ਮੂਲ > ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ > ਖੁਦ੍ਦਕਨਿਕਾਯ

੨. ਤਂ ਯਥਾਨੁਸੂਯਤੇ – ਅਤ੍ਥਿ ਯੋਨਕਾਨਂ ਨਾਨਾਪੁਟਭੇਦਨਂ ਸਾਗਲਂ ਨਾਮ ਨਗਰਂ ਨਦੀਪਬ੍ਬਤਸੋਭਿਤਂ ਰਮਣੀਯਭੂਮਿਪ੍ਪਦੇਸਭਾਗਂ ਆਰਾਮੁਯ੍ਯਾਨੋਪਵਨਤਲ਼ਾਕਪੋਕ੍ਖਰਣਿਸਮ੍ਪਨ੍ਨਂ ਨਦੀਪਬ੍ਬਤਵਨਰਾਮਣੇਯ੍ਯਕਂ ਸੁਤਵਨ੍ਤਨਿਮ੍ਮਿਤਂ ਨਿਹਤਪਚ੍ਚਤ੍ਥਿਕਂ [ਨਿਪ੍ਪਚ੍ਚਤ੍ਥਿਕਂ (ਕ.)] ਪਚ੍ਚਾਮਿਤ੍ਤਾਨੁਪਪੀਲ਼ਿਤਂ ਵਿਵਿਧਵਿਚਿਤ੍ਰਦਲ਼੍ਹਮਟ੍ਟਾਲਕੋਟ੍ਠਕਂ ਵਰਪਵਰਗੋਪੁਰ [ਪਵਰਪਚੁਰਗੋਪੁਰ (ਸੀ.)] ਤੋਰਣਂ ਗਮ੍ਭੀਰਪਰਿਖਾਪਣ੍ਡਰਪਾਕਾਰਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਨ੍ਤੇਪੁਰਂ. ਸੁਵਿਭਤ੍ਤਵੀਥਿਚਚ੍ਚਰਚਤੁਕ੍ਕਸਿਙ੍ਘਾਟਕਂ ¶ ਸੁਪ੍ਪਸਾਰਿਤਾਨੇਕਵਿਧਵਰਭਣ੍ਡਪਰਿਪੂਰਿਤਨ੍ਤਰਾਪਣਂ ¶ ਵਿਵਿਧਦਾਨਗ੍ਗਸਤਸਮੁਪਸੋਭਿਤਂ [ਸਤਸਮੁਪਸੋਭਿਤਂ (ਸੀ. ਪੀ.)] ਹਿਮਗਿਰਿਸਿਖਰਸਙ੍ਕਾਸਵਰਭਵਨਸਤਸਹਸ੍ਸਪ੍ਪਟਿਮਣ੍ਡਿਤਂ ਗਜਹਯਰਥਪਤ੍ਤਿਸਮਾਕੁਲਂ ਅਭਿਰੂਪਨਰਨਾਰਿਗਣਾਨੁਚਰਿਤਂ ਆਕਿਣ੍ਣਜਨਮਨੁਸ੍ਸਂ ਪੁਥੁਖਤ੍ਤਿਯਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਵੇਸ੍ਸਸੁਦ੍ਦਂ ਵਿਵਿਧਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸਭਾਜਨ [ਸਭਾਜਨ (ਸੀ. ਪੀ.), ਸਮ੍ਮਾਭਾਜਨ (ਕ.)] ਸਙ੍ਘਟਿਤਂ ਬਹੁਵਿਧਵਿਜ੍ਜਾਵਨ੍ਤ [ਵਿਜ੍ਜਾਧਰ (ਕ.)] ਨਰਚਿਰ [ਨਰਵਿਰ (ਸੀ. ਪੀ.)] ਨਿਸੇਵਿਤਂ ਕਾਸਿਕਕੋਟੁਮ੍ਬਰਿਕਾਦਿਨਾਨਾਵਿਧਵਤ੍ਥਾਪਣਸਮ੍ਪਨ੍ਨਂ ਸੁਪ੍ਪਸਾਰਿਤਰੁਚਿਰਬਹੁਵਿਧਪੁਪ੍ਫਗਨ੍ਧਾਪਣਂ ਗਨ੍ਧਗਨ੍ਧਿਤਂ ਆਸੀਸਨੀਯਬਹੁਰਤਨਪਰਿਪੂਰਿਤਂ ਦਿਸਾਮੁਖਸੁਪ੍ਪਸਾਰਿਤਾਪਣਂ ਸਿਙ੍ਗਾਰਵਾਣਿਜਗਣਾਨੁਚਰਿਤਂ ਕਹਾਪਣਰਜਤਸੁਵਣ੍ਣਕਂਸਪਤ੍ਥਰਪਰਿਪੂਰਂ ਪਜ੍ਜੋਤਮਾਨਨਿਧਿਨਿਕੇਤਂ ਪਹੂਤਧਨਧਞ੍ਞਵਿਤ੍ਤੂਪਕਰਣਂ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਕੋਸਕੋਟ੍ਠਾਗਾਰਂ ਬਹ੍ਵਨ੍ਨਪਾਨਂ ਬਹੁਵਿਧਖਜ੍ਜਭੋਜ੍ਜਲੇਯ੍ਯਪੇਯ੍ਯਸਾਯਨੀਯਂ ਉਤ੍ਤਰਕੁਰੁਸਙ੍ਕਾਸਂ ਸਮ੍ਪਨ੍ਨਸਸ੍ਸਂ ਆਲ਼ਕਮਨ੍ਦਾ ਵਿਯ ਦੇਵਪੁਰਂ.

