਸਹਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਅਹਂ ਨ ਸਹਿਸ੍ਸਾਮਿ ਨ ਸਕ੍ਕੋਮਿ, ਨ ਵਾਯਮਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਪਮੋਚਨਾਯਾਤਿ ਪਮੋਚੇਤੁਂ. ਕਥਂਕਥਿਨ੍ਤਿ ਸਕਙ੍ਖਂ. ਧੋਤਕਾਤਿ ਆਲਪਨਂ. ਤਰੇਸੀਤਿ ਤਰੇਯ੍ਯਾਸਿ.

‘‘ਅਤ੍ਤਨਾ ਹਿ ਕਤਂ ਪਾਪਂ, ਅਤ੍ਤਨਾ ਸਂਕਿਲਿਸ੍ਸਤਿ;

ਅਤ੍ਤਨਾ ਅਕਤਂ ਪਾਪਂ, ਅਤ੍ਤਨਾਵ ਵਿਸੁਜ੍ਝਤਿ;

ਸੁਦ੍ਧੀ ਅਸੁਦ੍ਧਿ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਂ, ਨਾਞ੍ਞੋ ਅਞ੍ਞਂ ਵਿਸੋਧਯੇ’’ਤਿ. (ਧ. ਪ. ੧੬੫; ਕਥਾ. ੭੪੩) –

ਏਤ੍ਥਾਯਮਤ੍ਥੋ – ਯੇਨ ਅਤ੍ਤਨਾ ਅਕੁਸਲਂ ਕਮ੍ਮਂ ਕਤਂ ਹੋਤਿ, ਸੋ ਚਤੂਸੁ ਅਪਾਯੇਸੁ ਦੁਕ੍ਖਂ ਅਨੁਭਵਨ੍ਤੋ ਅਤ੍ਤਨਾਵ ਸਂਕਿਲਿਸ੍ਸਤਿ. ਯੇਨ ਪਨ ਅਤ੍ਤਨਾ ਅਕਤਂ ਪਾਪਂ, ਸੋ ਸੁਗਤਿਞ੍ਚੇਵ ਅਗਤਿਞ੍ਚ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਅਤ੍ਤਨਾਵ ਵਿਸੁਜ੍ਝਤਿ. ਕੁਸਲਕਮ੍ਮਸਙ੍ਖਾਤਾ ਸੁਦ੍ਧਿ ਅਕੁਸਲਕਮ੍ਮਸਙ੍ਖਾਤਾ ਚ ਅਸੁਦ੍ਧਿ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਂ ਕਾਰਕਸਤ੍ਤਾਨਂ ਅਤ੍ਤਨਿਯੇਵ ਵਿਪਚ੍ਚਤਿ. ਅਞ੍ਞੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਅਞ੍ਞਂ ਪੁਗ੍ਗਲਂ ਨ ਵਿਸੋਧਯੇ ਨੇਵ ਵਿਸੋਧੇਤਿ, ਨ ਕਿਲੇਸੇਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ.

ਤਿਟ੍ਠਤੇਵ ਨਿਬ੍ਬਾਨਨ੍ਤਿ ਅਮਤਮਹਾਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਤਿਟ੍ਠਤਿਯੇਵ. ਨਿਬ੍ਬਾਨਗਾਮਿਮਗ੍ਗੋਤਿ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗਵਿਪਸ੍ਸਨਾਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗੋ. ਤਿਟ੍ਠਾਮਹਂ ਸਮਾਦਪੇਤਾਤਿ ਅਹਂ ਗਣ੍ਹਾਪੇਤਾ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਤਾ ਤਿਟ੍ਠਾਮਿ. ਏਵਂ ਓਵਦਿਯਮਾਨਾ ਏਵਂ ਅਨੁਸਾਸਿਯਮਾਨਾਤਿ ਮਯਾ ਏਵਂ ਓਵਦਿਯਮਾਨਾ ਏਵਂ ਅਨੁਸਾਸਿਯਮਾਨਾ. ਏਤ੍ਥ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਵਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ ਵਦਨ੍ਤੋ ਓਵਦਤਿ ਨਾਮ, ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਵਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ ਅਨੁਸਾਸਨ੍ਤੋ ‘‘ਅਯਸੋਪਿ ਤੇ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿਆਦਿਵਸੇਨ ਅਨਾਗਤਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਅਨੁਸਾਸਤਿ ਨਾਮ. ਸਮ੍ਮੁਖਾ ਵਦਨ੍ਤੋਪਿ ਓਵਦਤਿ ਨਾਮ, ਪਰਮ੍ਮੁਖਾ ਦੂਤਸਾਸਨਂ ਵਾ ਪੇਸੇਨ੍ਤੋ ਅਨੁਸਾਸਤਿ ਨਾਮ. ਸਕਿਂ ਵਦਨ੍ਤੋਪਿ ਓਵਦਤਿ ਨਾਮ, ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਵਦਨ੍ਤੋ ਅਨੁਸਾਸਤਿ ਨਾਮ. ਓਵਦਨ੍ਤੋ ਏਵ ਵਾ ਅਨੁਸਾਸਤਿ ਨਾਮ. ਅਪ੍ਪੇਕਚ੍ਚੇਤਿ ਅਪਿ ਏਕਚ੍ਚੇ, ਏਕੇਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਨਿਟ੍ਠਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਆਰਾਧੇਨ੍ਤੀਤਿ ਖਯਵਯਸਙ੍ਖਾਤਂ ਅਨ੍ਤਂ ਅਤੀਤਨ੍ਤਿ ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਂ, ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਞ੍ਚ ਤਂ ਸਬ੍ਬਸਙ੍ਖਾਰਾਨਂ ਅਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਟ੍ਠਾਨਤ੍ਤਾ ਨਿਟ੍ਠਞ੍ਚਾਤਿ ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਨਿਟ੍ਠਂ, ਏਕਨ੍ਤਨਿਟ੍ਠਂ, ਸਤਤਨਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤਂ ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਆਰਾਧੇਨ੍ਤਿ ਸਮ੍ਪਾਦੇਨ੍ਤਿ. ਨਾਰਾਧੇਨ੍ਤੀਤਿ ਨ ਸਮ੍ਪਾਦੇਨ੍ਤਿ, ਨ ਪਟਿਲਭਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਏਤ੍ਥ ਕ੍ਯਾਹਨ੍ਤਿ ਏਤੇਸੁ ਕਿਂ ਅਹਂ, ਕਿਂ ਕਰੋਮੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਮਗ੍ਗਕ੍ਖਾਯੀਤਿ ਪਟਿਪਦਾਮਗ੍ਗਕ੍ਖਾਯੀ. ਆਚਿਕ੍ਖਤਿ ਕਥੇਤਿ. ਅਤ੍ਤਨਾ ਪਟਿਪਜ੍ਜਮਾਨਾ ਮੁਞ੍ਚੇਯ੍ਯੁਨ੍ਤਿ ਪਟਿਪਜ੍ਜਨ੍ਤਾ ਮਯਂ ਮੁਞ੍ਚੇਯ੍ਯੁਂ.

ਅਤੀਤਂ ਉਪਾਦਾਯਾਤਿ ਅਤੀਤਂ ਪਟਿਚ੍ਚ. ਕਥਂ ਪੁਰੇ ਅਪੇਕ੍ਖਂ ਕਰੋਤੀਤਿ ਕੇਨ ਪਕਾਰੇਨ ਇਕ੍ਖਂ ਓਲੋਕਨਂ ਕਰੋਤਿ. ਏਵਂਰੂਪੋ ਅਹੋਸਿਨ੍ਤਿ ਦੀਘਰਸ੍ਸਅਣੁਕਥੂਲਾਦਿਵਸੇਨ ਏਵਂਜਾਤਿਕੋ ਏਵਰੂਪੋ ਅਭਵਿਂ. ਤਤ੍ਥ ਨਨ੍ਦਿਂ ਸਮਨ੍ਨਾਨੇਤੀਤਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਰੂਪਾਰਮ੍ਮਣੇ ਤਣ੍ਹਂ ਸਮ੍ਮਾ ਆਨਯਤਿ ਉਪਨੇਤਿ. ਵੇਦਨਾਦੀਸੁਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ.

‘‘ਇਤਿ ਮੇ ਚਕ੍ਖੂ’’ਤਿਆਦਯੋ ਵਤ੍ਥੁਆਰਮ੍ਮਣਵਸੇਨ ਤਣ੍ਹੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਆਹ. ਇਤਿ ਰੂਪਾਤੀਤਿ ਏਵਂ ਰੂਪਾ ਇਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਛਨ੍ਦਰਾਗਪਟਿਬਦ੍ਧਨ੍ਤਿ ਤੇਸੁ ਚਕ੍ਖੁਰੂਪੇਸੁ ਦੁਬ੍ਬਲਸਙ੍ਖਾਤੋ ਛਨ੍ਦੋ ਚ ਬਲਵਸਙ੍ਖਾਤੋ ਰਾਗੋ ਚ, ਤੇਨ ਛਨ੍ਦਰਾਗੇਨ ਪਟਿਬਦ੍ਧਂ ਅਲ੍ਲੀਨਂ. ਵਿਞ੍ਞਾਣਨ੍ਤਿ ਜਵਨਚਿਤ੍ਤਂ. ਛਨ੍ਦਰਾਗਪਟਿਬਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਵਿਞ੍ਞਾਣਸ੍ਸਾਤਿ ਤਸ੍ਸ ਜਵਨਵਿਞ੍ਞਾਣਸ੍ਸ ਛਨ੍ਦਰਾਗੇਨ ਬਦ੍ਧਭਾਵਾ. ਤਦਭਿਨਨ੍ਦਤੀਤਿ ਤਂ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਤਣ੍ਹਾਵਸੇਨ ਅਭਿਨਨ੍ਦਤਿ.

ਯਾਨਿਸ੍ਸ ਤਾਨੀਤਿ ਯਾਨਿ ਅਸ੍ਸ ਤਾਨਿ. ਪੁਬ੍ਬੇਤਿ ਅਤੀਤੇ. ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਤਿ ਏਕਤੋ. ਹਸਿਤਲਪਿਤਕੀਲ਼ਿਤਾਨੀਤਿ ਦਨ੍ਤਵਿਦਂਸਾਦਿਹਸਿਤਾਨਿ ਚ, ਵਚੀਭੇਦਂ ਕਤ੍ਵਾ ਲਪਿਤਾਨਿ ਚ, ਕਾਯਖਿਡ੍ਡਾਦਿਕੀਲ਼ਿਤਾਨਿ ਚ. ਤਦਸ੍ਸਾਦੇਤੀਤਿ ਤਂ ਅਸ੍ਸਾਦਯਤਿ ਅਸ੍ਸਾਦਂ ਵਿਨ੍ਦਤਿ ਸਾਦਿਯਤਿ. ਤਂ ਨਿਕਾਮੇਤੀਤਿ ਤਂ ਨਿਕਾਮਯਤਿ ਪਚ੍ਚਾਸੀਸਤਿ. ਵਿਤ੍ਤਿਂ ਆਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਤੁਟ੍ਠਿਂ ਪਾਪੁਣਾਤਿ.

ਸਿਯਨ੍ਤਿ ਭਵੇਯ੍ਯਂ. ਅਪ੍ਪਟਿਲਦ੍ਧਸ੍ਸ ਪਟਿਲਾਭਾਯਾਤਿ ਅਪ੍ਪਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਾਪੁਣਨਤ੍ਥਾਯ. ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਣਿਦਹਤੀਤਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਠਪੇਤਿ. ਚੇਤਸੋ ਪਣਿਧਾਨਪਚ੍ਚਯਾਤਿ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਠਪਨਕਾਰਣਾ.

ਸੀਲੇਨ ਵਾਤਿ ਪਞ੍ਚਸੀਲਾਦਿਸੀਲੇਨ ਵਾ. ਵਤੇਨ ਵਾਤਿ ਧੁਤਙ੍ਗਸਮਾਦਾਨੇਨ ਵਾ. ਤਪੇਨ ਵਾਤਿ ਵੀਰਿਯਸਮਾਦਾਨੇਨ ਵਾ. ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯੇਨ ਵਾਤਿ ਮੇਥੁਨਵਿਰਤਿਯਾ ਵਾ. ਦੇਵੋ ਵਾਤਿ ਮਹਾਨੁਭਾਵੋ ਦੇਵਰਾਜਾ ਵਾ. ਦੇਵਞ੍ਞਤਰੋ ਵਾਤਿ ਤੇਸਂ ਅਞ੍ਞਤਰੋ ਵਾ.

ਜਪ੍ਪਨ੍ਤਾਤਿ ਗੁਣਵਸੇਨ ਕਥੇਨ੍ਤਾ. ਪਜਪ੍ਪਨ੍ਤਾਤਿ ਪਕਾਰੇਨ ਕਥੇਨ੍ਤਾ. ਅਭਿਜਪ੍ਪਨ੍ਤਾਤਿ ਵਿਸੇਸੇਨ ਕਥੇਨ੍ਤਾ, ਉਪਸਗ੍ਗਵਸੇਨ ਵਾ ਵਡ੍ਢਿਤਂ.

੯. ਏਵਂ ਪਠਮਗਾਥਾਯ ‘‘ਦੂਰੇ ਵਿਵੇਕਾ ਹਿ ਤਥਾਵਿਧੋ’’ਤਿ ਸਾਧੇਤ੍ਵਾ ਦੁਤਿਯਗਾਥਾਯ ਚ ਤਥਾਵਿਧਾਨਂ ਧਮ੍ਮਤਂ ਆਵਿ ਕਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਤੇਸਂ ਪਾਪਕਰਣਂ ਆਵਿ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ‘‘ਕਾਮੇਸੁ ਗਿਦ੍ਧਾ’’ਤਿ ਗਾਥਮਾਹ.

ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਤੇ ਸਤ੍ਤਾ ਕਾਮੇਸੁ ਪਰਿਭੋਗਤਣ੍ਹਾਯ ਗਿਦ੍ਧਾ, ਪਰਿਯੇਸਨਾਦਿਮਨੁਯੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਪਸੁਤਾ, ਸਮ੍ਮੋਹਮਾਪਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਪਮੂਲ਼੍ਹਾ, ਅਵਗਮਨਤਾਯ ਮਚ੍ਛਰਿਯਤਾਯ ਬੁਦ੍ਧਾਦੀਨਂ ਵਚਨਂ ਅਨਾਦਿਯਤਾਯ ਚ ਅਵਦਾਨਿਯਾ, ਕਾਯਵਿਸਮਾਦਿਮ੍ਹਿ ਵਿਸਮੇ ਨਿਵਿਟ੍ਠਾ, ਅਨ੍ਤਕਾਲੇ ਮਰਣਦੁਕ੍ਖੂਪਨੀਤਾ, ‘‘ਕਿਂਸੁ ਭਵਿਸ੍ਸਾਮ ਇਤੋ ਚੁਤਾਸੇ’’ਤਿ ਪਰਿਦੇਵਯਨ੍ਤੀਤਿ.

ਗਿਦ੍ਧਾਤਿ ਕਾਮਰਾਗੇਨ ਗਿਦ੍ਧਾ. ਗਧਿਤਾਤਿ ਸਙ੍ਕਪ੍ਪਰਾਗੇਨ ਪਚ੍ਚਾਸੀਸਮਾਨਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਗਧਿਤਾ. ਮੁਚ੍ਛਿਤਾਤਿ ਕਾਮਤਣ੍ਹਾਯ ਮੁਚ੍ਛਾਪਰੇਤਾ. ਅਜ੍ਝੋਸਨ੍ਨਾਤਿ ਕਾਮਨਨ੍ਦਿਯਾ ਅਧਿਓਸਨ੍ਨਾ ਅਜ੍ਝੋਤ੍ਥਟਾ. ਲਗ੍ਗਾਤਿ ਕਾਮਸਿਨੇਹੇਨ ਅਲ੍ਲੀਨਾ. ਲਗ੍ਗਿਤਾਤਿ ਕਾਮਪਰਿਲ਼ਾਹੇਨ ਏਕੀਭੂਤਾ. ਪਲਿਬੁਦ੍ਧਾਤਿ ਕਾਮਸਞ੍ਞਾਯ ਆਵਟ੍ਟਿਤਾ. ਅਥ ਵਾ ‘‘ਦਿਟ੍ਠਿਦਸ੍ਸਨੇ ਗਿਦ੍ਧਾ. ਅਭਿਣ੍ਹਦਸ੍ਸਨੇ ਗਧਿਤਾ. ਸਂਸਗ੍ਗਕਿਰਿਯਸ੍ਮਿਂ ਮੁਚ੍ਛਿਤਾ. ਵਿਸ੍ਸਾਸਕਿਰਿਯਸ੍ਮਿਂ ਅਜ੍ਝੋਸਨ੍ਨਾ. ਸਿਨੇਹਵਲ਼ਞ੍ਜਸ੍ਮਿਂ ਲਗ੍ਗਾ. ਦ੍ਵਯਂਦ੍ਵਯਸਮਾਪਤ੍ਤਿਮ੍ਹਿ ਲਗ੍ਗਿਤਾ. ਅਪਰਾਪਰਂ ਅਮੁਞ੍ਚਮਾਨਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਪਲਿਬੁਦ੍ਧਾ’’ਤਿ ਏਵਮੇਕੇ ਵਣ੍ਣਯਨ੍ਤਿ.

ਏਸਨ੍ਤੀਤਿ ਪਚ੍ਚਾਸੀਸਨ੍ਤਿ. ਗਵੇਸਨ੍ਤੀਤਿ ਮਗ੍ਗਯਨ੍ਤਿ. ਪਰਿਯੇਸਨ੍ਤੀਤਿ ਸਬ੍ਬਾਕਾਰੇਨ ਇਚ੍ਛਨ੍ਤਿ ਪਤ੍ਥੇਨ੍ਤਿ. ਅਥ ਵਾ ਦਿਟ੍ਠਾਰਮ੍ਮਣੇ ਸੁਭਾਸੁਭਂ ਅਤ੍ਥਿ, ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਏਸਨ੍ਤਿ. ਸੁਭਾਸੁਭਾਰਮ੍ਮਣੇ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਂ ਕਤ੍ਵਾ ਵਲ਼ਞ੍ਜਨਤ੍ਥਾਯ ਪਿਯਂ ਕਰੋਨ੍ਤਾ ਗਵੇਸਨ੍ਤਿ. ਚਿਤ੍ਤਵਸੇਨ ਏਸਨ੍ਤਿ. ਪਯੋਗਵਸੇਨ ਗਵੇਸਨ੍ਤਿ. ਕਰਣਵਸੇਨ ਪਰਿਯੇਸਨ੍ਤਿ. ਤੇ ਦੁਵਿਧੇ ਕਾਮੇ ਪਟਿਚ੍ਚ ਓਤਰਿਤ੍ਵਾ ਚਰਨ੍ਤੀਤਿ ਤਚ੍ਚਰਿਤਾ. ਤੇ ਚ ਕਾਮੇ ਬਹੁਲਂ ਯੇਭੁਯ੍ਯੇਨ ਵਡ੍ਢੇਨ੍ਤਿ ਪਵਤ੍ਤਯਨ੍ਤੀਤਿ ਤਬ੍ਬਹੁਲਾ. ਤੇ ਚ ਕਾਮੇ ਗਰੁਂ ਕਤ੍ਵਾ ਰਹਨ੍ਤੀਤਿ ਤਗ੍ਗਰੁਕਾ. ਤੇਸੁ ਕਾਮੇਸੁ ਨਿਨ੍ਨਾ ਨਮਿਤਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਵਸਨ੍ਤੀਤਿ ਤਨ੍ਨਿਨ੍ਨਾ. ਤੇਸੁ ਕਾਮੇਸੁ ਸਨ੍ਨਿਨ੍ਨਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਵਸਨ੍ਤੀਤਿ ਤਪ੍ਪੋਣਾ. ਤੇਸੁ ਕਾਮੇਸੁ ਅਵਲਮ੍ਬਿਤਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਤੇਸੁਯੇਵ ਨਮਿਤਾ ਵਸਨ੍ਤੀਤਿ ਤਪ੍ਪਬ੍ਭਾਰਾ. ਤੇਸੁ ਕਾਮੇਸੁ ਅਵਤ੍ਥਰਿਤ੍ਵਾ ਮੁਚ੍ਛਾਪਰੇਤਪ੍ਪਸਙ੍ਗਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਵਦਨ੍ਤੀਤਿ ਤਦਧਿਮੁਤ੍ਤਾ. ਤੇ ਚ ਕਾਮੇ ਅਧਿਪਤਿਂ ਜੇਟ੍ਠਕਂ ਕਤ੍ਵਾ ਵਸਨ੍ਤੀਤਿ ਤਦਧਿਪਤੇਯ੍ਯਾ. ਅਥ ਵਾ ‘‘ਆਰਮ੍ਮਣਸ੍ਸ ਇਟ੍ਠਭਾਵੇਨ ਤਚ੍ਚਰਿਤਾ. ਆਰਮ੍ਮਣਸ੍ਸ ਕਨ੍ਤਭਾਵੇਨ ਤਬ੍ਬਹੁਲਾ. ਆਰਮ੍ਮਣਸ੍ਸ ਮਨਾਪਭਾਵੇਨ ਤਗ੍ਗਰੁਕਾ. ਆਰਮ੍ਮਣਸ੍ਸ ਪਿਯਭਾਵੇਨ ਤਨ੍ਨਿਨ੍ਨਾ. ਆਰਮ੍ਮਣਸ੍ਸ ਕਾਮੁਪਸਂਹਿਤਭਾਵੇਨ ਤਪ੍ਪੋਣਾ. ਆਰਮ੍ਮਣਸ੍ਸ ਰਜਨੀਯਭਾਵੇਨ ਤਪ੍ਪਬ੍ਭਾਰਾ. ਆਰਮ੍ਮਣਸ੍ਸ ਮੁਚ੍ਛਨੀਯਭਾਵੇਨ ਤਦਧਿਮੁਤ੍ਤਾ. ਆਰਮ੍ਮਣਸ੍ਸ ਬਨ੍ਧਨੀਯਭਾਵੇਨ ਤਦਧਿਪਤੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ਏਵਮੇਕੇ ਵਣ੍ਣਯਨ੍ਤਿ.

ਰੂਪੇ ਪਰਿਯੇਸਨ੍ਤੀਤਿਆਦੀਸੁ ਪਰਿਯੇਸਨ੍ਤੀਤਿ ਅਲਦ੍ਧਸ੍ਸ ਲਾਭਾਯ ਏਸਨਵਸੇਨ. ਪਟਿਲਭਨ੍ਤੀਤਿ ਹਤ੍ਥਗਤਵਸੇਨ. ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤੀਤਿ ਵਲ਼ਞ੍ਜਨਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਞਾਤਬ੍ਬਂ. ਕਲਹਂ ਵਿਵਾਦਂ ਕਰੋਤੀਤਿ ਕਲਹਕਾਰਕੋ. ਤਸ੍ਮਿਂ ਨਿਯੁਤ੍ਤੋਤਿ ਕਲਹਪਸੁਤੋ. ਕਮ੍ਮਕਾਰਕਾਦੀਸੁਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ. ਗੋਚਰੇ ਚਰਨ੍ਤੋਤਿ ਵੇਸਿਯਾਦਿਗੋਚਰੇ, ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾਦਿਗੋਚਰੇ ਵਾ ਚਰਮਾਨੋ. ਤੇਸੁ ਨਿਯੁਤ੍ਤੋ ਗੋਚਰਪਸੁਤੋ. ਆਰਮ੍ਮਣੂਪਨਿਜ੍ਝਾਨਵਸੇਨ ਝਾਨਂ ਅਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਝਾਯੀ. ਤਸ੍ਮਿਂ ਨਿਯੁਤ੍ਤੋ ਝਾਨਪਸੁਤੋ.

ਅਵਗਚ੍ਛਨ੍ਤੀਤਿ ਅਪਾਯਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ. ਮਚ੍ਛਰਿਨੋਤਿ ਸਕਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਨਿਗੁਹਨ੍ਤਾ. ਵਚਨਨ੍ਤਿ ਕਥਨਂ. ਬ੍ਯਪਥਨ੍ਤਿ ਵਾਕ੍ਯਪਥਂ. ਦੇਸਨਨ੍ਤਿ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨਓਵਾਦਂ. ਅਨੁਸਿਟ੍ਠਿਨ੍ਤਿ ਅਨੁਸਾਸਨਿਂ. ਨਾਦਿਯਨ੍ਤੀਤਿ ਨ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਿ ਨ ਗਰੁਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ. ‘‘ਨ ਪਟਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵਾ ਪਾਠੋ, ਸੋਯੇਵ ਅਤ੍ਥੋ. ਵਤ੍ਥੁਤੋ ਮਚ੍ਛਰਿਯਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ‘‘ਪਞ੍ਚ ਮਚ੍ਛਰਿਯਾਨਿ ਆਵਾਸਮਚ੍ਛਰਿਯ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਤ੍ਥ ਆਵਾਸੇ ਮਚ੍ਛਰਿਯਂ ਆਵਾਸਮਚ੍ਛਰਿਯਂ. ਸੇਸਪਦੇਸੁਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ.

ਆਵਾਸੋ ਨਾਮ ਸਕਲਾਰਾਮੋਪਿ ਪਰਿਵੇਣਮ੍ਪਿ ਏਕੋਵਰਕੋਪਿ ਰਤ੍ਤਿਟ੍ਠਾਨਾਦੀਨਿਪਿ. ਤੇਸੁ ਵਸਨ੍ਤਾ ਸੁਖਂ ਵਸਨ੍ਤਿ, ਪਚ੍ਚਯੇ ਲਭਨ੍ਤਿ. ਏਕੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਵਤ੍ਤਸਮ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸੇਵ ਪੇਸਲਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਤਤ੍ਥ ਆਗਮਨਂ ਨ ਇਚ੍ਛਤਿ, ਆਗਤੋਪਿ ‘‘ਖਿਪ੍ਪਂ ਗਚ੍ਛਤੂ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ, ਇਦਂ ਆਵਾਸਮਚ੍ਛਰਿਯਂ ਨਾਮ. ਭਣ੍ਡਨਕਾਰਕਾਦੀਨਂ ਪਨ ਤਤ੍ਥ ਵਾਸਂ ਅਨਿਚ੍ਛਤੋ ਆਵਾਸਮਚ੍ਛਰਿਯਂ ਨਾਮ ਨ ਹੋਤਿ.

ਕੁਲਨ੍ਤਿ ਉਪਟ੍ਠਾਕਕੁਲਮ੍ਪਿ ਞਾਤਿਕੁਲਮ੍ਪਿ. ਤਤ੍ਥ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਉਪਸਙ੍ਕਮਨਂ ਅਨਿਚ੍ਛਤੋ ਕੁਲਮਚ੍ਛਰਿਯਂ ਹੋਤਿ. ਪਾਪਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਪਨ ਉਪਸਙ੍ਕਮਨਂ ਅਨਿਚ੍ਛਤੋਪਿ ਮਚ੍ਛਰਿਯਂ ਨਾਮ ਨ ਹੋਤਿ. ਸੋ ਹਿ ਤੇਸਂ ਪਸਾਦਭੇਦਾਯ ਪਟਿਪਜ੍ਜਤਿ. ਪਸਾਦਂ ਰਕ੍ਖਿਤੁਂ ਸਮਤ੍ਥਸ੍ਸੇਵ ਪਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਤਤ੍ਥ ਉਪਸਙ੍ਕਮਨਂ ਅਨਿਚ੍ਛਤੋ ਮਚ੍ਛਰਿਯਂ ਨਾਮ ਹੋਤਿ.

ਲਾਭੋਤਿ ਚਤੁਪਚ੍ਚਯਲਾਭੋਵ. ਤਂ ਅਞ੍ਞਸ੍ਮਿਂ ਸੀਲਵਨ੍ਤੇਯੇਵ ਲਭਨ੍ਤੇ ‘‘ਮਾ ਲਭਤੂ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਲਾਭਮਚ੍ਛਰਿਯਂ ਹੋਤਿ. ਯੋ ਪਨ ਸਦ੍ਧਾਦੇਯ੍ਯਂ ਵਿਨਿਪਾਤੇਤਿ, ਅਪਰਿਭੋਗਦੁਪ੍ਪਰਿਭੋਗਾਦਿਵਸੇਨ ਵਿਨਾਸੇਤਿ, ਪੂਤਿਭਾਵਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਮ੍ਪਿ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਨ ਦੇਤਿ, ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਸਚੇ ਇਮਂ ਏਸ ਨ ਲਭੇਯ੍ਯ, ਅਞ੍ਞੋ ਸੀਲਵਾ ਲਭੇਯ੍ਯ, ਪਰਿਭੋਗਂ ਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਮਚ੍ਛਰਿਯਂ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ.

ਵਣ੍ਣੋ ਨਾਮ ਸਰੀਰਵਣ੍ਣੋਪਿ ਗੁਣਵਣ੍ਣੋਪਿ. ਤਤ੍ਥ ਸਰੀਰਵਣ੍ਣੇ ਮਚ੍ਛਰੀ ‘‘ਪਰੋ ਪਾਸਾਦਿਕੋ ਰੂਪਵਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਤਂ ਨ ਕਥੇਤੁਕਾਮੋ ਹੋਤਿ. ਗੁਣਵਣ੍ਣਮਚ੍ਛਰੀ ਪਰਸ੍ਸ ਸੀਲੇਨ ਧੁਤਙ੍ਗੇਨ ਪਟਿਪਦਾਯ ਆਚਾਰੇਨ ਵਣ੍ਣਂ ਨ ਕਥੇਤੁਕਾਮੋ ਹੋਤਿ.

ਧਮ੍ਮੋਤਿ ਪਰਿਯਤ੍ਤਿਧਮ੍ਮੋ ਚ ਪਟਿਵੇਧਧਮ੍ਮੋ ਚ. ਤਤ੍ਥ ਅਰਿਯਸਾਵਕਾ ਪਟਿਵੇਧਧਮ੍ਮਂ ਨ ਮਚ੍ਛਰਾਯਨ੍ਤਿ, ਅਤ੍ਤਨਾ ਪਟਿਵਿਦ੍ਧਧਮ੍ਮੇ ਸਦੇਵਕਸ੍ਸ ਲੋਕਸ੍ਸ ਪਟਿਵੇਧਂ ਇਚ੍ਛਨ੍ਤਿ. ਤਂ ਪਨ ਪਟਿਵੇਧਂ ‘‘ਪਰੇ ਜਾਨਨ੍ਤੂ’’ਤਿ ਇਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਤਨ੍ਤਿਧਮ੍ਮੇਯੇਵ ਪਨ ਧਮ੍ਮਮਚ੍ਛਰਿਯਂ ਨਾਮ ਹੋਤਿ. ਤੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਯਂ ਗੁਲ਼੍ਹਂ ਗਨ੍ਥਂ ਵਾ ਕਥਾਮਗ੍ਗਂ ਵਾ ਜਾਨਾਤਿ, ਤਂ ਅਞ੍ਞੇ ਨ ਜਾਨਾਪੇਤੁਕਾਮੋ ਹੋਤਿ. ਯੋ ਪਨ ਪੁਗ੍ਗਲਂ ਉਪਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਾਨੁਗ੍ਗਹੇਨ ਧਮ੍ਮਂ ਵਾ ਉਪਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਪੁਗ੍ਗਲਾਨੁਗ੍ਗਹੇਨ ਨ ਦੇਤਿ, ਅਯਂ ਧਮ੍ਮਮਚ੍ਛਰੀ ਨਾਮ ਨ ਹੋਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਏਕਚ੍ਚੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਲੋਲੋ ਹੋਤਿ, ਕਾਲੇਨ ਸਮਣੋ ਹੋਤਿ, ਕਾਲੇਨ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ, ਕਾਲੇਨ ਨਿਗਣ੍ਠੋ. ਯੋ ਹਿ ਭਿਕ੍ਖੁ ‘‘ਅਯਂ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਪਵੇਣਿਆਗਤਂ ਤਨ੍ਤਿਂ ਸਣ੍ਹਂ ਸੁਖੁਮਂ ਧਮ੍ਮਨ੍ਤਰਂ ਭਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਆਲੁਲ਼ੇਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਨ ਦੇਤਿ, ਅਯਂ ਪੁਗ੍ਗਲਂ ਉਪਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਾਨੁਗ੍ਗਹੇਨ ਨ ਦੇਤਿ ਨਾਮ. ਯੋ ਪਨ ‘‘ਅਯਂ ਧਮ੍ਮੋ ਸਣ੍ਹੋ ਸੁਖੁਮੋ, ਸਚਾਯਂ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਗਣ੍ਹਿਸ੍ਸਤਿ, ਅਞ੍ਞਂ ਬ੍ਯਾਕਰਿਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਆਵਿ ਕਤ੍ਵਾ ਨਸ੍ਸਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਨ ਦੇਤਿ, ਅਯਂ ਧਮ੍ਮਂ ਉਪਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਪੁਗ੍ਗਲਾਨੁਗ੍ਗਹੇਨ ਨ ਦੇਤਿ ਨਾਮ. ਯੋ ਪਨ ‘‘ਸਚਾਯਂ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਂ ਗਣ੍ਹਿਸ੍ਸਤਿ, ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਸਮਯਂ ਭਿਨ੍ਦਿਤੁਂ ਸਮਤ੍ਥੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਨ ਦੇਤਿ, ਅਯਂ ਧਮ੍ਮਮਚ੍ਛਰੀ ਨਾਮ ਹੋਤਿ.

ਇਮੇਸੁ ਪਞ੍ਚਸੁ ਮਚ੍ਛਰਿਯੇਸੁ ਆਵਾਸਮਚ੍ਛਰਿਯੇਨ ਤਾਵ ਯਕ੍ਖੋ ਵਾ ਪੇਤੋ ਵਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸੇਵ ਆਵਾਸਸ੍ਸ ਸਙ੍ਕਾਰਂ ਸੀਸੇਨ ਉਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਵਿਚਰਤਿ. ਕੁਲਮਚ੍ਛਰਿਯੇਨ ਤਸ੍ਮਿਂ ਕੁਲੇ ਅਞ੍ਞੇਸਂ ਦਾਨਮਾਨਨਾਦੀਨਿ ਕਰੋਨ੍ਤੇ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਭਿਨ੍ਨਂ ਵਤਿਦਂ ਕੁਲਂ ਮਮਾ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤਯਤੋ ਲੋਹਿਤਮ੍ਪਿ ਮੁਖਤੋ ਉਗ੍ਗਚ੍ਛਤਿ, ਕੁਚ੍ਛਿਵਿਰੇਚਨਮ੍ਪਿ ਹੋਤਿ, ਅਨ੍ਤਾਨਿਪਿ ਖਣ੍ਡਾਖਣ੍ਡਾਨਿ ਹੁਤ੍ਵਾ ਨਿਕ੍ਖਮਨ੍ਤਿ. ਲਾਭਮਚ੍ਛਰਿਯੇਨ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਵਾ ਗਣਸ੍ਸ ਵਾ ਸਨ੍ਤਕੇ ਲਾਭੇ ਮਚ੍ਛਰਾਯਿਤ੍ਵਾ ਪੁਗ੍ਗਲਿਕਪਰਿਭੋਗਂ ਵਿਯ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਯਕ੍ਖੋ ਵਾ ਪੇਤੋ ਵਾ ਮਹਾਅਜਗਰੋ ਵਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਤਿ. ਸਰੀਰਵਣ੍ਣਗੁਣਵਣ੍ਣਮਚ੍ਛਰੇਨ ਪਨ ਪਰਿਯਤ੍ਤਿਧਮ੍ਮਮਚ੍ਛਰਿਯੇਨ ਚ ਅਤ੍ਤਨੋਵ ਵਣ੍ਣਂ ਵਣ੍ਣੇਤਿ, ਪਰੇਸਂ ਵਣ੍ਣੇ ‘‘ਕਿਂ ਵਣ੍ਣੋ ਏਸੋ’’ਤਿ ਤਂ ਤਂ ਦੋਸਂ ਵਦਨ੍ਤੋ ਪਰਿਯਤ੍ਤਿਧਮ੍ਮਞ੍ਚ ਕਸ੍ਸਚਿ ਕਿਞ੍ਚਿ ਅਦੇਨ੍ਤੋ ਦੁਬ੍ਬਣ੍ਣੋ ਚੇਵ ਏਲ਼ਮੂਗੋ ਚ ਹੋਤਿ.

ਅਪਿ ਚ ਆਵਾਸਮਚ੍ਛਰਿਯੇਨ ਲੋਹਗੇਹੇ ਪਚ੍ਚਤਿ, ਕੁਲਮਚ੍ਛਰਿਯੇਨ ਅਪ੍ਪਲਾਭੋ ਹੋਤਿ, ਲਾਭਮਚ੍ਛਰਿਯੇਨ ਗੂਥਨਿਰਯੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਤਿ, ਵਣ੍ਣਮਚ੍ਛਰਿਯੇਨ ਭਵੇ ਭਵੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਸ੍ਸ ਵਣ੍ਣੋ ਨਾਮ ਨ ਹੋਤਿ, ਧਮ੍ਮਮਚ੍ਛਰਿਯੇਨ ਕੁਕ੍ਕੁਲ਼ਨਿਰਯੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਤੀਤਿ.

ਮਚ੍ਛਰਾਯਨਵਸੇਨ ਮਚ੍ਛਰਿਯਂ. ਮਚ੍ਛਰਾਯਨਾਕਾਰੋ ਮਚ੍ਛਰਾਯਨਾ. ਮਚ੍ਛਰੇਨ ਅਯਿਤਸ੍ਸ ਮਚ੍ਛੇਰਸਮਙ੍ਗਿਨੋ ਭਾਵੋ ਮਚ੍ਛਰਾਯਿਤਤ੍ਤਂ. ‘‘ਮਯ੍ਹਮੇਵ ਹੋਨ੍ਤੁ, ਮਾ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਸਬ੍ਬਾਪਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯੋ ਬ੍ਯਾਪੇਤੁਂ ਨ ਇਚ੍ਛਤੀਤਿ ਵਿਵਿਚ੍ਛੋ, ਵਿਵਿਚ੍ਛਸ੍ਸ ਭਾਵੋ ਵੇਵਿਚ੍ਛਂ, ਮੁਦੁਮਚ੍ਛਰਿਯਸ੍ਸੇਤਂ ਨਾਮਂ. ਕਦਰਿਯੋ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਅਨਾਦਰੋ, ਤਸ੍ਸ ਭਾਵੋ ਕਦਰਿਯਂ, ਥਦ੍ਧਮਚ੍ਛਰਿਯਸ੍ਸੇਤਂ ਨਾਮਂ. ਤੇਨ ਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਪਰਮ੍ਪਿ ਪਰੇਸਂ ਦਦਮਾਨਂ ਨਿਵਾਰੇਤਿ. ਵੁਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਚੇਤਂ –

‘‘ਕਦਰਿਯੋ ਪਾਪਸਙ੍ਕਪ੍ਪੋ, ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਅਨਾਦਰੋ;

ਦਦਮਾਨਂ ਨਿਵਾਰੇਤਿ, ਯਾਚਮਾਨਾਨ ਭੋਜਨ’’ਨ੍ਤਿ. (ਸਂ. ਨਿ. ੧.੧੩੨);

ਯਾਚਕੇ ਦਿਸ੍ਵਾ ਕਟੁਕਭਾਵੇਨ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਞ੍ਚਤਿ ਸਙ੍ਕੋਚੇਤੀਤਿ ਕਟੁਕਞ੍ਚੁਕੋ, ਤਸ੍ਸ ਭਾਵੋ ਕਟੁਕਞ੍ਚੁਕਤਾ. ਅਪਰੋ ਨਯੋ – ਕਟੁਕਞ੍ਚੁਕਤਾ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਕਟਚ੍ਛੁਗ੍ਗਾਹੋ. ਸਮਤਿਤ੍ਤਿਕਪੁਣ੍ਣਾਯ ਹਿ ਉਕ੍ਖਲਿਯਾ ਭਤ੍ਤਂ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੋ ਸਬ੍ਬਤੋਭਾਗੇਨ ਸਙ੍ਕੁਟਿਤੇਨ ਅਗ੍ਗਕਟਚ੍ਛੁਨਾ ਗਣ੍ਹਾਤਿ ਪੂਰੇਤ੍ਵਾ ਗਹੇਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਤਿ, ਏਵਂ ਮਚ੍ਛਰਿਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਚਿਤ੍ਤਂ ਸਙ੍ਕੁਚਤਿ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਙ੍ਕੁਚਿਤੇ ਕਾਯੋਪਿ ਤਥੇਵ ਸਙ੍ਕੁਚਤਿ ਪਟਿਕੁਟਤਿ ਪਟਿਨਿਵਟ੍ਟਤਿ ਨ ਸਮ੍ਪਸਾਰੀਯਤੀਤਿ ਮਚ੍ਛੇਰਂ ‘‘ਕਟੁਕਞ੍ਚੁਕਤਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਅਗ੍ਗਹਿਤਤ੍ਤਂ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸਾਤਿ ਪਰੇਸਂ ਉਪਕਾਰਕਰਣੇ ਦਾਨਾਦਿਨਾ ਆਕਾਰੇਨ ਯਥਾ ਨ ਸਮ੍ਪਸਾਰੀਯਤਿ, ਏਵਂ ਆਵਰਿਤ੍ਵਾ ਗਹਿਤਭਾਵੋ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ. ਯਸ੍ਮਾ ਪਨ ਮਚ੍ਛਰਿਪੁਗ੍ਗਲੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਨ੍ਤਕਂ ਪਰੇਸਂ ਅਦਾਤੁਕਾਮੋ ਹੋਤਿ, ਪਰਸਨ੍ਤਕਂ ਗਣ੍ਹਿਤੁਕਾਮੋ. ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਇਦਂ ਅਚ੍ਛਰਿਯਂ ਮਯ੍ਹਮੇਵ ਹੋਤੁ, ਮਾ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਪਵਤ੍ਤਿਵਸੇਨਸ੍ਸ ਅਤ੍ਤਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਨਿਗੂਹਨਲਕ੍ਖਣਤਾ ਪਰਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਗ੍ਗਹਣਲਕ੍ਖਣਤਾ ਚ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ.

ਖਨ੍ਧਮਚ੍ਛਰਿਯਮ੍ਪਿ ਮਚ੍ਛਰਿਯਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਞ੍ਚਕ੍ਖਨ੍ਧਸਙ੍ਖਾਤਂ ਉਪਪਤ੍ਤਿਭਵਂ ਅਞ੍ਞੇਹਿ ਅਸਾਧਾਰਣਂ ‘‘ਅਚ੍ਛਰਿਯਂ ਮਯ੍ਹਮੇਵ ਹੋਤੁ, ਮਾ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਪਵਤ੍ਤਂ ਮਚ੍ਛਰਿਯਂ ਖਨ੍ਧਮਚ੍ਛਰਿਯਂ ਨਾਮ. ਧਾਤੁਆਯਤਨਮਚ੍ਛਰਿਯੇਸੁਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ. ਗਾਹੋਤਿ ਗਾਹਨਿਚ੍ਛਯਵਸੇਨ ਗਹਣਂ. ਅਵਦਞ੍ਞੁਤਾਯਾਤਿ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਬੁਦ੍ਧਾਨਮ੍ਪਿ ਕਥਿਤਂ ਅਜਾਨਨਭਾਵੇਨ. ਯਾਚਕਾਨਂ ਅਦਦਮਾਨੋ ਹਿ ਤੇਹਿ ਕਥਿਤਂ ਨ ਜਾਨਾਤਿ ਨਾਮ. ਜਨਾ ਪਮਤ੍ਤਾਤਿ ਸਤਿਵਿਪ੍ਪਵਾਸਾ ਜਨਾ. ਵਚਨਨ੍ਤਿ ਸਙ੍ਖੇਪਵਚਨਂ. ਬ੍ਯਪ੍ਪਥਨ੍ਤਿ ਵਿਤ੍ਥਾਰਵਚਨਂ. ਦੇਸਨਨ੍ਤਿ ਉਪਮਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਥਸਨ੍ਦਸ੍ਸਨਵਚਨਂ. ਅਨੁਸਿਟ੍ਠਿਨ੍ਤਿ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਸਂਲਕ੍ਖਾਪਨਵਚਨਂ. ਅਥ ਵਾ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਕਥਨਂ ਵਚਨਂ ਨਾਮ. ਗਣ੍ਹਾਪੇਤ੍ਵਾ ਕਥਨਂ ਬ੍ਯਪ੍ਪਥਂ ਨਾਮ. ਤੋਸੇਤ੍ਵਾ ਕਥਨਂ ਦੇਸਨਂ ਨਾਮ. ਪਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਕਥਨਂ ਅਨੁਸਿਟ੍ਠਿ ਨਾਮ. ਅਥ ਵਾ ਪਰਿਤਾਪਦੁਕ੍ਖਂ ਨਾਸੇਤ੍ਵਾ ਕਥਨਂ ਵਚਨਂ ਨਾਮ. ਪਰਿਲ਼ਾਹਦੁਕ੍ਖਂ ਨਾਸੇਤ੍ਵਾ ਕਥਨਂ ਬ੍ਯਪ੍ਪਥਂ ਨਾਮ. ਅਪਾਯਦੁਕ੍ਖਂ ਨਾਸੇਤ੍ਵਾ ਕਥਨਂ ਦੇਸਨਂ ਨਾਮ. ਭਵਦੁਕ੍ਖਂ ਨਾਸੇਤ੍ਵਾ ਕਥਨਂ ਅਨੁਸਿਟ੍ਠਿ ਨਾਮ. ਅਥ ਵਾ ਦੁਕ੍ਖਸਚ੍ਚਪਰਿਞ੍ਞਾਪਟਿਵੇਧਯੁਤ੍ਤਂ ਵਚਨਂ. ਸਮੁਦਯਸਚ੍ਚਪਹਾਨਪਟਿਵੇਧਯੁਤ੍ਤਂ ਬ੍ਯਪ੍ਪਥਂ. ਨਿਰੋਧਸਚ੍ਚਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਪਟਿਵੇਧਯੁਤ੍ਤਂ ਦੇਸਨਂ. ਮਗ੍ਗਸਚ੍ਚਭਾਵਨਾਪਟਿਵੇਧਯੁਤ੍ਤਂ ਅਨੁਸਿਟ੍ਠੀਤਿ ਏਵਮਾਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਏਕੇ ਵਣ੍ਣਯਨ੍ਤਿ.

ਨ ਸੁਸ੍ਸੁਸਨ੍ਤੀਤਿ ਨ ਸੁਣਨ੍ਤਿ. ਨ ਸੋਤਂ ਓਦਹਨ੍ਤੀਤਿ ਸਵਨਤ੍ਥਂ ਕਣ੍ਣਸੋਤਂ ਨ ਠਪੇਨ੍ਤਿ. ਨ ਅਞ੍ਞਾ ਚਿਤ੍ਤਂ ਉਪਟ੍ਠਪੇਨ੍ਤੀਤਿ ਜਾਨਨਤ੍ਥਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਨ ਪਤਿਟ੍ਠਪੇਨ੍ਤਿ. ਅਨਸ੍ਸਵਾਤਿ ਓਵਾਦਂ ਅਸੁਣਮਾਨਾ. ਅਵਚਨਕਰਾਤਿ ਸੁਣਮਾਨਾਪਿ ਵਚਨਂ ਨ ਕਰੋਨ੍ਤੀਤਿ ਅਵਚਨਕਰਾ. ਪਟਿਲੋਮਵੁਤ੍ਤਿਨੋਤਿ ਪਟਾਣੀ ਹੁਤ੍ਵਾ ਪਵਤ੍ਤਨਕਾ. ਅਞ੍ਞੇਨੇਵ ਮੁਖਂ ਕਰੋਨ੍ਤੀਤਿ ਕਰੋਨ੍ਤਾਪਿ ਮੁਖਂ ਨ ਦੇਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਵਿਸਮੇਤਿ ਕਾਯਸੁਚਰਿਤਾਦਿਸਮ੍ਮਤਸ੍ਸ ਸਮਸ੍ਸ ਪਟਿਪਕ੍ਖਤ੍ਤਾ ਵਿਸਮਂ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਵਿਸਮੇ. ਨਿਵਿਟ੍ਠਾਤਿ ਪਵਿਟ੍ਠਾ ਦੁਨ੍ਨੀਹਰਾ. ਕਾਯਕਮ੍ਮੇਤਿ ਕਾਯਤੋ ਪਵਤ੍ਤੇ, ਕਾਯੇਨ ਵਾ ਪਵਤ੍ਤੇ ਕਾਯਕਮ੍ਮੇ. ਵਚੀਕਮ੍ਮਾਦੀਸੁਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ.

ਤਤ੍ਥ ਕਾਯਕਮ੍ਮਵਚੀਕਮ੍ਮਮਨੋਕਮ੍ਮਾਨਿ ਦੁਚ੍ਚਰਿਤਵਸੇਨ ਵਿਭਤ੍ਤਾਨਿ, ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਾਦਯੋ ਦਸਅਕੁਸਲਕਮ੍ਮਪਥਵਸੇਨ ਵਿਭਤ੍ਤਾਤਿ ਞਾਤਬ੍ਬਂ. ਅਯਂ ਤਾਵੇਤ੍ਥ ਸਾਧਾਰਣਪਦਵਣ੍ਣਨਾ, ਅਸਾਧਾਰਣੇਸੁ ਪਨ ਪਾਣਸ੍ਸ ਅਤਿਪਾਤੋ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤੋ, ਪਾਣਵਧੋ ਪਾਣਘਾਤੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਪਾਣੋਤਿ ਚੇਤ੍ਥ ਵੋਹਾਰਤੋ ਸਤ੍ਤੋ, ਪਰਮਤ੍ਥਤੋ ਜੀਵਿਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ. ਤਸ੍ਮਿਂ ਪਨ ਪਾਣੇ ਪਾਣਸਞ੍ਞਿਨੋ ਜੀਵਿਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੁਪਚ੍ਛੇਦਕਉਪਕ੍ਕਮਸਮੁਟ੍ਠਾਪਿਤਾ ਕਾਯਵਚੀਦ੍ਵਾਰਾਨਂ ਅਞ੍ਞਤਰਦ੍ਵਾਰਪਵਤ੍ਤਾ ਵਧਕਚੇਤਨਾ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤੋ. ਸੋ ਗੁਣਵਿਰਹਿਤੇਸੁ ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਗਤਾਦੀਸੁ ਪਾਣੇਸੁ ਖੁਦ੍ਦਕੇ ਪਾਣੇ ਅਪ੍ਪਸਾਵਜ੍ਜੋ, ਮਹਾਸਰੀਰੇ ਮਹਾਸਾਵਜ੍ਜੋ. ਕਸ੍ਮਾ? ਪਯੋਗਮਹਨ੍ਤਤਾਯ, ਪਯੋਗਸਮਤ੍ਤੇਪਿ ਵਤ੍ਥੁਮਹਨ੍ਤਤਾਯ. ਗੁਣਵਨ੍ਤੇਸੁ ਮਨੁਸ੍ਸਾਦੀਸੁ ਅਪ੍ਪਗੁਣੇ ਪਾਣੇ ਅਪ੍ਪਸਾਵਜ੍ਜੋ, ਮਹਾਗੁਣੇ ਮਹਾਸਾਵਜ੍ਜੋ. ਸਰੀਰਗੁਣਾਨਂ ਪਨ ਸਮਭਾਵੇ ਸਤਿ ਕਿਲੇਸਾਨਂ ਉਪਕ੍ਕਮਾਨਞ੍ਚ ਮੁਦੁਤਾਯ ਅਪ੍ਪਸਾਵਜ੍ਜੋ, ਤਿਬ੍ਬਤਾਯ ਮਹਾਸਾਵਜ੍ਜੋਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਤਸ੍ਸ ਪਞ੍ਚ ਸਮ੍ਭਾਰਾ ਹੋਨ੍ਤਿ – ਪਾਣੋ ਪਾਣਸਞ੍ਞਿਤਾ ਵਧਕਚਿਤ੍ਤਂ ਉਪਕ੍ਕਮੋ ਤੇਨ ਮਰਣਨ੍ਤਿ. ਛਪ੍ਪਯੋਗਾ – ਸਾਹਤ੍ਥਿਕੋ ਆਣਤ੍ਤਿਕੋ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯੋ ਥਾਵਰੋ ਵਿਜ੍ਜਾਮਯੋ ਇਦ੍ਧਿਮਯੋਤਿ. ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਪਨਤ੍ਥੇ ਵਿਤ੍ਥਾਰਿਯਮਾਨੇ ਅਤਿਪਪਞ੍ਚੋ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਨਂ ਨ ਵਿਤ੍ਥਾਰਯਿਸ੍ਸਾਮ. ਅਞ੍ਞਞ੍ਚ ਏਵਰੂਪਂ, ਅਤ੍ਥਿਕੇਹਿ ਪਨ ਸਮਨ੍ਤਪਾਸਾਦਿਕਂ ਵਿਨਯਟ੍ਠਕਥਂ (ਪਾਰਾ. ਅਟ੍ਠ. ੨.੧੭੨) ਓਲੋਕੇਤ੍ਵਾ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ.

ਅਦਿਨ੍ਨਸ੍ਸ ਆਦਾਨਂ ਅਦਿਨ੍ਨਾਦਾਨਂ, ਪਰਸ੍ਸ ਹਰਣਂ ਥੇਯ੍ਯਂ ਚੋਰਿਕਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਅਦਿਨ੍ਨਨ੍ਤਿ ਪਰਪਰਿਗ੍ਗਹਿਤਂ, ਯਤ੍ਥ ਪਰੋ ਯਥਾਕਾਮਕਾਰਿਤਂ ਆਪਜ੍ਜਨ੍ਤੋ ਅਦਣ੍ਡਾਰਹੋ ਅਨੁਪਵਜ੍ਜੋ ਚ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਪਨ ਪਰਪਰਿਗ੍ਗਹਿਤੇ ਪਰਪਰਿਗ੍ਗਹਿਤਸਞ੍ਞਿਨੋ ਤਦਾਦਾਯਕਉਪਕ੍ਕਮਸਮੁਟ੍ਠਾਪਿਕਾ ਥੇਯ੍ਯਚੇਤਨਾ ਅਦਿਨ੍ਨਾਦਾਨਂ. ਤਂ ਹੀਨੇ ਪਰਸਨ੍ਤਕੇ ਵਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ ਅਪ੍ਪਸਾਵਜ੍ਜਂ, ਪਣੀਤੇ ਮਹਾਸਾਵਜ੍ਜਂ. ਕਸ੍ਮਾ? ਵਤ੍ਥੁਪਣੀਤਤਾਯ, ਵਤ੍ਥੁਸਮਤ੍ਤੇ ਸਤਿ ਗੁਣਾਧਿਕਾਨਂ ਸਨ੍ਤਕੇ ਵਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ ਮਹਾਸਾਵਜ੍ਜਂ. ਤਂ ਤਂ ਗੁਣਾਧਿਕਂ ਉਪਾਦਾਯ ਤਤੋ ਤਤੋ ਹੀਨਗੁਣਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਕੇ ਵਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ ਅਪ੍ਪਸਾਵਜ੍ਜਂ.

ਤਸ੍ਸ ਪਞ੍ਚ ਸਮ੍ਭਾਰਾ ਹੋਨ੍ਤਿ – ਪਰਪਰਿਗ੍ਗਹਿਤਂ ਪਰਪਰਿਗ੍ਗਹਿਤਸਞ੍ਞਿਤਾ ਥੇਯ੍ਯਚਿਤ੍ਤਂ ਉਪਕ੍ਕਮੋ ਤੇਨ ਹਰਣਨ੍ਤਿ. ਛਪ੍ਪਯੋਗਾ ਸਾਹਤ੍ਥਿਕਾਦਯੋਵ. ਤੇ ਚ ਖੋ ਯਥਾਨੁਰੂਪਂ ਥੇਯ੍ਯਾਵਹਾਰੋ ਪਸਯ੍ਹਾਵਹਾਰੋ ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਾਵਹਾਰੋ ਪਰਿਕਪ੍ਪਾਵਹਾਰੋ ਕੁਸਾਵਹਾਰੋਤਿ ਇਮੇਸਂ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਅਵਹਾਰਾਨਂ ਵਸੇਨ ਪਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ. ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਸਙ੍ਖੇਪੋ. ਵਿਤ੍ਥਾਰੋ ਪਨ ਸਮਨ੍ਤਪਾਸਾਦਿਕਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤੋ.

ਕਾਮੇਸੁਮਿਚ੍ਛਾਚਾਰੋਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਕਾਮੇਸੂਤਿ ਮੇਥੁਨਸਮਾਚਾਰੇਸੁ. ਮਿਚ੍ਛਾਚਾਰੋਤਿ ਏਕਨ੍ਤਨਿਨ੍ਦਿਤੋ ਲਾਮਕਾਚਾਰੋ. ਲਕ੍ਖਣਤੋ ਪਨ ਅਸਦ੍ਧਮ੍ਮਸੇਵਨਾਧਿਪ੍ਪਾਯੇਨ ਕਾਯਦ੍ਵਾਰਪ੍ਪਵਤ੍ਤਾ ਅਗਮਨੀਯਟ੍ਠਾਨਵੀਤਿਕ੍ਕਮਚੇਤਨਾ ਕਾਮੇਸੁਮਿਚ੍ਛਾਚਾਰੋ.

ਤਤ੍ਥ ਅਗਮਨੀਯਟ੍ਠਾਨਂ ਨਾਮ ਪੁਰਿਸਾਨਂ ਤਾਵ ਮਾਤੁਰਕ੍ਖਿਤਾ ਪਿਤੁਰਕ੍ਖਿਤਾ ਮਾਤਾਪਿਤੁਰਕ੍ਖਿਤਾ ਭਾਤੁਰਕ੍ਖਿਤਾ ਭਗਿਨਿਰਕ੍ਖਿਤਾ ਞਾਤਿਰਕ੍ਖਿਤਾ ਗੋਤ੍ਤਰਕ੍ਖਿਤਾ ਧਮ੍ਮਰਕ੍ਖਿਤਾ ਸਾਰਕ੍ਖਾ ਸਪਰਿਦਣ੍ਡਾਤਿ ਮਾਤੁਰਕ੍ਖਿਤਾਦਯੋ ਦਸ, ਧਨਕ੍ਕੀਤਾ ਛਨ੍ਦਵਾਸਿਨੀ ਭੋਗਵਾਸਿਨੀ ਪਟਵਾਸਿਨੀ ਓਦਪਤ੍ਤਕਿਨੀ ਓਭਤਚੁਮ੍ਬਟਕਾ ਦਾਸੀ ਚ ਭਰਿਯਾ ਕਮ੍ਮਕਾਰੀ ਚ ਭਰਿਯਾ ਧਜਾਹਟਾ ਮੁਹੁਤ੍ਤਿਕਾਤਿ ਏਤਾ ਧਨਕ੍ਕੀਤਾਦਯੋ ਦਸਾਤਿ ਵੀਸਤਿ ਇਤ੍ਥਿਯੋ. ਇਤ੍ਥੀਸੁ ਪਨ ਦ੍ਵੀਨ੍ਨਂ ਸਾਰਕ੍ਖਸਪਰਿਦਣ੍ਡਾਨਂ ਦਸਨ੍ਨਞ੍ਚ ਧਨਕ੍ਕੀਤਾਦੀਨਨ੍ਤਿ ਦ੍ਵਾਦਸਨ੍ਨਂ ਇਤ੍ਥੀਨਂ ਅਞ੍ਞੇ ਪੁਰਿਸਾ, ਇਦਂ ਅਗਮਨੀਯਟ੍ਠਾਨਂ ਨਾਮ.

ਸੋ ਪਨੇਸ ਮਿਚ੍ਛਾਚਾਰੋ ਸੀਲਾਦਿਗੁਣਰਹਿਤੇ ਅਗਮਨੀਯਟ੍ਠਾਨੇ ਅਪ੍ਪਸਾਵਜ੍ਜੋ, ਸੀਲਾਦਿਗੁਣਸਮ੍ਪਨ੍ਨੇ ਮਹਾਸਾਵਜ੍ਜੋ. ਤਸ੍ਸ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਮ੍ਭਾਰਾ – ਅਗਮਨੀਯਵਤ੍ਥੁ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸੇਵਨਚਿਤ੍ਤਂ ਸੇਵਨਪਯੋਗੋ ਮਗ੍ਗੇਨ ਮਗ੍ਗਪਟਿਪਤ੍ਤਿਅਧਿਵਾਸਨਨ੍ਤਿ. ਏਕੋ ਪਯੋਗੋ ਸਾਹਤ੍ਥਿਕੋ ਏਵ.

ਮੁਸਾਤਿ ਵਿਸਂਵਾਦਨਪੁਰੇਕ੍ਖਾਰਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਭਞ੍ਜਨਕੋ ਵਚੀਪਯੋਗੋ ਕਾਯਪਯੋਗੋ ਵਾ. ਵਿਸਂਵਾਦਨਾਧਿਪ੍ਪਾਯੇਨ ਪਨਸ੍ਸ ਪਰਵਿਸਂਵਾਦਕਕਾਯਵਚੀਪਯੋਗਸਮੁਟ੍ਠਾਪਿਕਾ ਚੇਤਨਾ ਮੁਸਾਵਾਦੋ. ਅਪਰੋ ਨਯੋ – ਮੁਸਾਤਿ ਅਭੂਤਂ ਅਤਚ੍ਛਂ ਵਤ੍ਥੁ. ਵਾਦੋਤਿ ਤਸ੍ਸ ਭੂਤਤੋ ਤਚ੍ਛਤੋ ਵਿਞ੍ਞਾਪਨਂ. ਲਕ੍ਖਣਤੋ ਪਨ ਅਤਥਂ ਵਤ੍ਥੁਂ ਤਥਤੋ ਪਰਂ ਵਿਞ੍ਞਾਪੇਤੁਕਾਮਸ੍ਸ ਤਥਾਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਸਮੁਟ੍ਠਾਪਿਕਾ ਚੇਤਨਾ ਮੁਸਾਵਾਦੋ. ਸੋ ਯਮਤ੍ਥਂ ਭਞ੍ਜਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਅਪ੍ਪਤਾਯ ਅਪ੍ਪਸਾਵਜ੍ਜੋ, ਮਹਨ੍ਤਤਾਯ ਮਹਾਸਾਵਜ੍ਜੋ. ਅਪਿ ਚ ਗਹਟ੍ਠਾਨਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਨ੍ਤਕਂ ਅਦਾਤੁਕਾਮਤਾਯ ‘‘ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿਆਦਿਨਯਪ੍ਪਵਤ੍ਤੋ ਅਪ੍ਪਸਾਵਜ੍ਜੋ, ਸਕ੍ਖਿਨਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਥਭਞ੍ਜਨਤ੍ਥਂ ਵੁਤ੍ਤੋ ਮਹਾਸਾਵਜ੍ਜੋ. ਪਬ੍ਬਜਿਤਾਨਂ ਅਪ੍ਪਕਮ੍ਪਿ ਤੇਲਂ ਵਾ ਸਪ੍ਪਿਂ ਵਾ ਲਭਿਤ੍ਵਾ ਹਸਾਧਿਪ੍ਪਾਯੇਨ ‘‘ਅਜ੍ਜ ਗਾਮੇ ਤੇਲਂ ਨਦੀ ਮਞ੍ਞੇ ਸਨ੍ਦਤੀ’’ਤਿ ਪੂਰਣਕਥਾਨਯੇਨ ਪਵਤ੍ਤੋ ਅਪ੍ਪਸਾਵਜ੍ਜੋ, ਅਦਿਟ੍ਠਂਯੇਵ ਪਨ ਦਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਵਦਨ੍ਤਾਨਂ ਮਹਾਸਾਵਜ੍ਜੋ.

ਤਸ੍ਸ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਮ੍ਭਾਰਾ ਹੋਨ੍ਤਿ – ਅਤਥਂ ਵਤ੍ਥੁ ਵਿਸਂਵਾਦਨਚਿਤ੍ਤਂ ਤਜ੍ਜੋ ਵਾਯਾਮੋ ਪਰਸ੍ਸ ਤਦਤ੍ਥਵਿਜਾਨਨਨ੍ਤਿ. ਏਕੋ ਪਯੋਗੋ ਸਾਹਤ੍ਥਿਕੋਵ. ਸੋ ਚ ਕਾਯੇਨ ਵਾ ਕਾਯਪਟਿਬਦ੍ਧੇਨ ਵਾ ਵਾਚਾਯ ਵਾ ਪਰਵਿਸਂਵਾਦਕਕਿਰਿਯਾਕਰਣੇ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ. ਤਾਯ ਚੇ ਕਿਰਿਯਾਯ ਪਰੋ ਤਮਤ੍ਥਂ ਜਾਨਾਤਿ, ਅਯਂ ਕਿਰਿਯਸਮੁਟ੍ਠਾਪਿਕਾ ਚੇਤਨਾਕ੍ਖਣੇਯੇਵ ਮੁਸਾਵਾਦਕਮ੍ਮੁਨਾ ਬਜ੍ਝਤਿ.

ਪਿਸੁਣਵਾਚਾਤਿਆਦੀਸੁ ਯਾਯ ਵਾਚਾਯ ਯਸ੍ਸ ਤਂ ਵਾਚਂ ਭਾਸਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਹਦਯੇ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਿਯਭਾਵਂ ਪਰਸ੍ਸ ਚ ਸੁਞ੍ਞਭਾਵਂ ਕਰੋਤਿ, ਸਾ ਪਿਸੁਣਵਾਚਾ. ਯਾਯ ਪਨ ਅਤ੍ਤਾਨਮ੍ਪਿ ਪਰਮ੍ਪਿ ਫਰੁਸਂ ਕਰੋਤਿ, ਯਾ ਵਾਚਾ ਸਯਮ੍ਪਿ ਫਰੁਸਾ ਨੇਵ ਕਣ੍ਣਸੁਖਾ ਨ ਹਦਯਙ੍ਗਮਾ, ਅਯਂ ਫਰੁਸਵਾਚਾ. ਯੇਨ ਸਮ੍ਫਂ ਪਲਪਤਿ ਨਿਰਤ੍ਥਕਂ, ਸੋ ਸਮ੍ਫਪ੍ਪਲਾਪੋ. ਤੇਸਂ ਮੂਲਭੂਤਾਪਿ ਚੇਤਨਾ ਪਿਸੁਣਵਾਚਾਦਿਨਾਮਮੇਵ ਲਭਤਿ, ਸਾ ਏਵ ਇਧ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਾਤਿ.

ਤਤ੍ਥ ਸਂਕਿਲਿਟ੍ਠਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਰੇਸਂ ਵਾ ਭੇਦਾਯ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਿਯਕਮ੍ਯਤਾਯ ਵਾ ਕਾਯਵਚੀਪਯੋਗਸਮੁਟ੍ਠਾਪਿਕਾ ਚੇਤਨਾ ਪਿਸੁਣਵਾਚਾ. ਸਾ ਯਸ੍ਸ ਭੇਦਂ ਕਰੋਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਅਪ੍ਪਗੁਣਾਯ ਅਪ੍ਪਸਾਵਜ੍ਜਾ, ਮਹਾਗੁਣਤਾਯ ਮਹਾਸਾਵਜ੍ਜਾ.

ਤਸ੍ਸਾ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਮ੍ਭਾਰਾ ਹੋਨ੍ਤਿ – ਭਿਨ੍ਦਿਤਬ੍ਬੋ ਪਰੋ ‘‘ਇਤਿ ਇਮੇ ਨਾਨਾ ਭਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਵਿਨਾ ਭਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਭੇਦਪੁਰੇਕ੍ਖਾਰਤਾ ਵਾ, ‘‘ਇਤਿ ਅਹਂ ਪਿਯੋ ਭਵਿਸ੍ਸਾਮਿ ਵਿਸ੍ਸਾਸਿਕੋ’’ਤਿ ਵਿਯਕਮ੍ਯਤਾ ਵਾ, ਤਜ੍ਜੋ ਵਾਯਾਮੋ, ਤਸ੍ਸ ਤਦਤ੍ਥਵਿਜਾਨਨਨ੍ਤਿ.

ਪਰਸ੍ਸ ਮਮ੍ਮਚ੍ਛੇਦਕਕਾਯਵਚੀਪਯੋਗਸਮੁਟ੍ਠਾਪਿਕਾ ਏਕਨ੍ਤਫਰੁਸਚੇਤਨਾ ਫਰੁਸਵਾਚਾ. ਮਮ੍ਮਚ੍ਛੇਦਕੋਪਿ ਪਯੋਗੋ ਚਿਤ੍ਤਸਣ੍ਹਤਾਯ ਫਰੁਸਵਾਚਾ ਨ ਹੋਤਿ. ਮਾਤਾਪਿਤਰੋ ਹਿ ਕਦਾਚਿ ਪੁਤ੍ਤਕੇ ਏਵਮ੍ਪਿ ਵਦਨ੍ਤਿ ‘‘ਚੋਰਾ ਵੋ ਖਣ੍ਡਾਖਣ੍ਡਿਕਂ ਕਰੋਨ੍ਤੂ’’ਤਿ, ਉਪ੍ਪਲਪਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਚ ਨੇਸਂ ਉਪਰਿ ਪਤਨ੍ਤਂ ਨ ਇਚ੍ਛਨ੍ਤਿ. ਆਚਰਿਯੁਪਜ੍ਝਾਯਾ ਚ ਕਦਾਚਿ ਨਿਸ੍ਸਿਤਕੇ ਏਵਂ ਵਦਨ੍ਤਿ ‘‘ਕਿਂ ਇਮੇ ਅਹਿਰਿਕਾ ਅਨੋਤ੍ਤਪ੍ਪਿਨੋ ਚਰਨ੍ਤਿ, ਨਿਦ੍ਧਮਥ ਨੇ’’ਤਿ. ਅਥ ਚ ਨੇਸਂ ਆਗਮਾਧਿਗਮਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਇਚ੍ਛਨ੍ਤਿ. ਯਥਾ ਚ ਚਿਤ੍ਤਸਣ੍ਹਤਾਯ ਫਰੁਸਵਾਚਾ ਨ ਹੋਤਿ, ਏਵਂ ਵਚਨਸਣ੍ਹਤਾਯ ਅਫਰੁਸਵਾਚਾਪਿ ਨ ਹੋਤਿ. ਨ ਹਿ ਮਾਰਾਪੇਤੁਕਾਮਸ੍ਸ ‘‘ਇਮਂ ਸੁਖਂ ਸਯਾਪੇਥਾ’’ਤਿ ਵਚਨਂ ਅਫਰੁਸਵਾਚਾ ਹੋਤਿ, ਚਿਤ੍ਤਫਰੁਸਤਾਯ ਪਨੇਸਾ ਫਰੁਸਵਾਚਾਵ, ਸਾ ਯਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਪਵਤ੍ਤਿਤਾ. ਤਸ੍ਸ ਅਪ੍ਪਗੁਣਤਾਯ ਅਪ੍ਪਸਾਵਜ੍ਜਾ, ਮਹਾਗੁਣਤਾਯ ਮਹਾਸਾਵਜ੍ਜਾ. ਤਸ੍ਸਾ ਤਯੋ ਸਮ੍ਭਾਰਾ – ਅਕ੍ਕੋਸਿਤਬ੍ਬੋ ਪਰੋ ਕੁਪਿਤਚਿਤ੍ਤਂ ਅਕ੍ਕੋਸਨਨ੍ਤਿ.

ਅਨਤ੍ਥਵਿਞ੍ਞਾਪਿਕਾ ਕਾਯਵਚੀਪਯੋਗਸਮੁਟ੍ਠਾਪਿਕਾ ਅਕੁਸਲਚੇਤਨਾ ਸਮ੍ਫਪ੍ਪਲਾਪੋ. ਸੋ ਆਸੇਵਨਮਨ੍ਦਤਾਯ ਅਪ੍ਪਸਾਵਜ੍ਜੋ, ਆਸੇਵਨਮਹਨ੍ਤਤਾਯ ਮਹਾਸਾਵਜ੍ਜੋ. ਤਸ੍ਸ ਦ੍ਵੇ ਸਮ੍ਭਾਰਾ ਹੋਨ੍ਤਿ – ਭਾਰਤਯੁਦ੍ਧਸੀਤਾਹਰਣਾਦਿਨਿਰਤ੍ਥਕਕਥਾਪੁਰੇਕ੍ਖਾਰਤਾ ਤਥਾਰੂਪੀਕਥਾਕਥਨਞ੍ਚਾਤਿ.

ਅਭਿਜ੍ਝਾਯਤੀਤਿ ਅਭਿਜ੍ਝਾ, ਪਰਭਣ੍ਡਾਭਿਮੁਖੀ ਹੁਤ੍ਵਾ ਤਨ੍ਨਿਨ੍ਨਤਾਯ ਪਵਤ੍ਤਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸਾ ‘‘ਅਹੋ ਵਤ ਇਦਂ ਮਮਾਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਏਵਂ ਪਰਭਣ੍ਡਾਭਿਜ੍ਝਾਯਨਲਕ੍ਖਣਾ. ਅਦਿਨ੍ਨਾਦਾਨਂ ਵਿਯ ਅਪ੍ਪਸਾਵਜ੍ਜਾ ਮਹਾਸਾਵਜ੍ਜਾ ਚ. ਤਸ੍ਸਾ ਦ੍ਵੇ ਸਮ੍ਭਾਰਾ ਹੋਨ੍ਤਿ – ਪਰਭਣ੍ਡਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਰਿਣਾਮਨਞ੍ਚਾਤਿ. ਪਰਭਣ੍ਡਵਤ੍ਥੁਕੇ ਹਿ ਲੋਭੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇਪਿ ਨ ਤਾਵ ਕਮ੍ਮਪਥਭੇਦੋ ਹੋਤਿ, ਯਾਵ ‘‘ਅਹੋ ਵਤਿਦਂ ਮਮਾਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਨ ਪਰਿਣਾਮੇਤਿ.

ਹਿਤਸੁਖਂ ਬ੍ਯਾਪਾਦਯਤੀਤਿ ਬ੍ਯਾਪਾਦੋ, ਸੋ ਪਰਵਿਨਾਸਾਯ ਮਨੋਪਦੋਸਲਕ੍ਖਣੋ. ਫਰੁਸਵਾਚਾ ਵਿਯ ਅਪ੍ਪਸਾਵਜ੍ਜੋ ਮਹਾਸਾਵਜ੍ਜੋ ਚ. ਤਸ੍ਸ ਦ੍ਵੇ ਸਮ੍ਭਾਰਾ ਹੋਨ੍ਤਿ – ਪਰਸਤ੍ਤੋ ਚ ਤਸ੍ਸ ਚ ਵਿਨਾਸਚਿਨ੍ਤਾਤਿ. ਪਰਸਤ੍ਤਵਤ੍ਥੁਕੇ ਹਿ ਕੋਧੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇਪਿ ਨ ਤਾਵ ਕਮ੍ਮਪਥਭੇਦੋ ਹੋਤਿ, ਯਾਵ ‘‘ਅਹੋ ਵਤਾਯਂ ਉਚ੍ਛਿਜ੍ਜੇਯ੍ਯ ਵਿਨਸ੍ਸੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ਤਸ੍ਸ ਵਿਨਾਸਂ ਨ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ.

ਯਥਾਭੁਚ੍ਚਗਹਣਾਭਾਵੇਨ ਮਿਚ੍ਛਾ ਪਸ੍ਸਤੀਤਿ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿ. ਸਾ ‘‘ਨਤ੍ਥਿ ਦਿਨ੍ਨ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਵਿਪਰੀਤਦਸ੍ਸਨਲਕ੍ਖਣਾ. ਸਮ੍ਫਪ੍ਪਲਾਪੋ ਵਿਯ ਅਪ੍ਪਸਾਵਜ੍ਜਾ ਮਹਾਸਾਵਜ੍ਜਾ ਚ.

ਸਞ੍ਞੀ, ਅਸਞ੍ਞੀ, ਨੇਵਸਞ੍ਞੀਨਾਸਞ੍ਞੀ ਭਵਿਸ੍ਸਾਮਾਤਿ ਰੂਪਾਦਿਵਸੇਨ ਕਙ੍ਖਨ੍ਤਿ. ਭਵਿਸ੍ਸਾਮ ਨੁ ਖੋ ਮਯਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਕਙ੍ਖਨ੍ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਭਵਿਸ੍ਸਾਮ ਨੁ ਖੋ. ਨ ਨੁ ਖੋ ਭਵਿਸ੍ਸਾਮਾਤਿ ਤਸ੍ਸ ਸਸ੍ਸਤਾਕਾਰਞ੍ਚ ਉਚ੍ਛੇਦਾਕਾਰਞ੍ਚ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਅਨਾਗਤੇ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨਤਞ੍ਚ ਅਵਿਜ੍ਜਮਾਨਤਞ੍ਚ ਕਙ੍ਖਨ੍ਤਿ. ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ ਭਵਿਸ੍ਸਾਮਾਤਿ ਜਾਤਿਲਿਙ੍ਗੁਪਪਤ੍ਤਿਯੋ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ‘‘ਖਤ੍ਤਿਯਾ ਨੁ ਖੋ ਭਵਿਸ੍ਸਾਮ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਵੇਸ੍ਸਸੁਦ੍ਦਗਹਟ੍ਠਪਬ੍ਬਜਿਤਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਅਞ੍ਞਤਰਾ’’ਤਿ ਕਙ੍ਖਨ੍ਤਿ. ਕਥਂ ਨੁ ਖੋ ਭਵਿਸ੍ਸਾਮਾਤਿ ਸਣ੍ਠਾਨਾਕਾਰਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ‘‘ਦੀਘਾ ਨੁ ਖੋ ਭਵਿਸ੍ਸਾਮ, ਰਸ੍ਸਓਦਾਤਕਣ੍ਹਪਮਾਣਿਕਅਪ੍ਪਮਾਣਿਕਾਦੀਨਂ ਅਞ੍ਞਤਰਾ’’ਤਿ ਕਙ੍ਖਨ੍ਤਿ. ਕੇਚਿ ਪਨ ‘‘ਇਸ੍ਸਰਨਿਮ੍ਮਾਨਾਦੀਨਿ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ‘ਕੇਨ ਨੁ ਖੋ ਕਾਰਣੇਨ ਭਵਿਸ੍ਸਾਮਾ’ਤਿ ਹੇਤੁਤੋ ਕਙ੍ਖਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਕਿਂ ਹੁਤ੍ਵਾ ਕਿਂ ਭਵਿਸ੍ਸਾਮ ਨੁ ਖੋ ਮਯਨ੍ਤਿ ਜਾਤਿਆਦੀਨਿ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ‘‘ਖਤ੍ਤਿਯਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਨੁ ਖੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਭਵਿਸ੍ਸਾਮ…ਪੇ… ਦੇਵਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਮਨੁਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਰਮ੍ਪਰਂ ਕਙ੍ਖਨ੍ਤਿ. ਸਬ੍ਬਤ੍ਥੇਵ ਪਨ ਅਦ੍ਧਾਨਨ੍ਤਿ ਕਾਲਾਧਿਵਚਨਮੇਤਂ.

੧੦. ਯਸ੍ਮਾ ਏਤਦੇਵ ਤਸ੍ਮਾ ਹਿ ਸਿਕ੍ਖੇਥ…ਪੇ… ਆਹੁ ਧੀਰਾਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਸਿਕ੍ਖੇਥਾਤਿ ਤਿਸ੍ਸੋ ਸਿਕ੍ਖਾ ਆਵਜ੍ਜੇਯ੍ਯ. ਇਧੇਵਾਤਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਸਾਸਨੇ. ਤਤ੍ਥ ਸਿਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬਾਤਿ ਸਿਕ੍ਖਾ. ਤਿਸ੍ਸੋਤਿ ਗਣਨਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ. ਅਧਿਸੀਲਸਿਕ੍ਖਾਤਿ ਅਧਿਕਂ ਉਤ੍ਤਮਂ ਸੀਲਨ੍ਤਿ ਅਧਿਸੀਲਂ, ਅਧਿਸੀਲਞ੍ਚ ਤਂ ਸਿਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬਟ੍ਠੇਨ ਸਿਕ੍ਖਾ ਚਾਤਿ ਅਧਿਸੀਲਸਿਕ੍ਖਾ. ਏਸ ਨਯੋ ਅਧਿਚਿਤ੍ਤਅਧਿਪਞ੍ਞਾਸਿਕ੍ਖਾਸੁ.

ਕਤਮਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਸੀਲਂ, ਕਤਮਂ ਅਧਿਸੀਲਂ, ਕਤਮਂ ਚਿਤ੍ਤਂ, ਕਤਮਂ ਅਧਿਚਿਤ੍ਤਂ, ਕਤਮਾ ਪਞ੍ਞਾ, ਕਤਮਾ ਅਧਿਪਞ੍ਞਾਤਿ? ਵੁਚ੍ਚਤੇ – ਪਞ੍ਚਙ੍ਗਦਸਙ੍ਗਸੀਲਂ ਤਾਵ ਸੀਲਮੇਵ. ਤਞ੍ਹਿ ਬੁਦ੍ਧੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇਪਿ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨੇਪਿ ਲੋਕੇ ਪਵਤ੍ਤਤਿ. ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਬੁਦ੍ਧੇ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸੀਲੇ ਬੁਦ੍ਧਾਪਿ ਸਾਵਕਾਪਿ ਮਹਾਜਨਂ ਸਮਾਦਪੇਨ੍ਤਿ, ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਬੁਦ੍ਧੇ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਾ ਚ ਕਮ੍ਮਵਾਦਿਨੋ ਚ ਧਮ੍ਮਿਕਾ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਚ ਚਕ੍ਕਵਤ੍ਤੀ ਚ ਮਹਾਰਾਜਾਨੋ ਮਹਾਬੋਧਿਸਤ੍ਤਾ ਚ ਸਮਾਦਪੇਨ੍ਤਿ, ਸਾਮਮ੍ਪਿ ਪਣ੍ਡਿਤਾ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਸਮਾਦਿਯਨ੍ਤਿ. ਤੇ ਤਂ ਕੁਸਲਂ ਧਮ੍ਮਂ ਪਰਿਪੂਰੇਤ੍ਵਾ ਦੇਵੇਸੁ ਚ ਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ ਚ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਅਨੁਭੋਨ੍ਤਿ.

ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਸਂਵਰਸੀਲਂ ਪਨ ‘‘ਅਧਿਸੀਲ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਤਞ੍ਹਿ ਸੂਰਿਯੋ ਵਿਯ ਪਜ੍ਜੋਤਾਨਂ ਸਿਨੇਰੁ ਵਿਯ ਪਬ੍ਬਤਾਨਂ ਸਬ੍ਬਲੋਕਿਯਸੀਲਾਨਂ ਅਧਿਕਞ੍ਚੇਵ ਉਤ੍ਤਮਞ੍ਚ, ਬੁਦ੍ਧੁਪ੍ਪਾਦੇਯੇਵ ਚ ਪਵਤ੍ਤਤਿ, ਨ ਵਿਨਾ ਬੁਦ੍ਧੁਪ੍ਪਾਦਾ. ਨ ਹਿ ਤਂ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਂ ਉਦ੍ਧਰਿਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਞੋ ਸਤ੍ਤੋ ਠਪੇਤੁਂ ਸਕ੍ਕੋਤਿ. ਬੁਦ੍ਧਾਯੇਵ ਪਨ ਸਬ੍ਬਸੋ ਕਾਯਵਚੀਦ੍ਵਾਰਅਜ੍ਝਾਚਾਰਸੋਤਂ ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸ ਵੀਤਿਕ੍ਕਮਸ੍ਸ ਅਨੁਚ੍ਛਵਿਕਂ ਤਂ ਸੀਲਸਂਵਰਂ ਪਞ੍ਞਪੇਨ੍ਤਿ. ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਸਂਵਰਤੋਪਿ ਚ ਮਗ੍ਗਫਲਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਮੇਵ ਸੀਲਂ ਅਧਿਸੀਲਂ.

ਕਾਮਾਵਚਰਾਨਿ ਪਨ ਅਟ੍ਠ ਕੁਸਲਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਲੋਕਿਯਅਟ੍ਠਸਮਾਪਤ੍ਤਿਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਚ ਏਕਜ੍ਝਂ ਕਤ੍ਵਾ ਚਿਤ੍ਤਮੇਵਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾਨਿ. ਬੁਦ੍ਧੁਪ੍ਪਾਦਾਨੁਪ੍ਪਾਦੇ ਚਸ੍ਸ ਪਵਤ੍ਤਿ, ਸਮਾਦਪਨਂ ਸਮਾਦਾਨਞ੍ਚ ਸੀਲੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਪਾਦਕਂ ਅਟ੍ਠਸਮਾਪਤ੍ਤਿਚਿਤ੍ਤਂ ਪਨ ‘‘ਅਧਿਚਿਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਤਞ੍ਹਿ ਅਧਿਸੀਲਂ ਵਿਯ ਸੀਲਾਨਂ, ਸਬ੍ਬਲੋਕਿਯਚਿਤ੍ਤਾਨਂ ਅਧਿਕਞ੍ਚੇਵ ਉਤ੍ਤਮਞ੍ਚ, ਬੁਦ੍ਧੁਪ੍ਪਾਦੇਯੇਵ ਚ ਹੋਤਿ, ਨ ਵਿਨਾ ਬੁਦ੍ਧੁਪ੍ਪਾਦਾ. ਤਤੋਪਿ ਚ ਮਗ੍ਗਫਲਚਿਤ੍ਤਮੇਵ ਅਧਿਚਿਤ੍ਤਂ.

‘‘ਅਤ੍ਥਿ ਦਿਨ੍ਨਂ ਅਤ੍ਥਿ ਯਿਟ੍ਠ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਯਪ੍ਪਵਤ੍ਤਂ (ਮ. ਨਿ. ੨.੯੪) ਪਨ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸਕਤਾਞਾਣਂ ਪਞ੍ਞਾ. ਸਾ ਹਿ ਬੁਦ੍ਧੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇਪਿ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨੇਪਿ ਲੋਕੇ ਪਵਤ੍ਤਤਿ. ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਬੁਦ੍ਧੇ ਤਸ੍ਸਾ ਪਞ੍ਞਾਯ ਬੁਦ੍ਧਾਪਿ ਸਾਵਕਾਪਿ ਮਹਾਜਨਂ ਸਮਾਦਪੇਨ੍ਤਿ, ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਬੁਦ੍ਧੇ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਾ ਚ ਕਮ੍ਮਵਾਦਿਨੋ ਚ ਧਮ੍ਮਿਕਾ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਚ ਚਕ੍ਕਵਤ੍ਤੀ ਚ ਮਹਾਰਾਜਾਨੋ ਮਹਾਬੋਧਿਸਤ੍ਤਾ ਚ ਸਮਾਦਪੇਨ੍ਤਿ, ਸਾਮਮ੍ਪਿ ਪਣ੍ਡਿਤਾ ਸਤ੍ਤਾ ਸਮਾਦਿਯਨ੍ਤਿ. ਤਥਾ ਹਿ ਅਙ੍ਕੁਰੋ ਦਸਵਸ੍ਸਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਮਹਾਦਾਨਂ ਅਦਾਸਿ. ਵੇਲਾਮੋ ਵੇਸ੍ਸਨ੍ਤਰੋ ਅਞ੍ਞੇ ਚ ਬਹੂ ਪਣ੍ਡਿਤਮਨੁਸ੍ਸਾ ਮਹਾਦਾਨਾਨਿ ਅਦਂਸੁ. ਤੇ ਤਂ ਕੁਸਲਂ ਧਮ੍ਮਂ ਪਰਿਪੂਰੇਤ੍ਵਾ ਦੇਵੇਸੁ ਚ ਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ ਚ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਅਨੁਭਵਿਂਸੁ.

ਤਿਲਕ੍ਖਣਾਕਾਰਪਰਿਚ੍ਛੇਦਕਂ ਪਨ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਂ ‘‘ਅਧਿਪਞ੍ਞਾ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਸਾ ਹਿ ਅਧਿਸੀਲਅਧਿਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਵਿਯ ਸੀਲਚਿਤ੍ਤਾਨਂ, ਸਬ੍ਬਲੋਕਿਯਪਞ੍ਞਾਨਂ ਅਧਿਕਾ ਚੇਵ ਉਤ੍ਤਮਾ ਚ, ਨ ਚ ਵਿਨਾ ਬੁਦ੍ਧੁਪ੍ਪਾਦਾ ਲੋਕੇ ਪਵਤ੍ਤਤਿ. ਤਤੋਪਿ ਚ ਮਗ੍ਗਫਲਪਞ੍ਞਾਵ ਅਧਿਪਞ੍ਞਾ.

ਇਦਾਨਿ ਏਕੇਕਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਕਤਮਾ ਅਧਿਸੀਲਸਿਕ੍ਖਾ – ਇਧ ਭਿਕ੍ਖੁ ਸੀਲਵਾ ਹੋਤਿ, ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਸਂਵਰਸਂਵੁਤੋ ਵਿਹਰਤੀ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਇਧਾਤਿ ਵਚਨਂ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗਕਰਣੀਯਸਮ੍ਪਦਾਯ ਸਮ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਸਬ੍ਬਪਕਾਰਸੀਲਪਰਿਪੂਰਕਸ੍ਸ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਸਨ੍ਨਿਸ੍ਸਯਭੂਤਸਾਸਨਪਰਿਦੀਪਨਂ, ਅਞ੍ਞਸਾਸਨਸ੍ਸ ਚ ਤਥਾਭਾਵਪਟਿਸੇਧਨਂ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ – ‘‘ਇਧੇਵ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਮਣੋ…ਪੇ… ਸੁਞ੍ਞਾ ਪਰਪ੍ਪਵਾਦਾ ਸਮਣੇਭਿ ਅਞ੍ਞੇਹੀ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੧.੧੩੯-੧੪੦). ਭਿਕ੍ਖੂਤਿ ਤਸ੍ਸ ਸੀਲਸ੍ਸ ਪਰਿਪੂਰਕਸ੍ਸ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਪਰਿਦੀਪਨਂ. ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਸਂਵਰਸਂਵੁਤੋਤਿ ਇਦਮਸ੍ਸ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਸਂਵਰੇ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਭਾਵਪਰਿਦੀਪਨਂ. ਵਿਹਰਤੀਤਿ ਇਦਮਸ੍ਸ ਤਦਨੁਰੂਪਵਿਹਾਰਸਮਙ੍ਗੀਭਾਵਪਰਿਦੀਪਨਂ. ਆਚਾਰਗੋਚਰਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋਤਿ ਇਦਮਸ੍ਸ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਸਂਵਰਸ੍ਸ ਉਪਕਾਰਕਧਮ੍ਮਪਰਿਦੀਪਨਂ. ਅਣੁਮਤ੍ਤੇਸੁ ਵਜ੍ਜੇਸੁ ਭਯਦਸ੍ਸਾਵੀਤਿ ਇਦਮਸ੍ਸ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਤੋ ਅਚਵਨਧਮ੍ਮਤਾਪਰਿਦੀਪਨਂ. ਸਮਾਦਾਯਾਤਿ ਇਦਮਸ੍ਸ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਾਨਂ ਅਨਵਸੇਸਤੋ ਆਦਾਨਪਰਿਦੀਪਨਂ. ਸਿਕ੍ਖਤੀਤਿ ਇਦਮਸ੍ਸ ਸਿਕ੍ਖਾਯ ਸਮਙ੍ਗੀਭਾਵਪਰਿਦੀਪਨਂ. ਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇਸੂਤਿ ਇਦਮਸ੍ਸ ਸਿਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬਧਮ੍ਮਪਰਿਦੀਪਨਂ.

ਤਤ੍ਥ ਭਿਕ੍ਖੂਤਿ ਸਂਸਾਰੇ ਭਯਂ ਇਕ੍ਖਤੀਤਿ ਭਿਕ੍ਖੁ. ਸੀਲਮਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਸੀਲਵਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਸੀਲਨ੍ਤਿ ਸੀਲਨਟ੍ਠੇਨ ਸੀਲਂ. ਕਿਮਿਦਂ ਸੀਲਨਂ ਨਾਮ? ਸਮਾਧਾਨਂ ਵਾ, ਕਾਯਕਮ੍ਮਾਦੀਨਂ ਸੁਸੀਲ੍ਯਵਸੇਨ ਅਵਿਪ੍ਪਕਿਣ੍ਣਤਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਉਪਧਾਰਣਂ ਵਾ, ਕੁਸਲਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਪਤਿਟ੍ਠਾਵਸੇਨ ਆਧਾਰਭਾਵੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਏਤਦੇਵ ਹਿ ਏਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥਦ੍ਵਯਂ ਸਦ੍ਦਲਕ੍ਖਣਵਿਦੂ ਅਨੁਜਾਨਨ੍ਤਿ. ਅਞ੍ਞੇ ਪਨ ‘‘ਅਧਿਸੇਵਨਟ੍ਠੇਨ ਆਚਾਰਟ੍ਠੇਨ ਸੀਲਨਟ੍ਠੇਨ ਸਿਰਟ੍ਠੇਨ ਸੀਤਲਟ੍ਠੇਨ ਸਿਵਟ੍ਠੇਨ ਸੀਲ’’ਨ੍ਤਿ ਵਣ੍ਣਯਨ੍ਤਿ.

ਸੀਲਨਂ ਲਕ੍ਖਣਂ ਤਸ੍ਸ, ਭਿਨ੍ਨਸ੍ਸਾਪਿ ਅਨੇਕਧਾ;

ਸਨਿਦਸ੍ਸਨਤ੍ਤਂ ਰੂਪਸ੍ਸ, ਯਥਾ ਭਿਨ੍ਨਸ੍ਸਨੇਕਧਾ.

ਯਥਾ ਹਿ ਨੀਲਪੀਤਾਦਿਭੇਦੇਨਨੇਕਧਾ ਭਿਨ੍ਨਸ੍ਸਾਪਿ ਰੂਪਾਯਤਨਸ੍ਸ ਸਨਿਦਸ੍ਸਨਤ੍ਤਂ ਲਕ੍ਖਣਂ ਨੀਲਾਦਿਭੇਦੇਨ ਭਿਨ੍ਨਸ੍ਸਾਪਿ ਸਨਿਦਸ੍ਸਨਭਾਵਾਨਤਿਕ੍ਕਮਨਤੋ. ਤਥਾ ਸੀਲਸ੍ਸ ਚੇਤਨਾਦਿਭੇਦੇਨ ਅਨੇਕਧਾ ਭਿਨ੍ਨਸ੍ਸਾਪਿ ਯਦੇਤਂ ਕਾਯਕਮ੍ਮਾਦੀਨਂ ਸਮਾਧਾਨਵਸੇਨ, ਕੁਸਲਾਨਞ੍ਚ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਪਤਿਟ੍ਠਾਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ਸੀਲਨਂ, ਤਦੇਵ ਲਕ੍ਖਣਂ ਚੇਤਨਾਦਿਭੇਦੇਨ ਭਿਨ੍ਨਸ੍ਸਾਪਿ ਸਮਾਧਾਨਪਤਿਟ੍ਠਾਭਾਵਾਨਤਿਕ੍ਕਮਨਤੋ. ਏਵਂ ਲਕ੍ਖਣਸ੍ਸ ਪਨਸ੍ਸ –

ਦੁਸ੍ਸੀਲ੍ਯਵਿਦ੍ਧਂਸਨਤਾ, ਅਨਵਜ੍ਜਗੁਣੋ ਤਥਾ;

ਕਿਚ੍ਚਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਅਤ੍ਥੇਨ, ਰਸੋ ਨਾਮ ਪਵੁਚ੍ਚਤਿ.

ਤਸ੍ਮਾ ਇਦਂ ਸੀਲਂ ਨਾਮ ਕਿਚ੍ਚਟ੍ਠੇਨ ਰਸੇਨ ਦੁਸ੍ਸੀਲ੍ਯਵਿਦ੍ਧਂਸਨਰਸਂ, ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਅਤ੍ਥੇਨ ਰਸੇਨ ਅਨਵਜ੍ਜਰਸਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਸੋਚੇਯ੍ਯਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨਂ, ਤਯਿਦਂ ਤਸ੍ਸ ਵਿਞ੍ਞੁਭਿ;

ਓਤ੍ਤਪ੍ਪਞ੍ਚ ਹਿਰੀ ਚੇਵ, ਪਦਟ੍ਠਾਨਨ੍ਤਿ ਵਣ੍ਣਿਤਂ.

ਤਞ੍ਹਿਦਂ ਸੀਲਂ ‘‘ਕਾਯਸੋਚੇਯ੍ਯਂ ਵਚੀਸੋਚੇਯ੍ਯਂ ਮਨੋਸੋਚੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤਸੋਚੇਯ੍ਯਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨਂ, ਸੋਚੇਯ੍ਯਭਾਵੇਨ ਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਤਿ ਗਹਣਭਾਵਂ ਗਚ੍ਛਤਿ. ਹਿਰੋਤ੍ਤਪ੍ਪਞ੍ਚ ਪਨ ਤਸ੍ਸ ਵਿਞ੍ਞੂਹਿ ਪਦਟ੍ਠਾਨਨ੍ਤਿ ਵਣ੍ਣਿਤਂ, ਆਸਨ੍ਨਕਾਰਣਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਹਿਰੋਤ੍ਤਪ੍ਪੇ ਹਿ ਸਤਿ ਸੀਲਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਚੇਵ ਤਿਟ੍ਠਤਿ ਚ, ਅਸਤਿ ਨੇਵ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਚੇਵ ਨ ਤਿਟ੍ਠਤਿ ਚਾਤਿ ਏਵਂਵਿਧੇਨ ਸੀਲੇਨ ਸੀਲਵਾ ਹੋਤਿ. ਏਤਂ ਸੀਲਂ ਨਾਮ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਾਦੀਹਿ ਵਾ ਵਿਰਮਨ੍ਤਸ੍ਸ, ਵਤ੍ਤਪਟਿਪਤ੍ਤਿਂ ਵਾ ਪੂਰੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਚੇਤਨਾਦਯੋ ਧਮ੍ਮਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਯਂ ‘‘ਕਿਂ ਸੀਲਨ੍ਤਿ? ਚੇਤਨਾ ਸੀਲਂ, ਚੇਤਸਿਕਂ ਸੀਲਂ, ਸਂਵਰੋ ਸੀਲਂ, ਅਵੀਤਿਕ੍ਕਮੋ ਸੀਲ’’ਨ੍ਤਿ (ਪਟਿ. ਮ. ੧.੩੯).

ਤਤ੍ਥ ਚੇਤਨਾ ਸੀਲਂ ਨਾਮ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਾਦੀਹਿ ਵਾ ਵਿਰਮਨ੍ਤਸ੍ਸ ਵਤ੍ਤਪਟਿਪਤ੍ਤਿਂ ਵਾ ਪੂਰੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਚੇਤਨਾ. ਚੇਤਸਿਕਂ ਸੀਲਂ ਨਾਮ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਾਦੀਹਿ ਵਿਰਮਨ੍ਤਸ੍ਸ ਵਿਰਤਿ. ਅਪਿ ਚ ਚੇਤਨਾ ਸੀਲਂ ਨਾਮ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਾਦੀਨਿ ਪਜਹਨ੍ਤਸ੍ਸ ਸਤ੍ਤਕਮ੍ਮਪਥਚੇਤਨਾ. ਚੇਤਸਿਕਂ ਸੀਲਂ ਨਾਮ ‘‘ਅਭਿਜ੍ਝਂ ਪਹਾਯ ਵਿਗਤਾਭਿਜ੍ਝੇਨ ਚੇਤਸਾ ਵਿਹਰਤੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ (ਦੀ. ਨਿ. ੧.੨੧੭) ਨਯੇਨ ਸਂਯੁਤ੍ਤਮਹਾਵਗ੍ਗੇ ਵੁਤ੍ਤਾ ਅਨਭਿਜ੍ਝਾਬ੍ਯਾਪਾਦਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਧਮ੍ਮਾ. ਸਂਵਰੋ ਸੀਲਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਞ੍ਚਵਿਧੇਨ ਸਂਵਰੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ – ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਸਂਵਰੋ ਸਤਿਸਂਵਰੋ ਞਾਣਸਂਵਰੋ ਖਨ੍ਤਿਸਂਵਰੋ ਵੀਰਿਯਸਂਵਰੋ. ਤਸ੍ਸ ਨਾਨਾਕਰਣਂ ਉਪਰਿ ਆਵਿ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ. ਅਵੀਤਿਕ੍ਕਮੋ ਸੀਲਨ੍ਤਿ ਸਮਾਦਿਨ੍ਨਸੀਲਸ੍ਸ ਕਾਯਿਕਵਾਚਸਿਕੋ ਅਵੀਤਿਕ੍ਕਮੋ. ਏਤ੍ਥ ਚ ਸਂਵਰਸੀਲਂ, ਅਵੀਤਿਕ੍ਕਮਸੀਲਨ੍ਤਿ ਇਦਮੇਵ ਨਿਪ੍ਪਰਿਯਾਯਤੋ ਸੀਲਂ. ਚੇਤਨਾਸੀਲਂ, ਚੇਤਸਿਕਂ ਸੀਲਨ੍ਤਿ ਪਰਿਯਾਯਤੋ ਸੀਲਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਸੀਲਂ. ਤਞ੍ਹਿ ਯੋ ਨਂ ਪਾਤਿ ਰਕ੍ਖਤਿ, ਤਂ ਮੋਕ੍ਖੇਤਿ ਮੋਚੇਤਿ ਆਪਾਯਿਕਾਦੀਹਿ ਦੁਕ੍ਖੇਹਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਸਂਵਰਸਂਵੁਤੋਤਿ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਸਂਵਰਸੀਲੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ. ਆਚਾਰਗੋਚਰਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋਤਿ ਆਚਾਰੇਨ ਚੇਵ ਗੋਚਰੇਨ ਚ ਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ. ਅਣੁਮਤ੍ਤੇਸੂਤਿ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਕੇਸੁ. ਵਜ੍ਜੇਸੂਤਿ ਅਕੁਸਲਧਮ੍ਮੇਸੁ. ਭਯਦਸ੍ਸਾਵੀਤਿ ਭਯਦਸ੍ਸੀ. ਸਮਾਦਾਯਾਤਿ ਸਮ੍ਮਾ ਆਦਿਯਿਤ੍ਵਾ. ਸਿਕ੍ਖਤਿ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇਸੂਤਿ ਤਂ ਤਂ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਸਮਾਦਿਯਿਤ੍ਵਾ ਸਿਕ੍ਖਤਿ. ਅਪਿ ਚ ਸਮਾਦਾਯ ਸਿਕ੍ਖਤਿ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇਸੂਤਿ ਯਂਕਿਞ੍ਚਿ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇਸੁ ਸਿਕ੍ਖਾਕੋਟ੍ਠਾਸੇਸੁ ਸਿਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬਂ ਕਾਯਿਕਂ ਵਾ ਚੇਤਸਿਕਂ ਵਾ, ਤਂ ਸਬ੍ਬਂ ਸਮਾਦਾਯ ਸਿਕ੍ਖਤਿ.

