📜

ਨਮੋ ਤਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਅਰਹਤੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ

ਖੁਦ੍ਦਕਨਿਕਾਯੇ

ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਮਗ੍ਗ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ

(ਦੁਤਿਯੋ ਭਾਗੋ)

੬੮. ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਪਰੋਪਰਿਯਤ੍ਤਞਾਣਨਿਦ੍ਦੇਸਵਣ੍ਣਨਾ

੧੧੧. ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਪਰੋਪਰਿਯਤ੍ਤਞਾਣਨਿਦ੍ਦੇਸੇ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸਾਤਿ ਵਚਨੇ ਉਦ੍ਦੇਸੇ ਸਰੂਪਤੋ ਅਵਿਜ੍ਜਮਾਨੇਪਿ ‘‘ਛ ਞਾਣਾਨਿ ਅਸਾਧਾਰਣਾਨਿ ਸਾਵਕੇਹੀ’’ਤਿ (ਪਟਿ. ਮ. ਮਾਤਿਕਾ ੧.੭੩) ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ‘‘ਤਥਾਗਤਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਮੇਵ ਹੋਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਉਦ੍ਦੇਸੇ ਅਤ੍ਥਤੋ ਸਿਦ੍ਧਸ੍ਸ ਤਥਾਗਤਵਚਨਸ੍ਸ ਨਿਦ੍ਦੇਸੇ ਗਹਣਂ ਕਤਂ. ਸਤ੍ਤੇ ਪਸ੍ਸਤੀਤਿ ਰੂਪਾਦੀਸੁ ਛਨ੍ਦਰਾਗੇਨ ਸਤ੍ਤਤਾਯ ਲਗ੍ਗਤਾਯ ਸਤ੍ਤਾ, ਤੇ ਸਤ੍ਤੇ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਪਰੋਪਰਿਯਤ੍ਤਞਾਣੇਨ ਚਕ੍ਖੁਨਾ ਪਸ੍ਸਤਿ ਓਲੋਕੇਤਿ. ਅਪ੍ਪਰਜਕ੍ਖੇਤਿ ਪਞ੍ਞਾਮਯੇ ਅਕ੍ਖਿਮ੍ਹਿ ਅਪ੍ਪਂ ਰਾਗਾਦਿਰਜੋ ਏਤੇਸਨ੍ਤਿ ਅਪ੍ਪਰਜਕ੍ਖਾ, ਅਪ੍ਪਂ ਰਾਗਾਦਿਰਜੋ ਏਤੇਸਨ੍ਤਿ ਵਾ ਅਪ੍ਪਰਜਕ੍ਖਾ. ਤੇ ਅਪ੍ਪਰਜਕ੍ਖੇ. ਮਹਾਰਜਕ੍ਖੇਤਿ ਪਞ੍ਞਾਮਯੇ ਅਕ੍ਖਿਮ੍ਹਿ ਮਹਨ੍ਤਂ ਰਾਗਾਦਿਰਜੋ ਏਤੇਸਨ੍ਤਿ ਮਹਾਰਜਕ੍ਖਾ, ਮਹਨ੍ਤਂ ਰਾਗਾਦਿਰਜੋ ਏਤੇਸਨ੍ਤਿ ਵਾ ਮਹਾਰਜਕ੍ਖਾ. ਤਿਕ੍ਖਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇ ਮੁਦਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇਤਿ ਤਿਕ੍ਖਾਨਿ ਸਦ੍ਧਾਦੀਨਿ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਏਤੇਸਨ੍ਤਿ ਤਿਕ੍ਖਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾ, ਮੁਦੂਨਿ ਸਦ੍ਧਾਦੀਨਿ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਏਤੇਸਨ੍ਤਿ ਮੁਦਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾ. ਸ੍ਵਾਕਾਰੇ ਦ੍ਵਾਕਾਰੇਤਿ ਸੁਨ੍ਦਰਾ ਸਦ੍ਧਾਦਯੋ ਆਕਾਰਾ ਕੋਟ੍ਠਾਸਾ ਏਤੇਸਨ੍ਤਿ ਸ੍ਵਾਕਾਰਾ, ਕੁਚ੍ਛਿਤਾ ਗਰਹਿਤਾ ਸਦ੍ਧਾਦਯੋ ਆਕਾਰਾ ਕੋਟ੍ਠਾਸਾ ਏਤੇਸਨ੍ਤਿ ਦ੍ਵਾਕਾਰਾ. ਸੁਵਿਞ੍ਞਾਪਯੇ ਦੁਵਿਞ੍ਞਾਪਯੇਤਿ ਯੇ ਕਥਿਤਂ ਕਾਰਣਂ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਨ੍ਤਿ ਸੁਖੇਨ ਸਕ੍ਕਾ ਹੋਨ੍ਤਿ ਵਿਞ੍ਞਾਪੇਤੁਂ, ਤੇ ਸੁਵਿਞ੍ਞਾਪਯਾ, ਤਬ੍ਬਿਪਰੀਤਾ ਦੁਵਿਞ੍ਞਾਪਯਾ. ਅਪ੍ਪੇਕਚ੍ਚੇ ਪਰਲੋਕਵਜ੍ਜਭਯਦਸ੍ਸਾਵਿਨੋਤਿ ਅਪਿ ਏਕੇ ਪਰਲੋਕਞ੍ਚੇਵ ਰਾਗਾਦਿਵਜ੍ਜਞ੍ਚ ਭਯਤੋ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੇ, ਇਮਸ੍ਸ ਪਨ ਪਦਸ੍ਸ ਨਿਦ੍ਦੇਸੇ ਪਰਲੋਕਸ੍ਸੇਵ ਨ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਖਨ੍ਧਾਦਿਲੋਕੇ ਚ ਰਾਗਾਦਿਵਜ੍ਜੇ ਚ ਪਰਂ ਬਾਲ਼੍ਹਂ ਭਯਂ ਪਸ੍ਸਨਸੀਲਾਤਿ ਪਰਲੋਕਵਜ੍ਜਭਯਦਸ੍ਸਾਵਿਨੋ. ਤੇ ਪਰਲੋਕਵਜ੍ਜਭਯਦਸ੍ਸਾਵਿਨੇਤਿ ਏਵਮਤ੍ਥੋ ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ. ਅਪ੍ਪੇਕਚ੍ਚੇ ਨ ਪਰਲੋਕਵਜ੍ਜਭਯਦਸ੍ਸਾਵਿਨੋਤਿ ਤਬ੍ਬਿਪਰੀਤੇ. ਲੋਕੋਤਿ ਚ ਲੁਜ੍ਜਨਪਲੁਜ੍ਜਨਟ੍ਠੇਨ. ਵਜ੍ਜਨ੍ਤਿ ਚ ਵਜ੍ਜਨੀਯਟ੍ਠੇਨ. ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਉਦ੍ਦੇਸਸ੍ਸ ਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਕਤੋ ਹੋਤਿ.

ਪੁਨ ਨਿਦ੍ਦੇਸਸ੍ਸ ਪਟਿਨਿਦ੍ਦੇਸਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਅਪ੍ਪਰਜਕ੍ਖੇ ਮਹਾਰਜਕ੍ਖੇਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਤੀਸੁ ਰਤਨੇਸੁ ਓਕਪ੍ਪਨਸਙ੍ਖਾਤਾ ਸਦ੍ਧਾ ਅਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਸਦ੍ਧੋ. ਸੋ ਸਦ੍ਧਾਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਅਸ੍ਸਦ੍ਧਿਯਰਜਸ੍ਸ ਚੇਵ ਅਸ੍ਸਦ੍ਧਿਯਮੂਲਕਸ੍ਸ ਸੇਸਾਕੁਸਲਰਜਸ੍ਸ ਚ ਅਪ੍ਪਕਤ੍ਤਾ ਅਪ੍ਪਰਜਕ੍ਖੋ. ਨਤ੍ਥਿ ਏਤਸ੍ਸ ਸਦ੍ਧਾਤਿ ਅਸ੍ਸਦ੍ਧੋ. ਸੋ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰਸ੍ਸ ਰਜਸ੍ਸ ਮਹਨ੍ਤਤ੍ਤਾ ਮਹਾਰਜਕ੍ਖੋ. ਆਰਦ੍ਧਂ ਵੀਰਿਯਮਨੇਨਾਤਿ ਆਰਦ੍ਧਵੀਰਿਯੋ. ਸੋ ਕੋਸਜ੍ਜਰਜਸ੍ਸ ਚੇਵ ਕੋਸਜ੍ਜਮੂਲਕਸ੍ਸ ਸੇਸਾਕੁਸਲਰਜਸ੍ਸ ਚ ਅਪ੍ਪਕਤ੍ਤਾ ਅਪ੍ਪਰਜਕ੍ਖੋ. ਹੀਨਵੀਰਿਯਤ੍ਤਾ ਕੁਚ੍ਛਿਤੇਨ ਆਕਾਰੇਨ ਸੀਦਤੀਤਿ ਕੁਸੀਦੋ, ਕੁਸੀਦੋ ਏਵ ਕੁਸੀਤੋ. ਸੋ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰਸ੍ਸ ਰਜਸ੍ਸ ਮਹਨ੍ਤਤ੍ਤਾ ਮਹਾਰਜਕ੍ਖੋ. ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਉਪੇਚ੍ਚ ਠਿਤਾ ਸਤਿ ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਉਪਟ੍ਠਿਤਸ੍ਸਤਿ. ਸੋ ਮੁਟ੍ਠਸ੍ਸਚ੍ਚਰਜਸ੍ਸ ਚੇਵ ਮੁਟ੍ਠਸ੍ਸਚ੍ਚਮੂਲਕਸ੍ਸ ਸੇਸਾਕੁਸਲਰਜਸ੍ਸ ਚ ਅਪ੍ਪਕਤ੍ਤਾ ਅਪ੍ਪਰਜਕ੍ਖੋ. ਮੁਟ੍ਠਾ ਨਟ੍ਠਾ ਸਤਿ ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਮੁਟ੍ਠਸ੍ਸਤਿ. ਸੋ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰਸ੍ਸ ਰਜਸ੍ਸ ਮਹਨ੍ਤਤ੍ਤਾ ਮਹਾਰਜਕ੍ਖੋ. ਅਪ੍ਪਨਾਸਮਾਧਿਨਾ ਉਪਚਾਰਸਮਾਧਿਨਾ ਵਾ ਆਰਮ੍ਮਣੇ ਸਮਂ, ਸਮ੍ਮਾ ਵਾ ਆਹਿਤੋ ਠਿਤੋਤਿ ਸਮਾਹਿਤੋ, ਸਮਾਹਿਤਚਿਤ੍ਤੋਤਿ ਵਾ ਸਮਾਹਿਤੋ. ਸੋ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਰਜਸ੍ਸ ਚੇਵ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਮੂਲਕਸ੍ਸ ਸੇਸਾਕੁਸਲਰਜਸ੍ਸ ਚ ਅਪ੍ਪਕਤ੍ਤਾ ਅਪ੍ਪਰਜਕ੍ਖੋ. ਨ ਸਮਾਹਿਤੋ ਅਸਮਾਹਿਤੋ. ਸੋ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰਸ੍ਸ ਰਜਸ੍ਸ ਮਹਨ੍ਤਤ੍ਤਾ ਮਹਾਰਜਕ੍ਖੋ. ਉਦਯਤ੍ਥਗਾਮਿਨੀ ਪਞ੍ਞਾ ਅਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਪਞ੍ਞਵਾ. ਸੋ ਮੋਹਰਜਸ੍ਸ ਚੇਵ ਮੋਹਮੂਲਕਸ੍ਸ ਸੇਸਾਕੁਸਲਰਜਸ੍ਸ ਚ ਅਪ੍ਪਕਤ੍ਤਾ ਅਪ੍ਪਰਜਕ੍ਖੋ. ਮੋਹਮੂਲ਼੍ਹਤ੍ਤਾ ਦੁਟ੍ਠਾ ਪਞ੍ਞਾ ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਦੁਪ੍ਪਞ੍ਞੋ. ਸੋ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰਸ੍ਸ ਰਜਸ੍ਸ ਮਹਨ੍ਤਤ੍ਤਾ ਮਹਾਰਜਕ੍ਖੋ. ਸਦ੍ਧੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਤਿਕ੍ਖਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੋਤਿ ਬਹੁਲਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨਾਯ ਬਲਵਤਿਯਾ ਸਦ੍ਧਾਯ ਸਦ੍ਧੋ, ਤੇਨੇਵ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇਨ ਤਿਕ੍ਖਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੋ. ਅਸ੍ਸਦ੍ਧੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਮੁਦਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੋਤਿ ਬਹੁਲਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨੇਨ ਅਸ੍ਸਦ੍ਧਿਯੇਨ ਅਸ੍ਸਦ੍ਧੋ, ਅਨ੍ਤਰਨ੍ਤਰਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨੇਨ ਦੁਬ੍ਬਲੇਨ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇਨ ਮੁਦਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੋ. ਏਸ ਨਯੋ ਸੇਸੇਸੁਪਿ. ਸਦ੍ਧੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਸ੍ਵਾਕਾਰੋਤਿ ਤਾਯ ਏਵ ਸਦ੍ਧਾਯ ਸੋਭਨਾਕਾਰੋ. ਅਸ੍ਸਦ੍ਧੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਦ੍ਵਾਕਾਰੋਤਿ ਤੇਨੇਵ ਅਸ੍ਸਦ੍ਧਿਯੇਨ ਵਿਰੂਪਾਕਾਰੋ. ਏਸ ਨਯੋ ਸੇਸੇਸੁਪਿ. ਸੁਵਿਞ੍ਞਾਪਯੋਤਿ ਸੁਖੇਨ ਵਿਞ੍ਞਾਪੇਤੁਂ ਸਕ੍ਕੁਣੇਯ੍ਯੋ. ਦੁਵਿਞ੍ਞਾਪਯੋਤਿ ਦੁਕ੍ਖੇਨ ਵਿਞ੍ਞਾਪੇਤੁਂ ਸਕ੍ਕੁਣੇਯ੍ਯੋ. ਪਰਲੋਕਵਜ੍ਜਭਯਦਸ੍ਸਾਵੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਯਸ੍ਮਾ ਪਞ੍ਞਾਸਮ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸੇਵ ਸਦ੍ਧਾਦੀਨਿ ਸੁਪਰਿਸੁਦ੍ਧਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਸੁਪਰਿਸੁਦ੍ਧਸਦ੍ਧਾਦਿਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਤਂਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾਯ, ਸੁਪਰਿਸੁਦ੍ਧਸਦ੍ਧਾਦਿਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋਪਿ ਵਾ ਤਪ੍ਪਚ੍ਚਯਾਯ ਪਞ੍ਞਾਯ ਪਰਲੋਕਵਜ੍ਜਭਯਦਸ੍ਸਾਵੀ ਹੋਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਏਵ ਹਿ ਸਦ੍ਧਾਦਯੋਪਿ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ‘‘ਪਰਲੋਕਵਜ੍ਜਭਯਦਸ੍ਸਾਵੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾ.

੧੧੨. ਇਦਾਨਿ ‘‘ਪਰਲੋਕਵਜ੍ਜਭਯਦਸ੍ਸਾਵੀ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਵੁਤ੍ਤਂ ਲੋਕਞ੍ਚ ਵਜ੍ਜਞ੍ਚ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਲੋਕੋਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਏਤ੍ਥ ਖਨ੍ਧਾ ਏਵ ਲੁਜ੍ਜਨਪਲੁਜ੍ਜਨਟ੍ਠੇਨ ਲੋਕੋਤਿ ਖਨ੍ਧਲੋਕੋ. ਸੇਸਦ੍ਵਯੇਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ. ਵਿਪਤ੍ਤਿਭਵਲੋਕੋਤਿ ਅਪਾਯਲੋਕੋ. ਸੋ ਹਿ ਅਨਿਟ੍ਠਫਲਤ੍ਤਾ ਵਿਰੂਪੋ ਲਾਭੋਤਿ ਵਿਪਤ੍ਤਿ, ਭਵਤੀਤਿ ਭਵੋ, ਵਿਪਤ੍ਤਿ ਏਵ ਭਵੋ ਵਿਪਤ੍ਤਿਭਵੋ, ਵਿਪਤ੍ਤਿਭਵੋ ਏਵ ਲੋਕੋ ਵਿਪਤ੍ਤਿਭਵਲੋਕੋ. ਵਿਪਤ੍ਤਿਸਮ੍ਭਵਲੋਕੋਤਿ ਅਪਾਯੂਪਗਂ ਕਮ੍ਮਂ. ਤਞ੍ਹਿ ਸਮ੍ਭਵਤਿ ਏਤਸ੍ਮਾ ਫਲਨ੍ਤਿ ਸਮ੍ਭਵੋ, ਵਿਪਤ੍ਤਿਯਾ ਸਮ੍ਭਵੋ ਵਿਪਤ੍ਤਿਸਮ੍ਭਵੋ, ਵਿਪਤ੍ਤਿਸਮ੍ਭਵੋ ਏਵ ਲੋਕੋ ਵਿਪਤ੍ਤਿਸਮ੍ਭਵਲੋਕੋ. ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਭਵਲੋਕੋਤਿ ਸੁਗਤਿਲੋਕੋ. ਸੋ ਹਿ ਇਟ੍ਠਫਲਤ੍ਤਾ ਸੁਨ੍ਦਰੋ ਲਾਭੋਤਿ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿ, ਭਵਤੀਤਿ ਭਵੋ, ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿ ਏਵ ਭਵੋ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਭਵੋ, ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਭਵੋ ਏਵ ਲੋਕੋ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਭਵਲੋਕੋ. ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਸਮ੍ਭਵਲੋਕੋਤਿ ਸੁਗਤੂਪਗਂ ਕਮ੍ਮਂ. ਤਞ੍ਹਿ ਸਮ੍ਭਵਤਿ ਏਤਸ੍ਮਾ ਫਲਨ੍ਤਿ ਸਮ੍ਭਵੋ, ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਸਮ੍ਭਵੋ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਸਮ੍ਭਵੋ, ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਸਮ੍ਭਵੋ ਏਵ ਲੋਕੋ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਸਮ੍ਭਵਲੋਕੋ. ਏਕੋ ਲੋਕੋਤਿਆਦੀਨਿ ਹੇਟ੍ਠਾ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਥਾਨੇਵ.

ਵਜ੍ਜਨ੍ਤਿ ਨਪੁਂਸਕਵਚਨਂ ਅਸੁਕੋਤਿ ਅਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠਤ੍ਤਾ ਕਤਂ. ਕਿਲੇਸਾਤਿ ਰਾਗਾਦਯੋ. ਦੁਚ੍ਚਰਿਤਾਤਿ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਾਦਯੋ. ਅਭਿਸਙ੍ਖਾਰਾਤਿ ਪੁਞ੍ਞਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰਾਦਯੋ. ਭਵਗਾਮਿਕਮ੍ਮਾਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਿਪਾਕਦਾਨਵਸੇਨ ਭਵਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੀਤਿ ਭਵਗਾਮਿਨੋ, ਅਭਿਸਙ੍ਖਾਰੇਸੁਪਿ ਵਿਪਾਕਜਨਕਾਨੇਵ ਕਮ੍ਮਾਨਿ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ. ਇਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰਨਿਦਸ੍ਸਨਂ. ਇਮਸ੍ਮਿਞ੍ਚ ਲੋਕੇ ਇਮਸ੍ਮਿਞ੍ਚ ਵਜ੍ਜੇਤਿ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰੇ ਲੋਕੇ ਚ ਵਜ੍ਜੇ ਚ. ਤਿਬ੍ਬਾ ਭਯਸਞ੍ਞਾਤਿ ਬਲਵਤੀ ਭਯਸਞ੍ਞਾ. ਤਿਬ੍ਬਾਤਿ ਪਰਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥੋ ਵੁਤ੍ਤੋ, ਭਯਸਞ੍ਞਾਤਿ ਭਯਸਦ੍ਦਸ੍ਸ, ਲੋਕਵਜ੍ਜਦ੍ਵਯਮ੍ਪਿ ਹਿ ਭਯਵਤ੍ਥੁਤ੍ਤਾ ਸਯਞ੍ਚ ਸਭਯਤ੍ਤਾ ਭਯਂ, ਭਯਮਿਤਿ ਸਞ੍ਞਾ ਭਯਸਞ੍ਞਾ. ਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਿਤਾ ਹੋਤੀਤਿ ਤਂ ਤਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਉਪੇਚ੍ਚ ਠਿਤਾ ਹੋਤਿ. ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਉਕ੍ਖਿਤ੍ਤਾਸਿਕੇ ਵਧਕੇਤਿ ਯਥਾ ਨਾਮ ਪਹਰਿਤੁਂ ਉਚ੍ਚਾਰਿਤਖਗ੍ਗੇ ਪਚ੍ਚਾਮਿਤ੍ਤੇ ਤਿਬ੍ਬਾ ਭਯਸਞ੍ਞਾ ਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਿਤਾ ਹੋਤਿ, ਏਵਮੇਵ ਲੋਕੇ ਚ ਵਜ੍ਜੇ ਚ ਤਿਬ੍ਬਾ ਭਯਸਞ੍ਞਾ ਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਿਤਾ ਹੋਤਿ. ਇਮੇਹਿ ਪਞ੍ਞਾਸਾਯ ਆਕਾਰੇਹੀਤਿ ਅਪ੍ਪਰਜਕ੍ਖਪਞ੍ਚਕਾਦੀਸੁ ਦਸਸੁ ਪਞ੍ਚਕੇਸੁ ਏਕੇਕਸ੍ਮਿਂ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਆਕਾਰਾਨਂ ਵਸੇਨ ਪਞ੍ਞਾਸਾਯ ਆਕਾਰੇਹਿ. ਇਮਾਨਿ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨੀਤਿ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਦੀਨਿ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ. ਜਾਨਾਤੀਤਿ ਤਥਾਗਤੋ ਪਞ੍ਞਾਯ ਪਜਾਨਾਤਿ. ਪਸ੍ਸਤੀਤਿ ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁਨਾ ਦਿਟ੍ਠਂ ਵਿਯ ਕਰੋਤਿ. ਅਞ੍ਞਾਤੀਤਿ ਸਬ੍ਬਾਕਾਰਮਰਿਯਾਦਾਹਿ ਜਾਨਾਤਿ. ਪਟਿਵਿਜ੍ਝਤੀਤਿ ਏਕਦੇਸਂ ਅਸੇਸੇਤ੍ਵਾ ਨਿਰਵਸੇਸਦਸ੍ਸਨਵਸੇਨ ਪਞ੍ਞਾਯ ਪਦਾਲੇਤੀਤਿ.

ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਪਰੋਪਰਿਯਤ੍ਤਞਾਣਨਿਦ੍ਦੇਸਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੬੯. ਆਸਯਾਨੁਸਯਞਾਣਨਿਦ੍ਦੇਸਵਣ੍ਣਨਾ

੧੧੩. ਆਸਯਾਨੁਸਯਞਾਣਨਿਦ੍ਦੇਸੇ ਇਧ ਤਥਾਗਤੋਤਿਆਦਿ ਪਞ੍ਚਧਾ ਠਪਿਤੋ ਨਿਦ੍ਦੇਸੋ. ਤਤ੍ਥ ਆਸਯਾਨੁਸਯਾ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਥਾ ਏਵ. ਚਰਿਤਨ੍ਤਿ ਪੁਬ੍ਬੇ ਕਤਂ ਕੁਸਲਾਕੁਸਲਂ ਕਮ੍ਮਂ. ਅਧਿਮੁਤ੍ਤਿਨ੍ਤਿ ਸਮ੍ਪਤਿ ਕੁਸਲੇ ਅਕੁਸਲੇ ਵਾ ਚਿਤ੍ਤਵੋਸਗ੍ਗੋ. ਭਬ੍ਬਾਭਬ੍ਬੇਤਿ ਭਬ੍ਬੇ ਚ ਅਭਬ੍ਬੇ ਚ. ਅਰਿਯਾਯ ਜਾਤਿਯਾ ਸਮ੍ਭਵਨ੍ਤਿ ਜਾਯਨ੍ਤੀਤਿ ਭਬ੍ਬਾ. ਵਤ੍ਤਮਾਨਸਮੀਪੇ ਵਤ੍ਤਮਾਨਵਚਨਂ. ਭਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਜਾਯਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀਤਿ ਵਾ ਭਬ੍ਬਾ, ਭਾਜਨਭੂਤਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਯੇ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਪਟਿਵੇਧਸ੍ਸ ਅਨੁਚ੍ਛਵਿਕਾ ਉਪਨਿਸ੍ਸਯਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾ, ਤੇ ਭਬ੍ਬਾ. ਵੁਤ੍ਤਪਟਿਪਕ੍ਖਾ ਅਭਬ੍ਬਾ.

ਕਤਮੋ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਆਸਯੋਤਿਆਦਿ ਨਿਦ੍ਦੇਸਸ੍ਸ ਪਟਿਨਿਦ੍ਦੇਸੋ. ਤਤ੍ਥ ਸਸ੍ਸਤੋਤਿ ਨਿਚ੍ਚੋ. ਲੋਕੋਤਿ ਅਤ੍ਤਾ. ਇਧ ਸਰੀਰਂਯੇਵ ਨਸ੍ਸਤਿ, ਅਤ੍ਤਾ ਪਨ ਇਧ ਪਰਤ੍ਥ ਚ ਸੋਯੇਵਾਤਿ ਮਞ੍ਞਨ੍ਤਿ. ਸੋ ਹਿ ਸਯਂਯੇਵ ਆਲੋਕੇਤੀਤਿ ਕਤ੍ਵਾ ‘‘ਲੋਕੋ’’ਤਿ ਮਞ੍ਞਨ੍ਤਿ. ਅਸਸ੍ਸਤੋਤਿ ਅਨਿਚ੍ਚੋ. ਅਤ੍ਤਾ ਸਰੀਰੇਨੇਵ ਸਹ ਨਸ੍ਸਤੀਤਿ ਮਞ੍ਞਨ੍ਤਿ. ਅਨ੍ਤਵਾਤਿ ਪਰਿਤ੍ਤੇ ਕਸਿਣੇ ਝਾਨਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤ੍ਵਾ ਤਂਪਰਿਤ੍ਤਕਸਿਣਾਰਮ੍ਮਣਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਸਪਰਿਯਨ੍ਤੋ ਅਤ੍ਤਾਤਿ ਮਞ੍ਞਨ੍ਤਿ. ਅਨਨ੍ਤਵਾਤਿ ਨ ਅਨ੍ਤਵਾ ਅਪ੍ਪਮਾਣੇ ਕਸਿਣੇ ਝਾਨਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤ੍ਵਾ ਤਂਅਪ੍ਪਮਾਣਕਸਿਣਾਰਮ੍ਮਣਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਪਰਿਯਨ੍ਤੋ ਅਤ੍ਤਾਤਿ ਮਞ੍ਞਨ੍ਤਿ. ਤਂ ਜੀਵਂ ਤਂ ਸਰੀਰਨ੍ਤਿ ਜੀਵੋ ਚ ਸਰੀਰਞ੍ਚ ਤਂਯੇਵ. ਜੀਵੋਤਿ ਅਤ੍ਤਾ, ਲਿਙ੍ਗਵਿਪਲ੍ਲਾਸੇਨ ਨਪੁਂਸਕਵਚਨਂ ਕਤਂ. ਸਰੀਰਨ੍ਤਿ ਰਾਸਟ੍ਠੇਨ ਖਨ੍ਧਪਞ੍ਚਕਂ. ਅਞ੍ਞਂ ਜੀਵਂ ਅਞ੍ਞਂ ਸਰੀਰਨ੍ਤਿ ਅਞ੍ਞੋ ਜੀਵੋ ਅਞ੍ਞਂ ਖਨ੍ਧਪਞ੍ਚਕਂ. ਹੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ ਪਰਂ ਮਰਣਾਤਿ ਖਨ੍ਧਾ ਇਧੇਵ ਵਿਨਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਸਤ੍ਤੋ ਮਰਣਤੋ ਪਰਂ ਹੋਤਿ ਵਿਜ੍ਜਤਿ ਨ ਨਸ੍ਸਤਿ. ‘‘ਤਥਾਗਤੋ’’ਤਿ ਚੇਤ੍ਥ ਸਤ੍ਤਾਧਿਵਚਨਨ੍ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਕੇਚਿ ਪਨ ‘‘ਤਥਾਗਤੋਤਿ ਅਰਹਾ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਇਮੇ ‘‘ਨ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਪਕ੍ਖੇ ਦੋਸਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਏਵਂ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਿ. ਨ ਹੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ ਪਰਂ ਮਰਣਾਤਿ ਖਨ੍ਧਾਪਿ ਇਧੇਵ ਨਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਤਥਾਗਤੋ ਚ ਮਰਣਤੋ ਪਰਂ ਨ ਹੋਤਿ ਉਚ੍ਛਿਜ੍ਜਤਿ ਵਿਨਸ੍ਸਤਿ. ਇਮੇ ‘‘ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਪਕ੍ਖੇ ਦੋਸਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਏਵਂ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਿ. ਹੋਤਿ ਚ ਨ ਚ ਹੋਤੀਤਿ ਇਮੇ ਏਕੇਕਪਕ੍ਖਪਰਿਗ੍ਗਹੇ ਦੋਸਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਉਭਯਪਕ੍ਖਂ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਿ. ਨੇਵ ਹੋਤਿ ਨ ਨ ਹੋਤੀਤਿ ਇਮੇ ਉਭਯਪਕ੍ਖਪਰਿਗ੍ਗਹੇ ਉਭਯਦੋਸਾਪਤ੍ਤਿਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਹੋਤੀਤਿ ਚ ਨ ਹੋਤਿ, ਨੇਵ ਹੋਤੀਤਿ ਚ ਨ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਅਮਰਾਵਿਕ੍ਖੇਪਪਕ੍ਖਂ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਿ.

ਅਯਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਅਟ੍ਠਕਥਾਨਯੋ – ‘‘ਸਸ੍ਸਤੋ ਲੋਕੋਤਿ ਵਾ’’ਤਿਆਦੀਹਿ ਦਸਹਾਕਾਰੇਹਿ ਦਿਟ੍ਠਿਪਭੇਦੋਵ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਤਤ੍ਥ ਸਸ੍ਸਤੋ ਲੋਕੋਤਿ ਚ ਖਨ੍ਧਪਞ੍ਚਕਂ ਲੋਕੋਤਿ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਯਂ ਲੋਕੋ ਨਿਚ੍ਚੋ ਧੁਵੋ ਸਬ੍ਬਕਾਲਿਕੋ’’ਤਿ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਸ੍ਸ ਸਸ੍ਸਤਨ੍ਤਿ ਗਹਣਾਕਾਰਪ੍ਪਵਤ੍ਤਾ ਦਿਟ੍ਠਿ. ਅਸਸ੍ਸਤੋਤਿ ਤਮੇਵ ਲੋਕਂ ‘‘ਉਚ੍ਛਿਜ੍ਜਤਿ ਵਿਨਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਸ੍ਸ ਉਚ੍ਛੇਦਗ੍ਗਹਣਾਕਾਰਪ੍ਪਵਤ੍ਤਾ ਦਿਟ੍ਠਿ. ਅਨ੍ਤਵਾਤਿ ਪਰਿਤ੍ਤਕਸਿਣਲਾਭਿਨੋ ਸੁਪ੍ਪਮਤ੍ਤੇ ਵਾ ਸਰਾਵਮਤ੍ਤੇ ਵਾ ਕਸਿਣੇ ਸਮਾਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤੋਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯਂ ਪਵਤ੍ਤਿਤਰੂਪਾਰੂਪਧਮ੍ਮੇ ‘‘ਲੋਕੋ’’ਤਿ ਚ ਕਸਿਣਪਰਿਚ੍ਛੇਦਨ੍ਤੇਨ ‘‘ਅਨ੍ਤਵਾ’’ਤਿ ਚ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਸ੍ਸ ‘‘ਅਨ੍ਤਵਾ ਲੋਕੋ’’ਤਿ ਗਹਣਾਕਾਰਪ੍ਪਵਤ੍ਤਾ ਦਿਟ੍ਠਿ. ਸਾ ਸਸ੍ਸਤਦਿਟ੍ਠਿਪਿ ਹੋਤਿ ਉਚ੍ਛੇਦਦਿਟ੍ਠਿਪਿ. ਵਿਪੁਲਕਸਿਣਲਾਭਿਨੋ ਪਨ ਤਸ੍ਮਿਂ ਕਸਿਣੇ ਸਮਾਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤੋਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯਂ ਪਵਤ੍ਤਿਤਰੂਪਾਰੂਪਧਮ੍ਮੇ ‘‘ਲੋਕੋ’’ਤਿ ਚ ਕਸਿਣਪਰਿਚ੍ਛੇਦਨ੍ਤੇਨ ‘‘ਨ ਅਨ੍ਤਵਾ’’ਤਿ ਚ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਸ੍ਸ ‘‘ਅਨਨ੍ਤਵਾ ਲੋਕੋ’’ਤਿ ਗਹਣਾਕਾਰਪ੍ਪਵਤ੍ਤਾ ਦਿਟ੍ਠਿ. ਸਾ ਸਸ੍ਸਤਦਿਟ੍ਠਿਪਿ ਹੋਤਿ ਉਚ੍ਛੇਦਦਿਟ੍ਠਿਪਿ. ਤਂ ਜੀਵਂ ਤਂ ਸਰੀਰਨ੍ਤਿ ਭੇਦਨਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਸਰੀਰਸ੍ਸੇਵ ‘‘ਜੀਵ’’ਨ੍ਤਿ ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ ‘‘ਸਰੀਰੇ ਉਚ੍ਛਿਜ੍ਜਮਾਨੇ ਜੀਵਮ੍ਪਿ ਉਚ੍ਛਿਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ ਉਚ੍ਛੇਦਗ੍ਗਹਣਾਕਾਰਪ੍ਪਵਤ੍ਤਾ ਦਿਟ੍ਠਿ. ਦੁਤਿਯਪਦੇ ਸਰੀਰਤੋ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਜੀਵਸ੍ਸ ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ ‘‘ਸਰੀਰੇ ਉਚ੍ਛਿਜ੍ਜਮਾਨੇਪਿ ਜੀਵਂ ਨ ਉਚ੍ਛਿਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ ਸਸ੍ਸਤਗ੍ਗਹਣਾਕਾਰਪ੍ਪਵਤ੍ਤਾ ਦਿਟ੍ਠਿ. ਹੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋਤਿਆਦੀਸੁ ‘‘ਸਤ੍ਤੋ ਤਥਾਗਤੋ ਨਾਮ, ਸੋ ਪਰਂ ਮਰਣਾ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਗਣ੍ਹਤੋ ਪਠਮਾ ਸਸ੍ਸਤਦਿਟ੍ਠਿ. ‘‘ਨ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਗਣ੍ਹਤੋ ਦੁਤਿਯਾ ਉਚ੍ਛੇਦਦਿਟ੍ਠਿ. ‘‘ਹੋਤਿ ਚ ਨ ਚ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਗਣ੍ਹਤੋ ਤਤਿਯਾ ਏਕਚ੍ਚਸਸ੍ਸਤਦਿਟ੍ਠਿ. ‘‘ਨੇਵ ਹੋਤਿ ਨ ਨ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਗਣ੍ਹਤੋ ਚਤੁਤ੍ਥਾ ਅਮਰਾਵਿਕ੍ਖੇਪਦਿਟ੍ਠੀਤਿ.

ਇਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰਦਿਟ੍ਠਿਨਿਸ੍ਸਯਨਿਦਸ੍ਸਨਂ. ਭਵਦਿਟ੍ਠਿਸਨ੍ਨਿਸ੍ਸਿਤਾ ਵਾ ਸਤ੍ਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ ਵਿਭਵਦਿਟ੍ਠਿਸਨ੍ਨਿਸ੍ਸਿਤਾ ਵਾਤਿ ਭਵੋ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਸਸ੍ਸਤੋ, ਸਸ੍ਸਤਵਸੇਨ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨਦਿਟ੍ਠਿ ਭਵਦਿਟ੍ਠਿ, ਭਵੋਤਿ ਦਿਟ੍ਠੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਵਿਭਵੋ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਉਚ੍ਛੇਦੋ, ਉਚ੍ਛੇਦਵਸੇਨ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨਦਿਟ੍ਠਿ ਵਿਭਵਦਿਟ੍ਠਿ, ਵਿਭਵੋਤਿ ਦਿਟ੍ਠੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰਾ ਦਸਵਿਧਾ ਦਿਟ੍ਠਿ ਭਵਦਿਟ੍ਠਿ ਚ ਵਿਭਵਦਿਟ੍ਠਿ ਚਾਤਿ ਦ੍ਵਿਧਾਵ ਹੋਤਿ. ਤਾਸੁ ਦ੍ਵੀਸੁ ਏਕੇਕਂ ਸਨ੍ਨਿਸ੍ਸਿਤਾ ਅਪਸ੍ਸਿਤਾ ਅਲ੍ਲੀਨਾ ਸਤ੍ਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ.

ਏਤੇ ਵਾ ਪਨ ਉਭੋ ਅਨ੍ਤੇ ਅਨੁਪਗਮ੍ਮਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਅਗ੍ਗਿਤੋ ਵਾ ਉਦਕਤੋ ਵਾ ਮਿਥੁਭੇਦਾ ਵਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਦੀ. ਨਿ. ੨.੧੫੨) ਵਿਯ ਵਾ-ਸਦ੍ਦੋ ਸਮੁਚ੍ਚਯਤ੍ਥੋ. ਏਤੇ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰੇ ਸਸ੍ਸਤੁਚ੍ਛੇਦਵਸੇਨ ਦ੍ਵੇ ਪਕ੍ਖੇ ਚ ਨ ਉਪਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਅਨਲ੍ਲੀਯਿਤ੍ਵਾ ਪਹਾਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ‘‘ਅਨੁਲੋਮਿਕਾ ਵਾ ਖਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵਿਕਪ੍ਪਤ੍ਥੋਵ. ਇਦਪ੍ਪਚ੍ਚਯਤਾਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨੇਸੂਤਿ ਇਮੇਸਂ ਜਰਾਮਰਣਾਦੀਨਂ ਪਚ੍ਚਯਾ ਇਦਪ੍ਪਚ੍ਚਯਾ, ਇਦਪ੍ਪਚ੍ਚਯਾ ਏਵ ਇਦਪ੍ਪਚ੍ਚਯਤਾ, ਇਦਪ੍ਪਚ੍ਚਯਾਨਂ ਵਾ ਸਮੂਹੋ ਇਦਪ੍ਪਚ੍ਚਯਤਾ. ਲਕ੍ਖਣਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਸਦ੍ਦਸਤ੍ਥਤੋ ਪਰਿਯੇਸਿਤਬ੍ਬਂ. ਤੇ ਤੇ ਪਚ੍ਚਯੇ ਪਟਿਚ੍ਚ ਸਹ ਸਮ੍ਮਾ ਚ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾ. ਤਸ੍ਸਾ ਇਦਪ੍ਪਚ੍ਚਯਤਾਯ ਚ ਤੇਸੁ ਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨੇਸੁ ਚ ਧਮ੍ਮੇਸੁ. ਅਨੁਲੋਮਿਕਾਤਿ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਨੁਲੋਮਤੋ ਅਨੁਲੋਮਿਕਾ. ਖਨ੍ਤੀਤਿ ਞਾਣਂ. ਞਾਣਞ੍ਹਿ ਖਮਨਤੋ ਖਨ੍ਤਿ. ਪਟਿਲਦ੍ਧਾ ਹੋਤੀਤਿ ਸਤ੍ਤੇਹਿ ਅਧਿਗਤਾ ਹੋਤਿ. ਇਦਪ੍ਪਚ੍ਚਯਤਾਯ ਖਨ੍ਤਿਯਾ ਉਚ੍ਛੇਦਤ੍ਤਾਨੁਪਗਮੋ ਹੋਤਿ ਪਚ੍ਚਯੁਪ੍ਪਨ੍ਨਧਮ੍ਮਾਨਂ ਪਚ੍ਚਯਸਾਮਗ੍ਗਿਯਂ ਆਯਤ੍ਤਵੁਤ੍ਤਿਤ੍ਤਾ ਪਚ੍ਚਯਾਨੁਪਰਮਦਸ੍ਸਨੇਨ ਫਲਾਨੁਪਰਮਦਸ੍ਸਨਤੋ. ਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨੇਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਖਨ੍ਤਿਯਾ ਸਸ੍ਸਤਤ੍ਤਾਨੁਪਗਮੋ ਹੋਤਿ ਪਚ੍ਚਯਸਾਮਗ੍ਗਿਯਂ ਨਵਨਵਾਨਂ ਪਚ੍ਚਯੁਪ੍ਪਨ੍ਨਧਮ੍ਮਾਨਂ ਉਪ੍ਪਾਦਦਸ੍ਸਨਤੋ. ਏਵਮੇਤੇ ਉਭੋ ਅਨ੍ਤੇ ਅਨੁਪਗਮ੍ਮ ਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਾਦਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨਧਮ੍ਮਦਸ੍ਸਨੇਨ ਨ ਉਚ੍ਛੇਦੋ ਨ ਸਸ੍ਸਤੋਤਿ ਪਵਤ੍ਤਂ ਸਮ੍ਮਾਦਸ੍ਸਨਂ ‘‘ਅਨੁਲੋਮਿਕਾ ਖਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਏਵਞ੍ਹਿ ਤਦੁਭਯਦਿਟ੍ਠਿਪਟਿਪਕ੍ਖਭੂਤਾ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ ਵੁਤ੍ਤਾ ਹੋਤਿ. ਯਥਾਭੂਤਂ ਵਾ ਞਾਣਨ੍ਤਿ ਯਥਾਭੂਤਂ ਯਥਾਸਭਾਵਂ ਨੇਯ੍ਯਂ. ਤਤ੍ਥ ਪਵਤ੍ਤਞਾਣਮ੍ਪਿ ਵਿਸਯਵੋਹਾਰੇਨ ‘‘ਯਥਾਭੂਤਞਾਣ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਂ ਪਨ ਸਙ੍ਖਾਰੁਪੇਕ੍ਖਾਪਰਿਯਨ੍ਤਂ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਂ ਇਧਾਧਿਪ੍ਪੇਤਂ. ਹੇਟ੍ਠਾ ਪਨ ‘‘ਯਥਾਭੂਤਞਾਣਦਸ੍ਸਨ’’ਨ੍ਤਿ ਭਯਤੂਪਟ੍ਠਾਨਞਾਣਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਯਥਾਭੂਤਂ ਵਾ ਞਾਣਂ ਸਤ੍ਤੇਹਿ ਪਟਿਲਦ੍ਧਂ ਹੋਤੀਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ.

ਇਦਾਨਿ ‘‘ਸਸ੍ਸਤੋ ਲੋਕੋ’’ਤਿਆਦੀਹਿ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਪਰਿਭਾਵਿਤਂ ‘‘ਏਤੇ ਵਾ ਪਨਾ’’ਤਿਆਦੀਹਿ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਪਰਿਭਾਵਿਤਂ ਸਤ੍ਤਸਨ੍ਤਾਨਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਕਾਮਂ ਸੇਵਨ੍ਤਞ੍ਞੇਵਾ’’ਤਿਆਦੀਹਿ ਸੇਸਾਕੁਸਲੇਹਿ ਸੇਸਕੁਸਲੇਹਿ ਚ ਪਰਿਭਾਵਿਤਂ ਸਤ੍ਤਸਨ੍ਤਾਨਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਕਾਮਂ ਸੇਵਨ੍ਤਂਯੇਵ ਪੁਗ੍ਗਲਂ ਤਥਾਗਤੋ ਜਾਨਾਤੀਤਿ ਯੋਜਨਾ ਕਾਤਬ੍ਬਾ. ਸੇਵਨ੍ਤਨ੍ਤਿ ਚ ਅਭਿਣ੍ਹਸਮੁਦਾਚਾਰਵਸੇਨ ਸੇਵਮਾਨਂ. ਪੁਬ੍ਬੇ ਆਸੇਵਿਤਵਸੇਨ ਕਿਲੇਸਕਾਮੋ ਗਰੁ ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਕਾਮਗਰੁਕੋ. ਤਥੇਵ ਕਾਮੋ ਆਸਯੇ ਸਨ੍ਤਾਨੇ ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਕਾਮਾਸਯੋ. ਸਨ੍ਤਾਨਵਸੇਨੇਵ ਕਾਮੇ ਅਧਿਮੁਤ੍ਤੋ ਲਗ੍ਗੋਤਿ ਕਾਮਾਧਿਮੁਤ੍ਤੋ. ਸੇਸੇਸੁਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ. ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਾਦੀਨਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਥਾਨੇਵ. ਕਾਮਾਦੀਹਿ ਚ ਤੀਹਿ ਸੇਸਾਕੁਸਲਾ, ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਾਦੀਹਿ ਤੀਹਿ ਸੇਸਕੁਸਲਾ ਗਹਿਤਾਵ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ‘‘ਅਯਂ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਆਸਯੋ’’ਤਿ ਤਿਧਾ ਵੁਤ੍ਤਂ ਸਨ੍ਤਾਨਮੇਵ ਦਸ੍ਸੇਤਿ.

ਅਯਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਅਟ੍ਠਕਥਾਨਯੋ – ‘‘ਇਤਿ ਭਵਦਿਟ੍ਠਿਸਨ੍ਨਿਸ੍ਸਿਤਾ ਵਾ’’ਤਿ ਏਵਂ ਸਸ੍ਸਤਦਿਟ੍ਠਿਂ ਵਾ ਸਨ੍ਨਿਸ੍ਸਿਤਾ. ਸਸ੍ਸਤਦਿਟ੍ਠਿ ਹਿ ਏਤ੍ਥ ਭਵਦਿਟ੍ਠੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾ, ਉਚ੍ਛੇਦਦਿਟ੍ਠਿ ਚ ਵਿਭਵਦਿਟ੍ਠੀਤਿ. ਸਬ੍ਬਦਿਟ੍ਠੀਨਞ੍ਹਿ ਸਸ੍ਸਤੁਚ੍ਛੇਦਦਿਟ੍ਠੀਹਿ ਸਙ੍ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ ਸਬ੍ਬੇਪਿਮੇ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਿਕਾ ਸਤ੍ਤਾ ਇਮਾਵ ਦ੍ਵੇ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ ਸਨ੍ਨਿਸ੍ਸਿਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਵੁਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਚੇਤਂ ‘‘ਦ੍ਵਯਨਿਸ੍ਸਿਤੋ ਖ੍ਵਾਯਂ, ਕਚ੍ਚਾਨ, ਲੋਕੋ ਯੇਭੁਯ੍ਯੇਨ ਅਤ੍ਥਿਤਞ੍ਚੇਵ ਨਤ੍ਥਿਤਞ੍ਚਾ’’ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੨.੧੫). ਏਤ੍ਥ ਹਿ ਅਤ੍ਥਿਤਾਤਿ ਸਸ੍ਸਤਂ. ਨਤ੍ਥਿਤਾਤਿ ਉਚ੍ਛੇਦੋ. ਅਯਂ ਤਾਵ ਵਟ੍ਟਨਿਸ੍ਸਿਤਾਨਂ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਾਨਂ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਆਸਯੋ. ਇਦਾਨਿ ਵਿਵਟ੍ਟਨਿਸ੍ਸਿਤਾਨਂ ਸੁਦ੍ਧਸਤ੍ਤਾਨਂ ਆਸਯਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਏਤੇ ਵਾ ਪਨ ਉਭੋ ਅਨ੍ਤੇ ਅਨੁਪਗਮ੍ਮਾ’’ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਤ੍ਥ ‘‘ਏਤੇ ਵਾ ਪਨਾ’’ਤਿ ਏਤੇਯੇਵ. ‘‘ਉਭੋ ਅਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ਸਸ੍ਸਤੁਚ੍ਛੇਦਸਙ੍ਖਾਤੇ ਦ੍ਵੇ ਅਨ੍ਤੇ. ‘‘ਅਨੁਪਗਮ੍ਮਾ’’ਤਿ ਨ ਅਲ੍ਲੀਯਿਤ੍ਵਾ. ‘‘ਇਦਪ੍ਪਚ੍ਚਯਤਾਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨੇਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੂ’’ਤਿ ਇਦਪ੍ਪਚ੍ਚਯਤਾਯ ਚੇਵ ਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨਧਮ੍ਮੇਸੁ ਚ. ‘‘ਅਨੁਲੋਮਿਕਾ ਖਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਂ. ‘‘ਯਥਾਭੂਤਂ ਞਾਣ’’ਨ੍ਤਿ ਮਗ੍ਗਞਾਣਂ. ਇਦਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ – ਯਾ ਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਾਦੇ ਚੇਵ ਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨਧਮ੍ਮੇਸੁ ਚ ਏਤੇ ਉਭੋ ਸਸ੍ਸਤੁਚ੍ਛੇਦਅਨ੍ਤੇ ਅਨੁਪਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾ ਪਟਿਲਦ੍ਧਾ, ਯਞ੍ਚ ਤਤੋ ਉਤ੍ਤਰਿ ਮਗ੍ਗਞਾਣਂ, ਅਯਂ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਆਸਯੋ. ਅਯਂ ਵਟ੍ਟਨਿਸ੍ਸਿਤਾਨਞ੍ਚ ਵਿਵਟ੍ਟਨਿਸ੍ਸਿਤਾਨਞ੍ਚ ਸਬ੍ਬੇਸਮ੍ਪਿ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਆਸਯੋ ਇਦਂ ਵਸਨਟ੍ਠਾਨਨ੍ਤਿ. ਅਯਂ ਆਚਰਿਯਾਨਂ ਸਮਾਨਟ੍ਠਕਥਾ.

ਵਿਤਣ੍ਡਵਾਦੀ ਪਨਾਹ ‘‘ਮਗ੍ਗੋ ਨਾਮ ਵਾਸਂ ਵਿਦ੍ਧਂਸੇਨ੍ਤੋ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਤ੍ਵਂ ਮਗ੍ਗੋ ਵਾਸੋਤਿ ਵਦੇਸੀ’’ਤਿ? ਸੋ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੋ ‘‘ਤ੍ਵਂ ਅਰਿਯਵਾਸਭਾਣਕੋ ਹੋਸਿ ਨ ਹੋਸੀ’’ਤਿ? ਸਚੇ ‘‘ਨ ਹੋਮੀ’’ਤਿ ਵਦਤਿ, ‘‘ਤ੍ਵਂ ਅਭਾਣਕਤਾਯ ਨ ਜਾਨਾਸੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੋ. ਸਚੇ ‘‘ਭਾਣਕੋਸ੍ਮੀ’’ਤਿ ਵਦਤਿ, ‘‘ਸੁਤ੍ਤਂ ਆਹਰਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੋ. ਸਚੇ ਆਹਰਤਿ, ਇਚ੍ਚੇਤਂ ਕੁਸਲਂ. ਨੋ ਚੇ ਆਹਰਤਿ, ਸਯਂ ਆਹਰਿਤਬ੍ਬਂ ‘‘ਦਸਯਿਮੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਰਿਯਾਵਾਸਾ, ਯਦਰਿਯਾ ਆਵਸਿਂਸੁ ਵਾ ਆਵਸਨ੍ਤਿ ਵਾ ਆਵਸਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਵਾ’’ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੧੦.੧੯). ਏਤਞ੍ਹਿ ਸੁਤ੍ਤਂ ਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਵਾਸਭਾਵਂ ਦੀਪੇਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਸੁਕਥਿਤਮੇਵੇਤਨ੍ਤਿ. ਇਮਂ ਪਨ ਭਗਵਾ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਆਸਯਂ ਜਾਨਨ੍ਤੋ ਇਮੇਸਞ੍ਚ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਾਨਂ ਇਮੇਸਞ੍ਚ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਮਗ੍ਗਞਾਣਾਨਂ ਅਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਕ੍ਖਣੇਪਿ ਜਾਨਾਤਿ ਏਵ. ਤਸ੍ਮਾਯੇਵ ਚ ‘‘ਕਾਮਂ ਸੇਵਨ੍ਤਂਯੇਵ ਜਾਨਾਤੀ’’ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ.

ਅਨੁਸਯਨਿਦ੍ਦੇਸੇ ਅਨੁਸਯਾਤਿ ਕੇਨਟ੍ਠੇਨ ਅਨੁਸਯਾ? ਅਨੁਸਯਨਟ੍ਠੇਨ. ਕੋ ਏਸ ਅਨੁਸਯਨਟ੍ਠੋ ਨਾਮਾਤਿ? ਅਪ੍ਪਹੀਨਟ੍ਠੋ. ਏਤੇ ਹਿ ਅਪ੍ਪਹੀਨਟ੍ਠੇਨ ਤਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਾਨੇ ਅਨੁਸੇਨ੍ਤਿ ਨਾਮ. ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਅਨੁਸਯਾ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ. ਅਨੁਸੇਨ੍ਤੀਤਿ ਅਨੁਰੂਪਂ ਕਾਰਣਂ ਲਭਿਤ੍ਵਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਥਾਪਿ ਸਿਯਾ – ਅਨੁਸਯਨਟ੍ਠੋ ਨਾਮ ਅਪ੍ਪਹੀਨਾਕਾਰੋ, ਸੋ ਚ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਵਤ੍ਤੁਂ ਨ ਯੁਜ੍ਜਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਨ ਅਨੁਸਯਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤੀਤਿ. ਤਤ੍ਰਿਦਂ ਪਟਿਵਚਨਂ – ਨ ਅਪ੍ਪਹੀਨਾਕਾਰੋ, ਅਨੁਸਯੋਤਿ ਪਨ ਅਪ੍ਪਹੀਨਟ੍ਠੇਨ ਥਾਮਗਤਕਿਲੇਸੋ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਸੋ ਚਿਤ੍ਤਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੋ ਸਾਰਮ੍ਮਣੋ ਸਪ੍ਪਚ੍ਚਯਟ੍ਠੇਨ ਸਹੇਤੁਕੋ ਏਕਨ੍ਤਾਕੁਸਲੋ ਅਤੀਤੋਪਿ ਹੋਤਿ ਅਨਾਗਤੋਪਿ ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨੋਪਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਵਤ੍ਤੁਂ ਯੁਜ੍ਜਤੀਤਿ. ਤਤ੍ਰਿਦਂ ਪਮਾਣਂ – ਇਧੇਵ ਤਾਵ ਅਭਿਸਮਯਕਥਾਯ (ਪਟਿ. ਮ. ੩.੨੧) ‘‘ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਕਿਲੇਸੇ ਪਜਹਤੀ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਂ ਕਤ੍ਵਾ ਅਨੁਸਯਾਨਂ ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਭਾਵਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਿਤਾਯ ‘‘ਥਾਮਗਤੋ ਅਨੁਸਯਂ ਪਜਹਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਧਮ੍ਮਸਙ੍ਗਣਿਯਂ ਮੋਹਸ੍ਸ ਪਦਭਾਜਨੇ ‘‘ਅਵਿਜ੍ਜਾਨੁਸਯੋ ਅਵਿਜ੍ਜਾਪਰਿਯੁਟ੍ਠਾਨਂ ਅਵਿਜ੍ਜਾਲਙ੍ਗੀ ਮੋਹੋ ਅਕੁਸਲਮੂਲਂ, ਅਯਂ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਮੋਹੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ (ਧ. ਸ. ੩੯੦) ਅਕੁਸਲਚਿਤ੍ਤੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਮੋਹਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਭਾਵੋ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਕਥਾਵਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ ‘‘ਅਨੁਸਯਾ ਅਬ੍ਯਾਕਤਾ ਅਨੁਸਯਾ ਅਹੇਤੁਕਾ ਅਨੁਸਯਾ ਚਿਤ੍ਤਵਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਸਬ੍ਬੇ ਵਾਦਾ ਪਟਿਸੇਧਿਤਾ. ਅਨੁਸਯਯਮਕੇ ਸਤ੍ਤਨ੍ਨਂ ਮਹਾਵਾਰਾਨਂ ਅਞ੍ਞਤਰਸ੍ਮਿਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨਵਾਰੇ ‘‘ਯਸ੍ਸ ਕਾਮਰਾਗਾਨੁਸਯੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਪਟਿਘਾਨੁਸਯੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿਆਦਿ (ਯਮ. ੨.ਅਨੁਸਯਯਮਕ.੩੦੦) ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਅਨੁਸੇਨ੍ਤੀਤਿ ਅਨੁਰੂਪਂ ਕਾਰਣਂ ਲਭਿਤ੍ਵਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਯਂ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਂ ਇਮਿਨਾ ਤਨ੍ਤਿਪ੍ਪਮਾਣੇਨ ਯੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਯਮ੍ਪਿ ‘‘ਚਿਤ੍ਤਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੋ ਸਾਰਮ੍ਮਣੋ’’ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਮ੍ਪਿ ਸੁਵੁਤ੍ਤਮੇਵ. ਅਨੁਸਯੋ ਹਿ ਨਾਮੇਸ ਪਰਿਨਿਪ੍ਫਨ੍ਨੋ ਚਿਤ੍ਤਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੋ ਅਕੁਸਲਧਮ੍ਮੋਤਿ ਨਿਟ੍ਠਮੇਤ੍ਥ ਗਨ੍ਤਬ੍ਬਂ.

ਕਾਮਰਾਗਾਨੁਸਯੋਤਿਆਦੀਸੁ ਕਾਮਰਾਗੋ ਚ ਸੋ ਅਪ੍ਪਹੀਨਟ੍ਠੇਨ ਅਨੁਸਯੋ ਚਾਤਿ ਕਾਮਰਾਗਾਨੁਸਯੋ. ਸੇਸਪਦੇਸੁਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ. ਕਾਮਰਾਗਾਨੁਸਯੋ ਚੇਤ੍ਥ ਲੋਭਸਹਗਤਚਿਤ੍ਤੇਸੁ ਸਹਜਾਤਵਸੇਨ ਆਰਮ੍ਮਣਵਸੇਨ ਚ ਮਨਾਪੇਸੁ ਅਵਸੇਸਕਾਮਾਵਚਰਧਮ੍ਮੇਸੁ ਆਰਮ੍ਮਣਵਸੇਨੇਵ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨੋ ਲੋਭੋ. ਪਟਿਘਾਨੁਸਯੋ ਚ ਦੋਮਨਸ੍ਸਸਹਗਤਚਿਤ੍ਤੇਸੁ ਸਹਜਾਤਵਸੇਨ ਆਰਮ੍ਮਣਵਸੇਨ ਚ ਅਮਨਾਪੇਸੁ ਅਵਸੇਸਕਾਮਾਵਚਰਧਮ੍ਮੇਸੁ ਆਰਮ੍ਮਣਵਸੇਨੇਵ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨੋ ਦੋਸੋ. ਮਾਨਾਨੁਸਯੋ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਵਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਲੋਭਸਹਗਤਚਿਤ੍ਤੇਸੁ ਸਹਜਾਤਵਸੇਨ ਆਰਮ੍ਮਣਵਸੇਨ ਚ ਦੁਕ੍ਖਵੇਦਨਾਵਜ੍ਜੇਸੁ ਅਵਸੇਸਕਾਮਾਵਚਰਧਮ੍ਮੇਸੁ ਰੂਪਾਰੂਪਾਵਚਰਧਮ੍ਮੇਸੁ ਚ ਆਰਮ੍ਮਣਵਸੇਨੇਵ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨੋ ਮਾਨੋ. ਦਿਟ੍ਠਾਨੁਸਯੋ ਚਤੂਸੁ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੇਸੁ. ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਨੁਸਯੋ ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਸਹਗਤੇ. ਅਵਿਜ੍ਜਾਨੁਸਯੋ ਦ੍ਵਾਦਸਸੁ ਅਕੁਸਲਚਿਤ੍ਤੇਸੁ ਸਹਜਾਤਵਸੇਨ ਆਰਮ੍ਮਣਵਸੇਨ ਚ. ਤਯੋਪਿ ਅਵਸੇਸਤੇਭੂਮਕਧਮ੍ਮੇਸੁ ਆਰਮ੍ਮਣਵਸੇਨੇਵ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨਾ ਦਿਟ੍ਠਿਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਮੋਹਾ. ਭਵਰਾਗਾਨੁਸਯੋ ਚਤੂਸੁ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਵਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤੇਸੁ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨੋਪਿ ਸਹਜਾਤਵਸੇਨ ਨ ਵੁਤ੍ਤੋ, ਆਰਮ੍ਮਣਵਸੇਨੇਵ ਪਨ ਰੂਪਾਰੂਪਾਵਚਰਧਮ੍ਮੇਸੁ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨੋ ਲੋਭੋ ਵੁਤ੍ਤੋ.

੧੧੪. ਇਦਾਨਿ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਾਨਂ ਅਨੁਸਯਾਨਂ ਅਨੁਸਯਨਟ੍ਠਾਨਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਯਂ ਲੋਕੇਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਯਂ ਲੋਕੇ ਪਿਯਰੂਪਨ੍ਤਿ ਯਂ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਲੋਕੇ ਪਿਯਜਾਤਿਕਂ ਪਿਯਸਭਾਵਂ. ਸਾਤਰੂਪਨ੍ਤਿ ਸਾਤਜਾਤਿਕਂ ਅਸ੍ਸਾਦਪਦਟ੍ਠਾਨਂ ਇਟ੍ਠਾਰਮ੍ਮਣਂ. ਏਤ੍ਥ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਕਾਮਰਾਗਾਨੁਸਯੋ ਅਨੁਸੇਤੀਤਿ ਏਤਸ੍ਮਿਂ ਇਟ੍ਠਾਰਮ੍ਮਣੇ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਅਪ੍ਪਹੀਨਟ੍ਠੇਨ ਕਾਮਰਾਗਾਨੁਸਯੋ ਅਨੁਸੇਤਿ. ‘‘ਪਿਯਰੂਪਂ ਸਾਤਰੂਪ’’ਨ੍ਤਿ ਚ ਇਧ ਕਾਮਾਵਚਰਧਮ੍ਮੋਯੇਵ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤੋ. ਯਥਾ ਨਾਮ ਉਦਕੇ ਨਿਮੁਗ੍ਗਸ੍ਸ ਹੇਟ੍ਠਾ ਚ ਉਪਰਿ ਚ ਸਮਨ੍ਤਾ ਚ ਉਦਕਮੇਵ ਹੋਤਿ, ਏਵਮੇਵ ਇਟ੍ਠਾਰਮ੍ਮਣੇ ਰਾਗੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿ ਨਾਮ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਆਚਿਣ੍ਣਸਮਾਚਿਣ੍ਣਾ. ਤਥਾ ਅਨਿਟ੍ਠਾਰਮ੍ਮਣੇ ਪਟਿਘੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿ. ਇਤਿ ਇਮੇਸੁ ਦ੍ਵੀਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੂਤਿ ਏਵਂ ਇਮੇਸੁ ਦ੍ਵੀਸੁ ਇਟ੍ਠਾਨਿਟ੍ਠਾਰਮ੍ਮਣਧਮ੍ਮੇਸੁ. ਅਵਿਜ੍ਜਾਨੁਪਤਿਤਾਤਿ ਕਾਮਰਾਗਪਟਿਘਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਆਰਮ੍ਮਣਕਰਣਵਸੇਨ ਅਵਿਜ੍ਜਾ ਅਨੁਪਤਿਤਾ ਅਨੁਗਤਾ. ਵਿਚ੍ਛੇਦਂ ਕਤ੍ਵਾਪਿ ਪਾਠੋ. ਤਦੇਕਟ੍ਠੋਤਿ ਤਾਯ ਅਵਿਜ੍ਜਾਯ ਸਹਜੇਕਟ੍ਠਵਸੇਨ ਏਕਤੋ ਠਿਤੋ. ਮਾਨੋ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿ ਚ ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾ ਚਾਤਿ ਨਵਵਿਧਮਾਨੋ, ਦ੍ਵਾਸਟ੍ਠਿਵਿਧਾ ਦਿਟ੍ਠਿ, ਅਟ੍ਠਵਤ੍ਥੁਕਾ ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾ, ਤਦੇਕਟ੍ਠੋ ਮਾਨੋ ਚ ਤਦੇਕਟ੍ਠਾ ਦਿਟ੍ਠਿ ਚ ਤਦੇਕਟ੍ਠਾ ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾ ਚਾਤਿ ਯੋਜਨਾ. ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾਤਿ ਪਸ੍ਸਿਤਬ੍ਬਾ ਅਵਗਨ੍ਤਬ੍ਬਾ. ਤਯੋ ਏਕਤੋ ਕਤ੍ਵਾ ਬਹੁਵਚਨਂ ਕਤਂ. ਭਵਰਾਗਾਨੁਸਯੋ ਪਨੇਤ੍ਥ ਕਾਮਰਾਗਾਨੁਸਯੇਨੇਵ ਸਙ੍ਗਹਿਤੋਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਚਰਿਤਨਿਦ੍ਦੇਸੇ ਤੇਰਸ ਚੇਤਨਾ ਪੁਞ੍ਞਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰੋ. ਦ੍ਵਾਦਸ ਅਪੁਞ੍ਞਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰੋ. ਚਤਸ੍ਸੋ ਆਨੇਞ੍ਜਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰੋ. ਤਤ੍ਥ ਕਾਮਾਵਚਰੋ ਪਰਿਤ੍ਤਭੂਮਕੋ. ਇਤਰੋ ਮਹਾਭੂਮਕੋ. ਤੀਸੁਪਿ ਵਾ ਏਤੇਸੁ ਯੋ ਕੋਚਿ ਅਪ੍ਪਵਿਪਾਕੋ ਪਰਿਤ੍ਤਭੂਮਕੋ, ਮਹਾਵਿਪਾਕੋ ਮਹਾਭੂਮਕੋਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

੧੧੫. ਅਧਿਮੁਤ੍ਤਿਨਿਦ੍ਦੇਸੇ ਸਨ੍ਤੀਤਿ ਸਂਵਿਜ੍ਜਨ੍ਤਿ. ਹੀਨਾਧਿਮੁਤ੍ਤਿਕਾਤਿ ਲਾਮਕਜ੍ਝਾਸਯਾ. ਪਣੀਤਾਧਿਮੁਤ੍ਤਿਕਾਤਿ ਕਲ੍ਯਾਣਜ੍ਝਾਸਯਾ. ਸੇਵਨ੍ਤੀਤਿ ਨਿਸ੍ਸਯਨ੍ਤਿ ਅਲ੍ਲੀਯਨ੍ਤਿ. ਭਜਨ੍ਤੀਤਿ ਉਪਸਙ੍ਕਮਨ੍ਤਿ. ਪਯਿਰੁਪਾਸਨ੍ਤੀਤਿ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਨ੍ਤਿ. ਸਚੇ ਹਿ ਆਚਰਿਯੁਪਜ੍ਝਾਯਾ ਨ ਸੀਲਵਨ੍ਤੋ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਅਨ੍ਤੇਵਾਸਿਕਸਦ੍ਧਿਵਿਹਾਰਿਕਾ ਸੀਲਵਨ੍ਤੋ, ਤੇ ਅਤ੍ਤਨੋ ਆਚਰਿਯੁਪਜ੍ਝਾਯੇਪਿ ਨ ਉਪਸਙ੍ਕਮਨ੍ਤਿ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਦਿਸੇ ਸਾਰੁਪ੍ਪੇ ਭਿਕ੍ਖੂਯੇਵ ਉਪਸਙ੍ਕਮਨ੍ਤਿ. ਸਚੇਪਿ ਆਚਰਿਯੁਪਜ੍ਝਾਯਾ ਸਾਰੁਪ੍ਪਾ ਭਿਕ੍ਖੂ, ਇਤਰੇ ਅਸਾਰੁਪ੍ਪਾ, ਤੇਪਿ ਨ ਆਚਰਿਯੁਪਜ੍ਝਾਯੇ ਉਪਸਙ੍ਕਮਨ੍ਤਿ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਦਿਸੇ ਹੀਨਾਧਿਮੁਤ੍ਤਿਕੇਯੇਵ ਉਪਸਙ੍ਕਮਨ੍ਤਿ. ਏਵਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਨਂ ਪਨ ਨ ਕੇਵਲਂ ਏਤਰਹਿਯੇਵ, ਅਤੀਤਾਨਾਗਤੇਪੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਅਤੀਤਮ੍ਪਿ ਅਦ੍ਧਾਨਨ੍ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਅਤੀਤਮ੍ਪਿ ਅਦ੍ਧਾਨਨ੍ਤਿ ਅਤੀਤਸ੍ਮਿਂ ਕਾਲੇ, ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਸਂਯੋਗਤ੍ਥੇ ਵਾ ਉਪਯੋਗਵਚਨਂ. ਸੇਸਂ ਉਤ੍ਤਾਨਤ੍ਥਮੇਵ. ਇਦਂ ਪਨ ਦੁਸ੍ਸੀਲਾਨਂ ਦੁਸ੍ਸੀਲਸੇਵਨਮੇਵ, ਸੀਲਵਨ੍ਤਾਨਂ ਸੀਲਵਨ੍ਤਸੇਵਨਮੇਵ, ਦੁਪ੍ਪਞ੍ਞਾਨਂ ਦੁਪ੍ਪਞ੍ਞਸੇਵਨਮੇਵ, ਪਞ੍ਞਵਨ੍ਤਾਨਂ ਪਞ੍ਞਵਨ੍ਤਸੇਵਨਮੇਵ ਕੋ ਨਿਯਮੇਤੀਤਿ? ਅਜ੍ਝਾਸਯਧਾਤੁ ਨਿਯਮੇਤੀਤਿ.

ਭਬ੍ਬਾਭਬ੍ਬਨਿਦ੍ਦੇਸੇ ਛਡ੍ਡੇਤਬ੍ਬੇ ਪਠਮਂ ਨਿਦ੍ਦਿਸਿਤ੍ਵਾ ਗਹੇਤਬ੍ਬੇ ਪਚ੍ਛਾ ਨਿਦ੍ਦਿਸਿਤੁਂ ਉਦ੍ਦੇਸਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਟਿਪਾਟਿਯਾ ਪਠਮਂ ਅਭਬ੍ਬਾ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠਾ. ਉਦ੍ਦੇਸੇ ਪਨ ਦ੍ਵਨ੍ਦਸਮਾਸੇ ਅਚ੍ਚਿਤਸ੍ਸ ਚ ਮਨ੍ਦਕ੍ਖਰਸ੍ਸ ਚ ਪਦਸ੍ਸ ਪੁਬ੍ਬਨਿਪਾਤਲਕ੍ਖਣਵਸੇਨ ਭਬ੍ਬਸਦ੍ਦੋ ਪੁਬ੍ਬਂ ਪਯੁਤ੍ਤੋ. ਕਮ੍ਮਾਵਰਣੇਨਾਤਿ ਪਞ੍ਚਵਿਧੇਨ ਆਨਨ੍ਤਰਿਯਕਮ੍ਮੇਨ. ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਾਤਿ ਸਮਙ੍ਗੀਭੂਤਾ. ਕਿਲੇਸਾਵਰਣੇਨਾਤਿ ਨਿਯਤਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਯਾ. ਇਮਾਨਿ ਦ੍ਵੇ ਸਗ੍ਗਮਗ੍ਗਾਨਂ ਆਵਰਣਤੋ ਆਵਰਣਾਨਿ. ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਦੂਸਕਾਦੀਨਿ ਕਮ੍ਮਾਨਿਪਿ ਕਮ੍ਮਾਵਰਣੇਨੇਵ ਸਙ੍ਗਹਿਤਾਨਿ. ਵਿਪਾਕਾਵਰਣੇਨਾਤਿ ਅਹੇਤੁਕਪਟਿਸਨ੍ਧਿਯਾ. ਯਸ੍ਮਾ ਪਨ ਦੁਹੇਤੁਕਾਨਮ੍ਪਿ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਪਟਿਵੇਧੋ ਨਤ੍ਥਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਦੁਹੇਤੁਕਾ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਪਿ ਵਿਪਾਕਾਵਰਣਮੇਵਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ, ਅਸ੍ਸਦ੍ਧਾਤਿ ਬੁਦ੍ਧਾਦੀਸੁ ਸਦ੍ਧਾਰਹਿਤਾ. ਅਚ੍ਛਨ੍ਦਿਕਾਤਿ ਕਤ੍ਤੁਕਮ੍ਯਤਾਕੁਸਲਚ੍ਛਨ੍ਦਰਹਿਤਾ. ਉਤ੍ਤਰਕੁਰੁਕਾ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਅਚ੍ਛਨ੍ਦਿਕਟ੍ਠਾਨਂ ਪਵਿਟ੍ਠਾ. ਦੁਪ੍ਪਞ੍ਞਾਤਿ ਭਵਙ੍ਗਪਞ੍ਞਾਯ ਪਰਿਹੀਨਾ. ਭਵਙ੍ਗਪਞ੍ਞਾਯ ਪਨ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਾਯਪਿ ਯਸ੍ਸ ਭਵਙ੍ਗਂ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਸ੍ਸ ਪਾਦਕਂ ਨ ਹੋਤਿ, ਸੋਪਿ ਦੁਪ੍ਪਞ੍ਞੋਯੇਵ ਨਾਮ. ਅਭਬ੍ਬਾ ਨਿਯਾਮਂ ਓਕ੍ਕਮਿਤੁਂ ਕੁਸਲੇਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਸਮ੍ਮਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਕੁਸਲੇਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਸਮ੍ਮਤ੍ਤਨਿਯਾਮਸਙ੍ਖਾਤਂ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਂ ਓਕ੍ਕਮਿਤੁਂ ਅਭਬ੍ਬਾ. ਅਰਿਯਮਗ੍ਗੋ ਹਿ ਸਮ੍ਮਾ ਸਭਾਵੋਤਿ ਸਮ੍ਮਤ੍ਤਂ, ਸੋਯੇਵ ਅਨਨ੍ਤਰਫਲਦਾਨੇ, ਸਯਮੇਵ ਵਾ ਅਚਲਭਾਵਤੋ ਨਿਯਾਮੋ, ਤਂ ਓਕ੍ਕਮਿਤੁਂ ਪਵਿਸਿਤੁਂ ਅਭਬ੍ਬਾ. ਨ ਕਮ੍ਮਾਵਰਣੇਨਾਤਿਆਦੀਨਿ ਵੁਤ੍ਤਵਿਪਰਿਯਾਯੇਨੇਵ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾਨੀਤਿ.

ਆਸਯਾਨੁਸਯਞਾਣਨਿਦ੍ਦੇਸਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੭੦. ਯਮਕਪਾਟਿਹੀਰਞਾਣਨਿਦ੍ਦੇਸਵਣ੍ਣਨਾ

੧੧੬. ਯਮਕਪਾਟਿਹੀਰਞਾਣਨਿਦ੍ਦੇਸੇ ਅਸਾਧਾਰਣਂ ਸਾਵਕੇਹੀਤਿ ਸੇਸਾਸਾਧਾਰਣਞਾਣਨਿਦ੍ਦੇਸੇ ਅਞ੍ਞਵਚਨੇਹਿ ਓਕਾਸਾਭਾਵਤੋ ਨ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਇਧ ਪਨ ਅਞ੍ਞਵਚਨਾਭਾਵਤੋ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਉਪਰਿਮਕਾਯਤੋਤਿ ਨਾਭਿਯਾ ਉਦ੍ਧਂ ਸਰੀਰਤੋ. ਅਗ੍ਗਿਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਪਵਤ੍ਤਤੀਤਿ ਤੇਜੋਕਸਿਣਾਰਮ੍ਮਣਂ ਪਾਦਕਜ੍ਝਾਨਂ ਸਮਾਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਵੁਟ੍ਠਾਯ ‘‘ਉਪਰਿਮਕਾਯਤੋ ਅਗ੍ਗਿਜਾਲਾ ਵੁਟ੍ਠਾਤੂ’’ਤਿ ਆਵਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਪਰਿਕਮ੍ਮਂ ਕਤ੍ਵਾ ਅਨਨ੍ਤਰਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾਞਾਣੇਨ ‘‘ਉਪਰਿਮਕਾਯਤੋ ਅਗ੍ਗਿਜਾਲਾ ਵੁਟ੍ਠਾਤੂ’’ਤਿ ਅਧਿਟ੍ਠਿਤੇ ਸਹ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਾ ਉਪਰਿਮਕਾਯਤੋ ਅਗ੍ਗਿਜਾਲਾ ਵੁਟ੍ਠਾਤਿ. ਸਾ ਹਿ ਇਧ ਰਾਸਟ੍ਠੇਨ ਖਨ੍ਧੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਹੇਟ੍ਠਿਮਕਾਯਤੋਤਿ ਨਾਭਿਤੋ ਹੇਟ੍ਠਾ ਸਰੀਰਤੋ. ਉਦਕਧਾਰਾ ਪਵਤ੍ਤਤੀਤਿ ਆਪੋਕਸਿਣਾਰਮ੍ਮਣਂ ਪਾਦਕਜ੍ਝਾਨਂ ਸਮਾਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਵੁਟ੍ਠਾਯ ‘‘ਹੇਟ੍ਠਿਮਕਾਯਤੋ ਉਦਕਧਾਰਾ ਵੁਟ੍ਠਾਤੂ’’ਤਿ ਆਵਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਪਰਿਕਮ੍ਮਂ ਕਤ੍ਵਾ ਅਨਨ੍ਤਰਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾਞਾਣੇਨ ‘‘ਹੇਟ੍ਠਿਮਕਾਯਤੋ ਉਦਕਧਾਰਾ ਵੁਟ੍ਠਾਤੂ’’ਤਿ ਅਧਿਟ੍ਠਿਤੇ ਸਹ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਾ ਹੇਟ੍ਠਿਮਕਾਯਤੋ ਉਦਕਧਾਰਾ ਵੁਟ੍ਠਾਤਿ. ਉਭਯਤ੍ਥਾਪਿ ਅਬ੍ਬੋਚ੍ਛੇਦਵਸੇਨ ਪਵਤ੍ਤਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਸ੍ਸ ਆਵਜ੍ਜਨਸ੍ਸ ਚ ਅਨ੍ਤਰੇ ਦ੍ਵੇ ਭਵਙ੍ਗਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ. ਤਸ੍ਮਾਯੇਵ ਯੁਗਲਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਅਗ੍ਗਿਕ੍ਖਨ੍ਧਉਦਕਧਾਰਾ ਪਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ, ਅਨ੍ਤਰਂ ਨ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ. ਅਞ੍ਞੇਸਂ ਪਨ ਭਵਙ੍ਗਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ ਨਤ੍ਥਿ. ਪੁਰਤ੍ਥਿਮਕਾਯਤੋਤਿ ਅਭਿਮੁਖਪਸ੍ਸਤੋ. ਪਚ੍ਛਿਮਕਾਯਤੋਤਿ ਪਿਟ੍ਠਿਪਸ੍ਸਤੋ. ਦਕ੍ਖਿਣਅਕ੍ਖਿਤੋ ਵਾਮਅਕ੍ਖਿਤੋਤਿਆਦਿ ਸਮਾਸਪਾਠੋਯੇਵ, ਨ ਅਞ੍ਞੋ. ਦਕ੍ਖਿਣਨਾਸਿਕਾਸੋਤਤੋ ਵਾਮਨਾਸਿਕਾਸੋਤਤੋਤਿ ਪਾਠੋ ਸੁਨ੍ਦਰੋ. ਰਸ੍ਸਂ ਕਤ੍ਵਾਪਿ ਪਠਨ੍ਤਿ. ਅਂਸਕੂਟਤੋਤਿ ਏਤ੍ਥ ਅਬ੍ਭੁਗ੍ਗਤਟ੍ਠੇਨ ਕੂਟੋ ਵਿਯਾਤਿ ਕੂਟੋ, ਅਂਸੋਯੇਵ ਕੂਟੋ ਅਂਸਕੂਟੋ. ਅਙ੍ਗੁਲਙ੍ਗੁਲੇਹੀਤਿ ਅਙ੍ਗੁਲੀਹਿ ਅਙ੍ਗੁਲੀਹਿ. ਅਙ੍ਗੁਲਨ੍ਤਰਿਕਾਹੀਤਿ ਅਙ੍ਗੁਲੀਨਂ ਅਨ੍ਤਰਿਕਾਹਿ. ਏਕੇਕਲੋਮਤੋ ਅਗ੍ਗਿਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਪਵਤ੍ਤਤਿ, ਏਕੇਕਲੋਮਤੋ ਉਦਕਧਾਰਾ ਪਵਤ੍ਤਤੀਤਿ ਉਭਯਤ੍ਥਾਪਿ ਆਮੇਡਿਤਵਚਨੇਨ ਸਬ੍ਬਲੋਮਾਨਂ ਪਰਿਯਾਦਿਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਏਕੇਕਲੋਮਤੋਵ ਅਗ੍ਗਿਕ੍ਖਨ੍ਧਉਦਕਧਾਰਾ ਯੁਗਲਾ ਯੁਗਲਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਪਵਤ੍ਤਨ੍ਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਲੋਮਕੂਪਤੋ ਲੋਮਕੂਪਤੋ ਅਗ੍ਗਿਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਪਵਤ੍ਤਤਿ, ਲੋਮਕੂਪਤੋ ਲੋਮਕੂਪਤੋ ਉਦਕਧਾਰਾ ਪਵਤ੍ਤਤੀਤਿ ਏਤ੍ਥਾਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ. ਕੇਸੁਚਿ ਪੋਤ੍ਥਕੇਸੁ ‘‘ਏਕੇਕਲੋਮਤੋ ਅਗ੍ਗਿਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਪਵਤ੍ਤਤਿ. ਲੋਮਕੂਪਤੋ ਲੋਮਕੂਪਤੋ ਉਦਕਧਾਰਾ ਪਵਤ੍ਤਤਿ, ਲੋਮਕੂਪਤੋ ਲੋਮਕੂਪਤੋ ਅਗ੍ਗਿਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਪਵਤ੍ਤਤਿ, ਏਕੇਕਲੋਮਤੋ ਉਦਕਧਾਰਾ ਪਵਤ੍ਤਤੀ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ਤਮ੍ਪਿ ਯੁਜ੍ਜਤਿਯੇਵ. ਪਾਟਿਹੀਰਸ੍ਸ ਅਤਿਸੁਖੁਮਤ੍ਤਦੀਪਨਤੋ ਪਨ ਪੁਰਿਮਪਾਠੋਯੇਵ ਸੁਨ੍ਦਰਤਰੋ.

ਇਦਾਨਿ ਛਨ੍ਨਂ ਵਣ੍ਣਾਨਨ੍ਤਿ ਕੋ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ? ਹੇਟ੍ਠਾ ‘‘ਉਪਰਿਮਕਾਯਤੋ’’ਤਿਆਦੀਹਿ ਅਨੇਕੇਹਿ ਸਰੀਰਾਵਯਵਾ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਤੇਨ ਸਰੀਰਾਵਯਵਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ ਪਵਤ੍ਤਤੀਤਿ ਵਚਨਸਮ੍ਬਨ੍ਧੇਨ ਚ ਯਮਕਪਾਟਿਹੀਰਾਧਿਕਾਰੇਨ ਚ ਛਨ੍ਨਂ ਵਣ੍ਣਾਨਂ ਸਰੀਰਾਵਯਵਭੂਤਾਨਂ ਰਸ੍ਮਿਯੋ ਯਮਕਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਪਵਤ੍ਤਨ੍ਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਸਾਮਿਵਚਨਸਮ੍ਬਨ੍ਧੇਨ ਚ ਅਵਸ੍ਸਂ ‘‘ਰਸ੍ਮਿਯੋ’’ਤਿ ਪਾਠਸੇਸੋ ਇਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬੋਯੇਵ. ਨੀਲਾਨਨ੍ਤਿ ਉਮਾਪੁਪ੍ਫਵਣ੍ਣਾਨਂ. ਪੀਤਕਾਨਨ੍ਤਿ ਕਣਿਕਾਰਪੁਪ੍ਫਵਣ੍ਣਾਨਂ. ਲੋਹਿਤਕਾਨਨ੍ਤਿ ਇਨ੍ਦਗੋਪਕਵਣ੍ਣਾਨਂ. ਓਦਾਤਾਨਨ੍ਤਿ ਓਸਧਿਤਾਰਕਵਣ੍ਣਾਨਂ. ਮਞ੍ਜਿਟ੍ਠਾਨਨ੍ਤਿ ਮਨ੍ਦਰਤ੍ਤਵਣ੍ਣਾਨਂ. ਪਭਸ੍ਸਰਾਨਨ੍ਤਿ ਪਭਾਸਨਪਕਤਿਕਾਨਂ ਪਭਸ੍ਸਰਵਣ੍ਣਾਨਂ. ਪਭਸ੍ਸਰਵਣ੍ਣੇ ਵਿਸੁਂ ਅਵਿਜ੍ਜਮਾਨੇਪਿ ਵੁਤ੍ਤੇਸੁ ਪਞ੍ਚਸੁ ਵਣ੍ਣੇਸੁ ਯੇ ਯੇ ਪਭਾ ਸਮੁਜ੍ਜਲਾ, ਤੇ ਤੇ ਪਭਸ੍ਸਰਾ. ਤਥਾ ਹਿ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਯਮਕਪਾਟਿਹੀਰਂ ਕਰੋਨ੍ਤਸ੍ਸ ਯਮਕਪਾਟਿਹੀਰਞਾਣਬਲੇਨੇਵ ਕੇਸਮਸ੍ਸੂਨਞ੍ਚੇਵ ਅਕ੍ਖੀਨਞ੍ਚ ਨੀਲਟ੍ਠਾਨੇਹਿ ਨੀਲਰਸ੍ਮਿਯੋ ਨਿਕ੍ਖਮਨ੍ਤਿ, ਯਾਸਂ ਵਸੇਨ ਗਗਨਤਲਂ ਅਞ੍ਜਨਚੁਣ੍ਣਸਮੋਕਿਣ੍ਣਂ ਵਿਯ ਉਮਾਪੁਪ੍ਫਨੀਲੁਪ੍ਪਲਦਲਸਞ੍ਛਨ੍ਨਂ ਵਿਯ ਵੀਤਿਪਤਨ੍ਤਮਣਿਤਾਲਵਣ੍ਟਂ ਵਿਯ ਪਸਾਰਿਤਮੇਚਕਪਟਂ ਵਿਯ ਚ ਹੋਤਿ. ਛਵਿਤੋ ਚੇਵ ਅਕ੍ਖੀਨਞ੍ਚ ਪੀਤਕਟ੍ਠਾਨੇਹਿ ਪੀਤਰਸ੍ਮਿਯੋ ਨਿਕ੍ਖਮਨ੍ਤਿ, ਯਾਸਂ ਵਸੇਨ ਦਿਸਾਭਾਗਾ ਸੁਵਣ੍ਣਰਸਨਿਸਿਞ੍ਚਮਾਨਾ ਵਿਯ ਸੁਵਣ੍ਣਪਟਪਸਾਰਿਤਾ ਵਿਯ ਕੁਙ੍ਕੁਮਚੁਣ੍ਣਕਣਿਕਾਰਪੁਪ੍ਫਸਮ੍ਪਰਿਕਿਣ੍ਣਾ ਵਿਯ ਚ ਵਿਰੋਚਨ੍ਤਿ. ਮਂਸਲੋਹਿਤੇਹਿ ਚੇਵ ਅਕ੍ਖੀਨਞ੍ਚ ਰਤ੍ਤਟ੍ਠਾਨੇਹਿ ਲੋਹਿਤਰਸ੍ਮਿਯੋ ਨਿਕ੍ਖਮਨ੍ਤਿ, ਯਾਸਂ ਵਸੇਨ ਦਿਸਾਭਾਗਾ ਚਿਨਪਿਟ੍ਠਚੁਣ੍ਣਰਞ੍ਜਿਤਾ ਵਿਯ ਸੁਪਕ੍ਕਲਾਖਾਰਸਨਿਸਿਞ੍ਚਮਾਨਾ ਵਿਯ ਰਤ੍ਤਕਮ੍ਬਲਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਾ ਵਿਯ ਜਯਸੁਮਨਪਾਲਿਭਦ੍ਦਕਬਨ੍ਧੁਜੀਵਕਕੁਸੁਮਸਮ੍ਪਰਿਕਿਣ੍ਣਾ ਵਿਯ ਚ ਵਿਰੋਚਨ੍ਤਿ. ਅਟ੍ਠੀਹਿ ਚੇਵ ਦਨ੍ਤੇਹਿ ਚ ਅਕ੍ਖੀਨਞ੍ਚ ਸੇਤਟ੍ਠਾਨੇਹਿ ਓਦਾਤਰਸ੍ਮਿਯੋ ਨਿਕ੍ਖਮਨ੍ਤਿ, ਯਾਸਂ ਵਸੇਨ ਦਿਸਾਭਾਗਾ ਰਜਤਕੁਟੇਹਿ ਆਸਿਞ੍ਚਮਾਨਖੀਰਧਾਰਾਸਮ੍ਪਰਿਕਿਣ੍ਣਾ ਵਿਯ ਪਸਾਰਿਤਰਜਤਪਟ੍ਟਵਿਤਾਨਾ ਵਿਯ ਵੀਤਿਪਤਨ੍ਤਰਜਤਤਾਲਵਣ੍ਟਾ ਵਿਯ ਕੁਨ੍ਦਕੁਮੁਦਸਿਨ੍ਦੁਵਾਰਸੁਮਨਮਲ੍ਲਿਕਾਦਿਕੁਸੁਮਸਞ੍ਛਨ੍ਨਾ ਵਿਯ ਚ ਵਿਰੋਚਨ੍ਤਿ. ਹਤ੍ਥਤਲਪਾਦਤਲਾਦੀਹਿ ਮਨ੍ਦਰਤ੍ਤਟ੍ਠਾਨੇਹਿ ਮਞ੍ਜਿਟ੍ਠਰਸ੍ਮਿਯੋ ਨਿਕ੍ਖਮਨ੍ਤਿ, ਯਾਸਂ ਵਸੇਨ ਦਿਸਾਭਾਗਾ ਪਵਾਲ਼ਜਾਲਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਾ ਵਿਯ ਰਤ੍ਤਕੁਰਵਕਕੁਸੁਮਸਮੋਕਿਣ੍ਣਾ ਵਿਯ ਚ ਵਿਰੋਚਨ੍ਤਿ. ਉਣ੍ਣਾਨਖਾਦੀਹਿ ਪਭਸ੍ਸਰਟ੍ਠਾਨੇਹਿ ਪਭਸ੍ਸਰਰਸ੍ਮਿਯੋ ਨਿਕ੍ਖਮਨ੍ਤਿ, ਯਾਸਂ ਵਸੇਨ ਦਿਸਾਭਾਗਾ ਓਸਧਿਤਾਰਕਪੁਞ੍ਜਪੁਣ੍ਣਾ ਵਿਯ ਵਿਜ੍ਜੁਪਟਲਾਦਿਪਰਿਪੁਣ੍ਣਾ ਵਿਯ ਚ ਵਿਰੋਚਨ੍ਤਿ.

ਭਗਵਾ ਚਙ੍ਕਮਤੀਤਿਆਦਿ ‘‘ਭਗਵਤੋ ਚ ਨਿਮ੍ਮਿਤਾਨਞ੍ਚ ਨਾਨਾਇਰਿਯਾਪਥਕਰਣਂ ਯਮਕਪਾਟਿਹੀਰੇਨੇਵ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤੇਸਞ੍ਹਿ ਨਿਮ੍ਮਿਤਾਨਂ ਇਰਿਯਾਪਥਾ ਯੁਗਲਾਵ ਹੁਤ੍ਵਾ ਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ. ਯਦਿ ਨਿਮ੍ਮਿਤਾ ਬਹੁਕਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ‘‘ਨਿਮ੍ਮਿਤੋ’’ਤਿਆਦਿ ਕਸ੍ਮਾ ਏਕਵਚਨਂ ਕਤਨ੍ਤਿ ਚੇ? ਨਿਮ੍ਮਿਤੇਸੁਪਿ ਏਕੇਕਸ੍ਸ ਨਾਨਾਇਰਿਯਾਪਥਭਾਵਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ. ਬਹੁਵਚਨੇਨ ਹਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਨਿਮ੍ਮਿਤਾ ਸਕਿਂ ਏਕੇਕਇਰਿਯਾਪਥਿਕਾ ਵਿਯ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਏਕਵਚਨੇਨ ਪਨ ਵੁਤ੍ਤੇ ਨਿਮ੍ਮਿਤੇਸੁ ਏਕੇਕੋ ਨਾਨਾਇਰਿਯਾਪਥਿਕੋਤਿ ਞਾਯਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਏਕਵਚਨਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਕਤੋ. ਚੂਲ਼ਪਨ੍ਥਕਤ੍ਥੇਰੋਪਿ ਤਾਵ ਨਾਨਾਇਰਿਯਾਪਥਿਕਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਸਹਸ੍ਸਂ ਮਾਪੇਸਿ, ਕਿਂ ਪਨ ਭਗਵਾ ਯਮਕਪਾਟਿਹੀਰੇ ਬਹੂ ਨਿਮ੍ਮਿਤੇ ਨ ਕਰਿਸ੍ਸਤਿ. ਚੂਲ਼ਪਨ੍ਥਕਤ੍ਥੇਰਂ ਮੁਞ੍ਚਿਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਞੇਸਂ ਸਾਵਕਾਨਂ ਏਕਾਵਜ੍ਜਨੇਨ ਨਾਨਾਇਰਿਯਪਥਿਕਾਨਂ ਨਾਨਾਰੂਪਾਨਞ੍ਚ ਨਿਮ੍ਮਾਨਂ ਨ ਇਜ੍ਝਤਿ. ਅਨਿਯਮੇਤ੍ਵਾ ਹਿ ਨਿਮ੍ਮਿਤਾ ਇਦ੍ਧਿਮਤਾ ਸਦਿਸਾਵ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਠਾਨਨਿਸਜ੍ਜਾਦੀਸੁ ਵਾ ਭਾਸਿਤਤੁਣ੍ਹੀਭਾਵਾਦੀਸੁ ਵਾ ਯਂ ਯਂ ਇਦ੍ਧਿਮਾ ਕਰੋਤਿ, ਤਂ ਤਦੇਵ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਵਿਸਦਿਸਕਰਣਂ ਨਾਨਾਕਿਰਿਯਾਕਰਣਞ੍ਚ ‘‘ਏਤ੍ਤਕਾ ਈਦਿਸਾ ਹੋਨ੍ਤੁ, ਏਤ੍ਤਕਾ ਇਮਂ ਨਾਮ ਕਰੋਨ੍ਤੂ’’ਤਿ ਵਿਸੁਂ ਵਿਸੁਂ ਆਵਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨੇਨ ਇਜ੍ਝਤਿ. ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਪਨ ਏਕਾਵਜ੍ਜਨਾਧਿਟ੍ਠਾਨੇਨੇਵ ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰਨਿਮ੍ਮਾਨਂ ਇਜ੍ਝਤਿ. ਏਵਮੇਵ ਅਗ੍ਗਿਕ੍ਖਨ੍ਧਉਦਕਧਾਰਾਨਿਮ੍ਮਾਨੇ ਚ ਨਾਨਾਵਣ੍ਣਨਿਮ੍ਮਾਨੇ ਚ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਤਤ੍ਥ ਭਗਵਾ ਚਙ੍ਕਮਤੀਤਿ ਆਕਾਸੇ ਵਾ ਪਥਵਿਯਂ ਵਾ ਚਙ੍ਕਮਤਿ. ਨਿਮ੍ਮਿਤੋਤਿ ਇਦ੍ਧਿਯਾ ਮਾਪਿਤਬੁਦ੍ਧਰੂਪਂ. ਤਿਟ੍ਠਤਿ ਵਾਤਿਆਦੀਨਿਪਿ ਆਕਾਸੇ ਵਾ ਪਥਵਿਯਂ ਵਾ. ਕਪ੍ਪੇਤੀਤਿ ਕਰੋਤਿ. ਭਗਵਾ ਤਿਟ੍ਠਤੀਤਿਆਦੀਸੁਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋਤਿ.

ਯਮਕਪਾਟਿਹੀਰਞਾਣਨਿਦ੍ਦੇਸਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੭੧. ਮਹਾਕਰੁਣਾਞਾਣਨਿਦ੍ਦੇਸਵਣ੍ਣਨਾ

੧੧੭. ਮਹਾਕਰੁਣਾਞਾਣਨਿਦ੍ਦੇਸੇ ਬਹੁਕੇਹਿ ਆਕਾਰੇਹੀਤਿ ਇਦਾਨਿ ਵੁਚ੍ਚਮਾਨੇਹਿ ਏਕੂਨਨਵੁਤਿਯਾ ਪਕਾਰੇਹਿ. ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਾਨਨ੍ਤਿ ਞਾਣਚਕ੍ਖੁਨਾ ਚ ਬੁਦ੍ਧਚਕ੍ਖੁਨਾ ਚ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤਾਨਂ. ਓਕ੍ਕਮਤੀਤਿ ਓਤਰਤਿ ਪਵਿਸਤਿ. ਆਦਿਤ੍ਤੋਤਿ ਦੁਕ੍ਖਲਕ੍ਖਣਵਸੇਨ ਪੀਲ਼ਾਯੋਗਤੋ ਸਨ੍ਤਾਪਨਟ੍ਠੇਨ ਆਦੀਪਿਤੋ. ‘‘ਯਦਨਿਚ੍ਚਂ, ਤਂ ਦੁਕ੍ਖ’’ਨ੍ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੩.੧੫) ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਸਬ੍ਬਸਙ੍ਖਤਸ੍ਸ ਚੇਵ ਦੁਕ੍ਖਲਕ੍ਖਣਵਸੇਨ ਪੀਲ਼ਿਤਤ੍ਤਾ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਚ ਕਰੁਣਾਯ ਮੂਲਭੂਤਤ੍ਤਾ ਪਠਮਂ ਦੁਕ੍ਖਲਕ੍ਖਣਵਸੇਨ ‘‘ਆਦਿਤ੍ਤੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਰਾਗਾਦੀਹਿ ਆਦਿਤ੍ਤਤਂ ਪਨ ਉਪਰਿ ਵਕ੍ਖਤਿ. ਅਥ ਵਾ ਆਦਿਤ੍ਤੋਤਿ ਰਾਗਾਦੀਹਿਯੇਵ ਆਦਿਤ੍ਤੋ. ਉਪਰਿ ਪਨ ‘‘ਤਸ੍ਸ ਨਤ੍ਥਞ੍ਞੋ ਕੋਚਿ ਨਿਬ੍ਬਾਪੇਤਾ’’ਤਿ ਅਤ੍ਥਾਪੇਕ੍ਖਨਵਸੇਨ ਪੁਨ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਲੋਕਸਨ੍ਨਿਵਾਸੋਤਿ ਪਞ੍ਚਕ੍ਖਨ੍ਧਾ ਲੁਜ੍ਜਨਪਲੁਜ੍ਜਨਟ੍ਠੇਨ ਲੋਕੋ, ਤਣ੍ਹਾਦਿਟ੍ਠਿਵਸੇਨ ਸਨ੍ਨਿਵਸਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਸਤ੍ਤਾਤਿ ਸਨ੍ਨਿਵਾਸੋ, ਲੋਕੋਵ ਸਨ੍ਨਿਵਾਸੋ ਲੋਕਸਨ੍ਨਿਵਾਸੋ. ਦੁਕ੍ਖਿਤਂ ਖਨ੍ਧਸਨ੍ਤਾਨਂ ਉਪਾਦਾਯ ਸਤ੍ਤਵੋਹਾਰਸਬ੍ਭਾਵਤੋ ਲੋਕਸਨ੍ਨਿਵਾਸਯੋਗਤੋ ਸਤ੍ਤਸਮੂਹੋਪਿ ਲੋਕਸਨ੍ਨਿਵਾਸੋ. ਸੋਪਿ ਚ ਸਹਖਨ੍ਧਕੋਯੇਵ. ਉਯ੍ਯੁਤ੍ਤੋਤਿ ਅਨੇਕੇਸੁ ਕਿਚ੍ਚੇਸੁ ਨਿਚ੍ਚਬ੍ਯਾਪਾਰਤਾਯ ਕਤਯੋਗੋ ਕਤਉਸ੍ਸਾਹੋ, ਸਤਤਕਿਚ੍ਚੇਸੁ ਸਉਸ੍ਸੁਕ੍ਕੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਘਟ੍ਟਨਯੁਤ੍ਤੋਤਿ ਵਾ ਉਯ੍ਯੁਤ੍ਤੋ. ਪਯਾਤੋਤਿ ਪਬ੍ਬਤੇਯ੍ਯਾ ਨਦੀ ਵਿਯ ਅਨਵਟ੍ਠਿਤਗਮਨੇਨ ਮਰਣਾਯ ਯਾਤੁਂ ਆਰਦ੍ਧੋ. ਕੁਮ੍ਮਗ੍ਗਪ੍ਪਟਿਪਨ੍ਨੋਤਿ ਕੁਚ੍ਛਿਤਂ ਮਿਚ੍ਛਾਮਗ੍ਗਂ ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ. ਉਪਰਿ ਪਨ ‘‘ਵਿਪਥਪਕ੍ਖਨ੍ਦੋ’’ਤਿ ਨਾਨਾਪਦੇਹਿ ਵਿਸੇਸੇਤ੍ਵਾ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਉਪਨੀਯਤੀਤਿ ਜਰਾਵਸੇਨ ਮਰਣਾਯ ਉਪਨੀਯਤਿ ਹਰੀਯਤਿ. ਜਰਾ ਹਿ ‘‘ਆਯੁਨੋ ਸਂਹਾਨੀ’’ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੨.੨) ਵੁਤ੍ਤਾ. ਅਦ੍ਧੁਵੋਤਿ ਨ ਥਿਰੋ, ਸਦਾ ਤਥੇਵ ਨ ਹੋਤਿ. ਯਸ੍ਮਾ ਅਦ੍ਧੁਵੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਉਪਨੀਯਤੀਤਿ ਪੁਰਿਮਸ੍ਸ ਕਾਰਣਵਚਨਮੇਤਂ. ਏਤੇਨ ਸਕਾਰਣਂ ਜਰਾਦੁਕ੍ਖਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਂ ਜਰਾਦੁਕ੍ਖਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਜਰਾਪਾਰਿਜੁਞ੍ਞਰਹਿਤਾਪਿ ਵਿਞ੍ਞੂ ਪਬ੍ਬਜਨ੍ਤਿ. ਅਤਾਣੋਤਿ ਤਾਯਿਤੁਂ ਰਕ੍ਖਿਤੁਂ ਸਮਤ੍ਥੇਨ ਰਹਿਤੋ, ਅਨਾਰਕ੍ਖੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਅਨਭਿਸ੍ਸਰੋਤਿ ਅਭਿਸਰਿਤ੍ਵਾ ਅਭਿਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਬ੍ਯਾਹਰਣੇਨ ਅਸ੍ਸਾਸੇਤੁਂ ਸਮਤ੍ਥੇਨ ਰਹਿਤੋ, ਅਸਹਾਯੋਤਿ ਵਾ ਅਤ੍ਥੋ. ਯਸ੍ਮਾ ਅਨਭਿਸ੍ਸਰੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਤਾਣੋਤਿ ਪੁਰਿਮਸ੍ਸ ਕਾਰਣਵਚਨਮੇਤਂ. ਏਤੇਨ ਸਕਾਰਣਂ ਪਿਯਵਿਪ੍ਪਯੋਗਦੁਕ੍ਖਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਂ ਪਿਯਵਿਪ੍ਪਯੋਗਦੁਕ੍ਖਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਞਾਤਿਪਾਰਿਜੁਞ੍ਞਰਹਿਤਾਪਿ ਵਿਞ੍ਞੂ ਪਬ੍ਬਜਨ੍ਤਿ. ਅਸ੍ਸਕੋਤਿ ਸਕਭਣ੍ਡਰਹਿਤੋ. ਸਬ੍ਬਂ ਪਹਾਯ ਗਮਨੀਯਨ੍ਤਿ ਸਕਭਣ੍ਡਨ੍ਤਿ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖਿਤਂ ਸਬ੍ਬਂ ਪਹਾਯ ਲੋਕੇਨ ਗਨ੍ਤਬ੍ਬਂ. ਯਸ੍ਮਾ ਸਬ੍ਬਂ ਪਹਾਯ ਗਮਨੀਯਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਸ੍ਸਕੋਤਿ ਪੁਰਿਮਸ੍ਸ ਕਾਰਣਵਚਨਮੇਤਂ. ਏਤੇਨ ਸਕਾਰਣਂ ਮਰਣਦੁਕ੍ਖਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਭੋਗਪਾਰਿਜੁਞ੍ਞਰਹਿਤਾਪਿ ਵਿਞ੍ਞੂ ਪਬ੍ਬਜਨ੍ਤਿ. ਅਞ੍ਞਤ੍ਥ ‘‘ਕਮ੍ਮਸ੍ਸਕਾ ਮਾਣਵਸਤ੍ਤਾ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੩.੨੮੯) ਵੁਤ੍ਤਂ, ਇਧ ਚ ਰਟ੍ਠਪਾਲਸੁਤ੍ਤੇ ਚ ‘‘ਅਸ੍ਸਕੋ ਲੋਕੋ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੨.੩੦੫) ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਂ ਕਥਂ ਯੁਜ੍ਜਤੀਤਿ ਚੇ? ਪਹਾਯ ਗਮਨੀਯਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘‘ਅਸ੍ਸਕੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਕਮ੍ਮਂ ਪਨ ਨ ਪਹਾਯ ਗਮਨੀਯਂ. ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਕਮ੍ਮਸ੍ਸਕਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਰਟ੍ਠਪਾਲਸੁਤ੍ਤੇਯੇਵ ਚ ਏਵਮੇਤਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਤ੍ਵਂ ਪਨ ਯਥਾਕਮ੍ਮਂ ਗਮਿਸ੍ਸਸੀ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੨.੩੦੬). ਊਨੋਤਿ ਪਾਰਿਪੂਰਿਰਹਿਤੋ. ਅਤਿਤ੍ਤੋਤਿ ਭਿਯ੍ਯੋ ਭਿਯ੍ਯੋ ਪਤ੍ਥਨਾਯਪਿ ਨ ਸੁਹਿਤੋ. ਇਦਂ ਊਨਭਾਵਸ੍ਸ ਕਾਰਣਵਚਨਂ. ਤਣ੍ਹਾਦਾਸੋਤਿ ਤਣ੍ਹਾਯ ਵਸੇ ਵਤ੍ਤਨਤੋ ਤਣ੍ਹਾਯ ਦਾਸਭੂਤੋ. ਇਦਂ ਅਤਿਤ੍ਤਭਾਵਸ੍ਸ ਕਾਰਣਵਚਨਂ. ਏਤੇਨ ਇਚ੍ਛਾਰੋਗਾਪਦੇਸੇਨ ਸਕਾਰਣਂ ਬ੍ਯਾਧਿਦੁਕ੍ਖਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਂ ਬ੍ਯਾਧਿਦੁਕ੍ਖਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਬ੍ਯਾਧਿਪਾਰਿਜੁਞ੍ਞਰਹਿਤਾਪਿ ਵਿਞ੍ਞੂ ਪਬ੍ਬਜਨ੍ਤਿ. ਅਤਾਯਨੋਤਿ ਪੁਤ੍ਤਾਦੀਹਿਪਿ ਤਾਯਨਸ੍ਸ ਅਭਾਵਤੋ ਅਤਾਯਨੋ ਅਨਾਰਕ੍ਖੋ, ਅਲਬ੍ਭਨੇਯ੍ਯਖੇਮੋ ਵਾ. ਅਲੇਣੋਤਿ ਅਲ੍ਲੀਯਿਤੁਂ ਨਿਸ੍ਸਿਤੁਂ ਅਨਰਹੋ ਅਲ੍ਲੀਨਾਨਮ੍ਪਿ ਚ ਲੇਣਕਿਚ੍ਚਾਕਾਰਕੋ. ਅਸਰਣੋਤਿ ਨਿਸ੍ਸਿਤਾਨਂ ਨ ਭਯਸਾਰਕੋ ਨ ਭਯਵਿਨਾਸਕੋ. ਅਸਰਣੀਭੂਤੋਤਿ ਪੁਰੇ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਭਾਵੇਨੇਵ ਅਸਰਣੋ, ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਸਮਕਾਲਮੇਵ ਅਸਰਣੀਭੂਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਉਦ੍ਧਤੋਤਿ ਸਬ੍ਬਾਕੁਸਲੇਸੁ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨਤੋ ਸਤ੍ਤਸਨ੍ਤਾਨੇ ਚ ਅਕੁਸਲੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਬਾਹੁਲ੍ਲਤੋ ਅਕੁਸਲਸਮਙ੍ਗੀਲੋਕੋ ਤੇਨ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚੇਨ ਉਦ੍ਧਤੋ. ਅਵੂਪਸਨ੍ਤੋਤਿ ਅਵੂਪਸਮਨਲਕ੍ਖਣਸ੍ਸ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਸ੍ਸੇਵ ਯੋਗੇਨ ਅਵੂਪਸਨ੍ਤੋ ਭਨ੍ਤਮਿਗਪਟਿਭਾਗੋ. ‘‘ਉਪਨੀਯਤਿ ਲੋਕੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਚਤੂਸੁ ਚ ‘‘ਉਦ੍ਧਤੋ ਲੋਕੋ’’ਤਿ ਚ ਪਞ੍ਚਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਲੋਕੋਤਿ ਆਗਤਂ, ਸੇਸੇਸੁ ਲੋਕਸਨ੍ਨਿਵਾਸੋਤਿ. ਉਭਯਥਾਪਿ ਲੋਕੋਯੇਵ. ਸਸਲ੍ਲੋਤਿ ਪੀਲ਼ਾਜਨਕਤਾਯ ਅਨ੍ਤੋਤੁਦਨਤਾਯ ਦੁਨ੍ਨੀਹਰਣੀਯਤਾਯ ਚ ਸਲ੍ਲਾਤਿ ਸਙ੍ਖਂ ਗਤੇਹਿ ਰਾਗਾਦੀਹਿ ਸਲ੍ਲੇਹਿ ਸਹਵਤ੍ਤਨਕੋ. ਵਿਦ੍ਧੋਤਿ ਮਿਗਾਦਯੋ ਕਦਾਚਿ ਪਰੇਹਿ ਵਿਦ੍ਧਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਅਯਂ ਪਨ ਲੋਕੋ ਨਿਚ੍ਚਂ ਅਤ੍ਤਨਾਵ ਵਿਦ੍ਧੋ. ਪੁਥੁਸਲ੍ਲੇਹੀਤਿ ‘‘ਸਤ੍ਤ ਸਲ੍ਲਾਨਿ – ਰਾਗਸਲ੍ਲਂ, ਦੋਸਸਲ੍ਲਂ, ਮੋਹਸਲ੍ਲਂ, ਮਾਨਸਲ੍ਲਂ, ਦਿਟ੍ਠਿਸਲ੍ਲਂ, ਕਿਲੇਸਸਲ੍ਲਂ, ਦੁਚ੍ਚਰਿਤਸਲ੍ਲ’’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾਨਿ. ੧੭੪) ਵੁਤ੍ਤੇਹਿ ਸਤ੍ਤਹਿ ਸਲ੍ਲੇਹਿ. ਤਸ੍ਸਾਤਿ ਤਸ੍ਸ ਲੋਕਸਨ੍ਨਿਵਾਸਸ੍ਸ. ਸਲ੍ਲਾਨਂ ਉਦ੍ਧਤਾਤਿ ਤੇਸਂ ਸਲ੍ਲਾਨਂ ਸਤ੍ਤਸਨ੍ਤਾਨਤੋ ਉਦ੍ਧਰਿਤਾ ਪੁਗ੍ਗਲੋ. ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਮਯਾਤਿ ਮਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ. ਯੇਪਿ ਭਗਵਤੋ ਸਾਵਕਾ ਸਲ੍ਲਾਨਿ ਉਦ੍ਧਰਨ੍ਤਿ, ਤੇਸਂ ਭਗਵਤੋ ਵਚਨੇਨੇਵ ਉਦ੍ਧਰਣਤੋ ਭਗਵਾਵ ਉਦ੍ਧਰਤਿ ਨਾਮ. ਅਵਿਜ੍ਜਨ੍ਧਕਾਰਾਵਰਣੋਤਿ ਅਵਿਜ੍ਜਾ ਏਵ ਸਭਾਵਦਸ੍ਸਨਚ੍ਛਾਦਨੇਨ ਅਨ੍ਧਂ ਵਿਯ ਕਰੋਤੀਤਿ ਅਵਿਜ੍ਜਨ੍ਧਕਾਰੋ, ਸੋਵ ਸਭਾਵਾਵਗਮਨਨਿਵਾਰਣੇਨ ਆਵਰਣਂ ਏਤਸ੍ਸਾਤਿ ਅਵਿਜ੍ਜਨ੍ਧਕਾਰਾਵਰਣੋ. ਕਿਲੇਸਪਞ੍ਜਰਪਕ੍ਖਿਤ੍ਤੋਤਿ ਕਿਲੇਸਾ ਏਵ ਕੁਸਲਗਮਨਸਨ੍ਨਿਰੁਜ੍ਝਨਟ੍ਠੇਨ ਪਞ੍ਜਰੋਤਿ ਕਿਲੇਸਪਞ੍ਜਰੋ, ਅਵਿਜ੍ਜਾਪਭਵੇ ਕਿਲੇਸਪਞ੍ਜਰੇ ਪਕ੍ਖਿਤ੍ਤੋ ਪਾਤਿਤੋ. ਆਲੋਕਂ ਦਸ੍ਸੇਤਾਤਿ ਪਞ੍ਞਾਲੋਕਂ ਦਸ੍ਸਨਸੀਲੋ, ਪਞ੍ਞਾਲੋਕਸ੍ਸ ਦਸ੍ਸੇਤਾਤਿ ਵਾ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਵਿਜ੍ਜਾਗਤੋਤਿ ਅਵਿਜ੍ਜਂ ਗਤੋ ਪਵਿਟ੍ਠੋ. ਨ ਕੇਵਲਂ ਅਵਿਜ੍ਜਾਯ ਆਵਰਣਮਤ੍ਤਮੇਵ, ਅਥ ਖੋ ਗਹਨਗਤੋ ਵਿਯ ਅਵਿਜ੍ਜਾਕੋਸਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤੋ ਪਵਿਟ੍ਠੋਤਿ ਪੁਰਿਮਤੋ ਵਿਸੇਸੋ. ਅਣ੍ਡਭੂਤੋਤਿਆਦਯੋ ਚ ਵਿਸੇਸਾਯੇਵ. ਅਣ੍ਡਭੂਤੋਤਿ ਅਣ੍ਡੇ ਭੂਤੋ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੋ. ਯਥਾ ਹਿ ਅਣ੍ਡੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਾ ਏਕਚ੍ਚੇ ਸਤ੍ਤਾ ‘‘ਅਣ੍ਡਭੂਤਾ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ, ਏਵਮਯਂ ਲੋਕੋ ਅਵਿਜ੍ਜਣ੍ਡਕੋਸੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ‘‘ਅਣ੍ਡਭੂਤੋ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਪਰਿਯੋਨਦ੍ਧੋਤਿ ਤੇਨ ਅਵਿਜ੍ਜਣ੍ਡਕੋਸੇਨ ਸਮਨ੍ਤਤੋ ਓਨਦ੍ਧੋ ਬਦ੍ਧੋ ਵੇਠਿਤੋ.

ਤਨ੍ਤਾਕੁਲਕਜਾਤੋਤਿ ਤਨ੍ਤਂ ਵਿਯ ਆਕੁਲਭੂਤੋ. ਯਥਾ ਨਾਮ ਦੁਨ੍ਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਂ ਮੂਸਿਕਚ੍ਛਿਨ੍ਨਂ ਪੇਸਕਾਰਾਨਂ ਤਨ੍ਤਂ ਤਹਿਂ ਤਹਿਂ ਆਕੁਲਂ ਹੋਤਿ, ਇਦਂ ਅਗ੍ਗਂ ਇਦਂ ਮੂਲਨ੍ਤਿ ਅਗ੍ਗੇਨ ਵਾ ਅਗ੍ਗਂ, ਮੂਲੇਨ ਵਾ ਮੂਲਂ ਸਮਾਨੇਤੁਂ ਦੁਕ੍ਕਰਂ ਹੋਤਿ, ਏਵਮੇਵ ਸਤ੍ਤਾ ਪਚ੍ਚਯਾਕਾਰੇ ਖਲਿਤਾ ਆਕੁਲਾ ਬ੍ਯਾਕੁਲਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਨ ਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਿ ਪਚ੍ਚਯਾਕਾਰਂ ਉਜੁਂ ਕਾਤੁਂ. ਤਤ੍ਥ ਤਨ੍ਤਂ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਪੁਰਿਸਕਾਰੇ ਠਤ੍ਵਾ ਸਕ੍ਕਾਪਿ ਭਵੇਯ੍ਯ ਉਜੁਂ ਕਾਤੁਂ, ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਪਨ ਦ੍ਵੇ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੇ ਅਞ੍ਞੋ ਸਤ੍ਤੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਧਮ੍ਮਤਾਯ ਪਚ੍ਚਯਾਕਾਰਂ ਉਜੁਂ ਕਾਤੁਂ ਸਮਤ੍ਥੋ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ. ਯਥਾ ਪਨ ਆਕੁਲਂ ਤਨ੍ਤਂ ਕਞ੍ਜਿਕਂ ਦਤ੍ਵਾ ਕੋਚ੍ਛੇਨ ਪਹਟਂ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਕੁਲਕਜਾਤਂ ਹੋਤਿ ਗਣ੍ਠਿਬਦ੍ਧਂ, ਏਵਮਯਂ ਲੋਕੋ ਪਚ੍ਚਯੇਸੁ ਪਕ੍ਖਲਿਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਚਯੇ ਉਜੁਂ ਕਾਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੋ ਦ੍ਵਾਸਟ੍ਠਿਦਿਟ੍ਠਿਗਤਵਸੇਨ ਕੁਲਕਜਾਤੋ ਹੋਤਿ ਗਣ੍ਠਿਬਦ੍ਧੋ. ਯੇ ਹਿ ਕੇਚਿ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ ਨਿਸ੍ਸਿਤਾ, ਸਬ੍ਬੇ ਤੇ ਪਚ੍ਚਯਂ ਉਜੁਂ ਕਾਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਿਯੇਵ. ਕੁਲਾਗਣ੍ਠਿਕਜਾਤੋਤਿ ਕੁਲਾਗਣ੍ਠਿਕਂ ਵਿਯ ਭੂਤੋ. ਕੁਲਾਗਣ੍ਠਿਕਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਪੇਸਕਾਰਕਞ੍ਜਿਕਸੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਕੁਲਾ ਨਾਮ ਸਕੁਣਿਕਾ, ਤਸ੍ਸਾ ਕੁਲਾਵਕੋ’’ਤਿਪਿ ਏਕੇ. ਯਥਾ ਤਦੁਭਯਮ੍ਪਿ ਆਕੁਲਂ ਅਗ੍ਗੇਨ ਵਾ ਅਗ੍ਗਂ, ਮੂਲੇਨ ਵਾ ਮੂਲਂ ਸਮਾਨੇਤੁਂ ਦੁਕ੍ਕਰਨ੍ਤਿ ਪੁਰਿਮਨਯੇਨੇਵ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਂ. ਮੁਞ੍ਜਪਬ੍ਬਜਭੂਤੋਤਿ ਮੁਞ੍ਜਤਿਣਂ ਵਿਯ ਪਬ੍ਬਜਤਿਣਂ ਵਿਯ ਚ ਭੂਤੋ ਮੁਞ੍ਜਤਿਣਪਬ੍ਬਜਤਿਣਸਦਿਸੋ ਜਾਤੋ. ਯਥਾ ਤਾਨਿ ਤਿਣਾਨਿ ਕੋਟ੍ਟੇਤ੍ਵਾ ਕੋਟ੍ਟੇਤ੍ਵਾ ਕਤਰਜ੍ਜੁ ਜਿਣ੍ਣਕਾਲੇ ਕਤ੍ਥਚਿ ਪਤਿਤਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਤੇਸਂ ਤਿਣਾਨਂ ‘‘ਇਦਂ ਅਗ੍ਗਂ ਇਦਂ ਮੂਲ’’ਨ੍ਤਿ ਅਗ੍ਗੇਨ ਵਾ ਅਗ੍ਗਂ, ਮੂਲੇਨ ਵਾ ਮੂਲਂ ਸਮਾਨੇਤੁਂ ਦੁਕ੍ਕਰਂ, ਤਮ੍ਪਿ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਪੁਰਿਸਕਾਰੇ ਠਤ੍ਵਾ ਸਕ੍ਕਾ ਭਵੇਯ੍ਯ ਉਜੁਂ ਕਾਤੁਂ, ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਪਨ ਦ੍ਵੇ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੇ ਅਞ੍ਞੋ ਸਤ੍ਤੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਧਮ੍ਮਤਾਯ ਪਚ੍ਚਯਾਕਾਰਂ ਉਜੁਂ ਕਾਤੁਂ ਸਮਤ੍ਥੋ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ. ਏਵਮਯਂ ਲੋਕੋ ਪਚ੍ਚਯਾਕਾਰਂ ਉਜੁਂ ਕਾਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੋ ਦ੍ਵਾਸਟ੍ਠਿਦਿਟ੍ਠਿਗਤਵਸੇਨ ਗਣ੍ਠਿਜਾਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਅਪਾਯਂ ਦੁਗ੍ਗਤਿਂ ਵਿਨਿਪਾਤਂ ਸਂਸਾਰਂ ਨਾਤਿਵਤ੍ਤਤਿ.

ਤਤ੍ਥ ਅਪਾਯੋਤਿ ਨਿਰਯੋ ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਯੋਨਿ ਪੇਤ੍ਤਿਵਿਸਯੋ ਅਸੁਰਕਾਯੋ. ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਹਿ ਤੇ ਵਡ੍ਢਿਸਙ੍ਖਾਤਸ੍ਸ ਆਯਸ੍ਸ ਅਭਾਵਤੋ ‘‘ਅਪਾਯੋ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ. ਤਥਾ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਗਤਿਭਾਵਤੋ ਦੁਗ੍ਗਤਿ. ਸੁਖਸਮੁਸ੍ਸਯਤੋ ਵਿਨਿਪਤਿਤਤ੍ਤਾ ਵਿਨਿਪਾਤੋ. ਇਤਰੋ ਪਨ –

‘‘ਖਨ੍ਧਾਨਞ੍ਚ ਪਟਿਪਾਟਿ, ਧਾਤੁਆਯਤਨਾਨ ਚ;

ਅਬ੍ਬੋਚ੍ਛਿਨ੍ਨਂ ਵਤ੍ਤਮਾਨਾ, ਸਂਸਾਰੋਤਿ ਪਵੁਚ੍ਚਤਿ’’.

ਤਂ ਸਬ੍ਬਮ੍ਪਿ ਨਾਤਿਵਤ੍ਤਤਿ ਨਾਤਿਕ੍ਕਮਤਿ. ਅਥ ਖੋ ਚੁਤਿਤੋ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਂ, ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਤੋ ਚੁਤਿਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਚੁਤਿਪਟਿਸਨ੍ਧਿਯੋ ਗਣ੍ਹਮਾਨੋ ਤੀਸੁ ਭਵੇਸੁ ਚਤੂਸੁ ਯੋਨੀਸੁ ਪਞ੍ਚਸੁ ਗਤੀਸੁ ਸਤ੍ਤਸੁ ਵਿਞ੍ਞਾਣਟ੍ਠਿਤੀਸੁ ਨਵਸੁ ਸਤ੍ਤਾਵਾਸੇਸੁ ਮਹਾਸਮੁਦ੍ਦੇ ਵਾਤੁਕ੍ਖਿਤ੍ਤਨਾਵਾ ਵਿਯ ਯਨ੍ਤਗੋਣੋ ਵਿਯ ਚ ਪਰਿਬ੍ਭਮਤਿਯੇਵ. ਅਵਿਜ੍ਜਾਵਿਸਦੋਸਸਲ੍ਲਿਤ੍ਤੋਤਿ ਅਵਿਜ੍ਜਾਯੇਵ ਅਕੁਸਲੁਪ੍ਪਾਦਨੇਨ ਕੁਸਲਜੀਵਿਤਨਾਸਨਤੋ ਵਿਸਨ੍ਤਿ ਅਵਿਜ੍ਜਾਵਿਸਂ, ਤਦੇਵ ਸਨ੍ਤਾਨਦੂਸਨਤੋ ਅਵਿਜ੍ਜਾਵਿਸਦੋਸੋ, ਤੇਨ ਅਨੁਸਯਪਰਿਯੁਟ੍ਠਾਨਦੁਚ੍ਚਰਿਤਭੂਤੇਨ ਭੁਸਂ ਲਿਤ੍ਤੋ ਮਕ੍ਖਿਤੋਤਿ ਅਵਿਜ੍ਜਾਵਿਸਦੋਸਸਲ੍ਲਿਤ੍ਤੋ. ਕਿਲੇਸਕਲਲੀਭੂਤੋਤਿ ਅਵਿਜ੍ਜਾਦਿਮੂਲਕਾ ਕਿਲੇਸਾ ਏਵ ਓਸੀਦਨਟ੍ਠੇਨ ਕਲਲਂ ਕਦ੍ਦਮੋਤਿ ਕਿਲੇਸਕਲਲਂ, ਤਦਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਕਿਲੇਸਕਲਲੀ, ਏਵਂਭੂਤੋ. ਰਾਗਦੋਸਮੋਹਜਟਾਜਟਿਤੋਤਿ ਲੋਭਪਟਿਘਾਵਿਜ੍ਜਾਸਙ੍ਖਾਤਾ ਰਾਗਦੋਸਮੋਹਾ ਏਵ ਰੂਪਾਦੀਸੁ ਆਰਮ੍ਮਣੇਸੁ ਹੇਟ੍ਠੁਪਰਿਯਵਸੇਨ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨਤੋ ਸਂਸਿਬ੍ਬਨਟ੍ਠੇਨ ਵੇਲ਼ੁਗੁਮ੍ਬਾਦੀਨਂ ਸਾਖਾਜਾਲਸਙ੍ਖਾਤਾ ਜਟਾ ਵਿਯਾਤਿ ਜਟਾ, ਤਾਯ ਰਾਗਦੋਸਮੋਹਜਟਾਯ ਜਟਿਤੋ. ਯਥਾ ਨਾਮ ਵੇਲ਼ੁਜਟਾਦੀਹਿ ਵੇਲ਼ੁਆਦਯੋ, ਏਵਂ ਤਾਯ ਜਟਾਯ ਅਯਂ ਲੋਕੋ ਜਟਿਤੋ ਵਿਨਦ੍ਧੋ ਸਂਸਿਬ੍ਬਿਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਜਟਂ ਵਿਜਟੇਤਾਤਿ ਇਮਂ ਏਵਂ ਤੇਧਾਤੁਕਂ ਲੋਕਂ ਜਟੇਤ੍ਵਾ ਠਿਤਂ ਜਟਂ ਵਿਜਟੇਤਾ ਸਂਛਿਨ੍ਦਿਤਾ ਸਮ੍ਪਦਾਲਯਿਤਾ.

ਤਣ੍ਹਾਸਙ੍ਘਾਟਪਟਿਮੁਕ੍ਕੋਤਿ ਤਣ੍ਹਾ ਏਵ ਅਬ੍ਬੋਚ੍ਛਿਨ੍ਨਂ ਪਵਤ੍ਤਿਤੋ ਸਙ੍ਘਟਿਤਟ੍ਠੇਨ ਸਙ੍ਘਾਟੋਤਿ ਤਣ੍ਹਾਸਙ੍ਘਾਟੋ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਤਣ੍ਹਾਸਙ੍ਘਾਟੇ ਪਟਿਮੁਕ੍ਕੋ ਅਨੁਪਵਿਟ੍ਠੋ ਅਨ੍ਤੋਗਤੋਤਿ ਤਣ੍ਹਾਸਙ੍ਘਾਟਪਟਿਮੁਕ੍ਕੋ. ਤਣ੍ਹਾਜਾਲੇਨ ਓਤ੍ਥਟੋਤਿ ਤਣ੍ਹਾ ਏਵ ਪੁਬ੍ਬੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਸਂਸਿਬ੍ਬਨਟ੍ਠੇਨ ਜਾਲਨ੍ਤਿ ਤਣ੍ਹਾਜਾਲਂ, ਤੇਨ ਤਣ੍ਹਾਜਾਲੇਨ ਓਤ੍ਥਟੋ ਸਮਨ੍ਤਤੋ ਛਾਦਿਤੋ ਪਲਿਵੇਠਿਤੋ. ਤਣ੍ਹਾਸੋਤੇਨ ਵੁਯ੍ਹਤੀਤਿ ਤਣ੍ਹਾ ਏਵ ਸਂਸਾਰੇ ਆਕਡ੍ਢਨਟ੍ਠੇਨ ਸੋਤੋਤਿ ਤਣ੍ਹਾਸੋਤੋ, ਤੇਨ ਤਣ੍ਹਾਸੋਤੇਨ ਵੁਯ੍ਹਤਿ ਆਕਡ੍ਢੀਯਤਿ. ਤਣ੍ਹਾਸਞ੍ਞੋਜਨੇਨ ਸਞ੍ਞੁਤ੍ਤੋਤਿ ਤਣ੍ਹਾ ਏਵ ਲੋਕਂ ਵਟ੍ਟਸ੍ਮਿਂ ਸਂਯੋਜਨਤੋ ਬਨ੍ਧਨਤੋ ਸਂਯੋਜਨਨ੍ਤਿ ਤਣ੍ਹਾਸਂਯੋਜਨਂ, ਤੇਨ ਤਣ੍ਹਾਸਂਯੋਜਨੇਨ ਸਞ੍ਞੁਤ੍ਤੋ ਬਦ੍ਧੋ. ਤਣ੍ਹਾਨੁਸਯੇਨ ਅਨੁਸਟੋਤਿ ਤਣ੍ਹਾ ਏਵ ਅਨੁਸਯਨਟ੍ਠੇਨ ਅਨੁਸਯੋਤਿ ਤਣ੍ਹਾਨੁਸਯੋ, ਤੇਨ ਤਣ੍ਹਾਨੁਸਯੇਨ ਅਨੁਸਟੋ ਅਨੁਗਤੋ ਥਾਮਗਤੋ. ਤਣ੍ਹਾਸਨ੍ਤਾਪੇਨ ਸਨ੍ਤਪ੍ਪਤੀਤਿ ਤਣ੍ਹਾ ਏਵ ਪਵਤ੍ਤਿਕਾਲੇ ਫਲਕਾਲੇ ਚ ਲੋਕਂ ਸਨ੍ਤਾਪੇਤੀਤਿ ਸਨ੍ਤਾਪੋ, ਤੇਨ ਤਣ੍ਹਾਸਨ੍ਤਾਪੇਨ ਸਨ੍ਤਪ੍ਪਤਿ ਸਨ੍ਤਾਪੀਯਤਿ. ਤਣ੍ਹਾਪਰਿਲ਼ਾਹੇਨ ਪਰਿਡਯ੍ਹਤੀਤਿ ਤਣ੍ਹਾ ਏਵ ਬਲਵਭੂਤਾ ਪਵਤ੍ਤਿਕਾਲੇ ਫਲਕਾਲੇ ਚ ਸਮਨ੍ਤਤੋ ਦਹਨਟ੍ਠੇਨ ਮਹਾਪਰਿਲ਼ਾਹੋਤਿ ਤਣ੍ਹਾਪਰਿਲ਼ਾਹੋ, ਤੇਨ ਤਣ੍ਹਾਪਰਿਲ਼ਾਹੇਨ ਪਰਿਡਯ੍ਹਤਿ ਸਮਨ੍ਤਤੋ ਡਹੀਯਤਿ. ਦਿਟ੍ਠਿਸਙ੍ਘਾਟਾਦਯੋ ਇਮਿਨਾਵ ਨਯੇਨ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਾ.

ਅਨੁਗਤੋਤਿ ਅਨੁਪਵਿਟ੍ਠੋ. ਅਨੁਸਟੋਤਿ ਅਨੁਧਾਵਿਤੋ. ਅਭਿਭੂਤੋਤਿ ਪੀਲ਼ਿਤੋ. ਅਬ੍ਭਾਹਤੋਤਿ ਅਭਿਆਹਤੋ ਅਭਿਮੁਖਂ ਭੁਸਂ ਪਹਤੋ. ਦੁਕ੍ਖੇ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤੋਤਿ ਦੁਕ੍ਖੇ ਖਨ੍ਧਪਞ੍ਚਕੇ ਸੁਖਵਿਪਲ੍ਲਾਸੇਨ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤੋ ਅਭਿਨਿਵਿਟ੍ਠੋ.

ਤਣ੍ਹਾਯ ਉਡ੍ਡਿਤੋਤਿ ਤਣ੍ਹਾਯ ਉਲ੍ਲਙ੍ਘਿਤੋ. ਚਕ੍ਖੁ ਹਿ ਤਣ੍ਹਾਰਜ੍ਜੁਨਾ ਆਵੁਨਿਤ੍ਵਾ ਰੂਪਨਾਗਦਨ੍ਤੇ ਉਡ੍ਡਿਤਂ, ਸੋਤਾਦੀਨਿ ਤਣ੍ਹਾਰਜ੍ਜੁਨਾ ਆਵੁਨਿਤ੍ਵਾ ਸਦ੍ਦਾਦਿਨਾਗਦਨ੍ਤੇਸੁ ਉਡ੍ਡਿਤਾਨਿ. ਤਂਸਮਙ੍ਗੀਲੋਕੋਪਿ ਉਡ੍ਡਿਤੋਯੇਵ ਨਾਮ. ਜਰਾਪਾਕਾਰਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤੋਤਿ ਅਨਤਿਕ੍ਕਮਨੀਯਟ੍ਠੇਨ ਪਾਕਾਰਭੂਤਾਯ ਜਰਾਯ ਪਰਿਵਾਰਿਤੋ. ਮਚ੍ਚੁਪਾਸੇਨ ਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤੋਤਿ ਦੁਮ੍ਮੋਚਨੀਯਟ੍ਠੇਨ ਪਾਸਭੂਤੇਨ ਮਰਣੇਨ ਬਦ੍ਧੋ. ਮਹਾਬਨ੍ਧਨਬਦ੍ਧੋਤਿ ਦਲ਼੍ਹਤ੍ਤਾ ਦੁਚ੍ਛੇਦਤ੍ਤਾ ਚ ਮਹਨ੍ਤੇਹਿ ਬਨ੍ਧਨੇਹਿ ਬਦ੍ਧੋ. ਰਾਗਬਨ੍ਧਨੇਨਾਤਿ ਰਾਗੋ ਏਵ ਬਨ੍ਧਤਿ ਸਂਸਾਰਤੋ ਚਲਿਤੁਂ ਨ ਦੇਤੀਤਿ ਰਾਗਬਨ੍ਧਨਂ. ਤੇਨ ਰਾਗਬਨ੍ਧਨੇਨ. ਸੇਸੇਸੁਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ. ਕਿਲੇਸਬਨ੍ਧਨੇਨਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾਵਸੇਸੇਨ ਕਿਲੇਸਬਨ੍ਧਨੇਨ. ਦੁਚ੍ਚਰਿਤਬਨ੍ਧਨੇਨਾਤਿ ਤਿਵਿਧੇਨ. ਸੁਚਰਿਤਂ ਪਨ ਬਨ੍ਧਨਮੋਕ੍ਖਸ੍ਸ ਹੇਤੁਭੂਤਂ ਬਨ੍ਧਨਮੋਕ੍ਖਭੂਤਞ੍ਚ ਅਤ੍ਥਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਤਂ ਨ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ.

ਬਨ੍ਧਨਂ ਮੋਚੇਤਾਤਿ ਤਸ੍ਸ ਬਨ੍ਧਨਂ ਮੋਚੇਤਾ. ਬਨ੍ਧਨਾ ਮੋਚੇਤਾਤਿਪਿ ਪਾਠੋ, ਬਨ੍ਧਨਤੋ ਤਂ ਮੋਚੇਤਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਮਹਾਸਮ੍ਬਾਧਪ੍ਪਟਿਪਨ੍ਨੋਤਿ ਕੁਸਲਸਞ੍ਚਾਰਪੀਲ਼ਨੇਨ ਮਹਾਸਮ੍ਬਾਧਸਙ੍ਖਾਤਂ ਰਾਗਦੋਸਮੋਹਮਾਨਦਿਟ੍ਠਿਕਿਲੇਸਦੁਚ੍ਚਰਿਤਗਹਨਂ ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ. ਓਕਾਸਂ ਦਸ੍ਸੇਤਾਤਿ ਲੋਕਿਯਲੋਕੁਤ੍ਤਰਸਮਾਧਿਪਞ੍ਞਾਓਕਾਸਂ ਦਸ੍ਸੇਤਾ. ਮਹਾਪਲਿਬੋਧੇਨ ਪਲਿਬੁਦ੍ਧੋਤਿ ਮਹਾਨਿਵਾਰਣੇਨ ਨਿਵੁਤੋ. ਮਹਾਲੇਪੇਨ ਵਾ ਲਿਤ੍ਤੋ. ਪਲਿਬੋਧੋਤਿ ਚ ਰਾਗਾਦਿਸਤ੍ਤਵਿਧੋ ਏਵ. ‘‘ਤਣ੍ਹਾਦਿਟ੍ਠਿਪਲਿਬੋਧੋ’’ਤਿ ਏਕੇ. ਪਲਿਬੋਧਂ ਛੇਤਾਤਿ ਤਂ ਪਲਿਬੋਧਂ ਛਿਨ੍ਦਿਤਾ. ਮਹਾਪਪਾਤੇਤਿ ਪਞ੍ਚਗਤਿਪਪਾਤੇ, ਜਾਤਿਜਰਾਮਰਣਪਪਾਤੇ ਵਾ. ਤਂ ਸਬ੍ਬਮ੍ਪਿ ਦੁਰੁਤ੍ਤਰਣਟ੍ਠੇਨ ਪਪਾਤੋ. ਪਪਾਤਾ ਉਦ੍ਧਤਾਤਿ ਤਮ੍ਹਾ ਪਪਾਤਤੋ ਉਦ੍ਧਰਿਤਾ. ਮਹਾਕਨ੍ਤਾਰਪ੍ਪਟਿਪਨ੍ਨੋਤਿ ਜਾਤਿਜਰਾਬ੍ਯਾਧਿਮਰਣਸੋਕਪਰਿਦੇਵਦੁਕ੍ਖਦੋਮਨਸ੍ਸੁਪਾਯਾਸਕਨ੍ਤਾਰਂ ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ. ਸਬ੍ਬਮ੍ਪਿ ਤਂ ਦੁਰਤਿਕ੍ਕਮਨਟ੍ਠੇਨ ਕਨ੍ਤਾਰੋ, ਤਂ ਕਨ੍ਤਾਰਂ ਤਾਰੇਤਾ. ਕਨ੍ਤਾਰਾ ਤਾਰੇਤਾਤਿ ਵਾ ਪਾਠੋ. ਮਹਾਸਂਸਾਰਪ੍ਪਟਿਪਨ੍ਨੋਤਿ ਅਬ੍ਬੋਚ੍ਛਿਨ੍ਨਂ ਖਨ੍ਧਸਨ੍ਤਾਨਂ ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ. ਸਂਸਾਰਾ ਮੋਚੇਤਾਤਿ ਸਂਸਾਰਤੋ ਮੋਚੇਤਾ. ਸਂਸਾਰਂ ਮੋਚੇਤਾਤਿ ਵਾ ਪਾਠੋ. ਮਹਾਵਿਦੁਗ੍ਗੇਤਿ ਸਂਸਾਰਵਿਦੁਗ੍ਗੇ. ਸਂਸਾਰੋਯੇਵ ਹਿ ਦੁਗ੍ਗਮਨਟ੍ਠੇਨ ਵਿਦੁਗ੍ਗੋ. ਸਮ੍ਪਰਿਵਤ੍ਤਤੀਤਿ ਭੁਸਂ ਨਿਵਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਚਰਤਿ. ਮਹਾਪਲਿਪੇਤਿ ਮਹਨ੍ਤੇ ਕਾਮਕਦ੍ਦਮੇ. ਕਾਮੋ ਹਿ ਓਸੀਦਨਟ੍ਠੇਨ ਪਲਿਪੋ. ਪਲਿਪਨ੍ਨੋਤਿ ਲਗ੍ਗੋ. ਮਹਾਪਲਿਪਪਲਿਪਨ੍ਨੋਤਿਪਿ ਪਾਠੋ.

ਅਬ੍ਭਾਹਤੋਤਿ ਸਬ੍ਬੋਪਦ੍ਦਵੇਹਿ ਅਬ੍ਭਾਹਤੋ. ਰਾਗਗ੍ਗਿਨਾਤਿ ਰਾਗਾਦਯੋਯੇਵ ਅਨੁਦਹਨਟ੍ਠੇਨ ਅਗ੍ਗਿ, ਤੇਨ ਰਾਗਗ੍ਗਿਨਾ. ਸੇਸੇਸੁਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ. ਉਨ੍ਨੀਤਕੋਤਿ ਉਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਨੀਤੋ, ਜਾਤਿਯਾ ਉਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਜਰਾਦਿਉਪਦ੍ਦਵਾਯ ਨੀਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਕ-ਕਾਰੋ ਪਨੇਤ੍ਥ ਅਨੁਕਮ੍ਪਾਯ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ. ਹਞ੍ਞਤਿ ਨਿਚ੍ਚਮਤਾਣੋਤਿ ਪਰਿਤ੍ਤਾਯਕੇਨ ਰਹਿਤੋ ਸਤਤਂ ਪੀਲ਼ੀਯਤਿ. ਪਤ੍ਤਦਣ੍ਡੋਤਿ ਰਾਜਾਦੀਹਿ ਲਦ੍ਧਆਣੋ. ਤਕ੍ਕਰੋਤਿ ਚੋਰੋ. ਵਜ੍ਜਬਨ੍ਧਨਬਦ੍ਧੋਤਿ ਰਾਗਾਦਿਵਜ੍ਜਬਨ੍ਧਨੇਹਿ ਬਦ੍ਧੋ. ਆਘਾਤਨਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਿਤੋਤਿ ਮਰਣਧਮ੍ਮਗਣ੍ਠਿਕਟ੍ਠਾਨਂ ਉਪੇਚ੍ਚ ਠਿਤੋ. ਕੋਚਿ ਬਨ੍ਧਨਾ ਮੋਚੇਤਾ. ਕੋਚਿ ਬਨ੍ਧਨਂ ਮੋਚੇਤਾਤਿਪਿ ਪਾਠੋ. ਅਨਾਥੋਤਿ ਨਤ੍ਥਿ ਏਤਸ੍ਸ ਨਾਥੋ ਇਸ੍ਸਰੋ, ਸਯਂ ਵਾ ਨ ਨਾਥੋ ਨ ਇਸ੍ਸਰੋਤਿ ਅਨਾਥੋ, ਅਸਰਣੋਤਿ ਵਾ ਅਤ੍ਥੋ. ਪਰਮਕਾਪਞ੍ਞਪ੍ਪਤ੍ਤੋਤਿ ਜਰਾਦਿਪਟਿਬਾਹਨੇ ਅਪ੍ਪਹੁਤਾਯ ਅਤੀਵ ਕਪਣਭਾਵਂ ਪਤ੍ਤੋ. ਤਾਯੇਤਾਤਿ ਰਕ੍ਖਿਤਾ. ਤਾਯਿਤਾਤਿ ਵਾ ਪਾਠੋ ਸੁਨ੍ਦਰੋ. ਦੁਕ੍ਖਾਭਿਤੁਨ੍ਨੋਤਿ ਜਾਤਿਦੁਕ੍ਖਾਦੀਹਿ ਅਨੇਕੇਹਿ ਦੁਕ੍ਖੇਹਿ ਅਭਿਤੁਨ੍ਨੋ ਅਤਿਬ੍ਯਾਧਿਤੋ ਅਤਿਕਮ੍ਪਿਤੋ ਚ. ਚਿਰਰਤ੍ਤਂ ਪੀਲ਼ਿਤੋਤਿ ਦੁਕ੍ਖੇਹੇਵ ਦੀਘਮਦ੍ਧਾਨਂ ਪੀਲ਼ਿਤੋ ਘਟ੍ਟਿਤੋ. ਗਧਿਤੋਤਿ ਗੇਧੇਨ ਗਿਦ੍ਧੋ, ਅਭਿਜ੍ਝਾਕਾਯਗਨ੍ਥੇਨ ਵਾ ਗਨ੍ਥਿਤੋ. ਨਿਚ੍ਚਂ ਪਿਪਾਸਿਤੋਤਿ ਪਾਤੁਂ ਭੁਞ੍ਜਿਤੁਂ ਇਚ੍ਛਾ ਪਿਪਾਸਾ, ਸਾ ਤਣ੍ਹਾ ਏਵ, ਤਣ੍ਹਾਪਿਪਾਸਾਯ ਨਿਰਨ੍ਤਰਂ ਪਿਪਾਸਿਤੋ.

ਅਨ੍ਧੋਤਿ ਦਸ੍ਸਨਟ੍ਠੇਨ ਚਕ੍ਖੂਤਿ ਸਙ੍ਖਂ ਗਤਾਯ ਪਞ੍ਞਾਯ ਅਭਾਵਤੋ ਕਾਣੋ. ਪਞ੍ਞਾ ਹਿ ਧਮ੍ਮਸਭਾਵਂ ਪਸ੍ਸਤਿ. ਅਚਕ੍ਖੁਕੋਤਿ ਤਂ ਪਨ ਅਨ੍ਧਤ੍ਤਂ ਨ ਪਚ੍ਛਾ ਸਮ੍ਭੂਤਂ, ਪਕਤਿਯਾ ਏਵ ਅਵਿਜ੍ਜਮਾਨਚਕ੍ਖੁਕੋਤਿ ਤਮੇਵ ਅਨ੍ਧਤ੍ਤਂ ਵਿਸੇਸੇਤਿ. ਹਤਨੇਤ੍ਤੋਤਿ ਨਯਨਟ੍ਠੇਨ ਨੇਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਸਙ੍ਖਂ ਗਤਾਯ ਪਞ੍ਞਾਯ ਅਭਾਵਤੋਯੇਵ ਵਿਨਟ੍ਠਨੇਤ੍ਤਕੋ. ਸਮਵਿਸਮਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤਂ ਅਤ੍ਤਭਾਵਂ ਨੇਤੀਤਿ ਨੇਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਹਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਪਞ੍ਞਾਯ ਸੁਗਤਿਞ੍ਚ ਅਗਤਿਞ੍ਚ ਨਯਤਿ. ਹਤਨੇਤ੍ਤਤ੍ਤਾਯੇਵਸ੍ਸ ਨੇਤੁਅਭਾਵਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਅਪਰਿਣਾਯਕੋਤਿ ਆਹ, ਅਵਿਜ੍ਜਮਾਨਨੇਤ੍ਤਕੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਞ੍ਞੋਪਿਸ੍ਸ ਨੇਤਾ ਨ ਵਿਜ੍ਜਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਵਿਪਥਪਕ੍ਖਨ੍ਦੋਤਿ ਵਿਪਰੀਤੋ, ਵਿਸਮੋ ਵਾ ਪਥੋ ਵਿਪਥੋ, ਤਂ ਵਿਪਥਂ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦੋ ਪਵਿਟ੍ਠੋ ਪਟਿਪਨ੍ਨੋਤਿ ਵਿਪਥਪਕ੍ਖਨ੍ਦੋ, ਮਿਚ੍ਛਾਪਥਸਙ੍ਖਾਤਂ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਂ ਪਟਿਪਨ੍ਨੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਞ੍ਜਸਾਪਰਦ੍ਧੋਤਿ ਅਞ੍ਜਸੇ ਉਜੁਮਗ੍ਗਸ੍ਮਿਂ ਮਜ੍ਝਿਮਪਟਿਪਦਾਯ ਅਪਰਦ੍ਧੋ ਵਿਰਦ੍ਧੋ. ਅਰਿਯਪਥਂ ਆਨੇਤਾਤਿ ਅਰਿਯਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਉਪਨੇਤਾ ਪਟਿਪਾਦਯਿਤਾ. ਮਹੋਘਪਕ੍ਖਨ੍ਦੋਤਿ ਯਸ੍ਸ ਸਂਵਿਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਵਟ੍ਟਸ੍ਮਿਂ ਓਹਨਨ੍ਤਿ ਓਸੀਦਾਪੇਨ੍ਤੀਤਿ ਓਘਾ, ਪਕਤਿਓਘਤੋ ਮਹਨ੍ਤਾ ਓਘਾਤਿ ਮਹੋਘਾ. ਤੇ ਕਾਮੋਘੋ ਭਵੋਘੋ ਦਿਟ੍ਠੋਘੋ ਅਵਿਜ੍ਜੋਘੋਤਿ ਚਤੁਪ੍ਪਭੇਦਾ. ਤੇ ਮਹੋਘੇ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦੋ ਪਵਿਟ੍ਠੋਤਿ ਮਹੋਘਪਕ੍ਖਨ੍ਦੋ, ਸਂਸਾਰਸਙ੍ਖਾਤਂ ਮਹੋਘਂ ਵਾ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦੋਤਿ.

੧੧੮. ਇਦਾਨਿ ਏਕੁਤ੍ਤਰਿਕਨਯੋ. ਤਤ੍ਥ ਦ੍ਵੀਹਿ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤੇਹੀਤਿ ਸਸ੍ਸਤੁਚ੍ਛੇਦਦਿਟ੍ਠੀਹਿ. ਤਤ੍ਥ ਦਿਟ੍ਠਿਯੇਵ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਂ ‘‘ਗੂਥਗਤਂ ਮੁਤ੍ਤਗਤ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਨਿ (ਅ. ਨਿ. ੯.੧੧) ਵਿਯ. ਗਨ੍ਤਬ੍ਬਾਭਾਵਤੋ ਵਾ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਗਤਮਤ੍ਤਮੇਵੇਤਨ੍ਤਿ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਂ, ਦਿਟ੍ਠੀਸੁ ਗਤਂ ਇਦਂ ਦਸ੍ਸਨਂ ਦ੍ਵਾਸਟ੍ਠਿਦਿਟ੍ਠਿਅਨ੍ਤੋਗਧਤ੍ਤਾਤਿਪਿ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਂ. ਦ੍ਵਾਸਟ੍ਠਿਤੇਸਟ੍ਠਿਦਿਟ੍ਠਿਯੋਪਿ ਹਿ ਸਸ੍ਸਤਦਿਟ੍ਠਿ ਉਚ੍ਛੇਦਦਿਟ੍ਠੀਤਿ ਦ੍ਵੇਵ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਸਙ੍ਖੇਪੇਨ ਸਬ੍ਬਾ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ ਅਨ੍ਤੋ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ‘‘ਦ੍ਵੀਹਿ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤੇਹੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਪਰਿਯੁਟ੍ਠਿਤੋਤਿ ਪਰਿਯੁਟ੍ਠਾਨਂ ਪਤ੍ਤੋ ਸਮੁਦਾਚਾਰਂ ਪਤ੍ਤੋ, ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿਤੁਂ ਅਪ੍ਪਦਾਨੇਨ ਕੁਸਲਚਾਰਸ੍ਸ ਗਹਣਂ ਪਤ੍ਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ਭਗਵਤਾ – ‘‘ਦ੍ਵੀਹਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਦਿਟ੍ਠਿਗਤੇਹਿ ਪਰਿਯੁਟ੍ਠਿਤਾ ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸਾ ਓਲੀਯਨ੍ਤਿ ਏਕੇ, ਅਤਿਧਾਵਨ੍ਤਿ ਏਕੇ, ਚਕ੍ਖੁਮਨ੍ਤੋ ਚ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿਆਦਿ (ਇਤਿਵੁ. ੪੯).

ਤੀਹਿ ਦੁਚ੍ਚਰਿਤੇਹੀਤਿ ਤਿਵਿਧਕਾਯਦੁਚ੍ਚਰਿਤੇਨ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧਵਚੀਦੁਚ੍ਚਰਿਤੇਨ ਤਿਵਿਧਮਨੋਦੁਚ੍ਚਰਿਤੇਨ. ਵਿਪ੍ਪਟਿਪਨ੍ਨੋਤਿ ਵਿਰੂਪਂ ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ, ਮਿਚ੍ਛਾਪਟਿਪਨ੍ਨੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਯੋਗੇਹਿ ਯੁਤ੍ਤੋਤਿ ਵਟ੍ਟਸ੍ਮਿਂ ਯੋਜੇਨ੍ਤੀਤਿ ਯੋਗਾ, ਈਤਿਅਤ੍ਥੇਨ ਵਾ ਯੋਗਾ, ਤੇਹਿ ਯੋਗੇਹਿ ਯੁਤ੍ਤੋ ਸਮਪ੍ਪਿਤੋ. ਚਤੁਯੋਗਯੋਜਿਤੋਤਿ ਕਾਮਯੋਗੋ, ਭਵਯੋਗੋ, ਦਿਟ੍ਠਿਯੋਗੋ, ਅਵਿਜ੍ਜਾਯੋਗੋਤਿ ਇਮੇਹਿ ਚਤੂਹਿ ਯੋਗੇਹਿ ਸਕਟਸ੍ਮਿਂ ਯੋਗੋ ਵਿਯ ਵਟ੍ਟਸ੍ਮਿਂ ਯੋਜਿਤੋ. ਪਞ੍ਚਕਾਮਗੁਣਿਕੋ ਰਾਗੋ ਕਾਮਯੋਗੋ. ਰੂਪਾਰੂਪਭਵੇਸੁ ਛਨ੍ਦਰਾਗੋ, ਝਾਨਨਿਕਨ੍ਤਿ ਚ, ਸਸ੍ਸਤਦਿਟ੍ਠਿਸਹਜਾਤੋ ਰਾਗੋ ਭਵਵਸੇਨ ਪਤ੍ਥਨਾ ਭਵਯੋਗੋ. ਦ੍ਵਾਸਟ੍ਠਿ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋਗੋ. ਅਟ੍ਠਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਅਞ੍ਞਾਣਂ ਅਵਿਜ੍ਜਾਯੋਗੋ. ਤੇ ਏਵ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਬਲਵਭੂਤਾ ਓਘਾ, ਦੁਬ੍ਬਲਭੂਤਾ ਯੋਗਾ.

ਚਤੂਹਿ ਗਨ੍ਥੇਹੀਤਿ ਯਸ੍ਸ ਸਂਵਿਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਚੁਤਿਪਟਿਸਨ੍ਧਿਵਸੇਨ ਵਟ੍ਟਸ੍ਮਿਂ ਗਨ੍ਥੇਨ੍ਤਿ ਘਟੇਨ੍ਤੀਤਿ ਗਨ੍ਥਾ. ਤੇ ਅਭਿਜ੍ਝਾ ਕਾਯਗਨ੍ਥੋ, ਬ੍ਯਾਪਾਦੋ ਕਾਯਗਨ੍ਥੋ, ਸੀਲਬ੍ਬਤਪਰਾਮਾਸੋ ਕਾਯਗਨ੍ਥੋ, ਇਦਂਸਚ੍ਚਾਭਿਨਿਵੇਸੋ ਕਾਯਗਨ੍ਥੋਤਿ ਚਤੁਪ੍ਪਭੇਦਾ. ਅਭਿਜ੍ਝਾਯਨ੍ਤਿ ਏਤਾਯ, ਸਯਂ ਵਾ ਅਭਿਜ੍ਝਾਯਤਿ, ਅਭਿਜ੍ਝਾਯਨਮਤ੍ਤਮੇਵ ਵਾ ਏਸਾਤਿ ਅਭਿਜ੍ਝਾ, ਲੋਭੋਯੇਵ. ਨਾਮਕਾਯਂ ਗਨ੍ਥੇਤਿ ਚੁਤਿਪਟਿਸਨ੍ਧਿਵਸੇਨ ਵਟ੍ਟਸ੍ਮਿਂ ਘਟੇਤੀਤਿ ਕਾਯਗਨ੍ਥੋ. ਬ੍ਯਾਪਜ੍ਜਤਿ ਤੇਨ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪੂਤਿਭਾਵਂ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਬ੍ਯਾਪਾਦਯਤਿ ਵਾ ਵਿਨਯਾਚਾਰਰੂਪਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਹਿਤਸੁਖਾਦੀਨੀਤਿ ਬ੍ਯਾਪਾਦੋ. ਇਤੋ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਨਂ ਸੀਲੇਨ ਸੁਦ੍ਧਿ ਵਤੇਨ ਸੁਦ੍ਧਿ ਸੀਲਵਤੇਨ ਸੁਦ੍ਧੀਤਿ ਪਰਾਮਸਨਂ ਸੀਲਬ੍ਬਤਪਰਾਮਾਸੋ. ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਭਾਸਿਤਮ੍ਪਿ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਸਸ੍ਸਤੋ ਲੋਕੋ, ਇਦਮੇਵ ਸਚ੍ਚਂ ਮੋਘਮਞ੍ਞ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਆਕਾਰੇਨ ਅਭਿਨਿਵਿਸਤੀਤਿ ਇਦਂਸਚ੍ਚਾਭਿਨਿਵੇਸੋ. ਤੇਹਿ ਚਤੂਹਿ ਗਨ੍ਥੇਹਿ ਗਨ੍ਥਿਤੋ, ਬਦ੍ਧੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਚਤੂਹਿ ਉਪਾਦਾਨੇਹੀਤਿ ਭੁਸਂ ਆਦਿਯਨ੍ਤਿ ਦਲ਼੍ਹਗ੍ਗਾਹਂ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੀਤਿ ਉਪਾਦਾਨਾ. ਤੇ ਕਾਮੁਪਾਦਾਨਂ ਦਿਟ੍ਠੁਪਾਦਾਨਂ ਸੀਲਬ੍ਬਤੁਪਾਦਾਨਂ ਅਤ੍ਤਵਾਦੁਪਾਦਾਨਨ੍ਤਿ ਚਤੁਪ੍ਪਭੇਦਾ. ਵਤ੍ਥੁਸਙ੍ਖਾਤਂ ਕਾਮਂ ਉਪਾਦਿਯਤੀਤਿ ਕਾਮੁਪਾਦਾਨਂ, ਕਾਮੋ ਚ ਸੋ ਉਪਾਦਾਨਞ੍ਚਾਤਿਪਿ ਕਾਮੁਪਾਦਾਨਂ. ਦਿਟ੍ਠਿ ਚ ਸਾ ਉਪਾਦਾਨਞ੍ਚਾਤਿ ਦਿਟ੍ਠੁਪਾਦਾਨਂ, ਦਿਟ੍ਠਿਂ ਉਪਾਦਿਯਤੀਤਿਪਿ ਦਿਟ੍ਠੁਪਾਦਾਨਂ. ‘‘ਸਸ੍ਸਤੋ ਅਤ੍ਤਾ ਚ ਲੋਕੋ ਚਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਪਟਿ. ਮ. ੧.੧੪੭) ਹਿ ਪੁਰਿਮਦਿਟ੍ਠਿਂ ਉਤ੍ਤਰਦਿਟ੍ਠਿ ਉਪਾਦਿਯਤਿ. ਸੀਲਬ੍ਬਤਂ ਉਪਾਦਿਯਤੀਤਿ ਸੀਲਬ੍ਬਤੁਪਾਦਾਨਂ, ਸੀਲਬ੍ਬਤਞ੍ਚ ਤਂ ਉਪਾਦਾਨਞ੍ਚਾਤਿਪਿ ਸੀਲਬ੍ਬਤੁਪਾਦਾਨਂ. ਗੋਸੀਲਗੋਵਤਾਦੀਨਿ ਹਿ ਏਵਂ ਵਿਸੁਦ੍ਧੀਤਿ ਅਭਿਨਿਵੇਸਤੋ ਸਯਮੇਵ ਉਪਾਦਾਨਾਨਿ. ਵਦਨ੍ਤਿ ਏਤੇਨਾਤਿ ਵਾਦੋ, ਉਪਾਦਿਯਨ੍ਤਿ ਏਤੇਨਾਤਿ ਉਪਾਦਾਨਂ. ਕਿਂ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਉਪਾਦਿਯਨ੍ਤਿ ਵਾ? ਅਤ੍ਤਾਨਂ. ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਾਦੁਪਾਦਾਨਂ ਅਤ੍ਤਵਾਦੁਪਾਦਾਨਂ, ਅਤ੍ਤਵਾਦਮਤ੍ਤਮੇਵ ਵਾ ਅਤ੍ਤਾਤਿ ਉਪਾਦਿਯਨ੍ਤਿ ਏਤੇਨਾਤਿ ਅਤ੍ਤਵਾਦੁਪਾਦਾਨਂ. ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਇਮਾ ਦ੍ਵੇ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ ਸਬ੍ਬਾਪਿ ਦਿਟ੍ਠੀ ਦਿਟ੍ਠੁਪਾਦਾਨਂ. ਤੇਹਿ ਚਤੂਹਿ ਉਪਾਦਾਨੇਹਿ. ਉਪਾਦੀਯਤੀਤਿ ਭੁਸਂ ਗਣ੍ਹੀਯਤਿ. ਉਪਾਦਿਯਤੀਤਿ ਵਾ ਪਾਠੋ, ਲੋਕੋ ਉਪਾਦਾਨੇਹਿ ਤਂ ਤਂ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਭੁਸਂ ਗਣ੍ਹਾਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਪਞ੍ਚਗਤਿਸਮਾਰੁਲ਼੍ਹੋਤਿ ਸੁਕਤਦੁਕ੍ਕਟਕਾਰਣੇਹਿ ਗਮ੍ਮਤਿ ਉਪਸਙ੍ਕਮੀਯਤੀਤਿ ਗਤਿ, ਸਹੋਕਾਸਕਾ ਖਨ੍ਧਾ. ਨਿਰਯੋ ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਯੋਨਿ ਪੇਤ੍ਤਿਵਿਸਯੋ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਦੇਵਾਤਿ ਇਮਾ ਪਞ੍ਚ ਗਤਿਯੋ ਵੋਕ੍ਕਮਨਭਾਵੇਨ ਭੁਸਂ ਆਰੁਲ਼੍ਹੋ. ਪਞ੍ਚਹਿ ਕਾਮਗੁਣੇਹੀਤਿ ਰੂਪਸਦ੍ਦਗਨ੍ਧਰਸਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਸਙ੍ਖਾਤੇਹਿ ਪਞ੍ਚਹਿ ਵਤ੍ਥੁਕਾਮਕੋਟ੍ਠਾਸੇਹਿ. ਰਜ੍ਜਤੀਤਿ ਅਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਰਾਗੁਪ੍ਪਾਦਨੇਨ ਤੇਹਿ ਰਞ੍ਜੀਯਤਿ, ਸਾਰਤ੍ਤੋ ਕਰੀਯਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਪਞ੍ਚਹਿ ਨੀਵਰਣੇਹੀਤਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਨੀਵਰਨ੍ਤਿ ਪਰਿਯੋਨਨ੍ਧਨ੍ਤੀਤਿ ਨੀਵਰਣਾ. ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਬ੍ਯਾਪਾਦਥਿਨਮਿਦ੍ਧਉਦ੍ਧਚ੍ਚਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਸਙ੍ਖਾਤੇਹਿ ਪਞ੍ਚਹਿ ਨੀਵਰਣੇਹਿ. ਓਤ੍ਥਟੋਤਿ ਉਪਰਿਤੋ ਪਿਹਿਤੋ.

ਛਹਿ ਵਿਵਾਦਮੂਲੇਹੀਤਿ ਛਹਿ ਵਿਵਾਦਸ੍ਸ ਮੂਲੇਹਿ. ਯਥਾਹ –

‘‘ਛਯਿਮਾਨਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਵਿਵਾਦਮੂਲਾਨਿ. ਕਤਮਾਨਿ ਛ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਕੋਧਨੋ ਹੋਤਿ ਉਪਨਾਹੀ. ਯੋ ਸੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਕੋਧਨੋ ਹੋਤਿ ਉਪਨਾਹੀ. ਸੋ ਸਤ੍ਥਰਿਪਿ ਅਗਾਰਵੋ ਵਿਹਰਤਿ ਅਪ੍ਪਤਿਸ੍ਸੋ, ਧਮ੍ਮੇਪਿ, ਸਙ੍ਘੇਪਿ, ਸਿਕ੍ਖਾਯਪਿ ਨ ਪਰਿਪੂਰਕਾਰੀ. ਯੋ ਸੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਤ੍ਥਰਿ ਅਗਾਰਵੋ ਵਿਹਰਤਿ ਅਪ੍ਪਤਿਸ੍ਸੋ, ਧਮ੍ਮੇਪਿ, ਸਙ੍ਘੇਪਿ, ਸਿਕ੍ਖਾਯਪਿ ਨ ਪਰਿਪੂਰਕਾਰੀ, ਸੋ ਸਙ੍ਘੇ ਵਿਵਾਦਂ ਜਨੇਤਿ. ਯੋ ਹੋਤਿ ਵਿਵਾਦੋ ਬਹੁਜਨਾਹਿਤਾਯ ਬਹੁਜਨਾਸੁਖਾਯ ਬਹੁਨੋ ਜਨਸ੍ਸ ਅਨਤ੍ਥਾਯ ਅਹਿਤਾਯ ਦੁਕ੍ਖਾਯ ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ. ਏਵਰੂਪਂ ਚੇ ਤੁਮ੍ਹੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਵਿਵਾਦਮੂਲਂ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਵਾ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਵਾ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸੇਯ੍ਯਾਥ, ਤਤ੍ਰ ਤੁਮ੍ਹੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਸ੍ਸੇਵ ਪਾਪਕਸ੍ਸ ਵਿਵਾਦਮੂਲਸ੍ਸ ਪਹਾਨਾਯ ਵਾਯਮੇਯ੍ਯਾਥ. ਏਵਰੂਪਂ ਚੇ ਤੁਮ੍ਹੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਵਿਵਾਦਮੂਲਂ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਵਾ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਵਾ ਨ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸੇਯ੍ਯਾਥ. ਤਤ੍ਰ ਤੁਮ੍ਹੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਸ੍ਸੇਵ ਪਾਪਕਸ੍ਸ ਵਿਵਾਦਮੂਲਸ੍ਸ ਆਯਤਿਂ ਅਨਵਸ੍ਸਵਾਯ ਪਟਿਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯਾਥ. ਏਵਮੇਤਸ੍ਸ ਪਾਪਕਸ੍ਸ ਵਿਵਾਦਮੂਲਸ੍ਸ ਪਹਾਨਂ ਹੋਤਿ. ਏਵਮੇਤਸ੍ਸ ਪਾਪਕਸ੍ਸ ਵਿਵਾਦਮੂਲਸ੍ਸ ਆਯਤਿਂ ਅਨਵਸ੍ਸਵੋ ਹੋਤਿ.

‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਮਕ੍ਖੀ ਹੋਤਿ ਪਲ਼ਾਸੀ. ਇਸ੍ਸੁਕੀ ਹੋਤਿ ਮਚ੍ਛਰੀ. ਸਠੋ ਹੋਤਿ ਮਾਯਾਵੀ. ਪਾਪਿਚ੍ਛੋ ਹੋਤਿ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿ. ਸਨ੍ਦਿਟ੍ਠਿਪਰਾਮਾਸੀ ਹੋਤਿ ਆਧਾਨਗ੍ਗਾਹੀ ਦੁਪ੍ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗੀ. ਯੋ ਸੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਨ੍ਦਿਟ੍ਠਿਪਰਾਮਾਸੀ ਹੋਤਿ ਆਧਾਨਗ੍ਗਾਹੀ ਦੁਪ੍ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗੀ, ਸੋ ਸਤ੍ਥਰਿਪਿ…ਪੇ… ਆਯਤਿਂ ਅਨਵਸ੍ਸਵੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ (ਪਰਿ. ੨੭੨; ਅ. ਨਿ. ੬.੩੬).

ਤਤ੍ਥ ਕੋਧਨੋਤਿ ਕੁਜ੍ਝਨਲਕ੍ਖਣੇਨ ਕੋਧੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ. ਉਪਨਾਹੀਤਿ ਵੇਰਅਪ੍ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨਲਕ੍ਖਣੇਨ ਉਪਨਾਹੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ. ਅਹਿਤਾਯ ਦੁਕ੍ਖਾਯ ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸਾਨਨ੍ਤਿ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਵਿਵਾਦੋ ਕਥਂ ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਅਹਿਤਾਯ ਦੁਕ੍ਖਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਤੀਤਿ? ਕੋਸਮ੍ਬਕਕ੍ਖਨ੍ਧਕੇ (ਮਹਾਵ. ੪੫੧ ਆਦਯੋ) ਵਿਯ ਦ੍ਵੀਸੁ ਭਿਕ੍ਖੂਸੁ ਵਿਵਾਦਂ ਆਪਨ੍ਨੇਸੁ ਤਸ੍ਮਿਂ ਵਿਹਾਰੇ ਤੇਸਂ ਅਨ੍ਤੇਵਾਸਿਕਾ ਵਿਵਦਨ੍ਤਿ, ਤੇਸਂ ਓਵਾਦਂ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੋ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਸਙ੍ਘੋ ਵਿਵਦਤਿ, ਤਤੋ ਤੇਸਂ ਉਪਟ੍ਠਾਕਾਪਿ ਵਿਵਦਨ੍ਤਿ. ਅਥ ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਆਰਕ੍ਖਦੇਵਤਾ ਦ੍ਵੇ ਕੋਟ੍ਠਾਸਾ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਧਮ੍ਮਵਾਦੀਨਂ ਆਰਕ੍ਖਦੇਵਤਾ ਧਮ੍ਮਵਾਦਿਨਿਯੋ ਹੋਨ੍ਤਿ ਅਧਮ੍ਮਵਾਦੀਨਂ ਅਧਮ੍ਮਵਾਦਿਨਿਯੋ. ਤਤੋ ਆਰਕ੍ਖਦੇਵਤਾਨਂ ਮਿਤ੍ਤਾ ਭੁਮ੍ਮਟ੍ਠਦੇਵਤਾ ਭਿਜ੍ਜਨ੍ਤਿ. ਏਵਂ ਪਰਮ੍ਪਰਾਯ ਯਾਵ ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕਾ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਅਰਿਯਸਾਵਕੇ ਸਬ੍ਬੇ ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸਾ ਦ੍ਵੇ ਕੋਟ੍ਠਾਸਾ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਧਮ੍ਮਵਾਦੀਹਿ ਪਨ ਅਧਮ੍ਮਵਾਦਿਨੋਵ ਬਹੁਤਰਾ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਤਤੋ ਯਂ ਬਹੁਕੇਹਿ ਗਹਿਤਂ, ਸਬ੍ਬਂ ਤਂ ਸਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਧਮ੍ਮਂ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਬਹੁਤਰਾਵ ਅਧਮ੍ਮਂ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਿ. ਤੇ ਅਧਮ੍ਮਂ ਪੁਰਕ੍ਖਤ੍ਵਾ ਵਿਹਰਨ੍ਤਾ ਅਪਾਯੇਸੁ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਨ੍ਤਿ. ਏਵਂ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਵਿਵਾਦੋ ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਅਹਿਤਾਯ ਦੁਕ੍ਖਾਯ ਹੋਤਿ. ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਵਾਤਿ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਅਬ੍ਭਨ੍ਤਰਪਰਿਸਾਯ ਵਾ. ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਵਾਤਿ ਪਰੇਸਂ ਪਰਿਸਾਯ ਵਾ. ਮਕ੍ਖੀਤਿ ਪਰੇਸਂ ਗੁਣਮਕ੍ਖਣਲਕ੍ਖਣੇਨ ਮਕ੍ਖੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ. ਪਲ਼ਾਸੀਤਿ ਯੁਗਗ੍ਗਾਹਲਕ੍ਖਣੇਨ ਪਲ਼ਾਸੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ. ਇਸ੍ਸੁਕੀਤਿ ਪਰੇਸਂ ਸਕ੍ਕਾਰਾਦਿਇਸ੍ਸਾਯਨਲਕ੍ਖਣਾਯ ਇਸ੍ਸਾਯ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ. ਮਚ੍ਛਰੀਤਿ ਆਵਾਸਮਚ੍ਛਰਿਯਾਦੀਹਿ ਪਞ੍ਚਹਿ ਮਚ੍ਛਰਿਯੇਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ. ਸਠੋਤਿ ਕੇਰਾਟਿਕੋ. ਮਾਯਾਵੀਤਿ ਕਤਪਾਪਪਟਿਚ੍ਛਾਦਕੋ. ਪਾਪਿਚ੍ਛੋਤਿ ਅਸਨ੍ਤਸਮ੍ਭਾਵਨਿਚ੍ਛਕੋ ਦੁਸ੍ਸੀਲੋ. ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠੀਤਿ ਨਤ੍ਥਿਕਵਾਦੀ ਅਹੇਤੁਕਵਾਦੀ ਅਕਿਰਿਯਵਾਦੀ. ਸਨ੍ਦਿਟ੍ਠਿਪਰਾਮਾਸੀਤਿ ਸਯਂ ਦਿਟ੍ਠਿਮੇਵ ਪਰਾਮਸਤਿ. ਆਧਾਨਗ੍ਗਾਹੀਤਿ ਦਲ਼੍ਹਗ੍ਗਾਹੀ. ਦੁਪ੍ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗੀਤਿ ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਹੋਤਿ ਗਹਿਤਂ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਾਪੇਤੁਂ. ਖੁਦ੍ਦਕਵਤ੍ਥੁਵਿਭਙ੍ਗੇ ਪਨ ‘‘ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਾਨਿ ਛ ਵਿਵਾਦਮੂਲਾਨਿ? ਕੋਧੋ ਮਕ੍ਖੋ ਇਸ੍ਸਾ ਸਾਠੇਯ੍ਯਂ ਪਾਪਿਚ੍ਛਤਾ ਸਨ੍ਦਿਟ੍ਠਿਪਰਾਮਾਸਿਤਾ, ਇਮਾਨਿ ਛ ਵਿਵਾਦਮੂਲਾਨੀ’’ਤਿ (ਵਿਭ. ੯੪੪) ਪਧਾਨਵਸੇਨ ਏਕੇਕੋਯੇਵ ਧਮ੍ਮੋ ਵੁਤ੍ਤੋ.

ਛਹਿ ਤਣ੍ਹਾਕਾਯੇਹੀਤਿ ‘‘ਰੂਪਤਣ੍ਹਾ, ਸਦ੍ਦਤਣ੍ਹਾ, ਗਨ੍ਧਤਣ੍ਹਾ, ਰਸਤਣ੍ਹਾ, ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਤਣ੍ਹਾ, ਧਮ੍ਮਤਣ੍ਹਾ’’ਤਿ (ਵਿਭ. ੯੪੪) ਵੁਤ੍ਤਾਹਿ ਛਹਿ ਤਣ੍ਹਾਹਿ. ਤਤ੍ਥ ਯਸ੍ਮਾ ਏਕੇਕਾਯੇਵ ਤਣ੍ਹਾ ਅਨੇਕਵਿਸਯਤ੍ਤਾ ਏਕੇਕਸ੍ਮਿਮ੍ਪਿ ਵਿਸਯੇ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਤੋ ਅਨੇਕਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਮੂਹਟ੍ਠੇਨ ਕਾਯਸਦ੍ਦੇਨ ਯੋਜੇਤ੍ਵਾ ਤਣ੍ਹਾਕਾਯਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਣ੍ਹਾਕਾਯਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇਪਿ ਤਣ੍ਹਾ ਏਵ. ਰਜ੍ਜਤੀਤਿ ਸਯਂ ਆਰਮ੍ਮਣੇ ਰਜ੍ਜਤਿ, ਸਾਰਤ੍ਤੋ ਹੋਤਿ.

ਛਹਿ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤੇਹੀਤਿ ਸਬ੍ਬਾਸਵਸੁਤ੍ਤੇ ਵੁਤ੍ਤੇਹਿ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹਿ ਤਤ੍ਥ –

‘‘ਤਸ੍ਸ ਏਵਂ ਅਯੋਨਿਸੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਛਨ੍ਨਂ ਦਿਟ੍ਠੀਨਂ ਅਞ੍ਞਤਰਾ ਦਿਟ੍ਠਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ‘ਅਤ੍ਥਿ ਮੇ ਅਤ੍ਤਾ’ਤਿ ਵਾ ਅਸ੍ਸ ਸਚ੍ਚਤੋ ਥੇਤਤੋ ਦਿਟ੍ਠਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ‘ਨਤ੍ਥਿ ਮੇ ਅਤ੍ਤਾ’ਤਿ ਵਾ ਅਸ੍ਸ ਸਚ੍ਚਤੋ ਥੇਤਤੋ ਦਿਟ੍ਠਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ‘ਅਤ੍ਤਨਾਵ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਸਞ੍ਜਾਨਾਮੀ’ਤਿ ਵਾ ਅਸ੍ਸ ਸਚ੍ਚਤੋ ਥੇਤਤੋ ਦਿਟ੍ਠਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ‘ਅਤ੍ਤਨਾਵ ਅਨਤ੍ਤਾਨਂ ਸਞ੍ਜਾਨਾਮੀ’ਤਿ ਵਾ ਅਸ੍ਸ ਸਚ੍ਚਤੋ ਥੇਤਤੋ ਦਿਟ੍ਠਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ‘ਅਨਤ੍ਤਨਾਵ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਸਞ੍ਜਾਨਾਮੀ’ਤਿ ਵਾ ਅਸ੍ਸ ਸਚ੍ਚਤੋ ਥੇਤਤੋ ਦਿਟ੍ਠਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ਅਥ ਵਾ ਪਨਸ੍ਸ ਏਵਂ ਦਿਟ੍ਠਿ ਹੋਤਿ ‘ਯੋ ਮੇ ਅਯਂ ਅਤ੍ਤਾ ਵਦੋ ਵੇਦੇਯ੍ਯੋ ਤਤ੍ਰ ਤਤ੍ਰ ਕਲ੍ਯਾਣਪਾਪਕਾਨਂ ਕਮ੍ਮਾਨਂ ਵਿਪਾਕਂ ਪਟਿਸਂਵੇਦੇਤਿ, ਸੋ ਚ ਖੋ ਪਨ ਮੇ ਅਯਂ ਅਤ੍ਤਾ ਨਿਚ੍ਚੋ ਧੁਵੋ ਸਸ੍ਸਤੋ ਅਵਿਪਰਿਣਾਮਧਮ੍ਮੋ ਸਸ੍ਸਤਿਸਮਂ ਤਥੇਵ ਠਸ੍ਸਤੀ’’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੧.੧੯).

ਤਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥਿ ਮੇ ਅਤ੍ਤਾਤਿ ਸਸ੍ਸਤਦਿਟ੍ਠਿ ਸਬ੍ਬਕਾਲੇਸੁ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਤ੍ਥਿਤਂ ਗਣ੍ਹਾਤਿ. ਸਚ੍ਚਤੋ ਥੇਤਤੋਤਿ ਭੂਤਤੋ ਚ ਥਿਰਤੋ ਚ, ‘‘ਇਦਂ ਸਚ੍ਚ’’ਨ੍ਤਿ ਸੁਟ੍ਠੁ ਦਲ਼੍ਹਭਾਵੇਨਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਨਤ੍ਥਿ ਮੇ ਅਤ੍ਤਾਤਿ ਉਚ੍ਛੇਦਦਿਟ੍ਠਿ ਸਤੋ ਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਵਿਭਵਗ੍ਗਹਣਤੋ. ਅਥ ਵਾ ਪੁਰਿਮਾਪਿ ਤੀਸੁ ਕਾਲੇਸੁ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਗਹਣਤੋ ਸਸ੍ਸਤਦਿਟ੍ਠਿ, ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਮੇਵ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੀ ਉਚ੍ਛੇਦਦਿਟ੍ਠਿ, ਪਚ੍ਛਿਮਾਪਿ ਅਤੀਤਾਨਾਗਤੇਸੁ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਗਹਣਤੋ ‘‘ਭਸ੍ਸਨ੍ਤਾ ਆਹੁਤਿਯੋ’’ਤਿ ਗਹਿਤਦਿਟ੍ਠਿਗਤਿਕਾਨਂ ਵਿਯ ਉਚ੍ਛੇਦਦਿਟ੍ਠਿ. ਅਤੀਤੇ ਏਵ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੀ ਅਧਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨਕਸ੍ਸ ਵਿਯ ਸਸ੍ਸਤਦਿਟ੍ਠਿ. ਅਤ੍ਤਨਾਵ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਸਞ੍ਜਾਨਾਮੀਤਿ ਸਞ੍ਞਾਕ੍ਖਨ੍ਧਸੀਸੇਨ ਖਨ੍ਧੇ ਅਤ੍ਤਾਤਿ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਸਞ੍ਞਾਯ ਅਵਸੇਸਕ੍ਖਨ੍ਧੇ ਸਞ੍ਜਾਨਤੋ ਇਮਿਨਾ ਅਤ੍ਤਨਾ ਇਮਂ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਸਞ੍ਜਾਨਾਮੀਤਿ ਹੋਤਿ. ਅਤ੍ਤਨਾਵ ਅਨਤ੍ਤਾਨਨ੍ਤਿ ਸਞ੍ਞਾਕ੍ਖਨ੍ਧਂਯੇਵ ਅਤ੍ਤਾਤਿ ਗਹੇਤ੍ਵਾ, ਇਤਰੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋਪਿ ਅਨਤ੍ਤਾਤਿ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਸਞ੍ਞਾਯ ਤੇ ਸਞ੍ਜਾਨਤੋ ਏਵਂ ਹੋਤਿ. ਅਨਤ੍ਤਨਾਵ ਅਤ੍ਤਾਨਨ੍ਤਿ ਸਞ੍ਞਾਕ੍ਖਨ੍ਧਂ ਅਨਤ੍ਤਾਤਿ ਗਹੇਤ੍ਵਾ, ਇਤਰੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋਪਿ ਅਤ੍ਤਾਤਿ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਸਞ੍ਞਾਯ ਤੇ ਸਞ੍ਜਾਨਤੋ ਏਵਂ ਹੋਤਿ. ਸਬ੍ਬਾਪਿ ਸਸ੍ਸਤੁਚ੍ਛੇਦਦਿਟ੍ਠਿਯੋਵ. ਵਦੋ ਵੇਦੇਯ੍ਯੋਤਿਆਦਯੋ ਪਨ ਸਸ੍ਸਤਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਏਵ ਅਭਿਨਿਵੇਸਾਕਾਰਾ. ਤਤ੍ਥ ਵਦਤੀਤਿ ਵਦੋ, ਵਚੀਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਕਾਰਕੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਵੇਦਯਤੀਤਿ ਵੇਦੇਯ੍ਯੋ, ਜਾਨਾਤਿ ਅਨੁਭਵਤਿ ਚਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਕਿਂ ਵੇਦੇਤੀਤਿ? ਤਤ੍ਰ ਤਤ੍ਰ ਕਲ੍ਯਾਣਪਾਪਕਾਨਂ ਕਮ੍ਮਾਨਂ ਵਿਪਾਕਂ ਪਟਿਸਂਵੇਦੇਤਿ. ਤਤ੍ਰ ਤਤ੍ਰਾਤਿ ਤੇਸੁ ਤੇਸੁ ਯੋਨਿਗਤਿਠਿਤਿਨਿਵਾਸਨਿਕਾਯੇਸੁ ਆਰਮ੍ਮਣੇਸੁ ਵਾ. ਨਿਚ੍ਚੋਤਿ ਉਪ੍ਪਾਦਵਯਰਹਿਤੋ. ਧੁਵੋਤਿ ਥਿਰੋ ਸਾਰਭੂਤੋ. ਸਸ੍ਸਤੋਤਿ ਸਬ੍ਬਕਾਲਿਕੋ. ਅਵਿਪਰਿਣਾਮਧਮ੍ਮੋਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਕਤਿਭਾਵਂ ਅਵਿਜਹਨਧਮ੍ਮੋ, ਕਕਣ੍ਟਕੋ ਵਿਯ ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰਤਂ ਨਾਪਜ੍ਜਤਿ. ਸਸ੍ਸਤਿਸਮਨ੍ਤਿ ਚਨ੍ਦਸੂਰਿਯਸਮੁਦ੍ਦਮਹਾਪਥਵੀਪਬ੍ਬਤਾ ਲੋਕਵੋਹਾਰੇਨ ਸਸ੍ਸਤਿਯੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ. ਸਸ੍ਸਤੀਹਿ ਸਮਂ ਸਸ੍ਸਤਿਸਮਂ. ਯਾਵ ਸਸ੍ਸਤਿਯੋ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿ, ਤਾਵ ਤਥੇਵ ਠਸ੍ਸਤੀਤਿ ਗਣ੍ਹਤੋ ਏਵਂ ਦਿਟ੍ਠਿ ਹੋਤਿ.

ਖੁਦ੍ਦਕਵਤ੍ਥੁਵਿਭਙ੍ਗੇ ਪਨ ‘‘ਤਤ੍ਰ ਤਤ੍ਰ ਦੀਘਰਤ੍ਤਂ ਕਲ੍ਯਾਣਪਾਪਕਾਨਂ ਕਮ੍ਮਾਨਂ ਵਿਪਾਕਂ ਪਚ੍ਚਨੁਭੋਤਿ, ਨ ਸੋ ਜਾਤੋ ਨਾਹੋਸਿ, ਨ ਸੋ ਜਾਤੋ ਨ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ, ਨਿਚ੍ਚੋ ਧੁਵੋ ਸਸ੍ਸਤੋ ਅਵਿਪਰਿਣਾਮਧਮ੍ਮੋਤਿ ਵਾ ਪਨਸ੍ਸ ਸਚ੍ਚਤੋ ਥੇਤਤੋ ਦਿਟ੍ਠਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ (ਵਿਭ. ੯੪੮) ਛ ਦਿਟ੍ਠੀ ਏਵਂ ਵਿਸੇਸੇਤ੍ਵਾ ਵੁਤ੍ਤਾ.

ਤਤ੍ਥ ਨ ਸੋ ਜਾਤੋ ਨਾਹੋਸੀਤਿ ਸੋ ਅਤ੍ਤਾ ਅਜਾਤਿਧਮ੍ਮਤੋ ਨ ਜਾਤੋ ਨਾਮ, ਸਦਾ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨੋਯੇਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤੇਨੇਵ ਅਤੀਤੇ ਨਾਹੋਸਿ, ਅਨਾਗਤੇ ਨ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ. ਯੋ ਹਿ ਜਾਤੋ, ਸੋ ਅਹੋਸਿ. ਯੋ ਚ ਜਾਯਿਸ੍ਸਤਿ, ਸੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਅਥ ਵਾ ਨ ਸੋ ਜਾਤੋ ਨਾਹੋਸੀਤਿ ਸੋ ਸਦਾ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨਤ੍ਤਾ ਅਤੀਤੇਪਿ ਨ ਜਾਤੁ ਨ ਅਹੋਸਿ, ਅਨਾਗਤੇਪਿ ਨ ਜਾਤੁ ਨ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ. ਅਨੁਸਯਾ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਥਾ.

ਸਤ੍ਤਹਿ ਸਞ੍ਞੋਜਨੇਹੀਤਿ ਸਤ੍ਤਕਨਿਪਾਤੇ ਵੁਤ੍ਤੇਹਿ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹਿ ਤਤ੍ਥ –

‘‘ਸਤ੍ਤਿਮਾਨਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਂਯੋਜਨਾਨਿ. ਕਤਮਾਨਿ ਸਤ੍ਤ? ਅਨੁਨਯਸਂਯੋਜਨਂ, ਪਟਿਘਸਂਯੋਜਨਂ, ਦਿਟ੍ਠਿਸਂਯੋਜਨਂ, ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਸਂਯੋਜਨਂ, ਮਾਨਸਂਯੋਜਨਂ, ਭਵਰਾਗਸਂਯੋਜਨਂ, ਅਵਿਜ੍ਜਾਸਂਯੋਜਨਂ. ਇਮਾਨਿ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਤ੍ਤ ਸਂਯੋਜਨਾਨੀ’’ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੭.੮).

ਤਤ੍ਥ ਅਨੁਨਯਸਂਯੋਜਨਨ੍ਤਿ ਕਾਮਰਾਗਸਂਯੋਜਨਂ. ਸਬ੍ਬਾਨੇਵੇਤਾਨਿ ਬਨ੍ਧਨਟ੍ਠੇਨ ਸਂਯੋਜਨਾਨਿ.

ਸਤ੍ਤਹਿ ਮਾਨੇਹੀਤਿ ਖੁਦ੍ਦਕਵਤ੍ਥੁਵਿਭਙ੍ਗੇ ਵੁਤ੍ਤੇਹਿ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹਿ ਤਤ੍ਥ –

‘‘ਮਾਨੋ, ਅਤਿਮਾਨੋ, ਮਾਨਾਤਿਮਾਨੋ, ਓਮਾਨੋ, ਅਧਿਮਾਨੋ, ਅਸ੍ਮਿਮਾਨੋ, ਮਿਚ੍ਛਾਮਾਨੋ’’ਤਿ (ਵਿਭ. ੯੫੦).

ਤਤ੍ਥ ਮਾਨੋਤਿ ਸੇਯ੍ਯਾਦਿਵਸੇਨ ਪੁਗ੍ਗਲਂ ਅਨਾਮਸਿਤ੍ਵਾ ਜਾਤਿਆਦੀਸੁ ਵਤ੍ਥੁਵਸੇਨੇਵ ਉਨ੍ਨਤਿ. ਅਤਿਮਾਨੋਤਿ ਜਾਤਿਆਦੀਹਿ ‘‘ਮਯਾ ਸਦਿਸੋ ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਉਨ੍ਨਤਿ. ਮਾਨਾਤਿਮਾਨੋਤਿ ‘‘ਅਯਂ ਪੁਬ੍ਬੇ ਮਯਾ ਸਦਿਸੋ, ਇਦਾਨਿ ਅਹਂ ਸੇਟ੍ਠੋ, ਅਯਂ ਹੀਨਤਰੋ’’ਤਿ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਮਾਨੋ. ਓਮਾਨੋਤਿ ਜਾਤਿਆਦੀਹਿ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਹੇਟ੍ਠਾ ਕਤ੍ਵਾ ਪਵਤ੍ਤਮਾਨੋ, ਹੀਨੋਹਮਸ੍ਮੀਤਿ ਮਾਨੋਯੇਵ. ਅਧਿਮਾਨੋਤਿ ਅਨਧਿਗਤੇਯੇਵ ਚਤੁਸਚ੍ਚਧਮ੍ਮੇ ਅਧਿਗਤੋਤਿ ਮਾਨੋ. ਅਯਂ ਪਨ ਅਧਿਮਾਨੋ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਸੀਲਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨੇ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਸ੍ਸ ਨਾਮਰੂਪਂ ਵਵਤ੍ਥਪੇਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਚਯਪਰਿਗ੍ਗਹੇਨ ਵਿਤਿਣ੍ਣਕਙ੍ਖਸ੍ਸ ਤਿਲਕ੍ਖਣਂ ਆਰੋਪੇਤ੍ਵਾ ਸਙ੍ਖਾਰੇ ਸਮ੍ਮਸਨ੍ਤਸ੍ਸ ਆਰਦ੍ਧਵਿਪਸ੍ਸਕਸ੍ਸ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਨ ਅਞ੍ਞੇਸਂ. ਅਸ੍ਮਿਮਾਨੋਤਿ ਰੂਪਾਦੀਸੁ ਖਨ੍ਧੇਸੁ ਅਸ੍ਮੀਤਿ ਮਾਨੋ, ‘‘ਅਹਂ ਰੂਪ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਵਸੇਨ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਮਾਨੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਮਿਚ੍ਛਾਮਾਨੋਤਿ ਪਾਪਕੇਨ ਕਮ੍ਮਾਯਤਨਾਦਿਨਾ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਮਾਨੋ.

ਲੋਕਧਮ੍ਮਾ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਥਾ. ਸਮ੍ਪਰਿਵਤ੍ਤਤੀਤਿ ਲੋਕਧਮ੍ਮੇਹਿ ਹੇਤੁਭੂਤੇਹਿ ਲਾਭਾਦੀਸੁ ਚਤੂਸੁ ਅਨੁਰੋਧਵਸੇਨ, ਅਲਾਭਾਦੀਸੁ ਚਤੂਸੁ ਪਟਿਵਿਰੋਧਵਸੇਨ ਭੁਸਂ ਨਿਵਤ੍ਤਤਿ, ਪਕਤਿਭਾਵਂ ਜਹਾਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਮਿਚ੍ਛਤ੍ਤਾਪਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਥਾ. ਨਿਯ੍ਯਾਤੋਤਿ ਗਤੋ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦੋ, ਅਭਿਭੂਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਅਟ੍ਠਹਿ ਪੁਰਿਸਦੋਸੇਹੀਤਿ ਅਟ੍ਠਕਨਿਪਾਤੇ ਉਪਮਾਹਿ ਸਹ, ਖੁਦ੍ਦਕਵਤ੍ਥੁਵਿਭਙ੍ਗੇ ਉਪਮਂ ਵਿਨਾ ਵੁਤ੍ਤੇਹਿ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹਿ ਤਤ੍ਥ –

‘‘ਕਤਮੇ ਅਟ੍ਠ ਪੁਰਿਸਦੋਸਾ? ਇਧ ਭਿਕ੍ਖੂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਆਪਤ੍ਤਿਯਾ ਚੋਦੇਨ੍ਤਿ. ਸੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਆਪਤ੍ਤਿਯਾ ਚੋਦਿਯਮਾਨੋ ‘ਨ ਸਰਾਮਿ ਨ ਸਰਾਮੀ’ਤਿ ਅਸ੍ਸਤਿਯਾਵ ਨਿਬ੍ਬੇਠੇਤਿ. ਅਯਂ ਪਠਮੋ ਪੁਰਿਸਦੋਸੋ.

‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ ਭਿਕ੍ਖੂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਆਪਤ੍ਤਿਯਾ ਚੋਦੇਨ੍ਤਿ. ਸੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਆਪਤ੍ਤਿਯਾ ਚੋਦਿਯਮਾਨੋ ਚੋਦਕਂਯੇਵ ਪਟਿਪ੍ਫਰਤਿ ‘ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ ਤੁਯ੍ਹਂ ਬਾਲਸ੍ਸ ਅਬ੍ਯਤ੍ਤਸ੍ਸ ਭਣਿਤੇਨ, ਤ੍ਵਮ੍ਪਿ ਨਾਮ ਮਂ ਭਣਿਤਬ੍ਬਂ ਮਞ੍ਞਸੀ’ਤਿ? ਅਯਂ ਦੁਤਿਯੋ ਪੁਰਿਸਦੋਸੋ.

‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ ਭਿਕ੍ਖੂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਆਪਤ੍ਤਿਯਾ ਚੋਦੇਨ੍ਤਿ. ਸੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਆਪਤ੍ਤਿਯਾ ਚੋਦਿਯਮਾਨੋ ਚੋਦਕਂਯੇਵ ਪਚ੍ਚਾਰੋਪੇਤਿ ‘ਤ੍ਵਮ੍ਪਿ ਖੋਸਿ ਇਤ੍ਥਨ੍ਨਾਮਂ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਆਪਨ੍ਨੋ, ਤ੍ਵਂ ਤਾਵ ਪਠਮਂ ਪਟਿਕਰੋਹੀ’ਤਿ. ਅਯਂ ਤਤਿਯੋ ਪੁਰਿਸਦੋਸੋ.

‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ ਭਿਕ੍ਖੂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਆਪਤ੍ਤਿਯਾ ਚੋਦੇਨ੍ਤਿ. ਸੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਆਪਤ੍ਤਿਯਾ ਚੋਦਿਯਮਾਨੋ ਅਞ੍ਞੇਨਞ੍ਞਂ ਪਟਿਚਰਤਿ, ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਕਥਂ ਅਪਨਾਮੇਤਿ, ਕੋਪਞ੍ਚ ਦੋਸਞ੍ਚ ਅਪ੍ਪਚ੍ਚਯਞ੍ਚ ਪਾਤੁਕਰੋਤਿ. ਅਯਂ ਚਤੁਤ੍ਥੋ ਪੁਰਿਸਦੋਸੋ.

‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ ਭਿਕ੍ਖੂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਆਪਤ੍ਤਿਯਾ ਚੋਦੇਨ੍ਤਿ. ਸੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਆਪਤ੍ਤਿਯਾ ਚੋਦਿਯਮਾਨੋ ਸਙ੍ਘਮਜ੍ਝੇ ਬਾਹਾਵਿਕ੍ਖੇਪਕਂ ਭਣਤਿ. ਅਯਂ ਪਞ੍ਚਮੋ ਪੁਰਿਸਦੋਸੋ.

‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ ਭਿਕ੍ਖੂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਆਪਤ੍ਤਿਯਾ ਚੋਦੇਨ੍ਤਿ. ਸੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਆਪਤ੍ਤਿਯਾ ਚੋਦਿਯਮਾਨੋ ਅਨਾਦਿਯਿਤ੍ਵਾ ਸਙ੍ਘਂ ਅਨਾਦਿਯਿਤ੍ਵਾ ਚੋਦਕਂ ਸਾਪਤ੍ਤਿਕੋਵ ਯੇਨ ਕਾਮਂ ਪਕ੍ਕਮਤਿ. ਅਯਂ ਛਟ੍ਠੋ ਪੁਰਿਸਦੋਸੋ.

‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ ਭਿਕ੍ਖੂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਆਪਤ੍ਤਿਯਾ ਚੋਦੇਨ੍ਤਿ. ਸੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਆਪਤ੍ਤਿਯਾ ਚੋਦਿਯਮਾਨੋ ‘ਨੇਵਾਹਂ ਆਪਨ੍ਨੋਮ੍ਹਿ, ਨ ਪਨਾਹਂ ਅਨਾਪਨ੍ਨੋਮ੍ਹੀ’ਤਿ ਸੋ ਤੁਣ੍ਹੀਭੂਤੋ ਸਙ੍ਘਂ ਵਿਹੇਸੇਤਿ. ਅਯਂ ਸਤ੍ਤਮੋ ਪੁਰਿਸਦੋਸੋ.

‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ ਭਿਕ੍ਖੂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਆਪਤ੍ਤਿਯਾ ਚੋਦੇਨ੍ਤਿ. ਸੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਆਪਤ੍ਤਿਯਾ ਚੋਦਿਯਮਾਨੋ ਏਵਮਾਹ – ‘ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ ਤੁਮ੍ਹੇ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤੋ ਅਤਿਬਾਲ਼੍ਹਂ ਮਯਿ ਬ੍ਯਾਵਟਾ? ਇਦਾਨਾਹਂ ਸਿਕ੍ਖਂ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾਯ ਹੀਨਾਯਾਵਤ੍ਤਿਸ੍ਸਾਮੀ’ਤਿ. ਸੋ ਸਿਕ੍ਖਂ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾਯ ਹੀਨਾਯਾਵਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਏਵਮਾਹ ‘ਇਦਾਨਿ ਖੋ ਤੁਮ੍ਹੇ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤੋ ਅਤ੍ਤਮਨਾ ਹੋਥਾ’ਤਿ. ਅਯਂ ਅਟ੍ਠਮੋ ਪੁਰਿਸਦੋਸੋ. ਇਮੇ ਅਟ੍ਠ ਪੁਰਿਸਦੋਸਾ’’ਤਿ (ਵਿਭ. ੯੫੭; ਅ. ਨਿ. ੮.੧੪).

ਤਤ੍ਥ ਪੁਰਿਸਦੋਸਾਤਿ ਪੁਰਿਸਾਨਂ ਦੋਸਾ, ਤੇ ਪਨ ਪੁਰਿਸਸਨ੍ਤਾਨਂ ਦੂਸੇਨ੍ਤੀਤਿ ਦੋਸਾ. ਨ ਸਰਾਮਿ ਨ ਸਰਾਮੀਤਿ ‘‘ਮਯਾ ਏਤਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਕਤਟ੍ਠਾਨਂ ਨਸ੍ਸਰਾਮਿ ਨ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਮੀ’’ਤਿ ਏਵਂ ਅਸ੍ਸਤਿਭਾਵੇਨ ਨਿਬ੍ਬੇਠੇਤਿ ਮੋਚੇਤਿ. ਚੋਦਕਂਯੇਵ ਪਟਿਪ੍ਫਰਤੀਤਿ ਪਟਿਵਿਰੁਦ੍ਧੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਫਰਤਿ, ਪਟਿਆਣਿਭਾਵੇਨ ਤਿਟ੍ਠਤਿ. ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ ਤੁਯ੍ਹਨ੍ਤਿ ਤੁਯ੍ਹਂ ਬਾਲਸ੍ਸ ਅਬ੍ਯਤ੍ਤਸ੍ਸ ਭਣਿਤੇਨ ਨਾਮ ਕਿਂ, ਯੋ ਤ੍ਵਂ ਨੇਵ ਵਤ੍ਥੁਂ, ਨ ਆਪਤ੍ਤਿਂ, ਨ ਚੋਦਨਂ ਜਾਨਾਸੀਤਿ ਦੀਪੇਤਿ. ਤ੍ਵਮ੍ਪਿ ਨਾਮ ਏਵਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਅਜਾਨਨ੍ਤੋ ਭਣਿਤਬ੍ਬਂ ਮਞ੍ਞਸੀਤਿ ਅਜ੍ਝੋਤ੍ਥਰਤਿ. ਪਚ੍ਚਾਰੋਪੇਤੀਤਿ ‘‘ਤ੍ਵਮ੍ਪਿ ਖੋਸੀ’’ਤਿਆਦੀਨਿ ਵਦਨ੍ਤੋ ਪਤਿਆਰੋਪੇਤਿ. ਪਟਿਕਰੋਹੀਤਿ ਦੇਸਨਾਗਾਮਿਨਿਂ ਦੇਸੇਹਿ, ਵੁਟ੍ਠਾਨਗਾਮਿਨਿਤੋ ਵੁਟ੍ਠਾਹਿ, ਤਤੋ ਸੁਦ੍ਧਨ੍ਤੇ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤੋ ਅਞ੍ਞਂ ਚੋਦੇਸ੍ਸਸੀਤਿ ਦੀਪੇਤਿ. ਅਞ੍ਞੇਨਞ੍ਞਂ ਪਟਿਚਰਤੀਤਿ ਅਞ੍ਞੇਨ ਕਾਰਣੇਨ, ਵਚਨੇਨ ਵਾ ਅਞ੍ਞਂ ਕਾਰਣਂ, ਵਚਨਂ ਵਾ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦੇਤਿ. ‘‘ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਆਪਨ੍ਨੋਸੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋ ‘‘ਕੋ ਆਪਨ੍ਨੋ, ਕਿਂ ਆਪਨ੍ਨੋ, ਕਿਸ੍ਮਿਂ ਆਪਨ੍ਨੋ, ਕਥਂ ਆਪਨ੍ਨੋ, ਕਂ ਭਣਥ, ਕਿਂ ਭਣਥਾ’’ਤਿ ਭਣਤਿ. ‘‘ਏਵਰੂਪਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਤਯਾ ਦਿਟ੍ਠ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਨ ਸੁਣਾਮੀ’’ਤਿ ਸੋਤਂ ਉਪਨੇਤਿ. ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਕਥਂ ਅਪਨਾਮੇਤੀਤਿ ‘‘ਇਤ੍ਥਨ੍ਨਾਮਂ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਆਪਨ੍ਨੋਸੀ’’ਤਿ ਪੁਟ੍ਠੋ ‘‘ਪਾਟਲਿਪੁਤ੍ਤਂ ਗਤੋਮ੍ਹੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ‘‘ਨ ਤਵ ਪਾਟਲਿਪੁਤ੍ਤਗਮਨਂ ਪੁਚ੍ਛਾਮਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਤਤੋ ਰਾਜਗਹਂ ਗਤੋਮ੍ਹੀਤਿ. ‘‘ਰਾਜਗਹਂ ਵਾ ਯਾਹਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਗੇਹਂ ਵਾ, ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਆਪਨ੍ਨੋਸੀ’’ਤਿ. ‘‘ਤਤ੍ਥ ਮੇ ਸੂਕਰਮਂਸਂ ਲਦ੍ਧ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਨਿ ਵਦਨ੍ਤੋ ਕਥਂ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਵਿਕ੍ਖਿਪਤਿ. ਕੋਪਨ੍ਤਿ ਕੁਪਿਤਭਾਵਂ, ਦੋਸਨ੍ਤਿ ਦੁਟ੍ਠਭਾਵਂ. ਉਭਯਮ੍ਪੇਤਂ ਕੋਧਸ੍ਸੇਵ ਨਾਮਂ. ਅਪ੍ਪਚ੍ਚਯਨ੍ਤਿ ਅਸਨ੍ਤੁਟ੍ਠਾਕਾਰਂ, ਦੋਮਨਸ੍ਸਸ੍ਸੇਤਂ ਨਾਮਂ. ਪਾਤੁਕਰੋਤੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ ਪਕਾਸੇਤਿ. ਬਾਹਾਵਿਕ੍ਖੇਪਕਂ ਭਣਤੀਤਿ ਬਾਹਂ ਵਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਵਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਅਲਜ੍ਜਿਵਚਨਂ ਵਦਤਿ. ਅਨਾਦਿਯਿਤ੍ਵਾਤਿ ਚਿਤ੍ਤੀਕਾਰੇਨ ਅਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਅਵਜਾਨਿਤ੍ਵਾ, ਅਨਾਦਰੋ ਹੁਤ੍ਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਵਿਹੇਸੇਤੀਤਿ ਵਿਹੇਠੇਤਿ ਬਾਧਤਿ. ਅਤਿਬਾਲ਼੍ਹਨ੍ਤਿ ਅਤਿਦਲ਼੍ਹਂ ਅਤਿਪ੍ਪਮਾਣਂ. ਮਯਿ ਬ੍ਯਾਵਟਾਤਿ ਮਯਿ ਬ੍ਯਾਪਾਰਂ ਆਪਨ੍ਨਾ. ਹੀਨਾਯਾਵਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾਤਿ ਹੀਨਸ੍ਸ ਗਿਹਿਭਾਵਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਾਯ ਆਵਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ, ਗਿਹੀ ਹੁਤ੍ਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਤ੍ਤਮਨਾ ਹੋਥਾਤਿ ਤੁਟ੍ਠਚਿਤ੍ਤਾ ਹੋਥ, ‘‘ਮਯਾ ਲਭਿਤਬ੍ਬਂ ਲਭਥ, ਮਯਾ ਵਸਿਤਬ੍ਬਟ੍ਠਾਨੇ ਵਸਥ, ਫਾਸੁਵਿਹਾਰੋ ਵੋ ਮਯਾ ਕਤੋ’’ਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੇਨ ਵਦਤਿ. ਦੁਸ੍ਸਤੀਤਿ ਦੁਟ੍ਠੋ ਹੋਤਿ.

ਨਵਹਿ ਆਘਾਤਵਤ੍ਥੂਹੀਤਿ ਸਤ੍ਤੇਸੁ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਵਸੇਨੇਵ ਕਥਿਤਾਨਿ. ਯਥਾਹ –

‘‘ਨਵਯਿਮਾਨਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਆਘਾਤਵਤ੍ਥੂਨਿ. ਕਤਮਾਨਿ ਨਵ? ‘ਅਨਤ੍ਥਂ ਮੇ ਅਚਰੀ’ਤਿ ਆਘਾਤਂ ਬਨ੍ਧਤਿ, ‘ਅਨਤ੍ਥਂ ਮੇ ਚਰਤੀ’ਤਿ ਆਘਾਤਂ ਬਨ੍ਧਤਿ, ‘ਅਨਤ੍ਥਂ ਮੇ ਚਰਿਸ੍ਸਤੀ’ਤਿ ਆਘਾਤਂ ਬਨ੍ਧਤਿ, ‘ਪਿਯਸ੍ਸ ਮੇ ਮਨਾਪਸ੍ਸ ਅਨਤ੍ਥਂ ਅਚਰਿ, ਅਨਤ੍ਥਂ ਚਰਤਿ, ਅਨਤ੍ਥਂ ਚਰਿਸ੍ਸਤੀ’ਤਿ ਆਘਾਤਂ ਬਨ੍ਧਤਿ, ‘ਅਪ੍ਪਿਯਸ੍ਸ ਮੇ ਅਮਨਾਪਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਂ ਅਚਰਿ, ਅਤ੍ਥਂ ਚਰਤਿ, ਅਤ੍ਥਂ ਚਰਿਸ੍ਸਤੀ’ਤਿ ਆਘਾਤਂ ਬਨ੍ਧਤਿ. ਇਮਾਨਿ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਨਵ ਆਘਾਤਵਤ੍ਥੂਨੀ’’ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੯.੨੯).

ਤਤ੍ਥ ਆਘਾਤਵਤ੍ਥੂਨੀਤਿ ਆਘਾਤਕਾਰਣਾਨਿ. ਆਘਾਤਨ੍ਤਿ ਚੇਤ੍ਥ ਕੋਪੋ, ਸੋਯੇਵ ਉਪਰੂਪਰਿ ਕੋਪਸ੍ਸ ਵਤ੍ਥੁਤ੍ਤਾ ਆਘਾਤਵਤ੍ਥੁ. ਆਘਾਤਂ ਬਨ੍ਧਤੀਤਿ ਕੋਪਂ ਬਨ੍ਧਤਿ ਕਰੋਤਿ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤਿ. ‘‘ਅਤ੍ਥਂ ਮੇ ਨਾਚਰਿ, ਨ ਚਰਤਿ, ਨ ਚਰਿਸ੍ਸਤਿ. ਪਿਯਸ੍ਸ ਮੇ ਮਨਾਪਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਂ ਨਾਚਰਿ, ਨ ਚਰਤਿ, ਨ ਚਰਿਸ੍ਸਤਿ. ਅਪ੍ਪਿਯਸ੍ਸ ਮੇ ਅਮਨਾਪਸ੍ਸ ਅਨਤ੍ਥਂ ਨਾਚਰਿ, ਨ ਚਰਤਿ, ਨ ਚਰਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ (ਮਹਾਨਿ. ੮੫; ਵਿਭ. ੯੬੦; ਧ. ਸ. ੧੦੬੬) ਨਿਦ੍ਦੇਸੇ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ ਅਪਰਾਨਿਪਿ ਨਵ ਆਘਾਤਵਤ੍ਥੂਨਿ ਇਮੇਹੇਵ ਨਵਹਿ ਸਙ੍ਗਹਿਤਾਨਿ. ਆਘਾਤਿਤੋਤਿ ਘਟ੍ਟਿਤੋ.

ਨਵਵਿਧਮਾਨੇਹੀਤਿ ਕਤਮੇ ਨਵਵਿਧਮਾਨਾ? ਸੇਯ੍ਯਸ੍ਸ ਸੇਯ੍ਯੋਹਮਸ੍ਮੀਤਿ ਮਾਨੋ, ਸੇਯ੍ਯਸ੍ਸ ਸਦਿਸੋਹਮਸ੍ਮੀਤਿ ਮਾਨੋ, ਸੇਯ੍ਯਸ੍ਸ ਹੀਨੋਹਮਸ੍ਮੀਤਿ ਮਾਨੋ. ਸਦਿਸਸ੍ਸ ਸੇਯ੍ਯੋਹਮਸ੍ਮੀਤਿ ਮਾਨੋ, ਸਦਿਸਸ੍ਸ ਸਦਿਸੋਹਮਸ੍ਮੀਤਿ ਮਾਨੋ, ਸਦਿਸਸ੍ਸ ਹੀਨੋਹਮਸ੍ਮੀਤਿ ਮਾਨੋ. ਹੀਨਸ੍ਸ ਸੇਯ੍ਯੋਹਮਸ੍ਮੀਤਿ ਮਾਨੋ, ਹੀਨਸ੍ਸ ਸਦਿਸੋਹਮਸ੍ਮੀਤਿ ਮਾਨੋ, ਹੀਨਸ੍ਸ ਹੀਨੋਹਮਸ੍ਮੀਤਿ ਮਾਨੋ. ਇਮੇ ਨਵਵਿਧਮਾਨਾ (ਵਿਭ. ੯੬੨).

ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਸੇਯ੍ਯਸ੍ਸ ਸੇਯ੍ਯੋਹਮਸ੍ਮੀਤਿ ਮਾਨੋ ਰਾਜੂਨਞ੍ਚੇਵ ਪਬ੍ਬਜਿਤਾਨਞ੍ਚ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ਰਾਜਾ ਹਿ ‘‘ਰਟ੍ਠੇਨ ਵਾ ਧਨੇਨ ਵਾ ਵਾਹਨੇਹਿ ਵਾ ਕੋ ਮਯਾ ਸਦਿਸੋ ਅਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਏਤਂ ਮਾਨਂ ਕਰੋਤਿ, ਪਬ੍ਬਜਿਤੋਪਿ ‘‘ਸੀਲਧੁਤਙ੍ਗਾਦੀਹਿ ਕੋ ਮਯਾ ਸਦਿਸੋ ਅਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਏਤਂ ਮਾਨਂ ਕਰੋਤਿ.

ਸੇਯ੍ਯਸ੍ਸ ਸਦਿਸੋਹਮਸ੍ਮੀਤਿ ਮਾਨੋਪਿ ਏਤੇਸਂਯੇਵ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ਰਾਜਾ ਹਿ ‘‘ਰਟ੍ਠੇਨ ਵਾ ਧਨੇਨ ਵਾ ਵਾਹਨੇਹਿ ਵਾ ਅਞ੍ਞਰਾਜੂਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਮਯ੍ਹਂ ਕਿਂ ਨਾਨਾਕਰਣ’’ਨ੍ਤਿ ਏਤਂ ਮਾਨਂ ਕਰੋਤਿ, ਪਬ੍ਬਜਿਤੋਪਿ ‘‘ਸੀਲਧੁਤਙ੍ਗਾਦੀਹਿ ਅਞ੍ਞੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਮਯ੍ਹਂ ਕਿਂ ਨਾਨਾਕਰਣ’’ਨ੍ਤਿ ਏਤਂ ਮਾਨਂ ਕਰੋਤਿ.

ਸੇਯ੍ਯਸ੍ਸ ਹੀਨੋਹਮਸ੍ਮੀਤਿ ਮਾਨੋਪਿ ਏਤੇਸਂਯੇਵ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ਯਸ੍ਸ ਹਿ ਰਞ੍ਞੋ ਰਟ੍ਠਂ ਵਾ ਧਨਂ ਵਾ ਵਾਹਨਾਦੀਨਿ ਵਾ ਨਾਤਿਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸੋ ‘‘ਮਯ੍ਹਂ ਰਾਜਾਤਿ ਵੋਹਾਰਸੁਖਮਤ੍ਤਕਮੇਵ, ਕਿਂ ਰਾਜਾ ਨਾਮ ਅਹ’’ਨ੍ਤਿ ਏਤਂ ਮਾਨਂ ਕਰੋਤਿ, ਪਬ੍ਬਜਿਤੋਪਿ ਅਪ੍ਪਲਾਭਸਕ੍ਕਾਰੋ ‘‘ਅਹਂ ਧਮ੍ਮਕਥਿਕੋ ਬਹੁਸ੍ਸੁਤੋ ਮਹਾਥੇਰੋਤਿ ਕਥਾਮਤ੍ਤਮੇਵ, ਕਿਂ ਧਮ੍ਮਕਥਿਕੋ ਨਾਮਾਹਂ, ਕਿਂ ਬਹੁਸ੍ਸੁਤੋ ਨਾਮਾਹਂ, ਕਿਂ ਮਹਾਥੇਰੋ ਨਾਮਾਹਂ, ਯਸ੍ਸ ਮੇ ਲਾਭਸਕ੍ਕਾਰੋ ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਏਤਂ ਮਾਨਂ ਕਰੋਤਿ.

ਸਦਿਸਸ੍ਸ ਸੇਯ੍ਯੋਹਮਸ੍ਮੀਤਿ ਮਾਨਾਦਯੋ ਅਮਚ੍ਚਾਦੀਨਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ. ਅਮਚ੍ਚੋ ਵਾ ਹਿ ਰਟ੍ਠਿਯੋ ਵਾ ‘‘ਭੋਗਯਾਨਵਾਹਨਾਦੀਹਿ ਕੋ ਮਯਾ ਸਦਿਸੋ ਅਞ੍ਞੋ ਰਾਜਪੁਰਿਸੋ ਅਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਵਾ, ‘‘ਮਯ੍ਹਂ ਅਞ੍ਞੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਕਿਂ ਨਾਨਾਕਰਣ’’ਨ੍ਤਿ ਵਾ, ‘‘ਅਮਚ੍ਚੋਤਿ ਨਾਮਮੇਵ ਮਯ੍ਹਂ, ਘਾਸਚ੍ਛਾਦਨਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਮੇ ਨਤ੍ਥਿ, ਕਿਂ ਅਮਚ੍ਚੋ ਨਾਮਾਹ’’ਨ੍ਤਿ ਵਾ ਏਤਂ ਮਾਨਂ ਕਰੋਤਿ.

ਹੀਨਸ੍ਸ ਸੇਯ੍ਯੋਹਮਸ੍ਮੀਤਿ ਮਾਨਾਦਯੋ ਦਾਸਾਦੀਨਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ. ਦਾਸੋ ਹਿ ‘‘ਮਾਤਿਤੋ ਵਾ ਪਿਤਿਤੋ ਵਾ ਕੋ ਮਯਾ ਸਦਿਸੋ ਅਞ੍ਞੋ ਦਾਸੋ ਨਾਮ ਅਤ੍ਥਿ, ਅਞ੍ਞੇ ਜੀਵਿਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਾ ਕੁਚ੍ਛਿਹੇਤੁ ਦਾਸਾ ਨਾਮ ਜਾਤਾ, ਅਹਂ ਪਨ ਪਵੇਣਿਆਗਤਤ੍ਤਾ ਸੇਯ੍ਯੋ’’ਤਿ ਵਾ, ‘‘ਪਵੇਣਿਆਗਤਭਾਵੇਨ ਉਭਤੋਸੁਦ੍ਧਿਕਦਾਸਤ੍ਤੇਨ ਅਸੁਕਦਾਸੇਨ ਨਾਮ ਸਦ੍ਧਿਂ ਮਯ੍ਹਂ ਕਿਂ ਨਾਨਾਕਰਣ’’ਨ੍ਤਿ ਵਾ, ‘‘ਕੁਚ੍ਛਿਵਸੇਨਾਹਂ ਦਾਸਬ੍ਯਂ ਉਪਗਤੋ, ਮਾਤਾਪਿਤੁਕੋਟਿਯਾ ਪਨ ਮੇ ਦਾਸਟ੍ਠਾਨਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਕਿਂ ਦਾਸੋ ਨਾਮ ਅਹ’’ਨ੍ਤਿ ਵਾ ਏਤਂ ਮਾਨਂ ਕਰੋਤਿ. ਯਥਾ ਚ ਦਾਸੋ, ਏਵਂ ਪੁਕ੍ਕੁਸਚਣ੍ਡਾਲਾਦਯੋਪਿ ਏਤਂ ਮਾਨਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿਯੇਵ. ਏਤ੍ਥ ਚ ਸੇਯ੍ਯਸ੍ਸ ਸੇਯ੍ਯੋਹਮਸ੍ਮੀਤਿ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਮਾਨੋਵ ਯਾਥਾਵਮਾਨੋ, ਇਤਰੇ ਦ੍ਵੇ ਅਯਾਥਾਵਮਾਨਾ. ਤਥਾ ਸਦਿਸਸ੍ਸ ਸਦਿਸੋਹਮਸ੍ਮੀਤਿ ਹੀਨਸ੍ਸ ਹੀਨੋਹਮਸ੍ਮੀਤਿ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਮਾਨੋਵ ਯਾਥਾਵਮਾਨੋ, ਇਤਰੇ ਦ੍ਵੇ ਅਯਾਥਾਵਮਾਨਾ. ਤਤ੍ਥ ਯਾਥਾਵਮਾਨਾ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗਵਜ੍ਝਾ, ਅਯਾਥਾਵਮਾਨਾ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗਵਜ੍ਝਾਤਿ.

ਤਣ੍ਹਾਮੂਲਕਾ ਵੁਤ੍ਤਾਯੇਵ. ਰਜ੍ਜਤੀਤਿ ਨ ਕੇਵਲਂ ਰਾਗੇਨੇਵ ਰਜ੍ਜਤਿ, ਅਥ ਖੋ ਤਣ੍ਹਾਮੂਲਕਾਨਂ ਪਰਿਯੇਸਨਾਦੀਨਮ੍ਪਿ ਸਮ੍ਭਵਤੋ ਤਣ੍ਹਾਮੂਲਕੇਹਿ ਸਬ੍ਬੇਹਿ ਅਕੁਸਲਧਮ੍ਮੇਹਿ ਰਜ੍ਜਤਿ, ਯੁਜ੍ਜਤਿ ਬਜ੍ਝਤੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ.

ਦਸਹਿ ਕਿਲੇਸਵਤ੍ਥੂਹੀਤਿ ਕਤਮਾਨਿ ਦਸ ਕਿਲੇਸਵਤ੍ਥੂਨਿ? ਲੋਭੋ, ਦੋਸੋ, ਮੋਹੋ, ਮਾਨੋ, ਦਿਟ੍ਠਿ, ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾ, ਥਿਨਂ, ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਂ, ਅਹਿਰਿਕਂ, ਅਨੋਤ੍ਤਪ੍ਪਨ੍ਤਿ ਇਮਾਨਿ ਦਸ ਕਿਲੇਸਵਤ੍ਥੂਨਿ (ਵਿਭ. ੯੬੬).

ਤਤ੍ਥ ਕਿਲੇਸਾ ਏਵ ਕਿਲੇਸਵਤ੍ਥੂਨਿ, ਵਸਨ੍ਤਿ ਵਾ ਏਤ੍ਥ ਅਖੀਣਾਸਵਾ ਸਤ੍ਤਾ ਲੋਭਾਦੀਸੁ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਤ੍ਤਾਤਿ ਵਤ੍ਥੂਨਿ, ਕਿਲੇਸਾ ਚ ਤੇ ਤਪ੍ਪਤਿਟ੍ਠਾਨਂ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਵਤ੍ਥੂਨਿ ਚਾਤਿ ਕਿਲੇਸਵਤ੍ਥੂਨਿ. ਯਸ੍ਮਾ ਚੇਤ੍ਥ ਅਨਨ੍ਤਰਪਚ੍ਚਯਾਦਿਭਾਵੇਨ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨਾਪਿ ਕਿਲੇਸਾ ਵਸਨ੍ਤਿ ਏਵ ਨਾਮ, ਤਸ੍ਮਾ ਕਿਲੇਸਾਨਂ ਵਤ੍ਥੂਨੀਤਿਪਿ ਕਿਲੇਸਵਤ੍ਥੂਨਿ. ਲੁਬ੍ਭਨ੍ਤਿ ਤੇਨ, ਸਯਂ ਵਾ ਲੁਬ੍ਭਤਿ, ਲੁਬ੍ਭਨਮਤ੍ਤਮੇਵ ਵਾ ਤਨ੍ਤਿ ਲੋਭੋ. ਦੁਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਤੇਨ, ਸਯਂ ਵਾ ਦੁਸ੍ਸਤਿ, ਦੁਸ੍ਸਨਮਤ੍ਤਮੇਵ ਵਾ ਤਨ੍ਤਿ ਦੋਸੋ. ਮੁਯ੍ਹਨ੍ਤਿ ਤੇਨ, ਸਯਂ ਵਾ ਮੁਯ੍ਹਤਿ, ਮੁਯ੍ਹਨਮਤ੍ਤਮੇਵ ਵਾ ਤਨ੍ਤਿ ਮੋਹੋ. ਮਞ੍ਞਤੀਤਿ ਮਾਨੋ. ਦਿਟ੍ਠਿਆਦਯੋ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਥਾਵ. ਨ ਹਿਰੀਯਤੀਤਿ ਅਹਿਰਿਕੋ, ਤਸ੍ਸ ਭਾਵੋ ਅਹਿਰਿਕਂ. ਨ ਓਤ੍ਤਪ੍ਪਤੀਤਿ ਅਨੋਤ੍ਤਪ੍ਪੀ, ਤਸ੍ਸ ਭਾਵੋ ਅਨੋਤ੍ਤਪ੍ਪਂ. ਤੇਸੁ ਅਹਿਰਿਕਂ ਕਾਯਦੁਚ੍ਚਰਿਤਾਦੀਹਿ ਅਜਿਗੁਚ੍ਛਨਲਕ੍ਖਣਂ, ਅਨੋਤ੍ਤਪ੍ਪਂ ਤੇਹੇਵ ਅਸਾਰਜ੍ਜਨਲਕ੍ਖਣਂ, ਕਿਲਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਉਪਤਾਪੀਯਤਿ ਵਿਬਾਧੀਯਤਿ.

ਦਸਹਿ ਆਘਾਤਵਤ੍ਥੂਹੀਤਿ ਪੁਬ੍ਬੇ ਵੁਤ੍ਤੇਹਿ ਨਵਹਿ ਚ ‘‘ਅਟ੍ਠਾਨੇ ਵਾ ਪਨਾਘਾਤੋ ਜਾਯਤੀ’’ਤਿ (ਧ. ਸ. ੧੦੬੬) ਵੁਤ੍ਤੇਨ ਚਾਤਿ ਦਸਹਿ. ਅਨਤ੍ਥਂ ਮੇ ਅਚਰੀਤਿਆਦੀਨਿਪਿ ਹਿ ਅਵਿਕਪ੍ਪੇਤ੍ਵਾ ਖਾਣੁਕਣ੍ਟਕਾਦਿਮ੍ਹਿਪਿ ਅਟ੍ਠਾਨੇ ਆਘਾਤੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ.

ਦਸਹਿ ਅਕੁਸਲਕਮ੍ਮਪਥੇਹੀਤਿ ਕਤਮੇ ਦਸ ਅਕੁਸਲਕਮ੍ਮਪਥਾ (ਦੀ. ਨਿ. ੩.੩੬੦)? ਪਾਣਾਤਿਪਾਤੋ, ਅਦਿਨ੍ਨਾਦਾਨਂ, ਕਾਮੇਸੁਮਿਚ੍ਛਾਚਾਰੋ, ਮੁਸਾਵਾਦੋ, ਪਿਸੁਣਾ ਵਾਚਾ, ਫਰੁਸਾ ਵਾਚਾ, ਸਮ੍ਫਪ੍ਪਲਾਪੋ, ਅਭਿਜ੍ਝਾ, ਬ੍ਯਾਪਾਦੋ, ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿ. ਇਮੇ ਦਸ ਅਕੁਸਲਕਮ੍ਮਪਥਾ. ਤਤ੍ਥ ਅਕੁਸਲਕਮ੍ਮਾਨਿ ਚ ਤਾਨਿ ਪਥਾ ਚ ਦੁਗ੍ਗਤਿਯਾਤਿ ਅਕੁਸਲਕਮ੍ਮਪਥਾ. ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋਤਿ ਸਮਙ੍ਗੀਭੂਤੋ.

ਦਸਹਿ ਸਞ੍ਞੋਜਨੇਹੀਤਿ ਕਤਮਾਨਿ ਦਸ ਸਂਯੋਜਨਾਨਿ (ਧ. ਸ. ੧੧੧੮)? ਕਾਮਰਾਗਸਂਯੋਜਨਂ, ਪਟਿਘਸਂਯੋਜਨਂ, ਮਾਨਸਂਯੋਜਨਂ, ਦਿਟ੍ਠਿਸਂਯੋਜਨਂ, ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਸਂਯੋਜਨਂ, ਸੀਲਬ੍ਬਤਪਰਾਮਾਸਸਂਯੋਜਨਂ, ਭਵਰਾਗਸਂਯੋਜਨਂ, ਇਸ੍ਸਾਸਂਯੋਜਨਂ, ਮਚ੍ਛਰਿਯਸਂਯੋਜਨਂ, ਅਵਿਜ੍ਜਾਸਂਯੋਜਨਂ, ਇਮਾਨਿ ਦਸ ਸਂਯੋਜਨਾਨਿ. ਮਿਚ੍ਛਤ੍ਤਾ ਵੁਤ੍ਤਾਯੇਵ.

ਦਸਵਤ੍ਥੁਕਾਯ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਯਾਤਿ ਕਤਮਾ ਦਸਵਤ੍ਥੁਕਾ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿ (ਵਿਭ. ੯੭੧)? ਨਤ੍ਥਿ ਦਿਨ੍ਨਂ, ਨਤ੍ਥਿ ਯਿਟ੍ਠਂ, ਨਤ੍ਥਿ ਹੁਤਂ, ਨਤ੍ਥਿ ਸੁਕਤਦੁਕ੍ਕਟਾਨਂ ਕਮ੍ਮਾਨਂ ਫਲਂ ਵਿਪਾਕੋ, ਨਤ੍ਥਿ ਅਯਂ ਲੋਕੋ, ਨਤ੍ਥਿ ਪਰੋ ਲੋਕੋ, ਨਤ੍ਥਿ ਮਾਤਾ, ਨਤ੍ਥਿ ਪਿਤਾ, ਨਤ੍ਥਿ ਸਤ੍ਤਾ ਓਪਪਾਤਿਕਾ, ਨਤ੍ਥਿ ਲੋਕੇ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਸਮ੍ਮਗ੍ਗਤਾ ਸਮ੍ਮਾਪਟਿਪਨ੍ਨਾ ਯੇ ਇਮਞ੍ਚ ਲੋਕਂ ਪਰਞ੍ਚ ਲੋਕਂ ਸਯਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾ ਸਚ੍ਛਿਕਤ੍ਵਾ ਪਵੇਦੇਨ੍ਤਿ. ਅਯਂ ਦਸਵਤ੍ਥੁਕਾ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿ.

ਤਤ੍ਥ ਦਸਵਤ੍ਥੁਕਾਤਿ ਦਸ ਵਤ੍ਥੂਨਿ ਏਤਿਸ੍ਸਾਤਿ ਦਸਵਤ੍ਥੁਕਾ. ਨਤ੍ਥਿ ਦਿਨ੍ਨਨ੍ਤਿ ਦਿਨ੍ਨਂ ਨਾਮ ਅਤ੍ਥਿ, ਸਕ੍ਕਾ ਕਸ੍ਸਚਿ ਕਿਞ੍ਚਿ ਦਾਤੁਨ੍ਤਿ ਜਾਨਾਤਿ. ਦਿਨ੍ਨਸ੍ਸ ਪਨ ਫਲਂ ਵਿਪਾਕੋ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਗਣ੍ਹਾਤਿ. ਨਤ੍ਥਿ ਯਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿ ਯਿਟ੍ਠਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਮਹਾਯਾਗੋ, ਤਂ ਯਜਿਤੁਂ ਸਕ੍ਕਾਤਿ ਜਾਨਾਤਿ. ਯਿਟ੍ਠਸ੍ਸ ਪਨ ਫਲਂ ਵਿਪਾਕੋ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਗਣ੍ਹਾਤਿ. ਹੁਤਨ੍ਤਿ ਆਹੁਨਪਾਹੁਨਮਙ੍ਗਲਕਿਰਿਯਾ, ਤਂ ਕਾਤੁਂ ਸਕ੍ਕਾਤਿ ਜਾਨਾਤਿ. ਤਸ੍ਸ ਪਨ ਫਲਂ ਵਿਪਾਕੋ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਗਣ੍ਹਾਤਿ. ਸੁਕਤਦੁਕ੍ਕਟਾਨਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਦਸ ਕੁਸਲਕਮ੍ਮਪਥਾ ਸੁਕਤਕਮ੍ਮਾਨਿ ਨਾਮ, ਦਸ ਅਕੁਸਲਕਮ੍ਮਪਥਾ ਦੁਕ੍ਕਟਕਮ੍ਮਾਨਿ ਨਾਮ. ਤੇਸਂ ਅਤ੍ਥਿਭਾਵਂ ਜਾਨਾਤਿ. ਫਲਂ ਵਿਪਾਕੋ ਪਨ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਗਣ੍ਹਾਤਿ. ਨਤ੍ਥਿ ਅਯਂ ਲੋਕੋਤਿ ਪਰਲੋਕੇ ਠਿਤੋ ਇਮਂ ਲੋਕਂ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਗਣ੍ਹਾਤਿ. ਨਤ੍ਥਿ ਪਰੋ ਲੋਕੋਤਿ ਇਧਲੋਕੇ ਠਿਤੋ ਪਰਲੋਕਂ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਗਣ੍ਹਾਤਿ. ਨਤ੍ਥਿ ਮਾਤਾ ਨਤ੍ਥਿ ਪਿਤਾਤਿ ਮਾਤਾਪਿਤੂਨਂ ਅਤ੍ਥਿਭਾਵਂ ਜਾਨਾਤਿ. ਤੇਸੁ ਕਤਪ੍ਪਚ੍ਚਯੇਨ ਕੋਚਿ ਫਲਂ ਵਿਪਾਕੋ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਗਣ੍ਹਾਤਿ. ਨਤ੍ਥਿ ਸਤ੍ਤਾ ਓਪਪਾਤਿਕਾਤਿ ਚਵਨਕਉਪਪਜ੍ਜਨਕਸਤ੍ਤਾ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਗਣ੍ਹਾਤਿ. ਸਮ੍ਮਗ੍ਗਤਾ ਸਮ੍ਮਾਪਟਿਪਨ੍ਨਾਤਿ ਅਨੁਲੋਮਪਟਿਪਦਂ ਪਟਿਪਨ੍ਨਾ ਧਮ੍ਮਿਕਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਲੋਕਸ੍ਮਿਂ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਗਣ੍ਹਾਤਿ. ਯੇ ਇਮਞ੍ਚ ਲੋਕਂ…ਪੇ… ਪਵੇਦੇਨ੍ਤੀਤਿ ਇਮਞ੍ਚ ਪਰਞ੍ਚ ਲੋਕਂ ਅਤ੍ਤਨਾਵ ਅਭਿਵਿਸਿਟ੍ਠੇਨ ਞਾਣੇਨ ਞਤ੍ਵਾ ਪਵੇਦਨਸਮਤ੍ਥੋ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੂ ਬੁਦ੍ਧੋ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਗਣ੍ਹਾਤਿ.

ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾਤਿ ‘‘ਸਸ੍ਸਤੋ ਲੋਕੋ’’ਤਿਆਦਿਕਂ ਏਕੇਕਂ ਅਨ੍ਤਂ ਭਾਗਂ ਗਣ੍ਹਾਤੀਤਿ ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾ. ਅਥ ਵਾ ਅਨ੍ਤਸ੍ਸ ਗਾਹੋ ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹੋ, ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹੋ ਅਸ੍ਸਾ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾ. ਤਾਯ ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾਯ. ਸਾ ਪਨ ਵੁਤ੍ਤਾਯੇਵ.

ਅਟ੍ਠਸਤਤਣ੍ਹਾਪਪਞ੍ਚਸਤੇਹੀਤਿ ਅਟ੍ਠੁਤ੍ਤਰਂ ਸਤਂ ਅਟ੍ਠਸਤਂ. ਸਂਸਾਰੇ ਪਪਞ੍ਚੇਤਿ ਚਿਰਂ ਵਸਾਪੇਤੀਤਿ ਪਪਞ੍ਚੋ, ਤਣ੍ਹਾ ਏਵ ਪਪਞ੍ਚੋ ਤਣ੍ਹਾਪਪਞ੍ਚੋ, ਆਰਮ੍ਮਣਭੇਦੇਨ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਵਸੇਨ ਚ ਤਣ੍ਹਾਨਂ ਬਹੁਕਤ੍ਤਾ ਬਹੁਵਚਨਂ ਕਤ੍ਵਾ ਤਣ੍ਹਾਪਪਞ੍ਚਾਨਂ ਸਤਂ ਤਣ੍ਹਾਪਪਞ੍ਚਸਤਂ. ਤੇਨ ‘‘ਤਣ੍ਹਾਪਪਞ੍ਚਸਤੇਨਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੇ ਵਚਨਵਿਪਲ੍ਲਾਸਵਸੇਨ ‘‘ਤਣ੍ਹਾਪਪਞ੍ਚਸਤੇਹੀ’’ਤਿ ਬਹੁਵਚਨਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਕਤੋ. ਅਟ੍ਠਸਤਨ੍ਤਿ ਸਙ੍ਖਾਤੇਨ ਤਣ੍ਹਾਪਪਞ੍ਚਸਤੇਨਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ. ਅਟ੍ਠ ਅਬ੍ਬੋਹਾਰਿਕਾਨਿ ਕਤ੍ਵਾ ਸਤਮੇਵ ਗਹਿਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਖੁਦ੍ਦਕਵਤ੍ਥੁਵਿਭਙ੍ਗੇ ਪਨ ਤਣ੍ਹਾਵਿਚਰਿਤਾਨੀਤਿ ਆਗਤਂ. ਯਥਾਹ –

‘‘ਅਟ੍ਠਾਰਸ ਤਣ੍ਹਾਵਿਚਰਿਤਾਨਿ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਿਕਸ੍ਸ ਉਪਾਦਾਯ, ਅਟ੍ਠਾਰਸ ਤਣ੍ਹਾਵਿਚਰਿਤਾਨਿ ਬਾਹਿਰਸ੍ਸ ਉਪਾਦਾਯ, ਤਦੇਕਜ੍ਝਂ ਅਭਿਸਞ੍ਞੁਹਿਤ੍ਵਾ ਅਭਿਸਙ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਛਤ੍ਤਿਂਸ ਤਣ੍ਹਾਵਿਚਰਿਤਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਇਤਿ ਅਤੀਤਾਨਿ ਛਤ੍ਤਿਂਸ ਤਣ੍ਹਾਵਿਚਰਿਤਾਨਿ, ਅਨਾਗਤਾਨਿ ਛਤ੍ਤਿਂਸ ਤਣ੍ਹਾਵਿਚਰਿਤਾਨਿ, ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨਿ ਛਤ੍ਤਿਂਸ ਤਣ੍ਹਾਵਿਚਰਿਤਾਨਿ ਤਦੇਕਜ੍ਝਂ ਅਭਿਸਞ੍ਞੁਹਿਤ੍ਵਾ ਅਭਿਸਙ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਅਟ੍ਠਤਣ੍ਹਾਵਿਚਰਿਤਸਤਂ ਹੋਤੀ’’ਤਿ (ਵਿਭ. ੮੪੨).

ਤਣ੍ਹਾਪਪਞ੍ਚਾਯੇਵ ਪਨੇਤ੍ਥ ਤਣ੍ਹਾਵਿਚਰਿਤਾਨੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਤਣ੍ਹਾਸਮੁਦਾਚਾਰਾ ਤਣ੍ਹਾਪਵਤ੍ਤਿਯੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਿਕਸ੍ਸ ਉਪਾਦਾਯਾਤਿ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਿਕਂ ਖਨ੍ਧਪਞ੍ਚਕਂ ਉਪਾਦਾਯ. ਇਦਞ੍ਹਿ ਉਪਯੋਗਤ੍ਥੇ ਸਾਮਿਵਚਨਂ. ਵਿਤ੍ਥਾਰੋ ਪਨਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸ ਨਿਦ੍ਦੇਸੇ (ਵਿਭ. ੯੭੩) ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਅਯਂ ਪਨ ਅਪਰੋ ਨਯੋ – ਰੂਪਾਰਮ੍ਮਣਾਯੇਵ ਕਾਮਤਣ੍ਹਾ, ਭਵਤਣ੍ਹਾ, ਵਿਭਵਤਣ੍ਹਾਤਿ ਤਿਸ੍ਸੋ ਤਣ੍ਹਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤਥਾ ਸਦ੍ਦਾਦਿਆਰਮ੍ਮਣਾਤਿ ਛਸੁ ਆਰਮ੍ਮਣੇਸੁ ਅਟ੍ਠਾਰਸ ਤਣ੍ਹਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਾਰਮ੍ਮਣਾ ਅਟ੍ਠਾਰਸ, ਬਹਿਦ੍ਧਾਰਮ੍ਮਣਾ ਅਟ੍ਠਾਰਸਾਤਿ ਛਤ੍ਤਿਂਸ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਤਾ ਏਵ ਅਤੀਤਾਰਮ੍ਮਣਾ ਛਤ੍ਤਿਂਸ, ਅਨਾਗਤਾਰਮ੍ਮਣਾ ਛਤ੍ਤਿਂਸ, ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾਰਮ੍ਮਣਾ ਛਤ੍ਤਿਂਸਾਤਿ ਅਟ੍ਠਤਣ੍ਹਾਵਿਚਰਿਤਸਤਂ ਹੋਤਿ. ਪਪਞ੍ਚਿਤੋਤਿ ਆਰਮ੍ਮਣੇ, ਸਂਸਾਰੇ ਵਾ ਪਪਞ੍ਚਿਤੋ ਚਿਰਵਾਸਿਤੋ.

ਦ੍ਵਾਸਟ੍ਠਿਯਾ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤੇਹੀਤਿ ‘‘ਕਤਮਾਨਿ ਦ੍ਵਾਸਟ੍ਠਿ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਾਨਿ ਬ੍ਰਹ੍ਮਜਾਲੇ ਵੇਯ੍ਯਾਕਰਣੇ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ ਭਗਵਤਾ? ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਸ੍ਸਤਵਾਦਾ, ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਏਕਚ੍ਚਸਸ੍ਸਤਵਾਦਾ, ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਅਨ੍ਤਾਨਨ੍ਤਿਕਾ, ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਅਮਰਾਵਿਕ੍ਖੇਪਿਕਾ, ਦ੍ਵੇ ਅਧਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨਿਕਾ, ਸੋਲ਼ਸ ਸਞ੍ਞੀਵਾਦਾ, ਅਟ੍ਠ ਅਸਞ੍ਞੀਵਾਦਾ, ਅਟ੍ਠ ਨੇਵਸਞ੍ਞੀਨਾਸਞ੍ਞੀਵਾਦਾ, ਸਤ੍ਤ ਉਚ੍ਛੇਦਵਾਦਾ, ਪਞ੍ਚ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਨਿਬ੍ਬਾਨਵਾਦਾਤਿ ਇਮਾਨਿ ਦ੍ਵਾਸਟ੍ਠਿ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਾਨਿ ਬ੍ਰਹ੍ਮਜਾਲੇ ਵੇਯ੍ਯਾਕਰਣੇ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ ਭਗਵਤਾ’’ਤਿ (ਵਿਭ. ੯੭੭). ਵਿਤ੍ਥਾਰੋ ਪਨੇਤ੍ਥ ਬ੍ਰਹ੍ਮਜਾਲਸੁਤ੍ਤੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਅਹਞ੍ਚਮ੍ਹਿ ਤਿਣ੍ਣੋਤਿ ਅਹਞ੍ਚ ਚਤੁਰੋਘਂ, ਸਂਸਾਰਸਮੁਦ੍ਦਂ ਵਾ ਤਿਣ੍ਣੋ ਅਮ੍ਹਿ ਭਵਾਮਿ. ਮੁਤ੍ਤੋਤਿ ਰਾਗਾਦਿਬਨ੍ਧਨੇਹਿ ਮੁਤ੍ਤੋ. ਦਨ੍ਤੋਤਿ ਨਿਬ੍ਬਿਸੇਵਨੋ ਨਿਪ੍ਪਰਿਪ੍ਫਨ੍ਦੋ. ਸਨ੍ਤੋਤਿ ਸੀਤੀਭੂਤੋ. ਅਸ੍ਸਤ੍ਥੋਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਦਸ੍ਸਨੇ ਲਦ੍ਧਸ੍ਸਾਸੋ. ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤੋਤਿ ਕਿਲੇਸਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਨੇਨ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤੋ. ਪਹੋਮੀਤਿ ਸਮਤ੍ਥੋਮ੍ਹਿ. ਖੋਇਤਿ ਏਕਂਸਤ੍ਥੇ ਨਿਪਾਤੋ. ਪਰੇ ਚ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਪੇਤੁਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਰੇ ਚ-ਸਦ੍ਦੋ ‘‘ਪਰੇ ਚ ਤਾਰੇਤੁ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਹਿਪਿ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬੋਤਿ.

ਮਹਾਕਰੁਣਾਞਾਣਨਿਦ੍ਦੇਸਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੭੨-੭੩. ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣਨਿਦ੍ਦੇਸਵਣ੍ਣਨਾ

੧੧੯. ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣਨਿਦ੍ਦੇਸੇ ਕਤਮਂ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣਨ੍ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਤੇਨ ਸਮਗਤਿਕਤ੍ਤਾ ਤੇਨੇਵ ਸਹ ਅਨਾਵਰਣਞਾਣਂ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠਂ. ਨ ਹਿ ਅਨਾਵਰਣਞਾਣਂ ਧਮ੍ਮਤੋ ਵਿਸੁਂ ਅਤ੍ਥਿ, ਏਕਮੇਵ ਹੇਤਂ ਞਾਣਂ ਆਕਾਰਭੇਦਤੋ ਦ੍ਵੇਧਾ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸਦ੍ਧਾਬਲਾਦੀਨਿ ਵਿਯ. ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣਮੇਵ ਹਿ ਨਤ੍ਥਿ ਏਤਸ੍ਸ ਆਵਰਣਨ੍ਤਿ, ਕੇਨਚਿ ਧਮ੍ਮੇਨ, ਪੁਗ੍ਗਲੇਨ ਵਾ ਆਵਰਣਂ ਕਾਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੁਣੇਯ੍ਯਤਾਯ ਅਨਾਵਰਣਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਆਵਜ੍ਜਨਪਟਿਬਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮਾਨਂ. ਅਞ੍ਞੇ ਪਨ ਆਵਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾਪਿ ਨ ਜਾਨਨ੍ਤਿ. ਕੇਚਿ ਪਨਾਹੁ ‘‘ਮਨੋਵਿਞ੍ਞਾਣਂ ਵਿਯ ਸਬ੍ਬਾਰਮ੍ਮਣਿਕਤ੍ਤਾ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣਂ. ਤਂਯੇਵ ਞਾਣਂ ਇਨ੍ਦਵਜਿਰਂ ਵਿਯ ਵਿਸਯੇਸੁ ਅਪ੍ਪਟਿਹਤਤ੍ਤਾ ਅਨਾਵਰਣਞਾਣਂ. ਅਨੁਪੁਬ੍ਬਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਾਪਟਿਕ੍ਖੇਪੋ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣਂ, ਸਕਿਂਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਾਪਟਿਕ੍ਖੇਪੋ ਅਨਾਵਰਣਞਾਣਂ, ਭਗਵਾ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣਪਟਿਲਾਭੇਨਪਿ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੂਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਨ ਚ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬਸਬ੍ਬਞ੍ਞੂ. ਅਨਾਵਰਣਞਾਣਪਟਿਲਾਭੇਨਪਿ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੂਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਨ ਚ ਸਕਿਂਸਬ੍ਬਞ੍ਞੂ’’ਤਿ.

ਸਬ੍ਬਂ ਸਙ੍ਖਤਮਸਙ੍ਖਤਂ ਅਨਵਸੇਸਂ ਜਾਨਾਤੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਸਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਜਾਤਿਵਸੇਨ ਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮਾਨਂ ਨਿਸ੍ਸੇਸਪਰਿਯਾਦਾਨਂ. ਅਨਵਸੇਸਨ੍ਤਿ ਏਕੇਕਸ੍ਸੇਵ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਸਬ੍ਬਾਕਾਰਵਸੇਨ ਨਿਸ੍ਸੇਸਪਰਿਯਾਦਾਨਂ. ਸਙ੍ਖਤਮਸਙ੍ਖਤਨ੍ਤਿ ਦ੍ਵਿਧਾ ਪਭੇਦਦਸ੍ਸਨਂ. ਸਙ੍ਖਤਞ੍ਹਿ ਏਕੋ ਪਭੇਦੋ, ਅਸਙ੍ਖਤਂ ਏਕੋ ਪਭੇਦੋ. ਪਚ੍ਚਯੇਹਿ ਸਙ੍ਗਮ੍ਮ ਕਤਨ੍ਤਿ ਸਙ੍ਖਤਂ. ਖਨ੍ਧਪਞ੍ਚਕਂ. ਤਥਾ ਨ ਸਙ੍ਖਤਨ੍ਤਿ ਅਸਙ੍ਖਤਂ. ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ. ਸਙ੍ਖਤਂ ਅਨਿਚ੍ਚਦੁਕ੍ਖਾਨਤ੍ਤਾਦੀਹਿ ਆਕਾਰੇਹਿ ਅਨਵਸੇਸਂ ਜਾਨਾਤਿ, ਅਸਙ੍ਖਤਂ ਸੁਞ੍ਞਤਾਨਿਮਿਤ੍ਤਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤਾਦੀਹਿ ਆਕਾਰੇਹਿ ਅਨਵਸੇਸਂ ਜਾਨਾਤਿ. ਨਤ੍ਥਿ ਏਤਸ੍ਸ ਸਙ੍ਖਤਸ੍ਸ ਅਸਙ੍ਖਤਸ੍ਸ ਚ ਅਵਸੇਸੋਤਿ ਅਨਵਸੇਸਂ. ਸਙ੍ਖਤਂ ਅਸਙ੍ਖਤਞ੍ਚ. ਅਨੇਕਭੇਦਾਪਿ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿ ਪਚ੍ਚਯੇਹਿ ਅਕਤਤ੍ਤਾ ਅਸਙ੍ਖਤਪਕ੍ਖਂ ਭਜਤਿ. ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣਞ੍ਹਿ ਸਬ੍ਬਾਪਿ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਯੋ ਅਨੇਕਭੇਦਤੋ ਜਾਨਾਤਿ. ਅਥ ਵਾ ਸਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮਗ੍ਗਹਣਂ. ਅਨਵਸੇਸਨ੍ਤਿ ਨਿਪ੍ਪਦੇਸਗ੍ਗਹਣਂ. ਤਤ੍ਥ ਆਵਰਣਂ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਤਤ੍ਥ ਤਸ੍ਮਿਂ ਅਨਵਸੇਸੇ ਸਙ੍ਖਤਾਸਙ੍ਖਤੇ ਨਿਸ੍ਸਙ੍ਗਤ੍ਤਾ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣਸ੍ਸ ਆਵਰਣਂ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਤਦੇਵ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣਂ ਅਨਾਵਰਣਞਾਣਂ ਨਾਮਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

੧੨੦. ਇਦਾਨਿ ਅਨੇਕਵਿਸਯਭੇਦਤੋ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਅਤੀਤਨ੍ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਅਤੀਤਂ ਅਨਾਗਤਂ ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਨ੍ਤਿ ਕਾਲਭੇਦਤੋ ਦਸ੍ਸਿਤਂ, ਚਕ੍ਖੁ ਚੇਵ ਰੂਪਾ ਚਾਤਿਆਦਿ ਵਤ੍ਥਾਰਮ੍ਮਣਭੇਦਤੋ. ਏਵਂ ਤਂ ਸਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਤੇਸਂ ਚਕ੍ਖੁਰੂਪਾਨਂ ਅਨਵਸੇਸਪਰਿਯਾਦਾਨਂ. ਏਵਂ ਸੇਸੇਸੁ. ਯਾਵਤਾਤਿ ਅਨਵਸੇਸਪਰਿਯਾਦਾਨਂ. ਅਨਿਚ੍ਚਟ੍ਠਨ੍ਤਿਆਦਿ ਸਾਮਞ੍ਞਲਕ੍ਖਣਭੇਦਤੋ ਦਸ੍ਸਿਤਂ. ਅਨਿਚ੍ਚਟ੍ਠਨ੍ਤਿ ਚ ਅਨਿਚ੍ਚਾਕਾਰਂ. ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਤ੍ਥੇ ਵਾ ਉਪਯੋਗਵਚਨਂ. ਏਸ ਨਯੋ ਏਦਿਸੇਸੁ. ਰੂਪਸ੍ਸਾਤਿਆਦਿ ਖਨ੍ਧਭੇਦਤੋ ਦਸ੍ਸਿਤਂ. ਚਕ੍ਖੁਸ੍ਸ…ਪੇ… ਜਰਾਮਰਣਸ੍ਸਾਤਿ ਹੇਟ੍ਠਾ ਵੁਤ੍ਤਪੇਯ੍ਯਾਲਨਯੇਨ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਂ. ਅਭਿਞ੍ਞਾਯਾਤਿਆਦੀਸੁ ਹੇਟ੍ਠਾ ਵੁਤ੍ਤਞਾਣਾਨੇਵ. ਅਭਿਞ੍ਞਟ੍ਠਨ੍ਤਿ ਅਭਿਜਾਨਨਸਭਾਵਂ. ਏਸ ਨਯੋ ਏਦਿਸੇਸੁ. ਖਨ੍ਧਾਨਂ ਖਨ੍ਧਟ੍ਠਨ੍ਤਿਆਦਿ ਹੇਟ੍ਠਾ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਕੁਸਲੇ ਧਮ੍ਮੇਤਿਆਦਿ ਕੁਸਲਤ੍ਤਿਕਵਸੇਨ ਭੇਦੋ. ਕਾਮਾਵਚਰੇ ਧਮ੍ਮੇਤਿਆਦਿ ਚਤੁਭੂਮਕਵਸੇਨ. ਉਭਯਤ੍ਥਾਪਿ ‘‘ਸਬ੍ਬੇ ਜਾਨਾਤੀ’’ਤਿ ਬਹੁਵਚਨਪਾਠੋ ਸੁਨ੍ਦਰੋ. ਏਕਵਚਨਸੋਤੇ ਪਤਿਤਤ੍ਤਾ ਪਨ ਪੋਤ੍ਥਕੇਸੁ ਏਕਵਚਨੇਨ ਲਿਖਿਤਂ. ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸਾਤਿਆਦਿ ਚੁਦ੍ਦਸਨ੍ਨਂ ਬੁਦ੍ਧਞਾਣਾਨਂ ਵਿਸਯਭੇਦੋ. ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਪਰੋਪਰਿਯਤ੍ਤੇ ਞਾਣਨ੍ਤਿਆਦੀਨਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਞਾਣਾਨਿ ਵਤ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣਂ ਕਸ੍ਮਾ ਨ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਚੇ? ਵੁਚ੍ਚਮਾਨਸ੍ਸ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣਤ੍ਤਾ. ਵਿਸਯਭੇਦਤੋ ਹਿ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣੇ ਵੁਚ੍ਚਮਾਨੇ ਤਂ ਞਾਣਂ ਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਹੋਤਿ, ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣਂ ਪਨ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣਸ੍ਸ ਵਿਸਯੋ ਹੋਤਿਯੇਵ.

ਪੁਨ ਕਾਲ਼ਕਾਰਾਮਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਾਦੀਸੁ (ਅ. ਨਿ. ੪.੨੪) ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣਭੂਮਿਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਯਾਵਤਾ ਸਦੇਵਕਸ੍ਸ ਲੋਕਸ੍ਸਾਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਸਹ ਦੇਵੇਹਿ ਸਦੇਵਕਸ੍ਸ. ਸਹ ਮਾਰੇਨ ਸਮਾਰਕਸ੍ਸ. ਸਹ ਬ੍ਰਹ੍ਮੁਨਾ ਸਬ੍ਰਹ੍ਮਕਸ੍ਸ ਲੋਕਸ੍ਸ. ਸਹ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੇਹਿ ਸਸ੍ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਿਯਾ. ਸਹ ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸੇਹਿ ਸਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸਾਯ ਪਜਾਯ. ਪਜਾਤਤ੍ਤਾ ਪਜਾਤਿ ਸਤ੍ਤਲੋਕਸ੍ਸ ਪਰਿਯਾਯਵਚਨਮੇਤਂ. ਤਤ੍ਥ ਸਦੇਵਕਵਚਨੇਨ ਪਞ੍ਚਕਾਮਾਵਚਰਦੇਵਗ੍ਗਹਣਂ, ਸਮਾਰਕਵਚਨੇਨ ਛਟ੍ਠਕਾਮਾਵਚਰਦੇਵਗ੍ਗਹਣਂ, ਸਬ੍ਰਹ੍ਮਕਵਚਨੇਨ ਬ੍ਰਹ੍ਮਕਾਯਿਕਾਦਿਬ੍ਰਹ੍ਮਗ੍ਗਹਣਂ, ਸਸ੍ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਿਵਚਨੇਨ ਸਾਸਨਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਤ੍ਥਿਕਪਚ੍ਚਾਮਿਤ੍ਤਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਗ੍ਗਹਣਂ ਸਮਿਤਪਾਪਬਾਹਿਤਪਾਪਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਗ੍ਗਹਣਞ੍ਚ, ਪਜਾਵਚਨੇਨ ਸਤ੍ਤਲੋਕਗ੍ਗਹਣਂ, ਸਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸਵਚਨੇਨ ਸਮ੍ਮੁਤਿਦੇਵਸੇਸਮਨੁਸ੍ਸਗ੍ਗਹਣਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਏਵਮੇਤ੍ਥ ਤੀਹਿ ਪਦੇਹਿ ਓਕਾਸਲੋਕੋ, ਦ੍ਵੀਹਿ ਪਜਾਵਸੇਨ ਸਤ੍ਤਲੋਕੋ ਗਹਿਤੋਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਅਪਰੋ ਨਯੋ – ਸਦੇਵਕਗ੍ਗਹਣੇਨ ਅਰੂਪਾਵਚਰਲੋਕੋ ਗਹਿਤੋ, ਸਮਾਰਕਗ੍ਗਹਣੇਨ ਛਕਾਮਾਵਚਰਦੇਵਲੋਕੋ, ਸਬ੍ਰਹ੍ਮਕਗ੍ਗਹਣੇਨ ਰੂਪਾਵਚਰਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕੋ, ਸਸ੍ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਦਿਗ੍ਗਹਣੇਨ ਚਤੁਪਰਿਸਵਸੇਨ, ਸਮ੍ਮੁਤਿਦੇਵੇਹਿ ਵਾ ਸਹ ਮਨੁਸ੍ਸਲੋਕੋ, ਅਵਸੇਸਸਤ੍ਤਲੋਕੋ ਵਾ.

ਅਪਿਚੇਤ੍ਥ ਸਦੇਵਕਵਚਨੇਨ ਉਕ੍ਕਟ੍ਠਪਰਿਚ੍ਛੇਦਤੋ ਸਬ੍ਬਸ੍ਸਪਿ ਲੋਕਸ੍ਸ ਦਿਟ੍ਠਾਦਿਜਾਨਨਭਾਵਂ ਸਾਧੇਤਿ. ਤਤੋ ਯੇਸਂ ਸਿਯਾ ‘‘ਮਾਰੋ ਮਹਾਨੁਭਾਵੋ ਛਕਾਮਾਵਚਰਿਸ੍ਸਰੋ ਵਸਵਤ੍ਤੀ, ਕਿਂ ਤਸ੍ਸਾਪਿ ਦਿਟ੍ਠਾਦਿਂ ਜਾਨਾਤੀ’’ਤਿ, ਤੇਸਂ ਵਿਮਤਿਂ ਵਿਧਮਨ੍ਤੋ ‘‘ਸਮਾਰਕਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਯੇਸਂ ਪਨ ਸਿਯਾ ‘‘ਬ੍ਰਹ੍ਮਾ ਮਹਾਨੁਭਾਵੋ ਏਕਙ੍ਗੁਲਿਯਾ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਚਕ੍ਕਵਾਲ਼ਸਹਸ੍ਸੇ ਆਲੋਕਂ ਫਰਤਿ, ਦ੍ਵੀਹਿ…ਪੇ… ਦਸਹਿ ਅਙ੍ਗੁਲੀਹਿ ਦਸਸੁ ਚਕ੍ਕਵਾਲ਼ਸਹਸ੍ਸੇਸੁ ਆਲੋਕਂ ਫਰਤਿ, ਅਨੁਤ੍ਤਰਞ੍ਚ ਝਾਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿਸੁਖਂ ਪਟਿਸਂਵੇਦੇਤਿ, ਕਿਂ ਤਸ੍ਸਾਪਿ ਦਿਟ੍ਠਾਦਿਂ ਜਾਨਾਤੀ’’ਤਿ, ਤੇਸਂ ਵਿਮਤਿਂ ਵਿਧਮਨ੍ਤੋ ‘‘ਸਬ੍ਰਹ੍ਮਕਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਤਤੋ ਯੇਸਂ ਸਿਯਾ ‘‘ਪੁਥੂ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਸਾਸਨਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਤ੍ਥਿਕਾ, ਕਿਂ ਤੇਸਮ੍ਪਿ ਦਿਟ੍ਠਾਦਿਂ ਜਾਨਾਤੀ’’ਤਿ, ਤੇਸਂ ਵਿਮਤਿਂ ਵਿਧਮਨ੍ਤੋ ‘‘ਸਸ੍ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਿਯਾ ਪਜਾਯਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਏਵਂ ਉਕ੍ਕਟ੍ਠਾਨਂ ਦਿਟ੍ਠਾਦਿਜਾਨਨਭਾਵਂ ਪਕਾਸੇਤ੍ਵਾ ਅਥ ਸਮ੍ਮੁਤਿਦੇਵੇ ਅਵਸੇਸਮਨੁਸ੍ਸੇ ਚ ਉਪਾਦਾਯ ਉਕ੍ਕਟ੍ਠਪਰਿਚ੍ਛੇਦਵਸੇਨ ਸੇਸਸਤ੍ਤਲੋਕਸ੍ਸ ਦਿਟ੍ਠਾਦਿਜਾਨਨਭਾਵਂ ਪਕਾਸੇਤਿ. ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਅਨੁਸਨ੍ਧਿਕ੍ਕਮੋ. ਪੋਰਾਣਾ ਪਨਾਹੁ – ਸਦੇਵਕਸ੍ਸਾਤਿ ਦੇਵਤਾਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਅਵਸੇਸਲੋਕਸ੍ਸ. ਸਮਾਰਕਸ੍ਸਾਤਿ ਮਾਰੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਅਵਸੇਸਲੋਕਸ੍ਸ. ਸਬ੍ਰਹ੍ਮਕਸ੍ਸਾਤਿ ਬ੍ਰਹ੍ਮੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਅਵਸੇਸਲੋਕਸ੍ਸ. ਏਵਂ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਤਿਭਵੂਪਗੇ ਸਤ੍ਤੇ ਤੀਹਾਕਾਰੇਹਿ ਤੀਸੁ ਪਦੇਸੁ ਪਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਦ੍ਵੀਹਾਕਾਰੇਹਿ ਪਰਿਯਾਦਾਤੁਂ ਸਸ੍ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਿਯਾ ਪਜਾਯ ਸਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸਾਯਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਏਵਂ ਪਞ੍ਚਹਿ ਪਦੇਹਿ ਤੇਨ ਤੇਨ ਆਕਾਰੇਨ ਤੇਧਾਤੁਕਮੇਵ ਪਰਿਯਾਦਿਨ੍ਨਂ ਹੋਤੀਤਿ.

ਦਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿ ਰੂਪਾਯਤਨਂ. ਸੁਤਨ੍ਤਿ ਸਦ੍ਦਾਯਤਨਂ. ਮੁਤਨ੍ਤਿ ਪਤ੍ਵਾ ਗਹੇਤਬ੍ਬਤੋ ਗਨ੍ਧਾਯਤਨਂ, ਰਸਾਯਤਨਂ, ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਾਯਤਨਂ. ਵਿਞ੍ਞਾਤਨ੍ਤਿ ਸੁਖਦੁਕ੍ਖਾਦਿਧਮ੍ਮਾਰਮ੍ਮਣਂ. ਪਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਪਰਿਯੇਸਿਤ੍ਵਾ ਵਾ ਅਪਰਿਯੇਸਿਤ੍ਵਾ ਵਾ ਪਤ੍ਤਂ. ਪਰਿਯੇਸਿਤਨ੍ਤਿ ਪਤ੍ਤਂ ਵਾ ਅਪ੍ਪਤ੍ਤਂ ਵਾ ਪਰਿਯੇਸਿਤਂ. ਅਨੁਵਿਚਰਿਤਂ ਮਨਸਾਤਿ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਅਨੁਸਞ੍ਚਰਿਤਂ. ਸਬ੍ਬਂ ਜਾਨਾਤੀਤਿ ਇਮਿਨਾ ਏਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ – ਯਂ ਅਪਰਿਮਾਨਾਸੁ ਲੋਕਧਾਤੂਸੁ ਇਮਸ੍ਸ ਸਦੇਵਕਸ੍ਸ ਲੋਕਸ੍ਸ ‘‘ਨੀਲਂ ਪੀਤ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ (ਧ. ਸ. ੬੧੯) ਰੂਪਾਰਮ੍ਮਣਂ ਚਕ੍ਖੁਦ੍ਵਾਰੇ ਆਪਾਥਂ ਆਗਚ੍ਛਤਿ, ਅਯਂ ਸਤ੍ਤੋ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਖਣੇ ਇਮਂ ਨਾਮ ਰੂਪਾਰਮ੍ਮਣਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਸੁਮਨੋ ਵਾ ਦੁਮ੍ਮਨੋ ਵਾ ਮਜ੍ਝਤ੍ਤੋ ਵਾ ਜਾਤੋਤਿ ਤਂ ਸਬ੍ਬਂ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣਂ ਜਾਨਾਤਿ. ਤਥਾ ਯਂ ਅਪਰਿਮਾਣਾਸੁ ਲੋਕਧਾਤੂਸੁ ਇਮਸ੍ਸ ਸਦੇਵਕਸ੍ਸ ਲੋਕਸ੍ਸ ‘‘ਭੇਰਿਸਦ੍ਦੋ, ਮੁਦਿਙ੍ਗਸਦ੍ਦੋ’’ਤਿਆਦਿ ਸਦ੍ਦਾਰਮ੍ਮਣਂ ਸੋਤਦ੍ਵਾਰੇ ਆਪਾਥਂ ਆਗਚ੍ਛਤਿ, ‘‘ਮੂਲਗਨ੍ਧੋ ਤਚਗਨ੍ਧੋ’’ਤਿਆਦਿ (ਧ. ਸ. ੬੨੪-੬੨੭) ਗਨ੍ਧਾਰਮ੍ਮਣਂ ਘਾਨਦ੍ਵਾਰੇ ਆਪਾਥਂ ਆਗਚ੍ਛਤਿ, ‘‘ਮੂਲਰਸੋ, ਖਨ੍ਧਰਸੋ’’ਤਿਆਦਿ (ਧ. ਸ. ੬੨੮-੬੩੧) ਰਸਾਰਮ੍ਮਣਂ ਜਿਵ੍ਹਾਦ੍ਵਾਰੇ ਆਪਾਥਂ ਆਗਚ੍ਛਤਿ, ‘‘ਕਕ੍ਖਲ਼ਂ, ਮੁਦੁਕ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ (ਧ. ਸ. ੬੪੭-੬੫੦) ਪਥਵੀਧਾਤੁਤੇਜੋਧਾਤੁਵਾਯੋਧਾਤੁਭੇਦਂ ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਾਰਮ੍ਮਣਂ ਕਾਯਦ੍ਵਾਰੇ ਆਪਾਥਂ ਆਗਚ੍ਛਤਿ, ਅਯਂ ਸਤ੍ਤੋ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਖਣੇ ਇਮਂ ਨਾਮ ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਾਰਮ੍ਮਣਂ ਫੁਸਿਤ੍ਵਾ ਸੁਮਨੋ ਵਾ ਦੁਮ੍ਮਨੋ ਵਾ ਮਜ੍ਝਤ੍ਤੋ ਵਾ ਜਾਤੋਤਿ ਤਂ ਸਬ੍ਬਂ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣਂ ਜਾਨਾਤਿ. ਤਥਾ ਯਂ ਅਪਰਿਮਾਣਾਸੁ ਲੋਕਧਾਤੂਸੁ ਇਮਸ੍ਸ ਸਦੇਵਕਸ੍ਸ ਲੋਕਸ੍ਸ ਸੁਖਦੁਕ੍ਖਾਦਿਭੇਦਂ ਧਮ੍ਮਾਰਮ੍ਮਣਂ ਮਨੋਦ੍ਵਾਰੇ ਆਪਾਥਂ ਆਗਚ੍ਛਤਿ, ਅਯਂ ਸਤ੍ਤੋ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਖਣੇ ਇਮਂ ਨਾਮ ਧਮ੍ਮਾਰਮ੍ਮਣਂ ਵਿਜਾਨਿਤ੍ਵਾ ਸੁਮਨੋ ਵਾ ਦੁਮ੍ਮਨੋ ਵਾ ਮਜ੍ਝਤ੍ਤੋ ਵਾ ਜਾਤੋਤਿ ਤਂ ਸਬ੍ਬਂ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣਂ ਜਾਨਾਤਿ. ਇਮਸ੍ਸ ਪਨ ਮਹਾਜਨਸ੍ਸ ਪਰਿਯੇਸਿਤ੍ਵਾ ਅਪ੍ਪਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਅਤ੍ਥਿ, ਪਰਿਯੇਸਿਤ੍ਵਾ ਪਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਅਤ੍ਥਿ. ਅਪਰਿਯੇਸਿਤ੍ਵਾ ਅਪ੍ਪਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਅਤ੍ਥਿ, ਅਪਰਿਯੇਸਿਤ੍ਵਾ ਪਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਅਤ੍ਥਿ. ਸਬ੍ਬਂ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣੇਨ ਅਪ੍ਪਤ੍ਤਂ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥੀਤਿ.

੧੨੧. ਪੁਨ ਅਪਰੇਨ ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣਭਾਵਸਾਧਨਤ੍ਥਂ ਨ ਤਸ੍ਸਾਤਿ ਗਾਥਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਨ ਤਸ੍ਸ ਅਦ੍ਦਿਟ੍ਠਮਿਧਤ੍ਥਿ ਕਿਞ੍ਚੀਤਿ ਤਸ੍ਸ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਇਧ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਤੇਧਾਤੁਕੇ ਲੋਕੇ, ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਕਾਲੇ ਵਾ ਪਞ੍ਞਾਚਕ੍ਖੁਨਾ ਅਦ੍ਦਿਟ੍ਠਂ ਨਾਮ ਕਿਞ੍ਚਿ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਕਮ੍ਪਿ ਨ ਅਤ੍ਥਿ ਨ ਸਂਵਿਜ੍ਜਤਿ. ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਇਦਂ ਵਤ੍ਤਮਾਨਕਾਲਿਕਂ ਆਖ੍ਯਾਤਪਦਂ. ਇਮਿਨਾ ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਕਾਲਿਕਸ੍ਸ ਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਞਾਤਭਾਵਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਗਾਥਾਬਨ੍ਧਸੁਖਤ੍ਥਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਦ-ਕਾਰੋ ਸਂਯੁਤ੍ਤੋ. ਅਥੋ ਅਵਿਞ੍ਞਾਤਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਅਥੋਇਤਿ ਵਚਨੋਪਾਦਾਨੇ ਨਿਪਾਤੋ. ਅਵਿਞ੍ਞਾਤਨ੍ਤਿ ਅਤੀਤਕਾਲਿਕਂ ਅਵਿਞ੍ਞਾਤਂ ਨਾਮ ਕਿਞ੍ਚਿ ਧਮ੍ਮਜਾਤਂ. ਨਾਹੋਸੀਤਿ ਪਾਠਸੇਸੋ. ਅਬ੍ਯਯਭੂਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਿਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਗਹਣੇ ਪਾਠਸੇਸਂ ਵਿਨਾਪਿ ਯੁਜ੍ਜਤਿਯੇਵ. ਇਮਿਨਾ ਅਤੀਤਕਾਲਿਕਸ੍ਸ ਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਞਾਤਭਾਵਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਅਜਾਨਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਅਨਾਗਤਕਾਲਿਕਂ ਅਜਾਨਿਤਬ੍ਬਂ ਨਾਮ ਧਮ੍ਮਜਾਤਂ ਨ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ, ਨਤ੍ਥਿ ਵਾ. ਇਮਿਨਾ ਅਨਾਗਤਕਾਲਿਕਸ੍ਸ ਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਞਾਤਭਾਵਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਜਾਨਨਕਿਰਿਯਾਵਿਸੇਸਨਮਤ੍ਤਮੇਵ ਵਾ ਏਤ੍ਥ ਅ-ਕਾਰੋ. ਸਬ੍ਬਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾਸਿ ਯਦਤ੍ਥਿ ਨੇਯ੍ਯਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਯਂ ਤੇਕਾਲਿਕਂ ਵਾ ਕਾਲਵਿਮੁਤ੍ਤਂ ਵਾ ਨੇਯ੍ਯਂ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਧਮ੍ਮਜਾਤਂ ਅਤ੍ਥਿ, ਤਂ ਸਬ੍ਬਂ ਤਥਾਗਤੋ ਅਭਿਞ੍ਞਾਸਿ ਅਧਿਕੇਨ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣੇਨ ਜਾਨਿ ਪਟਿਵਿਜ੍ਝਿ. ਏਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥਿਸਦ੍ਦੇਨ ਤੇਕਾਲਿਕਸ੍ਸ ਕਾਲਵਿਮੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਚ ਗਹਣਾ ਅਤ੍ਥਿ-ਸਦ੍ਦੋ ਅਬ੍ਯਯਭੂਤੋਯੇਵ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ. ਤਥਾਗਤੋ ਤੇਨ ਸਮਨ੍ਤਚਕ੍ਖੂਤਿ ਕਾਲਵਸੇਨ ਓਕਾਸਵਸੇਨ ਚ ਨਿਪ੍ਪਦੇਸਤ੍ਤਾ ਸਮਨ੍ਤਾ ਸਬ੍ਬਤੋ ਪਵਤ੍ਤਂ ਞਾਣਚਕ੍ਖੁ ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਸਮਨ੍ਤਚਕ੍ਖੁ. ਤੇਨ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤੇਨ ਕਾਰਣੇਨ ਤਥਾਗਤੋ ਸਮਨ੍ਤਚਕ੍ਖੁ, ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੂਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਇਮਿਸ੍ਸਾ ਗਾਥਾਯ ਪੁਗ੍ਗਲਾਧਿਟ੍ਠਾਨਾਯ ਦੇਸਨਾਯ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣਂ ਸਾਧਿਤਂ.