ਏਤ੍ਥ ਠਤ੍ਵਾ ਤੇਸਂ ਪੁਬ੍ਬਕਮ੍ਮਂ ਕਥੇਤਬ੍ਬਂ, ਕਥੇਨ੍ਤੇਨ ਚ ਛਧਾ ਵਿਭਜਿਤ੍ਵਾ ਕਥੇਤਬ੍ਬਂ. ਸੇਯ੍ਯਥੀਦਂ – ਪੁਬ੍ਬਯੋਗੋ ਮਿਲਿਨ੍ਦਪਞ੍ਹਂ ਲਕ੍ਖਣਪਞ੍ਹਂ ਮੇਣ੍ਡਕਪਞ੍ਹਂ ਅਨੁਮਾਨਪਞ੍ਹਂ ਓਪਮ੍ਮਕਥਾਪਞ੍ਹਨ੍ਤਿ.

ਤਤ੍ਥ ਮਿਲਿਨ੍ਦਪਞ੍ਹੋ ਲਕ੍ਖਣਪਞ੍ਹੋ, ਵਿਮਤਿਚ੍ਛੇਦਨਪਞ੍ਹੋਤਿ ਦੁਵਿਧੋ. ਮੇਣ੍ਡਕਪਞ੍ਹੋਪਿ ਮਹਾਵਗ੍ਗੋ, ਯੋਗਿਕਥਾਪਞ੍ਹੋਤਿ ਦੁਵਿਧੋ.

ਪੁਬ੍ਬਯੋਗੋਤਿ ਤੇਸਂ ਪੁਬ੍ਬਕਮ੍ਮਂ.