ਖੁਦ੍ਦਕੋ ਸੀਲਕ੍ਖਨ੍ਧੋਤਿ ਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸਾਦਿਸਾਵਸੇਸੋ ਸੀਲਕ੍ਖਨ੍ਧੋ. ਮਹਨ੍ਤੋਤਿ ਪਾਰਾਜਿਕਾਦਿਨਿਰਵਸੇਸੋ. ਯਸ੍ਮਾ ਪਨ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਸੀਲੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਾਸਨੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਤਿ ਨਾਮ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਂ ‘‘ਪਤਿਟ੍ਠਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਪਤਿਟ੍ਠਹਤਿ ਵਾ ਏਤ੍ਥ ਭਿਕ੍ਖੁ, ਕੁਸਲਾ ਧਮ੍ਮਾ ਏਵ ਵਾ ਏਤ੍ਥ ਪਤਿਟ੍ਠਹਨ੍ਤੀਤਿ ਪਤਿਟ੍ਠਾ. ਅਯਮਤ੍ਥੋ ‘‘ਸੀਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਯ ਨਰੋ ਸਪਞ੍ਞੋ’’ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੧.੨੩, ੧੯੨) ਚ, ‘‘ਪਤਿਟ੍ਠਾਨਲਕ੍ਖਣਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸੀਲਂ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਕੁਸਲਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨ’’ਨ੍ਤਿ (ਮਿ. ਪ. ੨.੧.੯) ਚ, ‘‘ਸੀਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤੋ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ…ਪੇ… ਸਬ੍ਬੇ ਕੁਸਲਾ ਧਮ੍ਮਾ ਨ ਪਰਿਹਾਯਨ੍ਤੀ’’ਤਿ (ਮਿ. ਪ. ੨.੧.੯) ਚ ਆਦਿਸੁਤ੍ਤਵਸੇਨ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਤਦੇਤਂ ਪੁਬ੍ਬੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਅਤ੍ਥੇਨ ਆਦਿ. ਵੁਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਚੇਤਂ ‘‘ਤਸ੍ਮਾਤਿਹ ਤ੍ਵਂ ਉਤ੍ਤਿਯ ਆਦਿਮੇਵ ਵਿਸੋਧੇਹਿ ਕੁਸਲੇਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ. ਕੋ ਚਾਦਿ ਕੁਸਲਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ, ਸੀਲਞ੍ਚ ਸੁਵਿਸੁਦ੍ਧਂ ਦਿਟ੍ਠਿ ਚ ਉਜੁਕਾ’’ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੫.੩੮੨). ਯਥਾ ਹਿ ਨਗਰਵਡ੍ਢਕੀ ਨਗਰਂ ਮਾਪੇਤੁਕਾਮੋ ਪਠਮਂ ਨਗਰਟ੍ਠਾਨਂ ਸੋਧੇਤਿ, ਤਤੋ ਅਪਰਭਾਗੇ ਵੀਥਿਚਤੁਕ੍ਕਸਿਙ੍ਘਾਟਕਾਦਿਪਰਿਚ੍ਛੇਦੇਨ ਵਿਭਜਿਤ੍ਵਾਵ ਨਗਰਂ ਮਾਪੇਤਿ. ਏਵਮੇਵ ਯੋਗਾਵਚਰੋ ਆਦਿਤੋ ਸੀਲਂ ਵਿਸੋਧੇਤਿ, ਤਤੋ ਅਪਰਭਾਗੇ ਸਮਾਧਿਵਿਪਸ੍ਸਨਾਮਗ੍ਗਫਲਨਿਬ੍ਬਾਨਾਨਿ ਸਚ੍ਛਿਕਰੋਤਿ. ਯਥਾ ਵਾ ਪਨ ਰਜਕੋ ਪਠਮਂ ਤੀਹਿ ਖਾਰੇਹਿ ਵਤ੍ਥਂ ਧੋਵਿਤ੍ਵਾ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧੇ ਵਤ੍ਥੇ ਯਦਿਚ੍ਛਕਂ ਰਙ੍ਗਜਾਤਂ ਉਪਨੇਤਿ, ਯਥਾ ਵਾ ਪਨ ਛੇਕੋ ਚਿਤ੍ਤਕਾਰੋ ਰੂਪਂ ਲਿਖਿਤੁਕਾਮੋ ਆਦਿਤੋਵ ਭਿਤ੍ਤਿਪਰਿਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਤਿ, ਤਤੋ ਅਪਰਭਾਗੇ ਰੂਪਂ ਸਮੁਟ੍ਠਾਪੇਤਿ. ਏਵਮੇਵ ਯੋਗਾਵਚਰੋ ਆਦਿਤੋਵ ਸੀਲਂ ਵਿਸੋਧੇਤ੍ਵਾ ਅਪਰਭਾਗੇ ਸਮਥਵਿਪਸ੍ਸਨਾਦਯੋ ਧਮ੍ਮੇ ਸਚ੍ਛਿਕਰੋਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਸੀਲਂ ‘‘ਆਦੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਤਦੇਤਂ ਚਰਣਸਰਿਕ੍ਖਤਾਯ ਚਰਣਂ. ਚਰਣਾਤਿ ਹਿ ਪਾਦਾ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ. ਯਥਾ ਹਿ ਛਿਨ੍ਨਚਰਣਸ੍ਸ ਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਦਿਸਂ ਗਮਨਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰੋ ਨ ਜਾਯਤਿ, ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਪਾਦਸ੍ਸੇਵ ਜਾਯਤਿ, ਏਵਮੇਵ ਯਸ੍ਸ ਸੀਲਂ ਭਿਨ੍ਨਂ ਹੋਤਿ ਖਣ੍ਡਂ ਅਪਰਿਪੁਣ੍ਣਂ, ਤਸ੍ਸ ਨਿਬ੍ਬਾਨਗਮਨਾਯ ਞਾਣਗਮਨਂ ਨ ਸਮ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ਯਸ੍ਸ ਪਨ ਤਂ ਅਭਿਨ੍ਨਂ ਹੋਤਿ ਅਖਣ੍ਡਂ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਂ, ਤਸ੍ਸ ਨਿਬ੍ਬਾਨਗਮਨਾਯ ਞਾਣਗਮਨਂ ਸਮ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਸੀਲਂ ‘‘ਚਰਣ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਤਦੇਤਂ ਸਂਯਮਨਵਸੇਨ ਸਂਯਮੋ. ਸਂਵਰਣਵਸੇਨ ਸਂਵਰੋਤਿ ਉਭਯੇਨਾਪਿ ਸੀਲਸਂਯਮੋ ਚੇਵ ਸੀਲਸਂਵਰੋ ਚ ਕਥਿਤੋ. ਵਚਨਤ੍ਥੋ ਪਨੇਤ੍ਥ ਸਂਯਮੇਤਿ ਵੀਤਿਕ੍ਕਮਵਿਪ੍ਫਨ੍ਦਨਂ, ਪੁਗ੍ਗਲਂ ਵਾ ਸਂਯਮੇਤਿ ਵੀਤਿਕ੍ਕਮਵਸੇਨ ਤਸ੍ਸ ਵਿਪ੍ਫਨ੍ਦਿਤੁਂ ਨ ਦੇਤੀਤਿ ਸਂਯਮੋ. ਵੀਤਿਕ੍ਕਮਸ੍ਸ ਪਵੇਸਨਦ੍ਵਾਰਂ ਸਂਵਰਤਿ ਪਿਦਹਤੀਤਿ ਸਂਵਰੋ.

ਮੋਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ਉਤ੍ਤਮਂ ਮੁਖਭੂਤਂ ਵਾ. ਯਥਾ ਹਿ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧੋ ਆਹਾਰੋ ਮੁਖੇਨ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਅਙ੍ਗਮਙ੍ਗਾਨਿ ਫਰਤਿ, ਏਵਂ ਯੋਗਿਨੋਪਿ ਚਤੁਭੂਮਕਕੁਸਲਂ ਸੀਲਮੁਖੇਨ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਥਸਿਦ੍ਧਿਂ ਸਮ੍ਪਾਦੇਤਿ. ਤੇਨ ‘‘ਮੋਕ੍ਖ’’ਨ੍ਤਿ. ਪਮੁਖੇ ਸਾਧੂਤਿ ਪਾਮੋਕ੍ਖਂ, ਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਂ ਸੇਟ੍ਠਂ ਪਧਾਨਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਕੁਸਲਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯਾਤਿ ਚਤੁਭੂਮਕਕੁਸਲਾਨਂ ਪਟਿਲਾਭਤ੍ਥਾਯ ਪਾਮੋਕ੍ਖਂ ਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਂ ਸੇਟ੍ਠਂ ਪਧਾਨਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਵਿਵਿਚ੍ਚੇਵ ਕਾਮੇਹੀਤਿ ਕਾਮੇਹਿ ਵਿਵਿਚ੍ਚ ਵਿਨਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਅਪਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ. ਯੋ ਪਨਾਯਮੇਤ੍ਥ ਏਵਕਾਰੋ, ਸੋ ਨਿਯਮਤ੍ਥੋਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਯਸ੍ਮਾ ਚ ਨਿਯਮਤ੍ਥੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਸ੍ਮਿਂ ਪਠਮਂ ਝਾਨਂ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ ਵਿਹਰਣਸਮਯੇ ਅਵਿਜ੍ਜਮਾਨਾਨਮ੍ਪਿ ਕਾਮਾਨਂ ਤਸ੍ਸ ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਸ੍ਸ ਪਟਿਪਕ੍ਖਭਾਵਂ ਕਾਮਪਰਿਚ੍ਚਾਗੇਨੇਵ ਚਸ੍ਸ ਅਧਿਗਮਂ ਦੀਪੇਤਿ. ਕਥਂ? ‘‘ਵਿਵਿਚ੍ਚੇਵ ਕਾਮੇਹੀ’’ਤਿ ਏਵਞ੍ਹਿ ਨਿਯਮੇ ਕਰਿਯਮਾਨੇ ਇਦਂ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ, ਨੂਨਿਮਸ੍ਸ ਝਾਨਸ੍ਸ ਕਾਮਾ ਪਟਿਪਕ੍ਖਭੂਤਾ, ਯੇਸੁ ਸਤਿ ਇਦਂ ਨ ਪਵਤ੍ਤਤਿ ਅਨ੍ਧਕਾਰੇ ਸਤਿ ਪਦੀਪੋਭਾਸੋ ਵਿਯ, ਤੇਸਂ ਪਰਿਚ੍ਚਾਗੇਨੇਵ ਚਸ੍ਸ ਅਧਿਗਮੋ ਹੋਤਿ ਓਰਿਮਤੀਰਪਰਿਚ੍ਚਾਗੇਨ ਪਾਰਿਮਤੀਰਸ੍ਸੇਵ. ਤਸ੍ਮਾ ਨਿਯਮਂ ਕਰੋਤੀਤਿ.

ਤਤ੍ਥ ਸਿਯਾ ‘‘ਕਸ੍ਮਾ ਪਨੇਸ ਪੁਬ੍ਬਪਦੇਯੇਵ ਵੁਤ੍ਤੋ ਨ ਉਤ੍ਤਰਪਦੇ, ਕਿਂ ਅਕੁਸਲੇਹਿ ਧਮ੍ਮੇਹਿ ਅਵਿਵਿਚ੍ਚਾਪਿ ਝਾਨਂ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ ਵਿਹਰੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ? ਨ ਖੋ ਪਨੇਤਂ ਏਵਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਤਂਨਿਸ੍ਸਰਣਤੋ ਹਿ ਪੁਬ੍ਬਪਦੇ ਏਵ ਏਸ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਕਾਮਧਾਤੁਸਮਤਿਕ੍ਕਮਨਤੋ ਹਿ ਕਾਮਰਾਗਪਟਿਪਕ੍ਖਤੋ ਚ ਇਦਂ ਝਾਨਂ ਕਾਮਾਨਮੇਵ ਨਿਸ੍ਸਰਣਂ. ਯਥਾਹ – ‘‘ਕਾਮਾਨਮੇਤਂ ਨਿਸ੍ਸਰਣਂ ਯਦਿਦਂ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮ’’ਨ੍ਤਿ (ਇਤਿਵੁ. ੭੨). ਉਤ੍ਤਰਪਦੇਪਿ ਪਨ ਯਥਾ ‘‘ਇਧੇਵ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਮਣੋ, ਇਧ ਦੁਤਿਯੋ ਸਮਣੋ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੧.੧੩੯) ਏਤ੍ਥ ਏਵਕਾਰੋ ਆਨੇਤ੍ਵਾ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਏਵਂ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੋ. ਨ ਹਿ ਸਕ੍ਕਾ ਇਤੋ ਅਞ੍ਞੇਹਿਪਿ ਨੀਵਰਣਸਙ੍ਖਾਤੇਹਿ ਅਕੁਸਲੇਹਿ ਧਮ੍ਮੇਹਿ ਅਵਿਵਿਚ੍ਚ ਝਾਨਂ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ ਵਿਹਰਿਤੁਂ. ਤਸ੍ਮਾ ਵਿਵਿਚ੍ਚੇਵ ਕਾਮੇਹਿ ਵਿਵਿਚ੍ਚੇਵ ਅਕੁਸਲੇਹਿ ਧਮ੍ਮੇਹੀਤਿ ਏਵਂ ਪਦਦ੍ਵਯੇਪਿ ਏਸ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ. ਪਦਦ੍ਵਯੇਪਿ ਚ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਵਿਵਿਚ੍ਚਾਤਿ ਇਮਿਨਾ ਸਾਧਾਰਣਵਚਨੇਨ ਤਦਙ੍ਗਵਿਵੇਕਾਦਯੋ ਕਾਯਵਿਵੇਕਾਦਯੋ ਚ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਵਿਵੇਕਾ ਸਙ੍ਗਹਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਤਥਾਪਿ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗੇ ਕਾਯਵਿਵੇਕਚਿਤ੍ਤਵਿਵੇਕਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭਨਵਿਵੇਕਾ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾ. ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਮਗ੍ਗਕ੍ਖਣੇ ਕਾਯਵਿਵੇਕਚਿਤ੍ਤਵਿਵੇਕਸਮੁਚ੍ਛੇਦਵਿਵੇਕਨਿਸ੍ਸਰਣਵਿਵੇਕਾ.

ਕਾਮੇਹੀਤਿ ਇਮਿਨਾ ਪਨ ਪਦੇਨ ਯੇ ਚ ਇਧ ‘‘ਕਤਮੇ ਵਤ੍ਥੁਕਾਮਾ ਮਨਾਪਿਕਾ ਰੂਪਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਵਤ੍ਥੁਕਾਮਾ ਵੁਤ੍ਤਾ, ਯੇ ਚ ਇਧੇਵ ਵਿਭਙ੍ਗੇ ‘‘ਛਨ੍ਦੋ ਕਾਮੋ ਰਾਗੋ ਕਾਮੋ ਛਨ੍ਦਰਾਗੋ ਕਾਮੋ ਸਙ੍ਕਪ੍ਪੋ ਕਾਮੋ ਰਾਗੋ ਕਾਮੋ ਸਙ੍ਕਪ੍ਪਰਾਗੋ ਕਾਮੋ’’ਤਿ ਏਵਂ ਕਿਲੇਸਕਾਮਾ ਵੁਤ੍ਤਾ, ਤੇ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਸਙ੍ਗਹਿਤਾ ਇਚ੍ਚੇਵ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾ. ਏਵਞ੍ਹਿ ਸਤਿ ਵਿਵਿਚ੍ਚੇਵ ਕਾਮੇਹੀਤਿ ਵਤ੍ਥੁਕਾਮੇਹਿਪਿ ਵਿਵਿਚ੍ਚੇਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ ਯੁਜ੍ਜਤਿ. ਤੇਨ ਕਾਯਵਿਵੇਕੋ ਵੁਤ੍ਤੋ ਹੋਤਿ.

ਵਿਵਿਚ੍ਚ ਅਕੁਸਲੇਹਿ ਧਮ੍ਮੇਹੀਤਿ ਕਿਲੇਸਕਾਮੇਹਿ ਸਬ੍ਬਾਕੁਸਲੇਹਿ ਵਾ ਵਿਵਿਚ੍ਚਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ ਯੁਜ੍ਜਤਿ. ਤੇਨ ਚਿਤ੍ਤਵਿਵੇਕੋ ਵੁਤ੍ਤੋ ਹੋਤਿ. ਪੁਰਿਮੇਨ ਚੇਤ੍ਥ ਵਤ੍ਥੁਕਾਮੇਹਿ ਵਿਵੇਕਵਚਨਤੋ ਏਵ ਕਾਮਸੁਖਪਰਿਚ੍ਚਾਗੋ, ਦੁਤਿਯੇਨ ਕਿਲੇਸਕਾਮੇਹਿ ਵਿਵੇਕਵਚਨਤੋ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਸੁਖਪਰਿਗ੍ਗਹੋ ਵਿਭਾਵਿਤੋ ਹੋਤਿ. ਏਵਂ ਵਤ੍ਥੁਕਾਮਕਿਲੇਸਕਾਮਵਿਵੇਕਵਚਨਤੋਯੇਵ ਚ ਏਤੇਸਂ ਪਠਮੇਨ ਸਂਕਿਲੇਸਵਤ੍ਥੁਪ੍ਪਹਾਨਂ, ਦੁਤਿਯੇਨ ਸਂਕਿਲੇਸਪ੍ਪਹਾਨਂ. ਪਠਮੇਨ ਲੋਲਭਾਵਸ੍ਸ ਹੇਤੁਪਰਿਚ੍ਚਾਗੋ, ਦੁਤਿਯੇਨ ਬਾਲਭਾਵਸ੍ਸ. ਪਠਮੇਨ ਚ ਪਯੋਗਸੁਦ੍ਧਿ, ਦੁਤਿਯੇਨ ਆਸਯਪੋਸਨਂ ਵਿਭਾਵਿਤਂ ਹੋਤੀਤਿ ਞਾਤਬ੍ਬਂ. ਏਸ ਤਾਵ ਨਯੋ ‘‘ਕਾਮੇਹੀ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਵੁਤ੍ਤਕਾਮੇਸੁ ਵਤ੍ਥੁਕਾਮਪਕ੍ਖੇ.

ਕਿਲੇਸਕਾਮਪਕ੍ਖੇ ਪਨ ਛਨ੍ਦੋਤਿ ਚ ਰਾਗੋਤਿ ਚ ਏਵਮਾਦੀਹਿ ਅਨੇਕਭੇਦੋ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦੋਵ ‘‘ਕਾਮੋ’’ਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤੋ. ਸੋ ਚ ਅਕੁਸਲਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨੋਪਿ ਸਮਾਨੋ ‘‘ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦੋ, ਕਾਮੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਵਿਭਙ੍ਗੇ ਝਾਨਪਟਿਪਕ੍ਖਤੋ ਵਿਸੁਂ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਕਿਲੇਸਕਾਮਤ੍ਤਾ ਵਾ ਪੁਰਿਮਪਦੇ ਵੁਤ੍ਤੋ, ਅਕੁਸਲਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਦੁਤਿਯਪਦੇ. ਅਨੇਕਭੇਦਤੋ ਚਸ੍ਸ ਕਾਮਤੋਤਿ ਅਵਤ੍ਵਾ ਕਾਮੇਹੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਞ੍ਞੇਸਮ੍ਪਿ ਚ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਕੁਸਲਭਾਵੇ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨੇ ‘‘ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੇ ਅਕੁਸਲਾ ਧਮ੍ਮਾ, ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਵਿਭਙ੍ਗੇ (ਵਿਭ. ੫੬੪) ਉਪਰਿਝਾਨਙ੍ਗਾਨਂ ਪਚ੍ਚਨੀਕਪਟਿਪਕ੍ਖਭਾਵਦਸ੍ਸਨਤੋ ਨੀਵਰਣਾਨੇਵ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ. ਨੀਵਰਣਾਨਿ ਹਿ ਝਾਨਙ੍ਗਪਚ੍ਚਨੀਕਾਨਿ ਤੇਸਂ ਝਾਨਙ੍ਗਾਨੇਵ ਪਟਿਪਕ੍ਖਾਨਿ, ਵਿਦ੍ਧਂਸਕਾਨਿ ਵਿਘਾਤਕਾਨੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਤਥਾ ਹਿ ‘‘ਸਮਾਧਿ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਸ੍ਸ ਪਟਿਪਕ੍ਖੋ, ਪੀਤਿ ਬ੍ਯਾਪਾਦਸ੍ਸ, ਵਿਤਕ੍ਕੋ ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਸ੍ਸ, ਸੁਖਂ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਸ੍ਸ, ਵਿਚਾਰੋ ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਯਾ’’ਤਿ ਪੇਟਕੇ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਏਵਮੇਤ੍ਥ ਵਿਵਿਚ੍ਚੇਵ ਕਾਮੇਹੀਤਿ ਇਮਿਨਾ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਸ੍ਸ ਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭਨਵਿਵੇਕੋ ਵੁਤ੍ਤੋ ਹੋਤਿ, ਵਿਵਿਚ੍ਚ ਅਕੁਸਲੇਹਿ ਧਮ੍ਮੇਹੀਤਿ ਇਮਿਨਾ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਨੀਵਰਣਾਨਂ. ਅਗ੍ਗਹਿਤਗ੍ਗਹਣੇਨ ਪਨ ਪਠਮੇਨ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਸ੍ਸ, ਦੁਤਿਯੇਨ ਸੇਸਨੀਵਰਣਾਨਂ. ਤਥਾ ਪਠਮੇਨ ਤੀਸੁ ਅਕੁਸਲਮੂਲੇਸੁ ਪਞ੍ਚਕਾਮਗੁਣਭੇਦਵਿਸਯਸ੍ਸ ਲੋਭਸ੍ਸ, ਦੁਤਿਯੇਨ ਆਘਾਤਵਤ੍ਥੁਭੇਦਾਦਿਵਿਸਯਾਨਂ ਦੋਸਮੋਹਾਨਂ. ਓਘਾਦੀਸੁ ਵਾ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਪਠਮੇਨ ਕਾਮੋਘਕਾਮਯੋਗਕਾਮਾਸਵਕਾਮੁਪਾਦਾਨਅਭਿਜ੍ਝਾਕਾਯਗਨ੍ਥਕਾਮਰਾਗਸਂਯੋਜਨਾਨਂ, ਦੁਤਿਯੇਨ ਅਵਸੇਸਓਘਯੋਗਾਸਵਉਪਾਦਾਨਗਨ੍ਥਸਂਯੋਜਨਾਨਂ. ਪਠਮੇਨ ਚ ਤਣ੍ਹਾਯ ਤਂਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਕਾਨਞ੍ਚ, ਦੁਤਿਯੇਨ ਅਵਿਜ੍ਜਾਯ ਤਂਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਕਾਨਞ੍ਚ. ਅਪਿ ਚ ਪਠਮੇਨ ਲੋਭਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਅਟ੍ਠਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਾਦਾਨਂ, ਦੁਤਿਯੇਨ ਸੇਸਾਨਂ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਅਕੁਸਲਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਾਦਾਨਂ ਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭਨਵਿਵੇਕੋ ਵੁਤ੍ਤੋ ਹੋਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਚ ਪਠਮਸ੍ਸ ਝਾਨਸ੍ਸ ਪਹਾਨਙ੍ਗਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਸਮ੍ਪਯੋਗਙ੍ਗਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਸਵਿਤਕ੍ਕਂ ਸਵਿਚਾਰ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਤ੍ਥ ਆਰਮ੍ਮਣੇ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਭਿਨਿਰੋਪਨਲਕ੍ਖਣੋ ਵਿਤਕ੍ਕੋ, ਆਰਮ੍ਮਣਾਨੁਮਜ੍ਜਨਲਕ੍ਖਣੋ ਵਿਚਾਰੋ. ਸਨ੍ਤੇਪਿ ਚ ਨੇਸਂ ਕਤ੍ਥਚਿ ਅਵਿਯੋਗੇ ਓਲ਼ਾਰਿਕਟ੍ਠੇਨ ਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਟ੍ਠੇਨ ਚ ਘਣ੍ਡਾਭਿਘਾਤੋ ਵਿਯ ਚੇਤਸੋ ਪਠਮਾਭਿਨਿਪਾਤੋ ਵਿਤਕ੍ਕੋ, ਸੁਖੁਮਟ੍ਠੇਨ ਅਨੁਮਜ੍ਜਨਸਭਾਵੇਨ ਚ ਘਣ੍ਡਾਨੁਰਵੋ ਵਿਯ ਅਨੁਪਬਨ੍ਧੋ ਵਿਚਾਰੋ. ਵਿਪ੍ਫਾਰਵਾ ਚੇਤ੍ਥ ਵਿਤਕ੍ਕੋ ਪਠਮੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਕਾਲੇ ਪਰਿਪ੍ਫਨ੍ਦਨਭੂਤੋ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ, ਆਕਾਸੇ ਉਪ੍ਪਤਿਤੁਕਾਮਸ੍ਸ ਪਕ੍ਖਿਨੋ ਪਕ੍ਖਵਿਕ੍ਖੇਪੋ ਵਿਯ, ਪਦੁਮਾਭਿਮੁਖਪਾਤੋ ਵਿਯ ਚ ਗਨ੍ਧਾਨੁਬਨ੍ਧਚੇਤਸੋ ਭਮਰਸ੍ਸ. ਸਨ੍ਤਵੁਤ੍ਤਿ ਵਿਚਾਰੋ ਨਾਤਿਪਰਿਪ੍ਫਨ੍ਦਨਭਾਵੋ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ, ਆਕਾਸੇ ਉਪ੍ਪਤਿਤਸ੍ਸ ਪਕ੍ਖਿਨੋ ਪਕ੍ਖਪ੍ਪਸਾਰਣਂ ਵਿਯ, ਪਰਿਬ੍ਭਮਨਂ ਵਿਯ ਚ ਪਦੁਮਾਭਿਮੁਖਪਤਿਤਸ੍ਸ ਭਮਰਸ੍ਸ ਪਦੁਮਸ੍ਸ ਉਪਰਿਭਾਗੇ.

ਦੁਕਨਿਪਾਤਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਪਨ ‘‘ਆਕਾਸੇ ਗਚ੍ਛਤੋ ਮਹਾਸਕੁਣਸ੍ਸ ਉਭੋਹਿ ਪਕ੍ਖੇਹਿ ਵਾਤਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਪਕ੍ਖੇ ਸਨ੍ਨਿਸੀਦਾਪੇਤ੍ਵਾ ਗਮਨਂ ਵਿਯ ਆਰਮ੍ਮਣੇ ਚੇਤਸੋ ਅਭਿਨਿਰੋਪਨਭਾਵੇਨ ਪਵਤ੍ਤੋ ਵਿਤਕ੍ਕੋ, ਵਾਤਗ੍ਗਹਣਤ੍ਥਂ ਪਕ੍ਖੇ ਫਨ੍ਦਾਪਯਮਾਨਸ੍ਸ ਗਮਨਂ ਵਿਯ ਅਨੁਮਜ੍ਜਨਭਾਵੇਨ ਪਵਤ੍ਤੋ ਵਿਚਾਰੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਂ ਅਨੁਪ੍ਪਬਨ੍ਧੇਨ ਪਵਤ੍ਤਿਯਂ ਯੁਜ੍ਜਤਿ. ਸੋ ਪਨ ਨੇਸਂ ਵਿਸੇਸੋ ਪਠਮਦੁਤਿਯਜ੍ਝਾਨੇਸੁ ਪਾਕਟੋ ਹੋਤਿ. ਅਪਿ ਚ ਮਲਗ੍ਗਹਿਤਂ ਕਂਸਭਾਜਨਂ ਏਕੇਨ ਹਤ੍ਥੇਨ ਦਲ਼੍ਹਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਇਤਰੇਨ ਹਤ੍ਥੇਨ ਚੁਣ੍ਣਤੇਲਵਾਲਣ੍ਡੁਪਕੇਨ ਪਰਿਮਜ੍ਜਨ੍ਤਸ੍ਸ ਦਲ਼੍ਹਗ੍ਗਹਣਹਤ੍ਥੋ ਵਿਯ ਵਿਤਕ੍ਕੋ. ਪਰਿਮਜ੍ਜਨਹਤ੍ਥੋ ਵਿਯ ਵਿਚਾਰੋ. ਤਥਾ ਕੁਮ੍ਭਕਾਰਸ੍ਸ ਦਣ੍ਡਪ੍ਪਹਾਰੇਨ ਚਕ੍ਕਂ ਭਮਯਿਤ੍ਵਾ ਭਾਜਨਂ ਕਰੋਨ੍ਤਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪੀਲ਼ਨਹਤ੍ਥੋ ਵਿਯ ਵਿਤਕ੍ਕੋ. ਇਤੋ ਚਿਤੋ ਚ ਸਞ੍ਚਰਣਹਤ੍ਥੋ ਵਿਯ ਵਿਚਾਰੋ. ਤਥਾ ਮਣ੍ਡਲਂ ਕਰੋਨ੍ਤਸ੍ਸ ਮਜ੍ਝੇ ਸਨ੍ਨਿਰੁਮ੍ਭਿਤ੍ਵਾ ਠਿਤਕਣ੍ਟਕੋ ਵਿਯ ਅਭਿਨਿਰੋਪਨੋ ਵਿਤਕ੍ਕੋ. ਬਹਿ ਪਰਿਬ੍ਭਮਨਕਣ੍ਟਕੋ ਵਿਯ ਅਨੁਮਜ੍ਜਮਾਨੋ ਵਿਚਾਰੋ. ਇਤਿ ਇਮਿਨਾ ਚ ਵਿਤਕ੍ਕੇਨ ਇਮਿਨਾ ਚ ਵਿਚਾਰੇਨ ਸਹ ਵਤ੍ਤਤਿ ਰੁਕ੍ਖੋ ਵਿਯ ਪੁਪ੍ਫੇਨ ਚ ਫਲੇਨ ਚਾਤਿ ਇਦਂ ਝਾਨਂ ‘‘ਸਵਿਤਕ੍ਕਂ ਸਵਿਚਾਰ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ.

ਵਿਵੇਕਜਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਵਿਵਿਤ੍ਤਿ ਵਿਵੇਕੋ, ਨੀਵਰਣਵਿਗਮੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਵਿਵਿਤ੍ਤੋਤਿ ਵਾ ਵਿਵੇਕੋ, ਨੀਵਰਣਵਿਵਿਤ੍ਤੋ ਝਾਨਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਧਮ੍ਮਰਾਸੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤਸ੍ਮਾ ਵਿਵੇਕਾ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਵਾ ਵਿਵੇਕੇ ਜਾਤਨ੍ਤਿ ਵਿਵੇਕਜਂ. ਪੀਤਿਸੁਖਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਿਣਯਤੀਤਿ ਪੀਤਿ, ਸਾ ਸਮ੍ਪਿਯਾਯਨਲਕ੍ਖਣਾ. ਸਾ ਪਨੇਸਾ ਖੁਦ੍ਦਿਕਾਪੀਤਿ, ਖਣਿਕਾਪੀਤਿ, ਓਕ੍ਕਨ੍ਤਿਕਾਪੀਤਿ, ਉਬ੍ਬੇਗਾਪੀਤਿ, ਫਰਣਾਪੀਤੀਤਿ ਪਞ੍ਚਵਿਧਾ ਹੋਤਿ.

ਤਤ੍ਥ ਖੁਦ੍ਦਿਕਾਪੀਤਿ ਸਰੀਰੇ ਲੋਮਹਂਸਮਤ੍ਤਮੇਵ ਕਾਤੁਂ ਸਕ੍ਕੋਤਿ. ਖਣਿਕਾਪੀਤਿ ਖਣੇ ਖਣੇ ਵਿਜ੍ਜੁਪ੍ਪਾਦਸਦਿਸਾ ਹੋਤਿ. ਓਕ੍ਕਨ੍ਤਿਕਾਪੀਤਿ ਸਮੁਦ੍ਦਤੀਰਂ ਵੀਚਿ ਵਿਯ, ਕਾਯਂ ਓਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਓਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਭਿਜ੍ਜਤਿ. ਉਬ੍ਬੇਗਾਪੀਤਿ ਬਲਵਤੀ ਹੋਤਿ, ਕਾਯਂ ਉਦ੍ਧਗ੍ਗਂ ਕਤ੍ਵਾ ਆਕਾਸੇ ਲਙ੍ਘਾਪਨਪ੍ਪਮਾਣਪਤ੍ਤਾ.

ਫਰਣਾਪੀਤਿ ਅਤਿਬਲਵਤੀ ਹੋਤਿ. ਤਾਯ ਹਿ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾਯ ਸਕਲਸਰੀਰਂ ਧਮਿਤ੍ਵਾ ਪੂਰਿਤਵਤ੍ਥਿ ਵਿਯ ਮਹਤਾ ਉਦਕੋਘੇਨ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਪਬ੍ਬਤਕੁਚ੍ਛਿ ਵਿਯ ਚ ਅਨੁਪਰਿਪ੍ਫੁਟਂ ਹੋਤਿ. ਸਾ ਪਨੇਸਾ ਪਞ੍ਚਵਿਧਾ ਪੀਤਿ ਗਬ੍ਭਂ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੀ ਪਰਿਪਾਕਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੀ ਦੁਵਿਧਂ ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਂ ਪਰਿਪੂਰੇਤਿ ਕਾਯਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਞ੍ਚ ਚਿਤ੍ਤਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਞ੍ਚ, ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿ ਗਬ੍ਭਂ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੀ ਪਰਿਪਾਕਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੀ ਦੁਵਿਧਮ੍ਪਿ ਸੁਖਂ ਪਰਿਪੂਰੇਤਿ ਕਾਯਿਕਂ ਚੇਤਸਿਕਞ੍ਚ, ਸੁਖਂ ਗਬ੍ਭਂ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਂ ਪਰਿਪਾਕਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਂ ਤਿਵਿਧਂ ਸਮਾਧਿਂ ਪਰਿਪੂਰੇਤਿ ਖਣਿਕਸਮਾਧਿਂ ਉਪਚਾਰਸਮਾਧਿਂ ਅਪ੍ਪਨਾਸਮਾਧਿਞ੍ਚਾਤਿ. ਤਾਸੁ ਯਾ ਅਪ੍ਪਨਾਸਮਾਧਿਸ੍ਸ ਮੂਲਂ ਹੁਤ੍ਵਾ ਵਡ੍ਢਮਾਨਾ ਸਮਾਧਿਸਮ੍ਪਯੋਗਙ੍ਗਤਾ ਫਰਣਾਪੀਤਿ, ਅਯਂ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਅਤ੍ਥੇ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਾ ਪੀਤੀਤਿ.

ਇਤਰਂ ਪਨ ਸੁਖਯਤੀਤਿ ਸੁਖਂ, ਯਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਤਂ ਸੁਖਿਤਂ ਕਰੋਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸੁਖਨਂ ਵਾ ਸੁਖਂ, ਸੁਟ੍ਠੁ ਵਾ ਖਾਦਤਿ ਖਣਤਿ ਚ ਕਾਯਚਿਤ੍ਤਾਬਾਧਨ੍ਤਿ ਸੁਖਂ, ਸੋਮਨਸ੍ਸਵੇਦਨਾਯੇਤਂ ਨਾਮਂ. ਤਂ ਸਾਤਲਕ੍ਖਣਂ. ਸਨ੍ਤੇਪਿ ਚ ਨੇਸਂ ਕਤ੍ਥਚਿ ਅਵਿਪ੍ਪਯੋਗੇ ਇਟ੍ਠਾਰਮ੍ਮਣਪਟਿਲਾਭਤੁਟ੍ਠਿ ਪੀਤਿ, ਪਟਿਲਦ੍ਧਰਸਾਨੁਭਵਨਂ ਸੁਖਂ. ਯਤ੍ਥ ਪੀਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਸੁਖਂ, ਯਤ੍ਥ ਸੁਖਂ, ਤਤ੍ਥ ਨ ਨਿਯਮਤੋ ਪੀਤਿ. ਸਙ੍ਖਾਰਕ੍ਖਨ੍ਧਸਙ੍ਗਹਿਤਾ ਪੀਤਿ, ਵੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧਸਙ੍ਗਹਿਤਂ ਸੁਖਂ. ਕਨ੍ਤਾਰਖਿਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਨਨ੍ਤੋਦਕਦਸ੍ਸਨਸਵਨੇਸੁ ਵਿਯ ਪੀਤਿ, ਵਨਚ੍ਛਾਯਪ੍ਪਵੇਸਨਉਦਕਪਰਿਭੋਗੇਸੁ ਵਿਯ ਸੁਖਂ. ਤਸ੍ਮਿਂ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਪਾਕਟਭਾਵਤੋ ਚੇਤਂ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਇਤਿ ਅਯਞ੍ਚ ਪੀਤਿ ਇਦਞ੍ਚ ਸੁਖਂ ਅਸ੍ਸ ਝਾਨਸ੍ਸ, ਅਸ੍ਮਿਂ ਵਾ ਝਾਨੇ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਇਦਂ ਝਾਨਂ ‘‘ਪੀਤਿਸੁਖ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ.

ਅਥ ਵਾ ਪੀਤਿ ਚ ਸੁਖਞ੍ਚ ਪੀਤਿਸੁਖਂ ਧਮ੍ਮਵਿਨਯਾਦਯੋ ਵਿਯ. ਵਿਵੇਕਜਂ ਪੀਤਿਸੁਖਂ ਅਸ੍ਸ ਝਾਨਸ੍ਸ, ਅਸ੍ਮਿਂ ਵਾ ਝਾਨੇ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਏਵਮ੍ਪਿ ਵਿਵੇਕਜਂਪੀਤਿਸੁਖਂ. ਯਥੇਵ ਹਿ ਝਾਨਂ, ਏਵਂ ਪੀਤਿਸੁਖਮ੍ਪੇਤ੍ਥ ਵਿਵੇਕਜਮੇਵ ਹੋਤਿ, ਤਞ੍ਚਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਲੋਪਸਮਾਸਂ ਕਤ੍ਵਾ ਏਕਪਦੇਨੇਵ ‘‘ਵਿਵੇਕਜਂਪੀਤਿਸੁਖ’’ਨ੍ਤਿਪਿ ਵਤ੍ਤੁਂ ਯੁਜ੍ਜਤਿ.

ਪਠਮਨ੍ਤਿ ਗਣਨਾਨੁਪੁਬ੍ਬਤਾ ਪਠਮਂ, ਇਦਂ ਪਠਮਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਨ੍ਤਿਪਿ ਪਠਮਂ. ਝਾਨਨ੍ਤਿ ਦੁਵਿਧਂ ਝਾਨਂ ਆਰਮ੍ਮਣੂਪਨਿਜ੍ਝਾਨਂ ਲਕ੍ਖਣੂਪਨਿਜ੍ਝਾਨਞ੍ਚਾਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਅਟ੍ਠ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯੋ ਪਥਵੀਕਸਿਣਾਦਿਆਰਮ੍ਮਣਂ ਉਪਨਿਜ੍ਝਾਯਨ੍ਤੀਤਿ ਆਰਮ੍ਮਣੂਪਨਿਜ੍ਝਾਨਨ੍ਤਿ ਸਙ੍ਖ੍ਯਂ ਗਤਾ. ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਮਗ੍ਗਫਲਾਨਿ ਪਨ ਲਕ੍ਖਣੂਪਨਿਜ੍ਝਾਨਂ ਨਾਮ. ਤਤ੍ਥ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾ ਅਨਿਚ੍ਚਾਦਿਲਕ੍ਖਣਸ੍ਸ ਉਪਨਿਜ੍ਝਾਨਤੋ ਲਕ੍ਖਣੂਪਨਿਜ੍ਝਾਨਂ. ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਯ ਕਤਕਿਚ੍ਚਸ੍ਸ ਮਗ੍ਗੇਨ ਇਜ੍ਝਨਤੋ ਮਗ੍ਗੋ ਲਕ੍ਖਣੂਪਨਿਜ੍ਝਾਨਂ, ਫਲਂ ਪਨ ਨਿਰੋਧਸਚ੍ਚਂ ਤਥਲਕ੍ਖਣਂ ਉਪਨਿਜ੍ਝਾਯਤੀਤਿ ਲਕ੍ਖਣੂਪਨਿਜ੍ਝਾਨਂ. ਤੇਸੁ ਇਧ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗੇ ਆਰਮ੍ਮਣੂਪਨਿਜ੍ਝਾਨਂ, ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਮਗ੍ਗਕ੍ਖਣੇ ਲਕ੍ਖਣੂਪਨਿਜ੍ਝਾਨਂ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਂ. ਤਸ੍ਮਾ ਆਰਮ੍ਮਣੂਪਨਿਜ੍ਝਾਨਤੋ ਚ ਲਕ੍ਖਣੂਪਨਿਜ੍ਝਾਨਤੋ ਚ ਪਚ੍ਚਨੀਕਝਾਪਨਤੋ ਚ ਝਾਨਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜਾਤਿ ਉਪਗਨ੍ਤ੍ਵਾ, ਪਾਪੁਣਿਤ੍ਵਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਉਪਸਮ੍ਪਾਦਯਿਤ੍ਵਾ ਵਾ, ਨਿਪ੍ਫਾਦੇਤ੍ਵਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਵਿਹਰਤੀਤਿ ਤਦਨੁਰੂਪੇਨ ਇਰਿਯਾਪਥਵਿਹਾਰੇਨ ਇਰਿਯਤਿ, ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰਝਾਨਸਮਙ੍ਗੀ ਹੁਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਭਾਵਸ੍ਸ ਇਰਿਯਨਂ ਵੁਤ੍ਤਿਂ ਅਭਿਨਿਪ੍ਫਾਦੇਤਿ.

ਤਂ ਪਨੇਤਂ ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਂ ਪਞ੍ਚਙ੍ਗਵਿਪ੍ਪਹੀਨਂ ਪਞ੍ਚਙ੍ਗਸਮਨ੍ਨਾਗਤਂ ਤਿਵਿਧਕਲ੍ਯਾਣਂ, ਦਸਲਕ੍ਖਣਸਮ੍ਪਨ੍ਨਂ. ਤਤ੍ਥ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦੋ ਬ੍ਯਾਪਾਦੋ ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਂ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਂ ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਤਿ ਇਮੇਸਂ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਨੀਵਰਣਾਨਂ ਪਹਾਨਵਸੇਨ ਪਞ੍ਚਙ੍ਗਵਿਪ੍ਪਹੀਨਤਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਨ ਹਿ ਏਤੇਸੁ ਅਪ੍ਪਹੀਨੇਸੁ ਝਾਨਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ਤੇਨਸ੍ਸੇਤਾਨਿ ਪਹਾਨਙ੍ਗਾਨੀਤਿ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ. ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਹਿ ਝਾਨਕ੍ਖਣੇ ਅਞ੍ਞੇਪਿ ਅਕੁਸਲਾ ਧਮ੍ਮਾ ਪਹੀਯਨ੍ਤਿ, ਤਥਾਪਿ ਏਤਾਨੇਵ ਵਿਸੇਸੇਨ ਝਾਨਨ੍ਤਰਾਯਕਰਾਨਿ. ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦੇਨ ਹਿ ਨਾਨਾਵਿਸਯਪ੍ਪਲੋਭਿਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਨ ਏਕਤ੍ਤਾਰਮ੍ਮਣੇ ਸਮਾਧਿਯਤਿ, ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਾਭਿਭੂਤਂ ਵਾ, ਤਂ ਨ ਕਾਮਧਾਤੁਪ੍ਪਹਾਨਾਯ ਪਟਿਪਦਂ ਪਟਿਪਜ੍ਜਤਿ. ਬ੍ਯਾਪਾਦੇਨ ਵਾ ਆਰਮ੍ਮਣੇ ਪਟਿਹਞ੍ਞਮਾਨਂ ਨ ਨਿਰਨ੍ਤਰਂ ਪਵਤ੍ਤਤਿ. ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਾਭਿਭੂਤਂ ਅਕਮ੍ਮਞ੍ਞਂ ਹੋਤਿ. ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਪਰੇਤਂ ਅਵੂਪਸਨ੍ਤਮੇਵ ਹੁਤ੍ਵਾ ਪਰਿਬ੍ਭਮਤਿ. ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਯ ਉਪਹਤਂ ਝਾਨਾਧਿਗਮਸਾਧਿਕਂ ਪਟਿਪਦਂ ਨਾਰੋਹਤਿ. ਇਤਿ ਵਿਸੇਸੇਨ ਝਾਨਨ੍ਤਰਾਯਕਰਤ੍ਤਾ ਏਤਾਨੇਵ ਪਹਾਨਙ੍ਗਾਨੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ.

ਯਸ੍ਮਾ ਪਨ ਵਿਤਕ੍ਕੋ ਆਰਮ੍ਮਣੇ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਭਿਨਿਰੋਪੇਤਿ, ਵਿਚਾਰੋ ਅਨੁਪਬਨ੍ਧਤਿ, ਤੇਹਿ ਅਵਿਕ੍ਖੇਪਾਯ ਸਮ੍ਪਾਦਿਤਪਯੋਗਸ੍ਸ ਚੇਤਸੋ ਪਯੋਗਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਸਮ੍ਭਵਾ ਪੀਤਿ ਪੀਣਨਂ ਸੁਖਞ੍ਚ ਉਪਬ੍ਰੂਹਨਂ ਕਰੋਤਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਸੇਸਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਧਮ੍ਮਾ ਏਤੇਹਿ ਅਭਿਨਿਰੋਪਨਾਨੁਬਨ੍ਧਨਪੀਣਨੁਪਬ੍ਰੂਹਨੇਹਿ ਅਨੁਗ੍ਗਹਿਤਾ ਏਕਗ੍ਗਤਾ ਏਕਤ੍ਤਾਰਮ੍ਮਣੇ ਸਮਂ ਸਮ੍ਮਾ ਚ ਆਧਿਯਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਵਿਤਕ੍ਕੋ ਵਿਚਾਰੋ ਪੀਤਿ ਸੁਖਂ ਚਿਤ੍ਤੇਕਗ੍ਗਤਾਤਿ ਇਮੇਸਂ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਵਸੇਨ ਪਞ੍ਚਙ੍ਗਸਮਨ੍ਨਾਗਤਤਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇਸੁ ਹਿ ਏਤੇਸੁ ਪਞ੍ਚਸੁ ਝਾਨਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਨਾਮ ਹੋਤਿ. ਤੇਨਸ੍ਸ ਏਤਾਨਿ ਪਞ੍ਚਙ੍ਗਸਮਨ੍ਨਾਗਤਾਨੀਤਿ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਨ ਏਤੇਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਂ ਅਞ੍ਞਦੇਵ ਝਾਨਂ ਨਾਮ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ. ਯਥਾ ਪਨ ਅਙ੍ਗਮਤ੍ਤਵਸੇਨੇਵ ਚਤੁਰਙ੍ਗਿਨੀ ਸੇਨਾ, ਪਞ੍ਚਙ੍ਗਿਕਂ ਤੂਰਿਯਂ, ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਚ ਮਗ੍ਗੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਏਵਮਿਦਮ੍ਪਿ ਅਙ੍ਗਮਤ੍ਤਵਸੇਨੇਵ ਪਞ੍ਚਙ੍ਗਿਕਨ੍ਤਿ ਵਾ ਪਞ੍ਚਙ੍ਗਸਮਨ੍ਨਾਗਤਨ੍ਤਿ ਵਾ ਵੁਚ੍ਚਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਏਤਾਨਿ ਚ ਪਞ੍ਚਙ੍ਗਾਨਿ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਉਪਚਾਰਕ੍ਖਣੇਪਿ ਅਤ੍ਥਿ, ਅਥ ਖੋ ਉਪਚਾਰੇ ਪਕਤਿਚਿਤ੍ਤਤੋ ਬਲਵਤਰਾਨਿ. ਇਧ ਪਨ ਉਪਚਾਰਤੋਪਿ ਬਲਵਤਰਾਨਿ ਰੂਪਾਵਚਰਲਕ੍ਖਣਪ੍ਪਤ੍ਤਾਨਿ ਨਿਪ੍ਫਨ੍ਨਾਨਿ. ਏਤ੍ਥ ਹਿ ਵਿਤਕ੍ਕੋ ਸੁਵਿਸਦੇਨ ਆਕਾਰੇਨ ਆਰਮ੍ਮਣੇ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਭਿਨਿਰੋਪਯਮਾਨੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ਵਿਚਾਰੋ ਅਤਿਵਿਯ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਅਨੁਮਜ੍ਜਮਾਨੋ. ਪੀਤਿਸੁਖਂ ਸਬ੍ਬਾਵਨ੍ਤਮ੍ਪਿ ਕਾਯਂ ਫਰਮਾਨਂ. ਤੇਨੇਵਾਹ – ‘‘ਨਾਸ੍ਸ ਕਿਞ੍ਚਿ ਸਬ੍ਬਾਵਤੋ ਕਾਯਸ੍ਸ ਵਿਵੇਕਜੇਨ ਪੀਤਿਸੁਖੇਨ ਅਪ੍ਫੁਟਂ ਹੋਤੀ’’ਤਿ (ਦੀ. ਨਿ. ੧.੨੨੬). ਚਿਤ੍ਤੇਕਗ੍ਗਤਾਪਿ ਹੇਟ੍ਠਿਮਮ੍ਹਿ ਸਮੁਗ੍ਗਪਟਲੇ ਉਪਰਿਮਂ ਸਮੁਗ੍ਗਪਟਲਂ ਵਿਯ ਆਰਮ੍ਮਣੇਸੁ ਫੁਸਿਤਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਅਯਮੇਤੇਸਂ ਇਤਰੇਹਿ ਵਿਸੇਸੋ. ਤਤ੍ਥ ਚਿਤ੍ਤੇਕਗ੍ਗਤਾ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ‘‘ਸਵਿਤਕ੍ਕਂ ਸਵਿਚਾਰ’’ਨ੍ਤਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਪਾਠੇ ਨ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠਾ, ਤਥਾਪਿ ਵਿਭਙ੍ਗੇ (ਵਿਭ. ੫੬੫) ‘‘ਝਾਨਨ੍ਤਿ ਵਿਤਕ੍ਕੋ ਵਿਚਾਰੋ ਪੀਤਿ ਸੁਖਂ ਚਿਤ੍ਤੇਕਗ੍ਗਤਾ’’ਤਿ ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਅਙ੍ਗਮੇਵ. ਯੇਨ ਹਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੇਨ ਭਗਵਤਾ ਉਦ੍ਦੇਸੋ ਕਤੋ, ਸੋਯੇਵ ਤੇਨ ਵਿਭਙ੍ਗੇ ਪਕਾਸਿਤੋਤਿ.

ਤਿਵਿਧਕਲ੍ਯਾਣਂ

ਤਿਵਿਧਕਲ੍ਯਾਣਂ ਦਸਲਕ੍ਖਣਸਮ੍ਪਨ੍ਨਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਆਦਿਮਜ੍ਝਪਰਿਯੋਸਾਨਵਸੇਨਤਿਵਿਧਕਲ੍ਯਾਣਤਾ. ਤੇਸਂਯੇਵ ਚ ਆਦਿਮਜ੍ਝਪਰਿਯੋਸਾਨਾਨਂ ਲਕ੍ਖਣਵਸੇਨ ਦਸਲਕ੍ਖਣਸਮ੍ਪਨ੍ਨਤਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਤਤ੍ਰਾਯਂ ਪਾਲ਼ਿ –

‘‘ਪਠਮਸ੍ਸ ਝਾਨਸ੍ਸ ਪਟਿਪਦਾਵਿਸੁਦ੍ਧਿ ਆਦਿ, ਉਪੇਕ੍ਖਾਨੁਬ੍ਰੂਹਨਾ ਮਜ੍ਝੇ, ਸਮ੍ਪਹਂਸਨਾ ਪਰਿਯੋਸਾਨਂ, ਪਠਮਸ੍ਸ ਝਾਨਸ੍ਸ ਪਟਿਪਦਾਵਿਸੁਦ੍ਧਿ ਆਦਿ. ਆਦਿਸ੍ਸ ਕਤਿ ਲਕ੍ਖਣਾਨਿ? ਆਦਿਸ੍ਸ ਤੀਣਿ ਲਕ੍ਖਣਾਨਿ – ਯੋ ਤਸ੍ਸ ਪਰਿਪਨ੍ਥੋ, ਤਤੋ ਚਿਤ੍ਤਂ ਵਿਸੁਜ੍ਝਤਿ, ਵਿਸੁਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਚਿਤ੍ਤਂ ਮਜ੍ਝਿਮਂ ਸਮਥਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਪਟਿਪਜ੍ਜਤਿ, ਪਟਿਪਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਤਤ੍ਥ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਤਿ. ਯਞ੍ਚ ਪਰਿਪਨ੍ਥਤੋ ਚਿਤ੍ਤਂ ਵਿਸੁਜ੍ਝਤਿ, ਯਞ੍ਚ ਵਿਸੁਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਚਿਤ੍ਤਂ ਮਜ੍ਝਿਮਂ ਸਮਥਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਪਟਿਪਜ੍ਜਤਿ, ਯਞ੍ਚ ਪਟਿਪਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਤਤ੍ਥ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਤਿ. ਪਠਮਸ੍ਸ ਝਾਨਸ੍ਸ ਪਟਿਪਦਾਵਿਸੁਦ੍ਧਿ ਆਦਿ, ਆਦਿਸ੍ਸ ਇਮਾਨਿ ਤੀਣਿ ਲਕ੍ਖਣਾਨਿ. ਤੇਨ ਵੁਚ੍ਚਤਿ – ‘ਪਠਮਂ ਝਾਨਂ ਆਦਿਕਲ੍ਯਾਣਞ੍ਚੇਵ ਹੋਤਿ ਤਿਲਕ੍ਖਣਸਮ੍ਪਨ੍ਨਞ੍ਚਾ’ਤਿ.

‘‘ਪਠਮਸ੍ਸ ਝਾਨਸ੍ਸ ਉਪੇਕ੍ਖਾਨੁਬ੍ਰੂਹਨਾ ਮਜ੍ਝੇ. ਮਜ੍ਝਸ੍ਸ ਕਤਿ ਲਕ੍ਖਣਾਨਿ? ਮਜ੍ਝਸ੍ਸ ਤੀਣਿ ਲਕ੍ਖਣਾਨਿ – ਵਿਸੁਦ੍ਧਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਜ੍ਝੁਪੇਕ੍ਖਤਿ, ਸਮਥਪਟਿਪਨ੍ਨਂ ਅਜ੍ਝੁਪੇਕ੍ਖਤਿ, ਏਕਤ੍ਤੁਪਟ੍ਠਾਨਂ ਅਜ੍ਝੁਪੇਕ੍ਖਤਿ. ਯਞ੍ਚ ਵਿਸੁਦ੍ਧਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਜ੍ਝੁਪੇਕ੍ਖਤਿ, ਯਞ੍ਚ ਸਮਥਪਟਿਪਨ੍ਨਂ ਅਜ੍ਝੁਪੇਕ੍ਖਤਿ, ਯਞ੍ਚ ਏਕਤ੍ਤੁਪਟ੍ਠਾਨਂ ਅਜ੍ਝੁਪੇਕ੍ਖਤਿ. ਪਠਮਸ੍ਸ ਝਾਨਸ੍ਸ ਉਪੇਕ੍ਖਾਨੁਬ੍ਰੂਹਨਾ ਮਜ੍ਝੇ, ਮਜ੍ਝਸ੍ਸ ਇਮਾਨਿ ਤੀਣਿ ਲਕ੍ਖਣਾਨਿ. ਤੇਨ ਵੁਚ੍ਚਤਿ – ‘ਪਠਮਂ ਝਾਨਂ ਮਜ੍ਝੇਕਲ੍ਯਾਣਞ੍ਚੇਵ ਹੋਤਿ ਤਿਲਕ੍ਖਣਸਮ੍ਪਨ੍ਨਞ੍ਚਾ’ਤਿ.

‘‘ਪਠਮਸ੍ਸ ਝਾਨਸ੍ਸ ਸਮ੍ਪਹਂਸਨਾ ਪਰਿਯੋਸਾਨਂ. ਪਰਿਯੋਸਾਨਸ੍ਸ ਕਤਿ ਲਕ੍ਖਣਾਨਿ? ਪਰਿਯੋਸਾਨਸ੍ਸ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਲਕ੍ਖਣਾਨਿ – ਤਤ੍ਥ ਜਾਤਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਨਤਿਵਤ੍ਤਨਟ੍ਠੇਨ ਸਮ੍ਪਹਂਸਨਾ, ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਏਕਰਾਸਟ੍ਠੇਨ ਸਮ੍ਪਹਂਸਨਾ, ਤਦੁਪਗਵੀਰਿਯਵਾਹਨਟ੍ਠੇਨ ਸਮ੍ਪਹਂਸਨਾ, ਆਸੇਵਨਟ੍ਠੇਨ ਸਮ੍ਪਹਂਸਨਾ. ਪਠਮਸ੍ਸ ਝਾਨਸ੍ਸ ਸਮ੍ਪਹਂਸਨਾ ਪਰਿਯੋਸਾਨਂ, ਪਰਿਯੋਸਾਨਸ੍ਸ ਇਮਾਨਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਲਕ੍ਖਣਾਨਿ. ਤੇਨ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ‘ਪਠਮਂ ਝਾਨਂ ਪਰਿਯੋਸਾਨਕਲ੍ਯਾਣਞ੍ਚੇਵ ਹੋਤਿ ਚਤੁਲਕ੍ਖਣਸਮ੍ਪਨ੍ਨਞ੍ਚਾ’’’ਤਿ (ਪਟਿ. ਮ. ੧.੧੫੮).

‘‘ਤਤ੍ਰ ਪਟਿਪਦਾਵਿਸੁਦ੍ਧਿ ਨਾਮ ਸਸਮ੍ਭਾਰਿਕੋ ਉਪਚਾਰੋ. ਉਪੇਕ੍ਖਾਨੁਬ੍ਰੂਹਨਾ ਨਾਮ ਅਪ੍ਪਨਾ. ਸਮ੍ਪਹਂਸਨਾ ਨਾਮ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਾ’’ਤਿ ਏਵਮੇਕੇ ਵਣ੍ਣਯਨ੍ਤਿ. ਯਸ੍ਮਾ ਪਨ ‘‘ਏਕਤ੍ਤਗਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਟਿਪਦਾਵਿਸੁਦ੍ਧਿਪਕ੍ਖਨ੍ਦਞ੍ਚੇਵ ਹੋਤਿ ਉਪੇਕ੍ਖਾਨੁਬ੍ਰੂਹਿਤਞ੍ਚ ਞਾਣੇਨ ਚ ਸਮ੍ਪਹਂਸਿਤ’’ਨ੍ਤਿ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਨ੍ਤੋਅਪ੍ਪਨਾਯਮੇਵ ਆਗਮਨਵਸੇਨ ਪਟਿਪਦਾਵਿਸੁਦ੍ਧਿ, ਤਤ੍ਰਮਜ੍ਝਤ੍ਤੁਪੇਕ੍ਖਾਯ ਕਿਚ੍ਚਵਸੇਨ ਉਪੇਕ੍ਖਾਨੁਬ੍ਰੂਹਨਾ, ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਨਤਿਵਤ੍ਤਨਾਦਿਭਾਵਸਾਧਨੇਨ ਪਰਿਯੋਦਾਪਕਸ੍ਸ ਞਾਣਸ੍ਸ ਕਿਚ੍ਚਨਿਪ੍ਫਤ੍ਤਿਵਸੇਨ ਸਮ੍ਪਹਂਸਨਾ ਚ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ.

ਕਥਂ? ਯਸ੍ਮਿਞ੍ਹਿ ਵਾਰੇ ਅਪ੍ਪਨਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਯੋ ਨੀਵਰਣਸਙ੍ਖਾਤੋ ਕਿਲੇਸਗਣੋ ਤਸ੍ਸ ਝਾਨਸ੍ਸ ਪਰਿਪਨ੍ਥੋ, ਤਤੋ ਚਿਤ੍ਤਂ ਵਿਸੁਜ੍ਝਤਿ. ਵਿਸੁਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਆਵਰਣਵਿਰਹਿਤਂ ਹੁਤ੍ਵਾ ਮਜ੍ਝਿਮਂ ਸਮਥਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਪਟਿਪਜ੍ਜਤਿ. ਮਜ੍ਝਿਮਸਮਥਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਨਾਮ ਸਮਪ੍ਪਵਤ੍ਤੋ ਅਪ੍ਪਨਾਸਮਾਧਿਯੇਵ. ਤਦਨਨ੍ਤਰਂ ਪਨ ਪੁਰਿਮਚਿਤ੍ਤਂ ਏਕਸਨ੍ਤਤਿਪਰਿਣਾਮਨਯੇਨ ਤਥਤ੍ਤਂ ਉਪਗਚ੍ਛਮਾਨਂ ਮਜ੍ਝਿਮਂ ਸਮਥਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਪਟਿਪਜ੍ਜਤਿ ਨਾਮ, ਏਵਂ ਪਟਿਪਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਤਥਤ੍ਤੁਪਗਮਨੇਨ ਤਤ੍ਥ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਤਿ ਨਾਮ. ਏਵਂ ਤਾਵ ਪੁਰਿਮਚਿਤ੍ਤੇ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨਾਕਾਰਨਿਪ੍ਫਾਦਿਕਾ ਪਠਮਸ੍ਸ ਝਾਨਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦਕ੍ਖਣੇਯੇਵ ਆਗਮਨਵਸੇਨ ਪਟਿਪਦਾਵਿਸੁਦ੍ਧਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ.

ਏਵਂ ਵਿਸੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਪਨ ਤਸ੍ਸ ਪੁਨ ਵਿਸੋਧੇਤਬ੍ਬਾਭਾਵਤੋ ਵਿਸੋਧਨੇ ਬ੍ਯਾਪਾਰਂ ਅਕਰੋਨ੍ਤੋ ਵਿਸੁਦ੍ਧਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਜ੍ਝੁਪੇਕ੍ਖਤਿ ਨਾਮ. ਸਮਥਭਾਵੂਪਗਮਨੇਨ ਸਮਥਪਟਿਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਪੁਨ ਸਮਾਧਾਨੇ ਬ੍ਯਾਪਾਰਂ ਅਕਰੋਨ੍ਤੋ ਸਮਥਪਟਿਪਨ੍ਨਂ ਅਜ੍ਝੁਪੇਕ੍ਖਤਿ ਨਾਮ. ਸਮਥਪਟਿਪਨ੍ਨਭਾਵਤੋ ਏਵ ਚਸ੍ਸ ਕਿਲੇਸਸਂਸਗ੍ਗਂ ਪਹਾਯ ਏਕਤ੍ਤੇਨ ਉਪਟ੍ਠਿਤਸ੍ਸ ਪੁਨ ਏਕਤ੍ਤੁਪਟ੍ਠਾਨੇ ਬ੍ਯਾਪਾਰਂ ਅਕਰੋਨ੍ਤੋ ਏਕਤ੍ਤੁਪਟ੍ਠਾਨਂ ਅਜ੍ਝੁਪੇਕ੍ਖਤਿ ਨਾਮ. ਏਵਂ ਤਤ੍ਰਮਜ੍ਝਤ੍ਤੁਪੇਕ੍ਖਾਯ ਕਿਚ੍ਚਵਸੇਨ ਉਪੇਕ੍ਖਾਨੁਬ੍ਰੂਹਨਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ.

ਯੇ ਪਨੇਤੇ ਏਵਂ ਉਪੇਕ੍ਖਾਨੁਬ੍ਰੂਹਿਤੇ ਤਤ੍ਥ ਜਾਤਾ ਸਮਾਧਿਪਞ੍ਞਾਸਙ੍ਖਾਤਾ ਯੁਗਨਦ੍ਧਧਮ੍ਮਾ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਅਨਤਿਵਤ੍ਤਮਾਨਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਪਵਤ੍ਤਾ, ਯਾਨਿ ਚ ਸਦ੍ਧਾਦੀਨਿ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਨਾਨਾਕਿਲੇਸੇਹਿ ਵਿਮੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਵਿਮੁਤ੍ਤਿਰਸੇਨ ਏਕਰਸਾਨਿ ਹੁਤ੍ਵਾ ਪਵਤ੍ਤਾਨਿ, ਯਞ੍ਚੇਸ ਤਦੁਪਗਂ ਤੇਸਂ ਅਨਤਿਵਤ੍ਤਨਏਕਰਸਭਾਵਾਨਂ ਅਨੁਚ੍ਛਵਿਕਂ ਵੀਰਿਯਂ ਵਾਹਯਤਿ, ਯਾ ਚਸ੍ਸ ਤਸ੍ਮਿਂ ਖਣੇ ਪਵਤ੍ਤਾ ਆਸੇਵਨਾ, ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਤੇ ਆਕਾਰਾ ਯਸ੍ਮਾ ਞਾਣੇਨ ਸਂਕਿਲੇਸਵੋਦਾਨੇਸੁ ਤਂ ਤਂ ਆਦੀਨਵਞ੍ਚ ਆਨਿਸਂਸਞ੍ਚ ਦਿਸ੍ਵਾ ਤਥਾ ਤਥਾ ਸਮ੍ਪਹਂਸਿਤਤ੍ਤਾ ਵਿਸੋਧਿਤਤ੍ਤਾ ਪਰਿਯੋਦਾਪਿਤਤ੍ਤਾ ਨਿਪ੍ਫਨ੍ਨਾਵ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਨਤਿਵਤ੍ਤਨਾਦਿਭਾਵਸਾਧਨੇਨ ਪਰਿਯੋਦਾਪਕਸ੍ਸ ਞਾਣਸ੍ਸ ਕਿਚ੍ਚਨਿਪ੍ਫਤ੍ਤਿਵਸੇਨ ਸਮ੍ਪਹਂਸਨਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਵਿਤਕ੍ਕਵਿਚਾਰਾਨਂ ਵੂਪਸਮਾਤਿ ਵਿਤਕ੍ਕਸ੍ਸ ਚ ਵਿਚਾਰਸ੍ਸ ਚਾਤਿ ਇਮੇਸਂ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਵੂਪਸਮਾ ਸਮਤਿਕ੍ਕਮਾ, ਦੁਤਿਯਜ੍ਝਾਨਕ੍ਖਣੇ ਅਪਾਤੁਭਾਵਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਦੁਤਿਯਜ੍ਝਾਨੇ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਧਮ੍ਮਾ ਨ ਸਨ੍ਤਿ, ਅਞ੍ਞੇਯੇਵ ਹਿ ਪਠਮਜ੍ਝਾਨੇ ਫਸ੍ਸਾਦਯੋ, ਅਞ੍ਞੇ ਇਧ. ਓਲ਼ਾਰਿਕਸ੍ਸ ਪਨ ਓਲ਼ਾਰਿਕਸ੍ਸ ਅਙ੍ਗਸ੍ਸ ਸਮਤਿਕ੍ਕਮਾ ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਤੋ ਪਰੇਸਂ ਦੁਤਿਯਜ੍ਝਾਨਾਦੀਨਂ ਅਧਿਗਮੋ ਹੋਤੀਤਿ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ‘‘ਵਿਤਕ੍ਕਵਿਚਾਰਾਨਂ ਵੂਪਸਮਾ’’ਤਿ ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਇਧ ਨਿਯਕਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਂ, ਵਿਭਙ੍ਗੇ ਪਨ ‘‘ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ (ਵਿਭ. ੫੭੩) ਏਤ੍ਤਕਮੇਵ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਯਸ੍ਮਾ ਨਿਯਕਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਤ੍ਤਨਿ ਜਾਤਂ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਨ੍ਤਾਨੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੋ.

ਸਮ੍ਪਸਾਦਨਨ੍ਤਿ ਸਮ੍ਪਸਾਦਨਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਸਦ੍ਧਾ. ਸਮ੍ਪਸਾਦਨਯੋਗਤੋ ਝਾਨਮ੍ਪਿ ਸਮ੍ਪਸਾਦਨਂ, ਨੀਲਵਣ੍ਣਯੋਗਤੋ ਨੀਲਵਤ੍ਥਂ ਵਿਯ. ਯਸ੍ਮਾ ਵਾ ਤਂ ਝਾਨਂ ਸਮ੍ਪਸਾਦਨਸਮਨ੍ਨਾਗਤਤ੍ਤਾ ਵਿਤਕ੍ਕਵਿਚਾਰਕ੍ਖੋਭਵੂਪਸਮਨੇਨ ਚ ਚੇਤੋ ਸਮ੍ਪਸਾਦਯਤਿ, ਤਸ੍ਮਾਪਿ ‘‘ਸਮ੍ਪਸਾਦਨ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਇਮਸ੍ਮਿਞ੍ਚ ਅਤ੍ਥਵਿਕਪ੍ਪੇ ਸਮ੍ਪਸਾਦਨਂ ਚੇਤਸੋਤਿ ਏਵਂ ਪਦਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਪੁਰਿਮਸ੍ਮਿਂ ਪਨ ਅਤ੍ਥਵਿਕਪ੍ਪੇ ਚੇਤਸੋਤਿ ਏਤਂ ਏਕੋਦਿਭਾਵੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਂ.

ਤਤ੍ਰਾਯਂ ਅਤ੍ਥਯੋਜਨਾ – ਏਕੋ ਉਦੇਤੀਤਿ ਏਕੋਦਿ, ਵਿਤਕ੍ਕਵਿਚਾਰੇਹਿ ਅਨਜ੍ਝਾਰੂਲ਼੍ਹਤ੍ਤਾ ਅਗ੍ਗੋ ਸੇਟ੍ਠੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਉਦੇਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸੇਟ੍ਠੋਪਿ ਹਿ ਲੋਕੇ ਏਕੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਵਿਤਕ੍ਕਵਿਚਾਰਵਿਰਹਿਤੋ ਵਾ ਏਕੋ ਅਸਹਾਯੋ ਹੁਤ੍ਵਾਤਿਪਿ ਵਤ੍ਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਅਥ ਵਾ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਧਮ੍ਮੇ ਉਦਾਯਤੀਤਿ ਉਦਿ, ਉਟ੍ਠਾਪੇਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸੇਟ੍ਠਟ੍ਠੇਨ ਏਕੋ ਚ ਸੋ ਉਦਿ ਚਾਤਿ ਏਕੋਦਿ, ਸਮਾਧਿਸ੍ਸੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਇਤਿ ਇਮਂ ਏਕੋਦਿਂ ਭਾਵੇਤਿ ਵਡ੍ਢੇਤੀਤਿ ਇਦਂ ਦੁਤਿਯਜ੍ਝਾਨਂ ਏਕੋਦਿਭਾਵਂ. ਸੋ ਪਨਾਯਂ ਏਕੋਦਿ ਯਸ੍ਮਾ ਚੇਤਸੋ, ਨ ਸਤ੍ਤਸ੍ਸ, ਨ ਜੀਵਸ੍ਸ. ਤਸ੍ਮਾ ਏਤਂ ‘‘ਚੇਤਸੋ ਏਕੋਦਿਭਾਵ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਨਨੁ ਚਾਯਂ ਸਦ੍ਧਾ ਪਠਮਜ੍ਝਾਨੇਪਿ ਅਤ੍ਥਿ, ਅਯਞ੍ਚ ਏਕੋਦਿਨਾਮਕੋ ਸਮਾਧਿ, ਅਥ ਕਸ੍ਮਾ ਇਦਮੇਵ ‘‘ਸਮ੍ਪਸਾਦਨਂ ਚੇਤਸੋ ਏਕੋਦਿਭਾਵ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ? ਵੁਚ੍ਚਤੇ – ਅਦੁਞ੍ਹਿ ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਂ ਵਿਤਕ੍ਕਵਿਚਾਰਕ੍ਖੋਭੇਨ ਵੀਚਿਤਰਙ੍ਗਸਮਾਕੁਲਮਿਵ ਜਲਂ ਨ ਸੁਪ੍ਪਸਨ੍ਨਂ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਤਿਯਾਪਿ ਸਦ੍ਧਾਯ ਸਮ੍ਪਸਾਦਨਨ੍ਤਿ ਨ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਨ ਸੁਪ੍ਪਸਨ੍ਨਤ੍ਤਾਯੇਵ ਚੇਤ੍ਥ ਸਮਾਧਿਪਿ ਨ ਸੁਟ੍ਠੁ ਪਾਕਟੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਏਕੋਦਿਭਾਵਨ੍ਤਿਪਿ ਨ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਪਨ ਝਾਨੇ ਵਿਤਕ੍ਕਵਿਚਾਰਪਲਿਬੋਧਾਭਾਵੇਨ ਲਦ੍ਧੋਕਾਸਾ ਬਲਵਤੀ ਸਦ੍ਧਾ, ਬਲਵਸਦ੍ਧਾਸਹਾਯਪਟਿਲਾਭੇਨੇਵ ਚ ਸਮਾਧਿਪਿ ਪਾਕਟੋ. ਤਸ੍ਮਾ ਇਦਮੇਵ ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਅਵਿਤਕ੍ਕਂ ਅਵਿਚਾਰਨ੍ਤਿ ਭਾਵਨਾਯ ਪਹੀਨਤ੍ਤਾ ਏਤਸ੍ਮਿਂ, ਏਤਸ੍ਸ ਵਾ ਵਿਤਕ੍ਕੋ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਅਵਿਤਕ੍ਕਂ. ਇਮਿਨਾਵ ਨਯੇਨ ਅਵਿਚਾਰਂ. ਏਤ੍ਥਾਹ ‘‘ਨਨੁ ਚ ‘ਵਿਤਕ੍ਕਵਿਚਾਰਾਨਂ ਵੂਪਸਮਾ’ਤਿ ਇਮਿਨਾਪਿ ਅਯਮਤ੍ਥੋ ਸਿਦ੍ਧੋ. ਅਥ ਕਸ੍ਮਾ ਪੁਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘ਅਵਿਤਕ੍ਕਂ ਅਵਿਚਾਰ’’’ਨ੍ਤਿ? ਵੁਚ੍ਚਤੇ – ਏਵਮੇਤਂ, ਸਿਦ੍ਧੋਵਾਯਮਤ੍ਥੋ. ਨ ਪਨੇਤਂ ਤਦਤ੍ਥਦੀਪਕਂ, ਨਨੁ ਅਵੋਚੁਮ੍ਹ ‘‘ਓਲ਼ਾਰਿਕਸ੍ਸ ਪਨ ਓਲ਼ਾਰਿਕਸ੍ਸ ਅਙ੍ਗਸ੍ਸ ਸਮਤਿਕ੍ਕਮਾ ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਤੋ ਪਰੇਸਂ ਦੁਤਿਯਜ੍ਝਾਨਾਦੀਨਂ ਸਮਧਿਗਮੋ ਹੋਤੀਤਿ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ‘ਵਿਤਕ੍ਕਵਿਚਾਰਾਨਂ ਵੂਪਸਮਾ’ਤਿ ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ.

ਅਪਿ ਚ ਵਿਤਕ੍ਕਵਿਚਾਰਾਨਂ ਵੂਪਸਮਾ ਇਦਂ ਸਮ੍ਪਸਾਦਨਂ, ਨ ਕਿਲੇਸਕਾਲੁਸ੍ਸਿਯਸ੍ਸ. ਵਿਤਕ੍ਕਵਿਚਾਰਾਨਞ੍ਚ ਵੂਪਸਮਾ ਏਕੋਦਿਭਾਵਂ, ਨ ਉਪਚਾਰਜ੍ਝਾਨਮਿਵ ਨੀਵਰਣਪ੍ਪਹਾਨਾ, ਨ ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਮਿਵ ਚ ਅਙ੍ਗਪਾਤੁਭਾਵਾਤਿ ਏਵਂ ਸਮ੍ਪਸਾਦਨਏਕੋਦਿਭਾਵਾਨਂ ਹੇਤੁਪਰਿਦੀਪਕਮਿਦਂ ਵਚਨਂ. ਤਥਾ ਵਿਤਕ੍ਕਵਿਚਾਰਾਨਂ ਵੂਪਸਮਾ ਇਦਂ ਅਵਿਤਕ੍ਕਂ ਅਵਿਚਾਰਂ, ਨ ਤਤਿਯਚਤੁਤ੍ਥਜ੍ਝਾਨਾਨਿ ਵਿਯ ਚਕ੍ਖੁਵਿਞ੍ਞਾਣਾਦੀਨਿ ਵਿਯ ਚ ਅਭਾਵਾਤਿ, ਏਵਂ ਅਵਿਤਕ੍ਕਅਵਿਚਾਰਭਾਵਸ੍ਸ ਹੇਤੁਪਰਿਦੀਪਕਞ੍ਚ, ਨ ਵਿਤਕ੍ਕਵਿਚਾਰਾਭਾਵਮਤ੍ਤਪਰਿਦੀਪਕਂ. ਵਿਤਕ੍ਕਵਿਚਾਰਾਭਾਵਮਤ੍ਤਪਰਿਦੀਪਕਮੇਵ ਪਨ ‘‘ਅਵਿਤਕ੍ਕਂ ਅਵਿਚਾਰ’’ਨ੍ਤਿ ਇਦਂ ਵਚਨਂ. ਤਸ੍ਮਾ ਪੁਰਿਮਂ ਵਤ੍ਵਾਪਿ ਪੁਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਮੇਵਾਤਿ.

ਸਮਾਧਿਜਨ੍ਤਿ ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਸਮਾਧਿਤੋ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਸਮਾਧਿਤੋ ਵਾ ਜਾਤਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤਤ੍ਥ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਪਠਮਮ੍ਪਿ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਸਮਾਧਿਤੋ ਜਾਤਂ, ਅਥ ਖੋ ਅਯਮੇਵ ਸਮਾਧਿ ‘‘ਸਮਾਧੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਤਂ ਅਰਹਤਿ, ਵਿਤਕ੍ਕਵਿਚਾਰਕ੍ਖੋਭਵਿਰਹੇਨ ਅਤਿਵਿਯ ਅਚਲਤ੍ਤਾ ਸੁਪ੍ਪਸਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਚ. ਤਸ੍ਮਾ ਇਮਸ੍ਸ ਵਣ੍ਣਭਣਨਤ੍ਥਂ ਇਦਮੇਵ ‘‘ਸਮਾਧਿਜ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਪੀਤਿਸੁਖਨ੍ਤਿ ਇਦਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯਮੇਵ.

ਦੁਤਿਯਨ੍ਤਿ ਗਣਨਾਨੁਪੁਬ੍ਬਤਾ ਦੁਤਿਯਂ. ਇਦਂ ਦੁਤਿਯਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਨ੍ਤਿਪਿ ਦੁਤਿਯਂ.

ਪੀਤਿਯਾ ਚ ਵਿਰਾਗਾਤਿ ਵਿਰਾਗੋ ਨਾਮ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰਾਯ ਪੀਤਿਯਾ ਜਿਗੁਚ੍ਛਨਂ ਵਾ ਸਮਤਿਕ੍ਕਮੋ ਵਾ. ਉਭਿਨ੍ਨਂ ਪਨ ਅਨ੍ਤਰਾ ਚ-ਸਦ੍ਦੋ ਸਮ੍ਪਿਣ੍ਡਨਤ੍ਥੋ, ਸੋ ਵੂਪਸਮਂ ਵਾ ਸਮ੍ਪਿਣ੍ਡੇਤਿ ਵਿਤਕ੍ਕਵਿਚਾਰਵੂਪਸਮਂ ਵਾ. ਤਤ੍ਥ ਯਦਾ ਵੂਪਸਮਮੇਵ ਸਮ੍ਪਿਣ੍ਡੇਤਿ, ਤਦਾ ਪੀਤਿਯਾ ਵਿਰਾਗਾ ਚ, ਕਿਞ੍ਚ ਭਿਯ੍ਯੋ ਵੂਪਸਮਾ ਚਾਤਿ ਏਵਂ ਯੋਜਨਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਇਮਿਸ੍ਸਾ ਚ ਯੋਜਨਾਯ ਵਿਰਾਗੋ ਜਿਗੁਚ੍ਛਨਤ੍ਥੋ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਪੀਤਿਯਾ ਜਿਗੁਚ੍ਛਨਾ ਚ ਸਮਤਿਕ੍ਕਮਾ ਚਾਤਿ ਅਯਮਤ੍ਥੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ. ਯਦਾ ਪਨ ਵਿਤਕ੍ਕਵਿਚਾਰਵੂਪਸਮਂ ਸਮ੍ਪਿਣ੍ਡੇਤਿ, ਤਦਾ ਪੀਤਿਯਾ ਚ ਵਿਰਾਗਾ, ਕਿਞ੍ਚ ਭਿਯ੍ਯੋ ਵਿਤਕ੍ਕਵਿਚਾਰਾਨਞ੍ਚ ਵੂਪਸਮਾਤਿ ਏਵਂ ਯੋਜਨਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਇਮਿਸ੍ਸਾ ਚ ਯੋਜਨਾਯ ਵਿਰਾਗੋ ਸਮਤਿਕ੍ਕਮਨਤ੍ਥੋ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਪੀਤਿਯਾ ਚ ਸਮਤਿਕ੍ਕਮਾ ਵਿਤਕ੍ਕਵਿਚਾਰਾਨਞ੍ਚ ਵੂਪਸਮਾਤਿ ਅਯਮਤ੍ਥੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ.

ਕਾਮਞ੍ਚੇਤੇ ਵਿਤਕ੍ਕਵਿਚਾਰਾ ਦੁਤਿਯਜ੍ਝਾਨੇਯੇਵ ਵੂਪਸਨ੍ਤਾ, ਇਮਸ੍ਸ ਪਨ ਝਾਨਸ੍ਸ ਮਗ੍ਗਪਰਿਦੀਪਨਤ੍ਥਂ ਵਣ੍ਣਭਣਨਤ੍ਥਞ੍ਚੇਤਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਵਿਤਕ੍ਕਵਿਚਾਰਾਨਂ ਵੂਪਸਮਾ’’ਤਿ ਹਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਇਦਂ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ ‘‘ਨੂਨ ਵਿਤਕ੍ਕਵਿਚਾਰਵੂਪਸਮੋ ਮਗ੍ਗੋ ਇਮਸ੍ਸ ਝਾਨਸ੍ਸਾ’’ਤਿ. ਯਥਾ ਚ ਤਤਿਯੇ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗੇ ਅਪ੍ਪਹੀਨਾਨਮ੍ਪਿ ਸਕ੍ਕਾਯਦਿਟ੍ਠਾਦੀਨਂ ‘‘ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਓਰਮ੍ਭਾਗਿਯਾਨਂ ਸਂਯੋਜਨਾਨਂ ਪਹਾਨਾ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੨.੧੩੨-੧੩੩) ਏਵਂ ਪਹਾਨਂ ਵੁਚ੍ਚਮਾਨਂ ਵਣ੍ਣਭਣਨਂ ਹੋਤਿ, ਤਦਧਿਗਮਾਯ ਉਸ੍ਸੁਕ੍ਕਾਨਂ ਉਸ੍ਸਾਹਜਨਕਂ, ਏਵਮੇਵ ਇਧ ਅਵੂਪਸਨ੍ਤਾਨਮ੍ਪਿ ਵਿਤਕ੍ਕਵਿਚਾਰਾਨਂ ਵੂਪਸਮੋ ਵੁਚ੍ਚਮਾਨੋ ਵਣ੍ਣਭਣਨਂ ਹੋਤਿ, ਤੇਨਾਯਮਤ੍ਥੋ ਵੁਤ੍ਤੋ ‘‘ਪੀਤਿਯਾ ਚ ਸਮਤਿਕ੍ਕਮਾ ਵਿਤਕ੍ਕਵਿਚਾਰਾਨਞ੍ਚ ਵੂਪਸਮਾ’’ਤਿ.

ਉਪੇਕ੍ਖਕੋ ਚ ਵਿਹਰਤੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਉਪਪਤ੍ਤਿਤੋ ਇਕ੍ਖਤੀਤਿ ਉਪੇਕ੍ਖਾ, ਸਮਂ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਅਪਕ੍ਖਪਤਿਤਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਪਸ੍ਸਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤਾਯ ਵਿਸਦਾਯ ਵਿਪੁਲਾਯ ਥਾਮਗਤਾਯ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਤ੍ਤਾ ਤਤਿਯਜ੍ਝਾਨਸਮਙ੍ਗੀ ‘‘ਉਪੇਕ੍ਖਕੋ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ.

ਉਪੇਕ੍ਖਾ ਪਨ ਦਸਵਿਧਾ ਹੋਤਿ – ਛਲ਼ਙ੍ਗੁਪੇਕ੍ਖਾ ਬ੍ਰਹ੍ਮਵਿਹਾਰੁਪੇਕ੍ਖਾ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੁਪੇਕ੍ਖਾ ਵੀਰਿਯੁਪੇਕ੍ਖਾ ਸਙ੍ਖਾਰੁਪੇਕ੍ਖਾ ਵੇਦਨੁਪੇਕ੍ਖਾ ਵਿਪਸ੍ਸਨੁਪੇਕ੍ਖਾ ਤਤ੍ਰਮਜ੍ਝਤ੍ਤੁਪੇਕ੍ਖਾ ਝਾਨੁਪੇਕ੍ਖਾ ਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧੁਪੇਕ੍ਖਾਤਿ.

ਤਤ੍ਥ ਯਾ ‘‘ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਚਕ੍ਖੁਨਾ ਰੂਪਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਨੇਵ ਸੁਮਨੋ ਹੋਤਿ ਨ ਦੁਮ੍ਮਨੋ, ਉਪੇਕ੍ਖਕੋ ਚ ਵਿਹਰਤਿ ਸਤੋ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੬.੧) ਏਵਮਾਗਤਾ ਖੀਣਾਸਵਸ੍ਸ ਛਸੁ ਦ੍ਵਾਰੇਸੁ ਇਟ੍ਠਾਨਿਟ੍ਠਛਲ਼ਾਰਮ੍ਮਣਾਪਾਥੇ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਪਕਤਿਭਾਵਾਵਿਜਹਨਾਕਾਰਭੂਤਾ ਉਪੇਕ੍ਖਾ, ਅਯਂ ਛਲ਼ਙ੍ਗੁਪੇਕ੍ਖਾ ਨਾਮ.

ਯਾ ਪਨ ‘‘ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਹਗਤੇਨ ਚੇਤਸਾ ਏਕਂ ਦਿਸਂ ਫਰਿਤ੍ਵਾ ਵਿਹਰਤੀ’’ਤਿ (ਦੀ. ਨਿ. ੧.੫੫੬; ਮ. ਨਿ. ੧.੭੭) ਏਵਮਾਗਤਾ ਸਤ੍ਤੇਸੁ ਮਜ੍ਝਤ੍ਤਾਕਾਰਭੂਤਾ ਉਪੇਕ੍ਖਾ, ਅਯਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਵਿਹਾਰੁਪੇਕ੍ਖਾ ਨਾਮ.

ਯਾ ਪਨ ‘‘ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਂ ਭਾਵੇਤਿ ਵਿਵੇਕਨਿਸ੍ਸਿਤ’’ਨ੍ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੨.੨੪੭) ਏਵਮਾਗਤਾ ਸਹਜਾਤਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਮਜ੍ਝਤ੍ਤਾਕਾਰਭੂਤਾ ਉਪੇਕ੍ਖਾ, ਅਯਂ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੁਪੇਕ੍ਖਾ ਨਾਮ.

ਯਾ ਪਨ ‘‘ਕਾਲੇਨ ਕਾਲਂ ਉਪੇਕ੍ਖਾਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਮਨਸਿ ਕਰੋਤੀ’’ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੩.੧੦੩) ਏਵਮਾਗਤਾ ਅਨਚ੍ਚਾਰਦ੍ਧਨਾਤਿਸਿਥਿਲਵੀਰਿਯਸਙ੍ਖਾਤਾ ਉਪੇਕ੍ਖਾ, ਅਯਂ ਵੀਰਿਯੁਪੇਕ੍ਖਾ ਨਾਮ.

ਯਾ ਪਨ ‘‘ਕਤਿ ਸਙ੍ਖਾਰੁਪੇਕ੍ਖਾ ਸਮਥਵਸੇਨ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਕਤਿ ਸਙ੍ਖਾਰੁਪੇਕ੍ਖਾ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਵਸੇਨ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ? ਅਟ੍ਠ ਸਙ੍ਖਾਰੁਪੇਕ੍ਖਾ ਸਮਥਵਸੇਨ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਦਸ ਸਙ੍ਖਾਰੁਪੇਕ੍ਖਾ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਵਸੇਨ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤੀ’’ਤਿ (ਪਟਿ. ਮ. ੧.੫੭) ਏਵਮਾਗਤਾ ਨੀਵਰਣਾਦਿਪਟਿਸਙ੍ਖਾਸਨ੍ਤਿਟ੍ਠਨਾਗਹਣੇ ਮਜ੍ਝਤ੍ਤਭੂਤਾ ਉਪੇਕ੍ਖਾ, ਅਯਂ ਸਙ੍ਖਾਰੁਪੇਕ੍ਖਾ ਨਾਮ.

ਯਾ ਪਨ ‘‘ਯਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਕਾਮਾਵਚਰਂ ਕੁਸਲਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਹੋਤਿ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਹਗਤ’’ਨ੍ਤਿ (ਧ. ਸ. ੧੫੦) ਏਵਮਾਗਤਾ ਅਦੁਕ੍ਖਮਸੁਖਸਙ੍ਖਾਤਾ ਉਪੇਕ੍ਖਾ, ਅਯਂ ਵੇਦਨੁਪੇਕ੍ਖਾ ਨਾਮ.

ਯਾ ਪਨ ‘‘ਯਦਤ੍ਥਿ ਯਂ ਭੂਤਂ, ਤਂ ਪਜਹਤਿ, ਉਪੇਕ੍ਖਂ ਪਟਿਲਭਤੀ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੩.੭੧-੭੨; ਅ. ਨਿ. ੭.੫੫) ਏਵਮਾਗਤਾ ਵਿਚਿਨਨੇ ਮਜ੍ਝਤ੍ਤਭੂਤਾ ਉਪੇਕ੍ਖਾ, ਅਯਂ ਵਿਪਸ੍ਸਨੁਪੇਕ੍ਖਾ ਨਾਮ.

ਯਾ ਪਨ ਛਨ੍ਦਾਦੀਸੁ ਯੇਵਾਪਨਕੇਸੁ ਆਗਤਾ ਸਹਜਾਤਾਨਂ ਸਮਵਾਹਿਤਭੂਤਾ ਉਪੇਕ੍ਖਾ, ਅਯਂ ਤਤ੍ਰਮਜ੍ਝਤ੍ਤੁਪੇਕ੍ਖਾ ਨਾਮ.

ਯਾ ਪਨ ‘‘ਉਪੇਕ੍ਖਕੋ ਚ ਵਿਹਰਤੀ’’ਤਿ ਏਵਮਾਗਤਾ ਅਗ੍ਗਸੁਖੇਪਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਅਪਕ੍ਖਪਾਤਜਨਨੀ ਉਪੇਕ੍ਖਾ, ਅਯਂ ਝਾਨੁਪੇਕ੍ਖਾ ਨਾਮ.

ਯਾ ਪਨ ‘‘ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਤਿਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿਂ ਚਤੁਤ੍ਥਂ ਝਾਨ’’ਨ੍ਤਿ (ਧ. ਸ. ੧੬੫; ਦੀ. ਨਿ. ੧.੨੩੨) ਏਵਮਾਗਤਾ ਸਬ੍ਬਪਚ੍ਚਨੀਕਪਰਿਸੁਦ੍ਧਾ ਪਚ੍ਚਨੀਕਵੂਪਸਮਨੇਪਿ ਅਬ੍ਯਾਪਾਰਭੂਤਾ ਉਪੇਕ੍ਖਾ, ਅਯਂ ਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧੁਪੇਕ੍ਖਾ ਨਾਮ.

ਤਤ੍ਥ ਛਲ਼ਙ੍ਗੁਪੇਕ੍ਖਾ ਚ ਬ੍ਰਹ੍ਮਵਿਹਾਰੁਪੇਕ੍ਖਾ ਚ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੁਪੇਕ੍ਖਾ ਚ ਤਤ੍ਰਮਜ੍ਝਤ੍ਤੁਪੇਕ੍ਖਾ ਚ ਝਾਨੁਪੇਕ੍ਖਾ ਚ ਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧੁਪੇਕ੍ਖਾ ਚ ਅਤ੍ਥਤੋ ਏਕਾ, ਤਤ੍ਰਮਜ੍ਝਤ੍ਤੁਪੇਕ੍ਖਾਵ ਹੋਤਿ. ਤੇਨ ਤੇਨ ਅਵਤ੍ਥਾਭੇਦੇਨ ਪਨਸ੍ਸਾ ਅਯਂ ਭੇਦੋ. ਏਕਸ੍ਸਾਪਿ ਸਤੋ ਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਕੁਮਾਰਯੁਵਥੇਰਸੇਨਾਪਤਿਰਾਜਾਦਿਵਸੇਨ ਭੇਦੋ ਵਿਯ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਾਸੁ ਯਤ੍ਥ ਛਲ਼ਙ੍ਗੁਪੇਕ੍ਖਾ, ਨ ਤਤ੍ਥ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੁਪੇਕ੍ਖਾਦਯੋ. ਯਤ੍ਥ ਵਾ ਪਨ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੁਪੇਕ੍ਖਾ, ਨ ਤਤ੍ਥ ਛਲ਼ਙ੍ਗੁਪੇਕ੍ਖਾਦਯੋ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ.

ਯਥਾ ਚੇਤਾਸਂ ਅਤ੍ਥਤੋ ਏਕੀਭਾਵੋ, ਏਵਂ ਸਙ੍ਖਾਰੁਪੇਕ੍ਖਾਵਿਪਸ੍ਸਨੁਪੇਕ੍ਖਾਨਮ੍ਪਿ. ਪਞ੍ਞਾ ਏਵ ਹਿ ਏਸਾ, ਕਿਚ੍ਚਵਸੇਨ ਦ੍ਵਿਧਾ ਭਿਨ੍ਨਾ, ਯਥਾ ਹਿ ਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਸਾਯਂ ਗੇਹਂ ਪਵਿਟ੍ਠਂ ਸਪ੍ਪਂ ਅਜਪਦਦਣ੍ਡਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਪਰਿਯੇਸਮਾਨਸ੍ਸ ਤਂ ਥੁਸਕੋਟ੍ਠਕੇ ਨਿਪਨ੍ਨਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਸਪ੍ਪੋ ਨੁ ਖੋ ਨੋ’’ਤਿ ਅਵਲੋਕੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਸੋਵਤ੍ਥਿਕਤ੍ਤਯਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਨਿਬ੍ਬੇਮਤਿਕਸ੍ਸ ‘‘ਸਪ੍ਪੋ ਨ ਸਪ੍ਪੋ’’ਤਿ ਵਿਚਿਨਨੇ ਮਜ੍ਝਤ੍ਤਤਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਏਵਮੇਵ ਯਾ ਆਰਦ੍ਧਵਿਪਸ੍ਸਕਸ੍ਸ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣੇਨ ਲਕ੍ਖਣਤ੍ਤਯੇ ਦਿਟ੍ਠੇ ਸਙ੍ਖਾਰਾਨਂ ਅਨਿਚ੍ਚਭਾਵਾਦਿਵਿਚਿਨਨੇ ਮਜ੍ਝਤ੍ਤਤਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਅਯਂ ਵਿਪਸ੍ਸਨੁਪੇਕ੍ਖਾ. ਯਥਾ ਪਨ ਤਸ੍ਸ ਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਅਜਪਦਦਣ੍ਡਕੇਨ ਗਾਲ਼੍ਹਂ ਸਪ੍ਪਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਕਿਨ੍ਤਾਹਂ ਇਮਂ ਸਪ੍ਪਂ ਅਵਿਹੇਠੇਨ੍ਤੋ ਅਤ੍ਤਾਨਞ੍ਚ ਇਮਿਨਾ ਅਡਂਸਾਪੇਨ੍ਤੋ ਮੁਞ੍ਚੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ ਮੁਞ੍ਚਨਾਕਾਰਮੇਵ ਪਰਿਯੇਸਤੋ ਗਹਣੇ ਮਜ੍ਝਤ੍ਤਤਾ ਹੋਤਿ, ਏਵਮੇਵ ਯਾ ਲਕ੍ਖਣਤ੍ਤਯਸ੍ਸ ਦਿਟ੍ਠਤ੍ਤਾ ਆਦਿਤ੍ਤੇ ਵਿਯ ਤਯੋ ਭਵੇ ਪਸ੍ਸਤੋ ਸਙ੍ਖਾਰਗ੍ਗਹਣੇ ਮਜ੍ਝਤ੍ਤਤਾ, ਅਯਂ ਸਙ੍ਖਾਰੁਪੇਕ੍ਖਾ. ਇਤਿ ਵਿਪਸ੍ਸਨੁਪੇਕ੍ਖਾਯ ਸਿਦ੍ਧਾਯ ਸਙ੍ਖਾਰੁਪੇਕ੍ਖਾਪਿ ਸਿਦ੍ਧਾਵ ਹੋਤਿ. ਇਮਿਨਾ ਪਨੇਸਾ ਵਿਚਿਨਨਗ੍ਗਹਣੇਸੁ ਮਜ੍ਝਤ੍ਤਤਾਸਙ੍ਖਾਤੇਨ ਕਿਚ੍ਚੇਨ ਦ੍ਵਿਧਾ ਭਿਨ੍ਨਾਤਿ. ਵੀਰਿਯੁਪੇਕ੍ਖਾ ਪਨ ਵੇਦਨੁਪੇਕ੍ਖਾ ਚ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਞ੍ਚ ਅਵਸੇਸਾਹਿ ਚ ਅਤ੍ਥਤੋ ਭਿਨ੍ਨਾਯੇਵਾਤਿ. ਆਹ ਚੇਤ੍ਥ –

‘‘ਮਜ੍ਝਤ੍ਤਬ੍ਰਹ੍ਮਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਛਲ਼ਙ੍ਗਝਾਨਸੁਦ੍ਧਿਯੋ;

ਵਿਪਸ੍ਸਨਾ ਚ ਸਙ੍ਖਾਰਵੇਦਨਾਵੀਰਿਯਂ ਇਤਿ.

‘‘ਵਿਤ੍ਥਾਰਤੋ ਦਸੋਪੇਕ੍ਖਾ-ਛਮਜ੍ਝਤ੍ਤਾਦਿਤੋ ਤਤੋ;

ਦੁਵੇ ਪਞ੍ਞਾ ਤਤੋ ਦ੍ਵੀਹਿ, ਚਤਸ੍ਸੋਵ ਭਵਨ੍ਤਿਮਾ’’ਤਿ.

ਇਤਿ ਇਮਾਸੁ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸੁ ਝਾਨੁਪੇਕ੍ਖਾ ਇਧ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਾ. ਸਾ ਮਜ੍ਝਤ੍ਤਲਕ੍ਖਣਾ, ਅਨਾਭੋਗਰਸਾ, ਅਬ੍ਯਾਪਾਰਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨਾ, ਪੀਤਿਵਿਰਾਗਪਦਟ੍ਠਾਨਾਤਿ. ਏਤ੍ਥਾਹ – ‘‘ਨਨੁ ਚਾਯਂ ਅਤ੍ਥਤੋ ਤਤ੍ਰਮਜ੍ਝਤ੍ਤੁਪੇਕ੍ਖਾਵ ਹੋਤਿ, ਸਾ ਚ ਪਠਮਦੁਤਿਯਜ੍ਝਾਨੇਸੁਪਿ ਅਤ੍ਥਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਤਤ੍ਰਾਪਿ ‘ਉਪੇਕ੍ਖਕੋ ਚ ਵਿਹਰਤੀ’ਤਿ ਏਵਮਯਂ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਾ ਸਿਯਾ, ਸਾ ਕਸ੍ਮਾ ਨ ਵੁਤ੍ਤਾ’’ਤਿ? ਅਪਰਿਬ੍ਯਤ੍ਤਕਿਚ੍ਚਤੋ. ਅਪਰਿਬ੍ਯਤ੍ਤਞ੍ਹਿ ਤਸ੍ਸਾ ਤਤ੍ਥ ਕਿਚ੍ਚਂ, ਵਿਤਕ੍ਕਾਦੀਹਿ ਅਭਿਭੂਤਤ੍ਤਾ. ਇਧ ਪਨਾਯਂ ਵਿਤਕ੍ਕਵਿਚਾਰਪੀਤੀਹਿ ਅਨਭਿਭੂਤਤ੍ਤਾ ਉਕ੍ਖਿਤ੍ਤਸਿਰਾ ਵਿਯ ਹੁਤ੍ਵਾ ਪਰਿਬ੍ਯਤ੍ਤਕਿਚ੍ਚਾ ਜਾਤਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਵੁਤ੍ਤਾਤਿ.