ਪੁਨ ਬੁਦ੍ਧਞਾਣਾਨਂ ਵਿਸਯਵਸੇਨ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਕਾਮੋ ਸਮਨ੍ਤਚਕ੍ਖੂਤਿ ਕੇਨਟ੍ਠੇਨ ਸਮਨ੍ਤਚਕ੍ਖੂਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਗਾਥਾਯ ਸਮਨ੍ਤਚਕ੍ਖੂਤਿ ਵੁਤ੍ਤਪਦੇ ਯਂ ਤਂ ਸਮਨ੍ਤਚਕ੍ਖੁ, ਤਂ ਕੇਨਟ੍ਠੇਨ ਸਮਨ੍ਤਚਕ੍ਖੂਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਤ੍ਥੋ ਪਨਸ੍ਸ ਯਾਵਤਾ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਟ੍ਠੋਤਿਆਦੀਹਿ ਵੁਤ੍ਤੋਯੇਵ ਹੋਤਿ. ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣਞ੍ਹਿ ਸਮਨ੍ਤਚਕ੍ਖੁ. ਯਥਾਹ – ‘‘ਸਮਨ੍ਤਚਕ੍ਖੁ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣ’’ਨ੍ਤਿ (ਚੂਲ਼ਨਿ. ਧੋਤਕਮਾਣਵਪੁਚ੍ਛਾਨਿਦ੍ਦੇਸ ੩੨). ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣਟ੍ਠੇ ਵੁਤ੍ਤੇ ਸਮਨ੍ਤਚਕ੍ਖੁਟ੍ਠੋ ਵੁਤ੍ਤੋਯੇਵ ਹੋਤੀਤਿ. ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸੇਵ ਞਾਣਾਨੀਤਿ ਬੁਦ੍ਧਞਾਣਾਨਿ. ਦੁਕ੍ਖੇ ਞਾਣਾਦੀਨਿਪਿ ਹਿ ਸਬ੍ਬਾਕਾਰੇਨ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸੇਵ ਭਗਵਤੋ ਪਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ, ਇਤਰੇਸਂ ਪਨ ਏਕਦੇਸਮਤ੍ਤੇਨੇਵ ਪਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ. ਸਾਵਕਸਾਧਾਰਣਾਨੀਤਿ ਪਨ ਏਕਦੇਸੇਨਾਪਿ ਅਤ੍ਥਿਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਸਬ੍ਬੋ ਞਾਤੋਤਿ ਸਬ੍ਬੋ ਞਾਣੇਨ ਞਾਤੋ. ਅਞ੍ਞਾਤੋ ਦੁਕ੍ਖਟ੍ਠੋ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਮੇਵ ਅਤ੍ਥਂ ਪਟਿਸੇਧੇਨ ਵਿਭਾਵੇਤਿ. ਸਬ੍ਬੋ ਦਿਟ੍ਠੋਤਿ ਨ ਕੇਵਲਂ ਞਾਤਮਤ੍ਤੋਯੇਵ, ਅਥ ਖੋ ਚਕ੍ਖੁਨਾ ਦਿਟ੍ਠੋ ਵਿਯ ਕਤੋ. ਸਬ੍ਬੋ ਵਿਦਿਤੋਤਿ ਨ ਕੇਵਲਂ ਦਿਟ੍ਠਮਤ੍ਤੋਯੇਵ, ਅਥ ਖੋ ਪਾਕਟੋ. ਸਬ੍ਬੋ ਸਚ੍ਛਿਕਤੋਤਿ ਨ ਕੇਵਲਂ ਵਿਦਿਤੋਯੇਵ, ਅਥ ਖੋ ਤਤ੍ਥ ਞਾਣਪਟਿਲਾਭਵਸੇਨ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖੀਕਤੋ. ਸਬ੍ਬੋ ਫਸ੍ਸਿਤੋਤਿ ਨ ਕੇਵਲਂ ਸਚ੍ਛਿਕਤੋਯੇਵ, ਅਥ ਖੋ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਯਥਾਰੁਚਿ ਸਮੁਦਾਚਾਰਵਸੇਨ ਫੁਟ੍ਠੋਤਿ. ਅਥ ਵਾ ਞਾਤੋ ਸਭਾਵਲਕ੍ਖਣਵਸੇਨ. ਦਿਟ੍ਠੋ ਸਾਮਞ੍ਞਲਕ੍ਖਣਵਸੇਨ. ਵਿਦਿਤੋ ਰਸਵਸੇਨ. ਸਚ੍ਛਿਕਤੋ ਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨਵਸੇਨ. ਫਸ੍ਸਿਤੋ ਪਦਟ੍ਠਾਨਵਸੇਨ. ਅਥ ਵਾ ਞਾਤੋ ਞਾਣੁਪ੍ਪਾਦਵਸੇਨ. ਦਿਟ੍ਠੋ ਚਕ੍ਖੁਪ੍ਪਾਦਵਸੇਨ. ਵਿਦਿਤੋ ਪਞ੍ਞੁਪ੍ਪਾਦਵਸੇਨ. ਸਚ੍ਛਿਕਤੋ ਵਿਜ੍ਜੁਪ੍ਪਾਦਵਸੇਨ. ਫਸ੍ਸਿਤੋ ਆਲੋਕੁਪ੍ਪਾਦਵਸੇਨ. ‘‘ਯਾਵਤਾ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਟ੍ਠੋ, ਸਬ੍ਬੋ ਦਿਟ੍ਠੋ, ਅਦਿਟ੍ਠੋ ਦੁਕ੍ਖਟ੍ਠੋ ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਚ ‘‘ਯਾਵਤਾ ਸਦੇਵਕਸ੍ਸ ਲੋਕਸ੍ਸ…ਪੇ… ਅਨੁਵਿਚਰਿਤਂ ਮਨਸਾ, ਸਬ੍ਬਂ ਞਾਤਂ, ਅਞ੍ਞਾਤਂ ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਚ ਵਿਤ੍ਥਾਰੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਪਠਮਂ ਵੁਤ੍ਤਗਾਥਾ ਨਿਗਮਨਵਸੇਨ ਪੁਨ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਤਂਨਿਗਮਨੇਯੇਵ ਹਿ ਕਤੇ ਞਾਣਨਿਗਮਨਮ੍ਪਿ ਕਤਮੇਵ ਹੋਤੀਤਿ.

ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣਨਿਦ੍ਦੇਸਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਪ੍ਪਕਾਸਿਨਿਯਾ ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਮਗ੍ਗ-ਅਟ੍ਠਕਥਾਯ

ਞਾਣਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੨. ਦਿਟ੍ਠਿਕਥਾ

੧. ਅਸ੍ਸਾਦਦਿਟ੍ਠਿਨਿਦ੍ਦੇਸਵਣ੍ਣਨਾ

੧੨੨. ਇਦਾਨਿ ਞਾਣਕਥਾਨਨ੍ਤਰਂ ਕਥਿਤਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਕਥਾਯ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬਅਨੁਵਣ੍ਣਨਾ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤਾ. ਅਯਞ੍ਹਿ ਦਿਟ੍ਠਿਕਥਾ ਞਾਣਕਥਾਯ ਕਤਞਾਣਪਰਿਚਯਸ੍ਸ ਸਮਧਿਗਤਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਸ੍ਸ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਮਲਵਿਸੋਧਨਾ ਸੁਕਰਾ ਹੋਤਿ, ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ ਚ ਸੁਪਰਿਸੁਦ੍ਧਾ ਹੋਤੀਤਿ ਞਾਣਕਥਾਨਨ੍ਤਰਂ ਕਥਿਤਾ. ਤਤ੍ਥ ਕਾ ਦਿਟ੍ਠੀਤਿਆਦਿਕਾ ਪੁਚ੍ਛਾ. ਕਾ ਦਿਟ੍ਠੀਤਿ ਅਭਿਨਿਵੇਸਪਰਾਮਾਸੋ ਦਿਟ੍ਠੀਤਿਆਦਿਕਂ ਪੁਚ੍ਛਿਤਪੁਚ੍ਛਾਯ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨਂ. ਕਥਂ ਅਭਿਨਿਵੇਸਪਰਾਮਾਸੋ ਦਿਟ੍ਠੀਤਿਆਦਿਕੋ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਿਤਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨਸ੍ਸ ਵਿਤ੍ਥਾਰਨਿਦ੍ਦੇਸੋ, ਸਬ੍ਬਾਵ ਤਾ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ ਅਸ੍ਸਾਦਦਿਟ੍ਠਿਯੋਤਿਆਦਿਕਾ ਦਿਟ੍ਠਿਸੁਤ੍ਤਸਂਸਨ੍ਦਨਾਤਿ ਏਵਮਿਮੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦਾ. ਤਤ੍ਥ ਪੁਚ੍ਛਾਪਰਿਚ੍ਛੇਦੇ ਤਾਵ ਕਾ ਦਿਟ੍ਠੀਤਿ ਧਮ੍ਮਪੁਚ੍ਛਾ, ਸਭਾਵਪੁਚ੍ਛਾ. ਕਤਿ ਦਿਟ੍ਠਿਟ੍ਠਾਨਾਨੀਤਿ ਹੇਤੁਪੁਚ੍ਛਾ ਪਚ੍ਚਯਪੁਚ੍ਛਾ, ਕਿਤ੍ਤਕਾਨਿ ਦਿਟ੍ਠੀਨਂ ਕਾਰਣਾਨੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਕਤਿ ਦਿਟ੍ਠਿਪਰਿਯੁਟ੍ਠਾਨਾਨੀਤਿ ਸਮੁਦਾਚਾਰਪੁਚ੍ਛਾ ਵਿਕਾਰਪੁਚ੍ਛਾ. ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ ਏਵ ਹਿ ਸਮੁਦਾਚਾਰਵਸੇਨ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਰਿਯੋਨਨ੍ਧਨ੍ਤਿਯੋ ਉਟ੍ਠਹਨ੍ਤੀਤਿ ਦਿਟ੍ਠਿਪਰਿਯੁਟ੍ਠਾਨਾਨਿ ਨਾਮ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਕਤਿ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋਤਿ ਦਿਟ੍ਠੀਨਂ ਸਙ੍ਖਾਪੁਚ੍ਛਾ ਗਣਨਾਪੁਚ੍ਛਾ. ਕਤਿ ਦਿਟ੍ਠਾਭਿਨਿਵੇਸਾਤਿ ਵਤ੍ਥੁਪ੍ਪਭੇਦਵਸੇਨ ਆਰਮ੍ਮਣਨਾਨਤ੍ਤਵਸੇਨ ਦਿਟ੍ਠਿਪ੍ਪਭੇਦਪੁਚ੍ਛਾ. ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ ਏਵ ਹਿ ਤਂ ਤਂ ਵਤ੍ਥੁਂ ਤਂ ਤਂ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਅਭਿਨਿਵਿਸਨ੍ਤਿ ਪਰਾਮਸਨ੍ਤੀਤਿ ਦਿਟ੍ਠਿਪਰਾਮਾਸਾਤਿ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ. ਕਤਮੋ ਦਿਟ੍ਠਿਟ੍ਠਾਨਸਮੁਗ੍ਘਾਤੋਤਿ ਦਿਟ੍ਠੀਨਂ ਪਟਿਪਕ੍ਖਪੁਚ੍ਛਾ ਪਹਾਨੂਪਾਯਪੁਚ੍ਛਾ. ਦਿਟ੍ਠਿਕਾਰਣਾਨਿ ਹਿ ਖਨ੍ਧਾਦੀਨਿ ਦਿਟ੍ਠਿਸਮੁਗ੍ਘਾਤੇਨ ਤਾਸਂ ਕਾਰਣਾਨਿ ਨ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਤਾਨਿ ਚ ਕਾਰਣਾਨਿ ਸਮੁਗ੍ਘਾਤਿਤਾਨਿ ਨਾਮ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਦਿਟ੍ਠਿਟ੍ਠਾਨਾਨਿ ਸਮ੍ਮਾ ਭੁਸਂ ਹਞ੍ਞਨ੍ਤਿ ਏਤੇਨਾਤਿ ਦਿਟ੍ਠਿਟ੍ਠਾਨਸਮੁਗ੍ਘਾਤੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ.

ਇਦਾਨਿ ਏਤਾਸਂ ਛਨ੍ਨਂ ਪੁਚ੍ਛਾਨਂ ਕਾ ਦਿਟ੍ਠੀਤਿਆਦੀਨਿ ਛ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨਾਨਿ. ਤਤ੍ਥ ਕਾ ਦਿਟ੍ਠੀਤਿ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤਬ੍ਬਪੁਚ੍ਛਾ. ਅਭਿਨਿਵੇਸਪਰਾਮਾਸੋ ਦਿਟ੍ਠੀਤਿ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨਂ. ਸਾ ਪਨ ਅਨਿਚ੍ਚਾਦਿਕੇ ਵਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ ਨਿਚ੍ਚਾਦਿਵਸੇਨ ਅਭਿਨਿਵਿਸਤਿ ਪਤਿਟ੍ਠਹਤਿ ਦਲ਼੍ਹਂ ਗਣ੍ਹਾਤੀਤਿ ਅਭਿਨਿਵੇਸੋ. ਅਨਿਚ੍ਚਾਦਿਆਕਾਰਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਨਿਚ੍ਚਨ੍ਤਿਆਦਿਵਸੇਨ ਵਤ੍ਤਮਾਨੋ ਪਰਤੋ ਆਮਸਤਿ ਗਣ੍ਹਾਤੀਤਿ ਪਰਾਮਾਸੋ. ਅਥ ਵਾ ਨਿਚ੍ਚਨ੍ਤਿਆਦਿਕਂ ਪਰਂ ਉਤ੍ਤਮਂ ਸਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਆਮਸਤਿ ਗਣ੍ਹਾਤੀਤਿ ਪਰਾਮਾਸੋ, ਅਭਿਨਿਵੇਸੋ ਚ ਸੋ ਪਰਾਮਾਸੋ ਚਾਤਿ ਅਭਿਨਿਵੇਸਪਰਾਮਾਸੋ. ਏਵਂਪਕਾਰੋ ਦਿਟ੍ਠੀਤਿ ਕਿਚ੍ਚਤੋ ਦਿਟ੍ਠਿਸਭਾਵਂ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤਿ. ਤੀਣਿ ਸਤਨ੍ਤਿ ਤੀਣਿ ਸਤਾਨਿ, ਵਚਨਵਿਪਲ੍ਲਾਸੋ ਕਤੋ. ਕਤਮੋ ਦਿਟ੍ਠਿਟ੍ਠਾਨਸਮੁਗ੍ਘਾਤੋਤਿ ਪੁਚ੍ਛਂ ਅਨੁਦ੍ਧਰਿਤ੍ਵਾਵ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗੋ ਦਿਟ੍ਠਿਟ੍ਠਾਨਸਮੁਗ੍ਘਾਤੋਤਿ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨਂ ਕਤਂ.

੧੨੩. ਇਦਾਨਿ ਕਥਂ ਅਭਿਨਿਵੇਸਪਰਾਮਾਸੋਤਿਆਦਿ ਵਿਤ੍ਥਾਰਨਿਦ੍ਦੇਸੋ. ਤਤ੍ਥ ਰੂਪਨ੍ਤਿ ਉਪਯੋਗਵਚਨਂ. ਰੂਪਂ ਅਭਿਨਿਵੇਸਪਰਾਮਾਸੋਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ. ਰੂਪਨ੍ਤਿ ਚੇਤ੍ਥ ਰੂਪੁਪਾਦਾਨਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਕਸਿਣਰੂਪਞ੍ਚ. ‘‘ਏਤਂ ਮਮਾ’’ਤਿ ਅਭਿਨਿਵੇਸਪਰਾਮਾਸੋ ਦਿਟ੍ਠਿ, ‘‘ਏਸੋਹਮਸ੍ਮੀ’’ਤਿ ਅਭਿਨਿਵੇਸਪਰਾਮਾਸੋ ਦਿਟ੍ਠਿ, ‘‘ਏਸੋ ਮੇ ਅਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਅਭਿਨਿਵੇਸਪਰਾਮਾਸੋ ਦਿਟ੍ਠੀਤਿ ਪਚ੍ਚੇਕਂ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਂ. ਏਤਨ੍ਤਿ ਸਾਮਞ੍ਞਵਚਨਂ. ਤੇਨੇਵ ‘‘ਵੇਦਨਂ ਏਤਂ ਮਮ, ਸਙ੍ਖਾਰੇ ਏਤਂ ਮਮਾ’’ਤਿ ਨਪੁਂਸਕਵਚਨਂ ਏਕਵਚਨਞ੍ਚ ਕਤਂ. ਏਸੋਤਿ ਪਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਮਪੇਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗੇਕਵਚਨਂ ਕਤਂ. ਏਤਂ ਮਮਾਤਿ ਤਣ੍ਹਾਮਞ੍ਞਨਾਮੂਲਿਕਾ ਦਿਟ੍ਠਿ. ਏਸੋਹਮਸ੍ਮੀਤਿ ਮਾਨਮਞ੍ਞਨਾਮੂਲਿਕਾ ਦਿਟ੍ਠਿ. ਏਸੋ ਮੇ ਅਤ੍ਤਾਤਿ ਦਿਟ੍ਠਿਮਞ੍ਞਨਾ ਏਵ. ਕੇਚਿ ਪਨ ‘‘ਏਤਂ ਮਮਾਤਿ ਮਮਂਕਾਰਕਪ੍ਪਨਾ, ਏਸੋਹਮਸ੍ਮੀਤਿ ਅਹਂਕਾਰਕਪ੍ਪਨਾ, ਏਸੋ ਮੇ ਅਤ੍ਤਾਤਿ ਅਹਂਕਾਰਮਮਂਕਾਰਕਪ੍ਪਿਤੋ ਅਤ੍ਤਾਭਿਨਿਵੇਸੋਤਿ ਚ, ਤਥਾ ਯਥਾਕ੍ਕਮੇਨੇਵ ਤਣ੍ਹਾਮੂਲਨਿਵੇਸੋ ਮਾਨਪਗ੍ਗਾਹੋ, ਤਣ੍ਹਾਮੂਲਨਿਵਿਟ੍ਠੋ ਮਾਨਪਗ੍ਗਹਿਤੋ, ਅਤ੍ਤਾਭਿਨਿਵੇਸੋਤਿ ਚ, ਸਙ੍ਖਾਰਾਨਂ ਦੁਕ੍ਖਲਕ੍ਖਣਾਦਸ੍ਸਨਂ, ਸਙ੍ਖਾਰਾਨਂ ਅਨਿਚ੍ਚਲਕ੍ਖਣਾਦਸ੍ਸਨਂ, ਸਙ੍ਖਾਰਾਨਂ ਤਿਲਕ੍ਖਣਾਦਸ੍ਸਨਹੇਤੁਕੋ ਅਤ੍ਤਾਭਿਨਿਵੇਸੋਤਿ ਚ, ਦੁਕ੍ਖੇ ਅਸੁਭੇ ਚ ਸੁਖਂ ਸੁਭਨ੍ਤਿ ਵਿਪਲ੍ਲਾਸਗਤਸ੍ਸ, ਅਨਿਚ੍ਚੇ ਨਿਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਵਿਪਲ੍ਲਾਸਗਤਸ੍ਸ, ਚਤੁਬ੍ਬਿਧਵਿਪਲ੍ਲਾਸਗਤਸ੍ਸ ਚ ਅਤ੍ਤਾਭਿਨਿਵੇਸੋਤਿ ਚ, ਪੁਬ੍ਬੇਨਿਵਾਸਞਾਣਸ੍ਸ ਆਕਾਰਕਪ੍ਪਨਾ, ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁਞਾਣਸ੍ਸ ਅਨਾਗਤਪਟਿਲਾਭਕਪ੍ਪਨਾ, ਪੁਬ੍ਬਨ੍ਤਾਪਰਨ੍ਤਇਦਪ੍ਪਚ੍ਚਯਤਾਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨੇਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਕਪ੍ਪਨਿਸ੍ਸਿਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਤਾਭਿਨਿਵੇਸੋਤਿ ਚ, ਨਨ੍ਦਿਯਾ ਅਤੀਤਮਨ੍ਵਾਗਮੇਤਿ, ਨਨ੍ਦਿਯਾ ਅਨਾਗਤਂ ਪਟਿਕਙ੍ਖਤਿ, ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨੇਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਸਂਹੀਰਤਿ ਅਤ੍ਤਾਭਿਨਿਵੇਸੋਤਿ ਚ, ਪੁਬ੍ਬਨ੍ਤੇ ਅਞ੍ਞਾਣਹੇਤੁਕਾ ਦਿਟ੍ਠਿ, ਅਪਰਨ੍ਤੇ ਅਞ੍ਞਾਣਹੇਤੁਕਾ ਦਿਟ੍ਠਿ, ਪੁਬ੍ਬਨ੍ਤਾਪਰਨ੍ਤੇ ਇਦਪ੍ਪਚ੍ਚਯਤਾਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨੇਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਅਞ੍ਞਾਣਹੇਤੁਕੋ ਅਤ੍ਤਾਭਿਨਿਵੇਸੋ’’ਤਿ ਚ ਏਤੇਸਂ ਤਿਣ੍ਣਂ ਵਚਨਾਨਂ ਅਤ੍ਥਂ ਵਣ੍ਣਯਨ੍ਤਿ.

ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ ਪਨੇਤ੍ਥ ਪਠਮਂ ਪਞ੍ਚਕ੍ਖਨ੍ਧਵਤ੍ਥੁਕਾ. ਤਤੋ ਛਅਜ੍ਝਤ੍ਤਿਕਬਾਹਿਰਾਯਤਨਵਿਞ੍ਞਾਣ- ਕਾਯਸਮ੍ਫਸ੍ਸਕਾਯਵੇਦਨਾਕਾਯਸਞ੍ਞਾਕਾਯਚੇਤਨਾਕਾਯਤਣ੍ਹਾਕਾਯਵਿਤਕ੍ਕਵਿਚਾਰਧਾਤੁਦਸਕਸਿਣ- ਦ੍ਵਤ੍ਤਿਂਸਾਕਾਰਵਤ੍ਥੁਕਾ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਦ੍ਵਤ੍ਤਿਂਸਾਕਾਰੇਸੁ ਚ ਯਤ੍ਥ ਵਿਸੁਂ ਅਭਿਨਿਵੇਸੋ ਨ ਯੁਜ੍ਜਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਸਕਲਸਰੀਰਾਭਿਨਿਵੇਸਵਸੇਨੇਵ ਵਿਸੁਂ ਅਭਿਨਿਵੇਸੋ ਵਿਯ ਕਤੋਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਤਤੋ ਦ੍ਵਾਦਸਾਯਤਨਅਟ੍ਠਾਰਸਧਾਤੁਏਕੂਨਵੀਸਤਿਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਵਸੇਨ ਯੋਜਨਾ ਕਤਾ. ਤੀਣਿ ਏਕਨ੍ਤਲੋਕੁਤ੍ਤਰਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਨ ਯੋਜਿਤਾਨਿ. ਨ ਹਿ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਵਤ੍ਥੁਕਾ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਸਬ੍ਬਤ੍ਥਾਪਿ ਚ ਲੋਕਿਯਲੋਕੁਤ੍ਤਰਮਿਸ੍ਸੇਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰੇ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਲੋਕਿਯਾ ਏਵ ਗਹੇਤਬ੍ਬਾ. ਅਨਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਬਦ੍ਧਰੂਪਞ੍ਚ ਨ ਗਹੇਤਬ੍ਬਮੇਵ. ਤਤੋ ਤੇਧਾਤੁਕਵਸੇਨ ਨਵਵਿਧਭਵਵਸੇਨ ਝਾਨਬ੍ਰਹ੍ਮਵਿਹਾਰਸਮਾਪਤ੍ਤਿਵਸੇਨ ਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਾਦਙ੍ਗਵਸੇਨ ਚ ਯੋਜਨਾ ਕਤਾ. ਜਾਤਿਜਰਾਮਰਣਾਨਂ ਵਿਸੁਂ ਗਹਣੇ ਪਰਿਹਾਰੋ ਵੁਤ੍ਤਨਯੋ ਏਵ. ਸਬ੍ਬਾਨਿ ਚੇਤਾਨਿ ਰੂਪਾਦਿਕਾਨਿ ਜਰਾਮਰਣਨ੍ਤਾਨਿ ਅਟ੍ਠਨਵੁਤਿਸਤਂ ਪਦਾਨਿ ਭਵਨ੍ਤਿ.

੧੨੪. ਦਿਟ੍ਠਿਟ੍ਠਾਨੇਸੁ ਖਨ੍ਧਾਪਿ ਦਿਟ੍ਠਿਟ੍ਠਾਨਨ੍ਤਿ ਵੀਸਤਿਵਤ੍ਥੁਕਾਯਪਿ ਸਕ੍ਕਾਯਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਖਨ੍ਧਾਨਂਯੇਵ ਵਤ੍ਥੁਤ੍ਤਾ ‘‘ਯੇ ਹਿ ਕੇਚਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਮਣਾ ਵਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਵਾ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਮਾਨਾ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਸਬ੍ਬੇ ਤੇ ਪਞ੍ਚੁਪਾਦਾਨਕ੍ਖਨ੍ਧੇਸੁਯੇਵ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਏਤੇਸਂ ਵਾ ਅਞ੍ਞਤਰ’’ਨ੍ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੩.੪੭) ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਚ ਪਞ੍ਚੁਪਾਦਾਨਕ੍ਖਨ੍ਧਾ ਦਿਟ੍ਠੀਨਂ ਕਾਰਣਂ. ਅਵਿਜ੍ਜਾਪਿ ਦਿਟ੍ਠਿਟ੍ਠਾਨਨ੍ਤਿ ਅਵਿਜ੍ਜਾਯ ਅਨ੍ਧੀਕਤਾਨਂ ਦਿਟ੍ਠਿਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਤੋ ‘‘ਯਾਯਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਦਿਟ੍ਠਿ ‘ਅਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੇਸੁ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਾ’ਤਿ, ਅਯਂ ਨੁ ਖੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਦਿਟ੍ਠਿ ਕਿਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਪਞ੍ਞਾਯਤੀਤਿ? ਮਹਤੀ ਖੋ ਏਸਾ, ਕਚ੍ਚਾਨ, ਧਾਤੁ, ਯਦਿਦਂ ਅਵਿਜ੍ਜਾਧਾਤੁ. ਹੀਨਂ, ਕਚ੍ਚਾਨ, ਧਾਤੁਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਹੀਨਾ ਸਞ੍ਞਾ ਹੀਨਾ ਦਿਟ੍ਠੀ’’ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੨.੯੭) ਵਚਨਤੋ ਚ ਅਵਿਜ੍ਜਾ ਦਿਟ੍ਠੀਨਂ ਕਾਰਣਂ. ਫਸ੍ਸੋਪਿ ਦਿਟ੍ਠਿਟ੍ਠਾਨਨ੍ਤਿ ਤੇਨ ਫਸ੍ਸੇਨ ਫੁਟ੍ਠਸ੍ਸ ਦਿਟ੍ਠਿਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਤੋ ‘‘ਯੇ ਤੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਪੁਬ੍ਬਨ੍ਤਕਪ੍ਪਿਕਾ ਪੁਬ੍ਬਨ੍ਤਾਨੁਦਿਟ੍ਠਿਨੋ ਪੁਬ੍ਬਨ੍ਤਂ ਆਰਬ੍ਭ ਅਨੇਕਵਿਹਿਤਾਨਿ ਅਧਿਵੁਤ੍ਤਿਪਦਾਨਿ ਅਭਿਵਦਨ੍ਤਿ, ਤਦਪਿ ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ’’ਤਿ (ਦੀ. ਨਿ. ੧.੧੨੩) ਵਚਨਤੋ ਚ ਫਸ੍ਸੋ ਦਿਟ੍ਠੀਨਂ ਕਾਰਣਂ. ਸਞ੍ਞਾਪਿ ਦਿਟ੍ਠਿਟ੍ਠਾਨਨ੍ਤਿ ਆਕਾਰਮਤ੍ਤਗ੍ਗਹਣੇਨ ਅਯਾਥਾਵਸਭਾਵਗਾਹਹੇਤੁਤ੍ਤਾ ਸਞ੍ਞਾਯ –

‘‘ਯਾਨਿ ਚ ਤੀਣਿ ਯਾਨਿ ਚ ਸਟ੍ਠਿ, ਸਮਣਪ੍ਪਵਾਦਸਿਤਾਨਿ ਭੂਰਿਪਞ੍ਞ;

ਸਞ੍ਞਕ੍ਖਰਸਞ੍ਞਨਿਸ੍ਸਿਤਾਨਿ, ਓਸਰਣਾਨਿ ਵਿਨੇਯ੍ਯ ਓਘਤਮਗਾ’’ਤਿ. (ਸੁ. ਨਿ. ੫੪੩) –

ਵਚਨਤੋ ‘‘ਸਞ੍ਞਾਨਿਦਾਨਾ ਹਿ ਪਪਞ੍ਚਸਙ੍ਖਾ’’ਤਿ (ਸੁ. ਨਿ. ੮੮੦; ਮਹਾਨਿ. ੧੦੯) ਵਚਨਤੋ ਚ ਸਞ੍ਞਾ ਦਿਟ੍ਠੀਨਂ ਕਾਰਣਂ. ਵਿਤਕ੍ਕੋਪਿ ਦਿਟ੍ਠਿਟ੍ਠਾਨਨ੍ਤਿ ਆਕਾਰਪਰਿਵਿਤਕ੍ਕੇਨ ਦਿਟ੍ਠਿਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਤੋ –

‘‘ਨਹੇਵ ਸਚ੍ਚਾਨਿ ਬਹੂਨਿ ਨਾਨਾ, ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਸਞ੍ਞਾਯ ਨਿਚ੍ਚਾਨਿ ਲੋਕੇ;

ਤਕ੍ਕਞ੍ਚ ਦਿਟ੍ਠੀਸੁ ਪਕਪ੍ਪਯਿਤ੍ਵਾ, ਸਚ੍ਚਂ ਮੁਸਾਤਿ ਦ੍ਵਯਧਮ੍ਮਮਾਹੂ’’ਤਿ. (ਸੁ. ਨਿ. ੮੯੨) –

ਵਚਨਤੋ ਚ ਵਿਤਕ੍ਕੋ ਦਿਟ੍ਠੀਨਂ ਕਾਰਣਂ. ਅਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰੋਪਿ ਦਿਟ੍ਠਿਟ੍ਠਾਨਨ੍ਤਿ ਅਯੋਨਿਸੋ ਮਨਸਿਕਾਰਸ੍ਸ ਅਕੁਸਲਾਨਂ ਅਸਾਧਾਰਣਹੇਤੁਤ੍ਤਾ ‘‘ਤਸ੍ਸੇਵਂ ਅਯੋਨਿਸੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਛਨ੍ਨਂ ਦਿਟ੍ਠੀਨਂ ਅਞ੍ਞਤਰਾ ਦਿਟ੍ਠਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੧.੧੯) ਵਚਨਤੋ ਚ ਅਯੋਨਿਸੋ ਮਨਸਿਕਾਰੋ ਦਿਟ੍ਠੀਨਂ ਕਾਰਣਂ. ਪਾਪਮਿਤ੍ਤੋਪਿ ਦਿਟ੍ਠਿਟ੍ਠਾਨਨ੍ਤਿ ਪਾਪਮਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਦਿਟ੍ਠਾਨੁਗਤਿਆਪਜ੍ਜਨੇਨ ਦਿਟ੍ਠਿਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਤੋ ‘‘ਬਾਹਿਰਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਙ੍ਗਨ੍ਤਿ ਕਰਿਤ੍ਵਾ ਨ ਅਞ੍ਞਂ ਏਕਙ੍ਗਮ੍ਪਿ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਾਮਿ, ਯਂ ਏਵਂ ਮਹਤੋ ਅਨਤ੍ਥਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਤਿ. ਯਥਯਿਦਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਾਪਮਿਤ੍ਤਤਾ’’ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੧.੧੧੦) ਵਚਨਤੋ ਚ ਪਾਪਮਿਤ੍ਤੋ ਦਿਟ੍ਠੀਨਂ ਕਾਰਣਂ. ਪਰਤੋਪਿ ਘੋਸੋ ਦਿਟ੍ਠਿਟ੍ਠਾਨਨ੍ਤਿ ਦੁਰਕ੍ਖਾਤਧਮ੍ਮਸ੍ਸਵਨੇਨ ਦਿਟ੍ਠਿਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਤੋ ‘‘ਦ੍ਵੇਮੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਹੇਤੂ ਦ੍ਵੇ ਪਚ੍ਚਯਾ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਉਪ੍ਪਾਦਾਯ ਪਰਤੋ ਚ ਘੋਸੋ ਅਯੋਨਿਸੋ ਚ ਮਨਸਿਕਾਰੋ’’ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੨.੧੨੬) ਵਚਨਤੋ ਚ ਪਰਤੋ ਘੋਸੋ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਕਤੋ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਪਟਿਸਞ੍ਞੁਤ੍ਤਕਥਾ ਦਿਟ੍ਠੀਨਂ ਕਾਰਣਂ.

ਇਦਾਨਿ ਦਿਟ੍ਠਿਟ੍ਠਾਨਨ੍ਤਿ ਪਦਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਂ ਵਿਵਰਨ੍ਤੋ ਖਨ੍ਧਾ ਹੇਤੁ ਖਨ੍ਧਾ ਪਚ੍ਚਯੋਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਖਨ੍ਧਾ ਏਵ ਦਿਟ੍ਠੀਨਂ ਉਪਾਦਾਯ, ਜਨਕਹੇਤੁ ਚੇਵ ਉਪਤ੍ਥਮ੍ਭਕਪਚ੍ਚਯੋ ਚਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸਮੁਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠੇਨਾਤਿ ਸਮੁਟ੍ਠਹਨ੍ਤਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ ਏਤੇਨਾਤਿ ਸਮੁਟ੍ਠਾਨਂ, ਕਾਰਣਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤੇਨ ਸਮੁਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠੇਨ, ਦਿਟ੍ਠਿਕਾਰਣਭਾਵੇਨਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

੧੨੫. ਇਦਾਨਿ ਕਿਚ੍ਚਭੇਦੇਨ ਦਿਟ੍ਠਿਭੇਦਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਕਤਮਾਨਿ ਅਟ੍ਠਾਰਸ ਦਿਟ੍ਠਿਪਰਿਯੁਟ੍ਠਾਨਾਨੀਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਯਾ ਦਿਟ੍ਠੀਤਿ ਇਦਾਨਿ ਵੁਚ੍ਚਮਾਨਾਨਂ ਅਟ੍ਠਾਰਸਨ੍ਨਂ ਪਦਾਨਂ ਸਾਧਾਰਣਂ ਮੂਲਪਦਂ. ਯਾ ਦਿਟ੍ਠਿ, ਤਦੇਵ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਂ, ਯਾ ਦਿਟ੍ਠਿ, ਤਦੇਵ ਦਿਟ੍ਠਿਗਹਨਨ੍ਤਿ ਸਬ੍ਬੇਹਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ ਕਾਤਬ੍ਬੋ. ਅਯਾਥਾਵਦਸ੍ਸਨਟ੍ਠੇਨ ਦਿਟ੍ਠਿ, ਤਦੇਵ ਦਿਟ੍ਠੀਸੁ ਗਤਂ ਦਸ੍ਸਨਂ ਦ੍ਵਾਸਟ੍ਠਿਦਿਟ੍ਠਿਅਨ੍ਤੋਗਧਤ੍ਤਾਤਿ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਂ. ਹੇਟ੍ਠਾਪਿਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥੋ ਵੁਤ੍ਤੋਯੇਵ. ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਅਨ੍ਤਾਨਂ ਏਕਨ੍ਤਗਤਤ੍ਤਾਪਿ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਂ. ਸਾ ਏਵ ਦਿਟ੍ਠਿ ਦੁਰਤਿਕ੍ਕਮਨਟ੍ਠੇਨ ਦਿਟ੍ਠਿਗਹਨਂ ਤਿਣਗਹਨਵਨਗਹਨਪਬ੍ਬਤਗਹਨਾਨਿ ਵਿਯ. ਸਾਸਙ੍ਕਸਪ੍ਪਟਿਭਯਟ੍ਠੇਨ ਦਿਟ੍ਠਿਕਨ੍ਤਾਰਂ ਚੋਰਕਨ੍ਤਾਰਵਾਲ਼ਕਨ੍ਤਾਰਨਿਰੁਦਕਕਨ੍ਤਾਰਦੁਬ੍ਭਿਕ੍ਖਕਨ੍ਤਾਰਾ ਵਿਯ. ਧਮ੍ਮਸਙ੍ਗਣਿਯਂ ‘‘ਦਿਟ੍ਠਿਕਨ੍ਤਾਰੋ’’ਤਿ ਸਕਲਿਙ੍ਗੇਨੇਵ ਆਗਤਂ. ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਵਿਨਿਵਿਜ੍ਝਨਟ੍ਠੇਨ ਪਟਿਲੋਮਟ੍ਠੇਨ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿਵਿਸੂਕਂ. ਮਿਚ੍ਛਾਦਸ੍ਸਨਞ੍ਹਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨਂ ਸਮ੍ਮਾਦਸ੍ਸਨਂ ਵਿਨਿਵਿਜ੍ਝਤਿ ਚੇਵ ਵਿਲੋਮੇਤਿ ਚ. ਧਮ੍ਮਸਙ੍ਗਣਿਯਂ (ਧ. ਸ. ੩੯੨, ੧੧੦੫) ‘‘ਦਿਟ੍ਠਿਵਿਸੂਕਾਯਿਕ’’ਨ੍ਤਿ ਆਗਤਂ. ਕਦਾਚਿ ਸਸ੍ਸਤਸ੍ਸ, ਕਦਾਚਿ ਉਚ੍ਛੇਦਸ੍ਸ ਗਹਣਤੋ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਵਿਰੂਪਂ ਫਨ੍ਦਿਤਨ੍ਤਿ ਦਿਟ੍ਠਿਵਿਪ੍ਫਨ੍ਦਿਤਂ. ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਿਕੋ ਹਿ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਪਤਿਟ੍ਠਾਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਤਿ, ਕਦਾਚਿ ਸਸ੍ਸਤਂ ਅਨੁਸ੍ਸਰਤਿ, ਕਦਾਚਿ ਉਚ੍ਛੇਦਂ. ਦਿਟ੍ਠਿਯੇਵ ਅਨਤ੍ਥੇ ਸਂਯੋਜੇਤੀਤਿ ਦਿਟ੍ਠਿਸਞ੍ਞੋਜਨਂ. ਦਿਟ੍ਠਿਯੇਵ ਅਨ੍ਤੋਤੁਦਨਟ੍ਠੇਨ ਦੁਨ੍ਨੀਹਰਣੀਯਟ੍ਠੇਨ ਚ ਸਲ੍ਲਨ੍ਤਿ ਦਿਟ੍ਠਿਸਲ੍ਲਂ. ਦਿਟ੍ਠਿਯੇਵ ਪੀਲ਼ਾਕਰਣਟ੍ਠੇਨ ਸਮ੍ਬਾਧੋਤਿ ਦਿਟ੍ਠਿਸਮ੍ਬਾਧੋ. ਦਿਟ੍ਠਿਯੇਵ ਮੋਕ੍ਖਾਵਰਣਟ੍ਠੇਨ ਪਲਿਬੋਧੋਤਿ ਦਿਟ੍ਠਿਪਲਿਬੋਧੋ. ਦਿਟ੍ਠਿਯੇਵ ਦੁਮ੍ਮੋਚਨੀਯਟ੍ਠੇਨ ਬਨ੍ਧਨਨ੍ਤਿ ਦਿਟ੍ਠਿਬਨ੍ਧਨਂ. ਦਿਟ੍ਠਿਯੇਵ ਦੁਰੁਤ੍ਤਰਟ੍ਠੇਨ ਪਪਾਤੋਤਿ ਦਿਟ੍ਠਿਪਪਾਤੋ. ਦਿਟ੍ਠਿਯੇਵ ਥਾਮਗਤਟ੍ਠੇਨ ਅਨੁਸਯੋਤਿ ਦਿਟ੍ਠਾਨੁਸਯੋ. ਦਿਟ੍ਠਿਯੇਵ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਸਨ੍ਤਾਪੇਤੀਤਿ ਦਿਟ੍ਠਿਸਨ੍ਤਾਪੋ. ਦਿਟ੍ਠਿਯੇਵ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਅਨੁਦਹਤੀਤਿ ਦਿਟ੍ਠਿਪਰਿਲ਼ਾਹੋ. ਦਿਟ੍ਠਿਯੇਵ ਕਿਲੇਸਕਾਯਂ ਗਨ੍ਥੇਤੀਤਿ ਦਿਟ੍ਠਿਗਨ੍ਥੋ. ਦਿਟ੍ਠਿਯੇਵ ਭੁਸਂ ਆਦਿਯਤੀਤਿ ਦਿਟ੍ਠੁਪਾਦਾਨਂ. ਦਿਟ੍ਠਿਯੇਵ ‘‘ਸਚ੍ਚ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਵਸੇਨ ਅਭਿਨਿਵਿਸਤੀਤਿ ਦਿਟ੍ਠਾਭਿਨਿਵੇਸੋ. ਦਿਟ੍ਠਿਯੇਵ ਇਦਂ ਪਰਨ੍ਤਿ ਆਮਸਤਿ, ਪਰਤੋ ਵਾ ਆਮਸਤੀਤਿ ਦਿਟ੍ਠਿਪਰਾਮਾਸੋ.

੧੨੬. ਇਦਾਨਿ ਰਾਸਿਵਸੇਨ ਸੋਲ਼ਸ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ ਉਦ੍ਦਿਸਨ੍ਤੋ ਕਤਮਾ ਸੋਲ਼ਸ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਸੁਖਸੋਮਨਸ੍ਸਸਙ੍ਖਾਤੇ ਅਸ੍ਸਾਦੇ ਦਿਟ੍ਠਿ ਅਸ੍ਸਾਦਦਿਟ੍ਠਿ. ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਅਨੁਗਤਾ ਦਿਟ੍ਠਿ ਅਤ੍ਤਾਨੁਦਿਟ੍ਠਿ. ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਪਵਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਵਿਪਰੀਤਾ ਦਿਟ੍ਠਿ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿ. ਸਤਿ ਕਾਯੇ ਦਿਟ੍ਠਿ, ਸਨ੍ਤੀ ਵਾ ਕਾਯੇ ਦਿਟ੍ਠਿ ਸਕ੍ਕਾਯਦਿਟ੍ਠਿ. ਕਾਯੋਤਿ ਚੇਤ੍ਥ ਖਨ੍ਧਪਞ੍ਚਕਂ, ਖਨ੍ਧਪਞ੍ਚਕਸਙ੍ਖਾਤੋ ਸਕ੍ਕਾਯੋ ਵਤ੍ਥੁ ਪਤਿਟ੍ਠਾ ਏਤਿਸ੍ਸਾਤਿ ਸਕ੍ਕਾਯਵਤ੍ਥੁਕਾ. ਸਸ੍ਸਤਨ੍ਤਿ ਪਵਤ੍ਤਾ ਦਿਟ੍ਠਿ ਸਸ੍ਸਤਦਿਟ੍ਠਿ. ਉਚ੍ਛੇਦੋਤਿ ਪਵਤ੍ਤਾ ਦਿਟ੍ਠਿ ਉਚ੍ਛੇਦਦਿਟ੍ਠਿ. ਸਸ੍ਸਤਾਦਿਅਨ੍ਤਂ ਗਣ੍ਹਾਤੀਤਿ ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾ, ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹੋ ਵਾ ਅਸ੍ਸਾ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾ. ਅਤੀਤਸਙ੍ਖਾਤਂ ਪੁਬ੍ਬਨ੍ਤਂ ਅਨੁਗਤਾ ਦਿਟ੍ਠਿ ਪੁਬ੍ਬਨ੍ਤਾਨੁਦਿਟ੍ਠਿ. ਅਨਾਗਤਸਙ੍ਖਾਤਂ ਅਪਰਨ੍ਤਂ ਅਨੁਗਤਾ ਦਿਟ੍ਠਿ ਅਪਰਨ੍ਤਾਨੁਦਿਟ੍ਠਿ. ਅਨਤ੍ਥੇ ਸਂਯੋਜੇਤੀਤਿ ਸਞ੍ਞੋਜਨਿਕਾ. ਅਹਙ੍ਕਾਰਵਸੇਨ ਅਹਨ੍ਤਿ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇਨ ਮਾਨੇਨ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਮੂਲਭੂਤੇਨ ਵਿਨਿਬਨ੍ਧਾ ਘਟਿਤਾ ਉਪ੍ਪਾਦਿਤਾ ਦਿਟ੍ਠਿ ਅਹਨ੍ਤਿ ਮਾਨਵਿਨਿਬਨ੍ਧਾ ਦਿਟ੍ਠਿ. ਤਥਾ ਮਮਙ੍ਕਾਰਵਸੇਨ ਮਮਨ੍ਤਿ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇਨ ਮਾਨੇਨ ਵਿਨਿਬਨ੍ਧਾ ਦਿਟ੍ਠਿ ਮਮਨ੍ਤਿ ਮਾਨਵਿਨਿਬਨ੍ਧਾ ਦਿਟ੍ਠਿ. ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਦਨਂ ਕਥਨਂ ਅਤ੍ਤਵਾਦੋ, ਤੇਨ ਪਟਿਸਞ੍ਞੁਤ੍ਤਾ ਬਦ੍ਧਾ ਦਿਟ੍ਠਿ ਅਤ੍ਤਵਾਦਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤਾ ਦਿਟ੍ਠਿ. ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਲੋਕੋਤਿ ਵਦਨਂ ਕਥਨਂ ਲੋਕਵਾਦੋ, ਤੇਨ ਪਟਿਸਞ੍ਞੁਤ੍ਤਾ ਦਿਟ੍ਠਿ ਲੋਕਵਾਦਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤਾ ਦਿਟ੍ਠਿ. ਭਵੋ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਸਸ੍ਸਤਂ, ਸਸ੍ਸਤਵਸੇਨ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨਦਿਟ੍ਠਿ ਭਵਦਿਟ੍ਠਿ. ਵਿਭਵੋ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਉਚ੍ਛੇਦੋ, ਉਚ੍ਛੇਦਵਸੇਨ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨਦਿਟ੍ਠਿ ਵਿਭਵਦਿਟ੍ਠਿ.

੧੨੭-੧੨੮. ਇਦਾਨਿ ਤੀਣਿ ਸਤਂ ਦਿਟ੍ਠਾਭਿਨਿਵੇਸੇ ਨਿਦ੍ਦਿਸਿਤੁਕਾਮੋ ਕਤਮੇ ਤੀਣਿ ਸਤਂ ਦਿਟ੍ਠਾਭਿਨਿਵੇਸਾਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਤੇ ਅਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾਵ ਵਿਸੁਂ ਵਿਸੁਂ ਅਭਿਨਿਵੇਸਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨੇਨੇਵ ਤੇ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤੁਕਾਮੋ ਅਸ੍ਸਾਦਦਿਟ੍ਠਿਯਾ, ਕਤਿਹਾਕਾਰੇਹਿ ਅਭਿਨਿਵੇਸੋ ਹੋਤੀਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਸੋਲ਼ਸਨ੍ਨਂ ਦਿਟ੍ਠੀਨਂ ਅਭਿਨਿਵੇਸਾਕਾਰਗਣਨਂ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਅਸ੍ਸਾਦਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਪਞ੍ਚਤਿਂਸਾਯ ਆਕਾਰੇਹਿ ਅਭਿਨਿਵੇਸੋ ਹੋਤੀਤਿ ਤਾਸਂ ਸੋਲ਼ਸਨ੍ਨਂ ਦਿਟ੍ਠੀਨਂ ਅਭਿਨਿਵੇਸਾਕਾਰਗਣਨਂ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਤਾਨਿ ਗਣਨਾਨਿ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਨ੍ਤੋ ਅਸ੍ਸਾਦਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਕਤਮੇਹਿ ਪਞ੍ਚਤਿਂਸਾਯ ਆਕਾਰੇਹਿ ਅਭਿਨਿਵੇਸੋ ਹੋਤੀਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਰੂਪਂ ਪਟਿਚ੍ਚਾਤਿ ਰੂਪਕ੍ਖਨ੍ਧਂ ਪਟਿਚ੍ਚ. ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਸੁਖਂ ਸੋਮਨਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ‘‘ਅਯਂ ਮੇ ਕਾਯੋ ਈਦਿਸੋ’’ਤਿ ਰੂਪਸਮ੍ਪਦਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਗੇਹਸਿਤਂ ਰਾਗਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਂ ਸੁਖਂ ਸੋਮਨਸ੍ਸਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ਹੇਟ੍ਠਾ ਵੁਤ੍ਤੇਨਟ੍ਠੇਨ ਸੁਖਞ੍ਚ ਸੋਮਨਸ੍ਸਞ੍ਚ. ਤਂਯੇਵ ਰੂਪਸ੍ਸ ਅਸ੍ਸਾਦੋਤਿ ਰੂਪਨਿਸ੍ਸਯੋ ਅਸ੍ਸਾਦੋ. ਤਞ੍ਹਿ ਸੁਖਂ ਤਣ੍ਹਾਵਸੇਨ ਅਸ੍ਸਾਦੀਯਤਿ ਉਪਭੁਞ੍ਜੀਯਤੀਤਿ ਅਸ੍ਸਾਦੋ. ਅਭਿਨਿਵੇਸਪਰਾਮਾਸੋ ਦਿਟ੍ਠੀਤਿ ਸੋ ਅਸ੍ਸਾਦੋ ਸਸ੍ਸਤੋਤਿ ਵਾ ਉਚ੍ਛਿਜ੍ਜਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਵਾ ਸਸ੍ਸਤਂ ਵਾ ਉਚ੍ਛਿਜ੍ਜਮਾਨਂ ਵਾ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਸੁਖਿਤਂ ਕਰੋਤੀਤਿ ਵਾ ਅਭਿਨਿਵੇਸਪਰਾਮਾਸੋ ਹੋਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਯਾ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿ ਯੋ ਚ ਅਸ੍ਸਾਦੋਤਿ ਅਸ੍ਸਾਦਸ੍ਸ ਦਿਟ੍ਠਿਭਾਵਾਭਾਵੇਪਿ ਅਸ੍ਸਾਦਂ ਵਿਨਾ ਸਾ ਦਿਟ੍ਠਿ ਨ ਹੋਤੀਤਿ ਕਤ੍ਵਾ ਉਭਯਮ੍ਪਿ ਸਮੁਚ੍ਚਿਤਂ. ਅਸ੍ਸਾਦਦਿਟ੍ਠੀਤਿ ਅਸ੍ਸਾਦੇ ਪਵਤ੍ਤਾ ਦਿਟ੍ਠੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ.

ਇਦਾਨਿ ਨਾਨਾਸੁਤ੍ਤੇਹਿ ਸਂਸਨ੍ਦੇਤ੍ਵਾ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਂ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਕਞ੍ਚ ਗਰਹਿਤੁਕਾਮੋ ਅਸ੍ਸਾਦਦਿਟ੍ਠਿ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠੀਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਦਿਟ੍ਠਿਵਿਪਤ੍ਤੀਤਿ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਵਿਨਾਸਕਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਸਙ੍ਖਾਤਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਵਿਪਤ੍ਤਿ. ਦਿਟ੍ਠਿਵਿਪਨ੍ਨੋਤਿ ਵਿਪਨ੍ਨਾ ਵਿਨਟ੍ਠਾ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਦਿਟ੍ਠਿਵਿਪਨ੍ਨੋ, ਵਿਪਨ੍ਨਦਿਟ੍ਠੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਵਾ ਵਿਪਨ੍ਨੋ ਵਿਨਟ੍ਠੋਤਿ ਦਿਟ੍ਠਿਵਿਪਨ੍ਨੋ. ਨ ਸੇਵਿਤਬ੍ਬੋ ਉਪਸਙ੍ਕਮਨੇਨ. ਨ ਭਜਿਤਬ੍ਬੋ ਚਿਤ੍ਤੇਨ. ਨ ਪਯਿਰੁਪਾਸਿਤਬ੍ਬੋ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਨਿਸੀਦਨੇਨ. ਤਂ ਕਿਸ੍ਸ ਹੇਤੂਤਿ ‘‘ਤਂ ਸੇਵਨਾਦਿਕਂ ਕੇਨ ਕਾਰਣੇਨ ਨ ਕਾਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਤਸ੍ਸ ਕਾਰਣਪੁਚ੍ਛਾ. ਦਿਟ੍ਠਿ ਹਿਸ੍ਸ ਪਾਪਿਕਾਤਿ ਕਾਰਣਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨਂ. ਯਸ੍ਮਾ ਅਸ੍ਸ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਦਿਟ੍ਠਿ ਪਾਪਿਕਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਂ ਸੇਵਨਾਦਿਕਂ ਨ ਕਾਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਰਾਗੋਤਿ ‘‘ਸੁਨ੍ਦਰਾ ਮੇ ਦਿਟ੍ਠੀ’’ਤਿ ਦਿਟ੍ਠਿਂ ਆਰਬ੍ਭ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨਰਾਗੋ. ਦਿਟ੍ਠਿਰਾਗਰਤ੍ਤੋਤਿ ਤੇਨ ਦਿਟ੍ਠਿਰਾਗੇਨ ਰਙ੍ਗੇਨ ਰਤ੍ਤਂ ਵਤ੍ਥਂ ਵਿਯ ਰਤ੍ਤੋ. ਨ ਮਹਪ੍ਫਲਨ੍ਤਿ ਵਿਪਾਕਫਲੇਨ. ਨ ਮਹਾਨਿਸਂਸਨ੍ਤਿ ਨਿਸ੍ਸਨ੍ਦਫਲੇਨ.

ਪੁਰਿਸਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸਾਤਿ ਪੁਰਿਸਸਙ੍ਖਾਤਸ੍ਸ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ. ਲੋਕਿਯਵੋਹਾਰੇਨ ਹਿ ਪੁਰਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਸਰੀਰਂ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਪੁਰਿਸ੍ਮਿਂ ਸੇਤਿ ਪਵਤ੍ਤਤੀਤਿ ਪੁਰਿਸੋ, ਪੁਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਨਿਰਯੋ, ਤਂ ਪੁਂ ਗਲਤਿ ਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਪੁਗ੍ਗਲੋ. ਯੇਭੁਯ੍ਯੇਨ ਹਿ ਸਤ੍ਤਾ ਸੁਗਤਿਤੋ ਚੁਤਾ ਦੁਗ੍ਗਤਿਯਂਯੇਵ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਨ੍ਤਿ. ਤਂ ਕਿਸ੍ਸ ਹੇਤੂਤਿ ਤਂ ਨ ਮਹਪ੍ਫਲਤ੍ਤਂ ਕੇਨ ਕਾਰਣੇਨ ਹੋਤਿ. ਦਿਟ੍ਠਿ ਹਿਸ੍ਸ ਪਾਪਿਕਾਤਿ ਯਸ੍ਮਾ ਅਸ੍ਸ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਦਿਟ੍ਠਿ ਪਾਪਿਕਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਨ ਮਹਪ੍ਫਲਂ ਹੋਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਦ੍ਵੇਵ ਗਤਿਯੋਤਿ ਪਞ੍ਚਸੁ ਗਤੀਸੁ ਦ੍ਵੇਵ ਗਤਿਯੋ. ਵਿਪਜ੍ਜਮਾਨਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਨਿਰਯੋ. ਸਮ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨਾਯ ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਯੋਨਿ. ਯਞ੍ਚੇਵ ਕਾਯਕਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਸਕਲਿਙ੍ਗਧਾਰਣਪਟਿਪਦਾਨੁਯੋਗਅਭਿਵਾਦਨਪਚ੍ਚੁਟ੍ਠਾਨਅਞ੍ਜਲਿਕਮ੍ਮਾਦਿ ਕਾਯਕਮ੍ਮਂ. ਯਞ੍ਚ ਵਚੀਕਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਸਕਸਮਯਪਰਿਯਾਪੁਣਨਸਜ੍ਝਾਯਨਦੇਸਨਾਸਮਾਦਪਨਾਦਿ ਵਚੀਕਮ੍ਮਂ. ਯਞ੍ਚ ਮਨੋਕਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਇਧਲੋਕਚਿਨ੍ਤਾਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤਞ੍ਚ ਪਰਲੋਕਚਿਨ੍ਤਾਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤਞ੍ਚ ਕਤਾਕਤਚਿਨ੍ਤਾਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤਞ੍ਚ ਮਨੋਕਮ੍ਮਂ. ਤਿਣਕਟ੍ਠਧਞ੍ਞਬੀਜੇਸੁ ਸਤ੍ਤਦਿਟ੍ਠਿਸ੍ਸ ਦਾਨਾਨੁਪ੍ਪਦਾਨਪਟਿਗ੍ਗਹਣਪਰਿਭੋਗੇਸੁ ਚ ਕਾਯਵਚੀਮਨੋਕਮ੍ਮਾਨਿ. ਯਥਾਦਿਟ੍ਠੀਤਿ ਯਾ ਅਯਂ ਦਿਟ੍ਠਿ, ਤਸ੍ਸਾਨੁਰੂਪਂ. ਸਮਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਂ. ਸਮਾਦਿਨ੍ਨਨ੍ਤਿ ਗਹਿਤਂ.

ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਪਨ ਵੁਤ੍ਤਂ – ਤਦੇਤਂ ਯਥਾਦਿਟ੍ਠਿਯਂ ਠਿਤਕਾਯਕਮ੍ਮਂ, ਦਿਟ੍ਠਿਸਹਜਾਤਕਾਯਕਮ੍ਮਂ, ਦਿਟ੍ਠਾਨੁਲੋਮਿਕਕਾਯਕਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਤਿਵਿਧਂ ਹੋਤਿ. ਤਤ੍ਥ ‘‘ਪਾਣਂ ਹਨਤੋ ਅਦਿਨ੍ਨਂ ਆਦਿਯਤੋ ਮਿਚ੍ਛਾਚਰਤੋ ਨਤ੍ਥਿ ਤਤੋਨਿਦਾਨਂ ਪਾਪਂ, ਨਤ੍ਥਿ ਪਾਪਸ੍ਸ ਆਗਮੋ’’ਤਿ ਯਂ ਏਵਂ ਦਿਟ੍ਠਿਕਸ੍ਸ ਸਤੋ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਅਦਿਨ੍ਨਾਦਾਨਮਿਚ੍ਛਾਚਾਰਸਙ੍ਖਾਤਂ ਕਾਯਕਮ੍ਮਂ, ਇਦਂ ਯਥਾਦਿਟ੍ਠਿਯਂ ਠਿਤਕਾਯਕਮ੍ਮਂ ਨਾਮ. ‘‘ਪਾਣਂ ਹਨਤੋ ਅਦਿਨ੍ਨਂ ਆਦਿਯਤੋ ਮਿਚ੍ਛਾਚਰਤੋ ਨਤ੍ਥਿ ਤਤੋਨਿਦਾਨਂ ਪਾਪਂ, ਨਤ੍ਥਿ ਪਾਪਸ੍ਸ ਆਗਮੋ’’ਤਿ ਯਂ ਇਮਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਇਮਿਨਾ ਦਸ੍ਸਨੇਨ ਸਹਜਾਤਂ ਕਾਯਕਮ੍ਮਂ, ਇਦਂ ਦਿਟ੍ਠਿਸਹਜਾਤਕਾਯਕਮ੍ਮਂ ਨਾਮ. ਤਦੇਵ ਪਨ ਸਮਤ੍ਤਂ ਸਮਾਦਿਨ੍ਨਂ ਗਹਿਤਂ ਪਰਾਮਟ੍ਠਂ ਦਿਟ੍ਠਾਨੁਲੋਮਿਕਕਾਯਕਮ੍ਮਂ ਨਾਮ. ਵਚੀਕਮ੍ਮਮਨੋਕਮ੍ਮੇਸੁਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ. ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਮੁਸਾ ਭਣਤੋ ਪਿਸੁਣਂ ਭਣਤੋ ਫਰੁਸਂ ਭਣਤੋ ਸਮ੍ਫਂ ਪਲਪਤੋ ਅਭਿਜ੍ਝਾਲੁਨੋ ਬ੍ਯਾਪਨ੍ਨਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਕਸ੍ਸ ਸਤੋ ਨਤ੍ਥਿ ਤਤੋਨਿਦਾਨਂ ਪਾਪਂ, ਨਤ੍ਥਿ ਪਾਪਸ੍ਸ ਆਗਮੋਤਿ ਯੋਜਨਾ ਕਾਤਬ੍ਬਾ. ਲਿਙ੍ਗਧਾਰਣਾਦਿਪਰਿਯਾਪੁਣਨਾਦਿਲੋਕਚਿਨ੍ਤਾਦਿਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਨਯੋ ਚੇਤ੍ਥ ਸੁਨ੍ਦਰੋ.

ਚੇਤਨਾਦੀਸੁ ਦਿਟ੍ਠਿਸਹਜਾਤਾ ਚੇਤਨਾ ਚੇਤਨਾ ਨਾਮ. ਦਿਟ੍ਠਿਸਹਜਾਤਾ ਪਤ੍ਥਨਾ ਪਤ੍ਥਨਾ ਨਾਮ. ਚੇਤਨਾਪਤ੍ਥਨਾਨਂ ਵਸੇਨ ਚਿਤ੍ਤਟ੍ਠਪਨਾ ਪਣਿਧਿ ਨਾਮ. ਤੇਹਿ ਪਨ ਚੇਤਨਾਦੀਹਿ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਫਸ੍ਸਾਦਯੋ ਸਙ੍ਖਾਰਕ੍ਖਨ੍ਧਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਾ ਧਮ੍ਮਾ ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਨਾਮ. ਅਨਿਟ੍ਠਾਯਾਤਿਆਦੀਹਿ ਦੁਕ੍ਖਮੇਵ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਦੁਕ੍ਖਞ੍ਹਿ ਸੁਖਕਾਮੇਹਿ ਸਤ੍ਤੇਹਿ ਨ ਏਸਿਤਤ੍ਤਾ ਅਨਿਟ੍ਠਂ. ਅਪ੍ਪਿਯਤ੍ਤਾ ਅਕਨ੍ਤਂ. ਮਨਸ੍ਸ ਅਵਡ੍ਢਨਤੋ, ਮਨਸਿ ਅਵਿਸਪ੍ਪਨਤੋ ਚ ਅਮਨਾਪਂ. ਆਯਤਿਂ ਅਭਦ੍ਦਤਾਯ ਅਹਿਤਂ. ਪੀਲ਼ਨਤੋ ਦੁਕ੍ਖਨ੍ਤਿ. ਤਂ ਕਿਸ੍ਸ ਹੇਤੂਤਿ ਤਂ ਏਵਂ ਸਂਵਤ੍ਤਨਂ ਕੇਨ ਕਾਰਣੇਨ ਹੋਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਇਦਾਨਿਸ੍ਸ ਕਾਰਣਂ ਦਿਟ੍ਠਿ ਹਿਸ੍ਸ ਪਾਪਿਕਾਤਿ. ਯਸ੍ਮਾ ਤਸ੍ਸ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਦਿਟ੍ਠਿ ਪਾਪਿਕਾ ਲਾਮਕਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਏਵਂ ਸਂਵਤ੍ਤਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਲ੍ਲਾਯ ਪਥਵਿਯਾ ਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਉਦਕੇਨ ਤਿਨ੍ਤਾਯ ਭੂਮਿਯਾ ਰੋਪਿਤਂ. ਪਥਵੀਰਸਂ ਆਪੋਰਸਨ੍ਤਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਤਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ ਪਥਵਿਯਾ ਚ ਸਮ੍ਪਦਂ ਆਪਸ੍ਸ ਚ ਸਮ੍ਪਦਂ. ਬੀਜਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਟ੍ਠਾਨੇ ਹਿ ਨ ਸਬ੍ਬਾ ਪਥਵੀ ਨ ਸਬ੍ਬੋ ਆਪੋ ਚ ਬੀਜਂ ਫਲਂ ਗਣ੍ਹਾਪੇਤਿ. ਯੋ ਪਨ ਤੇਸਂ ਪਦੇਸੋ ਬੀਜਂ ਫੁਸਤਿ, ਸੋਯੇਵ ਬੀਜਂ ਫਲਂ ਗਣ੍ਹਾਪੇਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਬੀਜਪੋਸਨਾਯ ਪਚ੍ਚਯਭੂਤੋਯੇਵ ਸੋ ਪਦੇਸੋ ਪਥਵੀਰਸੋ ਆਪੋਰਸੋਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਰਸਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਹਿ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿ ਚ ਅਤ੍ਥੋ. ਯਥਾਹ ‘‘ਕਿਚ੍ਚਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਅਤ੍ਥੇਨ ਰਸੋ ਨਾਮ ਪਵੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ. ਲੋਕੇ ਚ ‘‘ਸੁਰਸੋ ਗਨ੍ਧਬ੍ਬੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਸੁਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਗਨ੍ਧਬ੍ਬੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ ਞਾਯਤਿ. ਉਪਾਦਿਯਤੀਤਿ ਗਣ੍ਹਾਤਿ. ਯੋ ਹਿ ਪਦੇਸੋ ਪਚ੍ਚਯੋ ਹੋਤਿ, ਤਂ ਪਚ੍ਚਯਂ ਲਭਮਾਨਂ ਬੀਜਂ ਤਂ ਗਣ੍ਹਾਤਿ ਨਾਮ. ਸਬ੍ਬਂ ਤਨ੍ਤਿ ਸਬ੍ਬਂ ਤਂ ਰਸਜਾਤਂ. ਤਿਤ੍ਤਕਤ੍ਤਾਯਾਤਿ ਸੋ ਪਥਵੀਰਸੋ ਆਪੋਰਸੋ ਚ ਅਤਿਤ੍ਤਕੋ ਸਮਾਨੋਪਿ ਤਿਤ੍ਤਕਂ ਬੀਜਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਨਿਮ੍ਬਰੁਕ੍ਖਾਦੀਨਂ ਤੇਸਂ ਫਲਾਨਞ੍ਚ ਤਿਤ੍ਤਕਭਾਵਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਤਿ. ਕਟੁਕਤ੍ਤਾਯਾਤਿ ਇਦਂ ਪੁਰਿਮਸ੍ਸੇਵ ਵੇਵਚਨਂ.

‘‘ਵਣ੍ਣਗਨ੍ਧਰਸੂਪੇਤੋ, ਅਮ੍ਬੋਯਂ ਅਹੁਵਾ ਪੁਰੇ;

ਤਮੇਵ ਪੂਜਂ ਲਭਮਾਨੋ, ਕੇਨਮ੍ਬੋ ਕਟੁਕਪ੍ਫਲੋ’’ਤਿ. (ਜਾ. ੧.੨.੭੧) –

ਆਗਤਟ੍ਠਾਨੇ ਵਿਯ ਹਿ ਇਧਾਪਿ ਤਿਤ੍ਤਕਮੇਵ ਅਪ੍ਪਿਯਟ੍ਠੇਨ ਕਟੁਕਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਅਸਾਤਤ੍ਤਾਯਾਤਿ ਅਮਧੁਰਭਾਵਾਯ. ਅਸਾਦੁਤ੍ਤਾਯਾਤਿਪਿ ਪਾਠੋ, ਅਸਾਦੁਭਾਵਾਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸਾਦੂਤਿ ਹਿ ਮਧੁਰਂ. ਬੀਜਂ ਹਿਸ੍ਸਾਤਿ ਅਸ੍ਸ ਨਿਮ੍ਬਾਦਿਕਸ੍ਸ ਬੀਜਂ. ਏਵਮੇਵਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਏਵਂ. ਯਸ੍ਮਾ ਸੁਖਾ ਵੇਦਨਾ ਪਰਮੋ ਅਸ੍ਸਾਦੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਦੁਕ੍ਖਵੇਦਨਾਵਸੇਨ ਆਦੀਨਵੋ ਦਸ੍ਸਿਤੋਤਿ. ਪੁਨ ਅਟ੍ਠਾਰਸਭੇਦੇਨ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਆਦੀਨਵਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਅਸ੍ਸਾਦਦਿਟ੍ਠਿ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠੀਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਂ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਥਮੇਵ. ਇਮੇਹਿ ਅਟ੍ਠਾਰਸਹਿ ਆਕਾਰੇਹਿ ਪਰਿਯੁਟ੍ਠਿਤਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸਞ੍ਞੋਗੋਤਿ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਏਵ ਸਂਸਾਰੇ ਬਨ੍ਧਨਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ.

੧੨੯. ਯਸ੍ਮਾ ਪਨ ਦਿਟ੍ਠਿਭੂਤਾਨਿਪਿ ਸਞ੍ਞੋਜਨਾਨਿ ਅਤ੍ਥਿ ਅਦਿਟ੍ਠਿਭੂਤਾਨਿਪਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਂ ਪਭੇਦਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਅਤ੍ਥਿ ਸਞ੍ਞੋਜਨਾਨਿ ਚੇਵਾਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਯਸ੍ਮਾ ਕਾਮਰਾਗਸਞ੍ਞੋਜਨਸ੍ਸੇਵ ਅਨੁਨਯਸਞ੍ਞੋਜਨਨ੍ਤਿ ਆਗਤਟ੍ਠਾਨਮ੍ਪਿ ਅਤ੍ਥਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਨੁਨਯਸਞ੍ਞੋਜਨਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਕਾਮਰਾਗਭਾਵਂ ਅਪ੍ਪਤ੍ਵਾ ਪਵਤ੍ਤਂ ਲੋਭਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਏਤਂ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਸੇਸਖਨ੍ਧਾਯਤਨਾਦਿਮੂਲਕੇਸੁਪਿ ਵਾਰੇਸੁ ਇਮਿਨਾਵ ਨਯੇਨ ਅਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਵੇਦਨਾਪਰਮਤ੍ਤਾ ਚ ਅਸ੍ਸਾਦਸ੍ਸ ਵੇਦਨਾਪਰਿਯੋਸਾਨਾ ਏਵ ਦੇਸਨਾ ਕਤਾ. ਸਞ੍ਞਾਦਯੋ ਨ ਗਹਿਤਾ. ਇਮੇਹਿ ਪਞ੍ਚਤਿਂਸਾਯ ਆਕਾਰੇਹੀਤਿ ਪਞ੍ਚਕ੍ਖਨ੍ਧਾ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਿਕਾਯਤਨਾਦੀਨਿ ਪਞ੍ਚ ਛਕ੍ਕਾਨਿ ਚਾਤਿ ਇਮਾਨਿ ਪਞ੍ਚਤਿਂਸ ਵਤ੍ਥੂਨਿ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਅਸ੍ਸਾਦਾਰਮ੍ਮਣਵਸੇਨ ਪਞ੍ਚਤਿਂਸਾਯ ਆਕਾਰੇਹਿ.

ਅਸ੍ਸਾਦਦਿਟ੍ਠਿਨਿਦ੍ਦੇਸਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੨. ਅਤ੍ਤਾਨੁਦਿਟ੍ਠਿਨਿਦ੍ਦੇਸਵਣ੍ਣਨਾ

੧੩੦. ਅਤ੍ਤਾਨੁਦਿਟ੍ਠਿਯਂ ਅਸ੍ਸੁਤਵਾ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋਤਿ ਆਗਮਾਧਿਗਮਾਭਾਵਾ ਞੇਯ੍ਯੋ ਅਸ੍ਸੁਤਵਾ ਇਤਿ. ਯਸ੍ਸ ਹਿ ਖਨ੍ਧਧਾਤੁਆਯਤਨਸਚ੍ਚਪਚ੍ਚਯਾਕਾਰਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾਦੀਸੁ ਉਗ੍ਗਹਪਰਿਪੁਚ੍ਛਾਵਿਨਿਚ੍ਛਯਵਿਰਹਿਤਤ੍ਤਾ ਅਤ੍ਤਾਨੁਦਿਟ੍ਠਿਪਟਿਸੇਧਕਰੋ ਨੇਵ ਆਗਮੋ, ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਯਾ ਅਧਿਗਨ੍ਤਬ੍ਬਸ੍ਸ ਅਨਧਿਗਤਤ੍ਤਾ ਨ ਚ ਅਧਿਗਮੋ ਅਤ੍ਥਿ, ਸੋ ਆਗਮਾਧਿਗਮਾਨਂ ਅਭਾਵਾ ਞੇਯ੍ਯੋ ਅਸ੍ਸੁਤਵਾ ਇਤਿ. ਸੁਤਨ੍ਤਿ ਹਿ ਬੁਦ੍ਧਵਚਨਾਗਮੋ ਚ ਸੁਤਫਲਤ੍ਤਾ ਹੇਤੁਵੋਹਾਰਵਸੇਨ ਅਧਿਗਮੋ ਚ, ਤਂ ਸੁਤਂ ਅਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਸੁਤਵਾ, ਨ ਸੁਤਵਾ ਅਸ੍ਸੁਤਵਾ. ਸ੍ਵਾਯਂ –

ਪੁਥੂਨਂ ਜਨਨਾਦੀਹਿ, ਕਾਰਣੇਹਿ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ;

ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਨ੍ਤੋਗਧਤ੍ਤਾ, ਪੁਥੁਵਾਯਂ ਜਨੋ ਇਤਿ.

ਸੋ ਹਿ ਪੁਥੂਨਂ ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰਾਨਂ ਕਿਲੇਸਾਦੀਨਂ ਜਨਨਾਦੀਹਿ ਕਾਰਣੇਹਿ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ. ਯਥਾਹ – ‘‘ਪੁਥੁ ਕਿਲੇਸੇ ਜਨੇਨ੍ਤੀਤਿ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਾ, ਪੁਥੁ ਅਵਿਹਤਸਕ੍ਕਾਯਦਿਟ੍ਠਿਕਾਤਿ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਾ, ਪੁਥੁ ਸਤ੍ਥਾਰਾਨਂ ਮੁਖੁਲ੍ਲੋਕਿਕਾਤਿ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਾ, ਪੁਥੁ ਸਬ੍ਬਗਤੀਹਿ ਅਵੁਟ੍ਠਿਤਾਤਿ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਾ, ਪੁਥੁ ਨਾਨਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰੇ ਅਭਿਸਙ੍ਖਰੋਨ੍ਤੀਤਿ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਾ, ਪੁਥੁ ਨਾਨਾਓਘੇਹਿ ਵੁਯ੍ਹਨ੍ਤੀਤਿ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਾ, ਪੁਥੁ ਨਾਨਾਸਨ੍ਤਾਪੇਹਿ ਸਨ੍ਤਪ੍ਪੇਨ੍ਤੀਤਿ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਾ, ਪੁਥੁ ਨਾਨਾਪਰਿਲ਼ਾਹੇਹਿ ਪਰਿਦਯ੍ਹਨ੍ਤੀਤਿ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਾ, ਪੁਥੁ ਪਞ੍ਚਸੁ ਕਾਮਗੁਣੇਸੁ ਰਤ੍ਤਾ ਗਿਦ੍ਧਾ ਗਧਿਤਾ ਮੁਚ੍ਛਿਤਾ ਅਜ੍ਝੋਸਨ੍ਨਾ ਲਗ੍ਗਾ ਲਗ੍ਗਿਤਾ ਪਲਿਬੁਦ੍ਧਾਤਿ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਾ, ਪੁਥੁ ਪਞ੍ਚਹਿ ਨੀਵਰਣੇਹਿ ਆਵੁਤਾ ਨਿਵੁਤਾ ਓਵੁਤਾ ਪਿਹਿਤਾ ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਾ ਪਟਿਕੁਜ੍ਜਿਤਾਤਿ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਾ’’ਤਿ (ਮਹਾਨਿ. ੯੪). ਪੁਥੂਨਂ ਵਾ ਗਣਨਪਥਮਤੀਤਾਨਂ ਅਰਿਯਧਮ੍ਮਪਰਮ੍ਮੁਖਾਨਂ ਨੀਚਧਮ੍ਮਸਮੁਦਾਚਾਰਾਨਂ ਜਨਾਨਂ ਅਨ੍ਤੋਗਧਤ੍ਤਾਪਿ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਾ, ਪੁਥੁ ਵਾ ਅਯਂ, ਵਿਸੁਂਯੇਵ ਸਙ੍ਖਂ ਗਤੋ ਵਿਸਂਸਟ੍ਠੋ ਸੀਲਸੁਤਾਦਿਗੁਣਯੁਤ੍ਤੇਹਿ ਅਰਿਯੇਹਿ ਜਨੋਤਿਪਿ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ. ਏਵਮੇਤੇਹਿ ‘‘ਅਸ੍ਸੁਤਵਾ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ’’ਤਿ ਦ੍ਵੀਹਿ ਪਦੇਹਿ ਯੇ ਤੇ –

‘‘ਦੁਵੇ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਾ ਵੁਤ੍ਤਾ, ਬੁਦ੍ਧੇਨਾਦਿਚ੍ਚਬਨ੍ਧੁਨਾ;

ਅਨ੍ਧੋ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ ਏਕੋ, ਕਲ੍ਯਾਣੇਕੋ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ’’ਤਿ. –

ਦ੍ਵੇ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਾ ਵੁਤ੍ਤਾ, ਤੇਸੁ ਅਨ੍ਧਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ ਵੁਤ੍ਤੋ ਹੋਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਅਰਿਯਾਨਂ ਅਦਸ੍ਸਾਵੀਤਿਆਦੀਸੁ ਅਰਿਯਾਤਿ ਆਰਕਤ੍ਤਾ ਕਿਲੇਸੇਹਿ, ਅਨਯੇ ਨ ਇਰਿਯਨਤੋ, ਅਯੇ ਚ ਇਰਿਯਨਤੋ, ਸਦੇਵਕੇਨ ਚ ਲੋਕੇਨ ਅਰਣੀਯਤੋ ਬੁਦ੍ਧਾ ਚ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਾ ਚ ਬੁਦ੍ਧਸਾਵਕਾ ਚ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ, ਬੁਦ੍ਧਾ ਏਵ ਵਾ ਇਧ ਅਰਿਯਾ. ਯਥਾਹ – ‘‘ਸਦੇਵਕੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਲੋਕੇ…ਪੇ… ਤਥਾਗਤੋ ਅਰਿਯੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੫.੧੦੯੮).

ਸਪ੍ਪੁਰਿਸਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਾ ਤਥਾਗਤਸਾਵਕਾ ਚ ‘‘ਸਪ੍ਪੁਰਿਸਾ’’ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਤੇ ਹਿ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਗੁਣਯੋਗੇਨ ਸੋਭਨਾ ਪੁਰਿਸਾਤਿ ਸਪ੍ਪੁਰਿਸਾ. ਸਬ੍ਬੇਯੇਵ ਵਾ ਏਤੇ ਦ੍ਵੇਧਾਪਿ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਬੁਦ੍ਧਾਪਿ ਹਿ ਅਰਿਯਾ ਚ ਸਪ੍ਪੁਰਿਸਾ ਚ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਾ ਬੁਦ੍ਧਸਾਵਕਾਪਿ. ਯਥਾਹ –

‘‘ਯੋ ਵੇ ਕਤਞ੍ਞੂ ਕਤਵੇਦਿ ਧੀਰੋ, ਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤੋ ਦਲ਼੍ਹਭਤ੍ਤਿ ਚ ਹੋਤਿ;

ਦੁਖਿਤਸ੍ਸ ਸਕ੍ਕਚ੍ਚ ਕਰੋਤਿ ਕਿਚ੍ਚਂ, ਤਥਾਵਿਧਂ ਸਪ੍ਪੁਰਿਸਂ ਵਦਨ੍ਤੀ’’ਤਿ. (ਜਾ. ੨.੧੭.੭੮);

ਏਤ੍ਥ ਹਿ ‘‘ਕਤਞ੍ਞੂ ਕਤਵੇਦਿ ਧੀਰੋ’’ਤਿ ਪਚ੍ਚੇਕਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਵੁਤ੍ਤੋ, ‘‘ਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤੋ ਦਲ਼੍ਹਭਤ੍ਤਿ ਚਾ’’ਤਿ ਬੁਦ੍ਧਸਾਵਕੋ, ‘‘ਦੁਖਿਤਸ੍ਸ ਸਕ੍ਕਚ੍ਚ ਕਰੋਤਿ ਕਿਚ੍ਚ’’ਨ੍ਤਿ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋਤਿ. ਇਦਾਨਿ ਯੋ ਤੇਸਂ ਅਰਿਯਾਨਂ ਅਦਸ੍ਸਨਸੀਲੋ, ਨ ਚ ਦਸ੍ਸਨੇ ਸਾਧੁਕਾਰੀ, ਸੋ ‘‘ਅਰਿਯਾਨਂ ਅਦਸ੍ਸਾਵੀ’’ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਸੋ ਚ ਚਕ੍ਖੁਨਾ ਅਦਸ੍ਸਾਵੀ ਞਾਣੇਨ ਅਦਸ੍ਸਾਵੀਤਿ ਦੁਵਿਧੋ. ਤੇਸੁ ਞਾਣੇਨ ਅਦਸ੍ਸਾਵੀ ਇਧਾਧਿਪ੍ਪੇਤੋ. ਮਂਸਚਕ੍ਖੁਨਾ ਹਿ ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁਨਾ ਵਾ ਅਰਿਯਾ ਦਿਟ੍ਠਾਪਿ ਅਦਿਟ੍ਠਾਵ ਹੋਨ੍ਤਿ ਤੇਸਂ ਚਕ੍ਖੂਨਂ ਵਣ੍ਣਮਤ੍ਤਗਹਣਤੋ ਨ ਅਰਿਯਭਾਵਗੋਚਰਤੋ. ਸੋਣਸਿਙ੍ਗਾਲਾਦਯੋਪਿ ਹਿ ਚਕ੍ਖੁਨਾ ਅਰਿਯੇ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਨ ਚ ਤੇ ਅਰਿਯਾਨਂ ਦਸ੍ਸਾਵਿਨੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਚਕ੍ਖੁਨਾ ਦਸ੍ਸਨਂ ਨ ਦਸ੍ਸਨਂ, ਞਾਣੇਨ ਦਸ੍ਸਨਮੇਵ ਦਸ੍ਸਨਂ. ਯਥਾਹ – ‘‘ਕਿਂ ਤੇ, ਵਕ੍ਕਲਿ, ਇਮਿਨਾ ਪੂਤਿਕਾਯੇਨ ਦਿਟ੍ਠੇਨ, ਯੋ ਖੋ, ਵਕ੍ਕਲਿ, ਧਮ੍ਮਂ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਸੋ ਮਂ ਪਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੩.੮੭). ਤਸ੍ਮਾ ਚਕ੍ਖੁਨਾ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋਪਿ ਞਾਣੇਨ ਅਰਿਯੇਹਿ ਦਿਟ੍ਠਂ ਅਨਿਚ੍ਚਾਦਿਲਕ੍ਖਣਂ ਅਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਅਰਿਯਾਧਿਗਤਞ੍ਚ ਧਮ੍ਮਂ ਅਨਧਿਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਅਰਿਯਕਰਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਰਿਯਭਾਵਸ੍ਸ ਚ ਅਦਿਟ੍ਠਤ੍ਤਾ ‘‘ਅਰਿਯਾਨਂ ਅਦਸ੍ਸਾਵੀ’’ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਅਰਿਯਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਅਕੋਵਿਦੋਤਿ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾਦਿਭੇਦੇ ਅਰਿਯਧਮ੍ਮੇ ਅਕੁਸਲੋ. ਅਰਿਯਧਮ੍ਮੇ ਅਵਿਨੀਤੋਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਨ –

ਦੁਵਿਧੋ ਵਿਨਯੋ ਨਾਮ, ਏਕਮੇਕੇਤ੍ਥ ਪਞ੍ਚਧਾ;

ਅਭਾਵਤੋ ਤਸ੍ਸ ਅਯਂ, ‘‘ਅਵਿਨੀਤੋ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ.

ਅਯਞ੍ਹਿ ਸਂਵਰਵਿਨਯੋ ਪਹਾਨਵਿਨਯੋਤਿ ਦੁਵਿਧੋ ਵਿਨਯੋ. ਏਤ੍ਥ ਚ ਦੁਵਿਧੇਪਿ ਵਿਨਯੇ ਏਕਮੇਕੋ ਵਿਨਯੋ ਪਞ੍ਚਧਾ ਭਿਜ੍ਜਤਿ. ਸਂਵਰਵਿਨਯੋਪਿ ਹਿ ਸੀਲਸਂਵਰੋ, ਸਤਿਸਂਵਰੋ, ਞਾਣਸਂਵਰੋ, ਖਨ੍ਤਿਸਂਵਰੋ, ਵੀਰਿਯਸਂਵਰੋਤਿ ਪਞ੍ਚਵਿਧੋ. ਪਹਾਨਵਿਨਯੋਪਿ ਤਦਙ੍ਗਪ੍ਪਹਾਨਂ, ਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭਨਪ੍ਪਹਾਨਂ, ਸਮੁਚ੍ਛੇਦਪ੍ਪਹਾਨਂ, ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਪ੍ਪਹਾਨਂ, ਨਿਸ੍ਸਰਣਪ੍ਪਹਾਨਨ੍ਤਿ ਪਞ੍ਚਵਿਧੋ.

ਤਤ੍ਥ ‘‘ਇਮਿਨਾ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਸਂਵਰੇਨ ਉਪੇਤੋ ਹੋਤਿ ਸਮੁਪੇਤੋ’’ਤਿ (ਵਿਭ. ੫੧੧) ਅਯਂ ਸੀਲਸਂਵਰੋ. ‘‘ਰਕ੍ਖਤਿ ਚਕ੍ਖੁਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਚਕ੍ਖੁਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇ ਸਂਵਰਂ ਆਪਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ (ਦੀ. ਨਿ. ੧.੨੧੩; ਮ. ਨਿ. ੧.੨੯੫; ਸਂ. ਨਿ. ੪.੨੩੯; ਅ. ਨਿ. ੩.੧੬) ਅਯਂ ਸਤਿਸਂਵਰੋ.

‘‘ਯਾਨਿ ਸੋਤਾਨਿ ਲੋਕਸ੍ਮਿਂ, (ਅਜਿਤਾਤਿ ਭਗਵਾ)

ਸਤਿ ਤੇਸਂ ਨਿਵਾਰਣਂ;

ਸੋਤਾਨਂ ਸਂਵਰਂ ਬ੍ਰੂਮਿ, ਪਞ੍ਞਾਯੇਤੇ ਪਿਧੀਯਰੇ’’ਤਿ. (ਸੁ. ਨਿ. ੧੦੪੧; ਚੂਲ਼ਨਿ. ਅਜਿਤਮਾਣਵਪੁਚ੍ਛਾਨਿਦ੍ਦੇਸ ੪) –

ਅਯਂ ਞਾਣਸਂਵਰੋ. ‘‘ਖਮੋ ਹੋਤਿ ਸੀਤਸ੍ਸ ਉਣ੍ਹਸ੍ਸਾ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੧.੨੪; ਅ. ਨਿ. ੪.੧੧੪; ੬.੫੮) ਅਯਂ ਖਨ੍ਤਿਸਂਵਰੋ. ‘‘ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਕਾਮਵਿਤਕ੍ਕਂ ਨਾਧਿਵਾਸੇਤੀ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੧.੨੬; ਅ. ਨਿ. ੪.੧੧੪; ੬.੫੮) ਅਯਂ ਵੀਰਿਯਸਂਵਰੋ. ਸਬ੍ਬੋਪਿ ਚਾਯਂ ਸਂਵਰੋ ਯਥਾਸਕਂ ਸਂਵਰਿਤਬ੍ਬਾਨਂ ਵਿਨੇਤਬ੍ਬਾਨਞ੍ਚ ਕਾਯਦੁਚ੍ਚਰਿਤਾਦੀਨਂ ਸਂਵਰਣਤੋ ‘‘ਸਂਵਰੋ’’, ਵਿਨਯਨਤੋ ‘‘ਵਿਨਯੋ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਏਵਂ ਤਾਵ ਸਂਵਰਵਿਨਯੋ ਪਞ੍ਚਧਾ ਭਿਜ੍ਜਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਤਥਾ ਯਂ ਨਾਮਰੂਪਪਰਿਚ੍ਛੇਦਾਦੀਸੁ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣੇਸੁ ਪਟਿਪਕ੍ਖਭਾਵਤੋ ਦੀਪਾਲੋਕੇਨ ਵਿਯ ਤਮਸ੍ਸ ਤੇਨ ਤੇਨ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣੇਨ ਤਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸ ਅਨਤ੍ਥਸ੍ਸ ਪਹਾਨਂ, ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ – ਨਾਮਰੂਪਵਵਤ੍ਥਾਨੇਨ ਸਕ੍ਕਾਯਦਿਟ੍ਠਿਯਾ, ਪਚ੍ਚਯਪਰਿਗ੍ਗਹੇਨ ਅਹੇਤੁਵਿਸਮਹੇਤੁਦਿਟ੍ਠੀਨਂ, ਕਙ੍ਖਾਵਿਤਰਣੇਨ ਕਥਂਕਥੀਭਾਵਸ੍ਸ, ਕਲਾਪਸਮ੍ਮਸਨੇਨ ‘‘ਅਹਂ ਮਮਾ’’ਤਿ ਗਾਹਸ੍ਸ, ਮਗ੍ਗਾਮਗ੍ਗਵਵਤ੍ਥਾਨੇਨ ਅਮਗ੍ਗੇ ਮਗ੍ਗਸਞ੍ਞਾਯ, ਉਦਯਦਸ੍ਸਨੇਨ ਉਚ੍ਛੇਦਦਿਟ੍ਠਿਯਾ, ਵਯਦਸ੍ਸਨੇਨ ਸਸ੍ਸਤਦਿਟ੍ਠਿਯਾ, ਭਯਦਸ੍ਸਨੇਨ ਸਭਯੇ ਅਭਯਸਞ੍ਞਾਯ, ਆਦੀਨਵਦਸ੍ਸਨੇਨ ਅਸ੍ਸਾਦਸਞ੍ਞਾਯ, ਨਿਬ੍ਬਿਦਾਨੁਪਸ੍ਸਨੇਨ ਅਭਿਰਤਿਸਞ੍ਞਾਯ, ਮੁਞ੍ਚਿਤੁਕਮ੍ਯਤਾਞਾਣੇਨ ਅਮੁਞ੍ਚਿਤੁਕਮ੍ਯਤਾਯ, ਉਪੇਕ੍ਖਾਞਾਣੇਨ ਅਨੁਪੇਕ੍ਖਾਯ, ਅਨੁਲੋਮਞਾਣੇਨ ਧਮ੍ਮਟ੍ਠਿਤਿਯਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨੇ ਚ ਪਟਿਲੋਮਭਾਵਸ੍ਸ, ਗੋਤ੍ਰਭੁਨਾ ਸਙ੍ਖਾਰਨਿਮਿਤ੍ਤਗਾਹਸ੍ਸ ਪਹਾਨਂ, ਏਤਂ ਤਦਙ੍ਗਪ੍ਪਹਾਨਂ ਨਾਮ.

ਯਂ ਪਨ ਉਪਚਾਰਪ੍ਪਨਾਭੇਦੇਨ ਸਮਾਧਿਨਾ ਪਵਤ੍ਤਿਭਾਵਨਿਵਾਰਣਤੋ ਘਟਪ੍ਪਹਾਰੇਨ ਵਿਯ ਉਦਕਪਿਟ੍ਠੇ ਸੇਵਾਲਸ੍ਸ ਤੇਸਂ ਤੇਸਂ ਨੀਵਰਣਾਦਿਧਮ੍ਮਾਨਂ ਪਹਾਨਂ, ਇਦਂ ਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭਨਪ੍ਪਹਾਨਂ ਨਾਮ. ਯਂ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਾਨਂ ਭਾਵਿਤਤ੍ਤਾ ਤਂਤਂਮਗ੍ਗਵਤੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਨ੍ਤਾਨੇ ‘‘ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਾਨਂ ਪਹਾਨਾਯਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ (ਧ. ਸ. ੨੭੭; ਵਿਭ. ੬੨੮) ਨਯੇਨ ਵੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯਪਕ੍ਖਿਕਸ੍ਸ ਕਿਲੇਸਗ੍ਗਣਸ੍ਸ ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਅਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਭਾਵੇਨ ਪਹਾਨਂ, ਇਦਂ ਸਮੁਚ੍ਛੇਦਪ੍ਪਹਾਨਂ ਨਾਮ. ਯਂ ਪਨ ਫਲਕ੍ਖਣੇ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਤ੍ਤਂ ਕਿਲੇਸਾਨਂ, ਇਦਂ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਪ੍ਪਹਾਨਂ ਨਾਮ. ਯਂ ਸਬ੍ਬਸਙ੍ਖਤਨਿਸ੍ਸਟਤ੍ਤਾ ਪਹੀਨਸਬ੍ਬਸਙ੍ਖਤਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ, ਇਦਂ ਨਿਸ੍ਸਰਣਪ੍ਪਹਾਨਂ ਨਾਮ. ਸਬ੍ਬਮ੍ਪਿ ਚੇਤਂ ਪਹਾਨਂ ਯਸ੍ਮਾ ਚਾਗਟ੍ਠੇਨ ਪਹਾਨਂ, ਵਿਨਯਨਟ੍ਠੇਨ ਵਿਨਯੋ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਪਹਾਨਵਿਨਯੋ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਤਂਤਂਪਹਾਨਵਤੋ ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸ ਵਿਨਯਸ੍ਸ ਸਮ੍ਭਵਤੋਪੇਤਂ ‘‘ਪਹਾਨਵਿਨਯੋ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਏਵਂ ਪਹਾਨਵਿਨਯੋਪਿ ਪਞ੍ਚਧਾ ਭਿਜ੍ਜਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਏਵਮਯਂ ਸਙ੍ਖੇਪਤੋ ਦੁਵਿਧੋ, ਪਭੇਦਤੋ ਚ ਦਸਵਿਧੋ ਵਿਨਯੋ ਭਿਨ੍ਨਸਂਵਰਤ੍ਤਾ ਪਹਾਤਬ੍ਬਸ੍ਸ ਚ ਅਪ੍ਪਹੀਨਤ੍ਤਾ ਯਸ੍ਮਾ ਏਤਸ੍ਸ ਅਸ੍ਸੁਤਵਤੋ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਸ੍ਸ ਨਤ੍ਥਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਭਾਵਤੋ ਤਸ੍ਸ ਅਯਂ ‘‘ਅਵਿਨੀਤੋ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤੀਤਿ. ਏਸ ਨਯੋ ਸਪ੍ਪੁਰਿਸਾਨਂ ਅਦਸ੍ਸਾਵੀ ਸਪ੍ਪੁਰਿਸਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਅਕੋਵਿਦੋ ਸਪ੍ਪੁਰਿਸਧਮ੍ਮੇ ਅਵਿਨੀਤੋਤਿ ਏਤ੍ਥਾਪਿ. ਨਿਨ੍ਨਾਨਾਕਾਰਣਞ੍ਹਿ ਏਤਂ ਅਤ੍ਥਤੋ. ਯਥਾਹ – ‘‘ਯੇਵ ਤੇ ਅਰਿਯਾ, ਤੇਵ ਤੇ ਸਪ੍ਪੁਰਿਸਾ. ਯੇਵ ਤੇ ਸਪ੍ਪੁਰਿਸਾ, ਤੇਵ ਤੇ ਅਰਿਯਾ. ਯੋਵ ਸੋ ਅਰਿਯਾਨਂ ਧਮ੍ਮੋ, ਸੋਵ ਸੋ ਸਪ੍ਪੁਰਿਸਾਨਂ ਧਮ੍ਮੋ. ਯੋਵ ਸੋ ਸਪ੍ਪੁਰਿਸਾਨਂ ਧਮ੍ਮੋ, ਸੋਵ ਸੋ ਅਰਿਯਾਨਂ ਧਮ੍ਮੋ. ਯੇਵ ਤੇ ਅਰਿਯਵਿਨਯਾ, ਤੇਵ ਤੇ ਸਪ੍ਪੁਰਿਸਵਿਨਯਾ. ਯੇਵ ਤੇ ਸਪ੍ਪੁਰਿਸਵਿਨਯਾ, ਤੇਵ ਤੇ ਅਰਿਯਵਿਨਯਾ. ਅਰਿਯੇਤਿ ਵਾ ਸਪ੍ਪੁਰਿਸੇਤਿ ਵਾ, ਅਰਿਯਧਮ੍ਮੇਤਿ ਵਾ ਸਪ੍ਪੁਰਿਸਧਮ੍ਮੇਤਿ ਵਾ, ਅਰਿਯਵਿਨਯੇਤਿ ਵਾ ਸਪ੍ਪੁਰਿਸਵਿਨਯੇਤਿ ਵਾ ਏਸੇਸੇ ਏਕੇ ਏਕਟ੍ਠੇ ਸਮੇ ਸਮਭਾਗੇ ਤਜ੍ਜਾਤੇ ਤਞ੍ਞੇਵਾ’’ਤਿ.

ਕਸ੍ਮਾ ਪਨ ਥੇਰੋ ਅਤ੍ਤਾਨੁਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਕਤਮੇਹਿ ਵੀਸਤਿਯਾ ਆਕਾਰੇਹਿ ਅਭਿਨਿਵੇਸੋ ਹੋਤੀਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਤਂ ਅਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾਵ ‘‘ਇਧ ਅਸ੍ਸੁਤਵਾ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ’’ਤਿ ਏਵਂ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਂ ਨਿਦ੍ਦਿਸੀਤਿ? ਪੁਗ੍ਗਲਾਧਿਟ੍ਠਾਨਾਯ ਦੇਸਨਾਯ ਤਂ ਅਤ੍ਥਂ ਆਵਿਕਾਤੁਂ ਪਠਮਂ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਂ ਨਿਦ੍ਦਿਸੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

੧੩੧. ਏਵਂ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਂ ਨਿਦ੍ਦਿਸਿਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਅਭਿਨਿਵੇਸੁਦ੍ਦੇਸਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਰੂਪਂ ਅਤ੍ਤਤੋ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤੀਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਰੂਪਂ ਅਤ੍ਤਤੋ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤੀਤਿ ਰੂਪਕ੍ਖਨ੍ਧਂ ਕਸਿਣਰੂਪਞ੍ਚ ‘‘ਅਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਦਿਟ੍ਠਿਪਸ੍ਸਨਾਯ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ. ਨਿਦ੍ਦੇਸੇ ਪਨਸ੍ਸ ਰੂਪਕ੍ਖਨ੍ਧੇ ਅਭਿਨਿਵੇਸੋ ਪਞ੍ਚਕ੍ਖਨ੍ਧਾਧਿਕਾਰਤ੍ਤਾ ਪਾਕਟੋਤਿ ਤਂ ਅਵਤ੍ਵਾ ਕਸਿਣਰੂਪਮੇਵ ‘‘ਰੂਪ’’ਨ੍ਤਿ ਸਾਮਞ੍ਞਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਰੂਪਵਨ੍ਤਂ ਵਾ ਅਤ੍ਤਾਨਨ੍ਤਿ ਅਰੂਪਂ ‘‘ਅਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਤਂ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਰੂਪਵਨ੍ਤਂ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ. ਅਤ੍ਤਨਿ ਵਾ ਰੂਪਨ੍ਤਿ ਅਰੂਪਮੇਵ ‘‘ਅਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਮਿਂ ਅਤ੍ਤਨਿ ਰੂਪਂ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ. ਰੂਪਸ੍ਮਿਂ ਵਾ ਅਤ੍ਤਾਨਨ੍ਤਿ ਅਰੂਪਮੇਵ ‘‘ਅਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਤਂ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਰੂਪਸ੍ਮਿਂ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ.

ਤਤ੍ਥ ਰੂਪਂ ਅਤ੍ਤਤੋ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤੀਤਿ ਸੁਦ੍ਧਰੂਪਮੇਵ ‘‘ਅਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਕਥਿਤਂ. ਰੂਪਵਨ੍ਤਂ ਵਾ ਅਤ੍ਤਾਨਂ, ਅਤ੍ਤਨਿ ਵਾ ਰੂਪਂ, ਰੂਪਸ੍ਮਿਂ ਵਾ ਅਤ੍ਤਾਨਂ, ਵੇਦਨਂ ਅਤ੍ਤਤੋ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ, ਸਞ੍ਞਂ, ਸਙ੍ਖਾਰੇ, ਵਿਞ੍ਞਾਣਂ ਅਤ੍ਤਤੋ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤੀਤਿ ਇਮੇਸੁ ਸਤ੍ਤਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਅਰੂਪਂ ‘‘ਅਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਕਥਿਤਂ. ਵੇਦਨਾਵਨ੍ਤਂ ਵਾ ਅਤ੍ਤਾਨਂ, ਅਤ੍ਤਨਿ ਵਾ ਵੇਦਨਂ, ਵੇਦਨਾਯ ਵਾ ਅਤ੍ਤਾਨਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਚਤੂਸੁ ਖਨ੍ਧੇਸੁ ਤਿਣ੍ਣਂ ਤਿਣ੍ਣਂ ਵਸੇਨ ਦ੍ਵਾਦਸਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਰੂਪਾਰੂਪਮਿਸ੍ਸਕੋ ਅਤ੍ਤਾ ਕਥਿਤੋ. ਤਾ ਪਨ ਵੀਸਤਿਪਿ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ ਮਗ੍ਗਾਵਰਣਾ, ਨ ਸਗ੍ਗਾਵਰਣਾ, ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗਵਜ੍ਝਾ.

ਇਦਾਨਿ ਤਂ ਨਿਦ੍ਦਿਸਨ੍ਤੋ ਕਥਂ ਰੂਪਨ੍ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਪਥਵੀਕਸਿਣਨ੍ਤਿ ਪਥਵੀਮਣ੍ਡਲਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਉਪ੍ਪਾਦਿਤਂ ਪਟਿਭਾਗਨਿਮਿਤ੍ਤਸਙ੍ਖਾਤਂ ਸਕਲਫਰਣਵਸੇਨ ਪਥਵੀਕਸਿਣਂ. ਅਹਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਤਾਨਮੇਵ ਸਨ੍ਧਾਯ ਗਣ੍ਹਾਤਿ. ਅਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਤਾਨਂ. ਅਦ੍ਵਯਨ੍ਤਿ ਏਕਮੇਵ. ਤੇਲਪ੍ਪਦੀਪਸ੍ਸਾਤਿ ਤੇਲਯੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਦੀਪਸ੍ਸ. ਝਾਯਤੋਤਿ ਜਲਤੋ. ਯਾ ਅਚ੍ਚਿ, ਸੋ ਵਣ੍ਣੋਤਿਆਦਿ ਅਚ੍ਚਿਂ ਮੁਞ੍ਚਿਤ੍ਵਾ ਵਣ੍ਣਸ੍ਸ ਅਭਾਵਤੋ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਯਾ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿ ਯਞ੍ਚ ਵਤ੍ਥੂਤਿ ਤਦੁਭਯਂ ਏਕਤੋ ਕਤ੍ਵਾ ਰੂਪਵਤ੍ਥੁਕਾ ਅਤ੍ਤਾਨੁਦਿਟ੍ਠਿ ਵੁਚ੍ਚਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਆਪੋਕਸਿਣਾਦੀਨਿ ਆਪਾਦੀਨਿ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਉਪ੍ਪਾਦਿਤਕਸਿਣਨਿਮਿਤ੍ਤਾਨੇਵ. ਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਨਾਕਾਸਕਸਿਣਂ ਪਨ ਰੂਪਜ੍ਝਾਨਸ੍ਸ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਹੋਨ੍ਤਮ੍ਪਿ ਆਕਾਸਕਸਿਣਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਮਾਨੇ ਅਰੂਪਜ੍ਝਾਨਾਰਮ੍ਮਣੇਨ ਕਸਿਣੁਗ੍ਘਾਟਿਮਾਕਾਸੇਨ ਸਂਕਿਣ੍ਣਂ ਹੋਤੀਤਿ ਨ ਗਹਿਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਰੂਪਾਧਿਕਾਰਤ੍ਤਾ ਵਿਞ੍ਞਾਣਕਸਿਣਂ ਨ ਗਹੇਤਬ੍ਬਮੇਵਾਤਿ. ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਵੇਦਨਂ ਸਞ੍ਞਂ ਸਙ੍ਖਾਰੇ ਵਿਞ੍ਞਾਣਂ ਅਤ੍ਤਤੋ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤੀਤਿ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਖਨ੍ਧੇ ਅਭਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਏਕਤੋ ਗਹਣਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਸੋ ਹਿ ਚਿਤ੍ਤਚੇਤਸਿਕਾਨਂ ਵਿਸੁਂ ਵਿਸੁਂ ਕਰਣੇ ਅਸਮਤ੍ਥਤ੍ਤਾ ਸਬ੍ਬੇ ਏਕਤੋ ਕਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਗਣ੍ਹਾਤਿ. ਇਮਿਨਾ ਰੂਪੇਨ ਰੂਪਵਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਸਰੀਰਰੂਪਮ੍ਪਿ ਕਸਿਣਰੂਪਮ੍ਪਿ ਲਬ੍ਭਤਿ. ਛਾਯਾਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋਤਿ ਛਾਯਾਯ ਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਅਵਿਰਲ਼ੋ. ਤਮੇਨਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਏਨ-ਸਦ੍ਦੋ ਨਿਪਾਤਮਤ੍ਤਂ, ਤਮੇਤਨ੍ਤਿ ਵਾ ਅਤ੍ਥੋ. ਛਾਯਾਵਾਤਿ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨਚ੍ਛਾਯੋ. ਰੂਪਂ ਅਤ੍ਤਾਤਿ ਅਗ੍ਗਹਿਤੇਪਿ ਰੂਪਂ ਅਮੁਞ੍ਚਿਤ੍ਵਾ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਰੂਪਵਤ੍ਥੁਕਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਅਤ੍ਤਨਿ ਰੂਪਂ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤੀਤਿ ਸਰੀਰਰੂਪਸ੍ਸ ਕਸਿਣਰੂਪਸ੍ਸ ਚ ਚਿਤ੍ਤਨਿਸ੍ਸਿਤਤ੍ਤਾ ਤਸ੍ਮਿਂ ਅਰੂਪਸਮੁਦਾਯੇ ਅਤ੍ਤਨਿ ਤਂ ਰੂਪਂ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ. ਅਯਂ ਗਨ੍ਧੋਤਿ ਘਾਯਿਤਗਨ੍ਧਂ ਆਹ. ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਪੁਪ੍ਫੇਤਿ ਪੁਪ੍ਫਨਿਸ੍ਸਿਤਤ੍ਤਾ ਗਨ੍ਧਸ੍ਸ ਏਵਮਾਹ.

ਰੂਪਸ੍ਮਿਂ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤੀਤਿ ਯਤ੍ਥ ਰੂਪਂ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਚਿਤ੍ਤਂ ਗਚ੍ਛਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਰੂਪਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਤਂ ਅਰੂਪਸਮੁਦਾਯਂ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਤਸ੍ਮਿਂ ਰੂਪੇ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ. ਓਲ਼ਾਰਿਕਤ੍ਤਾ ਰੂਪਸ੍ਸ ਓਲ਼ਾਰਿਕਾਧਾਰਂ ਕਰਣ੍ਡਕਮਾਹ.

੧੩੨. ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਚਕ੍ਖੁਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਂ ਵੇਦਨਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ ਵਿਸੁਂ ਵਿਸੁਂ ਵੇਦਨਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਗਹਣੇ ਅਸਤਿਪਿ ਵੇਦਨਾਤਿ ਏਕਗ੍ਗਹਣੇਨ ਗਹਿਤੇ ਸਬ੍ਬਾਸਂ ਵੇਦਨਾਨਂ ਅਨ੍ਤੋਗਧਤ੍ਤਾ ਵਿਸੁਂ ਵਿਸੁਂ ਗਹਿਤਾ ਏਵ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਵਿਸੁਂ ਵਿਸੁਂ ਯੋਜਨਾ ਕਤਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਸੋ ਹਿ ਅਨੁਭਵਨਵਸੇਨ ਵੇਦਨਾਯ ਓਲ਼ਾਰਿਕਤ੍ਤਾ ਵੇਦਨਂਯੇਵ ‘‘ਅਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਗਣ੍ਹਾਤਿ. ਸਞ੍ਞਂ ਸਙ੍ਖਾਰੇ ਵਿਞ੍ਞਾਣਂ ਰੂਪਂ ਅਤ੍ਤਤੋ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤੀਤਿ ਸਞ੍ਞਾਦਯੋ ਅਰੂਪਧਮ੍ਮੇ ਰੂਪਞ੍ਚ ਏਕਤੋ ਕਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ. ਉਮ੍ਮਤ੍ਤਕੋ ਵਿਯ ਹਿ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ ਯਥਾ ਯਥਾ ਉਪਟ੍ਠਾਤਿ, ਤਥਾ ਤਥਾ ਗਣ੍ਹਾਤਿ.

੧੩੩. ਚਕ੍ਖੁਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਂ ਸਞ੍ਞਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ ਸਞ੍ਜਾਨਨਵਸੇਨ ਸਞ੍ਞਾਯ ਪਾਕਟਤ੍ਤਾ ਸਞ੍ਞਂ ‘‘ਅਤ੍ਤਾ’ਤਿ ਗਣ੍ਹਾਤਿ. ਸੇਸਂ ਵੇਦਨਾਯ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

੧੩੪. ਚਕ੍ਖੁਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਂ ਚੇਤਨਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ ਸਙ੍ਖਾਰਕ੍ਖਨ੍ਧਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨੇਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਚੇਤਨਾਯ ਪਧਾਨਤ੍ਤਾ ਪਾਕਟਤ੍ਤਾ ਚ ਚੇਤਨਾ ਏਵ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠਾ. ਤਾਯ ਇਤਰੇਪਿ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠਾਵ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਸੋ ਪਨ ਚੇਤਸਿਕਭਾਵਵਸੇਨ ਪਾਕਟਤ੍ਤਾ ਚੇਤਨਂ ‘‘ਅਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਗਣ੍ਹਾਤਿ. ਸੇਸਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯਮੇਵ.

੧੩੫. ਚਕ੍ਖੁਵਿਞ੍ਞਾਣਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ ਵਿਜਾਨਨਵਸੇਨ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਾਕਟਤ੍ਤਾ ਚਿਤ੍ਤਂ ‘‘ਅਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਗਣ੍ਹਾਤਿ. ਸੇਸਮੇਤ੍ਥਾਪਿ ਵੁਤ੍ਤਨਯਮੇਵ.

ਅਤ੍ਤਾਨੁਦਿਟ੍ਠਿਨਿਦ੍ਦੇਸਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੩. ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਨਿਦ੍ਦੇਸਵਣ੍ਣਨਾ

੧੩੬. ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿ ਹੇਟ੍ਠਾ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਥਾਯੇਵ. ਅਯਂ ਪਨ ਅਪਰੋ ਨਯੋ – ਨਤ੍ਥਿ ਦਿਨ੍ਨਨ੍ਤਿ ਉਚ੍ਛੇਦਦਿਟ੍ਠਿਕਤ੍ਤਾ ਦਾਨਫਲਂ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਤਿ. ਨਤ੍ਥਿ ਯਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਯਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿ ਖੁਦ੍ਦਕਯਞ੍ਞੋ. ਹੁਤਨ੍ਤਿ ਮਹਾਯਞ੍ਞੋ. ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਫਲਂ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਤਿ. ਨਤ੍ਥਿ ਸੁਕਤਦੁਕ੍ਕਟਾਨਂ ਕਮ੍ਮਾਨਂ ਫਲਂ ਵਿਪਾਕੋਤਿ ਦਾਨਫਲਸ੍ਸ ਪਟਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਸੀਲਾਦੀਨਂ ਪੁਞ੍ਞਕਮ੍ਮਾਨਂ, ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਾਦੀਨਂ ਪਾਪਕਮ੍ਮਾਨਂ ਫਲਂ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਤਿ. ਨਤ੍ਥਿ ਅਯਂ ਲੋਕੋਤਿ ਪੁਰੇ ਕਤੇਨ ਕਮ੍ਮੁਨਾ. ਨਤ੍ਥਿ ਪਰੋ ਲੋਕੋਤਿ ਇਧ ਕਤੇਨ ਕਮ੍ਮੁਨਾ. ਨਤ੍ਥਿ ਮਾਤਾ, ਨਤ੍ਥਿ ਪਿਤਾਤਿ ਤੇਸੁ ਕਤਕਮ੍ਮਾਨਂ ਫਲਂ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਤਿ. ਨਤ੍ਥਿ ਸਤ੍ਤਾ ਓਪਪਾਤਿਕਾਤਿ ਕਮ੍ਮਹੇਤੁਕਂ ਉਪਪਤ੍ਤਿਂ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਤਿ. ਨਤ੍ਥਿ ਲੋਕੇ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ…ਪੇ… ਪਵੇਦੇਨ੍ਤੀਤਿ ਇਧਲੋਕਪਰਲੋਕੇ ਪਸ੍ਸਿਤੁਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾਪਟਿਲਾਭਾਯ ਪਟਿਪਦਂ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਤਿ. ਇਧ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਪਨ ਨਤ੍ਥਿ ਦਿਨ੍ਨਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਥੂਤਿ ਨਤ੍ਥਿ ਦਿਨ੍ਨਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਮਾਨਂ ਦਾਨਂ, ਤਸ੍ਸਾ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਵਤ੍ਥੂਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਏਵਂਵਾਦੋ ਮਿਚ੍ਛਾਤਿ ਏਵਂ ਨਤ੍ਥਿ ਦਿਨ੍ਨਨ੍ਤਿ ਵਾਦੋ ਵਚਨਂ ਮਿਚ੍ਛਾ ਵਿਪਰੀਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਨਿਦ੍ਦੇਸਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੪. ਸਕ੍ਕਾਯਦਿਟ੍ਠਿਨਿਦ੍ਦੇਸਵਣ੍ਣਨਾ

੧੩੭. ਸਕ੍ਕਾਯਦਿਟ੍ਠਿ ਪਨ ਅਤ੍ਤਾਨੁਦਿਟ੍ਠਿਯੇਵ, ਅਞ੍ਞਤ੍ਥ ਆਗਤਪਰਿਯਾਯਵਚਨਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਵੁਤ੍ਤਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ.

ਸਕ੍ਕਾਯਦਿਟ੍ਠਿਨਿਦ੍ਦੇਸਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੫. ਸਸ੍ਸਤਦਿਟ੍ਠਿਨਿਦ੍ਦੇਸਵਣ੍ਣਨਾ

੧੩੮. ਸਕ੍ਕਾਯਵਤ੍ਥੁਕਾਯ ਸਸ੍ਸਤਦਿਟ੍ਠਿਯਾਤਿ ਕਮ੍ਮਧਾਰਯਸਮਾਸੋ. ਰੂਪਵਨ੍ਤਂ ਵਾ ਅਤ੍ਤਾਨਨ੍ਤਿਆਦੀਨਂ ਪਨ੍ਨਰਸਨ੍ਨਂ ਵਚਨਾਨਂ ਅਨ੍ਤੇ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤੀਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ ਕਾਤਬ੍ਬੋ, ਪਾਠੋ ਵਾ. ਅਞ੍ਞਥਾ ਹਿ ਨ ਘਟੀਯਤੀਤਿ. ਏਵਂ ‘‘ਰੂਪਵਨ੍ਤਂ ਵਾ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਏਕਮੇਵ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਸੇਸਾ ਚੁਦ੍ਦਸ ਸਂਖਿਤ੍ਤਾ.

ਸਸ੍ਸਤਦਿਟ੍ਠਿਨਿਦ੍ਦੇਸਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੬. ਉਚ੍ਛੇਦਦਿਟ੍ਠਿਨਿਦ੍ਦੇਸਵਣ੍ਣਨਾ

੧੩੯. ਸਕ੍ਕਾਯਵਤ੍ਥੁਕਾਯ ਉਚ੍ਛੇਦਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਏਵਂ ‘‘ਰੂਪਂ ਅਤ੍ਤਤੋ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਏਕਮੇਵ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਸੇਸਾ ਚਤਸ੍ਸੋ ਸਂਖਿਤ੍ਤਾ.

ਉਚ੍ਛੇਦਦਿਟ੍ਠਿਨਿਦ੍ਦੇਸਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੭. ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾਦਿਟ੍ਠਿਨਿਦ੍ਦੇਸਵਣ੍ਣਨਾ

੧੪੦. ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਪਠਮਵਾਰੇ ਆਕਾਰਪੁਚ੍ਛਾ. ਦੁਤਿਯੇ ਆਕਾਰਗਹਣਂ. ਤਤਿਯੇ ਆਕਾਰਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨਂ. ਤਤ੍ਥ ਲੋਕੋਤਿ ਅਤ੍ਤਾ. ਸੋ ਅਨ੍ਤੋਤਿ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਪਟਿਪਕ੍ਖੇਸੁ ਸਸ੍ਸਤੁਚ੍ਛੇਦਨ੍ਤੇਸੁ ਸਸ੍ਸਤਗ੍ਗਾਹੇ ਸਸ੍ਸਤਨ੍ਤੋ, ਅਸਸ੍ਸਤਗ੍ਗਾਹੇ ਉਚ੍ਛੇਦਨ੍ਤੋ. ਪਰਿਤ੍ਤਂ ਓਕਾਸਨ੍ਤਿ ਸੁਪ੍ਪਮਤ੍ਤਂ ਵਾ ਸਰਾਵਮਤ੍ਤਂ ਵਾ ਖੁਦ੍ਦਕਂ ਠਾਨਂ. ਨੀਲਕਤੋ ਫਰਤੀਤਿ ਨੀਲਨ੍ਤਿ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਕਰੋਤਿ. ਅਯਂ ਲੋਕੋਤਿ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਪਰਿਵਟੁਮੋਤਿ ਸਮਨ੍ਤਤੋ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦਵਾ. ਅਨ੍ਤਸਞ੍ਞੀਤਿ ਅਨ੍ਤਵਾਤਿਸਞ੍ਞੀ. ਅਨ੍ਤੋ ਅਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਅਨ੍ਤੋਤਿ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ. ਯਂ ਫਰਤੀਤਿ ਯਂ ਕਸਿਣਰੂਪਂ ਫਰਤਿ. ਤਂ ਵਤ੍ਥੁ ਚੇਵ ਲੋਕੋ ਚਾਤਿ ਤਂ ਕਸਿਣਰੂਪਂ ਆਰਮ੍ਮਣਞ੍ਚੇਵ ਆਲੋਕਿਯਟ੍ਠੇਨ ਲੋਕੋ ਚ. ਯੇਨ ਫਰਤੀਤਿ ਯੇਨ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਫਰਤਿ. ਸੋ ਅਤ੍ਤਾ ਚੇਵ ਲੋਕੋ ਚਾਤਿ ਅਤ੍ਤਾਨਮਪੇਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਂ ਕਤਂ, ਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਤ੍ਤਾ ਚੇਵ ਆਲੋਕਨਟ੍ਠੇਨ ਲੋਕੋ ਚਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਅਨ੍ਤਵਾਤਿ ਅਨ੍ਤੋ. ਓਕਾਸਕਤੋ ਫਰਤੀਤਿ ਆਲੋਕਕਸਿਣਵਸੇਨ ਤੇਜੋਕਸਿਣਵਸੇਨ ਓਦਾਤਕਸਿਣਵਸੇਨ ਵਾ ਓਭਾਸੋਤਿ ਫਰਤਿ. ਨੀਲਾਦੀਨਂ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਪਭਸ੍ਸਰਕਸਿਣਾਨਂਯੇਵ ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ ਪਥਵੀਆਪੋਵਾਯੋਕਸਿਣਵਸੇਨ ਅਤ੍ਤਾਭਿਨਿਵੇਸੋ ਨ ਹੋਤੀਤਿ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ.

ਵਿਪੁਲਂ ਓਕਾਸਨ੍ਤਿ ਖਲਮਣ੍ਡਲਮਤ੍ਤਾਦਿਵਸੇਨ ਮਹਨ੍ਤਂ ਠਾਨਂ. ਅਨਨ੍ਤਵਾਤਿ ਵੁਦ੍ਧਅਨਨ੍ਤਵਾ. ਅਪਰਿਯਨ੍ਤੋਤਿ ਵੁਦ੍ਧਅਪਰਿਯਨ੍ਤੋ. ਅਨਨ੍ਤਸਞ੍ਞੀਤਿ ਅਨਨ੍ਤੋਤਿਸਞ੍ਞੀ. ਤਂ ਜੀਵਨ੍ਤਿ ਸੋ ਜੀਵੋ. ਲਿਙ੍ਗਵਿਪਲ੍ਲਾਸੋ ਕਤੋ. ਜੀਵੋਤਿ ਚ ਅਤ੍ਤਾ ਏਵ. ਰੂਪਾਦੀਨਿ ਪਞ੍ਚਪਿ ਪਰਿਵਟੁਮਟ੍ਠੇਨ ਸਰੀਰਂ. ਜੀਵਂ ਨ ਸਰੀਰਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਤਸਙ੍ਖਾਤੋ ਜੀਵੋ ਰੂਪਸਙ੍ਖਾਤਂ ਸਰੀਰਂ ਨ ਹੋਤਿ. ਏਸ ਨਯੋ ਵੇਦਨਾਦੀਸੁ. ਤਥਾਗਤੋਤਿ ਸਤ੍ਤੋ. ਅਰਹਨ੍ਤਿ ਏਕੇ. ਪਰਂ ਮਰਣਾਤਿ ਮਰਣਤੋ ਉਦ੍ਧਂ, ਪਰਲੋਕੇਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਰੂਪਂ ਇਧੇਵ ਮਰਣਧਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਾਕਟਕ੍ਖਨ੍ਧਸੀਸੇਨ ਪਞ੍ਚਕ੍ਖਨ੍ਧਗ੍ਗਹਣਂ, ਤਂ ਇਮਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਲੋਕੇ ਨਸ੍ਸਨਪਕਤਿਕਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸੇਸਕ੍ਖਨ੍ਧੇਸੁਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ. ਕਾਯਸ੍ਸ ਭੇਦਾਤਿ ਖਨ੍ਧਪਞ੍ਚਕਸਙ੍ਖਾਤਸ੍ਸ ਕਾਯਸ੍ਸ ਭੇਦਤੋ ਪਰਂ. ਇਮਿਨਾ ਵਚਨੇਨ ‘‘ਪਰਂ ਮਰਣਾ’’ਤਿ ਏਤਸ੍ਸ ਉਦ੍ਦੇਸਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥੋ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਹੋਤਿਪੀਤਿਆਦੀਸੁ ਹੋਤੀਤਿ ਮੂਲਪਦਂ. ਚਤੂਸੁਪਿ ਅਪਿ-ਸਦ੍ਦੋ ਸਮੁਚ੍ਚਯਤ੍ਥੋ. ਤਿਟ੍ਠਤੀਤਿ ਸਸ੍ਸਤਤ੍ਤਾ ਤਿਟ੍ਠਤਿ, ਨ ਚਵਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ‘‘ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਪਦਸ੍ਸ ਵਾ ਅਤ੍ਥਵਿਸੇਸਨਤ੍ਥਂ ‘‘ਤਿਟ੍ਠਤੀ’’ਤਿ ਪਦਂ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਅਣ੍ਡਜਜਲਾਬੁਜਯੋਨਿਪਵੇਸਵਸੇਨ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਨਾਮ, ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਤੀਤਿ ਸਂਸੇਦਜਓਪਪਾਤਿਕਯੋਨਿਪਵੇਸਵਸੇਨ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਤਿ ਨਾਮਾਤਿ ਅਤ੍ਥਯੋਜਨਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਉਚ੍ਛਿਜ੍ਜਤੀਤਿ ਪਬਨ੍ਧਾਭਾਵਵਸੇਨ. ਵਿਨਸ੍ਸਤੀਤਿ ਭਙ੍ਗਵਸੇਨ. ਨ ਹੋਤਿ ਪਰਂ ਮਰਣਾਤਿ ਪੁਰਿਮਪਦਾਨਂ ਅਤ੍ਥਵਿਵਰਣਂ, ਚੁਤਿਤੋ ਉਦ੍ਧਂ ਨ ਵਿਜ੍ਜਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਹੋਤਿ ਚ ਨ ਚ ਹੋਤੀਤਿ ਏਕਚ੍ਚਸਸ੍ਸਤਿਕਾਨਂ ਦਿਟ੍ਠਿ, ਏਕੇਨ ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਹੋਤਿ, ਏਕੇਨ ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਨ ਹੋਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਜੀਵਭਾਵੇਨ ਹੋਤਿ, ਪੁਬ੍ਬਜੀਵਸ੍ਸ ਅਭਾਵੇਨ ਨ ਹੋਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਨੇਵ ਹੋਤਿ ਨ ਨ ਹੋਤੀਤਿ ਅਮਰਾਵਿਕ੍ਖੇਪਿਕਾਨਂ ਦਿਟ੍ਠਿ, ਹੋਤੀਤਿ ਚ ਨੇਵ ਹੋਤਿ, ਨ ਹੋਤੀਤਿ ਚ ਨ ਹੋਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਨੁਵਾਦਭਯਾ ਮੁਸਾਵਾਦਭਯਾ ਚ ਮਨ੍ਦਤ੍ਤਾ ਮੋਮੂਹਤ੍ਤਾ ਚ ਪੁਬ੍ਬਵੁਤ੍ਤਨਯਸ੍ਸ ਪਟਿਕ੍ਖੇਪਮਤ੍ਤਂ ਕਰੋਤਿ. ਇਮੇਹਿ ਪਞ੍ਞਾਸਾਯ ਆਕਾਰੇਹੀਤਿ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਾਨਂ ਦਸਨ੍ਨਂ ਪਞ੍ਚਕਾਨਂ ਵਸੇਨ ਪਞ੍ਞਾਸਾਯ ਆਕਾਰੇਹੀਤਿ.

ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾਦਿਟ੍ਠਿਨਿਦ੍ਦੇਸਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੮. ਪੁਬ੍ਬਨ੍ਤਾਨੁਦਿਟ੍ਠਿਨਿਦ੍ਦੇਸਵਣ੍ਣਨਾ

੧੪੧. ਪੁਬ੍ਬਨ੍ਤਾਪਰਨ੍ਤਾਨੁਦਿਟ੍ਠੀਸੁ ਸਸ੍ਸਤਂ ਵਦਨ੍ਤੀਤਿ ਸਸ੍ਸਤਵਾਦਾ. ਅਥ ਵਾ ਵਦਨ੍ਤਿ ਏਤੇਨਾਤਿ ਵਾਦੋ, ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਸ੍ਸੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਸਸ੍ਸਤਨ੍ਤਿ ਵਾਦੋਪਿ ਸਸ੍ਸਤਯੋਗੇਨ ਸਸ੍ਸਤੋ, ਸਸ੍ਸਤੋ ਵਾਦੋ ਏਤੇਸਨ੍ਤਿ ਸਸ੍ਸਤਵਾਦਾ. ਤਥਾ ਏਕਚ੍ਚਂ ਸਸ੍ਸਤਨ੍ਤਿ ਵਾਦੋ ਏਕਚ੍ਚਸਸ੍ਸਤੋ, ਸੋ ਏਤੇਸਂ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਏਕਚ੍ਚਸਸ੍ਸਤਿਕਾ. ਤਥਾ ਅਨ੍ਤਵਾ, ਅਨਨ੍ਤਵਾ, ਅਨ੍ਤਵਾ ਚ ਅਨਨ੍ਤਵਾ ਚ, ਨੇਵਨ੍ਤਵਾ ਨਾਨਨ੍ਤਵਾਤਿ ਪਵਤ੍ਤੋ ਵਾਦੋ ਅਨ੍ਤਾਨਨ੍ਤੋ, ਸੋ ਏਤੇਸਂ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਅਨ੍ਤਾਨਨ੍ਤਿਕਾ. ਨ ਮਰਤੀਤਿ ਅਮਰਾ. ਕਾ ਸਾ? ‘‘ਏਵਮ੍ਪਿ ਮੇ ਨੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ (ਦੀ. ਨਿ. ੧.੬੨-੬੩) ਨਯੇਨ ਪਰਿਯਨ੍ਤਰਹਿਤਸ੍ਸ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਿਕਸ੍ਸ ਦਿਟ੍ਠਿ ਚੇਵ ਵਾਚਾ ਚ. ਵਿਵਿਧੋ ਖੇਪੋ ਵਿਕ੍ਖੇਪੋ, ਅਮਰਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ, ਵਾਚਾਯ ਵਾ ਵਿਕ੍ਖੇਪੋ ਅਮਰਾਵਿਕ੍ਖੇਪੋ, ਸੋ ਏਤੇਸਂ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਅਮਰਾਵਿਕ੍ਖੇਪਿਕਾ. ਅਪਰੋ ਨਯੋ – ਅਮਰਾ ਨਾਮ ਮਚ੍ਛਜਾਤਿ, ਸਾ ਉਮ੍ਮੁਜ੍ਜਨਨਿਮੁਜ੍ਜਨਾਦਿਵਸੇਨ ਉਦਕੇ ਸਨ੍ਧਾਵਮਾਨਾ ਗਹੇਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਹੋਤਿ, ਏਵਮੇਵਂ ਅਯਮ੍ਪਿ ਵਾਦੋ ਇਤੋ ਚਿਤੋ ਚ ਸਨ੍ਧਾਵਤਿ, ਗਾਹਂ ਨ ਉਪਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਅਮਰਾਵਿਕ੍ਖੇਪੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਸੋ ਏਤੇਸਂ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਅਮਰਾਵਿਕ੍ਖੇਪਿਕਾ. ਅਧਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨੋਤਿ ਅਕਾਰਣਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨੋ ਅਤ੍ਤਾ ਚ ਲੋਕੋ ਚਾਤਿ ਦਸ੍ਸਨਂ ਅਧਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨਂ, ਤਂ ਏਤੇਸਂ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਅਧਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨਿਕਾ.

ਪੁਬ੍ਬਨ੍ਤਾਨੁਦਿਟ੍ਠਿਨਿਦ੍ਦੇਸਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੯. ਅਪਰਨ੍ਤਾਨੁਦਿਟ੍ਠਿਨਿਦ੍ਦੇਸਵਣ੍ਣਨਾ

੧੪੨. ਸਞ੍ਞਿਂ ਵਦਨ੍ਤੀਤਿ ਸਞ੍ਞੀਵਾਦਾ. ਅਸਞ੍ਞਿਂ ਵਦਨ੍ਤੀਤਿ ਅਸਞ੍ਞੀਵਾਦਾ. ਨੇਵਸਞ੍ਞੀਨਾਸਞ੍ਞਿਂ ਵਦਨ੍ਤੀਤਿ ਨੇਵਸਞ੍ਞੀਨਾਸਞ੍ਞੀਵਾਦਾ. ਅਥ ਵਾ ਸਞ੍ਞੀਤਿ ਪਵਤ੍ਤੋ ਵਾਦੋ ਸਞ੍ਞੀਵਾਦੋ, ਸੋ ਯੇਸਂ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਤੇ ਸਞ੍ਞੀਵਾਦਾ, ਤਥਾ ਅਸਞ੍ਞੀਵਾਦਾ, ਨੇਵਸਞ੍ਞੀਨਾਸਞ੍ਞੀਵਾਦਾ ਚ. ਉਚ੍ਛੇਦਂ ਵਦਨ੍ਤੀਤਿ ਉਚ੍ਛੇਦਵਾਦਾ. ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮੋਤਿ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਧਮ੍ਮੋ, ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਪਟਿਲਦ੍ਧਅਤ੍ਤਭਾਵਸ੍ਸੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮੇ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਨਿਬ੍ਬਾਨਂ, ਇਮਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਅਤ੍ਤਭਾਵੇ ਦੁਕ੍ਖਵੂਪਸਮੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ, ਤਂ ਵਦਨ੍ਤੀਤਿ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਨਿਬ੍ਬਾਨਵਾਦਾ. ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਪਨਤ੍ਥੇ ਵਿਤ੍ਥਾਰਿਯਮਾਨੇ ਸਾਟ੍ਠਕਥਂ ਸਕਲਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਜਾਲਸੁਤ੍ਤਂ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਹੋਤਿ. ਏਵਞ੍ਚ ਸਤਿ ਅਤਿਪਪਞ੍ਚੋ ਹੋਤੀਤਿ ਨ ਵਿਤ੍ਥਾਰਿਤੋ. ਤਦਤ੍ਥਿਕੇਹਿ ਤਂ ਅਪੇਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ.

ਅਪਰਨ੍ਤਾਨੁਦਿਟ੍ਠਿਨਿਦ੍ਦੇਸਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੧੦-੧੨. ਸਞ੍ਞੋਜਨਿਕਾਦਿਦਿਟ੍ਠਿਨਿਦ੍ਦੇਸਵਣ੍ਣਨਾ

੧੪੩. ਯਸ੍ਮਾ ਸਞ੍ਞੋਜਨਿਕਾ ਦਿਟ੍ਠਿ ਸਬ੍ਬਦਿਟ੍ਠਿਸਾਧਾਰਣਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਸ੍ਸਾ ਸਬ੍ਬਦਿਟ੍ਠਿਸਞ੍ਞੋਜਨਤ੍ਤਾ ਸਬ੍ਬਦਿਟ੍ਠਿਸਾਧਾਰਣੋ ਅਤ੍ਥੋ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠੋ. ਸੋ ਹੇਟ੍ਠਾ ਵੁਤ੍ਤਦਿਟ੍ਠਿਪਰਿਯੁਟ੍ਠਾਨਾਨੇਵ.

੧੪੪. ਮਾਨਵਿਨਿਬਨ੍ਧਦਿਟ੍ਠੀਸੁ ਚਕ੍ਖੁ ਅਹਨ੍ਤਿ ਅਭਿਨਿਵੇਸਪਰਾਮਾਸੋਤਿ ਮਾਨਪੁਬ੍ਬਕੋ ਅਭਿਨਿਵੇਸਪਰਾਮਾਸੋ. ਨ ਹਿ ਦਿਟ੍ਠਿ ਮਾਨਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਹੋਤਿ. ਤੇਨੇਵ ਚ ਮਾਨਵਿਨਿਬਨ੍ਧਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਮਾਨਪਟਿਬਨ੍ਧਾ ਮਾਨਮੂਲਕਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

੧੪੫. ਚਕ੍ਖੁ ਮਮਨ੍ਤਿ ਅਭਿਨਿਵੇਸਪਰਾਮਾਸੋਤਿ ਏਤ੍ਥਾਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ. ਏਤ੍ਥ ਪਨ ‘‘ਮਮਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੇ ‘‘ਮਮ’’ਨ੍ਤਿ ਅਨੁਨਾਸਿਕਾਗਮੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ‘‘ਅਹ’’ਨ੍ਤਿ ਮਾਨਵਿਨਿਬਨ੍ਧਾਯ ਰੂਪਾਦੀਨਿਪਿ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਿਕਾਨੇਵ. ਨ ਹਿ ਕਸਿਣਰੂਪਂ ਵਿਨਾ ਬਾਹਿਰਾਨਿ ‘‘ਅਹ’’ਨ੍ਤਿ ਗਣ੍ਹਾਤਿ. ‘‘ਮਮ’’ਨ੍ਤਿ ਮਾਨਵਿਨਿਬਨ੍ਧਾਯ ਪਨ ਬਾਹਿਰਾਨਿਪਿ ਲਬ੍ਭਨ੍ਤਿ. ਬਾਹਿਰਾਨਿਪਿ ਹਿ ‘‘ਮਮ’’ਨ੍ਤਿ ਗਣ੍ਹਾਤਿ. ਯਸ੍ਮਾ ਪਨ ਦੁਕ੍ਖਾ ਵੇਦਨਾ ਅਨਿਟ੍ਠਤ੍ਤਾ ਮਾਨਵਤ੍ਥੁ ਨ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਛ ਵੇਦਨਾ ਤਾਸਂ ਮੂਲਪਚ੍ਚਯਾ ਛ ਫਸ੍ਸਾ ਚ ਨ ਗਹਿਤਾ. ਸਞ੍ਞਾਦਯੋ ਪਨ ਇਧ ਪਚ੍ਛਿਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਨ ਗਹਿਤਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ.

ਸਂਯੋਜਨਿਕਾਦਿਦਿਟ੍ਠਿਨਿਦ੍ਦੇਸਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੧੩. ਅਤ੍ਤਵਾਦਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤਦਿਟ੍ਠਿਨਿਦ੍ਦੇਸਵਣ੍ਣਨਾ

੧੪੬. ਅਤ੍ਤਵਾਦਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤਾ ਦਿਟ੍ਠਿ ਅਤ੍ਤਾਨੁਦਿਟ੍ਠਿਯੇਵ. ਅਤ੍ਤਾਤਿ ਵਾਦੇਨ ਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਪੁਨ ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤਾ.

ਅਤ੍ਤਵਾਦਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤਦਿਟ੍ਠਿਨਿਦ੍ਦੇਸਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੧੪. ਲੋਕਵਾਦਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤਦਿਟ੍ਠਿਨਿਦ੍ਦੇਸਵਣ੍ਣਨਾ

੧੪੭. ਅਤ੍ਤਾ ਚ ਲੋਕੋ ਚਾਤਿ ਸੋ ਏਵ ਅਤ੍ਤਾ ਚ ਆਲੋਕਨਟ੍ਠੇਨ ਲੋਕੋ ਚਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸਸ੍ਸਤੋਤਿ ਸਸ੍ਸਤਵਾਦਾਨਂ ਦਿਟ੍ਠਿ. ਅਸਸ੍ਸਤੋਤਿ ਉਚ੍ਛੇਦਵਾਦਾਨਂ. ਸਸ੍ਸਤੋ ਚ ਅਸਸ੍ਸਤੋ ਚਾਤਿ ਏਕਚ੍ਚਸਸ੍ਸਤਿਕਾਨਂ. ਨੇਵ ਸਸ੍ਸਤੋ ਨਾਸਸ੍ਸਤੋਤਿ ਅਮਰਾਵਿਕ੍ਖੇਪਿਕਾਨਂ. ਅਨ੍ਤਵਾਤਿ ਪਰਿਤ੍ਤਕਸਿਣਲਾਭੀਨਂ ਤਕ੍ਕਿਕਾਨਞ੍ਚ ਨਿਗਣ੍ਠਾਜੀਵਿਕਾਨਞ੍ਚ. ਅਥ ਵਾ ਉਚ੍ਛੇਦਵਾਦਿਨੋ ‘‘ਸਤ੍ਤੋ ਜਾਤਿਯਾ ਪੁਬ੍ਬਨ੍ਤਵਾ, ਮਰਣੇਨ ਅਪਰਨ੍ਤਵਾ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਅਧਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨਿਕਾ ‘‘ਸਤ੍ਤੋ ਜਾਤਿਯਾ ਪੁਬ੍ਬਨ੍ਤਵਾ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਅਨਨ੍ਤਵਾਤਿ ਅਪ੍ਪਮਾਣਕਸਿਣਲਾਭੀਨਂ. ਸਸ੍ਸਤਵਾਦਿਨੋ ਪਨ ‘‘ਪੁਬ੍ਬਨ੍ਤਾਪਰਨ੍ਤਾ ਨਤ੍ਥਿ, ਤੇਨ ਅਨਨ੍ਤਵਾ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਅਧਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨਿਕਾ ‘‘ਅਪਰਨ੍ਤੇਨ ਅਨਨ੍ਤਵਾ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ.

ਅਨ੍ਤਵਾ ਚ ਅਨਨ੍ਤਵਾ ਚਾਤਿ ਉਦ੍ਧਮਧੋ ਅਵਡ੍ਢਿਤ੍ਵਾ ਤਿਰਿਯਂ ਵਡ੍ਢਿਤਕਸਿਣਾਨਂ. ਨੇਵ ਅਨ੍ਤਵਾ ਨ ਅਨਨ੍ਤਵਾਤਿ ਅਮਰਾਵਿਕ੍ਖੇਪਿਕਾਨਂ.

ਲੋਕਵਾਦਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤਦਿਟ੍ਠਿਨਿਦ੍ਦੇਸਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੧੫-੧੬. ਭਵਵਿਭਵਦਿਟ੍ਠਿਨਿਦ੍ਦੇਸਵਣ੍ਣਨਾ

੧੪੮. ਭਵਵਿਭਵਦਿਟ੍ਠੀਨਂ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਦਿਟ੍ਠਿਤੋ ਵਿਸੁਂ ਅਭਿਨਿਵੇਸਾਭਾਵਤੋ ਵਿਸੁਂ ਨਿਦ੍ਦੇਸਂ ਅਕਤ੍ਵਾ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਦਿਟ੍ਠੀਨਂਯੇਵ ਵਸੇਨ ‘‘ਓਲੀਯਨਂ ਅਤਿਧਾਵਨ’’ਨ੍ਤਿ ਏਕੇਕਂ ਆਕਾਰਂ ਨਿਦ੍ਦਿਸਿਤੁਂ ਪੁਚ੍ਛਂ ਅਕਤ੍ਵਾ ਚ ਓਲੀਯਨਾਭਿਨਿਵੇਸੋ ਭਵਦਿਟ੍ਠਿ, ਅਤਿਧਾਵਨਾਭਿਨਿਵੇਸੋ ਵਿਭਵਦਿਟ੍ਠੀਤਿ ਆਹ. ਤਤ੍ਥ ‘‘ਭਵਨਿਰੋਧਾਯ ਧਮ੍ਮੇ ਦੇਸਿਯਮਾਨੇ ਚਿਤ੍ਤਂ ਨ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਤੀ’’ਤਿ (ਇਤਿਵੁ. ੪੯) ਵੁਤ੍ਤਓਲੀਯਨਾਭਿਨਿਵੇਸੋ, ਸਸ੍ਸਤਸਞ੍ਞਾਯ ਨਿਬ੍ਬਾਨਤੋ ਸਙ੍ਕੋਚਨਾਭਿਨਿਵੇਸੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ‘‘ਭਵੇਨੇਵ ਖੋ ਪਨੇਕੇ ਅਟ੍ਟੀਯਮਾਨਾ ਹਰਾਯਮਾਨਾ ਜਿਗੁਚ੍ਛਮਾਨਾ ਵਿਭਵਂ ਅਭਿਨਨ੍ਦਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਅਤਿਧਾਵਨਾਭਿਨਿਵੇਸੋ, ਉਚ੍ਛੇਦਸਞ੍ਞਾਯ ਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨਿਪਟਿਪਦਾਤਿਕ੍ਕਮਨਾਭਿਨਿਵੇਸੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਇਦਾਨਿ ਤਾਵ ਭਵਵਿਭਵਦਿਟ੍ਠਿਯੋ ਸਬ੍ਬਦਿਟ੍ਠੀਸੁ ਯੋਜੇਤ੍ਵਾ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਅਸ੍ਸਾਦਦਿਟ੍ਠਿਯਾਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਯਸ੍ਮਾ ਅਸ੍ਸਾਦਦਿਟ੍ਠਿਕਾ ਸਸ੍ਸਤਂ ਵਾ ਉਚ੍ਛੇਦਂ ਵਾ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ‘‘ਨਤ੍ਥਿ ਕਾਮੇਸੁ ਦੋਸੋ’’ਤਿ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਪਞ੍ਚਤਿਂਸਾਕਾਰਾਪਿ ਅਸ੍ਸਾਦਦਿਟ੍ਠਿਯੋ ਸਿਯਾ ਭਵਦਿਟ੍ਠਿਯੋ, ਸਿਯਾ ਵਿਭਵਦਿਟ੍ਠਿਯੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਤਤ੍ਥ ਯਸ੍ਮਾ ਏਕੇਕਾਪਿ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ ਸਸ੍ਸਤਗ੍ਗਾਹਵਸੇਨ ਭਵਦਿਟ੍ਠਿਯੋ ਭਵੇਯ੍ਯੁਂ, ਉਚ੍ਛੇਦਗ੍ਗਾਹਵਸੇਨ ਵਿਭਵਦਿਟ੍ਠਿਯੋ ਭਵੇਯ੍ਯੁਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਤ੍ਤਾਨੁਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਰੂਪਂ ਅਤ੍ਤਤੋ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ, ਵੇਦਨਂ… ਸਞ੍ਞਂ… ਸਙ੍ਖਾਰੇ… ਵਿਞ੍ਞਾਣਂ ਅਤ੍ਤਤੋ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤੀਤਿ ਪਞ੍ਚਸੁ ਰੂਪਾਦਿਤੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਨਞ੍ਞਤ੍ਤਾ ਤੇਸੁ ਉਚ੍ਛਿਨ੍ਨੇਸੁ ਅਤ੍ਤਾ ਉਚ੍ਛਿਨ੍ਨੋਤਿ ਗਹਣਤੋ ਪਞ੍ਚ ਵਿਭਵਦਿਟ੍ਠਿਯੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਸੇਸੇਸੁ ਪਞ੍ਚਦਸਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਰੂਪਾਦਿਤੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਞ੍ਞਤ੍ਤਾ ਤੇਸੁ ਉਚ੍ਛਿਨ੍ਨੇਸੁਪਿ ‘‘ਅਤ੍ਤਾ ਸਸ੍ਸਤੋਤਿ ਗਹਣਤੋ ਪਨ੍ਨਰਸ ਭਵਦਿਟ੍ਠਿਯੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ‘‘ਸਬ੍ਬਾਵ ਤਾ ਵਿਭਵਦਿਟ੍ਠਿਯੋ’’ਤਿ ਉਚ੍ਛੇਦਵਸੇਨ ਪਵਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਅਨ੍ਤਵਾਨਨ੍ਤਵਾਦਿਟ੍ਠੀਸੁ ਪਰਿਤ੍ਤਾਰਮ੍ਮਣਅਪ੍ਪਮਾਣਾਰਮ੍ਮਣਝਾਨਲਾਭਿਨੋ ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁਨਾ ਰੂਪਧਾਤੁਯਾ ਚਵਿਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਤੇ ਅਞ੍ਞਤ੍ਥ ਉਪਪਨ੍ਨੇ ਪਸ੍ਸਿਤ੍ਵਾ ਭਵਦਿਟ੍ਠਿਂ ਅਪਸ੍ਸਿਤ੍ਵਾ ਵਿਭਵਦਿਟ੍ਠਿਂ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਤਤ੍ਥ ਸਿਯਾ ਭਵਦਿਟ੍ਠਿਯੋ, ਸਿਯਾ ਵਿਭਵਦਿਟ੍ਠਿਯੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਹੋਤਿ ਚ ਨ ਚ ਹੋਤੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਹੋਤਿ ਚਾਤਿ ਭਵਦਿਟ੍ਠਿ, ਨ ਚ ਹੋਤੀਤਿ ਵਿਭਵਦਿਟ੍ਠਿ. ਨੇਵ ਹੋਤਿ ਨ ਨ ਹੋਤੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਨੇਵ ਹੋਤੀਤਿ ਵਿਭਵਦਿਟ੍ਠਿ, ਨ ਨ ਹੋਤੀਤਿ ਭਵਦਿਟ੍ਠਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਤਤ੍ਥ ‘‘ਸਿਯਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਪੁਬ੍ਬਨ੍ਤਾਨੁਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਏਕਚ੍ਚਸਸ੍ਸਤਿਕਾ ਸਸ੍ਸਤਞ੍ਚ ਪਞ੍ਞਪੇਨ੍ਤਿ, ਅਸਸ੍ਸਤਞ੍ਚ ਪਞ੍ਞਪੇਨ੍ਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਸਾ ਭਵਦਿਟ੍ਠਿ ਚ ਵਿਭਵਦਿਟ੍ਠਿ ਚ ਹੋਤਿ. ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਅਨ੍ਤਾਨਨ੍ਤਿਕਾ ਅਨ੍ਤਾਨਨ੍ਤਂ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਪਞ੍ਞਪੇਨ੍ਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਸਾ ਅਤ੍ਤਾਨੁਦਿਟ੍ਠਿਸਦਿਸਾ ਭਵਦਿਟ੍ਠਿ ਚ ਵਿਭਵਦਿਟ੍ਠਿ ਚ. ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਅਮਰਾਵਿਕ੍ਖੇਪਿਕਾ ਭਵਦਿਟ੍ਠਿਂ ਵਾ ਵਿਭਵਦਿਟ੍ਠਿਂ ਵਾ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਵਾਚਾਵਿਕ੍ਖੇਪਂ ਆਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਅਵਸੇਸਾ ਪਨ ਭਵਦਿਟ੍ਠਿਯੋਵ. ਤਸ੍ਮਾ ਤੇ ਤੇ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘‘ਸਿਯਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਪਰਨ੍ਤਾਨੁਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਸਤ੍ਤ ਉਚ੍ਛੇਦਵਾਦਾ ਵਿਭਵਦਿਟ੍ਠਿਯੋ, ਅਵਸੇਸਾ ਭਵਦਿਟ੍ਠਿਯੋ. ਤਸ੍ਮਾ ਤੇ ਤੇ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘‘ਸਿਯਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਸਞ੍ਞੋਜਨਿਕਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਸਬ੍ਬਦਿਟ੍ਠੀਨਂ ਵਸੇਨ ‘‘ਸਿਯਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਹਨ੍ਤਿ ਮਾਨਵਿਨਿਬਨ੍ਧਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਚਕ੍ਖਾਦੀਨਂ ਅਹਨ੍ਤਿ ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ ਤੇਸਂ ਵਿਨਾਸੇ ਅਤ੍ਤਾ ਵਿਨਟ੍ਠੋ ਹੋਤੀਤਿ ਸਬ੍ਬਾਵ ਤਾ ਵਿਭਵਦਿਟ੍ਠਿਯੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਤ੍ਤਾਨੁਦਿਟ੍ਠਿਯੋ ਵਿਯ ਮਮਨ੍ਤਿ ਮਾਨਵਿਨਿਬਨ੍ਧਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਚਕ੍ਖਾਦਿਤੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਞ੍ਞਤ੍ਤਾ ਤੇਸਂ ਵਿਨਾਸੇਪਿ ਅਤ੍ਤਾ ਨ ਵਿਨਸ੍ਸਤੀਤਿ ਸਬ੍ਬਾਵ ਤਾ ਭਵਦਿਟ੍ਠਿਯੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਲੋਕਵਾਦਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ‘‘ਸਸ੍ਸਤੋ ਅਤ੍ਤਾ ਚ ਲੋਕੋ ਚਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ (ਪਟਿ. ਮ. ੧.੧੪੭) ਨਯੇਨ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਭਵਵਿਭਵਦਿਟ੍ਠਿ ਪਾਕਟਾਯੇਵ. ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਅਸ੍ਸਾਦਦਿਟ੍ਠਾਦਿਕਾ ਵਿਭਵਦਿਟ੍ਠਿਪਰਿਯੋਸਾਨਾ ਸੋਲ਼ਸ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ ਤੀਣਿਸਤਞ੍ਚ ਦਿਟ੍ਠਾਭਿਨਿਵੇਸਾ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠਾ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਅਤ੍ਤਾਨੁਦਿਟ੍ਠਿ ਚ ਸਕ੍ਕਾਯਦਿਟ੍ਠਿ ਚ ਅਤ੍ਤਵਾਦਪਟਿਸਞ੍ਞੁਤ੍ਤਾ ਦਿਟ੍ਠਿ ਚ ਅਤ੍ਥਤੋ ਏਕਾ ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਤਿਵਿਧਾ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਸਞ੍ਞੋਜਨਿਕਾ ਪਨ ਦਿਟ੍ਠਿ ਅਵਤ੍ਥਾਭੇਦੇਨ ਸਬ੍ਬਾਪਿ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ ਹੋਨ੍ਤਿ.

ਇਦਾਨਿ ਸਬ੍ਬਾਵ ਤਾ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ ਅਸ੍ਸਾਦਦਿਟ੍ਠਿਯੋਤਿਆਦਿ ਅਞ੍ਞੇਨ ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਯਥਾਯੋਗਂ ਦਿਟ੍ਠਿਸਂਸਨ੍ਦਨਾ. ਤਤ੍ਥ ਸਬ੍ਬਾਵ ਤਾ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋਤਿ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਾ ਅਨਵਸੇਸਾ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ. ਦਿਟ੍ਠਿਰਾਗਰਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਤਣ੍ਹਾਸ੍ਸਾਦਨਿਸ੍ਸਿਤਤ੍ਤਾ ਚ ਅਸ੍ਸਾਦਦਿਟ੍ਠਿਯੋ, ਅਤ੍ਤਸਿਨੇਹਾਨੁਗਤਤ੍ਤਾ ਅਤ੍ਤਾਨੁਦਿਟ੍ਠਿਯੋ, ਵਿਪਰੀਤਦਸ੍ਸਨਤ੍ਤਾ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਯੋ, ਖਨ੍ਧਵਤ੍ਥੁਕਤ੍ਤਾ ਸਕ੍ਕਾਯਦਿਟ੍ਠਿਯੋ, ਏਕੇਕਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤਸ੍ਸ ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ, ਅਨਤ੍ਥਸਂਯੋਜਨਿਕਤ੍ਤਾ ਸਞ੍ਞੋਜਨਿਕਾ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ, ਅਤ੍ਤਵਾਦੇਨ ਯੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਅਤ੍ਤਵਾਦਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤਾ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋਤਿ ਇਮਾ ਸਤ੍ਤ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ ਸਬ੍ਬਦਿਟ੍ਠਿਸਙ੍ਗਾਹਿਕਾ, ਸੇਸਾ ਪਨ ਨਵ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ ਨ ਸਬ੍ਬਦਿਟ੍ਠਿਸਙ੍ਗਾਹਿਕਾ.

ਇਦਾਨਿ ਵਿਤ੍ਥਾਰਤੋ ਵੁਤ੍ਤਾ ਸਬ੍ਬਾਵ ਤਾ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ ਦ੍ਵੀਸੁਯੇਵ ਦਿਟ੍ਠੀਸੁ ਸਙ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਦਿਟ੍ਠਿਦ੍ਵਯਨਿਸ੍ਸਯਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਭਵਞ੍ਚ ਦਿਟ੍ਠਿਨ੍ਤਿਗਾਥਮਾਹ. ਸਬ੍ਬਾਪਿ ਹਿ ਤਾ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ ਭਵਦਿਟ੍ਠੀ ਵਾ ਹੋਨ੍ਤਿ ਵਿਭਵਦਿਟ੍ਠੀ ਵਾ. ਭਵਞ੍ਚ ਦਿਟ੍ਠਿਂ ਵਿਭਵਞ੍ਚ ਦਿਟ੍ਠਿਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਚ-ਸਦ੍ਦੋ ਦਿਟ੍ਠਿਮੇਵ ਸਮੁਚ੍ਚਿਨੋਤਿ, ਨ ਨਿਸ੍ਸਯਂ. ਨ ਹਿ ਏਕੋ ਭਵਵਿਭਵਦਿਟ੍ਠਿਦ੍ਵਯਂ ਨਿਸ੍ਸਯਤਿ. ਯਥਾਹ – ‘‘ਇਤਿ ਭਵਦਿਟ੍ਠਿਸਨ੍ਨਿਸ੍ਸਿਤਾ ਵਾ ਸਤ੍ਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ ਵਿਭਵਦਿਟ੍ਠਿਸਨ੍ਨਿਸ੍ਸਿਤਾ ਵਾ’’ਤਿ (ਪਟਿ. ਮ. ੧.੧੧੩). ਤਕ੍ਕਿਕਾਤਿ ਤਕ੍ਕੇਨ ਵਦਨ੍ਤੀਤਿ ਤਕ੍ਕਿਕਾ. ਤੇ ਹਿ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਿਕਾ ਸਭਾਵਪਟਿਵੇਧਪਞ੍ਞਾਯ ਅਭਾਵਾ ਕੇਵਲਂ ਤਕ੍ਕੇਨ ਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ. ਯੇਪਿ ਚ ਝਾਨਲਾਭਿਨੋ ਅਭਿਞ੍ਞਾਲਾਭਿਨੋ ਵਾ ਦਿਟ੍ਠਿਂ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਿ, ਤੇਪਿ ਤਕ੍ਕੇਤ੍ਵਾ ਗਹਣਤੋ ਤਕ੍ਕਿਕਾ ਏਵ. ਨਿਸ੍ਸਿਤਾਸੇਤਿ ਨਿਸ੍ਸਿਤਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਏਕਮੇਵ ਪਦਂ, ‘‘ਸੇ’’ਤਿ ਨਿਪਾਤਮਤ੍ਤਂ ਵਾ. ਤੇਸਂ ਨਿਰੋਧਮ੍ਹਿ ਨ ਹਤ੍ਥਿ ਞਾਣਨ੍ਤਿ ਦਿਟ੍ਠਿਨਿਸ੍ਸਯਸ੍ਸ ਕਾਰਣਵਚਨਮੇਤਂ. ਸਕ੍ਕਾਯਦਿਟ੍ਠਿਨਿਰੋਧੇ ਨਿਬ੍ਬਾਨੇ ਯਸ੍ਮਾ ਤੇਸਂ ਞਾਣਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਏਤਂ ਦਿਟ੍ਠਿਦ੍ਵਯਂ ਨਿਸ੍ਸਿਤਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ‘‘ਨ ਹਿ ਅਤ੍ਥਿ ਞਾਣ’’ਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਹਿ-ਕਾਰੋ ਕਾਰਣੋਪਦੇਸੇ ਨਿਪਾਤੋ. ਯਤ੍ਥਾਯਂ ਲੋਕੋ ਵਿਪਰੀਤਸਞ੍ਞੀਤਿ ਯਤ੍ਥ ਸੁਖੇ ਨਿਰੋਧਮ੍ਹਿ ਅਯਂ ਸਦੇਵਕੋ ਲੋਕੋ ‘‘ਦੁਕ੍ਖ’’ਮਿਤਿ ਵਿਪਰੀਤਸਞ੍ਞੀ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਨਿਰੋਧਮ੍ਹਿ ਨ ਹਤ੍ਥਿ ਞਾਣਨ੍ਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ. ਦੁਕ੍ਖਮਿਤਿ ਵਿਪਰੀਤਸਞ੍ਞਿਤਾਯ ਇਦਂ ਸੁਤ੍ਤਂ –

‘‘ਰੂਪਾ ਸਦ੍ਦਾ ਰਸਾ ਗਨ੍ਧਾ, ਫਸ੍ਸਾ ਧਮ੍ਮਾ ਚ ਕੇਵਲਾ;

ਇਟ੍ਠਾ ਕਨ੍ਤਾ ਮਨਾਪਾ ਚ, ਯਾਵਤਤ੍ਥੀਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ.

‘‘ਸਦੇਵਕਸ੍ਸ ਲੋਕਸ੍ਸ, ਏਤੇ ਵੋ ਸੁਖਸਮ੍ਮਤਾ;

ਯਤ੍ਥ ਚੇਤੇ ਨਿਰੁਜ੍ਝਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਨੇਸਂ ਦੁਕ੍ਖਸਮ੍ਮਤਂ.

‘‘ਸੁਖਨ੍ਤਿ ਦਿਟ੍ਠਮਰਿਯੇਹਿ, ਸਕ੍ਕਾਯਸ੍ਸੁਪਰੋਧਨਂ;

ਪਚ੍ਚਨੀਕਮਿਦਂ ਹੋਤਿ, ਸਬ੍ਬਲੋਕੇਨ ਪਸ੍ਸਤਂ.

‘‘ਯਂ ਪਰੇ ਸੁਖਤੋ ਆਹੁ, ਤਦਰਿਯਾ ਆਹੁ ਦੁਕ੍ਖਤੋ;

ਯਂ ਪਰੇ ਦੁਕ੍ਖਤੋ ਆਹੁ, ਤਦਰਿਯਾ ਸੁਖਤੋ ਵਿਦੂ.

‘‘ਪਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਂ ਦੁਰਾਜਾਨਂ, ਸਮ੍ਪਮੂਲ਼੍ਹੇਤ੍ਥਵਿਦ੍ਦਸੁ;

ਨਿਵੁਤਾਨਂ ਤਮੋ ਹੋਤਿ, ਅਨ੍ਧਕਾਰੋ ਅਪਸ੍ਸਤਂ.

‘‘ਸਤਞ੍ਚ ਵਿਵਟਂ ਹੋਤਿ, ਆਲੋਕੋ ਪਸ੍ਸਤਾਮਿਵ;

ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਨ ਵਿਜਾਨਨ੍ਤਿ, ਮਗਾ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸਕੋਵਿਦਾ.

‘‘ਭਵਰਾਗਪਰੇਤੇਹਿ, ਭਵਸੋਤਾਨੁਸਾਰਿਭਿ;

ਮਾਰਧੇਯ੍ਯਾਨੁਪਨ੍ਨੇਹਿ, ਨਾਯਂ ਧਮ੍ਮੋ ਸੁਸਮ੍ਬੁਧੋ.

‘‘ਕੋ ਨੁ ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਅਰਿਯੇਭਿ, ਪਦਂ ਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੁਮਰਹਤਿ;

ਯਂ ਪਦਂ ਸਮ੍ਮਦਞ੍ਞਾਯ, ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਅਨਾਸਵਾ’’ਤਿ. (ਸੁ. ਨਿ. ੭੬੪-੭੭੧);

੧੪੯. ਇਦਾਨਿ ਸਬ੍ਬਾਸਂ ਦਿਟ੍ਠੀਨਂ ਦਿਟ੍ਠਿਦ੍ਵਯਭਾਵਂ ਦਿਟ੍ਠਿਸਮੁਗ੍ਘਾਤਕਞ੍ਚ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਂ ਸੁਤ੍ਤਤੋ ਦਸ੍ਸੇਤੁਕਾਮੋ, ਦ੍ਵੀਹਿ ਭਿਕ੍ਖਵੇਤਿ ਸੁਤ੍ਤਂ ਆਹਰਿ. ਤਤ੍ਥ ਦੇਵਾਤਿ ਬ੍ਰਹ੍ਮਾਨੋਪਿ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ. ਓਲੀਯਨ੍ਤੀਤਿ ਸਙ੍ਕੁਚਨ੍ਤਿ. ਅਤਿਧਾਵਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ. ਚਕ੍ਖੁਮਨ੍ਤੋਤਿ ਪਞ੍ਞਵਨ੍ਤੋ. ਚ-ਸਦ੍ਦੋ ਅਤਿਰੇਕਤ੍ਥੋ. ਭਵਾਰਾਮਾਤਿ ਭਵੋ ਆਰਾਮੋ ਅਭਿਰਮਟ੍ਠਾਨਂ ਏਤੇਸਨ੍ਤਿ ਭਵਾਰਾਮਾ. ਭਵਰਤਾਤਿ ਭਵੇ ਅਭਿਰਤਾ. ਭਵਸਮ੍ਮੁਦਿਤਾਤਿ ਭਵੇਨ ਸਨ੍ਤੁਟ੍ਠਾ. ਦੇਸਿਯਮਾਨੇਤਿ ਤਥਾਗਤੇਨ ਵਾ ਤਥਾਗਤਸਾਵਕੇਨ ਵਾ ਦੇਸਿਯਮਾਨੇ. ਨ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਤੀਤਿ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਵਾ ਭਵਨਿਰੋਧਂ ਵਾ ਨ ਪਵਿਸਤਿ. ਨ ਪਸੀਦਤੀਤਿ ਤਤ੍ਥ ਪਸਾਦਂ ਨ ਪਾਪੁਣਾਤਿ. ਨ ਸਨ੍ਤਿਟ੍ਠਤੀਤਿ ਤਤ੍ਥ ਨ ਪਤਿਟ੍ਠਾਤਿ. ਨਾਧਿਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ ਤਤ੍ਥ ਘਨਭਾਵਂ ਨ ਪਾਪੁਣਾਤਿ. ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਸਸ੍ਸਤਦਿਟ੍ਠਿ ਵੁਤ੍ਤਾ.

ਅਟ੍ਟੀਯਮਾਨਾਤਿ ਦੁਕ੍ਖਂ ਪਾਪੁਣਮਾਨਾ. ਹਰਾਯਮਾਨਾਤਿ ਲਜ੍ਜਂ ਪਾਪੁਣਮਾਨਾ. ਜਿਗੁਚ੍ਛਮਾਨਾਤਿ ਜਿਗੁਚ੍ਛਂ ਪਾਪੁਣਮਾਨਾ. ਵਿਭਵਂ ਅਭਿਨਨ੍ਦਨ੍ਤੀਤਿ ਉਚ੍ਛੇਦਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਤੁਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਉਚ੍ਛੇਦਂ ਪਤ੍ਥਯਨ੍ਤੀਤਿ ਵਾ ਅਤ੍ਥੋ. ਕਿਰਾਤਿ ਅਨੁਸ੍ਸਵਨਤ੍ਥੇ ਨਿਪਾਤੋ. ਭੋਤਿ ਆਲਪਨਮੇਤਂ. ਸਨ੍ਤਨ੍ਤਿ ਨਿਬ੍ਬੁਤਂ. ਪਣੀਤਨ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਖਾਭਾਵਤੋ ਪਣੀਤਂ, ਪਧਾਨਭਾਵਂ ਨੀਤਨ੍ਤਿ ਵਾ ਪਣੀਤਂ. ਯਾਥਾਵਨ੍ਤਿ ਯਥਾਸਭਾਵਂ. ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਉਚ੍ਛੇਦਦਿਟ੍ਠਿ ਵੁਤ੍ਤਾ.

ਇਧਾਤਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਸਾਸਨੇ. ਭੂਤਨ੍ਤਿ ਹੇਤੁਤੋ ਸਞ੍ਜਾਤਂ ਖਨ੍ਧਪਞ੍ਚਕਸਙ੍ਖਾਤਂ ਦੁਕ੍ਖਂ. ਭੂਤਤੋ ਪਸ੍ਸਤੀਤਿ ਇਦਂ ਭੂਤਂ ਦੁਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ਪਸ੍ਸਤਿ. ਨਿਬ੍ਬਿਦਾਯਾਤਿ ਵਿਪਸ੍ਸਨਤ੍ਥਾਯ. ਵਿਰਾਗਾਯਾਤਿ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਤ੍ਥਾਯ. ਨਿਰੋਧਾਯਾਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਤ੍ਥਾਯ. ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ ਹੋਤੀਤਿ ਤਦਨੁਰੂਪਂ ਪਟਿਪਦਂ ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ. ਏਵਂ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੀਤਿ ਇਮਿਨਾ ਪਕਾਰੇਨ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗੇ ਲੋਕਿਯਞਾਣੇਨ, ਪਟਿਵੇਧਕਾਲੇ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਞਾਣੇਨ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਿ. ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ ਵੁਤ੍ਤਾ.

ਇਦਾਨਿ ਦ੍ਵੀਹਿ ਗਾਥਾਹਿ ਤਸ੍ਸਾ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਆਨਿਸਂਸਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਯੋ ਭੂਤਂ ਭੂਤਤੋ ਦਿਸ੍ਵਾਤਿ ਦੁਕ੍ਖਂ ਪਰਿਞ੍ਞਾਭਿਸਮਯੇਨ ਅਭਿਸਮੇਤ੍ਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਭੂਤਸ੍ਸ ਚ ਅਤਿਕ੍ਕਮਨ੍ਤਿ ਨਿਰੋਧਂ ਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਭਿਸਮਯੇਨ ਅਭਿਸਮੇਤ੍ਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਯਥਾਭੂਤੇਧਿਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ ਮਗ੍ਗਭਾਵਨਾਭਿਸਮਯਵਸੇਨ ਯਥਾਸਭਾਵੇ ਨਿਰੋਧੇ ‘‘ਏਤਂ ਸਨ੍ਤਂ, ਏਤਂ ਪਣੀਤ’’ਨ੍ਤਿ ਅਧਿਮੁਚ੍ਚਤਿ. ਭਵਤਣ੍ਹਾ ਪਰਿਕ੍ਖਯਾਤਿ ਸਮੁਦਯਸ੍ਸ ਪਹਾਨੇਨਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਸਤਿਪਿ ਚੇਤ੍ਥ ਸਚ੍ਚਾਨਂ ਨਾਨਾਭਿਸਮਯਤ੍ਤੇ ‘‘ਦਿਸ੍ਵਾ’’ਤਿ ਪੁਬ੍ਬਕਾਲਿਕਵਚਨਂ ਸਦ੍ਧਿਂ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗਪਟਿਪਦਾਯ ਵੋਹਾਰਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਨ ਹਿ ਪੁਬ੍ਬਂ ਪਸ੍ਸਿਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਛਾ ਅਧਿਮੁਚ੍ਚਤਿ. ਚਤੁਸਚ੍ਚਾਭਿਸਮਯੋ ਸਮਾਨਕਾਲਮੇਵ ਹੋਤਿ. ਸਮਾਨਕਾਲੇਪਿ ਵਾ ਪੁਬ੍ਬਕਾਲਿਕਾਨਿ ਪਦਾਨਿ ਭਵਨ੍ਤੀਤਿ ਨ ਦੋਸੋ. ਸ ਵੇਤਿ ਏਕਂਸੇਨ ਸੋ ਅਰਹਂ. ਭੂਤਪਰਿਞ੍ਞਾਤੋਤਿ ਦੁਕ੍ਖਂ ਪਰਿਞ੍ਞਾਤਵਾ. ਵੀਤਤਣ੍ਹੋਤਿ ਵਿਗਤਤਣ੍ਹੋ. ਭਵਾਭਵੇਤਿ ਖੁਦ੍ਦਕੇ ਚ ਮਹਨ੍ਤੇ ਚ ਭਵੇ. ਵੁਦ੍ਧਿਅਤ੍ਥੇਪਿ ਹਿ ਅ-ਕਾਰਸ੍ਸ ਸਮ੍ਭਵਤੋ ਅਭਵੋਤਿ ਮਹਾਭਵੋ. ਸੋ ਪਨ ਖੁਦ੍ਦਕਮਹਨ੍ਤਭਾਵੋ ਉਪਾਦਾਯੁਪਾਦਾਯ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਅਥ ਵਾ ਭਵੇਤਿ ਸਸ੍ਸਤੇ. ਅਭਵੇਤਿ ਉਚ੍ਛੇਦੇ. ਤਦੁਭਯੇਪਿ ਦਿਟ੍ਠਿਰਾਗਾਭਾਵੇਨ ਵੀਤਤਣ੍ਹੋ. ਭੂਤਸ੍ਸ ਵਿਭਵਾਤਿ ਵਟ੍ਟਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਸਮੁਚ੍ਛੇਦਾ. ਨਾਗਚ੍ਛਤਿ ਪੁਨਬ੍ਭਵਨ੍ਤਿ ਅਰਹਤੋ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਵੁਤ੍ਤਂ.

੧੫੦. ਤਯੋ ਪੁਗ੍ਗਲਾਤਿਆਦਿ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਕਗਰਹਣਤ੍ਥਂ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਕਪਸਂਸਨਤ੍ਥਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਤ੍ਥ ਵਿਰੂਪਭਾਵਂ ਪਨ੍ਨਾ ਗਤਾ ਦਿਟ੍ਠਿ ਏਤੇਸਨ੍ਤਿ ਵਿਪਨ੍ਨਦਿਟ੍ਠੀ. ਸੁਨ੍ਦਰਭਾਵਂ ਪਨ੍ਨਾ ਗਤਾ ਦਿਟ੍ਠਿ ਏਤੇਸਨ੍ਤਿ ਸਮ੍ਪਨ੍ਨਦਿਟ੍ਠੀ. ਤਿਤ੍ਥਿਯੋਤਿ ਤਿਤ੍ਥਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਦਿਟ੍ਠਿ, ਤਂ ਪਟਿਪਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਤਿਤ੍ਥੇ ਸਾਧੁ, ਤਿਤ੍ਥਂ ਯਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਵਾ ਤਿਤ੍ਥਿਯੋ. ਇਤੋ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜੂਪਗਤੋ. ਤਿਤ੍ਥਿਯਸਾਵਕੋਤਿ ਤੇਸਂ ਦਿਟ੍ਠਾਨੁਗਤਿਮਾਪਨ੍ਨੋ ਗਹਟ੍ਠੋ. ਯੋ ਚ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਕੋਤਿ ਤਦੁਭਯਭਾਵਂ ਅਨੁਪਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਯਾਯ ਕਾਯਚਿ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਕੋ.

ਤਥਾਗਤੋਤਿ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ. ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧੋਪਿ ਏਤ੍ਥੇਵ ਸਙ੍ਗਹਿਤੋ. ਤਥਾਗਤਸਾਵਕੋਤਿ ਮਗ੍ਗਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਫਲਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਚ. ਯੋ ਚ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਕੋਤਿ ਤਦੁਭਯਵਿਨਿਮੁਤ੍ਤੋ ਲੋਕਿਯਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਕੋ.

ਗਾਥਾਸੁ ਕੋਧਨੋਤਿ ਯੋ ਅਭਿਣ੍ਹਂ ਕੁਜ੍ਝਤਿ, ਸੋ. ਉਪਨਾਹੀਤਿ ਤਮੇਵ ਕੋਧਂ ਵਡ੍ਢੇਤ੍ਵਾ ਉਪਨਨ੍ਧਨਸੀਲੋ. ਪਾਪਮਕ੍ਖੀਤਿ ਲਾਮਕਭੂਤਮਕ੍ਖਵਾ. ਮਾਯਾਵੀਤਿ ਕਤਪਾਪਪਟਿਚ੍ਛਾਦਨਵਾ. ਵਸਲੋਤਿ ਹੀਨਜਚ੍ਚੋ. ਵਿਸੁਦ੍ਧੋਤਿ ਞਾਣਦਸ੍ਸਨਵਿਸੁਦ੍ਧਿਯਾ ਵਿਸੁਦ੍ਧੋ. ਸੁਦ੍ਧਤਂ ਗਤੋਤਿ ਮਗ੍ਗਫਲਸਙ੍ਖਾਤਂ ਸੁਦ੍ਧਭਾਵਂ ਗਤੋ. ਮੇਧਾਵੀਤਿ ਪਞ੍ਞਵਾ. ਇਮਾਯ ਗਾਥਾਯ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਏਵ ਥੋਮਿਤੋ.

ਵਿਪਨ੍ਨਦਿਟ੍ਠਿਯੋ ਸਮ੍ਪਨ੍ਨਦਿਟ੍ਠਿਯੋਤਿ ਪੁਗ੍ਗਲਵੋਹਾਰਂ ਪਹਾਯ ਧਮ੍ਮਮੇਵ ਗਰਹਨ੍ਤੋ ਥੋਮੇਨ੍ਤੋ ਚ ਆਹ. ਏਤਂ ਮਮਾਤਿ ਤਣ੍ਹਾਮਞ੍ਞਨਵਸੇਨ ਦਿਟ੍ਠਿ. ਏਸੋਹਮਸ੍ਮੀਤਿ ਮਾਨਮਞ੍ਞਨਮੂਲਿਕਾ ਦਿਟ੍ਠਿ. ਏਸੋ ਮੇ ਅਤ੍ਤਾਤਿ ਦਿਟ੍ਠਿਮਞ੍ਞਨਮੇਵ.

ਏਤਂ ਮਮਾਤਿ ਕਾ ਦਿਟ੍ਠੀਤਿਆਦੀਹਿ ਤਿਸ੍ਸਨ੍ਨਂ ਵਿਪਨ੍ਨਦਿਟ੍ਠੀਨਂ ਵਿਭਾਗਞ੍ਚ ਗਣਨਞ੍ਚ ਕਾਲਸਙ੍ਗਹਞ੍ਚ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨਂ ਕਤਂ. ਤਤ੍ਥ ਕਾ ਦਿਟ੍ਠੀਤਿ ਅਨੇਕਾਸੁ ਦਿਟ੍ਠੀਸੁ ਕਤਮਾ ਦਿਟ੍ਠੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਕਤਮਨ੍ਤਾਨੁਗ੍ਗਹਿਤਾਤਿ ਪੁਬ੍ਬਨ੍ਤਾਪਰਨ੍ਤਸਙ੍ਖਾਤਕਾਲਦ੍ਵਯੇ ਕਤਮੇਨ ਕਾਲੇਨ ਅਨੁਗ੍ਗਹਿਤਾ, ਅਨੁਬਦ੍ਧਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਯਸ੍ਮਾ ‘‘ਏਤਂ ਮਮਾ’’ਤਿ ਪਰਾਮਸਨ੍ਤੋ ‘‘ਏਤਂ ਮਮ ਅਹੋਸਿ, ਏਵਂ ਮਮ ਅਹੋਸਿ, ਏਤ੍ਤਕਂ ਮਮ ਅਹੋਸੀ’’ਤਿ ਅਤੀਤਂ ਵਤ੍ਥੁਂ ਅਪਦਿਸਿਤ੍ਵਾ ਪਰਾਮਸਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਪੁਬ੍ਬਨ੍ਤਾਨੁਦਿਟ੍ਠਿ ਹੋਤਿ. ਪੁਬ੍ਬਨ੍ਤਾਨੁਗ੍ਗਹਿਤਾ ਚ ਤਾ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਯਸ੍ਮਾ ‘‘ਏਸੋਹਮਸ੍ਮੀ’’ਤਿ ਪਰਾਮਸਨ੍ਤੋ ‘‘ਇਮਿਨਾਹਂ ਸੀਲੇਨ ਵਾ ਵਤੇਨ ਵਾ ਤਪੇਨ ਵਾ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯੇਨ ਵਾ ਏਸੋਸ੍ਮਿ ਵਿਸੁਜ੍ਝਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਅਨਾਗਤਫਲਂ ਉਪਾਦਾਯ ਪਰਾਮਸਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਪਰਨ੍ਤਾਨੁਦਿਟ੍ਠਿ ਹੋਤਿ. ਅਪਰਨ੍ਤਾਨੁਗ੍ਗਹਿਤਾ ਚ ਤਾ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਯਸ੍ਮਾ ‘‘ਏਸੋ ਮੇ ਅਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਪਰਾਮਸਨ੍ਤੋ ਅਤੀਤਾਨਾਗਤਂ ਉਪਾਦਿਨ੍ਨਸਨ੍ਤਤਿਂ ਉਪਾਦਾਯ ‘‘ਏਸੋ ਮੇ ਅਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਪਰਾਮਸਤਿ, ਸਕ੍ਕਾਯਦਿਟ੍ਠਿਵਸੇਨ ਚ ਪਰਾਮਸਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਕ੍ਕਾਯਦਿਟ੍ਠਿ ਹੋਤਿ. ਪੁਬ੍ਬਨ੍ਤਾਪਰਨ੍ਤਾਨੁਗ੍ਗਹਿਤਾ ਚ ਤਾ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਯਸ੍ਮਾ ਪਨ ਸਕ੍ਕਾਯਦਿਟ੍ਠਿਪ੍ਪਮੁਖਾਯੇਵ ਦ੍ਵਾਸਟ੍ਠਿ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਕ੍ਕਾਯਦਿਟ੍ਠਿਸਮੁਗ੍ਘਾਤੇਨੇਵ ਚ ਦ੍ਵਾਸਟ੍ਠਿ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ ਸਮੁਗ੍ਘਾਤਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਕ੍ਕਾਯਦਿਟ੍ਠਿਪ੍ਪਮੁਖੇਨ ਦ੍ਵਾਸਟ੍ਠਿ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਾਨੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾ, ਸਕ੍ਕਾਯਦਿਟ੍ਠਿਪ੍ਪਮੁਖੇਨ ਸਕ੍ਕਾਯਦਿਟ੍ਠਿਦ੍ਵਾਰੇਨ ਦ੍ਵਾਸਟ੍ਠਿ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸਕ੍ਕਾਯਦਿਟ੍ਠਿਪ੍ਪਮੁਖਾਨੀਤਿ ਪਾਠੋ ਸੁਨ੍ਦਰਤਰੋ. ਸਕ੍ਕਾਯਦਿਟ੍ਠਿ ਪਮੁਖਾ ਆਦਿ ਏਤੇਸਨ੍ਤਿ ਸਕ੍ਕਾਯਦਿਟ੍ਠਿਪ੍ਪਮੁਖਾਨਿ. ਕਾਨਿ ਤਾਨਿ? ਦ੍ਵਾਸਟ੍ਠਿ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਾਨਿ.

‘‘ਕਾ ਦਿਟ੍ਠੀ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਾਯ ਵੀਸਤਿਵਤ੍ਥੁਕਾ ਅਤ੍ਤਾਨੁਦਿਟ੍ਠਿ, ਵੀਸਤਿਵਤ੍ਥੁਕਾ ਸਕ੍ਕਾਯਦਿਟ੍ਠੀਤਿ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨਂ. ‘‘ਕਤਿ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਾਯ ਸਕ੍ਕਾਯਦਿਟ੍ਠਿਪ੍ਪਮੁਖਾਨਿ ਦ੍ਵਾਸਟ੍ਠਿ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਾਨੀਤਿ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨਂ. ਸਾਯੇਵ ਪਨ ਸਕ੍ਕਾਯਦਿਟ੍ਠਿ ‘‘ਏਸੋ ਮੇ ਅਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਵਚਨਸਾਮਞ੍ਞੇਨ ਅਤ੍ਤਾਨੁਦਿਟ੍ਠੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਤਸ੍ਸਾ ਵੁਤ੍ਤਾਯ ਅਤ੍ਤਵਾਦਪਟਿਸਞ੍ਞੁਤ੍ਤਾ ਦਿਟ੍ਠਿਪਿ ਵੁਤ੍ਤਾਯੇਵ ਹੋਤਿ.

੧੫੧. ਯੇ ਕੇਚਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇਤਿਆਦਿਸੁਤ੍ਤਾਹਰਣਂ ਸਮ੍ਪਨ੍ਨਦਿਟ੍ਠਿਪੁਗ੍ਗਲਸਮ੍ਬਨ੍ਧੇਨ ਸਮ੍ਪਨ੍ਨਦਿਟ੍ਠਿਪੁਗ੍ਗਲਵਿਭਾਗਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਕਤਂ. ਤਤ੍ਥ ਨਿਟ੍ਠਂ ਗਤਾਤਿ ਮਗ੍ਗਞਾਣਵਸੇਨ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਭਗਵਾਤਿ ਨਿਚ੍ਛਯਂ ਗਤਾ, ਨਿਬ੍ਬੇਮਤਿਕਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਨਿਟ੍ਠਾਗਤਾਤਿ ਪਾਠੋ ਸਮਾਸਪਦਂ ਹੋਤਿ, ਅਤ੍ਥੋ ਪਨ ਸੋਯੇਵ. ਦਿਟ੍ਠਿਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾਤਿ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਸੁਨ੍ਦਰਭਾਵਂ ਗਤਾ. ਇਧ ਨਿਟ੍ਠਾਤਿ ਇਮਿਸ੍ਸਾ ਕਾਮਧਾਤੁਯਾ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਨਂ. ਇਧ ਵਿਹਾਯ ਨਿਟ੍ਠਾਤਿ ਇਮਂ ਕਾਮਭਵਂ ਵਿਜਹਿਤ੍ਵਾ ਸੁਦ੍ਧਾਵਾਸਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕੇ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਨਂ. ਸਤ੍ਤਕ੍ਖਤ੍ਤੁਪਰਮਸ੍ਸਾਤਿ ਸਤ੍ਤਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂਪਰਮਾ ਸਤ੍ਤਵਾਰਪਰਮਾ ਭਵੂਪਪਤ੍ਤਿ ਅਤ੍ਤਭਾਵਗ੍ਗਹਣਂ ਅਸ੍ਸ, ਤਤੋ ਪਰਂ ਅਟ੍ਠਮਂ ਭਵਂ ਨਾਦਿਯਤੀਤਿ ਸਤ੍ਤਕ੍ਖਤ੍ਤੁਪਰਮੋ. ਤਸ੍ਸ ਸਤ੍ਤਕ੍ਖਤ੍ਤੁਪਰਮਸ੍ਸ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਸ੍ਸ. ਕੋਲਂਕੋਲਸ੍ਸਾਤਿ ਕੁਲਤੋ ਕੁਲਂ ਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਕੋਲਂਕੋਲੋ. ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਤੋ ਹਿ ਪਟ੍ਠਾਯ ਨੀਚੇ ਕੁਲੇ ਉਪਪਤ੍ਤਿ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ, ਮਹਾਭੋਗਕੁਲੇਸੁਯੇਵ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤਸ੍ਸ ਕੋਲਂਕੋਲਸ੍ਸ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਸ੍ਸ. ਏਕਬੀਜਿਸ੍ਸਾਤਿ ਖਨ੍ਧਬੀਜਂ ਨਾਮ ਕਥਿਤਂ. ਯਸ੍ਸ ਹਿ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਏਕਂਯੇਵ ਖਨ੍ਧਬੀਜਂ ਅਤ੍ਥਿ, ਏਕਂ ਅਤ੍ਤਭਾਵਗ੍ਗਹਣਂ, ਸੋ ਏਕਬੀਜੀ ਨਾਮ. ਤਸ੍ਸ ਏਕਬੀਜਿਸ੍ਸ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਸ੍ਸ. ਭਗਵਤਾ ਗਹਿਤਨਾਮਵਸੇਨੇਵੇਤਾਨਿ ਏਤੇਸਂ ਨਾਮਾਨਿ. ਏਤ੍ਤਕਞ੍ਹਿ ਠਾਨਂ ਗਤੋ ਸਤ੍ਤਕ੍ਖਤ੍ਤੁਪਰਮੋ ਨਾਮ ਹੋਤਿ, ਏਤ੍ਤਕਂ ਕੋਲਂਕੋਲੋ, ਏਤ੍ਤਕਂ ਏਕਬੀਜੀਤਿ ਭਗਵਤਾ ਏਤੇਸਂ ਨਾਮਂ ਗਹਿਤਂ. ਭਗਵਾ ਹਿ ‘‘ਅਯਂ ਏਤ੍ਤਕਂ ਠਾਨਂ ਗਮਿਸ੍ਸਤਿ, ਅਯਂ ਏਤ੍ਤਕਂ ਠਾਨਂ ਗਮਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਞਤ੍ਵਾ ਤੇਸਂ ਤਾਨਿ ਤਾਨਿ ਨਾਮਾਨਿ ਅਗ੍ਗਹੇਸਿ. ਮੁਦੁਪਞ੍ਞੋ ਹਿ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨੋ ਸਤ੍ਤ ਭਵੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਨ੍ਤੋ ਸਤ੍ਤਕ੍ਖਤ੍ਤੁਪਰਮੋ ਨਾਮ, ਮਜ੍ਝਿਮਪਞ੍ਞੋ ਪਰਂ ਛਟ੍ਠਂ ਭਵਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਨ੍ਤੋ ਕੋਲਂਕੋਲੋ ਨਾਮ, ਤਿਕ੍ਖਪਞ੍ਞੋ ਏਕਂ ਭਵਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਨ੍ਤੋ ਏਕਬੀਜੀ ਨਾਮ. ਤਂ ਪਨੇਤਂ ਤੇਸਂ ਮੁਦੁਮਜ੍ਝਿਮਤਿਕ੍ਖਪਞ੍ਞਤਂ ਪੁਬ੍ਬਹੇਤੁ ਨਿਯਮੇਤਿ. ਇਮੇ ਤਯੋਪਿ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਾ ਕਾਮਭਵਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਾ, ਰੂਪਾਰੂਪਭਵੇ ਪਨ ਬਹੁਕਾਪਿ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਯੋ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਿ. ਸਕਦਾਗਾਮਿਸ੍ਸਾਤਿ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਵਸੇਨ ਸਕਿਂ ਕਾਮਭਵਂ ਆਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਸਕਦਾਗਾਮੀ. ਤਸ੍ਸ ਸਕਦਾਗਾਮਿਸ੍ਸ. ਦਿਟ੍ਠੇਵ ਧਮ੍ਮੇ ਅਰਹਾਤਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਅਤ੍ਤਭਾਵੇ ਅਰਹਾ. ਅਰਹਨ੍ਤਿਪਿ ਪਾਠੋ. ਇਧ ਨਿਟ੍ਠਾਤਿ ਕਾਮਭਵਂ ਸਂਸਰਨ੍ਤੇਯੇਵ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਰੂਪਾਰੂਪਭਵੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਪਨ ਅਰਿਯਾ ਕਾਮਭਵੇ ਨ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਤਤ੍ਥੇਵ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯਨ੍ਤਿ.

ਅਨ੍ਤਰਾਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯਿਸ੍ਸਾਤਿ ਆਯੁਵੇਮਜ੍ਝਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤਰਾਯੇਵ ਕਿਲੇਸਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਨੇਨ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯਨਤੋ ਅਨ੍ਤਰਾਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯੀ. ਸੋ ਪਨ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸਮਨਨ੍ਤਰਾ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯੀ, ਆਯੁਵੇਮਜ੍ਝਂ ਅਪ੍ਪਤ੍ਵਾ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯੀ, ਆਯੁਵੇਮਜ੍ਝਂ ਪਤ੍ਵਾ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯੀਤਿ ਤਿਵਿਧੋ ਹੋਤਿ. ਤਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤਰਾਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯਿਸ੍ਸ ਅਨਾਗਾਮਿਨੋ. ਉਪਹਚ੍ਚਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯਿਸ੍ਸਾਤਿ ਆਯੁਵੇਮਜ੍ਝਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਵਾ ਕਾਲਕਿਰਿਯਂ ਉਪਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਵਾ ਕਿਲੇਸਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਨੇਨ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯਨ੍ਤਸ੍ਸ ਅਨਾਗਾਮਿਨੋ. ਅਸਙ੍ਖਾਰਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯਿਸ੍ਸਾਤਿ ਅਸਙ੍ਖਾਰੇਨ ਅਪ੍ਪਯੋਗੇਨ ਅਧਿਮਤ੍ਤਪ੍ਪਯੋਗਂ ਅਕਤ੍ਵਾਵ ਕਿਲੇਸਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਨੇਨ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯਨਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਅਨਾਗਾਮਿਨੋ. ਸਸਙ੍ਖਾਰਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯਿਸ੍ਸਾਤਿ ਸਸਙ੍ਖਾਰੇਨ ਦੁਕ੍ਖੇਨ ਕਸਿਰੇਨ ਅਧਿਮਤ੍ਤਪ੍ਪਯੋਗਂ ਕਤ੍ਵਾਵ ਕਿਲੇਸਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਨੇਨ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯਨਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਅਨਾਗਾਮਿਨੋ. ਉਦ੍ਧਂਸੋਤਸ੍ਸ ਅਕਨਿਟ੍ਠਗਾਮਿਨੋਤਿ ਉਦ੍ਧਂਵਾਹਿਭਾਵੇਨ ਉਦ੍ਧਮਸ੍ਸ ਤਣ੍ਹਾਸੋਤਂ ਵਟ੍ਟਸੋਤਂ ਵਾਤਿ ਉਦ੍ਧਂਸੋਤੋ, ਉਦ੍ਧਂ ਵਾ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਪਟਿਲਭਿਤਬ੍ਬਤੋ ਉਦ੍ਧਮਸ੍ਸ ਮਗ੍ਗਸੋਤਨ੍ਤਿ ਉਦ੍ਧਂਸੋਤੋ, ਅਕਨਿਟ੍ਠਂ ਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਅਕਨਿਟ੍ਠਗਾਮੀ. ਤਸ੍ਸ ਉਦ੍ਧਂਸੋਤਸ੍ਸ ਅਕਨਿਟ੍ਠਗਾਮਿਨੋ ਅਨਾਗਾਮਿਸ੍ਸ. ਅਯਂ ਪਨ ਅਨਾਗਾਮੀ ਚਤੁਪ੍ਪਭੇਦੋ – ਯੋ ਅਵਿਹਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕੇ ਸੋਧੇਤ੍ਵਾ ਅਕਨਿਟ੍ਠਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯਤਿ, ਅਯਂ ਉਦ੍ਧਂਸੋਤੋ ਅਕਨਿਟ੍ਠਗਾਮੀ ਨਾਮ. ਯੋ ਹੇਟ੍ਠਾ ਤਯੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕੇ ਸੋਧੇਤ੍ਵਾ ਸੁਦਸ੍ਸੀਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕੇ ਠਤ੍ਵਾ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯਤਿ, ਅਯਂ ਉਦ੍ਧਂਸੋਤੋ ਨ ਅਕਨਿਟ੍ਠਗਾਮੀ ਨਾਮ. ਯੋ ਇਤੋ ਅਕਨਿਟ੍ਠਮੇਵ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯਤਿ, ਅਯਂ ਨ ਉਦ੍ਧਂਸੋਤੋ ਅਕਨਿਟ੍ਠਗਾਮੀ ਨਾਮ. ਯੋ ਹੇਟ੍ਠਾ ਚਤੂਸੁ ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕੇਸੁ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥੇਵ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯਤਿ, ਅਯਂ ਨ ਉਦ੍ਧਂਸੋਤੋ ਨ ਅਕਨਿਟ੍ਠਗਾਮੀ ਨਾਮਾਤਿ. ਇਮੇ ਪਞ੍ਚ ਅਨਾਗਾਮਿਨੋ ਸੁਦ੍ਧਾਵਾਸਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਅਨਾਗਾਮਿਨੋ ਪਨ ਰੂਪਰਾਗਾਰੂਪਰਾਗਾਨਂ ਅਪ੍ਪਹੀਨਤ੍ਤਾ ਆਕਙ੍ਖਮਾਨਾ ਸੇਸਰੂਪਾਰੂਪਭਵੇਸੁਪਿ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਨ੍ਤਿ. ਸੁਦ੍ਧਾਵਾਸੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਾ ਪਨ ਅਞ੍ਞਤ੍ਥ ਨ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਨ੍ਤਿ. ਅਵੇਚ੍ਚਪ੍ਪਸਨ੍ਨਾਤਿ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਵਸੇਨ ਜਾਨਿਤ੍ਵਾ ਬੁਜ੍ਝਿਤ੍ਵਾ ਅਚਲਪ੍ਪਸਾਦੇਨ ਪਸਨ੍ਨਾ. ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਾਤਿ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਸੋਤਂ ਆਪਨ੍ਨਾ. ਇਮਿਨਾ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਅਰਿਯਫਲਟ੍ਠਾ ਪੁਗ੍ਗਲਾ ਗਹਿਤਾਤਿ.

ਭਵਵਿਭਵਦਿਟ੍ਠਿਨਿਦ੍ਦੇਸਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਪ੍ਪਕਾਸਿਨਿਯਾ ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਮਗ੍ਗਟ੍ਠਕਥਾਯ

ਦਿਟ੍ਠਿਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੩. ਆਨਾਪਾਨਸ੍ਸਤਿਕਥਾ

੧. ਗਣਨਵਾਰਵਣ੍ਣਨਾ

੧੫੨. ਇਦਾਨਿ ਦਿਟ੍ਠਿਕਥਾਨਨ੍ਤਰਂ ਕਥਿਤਾਯ ਆਨਾਪਾਨਸ੍ਸਤਿਕਥਾਯ ਅਪੁਬ੍ਬਤ੍ਥਾਨੁਵਣ੍ਣਨਾ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤਾ. ਅਯਞ੍ਹਿ ਆਨਾਪਾਨਸ੍ਸਤਿਕਥਾ ਦਿਟ੍ਠਿਕਥਾਯ ਸੁਵਿਦਿਤਦਿਟ੍ਠਾਦੀਨਵਸ੍ਸ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਮਲਵਿਸੋਧਨੇਨ ਸੁਵਿਸੁਦ੍ਧਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਯਥਾਭੂਤਾਵਬੋਧਾਯ ਸਮਾਧਿਭਾਵਨਾ ਸੁਕਰਾ ਹੋਤਿ, ਸਬ੍ਬਸਮਾਧਿਭਾਵਨਾਸੁ ਚ ਸਬ੍ਬਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਬੋਧਿਸਤ੍ਤਾਨਂ ਬੋਧਿਮੂਲੇ ਇਮਿਨਾਵ ਸਮਾਧਿਨਾ ਸਮਾਹਿਤਚਿਤ੍ਤਾਨਂ ਯਥਾਭੂਤਾਵਬੋਧਤੋ ਅਯਮੇਵ ਸਮਾਧਿਭਾਵਨਾ ਪਧਾਨਾਤਿ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿਕਥਾਨਨ੍ਤਰਂ ਕਥਿਤਾ. ਤਤ੍ਥ ਸੋਲ਼ਸਵਤ੍ਥੁਕਂ ਆਨਾਪਾਨਸ੍ਸਤਿਸਮਾਧਿਂ ਭਾਵਯਤੋ ਸਮਧਿਕਾਨਿ ਦ੍ਵੇ ਞਾਣਸਤਾਨਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤੀਤਿ ਞਾਣਗਣਨੁਦ੍ਦੇਸੋ, ਅਟ੍ਠ ਪਰਿਪਨ੍ਥੇ ਞਾਣਾਨੀਤਿਆਦਿ ਞਾਣਗਣਨਨਿਦ੍ਦੇਸੋ, ਕਤਮਾਨਿ ਅਟ੍ਠ ਪਰਿਪਨ੍ਥੇ ਞਾਣਾਨੀਤਿਆਦਿ. ਇਮਾਨਿ ਏਕਵੀਸਤਿ ਵਿਮੁਤ੍ਤਿਸੁਖੇ ਞਾਣਾਨੀਤਿਪਰਿਯਨ੍ਤਂ ਸਬ੍ਬਞਾਣਾਨਂ ਵਿਤ੍ਥਾਰਨਿਦ੍ਦੇਸੋ, ਅਨ੍ਤੇ ਸੋਲ਼ਸਵਤ੍ਥੁਕਂ ਆਨਾਪਾਨਸ੍ਸਤਿਸਮਾਧਿਂ ਭਾਵਯਤੋਤਿਆਦਿ ਨਿਗਮਨਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਤਾਵ ਪਾਲ਼ਿਵਵਤ੍ਥਾਨਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਤਤ੍ਥ ਗਣਨੁਦ੍ਦੇਸੇ ਗਣਨਵਾਰੇ ਤਾਵ ਸੋਲ਼ਸਵਤ੍ਥੁਕਨ੍ਤਿ ਦੀਘਂ ਰਸ੍ਸਂ ਸਬ੍ਬਕਾਯਪਟਿਸਂਵੇਦੀ ਪਸ੍ਸਮ੍ਭਯਂ ਕਾਯਸਙ੍ਖਾਰਨ੍ਤਿ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਚਤੁਕ੍ਕਂ, ਪੀਤਿਪਟਿਸਂਵੇਦੀ ਸੁਖਪਟਿਸਂਵੇਦੀ ਚਿਤ੍ਤਸਙ੍ਖਾਰਪਟਿਸਂਵੇਦੀ ਪਸ੍ਸਮ੍ਭਯਂ ਚਿਤ੍ਤਸਙ੍ਖਾਰਨ੍ਤਿ ਵੇਦਨਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਚਤੁਕ੍ਕਂ, ਚਿਤ੍ਤਪਟਿਸਂਵੇਦੀ ਅਭਿਪ੍ਪਮੋਦਯਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਸਮਾਦਹਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਵਿਮੋਚਯਂ ਚਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਚਿਤ੍ਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਚਤੁਕ੍ਕਂ, ਅਨਿਚ੍ਚਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਵਿਰਾਗਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਨਿਰੋਧਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਾਨੁਪਸ੍ਸੀਤਿ ਧਮ੍ਮਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਚਤੁਕ੍ਕਨ੍ਤਿ ਇਮੇਸਂ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਚਤੁਕ੍ਕਾਨਂ ਵਸੇਨ ਸੋਲ਼ਸ ਵਤ੍ਥੂਨਿ ਪਤਿਟ੍ਠਾ ਆਰਮ੍ਮਣਾਨਿ ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਸੋਲ਼ਸਵਤ੍ਥੁਕੋ. ਤਂ ਸੋਲ਼ਸਵਤ੍ਥੁਕਂ. ਸਮਾਸਵਸੇਨ ਪਨੇਤ੍ਥ ਵਿਭਤ੍ਤਿਲੋਪੋ ਕਤੋ. ਆਨਨ੍ਤਿ ਅਬ੍ਭਨ੍ਤਰਂ ਪਵਿਸਨਵਾਤੋ. ਅਪਾਨਨ੍ਤਿ ਬਹਿਨਿਕ੍ਖਮਨਵਾਤੋ. ਕੇਚਿ ਪਨ ਵਿਪਰਿਯਾਯੇਨ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਅਪਾਨਞ੍ਹਿ ਅਪੇਤਂ ਆਨਤੋਤਿ ਅਪਾਨਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਨਿਦ੍ਦੇਸੇ (ਪਟਿ. ਮ. ੧.੧੬੦) ਪਨ ਨਾ-ਕਾਰਸ੍ਸ ਦੀਘਤ੍ਤਮਜ੍ਝੁਪੇਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਆਪਾਨਨ੍ਤਿ. ਤਸ੍ਮਿਂ ਆਨਾਪਾਨੇ ਸਤਿ ਆਨਾਪਾਨਸ੍ਸਤਿ, ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸਪਰਿਗ੍ਗਾਹਿਕਾਯ ਸਤਿਯਾ ਏਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਆਨਾਪਾਨਸ੍ਸਤਿਯਾ ਯੁਤ੍ਤੋ ਸਮਾਧਿ, ਆਨਾਪਾਨਸ੍ਸਤਿਯਂ ਵਾ ਸਮਾਧਿ ਆਨਾਪਾਨਸ੍ਸਤਿਸਮਾਧਿ. ਭਾਵਯਤੋਤਿ ਨਿਬ੍ਬੇਧਭਾਗਿਯਂ ਭਾਵੇਨ੍ਤਸ੍ਸ. ਸਮਧਿਕਾਨੀਤਿ ਸਹ ਅਧਿਕੇਨ ਵਤ੍ਤਨ੍ਤੀਤਿ ਸਮਧਿਕਾਨਿ, ਸਾਤਿਰੇਕਾਨੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਮ-ਕਾਰੋ ਪਨੇਤ੍ਥ ਪਦਸਨ੍ਧਿਕਰੋ. ਕੇਚਿ ਪਨ ‘‘ਸਂਅਧਿਕਾਨੀ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਏਵਂ ਸਤਿ ਦ੍ਵੇ ਞਾਣਸਤਾਨਿਯੇਵ ਅਧਿਕਾਨੀਤਿ ਆਪਜ੍ਜਤਿ, ਤਂ ਨ ਯੁਜ੍ਜਤਿ. ਇਮਾਨਿ ਹਿ ਵੀਸਤਿਅਧਿਕਾਨਿ ਦ੍ਵੇ ਞਾਣਸਤਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ.

ਪਰਿਪਨ੍ਥੇ ਞਾਣਾਨੀਤਿ ਪਰਿਪਨ੍ਥਂ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪਵਤ੍ਤਞਾਣਾਨਿ. ਤਥਾ ਉਪਕਾਰੇ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸੇ ਞਾਣਾਨਿ. ਵੋਦਾਨੇ ਞਾਣਾਨੀਤਿ ਵੋਦਾਯਤਿ, ਤੇਨ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਂ ਹੋਤੀਤਿ ਵੋਦਾਨਂ. ਕਿਂ ਤਂ? ਞਾਣਂ. ‘‘ਵੋਦਾਨਞਾਣਾਨੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੇ ‘‘ਸੁਤਮਯੇ ਞਾਣ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ (ਪਟਿ. ਮ. ਮਾਤਿਕਾ ੧.੧; ਪਟਿ. ਮ. ੧.੧) ਵਿਯ ‘‘ਵੋਦਾਨੇ ਞਾਣਾਨੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਸਤੋ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਕਰੋਤੀਤਿ ਸਤੋਕਾਰੀ, ਤਸ੍ਸ ਸਤੋਕਾਰਿਸ੍ਸ ਞਾਣਾਨਿ. ਨਿਬ੍ਬਿਦਾਞਾਣਾਨੀਤਿ ਨਿਬ੍ਬਿਦਾਭੂਤਾਨਿ ਞਾਣਾਨਿ. ਨਿਬ੍ਬਿਦਾਨੁਲੋਮਞਾਣਾਨੀਤਿ ਨਿਬ੍ਬਿਦਾਯ ਅਨੁਕੂਲਾਨਿ ਞਾਣਾਨਿ. ਨਿਬ੍ਬਿਦਾਨੁਲੋਮਿਞਾਣਾਨੀਤਿਪਿ ਪਾਠੋ, ਨਿਬ੍ਬਿਦਾਨੁਲੋਮੋ ਏਤੇਸਂ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਨਿਬ੍ਬਿਦਾਨੁਲੋਮੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਨਿਬ੍ਬਿਦਾਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਞਾਣਾਨੀਤਿ ਨਿਬ੍ਬਿਦਾਯ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਯਂ ਞਾਣਾਨਿ. ਵਿਮੁਤ੍ਤਿਸੁਖੇ ਞਾਣਾਨੀਤਿ ਵਿਮੁਤ੍ਤਿਸੁਖੇਨ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾਨਿ ਞਾਣਾਨਿ.

ਕਤਮਾਨਿ ਅਟ੍ਠਾਤਿਆਦੀਹਿ ਪਰਿਪਨ੍ਥਉਪਕਾਰਾਨਂ ਪਟਿਪਕ੍ਖਵਿਪਕ੍ਖਯੁਗਲਤ੍ਤਾ ਤੇਸੁ ਞਾਣਾਨਿ ਸਹੇਵ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠਾਨਿ. ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਾਦੀਨਿ ਹੇਟ੍ਠਾ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਥਾਨਿ. ਉਪਕਾਰਨ੍ਤਿ ਚ ਲਿਙ੍ਗਵਿਪਲ੍ਲਾਸਵਸੇਨ ਨਪੁਂਸਕਵਚਨਂ ਕਤਂ. ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਅਕੁਸਲਾ ਧਮ੍ਮਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾਵਸੇਸਾ ਯੇ ਕੇਚਿ ਅਕੁਸਲਾ ਧਮ੍ਮਾ. ਤਥਾ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਨਿਬ੍ਬੇਧਭਾਗਿਯਾ ਕੁਸਲਾ ਧਮ੍ਮਾ. ‘‘ਪਰਿਪਨ੍ਥੋ ਉਪਕਾਰ’’ਨ੍ਤਿ ਚ ਤਂ ਤਦੇਵ ਅਪੇਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਏਕਵਚਨਂ ਕਤਂ. ਏਤ੍ਥ ਚ ਪਰਿਪਨ੍ਥੇ ਞਾਣਾਨਿ ਚ ਉਪਕਾਰੇ ਞਾਣਾਨਿ ਚ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਤੇਸਂ ਆਰਮ੍ਮਣਾਨੇਵ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਤੇਹੇਵ ਤਾਨਿ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਿਤਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਤਦਾਰਮ੍ਮਣਾਨਿ ਞਾਣਾਨਿ ਨਿਗਮੇਤ੍ਵਾ ਦਸ੍ਸੇਸਿ. ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸੇ ਞਾਣਾਦੀਸੁਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ.

ਗਣਨਵਾਰਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੨. ਸੋਲ਼ਸਞਾਣਨਿਦ੍ਦੇਸਵਣ੍ਣਨਾ

੧੫੩. ਸੋਲ਼ਸਹਿ ਆਕਾਰੇਹੀਤਿ ਉਭਯਪਕ੍ਖਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤੇਹਿ ਸੋਲ਼ਸਹਿ ਞਾਣਕੋਟ੍ਠਾਸੇਹਿ. ਉਦੁਚਿਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਸਮੁਦੁਚਿਤਨ੍ਤਿ ਉਪਚਾਰਭੂਮਿਯਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਉਦ੍ਧਂ ਉਚਿਤਂ, ਸਮ੍ਮਾ ਉਦ੍ਧਂ ਉਚਿਤਂ, ਉਪਰੂਪਰਿ ਕਤਪਰਿਚਯਂ ਸਮ੍ਮਾ ਉਪਰੂਪਰਿ ਕਤਪਰਿਚਯਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਉਦੁਜਿਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਸਮੁਦੁਜਿਤਨ੍ਤਿਪਿ ਪਾਠੋ. ਉਪਰਿਭਾਵਾਯ ਜਿਤਂ, ਉਪਰਿਭਾਵਕਰੇਹਿ ਵਾ ਞਾਣੇਹਿ ਜਿਤਂ ਉਦੁਜਿਤਂ. ਸਮੁਦੁਜਿਤਨ੍ਤਿ ਸਮਾ ਉਪਰਿਭਾਵਾਯ, ਉਪਰਿਭਾਵਕਰੇਹਿ ਵਾ ਞਾਣੇਹਿ ਜਿਤਂ. ਸਮਾਤਿ ਚੇਤ੍ਥ ਵਿਸਮਭਾਵਪਟਿਕ੍ਖੇਪੋ. ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਪਾਠੇ ਉ, ਦੁ-ਇਤਿ ਦ੍ਵੇ ਦ੍ਵੇ ਉਪਸਗ੍ਗਾ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਉਰੂਜਿਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਸਮ੍ਮਾਰੂਜਿਤਨ੍ਤਿਪਿ ਪਾਠੋ. ਏਤ੍ਥਾਪਿ ਜਿਤਤ੍ਥੋਯੇਵ. ਉਰੂ ਅਰੂਤਿ ਇਦਂ ਪਨ ਨਿਪਾਤਮਤ੍ਤਮੇਵਾਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਵੀਣੋਪਮਟ੍ਠਕਥਾਯ ਤਜ੍ਜਿਤਂ ਸੁਤਜ੍ਜਿਤਨ੍ਤਿ ਚ ਅਤ੍ਥੋ ਵੁਤ੍ਤੋ, ਸੋ ਇਧ ਨ ਯੁਜ੍ਜਤਿ. ਏਕਤ੍ਤੇ ਸਨ੍ਤਿਟ੍ਠਤੀਤਿ ਉਪਚਾਰਭੂਮਿਯਂ ਤਾਵ ਨਾਨਾਰਮ੍ਮਣਵਿਕ੍ਖੇਪਾਭਾਵੇਨ ਏਕਤ੍ਤੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਤਿ. ਨਿਯ੍ਯਾਨਾਵਰਣਟ੍ਠੇਨ ਨੀਵਰਣਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਅਰਤਿਪਿ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਅਕੁਸਲਾ ਆਵਰਣਟ੍ਠੇਨ ਨੀਵਰਣਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਨਿਯ੍ਯਾਨਾਵਰਣਟ੍ਠੇਨਾਤਿ ਨਿਯ੍ਯਾਨਾਨਂ ਆਗਮਨਮਗ੍ਗਪਿਦਹਨਟ੍ਠੇਨ. ਨਿਯ੍ਯਾਨਵਾਰਣਟ੍ਠੇਨਾਤਿਪਿ ਪਾਠੋ, ਨਿਯ੍ਯਾਨਾਨਂ ਪਟਿਕ੍ਖੇਪਨਟ੍ਠੇਨਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਂ ਅਰਿਯਾਨਂ ਨਿਯ੍ਯਾਨਨ੍ਤਿ ਮਗ੍ਗਟ੍ਠਾਨਂ ਅਰਿਯਾਨਂ ਨਿਯ੍ਯਾਨਸਙ੍ਖਾਤਸ੍ਸ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਹੇਤੁਤ੍ਤਾ ਫਲੂਪਚਾਰੇਨ ਅਰਿਯਾਨਂ ਨਿਯ੍ਯਾਨਂ. ਤੇਨ ਚ ਹੇਤੁਭੂਤੇਨ ਮਗ੍ਗਕ੍ਖਣੇ ਅਰਿਯਾ ਨਿਯ੍ਯਨ੍ਤਿ ਨਿਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ. ਕੇਚਿ ਪਨ ‘‘ਨਿਯ੍ਯਾਨਨ੍ਤਿ ਮਗ੍ਗੋ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਇਧ ਉਪਚਾਰਸ੍ਸ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਤ੍ਤਾ ਮਗ੍ਗਕ੍ਖਣੇ ਚ ਆਲੋਕਸਞ੍ਞਾਯ ਸਬ੍ਬਕੁਸਲਧਮ੍ਮਾਨਞ੍ਚ ਅਭਾਵਾ ਤਂ ਨ ਯੁਜ੍ਜਤਿ. ਨਿਵੁਤਤ੍ਤਾਤਿ ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਤ੍ਤਾ. ਨਪ੍ਪਜਾਨਾਤੀਤਿ ਪੁਗ੍ਗਲਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਵਿਸੁਦ੍ਧਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸਾਤਿ ਉਪਚਾਰਭੂਮਿਯਂਯੇਵ. ਖਣਿਕਸਮੋਧਾਨਾਤਿ ਚਿਤ੍ਤਕ੍ਖਣੇ ਚਿਤ੍ਤਕ੍ਖਣੇ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨਤੋ ਖਣੋ ਏਤੇਸਂ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਖਣਿਕਾ, ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸਾ, ਖਣਿਕਾਨਂ ਸਮੋਧਾਨੋ ਸਮਾਗਮੋ ਪਬਨ੍ਧੋ ਖਣਿਕਸਮੋਧਾਨੋ. ਤਸ੍ਮਾ ਖਣਿਕਸਮੋਧਾਨਾ, ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨਾ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸਾ ਖਣਿਕਪ੍ਪਬਨ੍ਧਵਸੇਨ ਖਣਿਕਪਰਮ੍ਪਰਾਵਸੇਨ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਨ ਏਕਚਿਤ੍ਤਕ੍ਖਣਵਸੇਨਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ.

ਸੋਲ਼ਸਞਾਣਨਿਦ੍ਦੇਸਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੩. ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸਞਾਣਨਿਦ੍ਦੇਸਵਣ੍ਣਨਾ

ਪਠਮਚ੍ਛਕ੍ਕਂ

੧੫੪. ਪਠਮਚ੍ਛਕ੍ਕੇ ਅਸ੍ਸਾਸਾਦਿਮਜ੍ਝਪਰਿਯੋਸਾਨਨ੍ਤਿ ਅਬ੍ਭਨ੍ਤਰਪਵਿਸਨਵਾਤਸ੍ਸ ਨਾਸਿਕਗ੍ਗਂ ਵਾ ਮੁਖਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਵਾ ਆਦਿ, ਹਦਯਂ ਮਜ੍ਝਂ, ਨਾਭਿ ਪਰਿਯੋਸਾਨਂ. ਤਂ ਤਸ੍ਸ ਆਦਿਮਜ੍ਝਪਰਿਯੋਸਾਨਂ ਸਤਿਯਾ ਅਨੁਗਚ੍ਛਤੋ ਯੋਗਿਸ੍ਸ ਠਾਨਨਾਨਤ੍ਤਾਨੁਗਮਨੇਨ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਵਿਕ੍ਖੇਪਂ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਤਂ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਵਿਕ੍ਖੇਪਗਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਏਕਤ੍ਤੇ ਅਸਣ੍ਠਹਨਤੋ ਸਮਾਧਿਸ੍ਸ ਪਰਿਪਨ੍ਥੋ. ਪਸ੍ਸਾਸਾਦਿਮਜ੍ਝਪਰਿਯੋਸਾਨਨ੍ਤਿ ਬਹਿਨਿਕ੍ਖਮਨਵਾਤਸ੍ਸ ਨਾਭਿ ਆਦਿ, ਹਦਯਂ ਮਜ੍ਝਂ, ਨਾਸਿਕਗ੍ਗਂ ਵਾ ਮੁਖਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਵਾ ਬਹਿਆਕਾਸੋ ਵਾ ਪਰਿਯੋਸਾਨਂ. ਯੋਜਨਾ ਪਨੇਤ੍ਥ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਅਸ੍ਸਾਸਪਟਿਕਙ੍ਖਨਾ ਨਿਕਨ੍ਤਿਤਣ੍ਹਾਚਰਿਯਾਤਿ ‘‘ਨਾਸਿਕਾਵਾਤਾਯਤ੍ਤਮਿਦਂ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਤ੍ਵਾ ਓਲ਼ਾਰਿਕੋਲ਼ਾਰਿਕਸ੍ਸ ਅਸ੍ਸਾਸਸ੍ਸ ਪਤ੍ਥਨਾਸਙ੍ਖਾਤਾ ਨਿਕਾਮਨਾ ਏਵ ਤਣ੍ਹਾਪਵਤ੍ਤਿ. ਤਣ੍ਹਾਪਵਤ੍ਤਿਯਾ ਸਤਿ ਏਕਤ੍ਤੇ ਅਸਣ੍ਠਹਨਤੋ ਸਮਾਧਿਸ੍ਸ ਪਰਿਪਨ੍ਥੋ. ਪਸ੍ਸਾਸਪਟਿਕਙ੍ਖਨਾ ਨਿਕਨ੍ਤੀਤਿ ਪੁਨ ਅਸ੍ਸਾਸਪੁਬ੍ਬਕਸ੍ਸ ਪਸ੍ਸਾਸਸ੍ਸ ਪਤ੍ਥਨਾਸਙ੍ਖਾਤਾ ਨਿਕਨ੍ਤਿ. ਸੇਸਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਂ. ਅਸ੍ਸਾਸੇਨਾਭਿਤੁਨ੍ਨਸ੍ਸਾਤਿ ਅਤਿਦੀਘਂ ਅਤਿਰਸ੍ਸਂ ਵਾ ਅਸ੍ਸਾਸਂ ਕਰੋਨ੍ਤਸ੍ਸ ਅਸ੍ਸਾਸਮੂਲਕਸ੍ਸ ਕਾਯਚਿਤ੍ਤਕਿਲਮਥਸ੍ਸ ਸਬ੍ਭਾਵਤੋ ਤੇਨ ਅਸ੍ਸਾਸੇਨ ਵਿਦ੍ਧਸ੍ਸ ਪੀਲ਼ਿਤਸ੍ਸ. ਪਸ੍ਸਾਸਪਟਿਲਾਭੇ ਮੁਚ੍ਛਨਾਤਿ ਅਸ੍ਸਾਸੇਨ ਪੀਲ਼ਿਤਤ੍ਤਾਯੇਵ ਪਸ੍ਸਾਸੇ ਅਸ੍ਸਾਦਸਞ੍ਞਿਨੋ ਪਸ੍ਸਾਸਂ ਪਤ੍ਥਯਤੋ ਤਸ੍ਮਿਂ ਪਸ੍ਸਾਸਪਟਿਲਾਭੇ ਰਜ੍ਜਨਾ. ਪਸ੍ਸਾਸਮੂਲਕੇਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ.

ਵੁਤ੍ਤਸ੍ਸੇਵ ਅਤ੍ਥਸ੍ਸ ਅਨੁਵਣ੍ਣਨਤ੍ਥਂ ਵੁਤ੍ਤੇਸੁ ਗਾਥਾਬਨ੍ਧੇਸੁ ਅਨੁਗਚ੍ਛਨਾਤਿ ਅਨੁਗਚ੍ਛਮਾਨਾ. ਸਤੀਤਿ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਬਹਿਦ੍ਧਾਵਿਕ੍ਖੇਪਹੇਤੁਭੂਤਾ ਸਤਿ. ਵਿਕ੍ਖਿਪਤਿ ਅਨੇਨ ਚਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵਿਕ੍ਖੇਪੋ. ਕੋ ਸੋ? ਅਸ੍ਸਾਸੋ. ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਵਿਕ੍ਖੇਪੋ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਵਿਕ੍ਖੇਪੋ, ਤਸ੍ਸ ਆਕਙ੍ਖਨਾ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਵਿਕ੍ਖੇਪਾਕਙ੍ਖਨਾ, ਅਸਮ੍ਮਾਮਨਸਿਕਾਰਵਸੇਨ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਵਿਕ੍ਖੇਪਕਸ੍ਸ ਅਸ੍ਸਾਸਸ੍ਸ ਆਕਙ੍ਖਨਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਏਤੇਨੇਵ ਨਯੇਨ ਬਹਿਦ੍ਧਾਵਿਕ੍ਖੇਪਪਤ੍ਥਨਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਯੇਹੀਤਿ ਯੇਹਿ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸੇਹਿ. ਵਿਕ੍ਖਿਪ੍ਪਮਾਨਸ੍ਸਾਤਿ ਵਿਕ੍ਖਿਪਿਯਮਾਨਸ੍ਸ ਵਿਕ੍ਖੇਪਂ ਆਪਾਦਿਯਮਾਨਸ੍ਸ. ਨੋ ਚ ਚਿਤ੍ਤਂ ਵਿਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸਾਰਮ੍ਮਣੇ ਚ ਨਾਧਿਮੁਚ੍ਚਤਿ, ਪਚ੍ਚਨੀਕਧਮ੍ਮੇਹਿ ਚ ਨ ਵਿਮੁਚ੍ਚਤਿ. ਚਿਤ੍ਤਂ ਨੋ ਚ ਵਿਮੁਚ੍ਚਤਿ ਪਰਪਤ੍ਤਿਯਾ ਚ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ. ਵਿਮੋਕ੍ਖਂ ਅਪ੍ਪਜਾਨਨ੍ਤਾਤਿ ਸੋ ਵਾ ਅਞ੍ਞੋ ਵਾ ਆਰਮ੍ਮਣਾਧਿਮੁਤ੍ਤਿਵਿਮੋਕ੍ਖਞ੍ਚ ਪਚ੍ਚਨੀਕਵਿਮੁਤ੍ਤਿਵਿਮੋਕ੍ਖਞ੍ਚ ਏਵਂ ਅਪ੍ਪਜਾਨਨ੍ਤਾ. ਪਰਪਤ੍ਤਿਯਾਤਿ ਪਰਪਚ੍ਚਯਂ ਪਰਸਦ੍ਦਹਨਂ ਅਰਹਨ੍ਤਿ, ਨ ਅਤ੍ਤਪਚ੍ਚਕ੍ਖਂ ਞਾਣਨ੍ਤਿ ‘‘ਪਰਪਚ੍ਚਯਿਕਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੇ ‘‘ਪਰਪਤ੍ਤਿਯਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਤ੍ਥੋ ਪਨ ਸੋਯੇਵ.

ਦੁਤਿਯਚ੍ਛਕ੍ਕਂ

੧੫੫. ਦੁਤਿਯਚ੍ਛਕ੍ਕੇ ਨਿਮਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸਾਨਂ ਫੁਸਨਟ੍ਠਾਨਂ. ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸਾ ਹਿ ਦੀਘਨਾਸਿਕਸ੍ਸ ਨਾਸਾਪੁਟਂ ਘਟ੍ਟੇਨ੍ਤਾ ਪਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ, ਰਸ੍ਸਨਾਸਿਕਸ੍ਸ ਉਤ੍ਤਰੋਟ੍ਠਂ. ਯਦਿ ਹਿ ਅਯਂ ਯੋਗੀ ਤਂ ਨਿਮਿਤ੍ਤਮੇਵ ਆਵਜ੍ਜਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਨਿਮਿਤ੍ਤਮੇਵ ਆਵਜ੍ਜਮਾਨਸ੍ਸ ਅਸ੍ਸਾਸੇ ਚਿਤ੍ਤਂ ਵਿਕਮ੍ਪਤਿ, ਨ ਪਤਿਟ੍ਠਾਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤਸ੍ਸ ਤਸ੍ਮਿਂ ਚਿਤ੍ਤੇ ਅਪ੍ਪਤਿਟ੍ਠਿਤੇ ਸਮਾਧਿਸ੍ਸ ਅਭਾਵਤੋ ਤਂ ਵਿਕਮ੍ਪਨਂ ਸਮਾਧਿਸ੍ਸ ਪਰਿਪਨ੍ਥੋ. ਯਦਿ ਅਸ੍ਸਾਸਮੇਵ ਆਵਜ੍ਜਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਬ੍ਭਨ੍ਤਰਪਵੇਸਨਵਸੇਨ ਵਿਕ੍ਖੇਪਂ ਆਵਹਤਿ, ਨਿਮਿਤ੍ਤੇ ਨ ਪਤਿਟ੍ਠਾਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਨਿਮਿਤ੍ਤੇ ਵਿਕਮ੍ਪਤਿ. ਇਮਿਨਾ ਨਯੇਨ ਸੇਸੇਸੁਪਿ ਯੋਜਨਾ ਕਾਤਬ੍ਬਾ. ਗਾਥਾਸੁ ਵਿਕ੍ਖਿਪ੍ਪਤੇਤਿ ਵਿਕ੍ਖਿਪੀਯਤਿ ਵਿਕ੍ਖੇਪਂ ਆਪਾਦੀਯਤਿ.

ਤਤਿਯਚ੍ਛਕ੍ਕਂ

੧੫੬. ਤਤਿਯਚ੍ਛਕ੍ਕੇ ਅਤੀਤਾਨੁਧਾਵਨਂ ਚਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਫੁਸਨਟ੍ਠਾਨਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਗਤਂ ਅਸ੍ਸਾਸਂ ਵਾ ਪਸ੍ਸਾਸਂ ਵਾ ਅਨੁਗਚ੍ਛਮਾਨਂ ਚਿਤ੍ਤਂ. ਵਿਕ੍ਖੇਪਾਨੁਪਤਿਤਨ੍ਤਿ ਵਿਕ੍ਖੇਪੇਨ ਅਨੁਗਤਂ, ਵਿਕ੍ਖੇਪਂ ਵਾ ਸਯਂ ਅਨੁਪਤਿਤਂ ਅਨੁਗਤਂ. ਅਨਾਗਤਪਟਿਕਙ੍ਖਨਂ ਚਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਫੁਸਨਟ੍ਠਾਨਂ ਅਪ੍ਪਤ੍ਤਂ ਅਸ੍ਸਾਸਂ ਵਾ ਪਸ੍ਸਾਸਂ ਵਾ ਪਟਿਕਙ੍ਖਮਾਨਂ ਪਚ੍ਚਾਸੀਸਮਾਨਂ ਚਿਤ੍ਤਂ. ਵਿਕਮ੍ਪਿਤਨ੍ਤਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਅਪ੍ਪਤਿਟ੍ਠਾਨੇਨੇਵ ਵਿਕ੍ਖੇਪੇਨ ਵਿਕਮ੍ਪਿਤਂ. ਲੀਨਨ੍ਤਿ ਅਤਿਸਿਥਿਲਵੀਰਿਯਤਾਦੀਹਿ ਸਙ੍ਕੁਚਿਤਂ. ਕੋਸਜ੍ਜਾਨੁਪਤਿਤਨ੍ਤਿ ਕੁਸੀਤਭਾਵਾਨੁਗਤਂ. ਅਤਿਪਗ੍ਗਹਿਤਨ੍ਤਿ ਅਚ੍ਚਾਰਦ੍ਧਵੀਰਿਯਤਾਦੀਹਿ ਅਤਿਉਸ੍ਸਾਹਿਤਂ. ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਾਨੁਪਤਿਤਨ੍ਤਿ ਵਿਕ੍ਖੇਪਾਨੁਗਤਂ. ਅਭਿਨਤਨ੍ਤਿ ਅਸ੍ਸਾਦਵਤ੍ਥੂਸੁ ਭੁਸਂ ਨਤਂ ਅਲ੍ਲੀਨਂ. ਅਪਨਤਨ੍ਤਿ ਨਿਰਸ੍ਸਾਦਵਤ੍ਥੂਸੁ ਪਤਿਹਤਂ, ਤਤੋ ਅਪਗਤਂ ਵਾ, ਅਪਗਤਨਤਂ ਵਾ, ਨ ਤਤੋ ਅਪਗਤਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਰਾਗਾਨੁਪਤਿਤਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਪੀਤਿਸੁਖੇ ਵਾ ਪੁਬ੍ਬੇ ਹਸਿਤਲਪਿਤਕੀਲ਼ਿਤਵਤ੍ਥੂਸੁ ਵਾ ਰਾਗੋ ਅਨੁਪਤਤਿ. ਬ੍ਯਾਪਾਦਾਨੁਪਤਿਤਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਮਨਸਿਕਾਰੇ ਨਿਰਸ੍ਸਾਦਗਤਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਦੋਮਨਸ੍ਸਵਸੇਨ ਵਾ ਪੁਬ੍ਬੇ ਸਮੁਦਾਚਿਣ੍ਣੇਸੁ ਆਘਾਤਵਤ੍ਥੂਸੁ ਵਾ ਬ੍ਯਾਪਾਦੋ ਅਨੁਪਤਤਿ. ਗਾਥਾਸੁ ਨ ਸਮਾਧਿਯਤੀਤਿ ਨ ਸਮਾਹਿਤਂ ਹੋਤਿ. ਅਧਿਚਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਚਿਤ੍ਤਸੀਸੇਨ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠੋ ਅਧਿਕੋ ਸਮਾਧਿ.

੧੫੭. ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਤੀਹਿ ਛਕ੍ਕੇਹਿ ਅਟ੍ਠਾਰਸ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸੇ ਨਿਦ੍ਦਿਸਿਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਤੇਸਂ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸਾਨਂ ਸਮਾਧਿਸ੍ਸ ਪਰਿਪਨ੍ਥਭਾਵਸਾਧਨੇਨ ਆਦੀਨਵਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਪੁਨ ਅਸ੍ਸਾਸਾਦਿਮਜ੍ਝਪਰਿਯੋਸਾਨਨ੍ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਕਾਯੋਪਿ ਚਿਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਸਾਰਦ੍ਧਾ ਚ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਵਿਕ੍ਖੇਪਸਮੁਟ੍ਠਾਨਰੂਪਾਨਂ ਵਸੇਨ ਰੂਪਕਾਯੋਪਿ, ਵਿਕ੍ਖੇਪਸਨ੍ਤਤਿਵਸੇਨ ਚਿਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਮਹਤਾ ਖੋਭੇਨ ਖੁਭਿਤਾ ਸਦਰਥਾ ਚ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਤਤੋ ਮਨ੍ਦਤਰੇਨ ਇਞ੍ਜਿਤਾ ਕਮ੍ਪਿਤਾ, ਤਤੋ ਮਨ੍ਦਤਰੇਨ ਫਨ੍ਦਿਤਾ ਚਲਿਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਬਲਵਾਪਿ ਮਜ੍ਝਿਮੋਪਿ ਮਨ੍ਦੋਪਿ ਖੋਭੋ ਹੋਤਿਯੇਵ, ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਖੋਭੇਨ ਨ ਭਵਿਤੁਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਚਿਤ੍ਤਂ ਵਿਕਮ੍ਪਿਤਤ੍ਤਾਤਿ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਵਿਕਮ੍ਪਿਤਤ੍ਤਾ. ਗਾਥਾਸੁ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਾ ਅਭਾਵਿਤਾਤਿ ਯਥਾ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਾ ਹੋਤਿ, ਤਥਾ ਅਭਾਵਿਤਾ. ਇਞ੍ਜਿਤੋਤਿ ਕਮ੍ਪਿਤੋ. ਫਨ੍ਦਿਤੋਤਿ ਮਨ੍ਦਕਮ੍ਪਿਤੋ. ਹੇਟ੍ਠਾ ਨੀਵਰਣਾਨਂ ਅਨਨ੍ਤਰਤ੍ਤਾ ‘‘ਇਮੇਹਿ ਚ ਪਨ ਨੀਵਰਣੇਹੀ’’ਤਿ (ਪਟਿ. ਮ. ੧.੧੫੩) ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਸਮੀਪਨਿਦਸ੍ਸਨਵਚਨਂ ਕਤਂ. ਇਧ ਪਨ ਨਿਗਮਨੇ ਨੀਵਰਣਾਨਂ ਸਨ੍ਤਰਤ੍ਤਾ ਤੇਹਿ ਚ ਪਨ ਨੀਵਰਣੇਹੀਤਿ ਪਰਮ੍ਮੁਖਨਿਦਸ੍ਸਨਵਚਨਂ ਕਤਂ.

ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸਞਾਣਨਿਦ੍ਦੇਸਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੪. ਵੋਦਾਨਞਾਣਨਿਦ੍ਦੇਸਵਣ੍ਣਨਾ

੧੫੮. ਵੋਦਾਨੇ ਞਾਣਾਨੀਤਿ ਵਿਸੁਦ੍ਧਞਾਣਾਨਿ. ਤਂ ਵਿਵਜ੍ਜਯਿਤ੍ਵਾਤਿ ਯਂ ਪੁਬ੍ਬੇ ਵੁਤ੍ਤਂ ਅਤੀਤਾਨੁਧਾਵਨਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਵਿਕ੍ਖੇਪਾਨੁਪਤਿਤਂ, ਤਂ ਵਿਵਜ੍ਜਯਿਤ੍ਵਾਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧਿਤਬ੍ਬਂ. ਏਕਟ੍ਠਾਨੇ ਸਮਾਦਹਤੀਤਿ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸਾਨਂ ਫੁਸਨਟ੍ਠਾਨੇ ਸਮਂ ਆਦਹਤਿ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਤਿ. ਤਤ੍ਥੇਵ ਅਧਿਮੋਚੇਤੀਤਿ ਏਕਟ੍ਠਾਨੇਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸਾਨਂ ਫੁਸਨਟ੍ਠਾਨੇਯੇਵ ਸਨ੍ਨਿਟ੍ਠਪੇਤਿ ਸਨ੍ਨਿਟ੍ਠਾਨਂ ਕਰੋਤਿ. ਪਗ੍ਗਣ੍ਹਿਤ੍ਵਾਤਿ ਧਮ੍ਮਵਿਚਯਪੀਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਭਾਵਨਾਯ ਪਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ. ਵਿਨਿਗ੍ਗਣ੍ਹਿਤ੍ਵਾਤਿ ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਸਮਾਧਿਉਪੇਕ੍ਖਾਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਭਾਵਨਾਯ ਵਿਨਿਗ੍ਗਣ੍ਹਿਤ੍ਵਾ. ‘‘ਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਵੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇਹਿ ਪਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ, ਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇਹਿ ਵਿਨਿਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ’’ਤਿਪਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਹੁਤ੍ਵਾਤਿ ਅਸੁਭਭਾਵਨਾਦੀਹਿ. ਪੁਨ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਹੁਤ੍ਵਾਤਿ ਮੇਤ੍ਤਾਭਾਵਨਾਦੀਹਿ. ਯੇਨ ਰਾਗੇਨ ਅਨੁਪਤਿਤਂ, ਯੇਨ ਬ੍ਯਾਪਾਦੇਨ ਅਨੁਪਤਿਤਂ, ਤਂ ਪਜਹਤੀਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ. ਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਈਦਿਸਨ੍ਤਿ ਸਮ੍ਪਜਾਨਨ੍ਤੋ ਤਪ੍ਪਟਿਪਕ੍ਖੇਨ ਰਾਗਂ ਪਜਹਤਿ, ਬ੍ਯਾਪਾਦਂ ਪਜਹਤੀਤਿ ਵਾ ਅਤ੍ਥੋ. ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਨ੍ਤਿ ਨਿਰੁਪਕ੍ਕਿਲੇਸਂ. ਪਰਿਯੋਦਾਤਨ੍ਤਿ ਪਭਸ੍ਸਰਂ. ਏਕਤ੍ਤਗਤਂ ਹੋਤੀਤਿ ਤਂ ਤਂ ਵਿਸੇਸਂ ਪਤ੍ਤਸ੍ਸ ਤਂ ਤਂ ਏਕਤ੍ਤਂ ਗਤਂ ਹੋਤਿ.

ਕਤਮੇ ਤੇ ਏਕਤ੍ਤਾਤਿ ਇਧ ਯੁਜ੍ਜਮਾਨਾਯੁਜ੍ਜਮਾਨੇਪਿ ਏਕਤ੍ਤੇ ਏਕਤੋ ਕਤ੍ਵਾ ਪੁਚ੍ਛਤਿ. ਦਾਨੂਪਸਗ੍ਗੁਪਟ੍ਠਾਨੇਕਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਦਾਨਵਤ੍ਥੁਸਙ੍ਖਾਤਸ੍ਸ ਦਾਨਸ੍ਸ ਉਪਸਗ੍ਗੋ ਵੋਸਜ੍ਜਨਂ ਦਾਨੂਪਸਗ੍ਗੋ, ਦਾਨਵਤ੍ਥੁਪਰਿਚ੍ਚਾਗਚੇਤਨਾ. ਤਸ੍ਸ ਉਪਟ੍ਠਾਨਂ ਆਰਮ੍ਮਣਕਰਣਵਸੇਨ ਉਪਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਠਾਨਂ ਦਾਨੂਪਸਗ੍ਗੁਪਟ੍ਠਾਨਂ, ਤਦੇਵ ਏਕਤ੍ਤਂ, ਤੇਨ ਵਾ ਏਕਤ੍ਤਂ ਏਕਗ੍ਗਭਾਵੋ ਦਾਨੂਪਸਗ੍ਗੁਪਟ੍ਠਾਨੇਕਤ੍ਤਂ. ਦਾਨਵੋਸਗ੍ਗੁਪਟ੍ਠਾਨੇਕਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਪਾਠੋ ਸੁਨ੍ਦਰਤਰੋ, ਸੋ ਏਵਤ੍ਥੋ. ਏਤੇਨ ਪਦੁਦ੍ਧਾਰਵਸੇਨ ਚਾਗਾਨੁਸ੍ਸਤਿਸਮਾਧਿ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਪਦੁਦ੍ਧਾਰਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤੋਪਿ ਚੇਸ ਇਤਰੇਸਂ ਤਿਣ੍ਣਮ੍ਪਿ ਏਕਤ੍ਤਾਨਂ ਉਪਨਿਸ੍ਸਯਪਚ੍ਚਯੋ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਇਧ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਵਿਸਾਖਾਪਿ ਹਿ ਮਹਾਉਪਾਸਿਕਾ ਆਹ – ‘‘ਇਧ, ਭਨ੍ਤੇ, ਦਿਸਾਸੁ ਵਸ੍ਸਂਵੁਟ੍ਠਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਸਾਵਤ੍ਥਿਂ ਆਗਚ੍ਛਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਦਸ੍ਸਨਾਯ, ਤੇ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਪੁਚ੍ਛਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ‘ਇਤ੍ਥਨ੍ਨਾਮੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਕਾਲਙ੍ਕਤੋ, ਤਸ੍ਸ ਕਾ ਗਤਿ, ਕੋ ਅਭਿਸਮ੍ਪਰਾਯੋ’ਤਿ? ਤਂ ਭਗਵਾ ਬ੍ਯਾਕਰਿਸ੍ਸਤਿ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲੇ ਵਾ ਸਕਦਾਗਾਮਿਫਲੇ ਵਾ ਅਨਾਗਾਮਿਫਲੇ ਵਾ ਅਰਹਤ੍ਤੇ ਵਾ. ਤ੍ਯਾਹਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਪੁਚ੍ਛਿਸ੍ਸਾਮਿ ‘ਆਗਤਪੁਬ੍ਬਾ ਨੁ ਖੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਤੇਨ ਅਯ੍ਯੇਨ ਸਾਵਤ੍ਥੀ’ਤਿ? ਸਚੇ ਮੇ ਵਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ‘ਆਗਤਪੁਬ੍ਬਾ ਤੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਸਾਵਤ੍ਥੀ’ਤਿ. ਨਿਟ੍ਠਮੇਤ੍ਥ ਗਚ੍ਛਿਸ੍ਸਾਮਿ ਨਿਸ੍ਸਂਸਯਂ ਪਰਿਭੁਤ੍ਤਂ ਤੇਨ ਅਯ੍ਯੇਨ ਵਸ੍ਸਿਕਸਾਟਿਕਾ ਵਾ ਆਗਨ੍ਤੁਕਭਤ੍ਤਂ ਵਾ ਗਮਿਕਭਤ੍ਤਂ ਵਾ ਗਿਲਾਨਭਤ੍ਤਂ ਵਾ ਗਿਲਾਨੁਪਟ੍ਠਾਕਭਤ੍ਤਂ ਵਾ ਗਿਲਾਨਭੇਸਜ੍ਜਂ ਵਾ ਧੁਵਯਾਗੁ ਵਾਤਿ. ਤਸ੍ਸਾ ਮੇ ਤਦਨੁਸ੍ਸਰਨ੍ਤਿਯਾ ਪਾਮੋਜ੍ਜਂ ਜਾਯਿਸ੍ਸਤਿ, ਪਮੁਦਿਤਾਯ ਪੀਤਿ ਜਾਯਿਸ੍ਸਤਿ, ਪੀਤਿਮਨਾਯ ਕਾਯੋ ਪਸ੍ਸਮ੍ਭਿਸ੍ਸਤਿ, ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਕਾਯਾ ਸੁਖਂ ਵੇਦਯਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਸੁਖਿਨਿਯਾ ਚਿਤ੍ਤਂ ਸਮਾਧਿਯਿਸ੍ਸਤਿ, ਸਾ ਮੇ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਭਾਵਨਾ ਬਲਭਾਵਨਾ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਭਾਵਨਾ’’ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੩੫੧). ਅਥ ਵਾ ਏਕਤ੍ਤੇਸੁ ਪਠਮਂ ਉਪਚਾਰਸਮਾਧਿਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਦੁਤਿਯਂ ਅਪ੍ਪਨਾਸਮਾਧਿਵਸੇਨ, ਤਤਿਯਂ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਵਸੇਨ, ਚਤੁਤ੍ਥਂ ਮਗ੍ਗਫਲਵਸੇਨਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਸਮਥਸ੍ਸ ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਸਮਥਨਿਮਿਤ੍ਤਂ. ਵਯੋ ਭਙ੍ਗੋ ਏਵ ਲਕ੍ਖਣਂ ਵਯਲਕ੍ਖਣਂ. ਨਿਰੋਧੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ. ਸੇਸਮੇਤੇਸੁ ਤੀਸੁ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਂ.

ਚਾਗਾਧਿਮੁਤ੍ਤਾਨਨ੍ਤਿ ਦਾਨੇ ਅਧਿਮੁਤ੍ਤਾਨਂ. ਅਧਿਚਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਪਾਦਕਸਮਾਧਿ. ਵਿਪਸ੍ਸਕਾਨਨ੍ਤਿ ਭਙ੍ਗਾਨੁਪਸ੍ਸਨਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਤੀਹਿ ਅਨੁਪਸ੍ਸਨਾਹਿ ਸਙ੍ਖਾਰੇ ਵਿਪਸ੍ਸਨ੍ਤਾਨਂ. ਅਰਿਯਪੁਗ੍ਗਲਾਨਨ੍ਤਿ ਅਟ੍ਠਨ੍ਨਂ. ਦੁਤਿਯਾਦੀਨਿ ਤੀਣਿ ਏਕਤ੍ਤਾਨਿ ਆਨਾਪਾਨਸ੍ਸਤਿਵਸੇਨ ਸੇਸਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਵਸੇਨ ਚ ਯੁਜ੍ਜਨ੍ਤਿ. ਚਤੂਹਿ ਠਾਨੇਹੀਤਿ ਚਤੂਹਿ ਕਾਰਣੇਹਿ. ਸਮਾਧਿਵਿਪਸ੍ਸਨਾਮਗ੍ਗਫਲਾਨਂ ਵਸੇਨ ‘‘ਏਕਤ੍ਤਗਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਟਿਪਦਾਵਿਸੁਦ੍ਧਿਪਕ੍ਖਨ੍ਦਞ੍ਚੇਵ ਹੋਤਿ ਉਪੇਕ੍ਖਾਨੁਬ੍ਰੂਹਿਤਞ੍ਚ ਞਾਣੇਨ ਚ ਸਮ੍ਪਹਂਸਿਤ’’ਨ੍ਤਿ ਉਦ੍ਦੇਸਪਦਾਨਿ. ‘‘ਪਠਮਸ੍ਸ ਝਾਨਸ੍ਸ ਕੋ ਆਦੀ’’ਤਿਆਦੀਨਿ ਤੇਸਂ ਉਦ੍ਦੇਸਪਦਾਨਂ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਤੁਕਮ੍ਯਤਾਪੁਚ੍ਛਾਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਾਨਿ ਨਿਦ੍ਦੇਸਪਦਾਨਿ. ਤਤ੍ਥ ਪਟਿਪਦਾਵਿਸੁਦ੍ਧਿਪਕ੍ਖਨ੍ਦਨ੍ਤਿ ਪਟਿਪਦਾ ਏਵ ਨੀਵਰਣਮਲਵਿਸੋਧਨਤੋ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿ, ਤਂ ਪਟਿਪਦਾਵਿਸੁਦ੍ਧਿਂ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਂ ਪਵਿਟ੍ਠਂ. ਉਪੇਕ੍ਖਾਨੁਬ੍ਰੂਹਿਤਨ੍ਤਿ ਤਤ੍ਰਮਜ੍ਝਤ੍ਤੁਪੇਕ੍ਖਾਯ ਬ੍ਰੂਹਿਤਂ ਵਡ੍ਢਿਤਂ. ਞਾਣੇਨ ਚ ਸਮ੍ਪਹਂਸਿਤਨ੍ਤਿ ਪਰਿਯੋਦਾਪਕੇਨ ਞਾਣੇਨ ਸਮ੍ਪਹਂਸਿਤਂ ਪਰਿਯੋਦਾਪਿਤਂ ਵਿਸੋਧਿਤਂ. ਪਟਿਪਦਾਵਿਸੁਦ੍ਧਿ ਨਾਮ ਸਸਮ੍ਭਾਰਿਕੋ ਉਪਚਾਰੋ, ਉਪੇਕ੍ਖਾਨੁਬ੍ਰੂਹਨਾ ਨਾਮ ਅਪ੍ਪਨਾ, ਸਮ੍ਪਹਂਸਨਾ ਨਾਮ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਾਤਿ ਏਵਮੇਕੇ ਵਣ੍ਣਯਨ੍ਤਿ. ਯਸ੍ਮਾ ਪਨ ‘‘ਏਕਤ੍ਤਗਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਟਿਪਦਾਵਿਸੁਦ੍ਧਿਪਕ੍ਖਨ੍ਦਞ੍ਚੇਵ ਹੋਤੀ’’ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਨ੍ਤੋਅਪ੍ਪਨਾਯਮੇਵ ਆਗਮਨਵਸੇਨ ਪਟਿਪਦਾਵਿਸੁਦ੍ਧਿ, ਤਤ੍ਰਮਜ੍ਝਤ੍ਤੁਪੇਕ੍ਖਾਯ ਕਿਚ੍ਚਵਸੇਨ ਉਪੇਕ੍ਖਾਨੁਬ੍ਰੂਹਨਾ, ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਨਤਿਵਤ੍ਤਨਾਦਿਭਾਵਸਾਧਨੇਨ ਪਰਿਯੋਦਾਪਕਸ੍ਸ ਞਾਣਸ੍ਸ ਕਿਚ੍ਚਨਿਪ੍ਫਤ੍ਤਿਵਸੇਨ ਸਮ੍ਪਹਂਸਨਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਕਥਂ? ਯਸ੍ਮਿਞ੍ਹਿ ਵਾਰੇ ਅਪ੍ਪਨਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਯੋ ਨੀਵਰਣਸਙ੍ਖਾਤੋ ਕਿਲੇਸਗਣੋ ਤਸ੍ਸ ਝਾਨਸ੍ਸ ਪਰਿਪਨ੍ਥੋ, ਤਤੋ ਚਿਤ੍ਤਂ ਵਿਸੁਜ੍ਝਤਿ, ਵਿਸੁਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਆਵਰਣਵਿਰਹਿਤਂ ਹੁਤ੍ਵਾ ਮਜ੍ਝਿਮਂ ਸਮਥਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਪਟਿਪਜ੍ਜਤਿ. ਮਜ੍ਝਿਮਂ ਸਮਥਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਨਾਮ ਸਮਪ੍ਪਵਤ੍ਤੋ ਅਪ੍ਪਨਾਸਮਾਧਿਯੇਵ. ਤਦਨਨ੍ਤਰਂ ਪਨ ਪੁਰਿਮਚਿਤ੍ਤਂ ਏਕਸਨ੍ਤਤਿਪਰਿਣਾਮਨਯੇਨ ਤਥਤ੍ਤਂ ਉਪਗਚ੍ਛਮਾਨਂ ਮਜ੍ਝਿਮਂ ਸਮਥਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਪਟਿਪਜ੍ਜਤਿ ਨਾਮ. ਏਵਂ ਪਟਿਪਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਤਥਤ੍ਤੁਪਗਮਨੇਨ ਤਤ੍ਥ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਤਿ ਨਾਮ. ਏਵਂ ਤਾਵ ਪੁਰਿਮਚਿਤ੍ਤੇ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨਾਕਾਰਨਿਪ੍ਫਾਦਿਕਾ ਪਠਮਸ੍ਸ ਝਾਨਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦਕ੍ਖਣੇਯੇਵ ਆਗਮਨਵਸੇਨ ਪਟਿਪਦਾਵਿਸੁਦ੍ਧਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਏਵਂ ਵਿਸੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਪਨ ਤਸ੍ਸ ਪੁਨ ਵਿਸੋਧੇਤਬ੍ਬਾਭਾਵਤੋ ਵਿਸੋਧਨੇ ਬ੍ਯਾਪਾਰਂ ਅਕਰੋਨ੍ਤੋ ਵਿਸੁਦ੍ਧਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਜ੍ਝੁਪੇਕ੍ਖਤਿ ਨਾਮ. ਸਮਥਭਾਵੂਪਗਮਨੇਨ ਸਮਥਪਟਿਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਪੁਨ ਸਮਾਦਾਨੇ ਬ੍ਯਾਪਾਰਂ ਅਕਰੋਨ੍ਤੋ ਸਮਥਪਟਿਪਨ੍ਨਂ ਅਜ੍ਝੁਪੇਕ੍ਖਤਿ ਨਾਮ. ਸਮਥਪਟਿਪਨ੍ਨਭਾਵਤੋ ਏਵ ਚਸ੍ਸ ਕਿਲੇਸਸਂਸਗ੍ਗਂ ਪਹਾਯ ਏਕਤ੍ਤੇਨ ਉਪਟ੍ਠਿਤਸ੍ਸ ਪੁਨ ਏਕਤ੍ਤੁਪਟ੍ਠਾਨੇ ਬ੍ਯਾਪਾਰਂ ਅਕਰੋਨ੍ਤੋ ਏਕਤ੍ਤੁਪਟ੍ਠਾਨਂ ਅਜ੍ਝੁਪੇਕ੍ਖਤਿ ਨਾਮ. ਏਵਂ ਤਤ੍ਰਮਜ੍ਝਤ੍ਤੁਪੇਕ੍ਖਾਯ ਕਿਚ੍ਚਵਸੇਨ ਉਪੇਕ੍ਖਾਨੁਬ੍ਰੂਹਨਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ.

ਯੇ ਪਨੇਤੇ ਏਵਂ ਉਪੇਕ੍ਖਾਨੁਬ੍ਰੂਹਿਤੇ ਤਤ੍ਥ ਜਾਤਾ ਸਮਾਧਿਪਞ੍ਞਾਸਙ੍ਖਾਤਾ ਯੁਗਨਦ੍ਧਧਮ੍ਮਾ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਅਨਤਿਵਤ੍ਤਮਾਨਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਪਵਤ੍ਤਾ, ਯਾਨਿ ਚ ਸਦ੍ਧਾਦੀਨਿ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਨਾਨਾਕਿਲੇਸੇਹਿ ਵਿਮੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਵਿਮੁਤ੍ਤਿਰਸੇਨ ਏਕਰਸਾਨਿ ਹੁਤ੍ਵਾ ਪਵਤ੍ਤਾਨਿ, ਯਂ ਚੇਸ ਤਦੁਪਗਂ ਤੇਸਂ ਅਨਤਿਵਤ੍ਤਨਏਕਰਸਭਾਵਾਨਂ ਅਨੁਚ੍ਛਵਿਕਂ ਵੀਰਿਯਂ ਵਾਹਯਤਿ, ਯਾ ਚਸ੍ਸ ਤਸ੍ਮਿਂ ਖਣੇ ਪਵਤ੍ਤਾ ਆਸੇਵਨਾ, ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਤੇ ਆਕਾਰਾ ਯਸ੍ਮਾ ਞਾਣੇਨ ਸਂਕਿਲੇਸਵੋਦਾਨੇਸੁ ਤਂ ਤਂ ਆਦੀਨਵਞ੍ਚ ਆਨਿਸਂਸਞ੍ਚ ਦਿਸ੍ਵਾ ਤਥਾ ਤਥਾ ਸਮ੍ਪਹਂਸਿਤਤ੍ਤਾ ਵਿਸੋਧਿਤਤ੍ਤਾ ਪਰਿਯੋਦਾਪਿਤਤ੍ਤਾ ਨਿਪ੍ਫਨ੍ਨਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਨਤਿਵਤ੍ਤਨਾਦਿਭਾਵਸਾਧਨੇਨ ਪਰਿਯੋਦਾਪਕਸ੍ਸ ਞਾਣਸ੍ਸ ਕਿਚ੍ਚਨਿਪ੍ਫਤ੍ਤਿਵਸੇਨ ਸਮ੍ਪਹਂਸਨਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਤ੍ਥ ਯਸ੍ਮਾ ਉਪੇਕ੍ਖਾਵਸੇਨ ਞਾਣਂ ਪਾਕਟਂ ਹੋਤਿ, ਯਥਾਹ – ‘‘ਤਥਾਪਗ੍ਗਹਿਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਸਾਧੁਕਂ ਅਜ੍ਝੁਪੇਕ੍ਖਤਿ, ਉਪੇਕ੍ਖਾਵਸੇਨ ਪਞ੍ਞਾਵਸੇਨ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਅਧਿਮਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਉਪੇਕ੍ਖਾਵਸੇਨ ਨਾਨਤ੍ਤਕਿਲੇਸੇਹਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਵਿਮੁਚ੍ਚਤਿ, ਵਿਮੋਕ੍ਖਵਸੇਨ ਪਞ੍ਞਾਵਸੇਨ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਅਧਿਮਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਵਿਮੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਏਕਰਸਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਏਕਰਸਟ੍ਠੇਨ ਭਾਵਨਾ’’ਤਿ (ਪਟਿ. ਮ. ੧.੨੦੧). ਤਸ੍ਮਾ ਞਾਣਕਿਚ੍ਚਭੂਤਾ ਸਮ੍ਪਹਂਸਨਾ ਪਰਿਯੋਸਾਨਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾ.

ਏਵਂ ਤਿਵਤ੍ਤਗਤਨ੍ਤਿਆਦੀਨਿ ਤਸ੍ਸੇਵ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਥੋਮਨਵਚਨਾਨਿ. ਤਤ੍ਥ ਏਵਂ ਤਿਵਤ੍ਤਗਤਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤੇਨ ਵਿਧਿਨਾ ਪਟਿਪਦਾਵਿਸੁਦ੍ਧਿਪਕ੍ਖਨ੍ਦਨਉਪੇਕ੍ਖਾਨੁਬ੍ਰੂਹਨਾਞਾਣਸਮ੍ਪਹਂਸਨਾਵਸੇਨ ਤਿਵਿਧਭਾਵਂ ਗਤਂ. ਵਿਤਕ੍ਕਸਮ੍ਪਨ੍ਨਨ੍ਤਿ ਕਿਲੇਸਕ੍ਖੋਭਵਿਰਹਿਤਤ੍ਤਾ ਵਿਤਕ੍ਕੇਨ ਸੁਨ੍ਦਰਭਾਵਂ ਪਨ੍ਨਂ ਗਤਂ. ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਸਮ੍ਪਨ੍ਨਨ੍ਤਿ ਤਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਆਰਮ੍ਮਣੇ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਨਿਰਨ੍ਤਰਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਸਙ੍ਖਾਤੇਨ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨੇਨ ਸਮ੍ਪਨ੍ਨਂ ਅਨੂਨਂ. ਯਥਾ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਵਸਿਯਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਨ੍ਤਿ ਝਾਨਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿ, ਤਥਾ ਇਧਾਪਿ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਨ੍ਤਿ ਚਿਤ੍ਤੇਕਗ੍ਗਤਾਪਿ ਯੁਜ੍ਜਤਿ. ਤੇਨ ਹਿ ਏਕਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਆਰਮ੍ਮਣੇ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤਿ, ਨ ਏਤ੍ਥ ਵਿਕ੍ਖਿਪਤੀਤਿ. ‘‘ਸਮਾਧਿਸਮ੍ਪਨ੍ਨ’’ਨ੍ਤਿ ਵਿਸੁਂ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਪਨ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ. ਅਥ ਵਾ ਸਮਾਧਿਸ੍ਸੇਵ ਝਾਨਸਙ੍ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਸਮ੍ਪਨ੍ਨਨ੍ਤਿ ਝਾਨਙ੍ਗਪਞ੍ਚਕਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਸਮਾਧਿਸਮ੍ਪਨ੍ਨਨ੍ਤਿ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸਙ੍ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਪਞ੍ਚਕਵਸੇਨ, ਦੁਤਿਯਜ੍ਝਾਨਾਦੀਸੁ ਪਨ ਅਲਬ੍ਭਮਾਨਾਨਿ ਪਦਾਨਿ ਪਹਾਯ ਲਬ੍ਭਮਾਨਕਵਸੇਨ ਪੀਤਿਸਮ੍ਪਨ੍ਨਨ੍ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਅਨਿਚ੍ਚਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਦੀਸੁ ਅਟ੍ਠਾਰਸਸੁ ਮਹਾਵਿਪਸ੍ਸਨਾਸੁ ਵਿਤਕ੍ਕਾਦਯੋ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਾਯੇਵ ਤਾਸਂ ਕਾਮਾਵਚਰਤ੍ਤਾ. ਏਤਾਸੁ ਚ ਅਪ੍ਪਨਾਯ ਅਭਾਵਤੋ ਪਟਿਪਦਾਵਿਸੁਦ੍ਧਿਆਦਯੋ ਖਣਿਕਸਮਾਧਿਵਸੇਨ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਾ. ਚਤੂਸੁ ਮਗ੍ਗੇਸੁ ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਿਕਵਸੇਨ ਵਿਤਕ੍ਕਾਦੀਨਂ ਲਬ੍ਭਨਤੋ ਲਬ੍ਭਮਾਨਕਵਸੇਨੇਵ ਵਿਤਕ੍ਕਾਦਯੋ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਾ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਦੁਤਿਯਜ੍ਝਾਨਿਕਾਦੀਸੁ ਹਿ ਮਗ੍ਗੇਸੁ ਵਿਤਕ੍ਕਾਦਯੋ ਝਾਨੇਸੁ ਵਿਯ ਪਰਿਹਾਯਨ੍ਤੀਤਿ. ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਤੇਰਸ ਵੋਦਾਨਞਾਣਾਨਿ ਵਿਤ੍ਥਾਰਤੋ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਕਥਂ? ਏਕਟ੍ਠਾਨੇ ਸਮਾਦਹਨੇਨ ਤਤ੍ਥੇਵ ਅਧਿਮੁਚ੍ਚਨੇਨ ਕੋਸਜ੍ਜਪ੍ਪਜਹਨੇਨ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਪ੍ਪਜਹਨੇਨ ਰਾਗਪ੍ਪਜਹਨੇਨ ਬ੍ਯਾਪਾਦਪ੍ਪਜਹਨੇਨ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾਨਿ ਛ ਞਾਣਾਨਿ, ਚਤੂਹਿ ਏਕਤ੍ਤੇਹਿ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾਨਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਞਾਣਾਨਿ, ਪਟਿਪਦਾਵਿਸੁਦ੍ਧਿਉਪੇਕ੍ਖਾਨੁਬ੍ਰੂਹਨਾਸਮ੍ਪਹਂਸਨਾਹਿ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾਨਿ ਤੀਣਿ ਞਾਣਾਨੀਤਿ ਏਵਂ ਤੇਰਸ ਞਾਣਾਨਿ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠਾਨਿ.

੧੫੯. ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇਪਿ ਆਨਾਪਾਨਸ੍ਸਤਿਸਮਾਧਿਭਾਵਨਾਵਸੇਨ ਤੇਸਂ ਨਿਪ੍ਫਤ੍ਤਿਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਕਾਮੋ ਤਾਨਿ ਞਾਣਾਨਿ ਅਨਿਗਮੇਤ੍ਵਾਵ ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸਾਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਚੋਦਨਾਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਂ ਆਨਾਪਾਨਸ੍ਸਤਿਸਮਾਧਿਭਾਵਨਾਵਿਧਿਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਅਨ੍ਤੇ ਤਾਨਿ ਞਾਣਾਨਿ ਨਿਗਮੇਤ੍ਵਾ ਦਸ੍ਸੇਸਿ. ਤਤ੍ਥ ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਵੁਤ੍ਤਮੇਵ. ਅਨਾਰਮ੍ਮਣਾਮੇਕਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸਾਤਿ ਅਨਾਰਮ੍ਮਣਾ ਏਕਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ. ਮ-ਕਾਰੋ ਪਨੇਤ੍ਥ ਪਦਸਨ੍ਧਿਕਰੋ. ਅਨਾਰਮ੍ਮਣਮੇਕਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸਾਤਿਪਿ ਪਾਠੋ, ਏਕਸ੍ਸ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਨ ਭਵਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤਯੋ ਧਮ੍ਮੇਤਿ ਨਿਮਿਤ੍ਤਾਦਯੋ ਤਯੋ ਧਮ੍ਮੇ. ਭਾਵਨਾਤਿ ਆਨਾਪਾਨਸ੍ਸਤਿਸਮਾਧਿਭਾਵਨਾ. ਕਥਨ੍ਤਿ ਪਠਮਂ ਵੁਤ੍ਤਾਯ ਚੋਦਨਾਗਾਥਾਯ ਅਨਨ੍ਤਰਂ ਵੁਤ੍ਤਾਯ ਪਰਿਹਾਰਗਾਥਾਯ ਅਤ੍ਥਂ ਕਥੇਤੁਕਮ੍ਯਤਾਪੁਚ੍ਛਾ. ਨ ਚਿਮੇਤਿ ਨ ਚ ਇਮੇ. ਨ ਚਮੇਤਿਪਿ ਪਾਠੋ, ਸੋਯੇਵ ਪਦਚ੍ਛੇਦੋ. ਕਥਂ ਨ ਚ ਅਵਿਦਿਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਕਥਂ ਨ ਚ ਚਿਤ੍ਤਂ ਵਿਕ੍ਖੇਪਂ ਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਏਵਂ ਕਥਂ ਸਦ੍ਦੋ ਸੇਸੇਹਿ ਪਞ੍ਚਹਿ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬੋ. ਪਧਾਨਞ੍ਚ ਪਞ੍ਞਾਯਤੀਤਿ ਆਨਾਪਾਨਸ੍ਸਤਿਸਮਾਧਿਭਾਵਨਾਰਮ੍ਭਕਂ ਵੀਰਿਯਂ ਸਨ੍ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ਵੀਰਿਯਞ੍ਹਿ ਪਦਹਨ੍ਤਿ ਤੇਨਾਤਿ ਪਧਾਨਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਪਯੋਗਞ੍ਚ ਸਾਧੇਤੀਤਿ ਨੀਵਰਣਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭਕਂ ਝਾਨਞ੍ਚ ਯੋਗੀ ਨਿਪ੍ਫਾਦੇਤਿ. ਝਾਨਞ੍ਹਿ ਨੀਵਰਣਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭਨਾਯ ਪਯੁਞ੍ਜੀਯਤੀਤਿ ਪਯੋਗੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਵਿਸੇਸਮਧਿਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਸਂਯੋਜਨਪ੍ਪਹਾਨਕਰਂ ਮਗ੍ਗਞ੍ਚ ਪਟਿਲਭਤਿ. ਮਗ੍ਗੋ ਹਿ ਸਮਥਵਿਪਸ੍ਸਨਾਨਂ ਆਨਿਸਂਸਤ੍ਤਾ ਵਿਸੇਸੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਵਿਸੇਸਸ੍ਸ ਚ ਪਮੁਖਭੂਤਤ੍ਤਾ ਚ-ਕਾਰੇਨ ਸਮੁਚ੍ਚਯੋ ਨ ਕਤੋ.

ਇਦਾਨਿ ਤਂ ਪੁਚ੍ਛਿਤਮਤ੍ਥਂ ਉਪਮਾਯ ਸਾਧੇਨ੍ਤੋ ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਰੁਕ੍ਖੋਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਯਥਾ ਨਾਮ ਕਕਚੇਨ ਫਾਲਨਤ੍ਥਂ ਵਾਸਿਯਾ ਤਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਰੁਕ੍ਖੋ ਫਾਲਨਕਾਲੇ ਨਿਚ੍ਚਲਭਾਵਤ੍ਥਂ ਸਮੇ ਭੂਮਿਪਦੇਸੇ ਪਯੋਗਕ੍ਖਮਂ ਕਤ੍ਵਾ ਠਪਿਤੋ. ਕਕਚੇਨਾਤਿ ਹਤ੍ਥਕਕਚੇਨ. ਆਗਤੇਤਿ ਰੁਕ੍ਖਂ ਫੁਸਿਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਮੀਪਭਾਗਂ ਆਗਤੇ. ਗਤੇਤਿ ਰੁਕ੍ਖਂ ਫੁਸਿਤ੍ਵਾ ਪਰਭਾਗਂ ਗਤੇ. ਵਾ-ਸਦ੍ਦੋ ਸਮੁਚ੍ਚਯਤ੍ਥੋ. ਨ ਅਵਿਦਿਤਾ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਰੁਕ੍ਖੇ ਕਕਚਦਨ੍ਤੇਹਿ ਫੁਟ੍ਠਂ ਪੁਰਿਸੇਨ ਪੇਕ੍ਖਮਾਨਂ ਠਾਨਂ ਅਪ੍ਪਤ੍ਵਾ ਤੇਸਂ ਆਗਮਨਗਮਨਾਭਾਵਤੋ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਕਕਚਦਨ੍ਤਾ ਵਿਦਿਤਾਵ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਪਧਾਨਨ੍ਤਿ ਰੁਕ੍ਖਚ੍ਛੇਦਨਵੀਰਿਯਂ. ਪਯੋਗਨ੍ਤਿ ਰੁਕ੍ਖਚ੍ਛੇਦਨਕਿਰਿਯਂ. ‘‘ਵਿਸੇਸਮਧਿਗਚ੍ਛਤੀ’’ਤਿ ਵਚਨਂ ਉਪਮਾਯ ਨਤ੍ਥਿ. ਉਪਨਿਬਨ੍ਧਨਾ ਨਿਮਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਉਪਨਿਬਨ੍ਧਨਾਯ ਸਤਿਯਾ ਨਿਮਿਤ੍ਤਭੂਤਂ ਕਾਰਣਭੂਤਂ ਨਾਸਿਕਗ੍ਗਂ ਵਾ ਮੁਖਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਵਾ. ਉਪਨਿਬਨ੍ਧਤਿ ਏਤਾਯ ਆਰਮ੍ਮਣੇ ਚਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਉਪਨਿਬਨ੍ਧਨਾ ਨਾਮ ਸਤਿ. ਨਾਸਿਕਗ੍ਗੇ ਵਾਤਿ ਦੀਘਨਾਸਿਕੋ ਨਾਸਿਕਗ੍ਗੇ. ਮੁਖਨਿਮਿਤ੍ਤੇ ਵਾਤਿ ਰਸ੍ਸਨਾਸਿਕੋ ਉਤ੍ਤਰੋਟ੍ਠੇ. ਉਤ੍ਤਰੋਟ੍ਠੋ ਹਿ ਮੁਖੇ ਸਤਿਯਾ ਨਿਮਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਮੁਖਨਿਮਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਆਗਤੇਤਿ ਫੁਟ੍ਠਟ੍ਠਾਨਤੋ ਅਬ੍ਭਨ੍ਤਰਂ ਆਗਤੇ. ਗਤੇਤਿ ਫੁਟ੍ਠਟ੍ਠਾਨਤੋ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਗਤੇ. ਨ ਅਵਿਦਿਤਾ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਫੁਸਨਟ੍ਠਾਨਂ ਅਪ੍ਪਤ੍ਵਾ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸਾਨਂ ਆਗਮਨਗਮਨਾਭਾਵਤੋ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਤੇ ਵਿਦਿਤਾ ਏਵ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਕਮ੍ਮਨਿਯਂ ਹੋਤੀਤਿ ਯੇਨ ਵੀਰਿਯੇਨ ਕਾਯੋਪਿ ਚਿਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਕਮ੍ਮਨਿਯਂ ਭਾਵਨਾਕਮ੍ਮਕ੍ਖਮਂ ਭਾਵਨਾਕਮ੍ਮਯੋਗ੍ਗਂ ਹੋਤਿ. ਇਦਂ ਵੀਰਿਯਂ ਪਧਾਨਂ ਨਾਮਾਤਿ ਫਲੇਨ ਕਾਰਣਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸਾ ਪਹੀਯਨ੍ਤੀਤਿ ਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭਨਵਸੇਨ ਨੀਵਰਣਾਨਿ ਪਹੀਯਨ੍ਤਿ. ਵਿਤਕ੍ਕਾ ਵੂਪਸਮ੍ਮਨ੍ਤੀਤਿ ਨਾਨਾਰਮ੍ਮਣਚਾਰਿਨੋ ਅਨਵਟ੍ਠਿਤਾ ਵਿਤਕ੍ਕਾ ਉਪਸਮਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ. ਯੇਨ ਝਾਨੇਨ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸਾ ਪਹੀਯਨ੍ਤਿ, ਵਿਤਕ੍ਕਾ ਵੂਪਸਮ੍ਮਨ੍ਤਿ. ਅਯਂ ਪਯੋਗੋਤਿ ਪਯੋਗਮਪੇਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਕਤੋ. ਸਞ੍ਞੋਜਨਾ ਪਹੀਯਨ੍ਤੀਤਿ ਤਂਤਂਮਗ੍ਗਵਜ੍ਝਾ ਸਞ੍ਞੋਜਨਾ ਸਮੁਚ੍ਛੇਦਪ੍ਪਹਾਨੇਨ ਪਹੀਯਨ੍ਤਿ. ਅਨੁਸਯਾ ਬ੍ਯਨ੍ਤੀਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਪਹੀਨਾਨਂ ਪੁਨ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਧਮ੍ਮਕਤ੍ਤਾ ਵਿਗਤੋ ਉਪ੍ਪਾਦਨ੍ਤੋ ਵਾ ਵਯਨ੍ਤੋ ਵਾ ਏਤੇਸਨ੍ਤਿ ਬ੍ਯਨ੍ਤਾ, ਪੁਬ੍ਬੇ ਅਬ੍ਯਨ੍ਤਾ ਬ੍ਯਨ੍ਤਾ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਬ੍ਯਨ੍ਤੀਹੋਨ੍ਤਿ, ਵਿਨਸ੍ਸਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸਞ੍ਞੋਜਨਪ੍ਪਹਾਨਂ ਅਨੁਸਯਪ੍ਪਹਾਨੇਨ ਹੋਤਿ, ਨ ਅਞ੍ਞਥਾਤਿ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਅਨੁਸਯਪ੍ਪਹਾਨਮਾਹ. ਯੇਨ ਮਗ੍ਗੇਨ ਸਞ੍ਞੋਜਨਾ ਪਹੀਯਨ੍ਤਿ ਅਨੁਸਯਾ ਬ੍ਯਨ੍ਤੀਹੋਨ੍ਤਿ, ਅਯਂ ਵਿਸੇਸੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਚਤੁਤ੍ਥਚਤੁਕ੍ਕੇ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਸ੍ਸਾਪਿ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠਤ੍ਤਾ ਇਧ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗੋ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਏਕਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਆਰਮ੍ਮਣਦ੍ਵਯਾਭਾਵਸ੍ਸ ਅਵੁਤ੍ਤੇਪਿ ਸਿਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਤਂ ਅਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾਵ ਏਵਂ ਇਮੇ ਤਯੋ ਧਮ੍ਮਾ ਏਕਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਆਰਮ੍ਮਣਾ ਨ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਨਿਗਮਨਂ ਕਤਂ.