੩. ਅਤੀਤੇ ¶ ¶ ਕਿਰ ਕਸ੍ਸਪਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਸਾਸਨੇ ਵਤ੍ਤਮਾਨੇ ਗਙ੍ਗਾਯ ਸਮੀਪੇ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਆਵਾਸੇ ਮਹਾਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੋ ਪਟਿਵਸਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਵਤ੍ਤਸੀਲਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਪਾਤੋਵ ਉਟ੍ਠਾਯ ਯਟ੍ਠਿਸਮ੍ਮਜ੍ਜਨਿਯੋ [ਯਟ੍ਠਿਸਮ੍ਮੁਞ੍ਜਨਿਯੋ (ਸੀ. ਪੀ.)] ਆਦਾਯ ਬੁਦ੍ਧਗੁਣੇ ਆਵਜ੍ਜੇਨ੍ਤਾ ਅਙ੍ਗਣਂ ਸਮ੍ਮਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਕਚਵਰਬ੍ਯੂਹਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ. ਅਥੇਕੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਏਕਂ ਸਾਮਣੇਰਂ ‘‘ਏਹਿ ਸਾਮਣੇਰ, ਇਮਂ ਕਚਵਰਂ ਛਡ੍ਡੇਹੀ’’ਤਿ ਆਹ, ਸੋ ਅਸੁਣਨ੍ਤੋ ਵਿਯ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਸੋ ਦੁਤਿਯਮ੍ਪਿ…ਪੇ… ਤਤਿਯਮ੍ਪਿ ਆਮਨ੍ਤਿਯਮਾਨੋ ਅਸੁਣਨ੍ਤੋ ਵਿਯ ਗਚ੍ਛਤੇਵ. ਤਤੋ ਸੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ‘‘ਦੁਬ੍ਬਚੋ ਵਤਾਯਂ ਸਾਮਣੇਰੋ’’ਤਿ ਕੁਦ੍ਧੋ ਸਮ੍ਮਜ੍ਜਨਿਦਣ੍ਡੇਨ ¶ ਪਹਾਰਂ ਅਦਾਸਿ. ਤਤੋ ਸੋ ਰੋਦਨ੍ਤੋ ਭਯੇਨ ਕਚਵਰਂ ਛਡ੍ਡੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਇਮਿਨਾ ਕਚਵਰਛਡ੍ਡਨਪੁਞ੍ਞਕਮ੍ਮੇਨ ਯਾਵਾਹਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਪਾਪੁਣਾਮਿ [ਨ ਪਾਪੁਣਾਮਿ (ਸ੍ਯਾ.)], ਏਤ੍ਥਨ੍ਤਰੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਟ੍ਠਾਨੇ ਮਜ੍ਝਨ੍ਹਿਕਸੂਰਿਯੋ [ਸੁਰਿਯੋ (ਸੀ. ਪੀ.)] ਵਿਯ ਮਹੇਸਕ੍ਖੋ ਮਹਾਤੇਜੋ ਭਵੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ ਪਠਮਂ ਪਤ੍ਥਨਂ ਪਟ੍ਠਪੇਸਿ. ਕਚਵਰਂ ਛਡ੍ਡੇਤ੍ਵਾ ਨਹਾਨਤ੍ਥਾਯ ਗਙ੍ਗਾਤਿਤ੍ਥਂ ਗਤੋ ਗਙ੍ਗਾਯ ਊਮਿਵੇਗਂ ਗਗ੍ਗਰਾਯਮਾਨਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਯਾਵਾਹਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਪਾਪੁਣਾਮਿ [ਨ ਪਾਪੁਣਾਮਿ (ਸ੍ਯਾ.)], ਏਤ੍ਥਨ੍ਤਰੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਟ੍ਠਾਨੇ ਅਯਂ ਊਮਿਵੇਗੋ ਵਿਯ ਠਾਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਕਪਟਿਭਾਨੋ ਭਵੇਯ੍ਯਂ ਅਕ੍ਖਯਪਟਿਭਾਨੋ’’ਤਿ ਦੁਤਿਯਮ੍ਪਿ ਪਤ੍ਥਨਂ ਪਟ੍ਠਪੇਸਿ.

ਸੋਪਿ ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਮ੍ਮਜ੍ਜਨਿਸਾਲਾਯ ਸਮ੍ਮਜ੍ਜਨਿਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਨਹਾਨਤ੍ਥਾਯ ਗਙ੍ਗਾਤਿਤ੍ਥਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਸਾਮਣੇਰਸ੍ਸ ਪਤ੍ਥਨਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ‘‘ਏਸ ਮਯਾ ਪਯੋਜਿਤੋਪਿ ਤਾਵ ਏਵਂ ਪਤ੍ਥੇਤਿ, ਮਯ੍ਹਂ ਕਿਂ ਨ ਸਮਿਜ੍ਝਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਯਾਵਾਹਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਪਾਪੁਣਾਮਿ [ਨ ਪਾਪੁਣਾਮਿ (ਸ੍ਯਾ.)], ਏਤ੍ਥਨ੍ਤਰੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਟ੍ਠਾਨੇ ਅਯਂ ਗਙ੍ਗਾਊਮਿਵੇਗੋ ਵਿਯ ਅਕ੍ਖਯਪਟਿਭਾਨੋ ਭਵੇਯ੍ਯਂ, ਇਮਿਨਾ ਪੁਚ੍ਛਿਤਪੁਚ੍ਛਿਤਂ ਸਬ੍ਬਂ ਪਞ੍ਹਪਟਿਭਾਨਂ ਵਿਜਟੇਤੁਂ ਨਿਬ੍ਬੇਠੇਤੁਂ ਸਮਤ੍ਥੋ ਭਵੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ ਪਤ੍ਥਨਂ ਪਟ੍ਠਪੇਸਿ.