ਸਤੋ ਚ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋਤਿ ਏਤ੍ਥ ਸਰਤੀਤਿ ਸਤੋ. ਸਮ੍ਪਜਾਨਾਤੀਤਿ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ. ਇਤਿ ਪੁਗ੍ਗਲੇਨ ਸਤਿ ਚ ਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਞ੍ਚ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਤ੍ਥ ਸਰਣਲਕ੍ਖਣਾ ਸਤਿ, ਅਸਮ੍ਮੁਸ੍ਸਨਰਸਾ ਆਰਕ੍ਖਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨਾ. ਅਸਮ੍ਮੋਹਲਕ੍ਖਣਂ ਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਂ, ਤੀਰਣਰਸਂ, ਪਵਿਚਯਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨਂ.

ਤਤ੍ਥ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਇਦਂ ਸਤਿਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਂ ਪੁਰਿਮਜ੍ਝਾਨੇਸੁਪਿ ਅਤ੍ਥਿ, ਮੁਟ੍ਠਸ੍ਸਤਿਸ੍ਸ ਹਿ ਅਸਮ੍ਪਜਾਨਸ੍ਸ ਉਪਚਾਰਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਨ ਸਮ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਪਗੇਵ ਅਪ੍ਪਨਾ. ਓਲ਼ਾਰਿਕਤ੍ਤਾ ਪਨ ਤੇਸਂ ਝਾਨਾਨਂ ਭੂਮਿਯਂ ਵਿਯ ਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਗਤਿ ਸੁਖਾ ਹੋਤਿ, ਅਬ੍ਯਤ੍ਤਂ ਤਤ੍ਥ ਸਤਿਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਕਿਚ੍ਚਂ. ਓਲ਼ਾਰਿਕਙ੍ਗਪ੍ਪਹਾਨੇਨ ਪਨ ਸੁਖੁਮਤ੍ਤਾ ਇਮਸ੍ਸ ਝਾਨਸ੍ਸ ਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਖੁਰਧਾਰਾਯਂ ਵਿਯ ਸਤਿਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਕਿਚ੍ਚਪਰਿਗ੍ਗਹਿਤਾ ਏਵ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਗਤਿ ਇਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬਾਤਿ ਇਧੇਵ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਕਿਞ੍ਚ ਭਿਯ੍ਯੋ – ਯਥਾ ਧੇਨੁਪਗੋ ਵਚ੍ਛੋ ਧੇਨੁਤੋ ਅਪਨੀਤੋ ਅਰਕ੍ਖਿਯਮਾਨੋ ਪੁਨਦੇਵ ਧੇਨੁਂ ਉਪਗਚ੍ਛਤਿ, ਏਵਮਿਦਂ ਤਤਿਯਜ੍ਝਾਨਸੁਖਂ ਪੀਤਿਤੋ ਅਪਨੀਤਮ੍ਪਿ ਸਤਿਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਾਰਕ੍ਖੇਨ ਅਰਕ੍ਖਿਯਮਾਨਂ ਪੁਨਦੇਵ ਪੀਤਿਂ ਉਪਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯ, ਪੀਤਿਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਮੇਵ ਸਿਯਾ, ਸੁਖੇ ਵਾਪਿ ਸਤ੍ਤਾ ਸਾਰਜ੍ਜਨ੍ਤਿ. ਇਦਞ੍ਚ ਅਤਿਮਧੁਰਸੁਖਂ, ਤਤੋ ਪਰਂ ਸੁਖਾਭਾਵਾ. ਸਤਿਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਾਨੁਭਾਵੇਨ ਪਨੇਤ੍ਥ ਸੁਖੇ ਅਸਾਰਜ੍ਜਨਾ ਹੋਤਿ, ਨੋ ਅਞ੍ਞਥਾਤਿ ਇਮਮ੍ਪਿ ਅਤ੍ਥਵਿਸੇਸਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਇਦਮਿਧੇਵ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਇਦਾਨਿ ਸੁਖਞ੍ਚ ਕਾਯੇਨ ਪਟਿਸਂਵੇਦੇਤੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਤਤਿਯਜ੍ਝਾਨਸਮਙ੍ਗਿਨੋ ਸੁਖਪਟਿਸਂਵੇਦਨਾਭੋਗੋ ਨਤ੍ਥਿ, ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇਪਿ ਯਸ੍ਮਾ ਤਸ੍ਸ ਨਾਮਕਾਯੇਨ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਂ ਸੁਖਂ. ਯਂ ਵਾ ਤਂ ਨਾਮਕਾਯਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਂ ਸੁਖਂ, ਤਂਸਮੁਟ੍ਠਾਨੇਨਸ੍ਸ ਯਸ੍ਮਾ ਅਤਿਪਣੀਤੇਨ ਰੂਪੇਨ ਰੂਪਕਾਯੋ ਫੁਟੋ, ਯਸ੍ਸ ਫੁਟਤ੍ਤਾ ਝਾਨਾ ਵੁਟ੍ਠਿਤੋਪਿ ਸੁਖਂ ਪਟਿਸਂਵੇਦੇਯ੍ਯ, ਤਸ੍ਮਾ ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਸੁਖਞ੍ਚ ਕਾਯੇਨ ਪਟਿਸਂਵੇਦੇਤੀ’’ਤਿ ਆਹ.

ਇਦਾਨਿ ਯਂ ਤਂ ਅਰਿਯਾ ਆਚਿਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ਉਪੇਕ੍ਖਕੋ ਸਤਿਮਾ ਸੁਖਵਿਹਾਰੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਯਂਝਾਨਹੇਤੁ ਯਂਝਾਨਕਾਰਣਾ ਤਂ ਤਤਿਯਜ੍ਝਾਨਸਮਙ੍ਗੀਪੁਗ੍ਗਲਂ ਬੁਦ੍ਧਾਦਯੋ ਅਰਿਯਾ ਆਚਿਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ਦੇਸੇਨ੍ਤਿ ਪਞ੍ਞਪੇਨ੍ਤਿ ਪਟ੍ਠਪੇਨ੍ਤਿ ਵਿਵਰਨ੍ਤਿ ਵਿਭਜਨ੍ਤਿ ਉਤ੍ਤਾਨੀਕਰੋਨ੍ਤਿ ਪਕਾਸੇਨ੍ਤਿ, ਪਸਂਸਨ੍ਤੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਕਿਨ੍ਤਿ? ਉਪੇਕ੍ਖਕੋ ਸਤਿਮਾ ਸੁਖਵਿਹਾਰੀਤਿ. ਤਂ ਤਤਿਯਜ੍ਝਾਨਂ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ ਵਿਹਰਤੀਤਿ ਏਵਮੇਤ੍ਥ ਯੋਜਨਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ.

ਕਸ੍ਮਾ ਪਨ ਤਂ ਤੇ ਏਵਂ ਪਸਂਸਨ੍ਤੀਤਿ? ਪਸਂਸਾਰਹਤੋ. ਅਯਞ੍ਹਿ ਯਸ੍ਮਾ ਅਤਿਮਧੁਰਸੁਖੇ ਸੁਖਪਾਰਮਿਪ੍ਪਤ੍ਤੇਪਿ ਤਤਿਯਜ੍ਝਾਨੇ ਉਪੇਕ੍ਖਕੋ, ਨ ਤਤ੍ਥ ਸੁਖਾਭਿਸਙ੍ਗੇਨ ਆਕਡ੍ਢੀਯਤਿ. ਯਥਾ ਚ ਪੀਤਿ ਨ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਏਵਂ ਉਪਟ੍ਠਿਤਸਤਿਤਾਯ ਸਤਿਮਾ. ਯਸ੍ਮਾ ਚ ਅਰਿਯਕਨ੍ਤਂ ਅਰਿਯਜਨਸੇਵਿਤਮੇਵ ਚ ਅਸਂਕਿਲਿਟ੍ਠਂ ਸੁਖਂ ਨਾਮਕਾਯੇਨ ਪਟਿਸਂਵੇਦੇਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਪਸਂਸਾਰਹੋ. ਇਤਿ ਪਸਂਸਾਰਹਤੋ ਨਂ ਅਰਿਯਾ ਤੇ ਏਵਂ ਪਸਂਸਾਹੇਤੁਭੂਤੇ ਗੁਣੇ ਪਕਾਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਉਪੇਕ੍ਖਕੋ ਸਤਿਮਾ ਸੁਖਵਿਹਾਰੀ’’ਤਿ ਏਵਂ ਪਸਂਸਨ੍ਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਤਤਿਯਨ੍ਤਿ ਗਣਨਾਨੁਪੁਬ੍ਬਤਾ ਤਤਿਯਂ, ਇਦਂ ਤਤਿਯਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਨ੍ਤਿਪਿ ਤਤਿਯਂ.

ਸੁਖਸ੍ਸ ਚ ਪਹਾਨਾ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਚ ਪਹਾਨਾਤਿ ਕਾਯਿਕਸੁਖਸ੍ਸ ਚ ਕਾਯਿਕਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਚ ਪਹਾਨਾ. ਪੁਬ੍ਬੇਵਾਤਿ ਤਞ੍ਚ ਖੋ ਪੁਬ੍ਬੇਵ, ਨ ਚਤੁਤ੍ਥਜ੍ਝਾਨਕ੍ਖਣੇ. ਸੋਮਨਸ੍ਸਦੋਮਨਸ੍ਸਾਨਂ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮਾਤਿ ਚੇਤਸਿਕਸੁਖਸ੍ਸ ਚ ਚੇਤਸਿਕਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਚਾਤਿ ਇਮੇਸਮ੍ਪਿ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਪੁਬ੍ਬੇਵ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮਾ, ਪਹਾਨਾ ਇਚ੍ਚੇਵ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ.

ਕਦਾ ਪਨ ਨੇਸਂ ਪਹਾਨਂ ਹੋਤਿ? ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਝਾਨਾਨਂ ਉਪਚਾਰਕ੍ਖਣੇ. ਸੋਮਨਸ੍ਸਞ੍ਹਿ ਚਤੁਤ੍ਥਜ੍ਝਾਨਸ੍ਸ ਉਪਚਾਰਕ੍ਖਣੇਯੇਵ ਪਹੀਯਤਿ, ਦੁਕ੍ਖਦੋਮਨਸ੍ਸਸੁਖਾਨਿ ਪਠਮਦੁਤਿਯਤਤਿਯਜ੍ਝਾਨਾਨਂ ਉਪਚਾਰਕ੍ਖਣੇਸੁ. ਏਵਮੇਤੇਸਂ ਪਹਾਨਕ੍ਕਮੇਨ ਅਵੁਤ੍ਤਾਨਂ, ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਵਿਭਙ੍ਗੇ ਪਨ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਉਦ੍ਦੇਸਕ੍ਕਮੇਨੇਵ ਇਧਾਪਿ ਵੁਤ੍ਤਾਨਂ ਸੁਖਦੁਕ੍ਖਸੋਮਨਸ੍ਸਦੋਮਨਸ੍ਸਾਨਂ ਪਹਾਨਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਯਦਿ ਪਨੇਤਾਨਿ ਤਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸ ਝਾਨਸ੍ਸ ਉਪਚਾਰਕ੍ਖਣੇਯੇਵ ਪਹੀਯਨ੍ਤਿ, ਅਥ ਕਸ੍ਮਾ ‘‘ਕਤ੍ਥ ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਦੁਕ੍ਖਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਅਪਰਿਸੇਸਂ ਨਿਰੁਜ੍ਝਤਿ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਵਿਵਿਚ੍ਚੇਵ ਕਾਮੇਹਿ…ਪੇ… ਪਠਮਂ ਝਾਨਂ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ ਵਿਹਰਤਿ, ਏਤ੍ਥ ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਦੁਕ੍ਖਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਅਪਰਿਸੇਸਂ ਨਿਰੁਜ੍ਝਤਿ. ਕਤ੍ਥ ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਦੋਮਨਸ੍ਸਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ… ਸੁਖਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ… ਸੋਮਨਸ੍ਸਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਅਪਰਿਸੇਸਂ ਨਿਰੁਜ੍ਝਤਿ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ, ਸੁਖਸ੍ਸ ਚ ਪਹਾਨਾ…ਪੇ… ਚਤੁਤ੍ਥਂ ਝਾਨਂ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ ਵਿਹਰਤਿ. ਏਤ੍ਥ ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਸੋਮਨਸ੍ਸਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਅਪਰਿਸੇਸਂ ਨਿਰੁਜ੍ਝਤੀ’’ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੫.੫੧੦) ਏਵਂ ਝਾਨੇਸ੍ਵੇਵ ਨਿਰੋਧੋ ਵੁਤ੍ਤੋਤਿ. ਅਤਿਸਯਨਿਰੋਧਤ੍ਤਾ. ਅਤਿਸਯਨਿਰੋਧੋ ਹਿ ਨੇਸਂ ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਾਦੀਸੁ, ਨ ਨਿਰੋਧੋਯੇਵ. ਨਿਰੋਧੋਯੇਵ ਪਨ ਉਪਚਾਰਕ੍ਖਣੇ ਨਾਤਿਸਯਨਿਰੋਧੋ.

ਤਥਾ ਹਿ ਨਾਨਾਵਜ੍ਜਨੇ ਪਠਮਜ੍ਝਾਨੂਪਚਾਰੇ ਨਿਰੁਦ੍ਧਸ੍ਸਾਪਿ ਦੁਕ੍ਖਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਡਂਸਮਕਸਾਦਿਸਮ੍ਫਸ੍ਸੇਨ ਵਾ ਵਿਸਮਾਸਨੁਪਤਾਪੇਨ ਵਾ ਸਿਯਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ, ਨ ਤ੍ਵੇਵ ਅਨ੍ਤੋਅਪ੍ਪਨਾਯਂ. ਉਪਚਾਰੇ ਵਾ ਨਿਰੁਦ੍ਧਮ੍ਪੇਤਂ ਨ ਸੁਟ੍ਠੁ ਨਿਰੁਦ੍ਧਂ ਹੋਤਿ, ਪਟਿਪਕ੍ਖੇਨ ਅਵਿਹਤਤ੍ਤਾ. ਅਨ੍ਤੋਅਪ੍ਪਨਾਯਂ ਪਨ ਪੀਤਿਫਰਣੇਨ ਸਬ੍ਬੋ ਕਾਯੋ ਸੁਖੋਕ੍ਕਨ੍ਤੋ ਹੋਤਿ, ਸੁਖੋਕ੍ਕਨ੍ਤਕਾਯਸ੍ਸ ਚ ਸੁਟ੍ਠੁ ਨਿਰੁਦ੍ਧਂ ਹੋਤਿ ਦੁਕ੍ਖਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਪਟਿਪਕ੍ਖੇਨ ਵਿਹਤਤ੍ਤਾ. ਨਾਨਾਵਜ੍ਜਨੇਯੇਵ ਚ ਦੁਤਿਯਜ੍ਝਾਨੂਪਚਾਰੇ ਪਹੀਨਸ੍ਸਾਪਿ ਦੋਮਨਸ੍ਸਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਯਸ੍ਮਾ ਏਤਂ ਵਿਤਕ੍ਕਵਿਚਾਰਪਚ੍ਚਯੇਪਿ ਕਾਯਕਿਲਮਥੇ ਚਿਤ੍ਤੁਪਘਾਤੇ ਚ ਸਤਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਵਿਤਕ੍ਕਵਿਚਾਰਾਭਾਵੇ ਨੇਵ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ਯਤ੍ਥ ਪਨ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਵਿਤਕ੍ਕਵਿਚਾਰਭਾਵੇ. ਅਪ੍ਪਹੀਨਾਯੇਵ ਚ ਦੁਤਿਯਜ੍ਝਾਨੂਪਚਾਰੇ ਵਿਤਕ੍ਕਵਿਚਾਰਾਤਿ ਤਤ੍ਥਸ੍ਸ ਸਿਯਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ, ਨ ਤ੍ਵੇਵ ਦੁਤਿਯਜ੍ਝਾਨੇ, ਪਹੀਨਪ੍ਪਚ੍ਚਯਤ੍ਤਾ. ਤਥਾ ਤਤਿਯਜ੍ਝਾਨੂਪਚਾਰੇ ਪਹੀਨਸ੍ਸਾਪਿ ਸੁਖਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਪੀਤਿਸਮੁਟ੍ਠਾਨਪਣੀਤਰੂਪਫੁਟਕਾਯਸ੍ਸ ਸਿਯਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ, ਨ ਤ੍ਵੇਵ ਤਤਿਯਜ੍ਝਾਨੇ. ਤਤਿਯਜ੍ਝਾਨੇ ਹਿ ਸੁਖਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਯਭੂਤਾ ਪੀਤਿ ਸਬ੍ਬਸੋ ਨਿਰੁਦ੍ਧਾਤਿ. ਤਥਾ ਚਤੁਤ੍ਥਜ੍ਝਾਨੂਪਚਾਰੇ ਪਹੀਨਸ੍ਸਾਪਿ ਸੋਮਨਸ੍ਸਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਆਸਨ੍ਨਤ੍ਤਾ, ਅਪ੍ਪਨਾਪਤ੍ਤਾਯ ਉਪੇਕ੍ਖਾਯ ਅਭਾਵੇਨ ਸਮ੍ਮਾ ਅਨਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਤ੍ਤਾ ਚ ਸਿਯਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ, ਨ ਤ੍ਵੇਵ ਚਤੁਤ੍ਥਜ੍ਝਾਨੇ. ਤਸ੍ਮਾ ਏਵ ਚ ‘‘ਏਤ੍ਥੁਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਦੁਕ੍ਖਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਅਪਰਿਸੇਸਂ ਨਿਰੁਜ੍ਝਤੀ’’ਤਿ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਅਪਰਿਸੇਸਗ੍ਗਹਣਂ ਕਤਨ੍ਤਿ.

ਏਤ੍ਥਾਹ – ‘‘ਅਥੇਵਂ ਤਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸ ਝਾਨਸ੍ਸੁਪਚਾਰੇ ਪਹੀਨਾਪਿ ਏਤਾ ਵੇਦਨਾ ਇਧ ਕਸ੍ਮਾ ਸਮਾਹਟਾ’’ਤਿ? ਸੁਖਗ੍ਗਹਣਤ੍ਥਂ. ਯਾ ਹਿ ਅਯਂ ਅਦੁਕ੍ਖਮਸੁਖਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਅਦੁਕ੍ਖਮਸੁਖਾ ਵੇਦਨਾ ਵੁਤ੍ਤਾ, ਸਾ ਸੁਖੁਮਾ ਦੁਬ੍ਬਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ, ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਸੁਖੇਨ ਗਹੇਤੁਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਯਥਾ ਨਾਮ ਦੁਟ੍ਠਸ੍ਸ ਯਥਾ ਵਾ ਤਥਾ ਵਾ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਗਹੇਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੁਣੇਯ੍ਯਸ੍ਸ ਗੋਣਸ੍ਸ ਸੁਖਗਹਣਤ੍ਥਂ ਗੋਪੋ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਵਜੇ ਸਬ੍ਬਾ ਗਾਵੋ ਸਮਾਹਰਤਿ, ਅਥੇਕੇਕਂ ਨੀਹਰਨ੍ਤੋ ਪਟਿਪਾਟਿਯਾ ਆਗਤਂ ‘‘ਅਯਂ ਸੋ ਗਣ੍ਹਥ ਨ’’ਨ੍ਤਿ ਤਮ੍ਪਿ ਗਾਹਾਪੇਤਿ, ਏਵਮੇਵ ਭਗਵਾ ਸੁਖਗ੍ਗਹਣਤ੍ਥਂ ਸਬ੍ਬਾ ਏਤਾ ਸਮਾਹਰੀਤਿ. ਏਵਞ੍ਹਿ ਸਮਾਹਟਾ ਏਤਾ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਯਂ ਨੇਵ ਸੁਖਂ, ਨ ਦੁਕ੍ਖਂ, ਨ ਸੋਮਨਸ੍ਸਂ, ਨ ਦੋਮਨਸ੍ਸਂ, ਅਯਂ ਅਦੁਕ੍ਖਮਸੁਖਾ ਵੇਦਨਾ’’ਤਿ ਸਕ੍ਕਾ ਹੋਤਿ ਏਸਾ ਗਾਹਯਿਤੁਂ.

ਅਪਿ ਚ ਅਦੁਕ੍ਖਮਸੁਖਾਯ ਚੇਤੋਵਿਮੁਤ੍ਤਿਯਾ ਪਚ੍ਚਯਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਞ੍ਚਾਪਿ ਏਤਾ ਵੁਤ੍ਤਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਦੁਕ੍ਖਪ੍ਪਹਾਨਾਦਯੋ ਹਿ ਤਸ੍ਸਾ ਪਚ੍ਚਯਾ. ਯਥਾਹ – ‘‘ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਖੋ, ਆਵੁਸੋ, ਪਚ੍ਚਯਾ ਅਦੁਕ੍ਖਮਸੁਖਾਯ ਚੇਤੋਵਿਮੁਤ੍ਤਿਯਾ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯਾ. ਇਧਾਵੁਸੋ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸੁਖਸ੍ਸ ਚ ਪਹਾਨਾ …ਪੇ… ਚਤੁਤ੍ਥਂ ਝਾਨਂ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ ਵਿਹਰਤਿ. ਇਮੇ ਖੋ, ਆਵੁਸੋ, ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਪਚ੍ਚਯਾ ਅਦੁਕ੍ਖਮਸੁਖਾਯ ਚੇਤੋਵਿਮੁਤ੍ਤਿਯਾ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯਾ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੧.੪੫੮). ਯਥਾ ਵਾ ਅਞ੍ਞਤ੍ਥ ਪਹੀਨਾਪਿ ਸਕ੍ਕਾਯਦਿਟ੍ਠਿਆਦਯੋ ਤਤਿਯਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਵਣ੍ਣਭਣਨਤ੍ਥਂ ‘‘ਤਤ੍ਥ ਪਹੀਨਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾ, ਏਵਂ ਵਣ੍ਣਭਣਨਤ੍ਥਮ੍ਪੇਤਸ੍ਸ ਝਾਨਸ੍ਸੇਤਾ ਇਧ ਵੁਤ੍ਤਾਤਿਪਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਪਚ੍ਚਯਘਾਤੇਨ ਵਾ ਏਤ੍ਥ ਰਾਗਦੋਸਾਨਂ ਅਤਿਦੂਰਭਾਵਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਮ੍ਪੇਤਾ ਵੁਤ੍ਤਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਏਤਾਸੁ ਹਿ ਸੁਖਂ ਸੋਮਨਸ੍ਸਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਯੋ, ਸੋਮਨਸ੍ਸਂ ਰਾਗਸ੍ਸ, ਦੁਕ੍ਖਂ ਦੋਮਨਸ੍ਸਸ੍ਸ, ਦੋਮਨਸ੍ਸਂ ਦੋਸਸ੍ਸ. ਸੁਖਾਦਿਘਾਤੇਨ ਚ ਤੇ ਸਪ੍ਪਚ੍ਚਯਾ ਰਾਗਦੋਸਾ ਹਤਾਤਿ ਅਤਿਦੂਰੇ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ.

ਅਦੁਕ੍ਖਮਸੁਖਨ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਖਾਭਾਵੇਨ ਅਦੁਕ੍ਖਂ, ਸੁਖਾਭਾਵੇਨ ਅਸੁਖਂ. ਏਤੇਨੇਤ੍ਥ ਸੁਖਦੁਕ੍ਖਪਟਿਪਕ੍ਖਭੂਤਂ ਤਤਿਯਵੇਦਨਂ ਦੀਪੇਤਿ, ਨ ਦੁਕ੍ਖਸੁਖਾਭਾਵਮਤ੍ਤਂ. ਤਤਿਯਵੇਦਨਾ ਨਾਮ ਅਦੁਕ੍ਖਮਸੁਖਾ, ਉਪੇਕ੍ਖਾਤਿਪਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਸਾ ਇਟ੍ਠਾਨਿਟ੍ਠਵਿਪਰੀਤਾਨੁਭਵਨਲਕ੍ਖਣਾ, ਮਜ੍ਝਤ੍ਤਰਸਾ, ਅਵਿਭੂਤਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨਾ, ਸੁਖਨਿਰੋਧਪਦਟ੍ਠਾਨਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ.

ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਤਿਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿਨ੍ਤਿ ਉਪੇਕ੍ਖਾਯ ਜਨਿਤਸਤਿਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿਂ. ਇਮਸ੍ਮਿਞ੍ਹਿ ਝਾਨੇ ਸੁਪਰਿਸੁਦ੍ਧਾ ਸਤਿ, ਯਾ ਚ ਤਸ੍ਸਾ ਸਤਿਯਾ ਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿ, ਸਾ ਉਪੇਕ੍ਖਾਯ ਕਤਾ, ਨ ਅਞ੍ਞੇਨ. ਤਸ੍ਮਾ ਏਤਂ ‘‘ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਤਿਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਯਾਯ ਚ ਉਪੇਕ੍ਖਾਯ ਏਤ੍ਥ ਸਤਿ ਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿ ਹੋਤਿ, ਸਾ ਅਤ੍ਥਤੋ ਤਤ੍ਰਮਜ੍ਝਤ੍ਤਤਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਨ ਕੇਵਲਞ੍ਚੇਤ੍ਥ ਤਾਯ ਸਤਿਯੇਵ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਾ, ਅਪਿ ਚ ਖੋ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਧਮ੍ਮਾ, ਸਤਿਸੀਸੇਨ ਪਨ ਦੇਸਨਾ ਵੁਤ੍ਤਾ.

ਤਤ੍ਥ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਅਯਂ ਉਪੇਕ੍ਖਾ ਹੇਟ੍ਠਾਪਿ ਤੀਸੁ ਝਾਨੇਸੁ ਵਿਜ੍ਜਤਿ, ਯਥਾ ਪਨ ਦਿਵਾ ਸੂਰਿਯਪ੍ਪਭਾਭਿਭਵਾ ਸੋਮ੍ਮਭਾਵੇਨ ਚ ਅਤ੍ਤਨੋ ਉਪਕਾਰਕਤ੍ਤੇਨ ਵਾ ਸਭਾਗਾਯ ਰਤ੍ਤਿਯਾ ਅਲਾਭਾ ਦਿਵਾ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨਾਪਿ ਚਨ੍ਦਲੇਖਾ ਅਪਰਿਸੁਦ੍ਧਾ ਹੋਤਿ ਅਪਰਿਯੋਦਾਤਾ, ਏਵਮਯਮ੍ਪਿ ਤਤ੍ਰਮਜ੍ਝਤ੍ਤੁਪੇਕ੍ਖਾਚਨ੍ਦਲੇਖਾ ਵਿਤਕ੍ਕਾਦਿਪਚ੍ਚਨੀਕਧਮ੍ਮਤੇਜਾਭਿਭਵਾ ਸਭਾਗਾਯ ਚ ਉਪੇਕ੍ਖਾਵੇਦਨਾਰਤ੍ਤਿਯਾ ਅਪਟਿਲਾਭਾ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨਾਪਿ ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਾਦਿਭੇਦੇਸੁ ਅਪਰਿਸੁਦ੍ਧਾ ਹੋਤਿ. ਤਸ੍ਸਾ ਚ ਅਪਰਿਸੁਦ੍ਧਾਯ ਦਿਵਾ ਅਪਰਿਸੁਦ੍ਧਚਨ੍ਦਲੇਖਾਯ ਪਭਾ ਵਿਯ ਸਹਜਾਤਾਪਿ ਸਤਿਆਦਯੋ ਅਪਰਿਸੁਦ੍ਧਾਵ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਤੇਸੁ ਏਕਮ੍ਪਿ ‘‘ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਤਿਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿ’’ਨ੍ਤਿ ਨ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਇਧ ਪਨ ਵਿਤਕ੍ਕਾਦਿਪਚ੍ਚਨੀਕਧਮ੍ਮਤੇਜਾਭਿਭਵਾਭਾਵਾ ਸਭਾਗਾਯ ਚ ਉਪੇਕ੍ਖਾਵੇਦਨਾਰਤ੍ਤਿਯਾ ਪਟਿਲਾਭਾ ਅਯਂ ਤਤ੍ਰਮਜ੍ਝਤ੍ਤੁਪੇਕ੍ਖਾਚਨ੍ਦਲੇਖਾ ਅਤਿਵਿਯ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਾ, ਤਸ੍ਸਾ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਚਨ੍ਦਲੇਖਾਯ ਪਭਾ ਵਿਯ ਸਹਜਾਤਾਪਿ ਸਤਿਆਦਯੋ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਾ ਹੋਨ੍ਤਿ ਪਰਿਯੋਦਾਤਾ. ਤਸ੍ਮਾ ਇਦਮੇਵ ‘‘ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਤਿਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਚਤੁਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ਗਣਨਾਨੁਪੁਬ੍ਬਤਾ ਚਤੁਤ੍ਥਂ. ਇਦਂ ਚਤੁਤ੍ਥਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਨ੍ਤਿਪਿ ਚਤੁਤ੍ਥਂ.

ਪਞ੍ਞਵਾ ਹੋਤੀਤਿ ਪਞ੍ਞਾ ਅਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਪਞ੍ਞਵਾ. ਉਦਯਤ੍ਥਗਾਮਿਨਿਯਾਤਿ ਉਦਯਗਾਮਿਨਿਯਾ ਚੇਵ ਅਤ੍ਥਗਾਮਿਨਿਯਾ ਚ. ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋਤਿ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣੋ. ਅਰਿਯਾਯਾਤਿ ਨਿਦ੍ਦੋਸਾਯ. ਨਿਬ੍ਬੇਧਿਕਾਯਾਤਿ ਨਿਬ੍ਬੇਧਪਕ੍ਖਿਕਾਯ. ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਯਗਾਮਿਨਿਯਾਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਗਾਮਿਨਿਯਾ. ਸੋ ਇਦਂ ਦੁਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ਏਵਮਾਦੀਸੁ ‘‘ਏਤ੍ਤਕਂ ਦੁਕ੍ਖਂ ਨ ਇਤੋ ਭਿਯ੍ਯੋ’’ਤਿ ਸਬ੍ਬਮ੍ਪਿ ਦੁਕ੍ਖਸਚ੍ਚਂ ਸਰਸਲਕ੍ਖਣਪਟਿਵੇਧੇਨ ਯਥਾਭੂਤਂ ਪਜਾਨਾਤਿ ਪਟਿਵਿਜ੍ਝਤਿ. ਤਸ੍ਸ ਚ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਕਂ ਤਣ੍ਹਂ ‘‘ਅਯਂ ਦੁਕ੍ਖਸਮੁਦਯੋ’’ਤਿ. ਤਦੁਭਯਮ੍ਪਿ ਯਂ ਠਾਨਂ ਪਤ੍ਵਾ ਨਿਰੁਜ੍ਝਤਿ, ਤਂ ਤੇਸਂ ਅਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ‘‘ਅਯਂ ਦੁਕ੍ਖਨਿਰੋਧੋ’’ਤਿ. ਤਸ੍ਸ ਚ ਸਮ੍ਪਾਪਕਂ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਂ ‘‘ਅਯਂ ਦੁਕ੍ਖਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨੀ ਪਟਿਪਦਾ’’ਤਿ ਸਰਸਲਕ੍ਖਣਪਟਿਵੇਧੇਨ ਯਥਾਭੂਤਂ ਪਜਾਨਾਤਿ ਪਟਿਵਿਜ੍ਝਤੀਤਿ ਏਵਮਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਏਵਂ ਸਰੂਪਤੋ ਸਚ੍ਚਾਨਿ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਕਿਲੇਸਵਸੇਨ ਪਰਿਯਾਯਤੋ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਇਮੇ ਆਸਵਾ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਏਵਂ ਤਿਸ੍ਸੋ ਸਿਕ੍ਖਾਯੋ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਤਾਸਂ ਪਾਰਿਪੂਰਿਕ੍ਕਮਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਇਮਾ ਤਿਸ੍ਸੋ ਸਿਕ੍ਖਾਯੋ ਆਵਜ੍ਜਨ੍ਤੋ ਸਿਕ੍ਖੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਪਚ੍ਚੇਕਂ ਪਰਿਪੂਰੇਤੁਂ ਆਵਜ੍ਜਨ੍ਤੋਪਿ ਸਿਕ੍ਖੇਯ੍ਯ, ਆਵਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾਪਿ ‘‘ਅਯਂ ਨਾਮ ਸਿਕ੍ਖਾ’’ਤਿ ਜਾਨਨ੍ਤੋਪਿ ਸਿਕ੍ਖੇਯ੍ਯ, ਜਾਨਿਤ੍ਵਾ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋਪਿ ਸਿਕ੍ਖੇਯ੍ਯ, ਪਸ੍ਸਿਤ੍ਵਾ ਯਥਾਦਿਟ੍ਠਂ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਨ੍ਤੋਪਿ ਸਿਕ੍ਖੇਯ੍ਯ, ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥੇਵ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਚਲਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪਤਿਟ੍ਠਪੇਨ੍ਤੋਪਿ ਸਿਕ੍ਖੇਯ੍ਯ, ਤਂਤਂਸਿਕ੍ਖਾਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਸਦ੍ਧਾਵੀਰਿਯਸਤਿਸਮਾਧਿਪਞ੍ਞਾਹਿ ਸਕਸਕਕਿਚ੍ਚਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋਪਿ ਸਿਕ੍ਖੇਯ੍ਯ, ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾਭਿਜਾਨਨਕਾਲੇਪਿ ਤਂ ਤਂ ਕਿਚ੍ਚਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋਪਿ ਤਿਸ੍ਸੋ ਸਿਕ੍ਖਾਯੋ ਸਿਕ੍ਖੇਯ੍ਯ, ਅਧਿਸੀਲਂ ਆਚਰੇਯ੍ਯ, ਅਧਿਚਿਤ੍ਤਂ ਸਮ੍ਮਾ ਚਰੇਯ੍ਯ, ਅਧਿਪਞ੍ਞਂ ਸਮਾਦਾਯ ਵਤ੍ਤੇਯ੍ਯ.

ਇਧਾਤਿ ਮੂਲਪਦਂ. ਇਮਿਸ੍ਸਾ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾਤਿਆਦੀਹਿ ਦਸਹਿ ਪਦੇਹਿ ਸਿਕ੍ਖਤ੍ਤਯਸਙ੍ਖਾਤਂ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਬੁਦ੍ਧਸਾਸਨਮੇਵ ਕਥਿਤਂ. ਤਞ੍ਹਿ ਬੁਦ੍ਧੇਨ ਭਗਵਤਾ ਦਿਟ੍ਠਤ੍ਤਾ ਦਿਟ੍ਠੀਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਤਸ੍ਸੇਵ ਖਮਨਵਸੇਨ ਖਨ੍ਤਿ, ਰੁਚ੍ਚਨਵਸੇਨ ਰੁਚਿ, ਗਹਣਵਸੇਨ ਆਦਾਯੋ, ਸਭਾਵਟ੍ਠੇਨ ਧਮ੍ਮੋ, ਸਿਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬਟ੍ਠੇਨ ਵਿਨਯੋ, ਤਦੁਭਯੇਨਪਿ ਧਮ੍ਮਵਿਨਯੋ, ਪਵੁਤ੍ਤਵਸੇਨ ਪਾਵਚਨਂ, ਸੇਟ੍ਠਚਰਿਯਟ੍ਠੇਨ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ, ਅਨੁਸਿਟ੍ਠਿਦਾਨਵਸੇਨ ਸਤ੍ਥੁਸਾਸਨਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਇਮਿਸ੍ਸਾ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਇਮਿਸ੍ਸਾ ਬੁਦ੍ਧਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਇਮਿਸ੍ਸਾ ਬੁਦ੍ਧਖਨ੍ਤਿਯਾ ਇਮਿਸ੍ਸਾ ਬੁਦ੍ਧਰੁਚਿਯਾ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਬੁਦ੍ਧਆਦਾਯੇ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਬੁਦ੍ਧਧਮ੍ਮੇ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਬੁਦ੍ਧਵਿਨਯੇ.

‘‘ਯੇ ਖੋ ਤ੍ਵਂ, ਗੋਤਮਿ, ਧਮ੍ਮੇ ਜਾਨੇਯ੍ਯਾਸਿ ‘ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਸਰਾਗਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ, ਨੋ ਵਿਰਾਗਾਯ, ਸਞ੍ਞੋਗਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ, ਨੋ ਵਿਸਞ੍ਞੋਗਾਯ, ਆਚਯਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ, ਨੋ ਅਪਚਯਾਯ, ਮਹਿਚ੍ਛਤਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ, ਨੋ ਅਪ੍ਪਿਚ੍ਛਤਾਯ, ਅਸਨ੍ਤੁਟ੍ਠਿਯਾ ਸਂਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ, ਨੋ ਸਨ੍ਤੁਟ੍ਠਿਯਾ, ਸਙ੍ਗਣਿਕਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ, ਨੋ ਪਵਿਵੇਕਾਯ, ਕੋਸਜ੍ਜਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ, ਨੋ ਵੀਰਿਯਾਰਮ੍ਭਾਯ, ਦੁਬ੍ਭਰਤਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ, ਨੋ ਸੁਭਰਤਾਯਾ’ਤਿ. ਏਕਂਸੇਨ, ਗੋਤਮਿ, ਧਾਰੇਯ੍ਯਾਸਿ ‘ਨੇਸੋ ਧਮ੍ਮੋ, ਨੇਸੋ ਵਿਨਯੋ, ਨੇਤਂ ਸਤ੍ਥੁਸਾਸਨ’ਨ੍ਤਿ.

‘‘ਯੇ ਚ ਖੋ ਤ੍ਵਂ, ਗੋਤਮਿ, ਧਮ੍ਮੇ ਜਾਨੇਯ੍ਯਾਸਿ ‘ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਵਿਰਾਗਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ, ਨੋ ਸਰਾਗਾਯ…ਪੇ… ਸੁਭਰਤਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ, ਨੋ ਦੁਬ੍ਭਰਤਾਯਾ’ਤਿ. ਏਕਂਸੇਨ, ਗੋਤਮਿ, ਧਾਰੇਯ੍ਯਾਸਿ ‘ਏਸੋ ਧਮ੍ਮੋ, ਏਸੋ ਵਿਨਯੋ, ਏਤਂ ਸਤ੍ਥੁਸਾਸਨ’’’ਨ੍ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੮.੫੩; ਚੂਲ਼ਵ. ੪੦੬) –

ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤੇ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਬੁਦ੍ਧਧਮ੍ਮਵਿਨਯੇ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਬੁਦ੍ਧਪਾਵਚਨੇ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਬੁਦ੍ਧਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯੇ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਬੁਦ੍ਧਸਾਸਨੇਤਿ ਏਵਮਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਅਪਿ ਚੇਤਂ ਸਿਕ੍ਖਤ੍ਤਯਸਙ੍ਖਾਤਂ ਸਕਲਂ ਸਾਸਨਂ ਭਗਵਤਾ ਦਿਟ੍ਠਤ੍ਤਾ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਪਚ੍ਚਯਤ੍ਤਾ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਤ੍ਤਾ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿ. ਭਗਵਤੋ ਖਮਨਵਸੇਨ ਖਨ੍ਤਿ. ਰੁਚ੍ਚਨਵਸੇਨ ਰੁਚਿ. ਗਹਣਵਸੇਨ ਆਦਾਯੋ. ਅਤ੍ਤਨੋ ਕਾਰਕਂ ਅਪਾਯੇਸੁ ਅਪਤਮਾਨਂ ਕਤ੍ਵਾ ਧਾਰੇਤੀਤਿ ਧਮ੍ਮੋ. ਸੋਵ ਸਂਕਿਲੇਸਪਕ੍ਖਂ ਵਿਨੇਤੀਤਿ ਵਿਨਯੋ. ਧਮ੍ਮੋ ਚ ਸੋ ਵਿਨਯੋ ਚਾਤਿ ਧਮ੍ਮਵਿਨਯੋ. ਕੁਸਲਧਮ੍ਮੇਹਿ ਵਾ ਅਕੁਸਲਧਮ੍ਮਾਨਂ ਏਸ ਵਿਨਯੋਤਿ ਧਮ੍ਮਵਿਨਯੋ. ਤੇਨੇਵ ਵੁਤ੍ਤਂ –

‘‘ਯੇ ਚ ਖੋ ਤ੍ਵਂ, ਗੋਤਮਿ, ਧਮ੍ਮੇ ਜਾਨੇਯ੍ਯਾਸਿ ‘ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਵਿਰਾਗਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ, ਨੋ ਸਰਾਗਾਯ…ਪੇ… ਏਕਂਸੇਨ ਗੋਤਮਿ ਧਾਰੇਯ੍ਯਾਸਿ ‘ਏਸੋ ਧਮ੍ਮੋ, ਏਸੋ ਵਿਨਯੋ, ਏਤਂ ਸਤ੍ਥੁਸਾਸਨ’’’ਨ੍ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੮.੫੩; ਚੂਲ਼ਵ. ੪੦੬).

ਧਮ੍ਮੇਨ ਵਾ ਵਿਨਯੋ, ਨ ਦਣ੍ਡਾਦੀਹੀਤਿ ਧਮ੍ਮਵਿਨਯੋ. ਵੁਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਚੇਤਂ –

‘‘ਦਣ੍ਡੇਨੇਕੇ ਦਮਯਨ੍ਤਿ, ਅਙ੍ਕੁਸੇਹਿ ਕਸਾਹਿ ਚ;

ਅਦਣ੍ਡੇਨ ਅਸਤ੍ਥੇਨ, ਨਾਗੋ ਦਨ੍ਤੋ ਮਹੇਸਿਨਾ’’ਤਿ. (ਚੂਲ਼ਵ. ੩੪੨; ਮ. ਨਿ. ੨.੩੫੨);

ਤਥਾ –

‘‘ਧਮ੍ਮੇਨ ਨੀਯਮਾਨਾਨਂ, ਕਾ ਉਸੂਯਾ ਵਿਜਾਨਤ’’ਨ੍ਤਿ. (ਮਹਾਵ. ੬੩);

ਧਮ੍ਮਾਯ ਵਾ ਵਿਨਯੋ ਧਮ੍ਮਵਿਨਯੋ. ਅਨਵਜ੍ਜਧਮ੍ਮਤ੍ਥਞ੍ਹੇਸ ਵਿਨਯੋ, ਨ ਭਵਭੋਗਾਮਿਸਤ੍ਥਂ. ਤੇਨਾਹ ਭਗਵਾ ‘‘ਨਯਿਦਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਵੁਸ੍ਸਤਿ ਜਨਕੁਹਨਤ੍ਥ’’ਨ੍ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੪.੨੫) ਵਿਤ੍ਥਾਰੋ. ਪੁਣ੍ਣਤ੍ਥੇਰੋਪਿ ਆਹ ‘‘ਅਨੁਪਾਦਾਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਨਤ੍ਥਂ ਖੋ, ਆਵੁਸੋ, ਭਗਵਤਿ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਵੁਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੧.੨੫੯). ਵਿਸਿਟ੍ਠਂ ਵਾ ਨਯਤੀਤਿ ਵਿਨਯੋ. ਧਮ੍ਮਤੋ ਵਿਨਯੋ ਧਮ੍ਮਵਿਨਯੋ. ਸਂਸਾਰਧਮ੍ਮਤੋ ਹਿ ਸੋਕਾਦਿਧਮ੍ਮਤੋ ਵਾ ਏਸ ਵਿਸਿਟ੍ਠਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਨਯਤਿ. ਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਵਾ ਵਿਨਯੋ, ਨ ਤਿਤ੍ਥਕਰਾਨਨ੍ਤਿ ਧਮ੍ਮਵਿਨਯੋ. ਧਮ੍ਮਭੂਤੋ ਹਿ ਭਗਵਾ, ਤਸ੍ਸੇਵ ਵਿਨਯੋ.

ਯਸ੍ਮਾ ਵਾ ਧਮ੍ਮਾ ਏਵ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ ਪਰਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ ਪਹਾਤਬ੍ਬਾ ਭਾਵੇਤਬ੍ਬਾ ਸਚ੍ਛਿਕਾਤਬ੍ਬਾ ਚ, ਤਸ੍ਮਾ ਏਸ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਵਿਨਯੋ, ਨ ਸਤ੍ਤੇਸੁ ਨ ਜੀਵੇਸੁ ਚਾਤਿ ਧਮ੍ਮਵਿਨਯੋ. ਸਾਤ੍ਥਸਬ੍ਯਞ੍ਜਨਤਾਦੀਹਿ ਅਞ੍ਞੇਸਂ ਵਚਨਤੋ ਪਧਾਨਂ ਵਚਨਨ੍ਤਿ ਪਵਚਨਂ, ਪਵਚਨਮੇਵ ਪਾਵਚਨਂ. ਸਬ੍ਬਚਰਿਯਾਹਿ ਵਿਸਿਟ੍ਠਚਰਿਯਭਾਵੇਨ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ. ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਸਤ੍ਥੁਭੂਤਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਸਾਸਨਨ੍ਤਿ ਸਤ੍ਥੁਸਾਸਨਂ. ਸਤ੍ਥੁਭੂਤਂ ਵਾ ਸਾਸਨਨ੍ਤਿਪਿ ਸਤ੍ਥੁਸਾਸਨਂ. ‘‘ਸੋ ਵੋ ਮਮਚ੍ਚਯੇਨ ਸਤ੍ਥਾਤਿ (ਦੀ. ਨਿ. ੨.੨੧੬) ਹਿ ਧਮ੍ਮਵਿਨਯੋਵ ਸਤ੍ਥਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋਤਿ ਏਵਮੇਤੇਸਂ ਪਦਾਨਂ ਅਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਯਸ੍ਮਾ ਪਨ ਇਮਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਸਾਸਨੇ ਸਬ੍ਬਪ੍ਪਕਾਰਜ੍ਝਾਨਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਕੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਦਿਸ੍ਸਤਿ, ਨ ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ‘‘ਇਮਿਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਚ ‘‘ਇਮਸ੍ਮਿ’’ਨ੍ਤਿ ਚ ਅਯਂ ਨਿਯਮੋ ਕਤੋਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਜੀਵਨ੍ਤਿ ਤੇਨ ਤਂਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਕਾ ਧਮ੍ਮਾਤਿ ਜੀਵਿਤਂ. ਅਨੁਪਾਲਨਲਕ੍ਖਣੇ ਇਨ੍ਦਟ੍ਠਂ ਕਾਰੇਤੀਤਿ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ. ਜੀਵਿਤਮੇਵ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਜੀਵਿਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ. ਤਂ ਪਵਤ੍ਤਸਨ੍ਤਤਾਧਿਪਤੇਯ੍ਯਂ ਹੋਤਿ. ਲਕ੍ਖਣਾਦੀਹਿ ਪਨ ਅਤ੍ਤਨਾ ਅਵਿਨਿਭੁਤ੍ਤਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਨੁਪਾਲਨਲਕ੍ਖਣਂ ਜੀਵਿਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਤੇਸਂ ਪਵਤ੍ਤਨਰਸਂ, ਤੇਸਂਯੇਵ ਠਪਨਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨਂ, ਯਾਪਯਿਤਬ੍ਬਧਮ੍ਮਪਦਟ੍ਠਾਨਂ. ਸਨ੍ਤੇਪਿ ਚ ਅਨੁਪਾਲਨਲਕ੍ਖਣਾਦਿਮ੍ਹਿ ਵਿਧਾਨੇ ਅਤ੍ਥਿਕ੍ਖਣੇਯੇਵ ਤਂ ਤੇ ਧਮ੍ਮੇ ਅਨੁਪਾਲੇਤਿ, ਉਦਕਂ ਵਿਯ ਉਪ੍ਪਲਾਦੀਨਿ. ਯਥਾਸਕਂ ਪਚ੍ਚਯੇਹਿ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇਪਿ ਚ ਧਮ੍ਮੇ ਪਾਲੇਤਿ, ਧਾਤਿ ਵਿਯ ਕੁਮਾਰਂ, ਸਯਂਪਵਤ੍ਤਿਤਧਮ੍ਮਸਮ੍ਬਨ੍ਧੇਨੇਵ ਚ ਪਵਤ੍ਤਤਿ, ਨਿਯਾਮਕੋ ਵਿਯ ਨਾਵਂ. ਨ ਭਙ੍ਗਤੋ ਉਦ੍ਧਂ ਪਵਤ੍ਤਯਤਿ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਚ ਪਵਤ੍ਤਯਿਤਬ੍ਬਾਨਞ੍ਚ ਅਭਾਵਾ. ਨ ਭਙ੍ਗਕ੍ਖਣੇ ਠਪੇਤਿ, ਸਯਂ ਭਿਜ੍ਜਮਾਨਤ੍ਤਾ, ਖੀਯਮਾਨੋ ਵਿਯ ਵਟ੍ਟਿਸਿਨੇਹੋ ਪਦੀਪਸਿਖਂ, ਨ ਚ ਅਨੁਪਾਲਨਪਵਤ੍ਤਨਟ੍ਠਪਨਾਨੁਭਾਵਵਿਰਹਿਤਂ, ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਕ੍ਖਣੇ ਤਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸ ਸਾਧਨਤੋਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਠਿਤਿਪਰਿਤ੍ਤਤਾਯ ਵਾਤਿ ਠਿਤਿਕ੍ਖਣਸ੍ਸ ਮਨ੍ਦਤਾਯ ਥੋਕਤਾਯ. ਅਪ੍ਪਕਨ੍ਤਿ ਮਨ੍ਦਂ ਲਾਮਕਂ. ਸਰਸਪਰਿਤ੍ਤਤਾਯ ਵਾਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਚ੍ਚਯਭੂਤਾਨਂ ਕਿਚ੍ਚਾਨਂ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤੀਨਂ ਵਾ ਅਪ੍ਪਤਾਯ ਦੁਬ੍ਬਲਤਾਯ.

ਤੇਸਂ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਕਾਰਣਂ ਵਿਭਾਗਤੋ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਕਥਂ ਠਿਤਿਪਰਿਤ੍ਤਤਾਯਾ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ‘‘ਅਤੀਤੇ ਚਿਤ੍ਤਕ੍ਖਣੇ ਜੀਵਿਤ੍ਥਾਤਿ ਏਵਮਾਦਿ ਪਞ੍ਚਵੋਕਾਰਭਵੇ ਪਵਤ੍ਤਿਯਂ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਨਿਰੁਜ੍ਝਨਕਾਲੇ ਸਬ੍ਬਸ੍ਮਿਂ ਰੂਪਾਰੂਪਧਮ੍ਮੇ ਅਨਿਰੁਜ੍ਝਨ੍ਤੇਪਿ ਰੂਪਤੋ ਅਰੂਪਸ੍ਸ ਪਟ੍ਠਾਨਭਾਵੇਨ ਅਰੂਪਜੀਵਿਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯ, ਚੁਤਿਚਿਤ੍ਤੇਨ ਵਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਰੂਪਾਰੂਪਾਨਂ ਨਿਰੁਜ੍ਝਨਭਾਵੇਨ ਪਞ੍ਚਵੋਕਾਰਭਵੇ ਚੁਤਿਚਿਤ੍ਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯ, ਚਤੁਵੋਕਾਰਭਵੇ ਰੂਪਸ੍ਸ ਅਭਾਵੇਨ ਚਤੁਵੋਕਾਰਭਵਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਕਥਿਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਅਤੀਤੇ ਚਿਤ੍ਤਕ੍ਖਣੇਤਿ ਅਤੀਤਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਭਙ੍ਗਕ੍ਖਣਸਮਙ੍ਗੀਕਾਲੇ ਤਂਸਮਙ੍ਗੀਪੁਗ੍ਗਲੋ ‘‘ਜੀਵਿਤ੍ਥ’’ ਇਤਿ ਵਤ੍ਤੁਂ ਲਬ੍ਭਤਿ. ਨ ਜੀਵਤੀਤਿ ‘‘ਜੀਵਤੀ’’ਤਿਪਿ ਵਤ੍ਤੁਂ ਨ ਲਬ੍ਭਤਿ. ਨ ਜੀਵਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ‘‘ਜੀਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿਪਿ ਵਤ੍ਤੁਂ ਨ ਲਬ੍ਭਤਿ. ਅਨਾਗਤੇ ਚਿਤ੍ਤਕ੍ਖਣੇ ਜੀਵਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਅਨਾਗਤਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਨੁਪ੍ਪਜ੍ਜਨਕ੍ਖਣਸਮਙ੍ਗੀਕਾਲੇ ‘‘ਜੀਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤੁਂ ਲਬ੍ਭਤਿ. ਨ ਜੀਵਤੀਤਿ ‘‘ਜੀਵਤੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤੁਂ ਨ ਲਬ੍ਭਤਿ. ਨ ਜੀਵਿਤ੍ਥਾਤਿ ‘‘ਜੀਵਿਤ੍ਥ’’ਇਤਿਪਿ ਵਤ੍ਤੁਂ ਨ ਲਬ੍ਭਤਿ. ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਚਿਤ੍ਤਕ੍ਖਣੇਤਿ ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਚਿਤ੍ਤਕ੍ਖਣਸਮਙ੍ਗੀਕਾਲੇ. ਜੀਵਤੀਤਿ ‘‘ਇਦਾਨਿ ਜੀਵਤੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤੁਂ ਲਬ੍ਭਤਿ. ਨ ਜੀਵਿਤ੍ਥਾਤਿ ‘‘ਜੀਵਿਤ੍ਥ’’ਇਤਿ ਵਤ੍ਤੁਂ ਨ ਲਬ੍ਭਤਿ. ਨ ਜੀਵਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ‘‘ਜੀਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿਪਿ ਵਤ੍ਤੁਂ ਨ ਲਬ੍ਭਤਿ.

ਜੀਵਿਤਂ ਅਤ੍ਤਭਾਵੋ ਚ ਸੁਖਦੁਕ੍ਖਾ ਚਾਤਿ ਅਯਂ ਗਾਥਾ ਪਞ੍ਚਵੋਕਾਰਭਵਂ ਅਮੁਞ੍ਚਿਤ੍ਵਾ ਲਬ੍ਭਮਾਨਾਯ ਦੁਕ੍ਖਾਯ ਵੇਦਨਾਯ ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ ਪਞ੍ਚਵੋਕਾਰਭਵਮੇਵ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਕਥਂ? ਜੀਵਿਤਨ੍ਤਿ ਜੀਵਿਤਸੀਸੇਨ ਸਙ੍ਖਾਰਕ੍ਖਨ੍ਧੋ. ਅਤ੍ਤਭਾਵੋਤਿ ਰੂਪਕ੍ਖਨ੍ਧੋ. ‘‘ਉਪੇਕ੍ਖਾ ਪਨ ਸਨ੍ਤਤ੍ਤਾ, ਸੁਖਮਿਚ੍ਚੇਵ ਭਾਸਿਤਾ’’ਤਿ (ਵਿਭ. ਅਟ੍ਠ. ੨੩੨) ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਉਪੇਕ੍ਖਾਵੇਦਨਾ ਅਨ੍ਤੋਕਰਿਤ੍ਵਾ ਸੁਖਦੁਕ੍ਖਾ ਚਾਤਿ ਵੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, ਚਿਤ੍ਤਂ ਇਤਿ ਵਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਇਮੇਸਂ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਖਨ੍ਧਾਨਂ ਕਥਿਤਤ੍ਤਾਯੇਵ ਖਨ੍ਧਲਕ੍ਖਣੇਨ ਏਕਲਕ੍ਖਣਭਾਵੇਨ ਲਕ੍ਖਣਾਕਾਰਵਸੇਨ ਸਞ੍ਞਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋਪਿ ਕਥਿਤੋਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤੇਸੁ ਪਞ੍ਚਸੁ ਖਨ੍ਧੇਸੁ ਅਰੂਪਧਮ੍ਮਂ ਮੁਞ੍ਚਿਤ੍ਵਾ ਕਮ੍ਮਸਮੁਟ੍ਠਾਨਾਦਿਰੂਪਸ੍ਸ ਅਪ੍ਪਵਤ੍ਤਨਭਾਵੇਨ ਏਕਚਿਤ੍ਤਸਮਾਯੁਤ੍ਤਾਤਿ ਅਰੂਪਪਧਾਨਭਾਵੋ ਕਥਿਤੋ ਹੋਤਿ. ਕਥਂ? ਅਸਞ੍ਞਸਤ੍ਤੇ ਰੂਪਮ੍ਪਿ ਇਧੁਪਚਿਤਕਮ੍ਮਬਲਂ ਅਮੁਞ੍ਚਿਤ੍ਵਾਵ ਪਵਤ੍ਤਤਿ, ਨਿਰੋਧਸਮਾਪਨ੍ਨਾਨਂ ਰੂਪਮ੍ਪਿ ਪਠਮਸਮਾਪਨ੍ਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿਬਲਂ ਅਮੁਞ੍ਚਿਤ੍ਵਾਵ ਪਵਤ੍ਤਤਿ. ਏਵਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਟ੍ਠਾਨੇਪਿ ਰੂਪਪਵਤ੍ਤਿਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਨ੍ਤਕਮੇਵ ਕਤ੍ਵਾ ਪਵਤ੍ਤਨਸਭਾਵਸ੍ਸ ਅਰੂਪਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਵਤ੍ਤਿਟ੍ਠਾਨੇ ਰੂਪਪਵਤ੍ਤਿਯਾ ਪਧਾਨਕਾਰਣਭਾਵੇਨ ਏਕਚਿਤ੍ਤਸਮਾਯੁਤ੍ਤਾਤਿ ਚਿਤ੍ਤਪਧਾਨਭਾਵੋ ਕਥਿਤੋਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਏਵਂ ਪਞ੍ਚਵੋਕਾਰਭਵੇ ਪਵਤ੍ਤਿਯਂ ਰੂਪਪਵਤ੍ਤਿਯਾ ਪਧਾਨਭੂਤਚਿਤ੍ਤਨਿਰੋਧੇਨ ਰੂਪੇ ਧਰਮਾਨੇਯੇਵ ਪਵਤ੍ਤਾਨਂ ਨਿਰੋਧੋ ਨਾਮ ਹੋਤੀਤਿ ਅਰੂਪਧਮ੍ਮਵਸੇਨ ਏਵ ‘‘ਲਹੁਸੋ ਵਤ੍ਤਤੇ ਖਣੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਥ ਵਾ ਪਞ੍ਚਵੋਕਾਰਭਵੇ ਚੁਤਿਚਿਤ੍ਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਕਥਿਤਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਏਵਂ ਕਥਿਯਮਾਨੇ ਸੁਖਦੁਕ੍ਖਾ ਚਾਤਿ ਕਾਯਿਕਚੇਤਸਿਕਸੁਖਵੇਦਨਾ ਚ ਕਾਯਿਕਚੇਤਸਿਕਦੁਕ੍ਖਵੇਦਨਾ ਚ ਚੁਤਿਚਿਤ੍ਤਕ੍ਖਣੇ ਅਹੋਨ੍ਤੀਪਿ ਏਕਸਨ੍ਤਤਿਵਸੇਨ ਚੁਤਿਚਿਤ੍ਤੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਨਿਰੁਜ੍ਝਤੀਤਿ ਕਥਿਤਾ. ਚਤੁਵੋਕਾਰਭਵਂ ਵਾ ਸਨ੍ਧਾਯ ਕਥਿਤਾਤਿਪਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਕਥਂ? ਅਞ੍ਞਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ ਅਤ੍ਤਭਾਵੋਤਿ ਸਞ੍ਞਾਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਵੁਤ੍ਤਭਾਵੇਨ ਅਤ੍ਤਭਾਵੋਤਿ ਸਞ੍ਞਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋਵ ਗਹਿਤੋ. ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕੇ ਕਾਯਿਕਸੁਖਦੁਕ੍ਖਦੋਮਨਸ੍ਸਂ ਅਹੋਨ੍ਤਮ੍ਪਿ ਸੁਖਦੁਕ੍ਖਾ ਚਾਤਿ ਵੇਦਨਾਸਾਮਞ੍ਞਤੋ ਲਬ੍ਭਮਾਨੋ ਵੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਗਹਿਤੋਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਸੇਸਂ ਵੁਤ੍ਤਸਦਿਸਮੇਵ. ਇਮੇਸੁ ਚ ਤੀਸੁ ਵਿਕਪ੍ਪੇਸੁ ਕੇਵਲਾਤਿ ਧੁਵਸੁਖਸੁਭਅਤ੍ਤਾ ਨਤ੍ਥਿ, ਕੇਵਲਂ ਤੇਹਿ ਅਵੋਮਿਸ੍ਸਾ. ਲਹੁਸੋ ਵਤ੍ਤਤਿ ਖਣੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਏਕਚਿਤ੍ਤਕ੍ਖਣਿਕਤਾਯ ਲਹੁਕੋ ਅਤਿਪਰਿਤ੍ਤੋ ਜੀਵਿਤਾਦੀਨਂ ਖਣੋ ਵਤ੍ਤਤਿ.

ਏਕਤੋ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਚਿਤ੍ਤਾਨਂ ਅਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਚੁਲ੍ਲਾਸੀਤਿਸਹਸ੍ਸਾਨੀ’’ਤਿ ਗਾਥਮਾਹ. ਚੁਲ੍ਲਾਸੀਤਿਸਹਸ੍ਸਾਨਿ, ਕਪ੍ਪਾ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿ ਯੇ ਮਰੂਤਿ ਯੇ ਦੇਵਗਣਾ ਚਤੁਰਾਸੀਤਿ ਕਪ੍ਪਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਆਯੁਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਨੇਵਸਞ੍ਞਾਨਾਸਞ੍ਞਾਯਤਨੇ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿ. ‘‘ਯੇ ਨਰਾ’’ਤਿਪਿ ਪਾਲ਼ਿ. ਨ ਤ੍ਵੇਵ ਤੇਪਿ ਜੀਵਨ੍ਤਿ, ਦ੍ਵੀਹਿ ਚਿਤ੍ਤਸਮੋਹਿਤਾਤਿ ਤੇਪਿ ਦੇਵਾ ਦ੍ਵੀਹਿ ਚਿਤ੍ਤੇਹਿ ਸਮੋਹਿਤਾ ਏਕਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਯੁਗਨਦ੍ਧੇਨ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਨ ਤੁ ਏਵ ਜੀਵਨ੍ਤਿ, ਏਕੇਨੇਕੇਨ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਜੀਵਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਇਦਾਨਿ ਮਰਣਕਾਲਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਯੇ ਨਿਰੁਦ੍ਧਾ’’ਤਿ ਗਾਥਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਯੇ ਨਿਰੁਦ੍ਧਾਤਿ ਯੇ ਖਨ੍ਧਾ ਨਿਰੁਦ੍ਧਾ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਤਾ. ਮਰਨ੍ਤਸ੍ਸਾਤਿ ਮਤਸ੍ਸ. ਤਿਟ੍ਠਮਾਨਸ੍ਸ ਵਾਤਿ ਧਰਮਾਨਸ੍ਸ ਵਾ. ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਸਦਿਸਾ ਖਨ੍ਧਾਤਿ ਚੁਤਿਤੋ ਉਦ੍ਧਂ ਨਿਰੁਦ੍ਧਕ੍ਖਨ੍ਧਾ ਵਾ ਪਵਤ੍ਤੇ ਨਿਰੁਦ੍ਧਕ੍ਖਨ੍ਧਾ ਵਾ ਪੁਨ ਘਟੇਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੁਣੇਯ੍ਯਟ੍ਠੇਨ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਖਨ੍ਧਾ ਸਦਿਸਾ. ਗਤਾ ਅਪ੍ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਕਾਤਿ ਨਿਰੁਦ੍ਧਕ੍ਖਨ੍ਧਾਨਂ ਪੁਨ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਪਟਿਸਨ੍ਧਾਨਾਭਾਵੇਨ ਗਤਾ ਅਪ੍ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਕਾਤਿ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ.

ਇਦਾਨਿ ਤੀਸੁ ਕਾਲੇਸੁ ਨਿਰੁਦ੍ਧਕ੍ਖਨ੍ਧਾਨਂ ਨਾਨਤ੍ਤਂ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਅਨਨ੍ਤਰਾ’’ਤਿ ਗਾਥਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਅਨਨ੍ਤਰਾ ਚ ਯੇ ਭਗ੍ਗਾ, ਯੇ ਚ ਭਗ੍ਗਾ ਅਨਾਗਤਾਤਿ ਯੇ ਖਨ੍ਧਾ ਅਨਨ੍ਤਰਾਤੀਤਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਭਿਨ੍ਨਾ ਨਿਰੁਦ੍ਧਾ, ਯੇ ਚ ਅਨਾਗਤਾ ਖਨ੍ਧਾ ਭਿਜ੍ਜਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ. ਤਦਨ੍ਤਰੇਤਿ ਤੇਸਂ ਅਨ੍ਤਰੇ ਨਿਰੁਦ੍ਧਾਨਂ ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਖਨ੍ਧਾਨਂ. ਵੇਸਮਂ ਨਤ੍ਥਿ ਲਕ੍ਖਣੇਤਿ ਵਿਸਮਸ੍ਸ ਭਾਵੋ ਵੇਸਮਂ, ਤਂ ਵੇਸਮਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਤੇਹਿ ਨਾਨਤ੍ਤਂ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਲਕ੍ਖੀਯਤੀਤਿ ਲਕ੍ਖਣਂ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਲਕ੍ਖਣੇ.

ਇਦਾਨਿ ਅਨਾਗਤਕ੍ਖਨ੍ਧਾਨਂ ਵਤ੍ਤਮਾਨਕ੍ਖਨ੍ਧੇਹਿ ਅਸਮ੍ਮਿਸ੍ਸਭਾਵਂ ਕਥੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਅਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਨ ਨ ਜਾਤੋ’’ਤਿ ਗਾਥਮਾਹ. ਅਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਨ ਨ ਜਾਤੋਤਿ ਅਜਾਤੇਨ ਅਪਾਤੁਭੂਤੇਨ ਅਨਾਗਤਕ੍ਖਨ੍ਧੇਨ ਨ ਜਾਤੋ ਨ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੋ. ਏਤੇਨ ਅਨਾਗਤਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਵਤ੍ਤਮਾਨਕ੍ਖਨ੍ਧੇਨ ਅਸਮ੍ਮਿਸ੍ਸਭਾਵਂ ਕਥੇਸਿ. ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨੇਨ ਜੀਵਤੀਤਿ ਖਣਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨੇਨ ਵਤ੍ਤਮਾਨਕ੍ਖਨ੍ਧੇਨ ਜੀਵਤਿ. ਏਤੇਨ ਏਕਕ੍ਖਣੇ ਦ੍ਵੀਹਿ ਚਿਤ੍ਤੇਹਿ ਨ ਜੀਵਤੀਤਿ ਕਥਿਤਂ. ਚਿਤ੍ਤਭਗ੍ਗਾ ਮਤੋਤਿ ਦ੍ਵੀਹਿ ਚਿਤ੍ਤੇਹਿ ਏਕਕ੍ਖਣੇ ਅਜੀਵਨਭਾਵੇਨ ਚਿਤ੍ਤਭਙ੍ਗੇਨ ਮਤੋ. ‘‘ਉਪਰਿਤੋ ਚਿਤ੍ਤਭਙ੍ਗਾ’’ਤਿਪਿ ਪਾਲ਼ਿ, ਤਂ ਉਜੁਕਮੇਵ. ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿ ਪਰਮਤ੍ਥਿਯਾਤਿ ‘‘ਰੂਪਂ ਜੀਰਤਿ ਮਚ੍ਚਾਨਂ, ਨਾਮਗੋਤ੍ਤਂ ਨ ਜੀਰਤੀ’’ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੧.੭੬) ਵਚਨਕ੍ਕਮੇਨ ਪਣ੍ਣਤ੍ਤਿਮਤ੍ਤਂ ਨ ਜੀਰਣਸਭਾਵੇਨ ਪਰਮਾ ਠਿਤਿ ਏਤਿਸ੍ਸਾਤਿ ਪਰਮਤ੍ਥਿਯਾ, ਸਭਾਵਟ੍ਠਿਤਿਕਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ‘‘ਦਤ੍ਤੋ ਮਤੋ, ਮਿਤ੍ਤੋ ਮਤੋ’’ਤਿ ਪਣ੍ਣਤ੍ਤਿਮਤ੍ਤਮੇਵ ਹਿ ਤਿਟ੍ਠਤਿ. ਅਥ ਵਾ ਪਰਮਤ੍ਥਿਯਾਤਿ ਪਰਮਤ੍ਥਿਕਾ. ਪਰਮੋ ਅਤ੍ਥੋ ਏਤਿਸ੍ਸਾਤਿ ਪਰਮਤ੍ਥਿਕਾ. ਅਜਟਾਕਾਸੋਤਿ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਯਾ ਨਤ੍ਥਿਧਮ੍ਮਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਕਥਨਂ ਵਿਯ ਮਤੋਤਿ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿ ਨਤ੍ਥਿਧਮ੍ਮਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਨ ਕਥਿਯਤਿ, ਜੀਵਿਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਭਙ੍ਗਸਙ੍ਖਾਤਂ ਧਮ੍ਮਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਕਥਿਯਤਿ.

ਅਨਿਧਾਨਗਤਾ ਭਗ੍ਗਾਤਿ ਯੇ ਖਨ੍ਧਾ ਭਿਨ੍ਨਾ, ਤੇ ਨਿਧਾਨਂ ਨਿਹਿਤਂ ਨਿਚਯਂ ਨ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੀਤਿ ਅਨਿਧਾਨਗਤਾ. ਪੁਞ੍ਜੋ ਨਤ੍ਥਿ ਅਨਾਗਤੇਤਿ ਅਨਾਗਤੇਪਿ ਨੇਸਂ ਪੁਞ੍ਜਭਾਵੋ ਰਾਸਿਭਾਵੋ ਨਤ੍ਥਿ. ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਾਯੇਵ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤੀਤਿ ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਵਸੇਨ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਠਿਤਿਕ੍ਖਣੇ ਵਯਧਮ੍ਮਾਵ ਹੁਤ੍ਵਾ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿ. ਕਿਮਿਵ? ਆਰਗ੍ਗੇ ਸਾਸਪੂਪਮਾਤਿ ਸੂਚਿਮੁਖੇ ਸਾਸਪੋ ਵਿਯ.

ਇਦਾਨਿ ਖਨ੍ਧਾਨਂ ਦਸ੍ਸਨਭਾਵਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਗਾਥਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਨ੍ਤਿ ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨਂ ਖਨ੍ਧਾਨਂ. ਭਙ੍ਗੋ ਨੇਸਂ ਪੁਰਕ੍ਖਤੋਤਿ ਏਤੇਸਂ ਭੇਦੋ ਪੁਰਤੋ ਕਤ੍ਵਾ ਠਪਿਤੋ. ਪਲੋਕਧਮ੍ਮਾਤਿ ਨਸ੍ਸਨਸਭਾਵਾ. ਪੁਰਾਣੇਹਿ ਅਧਿਸ੍ਸਿਤਾਤਿ ਪੁਰੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇਹਿ ਖਨ੍ਧੇਹਿ ਨ ਮਿਸ੍ਸਿਤਾ ਨ ਸਂਸਗ੍ਗਾ.

ਇਦਾਨਿ ਖਨ੍ਧਾਨਂ ਅਦਸ੍ਸਨਭਾਵਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਅਦਸ੍ਸਨਤੋ ਆਯਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਗਾਥਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਅਦਸ੍ਸਨਤੋ ਆਯਨ੍ਤੀਤਿ ਅਦਿਸ੍ਸਮਾਨਾਯੇਵ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ. ਭਙ੍ਗਾ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿਦਸ੍ਸਨਨ੍ਤਿ ਭੇਦਾ ਭਙ੍ਗਤੋ ਉਦ੍ਧਂ ਅਦਸ੍ਸਨਭਾਵਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ. ਵਿਜ੍ਜੁਪ੍ਪਾਦੋਵ ਆਕਾਸੇਤਿ ਵਿਵਟਾਕਾਸੇ ਵਿਜ੍ਜੁਲਤਾਨਿਚ੍ਛਰਣਂ ਵਿਯ. ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ ਵਯਨ੍ਤਿ ਚਾਤਿ ਪੁਬ੍ਬਨ੍ਤਤੋ ਉਦ੍ਧਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ ਚ ਭਿਜ੍ਜਨ੍ਤਿ ਚ, ਨਸ੍ਸਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ‘‘ਉਦੇਤਿ ਆਪੂਰਤਿ ਵੇਤਿ ਚਨ੍ਦੋ’’ਤਿ (ਜਾ. ੧.੫.੩) ਏਵਮਾਦੀਸੁ ਵਿਯ.

ਏਵਂ ਠਿਤਿਪਰਿਤ੍ਤਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਸਰਸਪਰਿਤ੍ਤਤਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਕਥਂ ਸਰਸਪਰਿਤ੍ਤਤਾਯਾ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਅਸ੍ਸਾਸੂਪਨਿਬਨ੍ਧਂ ਜੀਵਿਤਨ੍ਤਿ ਅਬ੍ਭਨ੍ਤਰਪਵਿਸਨਨਾਸਿਕਵਾਤਪਟਿਬਦ੍ਧਂ ਜੀਵਿਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ. ਪਸ੍ਸਾਸੋਤਿ ਬਹਿਨਿਕ੍ਖਮਨਨਾਸਿਕਵਾਤੋ. ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸੋਤਿ ਤਦੁਭਯਂ. ਮਹਾਭੂਤੂਪਨਿਬਨ੍ਧਨ੍ਤਿ ਚਤੁਸਮੁਟ੍ਠਾਨਿਕਾਨਂ ਪਥਵੀਆਪਤੇਜਵਾਯਾਨਂ ਮਹਾਭੂਤਾਨਂ ਪਟਿਬਦ੍ਧਂ ਜੀਵਿਤਂ. ਕਬਲ਼ੀਕਾਰਾਹਾਰੂਪਨਿਬਨ੍ਧਨ੍ਤਿ ਅਸਿਤਪੀਤਾਦਿਕਬਲ਼ੀਕਾਰਆਹਾਰੇਨ ਉਪਨਿਬਨ੍ਧਂ. ਉਸ੍ਮੂਪਨਿਬਨ੍ਧਨ੍ਤਿ ਕਮ੍ਮਜਤੇਜੋਧਾਤੂਪਨਿਬਨ੍ਧਂ. ਵਿਞ੍ਞਾਣੂਪਨਿਬਨ੍ਧਨ੍ਤਿ ਭਵਙ੍ਗਵਿਞ੍ਞਾਣੂਪਨਿਬਨ੍ਧਂ. ਯਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਆਯੁ ਉਸ੍ਮਾ ਚ ਵਿਞ੍ਞਾਣਂ, ਯਦਾ ਕਾਯਂ ਜਹਨ੍ਤਿਮ’’ਨ੍ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੩.੯੫).

ਇਦਾਨਿ ਨੇਸਂ ਦੁਬ੍ਬਲਕਾਰਣਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਮੂਲਮ੍ਪਿ ਇਮੇਸਂ ਦੁਬ੍ਬਲ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਮੂਲਮ੍ਪੀਤਿ ਪਤਿਟ੍ਠਟ੍ਠੇਨ ਮੂਲਭੂਤਮ੍ਪਿ. ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸਾਨਞ੍ਹਿ ਕਰਜਕਾਯੋ ਮੂਲਂ. ਮਹਾਭੂਤਾਦੀਨਂ ਅਵਿਜ੍ਜਾਕਮ੍ਮਤਣ੍ਹਾਹਾਰਾ. ਇਮੇਸਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰਾਨਂ ਅਸ੍ਸਾਸਾਦੀਨਂ ਜੀਵਿਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਪਵਤ੍ਤਿਕਾਰਣਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਾਨਂ. ਏਤੇਸੁ ਹਿ ਏਕੇਕਸ੍ਮਿਂ ਅਸਤਿ ਜੀਵਿਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਨ ਤਿਟ੍ਠਤਿ. ਦੁਬ੍ਬਲਨ੍ਤਿ ਅਪ੍ਪਥਾਮਂ. ਪੁਬ੍ਬਹੇਤੂਪੀਤਿ ਅਤੀਤਜਾਤਿਯਂ ਇਮਸ੍ਸ ਵਿਪਾਕਵਟ੍ਟਸ੍ਸ ਹੇਤੁਭੂਤਾ ਕਾਰਣਸਙ੍ਖਾਤਾ ਅਵਿਜ੍ਜਾਸਙ੍ਖਾਰਤਣ੍ਹੁਪਾਦਾਨਭਵਾਪਿ. ਇਮੇਸਂ ਦੁਬ੍ਬਲਾ ਯੇ ਪਚ੍ਚਯਾ ਤੇਪਿ ਦੁਬ੍ਬਲਾਤਿ ਯੇ ਆਰਮ੍ਮਣਾਦਿਸਾਧਾਰਣਪਚ੍ਚਯਾ. ਪਭਾਵਿਕਾਤਿ ਪਧਾਨਂ ਹੁਤ੍ਵਾ ਉਪ੍ਪਾਦਿਕਾ ਭਵਤਣ੍ਹਾ. ਸਹਭੂਮੀਤਿ ਸਹਭਵਿਕਾਪਿ ਰੂਪਾਰੂਪਧਮ੍ਮਾ. ਸਮ੍ਪਯੋਗਾਪੀਤਿ ਏਕਤੋ ਯੁਤ੍ਤਾਪਿ ਅਰੂਪਧਮ੍ਮਾ. ਸਹਜਾਪੀਤਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਏਕਚਿਤ੍ਤੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾਪਿ. ਯਾਪਿ ਪਯੋਜਿਕਾਤਿ ਚੁਤਿਪਟਿਸਨ੍ਧਿਵਸੇਨ ਯੋਜੇਤੁਂ ਨਿਯੁਤ੍ਤਾਤਿ ਪਯੋਜਿਕਾ, ਵਟ੍ਟਮੂਲਕਾ ਤਣ੍ਹਾ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ‘‘ਤਣ੍ਹਾਦੁਤਿਯੋ ਪੁਰਿਸੋ’’ਤਿ (ਇਤਿਵੁ. ੧੫, ੧੦੫). ਨਿਚ੍ਚਦੁਬ੍ਬਲਾਤਿ ਨਿਰਨ੍ਤਰੇਨ ਦੁਬ੍ਬਲਾ. ਅਨਵਟ੍ਠਿਤਾਤਿ ਨ ਅਵਟ੍ਠਿਤਾ, ਓਤਰਿਤ੍ਵਾ ਨ ਠਿਤਾ. ਪਰਿਪਾਤਯਨ੍ਤਿ ਇਮੇਤਿ ਇਮੇ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਪਾਤਯਨ੍ਤਿ ਖੇਪਯਨ੍ਤਿ. ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਸ੍ਸਾਤਿ ਅਞ੍ਞੋ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ, ਏਕੋ ਏਕਸ੍ਸਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਹਿ-ਇਤਿ ਕਾਰਣਤ੍ਥੇ ਨਿਪਾਤੋ. ਨਤ੍ਥਿ ਤਾਯਿਤਾਤਿ ਤਾਯਨੋ ਰਕ੍ਖਕੋ ਨਤ੍ਥਿ. ਨ ਚਾਪਿ ਠਪੇਨ੍ਤਿ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਨ੍ਤਿ ਅਞ੍ਞੇ ਅਞ੍ਞਂ ਠਪੇਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਿ. ਯੋਪਿ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਕੋ ਸੋ ਨ ਵਿਜ੍ਜਤੀਤਿ ਯੋਪਿ ਇਮੇਸਂ ਉਪ੍ਪਾਦਕੋ ਧਮ੍ਮੋ, ਸੋ ਇਦਾਨਿ ਨਤ੍ਥਿ.

ਨ ਚ ਕੇਨਚਿ ਕੋਚਿ ਹਾਯਤੀਤਿ ਕੋਚਿ ਏਕੋਪਿ ਕਸ੍ਸਚਿ ਵਸੇਨ ਨ ਪਰਿਹਾਯਤਿ. ਗਨ੍ਧਬ੍ਬਾ ਚ ਇਮੇ ਹਿ ਸਬ੍ਬਸੋਤਿ ਸਬ੍ਬੇ ਹਿ ਇਮੇ ਖਨ੍ਧਾ ਸਬ੍ਬਾਕਾਰੇਨ ਭਙ੍ਗਂ ਪਾਪੁਣਿਤੁਂ ਯੁਤ੍ਤਾ. ਪੁਰਿਮੇਹਿ ਪਭਾਵਿਤਾ ਇਮੇਤਿ ਪੁਬ੍ਬਹੇਤੁਪਚ੍ਚਯੇਹਿ ਇਮੇ ਵਤ੍ਤਮਾਨਕਾ ਉਪ੍ਪਾਦਿਕਾ. ਯੇਪਿ ਪਭਾਵਿਕਾਤਿ ਯੇਪਿ ਇਮੇ ਵਤ੍ਤਮਾਨਕਾ ਉਪ੍ਪਾਦਕਾ ਪੁਬ੍ਬਹੇਤੁਪਚ੍ਚਯਾ. ਤੇ ਪੁਰੇ ਮਤਾਤਿ ਤੇ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰਪਚ੍ਚਯਾ ਵਤ੍ਤਮਾਨਂ ਅਪਾਪੁਣਿਤ੍ਵਾ ਪਠਮਮੇਵ ਮਰਣਂ ਪਤ੍ਤਾ. ਪੁਰਿਮਾਪਿ ਚ ਪਚ੍ਛਿਮਾਪਿ ਚਾਤਿ ਪੁਰਿਮਾ ਪੁਬ੍ਬਹੇਤੁਪਚ੍ਚਯਾਪਿ ਚ ਪਚ੍ਛਿਮਾ ਵਤ੍ਤਮਾਨੇ ਪਚ੍ਚਯਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਚ. ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਨ ਕਦਾਚਿ ਮਦ੍ਦਸਂਸੂਤਿ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਕਿਸ੍ਮਿਞ੍ਚਿ ਕਾਲੇ ਨ ਦਿਟ੍ਠਪੁਬ੍ਬਾ. ਮ-ਕਾਰੋ ਪਦਸਨ੍ਧਿਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤੋ.

ਚਾਤੁਮਹਾਰਾਜਿਕਾਨਂ ਦੇਵਾਨਨ੍ਤਿ ਧਤਰਟ੍ਠਵਿਰੂਲ਼੍ਹਕਵਿਰੂਪਕ੍ਖਕੁਵੇਰਸਙ੍ਖਾਤਾ ਚਤੁਮਹਾਰਾਜਾ ਇਸ੍ਸਰਾ ਏਤੇਸਨ੍ਤਿ ਚਾਤੁਮਹਾਰਾਜਿਕਾ. ਰੂਪਾਦੀਹਿ ਦਿਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਕੀਲ਼ਨ੍ਤੀਤਿ ਦੇਵਾ. ਤੇ ਸਿਨੇਰੁਪਬ੍ਬਤਸ੍ਸ ਵੇਮਜ੍ਝੇ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਤੇਸੁ ਅਤ੍ਥਿ ਪਬ੍ਬਤਟ੍ਠਕਾਪਿ, ਅਤ੍ਥਿ ਆਕਾਸਟ੍ਠਕਾਪਿ. ਤੇਸਂ ਪਰਮ੍ਪਰਾ ਚਕ੍ਕਵਾਲ਼ਪਬ੍ਬਤਂ ਪਤ੍ਤਾ. ਖਿਡ੍ਡਾਪਦੋਸਿਕਾ ਮਨੋਪਦੋਸਿਕਾ ਸੀਤਵਲਾਹਕਾ ਉਣ੍ਹਵਲਾਹਕਾ ਚਨ੍ਦਿਮਾ ਦੇਵਪੁਤ੍ਤੋ ਸੂਰਿਯੋ ਦੇਵਪੁਤ੍ਤੋਤਿ ਏਤੇ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਚਾਤੁਮਹਾਰਾਜਿਕਦੇਵਲੋਕਟ੍ਠਾ ਏਵ ਤੇਸਂ ਚਾਤੁਮਹਾਰਾਜਿਕਾਨਂ ਜੀਵਿਤਂ. ਉਪਾਦਾਯਾਤਿ ਪਟਿਚ੍ਚ. ਪਰਿਤ੍ਤਕਨ੍ਤਿ ਵੁਦ੍ਧਿਪਟਿਸੇਧੋ. ਥੋਕਨ੍ਤਿ ਮਨ੍ਦਕਾਲਂ, ਦੀਘਦਿਵਸਪਟਿਸੇਧੋ. ਖਣਿਕਨ੍ਤਿ ਮਨ੍ਦਕਾਲਂ, ਕਾਲਨ੍ਤਰਪਟਿਸੇਧੋ. ਲਹੁਕਨ੍ਤਿ ਸਲ੍ਲਹੁਕਂ, ਅਲਸਪਟਿਸੇਧੋ. ਇਤਰਨ੍ਤਿ ਸੀਘਬਲਵਪਟਿਸੇਧੋ. ਅਨਦ੍ਧਨੀਯਨ੍ਤਿ ਕਾਲਵਸੇਨ ਨ ਅਦ੍ਧਾਨਕ੍ਖਮਂ. ਨਚਿਰਟ੍ਠਿਤਿਕਨ੍ਤਿ ਦਿਵਸੇਨ ਚਿਰਂ ਨ ਤਿਟ੍ਠਤੀਤਿ ਨਚਿਰਟ੍ਠਿਤਿਕਂ, ਦਿਵਸਪਟਿਸੇਧੋ.

ਤਾਵਤਿਂਸਾਨਨ੍ਤਿ ਤੇਤ੍ਤਿਂਸਜਨਾ ਤਤ੍ਥ ਉਪਪਨ੍ਨਾਤਿ ਤਾਵਤਿਂਸਾ. ਅਪਿ ਚ ਤਾਵਤਿਂਸਾਤਿ ਤੇਸਂ ਦੇਵਾਨਂ ਨਾਮਮੇਵਾਤਿਪਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤੇਪਿ ਅਤ੍ਥਿ ਪਬ੍ਬਤਟ੍ਠਕਾ, ਅਤ੍ਥਿ ਆਕਾਸਟ੍ਠਕਾ, ਤੇਸਂ ਪਰਮ੍ਪਰਾ ਚਕ੍ਕਵਾਲ਼ਪਬ੍ਬਤਂ ਪਤ੍ਤਾ. ਤਥਾ ਯਾਮਾਦੀਨਂ. ਏਕਦੇਵਲੋਕੇਪਿ ਹਿ ਦੇਵਾਨਂ ਪਰਮ੍ਪਰਾ ਚਕ੍ਕਵਾਲ਼ਪਬ੍ਬਤਂ ਅਪ੍ਪਤ੍ਤਾ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ. ਦਿਬ੍ਬਸੁਖਂ ਯਾਤਾ ਪਯਾਤਾ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਾਤਿ ਯਾਮਾ. ਤੁਟ੍ਠਾ ਪਹਟ੍ਠਾਤਿ ਤੁਸਿਤਾ. ਪਕਤਿਪਟਿਯਤ੍ਤਾਰਮ੍ਮਣਤੋ ਅਤਿਰੇਕੇਨ ਨਿਮ੍ਮਿਤੁਕਾਮਕਾਲੇ ਯਥਾਰੁਚਿਤੇ ਭੋਗੇ ਨਿਮ੍ਮਿਨਿਤ੍ਵਾ ਰਮਨ੍ਤੀਤਿ ਨਿਮ੍ਮਾਨਰਤੀ. ਚਿਤ੍ਤਾਚਾਰਂ ਞਤ੍ਵਾ ਪਰੇਹਿ ਨਿਮ੍ਮਿਤੇਸੁ ਭੋਗੇਸੁ ਵਸਂ ਵਤ੍ਤੇਨ੍ਤੀਤਿ ਪਰਨਿਮ੍ਮਿਤਵਸਵਤ੍ਤੀ. ਬ੍ਰਹ੍ਮਕਾਯੇ ਬ੍ਰਹ੍ਮਘਟਾਯ ਨਿਯੁਤ੍ਤਾਤਿ ਬ੍ਰਹ੍ਮਕਾਯਿਕਾ. ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਪਞ੍ਚਵੋਕਾਰਬ੍ਰਹ੍ਮਾਨੋ ਗਹਿਤਾ.

ਗਮਨਿਯੋਤਿ ਗਨ੍ਧਬ੍ਬੋ. ਸਮ੍ਪਰਾਯੋਤਿ ਪਰਲੋਕੋ. ਯੋ ਭਿਕ੍ਖਵੇ ਚਿਰਂ ਜੀਵਤਿ, ਸੋ ਵਸ੍ਸਸਤਨ੍ਤਿ ਯੋ ਚਿਰਂ ਤਿਟ੍ਠਮਾਨੋ, ਸੋ ਵਸ੍ਸਸਤਮਤ੍ਤਂ ਤਿਟ੍ਠਤਿ. ਅਪ੍ਪਂ ਵਾ ਭਿਯ੍ਯੋਤਿ ਵਸ੍ਸਸਤਤੋ ਉਪਰਿ ਤਿਟ੍ਠਮਾਨੋ ਦ੍ਵੇ ਵਸ੍ਸਸਤਾਨਿ ਤਿਟ੍ਠਮਾਨੋ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ. ਹੀਲ਼ੇਯ੍ਯ ਨਨ੍ਤਿ ਨਂ ਜੀਵਿਤਂ ਅਵਞ੍ਞਾਤਂ ਕਰੇਯ੍ਯ, ਲਾਮਕਤੋ ਚਿਨ੍ਤੇਯ੍ਯ. ‘‘ਹੀਲ਼ੇਯ੍ਯਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਚ ਪਠਨ੍ਤਿ. ਅਚ੍ਚਯਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤਿਕ੍ਕਮਨ੍ਤਿ. ਅਹੋਰਤ੍ਤਾਤਿ ਰਤ੍ਤਿਨ੍ਦਿਵਪਰਿਚ੍ਛੇਦਾ. ਉਪਰੁਜ੍ਝਤੀਤਿ ਜੀਵਿਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਨਿਰੁਜ੍ਝਤਿ, ਅਭਾਵਂ ਉਪਗਚ੍ਛਤਿ. ਆਯੁ ਖਿਯ੍ਯਤਿ ਮਚ੍ਚਾਨਨ੍ਤਿ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਆਯੁਸਙ੍ਖਾਰੋ ਖਯਂ ਯਾਤਿ. ਕੁਨ੍ਨਦੀਨਂਵ ਓਦਕਨ੍ਤਿ ਯਥਾ ਉਦਕਚ੍ਛਿਨ੍ਨਾਯ ਕੁਨ੍ਨਦਿਯਾ ਉਦਕਂ, ਏਵਂ ਮਚ੍ਚਾਨਂ ਆਯੁ ਖਿਯ੍ਯਤਿ. ਪਰਮਤ੍ਥਤੋ ਹਿ ਅਤਿਪਰਿਤ੍ਤੋ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਜੀਵਿਤਕ੍ਖਣੋ ਏਕਚਿਤ੍ਤਕ੍ਖਣਿਕਮਤ੍ਤੋਯੇਵ. ਯਥਾ ਨਾਮ ਰਥਚਕ੍ਕਂ ਪਵਤ੍ਤਮਾਨਮ੍ਪਿ ਏਕੇਨੇਵ ਨੇਮਿਪਦੇਸੇਨ ਪਵਤ੍ਤਤਿ, ਤਿਟ੍ਠਮਾਨਮ੍ਪਿ ਏਕੇਨੇਵ ਤਿਟ੍ਠਤਿ, ਏਵਮੇਵ ਏਕਚਿਤ੍ਤਕ੍ਖਣਿਕਂ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਜੀਵਿਤਂ ਤਸ੍ਮਿਂ ਚਿਤ੍ਤੇ ਨਿਰੁਦ੍ਧਮਤ੍ਤੇ ਸਤ੍ਤੋ ਨਿਰੁਦ੍ਧੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ.

ਧੀਰਾਤਿ ਧੀਰਾ ਇਤਿ. ਪੁਨ ਧੀਰਾਤਿ ਪਣ੍ਡਿਤਾ. ਧਿਤਿਮਾਤਿ ਧਿਤਿ ਅਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਧਿਤਿਮਾ. ਧਿਤਿਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾਤਿ ਪਣ੍ਡਿਚ੍ਚੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਾ. ਧੀਕਤਪਾਪਾਤਿ ਗਰਹਿਤਪਾਪਾ. ਤਂਯੇਵ ਪਰਿਯਾਯਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਧੀ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਪਞ੍ਞਾ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਪਜਾਨਾਤੀਤਿ ਪਞ੍ਞਾ. ਕਿਂ ਪਜਾਨਾਤਿ? ‘‘ਇਦਂ ਦੁਕ੍ਖ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਅਰਿਯਸਚ੍ਚਾਨਿ. ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਪਨ ‘‘ਪਞ੍ਞਾਪਨਵਸੇਨ ਪਞ੍ਞਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਕਿਨ੍ਤਿ ਪਞ੍ਞਾਪੇਤਿ? ‘‘ਅਨਿਚ੍ਚਂ ਦੁਕ੍ਖਂ ਅਨਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਪਞ੍ਞਾਪੇਤਿ. ਸਾਵ ਅਵਿਜ੍ਜਾਯ ਅਭਿਭਵਨਤੋ ਅਧਿਪਤਿਯਟ੍ਠੇਨ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਦਸ੍ਸਨਲਕ੍ਖਣੇ ਵਾ ਇਨ੍ਦਟ੍ਠਂ ਕਾਰੇਤੀਤਿਪਿ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਪਞ੍ਞਾਵ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ. ਸਾ ਪਨੇਸਾ ਓਭਾਸਨਲਕ੍ਖਣਾ, ਪਜਾਨਨਲਕ੍ਖਣਾ ਚ; ਯਥਾ ਹਿ ਚਤੁਭਿਤ੍ਤਿਕੇ ਗੇਹੇ ਰਤ੍ਤਿਭਾਗੇ ਦੀਪੇ ਜਲਿਤੇ ਅਨ੍ਧਕਾਰਂ ਨਿਰੁਜ੍ਝਤਿ, ਆਲੋਕੋ ਪਾਤੁਭਵਤਿ, ਏਵਮੇਵ ਓਭਾਸਨਲਕ੍ਖਣਾ ਪਞ੍ਞਾ. ਪਞ੍ਞੋਭਾਸਸਮੋ ਓਭਾਸੋ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ. ਪਞ੍ਞਵਤੋ ਹਿ ਏਕਪਲ੍ਲਙ੍ਕੇਨ ਨਿਸਿਨ੍ਨਸ੍ਸ ਦਸਸਹਸ੍ਸਿਲੋਕਧਾਤੁ ਏਕਾਲੋਕਾ ਹੋਤਿ. ਤੇਨਾਹ ਥੇਰੋ –

‘‘ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਪੁਰਿਸੋ ਅਨ੍ਧਕਾਰੇ ਗੇਹੇ ਤੇਲਪ੍ਪਦੀਪਂ ਪਵੇਸੇਯ੍ਯ, ਪਵਿਟ੍ਠੋ ਪਦੀਪੋ ਅਨ੍ਧਕਾਰਂ ਵਿਦ੍ਧਂਸੇਤਿ, ਓਭਾਸਂ ਜਨੇਤਿ, ਆਲੋਕਂ ਵਿਦਂਸੇਤਿ, ਪਾਕਟਾਨਿ ਚ ਰੂਪਾਨਿ ਕਰੋਤਿ; ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਪਞ੍ਞਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨਾ ਅਵਿਜ੍ਜਨ੍ਧਕਾਰਂ ਵਿਦ੍ਧਂਸੇਤਿ, ਵਿਜ੍ਜੋਭਾਸਂ ਜਨੇਤਿ, ਞਾਣਾਲੋਕਂ ਵਿਦਂਸੇਤਿ, ਪਾਕਟਾਨਿ ਅਰਿਯਸਚ੍ਚਾਨਿ ਕਰੋਤਿ. ਏਵਂ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਓਭਾਸਨਲਕ੍ਖਣਾ ਪਞ੍ਞਾ’’ਤਿ (ਮਿ. ਪ. ੨.੧.੧੫).

ਯਥਾ ਪਨ ਛੇਕੋ ਭਿਸਕ੍ਕੋ ਆਤੁਰਾਨਂ ਸਪ੍ਪਾਯਾਸਪ੍ਪਾਯਾਨਿ ਭੋਜਨਾਦੀਨਿ ਜਾਨਾਤਿ, ਏਵਂ ਪਞ੍ਞਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨਾ ਕੁਸਲਾਕੁਸਲੇ ਸੇਵਿਤਬ੍ਬਾਸੇਵਿਤਬ੍ਬੇ ਹੀਨਪ੍ਪਣੀਤਕਣ੍ਹਸੁਕ੍ਕਸਪ੍ਪਟਿਭਾਗਅਪ੍ਪਟਿਭਾਗੇ ਧਮ੍ਮੇ ਪਜਾਨਾਤਿ. ਵੁਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਚੇਤਂ ਧਮ੍ਮਸੇਨਾਪਤਿਨਾ ‘‘ਪਜਾਨਾਤਿ ਪਜਾਨਾਤੀਤਿ ਖੋ, ਆਵੁਸੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਪਞ੍ਞਵਾਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਕਿਞ੍ਚ ਪਜਾਨਾਤਿ? ਇਦਂ ਦੁਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ਪਜਾਨਾਤੀ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੧.੪੪੯) ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਤਬ੍ਬਂ. ਏਵਮਸ੍ਸਾ ਪਜਾਨਨਲਕ੍ਖਣਤਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ.

ਅਪਰੋ ਨਯੋ – ਯਥਾਸਭਾਵਪਟਿਵੇਧਲਕ੍ਖਣਾ ਪਞ੍ਞਾ, ਅਕ੍ਖਲਿਤਪਟਿਵੇਧਲਕ੍ਖਣਾ ਵਾ, ਕੁਸਲਿਸ੍ਸਾਸਖਿਤ੍ਤਉਸੁਪਟਿਵੇਧੋ ਵਿਯ. ਵਿਸਯੋਭਾਸਰਸਾ, ਪਦੀਪੋ ਵਿਯ. ਅਸਮ੍ਮੋਹਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨਾ, ਅਰਞ੍ਞਗਤਸੁਦੇਸਕੋ ਵਿਯ.

ਖਨ੍ਧਧੀਰਾਤਿ ਪਞ੍ਚਸੁ ਖਨ੍ਧੇਸੁਞਾਣਂ ਪਵਤ੍ਤੇਨ੍ਤੀਤਿ ਖਨ੍ਧਧੀਰਾ. ਅਟ੍ਠਾਰਸਸੁ ਧਾਤੂਸੁ ਞਾਣਂ ਪਵਤ੍ਤੇਨ੍ਤੀਤਿ ਧਾਤੁਧੀਰਾ. ਸੇਸੇਸੁਪਿ ਇਮਿਨਾ ਨਯੇਨ ਅਤ੍ਥੋ ਨੇਤਬ੍ਬੋ. ਤੇ ਧੀਰਾ ਏਵਮਾਹਂਸੂਤਿ ਏਤੇ ਪਣ੍ਡਿਤਾ ਏਵਂ ਕਥਯਿਂਸੁ. ਕਥੇਨ੍ਤੀਤਿ ‘‘ਅਪ੍ਪਕਂ ਪਰਿਤ੍ਤਕ’’ਨ੍ਤਿ ਕਥਯਨ੍ਤਿ. ਭਣਨ੍ਤੀਤਿ ‘‘ਥੋਕਂ ਖਣਿਕ’’ਨ੍ਤਿ ਭਾਸਨ੍ਤਿ. ਦੀਪਯਨ੍ਤੀਤਿ ‘‘ਲਹੁਕਂ ਇਤ੍ਤਰ’’ਨ੍ਤਿ ਪਤਿਟ੍ਠਪੇਨ੍ਤਿ. ਵੋਹਰਨ੍ਤੀਤਿ ‘‘ਅਨਦ੍ਧਨਿਕਂ ਨਚਿਰਟ੍ਠਿਤਿਕ’’ਨ੍ਤਿ ਨਾਨਾਵਿਧੇਨ ਬ੍ਯਵਹਰਨ੍ਤਿ.