੧੬੦. ਇਦਾਨਿ ਤਂ ਭਾਵਨਾਸਿਦ੍ਧਿਸਾਧਕਂ ਯੋਗਾਵਚਰਂ ਥੁਨਨ੍ਤੋ ਆਨਾਪਾਨਸ੍ਸਤਿ ਯਸ੍ਸਾਤਿ ਗਾਥਂ ਵਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸਾ ਨਿਦ੍ਦੇਸਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਆਨਾਪਾਨਸ੍ਸਤਿਯੋ ਯਥਾ ਬੁਦ੍ਧੇਨ ਦੇਸਿਤਾ, ਤਥਾ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਾ ਸੁਭਾਵਿਤਾ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬਂ ਪਰਿਚਿਤਾ ਯਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਿ ਸਂਵਿਜ੍ਜਨ੍ਤਿ. ਸੋ ਇਮਂ ਲੋਕਂ ਪਭਾਸੇਤਿ. ਕਿਂ ਵਿਯ? ਅਬ੍ਭਾ ਮੁਤ੍ਤੋਵ ਚਨ੍ਦਿਮਾ ਯਥਾ ਅਬ੍ਭਾਦੀਹਿ ਮੁਤ੍ਤੋ ਚਨ੍ਦਿਮਾ ਇਮਂ ਓਕਾਸਲੋਕਂ ਪਭਾਸੇਤਿ, ਤਥਾ ਸੋ ਯੋਗਾਵਚਰੋ ਇਮਂ ਖਨ੍ਧਾਦਿਲੋਕਂ ਪਭਾਸੇਤੀਤਿ ਗਾਥਾਯ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ. ‘‘ਅਬ੍ਭਾ ਮੁਤ੍ਤੋਵ ਚਨ੍ਦਿਮਾ’’ਤਿ ਚ ਪਦਸ੍ਸ ਨਿਦ੍ਦੇਸੇ ਮਹਿਕਾਦੀਨਮ੍ਪਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਏਤ੍ਥ ਆਦਿਸਦ੍ਦਲੋਪੋ ਕਤੋਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਗਾਥਾਨਿਦ੍ਦੇਸੇ ਨੋ ਪਸ੍ਸਾਸੋ ਨੋ ਅਸ੍ਸਾਸੋਤਿ ਸੋ ਸੋਯੇਵ ਅਤ੍ਥੋ ਪਟਿਸੇਧੇਨ ਵਿਸੇਸੇਤ੍ਵਾ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਉਪਟ੍ਠਾਨਂ ਸਤੀਤਿ ਅਸਮ੍ਮੁਸ੍ਸਨਤਾਯ ਤਮੇਵ ਅਸ੍ਸਾਸਂ ਉਪਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਠਾਨਂ ਸਤਿ ਨਾਮਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤਥਾ ਪਸ੍ਸਾਸਂ. ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਆਨਾਪਾਨੇਸੁ ਸਤਿ ਆਨਾਪਾਨਸ੍ਸਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ ਵੁਤ੍ਤੋ ਹੋਤਿ.

ਇਦਾਨਿ ਸਤਿਵਸੇਨੇਵ ‘‘ਯਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਪੁਗ੍ਗਲਂ ਨਿਦ੍ਦਿਸਿਤੁਕਾਮੋ ਯੋ ਅਸ੍ਸਸਤਿ, ਤਸ੍ਸੁਪਟ੍ਠਾਤਿ. ਯੋ ਪਸ੍ਸਸਤਿ, ਤਸ੍ਸੁਪਟ੍ਠਾਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਯੋ ਅਸ੍ਸਸਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਸਤਿ ਅਸ੍ਸਾਸਂ ਉਪਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਿਟ੍ਠਤਿ. ਯੋ ਪਸ੍ਸਸਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਸਤਿ ਪਸ੍ਸਾਸਂ ਉਪਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਿਟ੍ਠਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਾਤਿ ਝਾਨਵਿਪਸ੍ਸਨਾਮਗ੍ਗਪਰਮ੍ਪਰਾਯ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਾ. ਤੇਯੇਵ ਹਿ ਝਾਨਵਿਪਸ੍ਸਨਾਮਗ੍ਗਧਮ੍ਮੇ ਸਨ੍ਧਾਯ ਪਰਿਗ੍ਗਹਟ੍ਠੇਨਾਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤੇ ਹਿ ਧਮ੍ਮਾ ਇਮਿਨਾ ਯੋਗਿਨਾ ਪਰਿਗ੍ਗਯ੍ਹਮਾਨਤ੍ਤਾ ਪਰਿਗ੍ਗਹਾ, ਤੇਨ ਪਰਿਗ੍ਗਹਟ੍ਠੇਨ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਾ. ਤਤ੍ਥ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਚਿਤ੍ਤਚੇਤਸਿਕਾਨਂ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਪਰਿਵਾਰਤ੍ਤਾ ਪਰਿਵਾਰਟ੍ਠੇਨ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਾ. ਭਾਵਨਾਪਾਰਿਪੂਰਿਵਸੇਨ ਪਰਿਪੂਰਟ੍ਠੇਨ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਾ. ਚਤਸ੍ਸੋ ਭਾਵਨਾਤਿਆਦੀਨਿ ਸੁਭਾਵਿਤਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਪਦਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ. ਚਤਸ੍ਸੋ ਭਾਵਨਾ ਹੇਟ੍ਠਾ ਵੁਤ੍ਤਾਯੇਵ. ਯਾਨੀਕਤਾਤਿ ਯੁਤ੍ਤਯਾਨਸਦਿਸਾ ਕਤਾ. ਵਤ੍ਥੁਕਤਾਤਿ ਪਤਿਟ੍ਠਟ੍ਠੇਨ ਵਤ੍ਥੁਸਦਿਸਾ ਕਤਾ. ਅਨੁਟ੍ਠਿਤਾਤਿ ਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਿਤਾ. ਪਰਿਚਿਤਾਤਿ ਸਮਨ੍ਤਤੋ ਚਿਤਾ ਉਪਚਿਤਾ. ਸੁਸਮਾਰਦ੍ਧਾਤਿ ਸੁਟ੍ਠੁ ਸਮਾਰਦ੍ਧਾ ਸੁਕਤਾ. ਯਤ੍ਥ ਯਤ੍ਥ ਆਕਙ੍ਖਤੀਤਿ ਯੇਸੁ ਯੇਸੁ ਝਾਨੇਸੁ ਯਾਸੁ ਯਾਸੁ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਸੁ ਸਚੇ ਇਚ੍ਛਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥਾਤਿ ਤੇਸੁ ਤੇਸੁ ਝਾਨੇਸੁ ਤਾਸੁ ਤਾਸੁ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਸੁ. ਵਸਿਪ੍ਪਤ੍ਤੋਤਿ ਵਸੀਭਾਵਂ ਬਹੁਭਾਵਂ ਪਤ੍ਤੋ. ਬਲਪ੍ਪਤ੍ਤੋਤਿ ਸਮਥਵਿਪਸ੍ਸਨਾਬਲਪ੍ਪਤ੍ਤੋ. ਵੇਸਾਰਜ੍ਜਪ੍ਪਤ੍ਤੋਤਿ ਵਿਸਾਰਦਭਾਵਂ ਪਟੁਭਾਵਂ ਪਤ੍ਤੋ. ਤੇ ਧਮ੍ਮਾਤਿ ਸਮਥਵਿਪਸ੍ਸਨਾ ਧਮ੍ਮਾ. ਆਵਜ੍ਜਨਪਟਿਬਦ੍ਧਾਤਿ ਆਵਜ੍ਜਨਾਯਤ੍ਤਾ, ਆਵਜ੍ਜਿਤਮਤ੍ਤੇਯੇਵ ਤਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਾਨੇਨ, ਞਾਣੇਨ ਵਾ ਸਮ੍ਪਯੋਗਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਆਕਙ੍ਖਪਟਿਬਦ੍ਧਾਤਿ ਰੁਚਿਆਯਤ੍ਤਾ, ਰੋਚਿਤਮਤ੍ਤੇਯੇਵ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਸਮ੍ਪਯੋਗਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਮਨਸਿਕਾਰੋ ਪਨੇਤ੍ਥ ਆਵਜ੍ਜਨਾਯ ਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਾਦੋ. ਆਕਙ੍ਖਨਾਯ ਵੇਵਚਨਵਸੇਨ ਅਤ੍ਥਵਿਵਰਣਤ੍ਥਂ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਤੇਨ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਯਾਨੀਕਤਾਤਿ ਏਵਂ ਕਤਤ੍ਤਾਯੇਵ ਤੇ ਯੁਤ੍ਤਯਾਨਸਦਿਸਾ ਕਤਾ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ.

ਯਸ੍ਮਿਂ ਯਸ੍ਮਿਂ ਵਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਨ੍ਤਿ ਸੋਲ਼ਸਸੁ ਵਤ੍ਥੂਸੁ ਏਕੇਕਸ੍ਮਿਂ. ਸ੍ਵਾਧਿਟ੍ਠਿਤਨ੍ਤਿ ਸੁਪ੍ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਂ. ਸੂਪਟ੍ਠਿਤਾਤਿ ਸੁਟ੍ਠੁ ਉਪਟ੍ਠਿਤਾ. ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤਸਤੀਨਂ ਸਹੇਵ ਸਕਸਕਕਿਚ੍ਚਕਰਣਤੋ ਅਨੁਲੋਮਪਟਿਲੋਮਵਸੇਨ ਯੋਜੇਤ੍ਵਾ ਤੇ ਦ੍ਵੇ ਧਮ੍ਮਾ ਦਸ੍ਸਿਤਾ. ਤੇਨ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਵਤ੍ਥੁਕਤਾਤਿ ਏਵਂ ਭੂਤਤ੍ਤਾਯੇਵ ਕਤਪਤਿਟ੍ਠਾ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਯੇਨ ਯੇਨ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਭਿਨੀਹਰਤੀਤਿ ਪੁਬ੍ਬਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਤੋ ਅਪਨੇਤ੍ਵਾ ਯਤ੍ਥ ਯਤ੍ਥ ਭਾਵਨਾਵਿਸੇਸੇ ਚਿਤ੍ਤਂ ਉਪਨੇਤਿ. ਤੇਨ ਤੇਨ ਸਤਿ ਅਨੁਪਰਿਵਤ੍ਤਤੀਤਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਤਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਭਾਵਨਾਵਿਸੇਸੇ ਸਤਿ ਅਨੁਕੂਲਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਪੁਬ੍ਬਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਤੋ ਨਿਵਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਪਵਤ੍ਤਤਿ. ‘‘ਯੇਨ, ਤੇਨਾ’’ਤਿ ਚੇਤ੍ਥ ‘‘ਯੇਨ ਭਗਵਾ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਖੁ. ਪਾ. ੫.੧; ਸੁ. ਨਿ. ਮਙ੍ਗਲਸੁਤ੍ਤ) ਵਿਯ ਭੁਮ੍ਮਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਤੇਨ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਅਨੁਟ੍ਠਿਤਾਤਿ ਏਵਂ ਕਰਣਤੋਯੇਵ ਤਂ ਤਂ ਭਾਵਨਂ ਅਨੁਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਠਿਤਾ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਆਨਾਪਾਨਸ੍ਸਤਿਯਾ ਸਤਿਪਧਾਨਤ੍ਤਾ ਵਤ੍ਥੁਕਤਾਨੁਟ੍ਠਿਤਪਦੇਸੁ ਸਤਿਯਾ ਸਹ ਯੋਜਨਾ ਕਤਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ.

ਯਸ੍ਮਾ ਪਨ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਾਯੇਵ ਪਰਿਚਿਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ ਵਡ੍ਢਿਤਾ ਲਦ੍ਧਾਸੇਵਨਾ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਾ’’ਤਿਪਦੇ ਵੁਤ੍ਤਾ ਤਯੋ ਅਤ੍ਥਾ ‘‘ਪਰਿਚਿਤਾ’’ਤਿਪਦੇਪਿ ਵੁਤ੍ਤਾ, ਚਤੁਤ੍ਥੋ ਵਿਸੇਸਤ੍ਥੋਪਿ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਤਤ੍ਥ ਸਤਿਯਾ ਪਰਿਗ੍ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੋਤਿ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾਯ, ਪੁਬ੍ਬਭਾਗਾਯ ਵਾ ਸਤਿਯਾ ਪਰਿਗ੍ਗਹੇਤਬ੍ਬੇ ਪਰਿਗ੍ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੋ ਯੋਗੀ. ਜਿਨਾਤਿ ਪਾਪਕੇ ਅਕੁਸਲੇ ਧਮ੍ਮੇਤਿ ਸਮੁਚ੍ਛੇਦਵਸੇਨ ਲਾਮਕੇ ਕਿਲੇਸੇ ਜਿਨਾਤਿ ਅਭਿਭਵਤਿ. ਅਯਞ੍ਚ ਪੁਗ੍ਗਲਾਧਿਟ੍ਠਾਨਾ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾ. ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਹਿ ਜਿਨਨ੍ਤੇਸੁ ਤਂਧਮ੍ਮਸਮਙ੍ਗੀਪੁਗ੍ਗਲੋਪਿ ਜਿਨਾਤਿ ਨਾਮ. ਤੇ ਚ ਧਮ੍ਮਾ ਸਤਿਂ ਅਵਿਹਾਯ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਵਤ੍ਤਿਕ੍ਖਣੇ ਜਿਨਿਤੁਮਾਰਦ੍ਧਾ ਜਿਤਾਤਿ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਯਥਾ ‘‘ਭੁਞ੍ਜਿਤੁਮਾਰਦ੍ਧੋ ਭੁਤ੍ਤੋ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਲਕ੍ਖਣਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਸਦ੍ਦਸਤ੍ਥਤੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇਪਿ ‘‘ਪਰਿਜਿਤਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੇ ਜ-ਕਾਰਸ੍ਸ ਚ-ਕਾਰਂ ਕਤ੍ਵਾ ‘‘ਪਰਿਚਿਤਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਯਥਾ ਸਮ੍ਮਾ ਗਦੋ ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਸੁਗਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥਵਿਕਪ੍ਪੇ ਦ-ਕਾਰਸ੍ਸ ਤ-ਕਾਰੋ ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਲਕ੍ਖਣੇਨ ਕਤੋ, ਏਵਮਿਧਾਪਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਅਤ੍ਥਵਿਕਪ੍ਪੇ ਪਰਿਚਿਤਾਤਿ ਪਦਂ ਕਤ੍ਤੁਸਾਧਨਂ, ਪੁਰਿਮਾਨਿ ਤੀਣਿ ਕਮ੍ਮਸਾਧਨਾਨਿ.

ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸੁਸਮਾਰਦ੍ਧਾਤਿ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸੁਸਮਾਰਦ੍ਧਤ੍ਥਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ, ਅਤ੍ਥਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਲੋਪੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ. ਸੁਸਮਾਰਦ੍ਧਾਤਿ ਪਦਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਾਪਿ ਹਿ ਇਧ ਸੁਸਮਾਰਦ੍ਧਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ, ਸੁਸਮਾਰਦ੍ਧਧਮ੍ਮਾ ਵਾ. ਚਤੁਰਤ੍ਥਭੇਦਤੋ ਚਤ੍ਤਾਰੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ, ਨ ਧਮ੍ਮਭੇਦਤੋ. ਯਸ੍ਮਾ ਪਨ ਸੁਭਾਵਿਤਾਯੇਵ ਸੁਸਮਾਰਦ੍ਧਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਨ ਅਞ੍ਞੇ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਯੋ ਭਾਵਨਤ੍ਥਾ ਇਧਾਪਿ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਆਸੇਵਨਤ੍ਥੋਪਿ ਤੀਸੁ ਵੁਤ੍ਤੇਸੁ ਵੁਤ੍ਤੋਯੇਵ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਂ ਅਵਤ੍ਵਾ ਤਪ੍ਪਚ੍ਚਨੀਕਾਨਂ ਸੁਸਮੂਹਤਤ੍ਥੋ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਪਚ੍ਚਨੀਕਸਮੁਗ੍ਘਾਤੇਨ ਹਿ ਆਰਦ੍ਧਪਰਿਯੋਸਾਨਂ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ, ਤੇਨ ਸੁਸਮਾਰਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਿਖਾਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਅਤ੍ਥੋ ਵੁਤ੍ਤੋ ਹੋਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਤਪ੍ਪਚ੍ਚਨੀਕਾਨਨ੍ਤਿ ਤੇਸਂ ਝਾਨਵਿਪਸ੍ਸਨਾਮਗ੍ਗਾਨਂ ਪਟਿਪਕ੍ਖਭੂਤਾਨਂ. ਕਿਲੇਸਾਨਨ੍ਤਿ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਾਦੀਨਂ ਨਿਚ੍ਚਸਞ੍ਞਾਦਿਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾਨਂ ਸਕ੍ਕਾਯਦਿਟ੍ਠਾਦੀਨਞ੍ਚ. ਸੁਸਮੂਹਤਤ੍ਤਾਤਿ ਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭਨਤਦਙ੍ਗਸਮੁਚ੍ਛੇਦਵਸੇਨ ਸੁਟ੍ਠੁ ਸਮੂਹਤਤ੍ਤਾ ਨਾਸਿਤਤ੍ਤਾ. ਪੋਤ੍ਥਕੇਸੁ ਪਨ ‘‘ਸੁਸਮੁਗ੍ਘਾਤਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਲਿਖਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਨ ਸੁਨ੍ਦਰਂ.

੧੬੧. ਪੁਨ ਤਸ੍ਸੇਵ ਪਦਸ੍ਸ ਅਞ੍ਞਮ੍ਪਿ ਅਤ੍ਥਵਿਕਪ੍ਪਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਸੁਸਮਨ੍ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਜਾਤਾਤਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਿਖਾਪ੍ਪਤ੍ਤਭਾਵਨਾਵਿਸੇਸੇ ਜਾਤਾ. ਅਨਵਜ੍ਜਾਤਿ ਕਿਲੇਸਾਨਂ ਆਰਮ੍ਮਣਭਾਵਾਨੁਪਗਮਨੇਨ ਕਿਲੇਸਦੋਸਵਿਰਹਿਤਾ. ਕੁਸਲਾਤਿ ਜਾਤਿਵਸੇਨ ਕੁਸਲਾ. ਬੋਧਿਪਕ੍ਖਿਯਾਤਿ ਬੁਜ੍ਝਨਟ੍ਠੇਨ ਬੋਧੀਤਿ ਲਦ੍ਧਨਾਮਸ੍ਸ ਅਰਿਯਸ੍ਸ ਪਕ੍ਖੇ ਭਵਤ੍ਤਾ ਬੋਧਿਪਕ੍ਖਿਯਾ. ਪਕ੍ਖੇ ਭਵਤ੍ਤਾਤਿ ਹਿ ਉਪਕਾਰਭਾਵੇ ਠਿਤਤ੍ਤਾ. ਤੇ ਚ ‘‘ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾ, ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਧਾਨਾ, ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਇਦ੍ਧਿਪਾਦਾ, ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ, ਪਞ੍ਚ ਬਲਾਨਿ, ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ, ਅਰਿਯੋ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਮਗ੍ਗੋ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੩.੩੫; ਚੂਲ਼ਨਿ. ਮੇਤ੍ਤਗੂਮਾਣਵਪੁਚ੍ਛਾਨਿਦ੍ਦੇਸ ੨੨; ਮਿ. ਪ. ੫.੪.੧) ਸਤ੍ਤਤਿਂਸ ਧਮ੍ਮਾ. ਇਦਂ ਸਮਨ੍ਤਿ ਇਦਂ ਮਗ੍ਗਕ੍ਖਣੇ ਧਮ੍ਮਜਾਤਂ ਸਮੁਚ੍ਛੇਦਵਸੇਨ ਕਿਲੇਸੇ ਸਮੇਤਿ ਵਿਨਾਸੇਤੀਤਿ ਸਮਂ ਨਾਮ. ਨਿਰੋਧੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਨ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਖਨਿਰੋਧਤ੍ਤਾ ਨਿਰੋਧੋ, ਵਾਨਸਙ੍ਖਾਤਾਯ ਤਣ੍ਹਾਯ ਅਭਾਵਾ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ. ਇਦਂ ਸੁਸਮਨ੍ਤਿ ਇਦਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਸਬ੍ਬਸਙ੍ਖਤਵਿਸਮਾਪਗਤਤ੍ਤਾ ਸੁਟ੍ਠੁ ਸਮਨ੍ਤਿ ਸੁਸਮਂ ਨਾਮ. ਞਾਤਨ੍ਤਿ ਬੋਧਿਪਕ੍ਖਿਯਸਙ੍ਖਾਤਂ ਸਮਂ ਅਸਮ੍ਮੋਹਤੋ ਞਾਣੇਨ ਞਾਤਂ, ਨਿਬ੍ਬਾਨਸਙ੍ਖਾਤਂ ਸੁਸਮਂ ਆਰਮ੍ਮਣਤੋ ਞਾਣੇਨ ਞਾਤਂ. ਤਦੇਵ ਦ੍ਵਯਂ ਤੇਨੇਵ ਚਕ੍ਖੁਨਾ ਵਿਯ ਦਿਟ੍ਠਂ. ਵਿਦਿਤਨ੍ਤਿ ਤਦੇਵ ਦ੍ਵਯਂ ਸਨ੍ਤਾਨੇ ਉਪ੍ਪਾਦਨੇਨ ਆਰਮ੍ਮਣਕਰਣੇਨ ਚ ਪਟਿਲਦ੍ਧਂ. ਞਾਤਂ ਵਿਯ ਪਞ੍ਞਾਯ ਸਚ੍ਛਿਕਤਂ ਫਸ੍ਸਿਤਞ੍ਚ. ‘‘ਅਸਲ੍ਲੀਨਂ ਅਸਮ੍ਮੁਟ੍ਠਾ ਅਸਾਰਦ੍ਧੋ ਏਕਗ੍ਗ’’ਨ੍ਤਿ ਪੁਰਿਮਸ੍ਸ ਪੁਰਿਮਸ੍ਸ ਪਦਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਪ੍ਪਕਾਸਨਂ. ਤਤ੍ਥ ਆਰਦ੍ਧਨ੍ਤਿ ਪਟ੍ਠਪਿਤਂ. ਅਸਲ੍ਲੀਨਨ੍ਤਿ ਅਸਙ੍ਕੁਚਿਤਂ. ਉਪਟ੍ਠਿਤਾਤਿ ਉਪਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਠਿਤਾ. ਅਸਮ੍ਮੁਟ੍ਠਾਤਿ ਅਵਿਨਟ੍ਠਾ. ਪਸ੍ਸਦ੍ਧੋਤਿ ਨਿਬ੍ਬੁਤੋ. ਅਸਾਰਦ੍ਧੋਤਿ ਨਿਦ੍ਦਰਥੋ. ਸਮਾਹਿਤਨ੍ਤਿ ਸਮਂ ਠਪਿਤਂ. ਏਕਗ੍ਗਨ੍ਤਿ ਅਵਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਂ.

‘‘ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸੁਸਮਾਰਦ੍ਧਾ’’ਤਿਆਦਿ ਸਕਲਸ੍ਸ ਸੁਸਮਾਰਦ੍ਧਵਚਨਸ੍ਸ ਮੂਲਤ੍ਥੋ. ‘‘ਅਤ੍ਥਿ ਸਮ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ ਪਨ ਸੁਸਮਵਚਨਸ੍ਸ, ‘‘ਞਾਤ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ ਆਰਦ੍ਧਵਚਨਸ੍ਸ ਵਿਕਪ੍ਪਤ੍ਥਾ. ਤਤ੍ਥਾਯਂ ਪਦਤ੍ਥਸਂਸਨ੍ਦਨਾ – ‘‘ਸਮਾ ਚ ਸੁਸਮਾ ਚ ਸਮਸੁਸਮਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੇ ਏਕਦੇਸਸਰੂਪੇਕਸੇਸਂ ਕਤ੍ਵਾ ‘‘ਸੁਸਮਾ’’ ਇਚ੍ਚੇਵ ਵੁਤ੍ਤਾ ਯਥਾ ਨਾਮਞ੍ਚ ਰੂਪਞ੍ਚ ਨਾਮਰੂਪਞ੍ਚ ਨਾਮਰੂਪਨ੍ਤਿ. ‘‘ਇਦਂ ਸਮਂ, ਇਦਂ ਸੁਸਮ’’ਨ੍ਤਿ ਪਨ ਅਨਞ੍ਞਾਪੇਕ੍ਖਂ ਕਤ੍ਵਾ ਨਪੁਂਸਕਵਚਨਂ ਕਤਂ. ਯਸ੍ਮਾ ਪਨ ਞਾਤਮ੍ਪਿ ਦਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਦਿਟ੍ਠਞ੍ਚ ਆਰਦ੍ਧਞ੍ਚ ਅਤ੍ਥਤੋ ਏਕਂ. ਵਿਦਿਤਸਚ੍ਛਿਕਤਫਸ੍ਸਿਤਾਨਿ ਪਨ ਞਾਤਵੇਵਚਨਾਨਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਞਾਤਨ੍ਤਿ ਆਰਦ੍ਧਤ੍ਥੋਯੇਵ ਵੁਤ੍ਤੋ ਹੋਤਿ.

ਆਰਦ੍ਧਂ ਹੋਤਿ ਵੀਰਿਯਂ ਅਸਲ੍ਲੀਨਨ੍ਤਿ ਅਯਂ ਪਨ ਆਰਦ੍ਧਵਚਨਸ੍ਸ ਉਜੁਕਤ੍ਥੋਯੇਵ. ਉਪਟ੍ਠਿਤਾ ਸਤੀਤਿਆਦੀਨਿ ਪਨ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਵੀਰਿਯਸ੍ਸ ਉਪਕਾਰਕਧਮ੍ਮਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ, ਨ ਆਰਦ੍ਧਵਚਨਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ. ਪੁਰਿਮੇਨ ਅਤ੍ਥੇਨ ਸੁਟ੍ਠੁ ਸਮਾਰਦ੍ਧਾਤਿ ਸੁਸਮਾਰਦ੍ਧਾ ਚ, ਇਮਿਨਾ ਅਤ੍ਥੇਨ ਸੁਸਮਾ ਆਰਦ੍ਧਾਤਿ ਸੁਸਮਾਰਦ੍ਧਾ ਚ ਏਕਸੇਸੇ ਕਤੇ ‘‘ਸੁਸਮਾਰਦ੍ਧਾ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ. ਇਮਮਤ੍ਥਂ ਪਰਿਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਤੇਨ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਸੁਸਮਾਰਦ੍ਧਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਅਨੁਪੁਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਯਥਾਨੁਕ੍ਕਮੇਨਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ, ਪੁਬ੍ਬਂ ਪੁਬ੍ਬਂ ਅਨੂਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਦੀਘਂ ਅਸ੍ਸਾਸਵਸੇਨਾਤਿ ਦੀਘਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਅਸ੍ਸਾਸਵਸੇਨ. ਪੁਰਿਮਾ ਪੁਰਿਮਾਤਿ ਪੁਰਿਮਾ ਪੁਰਿਮਾ ਸਤਿ. ਏਤੇਨ ਪੁਬ੍ਬਨ੍ਤਿਪਦਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥੋ ਵੁਤ੍ਤੋ ਹੋਤਿ. ਪਚ੍ਛਿਮਾ ਪਚ੍ਛਿਮਾਤਿ ਸਤਿਯੇਵ. ਏਤੇਨ ਅਨੂਤਿਪਦਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥੋ ਵੁਤ੍ਤੋ ਹੋਤਿ. ਉਭਯੇਨ ਪੁਬ੍ਬਞ੍ਚ ਅਨੁ ਚ ਪਰਿਚਿਤਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ ਵੁਤ੍ਤੋ ਹੋਤਿ. ਉਪਰਿ ਸੋਲ਼ਸ ਵਤ੍ਥੂਨਿ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਤ੍ਵਾ ਵਚਨਤੋ ਇਧ ਸਙ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਾਨੁਪਸ੍ਸੀ’’ਤਿ ਅਨ੍ਤਿਮਮੇਵ ਦਸ੍ਸਿਤਂ. ਯਸ੍ਮਾ ਸਿਖਾਪ੍ਪਤ੍ਤਭਾਵਨਸ੍ਸ ਸਬ੍ਬਾਪਿ ਆਨਾਪਾਨਸ੍ਸਤਿਯੋ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਯਥਾਰੁਚਿ ਪਵਤ੍ਤਨਤੋ ਅਨੁਪਰਿਚਿਤਾਪਿ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ – ‘‘ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਪਰਿਚਿਤਾ ਚੇਵ ਹੋਨ੍ਤਿ ਅਨੁਪਰਿਚਿਤਾ ਚਾ’’ਤਿ.

ਯਥਤ੍ਥਾਤਿ ਯਥਾਸਭਾਵਤ੍ਥਾ. ਅਤ੍ਤਦਮਥਤ੍ਥੋਤਿ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗਕ੍ਖਣੇ ਅਤ੍ਤਨੋ ਨਿਬ੍ਬਿਸੇਵਨਤ੍ਥੋ. ਸਮਥਤ੍ਥੋਤਿ ਸੀਤਿਭਾਵਤ੍ਥੋ. ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਪਨਤ੍ਥੋਤਿ ਕਿਲੇਸਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਨੇਨ. ਅਭਿਞ੍ਞਤ੍ਥੋਤਿ ਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮਵਸੇਨ. ਪਰਿਞ੍ਞਤ੍ਥਾਦਯੋ ਮਗ੍ਗਞਾਣਕਿਚ੍ਚਵਸੇਨ. ਸਚ੍ਚਾਭਿਸਮਯਤ੍ਥੋ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਸਚ੍ਚਾਨਂ ਏਕਪਟਿਵੇਧਦਸ੍ਸਨਵਸੇਨ. ਨਿਰੋਧੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪਕਤ੍ਥੋ ਆਰਮ੍ਮਣਕਰਣਵਸੇਨ.

ਬੁਦ੍ਧੋਤਿਪਦਸ੍ਸ ਅਭਾਵੇਪਿ ਬੁਦ੍ਧੇਨਾਤਿਪਦੇ ਯੋ ਸੋ ਬੁਦ੍ਧੋ, ਤਂ ਨਿਦ੍ਦਿਸਿਤੁਕਾਮੇਨ ਬੁਦ੍ਧੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਸਯਮ੍ਭੂਤਿ ਉਪਦੇਸਂ ਵਿਨਾ ਸਯਮੇਵ ਭੂਤੋ. ਅਨਾਚਰਿਯਕੋਤਿ ਸਯਮ੍ਭੂਪਦਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਵਿਵਰਣਂ. ਯੋ ਹਿ ਆਚਰਿਯਂ ਵਿਨਾ ਸਚ੍ਚਾਨਿ ਪਟਿਵਿਜ੍ਝਤਿ, ਸੋ ਸਯਮ੍ਭੂ ਨਾਮ ਹੋਤਿ. ਪੁਬ੍ਬੇ ਅਨਨੁਸ੍ਸੁਤੇਸੂਤਿਆਦਿ ਅਨਾਚਰਿਯਕਭਾਵਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਪ੍ਪਕਾਸਨਂ. ਅਨਨੁਸ੍ਸੁਤੇਸੂਤਿ ਆਚਰਿਯਂ ਅਨਨੁਸ੍ਸੁਤੇਸੁ. ਸਾਮਨ੍ਤਿ ਸਯਮੇਵ. ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਜ੍ਝੀਤਿ ਭੁਸਂ ਸਮ੍ਮਾ ਪਟਿਵਿਜ੍ਝਿ. ਤਤ੍ਥ ਚ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਂ ਪਾਪੁਣੀਤਿ ਤੇਸੁ ਚ ਸਚ੍ਚੇਸੁ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਭਾਵਂ ਪਾਪੁਣਿ. ਯਥਾ ਸਚ੍ਚਾਨਿ ਪਟਿਵਿਜ੍ਝਨ੍ਤਾ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਨੋ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤਥਾ ਸਚ੍ਚਾਨਂ ਪਟਿਵਿਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਂ ਪਤ੍ਤੋਤਿਪਿ ਪਾਠੋ. ਬਲੇਸੁ ਚ ਵਸੀਭਾਵਨ੍ਤਿ ਦਸਸੁ ਚ ਤਥਾਗਤਬਲੇਸੁ ਇਸ੍ਸਰਭਾਵਂ ਪਾਪੁਣਿ. ਯੋ ਸੋ ਏਵਂ ਭੂਤੋ, ਸੋ ਬੁਦ੍ਧੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਸਬ੍ਬੇਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਅਪ੍ਪਟਿਹਤਞਾਣਨਿਮਿਤ੍ਤਾਨੁਤ੍ਤਰਵਿਮੋਕ੍ਖਾਧਿਗਮਪਰਿਭਾਵਿਤਂ ਖਨ੍ਧਸਨ੍ਤਾਨਂ ਉਪਾਦਾਯ ਪਣ੍ਣਤ੍ਤਿਕੋ, ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਪਦਟ੍ਠਾਨਂ ਵਾ ਸਚ੍ਚਾਭਿਸਮ੍ਬੋਧਿਮੁਪਾਦਾਯ ਪਣ੍ਣਤ੍ਤਿਕੋ ਸਤ੍ਤਵਿਸੇਸੋ ਬੁਦ੍ਧੋ. ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਅਤ੍ਥਤੋ ਬੁਦ੍ਧਵਿਭਾਵਨਾ ਕਤਾ ਹੋਤਿ.

੧੬੨. ਇਦਾਨਿ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਤੋ ਵਿਭਾਵੇਨ੍ਤੋ ਬੁਦ੍ਧੋਤਿ ਕੇਨਟ੍ਠੇਨ ਬੁਦ੍ਧੋਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਯਥਾ ਲੋਕੇ ਅਵਗਨ੍ਤਾ ਅਵਗਤੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਏਵਂ ਬੁਜ੍ਝਿਤਾ ਸਚ੍ਚਾਨੀਤਿ ਬੁਦ੍ਧੋ. ਯਥਾ ਪਣ੍ਣਸੋਸਾ ਵਾਤਾ ਪਣ੍ਣਸੁਸਾਤਿ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ, ਏਵਂ ਬੋਧੇਤਾ ਪਜਾਯਾਤਿ ਬੁਦ੍ਧੋ. ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਾਯ ਬੁਦ੍ਧੋਤਿ ਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮਬੁਜ੍ਝਨਸਮਤ੍ਥਾਯ ਬੁਦ੍ਧਿਯਾ ਬੁਦ੍ਧੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਸਬ੍ਬਦਸ੍ਸਾਵਿਤਾਯ ਬੁਦ੍ਧੋਤਿ ਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮਾਨਂ ਞਾਣਚਕ੍ਖੁਨਾ ਦਿਟ੍ਠਤ੍ਤਾ ਬੁਦ੍ਧੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਅਨਞ੍ਞਨੇਯ੍ਯਤਾਯ ਬੁਦ੍ਧੋਤਿ ਅਞ੍ਞੇਨ ਅਬੋਧਨੀਯਤੋ ਸਯਮੇਵ ਬੁਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਬੁਦ੍ਧੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਵਿਸਵਿਤਾਯ ਬੁਦ੍ਧੋਤਿ ਨਾਨਾਗੁਣਵਿਸਵਨਤੋ ਪਦੁਮਮਿਵ ਵਿਕਸਨਟ੍ਠੇਨ ਬੁਦ੍ਧੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਖੀਣਾਸਵਸਙ੍ਖਾਤੇਨ ਬੁਦ੍ਧੋਤਿਆਦੀਹਿ ਛਹਿ ਪਰਿਯਾਯੇਹਿ ਚਿਤ੍ਤਸਙ੍ਕੋਚਕਰਧਮ੍ਮਪ੍ਪਹਾਨੇਨ ਨਿਦ੍ਦਕ੍ਖਯਵਿਬੁਦ੍ਧੋ ਪੁਰਿਸੋ ਵਿਯ ਸਬ੍ਬਕਿਲੇਸਨਿਦ੍ਦਕ੍ਖਯਵਿਬੁਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਬੁਦ੍ਧੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਸਙ੍ਖਾ ਸਙ੍ਖਾਤਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥਤੋ ਏਕਤ੍ਤਾ ਸਙ੍ਖਾਤੇਨਾਤਿ ਵਚਨਸ੍ਸ ਕੋਟ੍ਠਾਸੇਨਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤਣ੍ਹਾਲੇਪਦਿਟ੍ਠਿਲੇਪਾਭਾਵੇਨ ਨਿਰੁਪਲੇਪਸਙ੍ਖਾਤੇਨ. ਸਵਾਸਨਾਨਂ ਸਬ੍ਬਕਿਲੇਸਾਨਂ ਪਹੀਨਤ੍ਤਾ ਏਕਨ੍ਤਵਚਨੇਨ ਵਿਸੇਸੇਤ੍ਵਾ ਏਕਨ੍ਤਵੀਤਰਾਗੋਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਏਕਨ੍ਤਨਿਕ੍ਕਿਲੇਸੋਤਿ ਰਾਗਦੋਸਮੋਹਾਵਸੇਸੇਹਿ ਸਬ੍ਬਕਿਲੇਸੇਹਿ ਨਿਕ੍ਕਿਲੇਸੋ. ਏਕਾਯਨਮਗ੍ਗਂ ਗਤੋਤਿ ਬੁਦ੍ਧੋਤਿ ਗਮਨਤ੍ਥਾਨਂ ਧਾਤੂਨਂ ਬੁਜ੍ਝਨਤ੍ਥਤ੍ਤਾ ਬੁਜ੍ਝਨਤ੍ਥਾਪਿ ਧਾਤੁਯੋ ਗਮਨਤ੍ਥਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਏਕਾਯਨਮਗ੍ਗਂ ਗਤਤ੍ਤਾ ਬੁਦ੍ਧੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਏਕਾਯਨਮਗ੍ਗੋਤਿ ਚੇਤ੍ਥ –

‘‘ਮਗ੍ਗੋ ਪਨ੍ਥੋ ਪਥੋ ਪਜ੍ਜੋ, ਅਞ੍ਜਸਂ ਵਟੁਮਾਯਨਂ;

ਨਾਵਾ ਉਤ੍ਤਰਸੇਤੁ ਚ, ਕੁਲ੍ਲੋ ਚ ਭਿਸਿ ਸਙ੍ਕਮੋ’’ਤਿ . (ਚੂਲ਼ਨਿ. ਪਾਰਾਯਨਤ੍ਥੁਤਿਗਾਥਾਨਿਦ੍ਦੇਸ ੧੦੧) –

ਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਬਹੂਸੁ ਨਾਮੇਸੁ ਅਯਨਨਾਮੇਨ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਤਸ੍ਮਾ ਏਕਮਗ੍ਗਭੂਤੋ ਮਗ੍ਗੋ, ਨ ਦ੍ਵੇਧਾਪਥਭੂਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਥ ਵਾ ਏਕੇਨ ਅਯਿਤਬ੍ਬੋ ਮਗ੍ਗੋਤਿ ਏਕਾਯਨਮਗ੍ਗੋ. ਏਕੇਨਾਤਿ ਗਣਸਙ੍ਗਣਿਕਂ ਪਹਾਯ ਪਵਿਵੇਕੇਨ ਚਿਤ੍ਤੇਨ. ਅਯਿਤਬ੍ਬੋਤਿ ਪਟਿਪਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬੋ. ਅਯਨ੍ਤਿ ਵਾ ਏਤੇਨਾਤਿ ਅਯਨੋ, ਸਂਸਾਰਤੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਏਕੇਸਂ ਅਯਨੋ ਏਕਾਯਨੋ. ਏਕੇਤਿ ਸੇਟ੍ਠਾ, ਸਬ੍ਬਸਤ੍ਤਸੇਟ੍ਠਾ ਚ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਏਕਾਯਨਮਗ੍ਗੋਤਿ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਅਯਨਭੂਤੋ ਮਗ੍ਗੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਅਯਤੀਤਿ ਵਾ ਅਯਨੋ, ਗਚ੍ਛਤਿ ਪਵਤ੍ਤਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਅਯਨੋ ਮਗ੍ਗੋਤਿ ਏਕਾਯਨਮਗ੍ਗੋ, ਏਕਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਬੁਦ੍ਧਸਾਸਨੇ ਪਵਤ੍ਤਮਾਨੋ ਮਗ੍ਗੋ, ਨ ਅਞ੍ਞਤ੍ਥਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਅਪਿ ਚ ਏਕਂ ਅਯਤੀਤਿ ਏਕਾਯਨੋ, ਪੁਬ੍ਬਭਾਗੇ ਨਾਨਾਮੁਖਭਾਵਨਾਨਯਪ੍ਪਵਤ੍ਤੋਪਿ ਅਪਰਭਾਗੇ ਏਕਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਮੇਵ ਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਏਕਾਯਨਮਗ੍ਗੋਤਿ ਏਕਨਿਬ੍ਬਾਨਗਮਨਮਗ੍ਗੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਏਕੋ ਅਨੁਤ੍ਤਰਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੋਧਿਂ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋਤਿ ਬੁਦ੍ਧੋਤਿ ਨ ਪਰੇਹਿ ਬੁਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਬੁਦ੍ਧੋ, ਕਿਂ ਪਨ ਸਯਮੇਵ ਅਨੁਤ੍ਤਰਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੋਧਿਂ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਬੁਦ੍ਧੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਅਬੁਦ੍ਧਿਵਿਹਤਤ੍ਤਾ ਬੁਦ੍ਧਿਪਟਿਲਾਭਾ ਬੁਦ੍ਧੋਤਿ ਬੁਦ੍ਧਿ ਬੁਦ੍ਧਂ ਬੋਧੋਤਿ ਪਰਿਯਾਯਵਚਨਮੇਤਂ. ਤਤ੍ਥ ਯਥਾ ਨੀਲਰਤ੍ਤਗੁਣਯੋਗਾ ਨੀਲੋ ਪਟੋ ਰਤ੍ਤੋ ਪਟੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਏਵਂ ਬੁਦ੍ਧਗੁਣਯੋਗਾ ਬੁਦ੍ਧੋਤਿ ਞਾਪੇਤੁਂ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਤਤੋ ਪਰਂ ਬੁਦ੍ਧੋਤਿ ਨੇਤਂ ਨਾਮਨ੍ਤਿਆਦਿ ‘‘ਅਤ੍ਥਮਨੁਗਤਾ ਅਯਂ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤੀ’’ਤਿ ਞਾਪਨਤ੍ਥਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਤ੍ਥ ਮਿਤ੍ਤਾ ਸਹਾਯਾ. ਅਮਚ੍ਚਾ ਭਚ੍ਚਾ. ਞਾਤੀ ਪਿਤੁਪਕ੍ਖਿਕਾ. ਸਾਲੋਹਿਤਾ ਮਾਤੁਪਕ੍ਖਿਕਾ. ਸਮਣਾ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜੂਪਗਤਾ. ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਭੋਵਾਦਿਨੋ, ਸਮਿਤਪਾਪਬਾਹਿਤਪਾਪਾ ਵਾ. ਦੇਵਤਾ ਸਕ੍ਕਾਦਯੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮਾਨੋ ਚ. ਵਿਮੋਕ੍ਖਨ੍ਤਿਕਨ੍ਤਿ ਵਿਮੋਕ੍ਖੋ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗੋ, ਵਿਮੋਕ੍ਖਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤੋ ਅਰਹਤ੍ਤਫਲਂ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਵਿਮੋਕ੍ਖਨ੍ਤੇ ਭਵਂ ਵਿਮੋਕ੍ਖਨ੍ਤਿਕਂ ਨਾਮ. ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਭਾਵੋ ਹਿ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗੇਨ ਸਿਜ੍ਝਤਿ, ਅਰਹਤ੍ਤਫਲੋਦਯੇ ਸਿਦ੍ਧੋ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਭਾਵੋ ਵਿਮੋਕ੍ਖਨ੍ਤੇ ਭਵੋ ਹੋਤਿ. ਤਂ ਨੇਮਿਤ੍ਤਿਕਮ੍ਪਿ ਨਾਮਂ ਵਿਮੋਕ੍ਖਨ੍ਤੇ ਭਵਂ ਨਾਮ ਹੋਤਿ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ – ‘‘ਵਿਮੋਕ੍ਖਨ੍ਤਿਕਮੇਤਂ ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਭਗਵਨ੍ਤਾਨ’’ਨ੍ਤਿ. ਬੋਧਿਯਾ ਮੂਲੇ ਸਹ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣਸ੍ਸ ਪਟਿਲਾਭਾਤਿ ਮਹਾਬੋਧਿਰੁਕ੍ਖਮੂਲੇ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਕ੍ਖਣੇ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣਸ੍ਸ ਪਟਿਲਾਭੇਨ ਸਹ. ਸਚ੍ਛਿਕਾ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤੀਤਿ ਅਰਹਤ੍ਤਫਲਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਯ, ਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਯ ਵਾ ਜਾਤਾ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿ. ਯਦਿਦਂ ਬੁਦ੍ਧੋਤਿ ਯਾ ਅਯਂ ਬੁਦ੍ਧੋਤਿ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿ, ਅਯਂ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਤੋ ਬੁਦ੍ਧਵਿਭਾਵਨਾ.

‘‘ਯਥਾ ਬੁਦ੍ਧੇਨ ਦੇਸਿਤਾ’’ਤਿਗਾਥਾਪਾਦਸ੍ਸ ਪਨ ਇਮਿਨਾ ਪਦਭਾਜਨੀਯੇ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਥੇਨ ਅਯਂ ਸਂਸਨ੍ਦਨਾ – ਆਨਾਪਾਨਸ੍ਸਤਿਯੋ ਚ ਯਥਾ ਬੁਦ੍ਧੇਨ ਦੇਸਿਤਾ, ਯੇਨ ਪਕਾਰੇਨ ਦੇਸਿਤਾ. ਯਥਾਸਦ੍ਦੇਨ ਸਙ੍ਗਹਿਤਾ ਦਸ ਯਥਤ੍ਥਾ ਚ ਯਥਾ ਬੁਦ੍ਧੇਨ ਦੇਸਿਤਾ, ਯੇਨ ਪਕਾਰੇਨ ਦੇਸਿਤਾਤਿ ਪਕਾਰਤ੍ਥਸ੍ਸ ਚ ਯਥਾਸਦ੍ਦਸ੍ਸ, ਸਭਾਵਤ੍ਥਸ੍ਸ ਚ ਯਥਾਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਸਰੂਪੇਕਸੇਸਵਸੇਨ ਏਕਸੇਸਂ ਕਤ੍ਵਾ ‘‘ਯਥਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਪਦਭਾਜਨੀਯੇ ਪਨਸ੍ਸ ਯਥਤ੍ਥੇਸੁ ਏਕੇਕਸ੍ਸ ਯੋਜਨਾਵਸੇਨ ‘‘ਦੇਸਿਤੋ’’ਤਿ ਏਕਵਚਨਂ ਕਤਂ.

‘‘ਸੋਤਿ ਗਹਟ੍ਠੋ ਵਾ ਹੋਤਿ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ ਵਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਆਦਿਪਦੇਪਿ ਯਸ੍ਸ ਗਹਟ੍ਠਸ੍ਸ ਵਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤਸ੍ਸ ਵਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਮੇਵ ਹੋਤਿ. ਲੋਕਤ੍ਥੋ ਵੁਤ੍ਤੋਯੇਵ. ਪਭਾਸੇਤੀਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਞਾਣਸ੍ਸ ਪਾਕਟਂ ਕਰੋਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਤ੍ਤਾਤਿ ਸਾਵਕਪਾਰਮਿਞਾਣੇਨਪਿ ਪਟਿਵਿਦ੍ਧਭਾਵੇਨ. ਓਭਾਸੇਤੀਤਿ ਕਾਮਾਵਚਰਭੂਤਂ ਲੋਕਂ. ਭਾਸੇਤੀਤਿ ਰੂਪਾਵਚਰਭੂਤਂ ਲੋਕਂ. ਪਭਾਸੇਤੀਤਿ ਅਰੂਪਾਵਚਰਭੂਤਂ ਲੋਕਂ.

ਅਰਿਯਞਾਣਨ੍ਤਿ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗਞਾਣਂ. ਮਹਿਕਾ ਮੁਤ੍ਤੋਤਿ ਮਹਿਕਾਯ ਮੁਤ੍ਤੋ. ਮਹਿਕਾਤਿ ਨੀਹਾਰੋ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਮਹਿਯਾ ਮੁਤ੍ਤੋਤਿਪਿ ਪਾਠੋ. ਧੂਮਰਜਾ ਮੁਤ੍ਤੋਤਿ ਧੂਮਤੋ ਚ ਰਜਤੋ ਚ ਮੁਤ੍ਤੋ. ਰਾਹੁਗਹਣਾ ਵਿਪ੍ਪਮੁਤ੍ਤੋਤਿ ਰਾਹੁਨੋ ਚਨ੍ਦਸ੍ਸ ਆਸਨ੍ਨੁਪਕ੍ਕਿਲੇਸਤ੍ਤਾ ਦ੍ਵੀਹਿ ਉਪਸਗ੍ਗੇਹਿ ਵਿਸੇਸੇਤ੍ਵਾ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਭਾਸਤੇ ਇਤਿ ਸਓਭਾਸਟ੍ਠੇਨ. ਤਪਤੇ ਇਤਿ ਸਤੇਜਟ੍ਠੇਨ. ਵਿਰੋਚਤੇ ਇਤਿ ਰੁਚਿਰਟ੍ਠੇਨ. ਏਵਮੇਵਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਏਵਂ. ਯਸ੍ਮਾ ਪਨ ਚਨ੍ਦੋਪਿ ਸਯਂ ਭਾਸਨ੍ਤੋ ਤਪਨ੍ਤੋ ਵਿਰੋਚਨ੍ਤੋ ਇਮਂ ਓਕਾਸਲੋਕਂ ਓਭਾਸੇਤਿ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਚ ਪਞ੍ਞਾਯ ਭਾਸਨ੍ਤੋ ਤਪਨ੍ਤੋ ਵਿਰੋਚਨ੍ਤੋ ਇਮਂ ਖਨ੍ਧਾਦਿਲੋਕਂ ਪਞ੍ਞਾਯ ਓਭਾਸੇਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਉਭਯਤ੍ਰਾਪਿ ‘‘ਭਾਸੇਤੀ’’ਤਿ ਅਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਭਾਸਤੇ’’ ਇਚ੍ਚੇਵ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਏਵਞ੍ਹਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਹੇਤੁਅਤ੍ਥੋਪਿ ਵੁਤ੍ਤੋ ਹੋਤਿ. ਅਤਿਵਿਸਦਤਰਾਭਸੂਰਿਯੋਪਮਂ ਅਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਕਸ੍ਮਾ ਚਨ੍ਦੋਪਮਾ ਗਹਿਤਾਤਿ ਚੇ? ਸਬ੍ਬਕਿਲੇਸਪਰਿਲ਼ਾਹਵੂਪਸਮੇਨ ਸਨ੍ਤਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਸਨ੍ਤਗੁਣਯੁਤ੍ਤਚਨ੍ਦੋਪਮਾ ਅਨੁਚ੍ਛਵਿਕਾਤਿ ਗਹਿਤਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਏਵਂ ਆਨਾਪਾਨਸ੍ਸਤਿਭਾਵਨਾਸਿਦ੍ਧਿਸਾਧਕਂ ਯੋਗਾਵਚਰਂ ਥੁਨਿਤ੍ਵਾ ਇਮਾਨਿ ਤੇਰਸ ਵੋਦਾਨੇ ਞਾਣਾਨੀਤਿ ਤਾਨਿ ਞਾਣਾਨਿ ਨਿਗਮੇਤ੍ਵਾ ਦਸ੍ਸੇਤੀਤਿ.

ਵੋਦਾਨਞਾਣਨਿਦ੍ਦੇਸਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੫. ਸਤੋਕਾਰਿਞਾਣਨਿਦ੍ਦੇਸਵਣ੍ਣਨਾ

੧੬੩. ਸਤੋਕਾਰਿਞਾਣਨਿਦ੍ਦੇਸੇ ਮਾਤਿਕਾਯਂ ਇਧ ਭਿਕ੍ਖੂਤਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਸਾਸਨੇ ਭਿਕ੍ਖੁ. ਅਯਞ੍ਹਿ ਏਤ੍ਥ ਇਧ-ਸਦ੍ਦੋ ਸਬ੍ਬਪ੍ਪਕਾਰਆਨਾਪਾਨਸ੍ਸਤਿਸਮਾਧਿਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਕਸ੍ਸ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਸਨ੍ਨਿਸ੍ਸਯਭੂਤਸਾਸਨਪਰਿਦੀਪਨੋ, ਅਞ੍ਞਸਾਸਨਸ੍ਸ ਤਥਾਭਾਵਪਟਿਸੇਧਨੋ ਚ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ – ‘‘ਇਧੇਵ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਮਣੋ…ਪੇ… ਸੁਞ੍ਞਾ ਪਰਪ੍ਪਵਾਦਾ ਸਮਣੇਭਿ ਅਞ੍ਞੇਹੀ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੧.੧੩੯; ਅ. ਨਿ. ੪.੨੪੧).

ਅਰਞ੍ਞਗਤੋ ਵਾ ਰੁਕ੍ਖਮੂਲਗਤੋ ਵਾ ਸੁਞ੍ਞਾਗਾਰਗਤੋ ਵਾਤਿ ਇਦਮਸ੍ਸ ਆਨਾਪਾਨਸ੍ਸਤਿਸਮਾਧਿ ਭਾਵਨਾਨੁਰੂਪਸੇਨਾਸਨਪਰਿਗ੍ਗਹਪਰਿਦੀਪਨਂ. ਇਮਸ੍ਸ ਹਿ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਦੀਘਰਤ੍ਤਂ ਰੂਪਾਦੀਸੁ ਆਰਮ੍ਮਣੇਸੁ ਅਨੁਵਿਸਟਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਆਨਾਪਾਨਸ੍ਸਤਿਸਮਾਧਿਆਰਮ੍ਮਣਂ ਅਭਿਰੁਹਿਤੁਂ ਨ ਇਚ੍ਛਤਿ, ਕੂਟਗੋਣਯੁਤ੍ਤਰਥੋ ਵਿਯ ਉਪ੍ਪਥਮੇਵ ਧਾਵਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਨਾਮ ਗੋਪੋ ਕੂਟਧੇਨੁਯਾ ਸਬ੍ਬਂ ਖੀਰਂ ਪਿਵਿਤ੍ਵਾ ਵਡ੍ਢਿਤਂ ਕੂਟਵਚ੍ਛਂ ਦਮੇਤੁਕਾਮੋ ਧੇਨੁਤੋ ਅਪਨੇਤ੍ਵਾ ਏਕਮਨ੍ਤੇ ਮਹਨ੍ਤਂ ਥਮ੍ਭਂ ਨਿਖਣਿਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥ ਯੋਤ੍ਤੇਨ ਬਨ੍ਧੇਯ੍ਯ, ਅਥਸ੍ਸ ਸੋ ਵਚ੍ਛੋ ਇਤੋ ਚਿਤੋ ਚ ਵਿਪ੍ਫਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਪਲਾਯਿਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੋ ਤਮੇਵ ਥਮ੍ਭਂ ਉਪਨਿਸੀਦੇਯ੍ਯ ਵਾ ਉਪਨਿਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯ ਵਾ, ਏਵਮੇਵ ਇਮਿਨਾਪਿ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਦੀਘਰਤ੍ਤਂ ਰੂਪਾਰਮ੍ਮਣਾਦਿਰਸਪਾਨਵਡ੍ਢਿਤਂ ਦੁਟ੍ਠਚਿਤ੍ਤਂ ਦਮੇਤੁਕਾਮੇਨ ਰੂਪਾਦਿਆਰਮ੍ਮਣਤੋ ਅਪਨੇਤ੍ਵਾ ਅਰਞ੍ਞਂ ਵਾ ਰੁਕ੍ਖਮੂਲਂ ਵਾ ਸੁਞ੍ਞਾਗਾਰਂ ਵਾ ਪਵੇਸੇਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸਥਮ੍ਭੇ ਸਤਿਯੋਤ੍ਤੇਨ ਬਨ੍ਧਿਤਬ੍ਬਂ. ਏਵਮਸ੍ਸ ਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਇਤੋ ਚਿਤੋ ਚ ਵਿਪ੍ਫਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾਪਿ ਪੁਬ੍ਬੇ ਆਚਿਣ੍ਣਾਰਮ੍ਮਣਂ ਅਲਭਮਾਨਂ ਸਤਿਯੋਤ੍ਤਂ ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਪਲਾਯਿਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਂ ਤਮੇਵਾਰਮ੍ਮਣਂ ਉਪਚਾਰਪ੍ਪਨਾਵਸੇਨ ਉਪਨਿਸੀਦਤਿ ਚੇਵ ਉਪਨਿਪਜ੍ਜਤਿ ਚ. ਤੇਨਾਹੁ ਪੋਰਾਣਾ –

‘‘ਯਥਾ ਥਮ੍ਭੇ ਨਿਬਨ੍ਧੇਯ੍ਯ, ਵਚ੍ਛਂ ਦਮਂ ਨਰੋ ਇਧ;

ਬਨ੍ਧੇਯ੍ਯੇਵਂ ਸਕਂ ਚਿਤ੍ਤਂ, ਸਤਿਯਾਰਮ੍ਮਣੇ ਦਲ਼੍ਹ’’ਨ੍ਤਿ. (ਵਿਸੁਦ੍ਧਿ. ੧.੨੧੭; ਪਾਰਾ. ਅਟ੍ਠ. ੨.੧੬੫; ਦੀ. ਨਿ. ਅਟ੍ਠ. ੨.੩੭੪; ਮ. ਨਿ. ਅਟ੍ਠ. ੧.੧੦੭) –

ਏਵਮਸ੍ਸ ਤਂ ਸੇਨਾਸਨਂ ਭਾਵਨਾਨੁਰੂਪਂ ਹੋਤਿ. ਅਥ ਵਾ ਯਸ੍ਮਾ ਇਦਂ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਪ੍ਪਭੇਦੇ ਮੁਦ੍ਧਭੂਤਂ ਸਬ੍ਬਬੁਦ੍ਧਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਬੁਦ੍ਧਸਾਵਕਾਨਂ ਵਿਸੇਸਾਧਿਗਮਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਸੁਖਵਿਹਾਰਪਦਟ੍ਠਾਨਂ ਆਨਾਪਾਨਸ੍ਸਤਿਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਇਤ੍ਥਿਪੁਰਿਸਹਤ੍ਥਿਅਸ੍ਸਾਦਿਸਦ੍ਦਸਮਾਕੁਲਂ ਗਾਮਨ੍ਤਂ ਅਪਰਿਚ੍ਚਜਿਤ੍ਵਾ ਨ ਸੁਕਰਂ ਭਾਵੇਤੁਂ ਸਦ੍ਦਕਣ੍ਟਕਤ੍ਤਾ ਝਾਨਸ੍ਸ. ਅਗਾਮਕੇ ਪਨ ਅਰਞ੍ਞੇ ਸੁਕਰਂ ਯੋਗਾਵਚਰੇਨ ਇਦਂ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਪਰਿਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਆਨਾਪਾਨਚਤੁਕ੍ਕਜ੍ਝਾਨਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਤਦੇਵ ਪਾਦਕਂ ਕਤ੍ਵਾ ਸਙ੍ਖਾਰੇ ਸਮ੍ਮਸਿਤ੍ਵਾ ਅਗ੍ਗਫਲਂ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿਤੁਂ. ਤਸ੍ਮਾ ਤਸ੍ਸ ਅਨੁਰੂਪਂ ਸੇਨਾਸਨਂ ਉਪਦਿਸਨ੍ਤੋ ਭਗਵਾ ‘‘ਅਰਞ੍ਞਗਤੋ ਵਾ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ, ਤਥੇਵ ਥੇਰੋ.

ਵਤ੍ਥੁਵਿਜ੍ਜਾਚਰਿਯੋ ਵਿਯ ਹਿ ਭਗਵਾ, ਸੋ ਯਥਾ ਵਤ੍ਥੁਵਿਜ੍ਜਾਚਰਿਯੋ ਨਗਰਭੂਮਿਂ ਪਸ੍ਸਿਤ੍ਵਾ ਸੁਟ੍ਠੁ ਉਪਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਏਤ੍ਥ ਨਗਰਂ ਮਾਪੇਥਾ’’ਤਿ ਉਪਦਿਸਤਿ, ਸੋਤ੍ਥਿਨਾ ਚ ਨਗਰੇ ਨਿਟ੍ਠਿਤੇ ਰਾਜਕੁਲਤੋ ਮਹਾਸਕ੍ਕਾਰਂ ਲਭਤਿ, ਏਵਮੇਵਂ ਯੋਗਾਵਚਰਸ੍ਸ ਅਨੁਰੂਪਂ ਸੇਨਾਸਨਂ ਉਪਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਏਤ੍ਥ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਅਨੁਯੁਞ੍ਜਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਉਪਦਿਸਤਿ, ਤਤੋ ਤਤ੍ਥ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਮਨੁਯੁਤ੍ਤੇਨ ਯੋਗਿਨਾ ਕਮੇਨ ਅਰਹਤ੍ਤੇ ਪਤ੍ਤੇ ‘‘ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਵਤ ਸੋ ਭਗਵਾ’’ਤਿ ਮਹਨ੍ਤਂ ਸਕ੍ਕਾਰਂ ਲਭਤਿ. ਅਯਂ ਪਨ ਭਿਕ੍ਖੁ ‘‘ਦੀਪਿਸਦਿਸੋ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਯਥਾ ਹਿ ਮਹਾਦੀਪਿਰਾਜਾ ਅਰਞ੍ਞੇ ਤਿਣਗਹਨਂ ਵਾ ਵਨਗਹਨਂ ਵਾ ਪਬ੍ਬਤਗਹਨਂ ਵਾ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਨਿਲੀਯਿਤ੍ਵਾ ਵਨਮਹਿਂਸਗੋਕਣ੍ਣਸੂਕਰਾਦਯੋ ਮਿਗੇ ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਏਵਮੇਵਂ ਅਯਂ ਅਰਞ੍ਞਾਦੀਸੁ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਮਨੁਯੁਞ੍ਜਨ੍ਤੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਯਥਾਕ੍ਕਮੇਨ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਸਕਦਾਗਾਮਿਅਨਾਗਾਮਿਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗੇ ਚੇਵ ਅਰਿਯਫਲਾਨਿ ਚ ਗਣ੍ਹਾਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਤੇਨਾਹੁ ਪੋਰਾਣਾ –

‘‘ਯਥਾਪਿ ਦੀਪਿਕੋ ਨਾਮ, ਨਿਲੀਯਿਤ੍ਵਾ ਗਣ੍ਹਤੇ ਮਿਗੇ;

ਤਥੇਵਾਯਂ ਬੁਦ੍ਧਪੁਤ੍ਤੋ, ਯੁਤ੍ਤਯੋਗੋ ਵਿਪਸ੍ਸਕੋ;

ਅਰਞ੍ਞਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾਨ, ਗਣ੍ਹਾਤਿ ਫਲਮੁਤ੍ਤਮ’’ਨ੍ਤਿ. (ਮਿ. ਪ. ੬.੧.੫);

ਤੇਨਸ੍ਸ ਪਰਕ੍ਕਮਜਵਯੋਗ੍ਗਭੂਮਿਂ ਅਰਞ੍ਞਸੇਨਾਸਨਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਅਰਞ੍ਞਗਤੋ ਵਾ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ.

ਤਤ੍ਥ ਅਰਞ੍ਞਗਤੋਤਿ ਉਪਰਿ ਵੁਤ੍ਤਲਕ੍ਖਣਂ ਯਂਕਿਞ੍ਚਿ ਪਵਿਵੇਕਸੁਖਂ ਅਰਞ੍ਞਂ ਗਤੋ. ਰੁਕ੍ਖਮੂਲਗਤੋਤਿ ਰੁਕ੍ਖਸਮੀਪਂ ਗਤੋ. ਸੁਞ੍ਞਾਗਾਰਗਤੋਤਿ ਸੁਞ੍ਞਂ ਵਿਵਿਤ੍ਤੋਕਾਸਂ ਗਤੋ. ਏਤ੍ਥ ਚ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਅਰਞ੍ਞਞ੍ਚ ਰੁਕ੍ਖਮੂਲਞ੍ਚ ਅਵਸੇਸਸਤ੍ਤਵਿਧਸੇਨਾਸਨਂ ਗਤੋਪਿ ‘‘ਸੁਞ੍ਞਾਗਾਰਗਤੋ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਨਵਵਿਧਞ੍ਹਿ ਸੇਨਾਸਨਂ. ਯਥਾਹ – ‘‘ਸੋ ਵਿਵਿਤ੍ਤਂ ਸੇਨਾਸਨਂ ਭਜਤਿ ਅਰਞ੍ਞਂ ਰੁਕ੍ਖਮੂਲਂ ਪਬ੍ਬਤਂ ਕਨ੍ਦਰਂ ਗਿਰਿਗੁਹਂ ਸੁਸਾਨਂ ਵਨਪਤ੍ਥਂ ਅਬ੍ਭੋਕਾਸਂ ਪਲਾਲਪੁਞ੍ਜ’’ਨ੍ਤਿ (ਵਿਭ. ੫੦੮). ਏਵਮਸ੍ਸ ਉਤੁਤ੍ਤਯਾਨੁਕੂਲਂ ਧਾਤੁਚਰਿਯਾਨੁਕੂਲਞ੍ਚ ਆਨਾਪਾਨਸ੍ਸਤਿਭਾਵਨਾਨੁਰੂਪਂ ਸੇਨਾਸਨਂ ਉਪਦਿਸਿਤ੍ਵਾ ਅਲੀਨਾਨੁਦ੍ਧਚ੍ਚਪਕ੍ਖਿਕਂ ਸਨ੍ਤਮਿਰਿਯਾਪਥਂ ਉਪਦਿਸਨ੍ਤੋ ਨਿਸੀਦਤੀਤਿ ਆਹ. ਅਥਸ੍ਸ ਨਿਸਜ੍ਜਾਯ ਦਲ਼੍ਹਭਾਵਂ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸਾਨਂ ਪਵਤ੍ਤਨਸਮਤ੍ਥਤਂ ਆਰਮ੍ਮਣਪਰਿਗ੍ਗਹੂਪਾਯਞ੍ਚ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਪਲ੍ਲਙ੍ਕਂ ਆਭੁਜਿਤ੍ਵਾਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਪਲ੍ਲਙ੍ਕਨ੍ਤਿ ਸਮਨ੍ਤਤੋ ਊਰੁਬਦ੍ਧਾਸਨਂ. ਆਭੁਜਿਤ੍ਵਾਤਿ ਬਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ. ਉਜੁਂ ਕਾਯਂ ਪਣਿਧਾਯਾਤਿ ਉਪਰਿਮਸਰੀਰਂ ਉਜੁਕਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਅਟ੍ਠਾਰਸ ਪਿਟ੍ਠਿਕਣ੍ਟਕੇ ਕੋਟਿਯਾ ਕੋਟਿਂ ਪਟਿਪਾਦੇਤ੍ਵਾ. ਏਵਞ੍ਹਿ ਨਿਸਿਨ੍ਨਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਮਂਸਨ੍ਹਾਰੂਨਿ ਨ ਪਣਮਨ੍ਤਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਯਾ ਤੇਸਂ ਪਣਮਨਪਚ੍ਚਯਾ ਖਣੇ ਖਣੇ ਵੇਦਨਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯੁਂ, ਤਾ ਨ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ. ਤਾਸੁ ਅਨੁਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨਾਸੁ ਚਿਤ੍ਤਂ ਏਕਗ੍ਗਂ ਹੋਤਿ, ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਨ ਪਰਿਪਤਤਿ, ਵੁਦ੍ਧਿਂ ਫਾਤਿਂ ਉਪਗਚ੍ਛਤਿ.

ਪਰਿਮੁਖਂ ਸਤਿਂ ਉਪਟ੍ਠਪੇਤ੍ਵਾਤਿ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਾਭਿਮੁਖਂ ਸਤਿਂ ਠਪਯਿਤ੍ਵਾ. ਸੋ ਸਤੋਵ ਅਸ੍ਸਸਤਿ ਸਤੋ ਪਸ੍ਸਸਤੀਤਿ ਸੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਏਵਂ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਏਵਞ੍ਚ ਸਤਿਂ ਉਪਟ੍ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਤਂ ਸਤਿਂ ਅਵਿਜਹਨ੍ਤੋ ਸਤੋ ਏਵ ਅਸ੍ਸਸਤਿ ਸਤੋ ਪਸ੍ਸਸਤਿ, ਸਤੋਕਾਰੀ ਹੋਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ.

ਇਦਾਨਿ ਯੇਹਿ ਪਕਾਰੇਹਿ ਸਤੋਕਾਰੀ ਹੋਤਿ, ਤੇ ਪਕਾਰੇ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਦੀਘਂ ਵਾ ਅਸ੍ਸਸਨ੍ਤੋਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਦੀਘਂ ਵਾ ਅਸ੍ਸਸਨ੍ਤੋਤਿ ਦੀਘਂ ਵਾ ਅਸ੍ਸਾਸਂ ਪਵਤ੍ਤਯਨ੍ਤੋ. ਤਥਾ ਰਸ੍ਸਂ. ਯਾ ਪਨ ਨੇਸਂ ਦੀਘਰਸ੍ਸਤਾ, ਸਾ ਕਾਲਵਸੇਨ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਕਦਾਚਿ ਹਿ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਹਤ੍ਥਿਅਹਿਆਦਯੋ ਵਿਯ ਕਾਲਵਸੇਨ ਦੀਘਂ ਅਸ੍ਸਸਨ੍ਤਿ ਚ ਪਸ੍ਸਸਨ੍ਤਿ ਚ, ਕਦਾਚਿ ਸੁਨਖਸਸਾਦਯੋ ਵਿਯ ਰਸ੍ਸਂ. ਅਞ੍ਞਥਾ ਹਿ ਚੁਣ੍ਣਵਿਚੁਣ੍ਣਾ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸਾ ਦੀਘਰਸ੍ਸਾ ਨਾਮ ਨ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਤੇ ਦੀਘਂ ਕਾਲਂ ਪਵਿਸਨ੍ਤਾ ਚ ਨਿਕ੍ਖਮਨ੍ਤਾ ਚ ਦੀਘਾ, ਰਸ੍ਸਂ ਕਾਲਂ ਪਵਿਸਨ੍ਤਾ ਚ ਨਿਕ੍ਖਮਨ੍ਤਾ ਚ ਰਸ੍ਸਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਤਤ੍ਰਾਯਂ ਭਿਕ੍ਖੁ ਉਪਰਿ ਵੁਤ੍ਤੇਹਿ ਨਵਹਾਕਾਰੇਹਿ ਦੀਘਂ ਅਸ੍ਸਸਨ੍ਤੋ ਚ ਪਸ੍ਸਸਨ੍ਤੋ ਚ ਦੀਘਂ ਅਸ੍ਸਸਾਮਿ, ਪਸ੍ਸਸਾਮੀਤਿ ਪਜਾਨਾਤਿ, ਤਥਾ ਰਸ੍ਸਂ.

ਏਵਂ ਪਜਾਨਤੋ ਚ –

‘‘ਦੀਘੋ ਰਸ੍ਸੋ ਚ ਅਸ੍ਸਾਸੋ, ਪਸ੍ਸਾਸੋਪਿ ਚ ਤਾਦਿਸੋ;

ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਵਣ੍ਣਾ ਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ, ਨਾਸਿਕਗ੍ਗੇਵ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ’’ਤਿ. (ਵਿਸੁਦ੍ਧਿ. ੧.੨੧੯; ਪਾਰਾ. ਅਟ੍ਠ. ੨.੧੬੫);

ਨਵਨ੍ਨਞ੍ਚਸ੍ਸ ਆਕਾਰਾਨਂ ਏਕੇਨਾਕਾਰੇਨ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਭਾਵਨਾ ਸਮ੍ਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਸਬ੍ਬਕਾਯਪਟਿਸਂਵੇਦੀ ਅਸ੍ਸਸਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਸਿਕ੍ਖਤਿ. ਸਬ੍ਬਕਾਯਪਟਿਸਂਵੇਦੀ ਪਸ੍ਸਸਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਸਿਕ੍ਖਤੀਤਿ ਸਕਲਸ੍ਸ ਅਸ੍ਸਾਸਕਾਯਸ੍ਸਾਦਿਮਜ੍ਝਪਰਿਯੋਸਾਨਂ ਵਿਦਿਤਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਪਾਕਟਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਅਸ੍ਸਸਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਸਿਕ੍ਖਤਿ. ਸਕਲਸ੍ਸ ਪਸ੍ਸਾਸਕਾਯਸ੍ਸਾਦਿਮਜ੍ਝਪਰਿਯੋਸਾਨਂ ਵਿਦਿਤਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਪਾਕਟਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਪਸ੍ਸਸਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਸਿਕ੍ਖਤਿ. ਏਵਂ ਵਿਦਿਤਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਪਾਕਟਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਞਾਣਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤੇਨ ਅਸ੍ਸਸਤਿ ਚੇਵ ਪਸ੍ਸਸਤਿ ਚ. ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਅਸ੍ਸਸਿਸ੍ਸਾਮਿ ਪਸ੍ਸਸਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਸਿਕ੍ਖਤੀ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਏਕਸ੍ਸ ਹਿ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਚੁਣ੍ਣਵਿਚੁਣ੍ਣਵਿਸਟੇ (ਵਿਸੁਦ੍ਧਿ. ੧.੨੧੯; ਪਾਰਾ. ੨.੧੬੫) ਅਸ੍ਸਾਸਕਾਯੇ, ਪਸ੍ਸਾਸਕਾਯੇ ਵਾ ਆਦਿ ਪਾਕਟੋ ਹੋਤਿ, ਨ ਮਜ੍ਝਪਰਿਯੋਸਾਨਂ. ਸੋ ਆਦਿਮੇਵ ਪਰਿਗ੍ਗਹੇਤੁਂ ਸਕ੍ਕੋਤਿ, ਮਜ੍ਝਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਕਿਲਮਤਿ. ਏਕਸ੍ਸ ਮਜ੍ਝਂ ਪਾਕਟਂ ਹੋਤਿ, ਨ ਆਦਿਪਰਿਯੋਸਾਨਂ. ਸੋ ਮਜ੍ਝਮੇਵ ਪਰਿਗ੍ਗਹੇਤੁਂ ਸਕ੍ਕੋਤਿ, ਆਦਿਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਕਿਲਮਤਿ. ਏਕਸ੍ਸ ਪਰਿਯੋਸਾਨਂ ਪਾਕਟਂ ਹੋਤਿ, ਨ ਆਦਿਮਜ੍ਝਂ. ਸੋ ਪਰਿਯੋਸਾਨਂਯੇਵ ਪਰਿਗ੍ਗਹੇਤੁਂ ਸਕ੍ਕੋਤਿ, ਆਦਿਮਜ੍ਝੇ ਕਿਲਮਤਿ. ਏਕਸ੍ਸ ਸਬ੍ਬਂ ਪਾਕਟਂ ਹੋਤਿ, ਸੋ ਸਬ੍ਬਮ੍ਪਿ ਪਰਿਗ੍ਗਹੇਤੁਂ ਸਕ੍ਕੋਤਿ, ਨ ਕਤ੍ਥਚਿ ਕਿਲਮਤਿ. ਤਾਦਿਸੇਨ ਭਵਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਆਹ – ‘‘ਸਬ੍ਬਕਾਯਪਟਿਸਂਵੇਦੀ’’ਤਿਆਦਿ.

ਤਤ੍ਥ ਸਿਕ੍ਖਤੀਤਿ ਏਵਂ ਘਟਤਿ ਵਾਯਮਤਿ. ਯੋ ਵਾ ਤਥਾਭੂਤਸ੍ਸ ਸਂਵਰੋ, ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਅਧਿਸੀਲਸਿਕ੍ਖਾ. ਯੋ ਤਥਾਭੂਤਸ੍ਸ ਸਮਾਧਿ, ਅਯਂ ਅਧਿਚਿਤ੍ਤਸਿਕ੍ਖਾ. ਯਾ ਤਥਾਭੂਤਸ੍ਸ ਪਞ੍ਞਾ, ਅਯਂ ਅਧਿਪਞ੍ਞਾਸਿਕ੍ਖਾਤਿ ਇਮਾ ਤਿਸ੍ਸੋ ਸਿਕ੍ਖਾਯੋ ਤਸ੍ਮਿਂ ਆਰਮ੍ਮਣੇ ਤਾਯ ਸਤਿਯਾ ਤੇਨ ਮਨਸਿਕਾਰੇਨ ਸਿਕ੍ਖਤਿ ਆਸੇਵਤਿ ਭਾਵੇਤਿ ਬਹੁਲੀਕਰੋਤੀਤਿ ਏਵਮੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ. ਤਤ੍ਥ ਯਸ੍ਮਾ ਪੁਰਿਮਨਯੇਨ ਕੇਵਲਂ ਅਸ੍ਸਸਿਤਬ੍ਬਂ ਪਸ੍ਸਸਿਤਬ੍ਬਮੇਵ ਚ, ਨ ਅਞ੍ਞਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਕਾਤਬ੍ਬਂ, ਇਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਪਨ ਞਾਣੁਪ੍ਪਾਦਨਾਦੀਸੁ ਯੋਗੋ ਕਰਣੀਯੋ. ਤਸ੍ਮਾ ਤਤ੍ਥ ‘‘ਅਸ੍ਸਸਾਮੀਤਿ ਪਜਾਨਾਤਿ ਪਸ੍ਸਸਾਮੀਤਿ ਪਜਾਨਾਤਿ’’ਚ੍ਚੇਵ ਵਤ੍ਤਮਾਨਕਾਲਵਸੇਨ ਪਾਲ਼ਿਂ ਵਤ੍ਵਾ ਇਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਸ੍ਸ ਞਾਣੁਪ੍ਪਾਦਨਾਦਿਨੋ ਆ-ਕਾਰਸ੍ਸ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ‘‘ਸਬ੍ਬਕਾਯਪਟਿਸਂਵੇਦੀ ਅਸ੍ਸਸਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਅਨਾਗਤਕਾਲਵਸੇਨ ਪਾਲ਼ਿ ਆਰੋਪਿਤਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ.

ਪਸ੍ਸਮ੍ਭਯਂ ਕਾਯਸਙ੍ਖਾਰਂ…ਪੇ… ਸਿਕ੍ਖਤੀਤਿ ਓਲ਼ਾਰਿਕਂ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸਸਙ੍ਖਾਤਂ ਕਾਯਸਙ੍ਖਾਰਂ ਪਸ੍ਸਮ੍ਭੇਨ੍ਤੋ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਮ੍ਭੇਨ੍ਤੋ ਨਿਰੋਧੇਨ੍ਤੋ ਵੂਪਸਮੇਨ੍ਤੋ ਅਸ੍ਸਸਿਸ੍ਸਾਮਿ ਪਸ੍ਸਸਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਸਿਕ੍ਖਤਿ.

ਤਤ੍ਰੇਵਂ ਓਲ਼ਾਰਿਕਸੁਖੁਮਤਾ ਚ ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿ ਚ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ – ਇਮਸ੍ਸ ਹਿ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ਅਪਰਿਗ੍ਗਹਿਤਕਾਲੇ ਕਾਯੋ ਚ ਚਿਤ੍ਤਞ੍ਚ ਸਦਰਥਾ ਹੋਨ੍ਤਿ ਓਲ਼ਾਰਿਕਾ. ਕਾਯਚਿਤ੍ਤਾਨਂ ਓਲ਼ਾਰਿਕਤ੍ਤੇ ਅਵੂਪਸਨ੍ਤੇ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸਾਪਿ ਓਲ਼ਾਰਿਕਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਬਲਵਤਰਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਪਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ, ਨਾਸਿਕਾ ਨਪ੍ਪਹੋਤਿ, ਮੁਖੇਨ ਅਸ੍ਸਸਨ੍ਤੋਪਿ ਪਸ੍ਸਸਨ੍ਤੋਪਿ ਤਿਟ੍ਠਤਿ. ਯਦਾ ਪਨਸ੍ਸ ਕਾਯੋਪਿ ਚਿਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਪਰਿਗ੍ਗਹਿਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤਦਾ ਤੇ ਸਨ੍ਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ ਵੂਪਸਨ੍ਤਾ. ਤੇਸੁ ਵੂਪਸਨ੍ਤੇਸੁ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸਾ ਸੁਖੁਮਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਪਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ, ‘‘ਅਤ੍ਥਿ ਨੁ ਖੋ, ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਵਿਚੇਤਬ੍ਬਾਕਾਰਪ੍ਪਤ੍ਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਧਾਵਿਤ੍ਵਾ ਪਬ੍ਬਤਾ ਵਾ ਓਰੋਹਿਤ੍ਵਾ ਮਹਾਭਾਰਂ ਵਾ ਸੀਸਤੋ ਓਰੋਪੇਤ੍ਵਾ ਠਿਤਸ੍ਸ ਓਲ਼ਾਰਿਕਾ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਨਾਸਿਕਾ ਨਪ੍ਪਹੋਤਿ, ਮੁਖੇਨ ਅਸ੍ਸਸਨ੍ਤੋਪਿ ਪਸ੍ਸਸਨ੍ਤੋਪਿ ਤਿਟ੍ਠਤਿ. ਯਦਾ ਪਨੇਸ ਤਂ ਪਰਿਸ੍ਸਮਂ ਵਿਨੋਦੇਤ੍ਵਾ ਨ੍ਹਤ੍ਵਾ ਚ ਪਿਵਿਤ੍ਵਾ ਚ ਅਲ੍ਲਸਾਟਕਂ ਹਦਯੇ ਕਤ੍ਵਾ ਸੀਤਾਯ ਛਾਯਾਯ ਨਿਪਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ, ਅਥਸ੍ਸ ਤੇ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸਾ ਸੁਖੁਮਾ ਹੋਨ੍ਤਿ ‘‘ਅਤ੍ਥਿ ਨੁ ਖੋ, ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਵਿਚੇਤਬ੍ਬਾਕਾਰਪ੍ਪਤ੍ਤਾ, ਏਵਮੇਵਂ ਇਮਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਅਪਰਿਗ੍ਗਹਿਤਕਾਲੇਤਿ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਤਬ੍ਬਂ. ਤਥਾ ਹਿਸ੍ਸ ਪੁਬ੍ਬੇ ਅਪਰਿਗ੍ਗਹਿਤਕਾਲੇ ‘‘ਓਲ਼ਾਰਿਕੋਲ਼ਾਰਿਕੇ ਕਾਯਸਙ੍ਖਾਰੇ ਪਸ੍ਸਮ੍ਭੇਮੀ’’ਤਿ ਆਭੋਗਸਮਨ੍ਨਾਹਾਰਮਨਸਿਕਾਰੋ ਨਤ੍ਥਿ, ਪਰਿਗ੍ਗਹਿਤਕਾਲੇ ਪਨ ਅਤ੍ਥਿ. ਤੇਨਸ੍ਸ ਅਪਰਿਗ੍ਗਹਿਤਕਾਲਤੋ ਪਰਿਗ੍ਗਹਿਤਕਾਲੇ ਕਾਯਸਙ੍ਖਾਰੋ ਸੁਖੁਮੋ ਹੋਤਿ. ਤੇਨਾਹੁ ਪੋਰਾਣਾ –

‘‘ਸਾਰਦ੍ਧੇ ਕਾਯੇ ਚਿਤ੍ਤੇ ਚ, ਅਧਿਮਤ੍ਤਂ ਪਵਤ੍ਤਤਿ;

ਅਸਾਰਦ੍ਧਮ੍ਹਿ ਕਾਯਮ੍ਹਿ, ਸੁਖੁਮਂ ਸਮ੍ਪਵਤ੍ਤਤੀ’’ਤਿ. (ਵਿਸੁਦ੍ਧਿ. ੧.੨੨੦; ਪਾਰਾ. ਅਟ੍ਠ. ੨.੧੬੫);

ਪਰਿਗ੍ਗਹੇਪਿ ਓਲ਼ਾਰਿਕੋ, ਪਠਮਜ੍ਝਾਨੂਪਚਾਰੇ ਸੁਖੁਮੋ. ਤਸ੍ਮਿਮ੍ਪਿ ਓਲ਼ਾਰਿਕੋ, ਪਠਮਜ੍ਝਾਨੇ ਸੁਖੁਮੋ. ਪਠਮਜ੍ਝਾਨੇ ਚ ਦੁਤਿਯਜ੍ਝਾਨੂਪਚਾਰੇ ਚ ਓਲ਼ਾਰਿਕੋ, ਦੁਤਿਯਜ੍ਝਾਨੇ ਸੁਖੁਮੋ. ਦੁਤਿਯਜ੍ਝਾਨੇ ਚ ਤਤਿਯਜ੍ਝਾਨੂਪਚਾਰੇ ਚ ਓਲ਼ਾਰਿਕੋ, ਤਤਿਯਜ੍ਝਾਨੇ ਸੁਖੁਮੋ. ਤਤਿਯਜ੍ਝਾਨੇ ਚ ਚਤੁਤ੍ਥਜ੍ਝਾਨੂਪਚਾਰੇ ਚ ਓਲ਼ਾਰਿਕੋ, ਚਤੁਤ੍ਥਜ੍ਝਾਨੇ ਅਤਿਸੁਖੁਮੋ ਅਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਮੇਵ ਪਾਪੁਣਾਤਿ. ਇਦਂ ਤਾਵ ਦੀਘਭਾਣਕਸਂਯੁਤ੍ਤਭਾਣਕਾਨਂ ਮਤਂ.

ਮਜ੍ਝਿਮਭਾਣਕਾ ਪਨ ‘‘ਪਠਮਜ੍ਝਾਨੇ ਓਲ਼ਾਰਿਕੋ, ਦੁਤਿਯਜ੍ਝਾਨੂਪਚਾਰੇ ਸੁਖੁਮੋ’’ਤਿ ਏਵਂ ਹੇਟ੍ਠਿਮਹੇਟ੍ਠਿਮਜ੍ਝਾਨਤੋ ਉਪਰੂਪਰਿਜ੍ਝਾਨੂਪਚਾਰੇਪਿ ਸੁਖੁਮਤਰਂ ਇਚ੍ਛਨ੍ਤਿ. ਸਬ੍ਬੇਸਂਯੇਵ ਪਨ ਮਤੇਨ ਅਪਰਿਗ੍ਗਹਿਤਕਾਲੇ ਪਵਤ੍ਤਕਾਯਸਙ੍ਖਾਰੋ ਪਰਿਗ੍ਗਹਿਤਕਾਲੇ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਮ੍ਭਤਿ, ਪਰਿਗ੍ਗਹਿਤਕਾਲੇ ਪਵਤ੍ਤਕਾਯਸਙ੍ਖਾਰੋ ਪਠਮਜ੍ਝਾਨੂਪਚਾਰੇ…ਪੇ… ਚਤੁਤ੍ਥਜ੍ਝਾਨੂਪਚਾਰੇ ਪਵਤ੍ਤਕਾਯਸਙ੍ਖਾਰੋ ਚਤੁਤ੍ਥਜ੍ਝਾਨੇ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਮ੍ਭਤਿ. ਅਯਂ ਤਾਵ ਸਮਥੇ ਨਯੋ.

ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਯਂ ਪਨ ਅਪਰਿਗ੍ਗਹਿਤਕਾਲੇ ਪਵਤ੍ਤਕਾਯਸਙ੍ਖਾਰੋ ਓਲ਼ਾਰਿਕੋ, ਮਹਾਭੂਤਪਰਿਗ੍ਗਹੇ ਸੁਖੁਮੋ. ਸੋਪਿ ਓਲ਼ਾਰਿਕੋ, ਉਪਾਦਾਰੂਪਪਰਿਗ੍ਗਹੇ ਸੁਖੁਮੋ. ਸੋਪਿ ਓਲ਼ਾਰਿਕੋ, ਸਕਲਰੂਪਪਰਿਗ੍ਗਹੇ ਸੁਖੁਮੋ. ਸੋਪਿ ਓਲ਼ਾਰਿਕੋ, ਅਰੂਪਪਰਿਗ੍ਗਹੇ ਸੁਖੁਮੋ. ਸੋਪਿ ਓਲ਼ਾਰਿਕੋ, ਰੂਪਾਰੂਪਪਰਿਗ੍ਗਹੇ ਸੁਖੁਮੋ. ਸੋਪਿ ਓਲ਼ਾਰਿਕੋ, ਪਚ੍ਚਯਪਰਿਗ੍ਗਹੇ ਸੁਖੁਮੋ. ਸੋਪਿ ਓਲ਼ਾਰਿਕੋ, ਸਪ੍ਪਚ੍ਚਯਨਾਮਰੂਪਦਸ੍ਸਨੇ ਸੁਖੁਮੋ. ਸੋਪਿ ਓਲ਼ਾਰਿਕੋ, ਲਕ੍ਖਣਾਰਮ੍ਮਣਿਕ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਯ ਸੁਖੁਮੋ. ਸੋਪਿ ਦੁਬ੍ਬਲਵਿਪਸ੍ਸਨਾਯ ਓਲ਼ਾਰਿਕੋ, ਬਲਵਵਿਪਸ੍ਸਨਾਯ ਸੁਖੁਮੋ. ਤਤ੍ਥ ਪੁਬ੍ਬੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਪੁਰਿਮਸ੍ਸ ਪੁਰਿਮਸ੍ਸ ਪਚ੍ਛਿਮੇਨ ਪਚ੍ਛਿਮੇਨ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਏਵਮੇਤ੍ਥ ਓਲ਼ਾਰਿਕਸੁਖੁਮਤਾ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿ ਚ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਅਯਂ ਤਾਵੇਤ੍ਥ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਠਮਚਤੁਕ੍ਕਸ੍ਸ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬਪਦਵਣ੍ਣਨਾ.

ਯਸ੍ਮਾ ਪਨੇਤ੍ਥ ਇਦਮੇਵ ਚਤੁਕ੍ਕਂ ਆਦਿਕਮ੍ਮਿਕਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਇਤਰਾਨਿ ਪਨ ਤੀਣਿ ਚਤੁਕ੍ਕਾਨਿ ਏਤ੍ਥ ਪਤ੍ਤਜ੍ਝਾਨਸ੍ਸ ਵੇਦਨਾਚਿਤ੍ਤਧਮ੍ਮਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਵਸੇਨ, ਤਸ੍ਮਾ ਇਮਂ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਭਾਵੇਤ੍ਵਾ ਆਨਾਪਾਨਚਤੁਕ੍ਕਜ੍ਝਾਨਪਦਟ੍ਠਾਨਾਯ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਯ ਸਹ ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਹਿ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿਤੁਕਾਮੇਨ ਆਦਿਕਮ੍ਮਿਕੇਨ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤੇਨ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਮਗ੍ਗੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਸੀਲਪਰਿਸੋਧਨਾਦੀਨਿ ਸਬ੍ਬਕਿਚ੍ਚਾਨਿ ਕਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਤਙ੍ਗਸਮਨ੍ਨਾਗਤਸ੍ਸ ਆਚਰਿਯਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਪਞ੍ਚਸਨ੍ਧਿਕਂ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਉਗ੍ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ. ਤਤ੍ਰਿਮੇ ਪਞ੍ਚ ਸਨ੍ਧਯੋ ਉਗ੍ਗਹੋ ਪਰਿਪੁਚ੍ਛਾ ਉਪਟ੍ਠਾਨਂ ਅਪ੍ਪਨਾ ਲਕ੍ਖਣਨ੍ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਉਗ੍ਗਹੋ ਨਾਮ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਸ੍ਸ ਉਗ੍ਗਣ੍ਹਨਂ. ਪਰਿਪੁਚ੍ਛਾ ਨਾਮ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਸ੍ਸ ਪਰਿਪੁਚ੍ਛਨਂ. ਉਪਟ੍ਠਾਨਂ ਨਾਮ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਸ੍ਸ ਉਪਟ੍ਠਾਨਂ. ਅਪ੍ਪਨਾ ਨਾਮ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਸ੍ਸ ਅਪ੍ਪਨਾ. ਲਕ੍ਖਣਂ ਨਾਮ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਸ੍ਸ ਲਕ੍ਖਣਂ, ‘‘ਏਵਂ ਲਕ੍ਖਣਮਿਦਂ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਸਭਾਵੂਪਧਾਰਣਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ.

ਏਵਂ ਪਞ੍ਚਸਨ੍ਧਿਕਂ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਉਗ੍ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੋ ਅਤ੍ਤਨਾਪਿ ਨ ਕਿਲਮਤਿ, ਆਚਰਿਯਮ੍ਪਿ ਨ ਵਿਹੇਸੇਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਥੋਕਂ ਉਦ੍ਦਿਸਾਪੇਤ੍ਵਾ ਬਹੁਂ ਕਾਲਂ ਸਜ੍ਝਾਯਿਤ੍ਵਾ ਏਵਂ ਪਞ੍ਚਸਨ੍ਧਿਕਂ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਉਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਆਚਰਿਯਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਵਾ ਅਞ੍ਞਤ੍ਥ ਵਾ ਅਟ੍ਠਾਰਸ ਦੋਸਯੁਤ੍ਤੇ ਵਿਹਾਰੇ ਵਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਚਙ੍ਗਸਮਨ੍ਨਾਗਤੇ ਸੇਨਾਸਨੇ ਵਸਨ੍ਤੇਨ ਉਪਚ੍ਛਿਨ੍ਨਖੁਦ੍ਦਕਪਲਿਬੋਧੇਨ ਕਤਭਤ੍ਤਕਿਚ੍ਚੇਨ ਭਤ੍ਤਸਮ੍ਮਦਂ ਪਟਿਵਿਨੋਦੇਤ੍ਵਾ ਸੁਖਨਿਸਿਨ੍ਨੇਨ ਰਤਨਤ੍ਤਯਗੁਣਾਨੁਸ੍ਸਰਣੇਨ ਚਿਤ੍ਤਂ ਸਮ੍ਪਹਂਸੇਤ੍ਵਾ ਆਚਰਿਯੁਗ੍ਗਹਤੋ ਏਕਪਦਮ੍ਪਿ ਅਪਰਿਹਾਪੇਨ੍ਤੇਨ ਇਦਂ ਆਨਾਪਾਨਸ੍ਸਤਿਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਮਨਸਿ ਕਾਤਬ੍ਬਂ. ਤਤ੍ਰਾਯਂ ਮਨਸਿਕਾਰਵਿਧਿ –

‘‘ਗਣਨਾ ਅਨੁਬਨ੍ਧਨਾ, ਫੁਸਨਾ ਠਪਨਾ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖਣਾ;

ਵਿਵਟ੍ਟਨਾ ਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿ, ਤੇਸਞ੍ਚ ਪਟਿਪਸ੍ਸਨਾ’’ਤਿ.

ਤਤ੍ਥ ਗਣਨਾਤਿ ਗਣਨਾਯੇਵ. ਅਨੁਬਨ੍ਧਨਾਤਿ ਅਨੁਗਮਨਾ. ਫੁਸਨਾਤਿ ਫੁਟ੍ਠਟ੍ਠਾਨਂ. ਠਪਨਾਤਿ ਅਪ੍ਪਨਾ. ਸਲ੍ਲਕ੍ਖਣਾਤਿ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾ. ਵਿਵਟ੍ਟਨਾਤਿ ਮਗ੍ਗੋ. ਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧੀਤਿ ਫਲਂ. ਤੇਸਞ੍ਚ ਪਟਿਪਸ੍ਸਨਾਤਿ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਾ. ਤਤ੍ਥ ਇਮਿਨਾ ਆਦਿਕਮ੍ਮਿਕੇਨ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤੇਨ ਪਠਮਂ ਗਣਨਾਯ ਇਦਂ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਮਨਸਿ ਕਾਤਬ੍ਬਂ. ਗਣੇਨ੍ਤੇਨ ਪਨ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਹੇਟ੍ਠਾ ਨ ਠਪੇਤਬ੍ਬਂ, ਦਸਨ੍ਨਂ ਉਪਰਿ ਨ ਨੇਤਬ੍ਬਂ, ਅਨ੍ਤਰਾ ਖਣ੍ਡਂ ਨ ਦਸ੍ਸੇਤਬ੍ਬਂ. ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਹੇਟ੍ਠਾ ਠਪੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਹਿ ਸਮ੍ਬਾਧੇ ਓਕਾਸੇ ਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਾਦੋ ਵਿਪ੍ਫਨ੍ਦਤਿ ਸਮ੍ਬਾਧੇ ਵਜੇ ਸਨ੍ਨਿਰੁਦ੍ਧਗੋਗਣੋ ਵਿਯ. ਦਸਨ੍ਨਂ ਉਪਰਿ ਨੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਗਣਨਨਿਸ੍ਸਿਤੋਵ ਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਾਦੋ ਹੋਤਿ. ਅਨ੍ਤਰਾ ਖਣ੍ਡਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ‘‘ਸਿਖਾਪ੍ਪਤ੍ਤਂ ਨੁ ਖੋ ਮੇ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ, ਨੋ’’ਤਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਵਿਕਮ੍ਪਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਏਤੇ ਦੋਸੇ ਵਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਗਣੇਤਬ੍ਬਂ.

ਗਣੇਨ੍ਤੇਨ ਚ ਪਠਮਂ ਦਨ੍ਧਗਣਨਾਯ ਧਞ੍ਞਮਾਪਕਗਣਨਾਯ ਗਣੇਤਬ੍ਬਂ. ਧਞ੍ਞਮਾਪਕੋ ਹਿ ਨਾਲ਼ਿਂ ਪੂਰੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਏਕ’’ਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਓਕਿਰਤਿ, ਪੁਨ ਪੂਰੇਨ੍ਤੋ ਕਿਞ੍ਚਿ ਕਚਵਰਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਛਡ੍ਡੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਏਕਂ ਏਕ’’ਨ੍ਤਿ ਵਦਤਿ. ਏਸੇਵ ਨਯੋ ਦ੍ਵੇ ਦ੍ਵੇਤਿਆਦੀਸੁ. ਏਵਮੇਵਂ ਇਮਿਨਾਪਿ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸੇਸੁ ਯੋ ਉਪਟ੍ਠਾਤਿ, ਤਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਏਕਂ ਏਕ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਯਾਵ ‘‘ਦਸ ਦਸਾ’’ਤਿ ਪਵਤ੍ਤਮਾਨਂ ਪਵਤ੍ਤਮਾਨਂ ਉਪਲਕ੍ਖੇਤ੍ਵਾਵ ਗਣੇਤਬ੍ਬਂ. ਤਸ੍ਸ ਏਵਂ ਗਣਯਤੋ ਨਿਕ੍ਖਮਨ੍ਤਾ ਚ ਪਵਿਸਨ੍ਤਾ ਚ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸਾ ਪਾਕਟਾ ਹੋਨ੍ਤਿ.

ਅਥਾਨੇਨ ਤਂ ਦਨ੍ਧਗਣਨਂ ਧਞ੍ਞਮਾਪਕਗਣਨਂ ਪਹਾਯ ਸੀਘਗਣਨਾਯ ਗੋਪਾਲਕਗਣਨਾਯ ਗਣੇਤਬ੍ਬਂ. ਛੇਕੋ ਹਿ ਗੋਪਾਲਕੋ ਸਕ੍ਖਰਾਦਯੋ ਉਚ੍ਛਙ੍ਗੇਨ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਰਜ੍ਜੁਦਣ੍ਡਹਤ੍ਥੋ ਪਾਤੋਵ ਵਜਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਗਾਵੋ ਪਿਟ੍ਠਿਯਂ ਪਹਰਿਤ੍ਵਾ ਪਲਿਘਤ੍ਥਮ੍ਭਮਤ੍ਥਕੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਦ੍ਵਾਰਂ ਪਤ੍ਤਂ ਪਤ੍ਤਂਯੇਵ ਗਾਵਂ ‘‘ਏਕੋ ਦ੍ਵੇ’’ਤਿ ਸਕ੍ਖਰਂ ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਗਣੇਤਿ. ਤਿਯਾਮਰਤ੍ਤਿਂ ਸਮ੍ਬਾਧੇ ਓਕਾਸੇ ਦੁਕ੍ਖਂ ਵੁਤ੍ਥਗੋਗਣੋ ਨਿਕ੍ਖਮਨ੍ਤੋ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਉਪਨਿਘਂਸਨ੍ਤੋ ਵੇਗੇਨ ਵੇਗੇਨ ਪੁਞ੍ਜਪੁਞ੍ਜੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਨਿਕ੍ਖਮਤਿ. ਸੋ ਵੇਗੇਨ ਵੇਗੇਨ ‘‘ਤੀਣਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਪਞ੍ਚ ਦਸਾ’’ਤਿ ਗਣੇਤਿਯੇਵ, ਏਵਮਸ੍ਸਾਪਿ ਪੁਰਿਮਨਯੇਨ ਗਣਯਤੋ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸਾ ਪਾਕਟਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਸੀਘਂ ਸੀਘਂ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਸਞ੍ਚਰਨ੍ਤਿ. ਤਤੋ ਤੇਨ ‘‘ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਸਞ੍ਚਰਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਞਤ੍ਵਾ ਅਨ੍ਤੋ ਚ ਬਹਿ ਚ ਅਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਦ੍ਵਾਰਪ੍ਪਤ੍ਤਂ ਦ੍ਵਾਰਪ੍ਪਤ੍ਤਂਯੇਵ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਏਕੋ ਦ੍ਵੇ ਤੀਣਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਪਞ੍ਚ, ਏਕੋ ਦ੍ਵੇ ਤੀਣਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਪਞ੍ਚ ਛ, ਏਕੋ ਦ੍ਵੇ ਤੀਣਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਪਞ੍ਚ ਛ ਸਤ੍ਤ…ਪੇ… ਅਟ੍ਠ ਨਵ ਦਸਾ’’ਤਿ ਸੀਘਂ ਸੀਘਂ ਗਣੇਤਬ੍ਬਮੇਵ. ਗਣਨਾਪਟਿਬਦ੍ਧੇ ਹਿ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨੇ ਗਣਨਬਲੇਨੇਵ ਚਿਤ੍ਤਂ ਏਕਗ੍ਗਂ ਹੋਤਿ ਅਰਿਤ੍ਤੁਪਤ੍ਥਮ੍ਭਨਵਸੇਨ ਚਣ੍ਡਸੋਤੇ ਨਾਵਾਠਪਨਮਿਵ.

ਤਸ੍ਸੇਵਂ ਸੀਘਂ ਸੀਘਂ ਗਣਯਤੋ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਨਿਰਨ੍ਤਰਂ ਪਵਤ੍ਤਂ ਵਿਯ ਹੁਤ੍ਵਾ ਉਪਟ੍ਠਾਤਿ. ਅਥ ‘‘ਨਿਰਨ੍ਤਰਂ ਪਵਤ੍ਤਤੀ’’ਤਿ ਞਤ੍ਵਾ ਅਨ੍ਤੋ ਚ ਬਹਿ ਚ ਵਾਤਂ ਅਪਰਿਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਪੁਰਿਮਨਯੇਨੇਵ ਵੇਗੇਨ ਵੇਗੇਨ ਗਣੇਤਬ੍ਬਂ. ਅਨ੍ਤੋਪਵਿਸਨਵਾਤੇਨ ਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਵੇਸਯਤੋ ਅਬ੍ਭਨ੍ਤਰਂ ਵਾਤਬ੍ਭਾਹਤਂ ਮੇਦਪੂਰਿਤਂ ਵਿਯ ਹੋਤਿ. ਬਹਿਨਿਕ੍ਖਮਨਵਾਤੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਨੀਹਰਤੋ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਪੁਥੁਤ੍ਤਾਰਮ੍ਮਣੇ ਚਿਤ੍ਤਂ ਵਿਕ੍ਖਿਪਤਿ. ਫੁਟ੍ਠਫੁਟ੍ਠੋਕਾਸੇ ਪਨ ਸਤਿਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਭਾਵੇਨ੍ਤਸ੍ਸੇਵ ਭਾਵਨਾ ਸਮ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ – ‘‘ਅਨ੍ਤੋ ਚ ਬਹਿ ਚ ਵਾਤਂ ਅਪਰਿਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਪੁਰਿਮਨਯੇਨੇਵ ਵੇਗੇਨ ਵੇਗੇਨ ਗਣੇਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ.

ਕੀਵਚਿਰਂ ਪਨੇਤਂ ਗਣੇਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ? ਯਾਵ ਵਿਨਾ ਗਣਨਾਯ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸਾਰਮ੍ਮਣੇ ਸਤਿ ਸਨ੍ਤਿਟ੍ਠਤਿ. ਬਹਿ ਵਿਸਟਵਿਤਕ੍ਕਵਿਚ੍ਛੇਦਂ ਕਤ੍ਵਾ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸਾਰਮ੍ਮਣੇ ਸਤਿ ਸਣ੍ਠਾਪਨਤ੍ਥਂਯੇਵ ਹਿ ਗਣਨਾਤਿ.

ਏਵਂ ਗਣਨਾਯ ਮਨਸਿ ਕਤ੍ਵਾ ਅਨੁਬਨ੍ਧਨਾਯ ਮਨਸਿ ਕਾਤਬ੍ਬਂ. ਅਨੁਬਨ੍ਧਨਾ ਨਾਮ ਗਣਨਂ ਪਟਿਸਂਹਰਿਤ੍ਵਾ ਸਤਿਯਾ ਨਿਰਨ੍ਤਰਂ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸਾਨਂ ਅਨੁਗਮਨਂ. ਤਞ੍ਚ ਖੋ ਨ ਆਦਿਮਜ੍ਝਪਰਿਯੋਸਾਨਾਨੁਗਮਨਵਸੇਨ. ਆਦਿਮਜ੍ਝਪਰਿਯੋਸਾਨਾਨਿ ਤਸ੍ਸਾਨੁਗਮਨੇ ਆਦੀਨਵਾ ਚ ਹੇਟ੍ਠਾ ਵੁਤ੍ਤਾਯੇਵ.

ਤਸ੍ਮਾ ਅਨੁਬਨ੍ਧਨਾਯ ਮਨਸਿਕਰੋਨ੍ਤੇਨ ਨ ਆਦਿਮਜ੍ਝਪਰਿਯੋਸਾਨਵਸੇਨ ਮਨਸਿ ਕਾਤਬ੍ਬਂ, ਅਪਿਚ ਖੋ ਫੁਸਨਾਵਸੇਨ ਚ ਠਪਨਾਵਸੇਨ ਚ ਮਨਸਿ ਕਾਤਬ੍ਬਂ. ਗਣਨਾਨੁਬਨ੍ਧਨਾਵਸੇਨ ਵਿਯ ਹਿ ਫੁਸਨਾਠਪਨਾਵਸੇਨ ਵਿਸੁਂ ਮਨਸਿਕਾਰੋ ਨਤ੍ਥਿ, ਫੁਟ੍ਠਫੁਟ੍ਠਟ੍ਠਾਨੇਯੇਵ ਪਨ ਗਣੇਨ੍ਤੋ ਗਣਨਾਯ ਚ ਫੁਸਨਾਯ ਚ ਮਨਸਿ ਕਰੋਤਿ, ਤਤ੍ਥੇਵ ਗਣਨਂ ਪਟਿਸਂਹਰਿਤ੍ਵਾ ਤੇ ਸਤਿਯਾ ਅਨੁਬਨ੍ਧਨ੍ਤੋ, ਅਪ੍ਪਨਾਵਸੇਨ ਚ ਚਿਤ੍ਤਂ ਠਪੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਅਨੁਬਨ੍ਧਨਾਯ ਚ ਫੁਸਨਾਯ ਚ ਠਪਨਾਯ ਚ ਮਨਸਿ ਕਰੋਤੀ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਸ੍ਵਾਯਮਤ੍ਥੋ ਅਟ੍ਠਕਥਾਸੁ ਵੁਤ੍ਤਪਙ੍ਗੁਲ਼ਦੋਵਾਰਿਕੋਪਮਾਹਿ ਇਧੇਵ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਵੁਤ੍ਤਕਕਚੂਪਮਾਯ ਚ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਤਤ੍ਰਾਯਂ ਪਙ੍ਗੁਲ਼ੋਪਮਾ – ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਪਙ੍ਗੁਲ਼ੋ ਦੋਲਾਯ ਕੀਲ਼ਤਂ ਮਾਤਾਪੁਤ੍ਤਾਨਂ ਦੋਲਂ ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥੇਵ ਦੋਲਾਥਮ੍ਭਮੂਲੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਕਮੇਨ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤਸ੍ਸ ਚ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਸ੍ਸ ਚ ਦੋਲਾਫਲਕਸ੍ਸ ਉਭੋ ਕੋਟਿਯੋ ਮਜ੍ਝਞ੍ਚ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਨ ਚ ਉਭੋਕੋਟਿਮਜ੍ਝਾਨਂ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਬ੍ਯਾਵਟੋ ਹੋਤਿ, ਏਵਮੇਵ ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਤਿਵਸੇਨ ਉਪਨਿਬਨ੍ਧਨਤ੍ਥਮ੍ਭਮੂਲੇ ਠਤ੍ਵਾ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸਦੋਲਂ ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥੇਵ ਨਿਮਿਤ੍ਤੇ ਸਤਿਯਾ ਨਿਸੀਦਨ੍ਤੋ ਕਮੇਨ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤਾਨਞ੍ਚ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਾਨਞ੍ਚ ਫੁਟ੍ਠਟ੍ਠਾਨੇ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸਾਨਂ ਆਦਿਮਜ੍ਝਪਰਿਯੋਸਾਨਂ ਸਤਿਯਾ ਅਨੁਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਤਤ੍ਥੇਵ (ਵਿਸੁਦ੍ਧਿ. ੧.੨੨੫) ਚਿਤ੍ਤਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਨ ਚ ਤੇਸਂ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਬ੍ਯਾਵਟੋ ਹੋਤਿ. ਅਯਂ ਪਙ੍ਗੁਲ਼ੋਪਮਾ.

ਅਯਂ ਪਨ ਦੋਵਾਰਿਕੋਪਮਾ – ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਦੋਵਾਰਿਕੋ ਨਗਰਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤੋ ਚ ਬਹਿ ਚ ਪੁਰਿਸੇ ‘‘ਕੋ ਤ੍ਵਂ, ਕੁਤੋ ਵਾ ਆਗਤੋ, ਕੁਹਿਂ ਵਾ ਗਚ੍ਛਸਿ, ਕਿਂ ਵਾ ਤੇ ਹਤ੍ਥੇ’’ਤਿ ਨ ਵੀਮਂਸਤਿ. ਨ ਹਿ ਤਸ੍ਸ ਤੇ ਭਾਰਾ, ਦ੍ਵਾਰਪ੍ਪਤ੍ਤਂ ਦ੍ਵਾਰਪ੍ਪਤ੍ਤਂਯੇਵ ਪਨ ਵੀਮਂਸਤਿ, ਏਵਮੇਵ ਇਮਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਅਨ੍ਤੋਪਵਿਟ੍ਠਵਾਤਾ ਚ ਬਹਿਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤਵਾਤਾ ਚ ਨ ਭਾਰਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਦ੍ਵਾਰਪ੍ਪਤ੍ਤਾ ਦ੍ਵਾਰਪ੍ਪਤ੍ਤਾਯੇਵ ਭਾਰਾਤਿ ਅਯਂ ਦੋਵਾਰਿਕੋਪਮਾ.

ਕਕਚੂਪਮਾ ਪਨ ‘‘ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ (ਪਟਿ. ਮ. ੧.੧੫੯) ਨਯੇਨ ਇਧ ਵੁਤ੍ਤਾਯੇਵ. ਇਧ ਪਨਸ੍ਸ ਆਗਤਾਗਤਵਸੇਨ ਅਮਨਸਿਕਾਰਮਤ੍ਤਮੇਵ ਪਯੋਜਨਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਇਦਂ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਕਸ੍ਸਚਿ ਨ ਚਿਰੇਨੇਵ ਨਿਮਿਤ੍ਤਞ੍ਚ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਅਵਸੇਸਝਾਨਙ੍ਗਪਟਿਮਣ੍ਡਿਤਾ ਅਪ੍ਪਨਾਸਙ੍ਖਾਤਾ ਠਪਨਾ ਚ ਸਮ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ਕਸ੍ਸਚਿ ਪਨ ਗਣਨਾਵਸੇਨੇਵ ਮਨਸਿਕਾਰਕਾਲਤੋ ਪਭੁਤਿ ਯਥਾ ਸਾਰਦ੍ਧਕਾਯਸ੍ਸ ਮਞ੍ਚੇ ਵਾ ਪੀਠੇ ਵਾ ਨਿਸੀਦਤੋ ਮਞ੍ਚਪੀਠਂ ਓਨਮਤਿ ਵਿਕੂਜਤਿ, ਪਚ੍ਚਤ੍ਥਰਣਂ ਵਲਿਂ ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਅਸਾਰਦ੍ਧਕਾਯਸ੍ਸ ਪਨ ਨਿਸੀਦਤੋ ਨੇਵ ਮਞ੍ਚਪੀਠਂ ਓਨਮਤਿ ਨ ਵਿਕੂਜਤਿ, ਨ ਪਚ੍ਚਤ੍ਥਰਣਂ ਵਲਿਂ ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਤੂਲਪਿਚੁਪੂਰਿਤਂ ਵਿਯ ਮਞ੍ਚਪੀਠਂ ਹੋਤਿ. ਕਸ੍ਮਾ? ਯਸ੍ਮਾ ਅਸਾਰਦ੍ਧੋ ਕਾਯੋ ਲਹੁਕੋ ਹੋਤਿ, ਏਵਮੇਵਂ ਗਣਨਾਵਸੇਨ ਮਨਸਿਕਾਰਕਾਲਤੋ ਪਭੁਤਿ ਅਨੁਕ੍ਕਮਤੋ ਓਲ਼ਾਰਿਕਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸਨਿਰੋਧਵਸੇਨ ਕਾਯਦਰਥੇ ਵੂਪਸਨ੍ਤੇ ਕਾਯੋਪਿ ਚਿਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਲਹੁਕਂ ਹੋਤਿ, ਸਰੀਰਂ ਆਕਾਸੇ ਲਙ੍ਘਨਾਕਾਰਪ੍ਪਤ੍ਤਂ ਵਿਯ ਹੋਤਿ.

ਤਸ੍ਸ ਓਲ਼ਾਰਿਕੇ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸੇ ਨਿਰੁਦ੍ਧੇ ਸੁਖੁਮਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸਨਿਮਿਤ੍ਤਾਰਮ੍ਮਣਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਵਤ੍ਤਤਿ. ਤਸ੍ਮਿਮ੍ਪਿ ਨਿਰੁਦ੍ਧੇ ਅਪਰਾਪਰਂ ਤਤੋ ਸੁਖੁਮਤਰਂ ਸੁਖੁਮਤਰਂ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸਨਿਮਿਤ੍ਤਾਰਮ੍ਮਣਂ ਪਵਤ੍ਤਤਿਯੇਵ. ਸ੍ਵਾਯਮਤ੍ਥੋ ਉਪਰਿ ਵੁਤ੍ਤਕਂਸਥਾਲੋਪਮਾਯ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਯਥਾ ਹਿ ਅਞ੍ਞਾਨਿ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਾਨਿ ਉਪਰੂਪਰਿ ਵਿਭੂਤਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਨ ਤਥਾ ਇਦਂ. ਇਦਂ ਪਨ ਉਪਰੂਪਰਿ ਭਾਵੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਸੁਖੁਮਤ੍ਤਂ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਉਪਟ੍ਠਾਨਮ੍ਪਿ ਨ ਉਪਗਚ੍ਛਤਿ. ਏਵਂ ਅਨੁਪਟ੍ਠਹਨ੍ਤੇ ਪਨ ਤਸ੍ਮਿਂ ਤੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ‘‘ਆਚਰਿਯਂ ਪੁਚ੍ਛਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਵਾ ‘‘ਨਟ੍ਠਂ ਦਾਨਿ ਮੇ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਵਾ ਉਟ੍ਠਾਯਾਸਨਾ ਨ ਗਨ੍ਤਬ੍ਬਂ. ਇਰਿਯਾਪਥਂ ਵਿਕੋਪੇਤ੍ਵਾ ਗਚ੍ਛਤੋ ਹਿ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਨਵਨਵਮੇਵ ਹੋਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਯਥਾਨਿਸਿਨ੍ਨੇਨੇਵ ਦੇਸਤੋ ਆਹਰਿਤਬ੍ਬਂ.

ਤਤ੍ਰਾਯਂ ਆਹਰਣੂਪਾਯੋ – ਤੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਸ੍ਸ ਅਨੁਪਟ੍ਠਾਨਭਾਵਂ ਞਤ੍ਵਾ ਇਤਿ ਪਟਿਸਞ੍ਚਿਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬਂ ‘‘ਇਮੇ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸਾ ਨਾਮ ਕਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥਿ, ਕਤ੍ਥ ਨਤ੍ਥਿ. ਕਸ੍ਸ ਵਾ ਅਤ੍ਥਿ, ਕਸ੍ਸ ਵਾ ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿ. ਅਥੇਵਂ ਪਟਿਸਞ੍ਚਿਕ੍ਖਤੋ ‘‘ਇਮੇ ਅਨ੍ਤੋਮਾਤੁਕੁਚ੍ਛਿਯਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਉਦਕੇ ਨਿਮੁਗ੍ਗਾਨਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਤਥਾ ਅਸਞ੍ਞੀਭੂਤਾਨਂ ਮਤਾਨਂ ਚਤੁਤ੍ਥਜ੍ਝਾਨਸਮਾਪਨ੍ਨਾਨਂ ਰੂਪਾਰੂਪਭਵਸਮਙ੍ਗੀਨਂ ਨਿਰੋਧਸਮਾਪਨ੍ਨਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਞਤ੍ਵਾ ਏਵਂ ਅਤ੍ਤਨਾਵ ਅਤ੍ਤਾ ਪਟਿਚੋਦੇਤਬ੍ਬੋ ‘‘ਨਨੁ, ਤ੍ਵਂ ਪਣ੍ਡਿਤ, ਨੇਵ ਮਾਤੁਕੁਚ੍ਛਿਗਤੋ, ਨ ਉਦਕੇ ਨਿਮੁਗ੍ਗੋ, ਨ ਅਸਞ੍ਞੀਭੂਤੋ, ਨ ਮਤੋ, ਨ ਚਤੁਤ੍ਥਜ੍ਝਾਨਸਮਾਪਨ੍ਨੋ, ਨ ਰੂਪਾਰੂਪਭਵਸਮਙ੍ਗੀ, ਨ ਨਿਰੋਧਸਮਾਪਨ੍ਨੋ. ਅਤ੍ਥਿਯੇਵ ਤੇ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸਾ, ਮਨ੍ਦਪਞ੍ਞਤਾਯ ਪਨ ਪਰਿਗ੍ਗਹੇਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਸੀ’’ਤਿ. ਅਥਾਨੇਨ ਪਕਤਿਫੁਟ੍ਠਵਸੇਨ ਚਿਤ੍ਤਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਮਨਸਿਕਾਰੋ ਪਵਤ੍ਤੇਤਬ੍ਬੋ. ਇਮੇ ਹਿ ਦੀਘਨਾਸਿਕਸ੍ਸ ਨਾਸਾਪੁਟਂ ਘਟ੍ਟੇਨ੍ਤਾ ਪਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ, ਰਸ੍ਸਨਾਸਿਕਸ੍ਸ ਉਤ੍ਤਰੋਟ੍ਠਂ. ਤਸ੍ਮਾਨੇਨ ਇਮਂ ਨਾਮ ਠਾਨਂ ਘਟ੍ਟੇਨ੍ਤੀਤਿ ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਠਪੇਤਬ੍ਬਂ. ਇਮਮੇਵ ਹਿ ਅਤ੍ਥਵਸਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਵੁਤ੍ਤਂ ਭਗਵਤਾ – ‘‘ਨਾਹਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਮੁਟ੍ਠਸ੍ਸਤਿਸ੍ਸ ਅਸਮ੍ਪਜਾਨਸ੍ਸ ਆਨਾਪਾਨਸ੍ਸਤਿਭਾਵਨਂ ਵਦਾਮੀ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੩.੧੪੯; ਸਂ. ਨਿ. ੫.੯੯੨). ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਹਿ ਯਂਕਿਞ੍ਚਿ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਸਤਸ੍ਸ ਸਮ੍ਪਜਾਨਸ੍ਸੇਵ ਸਮ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਇਤੋ ਅਞ੍ਞਂ ਪਨ ਮਨਸਿਕਰੋਨ੍ਤਸ੍ਸ ਪਾਕਟਂ ਹੋਤਿ. ਇਦਂ ਪਨ ਆਨਾਪਾਨਸ੍ਸਤਿਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਗਰੁਕਂ ਗਰੁਕਭਾਵਨਂ ਬੁਦ੍ਧਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਬੁਦ੍ਧਪੁਤ੍ਤਾਨਂ ਮਹਾਪੁਰਿਸਾਨਂਯੇਵ ਮਨਸਿਕਾਰਭੂਮਿਭੂਤਂ, ਨ ਚੇਵ ਇਤ੍ਤਰਂ, ਨ ਚ ਇਤ੍ਤਰਸਤ੍ਤਸਮਾਸੇਵਿਤਂ. ਯਥਾ ਯਥਾ ਮਨਸਿ ਕਰੀਯਤਿ, ਤਥਾ ਤਥਾ ਸਨ੍ਤਞ੍ਚੇਵ ਹੋਤਿ ਸੁਖੁਮਞ੍ਚ. ਤਸ੍ਮਾ ਏਤ੍ਥ ਬਲਵਤੀ ਸਤਿ ਚ ਪਞ੍ਞਾ ਚ ਇਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬਾ.

ਯਥਾ ਹਿ ਮਟ੍ਠਸਾਟਕਸ੍ਸ ਤੁਨ੍ਨਕਰਣਕਾਲੇ ਸੂਚਿਪਿ ਸੁਖੁਮਾ ਇਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬਾ, ਸੂਚਿਪਾਸਵੇਧਨਮ੍ਪਿ ਤਤੋ ਸੁਖੁਮਤਰਂ, ਏਵਮੇਵਂ ਮਟ੍ਠਸਾਟਕਸਦਿਸਸ੍ਸ ਇਮਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਸ੍ਸ ਭਾਵਨਾਕਾਲੇ ਸੂਚਿਪਟਿਭਾਗਾ ਸਤਿਪਿ ਸੂਚਿਪਾਸਵੇਧਨਪਟਿਭਾਗਾ ਤਂਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਪਞ੍ਞਾਪਿ ਬਲਵਤੀ ਇਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬਾ. ਤਾਹਿ ਚ ਪਨ ਸਤਿਪਞ੍ਞਾਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਨ ਤੇ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸਾ ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਪਕਤਿਫੁਟ੍ਠੋਕਾਸਾ ਪਰਿਯੇਸਿਤਬ੍ਬਾ.

ਯਥਾ ਹਿ ਕਸ੍ਸਕੋ ਖੇਤ੍ਤਂ ਕਸਿਤ੍ਵਾ ਬਲੀਬਦ੍ਦੇ ਮੁਞ੍ਚਿਤ੍ਵਾ ਗੋਚਰਮੁਖੇ ਕਤ੍ਵਾ ਛਾਯਾਯ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਵਿਸ੍ਸਮੇਯ੍ਯ, ਅਥਸ੍ਸ ਤੇ ਬਲੀਬਦ੍ਦਾ ਵੇਗੇਨ ਅਟਵਿਂ ਪਵਿਸੇਯ੍ਯੁਂ. ਯੋ ਹੋਤਿ ਛੇਕੋ ਕਸ੍ਸਕੋ, ਸੋ ਪੁਨ ਤੇ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਯੋਜੇਤੁਕਾਮੋ ਨ ਤੇਸਂ ਅਨੁਪਦਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਅਟਵਿਂ ਆਹਿਣ੍ਡਤਿ. ਅਥ ਖੋ ਰਸ੍ਮਿਞ੍ਚ ਪਤੋਦਞ੍ਚ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਉਜੁਕਮੇਵ ਤੇਸਂ ਨਿਪਾਤਨਤਿਤ੍ਥਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਨਿਸੀਦਤਿ ਵਾ ਨਿਪਜ੍ਜਤਿ ਵਾ. ਅਥ ਤੇ ਗੋਣੇ ਦਿਵਸਭਾਗਂ ਚਰਿਤ੍ਵਾ ਨਿਪਾਤਨਤਿਤ੍ਥਂ ਓਤਰਿਤ੍ਵਾ ਨ੍ਹਤ੍ਵਾ ਚ ਪਿਵਿਤ੍ਵਾ ਚ ਪਚ੍ਚੁਤ੍ਤਰਿਤ੍ਵਾ ਠਿਤੇ ਦਿਸ੍ਵਾ ਰਸ੍ਮਿਯਾ ਬਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ ਪਤੋਦੇਨ ਵਿਜ੍ਝਨ੍ਤੋ ਆਨੇਤ੍ਵਾ ਯੋਜੇਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਤਿ. ਏਵਮੇਵਂ ਤੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਨ ਤੇ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸਾ ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਪਕਤਿਫੁਟ੍ਠੋਕਾਸਾ ਪਰਿਯੇਸਿਤਬ੍ਬਾ. ਸਤਿਰਸ੍ਮਿਂ ਪਨ ਪਞ੍ਞਾਪਤੋਦਞ੍ਚ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਪਕਤਿਫੁਟ੍ਠੋਕਾਸੇ ਚਿਤ੍ਤਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਮਨਸਿਕਾਰੋ ਪਵਤ੍ਤੇਤਬ੍ਬੋ. ਏਵਂ ਹਿਸ੍ਸ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਨ ਚਿਰਸ੍ਸੇਵ ਤੇ ਉਪਟ੍ਠਹਨ੍ਤਿ ਨਿਪਾਤਨਤਿਤ੍ਥੇ ਵਿਯ ਗੋਣਾ. ਤਤੋ ਤੇਨ ਸਤਿਰਸ੍ਮਿਯਾ ਬਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਠਾਨੇ ਯੋਜੇਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਞਾਪਤੋਦੇਨ ਵਿਜ੍ਝਨ੍ਤੇਨ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਅਨੁਯੁਞ੍ਜਿਤਬ੍ਬਂ. ਤਸ੍ਸੇਵਮਨੁਯੁਞ੍ਜਤੋ ਨ ਚਿਰਸ੍ਸੇਵ ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਉਪਟ੍ਠਾਤਿ. ਤਂ ਪਨੇਤਂ ਨ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਏਕਸਦਿਸਂ ਹੋਤਿ, ਅਪਿਚ ਖੋ ਕਸ੍ਸਚਿ ਸੁਖਸਮ੍ਫਸ੍ਸਂ ਉਪ੍ਪਾਦਯਮਾਨੋ ਤੂਲਪਿਚੁ ਵਿਯ ਕਪ੍ਪਾਸਪਿਚੁ ਵਿਯ ਵਾਤਧਾਰਾ ਵਿਯ ਚ ਉਪਟ੍ਠਾਤੀਤਿ ਏਕਚ੍ਚੇ ਆਹੁ.

ਅਯਂ ਪਨ ਅਟ੍ਠਕਥਾਸੁ ਵਿਨਿਚ੍ਛਯੋ – ਇਦਞ੍ਹਿ ਕਸ੍ਸਚਿ ਤਾਰਕਰੂਪਂ ਵਿਯ ਮਣਿਗੁਲ਼ਿਕਾ ਵਿਯ ਮੁਤ੍ਤਾਗੁਲ਼ਿਕਾ ਵਿਯ ਚ, ਕਸ੍ਸਚਿ ਖਰਸਮ੍ਫਸ੍ਸਂ ਹੁਤ੍ਵਾ ਕਪ੍ਪਾਸਟ੍ਠਿ ਵਿਯ ਦਾਰੁਸਾਰਸੂਚਿ ਵਿਯ ਚ, ਕਸ੍ਸਚਿ ਦੀਘਪਾਮਙ੍ਗਸੁਤ੍ਤਂ ਵਿਯ ਕੁਸੁਮਦਾਮਂ ਵਿਯ ਧੂਮਸਿਖਾ ਵਿਯ ਚ, ਕਸ੍ਸਚਿ ਵਿਤ੍ਥਤਂ ਮਕ੍ਕਟਕਸੁਤ੍ਤਂ ਵਿਯ ਵਲਾਹਕਪਟਲਂ ਵਿਯ ਪਦੁਮਪੁਪ੍ਫਂ ਵਿਯ ਰਥਚਕ੍ਕਂ ਵਿਯ ਚਨ੍ਦਮਣ੍ਡਲਂ ਵਿਯ ਸੂਰਿਯਮਣ੍ਡਲਂ ਵਿਯ ਚ ਉਪਟ੍ਠਾਤਿ, ਤਞ੍ਚ ਪਨੇਤਂ ਯਥਾ ਸਮ੍ਬਹੁਲੇਸੁ ਭਿਕ੍ਖੂਸੁ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਂ ਸਜ੍ਝਾਯਿਤ੍ਵਾ ਨਿਸਿਨ੍ਨੇਸੁ ਏਕੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ‘‘ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਕੀਦਿਸਂ ਹੁਤ੍ਵਾ ਇਦਂ ਸੁਤ੍ਤਂ ਉਪਟ੍ਠਾਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਏਕੋ ‘‘ਮਯ੍ਹਂ ਮਹਤੀ ਪਬ੍ਬਤੇਯ੍ਯਾ ਨਦੀ ਵਿਯ ਹੁਤ੍ਵਾ ਉਪਟ੍ਠਾਤੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਅਪਰੋ ‘‘ਮਯ੍ਹਂ ਏਕਾ ਵਨਰਾਜਿ ਵਿਯ’’. ਅਞ੍ਞੋ ‘‘ਮਯ੍ਹਂ ਏਕੋ ਸੀਤਚ੍ਛਾਯੋ ਸਾਖਾਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਫਲਭਾਰਭਰਿਤੋ ਰੁਕ੍ਖੋ ਵਿਯਾ’’ਤਿ. ਤੇਸਞ੍ਹਿ ਤਂ ਏਕਮੇਵ ਸੁਤ੍ਤਂ ਸਞ੍ਞਾਨਾਨਤਾਯ ਨਾਨਤੋ ਉਪਟ੍ਠਾਤਿ. ਏਵਂ ਏਕਮੇਵ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਸਞ੍ਞਾਨਾਨਤਾਯ ਨਾਨਤੋ ਉਪਟ੍ਠਾਤਿ. ਸਞ੍ਞਜਞ੍ਹਿ ਏਤਂ ਸਞ੍ਞਾਨਿਦਾਨਂ ਸਞ੍ਞਾਪਭਵਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਞ੍ਞਾਨਾਨਤਾਯ ਨਾਨਤੋ ਉਪਟ੍ਠਾਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਏਵਂ ਉਪਟ੍ਠਿਤੇ ਪਨ ਨਿਮਿਤ੍ਤੇ ਤੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਆਚਰਿਯਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਆਰੋਚੇਤਬ੍ਬਂ ‘‘ਮਯ੍ਹਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਏਵਰੂਪਂ ਨਾਮ ਉਪਟ੍ਠਾਤੀ’’ਤਿ. ਆਚਰਿਯੇਨ ਪਨ ‘‘ਨਿਮਿਤ੍ਤਮਿਦਂ, ਆਵੁਸੋ, ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਮਨਸਿ ਕਰੋਹਿ ਸਪ੍ਪੁਰਿਸਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੋ. ਅਥਾਨੇਨ ਨਿਮਿਤ੍ਤੇਯੇਵ ਚਿਤ੍ਤਂ ਠਪੇਤਬ੍ਬਂ. ਏਵਮਸ੍ਸਾਯਂ ਇਤੋ ਪਭੁਤਿ ਠਪਨਾਵਸੇਨ ਭਾਵਨਾ ਹੋਤਿ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ਪੋਰਾਣੇਹਿ –

‘‘ਨਿਮਿਤ੍ਤੇ ਠਪਯਂ ਚਿਤ੍ਤਂ, ਨਾਨਾਕਾਰਂ ਵਿਭਾਵਯਂ;

ਧੀਰੋ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸੇ, ਸਕਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਨਿਬਨ੍ਧਤੀ’’ਤਿ. (ਪਾਰਾ. ਅਟ੍ਠ. ੨.੧੬੫; ਵਿਸੁਦ੍ਧਿ. ੧.੨੩੨);

ਤਸ੍ਸੇਵਂ ਨਿਮਿਤ੍ਤੁਪਟ੍ਠਾਨਤੋ ਪਭੁਤਿ ਨੀਵਰਣਾਨਿ ਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭਿਤਾਨੇਵ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਕਿਲੇਸਾ ਸਨ੍ਨਿਸਿਨ੍ਨਾਵ, ਚਿਤ੍ਤਂ ਉਪਚਾਰਸਮਾਧਿਨਾ ਸਮਾਹਿਤਮੇਵ. ਅਥਾਨੇਨ ਤਂ ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਨੇਵ ਵਣ੍ਣਤੋ ਮਨਸਿ ਕਾਤਬ੍ਬਂ, ਨ ਲਕ੍ਖਣਤੋ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬਂ, ਅਪਿਚ ਖੋ ਖਤ੍ਤਿਯਮਹੇਸਿਯਾ ਚਕ੍ਕਵਤ੍ਤਿਗਬ੍ਭੋ ਵਿਯ ਕਸ੍ਸਕੇਨ ਸਾਲਿਯਵਗਬ੍ਭੋ ਵਿਯ ਚ ਆਵਾਸਾਦੀਨਿ ਸਤ੍ਤ ਅਸਪ੍ਪਾਯਾਨਿ ਵਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਤਾਨੇਵ ਸਤ੍ਤ ਸਪ੍ਪਾਯਾਨਿ ਸੇਵਨ੍ਤੇਨ ਸਾਧੁਕਂ ਰਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬਂ, ਅਥ ਨਂ ਏਵਂ ਰਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਮਨਸਿਕਾਰਵਸੇਨ ਵੁਦ੍ਧਿਂ ਵਿਰੂਲ਼੍ਹਿਂ ਗਮਯਿਤ੍ਵਾ ਦਸਵਿਧਂ ਅਪ੍ਪਨਾਕੋਸਲ੍ਲਂ ਸਮ੍ਪਾਦੇਤਬ੍ਬਂ, ਵੀਰਿਯਸਮਤਾ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਾ. ਤਸ੍ਸੇਵਂ ਘਟੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਮਗ੍ਗੇ ਵੁਤ੍ਤਾਨੁਕ੍ਕਮੇਨ ਤਸ੍ਮਿਂ ਨਿਮਿਤ੍ਤੇ ਚਤੁਕ੍ਕਪਞ੍ਚਕਜ੍ਝਾਨਾਨਿ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਨ੍ਤਿ. ਏਵਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਚਤੁਕ੍ਕਪਞ੍ਚਕਜ੍ਝਾਨੋ ਪਨੇਤ੍ਥ ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖਣਾਵਿਵਟ੍ਟਨਾਵਸੇਨ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਵਡ੍ਢੇਤ੍ਵਾ ਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿਂ ਪਤ੍ਤੁਕਾਮੋ ਤਦੇਵ ਝਾਨਂ ਪਞ੍ਚਹਾਕਾਰੇਹਿ ਵਸਿਪ੍ਪਤ੍ਤਂ ਪਗੁਣਂ ਕਤ੍ਵਾ ਨਾਮਰੂਪਂ ਵਵਤ੍ਥਪੇਤ੍ਵਾ ਵਿਪਸ੍ਸਨਂ ਪਟ੍ਠਪੇਤਿ. ਕਥਂ? ਸੋ ਹਿ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਤੋ ਵੁਟ੍ਠਾਯ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸਾਨਂ ਸਮੁਦਯੋ ਕਰਜਕਾਯੋ ਚ ਚਿਤ੍ਤਞ੍ਚਾਤਿ ਪਸ੍ਸਤਿ. ਯਥਾ ਹਿ ਕਮ੍ਮਾਰਗਗ੍ਗਰਿਯਾ ਧਮਮਾਨਾਯ ਭਸ੍ਤਞ੍ਚ ਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਚ ਤਜ੍ਜਂ ਵਾਯਾਮਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਵਾਤੋ ਸਞ੍ਚਰਤਿ, ਏਵਮੇਵਂ ਕਾਯਞ੍ਚ ਚਿਤ੍ਤਞ੍ਚ ਪਟਿਚ੍ਚ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸਾਤਿ. ਤਤੋ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸੇ ਚ ਕਾਯਞ੍ਚ ਰੂਪਨ੍ਤਿ, ਚਿਤ੍ਤਞ੍ਚ ਤਂਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੇ ਚ ਧਮ੍ਮੇ ਅਰੂਪਨ੍ਤਿ ਵਵਤ੍ਥਪੇਤਿ.

ਏਵਂ ਨਾਮਰੂਪਂ ਵਵਤ੍ਥਪੇਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਯਂ ਪਰਿਯੇਸਤਿ, ਪਰਿਯੇਸਨ੍ਤੋ ਚ ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਤੀਸੁਪਿ ਅਦ੍ਧਾਸੁ ਨਾਮਰੂਪਸ੍ਸ ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਙ੍ਖਂ ਵਿਤਰਤਿ, ਵਿਤਿਣ੍ਣਕਙ੍ਖੋ ਕਲਾਪਸਮ੍ਮਸਨਵਸੇਨ ‘‘ਅਨਿਚ੍ਚਂ ਦੁਕ੍ਖਮਨਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਤਿਲਕ੍ਖਣਂ ਆਰੋਪੇਤ੍ਵਾ ਉਦਯਬ੍ਬਯਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਓਭਾਸਾਦਯੋ ਦਸ ਵਿਪਸ੍ਸਨੁਪਕ੍ਕਿਲੇਸੇ ਪਹਾਯ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸਵਿਮੁਤ੍ਤਂ ਉਦਯਬ੍ਬਯਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਂ ‘‘ਮਗ੍ਗੋ’’ਤਿ ਵਵਤ੍ਥਪੇਤ੍ਵਾ ਉਦਯਂ ਪਹਾਯ ਭਙ੍ਗਾਨੁਪਸ੍ਸਨਂ ਪਤ੍ਵਾ ਨਿਰਨ੍ਤਰਂ ਭਙ੍ਗਾਨੁਪਸ੍ਸਨੇਨ ਭਯਤੋ ਉਪਟ੍ਠਿਤੇਸੁ ਸਬ੍ਬਸਙ੍ਖਾਰੇਸੁ ਨਿਬ੍ਬਿਨ੍ਦਨ੍ਤੋ ਵਿਰਜ੍ਜਨ੍ਤੋ ਵਿਮੁਚ੍ਚਨ੍ਤੋ ਯਥਾਕ੍ਕਮੇਨ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗੇ ਪਾਪੁਣਿਤ੍ਵਾ ਅਰਹਤ੍ਤਫਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਯ ਏਕੂਨਵੀਸਤਿਭੇਦਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਾਞਾਣਸ੍ਸ ਪਰਿਯਨ੍ਤਂ ਪਤ੍ਤੋ ਸਦੇਵਕਸ੍ਸ ਲੋਕਸ੍ਸ ਅਗ੍ਗਦਕ੍ਖਿਣੇਯ੍ਯੋ ਹੋਤਿ. ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਚਸ੍ਸ ਗਣਨਂ ਆਦਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਪਰਿਯੋਸਾਨਾ ਆਨਾਪਾਨਸ੍ਸਤਿਸਮਾਧਿਭਾਵਨਾ ਸਮਤ੍ਤਾ ਹੋਤੀਤਿ. ਅਯਂ ਸਬ੍ਬਾਕਾਰਤੋ ਪਠਮਚਤੁਕ੍ਕਵਣ੍ਣਨਾ.

ਇਤਰੇਸੁ ਪਨ ਤੀਸੁ ਚਤੁਕ੍ਕੇਸੁ ਯਸ੍ਮਾ ਵਿਸੁਂ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਭਾਵਨਾਨਯੋ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਨੁਪਦਵਣ੍ਣਨਾਨਯੇਨੇਵ ਤੇਸਂ ਏਵਮਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਪੀਤਿਪਟਿਸਂਵੇਦੀਤਿ ਪੀਤਿਂ ਪਟਿਸਂਵਿਦਿਤਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਪਾਕਟਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਅਸ੍ਸਸਿਸ੍ਸਾਮਿ ਪਸ੍ਸਸਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਸਿਕ੍ਖਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਦ੍ਵੀਹਾਕਾਰੇਹਿ ਪੀਤਿ ਪਟਿਸਂਵਿਦਿਤਾ ਹੋਤਿ ਆਰਮ੍ਮਣਤੋ ਚ ਅਸਮ੍ਮੋਹਤੋ ਚ.

ਕਥਂ ਆਰਮ੍ਮਣਤੋ ਪੀਤਿ ਪਟਿਸਂਵਿਦਿਤਾ ਹੋਤਿ? ਸਪ੍ਪੀਤਿਕੇ ਦ੍ਵੇ ਝਾਨੇ ਸਮਾਪਜ੍ਜਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਕ੍ਖਣੇ ਝਾਨਪਟਿਲਾਭੇਨ ਆਰਮ੍ਮਣਤੋ ਪੀਤਿ ਪਟਿਸਂਵਿਦਿਤਾ ਹੋਤਿ ਆਰਮ੍ਮਣਸ੍ਸ ਪਟਿਸਂਵਿਦਿਤਤ੍ਤਾ.

ਕਥਂ ਅਸਮ੍ਮੋਹਤੋ? ਸਪ੍ਪੀਤਿਕੇ ਦ੍ਵੇ ਝਾਨੇ ਸਮਾਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਵੁਟ੍ਠਾਯ ਝਾਨਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਂ ਪੀਤਿਂ ਖਯਤੋ ਵਯਤੋ ਸਮ੍ਮਸਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਕ੍ਖਣੇ ਲਕ੍ਖਣਪਟਿਵੇਧੇਨ ਅਸਮ੍ਮੋਹਤੋ ਪੀਤਿ ਪਟਿਸਂਵਿਦਿਤਾ ਹੋਤਿ. ਏਤੇਨੇਵ ਨਯੇਨ ਅਵਸੇਸਪਦਾਨਿਪਿ ਅਤ੍ਥਤੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾਨਿ. ਇਦਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਵਿਸੇਸਮਤ੍ਤਂ – ਤਿਣ੍ਣਂ ਝਾਨਾਨਂ ਵਸੇਨ ਸੁਖਪਟਿਸਂਵਿਦਿਤਾ ਹੋਤਿ. ਚਤੁਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਝਾਨਾਨਂ ਵਸੇਨ ਚਿਤ੍ਤਸਙ੍ਖਾਰਪਟਿਸਂਵਿਦਿਤਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਚਿਤ੍ਤਸਙ੍ਖਾਰੋਤਿ ਵੇਦਨਾਸਞ੍ਞਾਕ੍ਖਨ੍ਧਾ. ਪਸ੍ਸਮ੍ਭਯਂ ਚਿਤ੍ਤਸਙ੍ਖਾਰਨ੍ਤਿ ਓਲ਼ਾਰਿਕਂ ਓਲ਼ਾਰਿਕਂ ਚਿਤ੍ਤਸਙ੍ਖਾਰਂ ਪਸ੍ਸਮ੍ਭੇਨ੍ਤੋ, ਨਿਰੋਧੇਨ੍ਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸੋ ਵਿਤ੍ਥਾਰਤੋ ਕਾਯਸਙ੍ਖਾਰੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਅਪਿਚੇਤ੍ਥ ਪੀਤਿਪਦੇ ਪੀਤਿਸੀਸੇਨ ਵੇਦਨਾ ਵੁਤ੍ਤਾ, ਸੁਖਪਦੇ ਸਰੂਪੇਨੇਵ ਵੇਦਨਾ. ਦ੍ਵੀਸੁ ਚਿਤ੍ਤਸਙ੍ਖਾਰਪਦੇਸੁ ‘‘ਸਞ੍ਞਾ ਚ ਵੇਦਨਾ ਚ ਚੇਤਸਿਕਾ, ਏਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਚਿਤ੍ਤਪਟਿਬਦ੍ਧਾ ਚਿਤ੍ਤਸਙ੍ਖਾਰਾ’’ਤਿ (ਪਟਿ. ਮ. ੧.੧੭੪; ਮ. ਨਿ. ੧.੪੬੩) ਵਚਨਤੋ ਸਞ੍ਞਾਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਵੇਦਨਾਤਿ ਏਵਂ ਵੇਦਨਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਨਯੇਨ ਇਦਂ ਚਤੁਕ੍ਕਂ ਭਾਸਿਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਤਤਿਯਚਤੁਕ੍ਕੇਪਿ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਝਾਨਾਨਂ ਵਸੇਨ ਚਿਤ੍ਤਪਟਿਸਂਵਿਦਿਤਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਅਭਿਪ੍ਪਮੋਦਯਂ ਚਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਮੋਦੇਨ੍ਤੋ ਪਮੋਦੇਨ੍ਤੋ ਹਾਸੇਨ੍ਤੋ ਪਹਾਸੇਨ੍ਤੋ ਅਸ੍ਸਸਿਸ੍ਸਾਮਿ ਪਸ੍ਸਸਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਸਿਕ੍ਖਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਦ੍ਵੀਹਾਕਾਰੇਹਿ ਅਭਿਪ੍ਪਮੋਦੋ ਹੋਤਿ ਸਮਾਧਿਵਸੇਨ ਚ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਵਸੇਨ ਚ.

ਕਥਂ ਸਮਾਧਿਵਸੇਨ? ਸਪ੍ਪੀਤਿਕੇ ਦ੍ਵੇ ਝਾਨੇ ਸਮਾਪਜ੍ਜਤਿ, ਸੋ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਕ੍ਖਣੇ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾਯ ਪੀਤਿਯਾ ਚਿਤ੍ਤਂ ਆਮੋਦੇਤਿ ਪਮੋਦੇਤਿ. ਕਥਂ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਵਸੇਨ? ਸਪ੍ਪੀਤਿਕੇ ਦ੍ਵੇ ਝਾਨੇ ਸਮਾਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਵੁਟ੍ਠਾਯ ਝਾਨਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਂ ਪੀਤਿਂ ਖਯਤੋ ਵਯਤੋ ਸਮ੍ਮਸਤਿ. ਏਵਂ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਕ੍ਖਣੇ ਝਾਨਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਂ ਪੀਤਿਂ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਕਤ੍ਵਾ ਚਿਤ੍ਤਂ ਆਮੋਦੇਤਿ ਪਮੋਦੇਤਿ. ਏਵਂ ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ ‘‘ਅਭਿਪ੍ਪਮੋਦਯਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਸ੍ਸਸਿਸ੍ਸਾਮਿ ਪਸ੍ਸਸਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਸਿਕ੍ਖਤੀ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ.

ਸਮਾਦਹਂ ਚਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਾਦਿਵਸੇਨ ਆਰਮ੍ਮਣੇ ਚਿਤ੍ਤਂ ਸਮਂ ਆਦਹਨ੍ਤੋ ਸਮਂ ਠਪੇਨ੍ਤੋ, ਤਾਨਿ ਵਾ ਪਨ ਝਾਨਾਨਿ ਸਮਾਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਵੁਟ੍ਠਾਯ ਝਾਨਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਖਯਤੋ ਵਯਤੋ ਸਮ੍ਮਸਤੋ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਕ੍ਖਣੇ ਲਕ੍ਖਣਪਟਿਵੇਧੇਨ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਖਣਿਕਚਿਤ੍ਤੇਕਗ੍ਗਤਾ, ਏਵਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾਯ ਖਣਿਕਚਿਤ੍ਤੇਕਗ੍ਗਤਾਯ ਵਸੇਨਪਿ ਆਰਮ੍ਮਣੇ ਚਿਤ੍ਤਂ ਸਮਂ ਆਦਹਨ੍ਤੋ ਸਮਂ ਠਪੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਸਮਾਦਹਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਸ੍ਸਸਿਸ੍ਸਾਮਿ ਪਸ੍ਸਸਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਸਿਕ੍ਖਤੀ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ.

ਵਿਮੋਚਯਂ ਚਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਪਠਮਜ੍ਝਾਨੇਨ ਨੀਵਰਣੇਹਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਮੋਚੇਨ੍ਤੋ ਵਿਮੋਚੇਨ੍ਤੋ, ਦੁਤਿਯੇਨ ਵਿਤਕ੍ਕਵਿਚਾਰੇਹਿ, ਤਤਿਯੇਨ ਪੀਤਿਯਾ, ਚਤੁਤ੍ਥੇਨ ਸੁਖਦੁਕ੍ਖੇਹਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਮੋਚੇਨ੍ਤੋ ਵਿਮੋਚੇਨ੍ਤੋ, ਤਾਨਿ ਵਾ ਪਨ ਝਾਨਾਨਿ ਸਮਾਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਵੁਟ੍ਠਾਯ ਝਾਨਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਖਯਤੋ ਵਯਤੋ ਸਮ੍ਮਸਤਿ. ਸੋ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਕ੍ਖਣੇ ਅਨਿਚ੍ਚਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਨਿਚ੍ਚਸਞ੍ਞਾਤੋ ਚਿਤ੍ਤਂ ਮੋਚੇਨ੍ਤੋ ਵਿਮੋਚੇਨ੍ਤੋ, ਦੁਕ੍ਖਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਸੁਖਸਞ੍ਞਾਤੋ, ਅਨਤ੍ਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਅਤ੍ਤਸਞ੍ਞਾਤੋ, ਨਿਬ੍ਬਿਦਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਨਨ੍ਦਿਤੋ, ਵਿਰਾਗਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਰਾਗਤੋ, ਨਿਰੋਧਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਸਮੁਦਯਤੋ, ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਆਦਾਨਤੋ ਚਿਤ੍ਤਂ ਮੋਚੇਨ੍ਤੋ ਵਿਮੋਚੇਨ੍ਤੋ ਅਸ੍ਸਸਤਿ ਚੇਵ ਪਸ੍ਸਸਤਿ ਚ. ਤੇਨ ਵੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘ਵਿਮੋਚਯਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਸ੍ਸਸਿਸ੍ਸਾਮਿ ਪਸ੍ਸਸਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਸਿਕ੍ਖਤੀ’’ਤਿ. ਏਵਂ ਚਿਤ੍ਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਵਸੇਨ ਇਦਂ ਚਤੁਕ੍ਕਂ ਭਾਸਿਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਚਤੁਤ੍ਥਚਤੁਕ੍ਕੇ ਪਨ ਅਨਿਚ੍ਚਾਨੁਪਸ੍ਸੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਤਾਵ ਅਨਿਚ੍ਚਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ, ਅਨਿਚ੍ਚਤਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ, ਅਨਿਚ੍ਚਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ, ਅਨਿਚ੍ਚਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਤਤ੍ਥ ਅਨਿਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਪਞ੍ਚਕ੍ਖਨ੍ਧਾ. ਕਸ੍ਮਾ? ਉਪ੍ਪਾਦਵਯਞ੍ਞਥਤ੍ਤਭਾਵਾ. ਅਨਿਚ੍ਚਤਾਤਿ ਤੇਸਂਯੇਵ ਉਪ੍ਪਾਦਵਯਞ੍ਞਥਤ੍ਤਂ, ਹੁਤ੍ਵਾ ਅਭਾਵੋ ਵਾ, ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਾਨਂ ਤੇਨੇਵਾਕਾਰੇਨ ਅਟ੍ਠਤ੍ਵਾ ਖਣਭਙ੍ਗੇਨ ਭੇਦੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਨਿਚ੍ਚਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਤਿ ਤਸ੍ਸਾ ਅਨਿਚ੍ਚਤਾਯ ਵਸੇਨ ਰੂਪਾਦੀਸੁ ‘‘ਅਨਿਚ੍ਚ’’ਨ੍ਤਿ ਅਨੁਪਸ੍ਸਨਾ. ਅਨਿਚ੍ਚਾਨੁਪਸ੍ਸੀਤਿ ਤਾਯ ਅਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ. ਤਸ੍ਮਾ ਏਵਂਭੂਤੋ ਅਸ੍ਸਸਨ੍ਤੋ ਚ ਪਸ੍ਸਸਨ੍ਤੋ ਚ ਇਧ ‘‘ਅਨਿਚ੍ਚਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਅਸ੍ਸਸਿਸ੍ਸਾਮਿ ਪਸ੍ਸਸਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਸਿਕ੍ਖਤੀ’’ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਵਿਰਾਗਾਨੁਪਸ੍ਸੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਦ੍ਵੇ ਵਿਰਾਗਾ ਖਯਵਿਰਾਗੋ ਚ ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਵਿਰਾਗੋ ਚ. ਤਤ੍ਥ ਖਯਵਿਰਾਗੋਤਿ ਸਙ੍ਖਾਰਾਨਂ ਖਣਭਙ੍ਗੋ. ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਵਿਰਾਗੋਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ. ਵਿਰਾਗਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਤਿ ਤਦੁਭਯਦਸ੍ਸਨਵਸੇਨ ਪਵਤ੍ਤਾ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾ ਚ ਮਗ੍ਗੋ ਚ. ਤਾਯ ਦੁਵਿਧਾਯਪਿ ਅਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਅਸ੍ਸਸਨ੍ਤੋ ਚ ਪਸ੍ਸਸਨ੍ਤੋ ਚ ‘‘ਵਿਰਾਗਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਅਸ੍ਸਸਿਸ੍ਸਾਮਿ ਪਸ੍ਸਸਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਸਿਕ੍ਖਤੀ’’ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਨਿਰੋਧਾਨੁਪਸ੍ਸੀਪਦੇਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ.

ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਾਨੁਪਸ੍ਸੀਤਿ ਏਤ੍ਥਾਪਿ ਦ੍ਵੇ ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਾ ਪਰਿਚ੍ਚਾਗਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗੋ ਚ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਨਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗੋ ਚ. ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗੋਯੇਵ ਅਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ, ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਮਗ੍ਗਾਨਮੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਤਿ ਤਦਙ੍ਗਵਸੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਖਨ੍ਧਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰੇਹਿ ਕਿਲੇਸੇ ਪਰਿਚ੍ਚਜਤਿ, ਸਙ੍ਖਤਦੋਸਦਸ੍ਸਨੇਨ ਚ ਤਬ੍ਬਿਪਰੀਤੇ ਨਿਬ੍ਬਾਨੇ ਤਨ੍ਨਿਨ੍ਨਤਾਯ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਤੀਤਿ ਪਰਿਚ੍ਚਾਗਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗੋ ਚੇਵ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਨਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗੋ ਚਾਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਮਗ੍ਗੋ ਸਮੁਚ੍ਛੇਦਵਸੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਖਨ੍ਧਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰੇਹਿ ਕਿਲੇਸੇ ਪਰਿਚ੍ਚਜਤਿ, ਆਰਮ੍ਮਣਕਰਣੇਨ ਚ ਨਿਬ੍ਬਾਨੇ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਤੀਤਿ ਪਰਿਚ੍ਚਾਗਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗੋ ਚੇਵ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਨਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗੋ ਚਾਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਉਭਯਮ੍ਪਿ ਪਨ ਪੁਰਿਮਪੁਰਿਮਞਾਣਾਨਂ ਅਨੁਅਨੁ ਪਸ੍ਸਨਤੋ ਅਨੁਪਸ੍ਸਨਾਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਤਾਯ ਦੁਵਿਧਾਯਪਿ ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਅਸ੍ਸਸਨ੍ਤੋ ਚ ਪਸ੍ਸਸਨ੍ਤੋ ਚ ‘‘ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਅਸ੍ਸਸਿਸ੍ਸਾਮਿ ਪਸ੍ਸਸਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਸਿਕ੍ਖਤੀ’’ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਏਤ੍ਥ ਚ ‘‘ਅਨਿਚ੍ਚਾਨੁਪਸ੍ਸੀ’’ਤਿ ਤਰੁਣਵਿਪਸ੍ਸਨਾਯ ਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ, ‘‘ਵਿਰਾਗਾਨੁਪਸ੍ਸੀ’’ਤਿ ਤਤੋ ਬਲਵਤਰਾਯ ਸਙ੍ਖਾਰੇਸੁ ਵਿਰਜ੍ਜਨਸਮਤ੍ਥਾਯ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਯ ਵਸੇਨ, ‘‘ਨਿਰੋਧਾਨੁਪਸ੍ਸੀ’’ਤਿ ਤਤੋ ਬਲਵਤਰਾਯ ਕਿਲੇਸਨਿਰੋਧਨਸਮਤ੍ਥਾਯ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਯ ਵਸੇਨ, ‘‘ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਾਨੁਪਸ੍ਸੀ’’ਤਿ ਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਆਸਨ੍ਨਭੂਤਾਯ ਅਤਿਤਿਕ੍ਖਾਯ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਯ ਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਯਤ੍ਥ ਪਨ ਮਗ੍ਗੋਪਿ ਲਬ੍ਭਤਿ, ਸੋ ਅਭਿਨ੍ਨੋਯੇਵ. ਏਵਮਿਦਂ ਚਤੁਕ੍ਕਂ ਸੁਦ੍ਧਵਿਪਸ੍ਸਨਾਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਪੁਰਿਮਾਨਿ ਪਨ ਤੀਣਿ ਸਮਥਵਿਪਸ੍ਸਨਾਵਸੇਨਾਤਿ.

ਆਨਾਪਾਨਸ੍ਸਤਿਮਾਤਿਕਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੧੬੪. ਇਦਾਨਿ ਯਥਾਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਂ ਮਾਤਿਕਂ ਪਟਿਪਾਟਿਯਾ ਭਾਜੇਤ੍ਵਾ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਇਧਾਤਿ ਇਮਿਸ੍ਸਾ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾਤਿਆਦਿ ਆਰਦ੍ਧਂ. ਤਤ੍ਥ ਇਮਿਸ੍ਸਾ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾਤਿਆਦੀਹਿ ਦਸਹਿ ਪਦੇਹਿ ਸਿਕ੍ਖਤ੍ਤਯਸਙ੍ਖਾਤਂ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਬੁਦ੍ਧਸਾਸਨਮੇਵ ਕਥਿਤਂ. ਤਞ੍ਹਿ ਬੁਦ੍ਧੇਨ ਭਗਵਤਾ ਦਿਟ੍ਠਤ੍ਤਾ ਦਿਟ੍ਠੀਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਤਸ੍ਸੇਵ ਖਮਨਵਸੇਨ ਖਨ੍ਤਿ, ਰੁਚ੍ਚਨਵਸੇਨ ਰੁਚਿ, ਗਹਣਵਸੇਨ ਆਦਾਯੋ, ਸਭਾਵਟ੍ਠੇਨ ਧਮ੍ਮੋ, ਸਿਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬਟ੍ਠੇਨ ਵਿਨਯੋ, ਤਦੁਭਯੇਨਪਿ ਧਮ੍ਮਵਿਨਯੋ, ਪਵੁਤ੍ਤਵਸੇਨ ਪਾਵਚਨਂ, ਸੇਟ੍ਠਚਰਿਯਟ੍ਠੇਨ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ, ਅਨੁਸਿਟ੍ਠਿਦਾਨਵਸੇਨ ਸਤ੍ਥੁਸਾਸਨਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਇਮਿਸ੍ਸਾ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਇਮਿਸ੍ਸਾ ਬੁਦ੍ਧਦਿਟ੍ਠਿਯਾ, ਇਮਿਸ੍ਸਾ ਬੁਦ੍ਧਖਨ੍ਤਿਯਾ, ਇਮਿਸ੍ਸਾ ਬੁਦ੍ਧਰੁਚਿਯਾ, ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਬੁਦ੍ਧਆਦਾਯੇ, ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਬੁਦ੍ਧਧਮ੍ਮੇ, ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਬੁਦ੍ਧਵਿਨਯੇ, ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਬੁਦ੍ਧਧਮ੍ਮਵਿਨਯੇ, ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਬੁਦ੍ਧਪਾਵਚਨੇ, ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਬੁਦ੍ਧਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯੇ, ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਬੁਦ੍ਧਸਤ੍ਥੁਸਾਸਨੇਤਿ ਅਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਅਪਿਚੇਤਂ ਸਿਕ੍ਖਤ੍ਤਯਸਙ੍ਖਾਤਂ ਸਕਲਂ ਪਾਵਚਨਂ ਭਗਵਤਾ ਦਿਟ੍ਠਤ੍ਤਾ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਪਚ੍ਚਯਤ੍ਤਾ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਤ੍ਤਾ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿ. ਭਗਵਤੋ ਖਮਨਵਸੇਨ ਖਨ੍ਤਿ. ਰੁਚ੍ਚਨਵਸੇਨ ਰੁਚਿ. ਗਹਣਵਸੇਨ ਆਦਾਯੋ. ਅਤ੍ਤਨੋ ਕਾਰਕਂ ਅਪਾਯੇ ਅਪਤਮਾਨਂ ਧਾਰੇਤੀਤਿ ਧਮ੍ਮੋ. ਸੋਵ ਸਂਕਿਲੇਸਪਕ੍ਖਂ ਵਿਨੇਤੀਤਿ ਵਿਨਯੋ. ਧਮ੍ਮੋ ਚ ਸੋ ਵਿਨਯੋ ਚਾਤਿ ਧਮ੍ਮਵਿਨਯੋ, ਕੁਸਲਧਮ੍ਮੇਹਿ ਵਾ ਅਕੁਸਲਧਮ੍ਮਾਨਂ ਏਸ ਵਿਨਯੋਤਿ ਧਮ੍ਮਵਿਨਯੋ. ਤੇਨੇਵ ਵੁਤ੍ਤਂ – ‘‘ਯੇ ਚ ਖੋ ਤ੍ਵਂ, ਗੋਤਮਿ, ਧਮ੍ਮੇ ਜਾਨੇਯ੍ਯਾਸਿ ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਵਿਰਾਗਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ, ਨੋ ਸਰਾਗਾਯ…ਪੇ… ਏਕਂਸੇਨ, ਗੋਤਮਿ, ਧਾਰੇਯ੍ਯਾਸਿ ਏਸੋ ਧਮ੍ਮੋ ਏਸੋ ਵਿਨਯੋ ਏਤਂ ਸਤ੍ਥੁਸਾਸਨ’’ਨ੍ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੮.੫੩; ਚੂਲ਼ਵ. ੪੦੬). ਧਮ੍ਮੇਨ ਵਾ ਵਿਨਯੋ, ਨ ਦਣ੍ਡਾਦੀਹੀਤਿ ਧਮ੍ਮਵਿਨਯੋ. ਵੁਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਚੇਤਂ –

‘‘ਦਣ੍ਡੇਨੇਕੇ ਦਮਯਨ੍ਤਿ, ਅਙ੍ਕੁਸੇਹਿ ਕਸਾਹਿ ਚ;

ਅਦਣ੍ਡੇਨ ਅਸਤ੍ਥੇਨ, ਨਾਗੋ ਦਨ੍ਤੋ ਮਹੇਸਿਨਾ’’ਤਿ. (ਮ. ਨਿ. ੨.੩੫੨; ਚੂਲ਼ਵ. ੩੪੨);

ਤਥਾ ‘‘ਧਮ੍ਮੇਨ ਨਯਮਾਨਾਨਂ, ਕਾ ਉਸੂਯਾ ਵਿਜਾਨਤ’’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੬੩). ਧਮ੍ਮਾਯ ਵਾ ਵਿਨਯੋ ਧਮ੍ਮਵਿਨਯੋ. ਅਨਵਜ੍ਜਧਮ੍ਮਤ੍ਥਂ ਹੇਸ ਵਿਨਯੋ, ਨ ਭਵਭੋਗਾਮਿਸਤ੍ਥਂ. ਤੇਨਾਹ ਭਗਵਾ – ‘‘ਨਯਿਦਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਵੁਸ੍ਸਤਿ ਜਨਕੁਹਨਤ੍ਥ’’ਨ੍ਤਿ (ਇਤਿਵੁ. ੩੫; ਅ. ਨਿ. ੪.੨੫) ਵਿਤ੍ਥਾਰੋ. ਪੁਣ੍ਣਤ੍ਥੇਰੋਪਿ ਆਹ – ‘‘ਅਨੁਪਾਦਾਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਨਤ੍ਥਂ ਖੋ, ਆਵੁਸੋ, ਭਗਵਤਿ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਵੁਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੧.੨੫੯). ਵਿਸੁਦ੍ਧਂ ਵਾ ਨਯਤੀਤਿ ਵਿਨਯੋ, ਧਮ੍ਮਤੋ ਵਿਨਯੋ ਧਮ੍ਮਵਿਨਯੋ. ਸਂਸਾਰਧਮ੍ਮਤੋ ਹਿ ਸੋਕਾਦਿਧਮ੍ਮਤੋ ਵਾ ਏਸ ਵਿਸੁਦ੍ਧਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਨਯਤਿ, ਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਵਾ ਵਿਨਯੋ, ਨ ਤਿਤ੍ਥਕਰਾਨਨ੍ਤਿ ਧਮ੍ਮਵਿਨਯੋ. ਧਮ੍ਮਭੂਤੋ ਹਿ ਭਗਵਾ, ਤਸ੍ਸੇਵ ਏਸ ਵਿਨਯੋ. ਯਸ੍ਮਾ ਵਾ ਧਮ੍ਮਾ ਏਵ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ ਪਰਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ ਪਹਾਤਬ੍ਬਾ ਭਾਵੇਤਬ੍ਬਾ ਸਚ੍ਛਿਕਾਤਬ੍ਬਾ ਚ, ਤਸ੍ਮਾ ਏਸ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਵਿਨਯੋ, ਨ ਸਤ੍ਤੇਸੁ ਨ ਜੀਵੇਸੁ ਚਾਤਿ ਧਮ੍ਮਵਿਨਯੋ. ਸਾਤ੍ਥਸਬ੍ਯਞ੍ਜਨਤਾਦੀਹਿ ਅਞ੍ਞੇਸਂ ਵਚਨਤੋ ਪਧਾਨਂ ਵਚਨਨ੍ਤਿ ਪਵਚਨਂ, ਪਵਚਨਮੇਵ ਪਾਵਚਨਂ. ਸਬ੍ਬਚਰਿਯਾਹਿ ਵਿਸਿਟ੍ਠਚਰਿਯਭਾਵੇਨ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ. ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਸਤ੍ਥੁਭੂਤਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਸਾਸਨਨ੍ਤਿ ਸਤ੍ਥੁਸਾਸਨਂ, ਸਤ੍ਥੁਭੂਤਂ ਵਾ ਸਾਸਨਨ੍ਤਿਪਿ ਸਤ੍ਥੁਸਾਸਨਂ. ‘‘ਯੋ ਵੋ, ਆਨਨ੍ਦ, ਮਯਾ ਧਮ੍ਮੋ ਚ ਵਿਨਯੋ ਚ ਦੇਸਿਤੋ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤੋ, ਸੋ ਵੋ ਮਮਚ੍ਚਯੇਨ ਸਤ੍ਥਾ’’ਤਿ (ਦੀ. ਨਿ. ੨.੨੧੬) ਹਿ ਧਮ੍ਮਵਿਨਯੋਵ ਸਤ੍ਥਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਏਵਮੇਤੇਸਂ ਪਦਾਨਂ ਅਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਯਸ੍ਮਾ ਪਨ ਇਮਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਸਾਸਨੇ ਸਬ੍ਬਾਕਾਰਆਨਾਪਾਨਸ੍ਸਤਿਸਮਾਧਿਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਕੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਵਿਜ੍ਜਤਿ, ਨ ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ‘‘ਇਮਿਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਚ ‘‘ਇਮਸ੍ਮਿ’’ਨ੍ਤਿ ਚ ਅਯਂ ਨਿਯਮੋ ਕਤੋਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਅਯਂ ‘‘ਇਧਾ’’ਤਿਮਾਤਿਕਾਯ ਨਿਦ੍ਦੇਸਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥੋ.

ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਕਲ੍ਯਾਣਕੋ ਵਾਤਿਆਦਿਨਾ ਚ ਭਿਕ੍ਖੁਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਵਚਨਤ੍ਥਂ ਅਵਤ੍ਵਾ ਇਧਾਧਿਪ੍ਪੇਤਭਿਕ੍ਖੁਯੇਵ ਦਸ੍ਸਿਤੋ. ਤਤ੍ਥ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ ਚ ਸੋ ਕਿਲੇਸਾਨਂ ਅਸਮੁਚ੍ਛਿਨ੍ਨਤ੍ਤਾ, ਕਲ੍ਯਾਣੋ ਚ ਸੀਲਾਦਿਪਟਿਪਤ੍ਤਿਯੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾਤਿ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਕਲ੍ਯਾਣੋ, ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਕਲ੍ਯਾਣੋਵ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਕਲ੍ਯਾਣਕੋ. ਅਧਿਸੀਲਾਦੀਨਿ ਸਿਕ੍ਖਤੀਤਿ ਸੇਕ੍ਖੋ. ਸੋਤਾਪਨ੍ਨੋ ਵਾ ਸਕਦਾਗਾਮੀ ਵਾ ਅਨਾਗਾਮੀ ਵਾ. ਅਕੁਪ੍ਪੋ ਚਲਯਿਤੁਮਸਕ੍ਕੁਣੇਯ੍ਯੋ ਅਰਹਤ੍ਤਫਲਧਮ੍ਮੋ ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਅਕੁਪ੍ਪਧਮ੍ਮੋ. ਸੋਪਿ ਹਿ ਇਮਂ ਸਮਾਧਿਂ ਭਾਵੇਤਿ.

ਅਰਞ੍ਞਨਿਦ੍ਦੇਸੇ ਵਿਨਯਪਰਿਯਾਯੇਨ ਤਾਵ ‘‘ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਗਾਮਞ੍ਚ ਗਾਮੂਪਚਾਰਞ੍ਚ ਅਵਸੇਸਂ ਅਰਞ੍ਞ’’ਨ੍ਤਿ (ਪਾਰਾ. ੯੨) ਆਗਤਂ. ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਪਰਿਯਾਯੇਨ ਆਰਞ੍ਞਕਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘‘ਆਰਞ੍ਞਕਂ ਨਾਮ ਸੇਨਾਸਨਂ ਪਞ੍ਚਧਨੁਸਤਿਕਂ ਪਚ੍ਛਿਮ’’ਨ੍ਤਿ (ਪਾਚਿ. ੫੭੩) ਆਗਤਂ. ਵਿਨਯਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਾ ਪਨ ਉਭੋਪਿ ਪਰਿਯਾਯਦੇਸਨਾ ਨਾਮ, ਅਭਿਧਮ੍ਮੋ ਨਿਪ੍ਪਰਿਯਾਯਦੇਸਨਾਤਿ ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਰਿਯਾਯੇਨ (ਵਿਭ. ੫੨੯) ਅਰਞ੍ਞਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ ਬਹਿ ਇਨ੍ਦਖੀਲਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਇਨ੍ਦਖੀਲਤੋ ਬਹਿ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ ਬਹਿ ਇਨ੍ਦਖੀਲਨ੍ਤਿਪਿ ਪਾਠੋ, ਇਨ੍ਦਖੀਲਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਬਹੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਇਨ੍ਦਖੀਲੋਤਿ ਚੇਤ੍ਥ ਗਾਮਸ੍ਸ ਵਾ ਨਗਰਸ੍ਸ ਵਾ ਉਮ੍ਮਾਰੋ.

ਰੁਕ੍ਖਮੂਲਨਿਦ੍ਦੇਸੇ ਰੁਕ੍ਖਮੂਲਸ੍ਸ ਪਾਕਟਤ੍ਤਾ ਤਂ ਅਵਤ੍ਵਾਵ ਯਤ੍ਥਾਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਯਤ੍ਥਾਤਿ ਯਸ੍ਮਿਂ ਰੁਕ੍ਖਮੂਲੇ. ਆਸਨ੍ਤਿ ਨਿਸੀਦਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥਾਤਿ ਆਸਨਂ. ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਠਪਿਤਂ. ਮਞ੍ਚੋ ਵਾਤਿਆਦੀਨਿ ਆਸਨਸ੍ਸ ਪਭੇਦਵਚਨਾਨਿ. ਮਞ੍ਚੋਪਿ ਹਿ ਨਿਸਜ੍ਜਾਯਪਿ ਓਕਾਸਤ੍ਤਾ ਇਧ ਆਸਨੇਸੁ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਸੋ ਪਨ ਮਸਾਰਕਬੁਨ੍ਦਿਕਾਬਦ੍ਧਕੁਲ਼ੀਰਪਾਦਕਆਹਚ੍ਚਪਾਦਕਾਨਂ ਅਞ੍ਞਤਰੋ. ਪੀਠਂ ਤੇਸਂ ਅਞ੍ਞਤਰਮੇਵ. ਭਿਸੀਤਿ ਉਣ੍ਣਾਭਿਸਿਚੋਲ਼ਭਿਸਿਵਾਕਭਿਸਿਤਿਣਭਿਸਿਪਣ੍ਣਭਿਸੀਨਂ ਅਞ੍ਞਤਰਾ. ਤਟ੍ਟਿਕਾਤਿ ਤਾਲਪਣ੍ਣਾਦੀਹਿ ਚਿਨਿਤ੍ਵਾ ਕਤਾ. ਚਮ੍ਮਖਣ੍ਡੋਤਿ ਨਿਸਜ੍ਜਾਰਹੋ ਯੋ ਕੋਚਿ ਚਮ੍ਮਖਣ੍ਡੋ. ਤਿਣਸਨ੍ਥਰਾਦਯੋ ਤਿਣਾਦੀਨਿ ਗੁਮ੍ਬੇਤ੍ਵਾ ਕਤਾ. ਤਤ੍ਥਾਤਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਰੁਕ੍ਖਮੂਲੇ. ਚਙ੍ਕਮਤਿ ਵਾਤਿਆਦੀਹਿ ਰੁਕ੍ਖਮੂਲਸ੍ਸ ਚਤੁਇਰਿਯਾਪਥਪਵਤ੍ਤਨਯੋਗ੍ਯਤਾ ਕਥਿਤਾ. ‘‘ਯਤ੍ਥਾ’’ਤਿਆਦੀਹਿ ਸਬ੍ਬਪਦੇਹਿ ਰੁਕ੍ਖਮੂਲਸ੍ਸ ਸਨ੍ਦਚ੍ਛਾਯਤਾ ਜਨਵਿਵਿਤ੍ਤਤਾ ਚ ਵੁਤ੍ਤਾ ਹੋਤਿ. ਕੇਨਚੀਤਿ ਕੇਨਚਿ ਸਮੂਹੇਨ. ਤਂ ਸਮੂਹਂ ਭਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਨ੍ਤੋ ਗਹਟ੍ਠੇਹਿ ਵਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤੇਹਿ ਵਾਤਿ ਆਹ. ਅਨਾਕਿਣ੍ਣਨ੍ਤਿ ਅਸਂਕਿਣ੍ਣਂ ਅਸਮ੍ਬਾਧਂ. ਯਸ੍ਸ ਸੇਨਾਸਨਸ੍ਸ ਸਮਨ੍ਤਾ ਗਾਵੁਤਮ੍ਪਿ ਅਡ੍ਢਯੋਜਨਮ੍ਪਿ ਪਬ੍ਬਤਗਹਨਂ ਵਨਗਹਨਂ ਨਦੀਗਹਨਂ ਹੋਤਿ, ਨ ਕੋਚਿ ਅਵੇਲਾਯ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤੁਂ ਸਕ੍ਕੋਤਿ, ਇਦਂ ਸਨ੍ਤਿਕੇਪਿ ਅਨਾਕਿਣ੍ਣਂ ਨਾਮ. ਯਂ ਪਨ ਅਡ੍ਢਯੋਜਨਿਕਂ ਵਾ ਯੋਜਨਿਕਂ ਵਾ ਹੋਤਿ, ਇਦਂ ਦੂਰਤਾਯ ਏਵ ਅਨਾਕਿਣ੍ਣਂ ਨਾਮ.

ਵਿਹਾਰੋਤਿ ਅਡ੍ਢਯੋਗਾਦਿਮੁਤ੍ਤਕੋ ਅਵਸੇਸਾਵਾਸੋ. ਅਡ੍ਢਯੋਗੋਤਿ ਸੁਪਣ੍ਣਵਙ੍ਕਗੇਹਂ. ਪਾਸਾਦੋਤਿ ਦ੍ਵੇ ਕਣ੍ਣਿਕਾ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਕਤੋ ਦੀਘਪਾਸਾਦੋ. ਹਮ੍ਮਿਯਨ੍ਤਿ ਉਪਰਿਆਕਾਸਤਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਕੂਟਾਗਾਰਪਾਸਾਦੋਯੇਵ. ਗੁਹਾਤਿ ਇਟ੍ਠਕਾਗੁਹਾ ਸਿਲਾਗੁਹਾ ਦਾਰੁਗੁਹਾ ਪਂਸੁਗੁਹਾਤਿ ਏਵਞ੍ਹਿ ਖਨ੍ਧਕਟ੍ਠਕਥਾਯਂ (ਚੂਲ਼ਵ. ਅਟ੍ਠ. ੨੯੪) ਵੁਤ੍ਤਂ. ਵਿਭਙ੍ਗਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਪਨ ਵਿਹਾਰੋਤਿ ਸਮਨ੍ਤਾ ਪਰਿਹਾਰਪਥਂ ਅਨ੍ਤੋਯੇਵ ਰਤ੍ਤਿਟ੍ਠਾਨਦਿਵਾਟ੍ਠਾਨਾਨਿ ਚ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਕਤਸੇਨਾਸਨਂ. ਗੁਹਾਤਿ ਭੂਮਿਗੁਹਾ, ਯਤ੍ਥ ਰਤ੍ਤਿਨ੍ਦਿਵਂ ਦੀਪਂ ਲਦ੍ਧੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਪਬ੍ਬਤਗੁਹਾ ਵਾ ਭੂਮਿਗੁਹਾ ਵਾਤਿ ਇਦਂ ਦ੍ਵਯਂ ਵਿਸੇਸੇਤ੍ਵਾ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਮਾਤਿਕਾਯ ਸਬ੍ਬਕਾਲਸਾਧਾਰਣਲਕ੍ਖਣਵਸੇਨ ‘‘ਨਿਸੀਦਤੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤਮਾਨਵਚਨਂ ਕਤਂ, ਇਧ ਪਨ ਨਿਸਿਨ੍ਨਸ੍ਸ ਭਾਵਨਾਰਮ੍ਭਸਬ੍ਭਾਵਤੋ ਨਿਸਜ੍ਜਾਰਮ੍ਭਪਰਿਯੋਸਾਨਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋਤਿ ਨਿਟ੍ਠਾਨਵਚਨਂ ਕਤਂ. ਯਸ੍ਮਾ ਪਨ ਉਜੁਂ ਕਾਯਂ ਪਣਿਧਾਯ ਨਿਸਿਨ੍ਨਸ੍ਸ ਕਾਯੋ ਉਜੁਕੋ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨੇ ਆਦਰਂ ਅਕਤ੍ਵਾ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਮ ਏਵ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਉਜੁਕੋਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਠਿਤੋ ਸੁਪਣਿਹਿਤੋਤਿ ਉਜੁਕਂ ਪਣਿਹਿਤਤ੍ਤਾ ਉਜੁਕੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਠਿਤੋ, ਨ ਸਯਮੇਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਪਰਿਗ੍ਗਹਟ੍ਠੋਤਿ ਪਰਿਗ੍ਗਹਿਤਟ੍ਠੋ. ਕਿਂ ਪਰਿਗ੍ਗਹਿਤਂ? ਨਿਯ੍ਯਾਨਂ. ਕਿਂ ਨਿਯ੍ਯਾਨਂ? ਆਨਾਪਾਨਸ੍ਸਤਿਸਮਾਧਿਯੇਵ ਯਾਵ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗਾ ਨਿਯ੍ਯਾਨਂ. ਤੇਨਾਹਨਿਯ੍ਯਾਨਟ੍ਠੋਤਿ ਮੁਖਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਜੇਟ੍ਠਕਤ੍ਥਵਸੇਨ ਸਂਸਾਰਤੋ ਨਿਯ੍ਯਾਨਟ੍ਠੋ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਉਪਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠੋਤਿ ਸਭਾਵਟ੍ਠੋਯੇਵ. ਸਬ੍ਬੇਹਿ ਪਨੇਤੇਹਿ ਪਦੇਹਿ ਪਰਿਗ੍ਗਹਿਤਨਿਯ੍ਯਾਨਂ ਸਤਿਂ ਕਤ੍ਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ ਵੁਤ੍ਤੋ ਹੋਤਿ. ਕੇਚਿ ਪਨ ‘‘ਪਰਿਗ੍ਗਹਟ੍ਠੋਤਿ ਸਤਿਯਾ ਪਰਿਗ੍ਗਹਟ੍ਠੋ, ਨਿਯ੍ਯਾਨਟ੍ਠੋਤਿ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸਾਨਂ ਪਵਿਸਨਨਿਕ੍ਖਮਨਦ੍ਵਾਰਟ੍ਠੋ’’ਤਿ ਵਣ੍ਣਯਨ੍ਤਿ. ਪਰਿਗ੍ਗਹਿਤਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸਨਿਯ੍ਯਾਨਂ ਸਤਿਂ ਉਪਟ੍ਠਪੇਤ੍ਵਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ.

੧੬੫. ਬਾਤ੍ਤਿਂਸਾਯ ਆਕਾਰੇਹੀਤਿ ਤਾਸੁ ਤਾਸੁ ਅਵਤ੍ਥਾਸੁ ਯਥਾਕ੍ਕਮੇਨ ਲਬ੍ਭਮਾਨਾਨਂ ਅਨਵਸੇਸਪਰਿਯਾਦਾਨਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਦੀਘਂ ਅਸ੍ਸਾਸਵਸੇਨਾਤਿ ਮਾਤਿਕਾਯ ‘‘ਦੀਘ’’ਨ੍ਤਿਵੁਤ੍ਤਅਸ੍ਸਾਸਵਸੇਨ. ਏਵਂ ਸੇਸੇਸੁ. ਏਕਗ੍ਗਤਨ੍ਤਿ ਏਕਗ੍ਗਭਾਵਂ. ਅਵਿਕ੍ਖੇਪਨ੍ਤਿ ਅਵਿਕ੍ਖਿਪਨਂ. ਏਕਗ੍ਗਤਾ ਏਵ ਹਿ ਨਾਨਾਰਮ੍ਮਣੇਸੁ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਵਿਕ੍ਖਿਪਨਤੋ ਅਵਿਕ੍ਖੇਪੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਪਜਾਨਤੋਤਿ ਅਸਮ੍ਮੋਹਵਸੇਨ ਪਜਾਨਨ੍ਤਸ੍ਸ, ਵਿਨ੍ਦਨ੍ਤਸ੍ਸਾਤਿ ਵਾ ਅਤ੍ਥੋ. ‘‘ਅਵਿਕ੍ਖੇਪੋ ਮੇ ਪਟਿਲਦ੍ਧੋ’’ਤਿ ਆਰਮ੍ਮਣਕਰਣਵਸੇਨ ਪਜਾਨਨ੍ਤਸ੍ਸ ਵਾ. ਤਾਯ ਸਤਿਯਾਤਿ ਤਾਯ ਉਪਟ੍ਠਿਤਾਯ ਸਤਿਯਾ. ਤੇਨ ਞਾਣੇਨਾਤਿ ਤੇਨ ਅਵਿਕ੍ਖੇਪਜਾਨਨਞਾਣੇਨ. ਸਤੋ ਕਾਰੀ ਹੋਤੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਯਸ੍ਮਾ ਞਾਣਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਏਵ ਸਤਿ ਸਤੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਾ, ਯਥਾਹ – ‘‘ਸਤਿਮਾ ਹੋਤਿ ਪਰਮੇਨ ਸਤਿਨੇਪਕ੍ਕੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ’’ਤਿ (ਵਿਭ. ੪੬੭). ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਸਤੋ’’ਤਿ ਵਚਨੇਨੇਵ ਞਾਣਮ੍ਪਿ ਗਹਿਤਮੇਵ ਹੋਤਿ.

੧੬੬. ਅਦ੍ਧਾਨਸਙ੍ਖਾਤੇਤਿ ਦੀਘਸਙ੍ਖਾਤੇ ਕਾਲੇ. ਦੀਘੋ ਹਿ ਮਗ੍ਗੋ ਅਦ੍ਧਾਨੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਅਯਮ੍ਪਿ ਕਾਲੋ ਦੀਘਤ੍ਤਾ ਅਦ੍ਧਾਨੋ ਵਿਯ ਅਦ੍ਧਾਨੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋ. ‘‘ਅਸ੍ਸਸਤੀ’’ਤਿ ਚ ‘‘ਪਸ੍ਸਸਤੀ’’ਤਿ ਚ ਅਸ੍ਸਾਸਞ੍ਚ ਪਸ੍ਸਾਸਞ੍ਚ ਵਿਸੁਂ ਵਿਸੁਂ ਵਤ੍ਵਾਪਿ ਭਾਵਨਾਯ ਨਿਰਨ੍ਤਰਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ‘‘ਅਸ੍ਸਸਤਿਪਿ ਪਸ੍ਸਸਤਿਪੀ’’ਤਿ ਪੁਨ ਸਮਾਸੇਤ੍ਵਾ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਛਨ੍ਦੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਭਾਵਨਾਭਿਵੁਦ੍ਧਿਯਾ ਭਿਯ੍ਯੋਭਾਵਾਯ ਛਨ੍ਦੋ ਜਾਯਤਿ. ਸੁਖੁਮਤਰਨ੍ਤਿ ਪਸ੍ਸਮ੍ਭਨਸਬ੍ਭਾਵਤੋ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਪਾਮੋਜ੍ਜਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਭਾਵਨਾਪਾਰਿਪੂਰਿਯਾ ਪੀਤਿ ਜਾਯਤਿ. ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸਾਪਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਵਿਵਤ੍ਤਤੀਤਿ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸੇ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਪਟਿਭਾਗਨਿਮਿਤ੍ਤੇ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤੇ ਪਕਤਿਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸਤੋ ਚਿਤ੍ਤਂ ਨਿਵਤ੍ਤਤਿ. ਉਪੇਕ੍ਖਾ ਸਣ੍ਠਾਤੀਤਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਪਟਿਭਾਗਨਿਮਿਤ੍ਤੇ ਉਪਚਾਰਪ੍ਪਨਾਸਮਾਧਿਪਤ੍ਤਿਯਾ ਪੁਨ ਸਮਾਧਾਨੇ ਬ੍ਯਾਪਾਰਾਭਾਵਤੋ ਤਤ੍ਰਮਜ੍ਝਤ੍ਤੁਪੇਕ੍ਖਾ ਸਣ੍ਠਾਤਿ ਨਾਮ. ਨਵਹਾਕਾਰੇਹੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਭਾਵਨਾਰਮ੍ਭਤੋ ਪਭੁਤਿ ਪੁਰੇ ਛਨ੍ਦੁਪ੍ਪਾਦਾ ‘‘ਅਸ੍ਸਸਤਿਪਿ ਪਸ੍ਸਸਤਿਪੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾ ਤਯੋ ਆਕਾਰਾ, ਛਨ੍ਦੁਪ੍ਪਾਦਤੋ ਪਭੁਤਿ ਪੁਰੇ ਪਾਮੋਜ੍ਜੁਪ੍ਪਾਦਾ ਤਯੋ, ਪਾਮੋਜ੍ਜੁਪ੍ਪਾਦਤੋ ਪਭੁਤਿ ਤਯੋਤਿ ਨਵ ਆਕਾਰਾ. ਕਾਯੋਤਿ ਚੁਣ੍ਣਵਿਚੁਣ੍ਣਾਪਿ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸਾ ਸਮੂਹਟ੍ਠੇਨ ਕਾਯੋ. ਪਕਤਿਅਸ੍ਸਾਸਪਕਤਿਪਸ੍ਸਾਸੇ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਨਿਮਿਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸਾਤਿ ਨਾਮਂ ਲਭਤਿ. ਉਪਟ੍ਠਾਨਂ ਸਤੀਤਿ ਤਂ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਉਪੇਚ੍ਚ ਤਿਟ੍ਠਤੀਤਿ ਸਤਿ ਉਪਟ੍ਠਾਨਂ ਨਾਮ. ਅਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਞਾਣਨ੍ਤਿ ਸਮਥਵਸੇਨ ਨਿਮਿਤ੍ਤਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ, ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਵਸੇਨ ਨਾਮਕਾਯਰੂਪਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਞਾਣਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਕਾਯੋ ਉਪਟ੍ਠਾਨਨ੍ਤਿ ਸੋ ਕਾਯੋ ਉਪੇਚ੍ਚ ਤਿਟ੍ਠਤਿ ਏਤ੍ਥ ਸਤੀਤਿ ਉਪਟ੍ਠਾਨਂ ਨਾਮ. ਨੋ ਸਤੀਤਿ ਸੋ ਕਾਯੋ ਸਤਿ ਨਾਮ ਨ ਹੋਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤਾਯ ਸਤਿਯਾਤਿ ਇਦਾਨਿ ਵੁਤ੍ਤਾਯ ਸਤਿਯਾ. ਤੇਨ ਞਾਣੇਨਾਤਿ ਇਦਾਨੇਵ ਵੁਤ੍ਤੇਨ ਞਾਣੇਨ. ਤਂ ਕਾਯਂ ਅਨੁਪਸ੍ਸਤੀਤਿ ਸਮਥਵਿਪਸ੍ਸਨਾਵਸੇਨ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਂ ਕਾਯਂ ਅਨੁਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਝਾਨਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਞਾਣੇਨ ਵਾ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣੇਨ ਵਾ ਪਸ੍ਸਤਿ.

ਮਾਤਿਕਾਯ ਕਾਯਾਦੀਨਂ ਪਦਾਨਂ ਅਭਾਵੇਪਿ ਇਮਸ੍ਸ ਚਤੁਕ੍ਕਸ੍ਸ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਇਦਾਨਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ‘‘ਕਾਯੇ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਭਾਵਨਾ’’ਤਿ ਵਚਨਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਕਾਯਪਦਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਕਤੋ. ਕਾਯੇ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਤਿ ਬਹੁਵਿਧੇ ਕਾਯੇ ਤਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸ ਕਾਯਸ੍ਸ ਅਨੁਪਸ੍ਸਨਾ. ਅਥ ਵਾ ਕਾਯੇ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ, ਨ ਅਞ੍ਞਧਮ੍ਮਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਅਨਿਚ੍ਚਦੁਕ੍ਖਾਨਤ੍ਤਾਸੁਭਭੂਤੇ ਕਾਯੇ ਨ ਨਿਚ੍ਚਸੁਖਤ੍ਤਸੁਭਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ, ਅਥ ਖੋ ਅਨਿਚ੍ਚਦੁਕ੍ਖਾਨਤ੍ਤਾਸੁਭਤੋ ਕਾਯਸ੍ਸੇਵ ਅਨੁਪਸ੍ਸਨਾ. ਅਥ ਵਾ ਕਾਯੇ ਅਹਨ੍ਤਿ ਵਾ ਮਮਨ੍ਤਿ ਵਾ ਇਤ੍ਥੀਤਿ ਵਾ ਪੁਰਿਸੋਤਿ ਵਾ ਗਹੇਤਬ੍ਬਸ੍ਸ ਕਸ੍ਸਚਿ ਅਨਨੁਪਸ੍ਸਨਤੋ ਤਸ੍ਸੇਵ ਕਾਯਮਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਨੁਪਸ੍ਸਨਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਉਪਰਿ ਵੇਦਨਾਸੁ ਵੇਦਨਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਤਿਆਦੀਸੁ ਤੀਸੁਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ. ਸਤਿਯੇਵ ਉਪਟ੍ਠਾਨਂ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਂ, ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਂ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਂ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਂ, ਤਸ੍ਸ ਭਾਵਨਾ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਭਾਵਨਾ.

੧੬੭. ਤਂ ਕਾਯਨ੍ਤਿ ਅਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠੇਪਿ ਨਾਮਰੂਪਕਾਯੇ ਕਾਯਸਦ੍ਦੇਨ ਤਸ੍ਸਾਪਿ ਸਙ੍ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠਂ ਵਿਯ ਕਤ੍ਵਾ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਨਿਚ੍ਚਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਦਯੋ ਹਿ ਨਾਮਰੂਪਕਾਯੇ ਏਵ ਲਬ੍ਭਨ੍ਤਿ, ਨ ਨਿਮਿਤ੍ਤਕਾਯੇ. ਅਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਚ ਭਾਵਨਾ ਚ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਥਾ ਏਵ. ਦੀਘਂ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸਵਸੇਨਾਤਿਆਦਿ ਆਨਾਪਾਨਸ੍ਸਤਿਭਾਵਨਾਯ ਆਨਿਸਂਸਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਸ੍ਸਾ ਹਿ ਸਤਿਵੇਪੁਲ੍ਲਤਾਞਾਣਵੇਪੁਲ੍ਲਤਾ ਚ ਆਨਿਸਂਸੋ. ਤਤ੍ਥ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਏਕਗ੍ਗਤਂ ਅਵਿਕ੍ਖੇਪਂ ਪਜਾਨਤੋਤਿ ਪਟਿਲਦ੍ਧਜ੍ਝਾਨਸ੍ਸ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਕਾਲੇ ਚਿਤ੍ਤੇਕਗ੍ਗਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਵਿਦਿਤਾ ਵੇਦਨਾਤਿ ਸਾਮਞ੍ਞਤੋ ਉਦਯਦਸ੍ਸਨੇਨ ਵਿਦਿਤਾ ਵੇਦਨਾ. ਵਿਦਿਤਾ ਉਪਟ੍ਠਹਨ੍ਤੀਤਿ ਖਯਤੋ ਵਯਤੋ ਸੁਞ੍ਞਤੋ ਵਿਦਿਤਾ ਉਪਟ੍ਠਹਨ੍ਤਿ. ਵਿਦਿਤਾ ਅਬ੍ਭਤ੍ਥਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੀਤਿ ਸਾਮਞ੍ਞਤੋ ਵਯਦਸ੍ਸਨੇਨ ਵਿਦਿਤਾ ਵਿਨਾਸਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਭਿਜ੍ਜਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸਞ੍ਞਾਵਿਤਕ੍ਕੇਸੁਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ. ਇਮੇਸੁ ਪਨ ਤੀਸੁ ਵੁਤ੍ਤੇਸੁ ਸੇਸਾ ਰੂਪਧਮ੍ਮਾਪਿ ਵੁਤ੍ਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਕਸ੍ਮਾ ਪਨ ਇਮੇ ਤਯੋ ਏਵ ਵੁਤ੍ਤਾਤਿ ਚੇ? ਦੁਪ੍ਪਰਿਗ੍ਗਹਤ੍ਤਾ. ਵੇਦਨਾਸੁ ਤਾਵ ਸੁਖਦੁਕ੍ਖਾ ਪਾਕਟਾ, ਉਪੇਕ੍ਖਾ ਪਨ ਸੁਖੁਮਾ ਦੁਪ੍ਪਰਿਗ੍ਗਹਾ, ਨ ਸੁਟ੍ਠੁ ਪਾਕਟਾ. ਸਾਪਿ ਚਸ੍ਸ ਪਾਕਟਾ ਹੋਤਿ, ਸਞ੍ਞਾ ਆਕਾਰਮਤ੍ਤਗ੍ਗਾਹਕਤ੍ਤਾ ਨ ਯਥਾਸਭਾਵਗ੍ਗਾਹਿਨੀ. ਸਾ ਚ ਸਭਾਵਸਾਮਞ੍ਞਲਕ੍ਖਣਗ੍ਗਾਹਕੇਨ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣੇਨ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਅਤਿ ਵਿਯ ਅਪਾਕਟਾ. ਸਾਪਿ ਚਸ੍ਸ ਪਾਕਟਾ ਹੋਤਿ, ਵਿਤਕ੍ਕੋ ਞਾਣਪਤਿਰੂਪਕਤ੍ਤਾ ਞਾਣਤੋ ਵਿਸੁਂ ਕਤ੍ਵਾ ਦੁਪ੍ਪਰਿਗ੍ਗਹੋ. ਞਾਣਪਤਿਰੂਪਕੋ ਹਿ ਵਿਤਕ੍ਕੋ. ਯਥਾਹ – ‘‘ਯਾ ਚਾਵੁਸੋ ਵਿਸਾਖ, ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ ਯੋ ਚ ਸਮ੍ਮਾਸਙ੍ਕਪ੍ਪੋ, ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਪਞ੍ਞਾਕ੍ਖਨ੍ਧੇ ਸਙ੍ਗਹਿਤਾ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੧.੪੬੨). ਸੋਪਿ ਚਸ੍ਸ ਵਿਤਕ੍ਕੋ ਪਾਕਟੋ ਹੋਤੀਤਿ ਏਵਂ ਦੁਪ੍ਪਰਿਗ੍ਗਹੇਸੁ ਵੁਤ੍ਤੇਸੁ ਸੇਸਾ ਵੁਤ੍ਤਾਵ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ. ਇਮੇਸਂ ਪਨ ਪਦਾਨਂ ਨਿਦ੍ਦੇਸੇ ਕਥਂ ਵਿਦਿਤਾ ਵੇਦਨਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤੀਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਤਂ ਅਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾਵ ਵੇਦਨੁਪ੍ਪਾਦਸ੍ਸ ਵਿਦਿਤਤ੍ਤੇਯੇਵ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਿਤੇ ਵੇਦਨਾਯ ਵਿਦਿਤਤ੍ਤਂ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਿਤਂ ਹੋਤੀਤਿ ਕਥਂ ਵੇਦਨਾਯ ਉਪ੍ਪਾਦੋ ਵਿਦਿਤੋ ਹੋਤੀਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਸੇਸੇਸੁਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ. ਅਵਿਜ੍ਜਾਸਮੁਦਯਾ ਅਵਿਜ੍ਜਾਨਿਰੋਧਾਤਿਆਦਯੋ ਹੇਟ੍ਠਾ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਥਾ ਏਵ. ਇਮਿਨਾਵ ਨਯੇਨ ਸਞ੍ਞਾਵਿਤਕ੍ਕਾਪਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਵਿਤਕ੍ਕਵਾਰੇ ਪਨ ‘‘ਫਸ੍ਸਸਮੁਦਯਾ ਫਸ੍ਸਨਿਰੋਧਾ’’ਤਿ ਅਵਤ੍ਵਾ ਫਸ੍ਸਟ੍ਠਾਨੇ ਸਞ੍ਞਾਸਮੁਦਯਾ ਸਞ੍ਞਾਨਿਰੋਧਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਂ ਕਸ੍ਮਾ ਇਤਿ ਚੇ? ਸਞ੍ਞਾਮੂਲਕਤ੍ਤਾ ਵਿਤਕ੍ਕਸ੍ਸ. ‘‘ਸਞ੍ਞਾਨਾਨਤ੍ਤਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਸਙ੍ਕਪ੍ਪਨਾਨਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ (ਦੀ. ਨਿ. ੩.੩੫੯) ਹਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋਤਿਆਦੀਸੁ ਚ ‘‘ਵੇਦਨਂ ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਤਸ੍ਮਿਂ ਤਸ੍ਮਿਂ ਵਾਰੇ ਸੋ ਸੋਯੇਵ ਧਮ੍ਮੋ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬੋ. ਯਸ੍ਮਾ ਪਨ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਵੇਦਨਾ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਕਿਚ੍ਚਕਰਣੇ ਅਸਮਤ੍ਥਤ੍ਤਾ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਯ ਅਨੁਪਕਾਰਿਕਾ, ਤਸ੍ਮਾਯੇਵ ਚ ਬੋਧਿਪਕ੍ਖਿਯਧਮ੍ਮੇਸੁ ਨਾਗਤਾ. ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾਯ ਪਨ ਸਞ੍ਞਾਯ ਕਿਚ੍ਚਮੇਵ ਅਪਰਿਬ੍ਯਤ੍ਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਾ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਯ ਏਕਨ੍ਤਮਨੁਪਕਾਰਿਕਾ ਏਵ. ਵਿਤਕ੍ਕਂ ਪਨ ਵਿਨਾ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਕਿਚ੍ਚਮੇਵ ਨਤ੍ਥਿ. ਵਿਤਕ੍ਕਸਹਾਯਾ ਹਿ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾ ਸਕਕਿਚ੍ਚਂ ਕਰੋਤਿ. ਯਥਾਹ –

‘‘ਪਞ੍ਞਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਧਮ੍ਮਤਾਯ ਅਨਿਚ੍ਚਂ ਦੁਕ੍ਖਮਨਤ੍ਤਾਤਿ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਨਿਚ੍ਛੇਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਤਿ, ਵਿਤਕ੍ਕੇ ਪਨ ਆਕੋਟੇਤ੍ਵਾ ਆਕੋਟੇਤ੍ਵਾ ਦੇਨ੍ਤੇ ਸਕ੍ਕੋਤਿ. ਕਥਂ? ਯਥਾ ਹਿ ਹੇਰਞ੍ਞਿਕੋ ਕਹਾਪਣਂ ਹਤ੍ਥੇ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬਭਾਗੇਸੁ ਓਲੋਕੇਤੁਕਾਮੋ ਸਮਾਨੋਪਿ ਨ ਚਕ੍ਖੁਤਲੇਨੇਵ ਪਰਿਵਤ੍ਤੇਤੁਂ ਸਕ੍ਕੋਤਿ, ਅਙ੍ਗੁਲਿਪਬ੍ਬੇਹਿ ਪਨ ਪਰਿਵਤ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਪਰਿਵਤ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਇਤੋ ਚਿਤੋ ਚ ਓਲੋਕੇਤੁਂ ਸਕ੍ਕੋਤਿ, ਏਵਮੇਵ ਨ ਪਞ੍ਞਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਧਮ੍ਮਤਾਯ ਅਨਿਚ੍ਚਾਦਿਵਸੇਨ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਨਿਚ੍ਛੇਤੁਂ ਸਕ੍ਕੋਤਿ, ਅਭਿਨਿਰੋਪਨਲਕ੍ਖਣੇਨ ਪਨ ਆਹਨਨਪਰਿਯਾਹਨਨਰਸੇਨ ਵਿਤਕ੍ਕੇਨ ਆਕੋਟੇਨ੍ਤੇਨ ਵਿਯ ਪਰਿਵਤ੍ਤੇਨ੍ਤੇਨ ਵਿਯ ਚ ਆਦਾਯਾਦਾਯ ਦਿਨ੍ਨਮੇਵ ਨਿਚ੍ਛੇਤੁਂ ਸਕ੍ਕੋਤੀ’’ਤਿ (ਵਿਸੁਦ੍ਧਿ. ੨.੫੬੮).

ਤਸ੍ਮਾ ਵੇਦਨਾਸਞ੍ਞਾਨਂ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਯ ਅਨੁਪਕਾਰਤ੍ਤਾ ਲਕ੍ਖਣਮਤ੍ਤਵਸੇਨੇਵ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਵੇਦਨਾਯ ਸਞ੍ਞਾਯਾ’’ਤਿ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਏਕਵਚਨੇਨ ਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਕਤੋ. ਯਤ੍ਤਕੋ ਪਨ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਯ ਭੇਦੋ, ਤਤ੍ਤਕੋ ਏਵ ਵਿਤਕ੍ਕਸ੍ਸਾਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਵਿਤਕ੍ਕਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਬਹੁਵਚਨੇਨ ਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਕਤੋਤਿ ਵਤ੍ਤੁਂ ਯੁਜ੍ਜਤਿ.

੧੬੮. ਪੁਨ ਦੀਘਂ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸਵਸੇਨਾਤਿਆਦਿ ਆਨਾਪਾਨਸ੍ਸਤਿਭਾਵਨਾਯ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਭਾਵਨਾਫਲਞ੍ਚ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਤ੍ਥ ਸਮੋਧਾਨੇਤੀਤਿ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਠਪੇਤਿ, ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਤੀਤਿ ਵਾ ਅਤ੍ਥੋ. ਸਮੋਦਹਨਬ੍ਯਾਪਾਰਾਭਾਵੇਪਿ ਭਾਵਨਾਪਾਰਿਪੂਰਿਯਾ ਏਵ ਸਮੋਦਹਤਿ ਨਾਮ. ਗੋਚਰਨ੍ਤਿ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਕ੍ਖਣੇ ਸਙ੍ਖਾਰਾਰਮ੍ਮਣਂ, ਮਗ੍ਗਕ੍ਖਣੇ ਫਲਕ੍ਖਣੇ ਚ ਨਿਬ੍ਬਾਨਾਰਮ੍ਮਣਂ. ਸਮਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ਸਮਮੇਵ ਅਤ੍ਥੋ, ਸਮਸ੍ਸ ਵਾ ਅਤ੍ਥੋਤਿ ਸਮਤ੍ਥੋ. ਤਂ ਸਮਤ੍ਥਂ. ਸੇਸੇਸੁਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ. ਮਗ੍ਗਂ ਸਮੋਧਾਨੇਤੀਤਿ ਮਗ੍ਗਫਲਕ੍ਖਣੇਯੇਵ ਗੋਚਰਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਮੇਵ. ਅਯਂ ਪੁਗ੍ਗਲੋਤਿ ਆਨਾਪਾਨਸ੍ਸਤਿਭਾਵਨਂ ਅਨੁਯੁਤ੍ਤੋ ਯੋਗਾਵਚਰੋਵ. ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਆਰਮ੍ਮਣੇਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਨ ‘‘ਕਾਯੇ’’ਤਿਪਦੇਨ ਸਙ੍ਗਹਿਤੇ ਨਾਮਰੂਪਕਾਯਸਙ੍ਖਾਤੇ ਸਙ੍ਖਤਾਰਮ੍ਮਣੇ ਤੇਨੇਵ ਕਮੇਨ ਮਗ੍ਗੇ ਨਿਬ੍ਬਾਨਾਰਮ੍ਮਣੇ ਚ. ਯਂ ਤਸ੍ਸਾਤਿਆਦੀਹਿ ਆਰਮ੍ਮਣਗੋਚਰਸਦ੍ਦਾਨਂ ਏਕਤ੍ਥਤਾ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਤਸ੍ਸਾਤਿ ਤਸ੍ਸ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ. ਪਜਾਨਾਤੀਤਿ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਪਜਾਨਨਾ ਪਞ੍ਞਾਤਿ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਪਞ੍ਞਾਯ ਪਜਾਨਾਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਆਰਮ੍ਮਣਸ੍ਸ ਉਪਟ੍ਠਾਨਨ੍ਤਿ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਕ੍ਖਣੇ ਸਙ੍ਖਾਰਾਰਮ੍ਮਣਸ੍ਸ, ਮਗ੍ਗਫਲਕ੍ਖਣੇ ਨਿਬ੍ਬਾਨਾਰਮ੍ਮਣਸ੍ਸ ਉਪਟ੍ਠਾਨਂ ਸਤਿ. ਏਤ੍ਥ ਚ ਕਮ੍ਮਤ੍ਥੇ ਸਾਮਿਵਚਨਂ ਯਥਾ ਰਞ੍ਞੋ ਉਪਟ੍ਠਾਨਨ੍ਤਿ. ਅਵਿਕ੍ਖੇਪੋਤਿ ਸਮਾਧਿ. ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਨ੍ਤਿ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਸਙ੍ਖਾਰਾਰਮ੍ਮਣਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਾਰਮ੍ਮਣਞ੍ਚ. ਤਞ੍ਹਿ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਚਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਂ. ਵੋਦਾਨਨ੍ਤਿ ਞਾਣਂ. ਤਞ੍ਹਿ ਵੋਦਾਯਤਿ ਵਿਸੁਜ੍ਝਤਿ ਤੇਨ ਚਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵੋਦਾਨਂ. ਲੀਨਪਕ੍ਖਿਕੋ ਸਮਾਧਿ ਅਲੀਨਭਾਵਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਸਮਭੂਤਤ੍ਤਾ ਸਮਂ, ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਪਕ੍ਖਿਕਂ ਞਾਣਂ ਅਨੁਦ੍ਧਤਭਾਵਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਸਮਭੂਤਤ੍ਤਾ ਸਮਂ. ਤੇਨ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਮਗ੍ਗਫਲਕ੍ਖਣੇਸੁ ਸਮਥਵਿਪਸ੍ਸਨਾਨਂ ਯੁਗਨਦ੍ਧਤਾ ਵੁਤ੍ਤਾ ਹੋਤਿ. ਸਤਿ ਪਨ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥਿਕਤ੍ਤਾ ਤਦੁਭਯਸਮਤਾਯ ਉਪਕਾਰਿਕਾਤਿ ਸਮਂ, ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਸਮਤਾਧਿਟ੍ਠਾਨਤ੍ਤਾ ਸਮਂ. ਅਨਵਜ੍ਜਟ੍ਠੋਤਿ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਯ ਅਨਵਜ੍ਜਸਭਾਵੋ. ਨਿਕ੍ਲੇਸਟ੍ਠੋਤਿ ਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਨਿਕ੍ਕਿਲੇਸਸਭਾਵੋ. ਨਿਕ੍ਕਿਲੇਸਟ੍ਠੋਤਿ ਵਾ ਪਾਠੋ. ਵੋਦਾਨਟ੍ਠੋਤਿ ਫਲਸ੍ਸ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਸਭਾਵੋ. ਪਰਮਟ੍ਠੋਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਸ੍ਸ ਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮੁਤ੍ਤਮਸਭਾਵੋ. ਪਟਿਵਿਜ੍ਝਤੀਤਿ ਤਂ ਤਂ ਸਭਾਵਂ ਅਸਮ੍ਮੋਹਤੋ ਪਟਿਵਿਜ੍ਝਤਿ. ਏਤ੍ਥ ਚ ‘‘ਆਰਮ੍ਮਣਸ੍ਸ ਉਪਟ੍ਠਾਨ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਹਿ ਸਮ੍ਮਾ ਪਟਿਵੇਧੋ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਏਤ੍ਥੇਵ ਚ ਵੋਦਾਨਟ੍ਠਪਟਿਵੇਧਸ੍ਸ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਤੇਨ ਏਕਲਕ੍ਖਣਾ ਅਨਵਜ੍ਜਟ੍ਠਨਿਕ੍ਕਿਲੇਸਟ੍ਠਪਰਮਟ੍ਠਾ ਲਕ੍ਖਣਹਾਰਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਾਯੇਵ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਯਥਾਹ –

‘‘ਵੁਤ੍ਤਮ੍ਹਿ ਏਕਧਮ੍ਮੇ, ਯੇ ਧਮ੍ਮਾ ਏਕਲਕ੍ਖਣਾ ਕੇਚਿ;

ਵੁਤ੍ਤਾ ਭਵਨ੍ਤਿ ਸਬ੍ਬੇ, ਸੋ ਹਾਰੋ ਲਕ੍ਖਣੋ ਨਾਮਾ’’ਤਿ. (ਨੇਤ੍ਤਿ. ੪.੫ ਨਿਦ੍ਦੇਸਵਾਰ);

ਅਨਵਜ੍ਜਟ੍ਠੋ ਨਿਕ੍ਕਿਲੇਸਟ੍ਠੋ ਚੇਤ੍ਥ ਅਵਿਕ੍ਖੇਪਸਙ੍ਖਾਤਸ੍ਸ ਸਮਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥੋ ਪਯੋਜਨਨ੍ਤਿ ਸਮਤ੍ਥੋ, ਵੋਦਾਨਟ੍ਠੋ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਮਗ੍ਗਵੋਦਾਨਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਸਮਮੇਵ ਅਤ੍ਥੋਤਿ ਸਮਤ੍ਥੋ, ਫਲਵੋਦਾਨਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਮਗ੍ਗਵੋਦਾਨਸਙ੍ਖਾਤਸ੍ਸ ਸਮਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥੋਤਿ ਸਮਤ੍ਥੋ, ਪਰਮਟ੍ਠੋ ਪਨ ਸਮਮੇਵ ਅਤ੍ਥੋਤਿ ਵਾ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪਯੋਜਨਤ੍ਤਾ ਸਬ੍ਬਸ੍ਸ ਸਮਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥੋਤਿ ਵਾ ਸਮਤ੍ਥੋ, ਤਂ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰਂ ਸਮਞ੍ਚ ਸਮਤ੍ਥਞ੍ਚ ਏਕਦੇਸਸਰੂਪੇਕਸੇਸਂ ਕਤ੍ਵਾ ਸਮਤ੍ਥਞ੍ਚ ਪਟਿਵਿਜ੍ਝਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਬਲਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਧਮ੍ਮਾ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਮਗ੍ਗਫਲਕ੍ਖਣੇਪਿ ਲਬ੍ਭਨ੍ਤਿ, ਮਗ੍ਗੋ ਚ ਤਿਸ੍ਸੋ ਚ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਯੋ ਮਗ੍ਗਫਲਕ੍ਖਣੇਯੇਵ, ਵਿਮੋਕ੍ਖੋ ਚ ਵਿਜ੍ਜਾ ਚ ਖਯੇ ਞਾਣਞ੍ਚ ਮਗ੍ਗਕ੍ਖਣੇਯੇਵ, ਵਿਮੁਤ੍ਤਿ ਚ ਅਨੁਪ੍ਪਾਦੇ ਞਾਣਞ੍ਚ ਫਲਕ੍ਖਣੇਯੇਵ, ਸੇਸਾ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਕ੍ਖਣੇਪੀਤਿ. ਧਮ੍ਮਵਾਰੇ ਇਮੇ ਧਮ੍ਮੇ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਆਰਮ੍ਮਣੇ ਸਮੋਧਾਨੇਤੀਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਸੇਸਾ ਯਥਾਯੋਗਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਇਦਂ ਪਨ ਯੇਭੁਯ੍ਯਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਵੁਤ੍ਤਤ੍ਥਾ ਪਨੇਤ੍ਥ ਹੇਟ੍ਠਾ ਵੁਤ੍ਤਾ ਏਵ. ਏਕੇਕਚਤੁਕ੍ਕਵਸੇਨੇਤ੍ਥ ਨਿਯ੍ਯਾਨੇ ਦਸ੍ਸਿਤੇਪਿ ਚਤੁਕ੍ਕਨ੍ਤੋਗਧਸ੍ਸ ਏਕੇਕਸ੍ਸਾਪਿ ਭਾਗਸ੍ਸ ਨਿਯ੍ਯਾਨਸ੍ਸ ਉਪਨਿਸ੍ਸਯਤ੍ਤਾ ਏਕੇਕਭਾਗਵਸੇਨ ਨਿਯ੍ਯਾਨਂ ਦਸ੍ਸਿਤਂ. ਨ ਹਿ ਏਕੇਕਂ ਵਿਨਾ ਨਿਯ੍ਯਾਨਂ ਹੋਤੀਤਿ.

ਦੀਘਂਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸਨਿਦ੍ਦੇਸਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੧੬੯. ਰਸ੍ਸਨਿਦ੍ਦੇਸੇ ਇਤ੍ਤਰਸਙ੍ਖਾਤੇਤਿ ਪਰਿਤ੍ਤਸਙ੍ਖਾਤੇ ਕਾਲੇ. ਸੇਸਮੇਤ੍ਥ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

੧੭੦. ਸਬ੍ਬਕਾਯਪਟਿਸਂਵੇਦਿਨਿਦ੍ਦੇਸੇ ਅਰੂਪਧਮ੍ਮੇਸੁ ਵੇਦਨਾਯ ਓਲ਼ਾਰਿਕਤ੍ਤਾ ਸੁਖਗ੍ਗਹਣਤ੍ਥਂ ਪਠਮਂ ਇਟ੍ਠਾਨਿਟ੍ਠਾਰਮ੍ਮਣਸਂਵੇਦਿਕਾ ਵੇਦਨਾ ਵੁਤ੍ਤਾ, ਤਤੋ ਯਂ ਵੇਦੇਤਿ, ਤਂ ਸਞ੍ਜਾਨਾਤੀਤਿ ਏਵਂ ਵੇਦਨਾਵਿਸਯਸ੍ਸ ਆਕਾਰਗ੍ਗਾਹਿਕਾ ਸਞ੍ਞਾ, ਤਤੋ ਸਞ੍ਞਾਵਸੇਨ ਅਭਿਸਙ੍ਖਾਰਿਕਾ ਚੇਤਨਾ, ਤਤੋ ‘‘ਫੁਟ੍ਠੋ ਵੇਦੇਤਿ, ਫੁਟ੍ਠੋ ਸਞ੍ਜਾਨਾਤਿ, ਫੁਟ੍ਠੋ ਚੇਤੇਤੀ’’ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੪.੯੩) ਵਚਨਤੋ ਫਸ੍ਸੋ, ਤਤੋ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਸਾਧਾਰਣਲਕ੍ਖਣੋ ਮਨਸਿਕਾਰੋ, ਚੇਤਨਾਦੀਹਿ ਸਙ੍ਖਾਰਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਏਵਂ ਤੀਸੁ ਖਨ੍ਧੇਸੁ ਵੁਤ੍ਤੇਸੁ ਤਂਨਿਸ੍ਸਯੋ ਵਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਵੁਤ੍ਤੋਵ ਹੋਤਿ. ਨਾਮਞ੍ਚਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰਂ ਨਾਮਞ੍ਚ. ਨਾਮਕਾਯੋ ਚਾਤਿ ਇਦਂ ਪਨ ਨਾਮੇਨ ਨਿਬ੍ਬਾਨਸ੍ਸਪਿ ਸਙ੍ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਾਨਞ੍ਚ ਅਵਿਪਸ੍ਸਨੁਪਗਤ੍ਤਾ ਤਂ ਅਪਨੇਤੁਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਕਾਯੋ’’ਤਿ ਹਿ ਵਚਨੇਨ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਅਪਨੀਤਂ ਹੋਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਸ੍ਸ ਰਾਸਿਵਿਨਿਮੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ. ਯੇ ਚ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਚਿਤ੍ਤਸਙ੍ਖਾਰਾਤਿ ‘‘ਸਞ੍ਞਾ ਚ ਵੇਦਨਾ ਚ ਚੇਤਸਿਕਾ ਏਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਚਿਤ੍ਤਪਟਿਬਦ੍ਧਾ ਚਿਤ੍ਤਸਙ੍ਖਾਰਾ’’ਤਿ (ਪਟਿ. ਮ. ੧.੧੭੪; ਮ. ਨਿ. ੧.੪੬੩) ਏਵਂ ਵੁਚ੍ਚਮਾਨਾਪਿ ਚਿਤ੍ਤਸਙ੍ਖਾਰਾ ਇਧ ਨਾਮਕਾਯੇਨੇਵ ਸਙ੍ਗਹਿਤਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਮਹਾਭੂਤਾਤਿ ਮਹਨ੍ਤਪਾਤੁਭਾਵਤੋ ਮਹਾਭੂਤਸਾਮਞ੍ਞਤੋ ਮਹਾਪਰਿਹਾਰਤੋ ਮਹਾਵਿਕਾਰਤੋ ਮਹਨ੍ਤਭੂਤਤ੍ਤਾ ਚਾਤਿ ਮਹਾਭੂਤਾ. ਤੇ ਪਨ – ਪਥਵੀ ਆਪੋ ਤੇਜੋ ਵਾਯੋਤਿ ਚਤ੍ਤਾਰੋ. ਚਤੁਨ੍ਨਞ੍ਚ ਮਹਾਭੂਤਾਨਂ ਉਪਾਦਾਯਰੂਪਨ੍ਤਿ ਉਪਯੋਗਤ੍ਥੇ ਸਾਮਿਵਚਨਂ, ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਮਹਾਭੂਤੇ ਉਪਾਦਾਯ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਅਮੁਞ੍ਚਿਤ੍ਵਾ ਪਵਤ੍ਤਰੂਪਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤਂ ਪਨ – ਚਕ੍ਖੁ ਸੋਤਂ ਘਾਨਂ ਜਿਵ੍ਹਾ ਕਾਯੋ ਰੂਪਂ ਸਦ੍ਦੋ ਗਨ੍ਧੋ ਰਸੋ ਇਤ੍ਥਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਪੁਰਿਸਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਜੀਵਿਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਹਦਯਵਤ੍ਥੁ ਓਜਾ ਕਾਯਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿ ਵਚੀਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿ ਆਕਾਸਧਾਤੁ ਰੂਪਸ੍ਸ ਲਹੁਤਾ ਮੁਦੁਤਾ ਕਮ੍ਮਞ੍ਞਤ੍ਤਾ ਉਪਚਯੋ ਸਨ੍ਤਤਿ ਜਰਤਾ ਅਨਿਚ੍ਚਤਾਤਿ ਚਤੁਵੀਸਤਿਵਿਧਂ. ਅਸ੍ਸਾਸੋ ਚ ਪਸ੍ਸਾਸੋ ਚਾਤਿ ਪਾਕਤਿਕੋਯੇਵ. ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸੇ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਪਟਿਭਾਗਨਿਮਿਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਤਦੇਵ ਨਾਮਂ ਲਭਤਿ ਪਥਵੀਕਸਿਣਾਦੀਨਿ ਵਿਯ. ਰੂਪਸਰਿਕ੍ਖਕਤ੍ਤਾ ਰੂਪਨ੍ਤਿ ਚ ਨਾਮਂ ਲਭਤਿ ‘‘ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਰੂਪਾਨਿ ਪਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਧ. ਸ. ੨੦੪; ਦੀ. ਨਿ. ੩.੩੩੮) ਵਿਯ. ਨਿਮਿਤ੍ਤਞ੍ਚ ਉਪਨਿਬਨ੍ਧਨਾਤਿ ਸਤਿਉਪਨਿਬਨ੍ਧਨਾਯ ਨਿਮਿਤ੍ਤਭੂਤਂ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸਾਨਂ ਫੁਸਨਟ੍ਠਾਨਂ. ਯੇ ਚ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਕਾਯਸਙ੍ਖਾਰਾਤਿ ‘‘ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸਾ ਕਾਯਿਕਾ ਏਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਕਾਯਪਟਿਬਦ੍ਧਾ ਕਾਯਸਙ੍ਖਾਰਾ’’ਤਿ (ਪਟਿ. ਮ. ੧.੧੭੧; ਮ. ਨਿ. ੧.੪੬੩) ਏਵਂ ਵੁਚ੍ਚਮਾਨਾਪਿ ਕਾਯਸਙ੍ਖਾਰਾ ਇਧ ਰੂਪਕਾਯੇਨੇਵ ਸਙ੍ਗਹਿਤਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ.

ਤੇ ਕਾਯਾ ਪਟਿਵਿਦਿਤਾ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਝਾਨਕ੍ਖਣੇ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸਨਿਮਿਤ੍ਤਕਾਯਾ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਕ੍ਖਣੇ ਅਵਸੇਸਰੂਪਾਰੂਪਕਾਯਾ ਆਰਮ੍ਮਣਤੋ ਪਟਿਵਿਦਿਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਮਗ੍ਗਕ੍ਖਣੇ ਅਸਮ੍ਮੋਹਤੋ ਪਟਿਵਿਦਿਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸਵਸੇਨ ਪਟਿਲਦ੍ਧਜ੍ਝਾਨਸ੍ਸ ਯੋਗਿਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਵਿਪਸ੍ਸਨਾਮਗ੍ਗੇਪਿ ਸਨ੍ਧਾਯ ਦੀਘਂ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸਵਸੇਨਾਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਆਵਜ੍ਜਤੋ ਪਜਾਨਤੋਤਿਆਦੀਨਿ ਸੀਲਕਥਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਥਾਨਿ. ਤੇ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰੇ ਕਾਯੇ ਅਨ੍ਤੋਕਰਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਸਬ੍ਬਕਾਯਪਟਿਸਂਵੇਦੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਸਬ੍ਬਕਾਯਪਟਿਸਂਵੇਦੀ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸਾਨਂ ਸਂਵਰਟ੍ਠੇਨਾਤਿਆਦੀਸੁ ‘‘ਸਬ੍ਬਕਾਯਪਟਿਸਂਵੇਦੀ’’ਤਿਵੁਤ੍ਤਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸਤੋ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਜ੍ਝਾਨਵਿਪਸ੍ਸਨਾਮਗ੍ਗੇਸੁ ਸਂਵਰੋਯੇਵ ਸਂਵਰਟ੍ਠੇਨ ਸੀਲਵਿਸੁਦ੍ਧਿ. ਅਵਿਕ੍ਖੇਪੋਯੇਵ ਅਵਿਕ੍ਖੇਪਟ੍ਠੇਨ ਚਿਤ੍ਤਵਿਸੁਦ੍ਧਿ. ਪਞ੍ਞਾਯੇਵ ਦਸ੍ਸਨਟ੍ਠੇਨ ਦਿਟ੍ਠਿਵਿਸੁਦ੍ਧਿ. ਝਾਨਵਿਪਸ੍ਸਨਾਸੁ ਵਿਰਤਿਅਭਾਵੇਪਿ ਪਾਪਾਭਾਵਮਤ੍ਤਮੇਵ ਸਂਵਰੋ ਨਾਮਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

੧੭੧. ਪਸ੍ਸਮ੍ਭਯਨ੍ਤਿਆਦੀਨਂ ਨਿਦ੍ਦੇਸੇ ਕਾਯਿਕਾਤਿ ਰੂਪਕਾਯੇ ਭਵਾ. ਕਾਯਪਟਿਬਦ੍ਧਾਤਿ ਕਾਯਂ ਪਟਿਬਦ੍ਧਾ ਕਾਯਂ ਨਿਸ੍ਸਿਤਾ, ਕਾਯੇ ਸਤਿ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਅਸਤਿ ਨ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾਯੇਵ ਤੇ ਕਾਯੇਨ ਸਙ੍ਖਰੀਯਨ੍ਤੀਤਿ ਕਾਯਸਙ੍ਖਾਰਾ. ਪਸ੍ਸਮ੍ਭੇਨ੍ਤੋਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਪੇਨ੍ਤੋ ਸਨ੍ਨਿਸੀਦਾਪੇਨ੍ਤੋ. ਪਸ੍ਸਮ੍ਭਨਵਚਨੇਨੇਵ ਓਲ਼ਾਰਿਕਾਨਂ ਪਸ੍ਸਮ੍ਭਨਂ ਸਿਦ੍ਧਂ. ਨਿਰੋਧੇਨ੍ਤੋਤਿ ਓਲ਼ਾਰਿਕਾਨਂ ਅਨੁਪ੍ਪਾਦਨੇਨ ਨਿਰੋਧੇਨ੍ਤੋ. ਵੂਪਸਮੇਨ੍ਤੋਤਿ ਓਲ਼ਾਰਿਕੇਯੇਵ ਏਕਸਨ੍ਤਤਿਪਰਿਣਾਮਨਯੇਨ ਸਨ੍ਤਭਾਵਂ ਨਯਨ੍ਤੋ. ਸਿਕ੍ਖਤੀਤਿ ਅਧਿਕਾਰਵਸੇਨ ਅਸ੍ਸਸਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਸਿਕ੍ਖਤੀਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ, ਤਿਸ੍ਸੋ ਸਿਕ੍ਖਾ ਸਿਕ੍ਖਤੀਤਿ ਵਾ ਅਤ੍ਥੋ.

ਇਦਾਨਿ ਓਲ਼ਾਰਿਕਪਸ੍ਸਮ੍ਭਨਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਯਥਾਰੂਪੇਹੀਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਯਥਾਰੂਪੇਹੀਤਿ ਯਾਦਿਸੇਹਿ. ਆਨਮਨਾਤਿ ਪਚ੍ਛਤੋ ਨਮਨਾ. ਵਿਨਮਨਾਤਿ ਉਭਯਪਸ੍ਸਤੋ ਨਮਨਾ. ਸਨ੍ਨਮਨਾਤਿ ਸਬ੍ਬਤੋਪਿ ਨਮਨ੍ਤਸ੍ਸ ਸੁਟ੍ਠੁ ਨਮਨਾ. ਪਣਮਨਾਤਿ ਪੁਰਤੋ ਨਮਨਾ. ਇਞ੍ਜਨਾਤਿ ਕਮ੍ਪਨਾ. ਫਨ੍ਦਨਾਤਿ ਈਸਕਂ ਚਲਨਾ. ਪਕਮ੍ਪਨਾਤਿ ਭੁਸਂ ਕਮ੍ਪਨਾ. ਯਥਾਰੂਪੇਹਿ ਕਾਯਸਙ੍ਖਾਰੇਹਿ ਕਾਯਸ੍ਸ ਆਨਮਨਾ…ਪੇ… ਪਕਮ੍ਪਨਾ, ਤਥਾਰੂਪਂ ਕਾਯਸਙ੍ਖਾਰਂ ਪਸ੍ਸਮ੍ਭਯਨ੍ਤਿ ਚ, ਯਾ ਕਾਯਸ੍ਸ ਆਨਮਨਾ…ਪੇ… ਪਕਮ੍ਪਨਾ, ਤਞ੍ਚ ਪਸ੍ਸਮ੍ਭਯਨ੍ਤਿ ਚ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ ਕਾਤਬ੍ਬੋ. ਕਾਯਸਙ੍ਖਾਰੇਸੁ ਹਿ ਪਸ੍ਸਮ੍ਭਿਤੇਸੁ ਕਾਯਸ੍ਸ ਆਨਮਨਾਦਯੋ ਚ ਪਸ੍ਸਮ੍ਭਿਤਾਯੇਵ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ. ਯਥਾਰੂਪੇਹਿ ਕਾਯਸਙ੍ਖਾਰੇਹਿ ਕਾਯਸ੍ਸ ਨ ਆਨਮਨਾਦਿਕਾ ਹੋਤਿ, ਤਥਾਰੂਪਂ ਸਨ੍ਤਂ ਸੁਖੁਮਮ੍ਪਿ ਕਾਯਸਙ੍ਖਾਰਂ ਪਸ੍ਸਮ੍ਭਯਨ੍ਤਿ ਚ, ਯਾ ਕਾਯਸ੍ਸ ਨ ਆਨਮਨਾਦਿਕਾ, ਤਞ੍ਚ ਸਨ੍ਤਂ ਸੁਖੁਮਂ ਪਸ੍ਸਮ੍ਭਯਨ੍ਤਿ ਚ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧਤੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਸਨ੍ਤਂ ਸੁਖੁਮਨ੍ਤਿ ਚ ਭਾਵਨਪੁਂਸਕਵਚਨਮੇਤਂ. ਇਤਿ ਕਿਰਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਇਤਿ ਏਵਮਤ੍ਥੇ, ਕਿਰ ਯਦਿਅਤ੍ਥੇ. ਯਦਿ ਏਵਂ ਸੁਖੁਮਕੇਪਿ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸੇ ਪਸ੍ਸਮ੍ਭਯਂ ਅਸ੍ਸਸਿਸ੍ਸਾਮਿ ਪਸ੍ਸਸਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਸਿਕ੍ਖਤੀਤਿ ਚੋਦਕੇਨ ਚੋਦਨਾ ਆਰਦ੍ਧਾ ਹੋਤਿ. ਅਥ ਵਾ ਕਿਰਾਤਿ ਚੋਦਕਵਚਨਤ੍ਤਾ ਅਸਦ੍ਦਹਨਤ੍ਥੇ ਅਸਹਨਤ੍ਥੇ ਪਰੋਕ੍ਖਤ੍ਥੇ ਚ ਯੁਜ੍ਜਤਿਯੇਵ, ਏਵਂ ਸੁਖੁਮਾਨਮ੍ਪਿ ਪਸ੍ਸਮ੍ਭਨਂ ਸਿਕ੍ਖਤੀਤਿ ਨ ਸਦ੍ਦਹਾਮਿ ਨ ਸਹਾਮਿ ਅਪਚ੍ਚਕ੍ਖਂ ਮੇਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ.

ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇਤਿ ਏਵਂ ਸੁਖੁਮਾਨਂ ਪਸ੍ਸਮ੍ਭਨੇ ਸਨ੍ਤੇ. ਵਾਤੂਪਲਦ੍ਧਿਯਾ ਚ ਪਭਾਵਨਾ ਨ ਹੋਤੀਤਿ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸਵਾਤਸ੍ਸ ਉਪਲਦ੍ਧਿਯਾ. ਉਪਲਦ੍ਧੀਤਿ ਵਿਞ੍ਞਾਣਂ. ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸਵਾਤਂ ਉਪਲਬ੍ਭਮਾਨਸ੍ਸ ਤਦਾਰਮ੍ਮਣਸ੍ਸ ਭਾਵਨਾਵਿਞ੍ਞਾਣਸ੍ਸ ਪਭਾਵਨਾ ਉਪ੍ਪਾਦਨਾ ਨ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਆਰਮ੍ਮਣਸ੍ਸ ਭਾਵਨਾ ਨ ਹੋਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸਾਨਞ੍ਚ ਪਭਾਵਨਾ ਨ ਹੋਤੀਤਿ ਭਾਵਨਾਯ ਸੁਖੁਮਕਾਨਮ੍ਪਿ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸਾਨਂ ਨਿਰੋਧਨਤੋ ਤੇਸਞ੍ਚ ਉਪ੍ਪਾਦਨਾ ਪਵਤ੍ਤਨਾ ਨ ਹੋਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਆਨਾਪਾਨਸ੍ਸਤਿਯਾ ਚ ਪਭਾਵਨਾ ਨ ਹੋਤੀਤਿ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸਾਭਾਵਤੋਯੇਵ ਤਦਾਰਮ੍ਮਣਾਯ ਭਾਵਨਾਵਿਞ੍ਞਾਣਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾਯ ਸਤਿਯਾ ਚ ਪਵਤ੍ਤਨਾ ਨ ਹੋਤਿ. ਤਸ੍ਮਾਯੇਵ ਤਂਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਆਨਾਪਾਨਸ੍ਸਤਿਸਮਾਧਿਸ੍ਸ ਚ ਭਾਵਨਾ ਨ ਹੋਤਿ. ਨ ਚ ਨਂ ਤਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਚ ਨਨ੍ਤਿ ਨਿਪਾਤਮਤ੍ਤਂ ‘‘ਭਿਕ੍ਖੁ ਚ ਨ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ (ਪਾਰਾ. ੨੭੩) ਵਿਯ. ਤਂ ਵੁਤ੍ਤਵਿਧਿਂ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਂ ਪਣ੍ਡਿਤਾ ਨ ਸਮਾਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿਪਿ ਤਤੋ ਨ ਵੁਟ੍ਠਹਨ੍ਤਿਪੀਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ. ਚੋਦਨਾਪਕ੍ਖਸ੍ਸ ਪਰਿਹਾਰਵਚਨੇ ਇਤਿ ਕਿਰਾਤਿ ਏਵਮੇਵ. ਏਤ੍ਥ ਏਵਕਾਰਤ੍ਥੇ ਕਿਰਸਦ੍ਦੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ. ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇਤਿ ਏਵਂ ਪਸ੍ਸਮ੍ਭਨੇ ਸਨ੍ਤੇ ਏਵ.

ਯਥਾ ਕਥਂ ਵਿਯਾਤਿ ਯਥਾ ਤਂ ਵੁਤ੍ਤਵਿਧਾਨਂ ਹੋਤਿ, ਤਥਾ ਤਂ ਕਥਂ ਵਿਯਾਤਿ ਉਪਮਂ ਪੁਚ੍ਛਤਿ. ਇਦਾਨਿ ਸੇਯ੍ਯਥਾਪੀਤਿ ਤਂ ਉਪਮਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਕਂਸੇਤਿ ਕਂਸਮਯਭਾਜਨੇ. ਨਿਮਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਤੇਸਂ ਸਦ੍ਦਾਨਂ ਆਕਾਰਂ. ‘‘ਨਿਮਿਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਚ ਸਾਮਿਅਤ੍ਥੇ ਉਪਯੋਗਵਚਨਂ, ਨਿਮਿਤ੍ਤਸ੍ਸਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸਦ੍ਦਨਿਮਿਤ੍ਤਞ੍ਚ ਸਦ੍ਦਤੋ ਅਨਞ੍ਞਂ. ਸੁਗ੍ਗਹਿਤਤ੍ਤਾਤਿ ਸੁਟ੍ਠੁ ਉਗ੍ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ. ਸੁਗਹਿਤਤ੍ਤਾਤਿਪਿ ਪਾਠੋ, ਸੁਟ੍ਠੁ ਗਹਿਤਤ੍ਤਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸੁਮਨਸਿਕਤਤ੍ਤਾਤਿ ਸੁਟ੍ਠੁ ਆਵਜ੍ਜਿਤਤ੍ਤਾ. ਸੂਪਧਾਰਿਤਤ੍ਤਾਤਿ ਸੁਟ੍ਠੁ ਚਿਤ੍ਤੇ ਠਪਿਤਤ੍ਤਾ. ਸੁਖੁਮਸਦ੍ਦਨਿਮਿਤ੍ਤਾਰਮ੍ਮਣਤਾਪੀਤਿ ਤਦਾ ਸੁਖੁਮਾਨਮ੍ਪਿ ਸਦ੍ਦਾਨਂ ਨਿਰੁਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਅਨੁਗ੍ਗਹਿਤਸਦ੍ਦਨਿਮਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਨਾਰਮ੍ਮਣਮ੍ਪਿ ਸੁਖੁਮਤਰਂ ਸਦ੍ਦਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਕਤ੍ਵਾ ਸੁਖੁਮਤਰਂ ਸਦ੍ਦਨਿਮਿਤ੍ਤਾਰਮ੍ਮਣਮ੍ਪਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਵਤ੍ਤਤਿ, ਸੁਖੁਮਤਰਸਦ੍ਦਨਿਮਿਤ੍ਤਾਰਮ੍ਮਣਭਾਵਤੋਪੀਤਿ ਵਾ ਅਤ੍ਥੋ. ਇਮਿਨਾਵ ਨਯੇਨ ਅਪ੍ਪਨਾਯਮ੍ਪਿ ਅਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਪਸ੍ਸਮ੍ਭਯਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ ‘‘ਪਸ੍ਸਮ੍ਭਯਂ ਕਾਯਸਙ੍ਖਾਰ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸਾ ਕਾਯੋਤਿ ਵਾ ‘‘ਪਸ੍ਸਮ੍ਭਯਂ ਕਾਯਸਙ੍ਖਾਰ’’ਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸਾ ਕਾਯੋਤਿ ਵਾ ਯੋਜਨਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਭਾਵਨਾਵਿਸੁਦ੍ਧਿਯਾ ਕਾਯਸਙ੍ਖਾਰੇ ਪਸ੍ਸਮ੍ਭਮਾਨੇਪਿ ਓਲ਼ਾਰਿਕਂ ਕਾਯਸਙ੍ਖਾਰਂ ਪਸ੍ਸਮ੍ਭੇਮੀਤਿ ਯੋਗਿਨੋ ਆਭੋਗੇ ਸਤਿ ਤੇਨਾਦਰੇਨ ਅਤਿਵਿਯ ਪਸ੍ਸਮ੍ਭਤਿ. ਅਨੁਪਟ੍ਠਹਨ੍ਤਮ੍ਪਿ ਸੁਖੁਮਂ ਸੁਆਨਯਂ ਹੋਤਿ.

ਅਟ੍ਠ ਅਨੁਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਾਨੀਤਿ ‘‘ਦੀਘਂ ਰਸ੍ਸਂ ਸਬ੍ਬਕਾਯਪਟਿਸਂਵੇਦੀ ਪਸ੍ਸਮ੍ਭਯਂ ਕਾਯਸਙ੍ਖਾਰ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇਸੁ ਚਤੂਸੁ ਵਤ੍ਥੂਸੁ ਅਸ੍ਸਾਸਵਸੇਨ ਚਤਸ੍ਸੋ, ਪਸ੍ਸਾਸਵਸੇਨ ਚਤਸ੍ਸੋਤਿ ਅਟ੍ਠ ਅਨੁਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਾਨਿ. ਅਟ੍ਠ ਚ ਉਪਟ੍ਠਾਨਾਨੁਸ੍ਸਤਿਯੋਤਿ ‘‘ਦੀਘਂ ਅਸ੍ਸਾਸਵਸੇਨ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਏਕਗ੍ਗਤਂ ਅਵਿਕ੍ਖੇਪਂ ਪਜਾਨਤੋ ਸਤਿ ਉਪਟ੍ਠਿਤਾ ਹੋਤੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ (ਪਟਿ. ਮ. ੧.੧੭੦) ਨਯੇਨ ਵੁਤ੍ਤੇਸੁ ਚਤੂਸੁ ਵਤ੍ਥੂਸੁ ਅਸ੍ਸਾਸਵਸੇਨ ਚਤਸ੍ਸੋ, ਪਸ੍ਸਾਸਵਸੇਨ ਚਤਸ੍ਸੋਤਿ ਅਟ੍ਠ ਚ ਉਪਟ੍ਠਾਨਾਨੁਸ੍ਸਤਿਯੋ. ਅਟ੍ਠ ਚੁਪਟ੍ਠਾਨਾਨੁਸ੍ਸਤਿਯੋਤਿਪਿ ਪਾਠੋ. ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿਕਵਤ੍ਥੂਨੀਤਿ ਭਗਵਤਾ ਆਨਾਪਾਨਸ੍ਸਤਿਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤੇ (ਮ. ਨਿ. ੩.੧੪੪ ਆਦਯੋ) ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਪਠਮਚਤੁਕ੍ਕਵਸੇਨ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿਕਵਤ੍ਥੂਨੀਤਿ.

ਪਠਮਚਤੁਕ੍ਕਨਿਦ੍ਦੇਸਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੧੭੨. ਦੁਤਿਯਚਤੁਕ੍ਕਸ੍ਸ ਪੀਤਿਪਟਿਸਂਵੇਦਿਨਿਦ੍ਦੇਸੇ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਪੀਤਿ ਪਾਮੋਜ੍ਜਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪੀਤੀਤਿ ਮੂਲਪਦਂ. ਪਾਮੋਜ੍ਜਨ੍ਤਿ ਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਪਦਂ, ਪਮੁਦਿਤਭਾਵੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਯਾ ਪੀਤਿ ਪਾਮੋਜ੍ਜਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ ਯਾ ‘‘ਪੀਤੀ’’ਤਿ ਚ ‘‘ਪਾਮੋਜ੍ਜ’’ਨ੍ਤਿ ਚ ਏਵਮਾਦੀਨਿ ਨਾਮਾਨਿ ਲਭਤਿ, ਸਾ ਪੀਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਪੀਤੀਤਿ ਸਭਾਵਪਦਂ. ਪਮੁਦਿਤਸ੍ਸ ਭਾਵੋ ਪਾਮੋਜ੍ਜਂ. ਆਮੋਦਨਾਕਾਰੋ ਆਮੋਦਨਾ. ਪਮੋਦਨਾਕਾਰੋ ਪਮੋਦਨਾ. ਯਥਾ ਵਾ ਭੇਸਜ੍ਜਾਨਂ ਵਾ ਤੇਲਾਨਂ ਵਾ ਉਣ੍ਹੋਦਕਸੀਤੋਦਕਾਨਂ ਵਾ ਏਕਤੋਕਰਣਂ ਮੋਦਨਾਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਏਵਮਯਮ੍ਪਿ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਏਕਤੋਕਰਣੇਨ ਮੋਦਨਾ, ਉਪਸਗ੍ਗਵਸੇਨ ਪਨ ਪਦਂ ਮਣ੍ਡੇਤ੍ਵਾ ਆਮੋਦਨਾ ਪਮੋਦਨਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਹਾਸੇਤੀਤਿ ਹਾਸੋ, ਪਹਾਸੇਤੀਤਿ ਪਹਾਸੋ, ਹਟ੍ਠਪਹਟ੍ਠਾਕਾਰਾਨਮੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਵਿਤ੍ਤੀਤਿ ਵਿਤ੍ਤਂ, ਧਨਸ੍ਸੇਤਂ ਨਾਮਂ. ਅਯਂ ਪਨ ਸੋਮਨਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਤ੍ਤਾ ਵਿਤ੍ਤਿਸਰਿਕ੍ਖਤਾਯ ਵਿਤ੍ਤਿ. ਯਥਾ ਹਿ ਧਨਿਨੋ ਧਨਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਸੋਮਨਸ੍ਸਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਏਵਂ ਪੀਤਿਮਤੋਪਿ ਪੀਤਿਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਸੋਮਨਸ੍ਸਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਵਿਤ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਤੁਟ੍ਠਿਸਭਾਵਸਣ੍ਠਿਤਾਯ ਹਿ ਪੀਤਿਯਾ ਏਤਂ ਨਾਮਂ. ਪੀਤਿਮਾ ਪਨ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਕਾਯਚਿਤ੍ਤਾਨਂ ਉਗ੍ਗਤਤ੍ਤਾ ਅਬ੍ਭੁਗ੍ਗਤਤ੍ਤਾ ‘‘ਉਦਗ੍ਗੋ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਉਦਗ੍ਗਸ੍ਸ ਭਾਗੋ ਓਦਗ੍ਯਂ. ਅਤ੍ਤਨੋ ਮਨਤਾ ਅਤ੍ਤਮਨਤਾ. ਅਨਭਿਰਦ੍ਧਸ੍ਸ ਹਿ ਮਨੋ ਦੁਕ੍ਖਪਦਟ੍ਠਾਨਤ੍ਤਾ ਨ ਅਤ੍ਤਨੋ ਮਨੋ ਨਾਮ ਹੋਤਿ, ਅਭਿਰਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸੁਖਪਦਟ੍ਠਾਨਤ੍ਤਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਮਨੋ ਨਾਮ ਹੋਤਿ, ਇਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਮਨਤਾ ਅਤ੍ਤਮਨਤਾ, ਸਕਮਨਤਾ ਸਕਮਨਸ੍ਸ ਭਾਵੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸਾ ਪਨ ਯਸ੍ਮਾ ਨ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਕਸ੍ਸਚਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਮਨਤਾ, ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸੇਵ ਪਨੇਸੋ ਭਾਵੋ ਚੇਤਸਿਕੋ ਧਮ੍ਮੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਤ੍ਤਮਨਤਾ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਸੇਸਮੇਤ੍ਥ ਚ ਉਪਰਿ ਚ ਹੇਟ੍ਠਾ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਯੋਜੇਤ੍ਵਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

੧੭੩. ਸੁਖਪਟਿਸਂਵੇਦਿਨਿਦ੍ਦੇਸੇ ਦ੍ਵੇ ਸੁਖਾਨੀਤਿ ਸਮਥਵਿਪਸ੍ਸਨਾਭੂਮਿਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਕਾਯਿਕਞ੍ਹਿ ਸੁਖਂ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਯ ਭੂਮਿ, ਚੇਤਸਿਕਂ ਸੁਖਂ ਸਮਥਸ੍ਸ ਚ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਯ ਚ ਭੂਮਿ. ਕਾਯਿਕਨ੍ਤਿ ਪਸਾਦਕਾਯਂ ਵਿਨਾ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਤੋ ਕਾਯੇ ਨਿਯੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਕਾਯਿਕਂ. ਚੇਤਸਿਕਨ੍ਤਿ ਅਵਿਪ੍ਪਯੋਗਵਸੇਨ ਚੇਤਸਿ ਨਿਯੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਚੇਤਸਿਕਂ. ਤਤ੍ਥ ਕਾਯਿਕਪਦੇਨ ਚੇਤਸਿਕਂ ਸੁਖਂ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਤਿ, ਸੁਖਪਦੇਨ ਕਾਯਿਕਂ ਦੁਕ੍ਖਂ. ਤਥਾ ਚੇਤਸਿਕਪਦੇਨ ਕਾਯਿਕਂ ਸੁਖਂ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਤਿ, ਸੁਖਪਦੇਨ ਚੇਤਸਿਕਂ ਦੁਕ੍ਖਂ. ਸਾਤਨ੍ਤਿ ਮਧੁਰਂ ਸੁਮਧੁਰਂ. ਸੁਖਨ੍ਤਿ ਸੁਖਮੇਵ, ਨ ਦੁਕ੍ਖਂ. ਕਾਯਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਨ੍ਤਿ ਕਾਯਸਮ੍ਫਸ੍ਸੇ ਜਾਤਂ. ਸਾਤਂ ਸੁਖਂ ਵੇਦਯਿਤਨ੍ਤਿ ਸਾਤਂ ਵੇਦਯਿਤਂ, ਨ ਅਸਾਤਂ ਵੇਦਯਿਤਂ. ਸੁਖਂ ਵੇਦਯਿਤਂ, ਨ ਦੁਕ੍ਖਂ ਵੇਦਯਿਤਂ. ਪਰਤੋ ਤੀਣਿ ਪਦਾਨਿ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ. ਸਾਤਾ ਵੇਦਨਾ, ਨ ਅਸਾਤਾ. ਸੁਖਾ ਵੇਦਨਾ, ਨ ਦੁਕ੍ਖਾਤਿ ਅਯਮੇਵ ਪਨੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੋ.

ਚੇਤਸਿਕਸੁਖਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਵੁਤ੍ਤਪਟਿਪਕ੍ਖਨਯੇਨ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬੋ. ਤੇ ਸੁਖਾਤਿ ਲਿਙ੍ਗਵਿਪਲ੍ਲਾਸੋ ਕਤੋ, ਤਾਨਿ ਸੁਖਾਨੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਸੇਸਮੇਤ੍ਥ ਚਤੁਕ੍ਕੇ ਹੇਟ੍ਠਾ ਪਠਮਚਤੁਕ੍ਕੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿਕਵਤ੍ਥੂਨਿ ਦੁਤਿਯਚਤੁਕ੍ਕਵਸੇਨ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾਨੀਤਿ.

ਦੁਤਿਯਚਤੁਕ੍ਕਨਿਦ੍ਦੇਸਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੧੭੬. ਤਤਿਯਚਤੁਕ੍ਕਨਿਦ੍ਦੇਸੇ ਚਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਮੂਲਪਦਂ. ਵਿਞ੍ਞਾਣਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥਪਦਂ. ਯਂ ਚਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿਆਦਿ ਪੀਤਿਯਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਂ. ਤਤ੍ਥ ਚਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ ਚਿਤ੍ਤਵਿਚਿਤ੍ਤਤਾਯ ਚਿਤ੍ਤਂ. ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਮਿਨਮਾਨਂ ਜਾਨਾਤੀਤਿ ਮਨੋ. ਮਾਨਸਨ੍ਤਿ ਮਨੋਯੇਵ. ‘‘ਅਨ੍ਤਲਿਕ੍ਖਚਰੋ ਪਾਸੋ, ਯ੍ਵਾਯਂ ਚਰਤਿ ਮਾਨਸੋ’’ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੧.੧੫੧; ਮਹਾਵ. ੩੩) ਹਿ ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਕਧਮ੍ਮੋ ਮਾਨਸੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋ.

‘‘ਕਥਞ੍ਹਿ ਭਗਵਾ ਤੁਯ੍ਹਂ, ਸਾਵਕੋ ਸਾਸਨੇ ਰਤੋ;

ਅਪ੍ਪਤ੍ਤਮਾਨਸੋ ਸੇਕ੍ਖੋ, ਕਾਲਂ ਕਯਿਰਾ ਜਨੇ ਸੁਤਾ’’ਤਿ. (ਸਂ. ਨਿ. ੧.੧੫੯) –

ਏਤ੍ਥ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਮਾਨਸਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਇਧ ਪਨ ਮਨੋਵ ਮਾਨਸਂ. ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਵਸੇਨ ਹੇਤਂ ਪਦਂ ਵਡ੍ਢਿਤਂ.

ਹਦਯਨ੍ਤਿ ਚਿਤ੍ਤਂ. ‘‘ਚਿਤ੍ਤਂ ਵਾ ਤੇ ਖਿਪਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਹਦਯਂ ਵਾ ਤੇ ਫਾਲੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੧.੨੩੭; ਸੁ. ਨਿ. ਆਲ਼ਵਕਸੁਤ੍ਤ) ਏਤ੍ਥ ਉਰੋ ਹਦਯਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਹਦਯਾ ਹਦਯਂ ਮਞ੍ਞੇ ਅਞ੍ਞਾਯ ਤਚ੍ਛਤੀ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੧.੬੩) ਏਤ੍ਥ ਚਿਤ੍ਤਂ. ‘‘ਵਕ੍ਕਂ ਹਦਯ’’ਨ੍ਤਿ (ਦੀ. ਨਿ. ੨.੩੭੭; ਮ. ਨਿ. ੧.੧੧੦) ਏਤ੍ਥ ਹਦਯਵਤ੍ਥੁ. ਇਧ ਪਨ ਚਿਤ੍ਤਮੇਵ ਅਬ੍ਭਨ੍ਤਰਟ੍ਠੇਨ ‘‘ਹਦਯ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਦੇਵ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਟ੍ਠੇਨ ਪਣ੍ਡਰਂ. ਭਵਙ੍ਗਂ ਸਨ੍ਧਾਯੇਤਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਯਥਾਹ – ‘‘ਪਭਸ੍ਸਰਮਿਦਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਚਿਤ੍ਤਂ, ਤਞ੍ਚ ਖੋ ਆਗਨ੍ਤੁਕੇਹਿ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸੇਹਿ ਉਪਕ੍ਕਿਲਿਟ੍ਠ’’ਨ੍ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੧.੪੯). ਤਤੋ ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤਤ੍ਤਾ ਪਨ ਅਕੁਸਲਮ੍ਪਿ ਗਙ੍ਗਾਯ ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤਾ ਨਦੀ ਗਙ੍ਗਾ ਵਿਯ, ਗੋਧਾਵਰਿਤੋ ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤਾ ਗੋਧਾਵਰੀ ਵਿਯ ਚ ‘‘ਪਣ੍ਡਰ’’ਨ੍ਤ੍ਵੇਵ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਯਸ੍ਮਾ ਪਨ ਆਰਮ੍ਮਣਵਿਜਾਨਨਲਕ੍ਖਣਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸੇਨ ਕਿਲੇਸੋ ਨ ਹੋਤਿ, ਸਭਾਵਤੋ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਮੇਵ ਹੋਤਿ, ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸਯੋਗੇ ਪਨ ਸਤਿ ਉਪਕ੍ਕਿਲਿਟ੍ਠਂ ਨਾਮ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾਪਿ ‘‘ਪਣ੍ਡਰ’’ਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਤੁਂ ਯੁਜ੍ਜਤਿ.

ਮਨੋ ਮਨਾਯਤਨਨ੍ਤਿ ਇਧ ਪਨ ਮਨੋਗਹਣਂ ਮਨਸ੍ਸੇਵ ਆਯਤਨਭਾਵਦੀਪਨਤ੍ਥਂ. ਤੇਨੇਤਂ ਦੀਪੇਤਿ – ‘‘ਨਯਿਦਂ ਦੇਵਾਯਤਨਂ ਵਿਯ ਮਨਸ੍ਸ ਆਯਤਨਤ੍ਤਾ ਮਨਾਯਤਨਂ, ਅਥ ਖੋ ਮਨੋ ਏਵ ਆਯਤਨਂ ਮਨਾਯਤਨ’’ਨ੍ਤਿ.

ਆਯਤਨਟ੍ਠੋ ਹੇਟ੍ਠਾ ਵੁਤ੍ਤੋਯੇਵ. ਮਨਤੇ ਇਤਿ ਮਨੋ, ਵਿਜਾਨਾਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਟ੍ਠਕਥਾਚਰਿਯਾ ਪਨਾਹੁ – ਨਾਲ਼ਿਯਾ ਮਿਨਮਾਨੋ ਵਿਯ ਮਹਾਤੁਲਾਯ ਧਾਰਯਮਾਨੋ ਵਿਯ ਚ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਜਾਨਾਤੀਤਿ ਮਨੋ, ਤਦੇਵ ਮਨਨਲਕ੍ਖਣੇ ਇਨ੍ਦਟ੍ਠਂ ਕਾਰੇਤੀਤਿ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਮਨੋਵ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਮਨਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ.

ਵਿਜਾਨਾਤੀਤਿ ਵਿਞ੍ਞਾਣਂ. ਵਿਞ੍ਞਾਣਮੇਵ ਖਨ੍ਧੋ ਵਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧੋ. ਰੁਲ਼੍ਹਿਤੋ ਖਨ੍ਧੋ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਰਾਸਟ੍ਠੇਨ ਹਿ ਵਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਏਕਦੇਸੋ ਏਕਂ ਵਿਞ੍ਞਾਣਂ. ਤਸ੍ਮਾ ਯਥਾ ਰੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਏਕਦੇਸਂ ਛਿਨ੍ਦਨ੍ਤੋ ਰੁਕ੍ਖਂ ਛਿਨ੍ਦਤੀਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਏਵਮੇਵ ਵਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਏਕਦੇਸਭੂਤਂ ਏਕਮ੍ਪਿ ਵਿਞ੍ਞਾਣਂ ਰੁਲ਼੍ਹਿਤੋ ‘‘ਵਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਯਸ੍ਮਾ ਪਨ ਰਾਸਟ੍ਠੋਯੇਵ ਖਨ੍ਧਟ੍ਠੋ ਨ ਹੋਤਿ, ਕੋਟ੍ਠਾਸਟ੍ਠੋਪਿ ਖਨ੍ਧਟ੍ਠੋਯੇਵ, ਤਸ੍ਮਾ ਕੋਟ੍ਠਾਸਟ੍ਠੇਨ ਵਿਞ੍ਞਾਣਕੋਟ੍ਠਾਸੋਤਿਪਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤਜ੍ਜਾ ਮਨੋਵਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੂਤਿ ਤੇਸਂ ਫਸ੍ਸਾਦੀਨਂ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਨੁਚ੍ਛਵਿਕਾ ਮਨੋਵਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ. ਇਮਸ੍ਮਿਞ੍ਹਿ ਪਦੇ ਏਕਮੇਵ ਚਿਤ੍ਤਂ ਮਿਨਨਟ੍ਠੇਨ ਮਨੋ, ਵਿਜਾਨਨਟ੍ਠੇਨ ਵਿਞ੍ਞਾਣਂ, ਸਭਾਵਟ੍ਠੇਨ, ਨਿਸ੍ਸਤ੍ਤਟ੍ਠੇਨ ਵਾ ਧਾਤੂਤਿ ਤੀਹਿ ਨਾਮੇਹਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

੧੭੭.

ਅਭਿਪ੍ਪਮੋਦੋਤਿ ਅਧਿਕਾ ਤੁਟ੍ਠਿ.

੧੭੮. ਸਮਾਧਿਨਿਦ੍ਦੇਸੇ ਅਚਲਭਾਵੇਨ ਆਰਮ੍ਮਣੇ ਤਿਟ੍ਠਤੀਤਿ ਠਿਤਿ. ਪਰਤੋ ਪਦਦ੍ਵਯਂ ਉਪਸਗ੍ਗਵਸੇਨ ਵਡ੍ਢਿਤਂ. ਅਪਿਚ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਧਮ੍ਮੇ ਆਰਮ੍ਮਣਮ੍ਹਿ ਸਮ੍ਪਿਣ੍ਡੇਤ੍ਵਾ ਤਿਟ੍ਠਤੀਤਿ ਸਣ੍ਠਿਤਿ. ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਓਗਾਹੇਤ੍ਵਾ ਅਨੁਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਤਿਟ੍ਠਤੀਤਿ ਅਵਟ੍ਠਿਤਿ. ਕੁਸਲਪਕ੍ਖਸ੍ਮਿਂ ਹਿ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਧਮ੍ਮਾ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਓਗਾਹਨ੍ਤਿ ਸਦ੍ਧਾ ਸਤਿ ਸਮਾਧਿ ਪਞ੍ਞਾਤਿ. ਤੇਨੇਵ ਸਦ੍ਧਾ ‘‘ਓਕਪ੍ਪਨਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾ, ਸਤਿ ‘‘ਅਪਿਲਾਪਨਤਾ’’ਤਿ, ਸਮਾਧਿ ‘‘ਅਵਟ੍ਠਿਤੀ’’ਤਿ, ਪਞ੍ਞਾ ‘‘ਪਰਿਯੋਗਾਹਨਾ’’ਤਿ. ਅਕੁਸਲਪਕ੍ਖੇ ਪਨ ਤਯੋ ਧਮ੍ਮਾ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਓਗਾਹਨ੍ਤਿ ਤਣ੍ਹਾ ਦਿਟ੍ਠਿ ਅਵਿਜ੍ਜਾਤਿ. ਤੇਨੇਵ ਤੇ ‘‘ਓਘਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਵਸੇਨ ਪਵਤ੍ਤਸ੍ਸ ਵਿਸਾਹਾਰਸ੍ਸ ਪਟਿਪਕ੍ਖਤੋ ਅਵਿਸਾਹਾਰੋ, ਅਵਿਸਾਹਰਣਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਵਸੇਨੇਵ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਵਿਕ੍ਖਿਪਤਿ ਨਾਮ, ਅਯਂ ਪਨ ਤਥਾ ਨ ਹੋਤੀਤਿ ਅਵਿਕ੍ਖੇਪੋ. ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਵਸੇਨੇਵ ਚਿਤ੍ਤਂ ਵਿਸਾਹਟਂ ਨਾਮ ਹੋਤਿ, ਇਤੋ ਚਿਤੋ ਚ ਹਰੀਯਤਿ, ਅਯਂ ਪਨ ਅਵਿਸਾਹਟਸ੍ਸ ਮਾਨਸਸ੍ਸ ਭਾਵੋਤਿ ਅਵਿਸਾਹਟਮਾਨਸਤਾ.

ਸਮਥੋਤਿ ਤਿਵਿਧੋ ਸਮਥੋ ਚਿਤ੍ਤਸਮਥੋ ਅਧਿਕਰਣਸਮਥੋ ਸਬ੍ਬਸਙ੍ਖਾਰਸਮਥੋਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਅਟ੍ਠਸੁ ਸਮਾਪਤ੍ਤੀਸੁ ਚਿਤ੍ਤੇਕਗ੍ਗਤਾ ਚਿਤ੍ਤਸਮਥੋ ਨਾਮ. ਤਞ੍ਹਿ ਆਗਮ੍ਮ ਚਿਤ੍ਤਚਲਨਂ ਚਿਤ੍ਤਵਿਪ੍ਫਨ੍ਦਨਂ ਸਮ੍ਮਤਿ ਵੂਪਸਮ੍ਮਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਸੋ ‘‘ਚਿਤ੍ਤਸਮਥੋ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਸਮ੍ਮੁਖਾਵਿਨਯਾਦਿਸਤ੍ਤਵਿਧੋ ਅਧਿਕਰਣਸਮਥੋ ਨਾਮ. ਤਞ੍ਹਿ ਆਗਮ੍ਮ ਤਾਨਿ ਤਾਨਿ ਅਧਿਕਰਣਾਨਿ ਸਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਵੂਪਸਮ੍ਮਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਸੋ ‘‘ਅਧਿਕਰਣਸਮਥੋ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਯਸ੍ਮਾ ਪਨ ਸਬ੍ਬੇ ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਆਗਮ੍ਮ ਸਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਵੂਪਸਮ੍ਮਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਂ ਸਬ੍ਬਸਙ੍ਖਾਰਸਮਥੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਅਤ੍ਥੇ ਚਿਤ੍ਤਸਮਥੋ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤੋ. ਸਮਾਧਿਲਕ੍ਖਣੇ ਇਨ੍ਦਟ੍ਠਂ ਕਾਰੇਤੀਤਿ ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ. ਉਦ੍ਧਚ੍ਚੇ ਨ ਕਮ੍ਪਤੀਤਿ ਸਮਾਧਿਬਲਂ. ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧੀਤਿ ਯਾਥਾਵਸਮਾਧਿ ਨਿਯ੍ਯਾਨਿਕਸਮਾਧਿ ਕੁਸਲਸਮਾਧਿ.

੧੭੯. ਰਾਗਤੋ ਵਿਮੋਚਯਂ ਚਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿਆਦੀਹਿ ਦਸਹਿ ਕਿਲੇਸਵਤ੍ਥੂਹਿ ਵਿਮੋਚਨਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਥਿਨਗ੍ਗਹਣੇਨੇਵ ਚੇਤ੍ਥ ਮਿਦ੍ਧਗ੍ਗਹਣਂ, ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਗ੍ਗਹਣੇਨੇਵ ਚ ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਗ੍ਗਹਣਂ ਕਤਂ ਹੋਤੀਤਿ ਅਞ੍ਞੇਸੁ ਪਾਠੇਸੁ ਸਹਚਾਰਿਤ੍ਤਾ ਕਿਲੇਸਵਤ੍ਥੁਤੋ ਵਿਮੋਚਨਵਚਨੇਨੇਵ ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਾਦੀਹਿ ਨੀਵਰਣਾਦਿਤੋ ਵਿਮੋਚਨਂ, ਅਨਿਚ੍ਚਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਦੀਹਿ ਨਿਚ੍ਚਸਞ੍ਞਾਦਿਤੋ ਚ ਵਿਮੋਚਨਂ ਵੁਤ੍ਤਮੇਵ ਹੋਤੀਤਿ. ਕਥਂ ਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਨੁਪਸ੍ਸਤੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪੇਯ੍ਯਾਲੇ ਚ ਅਨਿਚ੍ਚਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਦੀਹਿ ਨਿਚ੍ਚਸਞ੍ਞਾਦੀਨਂ ਪਹਾਨਂ ਵੁਤ੍ਤਮੇਵ. ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿਕਵਤ੍ਥੂਨਿ ਤਤਿਯਚਤੁਕ੍ਕਵਸੇਨ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾਨੀਤਿ.

ਤਤਿਯਚਤੁਕ੍ਕਨਿਦ੍ਦੇਸਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੧੮੦. ਚਤੁਤ੍ਥਚਤੁਕ੍ਕਨਿਦ੍ਦੇਸੇ ‘‘ਅਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠੇ ਨਪੁਂਸਕ’’ਨ੍ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਅਸੁਕਨ੍ਤਿ ਅਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠਤ੍ਤਾ ‘‘ਅਨਿਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਕਿਂ ਅਨਿਚ੍ਚ’’ਨ੍ਤਿ ਨਪੁਂਸਕਵਚਨੇਨ ਪੁਚ੍ਛਾ ਕਤਾ. ਉਪ੍ਪਾਦਵਯਟ੍ਠੇਨਾਤਿ ਉਪ੍ਪਾਦਵਯਸਙ੍ਖਾਤੇਨ ਅਤ੍ਥੇਨ, ਉਪ੍ਪਾਦਵਯਸਭਾਵੇਨਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਏਤ੍ਥ ਚ ਪਞ੍ਚਕ੍ਖਨ੍ਧਾ ਸਭਾਵਲਕ੍ਖਣਂ, ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਖਨ੍ਧਾਨਂ ਉਪ੍ਪਾਦਵਯਾ ਵਿਕਾਰਲਕ੍ਖਣਂ. ਏਤੇਨ ਹੁਤ੍ਵਾ ਅਭਾਵੇਨ ਅਨਿਚ੍ਚਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਤੇਨੇਵ ਚ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ‘‘ਸਙ੍ਖਤਲਕ੍ਖਣਵਸੇਨ ਅਨਿਚ੍ਚਤਾਤਿ ਤੇਸਂਯੇਵ ਉਪ੍ਪਾਦਵਯਞ੍ਞਥਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਚ ਵਤ੍ਵਾਪਿ ‘‘ਹੁਤ੍ਵਾ ਅਭਾਵੋ ਵਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਏਤੇਨ ਹੁਤ੍ਵਾ ਅਭਾਵਾਕਾਰੋ ਅਨਿਚ੍ਚਲਕ੍ਖਣਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ‘‘ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਖਨ੍ਧਾਨਂ ਉਦਯਬ੍ਬਯਂ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਇਮਾਨਿ ਪਞ੍ਞਾਯ ਲਕ੍ਖਣਾਨੀ’’ਤਿ ਪੇਯ੍ਯਾਲਂ ਕਤ੍ਵਾ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਧਮ੍ਮਾਤਿ ਰੂਪਕ੍ਖਨ੍ਧਾਦਯੋ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਧਮ੍ਮਾ.