ਤੇ ਉਭੋਪਿ ਦੇਵੇਸੁ ਚ ਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ ਚ ਸਂਸਰਨ੍ਤਾ ਏਕਂ ਬੁਦ੍ਧਨ੍ਤਰਂ ਖੇਪੇਸੁਂ. ਅਥ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਭਗਵਤਾਪਿ ਯਥਾ ਮੋਗ੍ਗਲਿਪੁਤ੍ਤਤਿਸ੍ਸਤ੍ਥੇਰੋ ਦਿਸ੍ਸਤਿ, ਏਵਮੇਤੇਪਿ ਦਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਮਮ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਨਤੋ ਪਞ੍ਚਵਸ੍ਸਸਤੇ ¶ ਅਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤੇ ਏਤੇ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਯਂ ਮਯਾ ਸੁਖੁਮਂ ਕਤ੍ਵਾ ਦੇਸਿਤਂ ਧਮ੍ਮਵਿਨਯਂ, ਤਂ ਏਤੇ ਪਞ੍ਹਪੁਚ੍ਛਨਓਪਮ੍ਮਯੁਤ੍ਤਿਵਸੇਨ ਨਿਜ੍ਜਟਂ ਨਿਗ੍ਗੁਮ੍ਬਂ ਕਤ੍ਵਾ ਵਿਭਜਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀਤਿ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠਾ.

੪. ਤੇਸੁ ¶ ਸਾਮਣੇਰੋ ਜਮ੍ਬੁਦੀਪੇ ਸਾਗਲਨਗਰੇ ਮਿਲਿਨ੍ਦੋ ਨਾਮ ਰਾਜਾ ਅਹੋਸਿ ਪਣ੍ਡਿਤੋ ਬ੍ਯਤ੍ਤੋ ਮੇਧਾਵੀ ਪਟਿਬਲੋ ਅਤੀਤਾਨਾਗਤਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨਂ ਮਨ੍ਤਯੋਗਵਿਧਾਨਕਿਰਿਯਾਨਂ [ਸਮਨ੍ਤਯੋਗ … (ਸੀ. ਪੀ.)], ਕਰਣਕਾਲੇ ਨਿਸਮ੍ਮਕਾਰੀ ਹੋਤਿ, ਬਹੂਨਿ ਚਸ੍ਸ ਸਤ੍ਥਾਨਿ ਉਗ੍ਗਹਿਤਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ, ਸੁਤਿ ਸਮ੍ਮੁਤਿ ਸਙ੍ਖ੍ਯਾ ਯੋਗਾ ਨੀਤਿ ਵਿਸੇਸਿਕਾ ਗਣਿਕਾ ਗਨ੍ਧਬ੍ਬਾ ਤਿਕਿਚ੍ਛਾ ਧਨੁਬ੍ਬੇਦਾ [ਚਤੁਬ੍ਬੇਦਾ (ਸੀ. ਪੀ.)] ਪੁਰਾਣਾ ਇਤਿਹਾਸਾ ਜੋਤਿਸਾ ਮਾਯਾ ਕੇਤੁ [ਹੇਤੁ (ਸੀ. ਪੀ.)] ਮਨ੍ਤਨਾ ਯੁਦ੍ਧਾ ਛਨ੍ਦਸਾ ਬੁਦ੍ਧਵਚਨੇਨ ¶ [ਛਨ੍ਦਸਾਮੁਦ੍ਦਵਚਨੇਨ (ਸੀ. ਪੀ.)] ਏਕੂਨਵੀਸਤਿ, ਵਿਤਣ੍ਡਵਾਦੀ [ਵਾਦੀ (ਸੀ. ਪੀ.)] ਦੁਰਾਸਦੋ ਦੁਪ੍ਪਸਹੋ ਪੁਥੁਤਿਤ੍ਥਕਰਾਨਂ ਅਗ੍ਗਮਕ੍ਖਾਯਤਿ, ਸਕਲਜਮ੍ਬੁਦੀਪੇ ਮਿਲਿਨ੍ਦੇਨ ਰਞ੍ਞਾ ਸਮੋ ਕੋਚਿ ਨਾਹੋਸਿ ਯਦਿਦਂ ਥਾਮੇਨ ਜਵੇਨ ਸੂਰੇਨ ਪਞ੍ਞਾਯ, ਅਡ੍ਢੋ ਮਹਦ੍ਧਨੋ ਮਹਾਭੋਗੋ ਅਨਨ੍ਤਬਲਵਾਹਨੋ.