੧੧. ਇਦਾਨਿ ਯੇ ਤਥਾ ਨ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਤੇਸਂ ਬ੍ਯਸਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਪਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਗਾਥਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਪਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਮਂਸਚਕ੍ਖੁਆਦੀਹਿ ਪੇਕ੍ਖਾਮਿ. ਲੋਕੇਤਿ ਅਪਾਯਾਦਿਮ੍ਹਿ. ਪਰਿਫਨ੍ਦਮਾਨਨ੍ਤਿ ਇਤੋ ਚਿਤੋ ਚ ਫਨ੍ਦਮਾਨਂ. ਪਜਂ ਇਮਨ੍ਤਿ ਇਮਂ ਸਤ੍ਤਕਾਯਂ. ਤਣ੍ਹਾਗਤਨ੍ਤਿ ਤਣ੍ਹਾਯ ਗਤਂ ਅਭਿਭੂਤਂ ਨਿਪਾਤਿਤਨ੍ਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਭਵੇਸੂਤਿ ਕਾਮਭਵਾਦੀਸੁ. ਹੀਨਾ ਨਰਾਤਿ ਹੀਨਕਮ੍ਮਨ੍ਤਾ ਨਰਾ. ਮਚ੍ਚੁਮੁਖੇ ਲਪਨ੍ਤੀਤਿ ਅਨ੍ਤਕਾਲੇ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤੇ ਮਰਣਮੁਖੇ ਪਰਿਦੇਵਨ੍ਤਿ. ਅਵੀਤਤਣ੍ਹਾਸੇਤਿ ਅਵਿਗਤਤਣ੍ਹਾ. ਭਵਾਤਿ ਕਾਮਭਵਾਦਿਕਾ. ਭਵੇਸੂਤਿ ਕਾਮਭਵਾਦਿਕੇਸੁ. ਅਥ ਵਾ ਭਵਾਭਵੇਸੂਤਿ ਭਵਭਵੇਸੁ, ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਭਵੇਸੂਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ.

ਪਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਮਂਸਚਕ੍ਖੁਨਾਪਿ ਪਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਦੁਵਿਧਂ ਮਂਸਚਕ੍ਖੁ – ਸਸਮ੍ਭਾਰਚਕ੍ਖੁ ਪਸਾਦਚਕ੍ਖੂਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਯੋਯਂ ਅਕ੍ਖਿਕੂਪਕੇ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤੋ ਹੇਟ੍ਠਾ ਅਕ੍ਖਿਕੂਪਕਟ੍ਠਿਕੇਨ ਉਪਰਿ ਭਮੁਕਟ੍ਠਿਕੇਨ ਉਭਤੋ ਅਕ੍ਖਿਕੂਟੇਹਿ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਅਕ੍ਖਿਲੋਮੇਹਿ ਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਨੋ ਅਕ੍ਖਿਕੂਪਕਮਜ੍ਝਾ ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤੇਨ ਨ੍ਹਾਰੁਸੁਤ੍ਤਕੇਨ ਮਤ੍ਥਲੁਙ੍ਗੇ ਆਬਦ੍ਧੋ ਸੇਤਕਣ੍ਹਮਣ੍ਡਲਵਿਚਿਤ੍ਤੋ ਮਂਸਪਿਣ੍ਡੋ, ਇਦਂ ਸਸਮ੍ਭਾਰਚਕ੍ਖੁ ਨਾਮ. ਯੋ ਪਨ ਏਤ੍ਥ ਸਿਤੋ ਏਤ੍ਥ ਪਟਿਬਦ੍ਧੋ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਮਹਾਭੂਤਾਨਂ ਉਪਾਦਾਯ ਪਸਾਦੋ, ਇਦਂ ਪਸਾਦਚਕ੍ਖੁ ਨਾਮ. ਇਦਮਧਿਪ੍ਪੇਤਂ. ਤਦੇਤਂ ਤਸ੍ਸ ਸਸਮ੍ਭਾਰਚਕ੍ਖੁਨੋ ਸੇਤਮਣ੍ਡਲਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਕਣ੍ਹਮਣ੍ਡਲਸ੍ਸ ਮਜ੍ਝੇ ਅਭਿਮੁਖੇ ਠਿਤਾਨਂ ਸਰੀਰਸਣ੍ਠਾਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਪਦੇਸੇ ਦਿਟ੍ਠਮਣ੍ਡਲੇ ਸਤ੍ਤਸੁ ਪਿਚੁਪਟਲੇਸੁ ਆਸਿਤ੍ਤਤੇਲਂ ਪਿਚੁਪਟਲਾਨਿ ਵਿਯ ਸਤ੍ਤਕ੍ਖਿਪਟਲਾਨਿ ਬ੍ਯਾਪੇਤ੍ਵਾ ਪਮਾਣਤੋ ਊਕਾਸਿਰਮਤ੍ਤਂ ਚਕ੍ਖੁਵਿਞ੍ਞਾਣਾਦੀਨਂ ਯਥਾਰਹਂ ਵਤ੍ਥੁਦ੍ਵਾਰਭਾਵਂ ਸਾਧਯਮਾਨਂ ਤਿਟ੍ਠਤਿ.

ਤਂ ਚਕ੍ਖਤੀਤਿ ਚਕ੍ਖੁ, ਤੇਨ ਮਂਸਚਕ੍ਖੁਨਾ ਪਸ੍ਸਾਮਿ. ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁਨਾਤਿ ‘‘ਅਦ੍ਦਸਂ ਖੋ ਅਹਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਦਿਬ੍ਬੇਨ ਚਕ੍ਖੁਨਾ ਵਿਸੁਦ੍ਧੇਨਾ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੧.੨੮੪) ਏਵਂਵਿਧੇਨ ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁਨਾ. ਪਞ੍ਞਾਚਕ੍ਖੁਨਾਤਿ ‘‘ਵਿਰਜਂ ਵੀਤਮਲਂ ਧਮ੍ਮਚਕ੍ਖੁਂ ਉਦਪਾਦੀ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੨.੩੯੫; ਮਹਾਵ. ੧੬) ਏਵਂ ਆਗਤੇਨ ਪਞ੍ਞਾਚਕ੍ਖੁਨਾ. ਬੁਦ੍ਧਚਕ੍ਖੁਨਾਤਿ ‘‘ਅਦ੍ਦਸਂ ਖੋ ਅਹਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਬੁਦ੍ਧਚਕ੍ਖੁਨਾ ਲੋਕਂ ਵੋਲੋਕੇਨ੍ਤੋ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੧.੨੮੩) ਏਵਮਾਗਤੇਨ ਬੁਦ੍ਧਚਕ੍ਖੁਨਾ. ਸਮਨ੍ਤਚਕ੍ਖੁਨਾਤਿ ‘‘ਸਮਨ੍ਤਚਕ੍ਖੁ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣ’’ਨ੍ਤਿ (ਚੂਲ਼ਨਿ. ਧੋਤਕਮਾਣਵਪੁਚ੍ਛਾਇਦ੍ਦੇਸ ੩੨; ਮੋਘਰਾਜਮਾਣਵਪੁਚ੍ਛਾਨਿਦ੍ਦੇਸ ੮੫) ਏਵਮਾਗਤੇਨ ਸਮਨ੍ਤਚਕ੍ਖੁਨਾ. ਪਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਮਂਸਚਕ੍ਖੁਨਾ ਹਤ੍ਥਤਲੇ ਠਪਿਤਾਮਲਕਂ ਵਿਯ ਰੂਪਗਤਂ ਮਂਸਚਕ੍ਖੁਨਾ. ਦਕ੍ਖਾਮੀਤਿ ਸਞ੍ਜਾਨਾਮਿ ਦਿਬ੍ਬੇਨ ਚਕ੍ਖੁਨਾ ਚੁਤੂਪਪਾਤਂ. ਓਲੋਕੇਮੀਤਿ ਅਵਲੋਕੇਮਿ ਪਞ੍ਞਾਚਕ੍ਖੁਨਾ ਚਤੁਸਚ੍ਚਂ. ਨਿਜ੍ਝਾਯਾਮੀਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਮਿ ਬੁਦ੍ਧਚਕ੍ਖੁਨਾ ਸਦ੍ਧਾਪਞ੍ਚਮਕਾਨਿ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ. ਉਪਪਰਿਕ੍ਖਾਮੀਤਿ ਸਮਨ੍ਤਤੋ ਇਕ੍ਖਾਮਿ ਪਰਿਯੇਸਾਮਿ ਸਮਨ੍ਤਚਕ੍ਖੁਨਾ ਪਞ੍ਚ ਨੇਯ੍ਯਪਥੇ.

ਤਣ੍ਹਾਫਨ੍ਦਨਾਯ ਫਨ੍ਦਮਾਨਨ੍ਤਿ ਤਣ੍ਹਾਚਲਨਾਯ ਚਲਮਾਨਂ. ਇਤੋ ਪਰਂ ਦਿਟ੍ਠਿਫਨ੍ਦਨਾਦਿਦਿਟ੍ਠਿਬ੍ਯਸਨੇਨ ਦੁਕ੍ਖੇਨ ਫਨ੍ਦਮਾਨਪਰਿਯੋਸਾਨਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯਤ੍ਤਾ ਉਤ੍ਤਾਨਮੇਵ. ਸਮ੍ਫਨ੍ਦਮਾਨਨ੍ਤਿ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਫਨ੍ਦਮਾਨਂ. ਵਿਪ੍ਫਨ੍ਦਮਾਨਨ੍ਤਿ ਨਾਨਾਵਿਧੇਨ ਚਲਮਾਨਂ. ਵੇਧਮਾਨਨ੍ਤਿ ਕਮ੍ਪਮਾਨਂ. ਪਵੇਧਮਾਨਨ੍ਤਿ ਪਧਾਨੇਨ ਕਮ੍ਪਮਾਨਂ. ਸਮ੍ਪਵੇਧਮਾਨਨ੍ਤਿ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਕਮ੍ਪਮਾਨਂ. ਉਪਸਗ੍ਗੇਨ ਵਾ ਪਦਂ ਵਡ੍ਢਿਤਂ.

ਤਣ੍ਹਾਨੁਗਤਨ੍ਤਿ ਤਣ੍ਹਾਯ ਅਨੁਪਵਿਟ੍ਠਂ. ਤਣ੍ਹਾਯਾਨੁਸਟਨ੍ਤਿ ਤਣ੍ਹਾਯ ਅਨੁਪਤ੍ਥਟਂ. ਤਣ੍ਹਾਯਾਸਨ੍ਨਨ੍ਤਿ ਤਣ੍ਹਾਯ ਨਿਮੁਗ੍ਗਂ. ਤਣ੍ਹਾਯ ਪਾਤਿਤਨ੍ਤਿ ਤਣ੍ਹਾਯ ਖਿਤ੍ਤਂ. ‘‘ਪਰਿਪਾਤਿਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵਾ ਪਾਠੋ. ਅਭਿਭੂਤਨ੍ਤਿ ਤਣ੍ਹਾਯ ਮਦ੍ਦਿਤਂ ਅਜ੍ਝੋਤ੍ਥਟਂ. ਪਰਿਯਾਦਿਨ੍ਨਚਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਖੇਪੇਤ੍ਵਾ ਗਹਿਤਚਿਤ੍ਤਂ. ਅਥ ਵਾ ਓਘੇਨ ਗਤਂ ਵਿਯ ਤਣ੍ਹਾਗਤਂ. ਉਪਾਦਿਣ੍ਣਕਰੂਪਪਚ੍ਚਯੇਹਿ ਪਤਿਤ੍ਵਾ ਗਤਂ ਵਿਯ ਤਣ੍ਹਾਨੁਗਤਂ. ਉਦਕਪਿਟ੍ਠਿਂ ਛਾਦੇਤ੍ਵਾ ਪਤ੍ਥਟਨੀਲਿਕਾ ਉਦਕਪਿਟ੍ਠਿ ਵਿਯ ਤਣ੍ਹਾਨੁਸਟਂ. ਵਚ੍ਚਕੂਪੇ ਨਿਮੁਗ੍ਗਂ ਵਿਯ ਤਣ੍ਹਾਯਾਸਨ੍ਨਂ. ਰੁਕ੍ਖਗ੍ਗਤੋ ਪਤਿਤ੍ਵਾ ਨਰਕੇ ਪਤਿਤਂ ਵਿਯ ਤਣ੍ਹਾਪਾਤਿਤਂ. ਉਪਾਦਿਣ੍ਣਕਰੂਪਂ ਸਂਯੋਗਂ ਵਿਯ ਤਣ੍ਹਾਯ ਅਭਿਭੂਤਂ. ਉਪਾਦਿਣ੍ਣਕਰੂਪਪਰਿਗ੍ਗਾਹਕਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਵਿਪਸ੍ਸਨਂ ਵਿਯ ਤਣ੍ਹਾਯ ਪਰਿਯਾਦਿਨ੍ਨਚਿਤ੍ਤਂ. ਅਥ ਵਾ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦੇਨ ਤਣ੍ਹਾਗਤਂ. ਕਾਮਪਿਪਾਸਾਯ ਤਣ੍ਹਾਨੁਗਤਂ. ਕਾਮਾਸਵੇਨ ਤਣ੍ਹਾਨੁਸਟਂ. ਕਾਮਪਰਿਲ਼ਾਹੇਨ ਤਣ੍ਹਾਯਾਸਨ੍ਨਂ. ਕਾਮਜ੍ਝੋਸਾਨੇਨ ਤਣ੍ਹਾਯ ਪਾਤਿਤਂ. ਕਾਮੋਘੇਨ ਤਣ੍ਹਾਯ ਅਭਿਭੂਤਂ. ਕਾਮੁਪਾਦਾਨੇਨ ਤਣ੍ਹਾਯ ਪਰਿਯਾਦਿਨ੍ਨਚਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਏਵਮੇਕੇ ਵਣ੍ਣਯਨ੍ਤਿ. ਕਾਮਭਵੇਤਿ ਕਾਮਾਵਚਰੇ. ਰੂਪਭਵੇਤਿ ਰੂਪਾਵਚਰੇ. ਅਰੂਪਭਵੇਤਿ ਅਰੂਪਾਵਚਰੇ. ਤੇਸਂ ਨਾਨਤ੍ਤਂ ਹੇਟ੍ਠਾ ਪਕਾਸਿਤਂਯੇਵ.

ਭਵਾਭਵੇਸੂਤਿ ਭਵਾਭਵੇਤਿ ਭਵੋਤਿ ਕਾਮਧਾਤੁ. ਅਭਵੋਤਿ ਰੂਪਾਰੂਪਧਾਤੁ. ਅਥ ਵਾ ਭਵੋਤਿ ਕਾਮਧਾਤੁ ਰੂਪਧਾਤੁ. ਅਭਵੋਤਿ ਅਰੂਪਧਾਤੁ. ਤੇਸੁ ਭਵਾਭਵੇਸੁ. ਕਮ੍ਮਭਵੇਤਿ ਕਮ੍ਮਵਟ੍ਟੇ. ਪੁਨਬ੍ਭਵੇਤਿ ਪੋਨੋਭਵਿਕੇ ਵਿਪਾਕਵਟ੍ਟੇ. ਕਾਮਭਵੇਤਿ ਕਾਮਧਾਤੁਯਾ. ਕਮ੍ਮਭਵੇਤਿ ਕਮ੍ਮਵਟ੍ਟੇ. ਤਤ੍ਥ ਕਮ੍ਮਭਵੋ ਭਾਵਯਤੀਤਿ ਭਵੋ. ਕਾਮਭਵੇ ਪੁਨਬ੍ਭਵੇਤਿ ਕਾਮਧਾਤੁਯਾ ਉਪਪਤ੍ਤਿਭਵੇ ਵਿਪਾਕਵਟ੍ਟੇ. ਵਿਪਾਕਭਵੋ ਭਵਤੀਤਿ ਭਵੋ. ਰੂਪਭਵਾਦੀਸੁਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ. ਏਤ੍ਥ ਚ ‘‘ਕਾਮਭਵੇ ਰੂਪਭਵੇ ਅਰੂਪਭਵੇ’’ਤਿ ਓਕਾਸਭਵਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤੀਸੁਪਿ ‘‘ਕਮ੍ਮਭਵੇ’’ਤਿ ਕਮ੍ਮਭਵਂ, ਤਥਾ ‘‘ਪੁਨਬ੍ਭਵੇ’’ਤਿ ਉਪਪਤ੍ਤਿਭਵਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਬ੍ਭਵੇਤਿ ਅਪਰਾਪਰਂ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਂ. ਗਤਿਯਾਤਿ ਪਞ੍ਚਗਤਿਯਾ ਅਞ੍ਞਤਰਾਯ. ਅਤ੍ਤਭਾਵਾਭਿਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਯਾਤਿ ਅਤ੍ਤਭਾਵਾਨਂ ਅਭਿਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਯਾ. ਅਵੀਤਤਣ੍ਹਾਤਿ ਮੂਲਪਦਂ. ਅਵਿਗਤਤਣ੍ਹਾਤਿ ਖਣਿਕਸਮਾਧਿ ਵਿਯ ਖਣਿਕਪ੍ਪਹਾਨਾਭਾਵੇਨ ਨ ਵਿਗਤਾ ਤਣ੍ਹਾ ਏਤੇਸਨ੍ਤਿ ਅਵਿਗਤਤਣ੍ਹਾ. ਅਚਤ੍ਤਤਣ੍ਹਾਤਿ ਤਦਙ੍ਗਪ੍ਪਹਾਨਾਭਾਵੇਨ ਅਪਰਿਚ੍ਚਤ੍ਤਤਣ੍ਹਾ. ਅਵਨ੍ਤਤਣ੍ਹਾਤਿ ਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭਨਪ੍ਪਹਾਨਾਭਾਵੇਨ ਨ ਵਨ੍ਤਤਣ੍ਹਾਤਿ ਅਵਨ੍ਤਤਣ੍ਹਾ. ਅਮੁਤ੍ਤਤਣ੍ਹਾਤਿ ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਸਮੁਚ੍ਛੇਦਪ੍ਪਹਾਨਾਭਾਵੇਨ ਨ ਮੁਤ੍ਤਤਣ੍ਹਾ. ਅਪ੍ਪਹੀਨਤਣ੍ਹਾਤਿ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਪ੍ਪਹਾਨਾਭਾਵੇਨ ਨ ਪਹੀਨਤਣ੍ਹਾ. ਅਪ੍ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਟ੍ਠਤਣ੍ਹਾਤਿ ਨਿਸ੍ਸਰਣਪ੍ਪਹਾਨਾਭਾਵੇਨ ਭਵੇ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਂ ਅਨੁਸਯਕਿਲੇਸਂ ਅਪ੍ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਠਿਤਤ੍ਤਾ ਅਪ੍ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਟ੍ਠਤਣ੍ਹਾ.

੧੨. ਇਦਾਨਿ ਯਸ੍ਮਾ ਅਵਿਗਤਤਣ੍ਹਾ ਏਵਂ ਫਨ੍ਦਨ੍ਤਿ ਚ ਲਪਨ੍ਤਿ ਚ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਣ੍ਹਾਵਿਨਯੇ ਸਮਾਦਪੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਮਮਾਯਿਤੇ’’ਤਿ ਗਾਥਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਮਮਾਯਿਤੇਤਿ ਤਣ੍ਹਾਦਿਟ੍ਠਿਮਮਤ੍ਤੇਹਿ ‘‘ਮਮ’’ਨ੍ਤਿ ਪਰਿਗ੍ਗਹਿਤੇ ਵਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ. ਪਸ੍ਸਥਾਤਿ ਸੋਤਾਰੇ ਆਲਪਨ੍ਤੋ ਆਹ. ਏਤਮ੍ਪੀਤਿ ਏਤਮ੍ਪਿ ਆਦੀਨਵਂ. ਸੇਸਂ ਪਾਕਟਮੇਵ.

ਦ੍ਵੇ ਮਮਤ੍ਤਾਤਿ ਦ੍ਵੇ ਆਲਯਾ. ਯਾਵਤਾਤਿ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦਨਿਯਮਤ੍ਥੇ ਨਿਪਾਤੋ. ਤਣ੍ਹਾਸਙ੍ਖਾਤੇਨਾਤਿ ਤਣ੍ਹਾਕੋਟ੍ਠਾਸੇਨ, ਸਙ੍ਖਾ ਸਙ੍ਖਾਤਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥਤੋ ਏਕਂ ‘‘ਸਞ੍ਞਾਨਿਦਾਨਾ ਹਿ ਪਪਞ੍ਚਸਙ੍ਖਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਸੁ. ਨਿ. ੮੮੦) ਵਿਯ. ਸੀਮਕਤਨ੍ਤਿ ਅਪਰਿਚ੍ਛੇਦਦੋਸਵਿਰਹਿਤਂ ਮਰਿਯਾਦਕਤਂ ‘‘ਤਿਯੋਜਨਪਰਮਂ ਸੀਮਂ ਸਮ੍ਮਨ੍ਨਿਤੁ’’ਨ੍ਤਿ ਆਦੀਸੁ (ਮਹਾਵ. ੧੪੦) ਵਿਯ. ਓਧਿਕਤਨ੍ਤਿ ਵਚਨਪਰਿਚ੍ਛੇਦਦੋਸਵਿਰਹਿਤਂ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦਕਤਂ ਸੀਮਨ੍ਤਰਿਕਰੁਕ੍ਖੋ ਵਿਯ. ਪਰਿਯਨ੍ਤਕਤਨ੍ਤਿ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦਕਤਂ. ਸੀਮਨ੍ਤਰਿਕਰੁਕ੍ਖੋ ਪਨ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਸਾਧਾਰਣਂ, ਅਯਂ ਪਨ ਏਕਾਬਦ੍ਧਤਾਲਪਨ੍ਤਿ ਵਿਯ ਕਤਨ੍ਤਿ ਪਰਿਯਨ੍ਤਕਤਂ. ਪਰਿਗ੍ਗਹਿਤਨ੍ਤਿ ਕਾਲਨ੍ਤਰੇਪਿ ਪਰਾਯਤ੍ਤਂ ਮੁਞ੍ਚਿਤ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬਾਕਾਰੇਨ ਗਹਿਤਂ. ਮਮਾਯਿਤਨ੍ਤਿ ਆਲਯਕਤਂ ਵਸ੍ਸੂਪਗਤਂ ਸੇਨਾਸਨਂ ਵਿਯ. ਇਦਂ ਮਮਨ੍ਤਿ ਸਮੀਪੇ ਠਿਤਂ. ਏਤਂ ਮਮਨ੍ਤਿ ਦੂਰੇ ਠਿਤਂ. ਏਤ੍ਤਕਨ੍ਤਿ ਪਰਿਕ੍ਖਾਰਨਿਯਮਨਂ ‘‘ਏਤ੍ਤਕਮ੍ਪਿ ਨਪ੍ਪਟਿਭਾਸੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ਵਿਯ. ਏਤ੍ਤਾਵਤਾਤਿ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦਤ੍ਥੇਪਿ ਨਿਪਾਤਨਿਯਮਨਂ ‘‘ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਖੋ ਮਹਾਨਾਮਾ’’ਤਿ ਵਿਯ. ਕੇਵਲਮ੍ਪਿ ਮਹਾਪਥਵਿਨ੍ਤਿ ਸਕਲਮ੍ਪਿ ਮਹਾਪਥਵਿਂ.

ਅਟ੍ਠਸਤਂ ਤਣ੍ਹਾਵਿਚਰਿਤਨ੍ਤਿ ਅਟ੍ਠੁਤ੍ਤਰਸਤਂ ਤਣ੍ਹਾਗਮਨਵਿਤ੍ਥਾਰਂ. ਅਟ੍ਠੁਤ੍ਤਰਸਤਂ ਕਥਂ ਹੋਤੀਤਿ ਚੇ? ਰੂਪਤਣ੍ਹਾ…ਪੇ… ਧਮ੍ਮਤਣ੍ਹਾਤਿ ਏਵਂ ਚਕ੍ਖੁਦ੍ਵਾਰਾਦੀਸੁ ਜਵਨਵੀਥਿਯਾ ਪਵਤ੍ਤਾ ਤਣ੍ਹਾ ‘‘ਸੇਟ੍ਠਿਪੁਤ੍ਤੋ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਪੁਤ੍ਤੋ’’ਤਿ ਏਵਮਾਦੀਸੁ ਪਿਤਿਤੋ ਲਦ੍ਧਨਾਮਾ ਵਿਯ ਪਿਤੁਸਦਿਸਾਰਮ੍ਮਣੇ ਭੂਤਾ. ਏਤ੍ਥ ਚ ਰੂਪਾਰਮ੍ਮਣਾ ਰੂਪੇ ਤਣ੍ਹਾਤਿ ਰੂਪਤਣ੍ਹਾ. ਸਾ ਕਾਮਰਾਗਭਾਵੇਨ ਰੂਪਂ ਅਸ੍ਸਾਦੇਨ੍ਤੀ ਪਵਤ੍ਤਮਾਨਾ ਕਾਮਤਣ੍ਹਾ. ਸਸ੍ਸਤਦਿਟ੍ਠਿਸਹਗਤਰਾਗਭਾਵੇਨ ‘‘ਰੂਪਂ ਨਿਚ੍ਚਂ ਧੁਵਂ ਸਸ੍ਸਤ’’ਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਅਸ੍ਸਾਦੇਨ੍ਤੀ ਪਵਤ੍ਤਮਾਨਾ ਭਵਤਣ੍ਹਾ. ਉਚ੍ਛੇਦਦਿਟ੍ਠਿਸਹਗਤਰਾਗਭਾਵੇਨ ‘‘ਰੂਪਂ ਉਚ੍ਛਿਜ੍ਜਤਿ ਵਿਨਸ੍ਸਤਿ ਪਚ੍ਛੇਦਂ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਏਵਂ ਅਸ੍ਸਾਦੇਨ੍ਤੀ ਪਵਤ੍ਤਮਾਨਾ ਵਿਭਵਤਣ੍ਹਾਤਿ ਏਵਂ ਤਿਵਿਧਾ ਹੋਤਿ. ਯਥਾ ਚ ਰੂਪਤਣ੍ਹਾ, ਤਥਾ ਸਦ੍ਦਤਣ੍ਹਾਦਯੋਪੀਤਿ ਏਤਾਨਿ ਅਟ੍ਠਾਰਸ ਤਣ੍ਹਾਵਿਚਰਿਤਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਤਾਨਿ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਰੂਪਾਦੀਸੁ ਅਟ੍ਠਾਰਸ, ਬਹਿਦ੍ਧਾਰੂਪਾਦੀਸੁ ਅਟ੍ਠਾਰਸਾਤਿ ਛਤ੍ਤਿਂਸ, ਇਤਿ ਅਤੀਤਾਨਿ ਛਤ੍ਤਿਂਸ, ਅਨਾਗਤਾਨਿ ਛਤ੍ਤਿਂਸ, ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨਿ ਛਤ੍ਤਿਂਸਾਤਿ ਅਟ੍ਠਸਤਂ. ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਿਕਸ੍ਸ ਉਪਾਦਾਯ ‘‘ਅਸ੍ਮੀ’’ਤਿ ਹੋਤਿ, ‘‘ਇਤ੍ਥਸ੍ਮੀ’’ਤਿ ਹੋਤੀਤਿ ਵਾ ਏਵਮਾਦੀਨਿ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਿਕਰੂਪਾਦਿਨਿਸ੍ਸਿਤਾਨਿ ਅਟ੍ਠਾਰਸ, ਬਾਹਿਰਸ੍ਸੁਪਾਦਾਯ ਇਮਿਨਾ ‘‘ਅਸ੍ਮੀ’’ਤਿ ਹੋਤਿ, ਇਮਿਨਾ ‘‘ਇਤ੍ਥਸ੍ਮੀ’’ਤਿ ਹੋਤੀਤਿ ਬਾਹਿਰਰੂਪਾਦਿਨਿਸ੍ਸਿਤਾਨਿ ਅਟ੍ਠਾਰਸਾਤਿ ਛਤ੍ਤਿਂਸ. ਇਤਿ ਅਤੀਤਾਨਿ ਛਤ੍ਤਿਂਸ, ਅਨਾਗਤਾਨਿ ਛਤ੍ਤਿਂਸ, ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨਿ ਛਤ੍ਤਿਂਸਾਤਿ ਏਵਮ੍ਪਿ ਅਟ੍ਠਸਤਤਣ੍ਹਾਵਿਚਰਿਤਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ.

ਵੀਸਤਿਵਤ੍ਥੁਕਾ ਸਕ੍ਕਾਯਦਿਟ੍ਠੀਤਿ ਰੂਪਾਦੀਨਂ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਖਨ੍ਧਾਨਂ ਏਕੇਕਮ੍ਪਿ ‘‘ਰੂਪਂ ਅਤ੍ਤਤੋ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ (ਪਟਿ. ਮ. ੧.੧੩੦-੧੩੧) ਨਯੇਨ ਚਤੁਧਾ ਗਾਹਵਸੇਨ ਪਵਤ੍ਤਾਨਿ ਵਤ੍ਥੂਨਿ ਕਤ੍ਵਾ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨਟ੍ਠੇਨ ਸਤਿ ਖਨ੍ਧਪਞ੍ਚਕਸਙ੍ਖਾਤੇ ਕਾਯੇ ਦਿਟ੍ਠੀਤਿ ਸਕ੍ਕਾਯਦਿਟ੍ਠਿ. ਦਸਵਤ੍ਥੁਕਾ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠੀਤਿ ‘‘ਨਤ੍ਥਿ ਦਿਨ੍ਨਂ, ਨਤ੍ਥਿ ਯਿਟ੍ਠ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਯਪ੍ਪਵਤ੍ਤਾ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿ, ਅਯਾਥਾਵਦਿਟ੍ਠਿ ਵਿਰਜ੍ਝਿਤ੍ਵਾ ਗਹਣਤੋ ਵਾ ਵਿਤਥਾ ਦਿਟ੍ਠਿ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿ, ਅਨਤ੍ਥਾਵਹਤ੍ਤਾ ਪਣ੍ਡਿਤੇਹਿ ਕੁਚ੍ਛਿਤਾ ਦਿਟ੍ਠੀਤਿਪਿ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿ. ਸਾ ਅਯੋਨਿਸੋ ਅਭਿਨਿਵੇਸਲਕ੍ਖਣਾ, ਪਰਾਮਾਸਰਸਾ, ਮਿਚ੍ਛਾਭਿਨਿਵੇਸਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨਾ, ਅਰਿਯਾਨਮਦਸ੍ਸਨਕਾਮਤਾਦਿਪਦਟ੍ਠਾਨਾ, ਪਰਮਵਜ੍ਜਾਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾ. ਦਸਵਤ੍ਥੁਕਾ ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾ ਦਿਟ੍ਠੀਤਿ ਸਸ੍ਸਤੋ ਲੋਕੋ, ਅਸਸ੍ਸਤੋ ਲੋਕੋ, ਅਨ੍ਤਵਾ ਲੋਕੋ’’ਤਿ ਆਦਿਨਯਪ੍ਪਵਤ੍ਤਾ ਏਕੇਕਂ ਕੋਟ੍ਠਾਸਂ ਪਤਿਟ੍ਠਂ ਕਤ੍ਵਾ ਗਹਣਵਸੇਨ ਏਵਂ ਪਵਤ੍ਤਾ ਦਿਟ੍ਠਿ ਦਸਵਤ੍ਥੁਕਾ ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾ ਦਿਟ੍ਠਿ. ਯਾ ਏਵਰੂਪਾ ਦਿਟ੍ਠੀਤਿ ਯਾ ਏਵਂਜਾਤਿਕਾ ਦਿਟ੍ਠਿ. ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਨ੍ਤਿ ਦਿਟ੍ਠੀਸੁ ਗਤਂ. ਇਦਂ ਦਸ੍ਸਨਂ ਦ੍ਵਾਸਟ੍ਠਿਦਿਟ੍ਠਿਅਨ੍ਤੋਗਧਤ੍ਤਾਤਿ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਂ, ਦਿਟ੍ਠਿਯੇਵ ਦੁਰਤਿਕ੍ਕਮਨਟ੍ਠੇਨ ਗਹਨਂ ਦਿਟ੍ਠਿਗਹਨਂ ਤਿਣਗਹਨਵਨਗਹਨਪਬ੍ਬਤਗਹਨਾਨਿ ਵਿਯ. ਸਾਸਙ੍ਕਸਪ੍ਪਟਿਭਯਟ੍ਠੇਨ ਦਿਟ੍ਠਿਕਨ੍ਤਾਰਂ ਚੋਰਕਨ੍ਤਾਰਵਾਲ਼ਕਨ੍ਤਾਰਨਿਰੁਦਕਕਨ੍ਤਾਰਦੁਬ੍ਭਿਕ੍ਖਕਨ੍ਤਾਰਾ ਵਿਯ. ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਵਿਨਿਵਿਜ੍ਝਨਟ੍ਠੇਨ ਵਿਲੋਮਨਟ੍ਠੇਨ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿਵਿਸੂਕਾਯਿਕਂ. ਮਿਚ੍ਛਾਦਸ੍ਸਨਞ੍ਹਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨਂ ਸਮ੍ਮਾਦਸ੍ਸਨਂ ਵਿਨਿਵਿਜ੍ਝਤਿ ਚੇਵ ਵਿਲੋਮੇਤਿ ਚ. ਕਦਾਚਿ ਸਸ੍ਸਤਸ੍ਸ, ਕਦਾਚਿ ਉਚ੍ਛੇਦਸ੍ਸ ਗਹਣਤੋ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਵਿਰੂਪਂ ਫਨ੍ਦਿਤਨ੍ਤਿ ਦਿਟ੍ਠਿਵਿਪ੍ਫਨ੍ਦਿਤਂ. ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਿਕੋ ਹਿ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਪਤਿਟ੍ਠਾਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਤਿ. ਕਦਾਚਿ ਸਸ੍ਸਤਂ ਅਨੁਸ੍ਸਰਤਿ, ਕਦਾਚਿ ਉਚ੍ਛੇਦਂ. ਦਿਟ੍ਠਿਯੇਵ ਬਨ੍ਧਨਟ੍ਠੇਨ ਸਂਯੋਜਨਨ੍ਤਿ ਦਿਟ੍ਠਿਸਂਯੋਜਨਂ. ਸੁਸੁਮਾਰਾਦਯੋ ਵਿਯ ਪੁਰਿਸਂ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਦਲ਼੍ਹਂ ਗਣ੍ਹਾਤੀਤਿ ਗਾਹੋ. ਪਤਿਟ੍ਠਹਨਤੋ ਪਤਿਟ੍ਠਾਹੋ. ਅਯਞ੍ਹਿ ਬਲਵਪਵਤ੍ਤਿਭਾਵੇਨ ਪਤਿਟ੍ਠਹਿਤ੍ਵਾ ਗਣ੍ਹਾਤਿ. ਨਿਚ੍ਚਾਦਿਵਸੇਨ ਅਭਿਨਿਵਿਸਤੀਤਿ ਅਭਿਨਿਵੇਸੋ. ਧਮ੍ਮਸਭਾਵਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਨਿਚ੍ਚਾਦਿਵਸੇਨ ਪਰਤੋ ਆਮਸਤੀਤਿ ਪਰਾਮਾਸੋ. ਅਨਤ੍ਥਾਵਹਤ੍ਤਾ ਕੁਚ੍ਛਿਤੋ ਮਗ੍ਗੋ, ਕੁਚ੍ਛਿਤਾਨਂ ਵਾ ਅਪਾਯਾਨਂ ਮਗ੍ਗੋਤਿ ਕੁਮ੍ਮਗ੍ਗੋ. ਅਯਾਥਾਵਪਥਤੋ ਮਿਚ੍ਛਾਪਥੋ. ਯਥਾ ਹਿ ਦਿਸਾਮੂਲ਼੍ਹੇਨ ‘‘ਅਯਂ ਅਸੁਕਗਾਮਸ੍ਸ ਨਾਮ ਪਥੋ’’ਤਿ ਗਹਿਤੋਪਿ ਤਂ ਗਾਮਂ ਨ ਸਮ੍ਪਾਪੇਤਿ, ਏਵਂ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਿਕੇਨ ‘‘ਸੁਗਤਿਪਥੋ’’ਤਿ ਗਹਿਤਾਪਿ ਦਿਟ੍ਠਿ ਸੁਗਤਿਂ ਨ ਪਾਪੇਤੀਤਿ ਅਯਾਥਾਵਪਥਤੋ ਮਿਚ੍ਛਾਪਥੋ. ਮਿਚ੍ਛਾਸਭਾਵਤੋ ਮਿਚ੍ਛਤ੍ਤਂ. ਤਤ੍ਥੇਵ ਪਰਿਬ੍ਭਮਨਤੋ ਤਰਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਬਾਲਾਤਿ ਤਿਤ੍ਥਂ, ਤਿਤ੍ਥਞ੍ਚ ਤਂ ਅਨਤ੍ਥਾਨਞ੍ਚ ਆਯਤਨਨ੍ਤਿ ਤਿਤ੍ਥਾਯਤਨਂ, ਤਿਤ੍ਥਿਯਾਨਂ ਵਾ ਸਞ੍ਜਾਤਿਦੇਸਟ੍ਠੇਨ ਨਿਵਾਸਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠੇਨ ਚ ਆਯਤਨਨ੍ਤਿਪਿ ਤਿਤ੍ਥਾਯਤਨਂ. ਵਿਪਰਿਯੇਸਭੂਤੋ ਗਾਹੋ, ਵਿਪਰਿਯੇਸਤੋ ਵਾ ਗਾਹੋਤਿ ਵਿਪਰਿਯੇਸਗ੍ਗਾਹੋ. ਅਸਭਾਵਗਾਹੋਤਿ ਵਿਪਰੀਤਗ੍ਗਾਹੋ. ‘‘ਅਨਿਚ੍ਚੇ ਨਿਚ੍ਚ’’ਨ੍ਤਿ ਆਦਿਨਯਪ੍ਪਵਤ੍ਤਵਸੇਨ ਪਰਿਵਤ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਗਾਹੋ ਵਿਪਲ੍ਲਾਸਗ੍ਗਾਹੋ. ਅਨੁਪਾਯਗਾਹੋ ਮਿਚ੍ਛਾਗਾਹੋ. ਅਯਾਥਾਵਕਸ੍ਮਿਂ ਵਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ ਨ ਸਭਾਵਸ੍ਮਿਂ ਵਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ ਤਥਂ ਯਾਥਾਵਕਂ ਸਭਾਵਨ੍ਤਿ ਗਾਹੋ ‘‘ਅਯਾਥਾਵਕਸ੍ਮਿਂ ਯਾਥਾਵਕ’’ਨ੍ਤਿ ਗਾਹੋ. ਯਾਵਤਾਤਿ ਯਤ੍ਤਕਾ. ਦ੍ਵਾਸਟ੍ਠਿਦਿਟ੍ਠਿਗਤਾਨੀਤਿ ਬ੍ਰਹ੍ਮਜਾਲੇ (ਦੀ. ਨਿ. ੧.੨੯ ਆਦਯੋ) ਆਗਤਾਨਿ ਦ੍ਵਾਸਟ੍ਠਿਦਿਟ੍ਠਿਗਤਾਨਿ.

ਅਚ੍ਛੇਦਸਂਕਿਨੋਪਿ ਫਨ੍ਦਨ੍ਤੀਤਿ ਅਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਪਸਯ੍ਹ ਬਲਕ੍ਕਾਰੇਨ ਗਣ੍ਹਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀਤਿ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸਂਕਿਨੋਪਿ ਚਲਨ੍ਤਿ. ਅਚ੍ਛਿਨ੍ਦਨ੍ਤੇਪੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਅਚ੍ਛਿਜ੍ਜਨ੍ਤੇਪਿ. ਅਚ੍ਛਿਨ੍ਨੇਪੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਅਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਗਹਿਤੇਪਿ. ਵਿਪਰਿਣਾਮਸਂਕਿਨੋਪੀਤਿ ਪਰਿਵਤ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਞਥਾਭਾਵੇਨ ਆਸਂਕਿਨੋਪਿ. ਵਿਪਰਿਣਾਮਨ੍ਤੇਪੀਤਿ ਵਿਪਰਿਵਤ੍ਤਨਕਾਲੇਪਿ. ਵਿਪਰਿਣਤੇਪੀਤਿ ਵਿਪਰਿਵਤ੍ਤਿਤੇਪਿ. ਫਨ੍ਦਨ੍ਤੀਤਿ ਚਲਨ੍ਤਿ. ਸਮ੍ਫਨ੍ਦਨ੍ਤੀਤਿ ਸਬ੍ਬਾਕਾਰੇਨ ਚਲਨ੍ਤਿ. ਵਿਪ੍ਫਨ੍ਦਨ੍ਤੀਤਿ ਵਿਵਿਧਾਕਾਰੇਨ ਫਨ੍ਦਨ੍ਤਿ. ਵੇਧਨ੍ਤੀਤਿ ਭਯਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਕਮ੍ਪਨ੍ਤਿ. ਪਵੇਧਨ੍ਤੀਤਿ ਛਮ੍ਭਿਤਤ੍ਤਾ ਭਯੇਨ ਵਿਸੇਸੇਨ ਕਮ੍ਪਨ੍ਤਿ. ਸਮ੍ਪਵੇਧਨ੍ਤੀਤਿ ਲੋਮਹਂਸਨਭਯੇਨ ਸਬ੍ਬਾਕਾਰੇਨ ਕਮ੍ਪਨ੍ਤਿ. ਫਨ੍ਦਮਾਨੇਤਿ ਉਪਯੋਗਬਹੁਵਚਨਂ. ਅਪ੍ਪੋਦਕੇਤਿ ਮਨ੍ਦੋਦਕੇ. ਪਰਿਤ੍ਤੋਦਕੇਤਿ ਲੁਲ਼ਿਤੋਦਕੇ. ਉਦਕਪਰਿਯਾਦਾਨੇਤਿ ਖੀਣੋਦਕੇ. ਬਲਾਕਾਹਿ ਵਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾਵਸੇਸਾਹਿ ਪਕ੍ਖਿਜਾਤੀਹਿ. ਪਰਿਪਾਤਿਯਮਾਨਾਤਿ ਵਿਹਿਂਸਿਯਮਾਨਾ ਘਟ੍ਟਿਯਮਾਨਾ. ਉਕ੍ਖਿਪਿਯਮਾਨਾਤਿ ਕਦ੍ਦਮਨ੍ਤਰਤੋ ਨੀਹਰਿਯਮਾਨਾ ਗਿਲਿਯਮਾਨਾ ਵਾ. ਖਜ੍ਜਮਾਨਾਤਿ ਖਾਦਿਯਮਾਨਾ. ਫਨ੍ਦਨ੍ਤਿ ਕਾਕੇਹਿ. ਸਮ੍ਫਨ੍ਦਨ੍ਤਿ ਕੁਲਲੇਹਿ. ਵਿਪ੍ਫਨ੍ਦਨ੍ਤਿ ਬਲਾਕਾਹਿ. ਵੇਧਨ੍ਤਿ ਤੁਣ੍ਡੇਨ ਗਹਿਤਕਾਲੇ ਮਰਣਵਸੇਨ. ਪਵੇਧਨ੍ਤਿ ਵਿਜ੍ਝਨਕਾਲੇ. ਸਮ੍ਪਵੇਧਨ੍ਤਿ ਮਰਣਸਮੀਪੇ.

ਪਸ੍ਸਿਤ੍ਵਾਤਿ ਅਗੁਣਂ ਪਸ੍ਸਿਤ੍ਵਾ. ਤੁਲਯਿਤ੍ਵਾਤਿ ਗੁਣਾਗੁਣਂ ਤੁਲਯਿਤ੍ਵਾ. ਤੀਰਯਿਤ੍ਵਾਤਿ ਗੁਣਾਗੁਣਂ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਤ੍ਵਾ. ਵਿਭਾਵਯਿਤ੍ਵਾਤਿ ਵਤ੍ਥੁਹਾਨਭਾਗਿਂ ਮੁਞ੍ਚਿਤ੍ਵਾ ਵਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ. ਵਿਭੂਤਂ ਕਤ੍ਵਾਤਿ ਨਿਪ੍ਫਤ੍ਤਿਂ ਪਾਪੇਤ੍ਵਾ ਆਵੇਣਿਕਂ ਕਤ੍ਵਾ. ਅਥ ਵਾ ਸਂਕਿਣ੍ਣਦੋਸਂ ਮੋਚੇਤ੍ਵਾ ਵਤ੍ਥੁਵਿਭਾਗਕਰਣੇਨ ਪਸ੍ਸਿਤ੍ਵਾ. ਅਪਰਿਚ੍ਛੇਦਦੋਸਂ ਮੋਚੇਤ੍ਵਾ ਪਮਾਣਕਰਣਵਸੇਨ ਤੁਲਯਿਤ੍ਵਾ. ਵਤ੍ਥੁਦੋਸਂ ਮੋਚੇਤ੍ਵਾ ਵਿਭਾਗਕਰਣਵਸੇਨ ਤੀਰਯਿਤ੍ਵਾ. ਸਮ੍ਮੋਹਦੋਸਂ ਮੋਚਯਿਤ੍ਵਾ ਅਗ੍ਗਵਿਭਾਗਕਰਣਵਸੇਨ ਵਿਭਾਵਯਿਤ੍ਵਾ. ਘਨਦੋਸਂ ਮੋਚੇਤ੍ਵਾ ਪਕਤਿਵਿਭਾਗਕਰਣੇਨ ਵਿਭੂਤਂ ਕਤ੍ਵਾ. ਪਹਾਯਾਤਿ ਪਜਹਿਤ੍ਵਾ. ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾਤਿ ਨਿਸ੍ਸਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ. ਅਮਮਾਯਨ੍ਤੋਤਿ ਤਣ੍ਹਾਦਿਟ੍ਠੀਹਿ ਆਲਯਂ ਅਕਰੋਨ੍ਤੋ. ਅਗਣ੍ਹਨ੍ਤੋਤਿ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗੇ ਪਞ੍ਞਾਯ ਤਂ ਨ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੋ. ਅਪਰਾਮਸਨ੍ਤੋਤਿ ਵਿਤਕ੍ਕੇਨ ਊਹਨਂ ਅਕਰੋਨ੍ਤੋ. ਅਨਭਿਨਿਵੇਸਨ੍ਤੋਤਿ ਨਿਯਾਮੋਕ੍ਕਨ੍ਤਿਦਿਟ੍ਠਿਵਸੇਨ ਨਪ੍ਪਵਿਸਨ੍ਤੋ.

ਅਕੁਬ੍ਬਮਾਨੋਤਿ ਪਰਿਗ੍ਗਾਹਤਣ੍ਹਾਵਸੇਨ ਅਕਰੋਨ੍ਤੋ. ਅਜਨਯਮਾਨੋਤਿ ਪੋਨੋਭਵਿਕਤਣ੍ਹਾਵਸੇਨ ਅਜਨਯਮਾਨੋ. ਅਸਞ੍ਜਨਯਮਾਨੋਤਿ ਵਿਸੇਸੇਨ ਅਸਞ੍ਜਨਯਮਾਨੋ. ਅਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਯਮਾਨੋਤਿ ਪਤ੍ਥਨਾਤਣ੍ਹਾਵਸੇਨ ਨ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਯਮਾਨੋ. ਅਨਭਿਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਯਮਾਨੋਤਿ ਸਬ੍ਬਾਕਾਰੇਨ ਨ ਅਭਿਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਯਮਾਨੋ. ਉਪਸਗ੍ਗਵਸੇਨ ਵਾ ਏਤਾਨਿ ਪਦਾਨਿ ਵਡ੍ਢਿਤਾਨਿ. ਏਵਮੇਤ੍ਥ ਪਠਮਗਾਥਾਯ ਅਸ੍ਸਾਦਂ.

੧੩. ਤਤੋ ਪਰਾਹਿ ਚਤੂਹਿ ਗਾਥਾਹਿ ਆਦੀਨਵਞ੍ਚ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਸਉਪਾਯਂ ਨਿਸ੍ਸਰਣਂ ਨਿਸ੍ਸਰਣਾਨਿਸਂਸਞ੍ਚ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ, ਸਬ੍ਬਾਹਿ ਵਾ ਏਤਾਹਿ ਕਾਮਾਨਂ ਆਦੀਨਵਂ ਓਕਾਰਂ ਸਂਕਿਲੇਸਞ੍ਚ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮੇ ਆਨਿਸਂਸਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਉਭੋਸੁ ਅਨ੍ਤੇਸੂ’’ਤਿ ਗਾਥਾਦ੍ਵਯਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਉਭੋਸੁ ਅਨ੍ਤੇਸੂਤਿ ਫਸ੍ਸਫਸ੍ਸਸਮੁਦਯਾਦੀਸੁ ਦ੍ਵੀਸੁ, ਦ੍ਵੀਸੁ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦੇਸੁ. ਵਿਨੇਯ੍ਯ ਛਨ੍ਦਨ੍ਤਿ ਛਨ੍ਦਰਾਗਂ ਵਿਨੇਤ੍ਵਾ. ਫਸ੍ਸਂ ਪਰਿਞ੍ਞਾਯਾਤਿ ਚਕ੍ਖੁਸਮ੍ਫਸ੍ਸਾਦਿਫਸ੍ਸਂ, ਫਸ੍ਸਾਨੁਸਾਰੇਨ ਵਾ ਤਂਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੇ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਅਰੂਪਧਮ੍ਮੇ, ਤੇਸਂ ਵਤ੍ਥੁਦ੍ਵਾਰਾਰਮ੍ਮਣਵਸੇਨ ਰੂਪਧਮ੍ਮੇ ਚਾਤਿ ਸਕਲਮ੍ਪਿ ਨਾਮਰੂਪਂ ਤੀਹਿ ਪਰਿਞ੍ਞਾਹਿ ਪਰਿਜਾਨਿਤ੍ਵਾ. ਅਨਾਨੁਗਿਦ੍ਧੋਤਿ ਰੂਪਾਦੀਸੁ ਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮੇਸੁ ਅਗਿਦ੍ਧੋ. ਯਦਤ੍ਤਗਰਹੀ ਤਦਕੁਬ੍ਬਮਾਨੋਤਿ ਯਂ ਅਤ੍ਤਨਾ ਗਰਹਤਿ, ਤਂ ਅਕੁਰੁਮਾਨੋ. ਨ ਲਿਮ੍ਪਤੀ ਦਿਟ੍ਠਸੁਤੇਸੁ ਧੀਰੋਤਿ ਸੋ ਏਵਰੂਪੋ ਧਿਤਿਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਧੀਰੋ ਦਿਟ੍ਠੇਸੁ ਚ ਸੁਤੇਸੁ ਚ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਲੇਪਾਨਂ ਏਕੇਨਾਪਿ ਲੇਪੇਨ ਨ ਲਿਮ੍ਪਤਿ, ਆਕਾਸਮਿਵ ਨਿਰੁਪਲਿਤ੍ਤੋ ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਵੋਦਾਨਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਹੋਤਿ.

ਫਸ੍ਸੋ ਏਕੋ ਅਨ੍ਤੋਤਿ ਫਸ੍ਸੋ ਏਕਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ. ਫੁਸਤੀਤਿ ਫਸ੍ਸੋ. ਸ੍ਵਾਯਂ ਫੁਸਨਲਕ੍ਖਣੋ, ਸਙ੍ਘਟ੍ਟਨਰਸੋ, ਸਨ੍ਨਿਪਾਤਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨੋ, ਆਪਾਥਗਤਵਿਸਯਪਦਟ੍ਠਾਨੋ. ਅਯਞ੍ਹਿ ਅਰੂਪਧਮ੍ਮੋਪਿ ਸਮਾਨੋ ਆਰਮ੍ਮਣੇ ਫੁਸਨਾਕਾਰੇਨੇਵ ਪਵਤ੍ਤਤੀਤਿ ਫੁਸਨਲਕ੍ਖਣੋ. ਏਕਦੇਸੇਨੇਵ ਅਨਲ੍ਲੀਯਮਾਨੋਪਿ ਰੂਪਂ ਵਿਯ ਚਕ੍ਖੁਂ, ਸਦ੍ਦੋ ਵਿਯ ਚ ਸੋਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਆਰਮ੍ਮਣਞ੍ਚ ਸਙ੍ਘਟ੍ਟੇਤੀਤਿ ਸਙ੍ਘਟ੍ਟਨਰਸੋ, ਵਤ੍ਥਾਰਮ੍ਮਣਸਙ੍ਘਟ੍ਟਨਤੋ ਵਾ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਅਤ੍ਥੇਨਪਿ ਰਸੇਨ ‘‘ਸਙ੍ਘਟ੍ਟਨਰਸੋ’’ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ –

‘‘ਚਤੁਭੂਮਕਫਸ੍ਸੋ ਨੋ ਫੁਸਨਲਕ੍ਖਣੋ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ, ਸਙ੍ਘਟ੍ਟਨਰਸੋ ਪਨ ਪਞ੍ਚਦ੍ਵਾਰਿਕੋਵ ਹੋਤਿ. ਪਞ੍ਚਦ੍ਵਾਰਿਕਸ੍ਸ ਹਿ ਫੁਸਨਲਕ੍ਖਣੋਤਿਪਿ ਸਙ੍ਘਟ੍ਟਨਰਸੋਤਿਪਿ ਨਾਮਂ. ਮਨੋਦ੍ਵਾਰਿਕਸ੍ਸ ਫੁਸਨਲਕ੍ਖਣੋਤ੍ਵੇਵ ਨਾਮਂ, ਨ ਸਙ੍ਘਟ੍ਟਨਰਸੋ’’ਤਿ (ਧ. ਸ. ਅਟ੍ਠ. ੧, ਕਾਮਾਵਚਰਕੁਸਲ, ਧਮ੍ਮੁਦ੍ਦੇਸਕਥਾ).

ਇਦਞ੍ਚ ਵਤ੍ਵਾ ਇਦਂ ਸੁਤ੍ਤਂ (ਮਿ. ਪ. ੨.੩.੮) ਆਭਤਂ –

‘‘ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਦ੍ਵੇ ਮੇਣ੍ਡਾ ਯੁਜ੍ਝੇਯ੍ਯੁਂ, ਯਥਾ ਏਕੋ ਮੇਣ੍ਡੋ, ਏਵਂ ਚਕ੍ਖੁ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਯਥਾ ਦੁਤਿਯੋ ਮੇਣ੍ਡੋ, ਏਵਂ ਰੂਪਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਯਥਾ ਤੇਸਂ ਸਨ੍ਨਿਪਾਤੋ, ਏਵਂ ਫਸ੍ਸੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ. ਏਵਂ ਫੁਸਨਲਕ੍ਖਣੋ ਚ ਫਸ੍ਸੋ ਸਙ੍ਘਟ੍ਟਨਰਸੋ ਚ. ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਦ੍ਵੇ ਸਮ੍ਮਾ ਵਜ੍ਜੇਯ੍ਯੁਂ, ਦ੍ਵੇ ਪਾਣੀ ਵਜ੍ਜੇਯ੍ਯੁਂ. ਯਥਾ ਏਕੋ ਪਾਣਿ, ਏਵਂ ਚਕ੍ਖੁ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਯਥਾ ਦੁਤਿਯੋ ਪਾਣਿ, ਏਵਂ ਰੂਪਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਯਥਾ ਤੇਸਂ ਸਨ੍ਨਿਪਾਤੋ, ਏਵਂ ਫਸ੍ਸੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ. ਏਵਂ ਫੁਸਨਲਕ੍ਖਣੋ ਚ ਫਸ੍ਸੋ ਸਙ੍ਘਟ੍ਟਨਰਸੋ ਚਾ’’ਤਿ ਵਿਤ੍ਥਾਰੋ.

ਯਥਾ ਵਾ ‘‘ਚਕ੍ਖੁਨਾ ਰੂਪਂ ਦਿਸ੍ਵਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਧ. ਸ. ੧੩੫੨, ੧੩੫੪) ਚਕ੍ਖੁਵਿਞ੍ਞਾਣਾਦੀਨਿ ਚਕ੍ਖੁਆਦਿਨਾਮੇਨ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ, ਏਵਮਿਧਾਪਿ ਤਾਨਿ ਚਕ੍ਖੁਆਦਿਨਾਮੇਨੇਵ ਵੁਤ੍ਤਾਨੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾਨਿ. ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਏਵਂ ਚਕ੍ਖੁ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ ਏਵਂ ਚਕ੍ਖੁਵਿਞ੍ਞਾਣਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਨਯੇਨ ਅਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇ ਚਿਤ੍ਤਾਰਮ੍ਮਣਸਙ੍ਘਟ੍ਟਨਤੋ ਇਮਸ੍ਮਿਮ੍ਪਿ ਸੁਤ੍ਤੇ ਕਿਚ੍ਚਟ੍ਠੇਨੇਵ ਰਸੇਨ ‘‘ਸਙ੍ਘਟ੍ਟਨਰਸੋ’’ਤਿ ਸਿਦ੍ਧੋ ਹੋਤਿ. ਤਿਣ੍ਣਂ ਸਨ੍ਨਿਪਾਤਸਙ੍ਖਾਤਸ੍ਸ ਪਨ ਅਤ੍ਤਨੋ ਕਾਰਣਸ੍ਸ ਵਸੇਨ ਪਵੇਦਿਤਤ੍ਤਾ ਸਨ੍ਨਿਪਾਤਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨੋ. ਅਯਞ੍ਹਿ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ‘‘ਤਿਣ੍ਣਂ ਸਙ੍ਗਤਿ ਫਸ੍ਸੋ’’ਤਿ ਏਵਂ ਕਾਰਣਸ੍ਸੇਵ ਵਸੇਨ ਪਵੇਦਿਤੋਤਿ. ਇਮਸ੍ਸ ਚ ਸੁਤ੍ਤਪਦਸ੍ਸ ਤਿਣ੍ਣਂ ਸਙ੍ਗਤਿਯਾ ਫਸ੍ਸੋਤਿ ਅਯਮਤ੍ਥੋ, ਨ ਸਙ੍ਗਤਿਮਤ੍ਤਮੇਵ ਫਸ੍ਸੋ.

ਏਵਂ ਪਵੇਦਿਤਤ੍ਤਾ ਪਨ ਤੇਨੇਵਾਕਾਰੇਨ ਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਤੀਤਿ ‘‘ਸਨ੍ਨਿਪਾਤਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਫਲਟ੍ਠੇਨ ਪਨ ਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨੇਨੇਸ ਵੇਦਨਾਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨੋ ਨਾਮ ਹੋਤਿ. ਵੇਦਨਂ ਹੇਸ ਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਪੇਤਿ, ਉਪ੍ਪਾਦੇਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਉਪ੍ਪਾਦਯਮਾਨੋ ਚ ਯਥਾ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਉਣ੍ਹਪਚ੍ਚਯਾਪਿ ਸਮਾਨਾ ਲਾਖਾਸਙ੍ਖਾਤਧਾਤੁਨਿਸ੍ਸਿਤਾ ਉਸ੍ਮਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਨਿਸ੍ਸਯੇ ਮੁਦੁਭਾਵਕਾਰੀ ਹੋਤਿ, ਨ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਚ੍ਚਯਭੂਤੇਪਿ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਵੀਤਚ੍ਚਿਤਙ੍ਗਾਰਸਙ੍ਖਾਤੇ ਉਣ੍ਹਭਾਵੇ. ਏਵਂ ਵਤ੍ਥਾਰਮ੍ਮਣਸਙ੍ਖਾਤਅਞ੍ਞਪਚ੍ਚਯੋਪਿ ਸਮਾਨੋ ਚਿਤ੍ਤਨਿਸ੍ਸਿਤਤ੍ਤਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਨਿਸ੍ਸਯਭੂਤੇ ਚਿਤ੍ਤੇ ਏਵ ਏਸ ਵੇਦਨੁਪ੍ਪਾਦਕੋ ਹੋਤਿ, ਨ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਚ੍ਚਯਭੂਤੇਪਿ ਵਤ੍ਥੁਮ੍ਹਿ ਆਰਮ੍ਮਣੇਵਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਤਜ੍ਜੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਹਾਰੇਨ ਪਨ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇਨ ਚ ਪਰਿਕ੍ਖਤੇ ਵਿਸਯੇ ਅਨਨ੍ਤਰਾਯੇਨ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨਤੋ ਏਸ ‘‘ਆਪਾਥਗਤਵਿਸਯਪਦਟ੍ਠਾਨੋ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ.

ਫਸ੍ਸੋ ਯਤੋ ਸਮੁਦੇਤਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਸੋ ‘‘ਫਸ੍ਸਸਮੁਦਯੋ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ – ‘‘ਸਲ਼ਾਯਤਨਪਚ੍ਚਯਾ ਫਸ੍ਸੋ’’ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੧; ਵਿਭ. ੨੨੫). ਅਤੀਤਦੁਕੋ ਕਾਲਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਵੇਦਨਾਦੁਕੋ ‘‘ਉਪੇਕ੍ਖਾ ਪਨ ਸਨ੍ਤਤ੍ਤਾ, ਸੁਖਮਿਚ੍ਚੇਵ ਭਾਸਿਤਾ’’ਤਿ (ਵਿਭ. ਅਟ੍ਠ. ੨੩੨) ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਉਪੇਕ੍ਖਾਵੇਦਨਂ ਸੁਖਮੇਵ ਕਤ੍ਵਾ ਸੁਖਦੁਕ੍ਖਵਸੇਨ, ਨਾਮਰੂਪਦੁਕੋ ਰੂਪਾਰੂਪਵਸੇਨ, ਆਯਤਨਦੁਕੋ ਸਂਸਾਰਪਵਤ੍ਤਿਵਸੇਨ, ਸਕ੍ਕਾਯਦੁਕੋ ਪਞ੍ਚਕ੍ਖਨ੍ਧਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤੋਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਤਤ੍ਥ ਸੁਖਯਤੀਤਿ ਸੁਖਾ. ਵੇਦਯਤੀਤਿ ਵੇਦਨਾ. ਦੁਕ੍ਖਯਤੀਤਿ ਦੁਕ੍ਖਾ. ਨਮਨਲਕ੍ਖਣਂ ਨਾਮਂ. ਰੁਪ੍ਪਨਲਕ੍ਖਣਂ ਰੂਪਂ. ਚਕ੍ਖਾਯਤਨਾਦੀਨਿ ਛ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਿਕਾਨਿ. ਰੂਪਾਯਤਨਾਦੀਨਿ ਛ ਬਾਹਿਰਾਨਿ. ਰੂਪਕ੍ਖਨ੍ਧਾਦਯੋ ਪਞ੍ਚਕ੍ਖਨ੍ਧਾ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨਟ੍ਠੇਨ ਸਕ੍ਕਾਯੋ. ਅਵਿਜ੍ਜਾਕਮ੍ਮਤਣ੍ਹਾਆਹਾਰਫਸ੍ਸਨਾਮਰੂਪਾ ਸਕ੍ਕਾਯਸਮੁਦਯੋ.

ਚਕ੍ਖੁਸਮ੍ਫਸ੍ਸੋਤਿ ਚਕ੍ਖਤੀਤਿ ਚਕ੍ਖੁ, ਰੂਪਂ ਅਸ੍ਸਾਦੇਤਿ ਵਿਭਾਵੇਤਿ ਚਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਚਕ੍ਖੁਤੋ ਪਵਤ੍ਤੋ ਸਮ੍ਫਸ੍ਸੋ ਚਕ੍ਖੁਸਮ੍ਫਸ੍ਸੋ. ਸੋ ਪਨ ਅਤ੍ਤਨਾ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾਯ ਵੇਦਨਾਯ ਸਹਜਾਤਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਨਿਸ੍ਸਯਵਿਪਾਕਆਹਾਰਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਅਤ੍ਥਿਅਵਿਗਤਵਸੇਨ ਅਟ੍ਠਧਾ ਪਚ੍ਚਯੋ ਹੋਤਿ. ਸੁਣਾਤੀਤਿ ਸੋਤਂ. ਤਂ ਸਸਮ੍ਭਾਰਸੋਤਬਿਲਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤੋ ਤਨੁਤਮ੍ਬਲੋਮਾਚਿਤੇ ਅਙ੍ਗੁਲਿਵੇਠਕਸਣ੍ਠਾਨੇ ਪਦੇਸੇ ਸੋਤਵਿਞ੍ਞਾਣਾਦੀਨਂ ਯਥਾਰਹਂ ਵਤ੍ਥੁਦ੍ਵਾਰਭਾਵਂ ਸਾਧਯਮਾਨਂ ਤਿਟ੍ਠਤਿ. ਸੋਤਤੋ ਪਵਤ੍ਤੋ ਸਮ੍ਫਸ੍ਸੋ ਸੋਤਸਮ੍ਫਸ੍ਸੋ. ਘਾਨਸਮ੍ਫਸ੍ਸਾਦੀਸੁਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ. ਘਾਯਤੀਤਿ ਘਾਨਂ. ਤਂ ਸਸਮ੍ਭਾਰਬਿਲਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤੋ ਅਜਪਦਸਣ੍ਠਾਨੇ ਪਦੇਸੇ ਘਾਨਵਿਞ੍ਞਾਣਾਦੀਨਂ ਯਥਾਰਹਂ ਵਤ੍ਥੁਦ੍ਵਾਰਭਾਵਂ ਸਾਧਯਮਾਨਂ ਤਿਟ੍ਠਤਿ. ਜੀਵਿਤਮਵ੍ਹਾਯਤੀਤਿ ਜਿਵ੍ਹਾ, ਸਾਯਨਟ੍ਠੇਨ ਵਾ ਜਿਵ੍ਹਾ. ਸਾ ਸਸਮ੍ਭਾਰਜਿਵ੍ਹਾਯ ਅਤਿਅਗ੍ਗਮੂਲਪਸ੍ਸਾਨਿ ਵਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਉਪਰਿਮਤਲਮਜ੍ਝੇ ਭਿਨ੍ਨਉਪ੍ਪਲਦਲਗ੍ਗਸਣ੍ਠਾਨੇ ਪਦੇਸੇ ਜਿਵ੍ਹਾਵਿਞ੍ਞਾਣਾਦੀਨਂ ਯਥਾਰਹਂ ਵਤ੍ਥੁਦ੍ਵਾਰਭਾਵਂ ਸਾਧਯਮਾਨਾ ਤਿਟ੍ਠਤਿ. ਕੁਚ੍ਛਿਤਾਨਂ ਸਾਸਵਧਮ੍ਮਾਨਂ ਆਯੋਤਿ ਕਾਯੋ. ਆਯੋਤਿ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਦੇਸੋ. ਯਾਵਤਾ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਕਾਯੇ ਉਪਾਦਿਣ੍ਣਪਵਤ੍ਤਿ ਨਾਮ ਅਤ੍ਥਿ, ਤਤ੍ਥ ਯੇਭੁਯ੍ਯੇਨ ਕਾਯਪ੍ਪਸਾਦੋ ਕਾਯਵਿਞ੍ਞਾਣਾਦੀਨਂ ਯਥਾਰਹਂ ਵਤ੍ਥੁਦ੍ਵਾਰਭਾਵਂ ਸਾਧਯਮਾਨੋ ਤਿਟ੍ਠਤਿ. ਮੁਨਾਤੀਤਿ ਮਨੋ, ਵਿਜਾਨਾਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਮਨੋਤਿ ਸਹਾਵਜ੍ਜਨਭਵਙ੍ਗਂ; ਮਨਤੋ ਪਵਤ੍ਤੋ ਸਮ੍ਫਸ੍ਸੋ ਮਨੋਸਮ੍ਫਸ੍ਸੋ.

ਛਬ੍ਬਿਧਮ੍ਪਿ ਫਸ੍ਸਂ ਦੁਵਿਧਮੇਵ ਹੋਤੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਅਧਿਵਚਨਸਮ੍ਫਸ੍ਸੋ ਪਟਿਘਸਮ੍ਫਸ੍ਸੋ’’ਤਿ ਆਹ. ਮਨੋਦ੍ਵਾਰਿਕੋ ਅਧਿਵਚਨਸਮ੍ਫਸ੍ਸੋ. ਪਞ੍ਚਦ੍ਵਾਰਿਕੋ ਵਤ੍ਥਾਰਮ੍ਮਣਾਦਿਪਟਿਘੇਨ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨਤੋ ਪਟਿਘਸਮ੍ਫਸ੍ਸੋ.

ਸੁਖਵੇਦਨਾਯ ਆਰਮ੍ਮਣੇ ਸੁਖਵੇਦਨੀਯੋ. ਦੁਕ੍ਖਵੇਦਨਾਯ ਆਰਮ੍ਮਣੇ ਦੁਕ੍ਖਵੇਦਨੀਯੋ. ਅਦੁਕ੍ਖਮਸੁਖਵੇਦਨਾਯ ਆਰਮ੍ਮਣੇ ਅਦੁਕ੍ਖਮਸੁਖਵੇਦਨੀਯੋ. ਤਤ੍ਥ ਸੁਖਯਤੀਤਿ ਸੁਖਂ, ਯਸ੍ਸੁਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਤਂ ਸੁਖਿਤਂ ਕਰੋਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸੁਟ੍ਠੁ ਵਾ ਖਨਤਿ, ਖਾਦਤਿ ਚ ਕਾਯਚਿਤ੍ਤਾਬਾਧਨ੍ਤਿ ਸੁਖਂ. ਦੁਕ੍ਖਯਤੀਤਿ ਦੁਕ੍ਖਂ, ਯਸ੍ਸੁਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਤਂ ਦੁਕ੍ਖਿਤਂ ਕਰੋਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਨ ਦੁਕ੍ਖਂ ਨ ਸੁਖਨ੍ਤਿ ਅਦੁਕ੍ਖਮਸੁਖਂ, ਮ-ਕਾਰੋ ਪਦਸਨ੍ਧਿਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤੋ.

ਕੁਸਲੋਤਿਆਦਯੋ ਜਾਤਿਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਤਤ੍ਥ ਕੁਸਲੋਤਿ ਏਕਵੀਸਤਿਕੁਸਲਚਿਤ੍ਤਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੋ. ਅਕੁਸਲੋਤਿ ਦ੍ਵਾਦਸਾਕੁਸਲਚਿਤ੍ਤਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੋ. ਅਬ੍ਯਾਕਤੋਤਿ ਅਵਸੇਸਵਿਪਾਕਕਿਰਿਯਾਬ੍ਯਾਕਤਚਿਤ੍ਤਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੋ.

ਪੁਨ ਭਵਪ੍ਪਭੇਦਵਸੇਨ ਨਿਦ੍ਦਿਸਨ੍ਤੋ ‘‘ਕਾਮਾਵਚਰੋ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਚਤੁਪਞ੍ਞਾਸਕਾਮਾਵਚਰਚਿਤ੍ਤਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੋ ਕਾਮਾਵਚਰੋ. ਕਾਮਂ ਪਹਾਯ ਰੂਪੇ ਅਵਚਰਤੀਤਿ ਰੂਪਾਵਚਰੋ, ਕੁਸਲਾਬ੍ਯਾਕਤਵਸੇਨ ਪਞ੍ਚਦਸਰੂਪਾਵਚਰਚਿਤ੍ਤਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੋ. ਕਾਮਞ੍ਚ ਰੂਪਞ੍ਚ ਪਹਾਯ ਅਰੂਪੇ ਅਵਚਰਤੀਤਿ ਅਰੂਪਾਵਚਰੋ, ਕੁਸਲਾਬ੍ਯਾਕਤਵਸੇਨ ਦ੍ਵਾਦਸਾਰੂਪਾਵਚਰਚਿਤ੍ਤਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੋ.

ਇਦਾਨਿ ਅਭਿਨਿਵੇਸਵਸੇਨ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਸੁਞ੍ਞਤੋ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਸੁਞ੍ਞਤੋਤਿ ਰਾਗਦੋਸਮੋਹੇਹਿ ਸੁਞ੍ਞਤ੍ਤਾ ਸੁਞ੍ਞਤੋ. ਰਾਗਦੋਸਮੋਹਨਿਮਿਤ੍ਤੇਹਿ ਅਨਿਮਿਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਅਨਿਮਿਤ੍ਤੋ. ਰਾਗਦੋਸਮੋਹਪਣਿਧੀਨਂ ਅਭਾਵਤੋ ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ.

ਇਦਾਨਿ ਵਟ੍ਟਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਅਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਵਸੇਨ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਲੋਕਿਯੋ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਲੋਕੋ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਲੁਜ੍ਜਨਪਲੁਜ੍ਜਨਟ੍ਠੇਨ ਵਟ੍ਟਂ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਭਾਵੇਨ ਲੋਕੇ ਨਿਯੁਤ੍ਤੋਤਿ ਲੋਕਿਯੋ. ਉਤ੍ਤਿਣ੍ਣੋਤਿ ਉਤ੍ਤਰੋ, ਲੋਕੇ ਅਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਭਾਵੇਨ ਲੋਕਤੋ ਉਤ੍ਤਰੋਤਿ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰੋ. ਫੁਸਨਾਤਿ ਫੁਸਨਾਕਾਰੋ. ਸਮ੍ਫੁਸਨਾ ਸਮ੍ਫੁਸਿਤਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਉਪਸਗ੍ਗੇਨ ਪਦਂ ਵਡ੍ਢਿਤਂ.

ਏਵਂ ਞਾਤਂ ਕਤ੍ਵਾਤਿ ਏਵਂ ਪਾਕਟਂ ਕਤ੍ਵਾ ਜਾਨਨ੍ਤੋ ਤੀਰੇਤਿ ਤੀਰਯਤਿ, ਉਪਰਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਾਕਾਰੇਨ ਚਿਨ੍ਤੇਤਿ. ਅਨਿਚ੍ਚਨ੍ਤਿਕਤਾਯ ਆਦਿਅਨ੍ਤਵਨ੍ਤਤਾਯ ਚ ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ ਤੀਰੇਤਿ. ਉਪ੍ਪਾਦਵਯਪਟਿਪੀਲ਼ਨਤਾਯ ਦੁਕ੍ਖਵਤ੍ਥੁਤਾਯ ਚ ਦੁਕ੍ਖਤੋ. ਪਚ੍ਚਯਯਾਪਨੀਯਤਾਯ ਰੋਗਮੂਲਤਾਯ ਚ ਰੋਗਤੋ. ਦੁਕ੍ਖਤਾਸੂਲਯੋਗਿਤਾਯ ਕਿਲੇਸਾਸੁਚਿਪਗ੍ਘਰਤਾਯ ਉਪ੍ਪਾਦਜਰਾਭਙ੍ਗੇਹਿ ਉਦ੍ਧੁਮਾਤਪਰਿਪਕ੍ਕਪਭਿਨ੍ਨਤਾਯ ਚ ਗਣ੍ਡਤੋ. ਪੀਲ਼ਾਜਨਕਤਾਯ ਅਨ੍ਤੋਤੁਦਨਤਾਯ ਦੁਨ੍ਨੀਹਰਣੀਯਤਾਯ ਚ ਸਲ੍ਲਤੋ. ਵਿਗਰਹਣੀਯਤਾਯ ਅਵਡ੍ਢਿਆਵਹਨਤਾਯ ਅਘਵਤ੍ਥੁਤਾਯ ਚ ਅਘਤੋ. ਅਸੇਰਿਭਾਵਜਨਕਤਾਯ ਆਬਾਧਪਦਟ੍ਠਾਨਤਾਯ ਚ ਆਬਾਧਤੋ. ਅਵਸਤਾਯ ਅਵਿਧੇਯ੍ਯਤਾਯ ਚ ਪਰਤੋ. ਬ੍ਯਾਧਿਜਰਾਮਰਣੇਹਿ ਲੁਜ੍ਜਨਪਲੁਜ੍ਜਨਤਾਯ ਪਲੋਕਤੋ. ਅਨੇਕਬ੍ਯਸਨਾਵਹਨਤਾਯ ਈਤਿਤੋ. ਅਵਿਦਿਤਾਨਂਯੇਵ ਵਿਪੁਲਾਨਂ ਅਨਤ੍ਥਾਨਂ ਆਵਹਨਤੋ ਸਬ੍ਬੂਪਦ੍ਦਵਵਤ੍ਥੁਤਾਯ ਚ ਉਪਦ੍ਦਵਤੋ. ਸਬ੍ਬਭਯਾਨਂ ਆਕਰਤਾਯ ਚ ਦੁਕ੍ਖਵੂਪਸਮਸਙ੍ਖਾਤਸ੍ਸ ਪਰਮਸ੍ਸਾਸਸ੍ਸ ਪਟਿਪਕ੍ਖਭੂਤਤਾਯ ਚ ਭਯਤੋ. ਅਨੇਕੇਹਿ ਅਨਤ੍ਥੇਹਿ ਅਨੁਬਦ੍ਧਤਾਯ ਦੋਸੂਪਸਟ੍ਠਤਾਯ, ਉਪਸਗ੍ਗੋ ਵਿਯ ਅਨਧਿਵਾਸਨਾਰਹਤਾਯ ਚ ਉਪਸਗ੍ਗਤੋ. ਬ੍ਯਾਧਿਜਰਾਮਰਣੇਹਿ ਚੇਵ ਲਾਭਾਦੀਹਿ ਚ ਲੋਕਧਮ੍ਮੇਹਿ ਪਚਲਿਤਤਾਯ ਚਲਤੋ. ਉਪਕ੍ਕਮੇਨ ਚੇਵ ਸਰਸੇਨ ਚ ਪਭਙ੍ਗੁਪਗਮਨਸੀਲਤਾਯ ਪਭਙ੍ਗੁਤੋ. ਸਬ੍ਬਾਵਤ੍ਥਾਵਿਨਿਪਾਤਿਤਾਯ, ਥਿਰਭਾਵਸ੍ਸ ਚ ਅਭਾਵਤਾਯ ਅਧੁਵਤੋ. ਅਤਾਯਨਤਾਯ ਚੇਵ ਅਲਬ੍ਭਨੇਯ੍ਯਖੇਮਤਾਯ ਚ ਅਤਾਣਤੋ. ਅਲ੍ਲੀਯਿਤੁਂ ਅਨਰਹਤਾਯ, ਅਲ੍ਲੀਨਾਨਮ੍ਪਿ ਚ ਲੇਣਕਿਚ੍ਚਾਕਾਰਿਤਾਯ ਅਲੇਣਤੋ. ਨਿਸ੍ਸਿਤਾਨਂ ਭਯਸਾਰਕਤ੍ਤਾਭਾਵੇਨ ਅਸਰਣਤੋ. ਯਥਾਪਰਿਕਪ੍ਪਿਤੇਹਿ ਧੁਵਸੁਭਸੁਖਤ੍ਤਭਾਵੇਹਿ ਰਿਤ੍ਤਤਾਯ ਰਿਤ੍ਤਤੋ. ਰਿਤ੍ਤਤਾਯੇਵ ਤੁਚ੍ਛਤੋ, ਅਪ੍ਪਕਤ੍ਤਾ ਵਾ. ਅਪ੍ਪਕਮ੍ਪਿ ਹਿ ਲੋਕੇ ‘‘ਤੁਚ੍ਛ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਸਾਮਿਨਿਵਾਸਿਵੇਦਕ ਕਾਰਕਾਧਿਟ੍ਠਾਯਕਵਿਰਹਿਤਤਾਯ ਸੁਞ੍ਞਤੋ.

ਸਯਞ੍ਚ ਅਸਾਮਿਕਭਾਵਾਦਿਤਾਯ ਅਨਤ੍ਤਤੋ. ਪਵਤ੍ਤਿਦੁਕ੍ਖਤਾਯ, ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਚ ਆਦੀਨਵਤਾਯ ਆਦੀਨਵਤੋ. ਅਥ ਵਾ ਆਦੀਨਂ ਵਾਤਿ ਗਚ੍ਛਤਿ ਪਵਤ੍ਤਤੀਤਿ ਆਦੀਨਵੋ, ਕਪਣਮਨੁਸ੍ਸਸ੍ਸੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਖਨ੍ਧਾਪਿ ਚ ਕਪਣਾਯੇਵਾਤਿ ਆਦੀਨਵਸਦਿਸਤਾਯ ਆਦੀਨਵਤੋ. ਜਰਾਯ ਚੇਵ ਮਰਣੇਨ ਚਾਤਿ ਦ੍ਵੇਧਾ ਪਰਿਣਾਮਪਕਤਿਤਾਯ ਵਿਪਰਿਣਾਮਧਮ੍ਮਤੋ. ਦੁਬ੍ਬਲਤਾਯ, ਫੇਗ੍ਗੁ ਵਿਯ ਸੁਖਭਞ੍ਜਨੀਯਤਾਯ ਚ ਅਸਾਰਕਤੋ. ਅਘਹੇਤੁਤਾਯ ਅਘਮੂਲਤੋ. ਮਿਤ੍ਤਮੁਖਸਪਤ੍ਤੋ ਵਿਯ ਵਿਸ੍ਸਾਸਘਾਤਿਤਾਯ ਵਧਕਤੋ. ਵਿਗਤਭਵਤਾਯ ਵਿਭਵਸਮ੍ਭੂਤਤਾਯ ਚ ਵਿਭਵਤੋ. ਆਸਵਪਦਟ੍ਠਾਨਤਾਯ ਸਾਸਵਤੋ. ਹੇਤੁਪਚ੍ਚਯੇਹਿ ਅਭਿਸਙ੍ਖਤਤਾਯ ਸਙ੍ਖਤਤੋ. ਮਚ੍ਚੁਮਾਰਕਿਲੇਸਮਾਰਾਨਂ ਆਮਿਸਭੂਤਤਾਯ ਮਾਰਾਮਿਸਤੋ. ਜਾਤਿਜਰਾਬ੍ਯਾਧਿਮਰਣਪਕਤਿਤਾਯ ਜਾਤਿਜਰਾਬ੍ਯਾਧਿਮਰਣਧਮ੍ਮਤੋ. ਸੋਕਪਰਿਦੇਵਉਪਾਯਾਸਹੇਤੁਤਾਯ ਸੋਕਪਰਿਦੇਵਉਪਾਯਾਸਧਮ੍ਮਤੋ. ਤਣ੍ਹਾਦਿਟ੍ਠਿਦੁਚ੍ਚਰਿਤਸਂਕਿਲੇਸਾਨਂ ਵਿਸਯਧਮ੍ਮਤਾਯ ਸਂਕਿਲੇਸਧਮ੍ਮਤੋ. ਅਵਿਜ੍ਜਾਕਮ੍ਮਤਣ੍ਹਾਸਲ਼ਾਯਤਨਵਸੇਨ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਤੋ ਸਮੁਦਯਤੋ. ਤੇਸਂ ਅਭਾਵੇਨ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮਤੋ. ਫਸ੍ਸੇ ਛਨ੍ਦਰਾਗਵਸੇਨ ਮਧੁਰਸ੍ਸਾਦੇਨ ਅਸ੍ਸਾਦਤੋ. ਫਸ੍ਸਸ੍ਸ ਵਿਪਰਿਣਾਮੇਨ ਆਦੀਨਵਤੋ. ਉਭਿਨ੍ਨਂ ਨਿਸ੍ਸਰਣੇਨ ਨਿਸ੍ਸਰਣਤੋ ਤੀਰੇਤੀਤਿ ਸਬ੍ਬੇਸੁ ਚ ਇਮੇਸੁ ‘‘ਤੀਰੇਤੀ’’ਤਿ ਪਾਠਸੇਸੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ.

ਪਜਹਤੀਤਿ ਸਕਸਨ੍ਤਾਨਤੋ ਨੀਹਰਤਿ. ਵਿਨੋਦੇਤੀਤਿ ਤੁਦਤਿ. ਬ੍ਯਨ੍ਤਿਂ ਕਰੋਤੀਤਿ ਵਿਗਤਨ੍ਤਂ ਕਰੋਤਿ. ਅਨਭਾਵਂ ਗਮੇਤੀਤਿ ਅਨੁ ਅਨੁ ਅਭਾਵਂ ਗਮੇਤਿ. ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਸਤ੍ਥੇਨ ਉਚ੍ਛਿਨ੍ਨਂ ਤਣ੍ਹਾਅਵਿਜ੍ਜਾਮਯਂ ਮੂਲਮੇਤੇਸਨ੍ਤਿ ਉਚ੍ਛਿਨ੍ਨਮੂਲਾ. ਤਾਲਵਤ੍ਥੁ ਵਿਯ ਨੇਸਂ ਵਤ੍ਥੁ ਕਤਨ੍ਤਿ ਤਾਲਾਵਤ੍ਥੁਕਤਾ. ਯਥਾ ਹਿ ਤਾਲਰੁਕ੍ਖਂ ਸਮੂਲਂ ਉਦ੍ਧਰਿਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਵਤ੍ਥੁਮਤ੍ਤੇ ਤਸ੍ਮਿਂ ਪਦੇਸੇ ਕਤੇ ਨ ਪੁਨ ਤਸ੍ਸ ਤਾਲਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ, ਏਵਂ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਸਤ੍ਥੇਨ ਸਮੂਲੇ ਰੂਪਾਦਿਰਸੇ ਉਦ੍ਧਰਿਤ੍ਵਾ ਤੇਸਂ ਪੁਬ੍ਬੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਪੁਬ੍ਬਭਾਵੇਨ ਵਤ੍ਥੁਮਤ੍ਤੇ ਚਿਤ੍ਤਸਨ੍ਤਾਨੇ ਕਤੇ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਤੇ ‘‘ਤਾਲਾਵਤ੍ਥੁਕਤਾ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ. ਯਸ੍ਸੇਸੋਤਿ ਯਸ੍ਸ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਏਸੋ ਗੇਧੋ. ਸਮੁਚ੍ਛਿਨ੍ਨੋਤਿ ਉਚ੍ਛਿਨ੍ਨੋ. ਵੂਪਸਨ੍ਤੋਤਿ ਫਲੇਨ ਵੂਪਸਨ੍ਤੋ. ਪਟਿਪਸ੍ਸਦ੍ਧੋਤਿ ਪਟਿਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਪ੍ਪਹਾਨੇਨ ਪਟਿਪਸ੍ਸਮ੍ਭਿਤੋ. ਉਪਸਗ੍ਗੇਨ ਵਾ ਪਦਂ ਵਡ੍ਢਿਤਂ. ਅਭਬ੍ਬੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਕੋਤਿ ਪੁਨ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿਤੁਂ ਅਭਬ੍ਬੋ. ਞਾਣਗ੍ਗਿਨਾ ਦਡ੍ਢੋਤਿ ਮਗ੍ਗਞਾਣਗ੍ਗਿਨਾ ਝਾਪਿਤੋ. ਅਥ ਵਾ ਵਿਸਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਂ ਭਾਜਨੇਨ ਸਹ ਛਡ੍ਡਿਤਂ ਵਿਯ ਵਤ੍ਥੁਨਾ ਸਹ ਪਹੀਨੋ. ਮੂਲਚ੍ਛਿਨ੍ਨਵਿਸਵਲ੍ਲਿ ਵਿਯ ਸਮੂਲਚ੍ਛਿਨ੍ਨੋਤਿ ਸਮੁਚ੍ਛਿਨ੍ਨੋ. ਉਦ੍ਧਨੇ ਉਦਕਂ ਸਿਞ੍ਚਿਤ੍ਵਾ ਨਿਬ੍ਬਾਪਿਤਅਙ੍ਗਾਰਂ ਵਿਯ ਵੂਪਸਨ੍ਤੋ. ਨਿਬ੍ਬਾਪਿਤਅਙ੍ਗਾਰੇ ਪਤਿਤਉਦਕਫੁਸਿਤਂ ਵਿਯ ਪਟਿਪਸ੍ਸਦ੍ਧੋ. ਅਙ੍ਕੁਰੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਹੇਤੁਚ੍ਛਿਨ੍ਨਬੀਜਂ ਵਿਯ ਅਭਬ੍ਬੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਕੋ. ਅਸਨਿਪਾਤਵਿਸਰੁਕ੍ਖੋ ਵਿਯ ਞਾਣਗ੍ਗਿਨਾ ਦਡ੍ਢੋਤਿ ਏਵਮੇਕੇ ਵਣ੍ਣਯਨ੍ਤਿ.

ਵੀਤਗੇਧੋਤਿ ਇਦਂ ਸਕਭਾਵਪਰਿਚ੍ਚਜਨਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਵਿਗਤਗੇਧੋਤਿ ਇਦਂ ਆਰਮ੍ਮਣੇ ਸਾਲਯਭਾਵਪਰਿਚ੍ਚਜਨਵਸੇਨ. ਚਤ੍ਤਗੇਧੋਤਿ ਇਦਂ ਪੁਨ ਅਨਾਦਿਯਨਭਾਵਦਸ੍ਸਨਵਸੇਨ. ਮੁਤ੍ਤਗੇਧੋਤਿ ਇਦਂ ਸਨ੍ਤਤਿਤੋ ਵਿਨਿਮੋਚਨਵਸੇਨ. ਪਹੀਨਗੇਧੋਤਿ ਇਦਂ ਮੁਤ੍ਤਸ੍ਸਾਪਿ ਕ੍ਵਚਿ ਅਨਵਟ੍ਠਾਨਦਸ੍ਸਨਵਸੇਨ. ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਟ੍ਠਗੇਧੋਤਿ ਇਦਂ ਆਦਿਨ੍ਨਪੁਬ੍ਬਸ੍ਸ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਦਸ੍ਸਨਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਵੀਤਰਾਗੋ ਵਿਗਤਰਾਗੋ ਚਤ੍ਤਰਾਗੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਂ. ਤਤ੍ਥ ਗਿਜ੍ਝਨਵਸੇਨ ਗੇਧੋ. ਰਞ੍ਜਨਵਸੇਨ ਰਾਗੋ. ਨਿਚ੍ਛਾਤੋਤਿ ਨਿਤ੍ਤਣ੍ਹੋ. ‘‘ਨਿਚ੍ਛਦੋ’’ਤਿਪਿ ਪਾਠੋ, ਤਣ੍ਹਾਛਦਨਵਿਰਹਿਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਨਿਬ੍ਬੁਤੋਤਿ ਨਿਬ੍ਬੁਤਸਭਾਵੋ. ਸੀਤਿਭੂਤੋਤਿ ਸੀਤਸਭਾਵੋ. ਸੁਖਪਟਿਸਂਵੇਦੀਤਿ ਕਾਯਿਕਚੇਤਸਿਕਸੁਖਂ ਅਨੁਭਵਨਸਭਾਵੋ. ਬ੍ਰਹ੍ਮਭੂਤੇਨਾਤਿ ਉਤ੍ਤਮਸਭਾਵੇਨ. ਅਤ੍ਤਨਾਤਿ ਚਿਤ੍ਤੇਨ.

ਕਤਤ੍ਤਾ ਚਾਤਿ ਪਾਪਕਮ੍ਮਾਨਂ ਕਤਭਾਵੇਨ ਚ. ਅਕਤਤ੍ਤਾ ਚਾਤਿ ਕੁਸਲਾਨਂ ਅਕਤਭਾਵੇਨ ਚ. ਕਤਂ ਮੇ ਕਾਯਦੁਚ੍ਚਰਿਤਂ, ਅਕਤਂ ਮੇ ਕਾਯਸੁਚਰਿਤਨ੍ਤਿਆਦਯੋ ਦ੍ਵਾਰਵਸੇਨ ਅਵਿਰਤਿਵਿਰਤਿਵਸੇਨ ਕਮ੍ਮਪਥਵਸੇਨ ਚ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਸੀਲੇਸੁਮ੍ਹਿ ਨ ਪਰਿਪੂਰਕਾਰੀਤਿਆਦਯੋ ਚਤੁਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿਸੀਲਵਸੇਨ. ਜਾਗਰਿਯਮਨਨੁਯੁਤ੍ਤੋਤਿ ਪਞ੍ਚਜਾਗਰਣਵਸੇਨ. ਸਤਿਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞੇਨਾਤਿ ਸਾਤ੍ਥਕਾਦਿਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਵਸੇਨ. ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾਤਿਆਦਯੋ ਬੋਧਿਪਕ੍ਖਿਯਧਮ੍ਮਾ ਲੋਕਿਯਲੋਕੁਤ੍ਤਰਵਸੇਨ. ਦੁਕ੍ਖਂ ਮੇ ਅਪਰਿਞ੍ਞਾਤਨ੍ਤਿਆਦਯੋ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਅਰਿਯਸਚ੍ਚਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਤੇ ਅਤ੍ਥਤੋ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਵੁਤ੍ਤਨਯਤ੍ਤਾ ਪਾਕਟਾਯੇਵ.

ਧੀਰੋ ਪਣ੍ਡਿਤੋਤਿ ਸਤ੍ਤ ਪਦਾ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਥਾਯੇਵ. ਅਪਿ ਚ ਦੁਕ੍ਖੇ ਅਕਮ੍ਪਿਯਟ੍ਠੇਨ ਧੀਰੋ. ਸੁਖੇ ਅਨੁਪ੍ਪਿਲਵਟ੍ਠੇਨ ਪਣ੍ਡਿਤੋ. ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਿਕਸਮ੍ਪਰਾਯਿਕਤ੍ਥੇ ਕਤਪਰਿਚਯਟ੍ਠੇਨ ਪਞ੍ਞਵਾ. ਅਤ੍ਤਤ੍ਥਪਰਤ੍ਥੇ ਨਿਚ੍ਚਲਟ੍ਠੇਨ ਬੁਦ੍ਧਿਮਾ. ਗਮ੍ਭੀਰਉਤ੍ਤਾਨਤ੍ਥੇ ਅਪਚ੍ਚੋਸਕ੍ਕਨਟ੍ਠੇਨ ਞਾਣੀ. ਗੁਲ਼੍ਹਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਤ੍ਥੇ ਓਭਾਸਨਟ੍ਠੇਨ ਵਿਭਾਵੀ. ਨਿਕ੍ਕਿਲੇਸਬ੍ਯਵਦਾਨਟ੍ਠੇਨ ਤੁਲਾਸਦਿਸੋਤਿ ਮੇਧਾਵੀ. ਨ ਲਿਮ੍ਪਤੀਤਿ ਸਜਾਤਿਯਾ ਨ ਲਿਮ੍ਪਤਿ ਆਕਾਸੇ ਲੇਖਾ ਵਿਯ. ਨ ਪਲਿਮ੍ਪਤੀਤਿ ਵਿਸੇਸੇਨ ਨ ਲਿਮ੍ਪਤਿ. ਨ ਉਪਲਿਮ੍ਪਤੀਤਿ ਸਞ੍ਞੋਗੋ ਹੁਤ੍ਵਾਪਿ ਨ ਲਿਮ੍ਪਤਿ ਹਤ੍ਥਤਲੇ ਲੇਖਾ ਵਿਯ. ਅਲਿਤ੍ਤੋਤਿ ਸਞ੍ਞੋਗੋ ਹੁਤ੍ਵਾਪਿ ਨ ਕਿਲਿਸ੍ਸਤਿ ਕਾਸਿਕਵਤ੍ਥੇ ਠਪਿਤਮਣਿਰਤਨਂ ਵਿਯ. ਅਪਲਿਤ੍ਤੋਤਿ ਵਿਸੇਸੇਨ ਨ ਕਿਲਿਸ੍ਸਤਿ ਮਣਿਰਤਨੇ ਪਲਿਵੇਠਿਤਕਾਸਿਕਵਤ੍ਥਂ ਵਿਯ. ਅਨੁਪਲਿਤ੍ਤੋਤਿ ਉਪਗਨ੍ਤ੍ਵਾਪਿ ਨ ਅਲ੍ਲੀਯਤਿ ਪੋਕ੍ਖਰਪਤ੍ਤੇ ਉਦਕਬਿਨ੍ਦੁ ਵਿਯ. ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤੋਤਿ ਬਹਿ ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤੋ ਬਨ੍ਧਨਾਗਾਰਤੋ ਪਲਾਤੋ ਵਿਯ. ਨਿਸ੍ਸਟੋਤਿ ਪਾਪਪਹੀਨੋ ਅਮਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਟਿਚ੍ਛਾਪਿਤਕਿਲਿਟ੍ਠਵਤ੍ਥੁ ਵਿਯ. ਵਿਪ੍ਪਮੁਤ੍ਤੋਤਿ ਸੁਟ੍ਠੁ ਮੁਤ੍ਤੋ ਗਯ੍ਹੂਪਗੇ ਵਤ੍ਥੁਮ੍ਹਿ ਰਤਿਂ ਨਾਸੇਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਨਾਗਮਨਂ ਵਿਯ. ਵਿਸਞ੍ਞੁਤ੍ਤੋਤਿ ਕਿਲੇਸੇਹਿ ਏਕਤੋ ਨ ਯੁਤ੍ਤੋ ਬ੍ਯਾਧਿਨਾ ਮੁਤ੍ਤਗਿਲਾਨੋ ਵਿਯ. ਵਿਮਰਿਯਾਦਿਕਤੇਨ ਚੇਤਸਾਤਿ ਵਿਗਤਮਰਿਯਾਦਕਤੇਨ ਚਿਤ੍ਤੇਨ, ਸਬ੍ਬਭਵੇਨ ਸਬ੍ਬਾਰਮ੍ਮਣੇਨ ਸਬ੍ਬਕਿਲੇਸੇਹਿ ਮੁਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤੇਨਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

੧੪. ਸਞ੍ਞਂ ਪਰਿਞ੍ਞਾਤਿ ਗਾਥਾਯ ਪਨ ਅਯਂ ਸਙ੍ਖੇਪਤ੍ਥੋ – ਨ ਕੇਵਲਞ੍ਚ ਫਸ੍ਸਮੇਵ, ਅਪਿ ਚ ਖੋ ਪਨ ਕਾਮਸਞ੍ਞਾਦਿਭੇਦਂ ਸਞ੍ਞਂ, ਸਞ੍ਞਾਨੁਸਾਰੇਨ ਵਾ ਪੁਬ੍ਬੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਨਾਮਰੂਪਂ ਤੀਹਿ ਪਰਿਞ੍ਞਾਹਿ ਪਰਿਜਾਨਿਤ੍ਵਾ ਇਮਾਯ ਪਟਿਪਦਾਯ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧਮ੍ਪਿ ਵਿਤਰੇਯ੍ਯ ਓਘਂ, ਤਤੋ ਸੋ ਤਿਣ੍ਣੋਘੋ ਤਣ੍ਹਾਦਿਟ੍ਠਿਪਰਿਗ੍ਗਹੇਸੁ ਤਣ੍ਹਾਦਿਟ੍ਠਿਕਿਲੇਸਪ੍ਪਹਾਨੇਨ ਅਨੁਪਲਿਤ੍ਤੋ ਖੀਣਾਸਵਮੁਨਿ ਰਾਗਾਦਿਸਲ੍ਲਾਨਂ ਅਬ੍ਬੂਲ਼੍ਹਤ੍ਤਾ ਅਬ੍ਬੂਲ਼੍ਹਸਲ੍ਲੋ, ਸਤਿਵੇਪੁਲ੍ਲਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤੋ ਚਰਂ, ਪੁਬ੍ਬਭਾਗੇ ਵਾ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤੋ ਚਰਨ੍ਤੋ ਤੇਨ ਅਪ੍ਪਮਾਦਚਾਰੇਨ ਅਬ੍ਬੂਲ਼੍ਹਸਲ੍ਲੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਸਕਪਰਤ੍ਤਭਾਵਾਦਿਭੇਦਂ ਨਾਸੀਸਤਿ ਲੋਕਮਿਮਂ ਪਰਞ੍ਚ, ਅਞ੍ਞਦਤ੍ਥੁ ਚਰਿਮਚਿਤ੍ਤਨਿਰੋਧਾ ਨਿਰੁਪਾਦਾਨੋਵ ਜਾਤਵੇਦੋ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਤੀਤਿ ਅਰਹਤ੍ਤਨਿਕੂਟੇਨ ਦੇਸਨਂ ਨਿਟ੍ਠਾਪੇਸਿ, ਧਮ੍ਮਨੇਤ੍ਤਿਠਪਨਮੇਵ ਕਰੋਨ੍ਤੋ; ਨ ਤੁ ਇਮਾਯ ਦੇਸਨਾਯ ਮਗ੍ਗਂ ਵਾ ਫਲਂ ਵਾ ਉਪ੍ਪਾਦੇਸਿ, ਖੀਣਾਸਵਸ੍ਸ ਦੇਸਿਤਤ੍ਤਾਤਿ.

ਨੀਲਾਦਿਭੇਦਂ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਸਞ੍ਜਾਨਾਤੀਤਿ ਸਞ੍ਞਾ. ਸਾ ਸਞ੍ਜਾਨਨਲਕ੍ਖਣਾ ਪਚ੍ਚਾਭਿਞ੍ਞਾਣਰਸਾ. ਚਤੁਭੂਮਿਕਸਞ੍ਞਾ ਹਿ ਨੋਸਞ੍ਜਾਨਨਲਕ੍ਖਣਾ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ, ਸਬ੍ਬਾ ਸਞ੍ਜਾਨਨਲਕ੍ਖਣਾਵ. ਯਾ ਪਨੇਤ੍ਥ ਅਭਿਞ੍ਞਾਣੇਨ ਸਞ੍ਜਾਨਾਤਿ, ਸਾ ਪਚ੍ਚਾਭਿਞ੍ਞਾਣਰਸਾ ਨਾਮ ਹੋਤਿ. ਤਸ੍ਸਾ ਵਡ੍ਢਕਿਸ੍ਸ ਦਾਰੁਮ੍ਹਿ ਅਭਿਞ੍ਞਾਣਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਤੇਨ ਅਭਿਞ੍ਞਾਣੇਨ ਤਂ ਪਚ੍ਚਾਭਿਜਾਨਨਕਾਲੇ, ਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਕਾਲ਼ਤਿਲਕਾਦਿਅਭਿਞ੍ਞਾਣਂ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਤੇਨ ਅਭਿਞ੍ਞਾਣੇਨ ‘‘ਅਸੁਕੋ ਨਾਮ ਏਸੋ’’ਤਿ ਤਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਾਭਿਜਾਨਨਕਾਲੇ, ਰਞ੍ਞੋ ਪਿਲ਼ਨ੍ਧਨਗੋਪਕਭਣ੍ਡਾਗਾਰਿਕਸ੍ਸ ਤਸ੍ਮਿਂ ਤਸ੍ਮਿਂ ਪਿਲ਼ਨ੍ਧਨੇ ਨਾਮਪਣ੍ਣਕਂ ਬਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਸੁਕਂ ਪਿਲ਼ਨ੍ਧਨਂ ਨਾਮ ਆਹਰਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਦੀਪਂ ਜਾਲੇਤ੍ਵਾ ਸਾਰਗਬ੍ਭਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਪਣ੍ਣਂ ਵਾਚੇਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸੇਵ ਪਿਲ਼ਨ੍ਧਨਸ੍ਸ ਆਹਰਣਕਾਲੇ ਚ ਪਵਤ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ.