ਵਿਰਾਗਾਨੁਪਸ੍ਸੀਨਿਦ੍ਦੇਸੇ ਰੂਪੇ ਆਦੀਨਵਂ ਦਿਸ੍ਵਾਤਿ ਭਙ੍ਗਾਨੁਪਸ੍ਸਨਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਪਰਤੋ ਵੁਤ੍ਤੇਹਿ ਅਨਿਚ੍ਚਟ੍ਠਾਦੀਹਿ ਰੂਪਕ੍ਖਨ੍ਧੇ ਆਦੀਨਵਂ ਦਿਸ੍ਵਾ. ਰੂਪਵਿਰਾਗੇਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨੇ. ਨਿਬ੍ਬਾਨਞ੍ਹਿ ਆਗਮ੍ਮ ਰੂਪਂ ਵਿਰਜ੍ਜਤਿ ਅਪੁਨਰੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਧਮ੍ਮਤਂ ਆਪਜ੍ਜਨੇਨ ਨਿਰੁਜ੍ਝਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ‘‘ਰੂਪਵਿਰਾਗੋ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਛਨ੍ਦਜਾਤੋ ਹੋਤੀਤਿ ਅਨੁਸ੍ਸਵਵਸੇਨ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਧਮ੍ਮਚ੍ਛਨ੍ਦੋ ਹੋਤਿ. ਸਦ੍ਧਾਧਿਮੁਤ੍ਤੋਤਿ ਤਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਨਿਬ੍ਬਾਨੇ ਸਦ੍ਧਾਯ ਚ ਅਧਿਮੁਤ੍ਤੋ ਨਿਚ੍ਛਿਤੋ. ਚਿਤ੍ਤਞ੍ਚਸ੍ਸ ਸ੍ਵਾਧਿਟ੍ਠਿਤਨ੍ਤਿ ਅਸ੍ਸ ਯੋਗਿਸ੍ਸ ਚਿਤ੍ਤਂ ਖਯਵਿਰਾਗਸਙ੍ਖਾਤੇ ਰੂਪਭਙ੍ਗੇ ਆਰਮ੍ਮਣਵਸੇਨ, ਅਚ੍ਚਨ੍ਤ ਵਿਰਾਗਸਙ੍ਖਾਤੇ ਰੂਪਵਿਰਾਗੇ ਨਿਬ੍ਬਾਨੇ ਅਨੁਸ੍ਸਵਵਸੇਨ ਸੁਟ੍ਠੁ ਅਧਿਟ੍ਠਿਤਂ ਸੁਟ੍ਠੁ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਂ ਹੋਤੀਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧਤੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਰੂਪੇ ਵਿਰਾਗਾਨੁਪਸ੍ਸੀਤਿ ਰੂਪਸ੍ਸ ਖਯਵਿਰਾਗੋ ਰੂਪੇ ਵਿਰਾਗੋਤਿ ਪਕਤਿਭੁਮ੍ਮਵਚਨੇਨ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਰੂਪਸ੍ਸ ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਵਿਰਾਗੋ ਰੂਪੇ ਵਿਰਾਗੋਤਿ ਨਿਮਿਤ੍ਤਤ੍ਥੇ ਭੁਮ੍ਮਵਚਨੇਨ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਤਂ ਦੁਵਿਧਮ੍ਪਿ ਵਿਰਾਗਂ ਆਰਮ੍ਮਣਤੋ ਅਜ੍ਝਾਸਯਤੋ ਚ ਅਨੁਪਸ੍ਸਨਸੀਲੋ ‘‘ਰੂਪੇ ਵਿਰਾਗਾਨੁਪਸ੍ਸੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਏਸ ਨਯੋ ਵੇਦਨਾਦੀਸੁ. ਨਿਰੋਧਾਨੁਪਸ੍ਸੀਪਦਨਿਦ੍ਦੇਸੇਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ.

੧੮੧. ਕਤਿਹਾਕਾਰੇਹੀਤਿਆਦਿ ਪਨੇਤ੍ਥ ਵਿਸੇਸੋ – ਤਤ੍ਥ ਅਵਿਜ੍ਜਾਦੀਨਂ ਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਾਦਙ੍ਗਾਨਂ ਆਦੀਨਵਨਿਰੋਧਦਸ੍ਸਨੇਨੇਵ ਰੂਪਾਦੀਨਮ੍ਪਿ ਆਦੀਨਵਨਿਰੋਧਾ ਦਸ੍ਸਿਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ ਤੇਸਮ੍ਪਿ ਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਾਦਙ੍ਗਾਨਤਿਵਤ੍ਤਨਤੋ. ਇਮਿਨਾ ਏਵ ਚ ਵਿਸੇਸਵਚਨੇਨ ਵਿਰਾਗਾਨੁਪਸ੍ਸਨਤੋ ਨਿਰੋਧਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਵਿਸਿਟ੍ਠਭਾਵੋ ਵੁਤ੍ਤੋ ਹੋਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਅਨਿਚ੍ਚਟ੍ਠੇਨਾਤਿ ਖਯਟ੍ਠੇਨ, ਹੁਤ੍ਵਾ ਅਭਾਵਟ੍ਠੇਨ ਵਾ. ਦੁਕ੍ਖਟ੍ਠੇਨਾਤਿ ਭਯਟ੍ਠੇਨ, ਪਟਿਪੀਲ਼ਨਟ੍ਠੇਨ ਵਾ. ਅਨਤ੍ਤਟ੍ਠੇਨਾਤਿ ਅਸਾਰਕਟ੍ਠੇਨ, ਅਵਸਵਤ੍ਤਨਟ੍ਠੇਨ ਵਾ. ਸਨ੍ਤਾਪਟ੍ਠੇਨਾਤਿ ਕਿਲੇਸਸਨ੍ਤਾਪਨਟ੍ਠੇਨ. ਵਿਪਰਿਣਾਮਟ੍ਠੇਨਾਤਿ ਜਰਾਭਙ੍ਗਵਸੇਨ ਦ੍ਵਿਧਾ ਪਰਿਣਾਮਨਟ੍ਠੇਨ. ਨਿਦਾਨਨਿਰੋਧੇਨਾਤਿ ਮੂਲਪਚ੍ਚਯਾਭਾਵੇਨ. ਨਿਰੁਜ੍ਝਤੀਤਿ ਨ ਭਵਤਿ. ਸਮੁਦਯਨਿਰੋਧੇਨਾਤਿ ਆਸਨ੍ਨਪਚ੍ਚਯਾਭਾਵੇਨ. ਮੂਲਪਚ੍ਚਯੋ ਹਿ ਬ੍ਯਾਧਿਸ੍ਸ ਅਸਪ੍ਪਾਯਭੋਜਨਂ ਵਿਯ ਨਿਦਾਨਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋ, ਆਸਨ੍ਨਪਚ੍ਚਯੋ ਬ੍ਯਾਧਿਸ੍ਸ ਵਾਤਪਿਤ੍ਤਸੇਮ੍ਹਾ ਵਿਯ ਸਮੁਦਯੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਨਿਦਾਨਞ੍ਹਿ ਨਿਚ੍ਛਯੇਨ ਦਦਾਤਿ ਫਲਮਿਤਿ ਨਿਦਾਨਂ, ਸਮੁਦਯੋ ਪਨ ਸੁਟ੍ਠੁ ਉਦੇਤਿ ਏਤਸ੍ਮਾ ਫਲਮਿਤਿ ਸਮੁਦਯੋ. ਜਾਤਿਨਿਰੋਧੇਨਾਤਿ ਮੂਲਪਚ੍ਚਯਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਅਭਾਵੇਨ. ਪਭਵਨਿਰੋਧੇਨਾਤਿ ਆਸਨ੍ਨਪਚ੍ਚਯਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਅਭਾਵੇਨ. ਜਾਤਿਯੇਵ ਹਿ ਪਭਵਤਿ ਏਤਸ੍ਮਾ ਦੁਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ਪਭਵੋਤਿ ਵਤ੍ਤੁਂ ਯੁਜ੍ਜਤਿ. ਹੇਤੁਨਿਰੋਧੇਨਾਤਿ ਜਨਕਪਚ੍ਚਯਾਭਾਵੇਨ. ਪਚ੍ਚਯਨਿਰੋਧੇਨਾਤਿ ਉਪਤ੍ਥਮ੍ਭਕਪਚ੍ਚਯਾਭਾਵੇਨ. ਮੂਲਪਚ੍ਚਯੋਪਿ ਹਿ ਆਸਨ੍ਨਪਚ੍ਚਯੋ ਚ ਜਨਕਪਚ੍ਚਯੋ ਉਪਤ੍ਥਮ੍ਭਕਪਚ੍ਚਯੋ ਚ ਹੋਤਿਯੇਵ. ਏਤੇਹਿ ਤਿਕ੍ਖਵਿਪਸ੍ਸਨਾਕ੍ਖਣੇ ਤਦਙ੍ਗਨਿਰੋਧੋ, ਮਗ੍ਗਕ੍ਖਣੇ ਸਮੁਚ੍ਛੇਦਨਿਰੋਧੋ ਵੁਤ੍ਤੋ ਹੋਤਿ. ਞਾਣੁਪ੍ਪਾਦੇਨਾਤਿ ਤਿਕ੍ਖਵਿਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਸ੍ਸ ਵਾ ਮਗ੍ਗਞਾਣਸ੍ਸ ਵਾ ਉਪ੍ਪਾਦੇਨ. ਨਿਰੋਧੁਪਟ੍ਠਾਨੇਨਾਤਿ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਕ੍ਖਣੇ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਤੋ ਖਯਨਿਰੋਧਸ੍ਸ ਅਨੁਸ੍ਸਵਵਸੇਨ ਨਿਰੋਧਸਙ੍ਖਾਤਸ੍ਸ ਨਿਬ੍ਬਾਨਸ੍ਸ ਉਪਟ੍ਠਾਨੇਨ, ਮਗ੍ਗਕ੍ਖਣੇ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਤੋ ਚ ਨਿਬ੍ਬਾਨਸ੍ਸ ਉਪਟ੍ਠਾਨੇਨ. ਏਤੇਹਿ ਵਿਸਯਵਿਸਯਿਨਿਯਮੋਵ ਕਤੋ ਹੋਤਿ, ਤਦਙ੍ਗਸਮੁਚ੍ਛੇਦਨਿਰੋਧੋ ਚ ਵੁਤ੍ਤੋ ਹੋਤਿ.

੧੮੨. ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਾਨੁਪਸ੍ਸੀਪਦਨਿਦ੍ਦੇਸੇ ਰੂਪਂ ਪਰਿਚ੍ਚਜਤੀਤਿ ਆਦੀਨਵਦਸ੍ਸਨੇਨ ਨਿਰਪੇਕ੍ਖਤਾਯ ਰੂਪਕ੍ਖਨ੍ਧਂ ਪਰਿਚ੍ਚਜਤਿ. ਪਰਿਚ੍ਚਾਗਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗੋਤਿ ਪਰਿਚ੍ਚਾਗਟ੍ਠੇਨ ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਏਤੇਨ ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਪਦਸ੍ਸ ਪਰਿਚ੍ਚਾਗਟ੍ਠੋ ਵੁਤ੍ਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਕਿਲੇਸਾਨਂ ਪਜਹਨਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਏਤ੍ਥ ਚ ਵੁਟ੍ਠਾਨਗਾਮਿਨੀ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾ ਕਿਲੇਸੇ ਤਦਙ੍ਗਵਸੇਨ ਪਰਿਚ੍ਚਜਤਿ, ਮਗ੍ਗੋ ਸਮੁਚ੍ਛੇਦਵਸੇਨ. ਰੂਪਨਿਰੋਧੇ ਨਿਬ੍ਬਾਨੇ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਤੀਤਿ ਵੁਟ੍ਠਾਨਗਾਮਿਨੀ ਤਂਨਿਨ੍ਨਤਾਯ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਤਿ, ਮਗ੍ਗੋ ਆਰਮ੍ਮਣਕਰਣੇਨ. ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਨਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗੋਤਿ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਨਟ੍ਠੇਨ ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਏਤੇਨ ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਪਦਸ੍ਸ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਨਟ੍ਠੋ ਵੁਤ੍ਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਨਿਬ੍ਬਾਨੇ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿਕਵਤ੍ਥੂਨਿ ਚਤੁਤ੍ਥਚਤੁਕ੍ਕਵਸੇਨ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾਨਿ. ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਚਤੁਕ੍ਕੇ ਜਰਾਮਰਣੇ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂਹੇਟ੍ਠਾ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨੇਸੁ ਚ ‘‘ਕਾਯੇ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ, ਚਿਤ੍ਤੇ ਚਿਤ੍ਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ’’ਤਿ ਕਾਯਚਿਤ੍ਤਾਨਂ ਏਕਤ੍ਤਵੋਹਾਰਵਸੇਨ ਏਕਵਚਨਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਕਤੋ. ‘‘ਵੇਦਨਾਸੁ ਵੇਦਨਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ, ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਧਮ੍ਮਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ’’ਤਿ ਵੇਦਨਾਧਮ੍ਮਾਨਂ ਨਾਨਤ੍ਤਵੋਹਾਰਵਸੇਨ ਬਹੁਵਚਨਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਕਤੋਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋਤਿ.

ਚਤੁਤ੍ਥਚਤੁਕ੍ਕਨਿਦ੍ਦੇਸਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ ਚ ਸਤੋਕਾਰਿਞਾਣਨਿਦ੍ਦੇਸਵਣ੍ਣਨਾ.

੬. ਞਾਣਰਾਸਿਛਕ੍ਕਨਿਦ੍ਦੇਸਵਣ੍ਣਨਾ

੧੮੩. ਇਦਾਨਿ ਛਹਿ ਰਾਸੀਹਿ ਉਦ੍ਦਿਟ੍ਠਞਾਣੇਸੁ ਚਤੁਵੀਸਤਿਸਮਾਧਿਞਾਣਨਿਦ੍ਦੇਸੇ ਤਾਵ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਦੀਨਂ ਤਿਣ੍ਣਂ ਚਤੁਕ੍ਕਾਨਂ ਵਸੇਨ ਦ੍ਵਾਦਸਨ੍ਨਂ ਵਤ੍ਥੂਨਂ ਏਕੇਕਸ੍ਮਿਂ ਅਸ੍ਸਾਸਵਸੇਨ ਏਕੋ, ਪਸ੍ਸਾਸਵਸੇਨ ਏਕੋਤਿ ਦ੍ਵੇ ਦ੍ਵੇ ਸਮਾਧੀਤਿ ਦ੍ਵਾਦਸਸੁ ਵਤ੍ਥੂਸੁ ਚਤੁਵੀਸਤਿ ਸਮਾਧਯੋ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਝਾਨਕ੍ਖਣੇ ਤੇਹਿ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾਨਿ ਚਤੁਵੀਸਤਿਸਮਾਧਿਵਸੇਨ ਞਾਣਾਨਿ.

ਦ੍ਵਾਸਤ੍ਤਤਿਵਿਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਨਿਦ੍ਦੇਸੇ ਦੀਘਂ ਅਸ੍ਸਾਸਾਤਿ ‘‘ਦੀਘ’’ਨ੍ਤਿਵੁਤ੍ਤਅਸ੍ਸਾਸਤੋ. ਕਿਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ? ਦੀਘਂ ਅਸ੍ਸਾਸਹੇਤੁ ਝਾਨਂ ਪਟਿਲਭਿਤ੍ਵਾ ਸਮਾਹਿਤੇਨ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਕ੍ਖਣੇ ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ ਅਨੁਪਸ੍ਸਨਟ੍ਠੇਨ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਏਸ ਨਯੋ ਉਤ੍ਤਰਤ੍ਰਾਪਿ. ਤੇਸਂਯੇਵ ਦ੍ਵਾਦਸਨ੍ਨਂ ਵਤ੍ਥੂਨਂ ਏਕੇਕਸ੍ਮਿਂ ਅਸ੍ਸਾਸਵਸੇਨ ਤਿਸ੍ਸੋ, ਪਸ੍ਸਾਸਵਸੇਨ ਤਿਸ੍ਸੋਤਿ ਛ ਛ ਅਨੁਪਸ੍ਸਨਾਤਿ ਦ੍ਵਾਦਸਸੁ ਵਤ੍ਥੂਸੁ ਦ੍ਵਾਸਤ੍ਤਤਿ ਅਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਤਾ ਏਵ ਦ੍ਵਾਸਤ੍ਤਤਿ ਅਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਦ੍ਵਾਸਤ੍ਤਤਿਵਿਪਸ੍ਸਨਾਵਸੇਨ ਞਾਣਾਨਿ.

ਨਿਬ੍ਬਿਦਾਞਾਣਨਿਦ੍ਦੇਸੇ ਅਨਿਚ੍ਚਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਅਸ੍ਸਸਨ੍ਤਿ ਅਨਿਚ੍ਚਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਹੁਤ੍ਵਾ ਅਸ੍ਸਸਨ੍ਤੋ, ਅਨਿਚ੍ਚਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਹੁਤ੍ਵਾ ਵਤ੍ਤੇਨ੍ਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ‘‘ਅਸ੍ਸਸ’’ਨ੍ਤਿ ਚ ਇਦਂ ਵਚਨਂ ਹੇਤੁਅਤ੍ਥੇ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਯਥਾਭੂਤਂ ਜਾਨਾਤਿ ਪਸ੍ਸਤੀਤਿ ਨਿਬ੍ਬਿਦਾਞਾਣਨ੍ਤਿ ਕਲਾਪਸਮ੍ਮਸਨਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਯਾਵ ਭਙ੍ਗਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਪਵਤ੍ਤਵਿਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣੇਨ ਸਙ੍ਖਾਰਾਨਂ ਯਥਾਸਭਾਵਂ ਜਾਨਾਤਿ, ਚਕ੍ਖੁਨਾ ਦਿਟ੍ਠਮਿਵ ਚ ਤੇਨੇਵ ਞਾਣਚਕ੍ਖੁਨਾ ਪਸ੍ਸਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਨਿਬ੍ਬਿਦਾਞਾਣਂ ਨਾਮਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ, ਸਙ੍ਖਾਰੇਸੁ ਨਿਬ੍ਬਿਨ੍ਦਞਾਣਂ ਨਾਮਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਉਪਰਿ ਭਯਤੂਪਟ੍ਠਾਨਾਦੀਨਂ ਮੁਞ੍ਚਿਤੁਕਮ੍ਯਤਾਦੀਨਞ੍ਚ ਞਾਣਾਨਂ ਵਿਸੁਂ ਆਗਤਤ੍ਤਾ ਇਧ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਾਨੇਵ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਾਨਿ ਨਿਬ੍ਬਿਦਾਞਾਣਾਨੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾਨਿ.

ਨਿਬ੍ਬਿਦਾਨੁਲੋਮਞਾਣਨਿਦ੍ਦੇਸੇ ਅਨਿਚ੍ਚਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਅਸ੍ਸਸਨ੍ਤਿ ਅਨਿਚ੍ਚਾਨੁਪਸ੍ਸਿਨੋ ਅਸ੍ਸਸਨ੍ਤਸ੍ਸ. ਸਾਮਿਅਤ੍ਥੇ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਵਚਨਂ. ਭਯਤੁਪਟ੍ਠਾਨੇ ਪਞ੍ਞਾਤਿਵਚਨੇਨੇਵ ਭਯਤੁਪਟ੍ਠਾਨਆਦੀਨਵਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਨਿਬ੍ਬਿਦਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਾਨਿ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ ਤਿਣ੍ਣਂ ਏਕਲਕ੍ਖਣਤ੍ਤਾ. ਇਮਾਨਿ ਤੀਣਿ ਞਾਣਾਨਿ ਅਨਨ੍ਤਰਾ ਵੁਤ੍ਤਾਨਂ ਨਿਬ੍ਬਿਦਾਞਾਣਾਨਂ ਅਨੁਕੂਲਭਾਵੇਨ ਅਨੁਲੋਮਤੋ ਨਿਬ੍ਬਿਦਾਨੁਲੋਮਞਾਣਾਨੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ.

ਨਿਬ੍ਬਿਦਾਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਞਾਣਨਿਦ੍ਦੇਸੇ ਅਨਿਚ੍ਚਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਅਸ੍ਸਸਨ੍ਤਿ ਅਨਨ੍ਤਰਸਦਿਸਮੇਵ. ਪਟਿਸਙ੍ਖਾ ਸਨ੍ਤਿਟ੍ਠਨਾ ਪਞ੍ਞਾਤਿਵਚਨੇਨੇਵ ਮੁਞ੍ਚਿਤੁਕਮ੍ਯਤਾਪਟਿਸਙ੍ਖਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਸਙ੍ਖਾਰੁਪੇਕ੍ਖਾਞਾਣਾਨਿ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ ਤਿਣ੍ਣਂ ਏਕਲਕ੍ਖਣਤ੍ਤਾ. ‘‘ਪਟਿਸਙ੍ਖਾ ਸਨ੍ਤਿਟ੍ਠਨਾ’’ਤਿਵਚਨੇਨੇਵ ਅਨੁਲੋਮਞਾਣਮਗ੍ਗਞਾਣਾਨਿਪਿ ਗਹਿਤਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਸਙ੍ਖਾਰੁਪੇਕ੍ਖਾਞਾਣਅਨੁਲੋਮਞਾਣਾਨਿਪਿ ਹਿ ਨਿਬ੍ਬਿਦਾਯ ਸਿਖਾਪ੍ਪਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਨਿਬ੍ਬਿਦਾਜਨਨਬ੍ਯਾਪਾਰਪ੍ਪਹਾਨੇਨ ਨਿਬ੍ਬਿਦਾਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਞਾਣਾਨਿ ਨਾਮ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਮਗ੍ਗਞਾਣਂ ਪਨ ਨਿਬ੍ਬਿਦਾਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਨ੍ਤੇ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨਤੋ ਨਿਬ੍ਬਿਦਾਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਞਾਣਂ ਨਾਮ ਹੋਤੀਤਿ ਅਤਿਵਿਯ ਯੁਜ੍ਜਤੀਤਿ. ਨਿਬ੍ਬਿਦਾਨੁਲੋਮਞਾਣੇਸੁ ਵਿਯ ਆਦਿਭੂਤਂ ਮੁਞ੍ਚਿਤੁਕਮ੍ਯਤਾਞਾਣਂ ਅਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਪਟਿਸਙ੍ਖਾ ਸਨ੍ਤਿਟ੍ਠਨਾ’’ਤਿ ਅਨ੍ਤੇ ਞਾਣਦ੍ਵਯਗ੍ਗਹਣਂ ਮਗ੍ਗਞਾਣਸਙ੍ਗਹਣਤ੍ਥਂ. ਮੁਞ੍ਚਿਤੁਕਮ੍ਯਤਾਤਿ ਹਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਅਨੁਲੋਮਞਾਣਂ ਸਙ੍ਗਯ੍ਹਤਿ, ਨ ਮਗ੍ਗਞਾਣਂ. ਮਗ੍ਗਞਾਣਞ੍ਹਿ ਮੁਞ੍ਚਿਤੁਕਮ੍ਯਤਾ ਨਾਮ ਨ ਹੋਤਿ, ਕਿਚ੍ਚਸਿਦ੍ਧਿਯਂ ਸਨ੍ਤਿਟ੍ਠਨਤੋ ਪਨ ਸਨ੍ਤਿਟ੍ਠਨਾ ਨਾਮ ਹੋਤਿ. ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਮ੍ਪਿ ਚ ‘‘ਫੁਸਨਾਤਿ ਅਪ੍ਪਨਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਇਦਞ੍ਚ ਮਗ੍ਗਞਾਣਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨੇ ਅਪ੍ਪਨਾਤਿ ਕਤ੍ਵਾ ਸਨ੍ਤਿਟ੍ਠਨਾ ਨਾਮ ਹੋਤੀਤਿ ‘‘ਸਨ੍ਤਿਟ੍ਠਨਾ’’ਤਿਵਚਨੇਨ ਮਗ੍ਗਞਾਣਮ੍ਪਿ ਸਙ੍ਗਯ੍ਹਤਿ. ਨਿਬ੍ਬਿਦਾਨੁਲੋਮਞਾਣਾਨਿਪਿ ਅਤ੍ਥਤੋ ਨਿਬ੍ਬਿਦਾਞਾਣਾਨੇਵ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਤਾਨਿਪਿ ਨਿਬ੍ਬਿਦਾਞਾਣੇਹਿ ਸਙ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਨਿਬ੍ਬਿਦਾਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਞਾਣਾਨੀਤਿ ਨਿਬ੍ਬਿਦਾਗਹਣਮੇਵ ਕਤਂ, ਨ ਨਿਬ੍ਬਿਦਾਨੁਲੋਮਗ੍ਗਹਣਂ. ਤੀਸੁਪਿ ਚੇਤੇਸੁ ਞਾਣਟ੍ਠਕਨਿਦ੍ਦੇਸੇਸੁ ਚਤੁਤ੍ਥਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਚਤੁਕ੍ਕਸ੍ਸ ਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਾਨਂ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਵਤ੍ਥੂਨਂ ਏਕੇਕਸ੍ਮਿਂ ਅਸ੍ਸਾਸਵਸੇਨ ਏਕਂ, ਪਸ੍ਸਾਸਵਸੇਨ ਏਕਨ੍ਤਿ ਦ੍ਵੇ ਦ੍ਵੇ ਞਾਣਾਨੀਤਿ ਚਤੂਸੁ ਵਤ੍ਥੂਸੁ ਅਟ੍ਠ ਞਾਣਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ.

ਵਿਮੁਤ੍ਤਿਸੁਖਞਾਣਨਿਦ੍ਦੇਸੇ ਪਹੀਨਤ੍ਤਾਤਿ ਪਹਾਨਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਪਹਾਨਸ੍ਸ ਸਮੁਚ੍ਛੇਦਪ੍ਪਹਾਨਤ੍ਤਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਸਮੁਚ੍ਛਿਨ੍ਨਤ੍ਤਾਤਿ ਆਹ. ਵਿਮੁਤ੍ਤਿਸੁਖੇ ਞਾਣਨ੍ਤਿ ਫਲਵਿਮੁਤ੍ਤਿਸੁਖਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਞਾਣਞ੍ਚ ਫਲਵਿਮੁਤ੍ਤਿਸੁਖਾਰਮ੍ਮਣਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਞਾਣਞ੍ਚ. ਅਨੁਸਯਵਤ੍ਥੁਸ੍ਸ ਕਿਲੇਸਸ੍ਸ ਪਹਾਨੇਨ ਪਰਿਯੁਟ੍ਠਾਨਦੁਚ੍ਚਰਿਤਵਤ੍ਥੁਪ੍ਪਹਾਨਂ ਹੋਤੀਤਿ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਪੁਨ ਅਨੁਸਯਾਨਂ ਪਹਾਨਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਏਕਵੀਸਤਿਫਲਞਾਣਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਪਹੀਨਕਿਲੇਸਗਣਨਾਯਪਿ ਞਾਣਗਣਨਾ ਕਤਾ ਹੋਤਿ, ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਞਾਣਞ੍ਚ ਸਨ੍ਧਾਯ ਪਹੀਨਕਿਲੇਸਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਗਣਨਾਯ ਫਲਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਞਾਣਗਣਨਾ ਕਤਾ ਹੋਤੀਤਿ.

ਞਾਣਰਾਸਿਛਕ੍ਕਨਿਦ੍ਦੇਸਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਪ੍ਪਕਾਸਿਨਿਯਾ ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਮਗ੍ਗਟ੍ਠਕਥਾਯ

ਆਨਾਪਾਨਸ੍ਸਤਿਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੪. ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਕਥਾ

੧. ਪਠਮਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਨਿਦ੍ਦੇਸਵਣ੍ਣਨਾ

੧੮੪. ਇਦਾਨਿ ਆਨਾਪਾਨਸ੍ਸਤਿਕਥਾਨਨ੍ਤਰਂ ਕਥਿਤਾਯ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਕਥਾਯ ਅਪੁਬ੍ਬਤ੍ਥਾਨੁਵਣ੍ਣਨਾ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤਾ. ਅਯਞ੍ਹਿ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਕਥਾ ਆਨਾਪਾਨਸ੍ਸਤਿਭਾਵਨਾਯ ਉਪਕਾਰਕਾਨਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਅਭਾਵੇ ਆਨਾਪਾਨਸ੍ਸਤਿਭਾਵਨਾਯ ਅਭਾਵਤੋ ਤਦੁਪਕਾਰਕਾਨਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਵਿਸੋਧਨਾਦਿਵਿਧਿਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਆਨਾਪਾਨਸ੍ਸਤਿਕਥਾਨਨ੍ਤਰਂ ਕਥਿਤਾਤਿ ਤਞ੍ਚ ਕਥੇਤਬ੍ਬਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਕਥਂ ਅਤ੍ਤਨਾ ਭਗਵਤੋ ਸਮ੍ਮੁਖਾ ਸੁਤਂ ਵਿਞ੍ਞਾਤਾਧਿਪ੍ਪਾਯਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿਕਦੇਸਨਂ ਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਂ ਕਤ੍ਵਾ ਤਦਤ੍ਥਪ੍ਪਕਾਸਨਵਸੇਨ ਕਥੇਤੁਕਾਮੋ ਪਠਮਂ ਤਾਵ ਏਵਂ ਮੇ ਸੁਤਨ੍ਤਿਆਦਿਮਾਹ.

ਤਤ੍ਥ ਏਵਨ੍ਤਿ ਨਿਪਾਤਪਦਂ. ਮੇਤਿਆਦੀਨਿ ਨਾਮਪਦਾਨਿ. ਵਿਹਰਤੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਵਿ-ਇਤਿ ਉਪਸਗ੍ਗਪਦਂ, ਹਰਤੀਤਿ ਆਖ੍ਯਾਤਪਦਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਤਾਵ ਨਯੇਨ ਪਦਵਿਭਾਗੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਅਤ੍ਥਤੋ ਪਨ ਉਪਮੂਪਦੇਸਗਰਹਪਸਂਸਨਾਕਾਰਵਚਨਗ੍ਗਹਣੇਸੁ ਏਵਂ-ਸਦ੍ਦੋ ਦਿਸ੍ਸਤਿ ਨਿਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥੇ ਚ ਅਵਧਾਰਣਤ੍ਥੇ ਚ. ਇਧ ਪਨ ਏਵਂਸਦ੍ਦੋ ਆਕਾਰਤ੍ਥੇ ਨਿਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥੇ ਚ ਵਿਞ੍ਞੁਜਨੇਨ ਪਵੁਤ੍ਤੋ, ਤਥੇਵ ਅਵਧਾਰਣਤ੍ਥੇ ਚ.

ਤਤ੍ਥ ਆਕਾਰਤ੍ਥੇਨ ਏਵਂਸਦ੍ਦੇਨ ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਦੀਪੇਤਿ – ਨਾਨਾਨਯਨਿਪੁਣਮਨੇਕਜ੍ਝਾਸਯਸਮੁਟ੍ਠਾਨਂ ਅਤ੍ਥਬ੍ਯਞ੍ਜਨਸਮ੍ਪਨ੍ਨਂ ਵਿਵਿਧਪਾਟਿਹਾਰਿਯਂ ਧਮ੍ਮਤ੍ਥਦੇਸਨਾਪਟਿਵੇਧਗਮ੍ਭੀਰਂ ਸਬ੍ਬਸਤ੍ਤਾਨਂ ਸਕਸਕਭਾਸਾਨੁਰੂਪਤੋ ਸੋਤਪਥਮਾਗਚ੍ਛਨ੍ਤਂ ਤਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਵਚਨਂ ਸਬ੍ਬਪ੍ਪਕਾਰੇਨ ਕੋ ਸਮਤ੍ਥੋ ਵਿਞ੍ਞਾਤੁਂ, ਸਬ੍ਬਥਾਮੇਨ ਪਨ ਸੋਤੁਕਾਮਤਂ ਜਨੇਤ੍ਵਾਪਿ ਏਵਂ ਮੇ ਸੁਤਂ, ਮਯਾਪਿ ਏਕੇਨਾਕਾਰੇਨ ਸੁਤਨ੍ਤਿ.

ਨਿਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥੇਨ ‘‘ਨਾਹਂ ਸਯਮ੍ਭੂ, ਨ ਮਯਾ ਇਦਂ ਸਚ੍ਛਿਕਤ’’ਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਪਰਿਮੋਚੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਏਵਂ ਮੇ ਸੁਤਂ, ਮਯਾਪਿ ਏਵਂ ਸੁਤ’’ਨ੍ਤਿ ਇਦਾਨਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਸਕਲਂ ਸੁਤ੍ਤਂ ਨਿਦਸ੍ਸੇਤਿ.

ਅਵਧਾਰਣਤ੍ਥੇਨ ਥੇਰੋ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤੋ ‘‘ਏਤਦਗ੍ਗਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਮਮ ਸਾਵਕਾਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਮਹਾਪਞ੍ਞਾਨਂ ਯਦਿਦਂ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤੋ’’ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੧.੧੮੮-੧੮੯), ‘‘ਨਾਹਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਞ੍ਞਂ ਏਕਪੁਗ੍ਗਲਮ੍ਪਿ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਾਮਿ, ਯੋ ਏਵਂ ਤਥਾਗਤੇਨ ਅਨੁਤ੍ਤਰਂ ਧਮ੍ਮਚਕ੍ਕਂ ਪਵਤ੍ਤਿਤਂ ਸਮ੍ਮਦੇਵ ਅਨੁਪ੍ਪਵਤ੍ਤੇਤਿ ਯਥਯਿਦਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤੋ. ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਥਾਗਤੇਨ ਅਨੁਤ੍ਤਰਂ ਧਮ੍ਮਚਕ੍ਕਂ ਪਵਤ੍ਤਿਤਂ ਸਮ੍ਮਦੇਵ ਅਨੁਪ੍ਪਵਤ੍ਤੇਤੀ’’ਤਿਏਵਮਾਦਿਨਾ (ਅ. ਨਿ. ੧.੧੮੭) ਨਯੇਨ ਭਗਵਤਾ ਪਸਤ੍ਥਭਾਵਾਨੁਰੂਪਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਧਾਰਣਬਲਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਸੋਤੁਕਾਮਤਂ ਜਨੇਤਿ ‘‘ਏਵਂ ਮੇ ਸੁਤਂ, ਤਞ੍ਚ ਖੋ ਅਤ੍ਥਤੋ ਵਾ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਤੋ ਵਾ ਅਨੂਨਮਨਧਿਕਂ, ਏਵਮੇਵ, ਨ ਅਞ੍ਞਥਾ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ.

ਮੇਸਦ੍ਦੋ ਕਰਣਸਮ੍ਪਦਾਨਸਾਮਿਅਤ੍ਥੇਸੁ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ਇਧ ਪਨ ‘‘ਮਯਾ ਸੁਤਂ, ਮਮ ਸੁਤ’’ਨ੍ਤਿ ਚ ਅਤ੍ਥਦ੍ਵਯੇ ਯੁਜ੍ਜਤਿ.

ਸੁਤਨ੍ਤਿ ਅਯਂਸਦ੍ਦੋ ਸਉਪਸਗ੍ਗੋ ਅਨੁਪਸਗ੍ਗੋ ਚ ਵਿਸ੍ਸੁਤਗਮਨਕਿਲਿਨ੍ਨਉਪਚਿਤਅਨੁਯੋਗਸੋਤਵਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੇਸੁ ਦਿਸ੍ਸਤਿ ਵਿਞ੍ਞਾਤੇਪਿ ਚ ਸੋਤਦ੍ਵਾਰਾਨੁਸਾਰੇਨ. ਇਧ ਪਨਸ੍ਸ ਸੋਤਦ੍ਵਾਰਾਨੁਸਾਰੇਨ ਉਪਧਾਰਿਤਨ੍ਤਿ ਵਾ ਉਪਧਾਰਣਨ੍ਤਿ ਵਾ ਅਤ੍ਥੋ. ਮੇ-ਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਹਿ ਮਯਾਤਿਅਤ੍ਥੇ ਸਤਿ ‘‘ਏਵਂ ਮਯਾ ਸੁਤਂ ਸੋਤਦ੍ਵਾਰਾਨੁਸਾਰੇਨ ਉਪਧਾਰਿਤ’’ਨ੍ਤਿ ਯੁਜ੍ਜਤਿ, ਮਮਾਤਿਅਤ੍ਥੇ ਸਤਿ ‘‘ਏਵਂ ਮਮ ਸੁਤਂ ਸੋਤਦ੍ਵਾਰਾਨੁਸਾਰੇਨ ਉਪਧਾਰਣ’’ਨ੍ਤਿ ਯੁਜ੍ਜਤਿ.

ਅਪਿਚ ‘‘ਏਵਂ ਮੇ ਸੁਤ’’ਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਤਨਾ ਉਪ੍ਪਾਦਿਤਭਾਵਂ ਅਪ੍ਪਟਿਜਾਨਨ੍ਤੋ ਪੁਰਿਮਸਵਨਂ ਵਿਵਰਨ੍ਤੋ ‘‘ਸਮ੍ਮੁਖਾ ਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤਮਿਦਂ ਮਯਾ ਤਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਚਤੁਵੇਸਾਰਜ੍ਜਵਿਸਾਰਦਸ੍ਸ ਦਸਬਲਧਰਸ੍ਸ ਆਸਭਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠਾਯਿਨੋ ਸੀਹਨਾਦਨਾਦਿਨੋ ਸਬ੍ਬਸਤ੍ਤੁਤ੍ਤਮਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਿਸ੍ਸਰਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਰਾਜਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਾਧਿਪਤਿਨੋ ਧਮ੍ਮਦੀਪਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਸਰਣਸ੍ਸ ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਵਰਚਕ੍ਕਵਤ੍ਤਿਨੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਵਚਨਂ, ਨ ਏਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੇ ਵਾ ਧਮ੍ਮੇ ਵਾ ਪਦੇ ਵਾ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨੇ ਵਾ ਕਙ੍ਖਾ ਵਾ ਵਿਮਤਿ ਵਾ ਕਾਤਬ੍ਬਾ’’ਤਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਧਮ੍ਮੇ ਅਸ੍ਸਦ੍ਧਿਯਂ ਵਿਨਾਸੇਤਿ, ਸਦ੍ਧਾਸਮ੍ਪਦਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤੀਤਿ. ਤੇਨੇਤਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ –

‘‘ਵਿਨਾਸਯਤਿ ਅਸ੍ਸਦ੍ਧਂ, ਸਦ੍ਧਂ ਵਡ੍ਢੇਤਿ ਸਾਸਨੇ;

ਏਵਂ ਮੇ ਸੁਤਮਿਚ੍ਚੇਵਂ, ਵਦਂ ਗੋਤਮਸਾਵਕੋ’’ਤਿ.

ਏਕਨ੍ਤਿ ਗਣਨਪਰਿਚ੍ਛੇਦਨਿਦ੍ਦੇਸੋ. ਸਮਯਨ੍ਤਿ ਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਨਨਿਦ੍ਦੇਸੋ. ਏਕਂ ਸਮਯਨ੍ਤਿ ਅਨਿਯਮਿਤਪਰਿਦੀਪਨਂ. ਤਤ੍ਥ ਸਮਯਸਦ੍ਦੋ –

ਸਮਵਾਯੇ ਖਣੇ ਕਾਲੇ, ਸਮੂਹੇ ਹੇਤੁਦਿਟ੍ਠਿਸੁ;

ਪਟਿਲਾਭੇ ਪਹਾਨੇ ਚ, ਪਟਿਵੇਧੇ ਚ ਦਿਸ੍ਸਤਿ.

ਇਧ ਪਨਸ੍ਸ ਕਾਲੋ ਅਤ੍ਥੋ. ਤੇਨ ਸਂਵਚ੍ਛਰਉਤੁਮਾਸਦ੍ਧਮਾਸਰਤ੍ਤਿਨ੍ਦਿਵਪੁਬ੍ਬਣ੍ਹਮਜ੍ਝਨ੍ਹਿਕਸਾਯਨ੍ਹਪਠਮ- ਮਜ੍ਝਿਮਪਚ੍ਛਿਮਯਾਮਮੁਹੁਤ੍ਤਾਦੀਸੁ ਕਾਲਪ੍ਪਭੇਦਭੂਤੇਸੁ ਸਮਯੇਸੁ ਏਕਂ ਸਮਯਨ੍ਤਿ ਦੀਪੇਤਿ.

ਤਤ੍ਥ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਏਤੇਸੁ ਸਂਵਚ੍ਛਰਾਦੀਸੁ ਸਮਯੇਸੁ ਯਂ ਯਂ ਸੁਤ੍ਤਂ ਯਮ੍ਹਿ ਯਮ੍ਹਿ ਸਂਵਚ੍ਛਰੇ ਉਤੁਮ੍ਹਿ ਮਾਸੇ ਪਕ੍ਖੇ ਰਤ੍ਤਿਭਾਗੇ ਦਿਵਸਭਾਗੇ ਵਾ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਸਬ੍ਬਂ ਤਂ ਥੇਰਸ੍ਸ ਸੁਵਿਦਿਤਂ ਸੁਵਵਤ੍ਥਾਪਿਤਂ ਪਞ੍ਞਾਯ. ਯਸ੍ਮਾ ਪਨ ‘‘ਏਵਂ ਮੇ ਸੁਤਂ ਅਸੁਕਸਂਵਚ੍ਛਰੇ ਅਸੁਕਉਤੁਮ੍ਹਿ ਅਸੁਕਮਾਸੇ ਅਸੁਕਪਕ੍ਖੇ ਅਸੁਕਰਤ੍ਤਿਭਾਗੇ ਅਸੁਕਦਿਵਸਭਾਗੇ ਵਾ’’ਤਿ ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤੇ ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਸੁਖੇਨ ਧਾਰੇਤੁਂ ਵਾ ਉਦ੍ਦਿਸਿਤੁਂ ਵਾ ਉਦ੍ਦਿਸਾਪੇਤੁਂ ਵਾ, ਬਹੁ ਚ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਏਕੇਨੇਵ ਪਦੇਨ ਤਮਤ੍ਥਂ ਸਮੋਧਾਨੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਏਕਂ ਸਮਯ’’ਨ੍ਤਿ ਆਹ.

ਯੇ ਵਾ ਇਮੇ ਗਬ੍ਭੋਕ੍ਕਨ੍ਤਿਸਮਯੋ ਜਾਤਿਸਮਯੋ ਸਂਵੇਗਸਮਯੋ ਅਭਿਨਿਕ੍ਖਮਨਸਮਯੋ ਦੁਕ੍ਕਰਕਾਰਿਕਸਮਯੋ ਮਾਰਵਿਜਯਸਮਯੋ ਅਭਿਸਮ੍ਬੋਧਿਸਮਯੋ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਸੁਖਵਿਹਾਰਸਮਯੋ ਦੇਸਨਾਸਮਯੋ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਨਸਮਯੋਤਿਏਵਮਾਦਯੋ ਭਗਵਤੋ ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ ਅਤਿਵਿਯ ਪਕਾਸਾ ਅਨੇਕਕਾਲਪ੍ਪਭੇਦਾ ਏਵ ਸਮਯਾ, ਤੇਸੁ ਸਮਯੇਸੁ ਦੇਸਨਾਸਮਯਸਙ੍ਖਾਤਂ ਏਕਂ ਸਮਯਨ੍ਤਿ ਦੀਪੇਤਿ. ਯੋ ਚਾਯਂ ਞਾਣਕਰੁਣਾਕਿਚ੍ਚਸਮਯੇਸੁ ਕਰੁਣਾਕਿਚ੍ਚਸਮਯੋ, ਅਤ੍ਤਹਿਤਪਰਹਿਤਪਟਿਪਤ੍ਤਿਸਮਯੇਸੁ ਪਰਹਿਤਪਟਿਪਤ੍ਤਿਸਮਯੋ, ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਤਾਨਂ ਕਰਣੀਯਦ੍ਵਯਸਮਯੇਸੁ ਧਮ੍ਮਿਕਥਾਸਮਯੋ, ਦੇਸਨਾਪਟਿਪਤ੍ਤਿਸਮਯੇਸੁ ਦੇਸਨਾਸਮਯੋ, ਤੇਸੁਪਿ ਸਮਯੇਸੁ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਸਮਯਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘‘ਏਕਂ ਸਮਯ’’ਨ੍ਤਿ ਆਹ.

ਯਸ੍ਮਾ ਪਨ ‘‘ਏਕਂ ਸਮਯ’’ਨ੍ਤਿ ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਸਂਯੋਗਤ੍ਥੋ ਸਮ੍ਭਵਤਿ. ਯਞ੍ਹਿ ਸਮਯਂ ਭਗਵਾ ਇਮਂ ਅਞ੍ਞਂ ਵਾ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਂ ਦੇਸੇਸਿ, ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਮੇਵ ਤਂ ਸਮਯਂ ਕਰੁਣਾਵਿਹਾਰੇਨ ਵਿਹਾਸਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਦਤ੍ਥਜੋਤਨਤ੍ਥਂ ਇਧ ਉਪਯੋਗਵਚਨਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਕਤੋਤਿ.

ਤੇਨੇਤਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ –

‘‘ਤਂ ਤਂ ਅਤ੍ਥਮਪੇਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ, ਭੁਮ੍ਮੇਨ ਕਰਣੇਨ ਚ;

ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਸਮਯੋ ਵੁਤ੍ਤੋ, ਉਪਯੋਗੇਨ ਸੋ ਇਧਾ’’ਤਿ.

ਪੋਰਾਣਾ ਪਨ ਵਣ੍ਣਯਨ੍ਤਿ – ‘‘ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ’’ਤਿ ਵਾ ‘‘ਤੇਨ ਸਮਯੇਨਾ’’ਤਿ ਵਾ ‘‘ਤਂ ਸਮਯ’’ਨ੍ਤਿ ਵਾ ਅਭਿਲਾਪਮਤ੍ਤਭੇਦੋ ਏਸ, ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਭੁਮ੍ਮਮੇਵਤ੍ਥੋਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਏਕਂ ਸਮਯ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇਪਿ ‘‘ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ’’ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਭਗਵਾਤਿ ਗਰੁ. ਗਰੁਞ੍ਹਿ ਲੋਕੇ ‘‘ਭਗਵਾ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਅਯਞ੍ਚ ਸਬ੍ਬਗੁਣਵਿਸਿਟ੍ਠਤਾਯ ਸਬ੍ਬਸਤ੍ਤਾਨਂ ਗਰੁ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਭਗਵਾ’’ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਪੋਰਾਣੇਹਿਪਿ ਵੁਤ੍ਤਂ –

‘‘ਭਗਵਾਤਿ ਵਚਨਂ ਸੇਟ੍ਠਂ, ਭਗਵਾਤਿ ਵਚਨਮੁਤ੍ਤਮਂ;

ਗਰੁ ਗਾਰਵਯੁਤ੍ਤੋ ਸੋ, ਭਗਵਾ ਤੇਨ ਵੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ.

ਅਪਿਚ –

‘‘ਭਾਗ੍ਯਵਾ ਭਗ੍ਗਵਾ ਯੁਤ੍ਤੋ, ਭਗੇਹਿ ਚ ਵਿਭਤ੍ਤਵਾ;

ਭਤ੍ਤਵਾ ਵਨ੍ਤਗਮਨੋ, ਭਵੇਸੁ ਭਗਵਾ ਤਤੋ’’ਤਿ. –

ਇਮਿਸ੍ਸਾਪਿ ਗਾਥਾਯ ਵਸੇਨ ਅਸ੍ਸ ਪਦਸ੍ਸ ਵਿਤ੍ਥਾਰਤੋ ਅਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਸੋ ਚ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਮਗ੍ਗੇ ਬੁਦ੍ਧਾਨੁਸ੍ਸਤਿਨਿਦ੍ਦੇਸੇ (ਵਿਸੁਦ੍ਧਿ. ੧.੧੨੩ ਆਦਯੋ) ਵੁਤ੍ਤੋਯੇਵ.

ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਚੇਤ੍ਥ ਏਵਨ੍ਤਿ ਵਚਨੇਨ ਦੇਸਨਾਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਨਿਦ੍ਦਿਸਤਿ, ਮੇ ਸੁਤਨ੍ਤਿ ਸਾਵਕਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ, ਏਕਂ ਸਮਯਨ੍ਤਿ ਕਾਲਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ, ਭਗਵਾਤਿ ਦੇਸਕਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ.

ਸਾਵਤ੍ਥਿਯਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਚ ਸਵਤ੍ਥਸ੍ਸ ਇਸਿਨੋ ਨਿਵਾਸਟ੍ਠਾਨਭੂਤਾ ਨਗਰੀ ਸਾਵਤ੍ਥੀ, ਯਥਾ ਕਾਕਨ੍ਦੀ ਮਾਕਨ੍ਦੀਤਿ ਏਵਂ ਤਾਵ ਅਕ੍ਖਰਚਿਨ੍ਤਕਾ. ਅਟ੍ਠਕਥਾਚਰਿਯਾ ਪਨ ਭਣਨ੍ਤਿ – ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਉਪਭੋਗਪਰਿਭੋਗਂ ਸਬ੍ਬਮੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਸਾਵਤ੍ਥੀ, ਸਤ੍ਥਸਮਾਯੋਗੇ ਚ ਕਿਂ ਭਣ੍ਡਮਤ੍ਥੀਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤੇ ਸਬ੍ਬਮਤ੍ਥੀਤਿਪਿ ਵਚਨਮੁਪਾਦਾਯ ਸਾਵਤ੍ਥੀ.

‘‘ਸਬ੍ਬਦਾ ਸਬ੍ਬੂਪਕਰਣਂ, ਸਾਵਤ੍ਥਿਯਂ ਸਮੋਹਿਤਂ;

ਤਸ੍ਮਾ ਸਬ੍ਬਮੁਪਾਦਾਯ, ਸਾਵਤ੍ਥੀਤਿ ਪਵੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ. –

ਤਸ੍ਸਂ ਸਾਵਤ੍ਥਿਯਂ. ਸਮੀਪਤ੍ਥੇ ਭੁਮ੍ਮਵਚਨਂ. ਵਿਹਰਤੀਤਿ ਅਵਿਸੇਸੇਨ ਇਰਿਯਾਪਥਦਿਬ੍ਬਬ੍ਰਹ੍ਮਅਰਿਯਵਿਹਾਰੇਸੁ ਅਞ੍ਞਤਰਵਿਹਾਰਸਮਙ੍ਗਿਪਰਿਦੀਪਨਮੇਤਂ, ਇਧ ਪਨ ਠਾਨਗਮਨਾਸਨਸਯਨਪ੍ਪਭੇਦੇਸੁ ਇਰਿਯਾਪਥੇਸੁ ਅਞ੍ਞਤਰਇਰਿਯਾਪਥਸਮਾਯੋਗਪਰਿਦੀਪਨਂ. ਤੇਨ ਠਿਤੋਪਿ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋਪਿ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋਪਿ ਸਯਾਨੋਪਿ ਭਗਵਾ ‘‘ਵਿਹਰਤਿ’’ਚ੍ਚੇਵ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਸੋ ਹਿ ਭਗਵਾ ਏਕਂ ਇਰਿਯਾਪਥਬਾਧਨਂ ਅਞ੍ਞੇਨ ਇਰਿਯਾਪਥੇਨ ਵਿਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਅਪਰਿਪਤਨ੍ਤਮਤ੍ਤਭਾਵਂ ਹਰਤਿ ਪਵਤ੍ਤੇਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਵਿਹਰਤੀ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ.

ਜੇਤਵਨੇਤਿ ਏਤ੍ਥ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਚ੍ਚਤ੍ਥਿਕਜਨਂ ਜਿਨਾਤੀਤਿ ਜੇਤੋ, ਰਞ੍ਞੋ ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਚ੍ਚਤ੍ਥਿਕਜਨੇ ਜਿਤੇ ਜਾਤੋਤਿ ਜੇਤੋ, ਮਙ੍ਗਲਕਮ੍ਯਤਾਯ ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਏਵਂਨਾਮਮੇਵ ਕਤਨ੍ਤਿ ਜੇਤੋ, ਵਨਯਤੀਤਿ ਵਨਂ, ਅਤ੍ਤਸਮ੍ਪਦਾਯ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਭਤ੍ਤਿਂ ਕਾਰੇਤਿ, ਅਤ੍ਤਨਿ ਸਿਨੇਹਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਵਨੁਤੇ ਇਤਿ ਵਾ ਵਨਂ, ਨਾਨਾਵਿਧਕੁਸੁਮਗਨ੍ਧਸਮ੍ਮੋਦਮਤ੍ਤਕੋਕਿਲਾਦਿਵਿਹਙ੍ਗਾਭਿਰੁਤੇਹਿ ਮਨ੍ਦਮਾਰੁਤਚਲਿਤਰੁਕ੍ਖਸਾਖਾਵਿਟਪਪਲ੍ਲਵਪਲਾਸੇਹਿ ‘‘ਏਥ ਮਂ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਥਾ’’ਤਿ ਪਾਣਿਨੋ ਯਾਚਤਿ ਵਿਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਜੇਤਸ੍ਸ ਵਨਂ ਜੇਤਵਨਂ. ਤਞ੍ਹਿ ਜੇਤੇਨ ਰਾਜਕੁਮਾਰੇਨ ਰੋਪਿਤਂ ਸਂਵਦ੍ਧਿਤਂ ਪਰਿਪਾਲਿਤਂ, ਸੋ ਚ ਤਸ੍ਸ ਸਾਮੀ ਅਹੋਸਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਜੇਤਵਨਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਤਸ੍ਮਿਂ ਜੇਤਵਨੇ. ਵਨਞ੍ਚ ਨਾਮ ਰੋਪਿਮਂ ਸਯਂਜਾਤਨ੍ਤਿ ਦੁਵਿਧਂ. ਇਦਞ੍ਚ ਵੇਲ਼ੁਵਨਾਦੀਨਿ ਚ ਰੋਪਿਮਾਨਿ, ਅਨ੍ਧਵਨਮਹਾਵਨਾਦੀਨਿ ਸਯਂਜਾਤਾਨਿ.

ਅਨਾਥਪਿਣ੍ਡਿਕਸ੍ਸ ਆਰਾਮੇਤਿ ਸੁਦਤ੍ਤੋ ਨਾਮ ਸੋ ਗਹਪਤਿ ਮਾਤਾਪਿਤੂਹਿ ਕਤਨਾਮਵਸੇਨ. ਸਬ੍ਬਕਾਮਸਮਿਦ੍ਧਤਾਯ ਪਨ ਵਿਗਤਮਚ੍ਛੇਰਤਾਯ ਕਰੁਣਾਦਿਗੁਣਸਮਙ੍ਗਿਤਾਯ ਚ ਨਿਚ੍ਚਕਾਲਂ ਅਨਾਥਾਨਂ ਪਿਣ੍ਡਮਦਾਸਿ, ਤੇਨ ਅਨਾਥਪਿਣ੍ਡਿਕੋਤਿ ਸਙ੍ਖਂ ਗਤੋ. ਆਰਮਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਾਣਿਨੋ, ਵਿਸੇਸੇਨ ਵਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤਾਤਿ ਆਰਾਮੋ, ਤਸ੍ਸ ਪੁਪ੍ਫਫਲਾਦਿਸੋਭਾਯ ਨਾਤਿਦੂਰਨਚ੍ਚਾਸਨ੍ਨਤਾਦਿਪਞ੍ਚਵਿਧਸੇਨਾਸਨਙ੍ਗਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਚ ਤਤੋ ਤਤੋ ਆਗਮ੍ਮ ਰਮਨ੍ਤਿ ਅਭਿਰਮਨ੍ਤਿ, ਅਨੁਕ੍ਕਣ੍ਠਿਤਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਨਿਵਸਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰਾਯ ਵਾ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਗਤੇਪਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਬ੍ਭਨ੍ਤਰਂ ਆਨੇਤ੍ਵਾ ਰਮਾਪੇਤੀਤਿ ਆਰਾਮੋ. ਸੋ ਹਿ ਅਨਾਥਪਿਣ੍ਡਿਕੇਨ ਗਹਪਤਿਨਾ ਜੇਤਸ੍ਸ ਰਾਜਕੁਮਾਰਸ੍ਸ ਹਤ੍ਥਤੋ ਅਟ੍ਠਾਰਸਹਿ ਹਿਰਞ੍ਞਕੋਟੀਹਿ ਕੋਟਿਸਨ੍ਥਰੇਨ ਕੀਣਿਤ੍ਵਾ ਅਟ੍ਠਾਰਸਹਿ ਹਿਰਞ੍ਞਕੋਟੀਹਿ ਸੇਨਾਸਨਾਨਿ ਕਾਰਾਪੇਤ੍ਵਾ ਅਟ੍ਠਾਰਸਹਿ ਹਿਰਞ੍ਞਕੋਟੀਹਿ ਵਿਹਾਰਮਹਂ ਨਿਟ੍ਠਾਪੇਤ੍ਵਾ ਏਵਂ ਚਤੁਪਞ੍ਞਾਸਹਿਰਞ੍ਞਕੋਟਿਪਰਿਚ੍ਚਾਗੇਨ ਬੁਦ੍ਧਪ੍ਪਮੁਖਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਨਿਯ੍ਯਾਦਿਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਅਨਾਥਪਿਣ੍ਡਿਕਸ੍ਸ ਆਰਾਮੋ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਤਸ੍ਮਿਂ ਅਨਾਥਪਿਣ੍ਡਿਕਸ੍ਸ ਆਰਾਮੇ.

ਏਤ੍ਥ ਚ ‘‘ਜੇਤਵਨੇ’’ਤਿਵਚਨਂ ਪੁਰਿਮਸਾਮਿਪਰਿਕਿਤ੍ਤਨਂ, ‘‘ਅਨਾਥਪਿਣ੍ਡਿਕਸ੍ਸ ਆਰਾਮੇ’’ਤਿ ਪਚ੍ਛਿਮਸਾਮਿਪਰਿਕਿਤ੍ਤਨਂ. ਕਿਮੇਤੇਸਂ ਪਰਿਕਿਤ੍ਤਨੇ ਪਯੋਜਨਨ੍ਤਿ? ਪੁਞ੍ਞਕਾਮਾਨਂ ਦਿਟ੍ਠਾਨੁਗਤਿਆਪਜ੍ਜਨਂ. ਤਤ੍ਥ ਹਿ ਦ੍ਵਾਰਕੋਟ੍ਠਕਪਾਸਾਦਮਾਪਨੇ ਭੂਮਿਵਿਕ੍ਕਯਲਦ੍ਧਾ ਅਟ੍ਠਾਰਸ ਹਿਰਞ੍ਞਕੋਟਿਯੋ ਅਨੇਕਕੋਟਿਅਗ੍ਘਨਕਾ ਰੁਕ੍ਖਾ ਚ ਜੇਤਸ੍ਸ ਪਰਿਚ੍ਚਾਗੋ, ਚਤੁਪਞ੍ਞਾਸ ਹਿਰਞ੍ਞਕੋਟਿਯੋ ਅਨਾਥਪਿਣ੍ਡਿਕਸ੍ਸ. ਇਤਿ ਤੇਸਂ ਪਰਿਕਿਤ੍ਤਨੇਨ ਏਵਂ ਪੁਞ੍ਞਕਾਮਾ ਪੁਞ੍ਞਾਨਿ ਕਰੋਨ੍ਤੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤੋ ਅਞ੍ਞੇਪਿ ਪੁਞ੍ਞਕਾਮੇ ਤੇਸਂ ਦਿਟ੍ਠਾਨੁਗਤਿਆਪਜ੍ਜਨੇ ਨਿਯੋਜੇਤਿ.

ਤਤ੍ਥ ਸਿਯਾ – ਯਦਿ ਤਾਵ ਭਗਵਾ ਸਾਵਤ੍ਥਿਯਂ ਵਿਹਰਤਿ, ‘‘ਜੇਤਵਨੇ ਅਨਾਥਪਿਣ੍ਡਿਕਸ੍ਸ ਆਰਾਮੇ’’ਤਿ ਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ. ਅਥ ਤਤ੍ਥ ਵਿਹਰਤਿ, ‘‘ਸਾਵਤ੍ਥਿਯ’’ਨ੍ਤਿ ਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ. ਨ ਹਿ ਸਕ੍ਕਾ ਉਭਯਤ੍ਥ ਏਕਂ ਸਮਯਂ ਵਿਹਰਿਤੁਨ੍ਤਿ. ਨ ਖੋ ਪਨੇਤਂ ਏਵਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ, ਨਨੁ ਅਵੋਚੁਮ੍ਹ ‘‘ਸਮੀਪਤ੍ਥੇ ਭੁਮ੍ਮਵਚਨ’’ਨ੍ਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਯਥਾ ਗਙ੍ਗਾਯਮੁਨਾਦੀਨਂ ਸਮੀਪੇ ਗੋਯੂਥਾਨਿ ਚਰਨ੍ਤਾਨਿ ‘‘ਗਙ੍ਗਾਯ ਚਰਨ੍ਤਿ, ਯਮੁਨਾਯ ਚਰਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ, ਏਵਮਿਧਾਪਿ ਯਦਿਦਂ ਸਾਵਤ੍ਥਿਯਾ ਸਮੀਪੇ ਜੇਤਵਨਂ ਅਨਾਥਪਿਣ੍ਡਿਕਸ੍ਸ ਆਰਾਮੋ, ਤਤ੍ਥ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਸਾਵਤ੍ਥਿਯਂ ਵਿਹਰਤਿ ਜੇਤਵਨੇ ਅਨਾਥਪਿਣ੍ਡਿਕਸ੍ਸ ਆਰਾਮੇ’’ਤਿ. ਗੋਚਰਗਾਮਨਿਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਹਿਸ੍ਸ ਸਾਵਤ੍ਥਿਵਚਨਂ, ਪਬ੍ਬਜਿਤਾਨੁਰੂਪਨਿਵਾਸਟ੍ਠਾਨਨਿਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਸੇਸਵਚਨਂ.

ਤਤ੍ਥ ਸਾਵਤ੍ਥਿਕਿਤ੍ਤਨੇਨ ਆਯਸ੍ਮਾ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤੋ ਭਗਵਤੋ ਗਹਟ੍ਠਾਨੁਗ੍ਗਹਕਰਣਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ, ਜੇਤਵਨਾਦਿਕਿਤ੍ਤਨੇਨ ਪਬ੍ਬਜਿਤਾਨੁਗ੍ਗਹਕਰਣਂ. ਤਥਾ ਪੁਰਿਮੇਨ ਪਚ੍ਚਯਗ੍ਗਹਣਤੋ ਅਤ੍ਤਕਿਲਮਥਾਨੁਯੋਗਵਿਵਜ੍ਜਨਂ, ਪਚ੍ਛਿਮੇਨ ਵਤ੍ਥੁਕਾਮਪ੍ਪਹਾਨਤੋ ਕਾਮਸੁਖਲ੍ਲਿਕਾਨੁਯੋਗਵਿਵਜ੍ਜਨੂਪਾਯਂ. ਅਥ ਵਾ ਪੁਰਿਮੇਨ ਚ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾਭਿਯੋਗਂ, ਪਚ੍ਛਿਮੇਨ ਵਿਵੇਕਾਧਿਮੁਤ੍ਤਿਂ. ਪੁਰਿਮੇਨ ਕਰੁਣਾਯ ਉਪਗਮਨਂ, ਪਚ੍ਛਿਮੇਨ ਪਞ੍ਞਾਯ ਅਪਗਮਨਂ. ਪੁਰਿਮੇਨ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਹਿਤਸੁਖਨਿਪ੍ਫਾਦਨਾਧਿਮੁਤ੍ਤਤਂ, ਪਚ੍ਛਿਮੇਨ ਪਰਹਿਤਸੁਖਕਰਣੇ ਨਿਰੁਪਲੇਪਤਂ. ਪੁਰਿਮੇਨ ਧਮ੍ਮਿਕਸੁਖਾਪਰਿਚ੍ਚਾਗਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਫਾਸੁਵਿਹਾਰਂ, ਪਚ੍ਛਿਮੇਨ ਉਤ੍ਤਰਿਮਨੁਸ੍ਸਧਮ੍ਮਾਨੁਯੋਗਨਿਮਿਤ੍ਤਂ. ਪੁਰਿਮੇਨ ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਉਪਕਾਰਬਹੁਲਤਂ, ਪਚ੍ਛਿਮੇਨ ਦੇਵਾਨਂ. ਪੁਰਿਮੇਨ ਲੋਕੇ ਜਾਤਸ੍ਸ ਲੋਕੇ ਸਂਵਦ੍ਧਭਾਵਂ, ਪਚ੍ਛਿਮੇਨ ਲੋਕੇਨ ਅਨੁਪਲਿਤ੍ਤਤਂ. ਪੁਰਿਮੇਨ ‘‘ਏਕਪੁਗ੍ਗਲੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਲੋਕੇ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਬਹੁਜਨਹਿਤਾਯ ਬਹੁਜਨਸੁਖਾਯ ਲੋਕਾਨੁਕਮ੍ਪਾਯ ਅਤ੍ਥਾਯ ਹਿਤਾਯ ਸੁਖਾਯ ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ. ਕਤਮੋ ਏਕਪੁਗ੍ਗਲੋ? ਤਥਾਗਤੋ ਅਰਹਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ’’ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੧.੧੭੦) ਵਚਨਤੋ ਯਦਤ੍ਥਂ ਭਗਵਾ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ, ਤਦਤ੍ਥਪਰਿਦੀਪਨਂ, ਪਚ੍ਛਿਮੇਨ ਯਤ੍ਥ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ, ਤਦਨੁਰੂਪਵਿਹਾਰਪਰਿਦੀਪਨਂ. ਭਗਵਾ ਹਿ ਪਠਮਂ ਲੁਮ੍ਬਿਨਿਵਨੇ, ਦੁਤਿਯਂ ਬੋਧਿਮਣ੍ਡੇਤਿ ਲੋਕਿਯਲੋਕੁਤ੍ਤਰਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਵਨੇਯੇਵ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ, ਤੇਨਸ੍ਸ ਵਨੇਯੇਵ ਵਿਹਾਰਂ ਦਸ੍ਸੇਤੀਤਿ ਏਵਮਾਦਿਨਾ ਨਯੇਨੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥਯੋਜਨਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ.

ਤਤ੍ਰਾਤਿ ਦੇਸਕਾਲਪਰਿਦੀਪਨਂ. ਤਞ੍ਹਿ ਯਂ ਸਮਯਂ ਵਿਹਰਤਿ, ਤਤ੍ਰ ਸਮਯੇ, ਯਸ੍ਮਿਞ੍ਚ ਜੇਤਵਨੇ ਵਿਹਰਤਿ, ਤਤ੍ਰ ਜੇਤਵਨੇਤਿ ਦੀਪੇਤਿ. ਭਾਸਿਤਬ੍ਬਯੁਤ੍ਤੇ ਵਾ ਦੇਸਕਾਲੇ ਦੀਪੇਤਿ. ਨ ਹਿ ਭਗਵਾ ਅਯੁਤ੍ਤੇ ਦੇਸੇ ਕਾਲੇ ਵਾ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਤਿ. ‘‘ਅਕਾਲੋ ਖੋ ਤਾਵ ਬਾਹਿਯਾ’’ਤਿਆਦਿ (ਉਦਾ. ੧੦) ਚੇਤ੍ਥ ਸਾਧਕਂ. ਖੋਤਿ ਪਦਪੂਰਣਮਤ੍ਤੇ ਅਵਧਾਰਣਤ੍ਥੇ ਆਦਿਕਾਲਤ੍ਥੇ ਵਾ ਨਿਪਾਤੋ. ਭਗਵਾਤਿ ਲੋਕਗਰੁਦੀਪਨਂ. ਭਿਕ੍ਖੂਤਿ ਕਥਾਸਵਨਯੁਤ੍ਤਪੁਗ੍ਗਲਵਚਨਂ. ਅਪਿਚੇਤ੍ਥ ‘‘ਭਿਕ੍ਖਕੋਤਿ ਭਿਕ੍ਖੁ, ਭਿਕ੍ਖਾਚਰਿਯਂ ਅਜ੍ਝੁਪਗਤੋਤਿ ਭਿਕ੍ਖੂ’’ਤਿਆਦਿਨਾ (ਵਿਭ. ੫੧੦; ਪਾਰਾ. ੪੫) ਨਯੇਨ ਵਚਨਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਆਮਨ੍ਤੇਸੀਤਿ ਆਲਪਿ ਅਭਾਸਿ ਸਮ੍ਬੋਧੇਸਿ, ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਪਨ ਞਾਪਨੇਪਿ ਪਕ੍ਕੋਸਨੇਪਿ. ਭਿਕ੍ਖਵੋਤਿ ਆਮਨ੍ਤਨਾਕਾਰਦੀਪਨਂ. ਤੇਨ ਤੇਸਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਭਿਕ੍ਖਨਸੀਲਤਾਭਿਕ੍ਖਨਧਮ੍ਮਤਾਭਿਕ੍ਖਨੇਸਾਧੁਕਾਰਿਤਾਦਿਗੁਣਯੋਗਸਿਦ੍ਧੇਨ ਵਚਨੇਨ ਹੀਨਾਧਿਕਜਨਸੇਵਿਤਂ ਵੁਤ੍ਤਿਂ ਪਕਾਸੇਨ੍ਤੋ ਉਦ੍ਧਤਦੀਨਭਾਵਨਿਗ੍ਗਹਂ ਕਰੋਤਿ. ‘‘ਭਿਕ੍ਖਵੋ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਚ ਕਰੁਣਾਵਿਪ੍ਫਾਰਸੋਮ੍ਮਹਦਯਨਯਨਨਿਪਾਤਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮੇਨ ਵਚਨੇਨ ਤੇ ਅਤ੍ਤਨੋ ਮੁਖਾਭਿਮੁਖੇ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਤੇਨੇਵ ਕਥੇਤੁਕਮ੍ਯਤਾਦੀਪਕੇਨ ਵਚਨੇਨ ਨੇਸਂ ਸੋਤੁਕਮ੍ਯਤਂ ਜਨੇਤਿ. ਤੇਨੇਵ ਚ ਸਮ੍ਬੋਧਨਤ੍ਥੇਨ ਵਚਨੇਨ ਸਾਧੁਕਸਵਨਮਨਸਿਕਾਰੇਪਿ ਤੇ ਨਿਯੋਜੇਤਿ. ਸਾਧੁਕਸਵਨਮਨਸਿਕਾਰਾਯਤ੍ਤਾ ਹਿ ਸਾਸਨਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿ.

ਅਪਰੇਸੁ ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨੇਸੁ ਕਸ੍ਮਾ ਭਿਕ੍ਖੂਯੇਵ ਆਮਨ੍ਤੇਸੀਤਿ ਚੇ? ਜੇਟ੍ਠਸੇਟ੍ਠਾਸਨ੍ਨਸਦਾਸਨ੍ਨਿਹਿਤਭਾਜਨਭਾਵਤੋ. ਸਬ੍ਬਪਰਿਸਸਾਧਾਰਣਾ ਹਿ ਭਗਵਤੋ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾ. ਪਰਿਸਾਯ ਚ ਜੇਟ੍ਠਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਪਠਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨਤ੍ਤਾ, ਸੇਟ੍ਠਾ ਅਨਗਾਰਿਯਭਾਵਂ ਆਦਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥੁ ਚਰਿਯਾਨੁਵਿਧਾਯਕਤ੍ਤਾ ਸਕਲਸਾਸਨਪਟਿਗ੍ਗਾਹਕਤ੍ਤਾ ਚ, ਆਸਨ੍ਨਾ ਤਤ੍ਥ ਨਿਸਿਨ੍ਨੇਸੁ ਸਤ੍ਥੁਸਨ੍ਨਿਕਤ੍ਤਾ, ਸਦਾਸਨ੍ਨਿਹਿਤਾ ਸਤ੍ਥੁਸਨ੍ਤਿਕਾਵਚਰਤ੍ਤਾ, ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾਯ ਚ ਤੇ ਏਵ ਭਾਜਨਂ ਯਥਾਨੁਸਿਟ੍ਠਂ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਸਬ੍ਭਾਵਤੋ.

ਤਤ੍ਥ ਸਿਯਾ – ਕਿਮਤ੍ਥਂ ਪਨ ਭਗਵਾ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਨ੍ਤੋ ਪਠਮਂ ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਮਨ੍ਤੇਸਿ, ਨ ਧਮ੍ਮਮੇਵ ਦੇਸੇਸੀਤਿ? ਸਤਿਜਨਨਤ੍ਥਂ. ਪਰਿਸਾਯ ਹਿ ਭਿਕ੍ਖੂ ਅਞ੍ਞਂ ਚਿਨ੍ਤੇਨ੍ਤਾਪਿ ਵਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤਾਪਿ ਧਮ੍ਮਂ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਨ੍ਤਾਪਿ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਮਨਸਿਕਰੋਨ੍ਤਾਪਿ ਨਿਸਿਨ੍ਨਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤੇ ਅਨਾਮਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮੇ ਦੇਸਿਯਮਾਨੇ ‘‘ਅਯਂ ਦੇਸਨਾ ਕਿਂਨਿਦਾਨਾ ਕਿਂਪਚ੍ਚਯਾ ਕਤਮਾਯ ਅਤ੍ਥੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਦੇਸਿਤਾ’’ਤਿ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਾ ਵਿਕ੍ਖੇਪਂ ਆਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯੁਂ, ਦੁਗ੍ਗਹਿਤਂ ਵਾ ਗਣ੍ਹੇਯ੍ਯੁਂ. ਤੇਨ ਤੇਸਂ ਸਤਿਜਨਨਤ੍ਥਂ ਭਗਵਾ ਪਠਮਂ ਆਮਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਛਾ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਤਿ.

ਭਦਨ੍ਤੇਤਿ ਗਾਰਵਵਚਨਮੇਤਂ, ਸਤ੍ਥੁਨੋ ਪਟਿਵਚਨਦਾਨਂ ਵਾ. ਅਪਿਚੇਤ੍ਥ ‘‘ਭਿਕ੍ਖਵੋ’’ਤਿ ਵਦਮਾਨੋ ਭਗਵਾ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਲਪਤਿ, ‘‘ਭਦਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ਵਦਮਾਨਾ ਤੇ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਪਚ੍ਚਾਲਪਨ੍ਤਿ. ਤਥਾ ‘‘ਭਿਕ੍ਖਵੋ’’ਤਿ ਭਗਵਾ ਆਭਾਸਤਿ, ‘‘ਭਦਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ਤੇ ਪਚ੍ਚਾਭਾਸਨ੍ਤਿ. ‘‘ਭਿਕ੍ਖਵੋ’’ਤਿ ਪਟਿਵਚਨਂ ਦਾਪੇਤਿ, ਭਦਨ੍ਤੇਤਿ ਪਟਿਵਚਨਂ ਦੇਨ੍ਤਿ. ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂਤਿ ਯੇ ਭਗਵਾ ਆਮਨ੍ਤੇਸਿ. ਭਗਵਤੋ ਪਚ੍ਚਸ੍ਸੋਸੁਨ੍ਤਿ ਭਗਵਤੋ ਆਮਨ੍ਤਨਂ ਪਟਿਅਸ੍ਸੋਸੁਂ, ਅਭਿਮੁਖਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਸੁਣਿਂਸੁ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਂਸੁ ਪਟਿਗ੍ਗਹੇਸੁਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਭਗਵਾ ਏਤਦਵੋਚਾਤਿ ਭਗਵਾ ਏਤਂ ਇਦਾਨਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਸਕਲਸੁਤ੍ਤਂ ਅਵੋਚ.

ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਚ ਯਂ ਆਯਸ੍ਮਤਾ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤੇਨ ਕਮਲਕੁਵਲਯੁਜ੍ਜਲਵਿਮਲਸਾਦੁਰਸਸਲਿਲਾਯ ਪੋਕ੍ਖਰਣਿਯਾ ਸੁਖਾਵਤਰਣਤ੍ਥਂ ਨਿਮ੍ਮਲਸਿਲਾਤਲਰਚਨਵਿਲਾਸਸੋਪਾਨਂ ਵਿਪ੍ਪਕਿਣ੍ਣਮੁਤ੍ਤਾਜਾਲਸਦਿਸਵਾਲਿਕਾਕਿਣ੍ਣਪਣ੍ਡਰਭੂਮਿਭਾਗਂ ਤਿਤ੍ਥਂ ਵਿਯ, ਸੁਵਿਭਤ੍ਤਭਿਤ੍ਤਿਵਿਚਿਤ੍ਰਵੇਦਿਕਾਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਨਕ੍ਖਤ੍ਤਪਥਂ ਫੁਸਿਤੁਕਾਮਤਾਯ ਵਿਯ, ਵਿਜਮ੍ਭਿਤਸਮੁਸ੍ਸਯਸ੍ਸ ਪਾਸਾਦਵਰਸ੍ਸ ਸੁਖਾਰੋਹਣਤ੍ਥਂ ਦਨ੍ਤਮਯਸਣ੍ਹਮੁਦੁਫਲਕਕਞ੍ਚਨਲਤਾਵਿਨਦ੍ਧਮਣਿਗਣਪ੍ਪਭਾਸਮੁਦਯੁਜ੍ਜਲਸੋਭਂ ਸੋਪਾਨਂ ਵਿਯ, ਸੁਵਣ੍ਣਵਲਯਨੂਪੁਰਾਦਿਸਙ੍ਘਟ੍ਟਨਸਦ੍ਦਸਮ੍ਮਿਸ੍ਸਿਤਕਥਿਤਹਸਿਤਮਧੁਰਸ੍ਸਰਗੇਹਜਨਵਿਚਰਿਤਸ੍ਸ ਉਲ਼ਾਰਿਸ੍ਸਰਿਯਵਿਭਵਸੋਭਿਤਸ੍ਸ ਮਹਾਘਰਸ੍ਸ ਸੁਖਪ੍ਪਵੇਸਨਤ੍ਥਂ ਸੁਵਣ੍ਣਰਜਤਮਣਿਮੁਤ੍ਤਾਪਵਾਲ਼ਾਦਿਜੁਤਿਵਿਸਦਵਿਜ੍ਜੋਤਿਤਸੁਪ੍ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਵਿਸਾਲਦ੍ਵਾਰਕਵਾਟਂ ਮਹਾਦ੍ਵਾਰਂ ਵਿਯ ਅਤ੍ਥਬ੍ਯਞ੍ਜਨਸਮ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਦੇਸਨਾਞਾਣਗਮ੍ਭੀਰਭਾਵਸਂਸੂਚਕਸ੍ਸ ਇਮਸ੍ਸ ਸੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸੁਖਾਵਗਾਹਣਤ੍ਥਂ ਕਾਲਦੇਸਦੇਸਕਪਰਿਸਾਪਦੇਸਪਟਿਮਣ੍ਡਿਤਂ ਨਿਦਾਨਂ ਭਾਸਿਤਂ, ਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਵਣ੍ਣਨਾ ਸਮਤ੍ਤਾ.

ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤੇ ਪਞ੍ਚਾਤਿ ਗਣਨਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ. ਇਮਾਨਿ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨੀਤਿ ਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਨਧਮ੍ਮਨਿਦਸ੍ਸਨਂ. ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਟ੍ਠੋ ਹੇਟ੍ਠਾ ਵੁਤ੍ਤੋ.

੧੮੫. ਇਦਾਨਿ ਇਮਂ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤੇ ਵੁਤ੍ਤਾਨਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਭਾਵਨਾਵਿਧਾਨਂ ਭਾਵਿਤਤ੍ਤਂ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਞ੍ਚ ਦਸ੍ਸੇਤੁਕਾਮੋ ਇਮਾਨਿ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨੀਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਵਿਸੁਜ੍ਝਨ੍ਤੀਤਿ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਂ ਪਾਪੁਣਨ੍ਤਿ. ਅਸ੍ਸਦ੍ਧੇਤਿ ਤੀਸੁ ਰਤਨੇਸੁ ਸਦ੍ਧਾਵਿਰਹਿਤੇ. ਸਦ੍ਧੇਤਿ ਤੀਸੁ ਰਤਨੇਸੁ ਸਦ੍ਧਾਸਮ੍ਪਨ੍ਨੇ. ਸੇਵਤੋਤਿ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਸੇਵਨ੍ਤਸ੍ਸ. ਭਜਤੋਤਿ ਉਪਸਙ੍ਕਮਨ੍ਤਸ੍ਸ. ਪਯਿਰੁਪਾਸਤੋਤਿ ਸਕ੍ਕਚ੍ਚਂ ਉਪਨਿਸੀਦਨ੍ਤਸ੍ਸ. ਪਸਾਦਨੀਯੇ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤੇਤਿ ਪਸਾਦਜਨਕੇ ਰਤਨਤ੍ਤਯਗੁਣਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤੇ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤੇ. ਕੁਸੀਤੇਤਿ ਕੁਚ੍ਛਿਤੇਨ ਆਕਾਰੇਨ ਸੀਦਨ੍ਤੀਤਿ ਕੁਸੀਦਾ, ਕੁਸੀਦਾ ਏਵ ਕੁਸੀਤਾ. ਤੇ ਕੁਸੀਤੇ. ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਧਾਨੇਤਿ ਚਤੁਕਿਚ੍ਚਸਾਧਕਵੀਰਿਯਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤੇ. ਮੁਟ੍ਠਸ੍ਸਤੀਤਿ ਨਟ੍ਠਸ੍ਸਤਿਕੇ. ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨੇਤਿ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾਧਿਕਾਰਕੇ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤੇ. ਝਾਨਵਿਮੋਕ੍ਖੇਤਿ ਚਤੁਤ੍ਥਜ੍ਝਾਨਅਟ੍ਠਵਿਮੋਕ੍ਖਤਿਵਿਧਵਿਮੋਕ੍ਖਾਧਿਕਾਰਕੇ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤੇ. ਦੁਪ੍ਪਞ੍ਞੇਤਿ ਨਿਪ੍ਪਞ੍ਞੇ, ਪਞ੍ਞਾਭਾਵਤੋ ਵਾ ਦੁਟ੍ਠਾ ਪਞ੍ਞਾ ਏਤੇਸਨ੍ਤਿ ਦੁਪ੍ਪਞ੍ਞਾ. ਤੇ ਦੁਪ੍ਪਞ੍ਞੇ. ਗਮ੍ਭੀਰਞਾਣਚਰਿਯਨ੍ਤਿ ਚਤੁਸਚ੍ਚਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਾਦਾਦਿਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤੇ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤੇ, ਞਾਣਕਥਾਸਦਿਸੇ ਵਾ. ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਕ੍ਖਨ੍ਧੇਤਿ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਕੋਟ੍ਠਾਸੇ. ਅਸ੍ਸਦ੍ਧਿਯਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ ਅਸ੍ਸਦ੍ਧਿਯਨ੍ਤਿ ਅਸ੍ਸਦ੍ਧਭਾਵਂ. ਅਸ੍ਸਦ੍ਧਿਯੇ ਆਦੀਨਵਦਸ੍ਸਾਵੀ ਅਸ੍ਸਦ੍ਧਿਯਂ ਪਜਹਨ੍ਤੋ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਭਾਵੇਤਿ, ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇ ਆਨਿਸਂਸਦਸ੍ਸਾਵੀ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਭਾਵੇਨ੍ਤੋ ਅਸ੍ਸਦ੍ਧਿਯਂ ਪਜਹਤਿ. ਏਸ ਨਯੋ ਸੇਸੇਸੁ. ਕੋਸਜ੍ਜਨ੍ਤਿ ਕੁਸੀਤਭਾਵਂ. ਪਮਾਦਨ੍ਤਿ ਸਤਿਵਿਪ੍ਪਵਾਸਂ. ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਉਦ੍ਧਤਭਾਵਂ, ਵਿਕ੍ਖੇਪਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਪਹੀਨਤ੍ਤਾਤਿ ਅਪ੍ਪਨਾਵਸੇਨ ਝਾਨਪਾਰਿਪੂਰਿਯਾ ਪਹੀਨਤ੍ਤਾ. ਸੁਪ੍ਪਹੀਨਤ੍ਤਾਤਿ ਵੁਟ੍ਠਾਨਗਾਮਿਨਿਵਸੇਨ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਪਾਰਿਪੂਰਿਯਾ ਸੁਟ੍ਠੁ ਪਹੀਨਤ੍ਤਾ. ਭਾਵਿਤਂ ਹੋਤਿ ਸੁਭਾਵਿਤਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਕ੍ਕਮੇਨੇਵ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਂ. ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਯ ਹਿ ਵਿਪਕ੍ਖਵਸੇਨ ਪਹੀਨਤ੍ਤਾ ‘‘ਸੁਪ੍ਪਹੀਨਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤੁਂ ਯੁਜ੍ਜਤਿ. ਤਸ੍ਮਾਯੇਵ ਚ ‘‘ਸੁਭਾਵਿਤ’’ਨ੍ਤਿ, ਨ ਤਥਾ ਝਾਨੇਨ. ਯਸ੍ਮਾ ਪਨ ਪਹਾਤਬ੍ਬਾਨਂ ਪਹਾਨੇਨ ਭਾਵਨਾਸਿਦ੍ਧਿ, ਭਾਵਨਾਸਿਦ੍ਧਿਯਾ ਚ ਪਹਾਤਬ੍ਬਾਨਂ ਪਹਾਨਸਿਦ੍ਧਿ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਯਮਕਂ ਕਤ੍ਵਾ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠਂ.

੧੮੬. ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਵਾਰੇ ਭਾਵਿਤਾਨਿ ਚੇਵ ਹੋਨ੍ਤਿ ਸੁਭਾਵਿਤਾਨਿ ਚਾਤਿ ਭਾਵਿਤਾਨਂਯੇਵ ਸੁਭਾਵਿਤਤਾ. ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਾਨਿ ਚ ਸੁਪ੍ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਾਨਿ ਚਾਤਿ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਾਨਂਯੇਵ ਸੁਪ੍ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਤਾ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਫਲਕ੍ਖਣੇ ਮਗ੍ਗਕਿਚ੍ਚਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਵਸੇਨ ਭਾਵਿਤਤਾ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਤਾ ਚ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਸਮੁਚ੍ਛੇਦਵਿਸੁਦ੍ਧਿਯੋਤਿ ਮਗ੍ਗਵਿਸੁਦ੍ਧਿਯੋਯੇਵ. ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਵਿਸੁਦ੍ਧਿਯੋਤਿ ਫਲਵਿਸੁਦ੍ਧਿਯੋ ਏਵ.

ਇਦਾਨਿ ਤਥਾ ਵੁਤ੍ਤਵਿਧਾਨਾਨਿ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਕਾਰਕਪੁਗ੍ਗਲਵਸੇਨ ਯੋਜੇਤ੍ਵਾ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਕਤਿਨਂ ਪੁਗ੍ਗਲਾਨਨ੍ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਸਵਨੇਨ ਬੁਦ੍ਧੋਤਿ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਤੋ ਧਮ੍ਮਕਥਾਸਵਨੇਨ ਚਤੁਸਚ੍ਚਂ ਬੁਦ੍ਧਵਾ, ਞਾਤਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਇਦਂ ਭਾਵਿਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਭਾਵਸ੍ਸ ਕਾਰਣਵਚਨਂ. ਭਾਵਨਾਭਿਸਮਯਵਸੇਨ ਹਿ ਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਬੁਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਫਲਕ੍ਖਣੇ ਭਾਵਿਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੋ ਹੋਤਿ. ਅਟ੍ਠਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਅਰਿਯਾਨਂ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਸਾਵਕਤ੍ਤਾ ਵਿਸੇਸੇਤ੍ਵਾ ਅਰਹਤ੍ਤਫਲਟ੍ਠਮੇਵ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਖੀਣਾਸਵੋਤਿ ਆਹ. ਸੋਯੇਵ ਹਿ ਸਬ੍ਬਕਿਚ੍ਚਨਿਪ੍ਫਤ੍ਤਿਯਾ ਭਾਵਿਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਇਤਰੇਪਿ ਪਨ ਤਂਤਂਮਗ੍ਗਕਿਚ੍ਚਨਿਪ੍ਫਤ੍ਤਿਯਾ ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਭਾਵਿਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾ ਏਵ. ਤਸ੍ਮਾ ਏਵ ਚ ਚਤੂਸੁ ਫਲਕ੍ਖਣੇਸੁ ‘‘ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਭਾਵਿਤਾਨਿ ਚੇਵ ਹੋਨ੍ਤਿ ਸੁਭਾਵਿਤਾਨਿ ਚਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਯਸ੍ਮਾ ਪਨ ਤੇਸਂ ਉਪਰਿਮਗ੍ਗਤ੍ਥਾਯ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਭਾਵਨਾ ਅਤ੍ਥਿਯੇਵ, ਤਸ੍ਮਾ ਤੇ ਨ ਨਿਪ੍ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਭਾਵਿਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾ. ਸਯਂ ਭੂਤਟ੍ਠੇਨਾਤਿ ਅਨਾਚਰਿਯੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਸਯਮੇਵ ਅਰਿਯਾਯ ਜਾਤਿਯਾ ਭੂਤਟ੍ਠੇਨ ਜਾਤਟ੍ਠੇਨ ਭਗਵਾ. ਸੋਪਿ ਹਿ ਭਾਵਨਾਸਿਦ੍ਧਿਵਸੇਨ ਫਲਕ੍ਖਣੇ ਸਯਮ੍ਭੂ ਨਾਮ ਹੋਤਿ. ਏਵਂ ਸਯਂ ਭੂਤਟ੍ਠੇਨ ਭਾਵਿਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੋ. ਅਪ੍ਪਮੇਯ੍ਯਟ੍ਠੇਨਾਤਿ ਅਨਨ੍ਤਗੁਣਯੋਗਤੋ ਪਮਾਣੇਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੁਣੇਯ੍ਯਟ੍ਠੇਨ. ਭਗਵਾ ਫਲਕ੍ਖਣੇ ਭਾਵਨਾਸਿਦ੍ਧਿਤੋ ਅਪ੍ਪਮੇਯ੍ਯੋਤਿ. ਤਸ੍ਮਾਯੇਵ ਭਾਵਿਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੋ.

ਪਠਮਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਨਿਦ੍ਦੇਸਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੨. ਦੁਤਿਯਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਨਿਦ੍ਦੇਸਵਣ੍ਣਨਾ

੧੮੭. ਪੁਨ ਅਞ੍ਞਂ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਂ ਨਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਵਿਧਾਨਂ ਨਿਦ੍ਦਿਸਿਤੁਕਾਮੋ ਪਞ੍ਚਿਮਾਨਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇਤਿਆਦਿਕਂ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਯੇ ਹਿ ਕੇਚੀਤਿ ਅਨਵਸੇਸਪਰਿਯਾਦਾਨਂ, ਹਿ-ਕਾਰੋ ਪਦਪੂਰਣਮਤ੍ਤੇ ਨਿਪਾਤੋ. ਸਮਣਾ ਵਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਵਾਤਿ ਲੋਕਵੋਹਾਰਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਸਮੁਦਯਨ੍ਤਿ ਪਚ੍ਚਯਂ. ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮਨ੍ਤਿ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨਂ ਅਭਾਵਗਮਨਂ, ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨਂ ਅਨੁਪ੍ਪਾਦਂ ਵਾ. ਅਸ੍ਸਾਦਨ੍ਤਿ ਆਨਿਸਂਸਂ. ਆਦੀਨਵਨ੍ਤਿ ਦੋਸਂ. ਨਿਸ੍ਸਰਣਨ੍ਤਿ ਨਿਗ੍ਗਮਨਂ. ਯਥਾਭੂਤਨ੍ਤਿ ਯਥਾਸਭਾਵਂ. ਸਮਣੇਸੂਤਿ ਸਮਿਤਪਾਪੇਸੁ. ਸਮਣਸਮ੍ਮਤਾਤਿ ਨ ਮਯਾ ਸਮਣਾਤਿ ਸਮ੍ਮਤਾ. ‘‘ਸਮ੍ਮਤਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤਮਾਨਕਾਲਵਸੇਨ ਵੁਚ੍ਚਮਾਨੇ ਸਦ੍ਦਲਕ੍ਖਣਵਸੇਨ ‘‘ਮੇ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਸਾਮਿਵਚਨਮੇਵ ਹੋਤਿ. ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੇਸੂਤਿ ਬਾਹਿਤਪਾਪੇਸੁ. ਸਾਮਞ੍ਞਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ਸਮਣਭਾਵਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਂ. ਬ੍ਰਹ੍ਮਞ੍ਞਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਭਾਵਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਂ. ਦ੍ਵਯੇਨਾਪਿ ਅਰਹਤ੍ਤਫਲਮੇਵ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਥ ਵਾ ਸਾਮਞ੍ਞਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ਹੇਟ੍ਠਾ ਤੀਣਿ ਫਲਾਨਿ. ਬ੍ਰਹ੍ਮਞ੍ਞਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ਅਰਹਤ੍ਤਫਲਂ. ਸਾਮਞ੍ਞਬ੍ਰਹ੍ਮਞ੍ਞਨ੍ਤਿ ਹਿ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗੋਯੇਵ. ਦਿਟ੍ਠੇਵ ਧਮ੍ਮੇਤਿ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖੇਯੇਵ ਅਤ੍ਤਭਾਵੇ. ਸਯਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾ ਸਚ੍ਛਿਕਤ੍ਵਾਤਿ ਅਤ੍ਤਨਾਯੇਵ ਅਧਿਕੇਨ ਞਾਣੇਨ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਂ ਕਤ੍ਵਾ. ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜਾਤਿ ਪਾਪੁਣਿਤ੍ਵਾ, ਨਿਪ੍ਫਾਦੇਤ੍ਵਾ ਵਾ.

੧੮੮. ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਨਿਦ੍ਦੇਸੇ ਪਠਮਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸਮੁਦਯਾਦੀਨਂ ਪਭੇਦਗਣਨਂ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਪਭੇਦਗਣਨਾ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਿਤਾ. ਤਤ੍ਥ ਅਸੀਤਿਸਤਨ੍ਤਿ ਅਸੀਤਿਉਤ੍ਤਰਂ ਸਤਂ. ਪਣ੍ਡਿਤੇਹਿ ‘‘ਅਸੀਤਿਸਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇਹਿ ਆਕਾਰੇਹੀਤਿ ਯੋਜਨਾ.

ਪੁਨ ਪਭੇਦਗਣਨਾਪੁਚ੍ਛਾਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮੇ ਗਣਨਾਨਿਦ੍ਦੇਸੇ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਤ੍ਥਾਯਾਤਿ ਅਧਿਮੁਚ੍ਚਨਤ੍ਥਾਯ ਸਦ੍ਦਹਨਤ੍ਥਾਯ. ਆਵਜ੍ਜਨਾਯ ਸਮੁਦਯੋਤਿ ਮਨੋਦ੍ਵਾਰਾਵਜ੍ਜਨਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ. ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋਤਿ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਯੋ, ਸਦ੍ਧਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗਾਵਜ੍ਜਨਂ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਉਪਨਿਸ੍ਸਯਪਚ੍ਚਯੋ, ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਜਵਨਸ੍ਸ ਆਵਜ੍ਜਨਂ ਪਠਮਸ੍ਸ ਜਵਨਸ੍ਸ ਅਨਨ੍ਤਰਪਚ੍ਚਯੋ, ਦੁਤਿਯਜਵਨਾਦੀਨਂ ਉਪਨਿਸ੍ਸਯਪਚ੍ਚਯੋ. ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਵਸੇਨਾਤਿ ਛਨ੍ਦਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਅਧਿਮੋਕ੍ਖਵਸੇਨ. ਛਨ੍ਦਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋਤਿ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗਾਵਜ੍ਜਨਪਚ੍ਚਯਾ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਯੇਵਾਪਨਕਭੂਤਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਚ੍ਛਨ੍ਦਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ. ਸੋ ਪਨ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਸਹਜਾਤਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਨਿਸ੍ਸਯਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਅਤ੍ਥਿਅਵਿਗਤਵਸੇਨ ਪਚ੍ਚਯੋ ਹੋਤਿ, ਛਨ੍ਦਾਧਿਪਤਿਕਾਲੇ ਅਧਿਪਤਿਪਚ੍ਚਯੋ ਚ ਹੋਤਿ, ਸੋਯੇਵ ਦੁਤਿਯਸ੍ਸ ਅਨਨ੍ਤਰਸਮਨਨ੍ਤਰਅਨਨ੍ਤਰੂਪਨਿਸ੍ਸਯਾਸੇਵਨਨਤ੍ਥਿਵਿਗਤਵਸੇਨ ਪਚ੍ਚਯੋ ਹੋਤਿ. ਇਮਿਨਾਵ ਨਯੇਨ ਮਨਸਿਕਾਰਸ੍ਸਪਿ ਯੋਜਨਾ ਕਾਤਬ੍ਬਾ. ਕੇਵਲਞ੍ਹੇਤ੍ਥ ਮਨਸਿਕਾਰੋਤਿ ਸਾਰਣਲਕ੍ਖਣੋ ਯੇਵਾਪਨਕਮਨਸਿਕਾਰੋ. ਅਧਿਪਤਿਪਚ੍ਚਯਤਾ ਪਨਸ੍ਸ ਨ ਹੋਤਿ. ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੇਸੁ ਇਮੇਸਂ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂਯੇਵ ਗਹਣਂ ਬਲਵਪਚ੍ਚਯਤ੍ਤਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਵਸੇਨਾਤਿ ਭਾਵਨਾਭਿਵੁਦ੍ਧਿਯਾ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਭਾਵਂ ਪਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਵਸੇਨ. ਏਕਤ੍ਤੁਪਟ੍ਠਾਨਨ੍ਤਿ ਏਕਾਰਮ੍ਮਣੇ ਅਚਲਭਾਵੇਨ ਭੁਸਂ ਠਾਨਂ ਉਪਰੂਪਰਿ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਯੋ ਹੋਤਿ. ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਸੇਸਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿਪਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾਨਿ. ਏਵਮੇਕੇਕਸ੍ਸ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਮੁਦਯਾਤਿ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਵੀਸਤਿ ਸਮੁਦਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਪੁਨ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਸਮੁਦਯਾਨਂ ਏਕੇਕਸ੍ਮਿਂ ਸਮੁਦਯੇ ਪਞ੍ਚ ਪਞ੍ਚ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਯੋਜੇਤ੍ਵਾ ਵੀਸਤਿ ਸਮੁਦਯਾ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਪਠਮਵੀਸਤਿ ਨਾਨਾਮਗ੍ਗਵਸੇਨ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾ, ਦੁਤਿਯਵੀਸਤਿ ਏਕਮਗ੍ਗਵਸੇਨ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਏਵਂ ਚਤ੍ਤਾਲੀਸ ਆਕਾਰਾ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮਵਾਰੋਪਿ ਇਮਿਨਾਵ ਨਯੇਨ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਸੋ ਪਨ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮੋ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਭਾਵਨਂ ਅਨਨੁਯੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਪ੍ਪਟਿਲਦ੍ਧਾ ਪਟਿਲਾਭਤ੍ਥਙ੍ਗਮੋ, ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਭਾਵਨਾਯ ਪਰਿਹੀਨਸ੍ਸ ਪਟਿਲਦ੍ਧਪਰਿਹਾਨਿ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮੋ, ਫਲਪ੍ਪਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮੋ. ਏਕਤ੍ਤਅਨੁਪਟ੍ਠਾਨਨ੍ਤਿ ਏਕਤ੍ਤੇ ਅਨੁਪਟ੍ਠਾਨਂ.

ਕ. ਅਸ੍ਸਾਦਨਿਦ੍ਦੇਸਵਣ੍ਣਨਾ

੧੮੯. ਅਸ੍ਸਾਦਨਿਦ੍ਦੇਸੇ ਅਸ੍ਸਦ੍ਧਿਯਸ੍ਸ ਅਨੁਪਟ੍ਠਾਨਨ੍ਤਿ ਅਸ੍ਸਦ੍ਧੇ ਪੁਗ੍ਗਲੇ ਪਰਿਵਜ੍ਜਯਤੋ ਸਦ੍ਧੇ ਪੁਗ੍ਗਲੇ ਸੇਵਤੋ ਪਸਾਦਨੀਯਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤੇ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਤੋ ਤਤ੍ਥ ਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰਂ ਬਹੁਲੀਕਰੋਤੋ ਚ ਅਸ੍ਸਦ੍ਧਿਯਸ੍ਸ ਅਨੁਪਟ੍ਠਾਨਂ ਹੋਤਿ. ਅਸ੍ਸਦ੍ਧਿਯਪਰਿਲ਼ਾਹਸ੍ਸ ਅਨੁਪਟ੍ਠਾਨਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਅਸ੍ਸਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਦ੍ਧਾਕਥਾਯ ਪਵਤ੍ਤਮਾਨਾਯ ਦੁਕ੍ਖਂ ਦੋਮਨਸ੍ਸਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ਅਯਂ ਅਸ੍ਸਦ੍ਧਿਯਪਰਿਲ਼ਾਹੋ. ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਚਰਿਯਾਯ ਵੇਸਾਰਜ੍ਜਨ੍ਤਿ ਸਦ੍ਧਾਵਤ੍ਥੁਵਸੇਨ ਵਾ ਭਾਵਨਾਯ ਵਾ ਵਸਿਪ੍ਪਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸਦ੍ਧਾਪਵਤ੍ਤਿਯਾ ਵਿਸਾਰਦਭਾਵੋ ਹੋਤਿ. ਸਨ੍ਤੋ ਚ ਵਿਹਾਰਾਧਿਗਮੋਤਿ ਸਮਥਸ੍ਸ ਵਾ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਯ ਵਾ ਪਟਿਲਾਭੋ. ਸੁਖਂ ਸੋਮਨਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਚੇਤਸਿਕਸੁਖਭਾਵਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਸੋਮਨਸ੍ਸਵਚਨਂ. ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸਮੁਟ੍ਠਿਤਪਣੀਤਰੂਪਫੁਟ੍ਠਕਾਯਸ੍ਸ ਕਾਯਿਕਸੁਖਮ੍ਪਿ ਲਬ੍ਭਤਿਯੇਵ. ਸੁਖਸੋਮਨਸ੍ਸਸ੍ਸ ਪਧਾਨਸ੍ਸਾਦਤ੍ਤਾ ‘‘ਅਯਂ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਅਸ੍ਸਾਦੋ’’ਤਿ ਵਿਸੇਸੇਤ੍ਵਾ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਇਮਿਨਾਵ ਨਯੇਨ ਸੇਸਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸਾਦਾਪਿ ਯੋਜੇਤ੍ਵਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ.

ਖ. ਆਦੀਨਵਨਿਦ੍ਦੇਸਵਣ੍ਣਨਾ

੧੯੦. ਆਦੀਨਵਨਿਦ੍ਦੇਸੇ ਅਨਿਚ੍ਚਟ੍ਠੇਨਾਤਿ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਅਨਿਚ੍ਚਟ੍ਠੇਨ. ਸੋ ਅਨਿਚ੍ਚਟ੍ਠੋ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਆਦੀਨਵੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਇਤਰਦ੍ਵਯੇਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ. ਇਮੇ ਸਮੁਦਯਤ੍ਥਙ੍ਗਮਸ੍ਸਾਦਾਦੀਨਵਾ ਲੋਕਿਯਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਮੇਵਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ.

ਗ. ਨਿਸ੍ਸਰਣਨਿਦ੍ਦੇਸਵਣ੍ਣਨਾ

੧੯੧. ਨਿਸ੍ਸਰਣਨਿਦ੍ਦੇਸੇ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਟ੍ਠੇਨਾਤਿਆਦੀਸੁ ਏਕੇਕਸ੍ਮਿਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇ ਪਞ੍ਚ ਪਞ੍ਚ ਕਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਪਞ੍ਚਵੀਸਤਿ ਨਿਸ੍ਸਰਣਾਨਿ ਮਗ੍ਗਫਲਵਸੇਨ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠਾਨਿ. ਤਤ੍ਥ ਤਤੋ ਪਣੀਤਤਰਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਪਟਿਲਾਭਾਤਿ ਤਤੋ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਕ੍ਖਣੇ ਪਵਤ੍ਤਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਤੋ ਮਗ੍ਗਕ੍ਖਣੇ ਪਣੀਤਤਰਸ੍ਸ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਪਟਿਲਾਭਵਸੇਨ. ਪੁਰਿਮਤਰਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾ ਨਿਸ੍ਸਟਂ ਹੋਤੀਤਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਮਗ੍ਗਕ੍ਖਣੇ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਪੁਰਿਮਤਰਤੋ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਕ੍ਖਣੇ ਪਵਤ੍ਤਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਤੋ ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਇਮਿਨਾਵ ਨਯੇਨ ਫਲਕ੍ਖਣੇ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਮ੍ਪਿ ਉਭਯਤ੍ਥ ਸੇਸਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿਪਿ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਾਨਿ.

੧੯੨. ਪੁਬ੍ਬਭਾਗੇ ਪਞ੍ਚਹਿ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇਹੀਤਿ ਪਠਮਜ੍ਝਾਨੂਪਚਾਰੇ ਪਞ੍ਚਹਿ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇਹਿ ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਾਦਿਅਟ੍ਠਸਮਾਪਤ੍ਤਿਵਸੇਨ ਅਟ੍ਠ ਨਿਸ੍ਸਰਣਾਨਿ, ਅਨਿਚ੍ਚਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਦਿਅਟ੍ਠਾਰਸਮਹਾਵਿਪਸ੍ਸਨਾਵਸੇਨ ਅਟ੍ਠਾਰਸ ਨਿਸ੍ਸਰਣਾਨਿ, ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗਾਦਿਵਸੇਨ ਅਟ੍ਠ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਨਿਸ੍ਸਰਣਾਨਿ. ਏਵਂ ਝਾਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿਮਹਾਵਿਪਸ੍ਸਨਾਮਗ੍ਗਫਲਵਸੇਨ ਚਤੁਤ੍ਤਿਂਸ ਨਿਸ੍ਸਰਣਾਨਿ ਪੁਰਿਮਪੁਰਿਮਸਮਤਿਕ੍ਕਮਤੋ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠਾਨਿ. ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮੇ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨੀਤਿਆਦੀਨਿ ਪਨ ਸਤ੍ਤਤਿਂਸ ਨਿਸ੍ਸਰਣਾਨਿ ਪਟਿਪਕ੍ਖਪਹਾਨਵਸੇਨ ਪਟਿਪਕ੍ਖਤੋ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠਾਨਿ. ਤਤ੍ਥ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਾਦੀਸੁ ਸਤ੍ਤਸੁ ਸਤ੍ਤ ਨਿਸ੍ਸਰਣਾਨਿ ਉਪਚਾਰਭੂਮਿਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ, ਫਲਾਨਿ ਪਨ ਪਟਿਪਕ੍ਖਪਹਾਨਾਭਾਵਤੋ ਨ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ.

੧੯੩. ਦਿਟ੍ਠੇਕਟ੍ਠੇਹੀਤਿ ਯਾਵ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗਾ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਸਹ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਪੁਗ੍ਗਲੇ ਠਿਤਾਤਿ ਦਿਟ੍ਠੇਕਟ੍ਠਾ. ਤੇਹਿ ਦਿਟ੍ਠੇਕਟ੍ਠੇਹਿ. ਓਲ਼ਾਰਿਕੇਹੀਤਿ ਥੂਲੇਹਿ ਕਾਮਰਾਗਬ੍ਯਾਪਾਦੇਹਿ. ਅਣੁਸਹਗਤੇਹੀਤਿ ਸੁਖੁਮਭੂਤੇਹਿ ਕਾਮਰਾਗਬ੍ਯਾਪਾਦੇਹਿਯੇਵ. ਸਬ੍ਬਕਿਲੇਸੇਹੀਤਿ ਰੂਪਰਾਗਾਦੀਹਿ. ਤੇਸੁ ਹਿ ਪਹੀਨੇਸੁ ਸਬ੍ਬਕਿਲੇਸਾ ਪਹੀਨਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਸਬ੍ਬਕਿਲੇਸੇਹੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਵੁਤ੍ਤਤ੍ਥਾਨਿ ਪਨੇਤ੍ਥ ਪਦਾਨਿ ਹੇਟ੍ਠਾ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਥਾਨੇਵਾਤਿ. ਸਬ੍ਬੇਸਞ੍ਞੇਵ ਖੀਣਾਸਵਾਨਂ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨੀਤਿ ‘‘ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਟ੍ਠੇਨਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਪੁਬ੍ਬੇ ਵੁਤ੍ਤੇਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਤਸ੍ਮਿਂ ਤਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਬੁਦ੍ਧਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਸਾਵਕਾਨਂ ਖੀਣਾਸਵਾਨਂ ਯਥਾਯੋਗਂ ਤਤੋ ਤਤੋ ਨਿਸ੍ਸਟਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਵਾਰੇ ਪਠਮਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯਾ ਏਵ ਯਥਾਯੋਗਂ ਖੀਣਾਸਵਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਾ.

ਕਥਂ ਪਨੇਤਾਨਿ ਨਿਸ੍ਸਰਣਾਨਿ ਅਸੀਤਿਸਤਂ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ? ਵੁਚ੍ਚਤੇ – ਮਗ੍ਗਫਲਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ ਪਞ੍ਚਵੀਸਤਿ, ਸਮਤਿਕ੍ਕਮਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ ਚਤੁਤ੍ਤਿਂਸ, ਪਟਿਪਕ੍ਖਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ ਸਤ੍ਤਤਿਂਸਾਤਿ ਪਠਮਵਾਰੇ ਸਬ੍ਬਾਨਿ ਛਨ੍ਨਵੁਤਿ ਨਿਸ੍ਸਰਣਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਏਤਾਨਿਯੇਵ ਦੁਤਿਯਵਾਰੇ ਖੀਣਾਸਵਾਨਂ ਵਸੇਨ ਦ੍ਵਾਦਸਸੁ ਅਪਨੀਤੇਸੁ ਚਤੁਰਾਸੀਤਿ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਇਤਿ ਪੁਰਿਮਾਨਿ ਛਨ੍ਨਵੁਤਿ, ਇਮਾਨਿ ਚ ਚਤੁਰਾਸੀਤੀਤਿ ਅਸੀਤਿਸਤਂ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਕਤਮਾਨਿ ਪਨ ਦ੍ਵਾਦਸ ਖੀਣਾਸਵਾਨਂ ਅਪਨੇਤਬ੍ਬਾਨਿ? ਸਮਤਿਕ੍ਕਮਤੋ ਵੁਤ੍ਤੇਸੁ ਮਗ੍ਗਫਲਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ ਅਟ੍ਠ ਨਿਸ੍ਸਰਣਾਨਿ, ਪਟਿਪਕ੍ਖਤੋ ਵੁਤ੍ਤੇਸੁ ਮਗ੍ਗਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ ਚਤ੍ਤਾਰੀਤਿ ਇਮਾਨਿ ਦ੍ਵਾਦਸ ਅਪਨੇਤਬ੍ਬਾਨਿ. ਅਰਹਤ੍ਤਫਲਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ ਕਸ੍ਮਾ ਅਪਨੇਤਬ੍ਬਾਨੀਤਿ ਚੇ? ਸਬ੍ਬਪਠਮਂ ਵੁਤ੍ਤਾਨਂ ਪਞ੍ਚਵੀਸਤਿਯਾ ਨਿਸ੍ਸਰਣਾਨਂ ਮਗ੍ਗਫਲਵਸੇਨੇਵ ਲਬ੍ਭਨਤੋ. ਅਰਹਤ੍ਤਫਲਵਸੇਨ ਨਿਸ੍ਸਰਣਾਨਿ ਵੁਤ੍ਤਾਨੇਵ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਹੇਟ੍ਠਿਮਂ ਹੇਟ੍ਠਿਮਂ ਪਨ ਫਲਸਮਾਪਤ੍ਤਿਂ ਉਪਰਿਮਾ ਉਪਰਿਮਾ ਨ ਸਮਾਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿਯੇਵਾਤਿ ਹੇਟ੍ਠਾ ਤੀਣਿਪਿ ਫਲਾਨਿ ਨ ਲਬ੍ਭਨ੍ਤਿਯੇਵ. ਝਾਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿਵਿਪਸ੍ਸਨਾਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਾਦੀਨਿ ਚ ਕਿਰਿਯਾਵਸੇਨ ਲਬ੍ਭਨ੍ਤਿ. ਪਞ੍ਚਪਿ ਚੇਤਾਨਿ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਪੁਬ੍ਬਮੇਵ ਪਟਿਪਕ੍ਖਾਨਂ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਪਟਿਪਕ੍ਖਤੋ ਨਿਸ੍ਸਟਾਨੇਵ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ.

ਦੁਤਿਯਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਨਿਦ੍ਦੇਸਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੩. ਤਤਿਯਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਨਿਦ੍ਦੇਸਵਣ੍ਣਨਾ

੧੯੪. ਪੁਨ ਅਞ੍ਞਂ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਂ ਨਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਵਿਧਾਨਂ ਨਿਦ੍ਦਿਸਿਤੁਕਾਮੋ ਪਞ੍ਚਿਮਾਨਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਯਙ੍ਗੇਸੂਤਿ ਏਤ੍ਥ ਸੋਤੋ ਅਰਿਯੋ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਮਗ੍ਗੋ, ਸੋਤਸ੍ਸ ਆਪਤ੍ਤਿ ਭੁਸਂ ਪਾਪੁਣਨਂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿ, ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਯਾ ਅਙ੍ਗਾਨਿ ਸਮ੍ਭਾਰਾਨਿ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਅਙ੍ਗਾਨਿ. ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਤਾਯ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗਪਟਿਲਾਭਅਙ੍ਗਾਨਿ. ਸਪ੍ਪੁਰਿਸਸਂਸੇਵੋ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਅਙ੍ਗਂ, ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਸ੍ਸਵਨਂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਅਙ੍ਗਂ, ਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰੋ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਅਙ੍ਗਂ, ਧਮ੍ਮਾਨੁਧਮ੍ਮਪਟਿਪਤ੍ਤਿ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਅਙ੍ਗਂ, ਇਮਾਨਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਅਙ੍ਗਾਨਿ. ਸੇਸਾ ਹੇਟ੍ਠਾ ਵੁਤ੍ਤਾ ਏਵ. ਇਦਞ੍ਚ ਇਮੇਸਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਸਕਵਿਸਯੇ ਜੇਟ੍ਠਕਭਾਵਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਯਥਾ ਹਿ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸੇਟ੍ਠਿਪੁਤ੍ਤਾ ਰਾਜਾਤਿਰਾਜਪਞ੍ਚਮੇਸੁ ਸਹਾਯੇਸੁ ‘‘ਨਕ੍ਖਤ੍ਤਂ ਕੀਲ਼ਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਵੀਥਿਂ ਓਤਿਣ੍ਣੇਸੁ ਏਕਸ੍ਸ ਸੇਟ੍ਠਿਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਗੇਹਂ ਗਤਕਾਲੇ ਇਤਰੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਤੁਣ੍ਹੀ ਨਿਸੀਦਨ੍ਤਿ, ਗੇਹਸਾਮਿਕੋਵ ‘‘ਇਮੇਸਂ ਖਾਦਨੀਯਂ ਭੋਜਨੀਯਂ ਦੇਥ, ਇਮੇਸਂ ਗਨ੍ਧਮਾਲਾਲਙ੍ਕਾਰਾਦੀਨਿ ਦੇਥਾ’’ਤਿ ਗੇਹੇ ਵਿਚਾਰੇਤਿ, ਦੁਤਿਯਸ੍ਸ ਤਤਿਯਸ੍ਸ ਚਤੁਤ੍ਥਸ੍ਸ ਗੇਹਂ ਗਤਕਾਲੇ ਇਤਰੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਤੁਣ੍ਹੀ ਨਿਸੀਦਨ੍ਤਿ, ਗੇਹਸਾਮਿਕੋਵ ‘‘ਇਮੇਸਂ ਖਾਦਨੀਯਂ ਭੋਜਨੀਯਂ ਦੇਥ, ਇਮੇਸਂ ਗਨ੍ਧਮਾਲਾਲਙ੍ਕਾਰਾਦੀਨਿ ਦੇਥਾ’’ਤਿ ਗੇਹੇ ਵਿਚਾਰੇਤਿ, ਅਥ ਸਬ੍ਬਪਚ੍ਛਾ ਰਞ੍ਞੋ ਗੇਹਂ ਗਤਕਾਲੇ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਰਾਜਾ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਇਸ੍ਸਰੋਵ, ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਪਨ ਕਾਲੇ ਅਤ੍ਤਨੋ ਗੇਹੇਯੇਵ ‘‘ਇਮੇਸਂ ਖਾਦਨੀਯਂ ਭੋਜਨੀਯਂ ਦੇਥ, ਇਮੇਸਂ ਗਨ੍ਧਮਾਲਾਲਙ੍ਕਾਰਾਦੀਨਿ ਦੇਥਾ’’ਤਿ ਵਿਚਾਰੇਤਿ, ਏਵਮੇਵ ਸਦ੍ਧਾਪਞ੍ਚਮਕੇਸੁ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇਸੁ ਤੇਸੁ ਸਹਾਯੇਸੁ ਏਕਤੋ ਵੀਥਿਂ ਓਤਰਨ੍ਤੇਸੁ ਵਿਯ ਏਕਾਰਮ੍ਮਣੇ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨੇਸੁਪਿ ਯਥਾ ਪਠਮਸ੍ਸ ਗੇਹੇ ਇਤਰੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਤੁਣ੍ਹੀ ਨਿਸੀਦਨ੍ਤਿ, ਗੇਹਸਾਮਿਕੋਵ ਵਿਚਾਰੇਤਿ, ਏਵਂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਅਙ੍ਗਾਨਿ ਪਤ੍ਵਾ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਲਕ੍ਖਣਂ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਮੇਵ ਜੇਟ੍ਠਕਂ ਹੋਤਿ ਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਂ, ਸੇਸਾਨਿ ਤਦਨ੍ਵਯਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਯਥਾ ਦੁਤਿਯਸ੍ਸ ਗੇਹੇ ਇਤਰੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਤੁਣ੍ਹੀ ਨਿਸੀਦਨ੍ਤਿ, ਗੇਹਸਾਮਿਕੋਵ ਵਿਚਾਰੇਤਿ, ਏਵਂ ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਧਾਨਾਨਿ ਪਤ੍ਵਾ ਪਗ੍ਗਹਣਲਕ੍ਖਣਂ ਵੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਮੇਵ ਜੇਟ੍ਠਕਂ ਹੋਤਿ ਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਂ, ਸੇਸਾਨਿ ਤਦਨ੍ਵਯਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਯਥਾ ਤਤਿਯਸ੍ਸ ਗੇਹੇ ਇਤਰੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਤੁਣ੍ਹੀ ਨਿਸੀਦਨ੍ਤਿ, ਗੇਹਸਾਮਿਕੋਵ ਵਿਚਾਰੇਤਿ, ਏਵਂ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾਨਿ ਪਤ੍ਵਾ ਉਪਟ੍ਠਾਨਲਕ੍ਖਣਂ ਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਮੇਵ ਜੇਟ੍ਠਕਂ ਹੋਤਿ ਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਂ, ਸੇਸਾਨਿ ਤਦਨ੍ਵਯਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਯਥਾ ਚਤੁਤ੍ਥਸ੍ਸ ਗੇਹੇ ਇਤਰੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਤੁਣ੍ਹੀ ਨਿਸੀਦਨ੍ਤਿ, ਗੇਹਸਾਮਿਕੋਵ ਵਿਚਾਰੇਤਿ, ਏਵਂ ਝਾਨਾਨਿ ਪਤ੍ਵਾ ਅਵਿਕ੍ਖੇਪਲਕ੍ਖਣਂ ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਮੇਵ ਜੇਟ੍ਠਕਂ ਹੋਤਿ ਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਂ, ਸੇਸਾਨਿ ਤਦਨ੍ਵਯਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਸਬ੍ਬਪਚ੍ਛਾ ਰਞ੍ਞੋ ਗੇਹਂ ਗਤਕਾਲੇ ਪਨ ਯਥਾ ਇਤਰੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਤੁਣ੍ਹੀ ਨਿਸੀਦਨ੍ਤਿ, ਰਾਜਾਵ ਵਿਚਾਰੇਤਿ, ਏਵਂ ਅਰਿਯਸਚ੍ਚਾਨਿ ਪਤ੍ਵਾ ਪਜਾਨਨਲਕ੍ਖਣਂ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਮੇਵ ਜੇਟ੍ਠਕਂ ਹੋਤਿ ਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਂ, ਸੇਸਾਨਿ ਤਦਨ੍ਵਯਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ.

ਕ. ਪਭੇਦਗਣਨਨਿਦ੍ਦੇਸਵਣ੍ਣਨਾ

੧੯੫. ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਸ੍ਸ ਪਭੇਦਗਣਨਾਪੁਚ੍ਛਾਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮੇਵ ਪਭੇਦਗਣਨਨਿਦ੍ਦੇਸੇ ਸਪ੍ਪੁਰਿਸਸਂਸੇਵੇਤਿ ਸੋਭਨਾਨਂ ਪੁਰਿਸਾਨਂ ਸਮ੍ਮਾ ਸੇਵਨੇ. ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਾਧਿਪਤੇਯ੍ਯਟ੍ਠੇਨਾਤਿ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਸਙ੍ਖਾਤੇਨ ਸੇਸਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇਸੁ ਅਧਿਪਤਿਭਾਵਟ੍ਠੇਨ, ਸੇਸਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਟ੍ਠੇਨਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਸਵਨੇਤਿ ਸਤਂ ਧਮ੍ਮੋ, ਸੋਭਨੋ ਵਾ ਧਮ੍ਮੋਤਿ ਸਦ੍ਧਮ੍ਮੋ. ਤਸ੍ਸ ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਸਵਨੇ. ਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰੇਤਿ ਉਪਾਯੇਨ ਮਨਸਿਕਾਰੇ. ਧਮ੍ਮਾਨੁਧਮ੍ਮਪਟਿਪਤ੍ਤਿਯਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਨਵ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਧਮ੍ਮੇ ਅਨੁਗਤੋ ਧਮ੍ਮੋ ਧਮ੍ਮਾਨੁਧਮ੍ਮੋ, ਸੀਲਸਮਾਧਿਪਞ੍ਞਾਸਙ੍ਖਾਤਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਾਨੁਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿ ਪਟਿਪਜ੍ਜਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨੁਧਮ੍ਮਪਟਿਪਤ੍ਤਿ. ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਧਾਨਾਦੀਸੁਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ.

ਖ. ਚਰਿਯਾਵਾਰਵਣ੍ਣਨਾ

੧੯੬. ਚਰਿਯਾਵਾਰੇਪਿ ਇਮਿਨਾਵ ਨਯੇਨ ਅਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਕੇਵਲਂ ਪਠਮਵਾਰੋ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਉਪ੍ਪਾਦਨਕਾਲਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤੋ, ਚਰਿਯਾਵਾਰੋ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨਂ ਆਸੇਵਨਕਾਲਵਸੇਨ ਚ ਪਾਰਿਪੂਰਿਕਾਲਵਸੇਨ ਚ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਚਰਿਯਾ ਪਕਤਿ ਉਸ੍ਸਨ੍ਨਤਾਤਿ ਹਿ ਅਤ੍ਥਤੋ ਏਕਂ.

ਚਾਰਵਿਹਾਰਨਿਦ੍ਦੇਸਵਣ੍ਣਨਾ

੧੯੭. ਇਦਾਨਿ ਚਰਿਯਾਸਮ੍ਬਨ੍ਧੇਨੇਵ ਚਾਰਵਿਹਾਰਨਿਦ੍ਦੇਸਵਸੇਨ ਅਪਰੇਨ ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਵਿਧਾਨਂ ਨਿਦ੍ਦਿਸਿਤੁਕਾਮੋ ਚਾਰੋ ਚ ਵਿਹਾਰੋ ਚਾਤਿਆਦਿਕਂ ਉਦ੍ਦੇਸਂ ਉਦ੍ਦਿਸਿਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਨਿਦ੍ਦੇਸਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਉਦ੍ਦੇਸੇ ਤਾਵ ਯਥਾ ਚਰਨ੍ਤਂ ਵਿਹਰਨ੍ਤਂ ਵਿਞ੍ਞੂ ਸਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰੀ ਗਮ੍ਭੀਰੇਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਓਕਪ੍ਪੇਯ੍ਯੁਂ – ਅਦ੍ਧਾ ਅਯਮਾਯਸ੍ਮਾ ਪਤ੍ਤੋ ਵਾ ਪਾਪੁਣਿਸ੍ਸਤਿ ਵਾਤਿ, ਤਥਾ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸਮ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਚਾਰੋ ਚ ਵਿਹਾਰੋ ਚ ਵਿਞ੍ਞੂਹਿ ਸਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰੀਹਿ ਅਨੁਬੁਦ੍ਧੋ ਹੋਤਿ ਪਟਿਵਿਦ੍ਧੋਤਿ ਉਦ੍ਦੇਸਸ੍ਸ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਉਦ੍ਦੇਸਨਿਦ੍ਦੇਸੇ ਚਰਿਯਾ ਚਾਰੋਯੇਵ. ਚਾਰੋ ਚਰਿਯਾਤਿ ਹਿ ਅਤ੍ਥਤੋ ਏਕਂ. ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਚਾਰੋ’’ਤਿਪਦਸ੍ਸ ਨਿਦ੍ਦੇਸੇ ‘‘ਚਰਿਯਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਇਰਿਯਾਪਥਚਰਿਯਾਤਿ ਇਰਿਯਾਪਥਾਨਂ ਚਰਿਯਾ, ਪਵਤ੍ਤਨਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸੇਸੇਸੁਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ. ਆਯਤਨਚਰਿਯਾ ਪਨ ਆਯਤਨੇਸੁ ਸਤਿਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਾਨਂ ਚਰਿਯਾ. ਪਤ੍ਤੀਤਿ ਫਲਾਨਿ. ਤਾਨਿ ਹਿ ਪਾਪੁਣਿਯਨ੍ਤੀਤਿ ‘‘ਪਤ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਸਤ੍ਤਲੋਕਸ੍ਸ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਿਕਸਮ੍ਪਰਾਯਿਕਾ ਅਤ੍ਥਾ ਲੋਕਤ੍ਥਾਤਿ ਅਯਂ ਵਿਸੇਸੋ.

ਇਦਾਨਿ ਤਾਸਂ ਚਰਿਯਾਨਂ ਭੂਮਿਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਚਤੂਸੁ ਇਰਿਯਾਪਥੇਸੂਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨੇਸੂਤਿ ਆਰਮ੍ਮਣਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨੇਸੁ. ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨੇਸੁਪਿ ਵੁਚ੍ਚਮਾਨੇਸੁ ਸਤਿਤੋ ਅਨਞ੍ਞਾਨਿ ਵੋਹਾਰਵਸੇਨ ਅਞ੍ਞਾਨਿ ਵਿਯ ਕਤ੍ਵਾ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਰਿਯਸਚ੍ਚੇਸੂਤਿ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗਲੋਕਿਯਸਚ੍ਚਞਾਣੇਨ ਵਿਸੁਂ ਵਿਸੁਂ ਸਚ੍ਚਪਰਿਗ੍ਗਹਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਰਿਯਮਗ੍ਗੇਸੁ ਸਾਮਞ੍ਞਫਲੇਸੂਤਿ ਚ ਵੋਹਾਰਵਸੇਨੇਵ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਪਦੇਸੇਤਿ ਲੋਕਤ੍ਥਚਰਿਯਾਯ ਏਕਦੇਸੇ. ਨਿਪ੍ਪਦੇਸਤੋ ਹਿ ਲੋਕਤ੍ਥਚਰਿਯਂ ਬੁਦ੍ਧਾ ਏਵ ਕਰੋਨ੍ਤਿ. ਪੁਨ ਤਾ ਏਵ ਚਰਿਯਾਯੋ ਕਾਰਕਪੁਗ੍ਗਲਵਸੇਨ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਪਣਿਧਿਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾਨਨ੍ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਪਣਿਧਿਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾ ਨਾਮ ਇਰਿਯਾਪਥਾਨਂ ਸਨ੍ਤਤ੍ਤਾ ਇਰਿਯਾਪਥਗੁਤ੍ਤਿਯਾ ਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾ ਅਕਮ੍ਪਿਤਇਰਿਯਾਪਥਾ ਭਿਕ੍ਖੁਭਾਵਾਨੁਰੂਪੇਨ ਸਨ੍ਤੇਨ ਇਰਿਯਾਪਥੇਨ ਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾ. ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇਸੁ ਗੁਤ੍ਤਦ੍ਵਾਰਾਨਨ੍ਤਿ ਚਕ੍ਖਾਦੀਸੁ ਛਸੁ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇਸੁ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਿਸਯੇ ਪਵਤ੍ਤਏਕੇਕਦ੍ਵਾਰਵਸੇਨ ਗੁਤ੍ਤਂ ਦ੍ਵਾਰਂ ਏਤੇਸਨ੍ਤਿ ਗੁਤ੍ਤਦ੍ਵਾਰਾ. ਤੇਸਂ ਗੁਤ੍ਤਦ੍ਵਾਰਾਨਂ. ਦ੍ਵਾਰਨ੍ਤਿ ਚੇਤ੍ਥ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਦ੍ਵਾਰਵਸੇਨ ਚਕ੍ਖਾਦਯੋ ਏਵ. ਅਪ੍ਪਮਾਦਵਿਹਾਰੀਨਨ੍ਤਿ ਸੀਲਾਦੀਸੁ ਅਪ੍ਪਮਾਦਵਿਹਾਰਵਤਂ. ਅਧਿਚਿਤ੍ਤਮਨੁਯੁਤ੍ਤਾਨਨ੍ਤਿ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਯ ਪਾਦਕਭਾਵੇਨ ਅਧਿਚਿਤ੍ਤਸਙ੍ਖਾਤਂ ਸਮਾਧਿਮਨੁਯੁਤ੍ਤਾਨਂ. ਬੁਦ੍ਧਿਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾਨਨ੍ਤਿ ਨਾਮਰੂਪਵਵਤ੍ਥਾਨਂ ਆਦਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਯਾਵ ਗੋਤ੍ਰਭੁ, ਤਾਵ ਪਵਤ੍ਤੇਨ ਞਾਣੇਨ ਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾਨਂ. ਸਮ੍ਮਾਪਟਿਪਨ੍ਨਾਨਨ੍ਤਿ ਚਤੁਮਗ੍ਗਕ੍ਖਣੇ. ਅਧਿਗਤਫਲਾਨਨ੍ਤਿ ਚਤੁਫਲਕ੍ਖਣੇ.

ਅਧਿਮੁਚ੍ਚਨ੍ਤੋਤਿ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ. ਸਦ੍ਧਾਯ ਚਰਤੀਤਿ ਸਦ੍ਧਾਵਸੇਨ ਪਵਤ੍ਤਤਿ. ਪਗ੍ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੋਤਿ ਚਤੁਸਮ੍ਮਪ੍ਪਧਾਨਵੀਰਿਯੇਨ ਪਦਹਨ੍ਤੋ. ਉਪਟ੍ਠਾਪੇਨ੍ਤੋਤਿ ਸਤਿਯਾ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਉਪਟ੍ਠਾਪੇਨ੍ਤੋ. ਅਵਿਕ੍ਖੇਪਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋਤਿ ਸਮਾਧਿਵਸੇਨ ਵਿਕ੍ਖੇਪਂ ਅਕਰੋਨ੍ਤੋ. ਪਜਾਨਨ੍ਤੋਤਿ ਚਤੁਸਚ੍ਚਪਜਾਨਨਪਞ੍ਞਾਯ ਪਕਾਰੇਨ ਜਾਨਨ੍ਤੋ. ਵਿਜਾਨਨ੍ਤੋਤਿ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਜਵਨਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮੇਨ ਆਵਜ੍ਜਨਵਿਞ੍ਞਾਣੇਨ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਵਿਜਾਨਨ੍ਤੋ. ਵਿਞ੍ਞਾਣਚਰਿਯਾਯਾਤਿ ਆਵਜ੍ਜਨਵਿਞ੍ਞਾਣਚਰਿਯਵਸੇਨ. ਏਵਂ ਪਟਿਪਨ੍ਨਸ੍ਸਾਤਿ ਸਹਜਵਨਾਯ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਚਰਿਯਾਯ ਪਟਿਪਨ੍ਨਸ੍ਸ. ਕੁਸਲਾ ਧਮ੍ਮਾ ਆਯਾਪੇਨ੍ਤੀਤਿ ਸਮਥਵਿਪਸ੍ਸਨਾਵਸੇਨ ਪਵਤ੍ਤਾ ਕੁਸਲਾ ਧਮ੍ਮਾ ਭੁਸਂ ਯਾਪੇਨ੍ਤਿ, ਪਵਤ੍ਤਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਆਯਤਨਚਰਿਯਾਯਾਤਿ ਕੁਸਲਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਭੁਸਂ ਯਤਨਚਰਿਯਾਯ, ਘਟਨਚਰਿਯਾਯ ਪਵਤ੍ਤਨਚਰਿਯਾਯਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਵਿਸੇਸਮਧਿਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭਨਤਦਙ੍ਗਸਮੁਚ੍ਛੇਦਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਵਸੇਨ ਵਿਸੇਸਂ ਅਧਿਗਚ੍ਛਤਿ. ਦਸ੍ਸਨਚਰਿਯਾਦਯੋ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਥਾਯੇਵ.

ਸਦ੍ਧਾਯ ਵਿਹਰਤੀਤਿਆਦੀਸੁ ਸਦ੍ਧਾਦਿਸਮਙ੍ਗਿਸ੍ਸ ਇਰਿਯਾਪਥਵਿਹਾਰੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ. ਅਨੁਬੁਦ੍ਧੋਤਿ ਅਨੁਮਾਨਬੁਦ੍ਧਿਯਾ. ਪਟਿਵਿਦ੍ਧੋਤਿ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਬੁਦ੍ਧਿਯਾ. ਯਸ੍ਮਾ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਟ੍ਠਾਦੀਸੁ ਅਨੁਬੁਦ੍ਧੇਸੁ ਪਟਿਵਿਦ੍ਧੇਸੁ ਚ ਚਾਰੋ ਚ ਵਿਹਾਰੋ ਚ ਅਨੁਬੁਦ੍ਧੋ ਹੋਤਿ ਪਟਿਵਿਦ੍ਧੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਨੁਬੋਧਪਟਿਵੇਧੇਸੁ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਟ੍ਠਾਦਯੋ ਚ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠਾ.

ਏਵਂ ਸਦ੍ਧਾਯ ਚਰਨ੍ਤਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ ਏਵਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰਂ ਨਿਦ੍ਦਿਸਨ੍ਤੋ ਯਥਾਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਂ ਨਿਦ੍ਦਿਸਤਿ. ਵਿਞ੍ਞੂਤਿਆਦੀਸੁਪਿ ਯਥਾਸਭਾਵਂ ਜਾਨਨ੍ਤੀਤਿ ਵਿਞ੍ਞੂ. ਵਿਞ੍ਞਾਤਂ ਸਭਾਵਂ ਵਿਭਾਵੇਨ੍ਤਿ ਪਾਕਟਂ ਕਰੋਨ੍ਤੀਤਿ ਵਿਭਾਵੀ. ਅਸਨਿ ਵਿਯ ਸਿਲੁਚ੍ਚਯੇ ਕਿਲੇਸੇ ਮੇਧਤਿ ਹਿਂਸਤੀਤਿ ਮੇਧਾ, ਖਿਪ੍ਪਂ ਗਹਣਧਾਰਣਟ੍ਠੇਨ ਵਾ ਮੇਧਾ, ਮੇਧਾ ਏਤੇਸਂ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਮੇਧਾਵੀ. ਞਾਣਗਤਿਯਾ ਪਣ੍ਡਨ੍ਤਿ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ ਪਵਤ੍ਤਨ੍ਤੀਤਿ ਪਣ੍ਡਿਤਾ. ਬੁਦ੍ਧਿਸਮ੍ਪਦਾਯ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਤ੍ਤਾ ਬੁਦ੍ਧਿਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾ. ਸਹ ਬ੍ਰਹ੍ਮਂ ਚਰਿਯਂ ਉਤ੍ਤਮਂ ਪਟਿਪਦਂ ਚਰਨ੍ਤੀਤਿ ਸਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰਿਨੋ. ਅਪਲੋਕਨਕਮ੍ਮਾਦਿਚਤੁਬ੍ਬਿਧਂ ਕਮ੍ਮਂ ਏਕਤੋ ਕਰਣਵਸੇਨ ਏਕਂ ਕਮ੍ਮਂ. ਤਥਾ ਪਞ੍ਚਵਿਧੋ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖੁਦ੍ਦੇਸੋ ਏਕੁਦ੍ਦੇਸੋ. ਸਮਾ ਸਿਕ੍ਖਾ ਏਤੇਸਨ੍ਤਿ ਸਮਸਿਕ੍ਖਾ, ਸਮਸਿਕ੍ਖਾਨਂ ਭਾਵੋ ਸਮਸਿਕ੍ਖਤਾ. ਸਮਸਿਕ੍ਖਾਤਾਤਿਪਿ ਪਠਨ੍ਤਿ. ਯੇਸਂ ਏਕਂ ਕਮ੍ਮਂ ਏਕੋ ਉਦ੍ਦੇਸੋ ਸਮਸਿਕ੍ਖਤਾ, ਤੇ ਸਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ‘‘ਝਾਨਾਨੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੇ ਝਾਨਾਤਿ ਲਿਙ੍ਗਵਿਪਲ੍ਲਾਸੋ ਕਤੋ. ਵਿਮੋਕ੍ਖਾਤਿ ਤਯੋ ਵਾ ਅਟ੍ਠ ਵਾ ਵਿਮੋਕ੍ਖਾ. ਸਮਾਧੀਤਿ ਸਵਿਤਕ੍ਕਸਵਿਚਾਰਅਵਿਤਕ੍ਕਵਿਚਾਰਮਤ੍ਤਅਵਿਤਕ੍ਕਾਵਿਚਾਰਾ ਤਯੋ ਸਮਾਧੀ. ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯੋਤਿ ਸੁਞ੍ਞਤਾਨਿਮਿਤ੍ਤਾਪ੍ਪਣਿਹਿਤਾ. ਅਭਿਞ੍ਞਾਯੋਤਿ ਛ ਅਭਿਞ੍ਞਾ.

ਏਕੋ ਅਂਸੋ ਭਾਗੋ, ਨ ਦੁਤਿਯੋਤਿ ਏਕਂਸੋ, ਏਕਂਸਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਸ੍ਸ ਵਚਨਂ ਏਕਂਸਵਚਨਂ. ਏਵਂ ਸੇਸੇਸੁਪਿ ਯੋਜਨਾ ਕਾਤਬ੍ਬਾ. ਵਿਸੇਸਤੋ ਪਨ ਸਮਂ, ਸਮਨ੍ਤਾ ਵਾ ਸੇਤਿ ਪਵਤ੍ਤਤੀਤਿ ਸਂਸਯੋ, ਨਤ੍ਥੇਤ੍ਥ ਸਂਸਯੋਤਿ ਨਿਸ੍ਸਂਸਯੋ. ਏਕਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਅਨਿਚ੍ਛਯਤਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਇਤਰਮ੍ਪਿ ਕਙ੍ਖਤੀਤਿ ਕਙ੍ਖਾ, ਨਤ੍ਥੇਤ੍ਥ ਕਙ੍ਖਾਤਿ ਨਿਕ੍ਕਙ੍ਖੋ. ਦ੍ਵਿਧਾ ਭਾਵੋ ਦ੍ਵੇਜ੍ਝਂ, ਨਤ੍ਥੇਤ੍ਥ ਦ੍ਵੇਜ੍ਝਨ੍ਤਿ ਅਦ੍ਵੇਜ੍ਝੋ. ਦ੍ਵਿਧਾ ਏਲਯਤਿ ਕਮ੍ਪੇਤੀਤਿ ਦ੍ਵੇਲ਼੍ਹਕਂ, ਨਤ੍ਥੇਤ੍ਥ ਦ੍ਵੇਲ਼੍ਹਕਨ੍ਤਿ ਅਦ੍ਵੇਲ਼੍ਹਕੋ. ਨਿਯੋਗੇਨ ਨਿਯਮੇਨ ਵਚਨਂ ਨਿਯੋਗਵਚਨਂ. ਨਿਯ੍ਯੋਗਵਚਨਨ੍ਤਿਪਿ ਪਠਨ੍ਤਿ. ਅਪਣ੍ਣਕਸ੍ਸ ਅਵਿਰਦ੍ਧਸ੍ਸ ਨਿਯ੍ਯਾਨਿਕਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਸ੍ਸ ਵਚਨਂ ਅਪਣ੍ਣਕਵਚਨਂ. ਅਵਤ੍ਥਾਪਨਵਚਨਨ੍ਤਿ ਨਿਚ੍ਛਯਵਚਨਂ. ਸਬ੍ਬਮ੍ਪਿ ਹੇਤਂ ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਭਾਵਸ੍ਸ ਵੇਵਚਨਂ. ਪਿਯਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਸ੍ਸ ਸਬ੍ਭਾਵਤੋ ਵਚਨਂ, ਪਿਯਮੇਵਾਤਿ ਪਿਯਵਚਨਂ. ਤਥਾ ਗਰੁਵਚਨਂ. ਸਹ ਗਾਰਵੇਨ ਗਰੁਭਾਵੇਨ ਸਗਾਰਵਂ. ਪਤਿਸ੍ਸਯਨਂ ਪਤਿਸ੍ਸਯੋ ਪਰਂ ਗਰੁਂ ਕਤ੍ਵਾ ਨਿਸ੍ਸਯਨਂ ਅਪਸ੍ਸਯਨਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਪਤਿਸ੍ਸਵਨਂ ਵਾ ਪਤਿਸ੍ਸਵੋ, ਨਿਵਾਤਵੁਤ੍ਤਿਤਾਯ ਪਰਵਚਨਸਵਨਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਉਭਯਥਾਪਿ ਪਰਜੇਟ੍ਠਕਭਾਵਸ੍ਸੇਤਂ ਨਾਮਂ. ਸਹ ਗਾਰਵੇਨ ਵਤ੍ਤਤੀਤਿ ਸਗਾਰਵਂ. ਸਹ ਪਤਿਸ੍ਸਯੇਨ, ਪਤਿਸ੍ਸਵੇਨ ਵਾ ਵਤ੍ਤਤੀਤਿ ਸਪ੍ਪਤਿਸ੍ਸਯਂ. ‘‘ਸਪ੍ਪਤਿਸ੍ਸਵ’’ਨ੍ਤਿ ਵਾ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੇ ਯ-ਕਾਰਂ, ਵ-ਕਾਰਂ ਵਾ ਲੋਪਂ ਕਤ੍ਵਾ ‘‘ਸਪ੍ਪਤਿਸ੍ਸ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਧਿਕਂ ਵਿਸਿਟ੍ਠਂ ਵਚਨਂ ਅਧਿਵਚਨਂ, ਸਗਾਰਵਞ੍ਚ ਤਂ ਸਪ੍ਪਤਿਸ੍ਸਞ੍ਚਾਤਿ ਸਗਾਰਵਸਪ੍ਪਤਿਸ੍ਸਂ, ਸਗਾਰਵਸਪ੍ਪਤਿਸ੍ਸਂ ਅਧਿਵਚਨਂ ਸਗਾਰਵਸਪ੍ਪਤਿਸ੍ਸਾਧਿਵਚਨਂ. ਉਭਯਤ੍ਥਾਪਿ ਵੇਵਚਨਵਿਕਪ੍ਪਨਾਨਤ੍ਤਵਸੇਨ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਏਤਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਪਤ੍ਤੋ ਵਾ ਪਾਪੁਣਿਸ੍ਸਤਿ ਵਾਤਿ ਝਾਨਾਦੀਨਿਯੇਵਾਤਿ.

ਤਤਿਯਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਨਿਦ੍ਦੇਸਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੪. ਚਤੁਤ੍ਥਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਨਿਦ੍ਦੇਸਵਣ੍ਣਨਾ

੧੯੮. ਪੁਨ ਪਠਮਸੁਤ੍ਤਮੇਵ ਨਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਅਪਰੇਨ ਆਕਾਰੇਨ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਨਿਦ੍ਦਿਸਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਕਤਿਹਾਕਾਰੇਹਿ ਕੇਨਟ੍ਠੇਨ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾਨੀਤਿ ਕਤਿਹਿ ਆਕਾਰੇਹਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾਨਿ. ਕੇਨਟ੍ਠੇਨ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾਨੀਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾਕਾਰੇ ਚ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਟ੍ਠਞ੍ਚ ਪੁਚ੍ਛਤਿ. ਛਹਾਕਾਰੇਹਿ ਤੇਨਟ੍ਠੇਨ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾਨੀਤਿ ਛਹਿ ਆਕਾਰੇਹਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾਨਿ, ਤੇਨੇਵ ਛਆਕਾਰਸਙ੍ਖਾਤੇਨਟ੍ਠੇਨ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾਨਿ. ਆਧਿਪਤੇਯ੍ਯਟ੍ਠੇਨਾਤਿ ਅਧਿਪਤਿਭਾਵਟ੍ਠੇਨ. ਆਦਿਵਿਸੋਧਨਟ੍ਠੇਨਾਤਿ ਕੁਸਲਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਆਦਿਭੂਤਸ੍ਸ ਸੀਲਸ੍ਸ ਵਿਸੋਧਨਟ੍ਠੇਨ. ਅਧਿਮਤ੍ਤਟ੍ਠੇਨਾਤਿ ਬਲਵਟ੍ਠੇਨ. ਬਲਵਞ੍ਹਿ ਅਧਿਕਾ ਮਤ੍ਤਾ ਪਮਾਣਂ ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਅਧਿਮਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠੇਨਾਤਿ ਪਤਿਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠੇਨ. ਪਰਿਯਾਦਾਨਟ੍ਠੇਨਾਤਿ ਖੇਪਨਟ੍ਠੇਨ. ਪਤਿਟ੍ਠਾਪਕਟ੍ਠੇਨਾਤਿ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪਨਟ੍ਠੇਨ.

ਕ. ਆਧਿਪਤੇਯ੍ਯਟ੍ਠਨਿਦ੍ਦੇਸਵਣ੍ਣਨਾ

੧੯੯. ਆਧਿਪਤੇਯ੍ਯਟ੍ਠਨਿਦ੍ਦੇਸੇ ਅਸ੍ਸਦ੍ਧਿਯਂ ਪਜਹਤੋਤਿਆਦਿ ਏਕੇਕਸ੍ਸੇਵ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਪਟਿਪਕ੍ਖਪਜਹਨਵਚਨਂ ਏਕਕ੍ਖਣੇਪਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਟਿਪਕ੍ਖਪਹਾਨਕਿਚ੍ਚਸਾਧਨੇ ਅਧਿਪਤਿਭਾਵਸਾਧਨਤ੍ਥਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਸੇਸਾਨਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਤਂਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾਨੇਵ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ. ਨਾਨਾਕ੍ਖਣੇਸੁ ਵਾ ਏਕੇਕਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਧੁਰਂ ਕਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸ ਪਟਿਪਕ੍ਖਸ੍ਸ ਤਂ ਤਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਜੇਟ੍ਠਕਂ ਕਤ੍ਵਾ ਸੇਸਾਨਿ ਤਦਨ੍ਵਯਾਨਿ ਕਤ੍ਵਾ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿਪਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਂ ਪਜਹਤੋਤਿਆਦਿ ਪਨ ਏਕਕ੍ਖਣਵਸੇਨੇਵ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਖ. ਆਦਿਵਿਸੋਧਨਟ੍ਠਨਿਦ੍ਦੇਸਵਣ੍ਣਨਾ

੨੦੦. ਆਦਿਵਿਸੋਧਨਟ੍ਠਨਿਦ੍ਦੇਸੇ ਅਸ੍ਸਦ੍ਧਿਯਸਂਵਰਟ੍ਠੇਨ ਸੀਲਵਿਸੁਦ੍ਧੀਤਿ ਅਸ੍ਸਦ੍ਧਿਯਸ੍ਸ ਨਿਵਾਰਣਟ੍ਠੇਨ ਵਿਰਤਿਅਤ੍ਥੇਨ ਸੀਲਮਲਵਿਸੋਧਨਤੋ ਸੀਲਵਿਸੁਦ੍ਧਿ ਨਾਮ. ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਆਦਿਵਿਸੋਧਨਾਤਿ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਉਪਨਿਸ੍ਸਯਵਸੇਨ ਆਦਿਭੂਤਸ੍ਸ ਸੀਲਸ੍ਸ ਵਿਸੋਧਨਾ. ਇਮਿਨਾਵ ਨਯੇਨ ਸੇਸਾਨਿਪਿ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਾਦਿਸਂਵਰਣਮੂਲਕਾਨਿ ਚ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾਨਿ.

ਗ. ਅਧਿਮਤ੍ਤਟ੍ਠਨਿਦ੍ਦੇਸਵਣ੍ਣਨਾ

੨੦੧. ਅਧਿਮਤ੍ਤਟ੍ਠਨਿਦ੍ਦੇਸੇ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਭਾਵਨਾਯ ਛਨ੍ਦੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਸਦ੍ਧਸ੍ਸ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਸਦ੍ਧਾਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤਂ ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਵਾ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਭਾਵਨਾਯ ਅਸ੍ਸਾਦਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਵਾ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇ ਕੁਸਲੋ ਧਮ੍ਮਚ੍ਛਨ੍ਦੋ ਜਾਯਤਿ. ਪਾਮੋਜ੍ਜਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਛਨ੍ਦਜਾਤਤ੍ਤਾ ਦੁਬ੍ਬਲਪੀਤਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ਪੀਤਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਪਮੁਦਿਤਤ੍ਤਾ ਬਲਵਪੀਤਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਪੀਤਿਯਾ ਪੀਣਿਤਤ੍ਤਾ ਕਾਯਚਿਤ੍ਤਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ਸੁਖਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਕਾਯਚਿਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਚੇਤਸਿਕਂ ਸੁਖਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ਓਭਾਸੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਸੁਖੇਨ ਅਭਿਸਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਞਾਣੋਭਾਸੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ਸਂਵੇਗੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਞਾਣੋਭਾਸੇਨ ਵਿਦਿਤਸਙ੍ਖਾਰਾਦੀਨਵਤ੍ਤਾ ਸਙ੍ਖਾਰਪਵਤ੍ਤਿਯਂ ਸਂਵੇਗੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ਸਂਵੇਜੇਤ੍ਵਾ ਚਿਤ੍ਤਂ ਸਮਾਦਹਤੀਤਿ ਸਂਵੇਗਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤ੍ਵਾ ਤੇਨੇਵ ਸਂਵੇਗੇਨ ਚਿਤ੍ਤਂ ਸਮਾਹਿਤਂ ਕਰੋਤਿ. ਸਾਧੁਕਂ ਪਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤੀਤਿ ਲੀਨੁਦ੍ਧਤਭਾਵਂ ਮੋਚੇਤ੍ਵਾ ਸੁਟ੍ਠੁ ਪਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ. ਸਾਧੁਕਂ ਅਜ੍ਝੁਪੇਕ੍ਖਤੀਤਿ ਵੀਰਿਯਸ੍ਸ ਸਮਂ ਹੁਤ੍ਵਾ ਪਵਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਪੁਨ ਵੀਰਿਯਸਮਤਾਨਿਯੋਜਨੇ ਬ੍ਯਾਪਾਰਂ ਅਕਰੋਨ੍ਤੋ ਤਤ੍ਰਮਜ੍ਝਤ੍ਤੁਪੇਕ੍ਖਾਵਸੇਨ ਸਾਧੁਕਂ ਅਜ੍ਝੁਪੇਕ੍ਖਤਿ ਨਾਮ. ਉਪੇਕ੍ਖਾਵਸੇਨਾਤਿ ਸਮਵਾਹਿਤਲਕ੍ਖਣਾਯ ਤਤ੍ਰਮਜ੍ਝਤ੍ਤੁਪੇਕ੍ਖਾਯ ਵਸੇਨ. ਨਾਨਤ੍ਤਕਿਲੇਸੇਹੀਤਿ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਯ ਪਟਿਪਕ੍ਖਭੂਤੇਹਿ ਨਾਨਾਸਭਾਵੇਹਿ ਕਿਲੇਸੇਹਿ. ਵਿਮੋਕ੍ਖਵਸੇਨਾਤਿ ਭਙ੍ਗਾਨੁਪਸ੍ਸਨਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਨਾਨਤ੍ਤਕਿਲੇਸੇਹਿ ਵਿਮੁਚ੍ਚਨਵਸੇਨ. ਵਿਮੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾਤਿ ਨਾਨਤ੍ਤਕਿਲੇਸੇਹਿ ਵਿਮੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ.

ਤੇ ਧਮ੍ਮਾਤਿ ਛਨ੍ਦਾਦਯੋ ਧਮ੍ਮਾ. ਏਕਰਸਾ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਵਿਮੁਤ੍ਤਿਰਸੇਨ ਏਕਰਸਾ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਭਾਵਨਾਵਸੇਨਾਤਿ ਏਕਰਸਭਾਵਨਾਵਸੇਨ. ਤਤੋ ਪਣੀਤਤਰੇ ਵਿਵਟ੍ਟਨ੍ਤੀਤਿ ਤੇਨ ਕਾਰਣੇਨ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਰਮ੍ਮਣਤੋ ਪਣੀਤਤਰੇ ਨਿਬ੍ਬਾਨਾਰਮ੍ਮਣੇ ਵਿਵਟ੍ਟਨਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਸਙ੍ਖਾਤੇਨ ਗੋਤ੍ਰਭੁਞਾਣੇਨ ਛਨ੍ਦਾਦਯੋ ਧਮ੍ਮਾ ਨਿਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ, ਸਙ੍ਖਾਰਾਰਮ੍ਮਣਤੋ ਅਪਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਨਿਬ੍ਬਾਨਾਰਮ੍ਮਣੇ ਪਵਤ੍ਤਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਵਿਵਟ੍ਟਨਾਵਸੇਨਾਤਿ ਏਵਂ ਗੋਤ੍ਰਭੁਖਣੇ ਸਙ੍ਖਾਰਾਰਮ੍ਮਣਤੋ ਵਿਵਟ੍ਟਨਵਸੇਨ. ਵਿਵਟ੍ਟਿਤਤ੍ਤਾ ਤਤੋ ਵੋਸਜ੍ਜਤੀਤਿ ਮਗ੍ਗਸਮਙ੍ਗਿਪੁਗ੍ਗਲੋ ਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦਕ੍ਖਣੇਯੇਵ ਦੁਭਤੋਵੁਟ੍ਠਾਨਵਸੇਨ ਵਿਵਟ੍ਟਿਤਤ੍ਤਾ ਤੇਨੇਵ ਕਾਰਣੇਨ ਕਿਲੇਸੇ ਚ ਖਨ੍ਧੇ ਚ ਵੋਸਜ੍ਜਤਿ. ਵੋਸਜ੍ਜਿਤਤ੍ਤਾ ਤਤੋ ਨਿਰੁਜ੍ਝਨ੍ਤੀਤਿ ਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦਕ੍ਖਣੇਯੇਵ ਕਿਲੇਸੇ ਚ ਖਨ੍ਧੇ ਚ ਵੋਸਜ੍ਜਿਤਤ੍ਤਾ ਤੇਨੇਵ ਕਾਰਣੇਨ ਕਿਲੇਸਾ ਚ ਖਨ੍ਧਾ ਚ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਨਿਰੋਧਵਸੇਨ ਨਿਰੁਜ੍ਝਨ੍ਤਿ. ਵੋਸਜ੍ਜਿਤਤ੍ਤਾਤਿ ਚ ਆਸਂਸਾਯਂ ਭੂਤਵਚਨਂ ਕਤਂ. ਕਿਲੇਸਨਿਰੋਧੇ ਸਤਿ ਖਨ੍ਧਨਿਰੋਧਸਬ੍ਭਾਵਤੋ ਚ ਖਨ੍ਧਨਿਰੋਧੋ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਨਿਰੋਧਵਸੇਨਾਤਿ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਨਿਰੋਧਵਸੇਨ. ਤਸ੍ਸੇਵ ਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦਕ੍ਖਣੇ ਦ੍ਵੇ ਵੋਸਗ੍ਗੇ ਦਸ੍ਸੇਤੁਕਾਮੋ ਨਿਰੋਧਵਸੇਨ ਦ੍ਵੇ ਵੋਸਗ੍ਗਾਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਦ੍ਵੇਪਿ ਹੇਟ੍ਠਾ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਥਾ ਏਵ. ਅਸ੍ਸਦ੍ਧਿਯਸ੍ਸ ਪਹਾਨਾਯ ਛਨ੍ਦੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀਤਿਆਦੀਸੁਪਿ ਇਮਿਨਾਵ ਨਯੇਨ ਵਿਤ੍ਥਾਰਤੋ ਅਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਵੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਦਿਮੂਲਕੇਸੁਪਿ ਵਾਰੇਸੁ ਏਸੇਵ ਨਯੋ. ਇਮਿਨਾਵ ਨਯੇਨ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠਨਿਦ੍ਦੇਸੋਪਿ ਵਿਤ੍ਥਾਰਤੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਕੇਵਲਞ੍ਹੇਤ੍ਥ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤੀਤਿ ਵਿਸੇਸੋ, ਪਤਿਟ੍ਠਾਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਘ-ਙ. ਪਰਿਯਾਦਾਨਟ੍ਠਪਤਿਟ੍ਠਾਪਕਟ੍ਠਨਿਦ੍ਦੇਸਵਣ੍ਣਨਾ

੨੦੨-੨੦੩. ਪਰਿਯਾਦਾਨਟ੍ਠਨਿਦ੍ਦੇਸੇ ਪਰਿਯਾਦਿਯਤੀਤਿ ਖੇਪੇਤਿ. ਪਤਿਟ੍ਠਾਪਕਟ੍ਠਨਿਦ੍ਦੇਸੇ ਸਦ੍ਧੋ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਤੀਤਿ ਸਦ੍ਧਾਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ‘‘ਸਬ੍ਬੇ ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਅਨਿਚ੍ਚਾ ਦੁਕ੍ਖਾ ਅਨਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਅਧਿਮੁਚ੍ਚਨ੍ਤੋ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਤਿ. ਇਮਿਨਾ ਪੁਗ੍ਗਲਵਿਸੇਸੇਨ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਭਾਵਨਾਵਿਸੇਸੋ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠੋ. ਸਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਤੀਤਿ ਸਦ੍ਧਾਸਮ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਤਂਯੇਵ ਸਦ੍ਧਂ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਤਿ. ਤਥਾ ਅਧਿਮੁਚ੍ਚਨ੍ਤਂ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਤੀਤਿ. ਇਮਿਨਾ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਭਾਵਨਾਵਿਸੇਸੇਨ ਪੁਗ੍ਗਲਵਿਸੇਸੋ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠੋ. ਏਵਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਗ੍ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੋ ਪਗ੍ਗਹੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਤਿ, ਸਤਿਂ ਉਪਟ੍ਠਾਪੇਨ੍ਤੋ ਉਪਟ੍ਠਾਨੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਤਿ, ਚਿਤ੍ਤਂ ਸਮਾਦਹਨ੍ਤੋ ਅਵਿਕ੍ਖੇਪੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਤਿ, ਅਨਿਚ੍ਚਂ ਦੁਕ੍ਖਂ ਅਨਤ੍ਤਾਤਿ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਦਸ੍ਸਨੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਤੀਤਿ ਸੇਸੇਸੁਪਿ ਯੋਜਨਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਯੋਗਾਵਚਰੋਤਿ ਸਮਥਯੋਗੇ, ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਯੋਗੇ ਵਾ ਅਵਚਰਤੀਤਿ ਯੋਗਾਵਚਰੋ. ਅਵਚਰਤੀਤਿ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਚਰਤੀਤਿ.

ਚਤੁਤ੍ਥਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਨਿਦ੍ਦੇਸਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੫. ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸਮੋਧਾਨਵਣ੍ਣਨਾ

੨੦੪. ਇਦਾਨਿ ਸਮਾਧਿਂ ਭਾਵਯਤੋ ਵਿਪਸ੍ਸਨਂ ਭਾਵਯਤੋ ਚ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸਮੋਧਾਨਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਕਾਮੋ ਪਠਮਂ ਤਾਵ ਉਪਟ੍ਠਾਨਕੋਸਲ੍ਲਪ੍ਪਭੇਦਂ ਨਿਦ੍ਦਿਸਿਤੁਂ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ ਸਮਾਧਿਂ ਭਾਵੇਨ੍ਤੋਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ ਸਮਾਧਿਂ ਭਾਵੇਨ੍ਤੋਤਿ ਨਿਬ੍ਬੇਧਭਾਗਿਯਂ ਸਮਾਧਿਂ ਭਾਵੇਨ੍ਤੋ. ਸੇਕ੍ਖਸ੍ਸ ਵੀਤਰਾਗਸ੍ਸ ਚ ਪਨ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰੋਪਿ ਸਮਾਧਿ ਲਬ੍ਭਤਿ. ਆਵਜ੍ਜਿਤਤ੍ਤਾਤਿ ਕਸਿਣਾਦਿਨਿਮਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਆਵਜ੍ਜਿਤਤ੍ਤਾ, ਕਸਿਣਾਦਿਪਰਿਕਮ੍ਮਂ ਕਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥ ਉਪ੍ਪਾਦਿਤਨਿਮਿਤ੍ਤਤ੍ਤਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਆਰਮ੍ਮਣੂਪਟ੍ਠਾਨਕੁਸਲੋਤਿ ਤਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦਿਤਸ੍ਸ ਨਿਮਿਤ੍ਤਸ੍ਸੇਵ ਉਪਟ੍ਠਾਨੇ ਕੁਸਲੋ. ਸਮਥਨਿਮਿਤ੍ਤੂਪਟ੍ਠਾਨਕੁਸਲੋਤਿ ਅਚ੍ਚਾਰਦ੍ਧਵੀਰਿਯਤਾਦੀਹਿ ਉਦ੍ਧਤੇ ਚਿਤ੍ਤੇ ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਸਮਾਧਿਉਪੇਕ੍ਖਾਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਭਾਵਨਾਵਸੇਨ ਚਿਤ੍ਤੋਪਸਮਨਿਮਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਉਪਟ੍ਠਾਨੇ ਕੁਸਲੋ. ਪਗ੍ਗਹਨਿਮਿਤ੍ਤੂਪਟ੍ਠਾਨਕੁਸਲੋਤਿ ਅਤਿਸਿਥਿਲਵੀਰਿਯਤਾਦੀਹਿ ਲੀਨੇ ਚਿਤ੍ਤੇ ਧਮ੍ਮਵਿਚਯਵੀਰਿਯਪੀਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਭਾਵਨਾਵਸੇਨ ਚਿਤ੍ਤਪਗ੍ਗਹਨਿਮਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਉਪਟ੍ਠਾਨੇ ਕੁਸਲੋ. ਅਵਿਕ੍ਖੇਪੂਪਟ੍ਠਾਨਕੁਸਲੋਤਿ ਅਨੁਦ੍ਧਤਾਲੀਨਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸਮਾਧਿਸ੍ਸ ਉਪਟ੍ਠਾਨੇ ਕੁਸਲੋ. ਓਭਾਸੂਪਟ੍ਠਾਨਕੁਸਲੋਤਿ ਪਞ੍ਞਾਪਯੋਗਮਨ੍ਦਤਾਯ ਨਿਰਸ੍ਸਾਦੇ ਚਿਤ੍ਤੇ ਅਟ੍ਠਸਂਵੇਗਵਤ੍ਥੁਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣੇਨ ਚਿਤ੍ਤਂ ਸਂਵੇਜੇਤ੍ਵਾ ਞਾਣੋਭਾਸਸ੍ਸ ਉਪਟ੍ਠਾਨੇ ਕੁਸਲੋ. ਅਟ੍ਠ ਸਂਵੇਗਵਤ੍ਥੂਨਿ ਨਾਮ ਜਾਤਿਜਰਾਬ੍ਯਾਧਿਮਰਣਾਨਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿ, ਅਪਾਯਦੁਕ੍ਖਂ ਪਞ੍ਚਮਂ, ਅਤੀਤੇ ਵਟ੍ਟਮੂਲਕਂ ਦੁਕ੍ਖਂ, ਅਨਾਗਤੇ ਵਟ੍ਟਮੂਲਕਂ ਦੁਕ੍ਖਂ, ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਆਹਾਰਪਰਿਯੇਟ੍ਠਿਮੂਲਕਂ ਦੁਕ੍ਖਨ੍ਤਿ. ਸਮ੍ਪਹਂਸਨੂਪਟ੍ਠਾਨਕੁਸਲੋਤਿ ਉਪਸਮਸੁਖਾਨਧਿਗਮੇਨ ਨਿਰਸ੍ਸਾਦੇ ਚਿਤ੍ਤੇ ਬੁਦ੍ਧਧਮ੍ਮਸਙ੍ਘਗੁਣਾਨੁਸ੍ਸਰਣੇਨ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਸਾਦੇਨ੍ਤੋ ਸਮ੍ਪਹਂਸਨਸ੍ਸ ਉਪਟ੍ਠਾਨੇ ਕੁਸਲੋ. ਉਪੇਕ੍ਖੂਪਟ੍ਠਾਨਕੁਸਲੋਤਿ ਉਦ੍ਧਤਾਦਿਦੋਸਵਿਰਹਿਤੇ ਚਿਤ੍ਤੇ ਨਿਗ੍ਗਹਪਗ੍ਗਹਾਦੀਸੁ ਬ੍ਯਾਪਾਰਾਭਾਵਕਰਣੇਨ ਉਪੇਕ੍ਖਾਯ ਉਪਟ੍ਠਾਨੇ ਕੁਸਲੋ. ਸੇਕ੍ਖੋਤਿ ਤਿਸ੍ਸੋ ਸਿਕ੍ਖਾ ਸਿਕ੍ਖਤੀਤਿ ਸੇਕ੍ਖੋ. ਏਕਤ੍ਤੂਪਟ੍ਠਾਨਕੁਸਲੋਤਿ ਸਕ੍ਕਾਯਦਿਟ੍ਠਾਦੀਨਂ ਪਹੀਨਤ੍ਤਾ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਾਦਿਨੋ ਏਕਤ੍ਤਸ੍ਸ ਉਪਟ੍ਠਾਨੇ ਕੁਸਲੋ.

ਵੀਤਰਾਗੋਤਿ ਸਬ੍ਬਸੋ ਪਹੀਨਰਾਗਤ੍ਤਾ ਵੀਤਰਾਗੋ ਖੀਣਾਸਵੋ. ਞਾਣੂਪਟ੍ਠਾਨਕੁਸਲੋਤਿ ਅਰਹਾ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਵਿਗਤਸਮ੍ਮੋਹਤ੍ਤਾ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਅਸਮ੍ਮੋਹਞਾਣਸ੍ਸ ਉਪਟ੍ਠਾਨੇ ਕੁਸਲੋ. ਵਿਮੁਤ੍ਤੂਪਟ੍ਠਾਨਕੁਸਲੋਤਿ ਅਰਹਤ੍ਤਫਲਵਿਮੁਤ੍ਤਿਯਾ ਉਪਟ੍ਠਾਨੇ ਕੁਸਲੋ. ਵਿਮੁਤ੍ਤੀਤਿ ਹਿ ਸਬ੍ਬਕਿਲੇਸੇਹਿ ਵਿਮੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਅਰਹਤ੍ਤਫਲਵਿਮੁਤ੍ਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਾ.

੨੦੫. ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਭਾਵਨਾਯ ਉਪਟ੍ਠਾਨਾਨੁਪਟ੍ਠਾਨੇਸੁ ਅਨਿਚ੍ਚਤੋਤਿਆਦੀਨਿ ਨਿਚ੍ਚਤੋਤਿਆਦੀਨਿ ਚ ਸੀਲਕਥਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾਨਿ. ਪਾਠਤੋ ਪਨ ‘‘ਆਯੂਹਨਾਨੁਪਟ੍ਠਾਨਕੁਸਲੋ ਵਿਪਰਿਣਾਮੂਪਟ੍ਠਾਨਕੁਸਲੋ ਅਨਿਮਿਤ੍ਤੂਪਟ੍ਠਾਨਕੁਸਲੋ ਨਿਮਿਤ੍ਤਾਨੁਪਟ੍ਠਾਨਕੁਸਲੋ ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤੂਪਟ੍ਠਾਨਕੁਸਲੋ ਪਣਿਧਿਅਨੁਪਟ੍ਠਾਨਕੁਸਲੋ ਅਭਿਨਿਵੇਸਾਨੁਪਟ੍ਠਾਨਕੁਸਲੋ’’ਤਿ ਏਤੇਸੁ ਸਾਮਿਵਚਨੇਨ ਸਮਾਸਪਦਚ੍ਛੇਦੋ ਕਾਤਬ੍ਬੋ. ਸੇਸੇਸੁ ਪਨ ਨਿਸ੍ਸਕ੍ਕਵਚਨੇਨ ਪਾਠੋ.

੨੦੬. ਸੁਞ੍ਞਤੂਪਟ੍ਠਾਨਕੁਸਲੋਤਿ ਪਨੇਤ੍ਥ ਸੁਞ੍ਞਤੋ ਉਪਟ੍ਠਾਨਕੁਸਲੋਤਿ ਵਾ ਸੁਞ੍ਞਤਾਯ ਉਪਟ੍ਠਾਨਕੁਸਲੋਤਿ ਵਾ ਪਦਚ੍ਛੇਦੋ ਕਾਤਬ੍ਬੋ. ਯਸ੍ਮਾ ਪਨ ਨਿਬ੍ਬਿਦਾਵਿਰਾਗਨਿਰੋਧਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਅਧਿਪਞ੍ਞਾਧਮ੍ਮਵਿਪਸ੍ਸਨਾ ਯਥਾਭੂਤਞਾਣਦਸ੍ਸਨਂ ਪਟਿਸਙ੍ਖਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਵਿਵਟ੍ਟਨਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਤਿ ਇਮਾ ਅਟ੍ਠ ਮਹਾਵਿਪਸ੍ਸਨਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਭਾਵਵਿਸੇਸੇਨ ਵਿਸੇਸਿਤਾ, ਨ ਆਰਮ੍ਮਣਵਿਸੇਸੇਨ, ਤਸ੍ਮਾ ਇਮਾਸਂ ਅਟ੍ਠਨ੍ਨਂ ‘‘ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ ਉਪਟ੍ਠਾਨਕੁਸਲੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿਆਦੀਨਿ ਵਚਨਾਨਿ ਵਿਯ ‘‘ਨਿਬ੍ਬਿਦਾਤੋ ਉਪਟ੍ਠਾਨਕੁਸਲੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿਆਦੀਨਿ ਵਚਨਾਨਿ ਨ ਯੁਜ੍ਜਨ੍ਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਏਵ ਇਮਾ ਅਟ੍ਠ ਨ ਯੋਜਿਤਾ. ਆਦੀਨਵਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਪਨ ‘‘ਸੁਞ੍ਞਤੂਪਟ੍ਠਾਨਕੁਸਲੋ ਹੋਤਿ, ਅਭਿਨਿਵੇਸਾਨੁਪਟ੍ਠਾਨਕੁਸਲੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਯੁਗਲਕਵਚਨੇਨੇਵ ਅਤ੍ਥਤੋ ‘‘ਆਦੀਨਵਤੋ ਉਪਟ੍ਠਾਨਕੁਸਲੋ ਹੋਤਿ, ਆਲਯਾਭਿਨਿਵੇਸਾਨੁਪਟ੍ਠਾਨਕੁਸਲੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਯੋਜਿਤਾਵ ਹੋਤੀਤਿ ਸਰੂਪੇਨ ਨ ਯੋਜਿਤਾ. ਇਤਿ ਪੁਰਿਮਾ ਚ ਅਟ੍ਠ, ਅਯਞ੍ਚ ਆਦੀਨਵਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਤਿ ਅਟ੍ਠਾਰਸਸੁ ਮਹਾਵਿਪਸ੍ਸਨਾਸੁ ਇਮਾ ਨਵ ਅਯੋਜੇਤ੍ਵਾ ਇਤਰਾ ਏਵ ਨਵ ਯੋਜਿਤਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਞਾਣੂਪਟ੍ਠਾਨਕੁਸਲੋਤਿ ਸੇਕ੍ਖੋ ਵਿਪਸ੍ਸਨੂਪਕ੍ਕਿਲੇਸਾਨਂ ਅਭਾਵਤੋ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਭਾਵਨਾਯ ਞਾਣਸ੍ਸ ਉਪਟ੍ਠਾਨੇ ਕੁਸਲੋ. ਸਮਾਧਿਭਾਵਨਾਯ ਪਨ ਨਿਕਨ੍ਤਿਸਬ੍ਭਾਵਤੋ ਞਾਣੂਪਟ੍ਠਾਨੇ ਕੁਸਲੋਤਿ ਨ ਵੁਤ੍ਤੋ.

ਵਿਸਞ੍ਞੋਗੂਪਟ੍ਠਾਨਕੁਸਲੋਤਿ ‘‘ਕਾਮਯੋਗਵਿਸਞ੍ਞੋਗੋ ਭਵਯੋਗਵਿਸਞ੍ਞੋਗੋ ਦਿਟ੍ਠਿਯੋਗਵਿਸਞ੍ਞੋਗੋ ਅਵਿਜ੍ਜਾਯੋਗਵਿਸਞ੍ਞੋਗੋ’’ਤਿ (ਦੀ. ਨਿ. ੩.੩੧੨) ਚਤੁਧਾ ਵੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਵਿਸਞ੍ਞੋਗਸ੍ਸ ਉਪਟ੍ਠਾਨੇ ਕੁਸਲੋ. ਸਞ੍ਞੋਗਾਨੁਪਟ੍ਠਾਨਕੁਸਲੋਤਿ ਕਾਮਯੋਗਭਵਯੋਗਦਿਟ੍ਠਿਯੋਗਾਵਿਜ੍ਜਾਯੋਗਵਸੇਨ ਚਤੁਧਾ ਵੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸਞ੍ਞੋਗਸ੍ਸ ਅਨੁਪਟ੍ਠਾਨੇ ਕੁਸਲੋ. ਨਿਰੋਧੂਪਟ੍ਠਾਨਕੁਸਲੋਤਿ ‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਖੀਣਾਸਵਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਨਿਨ੍ਨਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪੋਣਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪਬ੍ਭਾਰਂ ਵਿਵੇਕਟ੍ਠਂ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਾਭਿਰਤਂ ਬ੍ਯਨ੍ਤੀਭੂਤਂ ਸਬ੍ਬਸੋ ਆਸਵਟ੍ਠਾਨਿਯੇਹਿ ਧਮ੍ਮੇਹੀ’’ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੧੦.੯੦; ਪਟਿ. ਮ. ੨.੪੪ ਅਤ੍ਥਤੋ ਸਮਾਨਂ) ਵੁਤ੍ਤਖੀਣਾਸਵਬਲਵਸੇਨ ਨਿਬ੍ਬਾਨਨਿਨ੍ਨਚਿਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਖੀਣਾਸਵੋਵ ਨਿਰੋਧਸਙ੍ਖਾਤਸ੍ਸ ਨਿਬ੍ਬਾਨਸ੍ਸ ਉਪਟ੍ਠਾਨੇ ਕੁਸਲੋ.

ਆਰਮ੍ਮਣੂਪਟ੍ਠਾਨਕੁਸਲਵਸੇਨਾਤਿਆਦੀਸੁ ਕੁਸਲਨ੍ਤਿ ਞਾਣਂ. ਞਾਣਮ੍ਪਿ ਹਿ ਕੁਸਲਪੁਗ੍ਗਲਯੋਗਤੋ ਕੁਸਲਂ ਯਥਾ ਪਣ੍ਡਿਤਪੁਗ੍ਗਲਯੋਗਤੋ ‘‘ਪਣ੍ਡਿਤਾ ਧਮ੍ਮਾ’’ਤਿ (ਧ. ਸ. ਦੁਕਮਾਤਿਕਾ ੧੦੩). ਤਸ੍ਮਾ ਕੋਸਲ੍ਲਵਸੇਨਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

੨੦੭. ਇਦਾਨਿ ਚਤੁਸਟ੍ਠਿਯਾ ਆਕਾਰੇਹੀਤਿਆਦਿ ਞਾਣਕਥਾਯਂ (ਪਟਿ. ਮ. ੧.੧੦੭) ਵੁਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਕਥਾਸਮ੍ਬਨ੍ਧੇਨ ਇਧਾਨੇਤ੍ਵਾ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਂ ਹੇਟ੍ਠਾ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

੨੦੮. ਪੁਨ ਸਮਨ੍ਤਚਕ੍ਖੁਸਮ੍ਬਨ੍ਧੇਨ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਵਿਧਾਨਂ ਵਤ੍ਤੁਕਾਮੋ ਨ ਤਸ੍ਸ ਅਦ੍ਦਿਟ੍ਠਮਿਧਤ੍ਥਿ ਕਿਞ੍ਚੀਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਸਮਨ੍ਤਚਕ੍ਖੂਤਿ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣਂ. ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਵਸੇਨਾਤਿਆਦਿਨਾ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਅਵਿਯੋਗਿਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਸਦ੍ਦਹਨ੍ਤੋ ਪਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤੀਤਿਆਦੀਹਿ ਏਕੇਕਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਮੂਲਕੇਹਿ ਪਞ੍ਚਹਿ ਚਤੁਕ੍ਕੇਹਿ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਨਿਨ੍ਨਪਯੋਗਕਾਲੇ ਵਾ ਮਗ੍ਗਕ੍ਖਣੇ ਵਾ ਏਕਰਸਭਾਵਂ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਪਚ੍ਚਯਭਾਵਞ੍ਚ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਸਦ੍ਦਹਿਤਤ੍ਤਾ ਪਗ੍ਗਹਿਤਨ੍ਤਿਆਦੀਹਿ ਏਕੇਕਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਮੂਲਕੇਹਿ ਪਞ੍ਚਹਿ ਚਤੁਕ੍ਕੇਹਿ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਕਾਲੇ ਵਾ ਫਲਕਾਲੇ ਵਾ ਏਕਰਸਭਾਵਂ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਪਚ੍ਚਯਭਾਵਞ੍ਚ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਪੁਨ ਬੁਦ੍ਧਚਕ੍ਖੁਸਮ੍ਬਨ੍ਧੇਨ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਵਿਧਾਨਂ ਵਤ੍ਤੁਕਾਮੋ ਯਂ ਬੁਦ੍ਧਚਕ੍ਖੂਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਬੁਦ੍ਧਚਕ੍ਖੂਤਿ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਪਰੋਪਰਿਯਤ੍ਤਞਾਣਂ ਆਸਯਾਨੁਸਯਞਾਣਞ੍ਚ. ਬੁਦ੍ਧਞਾਣਨ੍ਤਿ ਚ ਇਦਂ ਤਦੇਵ ਦ੍ਵਯਂ, ਸੇਸਂ ਹੇਟ੍ਠਾ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਥਮੇਵਾਤਿ.

ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸਮੋਧਾਨਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਪ੍ਪਕਾਸਿਨਿਯਾ ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਮਗ੍ਗ-ਅਟ੍ਠਕਥਾਯ

ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੫. ਵਿਮੋਕ੍ਖਕਥਾ

੧. ਵਿਮੋਕ੍ਖੁਦ੍ਦੇਸਵਣ੍ਣਨਾ

੨੦੯. ਇਦਾਨਿ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਕਥਾਨਨ੍ਤਰਂ ਕਥਿਤਾਯ ਵਿਮੋਕ੍ਖਕਥਾਯ ਅਪੁਬ੍ਬਤ੍ਥਾਨੁਵਣ੍ਣਨਾ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤਾ. ਅਯਞ੍ਹਿ ਵਿਮੋਕ੍ਖਕਥਾ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਭਾਵਨਾਨੁਯੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਵਿਮੋਕ੍ਖਸਬ੍ਭਾਵਤੋ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਕਥਾਨਨ੍ਤਰਂ ਕਥਿਤਾ. ਤਞ੍ਚ ਕਥੇਨ੍ਤੋ ਭਗਵਤੋ ਸਮ੍ਮੁਖਾ ਸੁਤਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਦੇਸਨਾਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਂ ਕਤ੍ਵਾ ਕਥੇਸਿ. ਤਤ੍ਥ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤੇ ਤਾਵ ਸੁਞ੍ਞਤੋ ਵਿਮੋਕ੍ਖੋਤਿਆਦੀਸੁ ਸੁਞ੍ਞਤਾਕਾਰੇਨ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪਵਤ੍ਤੋ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗੋ ਸੁਞ੍ਞਤੋ ਵਿਮੋਕ੍ਖੋ. ਸੋ ਹਿ ਸੁਞ੍ਞਤਾਯ ਧਾਤੁਯਾ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਸੁਞ੍ਞਤੋ, ਕਿਲੇਸੇਹਿ ਵਿਮੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਵਿਮੋਕ੍ਖੋ. ਏਤੇਨੇਵ ਨਯੇਨ ਅਨਿਮਿਤ੍ਤਾਕਾਰੇਨ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪਵਤ੍ਤੋ ਅਨਿਮਿਤ੍ਤੋ, ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤਾਕਾਰੇਨ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪਵਤ੍ਤੋ ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤੋਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਏਕੋ ਹਿ ਆਦਿਤੋਵ ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ ਸਙ੍ਖਾਰੇ ਸਮ੍ਮਸਤਿ. ਯਸ੍ਮਾ ਪਨ ਨ ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ ਸਮ੍ਮਸਨਮਤ੍ਤੇਨੇਵ ਮਗ੍ਗਵੁਟ੍ਠਾਨਂ ਹੋਤਿ, ਦੁਕ੍ਖਤੋਪਿ ਅਨਤ੍ਤਤੋਪਿ ਸਮ੍ਮਸਿਤਬ੍ਬਮੇਵ, ਤਸ੍ਮਾ ਦੁਕ੍ਖਤੋਪਿ ਅਨਤ੍ਤਤੋਪਿ ਸਮ੍ਮਸਤਿ. ਤਸ੍ਸ ਏਵਂ ਪਟਿਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ ਚੇ ਸਮ੍ਮਸਨਕਾਲੇ ਮਗ੍ਗਵੁਟ੍ਠਾਨਂ ਹੋਤਿ, ਅਯਂ ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ ਅਭਿਨਿਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ ਵੁਟ੍ਠਾਤਿ ਨਾਮ. ਸਚੇ ਪਨਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਤੋ ਅਨਤ੍ਤਤੋ ਸਮ੍ਮਸਨਕਾਲੇ ਮਗ੍ਗਵੁਟ੍ਠਾਨਂ ਹੋਤਿ, ਅਯਂ ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ ਅਭਿਨਿਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਦੁਕ੍ਖਤੋ, ਅਨਤ੍ਤਤੋ ਵੁਟ੍ਠਾਤਿ ਨਾਮ. ਏਸ ਨਯੋ ਦੁਕ੍ਖਤੋ ਅਨਤ੍ਤਤੋ ਅਭਿਨਿਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਵੁਟ੍ਠਾਨੇਸੁਪਿ. ਏਤ੍ਥ ਚ ਯੋਪਿ ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ ਅਭਿਨਿਵਿਟ੍ਠੋ, ਯੋਪਿ ਦੁਕ੍ਖਤੋ, ਯੋਪਿ ਅਨਤ੍ਤਤੋ. ਵੁਟ੍ਠਾਨਕਾਲੇ ਚੇ ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ ਵੁਟ੍ਠਾਨਂ ਹੋਤਿ, ਤਯੋਪਿ ਜਨਾ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਬਹੁਲਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਪਟਿਲਭਨ੍ਤਿ, ਅਨਿਮਿਤ੍ਤਵਿਮੋਕ੍ਖੇਨ ਵਿਮੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ, ਪਠਮਮਗ੍ਗਕ੍ਖਣੇ ਸਦ੍ਧਾਨੁਸਾਰਿਨੋ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਤ੍ਤਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਸਦ੍ਧਾਵਿਮੁਤ੍ਤਾ. ਸਚੇ ਪਨ ਦੁਕ੍ਖਤੋ ਵੁਟ੍ਠਾਨਂ ਹੋਤਿ, ਤਯੋਪਿ ਜਨਾ ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਬਹੁਲਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਪਟਿਲਭਨ੍ਤਿ, ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤਵਿਮੋਕ੍ਖੇਨ ਵਿਮੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ, ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਕਾਯਸਕ੍ਖਿਨੋ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਯਸ੍ਸ ਪਨੇਤ੍ਥ ਅਰੂਪਜ੍ਝਾਨਂ ਪਾਦਕਂ ਹੋਤਿ, ਸੋ ਅਗ੍ਗਫਲੇ ਉਭਤੋਭਾਗਵਿਮੁਤ੍ਤੋ ਹੋਤਿ. ਅਥ ਨੇਸਂ ਅਨਤ੍ਤਤੋ ਵੁਟ੍ਠਾਨਂ ਹੋਤਿ, ਤਯੋਪਿ ਜਨਾ ਵੇਦਬਹੁਲਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਪਟਿਲਭਨ੍ਤਿ, ਸੁਞ੍ਞਤਵਿਮੋਕ੍ਖੇਨ ਵਿਮੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ, ਪਠਮਮਗ੍ਗਕ੍ਖਣੇ ਧਮ੍ਮਾਨੁਸਾਰਿਨੋ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਛਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਦਿਟ੍ਠਿਪ੍ਪਤ੍ਤਾ, ਅਗ੍ਗਫਲੇ ਪਞ੍ਞਾਵਿਮੁਤ੍ਤਾਤਿ.

ਅਪਿਚ ਮਗ੍ਗੋ ਨਾਮ ਪਞ੍ਚਹਿ ਕਾਰਣੇਹਿ ਨਾਮਂ ਲਭਤਿ ਸਰਸੇਨ ਵਾ ਪਚ੍ਚਨੀਕੇਨ ਵਾ ਸਗੁਣੇਨ ਵਾ ਆਰਮ੍ਮਣੇਨ ਵਾ ਆਗਮਨੇਨ ਵਾ. ਸਚੇ ਹਿ ਸਙ੍ਖਾਰੁਪੇਕ੍ਖਾ ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ ਸਙ੍ਖਾਰੇ ਸਮ੍ਮਸਿਤ੍ਵਾ ਵੁਟ੍ਠਾਤਿ, ਅਨਿਮਿਤ੍ਤਵਿਮੋਕ੍ਖੇਨ ਵਿਮੁਚ੍ਚਤਿ. ਸਚੇ ਦੁਕ੍ਖਤੋ ਸਮ੍ਮਸਿਤ੍ਵਾ ਵੁਟ੍ਠਾਤਿ, ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤਵਿਮੋਕ੍ਖੇਨ ਵਿਮੁਚ੍ਚਤਿ. ਸਚੇ ਅਨਤ੍ਤਤੋ ਸਮ੍ਮਸਿਤ੍ਵਾ ਵੁਟ੍ਠਾਤਿ, ਸੁਞ੍ਞਤਵਿਮੋਕ੍ਖੇਨ ਵਿਮੁਚ੍ਚਤਿ. ਇਦਂ ਸਰਸਤੋ ਨਾਮਂ ਨਾਮ. ਅਨਿਚ੍ਚਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਪਨ ਸਙ੍ਖਾਰਾਨਂ ਘਨਵਿਨਿਬ੍ਭੋਗਂ ਕਤ੍ਵਾ ਨਿਚ੍ਚਨਿਮਿਤ੍ਤਧੁਵਨਿਮਿਤ੍ਤਸਸ੍ਸਤਨਿਮਿਤ੍ਤਾਨਿ ਪਹਾਯ ਆਗਤਤ੍ਤਾ ਅਨਿਮਿਤ੍ਤੋ, ਦੁਕ੍ਖਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਸੁਖਸਞ੍ਞਂ ਪਹਾਯ ਪਣਿਧਿਪਤ੍ਥਨਂ ਸੁਕ੍ਖਾਪੇਤ੍ਵਾ ਆਗਤਤ੍ਤਾ ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤੋ, ਅਨਤ੍ਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਅਤ੍ਤਸਤ੍ਤਪੁਗ੍ਗਲਸਞ੍ਞਂ ਪਹਾਯ ਸਙ੍ਖਾਰੇ ਸੁਞ੍ਞਤੋ ਦਿਟ੍ਠਤ੍ਤਾ ਸੁਞ੍ਞਤੋਤਿ ਇਦਂ ਪਚ੍ਚਨੀਕਤੋ ਨਾਮਂ ਨਾਮ. ਰਾਗਾਦੀਹਿ ਪਨ ਸੁਞ੍ਞਤ੍ਤਾ ਸੁਞ੍ਞਤੋ, ਰੂਪਨਿਮਿਤ੍ਤਾਦੀਨਂ, ਰਾਗਨਿਮਿਤ੍ਤਾਦੀਨਂਯੇਵ ਵਾ ਅਭਾਵੇਨ ਅਨਿਮਿਤ੍ਤੋ, ਰਾਗਪਣਿਧਿਆਦੀਨਂ ਅਭਾਵਤੋ ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤੋਤਿ ਇਦਮਸ੍ਸ ਸਗੁਣਤੋ ਨਾਮਂ ਨਾਮ. ਸੋਯਂ ਸੁਞ੍ਞਂ ਅਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤਞ੍ਚ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਕਰੋਤੀਤਿਪਿ ਸੁਞ੍ਞਤੋ ਅਨਿਮਿਤ੍ਤੋ ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਇਦਮਸ੍ਸ ਆਰਮ੍ਮਣਤੋ ਨਾਮਂ ਨਾਮ. ਆਗਮਨਂ ਪਨ ਦੁਵਿਧਂ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਗਮਨਂ ਮਗ੍ਗਾਗਮਨਞ੍ਚ. ਤਤ੍ਥ ਮਗ੍ਗੇ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਗਮਨਂ ਲਬ੍ਭਤਿ, ਫਲੇ ਮਗ੍ਗਾਗਮਨਂ. ਅਨਤ੍ਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਹਿ ਸੁਞ੍ਞਤਾ ਨਾਮ, ਸੁਞ੍ਞਤਵਿਪਸ੍ਸਨਾਯ ਮਗ੍ਗੋ ਸੁਞ੍ਞਤੋ, ਸੁਞ੍ਞਤਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਫਲਂ ਸੁਞ੍ਞਤਂ. ਅਨਿਚ੍ਚਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਅਨਿਮਿਤ੍ਤਾ ਨਾਮ, ਅਨਿਮਿਤ੍ਤਵਿਪਸ੍ਸਨਾਯ ਮਗ੍ਗੋ ਅਨਿਮਿਤ੍ਤੋ. ਇਦਂ ਪਨ ਨਾਮਂ ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਰਿਯਾਯੇ ਨ ਲਬ੍ਭਤਿ, ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਪਰਿਯਾਯੇ ਪਨ ਲਬ੍ਭਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਹਿ ਗੋਤ੍ਰਭੁਞਾਣਂ ਅਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਕਤ੍ਵਾ ਅਨਿਮਿਤ੍ਤਨਾਮਕਂ ਹੁਤ੍ਵਾ ਸਯਂ ਆਗਮਨੀਯਟ੍ਠਾਨੇ ਠਤ੍ਵਾ ਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਨਾਮਂ ਦੇਤੀਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਤੇਨ ਮਗ੍ਗੋ ਅਨਿਮਿਤ੍ਤੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਮਗ੍ਗਾਗਮਨੇਨ ਫਲਂ ਅਨਿਮਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਯੁਜ੍ਜਤਿਯੇਵ. ਦੁਕ੍ਖਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਸਙ੍ਖਾਰੇਸੁ ਪਣਿਧਿਂ ਸੁਕ੍ਖਾਪੇਤ੍ਵਾ ਆਗਤਤ੍ਤਾ ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤਾ ਨਾਮ, ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤਵਿਪਸ੍ਸਨਾਯ ਮਗ੍ਗੋ ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤੋ, ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਫਲਂ ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਨਾਮਂ ਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਦੇਤਿ, ਮਗ੍ਗੋ ਫਲਸ੍ਸਾਤਿ ਇਦਂ ਆਗਮਨਤੋ ਨਾਮਂ ਨਾਮ. ਏਵਂ ਸਙ੍ਖਾਰੁਪੇਕ੍ਖਾ ਵਿਮੋਕ੍ਖਵਿਸੇਸਂ ਨਿਯਮੇਤੀਤਿ.

ਏਵਂ ਭਗਵਤਾ ਦੇਸਿਤੇ ਤਯੋ ਮਹਾਵਤ੍ਥੁਕੇ ਵਿਮੋਕ੍ਖੇ ਉਦ੍ਦਿਸਿਤ੍ਵਾ ਤਂਨਿਦ੍ਦੇਸਵਸੇਨੇਵ ਅਪਰੇਪਿ ਵਿਮੋਕ੍ਖੇ ਨਿਦ੍ਦਿਸਿਤੁਕਾਮੋ ਅਪਿਚ ਅਟ੍ਠਸਟ੍ਠਿ ਵਿਮੋਕ੍ਖਾਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਅਪਿਚਾਤਿ ਅਪਰਪਰਿਯਾਯਦਸ੍ਸਨਂ. ਕਥਂ ਤੇ ਅਟ੍ਠਸਟ੍ਠਿ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਨਨੁ ਤੇ ਪਞ੍ਚਸਤ੍ਤਤੀਤਿ? ਸਚ੍ਚਂ ਯਥਾਰੁਤਵਸੇਨ ਪਞ੍ਚਸਤ੍ਤਤਿ. ਭਗਵਤਾ ਪਨ ਦੇਸਿਤੇ ਤਯੋ ਵਿਮੋਕ੍ਖੇ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਞਵਿਮੋਕ੍ਖੇ ਨਿਦ੍ਦਿਸਨਤੋ ਇਮੇਸਂ ਤਦਵਰੋਧਤੋ ਚ ਇਮੇ ਤਯੋ ਨ ਗਣੇਤਬ੍ਬਾ, ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਵਿਮੋਕ੍ਖਾਦਯੋ ਤਯੋਪਿ ਵਿਮੋਕ੍ਖਾ ਚਤੁਧਾ ਵਿਤ੍ਥਾਰਵਚਨੇਯੇਵ ਅਨ੍ਤੋਗਧਤ੍ਤਾ ਨ ਗਣੇਤਬ੍ਬਾ, ‘‘ਪਣਿਹਿਤੋ ਵਿਮੋਕ੍ਖੋ, ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤੋ ਵਿਮੋਕ੍ਖੋ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤੋ ਵਿਮੋਕ੍ਖੋ ਪਠਮਂ ਉਦ੍ਦਿਟ੍ਠੇਨ ਏਕਨਾਮਿਕਤ੍ਤਾ ਨ ਗਣੇਤਬ੍ਬੋ, ਏਵਂ ਇਮੇਸੁ ਸਤ੍ਤਸੁ ਅਪਨੀਤੇਸੁ ਸੇਸਾ ਅਟ੍ਠਸਟ੍ਠਿ ਵਿਮੋਕ੍ਖਾ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇ ਸੁਞ੍ਞਤਵਿਮੋਕ੍ਖਾਦਯੋ ਤਯੋ ਪੁਨ ਕਸ੍ਮਾ ਉਦ੍ਦਿਟ੍ਠਾਤਿ ਚੇ? ਉਦ੍ਦੇਸੇਨ ਸਙ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਤੇਸਮ੍ਪਿ ਨਿਦ੍ਦੇਸਕਰਣਤ੍ਥਂ. ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਵੁਟ੍ਠਾਨਾਦਯੋ ਪਨ ਤਯੋ ਪਭੇਦਂ ਵਿਨਾ ਮੂਲਰਾਸਿਵਸੇਨ ਉਦ੍ਦਿਟ੍ਠਾ, ਪਣਿਹਿਤਵਿਮੋਕ੍ਖਪਟਿਪਕ੍ਖਵਸੇਨ ਪੁਨ ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤੋ ਵਿਮੋਕ੍ਖੋ ਉਦ੍ਦਿਟ੍ਠੋਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਵੁਟ੍ਠਾਨਾਦੀਸੁ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਤੋ ਵੁਟ੍ਠਾਤੀਤਿ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਵੁਟ੍ਠਾਨੋ. ਅਨੁਲੋਮੇਨ੍ਤੀਤਿ ਅਨੁਲੋਮਾ. ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਵੁਟ੍ਠਾਨਾਨਂ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿ ਅਪਗਮਾ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਵੁਟ੍ਠਾਨਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿ. ਰੂਪੀਤਿ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਕੇਸਾਦੀਸੁ ਉਪ੍ਪਾਦਿਤਂ ਰੂਪਜ੍ਝਾਨਂ ਰੂਪਂ, ਤਂ ਰੂਪਮਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਰੂਪੀ ਰੂਪਾਨਿ ਪਸ੍ਸਤੀਤਿ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਨੀਲਕਸਿਣਾਦਿਰੂਪਾਨਿ ਝਾਨਚਕ੍ਖੁਨਾ ਪਸ੍ਸਤਿ. ਇਮਿਨਾ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਬਹਿਦ੍ਧਾਵਤ੍ਥੁਕੇਸੁ ਕਸਿਣੇਸੁ ਝਾਨਪਟਿਲਾਭੋ ਦਸ੍ਸਿਤੋ. ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਅਰੂਪਸਞ੍ਞੀਤਿ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਨ ਰੂਪਸਞ੍ਞੀ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਕੇਸਾਦੀਸੁ ਅਨੁਪ੍ਪਾਦਿਤਰੂਪਾਵਚਰਜ੍ਝਾਨੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਇਮਿਨਾ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਪਰਿਕਮ੍ਮਂ ਕਤ੍ਵਾ ਬਹਿਦ੍ਧਾਵ ਪਟਿਲਦ੍ਧਜ੍ਝਾਨਤਾ ਦਸ੍ਸਿਤਾ. ਸੁਭਨ੍ਤੇਵ ਅਧਿਮੁਤ੍ਤੋਤਿ ‘‘ਸੁਭ’’ਮਿਚ੍ਚੇਵ ਆਰਮ੍ਮਣੇ ਅਧਿਮੁਤ੍ਤੋ. ਤਤ੍ਥ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਅਨ੍ਤੋਅਪ੍ਪਨਾਯਂ ‘‘ਸੁਭ’’ਨ੍ਤਿ ਆਭੋਗੋ ਨਤ੍ਥਿ, ਯੋ ਪਨ ਅਪ੍ਪਟਿਕੂਲਾਕਾਰੇਨ ਸਤ੍ਤਾਰਮ੍ਮਣਂ ਫਰਨ੍ਤੋ ਵਿਹਰਤਿ, ਸੋ ਯਸ੍ਮਾ ‘‘ਸੁਭ’’ਨ੍ਤੇਵ ਅਧਿਮੁਤ੍ਤੋ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਏਵਂ ਉਦ੍ਦੇਸੋ ਕਤੋਤਿ. ਅਪ੍ਪਿਤਪ੍ਪਿਤਸਮਯੇ ਏਵ ਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭਨਵਿਮੁਤ੍ਤਿਸਬ੍ਭਾਵਤੋ ਸਮਯਵਿਮੋਕ੍ਖੋ. ਸੋਯੇਵ ਸਕਿਚ੍ਚਕਰਣਵਸੇਨ ਅਪ੍ਪਿਤਸਮਯੇ ਏਵ ਨਿਯੁਤ੍ਤੋਤਿ ਸਾਮਯਿਕੋ. ਸਾਮਾਯਿਕੋਤਿਪਿ ਪਾਠੋ. ਕੋਪੇਤੁਂ ਭਞ੍ਜਿਤੁਂ ਸਕ੍ਕੁਣੇਯ੍ਯਤਾਯ ਕੁਪ੍ਪੋ. ਲੋਕਂ ਅਨਤਿਕ੍ਕਮਨਤੋ ਲੋਕੇ ਨਿਯੁਤ੍ਤੋਤਿ ਲੋਕਿਕੋ. ਲੋਕਿਯੋਤਿਪਿ ਪਾਠੋ. ਲੋਕਂ ਉਤ੍ਤਰਤਿ, ਉਤ੍ਤਿਣ੍ਣੋਤਿ ਵਾ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰੋ. ਆਰਮ੍ਮਣਕਰਣਵਸੇਨ ਸਹ ਆਸਵੇਹੀਤਿ ਸਾਸਵੋ. ਆਰਮ੍ਮਣਕਰਣਵਸੇਨ ਸਮ੍ਪਯੋਗਵਸੇਨ ਚ ਨਤ੍ਥੇਤ੍ਥ ਆਸਵਾਤਿ ਅਨਾਸਵੋ. ਰੂਪਸਙ੍ਖਾਤੇਨ ਸਹ ਆਮਿਸੇਨਾਤਿ ਸਾਮਿਸੋ. ਸਬ੍ਬਸੋ ਰੂਪਾਰੂਪਪ੍ਪਹਾਨਾ ਨਿਰਾਮਿਸਤੋਪਿ ਨਿਰਾਮਿਸਤਰੋਤਿ ਨਿਰਾਮਿਸਾ ਨਿਰਾਮਿਸਤਰੋ. ਪਣਿਹਿਤੋਤਿ ਤਣ੍ਹਾਵਸੇਨ ਪਣਿਹਿਤੋ ਪਤ੍ਥਿਤੋ. ਆਰਮ੍ਮਣਕਰਣਵਸੇਨ ਸਞ੍ਞੋਜਨੇਹਿ ਸਂਯੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਸਞ੍ਞੁਤ੍ਤੋ. ਏਕਤ੍ਤਵਿਮੋਕ੍ਖੋਤਿ ਕਿਲੇਸੇਹਿ ਅਨਜ੍ਝਾਰੁਲ਼੍ਹਤ੍ਤਾ ਏਕਸਭਾਵੋ ਵਿਮੋਕ੍ਖੋ. ਸਞ੍ਞਾਵਿਮੋਕ੍ਖੋਤਿ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਮੇਵ ਵਿਪਰੀਤਸਞ੍ਞਾਯ ਵਿਮੁਚ੍ਚਨਤੋ ਸਞ੍ਞਾਵਿਮੋਕ੍ਖੋ. ਤਦੇਵ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਂ ਸਮ੍ਮੋਹਤੋ ਵਿਮੁਚ੍ਚਨਵਸੇਨ ਞਾਣਮੇਵ ਵਿਮੋਕ੍ਖੋਤਿ ਞਾਣਵਿਮੋਕ੍ਖੋ. ਸੀਤਿਸਿਯਾਵਿਮੋਕ੍ਖੋਤਿ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਮੇਵ ਸੀਤਿ ਭਵੇਯ੍ਯਾਤਿ ਪਵਤ੍ਤੋ ਵਿਮੋਕ੍ਖੋ ਸੀਤਿਸਿਯਾਵਿਮੋਕ੍ਖੋ. ਸੀਤਿਸਿਕਾਵਿਮੋਕ੍ਖੋਤਿਪਿ ਪਾਠੋ, ਸੀਤਿਭਾਵਿਕਾਯ ਵਿਮੋਕ੍ਖੋਤਿ ਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਂ ਵਣ੍ਣਯਨ੍ਤਿ. ਝਾਨਵਿਮੋਕ੍ਖੋਤਿ ਉਪਚਾਰਪ੍ਪਨਾਭੇਦਂ ਲੋਕਿਯਲੋਕੁਤ੍ਤਰਭੇਦਞ੍ਚ ਝਾਨਮੇਵ ਵਿਮੋਕ੍ਖੋ. ਅਨੁਪਾਦਾ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਵਿਮੋਕ੍ਖੋਤਿ ਅਨੁਪਾਦਿਯਿਤ੍ਵਾ ਗਹਣਂ ਅਕਤ੍ਵਾ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਵਿਮੋਕ੍ਖੋ. ਸੇਸਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ.

ਵਿਮੋਕ੍ਖੁਦ੍ਦੇਸਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੨. ਵਿਮੋਕ੍ਖਨਿਦ੍ਦੇਸਵਣ੍ਣਨਾ

੨੧੦. ਕਤਮੋਤਿਆਦਿਕੇ ਉਦ੍ਦੇਸਸ੍ਸ ਨਿਦ੍ਦੇਸੇ ਇਤਿ ਪਟਿਸਞ੍ਚਿਕ੍ਖਤੀਤਿ ਏਵਂ ਉਪਪਰਿਕ੍ਖਤਿ. ਸੁਞ੍ਞਮਿਦਨ੍ਤਿ ਇਦਂ ਖਨ੍ਧਪਞ੍ਚਕਂ ਸੁਞ੍ਞਂ. ਕੇਨ ਸੁਞ੍ਞਂ? ਅਤ੍ਤੇਨ ਵਾ ਅਤ੍ਤਨਿਯੇਨ ਵਾ. ਤਤ੍ਥ ਅਤ੍ਤੇਨ ਵਾਤਿ ਬਾਲਜਨਪਰਿਕਪ੍ਪਿਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਭਾਵਾ ਤੇਨ ਅਤ੍ਤਨਾ ਚ ਸੁਞ੍ਞਂ. ਅਤ੍ਤਨਿਯੇਨ ਵਾਤਿ ਤਸ੍ਸ ਪਰਿਕਪ੍ਪਿਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਨ੍ਤਕੇਨ ਚ ਸੁਞ੍ਞਂ. ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਭਾਵੇਨੇਵ ਅਤ੍ਤਨਿਯਾਭਾਵੋ. ਅਤ੍ਤਨਿਯਞ੍ਚ ਨਾਮ ਨਿਚ੍ਚਂ ਵਾ ਸਿਯਾ ਸੁਖਂ ਵਾ, ਤਦੁਭਯਮ੍ਪਿ ਨਤ੍ਥਿ. ਤੇਨ ਨਿਚ੍ਚਪਟਿਕ੍ਖੇਪੇਨ ਅਨਿਚ੍ਚਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ, ਸੁਖਪਟਿਕ੍ਖੇਪੇਨ ਦੁਕ੍ਖਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਚ ਵੁਤ੍ਤਾ ਹੋਤਿ. ਸੁਞ੍ਞਮਿਦਂ ਅਤ੍ਤੇਨ ਵਾਤਿ ਅਨਤ੍ਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯੇਵ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਸੋਤਿ ਸੋ ਏਵਂ ਤੀਹਿ ਅਨੁਪਸ੍ਸਨਾਹਿ ਵਿਪਸ੍ਸਮਾਨੋ ਭਿਕ੍ਖੁ. ਅਭਿਨਿਵੇਸਂ ਨ ਕਰੋਤੀਤਿ ਅਨਤ੍ਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਵਸੇਨ ਅਤ੍ਤਾਭਿਨਿਵੇਸਂ ਨ ਕਰੋਤਿ.

ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਨ ਕਰੋਤੀਤਿ ਅਨਿਚ੍ਚਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਵਸੇਨ ਨਿਚ੍ਚਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਨ ਕਰੋਤਿ. ਪਣਿਧਿਂ ਨ ਕਰੋਤੀਤਿ ਦੁਕ੍ਖਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਵਸੇਨ ਪਣਿਧਿਂ ਨ ਕਰੋਤਿ. ਇਮੇ ਤਯੋ ਵਿਮੋਕ੍ਖਾ ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਕ੍ਖਣੇ ਤਦਙ੍ਗਵਸੇਨਾਪਿ ਲਬ੍ਭਨ੍ਤਿ, ਨਿਪ੍ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਪਨ ਸਮੁਚ੍ਛੇਦਵਸੇਨ ਮਗ੍ਗਕ੍ਖਣੇਯੇਵ. ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਝਾਨਾਨਿ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਨੀਵਰਣਾਦੀਹਿ ਵੁਟ੍ਠਾਨਤੋ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਵੁਟ੍ਠਾਨੋ ਵਿਮੋਕ੍ਖੋ. ਚਤਸ੍ਸੋ ਅਰੂਪਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯੋ ਆਰਮ੍ਮਣੇਹਿ ਵੁਟ੍ਠਾਨਤੋ ਬਹਿਦ੍ਧਾਵੁਟ੍ਠਾਨੋ ਵਿਮੋਕ੍ਖੋ. ਆਰਮ੍ਮਣਮ੍ਪਿ ਹਿ ਬਾਹਿਰਾਯਤਨਾਨਿ ਵਿਯ ਇਧ ‘‘ਬਹਿਦ੍ਧਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਇਮੇ ਦ੍ਵੇ ਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭਨਵਿਮੋਕ੍ਖਾ, ਦੁਭਤੋ ਵੁਟ੍ਠਾਨੋ ਪਨ ਸਮੁਚ੍ਛੇਦਵਿਮੋਕ੍ਖੋ.

ਨੀਵਰਣੇਹਿ ਵੁਟ੍ਠਾਤੀਤਿਆਦੀਹਿ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਵੁਟ੍ਠਾਨਂ ਸਰੂਪਤੋ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਰੂਪਸਞ੍ਞਾਯਾਤਿਆਦੀਹਿ ਕਸਿਣਾਦਿਆਰਮ੍ਮਣਸਮਤਿਕ੍ਕਮਸ੍ਸ ਪਾਕਟਤ੍ਤਾ ਤਂ ਅਵਤ੍ਵਾ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤੇਸੁ ਵੁਤ੍ਤਰੂਪਸਞ੍ਞਾਦਿਸਮਤਿਕ੍ਕਮੋ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਸਕ੍ਕਾਯਦਿਟ੍ਠਿਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਸੀਲਬ੍ਬਤਪਰਾਮਾਸਾਤਿ ਸਮਾਸਪਦਂ, ਸਕ੍ਕਾਯਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਯ ਸੀਲਬ੍ਬਤਪਰਾਮਾਸਾਤਿ ਵਿਚ੍ਛੇਦੋ. ਅਯਮੇਵ ਵਾ ਪਾਠੋ.

੨੧੧. ਵਿਤਕ੍ਕੋ ਚਾਤਿਆਦੀਹਿ ਝਾਨਾਨਂ ਸਮਾਪਤ੍ਤੀਨਞ੍ਚ ਉਪਚਾਰਭੂਮਿਯੋ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਅਨਿਚ੍ਚਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਤਿਆਦੀਹਿ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਮਗ੍ਗਾਨਂ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗਵਿਪਸ੍ਸਨਾ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਪਟਿਲਾਭੋ ਵਾਤਿ ਪਞ੍ਚਵਿਧਵਸਿਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਬ੍ਯਾਪਿਤੋ ਪਤ੍ਥਟੋ ਲਾਭੋਤਿ ਪਟਿਲਾਭੋ. ਵਸਿਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਹਿ ਸਬ੍ਬੋ ਝਾਨਪਯੋਗੋ ਚ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਪਯੋਗੋ ਚ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧੋ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਪਟਿਲਾਭੋ ‘‘ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਵਿਮੋਕ੍ਖੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਵਿਪਾਕੋ ਪਨ ਝਾਨਸ੍ਸ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯਾ ਚ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿ ਹੋਤੀਤਿ ਉਜੁਕਮੇਵ. ਕੇਚਿ ਪਨ ‘‘ਉਪਚਾਰਪਯੋਗਸ੍ਸ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਝਾਨਸ੍ਸ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯਾ ਚ ਪਟਿਲਾਭੋ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਝਾਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿਪਟਿਲਾਭੋ ‘ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਵਿਮੋਕ੍ਖੋ’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ.

੨੧੨. ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਅਧਿਕਿਚ੍ਚ ਪਵਤ੍ਤਂ. ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਪਵਤ੍ਤਂ. ਉਭਯੇਨਾਪਿ ਨਿਯਕਜ੍ਝਤ੍ਤਮੇਵ ਦੀਪੇਤਿ ਨੀਲਨਿਮਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਨੀਲਮੇਵ. ਨੀਲਸਞ੍ਞਂ ਪਟਿਲਭਤੀਤਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਨੀਲਨਿਮਿਤ੍ਤੇ ਨੀਲਮਿਤਿਸਞ੍ਞਂ ਪਟਿਲਭਤਿ. ਸੁਗ੍ਗਹਿਤਂ ਕਰੋਤੀਤਿ ਪਰਿਕਮ੍ਮਭੂਮਿਯਂ ਸੁਟ੍ਠੁ ਉਗ੍ਗਹਿਤਂ ਕਰੋਤਿ. ਸੂਪਧਾਰਿਤਂ ਉਪਧਾਰੇਤੀਤਿ ਉਪਚਾਰਭੂਮਿਯਂ ਸੁਟ੍ਠੁ ਉਪਧਾਰਿਤਂ ਕਤ੍ਵਾ ਉਪਧਾਰੇਤਿ. ਸ੍ਵਾਵਤ੍ਥਿਤਂ ਅਵਤ੍ਥਾਪੇਤੀਤਿ ਅਪ੍ਪਨਾਭੂਮਿਯਂ ਸੁਟ੍ਠੁ ਨਿਚ੍ਛਿਤਂ ਨਿਚ੍ਛਿਨਾਤਿ. ਵਵਤ੍ਥਾਪੇਤੀਤਿਪਿ ਪਾਠੋ. ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਞ੍ਹਿ ਨੀਲਪਰਿਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਕੇਸੇ ਵਾ ਪਿਤ੍ਤੇ ਵਾ ਅਕ੍ਖਿਤਾਰਕਾਯਂ ਵਾ ਕਰੋਤਿ. ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਨੀਲਨਿਮਿਤ੍ਤੇਤਿ ਨੀਲਪੁਪ੍ਫਨੀਲਵਤ੍ਥਨੀਲਧਾਤੂਨਂ ਅਞ੍ਞਤਰੇ ਨੀਲਕਸਿਣੇ. ਚਿਤ੍ਤਂ ਉਪਸਂਹਰਤੀਤਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਉਪਨੇਤਿ. ਪੀਤਾਦੀਸੁਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ. ਆਸੇਵਤੀਤਿ ਤਮੇਵ ਸਞ੍ਞਂ ਆਦਿਤੋ ਸੇਵਤਿ. ਭਾਵੇਤੀਤਿ ਵਡ੍ਢੇਤਿ. ਬਹੁਲੀਕਰੋਤੀਤਿ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਕਰੋਤਿ. ਰੂਪਨ੍ਤਿ ਨੀਲਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਰੂਪਂ. ਰੂਪਸਞ੍ਞੀਤਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਰੂਪੇ ਸਞ੍ਞਾ ਰੂਪਸਞ੍ਞਾ, ਸਾ ਅਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਰੂਪਸਞ੍ਞੀ. ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਪੀਤਨਿਮਿਤ੍ਤਾਦੀਸੁ ਪੀਤਪਰਿਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਮੇਦੇ ਵਾ ਛਵਿਯਾ ਵਾ ਅਕ੍ਖੀਨਂ ਪੀਤਟ੍ਠਾਨੇ ਵਾ ਕਰੋਤਿ. ਲੋਹਿਤਪਰਿਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਮਂਸੇ ਵਾ ਲੋਹਿਤੇ ਵਾ ਜਿਵ੍ਹਾਯ ਵਾ ਹਤ੍ਥਤਲਪਾਦਤਲੇਸੁ ਵਾ ਅਕ੍ਖੀਨਂ ਰਤ੍ਤਟ੍ਠਾਨੇ ਵਾ ਕਰੋਤਿ. ਓਦਾਤਪਰਿਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਅਟ੍ਠਿਮ੍ਹਿ ਵਾ ਦਨ੍ਤੇ ਵਾ ਨਖੇ ਵਾ ਅਕ੍ਖੀਨਂ ਸੇਤਟ੍ਠਾਨੇ ਵਾ ਕਰੋਤਿ. ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਅਰੂਪਨ੍ਤਿ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਰੂਪਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਮੇਤ੍ਤਾਸਹਗਤੇਨਾਤਿ ਪਠਮਦੁਤਿਯਤਤਿਯਜ੍ਝਾਨਵਸੇਨ ਮੇਤ੍ਤਾਯ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੇਨ. ਚੇਤਸਾਤਿ ਚਿਤ੍ਤੇਨ. ਏਕਂ ਦਿਸਨ੍ਤਿ ਏਕਂ ਏਕਿਸ੍ਸਾ ਦਿਸਾਯ ਪਠਮਪਰਿਗ੍ਗਹਿਤਂ ਸਤ੍ਤਂ ਉਪਾਦਾਯ ਏਕਦਿਸਾਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਸਤ੍ਤਫਰਣਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਫਰਿਤ੍ਵਾਤਿ ਫੁਸਿਤ੍ਵਾ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਕਤ੍ਵਾ. ਵਿਹਰਤੀਤਿ ਬ੍ਰਹ੍ਮਵਿਹਾਰਾਧਿਟ੍ਠਿਤਂ ਇਰਿਯਾਪਥਵਿਹਾਰਂ ਪਵਤ੍ਤੇਤਿ. ਤਥਾ ਦੁਤਿਯਨ੍ਤਿ ਯਥਾ ਪੁਰਤ੍ਥਿਮਾਦੀਸੁ ਯਂਕਿਞ੍ਚਿ ਏਕਂ ਦਿਸਂ ਫਰਿਤ੍ਵਾ ਵਿਹਰਤਿ, ਤਥੇਵ ਤਦਨਨ੍ਤਰਂ ਦੁਤਿਯਂ ਤਤਿਯਂ ਚਤੁਤ੍ਥਂ ਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਇਤਿ ਉਦ੍ਧਨ੍ਤਿ ਏਤੇਨੇਵ ਨਯੇਨ ਉਪਰਿਮਂ ਦਿਸਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਅਧੋ ਤਿਰਿਯਨ੍ਤਿ ਅਧੋਦਿਸਮ੍ਪਿ ਤਿਰਿਯਂ ਦਿਸਮ੍ਪਿ ਏਵਮੇਵ. ਤਤ੍ਥ ਚ ਅਧੋਤਿ ਹੇਟ੍ਠਾ. ਤਿਰਿਯਨ੍ਤਿ ਅਨੁਦਿਸਾ. ਏਵਂ ਸਬ੍ਬਦਿਸਾਸੁ ਅਸ੍ਸਮਣ੍ਡਲਿਕਾਯ ਅਸ੍ਸਮਿਵ ਮੇਤ੍ਤਾਸਹਗਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਸਾਰੇਤਿਪਿ ਪਚ੍ਚਾਸਾਰੇਤਿਪੀਤਿ. ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਏਕਮੇਕਂ ਦਿਸਂ ਪਰਿਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਓਧਿਸੋ ਮੇਤ੍ਤਾਫਰਣਂ ਦਸ੍ਸਿਤਂ. ਸਬ੍ਬਧੀਤਿਆਦਿ ਪਨ ਅਨੋਧਿਸੋ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਤ੍ਥ ਸਬ੍ਬਧੀਤਿ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ. ਸਬ੍ਬਤ੍ਤਤਾਯਾਤਿ ਸਬ੍ਬੇਸੁ ਹੀਨਮਜ੍ਝਿਮੁਕ੍ਕਟ੍ਠਮਿਤ੍ਤਸਪਤ੍ਤਮਜ੍ਝਤ੍ਤਾਦਿਪ੍ਪਭੇਦੇਸੁ ਅਤ੍ਤਤਾਯ, ‘‘ਅਯਂ ਪਰਸਤ੍ਤੋ’’ਤਿ ਵਿਭਾਗਂ ਅਕਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਸਮਤਾਯਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਅਥ ਵਾ ਸਬ੍ਬਤ੍ਤਤਾਯਾਤਿ ਸਬ੍ਬੇਨ ਚਿਤ੍ਤਭਾਵੇਨ, ਈਸਕਮ੍ਪਿ ਬਹਿ ਅਵਿਕ੍ਖਿਪਮਾਨੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਸਬ੍ਬਾਵਨ੍ਤਨ੍ਤਿ ਸਬ੍ਬਸਤ੍ਤਵਨ੍ਤਂ, ਸਬ੍ਬਸਤ੍ਤਯੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸਬ੍ਬਵਨ੍ਤਨ੍ਤਿਪਿ ਪਾਠੋ. ਲੋਕਨ੍ਤਿ ਸਤ੍ਤਲੋਕਂ.

ਵਿਪੁਲੇਨਾਤਿ ਏਵਮਾਦਿਪਰਿਯਾਯਦਸ੍ਸਨਤੋ ਪਨੇਤ੍ਥ ਪੁਨ ‘‘ਮੇਤ੍ਤਾਸਹਗਤੇਨਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਯਸ੍ਮਾ ਵਾ ਏਤ੍ਥ ਓਧਿਸੋ ਫਰਣੇ ਵਿਯ ਪੁਨ ਤਥਾਸਦ੍ਦੋ ਵਾ ਇਤਿ-ਸਦ੍ਦੋ ਵਾ ਨ ਵੁਤ੍ਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਪੁਨ ‘‘ਮੇਤ੍ਤਾਸਹਗਤੇਨ ਚੇਤਸਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਨਿਗਮਨਵਸੇਨ ਵਾ ਏਤਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਵਿਪੁਲੇਨਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਫਰਣਵਸੇਨ ਵਿਪੁਲਤਾ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾ. ਭੂਮਿਵਸੇਨ ਪਨ ਤਂ ਮਹਗ੍ਗਤਂ. ਤਞ੍ਹਿ ਕਿਲੇਸਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭਨਸਮਤ੍ਥਤਾਯ ਵਿਪੁਲਫਲਤਾਯ ਦੀਘਸਨ੍ਤਾਨਤਾਯ ਚ ਮਹਨ੍ਤਭਾਵਂ ਗਤਂ, ਮਹਨ੍ਤੇਹਿ ਵਾ ਉਲ਼ਾਰਚ੍ਛਨ੍ਦਵੀਰਿਯਚਿਤ੍ਤਪਞ੍ਞੇਹਿ ਗਤਂ ਪਟਿਪਨ੍ਨਨ੍ਤਿ ਮਹਗ੍ਗਤਂ. ਪਗੁਣਵਸੇਨ ਅਪ੍ਪਮਾਣਸਤ੍ਤਾਰਮ੍ਮਣਵਸੇਨ ਚ ਅਪ੍ਪਮਾਣਂ. ਬ੍ਯਾਪਾਦਪਚ੍ਚਤ੍ਥਿਕਪ੍ਪਹਾਨੇਨ ਅਵੇਰਂ. ਦੋਮਨਸ੍ਸਪ੍ਪਹਾਨਤੋ ਅਬ੍ਯਾਪਜ੍ਜਂ, ਨਿਦ੍ਦੁਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਅਪ੍ਪਟਿਕੂਲਾ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਪ੍ਪਟਿਕੂਲਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਉਪਟ੍ਠਹਨ੍ਤਿ. ਸੇਸੇਸੁਪਿ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਕਰੁਣਾਮੁਦਿਤਾਉਪੇਕ੍ਖਾਵਸੇਨ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਂ. ਕਰੁਣਾਯ ਵਿਹੇਸਾਪਚ੍ਚਤ੍ਥਿਕਪ੍ਪਹਾਨੇਨ ਅਵੇਰਂ, ਮੁਦਿਤਾਯ ਅਰਤਿਪਚ੍ਚਤ੍ਥਿਕਪ੍ਪਹਾਨੇਨ.

ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਹਗਤੇਨਾਤਿ ਚਤੁਤ੍ਥਜ੍ਝਾਨਵਸੇਨ ਉਪੇਕ੍ਖਾਯ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੇਨ. ਰਾਗਪਚ੍ਚਤ੍ਥਿਕਪ੍ਪਹਾਨੇਨ ਅਵੇਰਂ, ਗੇਹਸਿਤਸੋਮਨਸ੍ਸਪ੍ਪਹਾਨਤੋ ਅਬ੍ਯਾਪਜ੍ਜਂ. ਸਬ੍ਬਮ੍ਪਿ ਹਿ ਅਕੁਸਲਂ ਕਿਲੇਸਪਰਿਲ਼ਾਹਯੋਗਤੋ ਸਬ੍ਯਾਪਜ੍ਜਮੇਵਾਤਿ ਅਯਮੇਤੇਸਂ ਵਿਸੇਸੋ.

੨੧੩. ਸਬ੍ਬਸੋਤਿ ਸਬ੍ਬਾਕਾਰੇਨ, ਸਬ੍ਬਾਸਂ ਵਾ, ਅਨਵਸੇਸਾਨਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਰੂਪਸਞ੍ਞਾਨਨ੍ਤਿ ਸਞ੍ਞਾਸੀਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਰੂਪਾਵਚਰਜ੍ਝਾਨਾਨਞ੍ਚੇਵ ਤਦਾਰਮ੍ਮਣਾਨਞ੍ਚ. ਰੂਪਾਵਚਰਜ੍ਝਾਨਮ੍ਪਿ ਹਿ ਰੂਪਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਰੂਪੀ ਰੂਪਾਨਿ ਪਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਪਟਿ. ਮ. ੧.੨੦੯; ਧ. ਸ. ੨੪੮), ਤਸ੍ਸ ਆਰਮ੍ਮਣਮ੍ਪਿ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਰੂਪਾਨਿ ਪਸ੍ਸਤਿ ‘‘ਸੁਵਣ੍ਣਦੁਬ੍ਬਣ੍ਣਾਨੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਧ. ਸ. ੨੨੩). ਤਸ੍ਮਾ ਇਧ ਰੂਪੇ ਸਞ੍ਞਾ ਰੂਪਸਞ੍ਞਾਤਿ ਏਵਂ ਸਞ੍ਞਾਸੀਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਰੂਪਾਵਚਰਜ੍ਝਾਨਸ੍ਸੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਰੂਪਂ ਸਞ੍ਞਾ ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਰੂਪਸਞ੍ਞਂ, ਰੂਪਮਸ੍ਸ ਨਾਮਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਏਵਂ ਪਥਵੀਕਸਿਣਾਦਿਭੇਦਸ੍ਸ ਤਦਾਰਮ੍ਮਣਸ੍ਸ ਚੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਸਮਤਿਕ੍ਕਮਾਤਿ ਵਿਰਾਗਾ ਨਿਰੋਧਾ ਚ. ਕਿਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ? ਏਤਾਸਂ ਕੁਸਲਵਿਪਾਕਕਿਰਿਯਾਵਸੇਨ ਪਞ੍ਚਦਸਨ੍ਨਂ ਝਾਨਸਙ੍ਖਾਤਾਨਂ ਰੂਪਸਞ੍ਞਾਨਂ, ਏਤੇਸਞ੍ਚ ਪਥਵੀਕਸਿਣਾਦਿਵਸੇਨ ਨਵਨ੍ਨਂ ਆਰਮ੍ਮਣਸਙ੍ਖਾਤਾਨਂ ਰੂਪਸਞ੍ਞਾਨਂ ਸਬ੍ਬਾਕਾਰੇਨ, ਅਨਵਸੇਸਾਨਂ ਵਾ ਵਿਰਾਗਾ ਚ ਨਿਰੋਧਾ ਚ ਵਿਰਾਗਹੇਤੁ ਚੇਵ ਨਿਰੋਧਹੇਤੁ ਚ ਆਕਾਸਾਨਞ੍ਚਾਯਤਨਂ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ ਵਿਹਰਤਿ. ਨ ਹਿ ਸਕ੍ਕਾ ਸਬ੍ਬਸੋ ਅਨਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਰੂਪਸਞ੍ਞੇਨ ਏਤਂ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ ਵਿਹਰਿਤੁਨ੍ਤਿ. ਯਸ੍ਮਾ ਪਨ ਆਰਮ੍ਮਣਸਮਤਿਕ੍ਕਮੇਨ ਪਤ੍ਤਬ੍ਬਾ ਏਤਾ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯੋ, ਨ ਏਕਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਆਰਮ੍ਮਣੇ ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਾਦੀਨਿ ਵਿਯ. ਆਰਮ੍ਮਣੇ ਅਵਿਰਤ੍ਤਸ੍ਸ ਚ ਸਞ੍ਞਾਸਮਤਿਕ੍ਕਮੋ ਨ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਯਂ ਆਰਮ੍ਮਣਸਮਤਿਕ੍ਕਮਵਸੇਨਾਪਿ ਅਤ੍ਥਵਣ੍ਣਨਾ ਕਤਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ.

ਪਟਿਘਸਞ੍ਞਾਨਂ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮਾਤਿ ਚਕ੍ਖਾਦੀਨਂ ਵਤ੍ਥੂਨਂ ਰੂਪਾਦੀਨਂ ਆਰਮ੍ਮਣਾਨਞ੍ਚ ਪਟਿਘਾਤੇਨ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਸਞ੍ਞਾ ਪਟਿਘਸਞ੍ਞਾ, ਰੂਪਸਞ੍ਞਾਦੀਨਂ ਏਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਤਾਸਂ ਕੁਸਲਵਿਪਾਕਾਨਂ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ, ਅਕੁਸਲਵਿਪਾਕਾਨਂ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਨ੍ਤਿ ਸਬ੍ਬਸੋ ਦਸਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਪਟਿਘਸਞ੍ਞਾਨਂ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮਾ ਪਹਾਨਾ ਅਸਮੁਪ੍ਪਾਦਾ, ਅਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਕਤ੍ਵਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਕਾਮਞ੍ਚੇਤਾ ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਾਦੀਨਿ ਸਮਾਪਨ੍ਨਸ੍ਸਪਿ ਨ ਸਨ੍ਤਿ, ਨ ਹਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਪਞ੍ਚਦ੍ਵਾਰਵਸੇਨ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਵਤ੍ਤਤਿ, ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇਪਿ ਅਞ੍ਞਤ੍ਥ ਪਹੀਨਾਨਂ ਸੁਖਦੁਕ੍ਖਾਨਂ ਚਤੁਤ੍ਥਜ੍ਝਾਨੇ ਵਿਯ ਸਕ੍ਕਾਯਦਿਟ੍ਠਾਦੀਨਂ ਤਤਿਯਮਗ੍ਗੇ ਵਿਯ ਚ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਝਾਨੇ ਉਸ੍ਸਾਹਜਨਨਤ੍ਥਂ ਇਮਸ੍ਸ ਝਾਨਸ੍ਸ ਪਸਂਸਾਵਸੇਨ ਏਤਾਸਂ ਏਤ੍ਥ ਵਚਨਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਅਥ ਵਾ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਤਾ ਰੂਪਾਵਚਰਂ ਸਮਾਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਨ ਸਨ੍ਤਿ, ਅਥ ਖੋ ਨ ਪਹੀਨਤ੍ਤਾ ਨ ਸਨ੍ਤਿ. ਨ ਹਿ ਰੂਪਵਿਰਾਗਾਯ ਰੂਪਾਵਚਰਭਾਵਨਾ ਸਂਵਤ੍ਤਤਿ, ਰੂਪਾਯਤ੍ਤਾਯੇਵ ਚ ਏਤਾਸਂ ਪਵਤ੍ਤਿ. ਅਯਂ ਪਨ ਭਾਵਨਾ ਰੂਪਵਿਰਾਗਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਾ ਏਤ੍ਥ ਪਹੀਨਾਤਿ ਵਤ੍ਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਨ ਕੇਵਲਞ੍ਚ ਵਤ੍ਤੁਂ, ਏਕਂਸੇਨੇਵ ਏਵਂ ਧਾਰੇਤੁਮ੍ਪਿ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਤਾਸਞ੍ਹਿ ਇਤੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ਅਪ੍ਪਹੀਨਤ੍ਤਾਯੇਵ ‘‘ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਂ ਸਮਾਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਸਦ੍ਦੋ ਕਣ੍ਟਕੋ’’ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੧੦.੭੨) ਵੁਤ੍ਤੋ ਭਗਵਤਾ. ਇਧ ਚ ਪਹੀਨਤ੍ਤਾਯੇਵ ਅਰੂਪਸਮਾਪਤ੍ਤੀਨਂ ਆਨੇਞ੍ਜਤਾ ਸਨ੍ਤਵਿਮੋਕ੍ਖਤਾ ਚ ਵੁਤ੍ਤਾ.

ਨਾਨਤ੍ਤਸਞ੍ਞਾਨਂ ਅਮਨਸਿਕਾਰਾਤਿ ਨਾਨਤ੍ਤੇ ਵਾ ਗੋਚਰੇ ਪਵਤ੍ਤਾਨਂ ਸਞ੍ਞਾਨਂ, ਨਾਨਤ੍ਤਾਨਂ ਵਾ ਸਞ੍ਞਾਨਂ. ਯਸ੍ਮਾ ਹੇਤਾ ਰੂਪਸਦ੍ਦਾਦਿਭੇਦੇ ਨਾਨਤ੍ਤੇ ਨਾਨਾਸਭਾਵੇ ਗੋਚਰੇ ਪਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ, ਯਸ੍ਮਾ ਚੇਤਾ ਅਟ੍ਠ ਕਾਮਾਵਚਰਕੁਸਲਸਞ੍ਞਾ, ਦ੍ਵਾਦਸ ਅਕੁਸਲਸਞ੍ਞਾ, ਏਕਾਦਸ ਕਾਮਾਵਚਰਕੁਸਲਵਿਪਾਕਸਞ੍ਞਾ, ਦ੍ਵੇ ਅਕੁਸਲਵਿਪਾਕਸਞ੍ਞਾ, ਏਕਾਦਸ ਕਾਮਾਵਚਰਕਿਰਿਯਾਸਞ੍ਞਾਤਿ ਏਵਂ ਚਤੁਚਤ੍ਤਾਲੀਸਮ੍ਪਿ ਸਞ੍ਞਾ ਨਾਨਤ੍ਤਾ ਨਾਨਾਸਭਾਵਾ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਵਿਸਦਿਸਾ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਨਾਨਤ੍ਤਸਞ੍ਞਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਤਾਸਂ ਸਬ੍ਬਸੋ ਨਾਨਤ੍ਤਸਞ੍ਞਾਨਂ ਅਮਨਸਿਕਾਰਾ ਅਨਾਵਜ੍ਜਨਾ ਚਿਤ੍ਤੇ ਚ ਅਨੁਪ੍ਪਾਦਨਾ. ਯਸ੍ਮਾ ਤਾ ਨਾਵਜ੍ਜਤਿ ਚਿਤ੍ਤੇ ਚ ਨ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤਿ ਨ ਮਨਸਿਕਰੋਤਿ ਨ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਤਿ, ਤਸ੍ਮਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਯਸ੍ਮਾ ਚੇਤ੍ਥ ਪੁਰਿਮਾ ਰੂਪਸਞ੍ਞਾ ਪਟਿਘਸਞ੍ਞਾ ਚ ਇਮਿਨਾ ਝਾਨੇਨ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇ ਭਵੇਪਿ ਨ ਵਿਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਪਗੇਵ ਤਸ੍ਮਿਂ ਭਵੇ ਇਮਂ ਝਾਨਂ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ ਵਿਹਰਣਕਾਲੇ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਾਸਂ ਸਮਤਿਕ੍ਕਮਾ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮਾਤਿ ਦ੍ਵੇਧਾਪਿ ਅਭਾਵੋਯੇਵ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਨਾਨਤ੍ਤਸਞ੍ਞਾਸੁ ਪਨ ਯਸ੍ਮਾ ਅਟ੍ਠ ਕਾਮਾਵਚਰਕੁਸਲਸਞ੍ਞਾ, ਨਵ ਕਿਰਿਯਾਸਞ੍ਞਾ, ਦਸਾਕੁਸਲਸਞ੍ਞਾਤਿ ਇਮਾ ਸਤ੍ਤਵੀਸਤਿ ਸਞ੍ਞਾ ਇਮਿਨਾ ਝਾਨੇਨ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇ ਭਵੇ ਵਿਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਾਸਂ ਅਮਨਸਿਕਾਰਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਤਤ੍ਥਾਪਿ ਹਿ ਇਮਂ ਝਾਨਂ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਤਾਸਂ ਅਮਨਸਿਕਾਰਾਯੇਵ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ ਵਿਹਰਤਿ. ਤਾ ਪਨ ਮਨਸਿਕਰੋਨ੍ਤੋ ਅਸਮਾਪਨ੍ਨੋ ਹੋਤੀਤਿ. ਸਙ੍ਖੇਪਤੋ ਚੇਤ੍ਥ ‘‘ਰੂਪਸਞ੍ਞਾਨਂ ਸਮਤਿਕ੍ਕਮਾ’’ਤਿਇਮਿਨਾ ਸਬ੍ਬਰੂਪਾਵਚਰਧਮ੍ਮਾਨਂ ਪਹਾਨਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਪਟਿਘਸਞ੍ਞਾਨਂ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮਾ ਨਾਨਤ੍ਤਸਞ੍ਞਾਨਂ ਅਮਨਸਿਕਾਰਾ’’ਤਿਇਮਿਨਾ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਕਾਮਾਵਚਰਚਿਤ੍ਤਚੇਤਸਿਕਾਨਂ ਪਹਾਨਞ੍ਚ ਅਮਨਸਿਕਾਰੋ ਚ ਵੁਤ੍ਤੋਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਅਨਨ੍ਤੋ ਆਕਾਸੋਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਮਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਨਾਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦਨ੍ਤੋ ਵਾ ਵਯਨ੍ਤੋ ਵਾ ਪਞ੍ਞਾਯਤੀਤਿ ਅਨਨ੍ਤੋ, ਅਨਨ੍ਤਫਰਣਵਸੇਨਾਪਿ ਅਨਨ੍ਤੋ. ਨ ਹਿ ਸੋ ਯੋਗੀ ਏਕਦੇਸਵਸੇਨ ਫਰਤਿ, ਸਕਲਵਸੇਨੇਵ ਫਰਤਿ. ਆਕਾਸੋਤਿ ਕਸਿਣੁਗ੍ਘਾਟਿਮਾਕਾਸੋ. ਆਕਾਸਾਨਞ੍ਚਾਯਤਨਾਦੀਨਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਥਾਨਿ. ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ ਵਿਹਰਤੀਤਿ ਤਂ ਪਤ੍ਵਾ ਨਿਪ੍ਫਾਦੇਤ੍ਵਾ ਤਦਨੁਰੂਪੇਨ ਇਰਿਯਾਪਥੇਨ ਵਿਹਰਤਿ. ਤਦੇਵ ਸਮਾਪਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬਤੋ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿ.

ਆਕਾਸਾਨਞ੍ਚਾਯਤਨਂ ਸਮਤਿਕ੍ਕਮ੍ਮਾਤਿ ਪੁਬ੍ਬੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਝਾਨਮ੍ਪਿ ਆਕਾਸਾਨਞ੍ਚਾਯਤਨਂ ਆਰਮ੍ਮਣਮ੍ਪਿ. ਆਰਮ੍ਮਣਮ੍ਪਿ ਹਿ ਪੁਬ੍ਬੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਆਕਾਸਾਨਞ੍ਚਂ ਚ ਤਂ ਪਠਮਸ੍ਸ ਆਰੁਪ੍ਪਜ੍ਝਾਨਸ੍ਸ ਆਰਮ੍ਮਣਤ੍ਤਾ ਦੇਵਾਨਂ ਦੇਵਾਯਤਨਂ ਵਿਯ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠੇਨ ਆਯਤਨਞ੍ਚਾਤਿ ਆਕਾਸਾਨਞ੍ਚਾਯਤਨਂ, ਤਥਾ ਆਕਾਸਾਨਞ੍ਚਂ ਚ ਤਂ ਤਸ੍ਸ ਝਾਨਸ੍ਸ ਸਞ੍ਜਾਤਿਹੇਤੁਤ੍ਤਾ ‘‘ਕਮ੍ਬੋਜਾ ਅਸ੍ਸਾਨਂ ਆਯਤਨ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਨਿ ਵਿਯ ਸਞ੍ਜਾਤਿਦੇਸਟ੍ਠੇਨ ਆਯਤਨਞ੍ਚਾਤਿਪਿ ਆਕਾਸਾਨਞ੍ਚਾਯਤਨਂ. ਏਵਮੇਤਂ ਝਾਨਞ੍ਚ ਆਰਮ੍ਮਣਞ੍ਚਾਤਿ ਉਭਯਮ੍ਪਿ ਅਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਕਰਣੇਨ ਚ ਅਮਨਸਿਕਰਣੇਨ ਚ ਸਮਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾਵ ਯਸ੍ਮਾ ਇਦਂ ਵਿਞ੍ਞਾਣਞ੍ਚਾਯਤਨਂ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ ਵਿਹਾਤਬ੍ਬਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਉਭਯਮ੍ਪੇਤਮੇਕਜ੍ਝਂ ਕਤ੍ਵਾ ‘‘ਆਕਾਸਾਨਞ੍ਚਾਯਤਨਂ ਸਮਤਿਕ੍ਕਮ੍ਮਾ’’ਤਿ ਇਦਂ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਅਨਨ੍ਤਂ ਵਿਞ੍ਞਾਣਨ੍ਤਿ ਤਂਯੇਵ ‘‘ਅਨਨ੍ਤੋ ਆਕਾਸੋ’’ਤਿ ਫਰਿਤ੍ਵਾ ਪਵਤ੍ਤਂ ਵਿਞ੍ਞਾਣਂ ‘‘ਅਨਨ੍ਤਂ ਵਿਞ੍ਞਾਣ’’ਨ੍ਤਿ ਮਨਸਿਕਰੋਨ੍ਤੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਮਨਸਿਕਾਰਵਸੇਨ ਵਾ ਅਨਨ੍ਤਂ. ਸੋ ਹਿ ਤਂ ਆਕਾਸਾਰਮ੍ਮਣਂ ਵਿਞ੍ਞਾਣਂ ਅਨਵਸੇਸਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਨ੍ਤੋ ਅਨਨ੍ਤਂ ਮਨਸਿ ਕਰੋਤਿ.

ਵਿਞ੍ਞਾਣਞ੍ਚਾਯਤਨਂ ਸਮਤਿਕ੍ਕਮ੍ਮਾਤਿ ਏਤ੍ਥਾਪਿ ਚ ਪੁਬ੍ਬੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਝਾਨਮ੍ਪਿ ਵਿਞ੍ਞਾਣਞ੍ਚਾਯਤਨਂ ਆਰਮ੍ਮਣਮ੍ਪਿ. ਆਰਮ੍ਮਣਮ੍ਪਿ ਹਿ ਪੁਬ੍ਬੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਵਿਞ੍ਞਾਣਞ੍ਚਂ ਚ ਤਂ ਦੁਤਿਯਸ੍ਸ ਆਰੁਪ੍ਪਜ੍ਝਾਨਸ੍ਸ ਆਰਮ੍ਮਣਤ੍ਤਾ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠੇਨ ਆਯਤਨਞ੍ਚਾਤਿ ਵਿਞ੍ਞਾਣਞ੍ਚਾਯਤਨਂ, ਤਥਾ ਵਿਞ੍ਞਾਣਞ੍ਚਂ ਚ ਤਂ ਤਸ੍ਸੇਵ ਝਾਨਸ੍ਸ ਸਞ੍ਜਾਤਿਹੇਤੁਤ੍ਤਾ ਸਞ੍ਜਾਤਿਦੇਸਟ੍ਠੇਨ ਆਯਤਨਞ੍ਚਾਤਿਪਿ ਵਿਞ੍ਞਾਣਞ੍ਚਾਯਤਨਂ. ਏਵਮੇਤਂ ਝਾਨਞ੍ਚ ਆਰਮ੍ਮਣਞ੍ਚਾਤਿ ਉਭਯਮ੍ਪਿ ਅਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਕਰਣੇਨ ਚ ਅਮਨਸਿਕਰਣੇਨ ਚ ਸਮਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾਵ ਯਸ੍ਮਾ ਇਦਂ ਆਕਿਞ੍ਚਞ੍ਞਾਯਤਨਂ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ ਵਿਹਾਤਬ੍ਬਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਉਭਯਮ੍ਪੇਤਮੇਕਜ੍ਝਂ ਕਤ੍ਵਾ ‘‘ਵਿਞ੍ਞਾਣਞ੍ਚਾਯਤਨਂ ਸਮਤਿਕ੍ਕਮ੍ਮਾ’’ਤਿ ਇਦਂ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਨਤ੍ਥਿ ਕਿਞ੍ਚੀਤਿ ਨਤ੍ਥਿ ਨਤ੍ਥਿ, ਸੁਞ੍ਞਂ ਸੁਞ੍ਞਂ, ਵਿਵਿਤ੍ਤਂ ਵਿਵਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਮਨਸਿਕਰੋਨ੍ਤੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ.

ਆਕਿਞ੍ਚਞ੍ਞਾਯਤਨਂ ਸਮਤਿਕ੍ਕਮ੍ਮਾਤਿ ਏਤ੍ਥਾਪਿ ਪੁਬ੍ਬੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਝਾਨਮ੍ਪਿ ਆਕਿਞ੍ਚਞ੍ਞਾਯਤਨਂ ਆਰਮ੍ਮਣਮ੍ਪਿ. ਆਰਮ੍ਮਣਮ੍ਪਿ ਹਿ ਪੁਬ੍ਬੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਆਕਿਞ੍ਚਞ੍ਞਞ੍ਚ ਤਂ ਤਤਿਯਸ੍ਸ ਆਰੁਪ੍ਪਜ੍ਝਾਨਸ੍ਸ ਆਰਮ੍ਮਣਤ੍ਤਾ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠੇਨ ਆਯਤਨਞ੍ਚਾਤਿ ਆਕਿਞ੍ਚਞ੍ਞਾਯਤਨਂ, ਤਥਾ ਆਕਿਞ੍ਚਞ੍ਞਞ੍ਚ ਤਂ ਤਸ੍ਸੇਵ ਝਾਨਸ੍ਸ ਸਞ੍ਜਾਤਿਹੇਤੁਤ੍ਤਾ ਸਞ੍ਜਾਤਿਦੇਸਟ੍ਠੇਨ ਆਯਤਨਞ੍ਚਾਤਿਪਿ ਆਕਿਞ੍ਚਞ੍ਞਾਯਤਨਂ. ਏਵਮੇਤਂ ਝਾਨਞ੍ਚ ਆਰਮ੍ਮਣਞ੍ਚਾਤਿ ਉਭਯਮ੍ਪਿ ਅਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਕਰਣੇਨ ਚ ਅਮਨਸਿਕਰਣੇਨ ਚ ਸਮਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾਵ ਯਸ੍ਮਾ ਇਦਂ ਨੇਵਸਞ੍ਞਾਨਾਸਞ੍ਞਾਯਤਨਂ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ ਵਿਹਾਤਬ੍ਬਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਉਭਯਮ੍ਪੇਤਮੇਕਜ੍ਝਂ ਕਤ੍ਵਾ ‘‘ਆਕਿਞ੍ਚਞ੍ਞਾਯਤਨਂ ਸਮਤਿਕ੍ਕਮ੍ਮਾ’’ਤਿ ਇਦਂ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਸਞ੍ਞਾਵੇਦਯਿਤਨਿਰੋਧਕਥਾ ਹੇਟ੍ਠਾ ਕਥਿਤਾਵ.

‘‘ਰੂਪੀ ਰੂਪਾਨਿ ਪਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿਆਦਿਕਾ ਸਤ੍ਤ ਵਿਮੋਕ੍ਖਾ ਪਚ੍ਚਨੀਕਧਮ੍ਮੇਹਿ ਸੁਟ੍ਠੁ ਵਿਮੁਚ੍ਚਨਟ੍ਠੇਨ ਆਰਮ੍ਮਣੇ ਅਭਿਰਤਿਵਸੇਨ ਸੁਟ੍ਠੁ ਮੁਚ੍ਚਨਟ੍ਠੇਨ ਚ ਵਿਮੋਕ੍ਖਾ, ਨਿਰੋਧਸਮਾਪਤ੍ਤਿ ਪਨ ਚਿਤ੍ਤਚੇਤਸਿਕੇਹਿ ਵਿਮੁਤ੍ਤਟ੍ਠੇਨ ਵਿਮੋਕ੍ਖੋ. ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਸਮਾਪਨ੍ਨਸਮਯੇ ਵਿਮੁਤ੍ਤੋ ਹੋਤਿ, ਵੁਟ੍ਠਿਤਸਮਯੇ ਅਵਿਮੁਤ੍ਤੋ ਹੋਤੀਤਿ ਸਮਯਵਿਮੋਕ੍ਖੋ. ਸਮੁਚ੍ਛੇਦਵਿਮੁਤ੍ਤਿਵਸੇਨ ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਵਿਮੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਾ, ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਵਿਮੁਤ੍ਤਿਵਸੇਨ ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਵਿਮੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਸਾਮਞ੍ਞਫਲਾਨਿ, ਨਿਸ੍ਸਰਣਵਿਮੁਤ੍ਤਿਵਸੇਨ ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਵਿਮੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਅਸਮਯਵਿਮੋਕ੍ਖੋ. ਤਥਾ ਸਾਮਯਿਕਾਸਾਮਯਿਕਵਿਮੋਕ੍ਖਾ.

ਪਮਾਦਂ ਆਗਮ੍ਮ ਪਰਿਹਾਯਤੀਤਿ ਕੁਪ੍ਪੋ. ਤਥਾ ਨ ਪਰਿਹਾਯਤੀਤਿ ਅਕੁਪ੍ਪੋ. ਲੋਕਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਤੀਤਿ ਲੋਕਿਯੋ. ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਾ ਲੋਕਂ ਉਤ੍ਤਰਨ੍ਤੀਤਿ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਾ, ਸਾਮਞ੍ਞਫਲਾਨਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਞ੍ਚ ਲੋਕਤੋ ਉਤ੍ਤਿਣ੍ਣਾਤਿ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਾ. ਆਦਿਤ੍ਤਂ ਅਯੋਗੁਲ਼ਂ ਮਕ੍ਖਿਕਾ ਵਿਯ ਤੇਜੁਸ੍ਸਦਂ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਂ ਧਮ੍ਮਂ ਆਸਵਾ ਨਾਲਮ੍ਬਨ੍ਤੀਤਿ ਅਨਾਸਵੋ. ਰੂਪਪ੍ਪਟਿਸਞ੍ਞੁਤ੍ਤੋਤਿ ਰੂਪਜ੍ਝਾਨਾਨਿ. ਅਰੂਪਪ੍ਪਟਿਸਞ੍ਞੁਤ੍ਤੋਤਿ ਅਰੂਪਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯੋ. ਤਣ੍ਹਾਯ ਆਲਮ੍ਬਿਤੋ ਪਣਿਹਿਤੋ. ਅਨਾਲਮ੍ਬਿਤੋ ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤੋ. ਮਗ੍ਗਫਲਾਨਿ ਏਕਾਰਮ੍ਮਣਤ੍ਤਾ ਏਕਨਿਟ੍ਠਤ੍ਤਾ ਚ ਏਕਤ੍ਤਵਿਮੋਕ੍ਖੋ, ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਅਦੁਤਿਯਤ੍ਤਾ ਏਕਤ੍ਤਵਿਮੋਕ੍ਖੋ, ਆਰਮ੍ਮਣਨਾਨਤ੍ਤਾ ਵਿਪਾਕਨਾਨਤ੍ਤਾ ਚ ਨਾਨਤ੍ਤਵਿਮੋਕ੍ਖੋ.

੨੧੪. ਸਿਯਾਤਿ ਭਵੇਯ੍ਯ, ਦਸ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਚ ਏਕੋ ਹੋਤੀਤਿ ਚ ਭਵੇਯ੍ਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ‘‘ਸਿਯਾ’’ਤਿ ਚ ਏਤਂ ਵਿਧਿਵਚਨਂ, ਨ ਪੁਚ੍ਛਾਵਚਨਂ. ਵਤ੍ਥੁਵਸੇਨਾਤਿ ਨਿਚ੍ਚਸਞ੍ਞਾਦਿਦਸਵਤ੍ਥੁਵਸੇਨ ਦਸ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਪਰਿਯਾਯੇਨਾਤਿ ਵਿਮੁਚ੍ਚਨਪਰਿਯਾਯੇਨ ਏਕੋ ਹੋਤਿ. ਸਿਯਾਤਿ ਕਥਞ੍ਚ ਸਿਯਾਤਿ ਯਂ ਵਾ ਸਿਯਾਤਿ ਵਿਹਿਤਂ, ਤਂ ਕਥਂ ਸਿਯਾਤਿ ਪੁਚ੍ਛਤਿ. ਅਨਿਚ੍ਚਾਨੁਪਸ੍ਸਨਞਾਣਨ੍ਤਿ ਸਮਾਸਪਦਂ. ਅਨਿਚ੍ਚਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਨ੍ਤਿ ਵਾ ਪਾਠੋ. ਤਥਾ ਸੇਸੇਸੁਪਿ. ਨਿਚ੍ਚਤੋ ਸਞ੍ਞਾਯਾਤਿ ਨਿਚ੍ਚਤੋ ਪਵਤ੍ਤਾਯ ਸਞ੍ਞਾਯ, ‘‘ਨਿਚ੍ਚ’’ਨ੍ਤਿ ਪਵਤ੍ਤਾਯ ਸਞ੍ਞਾਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਏਸ ਨਯੋ ਸੁਖਤੋ ਅਤ੍ਤਤੋ ਨਿਮਿਤ੍ਤਤੋ ਸਞ੍ਞਾਯਾਤਿ ਏਤ੍ਥਾਪਿ. ਨਿਮਿਤ੍ਤਤੋਤਿ ਚ ਨਿਚ੍ਚਨਿਮਿਤ੍ਤਤੋ. ਨਨ੍ਦਿਯਾ ਸਞ੍ਞਾਯਾਤਿ ਨਨ੍ਦਿਵਸੇਨ ਪਵਤ੍ਤਾਯ ਸਞ੍ਞਾਯ, ਨਨ੍ਦਿਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾਯ ਸਞ੍ਞਾਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਏਸ ਨਯੋ ਰਾਗਤੋ ਸਮੁਦਯਤੋ ਆਦਾਨਤੋ ਪਣਿਧਿਤੋ ਅਭਿਨਿਵੇਸਤੋ ਸਞ੍ਞਾਯਾਤਿ ਏਤ੍ਥਾਪਿ. ਯਸ੍ਮਾ ਪਨ ਖਯਵਯਵਿਪਰਿਣਾਮਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਤਿਸ੍ਸੋ ਅਨਿਚ੍ਚਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਦੀਨਂ ਬਲਵਭਾਵਾਯ ਬਲਵਪਚ੍ਚਯਭੂਤਾ ਭਙ੍ਗਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਵਿਸੇਸਾ. ਭਙ੍ਗਦਸ੍ਸਨੇਨ ਹਿ ਅਨਿਚ੍ਚਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਬਲਵਤੀ ਹੋਤਿ. ਅਨਿਚ੍ਚਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਚ ਬਲਵਤਿਯਾ ਜਾਤਾਯ ‘‘ਯਦਨਿਚ੍ਚਂ ਤਂ ਦੁਕ੍ਖਂ, ਯਂ ਦੁਕ੍ਖਂ ਤਦਨਤ੍ਤਾ’’ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੩.੧੫) ਦੁਕ੍ਖਾਨਤ੍ਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਪਿ ਬਲਵਤਿਯੋ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਅਨਿਚ੍ਚਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਦੀਸੁ ਵੁਤ੍ਤਾਸੁ ਤਾਪਿ ਤਿਸ੍ਸੋ ਵੁਤ੍ਤਾਵ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਯਸ੍ਮਾ ਚ ਸੁਞ੍ਞਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ‘‘ਅਭਿਨਿਵੇਸਤੋ ਸਞ੍ਞਾਯ ਮੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ ਵਚਨੇਨੇਵ ਸਾਰਾਦਾਨਾਭਿਨਿਵੇਸਸਮ੍ਮੋਹਾਭਿਨਿਵੇਸਆਲਯਾਭਿਨਿਵੇਸਸਞ੍ਞੋਗਾਭਿਨਿਵੇਸਤੋ ਸਞ੍ਞਾਯ ਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਮੇਵ ਹੋਤਿ, ਅਭਿਨਿਵੇਸਾਭਾਵੇਨੇਵ ਅਪ੍ਪਟਿਸਙ੍ਖਾਤੋ ਸਞ੍ਞਾਯ ਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਮੇਵ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਧਿਪਞ੍ਞਾਧਮ੍ਮਵਿਪਸ੍ਸਨਾਦਯੋ ਪਞ੍ਚਪਿ ਅਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਨ ਵੁਤ੍ਤਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਏਵਂ ਅਟ੍ਠਾਰਸਸੁ ਮਹਾਵਿਪਸ੍ਸਨਾਸੁ ਏਤਾ ਅਟ੍ਠ ਅਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਅਵਤ੍ਵਾ ਦਸੇਵ ਅਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਵੁਤ੍ਤਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ.

੨੧੫. ਅਨਿਚ੍ਚਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਯਥਾਭੂਤਂ ਞਾਣਨ੍ਤਿ ਅਨਿਚ੍ਚਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯੇਵ ਯਥਾਭੂਤਞਾਣਂ. ਉਭਯਮ੍ਪਿ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਵਚਨਂ. ਯਥਾਭੂਤਞਾਣਨ੍ਤਿ ਞਾਣਤ੍ਥੋ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਏਵਂ ਸੇਸੇਸੁਪਿ. ਸਮ੍ਮੋਹਾ ਅਞ੍ਞਾਣਾਤਿ ਸਮ੍ਮੋਹਭੂਤਾ ਅਞ੍ਞਾਣਾ. ਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ ਵਿਮੋਕ੍ਖਤ੍ਥੋ ਵੁਤ੍ਤੋ.

੨੧੬. ਅਨਿਚ੍ਚਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਅਨੁਤ੍ਤਰਂ ਸੀਤਿਭਾਵਞਾਣਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਸਾਸਨੇਯੇਵ ਸਬ੍ਭਾਵਤੋ ਉਤ੍ਤਮਟ੍ਠੇਨ ਅਨੁਤ੍ਤਰਂ, ਅਨੁਤ੍ਤਰਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਯਤ੍ਤਾ ਵਾ ਅਨੁਤ੍ਤਰਂ, ਸੀਤਿਭਾਵੋ ਏਵ ਞਾਣਂ ਸੀਤਿਭਾਵਞਾਣਂ. ਤਂ ਅਨਿਚ੍ਚਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਸਙ੍ਖਾਤਂ ਅਨੁਤ੍ਤਰਂ ਸੀਤਿਭਾਵਞਾਣਂ. ‘‘ਛਹਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਧਮ੍ਮੇਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਭਬ੍ਬੋ ਅਨੁਤ੍ਤਰਂ ਸੀਤਿਭਾਵਂ ਸਚ੍ਛਿਕਾਤੁ’’ਨ੍ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੬.੮੫) ਏਤ੍ਥ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਅਨੁਤ੍ਤਰੋ ਸੀਤਿਭਾਵੋ ਨਾਮ. ਇਧ ਪਨ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾ ਅਨੁਤ੍ਤਰੋ ਸੀਤਿਭਾਵੋ. ਨਿਚ੍ਚਤੋ ਸਨ੍ਤਾਪਪਰਿਲ਼ਾਹਦਰਥਾ ਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ ਏਤ੍ਥਾਪਿ ‘‘ਨਿਚ੍ਚ’’ਨ੍ਤਿ ਪਵਤ੍ਤਕਿਲੇਸਾ ਏਵ ਇਧ ਚਾਮੁਤ੍ਰ ਚ ਸਨ੍ਤਾਪਨਟ੍ਠੇਨ ਸਨ੍ਤਾਪੋ, ਪਰਿਦਹਨਟ੍ਠੇਨ ਪਰਿਲ਼ਾਹੋ, ਉਣ੍ਹਟ੍ਠੇਨ ਦਰਥੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ.

੨੧੭. ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਂ ਝਾਯਤੀਤਿ ਝਾਨਨ੍ਤਿਆਦਯੋ ਹੇਟ੍ਠਾ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਥਾ. ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਾਦੀਨਿ ਚੇਤ੍ਥ ਅਟ੍ਠ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯੋ ਚ ਨਿਬ੍ਬੇਧਭਾਗਿਯਾਨੇਵ.

੨੧੮. ਅਨੁਪਾਦਾ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਵਿਮੋਕ੍ਖੋਤਿ ਇਧ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਯੇਵ. ‘‘ਏਤਦਤ੍ਥਾ ਕਥਾ, ਏਤਦਤ੍ਥਾ ਮਨ੍ਤਨਾ, ਯਦਿਦਂ ਅਨੁਪਾਦਾ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਵਿਮੋਕ੍ਖੋ’’ਤਿ (ਪਰਿ. ੩੬੬; ਅ. ਨਿ. ੩.੬੮) ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਅਨੁਪਾਦਾ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਵਿਮੋਕ੍ਖੋ. ਕਤਿਹੁਪਾਦਾਨੇਹੀਤਿ ਕਤਿਹਿ ਉਪਾਦਾਨੇਹਿ. ਕਤਮਾ ਏਕੁਪਾਦਾਨਾਤਿ ਕਤਮਤੋ ਏਕੁਪਾਦਾਨਤੋ. ਇਦਂ ਏਕੁਪਾਦਾਨਾਤਿ ਇਤੋ ਏਕਤੋ ਉਪਾਦਾਨਤੋ. ਇਦਨ੍ਤਿ ਪੁਬ੍ਬਞਾਣਾਪੇਕ੍ਖਂ ਵਾ. ਉਪਾਦਾਨਤੋ ਮੁਚ੍ਚਨੇਸੁ ਯਸ੍ਮਾ ਆਦਿਤੋ ਸਙ੍ਖਾਰਾਨਂ ਉਦਯਬ੍ਬਯਂ ਪਸ੍ਸਿਤ੍ਵਾ ਪਸ੍ਸਿਤ੍ਵਾ ਅਨਿਚ੍ਚਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਵਿਪਸ੍ਸਤਿ, ਪਚ੍ਛਾ ਸਙ੍ਖਾਰਾਨਂ ਭਙ੍ਗਮੇਵ ਪਸ੍ਸਿਤ੍ਵਾ ਅਨਿਮਿਤ੍ਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਵਿਪਸ੍ਸਤਿ. ਅਨਿਚ੍ਚਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਵਿਸੇਸੋਯੇਵ ਹਿ ਅਨਿਮਿਤ੍ਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ. ਸਙ੍ਖਾਰਾਨਂ ਉਦਯਬ੍ਬਯਦਸ੍ਸਨੇਨ ਚ ਭਙ੍ਗਦਸ੍ਸਨੇਨ ਚ ਅਤ੍ਤਾਭਾਵੋ ਪਾਕਟੋ ਹੋਤਿ. ਤੇਨ ਦਿਟ੍ਠੁਪਾਦਾਨਸ੍ਸ ਚ ਅਤ੍ਤਵਾਦੁਪਾਦਾਨਸ੍ਸ ਚ ਪਹਾਨਂ ਹੋਤਿ. ਦਿਟ੍ਠਿਪ੍ਪਹਾਨੇਨੇਵ ਚ ‘‘ਸੀਲਬ੍ਬਤੇਨ ਅਤ੍ਤਾ ਸੁਜ੍ਝਤੀ’’ਤਿ ਦਸ੍ਸਨਸ੍ਸ ਅਭਾਵਤੋ ਸੀਲਬ੍ਬਤੁਪਾਦਾਨਸ੍ਸ ਪਹਾਨਂ ਹੋਤਿ. ਯਸ੍ਮਾ ਚ ਅਨਤ੍ਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਉਜੁਕਮੇਵ ਅਤ੍ਤਾਭਾਵਂ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਅਨਤ੍ਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਵਿਸੇਸੋਯੇਵ ਚ ਸੁਞ੍ਞਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਇਮਾਨਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਞਾਣਾਨਿ ਦਿਟ੍ਠੁਪਾਦਾਨਾਦੀਹਿ ਤੀਹਿ ਉਪਾਦਾਨੇਹਿ ਮੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ. ਦੁਕ੍ਖਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਦੀਨਂਯੇਵ ਪਨ ਚਤਸ੍ਸਨ੍ਨਂ ਤਣ੍ਹਾਯ ਉਜੁਵਿਪਚ੍ਚਨੀਕਤ੍ਤਾ ਅਨਿਚ੍ਚਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਦੀਨਂ ਚਤਸ੍ਸਨ੍ਨਂ ਕਾਮੁਪਾਦਾਨਤੋ ਮੁਚ੍ਚਨਂ ਨ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਯਸ੍ਮਾ ਆਦਿਤੋ ਦੁਕ੍ਖਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ‘‘ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਦੁਕ੍ਖਾ’’ਤਿ ਪਸ੍ਸਤੋ ਪਚ੍ਛਾ ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਚ ‘‘ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਦੁਕ੍ਖਾ’’ਤਿ ਪਸ੍ਸਤੋ ਸਙ੍ਖਾਰਾਨਂ ਪਤ੍ਥਨਾ ਪਹੀਯਤਿ. ਦੁਕ੍ਖਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਵਿਸੇਸੋਯੇਵ ਹਿ ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ. ਯਸ੍ਮਾ ਚ ਸਙ੍ਖਾਰੇਸੁ ਨਿਬ੍ਬਿਦਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਨਿਬ੍ਬਿਨ੍ਦਨ੍ਤਸ੍ਸ ਵਿਰਾਗਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਵਿਰਜ੍ਜਨ੍ਤਸ੍ਸ ਸਙ੍ਖਾਰਾਨਂ ਪਤ੍ਥਨਾ ਪਹੀਯਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਇਮਾਨਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਞਾਣਾਨਿ ਕਾਮੁਪਾਦਾਨਤੋ ਮੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ. ਯਸ੍ਮਾ ਨਿਰੋਧਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਕਿਲੇਸੇ ਨਿਰੋਧੇਤਿ, ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਕਿਲੇਸੇ ਪਰਿਚ੍ਚਜਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਇਮਾਨਿ ਦ੍ਵੇ ਞਾਣਾਨਿ ਚਤੂਹਿ ਉਪਾਦਾਨੇਹਿ ਮੁਚ੍ਚਨ੍ਤੀਤਿ ਏਵਂ ਸਭਾਵਨਾਨਤ੍ਤੇਨ ਚ ਆਕਾਰਨਾਨਤ੍ਤੇਨ ਚ ਅਟ੍ਠਸਟ੍ਠਿ ਵਿਮੋਕ੍ਖਾ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠਾ.

੨੧੯. ਇਦਾਨਿ ਆਦਿਤੋ ਉਦ੍ਦਿਟ੍ਠਾਨਂ ਤਿਣ੍ਣਂ ਵਿਮੋਕ੍ਖਾਨਂ ਮੁਖਾਨਿ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਵਿਮੋਕ੍ਖਮੁਖਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਵਿਸੇਸਂ ਪੁਗ੍ਗਲਵਿਸੇਸਞ੍ਚ ਦਸ੍ਸੇਤੁਕਾਮੋ ਤੀਣਿ ਖੋ ਪਨਿਮਾਨੀਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਵਿਮੋਕ੍ਖਮੁਖਾਨੀਤਿ ਤਿਣ੍ਣਂ ਵਿਮੋਕ੍ਖਾਨਂ ਮੁਖਾਨਿ. ਲੋਕਨਿਯ੍ਯਾਨਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਨ੍ਤੀਤਿ ਤੇਧਾਤੁਕਲੋਕਤੋ ਨਿਯ੍ਯਾਨਾਯ ਨਿਗ੍ਗਮਨਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ. ਸਬ੍ਬਸਙ੍ਖਾਰੇ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦਪਰਿਵਟੁਮਤੋ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਨਤਾਯਾਤਿ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਸਙ੍ਖਾਰਾਨਂ ਉਦਯਬ੍ਬਯਵਸੇਨ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦਤੋ ਚੇਵ ਪਰਿਵਟੁਮਤੋ ਚ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਨਤਾਯ. ਲੋਕਨਿਯ੍ਯਾਨਂ ਹੋਤੀਤਿ ਪਾਠਸੇਸੋ. ਅਨਿਚ੍ਚਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਹਿ ਉਦਯਤੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਤੇਸਂ ਗਤਿਂ ਸਮਨ੍ਨੇਸਮਾਨਾ ਵਯਤੋ ਪਰਂ ਨ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਏਤ੍ਥੇਵ ਅਨ੍ਤਰਧਾਯਨ੍ਤੀਤਿ ਪਰਿਵਟੁਮਤੋ ਪਰਿਯਨ੍ਤਤੋ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ. ਸਬ੍ਬਸਙ੍ਖਾਰਾ ਹਿ ਉਦਯੇਨ ਪੁਬ੍ਬਨ੍ਤਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਨਾ, ਵਯੇਨ ਅਪਰਨ੍ਤਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਨਾ. ਅਨਿਮਿਤ੍ਤਾਯ ਚ ਧਾਤੁਯਾ ਚਿਤ੍ਤਸਮ੍ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਨਤਾਯਾਤਿ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਕ੍ਖਣੇਪਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਨਿਨ੍ਨਤਾਯ ਅਨਿਮਿਤ੍ਤਾਕਾਰੇਨ ਉਪਟ੍ਠਾਨਤੋ ਅਨਿਮਿਤ੍ਤਸਙ੍ਖਾਤਾਯ ਨਿਬ੍ਬਾਨਧਾਤੁਯਾ ਚਿਤ੍ਤਪਵਿਸਨਤਾਯ ਚ ਲੋਕਨਿਯ੍ਯਾਨਂ ਹੋਤਿ. ਮਨੋਸਮੁਤ੍ਤੇਜਨਤਾਯਾਤਿ ਚਿਤ੍ਤਸਂਵੇਜਨਤਾਯ. ਦੁਕ੍ਖਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਹਿ ਸਙ੍ਖਾਰੇਸੁ ਚਿਤ੍ਤਂ ਸਂਵਿਜ੍ਜਤਿ. ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤਾਯ ਚ ਧਾਤੁਯਾਤਿ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਕ੍ਖਣੇਪਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਨਿਨ੍ਨਤਾਯ ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤਾਕਾਰੇਨ ਉਪਟ੍ਠਾਨਤੋ ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤਸਙ੍ਖਾਤਾਯ ਨਿਬ੍ਬਾਨਧਾਤੁਯਾ. ਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮੇਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਸ੍ਸ ਅਵਿਪਸ੍ਸਨੁਪਗਤ੍ਤੇਪਿ ਅਨਤ੍ਤਸਭਾਵਸਬ੍ਭਾਵਤੋ ‘‘ਸਬ੍ਬਸਙ੍ਖਾਰੇ’’ਤਿ ਅਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮੇ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਪਰਤੋ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਨਤਾਯਾਤਿ ਪਚ੍ਚਯਾਯਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਅਵਸਤਾਯ ਅਵਿਧੇਯ੍ਯਤਾਯ ਚ ‘‘ਨਾਹਂ ਨ ਮਮ’’ਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਅਨਤ੍ਤਤੋ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਨਤਾਯ. ਸੁਞ੍ਞਤਾਯ ਚ ਧਾਤੁਯਾਤਿ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਕ੍ਖਣੇਪਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਨਿਨ੍ਨਤਾਯ ਸੁਞ੍ਞਤਾਕਾਰੇਨ ਉਪਟ੍ਠਾਨਤੋ ਸੁਞ੍ਞਤਾਸਙ੍ਖਾਤਾਯ ਨਿਬ੍ਬਾਨਧਾਤੁਯਾ. ਇਤਿ ਇਮਾਨਿ ਤੀਣਿ ਵਚਨਾਨਿ ਅਨਿਚ੍ਚਦੁਕ੍ਖਾਨਤ੍ਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਨਂ ਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ. ਤੇਨੇਵ ਤਦਨਨ੍ਤਰਂ ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਤ੍ਥ ਖਯਤੋਤਿ ਖੀਯਨਤੋ. ਭਯਤੋਤਿ ਸਭਯਤੋ. ਸੁਞ੍ਞਤੋਤਿ ਅਤ੍ਤਰਹਿਤਤੋ.

ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਬਹੁਲਨ੍ਤਿ ਅਨਿਚ੍ਚਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ‘‘ਖਣਭਙ੍ਗਵਸੇਨ ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਭਿਜ੍ਜਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਸਦ੍ਧਾਯ ਪਟਿਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਤੋ ਖਣਭਙ੍ਗਦਸ੍ਸਨੇਨ ‘‘ਸਚ੍ਚਂ ਵਤਾਹ ਭਗਵਾ’’ਤਿ ਭਗਵਤਿ ਸਦ੍ਧਾਯ ਸਦ੍ਧਾਬਹੁਲਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਅਥ ਵਾ ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨਂ ਪਦੇਸਸਙ੍ਖਾਰਾਨਂ ਅਨਿਚ੍ਚਤਂ ਪਸ੍ਸਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਏਵਂ ਅਨਿਚ੍ਚਾ ਅਤੀਤਾਨਾਗਤਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਸਬ੍ਬੇ ਸਙ੍ਖਾਰਾ’’ਤਿ ਅਧਿਮੁਚ੍ਚਨਤੋ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਬਹੁਲਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਬਹੁਲਨ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਖਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਚਿਤ੍ਤਕ੍ਖੋਭਕਰਾਯ ਪਣਿਧਿਯਾ ਪਜਹਨਤੋ ਚਿਤ੍ਤਦਰਥਾਭਾਵੇਨ ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਬਹੁਲਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਅਥ ਵਾ ਦੁਕ੍ਖਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਸਂਵੇਗਜਨਨਤੋ ਸਂਵਿਗ੍ਗਸ੍ਸ ਚ ਯੋਨਿਸੋ ਪਦਹਨਤੋ ਵਿਕ੍ਖੇਪਾਭਾਵੇਨ ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਬਹੁਲਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਵੇਦਬਹੁਲਨ੍ਤਿ ਅਨਤ੍ਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਬਾਹਿਰਕੇਹਿ ਅਦਿਟ੍ਠਂ ਗਮ੍ਭੀਰਂ ਅਨਤ੍ਤਲਕ੍ਖਣਂ ਪਸ੍ਸਤੋ ਞਾਣਬਹੁਲਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਅਥ ਵਾ ‘‘ਸਦੇਵਕੇਨ ਲੋਕੇਨ ਅਦਿਟ੍ਠਂ ਅਨਤ੍ਤਲਕ੍ਖਣਂ ਦਿਟ੍ਠ’’ਨ੍ਤਿ ਤੁਟ੍ਠਸ੍ਸ ਤੁਟ੍ਠਿਬਹੁਲਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ.

ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਬਹੁਲੋ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਪਟਿਲਭਤੀਤਿ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗੇ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖੋ ਬਹੁਲਂ ਪਵਤ੍ਤਮਾਨੋ ਭਾਵਨਾਪਾਰਿਪੂਰਿਯਾ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਨਾਮ ਹੋਤਿ, ਤਂ ਸੋ ਪਟਿਲਭਤਿ ਨਾਮ. ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਬਹੁਲੋ ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਪਟਿਲਭਤੀਤਿ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗੇ ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਬਹੁਲਸ੍ਸ ‘‘ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਕਾਯੋ ਸੁਖਂ ਵੇਦੇਤਿ, ਸੁਖਿਨੋ ਚਿਤ੍ਤਂ ਸਮਾਧਿਯਤੀ’’ਤਿ (ਪਟਿ. ਮ. ੧.੭੩; ਅ. ਨਿ. ੫.੨੬) ਵਚਨਤੋ ਭਾਵਨਾਪਾਰਿਪੂਰਿਯਾ ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਪਚ੍ਚਯਾ ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਹੋਤਿ, ਤਂ ਸੋ ਪਟਿਲਭਤਿ ਨਾਮ. ਵੇਦਬਹੁਲੋ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਪਟਿਲਭਤੀਤਿ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗੇ ਵੇਦੋ ਬਹੁਲਂ ਪਵਤ੍ਤਮਾਨੋ ਭਾਵਨਾਪਾਰਿਪੂਰਿਯਾ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਨਾਮ ਹੋਤਿ, ਤਂ ਸੋ ਪਟਿਲਭਤਿ ਨਾਮ.

ਆਧਿਪਤੇਯ੍ਯਂ ਹੋਤੀਤਿ ਛਨ੍ਦਾਦਿਕੇ ਅਧਿਪਤਿਭੂਤੇਪਿ ਸਕਿਚ੍ਚਨਿਪ੍ਫਾਦਨਵਸੇਨ ਅਧਿਪਤਿ ਹੋਤਿ ਪਧਾਨੋ ਹੋਤਿ. ਭਾਵਨਾਯਾਤਿ ਭੁਮ੍ਮਵਚਨਂ, ਉਪਰੂਪਰਿ ਭਾਵਨਤ੍ਥਾਯ ਵਾ. ਤਦਨ੍ਵਯਾ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਤਂ ਅਨੁਗਾਮਿਨੀ ਤਂ ਅਨੁਵਤ੍ਤਿਨੀ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਸਹਜਾਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨਾ ਚ ਸਹਉਪ੍ਪਾਦਨਭਾਵੇਨ ਉਪਕਾਰਕਾ ਹੋਨ੍ਤਿ ਪਕਾਸਸ੍ਸ ਪਦੀਪੋ ਵਿਯ. ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਉਪ੍ਪਾਦਨੁਪਤ੍ਥਮ੍ਭਨਭਾਵੇਨ ਉਪਕਾਰਕਾ ਹੋਨ੍ਤਿ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞੂਪਤ੍ਥਮ੍ਭਕਂ ਤਿਦਣ੍ਡਂ ਵਿਯ. ਨਿਸ੍ਸਯਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਾਕਾਰੇਨ ਨਿਸ੍ਸਯਾਕਾਰੇਨ ਚ ਉਪਕਾਰਕਾ ਹੋਨ੍ਤਿ ਤਰੁਚਿਤ੍ਤਕਮ੍ਮਾਨਂ ਪਥਵੀਪਟਾਦਿ ਵਿਯ. ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਏਕਵਤ੍ਥੁਕਏਕਾਰਮ੍ਮਣਏਕੁਪ੍ਪਾਦਏਕਨਿਰੋਧਸਙ੍ਖਾਤੇਨ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਭਾਵੇਨ ਉਪਕਾਰਕਾ ਹੋਨ੍ਤਿ.

੨੨੦. ਪਟਿਵੇਧਕਾਲੇਤਿ ਮਗ੍ਗਕ੍ਖਣੇ ਸਚ੍ਚਪਟਿਵੇਧਕਾਲੇ. ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਆਧਿਪਤੇਯ੍ਯਂ ਹੋਤੀਤਿ ਮਗ੍ਗਕ੍ਖਣੇ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਕਤ੍ਵਾ ਸਚ੍ਚਦਸ੍ਸਨਕਿਚ੍ਚਕਰਣਵਸੇਨ ਚ ਕਿਲੇਸਪ੍ਪਹਾਨਕਿਚ੍ਚਕਰਣਵਸੇਨ ਚ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਮੇਵ ਜੇਟ੍ਠਕਂ ਹੋਤਿ. ਪਟਿਵੇਧਾਯਾਤਿ ਸਚ੍ਚਪਟਿਵਿਜ੍ਝਨਤ੍ਥਾਯ. ਏਕਰਸਾਤਿ ਵਿਮੁਤ੍ਤਿਰਸੇਨ. ਦਸ੍ਸਨਟ੍ਠੇਨਾਤਿ ਸਚ੍ਚਦਸ੍ਸਨਟ੍ਠੇਨ. ਏਵਂ ਪਟਿਵਿਜ੍ਝਨ੍ਤੋਪਿ ਭਾਵੇਤਿ, ਭਾਵੇਨ੍ਤੋਪਿ ਪਟਿਵਿਜ੍ਝਤੀਤਿ ਮਗ੍ਗਕ੍ਖਣੇ ਸਕਿਂਯੇਵ ਭਾਵਨਾਯ ਚ ਪਟਿਵੇਧਸ੍ਸ ਚ ਸਬ੍ਭਾਵਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਨਤ੍ਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਕ੍ਖਣੇਪਿ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸੇਵ ਆਧਿਪਤੇਯ੍ਯਤ੍ਤਾ ‘‘ਪਟਿਵੇਧਕਾਲੇਪੀ’’ਤਿ ਅਪਿਸਦ੍ਦੋ ਪਯੁਤ੍ਤੋ.

੨੨੧. ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਕਤਮਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਅਧਿਮਤ੍ਤਂ ਹੋਤੀਤਿਆਦਿ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਵਿਸੇਸੇਨ ਪੁਗ੍ਗਲਵਿਸੇਸਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਤ੍ਥ ਅਧਿਮਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਅਧਿਕਂ. ਤਤ੍ਥ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਅਧਿਮਤ੍ਤਤਾ ਸਙ੍ਖਾਰੁਪੇਕ੍ਖਾਯ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਸਦ੍ਧਾਵਿਮੁਤ੍ਤੋਤਿ ਏਤ੍ਥ ਅਵਿਸੇਸੇਤ੍ਵਾ ਵੁਤ੍ਤੇਪਿ ਉਪਰਿ ਵਿਸੇਸੇਤ੍ਵਾ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਸੇਸੇਸੁ ਸਤ੍ਤਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਸਦ੍ਧਾਵਿਮੁਤ੍ਤੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਸਦ੍ਧਾਵਿਮੁਤ੍ਤੋ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਅਧਿਮਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਹੋਤਿ, ਨ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਅਧਿਮਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਸਦ੍ਧਾਵਿਮੁਤ੍ਤੋਤਿਪਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗਕ੍ਖਣੇ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਅਧਿਮਤ੍ਤਤ੍ਤਾਯੇਵ ਸੇਸੇਸੁ ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਧਿਮਤ੍ਤਤ੍ਤੇਪਿ ਸਤਿ ਸਦ੍ਧਾਵਿਮੁਤ੍ਤੋਯੇਵ ਨਾਮ ਹੋਤੀਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਕਾਯਸਕ੍ਖੀ ਹੋਤੀਤਿ ਅਟ੍ਠਸੁਪਿ ਠਾਨੇਸੁ ਕਾਯਸਕ੍ਖੀ ਨਾਮ ਹੋਤਿ. ਦਿਟ੍ਠਿਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਹੋਤੀਤਿ ਸਦ੍ਧਾਵਿਮੁਤ੍ਤੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਸਦ੍ਦਹਨ੍ਤੋ ਵਿਮੁਤ੍ਤੋਤਿ ਸਦ੍ਧਾਵਿਮੁਤ੍ਤੋਤਿ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਅਧਿਮਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗਕ੍ਖਣੇ ਸਦ੍ਦਹਨ੍ਤੋ ਚਤੂਸੁਪਿ ਫਲਕ੍ਖਣੇਸੁ ਵਿਮੁਤ੍ਤੋਤਿ ਸਦ੍ਧਾਵਿਮੁਤ੍ਤੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਉਪਰਿਮਗ੍ਗਤ੍ਤਯਕ੍ਖਣੇ ਸਦ੍ਧਾਵਿਮੁਤ੍ਤਤ੍ਤਂ ਇਦਾਨਿ ਵਕ੍ਖਤਿ. ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗਕ੍ਖਣੇ ਪਨ ਸਦ੍ਧਾਨੁਸਾਰਿਤ੍ਤਂ ਪਚ੍ਛਾ ਵਕ੍ਖਤਿ. ਫੁਟ੍ਠਤ੍ਤਾ ਸਚ੍ਛਿਕਤੋਤਿ ਕਾਯਸਕ੍ਖੀਤਿ ਸੁਕ੍ਖਵਿਪਸ੍ਸਕਤ੍ਤੇ ਸਤਿ ਉਪਚਾਰਜ੍ਝਾਨਫਸ੍ਸਸ੍ਸ ਰੂਪਾਰੂਪਜ੍ਝਾਨਲਾਭਿਤ੍ਤੇ ਸਤਿ ਰੂਪਾਰੂਪਜ੍ਝਾਨਫਸ੍ਸਸ੍ਸ ਫੁਟ੍ਠਤ੍ਤਾ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਸਚ੍ਛਿਕਤੋਤਿ ਕਾਯਸਕ੍ਖੀ, ਨਾਮਕਾਯੇਨ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰੇ ਝਾਨਫਸ੍ਸੇ ਚ ਨਿਬ੍ਬਾਨੇ ਚ ਸਕ੍ਖੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਦਿਟ੍ਠਤ੍ਤਾ ਪਤ੍ਤੋਤਿ ਦਿਟ੍ਠਿਪ੍ਪਤ੍ਤੋਤਿ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗਕ੍ਖਣੇ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੇਨ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇਨ ਪਠਮਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਸ੍ਸ ਦਿਟ੍ਠਤ੍ਤਾ ਪਚ੍ਛਾ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਾਦਿਵਸੇਨ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਪਤ੍ਤੋਤਿ ਦਿਟ੍ਠਿਪ੍ਪਤ੍ਤੋ, ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸਙ੍ਖਾਤਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਪਤ੍ਤੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗਕ੍ਖਣੇ ਪਨ ਧਮ੍ਮਾਨੁਸਾਰਿਤ੍ਤਂ ਪਚ੍ਛਾ ਵਕ੍ਖਤਿ. ਸਦ੍ਦਹਨ੍ਤੋ ਵਿਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ ਸਦ੍ਧਾਵਿਮੁਤ੍ਤੋਤਿ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਅਧਿਮਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਸਕਦਾਗਾਮਿਅਨਾਗਾਮਿਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗਕ੍ਖਣੇਸੁ ਸਦ੍ਦਹਨ੍ਤੋ ਵਿਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ ਸਦ੍ਧਾਵਿਮੁਤ੍ਤੋ. ਏਤ੍ਥ ਵਿਮੁਚ੍ਚਮਾਨੋਪਿ ਆਸਂਸਾਯ ਭੂਤਵਚਨਵਸੇਨ ‘‘ਵਿਮੁਤ੍ਤੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਝਾਨਫਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਤਿਵਿਧਂ ਝਾਨਫਸ੍ਸਂ. ‘‘ਝਾਨਫਸ੍ਸ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਨਿ ‘‘ਦੁਕ੍ਖਾ ਸਙ੍ਖਾਰਾ’’ਤਿਆਦੀਨਿ ਚ ਪਠਮਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਦ੍ਵਯਮੇਵ ਵਿਸੇਸੇਤ੍ਵਾ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ. ਞਾਤਂ ਹੋਤੀਤਿਆਦੀਨਿ ਹੇਟ੍ਠਾ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਥਾਨਿ. ਏਤ੍ਥ ਚ ਝਾਨਲਾਭੀ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਅਨੁਕੂਲਾਯ ਦੁਕ੍ਖਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਏਵ ਵੁਟ੍ਠਹਿਤ੍ਵਾ ਮਗ੍ਗਫਲਾਨਿ ਪਾਪੁਣਾਤੀਤਿ ਆਚਰਿਯਾਨਂ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ.

ਸਿਯਾਤਿ ਸਿਯੁਂ, ਭਵੇਯ੍ਯੁਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ‘‘ਸਿਯਾ’’ਤਿ ਏਤਂ ਵਿਧਿਵਚਨਮੇਵ. ਤਯੋ ਪੁਗ੍ਗਲਾਤਿ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਨਿਯਮੇਨ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਨਿਯਮੇਨ ਚ ਵੁਤ੍ਤਾ ਤਯੋ ਪੁਗ੍ਗਲਾ. ਵਤ੍ਥੁਵਸੇਨਾਤਿ ਤੀਸੁ ਅਨੁਪਸ੍ਸਨਾਸੁ ਏਕੇਕਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਵਤ੍ਥੁਵਸੇਨ. ਪਰਿਯਾਯੇਨਾਤਿ ਤੇਨੇਵ ਪਰਿਯਾਯੇਨ. ਇਮਿਨਾ ਵਾਰੇਨ ਕਿਂ ਦਸ੍ਸਿਤਂ ਹੋਤਿ? ਹੇਟ੍ਠਾ ਏਕੇਕਿਸ੍ਸਾ ਅਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਏਕੇਕਸ੍ਸ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਆਧਿਪਚ੍ਚਂ ਯੇਭੁਯ੍ਯਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਚ, ਕਦਾਚਿ ਤੀਸੁਪਿ ਅਨੁਪਸ੍ਸਨਾਸੁ ਏਕੇਕਸ੍ਸੇਵ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਆਧਿਪਚ੍ਚਂ ਹੋਤੀਤਿ ਚ ਦਸ੍ਸਿਤਂ ਹੋਤਿ. ਅਥ ਵਾ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗਵਿਪਸ੍ਸਨਾਕ੍ਖਣੇ ਤਿਸ੍ਸਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਅਨੁਪਸ੍ਸਨਾਨਂ ਸਬ੍ਭਾਵਤੋ ਤਾਸੁ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗਵਿਪਸ੍ਸਨਾਸੁ ਤੇਸਂ ਤੇਸਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਆਧਿਪਚ੍ਚਂ ਅਪੇਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਮਗ੍ਗਫਲਕ੍ਖਣੇਸੁ ਸਦ੍ਧਾਵਿਮੁਤ੍ਤਾਦੀਨਿ ਨਾਮਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ. ਏਵਞ੍ਹਿ ਵੁਚ੍ਚਮਾਨੇ ਹੇਟ੍ਠਾ ਵੁਟ੍ਠਾਨਗਾਮਿਨਿਵਿਪਸ੍ਸਨਾਯ ਉਪਰਿ ਚ ਕਤੋ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਧਿਪਚ੍ਚਪੁਗ੍ਗਲਨਿਯਮੋ ਸੁਕਤੋਯੇਵ ਨਿਚ੍ਚਲੋਯੇਵ ਚ ਹੋਤਿ. ਅਨਨ੍ਤਰਵਾਰੇ ਸਿਯਾਤਿ ਅਞ੍ਞੋਯੇਵਾਤਿ ਏਵਂ ਸਿਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਏਤ੍ਥ ਪੁਬ੍ਬੇ ਵੁਤ੍ਤੋਯੇਵ ਨਿਯਮੋ.

ਇਦਾਨਿ ਮਗ੍ਗਫਲਵਸੇਨ ਪੁਗ੍ਗਲਵਿਸੇਸਂ ਵਿਭਜਿਤ੍ਵਾ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ…ਪੇ… ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗਂ ਪਟਿਲਭਤੀਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਸਦ੍ਧਂ ਅਨੁਸ੍ਸਰਤਿ ਅਨੁਗਚ੍ਛਤਿ, ਸਦ੍ਧਾਯ ਵਾ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਅਨੁਸ੍ਸਰਤਿ ਅਨੁਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਸਦ੍ਧਾਨੁਸਾਰੀ. ਸਚ੍ਛਿਕਤਨ੍ਤਿ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਕਤਂ. ਅਰਹਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਅਰਹਤ੍ਤਫਲਂ. ਪਞ੍ਞਾਸਙ੍ਖਾਤਂ ਧਮ੍ਮਂ ਅਨੁਸ੍ਸਰਤਿ, ਤੇਨ ਵਾ ਧਮ੍ਮੇਨ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਅਨੁਸ੍ਸਰਤੀਤਿ ਧਮ੍ਮਾਨੁਸਾਰੀ.

੨੨੨. ਪੁਨ ਅਪਰੇਹਿ ਪਰਿਯਾਯੇਹਿ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਤ੍ਤਯਵਿਸੇਸੇਨ ਪੁਗ੍ਗਲਵਿਸੇਸਂ ਵਣ੍ਣੇਤੁਕਾਮੋ ਯੇ ਹਿ ਕੇਚੀਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਭਾਵਿਤਾ ਵਾਤਿ ਅਤੀਤੇ ਭਾਵਯਿਂਸੁ ਵਾ. ਭਾਵੇਨ੍ਤਿ ਵਾਤਿ ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨੇ. ਭਾਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਵਾਤਿ ਅਨਾਗਤੇ. ਅਧਿਗਤਾ ਵਾਤਿਆਦਿ ਏਕੇਕਨ੍ਤਿਕਂ ਪੁਰਿਮਸ੍ਸ ਪੁਰਿਮਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਵਿਵਰਣਤ੍ਥਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਫਸ੍ਸਿਤਾ ਵਾਤਿ ਞਾਣਫੁਸਨਾਯ ਫੁਸਿਂਸੁ ਵਾ. ਵਸਿਪ੍ਪਤ੍ਤਾਤਿ ਇਸ੍ਸਰਭਾਵਂ ਪਤ੍ਤਾ. ਪਾਰਮਿਪ੍ਪਤ੍ਤਾਤਿ ਵੋਸਾਨਂ ਪਤ੍ਤਾ. ਵੇਸਾਰਜ੍ਜਪ੍ਪਤ੍ਤਾਤਿ ਵਿਸਾਰਦਭਾਵਂ ਪਤ੍ਤਾ. ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਸਦ੍ਧਾਵਿਮੁਤ੍ਤਾਦਯੋ ਹੇਟ੍ਠਾ ਵੁਤ੍ਤਕ੍ਖਣੇਸੁਯੇਵ, ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾਦਯੋ ਮਗ੍ਗਕ੍ਖਣੇਯੇਵ. ਅਟ੍ਠ ਵਿਮੋਕ੍ਖੇਤਿ ‘‘ਰੂਪੀ ਰੂਪਾਨਿ ਪਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿਆਦਿਕੇ (ਪਟਿ. ਮ. ੧.੨੦੯; ਧ. ਸ. ੨੪੮) ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਮਗ੍ਗਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਏਵ ਪਤ੍ਤਾ.

ਤਿਸ੍ਸੋ ਸਿਕ੍ਖਾਤਿ ਅਧਿਸੀਲਸਿਕ੍ਖਾ ਅਧਿਚਿਤ੍ਤਸਿਕ੍ਖਾ ਅਧਿਪਞ੍ਞਾਸਿਕ੍ਖਾ ਮਗ੍ਗਪ੍ਪਤ੍ਤਾ ਏਵ ਸਿਕ੍ਖਮਾਨਾ. ਦੁਕ੍ਖਂ ਪਰਿਜਾਨਨ੍ਤੀਤਿਆਦੀਨਿ ਮਗ੍ਗਕ੍ਖਣੇਯੇਵ. ਪਰਿਞ੍ਞਾਪਟਿਵੇਧਂ ਪਟਿਵਿਜ੍ਝਤੀਤਿ ਪਰਿਞ੍ਞਾਪਟਿਵੇਧੇਨ ਪਟਿਵਿਜ੍ਝਤਿ, ਪਰਿਞ੍ਞਾਯ ਪਟਿਵਿਜ੍ਝਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਵਾ ਪਰਿਞ੍ਞਾਪਟਿਵੇਧਂ. ਏਵਂ ਸੇਸੇਸੁਪਿ. ਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮਾਦੀਹਿ ਵਿਸੇਸੇਤ੍ਵਾ ਅਭਿਞ੍ਞਾਪਟਿਵੇਧਾਦਯੋ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਪਟਿਵੇਧੋ ਪਨ ਮਗ੍ਗਕ੍ਖਣੇਯੇਵ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਞਾਣਸਿਦ੍ਧਿਵਸੇਨ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋਤਿ. ਏਵਮਿਧ ਪਞ੍ਚ ਅਰਿਯਪੁਗ੍ਗਲਾ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਉਭਤੋਭਾਗਵਿਮੁਤ੍ਤੋ ਚ ਪਞ੍ਞਾਵਿਮੁਤ੍ਤੋ ਚਾਤਿ ਇਮੇ ਦ੍ਵੇ ਅਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠਾ. ਅਞ੍ਞਤ੍ਥ (ਵਿਸੁਦ੍ਧਿ. ੨.੭੭੩) ਪਨ ‘‘ਯੋ ਪਨ ਦੁਕ੍ਖਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਨ੍ਤੋ ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਬਹੁਲੋ ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਪਟਿਲਭਤਿ, ਸੋ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਕਾਯਸਕ੍ਖੀ ਨਾਮ ਹੋਤਿ, ਅਰੂਪਜ੍ਝਾਨਂ ਪਨ ਪਤ੍ਵਾ ਅਗ੍ਗਫਲਂ ਪਤ੍ਤੋ ਉਭਤੋਭਾਗਵਿਮੁਤ੍ਤੋ ਨਾਮ ਹੋਤਿ. ਯੋ ਪਨ ਅਨਤ੍ਤਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਨ੍ਤੋ ਵੇਦਬਹੁਲੋ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਪਟਿਲਭਤਿ, ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗਕ੍ਖਣੇ ਧਮ੍ਮਾਨੁਸਾਰੀ ਹੋਤਿ, ਛਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਦਿਟ੍ਠਿਪ੍ਪਤ੍ਤੋ, ਅਗ੍ਗਫਲੇ ਪਞ੍ਞਾਵਿਮੁਤ੍ਤੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤੇ ਇਧ ਕਾਯਸਕ੍ਖਿਦਿਟ੍ਠਿਪ੍ਪਤ੍ਤੇਹਿਯੇਵ ਸਙ੍ਗਹਿਤਾ. ਅਤ੍ਥਤੋ ਪਨ ਅਰੂਪਜ੍ਝਾਨੇਨ ਚੇਵ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗੇਨ ਚਾਤਿ ਉਭਤੋਭਾਗੇਨ ਵਿਮੁਤ੍ਤੋਤਿ ਉਭਤੋਭਾਗਵਿਮੁਤ੍ਤੋ. ਪਜਾਨਨ੍ਤੋ ਵਿਮੁਤ੍ਤੋਤਿ ਪਞ੍ਞਾਵਿਮੁਤ੍ਤੋਤਿ. ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਪੁਗ੍ਗਲਵਿਸੇਸਾ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠਾ ਹੋਨ੍ਤਿ.

੨੨੩-੨੨੬. ਇਦਾਨਿ ਵਿਮੋਕ੍ਖਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਮੇਵ ਵਿਮੋਕ੍ਖਵਿਸੇਸਂ ਪੁਗ੍ਗਲਵਿਸੇਸਞ੍ਚ ਦਸ੍ਸੇਤੁਕਾਮੋ ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਦ੍ਵੇ ਵਿਮੋਕ੍ਖਾਤਿ ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤਸੁਞ੍ਞਤਵਿਮੋਕ੍ਖਾ. ਅਨਿਚ੍ਚਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਗਮਨਵਸੇਨ ਹਿ ਅਨਿਮਿਤ੍ਤਵਿਮੋਕ੍ਖੋਤਿ ਲਦ੍ਧਨਾਮੋ ਮਗ੍ਗੋ ਰਾਗਦੋਸਮੋਹਪਣਿਧੀਨਂ ਅਭਾਵਾ ਸਗੁਣਤੋ ਚ ਤੇਸਂਯੇਵ ਪਣਿਧੀਨਂ ਅਭਾਵਾ ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤਨ੍ਤਿ ਲਦ੍ਧਨਾਮਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਕਰੋਤੀਤਿ ਆਰਮ੍ਮਣਤੋ ਚ ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤਵਿਮੋਕ੍ਖੋਤਿ ਨਾਮਮ੍ਪਿ ਲਭਤਿ. ਤਥਾ ਰਾਗਦੋਸਮੋਹੇਹਿ ਸੁਞ੍ਞਤ੍ਤਾ ਸਗੁਣਤੋ ਚ ਰਾਗਾਦੀਹਿਯੇਵ ਸੁਞ੍ਞਤ੍ਤਾ ਸੁਞ੍ਞਤਨ੍ਤਿ ਲਦ੍ਧਨਾਮਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਕਰੋਤੀਤਿ ਆਰਮ੍ਮਣਤੋ ਚ ਸੁਞ੍ਞਤਵਿਮੋਕ੍ਖੋਤਿ ਨਾਮਮ੍ਪਿ ਲਭਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਤੇ ਦ੍ਵੇ ਵਿਮੋਕ੍ਖਾ ਅਨਿਮਿਤ੍ਤਵਿਮੋਕ੍ਖਨ੍ਵਯਾ ਨਾਮ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਅਨਿਮਿਤ੍ਤਮਗ੍ਗਤੋ ਅਨਞ੍ਞੇਪਿ ਅਟ੍ਠਨ੍ਨਂ ਮਗ੍ਗਙ੍ਗਾਨਂ ਏਕੇਕਸ੍ਸ ਮਗ੍ਗਙ੍ਗਸ੍ਸ ਵਸੇਨ ਸਹਜਾਤਾਦਿਪਚ੍ਚਯਾ ਚ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਪੁਨ ਦ੍ਵੇ ਵਿਮੋਕ੍ਖਾਤਿ ਸੁਞ੍ਞਤਾਨਿਮਿਤ੍ਤਵਿਮੋਕ੍ਖਾ. ਦੁਕ੍ਖਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਗਮਨਵਸੇਨ ਹਿ ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤਵਿਮੋਕ੍ਖੋਤਿ ਲਦ੍ਧਨਾਮੋ ਮਗ੍ਗੋ ਰੂਪਨਿਮਿਤ੍ਤਾਦੀਨਂ ਰਾਗਨਿਮਿਤ੍ਤਾਦੀਨਂ ਨਿਚ੍ਚਨਿਮਿਤ੍ਤਾਦੀਨਞ੍ਚ ਅਭਾਵਾ ਸਗੁਣਤੋ ਚ ਤੇਸਂਯੇਵ ਨਿਮਿਤ੍ਤਾਨਂ ਅਭਾਵਾ ਅਨਿਮਿਤ੍ਤਸਙ੍ਖਾਤਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਕਰੋਤੀਤਿ ਆਰਮ੍ਮਣਤੋ ਚ ਅਨਿਮਿਤ੍ਤਵਿਮੋਕ੍ਖੋਤਿ ਨਾਮਮ੍ਪਿ ਲਭਤਿ. ਸੇਸਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਂ. ਪੁਨ ਦ੍ਵੇ ਵਿਮੋਕ੍ਖਾਤਿ ਅਨਿਮਿਤ੍ਤਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤਵਿਮੋਕ੍ਖਾ. ਯੋਜਨਾ ਪਨੇਤ੍ਥ ਵੁਤ੍ਤਨਯਾ ਏਵ.

ਪਟਿਵੇਧਕਾਲੇਤਿ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਵੁਤ੍ਤਕ੍ਕਮੇਨੇਵ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਮਗ੍ਗਕ੍ਖਣਂ ਪਨ ਮੁਞ੍ਚਿਤ੍ਵਾ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਕ੍ਖਣੇ ਵਿਮੋਕ੍ਖੋ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ. ਪਠਮਂ ਵੁਤ੍ਤੋਯੇਵ ਪਨ ਮਗ੍ਗਵਿਮੋਕ੍ਖੋ ‘‘ਪਟਿਵੇਧਕਾਲੇ’’ਤਿ ਵਚਨੇਨ ਵਿਸੇਸੇਤ੍ਵਾ ਦਸ੍ਸਿਤੋ. ‘‘ਯੋ ਚਾਯਂ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਸਦ੍ਧਾਵਿਮੁਤ੍ਤੋ’’ਤਿਆਦਿਕਾ ਦ੍ਵੇ ਵਾਰਾ ਚ ‘‘ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਨ੍ਤੋ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗਂ ਪਟਿਲਭਤੀ’’ਤਿਆਦਿਕੋ ਵਾਰੋ ਚ ਸਙ੍ਖਿਤ੍ਤੋ, ਵਿਮੋਕ੍ਖਵਸੇਨ ਪਨ ਯੋਜੇਤ੍ਵਾ ਵਿਤ੍ਥਾਰਤੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਯੇ ਹਿ ਕੇਚਿ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਨ੍ਤਿਆਦਿਕੋ ਵਾਰੋ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋਤਿ. ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਵਿਮੋਕ੍ਖਪੁਗ੍ਗਲਵਿਸੇਸਾ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠਾ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ.

੨੨੭. ਪੁਨ ਵਿਮੋਕ੍ਖਮੁਖਾਨਿ ਚ ਵਿਮੋਕ੍ਖੇ ਚ ਅਨੇਕਧਾ ਨਿਦ੍ਦਿਸਿਤੁਕਾਮੋ ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਨ੍ਤੋਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਯਥਾਭੂਤਨ੍ਤਿ ਯਥਾਸਭਾਵੇਨ. ਜਾਨਾਤੀਤਿ ਞਾਣੇਨ ਜਾਨਾਤਿ. ਪਸ੍ਸਤੀਤਿ ਤੇਨੇਵ ਞਾਣੇਨ ਚਕ੍ਖੁਨਾ ਵਿਯ ਪਸ੍ਸਤਿ. ਤਦਨ੍ਵਯੇਨਾਤਿ ਤਦਨੁਗਮਨੇਨ, ਤਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਤੋ ਞਾਣੇਨ ਦਿਟ੍ਠਸ੍ਸ ਅਨੁਗਮਨੇਨਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਕਙ੍ਖਾ ਪਹੀਯਤੀਤਿ ਅਨਿਚ੍ਚਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਨਿਚ੍ਚਾਨਿਚ੍ਚਕਙ੍ਖਾ, ਇਤਰਾਹਿ ਇਤਰਕਙ੍ਖਾ. ਨਿਮਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਸਨ੍ਤਤਿਘਨਵਿਨਿਬ੍ਭੋਗੇਨ ਨਿਚ੍ਚਸਞ੍ਞਾਯ ਪਹੀਨਤ੍ਤਾ ਆਰਮ੍ਮਣਭੂਤਂ ਸਙ੍ਖਾਰਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਯਥਾਭੂਤਂ ਜਾਨਾਤਿ. ਤੇਨ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਸਮ੍ਮਾਦਸ੍ਸਨਨ੍ਤਿ ਤੇਨ ਯਥਾਭੂਤਜਾਨਨੇਨ ਤਂ ਞਾਣਂ ‘‘ਸਮ੍ਮਾਦਸ੍ਸਨ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਪਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਖਪ੍ਪਤ੍ਤਾਕਾਰੇ ਸੁਖਸਞ੍ਞਂ ਉਗ੍ਘਾਟੇਤ੍ਵਾ ਸੁਖਸਞ੍ਞਾਯ ਪਹਾਨੇਨ ਪਣਿਧਿਸਙ੍ਖਾਤਾਯ ਤਣ੍ਹਾਯ ਪਹੀਨਤ੍ਤਾ ਸੁਖਸਮ੍ਮਤਮ੍ਪਿ ਵਿਪਾਕਪਵਤ੍ਤਂ ਯਥਾਭੂਤਂ ਜਾਨਾਤਿ. ਨਿਮਿਤ੍ਤਞ੍ਚ ਪਵਤ੍ਤਞ੍ਚਾਤਿ ਨਾਨਾਧਾਤੁਮਨਸਿਕਾਰਸਮ੍ਭਵੇਨ ਸਮੂਹਘਨਵਿਨਿਬ੍ਭੋਗੇਨ ਉਭਯਥਾਪਿ ਅਤ੍ਤਸਞ੍ਞਾਯ ਪਹੀਨਤ੍ਤਾ ਸਙ੍ਖਾਰਨਿਮਿਤ੍ਤਞ੍ਚ ਵਿਪਾਕਪਵਤ੍ਤਞ੍ਚ ਯਥਾਭੂਤਂ ਜਾਨਾਤਿ. ਯਞ੍ਚ ਯਥਾਭੂਤਂ ਞਾਣਨ੍ਤਿਆਦਿਤ੍ਤਯਂ ਇਦਾਨਿ ਵੁਤ੍ਤਮੇਵ, ਨ ਅਞ੍ਞਂ. ਭਯਤੋ ਉਪਟ੍ਠਾਤੀਤਿ ਨਿਚ੍ਚਸੁਖਅਤ੍ਤਾਭਾਵਦਸ੍ਸਨਤੋ ਯਥਾਕ੍ਕਮਂ ਤਂ ਤਂ ਭਯਤੋ ਉਪਟ੍ਠਾਤਿ. ਯਾ ਚ ਭਯਤੁਪਟ੍ਠਾਨੇ ਪਞ੍ਞਾਤਿਆਦਿਨਾ ‘‘ਉਦਯਬ੍ਬਯਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਂ ਭਙ੍ਗਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਂ ਭਯਤੁਪਟ੍ਠਾਨਞਾਣਂ ਆਦੀਨਵਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਂ ਨਿਬ੍ਬਿਦਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਂ ਮੁਞ੍ਚਿਤੁਕਮ੍ਯਤਾਞਾਣਂ ਪਟਿਸਙ੍ਖਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਂ ਸਙ੍ਖਾਰੁਪੇਕ੍ਖਾਞਾਣਂ ਅਨੁਲੋਮਞਾਣ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇਸੁ ਪਟਿਪਦਾਞਾਣਦਸ੍ਸਨਵਿਸੁਦ੍ਧਿਸਙ੍ਖਾਤੇਸੁ ਨਵਸੁ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣੇਸੁ ਭਯਤੁਪਟ੍ਠਾਨਸਮ੍ਬਨ੍ਧੇਨ ਅਵਤ੍ਥਾਭੇਦੇਨ ਭਿਨ੍ਨਾਨਿ ਏਕਟ੍ਠਾਨਿ ਤੀਣਿ ਞਾਣਾਨਿ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ, ਨ ਸੇਸਾਨਿ.

ਪੁਨ ਤੀਸੁ ਅਨੁਪਸ੍ਸਨਾਸੁ ਅਨ੍ਤੇ ਠਿਤਾਯ ਅਨਨ੍ਤਰਾਯ ਅਨਤ੍ਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੇਨ ਤਾਯ ਸਹ ਸੁਞ੍ਞਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਏਕਟ੍ਠਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਯਾ ਚ ਅਨਤ੍ਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਯਾ ਚ ਸੁਞ੍ਞਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਇਮਾਨਿ ਹਿ ਦ੍ਵੇ ਞਾਣਾਨਿ ਅਤ੍ਥਤੋ ਏਕਮੇਵ, ਅਵਤ੍ਥਾਭੇਦੇਨ ਪਨ ਭਿਨ੍ਨਾਨਿ. ਯਥਾ ਚ ਇਮਾਨਿ, ਤਥਾ ਅਨਿਚ੍ਚਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਚ ਅਨਿਮਿਤ੍ਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਚ ਅਤ੍ਥਤੋ ਏਕਮੇਵ ਞਾਣਂ, ਦੁਕ੍ਖਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਚ ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਚ ਅਤ੍ਥਤੋ ਏਕਮੇਵ ਞਾਣਂ, ਕੇਵਲਂ ਅਵਤ੍ਥਾਭੇਦੇਨੇਵ ਭਿਨ੍ਨਾਨਿ. ਅਨਤ੍ਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਸੁਞ੍ਞਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਨਞ੍ਚ ਏਕਟ੍ਠਤਾਯ ਵੁਤ੍ਤਾਯ ਤੇਸਂ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਞਾਣਾਨਂ ਏਕਲਕ੍ਖਣਤ੍ਤਾ ਏਕਟ੍ਠਤਾ ਵੁਤ੍ਤਾਵ ਹੋਤੀਤਿ. ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਪਟਿਸਙ੍ਖਾ ਞਾਣਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ‘‘ਸਙ੍ਖਾਰਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਅਦ੍ਧੁਵਂ ਤਾਵਕਾਲਿਕ’’ਨ੍ਤਿ ਅਨਿਚ੍ਚਲਕ੍ਖਣਵਸੇਨ ਜਾਨਿਤ੍ਵਾ ਞਾਣਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ਕਾਮਞ੍ਚ ਨ ਪਠਮਂ ਜਾਨਿਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਛਾ ਞਾਣਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਵੋਹਾਰਵਸੇਨ ਪਨ ‘‘ਮਨਞ੍ਚ ਪਟਿਚ੍ਚ ਧਮ੍ਮੇ ਚ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਮਨੋਵਿਞ੍ਞਾਣ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਨਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੪.੬੦; ਮ. ਨਿ. ੧.੪੦੦; ੩.੪੨੧) ਵਿਯ ਏਵਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਸਦ੍ਦਸਤ੍ਥਵਿਦੂਪਿ ਚ ‘‘ਆਦਿਚ੍ਚਂ ਪਾਪੁਣਿਤ੍ਵਾ ਤਮੋ ਵਿਗਚ੍ਛਤੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਵਿਯ ਸਮਾਨਕਾਲੇਪਿ ਇਮਂ ਪਦਂ ਇਚ੍ਛਨ੍ਤਿ. ਏਕਤ੍ਤਨਯੇਨ ਵਾ ਪੁਰਿਮਞ੍ਚ ਪਚ੍ਛਿਮਞ੍ਚ ਏਕਂ ਕਤ੍ਵਾ ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਇਮਿਨਾ ਨਯੇਨ ਇਤਰਸ੍ਮਿਮ੍ਪਿ ਪਦਦ੍ਵਯੇ ਅਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਮੁਞ੍ਚਿਤੁਕਮ੍ਯਤਾਦੀਨਂ ਤਿਣ੍ਣਂ ਞਾਣਾਨਂ ਏਕਟ੍ਠਤਾ ਹੇਟ੍ਠਾ ਵੁਤ੍ਤਨਯਾ ਏਵ.

ਨਿਮਿਤ੍ਤਾ ਚਿਤ੍ਤਂ ਵੁਟ੍ਠਾਤੀਤਿ ਸਙ੍ਖਾਰਨਿਮਿਤ੍ਤੇ ਦੋਸਦਸ੍ਸਨੇਨ ਤਤ੍ਥ ਅਨਲ੍ਲੀਨਤਾਯ ਸਙ੍ਖਾਰਨਿਮਿਤ੍ਤਾ ਚਿਤ੍ਤਂ ਵੁਟ੍ਠਾਤਿ ਨਾਮ. ਅਨਿਮਿਤ੍ਤੇ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਤੀਤਿ ਸਙ੍ਖਾਰਨਿਮਿਤ੍ਤਪਟਿਪਕ੍ਖੇਨ ਅਨਿਮਿਤ੍ਤਸਙ੍ਖਾਤੇ ਨਿਬ੍ਬਾਨੇ ਤਨ੍ਨਿਨ੍ਨਤਾਯ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਵਿਸਤਿ. ਸੇਸਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਦ੍ਵਯੇਪਿ ਇਮਿਨਾ ਨਯੇਨ ਅਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਨਿਰੋਧੇ ਨਿਬ੍ਬਾਨਧਾਤੁਯਾਤਿ ਇਧ ਵੁਤ੍ਤੇਨੇਵ ਪਠਮਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਦ੍ਵਯਮ੍ਪਿ ਵੁਤ੍ਤਮੇਵ ਹੋਤਿ. ਨਿਰੋਧੇਤਿਪਿ ਪਾਠੋ. ਬਹਿਦ੍ਧਾਵੁਟ੍ਠਾਨਵਿਵਟ੍ਟਨੇ ਪਞ੍ਞਾਤਿ ਵੁਟ੍ਠਾਨਸਮ੍ਬਨ੍ਧੇਨ ਗੋਤ੍ਰਭੁਞਾਣਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਗੋਤ੍ਰਭੂ ਧਮ੍ਮਾਤਿ ਗੋਤ੍ਰਭੁਞਾਣਮੇਵ. ਇਤਰਥਾ ਹਿ ਏਕਟ੍ਠਤਾ ਨ ਯੁਜ੍ਜਤਿ. ‘‘ਅਸਙ੍ਖਤਾ ਧਮ੍ਮਾ, ਅਪ੍ਪਚ੍ਚਯਾ ਧਮ੍ਮਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਧ. ਸ. ਦੁਕਮਾਤਿਕਾ ੭, ੮) ਵਿਯ ਵਾ ਚਤੁਮਗ੍ਗਵਸੇਨ ਵਾ ਬਹੁਵਚਨਂ ਕਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਯਸ੍ਮਾ ਵਿਮੋਕ੍ਖੋਤਿ ਮਗ੍ਗੋ, ਮਗ੍ਗੋ ਚ ਦੁਭਤੋਵੁਟ੍ਠਾਨੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਤੇਨ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੇਨ ਯਾ ਚ ਦੁਭਤੋਵੁਟ੍ਠਾਨਵਿਵਟ੍ਟਨੇ ਪਞ੍ਞਾਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

੨੨੮. ਪੁਨ ਵਿਮੋਕ੍ਖਾਨਂ ਨਾਨਾਕ੍ਖਣਾਨਂ ਏਕਕ੍ਖਣਪਰਿਯਾਯਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਕਾਮੋ ਕਤਿਹਾਕਾਰੇਹੀਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਆਧਿਪਤੇਯ੍ਯਟ੍ਠੇਨਾਤਿ ਜੇਟ੍ਠਕਟ੍ਠੇਨ. ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠੇਨਾਤਿ ਪਤਿਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠੇਨ. ਅਭਿਨੀਹਾਰਟ੍ਠੇਨਾਤਿ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਵੀਥਿਤੋ ਨੀਹਰਣਟ੍ਠੇਨ. ਨਿਯ੍ਯਾਨਟ੍ਠੇਨਾਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨੁਪਗਮਨਟ੍ਠੇਨ. ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋਤਿ ਵੁਟ੍ਠਾਨਗਾਮਿਨਿਵਿਪਸ੍ਸਨਾਕ੍ਖਣੇਯੇਵ. ਅਨਿਮਿਤ੍ਤੋ ਵਿਮੋਕ੍ਖੋਤਿ ਮਗ੍ਗਕ੍ਖਣੇਯੇਵ. ਏਸ ਨਯੋ ਸੇਸੇਸੁ. ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤੀਤਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਧਿਕਂ ਕਤ੍ਵਾ ਠਾਤਿ, ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਤੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਭਿਨੀਹਰਤੀਤਿ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਵੀਥਿਤੋ ਚਿਤ੍ਤਂ ਨੀਹਰਤਿ. ਨਿਰੋਧਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਨਿਯ੍ਯਾਤੀਤਿ ਨਿਰੋਧਸਙ੍ਖਾਤਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਉਪਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਏਵਂ ਆਕਾਰਨਾਨਤ੍ਤਤੋ ਚਤੁਧਾ ਨਾਨਾਕ੍ਖਣਤਾ ਦਸ੍ਸਿਤਾ.

ਏਕਕ੍ਖਣਤਾਯ ਸਮੋਧਾਨਟ੍ਠੇਨਾਤਿ ਏਕਜ੍ਝਂ ਸਮੋਸਰਣਟ੍ਠੇਨ. ਅਧਿਗਮਨਟ੍ਠੇਨਾਤਿ ਵਿਨ੍ਦਨਟ੍ਠੇਨ. ਪਟਿਲਾਭਟ੍ਠੇਨਾਤਿ ਪਾਪੁਣਨਟ੍ਠੇਨ. ਪਟਿਵੇਧਟ੍ਠੇਨਾਤਿ ਞਾਣੇਨ ਪਟਿਵਿਜ੍ਝਨਟ੍ਠੇਨ. ਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਟ੍ਠੇਨਾਤਿ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਕਰਣਟ੍ਠੇਨ. ਫਸ੍ਸਨਟ੍ਠੇਨਾਤਿ ਞਾਣਫੁਸਨਾਯ ਫੁਸਨਟ੍ਠੇਨ. ਅਭਿਸਮਯਟ੍ਠੇਨਾਤਿ ਅਭਿਮੁਖਂ ਸਮਾਗਮਨਟ੍ਠੇਨ. ਏਤ੍ਥ ‘‘ਸਮੋਧਾਨਟ੍ਠੇਨਾ’’ਤਿ ਮੂਲਪਦਂ, ਸੇਸਾਨਿ ਅਧਿਗਮਵੇਵਚਨਾਨਿ. ਤਸ੍ਮਾਯੇਵ ਹਿ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਏਕਤੋ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨਂ ਕਤਂ. ਨਿਮਿਤ੍ਤਾ ਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ ਨਿਚ੍ਚਨਿਮਿਤ੍ਤਤੋ ਮੁਚ੍ਚਤਿ. ਇਮਿਨਾ ਵਿਮੋਕ੍ਖਟ੍ਠੋ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਯਤੋ ਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ ਯਤੋ ਨਿਮਿਤ੍ਤਤੋ ਮੁਚ੍ਚਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਨ ਪਣਿਦਹਤੀਤਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਨਿਮਿਤ੍ਤੇ ਪਤ੍ਥਨਂ ਨ ਕਰੋਤਿ. ਯਤ੍ਥ ਨ ਪਣਿਦਹਤੀਤਿ ਯਸ੍ਮਿਂ ਨਿਮਿਤ੍ਤੇ ਨ ਪਣਿਦਹਤਿ. ਤੇਨ ਸੁਞ੍ਞੋਤਿ ਤੇਨ ਨਿਮਿਤ੍ਤੇਨ ਸੁਞ੍ਞੋ. ਯੇਨ ਸੁਞ੍ਞੋਤਿ ਯੇਨ ਨਿਮਿਤ੍ਤੇਨ ਸੁਞ੍ਞੋ. ਤੇਨ ਨਿਮਿਤ੍ਤੇਨ ਅਨਿਮਿਤ੍ਤੋਤਿ ਇਮਿਨਾ ਅਨਿਮਿਤ੍ਤਟ੍ਠੋ ਵੁਤ੍ਤੋ.

ਪਣਿਧਿਯਾ ਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ ਪਣਿਧਿਤੋ ਮੁਚ੍ਚਤਿ. ‘‘ਪਣਿਧਿ ਮੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ ਪਾਠੋ ਨਿਸ੍ਸਕ੍ਕਤ੍ਥੋਯੇਵ. ਇਮਿਨਾ ਵਿਮੋਕ੍ਖਟ੍ਠੋ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਯਤ੍ਥ ਨ ਪਣਿਦਹਤੀਤਿ ਯਸ੍ਮਿਂ ਦੁਕ੍ਖੇ ਨ ਪਣਿਦਹਤਿ. ਤੇਨ ਸੁਞ੍ਞੋਤਿ ਤੇਨ ਦੁਕ੍ਖੇਨ ਸੁਞ੍ਞੋ. ਯੇਨ ਸੁਞ੍ਞੋਤਿ ਯੇਨ ਦੁਕ੍ਖਨਿਮਿਤ੍ਤੇਨ ਸੁਞ੍ਞੋ. ਯੇਨ ਨਿਮਿਤ੍ਤੇਨਾਤਿ ਯੇਨ ਦੁਕ੍ਖਨਿਮਿਤ੍ਤੇਨ. ਤਤ੍ਥ ਨ ਪਣਿਦਹਤੀਤਿ ਇਮਿਨਾ ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤਟ੍ਠੋ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਅਭਿਨਿਵੇਸਾ ਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ ਇਮਿਨਾ ਵਿਮੋਕ੍ਖਟ੍ਠੋ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਯੇਨ ਸੁਞ੍ਞੋਤਿ ਯੇਨ ਅਭਿਨਿਵੇਸਨਿਮਿਤ੍ਤੇਨ ਸੁਞ੍ਞੋ. ਯੇਨ ਨਿਮਿਤ੍ਤੇਨਾਤਿ ਯੇਨ ਅਭਿਨਿਵੇਸਨਿਮਿਤ੍ਤੇਨ. ਯਤ੍ਥ ਨ ਪਣਿਦਹਤਿ, ਤੇਨ ਸੁਞ੍ਞੋਤਿ ਯਸ੍ਮਿਂ ਅਭਿਨਿਵੇਸਨਿਮਿਤ੍ਤੇ ਨ ਪਣਿਦਹਤਿ, ਤੇਨ ਅਭਿਨਿਵੇਸਨਿਮਿਤ੍ਤੇਨ ਸੁਞ੍ਞੋ. ਇਮਿਨਾ ਸੁਞ੍ਞਤਟ੍ਠੋ ਵੁਤ੍ਤੋ.

੨੨੯. ਪੁਨ ਅਟ੍ਠਵਿਮੋਕ੍ਖਾਦੀਨਿ ਨਿਦ੍ਦਿਸਿਤੁਕਾਮੋ ਅਤ੍ਥਿ ਵਿਮੋਕ੍ਖੋਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਨਿਚ੍ਚਤੋ ਅਭਿਨਿਵੇਸਾਤਿਆਦੀਨਿ ਸਞ੍ਞਾਵਿਮੋਕ੍ਖੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾਨਿ. ਸਬ੍ਬਾਭਿਨਿਵੇਸੇਹੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰੇਹਿ ਅਭਿਨਿਵੇਸੇਹਿ. ਇਤਿ ਅਭਿਨਿਵੇਸਮੁਚ੍ਚਨਵਸੇਨ ਸੁਞ੍ਞਤਵਿਮੋਕ੍ਖਾ ਨਾਮ ਜਾਤਾ, ਤੇਯੇਵ ਨਿਚ੍ਚਾਦਿਨਿਮਿਤ੍ਤਮੁਚ੍ਚਨਵਸੇਨ ਅਨਿਮਿਤ੍ਤਵਿਮੋਕ੍ਖਾ, ਨਿਚ੍ਚਨ੍ਤਿਆਦਿਪਣਿਧੀਹਿ ਮੁਚ੍ਚਨਵਸੇਨ ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤਵਿਮੋਕ੍ਖਾ. ਏਤ੍ਥ ਚ ਪਣਿਧਿ ਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਨਿਸ੍ਸਕ੍ਕਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਪਣਿਧਿਯਾ ਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ ਵਾ ਪਾਠੋ. ‘‘ਸਬ੍ਬਪਣਿਧੀਹਿ ਮੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ ਚੇਤ੍ਥ ਸਾਧਕਂ. ਏਵਂ ਤਿਸ੍ਸੋ ਅਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਤਦਙ੍ਗਵਿਮੋਕ੍ਖਤ੍ਤਾ ਚ ਸਮੁਚ੍ਛੇਦਵਿਮੋਕ੍ਖਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਯਤ੍ਤਾ ਚ ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਵਿਮੋਕ੍ਖਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾ.

੨੩੦. ਤਤ੍ਥ ਜਾਤਾਤਿ ਅਨਨ੍ਤਰੇ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਵਿਮੋਕ੍ਖੇਪਿ ਸਤਿ ਇਮਿਸ੍ਸਾ ਕਥਾਯ ਮਗ੍ਗਵਿਮੋਕ੍ਖਾਧਿਕਾਰਤ੍ਤਾ ਤਸ੍ਮਿਂ ਮਗ੍ਗਵਿਮੋਕ੍ਖੇ ਜਾਤਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਅਨਵਜ੍ਜਕੁਸਲਾਤਿ ਰਾਗਾਦਿਵਜ੍ਜਵਿਰਹਿਤਾ ਕੁਸਲਾ. ਵਿਚ੍ਛੇਦਂ ਕਤ੍ਵਾ ਵਾ ਪਾਠੋ. ਬੋਧਿਪਕ੍ਖਿਯਾ ਧਮ੍ਮਾਤਿ ‘‘ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾ, ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਧਾਨਾ, ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਇਦ੍ਧਿਪਾਦਾ, ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ, ਪਞ੍ਚ ਬਲਾਨਿ, ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ, ਅਰਿਯੋ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਮਗ੍ਗੋ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੩.੩੫, ੪੩; ਚੂਲ਼ਨਿ. ਮੇਤ੍ਤਗੂਮਾਣਵਪੁਚ੍ਛਾਨਿਦ੍ਦੇਸ ੨੨; ਮਿ. ਪ. ੫.੪.੧) ਵੁਤ੍ਤਾ ਸਤ੍ਤਤਿਂਸ ਬੋਧਿਪਕ੍ਖਿਯਧਮ੍ਮਾ. ਇਦਂ ਮੁਖਨ੍ਤਿ ਇਦਂ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰਂ ਧਮ੍ਮਜਾਤਂ ਆਰਮ੍ਮਣਤੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪਵੇਸਾਯ ਮੁਖਤ੍ਤਾ ਮੁਖਂ ਨਾਮਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਤੇਸਂ ਧਮ੍ਮਾਨਨ੍ਤਿ ਤੇਸਂ ਬੋਧਿਪਕ੍ਖਿਯਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ. ਇਦਂ ਵਿਮੋਕ੍ਖਮੁਖਨ੍ਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭਨਤਦਙ੍ਗਸਮੁਚ੍ਛੇਦਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਨਿਸ੍ਸਰਣਵਿਮੋਕ੍ਖੇਸੁ ਨਿਸ੍ਸਰਣਵਿਮੋਕ੍ਖੋਵ, ‘‘ਯਾਵਤਾ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਧਮ੍ਮਾ ਸਙ੍ਖਤਾ ਵਾ ਅਸਙ੍ਖਤਾ ਵਾ, ਵਿਰਾਗੋ ਤੇਸਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਗ੍ਗਮਕ੍ਖਾਯਤੀ’’ਤਿ (ਇਤਿਵੁ. ੯੦; ਅ. ਨਿ. ੪.੩੪) ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਉਤ੍ਤਮਟ੍ਠੇਨ ਮੁਖਞ੍ਚਾਤਿ ਵਿਮੋਕ੍ਖਮੁਖਂ. ਵਿਮੋਕ੍ਖਞ੍ਚ ਤਂ ਮੁਖਞ੍ਚ ਵਿਮੋਕ੍ਖਮੁਖਨ੍ਤਿ ਕਮ੍ਮਧਾਰਯਸਮਾਸਵਸੇਨ ਅਯਮੇਵ ਅਤ੍ਥੋ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਵਿਮੋਕ੍ਖਞ੍ਚਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਲਿਙ੍ਗਵਿਪਲ੍ਲਾਸੋ ਕਤੋ. ਤੀਣਿ ਅਕੁਸਲਮੂਲਾਨੀਤਿ ਲੋਭਦੋਸਮੋਹਾ. ਤੀਣਿ ਦੁਚ੍ਚਰਿਤਾਨੀਤਿ ਕਾਯਵਚੀਮਨੋਦੁਚ੍ਚਰਿਤਾਨਿ. ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਅਕੁਸਲਾ ਧਮ੍ਮਾਤਿ ਅਕੁਸਲਮੂਲੇਹਿ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਦੁਚ੍ਚਰਿਤੇਹਿ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਚ ਅਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਚ ਸੇਵਿਤਬ੍ਬਦੋਮਨਸ੍ਸਾਦੀਨਿ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਅਕੁਸਲਾ ਧਮ੍ਮਾ. ਕੁਸਲਮੂਲਸੁਚਰਿਤਾਨਿ ਵੁਤ੍ਤਪਟਿਪਕ੍ਖੇਨ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾਨਿ. ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਕੁਸਲਾ ਧਮ੍ਮਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਅਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਚ ਵਿਮੋਕ੍ਖਸ੍ਸ ਉਪਨਿਸ੍ਸਯਭੂਤਾ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਕੁਸਲਾ ਧਮ੍ਮਾ. ਵਿਵਟ੍ਟਕਥਾ ਹੇਟ੍ਠਾ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਵਿਮੋਕ੍ਖਵਿਵਟ੍ਟਸਮ੍ਬਨ੍ਧੇਨ ਪਨੇਤ੍ਥ ਸੇਸਵਿਵਟ੍ਟਾਪਿ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਆਸੇਵਨਾਤਿ ਆਦਿਤੋ ਸੇਵਨਾ. ਭਾਵਨਾਤਿ ਤਸ੍ਸੇਵ ਵਡ੍ਢਨਾ. ਬਹੁਲੀਕਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਤਸ੍ਸੇਵ ਵਸਿਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਕਰਣਂ. ਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਪਨ ਏਕਕ੍ਖਣੇਯੇਵ ਕਿਚ੍ਚਸਾਧਨਵਸੇਨ ਆਸੇਵਨਾਦੀਨਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾਨਿ. ਪਟਿਲਾਭੋ ਵਾ ਵਿਪਾਕੋ ਵਾਤਿਆਦੀਨਿ ਹੇਟ੍ਠਾ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਥਾਨੇਵਾਤਿ.

ਵਿਮੋਕ੍ਖਨਿਦ੍ਦੇਸਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਪ੍ਪਕਾਸਿਨਿਯਾ ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਮਗ੍ਗ-ਅਟ੍ਠਕਥਾਯ

ਵਿਮੋਕ੍ਖਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੬. ਗਤਿਕਥਾ

ਗਤਿਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੨੩੧. ਇਦਾਨਿ ਤਸ੍ਸਾ ਵਿਮੋਕ੍ਖੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਹੇਤੁਭੂਤਂ ਹੇਤੁਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੇਨ ਕਥਿਤਾਯ ਗਤਿਕਥਾਯ ਅਪੁਬ੍ਬਤ੍ਥਾਨੁਵਣ੍ਣਨਾ. ਦੁਹੇਤੁਕਪਟਿਸਨ੍ਧਿਕਸ੍ਸਾਪਿ ਹਿ ‘‘ਨਤ੍ਥਿ ਝਾਨਂ ਅਪਞ੍ਞਸ੍ਸਾ’’ਤਿ (ਧ. ਪ. ੩੭੨) ਵਚਨਤੋ ਝਾਨਮ੍ਪਿ ਨ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਕਿਂ ਪਨ ਵਿਮੋਕ੍ਖੋ. ਤਤ੍ਥ ਗਤਿਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾਤਿ ਨਿਰਯਤਿਰਚ੍ਛਾਨਯੋਨਿਪੇਤ੍ਤਿਵਿਸਯਮਨੁਸ੍ਸਦੇਵਸਙ੍ਖਾਤਾਸੁ ਪਞ੍ਚਸੁ ਗਤੀਸੁ ਮਨੁਸ੍ਸਦੇਵਸਙ੍ਖਾਤਾਯ ਗਤਿਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ. ਏਤੇਨ ਪੁਰਿਮਾ ਤਿਸ੍ਸੋ ਗਤਿਵਿਪਤ੍ਤਿਯੋ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਤਿ. ਗਤਿਯਾ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿ ਗਤਿਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿ, ਸੁਗਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਗਤੀਤਿ ਚ ਸਹੋਕਾਸਾ ਖਨ੍ਧਾ. ਪਞ੍ਚਸੁ ਚ ਗਤੀਸੁ ਪੇਤ੍ਤਿਵਿਸਯਗ੍ਗਹਣੇਨੇਵ ਅਸੁਰਕਾਯੋਪਿ ਗਹਿਤੋ. ਦੇਵਾਤਿ ਛ ਕਾਮਾਵਚਰਦੇਵਾ ਬ੍ਰਹ੍ਮਾਨੋ ਚ. ਦੇਵਗ੍ਗਹਣੇਨ ਅਸੁਰਾਪਿ ਸਙ੍ਗਹਿਤਾ. ਞਾਣਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੇਤਿ ਞਾਣਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਪਟਿਸਨ੍ਧਿਕ੍ਖਣੇ. ਖਣੋਪਿ ਹਿ ਞਾਣਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਯੋਗੇਨ ਤੇਨੇਵ ਵੋਹਾਰੇਨ ਵੁਤ੍ਤੋਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਕਤਿਨਂ ਹੇਤੂਨਨ੍ਤਿ ਅਲੋਭਾਦੋਸਾਮੋਹਹੇਤੂਸੁ ਕਤਿਨਂ ਹੇਤੂਨਂ. ਉਪਪਤ੍ਤੀਤਿ ਉਪਪਜ੍ਜਨਂ, ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਯਸ੍ਮਾ ਪਨ ਸੁਦ੍ਦਕੁਲਜਾਤਾਪਿ ਤਿਹੇਤੁਕਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤੇ ਸਨ੍ਧਾਯ ਪਠਮਪੁਚ੍ਛਾ. ਯਸ੍ਮਾ ਚ ਯੇਭੁਯ੍ਯੇਨ ਮਹਾਪੁਞ੍ਞਾ ਤੀਸੁ ਮਹਾਸਾਲਕੁਲੇਸੁ ਜਾਯਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤੇਸਂ ਤਿਣ੍ਣਂ ਕੁਲਾਨਂ ਵਸੇਨ ਤਿਸ੍ਸੋ ਪੁਚ੍ਛਾ. ਪਾਠੋ ਪਨ ਸਙ੍ਖਿਤ੍ਤੋ. ਮਹਤੀ ਸਾਲਾ ਏਤੇਸਨ੍ਤਿ ਮਹਾਸਾਲਾ, ਮਹਾਘਰਾ ਮਹਾਵਿਭਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਥ ਵਾ ਮਹਾ ਸਾਰੋ ਏਤੇਸਨ੍ਤਿ ਮਹਾਸਾਰਾਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੇ ਰ-ਕਾਰਸ੍ਸ ਲ-ਕਾਰਂ ਕਤ੍ਵਾ ‘‘ਮਹਾਸਾਲਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਖਤ੍ਤਿਯਾ ਮਹਾਸਾਲਾ, ਖਤ੍ਤਿਯੇਸੁ ਵਾ ਮਹਾਸਾਲਾਤਿ ਖਤ੍ਤਿਯਮਹਾਸਾਲਾ. ਸੇਸੇਸੁਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ. ਤਤ੍ਥ ਯਸ੍ਸ ਖਤ੍ਤਿਯਸ੍ਸ ਗੇਹੇ ਪਚ੍ਛਿਮਨ੍ਤੇਨ ਕੋਟਿਸਤਂ ਧਨਂ ਨਿਧਾਨਗਤਂ ਹੋਤਿ, ਕਹਾਪਣਾਨਞ੍ਚ ਵੀਸਤਿ ਅਮ੍ਬਣਾਨਿ ਦਿਵਸਂ ਵਲਞ੍ਜੇ ਨਿਕ੍ਖਮਨ੍ਤਿ, ਅਯਂ ਖਤ੍ਤਿਯਮਹਾਸਾਲੋ ਨਾਮ. ਯਸ੍ਸ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਗੇਹੇ ਪਚ੍ਛਿਮਨ੍ਤੇਨ ਅਸੀਤਿਕੋਟਿਧਨਂ ਨਿਧਾਨਗਤਂ ਹੋਤਿ, ਕਹਾਪਣਾਨਞ੍ਚ ਦਸ ਅਮ੍ਬਣਾਨਿ ਦਿਵਸਂ ਵਲਞ੍ਜੇ ਨਿਕ੍ਖਮਨ੍ਤਿ, ਅਯਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਮਹਾਸਾਲੋ ਨਾਮ. ਯਸ੍ਸ ਗਹਪਤਿਸ੍ਸ ਗੇਹੇ ਪਚ੍ਛਿਮਨ੍ਤੇਨ ਚਤ੍ਤਾਲੀਸਕੋਟਿਧਨਂ ਨਿਧਾਨਗਤਂ ਹੋਤਿ, ਕਹਾਪਣਾਨਞ੍ਚ ਪਞ੍ਚ ਅਮ੍ਬਣਾਨਿ ਦਿਵਸਂ ਵਲਞ੍ਜੇ ਨਿਕ੍ਖਮਨ੍ਤਿ, ਅਯਂ ਗਹਪਤਿਮਹਾਸਾਲੋ ਨਾਮ.

ਰੂਪਾਵਚਰਾਨਂ ਅਰੂਪਾਵਚਰਾਨਞ੍ਚ ਏਕਨ੍ਤਤਿਹੇਤੁਕਤ੍ਤਾ ‘‘ਞਾਣਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੇ’’ਤਿ ਨ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ ਪਨ ਦੁਹੇਤੁਕਾਹੇਤੁਕਾਨਞ੍ਚ ਸਬ੍ਭਾਵਤੋ, ਕਾਮਾਵਚਰੇਸੁ ਦੇਵੇਸੁ ਦੁਹੇਤੁਕਾਨਞ੍ਚ ਸਬ੍ਭਾਵਤੋ ਸੇਸੇਸੁ ‘‘ਞਾਣਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੇ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਏਤ੍ਥ ਚ ਕਾਮਾਵਚਰਦੇਵਾ ਪਞ੍ਚਕਾਮਗੁਣਰਤਿਯਾ ਕੀਲ਼ਨ੍ਤਿ, ਸਰੀਰਜੁਤਿਯਾ ਚ ਜੋਤਨ੍ਤੀਤਿ ਦੇਵਾ, ਰੂਪਾਵਚਰਬ੍ਰਹ੍ਮਾਨੋ ਝਾਨਰਤਿਯਾ ਕੀਲ਼ਨ੍ਤਿ, ਸਰੀਰਜੁਤਿਯਾ ਚ ਜੋਤਨ੍ਤੀਤਿ ਦੇਵਾ, ਅਰੂਪਾਵਚਰਬ੍ਰਹ੍ਮਾਨੋ ਝਾਨਰਤਿਯਾ ਕੀਲ਼ਨ੍ਤਿ, ਞਾਣਜੁਤਿਯਾ ਚ ਜੋਤਨ੍ਤੀਤਿ ਦੇਵਾ.

੨੩੨. ਕੁਸਲਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਜਵਨਕ੍ਖਣੇਤਿ ਅਤੀਤਜਾਤਿਯਾ ਇਧ ਤਿਹੇਤੁਕਪਟਿਸਨ੍ਧਿਜਨਕਸ੍ਸ ਤਿਹੇਤੁਕਕਾਮਾਵਚਰਕੁਸਲਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਚ ਜਵਨਵੀਥਿਯਂ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਵਸੇਨ ਸਤ੍ਤਵਾਰਂ ਜਵਨਕ੍ਖਣੇ, ਪਵਤ੍ਤਨਕਾਲੇਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤਯੋ ਹੇਤੂ ਕੁਸਲਾਤਿ ਅਲੋਭੋ ਕੁਸਲਹੇਤੁ ਅਦੋਸੋ ਕੁਸਲਹੇਤੁ ਅਮੋਹੋ ਕੁਸਲਹੇਤੁ. ਤਸ੍ਮਿਂ ਖਣੇ ਜਾਤਚੇਤਨਾਯਾਤਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਵੁਤ੍ਤਕ੍ਖਣੇਯੇਵ ਜਾਤਾਯ ਕੁਸਲਚੇਤਨਾਯ. ਸਹਜਾਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨਾ ਚ ਸਹਉਪ੍ਪਾਦਨਭਾਵੇਨ ਉਪਕਾਰਕਾ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਤੇਨ ਵੁਚ੍ਚਤੀਤਿ ਤੇਨ ਸਹਜਾਤਪਚ੍ਚਯਭਾਵੇਨੇਵ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਕੁਸਲਮੂਲਪਚ੍ਚਯਾਪਿ ਸਙ੍ਖਾਰਾਤਿ ਏਕਚਿਤ੍ਤਕ੍ਖਣਿਕਪਚ੍ਚਯਾਕਾਰਨਯੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਸਙ੍ਖਾਰਾ’’ਤਿ ਚ ਬਹੁਵਚਨੇਨ ਤਤ੍ਥ ਸਙ੍ਖਾਰਕ੍ਖਨ੍ਧਸਙ੍ਗਹਿਤਾ ਸਬ੍ਬੇ ਚੇਤਸਿਕਾ ਗਹਿਤਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਅਪਿਸਦ੍ਦੇਨ ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾਪਿ ਕੁਸਲਮੂਲਾਨੀਤਿਪਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ.

ਨਿਕਨ੍ਤਿਕ੍ਖਣੇਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਿਪਾਕਂ ਦਾਤੁਂ ਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਿਤਕਮ੍ਮੇ ਵਾ ਤਥਾ ਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਿਤਕਮ੍ਮੇਨ ਉਪਟ੍ਠਾਪਿਤੇ ਕਮ੍ਮਨਿਮਿਤ੍ਤੇ ਵਾ ਗਤਿਨਿਮਿਤ੍ਤੇ ਵਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨਾਨਂ ਨਿਕਨ੍ਤਿਕ੍ਖਣੇ. ਨਿਕਨ੍ਤੀਤਿ ਨਿਕਾਮਨਾ ਪਤ੍ਥਨਾ. ਆਸਨ੍ਨਮਰਣਸ੍ਸ ਹਿ ਮੋਹੇਨ ਆਕੁਲਚਿਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਅਵੀਚਿਜਾਲਾਯਪਿ ਨਿਕਨ੍ਤਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਕਿਂ ਪਨ ਸੇਸੇਸੁ ਨਿਮਿਤ੍ਤੇਸੁ. ਦ੍ਵੇ ਹੇਤੂਤਿ ਲੋਭੋ ਅਕੁਸਲਹੇਤੁ ਮੋਹੋ ਅਕੁਸਲਹੇਤੁ. ਭਵਨਿਕਨ੍ਤਿ ਪਨ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਅਨਨ੍ਤਰਂ ਪਵਤ੍ਤਭਵਙ੍ਗਵੀਥਿਤੋ ਵੁਟ੍ਠਿਤਮਤ੍ਤਸ੍ਸੇਵ ਅਤ੍ਤਨੋ ਖਨ੍ਧਸਨ੍ਤਾਨਂ ਆਰਬ੍ਭ ਸਬ੍ਬੇਸਮ੍ਪਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ‘‘ਯਸ੍ਸ ਵਾ ਪਨ ਯਤ੍ਥ ਅਕੁਸਲਾ ਧਮ੍ਮਾ ਨ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿਤ੍ਥ, ਤਸ੍ਸ ਤਤ੍ਥ ਕੁਸਲਾ ਧਮ੍ਮਾ ਨ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿਤ੍ਥਾਤਿ ਆਮਨ੍ਤਾ’’ਤਿ ਏਵਮਾਦਿ ਇਦਮੇਵ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਸ੍ਮਿਂ ਖਣੇ ਜਾਤਚੇਤਨਾਯਾਤਿ ਅਕੁਸਲਚੇਤਨਾਯ.

ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਕ੍ਖਣੇਤਿ ਤੇਨ ਕਮ੍ਮੇਨ ਗਹਿਤਪਟਿਸਨ੍ਧਿਕ੍ਖਣੇ. ਤਯੋ ਹੇਤੂਤਿ ਅਲੋਭੋ ਅਬ੍ਯਾਕਤਹੇਤੁ ਅਦੋਸੋ ਅਬ੍ਯਾਕਤਹੇਤੁ ਅਮੋਹੋ ਅਬ੍ਯਾਕਤਹੇਤੁ. ਤਸ੍ਮਿਂ ਖਣੇ ਜਾਤਚੇਤਨਾਯਾਤਿ ਵਿਪਾਕਾਬ੍ਯਾਕਤਚੇਤਨਾਯ. ਨਾਮਰੂਪਪਚ੍ਚਯਾਪਿ ਵਿਞ੍ਞਾਣਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਤਸ੍ਮਿਂ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਕ੍ਖਣੇ ਤਯੋ ਵਿਪਾਕਹੇਤੂ ਸੇਸਚੇਤਸਿਕਾ ਚ ਨਾਮਂ, ਹਦਯਵਤ੍ਥੁ ਰੂਪਂ. ਤਤੋ ਨਾਮਰੂਪਪਚ੍ਚਯਤੋਪਿ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਵਿਞ੍ਞਾਣਂ ਪਵਤ੍ਤਤਿ. ਵਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾਪਿ ਨਾਮਰੂਪਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥਾਪਿ ਨਾਮਂ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰਮੇਵ, ਰੂਪਂ ਪਨ ਇਧ ਸਹੇਤੁਕਮਨੁਸ੍ਸਪਟਿਸਨ੍ਧਿਯਾ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਤ੍ਤਾ ਗਬ੍ਭਸੇਯ੍ਯਕਾਨਂ ਵਤ੍ਥੁਦਸਕਂ ਕਾਯਦਸਕਂ ਭਾਵਦਸਕਨ੍ਤਿ ਸਮਤਿਂਸ ਰੂਪਾਨਿ, ਸਂਸੇਦਜਾਨਂ ਓਪਪਾਤਿਕਾਨਞ੍ਚ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਾਯਤਨਾਨਂ ਚਕ੍ਖੁਦਸਕਂ ਸੋਤਦਸਕਂ ਘਾਨਦਸਕਂ ਜਿਵ੍ਹਾਦਸਕਞ੍ਚਾਤਿ ਸਮਸਤ੍ਤਤਿ ਰੂਪਾਨਿ. ਤਂ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰਂ ਨਾਮਰੂਪਂ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਕ੍ਖਣੇ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਵਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾ ਪਵਤ੍ਤਤਿ.

ਪਞ੍ਚਕ੍ਖਨ੍ਧਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਚਿਤ੍ਤੇਨ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਕ੍ਖਣੇ ਲਬ੍ਭਮਾਨਾਨਿ ਰੂਪਾਨਿ ਰੂਪਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, ਸਹਜਾਤਾ ਵੇਦਨਾ ਵੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, ਸਞ੍ਞਾ ਸਞ੍ਞਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, ਸੇਸਚੇਤਸਿਕਾ ਸਙ੍ਖਾਰਕ੍ਖਨ੍ਧੋ, ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਚਿਤ੍ਤਂ ਵਿਞ੍ਞਾਣਕ੍ਖਨ੍ਧੋ. ਸਹਜਾਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਅਰੂਪਿਨੋ ਖਨ੍ਧਾ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਸਹਜਾਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਰੂਪਕ੍ਖਨ੍ਧੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਮਹਾਭੂਤਾ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਸਹਜਾਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਅਰੂਪਿਨੋ ਖਨ੍ਧਾ ਚ ਹਦਯਰੂਪਞ੍ਚ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਸਹਜਾਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਮਹਾਭੂਤਾਪਿ ਉਪਾਦਾਰੂਪਾਨਂ ਸਹਜਾਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਉਪ੍ਪਾਦਨੁਪਤ੍ਥਮ੍ਭਨਭਾਵੇਨ ਉਪਕਾਰਕਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਅਰੂਪਿਨੋ ਖਨ੍ਧਾ ਚ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਮਹਾਭੂਤਾ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਨਿਸ੍ਸਯਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਾਕਾਰੇਨ ਨਿਸ੍ਸਯਾਕਾਰੇਨ ਚ ਉਪਕਾਰਕਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਅਰੂਪਿਨੋ ਖਨ੍ਧਾ ਚ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਨਿਸ੍ਸਯਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਸਹਜਾਤਾ ਵਿਯ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਤਬ੍ਬਾ. ਵਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਏਕਵਤ੍ਥੁਕਾਦਿਭਾਵਾਨੁਪਗਮਨੇਨ ਵਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਭਾਵੇਨ ਉਪਕਾਰਕਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਅਰੂਪਿਨੋ ਖਨ੍ਧਾ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਰੂਪਾਨਂ ਵਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਹਦਯਰੂਪਂ ਅਰੂਪੀਨਂ ਖਨ੍ਧਾਨਂ ਵਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਪਚ੍ਚਯੋ ਹੋਤਿ. ‘‘ਪਞ੍ਚਕ੍ਖਨ੍ਧਾ’’ਤਿ ਹੇਤ੍ਥ ਏਵਂ ਯਥਾਲਾਭਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਮਹਾਭੂਤਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਤਯੋ ਪਚ੍ਚਯਾ ਪਠਮਂ ਵੁਤ੍ਤਾਯੇਵ. ਤਯੋ ਜੀਵਿਤਸਙ੍ਖਾਰਾਤਿ ਆਯੁ ਚ ਉਸ੍ਮਾ ਚ ਵਿਞ੍ਞਾਣਞ੍ਚ. ਆਯੂਤਿ ਰੂਪਜੀਵਿਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਅਰੂਪਜੀਵਿਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਞ੍ਚ. ਉਸ੍ਮਾਤਿ ਤੇਜੋਧਾਤੁ. ਵਿਞ੍ਞਾਣਨ੍ਤਿ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਵਿਞ੍ਞਾਣਂ. ਏਤਾਨਿ ਹਿ ਉਪਰੂਪਰਿ ਜੀਵਿਤਸਙ੍ਖਾਰਂ ਸਙ੍ਖਰੋਨ੍ਤਿ ਪਵਤ੍ਤੇਨ੍ਤੀਤਿ ਜੀਵਿਤਸਙ੍ਖਾਰਾ. ਸਹਜਾਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਅਰੂਪਜੀਵਿਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਵਿਞ੍ਞਾਣਞ੍ਚ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਕਾਨਂ ਖਨ੍ਧਾਨਞ੍ਚ ਹਦਯਰੂਪਸ੍ਸ ਚ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਸਹਜਾਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤੇਜੋਧਾਤੁ ਤਿਣ੍ਣਂ ਮਹਾਭੂਤਾਨਂ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਸਹਜਾਤਪਚ੍ਚਯੋ ਹੋਤਿ, ਉਪਾਦਾਰੂਪਾਨਂ ਸਹਜਾਤਪਚ੍ਚਯੋਵ, ਰੂਪਜੀਵਿਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਸਹਜਾਤਰੂਪਾਨਂ ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਸਹਜਾਤਪਚ੍ਚਯੋ ਹੋਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਨਿਸ੍ਸਯਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਦ੍ਵਯਂ ਅਰੂਪਜੀਵਿਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਵਿਞ੍ਞਾਣਞ੍ਚ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਖਨ੍ਧਾਨਂ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਨਿਸ੍ਸਯਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਯੋਜੇਤ੍ਵਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਵਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਅਰੂਪਜੀਵਿਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਵਿਞ੍ਞਾਣਞ੍ਚ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਰੂਪਾਨਂ ਵਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਰੂਪਜੀਵਿਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਪਨ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਨਿਸ੍ਸਯਵਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਪਚ੍ਚਯਤ੍ਤੇ ਨ ਯੁਜ੍ਜਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਤਯੋ ਜੀਵਿਤਸਙ੍ਖਾਰਾ’’ਤਿ ਯਥਾਲਾਭਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਨਾਮਞ੍ਚ ਰੂਪਞ੍ਚ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਚਤੁਪਚ੍ਚਯਤ੍ਤੇ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਂ. ਚੁਦ੍ਦਸ ਧਮ੍ਮਾਤਿ ਪਞ੍ਚਕ੍ਖਨ੍ਧਾ, ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਮਹਾਭੂਤਾ, ਤਯੋ ਜੀਵਿਤਸਙ੍ਖਾਰਾ, ਨਾਮਞ੍ਚ ਰੂਪਞ੍ਚਾਤਿ ਏਵਂ ਗਣਨਾਵਸੇਨ ਚੁਦ੍ਦਸ ਧਮ੍ਮਾ. ਤੇਸਞ੍ਚ ਉਪਰਿ ਅਞ੍ਞੇਸਞ੍ਚ ਸਹਜਾਤਾਦਿਪਚ੍ਚਯਭਾਵੋ ਵੁਤ੍ਤਨਯੋ ਏਵ. ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਪੁਨ ਏਕਵਤ੍ਥੁਕਏਕਾਰਮ੍ਮਣਏਕੁਪ੍ਪਾਦਏਕਨਿਰੋਧਸਙ੍ਖਾਤੇਨ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਭਾਵੇਨ ਉਪਕਾਰਕਾ ਹੋਨ੍ਤਿ.

ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨੀਤਿ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਦੀਨਿ. ਨਾਮਞ੍ਚਾਤਿ ਇਧ ਵੇਦਨਾਦਯੋ ਤਯੋ ਖਨ੍ਧਾ. ਵਿਞ੍ਞਾਣਞ੍ਚਾਤਿ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਵਿਞ੍ਞਾਣਂ. ਪੁਨ ਚੁਦ੍ਦਸ ਧਮ੍ਮਾਤਿ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਖਨ੍ਧਾ, ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ, ਤਯੋ ਹੇਤੂ, ਨਾਮਞ੍ਚ ਵਿਞ੍ਞਾਣਞ੍ਚਾਤਿ ਏਵਂ ਗਣਨਾਵਸੇਨ ਚੁਦ੍ਦਸ ਧਮ੍ਮਾ. ਅਟ੍ਠਵੀਸਤਿ ਧਮ੍ਮਾਤਿ ਪੁਰਿਮਾ ਚ ਚੁਦ੍ਦਸ, ਇਮੇ ਚ ਚੁਦ੍ਦਸਾਤਿ ਅਟ੍ਠਵੀਸਤਿ. ਇਧ ਰੂਪਸ੍ਸਾਪਿ ਪਵਿਟ੍ਠਤ੍ਤਾ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਪਚ੍ਚਯਂ ਅਪਨੇਤ੍ਵਾ ਵਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਪਚ੍ਚਯੋ ਵੁਤ੍ਤੋ.

ਏਵਂ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਕ੍ਖਣੇ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਯੁਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਤਂ ਤਂ ਪਚ੍ਚਯਭੇਦਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਪਠਮਂ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠੇ ਹੇਤੂ ਨਿਗਮੇਤ੍ਵਾ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਇਮੇਸਂ ਅਟ੍ਠਨ੍ਨਂ ਹੇਤੂਨਂ ਪਚ੍ਚਯਾ ਉਪਪਤ੍ਤਿ ਹੋਤੀਤਿ ਆਹ. ਕਮ੍ਮਾਯੂਹਨਕ੍ਖਣੇ ਤਯੋ ਕੁਸਲਹੇਤੂ, ਨਿਕਨ੍ਤਿਕ੍ਖਣੇ ਦ੍ਵੇ ਅਕੁਸਲਹੇਤੂ, ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਕ੍ਖਣੇ ਤਯੋ ਅਬ੍ਯਾਕਤਹੇਤੂਤਿ ਏਵਂ ਅਟ੍ਠ ਹੇਤੂ. ਤਤ੍ਥ ਤਯੋ ਕੁਸਲਹੇਤੂ, ਦ੍ਵੇ ਅਕੁਸਲਹੇਤੂ ਚ ਇਧ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਕ੍ਖਣੇ ਪਵਤ੍ਤਿਯਾ ਉਪਨਿਸ੍ਸਯਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਤਯੋ ਅਬ੍ਯਾਕਤਹੇਤੂ ਯਥਾਯੋਗਂ ਹੇਤੁਪਚ੍ਚਯਸਹਜਾਤਪਚ੍ਚਯਵਸੇਨ ਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਸੇਸਵਾਰੇਸੁਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ.

ਅਰੂਪਾਵਚਰਾਨਂ ਪਨ ਰੂਪਾਭਾਵਾ ਨਾਮਪਚ੍ਚਯਾਪਿ ਵਿਞ੍ਞਾਣਂ, ਵਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾਪਿ ਨਾਮਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਰੂਪਮਿਸ੍ਸਕਚੁਦ੍ਦਸਕੋਪਿ ਚ ਪਰਿਹੀਨੋ. ਤਸ੍ਸ ਪਰਿਹੀਨਤ੍ਤਾ ‘‘ਅਟ੍ਠਵੀਸਤਿ ਧਮ੍ਮਾ’’ਤਿ ਵਾਰੋ ਚ ਨ ਲਬ੍ਭਤਿ.

੨੩੩. ਇਦਾਨਿ ਵਿਮੋਕ੍ਖਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਯਭੂਤਂ ਤਿਹੇਤੁਕਪਟਿਸਨ੍ਧਿਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਤੇਨੇਵ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੇਨ ਦੁਹੇਤੁਕਪਟਿਸਨ੍ਧਿਵਿਸੇਸਞ੍ਚ ਦਸ੍ਸੇਤੁਕਾਮੋ ਗਤਿਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਞਾਣਵਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤੇਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਕੁਸਲਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਜਵਨਕ੍ਖਣੇਤਿ ਅਤੀਤਜਾਤਿਯਾ ਇਧ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਜਨਕਸ੍ਸ ਦੁਹੇਤੁਕਕੁਸਲਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਜਵਨਕ੍ਖਣੇ. ਦ੍ਵੇ ਹੇਤੂਤਿ ਞਾਣਵਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਅਲੋਭੋ ਕੁਸਲਹੇਤੁ ਅਦੋਸੋ ਕੁਸਲਹੇਤੁ. ਦ੍ਵੇ ਅਬ੍ਯਾਕਤਹੇਤੂਪਿ ਅਲੋਭਾਦੋਸਾਯੇਵ.

ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨੀਤਿ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਵਜ੍ਜਾਨਿ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਦੀਨਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿ. ਦ੍ਵਾਦਸ ਧਮ੍ਮਾਤਿ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਅਮੋਹਹੇਤੁਸ੍ਸ ਚ ਪਰਿਹੀਨਤ੍ਤਾ ਦ੍ਵਾਦਸ. ਤੇਸਂ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂਯੇਵ ਪਰਿਹੀਨਤ੍ਤਾ ਛਬ੍ਬੀਸਤਿ. ਛਨ੍ਨਂ ਹੇਤੂਨਨ੍ਤਿ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਕੁਸਲਹੇਤੂਨਂ, ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਅਕੁਸਲਹੇਤੂਨਂ, ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਵਿਪਾਕਹੇਤੂਨਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਛਨ੍ਨਂ ਹੇਤੂਨਂ. ਰੂਪਾਰੂਪਾਵਚਰਾ ਪਨੇਤ੍ਥ ਏਕਨ੍ਤਤਿਹੇਤੁਕਤ੍ਤਾ ਨ ਗਹਿਤਾ. ਸੇਸਂ ਪਠਮਵਾਰੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਵਾਰੇ ਦੁਹੇਤੁਕਪਟਿਸਨ੍ਧਿਯਾ ਦੁਹੇਤੁਕਕਮ੍ਮਸ੍ਸੇਵ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਤਿਹੇਤੁਕਕਮ੍ਮੇਨ ਦੁਹੇਤੁਕਪਟਿਸਨ੍ਧਿ ਨ ਹੋਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਯਂ ਧਮ੍ਮਸਙ੍ਗਹਟ੍ਠਕਥਾਯਂ (ਧ. ਸ. ਅਟ੍ਠ. ੪੯੮) ਤਿਪਿਟਕਮਹਾਧਮ੍ਮਰਕ੍ਖਿਤਤ੍ਥੇਰਵਾਦੇ ‘‘ਤਿਹੇਤੁਕਕਮ੍ਮੇਨ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿ ਤਿਹੇਤੁਕਾਵ ਹੋਤਿ, ਦੁਹੇਤੁਕਾਹੇਤੁਕਾ ਨ ਹੋਤਿ. ਦੁਹੇਤੁਕਕਮ੍ਮੇਨ ਦੁਹੇਤੁਕਾਹੇਤੁਕਾ ਹੋਤਿ, ਤਿਹੇਤੁਕਾ ਨ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਂ ਇਮਾਯ ਪਾਲ਼ਿਯਾ ਸਮੇਤਿ. ਯਂ ਪਨ ਤਿਪਿਟਕਚੂਲ਼ਨਾਗਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਚ ਮੋਰਵਾਪਿਵਾਸਿਮਹਾਦਤ੍ਤਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਚ ਵਾਦੇਸੁ ‘‘ਤਿਹੇਤੁਕਕਮ੍ਮੇਨ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿ ਤਿਹੇਤੁਕਾਪਿ ਹੋਤਿ ਦੁਹੇਤੁਕਾਪਿ, ਅਹੇਤੁਕਾ ਨ ਹੋਤਿ. ਦੁਹੇਤੁਕਕਮ੍ਮੇਨ ਦੁਹੇਤੁਕਾਪਿ ਹੋਤਿ ਅਹੇਤੁਕਾਪਿ, ਤਿਹੇਤੁਕਾ ਨ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਂ ਇਮਾਯ ਪਾਲ਼ਿਯਾ ਵਿਰੁਦ੍ਧਂ ਵਿਯ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ਇਮਿਸ੍ਸਾ ਕਥਾਯ ਹੇਤੁਅਧਿਕਾਰਤ੍ਤਾ ਅਹੇਤੁਕਪਟਿਸਨ੍ਧਿ ਨ ਵੁਤ੍ਤਾਤਿ.

ਗਤਿਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੭. ਕਮ੍ਮਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

ਕਮ੍ਮਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੨੩੪. ਇਦਾਨਿ ਤਸ੍ਸਾ ਹੇਤੁਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਪਚ੍ਚਯਭੂਤਂ ਕਮ੍ਮਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੇਨ ਕਥਿਤਾਯ ਕਮ੍ਮਕਥਾਯ ਅਪੁਬ੍ਬਤ੍ਥਾਨੁਵਣ੍ਣਨਾ. ਤਤ੍ਥ ਅਹੋਸਿ ਕਮ੍ਮਂ ਅਹੋਸਿ ਕਮ੍ਮਵਿਪਾਕੋਤਿਆਦੀਸੁ ਅਤੀਤਭਵੇਸੁ ਕਤਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਅਤੀਤਭਵੇਸੁਯੇਵ ਵਿਪਕ੍ਕਵਿਪਾਕਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਹੋਸਿ ਕਮ੍ਮਂ ਅਹੋਸਿ ਕਮ੍ਮਵਿਪਾਕੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਸ੍ਸੇਵ ਅਤੀਤਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਵੇਦਨੀਯਸ੍ਸ ਉਪਪਜ੍ਜਵੇਦਨੀਯਸ੍ਸ ਚ ਪਚ੍ਚਯਵੇਕਲ੍ਲੇਨ ਅਤੀਤਭਵੇਸੁਯੇਵ ਅਵਿਪਕ੍ਕਵਿਪਾਕਞ੍ਚ ਅਤੀਤੇਯੇਵ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤਸ੍ਸ ਚ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਵੇਦਨੀਯਉਪਪਜ੍ਜਵੇਦਨੀਯਅਪਰਪਰਿਯਾਯਵੇਦਨੀਯਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਅਵਿਪਕ੍ਕਵਿਪਾਕਞ੍ਚ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਅਹੋਸਿ ਕਮ੍ਮਂ ਨਾਹੋਸਿ ਕਮ੍ਮਵਿਪਾਕੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਤੀਤਸ੍ਸੇਵ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਅਵਿਪਕ੍ਕਵਿਪਾਕਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਭਵੇ ਪਚ੍ਚਯਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਵਿਪਚ੍ਚਮਾਨਂ ਵਿਪਾਕਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਅਹੋਸਿ ਕਮ੍ਮਂ ਅਤ੍ਥਿ ਕਮ੍ਮਵਿਪਾਕੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਤੀਤਸ੍ਸੇਵ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਅਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਵਿਪਾਕਕਾਲਸ੍ਸ ਚ ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਭਵੇ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯਨ੍ਤਸ੍ਸ ਚ ਅਵਿਪਚ੍ਚਮਾਨਂ ਵਿਪਾਕਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਅਹੋਸਿ ਕਮ੍ਮਂ ਨਤ੍ਥਿ ਕਮ੍ਮਵਿਪਾਕੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਤੀਤਸ੍ਸੇਵ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਵਿਪਾਕਾਰਹਸ੍ਸ ਅਵਿਪਕ੍ਕਵਿਪਾਕਸ੍ਸ ਅਨਾਗਤੇ ਭਵੇ ਪਚ੍ਚਯਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਵਿਪਚ੍ਚਿਤਬ੍ਬਂ ਵਿਪਾਕਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਅਹੋਸਿ ਕਮ੍ਮਂ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ ਕਮ੍ਮਵਿਪਾਕੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਤੀਤਸ੍ਸੇਵ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਅਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਵਿਪਾਕਕਾਲਸ੍ਸ ਚ ਅਨਾਗਤਭਵੇ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯਿਤਬ੍ਬਸ੍ਸ ਚ ਅਵਿਪਚ੍ਚਿਤਬ੍ਬਂ ਵਿਪਾਕਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਅਹੋਸਿ ਕਮ੍ਮਂ ਨ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ ਕਮ੍ਮਵਿਪਾਕੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਏਵਂ ਅਤੀਤਕਮ੍ਮਂ ਅਤੀਤਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨਾਗਤਵਿਪਾਕਾਵਿਪਾਕਵਸੇਨ ਛਧਾ ਦਸ੍ਸਿਤਂ.

ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਭਵੇ ਕਤਸ੍ਸ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਵੇਦਨੀਯਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਇਧੇਵ ਵਿਪਚ੍ਚਮਾਨਂ ਵਿਪਾਕਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਥਿ ਕਮ੍ਮਂ ਅਤ੍ਥਿ ਕਮ੍ਮਵਿਪਾਕੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਸ੍ਸੇਵ ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਯਵੇਕਲ੍ਲੇਨ ਇਧ ਅਵਿਪਚ੍ਚਮਾਨਞ੍ਚ ਦਿਟ੍ਠੇਵ ਧਮ੍ਮੇ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯਨ੍ਤਸ੍ਸ ਇਧ ਅਵਿਪਚ੍ਚਮਾਨਞ੍ਚ ਵਿਪਾਕਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਥਿ ਕਮ੍ਮਂ ਨਤ੍ਥਿ ਕਮ੍ਮਵਿਪਾਕੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸੇਵ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਉਪਪਜ੍ਜਵੇਦਨੀਯਸ੍ਸ ਚ ਅਪਰਪਰਿਯਾਯਵੇਦਨੀਯਸ੍ਸ ਚ ਅਨਾਗਤਭਵੇ ਵਿਪਚ੍ਚਿਤਬ੍ਬਂ ਵਿਪਾਕਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਥਿ ਕਮ੍ਮਂ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ ਕਮ੍ਮਵਿਪਾਕੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸੇਵ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਉਪਪਜ੍ਜਵੇਦਨੀਯਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਯਵੇਕਲ੍ਲੇਨ ਅਨਾਗਤਭਵੇ ਅਵਿਪਚ੍ਚਿਤਬ੍ਬਞ੍ਚ ਅਨਾਗਤਭਵੇ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯਿਤਬ੍ਬਸ੍ਸ ਅਪਰਪਰਿਯਾਯਵੇਦਨੀਯਸ੍ਸ ਅਵਿਪਚ੍ਚਿਤਬ੍ਬਞ੍ਚ ਵਿਪਾਕਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਥਿ ਕਮ੍ਮਂ ਨ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ ਕਮ੍ਮਵਿਪਾਕੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਏਵਂ ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਕਮ੍ਮਂ ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨਾਗਤਵਿਪਾਕਾਵਿਪਾਕਵਸੇਨ ਚਤੁਧਾ ਦਸ੍ਸਿਤਂ.

ਅਨਾਗਤਭਵੇ ਕਾਤਬ੍ਬਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਅਨਾਗਤਭਵੇ ਵਿਪਚ੍ਚਿਤਬ੍ਬਂ ਵਿਪਾਕਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ ਕਮ੍ਮਂ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ ਕਮ੍ਮਵਿਪਾਕੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਸ੍ਸੇਵ ਅਨਾਗਤਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਯਵੇਕਲ੍ਲੇਨ ਅਵਿਪਚ੍ਚਿਤਬ੍ਬਞ੍ਚ ਅਨਾਗਤਭਵੇ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯਿਤਬ੍ਬਸ੍ਸ ਅਵਿਪਚ੍ਚਿਤਬ੍ਬਞ੍ਚ ਵਿਪਾਕਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ ਕਮ੍ਮਂ ਨ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ ਕਮ੍ਮਵਿਪਾਕੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਏਵਂ ਅਨਾਗਤਕਮ੍ਮਂ ਅਨਾਗਤਵਿਪਾਕਾਵਿਪਾਕਵਸੇਨ ਦ੍ਵਿਧਾ ਦਸ੍ਸਿਤਂ. ਤਂ ਸਬ੍ਬਂ ਏਕਤੋ ਕਤ੍ਵਾ ਦ੍ਵਾਦਸਵਿਧੇਨ ਕਮ੍ਮਂ ਦਸ੍ਸਿਤਂ ਹੋਤਿ.

ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ ਠਤ੍ਵਾ ਤੀਣਿ ਕਮ੍ਮਚਤੁਕ੍ਕਾਨਿ ਆਹਰਿਤ੍ਵਾ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ – ਤੇਸੁ ਹਿ ਵੁਤ੍ਤੇਸੁ ਅਯਮਤ੍ਥੋ ਪਾਕਟਤਰੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀਤਿ. ਚਤੁਬ੍ਬਿਧਞ੍ਹਿ ਕਮ੍ਮਂ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਵੇਦਨੀਯਂ ਉਪਪਜ੍ਜਵੇਦਨੀਯਂ ਅਪਰਪਰਿਯਾਯਵੇਦਨੀਯਂ ਅਹੋਸਿਕਮ੍ਮਨ੍ਤਿ. ਤੇਸੁ ਏਕਜਵਨਵੀਥਿਯਂ ਸਤ੍ਤਸੁ ਚਿਤ੍ਤੇਸੁ ਕੁਸਲਾ ਵਾ ਅਕੁਸਲਾ ਵਾ ਪਠਮਜਵਨਚੇਤਨਾ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਵੇਦਨੀਯਕਮ੍ਮਂ ਨਾਮ. ਤਂ ਇਮਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਅਤ੍ਤਭਾਵੇ ਵਿਪਾਕਂ ਦੇਤਿ. ਤਥਾ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਂ ਪਨ ‘‘ਅਹੋਸਿ ਕਮ੍ਮਂ ਨਾਹੋਸਿ ਕਮ੍ਮਵਿਪਾਕੋ, ਨ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ ਕਮ੍ਮਵਿਪਾਕੋ, ਨਤ੍ਥਿ ਕਮ੍ਮਵਿਪਾਕੋ’’ਤਿ ਇਮਸ੍ਸ ਤਿਕਸ੍ਸ ਵਸੇਨ ਅਹੋਸਿਕਮ੍ਮਂ ਨਾਮ ਹੋਤਿ. ਅਤ੍ਥਸਾਧਿਕਾ ਪਨ ਸਤ੍ਤਮਜਵਨਚੇਤਨਾ ਉਪਪਜ੍ਜਵੇਦਨੀਯਕਮ੍ਮਂ ਨਾਮ. ਤਂ ਅਨਨ੍ਤਰੇ ਅਤ੍ਤਭਾਵੇ ਵਿਪਾਕਂ ਦੇਤਿ. ਤਥਾ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਅਹੋਸਿਕਮ੍ਮਂ ਨਾਮ ਹੋਤਿ. ਉਭਿਨ੍ਨਂ ਅਨ੍ਤਰੇ ਪਨ ਪਞ੍ਚਜਵਨਚੇਤਨਾ ਅਪਰਪਰਿਯਾਯਵੇਦਨੀਯਕਮ੍ਮਂ ਨਾਮ. ਤਂ ਅਨਾਗਤੇ ਯਦਾ ਓਕਾਸਂ ਲਭਤਿ, ਤਦਾ ਵਿਪਾਕਂ ਦੇਤਿ. ਸਤਿ ਸਂਸਾਰਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਯਾ ਅਹੋਸਿਕਮ੍ਮਂ ਨਾਮ ਨ ਹੋਤਿ.

ਅਪਰਮ੍ਪਿ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧਂ ਕਮ੍ਮਂ ਯਗ੍ਗਰੁਕਂ ਯਬ੍ਬਹੁਲਂ ਯਦਾਸਨ੍ਨਂ ਕਟਤ੍ਤਾ ਵਾ ਪਨ ਕਮ੍ਮਨ੍ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਕੁਸਲਂ ਵਾ ਹੋਤੁ ਅਕੁਸਲਂ ਵਾ, ਗਰੁਕਾਗਰੁਕੇਸੁ ਯਂ ਗਰੁਕਂ ਮਾਤੁਘਾਤਾਦਿਕਮ੍ਮਂ ਵਾ ਮਹਗ੍ਗਤਕਮ੍ਮਂ ਵਾ, ਤਦੇਵ ਪਠਮਂ ਵਿਪਚ੍ਚਤਿ. ਤਥਾ ਬਹੁਲਾਬਹੁਲੇਸੁਪਿ ਯਂ ਬਹੁਲਂ ਹੋਤਿ ਸੁਸੀਲ੍ਯਂ ਵਾ ਦੁਸ੍ਸੀਲ੍ਯਂ ਵਾ, ਤਦੇਵ ਪਠਮਂ ਵਿਪਚ੍ਚਤਿ. ਯਦਾਸਨ੍ਨਂ ਨਾਮ ਮਰਣਕਾਲੇ ਅਨੁਸ੍ਸਰਿਤਕਮ੍ਮਂ ਵਾ ਕਤਕਮ੍ਮਂ ਵਾ. ਯਞ੍ਹਿ ਆਸਨ੍ਨਮਰਣੇ ਅਨੁਸ੍ਸਰਿਤੁਂ ਸਕ੍ਕੋਤਿ ਕਾਤੁਂ ਵਾ, ਤੇਨੇਵ ਉਪਪਜ੍ਜਤਿ. ਏਤੇਹਿ ਪਨ ਤੀਹਿ ਮੁਤ੍ਤਂ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਲਦ੍ਧਾਸੇਵਨਂ ਕਟਤ੍ਤਾ ਵਾ ਪਨ ਕਮ੍ਮਂ ਨਾਮ ਹੋਤਿ. ਤੇਸਂ ਅਭਾਵੇ ਤਂ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਂ ਆਕਡ੍ਢਤਿ.

ਅਪਰਂ ਵਾ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧਂ ਕਮ੍ਮਂ ਜਨਕਂ ਉਪਤ੍ਥਮ੍ਭਕਂ ਉਪਪੀਲ਼ਕਂ ਉਪਘਾਤਕਨ੍ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਜਨਕਂ ਨਾਮ ਕੁਸਲਮ੍ਪਿ ਹੋਤਿ ਅਕੁਸਲਮ੍ਪਿ. ਤਂ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਯਂ ਪਵਤ੍ਤੇਪਿ ਰੂਪਾਰੂਪਵਿਪਾਕਂ ਜਨੇਤਿ. ਉਪਤ੍ਥਮ੍ਭਕਂ ਪਨ ਜਨੇਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਤਿ, ਅਞ੍ਞੇਨ ਕਮ੍ਮੇਨ ਦਿਨ੍ਨਾਯ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਯਾ ਜਨਿਤੇ ਵਿਪਾਕੇ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨਕਸੁਖਦੁਕ੍ਖਂ ਉਪਤ੍ਥਮ੍ਭੇਤਿ, ਅਦ੍ਧਾਨਂ ਪਵਤ੍ਤੇਤਿ. ਉਪਪੀਲ਼ਕਂ ਅਞ੍ਞੇਨ ਕਮ੍ਮੇਨ ਦਿਨ੍ਨਾਯ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਯਾ ਜਨਿਤੇ ਵਿਪਾਕੇ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨਕਸੁਖਦੁਕ੍ਖਂ ਪੀਲ਼ੇਤਿ ਬਾਧਤਿ, ਅਦ੍ਧਾਨਂ ਪਵਤ੍ਤਿਤੁਂ ਨ ਦੇਤਿ. ਉਪਘਾਤਕਂ ਪਨ ਕੁਸਲਮ੍ਪਿ ਅਕੁਸਲਮ੍ਪਿ ਸਮਾਨਂ ਅਞ੍ਞਂ ਦੁਬ੍ਬਲਕਮ੍ਮਂ ਘਾਤੇਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਵਿਪਾਕਂ ਪਟਿਬਾਹਿਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਿਪਾਕਸ੍ਸ ਓਕਾਸਂ ਕਰੋਤਿ. ਏਵਂ ਪਨ ਕਮ੍ਮੇਨ ਕਤੇ ਓਕਾਸੇ ਤਂ ਵਿਪਾਕਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਨਾਮ ਵੁਚ੍ਚਤਿ.

ਇਤਿ ਇਮੇਸਂ ਦ੍ਵਾਦਸਨ੍ਨਂ ਕਮ੍ਮਾਨਂ ਕਮ੍ਮਨ੍ਤਰਞ੍ਚ ਵਿਪਾਕਨ੍ਤਰਞ੍ਚ ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਕਮ੍ਮਵਿਪਾਕਞਾਣਸ੍ਸੇਵ ਯਾਥਾਵਸਰਸਤੋ ਪਾਕਟਂ ਹੋਤਿ ਅਸਾਧਾਰਣਂ ਸਾਵਕੇਹਿ. ਵਿਪਸ੍ਸਕੇਨ ਪਨ ਕਮ੍ਮਨ੍ਤਰਂ ਵਿਪਾਕਨ੍ਤਰਞ੍ਚ ਏਕਦੇਸਤੋ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬਂ. ਤਸ੍ਮਾ ਅਯਂ ਮੁਖਮਤ੍ਤਦਸ੍ਸਨੇਨ ਕਮ੍ਮਵਿਸੇਸੋ ਪਕਾਸਿਤੋਤਿ.

੨੩੫. ਏਵਂ ਸੁਦ੍ਧਿਕਕਮ੍ਮਵਸੇਨ ਪਠਮਵਾਰਂ ਵਤ੍ਵਾ ਤਦੇਵ ਕਮ੍ਮਂ ਦ੍ਵਿਧਾ ਵਿਭਜਿਤ੍ਵਾ ਕੁਸਲਾਕੁਸਲਾਦਿਯੁਗਲਵਸੇਨ ਦਸਹਿ ਪਰਿਯਾਯੇਹਿ ਅਪਰੇ ਦਸ ਵਾਰਾ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਤਤ੍ਥ ਆਰੋਗ੍ਯਟ੍ਠੇਨ ਕੁਸਲਂ, ਅਨਾਰੋਗ੍ਯਟ੍ਠੇਨ ਅਕੁਸਲਂ, ਇਦਂ ਦੁਕਂ ਜਾਤਿਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਕੁਸਲਮੇਵ ਰਾਗਾਦਿਦੋਸਸਂਯੋਗੇਨ ਸਾਵਜ੍ਜਂ, ਕੁਸਲਂ ਤਦਭਾਵੇਨ ਅਨਵਜ੍ਜਂ. ਅਕੁਸਲਂ ਅਪਰਿਸੁਦ੍ਧਤ੍ਤਾ, ਕਣ੍ਹਾਭਿਜਾਤਿਹੇਤੁਤ੍ਤਾ ਵਾ ਕਣ੍ਹਂ, ਕੁਸਲਂ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਤ੍ਤਾ, ਸੁਕ੍ਕਾਭਿਜਾਤਿਹੇਤੁਤ੍ਤਾ ਵਾ ਸੁਕ੍ਕਂ. ਕੁਸਲਂ ਸੁਖਵੁਦ੍ਧਿਮਤ੍ਤਾ ਸੁਖੁਦ੍ਰਯਂ, ਅਕੁਸਲਂ ਦੁਕ੍ਖਵੁਦ੍ਧਿਮਤ੍ਤਾ ਦੁਕ੍ਖੁਦ੍ਰਯਂ. ਕੁਸਲਂ ਸੁਖਫਲਵਤ੍ਤਾ ਸੁਖਵਿਪਾਕਂ, ਅਕੁਸਲਂ ਦੁਕ੍ਖਫਲਵਤ੍ਤਾ ਦੁਕ੍ਖਵਿਪਾਕਨ੍ਤਿ ਏਵਮੇਤੇਸਂ ਨਾਨਾਕਾਰੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋਤਿ.

ਕਮ੍ਮਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੮. ਵਿਪਲ੍ਲਾਸਕਥਾ

ਵਿਪਲ੍ਲਾਸਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੨੩੬. ਇਦਾਨਿ ਤਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਯਭੂਤੇ ਵਿਪਲ੍ਲਾਸੇ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੇਨ ਕਥਿਤਾਯ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਾਯ ਵਿਪਲ੍ਲਾਸਕਥਾਯ ਅਪੁਬ੍ਬਤ੍ਥਾਨੁਵਣ੍ਣਨਾ. ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤੇ ਤਾਵ ਸਞ੍ਞਾਵਿਪਲ੍ਲਾਸਾਤਿ ਸਞ੍ਞਾਯ ਵਿਪਲ੍ਲਤ੍ਥਭਾਵਾ ਵਿਪਰੀਤਭਾਵਾ, ਵਿਪਰੀਤਸਞ੍ਞਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸੇਸਦ੍ਵਯੇਸੁਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ. ਚਿਤ੍ਤਕਿਚ੍ਚਸ੍ਸ ਦੁਬ੍ਬਲਟ੍ਠਾਨੇ ਦਿਟ੍ਠਿਵਿਰਹਿਤਾਯ ਅਕੁਸਲਸਞ੍ਞਾਯ ਸਕਕਿਚ੍ਚਸ੍ਸ ਬਲਵਕਾਲੇ ਸਞ੍ਞਾਵਿਪਲ੍ਲਾਸੋ. ਦਿਟ੍ਠਿਵਿਰਹਿਤਸ੍ਸੇਵ ਅਕੁਸਲਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸਕਕਿਚ੍ਚਸ੍ਸ ਬਲਵਕਾਲੇ ਚਿਤ੍ਤਵਿਪਲ੍ਲਾਸੋ. ਦਿਟ੍ਠਿਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੇ ਚਿਤ੍ਤੇ ਦਿਟ੍ਠਿਵਿਪਲ੍ਲਾਸੋ. ਤਸ੍ਮਾ ਸਬ੍ਬਦੁਬ੍ਬਲੋ ਸਞ੍ਞਾਵਿਪਲ੍ਲਾਸੋ, ਤਤੋ ਬਲਵਤਰੋ ਚਿਤ੍ਤਵਿਪਲ੍ਲਾਸੋ, ਸਬ੍ਬਬਲਵਤਰੋ ਦਿਟ੍ਠਿਵਿਪਲ੍ਲਾਸੋ. ਅਜਾਤਬੁਦ੍ਧਿਦਾਰਕਸ੍ਸ ਕਹਾਪਣਦਸ੍ਸਨਂ ਵਿਯ ਹਿ ਸਞ੍ਞਾ ਆਰਮ੍ਮਣਸ੍ਸ ਉਪਟ੍ਠਾਨਾਕਾਰਮਤ੍ਤਗ੍ਗਹਣਤੋ. ਗਾਮਿਕਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਕਹਾਪਣਦਸ੍ਸਨਂ ਵਿਯ ਚਿਤ੍ਤਂ ਲਕ੍ਖਣਪਟਿਵੇਧਸ੍ਸਾਪਿ ਸਮ੍ਪਾਪਨਤੋ. ਕਮ੍ਮਾਰਸ੍ਸ ਮਹਾਸਣ੍ਡਾਸੇਨ ਅਯੋਗਹਣਂ ਵਿਯ ਦਿਟ੍ਠਿ ਅਭਿਨਿਵਿਸ੍ਸ ਪਰਾਮਸਨਤੋ. ਅਨਿਚ੍ਚੇ ਨਿਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਸਞ੍ਞਾਵਿਪਲ੍ਲਾਸੋਤਿ ਅਨਿਚ੍ਚੇ ਵਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ ‘‘ਨਿਚ੍ਚਂ ਇਦ’’ਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨਕਸਞ੍ਞਾ ਸਞ੍ਞਾਵਿਪਲ੍ਲਾਸੋ. ਇਮਿਨਾ ਨਯੇਨ ਸਬ੍ਬਪਦੇਸੁ ਅਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਨ ਸਞ੍ਞਾਵਿਪਲ੍ਲਾਸੋ ਨ ਚਿਤ੍ਤਵਿਪਲ੍ਲਾਸੋ ਨ ਦਿਟ੍ਠਿਵਿਪਲ੍ਲਾਸੋਤਿ ਚਤੂਸੁ ਵਤ੍ਥੂਸੁ ਦ੍ਵਾਦਸਨ੍ਨਂ ਵਿਪਲ੍ਲਾਸਗ੍ਗਾਹਾਨਂ ਅਭਾਵਾ ਯਾਥਾਵਗ੍ਗਹਣਂ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਗਾਥਾਸੁ ਅਨਤ੍ਤਨਿ ਚ ਅਤ੍ਤਾਤਿ ਅਨਤ੍ਤਨਿ ਅਤ੍ਤਾਤਿ ਏਵਂਸਞ੍ਞਿਨੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਹਤਾਤਿ ਨ ਕੇਵਲਂ ਸਞ੍ਞਿਨੋਵ, ਸਞ੍ਞਾਯ ਵਿਯ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨਾਯ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਯਾਪਿ ਹਤਾ. ਖਿਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤਾਤਿ ਸਞ੍ਞਾਦਿਟ੍ਠੀਹਿ ਵਿਯ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨੇਨ ਖਿਤ੍ਤੇਨ ਵਿਬ੍ਭਨ੍ਤੇਨ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਾ. ਵਿਸਞ੍ਞਿਨੋਤਿ ਦੇਸਨਾਮਤ੍ਤਮੇਤਂ, ਵਿਪਰੀਤਸਞ੍ਞਾਚਿਤ੍ਤਦਿਟ੍ਠਿਨੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਥ ਵਾ ਸਞ੍ਞਾਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਤ੍ਤਾ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਪਠਮਂ ਚਤੂਹਿ ਪਦੇਹਿ ਸਞ੍ਞਾਵਿਪਲ੍ਲਾਸੋ ਵੁਤ੍ਤੋ, ਤਤੋ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਹਤਾਤਿ ਦਿਟ੍ਠਿਵਿਪਲ੍ਲਾਸੋ, ਖਿਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤਾਤਿ ਚਿਤ੍ਤਵਿਪਲ੍ਲਾਸੋ. ਵਿਸਞ੍ਞਿਨੋਤਿ ਤੀਹਿ ਵਿਪਲ੍ਲਾਸਗ੍ਗਾਹੇਹਿ ਪਕਤਿਸਞ੍ਞਾਵਿਰਹਿਤਾ ਮੋਹਂ ਗਤਾ ‘‘ਮੁਚ੍ਛਿਤੋ ਵਿਸਵੇਗੇਨ, ਵਿਸਞ੍ਞੀ ਸਮਪਜ੍ਜਥਾ’’ਤਿਏਤ੍ਥ (ਜਾ. ੨.੨੨.੩੨੮) ਵਿਯ. ਤੇ ਯੋਗਯੁਤ੍ਤਾ ਮਾਰਸ੍ਸਾਤਿ ਤੇ ਜਨਾ ਸਤ੍ਤਾ ਮਾਰਸ੍ਸ ਯੋਗੇ ਯੁਤ੍ਤਾ ਨਾਮ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਅਯੋਗਕ੍ਖੇਮਿਨੋਤਿ ਚਤੂਹਿ ਯੋਗੇਹਿ ਈਤੀਹਿ ਖੇਮਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਅਪ੍ਪਤ੍ਤਾ. ਸਤ੍ਤਾ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ ਸਂਸਾਰਨ੍ਤਿ ਤੇਯੇਵ ਪੁਗ੍ਗਲਾ ਸਂਸਾਰਂ ਸਂਸਰਨ੍ਤਿ. ਕਸ੍ਮਾ? ਜਾਤਿਮਰਣਗਾਮਿਨੋ ਹਿ ਤੇ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਂਸਰਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਬੁਦ੍ਧਾਤਿ ਚਤੁਸਚ੍ਚਬੁਦ੍ਧਾ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਨੋ. ਕਾਲਤ੍ਤਯਸਾਧਾਰਣਵਸੇਨ ਬਹੁਵਚਨਂ. ਲੋਕਸ੍ਮਿਨ੍ਤਿ ਓਕਾਸਲੋਕੇ. ਪਭਙ੍ਕਰਾਤਿ ਲੋਕਸ੍ਸ ਪਞ੍ਞਾਲੋਕਂ ਕਰਾ. ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਂ ਪਕਾਸੇਨ੍ਤੀਤਿ ਵਿਪਲ੍ਲਾਸਪ੍ਪਹਾਨਂ ਧਮ੍ਮਂ ਜੋਤੇਨ੍ਤਿ. ਦੁਕ੍ਖੂਪਸਮਗਾਮਿਨਨ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਖਵੂਪਸਮਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਂ. ਤੇਸਂ ਸੁਤ੍ਵਾਨਾਤਿ ਤੇਸਂ ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਤ੍ਵਾਨ. ਸਪ੍ਪਞ੍ਞਾਤਿ ਭਬ੍ਬਭੂਤਾ ਪਞ੍ਞਵਨ੍ਤੋ. ਸਚਿਤ੍ਤਂ ਪਚ੍ਚਲਦ੍ਧੂਤਿ ਵਿਪਲ੍ਲਾਸਵਜ੍ਜਿਤਂ ਸਕਚਿਤ੍ਤਂ ਪਟਿਲਭਿਤ੍ਵਾ. ਪਟਿਅਲਦ੍ਧੂਤਿ ਪਦਚ੍ਛੇਦੋ. ਅਥ ਵਾ ਪਟਿਲਭਿਂਸੁ ਪਟਿਅਲਦ੍ਧੁਨ੍ਤਿ ਪਦਚ੍ਛੇਦੋ. ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ ਦਕ੍ਖੁਨ੍ਤਿ ਅਨਿਚ੍ਚਵਸੇਨੇਵ ਅਦ੍ਦਸਂਸੁ. ਅਨਤ੍ਤਨਿ ਅਨਤ੍ਤਾਤਿ ਅਨਤ੍ਤਾਨਂ ਅਨਤ੍ਤਾਤਿ ਅਦ੍ਦਕ੍ਖੁਂ. ਅਥ ਵਾ ਅਨਤ੍ਤਨਿ ਵਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ ਅਤ੍ਤਾ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਅਦ੍ਦਕ੍ਖੁਂ. ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਸਮਾਦਾਨਾਤਿ ਗਹਿਤਸਮ੍ਮਾਦਸ੍ਸਨਾ. ਸਬ੍ਬਂ ਦੁਕ੍ਖਂ ਉਪਚ੍ਚਗੁਨ੍ਤਿ ਸਕਲਂ ਵਟ੍ਟਦੁਕ੍ਖਂ ਸਮਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਾ.

ਪਹੀਨਾਪਹੀਨਪੁਚ੍ਛਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਸਮ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸਾਤਿ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਸ੍ਸ. ਦੁਕ੍ਖੇ ਸੁਖਨ੍ਤਿ ਸਞ੍ਞਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ਚਿਤ੍ਤਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਮੋਹਕਾਲੁਸ੍ਸਿਯਸ੍ਸ ਅਪ੍ਪਹੀਨਤ੍ਤਾ ਸਞ੍ਞਾਮਤ੍ਤਂ ਵਾ ਚਿਤ੍ਤਮਤ੍ਤਂ ਵਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਅਨਾਗਾਮਿਸ੍ਸਪਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਕਿਂ ਪਨ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਸ੍ਸ. ਇਮੇ ਦ੍ਵੇ ਅਰਹਤੋਯੇਵ ਪਹੀਨਾ. ਅਸੁਭੇ ਸੁਭਨ੍ਤਿ ਸਞ੍ਞਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ਚਿਤ੍ਤਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਸਕਦਾਗਾਮਿਸ੍ਸਪਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਕਿਂ ਪਨ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਸ੍ਸ. ਇਮੇ ਦ੍ਵੇ ਅਨਾਗਾਮਿਸ੍ਸ ਪਹੀਨਾਤਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਸ੍ਮਾ ਇਦਂ ਦ੍ਵਯਂ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਸਕਦਾਗਾਮਿਨੋ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਅਨਾਗਾਮਿਨੋ ਕਾਮਰਾਗਸ੍ਸ ਪਹੀਨਤ੍ਤਾ ‘‘ਅਸੁਭੇ ਸੁਭ’’ਨ੍ਤਿ ਸਞ੍ਞਾਚਿਤ੍ਤਵਿਪਲ੍ਲਾਸਾਨਞ੍ਚ ਪਹਾਨਂ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਦ੍ਵੀਸੁ ਵਤ੍ਥੂਸੂਤਿਆਦੀਹਿ ਪਦੇਹਿ ਪਹੀਨਾਪਹੀਨੇ ਨਿਗਮੇਤ੍ਵਾ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਤਤ੍ਥ ‘‘ਅਨਿਚ੍ਚੇ ਨਿਚ੍ਚ’’ਨ੍ਤਿ, ‘‘ਅਨਤ੍ਤਨਿ ਅਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਇਮੇਸੁ ਦ੍ਵੀਸੁ ਵਤ੍ਥੂਸੁ ਛ ਵਿਪਲ੍ਲਾਸਾ ਪਹੀਨਾ. ‘‘ਦੁਕ੍ਖੇ ਸੁਖ’’ਨ੍ਤਿ, ‘‘ਅਸੁਭੇ ਸੁਭ’’ਨ੍ਤਿ ਇਮੇਸੁ ਦ੍ਵੀਸੁ ਵਤ੍ਥੂਸੁ ਦ੍ਵੇ ਦਿਟ੍ਠਿਵਿਪਲ੍ਲਾਸਾ ਪਹੀਨਾ. ਕੇਸੁਚਿ ਪੋਤ੍ਥਕੇਸੁ ਦ੍ਵੇਤਿ ਪਠਮਂ ਲਿਖਿਤਂ, ਪਚ੍ਛਾ ਛਾਤਿ. ਚਤੂਸੁ ਵਤ੍ਥੂਸੂਤਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਏਕਤੋ ਕਤ੍ਵਾ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਟ੍ਠਾਤਿ ਦ੍ਵੀਸੁ ਛ, ਦ੍ਵੀਸੁ ਦ੍ਵੇਤਿ ਅਟ੍ਠ. ਚਤ੍ਤਾਰੋਤਿ ਦੁਕ੍ਖਾਸੁਭਵਤ੍ਥੂਸੁ ਏਕੇਕਸ੍ਮਿਂ ਦ੍ਵੇ ਦ੍ਵੇ ਸਞ੍ਞਾਚਿਤ੍ਤਵਿਪਲ੍ਲਾਸਾਤਿ ਚਤ੍ਤਾਰੋ. ਕੇਸੁਚਿ ਪੋਤ੍ਥਕੇਸੁ ‘‘ਛ ਦ੍ਵੀਸੂ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਟ੍ਠਾਨੇਸੁਪਿ ਏਵਮੇਵ ਲਿਖਿਤਨ੍ਤਿ.

ਵਿਪਲ੍ਲਾਸਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੯. ਮਗ੍ਗਕਥਾ

ਮਗ੍ਗਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੨੩੭. ਇਦਾਨਿ ਤੇਸਂ ਤਿਣ੍ਣਂ ਵਿਪਲ੍ਲਾਸਾਨਂ ਪਹਾਨਕਰਂ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੇਨ ਕਥਿਤਾਯ ਮਗ੍ਗਕਥਾਯ ਅਪੁਬ੍ਬਤ੍ਥਾਨੁਵਣ੍ਣਨਾ. ਤਤ੍ਥ ਮਗ੍ਗੋਤਿ ਕੇਨਟ੍ਠੇਨ ਮਗ੍ਗੋਤਿ ਯੋ ਬੁਦ੍ਧਸਾਸਨੇ ਮਗ੍ਗੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਸੋ ਕੇਨਟ੍ਠੇਨ ਮਗ੍ਗੋ ਨਾਮ ਹੋਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਪਹਾਨਾਯਾਤਿਆਦੀਸੁ ਦਸਸੁ ਪਰਿਯਾਯੇਸੁ ਪਠਮੋ ਪਠਮੋ ਤਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸ ਮਗ੍ਗਙ੍ਗਸ੍ਸ ਉਜੁਵਿਪਚ੍ਚਨੀਕਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਮਗ੍ਗੋ ਚੇਵ ਹੇਤੁ ਚਾਤਿ ਤਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸ ਕਿਚ੍ਚਸ੍ਸ ਕਰਣਾਯ ਪਟਿਪਦਟ੍ਠੇਨ ਮਗ੍ਗੋ, ਸਮ੍ਪਾਪਕਟ੍ਠੇਨ ਹੇਤੁ. ਤੇਨ ਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਪਟਿਪਦਟ੍ਠੋ ਸਮ੍ਪਾਪਕਟ੍ਠੋ ਚ ਵੁਤ੍ਤੋ ਹੋਤਿ. ‘‘ਅਯਂ ਮਗ੍ਗੋ ਅਯਂ ਪਟਿਪਦਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਸਂ. ਨਿ. ੫.੫, ੪੮) ਹਿ ਪਟਿਪਦਾ ਮਗ੍ਗੋ, ‘‘ਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਨਿਯ੍ਯਾਨਟ੍ਠੋ ਹੇਤੁਟ੍ਠੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਪਟਿ. ਮ. ੨.੮) ਸਮ੍ਪਾਪਕੋ ਹੇਤੁ. ਏਵਂ ਦ੍ਵੀਹਿ ਦ੍ਵੀਹਿ ਪਦੇਹਿ ‘‘ਮਗ੍ਗੋਤਿ ਕੇਨਟ੍ਠੇਨ ਮਗ੍ਗੋ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਾਯ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨਂ ਕਤਂ ਹੋਤਿ. ਸਹਜਾਤਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਉਪਤ੍ਥਮ੍ਭਨਾਯਾਤਿ ਅਤ੍ਤਨਾ ਸਹਜਾਤਾਨਂ ਅਰੂਪਧਮ੍ਮਾਨਂ ਸਹਜਾਤਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਨਿਸ੍ਸਯਾਦਿਭਾਵੇਨ ਉਪਤ੍ਥਮ੍ਭਨਭਾਵਾਯ. ਕਿਲੇਸਾਨਂ ਪਰਿਯਾਦਾਨਾਯਾਤਿ ਤਂਤਂਮਗ੍ਗਵਜ੍ਝਾਨਂ ਵੁਤ੍ਤਾਵਸੇਸਕਿਲੇਸਾਨਂ ਖੇਪਨਾਯ. ਪਟਿਵੇਧਾਦਿਵਿਸੋਧਨਾਯਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਯਸ੍ਮਾ ‘‘ਕੋ ਚਾਦਿ ਕੁਸਲਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ, ਸੀਲਞ੍ਚ ਸੁਵਿਸੁਦ੍ਧਂ ਦਿਟ੍ਠਿ ਚ ਉਜੁਕਾ’’ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੫.੩੬੯, ੩੮੧) ਵਚਨਤੋ ਸੀਲਞ੍ਚ ਦਿਟ੍ਠਿ ਚ ਸਚ੍ਚਪਟਿਵੇਧਸ੍ਸ ਆਦਿ. ਸੋ ਚ ਆਦਿਮਗ੍ਗਕ੍ਖਣੇ ਵਿਸੁਜ੍ਝਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਪਟਿਵੇਧਾਦਿਵਿਸੋਧਨਾਯਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਾਯਾਤਿ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸਕਕਿਚ੍ਚੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਨਾਯ. ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਵੋਦਾਨਾਯਾਤਿ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਭਾਵਾਯ. ਵਿਸੇਸਾਧਿਗਮਾਯਾਤਿ ਲੋਕਿਯਤੋ ਵਿਸੇਸਪਟਿਲਾਭਾਯ. ਉਤ੍ਤਰਿ ਪਟਿਵੇਧਾਯਾਤਿ ਲੋਕਿਯਤੋ ਉਤ੍ਤਰਿ ਪਟਿਵਿਜ੍ਝਨਤ੍ਥਾਯ. ਸਚ੍ਚਾਭਿਸਮਯਾਯਾਤਿ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਸਚ੍ਚਾਨਂ ਏਕਾਭਿਸਮਯਾਯ ਕਿਚ੍ਚਨਿਪ੍ਫਤ੍ਤਿਵਸੇਨ ਏਕਪਟਿਵੇਧਾਯ. ਨਿਰੋਧੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪਨਾਯਾਤਿ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਵਾ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਵਾ ਨਿਬ੍ਬਾਨੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪਨਤ੍ਥਾਯ. ਸਕਦਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗਕ੍ਖਣਾਦੀਸੁ ਅਟ੍ਠ ਮਗ੍ਗਙ੍ਗਾਨਿ ਏਕਤੋ ਕਤ੍ਵਾ ਤਂਤਂਮਗ੍ਗਵਜ੍ਝਕਿਲੇਸਪ੍ਪਹਾਨਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਏਵਂ ਵਚਨੇ ਕਾਰਣਂ ਹੇਟ੍ਠਾ ਵੁਤ੍ਤਮੇਵ. ਯਸ੍ਮਾ ਉਪਰੂਪਰਿਮਗ੍ਗੇਨਾਪਿ ਸੁਟ੍ਠੁ ਆਦਿਵਿਸੋਧਨਾ ਸੁਟ੍ਠੁ ਚਿਤ੍ਤਵੋਦਾਨਞ੍ਚ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਾਨਿਪਿ ਪਦਾਨਿ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ.

ਦਸ੍ਸਨਮਗ੍ਗੋਤਿਆਦੀਹਿ ਯਾਵ ਪਰਿਯੋਸਾਨਾ ਤਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਲਕ੍ਖਣਵਸੇਨ ਮਗ੍ਗਟ੍ਠੋ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਤਾਨਿ ਸਬ੍ਬਾਨਿਪਿ ਪਦਾਨਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਨਿਦ੍ਦੇਸੇ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਥਾਨੇਵ. ਏਵਮੇਤ੍ਥ ਯਥਾਸਮ੍ਭਵਂ ਲੋਕਿਯਲੋਕੁਤ੍ਤਰੋ ਮਗ੍ਗੋ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠੋ. ਹੇਤੁਟ੍ਠੇਨ ਮਗ੍ਗੋਤਿ ਚ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਮਗ੍ਗੋ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠੋ. ਨਿਪ੍ਪਰਿਯਾਯਮਗ੍ਗਤ੍ਤਾ ਚਸ੍ਸ ਪੁਨ ‘‘ਮਗ੍ਗੋ’’ਤਿ ਨ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਆਧਿਪਤੇਯ੍ਯਟ੍ਠੇਨ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਤਿ ਆਦੀਨਿ ਚ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਦੀਨਂ ਅਤ੍ਥਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ, ਨ ਮਗ੍ਗਟ੍ਠਵਸੇਨ. ਸਚ੍ਚਾਨੀਤਿ ਚੇਤ੍ਥ ਸਚ੍ਚਞਾਣਾਨਿ. ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਨਿਬ੍ਬਾਨਸ੍ਸ ਪਟਿਪਦਟ੍ਠੇਨ ਮਗ੍ਗੋ. ਅਨ੍ਤੇ ਵੁਤ੍ਤਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਪਨ ਸਂਸਾਰਦੁਕ੍ਖਾਭਿਭੂਤੇਹਿ ਦੁਕ੍ਖਨਿਸ੍ਸਰਣਤ੍ਥਿਕੇਹਿ ਸਪ੍ਪੁਰਿਸੇਹਿ ਮਗ੍ਗੀਯਤਿ ਗਵੇਸੀਯਤੀਤਿ ਮਗ੍ਗੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ.

ਮਗ੍ਗਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੧੦. ਮਣ੍ਡਪੇਯ੍ਯਕਥਾ

ਮਣ੍ਡਪੇਯ੍ਯਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੨੩੮. ਇਦਾਨਿ ਤਸ੍ਸ ਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਮਣ੍ਡਪੇਯ੍ਯਤ੍ਤਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੇਨ ਕਥਿਤਾਯ ਭਗਵਤੋ ਵਚਨੇਕਦੇਸਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਾਯ ਮਣ੍ਡਪੇਯ੍ਯਕਥਾਯ ਅਪੁਬ੍ਬਤ੍ਥਾਨੁਵਣ੍ਣਨਾ. ਤਤ੍ਥ ਮਣ੍ਡਪੇਯ੍ਯਨ੍ਤਿ ਯਥਾ ਸਮ੍ਪਨ੍ਨਂ ਨਿਮ੍ਮਲਂ ਵਿਪ੍ਪਸਨ੍ਨਂ ਸਪ੍ਪਿ ਸਪ੍ਪਿਮਣ੍ਡੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਏਵਂ ਵਿਪ੍ਪਸਨ੍ਨਟ੍ਠੇਨ ਮਣ੍ਡੋ, ਪਾਤਬ੍ਬਟ੍ਠੇਨ ਪੇਯ੍ਯਂ. ਯਞ੍ਹਿ ਪਿਵਿਤ੍ਵਾ ਅਨ੍ਤਰਵੀਥਿਯਂ ਪਤਿਤਾ ਵਿਸਞ੍ਞਿਨੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਾਟਕਾਦੀਨਮ੍ਪਿ ਅਸ੍ਸਾਮਿਕਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਪਸਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਨ ਪਾਤਬ੍ਬਂ. ਮਯ੍ਹਂ ਪਨ ਇਦਂ ਸਿਕ੍ਖਤ੍ਤਯਸਙ੍ਗਹਿਤਂ ਸਾਸਨਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਸਮ੍ਪਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਨਿਮ੍ਮਲਤ੍ਤਾ ਵਿਪ੍ਪਸਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਮਣ੍ਡਞ੍ਚ ਹਿਤਸੁਖਾਵਹਤ੍ਤਾ ਪੇਯ੍ਯਞ੍ਚਾਤਿ ਮਣ੍ਡਪੇਯ੍ਯਨ੍ਤਿ ਦੀਪੇਤਿ. ਮਣ੍ਡੋ ਪੇਯ੍ਯੋ ਏਤ੍ਥਾਤਿ ਮਣ੍ਡਪੇਯ੍ਯਂ. ਕਿਂ ਤਂ? ਸਾਸਨਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ. ਕਸ੍ਮਾ ਸਿਕ੍ਖਤ੍ਤਯਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਨਾਮ? ਉਤ੍ਤਮਟ੍ਠੇਨ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਂ ਨਾਮ, ਸਿਕ੍ਖਤ੍ਤਯਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਤ੍ਥਾਯ ਪਵਤ੍ਤਨਤੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮਤ੍ਥਾਯ ਚਰਿਯਾਤਿ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਸਾਸਨਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਨ੍ਤਿ ਤਂਯੇਵ. ਸਤ੍ਥਾ ਸਮ੍ਮੁਖੀਭੂਤੋਤਿ ਇਦਮੇਤ੍ਥ ਕਾਰਣਵਚਨਂ. ਯਸ੍ਮਾ ਪਨ ਸਤ੍ਥਾ ਸਮ੍ਮੁਖੀਭੂਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਵੀਰਿਯਪਯੋਗਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪਿਵਥੇਤਂ ਮਣ੍ਡਂ. ਬਾਹਿਰਕਞ੍ਹਿ ਭੇਸਜ੍ਜਮਣ੍ਡਂ ਵੇਜ੍ਜਸ੍ਸ ਅਸਮ੍ਮੁਖਾ ਪਿਵਨ੍ਤਾਨਂ ਪਮਾਣਂ ਵਾ ਉਗ੍ਗਮਨਨਿਗ੍ਗਮਨਂ ਵਾ ਨ ਜਾਨਾਮਾਤਿ ਆਸਙ੍ਕਾ ਹੋਤਿ. ਵੇਜ੍ਜਸ੍ਸ ਸਮ੍ਮੁਖਾ ਪਨ ਵੇਜ੍ਜੋ ਜਾਨਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਨਿਰਾਸਙ੍ਕਾ ਪਿਵਨ੍ਤਿ. ਏਵਮੇਵਂ ਅਮ੍ਹਾਕਞ੍ਚ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸਾਮੀ ਸਤ੍ਥਾ ਸਮ੍ਮੁਖੀਭੂਤੋਤਿ ਵੀਰਿਯਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪਿਵਥਾਤਿ ਮਣ੍ਡਪਾਨੇ ਸਨ੍ਨਿਯੋਜੇਤਿ. ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਿਕਸਮ੍ਪਰਾਯਿਕਪਰਮਤ੍ਥੇਹਿ ਯਥਾਰਹਂ ਅਨੁਸਾਸਤੀਤਿ ਸਤ੍ਥਾ. ਅਪਿਚ ‘‘ਸਤ੍ਥਾ ਭਗਵਾ ਸਤ੍ਥਵਾਹੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ (ਮਹਾਨਿ. ੧੯੦) ਨਿਦ੍ਦੇਸਨਯੇਨਪੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਸਨ੍ਦਿਸ੍ਸਮਾਨੋ ਮੁਖੋ ਭੂਤੋਤਿ ਸਮ੍ਮੁਖੀਭੂਤੋ.

ਮਣ੍ਡਪੇਯ੍ਯਨਿਦ੍ਦੇਸੇ ਤਿਧਤ੍ਤਮਣ੍ਡੋਤਿ ਤਿਧਾਭਾਵੋ ਤਿਧਤ੍ਤਂ. ਤਿਧਤ੍ਤੇਨ ਮਣ੍ਡੋ ਤਿਧਤ੍ਤਮਣ੍ਡੋ, ਤਿਵਿਧੇਨ ਮਣ੍ਡੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸਤ੍ਥਰਿ ਸਮ੍ਮੁਖੀਭੂਤੇਤਿ ਇਦਂ ਸਬ੍ਬਾਕਾਰਪਰਿਪੁਣ੍ਣਮਣ੍ਡਤ੍ਤਯਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤੇਪਿ ਪਨ ਸਤ੍ਥਰਿ ਏਕਦੇਸੇਨ ਮਣ੍ਡਤ੍ਤਯਂ ਪਵਤ੍ਤਤਿਯੇਵ. ਤੇਨੇਵ ਚਸ੍ਸ ਨਿਦ੍ਦੇਸੇ ‘‘ਸਤ੍ਥਰਿ ਸਮ੍ਮੁਖੀਭੂਤੇ’’ਤਿ ਅਵਤ੍ਵਾ ਕਤਮੋ ਦੇਸਨਾਮਣ੍ਡੋਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਦੇਸਨਾਮਣ੍ਡੋਤਿ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾ ਏਵ ਮਣ੍ਡੋ. ਪਟਿਗ੍ਗਹਮਣ੍ਡੋਤਿ ਦੇਸਨਾਪਟਿਗ੍ਗਾਹਕੋ ਏਵ ਮਣ੍ਡੋ. ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਮਣ੍ਡੋਤਿ ਮਗ੍ਗਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਮੇਵ ਮਣ੍ਡੋ.

ਆਚਿਕ੍ਖਨਾਤਿ ਦੇਸੇਤਬ੍ਬਾਨਂ ਸਚ੍ਚਾਦੀਨਂ ਇਮਾਨਿ ਨਾਮਾਨੀਤਿ ਨਾਮਵਸੇਨ ਕਥਨਾ. ਦੇਸਨਾਤਿ ਦਸ੍ਸਨਾ. ਪਞ੍ਞਾਪਨਾਤਿ ਜਾਨਾਪਨਾ, ਞਾਣਮੁਖੇ ਠਪਨਾ ਵਾ. ਆਸਨਂ ਠਪੇਨ੍ਤੋ ਹਿ ‘‘ਆਸਨਂ ਪਞ੍ਞਾਪੇਤੀ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਪਟ੍ਠਪਨਾਤਿ ਪਞ੍ਞਾਪਨਾ, ਪਵਤ੍ਤਨਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ, ਞਾਣਮੁਖੇ ਠਪਨਾ ਵਾ. ਵਿਵਰਣਾਤਿ ਵਿਵਟਕਰਣਂ, ਵਿਵਰਿਤ੍ਵਾ ਦਸ੍ਸਨਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਵਿਭਜਨਾਤਿ ਵਿਭਾਗਕਿਰਿਯਾ, ਵਿਭਾਗਤੋ ਦਸ੍ਸਨਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਉਤ੍ਤਾਨੀਕਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਪਾਕਟਭਾਵਕਰਣਂ. ਅਥ ਵਾ ਆਚਿਕ੍ਖਨਾਤਿ ਦੇਸਨਾਦੀਨਂ ਛਨ੍ਨਂ ਪਦਾਨਂ ਮੂਲਪਦਂ. ਦੇਸਨਾਦੀਨਿ ਛ ਪਦਾਨਿ ਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਵਿਵਰਣਤ੍ਥਂ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ. ਤਤ੍ਥ ਦੇਸਨਾਤਿ ਉਗ੍ਘਟਿਤਞ੍ਞੂਨਂ ਵਸੇਨ ਸਙ੍ਖੇਪਤੋ ਪਠਮਂ ਉਦ੍ਦੇਸਵਸੇਨ ਦੇਸਨਾ. ਉਗ੍ਘਟਿਤਞ੍ਞੂ ਹਿ ਸਙ੍ਖੇਪੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ਪਠਮਂ ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਚ ਪਟਿਵਿਜ੍ਝਨ੍ਤਿ. ਪਞ੍ਞਾਪਨਾਤਿ ਵਿਪਞ੍ਚਿਤਞ੍ਞੂਨਂ ਵਸੇਨ ਤੇਸਂ ਚਿਤ੍ਤਤੋਸਨੇਨ ਬੁਦ੍ਧਿਨਿਸਾਨੇਨ ਚ ਪਠਮਂ ਸਙ੍ਖਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਵਿਤ੍ਥਾਰਤੋ ਨਿਦ੍ਦੇਸਵਸੇਨ ਪਞ੍ਞਾਪਨਾ. ਪਟ੍ਠਪਨਾਤਿ ਤੇਸਂਯੇਵ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠਸ੍ਸ ਨਿਦ੍ਦੇਸਸ੍ਸ ਪਟਿਨਿਦ੍ਦੇਸਵਸੇਨ ਵਿਤ੍ਥਾਰਤਰਵਚਨੇਨ ਪਞ੍ਞਾਪਨਾ. ਵਿਵਰਣਾਤਿ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠਸ੍ਸਾਪਿ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਵਚਨੇਨ ਵਿਵਰਣਾ. ਵਿਭਜਨਾਤਿ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਵੁਤ੍ਤਸ੍ਸਾਪਿ ਵਿਭਾਗਕਰਣੇਨ ਵਿਭਜਨਾ. ਉਤ੍ਤਾਨੀਕਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਵਿਵਟਸ੍ਸ ਵਿਤ੍ਥਾਰਤਰਵਚਨੇਨ, ਵਿਭਤ੍ਤਸ੍ਸ ਚ ਨਿਦਸ੍ਸਨਵਚਨੇਨ ਉਤ੍ਤਾਨੀਕਰਣਂ. ਅਯਂ ਦੇਸਨਾ ਨੇਯ੍ਯਾਨਮ੍ਪਿ ਪਟਿਵੇਧਾਯ ਹੋਤਿ. ਯੇਵਾਪਨਞ੍ਞੇਪਿ ਕੇਚੀਤਿ ਪਿਯਙ੍ਕਰਮਾਤਾਦਿਕਾ ਵਿਨਿਪਾਤਿਕਾ ਗਹਿਤਾ. ਵਿਞ੍ਞਾਤਾਰੋਤਿ ਪਟਿਵੇਧਵਸੇਨ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਧਮ੍ਮਂ ਵਿਞ੍ਞਾਤਾਰੋ. ਏਤੇ ਹਿ ਭਿਕ੍ਖੁਆਦਯੋ ਪਟਿਵੇਧਵਸੇਨ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੀਤਿ ਪਟਿਗ੍ਗਹਾ. ਅਯਮੇਵਾਤਿਆਦੀਨਿ ਪਠਮਞਾਣਨਿਦ੍ਦੇਸੇ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਥਾਨਿ. ਅਰਿਯਮਗ੍ਗੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨੇਨ ਸਂਸਨ੍ਦਨਤੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮਤ੍ਥਾਯ ਚਰਿਯਾਤਿ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ.

੨੩੯. ਇਦਾਨਿ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਮਣ੍ਡੋਤਿਆਦੀਹਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਮਗ੍ਗਕ੍ਖਣੇ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨਾਨਿ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਬਲਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਮਗ੍ਗਙ੍ਗਾਨਿ ਮਣ੍ਡਪੇਯ੍ਯਵਿਧਾਨੇ ਯੋਜੇਤ੍ਵਾ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਮਣ੍ਡੋਤਿ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਸਙ੍ਖਾਤੋ ਮਣ੍ਡੋ. ਕਸਟੋਤਿ ਪਸਾਦਵਿਰਹਿਤੋ ਆਵਿਲੋ. ਛਡ੍ਡੇਤ੍ਵਾਤਿ ਸਮੁਚ੍ਛੇਦਵਸੇਨ ਪਹਾਯ. ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਮਣ੍ਡਂ ਪਿਵਤੀਤਿ ਮਣ੍ਡਪੇਯ੍ਯਨ੍ਤਿ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਤੋ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਮਣ੍ਡਸ੍ਸ ਅਨਞ੍ਞਤ੍ਤੇਪਿ ਸਤਿ ਅਞ੍ਞਂ ਵਿਯ ਕਤ੍ਵਾ ਵੋਹਾਰਵਸੇਨ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਯਥਾ ਲੋਕੇ ਨਿਸਦਪੋਤਕੋ ਨਿਸਦਪੋਤਸਰੀਰਸ੍ਸ ਅਨਞ੍ਞਤ੍ਤੇਪਿ ਸਤਿ ਨਿਸਦਪੋਤਸ੍ਸ ਸਰੀਰਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਯਥਾ ਚ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ‘‘ਫੁਸਿਤਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ ਧਮ੍ਮਤੋ ਅਨਞ੍ਞੋਪਿ ਭਾਵੋ ਅਞ੍ਞੋ ਵਿਯ ਵੁਤ੍ਤੋ, ਯਥਾ ਚ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ‘‘ਫੁਸਨਲਕ੍ਖਣੋ ਫਸ੍ਸੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਧ. ਸ. ਅਟ੍ਠ. ੧ ਧਮ੍ਮੁਦ੍ਦੇਸਵਾਰ ਫਸ੍ਸਪਞ੍ਚਮਕਰਾਸਿਵਣ੍ਣਨਾ) ਧਮ੍ਮਤੋ ਅਨਞ੍ਞਮ੍ਪਿ ਲਕ੍ਖਣਂ ਅਞ੍ਞਂ ਵਿਯ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਏਵਮਿਦਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਪਿਵਤੀਤਿ ਚੇਤ੍ਥ ਤਂਸਮਙ੍ਗਿਪੁਗ੍ਗਲੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਤਂਸਮਙ੍ਗਿਪੁਗ੍ਗਲੋ ਤਂ ਮਣ੍ਡਂ ਪਿਵਤੀਤਿ ਕਤ੍ਵਾ ਤੇਨ ਪੁਗ੍ਗਲੇਨ ਸੋ ਮਣ੍ਡੋ ਪਾਤਬ੍ਬਤੋ ਮਣ੍ਡਪੇਯ੍ਯਂ ਨਾਮ ਹੋਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ‘‘ਮਣ੍ਡਪੇਯ੍ਯੋ’’ਤਿ ਚ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੇ ‘‘ਮਣ੍ਡਪੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ ਲਿਙ੍ਗਵਿਪਲ੍ਲਾਸੋ ਕਤੋ. ਸੇਸਾਨਮ੍ਪਿ ਇਮਿਨਾ ਨਯੇਨ ਅਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਅਪੁਬ੍ਬੇਸੁ ਪਨ ਪਰਿਲ਼ਾਹੋਤਿ ਪੀਣਨਲਕ੍ਖਣਾਯ ਪੀਤਿਯਾ ਪਟਿਪਕ੍ਖੋ ਕਿਲੇਸਸਨ੍ਤਾਪੋ. ਦੁਟ੍ਠੁਲ੍ਲਨ੍ਤਿ ਉਪਸਮਪਟਿਪਕ੍ਖੋ ਕਿਲੇਸਵਸੇਨ ਓਲ਼ਾਰਿਕਭਾਵੋ ਅਸਨ੍ਤਭਾਵੋ. ਅਪ੍ਪਟਿਸਙ੍ਖਾਤਿ ਪਟਿਸਙ੍ਖਾਨਪਟਿਪਕ੍ਖੋ ਕਿਲੇਸਵਸੇਨ ਅਸਮਵਾਹਿਤਭਾਵੋ.

੨੪੦. ਪੁਨ ਅਞ੍ਞੇਨ ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਮਣ੍ਡਪੇਯ੍ਯਵਿਧਿਂ ਨਿਦ੍ਦਿਸਿਤੁਕਾਮੋ ਅਤ੍ਥਿ ਮਣ੍ਡੋਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥਾਤਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇ. ਅਤ੍ਥਰਸੋਤਿਆਦੀਸੁ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਅਧਿਮੁਚ੍ਚਨਂ ਅਤ੍ਥੋ, ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਧਮ੍ਮੋ, ਤਦੇਵ ਨਾਨਾਕਿਲੇਸੇਹਿ ਵਿਮੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਵਿਮੁਤ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਸ੍ਸ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥਰਸੋ. ਤਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿ ਧਮ੍ਮਰਸੋ. ਤਸ੍ਸਾ ਵਿਮੁਤ੍ਤਿਯਾ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿ ਵਿਮੁਤ੍ਤਿਰਸੋ. ਅਥ ਵਾ ਅਤ੍ਥਪਟਿਲਾਭਰਤਿ ਅਤ੍ਥਰਸੋ, ਧਮ੍ਮਪਟਿਲਾਭਰਤਿ ਧਮ੍ਮਰਸੋ, ਵਿਮੁਤ੍ਤਿਪਟਿਲਾਭਰਤਿ ਵਿਮੁਤ੍ਤਿਰਸੋ. ਰਤੀਤਿ ਚ ਤਂਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ, ਤਦਾਰਮ੍ਮਣਾ ਵਾ ਪੀਤਿ. ਇਮਿਨਾ ਨਯੇਨ ਸੇਸਪਦੇਸੁਪਿ ਅਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਪਰਿਯਾਯੇ ਮਣ੍ਡਸ੍ਸ ਪੇਯ੍ਯਂ ਮਣ੍ਡਪੇਯ੍ਯਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ ਵੁਤ੍ਤੋ ਹੋਤਿ.

ਏਵਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਦਿਬੋਧਿਪਕ੍ਖਿਯਧਮ੍ਮਪਟਿਪਾਟਿਯਾ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਬਲਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਮਗ੍ਗਙ੍ਗਾਨਂ ਵਸੇਨ ਮਣ੍ਡਪੇਯ੍ਯਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਅਨ੍ਤੇ ਠਿਤਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਮਣ੍ਡਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਪਧਾਨਤ੍ਤਾ ਮਗ੍ਗਂ ਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਂ ਕਤ੍ਵਾ ਉਪ੍ਪਟਿਪਾਟਿਵਸੇਨ ਮਗ੍ਗਙ੍ਗਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਬਲਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਦਸ੍ਸੇਸਿ. ਆਧਿਪਤੇਯ੍ਯਟ੍ਠੇਨ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾ ਮਣ੍ਡੋਤਿਆਦਯੋ ਯਥਾਯੋਗਂ ਲੋਕਿਯਲੋਕੁਤ੍ਤਰਾ ਮਣ੍ਡਾ. ਤਂ ਹੇਟ੍ਠਾ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਤਥਟ੍ਠੇਨ ਸਚ੍ਚਾ ਮਣ੍ਡੋਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਦੁਕ੍ਖਸਮੁਦਯਾਨਂ ਮਣ੍ਡਤ੍ਤਾਭਾਵਾ ਮਹਾਹਤ੍ਥਿਪਦਸੁਤ੍ਤੇ (ਮ. ਨਿ. ੧.੩੦੦) ਵਿਯ ਸਚ੍ਚਞਾਣਾਨਿ ਸਚ੍ਚਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਪ੍ਪਕਾਸਿਨਿਯਾ ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਮਗ੍ਗ-ਅਟ੍ਠਕਥਾਯ

ਮਣ੍ਡਪੇਯ੍ਯਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ ਚ ਮਹਾਵਗ੍ਗਵਣ੍ਣਨਾ.

(੨) ਯੁਗਨਦ੍ਧਵਗ੍ਗੋ

੧. ਯੁਗਨਦ੍ਧਕਥਾ

ਯੁਗਨਦ੍ਧਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੧. ਇਦਾਨਿ ਮਣ੍ਡਪੇਯ੍ਯਗੁਣਸ੍ਸ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਯੁਗਨਦ੍ਧਗੁਣਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੇਨ ਕਥਿਤਾਯ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਾਯ ਯੁਗਨਦ੍ਧਕਥਾਯ ਅਪੁਬ੍ਬਤ੍ਥਾਨੁਵਣ੍ਣਨਾ. ਯਸ੍ਮਾ ਪਨ ਧਮ੍ਮਸੇਨਾਪਤਿ ਧਮ੍ਮਰਾਜੇ ਧਰਮਾਨੇਯੇਵ ਧਮ੍ਮਰਾਜਸ੍ਸ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਨਸਂਵਚ੍ਛਰੇ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਧਮ੍ਮਰਾਜੇ ਧਰਮਾਨੇਯੇਵ ਧਮ੍ਮਭਣ੍ਡਾਗਾਰਿਕੇਨ ਦੇਸਿਤਂ ਇਦਂ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਂ ਤਸ੍ਸੇਵ ਸਮ੍ਮੁਖਾ ਸੁਤ੍ਵਾ ਏਵਂ ਮੇ ਸੁਤਨ੍ਤਿਆਦਿਮਾਹਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਤਤ੍ਥ ਆਯਸ੍ਮਾਤਿ ਪਿਯਵਚਨਂ ਗਰੁਵਚਨਂ ਸਗਾਰਵਸਪ੍ਪਤਿਸ੍ਸਵਚਨਂ, ਆਯੁਮਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਆਨਨ੍ਦੋਤਿ ਤਸ੍ਸ ਥੇਰਸ੍ਸ ਨਾਮਂ. ਸੋ ਹਿ ਜਾਯਮਾਨੋਯੇਵ ਕੁਲੇ ਆਨਨ੍ਦਂ ਭੁਸਂ ਤੁਟ੍ਠਿਂ ਅਕਾਸਿ. ਤਸ੍ਮਾਸ੍ਸ ‘‘ਆਨਨ੍ਦੋ’’ਤਿ ਨਾਮਂ ਕਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਕੋਸਮ੍ਬਿਯਨ੍ਤਿ ਏਵਂਨਾਮਕੇ ਨਗਰੇ. ਤਸ੍ਸ ਹਿ ਨਗਰਸ੍ਸ ਆਰਾਮਪੋਕ੍ਖਰਣੀਆਦੀਸੁ ਤੇਸੁ ਤੇਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਕੋਸਮ੍ਬਰੁਕ੍ਖਾ ਉਸ੍ਸਨ੍ਨਾ ਅਹੇਸੁਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਂ ਕੋਸਮ੍ਬੀਤਿ ਸਙ੍ਖਂ ਅਗਮਾਸਿ. ‘‘ਕੁਸਮ੍ਬਸ੍ਸ ਇਸਿਨੋ ਅਸ੍ਸਮਤੋ ਅਵਿਦੂਰੇ ਮਾਪਿਤਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਏਕੇ.

ਘੋਸਿਤਾਰਾਮੇਤਿ ਘੋਸਿਤਸੇਟ੍ਠਿਨਾ ਕਾਰਿਤੇ ਆਰਾਮੇ. ਕੋਸਮ੍ਬਿਯਞ੍ਹਿ ਤਯੋ ਸੇਟ੍ਠਿਨੋ ਅਹੇਸੁਂ ਘੋਸਿਤਸੇਟ੍ਠਿ ਕੁਕ੍ਕੁਟਸੇਟ੍ਠਿ ਪਾਵਾਰਿਕਸੇਟ੍ਠੀਤਿ. ਤੇ ਤਯੋਪਿ ‘‘ਲੋਕੇ ਬੁਦ੍ਧੋ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ’’ਤਿ ਸੁਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਚਹਿ ਪਞ੍ਚਹਿ ਸਕਟਸਤੇਹਿ ਦਾਨੂਪਕਰਣਾਨਿ ਗਾਹਾਪੇਤ੍ਵਾ ਸਾਵਤ੍ਥਿਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਜੇਤਵਨਸਮੀਪੇ ਖਨ੍ਧਾਵਾਰਂ ਬਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਪਟਿਸਨ੍ਥਾਰਂ ਕਤ੍ਵਾ ਨਿਸਿਨ੍ਨਾ ਸਤ੍ਥੁ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਹਿਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਨਿਮਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਬੁਦ੍ਧਪ੍ਪਮੁਖਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਅਡ੍ਢਮਾਸਮਤ੍ਤਂ ਮਹਾਦਾਨਂ ਦਤ੍ਵਾ ਭਗਵਤੋ ਪਾਦਮੂਲੇ ਨਿਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਸਕਜਨਪਦਗਮਨਤ੍ਥਂ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਯਾਚਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਸੁਞ੍ਞਾਗਾਰੇ ਖੋ ਗਹਪਤਯੋ ਤਥਾਗਤਾ ਅਭਿਰਮਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਭਗਵਤਾ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਦਿਨ੍ਨਾ ਨੋ ਭਗਵਤਾ ਪਟਿਞ੍ਞਾ’’ਤਿ ਞਤ੍ਵਾ ਅਤਿਵਿਯ ਤੁਟ੍ਠਾ ਦਸਬਲਂ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤਾ ਅਨ੍ਤਰਾਮਗ੍ਗੇ ਯੋਜਨੇ ਯੋਜਨੇ ਭਗਵਤੋ ਨਿਵਾਸਤ੍ਥਂ ਵਿਹਾਰਂ ਕਾਰੇਨ੍ਤਾ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬੇਨ ਕੋਸਮ੍ਬਿਂ ਪਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਆਰਾਮੇ ਮਹਨ੍ਤਂ ਧਨਪਰਿਚ੍ਚਾਗਂ ਕਤ੍ਵਾ ਭਗਵਤੋ ਵਿਹਾਰੇ ਕਾਰਾਪਯਿਂਸੁ. ਤਤ੍ਥ ਘੋਸਿਤਸੇਟ੍ਠਿਨਾ ਕਾਰਿਤੋ ਘੋਸਿਤਾਰਾਮੋ ਨਾਮ ਅਹੋਸਿ, ਕੁਕ੍ਕੁਟਸੇਟ੍ਠਿਨਾ ਕਾਰਿਤੋ ਕੁਕ੍ਕੁਟਾਰਾਮੋ ਨਾਮ, ਪਾਵਾਰਿਕਸੇਟ੍ਠਿਨਾ ਅਮ੍ਬਵਨੇ ਕਾਰਿਤੋ ਪਾਵਾਰਿਕਮ੍ਬਵਨਂ ਨਾਮ. ਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਘੋਸਿਤਸੇਟ੍ਠਿਨਾ ਕਾਰਿਤੇ ਆਰਾਮੇ’’ਤਿ.

ਆਵੁਸੋ ਭਿਕ੍ਖਵੋਤਿ ਏਤ੍ਥ ਬੁਦ੍ਧਾ ਭਗਵਨ੍ਤੋ ਸਾਵਕੇ ਆਲਪਨ੍ਤਾ ‘‘ਭਿਕ੍ਖਵੋ’’ਤਿ ਆਲਪਨ੍ਤਿ. ਸਾਵਕਾ ਪਨ ‘‘ਬੁਦ੍ਧੇਹਿ ਸਦਿਸਾ ਮਾ ਹੋਮਾ’’ਤਿ ‘‘ਆਵੁਸੋ’’ਤਿ ਪਠਮਂ ਵਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਛਾ ‘‘ਭਿਕ੍ਖਵੋ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਬੁਦ੍ਧੇਹਿ ਚ ਆਲਪਿਤੇ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੋ ‘‘ਭਦਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ਪਟਿਵਚਨਂ ਦੇਤਿ, ਸਾਵਕੇਹਿ ਆਲਪਿਤੇ ‘‘ਆਵੁਸੋ’’ਤਿ.

ਯੋ ਹਿ ਕੋਚੀਤਿ ਅਨਿਯਮਵਚਨਂ. ਏਤੇਨ ਤਾਦਿਸਾਨਂ ਸਬ੍ਬਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਪਰਿਯਾਦਾਨਂ. ਮਮ ਸਨ੍ਤਿਕੇਤਿ ਮਮ ਸਮੀਪੇ. ਅਰਹਤ੍ਤਪ੍ਪਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਤਨਾ ਅਰਹਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤਂ. ਨਪੁਂਸਕੇ ਭਾਵੇ ਸਿਦ੍ਧਵਚਨਂ. ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵਾ ਪਦਚ੍ਛੇਦੋ, ਅਤ੍ਤਨਾ ਪਤ੍ਤਂ ਅਰਹਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਰਹਤ੍ਤਪ੍ਪਤ੍ਤਂ ਅਤ੍ਤਾਨਨ੍ਤਿ ਵਾ ਪਾਠਸੇਸੋ. ਚਤੂਹਿ ਮਗ੍ਗੇਹੀਤਿ ਉਪਰਿ ਵੁਚ੍ਚਮਾਨੇਹਿ ਚਤੂਹਿ ਪਟਿਪਦਾਮਗ੍ਗੇਹਿ, ਨ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗੇਹਿ. ‘‘ਚਤੂਹਿ ਮਗ੍ਗੇਹੀ’’ਤਿ ਵਿਸੁਞ੍ਚ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਕਸ੍ਸਚਿ ਅਰਹਤੋ ਪਠਮਸ੍ਸ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮੁਦ੍ਧਚ੍ਚਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮੋ ਮਗ੍ਗੋ, ਏਕਸ੍ਸ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਸਮਥਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮੋ, ਏਕਸ੍ਸ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮੋ, ਏਕਸ੍ਸ ਯੁਗਨਦ੍ਧਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮੋਤਿ ਏਵਂ ਚਤ੍ਤਾਰੋਪਿ ਪਟਿਪਦਾ ਮਗ੍ਗਾ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਏਤੇਸਂ ਵਾ ਅਞ੍ਞਤਰੇਨਾਤਿ ਏਤੇਸਂ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਪਟਿਪਦਾਨਂ ਮਗ੍ਗਾਨਂ ਏਕੇਨ ਵਾ, ਪਟਿਪਦਾਮਗ੍ਗੇਨ ਅਰਹਤ੍ਤਪ੍ਪਤ੍ਤਂ ਬ੍ਯਾਕਰੋਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸੁਕ੍ਖਵਿਪਸ੍ਸਕਸ੍ਸ ਹਿ ਅਰਹਤੋ ਧਮ੍ਮੁਦ੍ਧਚ੍ਚਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗਂ ਪਤ੍ਵਾ ਸੇਸਮਗ੍ਗਤ੍ਤਯਮ੍ਪਿ ਸੁਦ੍ਧਵਿਪਸ੍ਸਨਾਹਿਯੇਵ ਪਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਰਹਤ੍ਤਪ੍ਪਤ੍ਤਿ ਧਮ੍ਮੁਦ੍ਧਚ੍ਚਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਮਗ੍ਗਾ ਹੋਤਿ. ਧਮ੍ਮੁਦ੍ਧਚ੍ਚਵਿਗ੍ਗਹਂ ਪਤ੍ਵਾ ਵਾ ਅਪ੍ਪਤ੍ਵਾ ਵਾ ਸਮਥਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਾਦੀਨਂ ਤਿਣ੍ਣਂ ਪਟਿਪਦਾਨਂ ਮਗ੍ਗਾਨਂ ਏਕੇਕਸ੍ਸ ਵਸੇਨ ਪਤ੍ਤਚਤੁਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਅਰਹਤੋ ਅਰਹਤ੍ਤਪ੍ਪਤ੍ਤਿ ਇਤਰਏਕੇਕਮਗ੍ਗਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਾ ਹੋਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਆਹ – ‘‘ਏਤੇਸਂ ਵਾ ਅਞ੍ਞਤਰੇਨਾ’’ਤਿ.

ਸਮਥਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਂ ਵਿਪਸ੍ਸਨਂ ਭਾਵੇਤੀਤਿ ਸਮਥਂ ਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਂ ਪੁਰੇਚਾਰਿਕਂ ਕਤ੍ਵਾ ਵਿਪਸ੍ਸਨਂ ਭਾਵੇਤਿ, ਪਠਮਂ ਸਮਾਧਿਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਛਾ ਵਿਪਸ੍ਸਨਂ ਭਾਵੇਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਮਗ੍ਗੋ ਸਞ੍ਜਾਯਤੀਤਿ ਪਠਮੋ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਮਗ੍ਗੋ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਤਿ. ਸੋ ਤਂ ਮਗ੍ਗਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ ਏਕਚਿਤ੍ਤਕ੍ਖਣਿਕਸ੍ਸ ਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਆਸੇਵਨਾਦੀਨਿ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ, ਦੁਤਿਯਮਗ੍ਗਾਦਯੋ ਪਨ ਉਪ੍ਪਾਦੇਨ੍ਤੋ ਤਮੇਵ ਮਗ੍ਗਂ ‘‘ਆਸੇਵਤਿ ਭਾਵੇਤਿ ਬਹੁਲੀਕਰੋਤੀ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਸਞ੍ਞੋਜਨਾਨਿ ਪਹੀਯਨ੍ਤਿ, ਅਨੁਸਯਾ ਬ੍ਯਨ੍ਤੀਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਯਾਵ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗਾ ਕਮੇਨ ਸਬ੍ਬੇ ਸਞ੍ਞੋਜਨਾ ਪਹੀਯਨ੍ਤਿ, ਅਨੁਸਯਾ ਬ੍ਯਨ੍ਤੀਹੋਨ੍ਤਿ. ਅਨੁਸਯਾ ਬ੍ਯਨ੍ਤੀਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਚ ਪੁਨ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਵਿਗਤਨ੍ਤਾ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਪੁਨ ਚਪਰਨ੍ਤਿ ਪੁਨ ਚ ਅਪਰਂ ਕਾਰਣਂ. ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਂ ਸਮਥਂ ਭਾਵੇਤੀਤਿ ਵਿਪਸ੍ਸਨਂ ਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਂ ਪੁਰੇਚਾਰਿਕਂ ਕਤ੍ਵਾ ਸਮਥਂ ਭਾਵੇਤਿ, ਪਠਮਂ ਵਿਪਸ੍ਸਨਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਛਾ ਸਮਾਧਿਂ ਭਾਵੇਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਯੁਗਨਦ੍ਧਂ ਭਾਵੇਤੀਤਿ ਯੁਗਨਦ੍ਧਂ ਕਤ੍ਵਾ ਭਾਵੇਤਿ. ਏਤ੍ਥ ਤੇਨੇਵ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਂ ਸਮਾਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਤੇਨੇਵ ਸਙ੍ਖਾਰੇ ਸਮ੍ਮਸਿਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕਾ. ਅਯਂ ਪਨ ਯਾਵਤਾ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯੋ ਸਮਾਪਜ੍ਜਤਿ, ਤਾਵਤਾ ਸਙ੍ਖਾਰੇ ਸਮ੍ਮਸਤਿ. ਯਾਵਤਾ ਸਙ੍ਖਾਰੇ ਸਮ੍ਮਸਤਿ, ਤਾਵਤਾ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯੋ ਸਮਾਪਜ੍ਜਤਿ. ਕਥਂ? ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਂ ਸਮਾਪਜ੍ਜਤਿ, ਤਤੋ ਵੁਟ੍ਠਾਯ ਸਙ੍ਖਾਰੇ ਸਮ੍ਮਸਤਿ. ਸਙ੍ਖਾਰੇ ਸਮ੍ਮਸਿਤ੍ਵਾ ਦੁਤਿਯਜ੍ਝਾਨਂ ਸਮਾਪਜ੍ਜਤਿ, ਤਤੋ ਵੁਟ੍ਠਾਯ ਸਙ੍ਖਾਰੇ ਸਮ੍ਮਸਤਿ. ਸਙ੍ਖਾਰੇ ਸਮ੍ਮਸਿਤ੍ਵਾ ਤਤਿਯਜ੍ਝਾਨਂ…ਪੇ… ਨੇਵਸਞ੍ਞਾਨਾਸਞ੍ਞਾਯਤਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿਂ ਸਮਾਪਜ੍ਜਤਿ, ਤਤੋ ਵੁਟ੍ਠਾਯ ਸਙ੍ਖਾਰੇ ਸਮ੍ਮਸਤਿ. ਏਵਂ ਸਮਥਵਿਪਸ੍ਸਨਂ ਯੁਗਨਦ੍ਧਂ ਭਾਵੇਤਿ ਨਾਮ.

ਧਮ੍ਮੁਦ੍ਧਚ੍ਚਵਿਗ੍ਗਹਿਤਂ ਮਾਨਸਂ ਹੋਤੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਮਨ੍ਦਪਞ੍ਞਾਨਂ ਵਿਪਸ੍ਸਕਾਨਂ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸਵਤ੍ਥੁਤ੍ਤਾ ਵਿਪਸ੍ਸਨੁਪਕ੍ਕਿਲੇਸਸਞ੍ਞਿਤੇਸੁ ਓਭਾਸਾਦੀਸੁ ਦਸਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਭਨ੍ਤਤਾਵਸੇਨ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਸਹਗਤਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਵਿਕ੍ਖੇਪਸਙ੍ਖਾਤਂ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਂ ਧਮ੍ਮੁਦ੍ਧਚ੍ਚਂ, ਤੇਨ ਧਮ੍ਮੁਦ੍ਧਚ੍ਚੇਨ ਵਿਗ੍ਗਹਿਤਂ ਵਿਰੂਪਗ੍ਗਹਿਤਂ ਵਿਰੋਧਮਾਪਾਦਿਤਂ ਮਾਨਸਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਧਮ੍ਮੁਦ੍ਧਚ੍ਚਵਿਗ੍ਗਹਿਤਂ ਮਾਨਸਂ ਹੋਤਿ, ਤੇਨ ਵਾ ਧਮ੍ਮੁਦ੍ਧਚ੍ਚੇਨ ਕਾਰਣਭੂਤੇਨ ਤਮ੍ਮੂਲਕਤਣ੍ਹਾਮਾਨਦਿਟ੍ਠੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਵਿਗ੍ਗਹਿਤਂ ਮਾਨਸਂ ਹੋਤਿ. ਧਮ੍ਮੁਦ੍ਧਚ੍ਚਵਿਗ੍ਗਹਿਤਮਾਨਸਨ੍ਤਿ ਵਾ ਪਾਠੋ. ਹੋਤਿ ਸੋ ਆਵੁਸੋ ਸਮਯੋਤਿ ਇਮਿਨਾ ਮਗ੍ਗਾਮਗ੍ਗਵਵਤ੍ਥਾਨੇਨ ਤਂ ਧਮ੍ਮੁਦ੍ਧਚ੍ਚਂ ਪਟਿਬਾਹਿਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਵੀਥਿਂ ਪਟਿਪਨ੍ਨਕਾਲਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਯਂ ਤਂ ਚਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਯਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਤਂ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਵੀਥਿਂ ਓਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਪਵਤ੍ਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ. ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਮੇਵ ਸਨ੍ਤਿਟ੍ਠਤੀਤਿ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਵੀਥਿਂ ਪਚ੍ਚੋਤਰਿਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਗੋਚਰਜ੍ਝਤ੍ਤਸਙ੍ਖਾਤੇ ਆਰਮ੍ਮਣੇ ਸਨ੍ਤਿਟ੍ਠਤਿ ਪਤਿਟ੍ਠਾਤਿ. ਸਨ੍ਨਿਸੀਦਤੀਤਿ ਤਤ੍ਥੇਵ ਪਵਤ੍ਤਿਵਸੇਨ ਸਮ੍ਮਾ ਨਿਸੀਦਤਿ. ਏਕੋਦਿ ਹੋਤੀਤਿ ਏਕਗ੍ਗਂ ਹੋਤਿ. ਸਮਾਧਿਯਤੀਤਿ ਸਮ੍ਮਾ ਆਧਿਯਤਿ ਸੁਟ੍ਠੁ ਠਿਤਂ ਹੋਤੀਤਿ.

ਅਯਂ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਵਣ੍ਣਨਾ.

੧. ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਨਿਦ੍ਦੇਸਵਣ੍ਣਨਾ

੨. ਤਸ੍ਸ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਸ੍ਸ ਨਿਦ੍ਦੇਸਕਥਾਯ ਤਤ੍ਥ ਜਾਤੇ ਧਮ੍ਮੇਤਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਾਧਿਸ੍ਮਿਂ ਜਾਤੇ ਚਿਤ੍ਤਚੇਤਸਿਕੇ ਧਮ੍ਮੇ. ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ ਅਨੁਪਸ੍ਸਨਟ੍ਠੇਨਾਤਿਆਦਿਨਾ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਯ ਭੇਦਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ ਮਗ੍ਗੋਤਿ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਸਙ੍ਖਾਤੋ ਮਗ੍ਗੋ. ਅਟ੍ਠਸੁ ਮਗ੍ਗਙ੍ਗੇਸੁ ਏਕੇਕੋਪਿ ਹਿ ਮਗ੍ਗੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ.ਆਸੇਵਤੀਤਿ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗਵਸੇਨ. ਭਾਵੇਤੀਤਿ ਸਕਦਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗੁਪ੍ਪਾਦਨੇਨ. ਬਹੁਲੀਕਰੋਤੀਤਿ ਅਨਾਗਾਮਿਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗੁਪ੍ਪਾਦਨੇਨ. ਇਮੇਸਂ ਤਿਣ੍ਣਂ ਅਵਤ੍ਥਾਭੇਦੇਪਿ ਸਤਿ ਆਵਜ੍ਜਨਾਦੀਨਂ ਸਾਧਾਰਣਤ੍ਤਾ ਸਦਿਸਮੇਵ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨਂ ਕਤਂ.

੩. ਆਲੋਕਸਞ੍ਞਾਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਨਂ ਅਨ੍ਤਰਾਪੇਯ੍ਯਾਲੇ ਅਵਿਕ੍ਖੇਪਾਦੀਨਿ ਚ ਝਾਨ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਕਸਿਣਾਨੁਸ੍ਸਤਿਅਸੁਭਾ ਚ ਦੀਘਂ ਅਸ੍ਸਾਸਾਦੀਨਿ ਚ ਆਨਨ੍ਤਰਿਕਸਮਾਧਿਞਾਣਨਿਦ੍ਦੇਸੇ (ਪਟਿ. ਮ. ੧.੮੦-੮੧) ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠਤ੍ਤਾ ਸਙ੍ਖਿਤ੍ਤਾਨਿ. ਤਤ੍ਥ ਚ ਅਵਿਕ੍ਖੇਪਵਸੇਨਾਤਿ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗਾਵਿਕ੍ਖੇਪਵਸੇਨ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ. ਅਨਿਚ੍ਚਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਅਸ੍ਸਾਸਵਸੇਨਾਤਿਆਦਿਕੇ ਸੁਦ੍ਧਵਿਪਸ੍ਸਨਾਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਚਤੁਕ੍ਕੇ ਪਨ ਤਰੁਣਵਿਪਸ੍ਸਨਾਕਾਲੇ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਸਮਾਧਿਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਾ ਬਲਵਵਿਪਸ੍ਸਨਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ.

੪. ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਵਾਰੇ ਪਠਮਂ ਅਨਿਚ੍ਚਤੋਤਿਆਦਿਨਾ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਅਨਿਯਮੇਤ੍ਵਾ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾ ਵੁਤ੍ਤਾ, ਪਚ੍ਛਾ ਰੂਪਂ ਅਨਿਚ੍ਚਤੋਤਿਆਦਿਨਾ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਨਿਯਮੇਤ੍ਵਾ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਤਤ੍ਥ ਜਾਤਾਨਨ੍ਤਿ ਤਸ੍ਸਾ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਯ ਜਾਤਾਨਂ ਚਿਤ੍ਤਚੇਤਸਿਕਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ. ਵੋਸਗ੍ਗਾਰਮ੍ਮਣਤਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਵੋਸਗ੍ਗੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ. ਨਿਬ੍ਬਾਨਞ੍ਹਿ ਸਙ੍ਖਤਵੋਸਗ੍ਗਤੋ ਪਰਿਚ੍ਚਾਗਤੋ ‘‘ਵੋਸਗ੍ਗੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਵਿਪਸ੍ਸਨਾ ਚ ਤਂਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਧਮ੍ਮਾ ਚ ਨਿਬ੍ਬਾਨਨਿਨ੍ਨਤਾਯ ਅਜ੍ਝਾਸਯਵਸੇਨ ਨਿਬ੍ਬਾਨੇ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਤ੍ਤਾ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪਤਿਟ੍ਠਾ ਨਿਬ੍ਬਾਨਾਰਮ੍ਮਣਾ. ਪਤਿਟ੍ਠਾਪਿ ਹਿ ਆਲਮ੍ਬੀਯਤੀਤਿ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਨਾਮ ਹੋਤਿ, ਨਿਬ੍ਬਾਨੇ ਪਤਿਟ੍ਠਟ੍ਠੇਨੇਵ ਨਿਬ੍ਬਾਨਾਰਮ੍ਮਣਾ. ਅਞ੍ਞਤ੍ਥ ਪਾਲ਼ਿਯਮ੍ਪਿ ਹਿ ਪਤਿਟ੍ਠਾ ‘‘ਆਰਮ੍ਮਣ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ. ਯਥਾਹ – ‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਆਵੁਸੋ, ਨਲ਼ਾਗਾਰਂ ਵਾ ਤਿਣਾਗਾਰਂ ਵਾ ਸੁਕ੍ਖਂ ਕੋਲ਼ਾਪਂ ਤੇਰੋਵਸ੍ਸਿਕਂ ਪੁਰਤ੍ਥਿਮਾਯ ਚੇਪਿ ਦਿਸਾਯ ਪੁਰਿਸੋ ਆਦਿਤ੍ਤਾਯ ਤਿਣੁਕ੍ਕਾਯ ਉਪਸਙ੍ਕਮੇਯ੍ਯ, ਲਭੇਥ ਅਗ੍ਗਿ ਓਤਾਰਂ, ਲਭੇਥ ਅਗ੍ਗਿ ਆਰਮ੍ਮਣ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੪.੨੪੩). ਤਸ੍ਮਾ ਤਤ੍ਥ ਜਾਤਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਵੋਸਗ੍ਗਾਰਮ੍ਮਣਤਾਯ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪਤਿਟ੍ਠਾਭਾਵੇਨ ਹੇਤੁਭੂਤੇਨ ਉਪ੍ਪਾਦਿਤੋ ਯੋ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਏਕਗ੍ਗਤਾਸਙ੍ਖਾਤੋ ਉਪਚਾਰਪ੍ਪਨਾਭੇਦੋ ਅਵਿਕ੍ਖੇਪੋ, ਸੋ ਸਮਾਧੀਤਿ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਤੋ ਪਚ੍ਛਾ ਉਪ੍ਪਾਦਿਤੋ ਨਿਬ੍ਬੇਧਭਾਗਿਯੋ ਸਮਾਧਿ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠੋ ਹੋਤਿ. ਤਸ੍ਮਾਯੇਵ ਹਿ ਇਤਿ ਪਠਮਂ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾ, ਪਚ੍ਛਾ ਸਮਥੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

੫. ਯੁਗਨਦ੍ਧਨਿਦ੍ਦੇਸੇ ਯਸ੍ਮਾ ਹੇਟ੍ਠਾ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਵਣ੍ਣਨਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤੋ ਯੁਗਨਦ੍ਧਕ੍ਕਮੋ ਪੁਰਿਮਦ੍ਵਯਨਿਦ੍ਦੇਸਨਯੇਨੇਵ ਪਾਕਟੋ, ਮਗ੍ਗਕ੍ਖਣੇ ਯੁਗਨਦ੍ਧਕ੍ਕਮੋ ਪਨ ਨ ਪਾਕਟੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗੇ ਅਨੇਕਨ੍ਤਿਕਂ ਯੁਗਨਦ੍ਧਭਾਵਨਂ ਅਵਤ੍ਵਾ ਮਗ੍ਗਕ੍ਖਣੇ ਏਕਨ੍ਤੇਨ ਲਬ੍ਭਮਾਨਯੁਗਨਦ੍ਧਭਾਵਨਮੇਵ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਸੋਲ਼ਸਹਿ ਆਕਾਰੇਹੀਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਆਰਮ੍ਮਣਟ੍ਠੇਨਾਤਿਆਦੀਸੁ ਸਤ੍ਤਰਸਸੁ ਆਕਾਰੇਸੁ ਅਨ੍ਤੇ ਉਦ੍ਦਿਟ੍ਠਂ ਯੁਗਨਦ੍ਧਂ ਮੂਲਪਦੇਨ ਏਕਟ੍ਠਤ੍ਤਾ ਤਂ ਵਿਪ੍ਪਹਾਯ ਸੇਸਾਨਂ ਵਸੇਨ ‘‘ਸੋਲ਼ਸਹੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਆਰਮ੍ਮਣਟ੍ਠੇਨਾਤਿ ਆਲਮ੍ਬਨਟ੍ਠੇਨ, ਆਰਮ੍ਮਣਵਸੇਨਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਏਵਂ ਸੇਸੇਸੁਪਿ. ਗੋਚਰਟ੍ਠੇਨਾਤਿ ਆਰਮ੍ਮਣਟ੍ਠੇਪਿ ਸਤਿ ਨਿਸ੍ਸਯਿਤਬ੍ਬਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠੇਨ. ਪਹਾਨਟ੍ਠੇਨਾਤਿ ਪਜਹਨਟ੍ਠੇਨ. ਪਰਿਚ੍ਚਾਗਟ੍ਠੇਨਾਤਿ ਪਹਾਨੇਪਿ ਸਤਿ ਪੁਨ ਅਨਾਦਿਯਨੇਨ ਪਰਿਚ੍ਚਾਗਟ੍ਠੇਨ. ਵੁਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠੇਨਾਤਿ ਉਗ੍ਗਮਨਟ੍ਠੇਨ. ਵਿਵਟ੍ਟਨਟ੍ਠੇਨਾਤਿ ਉਗ੍ਗਮਨੇਪਿ ਸਤਿ ਅਪੁਨਰਾਵਟ੍ਟਨੇਨ ਨਿਵਤ੍ਤਨਟ੍ਠੇਨ. ਸਨ੍ਤਟ੍ਠੇਨਾਤਿ ਨਿਬ੍ਬੁਤਟ੍ਠੇਨ. ਪਣੀਤਟ੍ਠੇਨਾਤਿ ਨਿਬ੍ਬੁਤਟ੍ਠੇਪਿ ਸਤਿ ਉਤ੍ਤਮਟ੍ਠੇਨ, ਅਤਪ੍ਪਕਟ੍ਠੇਨ ਵਾ. ਵਿਮੁਤ੍ਤਟ੍ਠੇਨਾਤਿ ਬਨ੍ਧਨਾਪਗਤਟ੍ਠੇਨ. ਅਨਾਸਵਟ੍ਠੇਨਾਤਿ ਬਨ੍ਧਨਮੋਕ੍ਖੇਪਿ ਸਤਿ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪਵਤ੍ਤਮਾਨਾਸਵਵਿਰਹਿਤਟ੍ਠੇਨ. ਤਰਣਟ੍ਠੇਨਾਤਿ ਅਨੋਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਪਿਲਵਨਟ੍ਠੇਨ, ਅਤਿਕ੍ਕਮਨਟ੍ਠੇਨ ਵਾ. ਅਨਿਮਿਤ੍ਤਟ੍ਠੇਨਾਤਿ ਸਙ੍ਖਾਰਨਿਮਿਤ੍ਤਵਿਰਹਿਤਟ੍ਠੇਨ. ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤਟ੍ਠੇਨਾਤਿ ਪਣਿਧਿਵਿਰਹਿਤਟ੍ਠੇਨ. ਸੁਞ੍ਞਤਟ੍ਠੇਨਾਤਿ ਅਭਿਨਿਵੇਸਵਿਰਹਿਤਟ੍ਠੇਨ. ਏਕਰਸਟ੍ਠੇਨਾਤਿ ਏਕਕਿਚ੍ਚਟ੍ਠੇਨ. ਅਨਤਿਵਤ੍ਤਨਟ੍ਠੇਨਾਤਿ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਅਨਤਿਕ੍ਕਮਨਟ੍ਠੇਨ. ਯੁਗਨਦ੍ਧਟ੍ਠੇਨਾਤਿ ਯੁਗਲਕਟ੍ਠੇਨ.

ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਂ ਪਜਹਤੋ, ਅਵਿਜ੍ਜਂ ਪਜਹਤੋਤਿ ਯੋਗਿਨੋ ਤਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸ ਪਟਿਪਕ੍ਖਪ੍ਪਹਾਨਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਨਿਰੋਧੋ ਚੇਤ੍ਥ ਨਿਬ੍ਬਾਨਮੇਵ. ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਨਾਤਿਵਤ੍ਤਨ੍ਤੀਤਿ ਸਮਥੋ ਚੇ ਵਿਪਸ੍ਸਨਂ ਅਤਿਵਤ੍ਤੇਯ੍ਯ, ਲੀਨਪਕ੍ਖਿਕਤ੍ਤਾ ਸਮਥਸ੍ਸ ਚਿਤ੍ਤਂ ਕੋਸਜ੍ਜਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤੇਯ੍ਯ. ਵਿਪਸ੍ਸਨਾ ਚੇ ਸਮਥਂ ਅਤਿਵਤ੍ਤੇਯ੍ਯ, ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਪਕ੍ਖਿਕਤ੍ਤਾ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਯ ਚਿਤ੍ਤਂ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤੇਯ੍ਯ. ਤਸ੍ਮਾ ਸਮਥੋ ਚ ਵਿਪਸ੍ਸਨਂ ਅਨਤਿਵਤ੍ਤਮਾਨੋ ਕੋਸਜ੍ਜਪਾਤਂ ਨ ਕਰੋਤਿ, ਵਿਪਸ੍ਸਨਾ ਸਮਥਂ ਅਨਤਿਵਤ੍ਤਮਾਨਾ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਪਾਤਂ ਨ ਕਰੋਤਿ. ਸਮਥੋ ਸਮਂ ਪਵਤ੍ਤਮਾਨੋ ਵਿਪਸ੍ਸਨਂ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਪਾਤਤੋ ਰਕ੍ਖਤਿ, ਵਿਪਸ੍ਸਨਾ ਸਮਂ ਪਵਤ੍ਤਮਾਨਾ ਸਮਥਂ ਕੋਸਜ੍ਜਪਾਤਤੋ ਰਕ੍ਖਤਿ. ਏਵਮਿਮੇ ਉਭੋ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਅਨਤਿਵਤ੍ਤਨਕਿਚ੍ਚੇਨ ਏਕਕਿਚ੍ਚਾ, ਸਮਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਪਵਤ੍ਤਮਾਨੇਨ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਅਨਤਿਵਤ੍ਤਮਾਨਾ ਅਤ੍ਥਸਿਦ੍ਧਿਕਰਾ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਤੇਸਂ ਮਗ੍ਗਕ੍ਖਣੇ ਯੁਗਨਦ੍ਧਤ੍ਤਂ ਵੁਟ੍ਠਾਨਗਾਮਿਨਿਵਿਪਸ੍ਸਨਾਕ੍ਖਣੇ ਯੁਗਨਦ੍ਧਤ੍ਤਾਯੇਵ ਹੋਤਿ. ਪਹਾਨਪਰਿਚ੍ਚਾਗਵੁਟ੍ਠਾਨਵਿਵਟ੍ਟਨਕਰਣਾਨਂ ਮਗ੍ਗਕਿਚ੍ਚਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਸਕਲਸ੍ਸ ਮਗ੍ਗਕਿਚ੍ਚਸ੍ਸ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਸਹਗਤਕਿਲੇਸਾ ਚ ਖਨ੍ਧਾ ਚ ਅਵਿਜ੍ਜਾਸਹਗਤਕਿਲੇਸਾ ਚ ਖਨ੍ਧਾ ਚ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠਾ. ਸੇਸਾਨਂ ਨ ਤਥਾ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਪਟਿਪਕ੍ਖਧਮ੍ਮਮਤ੍ਤਦਸ੍ਸਨਵਸੇਨ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਾਵਿਜ੍ਜਾ ਏਵ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠਾ. ਵਿਵਟ੍ਟਤੋਤਿ ਨਿਵਤ੍ਤਨ੍ਤਸ੍ਸ.

ਸਮਾਧਿ ਕਾਮਾਸਵਾ ਵਿਮੁਤ੍ਤੋ ਹੋਤੀਤਿ ਸਮਾਧਿਸ੍ਸ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਪਟਿਪਕ੍ਖਤ੍ਤਾ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਰਾਗਵਿਰਾਗਾਤਿ ਰਾਗਸ੍ਸ ਵਿਰਾਗੋ ਸਮਤਿਕ੍ਕਮੋ ਏਤਿਸ੍ਸਾ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਰਾਗਵਿਰਾਗਾ, ‘‘ਰਾਗਵਿਰਾਗਤੋ’’ਤਿ ਨਿਸ੍ਸਕ੍ਕਵਚਨਂ ਵਾ. ਤਥਾ ਅਵਿਜ੍ਜਾਵਿਰਾਗਾ. ਚੇਤੋਵਿਮੁਤ੍ਤੀਤਿ ਮਗ੍ਗਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੋ ਸਮਾਧਿ. ਪਞ੍ਞਾਵਿਮੁਤ੍ਤੀਤਿ ਮਗ੍ਗਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਪਞ੍ਞਾ. ਤਰਤੋਤਿ ਤਰਨ੍ਤਸ੍ਸ. ਸਬ੍ਬਪਣਿਧੀਹੀਤਿ ਰਾਗਦੋਸਮੋਹਪਣਿਧੀਹਿ, ਸਬ੍ਬਪਤ੍ਥਨਾਹਿ ਵਾ. ਏਵਂ ਚੁਦ੍ਦਸ ਆਕਾਰੇ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਏਕਰਸਟ੍ਠਞ੍ਚ ਅਨਤਿਵਤ੍ਤਨਟ੍ਠਞ੍ਚ ਅਵਿਭਜਿਤ੍ਵਾਵ ਇਮੇਹਿ ਸੋਲ਼ਸਹਿ ਆਕਾਰੇਹੀਤਿ ਆਹ. ਕਸ੍ਮਾ? ਤੇਸਂ ਚੁਦ੍ਦਸਨ੍ਨਂ ਆਕਾਰਾਨਂ ਏਕੇਕਸ੍ਸ ਅਵਸਾਨੇ ‘‘ਏਕਰਸਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਯੁਗਨਦ੍ਧਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਨਾਤਿਵਤ੍ਤਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠਤ੍ਤਾ ਤੇ ਦ੍ਵੇਪਿ ਆਕਾਰਾ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠਾਵ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਸੋਲ਼ਸਹੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਯੁਗਨਦ੍ਧਟ੍ਠੋ ਪਨ ਉਦ੍ਦੇਸੇਪਿ ਨ ਭਣਿਤੋਯੇਵਾਤਿ.

੨. ਧਮ੍ਮੁਦ੍ਧਚ੍ਚਵਾਰਨਿਦ੍ਦੇਸਵਣ੍ਣਨਾ

੬. ਧਮ੍ਮੁਦ੍ਧਚ੍ਚਵਾਰੇ ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਓਭਾਸੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਉਦਯਬ੍ਬਯਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਠਿਤਸ੍ਸ ਤੀਹਿ ਅਨੁਪਸ੍ਸਨਾਹਿ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਸਙ੍ਖਾਰੇ ਵਿਪਸ੍ਸਨ੍ਤਸ੍ਸ ਵਿਪਸ੍ਸਨ੍ਤਸ੍ਸ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣੇਸੁ ਪਰਿਪਾਕਗਤੇਸੁ ਤਦਙ੍ਗਵਸੇਨ ਕਿਲੇਸਪ੍ਪਹਾਨੇਨ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ ਵਾ ਦੁਕ੍ਖਤੋ ਵਾ ਅਨਤ੍ਤਤੋ ਵਾ ਮਨਸਿਕਾਰਕ੍ਖਣੇ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਾਨੁਭਾਵੇਨ ਪਕਤਿਯਾਵ ਓਭਾਸੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਪਠਮਂ ਤਾਵ ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ ਓਭਾਸੋ ਕਥਿਤੋ. ਅਕੁਸਲੋ ਵਿਪਸ੍ਸਕੋ ਤਸ੍ਮਿਂ ਓਭਾਸੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ‘‘ਨ ਚ ਵਤ ਮੇ ਇਤੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ਏਵਰੂਪੋ ਓਭਾਸੋ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਪੁਬ੍ਬੋ, ਅਦ੍ਧਾ ਮਗ੍ਗਂ ਪਤ੍ਤੋਮ੍ਹਿ, ਫਲਂ ਪਤ੍ਤੋਮ੍ਹੀ’’ਤਿ ਅਮਗ੍ਗਂਯੇਵ ‘‘ਮਗ੍ਗੋ’’ਤਿ, ਅਫਲਮੇਵ ‘‘ਫਲ’’ਨ੍ਤਿ ਗਣ੍ਹਾਤਿ. ਤਸ੍ਸ ਅਮਗ੍ਗਂ ‘‘ਮਗ੍ਗੋ’’ਤਿ, ਅਫਲਂ ‘‘ਫਲ’’ਨ੍ਤਿ ਗਣ੍ਹਤੋ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਵੀਥਿ ਉਕ੍ਕਨ੍ਤਾ ਹੋਤਿ. ਸੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਵੀਥਿਂ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਵਿਕ੍ਖੇਪਮਾਪਨ੍ਨੋ ਵਾ ਓਭਾਸਮੇਵ ਤਣ੍ਹਾਦਿਟ੍ਠਿਮਞ੍ਞਨਾਹਿ ਮਞ੍ਞਮਾਨੋ ਵਾ ਨਿਸੀਦਤਿ. ਸੋ ਖੋ ਪਨਾਯਂ ਓਭਾਸੋ ਕਸ੍ਸਚਿ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਪਲ੍ਲਙ੍ਕਟ੍ਠਾਨਮਤ੍ਤਮੇਵ ਓਭਾਸੇਨ੍ਤੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਕਸ੍ਸਚਿ ਅਨ੍ਤੋਗਬ੍ਭਂ, ਕਸ੍ਸਚਿ ਬਹਿਗਬ੍ਭਮ੍ਪਿ, ਕਸ੍ਸਚਿ ਸਕਲਵਿਹਾਰਂ, ਗਾਵੁਤਂ ਅਡ੍ਢਯੋਜਨਂ ਯੋਜਨਂ ਦ੍ਵਿਯੋਜਨਂ…ਪੇ… ਕਸ੍ਸਚਿ ਪਥਵਿਤਲਤੋ ਯਾਵ ਅਕਨਿਟ੍ਠਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕਾ ਏਕਾਲੋਕਂ ਕੁਰੁਮਾਨੋ. ਭਗਵਤੋ ਪਨ ਦਸਸਹਸ੍ਸਿਲੋਕਧਾਤੁਂ ਓਭਾਸੇਨ੍ਤੋ ਉਦਪਾਦਿ. ਅਯਞ੍ਹਿ ਓਭਾਸੋ ਚਤੁਰਙ੍ਗਸਮਨ੍ਨਾਗਤੇਪਿ ਅਨ੍ਧਕਾਰੇ ਤਂ ਤਂ ਠਾਨਂ ਓਭਾਸੇਨ੍ਤੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ.

ਓਭਾਸੋ ਧਮ੍ਮੋਤਿ ਓਭਾਸਂ ਆਵਜ੍ਜਤੀਤਿ ਅਯਂ ਓਭਾਸੋ ਮਗ੍ਗਧਮ੍ਮੋ ਫਲਧਮ੍ਮੋਤਿ ਵਾ ਤਂ ਤਂ ਓਭਾਸਂ ਮਨਸਿ ਕਰੋਤਿ. ਤਤੋ ਵਿਕ੍ਖੇਪੋ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਤਤੋ ਓਭਾਸਤੋ ਧਮ੍ਮੋਤਿ ਆਵਜ੍ਜਨਕਰਣਤੋ ਵਾ ਯੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਵਿਕ੍ਖੇਪੋ, ਸੋ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਂ ਨਾਮਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤੇਨ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚੇਨ ਵਿਗ੍ਗਹਿਤਮਾਨਸੋਤਿ ਤੇਨ ਏਵਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨੇਨ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚੇਨ ਵਿਰੋਧਿਤਚਿਤ੍ਤੋ, ਤੇਨ ਵਾ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚੇਨ ਕਾਰਣਭੂਤੇਨ ਤਮ੍ਮੂਲਕਕਿਲੇਸੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਵਿਰੋਧਿਤਚਿਤ੍ਤੋ ਵਿਪਸ੍ਸਕੋ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਵੀਥਿਂ ਓਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਵਿਕ੍ਖੇਪਂ ਵਾ ਤਮ੍ਮੂਲਕਕਿਲੇਸੇਸੁ ਵਾ ਠਿਤਤ੍ਤਾ ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ ਦੁਕ੍ਖਤੋ ਅਨਤ੍ਤਤੋ ਉਪਟ੍ਠਾਨਾਨਿ ਯਥਾਭੂਤਂ ਨਪ੍ਪਜਾਨਾਤਿ. ‘‘ਤੇਨ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਧਮ੍ਮੁਦ੍ਧਚ੍ਚਵਿਗ੍ਗਹਿਤਮਾਨਸੋ’’ਤਿ ਏਵਂ ਇਤਿ-ਸਦ੍ਦੋ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬੋ. ਹੋਤਿ ਸੋ ਸਮਯੋਤਿ ਏਵਂ ਅਸ੍ਸਾਦਵਸੇਨ ਉਪਕ੍ਕਿਲਿਟ੍ਠਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸਾਪਿ ਯੋਗਿਨੋ ਸਚੇ ਉਪਪਰਿਕ੍ਖਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਸੋ ਏਵਂ ਪਜਾਨਾਤਿ – ‘‘ਵਿਪਸ੍ਸਨਾ ਨਾਮ ਸਙ੍ਖਾਰਾਰਮ੍ਮਣਾ, ਮਗ੍ਗਫਲਾਨਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਾਰਮ੍ਮਣਾਨਿ, ਇਮਾਨਿ ਚ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਸਙ੍ਖਾਰਾਰਮ੍ਮਣਾਨਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਨਾਯਮੋਭਾਸੋ ਮਗ੍ਗੋ, ਉਦਯਬ੍ਬਯਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯੇਵ ਨਿਬ੍ਬਾਨਸ੍ਸ ਲੋਕਿਕੋ ਮਗ੍ਗੋ’’ਤਿ ਮਗ੍ਗਾਮਗ੍ਗਂ ਵਵਤ੍ਥਪੇਤ੍ਵਾ ਤਂ ਵਿਕ੍ਖੇਪਂ ਪਰਿਵਜ੍ਜਯਿਤ੍ਵਾ ਉਦਯਬ੍ਬਯਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਠਤ੍ਵਾ ਸਾਧੁਕਂ ਸਙ੍ਖਾਰੇ ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ ਦੁਕ੍ਖਤੋ ਅਨਤ੍ਤਤੋ ਵਿਪਸ੍ਸਤਿ. ਏਵਂ ਉਪਪਰਿਕ੍ਖਨ੍ਤਸ੍ਸ ਸੋ ਸਮਯੋ ਹੋਤਿ. ਏਵਂ ਅਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਪਨ ‘‘ਮਗ੍ਗਫਲਪ੍ਪਤ੍ਤੋਮ੍ਹੀ’’ਤਿ ਅਧਿਮਾਨਿਕੋ ਹੋਤਿ.

ਯਂ ਤਂ ਚਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਯਂ ਤਂ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਚਿਤ੍ਤਂ. ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਮੇਵਾਤਿ ਅਨਿਚ੍ਚਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਯ ਆਰਮ੍ਮਣੇ ਗੋਚਰਜ੍ਝਤ੍ਤੇਯੇਵ. ਞਾਣਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਤਸ੍ਸੇਵ ਯੋਗਾਵਚਰਸ੍ਸ ਰੂਪਾਰੂਪਧਮ੍ਮੇ ਤੁਲਯਨ੍ਤਸ੍ਸ ਤੀਰਯਨ੍ਤਸ੍ਸ ਵਿਸ੍ਸਟ੍ਠਇਨ੍ਦਵਜਿਰਮਿਵ ਅਵਿਹਤਵੇਗਂ ਤਿਖਿਣਂ ਸੂਰਮਤਿਵਿਸਦਂ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ਪੀਤਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਤਸ੍ਸੇਵ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਖੁਦ੍ਦਿਕਾ ਪੀਤਿ, ਖਣਿਕਾ ਪੀਤਿ, ਓਕ੍ਕਨ੍ਤਿਕਾ ਪੀਤਿ, ਉਬ੍ਬੇਗਾ ਪੀਤਿ, ਫਰਣਾ ਪੀਤੀਤਿ ਅਯਂ ਪਞ੍ਚਵਿਧਾ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਪੀਤਿ ਸਕਲਸਰੀਰਂ ਪੂਰਯਮਾਨਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਤਸ੍ਸੇਵ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਕਾਯਚਿਤ੍ਤਾਨਂ ਨੇਵ ਦਰਥੋ, ਨ ਗਾਰਵਤਾ, ਨ ਕਕ੍ਖਲ਼ਤਾ, ਨ ਅਕਮ੍ਮਞ੍ਞਤਾ, ਨ ਗੇਲਞ੍ਞਤਾ, ਨ ਵਙ੍ਕਤਾ ਹੋਤਿ. ਅਥ ਖੋ ਪਨਸ੍ਸ ਕਾਯਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਾਨਿ ਲਹੂਨਿ ਮੁਦੂਨਿ ਕਮ੍ਮਞ੍ਞਾਨਿ ਪਗੁਣਾਨਿ ਸੁਵਿਸਦਾਨਿ ਉਜੁਕਾਨਿਯੇਵ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਸੋ ਇਮੇਹਿ ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਾਦੀਹਿ ਅਨੁਗ੍ਗਹਿਤਕਾਯਚਿਤ੍ਤੋ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਅਮਾਨੁਸਿਂ ਨਾਮ ਰਤਿਂ ਅਨੁਭਵਤਿ. ਯਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ –

‘‘ਸੁਞ੍ਞਾਗਾਰਂ ਪਵਿਟ੍ਠਸ੍ਸ, ਸਨ੍ਤਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ;

ਅਮਾਨੁਸੀ ਰਤੀ ਹੋਤਿ, ਸਮ੍ਮਾ ਧਮ੍ਮਂ ਵਿਪਸ੍ਸਤੋ.

‘‘ਯਤੋ ਯਤੋ ਸਮ੍ਮਸਤਿ, ਖਨ੍ਧਾਨਂ ਉਦਯਬ੍ਬਯਂ;

ਲਭਤੀ ਪੀਤਿਪਾਮੋਜ੍ਜਂ, ਅਮਤਂ ਤਂ ਵਿਜਾਨਤ’’ਨ੍ਤਿ. (ਧ. ਪ. ੩੭੩-੪) –

ਏਵਮਸ੍ਸ ਇਮਂ ਅਮਾਨੁਸਿਂ ਰਤਿਂ ਸਾਧਯਮਾਨਾ ਲਹੁਤਾਦੀਹਿ ਸਹਿਤਾ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਕਾਯਚਿਤ੍ਤਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ਸੁਖਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਤਸ੍ਸੇਵ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਸਕਲਸਰੀਰਂ ਅਭਿਸਨ੍ਦਯਮਾਨਂ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਂ ਸੁਖਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ਅਧਿਮੋਕ੍ਖੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਤਸ੍ਸੇਵ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਚਿਤ੍ਤਚੇਤਸਿਕਾਨਂ ਅਤਿਸਯਪਸਾਦਭੂਤਾ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਸਦ੍ਧਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ਪਗ੍ਗਹੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਤਸ੍ਸੇਵ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਅਸਿਥਿਲਮਨਚ੍ਚਾਰਦ੍ਧਂ ਸੁਪਗ੍ਗਹਿਤਂ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਂ ਵੀਰਿਯਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ਉਪਟ੍ਠਾਨਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਤਸ੍ਸੇਵ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਸੂਪਟ੍ਠਿਤਾ ਸੁਪ੍ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਾ ਨਿਖਾਤਾ ਅਚਲਾ ਪਬ੍ਬਤਰਾਜਸਦਿਸਾ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਸਤਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ਸੋ ਯਂ ਯਂ ਠਾਨਂ ਆਵਜ੍ਜਤਿ ਸਮਨ੍ਨਾਹਰਤਿ ਮਨਸਿ ਕਰੋਤਿ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਤਿ, ਤਂ ਤਂ ਠਾਨਮਸ੍ਸ ਓਕ੍ਕਨ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁਨੋ ਪਰਲੋਕੋ ਵਿਯ ਸਤਿਯਾ ਉਪਟ੍ਠਾਤਿ (ਵਿਸੁਦ੍ਧਿ. ੨.੭੩੪).

ਉਪੇਕ੍ਖਾਤਿ ਵਿਪਸ੍ਸਨੁਪੇਕ੍ਖਾ ਚੇਵ ਆਵਜ੍ਜਨੁਪੇਕ੍ਖਾ ਚ. ਤਸ੍ਮਿਞ੍ਹਿ ਸਮਯੇ ਸਬ੍ਬਸਙ੍ਖਾਰੇਸੁ ਮਜ੍ਝਤ੍ਤਭੂਤਾ ਵਿਪਸ੍ਸਨੁਪੇਕ੍ਖਾਪਿ ਬਲਵਤੀ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਮਨੋਦ੍ਵਾਰੇ ਆਵਜ੍ਜਨੁਪੇਕ੍ਖਾਪਿ. ਸਾ ਹਿਸ੍ਸ ਤਂ ਤਂ ਠਾਨਂ ਆਵਜ੍ਜਨ੍ਤਸ੍ਸ ਵਿਸ੍ਸਟ੍ਠਇਨ੍ਦਵਜਿਰਮਿਵ ਪਤ੍ਤਪੁਟੇ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਤਤ੍ਤਨਾਰਾਚੋ ਵਿਯ ਚ ਸੂਰਾ ਤਿਖਿਣਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਵਹਤਿ. ਏਵਞ੍ਹਿ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਮਗ੍ਗੇ (ਵਿਸੁਦ੍ਧਿ. ੨.੭੩੪) ਵੁਤ੍ਤਂ. ਵਿਪਸ੍ਸਨੁਪੇਕ੍ਖਾਤਿ ਚੇਤ੍ਥ ‘‘ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਤਤ੍ਰਮਜ੍ਝਤ੍ਤੁਪੇਕ੍ਖਾ’’ਤਿ ਆਚਰਿਯਾ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣੇ ਹਿ ਗਯ੍ਹਮਾਨੇ ‘‘ਞਾਣਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਸ੍ਸ ਆਗਤਤ੍ਤਾ ਪੁਨਰੁਤ੍ਤਿਦੋਸੋ ਹੋਤਿ. ਤਤਿਯਜ੍ਝਾਨਵਣ੍ਣਨਾਯਞ੍ਚ ‘‘ਸਙ੍ਖਾਰੁਪੇਕ੍ਖਾਵਿਪਸ੍ਸਨੁਪੇਕ੍ਖਾਨਮ੍ਪਿ ਅਤ੍ਥਤੋ ਏਕੀਭਾਵੋ. ਪਞ੍ਞਾ ਏਵ ਹਿ ਸਾ, ਕਿਚ੍ਚਵਸੇਨ ਦ੍ਵਿਧਾ ਭਿਨ੍ਨਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਸ੍ਮਾ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾਯ ਤਤ੍ਰਮਜ੍ਝਤ੍ਤੁਪੇਕ੍ਖਾਯ ਵੁਚ੍ਚਮਾਨਾਯ ਪੁਨਰੁਤ੍ਤਿਦੋਸੋ ਚ ਨ ਹੋਤਿ, ਤਤਿਯਜ੍ਝਾਨਵਣ੍ਣਨਾਯ ਚ ਸਮੇਤਿ. ਯਸ੍ਮਾ ਚ ਪਞ੍ਚਸੁ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇਸੁ ‘‘ਞਾਣਂ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖੋ ਪਗ੍ਗਹੋ ਉਪਟ੍ਠਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਵੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠਾਨਿ, ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਪਨ ਅਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠਂ ਹੋਤਿ, ਯੁਗਨਦ੍ਧਵਸੇਨਾਪਿ ਚ ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਨਿਦ੍ਦਿਸਿਤਬ੍ਬਮੇਵ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਮਪ੍ਪਵਤ੍ਤੋ ਸਮਾਧਿ ਪੁਨ ਸਮਾਧਾਨੇ ਬ੍ਯਾਪਾਰਪ੍ਪਹਾਨਕਰਣੇਨ ‘‘ਉਪੇਕ੍ਖਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਨਿਕਨ੍ਤਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਏਵਂ ਓਭਾਸਾਦਿਪਟਿਮਣ੍ਡਿਤਾਯ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਯ ਆਲਯਂ ਕੁਰੁਮਾਨਾ ਸੁਖੁਮਾ ਸਨ੍ਤਾਕਾਰਾ ਨਿਕਨ੍ਤਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਯਾ ਕਿਲੇਸੋਤਿ ਪਰਿਗ੍ਗਹੇਤੁਮ੍ਪਿ ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਹੋਤਿ. ਯਥਾ ਚ ਓਭਾਸੇ, ਏਵਂ ਏਤੇਸੁਪਿ ਅਞ੍ਞਤਰਸ੍ਮਿਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਯੋਗਾਵਚਰੋ ‘‘ਨ ਚ ਵਤ ਮੇ ਇਤੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ਏਵਰੂਪਂ ਞਾਣਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਪੁਬ੍ਬਂ, ਏਵਰੂਪਾ ਪੀਤਿ ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿ ਸੁਖਂ ਅਧਿਮੋਕ੍ਖੋ ਪਗ੍ਗਹੋ ਉਪਟ੍ਠਾਨਂ ਉਪੇਕ੍ਖਾ ਨਿਕਨ੍ਤਿ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਪੁਬ੍ਬਾ, ਅਦ੍ਧਾ ਮਗ੍ਗਂ ਪਤ੍ਤੋਮ੍ਹਿ, ਫਲਂ ਪਤ੍ਤੋਮ੍ਹੀ’’ਤਿ ਅਮਗ੍ਗਮੇਵ ‘‘ਮਗ੍ਗੋ’’ਤਿ, ਅਫਲਮੇਵ ‘‘ਫਲ’’ਨ੍ਤਿ ਗਣ੍ਹਾਤਿ. ਤਸ੍ਸ ਅਮਗ੍ਗਂ ‘‘ਮਗ੍ਗੋ’’ਤਿ, ਅਫਲਞ੍ਚ ‘‘ਫਲ’’ਨ੍ਤਿ ਗਣ੍ਹਤੋ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਵੀਥਿ ਉਕ੍ਕਨ੍ਤਾ ਹੋਤਿ. ਸੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਮੂਲਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਨਿਕਨ੍ਤਿਮੇਵ ਅਸ੍ਸਾਦੇਨ੍ਤੋ ਨਿਸੀਦਤਿ. ਏਤ੍ਥ ਚ ਓਭਾਸਾਦਯੋ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸਵਤ੍ਥੁਤਾਯ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾ, ਨ ਅਕੁਸਲਤ੍ਤਾ. ਨਿਕਨ੍ਤਿ ਪਨ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸੋ ਚੇਵ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸਵਤ੍ਥੁ ਚ. ਵਤ੍ਥੁਵਸੇਨੇਵ ਚੇਤੇ ਦਸ, ਗਾਹਵਸੇਨ ਪਨ ਸਮਤਿਂਸ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਕਥਂ? ‘‘ਮਮ ਓਭਾਸੋ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ’’ਤਿ ਗਣ੍ਹਤੋ ਹਿ ਦਿਟ੍ਠਿਗ੍ਗਾਹੋ ਹੋਤਿ, ‘‘ਮਨਾਪੋ ਵਤ ਓਭਾਸੋ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ’’ਤਿ ਗਣ੍ਹਤੋ ਮਾਨਗ੍ਗਾਹੋ, ਓਭਾਸਂ ਅਸ੍ਸਾਦਯਤੋ ਤਣ੍ਹਾਗ੍ਗਾਹੋ. ਇਤਿ ਓਭਾਸੇ ਦਿਟ੍ਠਿਮਾਨਤਣ੍ਹਾਵਸੇਨ ਤਯੋ ਗਾਹਾ. ਤਥਾ ਸੇਸੇਸੁਪੀਤਿ ਏਵਂ ਗਾਹਵਸੇਨ ਸਮਤਿਂਸ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸਾ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਦੁਕ੍ਖਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋ, ਅਨਤ੍ਤਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋਤਿ ਵਾਰੇਸੁਪਿ ਇਮਿਨਾਵ ਨਯੇਨ ਅਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਏਕੇਕਅਨੁਪਸ੍ਸਨਾਵਸੇਨ ਹੇਤ੍ਥ ਏਕੇਕਸ੍ਸ ਵਿਪਸ੍ਸਨੁਪਕ੍ਕਿਲੇਸੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ, ਨ ਏਕਸ੍ਸੇਵ.

ਤੀਸੁ ਅਨੁਪਸ੍ਸਨਾਸੁ. ਏਵਂ ਅਭੇਦਤੋ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਵਸੇਨ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸੇ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਭੇਦਵਸੇਨ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਰੂਪਂ ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ ਮਨਸਿਕਰੋਤੋਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਜਰਾਮਰਣਂ ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ ਉਪਟ੍ਠਾਨਨ੍ਤਿ ਜਰਾਮਰਣਸ੍ਸ ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ ਉਪਟ੍ਠਾਨਂ.

੭. ਯਸ੍ਮਾ ਪੁਬ੍ਬੇ ਵੁਤ੍ਤਾਨਂ ਸਮਤਿਂਸਾਯ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸਾਨਂ ਵਸੇਨ ਅਕੁਸਲੋ ਅਬ੍ਯਤ੍ਤੋ ਯੋਗਾਵਚਰੋ ਓਭਾਸਾਦੀਸੁ ਵਿਕਮ੍ਪਤਿ, ਓਭਾਸਾਦੀਸੁ ਏਕੇਕਂ ‘‘ਏਤਂ ਮਮ, ਏਸੋਹਮਸ੍ਮਿ, ਏਸੋ ਮੇ ਅਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਮਤ੍ਥਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਓਭਾਸੇ ਚੇਵ ਞਾਣੇ ਚਾਤਿਆਦਿਗਾਥਾਦ੍ਵਯਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਵਿਕਮ੍ਪਤੀਤਿ ਓਭਾਸਾਦਿਕੇ ਆਰਮ੍ਮਣੇ ਨਾਨਾਕਿਲੇਸਵਸੇਨ ਵਿਵਿਧਾ ਕਮ੍ਪਤਿ ਵੇਧਤਿ. ਯੇਹਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਵੇਧਤੀਤਿ ਯੇਹਿ ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਸੁਖੇਹਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਨਾਨਾਕਿਲੇਸਵਸੇਨ ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰੇਨ ਵੇਧਤਿ ਕਮ੍ਪਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਯਾ ਸੁਖੇ ਚੇਵ ਯੋਗਾਵਚਰੋ ਵਿਕਮ੍ਪਤੀਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਉਪੇਕ੍ਖਾਵਜ੍ਜਨਾਯ ਚੇਵਾਤਿ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਙ੍ਖਾਤਾਯ ਆਵਜ੍ਜਨਾਯ ਚੇਵ ਵਿਕਮ੍ਪਤਿ, ਆਵਜ੍ਜਨੁਪੇਕ੍ਖਾਯ ਚੇਵ ਵਿਕਮ੍ਪਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਮਗ੍ਗੇ (ਵਿਸੁਦ੍ਧਿ. ੨.੭੩੬) ਪਨ ‘‘ਉਪੇਕ੍ਖਾਵਜ੍ਜਨਾਯਞ੍ਚਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਉਪੇਕ੍ਖਾਯ ਚਾਤਿ ਹੇਟ੍ਠਾ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰਾਯ ਉਪੇਕ੍ਖਾਯ ਚ ਵਿਕਮ੍ਪਤਿ, ਨਿਕਨ੍ਤਿਯਾ ਚ ਵਿਕਮ੍ਪਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਏਤ੍ਥ ਚ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਉਪੇਕ੍ਖਾਨਂ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠਤ੍ਤਾ ਹੇਟ੍ਠਾ ‘‘ਉਪੇਕ੍ਖਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਟ੍ਠਾਨੇ ਚ ਉਭਯਥਾ ਅਤ੍ਥੋ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਅਨਿਚ੍ਚਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਦੀਸੁ ਚ ਏਕੇਕਿਸ੍ਸਾਯੇਵ ਆਵਜ੍ਜਨੁਪੇਕ੍ਖਾਯ ਸਬ੍ਭਾਵਤੋ ਏਕੇਕਾਯੇਵ ਅਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਅਨਿਚ੍ਚਂ ਅਨਿਚ੍ਚਂ, ਦੁਕ੍ਖਂ ਦੁਕ੍ਖਂ, ਅਨਤ੍ਤਾ ਅਨਤ੍ਤਾਤਿ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਭਾਵੀਯਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਯਸ੍ਮਾ ਪਨ ਕੁਸਲੋ ਪਣ੍ਡਿਤੋ ਬ੍ਯਤ੍ਤੋ ਬੁਦ੍ਧਿਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਯੋਗਾਵਚਰੋ ਓਭਾਸਾਦੀਸੁ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇਸੁ ‘‘ਅਯਂ ਖੋ ਮੇ ਓਭਾਸੋ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ, ਸੋ ਖੋ ਪਨਾਯਂ ਅਨਿਚ੍ਚੋ ਸਙ੍ਖਤੋ ਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨੋ ਖਯਧਮ੍ਮੋ ਵਯਧਮ੍ਮੋ ਵਿਰਾਗਧਮ੍ਮੋ ਨਿਰੋਧਧਮ੍ਮੋ’’ਤਿ ਇਤਿ ਵਾ ਨਂ ਪਞ੍ਞਾਯ ਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਦਤਿ ਉਪਪਰਿਕ੍ਖਤਿ. ਅਥ ਵਾ ਪਨਸ੍ਸ ਏਵਂ ਹੋਤਿ – ਸਚੇ ਓਭਾਸੋ ਅਤ੍ਤਾ ਭਵੇਯ੍ਯ, ‘‘ਅਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਗਹੇਤੁਂ ਵਟ੍ਟੇਯ੍ਯ. ਅਨਤ੍ਤਾਵ ਪਨਾਯਂ ‘‘ਅਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਗਹਿਤੋ. ਤਸ੍ਮਾਯਂ ਅਵਸਵਤ੍ਤਨਟ੍ਠੇਨ ਅਨਤ੍ਤਾਤਿ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਦਿਟ੍ਠਿਂ ਉਗ੍ਘਾਟੇਤਿ. ਸਚੇ ਓਭਾਸੋ ਨਿਚ੍ਚੋ ਭਵੇਯ੍ਯ, ‘‘ਨਿਚ੍ਚੋ’’ਤਿ ਗਹੇਤੁਂ ਵਟ੍ਟੇਯ੍ਯ. ਅਨਿਚ੍ਚੋਵ ਪਨਾਯਂ ‘‘ਨਿਚ੍ਚੋ’’ਤਿ ਗਹਿਤੋ. ਤਸ੍ਮਾਯਂ ਹੁਤ੍ਵਾ ਅਭਾਵਟ੍ਠੇਨ ਅਨਿਚ੍ਚੋਤਿ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਮਾਨਂ ਸਮੁਗ੍ਘਾਟੇਤਿ. ਸਚੇ ਓਭਾਸੋ ਸੁਖੋ ਭਵੇਯ੍ਯ, ‘‘ਸੁਖੋ’’ਤਿ ਗਹੇਤੁਂ ਵਟ੍ਟੇਯ੍ਯ. ਦੁਕ੍ਖੋਵ ਪਨਾਯਂ ‘‘ਸੁਖੋ’’ਤਿ ਗਹਿਤੋ. ਤਸ੍ਮਾਯਂ ਉਪ੍ਪਾਦਵਯਪਟਿਪੀਲ਼ਨਟ੍ਠੇਨ ਦੁਕ੍ਖੋਤਿ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਨਿਕਨ੍ਤਿਂ ਪਰਿਯਾਦਿਯਤਿ. ਯਥਾ ਚ ਓਭਾਸੇ, ਏਵਂ ਸੇਸੇਸੁਪਿ.

ਏਵਂ ਉਪਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਓਭਾਸਂ ‘‘ਨੇਤਂ ਮਮ, ਨੇਸੋਹਮਸ੍ਮਿ, ਨ ਮੇਸੋ ਅਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ. ਞਾਣਂ…ਪੇ… ਨਿਕਨ੍ਤਿਂ ‘‘ਨੇਤਂ ਮਮ, ਨੇਸੋਹਮਸ੍ਮਿ, ਨ ਮੇਸੋ ਅਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ. ਏਵਂ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਓਭਾਸਾਦੀਸੁ ਨ ਕਮ੍ਪਤਿ ਨ ਵੇਧਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਤਮਤ੍ਥਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਇਮਾਨਿ ਦਸ ਠਾਨਾਨੀਤਿ ਗਾਥਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਦਸ ਠਾਨਾਨੀਤਿ ਓਭਾਸਾਦੀਨਿ. ਪਞ੍ਞਾ ਯਸ੍ਸ ਪਰਿਚ੍ਚਿਤਾਤਿ ਯਸ੍ਸ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸਵਿਮੁਤ੍ਤਾਯ ਪਞ੍ਞਾਯ ਪਰਿਚਿਤਾਨਿ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਫੁਟ੍ਠਾਨਿ ਪਰਿਭਾਵਿਤਾਨਿ. ਧਮ੍ਮੁਦ੍ਧਚ੍ਚਕੁਸਲੋ ਹੋਤੀਤਿ ਸੋ ਪਞ੍ਞਾਯ ਪਰਿਚਿਤਦਸਟ੍ਠਾਨੋ ਯੋਗਾਵਚਰੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮੁਦ੍ਧਚ੍ਚਸ੍ਸ ਯਥਾਸਭਾਵਪਟਿਵੇਧੇਨ ਛੇਕੋ ਹੋਤਿ. ਨ ਚ ਸਮ੍ਮੋਹ ਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਧਮ੍ਮੁਦ੍ਧਚ੍ਚਕੁਸਲਤ੍ਤਾਯੇਵ ਤਣ੍ਹਾਮਾਨਦਿਟ੍ਠੁਗ੍ਘਾਟਵਸੇਨ ਸਮ੍ਮੋਹਞ੍ਚ ਨ ਗਚ੍ਛਤਿ.

ਇਦਾਨਿ ਪੁਬ੍ਬੇ ਵੁਤ੍ਤਮੇਵ ਵਿਧਿਂ ਅਪਰੇਨ ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਵਿਭਾਵੇਤ੍ਵਾ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਵਿਕ੍ਖਿਪਤਿ ਚੇਵ ਕਿਲਿਸ੍ਸਤਿ ਚਾਤਿਆਦਿਗਾਥਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਮਨ੍ਦਪਞ੍ਞੋ ਯੋਗਾਵਚਰੋ ਓਭਾਸਾਦੀਸੁ ਵਿਕ੍ਖੇਪਞ੍ਚ ਅਵਸੇਸਕਿਲੇਸੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਞ੍ਚ ਪਾਪੁਣਾਤਿ. ਮਜ੍ਝਿਮਪਞ੍ਞੋ ਵਿਕ੍ਖੇਪਮੇਵ ਪਾਪੁਣਾਤਿ, ਨਾਵਸੇਸਕਿਲੇਸੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਂ, ਸੋ ਅਧਿਮਾਨਿਕੋ ਹੋਤਿ. ਤਿਕ੍ਖਪਞ੍ਞੋ ਵਿਕ੍ਖੇਪਂ ਪਾਪੁਣਿਤ੍ਵਾਪਿ ਤਂ ਅਧਿਮਾਨਂ ਪਹਾਯ ਵਿਪਸ੍ਸਨਂ ਆਰਭਤਿ. ਅਤਿਤਿਕ੍ਖਪਞ੍ਞੋ ਨ ਵਿਕ੍ਖੇਪਂ ਪਾਪੁਣਾਤਿ, ਨ ਚਾਵਸੇਸਕਿਲੇਸੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਂ. ਵਿਕ੍ਖਿਪ੍ਪਤਿ ਚੇਵਾਤਿ ਤੇਸੁ ਮਨ੍ਦਪਞ੍ਞੋ ਧਮ੍ਮੁਦ੍ਧਚ੍ਚਸਙ੍ਖਾਤਂ ਵਿਕ੍ਖੇਪਞ੍ਚੇਵ ਪਾਪੁਣੀਯਤਿ. ਕਿਲਿਸ੍ਸਤਿ ਚਾਤਿ ਤਣ੍ਹਾਮਾਨਦਿਟ੍ਠਿਕਿਲੇਸੇਹਿ ਕਿਲੇਸੀਯਤਿ ਚ, ਉਪਤਾਪੀਯਤਿ ਵਿਬਾਧੀਯਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਚਵਤਿ ਚਿਤ੍ਤਭਾਵਨਾਤਿ ਤਸ੍ਸ ਮਨ੍ਦਪਞ੍ਞਸ੍ਸ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਚਿਤ੍ਤਭਾਵਨਾ ਕਿਲੇਸੇਸੁਯੇਵ ਠਾਨਤੋ ਪਟਿਪਕ੍ਖਾਵਿਹਤਤ੍ਤਾ ਚਵਤਿ, ਪਰਿਪਤਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਵਿਕ੍ਖਿਪਤਿ ਨ ਕਿਲਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਮਜ੍ਝਿਮਪਞ੍ਞੋ ਵਿਕ੍ਖੇਪੇਨ ਵਿਕ੍ਖਿਪਤਿ, ਕਿਲੇਸੇਹਿ ਨ ਕਿਲਿਸ੍ਸਤਿ. ਭਾਵਨਾ ਪਰਿਹਾਯਤੀਤਿ ਤਸ੍ਸ ਮਜ੍ਝਿਮਪਞ੍ਞਸ੍ਸ ਅਧਿਮਾਨਿਕਤ੍ਤਾ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਰਮ੍ਭਾਭਾਵੇਨ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾ ਪਰਿਹਾਯਤਿ, ਨਪ੍ਪਵਤ੍ਤਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਵਿਕ੍ਖਿਪਤਿ ਨ ਕਿਲਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਤਿਕ੍ਖਪਞ੍ਞੋਪਿ ਵਿਕ੍ਖੇਪੇਨ ਵਿਕ੍ਖਿਪਤਿ, ਕਿਲੇਸੇਹਿ ਨ ਕਿਲਿਸ੍ਸਤਿ. ਭਾਵਨਾ ਨ ਪਰਿਹਾਯਤੀਤਿ ਤਸ੍ਸ ਤਿਕ੍ਖਪਞ੍ਞਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤੇਪਿ ਵਿਕ੍ਖੇਪੇ ਤਂ ਅਧਿਮਾਨਵਿਕ੍ਖੇਪਂ ਪਹਾਯ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਰਮ੍ਭਸਬ੍ਭਾਵੇਨ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਭਾਵਨਾ ਨ ਪਰਿਹਾਯਤਿ, ਪਵਤ੍ਤਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਨ ਚ ਵਿਕ੍ਖਿਪਤੇ ਚਿਤ੍ਤਂ ਨ ਕਿਲਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਅਤਿਤਿਕ੍ਖਪਞ੍ਞਸ੍ਸ ਚਿਤ੍ਤਂ ਨ ਵਿਕ੍ਖੇਪੇਨ ਵਿਕ੍ਖਿਪਤਿ, ਨ ਚ ਕਿਲੇਸੇਹਿ ਕਿਲਿਸ੍ਸਤਿ. ਨ ਚਵਤਿ ਚਿਤ੍ਤਭਾਵਨਾਤਿ ਤਸ੍ਸ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਚਿਤ੍ਤਭਾਵਨਾ ਨ ਚਵਤਿ, ਵਿਕ੍ਖੇਪਕਿਲੇਸਾਭਾਵੇਨ ਯਥਾਠਾਨੇ ਤਿਟ੍ਠਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਇਮੇਹਿ ਚਤੂਹਿ ਠਾਨੇਹੀਤਿਆਦੀਸੁ ਇਦਾਨਿ ਵੁਤ੍ਤੇਹਿ ਇਮੇਹਿ ਚਤੂਹਿ ਠਾਨੇਹਿ ਹੇਤੁਭੂਤੇਹਿ, ਕਰਣਭੂਤੇਹਿ ਵਾ ਓਭਾਸਾਦਿਕੇ ਦਸ ਠਾਨੇ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸਙ੍ਖੇਪੇਨ ਚ ਵਿਕ੍ਖੇਪੇਨ ਚ ਵਿਗ੍ਗਹਿਤਂ ਮਾਨਸਂ ਵਿਕ੍ਖੇਪਕਿਲੇਸੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਵਿਰਹਿਤੋ ਚਤੁਤ੍ਥੋ ਕੁਸਲੋ ਮਹਾਪਞ੍ਞੋ ਯੋਗਾਵਚਰੋ ਮਨ੍ਦਪਞ੍ਞਾਦੀਨਂ ਤਿਣ੍ਣਂ ਯੋਗਾਵਚਰਾਨਂ ਮਾਨਸਂ ਏਵਞ੍ਚ ਏਵਞ੍ਚ ਹੋਤੀਤਿ ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰਤੋ ਜਾਨਾਤੀਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧਤੋ ਅਤ੍ਥਵਣ੍ਣਨਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਸਙ੍ਖੇਪੋਤਿ ਚੇਤ੍ਥ ਵਿਕ੍ਖੇਪਸ੍ਸ ਚੇਵ ਕਿਲੇਸਾਨਞ੍ਚ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਵਸੇਨ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਲੀਨਭਾਵੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਵਿਕ੍ਖੇਪੋਤਿ ‘‘ਵਿਕ੍ਖਿਪਤਿ ਨ ਕਿਲਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਦ੍ਵੀਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਵੁਤ੍ਤਵਿਕ੍ਖੇਪਵਸੇਨ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਉਦ੍ਧਤਭਾਵੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋਤਿ.

ਯੁਗਨਦ੍ਧਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੨. ਸਚ੍ਚਕਥਾ

ਸਚ੍ਚਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੮. ਇਦਾਨਿ ਯੁਗਨਦ੍ਧਗੁਣਸ੍ਸ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਵਸੇਨ ਸਚ੍ਚਟ੍ਠਂ ਸਚ੍ਚਪਟਿਵੇਧਵਿਸੇਸਂ ਸਚ੍ਚਲਕ੍ਖਣਾਦਿਵਿਧਾਨਞ੍ਚ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੇਨ ਕਥਿਤਾਯ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਾਯ ਸਚ੍ਚਕਥਾਯ ਅਪੁਬ੍ਬਤ੍ਥਾਨੁਵਣ੍ਣਨਾ. ਤਤ੍ਥ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤੇ ਤਾਵ ਤਥਾਨੀਤਿ ਯਥਾਸਭਾਵਵਸੇਨ ਤਚ੍ਛਾਨਿ. ਯਥਾਸਭਾਵਭੂਤਾਨੇਵ ਹਿ ਧਮ੍ਮਜਾਤਾਨਿ ਸਚ੍ਚਟ੍ਠੇਨ ਸਚ੍ਚਾਨਿ. ਸਚ੍ਚਟ੍ਠੋ ਪਠਮਞਾਣਨਿਦ੍ਦੇਸਵਣ੍ਣਨਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਅਵਿਤਥਾਨੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਸਭਾਵੇ ਵਿਪਰਿਯਾਯਵਿਰਹਿਤਾਨਿ. ਨ ਹਿ ਸਚ੍ਚਾਨਿ ਅਸਚ੍ਚਾਨਿ ਨਾਮ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਅਨਞ੍ਞਥਾਨੀਤਿ ਅਞ੍ਞਸਭਾਵਵਿਰਹਿਤਾਨਿ. ਨ ਹਿ ਅਸਚ੍ਚਾਨਿ ਸਚ੍ਚਾਨਿ ਨਾਮ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਇਦਂ ਦੁਕ੍ਖਨ੍ਤਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਥਮੇਤਨ੍ਤਿ ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਇਦਂ ਦੁਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ਯਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਏਤਂ ਯਥਾਸਭਾਵਤ੍ਤਾ ਤਥਂ. ਦੁਕ੍ਖਮੇਵ ਹਿ ਦੁਕ੍ਖਂ. ਵੁਤ੍ਤਸਭਾਵੇ ਵਿਪਰਿਯਾਯਾਭਾਵਤੋ ਅਵਿਤਥਂ. ਨ ਹਿ ਦੁਕ੍ਖਂ ਅਦੁਕ੍ਖਂ ਨਾਮ ਹੋਤਿ. ਅਞ੍ਞਸਭਾਵਵਿਰਹਿਤਤ੍ਤਾ ਅਨਞ੍ਞਥਂ. ਨ ਹਿ ਦੁਕ੍ਖਂ ਸਮੁਦਯਾਦਿਸਭਾਵਂ ਹੋਤਿ. ਸਮੁਦਯਾਦੀਸੁਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ.

੧. ਪਠਮਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਨਿਦ੍ਦੇਸਵਣ੍ਣਨਾ

ਤਥਟ੍ਠੇਨਾਤਿ ਯਥਾਸਭਾਵਟ੍ਠੇਨ. ਪੀਲ਼ਨਟ੍ਠਾਦਯੋ ਞਾਣਕਥਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਥਾਯੇਵ.

੯. ਏਕਪ੍ਪਟਿਵੇਧਾਨੀਤਿ ਏਕੇਨ ਮਗ੍ਗਞਾਣੇਨ ਪਟਿਵੇਧੋ, ਏਕਤੋ ਵਾ ਪਟਿਵੇਧੋ ਏਤੇਸਨ੍ਤਿ ਏਕਪ੍ਪਟਿਵੇਧਾਨਿ. ਅਨਤ੍ਤਟ੍ਠੇਨਾਤਿ ਚਤੁਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਸਚ੍ਚਾਨਂ ਅਤ੍ਤਵਿਰਹਿਤਤ੍ਤਾ ਅਨਤ੍ਤਟ੍ਠੇਨ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਮਗ੍ਗੇ (ਵਿਸੁਦ੍ਧਿ. ੨.੫੬੭) – ਪਰਮਤ੍ਥਤੋ ਹਿ ਸਬ੍ਬਾਨੇਵ ਸਚ੍ਚਾਨਿ ਵੇਦਕਕਾਰਕਨਿਬ੍ਬੁਤਗਮਕਾਭਾਵਤੋ ਸੁਞ੍ਞਾਨੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾਨਿ. ਤੇਨੇਤਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ –

‘‘ਦੁਕ੍ਖਮੇਵ ਹਿ, ਨ ਕੋਚਿ ਦੁਕ੍ਖਿਤੋ, ਕਾਰਕੋ ਨ, ਕਿਰਿਯਾਵ ਵਿਜ੍ਜਤਿ;

ਅਤ੍ਥਿ ਨਿਬ੍ਬੁਤਿ, ਨ ਨਿਬ੍ਬੁਤੋ ਪੁਮਾ, ਮਗ੍ਗਮਤ੍ਥਿ, ਗਮਕੋ ਨ ਵਿਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ. (ਵਿਸੁਦ੍ਧਿ. ੨.੫੬੭);

ਅਥ ਵਾ –

‘‘ਧੁਵਸੁਭਸੁਖਤ੍ਤਸੁਞ੍ਞਂ, ਪੁਰਿਮਦ੍ਵਯਮਤ੍ਤਸੁਞ੍ਞਮਮਤਪਦਂ;

ਧੁਵਸੁਖਅਤ੍ਤਵਿਰਹਿਤੋ, ਮਗ੍ਗੋ ਇਤਿ ਸੁਞ੍ਞਤਾ ਤੇਸੂ’’ਤਿ. (ਵਿਸੁਦ੍ਧਿ. ੨.੫੬੭);

ਸਚ੍ਚਟ੍ਠੇਨਾਤਿ ਅਵਿਸਂਵਾਦਕਟ੍ਠੇਨ. ਪਟਿਵੇਧਟ੍ਠੇਨਾਤਿ ਮਗ੍ਗਕ੍ਖਣੇ ਪਟਿਵਿਜ੍ਝਿਤਬ੍ਬਟ੍ਠੇਨ. ਏਕਸਙ੍ਗਹਿਤਾਨੀਤਿ ਤਥਟ੍ਠਾਦਿਨਾ ਏਕੇਕੇਨੇਵ ਅਤ੍ਥੇਨ ਸਙ੍ਗਹਿਤਾਨਿ, ਏਕਗਣਨਂ ਗਤਾਨੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਯਂ ਏਕਸਙ੍ਗਹਿਤਂ, ਤਂ ਏਕਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਯਸ੍ਮਾ ਏਕੇਨ ਸਙ੍ਗਹਿਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਏਕਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸਚ੍ਚਾਨਂ ਬਹੁਤ੍ਤੇਪਿ ਏਕਤ੍ਤਮਪੇਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਏਕਵਚਨਂ ਕਤਂ. ਏਕਤ੍ਤਂ ਏਕੇਨ ਞਾਣੇਨ ਪਟਿਵਿਜ੍ਝਤੀਤਿ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗੇ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਸਚ੍ਚਾਨਂ ਨਾਨਤ੍ਤੇਕਤ੍ਤਂ ਸ੍ਵਾਵਤ੍ਥਿਤਂ ਵਵਤ੍ਥਪੇਤ੍ਵਾ ਠਿਤੋ ਮਗ੍ਗਕ੍ਖਣੇ ਏਕੇਨ ਮਗ੍ਗਞਾਣੇਨ ਤਥਟ੍ਠਾਦਿਤਂਤਂਏਕਤ੍ਤਂ ਪਟਿਵਿਜ੍ਝਤਿ. ਕਥਂ? ਨਿਰੋਧਸਚ੍ਚਸ੍ਸ ਤਥਟ੍ਠਾਦਿਕੇ ਏਕਤ੍ਤੇ ਪਟਿਵਿਦ੍ਧੇ ਸੇਸਸਚ੍ਚਾਨਮ੍ਪਿ ਤਥਟ੍ਠਾਦਿਕਂ ਏਕਤ੍ਤਂ ਪਟਿਵਿਦ੍ਧਮੇਵ ਹੋਤਿ. ਯਥਾ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗੇ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਖਨ੍ਧਾਨਂ ਨਾਨਤ੍ਤੇਕਤ੍ਤਂ ਸ੍ਵਾਵਤ੍ਥਿਤਂ ਵਵਤ੍ਥਪੇਤ੍ਵਾ ਠਿਤਸ੍ਸ ਮਗ੍ਗਵੁਟ੍ਠਾਨਕਾਲੇ ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ ਵਾ ਦੁਕ੍ਖਤੋ ਵਾ ਅਨਤ੍ਤਤੋ ਵਾ ਵੁਟ੍ਠਹਨ੍ਤਸ੍ਸ ਏਕਸ੍ਮਿਮ੍ਪਿ ਖਨ੍ਧੇ ਅਨਿਚ੍ਚਾਦਿਤੋ ਦਿਟ੍ਠੇ ਸੇਸਖਨ੍ਧਾਪਿ ਅਨਿਚ੍ਚਾਦਿਤੋ ਦਿਟ੍ਠਾਵ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਏਵਮਿਦਨ੍ਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਟ੍ਠੋ ਤਥਟ੍ਠੋਤਿ ਦੁਕ੍ਖਸਚ੍ਚਸ੍ਸ ਪੀਲ਼ਨਟ੍ਠਾਦਿਕੋ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧੋ ਅਤ੍ਥੋ ਸਭਾਵਟ੍ਠੇਨ ਤਥਟ੍ਠੋ. ਸੇਸਸਚ੍ਚੇਸੁਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ. ਸੋਯੇਵ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧੋ ਅਤ੍ਥੋ ਅਤ੍ਤਾਭਾਵਤੋ ਅਨਤ੍ਤਟ੍ਠੋ. ਵੁਤ੍ਤਸਭਾਵੇ ਅਵਿਸਂਵਾਦਕਤੋ ਸਚ੍ਚਟ੍ਠੋ. ਮਗ੍ਗਕ੍ਖਣੇ ਪਟਿਵਿਜ੍ਝਿਤਬ੍ਬਤੋ ਪਟਿਵੇਧਟ੍ਠੋ ਵੁਤ੍ਤੋਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

੧੦. ਯਂ ਅਨਿਚ੍ਚਨ੍ਤਿਆਦਿ ਸਾਮਞ੍ਞਲਕ੍ਖਣਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਂ ਕਤ੍ਵਾ ਦਸ੍ਸਿਤਂ. ਤਤ੍ਥ ਯਂ ਅਨਿਚ੍ਚਂ, ਤਂ ਦੁਕ੍ਖਂ. ਯਂ ਦੁਕ੍ਖਂ, ਤਂ ਅਨਿਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਖਸਮੁਦਯਮਗ੍ਗਾ ਗਹਿਤਾ. ਤਾਨਿ ਹਿ ਤੀਣਿ ਸਚ੍ਚਾਨਿ ਅਨਿਚ੍ਚਾਨਿ ਚੇਵ ਅਨਿਚ੍ਚਤ੍ਤਾ ਦੁਕ੍ਖਾਨਿ ਚ. ਯਂ ਅਨਿਚ੍ਚਞ੍ਚ ਦੁਕ੍ਖਞ੍ਚ, ਤਂ ਅਨਤ੍ਤਾਤਿ ਤਾਨਿਯੇਵ ਤੀਣਿ ਗਹਿਤਾਨਿ. ਯਂ ਅਨਿਚ੍ਚਞ੍ਚ ਦੁਕ੍ਖਞ੍ਚ ਅਨਤ੍ਤਾ ਚਾਤਿ ਤੇਹਿ ਤੀਹਿ ਸਹ ਨਿਰੋਧਸਚ੍ਚਞ੍ਚ ਸਙ੍ਗਹਿਤਂ. ਚਤ੍ਤਾਰਿਪਿ ਹਿ ਅਨਤ੍ਤਾਯੇਵ. ਤਂ ਤਥਨ੍ਤਿ ਤਂ ਸਚ੍ਚਚਤੁਕ੍ਕਂ ਸਭਾਵਭੂਤਂ. ਤਂ ਸਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਤਦੇਵ ਸਚ੍ਚਚਤੁਕ੍ਕਂ ਯਥਾਸਭਾਵੇ ਅਵਿਸਂਵਾਦਕਂ. ਨਵਹਾਕਾਰੇਹੀਤਿਆਦੀਸੁ ‘‘ਸਬ੍ਬਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ (ਪਟਿ. ਮ. ੧.੩; ਸਂ. ਨਿ. ੪.੪੬) ਵਚਨਤੋ ਅਭਿਞ੍ਞਟ੍ਠੇਨ, ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਪਰਿਞ੍ਞਟ੍ਠੇ, ਸਮੁਦਯਸ੍ਸ ਪਹਾਨਟ੍ਠੇ, ਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਭਾਵਨਟ੍ਠੇ, ਨਿਰੋਧਸ੍ਸ ਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਟ੍ਠੇ ਆਵੇਨਿਕੇਪਿ ਇਧ ਚਤੂਸੁਪਿ ਸਚ੍ਚੇਸੁ ਞਾਤਪਰਿਞ੍ਞਾਸਬ੍ਭਾਵਤੋ ਪਰਿਞ੍ਞਟ੍ਠੇਨ, ਚਤੁਸਚ੍ਚਦਸ੍ਸਨੇਨ ਪਹਾਨਸਬ੍ਭਾਵਤੋ ਪਹਾਨਟ੍ਠੇਨ, ਚਤੁਸਚ੍ਚਭਾਵਨਾਸਬ੍ਭਾਵਤੋ ਭਾਵਨਟ੍ਠੇਨ, ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਸਚ੍ਚਾਨਂ ਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਸਬ੍ਭਾਵਤੋ ਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਟ੍ਠੇਨਾਤਿ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਨਵਹਾਕਾਰੇਹਿ ਤਥਟ੍ਠੇਨਾਤਿਆਦੀਸੁ ਪਠਮਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਯੋਜਨਾ ਕਾਤਬ੍ਬਾ.

੧੧. ਦ੍ਵਾਦਸਹਿ ਆਕਾਰੇਹੀਤਿਆਦੀਸੁ ਤਥਟ੍ਠਾਦਯੋ ਞਾਣਕਥਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਥਾ. ਏਤੇਸਂ ਨਿਦ੍ਦੇਸੇਪਿ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਯੋਜਨਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ.

੧੨. ਸਚ੍ਚਾਨਂ ਕਤਿ ਲਕ੍ਖਣਾਨੀਤਿਆਦੀਸੁ ਉਪਰਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਾਨਿ ਛ ਲਕ੍ਖਣਾਨਿ ਸਙ੍ਖਤਾਸਙ੍ਖਤਵਸੇਨ ਦ੍ਵਿਧਾ ਭਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਦ੍ਵੇ ਲਕ੍ਖਣਾਨੀਤਿ ਆਹ. ਤਤ੍ਥ ਸਙ੍ਖਤਲਕ੍ਖਣਞ੍ਚ ਅਸਙ੍ਖਤਲਕ੍ਖਣਞ੍ਚਾਤਿ ‘‘ਤੀਣਿਮਾਨਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਙ੍ਖਤਸ੍ਸ ਸਙ੍ਖਤਲਕ੍ਖਣਾਨਿ ਉਪ੍ਪਾਦੋ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ, ਵਯੋ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ, ਠਿਤਸ੍ਸ ਅਞ੍ਞਥਤ੍ਤਂ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ. ਤੀਣਿਮਾਨਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਸਙ੍ਖਤਸ੍ਸ ਅਸਙ੍ਖਤਲਕ੍ਖਣਾਨਿ ਨ ਉਪ੍ਪਾਦੋ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ, ਨ ਵਯੋ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ, ਨ ਠਿਤਸ੍ਸ ਅਞ੍ਞਥਤ੍ਤਂ ਪਞ੍ਞਾਯਤੀ’’ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੩.੪੭-੪੮) ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਸਙ੍ਖਤਸ੍ਸ ਸਙ੍ਖਤਮਿਤਿ ਲਕ੍ਖਣਞ੍ਚ ਅਸਙ੍ਖਤਸ੍ਸ ਅਸਙ੍ਖਤਮਿਤਿ ਲਕ੍ਖਣਞ੍ਚ. ਸਙ੍ਖਤਂ ਪਨ ਨ ਲਕ੍ਖਣਂ, ਲਕ੍ਖਣਂ ਨ ਸਙ੍ਖਤਂ. ਨ ਚ ਸਙ੍ਖਤਂ ਵਿਨਾ ਲਕ੍ਖਣਂ ਪਞ੍ਞਾਪੇਤੁਂ ਸਕ੍ਕਾ, ਨਪਿ ਲਕ੍ਖਣਂ ਵਿਨਾ ਸਙ੍ਖਤਂ. ਲਕ੍ਖਣੇਨ ਪਨ ਸਙ੍ਖਤਂ ਪਾਕਟਂ ਹੋਤਿ.

ਪੁਨ ਤਦੇਵ ਲਕ੍ਖਣਦ੍ਵਯਂ ਵਿਤ੍ਥਾਰਤੋ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਛ ਲਕ੍ਖਣਾਨੀਤਿ ਆਹ. ਸਙ੍ਖਤਾਨਂ ਸਚ੍ਚਾਨਨ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਖਸਮੁਦਯਮਗ੍ਗਸਚ੍ਚਾਨਂ. ਤਾਨਿ ਹਿ ਪਚ੍ਚਯੇਹਿ ਸਙ੍ਗਮ੍ਮ ਕਤਤ੍ਤਾ ਸਙ੍ਖਤਾਨਿ. ਉਪ੍ਪਾਦੋਤਿ ਜਾਤਿ. ਪਞ੍ਞਾਯਤੀਤਿ ਜਾਨੀਯਤਿ. ਵਯੋਤਿ ਭਙ੍ਗੋ. ਠਿਤਾਨਂ ਅਞ੍ਞਥਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਠਿਤਿਪ੍ਪਤ੍ਤਾਨਂ ਅਞ੍ਞਥਾਭਾਵੋ ਜਰਾ. ਤਿਣ੍ਣਂ ਸਙ੍ਖਤਸਚ੍ਚਾਨਂ ਨਿਪ੍ਫਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਉਪ੍ਪਾਦਵਯਞ੍ਞਥਤ੍ਤਂ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤੇਸਂਯੇਵ ਪਨ ਉਪ੍ਪਾਦਸ੍ਸ, ਜਰਾਯ ਭਙ੍ਗਸ੍ਸ ਚ ਅਨਿਪ੍ਫਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਉਪ੍ਪਾਦਵਯਞ੍ਞਥਤ੍ਤਂ ਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ. ਸਙ੍ਖਤਨਿਸ੍ਸਿਤਤ੍ਤਾ ਉਪ੍ਪਾਦਵਯਞ੍ਞਥਤ੍ਤਂ ਨ ਪਞ੍ਞਾਯਤੀਤਿ ਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ. ਸਙ੍ਖਤਵਿਕਾਰਤ੍ਤਾ ਪਨ ਸਙ੍ਖਤਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ. ਦੁਕ੍ਖਸਮੁਦਯਾਨਂ ਉਪ੍ਪਾਦਜਰਾਭਙ੍ਗਾ ਸਚ੍ਚਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਾ, ਮਗ੍ਗਸਚ੍ਚਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦਜਰਾਭਙ੍ਗਾ ਨ ਸਚ੍ਚਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਾਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ‘‘ਸਙ੍ਖਤਾਨਂ ਉਪ੍ਪਾਦਕ੍ਖਣੇ ਸਙ੍ਖਤਾਪਿ ਉਪ੍ਪਾਦਲਕ੍ਖਣਮ੍ਪਿ ਕਾਲਸਙ੍ਖਾਤੋ ਤਸ੍ਸ ਖਣੋਪਿ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ, ਉਪ੍ਪਾਦੇ ਵੀਤਿਵਤ੍ਤੇ ਸਙ੍ਖਤਾਪਿ ਜਰਾਲਕ੍ਖਣਮ੍ਪਿ ਕਾਲਸਙ੍ਖਾਤੋ ਤਸ੍ਸ ਖਣੋਪਿ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ, ਭਙ੍ਗਕ੍ਖਣੇ ਸਙ੍ਖਤਾਪਿ ਜਰਾਪਿ ਭਙ੍ਗਲਕ੍ਖਣਮ੍ਪਿ ਕਾਲਸਙ੍ਖਾਤੋ ਤਸ੍ਸ ਖਣੋਪਿ ਪਞ੍ਞਾਯਤੀ’’ਤਿ ਖਨ੍ਧਕਵਗ੍ਗਟ੍ਠਕਥਾਯਂ (ਸਂ. ਨਿ. ਅਟ੍ਠ. ੨.੩.੩੭-੩੮) ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਸਙ੍ਖਤਸ੍ਸ ਸਚ੍ਚਸ੍ਸਾਤਿ ਨਿਰੋਧਸਚ੍ਚਸ੍ਸ. ਤਞ੍ਹਿ ਪਚ੍ਚਯੇਹਿ ਸਮਾਗਮ੍ਮ ਅਕਤਤ੍ਤਾ ਸਯਮੇਵ ਨਿਪ੍ਫਨ੍ਨਨ੍ਤਿ ਅਸਙ੍ਖਤਂ. ਠਿਤਸ੍ਸਾਤਿ ਨਿਚ੍ਚਤ੍ਤਾ ਠਿਤਸ੍ਸ, ਨ ਠਾਨਪ੍ਪਤ੍ਤਤ੍ਤਾ. ਪੁਨ ਤਦੇਵ ਲਕ੍ਖਣਦ੍ਵਯਂ ਵਿਤ੍ਥਾਰਤੋ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਦ੍ਵਾਦਸ ਲਕ੍ਖਣਾਨੀਤਿ ਆਹ.

ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਸਚ੍ਚਾਨਂ ਕਤਿ ਕੁਸਲਾਤਿਆਦੀਸੁ ਅਬ੍ਯਾਕਤਨ੍ਤਿ ਵਿਪਾਕਾਬ੍ਯਾਕਤਂ ਕਿਰਿਯਾਬ੍ਯਾਕਤਂ ਰੂਪਾਬ੍ਯਾਕਤਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਾਬ੍ਯਾਕਤਨ੍ਤਿ ਚਤੂਸੁ ਅਬ੍ਯਾਕਤੇਸੁ ਨਿਬ੍ਬਾਨਾਬ੍ਯਾਕਤਂ. ਚਤ੍ਤਾਰਿਪਿ ਹਿ ਕੁਸਲਾਕੁਸਲਲਕ੍ਖਣੇਨ ਨ ਬ੍ਯਾਕਤਤ੍ਤਾ ਅਬ੍ਯਾਕਤਾਨਿ. ਸਿਯਾ ਕੁਸਲਨ੍ਤਿ ਕਾਮਾਵਚਰਰੂਪਾਵਚਰਾਰੂਪਾਵਚਰਕੁਸਲਾਨਂ ਵਸੇਨ ਕੁਸਲਮ੍ਪਿ ਭਵੇਯ੍ਯ. ਸਿਯਾ ਅਕੁਸਲਨ੍ਤਿ ਤਣ੍ਹਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਸੇਸਾਕੁਸਲਵਸੇਨ. ਸਿਯਾ ਅਬ੍ਯਾਕਤਨ੍ਤਿ ਕਾਮਾਵਚਰਰੂਪਾਵਚਰਾਰੂਪਾਵਚਰਵਿਪਾਕਕਿਰਿਯਾਨਂ ਰੂਪਾਨਞ੍ਚ ਵਸੇਨ. ਸਿਯਾ ਤੀਣਿ ਸਚ੍ਚਾਨੀਤਿਆਦੀਸੁ ਸਙ੍ਗਹਿਤਾਨੀਤਿ ਗਣਿਤਾਨਿ. ਵਤ੍ਥੁਵਸੇਨਾਤਿ ਅਕੁਸਲਕੁਸਲਾਬ੍ਯਾਕਤਦੁਕ੍ਖਸਮੁਦਯਨਿਰੋਧਮਗ੍ਗਸਙ੍ਖਾਤਵਤ੍ਥੁਵਸੇਨ. ਯਂ ਦੁਕ੍ਖਸਚ੍ਚਂ ਅਕੁਸਲਨ੍ਤਿ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਤਣ੍ਹਂ ਅਵਸੇਸਂ ਅਕੁਸਲਂ. ਅਕੁਸਲਟ੍ਠੇਨ ਦ੍ਵੇ ਸਚ੍ਚਾਨਿ ਏਕਸਚ੍ਚੇਨ ਸਙ੍ਗਹਿਤਾਨੀਤਿ ਇਮਾਨਿ ਦ੍ਵੇ ਦੁਕ੍ਖਸਮੁਦਯਸਚ੍ਚਾਨਿ ਅਕੁਸਲਟ੍ਠੇਨ ਏਕਸਚ੍ਚੇਨ ਸਙ੍ਗਹਿਤਾਨਿ, ਅਕੁਸਲਸਚ੍ਚਂ ਨਾਮ ਹੋਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਏਕਸਚ੍ਚਂ ਦ੍ਵੀਹਿ ਸਚ੍ਚੇਹਿ ਸਙ੍ਗਹਿਤਨ੍ਤਿ ਏਕਂ ਅਕੁਸਲਸਚ੍ਚਂ ਦ੍ਵੀਹਿ ਦੁਕ੍ਖਸਮੁਦਯਸਚ੍ਚੇਹਿ ਸਙ੍ਗਹਿਤਂ. ਯਂ ਦੁਕ੍ਖਸਚ੍ਚਂ ਕੁਸਲਨ੍ਤਿ ਤੇਭੂਮਕਂ ਕੁਸਲਂ. ਇਮਾਨਿ ਦ੍ਵੇ ਦੁਕ੍ਖਮਗ੍ਗਸਚ੍ਚਾਨਿ ਕੁਸਲਟ੍ਠੇਨ ਏਕਸਚ੍ਚੇਨ ਸਙ੍ਗਹਿਤਾਨਿ, ਕੁਸਲਸਚ੍ਚਂ ਨਾਮ ਹੋਤਿ. ਏਕਂ ਕੁਸਲਸਚ੍ਚਂ ਦ੍ਵੀਹਿ ਦੁਕ੍ਖਮਗ੍ਗਸਚ੍ਚੇਹਿ ਸਙ੍ਗਹਿਤਂ. ਯਂ ਦੁਕ੍ਖਸਚ੍ਚਂ ਅਬ੍ਯਾਕਤਨ੍ਤਿ ਤੇਭੂਮਕਵਿਪਾਕਕਿਰਿਯਾ ਰੂਪਞ੍ਚ. ਇਮਾਨਿ ਦ੍ਵੇ ਦੁਕ੍ਖਨਿਰੋਧਸਚ੍ਚਾਨਿ ਅਬ੍ਯਾਕਤਟ੍ਠੇਨ ਏਕਸਚ੍ਚੇਨ ਸਙ੍ਗਹਿਤਾਨਿ, ਏਕਂ ਅਬ੍ਯਾਕਤਸਚ੍ਚਂ ਨਾਮ ਹੋਤਿ. ਏਕਂ ਅਬ੍ਯਾਕਤਸਚ੍ਚਂ ਦ੍ਵੀਹਿ ਦੁਕ੍ਖਨਿਰੋਧਸਚ੍ਚੇਹਿ ਸਙ੍ਗਹਿਤਂ. ਤੀਣਿ ਸਚ੍ਚਾਨਿ ਏਕਸਚ੍ਚੇਨ ਸਙ੍ਗਹਿਤਾਨੀਤਿ ਸਮੁਦਯਮਗ੍ਗਨਿਰੋਧਸਚ੍ਚਾਨਿ ਏਕੇਨ ਅਕੁਸਲਕੁਸਲਾਬ੍ਯਾਕਤਭੂਤੇਨ ਦੁਕ੍ਖਸਚ੍ਚੇਨ ਸਙ੍ਗਹਿਤਾਨਿ. ਏਕਂ ਸਚ੍ਚਂ ਤੀਹਿ ਸਚ੍ਚੇਹਿ ਸਙ੍ਗਹਿਤਨ੍ਤਿ ਏਕਂ ਦੁਕ੍ਖਸਚ੍ਚਂ ਵਿਸੁਂ ਅਕੁਸਲਕੁਸਲਅਬ੍ਯਾਕਤਭੂਤੇਹਿ ਸਮੁਦਯਮਗ੍ਗਨਿਰੋਧਸਚ੍ਚੇਹਿ ਸਙ੍ਗਹਿਤਂ. ਕੇਚਿ ਪਨ ‘‘ਦੁਕ੍ਖਸਮੁਦਯਸਚ੍ਚਾਨਿ ਅਕੁਸਲਟ੍ਠੇਨ ਸਮੁਦਯਸਚ੍ਚੇਨ ਸਙ੍ਗਹਿਤਾਨਿ, ਦੁਕ੍ਖਮਗ੍ਗਸਚ੍ਚਾਨਿ ਕੁਸਲਟ੍ਠੇਨ ਮਗ੍ਗਸਚ੍ਚੇਨ ਸਙ੍ਗਹਿਤਾਨਿ, ਨ ਦਸ੍ਸਨਟ੍ਠੇਨ. ਦੁਕ੍ਖਨਿਰੋਧਸਚ੍ਚਾਨਿ ਅਬ੍ਯਾਕਤਟ੍ਠੇਨ ਨਿਰੋਧਸਚ੍ਚੇਨ ਸਙ੍ਗਹਿਤਾਨਿ, ਨ ਅਸਙ੍ਖਤਟ੍ਠੇਨਾ’’ਤਿ ਵਣ੍ਣਯਨ੍ਤਿ.

੨. ਦੁਤਿਯਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਪਾਲ਼ਿਵਣ੍ਣਨਾ

੧੩. ਪੁਨ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਵਸੇਨ ਸਚ੍ਚਪ੍ਪਟਿਵੇਧਂ ਨਿਦ੍ਦਿਸਿਤੁਕਾਮੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ਮੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇਤਿਆਦਿਕਂ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਂ ਆਹਰਿਤ੍ਵਾ ਦਸ੍ਸੇਸਿ. ਤਤ੍ਥ ਪੁਬ੍ਬੇ ਮੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਮ੍ਬੋਧਾਤਿ ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਮਮ ਸਮ੍ਬੋਧਿਤੋ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣਤੋ ਪੁਬ੍ਬੇ. ਅਨਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸਾਤਿ ਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮੇ ਅਪ੍ਪਟਿਵਿਦ੍ਧਸ੍ਸ. ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਸ੍ਸੇਵ ਸਤੋਤਿ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਭੂਤਸ੍ਸੇਵ. ਏਤਦਹੋਸੀਤਿ ਬੋਧਿਪਲ੍ਲਙ੍ਕੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨਸ੍ਸ ਏਤਂ ਪਰਿਵਿਤਕ੍ਕਿਤਂ ਅਹੋਸਿ. ਅਸ੍ਸਾਦੋਤਿ ਅਸ੍ਸਾਦੀਯਤੀਤਿ ਅਸ੍ਸਾਦੋ. ਆਦੀਨਵੋਤਿ ਦੋਸੋ. ਨਿਸ੍ਸਰਣਨ੍ਤਿ ਅਪਗਮਨਂ. ਸੁਖਨ੍ਤਿ ਸੁਖਯਤੀਤਿ ਸੁਖਂ, ਯਸ੍ਸੁਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਤਂ ਸੁਖਿਤਂ ਕਰੋਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸੋਮਨਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਪੀਤਿਸੋਮਨਸ੍ਸਯੋਗਤੋ ਸੋਭਨਂ ਮਨੋ ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਸੁਮਨੋ, ਸੁਮਨਸ੍ਸ ਭਾਵੋ ਸੋਮਨਸ੍ਸਂ, ਸੁਖਮੇਵ ਪੀਤਿਯੋਗਤੋ ਵਿਸੇਸਿਤਂ. ਅਨਿਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਅਦ੍ਧੁਵਂ. ਦੁਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਖਵਤ੍ਥੁਤ੍ਤਾ ਸਙ੍ਖਾਰਦੁਕ੍ਖਤ੍ਤਾ ਚ ਦੁਕ੍ਖਂ. ਵਿਪਰਿਣਾਮਧਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਅਵਸੀ ਹੁਤ੍ਵਾ ਜਰਾਭਙ੍ਗਵਸੇਨ ਪਰਿਵਤ੍ਤਨਪਕਤਿਕਂ. ਏਤੇਨ ਅਨਤ੍ਤਭਾਵੋ ਵੁਤ੍ਤੋ ਹੋਤਿ. ਛਨ੍ਦਰਾਗਵਿਨਯੋਤਿ ਛਨ੍ਦਸਙ੍ਖਾਤਸ੍ਸ ਰਾਗਸ੍ਸ ਸਂਵਰਣਂ, ਨ ਵਣ੍ਣਰਾਗਸ੍ਸ. ਛਨ੍ਦਰਾਗਪ੍ਪਹਾਨਨ੍ਤਿ ਤਸ੍ਸੇਵ ਛਨ੍ਦਰਾਗਸ੍ਸ ਪਜਹਨਂ.

ਯਾਵਕੀਵਞ੍ਚਾਤਿਆਦੀਸੁ ਯਾਵ ਇਮੇਸਂ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਉਪਾਦਾਨਕ੍ਖਨ੍ਧਾਨਂ…ਪੇ… ਯਥਾਭੂਤਂ ਨਾਬ੍ਭਞ੍ਞਾਸਿਂ ਨ ਅਧਿਕੇਨ ਞਾਣੇਨ ਪਟਿਵਿਜ੍ਝਿਂ, ਤਾਵ ਅਨੁਤ੍ਤਰਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੋਧਿਂ ਅਨੁਤ੍ਤਰਂ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਭਾਵਂ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਅਭਿਸਮੇਤਾਵੀ ਅਰਹਨ੍ਤਿ ਨੇਵਾਹਂ ਪਚ੍ਚਞ੍ਞਾਸਿਂ ਨੇਵ ਪਟਿਞ੍ਞਂ ਅਕਾਸਿਨ੍ਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧਤੋ ਅਤ੍ਥੋ. ਕੀਵਞ੍ਚਾਤਿ ਨਿਪਾਤਮਤ੍ਤਂ. ਯਤੋਤਿ ਯਸ੍ਮਾ, ਯਦਾ ਵਾ. ਅਥਾਤਿ ਅਨਨ੍ਤਰਂ. ਞਾਣਞ੍ਚ ਪਨ ਮੇ ਦਸ੍ਸਨਂ ਉਦਪਾਦੀਤਿ ਦਸ੍ਸਨਕਿਚ੍ਚਕਰਣੇਨ ਦਸ੍ਸਨਸਙ੍ਖਾਤਂ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਞਾਣਞ੍ਚ ਮੇ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿ. ਅਕੁਪ੍ਪਾਤਿ ਕੋਪੇਤੁਂ ਚਾਲੇਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੁਣੇਯ੍ਯਾ. ਵਿਮੁਤ੍ਤੀਤਿ ਅਰਹਤ੍ਤਫਲਵਿਮੁਤ੍ਤਿ. ਏਤਾਯ ਏਵ ਫਲਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਾਯ ਮਗ੍ਗਨਿਬ੍ਬਾਨਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਾਪਿ ਵੁਤ੍ਤਾਵ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਅਯਮਨ੍ਤਿਮਾ ਜਾਤੀਤਿ ਅਯਂ ਪਚ੍ਛਿਮਾ ਖਨ੍ਧਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿ. ਨਤ੍ਥਿਦਾਨਿ ਪੁਨਬ੍ਭਵੋਤਿ ਇਦਾਨਿ ਪੁਨ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ ਨਤ੍ਥਿ. ਏਤੇਨ ਪਹੀਨਕਿਲੇਸਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਾ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਅਰਹਤੋ ਹਿ ਅਵਸਿਟ੍ਠਕਿਲੇਸਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਾ ਨ ਹੋਤਿ.

੩. ਦੁਤਿਯਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਨਿਦ੍ਦੇਸਵਣ੍ਣਨਾ

੧੪. ਸਚ੍ਚਪ੍ਪਟਿਵੇਧਞਾਣਯੋਜਨਕ੍ਕਮੇ ਚ ਅਯਂ ਰੂਪਸ੍ਸ ਅਸ੍ਸਾਦੋਤਿ ਪਹਾਨਪ੍ਪਟਿਵੇਧੋਤਿ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗੇ ‘‘ਅਯਂ ਤਣ੍ਹਾਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੋ ਰੂਪਸ੍ਸ ਅਸ੍ਸਾਦੋ’’ਤਿ ਞਤ੍ਵਾ ਮਗ੍ਗਕ੍ਖਣੇ ਸਮੁਦਯਪ੍ਪਹਾਨਸਙ੍ਖਾਤੋ ਸਮੁਦਯਸਚ੍ਚਪ੍ਪਟਿਵੇਧੋ. ਸਮੁਦਯਸਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਸਮੁਦਯਸਚ੍ਚਪ੍ਪਟਿਵੇਧਞਾਣਂ. ਅਰਿਯਸਚ੍ਚਾਰਮ੍ਮਣਞਾਣਮ੍ਪਿ ਹਿ ‘‘ਯੇ ਕੇਚਿ ਕੁਸਲਾ ਧਮ੍ਮਾ, ਸਬ੍ਬੇ ਤੇ ਚਤੂਸੁ ਅਰਿਯਸਚ੍ਚੇਸੁ ਸਙ੍ਗਹਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਮ. ਨਿ. ੧.੩੦੦) ਵਿਯ ‘‘ਸਚ੍ਚ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਅਯਂ ਰੂਪਸ੍ਸ ਆਦੀਨਵੋਤਿ ਪਰਿਞ੍ਞਾਪਟਿਵੇਧੋਤਿ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗੇ ‘‘ਅਯਂ ਰੂਪਸ੍ਸ ਆਦੀਨਵੋ’’ਤਿ ਞਤ੍ਵਾ ਮਗ੍ਗਕ੍ਖਣੇ ਦੁਕ੍ਖਪਰਿਞ੍ਞਾਸਙ੍ਖਾਤੋ ਦੁਕ੍ਖਸਚ੍ਚਪ੍ਪਟਿਵੇਧੋ. ਦੁਕ੍ਖਸਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਖਸਚ੍ਚਪ੍ਪਟਿਵੇਧਞਾਣਂ. ਇਦਂ ਰੂਪਸ੍ਸ ਨਿਸ੍ਸਰਣਨ੍ਤਿ ਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਪਟਿਵੇਧੋਤਿ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗੇ ‘‘ਇਦਂ ਰੂਪਸ੍ਸ ਨਿਸ੍ਸਰਣ’’ਨ੍ਤਿ ਞਤ੍ਵਾ ਮਗ੍ਗਕ੍ਖਣੇ ਨਿਰੋਧਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਸਙ੍ਖਾਤੋ ਨਿਰੋਧਸਚ੍ਚਪ੍ਪਟਿਵੇਧੋ. ਨਿਰੋਧਸਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਨਿਰੋਧਸਚ੍ਚਾਰਮ੍ਮਣਂ ਨਿਰੋਧਸਚ੍ਚਪ੍ਪਟਿਵੇਧਞਾਣਂ. ਯਾ ਇਮੇਸੁ ਤੀਸੁ ਠਾਨੇਸੂਤਿ ਇਮੇਸੁ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤੇਸੁ ਤੀਸੁ ਸਮੁਦਯਦੁਕ੍ਖਨਿਰੋਧੇਸੁ ਪਟਿਵੇਧਵਸੇਨ ਪਵਤ੍ਤਾ ਯਾ ਦਿਟ੍ਠਿ ਯੋ ਸਙ੍ਕਪ੍ਪੋਤਿ ਯੋਜਨਾ. ਭਾਵਨਾਪਟਿਵੇਧੋਤਿ ਅਯਂ ਮਗ੍ਗਭਾਵਨਾਸਙ੍ਖਾਤੋ ਮਗ੍ਗਸਚ੍ਚਪ੍ਪਟਿਵੇਧੋ. ਮਗ੍ਗਸਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਮਗ੍ਗਸਚ੍ਚਪ੍ਪਟਿਵੇਧਞਾਣਂ.

੧੫. ਪੁਨ ਅਪਰੇਨ ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਸਚ੍ਚਾਨਿ ਚ ਸਚ੍ਚਪ੍ਪਟਿਵੇਧਞ੍ਚ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਸਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਕਤਿਹਾਕਾਰੇਹਿ ਸਚ੍ਚਨ੍ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਯਸ੍ਮਾ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਬੋਧਿਸਤ੍ਤਾ ਬੋਧਿਪਲ੍ਲਙ੍ਕੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨਾ ਜਰਾਮਰਣਾਦਿਕਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਸਚ੍ਚਸ੍ਸ ਜਾਤਿਆਦਿਕਂ ਸਮੁਦਯਸਚ੍ਚਂ ‘‘ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ’’ਤਿ ਏਸਨ੍ਤਿ, ਤਥਾ ਏਸਨ੍ਤਾ ਚ ਜਰਾਮਰਣਾਦਿਕਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਸਚ੍ਚਸ੍ਸ ਜਾਤਿਆਦਿਕਂ ਸਮੁਦਯਸਚ੍ਚਂ ‘‘ਪਚ੍ਚਯੋ’’ਤਿ ਵਵਤ੍ਥਪੇਨ੍ਤੋ ਪਰਿਗ੍ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਾ ਚ ਏਸਨਾ ਸੋ ਚ ਪਰਿਗ੍ਗਹੋ ਸਚ੍ਚਾਨਂ ਏਸਨਤ੍ਤਾ ਪਰਿਗ੍ਗਹਤ੍ਤਾ ਚ ‘‘ਸਚ੍ਚ’’ਨ੍ਤਿ ਕਤ੍ਵਾ ਏਸਨਟ੍ਠੇਨ ਪਰਿਗ੍ਗਹਟ੍ਠੇਨਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਯਞ੍ਚ ਵਿਧਿ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਾਨਮ੍ਪਿ ਪਚ੍ਚਯਪਰਿਗ੍ਗਹੇ ਲਬ੍ਭਤਿਯੇਵ, ਸਾਵਕਾਨਂ ਪਨ ਅਨੁਸ੍ਸਵਵਸੇਨ ਪਚ੍ਚਯਪਰਿਗ੍ਗਹੇ ਲਬ੍ਭਤਿ. ਪਟਿਵੇਧਟ੍ਠੇਨਾਤਿ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗੇ ਤਥਾ ਏਸਿਤਾਨਂ ਪਰਿਗ੍ਗਹਿਤਾਨਞ੍ਚ ਮਗ੍ਗਕ੍ਖਣੇ ਏਕਪਟਿਵੇਧਟ੍ਠੇਨ.

ਕਿਂਨਿਦਾਨਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ ਨਿਦਾਨਾਦੀਨਿ ਸਬ੍ਬਾਨਿ ਕਾਰਣਵੇਵਚਨਾਨਿ. ਕਾਰਣਞ੍ਹਿ ਯਸ੍ਮਾ ਫਲਂ ਨਿਦੇਤਿ ‘‘ਹਨ੍ਦ ਨਂ ਗਣ੍ਹਥਾ’’ਤਿ ਅਪ੍ਪੇਤਿ ਵਿਯ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਨਿਦਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਯਸ੍ਮਾ ਫਲਂ ਤਤੋ ਸਮੁਦੇਤਿ, ਜਾਯਤਿ, ਪਭਵਤਿ; ਤਸ੍ਮਾ ਸਮੁਦਯੋ, ਜਾਤਿ, ਪਭਵੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਅਯਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੋ – ਕਿਂ ਨਿਦਾਨਂ ਏਤਸ੍ਸਾਤਿ ਕਿਂਨਿਦਾਨਂ. ਕੋ ਸਮੁਦਯੋ ਏਤਸ੍ਸਾਤਿ ਕਿਂਸਮੁਦਯਂ. ਕਾ ਜਾਤਿ ਏਤਸ੍ਸਾਤਿ ਕਿਂਜਾਤਿਕਂ. ਕੋ ਪਭਵੋ ਏਤਸ੍ਸਾਤਿ ਕਿਂਪਭਵਂ. ਯਸ੍ਮਾ ਪਨ ਤਸ੍ਸ ਜਾਤਿ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤੇਨ ਅਤ੍ਥੇਨ ਨਿਦਾਨਞ੍ਚੇਵ ਸਮੁਦਯੋ ਚ ਜਾਤਿ ਚ ਪਭਵੋ ਚ, ਤਸ੍ਮਾ ਜਾਤਿਨਿਦਾਨਨ੍ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਜਰਾਮਰਣਨ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਖਸਚ੍ਚਂ. ਜਰਾਮਰਣਸਮੁਦਯਨ੍ਤਿ ਤਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਯਂ ਸਮੁਦਯਸਚ੍ਚਂ. ਜਰਾਮਰਣਨਿਰੋਧਨ੍ਤਿ ਨਿਰੋਧਸਚ੍ਚਂ. ਜਰਾਮਰਣਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨਿਂ ਪਟਿਪਦਨ੍ਤਿ ਮਗ੍ਗਸਚ੍ਚਂ. ਇਮਿਨਾਵ ਨਯੇਨ ਸਬ੍ਬਪਦੇਸੁ ਅਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

੧੬. ਨਿਰੋਧਪ੍ਪਜਾਨਨਾਤਿ ਆਰਮ੍ਮਣਕਰਣੇਨ ਨਿਰੋਧਸ੍ਸ ਪਜਾਨਨਾ. ਜਾਤਿ ਸਿਯਾ ਦੁਕ੍ਖਸਚ੍ਚਂ, ਸਿਯਾ ਸਮੁਦਯਸਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਭਵਪਚ੍ਚਯਾ ਪਞ੍ਞਾਯਨਟ੍ਠੇਨ ਦੁਕ੍ਖਸਚ੍ਚਂ, ਜਰਾਮਰਣਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਯਟ੍ਠੇਨ ਸਮੁਦਯਸਚ੍ਚਂ. ਏਸ ਨਯੋ ਸੇਸੇਸੁਪਿ. ਅਵਿਜ੍ਜਾ ਸਿਯਾ ਦੁਕ੍ਖਸਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਪਨ ਆਸਵਸਮੁਦਯਾ ਅਵਿਜ੍ਜਾਸਮੁਦਯਟ੍ਠੇਨਾਤਿ.

ਸਚ੍ਚਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੩. ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਕਥਾ

ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੧੭. ਇਦਾਨਿ ਸਚ੍ਚਪ੍ਪਟਿਵੇਧਸਿਦ੍ਧਂ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਵਿਸੇਸਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੇਨ ਕਥਿਤਾਯ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਾਯ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਕਥਾਯ ਅਪੁਬ੍ਬਤ੍ਥਾਨੁਵਣ੍ਣਨਾ. ਤਤ੍ਥ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤੇ ਤਾਵ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾਤਿ ਬੋਧਿਯਾ, ਬੋਧਿਸ੍ਸ ਵਾ ਅਙ੍ਗਾਤਿ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ. ਕਿਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ਅਟ੍ਠ. ੩.੫.੧੮੨) – ਯਾ ਹਿ ਅਯਂ ਧਮ੍ਮਸਾਮਗ੍ਗੀ, ਯਾਯ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਮਗ੍ਗਕ੍ਖਣੇ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨਾਯ ਲੀਨੁਦ੍ਧਚ੍ਚਪਤਿਟ੍ਠਾਨਾਯੂਹਨਕਾਮਸੁਖਤ੍ਤਕਿਲਮਥਾਨੁਯੋਗਉਚ੍ਛੇਦਸਸ੍ਸਤਾਭਿਨਿਵੇਸਾਦੀਨਂ ਅਨੇਕੇਸਂ ਉਪਦ੍ਦਵਾਨਂ ਪਟਿਪਕ੍ਖਭੂਤਾਯ ਸਤਿਧਮ੍ਮਵਿਚਯਵੀਰਿਯਪੀਤਿਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਸਮਾਧਿਉਪੇਕ੍ਖਾਸਙ੍ਖਾਤਾਯ ਧਮ੍ਮਸਾਮਗ੍ਗਿਯਾ ਅਰਿਯਸਾਵਕੋ ਬੁਜ੍ਝਤੀਤਿ ਕਤ੍ਵਾ ਬੋਧੀਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਬੁਜ੍ਝਤੀਤਿ ਕਿਲੇਸਸਨ੍ਤਾਨਨਿਦ੍ਦਾਯ ਵੁਟ੍ਠਹਤਿ, ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਵਾ ਅਰਿਯਸਚ੍ਚਾਨਿ ਪਟਿਵਿਜ੍ਝਤਿ, ਨਿਬ੍ਬਾਨਮੇਵ ਵਾ ਸਚ੍ਛਿਕਰੋਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਯਥਾਹ – ‘‘ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੇ ਭਾਵੇਤ੍ਵਾ ਅਨੁਤ੍ਤਰਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੋਧਿਂ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ’’ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੫.੩੭੮; ਦੀ. ਨਿ. ੩.੧੪੩). ਤਸ੍ਸਾ ਧਮ੍ਮਸਾਮਗ੍ਗੀਸਙ੍ਖਾਤਾਯ ਬੋਧਿਯਾ ਅਙ੍ਗਾਤਿ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ ਝਾਨਙ੍ਗਮਗ੍ਗਙ੍ਗਾਦਯੋ ਵਿਯ. ਯੋਪੇਸ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰਾਯ ਏਤਾਯ ਧਮ੍ਮਸਾਮਗ੍ਗਿਯਾ ਬੁਜ੍ਝਤੀਤਿ ਕਤ੍ਵਾ ਅਰਿਯਸਾਵਕੋ ਬੋਧੀਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਬੋਧਿਸ੍ਸ ਅਙ੍ਗਾਤਿਪਿ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ ਸੇਨਙ੍ਗਰਥਙ੍ਗਾਦਯੋ ਵਿਯ. ਤੇਨਾਹੁ ਅਟ੍ਠਕਥਾਚਰਿਯਾ ‘‘ਬੁਜ੍ਝਨਕਸ੍ਸ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਅਙ੍ਗਾਤਿ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ’’ਤਿ. ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾਦੀਨਂ ਅਤ੍ਥੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਨਿਦ੍ਦੇਸੇ ਵੁਤ੍ਤੋ.

ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਤ੍ਥਨਿਦ੍ਦੇਸੇ ਬੋਧਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਨ੍ਤੀਤਿ ਬੁਜ੍ਝਨਤ੍ਥਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ. ਕਸ੍ਸ ਬੁਜ੍ਝਨਤ੍ਥਾਯ? ਮਗ੍ਗਫਲੇਹਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਾਯ ਕਤਕਿਚ੍ਚਸ੍ਸ ਬੁਜ੍ਝਨਤ੍ਥਾਯ, ਮਗ੍ਗੇਨ ਵਾ ਕਿਲੇਸਨਿਦ੍ਦਾਤੋ ਪਬੁਜ੍ਝਨਤ੍ਥਾਯ ਫਲੇਨ ਪਬੁਦ੍ਧਭਾਵਤ੍ਥਾਯਾਪੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਬਲਵਵਿਪਸ੍ਸਨਾਯਪਿ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ ਬੋਧਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਅਯਂ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਮਗ੍ਗਫਲਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾਨਂ ਸਾਧਾਰਣਤ੍ਥੋ. ਤੀਸੁਪਿ ਹਿ ਠਾਨੇਸੁ ਬੋਧਾਯ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪਟਿਵੇਧਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ. ਏਤੇਨ ਬੋਧਿਯਾ ਅਙ੍ਗਾਤਿ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਬੁਜ੍ਝਨ੍ਤੀਤਿ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾਤਿਆਦੀਹਿ ਪਞ੍ਚਹਿ ਚਤੁਕ੍ਕੇਹਿ ਵੁਤ੍ਤਾਨਂ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾਨਂ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਟ੍ਠਾਨਂ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਨਿਦ੍ਦੇਸੇ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਪਿ ਚ ਬੁਜ੍ਝਨ੍ਤੀਤਿ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾਨਂ ਸਕਿਚ੍ਚਕਰਣੇ ਸਮਤ੍ਥਭਾਵਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਕਤ੍ਤੁਨਿਦ੍ਦੇਸੋ. ਬੁਜ੍ਝਨਟ੍ਠੇਨਾਤਿ ਸਕਿਚ੍ਚਕਰਣਸਮਤ੍ਥਤ੍ਤੇਪਿ ਸਤਿ ਕਤ੍ਤੁਨੋ ਅਭਾਵਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਭਾਵਨਿਦ੍ਦੇਸੋ. ਬੋਧੇਨ੍ਤੀਤਿ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਭਾਵਨਾਯ ਬੁਜ੍ਝਨ੍ਤਾਨਂ ਯੋਗੀਨਂ ਪਯੋਜਕਤ੍ਤਾ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾਨਂ ਹੇਤੁਕਤ੍ਤੁਨਿਦ੍ਦੇਸੋ. ਬੋਧਨਟ੍ਠੇਨਾਤਿ ਪਠਮਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਪਯੋਜਕਹੇਤੁਕਤ੍ਤੁਨਾ ਭਾਵਨਿਦ੍ਦੇਸੋ. ਏਤੇਹਿ ਬੋਧਿਯਾ ਅਙ੍ਗਾ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਬੋਧਿਪਕ੍ਖਿਯਟ੍ਠੇਨਾਤਿ ਬੁਜ੍ਝਨਟ੍ਠੇਨ ਬੋਧੀਤਿ ਲਦ੍ਧਨਾਮਸ੍ਸ ਯੋਗਿਸ੍ਸ ਪਕ੍ਖੇ ਭਵਤ੍ਤਾ. ਅਯਮੇਤੇਸਂ ਯੋਗਿਨੋ ਉਪਕਾਰਕਤ੍ਤਨਿਦ੍ਦੇਸੋ. ਏਤੇਹਿ ਬੋਧਿਸ੍ਸ ਅਙ੍ਗਾਤਿ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਬੁਦ੍ਧਿਲਭਨਟ੍ਠੇਨਾਤਿਆਦਿਕੇ ਛਕ੍ਕੇ ਬੁਦ੍ਧਿਲਭਨਟ੍ਠੇਨਾਤਿ ਯੋਗਾਵਚਰੇਨ ਬੁਦ੍ਧਿਯਾ ਪਾਪੁਣਨਟ੍ਠੇਨ. ਰੋਪਨਟ੍ਠੇਨਾਤਿ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪਨਟ੍ਠੇਨ. ਪਾਪਨਟ੍ਠੇਨਾਤਿ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪਿਤਾਯ ਨਿਟ੍ਠਾਪਨਟ੍ਠੇਨ. ਇਮੇ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ ਪਤਿ-ਅਭਿ-ਸਂ-ਇਤਿ ਤੀਹਿ ਉਪਸਗ੍ਗੇਹਿ ਵਿਸੇਸਿਤਾ ਮਗ੍ਗਫਲਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਸਬ੍ਬੇਸਮ੍ਪਿ ਧਮ੍ਮਵੋਹਾਰੇਨ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠਾਨਂ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾਨਂ ਬੋਧਿਯਾ ਅਙ੍ਗਾਤਿ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਮੂਲਮੂਲਕਾਦਿਦਸਕਵਣ੍ਣਨਾ

੧੮. ਮੂਲਟ੍ਠੇਨਾਤਿਆਦਿਕੇ ਮੂਲਮੂਲਕੇ ਦਸਕੇ ਮੂਲਟ੍ਠੇਨਾਤਿ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਦੀਸੁ ਪੁਰਿਮਾ ਪੁਰਿਮਾ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ ਪਚ੍ਛਿਮਾਨਂ ਪਚ੍ਛਿਮਾਨਂ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾਨਞ੍ਚ ਸਹਜਾਤਧਮ੍ਮਾਨਞ੍ਚ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਞ੍ਚ ਮੂਲਟ੍ਠੇਨ. ਮੂਲਚਰਿਯਟ੍ਠੇਨਾਤਿ ਮੂਲਂ ਹੁਤ੍ਵਾ ਚਰਿਯਾ ਪਵਤ੍ਤਿ ਮੂਲਚਰਿਯਾ. ਤੇਨ ਮੂਲਚਰਿਯਟ੍ਠੇਨ, ਮੂਲਂ ਹੁਤ੍ਵਾ ਪਵਤ੍ਤਨਟ੍ਠੇਨਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਮੂਲਪਰਿਗ੍ਗਹਟ੍ਠੇਨਾਤਿ ਤੇ ਏਵ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ ਆਦਿਤੋ ਪਭੁਤਿ ਉਪ੍ਪਾਦਨਤ੍ਥਾਯ ਪਰਿਗਯ੍ਹਮਾਨਤ੍ਤਾ ਪਰਿਗ੍ਗਹਾ, ਮੂਲਾਨਿਯੇਵ ਪਰਿਗ੍ਗਹਾ ਮੂਲਪਰਿਗ੍ਗਹਾ. ਤੇਨ ਮੂਲਪਰਿਗ੍ਗਹਟ੍ਠੇਨ. ਤੇ ਏਵ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਪਰਿਵਾਰਵਸੇਨ ਪਰਿਵਾਰਟ੍ਠੇਨ. ਭਾਵਨਾਪਾਰਿਪੂਰਿਵਸੇਨ ਪਰਿਪੂਰਣਟ੍ਠੇਨ. ਨਿਟ੍ਠਂ ਪਾਪੁਣਨਵਸੇਨ ਪਰਿਪਾਕਟ੍ਠੇਨ. ਤੇ ਏਵ ਮੂਲਾਨਿ ਚ ਛਬ੍ਬਿਧਾ ਪਭੇਦਭਿਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾ ਚਾਤਿ ਮੂਲਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾ. ਤੇਨ ਮੂਲਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਟ੍ਠੇਨ. ਮੂਲਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਪਾਪਨਟ੍ਠੇਨਾਤਿ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਭਾਵਨਾਨੁਯੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਯੋਗਿਨੋ ਤਂ ਮੂਲਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਂ ਪਾਪਨਟ੍ਠੇਨ. ਤਸ੍ਸੇਵ ਯੋਗਿਨੋ ਤਸ੍ਸਾ ਮੂਲਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਯ ਵਸੀਭਾਵਟ੍ਠੇਨ. ਸੇਸੇਸੁਪਿ ਈਦਿਸੇਸੁ ਪੁਗ੍ਗਲਵੋਹਾਰੇਸੁ ਬੋਧਿਸ੍ਸ ਅਙ੍ਗਾਤਿ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਮੂਲਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਯ ਵਸੀਭਾਵਪ੍ਪਤ੍ਤਾਨਮ੍ਪੀਤਿ ਈਦਿਸੇਸੁਪਿ ਨਿਟ੍ਠਾਵਚਨੇਸੁ ਫਲਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਵਸੀਭਾਵਂ ਪਤ੍ਤਾਨਨ੍ਤਿਪਿ ਪਾਠੋ.

ਮੂਲਮੂਲਕਦਸਕਂ ਨਿਟ੍ਠਿਤਂ.

ਸੇਸੇਸੁਪਿ ਹੇਤੁਮੂਲਕਾਦੀਸੁ ਨਵਸੁ ਦਸਕੇਸੁ ਇਮਿਨਾਵ ਨਯੇਨ ਸਾਧਾਰਣਵਚਨਾਨਂ ਅਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਅਸਾਧਾਰਣੇਸੁ ਪਨ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਾ ਏਵ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਜਨਕਤ੍ਤਾ ਹੇਤੂ ਨਾਮ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਉਪਤ੍ਥਮ੍ਭਕਤ੍ਤਾ ਪਚ੍ਚਯਾ ਨਾਮ. ਤੇ ਏਵ ਤਦਙ੍ਗਸਮੁਚ੍ਛੇਦਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਵਿਸੁਦ੍ਧਿਭੂਤਤ੍ਤਾ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿ ਨਾਮ. ਵਜ੍ਜਵਿਰਹਿਤਤ੍ਤਾ ਅਨਵਜ੍ਜਾ ਨਾਮ. ‘‘ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਕੁਸਲਾ ਧਮ੍ਮਾ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮ’’ਨ੍ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਂ ਨਾਮ. ਕਿਲੇਸੇਹਿ ਵਿਮੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਤਦਙ੍ਗਵਿਮੁਤ੍ਤਿਆਦਿਵਸੇਨ ਵਿਮੁਤ੍ਤਿ ਨਾਮ. ਮਗ੍ਗਫਲਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ ਵਿਸਯੀਭੂਤੇਹਿ ਆਸਵੇਹਿ ਵਿਰਹਿਤਤ੍ਤਾ ਅਨਾਸਵਾ. ਤਿਵਿਧਾਪਿ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ ਕਿਲੇਸੇਹਿ ਸੁਞ੍ਞਤ੍ਤਾ ਤਦਙ੍ਗਵਿਵੇਕਾਦਿਵਸੇਨ ਵਿਵੇਕਾ. ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਮਗ੍ਗਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ ਪਰਿਚ੍ਚਾਗਵੋਸਗ੍ਗਤ੍ਤਾ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਨਵੋਸਗ੍ਗਤ੍ਤਾ ਚ ਵੋਸਗ੍ਗਾ. ਫਲਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਨਵੋਸਗ੍ਗਤ੍ਤਾ ਵੋਸਗ੍ਗਾ.

੧੯. ਮੂਲਟ੍ਠਂ ਬੁਜ੍ਝਨ੍ਤੀਤਿਆਦਯੋ ਏਕੇਕਪਦਵਸੇਨ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠਾ ਨਵ ਦਸਕਾ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਵਸੀਭਾਵਪ੍ਪਤ੍ਤਾਨਨ੍ਤਿ ਪਦਂ ਪਨ ਵਤ੍ਤਮਾਨਵਚਨਾਭਾਵੇਨ ਨ ਯੋਜਿਤਂ. ਪਰਿਗ੍ਗਹਟ੍ਠਾਦਯੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਨਿਦ੍ਦੇਸੇ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਥਾ.

੨੦. ਪੁਨ ਥੇਰੋ ਅਤ੍ਤਨਾ ਦੇਸਿਤਂ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਂ ਉਦ੍ਦਿਸਿਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਨਿਦ੍ਦੇਸਵਸੇਨ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਵਿਧਿਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਕਾਮੋ ਏਕਂ ਸਮਯਨ੍ਤਿਆਦਿਕਂ ਨਿਦਾਨਂ ਵਤ੍ਵਾ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਂ ਤਾਵ ਉਦ੍ਦਿਸਿ. ਅਤ੍ਤਨਾ ਦੇਸਿਤਸੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਏਵ ਚੇਤ੍ਥ ਏਵਂ ਮੇ ਸੁਤਨ੍ਤਿ ਨ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਆਯਸ੍ਮਾ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤੋਤਿ ਪਨੇਤ੍ਥ ਦੇਸਕਬ੍ਯਤ੍ਤਿਭਾਵਤ੍ਥਂ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਪਰਂ ਵਿਯ ਕਤ੍ਵਾ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਈਦਿਸਞ੍ਹਿ ਵਚਨਂ ਲੋਕੇ ਗਨ੍ਥੇਸੁ ਪਯੁਜ੍ਜਨ੍ਤਿ. ਪੁਬ੍ਬਣ੍ਹਸਮਯਨ੍ਤਿ ਸਕਲਂ ਪੁਬ੍ਬਣ੍ਹਸਮਯਂ. ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਸਂਯੋਗਤ੍ਥੇ ਉਪਯੋਗਵਚਨਂ. ਸੇਸਦ੍ਵਯੇਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ. ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ ਇਤਿ ਚੇ ਮੇ ਹੋਤੀਤਿ ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋਤਿ ਏਵਞ੍ਚੇ ਮਯ੍ਹਂ ਹੋਤਿ. ਅਪ੍ਪਮਾਣੋਤਿ ਮੇ ਹੋਤੀਤਿ ਅਪ੍ਪਮਾਣੋਤਿ ਏਵਂ ਮੇ ਹੋਤਿ. ਸੁਸਮਾਰਦ੍ਧੋਤਿ ਮੇ ਹੋਤੀਤਿ ਸੁਟ੍ਠੁ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣੋਤਿ ਏਵਂ ਮੇ ਹੋਤਿ. ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤਨ੍ਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਾਰਮ੍ਮਣੇ ਪਵਤ੍ਤਿਵਸੇਨ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤਂ. ਚਵਤੀਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਾਰਮ੍ਮਣਤੋ ਅਪਗਚ੍ਛਤਿ. ਸੇਸਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੇਸੁਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ.

ਰਾਜਮਹਾਮਤ੍ਤਸ੍ਸਾਤਿ ਰਞ੍ਞੋ ਮਹਾਅਮਚ੍ਚਸ੍ਸ, ਮਹਤਿਯਾ ਵਾ ਭੋਗਮਤ੍ਤਾਯ ਭੋਗਪ੍ਪਮਾਣੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਸ੍ਸ. ਨਾਨਾਰਤ੍ਤਾਨਨ੍ਤਿ ਨਾਨਾਰਙ੍ਗਰਤ੍ਤਾਨਂ, ਪੂਰਣਤ੍ਥੇ ਸਾਮਿਵਚਨਂ, ਨਾਨਾਰਤ੍ਤੇਹੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਦੁਸ੍ਸਕਰਣ੍ਡਕੋਤਿ ਦੁਸ੍ਸਪੇਲ਼ਾ. ਦੁਸ੍ਸਯੁਗਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਥਯੁਗਲਂ. ਪਾਰੁਪਿਤੁਨ੍ਤਿ ਅਚ੍ਛਾਦੇਤੁਂ. ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤੇ ਥੇਰਸ੍ਸ ਫਲਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ ਕਥਿਤਾ. ਯਦਾ ਹਿ ਥੇਰੋ ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਂ ਸੀਸਂ ਕਤ੍ਵਾ ਫਲਸਮਾਪਤ੍ਤਿਂ ਸਮਾਪਜ੍ਜਤਿ, ਤਦਾ ਇਤਰੇ ਤਦਨ੍ਵਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਯਦਾ ਧਮ੍ਮਵਿਚਯਾਦੀਸੁ ਅਞ੍ਞਤਰਂ, ਤਦਾ ਸੇਸਾਪਿ ਤਦਨ੍ਵਯਾ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਏਵਂ ਫਲਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਚਿਣ੍ਣਵਸੀਭਾਵਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਥੇਰੋ ਇਮਂ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਂ ਕਥੇਸੀਤਿ.

ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਨਿਦ੍ਦੇਸਵਣ੍ਣਨਾ

੨੧. ਕਥਂ ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ ਇਤਿ ਚੇ ਹੋਤੀਤਿ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋਤਿ ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਂ ਸੀਸਂ ਕਤ੍ਵਾ ਫਲਸਮਾਪਤ੍ਤਿਂ ਸਮਾਪਜ੍ਜਨ੍ਤਸ੍ਸ ਅਞ੍ਞੇਸੁ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੇਸੁ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨੇਸੁ ਏਵਂ ਅਯਂ ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ ਹੋਤੀਤਿ ਇਤਿ ਚੇ ਪਵਤ੍ਤਸ੍ਸ ਕਥਂ ਸੋ ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ ਹੋਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਯਾਵਤਾ ਨਿਰੋਧੂਪਟ੍ਠਾਤੀਤਿ ਯਤ੍ਤਕੇਨ ਕਾਲੇਨ ਨਿਰੋਧੋ ਉਪਟ੍ਠਾਤਿ, ਯਤ੍ਤਕੇ ਕਾਲੇ ਆਰਮ੍ਮਣਤੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਉਪਟ੍ਠਾਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਯਾਵਤਾ ਅਚ੍ਚੀਤਿ ਯਤ੍ਤਕੇਨ ਪਰਿਮਾਣੇਨ ਜਾਲਾ. ਕਥਂ ਅਪ੍ਪਮਾਣੋ ਇਤਿ ਚੇ ਹੋਤੀਤਿ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋਤਿ ਨ ਅਪ੍ਪਮਾਣੇਪਿ ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੇ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨੇ ਏਵਂ ਅਯਂ ਅਪ੍ਪਮਾਣੋ ਹੋਤੀਤਿ ਇਤਿ ਚੇ ਪਵਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸੋ ਅਪ੍ਪਮਾਣੋ ਸਤਿਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ ਕਥਂ ਹੋਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਪਮਾਣਬਦ੍ਧਾਤਿ ਕਿਲੇਸਾ ਚ ਪਰਿਯੁਟ੍ਠਾਨਾ ਚ ਪੋਨੋਭਵਿਕਸਙ੍ਖਾਰਾ ਚ ਪਮਾਣਬਦ੍ਧਾ ਨਾਮ ਹੋਨ੍ਤਿ. ‘‘ਰਾਗੋਪਮਾਣਕਰਣੋ, ਦੋਸੋ ਪਮਾਣਕਰਣੋ, ਮੋਹੋ ਪਮਾਣਕਰਣੋ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੧.੪੫੯) ਵਚਨਤੋ ਰਾਗਾਦਯੋ ਯਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ‘‘ਅਯਂ ਏਤ੍ਤਕੋ’’ਤਿ ਤਸ੍ਸ ਪਮਾਣਕਰਣਤੋ ਪਮਾਣਂ ਨਾਮ. ਤਸ੍ਮਿਂ ਪਮਾਣੇ ਬਦ੍ਧਾ ਪਟਿਬਦ੍ਧਾ ਆਯਤ੍ਤਾਤਿ ਕਿਲੇਸਾਦਯੋ ਪਮਾਣਬਦ੍ਧਾ ਨਾਮ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਕਿਲੇਸਾਤਿ ਅਨੁਸਯਭੂਤਾ, ਪਰਿਯੁਟ੍ਠਾਨਾਤਿ ਸਮੁਦਾਚਾਰਪ੍ਪਤ੍ਤਕਿਲੇਸਾ. ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਪੋਨੋਭਵਿਕਾਤਿ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਭਵਕਰਣਂ ਪੁਨਭਵੋ, ਪੁਨਭਵੋ ਸੀਲਮੇਤੇਸਨ੍ਤਿ ਪੋਨਭਵਿਕਾ, ਪੋਨਭਵਿਕਾ ਏਵ ਪੋਨੋਭਵਿਕਾ. ਕੁਸਲਾਕੁਸਲਕਮ੍ਮਸਙ੍ਖਾਤਾ ਸਙ੍ਖਾਰਾ. ਅਪ੍ਪਮਾਣੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰਸ੍ਸ ਪਮਾਣਸ੍ਸ ਅਭਾਵੇਨ ਅਪ੍ਪਮਾਣੋ. ਮਗ੍ਗਫਲਾਨਮ੍ਪਿ ਅਪ੍ਪਮਾਣਤ੍ਤਾ ਤਤੋ ਵਿਸੇਸਨਤ੍ਥਂ ਅਚਲਟ੍ਠੇਨ ਅਸਙ੍ਖਤਟ੍ਠੇਨਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਭਙ੍ਗਾਭਾਵਤੋ ਅਚਲੋ, ਪਚ੍ਚਯਾਭਾਵਤੋ ਅਸਙ੍ਖਤੋ. ਯੋ ਹਿ ਅਚਲੋ ਅਸਙ੍ਖਤੋ ਚ, ਸੋ ਅਤਿਵਿਯ ਪਮਾਣਵਿਰਹਿਤੋ ਹੋਤਿ.

ਕਥਂ ਸੁਸਮਾਰਦ੍ਧੋ ਇਤਿ ਚੇ ਹੋਤੀਤਿ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋਤਿ ਅਨਨ੍ਤਰਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਂ. ਵਿਸਮਾਤਿ ਸਯਞ੍ਚ ਵਿਸਮਤ੍ਤਾ, ਵਿਸਮਸ੍ਸ ਚ ਭਾਵਸ੍ਸ ਹੇਤੁਤ੍ਤਾ ਵਿਸਮਾ. ਸਮਧਮ੍ਮੋਤਿ ਸਨ੍ਤਟ੍ਠੇਨ ਪਣੀਤਟ੍ਠੇਨ ਸਮੋ ਧਮ੍ਮੋ. ਪਮਾਣਾਭਾਵਤੋ ਸਨ੍ਤੋ. ‘‘ਯਾਵਤਾ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਧਮ੍ਮਾ ਸਙ੍ਖਤਾ ਵਾ ਅਸਙ੍ਖਤਾ ਵਾ, ਵਿਰਾਗੋ ਤੇਸਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਗ੍ਗਮਕ੍ਖਾਯਤੀ’’ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੪.੩੪; ਇਤਿਵੁ. ੯੦) ਵਚਨਤੋ ਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮੁਤ੍ਤਮਟ੍ਠੇਨ ਪਣੀਤੋ. ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਧਮ੍ਮੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਸੁਸਮੇ ਆਰਦ੍ਧੋ ਸੁਸਮਾਰਦ੍ਧੋ. ਆਵਜ੍ਜਿਤਤ੍ਤਾਤਿ ਫਲਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯਾ ਪਵਤ੍ਤਕਾਲਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਨੁਪ੍ਪਾਦਾਦਿਸਙ੍ਖਾਤੇ ਨਿਬ੍ਬਾਨੇ ਮਨੋਦ੍ਵਾਰਾਵਜ੍ਜਨਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਤ੍ਤਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਤਿਟ੍ਠਤੀਤਿ ਪਵਤ੍ਤਤਿ. ਉਪ੍ਪਾਦਾਦੀਨਿ ਹੇਟ੍ਠਾ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਥਾਨਿ. ਸੇਸਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਮੂਲਕੇਸੁਪਿ ਵਾਰੇਸੁ ਏਸੇਵ ਨਯੋ.

ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੪. ਮੇਤ੍ਤਾਕਥਾ

ਮੇਤ੍ਤਾਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੨੨. ਇਦਾਨਿ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਕਥਾਨਨ੍ਤਰਂ ਕਥਿਤਾਯ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਕਥਾਗਤਿਯਾ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਾਯ ਮੇਤ੍ਤਾਕਥਾਯ ਅਪੁਬ੍ਬਤ੍ਥਾਨੁਵਣ੍ਣਨਾ. ਤਤ੍ਥ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤੇ ਤਾਵ ਆਸੇਵਿਤਾਯਾਤਿ ਆਦਰੇਨ ਸੇਵਿਤਾਯ. ਭਾਵਿਤਾਯਾਤਿ ਵਡ੍ਢਿਤਾਯ. ਬਹੁਲੀਕਤਾਯਾਤਿ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਕਤਾਯ. ਯਾਨੀਕਤਾਯਾਤਿ ਯੁਤ੍ਤਯਾਨਸਦਿਸਾਯ ਕਤਾਯ. ਵਤ੍ਥੁਕਤਾਯਾਤਿ ਪਤਿਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠੇਨ ਵਤ੍ਥੁ ਵਿਯ ਕਤਾਯ. ਅਨੁਟ੍ਠਿਤਾਯਾਤਿ ਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਿਤਾਯ. ਪਰਿਚਿਤਾਯਾਤਿ ਸਮਨ੍ਤਤੋ ਚਿਤਾਯ ਉਪਚਿਤਾਯ. ਸੁਸਮਾਰਦ੍ਧਾਯਾਤਿ ਸੁਟ੍ਠੁ ਸਮਾਰਦ੍ਧਾਯ ਸੁਕਤਾਯ. ਆਨਿਸਂਸਾਤਿ ਗੁਣਾ. ਪਾਟਿਕਙ੍ਖਾਤਿ ਪਟਿਕਙ੍ਖਿਤਬ੍ਬਾ ਇਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬਾ. ਸੁਖਂ ਸੁਪਤੀਤਿ ਯਥਾ ਸੇਸਜਨਾ ਸਮ੍ਪਰਿਵਤ੍ਤਮਾਨਾ ਕਾਕਚ੍ਛਮਾਨਾ ਦੁਕ੍ਖਂ ਸੁਪਨ੍ਤਿ, ਏਵਂ ਅਸੁਪਿਤ੍ਵਾ ਸੁਖਂ ਸੁਪਤਿ. ਨਿਦ੍ਦਂ ਓਕ੍ਕਨ੍ਤੋਪਿ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਂ ਸਮਾਪਨ੍ਨੋ ਵਿਯ ਹੋਤਿ. ਸੁਖਂ ਪਟਿਬੁਜ੍ਝਤੀਤਿ ਯਥਾ ਅਞ੍ਞੇ ਨਿਤ੍ਥੁਨਨ੍ਤਾ ਵਿਜਮ੍ਭਨ੍ਤਾ ਸਮ੍ਪਰਿਵਤ੍ਤਨ੍ਤਾ ਦੁਕ੍ਖਂ ਪਟਿਬੁਜ੍ਝਨ੍ਤਿ, ਏਵਂ ਅਪਟਿਬੁਜ੍ਝਿਤ੍ਵਾ ਵਿਕਸਮਾਨਮਿਵ ਪਦੁਮਂ ਸੁਖਂ ਨਿਬ੍ਬਿਕਾਰਂ ਪਟਿਬੁਜ੍ਝਤਿ. ਨ ਪਾਪਕਂ ਸੁਪਿਨਂ ਪਸ੍ਸਤੀਤਿ ਸੁਪਿਨਂ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋਪਿ ਭਦ੍ਦਕਮੇਵ ਸੁਪਿਨਂ ਪਸ੍ਸਤਿ. ਚੇਤਿਯਂ ਵਨ੍ਦਨ੍ਤੋ ਵਿਯ ਪੂਜਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਵਿਯ ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਣਨ੍ਤੋ ਵਿਯ ਚ ਹੋਤਿ. ਯਥਾ ਪਨਞ੍ਞੇ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਚੋਰੇਹਿ ਪਰਿਵਾਰਿਤਂ ਵਿਯ ਵਾਲ਼ੇਹਿ ਉਪਦ੍ਦੁਤਂ ਵਿਯ ਪਪਾਤੇ ਪਤਨ੍ਤਂ ਵਿਯ ਚ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਨ ਏਵਂ ਪਾਪਕਂ ਸੁਪਿਨਂ ਪਸ੍ਸਤਿ. ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਪਿਯੋ ਹੋਤੀਤਿ ਉਰੇ ਆਮੁਤ੍ਤਮੁਤ੍ਤਾਹਾਰੋ ਵਿਯ ਸੀਸੇ ਪਿਲ਼ਨ੍ਧਮਾਲਾ ਵਿਯ ਚ ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਪਿਯੋ ਹੋਤਿ ਮਨਾਪੋ. ਅਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਪਿਯੋ ਹੋਤੀਤਿ ਯਥੇਵ ਚ ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ, ਏਵਂ ਅਮਨੁਸ੍ਸਾਨਮ੍ਪਿ ਪਿਯੋ ਹੋਤਿ. ਦੇਵਤਾ ਰਕ੍ਖਨ੍ਤੀਤਿ ਪੁਤ੍ਤਮਿਵ ਮਾਤਾਪਿਤਰੋ ਦੇਵਤਾ ਰਕ੍ਖਨ੍ਤਿ. ਨਾਸ੍ਸ ਅਗ੍ਗਿ ਵਾ ਵਿਸਂ ਵਾ ਸਤ੍ਥਂ ਵਾ ਕਮਤੀਤਿ ਮੇਤ੍ਤਾਵਿਹਾਰਿਸ੍ਸ ਕਾਯੇ ਅਗ੍ਗਿ ਵਾ ਵਿਸਂ ਵਾ ਸਤ੍ਥਂ ਵਾ ਨ ਕਮਤਿ ਨ ਪਵਿਸਤਿ, ਨਾਸ੍ਸ ਕਾਯਂ ਵਿਕੋਪੇਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਤੁਵਟਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਸਮਾਧਿਯਤੀਤਿ ਮੇਤ੍ਤਾਵਿਹਾਰਿਨੋ ਖਿਪ੍ਪਮੇਵ ਚਿਤ੍ਤਂ ਸਮਾਧਿਯਤਿ, ਨਤ੍ਥਿ ਤਸ੍ਸ ਦਨ੍ਧਾਯਿਤਤ੍ਤਂ. ਮੁਖਵਣ੍ਣੋ ਵਿਪ੍ਪਸੀਦਤੀਤਿ ਬਨ੍ਧਨਾ ਪਮੁਤ੍ਤਤਾਲਪਕ੍ਕਂ ਵਿਯ ਚਸ੍ਸ ਵਿਪ੍ਪਸਨ੍ਨਵਣ੍ਣਂ ਮੁਖਂ ਹੋਤਿ. ਅਸਮ੍ਮੂਲ਼੍ਹੋ ਕਾਲਂ ਕਰੋਤੀਤਿ ਮੇਤ੍ਤਾਵਿਹਾਰਿਨੋ ਸਮ੍ਮੋਹਮਰਣਂ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ, ਅਸਮ੍ਮੂਲ਼੍ਹੋ ਨਿਦ੍ਦਂ ਓਕ੍ਕਮਨ੍ਤੋ ਵਿਯ ਕਾਲਂ ਕਰੋਤਿ. ਉਤ੍ਤਰਿ ਅਪ੍ਪਟਿਵਿਜ੍ਝਨ੍ਤੋਤਿ ਮੇਤ੍ਤਾਸਮਾਪਤ੍ਤਿਤੋ ਉਤ੍ਤਰਿਂ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਅਧਿਗਨ੍ਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੋ ਇਤੋ ਚਵਿਤ੍ਵਾ ਸੁਤ੍ਤਪ੍ਪਬੁਦ੍ਧੋ ਵਿਯ ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕੂਪਗੋ ਹੋਤੀਤਿ ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕਂ ਉਪਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਮੇਤ੍ਤਾਨਿਦ੍ਦੇਸੇ ਅਨੋਧਿਸੋ ਫਰਣਾਤਿ ਓਧਿ ਮਰਿਯਾਦਾ, ਨ ਓਧਿ ਅਨੋਧਿ. ਤਤੋ ਅਨੋਧਿਸੋ, ਅਨੋਧਿਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ, ਨਿਪ੍ਪਦੇਸਤੋ ਫੁਸਨਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਓਧਿਸੋਤਿ ਪਦੇਸਵਸੇਨ. ਦਿਸਾਫਰਣਾਤਿ ਦਿਸਾਸੁ ਫਰਣਾ. ਸਬ੍ਬੇਤਿ ਅਨਵਸੇਸਪਰਿਯਾਦਾਨਂ. ਸਤ੍ਤਾਤਿਪਦਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥੋ ਞਾਣਕਥਾਮਾਤਿਕਾਵਣ੍ਣਨਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤੋ, ਰੁਲ਼੍ਹੀਸਦ੍ਦੇਨ ਪਨ ਵੀਤਰਾਗੇਸੁਪਿ ਅਯਂ ਵੋਹਾਰੋ ਵਤ੍ਤਤਿ ਵਿਲੀਵਮਯੇਪਿ ਬੀਜਨਿਵਿਸੇਸੇ ਤਾਲਵਣ੍ਟਵੋਹਾਰੋ ਵਿਯ. ਅਵੇਰਾਤਿ ਵੇਰਰਹਿਤਾ. ਅਬ੍ਯਾਪਜ੍ਜਾਤਿ ਬ੍ਯਾਪਾਦਰਹਿਤਾ. ਅਨੀਘਾਤਿ ਨਿਦ੍ਦੁਕ੍ਖਾ. ਅਨਿਗ੍ਘਾਤਿਪਿ ਪਾਠੋ. ਸੁਖੀ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਪਰਿਹਰਨ੍ਤੂਤਿ ਸੁਖਿਤਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਭਾਵਂ ਵਤ੍ਤਯਨ੍ਤੁ. ‘‘ਅਵੇਰਾ’’ਤਿ ਚ ਸਕਸਨ੍ਤਾਨੇ ਚ ਪਰੇ ਪਟਿਚ੍ਚ, ਪਰਸਨ੍ਤਾਨੇ ਚ ਇਤਰੇ ਪਟਿਚ੍ਚ ਵੇਰਾਭਾਵੋ ਦਸ੍ਸਿਤੋ, ‘‘ਅਬ੍ਯਾਪਜ੍ਜਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਵੇਰਾਭਾਵਾ ਤਮ੍ਮੂਲਕਬ੍ਯਾਪਾਦਾਭਾਵੋ, ‘‘ਅਨੀਘਾ’’ਤਿ ਬ੍ਯਾਪਾਦਾਭਾਵਾ ਤਮ੍ਮੂਲਕਦੁਕ੍ਖਾਭਾਵੋ, ‘‘ਸੁਖੀ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਪਰਿਹਰਨ੍ਤੂ’’ਤਿ ਦੁਕ੍ਖਾਭਾਵਾਸੁਖੇਨ ਅਤ੍ਤਭਾਵਪਰਿਹਰਣਂ ਦਸ੍ਸਿਤਨ੍ਤਿ ਏਵਮੇਤ੍ਥ ਵਚਨਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋਤਿ. ਇਮੇਸੁ ਚ ‘‘ਅਵੇਰਾ ਹੋਨ੍ਤੂ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਚਤੂਸੁਪਿ ਵਚਨੇਸੁ ਯਂ ਯਂ ਪਾਕਟਂ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸ ਵਸੇਨ ਮੇਤ੍ਤਾਯ ਫਰਤਿ.

ਪਾਣਾਤਿਆਦੀਸੁ ਪਾਣਨਤਾਯ ਪਾਣਾ, ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸਾਯਤ੍ਤਵੁਤ੍ਤਿਤਾਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਭੂਤਤ੍ਤਾ ਭੂਤਾ, ਅਭਿਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਪੁਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਨਿਰਯੋ, ਤਂ ਪੁਂ ਗਲਨ੍ਤਿ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੀਤਿ ਪੁਗ੍ਗਲਾ. ਅਤ੍ਤਭਾਵੋ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਸਰੀਰਂ, ਖਨ੍ਧਪਞ੍ਚਕਮੇਵ ਵਾ, ਤਂ ਉਪਾਦਾਯ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਮਤ੍ਤਸਬ੍ਭਾਵਤੋ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਅਤ੍ਤਭਾਵੇ ਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਾ ਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਨਾ ਅਨ੍ਤੋਗਧਾਤਿ ਅਤ੍ਤਭਾਵਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਾ. ਯਥਾ ਚ ਸਤ੍ਤਾਤਿ ਵਚਨਂ, ਏਵਂ ਸੇਸਾਨਿਪਿ ਰੁਲ਼੍ਹੀਵਸੇਨ ਆਰੋਪੇਤ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬਾਨੇਤਾਨਿ ਸਬ੍ਬਸਤ੍ਤਵੇਵਚਨਾਨੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾਨਿ. ਕਾਮਞ੍ਚ ਅਞ੍ਞਾਨਿਪਿ ‘‘ਸਬ੍ਬੇ ਜਨ੍ਤੂ ਸਬ੍ਬੇ ਜੀਵਾ’’ਤਿਆਦੀਨਿ ਸਬ੍ਬਸਤ੍ਤਵੇਵਚਨਾਨਿ ਅਤ੍ਥਿ, ਪਾਕਟਵਸੇਨ ਪਨ ਇਮਾਨੇਵ ਪਞ੍ਚ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਪਞ੍ਚਹਾਕਾਰੇਹਿ ਅਨੋਧਿਸੋ ਫਰਣਾ ਮੇਤ੍ਤਾਚੇਤੋਵਿਮੁਤ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਯੇ ਪਨ ‘‘ਸਤ੍ਤਾ ਪਾਣਾ’’ਤਿਆਦੀਨਂ ਨ ਕੇਵਲਂ ਵਚਨਮਤ੍ਤਤੋਵ, ਅਥ ਖੋ ਅਤ੍ਥਤੋਪਿ ਨਾਨਤ੍ਤਮੇਵ ਇਚ੍ਛੇਯ੍ਯੁਂ, ਤੇਸਂ ਅਨੋਧਿਸੋ ਫਰਣਾ ਵਿਰੁਜ੍ਝਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਤਥਾ ਅਤ੍ਥਂ ਅਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਇਮੇਸੁ ਪਞ੍ਚਸੁ ਆਕਾਰੇਸੁ ਅਞ੍ਞਤਰਵਸੇਨ ਅਨੋਧਿਸੋ ਮੇਤ੍ਤਾਯ ਫਰਤਿ.

ਓਧਿਸੋ ਫਰਣੇ ਪਨ ਇਤ੍ਥਿਯੋ ਪੁਰਿਸਾਤਿ ਲਿਙ੍ਗਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਅਰਿਯਾ ਅਨਰਿਯਾਤਿ ਅਰਿਯਪੁਥੁਜ੍ਜਨਵਸੇਨ, ਦੇਵਾਮਨੁਸ੍ਸਾ ਵਿਨਿਪਾਤਿਕਾਤਿ ਉਪਪਤ੍ਤਿਵਸੇਨ. ਦਿਸਾਫਰਣੇਪਿ ਦਿਸਾਵਿਭਾਗਂ ਅਕਤ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬਦਿਸਾਸੁ ‘‘ਸਬ੍ਬੇ ਸਤ੍ਤਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਫਰਣਤੋ ਅਨੋਧਿਸੋ ਫਰਣਾ ਹੋਤਿ, ਸਬ੍ਬਦਿਸਾਸੁ ‘‘ਸਬ੍ਬਾ ਇਤ੍ਥਿਯੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਫਰਣਤੋ ਓਧਿਸੋ ਫਰਣਾ.

ਯਸ੍ਮਾ ਪਨ ਅਯਂ ਤਿਵਿਧਾਪਿ ਮੇਤ੍ਤਾਫਰਣਾ ਅਪ੍ਪਨਾਪਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਤੀਸੁ ਵਾਰੇਸੁ ਅਪ੍ਪਨਾ ਗਹੇਤਬ੍ਬਾ. ਅਨੋਧਿਸੋ ਫਰਣੇ ਤਾਵ ‘‘ਸਬ੍ਬੇ ਸਤ੍ਤਾ ਅਵੇਰਾ ਹੋਨ੍ਤੂ’’ਤਿ ਏਕਾ, ‘‘ਅਬ੍ਯਾਪਜ੍ਜਾ ਹੋਨ੍ਤੂ’’ਤਿ ਏਕਾ ‘‘ਅਨੀਘਾ ਹੋਨ੍ਤੂ’’ਤਿ ਏਕਾ, ‘‘ਸੁਖੀ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਪਰਿਹਰਨ੍ਤੂ’’ਤਿ ਏਕਾ. ਤਾਨਿਪਿ ਹਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਹਿਤੋਪਸਂਹਾਰਵਸੇਨੇਵ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ. ਹਿਤੋਪਸਂਹਾਰਲਕ੍ਖਣਾ ਹਿ ਮੇਤ੍ਤਾ. ਇਤਿ ‘‘ਸਤ੍ਤਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਪਞ੍ਚਸੁ ਆਕਾਰੇਸੁ ਚਤਸ੍ਸਨ੍ਨਂ ਚਤਸ੍ਸਨ੍ਨਂ ਅਪ੍ਪਨਾਨਂ ਵਸੇਨ ਵੀਸਤਿ ਅਪ੍ਪਨਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਓਧਿਸੋ ਫਰਣੇ ‘‘ਸਬ੍ਬਾ ਇਤ੍ਥਿਯੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਸਤ੍ਤਸੁ ਆਕਾਰੇਸੁ ਚਤਸ੍ਸਨ੍ਨਂ ਚਤਸ੍ਸਨ੍ਨਂ ਵਸੇਨ ਅਟ੍ਠਵੀਸਤਿ ਅਪ੍ਪਨਾ. ਦਿਸਾਫਰਣੇ ਪਨ ‘‘ਸਬ੍ਬੇ ਪੁਰਤ੍ਥਿਮਾਯ ਦਿਸਾਯ ਸਤ੍ਤਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਏਕਮੇਕਿਸ੍ਸਾ ਦਿਸਾਯ ਵੀਸਤਿ ਵੀਸਤਿ ਕਤ੍ਵਾ ਦ੍ਵੇ ਸਤਾਨਿ, ‘‘ਸਬ੍ਬਾ ਪੁਰਤ੍ਥਿਮਾਯ ਦਿਸਾਯ ਇਤ੍ਥਿਯੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਏਕਮੇਕਿਸ੍ਸਾ ਦਿਸਾਯ ਅਟ੍ਠਵੀਸਤਿ ਅਟ੍ਠਵੀਸਤਿ ਕਤ੍ਵਾ ਅਸੀਤਿ ਦ੍ਵੇ ਸਤਾਨੀਤਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਸਤਾਨਿ ਅਸੀਤਿ ਚ ਅਪ੍ਪਨਾ. ਇਤਿ ਸਬ੍ਬਾਨਿਪਿ ਇਧ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ ਅਟ੍ਠਵੀਸਾਧਿਕਾਨਿ ਪਞ੍ਚ ਅਪ੍ਪਨਾਸਤਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਯਥਾ ਚ ਮੇਤ੍ਤਾਯ ਤਿਵਿਧੇਨ ਫਰਣਾ ਵੁਤ੍ਤਾ, ਤਥਾ ਕਰੁਣਾਮੁਦਿਤਾਉਪੇਕ੍ਖਾਨਮ੍ਪਿ ਵੁਤ੍ਤਾਵ ਹੋਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

੧. ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਵਾਰਵਣ੍ਣਨਾ

੨੩. ਅਥ ਮੇਤ੍ਤੂਪਸਂਹਾਰਾਕਾਰਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਦਿਪਰਿਭਾਵਨਞ੍ਚ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਪੀਲ਼ਨਂ ਵਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਪੀਲ਼ਨਨ੍ਤਿ ਅਬ੍ਭਨ੍ਤਰਤੋ ਸਰੀਰਪੀਲ਼ਨਂ. ਉਪਘਾਤਨ੍ਤਿ ਬਾਹਿਰਤੋ ਸਰੀਰੋਪਘਾਤਂ. ਸਨ੍ਤਾਪਨ੍ਤਿ ਯਥਾ ਤਥਾ ਵਾ ਚਿਤ੍ਤਸਨ੍ਤਾਪਨਂ. ਪਰਿਯਾਦਾਨਨ੍ਤਿ ਪਕਤਿਯਾ ਜੀਵਿਤਾਦਿਪਰਿਕ੍ਖਯਂ. ਵਿਹੇਸਨ੍ਤਿ ਪਰਤੋ ਜੀਵਿਤਵਿਹੇਠਨਂ. ਵਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾਤਿ ਪੀਲ਼ਨਾਦੀਸੁ ਏਕੇਕਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਚਿਤ੍ਤੇਨੇਵ ਅਪਨੇਤ੍ਵਾ. ਇਮਾਨਿ ਪੀਲ਼ਨਾਦੀਨਿ ਪਞ੍ਚ ਪਦਾਨਿ ਮੇਤ੍ਤੋਪਸਂਹਾਰਸ੍ਸ ਪਟਿਪਕ੍ਖਵਿਵਜ੍ਜਨਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ, ਅਪੀਲ਼ਨਾਯਾਤਿਆਦੀਨਿ ਮੇਤ੍ਤੋਪਸਂਹਾਰਵਸੇਨ. ਅਪੀਲ਼ਨਾਯਾਤਿ ਅਪੀਲ਼ਨਾਕਾਰੇਨ, ਸਬ੍ਬੇ ਸਤ੍ਤੇ ਮੇਤ੍ਤਾਯਤੀਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ. ਏਵਂ ਸੇਸੇਸੁਪਿ. ਮਾ ਵੇਰਿਨੋ ਮਾ ਦੁਕ੍ਖਿਨੋ ਮਾ ਦੁਕ੍ਖਿਤਤ੍ਤਾਤਿ ਇਮਾਨਿਪਿ ਤੀਣਿ ਮੇਤ੍ਤੋਪਸਂਹਾਰਸ੍ਸ ਪਟਿਪਕ੍ਖਪਟਿਕ੍ਖੇਪਵਚਨਾਨਿ. ਮਾ-ਵਚਨਸ੍ਸ ਮਾ ਹੋਨ੍ਤੂਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਵੇਰਿਨੋ ਸੁਖਿਨੋ ਸੁਖਿਤਤ੍ਤਾਤਿ ਇਮਾਨਿ ਤੀਣਿ ਮੇਤ੍ਤੋਪਸਂਹਾਰਵਚਨਾਨਿ. ‘‘ਅਬ੍ਯਾਪਜ੍ਜਾ ਅਨੀਘਾ’’ਤਿ ਇਦਂ ਦ੍ਵਯਂ ‘‘ਸੁਖਿਨੋ’’ਤਿ ਵਚਨੇਨ ਸਙ੍ਗਹਿਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਸੁਖਿਤਤ੍ਤਾਤਿ ਤਸ੍ਸੇਵ ਸੁਖਸ੍ਸ ਨਿਚ੍ਚਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਦਸ੍ਸਨਂ. ‘‘ਸੁਖਿਤਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਚ ‘‘ਸੁਖੀ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਪਰਿਹਰਨ੍ਤੂ’’ਤਿ ਚ ਅਤ੍ਥਤੋ ਏਕਂ. ‘‘ਅਪੀਲ਼ਨਾਯਾ’’ਤਿਆਦੀਹਿ ਵਾ ਅਬ੍ਯਾਪਜ੍ਜਾਨੀਘਵਚਨਾਨਿ ਸਙ੍ਗਹਿਤਾਨਿ. ਅਟ੍ਠਹਾਕਾਰੇਹੀਤਿ ‘‘ਅਪੀਲ਼ਨਾਯਾ’’ਤਿਆਦਯੋ ਪਞ੍ਚ ਮੇਤ੍ਤੋਪਸਂਹਾਰਾਕਾਰਾ ‘‘ਅਵੇਰਿਨੋ ਹੋਨ੍ਤੂ’’ਤਿਆਦਯੋ ਤਯੋ ਮੇਤ੍ਤੋਪਸਂਹਾਰਾਕਾਰਾਤਿ ਇਮੇਹਿ ਅਟ੍ਠਹਾਕਾਰੇਹਿ. ਮੇਤ੍ਤਾਯਤੀਤਿ ਸਿਨਿਯ੍ਹਤਿ. ਤਂ ਧਮ੍ਮਂ ਚੇਤਯਤੀਤਿ ਤਂ ਹਿਤੋਪਸਂਹਾਰਂ ਚੇਤਯਤਿ ਅਭਿਸਨ੍ਦਹਤਿ, ਪਵਤ੍ਤੇਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸਬ੍ਬਬ੍ਯਾਪਾਦਪਰਿਯੁਟ੍ਠਾਨੇਹਿ ਵਿਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ ਮੇਤ੍ਤਾਯ ਪਟਿਪਕ੍ਖਭੂਤੇਹਿ ਸਬ੍ਬੇਹਿ ਬ੍ਯਾਪਾਦਸਮੁਦਾਚਾਰੇਹਿ ਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭਨਤੋ ਵਿਮੁਚ੍ਚਤਿ. ਮੇਤ੍ਤਾ ਚ ਚੇਤੋ ਚ ਵਿਮੁਤ੍ਤਿ ਚਾਤਿ ਏਕਾਯੇਵ ਮੇਤ੍ਤਾ ਤਿਧਾ ਵਣ੍ਣਿਤਾ.

ਅਵੇਰਿਨੋ ਖੇਮਿਨੋ ਸੁਖਿਨੋਤਿ ਇਮਾਨਿ ਤੀਣਿ ਪਦਾਨਿ ਪੁਬ੍ਬੇ ਵੁਤ੍ਤੇ ਆਕਾਰੇ ਸਙ੍ਖੇਪੇਨ ਸਙ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ. ਸਦ੍ਧਾਯ ਅਧਿਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਮੇਤ੍ਤਾਯ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾਨਿਯੇਵ. ਆਸੇਵਨਾਤਿਆਦੀਸੁ ਛਸੁ ਵਾਰੇਸੁ ਆਸੇਵੀਯਤਿ ਏਤੇਹਿ ਮੇਤ੍ਤਾਤਿ ਆਸੇਵਨਾ. ਤਥਾ ਭਾਵਨਾ ਬਹੁਲੀਕਮ੍ਮਂ. ਅਲਙ੍ਕਾਰਾਤਿ ਵਿਭੂਸਨਾ. ਸ੍ਵਾਲਙ੍ਕਤਾਤਿ ਸੁਟ੍ਠੁ ਅਲਙ੍ਕਤਾ ਭੂਸਿਤਾ. ਪਰਿਕ੍ਖਾਰਾਤਿ ਸਮ੍ਭਾਰਾ. ਸੁਪਰਿਕ੍ਖਤਾਤਿ ਸੁਟ੍ਠੁ ਸਮ੍ਭਤਾ. ਪਰਿਵਾਰਾਤਿ ਰਕ੍ਖਨਟ੍ਠੇਨ. ਪੁਨ ਆਸੇਵਨਾਦੀਨਿ ਅਟ੍ਠਵੀਸਤਿ ਪਦਾਨਿ ਮੇਤ੍ਤਾਯ ਵਣ੍ਣਭਣਨਤ੍ਥਂ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ. ਤਤ੍ਥ ਪਾਰਿਪੂਰੀਤਿ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਭਾਵਾ. ਸਹਗਤਾਤਿ ਮੇਤ੍ਤਾਯ ਸਹਗਤਾ. ਤਥਾ ਸਹਜਾਤਾਦਯੋ. ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਨਾਤਿ ਮੇਤ੍ਤਾਯ ਪਵਿਸਨਾ, ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਤਿ ਏਤੇਹਿ ਮੇਤ੍ਤਾਤਿ ਵਾ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਨਾ. ਤਥਾ ਸਂਸੀਦਨਾਦਯੋ. ਏਤਂ ਸਨ੍ਤਨ੍ਤਿ ਫਸ੍ਸਨਾਤਿ ਏਸਾ ਮੇਤ੍ਤਾ ਸਨ੍ਤਾਤਿ ਏਤੇਹਿ ਫਸ੍ਸਨਾ ਹੋਤੀਤਿ ਏਤਂ ਸਨ੍ਤਨ੍ਤਿ ਫਸ੍ਸਨਾ ‘‘ਏਤਦਗ੍ਗ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ (ਅ. ਨਿ. ੧.੧੮੮ ਆਦਯੋ) ਵਿਯ ਨਪੁਂਸਕਵਚਨਂ. ਸ੍ਵਾਧਿਟ੍ਠਿਤਾਤਿ ਸੁਟ੍ਠੁ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਾ. ਸੁਸਮੁਗ੍ਗਤਾਤਿ ਸੁਟ੍ਠੁ ਸਮੁਸ੍ਸਿਤਾ. ਸੁਵਿਮੁਤ੍ਤਾਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਚ੍ਚਨੀਕੇਹਿ ਸੁਟ੍ਠੁ ਵਿਮੁਤ੍ਤਾ. ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਨ੍ਤੀਤਿ ਮੇਤ੍ਤਾਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਮੇਤ੍ਤਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਨ੍ਤਿ. ਜੋਤੇਨ੍ਤੀਤਿ ਪਾਕਟਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ. ਪਤਾਪੇਨ੍ਤੀਤਿ ਵਿਰੋਚੇਨ੍ਤਿ.

੨-੪. ਬਲਾਦਿਵਾਰਤ੍ਤਯਵਣ੍ਣਨਾ

੨੪-੨੭. ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਵਾਰੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਬਲਵਾਰੋਪਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਮਗ੍ਗਙ੍ਗਵਾਰਾ ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਵੁਤ੍ਤਾ, ਨ ਯਥਾਲਕ੍ਖਣਵਸੇਨ. ਮਗ੍ਗਙ੍ਗਵਾਰੇ ਸਮ੍ਮਾਵਾਚਾਕਮ੍ਮਨ੍ਤਾਜੀਵਾ ਮੇਤ੍ਤਾਯ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਾ, ਨ ਅਪ੍ਪਨਾਵਸੇਨ. ਨ ਹਿ ਏਤੇ ਮੇਤ੍ਤਾਯ ਸਹ ਭਵਨ੍ਤਿ. ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਪਾਣਾਨਨ੍ਤਿਆਦੀਨਂ ਸੇਸਵਾਰਾਨਮ੍ਪਿ ਸਤ੍ਤਵਾਰੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਅਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਮੇਤ੍ਤਾਭਾਵਨਾਵਿਧਾਨਂ ਪਨ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਮਗ੍ਗਤੋ (ਵਿਸੁਦ੍ਧਿ. ੧.੨੪੦ ਆਦਯੋ) ਗਹੇਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ.

ਮੇਤ੍ਤਾਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੫. ਵਿਰਾਗਕਥਾ

ਵਿਰਾਗਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੨੮. ਇਦਾਨਿ ਮਗ੍ਗਪਯੋਜਨਪਰਿਯੋਸਾਨਾਯ ਮੇਤ੍ਤਾਕਥਾਯ ਅਨਨ੍ਤਰਂ ਕਥਿਤਾਯ ਵਿਰਾਗਸਙ੍ਖਾਤਮਗ੍ਗਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਾਯ ਵਿਰਾਗਕਥਾਯ ਅਪੁਬ੍ਬਤ੍ਥਾਨੁਵਣ੍ਣਨਾ. ਤਤ੍ਥ ਪਠਮਂ ਤਾਵ ‘‘ਨਿਬ੍ਬਿਨ੍ਦਂ ਵਿਰਜ੍ਜਤਿ ਵਿਰਾਗਾ ਵਿਮੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ (ਮਹਾਵ ੨੩) ਵੁਤ੍ਤਾਨਂ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਪਦਾਨਂ ਅਤ੍ਥਂ ਨਿਦ੍ਦਿਸਿਤੁਕਾਮੇਨ ਵਿਰਾਗੋ ਮਗ੍ਗੋ, ਵਿਮੁਤ੍ਤਿ ਫਲਨ੍ਤਿ ਉਦ੍ਦੇਸੋ ਠਪਿਤੋ. ਤਤ੍ਥ ਪਠਮਂ ਵਚਨਤ੍ਥਂ ਤਾਵ ਨਿਦ੍ਦਿਸਿਤੁਕਾਮੋ ਕਥਂ ਵਿਰਾਗੋ ਮਗ੍ਗੋਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਵਿਰਜ੍ਜਤੀਤਿ ਵਿਰਤ੍ਤਾ ਹੋਤਿ. ਸੇਸਾਨਿ ਮਗ੍ਗਞਾਣਨਿਦ੍ਦੇਸੇ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਥਾਨਿ. ਵਿਰਾਗੋਤਿ ਯਸ੍ਮਾ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ ਵਿਰਜ੍ਜਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਵਿਰਾਗੋ ਨਾਮਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸੋ ਚ ਵਿਰਾਗੋ ਯਸ੍ਮਾ ਵਿਰਾਗਾਰਮ੍ਮਣੋ…ਪੇ… ਵਿਰਾਗੇ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਚ ਵਿਰਾਗੋਤਿ ਏਵਂ ‘‘ਵਿਰਾਗਾਰਮ੍ਮਣੋ’’ਤਿਆਦੀਨਂ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਵਚਨਾਨਂ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਤਤ੍ਥ ਵਿਰਾਗਾਰਮ੍ਮਣੋਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਾਰਮ੍ਮਣੋ. ਵਿਰਾਗਗੋਚਰੋਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਵਿਸਯੋ. ਵਿਰਾਗੇ ਸਮੁਦਾਗਤੋਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨੇ ਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨੋ. ਵਿਰਾਗੇ ਠਿਤੋਤਿ ਪਵਤ੍ਤਿਵਸੇਨ ਨਿਬ੍ਬਾਨੇ ਠਿਤੋ. ਵਿਰਾਗੇ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤੋਤਿ ਅਨਿਵਤ੍ਤਨਵਸੇਨ ਨਿਬ੍ਬਾਨੇ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤੋ.

ਨਿਬ੍ਬਾਨਞ੍ਚ ਵਿਰਾਗੋਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਵਿਰਾਗਹੇਤੁਤ੍ਤਾ ਵਿਰਾਗੋ. ਨਿਬ੍ਬਾਨਾਰਮ੍ਮਣਤਾਜਾਤਾਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਾਰਮ੍ਮਣੇ ਜਾਤਾ, ਨਿਬ੍ਬਾਨਾਰਮ੍ਮਣਭਾਵੇਨ ਵਾ ਜਾਤਾ. ਤੇ ਮਗ੍ਗਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਸਬ੍ਬੇਵ ਫਸ੍ਸਾਦਯੋ ਧਮ੍ਮਾ ਵਿਰਜ੍ਜਨਟ੍ਠੇਨ ਵਿਰਾਗਾ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਵਿਰਾਗਾ ਨਾਮ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਸਹਜਾਤਾਨੀਤਿ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਸਹਜਾਤਾਨਿ ਸਮ੍ਮਾਸਙ੍ਕਪ੍ਪਾਦੀਨਿ ਸਤ੍ਤ ਮਗ੍ਗਙ੍ਗਾਨਿ. ਵਿਰਾਗਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੀਤਿ ਵਿਰਾਗੋ ਮਗ੍ਗੋਤਿ ਵਿਰਾਗਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਕਤ੍ਵਾ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੀਤਿ ਵਿਰਾਗਾਰਮ੍ਮਣਤ੍ਤਾ ਵਿਰਾਗੋ ਨਾਮ, ਮਗ੍ਗਨਟ੍ਠੇਨ ਮਗ੍ਗੋ ਨਾਮ ਹੋਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਏਕੇਕਮ੍ਪਿ ਮਗ੍ਗਙ੍ਗਂ ਮਗ੍ਗੋਤਿ ਨਾਮਂ ਲਭਤਿ. ਇਤਿ ਏਕੇਕਸ੍ਸ ਅਙ੍ਗਸ੍ਸ ਮਗ੍ਗਤ੍ਤੇ ਵੁਤ੍ਤੇ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਯਾਪਿ ਮਗ੍ਗਤ੍ਤਂ ਵੁਤ੍ਤਮੇਵ ਹੋਤਿ. ਤਸ੍ਮਾਯੇਵ ਚ ਏਤੇਨ ਮਗ੍ਗੇਨਾਤਿ ਅਟ੍ਠ ਮਗ੍ਗਙ੍ਗਾਨਿ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਬੁਦ੍ਧਾ ਚਾਤਿ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਾਪਿ ਸਙ੍ਗਹਿਤਾ. ਤੇਪਿ ਹਿ ‘‘ਦ੍ਵੇਮੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਬੁਦ੍ਧਾ ਤਥਾਗਤੋ ਚ ਅਰਹਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧੋ ਚਾ’’ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੨.੫੭) ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਬੁਦ੍ਧਾਯੇਵ. ਅਗਤਨ੍ਤਿ ਅਨਮਤਗ੍ਗੇ ਸਂਸਾਰੇ ਅਗਤਪੁਬ੍ਬਂ. ਦਿਸਨ੍ਤਿ ਸਕਲਾਯਪਟਿਪਤ੍ਤਿਯਾ ਦਿਸ੍ਸਤਿ ਅਪਦਿਸ੍ਸਤਿ ਅਭਿਸਨ੍ਦਹੀਯਤੀਤਿ ਦਿਸਾ, ਸਬ੍ਬਬੁਦ੍ਧੇਹਿ ਵਾ ਪਰਮਂ ਸੁਖਨ੍ਤਿ ਦਿਸ੍ਸਤਿ ਅਪਦਿਸ੍ਸਤਿ ਕਥੀਯਤੀਤਿ ਦਿਸਾ, ਸਬ੍ਬਦੁਕ੍ਖਂ ਵਾ ਦਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਨ੍ਤਿ ਉਜ੍ਝਨ੍ਤਿ ਏਤਾਯਾਤਿ ਦਿਸਾ. ਤਂ ਦਿਸਂ. ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਮਗ੍ਗੋਤਿ ਕਿਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ? ਯੋ ਸੋ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਧਮ੍ਮਸਮੂਹੋ, ਸੋ ਏਤੇਨ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੀਤਿ ਗਮਨਟ੍ਠੇਨ ਮਗ੍ਗੋ ਨਾਮਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਪੁਥੁਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਨਂ ਪਰਪ੍ਪਵਾਦਾਨਨ੍ਤਿ ਵਿਸੁਂ ਵਿਸੁਂ ਸਮਣਾਨਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਨਞ੍ਚ ਇਤੋ ਅਞ੍ਞਲਦ੍ਧਿਕਾਨਂ. ਅਗ੍ਗੋਤਿ ਤੇਸਂ ਸੇਸਮਗ੍ਗਾਨਂ ਵਿਸਿਟ੍ਠੋ. ਸੇਟ੍ਠੋਤਿ ਸੇਸਮਗ੍ਗਤੋ ਅਤਿਵਿਯ ਪਸਂਸਨੀਯੋ. ਮੋਕ੍ਖੋਤਿ ਮੁਖੇ ਸਾਧੁ, ਸੇਸਮਗ੍ਗਾਨਂ ਅਭਿਮੁਖੇ ਅਯਮੇਵ ਸਾਧੂਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਉਤ੍ਤਮੋਤਿ ਸੇਸਮਗ੍ਗੇ ਅਤਿਵਿਯ ਉਤ੍ਤਿਣ੍ਣੋ. ਪਵਰੋਤਿ ਸੇਸਮਗ੍ਗਤੋ ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰੇਹਿ ਸਂਭਜਨੀਯੋ. ਇਤੀਤਿ ਕਾਰਣਤ੍ਥੇ ਨਿਪਾਤੋ. ਤਸ੍ਮਾ ਭਗਵਤਾ ‘‘ਮਗ੍ਗਾਨਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਸੇਟ੍ਠੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹਿ ਭਗਵਤਾ –

‘‘ਮਗ੍ਗਾਨਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਸੇਟ੍ਠੋ, ਸਚ੍ਚਾਨਂ ਚਤੁਰੋ ਪਦਾ;

ਵਿਰਾਗੋ ਸੇਟ੍ਠੋ ਧਮ੍ਮਾਨਂ, ਦ੍ਵਿਪਦਾਨਞ੍ਚ ਚਕ੍ਖੁਮਾ’’ਤਿ. (ਧ. ਪ. ੨੭੩);

ਤਂ ਇਧ ਵਿਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਮਗ੍ਗਾਨਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਸੇਟ੍ਠੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਸੇਸਵਾਰੇਸੁਪਿ ਇਮਿਨਾ ਚ ਨਯੇਨ ਹੇਟ੍ਠਾ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਚ ਅਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਦਸ੍ਸਨਵਿਰਾਗੋਤਿਆਦੀਸੁ ਦਸ੍ਸਨਸਙ੍ਖਾਤੋ ਵਿਰਾਗੋ ਦਸ੍ਸਨਵਿਰਾਗੋ. ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਟ੍ਠਤੋ ਬਲਸ੍ਸ ਵਿਸਿਟ੍ਠਤ੍ਤਾ ਇਧ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਤੋ ਬਲਂ ਪਠਮਂ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਆਧਿਪਤੇਯ੍ਯਟ੍ਠੇਨ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨੀਤਿਆਦਿ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਦੀਨਂ ਅਤ੍ਥਵਿਭਾਵਨਾ, ਨ ਵਿਰਾਗਸ੍ਸ. ਤਥਟ੍ਠੇਨ ਸਚ੍ਚਾਤਿ ਸਚ੍ਚਞਾਣਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਸੀਲਵਿਸੁਦ੍ਧੀਤਿ ਸਮ੍ਮਾਵਾਚਾਕਮ੍ਮਨ੍ਤਾਜੀਵਾ. ਚਿਤ੍ਤਵਿਸੁਦ੍ਧੀਤਿ ਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧਿ. ਦਿਟ੍ਠਿਵਿਸੁਦ੍ਧੀਤਿ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਸਙ੍ਕਪ੍ਪਾ. ਵਿਮੁਤ੍ਤਟ੍ਠੇਨਾਤਿ ਤਂਤਂਮਗ੍ਗਵਜ੍ਝਕਿਲੇਸੇਹਿ ਮੁਤ੍ਤਟ੍ਠੇਨ. ਵਿਜ੍ਜਾਤਿ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ. ਵਿਮੁਤ੍ਤੀਤਿ ਸਮੁਚ੍ਛੇਦਵਿਮੁਤ੍ਤਿ. ਅਮਤੋਗਧਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਪਰਿਯੋਸਾਨਟ੍ਠੇਨ ਮਗ੍ਗੋਤਿ ਮਗ੍ਗਫਲਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਾਹਿ ਮਗ੍ਗੀਯਤੀਤਿ ਮਗ੍ਗੋ.

ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਵਿਰਾਗਨਿਦ੍ਦੇਸੇ ਵੁਤ੍ਤਾ ਧਮ੍ਮਾ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਮਗ੍ਗਕ੍ਖਣੇਯੇਵ. ਵਿਮੁਤ੍ਤਿਨਿਦ੍ਦੇਸੇ ਫਲਕ੍ਖਣੇ. ਤਸ੍ਮਾ ਛਨ੍ਦਮਨਸਿਕਾਰਾਪਿ ਮਗ੍ਗਫਲਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ.

੨੯. ਵਿਰਾਗਨਿਦ੍ਦੇਸੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਵਿਮੁਤ੍ਤਿਨਿਦ੍ਦੇਸੇਪਿ ਅਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਫਲਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਵਿਮੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਵਿਮੁਤ੍ਤਿ, ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਨਿਸ੍ਸਰਣਵਿਮੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਵਿਮੁਤ੍ਤਿ. ‘‘ਸਹਜਾਤਾਨਿ ਸਤ੍ਤਙ੍ਗਾਨੀ’’ਤਿਆਦੀਨਿ ਵਚਨਾਨਿ ਇਧ ਨ ਲਬ੍ਭਨ੍ਤੀਤਿ ਨ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ. ਸਯਂ ਫਲਵਿਮੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਪਰਿਚ੍ਚਾਗਟ੍ਠੇਨ ਵਿਮੁਤ੍ਤੀਤਿ ਏਤ੍ਤਕਮੇਵ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਸੇਸਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯਮੇਵਾਤਿ.

ਵਿਰਾਗਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੬. ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਕਥਾ

੧. ਧਮ੍ਮਚਕ੍ਕਪਵਤ੍ਤਨਵਾਰਵਣ੍ਣਨਾ

੩੦. ਇਦਾਨਿ ਵਿਰਾਗਸਙ੍ਖਾਤਮਗ੍ਗਵਸੇਨ ਸਿਦ੍ਧਂ ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਪਭੇਦਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੇਨ ਕਥਿਤਾਯ ਧਮ੍ਮਚਕ੍ਕਪ੍ਪਵਤ੍ਤਨਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਾਯ ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਕਥਾਯ ਅਪੁਬ੍ਬਤ੍ਥਾਨੁਵਣ੍ਣਨਾ. ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤੇ ਤਾਵ ਬਾਰਾਣਸਿਯਨ੍ਤਿ ਬਾਰਾਣਸਾ ਨਾਮ ਨਦੀ, ਬਾਰਾਣਸਾਯ ਅਵਿਦੂਰੇ ਭਵਾ ਨਗਰੀ ਬਾਰਾਣਸੀ. ਤਸ੍ਸਂ ਬਾਰਾਣਸਿਯਂ. ਇਸਿਪਤਨੇ ਮਿਗਦਾਯੇਤਿ ਇਸੀਨਂ ਪਤਨੁਪ੍ਪਤਨਵਸੇਨ ਏਵਂਲਦ੍ਧਨਾਮੇ ਮਿਗਾਨਂ ਅਭਯਦਾਨਦਿਨ੍ਨਟ੍ਠਾਨਤ੍ਤਾ ਮਿਗਦਾਯਸਙ੍ਖਾਤੇ ਆਰਾਮੇ. ਤਤ੍ਥ ਹਿ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਇਸਯੋ ਪਤਨ੍ਤਿ, ਧਮ੍ਮਚਕ੍ਕਪ੍ਪਵਤ੍ਤਨਤ੍ਥਂ ਨਿਸੀਦਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਨਨ੍ਦਮੂਲਕਪਬ੍ਭਾਰਤੋ ਸਤ੍ਤਾਹਚ੍ਚਯੇਨ ਨਿਰੋਧਸਮਾਪਤ੍ਤਿਤੋ ਵੁਟ੍ਠਿਤਾ ਅਨੋਤਤ੍ਤਦਹੇ ਕਤਮੁਖਧੋਵਨਕਿਚ੍ਚਾ ਆਕਾਸੇਨ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਇਸਯੋਪੇਤ੍ਥ ਸਮੋਸਰਣਵਸੇਨ ਪਤਨ੍ਤਿ, ਉਪੋਸਥਤ੍ਥਞ੍ਚ ਅਨੁਪੋਸਥਤ੍ਥਞ੍ਚ ਸਨ੍ਨਿਪਤਨ੍ਤਿ, ਗਨ੍ਧਮਾਦਨਂ ਪਟਿਗਚ੍ਛਨ੍ਤਾ ਚ ਤਤੋ ਚ ਉਪ੍ਪਤਨ੍ਤੀਤਿਪਿ ਇਮਿਨਾ ਇਸੀਨਂ ਪਤਨੁਪ੍ਪਤਨਵਸੇਨ ਤਂ ‘‘ਇਸਿਪਤਨ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ‘‘ਇਸਿਪਦਨ’’ਨ੍ਤਿਪਿ ਪਾਠੋ. ਪਞ੍ਚਵਗ੍ਗਿਯੇਤਿ –

‘‘ਕੋਣ੍ਡਞ੍ਞੋ ਭਦ੍ਦਿਯੋ ਵਪ੍ਪੋ, ਮਹਾਨਾਮੋ ਚ ਅਸ੍ਸਜਿ;

ਏਤੇ ਪਞ੍ਚ ਮਹਾਥੇਰਾ, ਪਞ੍ਚਵਗ੍ਗਾਤਿ ਵੁਚ੍ਚਰੇ’’ਤਿ. –

ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤਾਨਂ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਵਗ੍ਗੋ ਪਞ੍ਚਵਗ੍ਗੋ. ਤਸ੍ਮਿਂ ਪਞ੍ਚਵਗ੍ਗੇ ਭਵਾ ਤਂਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਤ੍ਤਾਤਿ ਪਞ੍ਚਵਗ੍ਗਿਯਾ, ਤੇ ਪਞ੍ਚਵਗ੍ਗਿਯੇ. ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਮਨ੍ਤੇਸੀਤਿ ਦੀਪਙ੍ਕਰਦਸਬਲਸ੍ਸ ਪਾਦਮੂਲੇ ਕਤਾਭਿਨੀਹਾਰਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਪਾਰਮਿਯੋ ਪੂਰੇਨ੍ਤੋ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬੇਨ ਪਚ੍ਛਿਮਭਵਂ ਪਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਛਿਮਭਵੇ ਚ ਕਤਾਭਿਨਿਕ੍ਖਮਨੋ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬੇਨ ਬੋਧਿਮਣ੍ਡਂ ਪਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥ ਅਪਰਾਜਿਤਪਲ੍ਲਙ੍ਕੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਮਾਰਬਲਂ ਭਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਪਠਮਯਾਮੇ ਪੁਬ੍ਬੇਨਿਵਾਸਂ ਅਨੁਸ੍ਸਰਿਤ੍ਵਾ ਮਜ੍ਝਿਮਯਾਮੇ ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁਂ ਵਿਸੋਧੇਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਛਿਮਯਾਮਾਵਸਾਨੇ ਦਸਸਹਸ੍ਸਿਲੋਕਧਾਤੁਂ ਉਨ੍ਨਾਦੇਨ੍ਤੋ ਸਮ੍ਪਕਮ੍ਪੇਨ੍ਤੋ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਂ ਪਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਤ ਸਤ੍ਤਾਹਾਨਿ ਬੋਧਿਮਣ੍ਡੇ ਵੀਤਿਨਾਮੇਤ੍ਵਾ ਮਹਾਬ੍ਰਹ੍ਮੁਨਾ ਆਯਾਚਿਤਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾ ਬੁਦ੍ਧਚਕ੍ਖੁਨਾ ਲੋਕਂ ਵੋਲੋਕੇਤ੍ਵਾ ਲੋਕਾਨੁਗ੍ਗਹੇਨ ਬਾਰਾਣਸਿਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਚਵਗ੍ਗਿਯੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਸਞ੍ਞਾਪੇਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਚਕ੍ਕਂ ਪਵਤ੍ਤੇਤੁਕਾਮੋ ਆਮਨ੍ਤੇਸਿ.

ਦ੍ਵੇਮੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਨ੍ਤਾਤਿ ਦ੍ਵੇਮੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਕੋਟ੍ਠਾਸਾ. ਇਮਸ੍ਸ ਪਨ ਵਚਨਸ੍ਸ ਸਮੁਦਾਹਾਰੇਨ ਸਮੁਦਾਹਾਰਨਿਗ੍ਘੋਸੋ ਹੇਟ੍ਠਾ ਅਵੀਚਿਂ ਉਪਰਿ ਭਵਗ੍ਗਂ ਪਤ੍ਵਾ ਦਸਸਹਸ੍ਸਿਂ ਲੋਕਧਾਤੁਂ ਪਤ੍ਥਰਿਤ੍ਵਾ ਅਟ੍ਠਾਸਿ, ਤਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਸਮਯੇ ਅਟ੍ਠਾਰਸਕੋਟਿਸਙ੍ਖਾ ਬ੍ਰਹ੍ਮਾਨੋ ਸਮਾਗਚ੍ਛਿਂਸੁ. ਪਚ੍ਛਿਮਦਿਸਾਯ ਸੂਰਿਯੋ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮੇਤਿ, ਪੁਰਤ੍ਥਿਮਾਯ ਦਿਸਾਯ ਉਤ੍ਤਰਾਸਾਲ਼੍ਹਨਕ੍ਖਤ੍ਤੇਨ ਯੁਤ੍ਤੋ ਪੁਣ੍ਣਚਨ੍ਦੋ ਉਗ੍ਗਚ੍ਛਤਿ. ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਭਗਵਾ ਧਮ੍ਮਚਕ੍ਕਪ੍ਪਵਤ੍ਤਨਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਂ ਆਰਭਨ੍ਤੋ ‘‘ਦ੍ਵੇਮੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਨ੍ਤਾ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ.

ਤਤ੍ਥ ਪਬ੍ਬਜਿਤੇਨਾਤਿ ਗਿਹਿਸਂਯੋਜਨਂ ਵਤ੍ਥੁਕਾਮਂ ਛੇਤ੍ਵਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤੇਨ. ਨ ਸੇਵਿਤਬ੍ਬਾਤਿ ਨ ਵਲਞ੍ਜੇਤਬ੍ਬਾ. ਪਬ੍ਬਜਿਤਾਨਂਯੇਵ ਵਿਸੇਸਤੋ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਯਾ ਭਾਜਨਭੂਤਤ੍ਤਾ ‘‘ਪਬ੍ਬਜਿਤੇਨ ਨ ਸੇਵਿਤਬ੍ਬਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਯੋ ਚਾਯਂ ਕਾਮੇਸੁ ਕਾਮਸੁਖਲ੍ਲਿਕਾਨੁਯੋਗੋਤਿ ਯੋ ਚ ਅਯਂ ਵਤ੍ਥੁਕਾਮੇਸੁ ਕਿਲੇਸਕਾਮਸੁਖਸ੍ਸ, ਕਿਲੇਸਕਾਮਸੁਖਨਿਸ੍ਸਯਸ੍ਸ ਵਾ ਅਨੁਯੋਗੋ. ਹੀਨੋਤਿ ਲਾਮਕੋ. ਗਮ੍ਮੋਤਿ ਗਾਮਵਾਸੀਨਂ ਸਨ੍ਤਕੋ. ਪੋਥੁਜ੍ਜਨਿਕੋਤਿ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੇਨ ਅਨ੍ਧਬਾਲਜਨੇਨ ਆਚਿਣ੍ਣੋ. ਅਨਰਿਯੋਤਿ ਨ ਅਰਿਯੋ. ਅਥ ਵਾ ਨ ਵਿਸੁਦ੍ਧਾਨਂ ਉਤ੍ਤਮਾਨਂ ਅਰਿਯਾਨਂ ਸਨ੍ਤਕੋ. ਅਨਤ੍ਥਸਂਹਿਤੋਤਿ ਨ ਅਤ੍ਥਸਂਹਿਤੋ, ਸੁਖਾਵਹਕਾਰਣਂ ਅਨਿਸ੍ਸਿਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਤ੍ਤਕਿਲਮਥਾਨੁਯੋਗੋਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਕਿਲਮਥਸ੍ਸ ਅਨੁਯੋਗੋ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਦੁਕ੍ਖਕਰਣਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਦੁਕ੍ਖੋਤਿ ਕਣ੍ਟਕਾਪਸ੍ਸਯਸੇਯ੍ਯਾਦੀਹਿ ਅਤ੍ਤਮਾਰਣੇਹਿ ਦੁਕ੍ਖਾਵਹੋ. ਤਪਸ੍ਸੀਹਿ ‘‘ਉਤ੍ਤਮਂ ਤਪੋ’’ਤਿ ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ ਤੇਸਂ ਚਿਤ੍ਤਾਨੁਰਕ੍ਖਨਤ੍ਥਂ ਇਧ ‘‘ਹੀਨੋ’’ਤਿ ਨ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਪਬ੍ਬਜਿਤਾਨਂ ਧਮ੍ਮਤ੍ਤਾ ‘‘ਗਮ੍ਮੋ’’ਤਿ ਚ, ਗਿਹੀਹਿ ਅਸਾਧਾਰਣਤ੍ਤਾ ‘‘ਪੋਥੁਜ੍ਜਨਿਕੋ’’ਤਿ ਚ ਨ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਤ੍ਥ ਪਨ ਕੇਹਿਚਿ ਪਬ੍ਬਜਿਤਪਟਿਞ੍ਞੇਹਿ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਨਿਬ੍ਬਾਨਵਾਦੇਹਿ ‘‘ਯਤੋ ਖੋ, ਭੋ, ਅਯਂ ਅਤ੍ਤਾ ਪਞ੍ਚਹਿ ਕਾਮਗੁਣੇਹਿ ਸਮਪ੍ਪਿਤੋ ਸਮਙ੍ਗਿਭੂਤੋ ਪਰਿਚਾਰੇਤਿ, ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਖੋ, ਭੋ, ਅਯਂ ਅਤ੍ਤਾ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਨਿਬ੍ਬਾਨਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ (ਦੀ. ਨਿ. ੧.੯੪) ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ ਤੇਸਂ ਚਿਤ੍ਤਾਨੁਰਕ੍ਖਨਤ੍ਥਞ੍ਚ ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਸੁਖਤ੍ਤਾ ਚ ਤਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਸਮਾਦਾਨਸ੍ਸ ‘‘ਦੁਕ੍ਖੋ’’ਤਿ ਨ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਕਾਮਸੁਖਲ੍ਲਿਕਾਨੁਯੋਗੋ ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਤਣ੍ਹਾਦਿਟ੍ਠਿਸਂਕਿਲਿਟ੍ਠਸੁਖਤ੍ਤਾ ਆਯਤਿਞ੍ਚ ਦੁਕ੍ਖਵਿਪਾਕਤ੍ਤਾ ਤਦਨੁਯੁਤ੍ਤਾਨਂ ਤਣ੍ਹਾਦਿਟ੍ਠਿਬਨ੍ਧਨਬਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਚ ਨ ਸੇਵਿਤਬ੍ਬੋ, ਅਤ੍ਤਕਿਲਮਥਾਨੁਯੋਗੋ ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਦਿਟ੍ਠਿਸਂਕਿਲਿਟ੍ਠਦੁਕ੍ਖਤ੍ਤਾ ਆਯਤਿਞ੍ਚ ਦੁਕ੍ਖਵਿਪਾਕਤ੍ਤਾ ਤਦਨੁਯੁਤ੍ਤਾਨਂ ਦਿਟ੍ਠਿਬਨ੍ਧਨਬਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਚ ਨ ਸੇਵਿਤਬ੍ਬੋ, ਏਤੇ ਖੋਤਿ ਤੇ ਏਤੇ. ਅਨੁਪਗਮ੍ਮਾਤਿ ਨ ਉਪਗਨ੍ਤ੍ਵਾ. ਮਜ੍ਝਿਮਾਤਿ ਸਂਕਿਲਿਟ੍ਠਸੁਖਦੁਕ੍ਖਾਨਂ ਅਭਾਵਾ ਮਜ੍ਝੇ ਭਵਾਤਿ ਮਜ੍ਝਿਮਾ. ਸਾ ਏਵ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਪਟਿਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ ਏਤਾਯਾਤਿ ਪਟਿਪਦਾ. ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਾਤਿ ਪਟਿਵਿਦ੍ਧਾ. ਚਕ੍ਖੁਕਰਣੀਤਿਆਦੀਸੁ ਪਞ੍ਞਾਚਕ੍ਖੁਂ ਕਰੋਤੀਤਿ ਚਕ੍ਖੁਕਰਣੀ. ਞਾਣਕਰਣੀਤਿ ਤਸ੍ਸੇਵ ਵੇਵਚਨਂ. ਉਪਸਮਾਯਾਤਿ ਕਿਲੇਸੂਪਸਮਾਯ. ਅਭਿਞ੍ਞਾਯਾਤਿ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਸਚ੍ਚਾਨਂ ਅਭਿਜਾਨਨਤ੍ਥਾਯ. ਸਮ੍ਬੋਧਾਯਾਤਿ ਤੇਸਂਯੇਵ ਸਮ੍ਬੁਜ੍ਝਨਤ੍ਥਾਯ. ਨਿਬ੍ਬਾਨਾਯਾਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਤ੍ਥਾਯ. ਅਥ ਵਾ ਦਸ੍ਸਨਮਗ੍ਗਞਾਣਂ ਕਰੋਤੀਤਿ ਚਕ੍ਖੁਕਰਣੀ. ਭਾਵਨਾਮਗ੍ਗਞਾਣਂ ਕਰੋਤੀਤਿ ਞਾਣਕਰਣੀ. ਸਬ੍ਬਕਿਲੇਸਾਨਂ ਉਪਸਮਾਯ. ਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾਯ. ਅਰਹਤ੍ਤਫਲਸਮ੍ਬੋਧਾਯ. ਕਿਲੇਸਾਨਞ੍ਚ ਖਨ੍ਧਾਨਞ੍ਚ ਨਿਬ੍ਬਾਨਾਯ. ਸਚ੍ਚਕਥਾ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਨਿਦ੍ਦੇਸੇ ਵੁਤ੍ਤਾ.

ਏਵਂ ਭਗਵਾ ਸਚ੍ਚਾਨਿ ਪਕਾਸੇਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨਿ ਕਤਬਹੁਮਾਨਾਨਂ ਤੇਸਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਟਿਵੇਧਕ੍ਕਮਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਯਾ ਬਹੁਮਾਨਾਰੋਪਨੇਨ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਯਂ ਠਤ੍ਵਾ ਸਚ੍ਚਪ੍ਪਟਿਵੇਧਂ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਇਦਂ ਦੁਕ੍ਖਂ ਅਰਿਯਸਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਮੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇਤਿਆਦਿਨਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਟਿਵੇਧਕ੍ਕਮਂ ਦਸ੍ਸੇਸਿ. ਤਤ੍ਥ ਅਨਨੁਸ੍ਸੁਤੇਸੂਤਿ ਨ ਅਨੁਸ੍ਸੁਤੇਸੁ, ਪਰਂ ਅਨੁਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਅਸ੍ਸੁਤੇਸੂਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਚਕ੍ਖੂਤਿਆਦੀਨਂ ਅਤ੍ਥੋ ਪਰਤੋ ਆਵਿ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ. ਇਦਂ ਦੁਕ੍ਖਂ ਅਰਿਯਸਚ੍ਚਂ, ਇਦਂ ਦੁਕ੍ਖਸਮੁਦਯਂ, ਇਦਂ ਦੁਕ੍ਖਨਿਰੋਧਂ, ਇਦਂ ਦੁਕ੍ਖਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨੀ ਪਟਿਪਦਾ ਅਰਿਯਸਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਸਚ੍ਚਾਨਂ ਦਸ੍ਸਨਪਟਿਵੇਧੋ ਸੇਖਭੂਮਿਯਂ. ਪਰਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ ਪਹਾਤਬ੍ਬਂ ਸਚ੍ਛਿਕਾਤਬ੍ਬਂ ਭਾਵੇਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਸਚ੍ਚਾਨਂ ਭਾਵਨਾਪਟਿਵੇਧੋ ਸੇਖਭੂਮਿਯਂਯੇਵ. ਪਰਿਞ੍ਞਾਤਂ ਪਹੀਨਂ ਸਚ੍ਛਿਕਤਂ ਭਾਵਿਤਨ੍ਤਿ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਸਚ੍ਚਾਨਂ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਾ ਅਸੇਖਭੂਮਿਯਂ.

ਤਿਪਰਿਵਟ੍ਟਨ੍ਤਿ ਸਚ੍ਚਞਾਣਕਿਚ੍ਚਞਾਣਕਤਞਾਣਸਙ੍ਖਾਤਾਨਂ ਤਿਣ੍ਣਂ ਪਰਿਵਟ੍ਟਾਨਂ ਵਸੇਨ ਤਯੋ ਪਰਿਵਟ੍ਟਾ ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਤਿਪਰਿਵਟ੍ਟਂ. ਏਤ੍ਥ ਹਿ ‘‘ਇਦਂ ਦੁਕ੍ਖਂ, ਇਦਂ ਦੁਕ੍ਖਸਮੁਦਯਂ, ਇਦਂ ਦੁਕ੍ਖਨਿਰੋਧਂ, ਇਦਂ ਦੁਕ੍ਖਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨੀ ਪਟਿਪਦਾ ਅਰਿਯਸਚ੍ਚ’’ਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਚਤੂਸੁ ਸਚ੍ਚੇਸੁ ਯਥਾਭੂਤਞਾਣਂ ਸਚ੍ਚਞਾਣਂ ਨਾਮ. ਤੇਸੁਯੇਵ ‘‘ਪਰਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ ਪਹਾਤਬ੍ਬਂ ਸਚ੍ਛਿਕਾਤਬ੍ਬਂ ਭਾਵੇਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਕਿਚ੍ਚਜਾਨਨਞਾਣਂ ਕਿਚ੍ਚਞਾਣਂ ਨਾਮ. ‘‘ਪਰਿਞ੍ਞਾਤਂ ਪਹੀਨਂ ਸਚ੍ਛਿਕਤਂ ਭਾਵਿਤ’’ਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਤਸ੍ਸ ਕਿਚ੍ਚਸ੍ਸ ਕਤਭਾਵਜਾਨਨਞਾਣਂ ਕਤਞਾਣਂ ਨਾਮ. ਦ੍ਵਾਦਸਾਕਾਰਨ੍ਤਿ ਤੇਸਂਯੇਵ ਏਕੇਕਸ੍ਮਿਂ ਸਚ੍ਚੇ ਤਿਣ੍ਣਂ ਤਿਣ੍ਣਂ ਆਕਾਰਾਨਂ ਵਸੇਨ ਦ੍ਵਾਦਸ ਆਕਾਰਾ ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਦ੍ਵਾਦਸਾਕਾਰਂ. ਞਾਣਦਸ੍ਸਨਨ੍ਤਿ ਏਤੇਸਂ ਤਿਪਰਿਵਟ੍ਟਾਨਂ ਦ੍ਵਾਦਸਨ੍ਨਂ ਆਕਾਰਾਨਂ ਵਸੇਨ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਞਾਣਸਙ੍ਖਾਤਂ ਦਸ੍ਸਨਂ. ਅਤ੍ਤਮਨਾਤਿ ਸਕਮਨਾ. ਸਤ੍ਤਾਨਞ੍ਹਿ ਸੁਖਕਾਮਤ੍ਤਾ ਦੁਕ੍ਖਪਟਿਕੂਲਤ੍ਤਾ ਪੀਤਿਸੋਮਨਸ੍ਸਯੁਤ੍ਤਮਨੋ ਸਕਮਨੋ ਨਾਮ, ਪੀਤਿਸੋਮਨਸ੍ਸੇਹਿ ਅਤ੍ਤਮਨਾ ਗਹਿਤਮਨਾ ਬ੍ਯਾਪਿਤਮਨਾਤਿ ਵਾ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਭਿਨਨ੍ਦੁਨ੍ਤਿ ਅਭਿਮੁਖਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਨਨ੍ਦਿਂਸੁ. ਵੇਯ੍ਯਾਕਰਣੇਤਿ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤੇ. ਨਿਗ੍ਗਾਥਕੋ ਹਿ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤੋ ਕੇਵਲਂ ਅਤ੍ਥਸ੍ਸ ਬ੍ਯਾਕਰਣਤੋ ਵੇਯ੍ਯਾਕਰਣਂ ਨਾਮ. ਭਞ੍ਞਮਾਨੇਤਿ ਕਥਿਯਮਾਨੇ. ਵਤ੍ਤਮਾਨਸਮੀਪੇ ਵਤ੍ਤਮਾਨਵਚਨਂ ਕਤਂ, ਭਣਿਤੇਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਵਿਰਜਨ੍ਤਿ ਵਿਗਤਰਾਗਾਦਿਰਜਂ. ਵੀਤਮਲਨ੍ਤਿ ਵਿਗਤਰਾਗਾਦਿਮਲਂ. ਰਾਗਾਦਯੋ ਹਿ ਅਜ੍ਝੋਤ੍ਥਰਣਟ੍ਠੇਨ ਰਜੋ ਨਾਮ, ਦੂਸਨਟ੍ਠੇਨ ਮਲਂ ਨਾਮ. ਧਮ੍ਮਚਕ੍ਖੁਨ੍ਤਿ ਕਤ੍ਥਚਿ ਪਠਮਮਗ੍ਗਞਾਣਂ, ਕਤ੍ਥਚਿ ਆਦੀਨਿ ਤੀਣਿ ਮਗ੍ਗਞਾਣਾਨਿ, ਕਤ੍ਥਚਿ ਚਤੁਤ੍ਥਮਗ੍ਗਞਾਣਮ੍ਪਿ. ਇਧ ਪਨ ਪਠਮਮਗ੍ਗਞਾਣਮੇਵ. ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਸਮੁਦਯਧਮ੍ਮਂ, ਸਬ੍ਬਂ ਤਂ ਨਿਰੋਧਧਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਵਸੇਨ ਏਵਂ ਪਵਤ੍ਤਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਚਕ੍ਖੁਂ ਉਦਪਾਦੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਧਮ੍ਮਚਕ੍ਕੇਤਿ ਪਟਿਵੇਧਞਾਣੇ ਚ ਦੇਸਨਾਞਾਣੇ ਚ. ਬੋਧਿਪਲ੍ਲਙ੍ਕੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨਸ੍ਸ ਹਿ ਭਗਵਤੋ ਚਤੂਸੁ ਸਚ੍ਚੇਸੁ ਦ੍ਵਾਦਸਾਕਾਰਂ ਪਟਿਵੇਧਞਾਣਮ੍ਪਿ ਇਸਿਪਤਨੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨਸ੍ਸ ਦ੍ਵਾਦਸਾਕਾਰਮੇਵ ਸਚ੍ਚਦੇਸਨਾਯ ਪਵਤ੍ਤਕਦੇਸਨਾਞਾਣਮ੍ਪਿ ਧਮ੍ਮਚਕ੍ਕਂ ਨਾਮ. ਉਭਯਮ੍ਪਿ ਹੇਤਂ ਦਸਬਲਸ੍ਸ ਪਵਤ੍ਤਞਾਣਮੇਵ. ਤਂ ਇਮਾਯ ਦੇਸਨਾਯ ਪਕਾਸੇਨ੍ਤੇਨ ਭਗਵਤਾ ਧਮ੍ਮਚਕ੍ਕਂ ਪਵਤ੍ਤਿਤਂ ਨਾਮ. ਤਂ ਪਨੇਤਂ ਧਮ੍ਮਚਕ੍ਕਂ ਯਾਵ ਅਞ੍ਞਾਤਕੋਣ੍ਡਞ੍ਞਤ੍ਥੇਰੋ ਅਟ੍ਠਾਰਸਹਿ ਬ੍ਰਹ੍ਮਕੋਟੀਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲੇ ਨ ਪਤਿਟ੍ਠਾਤਿ, ਤਾਵ ਭਗਵਾ ਪਵਤ੍ਤੇਤਿ ਨਾਮ, ਪਤਿਟ੍ਠਿਤੇ ਪਨ ਪਵਤ੍ਤਿਤਂ ਨਾਮ. ਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘‘ਪਵਤ੍ਤਿਤੇ ਚ ਭਗਵਤਾ ਧਮ੍ਮਚਕ੍ਕੇ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਭੁਮ੍ਮਾ ਦੇਵਾਤਿ ਭੂਮਟ੍ਠਕਾ ਦੇਵਾ. ਸਦ੍ਦਮਨੁਸ੍ਸਾਵੇਸੁਨ੍ਤਿ ਏਕਪ੍ਪਹਾਰੇਨੇਵ ਸਾਧੁਕਾਰਂ ਦਤ੍ਵਾ ਏਤਂ ਭਗਵਤਾਤਿਆਦੀਨਿ ਵਦਨ੍ਤਾ ਸਦ੍ਦਂ ਅਨੁਸ੍ਸਾਵਯਿਂਸੁ. ਅਪ੍ਪਟਿਵਤ੍ਤਿਯਨ੍ਤਿ ‘‘ਨਯਿਦਂ ਤਥਾ’’ਤਿ ਪਟਿਲੋਮਂ ਵਤ੍ਤੇਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੁਣੇਯ੍ਯਂ. ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਤਾ ਚੇਤ੍ਥ ਦੇਵਬ੍ਰਹ੍ਮਾਨੋ ਦੇਸਨਾਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਏਕਪ੍ਪਹਾਰੇਨੇਵ ਸਾਧੁਕਾਰਂ ਅਦਂਸੁ, ਸਨ੍ਨਿਪਾਤਂ ਅਨਾਗਤਾ ਪਨ ਭੁਮ੍ਮਦੇਵਾਦਯੋ ਤੇਸਂ ਤੇਸਂ ਸਦ੍ਦਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਸਾਧੁਕਾਰਮਦਂਸੂਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਤੇਸੁ ਪਨ ਪਬ੍ਬਤਰੁਕ੍ਖਾਦੀਸੁ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਾ ਭੁਮ੍ਮਦੇਵਾ. ਤੇ ਚਾਤੁਮਹਾਰਾਜਿਕਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਾ ਹੋਨ੍ਤਾਪਿ ਇਧ ਵਿਸੁਂ ਕਤ੍ਵਾ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਚਾਤੁਮਹਾਰਾਜਿਕਾਤਿ ਚ ਧਤਰਟ੍ਠਵਿਰੂਲ਼੍ਹਕਵਿਰੂਪਕ੍ਖਕੁਵੇਰਸਙ੍ਖਾਤਾ ਚਤੁਮਹਾਰਾਜਾ ਦੇਵਤਾ ਏਤੇਸਨ੍ਤਿ ਚਾਤੁਮਹਾਰਾਜਿਕਾ. ਤੇ ਸਿਨੇਰੁਵੇਮਜ੍ਝੇ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਤੇਸੁ ਪਬ੍ਬਤਟ੍ਠਕਾਪਿ ਅਤ੍ਥਿ ਆਕਾਸਟ੍ਠਕਾਪਿ. ਤੇਸਂ ਪਰਮ੍ਪਰਾ ਚਕ੍ਕਵਾਲ਼ਪਬ੍ਬਤਂ ਪਤ੍ਤਾ. ਖਿਡ੍ਡਾਪਦੋਸਿਕਾ ਮਨੋਪਦੋਸਿਕਾ ਸੀਤਵਲਾਹਕਾ ਉਣ੍ਹਵਲਾਹਕਾ ਚਨ੍ਦਿਮਾ ਦੇਵਪੁਤ੍ਤੋ ਸੂਰਿਯੋ ਦੇਵਪੁਤ੍ਤੋਤਿ ਏਤੇ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਚਾਤੁਮਹਾਰਾਜਿਕਦੇਵਲੋਕਟ੍ਠਾ ਏਵ. ਤੇਤ੍ਤਿਂਸ ਜਨਾ ਤਤ੍ਥ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾਤਿ ਤਾਵਤਿਂਸਾ. ਅਪਿਚ ‘‘ਤਾਵਤਿਂਸਾ’’ਤਿ ਤੇਸਂ ਦੇਵਾਨਂ ਨਾਮਮੇਵਾਤਿਪਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤੇਪਿ ਅਤ੍ਥਿ ਪਬ੍ਬਤਟ੍ਠਕਾ ਅਤ੍ਥਿ ਆਕਾਸਟ੍ਠਕਾ. ਤੇਸਂ ਪਰਮ੍ਪਰਾ ਚਕ੍ਕਵਾਲ਼ਪਬ੍ਬਤਂ ਪਤ੍ਤਾ, ਤਥਾ ਯਾਮਾਦੀਨਂ. ਏਕਦੇਵਲੋਕੇਪਿ ਹਿ ਦੇਵਾਨਂ ਪਰਮ੍ਪਰਾ ਚਕ੍ਕਵਾਲ਼ਪਬ੍ਬਤਂ ਅਪ੍ਪਤ੍ਤਾ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ. ਦਿਬ੍ਬਂ ਸੁਖਂ ਯਾਤਾ ਪਯਾਤਾ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਾਤਿ ਯਾਮਾ. ਤੁਟ੍ਠਾ ਪਹਟ੍ਠਾਤਿ ਤੁਸਿਤਾ. ਪਕਤਿਪਟਿਯਤ੍ਤਾਰਮ੍ਮਣਤੋ ਅਤਿਰੇਕੇਨ ਰਮਿਤੁਕਾਮਕਾਲੇ ਯਥਾਰੁਚਿਤੇ ਭੋਗੇ ਨਿਮ੍ਮਿਨਿਤ੍ਵਾ ਨਿਮ੍ਮਿਨਿਤ੍ਵਾ ਰਮਨ੍ਤੀਤਿ ਨਿਮ੍ਮਾਨਰਤੀ. ਚਿਤ੍ਤਾਚਾਰਂ ਞਤ੍ਵਾ ਪਰਨਿਮ੍ਮਿਤੇਸੁ ਭੋਗੇਸੁ ਵਸਂ ਵਤ੍ਤੇਨ੍ਤੀਤਿ ਪਰਨਿਮ੍ਮਿਤਵਸਵਤ੍ਤੀ. ਬ੍ਰਹ੍ਮਕਾਯੇ ਬ੍ਰਹ੍ਮਘਟਾਯ ਨਿਯੁਤ੍ਤਾਤਿ ਬ੍ਰਹ੍ਮਕਾਯਿਕਾ. ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਪਞ੍ਚਵੋਕਾਰਬ੍ਰਹ੍ਮਾਨੋ ਗਹਿਤਾ.

ਤੇਨ ਖਣੇਨਾਤਿ ਵਚਨਂ ਵਿਸੇਸੇਤ੍ਵਾ ਤੇਨ ਮੁਹੁਤ੍ਤੇਨਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਮੁਹੁਤ੍ਤਸਙ੍ਖਾਤੇਨ ਖਣੇਨ, ਨ ਪਰਮਤ੍ਥਖਣੇਨਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਯਾਵ ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕਾਤਿ ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕਂ ਅਨ੍ਤੋਕਤ੍ਵਾ. ਸਦ੍ਦੋਤਿ ਸਾਧੁਕਾਰਸਦ੍ਦੋ. ਦਸਸਹਸ੍ਸੀਤਿ ਦਸਸਹਸ੍ਸਚਕ੍ਕਵਾਲ਼ਵਤੀ. ਸਙ੍ਕਮ੍ਪੀਤਿ ਉਦ੍ਧਂ ਉਗ੍ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੀ ਸੁਟ੍ਠੁ ਕਮ੍ਪਿ. ਸਮ੍ਪਕਮ੍ਪੀਤਿ ਉਦ੍ਧਂ ਉਗ੍ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੀ ਅਧੋ ਓਕ੍ਕਮਨ੍ਤੀ ਸੁਟ੍ਠੁ ਪਕਮ੍ਪਿ. ਸਮ੍ਪਵੇਧੀਤਿ ਚਤੁਦਿਸਾ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੀ ਸੁਟ੍ਠੁ ਪਵੇਧਿ. ਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਭਾਵਾਯ ਮਾਤੁਕੁਚ੍ਛਿਂ ਓਕ੍ਕਮਨ੍ਤੇ ਚ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੇ ਤਤੋ ਨਿਕ੍ਖਮਨ੍ਤੇ ਚ ਮਹਾਪਥਵੀ ਪੁਞ੍ਞਤੇਜੇਨ ਅਕਮ੍ਪਿਤ੍ਥ, ਅਭਿਸਮ੍ਬੋਧਿਯਂ ਪਟਿਵੇਧਞਾਣਤੇਜੇਨ. ਧਮ੍ਮਚਕ੍ਕਪ੍ਪਵਤ੍ਤਨੇ ਦੇਸਨਾਞਾਣਤੇਜੇਨ ਸਾਧੁਕਾਰਂ ਦਾਤੁਕਾਮਾ ਵਿਯ ਪਥਵੀ ਦੇਵਤਾਨੁਭਾਵੇਨ ਅਕਮ੍ਪਿਤ੍ਥ, ਆਯੁਸਙ੍ਖਾਰੋਸ੍ਸਜ੍ਜਨੇ ਮਹਾਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਨੇ ਚ ਕਾਰੁਞ੍ਞੇਨ ਚਿਤ੍ਤਸਙ੍ਖੋਭਂ ਅਸਹਮਾਨਾ ਵਿਯ ਪਥਵੀ ਦੇਵਤਾਨੁਭਾਵੇਨ ਅਕਮ੍ਪਿਤ੍ਥ. ਅਪ੍ਪਮਾਣੋਤਿ ਵੁਦ੍ਧਪ੍ਪਮਾਣੋ. ਉਲ਼ਾਰੋਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਉਲ਼ਾਰਾਨਿ ਉਲ਼ਾਰਾਨਿ ਖਾਦਨੀਯਾਨਿ ਖਾਦਨ੍ਤੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਮ. ਨਿ. ੧.੩੬੬) ਮਧੁਰਂ ਉਲ਼ਾਰਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਉਲ਼ਾਰਾਯ ਵਤ੍ਥਭੋਗਾਯ ਚਿਤ੍ਤਂ ਨ ਨਮਤੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਅ. ਨਿ. ੯.੨੦) ਪਣੀਤਂ ਉਲ਼ਾਰਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਉਲ਼ਾਰਾਯ ਖਲੁ ਭਵਂ ਵਚ੍ਛਾਯਨੋ ਸਮਣਂ ਗੋਤਮਂ ਪਸਂਸਾਯ ਪਸਂਸਤੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਸੇਟ੍ਠਂ ਉਲ਼ਾਰਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਇਧ ਪਨ ‘‘ਵਿਪੁਲੋ ਉਲ਼ਾਰੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਓਭਾਸੋਤਿ ਦੇਸਨਾਞਾਣਾਨੁਭਾਵੇਨ ਚ ਦੇਵਤਾਨੁਭਾਵੇਨ ਚ ਜਾਤਓਭਾਸੋ. ਲੋਕੇਤਿ ਚਕ੍ਕਵਾਲ਼ਸ੍ਸ ਦਸਸਹਸ੍ਸਿਯਂਯੇਵ. ਅਤਿਕ੍ਕਮ੍ਮੇਵ ਦੇਵਾਨਂ ਦੇਵਾਨੁਭਾਵਨ੍ਤਿ ਦੇਵਾਨਂ ਅਯਮਾਨੁਭਾਵੋ – ਨਿਵਤ੍ਥਵਤ੍ਥਪ੍ਪਭਾ ਦ੍ਵਾਦਸ ਯੋਜਨਾਨਿ ਫਰਤਿ, ਤਥਾ ਸਰੀਰਸ੍ਸ ਅਲਙ੍ਕਾਰਸ੍ਸ ਵਿਮਾਨਸ੍ਸ ਚ. ਤਂ ਦੇਵਾਨਂ ਦੇਵਾਨੁਭਾਵਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾਯੇਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਉਦਾਨਨ੍ਤਿ ਸੋਮਨਸ੍ਸਞਾਣਮਯਿਕਂ ਉਦਾਹਾਰਂ. ਉਦਾਨੇਸੀਤਿ ਉਦਾਹਰਿ. ਅਞ੍ਞਾਸਿ ਵਤ, ਭੋ ਕੋਣ੍ਡਞ੍ਞੋਤਿ ਇਮਸ੍ਸਪਿ ਉਦਾਨਸ੍ਸ ਉਦਾਹਰਣਘੋਸੋ ਦਸਸਹਸ੍ਸਿਲੋਕਧਾਤੁਂ ਫਰਿਤ੍ਵਾ ਅਟ੍ਠਾਸਿ. ਅਞ੍ਞਾਸਿਕੋਣ੍ਡਞ੍ਞੋਤਿ ਭੁਸਂ ਞਾਤਕੋਣ੍ਡਞ੍ਞੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਚਕ੍ਖੁਆਦੀਨਂ ਨਿਦ੍ਦੇਸੇ ਦਸ੍ਸਨਟ੍ਠੇਨਾਤਿਆਦੀਸੁ ਏਕਮੇਵ ਞਾਣਂ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਨੇਯ੍ਯਸ੍ਸ ਚਕ੍ਖੁ ਵਿਯ ਦਸ੍ਸਨਕਿਚ੍ਚਕਰਣੇਨ ਚਕ੍ਖੁ. ਞਾਣਕਿਚ੍ਚਕਰਣੇਨ ਞਾਣਂ. ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰਤੋ ਜਾਨਨਕਿਚ੍ਚਕਰਣੇਨ ਪਞ੍ਞਾ. ਅਨਵਸੇਸਪਟਿਵੇਧਕਰਣੇਨ ਵਿਜ੍ਜਾ. ਸਬ੍ਬਥਾ ਓਭਾਸਕਿਚ੍ਚਕਰਣੇਨ ਆਲੋਕੋ ਨਾਮਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਚਕ੍ਖੁਂ ਧਮ੍ਮੋਤਿਆਦੀਸੁਪਿ ਏਕਂਯੇਵ ਞਾਣਂ ਕਿਚ੍ਚਨਾਨਤ੍ਤੇਨ ਪਞ੍ਚਧਾ ਵਣ੍ਣਿਤਂ. ਆਰਮ੍ਮਣਾਤਿ ਉਪਤ੍ਥਮ੍ਭਨਟ੍ਠੇਨ. ਗੋਚਰਾਤਿ ਵਿਸਯਟ੍ਠੇਨ. ਦਸ੍ਸਨਟ੍ਠੇਨਾਤਿਆਦੀਸੁ ਞਾਣਕਿਚ੍ਚਂ ਪਞ੍ਚਧਾ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਇਮਿਨਾ ਨਯੇਨ ਤੀਸੁ ਵਾਰੇਸੁ ਏਕੇਕਸ੍ਮਿਂ ਪਞ੍ਚ ਪਞ੍ਚ ਕਤ੍ਵਾ ਪਨ੍ਨਰਸ ਧਮ੍ਮਾ, ਪਨ੍ਨਰਸ ਅਤ੍ਥਾ, ਦ੍ਵੀਸੁ ਪਨ੍ਨਰਸਕੇਸੁ ਤਿਂਸ ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਯੋ, ਪਨ੍ਨਰਸਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਪਨ੍ਨਰਸਸੁ ਅਤ੍ਥੇਸੁ ਤਿਂਸਾਯ ਨਿਰੁਤ੍ਤੀਸੂਤਿ ਸਟ੍ਠਿ ਞਾਣਾਨਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾਨਿ. ਸੇਸਅਰਿਯਸਚ੍ਚੇਸੁਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ. ਚਤੂਸੁ ਅਰਿਯਸਚ੍ਚੇਸੁ ਏਕੇਕਸ੍ਮਿਂ ਅਰਿਯਸਚ੍ਚੇ ਪਨ੍ਨਰਸਨ੍ਨਂ ਪਨ੍ਨਰਸਨ੍ਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਤ੍ਥਾਨਞ੍ਚ ਵਸੇਨ ਸਟ੍ਠਿ ਧਮ੍ਮਾ, ਸਟ੍ਠਿ ਅਤ੍ਥਾ, ਸਟ੍ਠਿਯਾ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਸਟ੍ਠਿਯਾ ਅਤ੍ਥੇਸੁ ਚ ਵੀਸਸਤਂ ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਯੋ, ਵੀਸਾਧਿਕਂ ਸਤਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸਟ੍ਠਿਯਾ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਸਟ੍ਠਿਯਾ ਅਤ੍ਥੇਸੁ ਵੀਸੁਤ੍ਤਰਸਤੇ ਨਿਰੁਤ੍ਤੀਸੂਤਿ ਏਵਂ ਚਤ੍ਤਾਰੀਸਞ੍ਚ ਦ੍ਵੇ ਚ ਞਾਣਸਤਾਨਿ.

੨-੩. ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਵਾਰਾਦਿਵਣ੍ਣਨਾ

੩੧-੩੨. ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮੇ ਇਦ੍ਧਿਪਾਦਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮੇ ਚ ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਨਿਦ੍ਦੇਸੇ ਇਮਿਨਾਵ ਨਯੇਨ ਅਤ੍ਥੋ ਚ ਗਣਨਾ ਚ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ.

੪-੮. ਸਤ੍ਤਬੋਧਿਸਤ੍ਤਵਾਰਾਦਿਵਣ੍ਣਨਾ

੩੩-੩੭. ਸਤ੍ਤਨ੍ਨਂ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਾਨਂ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤੇਸੁ ਏਕੇਕਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਸਮੁਦਯੇ ਚਕ੍ਖਾਦਯੋ ਪਞ੍ਚ, ਨਿਰੋਧੇ ਪਞ੍ਚਾਤਿ ਦਸ ਧਮ੍ਮਾ, ਸਮੁਦਯੇ ਦਸ੍ਸਨਟ੍ਠਾਦਯੋ ਪਞ੍ਚ, ਨਿਰੋਧੇ ਪਞ੍ਚਾਤਿ ਦਸ ਅਤ੍ਥਾ, ਤੇਸਂ ਵਸੇਨ ਵੀਸਤਿ ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਯੋ ਚਤ੍ਤਾਰੀਸਂ ਞਾਣਾਨਿ. ਸਤ੍ਤ ਏਕਤੋ ਕਤ੍ਵਾ ਵੁਤ੍ਤਗਣਨਾ ਸੁਵਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ ਏਵ. ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਨਿਦ੍ਦੇਸੇ ਏਕੇਕਮੂਲਕੇਸੁ ‘‘ਞਾਤੋ ਦਿਟ੍ਠੋ ਵਿਦਿਤੋ ਸਚ੍ਛਿਕਤੋ ਫਸ੍ਸਿਤੋ ਪਞ੍ਞਾਯਾ’’ਤਿ (ਪਟਿ. ਮ. ੧.੧੨੧) ਇਮੇਸੁ ਪਞ੍ਚਸੁ ਵਚਨੇਸੁ ਏਕੇਕਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਚਕ੍ਖਾਦਯੋ ਪਞ੍ਚ, ਦਸ੍ਸਨਟ੍ਠਾਦਯੋ ਪਞ੍ਚਾਤਿ ਪਞ੍ਚਪਞ੍ਚਕਾਨਂ ਵਸੇਨ ਪਞ੍ਚਵੀਸਤਿ ਧਮ੍ਮਾ, ਪਞ੍ਚਵੀਸਤਿ ਅਤ੍ਥਾ, ਤਦ੍ਦਿਗੁਣਾ ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਯੋ, ਤਦ੍ਦਿਗੁਣਾਨਿ ਞਾਣਾਨਿ ਞੇਯ੍ਯਾਨਿ. ਪਞ੍ਚ ਏਕਤੋ ਕਤ੍ਵਾ ਵੁਤ੍ਤਵਾਰੇਪਿ ਪਞ੍ਚਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਪਞ੍ਚ ਪਞ੍ਚਵੀਸਤਿ ਕਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਚਵੀਸਸਤਂ ਧਮ੍ਮਾ, ਪਞ੍ਚਵੀਸਸਤਂ ਅਤ੍ਥਾ, ਤਦ੍ਦਿਗੁਣਾ ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਯੋ, ਤਦ੍ਦਿਗੁਣਾਨਿ ਞਾਣਾਨਿ ਞੇਯ੍ਯਾਨਿ. ਅਡ੍ਢਤੇਯ੍ਯਾਨੀਤਿ ਚੇਤ੍ਥ ਦ੍ਵੇ ਸਤਾਨਿ ਚ ਪਞ੍ਞਾਸਞ੍ਚ. ਖਨ੍ਧਾਦੀਸੁਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ. ਇਮਿਨਾਵ ਨਯੇਨ ਸਚ੍ਚਵਾਰਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਵਾਰੇ ਚ ਧਮ੍ਮਾਦਿਗਣਨਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ.

੯. ਛਬੁਦ੍ਧਧਮ੍ਮਵਾਰਵਣ੍ਣਨਾ

੩੮. ਬੁਦ੍ਧਧਮ੍ਮਵਾਰੇ ਦਿਯਡ੍ਢਸਤਨ੍ਤਿ ਛਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਪਞ੍ਚਵੀਸਤਿ ਸਤਞ੍ਚ ਪਞ੍ਞਾਸਞ੍ਚ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤਦ੍ਦਿਗੁਣਾ ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਯੋ ਤਦ੍ਦਿਗੁਣਾਨਿ ਞਾਣਾਨਿ. ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਧਿਕਰਣੇਤਿ ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਧਿਕਾਰੇ. ਅਡ੍ਢਨਵਧਮ੍ਮਸਤਾਨੀਤਿ ਪਠਮਂ ਵੁਤ੍ਤੇਸੁ ਚਤੂਸੁ ਸਚ੍ਚੇਸੁ ਸਟ੍ਠਿ, ਚਤੂਸੁ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨੇਸੁ ਸਟ੍ਠਿ, ਚਤੂਸੁ ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਧਾਨੇਸੁ ਸਟ੍ਠਿ, ਸਤ੍ਤਬੋਧਿਸਤ੍ਤਵੇਯ੍ਯਾਕਰਣੇਸੁ ਸਤ੍ਤਤਿ, ਅਭਿਞ੍ਞਟ੍ਠਾਦੀਸੁ ਪਞ੍ਚਸੁ ਪਞ੍ਚਵੀਸਸਤਂ, ਖਨ੍ਧਟ੍ਠਾਦੀਸੁ ਪਞ੍ਚਸੁ ਪਞ੍ਚਵੀਸਸਤਂ, ਪੁਨ ਚਤੂਸੁ ਅਰਿਯਸਚ੍ਚੇਸੁ ਸਤਂ, ਚਤੂਸੁ ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਸੁ ਸਤਂ, ਛਸੁ ਬੁਦ੍ਧਧਮ੍ਮੇਸੁ ਦਿਯਡ੍ਢਸਤਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਅਟ੍ਠਸਤਾਨਿ ਚ ਪਞ੍ਞਾਸਞ੍ਚ ਧਮ੍ਮਾ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਏਵਂ ਅਤ੍ਥਾਪਿ ਤਤ੍ਤਕਾ ਏਵ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਏਵਮੇਵ ਸਚ੍ਚਾਦੀਸੁ ਤੀਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਵੀਸਸਤਂ ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਯੋ, ਸਤ੍ਤਸੁ ਵੇਯ੍ਯਾਕਰਣੇਸੁ ਚਤ੍ਤਾਰੀਸਸਤਂ ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਯੋ, ਅਭਿਞ੍ਞਟ੍ਠਾਦੀਸੁ ਖਨ੍ਧਟ੍ਠਾਦੀਸੁ ਚ ਅਡ੍ਢਤੇਯ੍ਯਾਨਿ ਅਡ੍ਢਤੇਯ੍ਯਾਨਿ ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਸਤਾਨਿ, ਅਰਿਯਸਚ੍ਚੇਸੁ ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਸੁ ਚ ਦ੍ਵੇ ਦ੍ਵੇ ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਸਤਾਨਿ, ਬੁਦ੍ਧਧਮ੍ਮੇਸੁ ਤੀਣਿ ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਸਤਾਨੀਤਿ ਏਵਂ ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਸਹਸ੍ਸਞ੍ਚ ਸਤ੍ਤਨਿਰੁਤ੍ਤਿਸਤਾਨਿ ਚ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਏਵਮੇਵ ਸਚ੍ਚਾਦੀਸੁ ਤੀਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਚਤ੍ਤਾਰੀਸਾਧਿਕਾਨਿ ਦ੍ਵੇ ਦ੍ਵੇ ਞਾਣਸਤਾਨਿ, ਸਤ੍ਤਸੁ ਵੇਯ੍ਯਾਕਰਣੇਸੁ ਅਸੀਤਿਅਧਿਕਾਨਿ ਦ੍ਵੇ ਞਾਣਸਤਾਨਿ, ਅਭਿਞ੍ਞਟ੍ਠਾਦੀਸੁ ਖਨ੍ਧਟ੍ਠਾਦੀਸੁ ਚ ਪਞ੍ਚਪਞ੍ਚਞਾਣਸਤਾਨਿ, ਸਚ੍ਚੇਸੁ ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਸੁ ਚ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਞਾਣਸਤਾਨਿ, ਬੁਦ੍ਧਧਮ੍ਮੇਸੁ ਛ ਞਾਣਸਤਾਨੀਤਿ ਏਵਂ ਤੀਣਿ ਚ ਞਾਣਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਚ ਞਾਣਸਤਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ.

ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੭. ਧਮ੍ਮਚਕ੍ਕਕਥਾ

੧. ਸਚ੍ਚਵਾਰਵਣ੍ਣਨਾ

੩੯. ਪੁਨ ਧਮ੍ਮਚਕ੍ਕਪ੍ਪਵਤ੍ਤਨਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਮੇਵ ਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਂ ਕਤ੍ਵਾ ਕਥਿਤਾਯ ਧਮ੍ਮਚਕ੍ਕਕਥਾਯ ਅਪੁਬ੍ਬਤ੍ਥਾਨੁਵਣ੍ਣਨਾ. ਤਤ੍ਥ ਦੁਕ੍ਖਵਤ੍ਥੁਕਾਤਿ ਏਕਾਭਿਸਮਯਵਸੇਨ ਦੁਕ੍ਖਂ ਵਤ੍ਥੁ ਏਤੇਸਨ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਖਵਤ੍ਥੁਕਾ. ਤਦੇਵ ਦੁਕ੍ਖਂ ਵਿਸੇਸੇਤ੍ਵਾ ਸਚ੍ਚਵਤ੍ਥੁਕਾਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਸਚ੍ਚਂ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਉਪਤ੍ਥਮ੍ਭੋ ਏਤੇਸਨ੍ਤਿ ਸਚ੍ਚਾਰਮ੍ਮਣਾ. ਸਚ੍ਚਂ ਗੋਚਰੋ ਵਿਸਯੋ ਏਤੇਸਨ੍ਤਿ ਸਚ੍ਚਗੋਚਰਾ. ਸਚ੍ਚਸਙ੍ਗਹਿਤਾਤਿ ਮਗ੍ਗਸਚ੍ਚੇਨ ਸਙ੍ਗਹਿਤਾ. ਸਚ੍ਚਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਾਤਿ ਮਗ੍ਗਸਚ੍ਚਾਯਤ੍ਤਾ. ਸਚ੍ਚੇ ਸਮੁਦਾਗਤਾਤਿ ਦੁਕ੍ਖਪਰਿਜਾਨਨੇਨ ਦੁਕ੍ਖਸਚ੍ਚੇ ਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾ. ਤਥਾ ਤਤ੍ਥੇਵ ਠਿਤਾ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਾ ਚ.

੪੦. ਇਦਾਨਿ ‘‘ਪਵਤ੍ਤਿਤੇ ਚ ਭਗਵਤਾ ਧਮ੍ਮਚਕ੍ਕੇ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਧਮ੍ਮਚਕ੍ਕਂ ਨਿਦ੍ਦਿਸਿਤੁਕਾਮੋ ਧਮ੍ਮਚਕ੍ਕਨ੍ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਦੁਵਿਧਂ ਧਮ੍ਮਚਕ੍ਕਂ ਪਟਿਵੇਧਧਮ੍ਮਚਕ੍ਕਂ ਦੇਸਨਾਧਮ੍ਮਚਕ੍ਕਞ੍ਚ. ਪਟਿਵੇਧਧਮ੍ਮਚਕ੍ਕਂ ਬੋਧਿਪਲ੍ਲਙ੍ਕੇ, ਦੇਸਨਾਧਮ੍ਮਚਕ੍ਕਂ ਇਸਿਪਤਨੇ. ਧਮ੍ਮਞ੍ਚ ਪਵਤ੍ਤੇਤਿ ਚਕ੍ਕਞ੍ਚਾਤਿ ਪਟਿਵੇਧਧਮ੍ਮਚਕ੍ਕਂ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਚਕ੍ਕਞ੍ਚ ਪਵਤ੍ਤੇਤਿ ਧਮ੍ਮਞ੍ਚਾਤਿ ਦੇਸਨਾਧਮ੍ਮਚਕ੍ਕਂ. ਕਥਂ? ਭਗਵਾ ਹਿ ਬੋਧਿਪਲ੍ਲਙ੍ਕੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਮਗ੍ਗਕ੍ਖਣੇ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਬਲਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਮਗ੍ਗਙ੍ਗਾਦਿਭੇਦਂ ਧਮ੍ਮਞ੍ਚ ਪਵਤ੍ਤੇਤਿ, ਸੋਯੇਵ ਚ ਧਮ੍ਮੋ ਕਿਲੇਸਸਤ੍ਤੁਘਾਤਾਯ ਪਵਤ੍ਤਨਤੋ ਪਹਰਣਚਕ੍ਕਂ ਵਿਯਾਤਿ ਚਕ੍ਕਞ੍ਚ. ਧਮ੍ਮਂ ਪਵਤ੍ਤੇਨ੍ਤੋਯੇਵ ਭਗਵਾ ਤਂ ਚਕ੍ਕਂ ਪਵਤ੍ਤੇਤਿ ਨਾਮ. ਏਤੇਨ ਧਮ੍ਮੋਯੇਵ ਚਕ੍ਕਨ੍ਤਿ ਕਮ੍ਮਧਾਰਯਸਮਾਸਤਾ ਵੁਤ੍ਤਾ ਹੋਤਿ. ਇਸਿਪਤਨੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਭਗਵਾ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਕ੍ਖਣੇ ਵੇਨੇਯ੍ਯਸਨ੍ਤਾਨੇ ਕਿਲੇਸਸਤ੍ਤੁਘਾਤਾਯ ਪਵਤ੍ਤਨਤੋ ਪਹਰਣਚਕ੍ਕਸਦਿਸਂ ਦੇਸਨਾਚਕ੍ਕਞ੍ਚ ਪਵਤ੍ਤੇਤਿ, ਵੇਨੇਯ੍ਯਸਨ੍ਤਾਨੇ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਬਲਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਮਗ੍ਗਙ੍ਗਾਦਿਭੇਦਂ ਧਮ੍ਮਚਕ੍ਕਞ੍ਚ ਪਵਤ੍ਤੇਤਿ. ਏਤੇਨ ਧਮ੍ਮੋ ਚ ਚਕ੍ਕਞ੍ਚ ਧਮ੍ਮਚਕ੍ਕਨ੍ਤਿ ਦ੍ਵਨ੍ਦਸਮਾਸਤਾ ਵੁਤ੍ਤਾ ਹੋਤਿ. ਯਸ੍ਮਾ ਪਨ ਪਵਤ੍ਤਕੇ ਸਤਿ ਪਵਤ੍ਤਨਾ ਨਾਮ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥਾਪਿ ‘‘ਪਵਤ੍ਤੇਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਪਵਤ੍ਤਨਟ੍ਠੇਨ ਪਨ ‘‘ਚਕ੍ਕ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਧਮ੍ਮੇਨ ਪਵਤ੍ਤੇਤੀਤਿ ਧਮ੍ਮਚਕ੍ਕਨ੍ਤਿਆਦੀਨਿ ਦੇਸਨਾਧਮ੍ਮਚਕ੍ਕਮੇਵ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਾਨੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾਨਿ.

ਤਤ੍ਥ ਧਮ੍ਮੇਨ ਪਵਤ੍ਤੇਤੀਤਿ ਯਥਾਸਭਾਵਤ੍ਤਾ ਧਮ੍ਮੇਨ ਪਵਤ੍ਤਂ ਚਕ੍ਕਨ੍ਤਿ ਧਮ੍ਮਚਕ੍ਕਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਧਮ੍ਮਚਰਿਯਾਯ ਪਵਤ੍ਤੇਤੀਤਿ ਵੇਨੇਯ੍ਯਸਨ੍ਤਾਨੇ ਧਮ੍ਮਤ੍ਥਾਯ ਪਵਤ੍ਤਂ ਚਕ੍ਕਨ੍ਤਿ ਧਮ੍ਮਚਕ੍ਕਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਧਮ੍ਮੇ ਠਿਤੋਤਿਆਦੀਹਿ ਭਗਵਤੋ ਧਮ੍ਮਭੂਤਤਾ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸਾਮਿਤਾ ਚ ਵੁਤ੍ਤਾ ਹੋਤਿ. ਯਥਾਹ – ‘‘ਸੋ ਹਾਵੁਸੋ, ਭਗਵਾ ਜਾਨਂ ਜਾਨਾਤਿ ਪਸ੍ਸਂ ਪਸ੍ਸਤਿ ਚਕ੍ਖੁਭੂਤੋ ਞਾਣਭੂਤੋ ਧਮ੍ਮਭੂਤੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮਭੂਤੋ ਵਤ੍ਤਾ ਪਵਤ੍ਤਾ ਅਤ੍ਥਸ੍ਸ ਨਿਨ੍ਨੇਤਾ ਅਮਤਸ੍ਸ ਦਾਤਾ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸਾਮੀ ਤਥਾਗਤੋ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੧.੨੦੩). ਤਸ੍ਮਾ ਤੇਹਿ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਚਕ੍ਕਨ੍ਤਿ ਧਮ੍ਮਚਕ੍ਕਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਠਿਤੋਤਿ ਵਿਸਯੀਭਾਵੇਨ ਠਿਤੋ. ਪਤਿਟ੍ਠਿਤੋਤਿ ਅਚਲਭਾਵੇਨ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤੋ. ਵਸਿਪ੍ਪਤ੍ਤੋਤਿ ਇਸ੍ਸਰਭਾਵਂ ਪਤ੍ਤੋ. ਪਾਰਮਿਪ੍ਪਤ੍ਤੋਤਿ ਕੋਟਿਪ੍ਪਤ੍ਤੋ. ਵੇਸਾਰਜ੍ਜਪ੍ਪਤ੍ਤੋਤਿ ਵਿਸਾਰਦਭਾਵਂ ਪਤ੍ਤੋ. ਧਮ੍ਮੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਨ੍ਤੋਤਿਆਦੀਹਿ ਵੇਨੇਯ੍ਯਸਨ੍ਤਾਨਮਪੇਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਵੁਤ੍ਤੇਹਿ ਪਨ ਵਚਨੇਹਿ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸਾਮਿਤਾਯ ਚ ਧਮ੍ਮਤ੍ਥਾਯ ਚਕ੍ਕਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਧਮ੍ਮਂ ਸਕ੍ਕਰੋਨ੍ਤੋਤਿਹਆਦੀਹਿ ਧਮ੍ਮਤ੍ਥਾਯ ਚਕ੍ਕਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਯੋ ਹਿ ਧਮ੍ਮਂ ਸਕ੍ਕਾਰਾਦਿਵਸੇਨ ਪਵਤ੍ਤੇਤਿ, ਸੋ ਧਮ੍ਮਤ੍ਥਂ ਪਵਤ੍ਤੇਤਿ. ਧਮ੍ਮਂ ਸਕ੍ਕਰੋਨ੍ਤੋਤਿ ਯਥਾ ਕਤੋ ਸੋ ਧਮ੍ਮੋ ਸੁਕਤੋ ਹੋਤਿ, ਏਵਮੇਵ ਨਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ. ਧਮ੍ਮਂ ਗਰੁਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋਤਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਗਾਰਵੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਤਂ ਗਰੁਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ. ਧਮ੍ਮਂ ਮਾਨੇਨ੍ਤੋਤਿ ਧਮ੍ਮਂ ਪਿਯਞ੍ਚ ਭਾਵਨੀਯਞ੍ਚ ਕਤ੍ਵਾ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ. ਧਮ੍ਮਂ ਪੂਜੇਨ੍ਤੋਤਿ ਤਂ ਅਪਦਿਸਿਤ੍ਵਾ ਦੇਸਨਾਪਟਿਪਤ੍ਤਿਪੂਜਾਯ ਪੂਜਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ. ਧਮ੍ਮਂ ਅਪਚਾਯਮਾਨੋਤਿ ਤਸ੍ਸੇਵ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਸਕ੍ਕਾਰਗਰੁਕਾਰੇਹਿ ਨੀਚਵੁਤ੍ਤਿਤਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ. ਧਮ੍ਮਦ੍ਧਜੋ ਧਮ੍ਮਕੇਤੂਤਿ ਤਂ ਧਮ੍ਮਂ ਧਜਮਿਵ ਪੁਰਕ੍ਖਤ੍ਵਾ ਕੇਤੁਮਿਵ ਚ ਉਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਪਵਤ੍ਤਿਯਾ ਧਮ੍ਮਦ੍ਧਜੋ ਧਮ੍ਮਕੇਤੁ ਚ ਹੁਤ੍ਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਧਮ੍ਮਾਧਿਪਤੇਯ੍ਯੋਤਿ ਧਮ੍ਮਾਧਿਪਤਿਤੋ ਆਗਤੋ ਭਾਵਨਾਧਮ੍ਮਵਸੇਨੇਵ ਚ ਸਬ੍ਬਕਿਰਿਯਾਨਂ ਕਰਣੇਨ ਧਮ੍ਮਾਧਿਪਤੇਯ੍ਯੋ ਹੁਤ੍ਵਾ. ਤਂ ਖੋ ਪਨ ਧਮ੍ਮਚਕ੍ਕਂ ਅਪ੍ਪਟਿਵਤ੍ਤਿਯਨ੍ਤਿ ਕੇਨਚਿ ਨਿਵਤ੍ਤੇਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੁਣੇਯ੍ਯਤਾਯ ਅਪ੍ਪਟਿਹਤਪਵਤ੍ਤਿਤਾ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਤਸ੍ਮਾ ਸੋ ਧਮ੍ਮੋ ਪਵਤ੍ਤਨਟ੍ਠੇਨ ਚਕ੍ਕਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ.

ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਧਮ੍ਮੋ, ਤਂ ਧਮ੍ਮਂ ਪਵਤ੍ਤੇਤੀਤਿ ਵੇਨੇਯ੍ਯਸਨ੍ਤਾਨੇ ਮਗ੍ਗਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੁਪ੍ਪਾਦਨੇਨ ਤਂ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਧਮ੍ਮਂ ਪਵਤ੍ਤੇਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਏਸੇਵ ਨਯੋ ਸੇਸੇਸੁਪਿ. ਸਚ੍ਚਾਤਿ ਸਚ੍ਚਞਾਣਾਨਿ. ਵਿਪਸ੍ਸਨਾ ਚ ਵਿਜ੍ਜਾ ਚ ਮਗ੍ਗਞਾਣਮੇਵ. ਅਨੁਪ੍ਪਾਦੇ ਞਾਣਨ੍ਤਿ ਅਰਹਤ੍ਤਫਲੇ ਞਾਣਂ. ਤਮ੍ਪਿ ਵੇਨੇਯ੍ਯਸਨ੍ਤਾਨੇ ਪਵਤ੍ਤੇਤਿਯੇਵ, ਨਿਬ੍ਬਾਨਞ੍ਚ ਪਟਿਵੇਧਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਪਵਤ੍ਤੇਤਿਯੇਵ ਨਾਮ.

ਸਮੁਦਯਵਾਰਾਦੀਸੁ ਸਮੁਦਯਵਤ੍ਥੁਕਾ ਨਿਰੋਧਵਤ੍ਥੁਕਾ ਮਗ੍ਗਵਤ੍ਥੁਕਾਤਿ ਵਿਸੇਸਪਦਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਸਙ੍ਖਿਤ੍ਤਾ. ਏਤ੍ਥਾਪਿ ਵੁਤ੍ਤਸਦਿਸਂ ਪਠਮਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

੨-੩. ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਵਾਰਾਦਿਵਣ੍ਣਨਾ

੪੧-੪੨. ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਇਦ੍ਧਿਪਾਦਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਵਾਰਾਪਿ ਮਗ੍ਗਕ੍ਖਣਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਤੇਪਿ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਵਿਸੇਸਪਦਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਸਙ੍ਖਿਤ੍ਤਾਤਿ.

ਧਮ੍ਮਚਕ੍ਕਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੮. ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਕਥਾ

ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੪੩. ਇਦਾਨਿ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਧਮ੍ਮਵਤਿਯਾ ਧਮ੍ਮਚਕ੍ਕਕਥਾਯ ਅਨਨ੍ਤਰਂ ਕਥਿਤਾਯ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਕਥਾਯ ਅਪੁਬ੍ਬਤ੍ਥਾਨੁਵਣ੍ਣਨਾ. ਤਤ੍ਥ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਪਦਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥੋ ਨਿਦ੍ਦੇਸਵਾਰੇ ਆਵਿ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ. ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾਤਿਆਦਯੋ ਸਤ੍ਤਤਿਂਸ ਬੋਧਿਪਕ੍ਖਿਯਧਮ੍ਮਾ ਯਥਾਯੋਗਂ ਮਗ੍ਗਫਲਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ. ਤੇ ਬੁਜ੍ਝਨਟ੍ਠੇਨ ਬੋਧੀਤਿ ਏਵਂਲਦ੍ਧਨਾਮਸ੍ਸ ਅਰਿਯਸ੍ਸ ਪਕ੍ਖੇ ਭਵਤ੍ਤਾ ਬੋਧਿਪਕ੍ਖਿਯਾ ਨਾਮ. ਪਕ੍ਖੇ ਭਵਤ੍ਤਾਤਿ ਉਪਕਾਰਭਾਵੇ ਠਿਤਤ੍ਤਾ. ਤੇਸੁ ਆਰਮ੍ਮਣੇਸੁ ਓਕ੍ਕਨ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਉਪਟ੍ਠਾਨਤੋ ਉਪਟ੍ਠਾਨਂ, ਸਤਿਯੇਵ ਉਪਟ੍ਠਾਨਂ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਂ. ਕਾਯਵੇਦਨਾਚਿਤ੍ਤਧਮ੍ਮੇਸੁ ਪਨਸ੍ਸ ਅਸੁਭਦੁਕ੍ਖਾਨਿਚ੍ਚਾਨਤ੍ਤਾਕਾਰਗਹਣਵਸੇਨ ਸੁਭਸੁਖਨਿਚ੍ਚਅਤ੍ਤਸਞ੍ਞਾਪਹਾਨਕਿਚ੍ਚਸਾਧਨਵਸੇਨ ਚ ਪਵਤ੍ਤਿਤੋ ਚਤੁਧਾ ਭੇਦੋ ਹੋਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਪਦਹਨ੍ਤਿ ਏਤੇਨਾਤਿ ਪਧਾਨਂ, ਸੋਭਨਂ ਪਧਾਨਂ ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਧਾਨਂ, ਸਮ੍ਮਾ ਵਾ ਪਦਹਨ੍ਤਿ ਏਤੇਨਾਤਿ ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਧਾਨਂ, ਸੋਭਨਂ ਵਾ ਤਂ ਕਿਲੇਸਵਿਰੂਪਪਵਤ੍ਤਵਿਰਹਿਤਤੋ ਪਧਾਨਞ੍ਚ ਹਿਤਸੁਖਨਿਪ੍ਫਾਦਕਟ੍ਠੇਨ ਸੇਟ੍ਠਭਾਵਾਵਹਨਤੋ ਪਧਾਨਭਾਵਕਰਣਤੋ ਵਾਤਿ ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਧਾਨਂ. ਵੀਰਿਯਸ੍ਸੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਤਯਿਦਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨਂ ਅਕੁਸਲਾਨਂ ਪਹਾਨਾਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਕਿਚ੍ਚਂ, ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨਞ੍ਚ ਕੁਸਲਾਨਂ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਟ੍ਠਿਤਿਕਿਚ੍ਚਂ ਸਾਧਯਤੀਤਿ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧਂ ਹੋਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਧਾਨਾਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਨਿਪ੍ਫਤ੍ਤਿਪਰਿਯਾਯੇਨ ਇਜ੍ਝਨਟ੍ਠੇਨ, ਇਜ੍ਝਨ੍ਤਿ ਏਤਾਯ ਸਤ੍ਤਾ ਇਦ੍ਧਾ ਵੁਦ੍ਧਾ ਉਕ੍ਕਂਸਗਤਾ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਇਮਿਨਾ ਵਾ ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਇਦ੍ਧਿ, ਤਸ੍ਸਾ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾਯ ਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਟ੍ਠੇਨ ਫਲਭੂਤਾਯ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗਕਾਰਣਟ੍ਠੇਨ ਚ ਇਦ੍ਧਿਯਾ ਪਾਦੋਤਿ ਇਦ੍ਧਿਪਾਦੋ. ਸੋ ਛਨ੍ਦਵੀਰਿਯਚਿਤ੍ਤਵੀਮਂਸਾਵਸੇਨ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧੋਵ ਹੋਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਇਦ੍ਧਿਪਾਦਾਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਅਸ੍ਸਦ੍ਧਿਯਕੋਸਜ੍ਜਪਮਾਦਵਿਕ੍ਖੇਪਸਮ੍ਮੋਹਾਨਂ ਅਭਿਭਵਨਤੋ ਅਭਿਭਵਨਸਙ੍ਖਾਤੇਨ ਅਧਿਪਤਿਯਟ੍ਠੇਨ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ. ਅਸ੍ਸਦ੍ਧਿਯਾਦੀਹਿ ਅਨਭਿਭਵਨੀਯਤੋ ਅਕਮ੍ਪਿਯਟ੍ਠੇਨ ਬਲਂ. ਤਦੁਭਯਮ੍ਪਿ ਸਦ੍ਧਾਵੀਰਿਯਸਤਿਸਮਾਧਿਪਞ੍ਞਾਵਸੇਨ ਪਞ੍ਚਵਿਧਂ ਹੋਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਪਞ੍ਚ ਬਲਾਨੀਤਿ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ. ਬੁਜ੍ਝਨਕਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਨ ਅਙ੍ਗਭਾਵੇਨ ਸਤਿਆਦਯੋ ਸਤ੍ਤ ਧਮ੍ਮਾ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ, ਨਿਯ੍ਯਾਨਟ੍ਠੇਨ ਚ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਆਦਯੋ ਅਟ੍ਠ ਮਗ੍ਗਙ੍ਗਾ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਤੇਨ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ ਅਰਿਯੋ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਮਗ੍ਗੋਤਿ.

ਇਤਿ ਇਮੇ ਸਤ੍ਤਤਿਂਸ ਬੋਧਿਪਕ੍ਖਿਯਾ ਧਮ੍ਮਾ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗੇ ਲੋਕਿਯਵਿਪਸ੍ਸਨਾਯ ਵਤ੍ਤਮਾਨਾਯ ਚੁਦ੍ਦਸਵਿਧੇਨ ਕਾਯਂ ਪਰਿਗ੍ਗਣ੍ਹਤੋ ਚ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਂ, ਨਵਵਿਧੇਨ ਵੇਦਨਂ ਪਰਿਗ੍ਗਣ੍ਹਤੋ ਚ ਵੇਦਨਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਂ, ਸੋਲ਼ਸਵਿਧੇਨ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਰਿਗ੍ਗਣ੍ਹਤੋ ਚ ਚਿਤ੍ਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਂ, ਪਞ੍ਚਵਿਧੇਨ ਧਮ੍ਮੇ ਪਰਿਗ੍ਗਣ੍ਹਤੋ ਚ ਧਮ੍ਮਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਂ. ਇਤਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਅਤ੍ਤਭਾਵੇ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਪੁਬ੍ਬਂ ਪਰਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਅਕੁਸਲਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਯਥਾ ਪਟਿਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸ ਤਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ, ਨ ਤਥਾ ਪਟਿਪਜ੍ਜਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਏਵਂ ਮੇ ਏਤਂ ਨੁਪ੍ਪਜ੍ਜਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਤਸ੍ਸ ਅਨੁਪ੍ਪਾਦਾਯ ਵਾਯਮਨਕਾਲੇ ਪਠਮਂ ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਧਾਨਂ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਮੁਦਾਚਾਰਪ੍ਪਤ੍ਤਮਕੁਸਲਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਪਹਾਨਾਯ ਵਾਯਮਨਕਾਲੇ ਦੁਤਿਯਂ, ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਅਤ੍ਤਭਾਵੇ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਪੁਬ੍ਬਂ ਝਾਨਂ ਵਾ ਵਿਪਸ੍ਸਨਂ ਵਾ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤੁਂ ਵਾਯਮਨ੍ਤਸ੍ਸ ਤਤਿਯਂ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਯਥਾ ਨ ਪਰਿਹਾਯਤਿ, ਏਵਂ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਚਤੁਤ੍ਥਂ ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਧਾਨਂ. ਛਨ੍ਦਂ ਧੁਰਂ ਕਤ੍ਵਾ ਕੁਸਲੁਪ੍ਪਾਦਨਕਾਲੇ ਛਨ੍ਦਿਦ੍ਧਿਪਾਦੋ, ਵੀਰਿਯਂ, ਚਿਤ੍ਤਂ, ਵੀਮਂਸਂ ਧੁਰਂ ਕਤ੍ਵਾ ਕੁਸਲੁਪ੍ਪਾਦਨਕਾਲੇ ਵੀਮਂਸਿਦ੍ਧਿਪਾਦੋ. ਮਿਚ੍ਛਾਵਾਚਾਯ ਵਿਰਮਣਕਾਲੇ ਸਮ੍ਮਾਵਾਚਾ, ਮਿਚ੍ਛਾਕਮ੍ਮਨ੍ਤਾ, ਮਿਚ੍ਛਾਜੀਵਾ ਵਿਰਮਣਕਾਲੇ ਸਮ੍ਮਾਜੀਵੋਤਿ ਏਵਂ ਨਾਨਾਚਿਤ੍ਤੇਸੁ ਲਬ੍ਭਨ੍ਤਿ. ਚਤੁਮਗ੍ਗਕ੍ਖਣੇ ਪਨ ਏਕਚਿਤ੍ਤੇ ਲਬ੍ਭਨ੍ਤਿ, ਫਲਕ੍ਖਣੇ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਧਾਨੇ ਅਵਸੇਸਾ ਤੇਤ੍ਤਿਂਸ ਲਬ੍ਭਨ੍ਤਿ. ਏਵਂ ਏਕਚਿਤ੍ਤੇ ਲਬ੍ਭਮਾਨੇਸੁ ਚੇਤੇਸੁ ਏਕਾਵ ਨਿਬ੍ਬਾਨਾਰਮ੍ਮਣਾ ਸਤਿ ਕਾਯਾਦੀਸੁ ਸੁਭਸਞ੍ਞਾਦਿਪਹਾਨਕਿਚ੍ਚਸਾਧਨਵਸੇਨ ‘‘ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਏਕਮੇਵ ਚ ਵੀਰਿਯਂ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨਂ ਅਨੁਪ੍ਪਾਦਾਦਿਕਿਚ੍ਚਸਾਧਨਵਸੇਨ ‘‘ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਧਾਨਾ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਸੇਸੇਸੁ ਹਾਪਨਵਡ੍ਢਨਂ ਨਤ੍ਥਿ.

ਅਪਿਚ ਤੇਸੁ –

ਨਵ ਏਕਵਿਧਾ ਏਕੋ, ਦ੍ਵੇਧਾਥ ਚਤੁਪਞ੍ਚਧਾ;

ਅਟ੍ਠਧਾ ਨਵਧਾ ਚੇਵ, ਇਤਿ ਛਦ੍ਧਾ ਭਵਨ੍ਤਿ ਤੇ.

ਨਵ ਏਕਵਿਧਾਤਿ ਛਨ੍ਦੋ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪੀਤਿ ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿ ਉਪੇਕ੍ਖਾ ਸਙ੍ਕਪ੍ਪੋ ਵਾਚਾ ਕਮ੍ਮਨ੍ਤੋ ਆਜੀਵੋਤਿ ਇਮੇ ਨਵ ਛਨ੍ਦਿਦ੍ਧਿਪਾਦਾਦਿਵਸੇਨ ਏਕਵਿਧਾਵ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਅਞ੍ਞਕੋਟ੍ਠਾਸਂ ਨ ਭਜਨ੍ਤਿ. ਏਕੋ ਦ੍ਵੇਧਾਤਿ ਸਦ੍ਧਾ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਬਲਵਸੇਨ ਦ੍ਵੇਧਾ ਠਿਤਾ. ਅਥ ਚਤੁਪਞ੍ਚਧਾਤਿ ਅਥਞ੍ਞੋ ਏਕੋ ਚਤੁਧਾ, ਅਞ੍ਞੋ ਪਞ੍ਚਧਾ ਠਿਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤਤ੍ਥ ਸਮਾਧਿ ਏਕੋ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਬਲਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਮਗ੍ਗਙ੍ਗਵਸੇਨ ਚਤੁਧਾ ਠਿਤੋ, ਪਞ੍ਞਾ ਤੇਸਂ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਇਦ੍ਧਿਪਾਦਕੋਟ੍ਠਾਸਸ੍ਸ ਚ ਵਸੇਨ ਪਞ੍ਚਧਾ. ਅਟ੍ਠਧਾ ਨਵਧਾ ਚੇਵਾਤਿ ਅਪਰੋ ਏਕੋ ਅਟ੍ਠਧਾ, ਏਕੋ ਨਵਧਾ ਠਿਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਚਤੁਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਬਲਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਮਗ੍ਗਙ੍ਗਵਸੇਨ ਸਤਿ ਅਟ੍ਠਧਾ ਠਿਤਾ, ਚਤੁਸਮ੍ਮਪ੍ਪਧਾਨਇਦ੍ਧਿਪਾਦਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਬਲਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਮਗ੍ਗਙ੍ਗਵਸੇਨ ਵੀਰਿਯਂ ਨਵਧਾਤਿ. ਏਵਂ –

ਚੁਦ੍ਦਸੇਵ ਅਸਮ੍ਭਿਨ੍ਨਾ, ਹੋਨ੍ਤੇਤੇ ਬੋਧਿਪਕ੍ਖਿਯਾ;

ਕੋਟ੍ਠਾਸਤੋ ਸਤ੍ਤਵਿਧਾ, ਸਤ੍ਤਤਿਂਸ ਪਭੇਦਤੋ.

ਸਕਿਚ੍ਚਨਿਪ੍ਫਾਦਨਤੋ, ਸਰੂਪੇਨ ਚ ਵੁਤ੍ਤਿਤੋ;

ਸਬ੍ਬੇਵ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਸ੍ਸ, ਸਮ੍ਭਵੇ ਸਮ੍ਭਵਨ੍ਤਿ ਤੇ.

ਏਵਂ ਮਗ੍ਗਫਲਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੇ ਸਤ੍ਤਤਿਂਸ ਬੋਧਿਪਕ੍ਖਿਯਧਮ੍ਮੇ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਤੇ ਮਗ੍ਗਫਲੇਸੁ ਸਙ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਾ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਚ ਸਾਮਞ੍ਞਫਲਾਨੀਤਿ ਆਹ. ਸਮਣਭਾਵੋ ਸਾਮਞ੍ਞਂ, ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਾਨਮੇਤਂ ਨਾਮਂ. ਸਾਮਞ੍ਞਾਨਂ ਫਲਾਨਿ ਸਾਮਞ੍ਞਫਲਾਨਿ. ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਪਨ ਸਬ੍ਬੇਹਿ ਅਸਮ੍ਮਿਸ੍ਸਮੇਵ. ਇਤਿ ਵਿਤ੍ਥਾਰਤੋ ਸਤ੍ਤਤਿਂਸਬੋਧਿਪਕ੍ਖਿਯਚਤੁਮਗ੍ਗਚਤੁਫਲਨਿਬ੍ਬਾਨਾਨਂ ਵਸੇਨ ਛਚਤ੍ਤਾਲੀਸ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਧਮ੍ਮਾ, ਤਤੋ ਸਙ੍ਖੇਪੇਨ ਚਤੁਮਗ੍ਗਚਤੁਫਲਨਿਬ੍ਬਾਨਾਨਂ ਵਸੇਨ ਨਵ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਧਮ੍ਮਾ, ਤਤੋਪਿ ਸਙ੍ਖੇਪੇਨ ਮਗ੍ਗਫਲਨਿਬ੍ਬਾਨਾਨਂ ਵਸੇਨ ਤਯੋ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਧਮ੍ਮਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾਦੀਨਂ ਮਗ੍ਗਫਲਾਨਞ੍ਚ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਤ੍ਤੇ ਵੁਤ੍ਤੇ ਤਂਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾਨਂ ਫਸ੍ਸਾਦੀਨਮ੍ਪਿ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਤ੍ਤਂ ਵੁਤ੍ਤਮੇਵ ਹੋਤਿ. ਪਧਾਨਧਮ੍ਮਵਸੇਨ ਪਨ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾਦਯੋਵ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਅਭਿਧਮ੍ਮੇ (ਧ. ਸ. ੨੭੭ ਆਦਯੋ, ੫੦੫ ਆਦਯੋ) ਚ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਧਮ੍ਮਨਿਦ੍ਦੇਸੇ ਮਗ੍ਗਫਲਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾਨਂ ਫਸ੍ਸਾਦੀਨਂ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਤ੍ਤਂ ਵੁਤ੍ਤਮੇਵਾਤਿ.

ਲੋਕਂ ਤਰਨ੍ਤੀਤਿ ਲੋਕਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮਨ੍ਤਿ. ਸਬ੍ਬਮਿਧ ਈਦਿਸਂ ਵਤ੍ਤਮਾਨਕਾਲਵਚਨਂ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗੇ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗੋ ਹਿ ਅਪਾਯਲੋਕਂ ਤਰਤਿ, ਸਕਦਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗੋ ਕਾਮਾਵਚਰਲੋਕੇਕਦੇਸਂ ਤਰਤਿ, ਅਨਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗੋ ਕਾਮਾਵਚਰਲੋਕਂ ਤਰਤਿ, ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗੋ ਰੂਪਾਰੂਪਾਵਚਰਲੋਕਂ ਤਰਤਿ. ਲੋਕਾ ਉਤ੍ਤਰਨ੍ਤੀਤਿ ਲੋਕਾ ਉਗ੍ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ. ਲੋਕਤੋਤਿ ਚ ਲੋਕਮ੍ਹਾਤਿ ਚ ਤਦੇਵ ਨਿਸ੍ਸਕ੍ਕਵਚਨਂ ਵਿਸੇਸੇਤ੍ਵਾ ਦਸ੍ਸਿਤਂ. ਲੋਕਂ ਸਮਤਿਕ੍ਕਮਨ੍ਤੀਤਿ ਪਠਮਂ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਥਮੇਵ. ਤਤ੍ਥ ਉਪਸਗ੍ਗਤ੍ਥਂ ਅਨਪੇਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਇਧ ਸਹ ਉਪਸਗ੍ਗਤ੍ਥੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਲੋਕਂ ਸਮਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਾਤਿ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਂ ਲੋਕਂ ਸਮ੍ਮਾ ਅਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਾ. ਸਬ੍ਬਮਿਧ ਈਦਿਸਂ ਅਤੀਤਕਾਲਵਚਨਂ ਫਲਨਿਬ੍ਬਾਨਾਨਿ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਾਦੀਨਿ ਹਿ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਂ ਲੋਕਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਠਿਤਾਨਿ, ਸਦਾ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਸਬ੍ਬਲੋਕਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਠਿਤਂ. ਲੋਕੇਨ ਅਤਿਰੇਕਾਤਿ ਲੋਕਤੋ ਅਧਿਕਭੂਤਾ. ਇਦਂ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਧਮ੍ਮੇ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਨਿਸ੍ਸਰਨ੍ਤੀਤਿ ਨਿਗ੍ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ. ਨਿਸ੍ਸਟਾਤਿ ਨਿਗ੍ਗਤਾ. ਲੋਕੇ ਨ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤੀਤਿਆਦੀਨਿ ਅਟ੍ਠਾਰਸ ਵਚਨਾਨਿ ਸਬ੍ਬਲੋਕੁਤ੍ਤਰੇਸੁਪਿ ਯੁਜ੍ਜਨ੍ਤਿ. ਨ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤੀਤਿ ਲੋਕੇ ਅਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਲੋਕੇ ਨ ਲਿਮ੍ਪਨ੍ਤੀਤਿ ਖਨ੍ਧਸਨ੍ਤਾਨੇ ਵਤ੍ਤਮਾਨਾਪਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਨ ਲਿਮ੍ਪਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਲੋਕੇਨ ਨ ਲਿਮ੍ਪਨ੍ਤੀਤਿ ਅਕਤਪਟਿਵੇਧਾਨਂ ਕੇਨਚਿ ਚਿਤ੍ਤੇਨ, ਕਤਪਟਿਵੇਧਾਨਂ ਅਕੁਸਲੇਨ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤੇਨਪਿ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਨ ਲਿਮ੍ਪਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਸਂਲਿਤ੍ਤਾ ਅਨੁਪਲਿਤ੍ਤਾਤਿ ਉਪਸਗ੍ਗੇਨ ਵਿਸੇਸਿਤਂ.

ਵਿਪ੍ਪਮੁਤ੍ਤਾਤਿ ਅਲਿਤ੍ਤਤ੍ਤਮੇਵ ਨਾਨਾਬ੍ਯਞ੍ਜਨੇਨ ਵਿਸੇਸਿਤਂ. ਯੇ ਕੇਚਿ ਹਿ ਯਤ੍ਥ ਯੇਨ ਵਾ ਅਲਿਤ੍ਤਾ, ਤੇ ਤਤ੍ਥ ਤੇਨ ਵਾ ਵਿਪ੍ਪਮੁਤ੍ਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਲੋਕਾ ਵਿਪ੍ਪਮੁਤ੍ਤਾਤਿਆਦੀਨਿ ਤੀਣਿ ਨਿਸ੍ਸਕ੍ਕਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ. ਵਿਸਞ੍ਞੁਤ੍ਤਾਤਿ ਵਿਪ੍ਪਮੁਤ੍ਤਤ੍ਤਵਿਸੇਸਨਂ. ਯੇ ਕੇਚਿ ਹਿ ਯਤ੍ਥ ਯੇਨ ਯਤੋ ਵਿਪ੍ਪਮੁਤ੍ਤਾ, ਤੇ ਤਤ੍ਥ ਤੇਨ ਤਤੋ ਵਿਸਞ੍ਞੁਤ੍ਤਾ ਨਾਮ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਲੋਕਾ ਸੁਜ੍ਝਨ੍ਤੀਤਿ ਲੋਕਮਲਂ ਧੋਵਿਤ੍ਵਾ ਲੋਕਾ ਸੁਜ੍ਝਨ੍ਤਿ. ਵਿਸੁਜ੍ਝਨ੍ਤੀਤਿ ਤਦੇਵ ਉਪਸਗ੍ਗੇਨ ਵਿਸੇਸਿਤਂ. ਵੁਟ੍ਠਹਨ੍ਤੀਤਿ ਉਟ੍ਠਿਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਵਿਵਟ੍ਟਨ੍ਤੀਤਿ ਨਿਵਟ੍ਟਨ੍ਤਿ. ਨ ਸਜ੍ਜਨ੍ਤੀਤਿ ਨ ਲਗ੍ਗਨ੍ਤਿ. ਨ ਗਯ੍ਹਨ੍ਤੀਤਿ ਨ ਗਣ੍ਹੀਯਨ੍ਤਿ. ਨ ਬਜ੍ਝਨ੍ਤੀਤਿ ਨ ਬਾਧੀਯਨ੍ਤਿ. ਸਮੁਚ੍ਛਿਨ੍ਦਨ੍ਤੀਤਿ ਅਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ. ਯਥਾ ਚ ਲੋਕਂ ਸਮੁਚ੍ਛਿਨ੍ਨਤ੍ਤਾਤਿ, ਤਥੇਵ ‘‘ਲੋਕਾ ਵਿਸੁਦ੍ਧਤ੍ਤਾ’’ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਮੇਵ ਹੋਤਿ. ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਮ੍ਭੇਨ੍ਤੀਤਿ ਨਿਰੋਧੇਨ੍ਤਿ. ਅਪਥਾਤਿਆਦੀਨਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਸਬ੍ਬੇਸੁਪਿ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰੇਸੁ ਯੁਜ੍ਜਨ੍ਤਿ. ਅਪਥਾਤਿ ਅਮਗ੍ਗਾ. ਅਗਤੀਤਿ ਅਪ੍ਪਤਿਟ੍ਠਾ. ਅਵਿਸਯਾਤਿ ਅਨਾਯਤ੍ਤਾ. ਅਸਾਧਾਰਣਾਤਿ ਅਸਮਾਨਾ. ਵਮਨ੍ਤੀਤਿ ਉਗ੍ਗਿਲਨ੍ਤਿ. ਨ ਪਚ੍ਚਾਵਮਨ੍ਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਪਟਿਪਕ੍ਖਨਯੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਵਨ੍ਤਂ ਪੁਨ ਨ ਅਦਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਏਤੇਨ ਵਨ੍ਤਸ੍ਸ ਸੁਵਨ੍ਤਭਾਵੋ ਵੁਤ੍ਤੋ ਹੋਤਿ. ਅਨਨ੍ਤਰਦੁਕਤ੍ਤਯੇਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ. ਵਿਸੀਨੇਨ੍ਤੀਤਿ ਵਿਕਿਰਨ੍ਤਿ ਵਿਮੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ, ਨ ਬਨ੍ਧਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਨ ਉਸ੍ਸੀਨੇਨ੍ਤੀਤਿ ਨ ਵਿਕਿਰਨ੍ਤਿ ਨ ਵਿਮੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ. ‘‘ਵਿਸਿਨੇਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ‘‘ਨ ਉਸ੍ਸਿਨੇਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਰਸ੍ਸਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪਾਠੋ ਸੁਨ੍ਦਰੋ. ਵਿਧੂਪੇਨ੍ਤੀਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਪੇਨ੍ਤਿ. ਨ ਸਂਧੂਪੇਨ੍ਤੀਤਿ ਨ ਉਜ੍ਜਲਨ੍ਤਿ. ਲੋਕਂ ਸਮਤਿਕ੍ਕਮ੍ਮ ਅਭਿਭੁਯ੍ਯ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤੀਤਿ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਾ ਧਮ੍ਮਾ ਲੋਕਂ ਸਮ੍ਮਾ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਅਭਿਭਵਿਤ੍ਵਾ ਚ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤੀਤਿ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਾ. ਸਬ੍ਬੇਹਿਪਿ ਇਮੇਹਿ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤੇਹਿ ਪਕਾਰੇਹਿ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਾਨਂ ਲੋਕਤੋ ਉਤ੍ਤਰਭਾਵੋ ਅਧਿਕਭਾਵੋ ਚ ਵੁਤ੍ਤੋ ਹੋਤੀਤਿ.

ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੯. ਬਲਕਥਾ

ਬਲਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੪੪. ਇਦਾਨਿ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਕਥਾਯ ਅਨਨ੍ਤਰਂ ਕਥਿਤਾਯ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਕਥਾਵਤਿਯਾ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਾਯ ਬਲਕਥਾਯ ਅਪੁਬ੍ਬਤ੍ਥਾਨੁਵਣ੍ਣਨਾ. ਤਤ੍ਥ ਆਦਿਤੋ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਵਸੇਨ ਪਞ੍ਚ ਬਲਾਨਿ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਤਦਞ੍ਞਾਨਿਪਿ ਬਲਾਨਿ ਦਸ੍ਸੇਤੁਕਾਮੋ ਅਪਿਚ ਅਟ੍ਠਸਟ੍ਠਿ ਬਲਾਨੀਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਸਬ੍ਬਾਨਿਪਿ ਤਂਤਂਪਟਿਪਕ੍ਖੇਹਿ ਅਕਮ੍ਪਿਯਟ੍ਠੇਨ ਬਲਾਨਿ ਨਾਮ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਹਿਰਿਬਲਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ ਪਾਪਤੋ ਹਿਰੀਯਨ੍ਤਿ ਏਤਾਯਾਤਿ ਹਿਰੀ, ਲਜ੍ਜਾਯੇਤਂ ਨਾਮਂ. ਪਾਪਤੋ ਓਤ੍ਤਪ੍ਪਨ੍ਤਿ ਏਤੇਨਾਤਿ ਓਤ੍ਤਪ੍ਪਂ, ਪਾਪਤੋ ਉਬ੍ਬੇਗਸ੍ਸੇਤਂ ਨਾਮਂ. ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਸਮੁਟ੍ਠਾਨਾ ਹਿਰੀ, ਬਹਿਦ੍ਧਾਸਮੁਟ੍ਠਾਨਂ ਓਤ੍ਤਪ੍ਪਂ. ਅਤ੍ਤਾਧਿਪਤਿ ਹਿਰੀ, ਲੋਕਾਧਿਪਤਿ ਓਤ੍ਤਪ੍ਪਂ. ਲਜ੍ਜਾਸਭਾਵਸਣ੍ਠਿਤਾ ਹਿਰੀ, ਭਯਸਭਾਵਸਣ੍ਠਿਤਂ ਓਤ੍ਤਪ੍ਪਂ. ਸਪ੍ਪਤਿਸ੍ਸਵਲਕ੍ਖਣਾ ਹਿਰੀ, ਵਜ੍ਜਭੀਰੁਕਭਯਦਸ੍ਸਾਵਿਲਕ੍ਖਣਂ ਓਤ੍ਤਪ੍ਪਂ. ਸਾ ਏਵ ਹਿਰੀ ਅਹਿਰਿਕੇਨ ਨ ਕਮ੍ਪਤੀਤਿ ਹਿਰਿਬਲਂ. ਤਦੇਵ ਓਤ੍ਤਪ੍ਪਂ ਅਨੋਤ੍ਤਪ੍ਪੇਨ ਨ ਕਮ੍ਪਤੀਤਿ ਓਤ੍ਤਪ੍ਪਬਲਂ. ਅਪ੍ਪਟਿਸਙ੍ਖਾਨੇਨ ਨ ਕਮ੍ਪਤੀਤਿ ਪਟਿਸਙ੍ਖਾਨਬਲਂ. ਉਪਪਰਿਕ੍ਖਣਪਞ੍ਞਾਯੇਤਂ ਨਾਮਂ. ਵੀਰਿਯਸੀਸੇਨ ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੇ ਭਾਵੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਬਲਂ ਭਾਵਨਾਬਲਂ. ਤਥਾਪਵਤ੍ਤਾਨਂ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਖਨ੍ਧਾਨਮੇਤਂ ਨਾਮਂ. ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਾਨਿ ਸੀਲਾਦੀਨਿ ਅਨਵਜ੍ਜਬਲਂ. ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਸਙ੍ਗਹਵਤ੍ਥੂਨਿ ਸਙ੍ਗਹਬਲਂ. ਸਙ੍ਗਹੇ ਬਲਨ੍ਤਿਪਿ ਪਾਠੋ. ਦੁਕ੍ਖਮਾਨਂ ਅਧਿਵਾਸਨਂ ਖਨ੍ਤਿਬਲਂ. ਧਮ੍ਮਕਥਾਯ ਪਰੇਸਂ ਤੋਸਨਂ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਬਲਂ. ਅਧਿਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਸ੍ਸ ਅਧਿਗਮਾਪਨਂ ਨਿਜ੍ਝਤ੍ਤਿਬਲਂ. ਕੁਸਲੇਸੁ ਬਹੁਭਾਵੋ ਇਸ੍ਸਰਿਯਬਲਂ. ਕੁਸਲੇਸੁ ਯਥਾਰੁਚਿ ਪਤਿਟ੍ਠਾਨਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਬਲਂ. ਹਿਰਿਬਲਾਦੀਨਂ ਅਤ੍ਥੋ ਮਾਤਿਕਾਪਦੇਸੁ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਵਸੇਨ ਵਿਸੇਸਤੋ ਯੁਜ੍ਜਮਾਨਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਸਮਥਬਲਂ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਬਲਨ੍ਤਿ ਬਲਪ੍ਪਤ੍ਤਾ ਸਮਥਵਿਪਸ੍ਸਨਾ ਏਵ.

ਮਾਤਿਕਾਨਿਦ੍ਦੇਸੇ ਅਸ੍ਸਦ੍ਧਿਯੇ ਨ ਕਮ੍ਪਤੀਤਿ ਸਦ੍ਧਾਬਲਨ੍ਤਿ ਮੂਲਬਲਟ੍ਠਂ ਵਤ੍ਵਾ ਤਮੇਵ ਅਪਰੇਹਿ ਨਵਹਿ ਪਰਿਯਾਯੇਹਿ ਵਿਸੇਸੇਤ੍ਵਾ ਦਸ੍ਸੇਸਿ. ਯੋ ਹਿ ਧਮ੍ਮੋ ਅਕਮ੍ਪਿਯੋ ਬਲਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਹੋਤਿ, ਸੋ ਸਹਜਾਤੇ ਉਪਤ੍ਥਮ੍ਭੇਤਿ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਟਿਪਕ੍ਖੇ ਕਿਲੇਸੇ ਪਰਿਯਾਦਿਯਤਿ, ਪਟਿਵੇਧਸ੍ਸ ਆਦਿਭੂਤਂ ਸੀਲਂ ਦਿਟ੍ਠਿਞ੍ਚ ਵਿਸੋਧੇਤਿ, ਚਿਤ੍ਤਂ ਆਰਮ੍ਮਣੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਤਿ, ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਭਸ੍ਸਰਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਵੋਦਾਪੇਤਿ, ਵਸਿਂ ਪਾਪੇਨ੍ਤੋ ਵਿਸੇਸਂ ਅਧਿਗਮਾਪੇਤਿ, ਤਤੋ ਉਤ੍ਤਰਿਂ ਪਾਪੇਨ੍ਤੋ ਉਤ੍ਤਰਿਪਟਿਵੇਧਂ ਕਾਰੇਤਿ, ਕਮੇਨ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਂ ਪਾਪੇਤ੍ਵਾ ਸਚ੍ਚਾਭਿਸਮਯਂ ਕਾਰੇਤਿ, ਫਲਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਨਿਰੋਧੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਨਵਧਾ ਬਲਟ੍ਠੋ ਵਿਸੇਸਿਤੋ. ਏਸ ਨਯੋ ਵੀਰਿਯਬਲਾਦੀਸੁ ਚਤੂਸੁ.

ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਂ ਹਿਰੀਯਤੀਤਿ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਯੁਤ੍ਤੋ ਯੋਗੀ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮੇਨ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਤੋ ਹਿਰੀਯਤਿ. ਓਤ੍ਤਪ੍ਪੇਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ. ਏਤੇਹਿ ਸਬ੍ਬਾਕੁਸਲੇਹਿਪਿ ਹਿਰੀਯਨਾ ਓਤ੍ਤਪ੍ਪਨਾ ਵੁਤ੍ਤਾਯੇਵ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਬ੍ਯਾਪਾਦਨ੍ਤਿਆਦੀਨਮ੍ਪਿ ਇਮਿਨਾਵ ਨਯੇਨ ਅਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਪਟਿਸਙ੍ਖਾਤੀਤਿ ਅਸਮ੍ਮੋਹਵਸੇਨ ਆਦੀਨਵਤੋ ਉਪਪਰਿਕ੍ਖਤਿ. ਭਾਵੇਤੀਤਿ ਵਡ੍ਢੇਤਿ. ਵਜ੍ਜਨ੍ਤਿ ਰਾਗਾਦਿਵਜ੍ਜਂ. ਸਙ੍ਗਣ੍ਹਾਤੀਤਿ ਬਨ੍ਧਤਿ. ਖਮਤੀਤਿ ਤਸ੍ਸ ਯੋਗਿਸ੍ਸ ਖਮਤਿ ਰੁਚ੍ਚਤਿ. ਪਞ੍ਞਾਪੇਤੀਤਿ ਤੋਸੇਤਿ. ਨਿਜ੍ਝਾਪੇਤੀਤਿ ਚਿਨ੍ਤਾਪੇਤਿ. ਵਸਂ ਵਤ੍ਤੇਤੀਤਿ ਚਿਤ੍ਤੇ ਪਹੁ ਹੁਤ੍ਵਾ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਸਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪਵਤ੍ਤੇਤਿ. ਅਧਿਟ੍ਠਾਤੀਤਿ ਵਿਦਹਤਿ. ਭਾਵਨਾਬਲਾਦੀਨਿ ਸਬ੍ਬਾਨਿਪਿ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਾਦੀਨਿਯੇਵ. ਮਾਤਿਕਾਵਣ੍ਣਨਾਯ ਅਞ੍ਞਥਾ ਵੁਤ੍ਤੋ, ਅਤ੍ਥੋ ਪਨ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਵਸੇਨੇਵ ਪਾਕਟਤ੍ਤਾ ਇਧ ਨ ਵੁਤ੍ਤੋਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਸਮਥਬਲਂ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਬਲਞ੍ਚ ਵਿਤ੍ਥਾਰਤੋ ਨਿਦ੍ਦਿਸਿਤ੍ਵਾ ਅਵਸਾਨੇ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਸਹਗਤਕਿਲੇਸੇ ਚ ਖਨ੍ਧੇ ਚ ਨ ਕਮ੍ਪਤੀਤਿਆਦਿ ਚ ਅਵਿਜ੍ਜਾਸਹਗਤਕਿਲੇਸੇ ਚ ਖਨ੍ਧੇ ਚ ਨ ਕਮ੍ਪਤੀਤਿਆਦਿ ਚ ਸਮਥਬਲਵਿਪਸ੍ਸਨਾਬਲਾਨਂ ਲਕ੍ਖਣਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਸੇਖਾਸੇਖਬਲੇਸੁ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਂ ਸਿਕ੍ਖਤੀਤਿ ਸੇਖਬਲਨ੍ਤਿ ਸੇਖਪੁਗ੍ਗਲੋ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਂ ਸਿਕ੍ਖਤੀਤਿ ਸੇਖੋ, ਸਾ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ ਤਸ੍ਸ ਸੇਖਸ੍ਸ ਬਲਨ੍ਤਿ ਸੇਖਬਲਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤਤ੍ਥ ਸਿਕ੍ਖਿਤਤ੍ਤਾ ਅਸੇਖਬਲਨ੍ਤਿ ਅਸੇਖਪੁਗ੍ਗਲੋ ਤਤ੍ਥ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਸਿਕ੍ਖਿਤਤ੍ਤਾ ਨ ਸਿਕ੍ਖਤੀਤਿ ਅਸੇਖੋ, ਸਾਯੇਵ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ ਤਸ੍ਸ ਅਸੇਖਸ੍ਸ ਬਲਨ੍ਤਿ ਅਸੇਖਬਲਂ. ਏਸੇਵ ਨਯੋ ਸਮ੍ਮਾਸਙ੍ਕਪ੍ਪਾਦੀਸੁ. ਸਮ੍ਮਾਞਾਣਨ੍ਤਿ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਞਾਣਂ. ਤਮ੍ਪਿ ਹਿ ਲੋਕਿਕਮ੍ਪਿ ਹੋਨ੍ਤਂ ਸੇਖਸ੍ਸ ਪਵਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਸੇਖਬਲਂ, ਅਸੇਖਸ੍ਸ ਪਵਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਅਸੇਖਬਲਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਸਮ੍ਮਾਵਿਮੁਤ੍ਤੀਤਿ ਅਟ੍ਠ ਮਗ੍ਗਙ੍ਗਾਨਿ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਸੇਸਾ ਫਲਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਧਮ੍ਮਾ. ਕੇਚਿ ਪਨ ‘‘ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਵਿਮੁਤ੍ਤਿਂ ਅਵਸੇਸਾ ਵਿਮੁਤ੍ਤਿਯੋ ਸਮ੍ਮਾਵਿਮੁਤ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਤਸ੍ਸ ਸੇਖਾਸੇਖਬਲਤ੍ਤਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯਮੇਵ.

ਖੀਣਾਸਵਬਲੇਸੁ ਸਬ੍ਬਾਨਿਪਿ ਞਾਣਬਲਾਨਿ. ਖੀਣਾਸਵਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋਤਿ ਕਰਣਤ੍ਥੇ ਸਾਮਿਵਚਨਂ, ਖੀਣਾਸਵੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਨਿਚ੍ਚਤੋਤਿ ਹੁਤ੍ਵਾ ਅਭਾਵਾਕਾਰੇਨ ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ. ਯਥਾਭੂਤਨ੍ਤਿ ਯਥਾਸਭਾਵਤੋ. ਪਞ੍ਞਾਯਾਤਿ ਸਹਵਿਪਸ੍ਸਨਾਯ ਮਗ੍ਗਪਞ੍ਞਾਯ. ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ ਸੁਦਿਟ੍ਠਾ ਦੁਕ੍ਖਤੋ ਅਨਤ੍ਤਤੋ ਸੁਦਿਟ੍ਠਾ ਹੋਨ੍ਤਿ ਤਮ੍ਮੂਲਕਤ੍ਤਾ. ਯਨ੍ਤਿ ਭਾਵਨਪੁਂਸਕਵਚਨਂ, ਯੇਨ ਕਾਰਣੇਨਾਤਿ ਵਾ ਅਤ੍ਥੋ. ਆਗਮ੍ਮਾਤਿ ਪਟਿਚ੍ਚ. ਪਟਿਜਾਨਾਤੀਤਿ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਤਿ ਪਟਿਞ੍ਞਂ ਕਰੋਤਿ. ਅਙ੍ਗਾਰਕਾਸੂਪਮਾਤਿ ਮਹਾਭਿਤਾਪਟ੍ਠੇਨ ਅਙ੍ਗਾਰਕਾਸੁਯਾ ਉਪਮਿਤਾ. ਕਾਮਾਤਿ ਵਤ੍ਥੁਕਾਮਾ ਚ ਕਿਲੇਸਕਾਮਾ ਚ.

ਵਿਵੇਕਨਿਨ੍ਨਨ੍ਤਿ ਫਲਸਮਾਪਤ੍ਤਿਵਸੇਨ ਉਪਧਿਵਿਵੇਕਸਙ੍ਖਾਤਨਿਬ੍ਬਾਨਨਿਨ੍ਨਂ. ਤਯੋ ਹਿ ਵਿਵੇਕਾ – ਕਾਯਵਿਵੇਕੋ ਚਿਤ੍ਤਵਿਵੇਕੋ ਉਪਧਿਵਿਵੇਕੋਤਿ. ਕਾਯਵਿਵੇਕੋ ਚ ਵਿਵੇਕਟ੍ਠਕਾਯਾਨਂ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਾਭਿਰਤਾਨਂ. ਚਿਤ੍ਤਵਿਵੇਕੋ ਚ ਅਧਿਚਿਤ੍ਤਮਨੁਯੁਤ੍ਤਾਨਂ. ਉਪਧਿਵਿਵੇਕੋ ਚ ਨਿਰੁਪਧੀਨਂ ਪੁਗ੍ਗਲਾਨਂ ਵਿਸਙ੍ਖਾਰਗਤਾਨਂ, ਨਿਸ੍ਸਰਣਵਿਵੇਕਸਙ੍ਖਾਤਨਿਬ੍ਬਾਨਨਿਨ੍ਨਂ ਵਾ. ਪਞ੍ਚ ਹਿ ਵਿਵੇਕਾ – ਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭਨਵਿਵੇਕੋ ਤਦਙ੍ਗਵਿਵੇਕੋ ਸਮੁਚ੍ਛੇਦਵਿਵੇਕੋ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਵਿਵੇਕੋ ਨਿਸ੍ਸਰਣਵਿਵੇਕੋਤਿ. ਵਿਵੇਕਨਿਨ੍ਨਨ੍ਤਿ ਵਿਵੇਕੇ ਨਿਨ੍ਨਂ. ਵਿਵੇਕਪੋਣਨ੍ਤਿ ਵਿਵੇਕੇ ਨਤਂ. ਵਿਵੇਕਪਬ੍ਭਾਰਨ੍ਤਿ ਵਿਵੇਕਸੀਸਭਾਰਂ. ਦ੍ਵੇਪਿ ਪੁਰਿਮਸ੍ਸੇਵ ਵੇਵਚਨਾਨਿ. ਵਿਵੇਕਟ੍ਠਨ੍ਤਿ ਕਿਲੇਸੇਹਿ ਵਜ੍ਜਿਤਂ, ਦੂਰੀਭੂਤਂ ਵਾ. ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਾਭਿਰਤਨ੍ਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨੇ ਅਭਿਰਤਂ, ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾਯ ਅਭਿਰਤਂ ਵਾ. ਬ੍ਯਨ੍ਤੀਭੂਤਨ੍ਤਿ ਵਿਗਤਨ੍ਤੀਭੂਤਂ, ਏਕਦੇਸੇਨਾਪਿ ਅਨਲ੍ਲੀਨਂ ਵਿਪ੍ਪਮੁਤ੍ਤਂ ਵਿਸਂਸਟ੍ਠਂ. ਸਬ੍ਬਸੋਤਿ ਸਬ੍ਬਥਾ. ਆਸਵਟ੍ਠਾਨਿਯੇਹਿ ਧਮ੍ਮੇਹੀਤਿ ਸਂਯੋਗਵਸੇਨ ਆਸਵਾਨਂ ਕਾਰਣਭੂਤੇਹਿ ਕਿਲੇਸਧਮ੍ਮੇਹੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਥ ਵਾ ਬ੍ਯਨ੍ਤੀਭੂਤਨ੍ਤਿ ਵਿਗਤਨਿਕਨ੍ਤਿਭੂਤਂ, ਨਿਤ੍ਤਣ੍ਹਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਕੁਤੋ? ਸਬ੍ਬਸੋ ਆਸਵਟ੍ਠਾਨਿਯੇਹਿ ਧਮ੍ਮੇਹਿ ਸਬ੍ਬੇਹਿ ਤੇਭੂਮਕਧਮ੍ਮੇਹੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਇਧ ਦਸਹਿ ਖੀਣਾਸਵਬਲੇਹਿ ਖੀਣਾਸਵਸ੍ਸ ਲੋਕਿਯਲੋਕੁਤ੍ਤਰੋ ਮਗ੍ਗੋ ਕਥਿਤੋ. ‘‘ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ ਸਬ੍ਬੇ ਸਙ੍ਖਾਰਾ’’ਤਿ ਦੁਕ੍ਖਪਰਿਞ੍ਞਾਬਲਂ, ‘‘ਅਙ੍ਗਾਰਕਾਸੂਪਮਾ ਕਾਮਾ’’ਤਿ ਸਮੁਦਯਪਹਾਨਬਲਂ, ‘‘ਵਿਵੇਕਨਿਨ੍ਨਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਨਿਰੋਧਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਬਲਂ, ‘‘ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾ’’ਤਿਆਦਿ ਸਤ੍ਤਵਿਧਂ ਮਗ੍ਗਭਾਵਨਾਬਲਨ੍ਤਿਪਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਦਸ ਇਦ੍ਧਿਬਲਾਨਿ ਇਦ੍ਧਿਕਥਾਯ ਆਵਿ ਭਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ.

ਤਥਾਗਤਬਲਨਿਦ੍ਦੇਸੇ ਤਥਾਗਤਬਲਾਨੀਤਿ ਅਞ੍ਞੇਹਿ ਅਸਾਧਾਰਣਾਨਿ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸੇਵ ਬਲਾਨਿ. ਯਥਾ ਵਾ ਪੁਬ੍ਬਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਬਲਾਨਿ ਪੁਞ੍ਞੁਸ੍ਸਯਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਆਗਤਾਨਿ, ਤਥਾ ਆਗਤਬਲਾਨੀਤਿਪਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤਤ੍ਥ ਦੁਵਿਧਂ ਤਥਾਗਤਬਲਂ – ਕਾਯਬਲਂ ਞਾਣਬਲਞ੍ਚ. ਤੇਸੁ ਕਾਯਬਲਂ ਹਤ੍ਥਿਕੁਲਾਨੁਸਾਰੇਨ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ਪੋਰਾਣੇਹਿ –

‘‘ਕਾਲ਼ਾਵਕਞ੍ਚ ਗਙ੍ਗੇਯ੍ਯਂ, ਪਣ੍ਡਰਂ ਤਮ੍ਬਪਿਙ੍ਗਲਂ;

ਗਨ੍ਧਮਙ੍ਗਲਹੇਮਞ੍ਚ, ਉਪੋਸਥਛਦ੍ਦਨ੍ਤਿਮੇ ਦਸਾ’’ਤਿ. (ਵਿਭ. ਅਟ੍ਠ. ੭੬੦; ਮ. ਨਿ. ਅਟ੍ਠ. ੧.੧੪੮; ਸਂ. ਨਿ. ਅਟ੍ਠ. ੨.੨.੨੨);

ਇਮਾਨਿ ਦਸ ਹਤ੍ਥਿਕੁਲਾਨਿ. ਤਤ੍ਥ ਕਾਲ਼ਾਵਕਨ੍ਤਿ ਪਕਤਿਹਤ੍ਥਿਕੁਲਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਯਂ ਦਸਨ੍ਨਂ ਪੁਰਿਸਾਨਂ ਕਾਯਬਲਂ, ਤਂ ਏਕਸ੍ਸ ਕਾਲ਼ਾਵਕਸ੍ਸ ਹਤ੍ਥਿਨੋ ਬਲਂ. ਯਂ ਦਸਨ੍ਨਂ ਕਾਲ਼ਾਵਕਾਨਂ ਬਲਂ, ਤਂ ਏਕਸ੍ਸ ਗਙ੍ਗੇਯ੍ਯਸ੍ਸ ਬਲਂ. ਯਂ ਦਸਨ੍ਨਂ ਗਙ੍ਗੇਯ੍ਯਾਨਂ, ਤਂ ਏਕਸ੍ਸ ਪਣ੍ਡਰਸ੍ਸ. ਯਂ ਦਸਨ੍ਨਂ ਪਣ੍ਡਰਾਨਂ, ਤਂ ਏਕਸ੍ਸ ਤਮ੍ਬਸ੍ਸ. ਯਂ ਦਸਨ੍ਨਂ ਤਮ੍ਬਾਨਂ, ਤਂ ਏਕਸ੍ਸ ਪਿਙ੍ਗਲਸ੍ਸ. ਯਂ ਦਸਨ੍ਨਂ ਪਿਙ੍ਗਲਾਨਂ, ਤਂ ਏਕਸ੍ਸ ਗਨ੍ਧਹਤ੍ਥਿਨੋ. ਯਂ ਦਸਨ੍ਨਂ ਗਨ੍ਧਹਤ੍ਥੀਨਂ, ਤਂ ਏਕਸ੍ਸ ਮਙ੍ਗਲਹਤ੍ਥਿਨੋ. ਯਂ ਦਸਨ੍ਨਂ ਮਙ੍ਗਲਹਤ੍ਥੀਨਂ, ਤਂ ਏਕਸ੍ਸ ਹੇਮਵਤਸ੍ਸ. ਯਂ ਦਸਨ੍ਨਂ ਹੇਮਵਤਾਨਂ, ਤਂ ਏਕਸ੍ਸ ਉਪੋਸਥਸ੍ਸ. ਯਂ ਦਸਨ੍ਨਂ ਉਪੋਸਥਾਨਂ, ਤਂ ਏਕਸ੍ਸ ਛਦ੍ਦਨ੍ਤਸ੍ਸ. ਯਂ ਦਸਨ੍ਨਂ ਛਦ੍ਦਨ੍ਤਾਨਂ, ਤਂ ਏਕਸ੍ਸ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਬਲਂ. ਨਾਰਾਯਨਸਙ੍ਘਾਤਬਲਨ੍ਤਿਪਿ ਇਦਮੇਵ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਤਦੇਤਂ ਪਕਤਿਹਤ੍ਥਿਨੋ ਗਣਨਾਯ ਹਤ੍ਥੀਨਂ ਕੋਟਿਸਹਸ੍ਸਸ੍ਸ, ਪੁਰਿਸਗਣਨਾਯ ਦਸਨ੍ਨਂ ਪੁਰਿਸਕੋਟਿਸਹਸ੍ਸਾਨਂ ਬਲਂ ਹੋਤਿ. ਇਦਂ ਤਾਵ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਕਾਯਬਲਂ.

ਞਾਣਬਲਂ ਪਨ ਇਧ ਤਾਵ ਅਞ੍ਞਤ੍ਥ ਚ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਆਗਤਮੇਵ ਦਸਬਲਞਾਣਂ, ਮਜ੍ਝਿਮੇ (ਮ. ਨਿ. ੧.੧੫੦) ਆਗਤਂ ਚਤੁਵੇਸਾਰਜ੍ਜਞਾਣਂ, ਅਟ੍ਠਸੁ ਪਰਿਸਾਸੁ ਅਕਮ੍ਪਨਞਾਣਂ, ਚਤੁਯੋਨਿਪਰਿਚ੍ਛੇਦਕਞਾਣਂ, ਪਞ੍ਚਗਤਿਪਰਿਚ੍ਛੇਦਕਞਾਣਂ, ਸਂਯੁਤ੍ਤਕੇ (ਸਂ. ਨਿ. ੨.੩੩-੩੪) ਆਗਤਾਨਿ ਤੇਸਤ੍ਤਤਿ ਞਾਣਾਨਿ, ਸਤ੍ਤਸਤ੍ਤਤਿ ਞਾਣਾਨੀਤਿ ਏਵਮਞ੍ਞਾਨਿਪਿ ਅਨੇਕਾਨਿ ਞਾਣਸਹਸ੍ਸਾਨਿ. ਏਤਂ ਞਾਣਬਲਂ ਨਾਮ. ਇਧਾਪਿ ਞਾਣਬਲਮੇਵ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਂ. ਞਾਣਞ੍ਹਿ ਅਕਮ੍ਪਿਯਟ੍ਠੇਨ ਉਪਤ੍ਥਮ੍ਭਨਟ੍ਠੇਨ ਚ ਬਲਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਠਾਨਞ੍ਚ ਠਾਨਤੋਤਿ ਕਾਰਣਞ੍ਚ ਕਾਰਣਤੋ. ਕਾਰਣਞ੍ਹਿ ਯਸ੍ਮਾ ਤਤ੍ਥ ਫਲਂ ਤਿਟ੍ਠਤਿ ਤਦਾਯਤ੍ਤਵੁਤ੍ਤਿਤਾਯ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਚੇਵ ਪਵਤ੍ਤਤਿ ਚ, ਤਸ੍ਮਾ ਠਾਨਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਤਂ ਭਗਵਾ ਯੇ ਯੇ ਧਮ੍ਮਾ ਯੇਸਂ ਯੇਸਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਹੇਤੂ ਪਚ੍ਚਯਾ ਉਪ੍ਪਾਦਾਯ, ਤਂ ਤਂ ਠਾਨਨ੍ਤਿ, ਯੇ ਯੇ ਧਮ੍ਮਾ ਯੇਸਂ ਯੇਸਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਨ ਹੇਤੂ ਨ ਪਚ੍ਚਯਾ ਉਪ੍ਪਾਦਾਯ, ਤਂ ਤਂ ਅਟ੍ਠਾਨਨ੍ਤਿ ਪਜਾਨਨ੍ਤੋ ਠਾਨਞ੍ਚ ਠਾਨਤੋ ਅਟ੍ਠਾਨਞ੍ਚ ਅਟ੍ਠਾਨਤੋ ਯਥਾਭੂਤਂ ਪਜਾਨਾਤਿ. ਯਮ੍ਪੀਤਿ ਯੇਨ ਞਾਣੇਨ. ਇਦਮ੍ਪੀਤਿ ਇਦਮ੍ਪਿ ਠਾਨਾਟ੍ਠਾਨਞਾਣਂ, ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਤਥਾਗਤਬਲਂ ਨਾਮ ਹੋਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਏਵਂ ਸੇਸਪਦੇਸੁਪਿ ਯੋਜਨਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ.

ਆਸਭਂ ਠਾਨਨ੍ਤਿ ਸੇਟ੍ਠਟ੍ਠਾਨਂ ਉਤ੍ਤਮਟ੍ਠਾਨਂ, ਆਸਭਾ ਵਾ ਪੁਬ੍ਬਬੁਦ੍ਧਾ, ਤੇਸਂ ਠਾਨਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਪਿਚ ਗਵਸਤਜੇਟ੍ਠਕੋ ਉਸਭੋ, ਗਵਸਹਸ੍ਸਜੇਟ੍ਠਕੋ ਵਸਭੋ, ਵਜਸਤਜੇਟ੍ਠਕੋ ਵਾ ਉਸਭੋ, ਵਜਸਹਸ੍ਸਜੇਟ੍ਠਕੋ ਵਸਭੋ, ਸਬ੍ਬਗਵਸੇਟ੍ਠੋ ਸਬ੍ਬਪਰਿਸ੍ਸਯਸਹੋ ਸੇਤੋ ਪਾਸਾਦਿਕੋ ਮਹਾਭਾਰਵਹੋ ਅਸਨਿਸਤਸਦ੍ਦੇਹਿਪਿ ਅਸਨ੍ਤਸਨੀਯੋ ਨਿਸਭੋ, ਸੋ ਇਧ ਉਸਭੋਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤੋ. ਇਦਮ੍ਪਿ ਹਿ ਤਸ੍ਸ ਪਰਿਯਾਯਵਚਨਂ. ਉਸਭਸ੍ਸ ਇਦਨ੍ਤਿ ਆਸਭਂ. ਠਾਨਨ੍ਤਿ ਚਤੂਹਿ ਪਾਦੇਹਿ ਪਥਵਿਂ ਉਪ੍ਪੀਲ਼ੇਤ੍ਵਾ ਅਵਟ੍ਠਾਨਂ. ਇਦਂ ਪਨ ਆਸਭਂ ਵਿਯਾਤਿ ਆਸਭਂ ਯਥੇਵ ਹਿ ਨਿਸਭਸਙ੍ਖਾਤੋ ਉਸਭੋ ਉਸਭਬਲੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਚਤੂਹਿ ਪਾਦੇਹਿ ਪਥਵਿਂ ਉਪ੍ਪੀਲ਼ੇਤ੍ਵਾ ਅਚਲਟ੍ਠਾਨੇਨ ਤਿਟ੍ਠਤਿ, ਏਵਂ ਤਥਾਗਤੋਪਿ ਦਸਹਿ ਤਥਾਗਤਬਲੇਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਚਤੂਹਿ ਵੇਸਾਰਜ੍ਜਪਾਦੇਹਿ ਅਟ੍ਠਪਰਿਸਪਥਵਿਂ ਉਪ੍ਪੀਲ਼ੇਤ੍ਵਾ ਸਦੇਵਕੇ ਲੋਕੇ ਕੇਨਚਿ ਪਚ੍ਚਤ੍ਥਿਕੇਨ ਪਚ੍ਚਾਮਿਤ੍ਤੇਨ ਅਕਮ੍ਪਿਯੋ ਅਚਲਟ੍ਠਾਨੇਨ ਤਿਟ੍ਠਤਿ, ਏਵਂ ਤਿਟ੍ਠਮਾਨੋ ਚ ਤਂ ਆਸਭਂ ਠਾਨਂ ਪਟਿਜਾਨਾਤਿ ਉਪਗਚ੍ਛਤਿ ਨ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾਤਿ, ਅਤ੍ਤਨਿ ਆਰੋਪੇਤਿ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ – ‘‘ਆਸਭਂ ਠਾਨਂ ਪਟਿਜਾਨਾਤੀ’’ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ਅਟ੍ਠ. ੨.੨.੨੨; ਮ. ਨਿ. ਅਟ੍ਠ. ੧.੧੪੮).

ਪਰਿਸਾਸੂਤਿ ਖਤ੍ਤਿਯਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਗਹਪਤਿਸਮਣਚਾਤੁਮਹਾਰਾਜਿਕਤਾਵਤਿਂਸਮਾਰਬ੍ਰਹ੍ਮਾਨਂ ਵਸੇਨ ਅਟ੍ਠਸੁ ਪਰਿਸਾਸੁ. ਸੀਹਨਾਦਂ ਨਦਤੀਤਿ ਸੇਟ੍ਠਨਾਦਂ ਅਛਮ੍ਭਿਤਨਾਦਂ ਨਦਤਿ, ਸੀਹਨਾਦਸਦਿਸਂ ਵਾ ਨਾਦਂ ਨਦਤਿ. ਅਯਮਤ੍ਥੋ ਸੀਹਨਾਦਸੁਤ੍ਤੇਨ (ਮ. ਨਿ. ੧.੧੪੬ ਆਦਯੋ; ਦੀ. ਨਿ. ੧.੩੮੧ ਆਦਯੋ) ਦੀਪੇਤਬ੍ਬੋ. ਯਥਾ ਵਾ ਸੀਹੋ ਸਹਨਤੋ ਹਨਨਤੋ ਚ ਸੀਹੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਏਵਂ ਤਥਾਗਤੋ ਲੋਕਧਮ੍ਮਾਨਂ ਸਹਨਤੋ ਪਰਪ੍ਪਵਾਦਾਨਂ ਹਨਨਤੋ ਸੀਹੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸੀਹਸ੍ਸ ਨਾਦਂ ਸੀਹਨਾਦਂ. ਤਤ੍ਥ ਯਥਾ ਸੀਹੋ ਸੀਹਬਲੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਵਿਸਾਰਦੋ ਵਿਗਤਲੋਮਹਂਸੋ ਸੀਹਨਾਦਂ ਨਦਤਿ, ਏਵਂ ਤਥਾਗਤਸੀਹੋਪਿ ਤਥਾਗਤਬਲੇਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਅਟ੍ਠਸੁ ਪਰਿਸਾਸੁ ਵਿਸਾਰਦੋ ਵਿਗਤਲੋਮਹਂਸੋ ‘‘ਇਤਿ ਰੂਪ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ (ਸਂ. ਨਿ. ੩.੭੮) ਨਯੇਨ ਨਾਨਾਵਿਧਦੇਸਨਾਵਿਲਾਸਸਮ੍ਪਨ੍ਨਂ ਸੀਹਨਾਦਂ ਨਦਤਿ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ – ‘‘ਪਰਿਸਾਸੁ ਸੀਹਨਾਦਂ ਨਦਤੀ’’ਤਿ.

ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਕ੍ਕਂ ਪਵਤ੍ਤੇਤੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਬ੍ਰਹ੍ਮਨ੍ਤਿ ਸੇਟ੍ਠਂ ਉਤ੍ਤਮਂ ਵਿਸੁਦ੍ਧਂ. ਚਕ੍ਕਸਦ੍ਦੋ ਪਨਾਯਂ –

ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਂ ਲਕ੍ਖਣੇ ਚ, ਰਥਙ੍ਗੇ ਇਰਿਯਾਪਥੇ;

ਦਾਨੇ ਰਤਨਧਮ੍ਮੂਰ, ਚਕ੍ਕਾਦੀਸੁ ਚ ਦਿਸ੍ਸਤਿ;

ਧਮ੍ਮਚਕ੍ਕੇ ਇਧ ਮਤੋ, ਤਮ੍ਪਿ ਦ੍ਵੇਧਾ ਵਿਭਾਵਯੇ.

‘‘ਚਤ੍ਤਾਰਿਮਾਨਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਚਕ੍ਕਾਨਿ, ਯੇਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਾਨਂ ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸਾਨ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ (ਅ. ਨਿ. ੪.੩੧) ਹਿ ਅਯਂ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਂ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ‘‘ਹੇਟ੍ਠਾ ਪਾਦਤਲੇਸੁ ਚਕ੍ਕਾਨਿ ਜਾਤਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤੀ’’ਤਿ (ਦੀ. ਨਿ. ੨.੩੫) ਏਤ੍ਥ ਲਕ੍ਖਣੇ. ‘‘ਚਕ੍ਕਂਵ ਵਹਤੋ ਪਦ’’ਨ੍ਤਿ (ਧ. ਪ. ੧) ਏਤ੍ਥ ਰਥਙ੍ਗੇ. ‘‘ਚਤੁਚਕ੍ਕਂ ਨਵਦ੍ਵਾਰ’’ਨ੍ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੧.੨੯) ਏਤ੍ਥ ਇਰਿਯਾਪਥੇ. ‘‘ਦਦਂ ਭੁਞ੍ਜ ਮਾ ਚ ਪਮਾਦੋ, ਚਕ੍ਕਂ ਵਤ੍ਤਯ ਕੋਸਲਾਧਿਪਾ’’ਤਿ (ਜਾ. ੧.੭.੧੪੯) ਏਤ੍ਥ ਦਾਨੇ. ‘‘ਦਿਬ੍ਬਂ ਚਕ੍ਕਰਤਨਂ ਪਾਤੁਰਹੋਸੀ’’ਤਿ (ਦੀ. ਨਿ. ੨.੨੪੩) ਏਤ੍ਥ ਰਤਨਚਕ੍ਕੇ. ‘‘ਮਯਾ ਪਵਤ੍ਤਿਤਂ ਚਕ੍ਕ’’ਨ੍ਤਿ (ਸੁ. ਨਿ. ੫੬੨) ਏਤ੍ਥ ਧਮ੍ਮਚਕ੍ਕੇ. ‘‘ਇਚ੍ਛਾਹਤਸ੍ਸ ਪੋਸਸ੍ਸ, ਚਕ੍ਕਂ ਭਮਤਿ ਮਤ੍ਥਕੇ’’ਤਿ (ਜਾ. ੧.੧.੧੦੪; ੧.੫.੧੦੩) ਏਤ੍ਥ ਉਰਚਕ੍ਕੇ. ‘‘ਖੁਰਪਰਿਯਨ੍ਤੇਨ ਚੇਪਿ ਚਕ੍ਕੇਨਾ’’ਤਿ (ਦੀ. ਨਿ. ੧.੧੬੬) ਏਤ੍ਥ ਪਹਰਣਚਕ੍ਕੇ. ‘‘ਅਸਨਿਵਿਚਕ੍ਕ’’ਨ੍ਤਿ (ਦੀ. ਨਿ. ੩.੬੧; ਸਂ. ਨਿ. ੨.੧੬੨) ਏਤ੍ਥ ਅਸਨਿਮਣ੍ਡਲੇ. ਇਧ ਪਨਾਯਂ ਧਮ੍ਮਚਕ੍ਕੇ ਮਤੋ.

ਤਂ ਪਨੇਤਂ ਧਮ੍ਮਚਕ੍ਕਂ ਦੁਵਿਧਂ ਹੋਤਿ ਪਟਿਵੇਧਞਾਣਞ੍ਚ ਦੇਸਨਾਞਾਣਞ੍ਚ. ਤਤ੍ਥ ਪਞ੍ਞਾਪਭਾਵਿਤਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਰਿਯਫਲਾਵਹਂ ਪਟਿਵੇਧਞਾਣਂ, ਕਰੁਣਾਪਭਾਵਿਤਂ ਸਾਵਕਾਨਂ ਅਰਿਯਫਲਾਵਹਂ ਦੇਸਨਾਞਾਣਂ. ਤਤ੍ਥ ਪਟਿਵੇਧਞਾਣਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਨ੍ਤਿ ਦੁਵਿਧਂ. ਤਞ੍ਹਿ ਅਭਿਨਿਕ੍ਖਮਨਤੋ ਯਾਵ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨਂ ਨਾਮ, ਫਲਕ੍ਖਣੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਨਾਮ. ਤੁਸਿਤਭਵਨਤੋ ਵਾ ਯਾਵ ਬੋਧਿਪਲ੍ਲਙ੍ਕੇ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨਂ ਨਾਮ, ਫਲਕ੍ਖਣੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਨਾਮ. ਦੀਪਙ੍ਕਰਦਸਬਲਤੋ ਵਾ ਪਟ੍ਠਾਯ ਯਾਵ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨਂ ਨਾਮ, ਫਲਕ੍ਖਣੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਨਾਮ. ਦੇਸਨਾਞਾਣਮ੍ਪਿ ਪਵਤ੍ਤਮਾਨਂ ਪਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਦੁਵਿਧਂ. ਤਞ੍ਹਿ ਯਾਵ ਅਞ੍ਞਾਤਕੋਣ੍ਡਞ੍ਞਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗਾ ਪਵਤ੍ਤਮਾਨਂ ਨਾਮ, ਫਲਕ੍ਖਣੇ ਪਵਤ੍ਤਂ ਨਾਮ. ਤਤ੍ਥ ਪਟਿਵੇਧਞਾਣਂ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਂ, ਦੇਸਨਾਞਾਣਂ ਲੋਕਿਯਂ. ਉਭਯਮ੍ਪਿ ਪਨੇਤਂ ਅਞ੍ਞੇਹਿ ਅਸਾਧਾਰਣਂ, ਬੁਦ੍ਧਾਨਂਯੇਵ ਓਰਸਞਾਣਂ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ – ‘‘ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਕ੍ਕਂ ਪਵਤ੍ਤੇਤੀ’’ਤਿ.

ਕਮ੍ਮਸਮਾਦਾਨਾਨਨ੍ਤਿ ਸਮਾਦਿਯਿਤ੍ਵਾ ਕਤਾਨਂ ਕੁਸਲਾਕੁਸਲਕਮ੍ਮਾਨਂ, ਕਮ੍ਮਮੇਵ ਵਾ ਕਮ੍ਮਸਮਾਦਾਨਂ. ਠਾਨਸੋ ਹੇਤੁਸੋਤਿ ਪਚ੍ਚਯਤੋ ਚੇਵ ਹੇਤੁਤੋ ਚ. ਤਤ੍ਥ ਗਤਿਉਪਧਿਕਾਲਪਯੋਗਾ ਵਿਪਾਕਸ੍ਸ ਠਾਨਂ. ਕਮ੍ਮਂ ਹੇਤੁ.

ਸਬ੍ਬਤ੍ਥਗਾਮਿਨਿਨ੍ਤਿ ਸਬ੍ਬਗਤਿਗਾਮਿਨਿਞ੍ਚ ਅਗਤਿਗਾਮਿਨਿਞ੍ਚ. ਪਟਿਪਦਨ੍ਤਿ ਮਗ੍ਗਂ. ਯਥਾਭੂਤਂ ਪਜਾਨਾਤੀਤਿ ਬਹੂਸੁਪਿ ਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ ਏਕਮੇਵ ਪਾਣਂ ਘਾਤੇਨ੍ਤੇਸੁ ਇਮਸ੍ਸ ਚੇਤਨਾ ਨਿਰਯਗਾਮਿਨੀ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ, ਇਮਸ੍ਸ ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਯੋਨਿਗਾਮਿਨੀਤਿ ਇਮਿਨਾ ਨਯੇਨ ਏਕਵਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਮ੍ਪਿ ਕੁਸਲਾਕੁਸਲਚੇਤਨਾਸਙ੍ਖਾਤਾਨਂ ਪਟਿਪਤ੍ਤੀਨਂ ਅਵਿਪਰੀਤਤੋ ਸਭਾਵਂ ਜਾਨਾਤਿ.

ਅਨੇਕਧਾਤੁਨ੍ਤਿ ਚਕ੍ਖੁਧਾਤੁਆਦੀਹਿ, ਕਾਮਧਾਤੁਆਦੀਹਿ ਵਾ ਧਾਤੂਹਿ ਬਹੁਧਾਤੁਂ. ਨਾਨਾਧਾਤੁਨ੍ਤਿ ਤਾਸਂਯੇਵ ਧਾਤੂਨਂ ਵਿਲਕ੍ਖਣਤ੍ਤਾ ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰਧਾਤੁਂ. ਲੋਕਨ੍ਤਿ ਖਨ੍ਧਾਯਤਨਧਾਤੁਲੋਕਂ. ਯਥਾਭੂਤਂ ਪਜਾਨਾਤੀਤਿ ਤਾਸਂ ਤਾਸਂ ਧਾਤੂਨਂ ਅਵਿਪਰੀਤਤੋ ਸਭਾਵਂ ਪਟਿਵਿਜ੍ਝਤਿ.

ਨਾਨਾਧਿਮੁਤ੍ਤਿਕਤਨ੍ਤਿ ਹੀਨਪਣੀਤਾਦਿਅਧਿਮੁਤ੍ਤੀਹਿ ਨਾਨਾਧਿਮੁਤ੍ਤਿਕਭਾਵਂ.

ਪਰਸਤ੍ਤਾਨਨ੍ਤਿ ਪਧਾਨਸਤ੍ਤਾਨਂ. ਪਰਪੁਗ੍ਗਲਾਨਨ੍ਤਿ ਤਤੋ ਪਰੇਸਂ ਹੀਨਸਤ੍ਤਾਨਂ. ਏਕਤ੍ਥਮੇਵ ਵਾ ਏਤਂ ਪਦਦ੍ਵਯਂ ਵੇਨੇਯ੍ਯਵਸੇਨ ਭਗਵਤਾ ਦ੍ਵੇਧਾ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਇਧਾਪਿ ਭਗਵਤਾ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਪਰੋਪਰਿਯਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਸਦ੍ਧਾਦੀਨਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਪਰਭਾਵਞ੍ਚ ਅਪਰਭਾਵਞ੍ਚ, ਵੁਦ੍ਧਿਞ੍ਚ ਹਾਨਿਞ੍ਚਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਝਾਨਵਿਮੋਕ੍ਖਸਮਾਧਿਸਮਾਪਤ੍ਤੀਨਨ੍ਤਿ ਪਠਮਾਦੀਨਂ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਝਾਨਾਨਂ, ‘‘ਰੂਪੀ ਰੂਪਾਨਿ ਪਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿਆਦੀਨਂ (ਪਟਿ. ਮ. ੧.੨੦੯) ਅਟ੍ਠਨ੍ਨਂ ਵਿਮੋਕ੍ਖਾਨਂ, ਸਵਿਤਕ੍ਕਸਵਿਚਾਰਾਦੀਨਂ ਤਿਣ੍ਣਂ ਸਮਾਧੀਨਂ, ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿਆਦੀਨਞ੍ਚ ਨਵਨ੍ਨਂ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬਸਮਾਪਤ੍ਤੀਨਂ. ਸਂਕਿਲੇਸਨ੍ਤਿ ਹਾਨਭਾਗਿਯਧਮ੍ਮਂ. ਵੋਦਾਨਨ੍ਤਿ ਵਿਸੇਸਭਾਗਿਯਧਮ੍ਮਂ. ਵੁਟ੍ਠਾਨਨ੍ਤਿ ਯੇਨ ਕਾਰਣੇਨ ਝਾਨਾਦੀਹਿ ਵੁਟ੍ਠਹਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਕਾਰਣਂ. ਤਂ ਪਨ ‘‘ਵੋਦਾਨਮ੍ਪਿ ਵੁਟ੍ਠਾਨਂ, ਤਮ੍ਹਾ ਤਮ੍ਹਾ ਸਮਾਧਿਮ੍ਹਾ ਵੁਟ੍ਠਾਨਮ੍ਪਿ ਵੁਟ੍ਠਾਨ’’ਨ੍ਤਿ (ਵਿਭ. ੮੨੮) ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਪਗੁਣਜ੍ਝਾਨਞ੍ਚੇਵ ਭਵਙ੍ਗਫਲਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯੋ ਚ. ਹੇਟ੍ਠਿਮਂ ਹੇਟ੍ਠਿਮਞ੍ਹਿ ਪਗੁਣਜ੍ਝਾਨਂ ਉਪਰਿਮਸ੍ਸ ਉਪਰਿਮਸ੍ਸ ਪਦਟ੍ਠਾਨਂ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਵੋਦਾਨਮ੍ਪਿ ਵੁਟ੍ਠਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਭਵਙ੍ਗੇਨ ਪਨ ਸਬ੍ਬਜ੍ਝਾਨੇਹਿ ਵੁਟ੍ਠਾਨਂ ਹੋਤਿ, ਨਿਰੋਧਸਮਾਪਤ੍ਤਿਤੋ ਫਲਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯਾ ਵੁਟ੍ਠਾਨਂ ਹੋਤਿ. ਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘‘ਤਮ੍ਹਾ ਤਮ੍ਹਾ ਸਮਾਧਿਮ੍ਹਾ ਵੁਟ੍ਠਾਨਮ੍ਪਿ ਵੁਟ੍ਠਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਪੁਬ੍ਬੇਨਿਵਾਸਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁਆਸਵਕ੍ਖਯਞਾਣਾਨਿ ਹੇਟ੍ਠਾ ਪਕਾਸਿਤਾਨੇਵ.

ਤਤ੍ਥ ਆਸਵਾਨਂ ਖਯਾਤਿ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗੇਨ ਸਬ੍ਬਕਿਲੇਸਾਨਂ ਖਯਾ. ਅਨਾਸਵਨ੍ਤਿ ਆਸਵਵਿਰਹਿਤਂ. ਚੇਤੋਵਿਮੁਤ੍ਤਿਂ ਪਞ੍ਞਾਵਿਮੁਤ੍ਤਿਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਚੇਤੋਵਚਨੇਨ ਅਰਹਤ੍ਤਫਲਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੋ ਸਮਾਧਿ, ਪਞ੍ਞਾਵਚਨੇਨ ਤਂਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਚ ਪਞ੍ਞਾ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਤਤ੍ਥ ਚ ਸਮਾਧਿ ਰਾਗਤੋ ਵਿਮੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਚੇਤੋਵਿਮੁਤ੍ਤਿ, ਪਞ੍ਞਾ ਅਵਿਜ੍ਜਾਯ ਵਿਮੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਪਞ੍ਞਾਵਿਮੁਤ੍ਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ਭਗਵਤਾ – ‘‘ਯੋ ਹਿਸ੍ਸ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਮਾਧਿ, ਤਦਸ੍ਸ ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ. ਯਾ ਹਿਸ੍ਸ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਞ੍ਞਾ, ਤਦਸ੍ਸ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ. ਇਤਿ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਰਾਗਵਿਰਾਗਾ ਚੇਤੋਵਿਮੁਤ੍ਤਿ ਅਵਿਜ੍ਜਾਵਿਰਾਗਾ ਪਞ੍ਞਾਵਿਮੁਤ੍ਤੀ’’ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੫.੫੧੬; ੫੨੦). ਅਪਿਚੇਤ੍ਥ ਸਮਥਬਲਂ ਚੇਤੋਵਿਮੁਤ੍ਤਿ, ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਬਲਂ ਪਞ੍ਞਾਵਿਮੁਤ੍ਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਦਿਟ੍ਠੇਵ ਧਮ੍ਮੇਤਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਅਤ੍ਤਭਾਵੇ. ਸਯਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾ ਸਚ੍ਛਿਕਤ੍ਵਾਤਿ ਅਧਿਕਾਯ ਪਞ੍ਞਾਯ ਅਤ੍ਤਨਾਯੇਵ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਂ ਕਤ੍ਵਾ, ਅਪਰਪ੍ਪਚ੍ਚਯੇਨ ਞਤ੍ਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜਾਤਿ ਅਧਿਗਨ੍ਤ੍ਵਾ, ਨਿਪ੍ਫਾਦੇਤ੍ਵਾ ਵਾ. ਇਮੇਸਂ ਪਨ ਦਸਨ੍ਨਂ ਦਸਬਲਞਾਣਾਨਂ ਵਿਤ੍ਥਾਰੋ ਅਭਿਧਮ੍ਮੇ (ਵਿਭ. ੮੦੯ ਆਦਯੋ) ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਤਤ੍ਥ ਪਰਵਾਦਿਕਥਾ ਹੋਤਿ – ਦਸਬਲਞਾਣਂ ਨਾਮ ਪਾਟਿਯੇਕ੍ਕਂ ਞਾਣਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣਸ੍ਸੇਵਾਯਂ ਪਭੇਦੋਤਿ. ਨ ਤਂ ਤਥਾ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਅਞ੍ਞਮੇਵ ਹਿ ਦਸਬਲਞਾਣਂ, ਅਞ੍ਞਂ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣਂ. ਦਸਬਲਞਾਣਞ੍ਹਿ ਸਕਸਕਕਿਚ੍ਚਮੇਵ ਜਾਨਾਤਿ, ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣਂ ਤਮ੍ਪਿ, ਤਤੋ ਅਵਸੇਸਮ੍ਪਿ ਜਾਨਾਤਿ. ਦਸਬਲਞਾਣੇਸੁ ਹਿ ਪਠਮਂ ਕਾਰਣਾਕਾਰਣਮੇਵ ਜਾਨਾਤਿ, ਦੁਤਿਯਂ ਕਮ੍ਮਨ੍ਤਰਵਿਪਾਕਨ੍ਤਰਮੇਵ, ਤਤਿਯਂ ਕਮ੍ਮਪਰਿਚ੍ਛੇਦਮੇਵ, ਚਤੁਤ੍ਥਂ ਧਾਤੁਨਾਨਤ੍ਤਕਾਰਣਮੇਵ, ਪਞ੍ਚਮਂ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਅਜ੍ਝਾਸਯਾਧਿਮੁਤ੍ਤਿਮੇਵ, ਛਟ੍ਠਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਤਿਕ੍ਖਮੁਦੁਭਾਵਮੇਵ, ਸਤ੍ਤਮਂ ਝਾਨਾਦੀਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਤੇਸਂ ਸਂਕਿਲੇਸਾਦਿਮੇਵ, ਅਟ੍ਠਮਂ ਪੁਬ੍ਬੇਨਿਵੁਤ੍ਥਖਨ੍ਧਸਨ੍ਤਤਿਮੇਵ, ਨਵਮਂ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਚੁਤਿਪਟਿਸਨ੍ਧਿਮੇਵ, ਦਸਮਂ ਸਚ੍ਚਪਰਿਚ੍ਛੇਦਮੇਵ. ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣਂ ਪਨ ਏਤੇਹਿ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬਞ੍ਚ, ਤਤੋ ਉਤ੍ਤਰਿਞ੍ਚ ਪਜਾਨਾਤਿ. ਏਤੇਸਂ ਪਨ ਕਿਚ੍ਚਂ ਨ ਸਬ੍ਬਂ ਕਰੋਤਿ. ਤਞ੍ਹਿ ਝਾਨਂ ਹੁਤ੍ਵਾ ਅਪ੍ਪੇਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਤਿ, ਇਦ੍ਧਿ ਹੁਤ੍ਵਾ ਵਿਕੁਬ੍ਬਿਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਤਿ, ਮਗ੍ਗੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਕਿਲੇਸੇ ਖੇਪੇਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਤਿ.

ਅਪਿਚ ਪਰਵਾਦੀ ਏਵਂ ਪੁਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬੋ ‘‘ਦਸਬਲਞਾਣਂ ਨਾਮੇਤਂ ਸਵਿਤਕ੍ਕਸਵਿਚਾਰਂ ਅਵਿਤਕ੍ਕਵਿਚਾਰਮਤ੍ਤਂ ਅਵਿਤਕ੍ਕਾਵਿਚਾਰਂ ਕਾਮਾਵਚਰਂ ਰੂਪਾਵਚਰਂ ਅਰੂਪਾਵਚਰਂ ਲੋਕਿਯਂ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰ’’ਨ੍ਤਿ. ਜਾਨਨ੍ਤੋ ‘‘ਪਟਿਪਾਟਿਯਾ ਸਤ੍ਤ ਞਾਣਾਨਿ ਸਵਿਤਕ੍ਕਸਵਿਚਾਰਾਨੀ’’ਤਿ ਵਕ੍ਖਤਿ. ‘‘ਤਤੋ ਪਰਾਨਿ ਦ੍ਵੇ ਅਵਿਤਕ੍ਕਅਵਿਚਾਰਾਨੀ’’ਤਿ ਵਕ੍ਖਤਿ. ‘‘ਆਸਵਕ੍ਖਯਞਾਣਂ ਸਿਯਾ ਸਵਿਤਕ੍ਕਸਵਿਚਾਰਂ, ਸਿਯਾ ਅਵਿਤਕ੍ਕਵਿਚਾਰਮਤ੍ਤਂ, ਸਿਯਾ ਅਵਿਤਕ੍ਕਅਵਿਚਾਰ’’ਨ੍ਤਿ ਵਕ੍ਖਤਿ. ਤਥਾ ‘‘ਪਟਿਪਾਟਿਯਾ ਸਤ੍ਤ ਕਾਮਾਵਚਰਾਨਿ, ਤਤੋ ਪਰਾਨਿ ਦ੍ਵੇ ਰੂਪਾਵਚਰਾਨਿ, ਤਤੋ ਅਵਸਾਨੇ ਏਕਂ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰ’’ਨ੍ਤਿ ਵਕ੍ਖਤਿ. ‘‘ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣਂ ਪਨ ਸਵਿਤਕ੍ਕਸਵਿਚਾਰਮੇਵ ਕਾਮਾਵਚਰਮੇਵ ਲੋਕਿਯਮੇਵਾ’’ਤਿ ਵਕ੍ਖਤਿ.

ਏਵਮੇਤ੍ਥ ਅਪੁਬ੍ਬਤ੍ਥਾਨੁਵਣ੍ਣਨਂ ਞਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਯਸ੍ਮਾ ਤਥਾਗਤੋ ਪਠਮਂਯੇਵ ਠਾਨਾਟ੍ਠਾਨਞਾਣੇਨ ਵੇਨੇਯ੍ਯਸਤ੍ਤਾਨਂ ਆਸਵਕ੍ਖਯਾਧਿਗਮਸ੍ਸ ਚੇਵ ਅਨਧਿਗਮਸ੍ਸ ਚ ਠਾਨਾਟ੍ਠਾਨਭੂਤਂ ਕਿਲੇਸਾਵਰਣਾਭਾਵਂ ਪਸ੍ਸਤਿ ਲੋਕਿਯਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਟ੍ਠਾਨਦਸ੍ਸਨਤੋ ਨਿਯਤਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਟ੍ਠਾਨਾਭਾਵਦਸ੍ਸਨਤੋ ਚ. ਅਥ ਨੇਸਂ ਕਮ੍ਮਵਿਪਾਕਞਾਣੇਨ ਵਿਪਾਕਾਵਰਣਾਭਾਵਂ ਪਸ੍ਸਤਿ ਤਿਹੇਤੁਕਪਟਿਸਨ੍ਧਿਦਸ੍ਸਨਤੋ. ਸਬ੍ਬਤ੍ਥਗਾਮਿਨਿਪਟਿਪਦਾਞਾਣੇਨ ਕਮ੍ਮਾਵਰਣਾਭਾਵਂ ਪਸ੍ਸਤਿ ਆਨਨ੍ਤਰਿਕਕਮ੍ਮਾਭਾਵਦਸ੍ਸਨਤੋ. ਏਵਂ ਅਨਾਵਰਣਾਨਂ ਅਨੇਕਧਾਤੁਨਾਨਾਧਾਤੁਞਾਣੇਨ ਅਨੁਕੂਲਧਮ੍ਮਦੇਸਨਤ੍ਥਂ ਚਰਿਯਾਵਿਸੇਸਂ ਪਸ੍ਸਤਿ ਧਾਤੁਵੇਮਤ੍ਤਦਸ੍ਸਨਤੋ. ਅਥ ਨੇਸਂ ਨਾਨਾਧਿਮੁਤ੍ਤਿਕਤਾਞਾਣੇਨ ਅਧਿਮੁਤ੍ਤਿਂ ਪਸ੍ਸਤਿ ਪਯੋਗਂ ਅਨਾਦਿਯਿਤ੍ਵਾਪਿ ਅਧਿਮੁਤ੍ਤਿਵਸੇਨ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਤ੍ਥਂ. ਅਥੇਵਂ ਦਿਟ੍ਠਅਧਿਮੁਤ੍ਤੀਨਂ ਯਥਾਸਤ੍ਤਿ ਯਥਾਬਲਂ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਤੁਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਪਰੋਪਰਿਯਤ੍ਤਞਾਣੇਨ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਪਰੋਪਰਿਯਤ੍ਤਂ ਪਸ੍ਸਤਿ ਸਦ੍ਧਾਦੀਨਂ ਤਿਕ੍ਖਮੁਦੁਭਾਵਦਸ੍ਸਨਤੋ. ਏਵਂ ਪਰਿਞ੍ਞਾਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਪਰੋਪਰਿਯਤ੍ਤਾਪਿ ਪਨੇਤੇ ਸਚੇ ਦੂਰੇ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਅਥ ਝਾਨਾਦਿਞਾਣੇਨ ਝਾਨਾਦੀਸੁ ਵਸੀਭੂਤਤ੍ਤਾ ਇਦ੍ਧਿਵਿਸੇਸੇਨ ਖਿਪ੍ਪਂ ਉਪਗਚ੍ਛਤਿ. ਉਪਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਚ ਨੇਸਂ ਪੁਬ੍ਬੇਨਿਵਾਸਾਨੁਸ੍ਸਤਿਞਾਣੇਨ ਪੁਬ੍ਬਜਾਤਿਵਿਭਾਵਨਂ ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖਾਨੁਭਾਵਤੋ ਪਤ੍ਤਬ੍ਬੇਨ ਚੇਤੋਪਰਿਯਞਾਣੇਨ ਸਮ੍ਪਤਿ ਚਿਤ੍ਤਵਿਸੇਸਂ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਆਸਵਕ੍ਖਯਞਾਣਾਨੁਭਾਵੇਨ ਆਸਵਕ੍ਖਯਗਾਮਿਨਿਯਾ ਪਟਿਪਦਾਯ ਵਿਗਤਸਮ੍ਮੋਹਤ੍ਤਾ ਆਸਵਕ੍ਖਯਾਯ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਇਮਿਨਾਨੁਕ੍ਕਮੇਨ ਇਮਾਨਿ ਦਸ ਬਲਾਨਿ ਵੁਤ੍ਤਾਨੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾਨੀਤਿ.

੪੫. ਇਦਾਨਿ ਸਬ੍ਬਬਲਾਨਿ ਲਕ੍ਖਣਤੋ ਨਿਦ੍ਦਿਸਿਤੁਕਾਮੋ ਕੇਨਟ੍ਠੇਨ ਸਦ੍ਧਾਬਲਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਪੁਚ੍ਛਂ ਕਤ੍ਵਾ ਅਸ੍ਸਦ੍ਧਿਯੇ ਅਕਮ੍ਪਿਯਟ੍ਠੇਨਾਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨਂ ਅਕਾਸਿ. ਤਤ੍ਥ ਹਿਰੀਯਤੀਤਿਆਦਿ ਪੁਗ੍ਗਲਾਧਿਟ੍ਠਾਨਾ ਦੇਸਨਾ. ਭਾਵਨਾਬਲਾਦੀਸੁ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਬਲਪਰਿਯਨ੍ਤੇਸੁ ‘‘ਤਤ੍ਥਾ’’ਤਿ ਚ, ‘‘ਤੇਨਾ’’ਤਿ ਚ, ‘‘ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਚ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਾਦਿਕਮੇਵ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਤੇਨ ਚਿਤ੍ਤਂ ਏਕਗ੍ਗਨ੍ਤਿ ਤੇਨ ਸਮਾਧਿਨਾ ਚਿਤ੍ਤਂ ਏਕਗ੍ਗਂ ਹੋਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਜਾਤੇਤਿ ਤਤ੍ਥ ਸਮਥੇ ਸਮ੍ਪਯੋਗਵਸੇਨ ਜਾਤੇ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਵਾ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਰਮ੍ਮਣਂ ਹੁਤ੍ਵਾ ਜਾਤੇ. ਤਤ੍ਥ ਸਿਕ੍ਖਤੀਤਿ ਤਤ੍ਥ ਸੇਖਬਲੇ ਸੇਖੋ ਸਿਕ੍ਖਤੀਤਿ ਸੇਖਬਲਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤਤ੍ਥ ਸਿਕ੍ਖਿਤਤ੍ਤਾਤਿ ਤਤ੍ਥ ਅਸੇਖਬਲੇ ਅਸੇਖਸ੍ਸ ਸਿਕ੍ਖਿਤਤ੍ਤਾ ਅਸੇਖਬਲਂ. ਤੇਨ ਆਸਵਾ ਖੀਣਾਤਿ ਤੇਨ ਲੋਕਿਯਲੋਕੁਤ੍ਤਰੇਨ ਞਾਣੇਨ ਆਸਵਾ ਖੀਣਾਤਿ ਤਂ ਞਾਣਂ ਖੀਣਾਸਵਬਲਂ. ਲੋਕਿਯੇਨਾਪਿ ਹਿ ਞਾਣੇਨ ਆਸਵਾ ਖੀਣਾ ਨਾਮ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਯ ਅਭਾਵੇ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਮਗ੍ਗਾਭਾਵਤੋ. ਏਵਂ ਖੀਣਾਸਵਸ੍ਸ ਬਲਨ੍ਤਿ ਖੀਣਾਸਵਬਲਂ. ਤਸ੍ਸ ਇਜ੍ਝਤੀਤਿ ਇਦ੍ਧਿਬਲਨ੍ਤਿ ਤਸ੍ਸ ਇਦ੍ਧਿਮਤੋ ਇਜ੍ਝਤੀਤਿ ਇਦ੍ਧਿਯੇਵ ਬਲਂ ਇਦ੍ਧਿਬਲਂ. ਅਪ੍ਪਮੇਯ੍ਯਟ੍ਠੇਨਾਤਿ ਯਸ੍ਮਾ ਸਾਵਕਾ ਠਾਨਾਟ੍ਠਾਨਾਦੀਨਿ ਏਕਦੇਸੇਨ ਜਾਨਨ੍ਤਿ, ਸਬ੍ਬਾਕਾਰੇਨ ਪਜਾਨਨਂਯੇਵ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘‘ਯਥਾਭੂਤਂ ਪਜਾਨਾਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਤੀਸੁ ਵਿਜ੍ਜਾਸੁ ‘‘ਯਥਾਭੂਤਂ ਪਜਾਨਾਤੀ’’ਤਿ ਨ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਅਞ੍ਞਤ੍ਥ ਪਨ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਤਾਸੁਪਿ ਵੁਤ੍ਤਮੇਵ ਹੋਤਿ. ਅਞ੍ਞਤ੍ਥਾਤਿ ਸੇਸੇਸੁ ਸਤ੍ਤਸੁ ਞਾਣਬਲੇਸੁ ਚ ਅਭਿਧਮ੍ਮੇ (ਵਿਭ. ੭੬੦) ਚ ਦਸਸੁਪਿ ਬਲੇਸੁ. ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਪਰੋਪਰਿਯਤ੍ਤਞਾਣਂ ਪਨ ਸਬ੍ਬਥਾਪਿ ਸਾਵਕੇਹਿ ਅਸਾਧਾਰਣਮੇਵ. ਤਸ੍ਮਾ ਦਸਪਿ ਬਲਾਨਿ ਸਾਵਕੇਹਿ ਅਸਾਧਾਰਣਾਨੀਤਿ. ਅਧਿਮਤ੍ਤਟ੍ਠੇਨ ਅਤੁਲਿਯਟ੍ਠੇਨ ਅਪ੍ਪਮੇਯ੍ਯਾਨਿ, ਤਸ੍ਮਾਯੇਵ ਚ ‘‘ਅਪ੍ਪਮੇਯ੍ਯਟ੍ਠੇਨ ਤਥਾਗਤਬਲ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ.

ਬਲਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੧੦. ਸੁਞ੍ਞਕਥਾ

ਸੁਞ੍ਞਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੪੬. ਇਦਾਨਿ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਬਲਪਰਿਯੋਸਾਨਾਯ ਬਲਕਥਾਯ ਅਨਨ੍ਤਰਂ ਕਥਿਤਾਯ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਸੁਞ੍ਞਤਾਪਰਿਯੋਸਾਨਾਯ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਾਯ ਸੁਞ੍ਞਤਾਕਥਾਯ ਅਪੁਬ੍ਬਤ੍ਥਾਨੁਵਣ੍ਣਨਾ. ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤੇ ਤਾਵ ਅਥਾਤਿ ਵਚਨੋਪਾਦਾਨੇ ਨਿਪਾਤੋ. ਏਤੇਨ ਆਯਸ੍ਮਾਤਿਆਦਿਵਚਨਸ੍ਸ ਉਪਾਦਾਨਂ ਕਤਂ ਹੋਤਿ. ਖੋਤਿ ਪਦਪੂਰਣਤ੍ਥੇ ਨਿਪਾਤੋ. ਯੇਨ ਭਗਵਾ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮੀਤਿ ਭੁਮ੍ਮਤ੍ਥੇ ਕਰਣਵਚਨਂ. ਤਸ੍ਮਾ ਯਤ੍ਥ ਭਗਵਾ, ਤਤ੍ਥ ਉਪਸਙ੍ਕਮੀਤਿ ਏਵਮੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ. ਯੇਨ ਵਾ ਕਾਰਣੇਨ ਭਗਵਾ ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸੇਹਿ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤਬ੍ਬੋ, ਤੇਨੇਵ ਕਾਰਣੇਨ ਉਪਸਙ੍ਕਮੀਤਿ ਏਵਮੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ. ਕੇਨ ਚ ਕਾਰਣੇਨ ਭਗਵਾ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤਬ੍ਬੋ? ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰਗੁਣਵਿਸੇਸਾਧਿਗਮਾਧਿਪ੍ਪਾਯੇਨ, ਸਾਦੁਫਲੂਪਭੋਗਾਧਿਪ੍ਪਾਯੇਨ ਦਿਜਗਣੇਹਿ ਨਿਚ੍ਚਫਲਿਤਮਹਾਰੁਕ੍ਖੋ ਵਿਯ, ਤੇਨ ਕਾਰਣੇਨ ਉਪਸਙ੍ਕਮੀਤਿ ਏਵਮੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ. ਉਪਸਙ੍ਕਮੀਤਿ ਚ ਗਤੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾਤਿ ਉਪਸਙ੍ਕਮਨਪਰਿਯੋਸਾਨਦੀਪਨਂ. ਅਥ ਵਾ ਏਵਞ੍ਚ ਗਤੋ ਤਤੋ ਆਸਨ੍ਨਤਰਂ ਠਾਨਂ ਭਗਵਤੋ ਸਮੀਪਸਙ੍ਖਾਤਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾਤਿਪਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ.

ਅਭਿਵਾਦੇਤ੍ਵਾਤਿ ਪਞ੍ਚਪਤਿਟ੍ਠਿਤੇਨ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ. ਇਦਾਨਿ ਯੇਨਟ੍ਠੇਨ ਲੋਕੇ ਅਗ੍ਗਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਉਪਟ੍ਠਾਨਂ ਆਗਤੋ, ਤਂ ਪੁਚ੍ਛਿਤੁਕਾਮੋ ਦਸਨਖਸਮੋਧਾਨਸਮੁਜ੍ਜਲਂ ਅਞ੍ਜਲਿਂ ਸਿਰਸਿ ਪਤਿਟ੍ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿ. ਏਕਮਨ੍ਤਨ੍ਤਿ ਚ ਭਾਵਨਪੁਂਸਕਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ‘‘ਵਿਸਮਂ ਚਨ੍ਦਿਮਸੂਰਿਯਾ ਪਰਿਹਰਨ੍ਤੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਅ. ਨਿ. ੪.੭੦) ਵਿਯ. ਤਸ੍ਮਾ ਯਥਾ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ, ਤਥਾ ਨਿਸੀਦੀਤਿ ਏਵਮੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ. ਭੁਮ੍ਮਤ੍ਥੇ ਵਾ ਏਤਂ ਉਪਯੋਗਵਚਨਂ. ਨਿਸੀਦੀਤਿ ਨਿਸਜ੍ਜਂ ਕਪ੍ਪੇਸਿ. ਪਣ੍ਡਿਤਾ ਹਿ ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸਾ ਗਰੁਟ੍ਠਾਨੀਯਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਆਸਨਕੁਸਲਤਾਯ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਨ੍ਤਿ, ਅਯਞ੍ਚ ਥੇਰੋ ਤੇਸਂ ਅਞ੍ਞਤਰੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿ.

ਕਥਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਪਨ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਹੋਤੀਤਿ? ਛ ਨਿਸਜ੍ਜਦੋਸੇ ਵਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ. ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ – ਅਤਿਦੂਰਂ ਅਚ੍ਚਾਸਨ੍ਨਂ ਉਪਰਿਵਾਤਂ ਉਨ੍ਨਤਪ੍ਪਦੇਸਂ ਅਤਿਸਮ੍ਮੁਖਂ ਅਤਿਪਚ੍ਛਾਤਿ. ਅਤਿਦੂਰੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਹਿ ਸਚੇ ਕਥੇਤੁਕਾਮੋ ਹੋਤਿ, ਉਚ੍ਚਾਸਦ੍ਦੇਨ ਕਥੇਤਬ੍ਬਂ ਹੋਤਿ. ਅਚ੍ਚਾਸਨ੍ਨੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਸਙ੍ਘਟ੍ਟਨਂ ਕਰੋਤਿ. ਉਪਰਿਵਾਤੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਸਰੀਰਗਨ੍ਧੇਨ ਬਾਧਤਿ. ਉਨ੍ਨਤਪ੍ਪਦੇਸੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਅਗਾਰਵਂ ਪਕਾਸੇਤਿ. ਅਤਿਸਮ੍ਮੁਖਾ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਸਚੇ ਦਟ੍ਠੁਕਾਮੋ ਹੋਤਿ, ਚਕ੍ਖੁਨਾ ਚਕ੍ਖੁਂ ਆਹਚ੍ਚ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ ਹੋਤਿ. ਅਤਿਪਚ੍ਛਾ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਸਚੇ ਦਟ੍ਠੁਕਾਮੋ ਹੋਤਿ, ਗੀਵਂ ਪਸਾਰੇਤ੍ਵਾ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ ਹੋਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਅਯਮ੍ਪਿ ਏਤੇ ਛ ਨਿਸਜ੍ਜਦੋਸੇ ਵਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਨਿਸੀਦਿ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦੀ’’ਤਿ. ਏਤਦਵੋਚਾਤਿ ਏਤਂ ਅਵੋਚ.

ਸੁਞ੍ਞੋ ਲੋਕੋ ਸੁਞ੍ਞੋ ਲੋਕੋਤਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਵੁਚ੍ਚਤੀਤਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਸਾਸਨੇ ਪਟਿਪਨ੍ਨੇਹਿ ਤੇਹਿ ਤੇਹਿ ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ‘‘ਸੁਞ੍ਞੋ ਲੋਕੋ ਸੁਞ੍ਞੋ ਲੋਕੋ’’ਤਿ ਕਥੀਯਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤਹਿਂ ਤਹਿਂ ਤਾਦਿਸਾਨਂ ਵਚਨਾਨਂ ਬਹੁਕਤ੍ਤਾ ਤੇਸਂ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਸਙ੍ਗਣ੍ਹਨਤ੍ਥਂ ਆਮੇਡਿਤਵਚਨਂ ਕਤਂ. ਏਵਞ੍ਹਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਸਬ੍ਬਾਨਿ ਤਾਨਿ ਵਚਨਾਨਿ ਸਙ੍ਗਹਿਤਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਕਿਤ੍ਤਾਵਤਾਤਿ ਕਿਤ੍ਤਕੇਨ ਪਰਿਮਾਣੇਨ. ਨੁ-ਇਤਿ ਸਂਸਯਤ੍ਥੇ ਨਿਪਾਤੋ. ਸੁਞ੍ਞਂ ਅਤ੍ਤੇਨ ਵਾ ਅਤ੍ਤਨਿਯੇਨ ਵਾਤਿ ‘‘ਕਾਰਕੋ ਵੇਦਕੋ ਸਯਂਵਸੀ’’ਤਿ ਏਵਂ ਲੋਕਪਰਿਕਪ੍ਪਿਤੇਨ ਅਤ੍ਤਨਾ ਚ ਅਤ੍ਤਾਭਾਵਤੋਯੇਵ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਨ੍ਤਕੇਨ ਪਰਿਕ੍ਖਾਰੇਨ ਚ ਸੁਞ੍ਞਂ. ਸਬ੍ਬਂ ਚਕ੍ਖਾਦਿ ਲੋਕਿਯਂ ਧਮ੍ਮਜਾਤਂ, ਤਂਯੇਵ ਲੁਜ੍ਜਨਪਲੁਜ੍ਜਨਟ੍ਠੇਨ ਲੋਕੋ ਨਾਮ. ਯਸ੍ਮਾ ਚ ਅਤ੍ਤਾ ਚ ਏਤ੍ਥ ਨਤ੍ਥਿ, ਅਤ੍ਤਨਿਯਞ੍ਚ ਏਤ੍ਥ ਨਤ੍ਥਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਸੁਞ੍ਞੋ ਲੋਕੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਲੋਕੁਤ੍ਤਰੋਪਿ ਚ ਧਮ੍ਮੋ ਅਤ੍ਤਤ੍ਤਨਿਯੇਹਿ ਸੁਞ੍ਞੋ ਏਵ, ਪੁਚ੍ਛਾਨੁਰੂਪੇਨ ਪਨ ਲੋਕਿਯੋਵ ਧਮ੍ਮੋ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਸੁਞ੍ਞੋਤਿ ਚ ਧਮ੍ਮੋ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਨ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਧਮ੍ਮੇ ਅਤ੍ਤਤ੍ਤਨਿਯਸਾਰਸ੍ਸ ਨਤ੍ਥਿਭਾਵੋ ਵੁਤ੍ਤੋ ਹੋਤਿ. ਲੋਕੇ ਚ ‘‘ਸੁਞ੍ਞਂ ਘਰਂ, ਸੁਞ੍ਞੋ ਘਟੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਘਰਸ੍ਸ ਘਟਸ੍ਸ ਚ ਨਤ੍ਥਿਭਾਵੋ ਵੁਤ੍ਤੋ ਨ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਘਰੇ ਘਟੇ ਚ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਨਤ੍ਥਿਭਾਵੋ ਵੁਤ੍ਤੋ ਹੋਤਿ. ਭਗਵਤਾ ਚ ‘‘ਇਤਿ ਯਞ੍ਹਿ ਖੋ ਤਤ੍ਥ ਨ ਹੋਤਿ, ਤੇਨ ਤਂ ਸੁਞ੍ਞਂ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ. ਯਂ ਪਨ ਤਤ੍ਥ ਅਵਸਿਟ੍ਠਂ ਹੋਤਿ, ਤਂ ਸਨ੍ਤਂ ਇਦਮਤ੍ਥੀਤਿ ਪਜਾਨਾਤੀ’’ਤਿ ਅਯਮੇਵ ਅਤ੍ਥੋ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਤਥਾ ਞਾਯਗਨ੍ਥੇ ਚ ਸਦ੍ਦਗਨ੍ਥੇ ਚ ਅਯਮੇਵ ਅਤ੍ਥੋ. ਇਤਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤੇ ਅਨਤ੍ਤਲਕ੍ਖਣਮੇਵ ਕਥਿਤਂ.

੪੭. ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਨਿਦ੍ਦੇਸੇ ਸੁਞ੍ਞਸੁਞ੍ਞਨ੍ਤਿਆਦੀਨਿ ਪਞ੍ਚਵੀਸਤਿ ਮਾਤਿਕਾਪਦਾਨਿ ਸੁਞ੍ਞਸਮ੍ਬਨ੍ਧੇਨ ਉਦ੍ਦਿਸਿਤ੍ਵਾ ਤੇਸਂ ਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਕਤੋ. ਤਤ੍ਥ ਮਾਤਿਕਾਯ ਤਾਵ ਸੁਞ੍ਞਸਙ੍ਖਾਤਂ ਸੁਞ੍ਞਂ, ਨ ਅਞ੍ਞੇਨ ਉਪਪਦੇਨ ਵਿਸੇਸਿਤਨ੍ਤਿ ਸੁਞ੍ਞਸੁਞ੍ਞਂ. ਅਸੁਕਨ੍ਤਿ ਅਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠਤ੍ਤਾ ਚੇਤ੍ਥ ਸੁਞ੍ਞਤ੍ਤਮੇਵ ਵਾ ਅਪੇਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਨਪੁਂਸਕਵਚਨਂ ਕਤਂ. ਏਵਂ ਸੇਸੇਸੁਪਿ. ਸਙ੍ਖਾਰੋਯੇਵ ਸੇਸਸਙ੍ਖਾਰੇਹਿ ਸੁਞ੍ਞੋਤਿ ਸਙ੍ਖਾਰਸੁਞ੍ਞਂ. ਜਰਾਭਙ੍ਗਵਸੇਨ ਵਿਰੂਪੋ ਪਰਿਣਾਮੋ ਵਿਪਰਿਣਾਮੋ, ਤੇਨ ਵਿਪਰਿਣਾਮੇਨ ਸੁਞ੍ਞਂ ਵਿਪਰਿਣਾਮਸੁਞ੍ਞਂ. ਅਗ੍ਗਞ੍ਚ ਤਂ ਅਤ੍ਤਤ੍ਤਨਿਯੇਹਿ, ਸਬ੍ਬਸਙ੍ਖਾਰੇਹਿ ਵਾ ਸੁਞ੍ਞਞ੍ਚਾਤਿ ਅਗ੍ਗਸੁਞ੍ਞਂ. ਲਕ੍ਖਣਮੇਵ ਸੇਸਲਕ੍ਖਣੇਹਿ ਸੁਞ੍ਞਨ੍ਤਿ ਲਕ੍ਖਣਸੁਞ੍ਞਂ. ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਾਦਿਨਾ ਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭਨੇਨ ਸੁਞ੍ਞਂ. ਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭਨਸੁਞ੍ਞਂ. ਤਦਙ੍ਗਸੁਞ੍ਞਾਦੀਸੁਪਿ ਚਤੂਸੁ ਏਸੇਵ ਨਯੋ. ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਞ੍ਚ ਤਂ ਅਤ੍ਤਤ੍ਤਨਿਯਾਦੀਹਿ ਸੁਞ੍ਞਞ੍ਚਾਤਿ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਸੁਞ੍ਞਂ. ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਚ ਤਂ ਅਤ੍ਤਤ੍ਤਨਿਯਾਦੀਹਿ ਸੁਞ੍ਞਞ੍ਚਾਤਿ ਬਹਿਦ੍ਧਾਸੁਞ੍ਞਂ. ਤਦੁਭਯਂ ਅਤ੍ਤਤ੍ਤਨਿਯਾਦੀਹਿ ਸੁਞ੍ਞਨ੍ਤਿ ਦੁਭਤੋਸੁਞ੍ਞਂ. ਸਮਾਨੋ ਭਾਗੋ ਏਤਸ੍ਸਾਤਿ ਸਭਾਗਂ, ਸਭਾਗਞ੍ਚ ਤਂ ਅਤ੍ਤਤ੍ਤਨਿਯਾਦੀਹਿ ਸੁਞ੍ਞਞ੍ਚਾਤਿ ਸਭਾਗਸੁਞ੍ਞਂ, ਸਦਿਸਸੁਞ੍ਞਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਵਿਗਤਂ ਸਭਾਗਂ ਵਿਸਭਾਗਂ, ਵਿਸਭਾਗਞ੍ਚ ਤਂ ਅਤ੍ਤਤ੍ਤਨਿਯਾਦੀਹਿ ਸੁਞ੍ਞਞ੍ਚਾਤਿ ਵਿਸਭਾਗਸੁਞ੍ਞਂ, ਵਿਸਦਿਸਸੁਞ੍ਞਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਕੇਸੁਚਿ ਪੋਤ੍ਥਕੇਸੁ ਸਭਾਗਸੁਞ੍ਞਂ ਵਿਸਭਾਗਸੁਞ੍ਞਂ ਨਿਸ੍ਸਰਣਸੁਞ੍ਞਾਨਨ੍ਤਰਂ ਲਿਖਿਤਂ. ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਾਦਿਏਸਨਾ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਾਦਿਨਾ ਸੁਞ੍ਞਾਤਿ ਏਸਨਾਸੁਞ੍ਞਂ. ਪਰਿਗ੍ਗਹਸੁਞ੍ਞਾਦੀਸੁ ਤੀਸੁਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ. ਏਕਾਰਮ੍ਮਣੇ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਤ੍ਤਾ ਨਾਨਾਰਮ੍ਮਣਵਿਕ੍ਖੇਪਾਭਾਵਤੋ ਏਕਤ੍ਤਞ੍ਚ ਤਂ ਨਾਨਤ੍ਤੇਨ ਸੁਞ੍ਞਞ੍ਚਾਤਿ ਏਕਤ੍ਤਸੁਞ੍ਞਂ. ਤਬ੍ਬਿਪਰੀਤੇਨ ਨਾਨਤ੍ਤਞ੍ਚ ਤਂ ਏਕਤ੍ਤੇਨ ਸੁਞ੍ਞਞ੍ਚਾਤਿ ਨਾਨਤ੍ਤਸੁਞ੍ਞਂ. ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਾਦਿਖਨ੍ਤਿ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਾਦਿਨਾ ਸੁਞ੍ਞਾਤਿ ਖਨ੍ਤਿਸੁਞ੍ਞਂ. ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਸੁਞ੍ਞੇ ਪਰਿਯੋਗਾਹਨਸੁਞ੍ਞੇ ਚ ਏਸੇਵ ਨਯੋ. ਪਰਿਯੋਗਹਨਸੁਞ੍ਞਨ੍ਤਿਪਿ ਪਾਠੋ. ਸਮ੍ਪਜਾਨਸ੍ਸਾਤਿ ਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਸ੍ਸ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯਨ੍ਤਸ੍ਸ ਅਰਹਤੋ. ਪਵਤ੍ਤਪਰਿਯਾਦਾਨਨ੍ਤਿ ਅਨੁਪਾਦਾਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਨਂ. ਸਬ੍ਬਸੁਞ੍ਞਤਾਨਨ੍ਤਿ ਸਬ੍ਬਸੁਞ੍ਞਾਨਂ. ਪਰਮਤ੍ਥਸੁਞ੍ਞਨ੍ਤਿ ਸਬ੍ਬਸਙ੍ਖਾਰਾਭਾਵਤੋ ਉਤ੍ਤਮਤ੍ਥਭੂਤਂ ਸੁਞ੍ਞਂ.

੪੮. ਮਾਤਿਕਾਨਿਦ੍ਦੇਸੇ ਨਿਚ੍ਚੇਨ ਵਾਤਿ ਭਙ੍ਗਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਪਵਤ੍ਤਮਾਨਸ੍ਸ ਕਸ੍ਸਚਿ ਨਿਚ੍ਚਸ੍ਸ ਅਭਾਵਤੋ ਨਿਚ੍ਚੇਨ ਚ ਸੁਞ੍ਞਂ. ਧੁਵੇਨ ਵਾਤਿ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨਕਾਲੇਪਿ ਪਚ੍ਚਯਾਯਤ੍ਤਵੁਤ੍ਤਿਤਾਯ ਥਿਰਸ੍ਸ ਕਸ੍ਸਚਿ ਅਭਾਵਤੋ ਧੁਵੇਨ ਚ ਸੁਞ੍ਞਂ. ਸਸ੍ਸਤੇਨ ਵਾਤਿ ਅਬ੍ਬੋਚ੍ਛਿਨ੍ਨਸ੍ਸ ਸਬ੍ਬਕਾਲੇ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨਸ੍ਸ ਕਸ੍ਸਚਿ ਅਭਾਵਤੋ ਸਸ੍ਸਤੇਨ ਚ ਸੁਞ੍ਞਂ. ਅਵਿਪਰਿਣਾਮਧਮ੍ਮੇਨ ਵਾਤਿ ਜਰਾਭਙ੍ਗਵਸੇਨ ਅਵਿਪਰਿਣਾਮਪਕਤਿਕਸ੍ਸ ਕਸ੍ਸਚਿ ਅਭਾਵਤੋ ਅਵਿਪਰਿਣਾਮਧਮ੍ਮੇਨ ਚ ਸੁਞ੍ਞਂ. ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤੇ ਅਤ੍ਤਸੁਞ੍ਞਤਾਯ ਏਵ ਵੁਤ੍ਤਾਯਪਿ ਨਿਚ੍ਚਸੁਞ੍ਞਤਞ੍ਚ ਸੁਖਸੁਞ੍ਞਤਞ੍ਚ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਇਧ ਨਿਚ੍ਚੇਨ ਵਾਤਿਆਦੀਨਿਪਿ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ. ਅਨਿਚ੍ਚਸ੍ਸੇਵ ਹਿ ਪੀਲ਼ਾਯੋਗੇਨ ਦੁਕ੍ਖਤ੍ਤਾ ਨਿਚ੍ਚਸੁਞ੍ਞਤਾਯ ਵੁਤ੍ਤਾਯ ਸੁਖਸੁਞ੍ਞਤਾਪਿ ਵੁਤ੍ਤਾਵ ਹੋਤਿ. ਰੂਪਾਦਯੋ ਪਨੇਤ੍ਥ ਛ ਵਿਸਯਾ, ਚਕ੍ਖੁਵਿਞ੍ਞਾਣਾਦੀਨਿ ਛ ਵਿਞ੍ਞਾਣਾਨਿ, ਚਕ੍ਖੁਸਮ੍ਫਸ੍ਸਾਦਯੋ ਛ ਫਸ੍ਸਾ, ਚਕ੍ਖੁਸਮ੍ਫਸ੍ਸਜਾ ਵੇਦਨਾਦਯੋ ਛ ਵੇਦਨਾ ਛ ਸਙ੍ਖਿਤ੍ਤਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਪੁਞ੍ਞਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰੋਤਿਆਦੀਸੁ ਪੁਨਾਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਕਾਰਕਂ, ਪੂਰੇਤਿ ਚਸ੍ਸ ਅਜ੍ਝਾਸਯਂ, ਪੁਜ੍ਜਞ੍ਚ ਭਵਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਤੀਤਿ ਪੁਞ੍ਞਂ, ਅਭਿਸਙ੍ਖਰੋਤਿ ਵਿਪਾਕਂ ਕਟਤ੍ਤਾਰੂਪਞ੍ਚਾਤਿ ਅਭਿਸਙ੍ਖਾਰੋ, ਪੁਞ੍ਞਂ ਅਭਿਸਙ੍ਖਾਰੋ ਪੁਞ੍ਞਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰੋ. ਪੁਞ੍ਞਪਟਿਪਕ੍ਖਤੋ ਅਪੁਞ੍ਞਂ ਅਭਿਸਙ੍ਖਾਰੋ ਅਪੁਞ੍ਞਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰੋ. ਨ ਇਞ੍ਜਂ ਅਨੇਞ੍ਜਂ, ਅਨੇਞ੍ਜਂ ਭਵਂ ਅਭਿਸਙ੍ਖਰੋਤੀਤਿ ਆਨੇਞ੍ਜਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰੋ. ਪੁਞ੍ਞਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰੋ ਦਾਨਸੀਲਭਾਵਨਾਵਸੇਨ ਪਵਤ੍ਤਾ ਅਟ੍ਠ ਕਾਮਾਵਚਰਕੁਸਲਚੇਤਨਾ, ਭਾਵਨਾਵਸੇਨੇਵ ਪਵਤ੍ਤਾ ਪਞ੍ਚ ਰੂਪਾਵਚਰਕੁਸਲਚੇਤਨਾਤਿ ਤੇਰਸ ਚੇਤਨਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਅਪੁਞ੍ਞਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰੋ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਾਦਿਵਸੇਨ ਪਵਤ੍ਤਾ ਦ੍ਵਾਦਸ ਅਕੁਸਲਚੇਤਨਾ, ਆਨੇਞ੍ਜਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰੋ ਭਾਵਨਾਵਸੇਨੇਵ ਪਵਤ੍ਤਾ ਚਤਸ੍ਸੋ ਅਰੂਪਾਵਚਰਚੇਤਨਾਤਿ ਤਯੋਪਿ ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਏਕੂਨਤਿਂਸ ਚੇਤਨਾ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਕਾਯਸਙ੍ਖਾਰੋਤਿਆਦੀਸੁ ਕਾਯਤੋ ਵਾ ਪਵਤ੍ਤੋ, ਕਾਯਸ੍ਸ ਵਾ ਸਙ੍ਖਾਰੋਤਿ ਕਾਯਸਙ੍ਖਾਰੋ. ਵਚੀਸਙ੍ਖਾਰਚਿਤ੍ਤਸਙ੍ਖਾਰੇਸੁਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ. ਅਯਂ ਤਿਕੋ ਕਮ੍ਮਾਯੂਹਨਕ੍ਖਣੇ ਪੁਞ੍ਞਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰਾਦੀਨਂ ਦ੍ਵਾਰਤੋ ਪਵਤ੍ਤਿਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਕਾਯਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਂ ਸਮੁਟ੍ਠਾਪੇਤ੍ਵਾ ਹਿ ਕਾਯਦ੍ਵਾਰਤੋ ਪਵਤ੍ਤਾ ਅਟ੍ਠ ਕਾਮਾਵਚਰਕੁਸਲਚੇਤਨਾ, ਦ੍ਵਾਦਸ ਅਕੁਸਲਚੇਤਨਾ, ਅਭਿਞ੍ਞਾਚੇਤਨਾ ਚਾਤਿ ਏਕਵੀਸਤਿ ਚੇਤਨਾ ਕਾਯਸਙ੍ਖਾਰੋ ਨਾਮ, ਤਾ ਏਵ ਚ ਵਚੀਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਂ ਸਮੁਟ੍ਠਾਪੇਤ੍ਵਾ ਵਚੀਦ੍ਵਾਰਤੋ ਪਵਤ੍ਤਾ ਵਚੀਸਙ੍ਖਾਰੋ ਨਾਮ, ਮਨੋਦ੍ਵਾਰੇ ਪਵਤ੍ਤਾ ਪਨ ਸਬ੍ਬਾਪਿ ਏਕੂਨਤਿਂਸ ਚੇਤਨਾ ਚਿਤ੍ਤਸਙ੍ਖਾਰੋ ਨਾਮ. ਅਤੀਤਾ ਸਙ੍ਖਾਰਾਤਿਆਦੀਸੁ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਸਙ੍ਖਤਧਮ੍ਮਾ ਸਕਕ੍ਖਣਂ ਪਤ੍ਵਾ ਨਿਰੁਦ੍ਧਾ ਅਤੀਤਾ ਸਙ੍ਖਾਰਾ, ਸਕਕ੍ਖਣਂ ਅਪ੍ਪਤ੍ਤਾ ਅਨਾਗਤਾ ਸਙ੍ਖਾਰਾ, ਸਕਕ੍ਖਣਂ ਪਤ੍ਤਾ ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਸਙ੍ਖਾਰਾਤਿ.

ਵਿਪਰਿਣਾਮਸੁਞ੍ਞੇ ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸ ਵਿਪਰਿਣਾਮੋ ਸੁਖੇਨ ਵਤ੍ਤੁਂ ਸਕ੍ਕਾਤਿ ਪਠਮਂ ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਧਮ੍ਮਾ ਦਸ੍ਸਿਤਾ. ਤਤ੍ਥ ਜਾਤਂ ਰੂਪਨ੍ਤਿ ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਰੂਪਂ. ਸਭਾਵੇਨ ਸੁਞ੍ਞਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਸਯਂ ਭਾਵੋ ਸਭਾਵੋ, ਸਯਮੇਵ ਉਪ੍ਪਾਦੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸਤੋ ਵਾ ਭਾਵੋ ਸਭਾਵੋ, ਅਤ੍ਤਤੋਯੇਵ ਉਪ੍ਪਾਦੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਪਚ੍ਚਯਾਯਤ੍ਤਵੁਤ੍ਤਿਤ੍ਤਾ ਪਚ੍ਚਯਂ ਵਿਨਾ ਸਯਮੇਵ ਭਾਵੋ, ਅਤ੍ਤਤੋ ਏਵ ਵਾ ਭਾਵੋ ਏਤਸ੍ਮਿਂ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਸਭਾਵੇਨ ਸੁਞ੍ਞਂ, ਸਯਮੇਵ ਭਾਵੇਨ, ਅਤ੍ਤਤੋ ਏਵ ਵਾ ਭਾਵੇਨ ਸੁਞ੍ਞਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਅਥ ਵਾ ਸਕਸ੍ਸ ਭਾਵੋ ਸਭਾਵੋ. ਪਥਵੀਧਾਤੁਆਦੀਸੁ ਹਿ ਅਨੇਕੇਸੁ ਰੂਪਾਰੂਪਧਮ੍ਮੇਸੁ ਏਕੇਕੋ ਧਮ੍ਮੋ ਪਰਂ ਉਪਾਦਾਯ ਸਕੋ ਨਾਮ. ਭਾਵੋਤਿ ਚ ਧਮ੍ਮਪਰਿਯਾਯਵਚਨਮੇਤਂ. ਏਕਸ੍ਸ ਚ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਅਞ੍ਞੋ ਭਾਵਸਙ੍ਖਾਤੋ ਧਮ੍ਮੋ ਨਤ੍ਥਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਕਸ੍ਸ ਅਞ੍ਞੇਨ ਭਾਵੇਨ ਸੁਞ੍ਞਂ, ਸਕੋ ਅਞ੍ਞੇਨ ਭਾਵੇਨ ਸੁਞ੍ਞੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤੇਨ ਏਕਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਏਕਸਭਾਵਤਾ ਵੁਤ੍ਤਾ ਹੋਤਿ. ਅਥ ਵਾ ਸਭਾਵੇਨ ਸੁਞ੍ਞਨ੍ਤਿ ਸੁਞ੍ਞਸਭਾਵੇਨੇਵ ਸੁਞ੍ਞਂ. ਕਿਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ? ਸੁਞ੍ਞਸੁਞ੍ਞਤਾਯ ਏਵ ਸੁਞ੍ਞਂ, ਨ ਅਞ੍ਞਾਹਿ ਪਰਿਯਾਯਸੁਞ੍ਞਤਾਹਿ ਸੁਞ੍ਞਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ.