ਅਪਰੋ ਨਯੋ – ਸਬ੍ਬਸਙ੍ਗਾਹਿਕਵਸੇਨ ਹਿ ਸਞ੍ਜਾਨਨਲਕ੍ਖਣਾ ਸਞ੍ਞਾ, ਪੁਨਸਞ੍ਜਾਨਨਪਚ੍ਚਯਨਿਮਿਤ੍ਤਕਰਣਰਸਾ ਦਾਰੁਆਦੀਸੁ ਤਚ੍ਛਕਾਦਯੋ ਵਿਯ, ਯਥਾਗਹਿਤਨਿਮਿਤ੍ਤਵਸੇਨ ਅਭਿਨਿਵੇਸਕਰਣਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨਾ ਹਤ੍ਥਿਦਸ੍ਸਕਅਨ੍ਧੋ ਵਿਯ, ਆਰਮ੍ਮਣੇ ਅਨੋਗਾਲ਼੍ਹਵੁਤ੍ਤਿਤਾਯ ਅਚਿਰਟ੍ਠਾਨਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨਾ ਵਾ ਵਿਜ੍ਜੁ ਵਿਯ, ਯਥਾਉਪਟ੍ਠਿਤਵਿਸਯਪਦਟ੍ਠਾਨਾ ਤਿਣਪੁਰਿਸਕੇਸੁ ਮਿਗਪੋਤਕਾਨਂ ਪੁਰਿਸਾਤਿ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸਞ੍ਞਾ ਵਿਯ. ਯਾ ਪਨੇਤ੍ਥ ਞਾਣਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਹੋਤਿ, ਸਾ ਞਾਣਮੇਵ ਅਨੁਵਤ੍ਤਤਿ, ਸਸਮ੍ਭਾਰਪਥਵੀਆਦੀਸੁ ਸੇਸਧਮ੍ਮਾ ਪਥਵੀਆਦੀਨਿ ਵਿਯਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ.

ਕਾਮਪਟਿਸਞ੍ਞੁਤ੍ਤਾ ਸਞ੍ਞਾ ਕਾਮਸਞ੍ਞਾ. ਬ੍ਯਾਪਾਦਪਟਿਸਞ੍ਞੁਤ੍ਤਾ ਸਞ੍ਞਾ ਬ੍ਯਾਪਾਦਸਞ੍ਞਾ. ਵਿਹਿਂਸਾਪਟਿਸਞ੍ਞੁਤ੍ਤਾ ਸਞ੍ਞਾ ਵਿਹਿਂਸਾਸਞ੍ਞਾ. ਤੇਸੁ ਦ੍ਵੇ ਸਤ੍ਤੇਸੁਪਿ ਸਙ੍ਖਾਰੇਸੁਪਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ. ਕਾਮਸਞ੍ਞਾ ਹਿ ਪਿਯੇ ਮਨਾਪੇ ਸਤ੍ਤੇ ਵਾ ਸਙ੍ਖਾਰੇ ਵਾ ਵਿਤਕ੍ਕੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ਬ੍ਯਾਪਾਦਸਞ੍ਞਾ ਅਪ੍ਪਿਯੇ ਅਮਨਾਪੇ ਸਤ੍ਤੇ ਵਾ ਸਙ੍ਖਾਰੇ ਵਾ ਕੁਜ੍ਝਿਤ੍ਵਾ ਓਲੋਕਨਕਾਲਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਯਾਵ ਵਿਨਾਸਨਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ਵਿਹਿਂਸਾਸਞ੍ਞਾ ਸਙ੍ਖਾਰੇਸੁ ਨ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ਸਙ੍ਖਾਰੋ ਹਿ ਦੁਕ੍ਖਾਪੇਤਬ੍ਬੋ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ. ‘‘ਇਮੇ ਸਤ੍ਤਾ ਹਞ੍ਞਨ੍ਤੁ ਵਾ, ਉਚ੍ਛਿਜ੍ਜਨ੍ਤੁ ਵਾ, ਵਿਨਸ੍ਸਨ੍ਤੁ ਵਾ, ਮਾ ਵਾ ਅਹੇਸੁ’’ਨ੍ਤਿ ਚਿਨ੍ਤਨਕਾਲੇ ਪਨ ਸਤ੍ਤੇਸੁ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਪਟਿਸਞ੍ਞੁਤ੍ਤਾ ਸਞ੍ਞਾ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਸਞ੍ਞਾ, ਸਾ ਅਸੁਭਪੁਬ੍ਬਭਾਗੇ ਕਾਮਾਵਚਰਾ ਹੋਤਿ, ਅਸੁਭਝਾਨੇ ਰੂਪਾਵਚਰਾ, ਤਂ ਝਾਨਂ ਪਾਦਕਂ ਕਤ੍ਵਾ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਮਗ੍ਗਫਲਕਾਲੇ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਾ. ਅਬ੍ਯਾਪਾਦਪਟਿਸਞ੍ਞੁਤ੍ਤਾ ਸਞ੍ਞਾ ਅਬ੍ਯਾਪਾਦਸਞ੍ਞਾ, ਸਾ ਮੇਤ੍ਤਾਪੁਬ੍ਬਭਾਗੇ ਕਾਮਾਵਚਰਾ ਹੋਤਿ, ਮੇਤ੍ਤਾਝਾਨੇ ਰੂਪਾਵਚਰਾ, ਤਂ ਝਾਨਂ ਪਾਦਕਂ ਕਤ੍ਵਾ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਮਗ੍ਗਫਲਕਾਲੇ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਾ. ਅਵਿਹਿਂਸਾਪਟਿਸਞ੍ਞੁਤ੍ਤਾ ਸਞ੍ਞਾ ਅਵਿਹਿਂਸਾਸਞ੍ਞਾ, ਸਾ ਕਰੁਣਾਪੁਬ੍ਬਭਾਗੇ ਕਾਮਾਵਚਰਾ, ਕਰੁਣਾਝਾਨੇ ਰੂਪਾਵਚਰਾ, ਤਂ ਝਾਨਂ ਪਾਦਕਂ ਕਤ੍ਵਾ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਮਗ੍ਗਫਲਕਾਲੇ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਾ. ਯਦਾ ਅਲੋਭੋ ਸੀਸਂ ਹੋਤਿ, ਤਦਾ ਇਤਰੇ ਦ੍ਵੇ ਤਦਨ੍ਵਾਯਿਕਾ ਭਵਨ੍ਤਿ. ਯਦਾ ਮੇਤ੍ਤਾ ਸੀਸਂ ਹੋਤਿ, ਤਦਾ ਇਤਰੇ ਦ੍ਵੇ ਤਦਨ੍ਵਾਯਿਕਾ ਭਵਨ੍ਤਿ. ਯਦਾ ਕਰੁਣਾ ਸੀਸਂ ਹੋਤਿ, ਤਦਾ ਇਤਰੇ ਦ੍ਵੇ ਤਦਨ੍ਵਾਯਿਕਾ ਭਵਨ੍ਤਿ. ਰੂਪਾਰਮ੍ਮਣਂ ਆਰਬ੍ਭ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਸਞ੍ਞਾ ਰੂਪਸਞ੍ਞਾ. ਸਦ੍ਦਸਞ੍ਞਾਦੀਸੁਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ. ਇਦਂ ਤਸ੍ਸਾਯੇਵ ਆਰਮ੍ਮਣਤੋ ਨਾਮਂ. ਆਰਮ੍ਮਣਾਨਂ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਚਕ੍ਖੁਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਾਦਿਵਤ੍ਥੂਨਿਪਿ ਵੁਤ੍ਤਾਨੇਵ ਹੋਨ੍ਤਿ.

ਯਾ ਏਵਰੂਪਾ ਸਞ੍ਞਾਤਿ ਅਞ੍ਞਾਪਿ ‘‘ਪਟਿਘਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਾ ਸਞ੍ਞਾ ਅਧਿਵਚਨਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਾ ਸਞ੍ਞਾ’’ਤਿ ਏਵਮਾਦਿਕਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਤਤ੍ਥ ਅਧਿਵਚਨਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਾ ਸਞ੍ਞਾਤਿਪਿ ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਛਦ੍ਵਾਰਿਕਾਯੇਵ. ਤਯੋ ਹਿ ਅਰੂਪਿਨੋ ਖਨ੍ਧਾ ਸਯਂ ਪਿਟ੍ਠਿਵਟ੍ਟਕਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨਾ ਸਹਜਾਤਸਞ੍ਞਾਯ ‘‘ਅਧਿਵਚਨਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਾ ਸਞ੍ਞਾ’’ਤਿ ਨਾਮਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਨਿਪ੍ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਪਨ ਪਟਿਘਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਾ ਸਞ੍ਞਾ ਨਾਮ ਪਞ੍ਚਦ੍ਵਾਰਿਕਾ ਸਞ੍ਞਾ, ਅਧਿਵਚਨਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਾ ਸਞ੍ਞਾ ਨਾਮ ਮਨੋਦ੍ਵਾਰਿਕਾ ਸਞ੍ਞਾ. ਏਤਾ ਅਤਿਰੇਕਸਞ੍ਞਾ ਪਰਿਗ੍ਗਹਿਤਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ.

ਸਞ੍ਞਾਤਿ ਸਭਾਵਨਾਮਂ. ਸਞ੍ਜਾਨਨਾਤਿ ਸਞ੍ਜਾਨਨਾਕਾਰੋ. ਸਞ੍ਜਾਨਿਤਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਸਞ੍ਜਾਨਿਤਭਾਵੋ.

ਅਵਿਜ੍ਜੋਘਨ੍ਤਿ ਪੂਰੇਤੁਂ ਅਯੁਤ੍ਤਟ੍ਠੇਨ ਕਾਯਦੁਚ੍ਚਰਿਤਾਦਿ ਅਵਿਨ੍ਦਿਯਂ ਨਾਮ, ਅਲਦ੍ਧਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤਂ ਅਵਿਨ੍ਦਿਯਂ ਵਿਨ੍ਦਤੀਤਿ ਅਵਿਜ੍ਜਾ. ਤਬ੍ਬਿਪਰੀਤਤੋ ਕਾਯਸੁਚਰਿਤਾਦਿ ਵਿਨ੍ਦਿਯਂ ਨਾਮ, ਤਂ ਵਿਨ੍ਦਿਯਂ ਨ ਵਿਨ੍ਦਤੀਤਿ ਅਵਿਜ੍ਜਾ. ਖਨ੍ਧਾਨਂ ਰਾਸਟ੍ਠਂ, ਆਯਤਨਾਨਂ ਆਯਤਨਟ੍ਠਂ, ਧਾਤੂਨਂ ਸੁਞ੍ਞਟ੍ਠਂ, ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਅਧਿਪਤਿਯਟ੍ਠਂ, ਸਚ੍ਚਾਨਂ ਤਥਟ੍ਠਂ ਅਵਿਦਿਤਂ ਕਰੋਤੀਤਿਪਿ ਅਵਿਜ੍ਜਾ. ਦੁਕ੍ਖਾਦੀਨਂ ਪੀਲ਼ਨਾਦਿਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧਂ ਅਤ੍ਥਂ ਅਵਿਦਿਤਂ ਕਰੋਤੀਤਿਪਿ ਅਵਿਜ੍ਜਾ. ਅਨ੍ਤਵਿਰਹਿਤੇ ਸਂਸਾਰੇ ਯੋਨਿਗਤਿਭਵਵਿਞ੍ਞਾਣਟ੍ਠਿਤਿਸਤ੍ਤਾਵਾਸੇਸੁ ਸਤ੍ਤੇ ਜਵਾਪੇਤੀਤਿ ਅਵਿਜ੍ਜਾ. ਪਰਮਤ੍ਥਤੋ ਅਵਿਜ੍ਜਮਾਨੇਸੁ ਇਤ੍ਥਿਪੁਰਿਸਾਦੀਸੁ ਜਵਤਿ, ਵਿਜ੍ਜਮਾਨੇਸੁ ਖਨ੍ਧਾਦੀਸੁ ਨ ਜਵਤੀਤਿ ਅਵਿਜ੍ਜਾ. ਅਪਿ ਚ ਚਕ੍ਖੁਵਿਞ੍ਞਾਣਾਦੀਨਂ ਵਤ੍ਥਾਰਮ੍ਮਣਾਨਂ ਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਾਦਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨਞ੍ਚ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਛਾਦਨਤੋਪਿ ਅਵਿਜ੍ਜਾ, ਤਂ ਅਵਿਜ੍ਜੋਘਂ. ਕਾਮੋਘਵਸੇਨ ਉਤ੍ਤਰੇਯ੍ਯ. ਭਵੋਘਵਸੇਨ ਪਤਰੇਯ੍ਯ. ਦਿਟ੍ਠੋਘਵਸੇਨ ਸਮਤਿਕ੍ਕਮੇਯ੍ਯ. ਅਵਿਜ੍ਜੋਘਵਸੇਨ ਵੀਤਿਵਤ੍ਤੇਯ੍ਯ. ਅਥ ਵਾ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗੇਨ ਪਹਾਨਵਸੇਨ ਉਤ੍ਤਰੇਯ੍ਯ. ਸਕਦਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗੇਨ ਪਹਾਨਵਸੇਨ ਪਤਰੇਯ੍ਯ. ਅਨਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗੇਨ ਪਹਾਨਵਸੇਨ ਸਮਤਿਕ੍ਕਮੇਯ੍ਯ. ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗੇਨ ਪਹਾਨਵਸੇਨ ਵੀਤਿਵਤ੍ਤੇਯ੍ਯ. ਅਥ ਵਾ ‘‘ਤਰੇਯ੍ਯਾਦਿਪਞ੍ਚਪਦਂ ਤਦਙ੍ਗਾਦਿਪਞ੍ਚਪਹਾਨੇਨ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਕੇਚਿ ਵਦਨ੍ਤਿ.

‘‘ਮੋਨਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਞਾਣ’’ਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਤਂ ਪਭੇਦਤੋ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਯਾ ਪਞ੍ਞਾ ਪਜਾਨਨਾ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯਮੇਵ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਮੋਹੋ ਧਮ੍ਮਵਿਚਯੋ’’ਤਿ ਪਦਂ. ਅਮੋਹੋ ਕੁਸਲੇਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਅਭਾਵਨਾਯ ਪਟਿਪਕ੍ਖੋ ਭਾਵਨਾਹੇਤੁ. ਅਮੋਹੇਨ ਅਵਿਪਰੀਤਂ ਗਣ੍ਹਾਤਿ ਮੂਲ਼੍ਹਸ੍ਸ ਵਿਪਰੀਤਗ੍ਗਹਣਤੋ. ਅਮੋਹੇਨ ਯਾਥਾਵਂ ਯਾਥਾਵਤੋ ਧਾਰੇਨ੍ਤੋ ਯਥਾਸਭਾਵੇ ਪਵਤ੍ਤਤਿ. ਮੂਲ਼੍ਹੋ ਹਿ ‘‘ਤਚ੍ਛਂ ਅਤਚ੍ਛਂ, ਅਤਚ੍ਛਞ੍ਚ ਤਚ੍ਛ’’ਨ੍ਤਿ ਗਣ੍ਹਾਤਿ; ਤਥਾ ਇਚ੍ਛਿਤਾਲਾਭਦੁਕ੍ਖਂ ਨ ਹੋਤਿ. ਅਮੂਲ਼੍ਹਸ੍ਸ ‘‘ਤਂ ਕੁਤੇਤ੍ਥ ਲਬ੍ਭਾ’’ਤਿ ਏਵਮਾਦਿਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਸਮ੍ਭਵਤੋ ਮਰਣਦੁਕ੍ਖਂ ਨ ਹੋਤਿ. ਸਮ੍ਮੋਹਮਰਣਞ੍ਹਿ ਦੁਕ੍ਖਂ, ਨ ਚ ਤਂ ਅਮੂਲ਼੍ਹਸ੍ਸ ਹੋਤਿ. ਪਬ੍ਬਜਿਤਾਨਂ ਸੁਖਸਂਵਾਸੋ ਹੋਤਿ, ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਯੋਨਿਯਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ ਨ ਹੋਤਿ. ਮੋਹੇਨ ਹਿ ਨਿਚ੍ਚਸਮ੍ਮੂਲ਼੍ਹਾ ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਯੋਨਿਂ ਉਪਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ. ਮੋਹਪਟਿਪਕ੍ਖੋ ਚ ਅਮੋਹੋ ਮੋਹਵਸੇਨ ਅਮਜ੍ਝਤ੍ਤਭਾਵਸ੍ਸ ਅਭਾਵਕਰੋ. ਅਮੋਹੇਨ ਅਵਿਹਿਂਸਾਸਞ੍ਞਾ ਧਾਤੁਸਞ੍ਞਾ ਮਜ੍ਝਿਮਾਯ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਯਾ ਪਟਿਪਜ੍ਜਨਂ, ਪਚ੍ਛਿਮਗਨ੍ਥਦ੍ਵਯਸ੍ਸ ਪਭੇਦਨਞ੍ਚ ਹੋਤਿ. ਪਚ੍ਛਿਮਾਨਿ ਦ੍ਵੇ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾਨਿ ਤਸ੍ਸੇਵ ਆਨੁਭਾਵੇਨ ਇਜ੍ਝਨ੍ਤਿ. ਅਮੋਹੋ ਦੀਘਾਯੁਕਤਾਯ ਪਚ੍ਚਯੋ ਹੋਤਿ. ਅਮੂਲ਼੍ਹੋ ਹਿ ਹਿਤਾਹਿਤਂ ਞਤ੍ਵਾ ਅਹਿਤਂ ਪਰਿਵਜ੍ਜੇਨ੍ਤੋ ਹਿਤਞ੍ਚ ਪਟਿਸੇਵਮਾਨੋ ਦੀਘਾਯੁਕੋ ਹੋਤਿ, ਅਤ੍ਤਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਅਪਰਿਹੀਨੋ ਹੋਤਿ. ਅਮੂਲ਼੍ਹੋ ਹਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਹਿਤਮੇਵ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਸਮ੍ਪਾਦੇਤਿ. ਅਰਿਯਵਿਹਾਰਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਯੋ ਹੋਤਿ, ਉਦਾਸਿਨਪਕ੍ਖੇਸੁ ਨਿਬ੍ਬੁਤੋ ਹੋਤਿ ਅਮੂਲ਼੍ਹਸ੍ਸ ਸਬ੍ਬਾਭਿਸਙ੍ਗਤਾਯ ਅਭਾਵਤੋ. ਅਮੋਹੇਨ ਅਨਤ੍ਤਦਸ੍ਸਨਂ ਹੋਤਿ. ਅਸਮ੍ਮੂਲ਼੍ਹੋ ਹਿ ਯਾਥਾਵਗਹਣਕੁਸਲੋ ਅਪਰਿਣਾਯਕਂ ਖਨ੍ਧਪਞ੍ਚਕਂ ਅਪਰਿਣਾਯਕਤੋ ਬੁਜ੍ਝਤਿ. ਯਥਾ ਚ ਏਤੇਨ ਅਨਤ੍ਤਦਸ੍ਸਨਂ, ਏਵਂ ਅਤ੍ਤਦਸ੍ਸਨਂ ਮੋਹੇਨ. ਕੋ ਹਿ ਨਾਮ ਅਤ੍ਤਸੁਞ੍ਞਤਂ ਬੁਜ੍ਝਿਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਸਮ੍ਮੋਹਂ ਆਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯਾਤਿ.

ਤੇਨ ਞਾਣੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋਤਿ ਏਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰੇਨ ਞਾਣੇਨ ਸਮਙ੍ਗੀਭੂਤੋ ਸੇਕ੍ਖਾਦਯੋ ਮੁਨਿ. ਮੋਨਪ੍ਪਤ੍ਤੋਤਿ ਪਟਿਲਦ੍ਧਞਾਣੋ ਮੁਨਿਭਾਵਂ ਪਤ੍ਤੋ. ਤੀਣੀਤਿ ਗਣਨਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ. ਮੋਨੇਯ੍ਯਾਨੀਤਿ ਮੁਨਿਭਾਵਕਰਾ ਮੋਨੇਯ੍ਯਕਰਾ ਪਟਿਪਦਾ ਧਮ੍ਮਾ. ਕਾਯਮੋਨੇਯ੍ਯਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ ਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਕਾਯਰੂਪਕਾਯਵਸੇਨ ਪਞ੍ਞਾਪੇਤਬ੍ਬਂ ਕਾਯਮੋਨੇਯ੍ਯਂ. ਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਵਾਚਾਸਦ੍ਦਵਾਚਾਵਸੇਨ ਪਞ੍ਞਾਪੇਤਬ੍ਬਂ ਵਚੀਮੋਨੇਯ੍ਯਂ. ਮਨੋਦ੍ਵਾਰਿਕਚਿਤ੍ਤਾਦਿਵਸੇਨ ਪਞ੍ਞਾਪੇਤਬ੍ਬਂ ਮਨੋਮੋਨੇਯ੍ਯਂ. ਤਿਵਿਧਕਾਯਦੁਚ੍ਚਰਿਤਾਨਂ ਪਹਾਨਨ੍ਤਿ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਾਦਿਵਿਧਾਨਂ ਕਾਯਤੋ ਪਵਤ੍ਤਾਨਂ ਦੁਟ੍ਠੁ ਚਰਿਤਾਨਂ ਪਜਹਨਂ. ਕਾਯਸੁਚਰਿਤਨ੍ਤਿ ਕਾਯਤੋ ਪਵਤ੍ਤਂ ਸੁਟ੍ਠੁ ਚਰਿਤਂ. ਕਾਯਾਰਮ੍ਮਣੇ ਞਾਣਨ੍ਤਿ ਕਾਯਂ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਕਤ੍ਵਾ ਅਨਿਚ੍ਚਾਦਿਵਸੇਨ ਪਵਤ੍ਤਂ ਕਾਯਾਰਮ੍ਮਣੇ ਞਾਣਂ. ਕਾਯਪਰਿਞ੍ਞਾਤਿ ਕਾਯਂ ਞਾਤਤੀਰਣਪ੍ਪਹਾਨਪਰਿਞ੍ਞਾਹਿ ਜਾਨਨਵਸੇਨ ਪਵਤ੍ਤਂ ਞਾਣਂ. ਪਰਿਞ੍ਞਾਸਹਗਤੋ ਮਗ੍ਗੋਤਿ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਿਕਂ ਕਾਯਂ ਸਮ੍ਮਸਿਤ੍ਵਾ ਉਪ੍ਪਾਦਿਤਮਗ੍ਗੋ ਪਰਿਞ੍ਞਾਸਹਗਤੋ. ਕਾਯੇ ਛਨ੍ਦਰਾਗਸ੍ਸ ਪਹਾਨਨ੍ਤਿ ਕਾਯੇ ਤਣ੍ਹਾਛਨ੍ਦਰਾਗਸ੍ਸ ਪਜਹਨਂ. ਕਾਯਸਙ੍ਖਾਰਨਿਰੋਧੋਤਿ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸਾਨਂ ਨਿਰੋਧੋ ਆਵਰਣੋ, ਚਤੁਤ੍ਥਜ੍ਝਾਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿਸਮਾਪਜ੍ਜਨਂ. ਵਚੀਸਙ੍ਖਾਰਨਿਰੋਧੋਤਿ ਵਿਤਕ੍ਕਵਿਚਾਰਾਨਂ ਨਿਰੋਧੋ ਆਵਰਣੋ, ਦੁਤਿਯਜ੍ਝਾਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿਸਮਾਪਜ੍ਜਨਂ. ਚਿਤ੍ਤਸਙ੍ਖਾਰਨਿਰੋਧੋਤਿ ਸਞ੍ਞਾਵੇਦਨਾਨਂ ਨਿਰੋਧੋ ਆਵਰਣੋ, ਸਞ੍ਞਾਵੇਦਯਿਤਨਿਰੋਧਸਮਾਪਤ੍ਤਿਸਮਾਪਜ੍ਜਨਂ.

ਪਠਮਗਾਥਾਯ ਕਾਯਮੁਨਿਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ ਕਾਯਦੁਚ੍ਚਰਿਤਪ੍ਪਹਾਨਵਸੇਨ ਕਾਯਮੁਨਿ. ਵਚੀਦੁਚ੍ਚਰਿਤਪ੍ਪਹਾਨਵਸੇਨ ਵਾਚਾਮੁਨਿ. ਮਨੋਦੁਚ੍ਚਰਿਤਪ੍ਪਹਾਨਵਸੇਨ ਮਨੋਮੁਨਿ. ਸਬ੍ਬਾਕੁਸਲਪ੍ਪਹਾਨਵਸੇਨ ਅਨਾਸਵਮੁਨਿ. ਮੋਨੇਯ੍ਯਸਮ੍ਪਨ੍ਨਨ੍ਤਿ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬਂ ਜਾਨਿਤ੍ਵਾ ਫਲੇ ਠਿਤਤ੍ਤਾ ਮੋਨੇਯ੍ਯਸਮ੍ਪਨ੍ਨਂ. ਆਹੁ ਸਬ੍ਬਪ੍ਪਹਾਯਿਨਨ੍ਤਿ ਸਬ੍ਬਕਿਲੇਸੇ ਪਜਹਿਤ੍ਵਾ ਠਿਤਤ੍ਤਾ ਸਬ੍ਬਪ੍ਪਹਾਯਿਨਂ ਕਥਯਨ੍ਤਿ.

ਦੁਤਿਯਗਾਥਾਯ ਨਿਨ੍ਹਾਤਪਾਪਕਨ੍ਤਿ ਯੋ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਬਹਿਦ੍ਧਸਙ੍ਖਾਤੇ ਸਬ੍ਬਸ੍ਮਿਮ੍ਪਿ ਆਯਤਨੇ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਬਹਿਦ੍ਧਾਰਮ੍ਮਣਵਸੇਨ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਰਹਾਨਿ ਸਬ੍ਬਪਾਪਕਾਨਿ ਮਗ੍ਗਞਾਣੇਨ ਨਿਨ੍ਹਾਯ ਧੋਵਿਤ੍ਵਾ ਠਿਤਤ੍ਤਾ ਨਿਨ੍ਹਾਤਪਾਪਕਂ ਆਹੂਤਿ ਏਵਮਤ੍ਥੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ. ਅਗਾਰਮਜ੍ਝੇ ਵਸਨ੍ਤਾ ਅਗਾਰਮੁਨਿਨੋ. ਪਬ੍ਬਜ੍ਜੁਪਗਤਾ ਅਨਗਾਰਮੁਨਿਨੋ. ਤਤ੍ਥ ਸੇਕ੍ਖਾ ਸੇਕ੍ਖਮੁਨਿਨੋ. ਅਰਹਨ੍ਤੋ ਅਸੇਕ੍ਖਮੁਨਿਨੋ. ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਾ ਪਚ੍ਚੇਕਮੁਨਿਨੋ. ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਾ ਮੁਨਿਮੁਨਿਨੋ.

ਪੁਨ ਕਥੇਤੁਕਮ੍ਯਤਾਪੁਚ੍ਛਾਵਸੇਨ ‘‘ਕਤਮੇ ਅਗਾਰਮੁਨਿਨੋ’’ਤਿ ਆਹ. ਅਗਾਰਿਕਾਤਿ ਕਸਿਗੋਰਕ੍ਖਾਦਿਅਗਾਰਿਕਕਮ੍ਮੇ ਨਿਯੁਤ੍ਤਾ. ਦਿਟ੍ਠਪਦਾਤਿ ਦਿਟ੍ਠਨਿਬ੍ਬਾਨਾ. ਵਿਞ੍ਞਾਤਸਾਸਨਾਤਿ ਵਿਞ੍ਞਾਤਂ ਸਿਕ੍ਖਤ੍ਤਯਸਾਸਨਂ ਏਤੇਸਨ੍ਤਿ ਵਿਞ੍ਞਾਤਸਾਸਨਾ. ਅਨਗਾਰਾਤਿ ਕਸਿਗੋਰਕ੍ਖਾਦਿਅਗਾਰਿਯਕਮ੍ਮਂ ਏਤੇਸਂ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਪਬ੍ਬਜਿਤਾ ‘‘ਅਨਗਾਰਾ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ. ਸਤ੍ਤ ਸੇਕ੍ਖਾਤਿ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਾਦਯੋ ਸਤ੍ਤ. ਤੀਸੁ ਸਿਕ੍ਖਾਸੁ ਸਿਕ੍ਖਨ੍ਤੀਤਿ ਸੇਕ੍ਖਾ. ਅਰਹਨ੍ਤੋ ਨ ਸਿਕ੍ਖਨ੍ਤੀਤਿ ਅਸੇਕ੍ਖਾ. ਤਂ ਤਂ ਕਾਰਣਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਏਕਕਾਵ ਅਨਾਚਰਿਯਕਾਵ ਚਤੁਸਚ੍ਚਂ ਬੁਜ੍ਝਿਤਵਨ੍ਤੋਤਿ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਾ ਪਚ੍ਚੇਕਮੁਨਿਨੋ.

ਮੁਨਿਮੁਨਿਨੋ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਤਥਾਗਤਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਅਟ੍ਠਹਿ ਕਾਰਣੇਹਿ ਭਗਵਾ ਤਥਾਗਤੋ – ਤਥਾ ਆਗਤੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ, ਤਥਾ ਗਤੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ, ਤਥਲਕ੍ਖਣਂ ਆਗਤੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ, ਤਥਧਮ੍ਮੇ ਯਾਥਾਵਤੋ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ, ਤਥਦਸ੍ਸਿਤਾਯ ਤਥਾਗਤੋ, ਤਥਵਾਦਿਤਾਯ ਤਥਾਗਤੋ, ਤਥਾਕਾਰਿਤਾਯ ਤਥਾਗਤੋ, ਅਭਿਭਵਨਟ੍ਠੇਨ ਤਥਾਗਤੋਤਿ.

ਕਥਂ ਭਗਵਾ ਤਥਾ ਆਗਤੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ? ਯਥਾ ਸਬ੍ਬਲੋਕਹਿਤਾਯ ਉਸ੍ਸੁਕ੍ਕਮਾਪਨ੍ਨਾ ਪੁਰਿਮਕਾ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਾ ਆਗਤਾ. ਕਿਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ? ਯੇਨਾਭਿਨੀਹਾਰੇਨ ਪੁਰਿਮਕਾ ਭਗਵਨ੍ਤੋ ਆਗਤਾ, ਤੇਨੇਵ ਅਮ੍ਹਾਕਮ੍ਪਿ ਭਗਵਾ ਆਗਤੋ. ਅਥ ਵਾ ਯਥਾ ਪੁਰਿਮਕਾ ਭਗਵਨ੍ਤੋ ਦਾਨਸੀਲਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਪਞ੍ਞਾਵੀਰਿਯਖਨ੍ਤਿਸਚ੍ਚਾਧਿਟ੍ਠਾਨਮੇਤ੍ਤੁਪੇਕ੍ਖਾਸਙ੍ਖਾਤਾ ਦਸ ਪਾਰਮਿਯੋ ਦਸ ਉਪਪਾਰਮਿਯੋ ਦਸ ਪਰਮਤ੍ਥਪਾਰਮਿਯੋਤਿ ਸਮਤਿਂਸਪਾਰਮਿਯੋ ਪੂਰੇਤ੍ਵਾ ਅਙ੍ਗਪਰਿਚ੍ਚਾਗਂ ਨਯਨਧਨਰਜ੍ਜਪੁਤ੍ਤਦਾਰਪਰਿਚ੍ਚਾਗਨ੍ਤਿ ਇਮੇ ਪਞ੍ਚ ਮਹਾਪਰਿਚ੍ਚਾਗੇ ਪਰਿਚ੍ਚਜਿਤ੍ਵਾ ਪੁਬ੍ਬਯੋਗਪੁਬ੍ਬਚਰਿਯਧਮ੍ਮਕ੍ਖਾਨਞਾਤਤ੍ਥਚਰਿਯਾਦਯੋ ਪੂਰੇਤ੍ਵਾ ਬੁਦ੍ਧਿਚਰਿਯਾਯ ਕੋਟਿਂ ਪਤ੍ਵਾ ਆਗਤਾ, ਤਥਾ ਅਮ੍ਹਾਕਮ੍ਪਿ ਭਗਵਾ ਆਗਤੋ. ਯਥਾ ਚ ਪੁਰਿਮਕਾ ਭਗਵਨ੍ਤੋ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨੇ, ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਧਾਨੇ, ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਇਦ੍ਧਿਪਾਦੇ, ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ, ਪਞ੍ਚ ਬਲਾਨਿ, ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੇ, ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਤ੍ਵਾ ਪੂਰੇਤ੍ਵਾ ਆਗਤਾ, ਤਥਾ ਅਮ੍ਹਾਕਮ੍ਪਿ ਭਗਵਾ ਆਗਤੋ. ਏਵਂ ਤਥਾ ਆਗਤੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ.

‘‘ਯਥਾ ਚ ਦੀਪਙ੍ਕਰਬੁਦ੍ਧਆਦਯੋ, ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਭਾਵਂ ਮੁਨਯੋ ਇਧਾਗਤਾ;

ਤਥਾ ਅਯਂ ਸਕ੍ਯਮੁਨੀਪਿ ਆਗਤੋ, ਤਥਾਗਤੋ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਤੇਨ ਚਕ੍ਖੁਮਾ’’ਤਿ.

ਕਥਂ ਤਥਾ ਗਤੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ? ਯਥਾ ਸਮ੍ਪਤਿਜਾਤਾ ਪੁਰਿਮਕਾ ਭਗਵਨ੍ਤੋ ਗਤਾ. ਕਥਞ੍ਚ ਤੇ ਗਤਾ? ਤੇ ਹਿ ਸਮ੍ਪਤਿਜਾਤਾ ਸਮੇਹਿ ਪਾਦੇਹਿ ਪਥਵਿਯਂ ਪਤਿਟ੍ਠਾਯ ਉਤ੍ਤਰਾਭਿਮੁਖਾ ਸਤ੍ਤਪਦਵੀਤਿਹਾਰੇਨ ਗਤਾ. ਯਥਾਹ –

‘‘ਸਮ੍ਪਤਿਜਾਤੋ, ਆਨਨ੍ਦ, ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ਸਮੇਹਿ ਪਾਦੇਹਿ ਪਥਵਿਯਂ ਪਤਿਟ੍ਠਹਿਤ੍ਵਾ ਉਤ੍ਤਰਾਭਿਮੁਖੋ ਸਤ੍ਤਪਦਵੀਤਿਹਾਰੇਨ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਸੇਤਮ੍ਹਿ ਛਤ੍ਤੇ ਅਨੁਧਾਰਿਯਮਾਨੇ ਸਬ੍ਬਾ ਚ ਦਿਸਾ ਅਨੁਵਿਲੋਕੇਤਿ, ਆਸਭਿਞ੍ਚ ਵਾਚਂ ਭਾਸਤਿ – ‘ਅਗ੍ਗੋਹਮਸ੍ਮਿ ਲੋਕਸ੍ਸ, ਜੇਟ੍ਠੋਹਮਸ੍ਮਿ ਲੋਕਸ੍ਸ, ਸੇਟ੍ਠੋਹਮਸ੍ਮਿ ਲੋਕਸ੍ਸ, ਅਯਮਨ੍ਤਿਮਾ ਜਾਤਿ, ਨਤ੍ਥਿ ਦਾਨਿ ਪੁਨਬ੍ਭਵੋ’’’ਤਿ (ਦੀ. ਨਿ. ੨.੩੧; ਮ. ਨਿ. ੩.੨੦੭).

ਤਞ੍ਚਸ੍ਸ ਗਮਨਂ ਤਥਂ ਅਹੋਸਿ ਅਵਿਤਥਂ ਅਨੇਕੇਸਂ ਵਿਸੇਸਾਧਿਗਮਾਨਂ ਪੁਬ੍ਬਨਿਮਿਤ੍ਤਭਾਵੇਨ. ਯਞ੍ਹਿ ਸੋ ਸਮ੍ਪਤਿਜਾਤੋ ਸਮੇਹਿ ਪਾਦੇਹਿ ਪਤਿਟ੍ਠਾਤਿ, ਇਦਮਸ੍ਸ ਚਤੁਰਿਦ੍ਧਿਪਾਦਪਟਿਲਾਭਸ੍ਸ ਪੁਬ੍ਬਨਿਮਿਤ੍ਤਂ. ਉਤ੍ਤਰਮੁਖਭਾਵੋ ਪਨਸ੍ਸ ਸਬ੍ਬਲੋਕੁਤ੍ਤਰਭਾਵਸ੍ਸ ਪੁਬ੍ਬਨਿਮਿਤ੍ਤਂ. ਸਤ੍ਤਪਦਵੀਤਿਹਾਰੋ ਸਤ੍ਤਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਰਤਨਪਟਿਲਾਭਸ੍ਸ. ‘‘ਸੁਵਣ੍ਣਦਣ੍ਡਾ ਵੀਤਿਪਤਨ੍ਤਿ ਚਾਮਰਾ’’ਤਿ (ਸੁ. ਨਿ. ੬੯੩) ਏਤ੍ਥ ਵੁਤ੍ਤਚਾਮਰੁਕ੍ਖੇਪੋ ਪਨ ਸਬ੍ਬਤਿਤ੍ਥਿਯਨਿਮ੍ਮਦਨਸ੍ਸ. ਸੇਤਚ੍ਛਤ੍ਤਧਾਰਣਂ ਅਰਹਤ੍ਤਵਿਮੁਤ੍ਤਿਵਰਵਿਮਲਸੇਤਚ੍ਛਤ੍ਤਪਟਿਲਾਭਸ੍ਸ. ਸਬ੍ਬਦਿਸਾਨੁਵਿਲੋਕਨਂ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਾਨਾਵਰਣਞਾਣਪਟਿਲਾਭਸ੍ਸ. ਆਸਭਿਵਾਚਾਭਾਸਨਂ ਪਨ ਅਪ੍ਪਟਿਵਤ੍ਤਿਯਵਰਧਮ੍ਮਚਕ੍ਕਪਵਤ੍ਤਨਸ੍ਸ ਪੁਬ੍ਬਨਿਮਿਤ੍ਤਂ. ਤਥਾ ਅਯਂ ਭਗਵਾਪਿ ਗਤੋ. ਤਞ੍ਚਸ੍ਸ ਗਮਨਂ ਤਥਂ ਅਹੋਸਿ ਅਵਿਤਥਂ ਤੇਸਂਯੇਵ ਵਿਸੇਸਾਧਿਗਮਾਨਂ ਪੁਬ੍ਬਨਿਮਿਤ੍ਤਭਾਵੇਨ. ਤੇਨਾਹੁ ਪੋਰਾਣਾ –

‘‘ਮੁਹੁਤ੍ਤਜਾਤੋਵ ਗਵਮ੍ਪਤੀ ਯਥਾ, ਸਮੇਹਿ ਪਾਦੇਹਿ ਫੁਸੀ ਵਸੁਨ੍ਧਰਂ;

ਸੋ ਵਿਕ੍ਕਮੀ ਸਤ੍ਤ ਪਦਾਨਿ ਗੋਤਮੋ, ਸੇਤਞ੍ਚ ਛਤ੍ਤਂ ਅਨੁਧਾਰਯੁਂ ਮਰੂ.

‘‘ਗਨ੍ਤ੍ਵਾਨ ਸੋ ਸਤ੍ਤ ਪਦਾਨਿ ਗੋਤਮੋ, ਦਿਸਾ ਵਿਲੋਕੇਸਿ ਸਮਾ ਸਮਨ੍ਤਤੋ;

ਅਟ੍ਠਙ੍ਗੁਪੇਤਂ ਗਿਰਮਬ੍ਭੁਦੀਰਯਿ, ਸੀਹੋ ਯਥਾ ਪਬ੍ਬਤਮੁਦ੍ਧਨਿਟ੍ਠਿਤੋ’’ਤਿ. (ਪਟਿ. ਮ. ਅਟ੍ਠ. ੧.੧.੩੭; ਇਤਿਵੁ. ਅਟ੍ਠ. ੩੮);

ਏਵਂ ਤਥਾ ਗਤੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ.

ਅਥ ਵਾ ਯਥਾ ਪੁਰਿਮਕਾ ਭਗਵਨ੍ਤੋ, ਅਯਮ੍ਪਿ ਭਗਵਾ ਤਥੇਵ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮੇਨ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਂ…ਪੇ… ਪਠਮਜ੍ਝਾਨੇਨ ਨੀਵਰਣੇ…ਪੇ… ਅਨਿਚ੍ਚਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਨਿਚ੍ਚਸਞ੍ਞਂ…ਪੇ… ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗੇਨ ਸਬ੍ਬਕਿਲੇਸੇ ਪਹਾਯ ਗਤੋ, ਏਵਮ੍ਪਿ ਤਥਾ ਗਤੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ.

ਕਥਂ ਤਥਲਕ੍ਖਣਂ ਆਗਤੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ? ਪਥਵੀਧਾਤੁਯਾ ਕਕ੍ਖਲ਼ਤ੍ਤਲਕ੍ਖਣਂ ਤਥਂ ਅਵਿਤਥਂ, ਆਪੋਧਾਤੁਯਾ ਪਗ੍ਘਰਣਲਕ੍ਖਣਂ, ਤੇਜੋਧਾਤੁਯਾ ਉਣ੍ਹਤ੍ਤਲਕ੍ਖਣਂ, ਵਾਯੋਧਾਤੁਯਾ ਵਿਤ੍ਥਮ੍ਭਨਲਕ੍ਖਣਂ, ਆਕਾਸਧਾਤੁਯਾ ਅਸਮ੍ਫੁਟ੍ਠਲਕ੍ਖਣਂ, ਵਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁਯਾ ਵਿਜਾਨਨਲਕ੍ਖਣਂ.

ਰੂਪਸ੍ਸ ਰੁਪ੍ਪਨਲਕ੍ਖਣਂ, ਵੇਦਨਾਯ ਵੇਦਯਿਤਲਕ੍ਖਣਂ, ਸਞ੍ਞਾਯ ਸਞ੍ਜਾਨਨਲਕ੍ਖਣਂ, ਸਙ੍ਖਾਰਾਨਂ ਅਭਿਸਙ੍ਖਰਣਲਕ੍ਖਣਂ, ਵਿਞ੍ਞਾਣਸ੍ਸ ਵਿਜਾਨਨਲਕ੍ਖਣਂ.

ਵਿਤਕ੍ਕਸ੍ਸ ਅਭਿਨਿਰੋਪਨਲਕ੍ਖਣਂ, ਵਿਚਾਰਸ੍ਸ ਅਨੁਮਜ੍ਜਨਲਕ੍ਖਣਂ, ਪੀਤਿਯਾ ਫਰਣਲਕ੍ਖਣਂ, ਸੁਖਸ੍ਸ ਸਾਤਲਕ੍ਖਣਂ, ਚਿਤ੍ਤੇਕਗ੍ਗਤਾਯ ਅਵਿਕ੍ਖੇਪਲਕ੍ਖਣਂ, ਫਸ੍ਸਸ੍ਸ ਫੁਸਨਲਕ੍ਖਣਂ.

ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਲਕ੍ਖਣਂ, ਵੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਪਗ੍ਗਹਲਕ੍ਖਣਂ, ਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਉਪਟ੍ਠਾਨਲਕ੍ਖਣਂ, ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਅਵਿਕ੍ਖੇਪਲਕ੍ਖਣਂ, ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਪਜਾਨਨਲਕ੍ਖਣਂ.

ਸਦ੍ਧਾਬਲਸ੍ਸ ਅਸ੍ਸਦ੍ਧਿਯੇ ਅਕਮ੍ਪਿਯਲਕ੍ਖਣਂ, ਵੀਰਿਯਬਲਸ੍ਸ ਕੋਸਜ੍ਜੇ, ਸਤਿਬਲਸ੍ਸ ਮੁਟ੍ਠਸ੍ਸਚ੍ਚੇ, ਸਮਾਧਿਬਲਸ੍ਸ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚੇ, ਪਞ੍ਞਾਬਲਸ੍ਸ ਅਵਿਜ੍ਜਾਯ ਅਕਮ੍ਪਿਯਲਕ੍ਖਣਂ.

ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਉਪਟ੍ਠਾਨਲਕ੍ਖਣਂ, ਧਮ੍ਮਵਿਚਯਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਪਵਿਚਯਲਕ੍ਖਣਂ, ਵੀਰਿਯਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਪਗ੍ਗਹਲਕ੍ਖਣਂ, ਪੀਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਫਰਣਲਕ੍ਖਣਂ, ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਉਪਸਮਲਕ੍ਖਣਂ, ਸਮਾਧਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਅਵਿਕ੍ਖੇਪਲਕ੍ਖਣਂ, ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਸ੍ਸ ਪਟਿਸਙ੍ਖਾਨਲਕ੍ਖਣਂ.

ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਦਸ੍ਸਨਲਕ੍ਖਣਂ, ਸਮ੍ਮਾਸਙ੍ਕਪ੍ਪਸ੍ਸ ਅਭਿਨਿਰੋਪਨਲਕ੍ਖਣਂ, ਸਮ੍ਮਾਵਾਚਾਯ ਪਰਿਗ੍ਗਹਲਕ੍ਖਣਂ, ਸਮ੍ਮਾਕਮ੍ਮਨ੍ਤਸ੍ਸ ਸਮੁਟ੍ਠਾਨਲਕ੍ਖਣਂ, ਸਮ੍ਮਾਆਜੀਵਸ੍ਸ ਵੋਦਾਨਲਕ੍ਖਣਂ, ਸਮ੍ਮਾਵਾਯਾਮਸ੍ਸ ਪਗ੍ਗਹਲਕ੍ਖਣਂ, ਸਮ੍ਮਾਸਤਿਯਾ ਉਪਟ੍ਠਾਨਲਕ੍ਖਣਂ, ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿਸ੍ਸ ਅਵਿਕ੍ਖੇਪਲਕ੍ਖਣਂ.

ਅਵਿਜ੍ਜਾਯ ਅਞ੍ਞਾਣਲਕ੍ਖਣਂ, ਸਙ੍ਖਾਰਾਨਂ ਚੇਤਨਾਲਕ੍ਖਣਂ, ਵਿਞ੍ਞਾਣਸ੍ਸ ਵਿਜਾਨਨਲਕ੍ਖਣਂ, ਨਾਮਸ੍ਸ ਨਮਨਲਕ੍ਖਣਂ, ਰੂਪਸ੍ਸ ਰੁਪ੍ਪਨਲਕ੍ਖਣਂ, ਸਲ਼ਾਯਤਨਸ੍ਸ ਆਯਤਨਲਕ੍ਖਣਂ, ਫਸ੍ਸਸ੍ਸ ਫੁਸਨਲਕ੍ਖਣਂ, ਵੇਦਨਾਯ ਵੇਦਯਿਤਲਕ੍ਖਣਂ, ਤਣ੍ਹਾਯ ਹੇਤੁਲਕ੍ਖਣਂ, ਉਪਾਦਾਨਸ੍ਸ ਗਹਣਲਕ੍ਖਣਂ, ਭਵਸ੍ਸ ਆਯੂਹਨਲਕ੍ਖਣਂ, ਜਾਤਿਯਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਲਕ੍ਖਣਂ, ਜਰਾਯ ਜੀਰਣਲਕ੍ਖਣਂ, ਮਰਣਸ੍ਸ ਚੁਤਿਲਕ੍ਖਣਂ.

ਧਾਤੂਨਂ ਸੁਞ੍ਞਤਲਕ੍ਖਣਂ, ਆਯਤਨਾਨਂ ਆਯਤਨਲਕ੍ਖਣਂ, ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾਨਂ ਉਪਟ੍ਠਾਨਲਕ੍ਖਣਂ, ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਧਾਨਾਨਂ ਪਦਹਨਲਕ੍ਖਣਂ, ਇਦ੍ਧਿਪਾਦਾਨਂ ਇਜ੍ਝਨਲਕ੍ਖਣਂ, ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਅਧਿਪਤਿਲਕ੍ਖਣਂ, ਬਲਾਨਂ ਅਕਮ੍ਪਿਯਲਕ੍ਖਣਂ, ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾਨਂ ਨਿਯ੍ਯਾਨਲਕ੍ਖਣਂ, ਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਹੇਤੁਲਕ੍ਖਣਂ.

ਸਚ੍ਚਾਨਂ ਤਥਲਕ੍ਖਣਂ, ਸਮਥਸ੍ਸ ਅਵਿਕ੍ਖੇਪਲਕ੍ਖਣਂ, ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਯ ਅਨੁਪਸ੍ਸਨਾਲਕ੍ਖਣਂ, ਸਮਥਵਿਪਸ੍ਸਨਾਨਂ ਏਕਰਸਲਕ੍ਖਣਂ, ਯੁਗਨਦ੍ਧਾਨਂ ਅਨਤਿਵਤ੍ਤਨਲਕ੍ਖਣਂ.

ਸੀਲਵਿਸੁਦ੍ਧਿਯਾ ਸਂਵਰਣਲਕ੍ਖਣਂ, ਚਿਤ੍ਤਵਿਸੁਦ੍ਧਿਯਾ ਅਵਿਕ੍ਖੇਪਲਕ੍ਖਣਂ, ਦਿਟ੍ਠਿਵਿਸੁਦ੍ਧਿਯਾ ਦਸ੍ਸਨਲਕ੍ਖਣਂ, ਖਯੇ ਞਾਣਸ੍ਸ ਸਮੁਚ੍ਛੇਦਲਕ੍ਖਣਂ, ਅਨੁਪ੍ਪਾਦੇ ਞਾਣਸ੍ਸ ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਲਕ੍ਖਣਂ, ਛਨ੍ਦਸ੍ਸ ਮੂਲਲਕ੍ਖਣਂ.

ਮਨਸਿਕਾਰਸ੍ਸ ਸਮੁਟ੍ਠਾਨਲਕ੍ਖਣਂ, ਫਸ੍ਸਸ੍ਸ ਸਮੋਧਾਨਲਕ੍ਖਣਂ, ਵੇਦਨਾਯ ਸਮੋਸਰਣਲਕ੍ਖਣਂ, ਸਮਾਧਿਸ੍ਸ ਪਮੁਖਲਕ੍ਖਣਂ, ਸਤਿਯਾ ਆਧਿਪਤੇਯ੍ਯਲਕ੍ਖਣਂ, ਪਞ੍ਞਾਯ ਤਤੁਤ੍ਤਰਿਯਲਕ੍ਖਣਂ, ਵਿਮੁਤ੍ਤਿਯਾ ਸਾਰਲਕ੍ਖਣਂ, ਅਮਤੋਗਧਸ੍ਸ ਨਿਬ੍ਬਾਨਸ੍ਸ ਪਰਿਯੋਸਾਨਲਕ੍ਖਣਂ ਤਥਂ ਅਵਿਤਥਂ, ਏਤਂ ਤਥਲਕ੍ਖਣਂ ਞਾਣਗਤਿਯਾ ਆਗਤੋ ਅਵਿਰਜ੍ਝਿਤ੍ਵਾ ਪਤ੍ਤੋ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ. ਏਵਂ ਤਥਲਕ੍ਖਣਂ ਆਗਤੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ.

ਕਥਂ ਤਥਧਮ੍ਮੇ ਯਾਥਾਵਤੋ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ? ਤਥਧਮ੍ਮਾ ਨਾਮ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਅਰਿਯਸਚ੍ਚਾਨਿ. ਯਥਾਹ –

‘‘ਚਤ੍ਤਾਰਿਮਾਨਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਥਾਨਿ ਅਵਿਤਥਾਨਿ ਅਨਞ੍ਞਥਾਨਿ. ਕਤਮਾਨਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿ? ‘ਇਦਂ ਦੁਕ੍ਖ’ਨ੍ਤਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਥਮੇਤਂ ਅਵਿਤਥਮੇਤਂ ਅਨਞ੍ਞਥਮੇਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵਿਤ੍ਥਾਰੋ (ਸਂ. ਨਿ. ੫.੧੦੯੦).

ਤਾਨਿ ਚ ਭਗਵਾ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋਤਿ ਤਥਾਨਂ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਤਥਾਗਤੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਤ੍ਥੋ ਹਿ ਏਤ੍ਥ ਗਤਸਦ੍ਦੋ.

ਅਪਿ ਚ ਜਰਾਮਰਣਸ੍ਸ ਜਾਤਿਪਚ੍ਚਯਸਮ੍ਭੂਤਸਮੁਦਾਗਤਟ੍ਠੋ ਤਥੋ ਅਵਿਤਥੋ ਅਨਞ੍ਞਥੋ…ਪੇ… ਸਙ੍ਖਾਰਾਨਂ ਅਵਿਜ੍ਜਾਪਚ੍ਚਯਸਮ੍ਭੂਤਸਮੁਦਾਗਤਟ੍ਠੋ ਤਥੋ ਅਵਿਤਥੋ ਅਨਞ੍ਞਥੋ. ਤਥਾ ਅਵਿਜ੍ਜਾਯ ਸਙ੍ਖਾਰਾਨਂ ਪਚ੍ਚਯਟ੍ਠੋ…ਪੇ… ਜਾਤਿਯਾ ਜਰਾਮਰਣਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਯਟ੍ਠੋ ਤਥੋ ਅਵਿਤਥੋ ਅਨਞ੍ਞਥੋ. ਤਂ ਸਬ੍ਬਂ ਭਗਵਾ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ, ਤਸ੍ਸਾਪਿ ਤਥਾਨਂ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਤਥਾਗਤੋ. ਏਵਂ ਤਥਧਮ੍ਮੇ ਯਾਥਾਵਤੋ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ.

ਕਥਂ ਤਥਦਸ੍ਸਿਤਾਯ ਤਥਾਗਤੋ? ਭਗਵਾ ਯਂ ਸਦੇਵਕੇ ਲੋਕੇ…ਪੇ… ਸਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸਾਯ ਪਜਾਯ ਅਪਰਿਮਾਣਾਸੁ ਲੋਕਧਾਤੂਸੁ ਅਪਰਿਮਾਣਾਨਂ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਚਕ੍ਖੁਦ੍ਵਾਰੇ ਆਪਾਥਂ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤਂ ਰੂਪਾਰਮ੍ਮਣਂ ਨਾਮ ਅਤ੍ਥਿ, ਤਂ ਸਬ੍ਬਾਕਾਰੇਨ ਜਾਨਾਤਿ ਪਸ੍ਸਤਿ. ਏਵਂ ਜਾਨਤਾ ਪਸ੍ਸਤਾ ਚ ਤੇਨ ਤਂ ਇਟ੍ਠਾਨਿਟ੍ਠਾਦਿਵਸੇਨ ਵਾ ਦਿਟ੍ਠਸੁਤਮੁਤਵਿਞ੍ਞਾਤੇਸੁ ਲਬ੍ਭਮਾਨਕਪਦਵਸੇਨ ਵਾ ‘‘ਕਤਮਂ ਤਂ ਰੂਪਂ ਰੂਪਾਯਤਨਂ? ਯਂ ਰੂਪਂ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਮਹਾਭੂਤਾਨਂ ਉਪਾਦਾਯ ਵਣ੍ਣਨਿਭਾ ਸਨਿਦਸ੍ਸਨਂ ਸਪ੍ਪਟਿਘਂ ਨੀਲਂ ਪੀਤਕ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ (ਧ. ਸ. ੬੧੬) ਨਯੇਨ ਅਨੇਕੇਹਿ ਨਾਮੇਹਿ ਤੇਰਸਹਿ ਵਾਰੇਹਿ ਦ੍ਵਿਪਞ੍ਞਾਸਾਯ ਨਯੇਹਿ ਵਿਭਜ੍ਜਮਾਨਂ ਤਥਮੇਵ ਹੋਤਿ, ਵਿਤਥਂ ਨਤ੍ਥਿ. ਏਸ ਨਯੋ ਸੋਤਦ੍ਵਾਰਾਦੀਸੁਪਿ ਆਪਾਥਮਾਗਚ੍ਛਨ੍ਤੇਸੁ ਸਦ੍ਦਾਦੀਸੁ. ਵੁਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਚੇਤਂ ਭਗਵਤਾ –

‘‘ਯਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਦੇਵਕਸ੍ਸ ਲੋਕਸ੍ਸ…ਪੇ… ਸਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸਾਯ ਪਜਾਯ ਦਿਟ੍ਠਂ ਸੁਤਂ ਮੁਤਂ ਵਿਞ੍ਞਾਤਂ ਪਤ੍ਤਂ ਪਰਿਯੇਸਿਤਂ ਅਨੁਵਿਚਰਿਤਂ ਮਨਸਾ, ਤਮਹਂ ਜਾਨਾਮਿ…ਪੇ… ਤਮਹਂ ਅਬ੍ਭਞ੍ਞਾਸਿਂ. ਤਂ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਵਿਦਿਤਂ, ਤਂ ਤਥਾਗਤੋ ਨ ਉਪਟ੍ਠਾਸੀ’’ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੪.੨੪).

ਏਵਂ ਤਥਦਸ੍ਸਿਤਾਯ ਤਥਾਗਤੋ. ਤਤ੍ਥ ਤਥਦਸ੍ਸੀਅਤ੍ਥੇ ਤਥਾਗਤੋਤਿ ਪਦਸਮ੍ਭਵੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਕਥਂ ਤਥਵਾਦਿਤਾਯ ਤਥਾਗਤੋ? ਯਂ ਰਤ੍ਤਿਂ ਭਗਵਾ ਬੋਧਿਮਣ੍ਡੇ ਅਪਰਾਜਿਤਪਲ੍ਲਙ੍ਕੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਮਾਰਾਨਂ ਮਤ੍ਥਕਂ ਮਦ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਅਨੁਤ੍ਤਰਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੋਧਿਂ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ, ਯਞ੍ਚ ਰਤ੍ਤਿਂ ਯਮਕਸਾਲਾਨਮਨ੍ਤਰੇ ਅਨੁਪਾਦਿਸੇਸਾਯ ਨਿਬ੍ਬਾਨਧਾਤੁਯਾ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯਿ, ਏਤ੍ਥਨ੍ਤਰੇ ਪਞ੍ਚਚਤ੍ਤਾਲੀਸਵਸ੍ਸਪਰਿਮਾਣੇ ਕਾਲੇ ਪਠਮਬੋਧਿਯਮ੍ਪਿ ਮਜ੍ਝਿਮਬੋਧਿਯਮ੍ਪਿ ਪਚ੍ਛਿਮਬੋਧਿਯਮ੍ਪਿ ਯਂ ਭਗਵਤਾ ਭਾਸਿਤਂ ਸੁਤ੍ਤਂ ਗੇਯ੍ਯਂ…ਪੇ… ਵੇਦਲ੍ਲਂ. ਸਬ੍ਬਂ ਤਂ ਅਤ੍ਥਤੋ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਤੋ ਚ ਅਨੁਪਵਜ੍ਜਂ ਅਨੂਨਮਨਧਿਕਂ ਸਬ੍ਬਾਕਾਰਪਰਿਪੁਣ੍ਣਂ ਰਾਗਮਦਨਿਮ੍ਮਦਨਂ ਦੋਸਮੋਹਮਦਨਿਮ੍ਮਦਨਂ, ਨਤ੍ਥਿ ਤਤ੍ਥ ਵਾਲਗ੍ਗਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਪਕ੍ਖਲਿਤਂ, ਸਬ੍ਬਂ ਤਂ ਏਕਮੁਦ੍ਦਿਕਾਯ ਲਞ੍ਛਿਤਂ ਵਿਯ, ਏਕਨਾਲ਼ਿਯਾ ਮਿਤਂ ਵਿਯ, ਏਕਤੁਲਾਯ ਤੁਲਿਤਂ ਵਿਯ ਚ ਤਥਮੇਵ ਹੋਤਿ ਅਵਿਤਥਂ ਅਨਞ੍ਞਥਂ. ਯਥਾਹ –

‘‘ਯਞ੍ਚ, ਚੁਨ੍ਦ, ਰਤ੍ਤਿਂ ਤਥਾਗਤੋ ਅਨੁਤ੍ਤਰਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੋਧਿਂ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਜ੍ਝਤਿ, ਯਞ੍ਚ ਰਤ੍ਤਿਂ ਅਨੁਪਾਦਿਸੇਸਾਯ ਨਿਬ੍ਬਾਨਧਾਤੁਯਾ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯਤਿ, ਯਂ ਏਤਸ੍ਮਿਂ ਅਨ੍ਤਰੇ ਭਾਸਤਿ ਲਪਤਿ ਨਿਦ੍ਦਿਸਤਿ, ਸਬ੍ਬਂ ਤਂ ਤਥੇਵ ਹੋਤਿ ਨੋ ਅਞ੍ਞਥਾ, ਤਸ੍ਮਾ ‘ਤਥਾਗਤੋ’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ (ਦੀ. ਨਿ. ੩.੧੮੮).

ਗਦਅਤ੍ਥੋ ਹਿ ਏਤ੍ਥ ਗਤਸਦ੍ਦੋ. ਏਵਂ ਤਥਵਾਦਿਤਾਯ ਤਥਾਗਤੋ.

ਅਪਿ ਚ ਆਗਦਨਂ ਆਗਦੋ, ਵਚਨਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤਥੋ ਅਵਿਪਰੀਤੋ ਆਗਦੋ ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਦਕਾਰਸ੍ਸ ਤਕਾਰਂ ਕਤ੍ਵਾ ਤਥਾਗਤੋਤਿ ਏਵਮੇਤਸ੍ਮਿਂ ਅਤ੍ਥੇ ਪਦਸਿਦ੍ਧਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ.

ਕਥਂ ਤਥਾਕਾਰਿਤਾਯ ਤਥਾਗਤੋ? ਭਗਵਤੋ ਹਿ ਵਾਚਾਯ ਕਾਯੋ ਅਨੁਲੋਮੇਤਿ, ਕਾਯਸ੍ਸਾਪਿ ਵਾਚਾ. ਤਸ੍ਮਾ ਯਥਾਵਾਦੀ ਤਥਾਕਾਰੀ, ਯਥਾਕਾਰੀ ਤਥਾਵਾਦੀ ਚ ਹੋਤਿ. ਏਵਂਭੂਤਸ੍ਸ ਚਸ੍ਸ ਯਥਾ ਵਾਚਾ, ਕਾਯੋਪਿ ਤਥਾ ਗਤੋ ਪਵਤ੍ਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਯਥਾ ਚ ਕਾਯੋ, ਵਾਚਾਪਿ ਤਥਾ ਗਤਾ ਪਵਤ੍ਤਾਤਿ ਤਥਾਗਤੋ. ਤੇਨੇਵਾਹ – ‘‘ਯਥਾਵਾਦੀ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਥਾਗਤੋ ਤਥਾਕਾਰੀ, ਯਥਾਕਾਰੀ ਤਥਾਵਾਦੀ. ਇਤਿ ਯਥਾਵਾਦੀ ਤਥਾਕਾਰੀ, ਯਥਾਕਾਰੀ ਤਥਾਵਾਦੀ. ‘ਤਸ੍ਮਾ ਤਥਾਗਤੋ’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੪.੨੩). ਏਵਂ ਤਥਾਕਾਰਿਤਾਯ ਤਥਾਗਤੋ.

ਕਥਂ ਅਭਿਭਵਨਟ੍ਠੇਨ ਤਥਾਗਤੋ? ਉਪਰਿ ਭਵਗ੍ਗਂ ਹੇਟ੍ਠਾ ਅਵੀਚਿਂ ਪਰਿਯਨ੍ਤਂ ਕਤ੍ਵਾ ਤਿਰਿਯਂ ਅਪਰਿਮਾਣਾਸੁ ਲੋਕਧਾਤੂਸੁ ਸਬ੍ਬਸਤ੍ਤੇ ਅਭਿਭਵਤਿ ਸੀਲੇਨ ਸਮਾਧਿਨਾ ਪਞ੍ਞਾਯ ਵਿਮੁਤ੍ਤਿਯਾ ਵਿਮੁਤ੍ਤਿਞਾਣਦਸ੍ਸਨੇਨ, ਨ ਤਸ੍ਸ ਤੁਲਾ ਵਾ ਪਮਾਣਂ ਵਾ ਅਤ੍ਥਿ, ਅਥ ਖੋ ਅਤੁਲੋ ਅਪ੍ਪਮੇਯ੍ਯੋ ਅਨੁਤ੍ਤਰੋ ਰਾਜਾਤਿਰਾਜਾ ਦੇਵਾਨਂ ਅਤਿਦੇਵੋ ਸਕ੍ਕਾਨਂ ਅਤਿਸਕ੍ਕੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮਾਨਂ ਅਤਿਬ੍ਰਹ੍ਮਾ. ਤੇਨਾਹ –

‘‘ਸਦੇਵਕੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਲੋਕੇ…ਪੇ… ਸਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸਾਯ ਪਜਾਯ ਤਥਾਗਤੋ ਅਭਿਭੂ ਅਨਭਿਭੂਤੋ ਅਞ੍ਞਦਤ੍ਥੁਦਸੋ ਵਸਵਤ੍ਤੀ, ਤਸ੍ਮਾ ‘ਤਥਾਗਤੋ’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੪.੨੩).

ਤਤ੍ਥੇਵਂ ਪਦਸਿਦ੍ਧਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ – ਅਗਦੋ ਵਿਯ ਅਗਦੋ. ਕੋ ਪਨੇਸ? ਦੇਸਨਾਵਿਲਾਸੋ ਚੇਵ ਪੁਞ੍ਞੁਸ੍ਸਯੋ ਚ. ਤੇਨ ਹੇਸ ਮਹਾਨੁਭਾਵੋ ਭਿਸਕ੍ਕੋ ਦਿਬ੍ਬਾਗਦੇਨ ਸਪ੍ਪੇ ਵਿਯ ਸਬ੍ਬਪਰਪ੍ਪਵਾਦਿਨੋ ਸਦੇਵਕਞ੍ਚ ਲੋਕਂ ਅਭਿਭਵਤਿ. ਇਤਿ ਸਬ੍ਬਲੋਕਾਭਿਭਵਨੇ ਤਥੋ ਅਵਿਪਰੀਤੋ ਦੇਸਨਾਵਿਲਾਸਮਯੋ ਚੇਵ ਪੁਞ੍ਞਮਯੋ ਚ ਅਗਦੋ ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਦਕਾਰਸ੍ਸ ਤਕਾਰਂ ਕਤ੍ਵਾ ਤਥਾਗਤੋਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਏਵਂ ਅਭਿਭਵਨਟ੍ਠੇਨ ਤਥਾਗਤੋ.

ਅਪਿ ਚ ਤਥਾਯ ਗਤੋਤਿਪਿ ਤਥਾਗਤੋ, ਤਥਂ ਗਤੋਤਿਪਿ ਤਥਾਗਤੋ. ਗਤੋਤਿ ਅਵਗਤੋ, ਅਤੀਤੋ ਪਤ੍ਤੋ ਪਟਿਪਨ੍ਨੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤਤ੍ਥ ਸਕਲਂ ਲੋਕਂ ਤੀਰਣਪਰਿਞ੍ਞਾਯ ਤਥਾਯ ਗਤੋ ਅਵਗਤੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ, ਲੋਕਸਮੁਦਯਂ ਪਹਾਨਪਰਿਞ੍ਞਾਯ ਤਥਾਯ ਗਤੋ ਅਤੀਤੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ, ਲੋਕਨਿਰੋਧਂ ਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਯ ਤਥਾਯ ਗਤੋ ਪਤ੍ਤੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ, ਲੋਕਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨਿਂ ਪਟਿਪਦਂ ਤਥਂ ਗਤੋ ਪਟਿਪਨ੍ਨੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ. ਤੇਨ ਯਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਭਗਵਤਾ –

‘‘ਲੋਕੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਥਾਗਤੇਨ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ, ਲੋਕਸ੍ਮਾ ਤਥਾਗਤੋ ਵਿਸਂਯੁਤ੍ਤੋ. ਲੋਕਸਮੁਦਯੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਥਾਗਤੇਨ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ, ਲੋਕਸਮੁਦਯੋ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਪਹੀਨੋ. ਲੋਕਨਿਰੋਧੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਥਾਗਤੇਨ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ, ਲੋਕਨਿਰੋਧੋ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਸਚ੍ਛਿਕਤੋ. ਲੋਕਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨੀ ਪਟਿਪਦਾ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਥਾਗਤੇਨ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਾ, ਲੋਕਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨੀ ਪਟਿਪਦਾ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਭਾਵਿਤਾ. ਯਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਦੇਵਕਸ੍ਸ ਲੋਕਸ੍ਸ…ਪੇ… ਅਨੁਵਿਚਰਿਤਂ ਮਨਸਾ, ਸਬ੍ਬਂ ਤਂ ਤਥਾਗਤੇਨ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਂ. ਤਸ੍ਮਾ ‘ਤਥਾਗਤੋ’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੪.੨੩).

ਤਸ੍ਸ ਏਵਮ੍ਪਿ ਅਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਇਦਮ੍ਪਿ ਚ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਤਥਾਗਤਭਾਵਦੀਪੇਨ ਮੁਖਮਤ੍ਤਮੇਵ. ਸਬ੍ਬਾਕਾਰੇਨ ਪਨ ਤਥਾਗਤੋਵ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਤਥਾਗਤਭਾਵਂ ਵਣ੍ਣੇਯ੍ਯ. ਯਸ੍ਮਾ ਪਨ ਸਬ੍ਬਬੁਦ੍ਧਾ ਤਥਾਗਤਗੁਣੇਨਾਪਿ ਸਮਸਮਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਵਸੇਨ ‘‘ਤਥਾਗਤਾ’’ਤਿ ਆਹ.

ਅਰਹਨ੍ਤੋਤਿ ਕਿਲੇਸੇਹਿ ਆਰਕਤ੍ਤਾ, ਅਰੀਨਂ ਅਰਾਨਞ੍ਚ ਹਤਤ੍ਤਾ, ਪਚ੍ਚਯਾਦੀਨਂ ਅਰਹਤ੍ਤਾ, ਪਾਪਕਰਣੇ ਰਹਾਭਾਵਾ ਤਥਾਗਤੋ ਅਰਹਂ. ਆਰਕਾ ਹਿ ਸੋ ਸਬ੍ਬਕਿਲੇਸੇਹਿ ਸੁਵਿਦੂਰਵਿਦੂਰੇ ਠਿਤੋ ਮਗ੍ਗੇਨ ਸਵਾਸਨਾਨਂ ਕਿਲੇਸਾਨਂ ਵਿਦ੍ਧਂਸਿਤਤ੍ਤਾਤਿ ਆਰਕਤ੍ਤਾ ਅਰਹਂ.

‘‘ਸੋ ਤਤੋ ਆਰਕਾ ਨਾਮ, ਯਸ੍ਸ ਯੇਨਾਸਮਙ੍ਗਿਤਾ;

ਅਸਮਙ੍ਗੀ ਚ ਦੋਸੇਹਿ, ਨਾਥੋ ਤੇਨਾਰਹਂ ਮਤੋ’’.

ਤੇ ਚਾਨੇਨ ਕਿਲੇਸਾਰਯੋ ਮਗ੍ਗੇਨ ਹਤਾਤਿ ਅਰੀਨਂ ਹਤਤ੍ਤਾਪਿ ਅਰਹਂ.

‘‘ਯਸ੍ਮਾ ਰਾਗਾਦਿਸਙ੍ਖਾਤਾ, ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਅਰਯੋ ਹਤਾ;

ਪਞ੍ਞਾਸਤ੍ਥੇਨ ਨਾਥੇਨ, ਤਸ੍ਮਾਪਿ ਅਰਹਂ ਮਤੋ’’.

ਯਞ੍ਚੇਤਂ ਅਵਿਜ੍ਜਾਭਵਤਣ੍ਹਾਮਯਨਾਭਿਂ ਪੁਞ੍ਞਾਦਿਅਭਿਸਙ੍ਖਾਰਾਨਂ ਜਰਾਮਰਣਨੇਮਿਂ ਆਸਵਸਮੁਦਯਮਯੇਨ ਅਕ੍ਖੇਨ ਵਿਜ੍ਝਿਤ੍ਵਾ ਤਿਭਵਰਥੇ ਸਮਾਯੋਜਿਤਂ ਅਨਾਦਿਕਾਲਪ੍ਪਵਤ੍ਤਂ ਸਂਸਾਰਚਕ੍ਕਂ, ਤਸ੍ਸਾਨੇਨ ਬੋਧਿਮਣ੍ਡੇ ਵੀਰਿਯਪਾਦੇਹਿ ਸੀਲਪਥਵਿਯਂ ਪਤਿਟ੍ਠਾਯ ਸਦ੍ਧਾਹਤ੍ਥੇਨ ਕਮ੍ਮਕ੍ਖਯਕਰਂ ਞਾਣਫਰਸੁਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬੇ ਅਰਾ ਹਤਾਤਿ ਅਰਹਂ.

‘‘ਅਰਾ ਸਂਸਾਰਚਕ੍ਕਸ੍ਸ, ਹਤਾ ਞਾਣਾਸਿਨਾ ਯਤੋ;

ਲੋਕਨਾਥੇਨ ਤੇਨੇਸ, ‘ਅਰਹ’ਨ੍ਤਿ ਪਵੁਚ੍ਚਤਿ’’.

ਅਗ੍ਗਦਕ੍ਖਿਣੇਯ੍ਯਤ੍ਤਾ ਚ ਚੀਵਰਾਦਿਪਚ੍ਚਯੇ ਅਰਹਤਿ ਪੂਜਾਵਿਸੇਸਞ੍ਚ, ਤੇਨੇਵ ਚ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਤਥਾਗਤੇ ਯੇ ਕੇਚਿ ਮਹੇਸਕ੍ਖਾ ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸਾ, ਨ ਤੇ ਅਞ੍ਞਤ੍ਥ ਪੂਜਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ. ਤਥਾ ਹਿ ਬ੍ਰਹ੍ਮਾ ਸਹਮ੍ਪਤਿ ਸਿਨੇਰੁਮਤ੍ਤੇਨ ਰਤਨਦਾਮੇਨ ਤਥਾਗਤਂ ਪੂਜੇਸਿ, ਯਥਾਬਲਞ੍ਚ ਅਞ੍ਞੇ ਦੇਵਾ ਚ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਚ ਬਿਮ੍ਬਿਸਾਰਕੋਸਲਰਾਜਾਦਯੋ. ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤਮ੍ਪਿ ਚ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਉਦ੍ਦਿਸ੍ਸ ਛਨ੍ਨਵੁਤਿਕੋਟਿਧਨਂ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਅਸੋਕਮਹਾਰਾਜਾ ਸਕਲਜਮ੍ਬੁਦੀਪੇ ਚਤੁਰਾਸੀਤਿਵਿਹਾਰਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਸਿ. ਕੋ ਪਨ ਵਾਦੋ ਅਞ੍ਞੇਸਂ ਪੂਜਾਵਿਸੇਸਾਨਨ੍ਤਿ ਪਚ੍ਚਯਾਦੀਨਂ ਅਰਹਤ੍ਤਾਪਿ ਅਰਹਂ.

‘‘ਪੂਜਾਵਿਸੇਸਂ ਸਹ ਪਚ੍ਚਯੇਹਿ, ਯਸ੍ਮਾ ਅਯਂ ਅਰਹਤਿ ਲੋਕਨਾਥੋ;

ਅਤ੍ਥਾਨੁਰੂਪਂ ਅਰਹਨ੍ਤਿ ਲੋਕੇ, ਤਸ੍ਮਾ ਜਿਨੋ ਅਰਹਤਿ ਨਾਮਮੇਤਂ’’.

ਯਥਾ ਚ ਲੋਕੇ ਯੇ ਕੇਚਿ ਪਣ੍ਡਿਤਮਾਨਿਨੋ ਬਾਲਾ ਅਸਿਲੋਕਭਯੇਨ ਰਹੋ ਪਾਪਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਏਵਮੇਸ ਨ ਕਦਾਚਿ ਪਾਪਂ ਕਰੋਤੀਤਿ ਪਾਪਕਰਣੇ ਰਹਾਭਾਵਤੋਪਿ ਅਰਹਂ.

‘‘ਯਸ੍ਮਾ ਨਤ੍ਥਿ ਰਹੋ ਨਾਮ, ਪਾਪਕਮ੍ਮੇਸੁ ਤਾਦਿਨੋ;

ਰਹਾਭਾਵੇਨ ਤੇਨੇਸ, ਅਰਹਂ ਇਤਿ ਵਿਸ੍ਸੁਤੋ’’.

ਏਵਂ ਸਬ੍ਬਥਾਪਿ –

‘‘ਆਰਕਤ੍ਤਾ ਹਤਤ੍ਤਾ ਚ, ਕਿਲੇਸਾਰੀਨ ਸੋ ਮੁਨਿ;

ਹਤਸਂਸਾਰਚਕ੍ਕਾਰੋ, ਪਚ੍ਚਯਾਦੀਨ ਚਾਰਹੋ;

ਨ ਰਹੋ ਕਰੋਤਿ ਪਾਪਾਨਿ, ਅਰਹਂ ਤੇਨ ਵੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ.

ਯਸ੍ਮਾ ਪਨ ਸਬ੍ਬੇ ਬੁਦ੍ਧਾ ਅਰਹਤ੍ਤਗੁਣੇਨਾਪਿ ਸਮਸਮਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਬ੍ਬੇਸਮ੍ਪਿ ਵਸੇਨ ‘‘ਅਰਹਨ੍ਤੋ’’ਤਿ ਆਹ. ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਾਤਿ ਸਮ੍ਮਾ ਸਾਮਞ੍ਚ ਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮਾਨਂ ਬੁਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ. ਤਥਾ ਹੇਸ ਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮੇ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ, ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੇ ਧਮ੍ਮੇ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਤੋ, ਪਰਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੇ ਧਮ੍ਮੇ ਪਰਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਤੋ, ਪਹਾਤਬ੍ਬੇ ਧਮ੍ਮੇ ਪਹਾਤਬ੍ਬਤੋ, ਸਚ੍ਛਿਕਾਤਬ੍ਬੇ ਧਮ੍ਮੇ ਸਚ੍ਛਿਕਾਤਬ੍ਬਤੋ, ਭਾਵੇਤਬ੍ਬੇ ਧਮ੍ਮੇ ਭਾਵੇਤਬ੍ਬਤੋ. ਤੇਨੇਵਾਹ –

‘‘ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾਤਂ, ਭਾਵੇਤਬ੍ਬਞ੍ਚ ਭਾਵਿਤਂ;

ਪਹਾਤਬ੍ਬਂ ਪਹੀਨਂ ਮੇ, ਤਸ੍ਮਾ ਬੁਦ੍ਧੋਸ੍ਮਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ’’ਤਿ. (ਸੁ. ਨਿ. ੫੬੩; ਮ. ਨਿ. ੨.੩੯੯);

ਅਥ ਵਾ ਚਕ੍ਖੁ ਦੁਕ੍ਖਸਚ੍ਚਂ, ਤਸ੍ਸ ਮੂਲਕਾਰਣਭਾਵੇਨ ਸਮੁਟ੍ਠਾਪਿਕਾ ਪੁਰਿਮਤਣ੍ਹਾ ਸਮੁਦਯਸਚ੍ਚਂ, ਉਭਿਨ੍ਨਂ ਅਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿ ਨਿਰੋਧਸਚ੍ਚਂ, ਨਿਰੋਧਪਜਾਨਨਾ ਪਟਿਪਦਾ ਮਗ੍ਗਸਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਏਕੇਕਪਦੁਦ੍ਧਾਰੇਨਾਪਿ ਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮੇ ਸਮ੍ਮਾ ਸਾਮਞ੍ਚ ਬੁਦ੍ਧੋ. ਏਸ ਨਯੋ ਸੋਤਘਾਨਜਿਵ੍ਹਾਕਾਯਮਨੇਸੁ. ਏਤੇਨੇਵ ਚ ਨਯੇਨ ਰੂਪਾਦੀਨਿ ਛ ਆਯਤਨਾਨਿ, ਚਕ੍ਖੁਵਿਞ੍ਞਾਣਾਦਯੋ ਛ ਵਿਞ੍ਞਾਣਕਾਯਾ, ਚਕ੍ਖੁਸਮ੍ਫਸ੍ਸਾਦਯੋ ਛ ਫਸ੍ਸਾ, ਚਕ੍ਖੁਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਾ ਵੇਦਨਾਦਯੋ ਛ ਵੇਦਨਾ, ਰੂਪਸਞ੍ਞਾਦਯੋ ਛ ਸਞ੍ਞਾ, ਰੂਪਸਞ੍ਚੇਤਨਾਦਯੋ ਛ ਚੇਤਨਾ, ਰੂਪਤਣ੍ਹਾਦਯੋ ਛ ਤਣ੍ਹਾਕਾਯਾ, ਰੂਪਵਿਤਕ੍ਕਾਦਯੋ ਛ ਵਿਤਕ੍ਕਾ, ਰੂਪਵਿਚਾਰਾਦਯੋ ਛ ਵਿਚਾਰਾ, ਰੂਪਕ੍ਖਨ੍ਧਾਦਯੋ ਪਞ੍ਚਕ੍ਖਨ੍ਧਾ, ਦਸ ਕਸਿਣਾਨਿ, ਦਸ ਅਨੁਸ੍ਸਤਿਯੋ, ਉਦ੍ਧੁਮਾਤਕਸਞ੍ਞਾਦਿਵਸੇਨ ਦਸ ਸਞ੍ਞਾ, ਕੇਸਾਦਯੋ ਦ੍ਵਤ੍ਤਿਂਸਾਕਾਰਾ, ਦ੍ਵਾਦਸਾਯਤਨਾਨਿ, ਅਟ੍ਠਾਰਸ ਧਾਤੁਯੋ, ਕਾਮਭਵਾਦਯੋ ਨਵ ਭਵਾ, ਪਠਮਾਦੀਨਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਝਾਨਾਨਿ, ਮੇਤ੍ਤਾਭਾਵਨਾਦਯੋ ਚਤਸ੍ਸੋ ਅਪ੍ਪਮਞ੍ਞਾਯੋ, ਚਤਸ੍ਸੋ ਅਰੂਪਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯੋ, ਪਟਿਲੋਮਤੋ ਜਰਾਮਰਣਾਦੀਨਿ, ਅਨੁਲੋਮਤੋ ਅਵਿਜ੍ਜਾਦੀਨਿ ਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਾਦਙ੍ਗਾਨਿ ਚ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਾਨਿ.

ਤਤ੍ਰਾਯਂ ਏਕਪਦਯੋਜਨਾ – ਜਰਾਮਰਣਂ ਦੁਕ੍ਖਸਚ੍ਚਂ, ਜਾਤਿ ਸਮੁਦਯਸਚ੍ਚਂ, ਉਭਿਨ੍ਨਂ ਨਿਸ੍ਸਰਣਂ ਨਿਰੋਧਸਚ੍ਚਂ, ਨਿਰੋਧਪਜਾਨਨਾ ਪਟਿਪਦਾ ਮਗ੍ਗਸਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਏਕੇਕਪਦੁਦ੍ਧਾਰੇਨ ਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮੇ ਸਮ੍ਮਾ ਸਾਮਞ੍ਚ ਬੁਦ੍ਧੋ ਅਨੁਬੁਦ੍ਧੋ ਪਟਿਵਿਦ੍ਧੋ. ਯਂ ਵਾ ਪਨ ਕਿਞ੍ਚਿ ਅਤ੍ਥਿ ਨੇਯ੍ਯਂ ਨਾਮ, ਸਬ੍ਬਸ੍ਸ ਸਮ੍ਮਾ ਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਵਿਮੋਕ੍ਖਨ੍ਤਿਕਞਾਣਵਸੇਨ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ. ਤੇਸਂ ਪਨ ਵਿਭਾਗੋ ਉਪਰਿ ਆਵਿ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ. ਯਸ੍ਮਾ ਪਨ ਸਬ੍ਬਬੁਦ੍ਧਾ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਗੁਣੇਨਾਪਿ ਸਮਸਮਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਬ੍ਬੇਸਮ੍ਪਿ ਵਸੇਨ ‘‘ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਾ’’ਤਿ ਆਹ.

ਮੋਨੇਨਾਤਿ ਕਾਮਞ੍ਹਿ ਮੋਨੇਯ੍ਯਪਟਿਪਦਾਸਙ੍ਖਾਤੇਨ ਮਗ੍ਗਞਾਣਮੋਨੇਨ ਮੁਨਿ ਨਾਮ ਹੋਤਿ, ਇਧ ਪਨ ਤੁਣ੍ਹੀਭਾਵਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘‘ਨ ਮੋਨੇਨਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਮੂਲ਼੍ਹਰੂਪੋਤਿ ਤੁਚ੍ਛਰੂਪੋ. ਅਵਿਦ੍ਦਸੂਤਿ ਅਵਿਞ੍ਞੂ. ਏਵਰੂਪੋ ਹਿ ਤੁਣ੍ਹੀਭੂਤੋਪਿ ਮੁਨਿ ਨਾਮ ਨ ਹੋਤਿ. ਅਥ ਵਾ ਮੋਨੇਯ੍ਯਮੁਨਿ ਨਾਮ ਨ ਹੋਤਿ, ਤੁਚ੍ਛਭਾਵੋ ਚ ਪਨ ਅਞ੍ਞਾਣੀ ਚ ਹੋਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਯੋ ਚ ਤੁਲਂਵ ਪਗ੍ਗਯ੍ਹਾਤਿ ਯਥਾ ਹਿ ਤੁਲਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਠਿਤੋ ਅਤਿਰੇਕਂ ਚੇ ਹੋਤਿ, ਹਰਤਿ, ਊਨਂ ਚੇ ਹੋਤਿ, ਪਕ੍ਖਿਪਤਿ; ਏਵਮੇਵ ਸੋ ਅਤਿਰੇਕਂ ਹਰਨ੍ਤੋ ਵਿਯ ਪਾਪਂ ਹਰਤਿ ਪਰਿਵਜ੍ਜੇਤਿ, ਊਨਕੇ ਪਕ੍ਖਿਪਨ੍ਤੋ ਵਿਯ ਕੁਸਲਂ ਪਰਿਪੂਰੇਤਿ. ਏਵਞ੍ਚ ਪਨ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਸੀਲਸਮਾਧਿਪਞ੍ਞਾਵਿਮੁਤ੍ਤਿਵਿਮੁਤ੍ਤਿਞਾਣਦਸ੍ਸਨਸਙ੍ਖਾਤਂ ਵਰਂ ਉਤ੍ਤਮਮੇਵ ਆਦਾਯ ਪਾਪਾਨਿ ਅਕੁਸਲਕਮ੍ਮਾਨਿ ਪਰਿਵਜ੍ਜੇਤਿ ਸ ਮੁਨਿ ਨਾਮਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤੇਨ ਸੋ ਮੁਨੀਤਿ ਕਸ੍ਮਾ ਪਨ ਸੋ ਮੁਨੀਤਿ ਚੇ? ਯਂ ਹੇਟ੍ਠਾ ਵੁਤ੍ਤਕਾਰਣਂ, ਤੇਨ ਸੋ ਮੁਨੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਯੋ ਮੁਨਾਤਿ ਉਭੋ ਲੋਕੇਤਿ ਯੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਖਨ੍ਧਾਦਿਲੋਕੇ ਤੁਲਂ ਆਰੋਪੇਤ੍ਵਾ ਮਿਨਨ੍ਤੋ ਵਿਯ ‘‘ਇਮੇ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਿਕਾ ਖਨ੍ਧਾ, ਇਮੇ ਬਾਹਿਰਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਇਮੇ ਉਭੋ ਅਤ੍ਥੇ ਮੁਨਾਤਿ. ਮੁਨਿ ਤੇਨ ਪਵੁਚ੍ਚਤੀਤਿ ਤੇਨ ਪਨ ਕਾਰਣੇਨ ‘‘ਮੁਨੀ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿਯੇਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਅਸਤਞ੍ਚਾਤਿ ਗਾਥਾਯ ਅਯਂ ਸਙ੍ਖੇਪਤ੍ਥੋ – ਯ੍ਵਾਯਂ ਅਕੁਸਲਕੁਸਲਪ੍ਪਭੇਦੋ, ਅਸਤਞ੍ਚ ਸਤਞ੍ਚ ਧਮ੍ਮੋ, ਤਂ ‘‘ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਬਹਿਦ੍ਧਾ’’ਤਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਸਬ੍ਬਲੋਕੇ ਪਵਿਚਯਞਾਣੇਨ ਅਸਤਞ੍ਚ ਸਤਞ੍ਚ ਞਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਂ. ਤਸ੍ਸ ਞਾਤਤ੍ਤਾ ਏਵ, ਰਾਗਾਦਿਭੇਦਤੋ ਸਤ੍ਤਵਿਧਂ ਸਙ੍ਗਂ ਤਣ੍ਹਾਦਿਟ੍ਠਿਭੇਦਤੋ ਦੁਵਿਧਂ ਜਾਲਞ੍ਚ ਅਤਿਚ੍ਚ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਠਿਤੋ, ਸੋ ਤੇਨ ਮੋਨਸਙ੍ਖਾਤੇਨ ਪਵਿਚਯਞਾਣੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਤ੍ਤਾ ਮੁਨਿ. ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸੇਹਿ ਪੂਜਿਤੋਤਿ ਇਦਂ ਪਨਸ੍ਸ ਥੁਤਿਵਚਨਂ. ਸੋ ਹਿ ਖੀਣਾਸਵਮੁਨਿਤ੍ਤਾ ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਪੂਜਾਰਹੋ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤੋਤਿ.

ਸਲ੍ਲਨ੍ਤਿ ਮੂਲਪਦਂ. ਸਤ੍ਤ ਸਲ੍ਲਾਨੀਤਿ ਗਣਨਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ. ਰਾਗਸਲ੍ਲਨ੍ਤਿ ਰਞ੍ਜਨਟ੍ਠੇਨ ਰਾਗੋ ਚ ਪੀਲ਼ਾਜਨਕਤਾਯ ਅਨ੍ਤੋਤੁਦਨਤਾਯ ਦੁਨ੍ਨੀਹਰਣਤਾਯ ਸਲ੍ਲਞ੍ਚਾਤਿ ਰਾਗਸਲ੍ਲਂ. ਦੋਸਸਲ੍ਲਾਦੀਸੁਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ. ਅਬ੍ਬੂਲ਼੍ਹਸਲ੍ਲੋਤਿ ਮੂਲਪਦਂ. ਅਬ੍ਬਹਿਤਸਲ੍ਲੋਤਿ ਨੀਹਟਸਲ੍ਲੋ. ਉਦ੍ਧਤਸਲ੍ਲੋਤਿ ਉਦ੍ਧਂ ਹਟਸਲ੍ਲੋ ਉਦ੍ਧਰਿਤਸਲ੍ਲੋ. ਸਮੁਦ੍ਧਤਸਲ੍ਲੋਤਿ ਉਪਸਗ੍ਗਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਉਪ੍ਪਾਟਿਤਸਲ੍ਲੋਤਿ ਲੁਞ੍ਚਿਤਸਲ੍ਲੋ. ਸਮੁਪ੍ਪਾਟਿਤਸਲ੍ਲੋਤਿ ਉਪਸਗ੍ਗਵਸੇਨੇਵ.

ਸਕ੍ਕਚ੍ਚਕਾਰੀਤਿ ਦਾਨਾਦੀਨਂ ਕੁਸਲਧਮ੍ਮਾਨਂ ਭਾਵਨਾਯ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਵਾ ਦੇਯ੍ਯਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਵਾ ਸਕ੍ਕਚ੍ਚਕਰਣਵਸੇਨ ਸਕ੍ਕਚ੍ਚਕਾਰੀ. ਸਤਤਭਾਵਕਰਣੇਨ ਸਾਤਚ੍ਚਕਾਰੀ. ਅਟ੍ਠਿਤਕਰਣੇਨ ਅਟ੍ਠਿਤਕਾਰੀ. ਯਥਾ ਨਾਮ ਕਕਣ੍ਟਕੋ ਥੋਕਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਥੋਕਂ ਤਿਟ੍ਠਤਿ, ਨ ਨਿਰਨ੍ਤਰਂ ਗਚ੍ਛਤਿ; ਏਵਮੇਵ ਯੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਏਕਦਿਵਸਂ ਦਾਨਂ ਦਤ੍ਵਾ ਪੂਜਂ ਵਾ ਕਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਂ ਵਾ ਸੁਤ੍ਵਾ ਸਮਣਧਮ੍ਮਂ ਵਾ ਕਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਚਿਰਸ੍ਸਂ ਕਰੋਤਿ, ਤਂ ਨ ਨਿਰਨ੍ਤਰਂ ਪਵਤ੍ਤੇਤਿ. ਸੋ ‘‘ਅਸਾਤਚ੍ਚਕਾਰੀ, ਅਨਟ੍ਠਿਤਕਾਰੀ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਅਯਂ ਏਵਂ ਨ ਕਰੋਤੀਤਿ ਅਟ੍ਠਿਤਕਾਰੀ. ਅਨੋਲੀਨਵੁਤ੍ਤਿਕੋਤਿ ਨਿਰਨ੍ਤਰਕਰਣਸਙ੍ਖਾਤਸ੍ਸ ਵਿਪ੍ਫਾਰਸ੍ਸ ਭਾਵੇਨ ਨ ਲੀਨਵੁਤ੍ਤਿਕੋਤਿ ਅਨੋਲੀਨਵੁਤ੍ਤਿਕੋ. ਅਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਚ੍ਛਨ੍ਦੋਤਿ ਕੁਸਲਕਰਣੇ ਵੀਰਿਯਚ੍ਛਨ੍ਦਸ੍ਸ ਅਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਭਾਵੇਨ ਅਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਚ੍ਛਨ੍ਦੋ. ਅਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਧੁਰੋਤਿ ਵੀਰਿਯਧੁਰਸ੍ਸ ਅਨੋਰੋਪਨੇਨ ਅਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਧੁਰੋ, ਅਨੋਸਕ੍ਕਿਤਮਾਨਸੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਯੋ ਤਤ੍ਥ ਛਨ੍ਦੋ ਚ ਵਾਯਾਮੋ ਚਾਤਿ ਯੋ ਤੇਸੁ ਕੁਸਲਧਮ੍ਮੇਸੁ ਕਤ੍ਤੁਕਮ੍ਯਤਾਧਮ੍ਮਚ੍ਛਨ੍ਦੋ ਚ ਪਯਤ੍ਤਸਙ੍ਖਾਤੋ ਵਾਯਾਮੋ ਚ. ਉਸ੍ਸਹਨਵਸੇਨ ਉਸ੍ਸਾਹੋ ਚ. ਅਧਿਮਤ੍ਤੁਸ੍ਸਹਨਵਸੇਨ ਉਸ੍ਸੋਲ਼੍ਹੀ ਚ. ਵਾਯਾਮੋ ਚੇਸੋ ਪਾਰਂ ਗਮਨਟ੍ਠੇਨ. ਉਸ੍ਸਾਹੋ ਚੇਸੋ ਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਨਟ੍ਠੇਨ. ਉਸ੍ਸੋਲ਼੍ਹੀ ਚੇਸੋ ਅਧਿਮਤ੍ਤਟ੍ਠੇਨ. ਅਪ੍ਪਟਿਵਾਨਿ ਚਾਤਿ ਅਨਿਵਤ੍ਤਨਾ ਚ. ਸਤਿ ਚ ਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਨ੍ਤਿ ਸਰਤੀਤਿ ਸਤਿ. ਸਮ੍ਪਜਾਨਾਤੀਤਿ ਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਂ, ਸਮਨ੍ਤਤੋ ਪਕਾਰੇਹਿ ਜਾਨਾਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸਾਤ੍ਥਕਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਂ ਸਪ੍ਪਾਯਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਂ ਗੋਚਰਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਂ ਅਸਮ੍ਮੋਹਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਨ੍ਤਿ ਇਮਸ੍ਸ ਸਮ੍ਪਜਾਨਸ੍ਸ ਵਸੇਨ ਭੇਦੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਆਤਪ੍ਪਨ੍ਤਿ ਕਿਲੇਸਤਾਪਨਵੀਰਿਯਂ. ਪਧਾਨਨ੍ਤਿ ਉਤ੍ਤਮਵੀਰਿਯਂ. ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਨ੍ਤਿ ਕੁਸਲਕਰਣੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਭਾਵੋ. ਅਨੁਯੋਗੋਤਿ ਅਨੁਯੁਞ੍ਜਨਂ. ਅਪ੍ਪਮਾਦੋਤਿ ਨਪ੍ਪਮਜ੍ਜਨਂ, ਸਤਿਯਾ ਅਵਿਪ੍ਪਵਾਸੋ.

ਇਮਂ ਲੋਕਂ ਨਾਸੀਸਤੀਤਿ ਮੂਲਪਦਂ. ਸਕਤ੍ਤਭਾਵਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਤ੍ਤਭਾਵਂ. ਪਰਤ੍ਤਭਾਵਨ੍ਤਿ ਪਰਲੋਕੇ ਅਤ੍ਤਭਾਵਂ. ਸਕਰੂਪਵੇਦਨਾਦਯੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਞ੍ਚਕ੍ਖਨ੍ਧੇ, ਪਰਰੂਪਵੇਦਨਾਦਯੋ ਚ ਪਰਲੋਕੇ ਪਞ੍ਚਕ੍ਖਨ੍ਧੇ. ਕਾਮਧਾਤੁਨ੍ਤਿ ਕਾਮਭਵਂ. ਰੂਪਧਾਤੁਨ੍ਤਿ ਰੂਪਭਵਂ. ਅਰੂਪਧਾਤੁਨ੍ਤਿ ਅਰੂਪਭਵਂ. ਪੁਨ ਰੂਪਾਰੂਪਵਸੇਨ ਦੁਕਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਕਾਮਧਾਤੁਂ ਰੂਪਧਾਤੁਂ ਏਕਂ ਕਤ੍ਵਾ, ਅਰੂਪਧਾਤੁਂ ਏਕਂ ਕਤ੍ਵਾ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਗਤਿਂ ਵਾਤਿ ਪਤਿਟ੍ਠਾਨਵਸੇਨ ਪਞ੍ਚਗਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਉਪਪਤ੍ਤਿਂ ਵਾਤਿ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਵਸੇਨ ਚਤੁਯੋਨਿ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਂ ਵਾਤਿ ਤਿਣ੍ਣਂ ਭਵਾਨਂ ਘਟਨਵਸੇਨ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਭਵਂ ਵਾਤਿ ਕਮ੍ਮਭਵਵਸੇਨ. ਸਂਸਾਰਂ ਵਾਤਿ ਖਨ੍ਧਾਦੀਨਂ ਅਬ੍ਬੋਚ੍ਛਿਨ੍ਨਵਸੇਨ. ਵਟ੍ਟਂ ਵਾਤਿ ਤੇਭੂਮਕਵਟ੍ਟਂ ਨਾਸੀਸਤੀਤਿ.

ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਪ੍ਪਜ੍ਜੋਤਿਕਾਯ ਮਹਾਨਿਦ੍ਦੇਸਟ੍ਠਕਥਾਯ

ਗੁਹਟ੍ਠਕਸੁਤ੍ਤਨਿਦ੍ਦੇਸਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੩. ਦੁਟ੍ਠਟ੍ਠਕਸੁਤ੍ਤਨਿਦ੍ਦੇਸਵਣ੍ਣਨਾ

੧੫. ਦੁਟ੍ਠਟ੍ਠਕੇ ਪਠਮਗਾਥਾਯਂ ਤਾਵ ਤਤ੍ਥ ਵਦਨ੍ਤੀਤਿ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਞ੍ਚ ਉਪਵਦਨ੍ਤਿ. ਦੁਟ੍ਠਮਨਾਪਿ ਏਕੇ, ਅਥੋਪਿ ਵੇ ਸਚ੍ਚਮਨਾਤਿ ਏਕਚ੍ਚੇ ਦੁਟ੍ਠਚਿਤ੍ਤਾ, ਏਕਚ੍ਚੇ ਤਥਸਞ੍ਞਿਨੋਪਿ ਹੁਤ੍ਵਾ ਤਿਤ੍ਥਿਯਾ ਤੁਟ੍ਠਚਿਤ੍ਤਾ, ਯੇ ਤੇਸਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਸਦ੍ਦਹਿਂਸੁ, ਤੇ ਸਚ੍ਚਮਨਾਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਵਾਦਞ੍ਚ ਜਾਤਨ੍ਤਿ ਏਤਂ ਅਕ੍ਕੋਸਵਾਦਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ. ਮੁਨਿ ਨੋ ਉਪੇਤੀਤਿ ਅਕਾਰਕਤਾਯ ਚ ਅਕੁਪ੍ਪਨਤਾਯ ਚ ਬੁਦ੍ਧਮੁਨਿ ਨ ਉਪੇਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਮੁਨੀ ਨਤ੍ਥਿ ਖਿਲੋ ਕੁਹਿਞ੍ਚੀਤਿ ਤੇਨ ਕਾਰਣੇਨ ਅਯਂ ਮੁਨਿ, ਰਾਗਾਦਿਖਿਲੇਹਿ ਨਤ੍ਥਿ ਖਿਲੋ ਕੁਹਿਞ੍ਚੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਦੁਟ੍ਠਮਨਾਤਿ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇਹਿ ਦੋਸੇਹਿ ਦੂਸਿਤਚਿਤ੍ਤਾ. ਵਿਰੁਦ੍ਧਮਨਾਤਿ ਤੇਹਿ ਕਿਲੇਸੇਹਿ ਕੁਸਲਸ੍ਸ ਦ੍ਵਾਰਂ ਅਦਤ੍ਵਾ ਆਵਰਿਤਚਿਤ੍ਤਾ. ਪਟਿਵਿਰੁਦ੍ਧਮਨਾਤਿ ਉਪਸਗ੍ਗਵਸੇਨ ਪਦਂ ਵਡ੍ਢਿਤਂ. ਆਹਤਮਨਾਤਿ ਪਟਿਘੇਨ ਆਹਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਏਤੇਸਨ੍ਤਿ ਆਹਤਮਨਾ. ਪਚ੍ਚਾਹਤਮਨਾਤਿ ਉਪਸਗ੍ਗਵਸੇਨੇਵ. ਆਘਾਤਿਤਮਨਾਤਿ ਵਿਹਿਂਸਾਵਸੇਨ ਆਘਾਤਿਤਂ ਮਨਂ ਏਤੇਸਨ੍ਤਿ ਆਘਾਤਿਤਮਨਾ. ਪਚ੍ਚਾਘਾਤਿਤਮਨਾਤਿ ਉਪਸਗ੍ਗਵਸੇਨੇਵ. ਅਥ ਵਾ ‘‘ਕੋਧਵਸੇਨ ਦੁਟ੍ਠਮਨਾ, ਉਪਨਾਹਵਸੇਨ ਪਦੁਟ੍ਠਮਨਾ, ਮਕ੍ਖਵਸੇਨ ਵਿਰੁਦ੍ਧਮਨਾ, ਪਲ਼ਾਸਵਸੇਨ ਪਟਿਵਿਰੁਦ੍ਧਮਨਾ, ਦੋਸਵਸੇਨ ਆਹਤਪਚ੍ਚਾਹਤਮਨਾ, ਬ੍ਯਾਪਾਦਵਸੇਨ ਆਘਾਤਿਤਪਚ੍ਚਾਘਾਤਿਤਮਨਾ. ਪਚ੍ਚਯਾਨਂ ਅਲਾਭੇਨ ਦੁਟ੍ਠਮਨਾ ਪਦੁਟ੍ਠਮਨਾ, ਅਯਸੇਨ ਵਿਰੁਦ੍ਧਮਨਾ ਪਟਿਵਿਰੁਦ੍ਧਮਨਾ, ਗਰਹੇਨ ਆਹਤਪਚ੍ਚਾਹਤਮਨਾ, ਦੁਕ੍ਖਵੇਦਨਾਸਮਙ੍ਗੀਭਾਵੇਨ ਆਘਾਤਿਤਪਚ੍ਚਾਘਾਤਿਤਮਨਾ’’ਤਿ ਏਵਮਾਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਏਕੇ ਵਣ੍ਣਯਨ੍ਤਿ. ਉਪਵਦਨ੍ਤੀਤਿ ਗਰਹਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਨ੍ਤਿ. ਅਭੂਤੇਨਾਤਿ ਅਸਂਵਿਜ੍ਜਮਾਨੇਨ.

ਸਦ੍ਦਹਨ੍ਤਾਤਿ ਪਸਾਦਵਸੇਨ ਸਦ੍ਧਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਨ੍ਤਾ. ਓਕਪ੍ਪੇਨ੍ਤਾਤਿ ਗੁਣਵਸੇਨ ਓਤਰਿਤ੍ਵਾ ਅਵਕਪ੍ਪਯਨ੍ਤਾ. ਅਧਿਮੁਚ੍ਚਨ੍ਤਾਤਿ ਸਮ੍ਪਸਾਦਨਵਸੇਨ ਸਨ੍ਨਿਟ੍ਠਾਨਂ ਕਤ੍ਵਾ ਤੇਸਂ ਕਥਂ ਅਧਿਵਾਸੇਨ੍ਤਾ. ਸਚ੍ਚਮਨਾਤਿ ਤਚ੍ਛਮਨਾ. ਸਚ੍ਚਸਞ੍ਞਿਨੋਤਿ ਤਚ੍ਛਸਞ੍ਞਿਨੋ. ਤਥਮਨਾਤਿ ਅਵਿਪਰੀਤਮਨਾ. ਭੂਤਮਨਾਤਿ ਭੂਤਤ੍ਥਮਨਾ. ਯਾਥਾਵਮਨਾਤਿ ਨਿਚ੍ਚਲਮਨਾ. ਅਵਿਪਰੀਤਮਨਾਤਿ ਨਿਚ੍ਛਯਮਨਾ. ਤਤ੍ਥ ‘‘ਸਚ੍ਚਮਨਾ ਸਚ੍ਚਸਞ੍ਞਿਨੋ’’ਤਿ ਸਚ੍ਚਵਾਦਿਗੁਣਂ, ‘‘ਤਥਮਨਾ ਤਥਸਞ੍ਞਿਨੋ’’ਤਿ ਸਚ੍ਚਸਦ੍ਧਾਗੁਣਂ, ‘‘ਭੂਤਮਨਾ ਭੂਤਸਞ੍ਞਿਨੋ’’ਤਿ ਠਿਤਗੁਣਂ, ‘‘ਯਾਥਾਵਮਨਾ ਯਾਥਾਵਸਞ੍ਞਿਨੋ’’ਤਿ ਪਚ੍ਚਯਿਕਗੁਣਂ, ‘‘ਅਵਿਪਰੀਤਮਨਾ ਅਵਿਪਰੀਤਸਞ੍ਞਿਨੋ’’ਤਿ ਅਵਿਸਂਵਾਦਗੁਣਂ ਕਥਿਤਨ੍ਤਿ ਞਾਤਬ੍ਬਂ.

ਪਰਤੋਘੋਸੋਤਿ ਅਞ੍ਞੇਸਂ ਸਨ੍ਤਿਕਾ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸਦ੍ਦੋ. ਅਕ੍ਕੋਸੋਤਿ ਜਾਤਿਆਦੀਸੁ ਦਸਸੁ ਅਕ੍ਕੋਸੇਸੁ ਅਞ੍ਞਤਰੋ. ਯੋ ਵਾਦਂ ਉਪੇਤੀਤਿ ਯੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਉਪਵਾਦਂ ਉਪਗਚ੍ਛਤਿ. ਕਾਰਕੋ ਵਾਤਿ ਕਤਦੋਸੋ ਵਾ. ਕਾਰਕਤਾਯਾਤਿ ਦੋਸਸ੍ਸ ਕਤਭਾਵੇਨ ਵੁਚ੍ਚਮਾਨੋਤਿ ਕਥਿਯਮਾਨੋ. ਉਪਵਦਿਯਮਾਨੋਤਿ ਦੋਸਂ ਉਪਵਜ੍ਜਮਾਨੋ. ਕੁਪ੍ਪਤੀਤਿ ਕੋਪਂ ਕਰੋਤਿ.

ਖੀਲਜਾਤਤਾਪਿ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਚਿਤ੍ਤਬਨ੍ਧਭਾਵਚਿਤ੍ਤਕਚਵਰਭਾਵਸਙ੍ਖਾਤਂ ਪਟਿਘਖਿਲਂ ਜਾਤਂ ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਖਿਲਜਾਤੋ, ਤਸ੍ਸ ਭਾਵੋ ਖਿਲਜਾਤਤਾ, ਤਾਪਿ ਨਤ੍ਥਿ ਨ ਸਨ੍ਤਿ. ਪਞ੍ਚਪਿ ਚੇਤੋਖਿਲਾਤਿ ਕਾਮੇ ਅਵੀਤਰਾਗੋ, ਕਾਯੇ ਅਵੀਤਰਾਗੋ, ਰੂਪੇ ਅਵੀਤਰਾਗੋ, ਯਾਵਦਤ੍ਥਂ ਉਦਰਾਵਦੇਹਕਂ ਭੁਞ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਸੇਯ੍ਯਸੁਖਂ ਪਸ੍ਸਸੁਖਂ ਮਿਦ੍ਧਸੁਖਂ ਅਨੁਯੁਤ੍ਤੋ ਵਿਹਰਤਿ, ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਦੇਵਨਿਕਾਯਂ ਪਣਿਧਾਯ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਚਰਤਿ ‘‘ਇਮਿਨਾਹਂ ਸੀਲੇਨ ਵਾ ਵਤੇਨ ਵਾ ਤਪੇਨ ਵਾ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯੇਨ ਵਾ ਦੇਵੋ ਵਾ ਭਵਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਦੇਵਞ੍ਞਤਰੋ ਵਾ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੧.੧੮੬) ਏਵਰੂਪਾ ਪਞ੍ਚਪਿ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਬਨ੍ਧਭਾਵਕਚਵਰਭਾਵਸਙ੍ਖਾਤਾ ਚੇਤੋਖਿਲਾ ਨਤ੍ਥਿ.

੧੬. ਇਮਞ੍ਚ ਗਾਥਂ ਵਤ੍ਵਾ ਭਗਵਾ ਆਨਨ੍ਦਤ੍ਥੇਰਂ ਪੁਚ੍ਛਿ – ‘‘ਏਵਂ ਖੁਂਸੇਤ੍ਵਾ ਵਮ੍ਭੇਤ੍ਵਾ ਵੁਚ੍ਚਮਾਨਾ ਭਿਕ੍ਖੂ, ਆਨਨ੍ਦ, ਕਿਂ ਵਦਨ੍ਤੀ’’ਤਿ, ‘‘ਨ ਕਿਞ੍ਚਿ ਭਗਵਾ’’ਤਿ. ‘‘ਨ, ਆਨਨ੍ਦ, ‘ਅਹਂ ਸੀਲਵਾ’ਤਿ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਤੁਣ੍ਹੀ ਭਵਿਤਬ੍ਬਂ. ਲੋਕੇ ਹਿ ਨਾਭਾਸਮਾਨਂ ਜਾਨਨ੍ਤਿ, ਮਿਸ੍ਸਂ ਬਾਲੇਹਿ ਪਣ੍ਡਿਤ’’ਨ੍ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੨.੨੪੧) ਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਭਿਕ੍ਖੂ, ਆਨਨ੍ਦ, ਤੇ ਮਨੁਸ੍ਸੇ ਏਵਂ ਪਟਿਚੋਦੇਨ੍ਤੂ’’ਤਿ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਤ੍ਥਾਯ ‘‘ਅਭੂਤਵਾਦੀ ਨਿਰਯਂ ਉਪੇਤੀ’’ਤਿ (ਧ. ਪ. ੩੦੬; ਉਦਾ. ੩੮; ਇਤਿਵੁ. ੪੮; ਸੁ. ਨਿ. ੬੬੬) ਇਮਂ ਗਾਥਂ ਅਭਾਸਿ. ਥੇਰੋ ਤਂ ਉਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਹ – ‘‘ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਤੁਮ੍ਹੇਹਿ ਇਮਾਯ ਗਾਥਾਯ ਪਟਿਚੋਦੇਤਬ੍ਬਾ’’ਤਿ. ਭਿਕ੍ਖੂ ਤਥਾ ਅਕਂਸੁ. ਪਣ੍ਡਿਤਮਨੁਸ੍ਸਾ ਤੁਣ੍ਹੀ ਅਹੇਸੁਂ. ਰਾਜਾਪਿ ਰਾਜਪੁਰਿਸੇ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਪੇਸੇਤ੍ਵਾ ਯੇਸਂ ਧੁਤ੍ਤਾਨਂ ਲਞ੍ਜਂ ਦਤ੍ਵਾ ਤਿਤ੍ਥਿਯਾ ਤਂ ਮਾਰਾਪੇਸੁਂ, ਤੇ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਨਿਗ੍ਗਯ੍ਹ ਤਂ ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਞਤ੍ਵਾ ਤਿਤ੍ਥਿਯੇ ਪਰਿਭਾਸਿ. ਮਨੁਸ੍ਸਾਪਿ ਤਿਤ੍ਥਿਯੇ ਦਿਸ੍ਵਾ ਲੇਡ੍ਡੁਨਾ ਹਨਨ੍ਤਿ, ਪਂਸੁਨਾ ਓਕਿਰਨ੍ਤਿ ‘‘ਭਗਵਤੋ ਅਯਸਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਸੁ’’ਨ੍ਤਿ. ਆਨਨ੍ਦਤ੍ਥੇਰੋ ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਭਗਵਤੋ ਆਰੋਚੇਸਿ, ਭਗਵਾ ਥੇਰਸ੍ਸ ਇਮਂ ਗਾਥਮਭਾਸਿ ‘‘ਸਕਞ੍ਹਿ ਦਿਟ੍ਠਿਂ…ਪੇ… ਵਦੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ.

ਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥੋ – ਯਾਯਂ ਦਿਟ੍ਠਿ ਤਿਤ੍ਥਿਯਜਨਸ੍ਸ ‘‘ਸੁਨ੍ਦਰਿਂ ਮਾਰੇਤ੍ਵਾ ਸਮਣਾਨਂ ਸਕ੍ਯਪੁਤ੍ਤਿਯਾਨਂ ਅਵਣ੍ਣਂ ਪਕਾਸੇਤ੍ਵਾ ਏਤੇਨੁਪਾਯੇਨ ਲਦ੍ਧਂ ਸਕ੍ਕਾਰਂ ਸਾਦਿਯਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਸੋ ਤਂ ਦਿਟ੍ਠਿਂ ਕਥਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮੇਯ੍ਯ? ਅਥ ਖੋ ਸੋ ਅਯਸੋ ਤਮੇਵ ਤਿਤ੍ਥਿਯਜਨਂ ਪਚ੍ਚਾਗਤੋ ਤਂ ਦਿਟ੍ਠਿਂ ਅਚ੍ਚੇਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਂ. ਯੋ ਵਾ ਸਸ੍ਸਤਾਦਿਵਾਦੀ, ਸੋਪਿ ਸਕਂ ਦਿਟ੍ਠਿਂ ਕਥਮਚ੍ਚਯੇਯ੍ਯ, ਤੇਨ ਦਿਟ੍ਠਿਛਨ੍ਦੇਨ ਅਨੁਨੀਤੋ ਤਾਯ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿਰੁਚਿਯਾ ਨਿਵਿਟ੍ਠੋ, ਅਪਿ ਚ ਖੋ ਪਨ ਸਯਂ ਸਮਤ੍ਤਾਨਿ ਪਕੁਬ੍ਬਮਾਨੋ ਅਤ੍ਤਨਾਵ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਾਨਿ ਤਾਨਿ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਾਨਿ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਯਥਾ ਜਾਨੇਯ੍ਯ, ਤਥੇਵ ਵਦੇਯ੍ਯਾਤਿ.

ਅਵਣ੍ਣਂ ਪਕਾਸਯਿਤ੍ਵਾਤਿ ਅਗੁਣਂ ਪਾਕਟਂ ਕਤ੍ਵਾ. ਸਕ੍ਕਾਰਨ੍ਤਿ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਪਚ੍ਚਯਾਨਂ ਸਕ੍ਕਚ੍ਚਕਰਣਂ. ਸਮ੍ਮਾਨਨ੍ਤਿ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਬਹੁਮਾਨਨਂ. ਪਚ੍ਚਾਹਰਿਸ੍ਸਾਮਾਤਿ ਏਤਂ ਲਾਭਾਦਿਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਸ੍ਸਾਮ. ਏਵਂਦਿਟ੍ਠਿਕਾਤਿ ਏਵਂਲਦ੍ਧਿਕਾ. ਯਥਾ ਤਂ ‘‘ਲਾਭਾਦਿਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਏਵਂ ਅਯਂ ਲਦ੍ਧਿ ਤੇਸਂ ਅਤ੍ਥਿ, ਤਥਾ ‘‘ਅਤ੍ਥਿ ਮੇ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰੋ ਧਮ੍ਮੋ’’ਤਿ ਏਤੇਸਂ ਖਮਤਿ ਚੇਵ ਰੁਚ੍ਚਤਿ ਚ, ਏਵਂਸਭਾਵਮੇਵ ਵਾ ਤੇਸਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ‘‘ਅਤ੍ਥਿ ਮੇ ਚਿਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ. ਤਦਾ ਤੇਸਂ ਦਿਟ੍ਠਿ ਵਾ, ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਸਹ ਖਨ੍ਤਿ ਵਾ, ਦਿਟ੍ਠਿਖਨ੍ਤੀਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਰੁਚਿ ਵਾ, ਦਿਟ੍ਠਿਖਨ੍ਤਿਰੁਚੀਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਲਦ੍ਧਿ ਵਾ, ਦਿਟ੍ਠਿਖਨ੍ਤਿਰੁਚਿਲਦ੍ਧੀਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਅਜ੍ਝਾਸਯੋ ਵਾ, ਦਿਟ੍ਠਿਖਨ੍ਤਿਰੁਚਿਲਦ੍ਧਿਅਜ੍ਝਾਸਯੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ ਵਾ ਹੋਤੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਏਵਂਦਿਟ੍ਠਿਕਾ…ਪੇ… ਏਵਂਅਧਿਪ੍ਪਾਯਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਸਕਂ ਦਿਟ੍ਠਿਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਦਸ੍ਸਨਂ. ਸਕਂ ਖਨ੍ਤਿਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਹਨਂ. ਸਕਂ ਰੁਚਿਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਰੁਚਿਂ. ਸਕਂ ਲਦ੍ਧਿਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਲਦ੍ਧਿਂ. ਸਕਂ ਅਜ੍ਝਾਸਯਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਜ੍ਝਾਸਯਂ. ਸਕਂ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਭਾਵਂ. ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤੁਨ੍ਤਿ ਸਮਤਿਕ੍ਕਮਿਤੁਂ. ਅਥ ਖੋ ਸ੍ਵੇਵ ਅਯਸੋਤਿ ਸੋ ਏਵ ਅਯਸੋ ਏਕਂਸੇਨ. ਤੇ ਪਚ੍ਚਾਗਤੋਤਿ ਤੇਸਂ ਪਤਿਆਗਤੋ. ਤੇਤਿ ਸਾਮਿਅਤ੍ਥੇ ਉਪਯੋਗਵਚਨਂ.

ਅਥ ਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥਨ੍ਤਰਦਸ੍ਸਨਂ. ਸਸ੍ਸਤੋਤਿ ਨਿਚ੍ਚੋ ਧੁਵੋ. ਲੋਕੋਤਿ ਅਤ੍ਤਭਾਵੋ. ਇਦਮੇਵ ਸਚ੍ਚਂ, ਮੋਘਮਞ੍ਞਨ੍ਤਿ ਇਦਂ ਏਵ ਤਚ੍ਛਂ ਤਥਂ, ਅਞ੍ਞਂ ਤੁਚ੍ਛਂ. ਸਮਤ੍ਤਾਤਿ ਸਮ੍ਪੁਣ੍ਣਾ. ਸਮਾਦਿਨ੍ਨਾਤਿ ਸਮ੍ਮਾ ਆਦਿਨ੍ਨਾ. ਗਹਿਤਾਤਿ ਉਪਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਗਹਿਤਾ.

ਪਰਾਮਟ੍ਠਾਤਿ ਸਬ੍ਬਾਕਾਰੇਨ ਪਰਾਮਸਿਤ੍ਵਾ ਗਹਿਤਾ. ਅਭਿਨਿਵਿਟ੍ਠਾਤਿ ਵਿਸੇਸੇਨ ਲਦ੍ਧਪ੍ਪਤਿਟ੍ਠਾ. ਅਸਸ੍ਸਤੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਵਿਪਰਿਯਾਯੇਨ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਅਨ੍ਤਵਾਤਿ ਸਅਨ੍ਤੋ. ਅਨਨ੍ਤਵਾਤਿ ਵੁਦ੍ਧਿਅਨਨ੍ਤਵਾ. ਤਂ ਜੀਵਨ੍ਤਿ ਸੋ ਜੀਵੋ, ਲਿਙ੍ਗਵਿਪਲ੍ਲਾਸੋ ਕਤੋ. ਜੀਵੋਤਿ ਚ ਅਤ੍ਤਾਯੇਵ. ਤਥਾਗਤੋਤਿ ਸਤ੍ਤੋ, ‘‘ਅਰਹ’’ਨ੍ਤਿ ਏਕੇ. ਪਰਂ ਮਰਣਾਤਿ ਮਰਣਤੋ ਉਦ੍ਧਂ, ਪਰਲੋਕੇਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਨ ਹੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ ਪਰਂ ਮਰਣਾਤਿ ਮਰਣਤੋ ਉਦ੍ਧਂ ਨ ਹੋਤਿ. ਹੋਤਿ ਚ ਨ ਚ ਹੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ ਪਰਂ ਮਰਣਾਤਿ ਮਰਣਤੋ ਉਦ੍ਧਂ ਹੋਤਿ ਚ ਨ ਹੋਤਿ ਚ. ਨੇਵ ਹੋਤਿ ਨ ਨ ਹੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ ਪਰਂ ਮਰਣਾਤਿ ਉਚ੍ਛੇਦਵਸੇਨ ਨੇਵ ਹੋਤਿ, ਤਕ੍ਕਿਕਵਸੇਨ ਨ ਨ ਹੋਤਿ.

ਸਕਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾਤਿਆਦਯੋ ਕਰਣਵਚਨਂ. ਅਲ੍ਲੀਨੋਤਿ ਏਕੀਭੂਤੋ.

ਸਯਂ ਸਮਤ੍ਤਂ ਕਰੋਤੀਤਿ ਅਤ੍ਤਨਾ ਊਨਭਾਵਂ ਮੋਚੇਤ੍ਵਾ ਸਮ੍ਮਾ ਅਤ੍ਤਂ ਸਮਤ੍ਤਂ ਕਰੋਤਿ. ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਨ੍ਤਿ ਅਤਿਰੇਕਦੋਸਂ ਮੋਚੇਤ੍ਵਾ ਸਮ੍ਪੁਣ੍ਣਂ. ਅਨੋਮਨ੍ਤਿ ਹੀਨਦੋਸਂ ਮੋਚੇਤ੍ਵਾ ਅਲਾਮਕਂ. ਅਗ੍ਗਨ੍ਤਿ ਆਦਿਂ. ਸੇਟ੍ਠਨ੍ਤਿ ਪਧਾਨਂ ਨਿਦ੍ਦੋਸਂ. ਵਿਸੇਸਨ੍ਤਿ ਜੇਟ੍ਠਕਂ. ਪਾਮੋਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ਅਧਿਕਂ. ਉਤ੍ਤਮਨ੍ਤਿ ਵਿਸੇਸਂ ਨ ਹੇਟ੍ਠਿਮਂ. ਪਵਰਂ ਕਰੋਤੀਤਿ ਅਤਿਰੇਕੇਨ ਉਤ੍ਤਮਂ ਕਰੋਤਿ. ਅਥ ਵਾ ‘‘ਆਸਯਦੋਸਮੋਚਨੇਨ ਅਗ੍ਗਂ, ਸਂਕਿਲੇਸਦੋਸਮੋਚਨੇਨ ਸੇਟ੍ਠਂ, ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸਦੋਸਮੋਚਨੇਨ ਵਿਸੇਸਂ, ਪਮਤ੍ਤਦੋਸਮੋਚਨੇਨ ਪਾਮੋਕ੍ਖਂ, ਮਜ੍ਝਿਮਦੋਸਮੋਚਨੇਨ ਉਤ੍ਤਮਂ, ਉਤ੍ਤਮਮਜ੍ਝਿਮਦੋਸਮੋਚਨੇਨ ਪਵਰਂ ਕਰੋਤੀ’’ਤਿ ਏਵਮੇਕੇ ਵਣ੍ਣਯਨ੍ਤਿ. ਅਯਂ ਸਤ੍ਥਾ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੂਤਿ ਅਯਂ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਸਤ੍ਥਾ ਸਬ੍ਬਜਾਨਨਵਸੇਨ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੂ. ਅਯਂ ਧਮ੍ਮੋ ਸ੍ਵਾਕ੍ਖਾਤੋਤਿ ਅਯਂ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਧਮ੍ਮੋ ਸੁਟ੍ਠੁ ਅਕ੍ਖਾਤੋ. ਅਯਂ ਗਣੋ ਸੁਪ੍ਪਟਿਪਨ੍ਨੋਤਿ ਅਯਂ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਗਣੋ ਸੁਟ੍ਠੁ ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ. ਅਯਂ ਦਿਟ੍ਠਿ ਭਦ੍ਦਿਕਾਤਿ ਅਯਂ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਲਦ੍ਧਿ ਸੁਨ੍ਦਰਾ. ਅਯਂ ਪਟਿਪਦਾ ਸੁਪਞ੍ਞਤ੍ਤਾਤਿ ਅਯਂ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗਾ ਅਤ੍ਤਨ੍ਤ ਪਾਦਿਪਟਿਪਦਾ ਸੁਟ੍ਠੁ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਾ. ਅਯਂ ਮਗ੍ਗੋ ਨਿਯ੍ਯਾਨਿਕੋਤਿ ਅਯਂ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਨਿਯ੍ਯਾਮੋਕ੍ਕਨ੍ਤਿਕੋ ਮਗ੍ਗੋ ਨਿਯ੍ਯਾਨਿਕੋਤਿ ਸਯਂ ਸਮਤ੍ਤਂ ਕਰੋਤਿ.

ਕਥੇਯ੍ਯ ‘‘ਸਸ੍ਸਤੋ ਲੋਕੋ’’ਤਿ. ਭਣੇਯ੍ਯ ‘‘ਇਦਮੇਵ ਸਚ੍ਚਂ ਮੋਘਮਞ੍ਞ’’ਨ੍ਤਿ. ਦੀਪੇਯ੍ਯ ‘‘ਅਨ੍ਤਵਾ ਲੋਕੋ’’ਤਿ. ਵੋਹਰੇਯ੍ਯ ਨਾਨਾਵਿਧੇਨ ਗਣ੍ਹਾਪੇਯ੍ਯ ‘‘ਹੋਤਿ ਚ ਨ ਚ ਹੋਤੀ’’ਤਿ.

੧੭. ਅਥ ਰਾਜਾ ਸਤ੍ਤਾਹਚ੍ਚਯੇਨ ਤਂ ਕੁਣਪਂ ਛਡ੍ਡਾਪੇਤ੍ਵਾ ਸਾਯਨ੍ਹਸਮਯਂ ਵਿਹਾਰਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਅਭਿਵਾਦੇਤ੍ਵਾ ਆਹ – ‘‘ਨਨੁ, ਭਨ੍ਤੇ, ਈਦਿਸੇ ਅਯਸੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਮਯ੍ਹਮ੍ਪਿ ਆਰੋਚੇਤਬ੍ਬਂ ਸਿਯਾ’’ਤਿ? ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤੇ ਭਗਵਾ ‘‘ਨ, ਮਹਾਰਾਜ, ‘ਅਹਂ ਸੀਲਵਾ ਗੁਣਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ’ਤਿ ਪਰੇਸਂ ਆਰੋਚੇਤੁਂ ਅਰਿਯਾਨਂ ਪਟਿਰੂਪ’’ਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸਾ ਅਟ੍ਠੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ‘‘ਯੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸੀਲਵਤਾਨੀਤਿ ਅਵਸੇਸਗਾਥਾਯੋ ਅਭਾਸਿ.

ਤਤ੍ਥ ਸੀਲਵਤਾਨੀਤਿ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਾਦੀਨਿ ਸੀਲਾਨਿ, ਆਰਞ੍ਞਿਕਾਦੀਨਿ ਧੁਤਙ੍ਗਵਤਾਨਿ ਚ. ਅਨਾਨੁਪੁਟ੍ਠੋਤਿ ਅਪੁਚ੍ਛਿਤੋ. ਪਾਵਾਤਿ ਵਦਤਿ. ਅਨਰਿਯਧਮ੍ਮਂ ਕੁਸਲਾ ਤਮਾਹੁ, ਯੋ ਆਤੁਮਾਨਂ ਸਯਮੇਵ ਪਾਵਾਤਿ ਯੋ ਏਵਂ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਸਯਮੇਵ ਵਦਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਤਂ ਵਾਦਂ ‘‘ਅਨਰਿਯਧਮ੍ਮੋ ਏਸੋ’’ਤਿ ਕੁਸਲਾ ਏਵਂ ਕਥੇਨ੍ਤਿ.

ਅਤ੍ਥਿ ਸੀਲਞ੍ਚੇਵ ਵਤਞ੍ਚਾਤਿ ਸੀਲਨਟ੍ਠੇਨ ਸੀਲਞ੍ਚੇਵ ਅਤ੍ਥਿ, ਸਮਾਦਾਨਟ੍ਠੇਨ ਵਤਞ੍ਚ ਅਤ੍ਥਿ, ਵਤਂ ਨ ਸੀਲਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਥੇਨ ਵਤਂ ਅਤ੍ਥਿ, ਤਂ ਨ ਸੀਲਂ. ਕਤਮਨ੍ਤਿ ਕਥੇਤੁਕਮ੍ਯਤਾਪੁਚ੍ਛਾ. ਇਧ ਭਿਕ੍ਖੁ ਸੀਲਵਾਤਿਆਦਯੋ ਵੁਤ੍ਤਨਯਾ ਏਵ. ਸਂਵਰਟ੍ਠੇਨਾਤਿ ਸਂਵਰਣਟ੍ਠੇਨ, ਵੀਤਿਕ੍ਕਮਦ੍ਵਾਰਂ ਪਿਦਹਨਟ੍ਠੇਨ. ਸਮਾਦਾਨਟ੍ਠੇਨਾਤਿ ਤਂ ਤਂ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਸਮ੍ਮਾ ਆਦਾਨਟ੍ਠੇਨ. ਆਰਞ੍ਞਿਕਙ੍ਗਨ੍ਤਿ ਅਰਞ੍ਞੇ ਨਿਵਾਸੋ ਸੀਲਂ ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਆਰਞ੍ਞਿਕੋ, ਤਸ੍ਸ ਅਙ੍ਗਂ ਆਰਞ੍ਞਿਕਙ੍ਗਂ. ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਿਕਙ੍ਗਨ੍ਤਿ ਭਿਕ੍ਖਾਸਙ੍ਖਾਤਾਨਂ ਪਰਆਮਿਸਪਿਣ੍ਡਾਨਂ ਪਾਤੋ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤੋ, ਪਰੇਹਿ ਦਿਨ੍ਨਾਨਂ ਪਿਣ੍ਡਾਨਂ ਪਤ੍ਤੇ ਨਿਪਤਨਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਤਂ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਂ ਉਞ੍ਛਤਿ ਤਂ ਤਂ ਕੁਲਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਨ੍ਤੋ ਗਵੇਸਤੀਤਿ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਿਕੋ, ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਵਾ ਪਤਿਤੁਂ ਵਤਮੇਤਸ੍ਸਾਤਿ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤੀ. ਪਤਿਤੁਨ੍ਤਿ ਚਰਿਤੁਂ. ਪਿਣ੍ਡਪਾਤੀ ਏਵ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਿਕੋ, ਤਸ੍ਸ ਅਙ੍ਗਂ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਿਕਙ੍ਗਂ. ਅਙ੍ਗਨ੍ਤਿ ਕਾਰਣਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਯੇਨ ਸਮਾਦਾਨੇਨ ਸੋ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਿਕੋ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਸੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਏਤੇਨੇਵ ਨਯੇਨ ਰਥਿਕਾਸੁਸਾਨਸਙ੍ਕਾਰਕੂਟਾਦੀਨਂ ਯਤ੍ਥ ਕਤ੍ਥਚਿ ਪਂਸੂਨਂ ਉਪਰਿ ਠਿਤਤ੍ਤਾ ਅਬ੍ਭੁਗ੍ਗਤਟ੍ਠੇਨ ਤੇਸੁ ਪਂਸੁਕੂਲਮਿਵਾਤਿ ਪਂਸੁਕੂਲਂ. ਅਥ ਵਾ ਪਂਸੁ ਵਿਯ ਕੁਚ੍ਛਿਤਭਾਵਂ ਉਲਤੀਤਿ ਪਂਸੁਕੂਲਂ, ਕੁਚ੍ਛਿਤਭਾਵਂ ਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਏਵਂ ਲਦ੍ਧਨਿਬ੍ਬਚਨਸ੍ਸ ਪਂਸੁਕੂਲਸ੍ਸ ਧਾਰਣਂ ਪਂਸੁਕੂਲਂ, ਪਂਸੁਕੂਲਂ ਸੀਲਮਸ੍ਸਾਤਿ ਪਂਸੁਕੂਲਿਕੋ, ਪਂਸੁਕੂਲਿਕਸ੍ਸ ਅਙ੍ਗਂ ਪਂਸੁਕੂਲਿਕਙ੍ਗਂ. ਸਙ੍ਘਾਟਿਉਤ੍ਤਰਾਸਙ੍ਗਅਨ੍ਤਰਵਾਸਕਸਙ੍ਖਾਤਂ ਤਿਚੀਵਰਂ ਸੀਲਮਸ੍ਸਾਤਿ ਤੇਚੀਵਰਿਕੋ, ਤੇਚੀਵਰਿਕਸ੍ਸ ਅਙ੍ਗਂ ਤੇਚੀਵਰਿਕਙ੍ਗਂ. ਸਪਦਾਨਚਾਰਿਕਙ੍ਗਨ੍ਤਿ ਦਾਨਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਅਵਖਣ੍ਡਨਂ, ਅਪੇਤਂ ਦਾਨਤੋ ਅਪਦਾਨਂ, ਅਨਵਖਣ੍ਡਨਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸਹ ਅਪਦਾਨੇਨ ਸਪਦਾਨਂ, ਅਵਖਣ੍ਡਨਵਿਰਹਿਤਂ, ਅਨੁਘਰਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਸਪਦਾਨਂ ਚਰਿਤੁਂ ਇਦਮਸ੍ਸ ਸੀਲਨ੍ਤਿ ਸਪਦਾਨਚਾਰੀ, ਸਪਦਾਨਚਾਰੀਯੇਵ ਸਪਦਾਨਚਾਰਿਕੋ, ਤਸ੍ਸ ਅਙ੍ਗਂ ਸਪਦਾਨਚਾਰਿਕਙ੍ਗਂ. ਖਲੁਪਚ੍ਛਾਭਤ੍ਤਿਕਙ੍ਗਨ੍ਤਿ ਖਲੂਤਿ ਪਟਿਸੇਧਨਤ੍ਥੇ ਨਿਪਾਤੋ. ਪਵਾਰਿਤੇਨ ਸਤਾ ਪਚ੍ਛਾ ਲਦ੍ਧਂ ਭਤ੍ਤਂ ਪਚ੍ਛਾਭਤ੍ਤਂ ਨਾਮ, ਤਸ੍ਸ ਪਚ੍ਛਾਭਤ੍ਤਸ੍ਸ ਭੋਜਨਂ ਪਚ੍ਛਾਭਤ੍ਤਭੋਜਨਂ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਪਚ੍ਛਾਭਤ੍ਤਭੋਜਨੇ ਪਚ੍ਛਾਭਤ੍ਤਸਞ੍ਞਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਛਾਭਤ੍ਤਂ ਸੀਲਮਸ੍ਸਾਤਿ ਪਚ੍ਛਾਭਤ੍ਤਿਕੋ, ਨ ਪਚ੍ਛਾਭਤ੍ਤਿਕੋ ਖਲੁਪਚ੍ਛਾਭਤ੍ਤਿਕੋ, ਸਮਾਦਾਨਵਸੇਨ ਪਟਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਾਤਿਰਿਤ੍ਤਭੋਜਨਸ੍ਸੇਤਂ ਨਾਮਂ, ਤਸ੍ਸ ਅਙ੍ਗਂ ਖਲੁਪਚ੍ਛਾਭਤ੍ਤਿਕਙ੍ਗਂ. ਨੇਸਜ੍ਜਿਕਙ੍ਗਨ੍ਤਿ ਸਯਨਂ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਨਿਸਜ੍ਜਾਯ ਵਿਹਰਿਤੁਂ ਸੀਲਮਸ੍ਸਾਤਿ ਨੇਸਜ੍ਜਿਕੋ, ਤਸ੍ਸ ਅਙ੍ਗਂ ਨੇਸਜ੍ਜਿਕਙ੍ਗਂ. ਯਥਾਸਨ੍ਥਤਿਕਙ੍ਗਨ੍ਤਿ ਯਦੇਵ ਸਨ੍ਥਤਂ ਯਥਾਸਨ੍ਥਤਂ, ‘‘ਇਦਂ ਤੁਯ੍ਹਂ ਪਾਪੁਣਾਤੀ’’ਤਿ ਏਵਂ ਪਠਮਂ ਉਦ੍ਦਿਟ੍ਠਸੇਨਾਸਨਸ੍ਸੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਤਸ੍ਮਿਂ ਯਥਾਸਨ੍ਥਤੇ ਵਿਹਰਿਤੁਂ ਸੀਲਮਸ੍ਸਾਤਿ ਯਥਾਸਨ੍ਥਤਿਕੋ, ਤਸ੍ਸ ਅਙ੍ਗਂ ਯਥਾਸਨ੍ਥਤਿਕਙ੍ਗਂ. ਸਬ੍ਬਾਨੇਵ ਪਨੇਤਾਨਿ ਤੇਨ ਤੇਨ ਸਮਾਦਾਨੇਨ ਧੁਤਕਿਲੇਸਤ੍ਤਾ ਧੁਤਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਅਙ੍ਗਾਨਿ, ਕਿਲੇਸਧੁਨਨਤੋ ਵਾ ਧੁਤਨ੍ਤਿ ਲਦ੍ਧਵੋਹਾਰਂ ਞਾਣਂ ਅਙ੍ਗਂ ਏਤੇਸਨ੍ਤਿ ਧੁਤਙ੍ਗਾਨਿ. ਅਥ ਵਾ ਧੁਤਾਨਿ ਚ ਤਾਨਿ ਪਟਿਪਕ੍ਖਾਨਂ ਧੁਨਨਤੋ ਅਙ੍ਗਾਨਿ ਚ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਯਾਤਿਪਿ ਧੁਤਙ੍ਗਾਨਿ. ਏਵਂ ਤਾਵੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥਤੋ ਵਿਞ੍ਞਾਤਬ੍ਬੋ ਵਿਨਿਚ੍ਛਯੋ. ਸਬ੍ਬਾਨੇਵ ਚੇਤਾਨਿ ਸਮਾਦਾਨਚੇਤਨਾਲਕ੍ਖਣਾਨਿ. ਵੁਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਚੇਤਂ –

‘‘ਯੋ ਸਮਾਦਿਯਤਿ, ਸੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ. ਯੇਨ ਸਮਾਦਿਯਤਿ, ਚਿਤ੍ਤਚੇਤਸਿਕਾ ਏਤੇ ਧਮ੍ਮਾ. ਯਾ ਸਮਾਦਾਨਚੇਤਨਾ, ਤਂ ਧੁਤਙ੍ਗਂ. ਯਂ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਤਿ, ਤਂ ਵਤ੍ਥੁ’’ਨ੍ਤਿ (ਵਿਸੁਦ੍ਧਿ. ੧.੨੩).

ਸਬ੍ਬਾਨੇਵ ਚ ਲੋਲੁਪ੍ਪਵਿਦ੍ਧਂਸਨਰਸਾਨਿ, ਨਿਲ੍ਲੋਲੁਪ੍ਪਭਾਵਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨਾਨਿ, ਅਪ੍ਪਿਚ੍ਛਤਾਦਿਅਰਿਯਧਮ੍ਮਪਦਟ੍ਠਾਨਾਨਿ. ਏਵਮੇਤ੍ਥ ਲਕ੍ਖਣਾਦੀਹਿ ਵਿਨਿਚ੍ਛਯੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਵੀਰਿਯਸਮਾਦਾਨਮ੍ਪੀਤਿ ਵੀਰਿਯਗ੍ਗਹਣਮ੍ਪਿ. ਕਾਮਨ੍ਤਿ ਏਕਂਸਤ੍ਥੇ ਨਿਪਾਤੋ. ਤਚੋ ਚ ਨ੍ਹਾਰੁ ਚਾਤਿ ਛਵਿ ਚ ਨ੍ਹਾਰੁਵਲ੍ਲਿਯੋ ਚ. ਅਟ੍ਠਿ ਚਾਤਿ ਸਬ੍ਬਾ ਅਟ੍ਠਿਯੋ ਚ. ਅਵਸਿਸ੍ਸਤੂਤਿ ਤਿਟ੍ਠਤੁ. ਉਪਸੁਸ੍ਸਤੁ ਮਂਸਲੋਹਿਤਨ੍ਤਿ ਸਬ੍ਬਂ ਮਂਸਞ੍ਚ ਲੋਹਿਤਞ੍ਚ ਸੁਕ੍ਖਤੁ. ‘‘ਤਚੋ’’ਤਿ ਏਕਂ ਅਙ੍ਗਂ, ‘‘ਨ੍ਹਾਰੂ’’ਤਿ ਏਕਂ, ‘‘ਅਟ੍ਠੀ’’ਤਿ ਏਕਂ, ‘‘ਉਪਸੁਸ੍ਸਤੁ ਮਂਸਲੋਹਿਤ’’ਨ੍ਤਿ ਏਕਂ ਅਙ੍ਗਂ. ਯਂ ਤਨ੍ਤਿ ਉਪਰਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਪਦੇਨ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ. ਪੁਰਿਸਥਾਮੇਨਾਤਿ ਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਕਾਯਿਕੇਨ ਬਲੇਨ, ਬਲੇਨਾਤਿ ਞਾਣਬਲੇਨ. ਵੀਰਿਯੇਨਾਤਿ ਚੇਤਸਿਕਞਾਣਵੀਰਿਯਤੇਜੇਨ. ਪਰਕ੍ਕਮੇਨਾਤਿ ਪਰਂ ਪਰਂ ਠਾਨਂ ਅਕ੍ਕਮਨੇਨ ਉਸ੍ਸਾਹਪ੍ਪਤ੍ਤਵੀਰਿਯੇਨ. ਪਤ੍ਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਯਂ ਤਂ ਪਾਪੁਣਿਤਬ੍ਬਂ. ਨ ਤਂ ਅਪਾਪੁਣਿਤ੍ਵਾਤਿ ਤਂ ਪਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਅਪ੍ਪਤ੍ਵਾ. ਵੀਰਿਯਸ੍ਸ ਸਣ੍ਠਾਨਂ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰਸ੍ਸ ਵੀਰਿਯਸ੍ਸ ਸਿਥਿਲਤ੍ਤਂ ਓਸੀਦਨਂ ਨ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ. ‘‘ਪਟ੍ਠਾਨ’’ਨ੍ਤਿਪਿ ਪਾਠੋ, ਅਯਮੇਵਤ੍ਥੋ. ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤੀਤਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਉਸ੍ਸਾਹਂ ਗਣ੍ਹਾਪੇਤਿ. ਪਦਹਤੀਤਿ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਤਿ.

ਨਾਸਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਨ ਖਾਦਿਸ੍ਸਾਮਿ ਨ ਭੁਞ੍ਜਿਸ੍ਸਾਮਿ. ਨ ਪਿਵਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਯਾਗੁਪਾਨਾਦੀਨਿ ਨ ਪਿਵਿਸ੍ਸਾਮਿ. ਵਿਹਾਰਤੋ ਨ ਨਿਕ੍ਖਮੇਤਿ ਸੇਨਾਸਨਤੋ ਬਹਿ ਨ ਨਿਕ੍ਖਮੇਯ੍ਯਂ. ਨਪਿ ਪਸ੍ਸਂ ਨਿਪਾਤੇਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਪਸ੍ਸਂ ਮਞ੍ਚੇ ਵਾ ਪੀਠੇ ਵਾ ਭੂਮਿਯਂ ਵਾ ਕਟਸਨ੍ਥਰਕੇ ਵਾ ਪਾਤਨਂ ਠਪਨਂ ਨ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮਿ. ਤਣ੍ਹਾਸਲ੍ਲੇ ਅਨੂਹਤੇਤਿ ਤਣ੍ਹਾਸਙ੍ਖਾਤੇ ਕਣ੍ਡੇ ਅਨੁਦ੍ਧਟੇ, ਅਵਿਗਤੇਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਇਮਂ ਪਲ੍ਲਙ੍ਕਨ੍ਤਿ ਸਮਨ੍ਤਤੋ ਆਭੁਜਿਤਂ ਊਰੁਬਦ੍ਧਾਸਨਂ. ਨ ਭਿਨ੍ਦਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਨ ਵਿਜਹਿਸ੍ਸਾਮਿ. ਯਾਵ ਮੇ ਨ ਅਨੁਪਾਦਾਯਾਤਿ ਚਤੂਹਿ ਉਪਾਦਾਨੇਹਿ ਗਹਣਂ ਅਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ. ਆਸਵੇਹੀਤਿ ਕਾਮਾਸਵਾਦੀਹਿ ਚਤੂਹਿ ਆਸਵੇਹਿ. ਵਿਮੁਚ੍ਚਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਸਮੁਚ੍ਛੇਦਵਿਮੁਤ੍ਤਿਯਾ ਨ ਮੁਚ੍ਚਿਸ੍ਸਤਿ. ਨ ਤਾਵਾਹਂ ਇਮਮ੍ਹਾ ਆਸਨਾ ਵੁਟ੍ਠਹਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਆਦਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਯਾਵ ਰੁਕ੍ਖਮੂਲਾ ਨਿਕ੍ਖਮਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਓਕਾਸਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਇਮਸ੍ਮਿਞ੍ਞੇਵ ਪੁਬ੍ਬਣ੍ਹਸਮਯਂ ਅਰਿਯਧਮ੍ਮਂ ਆਹਰਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਆਦਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਯਾਵ ਗਿਮ੍ਹੇਤਿ ਕਾਲਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਪੁਰਿਮੇ ਵਯੋਖਨ੍ਧੇਤਿਆਦਯੋ ਵਯਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਤਤ੍ਥ ਆਸਨਾ ਨ ਵੁਟ੍ਠਹਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਨਿਸਿਨ੍ਨਾਸਨਾ ਨ ਉਟ੍ਠਹਿਸ੍ਸਾਮਿ. ਅਡ੍ਢਯੋਗਾਤਿ ਨਿਕੁਣ੍ਡਗੇਹਾ. ਪਾਸਾਦਾਤਿ ਦੀਘਪਾਸਾਦਾ. ਹਮ੍ਮਿਯਾਤਿ ਮੁਣ੍ਡਚ੍ਛਦਨਗੇਹਾ. ਗੁਹਾਯਾਤਿ ਪਂਸੁਗੁਹਾਯ. ਲੇਣਾਤਿ ਮਰਿਯਾਦਛਿਨ੍ਨਚ੍ਛਿਦ੍ਦਾ ਪਬ੍ਬਤਲੇਣਾ. ਕੁਟਿਯਾਤਿ ਉਲ੍ਲਿਤ੍ਤਾਦਿਕੁਟਿਯਾ. ਕੂਟਾਗਾਰਾਤਿ ਕਣ੍ਣਿਕਂ ਆਰੋਪੇਤ੍ਵਾ ਕਤਗੇਹਤੋ. ਅਟ੍ਟਾਤਿ ਦ੍ਵਾਰਟ੍ਟਾਲਕਾ. ਮਾਲ਼ਾਤਿ ਵਟ੍ਟਗੇਹਾ. ਉਦ੍ਦਣ੍ਡੋ ਨਾਮ ਏਕੋ ਪਤਿਸ੍ਸਯਵਿਸੇਸੋ. ‘‘ਤਿਛਦਨਗੇਹੋ’’ਤਿਪਿ ਏਕੇ. ਉਪਟ੍ਠਾਨਸਾਲਾਤਿ ਸਨ੍ਨਿਪਾਤਸਾਲਾ ਭੋਜਨਸਾਲਾ ਵਾ. ਮਣ੍ਡਪਾਦਯੋ ਪਾਕਟਾਯੇਵ. ਅਰਿਯਧਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਅਨਵਜ੍ਜਧਮ੍ਮਂ, ਅਰਿਯਾਨਂ ਵਾ ਬੁਦ੍ਧਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਬੁਦ੍ਧਸਾਵਕਾਨਂ ਧਮ੍ਮਂ. ਆਹਰਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਮਮ ਚਿਤ੍ਤਸਮੀਪਂ ਆਨਯਿਸ੍ਸਾਮਿ ਸੀਲੇਨ. ਸਮਾਹਰਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਵਿਸੇਸੇਨ ਆਨਯਿਸ੍ਸਾਮਿ ਸਮਾਧਿਨਾ. ਅਧਿਗਚ੍ਛਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਪਟਿਲਾਭਵਸੇਨ ਗਮਿਸ੍ਸਾਮਿ ਤਦਙ੍ਗੇਨ. ਫਸ੍ਸਯਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਫੁਸਿਸ੍ਸਾਮਿ ਮਗ੍ਗੇਨ. ਸਚ੍ਛਿਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮਿ ਫਲੇਨ. ਅਥ ਵਾ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗੇਨ ਆਹਰਿਸ੍ਸਾਮਿ. ਸਕਦਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗੇਨ ਸਮਾਹਰਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਅਨਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗੇਨ ਅਧਿਗਚ੍ਛਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗੇਨ ਫਸ੍ਸਯਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣੇਨ ਸਚ੍ਛਿਕਰਿਸ੍ਸਾਮਿ. ਦ੍ਵੀਸੁਪਿ ਨਯੇਸੁ ਫਸ੍ਸਯਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਨਾਮਕਾਯੇਨ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਫੁਸਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਅਪੁਟ੍ਠੋਤਿ ਮੂਲਪਦਂ, ਤਸ੍ਸ ਅਪੁਚ੍ਛਿਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਪੁਚ੍ਛਿਤੋਤਿ ਅਜਾਨਾਪਿਤੋ. ਅਯਾਚਿਤੋਤਿ ਅਨਾਯਾਚਿਤੋ. ਅਨਜ੍ਝੇਸਿਤੋਤਿ ਅਨਾਣਾਪਿਤੋ, ‘‘ਨ ਇਚ੍ਛਿਤੋ’’ਤਿ ਏਕੇ. ਅਪਸਾਦਿਤੋਤਿ ਨ ਪਸਾਦਾਪਿਤੋ. ਪਾਵਦਤੀਤਿ ਕਥਯਤਿ. ਅਹਮਸ੍ਮੀਤਿ ਅਹਂ ਅਸ੍ਮਿ ਭਵਾਮਿ. ਜਾਤਿਯਾ ਵਾਤਿ ਖਤ੍ਤਿਯਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਜਾਤਿਯਾ ਵਾ. ਗੋਤ੍ਤੇਨ ਵਾਤਿ ਗੋਤਮਾਦਿਗੋਤ੍ਤੇਨ ਵਾ. ਕੋਲਪੁਤ੍ਤਿਯੇਨ ਵਾਤਿ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤਭਾਵੇਨ ਵਾ. ਵਣ੍ਣਪੋਕ੍ਖਰਤਾਯ ਵਾਤਿ ਸਰੀਰਸੁਨ੍ਦਰਤਾਯ ਵਾ. ਧਨੇਨ ਵਾਤਿ ਧਨਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਵਾ. ਅਜ੍ਝੇਨੇਨ ਵਾਤਿ ਅਜ੍ਝਾਯਕਰਣੇਨ ਵਾ. ਕਮ੍ਮਾਯਤਨੇਨ ਵਾਤਿ ਕਮ੍ਮਮੇਵ ਕਮ੍ਮਾਯਤਨਂ, ਤੇਨ ਕਮ੍ਮਾਯਤਨੇਨ, ਕਸਿਗੋਰਕ੍ਖਕਮ੍ਮਾਦਿਨਾ ਵਾ. ਸਿਪ੍ਪਾਯਤਨੇਨ ਵਾਤਿ ਧਨੁਸਿਪ੍ਪਾਦਿਨਾ ਵਾ. ਵਿਜ੍ਜਾਟ੍ਠਾਨੇਨ ਵਾਤਿ ਅਟ੍ਠਾਰਸਵਿਜ੍ਜਾਟ੍ਠਾਨੇਨ ਵਾ. ਸੁਤੇਨ ਵਾਤਿ ਬਹੁਸ੍ਸੁਤਗੁਣੇਨ ਵਾ. ਪਟਿਭਾਨੇਨ ਵਾਤਿ ਕਾਰਣਾਕਾਰਣਪਟਿਭਾਨਸਙ੍ਖਾਤਞਾਣੇਨ ਵਾ. ਅਞ੍ਞਤਰਞ੍ਞਤਰੇਨ ਵਾ ਵਤ੍ਥੁਨਾਤਿ ਜਾਤਿਆਦੀਨਂ ਏਕੇਕੇਨ ਵਤ੍ਥੁਨਾ ਵਾ.

ਉਚ੍ਚਾ ਕੁਲਾਤਿ ਖਤ੍ਤਿਯਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਕੁਲਾ, ਏਤੇਨ ਜਾਤਿਗੋਤ੍ਤਮਹਤ੍ਤਂ ਦੀਪੇਤਿ. ਮਹਾਭੋਗਕੁਲਾਤਿ ਗਹਪਤਿਮਹਾਸਾਲਕੁਲਾ, ਏਤੇਨ ਅਡ੍ਢਮਹਤ੍ਤਂ ਦੀਪੇਤਿ. ਉਲ਼ਾਰਭੋਗਕੁਲਾਤਿ ਅਵਸੇਸਵੇਸ੍ਸਾਦਿਕੁਲਾ, ਏਤੇਨ ਪਹੂਤਜਾਤਰੂਪਰਜਤਾਦਿਂ ਦੀਪੇਤਿ. ਚਣ੍ਡਾਲਾਪਿ ਹਿ ਉਲ਼ਾਰਭੋਗਾ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਞਾਤੋਤਿ ਪਾਕਟੋ. ਯਸ੍ਸਸ੍ਸੀਤਿ ਪਰਿਵਾਰਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ. ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿਕੋਤਿ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤੇ ਨਿਯੁਤ੍ਤੋ. ਵਿਨਯਧਰੋਤਿ ਵਿਨਯਪਿਟਕਧਰੋ. ਧਮ੍ਮਕਥਿਕੋਤਿ ਆਭਿਧਮ੍ਮਿਕੋ. ਆਰਞ੍ਞਿਕੋਤਿਆਦਯੋ ਧੁਤਙ੍ਗਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਪਟਿਪਤ੍ਤਿਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਪਠਮਸ੍ਸ ਝਾਨਸ੍ਸ ਲਾਭੀਤਿਆਦਯੋ ਰੂਪਾਰੂਪਅਟ੍ਠਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯੋ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਪਟਿਵੇਧਦਸ੍ਸਨਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਪਾਵਦਤੀਤਿ ਮੂਲਪਦਂ. ਕਥੇਤੀਤਿ ‘‘ਪਿਟਕਾਚਰਿਯੋਸ੍ਮੀ’’ਤਿ ਕਥਯਤਿ. ਭਣਤੀਤਿ ‘‘ਧੁਤਙ੍ਗਿਕੋਮ੍ਹੀ’’ਤਿ ਪਾਕਟਂ ਕਰੋਤਿ. ਦੀਪਯਤੀਤਿ ‘‘ਰੂਪਜ੍ਝਾਨਂ ਲਾਭੀਮ੍ਹੀ’’ਤਿ ਪਰਿਦੀਪਯਤਿ. ਵੋਹਰਤੀਤਿ ‘‘ਅਰੂਪਜ੍ਝਾਨਂ ਲਾਭੀਮ੍ਹੀ’’ਤਿ ਵਾਕ੍ਯਭੇਦਂ ਕਰੋਤਿ.

ਖਨ੍ਧਕੁਸਲਾਤਿ ਪਞ੍ਚਸੁ ਖਨ੍ਧੇਸੁ ਸਲਕ੍ਖਣਸਾਮਞ੍ਞਲਕ੍ਖਣੇਸੁ ਛੇਕਾ, ਞਾਤਤੀਰਣਪਹਾਨਵਸੇਨ ਕੁਸਲਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਧਾਤੁਆਯਤਨਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਾਦਾਦੀਸੁਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ. ਨਿਬ੍ਬਾਨਕੁਸਲਾਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨੇ ਛੇਕਾ. ਅਨਰਿਯਾਨਨ੍ਤਿ ਨ ਅਰਿਯਾਨਂ. ਏਸੋ ਧਮ੍ਮੋਤਿ ਏਸੋ ਸਭਾਵੋ. ਬਾਲਾਨਨ੍ਤਿ ਅਪਣ੍ਡਿਤਾਨਂ. ਅਸਪ੍ਪੁਰਿਸਾਨਨ੍ਤਿ ਨ ਸੋਭਨਪੁਰਿਸਾਨਂ. ਅਤ੍ਤਾਤਿ ਅਤ੍ਤਾਨਂ.

੧੮. ਸਨ੍ਤੋਤਿ ਰਾਗਾਦਿਕਿਲੇਸੂਪਸਮੇਨ ਸਨ੍ਤੋ. ਤਥਾ ਅਭਿਨਿਬ੍ਬੁਤਤ੍ਤੋ. ਇਤਿ’ਹਨ੍ਤਿ ਸੀਲੇਸੁ ਅਕਤ੍ਥਮਾਨੋਤਿ ‘‘ਅਹਮਸ੍ਮਿ ਸੀਲਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਇਤਿ ਸੀਲੇਸੁ ਅਕਤ੍ਥਮਾਨੋ, ਸੀਲਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਅਤ੍ਤੁਪਨਾਯਿਕਂ ਵਾਚਂ ਅਭਾਸਮਾਨੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਤਮਰਿਯਧਮ੍ਮਂ ਕੁਸਲਾ ਵਦਨ੍ਤੀਤਿ ਤਸ੍ਸ ਤਂ ਅਕਤ੍ਥਨਂ ‘‘ਅਰਿਯਧਮ੍ਮੋ ਏਸੋ’’ਤਿ ਬੁਦ੍ਧਾਦਯੋ ਖਨ੍ਧਾਦਿਕੁਸਲਾ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਯਸ੍ਸੁਸ੍ਸਦਾ ਨਤ੍ਥਿ ਕੁਹਿਞ੍ਚਿ ਲੋਕੇਤਿ ਯਸ੍ਸ ਖੀਣਾਸਵਸ੍ਸ ਰਾਗਾਦਯੋ ਸਤ੍ਤੁਸ੍ਸਦਾ ਕੁਹਿਞ੍ਚਿ ਲੋਕੇ ਨਤ੍ਥਿ. ਤਸ੍ਸ ਤਂ ਅਕਤ੍ਥਨਂ ‘‘ਅਰਿਯਧਮ੍ਮੋ ਏਸੋ’’ਤਿ ਏਵਂ ਕੁਸਲਾ ਵਦਨ੍ਤੀਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ.

ਸਨ੍ਤੋਤਿ ਮੂਲਪਦਂ. ਰਾਗਸ੍ਸ ਸਮਿਤਤ੍ਤਾਤਿ ਰਞ੍ਜਨਲਕ੍ਖਣਸ੍ਸ ਰਾਗਸ੍ਸ ਸਮਿਤਭਾਵੇਨ. ਦੋਸਾਦੀਸੁਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ. ਵਿਜ੍ਝਾਤਤ੍ਤਾਤਿ ਸਬ੍ਬਪਰਿਲ਼ਾਹਾਨਂ ਝਾਪਿਤਤ੍ਤਾ. ਨਿਬ੍ਬੁਤਤ੍ਤਾਤਿ ਸਬ੍ਬਸਨ੍ਤਾਪਾਨਂ ਨਿਬ੍ਬਾਪਿਤਭਾਵੇਨ. ਵਿਗਤਤ੍ਤਾਤਿ ਸਬ੍ਬਾਕੁਸਲਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰਾਨਂ ਵਿਗਤਭਾਵੇਨ ਦੂਰਭਾਵੇਨ. ਪਟਿਪਸ੍ਸਦ੍ਧਤ੍ਤਾਤਿ ਸਬ੍ਬਾਕਾਰੇਨ ਅਭਬ੍ਬੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਕਭਾਵੇਨ. ਸਤ੍ਤਨ੍ਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਭਿਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਭਿਕ੍ਖੂਤਿ ਉਪਰਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਾਨਂ ਸਤ੍ਤਧਮ੍ਮਾਨਂ ਭਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਠਿਤਭਾਵੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁ. ਸਕ੍ਕਾਯਦਿਟ੍ਠਿਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਸੀਲਬ੍ਬਤਪਰਾਮਾਸੋਤਿ ਇਮੇ ਤਯੋ ਕਿਲੇਸਾ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗੇਨ ਭਿਨ੍ਨਾ, ਰਾਗੋ ਦੋਸੋਤਿ ਇਮੇ ਦ੍ਵੇ ਕਿਲੇਸਾ ਓਲ਼ਾਰਿਕਾ ਸਕਦਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗੇਨ ਭਿਨ੍ਨਾ, ਤੇ ਏਵ ਅਣੁਸਹਗਤਾ ਅਨਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗੇਨ ਭਿਨ੍ਨਾ, ਮੋਹੋ ਮਾਨੋਤਿ ਇਮੇ ਦ੍ਵੇ ਕਿਲੇਸਾ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗੇਨ ਭਿਨ੍ਨਾ. ਅਵਸੇਸੇ ਕਿਲੇਸੇ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਭਿਨ੍ਨਾਸ੍ਸ ਹੋਨ੍ਤਿ ਪਾਪਕਾ ਅਕੁਸਲਾ ਧਮ੍ਮਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਸਂਕਿਲੇਸਿਕਾਤਿ ਕਿਲੇਸਪਚ੍ਚਯਾ. ਪੋਨੋਭਵਿਕਾਤਿ ਪੁਨਬ੍ਭਵਦਾਯਿਕਾ. ਸਦਰਾਤਿ ਕਿਲੇਸਦਰਥਾ ਏਤ੍ਥ ਸਨ੍ਤੀਤਿ ਸਦਰਾ. ‘‘ਸਦ੍ਦਰਾ’’ਤਿਪਿ ਪਾਠੋ, ਸਹਦਰਥਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਦੁਕ੍ਖਵਿਪਾਕਾਤਿ ਫਲਕਾਲੇ ਦੁਕ੍ਖਦਾਯਿਕਾ. ਆਯਤਿਂ ਜਾਤਿਜਰਾਮਰਣਿਯਾਤਿ ਅਨਾਗਤੇ ਜਾਤਿਜਰਾਮਰਣਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਯਾ.

ਪਜ੍ਜੇਨ ਕਤੇਨ ਅਤ੍ਤਨਾਤਿ ਗਾਥਾਯ ਅਯਂ ਪਿਣ੍ਡਤ੍ਥੋ – ਯੋ ਅਤ੍ਤਨਾ ਭਾਵਿਤੇਨ ਮਗ੍ਗੇਨ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਗਤੋ, ਕਿਲੇਸਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਪਤ੍ਤੋ, ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਨਗਤਤ੍ਤਾ ਏਵ ਚ ਵਿਤਿਣ੍ਣਕਙ੍ਖੋ, ਵਿਪਤ੍ਤਿਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਹਾਨਿਵੁਦ੍ਧਿਉਚ੍ਛੇਦਸਸ੍ਸਤਅਪੁਞ੍ਞਪੁਞ੍ਞਪ੍ਪਭੇਦਂ ਭਵਞ੍ਚ ਵਿਭਵਞ੍ਚ ਵਿਪ੍ਪਹਾਯ ਮਗ੍ਗਵਾਸਂ ਵੁਸਿਤਵਾ ਖੀਣਪੁਨਬ੍ਭਵੋਤਿ ਏਤੇਸਂ ਥੁਤਿਵਚਨਾਨਂ ਅਰਹੋ ਸੋ ਭਿਕ੍ਖੂਤਿ.

ਇਤਿਹਨ੍ਤਿ, ਇਦਹਨ੍ਤੀਤਿ ਦੁਵਿਧੋ ਪਾਠੋ. ਇਤੀਤਿ ਪਦਸਨ੍ਧਿਆਦਯੋ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘‘ਇਦਹ’’ਨ੍ਤਿ ਪਾਠਂ ਨ ਰੋਚੇਨ੍ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਇਤੀਤਿ ਯਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਪਦਸਨ੍ਧੀਤਿ ਪਦਾਨਂ ਸਨ੍ਧਿ ਪਦਸਨ੍ਧਿ, ਪਦਘਟਨਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਪਦਸਂਸਗ੍ਗੋਤਿ ਪਦਾਨਂ ਏਕੀਭਾਵੋ. ਪਦਪਾਰਿਪੂਰੀਤਿ ਪਦਾਨਂ ਪਰਿਪੂਰਣਂ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਪਦਾਨਂ ਏਕੀਭਾਵੋ. ਅਕ੍ਖਰਸਮਵਾਯੋਤਿ ਏਕੀਭੂਤੋਪਿ ਅਪਰਿਪੁਣ੍ਣੋਪਿ ਹੋਤਿ, ਅਯਂ ਨ ਏਵਂ. ਅਕ੍ਖਰਾਨਂ ਸਮਵਾਯੋ ਸਨ੍ਨਿਪਾਤੋ ਹੋਤੀਤਿ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ‘‘ਅਕ੍ਖਰਸਮਵਾਯੋ’’ਤਿ ਆਹ. ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਸਿਲਿਟ੍ਠਤਾਤਿ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਸਮੁਚ੍ਚਯੋ ਪਦਮੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾਨਂ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਾਨਂ ਅਤ੍ਥਬ੍ਯਞ੍ਜਨਾਨਂ ਅਤ੍ਥਬ੍ਯਤ੍ਤਿਕਾਰਣਾਨਂ ਵਾ ਮਧੁਰਭਾਵਤ੍ਤਾ ਪਾਠਸ੍ਸ ਮੁਦੁਭਾਵੋ. ਪਦਾਨੁਪੁਬ੍ਬਤਾ ਮੇਤਨ੍ਤਿ ਪਦਾਨਂ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬਭਾਵੋ ਪਦਾਨੁਪੁਬ੍ਬਤਾ, ਪਦਪਟਿਪਾਟਿਭਾਵੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਮੇਤਨ੍ਤਿ ਏਤਂ. ਕਤਮਨ੍ਤਿ ਚੇ? ਇਤੀਤਿ ਇਦਂ. ਮੇਤਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਮ-ਕਾਰੋ ਪਦਸਨ੍ਧਿਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਕਤ੍ਥੀ ਹੋਤੀਤਿ ‘‘ਅਹਮਸ੍ਮਿ ਸੀਲਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ’’ਤਿ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਉਕ੍ਕਂਸੇਤ੍ਵਾ ਕਥਨਸੀਲੋ ਹੋਤਿ. ਕਤ੍ਥਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਕਥਯਤਿ. ਵਿਕਤ੍ਥਤੀਤਿ ਵਿਵਿਧਾ ਕਥਯਤਿ. ਕਤ੍ਥਨਾਤਿ ਕਥਨਾ. ਆਰਤੋਤਿ ਦੂਰਤੋ ਰਤੋ. ਵਿਰਤੋਤਿ ਠਾਨਸਙ੍ਕਨ੍ਤਿਵਸੇਨ ਵਿਗਤਭਾਵੇਨ ਰਤੋ. ਪਟਿਵਿਰਤੋਤਿ ਤਤੋ ਨਿਵਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬਾਕਾਰੇਨ ਵਿਯੁਤ੍ਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਰਤੋ. ਤਤ੍ਥ ਪਿਸਾਚਂ ਵਿਯ ਦਿਸ੍ਵਾ ਪਲਾਤੋ ਆਰਤੋ. ਹਤ੍ਥਿਮ੍ਹਿ ਮਦ੍ਦਨ੍ਤੇ ਵਿਯ ਪਰਿਧਾਵਿਤ੍ਵਾ ਗਤੋ ਵਿਰਤੋ. ਯੋਧਸਮ੍ਪਹਾਰਂ ਵਿਯ ਪੋਥੇਤ੍ਵਾ ਮਦ੍ਦੇਤ੍ਵਾ ਗਤੋ ਪਟਿਵਿਰਤੋ.

ਖੀਣਾਸਵਸ੍ਸਾਤਿ ਖੀਣਕਿਲੇਸਾਸਵਸ੍ਸ. ਕਮ੍ਮੁਸ੍ਸਦੋਤਿ ਪੁਞ੍ਞਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰਅਪੁਞ੍ਞਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰਆਨੇਞ੍ਜਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰਸਙ੍ਖਾਤਾਨਂ ਕਮ੍ਮਾਨਂ ਉਸ੍ਸਦੋ ਉਸ੍ਸਨ੍ਨਤਾ. ਯਸ੍ਸਿਮੇਤਿ ਯਸ੍ਸ ਖੀਣਾਸਵਸ੍ਸ ਇਮੇ ਉਸ੍ਸਦਾ.

੧੯. ਏਵਂ ਖੀਣਾਸਵਪਟਿਪਤ੍ਤਿਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਿਕਾਨਂ ਤਿਤ੍ਥਿਯਾਨਂ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਞ੍ਚ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਪਕਪ੍ਪਿਤਾ ਸਙ੍ਖਤਾ’’ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਪਕਪ੍ਪਿਤਾਤਿ ਪਰਿਕਪ੍ਪਿਤਾ. ਸਙ੍ਖਤਾਤਿ ਪਚ੍ਚਯਾਭਿਸਙ੍ਖਤਾ. ਯਸ੍ਸਾਤਿ ਯਸ੍ਸ ਕਸ੍ਸਚਿ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਿਕਸ੍ਸ. ਧਮ੍ਮਾਤਿ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ. ਪੁਰਕ੍ਖਤਾਤਿ ਪੁਰਤੋ ਕਤਾ. ਸਨ੍ਤੀਤਿ ਸਂਵਿਜ੍ਜਨ੍ਤਿ. ਅਵੀਵਦਾਤਾਤਿ ਅਵੋਦਾਤਾ. ਯਦਤ੍ਤਨਿ ਪਸ੍ਸਤਿ ਆਨਿਸਂਸਂ, ਤਂ ਨਿਸ੍ਸਿਤੋ ਕੁਪ੍ਪਪਟਿਚ੍ਚਸਨ੍ਤਿਨ੍ਤਿ ਯਸ੍ਸੇਤੇ ਦਿਟ੍ਠਿਧਮ੍ਮਾ ‘ਪੁਰਕ੍ਖਤਾ ਅਵੋਦਾਤਾ ਸਨ੍ਤਿ, ਸੋ ਏਵਂਵਿਧੋ ਯਸ੍ਮਾ ਅਤ੍ਤਨਿ ਤਸ੍ਸਾ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਿਕਞ੍ਚ ਸਕ੍ਕਾਰਾਦਿਂ, ਸਮ੍ਪਰਾਯਿਕਞ੍ਚ ਗਤਿਵਿਸੇਸਾਦਿਂ ਆਨਿਸਂਸਂ ਸਮ੍ਪਸ੍ਸਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਞ੍ਚ ਆਨਿਸਂਸਂ, ਤਞ੍ਚ ਕੁਪ੍ਪਤਾਯ ਚ ਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨਤਾਯ ਚ ਸਮ੍ਮੁਤਿਸਨ੍ਤਿਤਾਯ ਚ ਕੁਪ੍ਪਪਟਿਚ੍ਚਸਨ੍ਤਿਸਙ੍ਖਾਤਂ ਦਿਟ੍ਠਿਂ ਨਿਸ੍ਸਿਤੋ ਚ ਹੋਤਿ. ਸੋ ਤਂ ਨਿਸ੍ਸਿਤਤ੍ਤਾ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਵਾ ਉਕ੍ਕਂਸੇਯ੍ਯ, ਪਰੇ ਵਾ ਵਮ੍ਭੇਯ੍ਯ ਅਭੂਤੇਹਿਪਿ ਗੁਣਦੋਸੇਹਿ.

ਸਙ੍ਖਤਾਤਿ ਮੂਲਪਦਂ. ਸਙ੍ਖਤਾਤਿ ਪਚ੍ਚਯੇਹਿ ਸਮਾਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਕਤਾ. ਉਪਸਗ੍ਗਵਸੇਨ ਪਦਂ ਵਡ੍ਢਿਤਂ. ਅਭਿਸਙ੍ਖਤਾਤਿ ਪਚ੍ਚਯੇਹਿ ਅਭਿਕਤਾ. ਸਣ੍ਠਪਿਤਾਤਿ ਪਚ੍ਚਯਵਸੇਨੇਵ ਸਮ੍ਮਾ ਠਪਿਤਾ. ਅਨਿਚ੍ਚਾਤਿ ਹੁਤ੍ਵਾ ਅਭਾਵੇਨ. ਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾਤਿ ਵਤ੍ਥਾਰਮ੍ਮਣਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ. ਖਯਧਮ੍ਮਾਤਿ ਕਮੇਨ ਖਯਸਭਾਵਾ. ਵਯਧਮ੍ਮਾਤਿ ਪਵਤ੍ਤਿਵਸੇਨ ਪਰਿਹਾਯਨਸਭਾਵਾ. ਵਿਰਾਗਧਮ੍ਮਾਤਿ ਅਨਿਵਤ੍ਤੀ ਹੁਤ੍ਵਾ ਵਿਗਚ੍ਛਨਸਭਾਵਾ. ਨਿਰੋਧਧਮ੍ਮਾਤਿ ਨਿਰੁਜ੍ਝਨਸਭਾਵਾ, ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਧਮ੍ਮਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਨਿਰੁਜ੍ਝਨਸਭਾਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਿਕਸ੍ਸਾਤਿ ਦ੍ਵਾਸਟ੍ਠਿਦਿਟ੍ਠਿਯੋ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਠਿਤਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ.

ਪੁਰੇਕ੍ਖਾਰਾਤਿ ਪੁਰੇ ਕਤਾ. ਤਣ੍ਹਾਧਜੋਤਿ ਉਸ੍ਸਾਪਿਤਟ੍ਠੇਨ ਤਣ੍ਹਾਧਜੋ, ਤਣ੍ਹਾਪਟਾਕਾ ਅਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਤਣ੍ਹਾਧਜੋ. ਪੁਰੇਚਾਰਿਕਟ੍ਠੇਨ ਤਣ੍ਹਾ ਏਵ ਕੇਤੁ ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਤਣ੍ਹਾਕੇਤੁ. ਤਣ੍ਹਾਧਿਪਤੇਯ੍ਯੋਤਿ ਛਨ੍ਦਾਧਿਪਤਿਵਸੇਨ, ਤਣ੍ਹਾ ਅਧਿਪਤਿਤੋ ਆਗਤਾਤਿ ਵਾ ਤਣ੍ਹਾਧਿਪਤੇਯ੍ਯੋ, ਤਣ੍ਹਾਧਿਪਤਿ ਵਾ ਏਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਤਣ੍ਹਾਧਿਪਤੇਯ੍ਯੋ. ਦਿਟ੍ਠਿਧਜਾਦੀਸੁਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ. ਅਵੋਦਾਤਾਤਿ ਅਪਰਿਸੁਦ੍ਧਾ. ਸਂਕਿਲਿਟ੍ਠਾਤਿ ਸਯਂ ਕਿਲਿਟ੍ਠਾ. ਸਂਕਿਲੇਸਿਕਾਤਿ ਤਪਨੀਯਾ.

ਦ੍ਵੇ ਆਨਿਸਂਸੇ ਪਸ੍ਸਤੀਤਿ ਦ੍ਵੇ ਗੁਣੇ ਦਕ੍ਖਤਿ. ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਿਕਞ੍ਚ ਆਨਿਸਂਸਨ੍ਤਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਅਤ੍ਤਭਾਵੇ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਧਮ੍ਮਾਨਿਸਂਸਞ੍ਚ. ਸਮ੍ਪਰਾਯਿਕਨ੍ਤਿ ਪਰਲੋਕੇ ਪਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਆਨਿਸਂਸਞ੍ਚ. ਯਂਦਿਟ੍ਠਿਕੋ ਸਤ੍ਥਾ ਹੋਤੀਤਿ ਸਤ੍ਥਾ ਯਥਾਲਦ੍ਧਿਕੋ ਭਵਤਿ. ਤਂਦਿਟ੍ਠਿਕਾ ਸਾਵਕਾ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਤਸ੍ਸ ਵਚਨਂ ਸੁਣਨ੍ਤਾ ਸਾਵਕਾਪਿ ਤਥਾਲਦ੍ਧਿਕਾ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਸਕ੍ਕਰੋਨ੍ਤੀਤਿ ਸਕ੍ਕਾਰਪ੍ਪਤ੍ਤਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ. ਗਰੁਂ ਕਰੋਨ੍ਤੀਤਿ ਗਰੁਕਾਰਪ੍ਪਤ੍ਤਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ. ਮਾਨੇਨ੍ਤੀਤਿ ਮਨਸਾ ਪਿਯਾਯਨ੍ਤਿ. ਪੂਜੇਨ੍ਤੀਤਿ ਚਤੁਪਚ੍ਚਯਾਭਿਹਾਰਪੂਜਾਯ ਪੂਜੇਨ੍ਤਿ. ਅਪਚਿਤਿਂ ਕਰੋਨ੍ਤੀਤਿ ਅਪਚਿਤਿਪ੍ਪਤ੍ਤਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਯਸ੍ਸ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਪਚ੍ਚਯੇ ਸਕ੍ਕਰਿਤ੍ਵਾ ਸੁਅਭਿਸਙ੍ਖਤੇ ਪਣੀਤੇ ਕਤ੍ਵਾ ਦੇਨ੍ਤਿ, ਸੋ ਸਕ੍ਕਤੋ. ਯਸ੍ਮਿਂ ਗਰੁਭਾਵਂ ਪਟ੍ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਦੇਨ੍ਤਿ, ਸੋ ਗਰੁਕਤੋ. ਯਂ ਮਨਸਾ ਪਿਯਾਯਨ੍ਤਿ, ਸੋ ਮਾਨਿਤੋ. ਯਸ੍ਸ ਸਬ੍ਬਮ੍ਪੇਤਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਸੋ ਪੂਜਿਤੋ. ਯਸ੍ਸ ਅਭਿਵਾਦਨਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨਅਞ੍ਜਲਿਕਮ੍ਮਾਦਿਵਸੇਨ ਪਰਮਨਿਪਚ੍ਚਕਾਰਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਸੋ ਅਪਚਿਤੋ. ਕੇਚਿ ‘‘ਸਕ੍ਕਰੋਨ੍ਤਿ ਕਾਯੇਨ, ਗਰੁਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ ਵਾਚਾਯ, ਮਾਨੇਨ੍ਤਿ ਚਿਤ੍ਤੇਨ, ਪੂਜੇਨ੍ਤਿ ਲਾਭੇਨਾ’’ਤਿ ਵਣ੍ਣਯਨ੍ਤਿ. ਅਲਂ ਨਾਗਤ੍ਤਾਯ ਵਾਤਿ ਨਾਗਭਾਵਾਯ ਨਾਗਰਾਜਭਾਵਾਯ ਵਾ ਅਲਂ ਪਰਿਯਤ੍ਤਂ. ਸੁਪਣ੍ਣਤ੍ਤਾਯ ਵਾਤਿ ਸੁਪਣ੍ਣਰਾਜਭਾਵਾਯ. ਯਕ੍ਖਤ੍ਤਾਯ ਵਾਤਿ ਯਕ੍ਖਸੇਨਾਪਤਿਭਾਵਾਯ. ਅਸੁਰਤ੍ਤਾਯ ਵਾਤਿ ਅਸੁਰਭਾਵਾਯ. ਗਨ੍ਧਬ੍ਬਤ੍ਤਾਯ ਵਾਤਿ ਗਨ੍ਧਬ੍ਬਦੇਵਘਟੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਭਾਵਾਯ. ਮਹਾਰਾਜਤ੍ਤਾਯ ਵਾਤਿ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਮਹਾਰਾਜਾਨਂ ਅਞ੍ਞਤਰਭਾਵਾਯ. ਇਨ੍ਦਤ੍ਤਾਯ ਵਾਤਿ ਸਕ੍ਕਭਾਵਾਯ. ਬ੍ਰਹ੍ਮਤ੍ਤਾਯ ਵਾਤਿ ਬ੍ਰਹ੍ਮਕਾਯਿਕਾਦੀਨਂ ਅਞ੍ਞਤਰਭਾਵਾਯ. ਦੇਵਤ੍ਤਾਯ ਵਾਤਿ ਸਮ੍ਮੁਤਿਦੇਵਾਦੀਨਂ ਅਞ੍ਞਤਰਭਾਵਾਯ. ਸੁਦ੍ਧਿਯਾਤਿ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਭਾਵਾਯ ਅਲਂ ਪਰਿਯਤ੍ਤਂ. ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਯਾਤਿ ਸਬ੍ਬਮਲਰਹਿਤਅਚ੍ਚਨ੍ਤਪਰਿਸੁਦ੍ਧਭਾਵਾਯ. ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਿਯਾਤਿ ਸਬ੍ਬਾਕਾਰੇਨ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਭਾਵਾਯ.

ਤਤ੍ਥ ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਯੋਨਿਯਂ ਅਧਿਪਚ੍ਚਤ੍ਤਂ ਸੁਦ੍ਧਿਯਾ. ਦੇਵਲੋਕੇ ਅਧਿਪਚ੍ਚਤ੍ਤਂ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਯਾ. ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕੇ ਅਧਿਪਚ੍ਚਤ੍ਤਂ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਿਯਾ. ਚਤੁਰਾਸੀਤਿਕਪ੍ਪਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਮੁਚ੍ਚਨਤ੍ਥਂ ਮੁਤ੍ਤਿਯਾ. ਅਨ੍ਤਰਾਯਾਭਾਵੇਨ ਮੁਚ੍ਚਨਤ੍ਥਂ ਵਿਮੁਤ੍ਤਿਯਾ. ਸਬ੍ਬਾਕਾਰੇਨ ਮੁਤ੍ਤਿਯਾ ਪਰਿਮੁਤ੍ਤਿਯਾ. ਸੁਜ੍ਝਨ੍ਤੀਤਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਪਬ੍ਬਜਿਤਭਾਵੇਨ ਸੁਦ੍ਧਿਂ ਪਾਪੁਣਨ੍ਤਿ. ਵਿਸੁਜ੍ਝਨ੍ਤੀਤਿ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਯਾ ਯੁਤ੍ਤਭਾਵੇਨ ਵਿਵਿਧੇਨ ਸੁਜ੍ਝਨ੍ਤਿ. ਪਰਿਸੁਜ੍ਝਨ੍ਤੀਤਿ ਨਿਪ੍ਫਤ੍ਤਿਂ ਪਾਪੇਤ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬਾਕਾਰੇਨ ਸੁਜ੍ਝਨ੍ਤਿ. ਮੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਤੇਸਂ ਸਮਯਨ੍ਤਰਧਮ੍ਮੇਨ. ਵਿਮੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਏਤਸ੍ਸ ਸਤ੍ਥੁਨੋ ਓਵਾਦੇਨ. ਪਰਿਮੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਏਤਸ੍ਸ ਸਤ੍ਥੁਨੋ ਅਨੁਸਾਸਨੇਨ. ਸੁਜ੍ਝਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿਆਦਯੋ ਅਨਾਗਤਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਆਯਤਿਂ ਫਲਪਾਟਿਕਙ੍ਖੀਤਿ ਅਨਾਗਤੇ ਵਿਪਾਕਫਲਮਾਕਙ੍ਖਮਾਨੋ. ਇਦਂ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਿਕਾਨਂ ਇਚ੍ਛਾਮਤ੍ਤਂ. ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਞ੍ਹਿ ਇਜ੍ਝਮਾਨਂ ਨਿਰਯਂ ਵਾ ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਯੋਨਿਂ ਵਾ ਨਿਪ੍ਫਾਦੇਤਿ.

ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਸਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤਿਅਨ੍ਤਨਿਸ੍ਸਰਣਸਨ੍ਤਿ. ਤਦਙ੍ਗਸਨ੍ਤੀਤਿ ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਾਦਿਗੁਣਙ੍ਗੇਨ ਨੀਵਰਣਾਦਿਅਗੁਣਙ੍ਗਂ ਸਮੇਤੀਤਿ ਝਾਨਂ ਤਦਙ੍ਗਸਨ੍ਤਿ. ਸਮ੍ਮੁਤਿਸਨ੍ਤੀਤਿ ਸਮਾਹਾਰਵਸੇਨ ਦਿਟ੍ਠਿਸਨ੍ਤਿ. ਤਾ ਵਿਭਾਗਤੋ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਕਤਮਾ ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਅਮਤਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਨ੍ਤਿ ਏਵਮਾਦਯੋ ਹੇਟ੍ਠਾ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਥਾਯੇਵ. ਪਠਮਂ ਝਾਨਂ ਸਮਾਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਨੀਵਰਣਾ ਸਨ੍ਤਾ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਏਵਮਾਦਯੋ ਅਨ੍ਤੋ ਅਪ੍ਪਨਾਯਂ ਅਤਿਸਯਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਅਪਿ ਚ ਸਮ੍ਮੁਤਿਸਨ੍ਤਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਅਤ੍ਥੇ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਾ, ਸਨ੍ਤੀਤਿ ਇਤਰੇ ਦ੍ਵੇ ਸਨ੍ਤਿਯੋ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਸਮ੍ਮੁਤਿਸਨ੍ਤਿਮੇਵ ਦੀਪੇਤਿ. ਕੁਪ੍ਪਸਨ੍ਤਿਨ੍ਤਿ ਵਿਪਾਕਜਨਕਵਸੇਨ ਪਰਿਵਤ੍ਤਨਵਸੇਨ ਚਲਸਨ੍ਤਿਂ. ਪਕੁਪ੍ਪਸਨ੍ਤਿਨ੍ਤਿ ਵਿਸੇਸੇਨ ਚਲਸਨ੍ਤਿਂ. ਏਰਿਤਸਨ੍ਤਿਨ੍ਤਿ ਕਮ੍ਪਨਸਨ੍ਤਿਂ. ਸਮੇਰਿਤਸਨ੍ਤਿਨ੍ਤਿ ਵਿਸੇਸੇਨ ਕਮ੍ਪਿਤਸਨ੍ਤਿਂ. ਚਲਿਤਸਨ੍ਤਿਨ੍ਤਿ ਤਸ੍ਸੇਵ ਵੇਵਚਨਂ. ਘਟ੍ਟਿਤਸਨ੍ਤਿਨ੍ਤਿ ਪੀਲ਼ਿਤਸਨ੍ਤਿਂ. ਸਨ੍ਤਿਂ ਨਿਸ੍ਸਿਤੋਤਿ ਦਿਟ੍ਠਿਸਙ੍ਖਾਤਂ ਸਨ੍ਤਿਂ ਨਿਸ੍ਸਿਤੋ. ਅਸ੍ਸਿਤੋਤਿ ਆਸਿਤੋ ਵਿਸੇਸੇਨ ਨਿਸ੍ਸਿਤੋ. ਅਲ੍ਲੀਨੋਤਿ ਏਕੀਭੂਤੋ.

੨੦. ਏਵਂ ਨਿਸ੍ਸਿਤੇ ਤਾਵ ‘‘ਦਿਟ੍ਠੀਨਿਵੇਸਾ…ਪੇ… ਆਦਿਯਤੀ ਚ ਧਮ੍ਮ’’ਨ੍ਤਿ ਤਤ੍ਥ ਦਿਟ੍ਠੀਨਿਵੇਸਾਤਿ ਇਦਂਸਚ੍ਚਾਭਿਨਿਵੇਸਸਙ੍ਖਾਤਾਨਿ ਦਿਟ੍ਠਿਨਿਵੇਸਨਾਨਿ. ਨ ਹਿ ਸ੍ਵਾਤਿਵਤ੍ਤਾਤਿ ਸੁਖੇਨ ਅਤਿਵਤ੍ਤਿਤਬ੍ਬਾ ਨ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਨਿਚ੍ਛੇਯ੍ਯ ਸਮੁਗ੍ਗਹੀਤਨ੍ਤਿ ਦ੍ਵਾਸਟ੍ਠਿਦਿਟ੍ਠਿਗਤੇਸੁ ਤਂ ਤਂ ਸਮੁਗ੍ਗਹਿਤਂ ਅਭਿਨਿਵਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਂ ਨਿਚ੍ਛਿਨਿਤ੍ਵਾ ਪਵਤ੍ਤਾ ਦਿਟ੍ਠਿਨਿਵੇਸਾ ਨ ਹਿ ਸ੍ਵਾਤਿਵਤ੍ਤਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਨਰੋ ਤੇਸੁ ਨਿਵੇਸਨੇਸੁ, ਨਿਰਸ੍ਸਤੀ ਆਦਿਯਤੀ ਚ ਧਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਯਸ੍ਮਾ ਨ ਹਿ ਸ੍ਵਾਤਿਵਤ੍ਤਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਨਰੋ ਤੇਸੁਯੇਵ ਦਿਟ੍ਠਿਨਿਵੇਸਨੇਸੁ ਅਜਸੀਲਗੋਸੀਲਕੁਕ੍ਕੁਰਸੀਲਪਞ੍ਚਾਤਪਮਰੁਪ੍ਪਪਾਤਉਕ੍ਕੁਟਿਕਪ੍ਪਧਾਨਕਣ੍ਟਕਾਪਸ੍ਸਯਾਦਿਭੇਦਂ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਧਮ੍ਮਕ੍ਖਾਨਂ ਗਣਾਦਿਭੇਦਞ੍ਚ ਤਂ ਤਂ ਧਮ੍ਮਂ ਨਿਰਸ੍ਸਤਿ ਚ ਆਦਿਯਤਿ ਚ ਜਹਤਿ ਚ ਗਣ੍ਹਾਤਿ ਚ ਵਨਮਕ੍ਕਟੋ ਵਿਯ ਤਂ ਤਂ ਸਾਖਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ.

ਏਵਂ ਨਿਰਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਚ ਆਦਿਯਨ੍ਤੋ ਚ ਅਨਵਟ੍ਠਿਤਚਿਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਅਸਨ੍ਤੇਹਿਪਿ ਗੁਣਦੋਸੇਹਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਾ ਪਰਸ੍ਸ ਵਾ ਯਸਾਯਸਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਯ੍ਯ. ਦੁਰਤਿਵਤ੍ਤਾਤਿ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤੁਂ ਦੁਕ੍ਖਾ. ਦੁਤ੍ਤਰਾਤਿ ਦੁਉਤ੍ਤਰਾ. ਦੁਪ੍ਪਤਰਾ ਦੁਸ੍ਸਮਤਿਕ੍ਕਮਾ ਦੁਬ੍ਬਿਨਿਵਤ੍ਤਾਤਿ ਉਪਸਗ੍ਗੇਨ ਵਡ੍ਢਿਤਾ.

ਨਿਚ੍ਛਿਨਿਤ੍ਵਾਤਿ ਸਸ੍ਸਤਵਸੇਨ ਨਿਚ੍ਛਯਂ ਕਤ੍ਵਾ. ਵਿਨਿਚ੍ਛਿਨਿਤ੍ਵਾਤਿ ਅਤ੍ਤਵਸੇਨ ਨਾਨਾਵਿਧੇਨ ਵਿਨਿਚ੍ਛਯਂ ਕਤ੍ਵਾ. ਵਿਚਿਨਿਤ੍ਵਾਤਿ ਪਰਿਯੇਸਿਤ੍ਵਾ. ਪਵਿਚਿਨਿਤ੍ਵਾਤਿ ਅਤ੍ਤਨਿਯਵਸੇਨ ਸਬ੍ਬਾਕਾਰੇਨ ਪਰਿਯੇਸਿਤ੍ਵਾ. ‘‘ਨਿਚਿਨਿਤ੍ਵਾ ਵਿਚ੍ਚਿਨਿਤ੍ਵਾ’’ਤਿਪਿ ਪਾਠੋ. ਓਧਿਗ੍ਗਾਹੋਤਿ ਅਵਧਿਯਿਤ੍ਵਾ ਗਾਹੋ. ਬਿਲਗ੍ਗਾਹੋਤਿ ਕੋਟ੍ਠਾਸਵਸੇਨ ਗਾਹੋ ‘‘ਬਿਲਸੋ ਵਿਭਜਿਤ੍ਵਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਦੀ. ਨਿ. ੨.੩੭੮; ਮ. ਨਿ. ੧.੧੧੧) ਵਿਯ. ਵਰਗ੍ਗਾਹੋਤਿ ਉਤ੍ਤਮਗਾਹੋ. ਕੋਟ੍ਠਾਸਗ੍ਗਾਹੋਤਿ ਅਵਯਵਵਸੇਨ ਗਾਹੋ. ਉਚ੍ਚਯਗ੍ਗਾਹੋਤਿ ਰਾਸਿਵਸੇਨ ਗਾਹੋ. ਸਮੁਚ੍ਚਯਗ੍ਗਾਹੋਤਿ ਕੋਟ੍ਠਾਸਵਸੇਨ ਰਾਸਿਵਸੇਨ ਚ ਗਾਹੋ. ਇਦਂ ਸਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਇਦਮੇਵ ਸਭਾਵਂ. ਤਚ੍ਛਨ੍ਤਿ ਤਥਭਾਵਂ ਅਵਿਪਰੀਤਸਭਾਵਂ. ਤਥਨ੍ਤਿ ਵਿਪਰਿਣਾਮਰਹਿਤਂ. ਭੂਤਨ੍ਤਿ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨਂ. ਯਾਥਾਵਨ੍ਤਿ ਯਥਾਸਭਾਵਂ. ਅਵਿਪਰੀਤਨ੍ਤਿ ਨ ਵਿਪਰੀਤਂ.

ਨਿਰਸ੍ਸਤੀਤਿ ਨਿਅਸ੍ਸਤਿ ਵਿਕ੍ਖਿਪਤਿ. ਪਰਵਿਚ੍ਛਿਨ੍ਦਨਾਯ ਵਾਤਿ ਪਰੇਹਿ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਾਪਨੇਨ. ਅਨਭਿਸਮ੍ਭੁਣਨ੍ਤੋ ਵਾਤਿ ਅਸਮ੍ਪਾਪੁਣਨ੍ਤੋ ਵਾ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੋ ਵਾ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤਿ. ਪਰੋ ਵਿਚ੍ਛਿਨ੍ਦੇਤੀਤਿ ਅਞ੍ਞੋ ਵਿਯੋਗਂ ਕਰੋਤਿ. ਨਤ੍ਥੇਤ੍ਥਾਤਿ ਨਤ੍ਥਿ ਏਤ੍ਥ. ਸੀਲਂ ਅਨਭਿਸਮ੍ਭੁਣਨ੍ਤੋਤਿ ਸੀਲਂ ਅਸਮ੍ਪਾਦੇਨ੍ਤੋ. ਸੀਲਂ ਨਿਰਸ੍ਸਤੀਤਿ ਸੀਲਂ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤਿ. ਇਤੋ ਪਰੇਸੁਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ.

੨੧. ਯੋ ਪਨਾਯਂ ਸਬ੍ਬਦਿਟ੍ਠਿਗਤਾਦਿਦੋਸਧੁਨਨਾਯ ਪਞ੍ਞਾਯ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਤ੍ਤਾ ਧੋਨੋ, ਤਸ੍ਸ ਧੋਨਸ੍ਸ ਹਿ…ਪੇ… ਅਨੂਪਯੋ ਸੋ. ਕਿਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ? ਧੋਨਧਮ੍ਮਸਮਨ੍ਨਾਗਮਾ ਧੋਨਸ੍ਸ ਧੁਤਸਬ੍ਬਪਾਪਸ੍ਸ ਅਰਹਤੋ ਕਤ੍ਥਚਿ ਲੋਕੇ ਤੇਸੁ ਤੇਸੁ ਭਵੇਸੁ ਸਂਕਪ੍ਪਨਾ ਦਿਟ੍ਠਿ ਨਤ੍ਥਿ. ਸੋ ਤਸ੍ਸਾ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਅਭਾਵਾ, ਯਾਯ ਚ ਅਤ੍ਤਨਾ ਕਤਂ ਪਾਪਕਮ੍ਮਂ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦੇਨ੍ਤਾ ਤਿਤ੍ਥਿਯਾ ਮਾਯਾਯ ਵਾ ਮਾਨੇਨ ਵਾ ਏਵਂ ਅਗਤਿਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਤਮ੍ਪਿ ਮਾਯਞ੍ਚ ਮਾਨਞ੍ਚ ਪਹਾਯ ਧੋਨੋ ਰਾਗਾਦੀਨਂ ਦੋਸਾਨਂ ਕੇਨ ਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯ, ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮੇ ਸਮ੍ਪਰਾਯੇ ਵਾ ਨਿਰਯਾਦੀਸੁ ਗਤਿਵਿਸੇਸੇਸੁ ਕੇਨ ਸਙ੍ਖਂ ਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯ, ਅਨੂਪਯੋ ਸੋ, ਸੋ ਹਿ ਤਣ੍ਹਾਦਿਟ੍ਠਿਉਪਯਾਨਂ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਅਭਾਵੇਨ ਅਨੂਪਯੋਤਿ.

ਕਿਂ ਕਾਰਣਾਤਿ ਕੇਨ ਕਾਰਣੇਨ. ਧੋਨਾ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਪਞ੍ਞਾਤਿ ਧੋਨਾ ਇਤਿ ਕਿਂਕਾਰਣਾ ਪਞ੍ਞਾ ਕਥੀਯਤਿ. ਤਾਯ ਪਞ੍ਞਾਯ ਕਾਯਦੁਚ੍ਚਰਿਤਨ੍ਤਿ ਤਾਯ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰਾਯ ਪਞ੍ਞਾਯ ਕਾਯਤੋ ਪਵਤ੍ਤਂ ਦੁਟ੍ਠੁ ਕਿਲੇਸਪੂਤਿਕਤ੍ਤਾ ਵਾ ਚਰਿਤਨ੍ਤਿ ਕਾਯਦੁਚ੍ਚਰਿਤਂ. ਧੂਤਞ੍ਚ ਧੋਤਞ੍ਚਾਤਿ ਕਮ੍ਪਿਤਞ੍ਚ ਧੋਵਿਤਞ੍ਚ. ਸਨ੍ਧੋਤਞ੍ਚਾਤਿ ਸਮ੍ਮਾ ਧੋਵਿਤਞ੍ਚ. ਨਿਦ੍ਧੋਤਞ੍ਚਾਤਿ ਵਿਸੇਸੇਨ ਸੁਟ੍ਠੁ ਨਿਦ੍ਧੋਤਞ੍ਚ. ਰਾਗੋ ਧੁਤੋ ਚਾਤਿਆਦਯੋ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਮਗ੍ਗਾਨਂ ਵਸੇਨ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਾ.

ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿ ਧੁਤਾ ਚਾਤਿ ਮਗ੍ਗਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾਯ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿ ਕਮ੍ਪਿਤਾ ਚਲਿਤਾ ਧੋਵਿਤਾ. ਸਮ੍ਮਾਸਙ੍ਕਪ੍ਪਾਦੀਸੁਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ‘‘ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਕਸ੍ਸ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿ ਨਿਜ੍ਜਿਣ੍ਣਾ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਸੁਤ੍ਤਂ (ਅ. ਨਿ. ੧੦.੧੦੬; ਦੀ. ਨਿ. ੩.੩੬੦) ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਤਬ੍ਬਂ. ਸਮ੍ਮਾਞਾਣੇਨਾਤਿ ਮਗ੍ਗਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਞਾਣੇਨ, ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਞਾਣੇਨ ਵਾ. ਮਿਚ੍ਛਾਞਾਣਨ੍ਤਿ ਵਿਪਰੀਤਞਾਣਂ ਅਯਾਥਾਵਞਾਣਂ, ਪਾਪਕਿਰਿਯਾਸੁ ਉਪਚਿਨ੍ਤਾਵਸੇਨ ਪਾਪਂ ਕਤ੍ਵਾ ‘‘ਸੁਕਤਂ ਮਯਾ’’ਤਿ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਾਕਾਰੇਨ ਚ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ ਮੋਹੋ. ਸਮ੍ਮਾਵਿਮੁਤ੍ਤਿਯਾ ਮਿਚ੍ਛਾਵਿਮੁਤ੍ਤੀਤਿ ਸਮੁਚ੍ਛੇਦਵਿਮੁਤ੍ਤਿਯਾ ਵਿਪਰੀਤਾ ਅਯਾਥਾਵਵਿਮੁਤ੍ਤਿਯੇਵ ਚੇਤੋਵਿਮੁਤ੍ਤਿਸਞ੍ਞਿਤਾ.

ਅਰਹਾ ਇਮੇਹਿ ਧੋਨੇਯ੍ਯੇਹਿ ਧਮ੍ਮੇਹੀਤਿ ਰਾਗਾਦੀਹਿ ਕਿਲੇਸੇਹਿ ਦੂਰੇ ਠਿਤੋ ਅਰਹਾ ਇਮੇਹਿ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰੇਹਿ ਕਿਲੇਸਧੋਵਨੇਹਿ ਧਮ੍ਮੇਹਿ ਉਪੇਤੋ ਹੋਤਿ. ਧੋਨੋਤਿ ਧੋਨੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ, ਤੇਨੇਵ ‘‘ਸੋ ਧੁਤਰਾਗੋ’’ਤਿਆਦਯੋ ਆਹ.