ਸਚੇ ਪਨ ਕੇਚਿ ਵਦੇਯ੍ਯੁਂ ‘‘ਸਕੋ ਭਾਵੋ ਸਭਾਵੋ, ਤੇਨ ਸਭਾਵੇਨ ਸੁਞ੍ਞ’’ਨ੍ਤਿ. ਕਿਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ? ਭਾਵੋਤਿ ਧਮ੍ਮੋ, ਸੋ ਪਰਂ ਉਪਾਦਾਯ ਸਪਦੇਨ ਵਿਸੇਸਿਤੋ ਸਭਾਵੋ ਨਾਮ ਹੋਤਿ. ਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਕਸ੍ਸਚਿ ਅਵਿਜ੍ਜਮਾਨਤ੍ਤਾ ‘‘ਜਾਤਂ ਰੂਪਂ ਸਭਾਵੇਨ ਸੁਞ੍ਞ’’ਨ੍ਤਿ ਰੂਪਸ੍ਸ ਅਵਿਜ੍ਜਮਾਨਤਾ ਵੁਤ੍ਤਾ ਹੋਤੀਤਿ. ਏਵਂ ਸਤਿ ‘‘ਜਾਤਂ ਰੂਪ’’ਨ੍ਤਿਵਚਨੇਨ ਵਿਰੁਜ੍ਝਤਿ. ਨ ਹਿ ਉਪ੍ਪਾਦਰਹਿਤਂ ਜਾਤਂ ਨਾਮ ਹੋਤਿ. ਨਿਬ੍ਬਾਨਞ੍ਹਿ ਉਪ੍ਪਾਦਰਹਿਤਂ, ਤਂ ਜਾਤਂ ਨਾਮ ਨ ਹੋਤਿ, ਜਾਤਿਜਰਾਮਰਣਾਨਿ ਚ ਉਪ੍ਪਾਦਰਹਿਤਾਨਿ ਜਾਤਾਨਿ ਨਾਮ ਨ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਤੇਨੇਵੇਤ੍ਥ ‘‘ਜਾਤਾ ਜਾਤਿ ਸਭਾਵੇਨ ਸੁਞ੍ਞਾ, ਜਾਤਂ ਜਰਾਮਰਣਂ ਸਭਾਵੇਨ ਸੁਞ੍ਞ’’ਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਅਨੁਦ੍ਧਰਿਤ੍ਵਾ ਭਵਮੇਵ ਅਵਸਾਨਂ ਕਤ੍ਵਾ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠਂ. ਯਦਿ ਉਪ੍ਪਾਦਰਹਿਤਸ੍ਸਾਪਿ ‘‘ਜਾਤ’’ਨ੍ਤਿਵਚਨਂ ਯੁਜ੍ਜੇਯ੍ਯ, ‘‘ਜਾਤਾ ਜਾਤਿ, ਜਾਤਂ ਜਰਾਮਰਣ’’ਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਭਵੇਯ੍ਯ. ਯਸ੍ਮਾ ਉਪ੍ਪਾਦਰਹਿਤੇਸੁ ਜਾਤਿਜਰਾਮਰਣੇਸੁ ‘‘ਜਾਤ’’ਨ੍ਤਿਵਚਨਂ ਨ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਸਭਾਵੇਨ ਸੁਞ੍ਞਂ ਅਵਿਜ੍ਜਮਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਵਚਨਂ ਅਵਿਜ੍ਜਮਾਨਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦਰਹਿਤਤ੍ਤਾ ‘‘ਜਾਤ’’ਨ੍ਤਿਵਚਨੇਨ ਵਿਰੁਜ੍ਝਤਿ. ਅਵਿਜ੍ਜਮਾਨਸ੍ਸ ਚ ‘‘ਸੁਞ੍ਞ’’ਨ੍ਤਿਵਚਨਂ ਹੇਟ੍ਠਾ ਵੁਤ੍ਤੇਨ ਲੋਕਵਚਨੇਨ ਚ ਭਗਵਤੋ ਵਚਨੇਨ ਚ ਞਾਯਸਦ੍ਦਗਨ੍ਥਵਚਨੇਨ ਚ ਵਿਰੁਜ੍ਝਤਿ, ਅਨੇਕਾਹਿ ਚ ਯੁਤ੍ਤੀਹਿ ਵਿਰੁਜ੍ਝਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਂ ਵਚਨਂ ਕਚਵਰਮਿਵ ਛਡ੍ਡਿਤਬ੍ਬਂ. ‘‘ਯਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਤ੍ਥਿਸਮ੍ਮਤਂ ਲੋਕੇ ਪਣ੍ਡਿਤਾਨਂ, ਅਹਮ੍ਪਿ ਤਂ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਵਦਾਮਿ. ਯਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਨਤ੍ਥਿਸਮ੍ਮਤਂ ਲੋਕੇ ਪਣ੍ਡਿਤਾਨਂ, ਅਹਮ੍ਪਿ ਤਂ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਵਦਾਮਿ. ਕਿਞ੍ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਤ੍ਥਿਸਮ੍ਮਤਂ ਲੋਕੇ ਪਣ੍ਡਿਤਾਨਂ, ਯਮਹਂ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਵਦਾਮਿ? ਰੂਪਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਨਿਚ੍ਚਂ ਦੁਕ੍ਖਂ ਵਿਪਰਿਣਾਮਧਮ੍ਮਂ ਅਤ੍ਥਿਸਮ੍ਮਤਂ ਲੋਕੇ ਪਣ੍ਡਿਤਾਨਂ, ਅਹਮ੍ਪਿ ਤਂ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਵਦਾਮੀ’’ਤਿਆਦੀਹਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੩.੯੪) ਅਨੇਕੇਹਿ ਬੁਦ੍ਧਵਚਨਪ੍ਪਮਾਣੇਹਿ ਅਨੇਕਾਹਿ ਚ ਯੁਤ੍ਤੀਹਿ ਧਮ੍ਮਾ ਸਕਕ੍ਖਣੇ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨਾ ਏਵਾਤਿ ਨਿਟ੍ਠਮੇਤ੍ਥ ਗਨ੍ਤਬ੍ਬਂ.

ਵਿਗਤਂ ਰੂਪਨ੍ਤਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਭਙ੍ਗਂ ਪਤ੍ਵਾ ਨਿਰੁਦ੍ਧਂ ਅਤੀਤਂ ਰੂਪਂ. ਵਿਪਰਿਣਤਞ੍ਚੇਵ ਸੁਞ੍ਞਞ੍ਚਾਤਿ ਜਰਾਭਙ੍ਗਵਸੇਨ ਵਿਰੂਪਂ ਪਰਿਣਾਮਂ ਪਤ੍ਤਞ੍ਚ ਵਤ੍ਤਮਾਨਸ੍ਸੇਵ ਵਿਪਰਿਣਾਮਸਬ੍ਭਾਵਤੋ ਅਤੀਤਸ੍ਸ ਵਿਪਰਿਣਾਮਾਭਾਵਤੋ ਤੇਨ ਵਿਪਰਿਣਾਮੇਨ ਸੁਞ੍ਞਞ੍ਚਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਜਾਤਾ ਵੇਦਨਾਤਿਆਦੀਸੁਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ. ਜਾਤਿਜਰਾਮਰਣਂ ਪਨ ਅਨਿਪ੍ਫਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਸਕਭਾਵੇਨ ਅਨੁਪਲਬ੍ਭਨੀਯਤੋ ਇਧ ਨ ਯੁਜ੍ਜਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਜਾਤਾ ਜਾਤਿ, ਜਾਤਂ ਜਰਾਮਰਣ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਕੇ ਦ੍ਵੇ ਨਯੇ ਪਹਾਯ ਭਵਾਦਿਕਮੇਵ ਨਯਂ ਪਰਿਯੋਸਾਨਂ ਕਤ੍ਵਾ ਠਪਿਤਂ.

ਅਗ੍ਗਨ੍ਤਿ ਅਗ੍ਗੇ ਭਵਂ. ਸੇਟ੍ਠਨ੍ਤਿ ਅਤਿਵਿਯ ਪਸਂਸਨੀਯਂ. ਵਿਸਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿ ਅਤਿਸਯਭੂਤਂ. ਵਿਸੇਟ੍ਠਨ੍ਤਿਪਿ ਪਾਠੋ. ਤਿਧਾਪਿ ਪਸਤ੍ਥਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਸਮ੍ਮਾਪਟਿਪਦਾਯ ਪਟਿਪਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬਤੋ ਪਦਂ ਨਾਮ. ਯਦਿਦਨ੍ਤਿ ਯਂ ਇਦਂ. ਇਦਾਨਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਨਿਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਯਸ੍ਮਾ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਆਗਮ੍ਮ ਸਬ੍ਬਸਙ੍ਖਾਰਾਨਂ ਸਮਥੋ ਹੋਤਿ, ਖਨ੍ਧੂਪਧਿਕਿਲੇਸੂਪਧਿਅਭਿਸਙ੍ਖਾਰੂਪਧਿਕਾਮਗੁਣੂਪਧਿਸਙ੍ਖਾਤਾਨਂ ਉਪਧੀਨਂ ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗੋ ਹੋਤਿ, ਤਣ੍ਹਾਨਂ ਖਯੋ ਵਿਰਾਗੋ ਨਿਰੋਧੋ ਚ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਬ੍ਬਸਙ੍ਖਾਰਸਮਥੋ ਸਬ੍ਬੂਪਧਿਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗੋ ਤਣ੍ਹਕ੍ਖਯੋ ਵਿਰਾਗੋ ਨਿਰੋਧੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਨਿਬ੍ਬਾਨਨ੍ਤਿ ਸਭਾਵਲਕ੍ਖਣੇਨ ਨਿਗਮਿਤਂ.

ਲਕ੍ਖਣੇਸੁ ਹਿ ‘‘ਤੀਣਿਮਾਨਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਬਾਲਸ੍ਸ ਬਾਲਲਕ੍ਖਣਾਨਿ ਬਾਲਨਿਮਿਤ੍ਤਾਨਿ ਬਾਲਾਪਦਾਨਾਨਿ. ਕਤਮਾਨਿ ਤੀਣਿ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਬਾਲੋ ਦੁਚ੍ਚਿਨ੍ਤਿਤਚਿਨ੍ਤੀ ਚ ਹੋਤਿ ਦੁਬ੍ਭਾਸਿਤਭਾਸੀ ਚ ਦੁਕ੍ਕਟਕਮ੍ਮਕਾਰੀ ਚ. ਇਮਾਨਿ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤੀਣਿ ਬਾਲਸ੍ਸ ਬਾਲਲਕ੍ਖਣਾਨਿ ਬਾਲਨਿਮਿਤ੍ਤਾਨਿ ਬਾਲਾਪਦਾਨਾਨੀ’’ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੩.੩; ਮ. ਨਿ. ੩.੨੪੬) ਵੁਤ੍ਤਂ. ਪਣ੍ਡਿਤੇਹਿ ਬਾਲਸ੍ਸ ਬਾਲੋਤਿ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖਣਤੋ ਤਿਵਿਧਂ ਬਾਲਲਕ੍ਖਣਂ. ‘‘ਤੀਣਿਮਾਨਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਣ੍ਡਿਤਸ੍ਸ ਪਣ੍ਡਿਤਲਕ੍ਖਣਾਨਿ ਪਣ੍ਡਿਤਨਿਮਿਤ੍ਤਾਨਿ ਪਣ੍ਡਿਤਾਪਦਾਨਾਨਿ. ਕਤਮਾਨਿ ਤੀਣਿ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਣ੍ਡਿਤੋ ਸੁਚਿਨ੍ਤਿਤਚਿਨ੍ਤੀ ਚ ਹੋਤਿ ਸੁਭਾਸਿਤਭਾਸੀ ਚ ਸੁਕਤਕਮ੍ਮਕਾਰੀ ਚ. ਇਮਾਨਿ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤੀਣਿ ਪਣ੍ਡਿਤਸ੍ਸ ਪਣ੍ਡਿਤਲਕ੍ਖਣਾਨਿ ਪਣ੍ਡਿਤਨਿਮਿਤ੍ਤਾਨਿ ਪਣ੍ਡਿਤਾਪਦਾਨਾਨੀ’’ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੩.੩; ਮ. ਨਿ. ੩.੨੫੩) ਵੁਤ੍ਤਂ. ਪਣ੍ਡਿਤੇਹਿ ਪਣ੍ਡਿਤਸ੍ਸ ਪਣ੍ਡਿਤੋਤਿ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖਣਤੋ ਤਿਵਿਧਂ ਪਣ੍ਡਿਤਲਕ੍ਖਣਂ.

‘‘ਤੀਣਿਮਾਨਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਙ੍ਖਤਸ੍ਸ ਸਙ੍ਖਤਲਕ੍ਖਣਾਨਿ. ਕਤਮਾਨਿ ਤੀਣਿ? ਉਪ੍ਪਾਦੋ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ, ਵਯੋ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ, ਠਿਤਸ੍ਸ ਅਞ੍ਞਥਤ੍ਤਂ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ. ਇਮਾਨਿ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤੀਣਿ ਸਙ੍ਖਤਸ੍ਸ ਸਙ੍ਖਤਲਕ੍ਖਣਾਨੀ’’ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੩.੪੭-੪੮) ਵੁਤ੍ਤਂ. ਉਪ੍ਪਾਦੋ ਏਵ ਸਙ੍ਖਤਮਿਤਿ ਲਕ੍ਖਣਨ੍ਤਿ ਸਙ੍ਖਤਲਕ੍ਖਣਂ. ਏਵਮਿਤਰਦ੍ਵਯੇਪਿ ਅਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਇਮਿਨਾ ਉਪ੍ਪਾਦਕ੍ਖਣੇ ਸੇਸਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ, ਠਿਤਿਕ੍ਖਣੇ ਸੇਸਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ, ਭਙ੍ਗਕ੍ਖਣੇ ਚ ਸੇਸਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਅਭਾਵੋ ਦਸ੍ਸਿਤੋ. ਯਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਪੇਯ੍ਯਾਲਮੁਖੇਨ ਜਾਤਿਯਾ ਚ ਜਰਾਮਰਣਸ੍ਸ ਚ ਉਪ੍ਪਾਦਾਦਿਲਕ੍ਖਣਂ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਂ ਵਿਪਰਿਣਾਮਸੁਞ੍ਞਤਾਯ ਜਾਤਿਜਰਾਮਰਣਾਨਿ ਹਿਤ੍ਵਾ ਭਵਪਰਿਯੋਸਾਨਸ੍ਸੇਵ ਨਯਸ੍ਸ ਵਚਨੇਨ ਚ ਉਪ੍ਪਾਦਾਦੀਨਂ ਉਪ੍ਪਾਦਾਦਿਅਵਚਨਸਮਯੇਨ ਚ ਵਿਰੁਜ੍ਝਤਿ. ਲਕ੍ਖਣਸੋਤੇ ਪਤਿਤਤ੍ਤਾ ਪਨ ਸੋਤਪਤਿਤਂ ਕਤ੍ਵਾ ਲਿਖਿਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਯਥਾ ਚ ਅਭਿਧਮ੍ਮੇ (ਧ. ਸ. ੫੬੨-੫੬੫) ਅਹੇਤੁਕਵਿਪਾਕਮਨੋਧਾਤੁਮਨੋਵਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੂਨਂ ਸਙ੍ਗਹਵਾਰੇ ਲਬ੍ਭਮਾਨਮ੍ਪਿ ਝਾਨਙ੍ਗਂ ਪਞ੍ਚਵਿਞ੍ਞਾਣਸੋਤੇ ਪਤਿਤ੍ਵਾ ਗਤਨ੍ਤਿ ਨ ਉਦ੍ਧਟਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਏਵਮਿਧਾਪਿ ਸੋਤਪਤਿਤਤਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਅਥ ਵਾ ਜਾਤਿਜਰਾਮਰਣਵਨ੍ਤਾਨਂ ਸਙ੍ਖਾਰਾਨਂ ਉਪ੍ਪਾਦਾਦਯੋ ‘‘ਜਾਤਿਜਰਾਮਰਣਂ ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਪਟਿ. ਮ. ੧.੭੩; ੨.੪) ਵਿਯ ਤੇਸਂ ਵਿਯ ਕਤ੍ਵਾ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮੇਨ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦੋ ਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭਿਤੋ ਚੇਵ ਸੁਞ੍ਞੋ ਚਾਤਿ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦੋ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮੇਨ ਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭਿਤੋ ਚੇਵ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਸ੍ਸ ਤਤ੍ਥ ਅਭਾਵਤੋ ਤੇਨੇਵ ਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭਨਸਙ੍ਖਾਤੇਨ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮੇਨ ਸੁਞ੍ਞੋ ਚ. ਏਵਂ ਸੇਸੇਸੁਪਿ ਯੋਜਨਾ ਕਾਤਬ੍ਬਾ. ਤਦਙ੍ਗਪ੍ਪਹਾਨਸਮੁਚ੍ਛੇਦਪ੍ਪਹਾਨੇਸੁਪਿ ਚੇਤ੍ਥ ਤਦਙ੍ਗਵਸੇਨ ਚ ਸਮੁਚ੍ਛੇਦਵਸੇਨ ਚ ਪਹੀਨਂ ਦੂਰੀਕਤਮੇਵ ਹੋਤੀਤਿ ਇਮਿਨਾ ਦੂਰੀਕਰਣਟ੍ਠੇਨ ਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭਨਂ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮੇਨ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦੋ ਤਦਙ੍ਗਸੁਞ੍ਞੋਤਿ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮੇਨ ਪਹੀਨੋ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦੋ ਤੇਨ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਸਙ੍ਖਾਤੇਨ ਅਙ੍ਗੇਨ ਸੁਞ੍ਞੋ. ਅਥ ਵਾ ਯੋ ਕੋਚਿ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦੋ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਸ੍ਸ ਤਤ੍ਥ ਅਭਾਵਤੋ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮੇਨ ਤੇਨ ਅਙ੍ਗੇਨ ਸੁਞ੍ਞੋ. ਏਵਂ ਸੇਸੇਸੁਪਿ ਯੋਜਨਾ ਕਾਤਬ੍ਬਾ. ਤਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸ ਅਙ੍ਗਸ੍ਸ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਅਭਾਵਮਤ੍ਤੇਨੇਵ ਚੇਤ੍ਥ ਉਪਚਾਰਪ੍ਪਨਾਝਾਨਵਸੇਨ ਚ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਵਸੇਨ ਚ ਤਦਙ੍ਗਸੁਞ੍ਞਤਾ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠਾ. ਪਹਾਨਦੀਪਕਸ੍ਸ ਵਚਨਸ੍ਸ ਅਭਾਵੇਨ ਪਨ ਵਿਵਟ੍ਟਨਾਨੁਪਸ੍ਸਨਂਯੇਵ ਪਰਿਯੋਸਾਨਂ ਕਤ੍ਵਾ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠਾ, ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਮਗ੍ਗਾ ਨ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠਾ. ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮੇਨ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦੋ ਸਮੁਚ੍ਛਿਨ੍ਨੋ ਚੇਵ ਸੁਞ੍ਞੋ ਚਾਤਿਆਦੀਸੁ ਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭਨੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਅਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਤਦਙ੍ਗਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭਨਵਸੇਨ ਪਹੀਨਾਨਿਪਿ ਚੇਤ੍ਥ ਸਮੁਦਾਚਾਰਾਭਾਵਤੋ ਸਮੁਚ੍ਛਿਨ੍ਨਾਨਿ ਨਾਮ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਇਮਿਨਾ ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਸਮੁਚ੍ਛੇਦੋ ਵੁਤ੍ਤੋ, ਤਂਤਂਸਮੁਚ੍ਛੇਦਕਿਚ੍ਚਸਾਧਨਵਸੇਨ ਵਾ ਮਗ੍ਗਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਾਦਿਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿਪਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਨਿਸ੍ਸਰਣਸੁਞ੍ਞੇਸੁ ਚ ਇਧ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਅਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਤਦਙ੍ਗਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭਨਸਮੁਚ੍ਛੇਦਪਹਾਨੇਸੁ ਪਨੇਤ੍ਥ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਮਤ੍ਤਤ੍ਤਂ ਨਿਸ੍ਸਟਮਤ੍ਤਤ੍ਤਞ੍ਚ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਪਞ੍ਚਸੁਪਿ ਏਤੇਸੁ ਸੁਞ੍ਞੇਸੁ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਾਦੀਨਿਯੇਵ ਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭਨਤਦਙ੍ਗਸਮੁਚ੍ਛੇਦਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਨਿਸ੍ਸਰਣਨਾਮੇਨ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ. ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਭੂਤਂ. ਬਹਿਦ੍ਧਾਤਿ ਬਹਿਦ੍ਧਾਭੂਤਂ. ਦੁਭਤੋਸੁਞ੍ਞਨ੍ਤਿ ਉਭਯਸੁਞ੍ਞਂ. ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਾਦੀਸੁਪਿ ਹਿ ਤੋ-ਇਤਿਵਚਨਂ ਹੋਤਿਯੇਵ.

ਛ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਿਕਾਯਤਨਾਦੀਨਿ ਛਅਜ੍ਝਤ੍ਤਿਕਾਯਤਨਾਦੀਨਂ ਭਾਵੇਨ ਸਭਾਗਾਨਿ. ਪਰੇਹਿ ਵਿਸਭਾਗਾਨਿ. ਵਿਞ੍ਞਾਣਕਾਯਾਤਿਆਦੀਸੁ ਚੇਤ੍ਥ ਕਾਯਵਚਨੇਨ ਵਿਞ੍ਞਾਣਾਦੀਨਿਯੇਵ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ. ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮੇਸਨਾਦੀਸੁ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਾਦੀਨਿਯੇਵ ਤਦਤ੍ਥਿਕੇਹਿ ਵਿਞ੍ਞੂਹਿ ਏਸੀਯਨ੍ਤੀਤਿ ਏਸਨਾ. ਅਥ ਵਾ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗੇ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਾਦੀਨਂ ਏਸਨਾਪਿ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਾਦੀਹਿ ਸੁਞ੍ਞਾ, ਕਿਂ ਪਨ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਾਦੀਨੀਤਿਪਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ? ਪਰਿਗ੍ਗਹਾਦੀਸੁ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਾਦੀਨਿਯੇਵ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗੇ ਏਸਿਤਾਨਿ ਅਪਰਭਾਗੇ ਪਰਿਗ੍ਗਯ੍ਹਨ੍ਤੀਤਿ ਪਰਿਗ੍ਗਹੋਤਿ, ਪਰਿਗ੍ਗਹਿਤਾਨਿ ਪਤ੍ਤਿਵਸੇਨ ਪਟਿਲਬ੍ਭਨ੍ਤੀਤਿ ਪਟਿਲਾਭੋਤਿ, ਪਟਿਲਦ੍ਧਾਨਿ ਞਾਣਵਸੇਨ ਪਟਿਵਿਜ੍ਝੀਯਨ੍ਤੀਤਿ ਪਟਿਵੇਧੋਤਿ ਚ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ. ਏਕਤ੍ਤਸੁਞ੍ਞਞ੍ਚ ਨਾਨਤ੍ਤਸੁਞ੍ਞਞ੍ਚ ਸਕਿਂਯੇਵ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਏਕਤ੍ਤਸੁਞ੍ਞਂ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਨਾਨਤ੍ਤਸੁਞ੍ਞਂ ਅਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾਵ ਸਕਿਂ ਨਿਗਮਨਂ ਕਤਂ. ਕਸ੍ਮਾ ਨ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਿਤਨ੍ਤਿ ਚੇ? ਵੁਤ੍ਤਪਰਿਯਾਯੇਨੇਵੇਤ੍ਥ ਯੋਜਨਾ ਞਾਯਤੀਤਿ ਨ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਿਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਅਯਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਯੋਜਨਾ – ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਂ ਏਕਤ੍ਤਂ, ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦੋ ਨਾਨਤ੍ਤਂ, ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦੋ ਨਾਨਤ੍ਤਂ, ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮੇਕਤ੍ਤੇਨ ਸੁਞ੍ਞਨ੍ਤਿ. ਏਵਂ ਸੇਸੇਸੁਪਿ ਯੋਜਨਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ.

ਖਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਾਦੀਨਿਯੇਵ ਖਮਨਤੋ ਰੁਚ੍ਚਨਤੋ ਖਨ੍ਤੀਤਿ, ਰੋਚਿਤਾਨਿਯੇਵ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਤਿਟ੍ਠਨਤੋ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਨ੍ਤਿ, ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਠਿਤਾਨਂ ਯਥਾਰੁਚਿਮੇਵ ਸੇਵਨਤੋ ਪਰਿਯੋਗਾਹਨਨ੍ਤਿ ਚ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ. ਇਧ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋਤਿਆਦਿਕੋ ਪਰਮਤ੍ਥਸੁਞ੍ਞਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਨਞਾਣਨਿਦ੍ਦੇਸੇ ਵਣ੍ਣਿਤੋਯੇਵ.

ਇਮੇਸੁ ਚ ਸਬ੍ਬੇਸੁ ਸੁਞ੍ਞੇਸੁ ਸਙ੍ਖਾਰਸੁਞ੍ਞਂ ਵਿਪਰਿਣਾਮਸੁਞ੍ਞਂ ਲਕ੍ਖਣਸੁਞ੍ਞਞ੍ਚ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਅਸਮ੍ਮਿਸ੍ਸਤਾਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ. ਯਤ੍ਥ ਪਨ ਅਕੁਸਲਪਕ੍ਖਿਕਾਨਂ ਕੁਸਲਪਕ੍ਖਿਕੇਨ ਸੁਞ੍ਞਤਾ ਵੁਤ੍ਤਾ, ਤੇਨ ਅਕੁਸਲੇ ਆਦੀਨਵਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ. ਯਤ੍ਥ ਪਨ ਕੁਸਲਪਕ੍ਖਿਕਾਨਂ ਅਕੁਸਲਪਕ੍ਖਿਕੇਨ ਸੁਞ੍ਞਤਾ ਵੁਤ੍ਤਾ, ਤੇਨ ਕੁਸਲੇ ਆਨਿਸਂਸਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ. ਯਤ੍ਥ ਅਤ੍ਤਤ੍ਤਨਿਯਾਦੀਹਿ ਸੁਞ੍ਞਤਾ ਵੁਤ੍ਤਾ, ਤਂ ਸਬ੍ਬਸਙ੍ਖਾਰੇਸੁ ਨਿਬ੍ਬਿਦਾਜਨਨਤ੍ਥਂ. ਅਗ੍ਗਸੁਞ੍ਞਂ ਪਰਮਤ੍ਥਸੁਞ੍ਞਞ੍ਚ ਨਿਬ੍ਬਾਨੇ ਉਸ੍ਸਾਹਜਨਨਤ੍ਥਂ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਤੇਸੁ ਅਗ੍ਗਸੁਞ੍ਞਞ੍ਚ ਪਰਮਤ੍ਥਸੁਞ੍ਞਞ੍ਚਾਤਿ ਦ੍ਵੇ ਸੁਞ੍ਞਾਨਿ ਅਤ੍ਥਤੋ ਏਕਮੇਵ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਅਗ੍ਗਪਰਮਤ੍ਥਵਸੇਨ ਸਉਪਾਦਿਸੇਸਅਨੁਪਾਦਿਸੇਸਵਸੇਨ ਚ ਦ੍ਵਿਧਾ ਕਤ੍ਵਾ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਾਨਿ ਦ੍ਵੇ ਅਤ੍ਤਤ੍ਤਨਿਯਸੁਞ੍ਞਤੋ ਸਙ੍ਖਾਰਸੁਞ੍ਞਤੋ ਚ ਸਭਾਗਾਨਿ. ‘‘ਸੁਞ੍ਞਸੁਞ੍ਞਂ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਸੁਞ੍ਞਂ ਬਹਿਦ੍ਧਾਸੁਞ੍ਞਂ ਦੁਭਤੋਸੁਞ੍ਞਂ ਸਭਾਗਸੁਞ੍ਞਂ ਵਿਸਭਾਗਸੁਞ੍ਞ’’ਨ੍ਤਿ ਇਮਾਨਿ ਛ ਸੁਞ੍ਞਾਨਿ ਸੁਞ੍ਞਸੁਞ੍ਞਮੇਵ ਹੋਤਿ. ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਾਦਿਭੇਦਤੋ ਪਨ ਛਧਾ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ. ਤਾਨਿ ਛ ਚ ਅਤ੍ਤਤ੍ਤਨਿਯਾਦਿਸੁਞ੍ਞਤੋ ਸਭਾਗਾਨਿ. ਸਙ੍ਖਾਰਵਿਪਰਿਣਾਮਲਕ੍ਖਣਸੁਞ੍ਞਾਨਿ, ਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭਨਤਦਙ੍ਗਸਮੁਚ੍ਛੇਦਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਨਿਸ੍ਸਰਣਸੁਞ੍ਞਾਨਿ, ਏਸਨਾਪਰਿਗ੍ਗਹਪਟਿਲਾਭਪਟਿਵੇਧਸੁਞ੍ਞਾਨਿ, ਏਕਤ੍ਤਨਾਨਤ੍ਤਸੁਞ੍ਞਾਨਿ, ਖਨ੍ਤਿਅਧਿਟ੍ਠਾਨਪਰਿਯੋਗਾਹਨਸੁਞ੍ਞਾਨਿ ਚਾਤਿ ਸਤ੍ਤਰਸ ਸੁਞ੍ਞਾਨਿ ਅਤ੍ਤਨਿ ਅਵਿਜ੍ਜਮਾਨੇਹਿ ਤੇਹਿ ਤੇਹਿ ਧਮ੍ਮੇਹਿ ਸੁਞ੍ਞਤ੍ਤਾ ਅਵਿਜ੍ਜਮਾਨਾਨਂ ਵਸੇਨ ਵਿਸੁਂ ਵਿਸੁਂ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ. ਸਙ੍ਖਾਰਵਿਪਰਿਣਾਮਲਕ੍ਖਣਸੁਞ੍ਞਾਨਿ ਪਨ ਇਤਰੇਨ ਇਤਰੇਨ ਅਸਮ੍ਮਿਸ੍ਸਵਸੇਨ ਸਭਾਗਾਨਿ, ਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭਨਾਦੀਨਿ ਪਞ੍ਚ ਕੁਸਲਪਕ੍ਖੇਨ ਸੁਞ੍ਞਤ੍ਤਾ ਸਭਾਗਾਨਿ, ਏਸਨਾਦੀਨਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿ, ਖਨ੍ਤਿਆਦੀਨਿ ਚ ਤੀਣਿ ਅਕੁਸਲਪਕ੍ਖੇਨ ਸੁਞ੍ਞਤ੍ਤਾ ਸਭਾਗਾਨਿ, ਏਕਤ੍ਤਨਾਨਤ੍ਤਸੁਞ੍ਞਾਨਿ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਪਟਿਪਕ੍ਖਵਸੇਨ ਸਭਾਗਾਨਿ.

ਸਬ੍ਬੇ ਧਮ੍ਮਾ ਸਮਾਸੇਨ, ਤਿਧਾ ਦ੍ਵੇਧਾ ਤਥੇਕਧਾ;

ਸੁਞ੍ਞਾਤਿ ਸੁਞ੍ਞਤ੍ਥਵਿਦੂ, ਵਣ੍ਣਯਨ੍ਤੀਧ ਸਾਸਨੇ.

ਕਥਂ? ਸਬ੍ਬੇ ਤਾਵ ਲੋਕਿਯਾ ਧਮ੍ਮਾ ਧੁਵਸੁਭਸੁਖਅਤ੍ਤਵਿਰਹਿਤਤ੍ਤਾ ਧੁਵਸੁਭਸੁਖਅਤ੍ਤਸੁਞ੍ਞਾ. ਮਗ੍ਗਫਲਧਮ੍ਮਾ ਧੁਵਸੁਖਤ੍ਤਵਿਰਹਿਤਤ੍ਤਾ ਧੁਵਸੁਖਤ੍ਤਸੁਞ੍ਞਾ. ਅਨਿਚ੍ਚਤ੍ਤਾਯੇਵ ਸੁਖੇਨ ਸੁਞ੍ਞਾ. ਅਨਾਸਵਤ੍ਤਾ ਨ ਸੁਭੇਨ ਸੁਞ੍ਞਾ. ਨਿਬ੍ਬਾਨਧਮ੍ਮੋ ਅਤ੍ਤਸ੍ਸੇਵ ਅਭਾਵਤੋ ਅਤ੍ਤਸੁਞ੍ਞੋ. ਲੋਕਿਯਲੋਕੁਤ੍ਤਰਾ ਪਨ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਸਙ੍ਖਤਾ ਧਮ੍ਮਾ ਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਕਸ੍ਸਚਿ ਅਭਾਵਤੋ ਸਤ੍ਤਸੁਞ੍ਞਾ. ਅਸਙ੍ਖਤੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਧਮ੍ਮੋ ਤੇਸਂ ਸਙ੍ਖਾਰਾਨਮ੍ਪਿ ਅਭਾਵਤੋ ਸਙ੍ਖਾਰਸੁਞ੍ਞੋ. ਸਙ੍ਖਤਾਸਙ੍ਖਤਾ ਪਨ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਧਮ੍ਮਾ ਅਤ੍ਤਸਙ੍ਖਾਤਸ੍ਸ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਅਭਾਵਤੋ ਅਤ੍ਤਸੁਞ੍ਞਾਤਿ.

ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਪ੍ਪਕਾਸਿਨਿਯਾ ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਮਗ੍ਗਅਟ੍ਠਕਥਾਯ

ਸੁਞ੍ਞਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਯੁਗਨਦ੍ਧਵਗ੍ਗਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ ਚ ਮਜ੍ਝਿਮਵਗ੍ਗਸ੍ਸ ਅਪੁਬ੍ਬਤ੍ਥਾਨੁਵਣ੍ਣਨਾ.

(੩) ਪਞ੍ਞਾਵਗ੍ਗੋ

੧. ਮਹਾਪਞ੍ਞਾਕਥਾ

ਮਹਾਪਞ੍ਞਾਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੧. ਇਦਾਨਿ ਵਿਸੇਸਤੋ ਪਞ੍ਞਾਪਦਟ੍ਠਾਨਭੂਤਾਯ ਸੁਞ੍ਞਕਥਾਯ ਅਨਨ੍ਤਰਂ ਕਥਿਤਾਯ ਪਞ੍ਞਾਕਥਾਯ ਅਪੁਬ੍ਬਤ੍ਥਾਨੁਵਣ੍ਣਨਾ. ਤਤ੍ਥ ਆਦਿਤੋ ਤਾਵ ਸਤ੍ਤਸੁ ਅਨੁਪਸ੍ਸਨਾਸੁ ਏਕੇਕਮੂਲਕਾ ਸਤ੍ਤ ਪਞ੍ਞਾ ਪੁਚ੍ਛਾਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਂ ਕਤ੍ਵਾ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠਾ, ਪੁਨ ਸਤ੍ਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਮੂਲਕਾ ਏਕੇਕੁਤ੍ਤਰਮੂਲਕਾ ਚ ਤਿਸ੍ਸੋ ਪਞ੍ਞਾ ਪੁਚ੍ਛਂ ਅਕਤ੍ਵਾਵ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠਾ, ਏਵਮਾਦਿਤੋ ਦਸਪਞ੍ਞਾਪਾਰਿਪੂਰੀ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠਾ. ਤਤ੍ਥ ਅਨਿਚ੍ਚਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਤਾਵ ਯਸ੍ਮਾ ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ ਦਿਟ੍ਠੇਸੁ ਸਙ੍ਖਾਰੇਸੁ ‘‘ਯਦਨਿਚ੍ਚਂ, ਤਂ ਦੁਕ੍ਖ’’ਨ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਖਤੋ ਚ ‘‘ਯਂ ਦੁਕ੍ਖਂ, ਤਦਨਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਅਨਤ੍ਤਤੋ ਚ ਜਵਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਾ ਭਾਵਿਤਾ ਬਹੁਲੀਕਤਾ ਜਵਨਪਞ੍ਞਂ ਪਰਿਪੂਰੇਤਿ. ਸਾ ਹਿ ਸਕਵਿਸਯੇਸੁ ਜਵਤੀਤਿ ਜਵਨਾ, ਜਵਨਾ ਚ ਸਾ ਪਞ੍ਞਾ ਚਾਤਿ ਜਵਨਪਞ੍ਞਾ. ਦੁਕ੍ਖਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਨਿਸ੍ਸਿਤਤ੍ਤਾ ਬਲਵਤੀ ਹੁਤ੍ਵਾ ਪਣਿਧਿਂ ਨਿਬ੍ਬਿਜ੍ਝਤਿ ਪਦਾਲੇਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਨਿਬ੍ਬੇਧਿਕਪਞ੍ਞਂ ਪਰਿਪੂਰੇਤਿ. ਸਾ ਹਿ ਨਿਬ੍ਬਿਜ੍ਝਤੀਤਿ ਨਿਬ੍ਬੇਧਿਕਾ, ਨਿਬ੍ਬੇਧਿਕਾ ਚ ਸਾ ਪਞ੍ਞਾ ਚਾਤਿ ਨਿਬ੍ਬੇਧਿਕਪਞ੍ਞਾ. ਅਨਤ੍ਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਸੁਞ੍ਞਤਾਦਸ੍ਸਨੇਨ ਵੁਦ੍ਧਿਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਮਹਤ੍ਤਪ੍ਪਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਮਹਾਪਞ੍ਞਂ ਪਰਿਪੂਰੇਤਿ. ਸਾ ਹਿ ਵੁਦ੍ਧਿਪ੍ਪਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਮਹਤੀ ਚ ਸਾ ਪਞ੍ਞਾ ਚਾਤਿ ਮਹਾਪਞ੍ਞਾ. ਨਿਬ੍ਬਿਦਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਯਸ੍ਮਾ ਤਿਸ੍ਸਨ੍ਨਂਯੇਵ ਅਨੁਪਸ੍ਸਨਾਨਂ ਪੁਰਿਮਤੋਪਿ ਆਸੇਵਨਾਯ ਬਲਪ੍ਪਤ੍ਤਾਵਤ੍ਥਤ੍ਤਾ ਸਬ੍ਬਸਙ੍ਖਾਰੇਸੁ ਨਿਬ੍ਬਿਨ੍ਦਨਸਮਤ੍ਥਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਤਿਕ੍ਖਾ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਿਕ੍ਖਪਞ੍ਞਂ ਪਰਿਪੂਰੇਤਿ. ਵਿਰਾਗਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਪਿ ਯਸ੍ਮਾ ਤਿਸ੍ਸਨ੍ਨਂਯੇਵ ਅਨੁਪਸ੍ਸਨਾਨਂ ਪੁਰਿਮਤੋਪਿ ਆਸੇਵਨਾਬਲਪ੍ਪਤ੍ਤਾਨਂ ਵੁਦ੍ਧਤਰਾਵਤ੍ਥਤ੍ਤਾ ਸਬ੍ਬਸਙ੍ਖਾਰੇਹਿ ਵਿਰਜ੍ਜਨਸਮਤ੍ਥਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਵਿਪੁਲਾ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਵਿਪੁਲਪਞ੍ਞਂ ਪਰਿਪੂਰੇਤਿ.

ਨਿਰੋਧਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਪਿ ਯਸ੍ਮਾ ਤਿਸ੍ਸਨ੍ਨਂਯੇਵ ਅਨੁਪਸ੍ਸਨਾਨਂ ਪੁਰਿਮਤੋਪਿ ਆਸੇਵਨਾਬਲਪ੍ਪਤ੍ਤਾਨਂ ਵੁਦ੍ਧਤਰਾਵਤ੍ਥਤ੍ਤਾ ਵਯਲਕ੍ਖਣਵਸੇਨ ਸਬ੍ਬਸਙ੍ਖਾਰਾਨਂ ਨਿਰੋਧਦਸ੍ਸਨਸਮਤ੍ਥਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਗਮ੍ਭੀਰਾ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਗਮ੍ਭੀਰਪਞ੍ਞਂ ਪਰਿਪੂਰੇਤਿ. ਨਿਰੋਧੋ ਹਿ ਉਤ੍ਤਾਨਪਞ੍ਞੇਹਿ ਅਲਬ੍ਭਨੇਯ੍ਯਪਤਿਟ੍ਠਤ੍ਤਾ ਗਮ੍ਭੀਰੋ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਗਮ੍ਭੀਰੇ ਗਾਧਪ੍ਪਤ੍ਤਾ ਪਞ੍ਞਾਪਿ ਗਮ੍ਭੀਰਾ. ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਪਿ ਯਸ੍ਮਾ ਤਿਸ੍ਸਨ੍ਨਂਯੇਵ ਅਨੁਪਸ੍ਸਨਾਨਂ ਪੁਰਿਮਤੋਪਿ ਆਸੇਵਨਾਬਲਪ੍ਪਤ੍ਤਾਨਂ ਵੁਦ੍ਧਤਰਾਵਤ੍ਥਤ੍ਤਾ ਵਯਲਕ੍ਖਣਵਸੇਨ ਸਬ੍ਬਸਙ੍ਖਾਰਪਟਿਨਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨਸਮਤ੍ਥਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਅਸਾਮਨ੍ਤਾ ਹੋਤਿ, ਵੁਦ੍ਧਿਪਰਿਯਨ੍ਤਪ੍ਪਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਛਹਿ ਪਞ੍ਞਾਹਿ ਦੂਰੇ ਹੋਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤਸ੍ਮਾ ਸਯਂ ਅਸਾਮਨ੍ਤਤ੍ਤਾ ਅਸਾਮਨ੍ਤਪਞ੍ਞਂ ਪਰਿਪੂਰੇਤਿ. ਸਾ ਹਿ ਹੇਟ੍ਠਿਮਪਞ੍ਞਾਹਿ ਦੂਰਤ੍ਤਾ ਅਸਾਮਨ੍ਤਾ, ਅਸਮੀਪਾ ਵਾ ਪਞ੍ਞਾਤਿ ਅਸਾਮਨ੍ਤਪਞ੍ਞਾ. ਪਣ੍ਡਿਚ੍ਚਂ ਪਰਿਪੂਰੇਨ੍ਤੀਤਿ ਪਣ੍ਡਿਤਭਾਵਂ ਪਰਿਪੂਰੇਨ੍ਤਿ. ਯਸ੍ਮਾ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਾ ਸਤ੍ਤ ਪਞ੍ਞਾ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਾ ਭਾਵੇਤ੍ਵਾ ਪਣ੍ਡਿਤਲਕ੍ਖਣਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਸਿਖਪ੍ਪਤ੍ਤਵੁਟ੍ਠਾਨਗਾਮਿਨਿਵਿਪਸ੍ਸਨਾਸਙ੍ਖਾਤੇਹਿ ਸਙ੍ਖਾਰੁਪੇਕ੍ਖਾਨੁਲੋਮਗੋਤ੍ਰਭੁਞਾਣੇਹਿ ਪਣ੍ਡਿਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਪਣ੍ਡਿਚ੍ਚੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਪਣ੍ਡਿਚ੍ਚਂ ਪਰਿਪੂਰੇਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਅਟ੍ਠ ਪਞ੍ਞਾਤਿ ਪਣ੍ਡਿਚ੍ਚਸਙ੍ਖਾਤਾਯ ਪਞ੍ਞਾਯ ਸਹ ਸਬ੍ਬਾ ਅਟ੍ਠ ਪਞ੍ਞਾ. ਪੁਥੁਪਞ੍ਞਂ ਪਰਿਪੂਰੇਨ੍ਤੀਤਿ ਯਸ੍ਮਾ ਤੇਨ ਪਣ੍ਡਿਚ੍ਚੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਸੋ ਪਣ੍ਡਿਤੋ ਗੋਤ੍ਰਭੁਞਾਣਾਨਨ੍ਤਰਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਕਤ੍ਵਾ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਭਾਵਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਲੋਕਿਯਤੋ ਪੁਥੁਭੂਤਤ੍ਤਾ ਵਿਸੁਂਭੂਤਤ੍ਤਾ ਪੁਥੁਪਞ੍ਞਾਤਿਸਙ੍ਖਾਤਂ ਮਗ੍ਗਫਲਪਞ੍ਞਂ ਪਾਪੁਣਾਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਅਟ੍ਠ ਪਞ੍ਞਾ ਪੁਥੁਪਞ੍ਞਂ ਪਰਿਪੂਰੇਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਇਮਾ ਨਵ ਪਞ੍ਞਾਤਿਆਦੀਸੁ ਤਸ੍ਸੇਵ ਕਮੇਨ ਅਧਿਗਤਮਗ੍ਗਫਲਸ੍ਸ ਅਰਿਯਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਪਣੀਤਲੋਕੁਤ੍ਤਰਧਮ੍ਮੋਪਯੋਗੇਨ ਪਣੀਤਚਿਤ੍ਤਸਨ੍ਤਾਨਤ੍ਤਾ ਪਹਟ੍ਠਾਕਾਰੇਨੇਵ ਚ ਪਵਤ੍ਤਮਾਨਚਿਤ੍ਤਸਨ੍ਤਾਨਸ੍ਸ ਫਲਾਨਨ੍ਤਰਂ ਓਤਿਣ੍ਣਭਵਙ੍ਗਤੋ ਵੁਟ੍ਠਿਤਸ੍ਸ ਮਗ੍ਗਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਾ, ਤਤੋ ਚ ਭਵਙ੍ਗਂ ਓਤਰਿਤ੍ਵਾ ਵੁਟ੍ਠਿਤਸ੍ਸ ਫਲਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਾ, ਇਮਿਨਾਵ ਨਯੇਨ ਪਹੀਨਕਿਲੇਸਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਾ, ਅਵਸਿਟ੍ਠਕਿਲੇਸਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਾ, ਨਿਬ੍ਬਾਨਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਾਤਿ ਪਞ੍ਚ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਾ ਪਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ. ਤਾਸੁ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਾਸੁ ਮਗ੍ਗਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਾ ਫਲਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਾ ਚ ਪਟਿਭਾਨਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾ ਹੋਤਿ. ਕਥਂ? ‘‘ਯਂਕਿਞ੍ਚਿ ਪਚ੍ਚਯਸਮ੍ਭੂਤਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਭਾਸਿਤਤ੍ਥੋ ਵਿਪਾਕੋ ਕਿਰਿਯਾਤਿ ਇਮੇ ਪਞ੍ਚ ਧਮ੍ਮਾ ਅਤ੍ਥੋ’’ਤਿ ਅਭਿਧਮ੍ਮੇ ਪਾਲ਼ਿਂ ਅਨੁਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਦਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਨਿਬ੍ਬਾਨਸ੍ਸ ਚ ਅਤ੍ਥਤ੍ਤਾ ਤਦਾਰਮ੍ਮਣਂ ਮਗ੍ਗਫਲਞਾਣਂ ‘‘ਅਤ੍ਥੇਸੁ ਞਾਣਂ ਅਤ੍ਥਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾ’’ਤਿ (ਵਿਭ. ੭੧੮; ਪਟਿ. ਮ. ੧.੧੧੦) ਵਚਨਤੋ ਅਤ੍ਥਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾ ਹੋਤਿ. ਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਭੂਤਸ੍ਸ ਮਗ੍ਗਫਲਞਾਣਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਞਾਣਂ ‘‘ਞਾਣੇਸੁ ਞਾਣਂ ਪਟਿਭਾਨਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾ’’ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਪਟਿਭਾਨਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾ ਹੋਤਿ. ਸਾ ਚ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਪਞ੍ਞਾ ਹਾਸਾਕਾਰੇਨ ਪਵਤ੍ਤਮਾਨਚਿਤ੍ਤਸਨ੍ਤਾਨਸ੍ਸ ਹਾਸਪਞ੍ਞਾ ਨਾਮ ਹੋਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਨਵ ਪਞ੍ਞਾ ਹਾਸਪਞ੍ਞਂ ਪਰਿਪੂਰੇਨ੍ਤੀਤਿ ਚ ਹਾਸਪਞ੍ਞਾ ਪਟਿਭਾਨਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਤਿ ਚ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਸਬ੍ਬਪ੍ਪਕਾਰਾਪਿ ਪਞ੍ਞਾ ਤਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਸ੍ਸ ਪਾਕਟਕਰਣਸਙ੍ਖਾਤੇਨ ਪਞ੍ਞਾਪਨਟ੍ਠੇਨ ਪਞ੍ਞਾ, ਤੇਨ ਤੇਨ ਵਾ ਪਕਾਰੇਨ ਧਮ੍ਮੇ ਜਾਨਾਤੀਤਿ ਪਞ੍ਞਾ.

ਤਸ੍ਸਾਤਿ ਤਸ੍ਸ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰਸ੍ਸ ਅਰਿਯਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ. ਕਰਣਤ੍ਥੇ ਸਾਮਿਵਚਨਂ. ਅਤ੍ਥਵਵਤ੍ਥਾਨਤੋਤਿ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਞ੍ਚਵਿਧਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਸ੍ਸ ਵਵਤ੍ਥਾਪਨਵਸੇਨ. ਵੁਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਚੇਤਂ ਸਮਣਕਰਣੀਯਕਥਾਯਂ ‘‘ਹੇਤੁਫਲਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਵਚਨਤ੍ਥੋ ਅਥ ਵਿਪਾਕਂ ਕਿਰਿਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੇ ਪਞ੍ਚ ਪਭੇਦੇ ਪਠਮਨ੍ਤਪਭੇਦਗਤਂ ਞਾਣ’’ਨ੍ਤਿ. ਅਧਿਗਤਾ ਹੋਤੀਤਿ ਪਟਿਲਦ੍ਧਾ ਹੋਤਿ. ਸਾਯੇਵ ਪਟਿਲਾਭਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਯ ਸਚ੍ਛਿਕਤਾ. ਪਟਿਲਾਭਫਸ੍ਸੇਨੇਵ ਫਸ੍ਸਿਤਾ ਪਞ੍ਞਾਯ. ਧਮ੍ਮਵਵਤ੍ਥਾਨਤੋਤਿ ‘‘ਯੋ ਕੋਚਿ ਫਲਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਕੋ ਹੇਤੁ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗੋ ਭਾਸਿਤਂ ਕੁਸਲਂ ਅਕੁਸਲਨ੍ਤਿ ਇਮੇ ਪਞ੍ਚ ਧਮ੍ਮਾ ਧਮ੍ਮੋ’’ਤਿ ਅਭਿਧਮ੍ਮੇ ਪਾਲ਼ਿਯਾਨੁਸਾਰੇਨ ਵੁਤ੍ਤਾਨਂ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਵਵਤ੍ਥਾਪਨਵਸੇਨ. ਵੁਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਚੇਤਂ ਸਮਣਕਰਣੀਯਕਥਾਯਂ ‘‘ਹੇਤੁ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗੋ ਵਚਨਂ ਕੁਸਲਞ੍ਚ ਅਕੁਸਲਞ੍ਚਾਤਿ ਧਮ੍ਮੇ ਪਞ੍ਚ ਪਭੇਦੇ ਦੁਤਿਯਨ੍ਤਪਭੇਦਗਤਂ ਞਾਣ’’ਨ੍ਤਿ. ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਵਵਤ੍ਥਾਨਤੋਤਿ ਤੇਸਂ ਤੇਸਂ ਅਤ੍ਥਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਨੁਰੂਪਨਿਰੁਤ੍ਤੀਨਂ ਵਵਤ੍ਥਾਪਨਵਸੇਨ. ਪਟਿਭਾਨਵਵਤ੍ਥਾਨਤੋਤਿ ਪਟਿਭਾਨਸਙ੍ਖਾਤਾਨਂ ਤਿਣ੍ਣਂ ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਞਾਣਾਨਂ ਵਵਤ੍ਥਾਪਨਵਸੇਨ. ਤਸ੍ਸਿਮਾਤਿ ਨਿਗਮਨਵਚਨਮੇਤਂ.

੨. ਏਵਂ ਸਬ੍ਬਸਙ੍ਗਾਹਕਵਸੇਨ ਅਨੁਪਸ੍ਸਨਾਨਂ ਵਿਸੇਸਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਵਤ੍ਥੁਭੇਦਵਸੇਨ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਰੂਪੇ ਅਨਿਚ੍ਚਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਂ ਹੇਟ੍ਠਾ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਥਮੇਵ. ਪੁਨ ਰੂਪਾਦੀਸੁਯੇਵ ਅਤੀਤਾਨਾਗਤਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਵਸੇਨ ਜਵਨਪਞ੍ਞਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਕਾਮੋ ਕੇਵਲਂ ਰੂਪਾਦਿਵਸੇਨ ਚ ਅਤੀਤਾਨਾਗਤਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਰੂਪਾਦਿਵਸੇਨ ਚ ਪੁਚ੍ਛਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪੁਚ੍ਛਾਕਮੇਨੇਵ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨਂ ਅਕਾਸਿ. ਤਤ੍ਥ ਸੁਦ੍ਧਰੂਪਾਦਿਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨੇਸੁ ਪਠਮਂ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠਾ ਏਵ ਪਞ੍ਞਾ ਅਤੀਤਾਨਾਗਤਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਮੂਲਕੇਸੁ ਸਬ੍ਬਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨੇਸੁ ਤੇਸੁ ਅਤੀਤਾਦੀਸੁ ਜਵਨਵਸੇਨ ਜਵਨਪਞ੍ਞਾਤਿ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠਾ.

੩. ਪੁਨ ਅਨੇਕਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਂ ਪਞ੍ਞਾਪਭੇਦਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਕਾਮੋ ਪਠਮਂ ਤਾਵ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤੇ ਉਦ੍ਦਿਸਿ. ਤਤ੍ਥ ਸਪ੍ਪੁਰਿਸਸਂਸੇਵੋਤਿ ਹੇਟ੍ਠਾ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰਾਨਂ ਸਪ੍ਪੁਰਿਸਾਨਂ ਭਜਨਂ. ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਸ੍ਸਵਨਨ੍ਤਿ ਤੇਸਂ ਸਪ੍ਪੁਰਿਸਾਨਂ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਸੀਲਾਦਿਪਟਿਪਤ੍ਤਿਦੀਪਕਸ੍ਸ ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਵਚਨਸ੍ਸ ਸਵਨਂ. ਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰੋਤਿ ਸੁਤਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਤ੍ਥੂਪਪਰਿਕ੍ਖਣਵਸੇਨ ਉਪਾਯੇਨ ਮਨਸਿਕਾਰੋ. ਧਮ੍ਮਾਨੁਧਮ੍ਮਪਟਿਪਤ੍ਤੀਤਿ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਧਮ੍ਮੇ ਅਨੁਗਤਸ੍ਸ ਸੀਲਾਦਿਪਟਿਪਦਾਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਪਟਿਪਜ੍ਜਨਂ. ਪਞ੍ਞਾਪਟਿਲਾਭਾਯ ਪਞ੍ਞਾਵੁਦ੍ਧਿਯਾ ਪਞ੍ਞਾਵੇਪੁਲ੍ਲਾਯ ਪਞ੍ਞਾਬਾਹੁਲ੍ਲਾਯਾਤਿ ਇਮਾਨਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਪਞ੍ਞਾਵਸੇਨ ਭਾਵਵਚਨਾਨਿ. ਸੇਸਾਨਿ ਦ੍ਵਾਦਸ ਪੁਗ੍ਗਲਵਸੇਨ ਭਾਵਵਚਨਾਨਿ.

੧. ਸੋਲ਼ਸਪਞ੍ਞਾਨਿਦ੍ਦੇਸਵਣ੍ਣਨਾ

੪. ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਨਿਦ੍ਦੇਸੇ ਛਨ੍ਨਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾਞਾਣਾਨਨ੍ਤਿ ਇਦ੍ਧਿਵਿਧਦਿਬ੍ਬਸੋਤਚੇਤੋਪਰਿਯਪੁਬ੍ਬੇਨਿਵਾਸਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁਆਸਵਾਨਂ ਖਯਞਾਣਾਨਂ. ਤੇਸਤ੍ਤਤੀਨਂ ਞਾਣਾਨਨ੍ਤਿ ਞਾਣਕਥਾਯ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠਾਨਂ ਸਾਵਕਸਾਧਾਰਣਾਨਂ ਞਾਣਾਨਂ. ਸਤ੍ਤਸਤ੍ਤਤੀਨਂ ਞਾਣਾਨਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ –

‘‘ਸਤ੍ਤਸਤ੍ਤਰਿ ਵੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਞਾਣਵਤ੍ਥੂਨਿ ਦੇਸੇਸ੍ਸਾਮਿ, ਤਂ ਸੁਣਾਥ ਸਾਧੁਕਂ ਮਨਸਿ ਕਰੋਥ, ਭਾਸਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ. ਕਤਮਾਨਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਤ੍ਤਸਤ੍ਤਰਿ ਞਾਣਵਤ੍ਥੂਨਿ? ਜਾਤਿਪਚ੍ਚਯਾ ਜਰਾਮਰਣਨ੍ਤਿ ਞਾਣਂ, ਅਸਤਿ ਜਾਤਿਯਾ ਨਤ੍ਥਿ ਜਰਾਮਰਣਨ੍ਤਿ ਞਾਣਂ. ਅਤੀਤਮ੍ਪਿ ਅਦ੍ਧਾਨਂ ਜਾਤਿਪਚ੍ਚਯਾ ਜਰਾਮਰਣਨ੍ਤਿ ਞਾਣਂ, ਅਸਤਿ ਜਾਤਿਯਾ ਨਤ੍ਥਿ ਜਰਾਮਰਣਨ੍ਤਿ ਞਾਣਂ, ਅਨਾਗਤਮ੍ਪਿ ਅਦ੍ਧਾਨਂ ਜਾਤਿਪਚ੍ਚਯਾ ਜਰਾਮਰਣਨ੍ਤਿ ਞਾਣਂ, ਅਸਤਿ ਜਾਤਿਯਾ ਨਤ੍ਥਿ ਜਰਾਮਰਣਨ੍ਤਿ ਞਾਣਂ. ਯਮ੍ਪਿਸ੍ਸ ਤਂ ਧਮ੍ਮਟ੍ਠਿਤਿਞਾਣਂ, ਤਮ੍ਪਿ ਖਯਧਮ੍ਮਂ ਵਯਧਮ੍ਮਂ ਵਿਰਾਗਧਮ੍ਮਂ ਨਿਰੋਧਧਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਞਾਣਂ. ਭਵਪਚ੍ਚਯਾ ਜਾਤੀਤਿ ਞਾਣਂ…ਪੇ… ਉਪਾਦਾਨਪਚ੍ਚਯਾ ਭਵੋਤਿ ਞਾਣਂ… ਤਣ੍ਹਾਪਚ੍ਚਯਾ ਉਪਾਦਾਨਨ੍ਤਿ ਞਾਣਂ… ਵੇਦਨਾਪਚ੍ਚਯਾ ਤਣ੍ਹਾਤਿ ਞਾਣਂ… ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ ਵੇਦਨਾਤਿ ਞਾਣਂ… ਸਲ਼ਾਯਤਨਪਚ੍ਚਯਾ ਫਸ੍ਸੋਤਿ ਞਾਣਂ… ਨਾਮਰੂਪਪਚ੍ਚਯਾ ਸਲ਼ਾਯਤਨਨ੍ਤਿ ਞਾਣਂ… ਵਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾ ਨਾਮਰੂਪਨ੍ਤਿ ਞਾਣਂ… ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾ ਵਿਞ੍ਞਾਣਨ੍ਤਿ ਞਾਣਂ… ਅਵਿਜ੍ਜਾਪਚ੍ਚਯਾ ਸਙ੍ਖਾਰਾਤਿ ਞਾਣਂ, ਅਸਤਿ ਅਵਿਜ੍ਜਾਯ ਨਤ੍ਥਿ ਸਙ੍ਖਾਰਾਤਿ ਞਾਣਂ. ਅਤੀਤਮ੍ਪਿ ਅਦ੍ਧਾਨਂ ਅਵਿਜ੍ਜਾਪਚ੍ਚਯਾ ਸਙ੍ਖਾਰਾਤਿ ਞਾਣਂ, ਅਸਤਿ ਅਵਿਜ੍ਜਾਯ ਨਤ੍ਥਿ ਸਙ੍ਖਾਰਾਤਿ ਞਾਣਂ, ਅਨਾਗਤਮ੍ਪਿ ਅਦ੍ਧਾਨਂ ਅਵਿਜ੍ਜਾਪਚ੍ਚਯਾ ਸਙ੍ਖਾਰਾਤਿ ਞਾਣਂ, ਅਸਤਿ ਅਵਿਜ੍ਜਾਯ ਨਤ੍ਥਿ ਸਙ੍ਖਾਰਾਤਿ ਞਾਣਂ. ਯਮ੍ਪਿਸ੍ਸ ਤਂ ਧਮ੍ਮਟ੍ਠਿਤਿਞਾਣਂ, ਤਮ੍ਪਿ ਖਯਧਮ੍ਮਂ ਵਯਧਮ੍ਮਂ ਵਿਰਾਗਧਮ੍ਮਂ ਨਿਰੋਧਧਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਞਾਣਂ. ਇਮਾਨਿ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਤ੍ਤਸਤ੍ਤਰਿ ਞਾਣਵਤ੍ਥੂਨੀ’’ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੨.੩੪) –

ਏਵਂ ਭਗਵਤਾ ਨਿਦਾਨਵਗ੍ਗੇ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ ਸਤ੍ਤਸਤ੍ਤਤਿ ਞਾਣਾਨਿ. ‘‘ਜਰਾਮਰਣੇ ਞਾਣਂ, ਜਰਾਮਰਣਸਮੁਦਯੇ ਞਾਣਂ, ਜਰਾਮਰਣਨਿਰੋਧੇ ਞਾਣਂ, ਜਰਾਮਰਣਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨਿਯਾ ਪਟਿਪਦਾਯ ਞਾਣ’’ਨ੍ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੨.੩੩) ਇਮਿਨਾ ਨਯੇਨ ਏਕਾਦਸਸੁ ਅਙ੍ਗੇਸੁ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਕਤ੍ਵਾ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ ਚਤੁਚਤ੍ਤਾਰੀਸ ਞਾਣਵਤ੍ਥੂਨਿ ਪਨ ਇਧ ਨ ਗਹਿਤਾਨਿ. ਉਭਯਤ੍ਥ ਚ ਞਾਣਾਨਿਯੇਵ ਹਿਤਸੁਖਸ੍ਸ ਵਤ੍ਥੂਨੀਤਿ ਞਾਣਵਤ੍ਥੂਨਿ. ਲਾਭੋਤਿਆਦੀਸੁ ਲਾਭੋਯੇਵ ਉਪਸਗ੍ਗੇਨ ਵਿਸੇਸੇਤ੍ਵਾ ਪਟਿਲਾਭੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਪੁਨ ਤਸ੍ਸੇਵ ਅਤ੍ਥਵਿਵਰਣਵਸੇਨ ਪਤ੍ਤਿ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਫਸ੍ਸਨਾਤਿ ਅਧਿਗਮਵਸੇਨ ਫੁਸਨਾ. ਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਤਿ ਪਟਿਲਾਭਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾ. ਉਪਸਮ੍ਪਦਾਤਿ ਨਿਪ੍ਫਾਦਨਾ.

ਸਤ੍ਤਨ੍ਨਞ੍ਚ ਸੇਕ੍ਖਾਨਨ੍ਤਿ ਤਿਸ੍ਸੋ ਸਿਕ੍ਖਾ ਸਿਕ੍ਖਨ੍ਤੀਤਿ ਸੇਕ੍ਖਸਞ੍ਞਿਤਾਨਂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗਟ੍ਠਾਦੀਨਂ ਸਤ੍ਤਨ੍ਨਂ. ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਕਲ੍ਯਾਣਕਸ੍ਸ ਚਾਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਗਾਮਿਨਿਯਾ ਪਟਿਪਦਾਯ ਯੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਸੁਨ੍ਦਰਟ੍ਠੇਨ ਕਲ੍ਯਾਣਸਞ੍ਞਿਤਸ੍ਸ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਸ੍ਸ. ਵਡ੍ਢਿਤਂ ਵਡ੍ਢਨਂ ਏਤਾਯਾਤਿ ਵਡ੍ਢਿਤਵਡ੍ਢਨਾ. ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਾਨਂ ਅਟ੍ਠਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਪਞ੍ਞਾਨਂ ਵਸੇਨ ਵਿਸੇਸਤੋ ਚ ਅਰਹਤੋ ਪਞ੍ਞਾਵਸੇਨ ਪਞ੍ਞਾਵੁਦ੍ਧਿਯਾ. ਤਥਾ ਪਞ੍ਞਾਵੇਪੁਲ੍ਲਾਯ. ਮਹਨ੍ਤੇ ਅਤ੍ਥੇ ਪਰਿਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤੀਤਿਆਦੀਸੁ ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਅਰਿਯਸਾਵਕੋ ਅਤ੍ਥਾਦਯੋ ਆਰਮ੍ਮਣਕਰਣੇਨ ਪਰਿਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ. ਸਬ੍ਬਾਪਿ ਮਹਾਪਞ੍ਞਾ ਅਰਿਯਸਾਵਕਾਨਂਯੇਵ. ਤਸ੍ਸਾ ਚ ਪਞ੍ਞਾਯ ਵਿਸਯਾ ਹੇਟ੍ਠਾ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਥਾ ਏਵ.

ਪੁਥੁਨਾਨਾਖਨ੍ਧੇਸੂਤਿਆਦੀਸੁ ਨਾਨਾਸਦ੍ਦੋ ਪੁਥੁਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਵਚਨਂ. ਞਾਣਂ ਪਵਤ੍ਤਤੀਤਿ ਪੁਥੁਪਞ੍ਞਾਤਿ ਤੇਸੁ ਤਥਾਵੁਤ੍ਤੇਸੁ ਖਨ੍ਧਾਦੀਸੁ ਞਾਣਂ ਪਵਤ੍ਤਤੀਤਿ ਕਤ੍ਵਾ ਤਂ ਞਾਣਂ ਪੁਥੁਪਞ੍ਞਾ ਨਾਮਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਨਾਨਾਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਾਦੇਸੂਤਿ ਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਵਸੇਨ ਪਚ੍ਚਯਬਹੁਤ੍ਤਾ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਨਾਨਾਸੁਞ੍ਞਤਮਨੁਪਲਬ੍ਭੇਸੂਤਿ ਉਪਲਬ੍ਭਨਂ ਉਪਲਬ੍ਭੋ, ਗਹਣਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਨ ਉਪਲਬ੍ਭੋ ਅਨੁਪਲਬ੍ਭੋ, ਅਨੁਪਲਬ੍ਭਾਨਂ ਬਹੁਤ੍ਤਾ ਬਹੁਵਚਨੇਨ ਅਨੁਪਲਬ੍ਭਾ, ਪਞ੍ਚਵੀਸਤਿਸੁਞ੍ਞਤਾਵਸੇਨ ਵਾ ਨਾਨਾਸੁਞ੍ਞਤਾਸੁ ਅਤ੍ਤਤ੍ਤਨਿਯਾਦੀਨਂ ਅਨੁਪਲਬ੍ਭਾ ਨਾਨਾਸੁਞ੍ਞਤਾਨੁਪਲਬ੍ਭਾ, ਤੇਸੁ. ‘‘ਨਾਨਾਸੁਞ੍ਞਤਾਨੁਪਲਬ੍ਭੇਸੂ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੇ ‘‘ਅਦੁਕ੍ਖਮਸੁਖਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਧ. ਸ. ਤਿਕਮਾਤਿਕਾ ੨) ਵਿਯ ਮ-ਕਾਰੋ ਪਦਸਨ੍ਧਿਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਇਮਾ ਪਞ੍ਚ ਪਞ੍ਞਾ ਕਲ੍ਯਾਣਪੁਥੁਜ੍ਜਨੇਹਿ ਸਾਧਾਰਣਾ, ਨਾਨਾਅਤ੍ਥਾਦੀਸੁ ਪਞ੍ਞਾ ਅਰਿਯਾਨਂਯੇਵ. ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਸਾਧਾਰਣੇ ਧਮ੍ਮੇਤਿ ਲੋਕਿਯਧਮ੍ਮੇ. ਇਮਿਨਾ ਅਵਸਾਨਪਰਿਯਾਯੇਨ ਲੋਕਿਯਤੋ ਪੁਥੁਭੂਤਨਿਬ੍ਬਾਨਾਰਮ੍ਮਣਤ੍ਤਾ ਪੁਥੁਭੂਤਾ ਵਿਸੁਂਭੂਤਾ ਪਞ੍ਞਾਤਿ ਪੁਥੁਪਞ੍ਞਾ ਨਾਮਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ.

ਵਿਪੁਲਪਞ੍ਞਾ ਮਹਾਪਞ੍ਞਾਨਯੇਨ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਯਥਾਵੁਤ੍ਤੇ ਧਮ੍ਮੇ ਪਰਿਗ੍ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਸ੍ਸ ਗੁਣਮਹਨ੍ਤਤਾਯ ਤੇਸਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਪਰਿਗ੍ਗਾਹਿਕਾਯ ਚ ਪਞ੍ਞਾਯ ਮਹਨ੍ਤਤਾ, ਤੇਸਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਸਯਮੇਵ ਮਹਨ੍ਤਤ੍ਤਾ ਉਲ਼ਾਰਤ੍ਤਾ ਧਮ੍ਮਾਨਞ੍ਚ ਪਞ੍ਞਾਯ ਚ ਵਿਪੁਲਤਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਗਮ੍ਭੀਰਪਞ੍ਞਾ ਪੁਥੁਪਞ੍ਞਾਨਯੇਨ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਤੇ ਚ ਧਮ੍ਮਾ ਤੇ ਚ ਅਨੁਪਲਬ੍ਭਾ ਸਾ ਚ ਪਞ੍ਞਾ ਪਕਤਿਜਨੇਨ ਅਲਬ੍ਭਨੇਯ੍ਯਪਤਿਟ੍ਠਤ੍ਤਾ ਗਮ੍ਭੀਰਾ.

ਯਸ੍ਸ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸਾਤਿ ਅਰਿਯਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸੇਵ. ਅਞ੍ਞੋ ਕੋਚੀਤਿ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ. ਅਭਿਸਮ੍ਭਵਿਤੁਨ੍ਤਿ ਸਮ੍ਪਾਪੁਣਿਤੁਂ. ਅਨਭਿਸਮ੍ਭਵਨੀਯੋਤਿ ਸਮ੍ਪਾਪੁਣਿਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੁਣੇਯ੍ਯੋ. ਅਞ੍ਞੇਹੀਤਿ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੇਹੇਵ. ਅਟ੍ਠਮਕਸ੍ਸਾਤਿ ਅਰਹਤ੍ਤਫਲਟ੍ਠਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਗਣਿਯਮਾਨੇ ਅਟ੍ਠਮਭੂਤਸ੍ਸ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗਟ੍ਠਸ੍ਸ. ਦੂਰੇਤਿ ਵਿਪ੍ਪਕਟ੍ਠੇ. ਵਿਦੂਰੇਤਿ ਵਿਸੇਸੇਨ ਵਿਪ੍ਪਕਟ੍ਠੇ. ਸੁਵਿਦੂਰੇਤਿ ਸੁਟ੍ਠੁ ਵਿਸੇਸੇਨ ਵਿਪ੍ਪਕਟ੍ਠੇ. ਨ ਸਨ੍ਤਿਕੇਤਿ ਨ ਸਮੀਪੇ. ਨ ਸਾਮਨ੍ਤਾਤਿ ਨ ਸਮੀਪਭਾਗੇ. ਇਮਾਨਿ ਦ੍ਵੇ ਪਟਿਸੇਧਸਹਿਤਾਨਿ ਵਚਨਾਨਿ ਦੂਰਭਾਵਸ੍ਸੇਵ ਨਿਯਮਨਾਨਿ. ਉਪਾਦਾਯਾਤਿ ਪਟਿਚ੍ਚ. ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਸ੍ਸਾਤਿ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਟ੍ਠਸ੍ਸ. ਏਤੇਨੇਵ ਤਂਤਂਮਗ੍ਗਪਞ੍ਞਾ ਤਂਤਂਫਲਪਞ੍ਞਾਯ ਦੂਰੇਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਪਚ੍ਚੇਕਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋਤਿ ਉਪਸਗ੍ਗੇਨ ਵਿਸੇਸਿਤਂ. ਇਤਰਦ੍ਵਯਂ ਪਨ ਸੁਦ੍ਧਮੇਵ ਆਗਤਂ.

੫. ‘‘ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਦੇਵਕਸ੍ਸ ਚ ਲੋਕਸ੍ਸ ਪਞ੍ਞਾ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਪਞ੍ਞਾਯ ਦੂਰੇ’’ਤਿਆਦੀਨਿ ਵਤ੍ਵਾ ਤਮੇਵ ਦੂਰਟ੍ਠਂ ਅਨੇਕਪ੍ਪਕਾਰਤੋ ਦਸ੍ਸੇਤੁਕਾਮੋ ਪਞ੍ਞਾਪਭੇਦਕੁਸਲੋਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਪਞ੍ਞਾਪਭੇਦਕੁਸਲੋਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਨਨ੍ਤਵਿਕਪ੍ਪੇ ਪਞ੍ਞਾਪਭੇਦੇ ਛੇਕੋ. ਪਭਿਨ੍ਨਞਾਣੋਤਿ ਅਨਨ੍ਤਪ੍ਪਭੇਦਪਤ੍ਤਞਾਣੋ. ਏਤੇਨ ਪਞ੍ਞਾਪਭੇਦਕੁਸਲਤ੍ਤੇਪਿ ਸਤਿ ਤਾਸਂ ਪਞ੍ਞਾਨਂ ਅਨਨ੍ਤਭੇਦਤ੍ਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਅਧਿਗਤਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦੋਤਿ ਪਟਿਲਦ੍ਧਅਗ੍ਗਚਤੁਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਞਾਣੋ. ਚਤੁਵੇਸਾਰਜ੍ਜਪ੍ਪਤ੍ਤੋਤਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਵਿਸਾਰਦਭਾਵਸਙ੍ਖਾਤਾਨਿ ਞਾਣਾਨਿ ਪਤ੍ਤੋ. ਯਥਾਹ –

‘‘ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਤੇ ਪਟਿਜਾਨਤੋ ‘ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਅਨਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਾ’ਤਿ, ਤਤ੍ਰ ਵਤ ਮਂ ਸਮਣੋ ਵਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਵਾ ਦੇਵੋ ਵਾ ਮਾਰੋ ਵਾ ਬ੍ਰਹ੍ਮਾ ਵਾ ਕੋਚਿ ਵਾ ਲੋਕਸ੍ਮਿਂ ਸਹ ਧਮ੍ਮੇਨ ਪਟਿਚੋਦੇਸ੍ਸਤੀਤਿ ਨਿਮਿਤ੍ਤਮੇਤਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਨ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਾਮਿ, ਏਤਮਹਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਅਸਮਨੁਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਖੇਮਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਅਭਯਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਵੇਸਾਰਜ੍ਜਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਵਿਹਰਾਮਿ. ਖੀਣਾਸਵਸ੍ਸ ਤੇ ਪਟਿਜਾਨਤੋ ‘ਇਮੇ ਆਸਵਾ ਅਪਰਿਕ੍ਖੀਣਾ’ਤਿ, ‘ਯੇ ਖੋ ਪਨ ਤੇ ਅਨ੍ਤਰਾਯਿਕਾ ਧਮ੍ਮਾ ਵੁਤ੍ਤਾ, ਤੇ ਪਟਿਸੇਵਤੋ ਨਾਲਂ ਅਨ੍ਤਰਾਯਾਯਾ’ਤਿ, ‘ਯਸ੍ਸ ਖੋ ਪਨ ਤੇ ਅਤ੍ਥਾਯ ਧਮ੍ਮੋ ਦੇਸਿਤੋ, ਸੋ ਨ ਨਿਯ੍ਯਾਤਿ ਤਕ੍ਕਰਸ੍ਸ ਸਮ੍ਮਾ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਯਾਯਾ’ਤਿ, ਤਤ੍ਰ ਵਤ ਮਂ ਸਮਣੋ ਵਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਵਾ ਦੇਵੋ ਵਾ ਮਾਰੋ ਵਾ ਬ੍ਰਹ੍ਮਾ ਵਾ ਕੋਚਿ ਵਾ ਲੋਕਸ੍ਮਿਂ ਸਹ ਧਮ੍ਮੇਨ ਪਟਿਚੋਦੇਸ੍ਸਤੀਤਿ ਨਿਮਿਤ੍ਤਮੇਤਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਨ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਾਮਿ, ਏਤਮਹਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਅਸਮਨੁਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਖੇਮਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਅਭਯਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਵੇਸਾਰਜ੍ਜਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਵਿਹਰਾਮੀ’’ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੪.੮; ਮ. ਨਿ. ੧.੧੫੦).

ਦਸਬਲਬਲਧਾਰੀਤਿ ਦਸ ਬਲਾਨਿ ਏਤੇਸਨ੍ਤਿ ਦਸਬਲਾ, ਦਸਬਲਾਨਂ ਬਲਾਨਿ ਦਸਬਲਬਲਾਨਿ, ਤਾਨਿ ਦਸਬਲਬਲਾਨਿ ਧਾਰਯਤੀਤਿ ਦਸਬਲਬਲਧਾਰੀ, ਦਸਬਲਞਾਣਬਲਧਾਰੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਏਤੇਹਿ ਤੀਹਿ ਵਚਨੇਹਿ ਅਨਨ੍ਤਪ੍ਪਭੇਦਾਨਂ ਨੇਯ੍ਯਾਨਂ ਪਭੇਦਮੁਖਮਤ੍ਤਂ ਦਸ੍ਸਿਤਂ. ਸੋਯੇਵ ਪਞ੍ਞਾਪਯੋਗਵਸੇਨ ਅਭਿਮਙ੍ਗਲਸਮ੍ਮਤਟ੍ਠੇਨ ਪੁਰਿਸਾਸਭੋ. ਅਸਨ੍ਤਾਸਟ੍ਠੇਨ ਪੁਰਿਸਸੀਹੋ. ਮਹਨ੍ਤਟ੍ਠੇਨ ਪੁਰਿਸਨਾਗੋ. ਪਜਾਨਨਟ੍ਠੇਨ ਪੁਰਿਸਾਜਞ੍ਞੋ. ਲੋਕਕਿਚ੍ਚਧੁਰਵਹਨਟ੍ਠੇਨ ਪੁਰਿਸਧੋਰਯ੍ਹੋ.

ਅਥ ਤੇਜਾਦਿਕਂ ਅਨਨ੍ਤਞਾਣਤੋ ਲਦ੍ਧਂ ਗੁਣਵਿਸੇਸਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਕਾਮੋ ਤੇਸਂ ਤੇਜਾਦੀਨਂ ਅਨਨ੍ਤਞਾਣਮੂਲਕਭਾਵਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਅਨਨ੍ਤਞਾਣੋਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਅਨਨ੍ਤਤੇਜੋਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਅਨਨ੍ਤਞਾਣੋਤਿ ਗਣਨਵਸੇਨ ਚ ਪਭਾਵਵਸੇਨ ਚ ਅਨ੍ਤਵਿਰਹਿਤਞਾਣੋ. ਅਨਨ੍ਤਤੇਜੋਤਿ ਵੇਨੇਯ੍ਯਸਨ੍ਤਾਨੇ ਮੋਹਤਮਵਿਧਮਨੇਨ ਅਨਨ੍ਤਞਾਣਤੇਜੋ. ਅਨਨ੍ਤਯਸੋਤਿ ਪਞ੍ਞਾਗੁਣੇਹੇਵ ਲੋਕਤ੍ਤਯਵਿਤ੍ਥਤਾਨਨ੍ਤਕਿਤ੍ਤਿਘੋਸੋ. ਅਡ੍ਢੋਤਿ ਪਞ੍ਞਾਧਨਸਮਿਦ੍ਧਿਯਾ ਸਮਿਦ੍ਧੋ. ਮਹਦ੍ਧਨੋਤਿ ਪਞ੍ਞਾਧਨਵਡ੍ਢਤ੍ਤੇਪਿ ਪਭਾਵਮਹਤ੍ਤੇਨ ਮਹਨ੍ਤਂ ਪਞ੍ਞਾਧਨਮਸ੍ਸਾਤਿ ਮਹਦ੍ਧਨੋ. ਮਹਾਧਨੋਤਿਪਿ ਪਾਠੋ. ਧਨਵਾਤਿ ਪਸਂਸਿਤਬ੍ਬਪਞ੍ਞਾਧਨਵਤ੍ਤਾ ਨਿਚ੍ਚਯੁਤ੍ਤਪਞ੍ਞਾਧਨਵਤ੍ਤਾ ਅਤਿਸਯਭੂਤਪਞ੍ਞਾਧਨਵਤ੍ਤਾ ਧਨਵਾ. ਏਤੇਸੁਪਿ ਹਿ ਤੀਸੁ ਅਤ੍ਥੇਸੁ ਇਦਂ ਵਚਨਂ ਸਦ੍ਦਵਿਦੂ ਇਚ੍ਛਨ੍ਤਿ.

ਏਵਂ ਪਞ੍ਞਾਗੁਣੇਨ ਭਗਵਤੋ ਅਤ੍ਤਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਸਿਦ੍ਧਿਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਪਞ੍ਞਾਗੁਣੇਨੇਵ ਲੋਕਹਿਤਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਸਿਦ੍ਧਿਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਨੇਤਾਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਵੇਨੇਯ੍ਯੇ ਸਂਸਾਰਸਙ੍ਖਾਤਭਯਟ੍ਠਾਨਤੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਸਙ੍ਖਾਤਖੇਮਟ੍ਠਾਨਂ ਨੇਤਾ. ਤਤ੍ਥ ਨਯਨਕਾਲੇ ਏਵ ਸਂਵਰਵਿਨਯਪਹਾਨਵਿਨਯਵਸੇਨ ਵੇਨੇਯ੍ਯੇ ਵਿਨੇਤਾ. ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾਕਾਲੇ ਏਵ ਸਂਸਯਚ੍ਛੇਦਨੇਨ ਅਨੁਨੇਤਾ. ਸਂਸਯਂ ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਞਾਪੇਤਬ੍ਬਂ ਅਤ੍ਥਂ ਪਞ੍ਞਾਪੇਤਾ. ਤਥਾ ਪਞ੍ਞਾਪਿਤਾਨਂ ਨਿਚ੍ਛਯਕਰਣੇਨ ਨਿਜ੍ਝਾਪੇਤਾ. ਤਥਾ ਨਿਜ੍ਝਾਯਿਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਸ੍ਸ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਪਯੋਜਨਵਸੇਨ ਪੇਕ੍ਖੇਤਾ. ਤਥਾਪਟਿਪਨ੍ਨੇ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਫਲੇਨ ਪਸਾਦੇਤਾ. ਸੋ ਹਿ ਭਗਵਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਹਿ-ਕਾਰੋ ਅਨਨ੍ਤਰਂ ਵੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਸ੍ਸ ਕਾਰਣੋਪਦੇਸੇ ਨਿਪਾਤੋ. ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤਾਤਿ ਸਕਸਨ੍ਤਾਨੇ ਨ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਪੁਬ੍ਬਸ੍ਸ ਛਅਸਾਧਾਰਣਞਾਣਹੇਤੁਭੂਤਸ੍ਸ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਬੋਧਿਮੂਲੇ ਲੋਕਹਿਤਤ੍ਥਂ ਸਕਸਨ੍ਤਾਨੇ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤਾ. ਅਸਞ੍ਜਾਤਸ੍ਸ ਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਸਞ੍ਜਨੇਤਾਤਿ ਵੇਨੇਯ੍ਯਸਨ੍ਤਾਨੇ ਅਸਞ੍ਜਾਤਪੁਬ੍ਬਸ੍ਸ ਸਾਵਕਪਾਰਮਿਞਾਣਹੇਤੁਭੂਤਸ੍ਸ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਚਕ੍ਕਪ੍ਪਵਤ੍ਤਨਤੋ ਪਭੁਤਿ ਯਾਵਜ੍ਜਕਾਲਾ ਵੇਨੇਯ੍ਯਸਨ੍ਤਾਨੇ ਸਞ੍ਜਨੇਤਾ. ਸਾਵਕਵੇਨੇਯ੍ਯਾਨਮ੍ਪਿ ਹਿ ਸਨ੍ਤਾਨੇ ਭਗਵਤੋ ਵੁਤ੍ਤਵਚਨੇਨੇਵ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਸਞ੍ਜਨਨਤੋ ਭਗਵਾ ਸਞ੍ਜਨੇਤਾ ਨਾਮ ਹੋਤਿ. ਅਨਕ੍ਖਾਤਸ੍ਸ ਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਅਕ੍ਖਾਤਾਤਿ ਅਟ੍ਠਧਮ੍ਮਸਮਨ੍ਨਾਗਤਾਨਂ ਬੁਦ੍ਧਭਾਵਾਯ ਕਤਾਭਿਨੀਹਾਰਾਨਂ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਾਨਂ ਬੁਦ੍ਧਭਾਵਾਯ ਬ੍ਯਾਕਰਣਂ ਦਤ੍ਵਾ ਅਨਕ੍ਖਾਤਪੁਬ੍ਬਸ੍ਸ ਪਾਰਮਿਤਾਮਗ੍ਗਸ੍ਸ, ‘‘ਬੁਦ੍ਧੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਬ੍ਯਾਕਰਣਮਤ੍ਤੇਨੇਵ ਵਾ ਬੋਧਿਮੂਲੇ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬਸ੍ਸ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਅਕ੍ਖਾਤਾ. ਅਯਂ ਨਯੋ ਪਚ੍ਚੇਕਬੋਧਿਸਤ੍ਤਬ੍ਯਾਕਰਣੇਪਿ ਲਬ੍ਭਤਿਯੇਵ.

ਮਗ੍ਗਞ੍ਞੂਤਿ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਾਵਸੇਨ ਅਤ੍ਤਨਾ ਉਪ੍ਪਾਦਿਤਅਰਿਯਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਞਾਤਾ. ਮਗ੍ਗਵਿਦੂਤਿ ਵੇਨੇਯ੍ਯਸਨ੍ਤਾਨੇ ਜਨੇਤਬ੍ਬਸ੍ਸ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਕੁਸਲੋ. ਮਗ੍ਗਕੋਵਿਦੋਤਿ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਾਨਂ ਅਕ੍ਖਾਤਬ੍ਬਮਗ੍ਗੇ ਵਿਚਕ੍ਖਣੋ. ਅਥ ਵਾ ਅਭਿਸਮ੍ਬੋਧਿਪਟਿਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗਞ੍ਞੂ, ਪਚ੍ਚੇਕਬੋਧਿਪਟਿਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗਵਿਦੂ, ਸਾਵਕਬੋਧਿਪਟਿਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗਕੋਵਿਦੋ. ਅਥ ਵਾ ‘‘ਏਤੇਨ ਮਗ੍ਗੇਨ ਅਤਂਸੁ ਪੁਬ੍ਬੇ, ਤਰਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿਯੇਵ ਤਰਨ੍ਤਿ ਓਘ’’ਨ੍ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੫.੪੦੯) ਵਚਨਤੋ ਯਥਾਯੋਗਂ ਅਤੀਤਾਨਾਗਤਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਬੁਦ੍ਧਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਸਾਵਕਾਨਂ ਮਗ੍ਗਵਸੇਨ ਚ ਸੁਞ੍ਞਤਾਨਿਮਿਤ੍ਤਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤਮਗ੍ਗਵਸੇਨ ਚ ਉਗ੍ਘਟਿਤਞ੍ਞੂਵਿਪਞ੍ਚਿਤਞ੍ਞੂਨੇਯ੍ਯਪੁਗ੍ਗਲਾਨਂ ਮਗ੍ਗਵਸੇਨ ਚ ਯਥਾਕ੍ਕਮੇਨਤ੍ਥਯੋਜਨਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ. ਮਗ੍ਗਾਨੁਗਾਮੀ ਚ ਪਨਾਤਿ ਭਗਵਤਾ ਗਤਮਗ੍ਗਾਨੁਗਾਮਿਨੋ ਹੁਤ੍ਵਾ. ਏਤ੍ਥ ਚ-ਸਦ੍ਦੋ ਹੇਤੁਅਤ੍ਥੇ ਨਿਪਾਤੋ. ਏਤੇਨ ਚ ਭਗਵਤੋ ਮਗ੍ਗੁਪ੍ਪਾਦਨਾਦਿਗੁਣਾਧਿਗਮਾਯ ਹੇਤੁ ਵੁਤ੍ਤੋ ਹੋਤਿ. ਪਨ-ਸਦ੍ਦੋ ਕਤਤ੍ਥੇ ਨਿਪਾਤੋ. ਤੇਨ ਭਗਵਤਾ ਕਤਮਗ੍ਗਕਰਣਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਪਚ੍ਛਾ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਾਤਿ ਪਠਮਂ ਗਤਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਪਚ੍ਛਾਗਤਸੀਲਾਦਿਗੁਣੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਾ. ਇਤਿ ਥੇਰੋ ‘‘ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤਾ’’ਤਿਆਦੀਹਿ ਯਸ੍ਮਾ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਭਗਵਤੋ ਸੀਲਾਦਯੋ ਗੁਣਾ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗਮੇਵ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਆਗਤਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗਮੇਵ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਗੁਣਂ ਕਥੇਸਿ.

ਜਾਨਂ ਜਾਨਾਤੀਤਿ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬਂ ਜਾਨਾਤਿ, ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਾਯ ਯਂਕਿਞ੍ਚਿ ਪਞ੍ਞਾਯ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬਂ ਨਾਮ ਅਤ੍ਥਿ, ਤਂ ਸਬ੍ਬਂ ਪਞ੍ਚਨੇਯ੍ਯਪਥਭੂਤਂ ਪਞ੍ਞਾਯ ਜਾਨਾਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਪਸ੍ਸਂ ਪਸ੍ਸਤੀਤਿ ਪਸ੍ਸਿਤਬ੍ਬਂ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਸਬ੍ਬਦਸ੍ਸਾਵਿਤਾਯ ਤਂਯੇਵ ਨੇਯ੍ਯਪਥਂ ਚਕ੍ਖੁਨਾ ਦਿਟ੍ਠਂ ਵਿਯ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਪਞ੍ਞਾਚਕ੍ਖੁਨਾ ਪਸ੍ਸਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਯਥਾ ਵਾ ਏਕਚ੍ਚੋ ਵਿਪਰੀਤਂ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੋ ਜਾਨਨ੍ਤੋਪਿ ਨ ਜਾਨਾਤਿ, ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋਪਿ ਨ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਨ ਏਵਂ ਭਗਵਾ. ਭਗਵਾ ਪਨ ਯਥਾਸਭਾਵਂ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੋ ਜਾਨਨ੍ਤੋ ਜਾਨਾਤਿਯੇਵ, ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਪਸ੍ਸਤਿਯੇਵ. ਸ੍ਵਾਯਂ ਦਸ੍ਸਨਪਰਿਣਾਯਕਟ੍ਠੇਨ ਚਕ੍ਖੁਭੂਤੋ. ਵਿਦਿਤਤਾਦਿਅਤ੍ਥੇਨ ਞਾਣਭੂਤੋ. ਅਵਿਪਰੀਤਸਭਾਵਟ੍ਠੇਨ ਵਾ ਪਰਿਯਤ੍ਤਿਧਮ੍ਮਪਵਤ੍ਤਨਤੋ ਹਦਯੇਨ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਵਾਚਾਯ ਨਿਚ੍ਛਾਰਿਤਧਮ੍ਮਮਯੋਤਿ ਵਾ ਧਮ੍ਮਭੂਤੋ. ਸੇਟ੍ਠਟ੍ਠੇਨ ਬ੍ਰਹ੍ਮਭੂਤੋ. ਅਥ ਵਾ ਚਕ੍ਖੁ ਵਿਯ ਭੂਤੋਤਿ ਚਕ੍ਖੁਭੂਤੋ. ਞਾਣਂ ਵਿਯ ਭੂਤੋਤਿ ਞਾਣਭੂਤੋ. ਧਮ੍ਮੋ ਵਿਯ ਭੂਤੋਤਿ ਧਮ੍ਮਭੂਤੋ. ਬ੍ਰਹ੍ਮਾ ਵਿਯ ਭੂਤੋਤਿ ਬ੍ਰਹ੍ਮਭੂਤੋ. ਸ੍ਵਾਯਂ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਵਚਨਤੋ, ਵਤ੍ਤਨਤੋ ਵਾ ਵਤ੍ਤਾ. ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰੇਹਿ ਵਚਨਤੋ, ਵਤ੍ਤਨਤੋ ਵਾ ਪਵਤ੍ਤਾ. ਅਤ੍ਥਂ ਨੀਹਰਿਤ੍ਵਾ ਨੀਹਰਿਤ੍ਵਾ ਨਯਨਤੋ ਅਤ੍ਥਸ੍ਸ ਨਿਨ੍ਨੇਤਾ. ਅਮਤਾਧਿਗਮਾਯ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਦੇਸਨਤੋ, ਅਮਤਪ੍ਪਕਾਸਨਾਯ ਵਾ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾਯ ਅਮਤਸ੍ਸ ਅਧਿਗਮਾਪਨਤੋ ਅਮਤਸ੍ਸ ਦਾਤਾ. ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦਿਤਤ੍ਤਾ ਵੇਨੇਯ੍ਯਾਨੁਰੂਪੇਨ ਯਥਾਸੁਖਂ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਦਾਨੇਨ ਚ, ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਚ ਇਸ੍ਸਰੋਤਿ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸਾਮੀ. ਤਥਾਗਤਪਦਂ ਹੇਟ੍ਠਾ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਥਂ.

ਇਦਾਨਿ ‘‘ਜਾਨਂ ਜਾਨਾਤੀ’’ਤਿਆਦੀਹਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਗੁਣਂ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਾਯ ਵਿਸੇਸੇਤ੍ਵਾ ਦਸ੍ਸੇਤੁਕਾਮੋ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਂ ਸਾਧੇਨ੍ਤੋ ਨਤ੍ਥੀਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਏਵਂਭੂਤਸ੍ਸ ਹਿ ਤਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਪਾਰਮਿਤਾਪੁਞ੍ਞਬਲਪ੍ਪਭਾਵਨਿਪ੍ਫਨ੍ਨੇਨ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗਞਾਣੇਨ ਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮੇਸੁ ਸਵਾਸਨਸ੍ਸ ਸਮ੍ਮੋਹਸ੍ਸ ਵਿਹਤਤ੍ਤਾ ਅਸਚ੍ਛਿਕਤਂ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ. ਅਸਮ੍ਮੋਹਤੋ ਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮਾਨਂ ਞਾਤਤ੍ਤਾ ਅਞ੍ਞਾਤਂ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ. ਤਥੇਵ ਚ ਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮਾਨਂ ਚਕ੍ਖੁਨਾ ਵਿਯ ਞਾਣਚਕ੍ਖੁਨਾ ਦਿਟ੍ਠਤ੍ਤਾ ਅਦਿਟ੍ਠਂ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ. ਞਾਣੇਨ ਪਨ ਪਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਅਵਿਦਿਤਂ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ. ਅਸਮ੍ਮੋਹਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਯ ਸਚ੍ਛਿਕਤਤ੍ਤਾ ਅਸਚ੍ਛਿਕਤਂ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ. ਅਸਮ੍ਮੋਹਪਞ੍ਞਾਯ ਫੁਟ੍ਠਤ੍ਤਾ ਪਞ੍ਞਾਯ ਅਫਸ੍ਸਿਤਂ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ. ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਨ੍ਤਿ ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਕਾਲਂ ਵਾ ਧਮ੍ਮਂ ਵਾ. ਉਪਾਦਾਯਾਤਿ ਆਦਾਯ, ਅਨ੍ਤੋਕਤ੍ਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ‘‘ਉਪਾਦਾਯਾ’’ਤਿ ਵਚਨੇਨੇਵ ਕਾਲਵਿਨਿਮੁਤ੍ਤਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਮ੍ਪਿ ਗਹਿਤਮੇਵ ਹੋਤਿ. ‘‘ਅਤੀਤਾ’’ਦਿਵਚਨਾਨਿ ਚ ‘‘ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿਆਦਿਵਚਨੇਨੇਵ ਘਟੀਯਨ੍ਤਿ, ‘‘ਸਬ੍ਬੇ’’ਤਿਆਦਿਵਚਨੇਨ ਵਾ. ਸਬ੍ਬੇ ਧਮ੍ਮਾਤਿ ਸਬ੍ਬਸਙ੍ਖਤਾਸਙ੍ਖਤਧਮ੍ਮਪਰਿਯਾਦਾਨਂ. ਸਬ੍ਬਾਕਾਰੇਨਾਤਿ ਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮੇਸੁ ਏਕੇਕਸ੍ਸੇਵ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਅਨਿਚ੍ਚਾਕਾਰਾਦਿਸਬ੍ਬਾਕਾਰਪਰਿਯਾਦਾਨਂ. ਞਾਣਮੁਖੇਤਿ ਞਾਣਾਭਿਮੁਖੇ. ਆਪਾਥਂ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤੀਤਿ ਓਸਰਣਂ ਉਪੇਨ੍ਤਿ. ‘‘ਜਾਨਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿਪਦਂ ‘‘ਨੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿਪਦਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਵਿਵਰਣਤ੍ਥਂ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਅਤ੍ਤਤ੍ਥੋ ਵਾਤਿਆਦੀਸੁ ਵਾ-ਸਦ੍ਦੋ ਸਮੁਚ੍ਚਯਤ੍ਥੋ. ਅਤ੍ਤਤ੍ਥੋਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਤ੍ਥੋ. ਪਰਤ੍ਥੋਤਿ ਪਰੇਸਂ ਤਿਣ੍ਣਂ ਲੋਕਾਨਂ ਅਤ੍ਥੋ. ਉਭਯਤ੍ਥੋਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਚ ਪਰੇਸਞ੍ਚਾਤਿ ਸਕਿਂਯੇਵ ਉਭਿਨ੍ਨਂ ਅਤ੍ਥੋ. ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਿਕੋਤਿ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮੇ ਨਿਯੁਤ੍ਤੋ, ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਪ੍ਪਯੋਜਨੋ ਵਾ ਅਤ੍ਥੋ. ਸਮ੍ਪਰਾਯੇ ਨਿਯੁਤ੍ਤੋ, ਸਮ੍ਪਰਾਯਪ੍ਪਯੋਜਨੋ ਵਾ ਸਮ੍ਪਰਾਯਿਕੋ. ਉਤ੍ਤਾਨੋਤਿਆਦੀਸੁ ਵੋਹਾਰਵਸੇਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੋ ਸੁਖਪਤਿਟ੍ਠਤ੍ਤਾ ਉਤ੍ਤਾਨੋ. ਵੋਹਾਰਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੋ ਸੁਞ੍ਞਤਾਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤੋ ਦੁਕ੍ਖਪਤਿਟ੍ਠਤ੍ਤਾ ਗਮ੍ਭੀਰੋ. ਲੋਕੁਤ੍ਤਰੋ ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਤਿਰੋਕ੍ਖਤ੍ਤਾ ਗੂਲ਼੍ਹੋ. ਅਨਿਚ੍ਚਤਾਦਿਕੋ ਘਨਾਦੀਹਿ ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨੋ. ਅਪ੍ਪਚੁਰਵੋਹਾਰੇਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੋ ਯਥਾਰੁਤਂ ਅਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯਸ੍ਸ ਨੇਤਬ੍ਬਤ੍ਤਾ ਨੇਯ੍ਯੋ. ਪਚੁਰਵੋਹਾਰੇਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੋ ਵਚਨਮਤ੍ਤੇਨ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯਸ੍ਸ ਨੀਤਤ੍ਤਾ ਨੀਤੋ. ਸੁਪਰਿਸੁਦ੍ਧਸੀਲਸਮਾਧਿਵਿਪਸ੍ਸਨਤ੍ਥੋ ਤਦਙ੍ਗਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭਨਵਸੇਨ ਵਜ੍ਜਵਿਰਹਿਤਤ੍ਤਾ ਅਨਵਜ੍ਜੋ. ਕਿਲੇਸਸਮੁਚ੍ਛੇਦਨਤੋ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਤ੍ਥੋ ਨਿਕ੍ਕਿਲੇਸੋ. ਕਿਲੇਸਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਅਰਿਯਫਲਤ੍ਥੋ ਵੋਦਾਨੋ. ਸਙ੍ਖਤਾਸਙ੍ਖਤੇਸੁ ਅਗ੍ਗਧਮ੍ਮਤ੍ਤਾ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਪਰਮਤ੍ਥੋ. ਪਰਿਵਤ੍ਤਤੀਤਿ ਬੁਦ੍ਧਞਾਣਸ੍ਸ ਵਿਸਯਭਾਵਤੋ ਅਬਹਿਭੂਤਤ੍ਤਾ ਅਨ੍ਤੋਬੁਦ੍ਧਞਾਣੇ ਬ੍ਯਾਪਿਤ੍ਵਾ ਵਾ ਸਮਨ੍ਤਾ ਵਾ ਆਲਿਙ੍ਗਿਤ੍ਵਾ ਵਾ ਵਿਸੇਸੇਨ ਵਾ ਵਤ੍ਤਤਿ.

ਸਬ੍ਬਂ ਕਾਯਕਮ੍ਮਨ੍ਤਿਆਦੀਹਿ ਭਗਵਤੋ ਞਾਣਮਯਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਞਾਣਾਨੁਪਰਿਵਤ੍ਤਤੀਤਿ ਞਾਣਂ ਅਨੁਪਰਿਵਤ੍ਤਤਿ, ਞਾਣਵਿਰਹਿਤਂ ਨ ਹੋਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਪ੍ਪਟਿਹਤਨ੍ਤਿ ਨਿਰਾਵਰਣਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਪੁਨ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਂ ਉਪਮਾਯ ਸਾਧੇਤੁਕਾਮੋ ਯਾਵਤਕਨ੍ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਨੇਯ੍ਯਂ, ਨੇਯ੍ਯਪਰਿਯਨ੍ਤੋ ਨੇਯ੍ਯਾਵਸਾਨਮਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਨੇਯ੍ਯਪਰਿਯਨ੍ਤਿਕਂ. ਅਸਬ੍ਬਞ੍ਞੂਨਂ ਪਨ ਨੇਯ੍ਯਾਵਸਾਨਮੇਵ ਨਤ੍ਥਿ. ਞਾਣਪਰਿਯਨ੍ਤਿਕੇਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ. ਪੁਰਿਮਯਮਕੇ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਥਮੇਵ ਇਮਿਨਾ ਯਮਕੇਨ ਵਿਸੇਸੇਤ੍ਵਾ ਦਸ੍ਸੇਤਿ, ਤਤਿਯਯਮਕੇਨ ਪਟਿਸੇਧਵਸੇਨ ਨਿਯਮਿਤ੍ਵਾ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਏਤ੍ਥ ਚ ਨੇਯ੍ਯਂ ਞਾਣਸ੍ਸ ਪਥਤ੍ਤਾ ਨੇਯ੍ਯਪਥੋ. ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਪਰਿਯਨ੍ਤਟ੍ਠਾਯਿਨੋਤਿ ਨੇਯ੍ਯਞ੍ਚ ਞਾਣਞ੍ਚ ਖੇਪੇਤ੍ਵਾ ਠਾਨਤੋ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਸ੍ਸ ਪਰਿਯਨ੍ਤੇ ਠਾਨਸੀਲਾ. ਆਵਜ੍ਜਨਪ੍ਪਟਿਬਦ੍ਧਾਤਿ ਮਨੋਦ੍ਵਾਰਾਵਜ੍ਜਨਾਯਤ੍ਤਾ, ਆਵਜ੍ਜਿਤਾਨਨ੍ਤਰਮੇਵ ਜਾਨਾਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਆਕਙ੍ਖਪ੍ਪਟਿਬਦ੍ਧਾਤਿ ਰੁਚਿਆਯਤ੍ਤਾ, ਆਵਜ੍ਜਨਾਨਨ੍ਤਰਂ ਜਵਨਞਾਣੇਨ ਜਾਨਾਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਇਤਰਾਨਿ ਦ੍ਵੇ ਪਦਾਨਿ ਇਮੇਸਂ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਪਦਾਨਂ ਯਥਾਕ੍ਕਮੇਨ ਅਤ੍ਥਪ੍ਪਕਾਸਨਤ੍ਥਂ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ. ਬੁਦ੍ਧੋ ਆਸਯਂ ਜਾਨਾਤੀਤਿਆਦੀਨਿ ਞਾਣਕਥਾਯਂ ਵਣ੍ਣਿਤਾਨਿ. ਮਹਾਨਿਦ੍ਦੇਸੇ ਪਨ ‘‘ਭਗਵਾ ਆਸਯਂ ਜਾਨਾਤੀ’’ਤਿ (ਮਹਾਨਿ. ੬੯) ਆਗਤਂ. ਤਤ੍ਥ ‘‘ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ’’ਤਿ (ਮਹਾਨਿ. ੬੯) ਆਗਤਟ੍ਠਾਨੇ ਚ ਇਧ ਕਤ੍ਥਚਿ ‘‘ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਆਗਤਂ.

ਅਨ੍ਤਮਸੋਤਿ ਉਪਰਿਮਨ੍ਤੇਨ. ਤਿਮਿਤਿਮਿਙ੍ਗਲਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਤਿਮਿ ਨਾਮ ਏਕਾ ਮਚ੍ਛਜਾਤਿ, ਤਿਮਿਂ ਗਿਲਿਤੁਂ ਸਮਤ੍ਥਾ ਤਤੋ ਮਹਨ੍ਤਸਰੀਰਾ ਤਿਮਿਙ੍ਗਲਾ ਨਾਮ ਏਕਾ ਮਚ੍ਛਜਾਤਿ, ਤਿਮਿਙ੍ਗਲਮ੍ਪਿ ਗਿਲਿਤੁਂ ਸਮਤ੍ਥਾ ਪਞ੍ਚਯੋਜਨਸਤਿਕਸਰੀਰਾ ਤਿਮਿਤਿਮਿਙ੍ਗਲਾ ਨਾਮ ਏਕਾ ਮਚ੍ਛਜਾਤਿ. ਇਧ ਜਾਤਿਗ੍ਗਹਣੇਨ ਏਕਵਚਨਂ ਕਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਗਰੁਲ਼ਂ ਵੇਨਤੇਯ੍ਯਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਗਰੁਲ਼ੋਤਿ ਜਾਤਿਵਸੇਨ ਨਾਮਂ, ਵੇਨਤੇਯ੍ਯੋਤਿ ਗੋਤ੍ਤਵਸੇਨ. ਪਦੇਸੇਤਿ ਏਕਦੇਸੇ. ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਸਮਾਤਿ ਸਬ੍ਬਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਧਮ੍ਮਸੇਨਾਪਤਿਤ੍ਥੇਰੇ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਸੇਸਸਾਵਕਾ ਹਿ ਪਞ੍ਞਾਯ ਧਮ੍ਮਸੇਨਾਪਤਿਤ੍ਥੇਰੇਨ ਸਮਾ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ. ਯਥਾਹ – ‘‘ਏਤਦਗ੍ਗਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਮਮ ਸਾਵਕਾਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਮਹਾਪਞ੍ਞਾਨਂ ਯਦਿਦਂ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤੋ’’ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੧.੧੮੮-੧੮੯). ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਞ੍ਚ ਵੁਤ੍ਤਂ –

‘‘ਲੋਕਨਾਥਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾਨ, ਯੇ ਚਞ੍ਞੇ ਸਨ੍ਤਿ ਪਾਣਿਨੋ;

ਪਞ੍ਞਾਯ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ, ਕਲਂ ਨਾਗ੍ਘਨ੍ਤਿ ਸੋਲ਼ਸਿ’’ਨ੍ਤਿ. (ਵਿਸੁਦ੍ਧਿ. ੧.੧੭੧);

ਫਰਿਤ੍ਵਾਤਿ ਬੁਦ੍ਧਞਾਣਂ ਸਬ੍ਬਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸਾਨਮ੍ਪਿ ਪਞ੍ਞਂ ਪਾਪੁਣਿਤ੍ਵਾ ਠਾਨਤੋ ਤੇਸਂ ਪਞ੍ਞਂ ਫਰਿਤ੍ਵਾ ਬ੍ਯਾਪਿਤ੍ਵਾ ਤਿਟ੍ਠਤਿ. ਅਤਿਘਂਸਿਤ੍ਵਾਤਿ ਬੁਦ੍ਧਞਾਣਂ ਸਬ੍ਬਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸਾਨਮ੍ਪਿ ਪਞ੍ਞਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਤੇਸਂ ਅਵਿਸਯਭੂਤਮ੍ਪਿ ਸਬ੍ਬਂ ਨੇਯ੍ਯਂ ਘਂਸਿਤ੍ਵਾ ਭਞ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਤਿਟ੍ਠਤਿ. ਮਹਾਨਿਦ੍ਦੇਸੇ ਪਨ (ਮਹਾਨਿ. ੬੯) ‘‘ਅਭਿਭਵਿਤ੍ਵਾ’’ਤਿ ਪਾਠੋ, ਮਦ੍ਦਿਤ੍ਵਾਤਿਪਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਯੇਪਿ ਤੇਤਿਆਦੀਹਿ ਏਵਂ ਫਰਿਤ੍ਵਾ ਅਤਿਘਂਸਿਤ੍ਵਾ ਠਾਨਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਕਾਰਣਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਪਣ੍ਡਿਤਾਤਿ ਪਣ੍ਡਿਚ੍ਚੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਾ. ਨਿਪੁਣਾਤਿ ਸਣ੍ਹਸੁਖੁਮਬੁਦ੍ਧਿਨੋ ਸੁਖੁਮੇ ਅਤ੍ਥਨ੍ਤਰੇ ਪਟਿਵਿਜ੍ਝਨਸਮਤ੍ਥਾ. ਕਤਪਰਪ੍ਪਵਾਦਾਤਿ ਞਾਤਪਰਪ੍ਪਵਾਦਾ ਚੇਵ ਪਰੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਕਤਵਾਦਪਰਿਚਯਾ ਚ. ਵਾਲਵੇਧਿਰੂਪਾਤਿ ਵਾਲਵੇਧਿਧਨੁਗ੍ਗਹਸਦਿਸਾ. ਵੋਭਿਨ੍ਦਨ੍ਤਾ ਮਞ੍ਞੇ ਚਰਨ੍ਤਿ ਪਞ੍ਞਾਗਤੇਨ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਾਨੀਤਿ ਵਾਲਵੇਧੀ ਵਿਯ ਵਾਲਂ ਸੁਖੁਮਾਨਿਪਿ ਪਰੇਸਂ ਦਿਟ੍ਠਿਗਮਨਾਨਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਞ੍ਞਾਗਮਨੇਨ ਭਿਨ੍ਦਨ੍ਤਾ ਵਿਯ ਚਰਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਥ ਵਾ ‘‘ਗੂਥਗਤਂ ਮੁਤ੍ਤਗਤ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ (ਅ. ਨਿ. ੯.੧੧) ਵਿਯ ਪਞ੍ਞਾ ਏਵ ਪਞ੍ਞਾਗਤਾਨਿ, ਦਿਟ੍ਠਿਯੋ ਏਵ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਾਨਿ.

ਪਞ੍ਹਂ ਅਭਿਸਙ੍ਖਰਿਤ੍ਵਾਤਿ ਦ੍ਵਿਪਦਮ੍ਪਿ ਤਿਪਦਮ੍ਪਿ ਚਤੁਪ੍ਪਦਮ੍ਪਿ ਪੁਚ੍ਛਂ ਰਚਯਿਤ੍ਵਾ. ਤੇਸਂ ਪਞ੍ਹਾਨਂ ਅਤਿਬਹੁਕਤ੍ਤਾ ਸਬ੍ਬਸਙ੍ਗਹਤ੍ਥਂ ਦ੍ਵਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਗੂਲ਼੍ਹਾਨਿ ਚ ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਾਨਿ ਅਤ੍ਥਜਾਤਾਨੀਤਿ ਪਾਠਸੇਸੋ. ਤੇਸਂ ਤਥਾ ਵਿਨਯਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਅਤ੍ਤਨਾ ਅਭਿਸਙ੍ਖਤਪਞ੍ਹਂ ਪੁਚ੍ਛਤੂ’’ਤਿ ਏਵਂ ਭਗਵਤਾ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਤ੍ਤਾ ਪਞ੍ਹਂ ਪੁਚ੍ਛਨ੍ਤਿ. ਅਞ੍ਞੇਸਂ ਪਨ ਪੁਚ੍ਛਾਯ ਓਕਾਸਮੇਵ ਅਦਤ੍ਵਾ ਭਗਵਾ ਉਪਸਙ੍ਕਮਨ੍ਤਾਨਂ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਤਿ. ਯਥਾਹ –

‘‘ਤੇ ਪਞ੍ਹਂ ਅਭਿਸਙ੍ਖਰੋਨ੍ਤਿ ‘ਇਮਂ ਮਯਂ ਪਞ੍ਹਂ ਸਮਣਂ ਗੋਤਮਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਪੁਚ੍ਛਿਸ੍ਸਾਮ, ਸਚੇ ਨੋ ਸਮਣੋ ਗੋਤਮੋ ਏਵਂ ਪੁਟ੍ਠੋ ਏਵਂ ਬ੍ਯਾਕਰਿਸ੍ਸਤਿ, ਏਵਮਸ੍ਸ ਮਯਂ ਵਾਦਂ ਆਰੋਪੇਸ੍ਸਾਮ. ਏਵਂ ਚੇਪਿ ਨੋ ਪੁਟ੍ਠੋ ਏਵਂ ਬ੍ਯਾਕਰਿਸ੍ਸਤਿ, ਏਵਂਪਿਸ੍ਸ ਮਯਂ ਵਾਦਂ ਆਰੋਪੇਸ੍ਸਾਮਾ’ਤਿ. ਤੇ ਯੇਨ ਸਮਣੋ ਗੋਤਮੋ, ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਨ੍ਤਿ, ਤੇ ਸਮਣੋ ਗੋਤਮੋ ਧਮ੍ਮਿਯਾ ਕਥਾਯ ਸਨ੍ਦਸ੍ਸੇਤਿ ਸਮਾਦਪੇਤਿ ਸਮੁਤ੍ਤੇਜੇਤਿ ਸਮ੍ਪਹਂਸੇਤਿ. ਤੇ ਸਮਣੇਨ ਗੋਤਮੇਨ ਧਮ੍ਮਿਯਾ ਕਥਾਯ ਸਨ੍ਦਸ੍ਸਿਤਾ ਸਮਾਦਪਿਤਾ ਸਮੁਤ੍ਤੇਜਿਤਾ ਸਮ੍ਪਹਂਸਿਤਾ ਨ ਚੇਵ ਸਮਣਂ ਗੋਤਮਂ ਪਞ੍ਹਂ ਪੁਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਕੁਤੋਸ੍ਸ ਵਾਦਂ ਆਰੋਪੇਸ੍ਸਨ੍ਤਿ? ਅਞ੍ਞਦਤ੍ਥੁ ਸਮਣਸ੍ਸੇਵ ਗੋਤਮਸ੍ਸ ਸਾਵਕਾ ਸਮ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤੀ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੧.੨੮੯).

ਕਸ੍ਮਾ ਪਞ੍ਹਂ ਨ ਪੁਚ੍ਛਨ੍ਤੀਤਿ ਚੇ? ਭਗਵਾ ਕਿਰ ਪਰਿਸਮਜ੍ਝੇ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਨ੍ਤੋ ਪਰਿਸਾਯ ਅਜ੍ਝਾਸਯਂ ਓਲੋਕੇਤਿ. ਤਤੋ ਪਸ੍ਸਤਿ ‘‘ਇਮੇ ਪਣ੍ਡਿਤਾ ਗੂਲ਼੍ਹਂ ਰਹਸ੍ਸਂ ਪਞ੍ਹਂ ਓਵਟ੍ਟਿਕਸਾਰਂ ਕਤ੍ਵਾ ਆਗਤਾ’’ਤਿ. ਸੋ ਤੇਹਿ ਅਪੁਟ੍ਠੋਯੇਵ ‘‘ਪਞ੍ਹਪੁਚ੍ਛਾਯ ਏਤ੍ਤਕਾ ਦੋਸਾ, ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨੇ ਏਤ੍ਤਕਾ, ਅਤ੍ਥੇ ਪਦੇ ਅਕ੍ਖਰੇ ਏਤ੍ਤਕਾਤਿ ਇਮੇ ਪਞ੍ਹੇ ਪੁਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਏਵਂ ਪੁਚ੍ਛੇਯ੍ਯ, ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਨ੍ਤੋ ਏਵਂ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ਇਤਿ ਓਵਟ੍ਟਿਕਸਾਰਂ ਕਤ੍ਵਾ ਆਨੀਤੇ ਪਞ੍ਹੇ ਧਮ੍ਮਕਥਾਯ ਅਨ੍ਤਰੇ ਪਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਵਿਦਂਸੇਤਿ. ਤੇ ਪਣ੍ਡਿਤਾ ‘‘ਸੇਯ੍ਯਾ ਵਤ ਨੋ, ਯੇ ਮਯਂ ਇਮੇ ਪਞ੍ਹੇ ਨ ਪੁਚ੍ਛਿਮ੍ਹ. ਸਚੇਪਿ ਮਯਂ ਪੁਚ੍ਛੇਯ੍ਯਾਮ, ਅਪ੍ਪਤਿਟ੍ਠਿਤੇ ਨੋ ਕਤ੍ਵਾ ਸਮਣੋ ਗੋਤਮੋ ਖਿਪੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ਅਤ੍ਤਮਨਾ ਭਵਨ੍ਤਿ. ਅਪਿਚ ਬੁਦ੍ਧਾ ਨਾਮ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਨ੍ਤਾ ਪਰਿਸਂ ਮੇਤ੍ਤਾਯ ਫਰਨ੍ਤਿ. ਮੇਤ੍ਤਾਯ ਚ ਫਰਣੇਨ ਦਸਬਲੇਸੁ ਮਹਾਜਨਸ੍ਸ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਸੀਦਤਿ. ਬੁਦ੍ਧਾ ਨਾਮ ਰੂਪਗ੍ਗਪ੍ਪਤ੍ਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸਨਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾ ਮਧੁਰਸ੍ਸਰਾ ਮੁਦੁਜਿਵ੍ਹਾ ਸੁਫੁਸਿਤਦਨ੍ਤਾਵਰਣਾ ਅਮਤੇਨ ਹਦਯਂ ਸਿਞ੍ਚਨ੍ਤਾ ਵਿਯ ਧਮ੍ਮਂ ਕਥੇਨ੍ਤਿ. ਤਤ੍ਰ ਨੇਸਂ ਮੇਤ੍ਤਾਫਰਣੇਨ ਪਸਨ੍ਨਚਿਤ੍ਤਾਨਂ ਏਵਂ ਹੋਤਿ – ਏਵਰੂਪਂ ਅਦ੍ਵੇਜ੍ਝਕਥਂ ਅਮੋਘਕਥਂ ਨਿਯ੍ਯਾਨਿਕਕਥਂ ਕਥੇਨ੍ਤੇਨ ਭਗਵਤਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਨ ਸਕ੍ਖਿਸ੍ਸਾਮ ਪਚ੍ਚਨੀਕਗ੍ਗਾਹਂ ਗਣ੍ਹਿਤੁਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਸਨ੍ਨਭਾਵੇਨੇਵ ਪਞ੍ਹਂ ਨ ਪੁਚ੍ਛਨ੍ਤੀਤਿ.

ਕਥਿਤਾ ਵਿਸਜ੍ਜਿਤਾ ਚਾਤਿ ਏਵਂ ਤੁਮ੍ਹੇ ਪੁਚ੍ਛਥਾਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤਪਞ੍ਹਾਨਂ ਉਚ੍ਚਾਰਣੇਨ ਤੇ ਪਞ੍ਹਾ ਭਗਵਤਾ ਕਥਿਤਾ ਏਵ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਯਥਾ ਚ ਤੇ ਵਿਸਜ੍ਜੇਤਬ੍ਬਾ, ਤਥਾ ਵਿਸਜ੍ਜਿਤਾ ਏਵ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠਕਾਰਣਾਤਿ ਇਮਿਨਾ ਕਾਰਣੇਨ ਇਮਿਨਾ ਹੇਤੁਨਾ ਏਵਂ ਹੋਤੀਤਿ ਏਵਂ ਸਹੇਤੁਕਂ ਕਤ੍ਵਾ ਵਿਸਜ੍ਜਨੇਨ ਭਗਵਤਾ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠਕਾਰਣਾ ਏਵ ਹੋਨ੍ਤਿ ਤੇ ਪਞ੍ਹਾ. ਉਪਕ੍ਖਿਤ੍ਤਕਾ ਚ ਤੇ ਭਗਵਤੋ ਸਮ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤੀਤਿ ਤੇ ਖਤ੍ਤਿਯਪਣ੍ਡਿਤਾਦਯੋ ਭਗਵਤੋ ਪਞ੍ਹਵਿਸਜ੍ਜਨੇਨੇਵ ਭਗਵਤੋ ਸਮੀਪੇ ਖਿਤ੍ਤਕਾ ਪਾਦਖਿਤ੍ਤਕਾ ਸਮ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਸਾਵਕਾ ਵਾ ਸਮ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ ਉਪਾਸਕਾ ਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ, ਸਾਵਕਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਵਾ ਪਾਪੁਣਨ੍ਤਿ ਉਪਾਸਕਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਵਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਅਥਾਤਿ ਅਨਨ੍ਤਰਤ੍ਥੇ, ਤੇਸਂ ਉਪਕ੍ਖਿਤ੍ਤਕਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਸਮਨਨ੍ਤਰਮੇਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤਤ੍ਥਾਤਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਅਧਿਕਾਰੇ ਵਾ. ਅਤਿਰੋਚਤੀਤਿ ਅਤਿਵਿਯ ਜੋਤੇਤਿ ਪਕਾਸਤਿ. ਯਦਿਦਂ ਪਞ੍ਞਾਯਾਤਿ ਯਾਯਂ ਭਗਵਤੋ ਪਞ੍ਞਾ, ਤਾਯ ਪਞ੍ਞਾਯ ਭਗਵਾਵ ਅਤਿਰੋਚਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਇਤਿਸਦ੍ਦੋ ਕਾਰਣਤ੍ਥੇ, ਇਮਿਨਾ ਕਾਰਣੇਨ ਅਗ੍ਗੋ ਅਸਾਮਨ੍ਤਪਞ੍ਞੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

੬. ਰਾਗਂ ਅਭਿਭੁਯ੍ਯਤੀਤਿ ਭੂਰਿਪਞ੍ਞਾਤਿ ਸਾ ਸਾ ਮਗ੍ਗਪਞ੍ਞਾ ਅਤ੍ਤਨਾ ਵਜ੍ਝਂ ਰਾਗਂ ਅਭਿਭੁਯ੍ਯਤਿ ਅਭਿਭਵਤਿ ਮਦ੍ਦਤੀਤਿ ਭੂਰਿਪਞ੍ਞਾ. ਭੂਰੀਤਿ ਹਿ ਫੁਟਟ੍ਠੋ ਵਿਸਦਤ੍ਥੋ. ਯਾ ਚ ਫੁਟਾ, ਸਾ ਪਟਿਪਕ੍ਖਂ ਅਭਿਭਵਤਿ ਨ ਅਫੁਟਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਭੂਰਿਪਞ੍ਞਾਯ ਅਭਿਭਵਨਤ੍ਥੋ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਅਭਿਭਵਿਤਾਤਿ ਸਾ ਸਾ ਫਲਪਞ੍ਞਾ ਤਂ ਤਂ ਰਾਗਂ ਅਭਿਭਵਿਤਵਤੀ ਮਦ੍ਦਿਤਵਤੀਤਿ ਭੂਰਿਪਞ੍ਞਾ. ਅਭਿਭਵਤਾਤਿ ਵਾ ਪਾਠੋ. ਸੇਸੇਸੁਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ. ਰਾਗਾਦੀਸੁ ਪਨ ਰਜ੍ਜਨਲਕ੍ਖਣੋ ਰਾਗੋ. ਦੁਸ੍ਸਨਲਕ੍ਖਣੋ ਦੋਸੋ. ਮੁਯ੍ਹਨਲਕ੍ਖਣੋ ਮੋਹੋ. ਕੁਜ੍ਝਨਲਕ੍ਖਣੋ ਕੋਧੋ. ਉਪਨਨ੍ਧਨਲਕ੍ਖਣੋ ਉਪਨਾਹੋ. ਪੁਬ੍ਬਕਾਲਂ ਕੋਧੋ, ਅਪਰਕਾਲਂ ਉਪਨਾਹੋ. ਪਰਗੁਣਮਕ੍ਖਨਲਕ੍ਖਣੋ ਮਕ੍ਖੋ. ਯੁਗਗ੍ਗਾਹਲਕ੍ਖਣੋ ਪਲ਼ਾਸੋ. ਪਰਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਖੀਯਨਲਕ੍ਖਣਾ ਇਸ੍ਸਾ. ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਨਿਗੂਹਣਲਕ੍ਖਣਂ ਮਚ੍ਛਰਿਯਂ. ਅਤ੍ਤਨਾ ਕਤਪਾਪਪਟਿਚ੍ਛਾਦਨਲਕ੍ਖਣਾ ਮਾਯਾ. ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਵਿਜ੍ਜਮਾਨਗੁਣਪ੍ਪਕਾਸਨਲਕ੍ਖਣਂ ਸਾਠੇਯ੍ਯਂ. ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਉਦ੍ਧੁਮਾਤਭਾਵਲਕ੍ਖਣੋ ਥਮ੍ਭੋ. ਕਰਣੁਤ੍ਤਰਿਯਲਕ੍ਖਣੋ ਸਾਰਮ੍ਭੋ. ਉਨ੍ਨਤਿਲਕ੍ਖਣੋ ਮਾਨੋ. ਅਬ੍ਭੁਨ੍ਨਤਿਲਕ੍ਖਣੋ ਅਤਿਮਾਨੋ. ਮਤ੍ਤਭਾਵਲਕ੍ਖਣੋ ਮਦੋ. ਪਞ੍ਚਸੁ ਕਾਮਗੁਣੇਸੁ ਚਿਤ੍ਤਵੋਸਗ੍ਗਲਕ੍ਖਣੋ ਪਮਾਦੋ.

ਰਾਗੋ ਅਰਿ, ਤਂ ਅਰਿਂ ਮਦ੍ਦਨਿਪਞ੍ਞਾਤਿਆਦੀਹਿ ਕਿਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ? ਰਾਗਾਦਿਕੋ ਕਿਲੇਸੋ ਚਿਤ੍ਤਸਨ੍ਤਾਨੇ ਭੂਤੋ ਅਰੀਤਿ ਭੂ-ਅਰਿ, ਪਦਸਨ੍ਧਿਵਸੇਨ ਅ-ਕਾਰ ਲੋਪਂ ਕਤ੍ਵਾ ਭੂਰੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਤਸ੍ਸ ਭੂਰਿਸ੍ਸ ਮਦ੍ਦਨੀ ਪਞ੍ਞਾ ਭੂਰਿਮਦ੍ਦਨਿਪਞ੍ਞਾਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੇ ਮਦ੍ਦਨਿ ਸਦ੍ਦ ਲੋਪਂ ਕਤ੍ਵਾ ‘‘ਭੂਰਿਪਞ੍ਞਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਤਂ ਅਰਿਂ ਮਦ੍ਦਨੀਤਿ ਚ ਤੇਸਂ ਅਰੀਨਂ ਮਦ੍ਦਨੀਤਿ ਪਦਚ੍ਛੇਦੋ ਕਾਤਬ੍ਬੋ. ਪਥਵੀਸਮਾਯਾਤਿ ਵਿਤ੍ਥਤਵਿਪੁਲਟ੍ਠੇਨੇਵ ਪਥਵੀਸਮਾਯ. ਵਿਤ੍ਥਤਾਯਾਤਿ ਪਜਾਨਿਤਬ੍ਬੇ ਵਿਸਯੇ ਪਤ੍ਥਟਾਯ, ਨ ਏਕਦੇਸੇ ਵਤ੍ਤਮਾਨਾਯ. ਵਿਪੁਲਾਯਾਤਿ ਓਲ਼ਾਰਿਕਭੂਤਾਯ. ਮਹਾਨਿਦ੍ਦੇਸੇ ਪਨ ‘‘ਵਿਪੁਲਾਯ ਵਿਤ੍ਥਤਾਯਾ’’ਤਿ (ਮਹਾਨਿ. ੨੭) ਆਗਤਂ. ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋਤਿ ਪੁਗ੍ਗਲੋ. ਇਤਿਸਦ੍ਦੋ ਕਾਰਣਤ੍ਥੇ, ਇਮਿਨਾ ਕਾਰਣੇਨ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਭੂਰਿਪਞ੍ਞਾਯ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਤ੍ਤਾ ਤਸ੍ਸ ਪਞ੍ਞਾ ਭੂਰਿਪਞ੍ਞਾ ਨਾਮਾਤਿ ਭੂਤੇ ਅਤ੍ਥੇ ਰਮਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਭੂਰਿਪਞ੍ਞਸ੍ਸ ਪਞ੍ਞਾ ਭੂਰਿਪਞ੍ਞਪਞ੍ਞਾਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੇ ਏਕਸ੍ਸ ਪਞ੍ਞਾਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਲੋਪਂ ਕਤ੍ਵਾ ‘‘ਭੂਰਿਪਞ੍ਞਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਭੂਰਿਸਮਾ ਪਞ੍ਞਾਤਿ ਵਾ ਭੂਰਿਪਞ੍ਞਾ. ਅਪਿਚਾਤਿ ਅਞ੍ਞਪਰਿਯਾਯਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਪਞ੍ਞਾਯਮੇਤਨ੍ਤਿ ਪਞ੍ਞਾਯ ਏਤਂ. ਅਧਿਵਚਨਨ੍ਤਿ ਅਧਿਕਵਚਨਂ. ਭੂਰੀਤਿ ਭੂਤੇ ਅਤ੍ਥੇ ਰਮਤੀਤਿ ਭੂਰਿ. ਮੇਧਾਤਿ ਅਸਨਿ ਵਿਯ ਸਿਲੁਚ੍ਚਯੇ ਕਿਲੇਸੇ ਮੇਧਤਿ ਹਿਂਸਤੀਤਿ ਮੇਧਾ, ਖਿਪ੍ਪਂ ਗਹਣਧਾਰਣਟ੍ਠੇਨ ਵਾ ਮੇਧਾ. ਪਰਿਣਾਯਿਕਾਤਿ ਯਸ੍ਸੁਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਤਂ ਸਤ੍ਤਂ ਹਿਤਪਟਿਪਤ੍ਤਿਯਂ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਧਮ੍ਮੇ ਚ ਯਾਥਾਵਲਕ੍ਖਣਪਟਿਵੇਧੇ ਚ ਪਰਿਨੇਤੀਤਿ ਪਰਿਣਾਯਿਕਾ. ਇਮੇਹੇਵ ਅਞ੍ਞਾਨਿਪਿ ਪਞ੍ਞਾਪਰਿਯਾਯਵਚਨਾਨਿ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ.

ਪਞ੍ਞਾਬਾਹੁਲ੍ਲਨ੍ਤਿ ਪਞ੍ਞਾ ਬਹੁਲਾ ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਪਞ੍ਞਾਬਹੁਲੋ, ਤਸ੍ਸ ਭਾਵੋ ਪਞ੍ਞਾਬਾਹੁਲ੍ਲਂ. ਤਞ੍ਚ ਬਹੁਲਂ ਪਵਤ੍ਤਮਾਨਾ ਪਞ੍ਞਾ ਏਵ. ਇਧੇਕਚ੍ਚੋਤਿਆਦੀਸੁ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਕਲ੍ਯਾਣਕੋ ਵਾ ਅਰਿਯੋ ਵਾ. ਪਞ੍ਞਾ ਗਰੁਕਾ ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਪਞ੍ਞਾਗਰੁਕੋ. ਪਞ੍ਞਾ ਚਰਿਤਂ ਪਵਤ੍ਤਂ ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਪਞ੍ਞਾਚਰਿਤੋ. ਪਞ੍ਞਾ ਆਸਯੋ ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਪਞ੍ਞਾਸਯੋ. ਪਞ੍ਞਾਯ ਅਧਿਮੁਤ੍ਤੋਤਿ ਪਞ੍ਞਾਧਿਮੁਤ੍ਤੋ. ਪਞ੍ਞਾ ਏਵ ਧਜਭੂਤਾ ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਪਞ੍ਞਾਧਜੋ. ਪਞ੍ਞਾ ਏਵ ਕੇਤੁਭੂਤਾ ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਪਞ੍ਞਾਕੇਤੁ. ਪਞ੍ਞਾ ਏਵ ਅਧਿਪਤਿ ਪਞ੍ਞਾਧਿਪਤਿ, ਪਞ੍ਞਾਧਿਪਤਿਤੋ ਆਗਤਤ੍ਤਾ ਪਞ੍ਞਾਧਿਪਤੇਯ੍ਯੋ. ਧਮ੍ਮਸਭਾਵਵਿਚਿਨਨਂ ਬਹੁਲਮਸ੍ਸਾਤਿ ਵਿਚਯਬਹੁਲੋ. ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰੇਨ ਧਮ੍ਮਸਭਾਵਵਿਚਿਨਨਂ ਬਹੁਲਮਸ੍ਸਾਤਿ ਪਵਿਚਯਬਹੁਲੋ. ਪਞ੍ਞਾਯ ਓਗਾਹੇਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਖਾਯਨਂ ਪਾਕਟਕਰਣਂ ਓਕ੍ਖਾਯਨਂ, ਓਕ੍ਖਾਯਨਂ ਬਹੁਲਮਸ੍ਸਾਤਿ ਓਕ੍ਖਾਯਨਬਹੁਲੋ. ਪਞ੍ਞਾਯ ਤਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਸਮ੍ਮਾ ਪੇਕ੍ਖਣਾ ਸਮ੍ਪੇਕ੍ਖਾ, ਸਮ੍ਪੇਕ੍ਖਾਯ ਅਯਨਂ ਪਵਤ੍ਤਨਂ ਸਮ੍ਪੇਕ੍ਖਾਯਨਂ, ਸਮ੍ਪੇਕ੍ਖਾਯਨਂ ਧਮ੍ਮੋ ਪਕਤਿ ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਸਮ੍ਪੇਕ੍ਖਾਯਨਧਮ੍ਮੋ. ਤਂ ਤਂ ਧਮ੍ਮਂ ਵਿਭੂਤਂ ਪਾਕਟਂ ਕਤ੍ਵਾ ਵਿਹਰਤੀਤਿ ਵਿਭੂਤਵਿਹਾਰੀ, ਵਿਭੂਤੋ ਵਿਹਾਰੋ ਵਾ ਅਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਵਿਭੂਤਵਿਹਾਰੀ. ਸਾ ਪਞ੍ਞਾ ਚਰਿਤਂ, ਗਰੁਕਾ, ਬਹੁਲਾ ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਤਚ੍ਚਰਿਤੋ ਤਗ੍ਗਰੁਕੋ ਤਬ੍ਬਹੁਲੋ. ਤਸ੍ਸਂ ਪਞ੍ਞਾਯਂ ਨਿਨ੍ਨੋ, ਪੋਣੋ, ਪਬ੍ਭਾਰੋ, ਅਧਿਮੁਤ੍ਤੋਤਿ ਤਨ੍ਨਿਨ੍ਨੋ ਤਪ੍ਪੋਣੋ ਤਪ੍ਪਬ੍ਭਾਰੋ ਤਦਧਿਮੁਤ੍ਤੋ. ਸਾ ਪਞ੍ਞਾ ਅਧਿਪਤਿ ਤਦਧਿਪਤਿ, ਤਤੋ ਆਗਤੋ ਤਦਧਿਪਤੇਯ੍ਯੋ. ‘‘ਪਞ੍ਞਾਗਰੁਕੋ’’ਤਿਆਦੀਨਿ ‘‘ਕਾਮਂ ਸੇਵਨ੍ਤਂਯੇਵ ਜਾਨਾਤਿ ਅਯਂ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਕਾਮਗਰੁਕੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਪਟਿ. ਮ. ੧.੧੧੩) ਵਿਯ ਪੁਰਿਮਜਾਤਿਤੋ ਪਭੁਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ. ‘‘ਤਚ੍ਚਰਿਤੋ’’ਤਿਆਦੀਨਿ ਇਮਿਸ੍ਸਾ ਜਾਤਿਯਾ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ.

ਸੀਘਪਞ੍ਞਾ ਚ ਲਹੁਪਞ੍ਞਾ ਚ ਹਾਸਪਞ੍ਞਾ ਚ ਜਵਨਪਞ੍ਞਾ ਚ ਲੋਕਿਯਲੋਕੁਤ੍ਤਰਮਿਸ੍ਸਕਾ. ਖਿਪ੍ਪਟ੍ਠੇਨ ਸੀਘਪਞ੍ਞਾ. ਲਹੁਕਟ੍ਠੇਨ ਲਹੁਪਞ੍ਞਾ. ਹਾਸਬਹੁਲਟ੍ਠੇਨ ਹਾਸਪਞ੍ਞਾ. ਵਿਪਸ੍ਸਨੂਪਗਸਙ੍ਖਾਰੇਸੁ ਚ ਵਿਸਙ੍ਖਾਰੇ ਚ ਜਵਨਟ੍ਠੇਨ ਜਵਨਪਞ੍ਞਾ. ਸੀਘਂ ਸੀਘਨ੍ਤਿ ਬਹੁਨ੍ਨਂ ਸੀਲਾਦੀਨਂ ਸਙ੍ਗਹਤ੍ਥਂ ਦ੍ਵਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਸੀਲਾਨੀਤਿ ਚਾਰਿਤ੍ਤਵਾਰਿਤ੍ਤਵਸੇਨ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਾਨਿ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਸਂਵਰਸੀਲਾਨਿ. ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸਂਵਰਨ੍ਤਿ ਚਕ੍ਖਾਦੀਨਂ ਛਨ੍ਨਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਰਾਗਪਟਿਘਪ੍ਪਵੇਸਂ ਅਕਤ੍ਵਾ ਸਤਿਕਵਾਟੇਨ ਵਾਰਣਂ ਥਕਨਂ. ਭੋਜਨੇ ਮਤ੍ਤਞ੍ਞੁਤਨ੍ਤਿ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਿਤਪਰਿਭੋਗਵਸੇਨ ਭੋਜਨੇ ਪਮਾਣਞ੍ਞੁਭਾਵਂ. ਜਾਗਰਿਯਾਨੁਯੋਗਨ੍ਤਿ ਦਿਵਸਸ੍ਸ ਤੀਸੁ ਕੋਟ੍ਠਾਸੇਸੁ, ਰਤ੍ਤਿਯਾ ਪਠਮਪਚ੍ਛਿਮਕੋਟ੍ਠਾਸੇਸੁ ਚ ਜਾਗਰਤਿ ਨ ਨਿਦ੍ਦਾਯਤਿ, ਸਮਣਧਮ੍ਮਮੇਵ ਚ ਕਰੋਤੀਤਿ ਜਾਗਰੋ, ਜਾਗਰਸ੍ਸ ਭਾਵੋ, ਕਮ੍ਮਂ ਵਾ ਜਾਗਰਿਯਂ, ਜਾਗਰਿਯਸ੍ਸ ਅਨੁਯੋਗੋ ਜਾਗਰਿਯਾਨੁਯੋਗੋ. ਤਂ ਜਾਗਰਿਯਾਨੁਯੋਗਂ. ਸੀਲਕ੍ਖਨ੍ਧਨ੍ਤਿ ਸੇਕ੍ਖਂ ਅਸੇਕ੍ਖਂ ਵਾ ਸੀਲਕ੍ਖਨ੍ਧਂ. ਏਵਮਿਤਰੇਪਿ ਖਨ੍ਧਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਪਞ੍ਞਾਕ੍ਖਨ੍ਧਨ੍ਤਿ ਮਗ੍ਗਪਞ੍ਞਞ੍ਚ ਸੇਕ੍ਖਾਸੇਕ੍ਖਾਨਂ ਲੋਕਿਯਪਞ੍ਞਞ੍ਚ. ਵਿਮੁਤ੍ਤਿਕ੍ਖਨ੍ਧਨ੍ਤਿ ਫਲਵਿਮੁਤ੍ਤਿਂ. ਵਿਮੁਤ੍ਤਿਞਾਣਦਸ੍ਸਨਕ੍ਖਨ੍ਧਨ੍ਤਿ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਞਾਣਂ.

ਹਾਸਬਹੁਲੋਤਿ ਮੂਲਪਦਂ. ਵੇਦਬਹੁਲੋਤਿ ਤਸ੍ਸਾ ਏਵ ਪੀਤਿਯਾ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਸੋਮਨਸ੍ਸਵੇਦਨਾਵਸੇਨ ਨਿਦ੍ਦੇਸਪਦਂ. ਤੁਟ੍ਠਿਬਹੁਲੋਤਿ ਨਾਤਿਬਲਵਪੀਤਿਯਾ ਤੁਟ੍ਠਾਕਾਰਵਸੇਨ. ਪਾਮੋਜ੍ਜਬਹੁਲੋਤਿ ਬਲਵਪੀਤਿਯਾ ਪਮੁਦਿਤਭਾਵਵਸੇਨ.

੭. ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਰੂਪਨ੍ਤਿਆਦਿ ਸਮ੍ਮਸਨਞਾਣਨਿਦ੍ਦੇਸੇ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਥਂ. ਤੁਲਯਿਤ੍ਵਾਤਿ ਕਲਾਪਸਮ੍ਮਸਨਵਸੇਨ ਤੁਲੇਤ੍ਵਾ. ਤੀਰਯਿਤ੍ਵਾਤਿ ਉਦਯਬ੍ਬਯਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਵਸੇਨ ਤੀਰਯਿਤ੍ਵਾ. ਵਿਭਾਵਯਿਤ੍ਵਾਤਿ ਭਙ੍ਗਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਦਿਵਸੇਨ ਪਾਕਟਂ ਕਤ੍ਵਾ. ਵਿਭੂਤਂ ਕਤ੍ਵਾਤਿ ਸਙ੍ਖਾਰੁਪੇਕ੍ਖਾਨੁਲੋਮਵਸੇਨ ਫੁਟਂ ਕਤ੍ਵਾ. ਤਿਕ੍ਖਪਞ੍ਞਾ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਾ ਏਵ. ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਨ੍ਤਿ ਸਮਥਵਿਪਸ੍ਸਨਾਵਸੇਨ ਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭਨਤਦਙ੍ਗਵਸੇਨ ਪਹੀਨਮ੍ਪਿ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗੇਨ ਅਸਮੂਹਤਤ੍ਤਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਧਮ੍ਮਤਂ ਅਨਤੀਤਤਾਯ ਅਸਮੂਹਤੁਪ੍ਪਨ੍ਨਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਤਂ ਇਧ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਂ. ਨਾਧਿਵਾਸੇਤੀਤਿ ਸਨ੍ਤਾਨਂ ਆਰੋਪੇਤ੍ਵਾ ਨ ਵਾਸੇਤਿ. ਪਜਹਤੀਤਿ ਸਮੁਚ੍ਛੇਦਵਸੇਨ ਪਜਹਤਿ. ਵਿਨੋਦੇਤੀਤਿ ਖਿਪਤਿ. ਬ੍ਯਨ੍ਤੀਕਰੋਤੀਤਿ ਵਿਗਤਨ੍ਤਂ ਕਰੋਤਿ. ਅਨਭਾਵਂ ਗਮੇਤੀਤਿ ਅਨੁ ਅਭਾਵਂ ਗਮੇਤਿ, ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਨੁਕ੍ਕਮੇਨ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਂ ਪਤ੍ਵਾ ਸਮੁਚ੍ਛੇਦਵਸੇਨੇਵ ਅਭਾਵਂ ਗਮਯਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਏਤ੍ਥ ਚ ਕਾਮਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤੋ ਵਿਤਕ੍ਕੋ ਕਾਮਵਿਤਕ੍ਕੋ. ‘‘ਇਮੇ ਸਤ੍ਤਾ ਮਰਨ੍ਤੂ’’ਤਿ ਪਰੇਸਂ ਮਰਣਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤੋ ਵਿਤਕ੍ਕੋ ਬ੍ਯਾਪਾਦਵਿਤਕ੍ਕੋ. ‘‘ਇਮੇ ਸਤ੍ਤਾ ਵਿਹਿਂਸੀਯਨ੍ਤੂ’’ਤਿ ਪਰੇਸਂ ਵਿਹਿਂਸਾਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤੋ ਵਿਤਕ੍ਕੋ ਵਿਹਿਂਸਾਵਿਤਕ੍ਕੋ. ਪਾਪਕੇਤਿ ਲਾਮਕੇ. ਅਕੁਸਲੇ ਧਮ੍ਮੇਤਿ ਅਕੋਸਲ੍ਲਸਮ੍ਭੂਤੇ ਧਮ੍ਮੇ.

ਨਿਬ੍ਬੇਧਿਕਪਞ੍ਞਾਤਿ ਨਿਬ੍ਬਿਦਾਬਹੁਲਸ੍ਸ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਮਗ੍ਗਪਞ੍ਞਾ ਏਵ. ਉਬ੍ਬੇਗਬਹੁਲੋਤਿ ਞਾਣਭਯਵਸੇਨ ਭਯਬਹੁਲੋ. ਉਤ੍ਤਾਸਬਹੁਲੋਤਿ ਬਲਵਭਯਬਹੁਲੋ. ਇਦਂ ਪੁਰਿਮਸ੍ਸੇਵ ਅਤ੍ਥਵਿਵਰਣਂ. ਉਕ੍ਕਣ੍ਠਨਬਹੁਲੋਤਿ ਸਙ੍ਖਾਰਤੋ ਉਦ੍ਧਂ ਵਿਸਙ੍ਖਾਰਾਭਿਮੁਖਤਾਯ ਉਕ੍ਕਣ੍ਠਨਬਹੁਲੋ. ਅਨਭਿਰਤਿਬਹੁਲੋਤਿ ਉਕ੍ਕਣ੍ਠਨਵਸੇਨੇਵ ਅਭਿਰਤਿਅਭਾਵਂ ਦੀਪੇਤਿ. ਇਦਾਨਿਪਿ ਤਮਤ੍ਥਂ ਦ੍ਵੀਹਿ ਵਚਨੇਹਿ ਵਿਵਰਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਬਹਿਮੁਖੋਤਿ ਸਙ੍ਖਾਰਤੋ ਬਹਿਭੂਤਨਿਬ੍ਬਾਨਾਭਿਮੁਖੋ. ਨ ਰਮਤੀਤਿ ਨਾਭਿਰਮਤਿ. ਅਨਿਬ੍ਬਿਦ੍ਧਪੁਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਅਨਮਤਗ੍ਗੇ ਸਂਸਾਰੇ ਅਨ੍ਤਂ ਪਾਪੇਤ੍ਵਾ ਅਨਿਬ੍ਬਿਦ੍ਧਪੁਬ੍ਬਂ. ਅਪ੍ਪਦਾਲਿਤਪੁਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਤਸ੍ਸੇਵ ਅਤ੍ਥਵਚਨਂ, ਅਨ੍ਤਕਰਣੇਨੇਵ ਅਪਦਾਲਿਤਪੁਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਲੋਭਕ੍ਖਨ੍ਧਨ੍ਤਿ ਲੋਭਰਾਸਿਂ, ਲੋਭਕੋਟ੍ਠਾਸਂ ਵਾ. ਇਮਾਹਿ ਸੋਲ਼ਸਹਿ ਪਞ੍ਞਾਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋਤਿ ਉਕ੍ਕਟ੍ਠਪਰਿਚ੍ਛੇਦੇਨ ਅਰਹਾਯੇਵ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਉਪਰਿ ‘‘ਏਕੋ ਸੇਕ੍ਖਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਪ੍ਪਤ੍ਤੋ’’ਤਿ (ਪਟਿ. ਮ. ੩.੮) ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਸਕਦਾਗਾਮਿਅਨਾਗਾਮਿਨੋਪਿ ਲਬ੍ਭਨ੍ਤਿਯੇਵ.

੨. ਪੁਗ੍ਗਲਵਿਸੇਸਨਿਦ੍ਦੇਸਵਣ੍ਣਨਾ

੮. ਦ੍ਵੇ ਪੁਗ੍ਗਲਾਤਿਆਦੀਹਿ ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਪ੍ਪਤ੍ਤਪੁਗ੍ਗਲਵਿਸੇਸਪਟਿਪਾਟਿਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਪੁਬ੍ਬਯੋਗੋਤਿ ਅਤੀਤਜਾਤੀਸੁ ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਪ੍ਪਤ੍ਤਿਹੇਤੁਭੂਤੋ ਪੁਞ੍ਞਪਯੋਗੋ. ਤੇਨਾਤਿ ਤੇਨ ਪੁਬ੍ਬਯੋਗਕਾਰਣੇਨ. ਏਵਂ ਸੇਸੇਸੁਪਿ. ਅਤਿਰੇਕੋ ਹੋਤੀਤਿ ਅਤਿਰਿਤ੍ਤੋ ਹੋਤਿ, ਅਤਿਰੇਕਯੋਗਤੋ ਵਾ ‘‘ਅਤਿਰੇਕੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਅਧਿਕੋ ਹੋਤੀਤਿ ਅਗ੍ਗੋ ਹੋਤਿ. ਵਿਸੇਸੋ ਹੋਤੀਤਿ ਵਿਸਿਟ੍ਠੋ ਹੋਤਿ, ਵਿਸੇਸਯੋਗਤੋ ਵਾ ਵਿਸੇਸੋ. ਞਾਣਂ ਪਭਿਜ੍ਜਤੀਤਿ ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਞਾਣਪ੍ਪਭੇਦਂ ਪਾਪੁਣਾਤਿ.

ਬਹੁਸ੍ਸੁਤੋਤਿ ਬੁਦ੍ਧਵਚਨਵਸੇਨ. ਦੇਸਨਾਬਹੁਲੋਤਿ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾਵਸੇਨ. ਗਰੂਪਨਿਸ੍ਸਿਤੋਤਿ ਪਞ੍ਞਾਯ ਅਧਿਕਂ ਗਰੁਂ ਉਪਨਿਸ੍ਸਿਤੋ. ਵਿਹਾਰਬਹੁਲੋਤਿ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਵਿਹਾਰਬਹੁਲੋ, ਫਲਸਮਾਪਤ੍ਤਿਵਿਹਾਰਬਹੁਲੋ ਵਾ. ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਾਬਹੁਲੋਤਿ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਵਿਹਾਰੇ ਸਤਿ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਾਬਹੁਲੋ, ਫਲਸਮਾਪਤ੍ਤਿਵਿਹਾਰੇ ਸਤਿ ਫਲਸਮਾਪਤ੍ਤਿਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਾਬਹੁਲੋ. ਸੇਖਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਪ੍ਪਤ੍ਤੋਤਿ ਸੇਖੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਪ੍ਪਤ੍ਤੋ. ਏਵਂ ਅਸੇਖਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਪ੍ਪਤ੍ਤੋ. ਸਾਵਕਪਾਰਮਿਪ੍ਪਤ੍ਤੋਤਿ ਏਤ੍ਥ ਮਹਾਪਞ੍ਞਾਨਂ ਅਗ੍ਗਸ੍ਸ ਮਹਾਸਾਵਕਸ੍ਸ ਸਤ੍ਤਸਟ੍ਠਿਯਾ ਸਾਵਕਞਾਣਾਨਂ ਪਾਰਗਮਨਂ ਪਾਰਮੀ, ਸਾਵਕਸ੍ਸ ਪਾਰਮੀ ਸਾਵਕਪਾਰਮੀ, ਤਂ ਸਾਵਕਪਾਰਮਿਂ ਪਤ੍ਤੋਤਿ ਸਾਵਕਪਾਰਮਿਪ੍ਪਤ੍ਤੋ. ਸਾਵਕਪਾਰਮਿਤਾਪ੍ਪਤ੍ਤੋਤਿ ਵਾ ਪਾਠੋ. ਸਤ੍ਤਸਟ੍ਠਿਯਾ ਸਾਵਕਞਾਣਾਨਂ ਪਾਲਕੋ ਪੂਰਕੋ ਚ ਸੋ ਮਹਾਸਾਵਕੋ ਪਰਮੋ, ਤਸ੍ਸ ਪਰਮਸ੍ਸ ਅਯਂ ਸਤ੍ਤਸਟ੍ਠਿਭੇਦਾ ਞਾਣਕਿਰਿਯਾ ਪਰਮਸ੍ਸ ਭਾਵੋ, ਕਮ੍ਮਂ ਵਾਤਿ ਪਾਰਮੀ, ਤਸ੍ਸ ਸਾਵਕਸ੍ਸ ਪਾਰਮੀ ਸਾਵਕਪਾਰਮੀ, ਤਂ ਪਤ੍ਤੋਤਿ ਸਾਵਕਪਾਰਮਿਪ੍ਪਤ੍ਤੋ. ਸਾਵਕਪਾਰਮਿਪ੍ਪਤ੍ਤੋਤਿ ਮਹਾਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨਤ੍ਥੇਰਾਦਿਕੋ ਯੋ ਕੋਚਿ ਸਾਵਕੋ. ਸਾਵਕਪਾਰਮਿਪ੍ਪਤ੍ਤਸਾਵਕਤੋ ਅਤਿਰੇਕਸ੍ਸ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਸਾਵਕਸ੍ਸ ਅਭਾਵਾ ਏਕੋ ਪਚ੍ਚੇਕਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋਤਿ ਆਹ. ਪੁਨ ਪਞ੍ਞਾਪਭੇਦਕੁਸਲੋਤਿਆਦੀਹਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਥਮੇਵ ਨਿਗਮੇਤ੍ਵਾ ਦਸ੍ਸੇਸੀਤਿ. ਞਾਣਕਥਾਯ ਯੇਭੁਯ੍ਯੇਨ ਅਨੇਕਾਨਿ ਞਾਣਾਨਿ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠਾਨਿ. ਪਞ੍ਞਾਕਥਾਯ ਯੇਭੁਯ੍ਯੇਨ ਏਕਾਪਿ ਪਞ੍ਞਾ ਨਾਨਾਕਾਰਵਸੇਨ ਨਾਨਾਕਤ੍ਵਾ ਵੁਤ੍ਤਾਤਿ ਅਯਂ ਵਿਸੇਸੋ.

ਮਹਾਪਞ੍ਞਾਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੨. ਇਦ੍ਧਿਕਥਾ

ਇਦ੍ਧਿਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੯. ਇਦਾਨਿ ਪਞ੍ਞਾਕਥਾਯ ਅਨਨ੍ਤਰਂ ਪਞ੍ਞਾਨੁਭਾਵਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੇਨ ਕਥਿਤਾਯ ਇਦ੍ਧਿਕਥਾਯ ਅਪੁਬ੍ਬਤ੍ਥਾਨੁਵਣ੍ਣਨਾ. ਤਤ੍ਥ ਪੁਚ੍ਛਾਸੁ ਤਾਵ ਕਾ ਇਦ੍ਧੀਤਿ ਸਭਾਵਪੁਚ੍ਛਾ. ਕਤਿ ਇਦ੍ਧਿਯੋਤਿ ਪਭੇਦਪੁਚ੍ਛਾ. ਕਤਿ ਭੂਮਿਯੋਤਿ ਸਮ੍ਭਾਰਪੁਚ੍ਛਾ. ਕਤਿ ਪਾਦਾਤਿ ਪਤਿਟ੍ਠਪੁਚ੍ਛਾ. ਕਤਿ ਪਦਾਨੀਤਿ ਆਸਨ੍ਨਕਾਰਣਪੁਚ੍ਛਾ. ਕਤਿ ਮੂਲਾਨੀਤਿ ਆਦਿਕਾਰਣਪੁਚ੍ਛਾ. ਵਿਸਜ੍ਜਨੇਸੁ ਇਜ੍ਝਨਟ੍ਠੇਨ ਇਦ੍ਧੀਤਿ ਨਿਪ੍ਫਤ੍ਤਿਅਤ੍ਥੇਨ ਪਟਿਲਾਭਟ੍ਠੇਨ ਚਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਯਞ੍ਹਿ ਨਿਪ੍ਫਜ੍ਜਤਿ ਪਟਿਲਬ੍ਭਤਿ ਚ, ਤਂ ਇਜ੍ਝਤੀਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਯਥਾਹ – ‘‘ਕਾਮਂ ਕਾਮਯਮਾਨਸ੍ਸ, ਤਸ੍ਸ ਚੇਤਂ ਸਮਿਜ੍ਝਤੀ’’ਤਿ (ਸੁ. ਨਿ. ੭੭੨). ‘‘ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਂ ਇਜ੍ਝਤੀਤਿ ਇਦ੍ਧਿ, ਪਟਿਹਰਤੀਤਿ ਪਾਟਿਹਾਰਿਯ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ (ਪਟਿ. ਮ. ੩.੩੨). ਅਪਰੋ ਨਯੋ – ਇਜ੍ਝਨਟ੍ਠੇਨ ਇਦ੍ਧਿ, ਉਪਾਯਸਮ੍ਪਦਾਯੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਉਪਾਯਸਮ੍ਪਦਾ ਹਿ ਇਜ੍ਝਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਫਲਪ੍ਪਸਵਨਤੋ. ਯਥਾਹ – ‘‘ਅਯਂ ਖੋ, ਚਿਤ੍ਤੋ ਗਹਪਤਿ, ਸੀਲਵਾ ਕਲ੍ਯਾਣਧਮ੍ਮੋ, ਸਚੇ ਪਣਿਦਹਿਸ੍ਸਤਿ ‘ਅਨਾਗਤਮਦ੍ਧਾਨਂ ਰਾਜਾ ਅਸ੍ਸਂ ਚਕ੍ਕਵਤ੍ਤੀ’ਤਿ. ਇਜ੍ਝਿਸ੍ਸਤਿ ਹਿ ਸੀਲਵਤੋ ਚੇਤੋਪਣਿਧਿ ਵਿਸੁਦ੍ਧਤ੍ਤਾ’’ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੪.੩੫੨). ਅਪਰੋ ਨਯੋ – ਏਤਾਯ ਸਤ੍ਤਾ ਇਜ੍ਝਨ੍ਤੀਤਿ ਇਦ੍ਧਿ. ਇਜ੍ਝਨ੍ਤੀਤਿ ਇਦ੍ਧਾ ਵੁਦ੍ਧਾ ਉਕ੍ਕਂਸਗਤਾ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ.

੧੦. ਦਸਸੁ ਇਦ੍ਧੀਸੁ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਵਸੇਨ ਨਿਪ੍ਫਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਾ ਇਦ੍ਧਿ. ਪਕਤਿਵਣ੍ਣਵਿਜਹਨਵਿਕਾਰਵਸੇਨ ਪਵਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਵਿਕੁਬ੍ਬਨਾ ਇਦ੍ਧਿ. ਸਰੀਰਬ੍ਭਨ੍ਤਰੇ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਮਨੋਮਯਸ੍ਸ ਸਰੀਰਸ੍ਸ ਨਿਪ੍ਫਤ੍ਤਿਵਸੇਨ ਪਵਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਮਨੋਮਯਾ ਇਦ੍ਧਿ. ਞਾਣਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਤੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ਵਾ ਪਚ੍ਛਾ ਵਾ ਤਂਖਣੇ ਵਾ ਞਾਣਾਨੁਭਾਵਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੋ ਵਿਸੇਸੋ ਞਾਣਵਿਪ੍ਫਾਰਾ ਇਦ੍ਧਿ. ਸਮਾਧਿਤੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ਵਾ ਪਚ੍ਛਾ ਵਾ ਤਂਖਣੇ ਵਾ ਸਮਥਾਨੁਭਾਵਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੋ ਵਿਸੇਸੋ ਸਮਾਧਿਵਿਪ੍ਫਾਰਾ ਇਦ੍ਧਿ. ਚੇਤੋਵਸਿਪ੍ਪਤ੍ਤਾਨਂ ਅਰਿਯਾਨਂਯੇਵ ਸਮ੍ਭਵਤੋ ਅਰਿਯਾ ਇਦ੍ਧਿ. ਕਮ੍ਮਵਿਪਾਕਵਸੇਨ ਜਾਤੋ ਵਿਸੇਸੋ ਕਮ੍ਮਵਿਪਾਕਜਾ ਇਦ੍ਧਿ. ਪੁਬ੍ਬੇ ਕਤਪੁਞ੍ਞਸ੍ਸ ਜਾਤੋ ਵਿਸੇਸੋ ਪੁਞ੍ਞਵਤੋ ਇਦ੍ਧਿ. ਵਿਜ੍ਜਾਯ ਜਾਤੋ ਵਿਸੇਸੋ ਵਿਜ੍ਜਾਮਯਾ ਇਦ੍ਧਿ. ਤੇਨ ਤੇਨ ਸਮ੍ਮਾਪਯੋਗੇਨ ਤਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਇਜ੍ਝਨਂ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਸਮ੍ਮਾਪਯੋਗਪਚ੍ਚਯਾ ਇਜ੍ਝਨਟ੍ਠੇਨ ਇਦ੍ਧਿ.

ਇਦ੍ਧਿਯਾ ਚਤਸ੍ਸੋ ਭੂਮਿਯੋਤਿ ਅਵਿਸੇਸੇਤ੍ਵਾ ਵੁਤ੍ਤੇਪਿ ਯਥਾਲਾਭਵਸੇਨ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਵਿਕੁਬ੍ਬਨਮਨੋਮਯਿਦ੍ਧਿਯਾ ਏਵ ਭੂਮਿਯੋ, ਨ ਸੇਸਾਨਂ. ਵਿਵੇਕਜਾ ਭੂਮੀਤਿ ਵਿਵੇਕਤੋ ਵਾ ਵਿਵੇਕੇ ਵਾ ਜਾਤਾ ਵਿਵੇਕਜਾ ਭੂਮਿ. ਪੀਤਿਸੁਖਭੂਮੀਤਿ ਪੀਤਿਸੁਖਯੁਤ੍ਤਾ ਭੂਮਿ. ਉਪੇਕ੍ਖਾਸੁਖਭੂਮੀਤਿ ਤਤ੍ਰਮਜ੍ਝਤ੍ਤੁਪੇਕ੍ਖਾਯ ਚ ਸੁਖੇਨ ਚ ਯੁਤ੍ਤਾ ਭੂਮਿ. ਅਦੁਕ੍ਖਮਸੁਖਾਭੂਮੀਤਿ ਅਦੁਕ੍ਖਮਸੁਖਵੇਦਨਾਯੁਤ੍ਤਾ ਭੂਮਿ. ਤੇਸੁ ਪਠਮਦੁਤਿਯਾਨਿ ਝਾਨਾਨਿ ਪੀਤਿਫਰਣਤਾ, ਤੀਣਿ ਝਾਨਾਨਿ ਸੁਖਫਰਣਤਾ, ਚਤੁਤ੍ਥਜ੍ਝਾਨਂ ਚੇਤੋਫਰਣਤਾ. ਏਤ੍ਥ ਚ ਪੁਰਿਮਾਨਿ ਤੀਣਿ ਝਾਨਾਨਿ ਯਸ੍ਮਾ ਪੀਤਿਫਰਣੇਨ ਚ ਸੁਖਫਰਣੇਨ ਚ ਸੁਖਸਞ੍ਞਞ੍ਚ ਲਹੁਸਞ੍ਞਞ੍ਚ ਓਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਲਹੁਮੁਦੁਕਮ੍ਮਞ੍ਞਕਾਯੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਇਦ੍ਧਿਂ ਪਾਪੁਣਾਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਇਮਿਨਾ ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਇਦ੍ਧਿਲਾਭਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਨਤੋ ਸਮ੍ਭਾਰਭੂਮਿਯੋਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾਨਿ. ਚਤੁਤ੍ਥਜ੍ਝਾਨਂ ਪਨ ਇਦ੍ਧਿਲਾਭਾਯ ਪਕਤਿਭੂਮਿਯੇਵ. ਇਦ੍ਧਿਲਾਭਾਯਾਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਨ੍ਤਾਨੇ ਪਾਤੁਭਾਵਵਸੇਨ ਇਦ੍ਧੀਨਂ ਲਾਭਾਯ. ਇਦ੍ਧਿਪਟਿਲਾਭਾਯਾਤਿ ਪਰਿਹੀਨਾਨਂ ਵਾ ਇਦ੍ਧੀਨਂ ਵੀਰਿਯਾਰਮ੍ਭਵਸੇਨ ਪੁਨ ਲਾਭਾਯ, ਉਪਸਗ੍ਗਵਸੇਨ ਵਾ ਪਦਂ ਵਡ੍ਢਿਤਂ. ਇਦ੍ਧਿਵਿਕੁਬ੍ਬਨਤਾਯਾਤਿ ਇਦ੍ਧਿਯਾ ਵਿਵਿਧਕਰਣਭਾਵਾਯ. ਇਦ੍ਧਿਵਿਸਵਿਤਾਯਾਤਿ ਵਿਵਿਧਂ ਵਿਸੇਸਂ ਸਵਤਿ ਜਨੇਤਿ ਪਵਤ੍ਤੇਤੀਤਿ ਵਿਸਵੀ, ਵਿਵਿਧਂ ਸਵਨਂ ਵਾ ਅਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਵਿਸਵੀ, ਤਸ੍ਸ ਭਾਵੋ ਵਿਸਵਿਤਾ. ਤਸ੍ਸਾ ਵਿਸਵਿਤਾਯ, ਇਦ੍ਧਿਯਾ ਵਿਵਿਧਵਿਸੇਸਪਵਤ੍ਤਨਭਾਵਾਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਇਦ੍ਧਿਵਸੀਭਾਵਾਯਾਤਿ ਇਦ੍ਧਿਯਾ ਇਸ੍ਸਰਭਾਵਾਯ. ਇਦ੍ਧਿਵੇਸਾਰਜ੍ਜਾਯਾਤਿ ਇਦ੍ਧਿਵਿਸਾਰਦਭਾਵਾਯ. ਇਦ੍ਧਿਪਾਦਾ ਞਾਣਕਥਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਥਾ.

ਛਨ੍ਦਂ ਚੇ ਭਿਕ੍ਖੁ ਨਿਸ੍ਸਾਯਾਤਿ ਯਦਿ ਭਿਕ੍ਖੁ ਛਨ੍ਦਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਛਨ੍ਦਂ ਅਧਿਪਤਿਂ ਕਰਿਤ੍ਵਾ. ਲਭਤਿ ਸਮਾਧਿਨ੍ਤਿ ਸਮਾਧਿਂ ਪਟਿਲਭਤਿ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਤਿ. ਸੇਸੇਸੁਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ. ਤਤ੍ਥ ਛਨ੍ਦਵੀਰਿਯਚਿਤ੍ਤਵੀਮਂਸਾ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਪਦਾਨਿ, ਤਂਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਮਾਧੀ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਪਦਾਨੀਤਿ ਏਵਂ ਅਟ੍ਠ ਪਦਾਨਿ. ਯਸ੍ਮਾ ਪਨ ਇਦ੍ਧਿਮੁਪ੍ਪਾਦੇਤੁਕਾਮਤਾਛਨ੍ਦੋ ਸਮਾਧਿਨਾ ਏਕਤੋ ਨਿਯੁਤ੍ਤੋਵ ਇਦ੍ਧਿਲਾਭਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਤਿ, ਤਥਾ ਵੀਰਿਯਾਦਯੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਇਮਾਨਿ ਅਟ੍ਠ ਪਦਾਨਿ ਵੁਤ੍ਤਾਨੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾਨਿ.

ਯਂ ਤਂ ਭਗਵਤਾ ਅਭਿਞ੍ਞਾ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤੁਕਾਮਸ੍ਸ ਯੋਗਿਨੋ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਯੋਗਵਿਧਿਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੇਨ ‘‘ਸੋ ਏਵਂ ਸਮਾਹਿਤੇ ਚਿਤ੍ਤੇ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧੇ ਪਰਿਯੋਦਾਤੇ ਅਨਙ੍ਗਣੇ ਵਿਗਤੂਪਕ੍ਕਿਲੇਸੇ ਮੁਦੁਭੂਤੇ ਕਮ੍ਮਨਿਯੇ ਠਿਤੇ ਆਨੇਞ੍ਜਪ੍ਪਤ੍ਤੇ’’ਤਿ (ਦੀ. ਨਿ. ੧.੨੩੮) ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਆਨੇਞ੍ਜਂ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਂ ਥੇਰੋ ਸੋਲ਼ਸਧਾ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਸੋਲ਼ਸਮੂਲਾਨੀਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਅਨੋਨਤਨ੍ਤਿ ਕੋਸਜ੍ਜਵਸੇਨ ਅਨੋਨਤਂ, ਅਸਲ੍ਲੀਨਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਨੁਨ੍ਨਤਨ੍ਤਿ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਵਸੇਨ ਉਦ੍ਧਂ ਨ ਆਰੁਲ਼੍ਹਂ, ਅਨੁਦ੍ਧਤਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਨਭਿਨਤਨ੍ਤਿ ਲੋਭਵਸੇਨ ਨ ਅਭਿਨਤਂ, ਅਨਲ੍ਲੀਨਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਭਿਕਾਮਤਾਯ ਨਤਂ ਅਭਿਨਤਨ੍ਤਿ, ਇਦਂ ਤਾਦਿਸਂ ਨ ਹੋਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਰਾਗੇਤਿ ਸਙ੍ਖਾਰਵਤ੍ਥੁਕੇਨ ਲੋਭੇਨ. ਅਨਪਨਤਨ੍ਤਿ ਦੋਸਵਸੇਨ ਨ ਅਪਨਤਂ, ਨ ਘਟ੍ਟਨਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ‘‘ਨਤਂ ਨਤੀ’’ਤਿ ਅਤ੍ਥਤੋ ਏਕਂ. ਅਪਗਤਨਤਨ੍ਤਿ ਅਪਨਤਂ, ਇਦਂ ਤਾਦਿਸਂ ਨ ਹੋਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਅਨਿਸ੍ਸਿਤਨ੍ਤਿ ਅਨਤ੍ਤਤੋ ਦਿਟ੍ਠਤ੍ਤਾ ਦਿਟ੍ਠਿਵਸੇਨ ‘‘ਅਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਵਾ ‘‘ਅਤ੍ਤਨਿਯ’’ਨ੍ਤਿ ਵਾ ਕਿਞ੍ਚਿ ਨ ਨਿਸ੍ਸਿਤਂ. ਅਪ੍ਪਟਿਬਦ੍ਧਨ੍ਤਿ ਪਚ੍ਚੁਪਕਾਰਾਸਾਵਸੇਨ ਨਪ੍ਪਟਿਬਦ੍ਧਂ. ਛਨ੍ਦਰਾਗੇਤਿ ਸਤ੍ਤਵਤ੍ਥੁਕੇਨ ਲੋਭੇਨ. ਵਿਪ੍ਪਮੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭਨਵਿਮੁਤ੍ਤਿਵਸੇਨ ਕਾਮਰਾਗਤੋ ਵਿਪ੍ਪਮੁਤ੍ਤਂ. ਅਥ ਵਾ ਪਞ੍ਚਵਿਮੁਤ੍ਤਿਵਸੇਨ ਕਾਮਰਾਗਤੋ ਵਿਪ੍ਪਮੁਤ੍ਤਂ. ਅਥ ਵਾ ਪਞ੍ਚਵਿਮੁਤ੍ਤਿਵਸੇਨ ਤਤੋ ਤਤੋ ਪਟਿਪਕ੍ਖਤੋ ਵਿਪ੍ਪਮੁਤ੍ਤਂ. ਇਦਂ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਸੇਖਾਸੇਖਾਨਮ੍ਪਿ ਅਭਿਞ੍ਞਾਯ ਉਪ੍ਪਾਦਨਤੋ ਨਿਰੋਧਸਮਾਪਤ੍ਤਿਞਾਣੇ ‘‘ਸੋਲ਼ਸਹਿ ਞਾਣਚਰਿਯਾਹੀ’’ਤਿ (ਪਟਿ. ਮ. ੧.੮੪) ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਉਕ੍ਕਟ੍ਠਪਰਿਚ੍ਛੇਦੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਯਥਾਲਾਭਵਸੇਨ ਪਨ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ. ਕਾਮਰਾਗੇਤਿ ਮੇਥੁਨਰਾਗੇਨ. ਵਿਸਞ੍ਞੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭਨਤੋ ਸੇਸਕਿਲੇਸੇਹਿ ਵਿਸਂਯੁਤ੍ਤਂ, ਉਕ੍ਕਟ੍ਠਨਯੇਨ ਸਮੁਚ੍ਛੇਦਤੋ ਵਾ ਵਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਂ. ਕਿਲੇਸੇਤਿ ਸੇਸਕਿਲੇਸੇਨ. ਵਿਮਰਿਯਾਦਿਕਤਨ੍ਤਿ ਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭਿਤਬ੍ਬਮਰਿਯਾਦਵਸੇਨ ਵਿਗਤਕਿਲੇਸਮਰਿਯਾਦਂ ਕਤਂ, ਤੇਨ ਤੇਨ ਮਗ੍ਗੇਨ ਪਹਾਤਬ੍ਬਮਰਿਯਾਦਵਸੇਨ ਵਾ ਵਿਗਤਕਿਲੇਸਮਰਿਯਾਦਂ ਕਤਂ. ਕਿਲੇਸਮਰਿਯਾਦੇਤਿ ਤੇਨ ਤੇਨ ਪਹੀਨੇਨ ਕਿਲੇਸਮਰਿਯਾਦੇਨ. ਲਿਙ੍ਗਵਿਪਲ੍ਲਾਸੋ ਚੇਤ੍ਥ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ. ਏਕਤ੍ਤਗਤਨ੍ਤਿ ਏਕਾਰਮ੍ਮਣਗਤਂ. ਨਾਨਤ੍ਤਕਿਲੇਸੇਹੀਤਿ ਨਾਨਾਰਮ੍ਮਣੇ ਪਵਤ੍ਤਮਾਨੇਹਿ ਕਿਲੇਸੇਹਿ. ਇਦਂ ਆਰਮ੍ਮਣਮਪੇਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਵੁਤ੍ਤਂ, ‘‘ਅਨੋਨਤ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ ਪਨ ਕਿਲੇਸੇ ਏਵ ਅਪੇਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ. ਓਭਾਸਗਤਨ੍ਤਿ ਪਞ੍ਞਾਯ ਵਿਸਦਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਵਸੇਨ ਪਞ੍ਞੋਭਾਸਂ ਗਤਂ. ਅਵਿਜ੍ਜਨ੍ਧਕਾਰੇਤਿ ਬਲਵਅਵਿਜ੍ਜਾਯ. ਚਤਸ੍ਸੋ ਚ ਭੂਮਿਯੋ ਸੋਲ਼ਸ ਚ ਮੂਲਾਨਿ ਇਦ੍ਧਿਯਾ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ, ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਚ ਪਾਦਾ ਅਟ੍ਠ ਚ ਪਦਾਨਿ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗਵਸੇਨ ਚ ਸਮ੍ਪਯੋਗਵਸੇਨ ਚ ਵੁਤ੍ਤਾਨੀਤਿ.

੧੦. ਏਵਂ ਇਦ੍ਧਿਯਾ ਭੂਮਿਪਾਦਪਦਮੂਲਭੂਤੇ ਧਮ੍ਮੇ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਤਾ ਇਦ੍ਧਿਯੋ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਕਤਮਾ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਾ ਇਦ੍ਧੀਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਉਦ੍ਦੇਸਪਦਾਨਂ ਅਤ੍ਥੋ ਇਦ੍ਧਿਵਿਧਞਾਣਨਿਦ੍ਦੇਸੇ ਵੁਤ੍ਤੋਯੇਵ. ਇਧ ਭਿਕ੍ਖੂਤਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਸਾਸਨੇ ਭਿਕ੍ਖੁ. ਤੇਨ ਸਬ੍ਬਪਕਾਰਵਸੇਨ ਇਦ੍ਧਿਵਿਧਕਾਰਕਸ੍ਸ ਅਞ੍ਞਤ੍ਥ ਅਭਾਵਂ ਦੀਪੇਤਿ. ਇਮੇਸਂ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਪਦਾਨਂ ਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਹੇਟ੍ਠਾ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਥੋ. ਤੇਨੇਵ ਚ ਇਦ੍ਧਿਯਾ ਭੂਮਿਪਾਦਪਦਮੂਲਭੂਤੇਹਿ ਧਮ੍ਮੇਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਮਗ੍ਗੇ (ਵਿਸੁਦ੍ਧਿ. ੨.੩੬੫-੩੬੬) ਵੁਤ੍ਤੇਹਿ ਚੁਦ੍ਦਸਹਿ ਪਨ੍ਨਰਸਹਿ ਵਾ ਆਕਾਰੇਹਿ ਪਰਿਦਮਿਤਚਿਤ੍ਤਤਾ ਚ ਛਨ੍ਦਾਦਿਏਕੇਕਾਧਿਪਤਿਸਮਾਪਜ੍ਜਨਵਸੇਨ ਆਵਜ੍ਜਨਾਦਿਵਸੀਭਾਵਵਸੇਨ ਚ ਮੁਦੁਕਮ੍ਮਞ੍ਞਕਤਚਿਤ੍ਤਤਾ ਚ ਵੁਤ੍ਤਾ ਹੋਤਿ. ਬਲਵਪੁਬ੍ਬਯੋਗਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਪੁਬ੍ਬਯੋਗਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਅਰਹਤ੍ਤਪਟਿਲਾਭੇਨੇਵ ਪਟਿਲਦ੍ਧਾਭਿਞ੍ਞਾਦਿਗੁਣੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਭੂਮਿਆਦੀਹਿ ਧਮ੍ਮੇਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਹੋਤੀਤਿ ਕਤ੍ਵਾ ਸੋਪਿ ਵੁਤ੍ਤੋਵ ਹੋਤਿ.

ਬਹੁਕਂ ਆਵਜ੍ਜਤੀਤਿ ਪਥਵੀਕਸਿਣਾਰਮ੍ਮਣਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾਪਾਦਕਂ ਚਤੁਤ੍ਥਜ੍ਝਾਨਂ ਸਮਾਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਵੁਟ੍ਠਾਯ ਸਚੇ ਸਤਂ ਇਚ੍ਛਤਿ, ‘‘ਸਤਂ ਹੋਮਿ, ਸਤਂ ਹੋਮੀ’’ਤਿ ਪਰਿਕਮ੍ਮਕਰਣਵਸੇਨ ਆਵਜ੍ਜਤਿ. ਆਵਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਞਾਣੇਨ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤੀਤਿ ਏਵਂ ਪਰਿਕਮ੍ਮਂ ਕਤ੍ਵਾ ਅਭਿਞ੍ਞਾਞਾਣੇਨ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤਿ. ਏਤ੍ਥ ਪਰਿਕਮ੍ਮਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਪਾਦਕਜ੍ਝਾਨਸਮਾਪਜ੍ਜਨਂ ਨ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਨ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਅਥ ਖੋ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ (ਵਿਸੁਦ੍ਧਿ. ੨.੩੮੬) ‘‘ਆਵਜ੍ਜਤੀਤਿ ਪਰਿਕਮ੍ਮਵਸੇਨੇਵ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਆਵਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਞਾਣੇਨ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤੀਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞਾਞਾਣਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਬਹੁਕਂ ਆਵਜ੍ਜਤਿ, ਤਤੋ ਤੇਸਂ ਪਰਿਕਮ੍ਮਚਿਤ੍ਤਾਨਂ ਅਵਸਾਨੇ ਸਮਾਪਜ੍ਜਤਿ, ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਤੋ ਵੁਟ੍ਠਹਿਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ‘ਬਹੁਕੋ ਹੋਮੀ’ਤਿ ਆਵਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਤਤੋ ਪਰਂ ਪਵਤ੍ਤਾਨਂ ਤਿਣ੍ਣਂ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਵਾ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗਚਿਤ੍ਤਾਨਂ ਅਨਨ੍ਤਰਾ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇਨ ਸਨ੍ਨਿਟ੍ਠਾਪਨਵਸੇਨ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਨ੍ਤਿ ਲਦ੍ਧਨਾਮੇਨ ਏਕੇਨੇਵ ਅਭਿਞ੍ਞਾਞਾਣੇਨ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤੀਤਿ ਏਵਮੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਏਵਮੇਵ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਯਥਾ ‘‘ਭੁਞ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਸਯਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਪਾਨੀਯਂ ਅਪਿਵਿਤ੍ਵਾ ਹਤ੍ਥਧੋਵਨਾਦੀਨਿ ਅਕਤ੍ਵਾ ਭੁਤ੍ਤਾਨਨ੍ਤਰਮੇਵ ਸਯਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ ਨ ਹੋਤੀਤਿ ਅਨ੍ਤਰਾ ਸਨ੍ਤੇਸੁਪਿ ਅਞ੍ਞੇਸੁ ਕਿਚ੍ਚੇਸੁ ‘‘ਭੁਤ੍ਵਾ ਸਯਤੀ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਏਵਮਿਧਾਪੀਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਪਠਮਂ ਪਾਦਕਜ੍ਝਾਨਸਮਾਪਜ੍ਜਨਮ੍ਪਿ ਹਿ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਅਵੁਤ੍ਤਮੇਵਾਤਿ. ਤੇਨ ਪਨ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਞਾਣੇਨ ਸਹੇਵ ਸਤਂ ਹੋਤਿ. ਸਹਸ੍ਸੇਪਿ ਸਤਸਹਸ੍ਸੇਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ. ਸਚੇ ਏਵਂ ਨ ਇਜ੍ਝਤਿ, ਪੁਨ ਪਰਿਕਮ੍ਮਂ ਕਤ੍ਵਾ ਦੁਤਿਯਮ੍ਪਿ ਸਮਾਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਵੁਟ੍ਠਾਯ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤਬ੍ਬਂ. ਸਂਯੁਤ੍ਤਟ੍ਠਕਥਾਯਞ੍ਹਿ ‘‘ਏਕਵਾਰਂ ਦ੍ਵਿਵਾਰਂ ਸਮਾਪਜ੍ਜਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਤ੍ਥ ਪਾਦਕਜ੍ਝਾਨਚਿਤ੍ਤਂ ਨਿਮਿਤ੍ਤਾਰਮ੍ਮਣਂ, ਪਰਿਕਮ੍ਮਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਸਤਾਰਮ੍ਮਣਾਨਿ ਵਾ ਸਹਸ੍ਸਾਰਮ੍ਮਣਾਨਿ ਵਾ. ਤਾਨਿ ਚ ਖੋ ਵਣ੍ਣਵਸੇਨ, ਨ ਪਣ੍ਣਤ੍ਤਿਵਸੇਨ. ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਚਿਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਤਥੇਵ ਸਤਾਰਮ੍ਮਣਂ ਵਾ ਸਹਸ੍ਸਾਰਮ੍ਮਣਂ ਵਾ. ਤਂ ਪੁਬ੍ਬੇ ਵੁਤ੍ਤਅਪ੍ਪਨਾਚਿਤ੍ਤਮਿਵ ਗੋਤ੍ਰਭੁਅਨਨ੍ਤਰਂ ਏਕਮੇਵ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਰੂਪਾਵਚਰਚਤੁਤ੍ਥਜ੍ਝਾਨਿਕਂ.

ਯਥਾਯਸ੍ਮਾ ਚੂਲ਼ਪਨ੍ਥਕੋ ਏਕੋਪਿ ਹੁਤ੍ਵਾ ਬਹੁਧਾ ਹੋਤੀਤਿ ਬਹੁਧਾਭਾਵਸ੍ਸ ਕਾਯਸਕ੍ਖਿਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਵਤ੍ਤਮਾਨਵਚਨਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਥੇਰਸ੍ਸ ਤਥਾਕਰਣਪਕਤਿਕਤ੍ਤਾ ਤਸ੍ਸ ਧਰਮਾਨਕਾਲਤ੍ਤਾ ਚ ਕਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਏਕੋ ਹੋਤੀਤਿ ਵਾਰੇਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ.

ਤਤ੍ਰਿਦਂ ਵਤ੍ਥੁ (ਵਿਸੁਦ੍ਧਿ. ੨.੩੮੬) – ਤੇ ਦ੍ਵੇ ਭਾਤਰੋ ਕਿਰ ਥੇਰਾ ਪਨ੍ਥੇ ਜਾਤਤ੍ਤਾ ‘‘ਪਨ੍ਥਕਾ’’ਤਿ ਨਾਮਂ ਲਭਿਂਸੁ. ਤੇਸੁ ਜੇਟ੍ਠੋ ਮਹਾਪਨ੍ਥਕੋ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਸਹ ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਹਿ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿ. ਸੋ ਅਰਹਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਚੂਲ਼ਪਨ੍ਥਕਂ ਪਬ੍ਬਾਜੇਤ੍ਵਾ –

‘‘ਪਦੁਮਂ ਯਥਾ ਕੋਕਨਦਂ ਸੁਗਨ੍ਧਂ, ਪਾਤੋ ਸਿਯਾ ਫੁਲ੍ਲਮਵੀਤਗਨ੍ਧਂ;

ਅਙ੍ਗੀਰਸਂ ਪਸ੍ਸ ਵਿਰੋਚਮਾਨਂ, ਤਪਨ੍ਤਮਾਦਿਚ੍ਚਮਿਵਨ੍ਤਲਿਕ੍ਖੇ’’ਤਿ. (ਅ. ਨਿ. ੫.੧੯੫; ਸਂ. ਨਿ. ੧.੧੨੩) –

ਇਮਂ ਗਾਥਂ ਅਦਾਸਿ. ਸੋ ਤਂ ਚਤੂਹਿ ਮਾਸੇਹਿ ਪਗੁਣਂ ਕਾਤੁਂ ਨਾਸਕ੍ਖਿ. ਅਥ ਨਂ ਥੇਰੋ ‘‘ਅਭਬ੍ਬੋ ਤ੍ਵਂ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਸਾਸਨੇ, ਨਿਕ੍ਖਮ ਇਤੋ’’ਤਿ ਆਹ. ਤਸ੍ਮਿਞ੍ਚ ਕਾਲੇ ਥੇਰੋ ਭਤ੍ਤੁਦ੍ਦੇਸਕੋ ਹੋਤਿ. ਜੀਵਕੋ ਕੋਮਾਰਭਚ੍ਚੋ ਬਹੁਂ ਮਾਲਾਗਨ੍ਧਵਿਲੇਪਨਂ ਆਦਾਯ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਮ੍ਬਵਨਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਪੂਜੇਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਦਸਬਲਂ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਥੇਰਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਸ੍ਵੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਬੁਦ੍ਧਪ੍ਪਮੁਖਾਨਿ ਪਞ੍ਚ ਭਿਕ੍ਖੁਸਤਾਨਿ ਆਦਾਯ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਨਿਵੇਸਨੇ ਭਿਕ੍ਖਂ ਗਣ੍ਹਥਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਥੇਰੋਪਿ ‘‘ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਚੂਲ਼ਪਨ੍ਥਕਂ ਸੇਸਾਨਂ ਅਧਿਵਾਸੇਮੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਤਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਚੂਲ਼ਪਨ੍ਥਕੋ ਭਿਯ੍ਯੋਸੋ ਮਤ੍ਤਾਯ ਦੋਮਨਸ੍ਸਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਪੁਨਦਿਵਸੇ ਪਾਤੋਵ ਵਿਹਾਰਾ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ ਸਾਸਨੇ ਸਾਪੇਕ੍ਖਤਾਯ ਵਿਹਾਰਦ੍ਵਾਰਕੋਟ੍ਠਕੇ ਰੋਦਮਾਨੋ ਅਟ੍ਠਾਸਿ.

ਭਗਵਾ ਤਸ੍ਸ ਉਪਨਿਸ੍ਸਯਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਤਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਕਸ੍ਮਾ ਰੋਦਸੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਸੋ ਤਂ ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਆਚਿਕ੍ਖਿ. ਭਗਵਾ ‘‘ਨ ਸਜ੍ਝਾਯਂ ਕਾਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੋ ਮਮ ਸਾਸਨੇ ਅਭਬ੍ਬੋ ਨਾਮ ਹੋਤਿ, ਮਾ ਸੋਚਿ, ਪਨ੍ਥਕਾ’’ਤਿ ਚਕ੍ਕਚਿਤ੍ਤਤਲੇਨ ਪਾਣਿਨਾ ਤਸ੍ਸ ਸੀਸਂ ਪਰਾਮਸਿਤ੍ਵਾ ਤਂ ਬਾਹਾਯਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਵਿਹਾਰਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਗਨ੍ਧਕੁਟਿਪਮੁਖੇ ਨਿਸੀਦਾਪੇਤ੍ਵਾ ਇਦ੍ਧਿਯਾ ਅਭਿਸਙ੍ਖਤਂ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਂ ਪਿਲੋਤਿਕਖਣ੍ਡਂ ‘‘ਇਮਂ ਪਿਲੋਤਿਕਂ ‘ਰਜੋਹਰਣਂ ਰਜੋਹਰਣ’ਨ੍ਤਿ ਹਤ੍ਥੇਨ ਪਰਿਮਜ੍ਜਨ੍ਤੋ ਨਿਸੀਦ, ਪਨ੍ਥਕਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਪਿਲੋਤਿਕਖਣ੍ਡਂ ਦਤ੍ਵਾ ਕਾਲੇ ਆਰੋਚਿਤੇ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਪਰਿਵੁਤੋ ਜੀਵਕਸ੍ਸ ਗੇਹਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਾਸਨੇ ਨਿਸੀਦਿ. ਤਸ੍ਸ ਤਂ ਪਿਲੋਤਿਕਖਣ੍ਡਂ ਤਥਾਪਰਿਮਜ੍ਜਨ੍ਤਸ੍ਸ ਕਿਲਿਟ੍ਠਂ ਹੁਤ੍ਵਾ ਕਮੇਨ ਕਾਲ਼ਵਣ੍ਣਂ ਅਹੋਸਿ. ਸੋ ‘‘ਇਦਂ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਂ ਪਿਲੋਤਿਕਖਣ੍ਡਂ, ਨਤ੍ਥੇਤ੍ਥ ਦੋਸੋ, ਅਤ੍ਤਭਾਵਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਪਨਾਯਂ ਦੋਸੋ’’ਤਿ ਸਞ੍ਞਂ ਪਟਿਲਭਿਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਚਸੁ ਖਨ੍ਧੇਸੁ ਞਾਣਂ ਓਤਾਰੇਤ੍ਵਾ ਵਿਪਸ੍ਸਨਂ ਵਡ੍ਢੇਸਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਭਗਵਾ ਓਭਾਸਂ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਪੁਰਤੋ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਵਿਯ ਪਞ੍ਞਾਯਮਾਨਰੂਪੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਇਮਾ ਓਭਾਸਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ –

‘‘ਰਾਗੋ ਰਜੋ ਨ ਚ ਪਨ ਰੇਣੁ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਰਾਗਸ੍ਸੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ ਰਜੋਤਿ;

ਏਤਂ ਰਜਂ ਵਿਪ੍ਪਜਹਿਤ੍ਵ ਭਿਕ੍ਖਵੋ, ਵਿਹਰਨ੍ਤਿ ਤੇ ਵਿਗਤਰਜਸ੍ਸ ਸਾਸਨੇ.

‘‘ਦੋਸੋ…ਪੇ… ਸਾਸਨੇ.

‘‘ਮੋਹੋ ਰਜੋ ਨ ਚ ਪਨ ਰੇਣੁ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਮੋਹਸ੍ਸੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ ਰਜੋਤਿ;

ਏਤਂ ਰਜਂ ਵਿਪ੍ਪਜਹਿਤ੍ਵ ਭਿਕ੍ਖਵੋ, ਵਿਹਰਨ੍ਤਿ ਤੇ ਵਿਗਤਰਜਸ੍ਸ ਸਾਸਨੇ. (ਮਹਾਨਿ. ੨੦੯);

‘‘ਅਧਿਚੇਤਸੋ ਅਪ੍ਪਮਜ੍ਜਤੋ, ਮੁਨਿਨੋ ਮੋਨਪਥੇਸੁ ਸਿਕ੍ਖਤੋ;

ਸੋਕਾ ਨ ਭਵਨ੍ਤਿ ਤਾਦਿਨੋ, ਉਪਸਨ੍ਤਸ੍ਸ ਸਦਾ ਸਤੀਮਤੋ’’ਤਿ. (ਉਦਾ. ੩੭);

ਗਾਥਾਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਥੇਰੋ ਸਹ ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਹਿ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿ. ਸੋ ਮਨੋਮਯਜ੍ਝਾਨਲਾਭੀ ਹੁਤ੍ਵਾ ਏਕੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਬਹੁਧਾ, ਬਹੁਧਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਏਕੋ ਭਵਿਤੁਂ ਸਮਤ੍ਥੋ ਅਹੋਸਿ. ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗੇਨੇਵਸ੍ਸ ਤੀਣਿ ਪਿਟਕਾਨਿ ਛ ਚ ਅਭਿਞ੍ਞਾ ਆਗਮਿਂਸੁ.

ਜੀਵਕੋਪਿ ਖੋ ਦਸਬਲਸ੍ਸ ਦਕ੍ਖਿਣੋਦਕਂ ਉਪਨਾਮੇਸਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਪਤ੍ਤਂ ਹਤ੍ਥੇਨ ਪਿਦਹਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਕਿਂ ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ਪੁਟ੍ਠੋ ‘‘ਵਿਹਾਰੇ ਏਕੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਤ੍ਥਿ, ਜੀਵਕਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਸੋ ਪੁਰਿਸਂ ਪੇਸੇਸਿ ‘‘ਗਚ੍ਛ ਅਯ੍ਯਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਸੀਘਂ ਏਹੀ’’ਤਿ. ਚੂਲ਼ਪਨ੍ਥਕਤ੍ਥੇਰੋ ਤਸ੍ਸ ਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਪੁਰੇ ਆਗਮਨਾਯੇਵ ਭਾਤਰਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਤ੍ਤਵਿਸੇਸਂ ਞਾਪੇਤੁਕਾਮੋ ਭਿਕ੍ਖੁਸਹਸ੍ਸਂ ਨਿਮ੍ਮਿਨਿਤ੍ਵਾ ਏਕਮ੍ਪਿ ਏਕੇਨ ਅਸਦਿਸਂ, ਏਕਸ੍ਸਾਪਿ ਚ ਚੀਵਰਵਿਚਾਰਣਾਦਿਸਾਮਣਕਕਮ੍ਮਂ ਅਞ੍ਞੇਨ ਅਸਦਿਸਂ ਅਕਾਸਿ. ਪੁਰਿਸੋ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਵਿਹਾਰੇ ਬਹੂ ਭਿਕ੍ਖੂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਪਚ੍ਚਾਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ‘‘ਬਹੂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਵਿਹਾਰੇ ਭਿਕ੍ਖੂ, ਪਕ੍ਕੋਸਿਤਬ੍ਬਂ ਅਯ੍ਯਂ ਨ ਪਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਜੀਵਕਸ੍ਸ ਕਥੇਸਿ. ਜੀਵਕੋ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਨਾਮਂ ਵਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਤਂ ਪੇਸੇਸਿ. ਸੋ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ‘‘ਚੂਲ਼ਪਨ੍ਥਕੋ ਨਾਮ ਕਤਰੋ ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿ. ‘‘ਅਹਂ ਚੂਲ਼ਪਨ੍ਥਕੋ, ਅਹਂ ਚੂਲ਼ਪਨ੍ਥਕੋ’’ਤਿ ਸਕਿਂਯੇਵ ਮੁਖਸਹਸ੍ਸਂ ਕਥੇਸਿ. ਸੋ ਪੁਨ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ‘‘ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਕਿਰ ਚੂਲ਼ਪਨ੍ਥਕਾ, ਅਹਂ ਪਕ੍ਕੋਸਿਤਬ੍ਬਂ ਨ ਜਾਨਾਮੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਜੀਵਕੋ ਪਟਿਵਿਦ੍ਧਸਚ੍ਚਤਾਯ ‘‘ਇਦ੍ਧਿਮਾ ਭਿਕ੍ਖੂ’’ਤਿ ਨਯਤੋ ਅਞ੍ਞਾਸਿ. ਭਗਵਾ ਆਹ – ‘‘ਗਚ੍ਛ, ਯਂ ਪਠਮਂ ਪਸ੍ਸਸਿ, ਤਂ ਚੀਵਰਕਣ੍ਣੇ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥਾ ਤਂ ਆਮਨ੍ਤੇਤੀਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਆਨੇਹੀ’’ਤਿ. ਸੋ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਥਾ ਅਕਾਸਿ. ਤਾਵਦੇਵ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਨਿਮ੍ਮਿਤਾ ਅਨ੍ਤਰਧਾਯਿਂਸੁ. ਥੇਰੋ ਤਂ ਉਯ੍ਯੋਜੇਤ੍ਵਾ ਮੁਖਧੋਵਨਾਦਿਸਰੀਰਕਿਚ੍ਚਂ ਨਿਟ੍ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਪਠਮਤਰਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਾਸਨੇ ਨਿਸੀਦਿ. ਤਸ੍ਮਿਂ ਖਣੇ ਸਤ੍ਥਾ ਦਕ੍ਖਿਣੋਦਕਂ ਗਣ੍ਹਿਤ੍ਵਾ ਭਤ੍ਤਕਿਚ੍ਚਂ ਕਤ੍ਵਾ ਚੂਲ਼ਪਨ੍ਥਕਤ੍ਥੇਰੇਨੇਵ ਭਤ੍ਤਾਨੁਮੋਦਨਂ ਧਮ੍ਮਕਥਂ ਕਥਾਪੇਸਿ. ਥੇਰੋ ਦੀਘਮਜ੍ਝਿਮਾਗਮਪ੍ਪਮਾਣਂ ਧਮ੍ਮਕਥਂ ਕਥੇਸੀਤਿ.

ਅਞ੍ਞੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨੇਨ ਮਨੋਮਯਂ ਕਾਯਂ ਅਭਿਨਿਮ੍ਮਿਨਿਤ੍ਵਾ ਤਯੋ ਵਾ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਵਾ ਅਭਿਨਿਮ੍ਮਿਨਨ੍ਤਿ, ਬਹੁਕੇ ਏਕਸਦਿਸੇਯੇਵ ਚ ਕਤ੍ਵਾ ਨਿਮ੍ਮਿਨਨ੍ਤਿ ਏਕਵਿਧਮੇਵ ਕਮ੍ਮਂ ਕੁਰੁਮਾਨੇ. ਚੂਲ਼ਪਨ੍ਥਕਤ੍ਥੇਰੋ ਪਨ ਏਕਾਵਜ੍ਜਨੇਨੇਵ ਭਿਕ੍ਖੁਸਹਸ੍ਸਂ ਮਾਪੇਸਿ. ਦ੍ਵੇਪਿ ਜਨੇ ਨ ਏਕਸਦਿਸੇ ਅਕਾਸਿ, ਨ ਏਕਵਿਧਂ ਕਮ੍ਮਂ ਕੁਰੁਮਾਨੇ. ਤਸ੍ਮਾ ਮਨੋਮਯਂ ਕਾਯਂ ਅਭਿਨਿਮ੍ਮਿਨਨ੍ਤਾਨਂ ਅਗ੍ਗੋ ਨਾਮ ਜਾਤੋ. ਅਞ੍ਞੇ ਪਨ ਬਹੂ ਅਨਿਯਮੇਤ੍ਵਾ ਨਿਮ੍ਮਿਤਾ ਇਦ੍ਧਿਮਤਾ ਸਦਿਸਾਵ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਠਾਨਨਿਸਜ੍ਜਾਦੀਸੁ ਚ ਭਾਸਿਤਤੁਣ੍ਹੀਭਾਵਾਦੀਸੁ ਚ ਯਂ ਯਂ ਇਦ੍ਧਿਮਾ ਕਰੋਤਿ, ਤਂ ਤਦੇਵ ਕਰੋਨ੍ਤਿ. ਸਚੇ ਪਨ ਨਾਨਾਵਣ੍ਣਂ ਕਾਤੁਕਾਮੋ ਹੋਤਿ ਕੇਚਿ ਪਠਮਵਯੇ ਕੇਚਿ ਮਜ੍ਝਿਮਵਯੇ ਕੇਚਿ ਪਚ੍ਛਿਮਵਯੇ, ਤਥਾ ਦੀਘਕੇਸੇ ਉਪਡ੍ਢਮੁਣ੍ਡੇ ਮੁਣ੍ਡੇ ਮਿਸ੍ਸਕਕੇਸੇ ਉਪਡ੍ਢਰਤ੍ਤਚੀਵਰੇ ਪਣ੍ਡੁਕਚੀਵਰੇ ਪਦਭਾਣਧਮ੍ਮਕਥਾਸਰਭਞ੍ਞਪਞ੍ਹਾਪੁਚ੍ਛਨਪਞ੍ਹਾਵਿਸਜ੍ਜਨਰਜਨਪਚਨਚੀਵਰਸਿਬ੍ਬਨਧੋਵਨਾਦੀਨਿ ਕਰੋਨ੍ਤੇ ਅਪਰੇਪਿ ਵਾ ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰਕੇ ਕਾਤੁਕਾਮੋ ਹੋਤਿ, ਤੇਨ ਪਾਦਕਜ੍ਝਾਨਤੋ ਵੁਟ੍ਠਾਯ ‘‘ਏਤ੍ਤਕਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਪਠਮਵਯਾ ਹੋਨ੍ਤੂ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਪਰਿਕਮ੍ਮਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਸਮਾਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਵੁਟ੍ਠਾਯ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤਬ੍ਬਂ, ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਚਿਤ੍ਤੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਇਚ੍ਛਿਤਿਚ੍ਛਿਤਪ੍ਪਕਾਰਾਯੇਵ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ. ਏਸੇਵ ਨਯੋ ਬਹੁਧਾਪਿ ਹੁਤ੍ਵਾ ਏਕੋ ਹੋਤੀਤਿਆਦੀਸੁ.

ਅਯਂ ਪਨ ਵਿਸੇਸੋ – ਪਕਤਿਯਾ ਬਹੁਕੋਤਿ ਨਿਮ੍ਮਿਤਕਾਲਬ੍ਭਨ੍ਤਰੇ ਨਿਮ੍ਮਿਤਪਕਤਿਯਾ ਬਹੁਕੋ. ਇਮਿਨਾ ਚ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਏਵਂ ਬਹੁਭਾਵਂ ਨਿਮ੍ਮਿਨਿਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ‘‘ਏਕੋਵ ਹੁਤ੍ਵਾ ਚਙ੍ਕਮਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਸਜ੍ਝਾਯਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਪਞ੍ਹਂ ਪੁਚ੍ਛਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਵਾ, ‘‘ਅਯਂ ਵਿਹਾਰੋ ਅਪ੍ਪਭਿਕ੍ਖੁਕੋ, ਸਚੇ ਕੇਚਿ ਆਗਮਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ‘ਕੁਤੋ ਇਮੇ ਏਤ੍ਤਕਾ ਏਕਸਦਿਸਾ ਭਿਕ੍ਖੂ, ਅਦ੍ਧਾ ਥੇਰਸ੍ਸ ਏਸ ਆਨੁਭਾਵੋ’ਤਿ ਮਂ ਜਾਨਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਅਪ੍ਪਿਚ੍ਛਤਾਯ ਵਾ ਅਨ੍ਤਰਾਵ ‘‘ਏਕੋ ਹੋਮੀ’’ਤਿ ਇਚ੍ਛਨ੍ਤੇਨ ਪਾਦਕਜ੍ਝਾਨਂ ਸਮਾਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਵੁਟ੍ਠਾਯ ‘‘ਏਕੋ ਹੋਮੀ’’ਤਿ ਪਰਿਕਮ੍ਮਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਸਮਾਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਵੁਟ੍ਠਾਯ ‘‘ਏਕੋ ਹੋਮੀ’’ਤਿ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤਬ੍ਬਂ. ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਚਿਤ੍ਤੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂਯੇਵ ਏਕੋ ਹੋਤਿ. ਏਵਂ ਅਕਰੋਨ੍ਤੋ ਪਨ ਯਥਾਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਨਕਾਲਵਸੇਨ ਸਯਮੇਵ ਏਕੋ ਹੋਤਿ.

੧੧. ਆਵਿਭਾਵਨ੍ਤਿ ਪਦਂ ਨਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਕੇਨਚਿ ਅਨਾਵਟਂ ਹੋਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਕੇਨਚਿ ਅਨਾਵਟਪਦੇਨ ਆਵਿਭਾਵਪਦਸ੍ਸ ਪਾਕਟਭਾਵਤ੍ਥੋ ਵੁਤ੍ਤੋ. ‘‘ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਪਦੇਨ ‘‘ਕਰੋਤੀ’’ਤਿ ਪਾਠਸੇਸੋ ਵੁਤ੍ਤੋ ਹੋਤਿ. ਪਾਕਟਂ ਹੋਨ੍ਤਞ੍ਹਿ ਆਵਿਭਾਵੇ ਕਤੇ ਹੋਤਿ. ਕੇਨਚਿ ਅਨਾਵਟਨ੍ਤਿ ਕੁਟ੍ਟਾਦਿਨਾ ਯੇਨ ਕੇਨਚਿ ਅਨਾਵਟਂ ਆਵਰਣਵਿਰਹਿਤਂ. ਅਪ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਨ੍ਤਿ ਉਪਰਿਤੋ ਅਚ੍ਛਾਦਿਤਂ. ਤਦੇਵ ਅਨਾਵਟਤ੍ਤਾ ਵਿਵਟਂ. ਅਪ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਪਾਕਟਂ. ਤਿਰੋਭਾਵਨ੍ਤਿ ਅਨ੍ਤਰਿਤਭਾਵਂ ਕਰੋਤਿ. ਆਵਟਂਯੇਵ ਤੇਨ ਆਵਰਣੇਨ ਪਿਹਿਤਂ. ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਂਯੇਵ ਤੇਨ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦਨੇਨ ਪਟਿਕੁਜ੍ਜਿਤਂ.

ਆਕਾਸਕਸਿਣਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯਾਤਿ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦਾਕਾਸਕਸਿਣੇ ਉਪ੍ਪਾਦਿਤਾਯ ਚਤੁਤ੍ਥਜ੍ਝਾਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯਾ. ਲਾਭੀਤਿ ਲਾਭੋ ਅਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਲਾਭੀ. ਅਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤੇਤਿ ਕੇਨਚਿ ਸਮਨ੍ਤਤੋ ਅਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤੇ ਪਦੇਸੇ. ਇਧ ਆਕਾਸਕਸਿਣਸ੍ਸੇਵ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਤਤ੍ਥ ਭਾਵਿਤਮੇਵ ਝਾਨਂ ਆਕਾਸਕਰਣਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਯੋ ਹੋਤਿ, ਨ ਅਞ੍ਞਨ੍ਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਉਪਰਿਆਪੋਕਸਿਣਾਦੀਸੁਪਿ ਤਦਾਰਮ੍ਮਣਮੇਵ ਝਾਨਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ, ਨ ਅਞ੍ਞਂ. ਪਥਵਿਂ ਆਵਜ੍ਜਤਿ, ਉਦਕਂ ਆਵਜ੍ਜਤਿ, ਆਕਾਸਂ ਆਵਜ੍ਜਤੀਤਿ ਪਕਤਿਪਥਵੀਉਦਕਆਕਾਸੇ ਆਵਜ੍ਜਤਿ. ਅਨ੍ਤਲਿਕ੍ਖੇਤਿ ਤਸ੍ਸ ਆਕਾਸਸ੍ਸ ਪਥਵਿਤੋ ਦੂਰਾਕਾਸਭਾਵਂ ਦੀਪੇਤਿ.

੧੨. ਚਨ੍ਦਿਮਸੂਰਿਯਪਰਿਮਜ੍ਜਨੇ ਕਸਿਣਨਿਯਮਂ ਅਕਤ੍ਵਾ ‘‘ਇਦ੍ਧਿਮਾ ਚੇਤੋਵਸਿਪ੍ਪਤ੍ਤੋ’’ਤਿ ਅਵਿਸੇਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਨਤ੍ਥੇਤ੍ਥ ਕਸਿਣਸਮਾਪਤ੍ਤਿਨਿਯਮੋਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਨਿਸਿਨ੍ਨਕੋ ਵਾ ਨਿਪਨ੍ਨਕੋ ਵਾਤਿ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਵਾ ਨਿਪਨ੍ਨੋ ਵਾ. ਇਮੇਹੇਵ ਇਤਰਇਰਿਯਾਪਥਦ੍ਵਯਮ੍ਪਿ ਵੁਤ੍ਤਮੇਵ ਹੋਤਿ. ਹਤ੍ਥਪਾਸੇ ਹੋਤੂਤਿ ਹਤ੍ਥਸਮੀਪੇ ਹੋਤੁ. ਹਤ੍ਥਪਸ੍ਸੇ ਹੋਤੂਤਿਪਿ ਪਾਠੋ. ਇਦਂ ਤਥਾ ਕਾਤੁਕਾਮਸ੍ਸ ਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਯਂ ਪਨ ਤਤ੍ਥ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾਪਿ ਹਤ੍ਥਂ ਵਡ੍ਢੇਤ੍ਵਾਪਿ ਆਮਸਤਿ. ਆਮਸਤੀਤਿ ਈਸਕਂ ਫੁਸਤਿ. ਪਰਾਮਸਤੀਤਿ ਬਾਲ਼੍ਹਂ ਫੁਸਤਿ. ਪਰਿਮਜ੍ਜਤੀਤਿ ਸਮਨ੍ਤਤੋ ਫੁਸਤਿ. ਰੂਪਗਤਨ੍ਤਿ ਹਤ੍ਥਪਾਸੇ ਠਿਤਰੂਪਮੇਵ.

ਦੂਰੇਪਿ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤੀਤਿ ਪਾਦਕਜ੍ਝਾਨਤੋ ਵੁਟ੍ਠਾਯ ਦੂਰੇ ਦੇਵਲੋਕਂ ਵਾ ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕਂ ਵਾ ਆਵਜ੍ਜਤਿ ‘‘ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਹੋਤੂ’’ਤਿ. ਆਵਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਪਰਿਕਮ੍ਮਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਸਮਾਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਵੁਟ੍ਠਾਯ ਞਾਣੇਨ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤਿ ‘‘ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਹੋਤੂ’’ਤਿ. ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਹੋਤਿ. ਏਸ ਨਯੋ ਸੇਸਪਦੇਸੁਪਿ. ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕਂ ਪਨ ਗਨ੍ਤੁਕਾਮਸ੍ਸ ਦੂਰਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕਕਰਣਂ ਵਤ੍ਵਾ ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕਗਮਨਸ੍ਸ ਅਨੁਪਕਾਰਮ੍ਪਿ ਇਮਾਯ ਇਦ੍ਧਿਯਾ ਇਜ੍ਝਮਾਨਵਿਸੇਸਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਸਨ੍ਤਿਕੇਪੀਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਨ ਕੇਵਲਂ ਥੋਕਕਰਣਬਹੁਕਰਣਮੇਵ, ‘‘ਅਮਧੁਰਂ ਮਧੁਰ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁਪਿ ਯਂ ਯਂ ਇਚ੍ਛਤਿ, ਤਂ ਸਬ੍ਬਂ ਇਦ੍ਧਿਮਤੋ ਇਜ੍ਝਤਿ. ਅਪਰੋ ਨਯੋ – ਦੂਰੇਪਿ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤੀਤਿ ਦੂਰੇ ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕਂ ਵਾ ਮਨੁਸ੍ਸਲੋਕਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤਿ. ਸਨ੍ਤਿਕੇਪਿ ਦੂਰੇ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤੀਤਿ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਮਨੁਸ੍ਸਲੋਕਂ ਵਾ ਦੂਰੇ ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕੇ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤਿ. ਬਹੁਕਮ੍ਪਿ ਥੋਕਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤੀਤਿ ਸਚੇ ਬ੍ਰਹ੍ਮਾਨੋ ਬਹੂ ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਮਹਾਅਤ੍ਤਭਾਵਤ੍ਤਾ ਦਸ੍ਸਨੂਪਚਾਰਂ ਸਵਨੂਪਚਾਰਂ ਪਜਹਨ੍ਤਿ, ਦਸ੍ਸਨੂਪਚਾਰੇ ਚ ਸਵਨੂਪਚਾਰੇ ਚ ਏਕਜ੍ਝਂ ਸਙ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਬਹੁਕਮ੍ਪਿ ਥੋਕਨ੍ਤਿ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤਿ. ਥੋਕਮ੍ਪਿ ਬਹੁਕਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤੀਤਿ ਸਚੇ ਮਹਾਪਰਿਵਾਰੇਨ ਗਨ੍ਤੁਕਾਮੋ ਹੋਤਿ, ਏਕਕਤ੍ਤਾ ਥੋਕਂ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਬਹੁਕਂ ਅਧਿਟ੍ਠਹਿਤ੍ਵਾ ਮਹਾਪਰਿਵਾਰੋ ਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਏਵਮੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ. ਏਵਂ ਸਤਿ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧਮ੍ਪਿ ਤਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕਗਮਨੇ ਉਪਕਾਰੋ ਹੋਤਿ.

ਦਿਬ੍ਬੇਨ ਚਕ੍ਖੁਨਾ ਤਸ੍ਸ ਬ੍ਰਹ੍ਮੁਨੋ ਰੂਪਂ ਪਸ੍ਸਤੀਤਿ ਇਧ ਠਿਤੋ ਆਲੋਕਂ ਵਡ੍ਢੇਤ੍ਵਾ ਯਸ੍ਸ ਬ੍ਰਹ੍ਮੁਨੋ ਰੂਪਂ ਦਟ੍ਠੁਕਾਮੋ, ਦਿਬ੍ਬੇਨ ਚਕ੍ਖੁਨਾ ਤਸ੍ਸ ਬ੍ਰਹ੍ਮੁਨੋ ਰੂਪਂ ਪਸ੍ਸਤਿ. ਇਧੇਵ ਠਿਤੋ ਦਿਬ੍ਬਾਯ ਸੋਤਧਾਤੁਯਾ ਤਸ੍ਸ ਬ੍ਰਹ੍ਮੁਨੋ ਭਾਸਮਾਨਸ੍ਸ ਸਦ੍ਦਂ ਸੁਣਾਤਿ. ਚੇਤੋਪਰਿਯਞਾਣੇਨ ਤਸ੍ਸ ਬ੍ਰਹ੍ਮੁਨੋ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਜਾਨਾਤਿ. ਦਿਸ੍ਸਮਾਨੇਨਾਤਿ ਚਕ੍ਖੁਨਾ ਪੇਕ੍ਖਿਯਮਾਨੇਨ. ਕਾਯਵਸੇਨ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਰਿਣਾਮੇਤੀਤਿ ਰੂਪਕਾਯਸ੍ਸ ਵਸੇਨ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਰਿਣਾਮੇਤਿ. ਪਾਦਕਜ੍ਝਾਨਚਿਤ੍ਤਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਕਾਯੇ ਆਰੋਪੇਤਿ, ਕਾਯਾਨੁਗਤਿਕਂ ਕਰੋਤਿ ਦਨ੍ਧਗਮਨਂ. ਕਾਯਗਮਨਞ੍ਹਿ ਦਨ੍ਧਂ ਹੋਤਿ. ਅਧਿਟ੍ਠਾਤੀਤਿ ਤਸ੍ਸੇਵ ਵੇਵਚਨਂ, ਸਨ੍ਨਿਟ੍ਠਾਪੇਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸੁਖਸਞ੍ਞਞ੍ਚ ਲਹੁਸਞ੍ਞਞ੍ਚ ਓਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾਤਿ ਪਾਦਕਜ੍ਝਾਨਾਰਮ੍ਮਣੇਨ ਇਦ੍ਧਿਚਿਤ੍ਤੇਨ ਸਹਜਾਤਂ ਸੁਖਸਞ੍ਞਞ੍ਚ ਲਹੁਸਞ੍ਞਞ੍ਚ ਓਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਫੁਸਿਤ੍ਵਾ ਪਾਪੁਣਿਤ੍ਵਾ. ਸੁਖਸਞ੍ਞਾ ਚ ਨਾਮ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਸਞ੍ਞਾ. ਉਪੇਕ੍ਖਾ ਹਿ ਸਨ੍ਤਂ ਸੁਖਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾ, ਸਾਯੇਵ ਸਞ੍ਞਾ ਨੀਵਰਣੇਹਿ ਚੇਵ ਵਿਤਕ੍ਕਾਦਿਪਚ੍ਚਨੀਕੇਹਿ ਚ ਵਿਮੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਲਹੁਸਞ੍ਞਾਤਿਪਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਤਂ ਓਕ੍ਕਨ੍ਤਸ੍ਸ ਪਨਸ੍ਸ ਕਰਜਕਾਯੋਪਿ ਤੂਲਪਿਚੁ ਵਿਯ ਸਲ੍ਲਹੁਕੋ ਹੋਤਿ. ਸੋ ਏਵਂ ਵਾਤਕ੍ਖਿਤ੍ਤਤੂਲਪਿਚੁਨਾ ਵਿਯ ਸਲ੍ਲਹੁਕੇਨ ਦਿਸ੍ਸਮਾਨੇਨ ਕਾਯੇਨ ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕਂ ਗਚ੍ਛਤਿ. ਏਵਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਚ ਸਚੇ ਇਚ੍ਛਤਿ, ਪਥਵੀਕਸਿਣਵਸੇਨ ਆਕਾਸੇ ਮਗ੍ਗਂ ਨਿਮ੍ਮਿਨਿਤ੍ਵਾ ਪਦਸਾ ਗਚ੍ਛਤਿ. ਸਚੇ ਇਚ੍ਛਤਿ, ਆਕਾਸੇ ਪਥਵੀਕਸਿਣਵਸੇਨੇਵ ਪਦੇ ਪਦੇ ਪਦੁਮਂ ਨਿਮ੍ਮਿਨਿਤ੍ਵਾ ਪਦੁਮੇ ਪਦੁਮੇ ਪਦਂ ਨਿਕ੍ਖਿਪਨ੍ਤੋ ਪਦਸਾ ਗਚ੍ਛਤਿ. ਸਚੇ ਇਚ੍ਛਤਿ, ਵਾਯੋਕਸਿਣਵਸੇਨ ਵਾਤਂ ਅਧਿਟ੍ਠਹਿਤ੍ਵਾ ਤੂਲਪਿਚੁ ਵਿਯ ਵਾਯੁਨਾ ਗਚ੍ਛਤਿ. ਅਪਿਚ ਗਨ੍ਤੁਕਾਮਤਾਵ ਏਤ੍ਥ ਪਮਾਣਂ. ਸਤਿ ਹਿ ਗਨ੍ਤੁਕਾਮਤਾਯ ਏਵਂਕਤਚਿਤ੍ਤਾਧਿਟ੍ਠਾਨੋ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਵੇਗਕ੍ਖਿਤ੍ਤੋਵ ਸੋ ਜਿਯਾਵੇਗਕ੍ਖਿਤ੍ਤੋ ਸਰੋ ਵਿਯ ਦਿਸ੍ਸਮਾਨੋ ਗਚ੍ਛਤਿ.

ਚਿਤ੍ਤਵਸੇਨ ਕਾਯਂ ਪਰਿਣਾਮੇਤੀਤਿ ਕਰਜਕਾਯਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਪਾਦਕਜ੍ਝਾਨਚਿਤ੍ਤੇ ਆਰੋਪੇਤਿ, ਚਿਤ੍ਤਾਨੁਗਤਿਕਂ ਕਰੋਤਿ ਸੀਘਗਮਨਂ. ਚਿਤ੍ਤਗਮਨਞ੍ਹਿ ਸੀਘਂ ਹੋਤਿ. ਸੁਖਸਞ੍ਞਞ੍ਚ ਲਹੁਸਞ੍ਞਞ੍ਚ ਓਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾਤਿ ਰੂਪਕਾਯਾਰਮ੍ਮਣੇਨ ਇਦ੍ਧਿਚਿਤ੍ਤੇਨ ਸਹਜਾਤਂ ਸੁਖਸਞ੍ਞਞ੍ਚ ਲਹੁਸਞ੍ਞਞ੍ਚ. ਸੇਸਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਇਦਂ ਪਨ ਚਿਤ੍ਤਗਮਨਮੇਵ ਹੋਤਿ. ਏਵਂ ਅਦਿਸ੍ਸਮਾਨੇਨ ਕਾਯੇਨ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਪਨਾਯਂ ਕਿਂ ਤਸ੍ਸਾਧਿਟ੍ਠਾਨਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦਕ੍ਖਣੇ ਗਚ੍ਛਤਿ? ਉਦਾਹੁ ਠਿਤਿਕ੍ਖਣੇ ਭਙ੍ਗਕ੍ਖਣੇ ਵਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਤੀਸੁਪਿ ਖਣੇਸੁ ਗਚ੍ਛਤੀ’’ਤਿ ਥੇਰੋ ਆਹ. ਕਿਂ ਪਨ ਸੋ ਸਯਂ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਨਿਮ੍ਮਿਤਂ ਪੇਸੇਤੀਤਿ? ਯਥਾਰੁਚਿ ਕਰੋਤਿ. ਇਧ ਪਨਸ੍ਸ ਸਯਂ ਗਮਨਮੇਵ ਆਗਤਂ.

ਮਨੋਮਯਨ੍ਤਿ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਮਨੇਨ ਨਿਮ੍ਮਿਤਤ੍ਤਾ ਮਨੋਮਯਂ. ਸਬ੍ਬਙ੍ਗਪਚ੍ਚਙ੍ਗਨ੍ਤਿ ਸਬ੍ਬਅਙ੍ਗਪਚ੍ਚਙ੍ਗਵਨ੍ਤਂ. ਅਹੀਨਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਨ੍ਤਿ ਇਦਂ ਚਕ੍ਖੁਸੋਤਾਦੀਨਂ ਸਣ੍ਠਾਨਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਨਿਮ੍ਮਿਤਰੂਪੇ ਪਨ ਪਸਾਦੋ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ. ਸਚੇ ਸੋ ਇਦ੍ਧਿਮਾ ਚਙ੍ਕਮਤਿ, ਨਿਮ੍ਮਿਤੋਪਿ ਤਤ੍ਥ ਚਙ੍ਕਮਤੀਤਿਆਦਿ ਸਬ੍ਬਂ ਸਾਵਕਨਿਮ੍ਮਿਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਬੁਦ੍ਧਨਿਮ੍ਮਿਤਾ ਪਨ ਯਂ ਯਂ ਭਗਵਾ ਕਰੋਤਿ, ਤਂ ਤਮ੍ਪਿ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਭਗਵਤੋ ਚਿਤ੍ਤਵਸੇਨ ਅਞ੍ਞਮ੍ਪਿ ਕਰੋਨ੍ਤੀਤਿ. ਧੂਮਾਯਤਿ ਪਜ੍ਜਲਤੀਤਿ ਤੇਜੋਕਸਿਣਵਸੇਨ. ਧਮ੍ਮਂ ਭਾਸਤੀਤਿਆਦੀਨਿ ਤੀਣਿ ਅਨਿਯਮੇਤ੍ਵਾ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ. ਸਨ੍ਤਿਟ੍ਠਤੀਤਿ ਸਙ੍ਗਮ੍ਮ ਤਿਟ੍ਠਤਿ. ਸਲ੍ਲਪਤੀਤਿ ਸਙ੍ਗਮ੍ਮ ਲਪਤਿ. ਸਾਕਚ੍ਛਂ ਸਮਾਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਸ੍ਸ ਉਤ੍ਤਰਪਚ੍ਚੁਤ੍ਤਰਦਾਨਵਸੇਨ ਸਂਕਥਂ ਕਰੋਤਿ. ਏਤ੍ਥ ਚ ਯਂ ਸੋ ਇਦ੍ਧਿਮਾ ਇਧੇਵ ਠਿਤੋ ਦਿਬ੍ਬੇਨ ਚਕ੍ਖੁਨਾ ਰੂਪਂ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਦਿਬ੍ਬਾਯ ਸੋਤਧਾਤੁਯਾ ਸਦ੍ਦਂ ਸੁਣਾਤਿ, ਚੇਤੋਪਰਿਯਞਾਣੇਨ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਜਾਨਾਤਿ, ਯਮ੍ਪਿ ਸੋ ਇਧੇਵ ਠਿਤੋ ਤੇਨ ਬ੍ਰਹ੍ਮੁਨਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਨ੍ਤਿਟ੍ਠਤਿ, ਸਲ੍ਲਪਤਿ, ਸਾਕਚ੍ਛਂ ਸਮਾਪਜ੍ਜਤਿ, ਯਮ੍ਪਿਸ੍ਸ ‘‘ਦੂਰੇਪਿ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤੀ’’ਤਿਆਦਿਕਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਂ, ਯਮ੍ਪਿ ਸੋ ਦਿਸ੍ਸਮਾਨੇਨ ਵਾ ਅਦਿਸ੍ਸਮਾਨੇਨ ਵਾ ਕਾਯੇਨ ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕਂ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਨ ਕਾਯੇਨ ਵਸਂ ਵਤ੍ਤੇਤਿ. ਯਞ੍ਚ ਖੋ ‘‘ਸੋ ਤਸ੍ਸ ਬ੍ਰਹ੍ਮੁਨੋ ਪੁਰਤੋ ਰੂਪਿਂ ਅਭਿਨਿਮ੍ਮਿਨਾਤੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਵੁਤ੍ਤਵਿਧਾਨਂ ਆਪਜ੍ਜਤਿ, ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਕਾਯੇਨ ਵਸਂ ਵਤ੍ਤੇਤਿ ਨਾਮ. ਸੇਸਂ ਪਨ ਕਾਯੇਨ ਵਸਵਤ੍ਤਨਾਯ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ. ਅਯਂ ਤਾਵ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਾ ਇਦ੍ਧਿ.

੧੩. ਵਿਕੁਬ੍ਬਨਿਦ੍ਧਿਨਿਦ੍ਦੇਸੇ ਸਿਖਿਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਸਾਵਕਨਿਦਸ੍ਸਨਂ ਵਿਕੁਬ੍ਬਨਿਦ੍ਧਿਯਾ ਕਾਯਸਕ੍ਖਿਪੁਗ੍ਗਲਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਮ੍ਪਿ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਪਠਮਂ ਤਾਵ ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕੇ ਠਿਤੋ ਸਹਸ੍ਸਿਲੋਕਧਾਤੁਂ ਸਰੇਨ ਵਿਞ੍ਞਾਪੇਸੀਤਿ ਅਤਿਵਿਯ ਅਚ੍ਛਰਿਯਅਬ੍ਭੁਤਭੂਤਂ ਸਹਸ੍ਸਿਲੋਕਧਾਤੁਯਾ ਸਦ੍ਦਸਵਨਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਿਦ੍ਧਿਂ ਦਸ੍ਸੇਸਿ. ਇਦਾਨਿ ਤਸ੍ਸ ਵਤ੍ਥੁਸ੍ਸ ਪਰਿਦੀਪਨਤ੍ਥਮਿਦਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ – ਇਮਸ੍ਮਾ ਹਿ ਕਪ੍ਪਾ ਏਕਤਿਂਸੇ ਕਪ੍ਪੇ ਸਿਖੀ ਭਗਵਾ ਅਨਨ੍ਤਰਜਾਤਿਯਾ ਤੁਸਿਤਪੁਰਤੋ ਚਵਿਤ੍ਵਾ ਅਰੁਣਵਤੀਨਗਰੇ ਅਰੁਣਵਤੋ ਰਞ੍ਞੋ ਪਭਾਵਤਿਯਾ ਨਾਮ ਮਹੇਸਿਯਾ ਕੁਚ੍ਛਿਸ੍ਮਿਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਪਰਿਪਕ੍ਕਞਾਣੋ ਮਹਾਭਿਨਿਕ੍ਖਮਨਂ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ ਬੋਧਿਮਣ੍ਡੇ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣਂ ਪਟਿਵਿਜ੍ਝਿਤ੍ਵਾ ਪਵਤ੍ਤਵਰਧਮ੍ਮਚਕ੍ਕੋ ਅਰੁਣਵਤਿਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਏਕਦਿਵਸਂ ਪਾਤੋਵ ਸਰੀਰਪਟਿਜਗ੍ਗਨਂ ਕਤ੍ਵਾ ਮਹਾਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਪਰਿਵਾਰੋ ‘‘ਅਰੁਣਵਤਿਂ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਪਵਿਸਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ ਵਿਹਾਰਦ੍ਵਾਰਕੋਟ੍ਠਕਸਮੀਪੇ ਠਿਤੋ ਅਭਿਭੁਂ ਨਾਮ ਅਗ੍ਗਸਾਵਕਂ ਆਮਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਅਤਿਪ੍ਪਗੋ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖੁ, ਅਰੁਣਵਤਿਂ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਪਵਿਸਿਤੁਂ. ਯੇਨ ਅਞ੍ਞਤਰੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕੋ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ. ਯਥਾਹ –

‘‘ਅਥ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਿਖੀ ਭਗਵਾ ਅਰਹਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਅਭਿਭੁਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਆਮਨ੍ਤੇਸਿ – ‘ਆਯਾਮ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਯੇਨ ਅਞ੍ਞਤਰੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕੋ, ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿਸ੍ਸਾਮ ਯਾਵ ਭਤ੍ਤਸ੍ਸ ਕਾਲੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’ਤਿ. ‘ਏਵਂ ਭਨ੍ਤੇ’ਤਿ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਭਿਭੂ ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਿਖਿਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਅਰਹਤੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਸ੍ਸੋਸਿ. ਅਥ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਿਖੀ ਚ ਭਗਵਾ ਅਭਿਭੂ ਚ ਭਿਕ੍ਖੁ ਯੇਨ ਅਞ੍ਞਤਰੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕੋ, ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿਂਸੂ’’ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੧.੧੮੫).

ਤਤ੍ਥ ਮਹਾਬ੍ਰਹ੍ਮਾ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਮਨੋ ਪਚ੍ਚੁਗ੍ਗਮਨਂ ਕਤ੍ਵਾ ਬ੍ਰਹ੍ਮਾਸਨਂ ਪਞ੍ਞਾਪੇਤ੍ਵਾ ਅਦਾਸਿ. ਥੇਰਸ੍ਸਾਪਿ ਅਨੁਚ੍ਛਵਿਕਂ ਆਸਨਂ ਪਞ੍ਞਾਪਯਿਂਸੁ. ਨਿਸੀਦਿ ਭਗਵਾ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤੇ ਆਸਨੇ, ਥੇਰੋਪਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਤ੍ਤਾਸਨੇ ਨਿਸੀਦਿ. ਮਹਾਬ੍ਰਹ੍ਮਾਪਿ ਦਸਬਲਂ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿ. ਤੇਨਾਹ – ਅਥ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਿਖੀ ਭਗਵਾ ਅਰਹਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਅਭਿਭੁਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਆਮਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਪਟਿਭਾਤੁ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਤਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮੁਨੋ ਚ ਬ੍ਰਹ੍ਮਪਰਿਸਾਯ ਚ ਬ੍ਰਹ੍ਮਪਾਰਿਸਜ੍ਜਾਨਞ੍ਚ ਧਮ੍ਮੀ ਕਥਾ’’ਤਿ. ‘‘ਏਵਂ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਭਿਭੂ ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਿਖਿਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਅਰਹਤੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਪਟਿਸ੍ਸੁਣਿਤ੍ਵਾ ਬ੍ਰਹ੍ਮੁਨੋ ਚ ਬ੍ਰਹ੍ਮਪਰਿਸਾਯ ਚ ਬ੍ਰਹ੍ਮਪਾਰਿਸਜ੍ਜਾਨਞ੍ਚ ਧਮ੍ਮਕਥਂ ਕਥੇਸਿ. ਥੇਰੇ ਧਮ੍ਮਕਥਂ ਕਥੇਨ੍ਤੇ ਬ੍ਰਹ੍ਮਾਨੋ ਉਜ੍ਝਾਯਿਂਸੁ ‘‘ਚਿਰਸ੍ਸਞ੍ਚ ਮਯਂ ਸਤ੍ਥੁ ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕਾਗਮਨਂ ਲਭਿਮ੍ਹਾ, ਅਯਞ੍ਚ ਭਿਕ੍ਖੁ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਸਯਂ ਧਮ੍ਮਕਥਂ ਆਰਭੀ’’ਤਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਤੇਸਂ ਅਨਤ੍ਤਮਨਭਾਵਂ ਞਤ੍ਵਾ ਅਭਿਭੁਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਏਤਦਵੋਚ – ‘‘ਉਜ੍ਝਾਯਨ੍ਤਿ ਖੋ ਤੇ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਾ ਚ ਬ੍ਰਹ੍ਮਪਰਿਸਾ ਚ ਬ੍ਰਹ੍ਮਪਾਰਿਸਜ੍ਜਾ ਚ. ਤੇਨ ਹਿ, ਤ੍ਵਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਭਿਯ੍ਯੋਸੋ ਮਤ੍ਤਾਯ ਸਂਵੇਜੇਹੀ’’ਤਿ. ਥੇਰੋ ਸਤ੍ਥੁ ਵਚਨਂ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਅਨੇਕਵਿਹਿਤਂ ਇਦ੍ਧਿਵਿਕੁਬ੍ਬਨਂ ਕਤ੍ਵਾ ਸਹਸ੍ਸਿਲੋਕਧਾਤੁਂ ਸਰੇਨ ਵਿਞ੍ਞਾਪੇਨ੍ਤੋ –

‘‘ਆਰਮ੍ਭਥ ਨਿਕ੍ਕਮਥ, ਯੁਞ੍ਜਥ ਬੁਦ੍ਧਸਾਸਨੇ;

ਧੁਨਾਥ ਮਚ੍ਚੁਨੋ ਸੇਨਂ, ਨਲ਼ਾਗਾਰਂਵ ਕੁਞ੍ਜਰੋ.

‘‘ਯੋ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਧਮ੍ਮਵਿਨਯੇ, ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤੋ ਵਿਹਸ੍ਸਤਿ;

ਪਹਾਯ ਜਾਤਿਸਂਸਾਰਂ, ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸਨ੍ਤਂ ਕਰਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ. (ਅ. ਨਿ. ੧.੧੮੫) –

ਇਮਂ ਗਾਥਾਦ੍ਵਯਂ ਅਭਾਸਿ.

ਕਿਂ ਪਨ ਕਤ੍ਵਾ ਥੇਰੋ ਸਹਸ੍ਸਿਲੋਕਧਾਤੁਂ ਸਰੇਨ ਵਿਞ੍ਞਾਪੇਸੀਤਿ? ਨੀਲਕਸਿਣਂ ਤਾਵ ਸਮਾਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਵੁਟ੍ਠਾਯ ਅਭਿਞ੍ਞਾਞਾਣੇਨ ਚਕ੍ਕਵਾਲ਼ਸਹਸ੍ਸੇ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਅਨ੍ਧਕਾਰਂ ਫਰਿ. ਤਤੋ ‘‘ਕਿਮਿਦਂ ਅਨ੍ਧਕਾਰ’’ਨ੍ਤਿ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਆਭੋਗੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਆਲੋਕਕਸਿਣਂ ਸਮਾਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਵੁਟ੍ਠਾਯ ਆਲੋਕਂ ਦਸ੍ਸੇਸਿ. ‘‘ਕਿਂ ਆਲੋਕੋ ਅਯ’’ਨ੍ਤਿ ਵਿਚਿਨਨ੍ਤਾਨਂ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਦਸ੍ਸੇਸਿ. ਚਕ੍ਕਵਾਲ਼ਸਹਸ੍ਸੇ ਚ ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸਾ ਅਞ੍ਜਲਿਂ ਪਗ੍ਗਣ੍ਹਿਤ੍ਵਾ ਥੇਰਂਯੇਵ ਨਮਸ੍ਸਮਾਨਾ ਅਟ੍ਠਂਸੁ. ਥੇਰੋ ‘‘ਮਹਾਜਨੋ ਮਯ੍ਹਂ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਸਦ੍ਦਂ ਸੁਣਾਤੂ’’ਤਿ ਇਮਾ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ. ਸਬ੍ਬੇ ਓਸਟਾਯ ਪਰਿਸਾਯ ਮਜ੍ਝੇ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਵਿਯ ਸਦ੍ਦਂ ਅਸ੍ਸੋਸੁਂ. ਅਤ੍ਥੋਪਿ ਤੇਸਂ ਪਾਕਟੋ ਅਹੋਸਿ. ਤਂ ਵਿਞ੍ਞਾਪਨਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘‘ਸਰੇਨ ਵਿਞ੍ਞਾਪੇਸੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤੇਨ ਕਤਂ ਅਨੇਕਵਿਹਿਤਂ ਇਦ੍ਧਿਵਿਕੁਬ੍ਬਨਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਪੁਨ ਸੋ ਦਿਸ੍ਸਮਾਨੇਨਪੀਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਤ੍ਥ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਸੀਤਿ ਪਠਮਂ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰਂ ਇਦ੍ਧਿਵਿਕੁਬ੍ਬਨਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਸਿ, ਤਤੋ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਕ੍ਕਮੇਨ ਦ੍ਵੇ ਗਾਥਾ ਭਾਸਨ੍ਤੋ ਸਰੇਨ ਵਿਞ੍ਞਾਪੇਸੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਦਿਸ੍ਸਮਾਨੇਨਪਿ ਕਾਯੇਨਾਤਿਆਦੀਸੁ ਚ ਇਤ੍ਥਂਭੂਤਲਕ੍ਖਣੇ ਕਰਣਵਚਨਂ, ਏਵਂਭੂਤਕਾਯੋ ਹੁਤ੍ਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਇਦਾਨਿ ਤਂ ਵਤ੍ਥੁਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸਾਪਿ ਇਦ੍ਧਿਮਤੋ ਵਿਕੁਬ੍ਬਨਿਦ੍ਧਿਕਰਣਵਿਧਾਨਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਸੋ ਪਕਤਿਵਣ੍ਣਂ ਵਿਜਹਿਤ੍ਵਾਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਸੋਤਿ ਹੇਟ੍ਠਾ ਵੁਤ੍ਤਵਿਧਾਨੇਨ ਮੁਦੁਕਮ੍ਮਞ੍ਞਕਤਚਿਤ੍ਤੋ ਸੋ ਇਦ੍ਧਿਮਾ ਭਿਕ੍ਖੁ. ਸਚੇ ਵਿਕੁਬ੍ਬਨਿਦ੍ਧਿਂ ਕਾਤੁਕਾਮੋ ਹੋਤਿ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਕਤਿਵਣ੍ਣਂ ਪਕਤਿਸਣ੍ਠਾਨਂ ਵਿਜਹਿਤ੍ਵਾ ਕੁਮਾਰਕਵਣ੍ਣਂ ਵਾ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਕਥਂ? ਪਥਵੀਕਸਿਣਾਰਮ੍ਮਣਾਭਿਞ੍ਞਾਪਾਦਕਚਤੁਤ੍ਥਜ੍ਝਾਨਤੋ ਵੁਟ੍ਠਾਯ ‘‘ਏਵਰੂਪੋ ਕੁਮਾਰਕੋ ਹੋਮੀ’’ਤਿ ਨਿਮ੍ਮਿਨਿਤਬ੍ਬਂ ਕੁਮਾਰਕਵਣ੍ਣਂ ਆਵਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਕਤਪਰਿਕਮ੍ਮਾਵਸਾਨੇ ਪੁਨ ਸਮਾਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਵੁਟ੍ਠਾਯ ‘‘ਏਵਰੂਪੋ ਨਾਮ ਕੁਮਾਰਕੋ ਹੋਮੀ’’ਤਿ ਅਭਿਞ੍ਞਾਞਾਣੇਨ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤਿ, ਸਹ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨੇਨ ਕੁਮਾਰਕੋ ਹੋਤੀਤਿ. ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਮਗ੍ਗੇ (ਵਿਸੁਦ੍ਧਿ. ੧.੧੦੦) ਕਸਿਣਨਿਦ੍ਦੇਸੇ ‘‘ਪਥਵੀਕਸਿਣਵਸੇਨ ਏਕੋਪਿ ਹੁਤ੍ਵਾ ਬਹੁਧਾ ਹੋਤੀਤਿਆਦਿਭਾਵੋ…ਪੇ… ਏਵਮਾਦੀਨਿ ਇਜ੍ਝਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵਚਨੇਨ ਇਧ ਪਥਵੀਕਸਿਣਾਰਮ੍ਮਣਂ ਪਾਦਕਜ੍ਝਾਨਂ ਯੁਜ੍ਜਤਿ. ਤਤ੍ਥੇਵ ਪਨ ਅਭਿਞ੍ਞਾਨਿਦ੍ਦੇਸੇ ਵਿਕੁਬ੍ਬਨਿਦ੍ਧਿਯਾ ‘‘ਪਥਵੀਕਸਿਣਾਦੀਸੁ ਅਞ੍ਞਤਰਾਰਮ੍ਮਣਤੋ ਅਭਿਞ੍ਞਾਪਾਦਕਜ੍ਝਾਨਤੋ ਵੁਟ੍ਠਾਯਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਤ੍ਥੇਵ (ਵਿਸੁਦ੍ਧਿ. ੨.੩੯੮) ਚ ‘‘ਅਤ੍ਤਨੋ ਕੁਮਾਰਕਵਣ੍ਣੋ ਆਵਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਂ ਨਾਗਾਦਿਨਿਮ੍ਮਾਨੇ ਨ ਯੁਜ੍ਜਤਿ ਵਿਯ. ਨਾਗਵਣ੍ਣਾਦਿਨਿਮ੍ਮਾਨੇਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ.

ਤਤ੍ਥ ਨਾਗਵਣ੍ਣਨ੍ਤਿ ਸਪ੍ਪਸਣ੍ਠਾਨਂ. ਸੁਪਣ੍ਣਵਣ੍ਣਨ੍ਤਿ ਗਰੁਲ਼ਸਣ੍ਠਾਨਂ. ਇਨ੍ਦਵਣ੍ਣਨ੍ਤਿ ਸਕ੍ਕਸਣ੍ਠਾਨਂ. ਦੇਵਵਣ੍ਣਨ੍ਤਿ ਸੇਸਦੇਵਸਣ੍ਠਾਨਂ. ਸਮੁਦ੍ਦਵਣ੍ਣਂ ਪਨ ਆਪੋਕਸਿਣਵਸੇਨ ਇਜ੍ਝਤਿ. ਪਤ੍ਤਿਨ੍ਤਿ ਪਦਾਤਿਂ. ਵਿਵਿਧਮ੍ਪਿ ਸੇਨਾਬ੍ਯੂਹਨ੍ਤਿ ਹਤ੍ਥਿਆਦੀਨਂ ਵਸੇਨ ਅਨੇਕਵਿਹਿਤਂ ਸੇਨਾਸਮੂਹਂ. ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਮਗ੍ਗੇ ਪਨ ‘‘ਹਤ੍ਥਿਮ੍ਪਿ ਦਸ੍ਸੇਤੀਤਿਆਦਿ ਪਨੇਤ੍ਥ ਬਹਿਦ੍ਧਾਪਿ ਹਤ੍ਥਿਆਦਿਦਸ੍ਸਨਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਤ੍ਥ ‘ਹਤ੍ਥੀ ਹੋਮੀ’ਤਿ ਅਨਧਿਟ੍ਠਹਿਤ੍ਵਾ ‘ਹਤ੍ਥੀ ਹੋਤੂ’ਤਿ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤਬ੍ਬਂ. ਅਸ੍ਸਾਦੀਸੁਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਂ ‘‘ਪਕਤਿਵਣ੍ਣਂ ਵਿਜਹਿਤ੍ਵਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਮੂਲਪਦੇਨ ਚ ਵਿਕੁਬ੍ਬਨਿਦ੍ਧਿਭਾਵੇਨ ਚ ਵਿਰੁਜ੍ਝਤਿ. ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਵੁਤ੍ਤਕ੍ਕਮੇਨ ਹਿ ਪਕਤਿਵਣ੍ਣਂ ਅਵਿਜਹਿਤ੍ਵਾ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਵਸੇਨ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਦਸ੍ਸਨਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਿਦ੍ਧਿ ਨਾਮ, ਪਕਤਿਵਣ੍ਣਂ ਵਿਜਹਿਤ੍ਵਾ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਵਸੇਨ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਞ੍ਞਥਾਦਸ੍ਸਨਂ ਵਿਕੁਬ੍ਬਨਿਦ੍ਧਿ ਨਾਮ.

੧੪. ਮਨੋਮਯਿਦ੍ਧਿਞਾਣਨਿਦ੍ਦੇਸੇ ਇਮਮ੍ਹਾ ਕਾਯਾ ਅਞ੍ਞਂ ਕਾਯਂ ਅਭਿਨਿਮ੍ਮਿਨਾਤੀਤਿਆਦੀਸੁ ਇਦ੍ਧਿਮਾ ਭਿਕ੍ਖੁ ਮਨੋਮਯਿਦ੍ਧਿਂ ਕਾਤੁਕਾਮੋ ਆਕਾਸਕਸਿਣਾਰਮ੍ਮਣਪਾਦਕਜ੍ਝਾਨਤੋ ਵੁਟ੍ਠਾਯ ਅਤ੍ਤਨੋ ਰੂਪਕਾਯਂ ਤਾਵ ਆਵਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ‘‘ਸੁਸਿਰੋ ਹੋਤੂ’’ਤਿ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤਿ, ਸੁਸਿਰੋ ਹੋਤਿ. ਅਥ ਤਸ੍ਸ ਅਬ੍ਭਨ੍ਤਰੇ ਪਥਵੀਕਸਿਣਵਸੇਨ ਅਞ੍ਞਂ ਕਾਯਂ ਆਵਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਪਰਿਕਮ੍ਮਂ ਕਤ੍ਵਾ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਅਬ੍ਭਨ੍ਤਰੇ ਅਞ੍ਞੋ ਕਾਯੋ ਹੋਤਿ. ਸੋ ਤਂ ਮੁਖਤੋ ਅਬ੍ਬੂਹਿਤ੍ਵਾ ਬਹਿ ਠਪੇਤਿ. ਇਦਾਨਿ ਤਮਤ੍ਥਂ ਉਪਮਾਹਿ ਪਕਾਸੇਨ੍ਤੋ ਸੇਯ੍ਯਥਾਪੀਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਮੁਞ੍ਜਮ੍ਹਾਤਿ ਮੁਞ੍ਜਤਿਣਮ੍ਹਾ. ਈਸਿਕਂ ਪਵਾਹੇਯ੍ਯਾਤਿ ਕਲ਼ੀਰਂ ਲੁਞ੍ਚੇਯ੍ਯ. ਕੋਸਿਯਾਤਿ ਕੋਸਕਤੋ. ਕਰਣ੍ਡਾਤਿ ਕਰਣ੍ਡਾਯ, ਪੁਰਾਣਤਚਕਞ੍ਚੁਕਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤਤ੍ਥ ਚ ਉਦ੍ਧਰੇਯ੍ਯਾਤਿ ਚਿਤ੍ਤੇਨੇਵਸ੍ਸ ਉਦ੍ਧਰਣਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਅਯਞ੍ਹਿ ਅਹਿ ਨਾਮ ਸਜਾਤਿਯਂ ਠਿਤੋ, ਕਟ੍ਠਨ੍ਤਰਂ ਵਾ ਰੁਕ੍ਖਨ੍ਤਰਂ ਵਾ ਨਿਸ੍ਸਾਯ, ਤਚਤੋ ਸਰੀਰਂ ਨਿਕ੍ਕਡ੍ਢਨਪਯੋਗਸਙ੍ਖਾਤੇਨ ਥਾਮੇਨ, ਸਰੀਰਂ ਖਾਦਯਮਾਨਂ ਵਿਯ ਪੁਰਾਣਤਚਂ ਜਿਗੁਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਇਮੇਹਿ ਚਤੂਹਿ ਕਾਰਣੇਹਿ ਸਯਮੇਵ ਕਞ੍ਚੁਕਂ ਪਜਹਾਤਿ.

ਏਤ੍ਥ ਚ ਯਥਾ ਈਸਿਕਾਦਯੋ ਮੁਞ੍ਜਾਦੀਹਿ ਸਦਿਸਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਏਵਮਿਦਂ ਮਨੋਮਯਂ ਰੂਪਂ ਇਦ੍ਧਿਮਤਾ ਸਬ੍ਬਾਕਾਰੇਹਿ ਸਦਿਸਮੇਵ ਹੋਤੀਤਿ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਇਮਾ ਉਪਮਾ ਵੁਤ੍ਤਾਤਿ. ‘‘ਮਨੋਮਯੇਨ ਕਾਯੇਨ, ਇਦ੍ਧਿਯਾ ਉਪਸਙ੍ਕਮੀ’’ਤਿ (ਥੇਰਗਾ. ੯੦੧) ਏਤ੍ਥ ਅਭਿਞ੍ਞਾਮਨੇਨ ਕਤਕਾਯੋ ਮਨੋਮਯਕਾਯੋ ਨਾਮ. ‘‘ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਮਨੋਮਯਂ ਕਾਯਂ ਉਪਪਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ (ਚੂਲ਼ਵ. ੩੩੩) ਏਤ੍ਥ ਝਾਨਮਨੇਨ ਨਿਬ੍ਬਿਤ੍ਤਿਤਕਾਯੋ ਤੇਨ ਮਨੇਨ ਕਤਤ੍ਤਾ ਮਨੋਮਯਕਾਯੋ ਨਾਮ. ਇਧ ਪਨ ਅਭਿਞ੍ਞਾਮਨੇਨ ਉਪ੍ਪਾਦਿਤਕਾਯੋ ਤੇਨ ਮਨੇਨ ਕਤਤ੍ਤਾ ਮਨੋਮਯਕਾਯੋ ਨਾਮ. ਏਵਂ ਸਤਿ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਿਦ੍ਧਿਯਾ ਵਿਕੁਬ੍ਬਨਿਦ੍ਧਿਯਾ ਚ ਕਤੋ ਮਨੋਮਯਕਾਯੋ ਨਾਮ ਹੋਤੀਤਿ ਚੇ? ਹੋਤਿਯੇਵ. ਇਧ ਪਨ ਤਾਸਂ ਵਿਸੁਂ ਵਿਸੁਂ ਵਿਸੇਸੇਨ ਵਿਸੇਸੇਤ੍ਵਾ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਿਦ੍ਧਿ ਵਿਕੁਬ੍ਬਨਿਦ੍ਧੀਤਿ ਚ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਅਬ੍ਭਨ੍ਤਰਤੋ ਨਿਮ੍ਮਾਨਮੇਵ ਮਨੋਮਯਿਦ੍ਧਿ ਨਾਮ.

੧੫. ਞਾਣਵਿਪ੍ਫਾਰਿਦ੍ਧਿਨਿਦ੍ਦੇਸੇ ਞਾਣਸ੍ਸ ਵਿਪ੍ਫਾਰੋ ਵੇਗੋ ਅਸ੍ਸਾ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਞਾਣਵਿਪ੍ਫਾਰਾ. ਏਤ੍ਥ ਚ ਸਤ੍ਤਅਨੁਪਸ੍ਸਨਾਵਸੇਨੇਵ ਇਦ੍ਧਿਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਸੇਸਾ ਯਾਵ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗਾ ਸਙ੍ਖਿਤ੍ਤਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ.

ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਬਾਕੁਲਸ੍ਸ ਞਾਣਵਿਪ੍ਫਾਰਾ ਇਦ੍ਧੀਤਿਆਦੀਸੁ ਬਾਕੁਲਤ੍ਥੇਰੋ ਤਾਵ ਦ੍ਵੀਸੁ ਕੁਲੇਸੁ ਵਡ੍ਢਿਤਤ੍ਤਾ ਏਵਂਲਦ੍ਧਨਾਮੋ ਪੁਬ੍ਬਬੁਦ੍ਧੇਸੁ ਕਤਾਧਿਕਾਰੋ ਪੁਞ੍ਞਸਮ੍ਪਦਾਯ ਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਥੇਰੋ. ਸੋ ਹਿ ਮਹਾਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਅਨੁਭਵਮਾਨੋ ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ ਸਂਸਰਨ੍ਤੋ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਦਸਬਲਸ੍ਸ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤੋ ਪੁਰੇਤਰਮੇਵ ਕੋਸਮ੍ਬਿਯਂ ਸੇਟ੍ਠਿਕੁਲੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ. ਤਂ ਜਾਤਕਾਲੇ ਮਙ੍ਗਲਤ੍ਥਾਯ ਮਹਾਪਰਿਵਾਰੇਨ ਯਮੁਨਂ ਨੇਤ੍ਵਾ ਸਪਰਿਵਾਰਾ ਧਾਤੀ ਨਿਮੁਜ੍ਜਨੁਮ੍ਮੁਜ੍ਜਨਵਸੇਨ ਕੀਲ਼ਾਪੇਨ੍ਤੀ ਨ੍ਹਾਪੇਤਿ. ਏਕੋ ਮਹਾਮਚ੍ਛੋ ‘‘ਭਕ੍ਖੋ ਮੇ ਅਯ’’ਨ੍ਤਿ ਮਞ੍ਞਮਾਨੋ ਮੁਖਂ ਵਿਵਰਿਤ੍ਵਾ ਉਪਗਤੋ. ਧਾਤੀ ਦਾਰਕਂ ਛਡ੍ਡੇਤ੍ਵਾ ਪਲਾਤਾ. ਮਹਾਮਚ੍ਛੋ ਤਂ ਗਿਲਿ. ਪੁਞ੍ਞਵਾ ਸਤ੍ਤੋ ਸਯਨਗਬ੍ਭਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਨਿਪਨ੍ਨੋ ਵਿਯ ਨ ਕਿਞ੍ਚਿ ਦੁਕ੍ਖਂ ਪਾਪੁਣਿ. ਮਚ੍ਛੋ ਦਾਰਕਸ੍ਸ ਤੇਜੇਨ ਤਤ੍ਤਕਂ ਫਾਲਂ ਗਿਲਿਤ੍ਵਾ ਵਿਯ ਦਯ੍ਹਮਾਨੋ ਵੇਗੇਨ ਤਿਂਸਯੋਜਨਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਬਾਰਾਣਸਿਵਾਸਿਨੋ ਮਚ੍ਛਬਨ੍ਧਸ੍ਸ ਜਾਲਂ ਪਾਵਿਸਿ. ਸੋ ਦਾਰਕਸ੍ਸ ਤੇਜੇਨ ਜਾਲਤੋ ਨੀਹਟਮਤ੍ਤੋਵ ਮਤੋ. ਮਚ੍ਛਬਨ੍ਧਾ ਤਂ ਸਕਲਮੇਵ ਅਨ੍ਤਰਕਾਜੇਨ ਆਦਾਯ ‘‘ਸਹਸ੍ਸੇਨ ਦੇਮਾ’’ਤਿ ਨਗਰੇ ਚਰਨ੍ਤਾ ਅਸੀਤਿਕੋਟਿਧਨਸ੍ਸ ਅਪੁਤ੍ਤਕਸ੍ਸ ਸੇਟ੍ਠਿਸ੍ਸ ਘਰਦ੍ਵਾਰਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਸੇਟ੍ਠਿਭਰਿਯਾਯ ਏਕੇਨ ਕਹਾਪਣੇਨ ਅਦਂਸੁ. ਸਾ ਤਂ ਸਯਮੇਵ ਫਲਕੇ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਪਿਟ੍ਠਿਤੋ ਫਾਲੇਨ੍ਤੀ ਮਚ੍ਛਕੁਚ੍ਛਿਯਂ ਸੁਵਣ੍ਣਵਣ੍ਣਂ ਦਾਰਕਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਮਚ੍ਛਕੁਚ੍ਛਿਯਂ ਮੇ ਪੁਤ੍ਤੋ ਲਦ੍ਧੋ’’ਤਿ ਨਾਦਂ ਨਦਿਤ੍ਵਾ ਦਾਰਕਂ ਆਦਾਯ ਸਾਮਿਕਂ ਉਪਗਚ੍ਛਿ. ਸੇਟ੍ਠਿ ਤਾਵਦੇਵ ਭੇਰਿਂ ਚਰਾਪੇਤ੍ਵਾ ਦਾਰਕਂ ਆਦਾਯ ਰਞ੍ਞੋ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਆਨੇਤ੍ਵਾ ਤਮਤ੍ਥਂ ਆਰੋਚੇਸਿ. ਰਾਜਾ ‘‘ਪੁਞ੍ਞਵਾ ਦਾਰਕੋ, ਪੋਸੇਹਿ ਨ’’ਨ੍ਤਿ ਆਹ. ਇਤਰਮ੍ਪਿ ਸੇਟ੍ਠਿਕੁਲਂ ਤਂ ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਪੁਤ੍ਤੋ’’ਤਿ ਤਂ ਦਾਰਕਂ ਗਣ੍ਹਿਤੁਂ ਵਿਵਦਿ. ਉਭੋਪਿ ਰਾਜਕੁਲਂ ਅਗਮਂਸੁ. ਰਾਜਾ ‘‘ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਅਪੁਤ੍ਤਕਂ ਕਾਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕਾ, ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਦਾਯਾਦੋ ਹੋਤੂ’’ਤਿ ਆਹ. ਤਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਦ੍ਵੇਪਿ ਕੁਲਾਨਿ ਲਾਭਗ੍ਗਯਸਗ੍ਗਪ੍ਪਤ੍ਤਾਨਿ ਅਹੇਸੁਂ. ਤਸ੍ਸ ਦ੍ਵੀਹਿ ਕੁਲੇਹਿ ਵਡ੍ਢਿਤਤ੍ਤਾ ‘‘ਬਾਕੁਲਕੁਮਾਰੋ’’ਤਿ ਨਾਮਂ ਅਕਂਸੁ. ਤਸ੍ਸ ਵਿਞ੍ਞੁਤਂ ਪਤ੍ਤਸ੍ਸ ਦ੍ਵੀਸੁਪਿ ਨਗਰੇਸੁ ਤਯੋ ਤਯੋ ਪਾਸਾਦੇ ਕਾਰੇਤ੍ਵਾ ਨਾਟਕਾਨਿ ਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਪੇਸੁਂ. ਏਕੇਕਸ੍ਮਿਂ ਨਗਰੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਮਾਸੇ ਵਸਿ. ਤਹਿਂ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਨਗਰੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਮਾਸੇ ਵੁਟ੍ਠਸ੍ਸ ਸਙ੍ਘਾਟਨਾਵਾਸੁ ਮਣ੍ਡਪਂ ਕਾਰੇਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥ ਨਂ ਨਾਟਕੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਆਰੋਪੇਤ੍ਵਾ ਮਹਾਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਅਨੁਭਵਮਾਨਂ ਦ੍ਵੀਹਿ ਮਾਸੇਹਿ ਇਤਰਂ ਨਗਰਂ ਉਪਡ੍ਢਪਥਂ ਨੇਨ੍ਤਿ. ਇਤਰਨਗਰਵਾਸਿਨੋ ਨਾਟਕਾਪਿ ‘‘ਦ੍ਵੀਹਿ ਮਾਸੇਹਿ ਉਪਡ੍ਢਪਥਂ ਆਗਤੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਤਥੇਵ ਪਚ੍ਚੁਗ੍ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਦ੍ਵੀਹਿ ਮਾਸੇਹਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਨਗਰਂ ਆਨੇਨ੍ਤਿ. ਇਤਰਨਾਟਕਾ ਮਜ੍ਝੇ ਨਿਵਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਨਗਰਮੇਵ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਮਾਸੇ ਵਸਿਤ੍ਵਾ ਤੇਨੇਵ ਨਿਯਾਮੇਨ ਪੁਨ ਇਤਰਨਗਰਂ ਗਚ੍ਛਤਿ. ਏਵਮਸ੍ਸ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਅਨੁਭਵਨ੍ਤਸ੍ਸ ਅਸੀਤਿ ਵਸ੍ਸਾਨਿ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਾਨਿ.

ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਂ ਪਾਪੁਣਿਤ੍ਵਾ ਪਵਤ੍ਤਵਰਧਮ੍ਮਚਕ੍ਕੋ ਅਨੁਕ੍ਕਮੇਨ ਚਾਰਿਕਂ ਚਰਨ੍ਤੋ ਕੋਸਮ੍ਬਿਂ ਪਾਪੁਣਿ. ‘‘ਬਾਰਾਣਸਿ’’ਨ੍ਤਿ ਮਜ੍ਝਿਮਭਾਣਕਾ. ਬਾਕੁਲਸੇਟ੍ਠਿਪਿ ਖੋ ‘‘ਦਸਬਲੋ ਆਗਤੋ’’ਤਿ ਸੁਤ੍ਵਾ ਬਹੁਂ ਗਨ੍ਧਮਾਲਂ ਆਦਾਯ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਕਥਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਪਟਿਲਦ੍ਧਸਦ੍ਧੋ ਪਬ੍ਬਜਿ. ਸੋ ਸਤ੍ਤਾਹਮੇਵ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਅਟ੍ਠਮੇ ਅਰੁਣੇ ਸਹ ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਹਿ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਦ੍ਵੀਸੁ ਨਗਰੇਸੁ ਪਰਿਚਿਤਮਾਤੁਗਾਮਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਕੁਲਘਰਾਨਿ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥੇਵ ਵਸਮਾਨਾ ਚੀਵਰਾਨਿ ਕਰਿਤ੍ਵਾ ਪਹਿਣਿਂਸੁ. ਥੇਰੋ ਏਕਂ ਅਡ੍ਢਮਾਸਂ ਕੋਸਮ੍ਬਿਵਾਸੀਹਿ ਪਹਿਤਂ ਚੀਵਰਂ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਤਿ, ਏਕਂ ਅਡ੍ਢਮਾਸਂ ਬਾਰਾਣਸਿਵਾਸੀਹੀਤਿ ਏਤੇਨੇਵ ਨਿਯਾਮੇਨ ਦ੍ਵੀਸੁ ਨਗਰੇਸੁ ਯਂ ਯਂ ਉਤ੍ਤਮਂ, ਤਂ ਤਂ ਥੇਰਸ੍ਸੇਵ ਆਹਰੀਯਤਿ. ਪਬ੍ਬਜਿਤਸ੍ਸਾਪਿਸ੍ਸ ਸੁਖੇਨੇਵ ਅਸੀਤਿ ਵਸ੍ਸਾਨਿ ਅਗਮਂਸੁ. ਉਭਯਤ੍ਥਾਪਿਸ੍ਸ ਮੁਹੁਤ੍ਤਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਕੋਪਿ ਆਬਾਧੋ ਨ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਪੁਬ੍ਬੋ. ਸੋ ਪਚ੍ਛਿਮੇ ਕਾਲੇ ਬਾਕੁਲਸੁਤ੍ਤਂ (ਮ. ਨਿ. ੩.੨੦੯ ਆਦਯੋ) ਕਥੇਤ੍ਵਾ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯੀਤਿ. ਏਵਂ ਮਚ੍ਛਕੁਚ੍ਛਿਯਂ ਅਰੋਗਭਾਵੋ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਬਾਕੁਲਸ੍ਸ ਪਚ੍ਛਿਮਭਵਿਕਸ੍ਸ ਤੇਨ ਅਤ੍ਤਭਾਵੇਨ ਪਟਿਲਭਿਤਬ੍ਬਅਰਹਤ੍ਤਞਾਣਾਨੁਭਾਵੇਨ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਞਾਣਵਿਪ੍ਫਾਰਾ ਇਦ੍ਧਿ ਨਾਮ. ਸੁਚਰਿਤਕਮ੍ਮਫਲਪ੍ਪਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਞਾਣਸ੍ਸ ਆਨੁਭਾਵੇਨਾਤਿਪਿ ਵਦਨ੍ਤਿ.

ਸਂਕਿਚ੍ਚਤ੍ਥੇਰੋਪਿ (ਵਿਸੁਦ੍ਧਿ. ੨.੩੭੩) ਪੁਬ੍ਬੇ ਕਤਪੁਞ੍ਞੋ ਧਮ੍ਮਸੇਨਾਪਤਿਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਉਪਟ੍ਠਾਕਸ੍ਸ ਸਾਵਤ੍ਥਿਯਂ ਅਡ੍ਢਕੁਲਸ੍ਸ ਧੀਤੁ ਕੁਚ੍ਛਿਸ੍ਮਿਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ. ਸਾ ਤਸ੍ਮਿਂ ਕੁਚ੍ਛਿਗਤੇ ਏਕੇਨ ਬ੍ਯਾਧਿਨਾ ਤਂ ਖਣਂਯੇਵ ਕਾਲਮਕਾਸਿ, ਤਸ੍ਸਾ ਸਰੀਰੇ ਝਾਪਿਯਮਾਨੇ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਗਬ੍ਭਮਂਸਂ ਸੇਸਮਂਸਂ ਝਾਪਯਿ. ਅਥਸ੍ਸਾ ਗਬ੍ਭਮਂਸਂ ਚਿਤਕਤੋ ਓਤਾਰੇਤ੍ਵਾ ਦ੍ਵੀਸੁ ਤੀਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਸੂਲੇਹਿ ਵਿਜ੍ਝਿਂਸੁ. ਸੂਲਕੋਟਿ ਦਾਰਕਸ੍ਸ ਅਕ੍ਖਿਕੋਟਿਂ ਫੁਸਿ. ਏਵਂ ਗਬ੍ਭਮਂਸਂ ਵਿਜ੍ਝਿਤ੍ਵਾ ਅਙ੍ਗਾਰਰਾਸਿਮ੍ਹਿ ਪਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਅਙ੍ਗਾਰੇਹੇਵ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦੇਤ੍ਵਾ ਪਕ੍ਕਮਿਂਸੁ. ਗਬ੍ਭਮਂਸਂ ਝਾਯਿ, ਅਙ੍ਗਾਰਮਤ੍ਥਕੇ ਪਨ ਸੁਵਣ੍ਣਬਿਮ੍ਬਸਦਿਸੋ ਦਾਰਕੋ ਪਦੁਮਗਬ੍ਭੇ ਨਿਪਨ੍ਨੋ ਵਿਯ ਅਹੋਸਿ. ਪਚ੍ਛਿਮਭਵਿਕਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਹਿ ਸਿਨੇਰੁਨਾ ਓਤ੍ਥਰਿਯਮਾਨਸ੍ਸਾਪਿ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਅਪ੍ਪਤ੍ਵਾ ਜੀਵਿਤਕ੍ਖਯੋ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ. ਪੁਨਦਿਵਸੇ ‘‘ਚਿਤਕਂ ਨਿਬ੍ਬਾਪੇਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਆਗਤਾ ਤਥਾ ਨਿਪਨ੍ਨਂ ਦਾਰਕਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਅਚ੍ਛਰਿਯਬ੍ਭੁਤਚਿਤ੍ਤਜਾਤਾ ਦਾਰਕਂ ਆਦਾਯ ਨਗਰਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਨੇਮਿਤ੍ਤਕੇ ਪੁਚ੍ਛਿਂਸੁ. ਨੇਮਿਤ੍ਤਕਾ ‘‘ਸਚੇ ਅਯਂ ਦਾਰਕੋ ਅਗਾਰਂ ਅਜ੍ਝਾਵਸਿਸ੍ਸਤਿ, ਯਾਵ ਸਤ੍ਤਮਾ ਕੁਲਪਰਿਵਟ੍ਟਾ ਞਾਤਕਾ ਦੁਗ੍ਗਤਾ ਭਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ. ਸਚੇ ਪਬ੍ਬਜਿਸ੍ਸਤਿ, ਪਞ੍ਚਹਿ ਸਮਣਸਤੇਹਿ ਪਰਿਵੁਤੋ ਚਰਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਆਹਂਸੁ. ਅਯ੍ਯਕਾ ਤਂ ਦਾਰਕਂ ਵਡ੍ਢੇਸਿ. ਞਾਤਕਾਪਿ ਵਡ੍ਢਿਤਕਾਲੇ ‘‘ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਅਯ੍ਯਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਪਬ੍ਬਾਜੇਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਪੋਸਯਿਂਸੁ. ਸੋ ਸਤ੍ਤਵਸ੍ਸਿਕਕਾਲੇ ‘‘ਤਵ ਕੁਚ੍ਛਿਯਾ ਵਸਨਕਾਲੇ ਮਾਤਾ ਤੇ ਕਾਲਮਕਾਸਿ, ਤਸ੍ਸਾ ਸਰੀਰੇ ਝਾਪਿਯਮਾਨੇਪਿ ਤ੍ਵਂ ਨ ਝਾਯੀ’’ਤਿ ਕੁਮਾਰਕਾਨਂ ਕਥਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਹਂ ਕਿਰ ਏਵਰੂਪਾ ਭਯਾ ਮੁਤ੍ਤੋ, ਕਿਂ ਮੇ ਘਰਾਵਾਸੇਨ ਪਬ੍ਬਜਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਞਾਤਕਾਨਂ ਆਰੋਚੇਸਿ. ਤੇ ‘‘ਸਾਧੁ, ਤਾਤਾ’’ਤਿ ਤਂ ਧਮ੍ਮਸੇਨਾਪਤਿਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਨੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਇਮਂ ਪਬ੍ਬਾਜੇਥਾ’’ਤਿ ਅਦਂਸੁ. ਥੇਰੋ ਤਚਪਞ੍ਚਕਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਦਤ੍ਵਾ ਪਬ੍ਬਾਜੇਸਿ. ਸੋ ਖੁਰਗ੍ਗੇਯੇਵ ਸਹ ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਹਿ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿ. ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਵਸ੍ਸੋ ਚ ਉਪਸਮ੍ਪਦਂ ਲਭਿਤ੍ਵਾ ਦਸਵਸ੍ਸੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਚਸਤਭਿਕ੍ਖੁਪਰਿਵਾਰੋ ਵਿਚਰੀਤਿ. ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਦਾਰੁਚਿਤਕਾਯ ਅਰੋਗਭਾਵੋ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਸਂਕਿਚ੍ਚਸ੍ਸ ਞਾਣਵਿਪ੍ਫਾਰਾ ਇਦ੍ਧਿ ਨਾਮ.

ਭੂਤਪਾਲਤ੍ਥੇਰੋਪਿ (ਵਿਸੁਦ੍ਧਿ. ੨.੩੭੩) ਪੁਬ੍ਬਹੇਤੁਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ. ਤਸ੍ਸ ਪਿਤਾ ਰਾਜਗਹੇ ਦਲਿਦ੍ਦਮਨੁਸ੍ਸੋ. ਸੋ ਤਂ ਦਾਰਕਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਦਾਰੂਨਂ ਅਤ੍ਥਾਯ ਸਕਟੇਨ ਅਟਵਿਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਦਾਰੁਭਾਰਂ ਕਤ੍ਵਾ ਸਾਯਂ ਨਗਰਦ੍ਵਾਰਸਮੀਪਂ ਪਤ੍ਤੋ. ਅਥਸ੍ਸ ਗੋਣਾ ਯੁਗਂ ਓਸ੍ਸਜਿਤ੍ਵਾ ਨਗਰਂ ਪਵਿਸਿਂਸੁ. ਸੋ ਸਕਟਮੂਲੇ ਪੁਤ੍ਤਕਂ ਨਿਸੀਦਾਪੇਤ੍ਵਾ ਗੋਣਾਨਂ ਅਨੁਪਦਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਨਗਰਮੇਵ ਪਾਵਿਸਿ. ਤਸ੍ਸ ਅਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤਸ੍ਸੇਵ ਦ੍ਵਾਰਂ ਪਿਦਹਿ. ਦਾਰਕੋ ਸਕਲਰਤ੍ਤਿਂ ਸਕਟਸ੍ਸ ਹੇਟ੍ਠਾ ਨਿਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਨਿਦ੍ਦਂ ਓਕ੍ਕਮਿ. ਰਾਜਗਹਂ ਪਕਤਿਯਾਪਿ ਅਮਨੁਸ੍ਸਬਹੁਲਂ, ਇਦਂ ਪਨ ਸੁਸਾਨਸਮੀਪਟ੍ਠਾਨਂ. ਨ ਚ ਕੋਚਿ ਯਕ੍ਖੋ ਤਸ੍ਸ ਪਚ੍ਛਿਮਭਵਿਕਸ੍ਸ ਦਾਰਕਸ੍ਸ ਉਪਦ੍ਦਵਂ ਕਾਤੁਮਸਕ੍ਖਿ. ਸੋ ਅਪਰੇਨ ਸਮਯੇਨ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿਤ੍ਵਾ ਭੂਤਪਾਲਤ੍ਥੇਰੋ ਨਾਮ ਅਹੋਸੀਤਿ. ਏਵਂ ਵਾਲ਼ਯਕ੍ਖਾਨੁਚਰਿਤੇਪਿ ਪਦੇਸੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਅਰੋਗਭਾਵੋ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਭੂਤਪਾਲਸ੍ਸ ਞਾਣਵਿਪ੍ਫਾਰਾ ਇਦ੍ਧਿ ਨਾਮ.

੧੬. ਸਮਾਧਿਵਿਪ੍ਫਾਰਿਦ੍ਧਿਨਿਦ੍ਦੇਸੇ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸਮਾਧਿਵਿਪ੍ਫਾਰਾ ਇਦ੍ਧੀਤਿਆਦੀਸੁ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਮਹਾਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨਤ੍ਥੇਰੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਕਪੋਤਕਨ੍ਦਰਾਯਂ ਵਿਹਰਤੋ ਜੁਣ੍ਹਾਯ ਰਤ੍ਤਿਯਾ ਨਵੋਰੋਪਿਤੇਹਿ ਕੇਸੇਹਿ ਅਜ੍ਝੋਕਾਸੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨਸ੍ਸ ਏਕੋ ਦੁਟ੍ਠਯਕ੍ਖੋ ਸਹਾਯਕੇਨ ਯਕ੍ਖੇਨ ਵਾਰਿਯਮਾਨੋਪਿ ਸੀਸੇ ਪਹਾਰਂ ਅਦਾਸਿ. ਯਸ੍ਸ ਮੇਘਸ੍ਸ ਵਿਯ ਗਜ੍ਜਤੋ ਸਦ੍ਦੋ ਅਹੋਸਿ, ਥੇਰੋ ਤਸ੍ਸ ਪਹਰਣਸਮਯੇ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਂ ਅਪ੍ਪੇਤ੍ਵਾ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਤੇਨ ਪਹਾਰੇਨ ਨ ਕੋਚਿ ਆਬਾਧੋ ਅਹੋਸਿ. ਅਯਂ ਤਸ੍ਸ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਸਮਾਧਿਵਿਪ੍ਫਾਰਾ ਇਦ੍ਧਿ. ਯਥਾਹ –

‘‘ਏਵਂ ਮੇ ਸੁਤਂ (ਉਦਾ. ੩੪) – ਏਕਂ ਸਮਯਂ ਭਗਵਾ ਰਾਜਗਹੇ ਵਿਹਰਤਿ ਵੇਲ਼ੁਵਨੇ ਕਲਨ੍ਦਕਨਿਵਾਪੇ. ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਆਯਸ੍ਮਾ ਚ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਚ ਮਹਾਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨੋ ਕਪੋਤਕਨ੍ਦਰਾਯਂ ਵਿਹਰਨ੍ਤਿ. ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਆਯਸ੍ਮਾ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤੋ ਜੁਣ੍ਹਾਯ ਰਤ੍ਤਿਯਾ ਨਵੋਰੋਪਿਤੇਹਿ ਕੇਸੇਹਿ ਅਬ੍ਭੋਕਾਸੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਸਮਾਧਿਂ ਸਮਾਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ.

‘‘ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਦ੍ਵੇ ਯਕ੍ਖਾ ਸਹਾਯਕਾ ਉਤ੍ਤਰਾਯ ਦਿਸਾਯ ਦਕ੍ਖਿਣਂ ਦਿਸਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ ਕੇਨਚਿਦੇਵ ਕਰਣੀਯੇਨ. ਅਦ੍ਦਸਂਸੁ ਖੋ ਤੇ ਯਕ੍ਖਾ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਂ ਜੁਣ੍ਹਾਯ ਰਤ੍ਤਿਯਾ ਨਵੋਰੋਪਿਤੇਹਿ ਕੇਸੇਹਿ ਅਬ੍ਭੋਕਾਸੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨਂ, ਦਿਸ੍ਵਾਨ ਏਕੋ ਯਕ੍ਖੋ ਦੁਤਿਯਂ ਯਕ੍ਖਂ ਏਤਦਵੋਚ – ‘ਪਟਿਭਾਤਿ ਮਂ, ਸਮ੍ਮ, ਇਮਸ੍ਸ ਸਮਣਸ੍ਸ ਸੀਸੇ ਪਹਾਰਂ ਦਾਤੁ’ਨ੍ਤਿ. ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤੇ ਸੋ ਯਕ੍ਖੋ ਤਂ ਯਕ੍ਖਂ ਏਤਦਵੋਚ – ‘ਅਲਂ, ਸਮ੍ਮ, ਮਾ ਸਮਣਂ ਆਸਾਦੇਸਿ, ਉਲ਼ਾਰੋ ਸੋ, ਸਮ੍ਮ, ਸਮਣੋ ਮਹਿਦ੍ਧਿਕੋ ਮਹਾਨੁਭਾਵੋ’ਤਿ.

‘‘ਦੁਤਿਯਮ੍ਪਿ ਖੋ…ਪੇ… ਤਤਿਯਮ੍ਪਿ ਖੋ ਸੋ ਯਕ੍ਖੋ ਤਂ ਯਕ੍ਖਂ ਏਤਦਵੋਚ – ‘ਪਟਿਭਾਤਿ ਮਂ, ਸਮ੍ਮ, ਇਮਸ੍ਸ ਸਮਣਸ੍ਸ ਸੀਸੇ ਪਹਾਰਂ ਦਾਤੁ’ਨ੍ਤਿ. ਤਤਿਯਮ੍ਪਿ ਖੋ ਸੋ ਯਕ੍ਖੋ ਤਂ ਯਕ੍ਖਂ ਏਤਦਵੋਚ – ‘ਅਲਂ, ਸਮ੍ਮ, ਮਾ ਸਮਣਂ ਆਸਾਦੇਸਿ, ਉਲ਼ਾਰੋ ਸੋ, ਸਮ੍ਮ, ਸਮਣੋ ਮਹਿਦ੍ਧਿਕੋ ਮਹਾਨੁਭਾਵੋ’ਤਿ.

‘‘ਅਥ ਖੋ ਸੋ ਯਕ੍ਖੋ ਤਂ ਯਕ੍ਖਂ ਅਨਾਦਿਯਿਤ੍ਵਾ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸੀਸੇ ਪਹਾਰਂ ਅਦਾਸਿ. ਤਾਵ ਮਹਾਪਹਾਰੋ ਅਹੋਸਿ, ਅਪਿ ਤੇਨ ਪਹਾਰੇਨ ਸਤ੍ਤਰਤਨਂ ਵਾ ਅਡ੍ਢਟ੍ਠਮਰਤਨਂ ਵਾ ਨਾਗਂ ਓਸਾਰੇਯ੍ਯ, ਮਹਨ੍ਤਂ ਵਾ ਪਬ੍ਬਤਕੂਟਂ ਪਦਾਲੇਯ੍ਯ. ਅਥ ਚ ਪਨ ਸੋ ਯਕ੍ਖੋ ‘ਦਯ੍ਹਾਮਿ ਦਯ੍ਹਾਮੀ’ਤਿ ਤਤ੍ਥੇਵ ਮਹਾਨਿਰਯਂ ਅਪਤਾਸਿ.

‘‘ਅਦ੍ਦਸਾ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਮਹਾਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨੋ ਦਿਬ੍ਬੇਨ ਚਕ੍ਖੁਨਾ ਵਿਸੁਦ੍ਧੇਨ ਅਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਮਾਨੁਸਕੇਨ ਤੇਨ ਯਕ੍ਖੇਨ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸੀਸੇ ਪਹਾਰਂ ਦੀਯਮਾਨਂ, ਦਿਸ੍ਵਾ ਯੇਨ ਆਯਸ੍ਮਾ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤੋ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ, ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਂ ਏਤਦਵੋਚ – ‘ਕਚ੍ਚਿ ਤੇ, ਆਵੁਸੋ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤ, ਖਮਨੀਯਂ, ਕਚ੍ਚਿ ਯਾਪਨੀਯਂ, ਕਚ੍ਚਿ ਨ ਕਿਞ੍ਚਿ ਦੁਕ੍ਖ’ਨ੍ਤਿ. ‘ਖਮਨੀਯਂ ਮੇ, ਆਵੁਸੋ ਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨ, ਯਾਪਨੀਯਂ ਮੇ, ਆਵੁਸੋ ਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨ, ਅਪਿ ਚ ਮੇ ਸੀਸਂ ਥੋਕਂ ਦੁਕ੍ਖ’ਨ੍ਤਿ.

‘‘ਅਚ੍ਛਰਿਯਂ, ਆਵੁਸੋ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤ, ਅਬ੍ਭੁਤਂ, ਆਵੁਸੋ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤ, ਯਾਵ ਮਹਿਦ੍ਧਿਕੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤੋ ਮਹਾਨੁਭਾਵੋ. ਇਧ ਤੇ, ਆਵੁਸੋ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤ, ਅਞ੍ਞਤਰੋ ਯਕ੍ਖੋ ਸੀਸੇ ਪਹਾਰਂ ਅਦਾਸਿ. ਤਾਵ ਮਹਾ ਪਹਾਰੋ ਅਹੋਸਿ, ਅਪਿ ਤੇਨ ਪਹਾਰੇਨ ਸਤ੍ਤਰਤਨਂ ਵਾ ਅਡ੍ਢਟ੍ਠਮਰਤਨਂ ਵਾ ਨਾਗਂ ਓਸਾਰੇਯ੍ਯ, ਮਹਨ੍ਤਂ ਵਾ ਪਬ੍ਬਤਕੂਟਂ ਪਦਾਲੇਯ੍ਯ. ਅਥ ਚ ਪਨਾਯਸ੍ਮਾ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤੋ ਏਵਮਾਹ – ‘ਖਮਨੀਯਂ ਮੇ, ਆਵੁਸੋ ਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨ, ਯਾਪਨੀਯਂ ਮੇ, ਆਵੁਸੋ ਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨ, ਅਪਿ ਚ ਮੇ ਸੀਸਂ ਥੋਕਂ ਦੁਕ੍ਖ’ਨ੍ਤਿ.

‘‘ਅਚ੍ਛਰਿਯਂ, ਆਵੁਸੋ ਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨ, ਅਬ੍ਭੁਤਂ, ਆਵੁਸੋ ਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨ, ਯਾਵ ਮਹਿਦ੍ਧਿਕੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਮਹਾਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨੋ ਮਹਾਨੁਭਾਵੋ, ਯਤ੍ਰ ਹਿ ਨਾਮ ਯਕ੍ਖਮ੍ਪਿ ਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸਤਿ, ਮਯਂ ਪਨੇਤਰਹਿ ਪਂਸੁਪਿਸਾਚਕਮ੍ਪਿ ਨ ਪਸ੍ਸਾਮਾਤਿ.

‘‘ਅਸ੍ਸੋਸਿ ਖੋ ਭਗਵਾ ਦਿਬ੍ਬਾਯ ਸੋਤਧਾਤੁਯਾ ਵਿਸੁਦ੍ਧਾਯ ਅਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਮਾਨੁਸਿਕਾਯ ਤੇਸਂ ਉਭਿਨ੍ਨਂ ਮਹਾਨਾਗਾਨਂ ਇਮਂ ਏਵਰੂਪਂ ਕਥਾਸਲ੍ਲਾਪਂ.

ਅਥ ਖੋ ਭਗਵਾ ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਵਿਦਿਤ੍ਵਾ ਤਾਯਂ ਵੇਲਾਯਂ ਇਮਂ ਉਦਾਨਂ ਉਦਾਨੇਸਿ –

‘‘ਯਸ੍ਸ ਸੇਲੂਪਮਂ ਚਿਤ੍ਤਂ, ਠਿਤਂ ਨਾਨੁਪਕਮ੍ਪਤਿ;

ਵਿਰਤ੍ਤਂ ਰਜਨੀਯੇਸੁ, ਕੋਪਨੀਯੇ ਨ ਕੁਪ੍ਪਤਿ;

ਯਸ੍ਸੇਵਂ ਭਾਵਿਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ, ਕੁਤੋ ਤਂ ਦੁਕ੍ਖਮੇਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ. (ਉਦਾ. ੩੪);

ਏਤ੍ਥ ਚ ‘‘ਕੁਤੋ ਤਂ ਦੁਕ੍ਖਮੇਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਭਗਵਤਾ ਵੁਤ੍ਤਵਚਨੇਨ ‘‘ਤੇਨ ਪਹਾਰੇਨ ਨ ਕੋਚਿ ਆਬਾਧੋ ਅਹੋਸੀ’’ਤਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਵਚਨਂ ਅਤਿਵਿਯ ਸਮੇਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਅਪਿਚ ਮੇ ਸੀਸਂ ਥੋਕਂ ਦੁਕ੍ਖ’’ਨ੍ਤਿ ਵਚਨੇਨ ਦੁਕ੍ਖਵੇਦਨਾ ਨ ਹੋਤਿ, ਸੀਸਸ੍ਸ ਪਨ ਅਕਮ੍ਮਞ੍ਞਭਾਵਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘‘ਦੁਕ੍ਖ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਲੋਕੇਪਿ ਹਿ ਅਕਿਚ੍ਛੇਨ ਪਰਿਹਰਿਤੁਂ ਸਕ੍ਕੁਣੇਯ੍ਯੋ ਸੁਖਸੀਲੋ, ਕਿਚ੍ਛੇਨ ਪਰਿਹਰਿਤੁਂ ਸਕ੍ਕੁਣੇਯ੍ਯੋ ਦੁਕ੍ਖਸੀਲੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਤਮ੍ਪਿ ਖੋ ਅਕਮ੍ਮਞ੍ਞਤਂ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਤੋ ਵੁਟ੍ਠਿਤਸਮਯਤ੍ਤਾ ਅਹੋਸੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਅਪ੍ਪਿਤਸਮਯੇ ਹਿ ਤਮ੍ਪਿ ਨ ਭਵੇਯ੍ਯਾਤਿ. ‘‘ਏਤਰਹਿ ਪਂਸੁਪਿਸਾਚਕਮ੍ਪਿ ਨ ਪਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਦਟ੍ਠੁਂ ਅਸਮਤ੍ਥਤਾਯ ਨ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਅਭਿਞ੍ਞਾਸੁ ਬ੍ਯਾਪਾਰਾਭਾਵੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਥੇਰੋ ਕਿਰ ‘‘ਪਚ੍ਛਿਮਾ ਜਨਤਾ ਪੋਥੁਜ੍ਜਨਿਕਾਯ ਇਦ੍ਧਿਯਾ ਸਾਰਸਞ੍ਞਾ ਮਾਹੇਸੁ’’ਨ੍ਤਿ ਪਚ੍ਛਿਮਂ ਜਨਤਂ ਅਨੁਕਮ੍ਪਮਾਨੋ ਯੇਭੁਯ੍ਯੇਨ ਇਦ੍ਧਿਂ ਨ ਵਲਞ੍ਜੇਸਿ. ਥੇਰਗਾਥਾਯ ਚ –

‘‘ਨੇਵ ਪੁਬ੍ਬੇਨਿਵਾਸਾਯ, ਨਪਿ ਦਿਬ੍ਬਸ੍ਸ ਚਕ੍ਖੁਨੋ;

ਚੇਤੋਪਰਿਯਾਯ ਇਦ੍ਧਿਯਾ, ਚੁਤਿਯਾ ਉਪਪਤ੍ਤਿਯਾ;

ਸੋਤਧਾਤੁਵਿਸੁਦ੍ਧਿਯਾ, ਪਣਿਧਿ ਮੇ ਨ ਵਿਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ. (ਥੇਰਗਾ. ੯੯੬) –

ਥੇਰੇਨ ਸਯਮੇਵ ਅਭਿਞ੍ਞਾਸੁ ਪਤ੍ਥਨਾਭਾਵੋ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਥੇਰੋ ਪਨ ਸਤ੍ਤਸਟ੍ਠਿਯਾ ਸਾਵਕਪਾਰਮੀਞਾਣੇਸੁ ਪਾਰਮਿਪ੍ਪਤ੍ਤੋਤਿ.

ਸਞ੍ਜੀਵਤ੍ਥੇਰਂ ਪਨ ਕਕੁਸਨ੍ਧਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਦੁਤਿਯਅਗ੍ਗਸਾਵਕਂ ਨਿਰੋਧਸਮਾਪਨ੍ਨਂ ‘‘ਕਾਲਙ੍ਕਤੋ’’ਤਿ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਤ੍ਵਾ ਗੋਪਾਲਕਾਦਯੋ ਤਿਣਕਟ੍ਠਾਦੀਨਿ ਸਂਕਡ੍ਢਿਤ੍ਵਾ ਅਗ੍ਗਿਂ ਅਦਂਸੁ. ਥੇਰਸ੍ਸ ਚੀਵਰੇ ਅਂਸੁਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਨ ਝਾਯਿਤ੍ਥ. ਅਯਮਸ੍ਸਾਯਸ੍ਮਤੋ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬਸਮਾਪਤ੍ਤਿਵਸੇਨ ਪਵਤ੍ਤਸਮਥਾਨੁਭਾਵਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਸਮਾਧਿਵਿਪ੍ਫਾਰਾ ਇਦ੍ਧਿ. ਯਥਾਹ –

‘‘ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ, ਪਾਪਿਮ, ਸਮਯੇਨ ਕਕੁਸਨ੍ਧੋ ਭਗਵਾ ਅਰਹਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਲੋਕੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ. ਕਕੁਸਨ੍ਧਸ੍ਸ ਖੋ ਪਨ, ਪਾਪਿਮ, ਭਗਵਤੋ ਅਰਹਤੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਵਿਧੁਰਸਞ੍ਜੀਵਂ ਨਾਮ ਸਾਵਕਯੁਗਂ ਅਹੋਸਿ ਅਗ੍ਗਂ ਭਦ੍ਦਯੁਗਂ. ਯਾਵਤਾ ਪਨ, ਪਾਪਿਮ, ਕਕੁਸਨ੍ਧਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਅਰਹਤੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਾਵਕਾ. ਤੇਸੁ ਨ ਚ ਕੋਚਿ ਆਯਸ੍ਮਤਾ ਵਿਧੁਰੇਨ ਸਮਸਮੋ ਹੋਤਿ ਯਦਿਦਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾਯ. ਇਮਿਨਾ ਖੋ ਏਤਂ, ਪਾਪਿਮ, ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਵਿਧੁਰਸ੍ਸ ਵਿਧੁਰੋਤੇਵ ਸਮਞ੍ਞਾ ਉਦਪਾਦਿ. ਆਯਸ੍ਮਾ ਪਨ, ਪਾਪਿਮ, ਸਞ੍ਜੀਵੋ ਅਰਞ੍ਞਗਤੋਪਿ ਰੁਕ੍ਖਮੂਲਗਤੋਪਿ ਸੁਞ੍ਞਾਗਾਰਗਤੋਪਿ ਅਪ੍ਪਕਸਿਰੇਨੇਵ ਸਞ੍ਞਾਵੇਦਯਿਤਨਿਰੋਧਂ ਸਮਾਪਜ੍ਜਤਿ.

‘‘ਭੂਤਪੁਬ੍ਬਂ, ਪਾਪਿਮ, ਆਯਸ੍ਮਾ ਸਞ੍ਜੀਵੋ ਅਞ੍ਞਤਰਸ੍ਮਿਂ ਰੁਕ੍ਖਮੂਲੇ ਸਞ੍ਞਾਵੇਦਯਿਤਨਿਰੋਧਂ ਸਮਾਪਨ੍ਨੋ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ. ਅਦ੍ਦਸਂਸੁ ਖੋ, ਪਾਪਿਮ, ਗੋਪਾਲਕਾ ਪਸੁਪਾਲਕਾ ਕਸ੍ਸਕਾ ਪਥਾਵਿਨੋ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਸਞ੍ਜੀਵਂ ਅਞ੍ਞਤਰਸ੍ਮਿਂ ਰੁਕ੍ਖਮੂਲੇ ਸਞ੍ਞਾਵੇਦਯਿਤਨਿਰੋਧਂ ਸਮਾਪਨ੍ਨਂ, ਦਿਸ੍ਵਾਨ ਤੇਸਂ ਏਤਦਹੋਸਿ – ‘ਅਚ੍ਛਰਿਯਂ ਵਤ ਭੋ, ਅਬ੍ਭੁਤਂ ਵਤ ਭੋ, ਅਯਂ ਸਮਣੋ ਨਿਸਿਨ੍ਨਕੋ ਕਾਲਙ੍ਕਤੋ, ਹਨ੍ਦ ਨਂ ਦਹਾਮਾ’ਤਿ.

‘‘ਅਥ ਖੋ ਤੇ, ਪਾਪਿਮ, ਗੋਪਾਲਕਾ ਪਸੁਪਾਲਕਾ ਕਸ੍ਸਕਾ ਪਥਾਵਿਨੋ ਤਿਣਞ੍ਚ ਕਟ੍ਠਞ੍ਚ ਗੋਮਯਞ੍ਚ ਸਂਕਡ੍ਢਿਤ੍ਵਾ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਸਞ੍ਜੀਵਸ੍ਸ ਕਾਯੇ ਉਪਚਿਨਿਤ੍ਵਾ ਅਗ੍ਗਿਂ ਦਤ੍ਵਾ ਪਕ੍ਕਮਿਂਸੁ. ਅਥ ਖੋ, ਪਾਪਿਮ, ਆਯਸ੍ਮਾ ਸਞ੍ਜੀਵੋ ਤਸ੍ਸਾ ਰਤ੍ਤਿਯਾ ਅਚ੍ਚਯੇਨ ਤਾਯ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯਾ ਵੁਟ੍ਠਹਿਤ੍ਵਾ ਚੀਵਰਾਨਿ ਪਪ੍ਫੋਟੇਤ੍ਵਾ ਪੁਬ੍ਬਣ੍ਹਸਮਯਂ ਨਿਵਾਸੇਤ੍ਵਾ ਪਤ੍ਤਚੀਵਰਮਾਦਾਯ ਗਾਮਂ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਪਾਵਿਸਿ. ਅਦ੍ਦਸਂਸੁ ਖੋ ਤੇ, ਪਾਪਿਮ, ਗੋਪਾਲਕਾ ਪਸੁਪਾਲਕਾ ਕਸ੍ਸਕਾ ਪਥਾਵਿਨੋ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਸਞ੍ਜੀਵਂ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਚਰਨ੍ਤਂ, ਦਿਸ੍ਵਾਨ ਨੇਸਂ ਏਤਦਹੋਸਿ – ‘ਅਚ੍ਛਰਿਯਂ ਵਤ ਭੋ, ਅਬ੍ਭੁਤਂ ਵਤ ਭੋ, ਅਯਂ ਸਮਣੋ ਨਿਸਿਨ੍ਨਕੋਵ ਕਾਲਙ੍ਕਤੋ, ਸ੍ਵਾਯਂ ਪਟਿਸਞ੍ਜੀਵਿਤੋ’ਤਿ. ਇਮਿਨਾ ਖੋ ਏਵਂ, ਪਾਪਿਮ, ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਸਞ੍ਜੀਵਸ੍ਸ ਸਞ੍ਜੀਵੋਤੇਵ ਸਮਞ੍ਞਾ ਉਦਪਾਦੀ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੧.੫੦੭).

ਖਾਣੁਕੋਣ੍ਡਞ੍ਞਤ੍ਥੇਰੋ ਪਨ ਪਕਤਿਯਾਵ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਬਹੁਲੋ, ਸੋ ਅਞ੍ਞਤਰਸ੍ਮਿਂ ਅਰਞ੍ਞੇ ਰਤ੍ਤਿਂ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਂ ਅਪ੍ਪੇਤ੍ਵਾ ਨਿਸੀਦਿ, ਪਞ੍ਚਸਤਾ ਚੋਰਾ ਭਣ੍ਡਕਂ ਥੇਨੇਤ੍ਵਾ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਾ ‘‘ਇਦਾਨਿ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਅਨੁਪਦਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਾ ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਵਿਸ੍ਸਮਿਤੁਕਾਮਾ ਭਣ੍ਡਕਂ ਓਰੋਪਯਮਾਨਾ ‘‘ਖਾਣੁਕੋ ਅਯ’’ਨ੍ਤਿ ਮਞ੍ਞਮਾਨਾ ਥੇਰਸ੍ਸੇਵ ਉਪਰਿ ਸਬ੍ਬਭਣ੍ਡਕਾਨਿ ਠਪੇਸੁਂ. ਤੇਸਂ ਵਿਸ੍ਸਮਿਤ੍ਵਾ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਾਨਂ ਪਠਮਂ ਠਪਿਤਭਣ੍ਡਕਸ੍ਸ ਗਹਣਕਾਲੇ ਕਾਲਪਰਿਚ੍ਛੇਦਵਸੇਨ ਥੇਰੋ ਵੁਟ੍ਠਾਸਿ. ਤੇ ਥੇਰਸ੍ਸ ਚਲਨਾਕਾਰਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਭੀਤਾ ਵਿਰਵਿਂਸੁ. ਥੇਰੋ ‘‘ਮਾ ਭਾਯਥ, ਉਪਾਸਕਾ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਹ’’ਨ੍ਤਿ ਆਹ. ਤੇ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਥੇਰਗਤੇਨ ਪਸਾਦੇਨ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਸਹ ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਹਿ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿਂਸੁ. ਤਤੋ ਪਭੁਤਿ ਚ ਥੇਰੋ ਖਾਣੁਕੋਣ੍ਡਞ੍ਞਤ੍ਥੇਰੋ ਨਾਮ ਅਹੋਸਿ. ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਪਞ੍ਚਹਿ ਭਣ੍ਡਕਸਤੇਹਿ ਅਜ੍ਝੋਤ੍ਥਟਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸਾਯਸ੍ਮਤੋ ਆਬਾਧਾਭਾਵੋ ਸਮਾਧਿਵਿਪ੍ਫਾਰਾ ਇਦ੍ਧਿ.

ਉਤ੍ਤਰਾ (ਅ. ਨਿ. ਅਟ੍ਠ. ੧.੧.੨੬੨) ਪਨ ਉਪਾਸਿਕਾ ਰਾਜਗਹੇ ਮਹਾਧਨਸ੍ਸ ਪੁਣ੍ਣਸ੍ਸ ਸੇਟ੍ਠਿਨੋ ਧੀਤਾ, ਕੁਮਾਰਿਕਕਾਲੇਯੇਵ ਸਦ੍ਧਿਂ ਮਾਤਾਪਿਤੂਹਿ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਂ ਪਤ੍ਤਾ, ਸਾ ਵਯਪ੍ਪਤ੍ਤਾ ਰਾਜਗਹਸੇਟ੍ਠਿਨੋ ਮਹਤਾ ਨਿਬਨ੍ਧੇਨ ਤਸ੍ਸ ਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਕਸ੍ਸ ਦਿਨ੍ਨਾ. ਸਾ ਬੁਦ੍ਧਦਸ੍ਸਨਾਯ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸਵਨਾਯ ਬੁਦ੍ਧਪ੍ਪਮੁਖਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਦਾਨਞ੍ਚ ਦਾਤੁਂ ਧਮ੍ਮਞ੍ਚ ਸੋਤੁਂ ਓਕਾਸਂ ਅਲਭਮਾਨਾ ਉਪਦ੍ਦੁਤਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਨਗਰੇ ਸਿਰਿਮਂ ਨਾਮ ਗਣਿਕਂ ਪਕ੍ਕੋਸਾਪੇਤ੍ਵਾ ਓਕਾਸਕਰਣਤ੍ਥਮੇਵ ਪਿਤੁ ਘਰਾਵ ਆਨੀਤਾਨਿ ਪਞ੍ਚਦਸਕਹਾਪਣਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਤਸ੍ਸਾ ਦਤ੍ਵਾ ‘‘ਇਮੇ ਕਹਾਪਣੇ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਅਡ੍ਢਮਾਸਂ ਸੇਟ੍ਠਿਪੁਤ੍ਤਂ ਪਰਿਚਰਾਹੀ’’ਤਿ ਤਂ ਸਾਮਿਕਸ੍ਸ ਅਪ੍ਪੇਤ੍ਵਾ ਸਯਂ ਉਪੋਸਥਙ੍ਗਾਨਿ ਅਧਿਟ੍ਠਾਯ ‘‘ਇਮਂ ਅਡ੍ਢਮਾਸਂ ਬੁਦ੍ਧਦਸ੍ਸਨਾਦੀਨਿ ਲਭਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਤੁਟ੍ਠਮਾਨਸਾ ਯਾਵ ਪਵਾਰਣਾਯ ਬੁਦ੍ਧਪ੍ਪਮੁਖਂ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਂ ਨਿਮਨ੍ਤਾਪੇਤ੍ਵਾ ਅਡ੍ਢਮਾਸਂ ਮਹਾਦਾਨਂ ਅਦਾਸਿ, ਪਚ੍ਛਾਭਤ੍ਤਂ ਮਹਾਨਸੇ ਖਜ੍ਜਭੋਜ੍ਜਾਦੀਨਿ ਸਂਵਿਦਹਾਪੇਤਿ. ਤਸ੍ਸਾ ਸਾਮਿਕੋ ‘‘ਸ੍ਵੇ ਪਵਾਰਣਾ’’ਤਿ ਸਿਰਿਮਾਯ ਸਹ ਵਾਤਪਾਨੇ ਠਤ੍ਵਾ ਬਹਿ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤੋ ਤਂ ਤਥਾਵਿਚਰਨ੍ਤਿਂ ਸੇਦਕਿਲਿਨ੍ਨਂ ਛਾਰਿਕਾਯ ਓਕਿਣ੍ਣਂ ਅਙ੍ਗਾਰਮਸਿਮਕ੍ਖਿਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਅਭੁਞ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਕੁਸਲਂ ਨਾਮ ਕਰੋਤਿ ਬਾਲਾ’’ਤਿ ਹਸਿ. ਉਤ੍ਤਰਾਪਿ ਤਂ ਓਲੋਕੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਸਮ੍ਪਰਾਯਤ੍ਥਂ ਕੁਸਲਂ ਨ ਕਰੋਤਿ ਬਾਲੋ’’ਤਿ ਹਸਿ.

ਸਿਰਿਮਾ ਉਭਿਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਤਂ ਕਿਰਿਯਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਅਹਂ ਘਰਸਾਮਿਨੀ’’ਤਿ ਮਞ੍ਞਮਾਨਾ ਇਸ੍ਸਾਪਕਤਾ ਉਤ੍ਤਰਾਯ ਕੁਜ੍ਝਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਦੁਕ੍ਖਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਪਾਸਾਦਾ ਓਤਰਤਿ. ਉਤ੍ਤਰਾ ਤਂ ਞਤ੍ਵਾ ਪੀਠਕੇ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਤਂ ਮੇਤ੍ਤੇਨ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਫਰਿ. ਸਿਰਿਮਾ ਪਾਸਾਦਾ ਓਰੁਯ੍ਹ ਮਹਾਨਸਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਪੂਵਪਚਨਤੋ ਉਲ਼ੁਙ੍ਕਪੂਰਂ ਪਕ੍ਕੁਥਿਤਂ ਸਪ੍ਪਿਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸਾ ਮਤ੍ਥਕੇ ਓਕਿਰਿ. ਤਂ ਪਦੁਮਿਨਿਪਣ੍ਣੇ ਸੀਤੂਦਕਂ ਵਿਯ ਵਿਨਿਵਟ੍ਟੇਤ੍ਵਾ ਅਗਮਾਸਿ. ਦਾਸਿਯੋ ਸਿਰਿਮਂ ਹਤ੍ਥੇਹਿ ਪਾਦੇਹਿ ਪੋਥੇਤ੍ਵਾ ਭੂਮਿਯਂ ਪਾਤੇਸੁਂ. ਉਤ੍ਤਰਾ ਮੇਤ੍ਤਾਝਾਨਤੋ ਵੁਟ੍ਠਾਯ ਦਾਸਿਯੋ ਵਾਰੇਸਿ. ਸਿਰਿਮਾ ਉਤ੍ਤਰਂ ਖਮਾਪੇਸਿ. ਉਤ੍ਤਰਾ ‘‘ਸ੍ਵੇ ਸਤ੍ਥੁ ਪੁਰਤੋ ਖਮਾਪੇਹੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਤਾਯ ਕਾਯਵੇਯ੍ਯਾਵਟਿਕਂ ਯਾਚਿਤਾਯ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਸਮ੍ਪਾਦਨਂ ਆਚਿਕ੍ਖਿ. ਸਾ ਤਂ ਸਮ੍ਪਾਦੇਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਰਿਵਾਰਾ ਪਞ੍ਚਸਤਾ ਗਣਿਕਾਯੋ ਸਸਙ੍ਘਂ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਪਰਿਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਖਮਾਪਨਸਹਾਯਿਕਾ ਹੋਥਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਪੁਨਦਿਵਸੇ ਤਥਾ ਤਾਹਿ ਗਣਿਕਾਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਤ੍ਥੁ ਭਤ੍ਤਕਿਚ੍ਚਾਵਸਾਨੇ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਹਂ ਭਗਵਾ ਉਤ੍ਤਰਾਯ ਅਪਰਜ੍ਝਿਂ, ਖਮਤੁ ਮੇ ਉਤ੍ਤਰਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਖਮ, ਉਤ੍ਤਰੇ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਖਮਾਮਿ, ਭਗਵਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਅਕ੍ਕੋਧੇਨ ਜਿਨੇ ਕੋਧ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਕਂ (ਧ. ਪ. ੨੨੩) ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਸਿ. ਉਤ੍ਤਰਾ ਪੁਰੇਤਰਮੇਵ ਸਾਮਿਕਞ੍ਚ ਸਸ੍ਸੁਸਸੁਰੇ ਚ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਉਪਨੇਸਿ. ਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਤੇ ਚ ਤਯੋ ਜਨਾ, ਸਬ੍ਬਾ ਚ ਗਣਿਕਾਯੋ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਹਿਂਸੂਤਿ. ਏਵਂ ਉਤ੍ਤਰਾਯ ਉਪਾਸਿਕਾਯ ਪਕ੍ਕੁਥਿਤਸਪ੍ਪਿਨਾ ਪੀਲ਼ਾਭਾਵੋ ਸਮਾਧਿਵਿਪ੍ਫਾਰਾ ਇਦ੍ਧਿ.

ਸਾਮਾਵਤੀ ਉਪਾਸਿਕਾ ਨਾਮ ਕੋਸਮ੍ਬਿਯਂ ਉਦੇਨਸ੍ਸ ਰਞ੍ਞੋ ਅਗ੍ਗਮਹੇਸੀ. ਤਸ੍ਸ ਹਿ ਰਞ੍ਞੋ ਪਞ੍ਚਸਤਪਞ੍ਚਸਤਇਤ੍ਥਿਪਰਿਵਾਰਾ ਤਿਸ੍ਸੋ ਅਗ੍ਗਮਹੇਸਿਯੋ ਅਹੇਸੁਂ. ਤਾਸਂ ਸਾਮਾਵਤੀ ਭਦ੍ਦਿਯਨਗਰੇ ਭਦ੍ਦਿਯਸੇਟ੍ਠਿਨੋ ਧੀਤਾ. ਪਿਤਰਿ ਕਾਲਙ੍ਕਤੇ ਪਿਤੁ ਸਹਾਯਕਸ੍ਸ ਕੋਸਮ੍ਬਿਯਂ ਘੋਸਿਤਸੇਟ੍ਠਿਨੋ ਘਰੇ ਪਞ੍ਚਸਤਇਤ੍ਥਿਪਰਿਵਾਰਵਡ੍ਢਿਤਂ ਵਯਪ੍ਪਤ੍ਤਂ ਰਾਜਾ ਦਿਸ੍ਵਾ ਸਞ੍ਜਾਤਸਿਨੇਹੋ ਸਪਰਿਵਾਰਮਤ੍ਤਨੋ ਘਰਂ ਨੇਤ੍ਵਾ ਅਭਿਸੇਕਟ੍ਠਾਨਂ ਅਦਾਸਿ. ਚਣ੍ਡਪਜ੍ਜੋਤਸ੍ਸ ਰਞ੍ਞੋ ਧੀਤਾ ਵਾਸੁਲਦਤ੍ਤਾ ਨਾਮ ਏਕਾ ਮਹੇਸੀ. ਮਾਗਣ੍ਡਿਯਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਧੀਤਾ ਭਗਵਤੋ ਪਾਦਪਰਿਚਾਰਿਕਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪਿਤਰਾ ਦਿਯ੍ਯਮਾਨਾ –

‘‘ਦਿਸ੍ਵਾਨ ਤਣ੍ਹਂ ਅਰਤਿਂ ਰਗਞ੍ਚ, ਨਾਹੋਸਿ ਛਨ੍ਦੋ ਅਪਿ ਮੇਥੁਨਸ੍ਮਿਂ;

ਕਿਮੇਵਿਦਂ ਮੁਤ੍ਤਕਰੀਸਪੁਣ੍ਣਂ, ਪਾਦਾਪਿ ਨਂ ਸਮ੍ਫੁਸਿਤੁਂ ਨ ਇਚ੍ਛੇ’’ਤਿ. (ਸੁ. ਨਿ. ੮੪੧) –

ਭਗਵਤਾ ਭਾਸਿਤਂ ਗਾਥਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਭਗਵਤਿ ਆਘਾਤਂ ਬਨ੍ਧਿ. ਤਸ੍ਸਾ ਮਾਤਾਪਿਤਰੋ ਮਾਗਣ੍ਡਿਯਸੁਤ੍ਤਦੇਸਨਾਵਸਾਨੇ ਅਨਾਗਾਮਿਫਲਂ ਪਤ੍ਵਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿਂਸੁ. ਤਸ੍ਸਾ ਚੂਲ਼ਪਿਤਾ ਮਾਗਣ੍ਡਿਯੋ ਤਂ ਕੋਸਮ੍ਬਿਂ ਨੇਤ੍ਵਾ ਰਞ੍ਞੋ ਅਦਾਸਿ. ਸਾ ਰਞ੍ਞੋ ਏਕਾ ਮਹੇਸੀ.

ਅਥ ਖੋ ਘੋਸਿਤਸੇਟ੍ਠਿ ਕੁਕ੍ਕੁਟਸੇਟ੍ਠਿ ਪਾਵਾਰਿਕਸੇਟ੍ਠੀਤਿ ਤਯੋ ਸੇਟ੍ਠਿਨੋ ਲੋਕੇ ਤਥਾਗਤੁਪ੍ਪਾਦਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਜੇਤਵਨਂ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਂ ਪਤ੍ਵਾ ਅਡ੍ਢਮਾਸਂ ਬੁਦ੍ਧਪ੍ਪਮੁਖਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਮਹਾਦਾਨਂ ਦਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥੁ ਕੋਸਮ੍ਬਿਗਮਨਂ ਆਯਾਚਿਤ੍ਵਾ ਕੋਸਮ੍ਬਿਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਘੋਸਿਤਾਰਾਮੋ ਕੁਕ੍ਕੁਟਾਰਾਮੋ ਪਾਵਾਰਿਕਾਰਾਮੋਤਿ ਤਯੋ ਜਨਾ ਤਯੋ ਆਰਾਮੇ ਕਾਰਾਪੇਤ੍ਵਾ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬੇਨ ਤਤ੍ਥ ਆਗਤਂ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਪਟਿਪਾਟਿਯਾ ਏਕੇਕਸ੍ਮਿਂ ਦਿਵਸੇ ਏਕੇਕਸ੍ਮਿਂ ਵਿਹਾਰੇ ਵਸਾਪੇਤ੍ਵਾ ਏਕੇਕੋ ਸਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਮਹਾਦਾਨਮਦਾਸਿ. ਅਥੇਕਦਿਵਸਂ ਤੇਸਂ ਉਪਟ੍ਠਾਕੋ ਸੁਮਨੋ ਨਾਮ ਮਾਲਾਕਾਰੋ ਸੇਟ੍ਠਿਨੋ ਆਯਾਚਿਤ੍ਵਾ ਸਸਙ੍ਘਂ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਭੋਜੇਤੁਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਘਰੇ ਨਿਸੀਦਾਪੇਸਿ. ਤਸ੍ਮਿਂ ਖਣੇ ਸਾਮਾਵਤਿਯਾ ਪਰਿਚਾਰਿਕਾ ਖੁਜ੍ਜੁਤ੍ਤਰਾ ਨਾਮ ਦਾਸੀ ਅਟ੍ਠ ਕਹਾਪਣੇ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਘਰਂ ਅਗਮਾਸਿ. ਸੋ ‘‘ਸਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਤਾਵ ਸਤ੍ਥੁਨੋ ਪਰਿਵੇਸਨਸਹਾਯਾ ਹੋਹੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਸਾ ਤਥਾ ਕਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥੁ ਭਤ੍ਤਕਿਚ੍ਚਾਵਸਾਨੇ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਞਦਾ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਕਹਾਪਣੇ ਅਤ੍ਤਨੋ ਆਦਿਯਨ੍ਤੀ ਅਦਿਨ੍ਨਂ ਆਦਿਯਿਤੁਂ ਅਭਬ੍ਬਤ੍ਤਾ ਅਟ੍ਠਹਿ ਕਹਾਪਣੇਹਿ ਪੁਪ੍ਫਾਨਿ ਆਦਾਯ ਸਾਮਾਵਤਿਯਾ ਉਪਨਾਮੇਸਿ. ਤਾਯ ਪੁਪ੍ਫਾਨਂ ਬਹੁਭਾਵਕਾਰਣਂ ਪੁਟ੍ਠਾ ਮੁਸਾ ਭਣਿਤੁਂ ਅਭਬ੍ਬਤ੍ਤਾ ਯਥਾਸਭਾਵਂ ਆਹ. ‘‘ਅਜ੍ਜ ਕਸ੍ਮਾ ਨ ਗਣ੍ਹੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾ ‘‘ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਅਮਤਂ ਸਚ੍ਛਾਕਾਸਿ’’ਨ੍ਤਿ ਆਹ. ‘‘ਅਮ੍ਮ ਉਤ੍ਤਰੇ, ਤਂ ਧਮ੍ਮਂ ਅਮ੍ਹਾਕਮ੍ਪਿ ਕਥੇਹੀ’’ਤਿ. ‘‘ਤੇਨ ਹਿ ਮਂ ਨ੍ਹਾਪੇਤ੍ਵਾ ਸੁਦ੍ਧਂ ਵਤ੍ਥਯੁਗਂ ਦਤ੍ਵਾ ਉਚ੍ਚੇ ਆਸਨੇ ਨਿਸੀਦਾਪੇਤ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬਾ ਨੀਚਾਸਨੇਸੁ ਨਿਸੀਦਥਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਤਾ ਸਬ੍ਬਾਪਿ ਤਥਾ ਕਰਿਂਸੁ. ਸਾ ਸੇਖਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਪ੍ਪਤ੍ਤਾ ਅਰਿਯਸਾਵਿਕਾ ਏਕਂ ਵਤ੍ਥਂ ਨਿਵਾਸੇਤ੍ਵਾ ਏਕਂ ਉਤ੍ਤਰਾਸਙ੍ਗਂ ਕਤ੍ਵਾ ਬੀਜਨਿਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਤਾਸਂ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਸਿ. ਸਾਮਾਵਤੀ ਚ ਪਞ੍ਚਸਤਾ ਚ ਇਤ੍ਥਿਯੋ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਂ ਪਾਪੁਣਿਂਸੁ. ਤਾ ਸਬ੍ਬਾਪਿ ਖੁਜ੍ਜੁਤ੍ਤਰਂ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਮ੍ਮ, ਅਜ੍ਜਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਵੇਯ੍ਯਾਵਚ੍ਚਂ ਅਕਤ੍ਵਾ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਮਾਤੁਟ੍ਠਾਨੇ ਆਚਰਿਯਟ੍ਠਾਨੇ ਚ ਠਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥਾਰਾ ਦੇਸਿਤਦੇਸਿਤਂ ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਕਥੇਹੀ’’ਤਿ ਆਹਂਸੁ. ਸਾ ਤਥਾ ਕਰੋਨ੍ਤੀ ਅਪਰਭਾਗੇ ਤਿਪਿਟਕਧਰਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥਾਰਾ ਬਹੁਸ੍ਸੁਤਾਨਂ ਉਪਾਸਿਕਾਨਂ ਅਗ੍ਗਟ੍ਠਾਨੇ ਠਪਿਤਾ ਅਗ੍ਗਟ੍ਠਾਨਂ ਲਭਿ. ਸਾਮਾਵਤਿਮਿਸ੍ਸਿਕਾ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਦਸ੍ਸਨਂ ਪਿਹੇਨ੍ਤਿ, ਦਸਬਲੇ ਅਨ੍ਤਰਵੀਥਿਂ ਪਟਿਪਨ੍ਨੇ ਵਾਤਪਾਨੇਸੁ ਅਪ੍ਪਹੋਨ੍ਤੇਸੁ ਭਿਤ੍ਤਿਂ ਭਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤਿ, ਵਨ੍ਦਨਪੂਜਨਞ੍ਚ ਕਰੋਨ੍ਤਿ.

ਮਾਗਣ੍ਡਿਯਾ ਤਤ੍ਥ ਗਤਾ ਤਾਨਿ ਛਿਦ੍ਦਾਨਿ ਦਿਸ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥ ਕਾਰਣਂ ਪੁਚ੍ਛਨ੍ਤੀ ਸਤ੍ਥੁ ਆਗਤਭਾਵਂ ਞਤ੍ਵਾ ਭਗਵਤਿ ਆਘਾਤੇਨ ਤਾਸਮ੍ਪਿ ਕੁਜ੍ਝਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਮਹਾਰਾਜ, ਸਾਮਾਵਤਿਮਿਸ੍ਸਿਕਾਨਂ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਪਤ੍ਥਨਾ ਅਤ੍ਥਿ, ਭਿਤ੍ਤਿਂ ਭਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਸਮਣਂ ਗੋਤਮਂ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤਿ, ਕਤਿਪਾਹੇਨ ਤਂ ਮਾਰੇਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਰਾਜਾਨਂ ਆਹ. ਰਾਜਾ ਛਿਦ੍ਦਾਨਿ ਦਿਸ੍ਵਾਪਿ ਤਸ੍ਸਾ ਵਚਨਂ ਨ ਸਦ੍ਦਹਿ, ਉਦ੍ਧਚ੍ਛਿਦ੍ਦਕਵਾਤਪਾਨਾਨਿ ਕਾਰਾਪੇਸਿ. ਪੁਨ ਮਾਗਣ੍ਡਿਯਾ ਰਾਜਾਨਂ ਤਾਸੁ ਭਿਨ੍ਦਿਤੁਕਾਮਾ ਅਟ੍ਠ ਸਜੀਵਕੁਕ੍ਕੁਟੇ ਆਹਰਾਪੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਮਹਾਰਾਜ, ਤਾਸਂ ਵੀਮਂਸਨਤ੍ਥਂ ਇਮੇ ਕੁਕ੍ਕੁਟੇ ਮਾਰੇਤ੍ਵਾ ‘ਮਮਤ੍ਥਾਯ ਪਚਾਹੀ’ਤਿ ਪੇਸੇਹੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਰਾਜਾ ਤਥਾ ਪੇਸੇਸਿ. ਤਾਯ ‘‘ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਂ ਨ ਕਰੋਮਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਪੁਨ ‘‘ਤਸ੍ਸ ਸਮਣਸ੍ਸ ਗੋਤਮਸ੍ਸ ਪਚਿਤ੍ਵਾ ਪੇਸੇਹੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਰਞ੍ਞਾ ਤਥਾ ਪੇਸਿਤੇ ਮਾਗਣ੍ਡਿਯਾ ਅਟ੍ਠ ਮਾਰਿਤਕੁਕ੍ਕੁਟੇ ਤਥਾ ਵਤ੍ਵਾ ਪੇਸੇਸਿ. ਸਾਮਾਵਤੀ ਪਚਿਤ੍ਵਾ ਦਸਬਲਸ੍ਸ ਪਾਹੇਸਿ. ਮਾਗਣ੍ਡਿਯਾ ਤੇਨਪਿ ਰਾਜਾਨਂ ਕੋਪੇਤੁਂ ਨਾਸਕ੍ਖਿ.

ਰਾਜਾ ਪਨ ਤੀਸੁ ਮਹੇਸੀਸੁ ਏਕੇਕਿਸ੍ਸਾ ਵਸਨਟ੍ਠਾਨੇ ਸਤ੍ਤ ਸਤ੍ਤ ਦਿਵਸਾਨਿ ਵਸਤਿ. ਰਾਜਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਗਮਨਟ੍ਠਾਨਂ ਹਤ੍ਥਿਕਨ੍ਤਵੀਣਂ ਆਦਾਯ ਗਚ੍ਛਤਿ. ਮਾਗਣ੍ਡਿਯਾ ਰਞ੍ਞੋ ਸਾਮਾਵਤਿਯਾ ਪਾਸਾਦਗਮਨਕਾਲੇ ਦਾਠਾ ਅਗਦੇਨ ਧੋਵਾਪੇਤ੍ਵਾ ਵੇਲ਼ੁਪਬ੍ਬੇ ਪਕ੍ਖਿਪਾਪੇਤ੍ਵਾ ਏਕਂ ਕਣ੍ਹਸਪ੍ਪਪੋਤਕਂ ਆਹਰਾਪੇਤ੍ਵਾ ਅਨ੍ਤੋਵੀਣਾਯ ਪਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਮਾਲਾਗੁਲ਼ਕੇਨ ਛਿਦ੍ਦਂ ਪਿਦਹਿ. ਤਂ ਰਞ੍ਞੋ ਤਤ੍ਥ ਗਤਕਾਲੇ ਅਪਰਾਪਰਂ ਵਿਚਰਨ੍ਤੀ ਵਿਯ ਹੁਤ੍ਵਾ ਵੀਣਾਛਿਦ੍ਦਤੋ ਮਾਲਾਗੁਲ਼ਕਂ ਅਪਨੇਸਿ. ਸਪ੍ਪੋ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ ਪਸ੍ਸਸਨ੍ਤੋ ਫਣਂ ਕਤ੍ਵਾ ਸਯਨਪਿਟ੍ਠੇ ਨਿਪਜ੍ਜਿ. ਸਾ ਆਹ – ‘‘ਧੀ ਸਪ੍ਪੋ’’ਤਿ ਮਹਾਸਦ੍ਦਮਕਾਸਿ. ਰਾਜਾ ਸਪ੍ਪਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਕੁਜ੍ਝਿ. ਸਾਮਾਵਤੀ ਰਞ੍ਞੋ ਕੁਦ੍ਧਭਾਵਂ ਞਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਇਤ੍ਥਿਸਤਾਨਂ ਸਞ੍ਞਮਦਾਸਿ ‘‘ਅਜ੍ਜ ਓਧਿਸਕਮੇਤ੍ਤਾਫਰਣੇਨ ਰਾਜਾਨਂ ਫਰਥਾ’’ਤਿ. ਸਯਮ੍ਪਿ ਤਥਾ ਅਕਾਸਿ. ਰਾਜਾ ਸਹਸ੍ਸਥਾਮਧਨੁਂ ਆਦਾਯ ਜਿਯਂ ਪੋਠੇਤ੍ਵਾ ਸਾਮਾਵਤਿਂ ਧੁਰੇ ਕਤ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬਾ ਤਾ ਇਤ੍ਥਿਯੋ ਪਟਿਪਾਟਿਯਾ ਠਪਾਪੇਤ੍ਵਾ ਵਿਸਪੀਤਂ ਖੁਰਪ੍ਪਂ ਸਨ੍ਨਯ੍ਹਿਤ੍ਵਾ ਧਨੁਂ ਪੂਰੇਤ੍ਵਾ ਅਟ੍ਠਾਸਿ. ਖੁਰਪ੍ਪਂ ਨੇਵ ਖਿਪਿਤੁਂ, ਨ ਓਰੋਪਿਤੁਂ ਸਕ੍ਕੋਤਿ, ਗਤ੍ਤੇਹਿ ਸੇਦਾ ਮੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ, ਸਰੀਰਂ ਵੇਧਤਿ, ਮੁਖਤੋ ਖੇਲ਼ੋ ਪਤਤਿ, ਗਣ੍ਹਿਤਬ੍ਬਗਹਣਂ ਨ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਅਥ ਨਂ ਸਾਮਾਵਤੀ ‘‘ਕਿਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਕਿਲਮਸੀ’’ਤਿ ਆਹ. ‘‘ਆਮ, ਦੇਵਿ, ਕਿਲਮਾਮਿ, ਅਵਸ੍ਸਯੋ ਮੇ ਹੋਹੀ’’ਤਿ. ‘‘ਸਾਧੁ, ਮਹਾਰਾਜ, ਖੁਰਪ੍ਪਂ ਪਥਵੀਮੁਖਂ ਕਰੋਹੀ’’ਤਿ. ਰਾਜਾ ਤਥਾ ਅਕਾਸਿ. ਸਾ ‘‘ਰਞ੍ਞੋ ਹਤ੍ਥਤੋ ਖੁਰਪ੍ਪਂ ਮੁਚ੍ਚਤੂ’’ਤਿ ਅਧਿਟ੍ਠਾਸਿ. ਤਸ੍ਮਿਂ ਖਣੇ ਖੁਰਪ੍ਪਂ ਮੁਚ੍ਚਿ. ਰਾਜਾ ਤਂਖਣਞ੍ਞੇਵ ਉਦਕੇ ਨਿਮੁਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਅਲ੍ਲਵਤ੍ਥੋ ਅਲ੍ਲਕੇਸੋ ਸਾਮਾਵਤਿਯਾ ਪਾਦੇਸੁ ਨਿਪਤਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਖਮ, ਦੇਵਿ, ਮਯ੍ਹਂ –

‘ਸਮ੍ਮੁਯ੍ਹਾਮਿ ਪਮੁਯ੍ਹਾਮਿ, ਸਬ੍ਬਾ ਮੁਯ੍ਹਨ੍ਤਿ ਮੇ ਦਿਸਾ;

ਸਾਮਾਵਤੀ ਮਂ ਤਾਯਸ੍ਸੁ, ਤ੍ਵਞ੍ਚ ਮੇ ਸਰਣਂ ਭਵਾ’’’ਤਿ. – ਆਹ;

ਸਾਮਾਵਤੀ –

‘‘ਮਾ ਮਂ ਤ੍ਵਂ ਸਰਣਂ ਗਚ੍ਛ, ਯਮਹਂ ਸਰਣਂ ਗਤਾ;

ਸਰਣਂ ਗਚ੍ਛ ਤਂ ਬੁਦ੍ਧਂ, ਤ੍ਵਞ੍ਚ ਮੇ ਸਰਣਂ ਭਵਾ’’ਤਿ. –

ਆਹ. ਰਾਜਾ ‘‘ਤੇਨ ਹਿ ਤਂ ਸਰਣਂ ਗਚ੍ਛਾਮਿ ਸਤ੍ਥਾਰਞ੍ਚ, ਵਰਞ੍ਚ ਤੇ ਦਮ੍ਮੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਸਾ ‘‘ਵਰੋ ਗਹਿਤੋ ਹੋਤੁ, ਮਹਾਰਾਜਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਰਾਜਾ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਸਰਣਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਨਿਮਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਬੁਦ੍ਧਪ੍ਪਮੁਖਸ੍ਸ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਸਤ੍ਤਾਹਂ ਮਹਾਦਾਨਂ ਦਤ੍ਵਾ ‘‘ਸਾਮਾਵਤਿਂ ਵਰਂ ਗਣ੍ਹਾਹੀ’’ਤਿ ਆਹ. ‘‘ਸਾਧੁ, ਮਹਾਰਾਜ, ਇਮਂ ਮੇ ਵਰਂ ਦੇਹਿ, ਸਤ੍ਥਾ ਪਞ੍ਚਹਿ ਭਿਕ੍ਖੁਸਤੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਇਧਾਗਚ੍ਛਤੁ, ਧਮ੍ਮਂ ਸੋਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਰਾਜਾ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਪਞ੍ਚਹਿ ਭਿਕ੍ਖੁਸਤੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਨਿਬਦ੍ਧਂ ਇਧਾਗਚ੍ਛਥ, ਸਾਮਾਵਤਿਮਿਸ੍ਸਿਕਾ ‘ਧਮ੍ਮਂ ਸੋਸ੍ਸਾਮਾ’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਸਤ੍ਥਾ ‘‘ਮਹਾਰਾਜ, ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਨਾਮ ਏਕਟ੍ਠਾਨਂ ਨਿਬਦ੍ਧਂ ਗਨ੍ਤੁਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਮਹਾਜਨੋਪਿ ਪਚ੍ਚਾਸੀਸਤੀ’’ਤਿ ਆਹ. ‘‘ਤੇਨ ਹਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਣਾਪੇਥਾ’’ਤਿ. ਸਤ੍ਥਾ ਆਨਨ੍ਦਤ੍ਥੇਰਂ ਆਣਾਪੇਸਿ. ਥੇਰੋ ਪਞ੍ਚ ਭਿਕ੍ਖੁਸਤਾਨਿ ਆਦਾਯ ਨਿਬਦ੍ਧਂ ਰਾਜਕੁਲਂ ਗਚ੍ਛਤਿ. ਤਾਪਿ ਦੇਵੀਪਮੁਖਾ ਇਤ੍ਥਿਯੋ ਥੇਰਂ ਭੋਜੇਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਣਿਂਸੁ. ਸਾਮਾਵਤਿਞ੍ਚ ਸਤ੍ਥਾ ਮੇਤ੍ਤਾਵਿਹਾਰੀਨਂ ਉਪਾਸਿਕਾਨਂ ਅਗ੍ਗਟ੍ਠਾਨੇ ਠਪੇਸੀਤਿ. ਏਵਂ ਰਞ੍ਞੋ ਖੁਰਪ੍ਪਂ ਮੁਞ੍ਚਿਤੁਂ ਅਵਿਸਹਨਭਾਵੋ ਸਾਮਾਵਤਿਯਾ ਉਪਾਸਿਕਾਯ ਸਮਾਧਿਵਿਪ੍ਫਾਰਾ ਇਦ੍ਧੀਤਿ. ਏਤ੍ਥ ਚ ਅਵੇਚ੍ਚਪ੍ਪਸਾਦੇਨ ਵਾ ਓਕਪ੍ਪਨਪਸਾਦੇਨ ਵਾ ਰਤਨਤ੍ਤਯਸਰਣਗਮਨੇਨ ਵਾ ਰਤਨਤ੍ਤਯਂ ਉਪਾਸਤੀਤਿ ਉਪਾਸਿਕਾਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤੀਤਿ.

੧੭. ਅਰਿਯਿਦ੍ਧਿਨਿਦ੍ਦੇਸੇ ਅਰਿਯਾ ਇਦ੍ਧੀਤਿ ਚੇਤੋਵਸਿਪ੍ਪਤ੍ਤਾਨਂ ਖੀਣਾਸਵਅਰਿਯਾਨਂਯੇਵ ਸਮ੍ਭਵਤੋ ਅਰਿਯਾ ਇਦ੍ਧੀਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤੀਤਿ. ਇਧ ਭਿਕ੍ਖੂਤਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਸਾਸਨੇ ਖੀਣਾਸਵੋ ਭਿਕ੍ਖੁ. ਅਨਿਟ੍ਠੇ ਵਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਨ੍ਤਿ ਆਰਮ੍ਮਣਪਕਤਿਯਾ ਅਮਨਾਪੇ ਵਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ ਸਤ੍ਤੇ ਵਾ ਸਙ੍ਖਾਰੇ ਵਾ. ਮੇਤ੍ਤਾਯ ਵਾ ਫਰਤੀਤਿ ਸਤ੍ਤੋ ਚੇ ਹੋਤਿ, ਮੇਤ੍ਤਾਭਾਵਨਾਯ ਫਰਤਿ. ਧਾਤੁਤੋ ਵਾ ਉਪਸਂਹਰਤੀਤਿ ਸਙ੍ਖਾਰੋ ਚੇ ਹੋਤਿ, ‘‘ਧਾਤੁਮਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਧਾਤੁਮਨਸਿਕਾਰਂ ਉਪਸਂਹਰਤਿ. ਸਤ੍ਤੇਪਿ ਧਾਤੂਪਸਂਹਾਰੋ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਅਸੁਭਾਯ ਵਾ ਫਰਤੀਤਿ ਸਤ੍ਤੋ ਚੇ, ਅਸੁਭਭਾਵਨਾਯ ਫਰਤਿ. ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ ਵਾ ਉਪਸਂਹਰਤੀਤਿ ਸਙ੍ਖਾਰੋ ਚੇ, ‘‘ਅਨਿਚ੍ਚ’’ਨ੍ਤਿ ਮਨਸਿਕਾਰਂ ਉਪਸਂਹਰਤਿ. ਤਦੁਭਯਨ੍ਤਿ ਤਂ ਉਭਯਂ. ਉਪੇਕ੍ਖਕੋਤਿ ਛਲ਼ਙ੍ਗੁਪੇਕ੍ਖਾਯ ਉਪੇਕ੍ਖਕੋ. ਸਤੋਤਿ ਸਤਿਵੇਪੁਲ੍ਲਪ੍ਪਤ੍ਤਤ੍ਤਾ. ਸਮ੍ਪਜਾਨੋਤਿ ਪਞ੍ਞਾਯ ਸਮ੍ਪਜਾਨਕਾਰਿਤ੍ਤਾ. ਚਕ੍ਖੁਨਾ ਰੂਪਂ ਦਿਸ੍ਵਾਤਿ ਕਾਰਣਵਸੇਨ ਚਕ੍ਖੂਤਿ ਲਦ੍ਧਵੋਹਾਰੇਨ ਰੂਪਦਸ੍ਸਨਸਮਤ੍ਥੇਨ ਚਕ੍ਖੁਵਿਞ੍ਞਾਣੇਨ ਰੂਪਂ ਦਿਸ੍ਵਾ. ਪੋਰਾਣਾ ਪਨਾਹੁ – ‘‘ਚਕ੍ਖੁ ਰੂਪਂ ਨ ਪਸ੍ਸਤਿ ਅਚਿਤ੍ਤਕਤ੍ਤਾ, ਚਿਤ੍ਤਂ ਨ ਪਸ੍ਸਤਿ ਅਚਕ੍ਖੁਕਤ੍ਤਾ, ਦ੍ਵਾਰਾਰਮ੍ਮਣਸਙ੍ਘਟ੍ਟਨੇ ਪਨ ਪਸਾਦਵਤ੍ਥੁਕੇਨ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਪਸ੍ਸਤਿ. ਈਦਿਸੀ ਪਨੇਸਾ ‘ਧਨੁਨਾ ਵਿਜ੍ਝਤੀ’ਤਿਆਦੀਸੁ ਵਿਯ ਸਸਮ੍ਭਾਰਕਥਾ ਨਾਮ ਹੋਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਚਕ੍ਖੁਵਿਞ੍ਞਾਣੇਨ ਰੂਪਂ ਦਿਸ੍ਵਾਤਿ ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੋ’’ਤਿ (ਧ. ਸ. ਅਟ੍ਠ. ੧੩੫੨). ਅਥ ਵਾ ਚਕ੍ਖੁਨਾ ਕਰਣਭੂਤੇਨ ਰੂਪਂ ਦਿਸ੍ਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਨੇਵ ਸੁਮਨੋ ਹੋਤੀਤਿ ਗੇਹਸਿਤਸੋਮਨਸ੍ਸਪਟਿਕ੍ਖੇਪੋ, ਨ ਕਿਰਿਯਭੂਤਾਯ ਸੋਮਨਸ੍ਸਵੇਦਨਾਯ. ਨ ਦੁਮ੍ਮਨੋਤਿ ਸਬ੍ਬਦੋਮਨਸ੍ਸਪਟਿਕ੍ਖੇਪੋ. ਉਪੇਕ੍ਖਕੋ ਵਿਹਰਤੀਤਿ ਇਟ੍ਠਾਨਿਟ੍ਠਾਰਮ੍ਮਣਾਪਾਥੇ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਪਕਤਿਭਾਵਾਵਿਜਹਨਾਕਾਰਭੂਤਾਯ ਛਸੁ ਦ੍ਵਾਰੇਸੁ ਪਵਤ੍ਤਨਤੋ ‘‘ਛਲ਼ਙ੍ਗੁਪੇਕ੍ਖਾ’’ਤਿ ਲਦ੍ਧਨਾਮਾਯ ਤਤ੍ਰਮਜ੍ਝਤ੍ਤੁਪੇਕ੍ਖਾਯ ਉਪੇਕ੍ਖਕੋ ਵਿਹਰਤਿ. ਸੋਤੇਨ ਸਦ੍ਦਂ ਸੁਤ੍ਵਾਤਿਆਦੀਸੁਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ.

੧੮. ਕਮ੍ਮਵਿਪਾਕਜਿਦ੍ਧਿਨਿਦ੍ਦੇਸੇ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਪਕ੍ਖੀਨਨ੍ਤਿ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਪਕ੍ਖਿਜਾਤਾਨਂ ਝਾਨਾਭਿਞ੍ਞਾ ਵਿਨਾਯੇਵ ਆਕਾਸੇਨ ਗਮਨਂ. ਤਥਾ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਦੇਵਾਨਂ ਆਕਾਸਗਮਨਂ ਦਸ੍ਸਨਾਦੀਨਿ ਚ. ਏਕਚ੍ਚਾਨਂ ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਨ੍ਤਿ ਪਠਮਕਪ੍ਪਿਕਾਨਂ ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ. ਏਕਚ੍ਚਾਨਂ ਵਿਨਿਪਾਤਿਕਾਨਨ੍ਤਿ ਪਿਯਙ੍ਕਰਮਾਤਾ ਪੁਨਬ੍ਬਸੁਮਾਤਾ ਫੁਸ੍ਸਮਿਤ੍ਤਾ ਧਮ੍ਮਗੁਤ੍ਤਾਤਿਏਵਮਾਦੀਨਂ ਸੁਖਸਮੁਸ੍ਸਯਤੋ ਵਿਨਿਪਤਿਤਤ੍ਤਾ ਵਿਨਿਪਾਤਿਕਾਨਂ ਅਞ੍ਞੇਸਞ੍ਚ ਪੇਤਾਨਂ ਨਾਗਸੁਪਣ੍ਣਾਨਞ੍ਚ ਆਕਾਸਗਮਨਾਦਿਕਂ ਕਮ੍ਮਵਿਪਾਕਜਾ ਇਦ੍ਧਿ.

ਪੁਞ੍ਞਵਤੋ ਇਦ੍ਧਿਨਿਦ੍ਦੇਸੇ ਰਾਜਾਤਿ ਧਮ੍ਮੇਨ ਪਰੇਸਂ ਰਞ੍ਜਨਤੋ ਰਾਜਾ. ਰਤਨਚਕ੍ਕਂ ਵਤ੍ਤੇਤੀਤਿ ਚਕ੍ਕਵਤ੍ਤੀ. ਵੇਹਾਸਂ ਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਸਂਯੋਗਤ੍ਥੇ ਉਪਯੋਗਵਚਨਂ. ਚਤੁਰਙ੍ਗਿਨਿਯਾਤਿ ਹਤ੍ਥਿਅਸ੍ਸਰਥਪਤ੍ਤਿਸਙ੍ਖਾਤਚਤੁਅਙ੍ਗਵਤਿਯਾ. ਸੇਨਾਤਿ ਤੇਸਂ ਸਮੂਹਮਤ੍ਤਮੇਵ. ਅਨ੍ਤਮਸੋਤਿ ਹੇਟ੍ਠਿਮਨ੍ਤਤੋ. ਅਸ੍ਸਬਨ੍ਧਾ ਨਾਮ ਅਸ੍ਸਾਨਂ ਰਕ੍ਖਕਾ. ਗੋਪੁਰਿਸਾ ਨਾਮ ਗੁਨ੍ਨਂ ਰਕ੍ਖਕਾ. ਉਪਾਦਾਯਾਤਿ ਅਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ. ਏਵਂ ਤੇਸਂ ਵੇਹਾਸਗਮਨਞ੍ਚ ਪੁਞ੍ਞਵਤੋ ਇਦ੍ਧੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਜੋਤਿਕਸ੍ਸ ਗਹਪਤਿਸ੍ਸ ਪੁਞ੍ਞਵਤੋ ਇਦ੍ਧੀਤਿ ਜੋਤਿਕੋ ਨਾਮ ਪੁਬ੍ਬੇ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧੇਸੁ ਕਤਾਧਿਕਾਰੋ ਰਾਜਗਹਨਗਰੇ ਸੇਟ੍ਠਿ. ਤਸ੍ਸ ਕਿਰ ਜਾਤਦਿਵਸੇ ਸਕਲਨਗਰੇ ਸਬ੍ਬਾਵੁਧਾਨਿ ਜਲਿਂਸੁ, ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਕਾਯਾਰੁਲ਼੍ਹਾਨਿ ਆਭਰਣਾਨਿਪਿ ਪਜ੍ਜਲਿਤਾਨਿ ਵਿਯ ਓਭਾਸਂ ਮੁਞ੍ਚਿਂਸੁ, ਨਗਰਂ ਏਕਪਜ੍ਜੋਤਂ ਅਹੋਸਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਨਾਮਗ੍ਗਹਣਦਿਵਸੇ ਸਕਲਨਗਰਸ੍ਸ ਏਕਜੋਤਿਭੂਤਤ੍ਤਾ ਜੋਤਿਕੋਤਿ ਨਾਮਂ ਕਰਿਂਸੁ. ਅਥਸ੍ਸ ਵਯਪ੍ਪਤ੍ਤਕਾਲੇ ਗੇਹਕਰਣਤ੍ਥਾਯ ਭੂਮਿਤਲੇ ਸੋਧਿਯਮਾਨੇ ਸਕ੍ਕੋ ਦੇਵਰਾਜਾ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਸੋਲ਼ਸਕਰੀਸਮਤ੍ਤੇ ਠਾਨੇ ਪਥਵਿਂ ਭਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਤਰਤਨਮਯਂ ਸਤ੍ਤਭੂਮਿਕਂ ਪਾਸਾਦਂ ਉਟ੍ਠਾਪੇਸਿ, ਪਾਸਾਦਂ ਪਰਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਤਰਤਨਮਯੇ ਸਤ੍ਤਦ੍ਵਾਰਕੋਟ੍ਠਕਯੁਤ੍ਤੇ ਸਤ੍ਤਪਾਕਾਰੇ ਉਟ੍ਠਾਪੇਸਿ, ਪਾਕਾਰਪਰਿਯਨ੍ਤੇ ਚਤੁਸਟ੍ਠਿ ਕਪ੍ਪਰੁਕ੍ਖੇ ਉਟ੍ਠਾਪੇਸਿ, ਪਾਸਾਦਸ੍ਸ ਚਤੂਸੁ ਕਣ੍ਣੇਸੁ ਯੋਜਨਿਕਤਿਗਾਵੁਤਿਕਦ੍ਵਿਗਾਵੁਤਿਕਏਕਗਾਵੁਤਿਕਾ ਚਤਸ੍ਸੋ ਨਿਧਿਕੁਮ੍ਭਿਯੋ ਉਟ੍ਠਾਪੇਸਿ. ਪਾਸਾਦਸ੍ਸ ਚਤੂਸੁ ਕਣ੍ਣੇਸੁ ਤਰੁਣਤਾਲਕ੍ਖਨ੍ਧਪ੍ਪਮਾਣਾ ਚਤਸ੍ਸੋ ਸੁਵਣ੍ਣਮਯਾ ਉਚ੍ਛੁਯਟ੍ਠਿਯੋ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਂਸੁ. ਤਾਸਂ ਮਣਿਮਯਾਨਿ ਪਤ੍ਤਾਨਿ ਸੁਵਣ੍ਣਮਯਾਨਿ ਪਬ੍ਬਾਨਿ ਅਹੇਸੁਂ. ਸਤ੍ਤਸੁ ਦ੍ਵਾਰਕੋਟ੍ਠਕੇਸੁ ਏਕੇਕਸ੍ਮਿਂ ਏਕਦ੍ਵਿਤਿਚਤੁਪਞ੍ਚਛਸਤ੍ਤਯਕ੍ਖਸਹਸ੍ਸਪਰਿਵਾਰਾ ਸਤ੍ਤ ਯਕ੍ਖਾ ਆਰਕ੍ਖਂ ਗਣ੍ਹਿਂਸੁ.

ਬਿਮ੍ਬਿਸਾਰਮਹਾਰਾਜਾ ਪਾਸਾਦਾਦੀਨਂ ਉਟ੍ਠਾਨਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਸੇਟ੍ਠਿਛਤ੍ਤਂ ਪਹਿਣਿ. ਸੋ ਜੋਤਿਕਸੇਟ੍ਠੀਤਿ ਸਕਲਜਮ੍ਬੁਦੀਪੇ ਪਾਕਟੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਉਤ੍ਤਰਕੁਰੁਤੋ ਦੇਵਤਾਹਿ ਆਨੇਤ੍ਵਾ ਸਿਰਿਗਬ੍ਭੇ ਨਿਸੀਦਾਪਿਤਾਯ ਏਕਞ੍ਚ ਤਣ੍ਡੁਲਨਾਲ਼ਿਂ ਤਯੋ ਚ ਜੋਤਿਪਾਸਾਣੇ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਆਗਤਾਯ ਭਰਿਯਾਯ ਸਦ੍ਧਿਂ ਤਸ੍ਮਿਂ ਪਾਸਾਦੇ ਮਹਾਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਅਨੁਭਵਨ੍ਤੋ ਵਸਿ. ਤੇਸਂ ਯਾਵਜੀਵਂ ਤਾਯ ਏਕਤਣ੍ਡੁਲਨਾਲ਼ਿਯਾ ਭਤ੍ਤਂ ਪਹੋਸਿ. ਸਚੇ ਕਿਰ ਤੇ ਸਕਟਸਤਮ੍ਪਿ ਤਣ੍ਡੁਲਾਨਂ ਪੂਰੇਤੁਕਾਮਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਾ ਤਣ੍ਡੁਲਨਾਲ਼ਿਯੇਵ ਹੁਤ੍ਵਾ ਤਿਟ੍ਠਤਿ. ਭਤ੍ਤਪਚਨਕਾਲੇ ਤਣ੍ਡੁਲੇ ਉਕ੍ਖਲਿਯਂ ਪਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਤੇਸਂ ਪਾਸਾਣਾਨਂ ਉਪਰਿ ਠਪੇਨ੍ਤਿ. ਪਾਸਾਣਾ ਤਾਵਦੇਵ ਪਜ੍ਜਲਿਤ੍ਵਾ ਭਤ੍ਤੇ ਪਕ੍ਕਮਤ੍ਤੇ ਨਿਬ੍ਬਾਯਨ੍ਤਿ. ਤੇਨੇਵ ਸਞ੍ਞਾਣੇਨ ਭਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਕ੍ਕਭਾਵਂ ਜਾਨਨ੍ਤਿ. ਸੂਪੇਯ੍ਯਾਦਿਪਚਨਕਾਲੇਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ. ਏਵਂ ਤੇਸਂ ਜੋਤਿਪਾਸਾਣੇਹਿ ਆਹਾਰੋ ਪਚ੍ਚਤਿ, ਮਣਿਆਲੋਕੇਨ ਵਸਨ੍ਤਿ. ਅਗ੍ਗਿਸ੍ਸ ਵਾ ਦੀਪਸ੍ਸ ਵਾ ਓਭਾਸਮੇਵ ਨ ਜਾਨਿਂਸੁ. ਜੋਤਿਕਸ੍ਸ ਕਿਰ ਏਵਰੂਪਾ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤੀਤਿ ਸਕਲਜਮ੍ਬੁਦੀਪੇ ਪਾਕਟੋ ਅਹੋਸਿ. ਮਹਾਜਨੋ ਯਾਨਾਦੀਹਿ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਾਯ ਆਗਚ੍ਛਤਿ. ਜੋਤਿਕਸੇਟ੍ਠਿ ਆਗਤਾਗਤਾਨਂ ਉਤ੍ਤਰਕੁਰੁਤਣ੍ਡੁਲਾਨਂ ਭਤ੍ਤਂ ਦਾਪੇਤਿ, ‘‘ਕਪ੍ਪਰੁਕ੍ਖੇਹਿ ਵਤ੍ਥਾਭਰਣਾਨਿ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੂ’’ਤਿ ਆਣਾਪੇਤਿ, ‘‘ਗਾਵੁਤਿਕਨਿਧਿਕੁਮ੍ਭਿਯਾ ਮੁਖਂ ਵਿਵਰਾਪੇਤ੍ਵਾ ਯਾਪਨਮਤ੍ਤਂ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੂ’’ਤਿ ਆਣਾਪੇਤਿ. ਸਕਲਜਮ੍ਬੁਦੀਪਵਾਸਿਕੇਸੁ ਧਨਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੇਸੁ ਨਿਧਿਕੁਮ੍ਭਿਯਾ ਅਙ੍ਗੁਲਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਊਨਂ ਨਾਹੋਸੀਤਿ ਅਯਮਸ੍ਸ ਪੁਞ੍ਞਵਤੋ ਇਦ੍ਧਿ.

ਜਟਿਲਸ੍ਸ ਗਹਪਤਿਸ੍ਸ ਪੁਞ੍ਞਵਤੋ ਇਦ੍ਧੀਤਿ ਜਟਿਲੋ ਨਾਮ ਕਸ੍ਸਪਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਧਾਤੁਚੇਤਿਯੇ ਕਤਾਧਿਕਾਰੋ ਤਕ੍ਕਸਿਲਾਯਂ ਸੇਟ੍ਠਿ. ਤਸ੍ਸ ਕਿਰ ਮਾਤਾ ਬਾਰਾਣਸਿਯਂ ਸੇਟ੍ਠਿਧੀਤਾ ਅਭਿਰੂਪਾ ਅਹੋਸਿ. ਤਂ ਪਨ੍ਨਰਸਸੋਲ਼ਸਵਸ੍ਸੁਦ੍ਦੇਸਿਕਕਾਲੇ ਆਰਕ੍ਖਨਤ੍ਥਾਯ ਸਤ੍ਤਭੂਮਿਕਸ੍ਸ ਪਾਸਾਦਸ੍ਸ ਉਪਰਿਤਲੇ ਵਾਸਯਿਂਸੁ. ਤਂ ਏਕਦਿਵਸਂ ਵਾਤਪਾਨਂ ਵਿਵਰਿਤ੍ਵਾ ਬਹਿ ਓਲੋਕਿਯਮਾਨਂ ਆਕਾਸੇਨ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਵਿਜ੍ਜਾਧਰੋ ਦਿਸ੍ਵਾ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸਿਨੇਹੋ ਵਾਤਪਾਨੇਨ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਤਾਯ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਨ੍ਥਵਮਕਾਸਿ. ਸਾ ਤੇਨ ਗਬ੍ਭਂ ਗਣ੍ਹਿ. ਅਥ ਨਂ ਦਾਸੀ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਅਮ੍ਮ, ਕਿਂ ਇਦ’’ਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਹੋਤੁ, ਕਸ੍ਸਚਿ ਮਾ ਆਚਿਕ੍ਖੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾ ਭਯੇਨ ਤੁਣ੍ਹੀ ਅਹੋਸਿ. ਸਾਪਿ ਦਸਮੇ ਮਾਸੇ ਪੁਤ੍ਤਂ ਵਿਜਾਯਿਤ੍ਵਾ ਨਵਭਾਜਨਂ ਆਹਰਾਪੇਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥ ਤਂ ਦਾਰਕਂ ਨਿਪਜ੍ਜਾਪੇਤ੍ਵਾ ਤਂ ਭਾਜਨਂ ਪਿਦਹਿਤ੍ਵਾ ਉਪਰਿ ਪੁਪ੍ਫਦਾਮਾਨਿ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਇਮਂ ਸੀਸੇਨ ਉਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਗਙ੍ਗਾਯ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਹਿ, ‘ਕਿਂ ਇਦ’ਨ੍ਤਿ ਚ ਪੁਟ੍ਠਾ ‘ਅਯ੍ਯਾਯ ਮੇ ਬਲਿਕਮ੍ਮ’ਨ੍ਤਿ ਵਦੇਯ੍ਯਾਸੀ’’ਤਿ ਦਾਸਿਂ ਆਣਾਪੇਸਿ. ਸਾ ਤਥਾ ਅਕਾਸਿ. ਹੇਟ੍ਠਾਗਙ੍ਗਾਯਪਿ ਦ੍ਵੇ ਇਤ੍ਥਿਯੋ ਨ੍ਹਾਯਮਾਨਾ ਤਂ ਭਾਜਨਂ ਉਦਕੇਨ ਆਹਰਿਯਮਾਨਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਏਕਾ ‘‘ਮਯ੍ਹੇਤਂ ਭਾਜਨ’’ਨ੍ਤਿ ਆਹ. ਏਕਾ ‘‘ਯਂ ਏਤਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤੋ, ਤਂ ਮਯ੍ਹ’’ਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਭਾਜਨੇ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤੇ ਤਂ ਆਦਾਯ ਥਲੇ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਵਿਵਰਿਤ੍ਵਾ ਦਾਰਕਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਏਕਾ ‘‘ਮਮ ਭਾਜਨ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ‘‘ਦਾਰਕੋ ਮਮੇਵ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਏਕਾ ‘‘ਯਂ ਭਾਜਨਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤੋ, ਤਂ ਮਮਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ‘‘ਮਮ ਦਾਰਕੋ’’ਤਿ ਆਹ. ਤਾ ਵਿਵਦਮਾਨਾ ਵਿਨਿਚ੍ਛਯਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਅਮਚ੍ਚੇਸੁ ਵਿਨਿਚ੍ਛਿਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੇਸੁ ਰਞ੍ਞੋ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਅਗਮਂਸੁ. ਰਾਜਾ ਤਾਸਂ ਵਚਨਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ‘‘ਤ੍ਵਂ ਦਾਰਕਂ ਗਣ੍ਹ, ਤ੍ਵਂ ਭਾਜਨ’’ਨ੍ਤਿ ਆਹ. ਯਾਯ ਪਨ ਦਾਰਕੋ ਲਦ੍ਧੋ, ਸਾ ਮਹਾਕਚ੍ਚਾਯਨਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਉਪਟ੍ਠਾਯਿਕਾ ਹੋਤਿ. ਸਾ ਤਂ ਦਾਰਕਂ ‘‘ਥੇਰਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਪਬ੍ਬਾਜੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਪੋਸੇਸਿ. ਤਸ੍ਸ ਜਾਤਦਿਵਸੇ ਗਬ੍ਭਮਲਸ੍ਸ ਧੋਵਿਤ੍ਵਾ ਅਨਪਨੀਤਤ੍ਤਾ ਕੇਸਾ ਜਟਿਤਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਅਟ੍ਠਂਸੁ. ਤੇਨਸ੍ਸ ਜਟਿਲੋਤੇਵ ਨਾਮਂ ਅਕਂਸੁ.

ਤਸ੍ਸ ਪਦਸਾ ਵਿਚਰਣਕਾਲੇ ਥੇਰੋ ਤਂ ਗੇਹਂ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਪਾਵਿਸਿ. ਉਪਾਸਿਕਾ ਥੇਰਂ ਨਿਸੀਦਾਪੇਤ੍ਵਾ ਆਹਾਰਮਦਾਸਿ. ਥੇਰੋ ਦਾਰਕਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਉਪਾਸਿਕੇ, ਦਾਰਕੋ ਤੇ ਲਦ੍ਧੋ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿ. ‘‘ਆਮ, ਭਨ੍ਤੇ, ਇਮਾਹਂ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਪਬ੍ਬਾਜੇਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਪੋਸੇਸਿ’’ਨ੍ਤਿ ਆਹ. ਥੇਰੋ ‘‘ਸਾਧੂ’’ਤਿ ਤਂ ਆਦਾਯ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ‘‘ਅਤ੍ਥਿ ਨੁ ਖੋ ਇਮਸ੍ਸ ਗਿਹਿਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਅਨੁਭਵਿਤੁਂ ਪੁਞ੍ਞਕਮ੍ਮ’’ਨ੍ਤਿ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਮਹਾਪੁਞ੍ਞੋ ਸਤ੍ਤੋ ਮਹਾਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਅਨੁਭਵਿਸ੍ਸਤਿ, ਦਹਰੋ ਏਵ ਚ ਤਾਵ, ਞਾਣਮ੍ਪਿ ਤਾਵਸ੍ਸ ਪਰਿਪਾਕਂ ਨ ਗਚ੍ਛਤੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਤਂ ਆਦਾਯ ਤਕ੍ਕਸਿਲਾਯਂ ਏਕਸ੍ਸ ਉਪਟ੍ਠਾਕਸ੍ਸ ਗੇਹਂ ਅਗਮਾਸਿ. ਸੋ ਥੇਰਂ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਠਿਤੋ ਦਾਰਕਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਦਾਰਕੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਲਦ੍ਧੋ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿ. ‘‘ਆਮ, ਉਪਾਸਕ, ਪਬ੍ਬਜਿਸ੍ਸਤਿ, ਦਹਰੋ ਤਾਵ ਤਵ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਹੋਤੂ’’ਤਿ. ਸੋ ‘‘ਸਾਧੁ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ਤਂ ਪੁਤ੍ਤਟ੍ਠਾਨੇ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਪਟਿਜਗ੍ਗਿ. ਤਸ੍ਸ ਪਨ ਗੇਹੇ ਦ੍ਵਾਦਸ ਵਸ੍ਸਾਨਿ ਭਣ੍ਡਕਂ ਉਸ੍ਸਨ੍ਨਂ ਹੋਤਿ. ਸੋ ਗਾਮਨ੍ਤਰਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਸਬ੍ਬਮ੍ਪਿ ਤਂ ਭਣ੍ਡਕਂ ਆਪਣਂ ਆਹਰਿਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸ ਭਣ੍ਡਕਸ੍ਸ ਮੂਲਂ ਆਚਿਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਇਦਞ੍ਚਿਦਞ੍ਚ ਏਤ੍ਤਕਂ ਨਾਮ ਧਨਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਦਦੇਯ੍ਯਾਸੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਪਕ੍ਕਾਮਿ.

ਤਂ ਦਿਵਸਂ ਨਗਰਪਰਿਗ੍ਗਾਹਿਕਾ ਦੇਵਤਾ ਅਨ੍ਤਮਸੋ ਜੀਰਕਮਰਿਚਮਤ੍ਤਕੇਨਾਪਿ ਅਤ੍ਥਿਕੇ ਤਸ੍ਸੇਵ ਆਪਣਾਭਿਮੁਖੇ ਕਰਿਂਸੁ. ਸੋ ਦ੍ਵਾਦਸ ਵਸ੍ਸਾਨਿ ਉਸ੍ਸਨ੍ਨਭਣ੍ਡਕਂ ਏਕਦਿਵਸੇਨੇਵ ਵਿਕ੍ਕਿਣਿ. ਕੁਟੁਮ੍ਬਿਕੋ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਆਪਣੇ ਕਿਞ੍ਚਿ ਅਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਸਬ੍ਬਂ ਤੇ, ਤਾਤ, ਭਣ੍ਡਕਂ ਨਾਸਿਤ’’ਨ੍ਤਿ ਆਹ. ‘‘ਨ ਨਾਸਿਤਂ, ਤਾਤ, ਸਬ੍ਬਂ ਤੁਮ੍ਹੇਹਿ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਵਿਕ੍ਕਿਣਿਤਂ, ਇਦਂ ਅਸੁਕਸ੍ਸ ਮੂਲਂ, ਇਦਂ ਅਸੁਕਸ੍ਸ ਮੂਲ’’ਨ੍ਤਿ ਸਬ੍ਬਮੂਲਂ ਤਸ੍ਸੇਵ ਅਪ੍ਪੇਸਿ. ਕੁਟੁਮ੍ਬਿਕੋ ਪਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਨਗ੍ਘੋ ਪੁਰਿਸੋ ਯਤ੍ਥ ਕਤ੍ਥਚਿ ਜੀਵਿਤੁਂ ਸਮਤ੍ਥੋ’’ਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਯਪ੍ਪਤ੍ਤਂ ਧੀਤਰਂ ਤਸ੍ਸ ਦਤ੍ਵਾ ‘‘ਗੇਹਮਸ੍ਸ ਕਰੋਥਾ’’ਤਿ ਪੁਰਿਸੇ ਆਣਾਪੇਤ੍ਵਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤੇ ਗੇਹੇ ‘‘ਗਚ੍ਛਥ ਤੁਮ੍ਹੇ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਗੇਹੇ ਵਸਥਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਅਥਸ੍ਸ ਗੇਹਪਵਿਸਨਕਾਲੇ ਏਕੇਨ ਪਾਦੇਨ ਉਮ੍ਮਾਰੇ ਅਕ੍ਕਨ੍ਤਮਤ੍ਤੇ ਗੇਹਸ੍ਸ ਪਚ੍ਛਿਮਭਾਗੇ ਭੂਮਿਟ੍ਠਾਨੇ ਅਸੀਤਿਹਤ੍ਥੋ ਸੁਵਣ੍ਣਪਬ੍ਬਤੋ ਉਟ੍ਠਹਿ. ਰਾਜਾ ਕਿਰ ਜਟਿਲਸ੍ਸ ਗੇਹੇ ਭੂਮਿਂ ਭਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਸੁਵਣ੍ਣਪਬ੍ਬਤੋ ਉਟ੍ਠਿਤੋਤਿ ਸੁਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਸੇਟ੍ਠਿਛਤ੍ਤਂ ਪੇਸੇਸਿ. ਸੋ ਜਟਿਲਸੇਟ੍ਠਿ ਨਾਮ ਅਹੋਸੀਤਿ ਅਯਮਸ੍ਸ ਪੁਞ੍ਞਵਤੋ ਇਦ੍ਧਿ.

ਮੇਣ੍ਡਕਸ੍ਸ ਸੇਟ੍ਠਿਸ੍ਸ ਪੁਞ੍ਞਵਤੋ ਇਦ੍ਧੀਤਿ (ਮਹਾਵ. ੨੯੬) ਮੇਣ੍ਡਕੋ ਨਾਮ ਵਿਪਸ੍ਸਿਮ੍ਹਿ ਭਗਵਤਿ ਕਤਾਧਿਕਾਰੋ ਮਗਧਰਟ੍ਠੇ ਭਦ੍ਦਿਯਨਗਰੇ ਸੇਟ੍ਠਿ. ਤਸ੍ਸ ਕਿਰ ਪਚ੍ਛਿਮਗੇਹੇ ਅਟ੍ਠਕਰੀਸਮਤ੍ਤੇ ਠਾਨੇ ਹਤ੍ਥਿਅਸ੍ਸਉਸਭਪ੍ਪਮਾਣਾ ਸੁਵਣ੍ਣਮੇਣ੍ਡਕਾ ਪਥਵਿਂ ਭਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਪਿਟ੍ਠਿਯਾ ਪਿਟ੍ਠਿਂ ਪਹਰਮਾਨਾ ਉਟ੍ਠਹਿਂਸੁ, ਤੇਸਂ ਮੁਖੇਸੁ ਪਞ੍ਚਵਣ੍ਣਾਨਂ ਸੁਤ੍ਤਾਨਂ ਗੇਣ੍ਡੁਕਾ ਪਕ੍ਖਿਤ੍ਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਸਪ੍ਪਿਤੇਲਮਧੁਫਾਣਿਤਾਦੀਹਿ ਚ ਵਤ੍ਥਚ੍ਛਾਦਨਹਿਰਞ੍ਞਸੁਵਣ੍ਣਾਦੀਹਿ ਚ ਅਤ੍ਥੇ ਸਤਿ ਤੇਸਂ ਮੁਖਤੋ ਗੇਣ੍ਡੁਕਂ ਅਪਨੇਨ੍ਤਿ. ਏਕਸ੍ਸਪਿ ਮੇਣ੍ਡਕਸ੍ਸ ਮੁਖਤੋ ਸਕਲਜਮ੍ਬੁਦੀਪਵਾਸੀਨਂ ਪਹੋਨਕਂ ਸਪ੍ਪਿਤੇਲਮਧੁਫਾਣਿਤਵਤ੍ਥਚ੍ਛਾਦਨਹਿਰਞ੍ਞਸੁਵਣ੍ਣਂ ਨਿਕ੍ਖਮਤਿ. ਤਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯੇਸ ਮੇਣ੍ਡਕਸੇਟ੍ਠੀਤਿ ਪਞ੍ਞਾਯੀਤਿ ਅਯਮਸ੍ਸ ਪੁਞ੍ਞਵਤੋ ਇਦ੍ਧਿ.

ਘੋਸਿਤਸ੍ਸ ਗਹਪਤਿਸ੍ਸ ਪੁਞ੍ਞਵਤੋ ਇਦ੍ਧੀਤਿ ਘੋਸਿਤੋ (ਅ. ਨਿ. ਅਟ੍ਠ. ੧.੧.੨੬੦-੨੬੧) ਨਾਮ ਪਚ੍ਚੇਕਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੇ ਕਤਾਧਿਕਾਰੋ ਸਕ੍ਕਰਟ੍ਠੇ ਕੋਸਮ੍ਬਿਯਂ ਸੇਟ੍ਠਿ. ਸੋ ਕਿਰ ਦੇਵਲੋਕਤੋ ਚਵਿਤ੍ਵਾ ਕੋਸਮ੍ਬਿਯਂ ਨਗਰਸੋਭਿਨਿਯਾ ਕੁਚ੍ਛਿਸ੍ਮਿਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ. ਸਾ ਤਂ ਵਿਜਾਤਦਿਵਸੇ ਸੁਪ੍ਪੇ ਸਯਾਪੇਤ੍ਵਾ ਸਙ੍ਕਾਰਕੂਟੇ ਛਡ੍ਡਾਪੇਸਿ. ਦਾਰਕਂ ਕਾਕਸੁਨਖਾ ਪਰਿਵਾਰੇਤ੍ਵਾ ਨਿਸੀਦਿਂਸੁ. ਏਕੋ ਪੁਰਿਸੋ ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾਵ ਪੁਤ੍ਤਸਞ੍ਞਂ ਪਟਿਲਭਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਪੁਤ੍ਤੋ ਮੇ ਲਦ੍ਧੋ’’ਤਿ ਗੇਹਂ ਨੇਸਿ. ਤਦਾ ਕੋਸਮ੍ਬਿਕਸੇਟ੍ਠਿ ਪੁਰੋਹਿਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਕਿਂ, ਆਚਰਿਯ, ਅਜ੍ਜ ਤੇ ਤਿਥਿਕਰਣਨਕ੍ਖਤ੍ਤਾਦਯੋ ਓਲੋਕਿਤਾ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਆਮ, ਮਹਾਸੇਟ੍ਠੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਜਨਪਦਸ੍ਸ ਕਿਂ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿ. ‘‘ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਨਗਰੇ ਅਜ੍ਜ ਜਾਤਦਾਰਕੋ ਜੇਟ੍ਠਸੇਟ੍ਠਿ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਤਦਾ ਸੇਟ੍ਠਿਨੋ ਭਰਿਯਾ ਗਰੁਗਬ੍ਭਾ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਸੋ ਸੀਘਂ ਗੇਹਂ ਪੇਸੇਸਿ ‘‘ਗਚ੍ਛ, ਜਾਨਾਹਿ ਨਂ ਵਿਜਾਤਾ ਵਾ, ਨ ਵਾ’’ਤਿ. ‘‘ਨ ਵਿਜਾਤਾ’’ਤਿ ਸੁਤ੍ਵਾ ਗੇਹਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਕਾਲ਼ਿਂ ਨਾਮ ਦਾਸਿਂ ਪਕ੍ਕੋਸਿਤ੍ਵਾ ਸਹਸ੍ਸਂ ਦਤ੍ਵਾ ‘‘ਗਚ੍ਛ, ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਨਗਰੇ ਉਪਧਾਰੇਤ੍ਵਾ ਅਜ੍ਜ ਜਾਤਦਾਰਕਂ ਗਣ੍ਹਿਤ੍ਵਾ ਏਹੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਸਾ ਉਪਧਾਰੇਨ੍ਤੀ ਤਂ ਗੇਹਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਂ ਦਾਰਕਂ ਤਂ ਦਿਵਸਂ ਜਾਤਂ ਞਤ੍ਵਾ ਸਹਸ੍ਸਂ ਦਤ੍ਵਾ ਆਨੇਤ੍ਵਾ ਸੇਟ੍ਠਿਨੋ ਦਸ੍ਸੇਸਿ. ਸੇਟ੍ਠਿ ‘‘ਸਚੇ ਮੇ ਧੀਤਾ ਜਾਯਿਸ੍ਸਤਿ, ਤਾਯ ਨਂ ਸਦ੍ਧਿਂ ਨਿਵਾਸੇਤ੍ਵਾ ਸੇਟ੍ਠਿਟ੍ਠਾਨਸ੍ਸ ਸਾਮਿਕਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮਿ. ਸਚੇ ਪੁਤ੍ਤੋ ਜਾਯਿਸ੍ਸਤਿ, ਘਾਤੇਸ੍ਸਾਮਿ ਨ’’ਨ੍ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਤਂ ਗੇਹੇ ਵਡ੍ਢਾਪੇਸਿ.

ਅਥਸ੍ਸ ਭਰਿਯਾ ਕਤਿਪਾਹਚ੍ਚਯੇਨ ਪੁਤ੍ਤਂ ਵਿਜਾਯਿ. ਸੇਟ੍ਠਿ ‘‘ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਅਸਤਿ ਮਮ ਪੁਤ੍ਤੋ ਸੇਟ੍ਠਿਟ੍ਠਾਨਂ ਲਭਿਸ੍ਸਤਿ. ਇਦਾਨੇਵ ਨਂ ਮਾਰੇਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਕਾਲ਼ਿਂ ਆਮਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਗਚ੍ਛ ਜੇ, ਵਜਤੋ ਗੁਨ੍ਨਂ ਨਿਕ੍ਖਮਨਵੇਲਾਯ ਵਜਦ੍ਵਾਰਮਜ੍ਝੇ ਇਮਂ ਤਿਰਿਯਂ ਨਿਪਜ੍ਜਾਪੇਹਿ, ਗਾਵਿਯੋ ਨਂ ਮਦ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਮਾਰੇਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਮਦ੍ਦਿਤਾਮਦ੍ਦਿਤਭਾਵਂ ਪਨਸ੍ਸ ਞਤ੍ਵਾ ਏਹੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਸਾ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਗੋਪਾਲਕੇਨ ਵਜਦ੍ਵਾਰੇ ਵਿਵਟਮਤ੍ਤੇਯੇਵ ਤਂ ਤਥਾ ਨਿਪਜ੍ਜਾਪੇਸਿ. ਗੋਗਣਜੇਟ੍ਠਕੋ ਉਸਭੋ ਅਞ੍ਞਸ੍ਮਿਂ ਕਾਲੇ ਸਬ੍ਬਪਚ੍ਛਾ ਨਿਕ੍ਖਮਨ੍ਤੋਪਿ ਤਂਦਿਵਸਂ ਸਬ੍ਬਪਠਮਂ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ ਦਾਰਕਂ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਪਾਦਾਨਂ ਅਨ੍ਤਰੇ ਕਤ੍ਵਾ ਅਟ੍ਠਾਸਿ. ਅਨੇਕਸਤਾ ਗਾਵੋ ਉਸਭਸ੍ਸ ਦ੍ਵੇ ਪਸ੍ਸਾਨਿ ਘਂਸਨ੍ਤਿਯੋ ਨਿਕ੍ਖਮਿਂਸੁ. ਗੋਪਾਲਕੋਪਿ ‘‘ਅਯਂ ਉਸਭੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ਸਬ੍ਬਪਚ੍ਛਾ ਨਿਕ੍ਖਮਤਿ, ਅਜ੍ਜ ਪਨ ਪਠਮਂ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ ਦ੍ਵਾਰਮਜ੍ਝੇ ਨਿਚ੍ਚਲੋਵ ਠਿਤੋ, ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ ਏਤ’’ਨ੍ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਹੇਟ੍ਠਾ ਨਿਪਨ੍ਨਂ ਦਾਰਕਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਪੁਤ੍ਤਸਿਨੇਹਂ ਪਟਿਲਭਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਪੁਤ੍ਤੋ ਮੇ ਲਦ੍ਧੋ’’ਤਿ ਗੇਹਂ ਨੇਸਿ.

ਕਾਲ਼ੀ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਸੇਟ੍ਠਿਨਾ ਪੁਚ੍ਛਿਤਾ ਤਮਤ੍ਥਂ ਆਰੋਚੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਗਚ੍ਛ, ਨਂ ਪੁਨ ਇਮਂ ਸਹਸ੍ਸਂ ਦਤ੍ਵਾ ਆਨੇਹੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾ ਪੁਨ ਆਨੇਤ੍ਵਾ ਅਦਾਸਿ. ਅਥ ਨਂ ਸੇਟ੍ਠਿ ਆਹ – ‘‘ਅਮ੍ਮ ਕਾਲ਼ਿ, ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਨਗਰੇ ਪਞ੍ਚਸਕਟਸਤਾਨਿ ਪਚ੍ਚੂਸਕਾਲੇ ਉਟ੍ਠਾਯ ਵਾਣਿਜ੍ਜਾਯ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਤ੍ਵਂ ਇਮਂ ਨੇਤ੍ਵਾ ਚਕ੍ਕਮਗ੍ਗੇ ਨਿਪਜ੍ਜਾਪੇਹਿ, ਗੋਣਾ ਵਾ ਨਂ ਮਦ੍ਦਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਚਕ੍ਕਂ ਵਾ ਛਿਨ੍ਦਿਸ੍ਸਤਿ, ਪਵਤ੍ਤਿਞ੍ਚਸ੍ਸ ਞਤ੍ਵਾ ਆਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯਾਸੀ’’ਤਿ. ਸਾ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਚਕ੍ਕਮਗ੍ਗੇ ਨਿਪਜ੍ਜਾਪੇਸਿ. ਸਾਕਟਿਕਜੇਟ੍ਠਕੋ ਪੁਰਤੋ ਅਹੋਸਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਗੋਣਾ ਤਂ ਠਾਨਂ ਪਤ੍ਵਾ ਧੁਰਂ ਛਡ੍ਡੇਸੁਂ, ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਆਰੋਪੇਤ੍ਵਾ ਪਾਜਿਯਮਾਨਾਪਿ ਪੁਰਤੋ ਨ ਗਚ੍ਛਿਂਸੁ. ਏਵਂ ਤਸ੍ਸ ਤੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਵਾਯਮਨ੍ਤਸ੍ਸੇਵ ਅਰੁਣਂ ਉਟ੍ਠਹਿ. ਸੋ ‘‘ਕਿਂ ਨਾਮ ਗੋਣਾ ਕਰਿਂਸੂ’’ਤਿ ਮਗ੍ਗਂ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤੋ ਦਾਰਕਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਭਾਰਿਯਂ ਵਤ ਕਮ੍ਮ’’ਨ੍ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਪੁਤ੍ਤੋ ਮੇ ਲਦ੍ਧੋ’’ਤਿ ਤੁਟ੍ਠਮਾਨਸੋ ਤਂ ਗੇਹਂ ਨੇਸਿ.

ਕਾਲ਼ੀਪਿ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਸੇਟ੍ਠਿਨਾ ਪੁਚ੍ਛਿਤਾ ਤਂ ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਆਚਿਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਗਚ੍ਛ, ਨਂ ਪੁਨ ਸਹਸ੍ਸਂ ਦਤ੍ਵਾ ਆਨੇਹੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾ ਤਥਾ ਅਕਾਸਿ. ਅਥ ਨਂ ਸੇਟ੍ਠਿ ਆਹ – ‘‘ਇਦਾਨਿ ਨਂ ਆਮਕਸੁਸਾਨਂ ਨੇਤ੍ਵਾ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਰੇ ਨਿਪਜ੍ਜਾਪੇਹਿ, ਤਤ੍ਥ ਸੁਨਖਾਦੀਹਿ ਖਾਦਿਤੋ, ਅਮਨੁਸ੍ਸੇਨ ਵਾ ਪਹਟੋ ਮਰਿਸ੍ਸਤਿ, ਮਤਾਮਤਭਾਵਞ੍ਚਸ੍ਸ ਜਾਨਿਤ੍ਵਾ ਆਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯਾਸੀ’’ਤਿ. ਸਾ ਤਂ ਨੇਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥ ਨਿਪਜ੍ਜਾਪੇਤ੍ਵਾ ਏਕਮਨ੍ਤੇ ਅਟ੍ਠਾਸਿ. ਤਂ ਸੁਨਖਾਦਯੋ ਵਾ ਅਮਨੁਸ੍ਸੋ ਵਾ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤੁਂ ਨਾਸਕ੍ਖਿਂਸੁ. ਅਥੇਕੋ ਅਜਪਾਲੋ ਅਜਾ ਗੋਚਰਂ ਨੇਨ੍ਤੋ ਸੁਸਾਨਪਸ੍ਸੇਨ ਗਚ੍ਛਤਿ. ਏਕਾ ਅਜਾ ਪਣ੍ਣਾਨਿ ਖਾਦਮਾਨਾ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਰਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਦਾਰਕਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਜਣ੍ਣੁਕੇਹਿ ਠਤ੍ਵਾ ਦਾਰਕਸ੍ਸ ਥਨਂ ਅਦਾਸਿ. ਅਜਪਾਲਕੇਨ ‘‘ਹੇ ਹੇ’’ਤਿ ਸਦ੍ਦੇ ਕਤੇਪਿ ਨ ਨਿਕ੍ਖਮਿ. ਸੋ ‘‘ਯਟ੍ਠਿਯਾ ਨਂ ਪਹਰਿਤ੍ਵਾ ਨੀਹਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਰਂ ਪਵਿਟ੍ਠੋ ਜਣ੍ਣੁਕੇਹਿ ਠਤ੍ਵਾ ਦਾਰਕਂ ਖੀਰਂ ਪਾਯਨ੍ਤਿਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਦਾਰਕੇ ਪੁਤ੍ਤਸਿਨੇਹਂ ਪਟਿਲਭਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਪੁਤ੍ਤੋ ਮੇ ਲਦ੍ਧੋ’’ਤਿ ਆਦਾਯ ਪਕ੍ਕਾਮਿ.

ਕਾਲ਼ੀ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਸੇਟ੍ਠਿਨਾ ਪੁਚ੍ਛਿਤਾ ਤਂ ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਆਚਿਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਗਚ੍ਛ, ਨਂ ਪੁਨ ਸਹਸ੍ਸਂ ਦਤ੍ਵਾ ਆਨੇਹੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾ ਤਥਾ ਅਕਾਸਿ. ਅਯ ਨਂ ਸੇਟ੍ਠਿ ਆਹ – ‘‘ਅਮ੍ਮ, ਇਮਂ ਆਦਾਯ ਚੋਰਪਪਾਤਪਬ੍ਬਤਂ ਅਭਿਰੁਹਿਤ੍ਵਾ ਪਪਾਤੇ ਖਿਪ, ਪਬ੍ਬਤਕੁਚ੍ਛਿਯਂ ਪਟਿਹਞ੍ਞਮਾਨੋ ਖਣ੍ਡਾਖਣ੍ਡਿਕੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਭੂਮਿਯਂ ਪਤਿਸ੍ਸਤਿ, ਮਤਾਮਤਭਾਵਞ੍ਚਸ੍ਸ ਞਤ੍ਵਾ ਆਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯਾਸੀ’’ਤਿ. ਸਾ ਤਂ ਤਥਾ ਨੇਤ੍ਵਾ ਪਬ੍ਬਤਮਤ੍ਥਕੇ ਠਤ੍ਵਾ ਖਿਪਿ. ਤਂ ਖੋ ਪਨ ਪਬ੍ਬਤਕੁਚ੍ਛਿਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਮਹਾਵੇਲ਼ੁਗੁਮ੍ਬੋ ਪਬ੍ਬਤਾਨੁਸਾਰੇਨੇਵ ਵਡ੍ਢਿ, ਤਸ੍ਸ ਮਤ੍ਥਕਂ ਘਨਜਾਤੋ ਜਿਞ੍ਜੁਕਗੁਮ੍ਬੋ ਅਵਤ੍ਥਰਿ. ਦਾਰਕੋ ਪਤਨ੍ਤੋ ਕੋਜਵੇ ਵਿਯ ਤਸ੍ਮਿਂ ਪਤਿ. ਤਂ ਦਿਵਸਞ੍ਚ ਨਲ਼ਕਾਰਜੇਟ੍ਠਕਸ੍ਸ ਵੇਣੁਬਲਿ ਪਤ੍ਤੋ ਹੋਤਿ. ਸੋ ਪੁਤ੍ਤੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਂ ਵੇਲ਼ੁਗੁਮ੍ਬਂ ਛਿਨ੍ਦਿਤੁਂ ਆਰਭਿ. ਤਸ੍ਮਿਂ ਚਲਿਤੇ ਦਾਰਕੋ ਸਦ੍ਦਮਕਾਸਿ. ਸੋ ਦਾਰਕਸਦ੍ਦੋ ਵਿਯਾਤਿ ਏਕੇਨ ਪਸ੍ਸੇਨ ਅਭਿਰੁਹਿਤ੍ਵਾ ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਪੁਤ੍ਤੋ ਮੇ ਲਦ੍ਧੋ’’ਤਿ ਤੁਟ੍ਠਚਿਤ੍ਤੋ ਆਦਾਯ ਗਤੋ. ਕਾਲ਼ੀ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਸੇਟ੍ਠਿਨਾ ਪੁਚ੍ਛਿਤਾ ਤਂ ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਆਚਿਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਗਚ੍ਛ, ਨਂ ਪੁਨ ਸਹਸ੍ਸਂ ਦਤ੍ਵਾ ਆਨੇਹੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾ ਤਥਾ ਅਕਾਸਿ.

ਸੇਟ੍ਠਿਨੋ ਇਦਞ੍ਚਿਦਞ੍ਚ ਕਰੋਨ੍ਤਸ੍ਸੇਵ ਦਾਰਕੋ ਵਡ੍ਢਿਤੋ. ਮਹਾਘੋਸਵਚਨਤ੍ਤਾ ਚਸ੍ਸ ਘੋਸਿਤੋਤੇਵ ਨਾਮਂ ਅਹੋਸਿ. ਸੋ ਸੇਟ੍ਠਿਨੋ ਅਕ੍ਖਿਮ੍ਹਿ ਕਣ੍ਟਕੋ ਵਿਯ ਖਾਯਿ, ਉਜੁਕਂ ਓਲੋਕੇਤੁਮ੍ਪਿ ਨ ਵਿਸਹਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਮਰਣੂਪਾਯਂ ਚਿਨ੍ਤੇਨ੍ਤੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਕੁਮ੍ਭਕਾਰਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ‘‘ਕਦਾ ਆਵਾਪਂ ਆਲਿਮ੍ਪੇਸ੍ਸਸੀ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਸ੍ਵੇ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਤੇਨ ਹਿ ਇਦਂ ਸਹਸ੍ਸਂ ਗਣ੍ਹਿਤ੍ਵਾ ਮਮੇਕਂ ਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਹੀ’’ਤਿ ਆਹ. ‘‘ਕਿਂ ਸਾਮੀ’’ਤਿ? ‘‘ਏਕੋ ਮੇ ਅਵਜਾਤਪੁਤ੍ਤੋ ਅਤ੍ਥਿ, ਤਂ ਤਵ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਪੇਸਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਅਥ ਨਂ ਗਬ੍ਭਂ ਪਵੇਸੇਤ੍ਵਾ ਤਿਣ੍ਹਾਯ ਵਾਸਿਯਾ ਖਣ੍ਡਾਖਣ੍ਡਿਕਂ ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਚਾਟਿਯਂ ਪਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਆਵਾਪੇ ਪਵੇਸੇਯ੍ਯਾਸੀਤਿ. ਇਦਂ ਤੇ ਸਹਸ੍ਸਂ ਸਚ੍ਚਕਾਰਸਦਿਸਂ, ਉਤ੍ਤਰਿਂ ਪਨ ਤੇ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਯੁਤ੍ਤਕਂ ਪਚ੍ਛਾ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ. ਕੁਮ੍ਭਕਾਰੋ ‘‘ਸਾਧੂ’’ਤਿ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿ.

ਸੇਟ੍ਠਿ ਪੁਨਦਿਵਸੇ ਘੋਸਿਤਂ ਪਕ੍ਕੋਸਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਹਿਯ੍ਯੋ ਮਯਾ ਕੁਮ੍ਭਕਾਰੋ ਏਕਂ ਕਮ੍ਮਂ ਆਣਤ੍ਤੋ, ਏਹਿ, ਤ੍ਵਂ ਤਾਤ, ਤਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਏਵਂ ਵਦੇਹਿ ‘ਹਿਯ੍ਯੋ ਕਿਰ ਮੇ ਪਿਤਰਾ ਆਣਤ੍ਤਂ ਕਮ੍ਮਂ ਨਿਪ੍ਫਾਦੇਹੀ’’’ਤਿ ਪਹਿਣਿ. ਸੋ ‘‘ਸਾਧੂ’’ਤਿ ਅਗਮਾਸਿ. ਤਂ ਤਤ੍ਥ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਂ ਇਤਰੋ ਸੇਟ੍ਠਿਨੋ ਪੁਤ੍ਤੋ ਦਾਰਕੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਗੁਲ਼ਕਕੀਲ਼ਂ ਕੀਲ਼ਨ੍ਤੋ ਦਿਸ੍ਵਾ ਪਕ੍ਕੋਸਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਕੁਹਿਂ ਗਚ੍ਛਸੀ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਪਿਤੁ ਸਾਸਨਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਕੁਮ੍ਭਕਾਰਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਅਹਂ ਤਤ੍ਥ ਗਮਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਇਮੇ ਮਂ ਦਾਰਕਾ ਬਹੁਲਕ੍ਖਂ ਜਿਨਿਂਸੁ, ਤਂ ਮੇ ਪਟਿਜਿਨਿਤ੍ਵਾ ਦੇਹੀ’’ਤਿ ਆਹ. ‘‘ਅਹਂ ਪਿਤੁ ਭਾਯਾਮੀ’’ਤਿ. ‘‘ਮਾ ਭਾਯਿ, ਭਾਤਿਕ, ਅਹਂ ਤਂ ਸਾਸਨਂ ਹਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ. ‘‘ਬਹੂਹਿ ਜਿਤੋ ਯਾਵਾਹਂ ਆਗਚ੍ਛਾਮਿ, ਤਾਵ ਮੇ ਲਕ੍ਖਂ ਪਟਿਜਿਨਾਹੀ’’ਤਿ. ਘੋਸਿਤੋ ਕਿਰ ਗੁਲ਼ਕਕੀਲ਼ਾਯਂ ਛੇਕੋ, ਤੇਨ ਨਂ ਏਵਂ ਨਿਬਨ੍ਧਿ. ਸੋਪਿ ਤਂ ‘‘ਤੇਨ ਹਿ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਕੁਮ੍ਭਕਾਰਂ ਵਦੇਹਿ ‘ਪਿਤਰਾ ਕਿਰ ਮੇ ਹਿਯ੍ਯੋ ਏਕਂ ਕਮ੍ਮਂ ਆਣਤ੍ਤਂ, ਤਂ ਨਿਪ੍ਫਾਦੇਹੀ’’’ਤਿ ਉਯ੍ਯੋਜੇਸਿ. ਸੋ ਤਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਥਾ ਅਵਚ. ਅਥ ਨਂ ਕੁਮ੍ਭਕਾਰੋ ਸੇਟ੍ਠਿਨਾ ਵੁਤ੍ਤਨਿਯਾਮੇਨ ਮਾਰੇਤ੍ਵਾ ਆਵਾਪੇ ਖਿਪਿ. ਘੋਸਿਤੋਪਿ ਦਿਵਸਭਾਗਂ ਕੀਲ਼ਿਤ੍ਵਾ ਸਾਯਨ੍ਹਸਮਯੇਵ ਗੇਹਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ‘‘ਕਿਂ, ਤਾਤ, ਨ ਗਤੋਸੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਗਤਕਾਰਣਞ੍ਚ ਕਨਿਟ੍ਠਸ੍ਸ ਗਤਕਾਰਣਞ੍ਚ ਆਰੋਚੇਸਿ. ਸੇਟ੍ਠਿ ‘‘ਧੀ ਧੀ’’ਤਿ ਮਹਾਵਿਰਵਂ ਵਿਰਵਿਤ੍ਵਾ ਸਕਲਸਰੀਰੇ ਪਕ੍ਕੁਥਿਤਲੋਹਿਤੋ ਵਿਯ ਹੁਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਮ੍ਭੋ ਕੁਮ੍ਭਕਾਰ, ਮਾ ਨਾਸਯਿ, ਮਾ ਨਾਸਯੀ’’ਤਿ ਬਾਹਾ ਪਗ੍ਗਯ੍ਹ ਕਨ੍ਦਨ੍ਤੋ ਤਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਅਗਮਾਸਿ. ਕੁਮ੍ਭਕਾਰੋ ਤਂ ਤਥਾ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਸਾਮਿ, ਮਾ ਸਦ੍ਦਂ ਕਰਿ, ਕਮ੍ਮਂ ਨਿਪ੍ਫਨ੍ਨ’’ਨ੍ਤਿ ਆਹ. ਸੋ ਪਬ੍ਬਤੇਨ ਵਿਯ ਮਹਨ੍ਤੇਨ ਸੋਕੇਨ ਅਵਤ੍ਥਟੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਅਨਪ੍ਪਕਂ ਦੋਮਨਸ੍ਸਂ ਪਟਿਸਂਵੇਦੇਸਿ.

ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇਪਿ ਪਨ ਸੇਟ੍ਠਿ ਤਂ ਉਜੁਕਂ ਓਲੋਕੇਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਤਿ. ‘‘ਕਿਨ੍ਤਿ ਨਂ ਮਾਰੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਮਮ ਗਾਮਸਤੇ ਆਯੁਤ੍ਤਕਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਪੇਸੇਤ੍ਵਾ ਮਾਰਾਪੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਉਪਾਯਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਅਯਂ ਮੇ ਅਵਜਾਤਪੁਤ੍ਤੋ, ਇਮਂ ਮਾਰੇਤ੍ਵਾ ਵਚ੍ਚਕੂਪੇ ਖਿਪਤੁ, ਏਵਞ੍ਚ ਕਤੇ ਅਹਂ ਮਾਤੁਲਸ੍ਸ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਯੁਤ੍ਤਕਂ ਜਾਨਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਤਸ੍ਸ ਪਣ੍ਣਂ ਲਿਖਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਤਾਤ ਘੋਸਿਤ, ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਗਾਮਸਤੇ ਆਯੁਤ੍ਤਕੋ ਅਤ੍ਥਿ, ਇਮਂ ਪਣ੍ਣਂ ਹਰਿਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਦੇਹੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਪਣ੍ਣਂ ਤਸ੍ਸ ਦੁਸ੍ਸਨ੍ਤੇ ਬਨ੍ਧਿ. ਸੋ ਪਨ ਅਕ੍ਖਰਸਮਯਂ ਨ ਜਾਨਾਤਿ. ਦਹਰਕਾਲਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਹਿ ਤਂ ਮਾਰਾਪੇਨ੍ਤੋਵ ਸੇਟ੍ਠਿ ਮਾਰੇਤੁਂ ਨਾਸਕ੍ਖਿ, ਕਿਂ ਅਕ੍ਖਰਸਮਯਂ ਸਿਕ੍ਖਾਪੇਸ੍ਸਤਿ. ਸੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਮਰਣਪਣ੍ਣਮੇਵ ਦੁਸ੍ਸਨ੍ਤੇ ਬਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ ਨਿਕ੍ਖਮਨ੍ਤੋ ਆਹ – ‘‘ਪਾਥੇਯ੍ਯਂ ਮੇ, ਤਾਤ, ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿ. ‘‘ਪਾਥੇਯ੍ਯੇਨ ਕਮ੍ਮਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਅਨ੍ਤਰਾਮਗ੍ਗੇ ਅਸੁਕਗਾਮੇ ਨਾਮ ਮਮ ਸਹਾਯਕੋ ਸੇਟ੍ਠਿ ਅਤ੍ਥਿ, ਤਸ੍ਸ ਘਰੇ ਪਾਤਰਾਸਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪੁਰਤੋ ਗਚ੍ਛਾ’’ਤਿ. ਸੋ ‘‘ਸਾਧੂ’’ਤਿ ਪਿਤਰਂ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤੋ ਤਂ ਗਾਮਂ ਪਤ੍ਵਾ ਸੇਟ੍ਠਿਘਰਂ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਸੇਟ੍ਠਿਜਾਯਂ ਪਸ੍ਸਿ. ‘‘ਕੁਤੋ ਆਗਤੋਸੀ’’ਤਿ ਚ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਅਨ੍ਤੋਨਗਰਤੋ’’ਤਿ ਆਹ. ‘‘ਕਸ੍ਸ ਪੁਤ੍ਤੋਸੀ’’ਤਿ? ‘‘ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਸਹਾਯਸੇਟ੍ਠਿਨੋ, ਅਮ੍ਮਾ’’ਤਿ. ‘‘ਤ੍ਵਂਸਿ ਘੋਸਿਤੋ ਨਾਮਾ’’ਤਿ? ‘‘ਆਮ, ਅਮ੍ਮਾ’’ਤਿ. ਤਸ੍ਸਾ ਸਹ ਦਸ੍ਸਨੇਨੇਵ ਤਸ੍ਮਿਂ ਪੁਤ੍ਤਸਿਨੇਹੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿ. ਸੇਟ੍ਠਿਨੋ ਪਨੇਕਾ ਧੀਤਾ ਅਤ੍ਥਿ ਪਨ੍ਨਰਸਸੋਲ਼ਸਵਸ੍ਸੁਦ੍ਦੇਸਿਕਾ ਅਭਿਰੂਪਾ ਪਾਸਾਦਿਕਾ, ਤਂ ਰਕ੍ਖਿਤੁਂ ਏਕਮੇਵ ਪੇਸਨਕਾਰਿਕਂ ਦਾਸਿਂ ਦਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਤਭੂਮਿਕਸ੍ਸ ਪਾਸਾਦਸ੍ਸ ਉਪਰਿਮਤਲੇ ਸਿਰਿਗਬ੍ਭੇ ਵਸਾਪੇਨ੍ਤਿ. ਸੇਟ੍ਠਿਧੀਤਾ ਤਸ੍ਮਿਂ ਖਣੇ ਤਂ ਦਾਸਿਂ ਅਨ੍ਤਰਾਪਣਂ ਪੇਸੇਸਿ. ਅਥ ਨਂ ਸੇਟ੍ਠਿਜਾਯਾ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਕੁਹਿਂ ਗਚ੍ਛਸੀ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਯ੍ਯਧੀਤਾਯ ਪੇਸਨੇਨਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਇਤੋ ਤਾਵ ਏਹਿ, ਤਿਟ੍ਠਤੁ ਪੇਸਨਂ, ਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਮੇ ਪੀਠਕਂ ਅਤ੍ਥਰਿਤ੍ਵਾ ਉਦਕਂ ਆਹਰਿਤ੍ਵਾ ਪਾਦੇ ਧੋਵਿਤ੍ਵਾ ਤੇਲਂ ਮਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਸਯਨਂ ਅਤ੍ਥਰਿਤ੍ਵਾ ਦੇਹਿ, ਪਚ੍ਛਾ ਪੇਸਨਂ ਕਰਿਸ੍ਸਸੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਸਾ ਤਥਾ ਅਕਾਸਿ.

ਅਥ ਨਂ ਚਿਰੇਨਾਗਤਂ ਸੇਟ੍ਠਿਧੀਤਾ ਸਨ੍ਤਜ੍ਜੇਸਿ. ਅਥ ਨਂ ਸਾ ਆਹ – ‘‘ਮਾ ਮੇ ਕੁਜ੍ਝਿ, ਸੇਟ੍ਠਿਪੁਤ੍ਤੋ ਘੋਸਿਤੋ ਆਗਤੋ, ਤਸ੍ਸ ਇਦਞ੍ਚਿਦਞ੍ਚ ਕਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਆਗਤਾਮ੍ਹੀ’’ਤਿ. ਸੇਟ੍ਠਿਧੀਤਾਯ ‘‘ਸੇਟ੍ਠਿਪੁਤ੍ਤੋ ਘੋਸਿਤੋ’’ਤਿ ਨਾਮਂ ਸੁਤ੍ਵਾਵ ਪੁਬ੍ਬਸਨ੍ਨਿਵਾਸਵਸੇਨ ਪੇਮਂ ਛਵਿਆਦੀਨਿ ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਅਟ੍ਠਿਮਿਞ੍ਜਂ ਆਹਚ੍ਚ ਠਿਤਂ. ਅਥ ਨਂ ਪੁਚ੍ਛਿ ‘‘ਕੁਹਿਂ ਸੋ ਅਮ੍ਮਾ’’ਤਿ? ‘‘ਸਯਨੇ ਨਿਪਨ੍ਨੋ ਨਿਦ੍ਦਾਯਤੀ’’ਤਿ. ‘‘ਅਤ੍ਥਿ ਪਨਸ੍ਸ ਹਤ੍ਥੇ ਕਿਞ੍ਚੀ’’ਤਿ? ‘‘ਦੁਸ੍ਸਨ੍ਤੇ ਪਣ੍ਣਂ ਅਤ੍ਥੀ’’ਤਿ. ਸਾ ‘‘ਕਿਂ ਪਣ੍ਣਂ ਨੁ ਖੋ ਏਤ’’ਨ੍ਤਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਨਿਦ੍ਦਾਯਨ੍ਤੇ ਮਾਤਾਪਿਤੂਨਂ ਅਞ੍ਞਵਿਹਿਤਤਾਯ ਅਪਸ੍ਸਨ੍ਤਾਨਂ ਓਤਰਿਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਂ ਪਣ੍ਣਂ ਮੋਚੇਤ੍ਵਾ ਆਦਾਯ ਅਤ੍ਤਨੋ ਗਬ੍ਭਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਦ੍ਵਾਰਂ ਪਿਧਾਯ ਵਾਤਪਾਨਂ ਵਿਵਰਿਤ੍ਵਾ ਅਕ੍ਖਰਸਮਯੇ ਕੁਸਲਤਾਯ ਤਂ ਪਣ੍ਣਂ ਵਾਚੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਹੋ ਵਤ ਬਾਲੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਮਰਣਪਣ੍ਣਂ ਦੁਸ੍ਸਨ੍ਤੇ ਬਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ ਵਿਚਰਤਿ, ਸਚੇ ਮਯਾ ਨ ਦਿਟ੍ਠਂ ਅਸ੍ਸ, ਨਤ੍ਥਿ ਤਸ੍ਸ ਜੀਵਿਤ’’ਨ੍ਤਿ. ਤਂ ਪਣ੍ਣਂ ਫਾਲੇਤ੍ਵਾ ਨਾਸੇਤ੍ਵਾ ਸੇਟ੍ਠਿਸ੍ਸ ਵਚਨੇਨ ਅਪਰਂ ਪਣ੍ਣਂ ਲਿਖਿ – ‘‘ਅਯਂ ਮਮ ਪੁਤ੍ਤੋ ਘੋਸਿਤੋ ਨਾਮ, ਗਾਮਸਤਤੋ ਪਣ੍ਣਾਕਾਰਂ ਆਹਰਾਪੇਤ੍ਵਾ ਇਮਸ੍ਸ ਜਨਪਦਸੇਟ੍ਠਿਨੋ ਧੀਤਰਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਮਙ੍ਗਲਂ ਕਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਸਨਗਾਮਸ੍ਸ ਮਜ੍ਝੇ ਦ੍ਵਿਭੂਮਿਕਂ ਗੇਹਂ ਕਾਰੇਤ੍ਵਾ ਪਾਕਾਰਪਰਿਕ੍ਖੇਪੇਨ ਚੇਵ ਪੁਰਿਸਗੁਤ੍ਤੀਹਿ ਚ ਸੁਸਂਵਿਹਿਤਾਰਕ੍ਖਂ ਕਰੋਤੁ, ਮਯ੍ਹਂ ਇਦਞ੍ਚਿਦਞ੍ਚ ਮਯਾ ਕਤਨ੍ਤਿ ਸਾਸਨਂ ਪੇਸੇਤੁ. ਏਵਂ ਕਤੇ ਅਹਂ ਮਾਤੁਲਸ੍ਸ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਯੁਤ੍ਤਕਂ ਜਾਨਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤ੍ਵਾ ਚ ਪਣ੍ਣਂ ਸਙ੍ਘਰਿਤ੍ਵਾ ਦੁਸ੍ਸਨ੍ਤੇਯੇਵਸ੍ਸ ਬਨ੍ਧਿ.

ਸੋ ਦਿਵਸਭਾਗਂ ਨਿਦ੍ਦਾਯਿਤ੍ਵਾ ਉਟ੍ਠਾਯ ਭੁਞ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਪਕ੍ਕਾਮਿ, ਪੁਨਦਿਵਸੇ ਪਾਤੋਵ ਤਂ ਗਾਮਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਆਯੁਤ੍ਤਕਂ ਗਾਮਕਿਚ੍ਚਂ ਕਰੋਨ੍ਤਮੇਵ ਪਸ੍ਸਿ. ਸੋ ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਕਿਂ ਤਾਤਾ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਪਿਤਰਾ ਮੇ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਪਣ੍ਣਂ ਪੇਸਿਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਪਣ੍ਣਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਵਾਚੇਤ੍ਵਾ ਤੁਟ੍ਠਮਾਨਸੋ ‘‘ਪਸ੍ਸਥ, ਭੋ, ਮਮ ਸਾਮਿਨੋ ਮਯਿ ਸਿਨੇਹਂ ਕਤ੍ਵਾ ਜੇਟ੍ਠਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਮਙ੍ਗਲਂ ਕਰੋਤੂ’’ਤਿ ਮਮ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਪਹਿਣਿ. ‘‘ਸੀਘਂ ਦਾਰੁਆਦੀਨਿ ਆਹਰਥਾ’’ਤਿ ਗਹਪਤਿਕੇ ਆਣਾਪੇਤ੍ਵਾ ਗਾਮਮਜ੍ਝੇ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰਂ ਗੇਹਂ ਕਾਰਾਪੇਤ੍ਵਾ ਗਾਮਸਤਤੋ ਪਣ੍ਣਾਕਾਰਂ ਆਹਰਾਪੇਤ੍ਵਾ ਜਨਪਦਸੇਟ੍ਠਿਨੋ ਧੀਤਰਂ ਆਨੇਤ੍ਵਾ ਮਙ੍ਗਲਂ ਕਤ੍ਵਾ ਸੇਟ੍ਠਿਸ੍ਸ ਸਾਸਨਂ ਪਹਿਣਿ ‘‘ਇਦਞ੍ਚਿਦਞ੍ਚ ਮਯਾ ਕਤ’’ਨ੍ਤਿ.

ਤਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਸੇਟ੍ਠਿਨੋ ‘‘ਯਂ ਕਾਰੇਮਿ, ਤਂ ਨ ਹੋਤਿ. ਯਂ ਨ ਕਾਰੇਮਿ, ਤਂ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਮਹਨ੍ਤਂ ਦੋਮਨਸ੍ਸਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿ. ਪੁਤ੍ਤਸੋਕੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸੋ ਸੋਕੋ ਏਕਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਕੁਚ੍ਛਿਦਾਹਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤ੍ਵਾ ਅਤਿਸਾਰਂ ਜਨੇਸਿ. ਸੇਟ੍ਠਿਧੀਤਾਪਿ ‘‘ਸਚੇ ਕੋਚਿ ਸੇਟ੍ਠਿਨੋ ਸਨ੍ਤਿਕਾ ਆਗਚ੍ਛਤਿ, ਮਮ ਅਕਥੇਤ੍ਵਾ ਸੇਟ੍ਠਿਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਠਮਤਰਂ ਮਾ ਕਥੇਥਾ’’ਤਿ ਆਣਾਪੇਸਿ. ਸੇਟ੍ਠਿਪਿ ਖੋ ‘‘ਨ ਦਾਨਿ ਦੁਟ੍ਠਪੁਤ੍ਤਂ ਮਮ ਸਾਪਤੇਯ੍ਯਸ੍ਸ ਸਾਮਿਕਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਏਕਂ ਆਯੁਤ੍ਤਕਂ ਆਹ – ‘‘ਮਾਤੁਲ, ਪੁਤ੍ਤਂ ਮੇ ਦਟ੍ਠੁਕਾਮੋਮ੍ਹਿ, ਏਕਂ ਪਾਦਮੂਲਿਕਂ ਪੇਸੇਤ੍ਵਾ ਏਕਂ ਪਣ੍ਣਂ ਲਿਖਿਤ੍ਵਾ ਪੇਸੇਤ੍ਵਾ ਮਮ ਪੁਤ੍ਤਂ ਪਕ੍ਕੋਸਾਪੇਹੀ’’ਤਿ. ਸੋ ‘‘ਸਾਧੂ’’ਤਿ ਪਣ੍ਣਂ ਦਤ੍ਵਾ ਏਕਂ ਪੁਰਿਸਂ ਪੇਸੇਸਿ. ਸੇਟ੍ਠਿਧੀਤਾ ਸੇਟ੍ਠਿਸ੍ਸ ਬਲਵਗਿਲਾਨਕਾਲੇ ਘੋਸਿਤਕੁਮਾਰਂ ਆਦਾਯ ਅਗਮਾਸਿ. ਸੇਟ੍ਠਿ ਕਾਲਮਕਾਸਿ. ਰਾਜਾ ਪਿਤਰਿ ਕਾਲਙ੍ਕਤੇ ਪਿਤਰਾ ਭੁਤ੍ਤਭੋਗਂ ਦਤ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬਸਤੇਨ ਸੇਟ੍ਠਿਟ੍ਠਾਨਂ ਅਦਾਸਿ. ਘੋਸਿਤਸੇਟ੍ਠਿ ਨਾਮ ਹੁਤ੍ਵਾ ਮਹਾਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਂ ਠਿਤੋ ਸੇਟ੍ਠਿਧੀਤਾਯ ਕਾਲ਼ਿਯਾ ਵਚਨੇਨ ਆਦਿਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਸਤ੍ਤਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਅਤ੍ਤਨੋ ਮਰਣਮੁਤ੍ਤਭਾਵਂ ਞਤ੍ਵਾ ਦੇਵਸਿਕਂ ਸਤਸਹਸ੍ਸਂ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਦਾਨਂ ਪਟ੍ਠਪੇਸੀਤਿ. ਏਵਮਸ੍ਸ ਸਤ੍ਤਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਅਰੋਗਭਾਵੋ ਪੁਞ੍ਞਵਤੋ ਇਦ੍ਧਿ. ਤਤ੍ਥ ਗਹਨ੍ਤਿ ਗੇਹਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਗਹੇ ਪਤਿ ਗਹਪਤਿ. ਮਹਾਸਾਲਕੁਲੇ ਅਧਿਪਤਿਸ੍ਸੇਤਂ ਨਾਮਂ. ਕੇਸੁਚਿ ਪੋਤ੍ਥਕੇਸੁ ਘੋਸਿਤਾਨਨ੍ਤਰਂ ਮੇਣ੍ਡਕੋ ਲਿਖਿਤੋ.

ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਮਹਾਪੁਞ੍ਞਾਨਂ ਪੁਞ੍ਞਵਤੋ ਇਦ੍ਧੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪੁਞ੍ਞਿਦ੍ਧਿ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਮਹਾਪੁਞ੍ਞਾਨਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਪਞ੍ਚ ਮਹਾਪੁਞ੍ਞਾ ਨਾਮ ਮੇਣ੍ਡਕਸੇਟ੍ਠਿ, ਤਸ੍ਸ ਭਰਿਯਾ ਚਨ੍ਦਪਦੁਮਾ, ਪੁਤ੍ਤੋ ਧਨਞ੍ਚਯਸੇਟ੍ਠਿ, ਸੁਣਿਸਾ ਸੁਮਨਦੇਵੀ, ਦੋਸੋ ਪੁਣ੍ਣੋ ਨਾਮਾਤਿ ਇਮੇ ਪਞ੍ਚ ਜਨਾ ਪਚ੍ਚੇਕਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੇ ਕਤਾਧਿਕਾਰਾ. ਤੇਸੁ ਮੇਣ੍ਡਕਸੇਟ੍ਠਿ ਅਡ੍ਢਤੇਰਸਾਨਿ ਕੋਟ੍ਠਸਤਾਨਿ ਸੋਧਾਪੇਤ੍ਵਾ ਸੀਸਂ ਨ੍ਹਾਤੋ ਦ੍ਵਾਰੇ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਉਦ੍ਧਂ ਉਲ੍ਲੋਕੇਤਿ, ਆਕਾਸਤੋ ਰਤ੍ਤਸਾਲਿਧਾਰਾ ਓਪਤਿਤ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬਕੋਟ੍ਠੇ ਪੂਰੇਤਿ. ਤਸ੍ਸ ਭਰਿਯਾ ਤਣ੍ਡੁਲਂ ਏਕਨਾਲ਼ਿਮਤ੍ਤਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਭਤ੍ਤਂ ਪਚਾਪੇਤ੍ਵਾ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਸੂਪਬ੍ਯਞ੍ਜਨਕੇ ਸੂਪਂ ਕਾਰੇਤ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬਾਲਙ੍ਕਾਰਪਟਿਮਣ੍ਡਿਤਾ ਦ੍ਵਾਰਕੋਟ੍ਠਕੇ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਾਸਨੇ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਸਬ੍ਬੇ ਭਤ੍ਤੇਨ ਅਤ੍ਥਿਕਾ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤੂ’’ਤਿ ਘੋਸਾਪੇਤ੍ਵਾ ਪਕ੍ਕੋਸਾਪੇਤ੍ਵਾ ਸੁਵਣ੍ਣਕਟਚ੍ਛੁਂ ਆਦਾਯ ਆਗਤਾਗਤਾਨਂ ਉਪਨੀਤਭਾਜਨਾਨਿ ਪੂਰੇਤ੍ਵਾ ਦੇਤਿ, ਸਕਲਦਿਵਸਮ੍ਪਿ ਦੇਨ੍ਤਿਯਾ ਕਟਚ੍ਛੁਨਾ ਸਕਿਂ ਗਹਿਤਟ੍ਠਾਨਮਤ੍ਤਮੇਵ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ. ਤਸ੍ਸ ਪੁਤ੍ਤੋ ਸੀਸਂ ਨ੍ਹਾਤੋ ਸਹਸ੍ਸਤ੍ਥਵਿਕਂ ਆਦਾਯ ‘‘ਕਹਾਪਣੇਹਿ ਅਤ੍ਥਿਕਾ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤੂ’’ਤਿ ਘੋਸਾਪੇਤ੍ਵਾ ਆਗਤਾਗਤਾਨਂ ਗਹਿਤਭਾਜਨਾਨਿ ਪੂਰੇਤ੍ਵਾ ਦੇਤਿ. ਥਵਿਕਾਯ ਕਹਾਪਣਸਹਸ੍ਸਮੇਵ ਹੋਤਿ. ਤਸ੍ਸ ਸੁਣਿਸਾ ਸਬ੍ਬਾਲਙ੍ਕਾਰਪਟਿਮਣ੍ਡਿਤਾ ਚਤੁਦੋਣਿਕਂ ਵੀਹਿਪਿਟਕਂ ਆਦਾਯ ਆਸਨੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨਾ ‘‘ਬੀਜਭਤ੍ਤੇਨ ਅਤ੍ਥਿਕਾ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤੂ’’ਤਿ ਘੋਸਾਪੇਤ੍ਵਾ ਆਗਤਾਗਤਾਨਂ ਗਹਿਤਭਾਜਨਾਨਿ ਪੂਰੇਤ੍ਵਾ ਦੇਤਿ, ਪਿਟਕਂ ਯਥਾਪੂਰਿਤਮੇਵ ਹੋਤਿ. ਤਸ੍ਸ ਦਾਸੋ ਸਬ੍ਬਾਲਙ੍ਕਾਰਪਟਿਮਣ੍ਡਿਤੋ ਸੁਵਣ੍ਣਯੁਗੇ ਸੁਵਣ੍ਣਯੋਤ੍ਤੇਹਿ ਗੋਣੇ ਯੋਜੇਤ੍ਵਾ ਸੁਵਣ੍ਣਪਤੋਦਯਟ੍ਠਿਂ ਆਦਾਯ ਗੋਣਾਨਂ ਗਨ੍ਧਪਞ੍ਚਙ੍ਗੁਲਿਕਾਨਿ ਦਤ੍ਵਾ ਵਿਸਾਣੇਸੁ ਸੁਵਣ੍ਣਕੋਸਕੇ ਪਟਿਮੁਞ੍ਚਿਤ੍ਵਾ ਖੇਤ੍ਤਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਪਾਜੇਤਿ, ਇਤੋ ਤਿਸ੍ਸੋ, ਇਤੋ ਤਿਸ੍ਸੋ, ਮਜ੍ਝੇ ਏਕਾਤਿ ਸਤ੍ਤ ਸੀਤਾਯੋ ਭਿਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ. ਜਮ੍ਬੁਦੀਪਵਾਸਿਨੋ ਭਤ੍ਤਬੀਜਹਿਰਞ੍ਞਸੁਵਣ੍ਣਾਦੀਸੁ ਯਥਾਰੁਚਿਤਂ ਸੇਟ੍ਠਿਗੇਹਤੋਯੇਵ ਗਣ੍ਹਿਂਸੁ. ਅਨੁਕ੍ਕਮੇਨ ਪਨ ਭਦ੍ਦਿਯਨਗਰਂ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤੇ ਭਗਵਤਿ ਭਗਵਤੋ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾਯ ਪਞ੍ਚ ਮਹਾਪੁਞ੍ਞਾ ਚ ਧਨਞ੍ਚਯਸੇਟ੍ਠਿਸ੍ਸ ਧੀਤਾ ਵਿਸਾਖਾ ਚ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਂ ਪਾਪੁਣਿਂਸੁ. ਅਯਂ ਪਨ ਨੇਸਂ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਮਹਾਪੁਞ੍ਞਾਨਂ ਪੁਞ੍ਞਵਤੋ ਇਦ੍ਧਿ. ਸਙ੍ਖੇਪੇਨ ਪਨ ਪਰਿਪਾਕਗਤੇ ਪੁਞ੍ਞਸਮ੍ਭਾਰੇ ਇਜ੍ਝਨਕਵਿਸੇਸੋ ਪੁਞ੍ਞਵਤੋ ਇਦ੍ਧਿ.

ਵਿਜ੍ਜਾਮਯਿਦ੍ਧਿਨਿਦ੍ਦੇਸੇ ਇਜ੍ਝਨਾਕਾਰਂ ਗਨ੍ਧਾਰਿਵਿਜ੍ਜਂ ਵਾ ਉਪਚਾਰਸਿਦ੍ਧਂ ਪਤ੍ਥਿਤਸਿਦ੍ਧਂ ਅਞ੍ਞਂ ਵਾ ਵਿਜ੍ਜਂ ਧਾਰੇਨ੍ਤੀਤਿ ਵਿਜ੍ਜਾਧਰਾ. ਵਿਜ੍ਜਂ ਪਰਿਜਪ੍ਪੇਤ੍ਵਾਤਿ ਯਥੋਪਚਾਰਂ ਵਿਜ੍ਜਂ ਮੁਖੇਨ ਪਰਿਵਤ੍ਤੇਤ੍ਵਾ. ਸੇਸਂ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਥਮੇਵਾਤਿ.

ਸਮ੍ਮਾਪਯੋਗਿਦ੍ਧਿਨਿਦ੍ਦੇਸੇ ਇਜ੍ਝਨਾਕਾਰਮਤ੍ਤਂ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਵਿਸੇਸਸ੍ਸ ਅਭਾਵਤੋ ‘‘ਕਤਮਾ’’ਤਿ ਅਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਪਕਾਰਮਤ੍ਤਮੇਵ ਪੁਚ੍ਛਨ੍ਤੇਨ ‘‘ਕਥ’’ਨ੍ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਾ ਕਤਾ, ਤਥੇਵ ‘‘ਏਵ’’ਨ੍ਤਿ ਨਿਗਮਨਂ ਕਤਂ. ਏਤ੍ਥ ਚ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਸਙ੍ਖਾਤਸ੍ਸੇਵ ਸਮ੍ਮਾਪਯੋਗਸ੍ਸ ਦੀਪਨਵਸੇਨ ਪੁਰਿਮਪਾਲ਼ਿਸਦਿਸਾਵ ਪਾਲ਼ਿ ਆਗਤਾ. ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਪਨ ਸਕਟਬ੍ਯੂਹਾਦਿਕਰਣਵਸੇਨ ਯਂਕਿਞ੍ਚਿ ਸਂਵਿਦਹਨਂ ਯਂਕਿਞ੍ਚਿ ਸਿਪ੍ਪਕਮ੍ਮਂ ਯਂਕਿਞ੍ਚਿ ਵੇਜ੍ਜਕਮ੍ਮਂ ਤਿਣ੍ਣਂ ਵੇਦਾਨਂ ਉਗ੍ਗਹਣਂ ਤਿਣ੍ਣਂ ਪਿਟਕਾਨਂ ਉਗ੍ਗਹਣਂ, ਅਨ੍ਤਮਸੋ ਕਸਨਵਪਨਾਦੀਨਿ ਉਪਾਦਾਯ ਤਂ ਤਂ ਕਮ੍ਮਂ ਕਤ੍ਵਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਵਿਸੇਸੋ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਸਮ੍ਮਾਪਯੋਗਪਚ੍ਚਯਾ ਇਜ੍ਝਨਟ੍ਠੇਨ ਇਦ੍ਧੀਤਿ ਆਗਤਾਤਿ.

ਇਦ੍ਧਿਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੩. ਅਭਿਸਮਯਕਥਾ

ਅਭਿਸਮਯਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੧੯.

ਇਦਾਨਿ ਇਦ੍ਧਿਕਥਾਨਨ੍ਤਰਂ ਪਰਮਿਦ੍ਧਿਭੂਤਂ ਅਭਿਸਮਯਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੇਨ ਕਥਿਤਾਯ ਅਭਿਸਮਯਕਥਾਯ ਅਪੁਬ੍ਬਤ੍ਥਾਨੁਵਣ੍ਣਨਾ. ਤਤ੍ਥ ਅਭਿਸਮਯੋਤਿ ਸਚ੍ਚਾਨਂ ਅਭਿਮੁਖੇਨ ਸਮਾਗਮੋ, ਪਟਿਵੇਧੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਕੇਨ ਅਭਿਸਮੇਤੀਤਿ ਕਿਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ? ‘‘ਏਵਂ ਮਹਤ੍ਥਿਯੋ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਧਮ੍ਮਾਭਿਸਮਯੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਸਂ. ਨਿ. ੨.੭੪) ਸੁਤ੍ਤਪਦੇਸੁ ਯੋ ਸੋ ਅਭਿਸਮਯੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਅਭਿਸਮਯੇ ਵਤ੍ਤਮਾਨੇ ਅਭਿਸਮੇਤਾ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਕੇਨ ਧਮ੍ਮੇਨ ਸਚ੍ਚਾਨਿ ਅਭਿਸਮੇਤਿ, ਅਭਿਮੁਖੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਸਮਾਗਚ੍ਛਤਿ, ਪਟਿਵਿਜ੍ਝਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤੀਤਿ. ਅਯਂ ਤਾਵ ਚੋਦਕਸ੍ਸ ਪੁਚ੍ਛਾ. ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਅਭਿਸਮੇਤੀਤਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਵਿਨਾ ਅਭਿਸਮਯਾਭਾਵਤੋ ਤਥਾ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨਂ. ਹਞ੍ਚੀਤਿਆਦਿ ਪੁਨ ਚੋਦਨਾ. ਹਞ੍ਚਿ ਯਦੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ‘‘ਚਿਤ੍ਤੇਨਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਤੇਨ ਹਿ ਅਞ੍ਞਾਣੀ ਅਭਿਸਮੇਤੀਤਿ ਆਹ. ਨ ਅਞ੍ਞਾਣੀ ਅਭਿਸਮੇਤੀਤਿ ਚਿਤ੍ਤਮਤ੍ਤੇਨੇਵ ਅਭਿਸਮਯਾਭਾਵਤੋ ਪਟਿਕ੍ਖੇਪੋ. ਞਾਣੇਨ ਅਭਿਸਮੇਤੀਤਿ ਪਟਿਞ੍ਞਾ. ਪੁਨ ਹਞ੍ਚੀਤਿਆਦਿ ‘‘ਞਾਣੇਨਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਅਞ੍ਞਾਣੀ ਅਚਿਤ੍ਤਕੋਤਿ ਚੋਦਨਾ. ਨ ਅਚਿਤ੍ਤਕੋ ਅਭਿਸਮੇਤੀਤਿ ਅਚਿਤ੍ਤਕਸ੍ਸ ਅਭਿਸਮਯਾਭਾਵਤੋ ਪਟਿਕ੍ਖੇਪੋ. ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਚਾਤਿਆਦਿ ਪਟਿਞ੍ਞਾ. ਪੁਨ ਹਞ੍ਚੀਤਿਆਦਿ ਸਬ੍ਬਚਿਤ੍ਤਞਾਣਸਾਧਾਰਣਵਸੇਨ ਚੋਦਨਾ. ਸੇਸਚੋਦਨਾਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨੇਸੁਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ.

ਪਰਤੋ ਪਨ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸਕਤਚਿਤ੍ਤੇਨ ਚ ਞਾਣੇਨ ਚਾਤਿ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸਕਾ ਸਤ੍ਤਾਤਿ ਏਵਂ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸਕਤਾਯ ਪਵਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤੇਨ ਚ ਞਾਣੇਨ ਚ. ਸਚ੍ਚਾਨੁਲੋਮਿਕਚਿਤ੍ਤੇਨ ਚ ਞਾਣੇਨ ਚਾਤਿ ਸਚ੍ਚਪਟਿਵੇਧਸ੍ਸ ਅਨੁਕੂਲਤ੍ਤਾ ਸਚ੍ਚਾਨੁਲੋਮਿਕਸਙ੍ਖਾਤੇਨ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤੇਨ ਚ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣੇਨ ਚ. ਕਥਨ੍ਤਿ ਯਥਾ ਅਭਿਸਮਯੋ ਹੋਤਿ, ਤਥਾ ਕਥੇਤੁਕਮ੍ਯਤਾ ਪੁਚ੍ਛਾ. ਉਪ੍ਪਾਦਾਧਿਪਤੇਯ੍ਯਨ੍ਤਿ ਯਸ੍ਮਾ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦੇ ਅਸਤਿ ਚੇਤਸਿਕਾਨਂ ਉਪ੍ਪਾਦੋ ਨਤ੍ਥਿ. ਆਰਮ੍ਮਣਗ੍ਗਹਣਞ੍ਹਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਤੇਨ ਸਹ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨਾ ਚੇਤਸਿਕਾ ਕਥਂ ਆਰਮ੍ਮਣੇ ਅਗ੍ਗਹਿਤੇ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ. ਅਭਿਧਮ੍ਮੇਪਿ ਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਾਦੇਨੇਵ ਚੇਤਸਿਕਾ ਵਿਭਤ੍ਤਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਮਗ੍ਗਞਾਣਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦੇ ਅਧਿਪਤਿਭੂਤਂ ਚਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਞਾਣਸ੍ਸਾਤਿ ਮਗ੍ਗਞਾਣਸ੍ਸ. ਹੇਤੁ ਪਚ੍ਚਯੋ ਚਾਤਿ ਜਨਕੋ ਚ ਉਪਤ੍ਥਮ੍ਭਕੋ ਚ. ਤਂਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਤੇਨ ਞਾਣੇਨ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਂ. ਨਿਰੋਧਗੋਚਰਨ੍ਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਾਰਮ੍ਮਣਂ. ਦਸ੍ਸਨਾਧਿਪਤੇਯ੍ਯਨ੍ਤਿ ਸੇਸਾਨਂ ਦਸ੍ਸਨਕਿਚ੍ਚਾਭਾਵਾ ਨਿਬ੍ਬਾਨਦਸ੍ਸਨੇ ਅਧਿਪਤਿਭੂਤਂ. ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸਾਤਿ ਮਗ੍ਗਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ. ਤਂਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਤੇਨ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਂ.

੨੦.

ਯਸ੍ਮਾ ਏਤਮ੍ਪਿ ਪਰਿਯਾਯਂ, ਨ ਕੇਵਲਂ ਚਿਤ੍ਤਞਾਣੇਹਿਯੇਵ ਅਭਿਸਮਯੋ, ਅਥ ਖੋ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਮਗ੍ਗਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤਚੇਤਸਿਕਾ ਧਮ੍ਮਾ ਸਚ੍ਚਾਭਿਸਮਯਕਿਚ੍ਚਸਾਧਨਵਸੇਨ ਅਭਿਸਮਯੋ ਨਾਮ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਮ੍ਪਿ ਪਰਿਯਾਯਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਕਾਮੋ ਕਿਂ ਨੁ ਏਤ੍ਤਕੋਯੇਵ ਅਭਿਸਮਯੋਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਨ ਹੀਤਿ ਤਂ ਵਚਨਂ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਮਗ੍ਗਕ੍ਖਣੇਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਦਸ੍ਸਨਾਭਿਸਮਯੋਤਿ ਦਸ੍ਸਨਭੂਤੋ ਅਭਿਸਮਯੋ. ਏਸ ਨਯੋ ਸੇਸੇਸੁਪਿ. ਸਚ੍ਚਾਤਿ ਸਚ੍ਚਞਾਣਾਨਿ. ਮਗ੍ਗਞਾਣਮੇਵ ਨਿਬ੍ਬਾਨਾਨੁਪਸ੍ਸਨਟ੍ਠੇਨ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾ. ਵਿਮੋਕ੍ਖੋਤਿ ਮਗ੍ਗਵਿਮੋਕ੍ਖੋ. ਵਿਜ੍ਜਾਤਿ ਮਗ੍ਗਞਾਣਮੇਵ. ਵਿਮੁਤ੍ਤੀਤਿ ਸਮੁਚ੍ਛੇਦਵਿਮੁਤ੍ਤਿ. ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਅਭਿਸਮੀਯਤੀਤਿ ਅਭਿਸਮਯੋ, ਸੇਸਾ ਅਭਿਸਮੇਨ੍ਤਿ ਏਤੇਹੀਤਿ ਅਭਿਸਮਯਾ.

੨੧.

ਪੁਨ ਮਗ੍ਗਫਲਵਸੇਨ ਅਭਿਸਮਯਂ ਭਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਕਿਂ ਨੂਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਫਲਕ੍ਖਣੇ ਪਨੇਤ੍ਥ ਯਸ੍ਮਾ ਸਮੁਚ੍ਛੇਦਨਟ੍ਠੇਨ ਖਯੇ ਞਾਣਂ ਨ ਲਬ੍ਭਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਟ੍ਠੇਨ ਅਨੁਪ੍ਪਾਦੇ ਞਾਣਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਸੇਸਂ ਪਨ ਯਥਾਨੁਰੂਪਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ. ਇਦਾਨਿ ਯਸ੍ਮਾ ਕਿਲੇਸਪ੍ਪਹਾਨੇ ਸਤਿ ਅਭਿਸਮਯੋ ਹੋਤਿ, ਅਭਿਸਮਯੇ ਚ ਸਤਿ ਕਿਲੇਸਪ੍ਪਹਾਨਂ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਚੋਦਨਾਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਂ ਕਿਲੇਸਪ੍ਪਹਾਨਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਕਾਮੋ ਯ੍ਵਾਯਨ੍ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਯ੍ਵਾਯਨ੍ਤਿ ਯੋ ਅਯਂ ਮਗ੍ਗਟ੍ਠੋ ਅਰਿਯਪੁਗ੍ਗਲੋ. ਏਵਮਾਦਿਕਾਨਿ ਪਨੇਤ੍ਥ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਵਚਨਾਨਿ ਚੋਦਕਸ੍ਸ ਪੁਚ੍ਛਾ. ਪੁਨ ਅਤੀਤੇ ਕਿਲੇਸੇ ਪਜਹਤੀਤਿ ਇਦਂ ਚੋਦਨਾਯ ਓਕਾਸਦਾਨਤ੍ਥਂ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨਂ. ਖੀਣਨ੍ਤਿ ਭਙ੍ਗਵਸੇਨ ਖੀਣਂ. ਨਿਰੁਦ੍ਧਨ੍ਤਿ ਸਨ੍ਤਾਨਵਸੇਨ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਨਿਰੁਦ੍ਧਂ. ਵਿਗਤਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਤਮਾਨਕ੍ਖਣਤੋ ਅਪਗਤਂ. ਵਿਗਮੇਤੀਤਿ ਅਪਗਮਯਤਿ. ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਤਨ੍ਤਿ ਅਭਾਵਂ ਗਤਂ. ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮੇਤੀਤਿ ਅਭਾਵਂ ਗਮਯਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਦੋਸਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਨ ਅਤੀਤੇ ਕਿਲੇਸੇ ਪਜਹਤੀਤਿ ਪਟਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਂ. ਅਨਾਗਤਚੋਦਨਾਯ ਅਜਾਤਨ੍ਤਿ ਜਾਤਿਂ ਅਪ੍ਪਤ੍ਤਂ. ਅਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਸਭਾਵਂ ਅਪ੍ਪਤ੍ਤਂ. ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਨ੍ਤਿ ਉਪ੍ਪਾਦਤੋ ਪਭੁਤਿ ਉਦ੍ਧਂ ਨ ਪਟਿਪਨ੍ਨਂ. ਅਪਾਤੁਭੂਤਨ੍ਤਿ ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਭਾਵੇਨ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਪਾਤੁਭੂਤਂ. ਅਤੀਤਾਨਾਗਤੇ ਪਜਹਤੋ ਪਹਾਤਬ੍ਬਾਨਂ ਨਤ੍ਥਿਤਾਯ ਅਫਲੋ ਵਾਯਾਮੋ ਆਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਤਦੁਭਯਮ੍ਪਿ ਪਟਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਂ. ਰਤ੍ਤੋ ਰਾਗਂ ਪਜਹਤੀਤਿ ਵਤ੍ਤਮਾਨੇਨ ਰਾਗੇਨ ਰਤ੍ਤੋ ਤਮੇਵ ਰਾਗਂ ਪਜਹਤਿ. ਵਤ੍ਤਮਾਨਕਿਲੇਸੇਸੁਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ. ਥਾਮਗਤੋਤਿ ਥਿਰਸਭਾਵਂ ਗਤੋ. ਕਣ੍ਹਸੁਕ੍ਕਾਤਿ ਅਕੁਸਲਾ ਚ ਕੁਸਲਾ ਚ ਧਮ੍ਮਾ ਯੁਗਨਦ੍ਧਾ ਸਮਮੇਵ ਵਤ੍ਤਨ੍ਤੀਤਿ ਆਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸਂਕਿਲੇਸਿਕਾਤਿ ਏਵਂ ਸਂਕਿਲੇਸਾਨਂ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਭਾਵੇ ਸਤਿ ਸਂਕਿਲੇਸੇ ਨਿਯੁਤ੍ਤਾ ਮਗ੍ਗਭਾਵਨਾ ਹੋਤੀਤਿ ਆਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਏਵਂ ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਪਜਹਤੋ ਵਾਯਾਮੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਪਹਾਤਬ੍ਬਾਨਂ ਅਤ੍ਥਿਤਾਯ ਸਂਕਿਲੇਸਿਕਾ ਚ ਮਗ੍ਗਭਾਵਨਾ ਹੋਤਿ, ਵਾਯਾਮੋ ਚ ਅਫਲੋ ਹੋਤਿ. ਨ ਹਿ ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨਂ ਕਿਲੇਸਾਨਂ ਚਿਤ੍ਤਵਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਤਾ ਨਾਮ ਅਤ੍ਥੀਤਿ.

ਨ ਹੀਤਿ ਚਤੁਧਾ ਵੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਵਚਨਸ੍ਸ ਪਟਿਕ੍ਖੇਪੋ. ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਪਟਿਜਾਨਨਂ. ਯਥਾ ਕਥਂ ਵਿਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥਿਭਾਵਸ੍ਸ ਉਦਾਹਰਣਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਪੁਚ੍ਛਾ. ਯਥਾ ਅਤ੍ਥਿ, ਤਂ ਕੇਨ ਪਕਾਰੇਨ ਵਿਯ ਅਤ੍ਥਿ, ਕਿਂ ਵਿਯ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸੇਯ੍ਯਥਾਪੀਤਿ ਯਥਾ ਨਾਮ. ਤਰੁਣਰੁਕ੍ਖੋਤਿ ਫਲਦਾਯਕਭਾਵਦੀਪਨਤ੍ਥਂ ਤਰੁਣਗ੍ਗਹਣਂ. ਅਜਾਤਫਲੋਤਿ ਫਲਦਾਯਕਤ੍ਤੇਪਿ ਸਤਿ ਫਲਗ੍ਗਹਣਤੋ ਪੁਰੇਕਾਲਗ੍ਗਹਣਂ. ਤਮੇਨਨ੍ਤਿ ਤਂ ਰੁਕ੍ਖਂ. ਏਨਨ੍ਤਿ ਨਿਪਾਤਮਤ੍ਤਂ, ਤਂ ਏਤਨ੍ਤਿ ਵਾ ਅਤ੍ਥੋ. ਮੂਲਂ ਛਿਨ੍ਦੇਯ੍ਯਾਤਿ ਮੂਲਤੋ ਛਿਨ੍ਦੇਯ੍ਯ. ਅਜਾਤਫਲਾਤਿ ਅਜਾਤਾਨਿ ਫਲਾਨਿ. ਏਵਮੇਵਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਏਵਂ. ਉਪ੍ਪਾਦੋ ਪਵਤ੍ਤਂ ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਆਯੂਹਨਾਤਿ ਚਤੂਹਿਪਿ ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਖਨ੍ਧਸਨ੍ਤਾਨਮੇਵ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਯਸ੍ਮਿਞ੍ਹਿ ਖਨ੍ਧਸਨ੍ਤਾਨੇ ਯਂ ਯਂ ਮਗ੍ਗਞਾਣਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਤੇਨ ਤੇਨ ਮਗ੍ਗਞਾਣੇਨ ਪਹਾਤਬ੍ਬਾਨਂ ਕਿਲੇਸਾਨਂ ਤਂ ਖਨ੍ਧਸਨ੍ਤਾਨਂ ਅਬੀਜਂ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਅਬੀਜਭੂਤਤ੍ਤਾ ਤਪ੍ਪਚ੍ਚਯਾ ਤੇ ਤੇ ਕਿਲੇਸਾ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਏਵ ਨ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ. ਆਦੀਨਵਂ ਦਿਸ੍ਵਾਤਿ ਅਨਿਚ੍ਚਾਦਿਤੋ ਆਦੀਨਵਂ ਦਿਸ੍ਵਾ. ਅਨੁਪ੍ਪਾਦੋਤਿਆਦੀਹਿ ਚਤੂਹਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਮੇਵ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਤੀਤਿ ਮਗ੍ਗਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਤਿ. ਹੇਤੁਨਿਰੋਧਾ ਦੁਕ੍ਖਨਿਰੋਧੋਤਿ ਕਿਲੇਸਾਨਂ ਬੀਜਭੂਤਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਾਨਸ੍ਸ ਅਨੁਪ੍ਪਾਦਨਿਰੋਧਾ ਅਨਾਗਤਕ੍ਖਨ੍ਧਭੂਤਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਹੇਤੁਭੂਤਾਨਂ ਕਿਲੇਸਾਨਂ ਅਨੁਪ੍ਪਾਦਨਿਰੋਧੋ ਹੋਤਿ. ਏਵਂ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਹੇਤੁਭੂਤਕਿਲੇਸਾਨਂ ਅਨੁਪ੍ਪਾਦਨਿਰੋਧਾ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਅਨੁਪ੍ਪਾਦਨਿਰੋਧੋ ਹੋਤਿ. ਏਵਂ ਕਿਲੇਸਪ੍ਪਹਾਨਯੁਤ੍ਤਿਸਬ੍ਭਾਵਤੋ ਏਵ ਅਤ੍ਥਿ ਮਗ੍ਗਭਾਵਨਾਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ (ਵਿਸੁਦ੍ਧਿ. ੨.੮੩੨) ਪਨ ‘‘ਏਤੇਨ ਕਿਂ ਦੀਪਿਤਂ ਹੋਤਿ? ਭੂਮਿਲਦ੍ਧਾਨਂ ਕਿਲੇਸਾਨਂ ਪਹਾਨਂ ਦੀਪਿਤਂ ਹੋਤਿ. ਭੂਮਿਲਦ੍ਧਾ ਪਨ ਕਿਂ ਅਤੀਤਾ ਅਨਾਗਤਾ, ਉਦਾਹੁ ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾਤਿ? ਭੂਮਿਲਦ੍ਧੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾਯੇਵ ਨਾਮਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਕਥਿਤਕਿਲੇਸਪ੍ਪਹਾਨਸ੍ਸ ਵਿਤ੍ਥਾਰਕਥਾ ਸੁਤਮਯਞਾਣਕਥਾਯ ਮਗ੍ਗਸਚ੍ਚਨਿਦ੍ਦੇਸਵਣ੍ਣਨਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ, ਇਧ ਪਨ ਮਗ੍ਗਞਾਣੇਨ ਪਹਾਤਬ੍ਬਾ ਕਿਲੇਸਾਯੇਵ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਾਤਿ.

ਅਭਿਸਮਯਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੪. ਵਿਵੇਕਕਥਾ

ਵਿਵੇਕਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੨੨. ਇਦਾਨਿ ਪਹਾਨਾਵਸਾਨਾਯ ਅਭਿਸਮਯਕਥਾਯ ਅਨਨ੍ਤਰਂ ਪਹਾਨਾਕਾਰਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੇਨ ਕਥਿਤਾਯ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਾਯ ਵਿਵੇਕਕਥਾਯ ਅਪੁਬ੍ਬਤ੍ਥਾਨੁਵਣ੍ਣਨਾ. ਤਤ੍ਥ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤੇ ਤਾਵ ਯੇ ਕੇਚੀਤਿ ਅਨਵਸੇਸਪਰਿਯਾਦਾਨਂ. ਬਲਕਰਣੀਯਾਤਿ ਊਰੁਬਲੇਨ ਬਾਹੁਬਲੇਨ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਾ. ਕਮ੍ਮਨ੍ਤਾਤਿ ਧਾਵਨਲਙ੍ਘਨਕਸਨਵਪਨਾਦੀਨਿ ਕਮ੍ਮਾਨਿ. ਕਰੀਯਨ੍ਤੀਤਿ ਬਲਵਨ੍ਤੇਹਿ ਕਰੀਯਨ੍ਤਿ. ਸੀਲਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯਾਤਿ ਚਤੁਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿਸੀਲਂ ਨਿਸ੍ਸਯਂ ਕਤ੍ਵਾ. ਭਾਵੇਤੀਤਿ ਭਿਨ੍ਨਸੀਲਸ੍ਸ ਭਾਵਨਾਭਾਵਤੋ ਇਧ ਪਨ ਲੋਕਿਯਲੋਕੁਤ੍ਤਰਾ ਮਗ੍ਗਭਾਵਨਾ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਾਤਿ. ਵਿਵੇਕਨਿਸ੍ਸਿਤਨ੍ਤਿ ਤਦਙ੍ਗਵਿਵੇਕਂ ਸਮੁਚ੍ਛੇਦਵਿਵੇਕਂ ਨਿਸ੍ਸਰਣਵਿਵੇਕਂ ਨਿਸ੍ਸਿਤਂ. ਵਿਵੇਕੋਤਿ ਵਿਵਿਤ੍ਤਤਾ. ਅਯਞ੍ਹਿ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਭਾਵਨਾਨੁਯੁਤ੍ਤੋ ਯੋਗੀ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਕ੍ਖਣੇ ਕਿਚ੍ਚਤੋ ਤਦਙ੍ਗਵਿਵੇਕਨਿਸ੍ਸਿਤਂ, ਅਜ੍ਝਾਸਯਤੋ ਨਿਸ੍ਸਰਣਵਿਵੇਕਨਿਸ੍ਸਿਤਂ, ਮਗ੍ਗਕ੍ਖਣੇ ਕਿਚ੍ਚਤੋ ਸਮੁਚ੍ਛੇਦਵਿਵੇਕਨਿਸ੍ਸਿਤਂ, ਆਰਮ੍ਮਣਤੋ ਨਿਸ੍ਸਰਣਵਿਵੇਕਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਭਾਵੇਤਿ. ਏਸ ਨਯੋ ਵਿਰਾਗਨਿਸ੍ਸਿਤਾਦੀਸੁ. ਵਿਵੇਕੋਯੇਵ ਹਿ ਵਿਰਜ੍ਜਨਟ੍ਠੇਨ ਵਿਰਾਗੋ, ਨਿਰੋਧਟ੍ਠੇਨ ਨਿਰੋਧੋ, ਵੋਸਜ੍ਜਨਟ੍ਠੇਨ ਵੋਸਗ੍ਗੋ. ਅਥ ਵਾ ਕਿਲੇਸੇਹਿ ਵਿਵਿਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਵਿਵੇਕੋ, ਕਿਲੇਸੇਹਿ ਵਿਰਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਵਿਰਾਗੋ, ਕਿਲੇਸਾਨਂ ਨਿਰੁਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਨਿਰੋਧੋ, ਕਿਲੇਸਾਨਞ੍ਚ ਪਰਿਚ੍ਚਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਵਿਸ੍ਸਟ੍ਠਤ੍ਤਾ, ਨਿਬ੍ਬਾਨੇਚਤ੍ਤਸ੍ਸ ਚ ਵਿਸ੍ਸਟ੍ਠਤ੍ਤਾ ਵੋਸਗ੍ਗੋ. ਵੋਸਗ੍ਗੋ ਪਨ ਦੁਵਿਧੋ ਪਰਿਚ੍ਚਾਗਵੋਸਗ੍ਗੋ ਚ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਨਵੋਸਗ੍ਗੋ ਚ. ਤਤ੍ਥ ਪਰਿਚ੍ਚਾਗਵੋਸਗ੍ਗੋਤਿ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਕ੍ਖਣੇ ਤਦਙ੍ਗਵਸੇਨ, ਮਗ੍ਗਕ੍ਖਣੇ ਸਮੁਚ੍ਛੇਦਵਸੇਨ ਕਿਲੇਸਪ੍ਪਹਾਨਂ. ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਨਵੋਸਗ੍ਗੋਤਿ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਕ੍ਖਣੇ ਤਨ੍ਨਿਨ੍ਨਭਾਵੇਨ, ਮਗ੍ਗਕ੍ਖਣੇ ਆਰਮ੍ਮਣਕਰਣੇਨ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪਕ੍ਖਨ੍ਦਨਂ. ਤਦੁਭਯਮ੍ਪਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਲੋਕਿਯਲੋਕੁਤ੍ਤਰਮਿਸ੍ਸਕੇ ਅਤ੍ਥਵਣ੍ਣਨਾਨਯੇ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਤਥਾ ਹਿ ਅਯਂ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਆਦੀਸੁ ਏਕੇਕੋ ਧਮ੍ਮੋ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤੇਨ ਪਕਾਰੇਨ ਕਿਲੇਸੇ ਚ ਪਰਿਚ੍ਚਜਤਿ, ਨਿਬ੍ਬਾਨਞ੍ਚ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਤਿ. ਵੋਸਗ੍ਗਪਰਿਣਾਮਿਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਪਨ ਸਕਲੇਨ ਵਚਨੇਨ ਵੋਸਗ੍ਗਤ੍ਥਂ ਪਰਿਣਾਮਿਤਂ ਪਰਿਣਤਂ, ਪਰਿਪਚ੍ਚਿਤਂ ਪਰਿਪਕ੍ਕਞ੍ਚਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਅਯਮ੍ਪਿ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਭਾਵਨਾਨੁਯੁਤ੍ਤੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਯਥਾ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਆਦੀਸੁ ਏਕੇਕੋ ਧਮ੍ਮੋ ਕਿਲੇਸਪਰਿਚ੍ਚਾਗਵੋਸਗ੍ਗਤ੍ਥਞ੍ਚ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪਕ੍ਖਨ੍ਦਨਵੋਸਗ੍ਗਤ੍ਥਞ੍ਚ ਪਰਿਪਚ੍ਚਤਿ, ਯਥਾ ਚ ਪਰਿਪਕ੍ਕੋ ਹੋਤਿ, ਤਥਾ ਨਂ ਭਾਵੇਤਿ.

੨੩. ਬੀਜਗਾਮਭੂਤਗਾਮਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਮੂਲਬੀਜਂ ਖਨ੍ਧਬੀਜਂ ਅਗ੍ਗਬੀਜਂ ਫਲ਼ੁਬੀਜਂ ਬੀਜਬੀਜਨ੍ਤਿ (ਪਾਚਿ. ੯੧) ਪਞ੍ਚਵਿਧਂ ਬੀਜਂ, ਬੀਜਗਾਮੋ ਨਾਮ ਬੀਜਸਮੂਹੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤਦੇਵ ਪਨ ਸਮ੍ਪਨ੍ਨਨੀਲਙ੍ਕੁਰਪਾਤੁਭਾਵਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਭੂਤਗਾਮੋ ਨਾਮ, ਭੂਤਾਨਂ ਜਾਤਾਨਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਮੂਲਨੀਲਙ੍ਕੁਰਾਨਂ ਸਮੂਹੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਦੇਵਤਾਪਰਿਗ੍ਗਹੇ ਸਤਿ ਨੀਲਙ੍ਕੁਰਕਾਲਤੋ ਪਭੁਤਿ ਹੋਤੀਤਿ ਤੇਸਂ ਦੇਵਤਾਸਙ੍ਖਾਤਾਨਂ ਭੂਤਾਨਂ ਗਾਮੋਤਿਪਿ ਭੂਤਗਾਮੋਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਵੁਦ੍ਧਿਨ੍ਤਿ ਅਙ੍ਕੁਰਾਦਿਵਸੇਨ. ਵਿਰੁਲ਼੍ਹਿਨ੍ਤਿ ਖਨ੍ਧਾਦਿਵਸੇਨ. ਵੇਪੁਲ੍ਲਨ੍ਤਿ ਪੁਪ੍ਫਾਦਿਵਸੇਨ. ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਪਨ ਵੁਦ੍ਧਿਨ੍ਤਿ ਅਪੁਬ੍ਬਧਮ੍ਮਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਵਸੇਨ. ਵਿਰੁਲ਼ਿਨ੍ਤਿ ਸਕਿਚ੍ਚਕਰਣਸਾਧਨਵਸੇਨ. ਵੇਪੁਲ੍ਲਨ੍ਤਿ ਕਿਚ੍ਚਨਿਪ੍ਫਤ੍ਤਿਵਸੇਨ ਵਿਪੁਲਭਾਵਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਵਿਪੁਲਤ੍ਤਨ੍ਤਿਪਿ ਪਾਠੋ. ਅਥ ਵਾ ਏਤਾਨਿ ਤੀਣਿ ਪਦਾਨਿ ਸੀਲਸਮਾਧਿਪਞ੍ਞਾਹਿਪਿ ਯੋਜੇਨ੍ਤਿ.

ਮਗ੍ਗਙ੍ਗਨਿਦ੍ਦੇਸਵਣ੍ਣਨਾ

੨੪. ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਨਿਦ੍ਦੇਸੇ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਯਾਤਿ ਸਾਮਿਵਚਨਂ. ਝਾਨਵਿਪਸ੍ਸਨਾਮਗ੍ਗਫਲਨਿਬ੍ਬਾਨੇਸੁ ਲੋਕਿਯਵਿਰਤਿਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤੇ ਚ ਯਥਾਯੋਗਂ ਸਮ੍ਪਯੋਗਤੋ ਚ ਆਰਮ੍ਮਣਤੋ ਚ ਵਤ੍ਤਮਾਨਾਯ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਸਾਮਞ੍ਞਲਕ੍ਖਣਤੋ ਏਕੀਭੂਤਾਯ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਯਾ. ਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭਨਵਿਵੇਕੋਤਿ ਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭਨਵਸੇਨ ਦੂਰੀਕਰਣਵਸੇਨ ਵਿਵੇਕੋ. ਕੇਸਂ? ਨੀਵਰਣਾਨਂ. ਤਸ੍ਸ ਪਠਮਂ ਝਾਨਂ ਭਾਵਯਤੋਤਿਆਦਿ ਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭਨਵਸੇਨ ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਮੇਵ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਸ੍ਮਿਂ ਵੁਤ੍ਤੇ ਸੇਸਜ੍ਝਾਨਾਨਿਪਿ ਵੁਤ੍ਤਾਨੇਵ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਝਾਨੇਸੁਪਿ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨਤ੍ਤਾ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਵਿਵੇਕੋ ਨਾਮ ਹੋਤਿ. ਤਦਙ੍ਗਵਿਵੇਕੋਤਿ ਤੇਨ ਤੇਨ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਙ੍ਗੇਨ ਵਿਵੇਕੋ. ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਾਨਨ੍ਤਿ ਦਿਟ੍ਠਿਵਿਵੇਕਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਕਰਤ੍ਤਾ ਪਧਾਨਤ੍ਤਾ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿਵਿਵੇਕੋਵ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਤਸ੍ਮਿਂ ਵੁਤ੍ਤੇ ਨਿਚ੍ਚਸਞ੍ਞਾਦਿਵਿਵੇਕੋਪਿ ਵੁਤ੍ਤੋਵ ਹੋਤਿ. ਨਿਬ੍ਬੇਧਭਾਗਿਯਂ ਸਮਾਧਿਨ੍ਤਿ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਸਮਾਧਿਂ. ਸਮੁਚ੍ਛੇਦਵਿਵੇਕੋਤਿ ਕਿਲੇਸਾਨਂ ਸਮੁਚ੍ਛੇਦੇਨ ਵਿਵੇਕੋ. ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਂ ਖਯਗਾਮਿਮਗ੍ਗਨ੍ਤਿ ਖਯਸਙ੍ਖਾਤਨਿਬ੍ਬਾਨਗਾਮਿਲੋਕੁਤ੍ਤਰਮਗ੍ਗਂ. ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਵਿਵੇਕੋਤਿ ਕਿਲੇਸਾਨਂ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਯਾ ਵਿਵੇਕੋ. ਨਿਸ੍ਸਰਣਵਿਵੇਕੋਤਿ ਸਬ੍ਬਸਙ੍ਖਤਨਿਸ੍ਸਰਣਭੂਤੋ ਸਙ੍ਖਾਰਵਿਵੇਕੋ. ਛਨ੍ਦਜਾਤੋ ਹੋਤੀਤਿ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗੇ ਜਾਤਧਮ੍ਮਛਨ੍ਦੋ ਹੋਤਿ. ਸਦ੍ਧਾਧਿਮੁਤ੍ਤੋਤਿ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗੇਯੇਵ ਸਦ੍ਧਾਯ ਅਧਿਮੁਤ੍ਤੋ ਹੋਤਿ. ਚਿਤ੍ਤਞ੍ਚਸ੍ਸ ਸ੍ਵਾਧਿਟ੍ਠਿਤਨ੍ਤਿ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗੇਯੇਵ ਚਿਤ੍ਤਞ੍ਚ ਅਸ੍ਸ ਯੋਗਿਸ੍ਸ ਸੁਅਧਿਟ੍ਠਿਤਂ ਸੁਟ੍ਠੁ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਂ ਹੋਤਿ. ਇਤਿ ਛਨ੍ਦੋ ਸਦ੍ਧਾ ਚਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਇਮੇ ਤਯੋ ਧਮ੍ਮਾ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਵਿਵੇਕਾਨਂ ਉਪਨਿਸ੍ਸਯਤ੍ਤਾ ਨਿਸ੍ਸਯਾ ਨਾਮ. ਕੇਚਿ ਪਨ ‘‘ਚਿਤ੍ਤਞ੍ਚਸ੍ਸ ਸ੍ਵਾਧਿਟ੍ਠਿਤਨ੍ਤਿ ਸਮਾਧਿ ਵੁਤ੍ਤੋ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਵਿਰਾਗਾਦੀਸੁਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ.

ਨਿਰੋਧਵਾਰੇ ਪਨ ਨਿਰੋਧਸਦ੍ਦਤੋ ਅਞ੍ਞਂ ਪਰਿਯਾਯਵਚਨਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੇਨ ਅਮਤਾ ਧਾਤੂਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਸੇਸੇਸੁ ਨਿਰੋਧੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਨ੍ਤਿ ਉਭਯਤ੍ਥਾਪਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਮੇਵ. ਦ੍ਵਾਦਸ ਨਿਸ੍ਸਯਾਤਿ ਛਨ੍ਦਸਦ੍ਧਾਚਿਤ੍ਤਾਨਿਯੇਵ ਵਿਵੇਕਾਦੀਸੁ ਚਤੂਸੁ ਏਕੇਕਸ੍ਮਿਂ ਤਯੋ ਤਯੋ ਕਤ੍ਵਾ ਦ੍ਵਾਦਸ ਨਿਸ੍ਸਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ.

੨੫. ਸਮ੍ਮਾਸਙ੍ਕਪ੍ਪਵਾਯਾਮਸਤਿਸਮਾਧੀਨਮ੍ਪਿ ਇਮਿਨਾਵ ਨਯੇਨ ਅਤ੍ਥਯੋਜਨਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਸਮ੍ਮਾਵਾਚਾਕਮ੍ਮਨ੍ਤਾ ਜੀਵਾਨਂ ਪਨ ਝਾਨਕ੍ਖਣੇ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਕ੍ਖਣੇ ਚ ਅਭਾਵਾ ਝਾਨਵਿਪਸ੍ਸਨਾਨਂ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗਪਰਭਾਗਵਸੇਨ ਵਤ੍ਤਮਾਨਾ ਵਿਰਤਿਯੋ ਝਾਨਵਿਪਸ੍ਸਨਾ ਸਨ੍ਨਿਸ੍ਸਿਤਾ ਕਤ੍ਵਾ ਵੁਤ੍ਤਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਨੀਵਰਣਾਨਂ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਾਨਞ੍ਚ ਵਿਵੇਕਵਿਰਾਗਨਿਰੋਧਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਾ ਤਥਾ ਪਵਤ੍ਤਮਾਨਾਨਂ ਵਿਰਤੀਨਂ ਵਿਵੇਕਾਦਯੋ ਨਾਮਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਯਥਾ ਅਟ੍ਠਕਨਿਪਾਤੇ ‘‘ਤਤੋ, ਤ੍ਵਂ ਭਿਕ੍ਖੁ, ਇਮਂ ਸਮਾਧਿਂ ਸਵਿਤਕ੍ਕਂ ਸਵਿਚਾਰਮ੍ਪਿ ਭਾਵੇਯ੍ਯਾਸਿ, ਅਵਿਤਕ੍ਕਵਿਚਾਰਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਭਾਵੇਯ੍ਯਾਸਿ, ਅਵਿਤਕ੍ਕਂ ਅਵਿਚਾਰਮ੍ਪਿ ਭਾਵੇਯ੍ਯਾਸਿ, ਸਪ੍ਪੀਤਿਕਮ੍ਪਿ ਭਾਵੇਯ੍ਯਾਸਿ, ਨਿਪ੍ਪੀਤਿਕਮ੍ਪਿ ਭਾਵੇਯ੍ਯਾਸਿ, ਸਾਤਸਹਗਤਮ੍ਪਿ ਭਾਵੇਯ੍ਯਾਸਿ, ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਹਗਤਮ੍ਪਿ ਭਾਵੇਯ੍ਯਾਸੀ’’ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੮.੬੩) ਮੇਤ੍ਤਾਦਯੋ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਦਯੋ ਚ ਨਿਯਕਜ੍ਝਤ੍ਤਮੂਲਸਮਾਧਿਵਸੇਨ ਚਤੁਕ੍ਕਪਞ੍ਚਕਜ੍ਝਾਨਿਕਾ ਵਿਯ ਵੁਤ੍ਤਾ, ਏਵਮਿਧਾਪਿ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗਪਰਭਾਗਵਸੇਨ ਵਿਰਤਿਯੋ ਵੁਤ੍ਤਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਚ੍ਛਾਯਮਤ੍ਤਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਨ ਭਗਵਾ ਅਬ੍ਭਾਚਿਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬੋ. ਗਮ੍ਭੀਰਞ੍ਹਿ ਬੁਦ੍ਧਵਚਨਂ, ਆਚਰਿਯੇ ਪਯਿਰੁਪਾਸਿਤ੍ਵਾ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯਤੋ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ.

੨੬-੨੭. ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਬਲਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਵਾਰੇਸੁਪਿ ਇਮਿਨਾਵ ਨਯੇਨ ਅਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋਤਿ.

ਵਿਵੇਕਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੫. ਚਰਿਯਾਕਥਾ

ਚਰਿਯਾਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੨੮-੨੯. ਇਦਾਨਿ ਵਿਵੇਕਕਥਾਨਨ੍ਤਰਂ ਪਰਮਵਿਵੇਕਭੂਤਸ੍ਸ ਨਿਸ੍ਸਰਣਵਿਵੇਕਸਙ੍ਖਾਤਸ੍ਸ ਨਿਬ੍ਬਾਨਸ੍ਸ ਸਚ੍ਛਿਕਰਣੀਯਸ੍ਸ ਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯੋਪਾਯਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ, ਤਥਾ ਸਚ੍ਛਿਕਤਨਿਰੋਧਸ੍ਸ ਲੋਕਹਿਤਸੁਖਕਿਰਿਯਾਕਰਣਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਞ੍ਚ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਕਥਾਯ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠਾਪਿ ਚਰਿਯਾਕਥਾ ਪੁਨ ਕਥਿਤਾ. ਤਸ੍ਸਾ ਅਤ੍ਥਵਣ੍ਣਨਾ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਕਥਾਯ ਕਥਿਤਾਯੇਵਾਤਿ.

ਚਰਿਯਾਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੬. ਪਾਟਿਹਾਰਿਯਕਥਾ

ਪਾਟਿਹਾਰਿਯਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੩੦. ਇਦਾਨਿ ਲੋਕਤ੍ਥਚਰਿਯਾਪਰਿਯੋਸਾਨਾਯ ਚਰਿਯਾਕਥਾਯ ਅਨਨ੍ਤਰਂ ਲੋਕਤ੍ਥਾਨੁਸਾਸਨਪਰਿਯੋਸਾਨਂ ਪਾਟਿਹਾਰਿਯਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੇਨ ਕਥਿਤਾਯ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਾਯ ਪਾਟਿਹਾਰਿਯਕਥਾਯ ਅਪੁਬ੍ਬਤ੍ਥਾਨੁਵਣ੍ਣਨਾ. ਤਤ੍ਥ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤੇ ਤਾਵ ਪਾਟਿਹਾਰਿਯਾਨੀਤਿ ਪਚ੍ਚਨੀਕਪਟਿਹਰਣਵਸੇਨ ਪਾਟਿਹਾਰਿਯਾਨਿ. ਇਦ੍ਧਿਪਾਟਿਹਾਰਿਯਨ੍ਤਿ ਇਜ੍ਝਨਵਸੇਨ ਇਦ੍ਧਿ, ਪਟਿਹਰਣਵਸੇਨ ਪਾਟਿਹਾਰਿਯਂ, ਇਦ੍ਧਿਯੇਵ ਪਾਟਿਹਾਰਿਯਂ ਇਦ੍ਧਿਪਾਟਿਹਾਰਿਯਂ. ਇਤਰੇਸੁ ਪਨ ਆਦਿਸ੍ਸਨਵਸੇਨ ਆਦੇਸਨਂ, ਅਨੁਸਾਸਨਵਸੇਨ ਅਨੁਸਾਸਨੀ. ਸੇਸਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯਮੇਵ.

ਇਧਾਤਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਲੋਕੇ. ਏਕਚ੍ਚੋਤਿ ਏਕੋ ਪੋਸੋ. ਇਦ੍ਧਿਪਾਟਿਹਾਰਿਯਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਹੇਟ੍ਠਾ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਥੋਯੇਵ. ਨਿਮਿਤ੍ਤੇਨ ਆਦਿਸਤੀਤਿ ਆਗਤਨਿਮਿਤ੍ਤੇਨ ਵਾ ਗਤਨਿਮਿਤ੍ਤੇਨ ਵਾ ਠਿਤਨਿਮਿਤ੍ਤੇਨ ਵਾ ਕਥੇਤਿ. ਏਵਮ੍ਪਿ ਤੇ ਮਨੋਤਿ ਏਵਮ੍ਪਿ ਤਵ ਮਨੋ ਸੋਮਨਸ੍ਸਿਤੋ ਵਾ ਦੋਮਨਸ੍ਸਿਤੋ ਵਾ ਕਾਮਵਿਤਕ੍ਕਾਦਿਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੋ ਵਾ. ਅਪਿ-ਸਦ੍ਦੋ ਸਮ੍ਪਿਣ੍ਡਨਤ੍ਥੋ. ਇਤ੍ਥਮ੍ਪਿ ਤੇ ਮਨੋਤਿ ਸੋਮਨਸ੍ਸਿਤਾਦਿਤੋ ਏਕੇਕਵਿਧੇਪਿ ਚਿਤ੍ਤੇ ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰਪਰਿਦੀਪਨਂ. ਇਤਿਪਿ ਤੇ ਚਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਇਤਿਪਿ ਤਵ ਚਿਤ੍ਤਂ, ਇਮਞ੍ਚ ਇਮਞ੍ਚ ਅਤ੍ਥਂ ਚਿਨ੍ਤਯਮਾਨਂ ਪਵਤ੍ਤਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਬਹੁਂ ਚੇਪਿ ਆਦਿਸਤੀਤਿ ਚਿਤ੍ਤਤੋ ਅਞ੍ਞਂ ਵਾ ਇਦਞ੍ਚ ਇਦਞ੍ਚ ਨਾਮ ਅਹੋਸਿ ਭਵਤਿ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਬਹੁਕਮ੍ਪਿ ਕਥੇਤਿ. ਤਥੇਵ ਤਂ ਹੋਤਿ, ਨੋ ਅਞ੍ਞਥਾਤਿ ਤਂ ਸਬ੍ਬਮ੍ਪਿ ਯਥਾ ਯਥਾ ਕਥਿਤਂ, ਤਥੇਵ ਹੋਤਿ, ਅਞ੍ਞਥਾ ਨ ਹੋਤਿ.

ਨ ਹੇਵ ਖੋ ਨਿਮਿਤ੍ਤੇਨ ਆਦਿਸਤੀਤਿ ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਜਾਨਨ੍ਤੋਪਿ ਕੇਵਲਂ ਨਿਮਿਤ੍ਤੇਨੇਵ ਨ ਕਥੇਤਿ. ਅਪਿਚਾਤਿ ਅਪਰਪਰਿਯਾਯਦਸ੍ਸਨਂ. ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਨ੍ਤਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਜਾਨਨਕਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ. ਅਮਨੁਸ੍ਸਾਨਨ੍ਤਿ ਸਾਵਿਤਾਨਂ ਵਾ ਅਸ੍ਸਾਵਿਤਾਨਂ ਵਾ ਯਕ੍ਖਪਿਸਾਚਾਦੀਨਂ. ਦੇਵਤਾਨਨ੍ਤਿ ਚਾਤੁਮਹਾਰਾਜਿਕਾਦੀਨਂ. ਸਦ੍ਦਂ ਸੁਤ੍ਵਾਤਿ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਚਿਤ੍ਤਂ ਞਤ੍ਵਾ ਕਥੇਨ੍ਤਾਨਂ ਸਦ੍ਦਂ ਸੁਣਿਤ੍ਵਾ. ਪਨਾਤਿ ਨਿਪਾਤੋ ਪੁਨ ਆਰਮ੍ਭੇ. ਵਿਤਕ੍ਕਯਤੋਤਿ ਯਂ ਵਾ ਤਂ ਵਾ ਵਿਤਕ੍ਕੇਨ ਵਿਤਕ੍ਕੇਨ੍ਤਸ੍ਸ. ਵਿਚਾਰਯਤੋਤਿ ਵਿਤਕ੍ਕਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੇਨੇਵ ਵਿਚਾਰੇਨ ਵਿਚਾਰੇਨ੍ਤਸ੍ਸ. ਵਿਤਕ੍ਕਵਿਪ੍ਫਾਰਸਦ੍ਦਂ ਸੁਤ੍ਵਾਤਿ ਵਿਤਕ੍ਕਵੇਗਵਸੇਨ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਵਿਪ੍ਪਲਪਨ੍ਤਾਨਂ ਸੁਤ੍ਤਪ੍ਪਮਤ੍ਤਾਦੀਨਂ ਕੂਜਨਸਦ੍ਦਂ ਸੁਤ੍ਵਾ. ਯਂ ਵਿਤਕ੍ਕਯਤੋ ਸੋ ਸਦ੍ਦੋ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ, ਤਸ੍ਸ ਵਸੇਨ ‘‘ਏਵਮ੍ਪਿ ਤੇ ਮਨੋ’’ਤਿਆਦੀਨਿ ਆਦਿਸਤਿ.

ਅਵਿਤਕ੍ਕਂ ਅਵਿਚਾਰਂ ਸਮਾਧਿਨ੍ਤਿ ਵਿਤਕ੍ਕਵਿਚਾਰਕ੍ਖੋਭਵਿਰਹਿਤਸਨ੍ਤਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸਾਪਿ ਜਾਨਨਸਮਤ੍ਥਤਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਸੇਸਚਿਤ੍ਤਜਾਨਨੇ ਪਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਮੇਵ ਨਤ੍ਥਿ. ਚੇਤਸਾ ਚੇਤੋ ਪਰਿਚ੍ਚ ਪਜਾਨਾਤੀਤਿ ਚੇਤੋਪਰਿਯਞਾਣਲਾਭੀ. ਭੋਤੋਤਿ ਭਵਨ੍ਤਸ੍ਸ. ਮਨੋਸਙ੍ਖਾਰਾ ਪਣਿਹਿਤਾਤਿ ਚਿਤ੍ਤਸਙ੍ਖਾਰਾ ਠਪਿਤਾ. ਅਮੁਕਂ ਨਾਮ ਵਿਤਕ੍ਕਂ ਵਿਤਕ੍ਕਯਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਕੁਸਲਾਦਿਵਿਤਕ੍ਕਂ ਵਿਤਕ੍ਕਯਿਸ੍ਸਤਿ ਪਵਤ੍ਤਯਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਪਜਾਨਾਤਿ. ਪਜਾਨਨ੍ਤੋ ਚ ਆਗਮਨੇਨ ਜਾਨਾਤਿ, ਪੁਬ੍ਬਭਾਗੇਨ ਜਾਨਾਤਿ, ਅਨ੍ਤੋਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਓਲੋਕੇਤ੍ਵਾ ਜਾਨਾਤਿ. ਆਗਮਨੇਨ ਜਾਨਾਤਿ ਨਾਮ ਕਸਿਣਪਰਿਕਮ੍ਮਕਾਲੇਯੇਵ ‘‘ਯੇਨਾਕਾਰੇਨੇਸ ਕਸਿਣਭਾਵਨਂ ਆਰਦ੍ਧੋ ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਂ ਵਾ ਦੁਤਿਯਾਦਿਜ੍ਝਾਨਂ ਵਾ ਅਟ੍ਠ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯੋ ਵਾ ਉਪ੍ਪਾਦੇਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਜਾਨਾਤਿ. ਪੁਬ੍ਬਭਾਗੇਨ ਜਾਨਾਤਿ ਨਾਮ ਪਠਮਵਿਪਸ੍ਸਨਾਯ ਆਰਦ੍ਧਾਯ ਏਵਂ ਜਾਨਾਤਿ, ‘‘ਯੇਨਾਕਾਰੇਨੇਸ ਵਿਪਸ੍ਸਨਂ ਆਰਦ੍ਧੋ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗਂ ਵਾ ਉਪ੍ਪਾਦੇਸ੍ਸਤਿ…ਪੇ… ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗਂ ਵਾ ਉਪ੍ਪਾਦੇਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਜਾਨਾਤਿ. ਅਨ੍ਤੋਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਓਲੋਕੇਤ੍ਵਾ ਜਾਨਾਤਿ ਨਾਮ ‘‘ਯੇਨਾਕਾਰੇਨ ਇਮਸ੍ਸ ਮਨੋਸਙ੍ਖਾਰਾ ਠਪਿਤਾ, ਇਮਸ੍ਸ ਨਾਮ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਨਨ੍ਤਰਾ ਇਮਂ ਨਾਮ ਵਿਤਕ੍ਕਂ ਵਿਤਕ੍ਕੇਸ੍ਸਤਿ, ਇਤੋ ਵੁਟ੍ਠਿਤਸ੍ਸ ਏਤਸ੍ਸ ਹਾਨਭਾਗਿਯੋ ਵਾ ਸਮਾਧਿ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ, ਠਿਤਿਭਾਗਿਯੋ ਵਾ ਵਿਸੇਸਭਾਗਿਯੋ ਵਾ ਨਿਬ੍ਬੇਧਭਾਗਿਯੋ ਵਾ, ਅਭਿਞ੍ਞਾਯੋ ਵਾ ਉਪ੍ਪਾਦੇਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਜਾਨਾਤਿ. ਬਹੁਂ ਚੇਪਿ ਆਦਿਸਤੀਤਿ ਚੇਤੋਪਰਿਯਞਾਣਸ੍ਸ ਚਿਤ੍ਤਚੇਤਸਿਕਾਨਂਯੇਵ ਆਰਮ੍ਮਣਕਰਣਤੋ ਸਰਾਗਾਦਿਸੋਲ਼ਸਪਭੇਦਵਸੇਨੇਵ ਬਹੁਂ ਚੇਪਿ ਕਥੇਤਿ, ਨ ਅਞ੍ਞਵਸੇਨਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਤਥੇਵ ਤਂ ਹੋਤੀਤਿ ਇਦਂ ਏਕਂਸੇਨ ਤਥੇਵ ਹੋਤਿ. ਚੇਤੋਪਰਿਯਞਾਣਵਸੇਨ ਞਾਤਞ੍ਹਿ ਅਞ੍ਞਥਾਭਾਵੀ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ.

ਏਵਂ ਵਿਤਕ੍ਕੇਥਾਤਿ ਏਵਂ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਵਿਤਕ੍ਕਾਦਯੋ ਪਵਤ੍ਤੇਨ੍ਤਾ ਵਿਤਕ੍ਕੇਥ. ਮਾ ਏਵਂ ਵਿਤਕ੍ਕਯਿਤ੍ਥਾਤਿ ਏਵਂ ਕਾਮਵਿਤਕ੍ਕਾਦਯੋ ਪਵਤ੍ਤੇਨ੍ਤਾ ਮਾ ਵਿਤਕ੍ਕਯਿਤ੍ਥ. ਏਵਂ ਮਨਸਿ ਕਰੋਥਾਤਿ ਏਵਂ ਅਨਿਚ੍ਚਸਞ੍ਞਮੇਵ, ਦੁਕ੍ਖਸਞ੍ਞਾਦੀਸੁ ਵਾ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਮਨਸਿ ਕਰੋਥ. ਮਾ ਏਵਂ ਮਨਸਾਕਤ੍ਥਾਤਿ ਏਵਂ ਨਿਚ੍ਚਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਮਾ ਮਨਸਿ ਅਕਤ੍ਥ. ਇਦਂ ਪਜਹਥਾਤਿ ਇਦਂ ਪਞ੍ਚਕਾਮਗੁਣਰਾਗਾਦਿਂ ਪਜਹਥ. ਇਦਂ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ ਵਿਹਰਥਾਤਿ ਇਦਂ ਚਤੁਮਗ੍ਗਫਲਪ੍ਪਭੇਦਂ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਧਮ੍ਮਮੇਵ ਪਾਪੁਣਿਤ੍ਵਾ ਨਿਪ੍ਫਾਦੇਤ੍ਵਾ ਵਿਹਰਥ.

੩੧. ਇਦਾਨਿ ਇਦ੍ਧਿਪਾਟਿਹਾਰਿਯੇ ਅਪਰਂ ਪਰਿਯਾਯਂ ਵਿਸੇਸੇਨ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਂ ਇਜ੍ਝਤੀਤਿ ਇਦ੍ਧੀਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਂ ਪਟਿਹਰਤੀਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਟਿਪਕ੍ਖਭੂਤਂ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਂ ਪਟਿਬਲਂ ਹੁਤ੍ਵਾ ਹਰਤਿ ਪਜਹਤੀਤਿ ਤਦੇਵ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਂ ਪਾਟਿਹਾਰਿਯਂ ਨਾਮਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਯੇ ਤੇਨ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਾਤਿ ਏਵਂ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਪਟਿਹਾਰਕੇਨ ਤੇਨ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮੇਨ ਯੇ ਪੁਗ੍ਗਲਾ ਪਟਿਲਾਭਵਸੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਾ. ਵਿਸੁਦ੍ਧਚਿਤ੍ਤਾਤਿ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਾਭਾਵਤੋ ਵਿਸੁਦ੍ਧਚਿਤ੍ਤਾ. ਅਨਾਵਿਲਸਙ੍ਕਪ੍ਪਾਤਿ ਕਾਮਸਙ੍ਕਪ੍ਪੇਨ ਅਨਾਲੁਲਿਤਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਸਙ੍ਕਪ੍ਪਾ. ਇਤਿ ਆਦੇਸਨਾਪਾਟਿਹਾਰਿਯਨ੍ਤਿ ਪਰਚਿਤ੍ਤਕੁਸਲੇਨ ਵਾ ਅਞ੍ਞੇਨ ਵਾ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੇਨ ਵਾ ਬੁਦ੍ਧਸਾਵਕੇਹਿ ਵਾ ਏਵਂ ਆਦੇਸਨਾ ਪਾਟਿਹਾਰਿਯਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਥ ਵਾ ਇਤਿ ਏਵਂ ਆਦਿਸਨਂ ਆਦੇਸਨਾਪਾਟਿਹਾਰਿਯਨ੍ਤਿ ਆਦੇਸਨਸਦ੍ਦੋ ਪਾਠਸੇਸਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪਯੁਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬੋ. ਏਵਂ ਆਸੇਵਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਚ ਪਕਾਰੇਨ ਇਮਿਨਾ ਚ ਪਕਾਰੇਨ ਆਦਿਤੋ ਸੇਵਿਤਬ੍ਬਂ. ਸੇਸਤ੍ਤਯੇਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ. ਤਦਨੁਧਮ੍ਮਤਾ ਸਤਿ ਉਪਟ੍ਠਪੇਤਬ੍ਬਾਤਿ ਤਸ੍ਸ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਸ੍ਸ ਅਨੁਕੂਲਭੂਤਾ ਸਤਿ ਭੁਸਂ ਠਪੇਤਬ੍ਬਾ. ਇਤਿ ਅਨੁਸਾਸਨੀਪਾਟਿਹਾਰਿਯਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਆਦੇਸਨਾਪਾਟਿਹਾਰਿਯਯੋਜਨਾਯ ਵਿਯ ਯੋਜਨਾ ਕਾਤਬ੍ਬਾ. ਅਬ੍ਯਾਪਾਦਾਦੀਸੁਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ. ਪਾਠੋ ਪਨ ਝਾਨਾਦੀਨਿ ਸਙ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਅਨ੍ਤੇ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗਮੇਵ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਲਿਖਿਤੋ. ਤਤ੍ਥ ਚਤੂਸੁਪਿ ਮਗ੍ਗੇਸੁ ‘‘ਏਵਂ ਆਸੇਵਿਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿਆਦਿ ਏਕਚਿਤ੍ਤਕ੍ਖਣਿਕਤ੍ਤਾ ਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਹਿ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗਭੂਤਾਯ ਲੋਕਿਯਮਗ੍ਗਸਙ੍ਖਾਤਾਯ ਵੁਟ੍ਠਾਨਗਾਮਿਨਿਯਾ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਯ ਮਗ੍ਗੁਪ੍ਪਾਦਨਤ੍ਥਂ ਆਸੇਵਨਾਦੀਸੁ ਕਤੇਸੁ ਤਾਯ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ ਮਗ੍ਗੋਪਿ ਆਸੇਵਿਤੋ ਭਾਵਿਤੋ ਬਹੁਲੀਕਤੋ ਨਾਮ ਹੋਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਸਬ੍ਬਤ੍ਥਿਕਵਾਦਾਚਰਿਯਾ ਪਨ ‘‘ਏਕੇਕਮਗ੍ਗੋ ਸੋਲ਼ਸਕ੍ਖਣਿਕੋ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਤਦਨੁਧਮ੍ਮਤਾਸਤਿਉਪਟ੍ਠਾਪਨਂ ਪਨ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗੇ ਯੁਜ੍ਜਤਿਯੇਵਾਤਿ.

੩੨. ਪੁਨ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਂ ਇਜ੍ਝਤੀਤਿ ਇਦ੍ਧੀਤਿਆਦੀਨਿ ‘‘ਇਦ੍ਧਿਪਾਟਿਹਾਰਿਯ’’ਨ੍ਤਿਪਦਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਧਾਰਯਸਮਾਸਤ੍ਤਦੀਪਨਤ੍ਥਂ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ. ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤੇ ਵੁਤ੍ਤੇਸੁ ਤੀਸੁ ਇਦ੍ਧਿਪਾਟਿਹਾਰਿਯਸ੍ਸੇਵ ਸਮਾਸਤ੍ਤੇ ਵੁਤ੍ਤੇ ਸੇਸਾਨਂ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਵੁਤ੍ਤੋਵ ਹੋਤੀਤਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਪਰਿਯਾਯੇ ਮੂਲਭੂਤਸ੍ਸ ਇਦ੍ਧਿਪਾਟਿਹਾਰਿਯਸ੍ਸੇਵ ਸਮਾਸਤ੍ਥੋ ਵੁਤ੍ਤੋਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ.

ਪਾਟਿਹਾਰਿਯਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੭. ਸਮਸੀਸਕਥਾ

ਸਮਸੀਸਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੩੩. ਇਦਾਨਿ ਪਾਟਿਹਾਰਿਯਕਥਾਨਨ੍ਤਰਂ ਆਦਿਪਾਟਿਹਾਰਿਯਭੂਤਸ੍ਸ ਇਦ੍ਧਿਪਾਟਿਹਾਰਿਯਸਙ੍ਗਹਿਤਸ੍ਸ ਸਮਸੀਸਿਭਾਵਸ੍ਸ ਇਦ੍ਧਿਪਾਟਿਹਾਰਿਯਭਾਵਦੀਪਨਤ੍ਥਂ ਞਾਣਕਥਾਯ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠਾਪਿ ਸਮਸੀਸਕਥਾ ਇਦ੍ਧਿਪਾਟਿਹਾਰਿਯਸਮ੍ਬਨ੍ਧੇਨ ਪੁਨ ਕਥਿਤਾ. ਤਸ੍ਸਾ ਅਤ੍ਥਵਣ੍ਣਨਾ ਤਤ੍ਥ ਕਥਿਤਾਯੇਵਾਤਿ.

ਸਮਸੀਸਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੮. ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਕਥਾ

ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੩੪. ਇਦਾਨਿ ਸਮਸੀਸਕਥਾਨਨ੍ਤਰਂ ਅਤ੍ਤਨਾ ਵੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਇਦ੍ਧਿਪਾਟਿਹਾਰਿਯਸ੍ਸ ਸਾਧਕੇ ਸਤ੍ਤ ਅਨੁਪਸ੍ਸਨਾਵਿਸੇਸੇ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੇਨ ਕਥਿਤਾਯ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਾਯ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਕਥਾਯ ਅਪੁਬ੍ਬਤ੍ਥਾਨੁਵਣ੍ਣਨਾ. ਤਤ੍ਥ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤੇ ਤਾਵ ਚਤ੍ਤਾਰੋਤਿ ਗਣਨਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ, ਤੇਨ ਨ ਤਤੋ ਹੇਟ੍ਠਾ, ਨ ਉਦ੍ਧਨ੍ਤਿ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਪਰਿਚ੍ਛੇਦਂ ਦੀਪੇਤਿ. ਇਮੇਤਿ ਨਿਦ੍ਦਿਸਿਤਬ੍ਬਨਿਦਸ੍ਸਨਂ. ਭਿਕ੍ਖਵੇਤਿ ਧਮ੍ਮਪਟਿਗ੍ਗਾਹਕਪੁਗ੍ਗਲਾਲਪਨਂ. ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾਤਿ ਤਯੋ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾ ਸਤਿਗੋਚਰੋਪਿ, ਤਿਧਾ ਪਟਿਪਨ੍ਨੇਸੁ ਸਾਵਕੇਸੁ ਸਤ੍ਥੁਨੋ ਪਟਿਘਾਨੁਨਯਵੀਤਿਵਤ੍ਤਤਾਪਿ, ਸਤਿਪਿ. ‘‘ਚਤੁਨ੍ਨਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾਨਂ ਸਮੁਦਯਞ੍ਚ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮਞ੍ਚ ਦੇਸੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਸਂ. ਨਿ. ੫.੪੦੮) ਹਿ ਸਤਿਗੋਚਰੋ ‘‘ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਪਤਿਟ੍ਠਾਤਿ ਤਸ੍ਮਿਨ੍ਤਿ ਪਟ੍ਠਾਨਂ. ਕਾ ਪਤਿਟ੍ਠਾਤਿ? ਸਤਿ. ਸਤਿਯਾ ਪਟ੍ਠਾਨਂ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਨ੍ਤਿ.

‘‘ਤਯੋ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾ ਯਦਰਿਯੋ ਸੇਵਤਿ, ਯਦਰਿਯੋ ਸੇਵਮਾਨੋ ਸਤ੍ਥਾ ਗਣਮਨੁਸਾਸਿਤੁਮਰਹਤੀ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੩.੩੦੪, ੩੧੧) ਏਤ੍ਥ ਤਿਧਾ ਪਟਿਪਨ੍ਨੇਸੁ ਸਾਵਕੇਸੁ ਸਤ੍ਥੁਨੋ ਪਟਿਘਾਨੁਨਯਵੀਤਿਵਤ੍ਤਤਾ ‘‘ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਪਟ੍ਠਪੇਤਬ੍ਬਤੋ ਪਟ੍ਠਾਨਂ, ਪਵਤ੍ਤਯਿਤਬ੍ਬਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਕੇਨ ਪਟ੍ਠਪੇਤਬ੍ਬਤੋਤਿ? ਸਤਿਯਾ. ਸਤਿਯਾ ਪਟ੍ਠਾਨਂ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਨ੍ਤਿ. ‘‘ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾ ਭਾਵਿਤਾ ਬਹੁਲੀਕਤਾ ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੇ ਪਰਿਪੂਰੇਨ੍ਤੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਮ. ਨਿ. ੩.੧੪੭) ਪਨ ਸਤਿਯੇਵ ‘‘ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਪਤਿਟ੍ਠਾਤੀਤਿ ਪਟ੍ਠਾਨਂ, ਉਪਟ੍ਠਾਤਿ ਓਕ੍ਕਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਵਤ੍ਤਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸਤਿਯੇਵ ਪਟ੍ਠਾਨਂ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਂ. ਅਥ ਵਾ ਸਰਣਟ੍ਠੇਨ ਸਤਿ, ਉਪਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠੇਨ ਉਪਟ੍ਠਾਨਂ. ਇਤਿ ਸਤਿ ਚ ਸਾ ਉਪਟ੍ਠਾਨਞ੍ਚਾਤਿਪਿ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਂ. ਇਦਮਿਧ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਂ. ਯਦਿ ਏਵਂ ਕਸ੍ਮਾ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾਤਿ ਬਹੁਵਚਨਂ ਕਤਨ੍ਤਿ? ਸਤਿਬਹੁਤ੍ਤਾ. ਆਰਮ੍ਮਣਭੇਦੇਨ ਹਿ ਬਹੁਕਾ ਤਾ ਸਤਿਯੋਤਿ.

ਕਤਮੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋਤਿ ਕਥੇਤੁਕਮ੍ਯਤਾਪੁਚ੍ਛਾ. ਇਧਾਤਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਸਾਸਨੇ. ਭਿਕ੍ਖੂਤਿ ਸਂਸਾਰੇ ਭਯਂ ਇਕ੍ਖਤੀਤਿ ਭਿਕ੍ਖੁ. ਸੇਸਪਦਾਨਂ ਅਤ੍ਥਵਣ੍ਣਨਾ ਪਨੇਤ੍ਥ ਸੁਤਮਯਞਾਣਕਥਾਯ ਮਗ੍ਗਸਚ੍ਚਨਿਦ੍ਦੇਸਵਣ੍ਣਨਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤਾਯੇਵਾਤਿ.

ਕਸ੍ਮਾ ਪਨ ਭਗਵਤਾ ਚਤ੍ਤਾਰੋਵ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾ ਵੁਤ੍ਤਾ ਅਨੂਨਾ ਅਨਧਿਕਾਤਿ? ਵੇਨੇਯ੍ਯਹਿਤਤ੍ਤਾ. ਤਣ੍ਹਾਚਰਿਤਦਿਟ੍ਠਿਚਰਿਤਸਮਥਯਾਨਿਕਵਿਪਸ੍ਸਨਾਯਾਨਿਕੇਸੁ ਹਿ ਮਨ੍ਦਤਿਕ੍ਖਵਸੇਨ ਦ੍ਵੇਧਾ ਦ੍ਵੇਧਾ ਪਵਤ੍ਤੇਸੁ ਮਨ੍ਦਸ੍ਸ ਤਣ੍ਹਾਚਰਿਤਸ੍ਸ ਓਲ਼ਾਰਿਕਂ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਂ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਮਗ੍ਗੋ, ਤਿਕ੍ਖਸ੍ਸ ਸੁਖੁਮਂ ਵੇਦਨਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਂ. ਦਿਟ੍ਠਿਚਰਿਤਸ੍ਸਾਪਿ ਮਨ੍ਦਸ੍ਸ ਨਾਤਿਪ੍ਪਭੇਦਗਤਂ ਚਿਤ੍ਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਂ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਮਗ੍ਗੋ, ਤਿਕ੍ਖਸ੍ਸ ਅਤਿਪ੍ਪਭੇਦਗਤਂ ਧਮ੍ਮਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਂ. ਸਮਥਯਾਨਿਕਸ੍ਸ ਚ ਮਨ੍ਦਸ੍ਸ ਅਕਿਚ੍ਛੇਨ ਅਧਿਗਨ੍ਤਬ੍ਬਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਪਠਮਂ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਂ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਮਗ੍ਗੋ, ਤਿਕ੍ਖਸ੍ਸ ਓਲ਼ਾਰਿਕਾਰਮ੍ਮਣੇ ਅਸਣ੍ਠਹਨਤੋ ਦੁਤਿਯਂ. ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਯਾਨਿਕਸ੍ਸਪਿ ਮਨ੍ਦਸ੍ਸ ਨਾਤਿਪ੍ਪਭੇਦਗਤਾਰਮ੍ਮਣਂ ਤਤਿਯਂ, ਤਿਕ੍ਖਸ੍ਸ ਅਤਿਪ੍ਪਭੇਦਗਤਾਰਮ੍ਮਣਂ ਚਤੁਤ੍ਥਂ. ਇਤਿ ਚਤ੍ਤਾਰੋਵ ਵੁਤ੍ਤਾ ਅਨੂਨਾ ਅਨਧਿਕਾਤਿ.

ਸੁਭਸੁਖਨਿਚ੍ਚਅਤ੍ਤਵਿਪਲ੍ਲਾਸਪ੍ਪਹਾਨਤ੍ਥਂ ਵਾ. ਕਾਯੋ ਹਿ ਅਸੁਭੋ, ਤਤ੍ਥ ਚ ਸੁਭਵਿਪਲ੍ਲਾਸਵਿਪਲ੍ਲਤ੍ਥਾ ਸਤ੍ਤਾ. ਤੇਸਂ ਤਤ੍ਥ ਅਸੁਭਭਾਵਦਸ੍ਸਨੇਨ ਤਸ੍ਸ ਵਿਪਲ੍ਲਾਸਸ੍ਸ ਪਹਾਨਤ੍ਥਂ ਪਠਮਂ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਸੁਖਂ ਨਿਚ੍ਚਂ ਅਤ੍ਤਾਤਿ ਗਹਿਤੇਸੁਪਿ ਚ ਵੇਦਨਾਦੀਸੁ ਵੇਦਨਾ ਦੁਕ੍ਖਾ, ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਨਿਚ੍ਚਂ, ਧਮ੍ਮਾ ਅਨਤ੍ਤਾ, ਤੇਸੁ ਚ ਸੁਖਨਿਚ੍ਚਅਤ੍ਤਵਿਪਲ੍ਲਾਸਵਿਪਲ੍ਲਤ੍ਥਾ ਸਤ੍ਤਾ. ਤੇਸਂ ਤਤ੍ਥ ਦੁਕ੍ਖਾਦਿਭਾਵਦਸ੍ਸਨੇਨ ਤੇਸਂ ਵਿਪਲ੍ਲਾਸਾਨਂ ਪਹਾਨਤ੍ਥਂ ਸੇਸਾਨਿ ਤੀਣਿ ਵੁਤ੍ਤਾਨੀਤਿ ਏਵਂ ਸੁਭਸੁਖਨਿਚ੍ਚਅਤ੍ਤਵਿਪਲ੍ਲਾਸਪ੍ਪਹਾਨਤ੍ਥਂ ਵਾ ਚਤ੍ਤਾਰੋਵ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਨ ਕੇਵਲਞ੍ਚ ਵਿਪਲ੍ਲਾਸਪ੍ਪਹਾਨਤ੍ਥਮੇਵ, ਚਤੁਰੋਘਯੋਗਾਸਵਗਨ੍ਥਉਪਾਦਾਨਅਗਤਿਪ੍ਪਹਾਨਤ੍ਥਮ੍ਪਿ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧਾਹਾਰਪਰਿਞ੍ਞਤ੍ਥਮ੍ਪਿ ਚਤ੍ਤਾਰੋਵ ਵੁਤ੍ਤਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

੩੫. (ਕ) ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਨਿਦ੍ਦੇਸੇ ਪਥਵੀਕਾਯਨ੍ਤਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਰੂਪਕਾਯੇ ਪਥਵੀਧਾਤੁ. ਸਕਲਸਰੀਰੇ ਪਨ ਪਥਵੀਧਾਤੂਨਂ ਬਹੁਕਤ੍ਤਾ ਸਬ੍ਬਪਥਵੀਧਾਤੁਸਙ੍ਗਹਤ੍ਥਂ ਸਮੂਹਤ੍ਥੇਨ ਕਾਯਗ੍ਗਹਣਂ ਕਤਂ. ਆਪੋਕਾਯਾਦੀਸੁਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ. ਕੇਸਕਾਯਾਦੀਨਮ੍ਪਿ ਬਹੁਕਤ੍ਤਾ ਕੇਸਕਾਯਾਦਿਗਹਣਂ ਕਤਂ. ਵਕ੍ਕਾਦੀਨਿ ਪਨ ਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਕਾਯਗ੍ਗਹਣਂ ਨਾਰਹਨ੍ਤੀਤਿ ਤੇਸਂ ਗਹਣਂ ਨ ਕਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

(ਖ) ਸੁਖਂ ਵੇਦਨਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ ਸੁਖਂ ਵੇਦਨਨ੍ਤਿ ਕਾਯਿਕਂ ਵਾ ਚੇਤਸਿਕਂ ਵਾ ਸੁਖਂ ਵੇਦਨਂ. ਤਥਾ ਦੁਕ੍ਖਂ ਵੇਦਨਂ. ਅਦੁਕ੍ਖਮਸੁਖਂ ਵੇਦਨਨ੍ਤਿ ਪਨ ਚੇਤਸਿਕਮੇਵ ਉਪੇਕ੍ਖਾਵੇਦਨਂ. ਸਾਮਿਸਂ ਸੁਖਂ ਵੇਦਨਨ੍ਤਿ ਛ ਗੇਹਸਿਤਸੋਮਨਸ੍ਸਵੇਦਨਾ. ਨਿਰਾਮਿਸਂ ਸੁਖਂ ਵੇਦਨਨ੍ਤਿ ਛ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਸਿਤਸੋਮਨਸ੍ਸਵੇਦਨਾ. ਸਾਮਿਸਂ ਦੁਕ੍ਖਂ ਵੇਦਨਨ੍ਤਿ ਛ ਗੇਹਸਿਤਦੋਮਨਸ੍ਸਵੇਦਨਾ. ਨਿਰਾਮਿਸਂ ਦੁਕ੍ਖਂ ਵੇਦਨਨ੍ਤਿ ਛ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਸਿਤਦੋਮਨਸ੍ਸਵੇਦਨਾ. ਸਾਮਿਸਂ ਅਦੁਕ੍ਖਮਸੁਖਂ ਵੇਦਨਨ੍ਤਿ ਛ ਗੇਹਸਿਤਉਪੇਕ੍ਖਾਵੇਦਨਾ. ਨਿਰਾਮਿਸਂ ਅਦੁਕ੍ਖਮਸੁਖਂ ਵੇਦਨਨ੍ਤਿ ਛ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਸਿਤਉਪੇਕ੍ਖਾਵੇਦਨਾ.

(ਗ) ਸਰਾਗਂ ਚਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿਆਦੀਨਿ ਞਾਣਕਥਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਥਾਨਿ.

(ਘ) ਤਦਵਸੇਸੇ ਧਮ੍ਮੇਤਿ ਤੇਹਿ ਕਾਯਵੇਦਨਾਚਿਤ੍ਤੇਹਿ ਅਵਸੇਸੇ ਤੇਭੂਮਕਧਮ੍ਮੇ. ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਤੇਨ ਞਾਣੇਨਾਤਿ ਤੇਨ ਸਤ੍ਤਵਿਧੇਨ ਅਨੁਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣੇਨ. ਯਾਨਿ ਪਨੇਤ੍ਥ ਅਨ੍ਤਰਨ੍ਤਰਾ ਅਵੁਤ੍ਤਤ੍ਥਾਨਿ, ਤਾਨਿ ਹੇਟ੍ਠਾ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਥਾਨੇਵਾਤਿ.

ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੯. ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਕਥਾ

ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੩੬. ਇਦਾਨਿ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤਾਯ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਕਥਾਯ ਅਨਨ੍ਤਰਂ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਪਭੇਦਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੇਨ ਕਥਿਤਾਯ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਾਯ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਕਥਾਯ ਅਪੁਬ੍ਬਤ੍ਥਾਨੁਵਣ੍ਣਨਾ. ਤਤ੍ਥ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤੇ ਤਾਵ ਸੋਇਤਿ ਸਬ੍ਬਨਾਮਤ੍ਤਾ ਯੋ ਵਾ ਸੋ ਵਾ ਸਬ੍ਬੋਪਿ ਸਙ੍ਗਹਿਤੋ ਹੋਤਿ. ਵਤਾਤਿ ਏਕਂਸਤ੍ਥੇ ਨਿਪਾਤੋ. ਕਞ੍ਚਿ ਸਙ੍ਖਾਰਨ੍ਤਿ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਕਮ੍ਪਿ ਸਙ੍ਖਾਰਂ. ਅਨੁਲੋਮਿਕਾਯ ਖਨ੍ਤਿਯਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਮੇਵ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਮਗ੍ਗਂ ਅਨੁਲੋਮੇਤੀਤਿ ਅਨੁਲੋਮਿਕਂ, ਤਦੇਵ ਖਨ੍ਤਿਮਪੇਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਅਨੁਲੋਮਿਕਾ. ਸਬ੍ਬਸਙ੍ਖਾਰਾ ਤਸ੍ਸ ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ ਦੁਕ੍ਖਤੋ ਅਨਤ੍ਤਤੋ ਖਮਨ੍ਤਿ ਰੁਚ੍ਚਨ੍ਤੀਤਿ ਖਨ੍ਤਿ. ਸਾ ਮੁਦੁਕਾ ਮਜ੍ਝਿਮਾ ਤਿਕ੍ਖਾਤਿ ਤਿਵਿਧਾ. ਕਲਾਪਸਮ੍ਮਸਨਾਦਿਕਾ ਉਦਯਬ੍ਬਯਞਾਣਪਰਿਯੋਸਾਨਾ ਮੁਦੁਕਾਨੁਲੋਮਿਕਾ ਖਨ੍ਤਿ. ਭਙ੍ਗਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਦਿਕਾ ਸਙ੍ਖਾਰੁਪੇਕ੍ਖਾਞਾਣਪਰਿਯੋਸਾਨਾ ਮਜ੍ਝਿਮਾਨੁਲੋਮਿਕਾ ਖਨ੍ਤਿ. ਅਨੁਲੋਮਞਾਣਂ ਤਿਕ੍ਖਾਨੁਲੋਮਿਕਾ ਖਨ੍ਤਿ. ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋਤਿ ਉਪੇਤੋ. ਨੇਤਂ ਠਾਨਂ ਵਿਜ੍ਜਤੀਤਿ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਂ ਏਤਂ ਠਾਨਂ ਏਤਂ ਕਾਰਣਂ ਨ ਵਿਜ੍ਜਤਿ. ਸਮ੍ਮਤ੍ਤਨਿਯਾਮਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਹਿਤਸੁਖਾਵਹੋ ਮੇ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਏਵਂ ਆਸੀਸਤੋ ਤਥੇਵ ਸਮ੍ਭਵਤੋ ਅਸੁਭਾਦੀਸੁ ਚ ਅਸੁਭਨ੍ਤਿਆਦਿਅਵਿਪਰੀਤਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਸਬ੍ਭਾਵਤੋ ਚ ਸਮ੍ਮਾ ਸਭਾਵੋਤਿ ਸਮ੍ਮਤ੍ਤੋ, ਅਨਨ੍ਤਰਫਲਦਾਨਾਯ ਅਰਹਤ੍ਤੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਚ ਨਿਯਾਮਭੂਤਤ੍ਤਾ ਨਿਯਾਮੋ, ਨਿਚ੍ਛਯੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸਮ੍ਮਤ੍ਤੋ ਚ ਸੋ ਨਿਯਾਮੋ ਚਾਤਿ ਸਮ੍ਮਤ੍ਤਨਿਯਾਮੋ. ਕੋ ਸੋ? ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਮਗ੍ਗੋ, ਵਿਸੇਸਤੋ ਪਨ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗੋ. ਤੇਨ ਹਿ ਮਗ੍ਗਨਿਯਾਮੇਨ ਨਿਯਤਤ੍ਤਾ ‘‘ਨਿਯਤੋ ਸਮ੍ਬੋਧਿਪਰਾਯਣੋ’’ਤਿ (ਪਾਰਾ. ੨੧; ਦੀ. ਨਿ. ੧.੩੭੩) ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਂ ਸਮ੍ਮਤ੍ਤਨਿਯਾਮਂ ਓਕ੍ਕਮਿਸ੍ਸਤਿ ਪਵਿਸਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਏਤਂ ਅਟ੍ਠਾਨਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਗੋਤ੍ਰਭੁਨੋ ਪਨ ਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਆਵਜ੍ਜਨਟ੍ਠਾਨਿਯਤ੍ਤਾ ਤਂ ਅਨਾਦਿਯਿਤ੍ਵਾ ਅਨੁਲੋਮਿਕਖਨ੍ਤਿਯਾ ਅਨਨ੍ਤਰਂ ਸਮ੍ਮਤ੍ਤਨਿਯਾਮੋਕ੍ਕਮਨਂ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਅਥ ਵਾ ਅਟ੍ਠਾਰਸਸੁ ਮਹਾਵਿਪਸ੍ਸਨਾਸੁ ਗੋਤ੍ਰਭੁ ਵਿਵਟ੍ਟਨਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਹੋਤੀਤਿ ਅਨੁਲੋਮਿਕਖਨ੍ਤਿਯਾ ਏਵ ਸਙ੍ਗਹਿਤਾ ਹੋਤਿ. ਚਤੂਸੁਪਿ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤੇਸੁ ਇਮਿਨਾਵ ਨਯੇਨ ਅਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਏਤੇਹਿ ਅਨੁਲੋਮਿਕਖਨ੍ਤਿਸਮ੍ਮਤ੍ਤਨਿਯਾਮਚਤੁਅਰਿਯਫਲਵਸੇਨ ਚ ਛ ਧਮ੍ਮਾਤਿ ਛਕ੍ਕਨਿਪਾਤੇ (ਅ. ਨਿ. ੬.੯੮, ੧੦੧) ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਾ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਕਣ੍ਹਪਕ੍ਖਸੁਕ੍ਕਪਕ੍ਖਦ੍ਵਯਵਸੇਨ ਹਿ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਾਵ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ.

੩੭. ਕਤਿਹਾਕਾਰੇਹੀਤਿਆਦਿਕੇ ਪੁਚ੍ਛਾਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮੇ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਨਿਦ੍ਦੇਸੇ ਪਞ੍ਚਕ੍ਖਨ੍ਧੇ ਅਨਿਚ੍ਚਤੋਤਿਆਦੀਸੁ ਨਾਮਰੂਪਞ੍ਚ ਨਾਮਰੂਪਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਯੇ ਚ ਪਰਿਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਕਲਾਪਸਮ੍ਮਸਨਵਸੇਨ ਆਰਦ੍ਧਵਿਪਸ੍ਸਕੋ ਯੋਗਾਵਚਰੋ ਪਞ੍ਚਸੁ ਖਨ੍ਧੇਸੁ ਏਕੇਕਂ ਖਨ੍ਧਂ ਅਨਿਚ੍ਚਨ੍ਤਿਕਤਾਯ ਆਦਿਅਨ੍ਤਵਤਾਯ ਚ ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ ਪਸ੍ਸਤਿ. ਉਪ੍ਪਾਦਵਯਪਟਿਪੀਲ਼ਨਤਾਯ ਦੁਕ੍ਖਵਤ੍ਥੁਤਾਯ ਚ ਦੁਕ੍ਖਤੋ. ਪਚ੍ਚਯਯਾਪਨੀਯਤਾਯ ਰੋਗਮੂਲਤਾਯ ਚ ਰੋਗਤੋ. ਦੁਕ੍ਖਤਾਸੂਲਯੋਗਿਤਾਯ ਕਿਲੇਸਾਸੁਚਿਪਗ੍ਘਰਣਤਾਯ ਉਪ੍ਪਾਦਜਰਾਭਙ੍ਗੇਹਿ ਉਦ੍ਧੁਮਾਤਪਰਿਪਕ੍ਕਪਭਿਨ੍ਨਤਾਯ ਚ ਗਣ੍ਡਤੋ. ਪੀਲ਼ਾਜਨਕਤਾਯ ਅਨ੍ਤੋਤੁਦਨਤਾਯ ਦੁਨ੍ਨੀਹਰਣੀਯਤਾਯ ਚ ਸਲ੍ਲਤੋ. ਵਿਗਰਹਣੀਯਤਾਯ ਅਵਡ੍ਢਿਆਵਹਨਤਾਯ ਅਘਵਤ੍ਥੁਤਾਯ ਚ ਅਘਤੋ. ਅਸੇਰਿਭਾਵਜਨਕਤਾਯ ਆਬਾਧਪਦਟ੍ਠਾਨਤਾਯ ਚ ਆਬਾਧਤੋ. ਅਵਸਤਾਯ ਅਵਿਧੇਯ੍ਯਤਾਯ ਚ ਪਰਤੋ. ਬ੍ਯਾਧਿਜਰਾਮਰਣੇਹਿ ਲੁਜ੍ਜਨਪਲੁਜ੍ਜਨਤਾਯ ਪਲੋਕਤੋ. ਅਨੇਕਬ੍ਯਸਨਾਵਹਨਤਾਯ ਈਤਿਤੋ. ਅਵਿਦਿਤਾਨਂਯੇਵ ਵਿਪੁਲਾਨਂ ਅਨਤ੍ਥਾਨਂ ਆਵਹਨਤੋ ਸਬ੍ਬੂਪਦ੍ਦਵਵਤ੍ਥੁਤਾਯ ਚ ਉਪਦ੍ਦਵਤੋ. ਸਬ੍ਬਭਯਾਨਂ ਆਕਰਤਾਯ ਚ ਦੁਕ੍ਖਵੂਪਸਮਸਙ੍ਖਾਤਸ੍ਸ ਪਰਮਸ੍ਸਾਸਸ੍ਸ ਪਟਿਪਕ੍ਖਭੂਤਤਾਯ ਚ ਭਯਤੋ. ਅਨੇਕੇਹਿ ਅਨਤ੍ਥੇਹਿ ਅਨੁਬਦ੍ਧਤਾਯ ਦੋਸੂਪਸਟ੍ਠਤਾਯ ਉਪਸਗ੍ਗੋ ਵਿਯ ਅਨਧਿਵਾਸਨਾਰਹਤਾਯ ਚ ਉਪਸਗ੍ਗਤੋ. ਬ੍ਯਾਧਿਜਰਾਮਰਣੇਹਿ ਚੇਵ ਲੋਭਾਦੀਹਿ ਚ ਲੋਕਧਮ੍ਮੇਹਿ ਪਚਲਿਤਤਾਯ ਚਲਤੋ. ਉਪਕ੍ਕਮੇਨ ਚੇਵ ਸਰਸੇਨ ਚ ਪਭਙ੍ਗੁਪਗਮਨਸੀਲਤਾਯ ਪਭਙ੍ਗੁਤੋ. ਸਬ੍ਬਾਵਤ੍ਥਨਿਪਾਤਿਤਾਯ ਥਿਰਭਾਵਸ੍ਸ ਚ ਅਭਾਵਤਾਯ ਅਦ੍ਧੁਵਤੋ. ਅਤਾਯਨਤਾਯ ਚੇਵ ਅਲਬ੍ਭਨੇਯ੍ਯਖੇਮਤਾਯ ਚ ਅਤਾਣਤੋ. ਅਲ੍ਲੀਯਿਤੁਂ ਅਨਰਹਤਾਯ ਅਲ੍ਲੀਨਾਨਮ੍ਪਿ ਚ ਲੇਣਕਿਚ੍ਚਾਕਾਰਿਤਾਯ ਅਲੇਣਤੋ. ਨਿਸ੍ਸਿਤਾਨਂ ਭਯਸਾਰਕਤ੍ਤਾਭਾਵੇਨ ਅਸਰਣਤੋ. ਯਥਾਪਰਿਕਪ੍ਪਿਤੇਹਿ ਧੁਵਸੁਭਸੁਖਤ੍ਤਭਾਵੇਹਿ ਰਿਤ੍ਤਤਾਯ ਰਿਤ੍ਤਤੋ. ਰਿਤ੍ਤਤਾਯੇਵ ਤੁਚ੍ਛਤੋ, ਅਪ੍ਪਕਤ੍ਤਾ ਵਾ. ਅਪ੍ਪਕਮ੍ਪਿ ਹਿ ਲੋਕੇ ਤੁਚ੍ਛਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਸਾਮਿਨਿਵਾਸਿਵੇਦਕਕਾਰਕਾਧਿਟ੍ਠਾਯਕਵਿਰਹਿਤਤਾਯ ਸੁਞ੍ਞਤੋ. ਸਯਞ੍ਚ ਅਸਾਮਿਕਭਾਵਾਦਿਤਾਯ ਅਨਤ੍ਤਤੋ. ਪਵਤ੍ਤਿਦੁਕ੍ਖਤਾਯ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਚ ਆਦੀਨਵਤਾਯ ਆਦੀਨਵਤੋ. ਅਥ ਵਾ ਆਦੀਨਂ ਵਾਤਿ ਗਚ੍ਛਤਿ ਪਵਤ੍ਤਤੀਤਿ ਆਦੀਨਵੋ. ਕਪਣਮਨੁਸ੍ਸਸ੍ਸੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ, ਖਨ੍ਧਾਪਿ ਚ ਕਪਣਾਯੇਵਾਤਿ ਆਦੀਨਵਸਦਿਸਤਾਯ ਆਦੀਨਵਤੋ. ਜਰਾਯ ਚੇਵ ਮਰਣੇਨ ਚਾਤਿ ਦ੍ਵੇਧਾ ਪਰਿਣਾਮਪਕਤਿਤਾਯ ਵਿਪਰਿਣਾਮਧਮ੍ਮਤੋ. ਦੁਬ੍ਬਲਤਾਯ ਫੇਗ੍ਗੁ ਵਿਯ ਸੁਖਭਞ੍ਜਨੀਯਤਾਯ ਚ ਅਸਾਰਕਤੋ. ਅਘਹੇਤੁਤਾਯ ਅਘਮੂਲਤੋ. ਮਿਤ੍ਤਮੁਖਸਪਤ੍ਤੋ ਵਿਯ ਵਿਸ੍ਸਾਸਘਾਤਿਤਾਯ ਵਧਕਤੋ. ਵਿਗਤਭਵਤਾਯ ਵਿਭਵਸਮ੍ਭੂਤਤਾਯ ਚ ਵਿਭਵਤੋ. ਆਸਵਪਦਟ੍ਠਾਨਤਾਯ ਸਾਸਵਤੋ. ਹੇਤੁਪਚ੍ਚਯੇਹਿ ਅਭਿਸਙ੍ਖਤਤਾਯ ਸਙ੍ਖਤਤੋ. ਮਚ੍ਚੁਮਾਰਕਿਲੇਸਮਾਰਾਨਂ ਆਮਿਸਭੂਤਤਾਯ ਮਾਰਾਮਿਸਤੋ. ਜਾਤਿਜਰਾਬ੍ਯਾਧਿਮਰਣਪਕਤਿਤਾਯ ਜਾਤਿਜਰਾਬ੍ਯਾਧਿਮਰਣਧਮ੍ਮਤੋ. ਸੋਕਪਰਿਦੇਵਉਪਾਯਾਸਹੇਤੁਤਾਯ ਸੋਕਪਰਿਦੇਵਉਪਾਯਾਸਧਮ੍ਮਤੋ. ਤਣ੍ਹਾਦਿਟ੍ਠਿਦੁਚ੍ਚਰਿਤਸਂਕਿਲੇਸਾਨਂ ਵਿਸਯਧਮ੍ਮਤਾਯ ਸਂਕਿਲੇਸਿਕਧਮ੍ਮਤੋ ਪਸ੍ਸਤਿ. ਸਬ੍ਬੇਸੁ ਚ ਇਮੇਸੁ ‘‘ਪਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਪਾਠਸੇਸੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ.

੩੮. ਪਞ੍ਚਕ੍ਖਨ੍ਧੇਤਿ ਸਮੂਹਤੋ ਵੁਤ੍ਤੇਪਿ ਏਕੇਕਖਨ੍ਧਵਸੇਨ ਅਤ੍ਥਵਣ੍ਣਨਾ ਕਲਾਪਸਮ੍ਮਸਨਞਾਣਨਿਦ੍ਦੇਸੇ ਵਿਸੁਂ ਵਿਸੁਂ ਆਗਤਤ੍ਤਾ ਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਚ ਵਿਸੁਂ ਵਿਸੁਂ ਖਨ੍ਧਾਨਂ ਵਸੇਨ ਅਨੁਪਸ੍ਸਨਾਨਂ ਗਣਿਤਤ੍ਤਾ ਸਮੂਹੇ ਪਵਤ੍ਤਵਚਨਾਨਂ ਅਵਯਵੇਪਿ ਪਵਤ੍ਤਿਸਮ੍ਭਵਤੋ ਚ ਕਤਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ, ਵਿਸੁਂ ਵਿਸੁਂ ਪਵਤ੍ਤਸਮ੍ਮਸਨਾਨਂ ਏਕਤੋ ਸਙ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਵਚਨਵਸੇਨ ਵਾ ‘‘ਪਞ੍ਚਕ੍ਖਨ੍ਧੇ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ‘‘ਏਕਪ੍ਪਹਾਰੇਨ ਪਞ੍ਚਹਿ ਖਨ੍ਧੇਹਿ ਵੁਟ੍ਠਾਤੀ’’ਤਿ (ਵਿਸੁਦ੍ਧਿ. ੨.੭੮੩) ਅਟ੍ਠਕਥਾਵਚਨਸਬ੍ਭਾਵਤੋ ਵਾ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਖਨ੍ਧਾਨਂ ਏਕਤੋ ਸਮ੍ਮਸਨਂ ਵਾ ਯੁਜ੍ਜਤਿਯੇਵਾਤਿ. ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਖਨ੍ਧਾਨਂ ਨਿਰੋਧੋ ਨਿਚ੍ਚਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਨ੍ਤਿ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋਤਿਆਦੀਨਵਞਾਣਨਿਦ੍ਦੇਸੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਕਾਲੇ ਸਨ੍ਤਿਪਦਞਾਣਵਸੇਨ ਨਿਚ੍ਚਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਨ੍ਤਿ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ. ਸਮ੍ਮਤ੍ਤਨਿਯਾਮਂ ਓਕ੍ਕਮਤੀਤਿ ਮਗ੍ਗਕ੍ਖਣੇ ਓਕ੍ਕਮਤਿ, ਫਲਕ੍ਖਣੇ ਪਨ ਓਕ੍ਕਨ੍ਤੋ ਨਾਮ ਹੋਤਿ. ਏਸੇਵ ਨਯੋ ਸਬ੍ਬੇਸੁਪਿ ਨਿਯਾਮੋਕ੍ਕਮਨਪਰਿਯਾਯੇਸੁ. ਆਰੋਗ੍ਯਨ੍ਤਿ ਆਰੋਗ੍ਯਭੂਤਂ. ਵਿਸਲ੍ਲਨ੍ਤਿ ਸਲ੍ਲਵਿਰਹਿਤਂ. ਏਸੇਵ ਨਯੋ ਈਦਿਸੇਸੁ. ਅਨਾਬਾਧਨ੍ਤਿ ਆਬਾਧਵਿਰਹਿਤਂ, ਆਬਾਧਪਟਿਪਕ੍ਖਭੂਤਂ ਵਾ. ਏਸ ਨਯੋ ਈਦਿਸੇਸੁ. ਅਪਰਪ੍ਪਚ੍ਚਯਨ੍ਤਿ ਅਞ੍ਞਪਚ੍ਚਯਵਿਰਹਿਤਂ. ਉਪਸ੍ਸਗ੍ਗਤੋਤਿ ਚ ਅਨੁਪਸ੍ਸਗ੍ਗਨ੍ਤਿ ਚ ਕੇਚਿ ਸਂਯੋਗਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪਠਨ੍ਤਿ. ਪਰਮਸੁਞ੍ਞਨ੍ਤਿ ਸਬ੍ਬਸਙ੍ਖਾਰਸੁਞ੍ਞਤ੍ਤਾ ਉਤ੍ਤਮਤ੍ਤਾ ਚ ਪਰਮਸੁਞ੍ਞਂ. ਪਰਮਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ਸਙ੍ਖਤਾਸਙ੍ਖਤਾਨਂ ਅਗ੍ਗਭੂਤਤ੍ਤਾ ਉਤ੍ਤਮਤ੍ਥਂ. ਲਿਙ੍ਗਵਿਪਲ੍ਲਾਸਵਸੇਨ ਨਪੁਂਸਕਵਚਨਂ. ਨਿਬ੍ਬਾਨਸ੍ਸ ਚ ਸੁਞ੍ਞਤ੍ਤਾ ਅਨਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਚ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਦ੍ਵਯੇ ਪਟਿਲੋਮਪਰਿਯਾਯੋ ਨ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਅਨਾਸਵਨ੍ਤਿ ਆਸਵਵਿਰਹਿਤਂ. ਨਿਰਾਮਿਸਨ੍ਤਿ ਆਮਿਸਵਿਰਹਿਤਂ. ਅਜਾਤਨ੍ਤਿ ਜਾਤਿਵਿਰਹਿਤਤ੍ਤਾ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਂ. ਅਮਤਨ੍ਤਿ ਭਙ੍ਗਾਭਾਵਤੋ ਮਰਣਵਿਰਹਿਤਂ. ਮਰਣਮ੍ਪਿ ਹਿ ਨਪੁਂਸਕਭਾਵਵਚਨਵਸੇਨ ‘‘ਮਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ.

੩੯. ਏਵਮਿਮਾਯ ਪਟਿਪਾਟਿਯਾ ਵੁਤ੍ਤਾਸੁ ਆਕਾਰਭੇਦਭਿਨ੍ਨਾਸੁ ਚਤ੍ਤਾਲੀਸਾਯ ਅਨੁਪਸ੍ਸਨਾਸੁ ਸਭਾਵਸਙ੍ਗਹਵਸੇਨ ਤੀਸੁਯੇਵ ਅਨੁਪਸ੍ਸਨਾਸੁ ਏਕਸਙ੍ਗਹਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਅਨਿਚ੍ਚਤੋਤਿ ਅਨਿਚ੍ਚਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਾਸੁ ਯਥਾਨੁਰੂਪਂ ਅਨਿਚ੍ਚਦੁਕ੍ਖਾਨਤ੍ਤਤ੍ਤੇ ਯੋਜਨਾ ਕਾਤਬ੍ਬਾ. ਅਵਸਾਨੇ ਪਨੇਤਾ ਵਿਸੁਂ ਵਿਸੁਂ ਗਣਨਵਸੇਨ ਦਸ੍ਸਿਤਾ. ਗਣਨਾਸੁ ਚ ਗਣਨਪਟਿਪਾਟਿਵਸੇਨ ਪਠਮਂ ਅਨਤ੍ਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਗਣਿਤਾ. ਤਤ੍ਥ ਪਞ੍ਚਵੀਸਤੀਤਿ ‘‘ਪਰਤੋ ਰਿਤ੍ਤਤੋ ਤੁਚ੍ਛਤੋ ਸੁਞ੍ਞਤੋ ਅਨਤ੍ਤਤੋ’’ਤਿ ਏਕੇਕਸ੍ਮਿਂ ਖਨ੍ਧੇ ਪਞ੍ਚ ਪਞ੍ਚ ਕਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਚਸੁ ਖਨ੍ਧੇਸੁ ਪਞ੍ਚਵੀਸਤਿ ਅਨਤ੍ਤਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ. ਪਞ੍ਞਾਸਾਤਿ ‘‘ਅਨਿਚ੍ਚਤੋ ਪਲੋਕਤੋ ਚਲਤੋ ਪਭਙ੍ਗੁਤੋ ਅਦ੍ਧੁਵਤੋ ਵਿਪਰਿਣਾਮਧਮ੍ਮਤੋ ਅਸਾਰਕਤੋ ਵਿਭਵਤੋ ਸਙ੍ਖਤਤੋ ਮਰਣਧਮ੍ਮਤੋ’’ਤਿ ਏਕੇਕਸ੍ਮਿਂ ਖਨ੍ਧੇ ਦਸ ਦਸ ਕਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਚਸੁ ਖਨ੍ਧੇਸੁ ਪਞ੍ਞਾਸਂ ਅਨਿਚ੍ਚਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ. ਸਤਂ ਪਞ੍ਚਵੀਸਤਿ ਚੇਵਾਤਿ ਸੇਸਾ ‘‘ਦੁਕ੍ਖਤੋ ਰੋਗਤੋ’’ਤਿਆਦਯੋ ਏਕੇਕਸ੍ਮਿਂ ਖਨ੍ਧੇ ਪਞ੍ਚਵੀਸਤਿ ਪਞ੍ਚਵੀਸਤਿ ਕਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਚਸੁ ਖਨ੍ਧੇਸੁ ਪਞ੍ਚਵੀਸਤਿਸਤਂ ਦੁਕ੍ਖਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ. ਯਾਨਿ ਦੁਕ੍ਖੇ ਪਵੁਚ੍ਚਰੇਤਿ ਯਾ ਅਨੁਪਸ੍ਸਨਾ ਦੁਕ੍ਖੇ ਖਨ੍ਧਪਞ੍ਚਕੇ ਗਣਨਵਸੇਨ ਪਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ, ਤਾ ਸਤਂ ਪਞ੍ਚਵੀਸਤਿ ਚੇਵਾਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ‘‘ਯਾਨੀ’’ਤਿ ਚੇਤ੍ਥ ਲਿਙ੍ਗਵਿਪਲ੍ਲਾਸੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋਤਿ.

ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੧੦. ਮਾਤਿਕਾਕਥਾ

ਮਾਤਿਕਾਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੪੦. ਇਦਾਨਿ ਮਹਾਥੇਰੋ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਕਥਾਨਨ੍ਤਰਂ ਸਕਲੇ ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਮਗ੍ਗੇ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠੇ ਸਮਥਵਿਪਸ੍ਸਨਾਮਗ੍ਗਨਿਬ੍ਬਾਨਧਮ੍ਮੇ ਆਕਾਰਨਾਨਤ੍ਤਵਸੇਨ ਨਾਨਾਪਰਿਯਾਯੇਹਿ ਥੋਮੇਤੁਕਾਮੋ ਨਿਚ੍ਛਾਤੋਤਿਆਦੀਨਿ ਏਕੂਨਵੀਸਤਿ ਮਾਤਿਕਾਪਦਾਨਿ ਉਦ੍ਦਿਸਿਤ੍ਵਾ ਤੇਸਂ ਨਿਦ੍ਦੇਸਵਸੇਨ ਮਾਤਿਕਾਕਥਂ ਨਾਮ ਕਥੇਸਿ. ਤਸ੍ਸਾ ਅਯਂ ਅਪੁਬ੍ਬਤ੍ਥਾਨੁਵਣ੍ਣਨਾ. ਮਾਤਿਕਾਯ ਤਾਵ ਨਿਚ੍ਛਾਤੋਤਿ ਅਮਿਲਾਤੋ. ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਹਿ ਕਿਲੇਸਾ ਪੀਲ਼ਾਯੋਗਤੋ ਮਿਲਾਤਾ, ਰਾਗੋਪਿ ਤਾਵ ਨਿਰਨ੍ਤਰਪ੍ਪਵਤ੍ਤੋ ਸਰੀਰਂ ਦਹਤਿ, ਕਿਂ ਪਨਞ੍ਞੇ ਕਿਲੇਸਾ. ‘‘ਤਯੋਮੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਗ੍ਗੀ ਰਾਗਗ੍ਗਿ ਦੋਸਗ੍ਗਿ ਮੋਹਗ੍ਗੀ’’ਤਿ (ਇਤਿਵੁ. ੯੩; ਦੀ. ਨਿ. ੩.੩੦੫) ਪਨ ਕਿਲੇਸਨਾਯਕਾ ਤਯੋ ਏਵ ਕਿਲੇਸਾ ਵੁਤ੍ਤਾ, ਤਂਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾਪਿ ਪਨ ਦਹਨ੍ਤਿਯੇਵ. ਏਵਂ ਛਾਤਕਿਲੇਸਾਭਾਵਤੋ ਨਿਚ੍ਛਾਤੋ. ਕੋ ਸੋ? ਵਿਮੋਕ੍ਖਸਮ੍ਬਨ੍ਧੇਨ ਵਿਮੋਕ੍ਖੋਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ. ਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ ਮੋਕ੍ਖੋ. ਵਿਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ ਵਿਮੋਕ੍ਖੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਇਦਮੇਕਂ ਮਾਤਿਕਾਪਦਂ. ਵਿਜ੍ਜਾਵਿਮੁਤ੍ਤੀਤਿ ਵਿਜ੍ਜਾਯੇਵ ਵਿਮੁਤ੍ਤਿ. ਇਦਮੇਕਂ ਮਾਤਿਕਾਪਦਂ. ਝਾਨਵਿਮੋਕ੍ਖੋਤਿ ਝਾਨਮੇਵ ਵਿਮੋਕ੍ਖੋ. ਇਦਮੇਕਂ ਮਾਤਿਕਾਪਦਂ. ਸੇਸਾਨਿ ਏਕੇਕਾਨੇਵਾਤਿ ਏਵਂ ਏਕੂਨਵੀਸਤਿ ਮਾਤਿਕਾਪਦਾਨਿ.

੪੧. ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮੇਨ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਤੋ ਨਿਚ੍ਛਾਤੋਤਿ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮੇਨ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਤੋ ਅਪੇਤਤ੍ਤਾ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਤੋ ਨਿਕ੍ਕਿਲੇਸੋ ਯੋਗੀ. ਤੇਨ ਪਟਿਲਦ੍ਧਂ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਮ੍ਪਿ ਨਿਚ੍ਛਾਤੋ ਨਿਕ੍ਕਿਲੇਸੋ ਵਿਮੋਕ੍ਖੋ. ਏਵਂ ਸੇਸੇਸੁਪਿ. ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮੇਨ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਤੋ ਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ ਵਿਮੋਕ੍ਖੋਤਿ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮੇਨ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਤੋ ਯੋਗੀ ਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ ਤਂ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਂ ਵਿਮੋਕ੍ਖੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਏਵਂ ਸੇਸੇਸੁਪਿ. ਵਿਜ੍ਜਤੀਤਿ ਵਿਜ੍ਜਾਤਿ ਸਭਾਵਤੋ ਵਿਜ੍ਜਤਿ ਅਤ੍ਥਿ ਉਪਲਬ੍ਭਤੀਤਿ ਵਿਜ੍ਜਾ ਨਾਮਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਥ ਵਾ ਸਭਾਵਜਾਨਨਤ੍ਥਂ ਪਟਿਪਨ੍ਨੇਹਿ ਯੋਗੀਹਿ ਸਭਾਵਂ ਵੇਦੀਯਤਿ ਜਾਨੀਯਤੀਤਿ ਵਿਜ੍ਜਾ ਨਾਮਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਥ ਵਾ ਵਿਸੇਸਲਾਭਤ੍ਥਂ ਪਟਿਪਨ੍ਨੇਹਿ ਯੋਗੀਹਿ ਵੇਦੀਯਤਿ ਪਟਿਲਾਭੀਯਤੀਤਿ ਵਿਜ੍ਜਾ ਨਾਮਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਥ ਵਾ ਅਤ੍ਤਨਾ ਵਿਨ੍ਦਿਤਬ੍ਬਂ ਭੂਮਿਂ ਵਿਨ੍ਦਤਿ ਲਭਤੀਤਿ ਵਿਜ੍ਜਾ ਨਾਮਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਥ ਵਾ ਸਭਾਵਦਸ੍ਸਨਹੇਤੁਤ੍ਤਾ ਸਭਾਵਂ ਵਿਦਿਤਂ ਕਰੋਤੀਤਿ ਵਿਜ੍ਜਾ ਨਾਮਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਵਿਜ੍ਜਨ੍ਤੋ ਮੁਚ੍ਚਤਿ, ਮੁਚ੍ਚਨ੍ਤੋ ਵਿਜ੍ਜਤੀਤਿ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤੋ ਧਮ੍ਮੋ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤੇਨਤ੍ਥੇਨ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨੋ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਤੋ ਮੁਚ੍ਚਤਿ, ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਤੋ ਮੁਚ੍ਚਮਾਨੋ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤੇਨਤ੍ਥੇਨ ਵਿਜ੍ਜਤੀਤਿ ਵਿਜ੍ਜਾਵਿਮੁਤ੍ਤਿ ਨਾਮਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਂ ਸਂਵਰਟ੍ਠੇਨਾਤਿ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਨਿਵਾਰਣਟ੍ਠੇਨ ਤਂ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਂ ਸੀਲਵਿਸੁਦ੍ਧਿ ਨਾਮਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤਂਯੇਵ ਅਵਿਕ੍ਖੇਪਹੇਤੁਤ੍ਤਾ ਅਵਿਕ੍ਖੇਪਟ੍ਠੇਨ ਚਿਤ੍ਤਵਿਸੁਦ੍ਧਿ. ਦਸ੍ਸਨਹੇਤੁਤ੍ਤਾ ਦਸ੍ਸਨਟ੍ਠੇਨ ਦਿਟ੍ਠਿਵਿਸੁਦ੍ਧਿ. ਸੇਸੇਸੁਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ. ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਮ੍ਭੇਤੀਤਿ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਾਦਿਨਾ ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਾਦਿਕਂ ਯੋਗਾਵਚਰੋ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਮ੍ਭੇਤੀਤਿ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਾਦਿਕੋ ਧਮ੍ਮੋ ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿ ਨਾਮਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਪਹੀਨਤ੍ਤਾਤਿ ਤੇਨ ਤੇਨ ਪਹਾਨੇਨ ਪਹੀਨਤ੍ਤਾ. ਞਾਤਟ੍ਠੇਨ ਞਾਣਨ੍ਤਿ ਝਾਨਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਾਵਸੇਨ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਵਸੇਨ ਮਗ੍ਗਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਾਵਸੇਨ ਞਾਤਟ੍ਠੇਨ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਾਦਿਕਂ ਞਾਣਂ ਨਾਮਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਦਿਟ੍ਠਤ੍ਤਾ ਦਸ੍ਸਨਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥਾਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ. ਵਿਸੁਜ੍ਝਤੀਤਿ ਯੋਗੀ, ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਾਦਿਕਾ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿ.

ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਨਿਦ੍ਦੇਸੇ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਂ ਅਲੋਭਤ੍ਤਾ ਕਾਮਰਾਗਤੋ ਨਿਸ੍ਸਟਨ੍ਤਿ ਨਿਸ੍ਸਰਣਂ. ਤਤੋ ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤਨ੍ਤਿ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਂ. ‘‘ਰੂਪਾਨਮੇਤਂ ਨਿਸ੍ਸਰਣਂ ਯਦਿਦਂ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਮਾਨੇ ਆਰੁਪ੍ਪਵਿਸੇਸਸ੍ਸ ਅਦਿਸ੍ਸਨਤੋ ਵਿਸੇਸਸ੍ਸ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਅਞ੍ਞਤ੍ਥ ਵੁਤ੍ਤਪਾਠਕ੍ਕਮੇਨੇਵ ਯਦਿਦਂ ਆਰੁਪ੍ਪਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਞ੍ਚ ਆਰੁਪ੍ਪਂ ਰੂਪਤੋ ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤਤ੍ਤਾ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਂ ਨਾਮਾਤਿ ਅਧਿਕਾਰਵਸੇਨੇਵ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਭੂਤਨ੍ਤਿ ਉਪ੍ਪਾਦਸਮਾਯੋਗਦੀਪਨਂ. ਸਙ੍ਖਤਨ੍ਤਿ ਪਚ੍ਚਯਬਲਵਿਸੇਸਦਸ੍ਸਨਂ. ਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨਨ੍ਤਿ ਪਚ੍ਚਯਸਮਾਯੋਗੇਪਿ ਪਚ੍ਚਯਾਨਂ ਅਬ੍ਯਾਪਾਰਭਾਵਦਸ੍ਸਨਂ. ਨਿਰੋਧੋ ਤਸ੍ਸ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਤਤੋ ਸਙ੍ਖਤਤੋ ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤਤ੍ਤਾ ਤਸ੍ਸ ਸਙ੍ਖਤਸ੍ਸ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਂ ਨਾਮ. ਆਰੁਪ੍ਪਸ੍ਸ ਚ ਨਿਰੋਧਸ੍ਸ ਚ ਗਹਣਂ ਅਞ੍ਞਤ੍ਥ ਪਾਠੇ ਵੁਤ੍ਤਕ੍ਕਮੇਨੇਵ ਕਤਂ. ‘‘ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਸ੍ਸ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਂ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਮਾਨੇ ਪੁਨਰੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਵਚਨੇਨੇਵ ਚ ਤਸ੍ਸ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਸਿਦ੍ਧੀਤਿ ਤਂ ਅਵਤ੍ਵਾ ਸੇਸਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਮੇਵ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਂ ਉਜੁਕਮੇਵ. ਨਿਸ੍ਸਰਣਨਿਦ੍ਦੇਸੇਪਿ ਇਮਿਨਾਵ ਨਯੇਨ ਅਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਨਿਸ੍ਸਰਣੀਯਾ ਧਾਤੁਯੋ ਪਨੇਤ੍ਥ ਉਜੁਕਮੇਵ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਪਵਿਵੇਕੋਤਿ ਪਵਿਵਿਤ੍ਤਭਾਵੋ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਾਦਿਕੋਯੇਵ. ਵੋਸਜ੍ਜਤੀਤਿ ਯੋਗੀ, ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਾਦਯੋ ਵੋਸਗ੍ਗੋ. ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਂ ਪਵਤ੍ਤੇਨ੍ਤੋ ਯੋਗੀ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮੇਨ ਚਰਤੀਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਤਂ ਪਨ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਂ ਚਰਿਯਾ. ਏਸ ਨਯੋ ਸੇਸੇਸੁਪਿ. ਝਾਨਵਿਮੋਕ੍ਖਨਿਦ੍ਦੇਸੇ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਵਿਮੋਕ੍ਖਕਥਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਕੇਵਲਂ ਤਤ੍ਥ ‘‘ਜਾਨਾਤੀਤਿ ਝਾਨਵਿਮੋਕ੍ਖੋ’’ਤਿ (ਪਟਿ. ਮ. ੧.੨੧੭) ਵੁਤ੍ਤਂ, ਇਧ ਪਨ ‘‘ਜਾਨਾਤੀਤਿ, ਝਾਯਤੀ’’ਤਿ ਪੁਗ੍ਗਲਾਧਿਟ੍ਠਾਨਾਵ ਦੇਸਨਾ ਕਤਾਤਿ ਅਯਂ ਵਿਸੇਸੋ.

੪੨. ਭਾਵਨਾਧਿਟ੍ਠਾਨਜੀਵਿਤਨਿਦ੍ਦੇਸੇ ਚ ਪੁਗ੍ਗਲਾਧਿਟ੍ਠਾਨਾ ਦੇਸਨਾ ਕਤਾ. ਧਮ੍ਮਤੋ ਪਨ ਭਾਵਨਾ ਨਾਮ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਾਦਯੋਵ. ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਂ ਨਾਮ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਾਦਿਵਸੇਨ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪਿਤਚਿਤ੍ਤਮੇਵ. ਜੀਵਿਤਂ ਨਾਮ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਾਦਿਵਸੇਨ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪਿਤਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸਮ੍ਮਾਆਜੀਵੋ ਨਾਮ. ਕੋ ਸੋ ਸਮ੍ਮਾਆਜੀਵੋ ਨਾਮ? ਮਿਚ੍ਛਾਜੀਵਾ ਵਿਰਤਿ, ਧਮ੍ਮੇਨ ਸਮੇਨ ਪਚ੍ਚਯਪਰਿਯੇਸਨਵਾਯਾਮੋ ਚ. ਤਤ੍ਥ ਸਮਂ ਜੀਵਤੀਤਿ ਸਮਂ ਜੀਵਿਤਂ ਜੀਵਤਿ, ਭਾਵਨਪੁਂਸਕਵਚਨਂ ਵਾ, ਸਮੇਨ ਜੀਵਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਨੋ ਵਿਸਮਨ੍ਤਿ ‘‘ਸਮਂ ਜੀਵਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਸ੍ਸੇਵ ਅਤ੍ਥਸ੍ਸ ਪਟਿਸੇਧਵਸੇਨ ਅਵਧਾਰਣਂ ਕਤਂ. ਸਮ੍ਮਾ ਜੀਵਤੀਤਿ ਆਕਾਰਨਿਦਸ੍ਸਨਂ. ਨੋ ਮਿਚ੍ਛਾਤਿ ਤਸ੍ਸੇਵ ਨਿਯਮਨਂ. ਵਿਸੁਦ੍ਧਂ ਜੀਵਤੀਤਿ ਸਭਾਵਵਿਸੁਦ੍ਧਿਯਾ ਵਿਸੁਦ੍ਧਂ ਜੀਵਿਤਂ ਜੀਵਤਿ. ਨੋ ਕਿਲਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿ ਤਸ੍ਸੇਵ ਨਿਯਮਨਂ. ਯਞ੍ਞਦੇਵਾਤਿਆਦੀਹਿ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਾਨਂ ਤਿਸ੍ਸਨ੍ਨਂ ਸਮ੍ਪਦਾਨਂ ਆਨਿਸਂਸਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਯਞ੍ਞਦੇਵਾਤਿ ਯਂ ਯਂ ਏਵ. ਖਤ੍ਤਿਯਪਰਿਸਨ੍ਤਿ ਖਤ੍ਤਿਯਾਨਂ ਸਨ੍ਨਿਪਾਤਂ. ਸੋ ਹਿ ਸਮਨ੍ਤਤੋ ਸੀਦਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਅਕਤਬੁਦ੍ਧਿਨੋਤਿ ਪਰਿਸਾਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਏਸੇਵ ਨਯੋ ਇਤਰਤ੍ਤਯੇ. ਖਤ੍ਤਿਯਾਦੀਨਂਯੇਵ ਆਗਮਨਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਞਾਣਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਚ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਤ੍ਤਾ ਤਾਸਂਯੇਵ ਚਤਸ੍ਸਨ੍ਨਂ ਗਹਣਂ, ਨ ਸੁਦ੍ਦਪਰਿਸਾਯ. ਵਿਸਾਰਦੋਤਿ ਤੀਹਿ ਸਮ੍ਪਦਾਹਿ ਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਵਿਗਤਸਾਰਜ੍ਜੋ, ਨਿਬ੍ਭਯੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਮਙ੍ਕੁਭੂਤੋਤਿ ਅਸਙ੍ਕੁਚਿਤੋ ਨ ਨਿਤ੍ਤੇਜਭੂਤੋ. ਤਂ ਕਿਸ੍ਸ ਹੇਤੂਤਿ ਤਂ ਵਿਸਾਰਦਤ੍ਤਂ ਕੇਨ ਹੇਤੁਨਾ ਕੇਨ ਕਾਰਣੇਨ ਹੋਤੀਤਿ ਚੇਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਇਦਾਨਿ ਤਥਾ ਹੀਤਿ ਤਸ੍ਸ ਕਾਰਣਵਚਨਂ. ਯਸ੍ਮਾ ਏਵਂ ਤਿਸਮ੍ਪਦਾਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਵਿਸਾਰਦੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਵਿਸਾਰਦਭਾਵਸ੍ਸ ਕਾਰਣਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਨਿਟ੍ਠਪੇਸੀਤਿ.

ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਪ੍ਪਕਾਸਿਨਿਯਾ ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਮਗ੍ਗ-ਅਟ੍ਠਕਥਾਯ

ਮਾਤਿਕਾਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਪਞ੍ਞਾਵਗ੍ਗਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ ਚੂਲ਼ਵਗ੍ਗਸ੍ਸ ਅਪੁਬ੍ਬਤ੍ਥਾਨੁਵਣ੍ਣਨਾ.

ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਚ ਤਿਵਗ੍ਗਸਙ੍ਗਹਿਤਸ੍ਸ

ਸਮਤਿਂਸਕਥਾਪਟਿਮਣ੍ਡਿਤਸ੍ਸ ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ ਹੋਤੀਤਿ.

ਨਿਗਮਨਕਥਾ

ਮਹਾਵਗ੍ਗੋ ਮਜ੍ਝਿਮੋ ਚ, ਚੂਲ਼ਵਗ੍ਗੋ ਚ ਨਾਮਤੋ;

ਤਯੋ ਵਗ੍ਗਾ ਇਧ ਵੁਤ੍ਤਾ, ਪਮਾਣਪਟਿਪਾਟਿਯਾ.

ਵਗ੍ਗੇ ਵਗ੍ਗੇ ਦਸ ਦਸ, ਕਥਾ ਯਾ ਤਾ ਉਦੀਰਿਤਾ;

ਉਦ੍ਦਾਨਗਾਥਾ ਸਬ੍ਬਾਸਂ, ਇਮਾ ਤਾਸਂ ਯਥਾਕ੍ਕਮਂ.

ਞਾਣਂ ਦਿਟ੍ਠਿ ਆਨਾਪਾਨਂ, ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਵਿਮੋਕ੍ਖਪਞ੍ਚਮਂ;

ਗਤਿ ਕਮ੍ਮਂ ਵਿਪਲ੍ਲਾਸੋ, ਮਗ੍ਗੋ ਮਣ੍ਡੋਤਿ ਤਾ ਦਸ.

ਯੁਗਨਦ੍ਧਸਚ੍ਚਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ, ਮੇਤ੍ਤਾ ਵਿਰਾਗਪਞ੍ਚਮਾ;

ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾ ਧਮ੍ਮਚਕ੍ਕਂ, ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਬਲਸੁਞ੍ਞਤਾ.

ਪਞ੍ਞਾ ਇਦ੍ਧਿ ਅਭਿਸਮਯੋ, ਵਿਵੇਕੋ ਚਰਿਯਪਞ੍ਚਮੋ;

ਪਾਟਿਹੀਰਂ ਸਮਸੀਸ-ਸਤਿ ਵਿਪਸ੍ਸਨਮਾਤਿਕਾ.

ਯੋ ਸੋ ਸੁਗਤਸੁਤਾਨਂ, ਅਧਿਪਤਿਭੂਤੇਨ ਭੂਤਹਿਤਰਤਿਨਾ;

ਥੇਰੇਨ ਥਿਰਗੁਣਵਤਾ, ਵੁਤ੍ਤੋ ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਮਗ੍ਗੋ.

ਤਸ੍ਸਤ੍ਥਵਣ੍ਣਨਾ ਯਾ, ਪੁਬ੍ਬਟ੍ਠਕਥਾਨਯਂ ਤਥਾ ਯੁਤ੍ਤਿਂ;

ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਮਯਾਰਦ੍ਧਾ, ਨਿਟ੍ਠਾਨਮੁਪਾਗਤਾ ਏਸਾ.

ਯਂ ਤਂ ਉਤ੍ਤਰਮਨ੍ਤੀ, ਮਨ੍ਤਿਗੁਣਯੁਤੋ ਯੁਤੋ ਚ ਸਦ੍ਧਾਯ;

ਕਾਰਯਿ ਮਹਾਵਿਹਾਰੇ, ਪਰਿਵੇਣਮਨੇਕਸਾਧੁਗੁਣਂ.

ਥੇਰੇਨੇਤ੍ਥ ਨਿਵਸਤਾ, ਸਮਾਪਿਤਾਯਂ ਮਹਾਭਿਧਾਨੇਨ;

ਤਤਿਯੇ ਵਸ੍ਸੇ ਚੁਤਿਤੋ, ਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨਸ੍ਸ ਭੂਪਤਿਨੋ.

ਸਮਯਂ ਅਨੁਲੋਮੇਨ੍ਤੀ, ਥੇਰਾਨਂ ਥੇਰਵਾਦਦੀਪਾਨਂ;

ਨਿਟ੍ਠਂ ਗਤਾ ਯਥਾਯਂ, ਅਟ੍ਠਕਥਾ ਲੋਕਹਿਤਜਨਨੀ.

ਧਮ੍ਮਂ ਅਨੁਲੋਮੇਨ੍ਤਾ, ਅਤ੍ਤਹਿਤਂ ਪਰਹਿਤਞ੍ਚ ਸਾਧੇਨ੍ਤਾ;

ਨਿਟ੍ਠਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੁ ਤਥਾ, ਮਨੋਰਥਾ ਸਬ੍ਬਸਤ੍ਤਾਨਂ.

ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਪਕਾਸਿਨਿਯਾ, ਅਟ੍ਠਕਥਾਯੇਤ੍ਥ ਗਣਿਤਕੁਸਲੇਹਿ;

ਗਣਿਤਾ ਤੁ ਭਾਣਵਾਰਾ, ਵਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ ਅਟ੍ਠਪਞ੍ਞਾਸ.

ਆਨੁਟ੍ਠੁਭੇਨ ਅਸ੍ਸਾ, ਛਨ੍ਦੋਬਨ੍ਧੇਨ ਗਣਿਯਮਾਨਾ ਤੁ;

ਚੁਦ੍ਦਸਸਹਸ੍ਸਸਙ੍ਖਾ, ਗਾਥਾਯੋ ਪਞ੍ਚ ਚ ਸਤਾਨਿ.

ਸਾਸਨਚਿਰਟ੍ਠਿਤਤ੍ਥਂ, ਲੋਕਹਿਤਤ੍ਥਞ੍ਚ ਸਾਦਰੇਨ ਮਯਾ;

ਪੁਞ੍ਞਂ ਇਮਂ ਰਚਯਤਾ, ਯਂ ਪਤ੍ਤਮਨਪ੍ਪਕਂ ਵਿਪੁਲਂ.

ਪੁਞ੍ਞੇਨ ਤੇਨ ਲੋਕੋ, ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਰਸਾਯਨਂ ਦਸਬਲਸ੍ਸ;

ਉਪਭੁਞ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਵਿਮਲਂ, ਪਪ੍ਪੋਤੁ ਸੁਖਂ ਸੁਖੇਨੇਵਾਤਿ.

ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਪ੍ਪਕਾਸਿਨੀ ਨਾਮ

ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਮਗ੍ਗਪ੍ਪਕਰਣਸ੍ਸ ਅਟ੍ਠਕਥਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.