ਮਾਯਾ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਵਞ੍ਚਨਿਕਾਚਰਿਯਾਤਿ ਵਞ੍ਚਨਕਿਰਿਯਂ ਵਞ੍ਚਨਕਰਣਂ ਅਸ੍ਸਾ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਵਞ੍ਚਨਿਕਾਚਰਿਯਾ. ਤਸ੍ਸ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦਨਹੇਤੂਤਿ ਤੇਸਂ ਦੁਚ੍ਚਰਿਤਾਨਂ ਅਪ੍ਪਕਾਸਨਕਾਰਣਾ. ਪਾਪਿਕਂ ਇਚ੍ਛਂ ਪਣਿਦਹਤੀਤਿ ਲਾਮਕਂ ਪਤ੍ਥਨਂ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਤਿ. ‘‘ਮਾ ਮਂ ਜਞ੍ਞਾ’’ਤਿ ਇਚ੍ਛਤੀਤਿ ‘‘ਮਯ੍ਹਂ ਕਤਂ ਪਾਪਂ ਪਰੇ ਮਾ ਜਾਨਿਂਸੂ’’ਤਿ ਪਚ੍ਚਾਸੀਸਤਿ. ਸਙ੍ਕਪ੍ਪੇਤੀਤਿ ਵਿਤਕ੍ਕਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤਿ. ਵਾਚਂ ਭਾਸਤੀਤਿ ਜਾਨਂਯੇਵ ਪਣ੍ਣਤ੍ਤਿਂ ਵੀਤਿਕ੍ਕਮਨ੍ਤੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਭਾਰਿਯਂ ਕਰੋਤਿ. ‘‘ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਵੀਤਿਕ੍ਕਮਟ੍ਠਾਨਂ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਉਪਸਨ੍ਤੋ ਵਿਯ ਭਾਸਤਿ. ਕਾਯੇਨ ਪਰਕ੍ਕਮਤੀਤਿ ‘‘ਮਯਾ ਕਤਂ ਇਦਂ ਪਾਪਕਮ੍ਮਂ ਮਾ ਕੇਚਿ ਜਾਨਿਂਸੂ’’ਤਿ ਕਾਯੇਨ ਵਤ੍ਤਂ ਕਰੋਤਿ. ਵਿਜ੍ਜਮਾਨਦੋਸਪਟਿਚ੍ਛਾਦਨਤੋ ਚਕ੍ਖੁਮੋਹਨਮਾਯਾ ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਮਾਯਾਵੀ, ਮਾਯਾਵਿਨੋ ਭਾਵੋ ਮਾਯਾਵਿਤਾ. ਕਤ੍ਵਾ ਪਾਪਂ ਪੁਨ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦਨਤੋ ਅਤਿਚ੍ਚ ਅਸ੍ਸਰਤਿ ਏਤਾਯ ਸਤ੍ਤੋਤਿ ਅਚ੍ਚਸਰਾ. ਕਾਯਵਾਚਾਕਿਰਿਯਾਹਿ ਅਞ੍ਞਥਾ ਦਸ੍ਸਨਤੋ ਵਞ੍ਚੇਤੀਤਿ ਵਞ੍ਚਨਾ. ਏਤਾਯ ਸਤ੍ਤਾ ਨਿਕਰੋਨ੍ਤੀਤਿ ਨਿਕਤਿ, ਮਿਚ੍ਛਾ ਕਰੋਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ‘‘ਨਾਹਂ ਏਵਂ ਕਰੋਮੀ’’ਤਿ ਪਾਪਾਨਂ ਵਿਕ੍ਖਿਪਨਤੋ ਨਿਕਿਰਣਾ. ‘‘ਨਾਹਂ ਏਵਂ ਕਰੋਮੀ’’ਤਿ ਪਰਿਵਜ੍ਜਨਤੋ ਪਰਿਹਰਣਾ. ਕਾਯਾਦੀਹਿ ਸਂਹਰਣਤੋ ਗੂਹਨਾ. ਸਮਭਾਗੇਨ ਗੂਹਨਾ ਪਰਿਗੂਹਨਾ. ਤਿਣਪਣ੍ਣੇਹਿ ਵਿਯ ਗੂਥਂ ਕਾਯਵਚੀਕਮ੍ਮੇਹਿ ਪਾਪਂ ਛਾਦੇਤੀਤਿ ਛਾਦਨਾ. ਸਬ੍ਬਤੋ ਭਾਗੇਨ ਛਾਦਨਾ ਪਰਿਚ੍ਛਾਦਨਾ. ਨ ਉਤ੍ਤਾਨਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਦਸ੍ਸੇਤੀਤਿ ਅਨੁਤ੍ਤਾਨਿਕਮ੍ਮਂ. ਨ ਪਾਕਟਂ ਕਤ੍ਵਾ ਦਸ੍ਸੇਤੀਤਿ ਅਨਾਵਿਕਮ੍ਮਂ. ਸੁਟ੍ਠੁ ਛਾਦਨਾ ਵੋਚ੍ਛਾਦਨਾ. ਕਤਪਟਿਚ੍ਛਾਦਨਵਸੇਨ ਪੁਨਪਿ ਪਾਪਸ੍ਸ ਕਰਣਤੋ ਪਾਪਕਿਰਿਯਾ. ਅਯਂ ਵੁਚ੍ਚਤੀਤਿ ਅਯਂ ਕਤਪਟਿਚ੍ਛਾਦਨਲਕ੍ਖਣਾ ਮਾਯਾ ਨਾਮ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਯਾਯ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਭਸ੍ਮਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨੋ ਵਿਯ ਅਙ੍ਗਾਰੋ, ਉਦਕਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨੋ ਵਿਯ ਖਾਣੁ, ਪਿਲੋਤਿਕਪਲਿਵੇਠਿਤਂ ਵਿਯ ਚ ਸਤ੍ਥਂ ਹੋਤਿ.

ਏਕਵਿਧੇਨ ਮਾਨੋਤਿ ਏਕਪਰਿਚ੍ਛੇਦੇਨ ਏਕਕੋਟ੍ਠਾਸੇਨ ਮਾਨੋ. ਯਾ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਉਨ੍ਨਤੀਤਿ ਯਾ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਬ੍ਭੁਸ੍ਸਾਪਨਾ, ਅਯਂ ਮਾਨੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਏਤ੍ਥ ਪੁਗ੍ਗਲਂ ਅਨਾਮਸਿਤ੍ਵਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤਮਾਨੋਵ ਵੁਤ੍ਤੋ.

ਅਤ੍ਤੁਕ੍ਕਂਸਨਮਾਨੋਤਿ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਉਪਰਿ ਠਪਨਮਾਨੋ. ਪਰਵਮ੍ਭਨਮਾਨੋਤਿ ਪਰੇ ਲਾਮਕਕਰਣਮਾਨੋ. ਇਮੇ ਦ੍ਵੇ ਮਾਨਾ ਯੇਭੁਯ੍ਯੇਨ ਤਥਾ ਪਵਤ੍ਤਾਕਾਰਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਾ.

‘‘ਸੇਯ੍ਯੋਹਮਸ੍ਮੀ’’ਤਿ ਮਾਨੋਤਿ ਜਾਤਿਆਦੀਨਿ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ‘‘ਅਹਮਸ੍ਮਿ ਸੇਯ੍ਯੋ’’ਤਿ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ ਮਾਨੋ. ਸਦਿਸਮਾਨਾਦੀਸੁਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ. ਏਵਮਿਮੇਪਿ ਤਯੋ ਮਾਨਾ ਪੁਗ੍ਗਲਵਿਸੇਸਂ ਅਨਿਸ੍ਸਾਯ ਤਥਾ ਪਵਤ੍ਤਾਕਾਰਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਤੇਸੁ ਏਕੇਕੋ ਤਿਣ੍ਣਮ੍ਪਿ ਸੇਯ੍ਯਸਦਿਸਹੀਨਾਨਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ਤਤ੍ਥ ‘‘ਸੇਯ੍ਯੋਹਮਸ੍ਮੀ’’ਤਿ ਮਾਨੋ ਸੇਯ੍ਯਸ੍ਸੇਵ ਯਾਥਾਵਮਾਨੋ, ਸੇਸਾਨਂ ਅਯਾਥਾਵਮਾਨੋ. ‘‘ਸਦਿਸੋਹਮਸ੍ਮੀ’’ਤਿ ਮਾਨੋ ਸਦਿਸਸ੍ਸੇਵ ਯਾਥਾਵਮਾਨੋ, ਸੇਸਾਨਂ ਅਯਾਥਾਵਮਾਨੋ. ‘‘ਹੀਨੋਹਮਸ੍ਮੀ’’ਤਿ ਮਾਨੋ ਹੀਨਸ੍ਸੇਵ ਯਾਥਾਵਮਾਨੋ, ਸੇਸਾਨਂ ਅਯਾਥਾਵਮਾਨੋ.

ਚਤੁਬ੍ਬਿਧੇਨ ਮਾਨੋ ਲੋਕਧਮ੍ਮਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਪਞ੍ਚਵਿਧੇਨ ਮਾਨੋ ਪਞ੍ਚਕਾਮਗੁਣਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਛਬ੍ਬਿਧੇਨ ਮਾਨੋ ਚਕ੍ਖਾਦਿਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਤਤ੍ਥ ਮਾਨਂ ਜਨੇਤੀਤਿ ਮਾਨਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤਿ.

ਸਤ੍ਤਵਿਧੇਨ ਮਾਨਨਿਦ੍ਦੇਸੇ ਮਾਨੋਤਿ ਉਨ੍ਨਮੋ. ਅਤਿਮਾਨੋਤਿ ‘‘ਜਾਤਿਆਦੀਹਿ ਮਯਾ ਸਦਿਸੋ ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਮਞ੍ਞਨਵਸੇਨ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ ਮਾਨੋ. ਮਾਨਾਤਿਮਾਨੋਤਿ ‘‘ਅਯਂ ਪੁਬ੍ਬੇ ਮਯਾ ਸਦਿਸੋ, ਇਦਾਨਿ ਅਹਂ ਸੇਟ੍ਠੋ, ਅਯਂ ਹੀਨਤਰੋ’’ਤਿ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ ਮਾਨੋ. ਅਯਂ ਭਾਰਾਤਿਭਾਰੋ ਵਿਯ ਪੁਰਿਮਂ ਸਦਿਸਮਾਨਂ ਉਪਾਦਾਯ ਮਾਨਾਤਿਮਾਨੋ ਨਾਮਾਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਮਾਨਾਤਿਮਾਨੋ’’ਤਿ ਆਹ. ਓਮਾਨੋਤਿ ਹੀਨਮਾਨੋ. ਯੋ ‘‘ਹੀਨੋਹਮਸ੍ਮੀ’’ਤਿ ਮਾਨੋ ਨਾਮ ਵੁਤ੍ਤੋ, ਅਯਂ ਓਮਾਨੋ ਨਾਮ. ਅਪਿ ਚੇਤ੍ਥ ‘‘ਤ੍ਵਂ ਜਾਤਿਮਾ, ਕਾਕਜਾਤਿ ਵਿਯ ਤੇ ਜਾਤਿ. ਤ੍ਵਂ ਗੋਤ੍ਤਵਾ, ਚਣ੍ਡਾਲਗੋਤ੍ਤਂ ਵਿਯ ਤੇ ਗੋਤ੍ਤਂ. ਤੁਯ੍ਹਂ ਸਰੋ ਅਤ੍ਥਿ, ਕਾਕਸਰੋ ਵਿਯ ਤੇ ਸਰੋ’’ਤਿ ਏਵਂ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਹੇਟ੍ਠਾ ਕਤ੍ਵਾ ਪਵਤ੍ਤਨਵਸੇਨ ਅਯਂ ‘‘ਓਮਾਨੋ’’ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਅਧਿਮਾਨੋਤਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਸਚ੍ਚਾਨਿ ਅਪ੍ਪਤ੍ਵਾ ਪਤ੍ਤਸਞ੍ਞਿਸ੍ਸ, ਚਤੂਹਿ ਮਗ੍ਗੇਹਿ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬੇ ਕਿਚ੍ਚੇ ਅਕਤੇਯੇਵ ਕਤਸਞ੍ਞਿਸ੍ਸ, ਚਤੁਸਚ੍ਚਧਮ੍ਮੇ ਅਨਧਿਗਤੇ ਅਧਿਗਤਸਞ੍ਞਿਸ੍ਸ, ਅਰਹਤ੍ਤੇ ਅਸਚ੍ਛਿਕਤੇ ਸਚ੍ਛਿਕਤਸਞ੍ਞਿਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ ਅਧਿਗਤਮਾਨੋ ਅਧਿਮਾਨੋ ਨਾਮ. ਅਯਂ ਪਨ ਕਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਕਸ੍ਸ ਨ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀਤਿ? ਅਰਿਯਸਾਵਕਸ੍ਸ ਤਾਵ ਨ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ਸੋ ਹਿ ਮਗ੍ਗਫਲਨਿਬ੍ਬਾਨਪਹੀਨਕਿਲੇਸਾਵਸਿਟ੍ਠਕਿਲੇਸਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣੇਨ ਸਞ੍ਜਾਤਸੋਮਨਸ੍ਸੋ ਅਰਿਯਗੁਣਪਟਿਵੇਧੇ ਨਿਕ੍ਕਙ੍ਖੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਾਦੀਨਂ ‘‘ਅਹਂ ਸਕਦਾਗਾਮੀ’’ਤਿਆਦਿਵਸੇਨ ਮਾਨੋ ਨ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਦੁਸ੍ਸੀਲਸ੍ਸ ਚ ਨ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ਸੋ ਹਿ ਅਰਿਯਗੁਣਾਧਿਗਮੇ ਨਿਰਾਸੋਵ. ਸੀਲਵਤੋਪਿ ਪਰਿਚ੍ਚਤ੍ਤਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਸ੍ਸ ਨਿਦ੍ਦਾਰਾਮਤਾਦਿਮਨੁਯੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਨ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਸੀਲਸ੍ਸ ਪਨ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨੇ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਸ੍ਸ ਨਾਮਰੂਪਂ ਵਵਤ੍ਥਪੇਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਚਯਪਰਿਗ੍ਗਹੇਨ ਵਿਤਿਣ੍ਣਕਙ੍ਖਸ੍ਸ ਤਿਲਕ੍ਖਣਂ ਆਰੋਪੇਤ੍ਵਾ ਸਙ੍ਖਾਰੇ ਸਮ੍ਮਸਨ੍ਤਸ੍ਸ ਆਰਦ੍ਧਵਿਪਸ੍ਸਕਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਚ ਸੁਦ੍ਧਸਮਥਲਾਭੀ ਸੁਦ੍ਧਵਿਪਸ੍ਸਨਾਲਾਭੀ ਵਾ ਅਨ੍ਤਰਾ ਠਪੇਤਿ. ਸੋ ਹਿ ਦਸਪਿ ਵਸ੍ਸਾਨਿ ਵੀਸਮ੍ਪਿ ਵਸ੍ਸਾਨਿ ਤਿਂਸਮ੍ਪਿ ਵਸ੍ਸਾਨਿ ਅਸੀਤਿਪਿ ਵਸ੍ਸਾਨਿ ਕਿਲੇਸਸਮੁਦਾਚਾਰਂ ਅਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ‘‘ਅਹਂ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨੋ’’ਤਿ ਵਾ ‘‘ਸਕਦਾਗਾਮੀ’’ਤਿ ਵਾ ‘‘ਅਨਾਗਾਮੀ’’ਤਿ ਵਾ ਮਞ੍ਞਤਿ, ਸਮਥਵਿਪਸ੍ਸਨਾਲਾਭੀ ਪਨ ਅਰਹਤ੍ਤੇਯੇਵ ਠਪੇਤਿ. ਤਸ੍ਸ ਹਿ ਸਮਾਧਿਬਲੇਨ ਕਿਲੇਸਾ ਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭਿਤਾ, ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਬਲੇਨ ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਸੁਪਰਿਗ੍ਗਹਿਤਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਟ੍ਠਿਪਿ ਵਸ੍ਸਾਨਿ ਅਸੀਤਿਪਿ ਵਸ੍ਸਾਨਿ ਵਸ੍ਸਸਤਮ੍ਪਿ ਕਿਲੇਸਾ ਨ ਸਮੁਦਾਚਰਨ੍ਤਿ, ਖੀਣਾਸਵਸ੍ਸੇਵ ਚਿਤ੍ਤਾਚਾਰੋ ਹੋਤਿ. ਸੋ ਏਵਂ ਦੀਘਰਤ੍ਤਂ ਕਿਲੇਸਸਮੁਦਾਚਾਰਂ ਅਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਅਨ੍ਤਰਾ ਅਟ੍ਠਤ੍ਵਾਵ ‘‘ਅਰਹਾ ਅਹ’’ਨ੍ਤਿ ਮਞ੍ਞਤਿ.

ਅਸ੍ਮਿਮਾਨੋਤਿ ਰੂਪੇ ਅਸ੍ਮੀਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਪਞ੍ਚਸੁ ਖਨ੍ਧੇਸੁ ‘‘ਅਹਂ ਰੂਪਾਦਯੋ’’ਤਿ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ ਮਾਨੋ. ਮਿਚ੍ਛਾਮਾਨੋਤਿ ਪਾਪਕੇਹਿ ਕਮ੍ਮਾਯਤਨਸਿਪ੍ਪਾਯਤਨਵਿਜ੍ਜਾਟ੍ਠਾਨਸੁਤਪਟਿਭਾਨਸੀਲਬ੍ਬਤੇਹਿ, ਪਾਪਿਕਾਯ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ ਮਾਨੋ. ਤਤ੍ਥ ਪਾਪਕਂ ਕਮ੍ਮਾਯਤਨਂ ਨਾਮ ਕੇਵਟ੍ਟਮਚ੍ਛਬਨ੍ਧਨੇਸਾਦਾਨਂ ਕਮ੍ਮਂ. ਪਾਪਕਂ ਸਿਪ੍ਪਾਯਤਨਂ ਨਾਮ ਮਚ੍ਛਜਾਲਖਿਪਕੁਮੀਨਕਰਣੇਸੁ ਚੇਵ ਪਾਸਓਡ੍ਡਨਸੂਲਾਰੋਪਨਾਦੀਸੁ ਚ ਛੇਕਤਾ. ਪਾਪਕਂ ਵਿਜ੍ਜਾਟ੍ਠਾਨਂ ਨਾਮ ਯਾ ਕਾਚਿ ਪਰੂਪਘਾਤਵਿਜ੍ਜਾ. ਪਾਪਕਂ ਸੁਤਂ ਨਾਮ ਭਾਰਤਯੁਦ੍ਧਸੀਤਾਹਰਣਾਦਿਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤਂ. ਪਾਪਕਂ ਪਟਿਭਾਨਂ ਨਾਮ ਦੁਬ੍ਭਾਸਿਤਯੁਤ੍ਤਂ ਕਪ੍ਪਨਾਟਕਵਿਲਪ੍ਪਨਾਦਿਪਟਿਭਾਨਂ. ਪਾਪਕਂ ਸੀਲਂ ਨਾਮ ਅਜਸੀਲਂ ਗੋਸੀਲਂ. ਵਤਮ੍ਪਿ ਅਜਵਤਗੋਵਤਮੇਵ. ਪਾਪਿਕਾ ਦਿਟ੍ਠਿ ਪਨ ਦ੍ਵਾਸਟ੍ਠਿਯਾ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤੇਸੁ ਯਾਕਾਚਿ ਦਿਟ੍ਠਿ. ਅਟ੍ਠਵਿਧਮਾਨੋ ਉਤ੍ਤਾਨਤ੍ਥੋਯੇਵ.

ਨਵਵਿਧੇਨ ਮਾਨਨਿਦ੍ਦੇਸੇ ਸੇਯ੍ਯਸ੍ਸ ‘‘ਸੇਯ੍ਯੋਹਮਸ੍ਮੀ’’ਤਿਆਦਯੋ ਨਵ ਮਾਨਾ ਪੁਗ੍ਗਲਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਸੇਯ੍ਯਸ੍ਸ ‘‘ਸੇਯ੍ਯੋਹਮਸ੍ਮੀ’’ਤਿ ਮਾਨੋ ਰਾਜਾਨਞ੍ਚੇਵ ਪਬ੍ਬਜਿਤਾਨਞ੍ਚ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ਰਾਜਾ ਹਿ ‘‘ਰਟ੍ਠੇਨ ਵਾ ਧਨਵਾਹਨੇਹਿ ਵਾ ਕੋ ਮਯਾ ਸਦਿਸੋ ਅਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਏਤਂ ਮਾਨਂ ਕਰੋਤਿ. ਪਬ੍ਬਜਿਤੋਪਿ ‘‘ਸੀਲਧੁਤਙ੍ਗਾਦੀਹਿ ਕੋ ਮਯਾ ਸਦਿਸੋ ਅਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਏਤਂ ਮਾਨਂ ਕਰੋਤਿ.

ਸੇਯ੍ਯਸ੍ਸ ‘‘ਸਦਿਸੋਹਮਸ੍ਮੀ’’ਤਿ ਮਾਨੋਪਿ ਏਤੇਸਂਯੇਵ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ਰਾਜਾ ਹਿ ‘‘ਰਟ੍ਠੇਨ ਵਾ ਧਨਵਾਹਨੇਹਿ ਵਾ ਅਞ੍ਞਰਾਜੂਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਮਯ੍ਹਂ ਕਿਂ ਨਾਨਾਕਰਣ’’ਨ੍ਤਿ ਏਤਂ ਮਾਨਂ ਕਰੋਤਿ. ਪਬ੍ਬਜਿਤੋਪਿ ‘‘ਸੀਲਧੁਤਙ੍ਗਾਦੀਹਿ ਅਞ੍ਞੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਮਯ੍ਹਂ ਕਿਂ ਨਾਨਾਕਰਣ’’ਨ੍ਤਿ ਏਤਂ ਮਾਨਂ ਕਰੋਤਿ.

ਸੇਯ੍ਯਸ੍ਸ ‘‘ਹੀਨੋਹਮਸ੍ਮੀ’’ਤਿ ਮਾਨੋਪਿ ਏਤੇਸਂਯੇਵ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ਯਸ੍ਸ ਹਿ ਰਞ੍ਞੋ ਰਟ੍ਠਂ ਵਾ ਧਨਵਾਹਨਾਦੀਨਿ ਵਾ ਨਾਤਿਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸੋ ‘‘ਮਯ੍ਹਂ ਰਾਜਾਤਿ ਵੋਹਾਰਸੁਖਮਤ੍ਤਕਮੇਵ, ਕਿਂ ਰਾਜਾ ਨਾਮ ਅਹ’’ਨ੍ਤਿ ਏਤਂ ਮਾਨਂ ਕਰੋਤਿ. ਪਬ੍ਬਜਿਤੋਪਿ ਅਪ੍ਪਲਾਭਸਕ੍ਕਾਰੋ ‘‘ਅਹਂ ਧਮ੍ਮਕਥਿਕੋ, ਬਹੁਸ੍ਸੁਤੋ, ਮਹਾਥੇਰੋਤਿ ਕਥਾਮਤ੍ਤਮੇਵ, ਕਿਂ ਧਮ੍ਮਕਥਿਕੋ ਨਾਮਾਹਂ, ਕਿਂ ਬਹੁਸ੍ਸੁਤੋ ਨਾਮਾਹਂ, ਕਿਂ ਮਹਾਥੇਰੋ ਨਾਮਾਹਂ, ਯਸ੍ਸ ਮੇ ਲਾਭਸਕ੍ਕਾਰੋ ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਏਤਂ ਮਾਨਂ ਕਰੋਤਿ.

ਸਦਿਸਸ੍ਸ ‘‘ਸੇਯ੍ਯੋਹਮਸ੍ਮੀ’’ਤਿ ਮਾਨਾਦਯੋ ਅਮਚ੍ਚਾਦੀਨਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ. ਅਮਚ੍ਚੋ ਵਾ ਹਿ ਰਟ੍ਠਿਯੋ ਵਾ ‘‘ਭੋਗਯਾਨਵਾਹਨਾਦੀਹਿ ਕੋ ਮਯਾ ਸਦਿਸੋ ਅਞ੍ਞੋ ਰਾਜਪੁਰਿਸੋ ਅਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਵਾ, ‘‘ਮਯ੍ਹਂ ਅਞ੍ਞੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਕਿਂ ਨਾਨਾਕਰਣ’’ਨ੍ਤਿ ਵਾ, ‘‘ਅਮਚ੍ਚੋਤਿ ਨਾਮਮੇਵ ਮਯ੍ਹਂ, ਘਾਸਚ੍ਛਾਦਨਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਮੇ ਨਤ੍ਥਿ, ਕਿਂ ਅਮਚ੍ਚੋ ਨਾਮਾਹ’’ਨ੍ਤਿ ਵਾ ਏਤੇ ਮਾਨੇ ਕਰੋਤਿ.

ਹੀਨਸ੍ਸ ‘‘ਸੇਯ੍ਯੋਹਮਸ੍ਮੀ’’ਤਿ ਮਾਨਾਦਯੋ ਦਾਸਾਦੀਨਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ. ਦਾਸੋ ਹਿ ‘‘ਮਾਤਿਤੋ ਵਾ ਪਿਤਿਤੋ ਵਾ ਕੋ ਮਯਾ ਸਦਿਸੋ ਅਞ੍ਞੋ ਦਾਸੋ ਨਾਮ ਅਤ੍ਥਿ, ਅਞ੍ਞੇ ਜੀਵਿਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਾ ਕੁਚ੍ਛਿਹੇਤੁ ਦਾਸਾ ਨਾਮ ਜਾਤਾ, ਅਹਂ ਪਨ ਪਵੇਣੀਆਗਤਤ੍ਤਾ ਸੇਯ੍ਯੋ’’ਤਿ ਵਾ, ‘‘ਪਵੇਣੀਆਗਤਭਾਵੇਨ ਉਭਤੋਸੁਦ੍ਧਿਕਦਾਸਤ੍ਤੇਨ ਅਸੁਕਦਾਸੇਨ ਨਾਮ ਸਦ੍ਧਿਂ ਕਿ ਮਯ੍ਹਂ ਨਾਨਾਕਰਣ’’ਨ੍ਤਿ ਵਾ, ‘‘ਕੁਚ੍ਛਿਵਸੇਨਾਹਂ ਦਾਸਬ੍ਯਂ ਉਪਗਤੋ, ਮਾਤਾਪਿਤੁਕੋਟਿਯਾ ਪਨ ਮੇ ਦਾਸਟ੍ਠਾਨਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਕਿਂ ਦਾਸੋ ਨਾਮ ਅਹ’’ਨ੍ਤਿ ਵਾ ਏਤੇ ਮਾਨੇ ਕਰੋਤਿ. ਯਥਾ ਚ ਦਾਸੋ, ਏਵਂ ਪੁਕ੍ਕੁਸਚਣ੍ਡਾਲਾਦਯੋਪਿ ਏਤੇ ਮਾਨੇ ਕਰੋਨ੍ਤਿਯੇਵ.

ਏਤ੍ਥ ਚ ਸੇਯ੍ਯਸ੍ਸ ‘‘ਸੇਯ੍ਯੋਹਮਸ੍ਮੀ’’ਤਿ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਮਾਨੋਵ ਯਾਥਾਵਮਾਨੋ, ਇਤਰੇ ਦ੍ਵੇ ਅਯਾਥਾਵਮਾਨਾ. ਤਥਾ ਸਦਿਸਸ੍ਸ ‘‘ਸਦਿਸੋਹਮਸ੍ਮੀ’’ਤਿ, ਹੀਨਸ੍ਸ ‘‘ਹੀਨੋਹਮਸ੍ਮੀ’’ਤਿ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਮਾਨੋਵ ਯਾਥਾਵਮਾਨੋ, ਇਤਰੇ ਦ੍ਵੇ ਅਯਾਥਾਵਮਾਨਾ. ਤਤ੍ਥ ਯਾਥਾਵਮਾਨਾ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗਵਜ੍ਝਾ, ਅਯਾਥਾਵਮਾਨਾ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗਵਜ੍ਝਾ.

ਏਤ੍ਥ ਚ ਸੇਯ੍ਯਸ੍ਸ ‘‘ਸੇਯ੍ਯੋਹਮਸ੍ਮੀ’’ਤਿ ਮਾਨੋ ਉਤ੍ਤਮਸ੍ਸ ਉਤ੍ਤਮਟ੍ਠੇਨ ‘‘ਅਹਂ ਸੇਯ੍ਯੋ’’ਤਿ ਏਵਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਮਾਨੋ, ਸੇਯ੍ਯਸ੍ਸ ‘‘ਸਦਿਸੋਹਮਸ੍ਮੀ’’ਤਿ ਮਾਨੋ ਉਤ੍ਤਮਸ੍ਸ ਸਮਟ੍ਠੇਨ ‘‘ਅਹਂ ਸਦਿਸੋ’’ਤਿ ਏਵਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਮਾਨੋ. ਸੇਯ੍ਯਸ੍ਸ ‘‘ਹੀਨੋਹਮਸ੍ਮੀ’’ਤਿ ਮਾਨੋ ਉਤ੍ਤਮਸ੍ਸ ਲਾਮਕਟ੍ਠੇਨ ‘‘ਅਹਂ ਹੀਨੋ’’ਤਿ ਏਵਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਮਾਨੋ. ਏਵਂ ਸੇਯ੍ਯਮਾਨੋ ਸਦਿਸਮਾਨੋ ਹੀਨਮਾਨੋਤਿ ਇਮੇ ਤਯੋ ਮਾਨਾ ਸੇਯ੍ਯਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ. ਸਦਿਸਸ੍ਸਾਪਿ ਅਹਂ ਸੇਯ੍ਯੋ, ਸਦਿਸੋ, ਹੀਨੋਤਿ ਤਯੋ ਮਾਨਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ. ਹੀਨਸ੍ਸਾਪਿ ਅਹਂ ਹੀਨੋ, ਸਦਿਸੋ, ਸੇਯ੍ਯੋਤਿ ਤਯੋ ਮਾਨਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ.

ਦਸਵਿਧਮਾਨਨਿਦ੍ਦੇਸੇ ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਮਾਨਂ ਜਨੇਤੀਤਿ ਏਕਚ੍ਚੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਮਾਨਂ ਜਨਯਤਿ. ਜਾਤਿਯਾ ਵਾਤਿ ਖਤ੍ਤਿਯਭਾਵਾਦਿਜਾਤਿਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਵਾ. ਗੋਤ੍ਤੇਨ ਵਾਤਿ ਗੋਤਮਗੋਤ੍ਤਾਦਿਨਾ ਉਕ੍ਕਟ੍ਠਗੋਤ੍ਤੇਨ ਵਾ. ਕੋਲਪੁਤ੍ਤਿਯੇਨ ਵਾਤਿ ਮਹਾਕੁਲਭਾਵੇਨ ਵਾ. ਵਣ੍ਣਪੋਕ੍ਖਰਤਾਯ ਵਾਤਿ ਵਣ੍ਣਸਮ੍ਪਨ੍ਨਸਰੀਰਤਾਯ ਵਾ. ਸਰੀਰਞ੍ਹਿ ‘‘ਪੋਕ੍ਖਰ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਵਣ੍ਣਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਅਭਿਰੂਪਭਾਵੇਨਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਧਨੇਨ ਵਾਤਿ ਧਨਸਮ੍ਪਨ੍ਨਭਾਵੇਨ ਵਾ, ਮਯ੍ਹਂ ਨਿਧਾਨਗਤਸ੍ਸ ਧਨਸ੍ਸ ਪਮਾਣਂ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਜ੍ਝੇਨੇਨ ਵਾਤਿ ਅਜ੍ਝਾਯਨਵਸੇਨ ਵਾ. ਕਮ੍ਮਾਯਤਨੇਨ ਵਾਤਿ ‘‘ਅਵਸੇਸਾ ਸਤ੍ਤਾ ਛਿਨ੍ਨਪਕ੍ਖਕਾਕਸਦਿਸਾ, ਅਹਂ ਪਨ ਮਹਿਦ੍ਧਿਕੋ ਮਹਾਨੁਭਾਵੋ’’ਤਿ ਵਾ, ‘‘ਅਹਂ ਯਂ ਯਂ ਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਮਿ, ਤਂ ਤਂ ਸਮਿਜ੍ਝਤੀ’’ਤਿ ਵਾ ਏਵਮਾਦਿਨਯਪ੍ਪਵਤ੍ਤੇਨ ਕਮ੍ਮਾਯਤਨੇਨ ਵਾ. ਸਿਪ੍ਪਾਯਤਨੇਨ ਵਾਤਿ ‘‘ਅਵਸੇਸਾ ਸਤ੍ਤਾ ਨਿਸਿਪ੍ਪਾ, ਅਹਂ ਸਿਪ੍ਪਵਾ’’ਤਿ ਏਵਮਾਦਿਨਯਪ੍ਪਵਤ੍ਤੇਨ ਸਿਪ੍ਪਾਯਤਨੇਨ ਵਾ. ਵਿਜ੍ਜਾਟ੍ਠਾਨੇਨ ਵਾਤਿ ਇਦਂ ਹੇਟ੍ਠਾ ਵੁਤ੍ਤਨਯਮੇਵ. ਸੁਤੇਨ ਵਾਤਿ ‘‘ਅਵਸੇਸਾ ਸਤ੍ਤਾ ਅਪ੍ਪਸ੍ਸੁਤਾ, ਅਹਂ ਪਨ ਬਹੁਸ੍ਸੁਤੋ’’ਤਿ ਏਵਮਾਦਿਸੁਤੇਨ ਵਾ. ਪਟਿਭਾਨੇਨ ਵਾਤਿ ‘‘ਅਵਸੇਸਾ ਸਤ੍ਤਾ ਅਪ੍ਪਟਿਭਾਨਾ, ਮਯ੍ਹਂ ਪਨ ਪਟਿਭਾਨਪ੍ਪਮਾਣਂ ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਏਵਮਾਦਿਪਟਿਭਾਨੇਨ ਵਾ. ਅਞ੍ਞਤਰਞ੍ਞਤਰੇਨ ਵਾ ਵਤ੍ਥੁਨਾਤਿ ਅਵੁਤ੍ਤੇਨ ਅਞ੍ਞੇਨ ਵਤ੍ਥੁਨਾ ਵਾ. ਯੋ ਏਵਰੂਪੋ ਮਾਨੋਤਿ ਮਾਨਕਰਣਵਸੇਨ ਮਾਨੋ. ਮਞ੍ਞਨਾ ਮਞ੍ਞਿਤਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਆਕਾਰਭਾਵਨਿਦ੍ਦੇਸੋ. ਉਸ੍ਸਿਤਟ੍ਠੇਨ ਉਨ੍ਨਤਿ. ਯਸ੍ਸੁਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਤਂ ਪੁਗ੍ਗਲਂ ਉਨ੍ਨਾਮੇਤਿ ਉਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਠਪੇਤੀਤਿ ਉਨ੍ਨਾਮੋ. ਸਮੁਸ੍ਸਿਤਟ੍ਠੇਨ ਧਜੋ. ਉਕ੍ਖਿਪਨਟ੍ਠੇਨ ਚਿਤ੍ਤਂ ਸਮ੍ਪਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤੀਤਿ ਸਮ੍ਪਗ੍ਗਾਹੋ. ਕੇਤੁ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਬਹੂਸੁ ਧਜੇਸੁ ਅਚ੍ਚੁਗ੍ਗਤਧਜੋ. ਮਾਨੋਪਿ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨੋ ਅਪਰਾਪਰੇ ਉਪਾਦਾਯ ਅਚ੍ਚੁਗ੍ਗਤਟ੍ਠੇਨ ਕੇਤੁ ਵਿਯਾਤਿ ਕੇਤੁ, ਤਂ ਕੇਤੁਂ ਇਚ੍ਛਤੀਤਿ ਕੇਤੁਕਮ੍ਯਂ, ਤਸ੍ਸ ਭਾਵੋ ਕੇਤੁਕਮ੍ਯਤਾ. ਸਾ ਪਨ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ, ਨ ਅਤ੍ਤਨੋ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਕੇਤੁਕਮ੍ਯਤਾ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸਾ’’ਤਿ. ਮਾਨਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਞ੍ਹਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਕੇਤੁਂ ਇਚ੍ਛਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਭਾਵੋ, ਕੇਤੁਸਙ੍ਖਾਤੋ ਮਾਨੋਤਿ. ਧੋਨੋ ਮਾਯਞ੍ਚ ਮਾਨਞ੍ਚ ਪਹਾਯ ਪਜਹਿਤ੍ਵਾ ਯੋ ਸੋ ਧੋਨੋ ਅਰਹਾ ਹੇਟ੍ਠਾ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਵਿਨੋਦਨਬ੍ਯਨ੍ਤਿਕਰਣਾਦਿਵਸੇਨ ਕਿਲੇਸੇ ਪਜਹਿਤ੍ਵਾ ਠਿਤੋ, ਸੋ ਤੇਨ ਰਾਗਾਦਿਨਾ ਕਿਲੇਸੇਨ ਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯ.

ਨੇਰਯਿਕੋਤਿ ਵਾਤਿ ਨਿਰਯੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਕਸਤ੍ਤੋਤਿ ਵਾ. ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਯੋਨਿਕਾਦੀਸੁਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ. ਸੋ ਹੇਤੁ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਯੇਨ ਜਨਕਹੇਤੁਨਾ ਗਤਿਯਾਦੀਸੁ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਯ੍ਯ, ਸੋ ਹੇਤੁ ਨਤ੍ਥਿ. ਪਚ੍ਚਯੋਤਿ ਤਸ੍ਸੇਵ ਵੇਵਚਨਂ. ਕਾਰਣਨ੍ਤਿ ਠਾਨਂ. ਕਾਰਣਞ੍ਹਿ ਤਦਾਯਤ੍ਤਵੁਤ੍ਤਿਤਾਯ ਅਤ੍ਤਨੋ ਫਲਸ੍ਸ ਠਾਨਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਯੇਨ ਹੇਤੁਨਾ ਯੇਨ ਪਚ੍ਚਯੇਨ ਗਤਿਯਾਦੀਸੁ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਯ੍ਯ, ਤਂ ਕਾਰਣਂ ਨਤ੍ਥਿ.

੨੨. ਯੋ ਪਨ ਨੇਸਂ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਉਪਯਾਨਂ ਭਾਵੇਨ ਉਪਯੋ ਹੋਤਿ, ਸੋ ਉਪਯੋ ਹਿ…ਪੇ… ਦਿਟ੍ਠਿਮਿਧੇਵ ਸਬ੍ਬਨ੍ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਉਪਯੋਤਿ ਤਣ੍ਹਾਦਿਟ੍ਠਿਨਿਸ੍ਸਿਤੋ. ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਉਪੇਤਿ ਵਾਦਨ੍ਤਿ ‘‘ਰਤ੍ਤੋ’’ਤਿ ਵਾ ‘‘ਦੁਟ੍ਠੋ’’ਤਿ ਵਾ ਏਵਂ ਤੇਸੁ ਤੇਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਉਪੇਤਿ ਵਾਦਂ. ਅਨੂਪਯਂ ਕੇਨ ਕਥਂ ਵਦੇਯ੍ਯਾਤਿ ਤਣ੍ਹਾਦਿਟ੍ਠਿਪ੍ਪਹਾਨੇਨ ਪਨ ਅਨੂਪਯਂ ਖੀਣਾਸਵਂ ਕੇਨ ਰਾਗੇਨ ਵਾ ਦੋਸੇਨ ਵਾ ਕਥਂ ‘‘ਰਤ੍ਤੋ’’ਤਿ ਵਾ ‘‘ਦੁਟ੍ਠੋ’’ਤਿ ਵਾ ਵਦੇਯ੍ਯ. ਏਵਂ ਅਨੁਪਵਜ੍ਜੋ ਚ ਸੋ ਕਿਂ ਤਿਤ੍ਥਿਯਾ ਵਿਯ ਕਤਪਟਿਚ੍ਛਾਦਕੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਅਤ੍ਤਾ ਨਿਰਤ੍ਤਾ ਨ ਹਿ ਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਤਸ੍ਸ ਹਿ ਅਤ੍ਤਦਿਟ੍ਠਿ ਵਾ ਉਚ੍ਛੇਦਦਿਟ੍ਠਿ ਵਾ ਨਤ੍ਥਿ, ਗਹਣਮੁਞ੍ਚਨਂ ਵਾਪਿ ਅਤ੍ਤਨਿਰਤ੍ਤਸਞ੍ਞਿਤਂ ਨਤ੍ਥਿ. ਕਿਂ ਕਾਰਣਾ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਚੇ? ਅਧੋਸਿ ਸੋ ਦਿਟ੍ਠਿਮਿਧੇਵ ਸਬ੍ਬਨ੍ਤਿ. ਯਸ੍ਮਾ ਸੋ ਇਧੇਵ ਅਤ੍ਤਭਾਵੇ ਞਾਣਮ੍ਬੁਨਾ ਸਬ੍ਬਦਿਟ੍ਠਿਗਤਂ ਅਧੋਸਿ ਪਜਹਿ ਵਿਨੋਦੇਸੀਤਿ ਅਰਹਤ੍ਤਨਿਕੂਟੇਨ ਦੇਸਨਂ ਨਿਟ੍ਠਾਪੇਸਿ. ਤਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਰਾਜਾ ਅਤ੍ਤਮਨੋ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਅਭਿਵਾਦੇਤ੍ਵਾ ਪਕ੍ਕਾਮੀਤਿ.

ਰਤ੍ਤੋਤਿ ਵਾਤਿ ਰਾਗੇਨ ਰਤ੍ਤੋਤਿ ਵਾ. ਦੁਟ੍ਠੋਤਿ ਵਾਤਿਆਦੀਸੁਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ. ਤੇ ਅਭਿਸਙ੍ਖਾਰਾ ਅਪ੍ਪਹੀਨਾਤਿ ਯੇ ਪੁਞ੍ਞਾਪੁਞ੍ਞਆਨੇਞ੍ਜਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰਾ, ਤੇ ਅਪ੍ਪਹੀਨਾ. ਅਭਿਸਙ੍ਖਾਰਾਨਂ ਅਪ੍ਪਹੀਨਤ੍ਤਾਤਿ ਤੇਸਂ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰਾਨਂ ਕਮ੍ਮਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰਾਨਂ ਨ ਪਹੀਨਭਾਵੇਨ. ਗਤਿਯਾ ਵਾਦਂ ਉਪੇਤੀਤਿ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਗਤੀਨਂ ਅਞ੍ਞਤਰਾਯ ਕਥਨਂ ਉਪਗਚ੍ਛਤਿ. ਤੇਨੇਵਾਹ – ‘‘ਨੇਰਯਿਕੋਤਿ ਵਾ…ਪੇ… ਵਾਦਂ ਉਪੇਤਿ ਉਪਗਚ੍ਛਤੀ’’ਤਿ. ਵਦੇਯ੍ਯਾਤਿ ਕਥੇਯ੍ਯ. ਗਹਿਤਂ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ ਨਤ੍ਥਿ. ਮੁਞ੍ਚਿਤਬ੍ਬਂ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਮੁਞ੍ਚਿਤ੍ਵਾ ਠਿਤਤ੍ਤਾ ਮੋਚੇਤਬ੍ਬਂ ਨਤ੍ਥਿ.

ਯਸ੍ਸਤ੍ਥਿ ਗਹਿਤਨ੍ਤਿ ਯਸ੍ਸ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ‘‘ਅਹਂ ਮਮਾ’’ਤਿ ਗਹਿਤਂ ਅਤ੍ਥਿ. ਤਸ੍ਸਤ੍ਥਿ ਮੁਞ੍ਚਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਤਸ੍ਸ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਮੋਚੇਤਬ੍ਬਂ ਅਤ੍ਥਿ. ਉਪਰਿ ਪਦਾਨਿ ਪਰਿਵਤ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਾਨਿ. ਗਹਣਂ ਮੁਞ੍ਚਨਾ ਸਮਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤੋਤਿ ਗਹਣਮੋਚਨਾ ਅਰਹਾ ਅਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤੋ. ਬੁਦ੍ਧਿਪਰਿਹਾਨਿਵੀਤਿਵਤ੍ਤੋਤਿ ਵਡ੍ਢਿਞ੍ਚ ਪਰਿਹਾਨਿਞ੍ਚ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਪਵਤ੍ਤੋ. ਸੋ ਵੁਟ੍ਠਵਾਸੋਤਿਆਦਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਞਾਣਗ੍ਗਿਨਾ ਦਡ੍ਢਾਨੀਤਿ ਪਰਿਯੋਸਾਨਂ ਹੇਟ੍ਠਾ ਵੁਤ੍ਤਨਯਮੇਵ. ਅਧੋਸੀਤਿ ਕਨ੍ਤੇਸਿ. ਧੁਨਿ ਸਨ੍ਧੁਨਿ ਨਿਦ੍ਧੁਨੀਤਿ ਉਪਸਗ੍ਗੇਨ ਪਦਂ ਵਡ੍ਢਿਤਂ.

ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਪ੍ਪਜ੍ਜੋਤਿਕਾਯ ਮਹਾਨਿਦ੍ਦੇਸਟ੍ਠਕਥਾਯ

ਦੁਟ੍ਠਟ੍ਠਕਸੁਤ੍ਤਨਿਦ੍ਦੇਸਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੪. ਸੁਦ੍ਧਟ੍ਠਕਸੁਤ੍ਤਨਿਦ੍ਦੇਸਵਣ੍ਣਨਾ

੨੩. ਚਤੁਤ੍ਥੇ ਸੁਦ੍ਧਟ੍ਠਕੇ ਪਠਮਗਾਥਾਯ ਤਾਵਤ੍ਥੋ – ਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਏਵਰੂਪੇਨ ਦਸ੍ਸਨੇਨ ਸੁਦ੍ਧਿ ਹੋਤਿ, ਅਪਿ ਚ ਖੋ ਕਿਲੇਸਮਲੀਨਤ੍ਤਾ ਅਸੁਦ੍ਧਂ, ਕਿਲੇਸਰੋਗਾਨਂ ਅਧਿਗਮਾ ਸਰੋਗਮੇਵ ਚਨ੍ਦਾਭਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ, ਅਞ੍ਞਂ ਵਾ ਏਵਰੂਪਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਿਕੋ ਬਾਲੋ ਅਭਿਜਾਨਾਤਿ ‘‘ਪਸ੍ਸਾਮਿ ਸੁਦ੍ਧਂ ਪਰਮਂ ਅਰੋਗਂ, ਤੇਨ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿਸਙ੍ਖਾਤੇਨ ਦਸ੍ਸਨੇਨ ਸਂਸੁਦ੍ਧਿ ਨਰਸ੍ਸ ਹੋਤੀ’’ਤਿ, ਸੋ ਏਵਂ ਅਭਿਜਾਨਨ੍ਤੋ ਤਂ ਦਸ੍ਸਨਂ ‘‘ਪਰਮ’’ਨ੍ਤਿ ਞਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਮਿਂ ਦਸ੍ਸਨੇ ਸੁਦ੍ਧਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਸਮਾਨੋ ਤਂ ਦਸ੍ਸਨਂ ‘‘ਮਗ੍ਗਞਾਣ’’ਨ੍ਤਿ ਪਚ੍ਚੇਤਿ. ਤਂ ਪਨ ਮਗ੍ਗਞਾਣਂ ਨ ਹੋਤਿ.

ਪਰਮਂ ਆਰੋਗ੍ਯਪ੍ਪਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਉਤ੍ਤਮਂ ਨਿਬ੍ਯਾਧਿਂ ਪਾਪੁਣਿਤ੍ਵਾ ਠਿਤਂ. ਤਾਣਪ੍ਪਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਤਥਾ ਪਾਲਨਪ੍ਪਤ੍ਤਂ. ਲੇਣਪ੍ਪਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਨਿਲੀਯਨਪ੍ਪਤ੍ਤਂ.ਸਰਣਪ੍ਪਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪਤ੍ਤਂ, ਦੁਕ੍ਖਨਾਸਨਂ ਵਾ ਪਤ੍ਤਂ. ਅਭਯਪ੍ਪਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਨਿਬ੍ਭਯਭਾਵਪ੍ਪਤ੍ਤਂ. ਅਚ੍ਚੁਤਪ੍ਪਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਨਿਚ੍ਚਲਭਾਵਂ ਪਤ੍ਤਂ. ਅਮਤਪ੍ਪਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਅਮਤਂ ਮਹਾਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਪਤ੍ਤਂ. ਨਿਬ੍ਬਾਨਪ੍ਪਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵਾਨਵਿਰਹਿਤਂ ਪਤ੍ਤਂ.

ਅਭਿਜਾਨਨ੍ਤੋਤਿ ਵਿਸੇਸੇਨ ਜਾਨਨ੍ਤੋ. ਆਜਾਨਨ੍ਤੋਤਿ ਆਜਾਨਮਾਨੋ. ਵਿਜਾਨਨ੍ਤੋਤਿ ਅਨੇਕਵਿਧੇਨ ਜਾਨਮਾਨੋ. ਪਟਿਵਿਜਾਨਨ੍ਤੋਤਿ ਤਂ ਤਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਵਿਜਾਨਮਾਨੋ. ਪਟਿਵਿਜ੍ਝਨ੍ਤੋਤਿ ਹਦਯੇ ਕੁਰੁਮਾਨੋ.

ਚਕ੍ਖੁਵਿਞ੍ਞਾਣਂ ਰੂਪਦਸ੍ਸਨੇਨਾਤਿ ਚਕ੍ਖੁਵਿਞ੍ਞਾਣੇਨ ਰੂਪਦਸ੍ਸਨਂ. ਞਾਣਨ੍ਤਿ ਪਚ੍ਚੇਤੀਤਿ ਪਞ੍ਞਾ ਇਤਿ ਸਦ੍ਦਹਤਿ. ਮਗ੍ਗੋਤਿ ਪਚ੍ਚੇਤੀਤਿ ‘‘ਉਪਾਯੋ’’ਤਿ ਸਦ੍ਦਹਤਿ. ਪਥੋਤਿ ਸਞ੍ਚਾਰੋ. ਨੀਯਾਨਨ੍ਤਿ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਯਾਤੀਤਿ ਨੀਯਾਨਂ. ‘‘ਨਿਯ੍ਯਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਵਾ ਪਾਠੋ.

੨੪. ‘‘ਦਿਟ੍ਠੇਨ ਚੇ ਸੁਦ੍ਧੀ’’ਤਿ ਦੁਤਿਯਗਾਥਾ. ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਤੇਨ ਰੂਪਦਸ੍ਸਨਸਙ੍ਖਾਤੇਨ ਦਿਟ੍ਠੇਨ ਯਦਿ ਕਿਲੇਸਸੁਦ੍ਧਿ ਨਰਸ੍ਸ ਹੋਤਿ, ਤੇਨ ਵਾ ਞਾਣੇਨ ਸੋ ਯਦਿ ਜਾਤਿਆਦਿਦੁਕ੍ਖਂ ਪਜਹਾਤਿ, ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਤੋ ਅਞ੍ਞੇਨ ਅਸੁਦ੍ਧਿਮਗ੍ਗੇਨੇਵ ਸੋ ਸੁਜ੍ਝਤਿ, ਰਾਗਾਦੀਹਿ ਉਪਧੀਹਿ ਸਉਪਧਿਕੋ ਏਵ ਸਮਾਨੋ ਸੁਜ੍ਝਤੀਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਤਂ ਆਪਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ, ਨ ਚ ਏਵਂਵਿਧੋ ਸੁਜ੍ਝਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਦਿਟ੍ਠੀ ਹਿ ਨਂ ਪਾਵ ਤਥਾ ਵਦਾਨਂ, ਸਾ ਨਂ ਦਿਟ੍ਠਿਯੇਵ ‘‘ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਕੋ ਅਯ’’ਨ੍ਤਿ ਕਥੇਤਿ, ਦਿਟ੍ਠਿਅਨੁਰੂਪਂ ‘‘ਸਸ੍ਸਤੋ ਲੋਕੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਤਥਾ ਤਥਾ ਵਦਤੀਤਿ.

ਰਾਗੇਨ ਸਹ ਵਤ੍ਤਤੀਤਿ ਸਰਾਗੋ, ਰਾਗਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸਦੋਸੋਤਿਆਦੀਸੁਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ.

੨੫. ਨ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋਤਿ ਤਤਿਯਗਾਥਾ. ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਯੋ ਪਨ ਬਾਹਿਤਪਾਪਤ੍ਤਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਹੋਤਿ, ਸੋ ਮਗ੍ਗੇਨ ਅਧਿਗਤਾਸਵਕ੍ਖਯੋ ਖੀਣਾਸਵਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਞਾਣਤੋ ਅਞ੍ਞੇਨ ਅਭਿਮਙ੍ਗਲਸਮ੍ਮਤਰੂਪਸਙ੍ਖਾਤੇ ਦਿਟ੍ਠੇ, ਤਥਾਵਿਧਸਦ੍ਦਸਙ੍ਖਾਤੇ ਸੁਤੇ, ਅਵੀਤਿਕ੍ਕਮਸਙ੍ਖਾਤੇ ਸੀਲੇ, ਹਤ੍ਥਿਵਤਾਦਿਭੇਦੇ ਵਤੇ, ਪਥਵਿਆਦਿਭੇਦੇ ਮੁਤੇ ਚ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇਨ ਮਿਚ੍ਛਾਞਾਣੇਨ ਸੁਦ੍ਧਿਂ ਨ ਆਹਾਤਿ. ਸੇਸਮਸ੍ਸ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਵਣ੍ਣਭਣਨਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਸੋ ਹਿ ਤੇਧਾਤੁਕਪੁਞ੍ਞੇ ਸਬ੍ਬਸ੍ਮਿਞ੍ਚ ਪਾਪੇ ਅਨੂਪਲਿਤ੍ਤੋ, ਕਸ੍ਮਾ? ਤਸ੍ਸ ਪਹੀਨਤ੍ਤਾ ਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਤਦਿਟ੍ਠਿਯਾ, ਯਸ੍ਸ ਕਸ੍ਸਚਿ ਵਾ ਗਹਣਸ੍ਸ ਪਹੀਨਤ੍ਤਾ ਅਤ੍ਤਞ੍ਜਹੋ, ਪੁਞ੍ਞਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰਾਦੀਨਂ ਅਕਰਣਤੋ ‘‘ਨਯਿਧ ਪਕੁਬ੍ਬਮਾਨੋ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਨਂ ਏਵਂ ਪਸਂਸਨ੍ਤੋ ਆਹ. ਸਬ੍ਬਸ੍ਸੇਵ ਚਸ੍ਸ ਪੁਰਿਮਪਾਦੇਨ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ – ਪੁਞ੍ਞੇ ਚ ਪਾਪੇ ਚ ਅਨੂਪਲਿਤ੍ਤੋ ਅਤ੍ਤਞ੍ਜਹੋ ਨਯਿਧ ਪਕੁਬ੍ਬਮਾਨੋ ਨ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਅਞ੍ਞਤੋ ਸੁਦ੍ਧਿਮਾਹਾਤਿ. ਨਾਤਿ ਪਟਿਕ੍ਖੇਪੋਤਿ ਨ ਇਤਿ ਪਟਿਸੇਧੋ.

ਬਾਹਿਤ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬਪਾਪਕਾਨੀਤਿ ਗਾਥਾਯਤ੍ਥੋ – ਯੋ ਚਤੁਤ੍ਥਮਗ੍ਗੇਨ ਬਾਹਿਤ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬਪਾਪਕਾਨਿ ਠਿਤਤ੍ਤੋ ਠਿਤੋਇਚ੍ਚੇਵ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਬਾਹਿਤਪਾਪਤ੍ਤਾ ਏਵ ਚ ਵਿਮਲੋ ਵਿਮਲਭਾਵਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਭਾਵਂ ਸੇਟ੍ਠਭਾਵਂ ਪਤ੍ਤੋ, ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਟ੍ਠਸਮਾਧਿਵਿਕ੍ਖੇਪਕਰਕਿਲੇਸਮਲੇਨ ਅਗ੍ਗਮਗ੍ਗਫਲਸਮਾਧਿਨਾ ਸਾਧੁਸਮਾਹਿਤੋ, ਸਂਸਾਰਹੇਤੁਸਮਤਿਕ੍ਕਮੇਨ ਸਂਸਾਰਮਤਿਚ੍ਚ ਪਰਿਨਿਟ੍ਠਿਤਕਿਚ੍ਚਤਾਯ ਕੇਵਲੀਤਿ ਚ, ਤਣ੍ਹਾਦਿਟ੍ਠੀਹਿ ਅਨਿਸ੍ਸਿਤਤ੍ਤਾ ਅਨਿਸ੍ਸਿਤੋਤਿ ਚ, ਲੋਕਧਮ੍ਮੇਹਿ ਨਿਬ੍ਬਿਕਾਰਤ੍ਤਾ ਤਾਦੀਤਿ ਚ ਪਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਏਵਂ ਥੁਤਿਰਹੋ ਸ ਬ੍ਰਹ੍ਮਾ ਸੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋਤਿ.

ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨੇਹੀਤਿ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨੇ ਮੁਞ੍ਚਿਤ੍ਵਾ. ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਧਾਨਾਦੀਸੁਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ.

ਸਨ੍ਤੇਕੇ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਤਿ ਏਕਚ੍ਚੇ ਲੋਕਸਙ੍ਕੇਤੇਨ ‘‘ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ’’ਤਿ ਲਦ੍ਧਵੋਹਾਰਾ ਸਂਵਿਜ੍ਜਨ੍ਤਿ. ਦਿਟ੍ਠਸੁਦ੍ਧਿਕਾਤਿ ਦਿਟ੍ਠੇਨ ਸੁਦ੍ਧਿਂ ਇਚ੍ਛਮਾਨਾ. ਤੇ ਏਕਚ੍ਚਾਨਂ ਰੂਪਾਨਂ ਦਸ੍ਸਨਨ੍ਤਿ ਏਤੇ ਦਿਟ੍ਠਸੁਦ੍ਧਿਕਾ ਏਤੇਸਂ ਰੂਪਾਰਮ੍ਮਣਾਨਂ ਓਲੋਕਨਂ. ਮਙ੍ਗਲਂ ਪਚ੍ਚੇਨ੍ਤੀਤਿ ਇਦ੍ਧਿਕਾਰਣਂ ਬੁਦ੍ਧਿਕਾਰਣਂ ਸਬ੍ਬਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਕਾਰਣਂ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਨ੍ਤਿ. ਅਮਙ੍ਗਲਂ ਪਚ੍ਚੇਨ੍ਤੀਤਿ ਅਨਿਦ੍ਧਿਕਾਰਣਂ ਨ ਬੁਦ੍ਧਿਕਾਰਣਂ ਨ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਕਾਰਣਂ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਨ੍ਤਿ. ਤੇ ਕਾਲਤੋ ਵੁਟ੍ਠਹਿਤ੍ਵਾਤਿ ਏਤੇ ਦਿਟ੍ਠਾਦਿਮਙ੍ਗਲਿਕਾ ਪੁਰੇਤਰਮੇਵ ਉਟ੍ਠਹਿਤ੍ਵਾ. ਅਭਿਮਙ੍ਗਲਗਤਾਨੀਤਿ ਵਿਸੇਸੇਨ ਵੁਡ੍ਢਿਕਾਰਣਗਤਾਨਿ. ਰੂਪਾਨਿ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੀਤਿ ਨਾਨਾਵਿਧਾਨਿ ਰੂਪਾਰਮ੍ਮਣਾਨਿ ਦਕ੍ਖਨ੍ਤਿ. ਚਾਟਕਸਕੁਣਨ੍ਤਿ ਏਵਂਨਾਮਕਂ. ਫੁਸ੍ਸਵੇਲ਼ੁਵਲਟ੍ਠਿਨ੍ਤਿ ਫੁਸ੍ਸਨਕ੍ਖਤ੍ਤੇਨ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਤਰੁਣਬੇਲ਼ੁਵਲਟ੍ਠਿਂ. ਗਬ੍ਭਿਨਿਤ੍ਥਿਨ੍ਤਿ ਸਗਬ੍ਭਂ ਇਤ੍ਥਿਂ. ਕੁਮਾਰਕਂ ਖਨ੍ਧੇ ਆਰੋਪੇਤ੍ਵਾ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਨ੍ਤਿ ਤਰੁਣਦਾਰਕਂ ਅਂਸੇ ਉਸ੍ਸਾਪੇਤ੍ਵਾ ਗਚ੍ਛਮਾਨਂ. ਪੁਣ੍ਣਘਟਨ੍ਤਿ ਉਦਕਪੁਣ੍ਣਘਟਂ. ਰੋਹਿਤਮਚ੍ਛਨ੍ਤਿ ਰਤ੍ਤਰੋਹਿਤਮਚ੍ਛਂ. ਆਜਞ੍ਞਰਥਨ੍ਤਿ ਸਿਨ੍ਧਵਯੁਤ੍ਤਰਥਂ. ਉਸਭਨ੍ਤਿ ਮਙ੍ਗਲਉਸਭਂ. ਗੋਕਪਿਲਨ੍ਤਿ ਕਪਿਲਗਾਵਿਂ.

ਪਲਾਲਪੁਞ੍ਜਨ੍ਤਿ ਥੁਸਰਾਸਿਂ. ਤਕ੍ਕਘਟਨ੍ਤਿ ਗੋਤਕ੍ਕਾਦਿਪੂਰਿਤਚਾਟਿਂ. ਰਿਤ੍ਤਘਟਨ੍ਤਿ ਤੁਚ੍ਛਘਟਂ. ਨਟਨ੍ਤਿ ਨਟਕਾਦਿਂ. ‘‘ਧੁਤ੍ਤਕਿਰਿਯ’’ਨ੍ਤਿ ਏਕੇ. ਨਗ੍ਗਸਮਣਕਨ੍ਤਿ ਨਿਚ੍ਚੋਲ਼ਸਮਣਂ. ਖਰਨ੍ਤਿ ਗਦ੍ਰਭਂ. ਖਰਯਾਨਨ੍ਤਿ ਗਦ੍ਰਭਯੁਤ੍ਤਂ ਵਯ੍ਹਾਦਿਕਂ. ਏਕਯੁਤ੍ਤਯਾਨਨ੍ਤਿ ਏਕੇਨ ਵਾਹਨੇਨ ਸਂਯੁਤ੍ਤਂ ਯਾਨਂ. ਕਾਣਨ੍ਤਿ ਏਕਕ੍ਖਿਉਭਯਕ੍ਖਿਕਾਣਂ. ਕੁਣਿਨ੍ਤਿ ਹਤ੍ਥਕੁਣਿਂ. ਖਞ੍ਜਨ੍ਤਿ ਖਞ੍ਜਪਾਦਂ ਤਿਰਿਯਗਤਪਾਦਂ. ਪਕ੍ਖਹਤਨ੍ਤਿ ਪੀਠਸਪ੍ਪਿਂ. ਜਿਣ੍ਣਕਨ੍ਤਿ ਜਰਾਜਿਣ੍ਣਂ. ਬ੍ਯਾਧਿਕਨ੍ਤਿ ਬ੍ਯਾਧਿਪੀਲ਼ਿਤਂ. ਮਤਨ੍ਤਿ ਕਾਲਙ੍ਕਤਂ.

ਸੁਤਸੁਦ੍ਧਿਕਾਤਿ ਸੋਤਵਿਞ੍ਞਾਣੇਨ ਸੁਤੇਨ ਸੁਦ੍ਧਿਂ ਇਚ੍ਛਮਾਨਾ. ਸਦ੍ਦਾਨਂ ਸਵਨਨ੍ਤਿ ਸਦ੍ਦਾਰਮ੍ਮਣਾਨਂ ਸਵਨਂ. ਵਡ੍ਢਾਤਿ ਵਾਤਿਆਦਯੋ ਲੋਕੇ ਪਵਤ੍ਤਸਦ੍ਦਮਤ੍ਤਾਨਿ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਅਮਙ੍ਗਲਂ ਪਨ ‘‘ਕਾਣੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਤੇਨ ਤੇਨ ਨਾਮੇਨ ਵੁਤ੍ਤਸਦ੍ਦਾਯੇਵ. ‘‘ਛਿਨ੍ਦ’’ਨ੍ਤਿ ਵਾਤਿ ਹਤ੍ਥਪਾਦਾਦਿਚ੍ਛਿਨ੍ਨਨ੍ਤਿ ਵਾ. ‘‘ਭਿਨ੍ਦ’’ਨ੍ਤਿ ਵਾਤਿ ਸੀਸਾਦਿਭਿਨ੍ਨਨ੍ਤਿ ਵਾ. ‘‘ਦਡ੍ਢ’’ਨ੍ਤਿ ਵਾਤਿ ਅਗ੍ਗਿਨਾ ਝਾਪਿਤਨ੍ਤਿ ਵਾ. ‘‘ਨਟ੍ਠ’’ਨ੍ਤਿ ਵਾਤਿ ਚੋਰਾਦੀਹਿ ਵਿਨਾਸਿਤਨ੍ਤਿ ਵਾ. ‘‘ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਵਾਤਿ ਨ ਵਿਜ੍ਜਤੀਤਿ ਵਾ.

ਸੀਲਸੁਦ੍ਧਿਕਾਤਿ ਸੀਲੇਨ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਂ ਇਚ੍ਛਨਕਾ. ਸੀਲਮਤ੍ਤੇਨਾਤਿ ਸਂਵਰਣਮਤ੍ਤੇਨ. ਸਂਯਮਮਤ੍ਤੇਨਾਤਿ ਉਪਰਮਮਤ੍ਤੇਨ. ਸਂਵਰਮਤ੍ਤੇਨਾਤਿ ਦ੍ਵਾਰਥਕਨਮਤ੍ਤੇਨ. ਅਵੀਤਿਕ੍ਕਮਮਤ੍ਤੇਨਾਤਿ ਨ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤਮਤ੍ਤੇਨ. ਸਮਣੋ ਮੁਣ੍ਡਿਕਾਪੁਤ੍ਤੋਤਿ ਮਾਤਿਤੋ ਲਦ੍ਧਨਾਮਂ. ਸਮ੍ਪਨ੍ਨਕੁਸਲਨ੍ਤਿ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਕੁਸਲਂ. ਪਰਮਕੁਸਲਨ੍ਤਿ ਉਤ੍ਤਮਕੁਸਲਂ. ਉਤ੍ਤਮਪਤ੍ਤਿਪ੍ਪਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਉਤ੍ਤਮਂ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿਤਬ੍ਬਤਂ ਪਤ੍ਵਾ ਠਿਤਂ. ਅਯੋਜ੍ਜਨ੍ਤਿ ਪਰਾਜੇਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੁਣੇਯ੍ਯਂ ਸਮਣਂ.

ਵਤਸੁਦ੍ਧਿਕਾਤਿ ਸਮਾਦਾਨੇਨ ਵਤੇਨ ਸੁਦ੍ਧਿਂ ਇਚ੍ਛਨਕਾ. ਹਤ੍ਥਿਵਤਿਕਾ ਵਾਤਿ ਸਮਾਦਿਨ੍ਨਂ ਹਤ੍ਥਿਵਤਂ ਏਤੇਸਂ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਹਤ੍ਥਿਵਤਿਕਾ, ਸਬ੍ਬਹਤ੍ਥਿਕਿਰਿਯਂ ਕਰੋਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਕਥਂ? ‘‘ਅਜ੍ਜ ਪਟ੍ਠਾਯ ਹਤ੍ਥੀਹਿ ਕਾਤਬ੍ਬਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਏਵਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਚਿਤ੍ਤਾ ਹਤ੍ਥੀਨਂ ਗਮਨਾਕਾਰਂ ਤਿਟ੍ਠਨਾਕਾਰਂ ਨਿਸੀਦਨਾਕਾਰਂ ਸਯਨਾਕਾਰਂ ਉਚ੍ਚਾਰਪਸ੍ਸਾਵਕਰਣਾਕਾਰਂ, ਅਞ੍ਞੇ ਹਤ੍ਥੀ ਦਿਸ੍ਵਾ ਸੋਣ੍ਡਂ ਉਸ੍ਸਾਪੇਤ੍ਵਾ ਗਮਨਾਕਾਰਞ੍ਚ ਸਬ੍ਬਂ ਕਰੋਨ੍ਤੀਤਿ ਹਤ੍ਥਿਵਤਿਕਾ. ਅਸ੍ਸਵਤਿਕਾਦੀਸੁਪਿ ਲਬ੍ਭਮਾਨਵਸੇਨ ਯਥਾਯੋਗਂ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਂ. ਤੇਸੁ ਅਵਸਾਨੇ ਦਿਸਾਵਤਿਕਾ ਵਾਤਿ ਪੁਰਤ੍ਥਿਮਾਦਿਦਿਸਾਨਂ ਨਮਸ੍ਸਨਵਸੇਨ ਸਮਾਦਿਨ੍ਨਦਿਸਾਵਤਿਕਾ, ਏਤੇਸਂ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰਾਨਂ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਨਂ ਵਤਸਮਾਦਾਨਂ ਸਮ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨਂ ਹਤ੍ਥਿਆਦੀਨਂ ਸਹਬ੍ਯਤਂ ਉਪਨੇਤਿ. ਸਚੇ ਖੋ ਪਨਸ੍ਸ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿ ਹੋਤਿ ‘‘ਇਮਿਨਾਹਂ ਸੀਲਵਤਸਮਾਦਾਨਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯੇਨ ਦੇਵੋ ਵਾ ਦੇਵਞ੍ਞਤਰੋ ਵਾ ਹੋਮੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤਯਨ੍ਤਸ੍ਸ ਨਿਰਯਤਿਰਚ੍ਛਾਨਯੋਨੀਨਂ ਅਞ੍ਞਤਰੋ ਹੋਤੀਤਿ ਞਾਤਬ੍ਬਂ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ਭਗਵਤਾ (ਮ. ਨਿ. ੨.੭੯) –

‘‘ਇਧ, ਪੁਣ੍ਣ, ਏਕਚ੍ਚੋ ਕੁਕ੍ਕੁਰਵਤਂ ਭਾਵੇਤਿ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਂ ਅਬ੍ਬੋਕਿਣ੍ਣਂ, ਕੁਕ੍ਕੁਰਸੀਲਂ ਭਾਵੇਤਿ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਂ ਅਬ੍ਬੋਕਿਣ੍ਣਂ, ਕੁਕ੍ਕੁਰਚਿਤ੍ਤਂ ਭਾਵੇਤਿ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਂ ਅਬ੍ਬੋਕਿਣ੍ਣਂ, ਕੁਕ੍ਕੁਰਾਕਪ੍ਪਂ ਭਾਵੇਤਿ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਂ ਅਬ੍ਬੋਕਿਣ੍ਣਂ. ਸੋ ਕੁਕ੍ਕੁਰਵਤਂ ਭਾਵੇਤ੍ਵਾ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਂ ਅਬ੍ਬੋਕਿਣ੍ਣਂ, ਕੁਕ੍ਕੁਰਸੀਲਂ ਭਾਵੇਤ੍ਵਾ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਂ ਅਬ੍ਬੋਕਿਣ੍ਣਂ, ਕੁਕ੍ਕੁਰਚਿਤ੍ਤਂ ਭਾਵੇਤ੍ਵਾ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਂ ਅਬ੍ਬੋਕਿਣ੍ਣਂ, ਕੁਕ੍ਕੁਰਾਕਪ੍ਪਂ ਭਾਵੇਤ੍ਵਾ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਂ ਅਬ੍ਬੋਕਿਣ੍ਣਂ ਕਾਯਸ੍ਸ ਭੇਦਾ ਪਰਂ ਮਰਣਾ ਕੁਕ੍ਕੁਰਾਨਂ ਸਹਬ੍ਯਤਂ ਉਪਪਜ੍ਜਤਿ. ਸਚੇ ਖੋ ਪਨਸ੍ਸ ਏਵਂਦਿਟ੍ਠਿ ਹੋਤਿ ‘ਇਮਿਨਾਹਂ ਸੀਲੇਨ ਵਾ ਵਤੇਨ ਵਾ ਤਪੇਨ ਵਾ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯੇਨ ਵਾ ਦੇਵੋ ਵਾ ਭਵਿਸ੍ਸਾਮਿ ਦੇਵਞ੍ਞਤਰੋ ਵਾ’ਤਿ, ਸਾਸ੍ਸ ਹੋਤਿ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿ. ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਸ੍ਸ ਖੋ ਅਹਂ, ਪੁਣ੍ਣ, ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਗਤੀਨਂ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਗਤਿਂ ਵਦਾਮਿ ਨਿਰਯਂ ਵਾ ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਯੋਨਿਂ ਵਾ. ਇਤਿ ਖੋ, ਪੁਣ੍ਣ, ਸਮ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨਂ ਕੁਕ੍ਕੁਰਵਤਂ ਕੁਕ੍ਕੁਰਾਨਂ ਸਹਬ੍ਯਤਂ ਉਪਨੇਤਿ, ਵਿਪਜ੍ਜਮਾਨਂ ਨਿਰਯ’’ਨ੍ਤਿ.

ਗਨ੍ਧਬ੍ਬਵਤਿਕਾਦਯੋ ਗਨ੍ਧਬ੍ਬਾਦੀਨਂ ਸਹਬ੍ਯਤਂ ਉਪਗਚ੍ਛਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ ਨ ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ, ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ ਨਿਰਯਤਿਰਚ੍ਛਾਨਯੋਨਿਮੇਵ ਉਪਗਚ੍ਛਨ੍ਤੀਤਿ ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ.

ਮੁਤਸੁਦ੍ਧਿਕਾਤਿ ਫੁਸਿਤੇਨ ਸੁਦ੍ਧਿਕਾ. ਪਥਵਿਂ ਆਮਸਨ੍ਤੀਤਿ ਸਸਮ੍ਭਾਰਿਕਂ ਮਹਾਪਥਵਿਂ ਕਾਯੇਨ ਫੁਸਨ੍ਤਿ. ਹਰਿਤਨ੍ਤਿ ਅਲ੍ਲਨੀਲਸਦ੍ਦਲਂ. ਗੋਮਯਨ੍ਤਿ ਗਵਾਦਿਗੋਮਯਂ. ਕਚ੍ਛਪਨ੍ਤਿ ਅਟ੍ਠਿਕਚ੍ਛਪਾਦਿਅਨੇਕਵਿਧਂ. ਫਾਲਂ ਅਕ੍ਕਮਨ੍ਤੀਤਿ ਅਯਫਾਲਂ ਮਦ੍ਦਨ੍ਤਿ. ਤਿਲਵਾਹਨ੍ਤਿ ਤਿਲਸਕਟਂ ਤਿਲਰਾਸਿਂ ਵਾ. ਫੁਸ੍ਸਤਿਲਂ ਖਾਦਨ੍ਤੀਤਿ ਮਙ੍ਗਲਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤਂ ਤਿਲਂ ਖਾਦਨ੍ਤਿ. ਫੁਸ੍ਸਤੇਲਂ ਮਕ੍ਖੇਨ੍ਤੀਤਿ ਤਥਾਰੂਪਂ ਤਿਲਤੇਲਂ ਸਰੀਰਬ੍ਭਞ੍ਜਨਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ. ਦਨ੍ਤਕਟ੍ਠਨ੍ਤਿ ਦਨ੍ਤਪੋਣਂ. ਮਤ੍ਤਿਕਾਯ ਨ੍ਹਾਯਨ੍ਤੀਤਿ ਕੁਙ੍ਕੁਟ੍ਠਾਦਿਕਾਯ ਸਣ੍ਹਮਤ੍ਤਿਕਾਯ ਸਰੀਰਂ ਉਬ੍ਬਟ੍ਟੇਤ੍ਵਾ ਨ੍ਹਾਯਨ੍ਤਿ. ਸਾਟਕਂ ਨਿਵਾਸੇਨ੍ਤੀਤਿ ਮਙ੍ਗਲਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤਂ ਵਤ੍ਥਂ ਪਰਿਦਹਨ੍ਤਿ. ਵੇਠਨਂ ਵੇਠੇਨ੍ਤੀਤਿ ਸੀਸਵੇਠਨਂ ਪਤ੍ਤੁਣ੍ਣਾਦਿਪਟਂ ਸੀਸੇ ਠਪੇਨ੍ਤਿ ਪਟਿਮੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ.

ਤੇਧਾਤੁਕਂ ਕੁਸਲਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰਨ੍ਤਿ ਕਾਮਧਾਤੁਰੂਪਧਾਤੁਅਰੂਪਧਾਤੂਸੁ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਦਾਯਕਂ ਕੋਸਲ੍ਲਸਮ੍ਭੂਤਂ ਪਚ੍ਚਯਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰਂ. ਸਬ੍ਬਂ ਅਕੁਸਲਨ੍ਤਿ ਦ੍ਵਾਦਸਵਿਧਂ ਅਕੋਸਲ੍ਲਸਮ੍ਭੂਤਂ ਅਕੁਸਲਂ. ਯਤੋਤਿ ਯਦਾ. ਤੇ ਦਸਵਿਧੋ ਪੁਞ੍ਞਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰੋ ਚ, ਦ੍ਵਾਦਸਵਿਧੋ ਅਪੁਞ੍ਞਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰੋ ਚ, ਚਤੁਬ੍ਬਿਧੋ ਆਨੇਞ੍ਜਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰੋ ਚ ਯਥਾਨੁਰੂਪਂ ਸਮੁਚ੍ਛੇਦਪ੍ਪਹਾਨੇਨ ਪਹੀਨਾ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਅਤ੍ਤਦਿਟ੍ਠਿਜਹੋਤਿ ‘‘ਏਸੋ ਮੇ ਅਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਗਹਿਤਦਿਟ੍ਠਿਂ ਜਹੋ. ਗਾਹਂ ਜਹੋਤਿ ‘‘ਏਸੋਹਮਸ੍ਮੀ’’ਤਿ ਮਾਨਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਗਹਣਂ ਜਹੋ. ਪੁਨ ਅਤ੍ਤਞ੍ਜਹੋਤਿ ‘‘ਏਤਂ ਮਮਾ’’ਤਿ ਤਣ੍ਹਾਗਹਣਵਸੇਨ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿਗਹਣਵਸੇਨ ਚ ਪਰਾਮਸਿਤ੍ਵਾ ਗਹਿਤਂ, ਪਰਤੋ ਆਮਟ੍ਠਞ੍ਚ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਅਭਿਨਿਵਿਟ੍ਠਞ੍ਚ, ਬਲਵਤਣ੍ਹਾਵਸੇਨ ਗਿਲਿਤ੍ਵਾ ਅਜ੍ਝੋਸਿਤਞ੍ਚ, ਬਲਵਮੁਚ੍ਛਿਤਞ੍ਚ. ਸਬ੍ਬਂ ਤਂ ਚਤ੍ਤਂ ਹੋਤੀਤਿਆਦਯੋ ਵੁਤ੍ਤਨਯਾਯੇਵ.

੨੬. ਏਵਂ ‘‘ਨ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਅਞ੍ਞਤੋ ਸੁਦ੍ਧਿਮਾਹਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਯੇ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਿਕਾ ਅਞ੍ਞਤੋ ਸੁਦ੍ਧਿਂ ਬ੍ਰੁਵਨ੍ਤਿ, ਤੇਸਂ ਤਸ੍ਸਾ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਅਨਿਬ੍ਬਾਹਕਭਾਵਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਪੁਰਿਮਂ ਪਹਾਯਾ’’ਤਿ ਗਾਥਮਾਹ. ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਤੇਹਿ ਅਞ੍ਞਤੋ ਸੁਦ੍ਧਿਵਾਦਾ ਸਮਾਨਾਪਿ ਯਸ੍ਸਾ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਅਪ੍ਪਹੀਨਤ੍ਤਾ ਗਹਣਮੁਞ੍ਚਨਂ ਹੋਤਿ, ਤਾਯ ਪੁਰਿਮਂ ਸਤ੍ਥਾਰਾਦਿਂ ਪਹਾਯ ਅਪਰਂ ਨਿਸ੍ਸਿਤਾ, ਏਜਾਸਙ੍ਖਾਤਾਯ ਤਣ੍ਹਾਯ ਅਨੁਗਤਾ ਅਭਿਭੂਤਾ ਰਾਗਾਦਿਭੇਦਂ ਨ ਤਰਨ੍ਤਿ ਸਙ੍ਗਂ, ਤਞ੍ਚ ਅਤਰਨ੍ਤਾ ਤਂ ਤਂ ਧਮ੍ਮਂ ਉਗ੍ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਿ ਚ ਨਿਰਸ੍ਸਜਨ੍ਤਿ ਚ ਮਕ੍ਕਟੋਵ ਸਾਖਨ੍ਤਿ.

ਪੁਰਿਮਂ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਪਹਾਯਾਤਿ ਪੁਰਿਮਗਹਿਤਂ ਸਤ੍ਥੁਪਟਿਞ੍ਞਂ ਵਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ. ਪਰਂ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਨਿਸ੍ਸਿਤਾਤਿ ਅਞ੍ਞਂ ਸਤ੍ਥੁਪਟਿਞ੍ਞਂ ਨਿਸ੍ਸਿਤਾ ਅਲ੍ਲੀਨਾ. ਪੁਰਿਮਂ ਧਮ੍ਮਕ੍ਖਾਨਂ ਪਹਾਯਾਤਿਆਦੀਸੁਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ.

ਏਜਾਨੁਗਾਤਿ ਤਣ੍ਹਾਯ ਅਨੁਗਾ. ਏਜਾਨੁਗਤਾਤਿ ਤਣ੍ਹਾਯ ਅਨੁਗਤਾ. ਏਜਾਨੁਸਟਾਤਿ ਤਣ੍ਹਾਯ ਅਨੁਸਟਾ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਾ ਵਾ. ਏਜਾਯ ਪਨ੍ਨਾ ਪਤਿਤਾਤਿ ਤਣ੍ਹਾਯ ਨਿਮੁਗ੍ਗਾ ਚ ਨਿਕ੍ਖਿਪਿਤਾ ਚ.

ਮਕ੍ਕਟੋਤਿ ਵਾਨਰੋ. ਅਰਞ੍ਞੇਤਿ ਵਿਪਿਨੇ. ਪਵਨੇਤਿ ਮਹਾਵਨੇ. ਚਰਮਾਨੋਤਿ ਗਚ੍ਛਮਾਨੋ. ਏਵਮੇਵਾਤਿ ਓਪਮ੍ਮਸਂਸਨ੍ਦਨਂ. ਪੁਥੂਤਿ ਨਾਨਾ. ਪੁਥੁਦਿਟ੍ਠਿਗਤਾਨੀਤਿ ਨਾਨਾਵਿਧਾਨਿ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਾਨਿ. ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਿ ਚ ਮੁਞ੍ਚਨ੍ਤਿ ਚਾਤਿ ਗਹਣਵਸੇਨ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਿ ਚ ਚਜਨਵਸੇਨ ਮੁਞ੍ਚਨ੍ਤਿ ਚ. ਆਦਿਯਨ੍ਤਿ ਚ ਨਿਰਸ੍ਸਜਨ੍ਤਿ ਚਾਤਿ ਪਲਿਬੋਧਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ ਚ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਨ੍ਤਿ ਚ ਖਿਪਨ੍ਤਿ ਚ.

੨੭. ਪਞ੍ਚਮਗਾਥਾਯ ਚ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ – ਯੋ ਚ ਸੋ ‘‘ਦਿਟ੍ਠੀ ਹਿ ਨਂ ਪਾਵ ਤਥਾ ਵਦਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋ, ਸੋ ਸਯਂ ਸਮਾਦਾਯਾਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਸਯਨ੍ਤਿ ਸਾਮਂ. ਸਮਾਦਾਯਾਤਿ ਗਹੇਤ੍ਵਾ. ਵਤਾਨੀਤਿ ਹਤ੍ਥਿਵਤਾਦੀਨਿ. ਉਚ੍ਚਾਵਚਨ੍ਤਿ ਅਪਰਾਪਰਂ, ਹੀਨਪਣੀਤਂ ਵਾ ਸਤ੍ਥਾਰਤੋ ਸਤ੍ਥਾਰਾਦਿਂ. ਸਞ੍ਞਸਤ੍ਤੋਤਿ ਕਾਮਸਞ੍ਞਾਦੀਸੁ ਲਗ੍ਗੋ. ਵਿਦ੍ਵਾ ਚ ਵੇਦੇਹਿ ਸਮੇਚ੍ਚ ਧਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਪਰਮਤ੍ਥਵਿਦ੍ਵਾ ਚ ਅਰਹਾ ਚਤੂਹਿ ਮਗ੍ਗਞਾਣਵੇਦੇਹਿ ਚਤੁਸਚ੍ਚਧਮ੍ਮਂ ਅਭਿਸਮੇਚ੍ਚਾਤਿ. ਸੇਸਂ ਪਾਕਟਮੇਵ.

ਸਾਮਂ ਸਮਾਦਾਯਾਤਿ ਸਯਮੇਵ ਗਹੇਤ੍ਵਾ. ਆਦਾਯਾਤਿ ਆਦਿਯਿਤ੍ਵਾ ਗਣ੍ਹਿਤ੍ਵਾ. ਸਮਾਦਾਯਾਤਿ ਸਮ੍ਮਾ ਆਦਾਯ. ਆਦਿਯਿਤ੍ਵਾਤਿ ਪਲਿਬੋਧਂ ਕਤ੍ਵਾ. ਸਮਾਦਿਯਿਤ੍ਵਾਤਿ ਸਮ੍ਮਾ ਪਲਿਬੋਧਂ ਕਤ੍ਵਾ. ਗਣ੍ਹਿਤ੍ਵਾਤਿ ਅਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ. ਪਰਾਮਸਿਤ੍ਵਾਤਿ ਦਸ੍ਸਿਤ੍ਵਾ. ਅਭਿਨਿਵਿਸਿਤ੍ਵਾਤਿ ਪਤਿਟ੍ਠਹਿਤ੍ਵਾ. ਕਾਮਸਞ੍ਞਾਦਯੋ ਵੁਤ੍ਤਨਯਾ ਏਵ.

ਵਿਦ੍ਵਾਤਿ ਮੇਧਾਵੀ. ਵਿਜ੍ਜਾਗਤੋਤਿ ਵਿਜਾਨਨਭਾਵਂ ਗਤੋ. ਞਾਣੀਤਿ ਪਞ੍ਞਾਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ. ਵਿਭਾਵੀਤਿ ਞਾਣੇਨ ਵੀਮਂਸਕੋ. ਮੇਧਾਵੀਤਿ ਅਨਿਚ੍ਚਾਦੀਹਿ ਤੁਲਿਤਞਾਣੋ. ਪਞ੍ਞਾਤਿਆਦਯੋ ਹੇਟ੍ਠਾ ਵੁਤ੍ਤਨਯਾਯੇਵ. ਚਤੁਸਚ੍ਚਧਮ੍ਮਂ ਵਿਚਿਨਾਤੀਤਿ ਧਮ੍ਮਵਿਚਯਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ. ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਤ੍ਥੋ ਹੇਟ੍ਠਾ ਵੁਤ੍ਤੋਵ. ਵੀਮਂਸਾਤਿ ਚਤੁਸਚ੍ਚਧਮ੍ਮਵਿਚਿਨਨਾ ਪਞ੍ਞਾਵ. ‘‘ਵੀਮਂਸਾ ਧਮ੍ਮਚਿਨ੍ਤਨਾ’’ਤਿ ਹਿ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਤਿ ਮਗ੍ਗਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਵਿਵਿਧਾਕਾਰੇਨ ਪਸ੍ਸਨਾ ਪਞ੍ਞਾਵ. ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠੀਤਿ ਸੋਭਨਾ ਪਸਟ੍ਠਾ ਸੁਨ੍ਦਰਾ ਮਗ੍ਗਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ. ਤੇਹਿ ਵੇਦੇਹੀਤਿ ਏਤੇਹੇਵ ਚਤੂਹਿ ਮਗ੍ਗਞਾਣੇਹਿ. ਅਨ੍ਤਗਤੋਤਿ ਜਾਤਿਜਰਾਮਰਣਸ੍ਸ ਪਰਿਯੋਸਾਨਂ ਗਤੋ. ਕੋਟਿਗਤੋਤਿਆਦਯੋ ਹੇਟ੍ਠਾ ਵੁਤ੍ਤਨਯਾਵ. ਵੇਦਾਨਂ ਵਾ ਅਨ੍ਤਗਤੋਤਿ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬਾਨਂ ਅਵਸਾਨਪ੍ਪਤ੍ਤੋ. ਵੇਦੇਹਿ ਵਾ ਅਨ੍ਤਗਤੋਤਿ ਚਤੂਹਿ ਮਗ੍ਗਞਾਣਵੇਦੇਹਿ ਵਟ੍ਟਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਪਰਿਯਨ੍ਤਭਾਵੇਨ ਅਨ੍ਤਸਙ੍ਖਾਤਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਗਤੋ. ਵਿਦਿਤਤ੍ਤਾਤਿ ਵਿਦਿਤਭਾਵੇਨ ਜਾਨਿਤਭਾਵੇਨ.

ਵੇਦਾਨਿ ਵਿਚੇਯ੍ਯ ਕੇਵਲਾਨੀਤਿ ਗਾਥਾਯ ਅਯਮਤ੍ਥੋ – ਯੋ ਚਤੂਹਿ ਮਗ੍ਗਞਾਣਵੇਦੇਹਿ ਕਿਲੇਸਕ੍ਖਯਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਗਤੋ, ਸੋ ਪਰਮਤ੍ਥਤੋ ਵੇਦਗੂ ਨਾਮ ਹੋਤਿ. ਸੋਵ ਸਬ੍ਬਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਨਂ ਸਤ੍ਥਸਞ੍ਞਿਤਾਨਿ ਵੇਦਾਨਿ ਤਾਯੇਵ ਮਗ੍ਗਭਾਵਨਾਯ ਕਿਚ੍ਚਤੋ ਅਨਿਚ੍ਚਾਦਿਵਸੇਨ ਵਿਚੇਯ੍ਯ. ਤਤ੍ਥ ਛਨ੍ਦਰਾਗਪ੍ਪਹਾਨੇਨ ਤਮੇਵ ਸਬ੍ਬਂ ਵੇਦਮਤਿਚ੍ਚ ਯਾਪਿ ਵੇਦਪਚ੍ਚਯਾ, ਅਞ੍ਞਥਾ ਵਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ ਵੇਦਨਾ, ਤਾਸੁ ਸਬ੍ਬਵੇਦਨਾਸੁ ਵੀਤਰਾਗੋ ਹੋਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਤਮਤ੍ਥਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਕਿਂ ਪਤ੍ਤਿਨਮਾਹੁ ਵੇਦਗੁ’’ਨ੍ਤਿ (ਸੁ. ਨਿ. ੫੩੩) ਪੁਟ੍ਠੋ ‘‘ਇਦਂ ਪਤ੍ਤਿਨ’’ਨ੍ਤਿ ਅਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਵੇਦਾਨਿ ਵਿਚੇਯ੍ਯ…ਪੇ… ਵੇਦਗੂ ਸੋ’’ਤਿ ਆਹ. ਯਸ੍ਮਾ ਵਾ ਯੋ ਪਵਿਚਯਪਞ੍ਞਾਯ ਵੇਦਾਨਿ ਵਿਚੇਯ੍ਯ, ਤਤ੍ਥ ਛਨ੍ਦਰਾਗਪ੍ਪਹਾਨੇਨ ਸਬ੍ਬਂ ਵੇਦਮਤਿਚ੍ਚ ਵਤ੍ਤਤਿ. ਸੋ ਸਤ੍ਥਸਞ੍ਞਿਤਾਨਿ ਵੇਦਾਨਿ ਗਤੋ ਞਾਤੋ ਅਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤੋਵ ਹੋਤਿ. ਯੋ ਵੇਦਨਾਸੁ ਵੀਤਰਾਗੋ, ਸੋਪਿ ਵੇਦਨਾਸਞ੍ਞਿਤਾਨਿ ਵੇਦਾਨਿ ਗਤੋ ਅਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤੋ, ਅਤਿਵੇਦਨਂ ਗਤੋਤਿਪਿ ਵੇਦਗੂ. ਤਸ੍ਮਾ ਤਮ੍ਪਿ ਅਤ੍ਥਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਇਦਂ ਪਤ੍ਤਿਨ’’ਨ੍ਤਿ ਅਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਵੇਦਾਨਿ ਵਿਚੇਯ੍ਯ…ਪੇ… ਵੇਦਗੂ ਸੋ’’ਤਿ ਆਹ.

ਸਮੇਚ੍ਚਾਤਿ ਞਾਣੇਨ ਸਮਾਗਨ੍ਤ੍ਵਾ. ਅਭਿਸਮੇਚ੍ਚਾਤਿ ਞਾਣੇਨ ਪਟਿਵਿਜ੍ਝਿਤ੍ਵਾ. ਧਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਚਤੁਸਚ੍ਚਧਮ੍ਮਂ. ਸਬ੍ਬੇ ਸਙ੍ਖਾਰਾਤਿ ਸਬ੍ਬੇ ਸਪ੍ਪਚ੍ਚਯਾ ਧਮ੍ਮਾ. ਤੇ ਹਿ ਸਙ੍ਖਤਸਙ੍ਖਾਰਾ ਨਾਮ. ਪਚ੍ਚਯੇਹਿ ਸਙ੍ਗਮ੍ਮ ਕਰੀਯਨ੍ਤੀਤਿ ਸਙ੍ਖਾਰਾ, ਤੇ ਏਵਂ ਪਚ੍ਚਯੇਹਿ ਸਙ੍ਗਮ੍ਮ ਕਤਤ੍ਤਾ ‘‘ਸਙ੍ਖਤਾ’’ਤਿ ਵਿਸੇਸੇਤ੍ਵਾ ਵੁਤ੍ਤਾ. ‘‘ਕਮ੍ਮਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਾ ਤੇਭੂਮਕਰੂਪਾਰੂਪਧਮ੍ਮਾ ਅਭਿਸਙ੍ਖਤਸਙ੍ਖਾਰਾ’’ਤਿ (ਵਿਸੁਦ੍ਧਿ. ੨.੫੮੭) ਅਟ੍ਠਕਥਾਸੁ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਤੇਪਿ ‘‘ਅਨਿਚ੍ਚਾ ਵਤ ਸਙ੍ਖਾਰਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਦੀ. ਨਿ. ੨.੨੨੧, ੨੭੨; ਸਂ. ਨਿ. ੧.੧੮੬) ਸਙ੍ਖਤਸਙ੍ਖਾਰੇਸੁ ਸਙ੍ਗਹਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ. ‘‘ਅਵਿਜ੍ਜਾਗਤੋਯਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪੁਰਿਸਪੁਗ੍ਗਲੋ ਪੁਞ੍ਞਞ੍ਚੇ ਸਙ੍ਖਾਰਂ ਅਭਿਸਙ੍ਖਰੋਤੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਸਂ. ਨਿ. ੨.੫੧) ਅਵਿਜ੍ਜਾਪਚ੍ਚਯਾ ਸਙ੍ਖਾਰਾਵ ਆਗਤਾ. ਤੇਭੂਮਿਕਕੁਸਲਾਕੁਸਲਚੇਤਨਾ ਅਭਿਸਙ੍ਖਰਣਕਸਙ੍ਖਾਰਾ ਨਾਮ. ‘‘ਯਾਵਤਿਕਾ ਅਭਿਸਙ੍ਖਾਰਸ੍ਸ ਗਤਿ, ਤਾਵਤਿਕਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਅਕ੍ਖਾਹਤਂ ਮਞ੍ਞੇ ਅਟ੍ਠਾਸੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਅ. ਨਿ. ੩.੧੫) ਆਗਤਂ ਕਾਯਿਕਚੇਤਸਿਕਵੀਰਿਯਂ ਪਯੋਗਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰੋ ਨਾਮ. ‘‘ਸਞ੍ਞਾਵੇਦਯਿਤਨਿਰੋਧਂ ਸਮਾਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਖੋ, ਆਵੁਸੋ ਵਿਸਾਖ, ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਪਠਮਂ ਨਿਰੁਜ੍ਝਤਿ ਵਚੀਸਙ੍ਖਾਰੋ, ਤਤੋ ਕਾਯਸਙ੍ਖਾਰੋ, ਤਤੋ ਚਿਤ੍ਤਸਙ੍ਖਾਰੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਮ. ਨਿ. ੧.੪੬੪) ਆਗਤਾ ਵਿਤਕ੍ਕਵਿਚਾਰਾ ਵਾਚਂ ਸਙ੍ਖਰੋਨ੍ਤੀਤਿ ਵਚੀਸਙ੍ਖਾਰਾ, ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸਾ ਕਾਯੇਨ ਸਙ੍ਖਰੀਯਨ੍ਤੀਤਿ ਕਾਯਸਙ੍ਖਾਰਾ, ਸਞ੍ਞਾ ਚ ਵੇਦਨਾ ਚ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਸਙ੍ਖਰੀਯਨ੍ਤੀਤਿ ਚਿਤ੍ਤਸਙ੍ਖਾਰਾ. ਇਧ ਪਨ ਸਙ੍ਖਤਸਙ੍ਖਾਰਾ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਾ. ਅਨਿਚ੍ਚਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਅਭਾਵਟ੍ਠੇਨ. ਦੁਕ੍ਖਾ ਪਟਿਪੀਲ਼ਨਟ੍ਠੇਨ. ਸਬ੍ਬੇ ਧਮ੍ਮਾਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਮ੍ਪਿ ਅਨ੍ਤੋਕਤ੍ਵਾ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਅਨਤ੍ਤਾ ਅਵਸਵਤ੍ਤਨਟ੍ਠੇਨ. ਅਵਿਜ੍ਜਾਪਚ੍ਚਯਾ ਸਙ੍ਖਾਰਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਯਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਫਲਮੇਤਿ, ਸੋ ਪਚ੍ਚਯੋ. ਪਟਿਚ੍ਚਾਤਿ ਨ ਵਿਨਾ, ਅਪਚ੍ਚਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਏਤੀਤਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਚੇਵ ਪਵਤ੍ਤਤਿ ਚਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਪਿਚ ਉਪਕਾਰਕਟ੍ਠੋ ਪਚ੍ਚਯਟ੍ਠੋ. ਅਵਿਜ੍ਜਾ ਚ ਸਾ ਪਚ੍ਚਯੋ ਚਾਤਿ ਅਵਿਜ੍ਜਾਪਚ੍ਚਯੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਵਿਜ੍ਜਾਪਚ੍ਚਯਾ. ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਸਮ੍ਭਵਨ੍ਤੀਤਿ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਨ੍ਤਿ, ਏਵਂ ਸਮ੍ਭਵਨ੍ਤਿਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਸੇਸਪਦੇਹਿਪਿ ਯੋਜਨਾ ਕਾਤਬ੍ਬਾ.

ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਾ ਅਵਿਜ੍ਜਾ? ਦੁਕ੍ਖੇ ਅਞ੍ਞਾਣਂ, ਦੁਕ੍ਖਸਮੁਦਯੇ ਅਞ੍ਞਾਣਂ, ਦੁਕ੍ਖਨਿਰੋਧੇ ਅਞ੍ਞਾਣਂ, ਦੁਕ੍ਖਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨਿਯਾ ਪਟਿਪਦਾਯ ਅਞ੍ਞਾਣਂ, ਪੁਬ੍ਬਨ੍ਤੇ ਅਞ੍ਞਾਣਂ, ਅਪਰਨ੍ਤੇ ਅਞ੍ਞਾਣਂ, ਪੁਬ੍ਬਨ੍ਤਾਪਰਨ੍ਤੇ ਅਞ੍ਞਾਣਂ, ਇਦਪ੍ਪਚ੍ਚਯਤਾਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨੇਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਅਞ੍ਞਾਣਂ. ਕਤਮੇ ਸਙ੍ਖਾਰਾ? ਪੁਞ੍ਞਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰੋ ਅਪੁਞ੍ਞਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰੋ ਆਨੇਞ੍ਜਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰੋ, ਕਾਯਸਙ੍ਖਾਰੋ ਵਚੀਸਙ੍ਖਾਰੋ ਚਿਤ੍ਤਸਙ੍ਖਾਰੋ, ਅਟ੍ਠ ਕਾਮਾਵਚਰਕੁਸਲਚੇਤਨਾ, ਪਞ੍ਚ ਰੂਪਾਵਚਰਕੁਸਲਚੇਤਨਾ ਪੁਞ੍ਞਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰੋ, ਦ੍ਵਾਦਸ ਅਕੁਸਲਚੇਤਨਾ ਅਪੁਞ੍ਞਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰੋ, ਚਤਸ੍ਸੋ ਅਰੂਪਾਵਚਰਕੁਸਲਚੇਤਨਾ ਆਨੇਞ੍ਜਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰੋ, ਕਾਯਸਞ੍ਚੇਤਨਾ ਕਾਯਸਙ੍ਖਾਰੋ, ਵਚੀਸਞ੍ਚੇਤਨਾ ਵਚੀਸਙ੍ਖਾਰੋ, ਮਨੋਸਞ੍ਚੇਤਨਾ ਚਿਤ੍ਤਸਙ੍ਖਾਰੋ.

ਤਤ੍ਥ ਸਿਯਾ – ਕਥਂ ਪਨੇਤਂ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬਂ ‘‘ਇਮੇ ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਅਵਿਜ੍ਜਾਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤੀ’’ਤਿ? ਅਵਿਜ੍ਜਾਭਾਵੇ ਭਾਵਤੋ. ਯਸ੍ਸ ਹਿ ਦੁਕ੍ਖਾਦੀਸੁ ਅਵਿਜ੍ਜਾਸਙ੍ਖਾਤਂ ਅਞ੍ਞਾਣਂ ਅਪ੍ਪਹੀਨਂ ਹੋਤਿ, ਸੋ ਦੁਕ੍ਖੇ ਤਾਵ ਪੁਬ੍ਬਨ੍ਤਾਦੀਸੁ ਚ ਅਞ੍ਞਾਣੇਨ ਸਂਸਾਰਦੁਕ੍ਖਂ ਸੁਖਸਞ੍ਞਾਯ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸੇਵ ਹੇਤੁਭੂਤੇ ਤਿਵਿਧੇਪਿ ਸਙ੍ਖਾਰੇ ਆਰਭਤਿ. ਸਮੁਦਯੇ ਅਞ੍ਞਾਣੇਨ ਦੁਕ੍ਖਹੇਤੁਭੂਤੇਪਿ ਤਣ੍ਹਾਪਰਿਕ੍ਖਾਰੇ ਸਙ੍ਖਾਰੇ ਸੁਖਹੇਤੁਤੋ ਮਞ੍ਞਮਾਨੋ ਆਰਭਤਿ. ਨਿਰੋਧੇ ਪਨ ਮਗ੍ਗੇ ਚ ਅਞ੍ਞਾਣੇਨ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਅਨਿਰੋਧਭੂਤੇਪਿ ਗਤਿਵਿਸੇਸੇ ਦੁਕ੍ਖਨਿਰੋਧਸਞ੍ਞੀ ਹੁਤ੍ਵਾ ਨਿਰੋਧਸ੍ਸ ਚ ਅਮਗ੍ਗਭੂਤੇਸੁਪਿ ਯਞ੍ਞਾਮਰਤਪਾਦੀਸੁ ਨਿਰੋਧਮਗ੍ਗਸਞ੍ਞੀ ਹੁਤ੍ਵਾ ਦੁਕ੍ਖਨਿਰੋਧਂ ਪਤ੍ਥਯਮਾਨੋ ਯਞ੍ਞਾਮਰਤਪਾਦਿਮੁਖੇਨ ਤਿਵਿਧੇਪਿ ਸਙ੍ਖਾਰੇ ਆਰਭਤਿ.

ਅਪਿ ਚ ਸੋ ਤਾਯ ਚਤੂਸੁ ਸਚ੍ਚੇਸੁ ਅਪ੍ਪਹੀਨਾਵਿਜ੍ਜਤਾਯ ਵਿਸੇਸਤੋ ਜਾਤਿਜਰਾਰੋਗਮਰਣਾਦਿਅਨੇਕਾਦੀਨਵਵੋਕਿਣ੍ਣਮ੍ਪਿ ਪੁਞ੍ਞਫਲਸਙ੍ਖਾਤਂ ਦੁਕ੍ਖਂ ਦੁਕ੍ਖਤੋ ਅਜਾਨਨ੍ਤੋ ਤਸ੍ਸ ਅਧਿਗਮਾਯ ਕਾਯਵਚੀਚਿਤ੍ਤਸਙ੍ਖਾਰਭੇਦਂ ਪੁਞ੍ਞਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰਂ ਆਰਭਤਿ ਦੇਵਚ੍ਛਰਕਾਮਕੋ ਵਿਯ ਮਰੁਪ੍ਪਪਾਤਂ. ਸੁਖਸਮ੍ਮਤਸ੍ਸਾਪਿ ਚ ਤਸ੍ਸ ਪੁਞ੍ਞਫਲਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤੇ ਮਹਾਪਰਿਲ਼ਾਹਜਨਿਕਂ ਵਿਪਰਿਣਾਮਦੁਕ੍ਖਤਂ ਅਪ੍ਪਸ੍ਸਾਦਤਞ੍ਚ ਅਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋਪਿ ਤਪ੍ਪਚ੍ਚਯਂ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰਮੇਵ ਪੁਞ੍ਞਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰਂ ਆਰਭਤਿ ਸਲਭੋ ਵਿਯ ਦੀਪਸਿਖਾਭਿਨਿਪਾਤਂ, ਮਧੁਬਿਨ੍ਦੁਗਿਦ੍ਧੋ ਵਿਯ ਚ ਮਧੁਲਿਤ੍ਤਸਤ੍ਥਧਾਰਾਲੇਹਨਂ.

ਕਾਮੁਪਸੇਵਨਾਦੀਸੁ ਚ ਸਵਿਪਾਕੇਸੁ ਆਦੀਨਵਂ ਅਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਸੁਖਸਞ੍ਞਾਯ ਚੇਵ ਕਿਲੇਸਾਭਿਭੂਤਤਾਯ ਚ ਦ੍ਵਾਰਤ੍ਤਯਪ੍ਪਵਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਅਪੁਞ੍ਞਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰਂ ਆਰਭਤਿ ਬਾਲੋ ਵਿਯ ਗੂਥਕੀਲ਼ਨਂ, ਮਰਿਤੁਕਾਮੋ ਵਿਯ ਚ ਵਿਸਖਾਦਨਂ. ਆਰੁਪ੍ਪਵਿਪਾਕੇਸੁ ਚਾਪਿ ਸਙ੍ਖਾਰਵਿਪਰਿਣਾਮਦੁਕ੍ਖਤਂ ਅਨਵਬੁਜ੍ਝਮਾਨੋ ਸਸ੍ਸਤਾਦਿਵਿਪਲ੍ਲਾਸੇਨ ਚਿਤ੍ਤਸਙ੍ਖਾਰਭੂਤਂ ਆਨੇਞ੍ਜਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰਂ ਆਰਭਤਿ ਦਿਸਾਮੂਲ਼੍ਹੋ ਵਿਯ ਪਿਸਾਚਨਗਰਾਭਿਮੁਖਮਗ੍ਗਗਮਨਂ. ਏਵਂ ਯਸ੍ਮਾ ਅਵਿਜ੍ਜਾਭਾਵਤੋਵ ਸਙ੍ਖਾਰਭਾਵੋ, ਨ ਅਭਾਵਤੋ. ਤਸ੍ਮਾ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬਮੇਤਂ ‘‘ਇਮੇ ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਅਵਿਜ੍ਜਾਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤੀ’’ਤਿ.

ਏਤ੍ਥਾਹ – ਗਣ੍ਹਾਮ ਤਾਵ ਏਤਂ ‘‘ਅਵਿਜ੍ਜਾ ਸਙ੍ਖਾਰਾਨਂ ਪਚ੍ਚਯੋ’’ਤਿ, ਕਿਂ ਪਨਾਯਮੇਕਾਵ ਅਵਿਜ੍ਜਾ ਸਙ੍ਖਾਰਾਨਂ ਪਚ੍ਚਯੋ, ਉਦਾਹੁ ਅਞ੍ਞੇਪਿ ਪਚ੍ਚਯਾ ਸਨ੍ਤੀਤਿ? ਕਿਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਯਦਿ ਤਾਵ ਏਕਾਵ, ਏਕਕਾਰਣਵਾਦੋ ਆਪਜ੍ਜਤਿ. ਅਥ ਅਞ੍ਞੇਪਿ ਸਨ੍ਤਿ, ‘‘ਅਵਿਜ੍ਜਾਪਚ੍ਚਯਾ ਸਙ੍ਖਾਰਾ’’ਤਿ ਏਕਕਾਰਣਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਨੁਪਪਜ੍ਜਤੀਤਿ? ਨ ਨੁਪਪਜ੍ਜਤਿ. ਕਸ੍ਮਾ? ਯਸ੍ਮਾ –

‘‘ਏਕਂ ਨ ਏਕਤੋ ਇਧ, ਨਾਨੇਕਮਨੇਕਤੋਪਿ ਨੋ ਏਕਂ;

ਫਲਮਤ੍ਥਿ ਅਤ੍ਥਿ ਪਨ ਏਕ-ਹੇਤੁਫਲਦੀਪਨੇ ਅਤ੍ਥੋ’’. (ਵਿਭ. ਅਟ੍ਠ. ੨੨੬, ਸਙ੍ਖਾਰਪਦਨਿਦ੍ਦੇਸ; ਪਟਿ. ਮ. ਅਟ੍ਠ. ੧.੧.੧੦੫; ਵਿਸੁਦ੍ਧਿ. ੨.੬੧੭);

ਭਗਵਾ ਹਿ ਕਤ੍ਥਚਿ ਪਧਾਨਤ੍ਤਾ, ਕਤ੍ਥਚਿ ਪਾਕਟਤ੍ਤਾ, ਕਤ੍ਥਚਿ ਅਸਾਧਾਰਣਤ੍ਤਾ ਦੇਸਨਾਵਿਲਾਸਸ੍ਸ ਚ ਵੇਨੇਯ੍ਯਾਨਞ੍ਚ ਅਨੁਰੂਪਤੋ ਏਕਮੇਵ ਹੇਤੁਂ ਵਾ ਫਲਂ ਵਾ ਦੀਪੇਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਅਯਮਿਧ ਅਵਿਜ੍ਜਾ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨੇਸੁਪਿ ਅਞ੍ਞੇਸੁ ਵਤ੍ਥਾਰਮ੍ਮਣਸਹਜਾਤਧਮ੍ਮਾਦੀਸੁ ਸਙ੍ਖਾਰਕਾਰਣੇਸੁ ‘‘ਅਸ੍ਸਾਦਾਨੁਪਸ੍ਸਿਨੋ ਤਣ੍ਹਾ ਪਵਡ੍ਢਤੀ’’ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੨.੫੨) ਚ, ‘‘ਅਵਿਜ੍ਜਾਸਮੁਦਯਾ ਆਸਵਸਮੁਦਯੋ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੧.੧੦੪) ਚ ਵਚਨਤੋ ਅਞ੍ਞੇਸਮ੍ਪਿ ਤਣ੍ਹਾਦੀਨਂ ਸਙ੍ਖਾਰਹੇਤੂਨਂ ਹੇਤੂਤਿ ਪਧਾਨਤ੍ਤਾ, ‘‘ਅਵਿਦ੍ਵਾ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਵਿਜ੍ਜਾਗਤੋ ਪੁਞ੍ਞਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰਮ੍ਪਿ ਅਭਿਸਙ੍ਖਰੋਤੀ’’ਤਿ ਪਾਕਟਤ੍ਤਾ, ਅਸਾਧਾਰਣਤ੍ਤਾ ਚ ਸਙ੍ਖਾਰਾਨਂ ਹੇਤੁਭਾਵੇਨ ਦੀਪਿਤਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਏਤੇਨੇਵ ਚ ਏਕੇਕਹੇਤੁਫਲਦੀਪਨਪਰਿਹਾਰਵਚਨੇਨ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਏਕੇਕਹੇਤੁਫਲਦੀਪਨੇ ਪਯੋਜਨਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ.

ਏਤ੍ਥਾਹ – ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇਪਿ ਏਕਨ੍ਤਾਨਿਟ੍ਠਫਲਾਯ ਸਾਵਜ੍ਜਾਯ ਅਵਿਜ੍ਜਾਯ ਕਥਂ ਪੁਞ੍ਞਾਨੇਞ੍ਜਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਤ੍ਤਂ ਯੁਜ੍ਜਤਿ? ਨ ਹਿ ਨਿਮ੍ਬਬੀਜਤੋ ਉਚ੍ਛੁ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀਤਿ. ਕਥਂ ਨ ਯੁਜ੍ਜਿਸ੍ਸਤਿ? ਲੋਕਸ੍ਮਿਞ੍ਹਿ –

‘‘ਵਿਰੁਦ੍ਧੋ ਚਾ ਵਿਰੁਦ੍ਧੋ ਚ, ਸਦਿਸਾਸਦਿਸੋ ਤਥਾ;

ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਪਚ੍ਚਯੋ ਸਿਦ੍ਧੋ, ਵਿਪਾਕਾ ਏਵ ਤੇ ਚ ਨ’’.

ਇਤਿ ਅਯਂ ਅਵਿਜ੍ਜਾ ਵਿਪਾਕਵਸੇਨ ਏਕਨ੍ਤਾਨਿਟ੍ਠਫਲਾ, ਸਭਾਵਵਸੇਨ ਚ ਸਾਵਜ੍ਜਾਪਿ ਸਮਾਨਾ ਸਬ੍ਬੇਸਮ੍ਪਿ ਏਤੇਸਂ ਪੁਞ੍ਞਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰਾਦੀਨਂ ਯਥਾਨੁਰੂਪਂ ਠਾਨਕਿਚ੍ਚਸਭਾਵਵਿਰੁਦ੍ਧਾਵਿਰੁਦ੍ਧਪਚ੍ਚਯਵਸੇਨ, ਸਦਿਸਾਸਦਿਸਪਚ੍ਚਯਵਸੇਨ ਚ ਪਚ੍ਚਯੋ ਹੋਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਅਪਿ ਚ ਅਯਂ ਅਞ੍ਞੋਪਿ ਪਰਿਯਾਯੋ –

‘‘ਚੁਤੂਪਪਾਤੇ ਸਂਸਾਰੇ, ਸਙ੍ਖਾਰਾਨਞ੍ਚ ਲਕ੍ਖਣੇ;

ਯੋ ਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨ-ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਚ ਵਿਮੁਯ੍ਹਤਿ.

‘‘ਅਭਿਸਙ੍ਖਰੋਤਿ ਸੋ ਏਤੇ, ਸਙ੍ਖਾਰੇ ਤਿਵਿਧੇ ਯਤੋ;

ਅਵਿਜ੍ਜਾ ਪਚ੍ਚਯੋ ਤੇਸਂ, ਤਿਵਿਧਾਨਮ੍ਪਯਂ ਤਤੋ.

‘‘ਯਥਾਪਿ ਨਾਮ ਜਚ੍ਚਨ੍ਧੋ, ਨਰੋ ਅਪਰਿਣਾਯਕੋ;

ਏਕਦਾ ਯਾਤਿ ਮਗ੍ਗੇਨ, ਉਮ੍ਮਗ੍ਗੇਨਾਪਿ ਏਕਦਾ.

‘‘ਸਂਸਾਰੇ ਸਂਸਰਂ ਬਾਲੋ, ਤਥਾ ਅਪਰਿਣਾਯਕੋ;

ਕਰੋਤਿ ਏਕਦਾ ਪੁਞ੍ਞਂ, ਅਪੁਞ੍ਞਮਪਿ ਏਕਦਾ.

‘‘ਯਦਾ ਚ ਞਤ੍ਵਾ ਸੋ ਧਮ੍ਮਂ, ਸਚ੍ਚਾਨਿ ਅਭਿਸਮੇਸ੍ਸਤਿ;

ਤਦਾ ਅਵਿਜ੍ਜੂਪਸਮਾ, ਉਪਸਨ੍ਤੋ ਚਰਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ.

ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾ ਵਿਞ੍ਞਾਣਨ੍ਤਿ ਛਵਿਞ੍ਞਾਣਕਾਯਾ ਚਕ੍ਖੁਵਿਞ੍ਞਾਣਂ ਸੋਤਵਿਞ੍ਞਾਣਂ ਘਾਨਵਿਞ੍ਞਾਣਂ ਜਿਵ੍ਹਾਵਿਞ੍ਞਾਣਂ ਕਾਯਵਿਞ੍ਞਾਣਂ ਮਨੋਵਿਞ੍ਞਾਣਂ. ਤਤ੍ਥ ਚਕ੍ਖੁਵਿਞ੍ਞਾਣਂ ਕੁਸਲਵਿਪਾਕਂ ਅਕੁਸਲਵਿਪਾਕਨ੍ਤਿ ਦੁਵਿਧਂ. ਤਥਾ ਸੋਤਘਾਨਜਿਵ੍ਹਾਕਾਯਵਿਞ੍ਞਾਣਾਨਿ. ਮਨੋਵਿਞ੍ਞਾਣਂ ਪਨ ਦ੍ਵੇ ਵਿਪਾਕਮਨੋਧਾਤੁਯੋ, ਤਿਸ੍ਸੋ ਅਹੇਤੁਕਵਿਪਾਕਮਨੋਵਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁਯੋ, ਅਟ੍ਠ ਸਹੇਤੁਕਵਿਪਾਕਚਿਤ੍ਤਾਨਿ, ਪਞ੍ਚ ਰੂਪਾਵਚਰਵਿਪਾਕਚਿਤ੍ਤਾਨਿ, ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਅਰੂਪਾਵਚਰਵਿਪਾਕਚਿਤ੍ਤਾਨੀਤਿ ਬਾਵੀਸਤਿਵਿਧਂ. ਇਤਿ ਸਬ੍ਬਾਨਿ ਬਾਤ੍ਤਿਂਸਲੋਕਿਯਵਿਪਾਕਵਿਞ੍ਞਾਣਾਨਿ.

ਤਤ੍ਥ ਸਿਯਾ – ਕਥਂ ਪਨੇਤਂ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬਂ ‘‘ਇਦਂ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰਂ ਵਿਞ੍ਞਾਣਂ ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਤੀ’’ਤਿ? ਉਪਚਿਤਕਮ੍ਮਾਭਾਵੇ ਵਿਪਾਕਾਭਾਵਤੋ. ਵਿਪਾਕਞ੍ਹੇਤਂ, ਵਿਪਾਕਞ੍ਚ ਨ ਉਪਚਿਤਕਮ੍ਮਾਭਾਵੇ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਯਦਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯ, ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਸਬ੍ਬਵਿਪਾਕਾਨਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯੁਂ, ਨ ਚ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤੀਤਿ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬਮੇਤਂ ‘‘ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾ ਇਦਂ ਵਿਞ੍ਞਾਣਂ ਹੋਤੀ’’ਤਿ. ਸਬ੍ਬਮੇਵ ਹਿ ਇਦਂ ਪਵਤ੍ਤਿਪਟਿਸਨ੍ਧਿਵਸੇਨ ਦ੍ਵੇਧਾ ਪਵਤ੍ਤਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਦ੍ਵੇ ਪਞ੍ਚਵਿਞ੍ਞਾਣਾਨਿ, ਦ੍ਵੇ ਮਨੋਧਾਤੁਯੋ, ਸੋਮਨਸ੍ਸਸਹਗਤਾ ਅਹੇਤੁਕਮਨੋਵਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੂਤਿ ਇਮਾਨਿ ਤੇਰਸ ਪਞ੍ਚਵੋਕਾਰਭਵੇ ਪਵਤ੍ਤਿਯਂਯੇਵ ਪਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ. ਸੇਸਾਨਿ ਏਕੂਨਵੀਸਤਿ ਤੀਸੁ ਭਵੇਸੁ ਯਥਾਨੁਰੂਪਂ ਪਵਤ੍ਤਿਯਮ੍ਪਿ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਯਮ੍ਪਿ ਪਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ.

‘‘ਲਦ੍ਧਪ੍ਪਚ੍ਚਯਮਿਤਿ ਧਮ੍ਮ-ਮਤ੍ਤਮੇਤਂ ਭਵਨ੍ਤਰਮੁਪੇਤਿ;

ਨਾਸ੍ਸ ਤਤੋ ਸਙ੍ਕਨ੍ਤਿ, ਨ ਤਤੋ ਹੇਤੁਂ ਵਿਨਾ ਹੋਤਿ’’.

ਇਤਿ ਹੇਤਂ ਲਦ੍ਧਪ੍ਪਚ੍ਚਯਂ ਰੂਪਾਰੂਪਧਮ੍ਮਮਤ੍ਤਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨਂ ‘‘ਭਵਨ੍ਤਰਮੁਪੇਤੀ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਨ ਸਤ੍ਤੋ ਨ ਜੀਵੋ. ਤਸ੍ਸ ਚ ਨਾਪਿ ਅਤੀਤਭਵਤੋ ਇਧ ਸਙ੍ਕਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥਿ, ਨਾਪਿ ਤਤੋ ਹੇਤੁਂ ਵਿਨਾ ਇਧ ਪਾਤੁਭਾਵੋ. ਏਤ੍ਥ ਚ ਪੁਰਿਮਂ ਚਵਨਤੋ ਚੁਤਿ, ਪਚ੍ਛਿਮਂ ਭਵਨ੍ਤਰਾਦਿਪਟਿਸਨ੍ਧਾਨਤੋ ਪਟਿਸਨ੍ਧੀਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ.

ਏਤ੍ਥਾਹ – ਨਨੁ ਏਵਂ ਅਸਙ੍ਕਨ੍ਤਿਪਾਤੁਭਾਵੇ ਸਤਿ ਯੇ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਮਨੁਸ੍ਸਤ੍ਤਭਾਵੇ ਖਨ੍ਧਾ, ਤੇਸਂ ਨਿਰੁਦ੍ਧਤ੍ਤਾ, ਫਲਪਚ੍ਚਯਸ੍ਸ ਚ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਤਤ੍ਥ ਅਗਮਨਤੋ, ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਅਞ੍ਞਤੋ ਚ ਤਂ ਫਲਂ ਸਿਯਾ, ਉਪਭੁਞ੍ਜਕੇ ਚ ਅਸਤਿ ਕਸ੍ਸ ਤਂ ਫਲਂ ਸਿਯਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਨ ਸੁਨ੍ਦਰਮਿਦਂ ਵਿਧਾਨਨ੍ਤਿ? ਤਤ੍ਰਿਦਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ –

‘‘ਸਨ੍ਤਾਨੇ ਯਂ ਫਲਂ ਏਤਂ, ਨਾਞ੍ਞਸ੍ਸ ਨ ਚ ਅਞ੍ਞਤੋ;

ਬੀਜਾਨਂ ਅਭਿਸਙ੍ਖਾਰੋ, ਏਤਸ੍ਸਤ੍ਥਸ੍ਸ ਸਾਧਕੋ.

‘‘ਫਲਸ੍ਸੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਏਵ, ਸਿਦ੍ਧਾ ਭੁਞ੍ਜਕਸਮ੍ਮੁਤਿ;

ਫਲੁਪ੍ਪਾਦੇਨ ਰੁਕ੍ਖਸ੍ਸ, ਯਥਾ ਫਲਤਿ ਸਮ੍ਮੁਤੀ’’ਤਿ.

ਯੋਪਿ ਵਦੇਯ੍ਯ ‘‘ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇਪਿ ਏਤੇ ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨਾ ਵਾ ਫਲਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਯਾ ਸਿਯੁਂ, ਅਵਿਜ੍ਜਮਾਨਾ ਵਾ. ਯਦਿ ਚ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨਾ, ਪਵਤ੍ਤਿਕ੍ਖਣੇਯੇਵ ਨੇਸਂ ਵਿਪਾਕੇਨ ਭਵਿਤਬ੍ਬਂ. ਅਥ ਅਵਿਜ੍ਜਮਾਨਾ, ਪਵਤ੍ਤਿਤੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ਪਚ੍ਛਾ ਚ ਨਿਚ੍ਚਂ ਫਲਾਵਹਾ ਸਿਯੁ’’ਨ੍ਤਿ. ਸੋ ਏਵਂ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੋ –

‘‘ਕਤਤ੍ਤਾ ਪਚ੍ਚਯਾ ਏਤੇ, ਨ ਚ ਨਿਚ੍ਚਂ ਫਲਾਵਹਾ;

ਪਾਟਿਭੋਗਾਦਿਕਂ ਤਤ੍ਥ, ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ ਨਿਦਸ੍ਸਨ’’ਨ੍ਤਿ.

ਵਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾ ਨਾਮਰੂਪਨ੍ਤਿ ਇਧ ਵੇਦਨਾਸਞ੍ਞਾਸਙ੍ਖਾਰਕ੍ਖਨ੍ਧਾ ਨਾਮਂ, ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਮਹਾਭੂਤਾਨਿ ਚਤੁਨ੍ਨਞ੍ਚ ਮਹਾਭੂਤਾਨਂ ਉਪਾਦਾਯਰੂਪਂ ਰੂਪਂ. ਅਭਾਵਕਗਬ੍ਭਸੇਯ੍ਯਕਾਨਂ ਅਣ੍ਡਜਾਨਞ੍ਚ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਕ੍ਖਣੇ ਵਤ੍ਥੁਦਸਕਂ ਕਾਯਦਸਕਨ੍ਤਿ ਵੀਸਤਿ ਰੂਪਰੂਪਾਨਿ, ਤਯੋ ਚ ਅਰੂਪਿਨੋ ਖਨ੍ਧਾਤਿ ਏਤੇ ਤੇਵੀਸਤਿ ਧਮ੍ਮਾ ‘‘ਵਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾ ਨਾਮਰੂਪ’’ਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਸਭਾਵਕਾਨਂ ਭਾਵਦਸਕਂ ਪਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਤੇਤ੍ਤਿਂਸ, ਓਪਪਾਤਿਕਸਤ੍ਤੇਸੁ ਬ੍ਰਹ੍ਮਕਾਯਿਕਾਦੀਨਂ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਕ੍ਖਣੇ ਚਕ੍ਖੁਸੋਤਵਤ੍ਥੁਦਸਕਾਨਿ ਜੀਵਿਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਨਵਕਞ੍ਚਾਤਿ ਏਕੂਨਚਤ੍ਤਾਲੀਸ ਰੂਪਰੂਪਾਨਿ, ਤਯੋ ਚ ਅਰੂਪਿਨੋ ਖਨ੍ਧਾਤਿ ਏਤੇ ਬਾਚਤ੍ਤਾਲੀਸ ਧਮ੍ਮਾ ‘‘ਵਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾ ਨਾਮਰੂਪ’’ਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਕਾਮਭਵੇ ਪਨ ਸੇਸਓਪਪਾਤਿਕਾਨਂ, ਸਂਸੇਦਜਾਨਂ ਵਾ ਸਭਾਵਕਪਰਿਪੁਣ੍ਣਾਯਤਨਾਨਂ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਕ੍ਖਣੇ ਚਕ੍ਖੁਸੋਤਘਾਨਜਿਵ੍ਹਾਕਾਯਵਤ੍ਥੁਭਾਵਦਸਕਾਨੀਤਿ ਸਤ੍ਤਤਿ ਰੂਪਰੂਪਾਨਿ, ਤਯੋ ਚ ਅਰੂਪਿਨੋ ਖਨ੍ਧਾਤਿ ਏਤੇ ਤੇਸਤ੍ਤਤਿ ਧਮ੍ਮਾ ‘‘ਵਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾ ਨਾਮਰੂਪ’’ਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਏਸ ਉਕ੍ਕਂਸੋ, ਅਵਕਂਸੇਨ ਪਨ ਤਂਤਂਦਸਕਵਿਕਲਾਨਂ ਤਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸ ਵਸੇਨ ਹਾਪੇਤ੍ਵਾ ਹਾਪੇਤ੍ਵਾ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਯਂ ਵਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾ ਨਾਮਰੂਪਸਙ੍ਖਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਅਰੂਪੀਨਂ ਪਨ ਤਯੋਵ ਅਰੂਪਿਨੋ ਖਨ੍ਧਾ. ਅਸਞ੍ਞੀਨਂ ਰੂਪਤੋ ਜੀਵਿਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਨਵਕਮੇਵਾਤਿ. ਏਸ ਤਾਵ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਯਂ ਨਯੋ.

ਪਵਤ੍ਤੇ ਪਨ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਰੂਪਪਵਤ੍ਤਿਦੇਸੇ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਠਿਤਿਕ੍ਖਣੇ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਚਿਤ੍ਤੇਨ ਸਹ ਪਵਤ੍ਤਉਤੁਤੋ ਉਤੁਸਮੁਟ੍ਠਾਨਂ ਸੁਦ੍ਧਟ੍ਠਕਂ ਪਾਤੁਭਵਤਿ. ਪਠਮਭਵਙ੍ਗਤੋ ਪਭੁਤਿ ਚਿਤ੍ਤਸਮੁਟ੍ਠਾਨਂ ਸੁਦ੍ਧਟ੍ਠਕਂ, ਸਦ੍ਦਪਾਤੁਭਾਵਕਾਲੇ ਉਤੁਤੋ ਚੇਵ ਚਿਤ੍ਤਤੋ ਚ ਸਦ੍ਦਨਵਕਂ, ਕਬਲ਼ੀਕਾਰਾਹਾਰੂਪਜੀਵੀਨਂ ਆਹਾਰਸਮੁਟ੍ਠਾਨਂ ਸੁਦ੍ਧਟ੍ਠਕਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਆਹਾਰਸਮੁਟ੍ਠਾਨਸ੍ਸ, ਸੁਦ੍ਧਟ੍ਠਕਸ੍ਸ, ਉਤੁਚਿਤ੍ਤਸਮੁਟ੍ਠਾਨਾਨਞ੍ਚ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਨਵਕਾਨਂ ਵਸੇਨ ਛਬ੍ਬੀਸਤਿਵਿਧਂ, ਏਕੇਕਚਿਤ੍ਤੇ ਤਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨਂ ਵੁਤ੍ਤਕਮ੍ਮਸਮੁਟ੍ਠਾਨਞ੍ਚ ਸਤ੍ਤਤਿਵਿਧਨ੍ਤਿ ਛਨ੍ਨਵੁਤਿਵਿਧਂ ਰੂਪਂ, ਤਯੋ ਚ ਅਰੂਪਿਨੋ ਖਨ੍ਧਾਤਿ ਨਵਨਵੁਤਿਧਮ੍ਮਾ ਯਥਾਸਮ੍ਭਵਂ ‘‘ਵਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾ ਨਾਮਰੂਪ’’ਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ.

ਤਤ੍ਥ ਸਿਯਾ – ਕਥਂ ਪਨੇਤਂ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬਂ ‘‘ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਨਾਮਰੂਪਂ ਵਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਤੀ’’ਤਿ? ਸੁਤ੍ਤਤੋ ਯੁਤ੍ਤਿਤੋ ਚ. ਸੁਤ੍ਤੇ ਹਿ ‘‘ਚਿਤ੍ਤਾਨੁਪਰਿਵਤ੍ਤਿਨੋ ਧਮ੍ਮਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ (ਧ. ਸ. ਦੁਕਮਾਤਿਕਾ ੬੨) ਨਯੇਨ ਬਹੁਧਾ ਵੇਦਨਾਦੀਨਂ ਵਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਤਾ ਸਿਦ੍ਧਾ. ਯੁਤ੍ਤਿਤੋ ਪਨ –

‘‘ਚਿਤ੍ਤਜੇਨ ਹਿ ਰੂਪੇਨ, ਇਧ ਦਿਟ੍ਠੇਨ ਸਿਜ੍ਝਤਿ;

ਅਦਿਟ੍ਠਸ੍ਸਾਪਿ ਰੂਪਸ੍ਸ, ਵਿਞ੍ਞਾਣਂ ਪਚ੍ਚਯੋ ਇਤੀ’’ਤਿ.

ਨਾਮਰੂਪਪਚ੍ਚਯਾ ਸਲ਼ਾਯਤਨਨ੍ਤਿ ਨਾਮਂ ਵੁਤ੍ਤਮੇਵ. ਇਧ ਪਨ ਰੂਪਂ ਨਿਯਮਤੋ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਮਹਾਭੂਤਾਨਿ, ਛ ਵਤ੍ਥੂਨਿ, ਜੀਵਿਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਨ੍ਤਿ ਏਕਾਦਸਵਿਧਂ. ਸਲ਼ਾਯਤਨਂ ਪਨ ਚਕ੍ਖਾਯਤਨਂ ਸੋਤਘਾਨਜਿਵ੍ਹਾਕਾਯਮਨਾਯਤਨਂ.

ਤਤ੍ਥ ਸਿਯਾ – ਕਥਂ ਪਨੇਤਂ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬਂ ‘‘ਨਾਮਰੂਪਂ ਸਲ਼ਾਯਤਨਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਯੋ’’ਤਿ? ਨਾਮਰੂਪਭਾਵੇ ਭਾਵਤੋ. ਤਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸ ਹਿ ਨਾਮਸ੍ਸ ਰੂਪਸ੍ਸ ਚ ਭਾਵੇ ਤਂ ਤਂ ਆਯਤਨਂ ਹੋਤਿ, ਨ ਅਞ੍ਞਥਾਤਿ.

ਸਲ਼ਾਯਤਨਪਚ੍ਚਯਾ ਫਸ੍ਸੋਤਿ –

‘‘ਛਲ਼ੇਵ ਫਸ੍ਸਾ ਸਙ੍ਖੇਪਾ, ਚਕ੍ਖੁਸਮ੍ਫਸ੍ਸਆਦਯੋ;

ਵਿਞ੍ਞਾਣਮਿਵ ਬਾਤ੍ਤਿਂਸ, ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਨ ਭਵਨ੍ਤਿ ਤੇ’’.

ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ ਵੇਦਨਾਤਿ –

‘‘ਦ੍ਵਾਰਤੋ ਵੇਦਨਾ ਵੁਤ੍ਤਾ, ਚਕ੍ਖੁਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਾਦਿਕਾ;

ਛਲ਼ੇਵ ਤਾ ਪਭੇਦੇਨ, ਇਧ ਬਾਤ੍ਤਿਂਸ ਵੇਦਨਾ’’.

ਵੇਦਨਾਪਚ੍ਚਯਾ ਤਣ੍ਹਾਤਿ –

‘‘ਰੂਪਤਣ੍ਹਾਦਿਭੇਦੇਨ, ਛ ਤਣ੍ਹਾ ਇਧ ਦੀਪਿਤਾ;

ਏਕੇਕਾ ਤਿਵਿਧਾ ਤਤ੍ਥ, ਪਵਤ੍ਤਾਕਾਰਤੋ ਮਤਾ.

‘‘ਦੁਕ੍ਖੀ ਸੁਖਂ ਪਤ੍ਥਯਤਿ, ਸੁਖੀ ਭਿਯ੍ਯੋਪਿ ਇਚ੍ਛਤਿ;

ਉਪੇਕ੍ਖਾ ਪਨ ਸਨ੍ਤਤ੍ਤਾ, ਸੁਖਮਿਚ੍ਚੇਵ ਭਾਸਿਤਾ.

‘‘ਤਣ੍ਹਾਯ ਪਚ੍ਚਯਾ ਤਸ੍ਮਾ, ਹੋਨ੍ਤਿ ਤਿਸ੍ਸੋਪਿ ਵੇਦਨਾ;

ਵੇਦਨਾਪਚ੍ਚਯਾ ਤਣ੍ਹਾ, ਇਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾ ਮਹੇਸਿਨਾ’’ਤਿ.

ਤਣ੍ਹਾਪਚ੍ਚਯਾ ਉਪਾਦਾਨਨ੍ਤਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਉਪਾਦਾਨਾਨਿ ਕਾਮੁਪਾਦਾਨਂ ਦਿਟ੍ਠੁਪਾਦਾਨਂ ਸੀਲਬ੍ਬਤੁਪਾਦਾਨਂ ਅਤ੍ਤਵਾਦੁਪਾਦਾਨਂ. ਉਪਾਦਾਨਪਚ੍ਚਯਾ ਭਵੋਤਿ ਇਧ ਕਮ੍ਮਭਵੋ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤੋ, ਉਪਪਤ੍ਤਿਭਵੋ ਪਨ ਪਦੁਦ੍ਧਾਰਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਭਵਪਚ੍ਚਯਾ ਜਾਤੀਤਿ ਕਮ੍ਮਭਵਪਚ੍ਚਯਾ ਜਾਤਿ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਖਨ੍ਧਾਨਂ ਪਾਤੁਭਵੋ.

ਤਤ੍ਥ ਸਿਯਾ – ਕਥਂ ਪਨੇਤਂ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬਂ ‘‘ਭਵੋ ਜਾਤਿਯਾ ਪਚ੍ਚਯੋ’’ਤਿ ਚੇ? ਬਾਹਿਰਪਚ੍ਚਯਸਮਤ੍ਤੇਪਿ ਹੀਨਪਣੀਤਤਾਦਿਵਿਸੇਸਦਸ੍ਸਨਤੋ. ਬਾਹਿਰਾਨਞ੍ਹਿ ਜਨਕਜਨਨਿਸੁਕ੍ਕਸੋਣਿਤਾਹਾਰਾਦੀਨਂ ਪਚ੍ਚਯਾਨਂ ਸਮਤ੍ਤੇਪਿ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਯਮਕਾਨਮ੍ਪਿ ਸਤਂ ਹੀਨਪਣੀਤਤਾਦਿਵਿਸੇਸੋ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ਸੋ ਚ ਨ ਅਹੇਤੁਕੋ ਸਬ੍ਬਦਾ ਚ ਸਬ੍ਬੇਸਞ੍ਚ ਅਭਾਵਤੋ, ਨ ਕਮ੍ਮਭਵਤੋ ਅਞ੍ਞਹੇਤੁਕੋ ਤਦਭਿਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਕਸਤ੍ਤਾਨਂ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਸਨ੍ਤਾਨੇ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਕਾਰਣਸ੍ਸ ਅਭਾਵਤੋਤਿ ਕਮ੍ਮਭਵਹੇਤੁਕੋਵ. ਕਮ੍ਮਞ੍ਹਿ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਹੀਨਪਣੀਤਤਾਦਿਵਿਸੇਸਸ੍ਸ ਹੇਤੁ. ਤੇਨਾਹ ਭਗਵਾ – ‘‘ਕਮ੍ਮਂ ਸਤ੍ਤੇ ਵਿਭਜਤਿ ਯਦਿਦਂ ਹੀਨਪਣੀਤਤਾਯਾ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੩.੨੮੯). ਤਸ੍ਮਾ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬਮੇਤਂ ‘‘ਭਵੋ ਜਾਤਿਯਾ ਪਚ੍ਚਯੋ’’ਤਿ.

ਜਾਤਿਪਚ੍ਚਯਾ ਜਰਾਮਰਣਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ ਯਸ੍ਮਾ ਅਸਤਿ ਜਾਤਿਯਾ ਜਰਾਮਰਣਞ੍ਚੇਵ ਸੋਕਾਦਯੋ ਚ ਧਮ੍ਮਾ ਨ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਜਾਤਿਯਾ ਪਨ ਸਤਿ ਜਰਾਮਰਣਞ੍ਚੇਵ ਜਰਾਮਰਣਸਙ੍ਖਾਤਦੁਕ੍ਖਧਮ੍ਮਫੁਟ੍ਠਸ੍ਸ ਬਾਲਸ੍ਸ ਜਰਾਮਰਣਾਦਿਸਮ੍ਬਨ੍ਧਾ ਵਾ ਤੇਨ ਤੇਨ ਦੁਕ੍ਖਧਮ੍ਮੇਨ ਫੁਟ੍ਠਸ੍ਸ ਅਨਭਿਸਮ੍ਬਨ੍ਧਾ ਵਾ ਸੋਕਾਦਯੋ ਚ ਧਮ੍ਮਾ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਜਾਤਿਪਚ੍ਚਯਾ ਜਰਾਮਰਣਨ੍ਤਿ. ਸਮੇਚ੍ਚ ਅਭਿਸਮੇਚ੍ਚ ਧਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਞਾਣੇਨ ਸਮਾਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਚਤੁਸਚ੍ਚਧਮ੍ਮਂ ਪਟਿਵਿਜ੍ਝਿਤ੍ਵਾ.

ਏਵਂ ਦ੍ਵਾਦਸਪਦਿਕਂ ਪਚ੍ਚਯਾਕਾਰਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਵਿਵਟ੍ਟਵਸੇਨ ਅਵਿਜ੍ਜਾਦੀਨਂ ਨਿਰੋਧਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ‘‘ਅਵਿਜ੍ਜਾਨਿਰੋਧਾ ਸਙ੍ਖਾਰਨਿਰੋਧੋਤਿ ਸਮੇਚ੍ਚ ਅਭਿਸਮੇਚ੍ਚ ਧਮ੍ਮ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਅਵਿਜ੍ਜਾਨਿਰੋਧਾਤਿ ਅਵਿਜ੍ਜਾਯ ਅਨੁਪ੍ਪਾਦਨਿਰੋਧਾ ਪੁਨ ਅਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਨਿਰੋਧੇਨ. ਸਙ੍ਖਾਰਨਿਰੋਧੋਤਿ ਸਙ੍ਖਾਰਾਨਂ ਅਨੁਪ੍ਪਾਦਨਿਰੋਧੋ ਹੋਤਿ. ਏਵਂ ਸੇਸਪਦੇਸੁਪਿ. ਇਦਂ ਦੁਕ੍ਖਨ੍ਤਿਆਦਯੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯਾ ਏਵ. ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾਤਿ ਇਮੇ ਤੇਭੂਮਕਾ ਧਮ੍ਮਾ ਸਭਾਵਲਕ੍ਖਣਾਵਬੋਧਵਸੇਨ ਸੋਭਨਾਕਾਰੇਨ, ਅਧਿਕੇਨ ਞਾਣੇਨ ਵਾ ਸਭਾਵਤੋ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬਾ. ਪਰਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾਤਿ ਸਾਮਞ੍ਞਲਕ੍ਖਣਾਵਬੋਧਵਸੇਨ, ਕਿਚ੍ਚਸਮਾਪਨਵਸੇਨ ਚ ਬ੍ਯਾਪਿਤ੍ਵਾ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬਾ. ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਪਹਾਤਬ੍ਬਾਤਿ ਇਮੇ ਸਮੁਦਯਪਕ੍ਖਿਕਾ ਧਮ੍ਮਾ ਤੇਨ ਤੇਨ ਗੁਣਙ੍ਗੇਨ ਪਹਾਤਬ੍ਬਾ. ਭਾਵੇਤਬ੍ਬਾਤਿ ਵਡ੍ਢੇਤਬ੍ਬਾ. ਸਚ੍ਛਿਕਾਤਬ੍ਬਾਤਿ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਂ ਕਾਤਬ੍ਬਾ. ਦੁਵਿਧਾ ਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾ ਪਟਿਲਾਭਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾ ਚ ਆਰਮ੍ਮਣਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾ ਚ. ਛਨ੍ਨਂ ਫਸ੍ਸਾਯਤਨਾਨਨ੍ਤਿ ਚਕ੍ਖਾਦੀਨਂ ਛਨ੍ਨਂ ਆਯਤਨਾਨਂ. ਸਮੁਦਯਞ੍ਚ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮਞ੍ਚਾਤਿ ਉਪ੍ਪਾਦਞ੍ਚ ਨਿਰੋਧਞ੍ਚ.

ਭੂਰਿਪਞ੍ਞੋਤਿ ਭੂਰਿ ਵਿਯਾਤਿ ਭੂਰਿ, ਤਾਯ ਭੂਰਿਪਞ੍ਞਾਯ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਭੂਰਿਪਞ੍ਞੋ. ਮਹਾਪਞ੍ਞੋਤਿਆਦੀਸੁ ਮਹਾਪਞ੍ਞਾਦੀਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਤਤ੍ਰਿਦਂ ਮਹਾਪਞ੍ਞਾਦੀਨਂ ਨਾਨਤ੍ਤਂ – ਕਤਮਾ ਮਹਾਪਞ੍ਞਾ? ਮਹਨ੍ਤੇ ਅਤ੍ਥੇ ਪਰਿਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤੀਤਿ ਮਹਾਪਞ੍ਞਾ. ਮਹਨ੍ਤੇ ਧਮ੍ਮੇ…ਪੇ… ਮਹਨ੍ਤਾ ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਯੋ… ਮਹਨ੍ਤਾਨਿ ਪਟਿਭਾਨਾਨਿ ਪਰਿਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤੀਤਿ ਮਹਾਪਞ੍ਞਾ. ਮਹਨ੍ਤੇ ਸੀਲਕ੍ਖਨ੍ਧੇ ਪਰਿਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤੀਤਿ ਮਹਾਪਞ੍ਞਾ. ਮਹਨ੍ਤੇ ਸਮਾਧਿਕ੍ਖਨ੍ਧੇ…ਪੇ… ਪਞ੍ਞਾਕ੍ਖਨ੍ਧੇ… ਵਿਮੁਤ੍ਤਿਕ੍ਖਨ੍ਧੇ… ਵਿਮੁਤ੍ਤਿਞਾਣਦਸ੍ਸਨਕ੍ਖਨ੍ਧੇ ਪਰਿਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤੀਤਿ ਮਹਾਪਞ੍ਞਾ. ਮਹਨ੍ਤਾਨਿ ਠਾਨਾਠਾਨਾਨਿ…ਪੇ… ਮਹਾਵਿਹਾਰਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯੋ… ਮਹਨ੍ਤਾਨਿ ਅਰਿਯਸਚ੍ਚਾਨਿ… ਮਹਨ੍ਤੇ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨੇ… ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਧਾਨੇ… ਇਦ੍ਧਿਪਾਦੇ… ਮਹਨ੍ਤਾਨਿ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ … ਬਲਾਨਿ… ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾਨਿ… ਮਹਨ੍ਤੇ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗੇ… ਮਹਨ੍ਤਾਨਿ ਸਾਮਞ੍ਞਫਲਾਨਿ… ਮਹਾਅਭਿਞ੍ਞਾਯੋ… ਮਹਨ੍ਤਂ ਪਰਮਤ੍ਥਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਪਰਿਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤੀਤਿ ਮਹਾਪਞ੍ਞਾ.

ਕਤਮਾ ਪੁਥੁਪਞ੍ਞਾ? ਪੁਥੁਨਾਨਾਖਨ੍ਧੇਸੁ ਞਾਣਂ ਪਵਤ੍ਤਤੀਤਿ ਪੁਥੁਪਞ੍ਞਾ. ਪੁਥੁਨਾਨਾਧਾਤੂਸੁ…ਪੇ… ਪੁਥੁਨਾਨਾਆਯਤਨੇਸੁ… ਪੁਥੁਨਾਨਾਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਾਦੇਸੁ… ਪੁਥੁਨਾਨਾਸੁਞ੍ਞਤਮਨੁਪਲਬ੍ਭੇਸੁ… ਪੁਥੁਨਾਨਾਅਤ੍ਥੇਸੁ… ਧਮ੍ਮੇਸੁ… ਨਿਰੁਤ੍ਤੀਸੁ… ਪਟਿਭਾਨੇਸੁ… ਪੁਥੁਨਾਨਾਸੀਲਕ੍ਖਨ੍ਧੇਸੁ… ਪੁਥੁਨਾਨਾਸਮਾਧਿਪਞ੍ਞਾਵਿਮੁਤ੍ਤਿਵਿਮੁਤ੍ਤਿਞਾਣਦਸ੍ਸਨਕ੍ਖਨ੍ਧੇਸੁ… ਪੁਥੁਨਾਨਾਠਾਨਾਠਾਨੇਸੁ… ਪੁਥੁਨਾਨਾਵਿਹਾਰਸਮਾਪਤ੍ਤੀਸੁ… ਪੁਥੁਨਾਨਾਅਰਿਯਸਚ੍ਚੇਸੁ… ਪੁਥੁਨਾਨਾਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨੇਸੁ… ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਧਾਨੇਸੁ… ਇਦ੍ਧਿਪਾਦੇਸੁ… ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇਸੁ… ਬਲੇਸੁ… ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੇਸੁ… ਪੁਥੁਨਾਨਾਅਰਿਯਮਗ੍ਗੇਸੁ… ਸਾਮਞ੍ਞਫਲੇਸੁ… ਅਭਿਞ੍ਞਾਸੁ… ਪੁਥੁਨਾਨਾਜਨਸਾਧਾਰਣੇ ਧਮ੍ਮੇ ਸਮਤਿਕ੍ਕਮ੍ਮ ਪਰਮਤ੍ਥੇ ਨਿਬ੍ਬਾਨੇ ਞਾਣਂ ਪਵਤ੍ਤਤੀਤਿ ਪੁਥੁਪਞ੍ਞਾ.

ਕਤਮਾ ਹਾਸਪਞ੍ਞਾ? ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਹਾਸਬਹੁਲੋ ਵੇਦਬਹੁਲੋ ਤੁਟ੍ਠਿਬਹੁਲੋ ਪਾਮੋਜ੍ਜਬਹੁਲੋ ਸੀਲਂ ਪਰਿਪੂਰੇਤਿ. ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸਂਵਰਂ ਪਰਿਪੂਰੇਤਿ. ਭੋਜਨੇ ਮਤ੍ਤਞ੍ਞੁਤਂ…ਪੇ… ਜਾਗਰਿਯਾਨੁਯੋਗਂ… ਸੀਲਕ੍ਖਨ੍ਧਂ… ਸਮਾਧਿਕ੍ਖਨ੍ਧਂ… ਪਞ੍ਞਾਕ੍ਖਨ੍ਧਂ… ਵਿਮੁਤ੍ਤਿਕ੍ਖਨ੍ਧਂ… ਵਿਮੁਤ੍ਤਿਞਾਣਦਸ੍ਸਨਕ੍ਖਨ੍ਧਂ ਪਰਿਪੂਰੇਤੀਤਿ ਹਾਸਪਞ੍ਞਾ. ਹਾਸਬਹੁਲੋ…ਪੇ… ਪਾਮੋਜ੍ਜਬਹੁਲੋ ਠਾਨਾਠਾਨਂ ਪਟਿਵਿਜ੍ਝਤੀਤਿ ਹਾਸਪਞ੍ਞਾ. ਹਾਸਬਹੁਲੋ ਵਿਹਾਰਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯੋ ਪਰਿਪੂਰੇਤੀਤਿ ਹਾਸਪਞ੍ਞਾ. ਹਾਸਬਹੁਲੋ ਅਰਿਯਸਚ੍ਚਾਨਿ ਪਟਿਵਿਜ੍ਝਤੀਤਿ ਹਾਸਪਞ੍ਞਾ. ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨੇ ਭਾਵੇਤਿ ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਧਾਨੇ… ਇਦ੍ਧਿਪਾਦੇ… ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ… ਬਲਾਨਿ… ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੇ… ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਂ ਭਾਵੇਤੀਤਿ ਹਾਸਪਞ੍ਞਾ, ਹਾਸਬਹੁਲੋ ਸਾਮਞ੍ਞਫਲਾਨਿ ਸਚ੍ਛਿਕਰੋਤੀਤਿ ਹਾਸਪਞ੍ਞਾ, ਅਭਿਞ੍ਞਾਯੋ ਪਟਿਵਿਜ੍ਝਤੀਤਿ ਹਾਸਪਞ੍ਞਾ, ਹਾਸਬਹੁਲੋ ਪਰਮਤ੍ਥਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਸਚ੍ਛਿਕਰੋਤੀਤਿ ਹਾਸਪਞ੍ਞਾ.

ਕਤਮਾ ਜਵਨਪਞ੍ਞਾ? ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਰੂਪਂ ਅਤੀਤਾਨਾਗਤਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਵਾ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਵਾ ਓਲ਼ਾਰਿਕਂ ਵਾ ਸੁਖੁਮਂ ਵਾ ਹੀਨਂ ਵਾ ਪਣੀਤਂ ਵਾ ਯਂ ਦੂਰੇ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਵਾ, ਸਬ੍ਬਂ ਰੂਪਂ ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ ਖਿਪ੍ਪਂ ਜਵਤੀਤਿ ਜਵਨਪਞ੍ਞਾ. ਦੁਕ੍ਖਤੋ, ਅਨਤ੍ਤਤੋ ਖਿਪ੍ਪਂ ਜਵਤੀਤਿ ਜਵਨਪਞ੍ਞਾ. ਯਾ ਕਾਚਿ ਵੇਦਨਾ…ਪੇ… ਯਾ ਕਾਚਿ ਸਞ੍ਞਾ… ਯੇ ਕੇਚਿ ਸਙ੍ਖਾਰਾ… ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਵਿਞ੍ਞਾਣਂ ਅਤੀਤਾਨਾਗਤਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਂ…ਪੇ… ਯਂ ਦੂਰੇ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਵਾ, ਸਬ੍ਬਂ ਵਿਞ੍ਞਾਣਂ ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ… ਦੁਕ੍ਖਤੋ… ਅਨਤ੍ਤਤੋ ਖਿਪ੍ਪਂ ਜਵਤੀਤਿ ਜਵਨਪਞ੍ਞਾ. ਚਕ੍ਖੁਂ…ਪੇ… ਜਰਾਮਰਣਂ ਅਤੀਤਾਨਾਗਤਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ… ਦੁਕ੍ਖਤੋ… ਅਨਤ੍ਤਤੋ ਖਿਪ੍ਪਂ ਜਵਤੀਤਿ ਜਵਨਪਞ੍ਞਾ.

ਰੂਪਂ ਅਤੀਤਾਨਾਗਤਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਅਨਿਚ੍ਚਂ ਖਯਟ੍ਠੇਨ, ਦੁਕ੍ਖਂ ਭਯਟ੍ਠੇਨ, ਅਨਤ੍ਤਾ ਅਸਾਰਕਟ੍ਠੇਨਾਤਿ ਤੁਲਯਿਤ੍ਵਾ ਤੀਰਯਿਤ੍ਵਾ ਵਿਭਾਵਯਿਤ੍ਵਾ ਵਿਭੂਤਂ ਕਤ੍ਵਾ ਰੂਪਨਿਰੋਧੇ ਨਿਬ੍ਬਾਨੇ ਖਿਪ੍ਪਂ ਜਵਤੀਤਿ ਜਵਨਪਞ੍ਞਾ. ਵੇਦਨਾ… ਸਞ੍ਞਾ… ਸਙ੍ਖਾਰਾ… ਵਿਞ੍ਞਾਣਂ… ਚਕ੍ਖੁਂ…ਪੇ… ਜਰਾਮਰਣਂ ਅਤੀਤਾਨਾਗਤਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਅਨਿਚ੍ਚਂ ਖਯਟ੍ਠੇਨ, ਦੁਕ੍ਖਂ ਭਯਟ੍ਠੇਨ, ਅਨਤ੍ਤਾ ਅਸਾਰਕਟ੍ਠੇਨਾਤਿ ਤੁਲਯਿਤ੍ਵਾ…ਪੇ… ਵਿਭੂਤਂ ਕਤ੍ਵਾ ਜਰਾਮਰਣਨਿਰੋਧੇ ਨਿਬ੍ਬਾਨੇ ਖਿਪ੍ਪਂ ਜਵਤੀਤਿ ਜਵਨਪਞ੍ਞਾ.

ਰੂਪਂ ਅਤੀਤਾਨਾਗਤਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਅਨਿਚ੍ਚਂ ਸਙ੍ਖਤਂ ਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਖਯਧਮ੍ਮਂ ਵਯਧਮ੍ਮਂ ਵਿਰਾਗਧਮ੍ਮਂ ਨਿਰੋਧਧਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਤੁਲਯਿਤ੍ਵਾ…ਪੇ… ਵਿਭੂਤਂ ਕਤ੍ਵਾ ਰੂਪਨਿਰੋਧੇ ਨਿਬ੍ਬਾਨੇ ਖਿਪ੍ਪਂ ਜਵਤੀਤਿ ਜਵਨਪਞ੍ਞਾ. ਵੇਦਨਾ…ਪੇ… ਸਞ੍ਞਾ… ਸਙ੍ਖਾਰਾ… ਵਿਞ੍ਞਾਣਂ… ਚਕ੍ਖੁਂ…ਪੇ… ਜਰਾਮਰਣਂ ਅਤੀਤਾਨਾਗਤਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਅਨਿਚ੍ਚਂ…ਪੇ… ਨਿਰੋਧਧਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਤੁਲਯਿਤ੍ਵਾ…ਪੇ… ਵਿਭੂਤਂ ਕਤ੍ਵਾ ਜਰਾਮਰਣਨਿਰੋਧੇ ਨਿਬ੍ਬਾਨੇ ਖਿਪ੍ਪਂ ਜਵਤੀਤਿ ਜਵਨਪਞ੍ਞਾ.

ਕਤਮਾ ਤਿਕ੍ਖਪਞ੍ਞਾ? ਖਿਪ੍ਪਂ ਕਿਲੇਸੇ ਛਿਨ੍ਦਤੀਤਿ ਤਿਕ੍ਖਪਞ੍ਞਾ. ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਕਾਮਵਿਤਕ੍ਕਂ ਨਾਧਿਵਾਸੇਤਿ. ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਬ੍ਯਾਪਾਦਵਿਤਕ੍ਕਂ… ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਵਿਹਿਂਸਾਵਿਤਕ੍ਕਂ… ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਪਾਪਕੇ ਅਕੁਸਲੇ ਧਮ੍ਮੇ… ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਰਾਗਂ… ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਦੋਸਂ… ਮੋਹਂ… ਕੋਧਂ… ਉਪਨਾਹਂ… ਮਕ੍ਖਂ… ਪਲ਼ਾਸਂ… ਇਸ੍ਸਂ… ਮਚ੍ਛਰਿਯਂ… ਮਾਯਂ… ਸਾਠੇਯ੍ਯਂ… ਥਮ੍ਭਂ… ਸਾਰਮ੍ਭਂ… ਮਾਨਂ… ਅਤਿਮਾਨਂ… ਮਦਂ… ਪਮਾਦਂ… ਸਬ੍ਬੇ ਕਿਲੇਸੇ… ਸਬ੍ਬੇ ਦੁਚ੍ਚਰਿਤੇ… ਸਬ੍ਬੇ ਅਭਿਸਙ੍ਖਾਰੇ… ਸਬ੍ਬੇ ਭਵਗਾਮਿਕਮ੍ਮੇ ਨਾਧਿਵਾਸੇਤਿ ਪਜਹਤਿ ਵਿਨੋਦੇਤਿ ਬ੍ਯਨ੍ਤੀਕਰੋਤਿ ਅਨਭਾਵਂ ਗਮੇਤੀਤਿ ਤਿਕ੍ਖਪਞ੍ਞਾ. ਏਕਮ੍ਹਿ ਆਸਨੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਾ, ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਚ ਸਾਮਞ੍ਞਫਲਾਨਿ, ਚਤਸ੍ਸੋ ਚ ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਯੋ, ਛ ਅਭਿਞ੍ਞਾਯੋ ਅਧਿਗਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ ਸਚ੍ਛਿਕਤਾ ਫਸ੍ਸਿਤਾ ਪਞ੍ਞਾਯਾਤਿ ਤਿਕ੍ਖਪਞ੍ਞਾ.

ਕਤਮਾ ਨਿਬ੍ਬੇਧਿਕਪਞ੍ਞਾ? ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਸਬ੍ਬਸਙ੍ਖਾਰੇਸੁ ਉਬ੍ਬੇਗਬਹੁਲੋ ਹੋਤਿ ਉਤ੍ਤਾਸਬਹੁਲੋ ਉਕ੍ਕਣ੍ਠਨਬਹੁਲੋ ਅਰਤਿਬਹੁਲੋ ਅਨਭਿਰਤਿਬਹੁਲੋ ਬਹਿਮੁਖੋ ਨ ਰਮਤਿ ਸਬ੍ਬਸਙ੍ਖਾਰੇਸੁ, ਅਨਿਬ੍ਬਿਦ੍ਧਪੁਬ੍ਬਂ ਅਪਦਾਲਿਤਪੁਬ੍ਬਂ ਲੋਭਕ੍ਖਨ੍ਧਂ ਨਿਬ੍ਬਿਜ੍ਝਤਿ ਪਦਾਲੇਤੀਤਿ ਨਿਬ੍ਬੇਧਿਕਪਞ੍ਞਾ. ਅਨਿਬ੍ਬਿਦ੍ਧਪੁਬ੍ਬਂ ਅਪਦਾਲਿਤਪੁਬ੍ਬਂ ਦੋਸਕ੍ਖਨ੍ਧਂ…ਪੇ… ਮੋਹਕ੍ਖਨ੍ਧਂ… ਕੋਧਂ… ਉਪਨਾਹਂ…ਪੇ… ਸਬ੍ਬੇ ਭਵਗਾਮਿਕਮ੍ਮੇ ਨਿਬ੍ਬਿਜ੍ਝਤਿ ਪਦਾਲੇਤੀਤਿ ਨਿਬ੍ਬੇਧਿਕਪਞ੍ਞਾ.

੨੮. ਸ ਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮੇਸੁ ਵਿਸੇਨਿਭੂਤੋ, ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਦਿਟ੍ਠਂ ਵ ਸੁਤਂ ਮੁਤਂ ਵਾਤਿ ਸੋ ਭੂਰਿਪਞ੍ਞੋ ਖੀਣਾਸਵੋ ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਦਿਟ੍ਠਂ ਵਾ ਸੁਤਂ ਵਾ ਮੁਤਂ ਵਾ ਤੇਸੁ ਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮੇਸੁ ਮਾਰਸੇਨਂ ਵਿਨਾਸੇਤ੍ਵਾ ਠਿਤਭਾਵੇਨ ਵਿਸੇਨਿਭੂਤੋ. ਤਮੇਵ ਦਸ੍ਸਿਨ੍ਤਿ ਤਂ ਏਵ ਵਿਸੁਦ੍ਧਦਸ੍ਸਿਂ. ਵਿਵਟਂ ਚਰਨ੍ਤਨ੍ਤਿ ਤਣ੍ਹਾਛਦਨਾਦਿਵਿਗਮੇਨ ਵਿਵਟਂ ਹੁਤ੍ਵਾ ਚਰਨ੍ਤਂ. ਕੇਨੀਧ ਲੋਕਸ੍ਮਿ ਵਿਕਪ੍ਪਯੇਯ੍ਯਾਤਿ ਕੇਨ ਇਧ ਲੋਕੇ ਤਣ੍ਹਾਕਪ੍ਪੇਨ ਵਾ ਦਿਟ੍ਠਿਕਪ੍ਪੇਨ ਵਾ ਕੋਚਿ ਵਿਕਪ੍ਪੇਯ੍ਯ, ਤੇਸਂ ਵਾ ਪਹੀਨਤ੍ਤਾ ਰਾਗਾਦਿਨਾ ਪੁਬ੍ਬੇ ਵੁਤ੍ਤੇਨਾਤਿ.

ਕਾਮਾ ਤੇ ਪਠਮਾ ਸੇਨਾਤਿਆਦੀਸੁ ਚਤੂਸੁ ਗਾਥਾਸੁ ਅਯਮਤ੍ਥੋ – ਯਸ੍ਮਾ ਆਦਿਤੋਵ ਅਗਾਰਿਯਭੂਤੇ ਸਤ੍ਤੇ ਵਤ੍ਥੁਕਾਮੇਸੁ ਕਿਲੇਸਕਾਮਾ ਮੋਹਯਨ੍ਤਿ, ਤੇ ਅਭਿਭੁਯ੍ਯ ਅਨਗਾਰਿਯਭਾਵਂ ਉਪਗਤਾਨਂ ਪਨ੍ਤੇਸੁ ਵਾ ਸੇਨਾਸਨੇਸੁ, ਅਞ੍ਞਤਰਞ੍ਞਤਰੇਸੁ ਵਾ ਅਧਿਕੁਸਲੇਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਅਰਤਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਚੇਤਂ – ‘‘ਪਬ੍ਬਜਿਤੇਨ ਖੋ, ਆਵੁਸੋ, ਅਭਿਰਤਿ ਦੁਕ੍ਕਰਾ’’ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੪.੩੩੧). ਤਤੋ ਤੇ ਪਰਪਟਿਬਦ੍ਧਜੀਵਿਕਤ੍ਤਾ ਖੁਪ੍ਪਿਪਾਸਾ ਬਾਧੇਤਿ, ਤਾਯ ਬਾਧਿਤਾਨਂ ਪਰਿਯੇਸਨਤਣ੍ਹਾ ਚਿਤ੍ਤਂ ਕਿਲਮਯਤਿ, ਅਥ ਨੇਸਂ ਕਿਲਨ੍ਤਚਿਤ੍ਤਾਨਂ ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਂ ਓਕ੍ਕਮਤਿ ਤਤੋ ਵਿਸੇਸਮਨਧਿਗਚ੍ਛਨ੍ਤਾਨਂ ਦੁਰਭਿਸਮ੍ਭਵੇਸੁ ਅਰਞ੍ਞਵਨਪਤ੍ਥੇਸੁ ਸੇਨਾਸਨੇਸੁ ਵਿਹਰਤਂ ਉਤ੍ਰਾਸਸਞ੍ਞਿਤਾ ਭੀਰੁ ਜਾਯਤਿ, ਤੇਸਂ ਉਸ੍ਸਙ੍ਕਿਤਪਰਿਸਙ੍ਕਿਤਾਨਂ ਦੀਘਰਤ੍ਤਂ ਵਿਵੇਕਰਸਮਨਸ੍ਸਾਦਯਮਾਨਾਨਂ ਵਿਹਰਤਂ ‘‘ਨ ਸਿਯਾ ਨੁ ਖੋ ਏਸ ਮਗ੍ਗੋ’’ਤਿ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਯਂ ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਤਂ ਵਿਨੋਦੇਤ੍ਵਾ ਵਿਹਰਤਂ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਕੇਨ ਵਿਸੇਸਾਧਿਗਮੇਨ ਮਾਨਮਕ੍ਖਥਮ੍ਭਾ ਜਾਯਨ੍ਤਿ, ਤੇਪਿ ਵਿਨੋਦੇਤ੍ਵਾ ਵਿਹਰਤਂ ਤਤੋ ਅਧਿਕਤਰਂ ਵਿਸੇਸਾਧਿਗਮਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਲਾਭਸਕ੍ਕਾਰਸਿਲੋਕਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਲਾਭਾਦਿਮੁਚ੍ਛਿਤਾ ਧਮ੍ਮਪਟਿਰੂਪਕਾਨਿ ਪਕਾਸੇਨ੍ਤਾ ਮਿਚ੍ਛਾਯਸਂ ਅਧਿਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥ ਠਿਤਾ ਜਾਤਿਆਦੀਹਿ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਉਕ੍ਕਂਸੇਨ੍ਤਿ, ਪਰਂ ਵਮ੍ਭੇਨ੍ਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਕਾਮਾਦੀਨਂ ਪਠਮਸੇਨਾਦਿਭਾਵੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਏਵਮੇਤਂ ਦਸਵਿਧਂ ਸੇਨਂ ਉਦ੍ਦਿਸਿਤ੍ਵਾ ਯਸ੍ਮਾ ਸਾ ਕਣ੍ਹਧਮ੍ਮਸਮਨ੍ਨਾਗਤਤ੍ਤਾ ਕਣ੍ਹਸ੍ਸ ਨਮੁਚਿਨੋ ਉਪਕਾਰਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਨਂ ‘‘ਤਵ ਸੇਨਾ’’ਤਿ ਨਿਦ੍ਦਿਸਨ੍ਤੋ ਆਹ – ‘‘ਏਸਾ ਨਮੁਚਿ ਤੇ ਸੇਨਾ, ਕਣ੍ਹਸ੍ਸਾਭਿਪ੍ਪਹਾਰਿਨੀ’’ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਅਭਿਪ੍ਪਹਾਰਿਨੀਤਿ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਨਂ ਘਾਤਿਨੀ ਨਿਪ੍ਪੋਥਿਨੀ, ਅਨ੍ਤਰਾਯਕਰੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਨ ਨਂ ਅਸੂਰੋ ਜਿਨਾਤਿ, ਜੇਤ੍ਵਾਵ ਲਭਤੇ ਸੁਖਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਤਵ ਸੇਨਂ ਅਸੂਰੋ ਕਾਯੇ ਚ ਜੀਵਿਤੇ ਚ ਸਾਪੇਕ੍ਖੋ ਪੁਰਿਸੋ ਨ ਜਿਨਾਤਿ, ਸੂਰੋ ਪਨ ਜਿਨਾਤਿ, ਜੇਤ੍ਵਾਵ ਮਗ੍ਗਸੁਖਂ ਫਲਸੁਖਞ੍ਚ ਅਧਿਗਚ੍ਛਤਿ.

ਯਤੋ ਚਤੂਹਿ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗੇਹੀਤਿ ਯਦਾ ਚਤੂਹਿ ਨਿਦ੍ਦੋਸਨਿਬ੍ਬਾਨਮਗ੍ਗਨਸਙ੍ਖਾਤੇਹਿ ਮਗ੍ਗੇਹਿ. ਮਾਰਸੇਨਾਤਿ ਮਾਰਸ੍ਸ ਸੇਨਾ ਵਚਨਕਰਾ ਕਿਲੇਸਾ. ਪਟਿਸੇਨਿਕਰਾਤਿ ਪਟਿਪਕ੍ਖਕਰਾ. ਜਿਤਾ ਚਾਤਿ ਪਰਾਜਯਮਾਨਾ ਹਨਿਤਾ ਚ. ਪਰਾਜਿਤਾ ਚਾਤਿ ਨਿਗ੍ਗਹਿਤਾ ਚ. ਭਗ੍ਗਾਤਿ ਭਿਨ੍ਨਾ. ਵਿਪ੍ਪਲੁਗ੍ਗਾਤਿ ਚੁਣ੍ਣਵਿਚੁਣ੍ਣਾ. ਪਰਮ੍ਮੁਖਾਤਿ ਵਿਮੁਖਭਾਵਂ ਪਾਪਿਤਾ. ਵਿਸੇਨਿਭੂਤੋਤਿ ਨਿਕ੍ਕਿਲੇਸੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਠਿਤੋ.

ਵੋਦਾਤਦਸ੍ਸਿਨ੍ਤਿ ਬ੍ਯਵਦਾਤਦਸ੍ਸਿਂ. ਤਾਨਿ ਛਦਨਾਨੀਤਿ ਏਤਾਨਿ ਤਣ੍ਹਾਦਿਕਿਲੇਸਛਦਨਾਨਿ. ਵਿਵਟਾਨੀਤਿ ਪਾਕਟੀਕਤਾਨਿ. ਵਿਦ੍ਧਂਸਿਤਾਨੀਤਿ ਠਿਤਟ੍ਠਾਨਤੋ ਅਪਹਤਾਨਿ. ਉਗ੍ਘਾਟਿਤਾਨੀਤਿ ਉਪ੍ਪਾਟਿਤਾਨਿ. ਸਮੁਗ੍ਘਾਟਿਤਾਨੀਤਿ ਵਿਸੇਸੇਨ ਉਪ੍ਪਾਟਿਤਾਨਿ.

੨੯. ਨ ਕਪ੍ਪਯਨ੍ਤੀਤਿ ਗਾਥਾਯ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ ਅਤ੍ਥੋ ਚ – ਕਿਞ੍ਚ ਭਿਯ੍ਯੋ? ਤੇ ਹਿ ਤਾਦਿਸਾ ਸਨ੍ਤੋ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਕਪ੍ਪਾਨਂ ਪੁਰੇਕ੍ਖਾਰਾਨਞ੍ਚ ਕੇਨਚਿ ਨ ਕਪ੍ਪਯਨ੍ਤਿ, ਨ ਪੁਰੇਕ੍ਖਰੋਨ੍ਤਿ. ਪਰਮਤ੍ਥਂ ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਸੁਦ੍ਧਿਂ ਅਧਿਗਤਤ੍ਤਾ ਅਨਚ੍ਚਨ੍ਤਸੁਦ੍ਧਿਂਯੇਵ ਅਕਿਰਿਯਸਸ੍ਸਤਦਿਟ੍ਠਿਂ ‘‘ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਸੁਦ੍ਧੀ’’ਤਿ ਨ ਤੇ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਆਦਾਨਗਨ੍ਥਂ ਗਤਿਤਂ ਵਿਸਜ੍ਜਾਤਿ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧਮ੍ਪਿ ਰੂਪਾਦੀਨਂ ਆਦਾਯਕਤ੍ਤਾ ਆਦਾਨਗਨ੍ਥਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਚਿਤ੍ਤਸਨ੍ਤਾਨੇ ਗਥਿਤਂ ਬਦ੍ਧਂ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਸਤ੍ਥੇਨ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜ ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ. ਸੇਸਂ ਪਾਕਟਮੇਵ.

ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਸੁਦ੍ਧਿਨ੍ਤਿ ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਂ ਪਰਮਤ੍ਥਂ ਸੁਦ੍ਧਿਂ. ਸਂਸਾਰਸੁਦ੍ਧਿਨ੍ਤਿ ਸਂਸਾਰਤੋ ਸੁਦ੍ਧਿਂ. ਅਕਿਰਿਯਦਿਟ੍ਠਿਨ੍ਤਿ ਕਰੋਤੋ ਨ ਕਰੀਯਤਿ ਪਾਪਨ੍ਤਿ ਅਕਿਰਿਯਦਿਟ੍ਠਿਂ. ਸਸ੍ਸਤਵਾਦਨ੍ਤਿ ‘‘ਨਿਚ੍ਚੋ ਧੁਵੋ ਸਸ੍ਸਤੋ’’ਤਿ ਵਚਨਂ. ਨ ਵਦਨ੍ਤਿ ਨ ਕਥੇਨ੍ਤਿ.

ਗਨ੍ਥਾਤਿ ਨਾਮਕਾਯਂ ਗਨ੍ਥੇਨ੍ਤਿ, ਚੁਤਿਪਟਿਸਨ੍ਧਿਵਸੇਨ ਵਟ੍ਟਸ੍ਮਿਂ ਘਟੇਨ੍ਤੀਤਿ ਗਨ੍ਥਾ. ਅਭਿਜ੍ਝਾ ਚ ਸਾ ਨਾਮਕਾਯਘਟਨਵਸੇਨ ਗਨ੍ਥੋ ਚਾਤਿ ਅਭਿਜ੍ਝਾਕਾਯਗਨ੍ਥੋ. ਹਿਤਸੁਖਂ ਬ੍ਯਾਪਾਦਯਤੀਤਿ ਬ੍ਯਾਪਾਦੋ. ਬ੍ਯਾਪਾਦੋ ਚ ਸੋ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਗਨ੍ਥੋ ਚਾਤਿ ਬ੍ਯਾਪਾਦੋ ਕਾਯਗਨ੍ਥੋ. ਸੀਲਬ੍ਬਤਪਰਾਮਾਸੋਤਿ ‘‘ਇਤੋ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਨਂ ਸੀਲੇਨ ਸੁਦ੍ਧਿ ਵਤੇਨ ਸੁਦ੍ਧੀ’’ਤਿ (ਧ. ਸ. ੧੧੪੩, ੧੨੨੨) ਪਰਤੋ ਆਮਾਸੋ. ਇਦਂਸਚ੍ਚਾਭਿਨਿਵੇਸੋਤਿ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਭਾਸਿਤਮ੍ਪਿ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਸਸ੍ਸਤੋ ਲੋਕੋ, ਇਦਮੇਵ ਸਚ੍ਚਂ, ਮੋਘਮਞ੍ਞ’’ਨ੍ਤਿ (ਧ. ਸ. ੧੧੪੪) ਇਮਿਨਾ ਆਕਾਰੇਨ ਅਭਿਨਿਵੇਸੋ ਇਦਂਸਚ੍ਚਾਭਿਨਿਵੇਸੋ. ਅਤ੍ਤਨੋ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਰਾਗੋਤਿ ਅਤ੍ਤਨਾ ਅਭਿਨਿਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਗਹਿਤਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਛਨ੍ਦਰਾਗੋ. ਪਰਵਾਦੇਸੁ ਆਘਾਤੋਤਿ ਪਰਸ੍ਸ ਵਚਨੇਸੁ ਕੋਪੋ. ਅਪ੍ਪਚ੍ਚਯੋਤਿ ਅਤੁਟ੍ਠਾਕਾਰੋ. ਅਤ੍ਤਨੋ ਸੀਲਂ ਵਾਤਿ ਅਤ੍ਤਨਾ ਸਮਾਦਿਨ੍ਨਂ ਗੋਸੀਲਾਦਿਸੀਲਂ ਵਾ. ਅਤ੍ਤਨੋ ਦਿਟ੍ਠੀਤਿ ਅਤ੍ਤਨਾ ਗਹਿਤਾ ਪਰਾਮਟ੍ਠਾ ਦਿਟ੍ਠਿ. ਤੇਹਿ ਗਨ੍ਥੇਹੀਤਿ ਏਤੇਹਿ ਵੁਤ੍ਤੇਹਿ ਨਾਮਕਾਯਘਟਨੇਹਿ. ਰੂਪਂ ਆਦਿਯਨ੍ਤੀਤਿ ਚਤੁਸਮੁਟ੍ਠਾਨਿਕਂ ਰੂਪਾਰਮ੍ਮਣਂ ਆਦਿਯਨ੍ਤਿ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਿ. ਉਪਾਦਿਯਨ੍ਤੀਤਿ ਉਪਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਿ ਤਣ੍ਹਾਗਹਣੇਨ. ਪਰਾਮਸਨ੍ਤਿ ਦਿਟ੍ਠਿਗਹਣੇਨ. ਅਭਿਨਿਵਿਸਨ੍ਤਿ ਮਾਨਗਹਣੇਨ. ਵਟ੍ਟਨ੍ਤਿ ਤੇਭੂਮਕਵਟ੍ਟਂ. ਗਨ੍ਥੇਤਿ ਬਨ੍ਧਨੇ.

ਵੋਸਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਵਾਤਿ ਸਮ੍ਮਾ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਵਾ. ਗਥਿਤੇਤਿ ਬਨ੍ਧਨੇ. ਗਨ੍ਥਿਤੇਤਿ ਗਨ੍ਥਨੇਨ ਗਨ੍ਥਿਤੇ. ਵਿਬਨ੍ਧੇਤਿ ਵਿਸੇਸੇਨ ਬਨ੍ਧੇ. ਆਬਨ੍ਧੇਤਿ ਅਨੇਕਵਿਧੇਨ ਬਨ੍ਧੇ. ਪਲਿਬੁਦ੍ਧੇਤਿ ਅਮੁਞ੍ਚਿਤੇ. ਬਨ੍ਧਨੇ ਪੋਟਯਿਤ੍ਵਾਤਿ ਤਣ੍ਹਾਮਾਨਦਿਟ੍ਠਿਬਨ੍ਧਨਾਨਿ ਪਪ੍ਪੋਟਯਿਤ੍ਵਾ. ਵਿਸਜ੍ਜਾਤਿ ਚਜਿਤ੍ਵਾ.

ਇਮੇ ਪਨ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਗਨ੍ਥੇ ਕਿਲੇਸਪਟਿਪਾਟਿਯਾਪਿ ਆਹਰਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਮਗ੍ਗਪਟਿਪਾਟਿਯਾਪਿ – ਕਿਲੇਸਪਟਿਪਾਟਿਯਾ ਅਭਿਜ੍ਝਾਕਾਯਗਨ੍ਥੋ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗੇਨ ਪਹੀਯਤਿ, ਬ੍ਯਾਪਾਦੋ ਕਾਯਗਨ੍ਥੋ ਅਨਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗੇਨ, ਸੀਲਬ੍ਬਤਪਰਾਮਾਸੋ ਕਾਯਗਨ੍ਥੋ ਇਦਂਸਚ੍ਚਾਭਿਨਿਵੇਸੋ ਕਾਯਗਨ੍ਥੋ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗੇਨ. ਮਗ੍ਗਪਟਿਪਾਟਿਯਾ ਸੀਲਬ੍ਬਤਪਰਾਮਾਸੋ ਕਾਯਗਨ੍ਥੋ ਇਦਂਸਚ੍ਚਾਭਿਨਿਵੇਸੋ ਕਾਯਗਨ੍ਥੋ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗੇਨ, ਬ੍ਯਾਪਾਦੋ ਕਾਯਗਨ੍ਥੋ ਅਨਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗੇਨ, ਅਭਿਜ੍ਝਾਕਾਯਗਨ੍ਥੋ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗੇਨਾਤਿ. ਏਤੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਗਨ੍ਥਾ ਯਸ੍ਸ ਸਂਵਿਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਚੁਤਿਪਟਿਸਨ੍ਧਿਵਸੇਨ ਵਟ੍ਟਸ੍ਮਿਂ ਗਨ੍ਥੇਨ੍ਤਿ ਘਟੇਨ੍ਤੀਤਿ ਗਨ੍ਥਾ. ਤੇ ਚਤੁਪ੍ਪਭੇਦਾ ਅਭਿਜ੍ਝਾਯਨ੍ਤਿ ਏਤਾਯ, ਸਯਂ ਵਾ ਅਭਿਜ੍ਝਾਯਤਿ, ਅਭਿਜ੍ਝਾਯਨਮਤ੍ਤਮੇਵ ਵਾ ਏਸਾਤਿ ਅਭਿਜ੍ਝਾ. ਲੋਭੋਯੇਵ ਨਾਮਕਾਯਂ ਗਨ੍ਥੇਤਿ ਚੁਤਿਪਟਿਸਨ੍ਧਿਵਸੇਨ ਵਟ੍ਟਸ੍ਮਿਂ ਘਟੇਤੀਤਿ ਕਾਯਗਨ੍ਥੋ. ਬ੍ਯਾਪਜ੍ਜਤਿ ਤੇਨ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪੂਤਿਭਾਵਂ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਬ੍ਯਾਪਾਦਯਤਿ ਵਾ ਵਿਨਯਾਚਾਰਰੂਪਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਹਿਤਸੁਖਾਦੀਨੀਤਿ ਬ੍ਯਾਪਾਦੋ. ‘‘ਇਤੋ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਨਂ ਸੀਲੇਨ ਸੁਦ੍ਧਿ ਵਤੇਨ ਸੁਦ੍ਧੀ’’ਤਿ ਪਰਾਮਸਨਂ ਸੀਲਬ੍ਬਤਪਰਾਮਾਸੋ, ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਭਾਸਿਤਮ੍ਪਿ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਸਸ੍ਸਤੋ ਲੋਕੋ, ਇਦਮੇਵ ਸਚ੍ਚਂ, ਮੋਘਮਞ੍ਞ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਆਕਾਰੇਨ ਅਭਿਨਿਵਿਸਤੀਤਿ ਇਦਂਸਚ੍ਚਾਭਿਨਿਵੇਸੋ. ਯਥਾ ਵਯ੍ਹਂ ਵਾਤਿਆਦਿਂ ਵਯ੍ਹਾਦਿਵਿਸਙ੍ਖਰਣਂ ਗਨ੍ਥਾਨਂ ਵਿਯੋਗਕਰਣੇ ਉਪਮਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਆਹ.

ਨ ਜਨੇਨ੍ਤੀਤਿ ਨ ਉਪ੍ਪਾਦੇਨ੍ਤਿ. ਨ ਸਞ੍ਜਨੇਨ੍ਤੀਤਿ ਨ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਨ੍ਤਿ. ਨਾਭਿਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਨ੍ਤੀਤਿ ਉਪਸਗ੍ਗਵਸੇਨ ਪਦਂ ਵਡ੍ਢਿਤਂ. ਨ ਸਞ੍ਜਨੇਨ੍ਤੀਤਿ ਉਪ੍ਪਾਦਕ੍ਖਣਂ. ਨ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਨ੍ਤਿ ਨਾਭਿਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਨ੍ਤੀਤਿ ਪਵਤ੍ਤਿਕ੍ਖਣਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ.

੩੦. ਸੀਮਾਤਿਗੋਤਿ ਗਾਥਾ ਏਕਪੁਗ੍ਗਲਾਧਿਟ੍ਠਾਨਾਯ ਦੇਸਨਾਯ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਪੁਬ੍ਬਸਦਿਸੋ ਏਵ ਪਨਸ੍ਸਾ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ, ਸੋ ਏਵਂ ਅਤ੍ਥਵਣ੍ਣਨਾਯ ਸਦ੍ਧਿਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ – ਕਿਞ੍ਚ ਭਿਯ੍ਯੋ? ਸੋ ਈਦਿਸੋ ਭੂਰਿਪਞ੍ਞੋ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਕਿਲੇਸਸੀਮਾਨਂ ਅਤੀਤਤ੍ਤਾ ਸੀਮਾਤਿਗੋ, ਬਾਹਿਤਪਾਪਤ੍ਤਾ ਚ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ, ਇਤ੍ਥਮ੍ਭੂਤਸ੍ਸ ਚ ਤਸ੍ਸ ਨਤ੍ਥਿ, ਪਰਚਿਤ੍ਤਪੁਬ੍ਬੇਨਿਵਾਸਞਾਣੇਹਿ ਞਤ੍ਵਾ ਵਾ ਮਂਸਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੂਹਿ ਦਿਸ੍ਵਾ ਵਾ ਕਿਞ੍ਚਿ ਸਮੁਗ੍ਗਹੀਤਂ, ਅਭਿਨਿਵਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਸੋ ਚ ਕਾਮਰਾਗਾਭਾਵਤੋ ਨ ਰਾਗਰਾਗੀ ਰੂਪਾਰੂਪਰਾਗਾਭਾਵਤੋ ਨ ਵਿਰਾਗਰਤ੍ਤੋ, ਯਤੋ ਏਵਂਵਿਧਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸ ‘‘ਇਦਂ ਪਰਮ’’ਨ੍ਤਿ ਕਿਞ੍ਚਿ ਇਧ ਉਗ੍ਗਹੀਤਂ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਅਰਹਤ੍ਤਨਿਕੂਟੇਨ ਦੇਸਨਂ ਨਿਟ੍ਠਾਪੇਸਿ.

ਚਤਸ੍ਸੋ ਸੀਮਾਯੋਤਿ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦਾ. ਦਿਟ੍ਠਾਨੁਸਯੋਤਿ ਦਿਟ੍ਠਿ ਚ ਸਾ ਅਪ੍ਪਹੀਨਟ੍ਠੇਨ ਅਨੁਸਯੋ ਚਾਤਿ ਦਿਟ੍ਠਾਨੁਸਯੋ. ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਨੁਸਯਾਦੀਸੁਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ. ਕੇਨਟ੍ਠੇਨ ਅਨੁਸਯਾ? ਅਨੁਸਯਨਟ੍ਠੇਨ. ਕੋ ਏਸ ਅਨੁਸਯਟ੍ਠੋ ਨਾਮਾਤਿ? ਅਪ੍ਪਹੀਨਟ੍ਠੋ. ਏਤੇ ਹਿ ਅਪ੍ਪਹੀਨਟ੍ਠੇਨ ਤਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਾਨੇ ਅਨੁਸੇਨ੍ਤਿ ਨਾਮ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਅਨੁਸਯਾ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ. ਅਨੁਸੇਨ੍ਤੀਤਿ ਅਨੁਰੂਪਂ ਕਾਰਣਂ ਲਭਿਤ੍ਵਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਥਾਪਿ ਸਿਯਾ – ਅਨੁਸਯਟ੍ਠੋ ਨਾਮ ਅਪ੍ਪਹੀਨਾਕਾਰੋ, ਅਪ੍ਪਹੀਨਾਕਾਰੋ ਚ ‘‘ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤੁਂ ਨ ਯੁਜ੍ਜਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਨ ਅਨੁਸਯਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤੀਤਿ. ਤਤ੍ਰਿਦਂ ਪਟਿਵਚਨਂ – ਅਪ੍ਪਹੀਨਾਕਾਰੋ ਅਨੁਸਯੋ, ਅਨੁਸਯੋਤਿ ਪਨ ਅਪ੍ਪਹੀਨਟ੍ਠੇਨ ਥਾਮਗਤਾ ਕਿਲੇਸਾ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ. ਸੋ ਚਿਤ੍ਤਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੋ ਸਾਰਮ੍ਮਣੋ ਸਪ੍ਪਚ੍ਚਯਟ੍ਠੇਨ ਸਹੇਤੁਕੋ ਏਕਨ੍ਤਾਕੁਸਲੋ ਅਤੀਤੋਪਿ ਹੋਤਿ ਅਨਾਗਤੋਪਿ ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨੋਪਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤੁਂ ਯੁਜ੍ਜਤਿ.

ਤਤ੍ਰਿਦਂ ਪਮਾਣਂ – ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਯਂ ਤਾਵ ਅਭਿਸਮਯਕਥਾਯਂ (ਪਟਿ. ਮ. ੩.੨੧) ‘‘ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਕਿਲੇਸੇ ਪਜਹਤੀ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਅਨੁਸਯਾਨਂ ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਭਾਵਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਿਤਾਯ ‘‘ਥਾਮਗਤੋ ਅਨੁਸਯਂ ਪਜਹਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਧਮ੍ਮਸਙ੍ਗਣਿਯਂ ਮੋਹਸ੍ਸ ਪਦਭਾਜਨੇ (ਧ. ਸ. ੩੯੦) ‘‘ਅਵਿਜ੍ਜਾਨੁਸਯੋ ਅਵਿਜ੍ਜਾਪਰਿਯੁਟ੍ਠਾਨਂ, ਅਵਿਜ੍ਜਾਲਙ੍ਗੀ ਮੋਹੋ ਅਕੁਸਲਮੂਲਂ, ਅਯਂ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਮੋਹੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਅਕੁਸਲਚਿਤ੍ਤੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਅਵਿਜ੍ਜਾਨੁਸਯਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਭਾਵੋ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਕਥਾਵਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ ‘‘ਅਨੁਸਯਾ ਅਬ੍ਯਾਕਤਾ ਅਨੁਸਯਾ ਅਹੇਤੁਕਾ ਅਨੁਸਯਾ ਚਿਤ੍ਤਵਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ’’ਤਿ (ਕਥਾ. ੬੦੫) ਸਬ੍ਬੇ ਵਾਦਾ ਪਟਿਸੇਧਿਤਾ. ਅਨੁਸਯਯਮਕੇ ਸਤ੍ਤਨ੍ਨਂ ਮਹਾਵਾਰਾਨਂ ਅਞ੍ਞਤਰਸ੍ਮਿਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨਵਾਰੇ ‘‘ਯਸ੍ਸ ਕਾਮਰਾਗਾਨੁਸਯੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਤਸ੍ਸ ਪਟਿਘਾਨੁਸਯੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਅਨੁਸੇਨ੍ਤੀਤਿ ਅਨੁਰੂਪਂ ਕਾਰਣਂ ਲਭਿਤ੍ਵਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਯਂ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਂ ਇਮਿਨਾ ਤਨ੍ਤਿਪ੍ਪਮਾਣੇਨ ਸੁਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਯਮ੍ਪਿ ‘‘ਚਿਤ੍ਤਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੋ ਸਾਰਮ੍ਮਣੋ’’ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਮ੍ਪਿ ਸੁਵੁਤ੍ਤਮੇਵ. ਅਨੁਸਯੋ ਹਿ ਨਾਮੇਸ ਪਰਿਨਿਪ੍ਫਨ੍ਨੋ ਚਿਤ੍ਤਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੋ ਅਕੁਸਲਧਮ੍ਮੋਤਿ ਨਿਟ੍ਠਮੇਤ੍ਥ ਗਨ੍ਤਬ੍ਬਂ.

ਤਤ੍ਥ ਦਿਟ੍ਠਾਨੁਸਯੋ ਚਤੂਸੁ ਦਿਟ੍ਠਿਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੇਸੁ, ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਨੁਸਯੋ ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਸਹਗਤੇ, ਅਵਿਜ੍ਜਾਨੁਸਯੋ ਦ੍ਵਾਦਸਸੁ ਅਕੁਸਲਚਿਤ੍ਤੇਸੁ ਸਹਜਾਤਵਸੇਨ ਆਰਮ੍ਮਣਵਸੇਨ ਚ; ਤਯੋਪਿ ਅਵਸੇਸਤੇਭੂਮਕਧਮ੍ਮੇਸੁ ਆਰਮ੍ਮਣਵਸੇਨ ਦਿਟ੍ਠਿਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਮੋਹਾ. ਕਾਮਰਾਗਾਨੁਸਯੋ ਚੇਤ੍ਥ ਲੋਭਸਹਗਤਚਿਤ੍ਤੇਸੁ ਸਹਜਾਤਵਸੇਨ ਆਰਮ੍ਮਣਵਸੇਨ ਚ, ਮਨਾਪੇਸੁ ਅਵਸੇਸਕਾਮਾਵਚਰਧਮ੍ਮੇਸੁ ਆਰਮ੍ਮਣਵਸੇਨ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨੋ ਲੋਭੋ. ਪਟਿਘਾਨੁਸਯੋ ਦੋਮਨਸ੍ਸਸਹਗਤਚਿਤ੍ਤੇਸੁ ਸਹਜਾਤਵਸੇਨ ਆਰਮ੍ਮਣਵਸੇਨ ਚ, ਅਮਨਾਪੇਸੁ ਅਵਸੇਸਕਾਮਾਵਚਰਧਮ੍ਮੇਸੁ ਆਰਮ੍ਮਣਵਸੇਨੇਵ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨੋ ਦੋਸੋ. ਮਾਨਾਨੁਸਯੋ ਦਿਟ੍ਠਿਵਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਲੋਭਸਹਗਤਚਿਤ੍ਤੇਸੁ ਸਹਜਾਤਵਸੇਨ ਆਰਮ੍ਮਣਵਸੇਨ ਚ, ਦੁਕ੍ਖਵੇਦਨਾਵਜ੍ਜੇਸੁ ਅਵਸੇਸਕਾਮਾਵਚਰਧਮ੍ਮੇਸੁ ਰੂਪਾਰੂਪਾਵਚਰਧਮ੍ਮੇਸੁ ਚ ਆਰਮ੍ਮਣਵਸੇਨੇਵ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨੋ ਮਾਨੋ. ਭਵਰਾਗਾਨੁਸਯੋ ਚਤੂਸੁ ਦਿਟ੍ਠਿਵਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤੇਸੁ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨੋਪਿ ਸਹਜਾਤਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਆਰਮ੍ਮਣਵਸੇਨੇਵ ਪਨ ਰੂਪਾਰੂਪਾਵਚਰਧਮ੍ਮੇਸੁ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨੋ ਲੋਭੋ ਵੁਤ੍ਤੋ.

ਤਤ੍ਥ ਦਿਟ੍ਠਾਨੁਸਯੋਤਿ ਦ੍ਵਾਸਟ੍ਠਿਵਿਧਾ ਦਿਟ੍ਠਿ. ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਨੁਸਯੋਤਿ ਅਟ੍ਠਵਤ੍ਥੁਕਾ ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾ. ਤਦੇਕਟ੍ਠਾ ਚ ਕਿਲੇਸਾਤਿ ਸਹਜੇਕਟ੍ਠਵਸੇਨ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਯ, ਸਹਜੇਕਟ੍ਠਵਸੇਨ ਏਕਤੋ ਠਿਤਾ. ਮਾਨਾਨੁਸਯੋਤਿ ਨਵਵਿਧਮਾਨੋ. ਪਰਮਤ੍ਥਞਾਣੇਨ ਵਾ ਞਤ੍ਵਾਤਿ ਪਰੇਸਂ ਚਿਤ੍ਤਾਚਾਰਜਾਨਨਪਞ੍ਞਾਯ ਜਾਨਿਤ੍ਵਾ, ਚੇਤੋਪਰਿਯਞਾਣੇਨ ਜਾਨਿਤ੍ਵਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਪੁਬ੍ਬੇਨਿਵਾਸਾਨੁਸ੍ਸਤਿਞਾਣੇਨ ਵਾਤਿ ਅਤੀਤੇ ਨਿਵੁਟ੍ਠਕ੍ਖਨ੍ਧਾਨੁਸ੍ਸਰਣਞਾਣੇਨ ਜਾਨਿਤ੍ਵਾ. ਮਂਸਚਕ੍ਖੁਨਾ ਵਾਤਿ ਪਕਤਿਚਕ੍ਖੁਨਾ. ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁਨਾ ਵਾਤਿ ਦਿਬ੍ਬਸਦਿਸੇਨ ਦਿਬ੍ਬਵਿਹਾਰਸਨ੍ਨਿਸ੍ਸਿਤੇਨ ਵਾ ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁਨਾ ਪਸ੍ਸਿਤ੍ਵਾ. ਰਾਗਰਤ੍ਤਾਤਿ ਰਾਗੇਨ ਰਞ੍ਜਿਤਾ. ਯੇ ਪਞ੍ਚਸੁ ਕਾਮਗੁਣੇਸੂਤਿ ਯੇ ਪਞ੍ਚਸੁ ਰੂਪਾਦਿਵਤ੍ਥੁਕਾਮਕੋਟ੍ਠਾਸੇਸੁ. ਵਿਰਾਗਰਤ੍ਤਾਤਿ ਵਿਰਾਗਸਙ੍ਖਾਤਾਸੁ ਰੂਪਾਰੂਪਸਮਾਪਤ੍ਤੀਸੁ ਅਤਿਰਤ੍ਤਾ ਅਲ੍ਲੀਨਾ. ਯਤੋ ਕਾਮਰਾਗੋ ਚਾਤਿ ਯਦਾ ਕਾਮਭਵੇ ਰਾਗੋ ਚ. ਰੂਪਾਰੂਪਰਾਗੇਸੁਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ.

ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਪ੍ਪਜ੍ਜੋਤਿਕਾਯ ਮਹਾਨਿਦ੍ਦੇਸਟ੍ਠਕਥਾਯ

ਸੁਦ੍ਧਟ੍ਠਕਸੁਤ੍ਤਨਿਦ੍ਦੇਸਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੫. ਪਰਮਟ੍ਠਕਸੁਤ੍ਤਨਿਦ੍ਦੇਸਵਣ੍ਣਨਾ

੩੧. ਪਞ੍ਚਮੇ ਪਰਮਟ੍ਠਕਸੁਤ੍ਤੇ ਪਰਮਨ੍ਤਿ ਦਿਟ੍ਠੀਸੁ ਪਰਿਬ੍ਬਸਾਨੋਤਿ ਇਦਂ ਪਰਮਨ੍ਤਿ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਸਕਾਯ ਸਕਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਵਸਮਾਨੋ. ਯਦੁਤ੍ਤਰਿਂ ਕੁਰੁਤੇਤਿ ਯਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਤ੍ਥਾਰਾਦਿਂ ਸੇਟ੍ਠਂ ਕਰੋਤਿ. ਹੀਨਾਤਿ ਅਞ੍ਞੇ ਤਤੋ ਸਬ੍ਬਮਾਹਾਤਿ ਤਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਤ੍ਥਾਰਾਦਿਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਤਤੋ ਅਞ੍ਞੇ ਸਬ੍ਬੇ ‘‘ਹੀਨਾ ਇਮੇ’’ਤਿ ਆਹ. ਤਸ੍ਮਾ ਵਿਵਾਦਾਨਿ ਅਵੀਤਿਵਤ੍ਤੋਤਿ ਤੇਨ ਕਾਰਣੇਨ ਸੋ ਦਿਟ੍ਠਿਕਲਹੇ ਅਵੀਤਿਵਤ੍ਤੋਵ ਹੋਤਿ.

ਵਸਨ੍ਤੀਤਿ ਪਠਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨਦਿਟ੍ਠਿਵਸੇਨ ਵਸਨ੍ਤਿ. ਪਵਸਨ੍ਤੀਤਿ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਵਸਨ੍ਤਿ. ਆਵਸਨ੍ਤੀਤਿ ਵਿਸੇਸੇਨ ਵਸਨ੍ਤਿ. ਪਰਿਵਸਨ੍ਤੀਤਿ ਸਬ੍ਬਭਾਗੇਨ ਵਸਨ੍ਤਿ. ਤਂ ਉਪਮਾਯ ਸਾਧੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਯਥਾ ਆਗਾਰਿਕਾ ਵਾ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਆਗਾਰਿਕਾ ਵਾਤਿ ਘਰਸਾਮਿਕਾ. ਘਰੇਸੁ ਵਸਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਘਰੇਸੁ ਆਸਙ੍ਕਵਿਰਹਿਤਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਨਿਵਸਨ੍ਤਿ. ਸਾਪਤ੍ਤਿਕਾ ਵਾਤਿ ਆਪਤ੍ਤਿਬਹੁਲਾ. ਸਕਿਲੇਸਾ ਵਾਤਿ ਰਾਗਾਦਿਕਿਲੇਸਬਹੁਲਾ. ਉਤ੍ਤਰਿਂ ਕਰੋਤੀਤਿ ਅਤਿਰੇਕਂ ਕਰੋਤਿ. ਅਯਂ ਸਤ੍ਥਾ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੂਤਿ ‘ਅਯਂ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਸਤ੍ਥਾ ਸਬ੍ਬਂ ਜਾਨਾਤਿ’.

ਸਬ੍ਬੇ ਪਰਪ੍ਪਵਾਦੇ ਖਿਪਤੀਤਿ ਸਬ੍ਬਾ ਪਰਲਦ੍ਧਿਯੋ ਛਡ੍ਡੇਤਿ. ਉਕ੍ਖਿਪਤੀਤਿ ਨੀਹਰਤਿ. ਪਰਿਕ੍ਖਿਪਤੀਤਿ ਪਰਮ੍ਮੁਖੇ ਕਰੋਤਿ. ਦਿਟ੍ਠਿਮੇਧਗਾਨੀਤਿ ਦਿਟ੍ਠਿਵਿਹੇਸਕਾਨਿ.

੩੨. ਦੁਤਿਯਗਾਥਾਯਤ੍ਥੋ – ਏਵਂ ਅਵੀਤਿਵਤ੍ਤੋ ਚ ਯਂ ਦਿਟ੍ਠੇ ਸੁਤੇ ਸੀਲਵਤੇ ਮੁਤੇਤਿ ਏਤੇਸੁ ਚਤੂਸੁ ਵਤ੍ਥੂਸੁ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਦਿਟ੍ਠਿਸਙ੍ਖਾਤੇ ਅਤ੍ਤਨਿ ਪੁਬ੍ਬੇ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰਂ ਆਨਿਸਂਸਂ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਤਦੇਵ ਸੋ ਤਤ੍ਥ ਸਕਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਆਨਿਸਂਸਂ ‘‘ਇਦਂ ਸੇਟ੍ਠ’’ਨ੍ਤਿ ਅਭਿਨਿਵਿਸਿਤ੍ਵਾ