੫. ਅਥੇਕਦਿਵਸਂ ਮਿਲਿਨ੍ਦੋ ਰਾਜਾ ਅਨਨ੍ਤਬਲਵਾਹਨਂ ਚਤੁਰਙ੍ਗਿਨਿਂ ਬਲਗ੍ਗਸੇਨਾਬ੍ਯੂਹਂ ਦਸ੍ਸਨਕਮ੍ਯਤਾਯ ਨਗਰਾ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ ਬਹਿਨਗਰੇ ਸੇਨਙ੍ਗਦਸ੍ਸਨਂ ਕਤ੍ਵਾ [ਸੇਨਾਗਣਨਂ ਕਾਰੇਤ੍ਵਾ (ਸੀ. ਪੀ.)] ਸਾਰੇਤ੍ਵਾ ਸੋ ਰਾਜਾ ਭਸ੍ਸਪ੍ਪਵਾਦਕੋ ਲੋਕਾਯਤਵਿਤਣ੍ਡ [ਪਵਤ੍ਤ (ਸੀ. ਪੀ.)] ਜਨਸਲ੍ਲਾਪਪ੍ਲਵ ਚਿਤ੍ਤਕੋਤੂਹਲੋ ਵਿਸਾਰਦੋ ਵਿਜਮ੍ਭਕੋ ਸੂਰਿਯਂ ਓਲੋਕੇਤ੍ਵਾ ਅਮਚ੍ਚੇ ਆਮਨ੍ਤੇਸਿ ‘‘ਬਹੁ ਭਣੇ ਤਾਵ ਦਿਵਸਾਵਸੇਸੋ ਕਿਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮ, ਇਦਾਨੇਵ ਨਗਰਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਥਿ ਕੋਚਿ ਪਣ੍ਡਿਤੋ ਸਮਣੋ ਵਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਵਾ ਸਙ੍ਘੀ ਗਣੀ ਗਣਾਚਰਿਯੋ ਅਪਿ ਅਰਹਨ੍ਤਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਂ ਪਟਿਜਾਨਮਾਨੋ, ਯੋ ਮਯਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਲ੍ਲਪਿਤੁਂ ਸਕ੍ਕੋਤਿ ਕਙ੍ਖਂ ਪਟਿਵਿਨੇਤੁਂ, ਤਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਹਂ ਪੁਚ੍ਛਿਸ੍ਸਾਮ, ਕਙ੍ਖਂ ਪਟਿਵਿਨਯਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ.

ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤੇ ਪਞ੍ਚਸਤਾ ਯੋਨਕਾ ਰਾਜਾਨਂ ਮਿਲਿਨ੍ਦਂ ਏਤਦਵੋਚੁਂ ‘‘ਅਤ੍ਥਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਛ ਸਤ੍ਥਾਰੋ ਪੂਰਣੋ ਕਸ੍ਸਪੋ ਮਕ੍ਖਲਿਗੋਸਾਲੋ ਨਿਗਣ੍ਠੋ ਨਾਟਪੁਤ੍ਤੋ [ਨਾਥਪੁਤ੍ਤੋ (ਸੀ. ਪੀ.)] ਸਞ੍ਜਯੋ ਬੇਲਟ੍ਠਪੁਤ੍ਤੋ ਅਜਿਤੋ ਕੇਸਕਮ੍ਬਲੋ ਪਕੁਧੋ ਕਚ੍ਚਾਯਨੋ, ਤੇ ਸਙ੍ਘਿਨੋ ਗਣਿਨੋ ਗਣਾਚਰਿਯਕਾ ਞਾਤਾ ਯਸਸ੍ਸਿਨੋ ਤਿਤ੍ਥਕਰਾ ਸਾਧੁਸਮ੍ਮਤਾ ਬਹੁਜਨਸ੍ਸ, ਗਚ੍ਛ ਤ੍ਵਂ ਮਹਾਰਾਜ, ਤੇ ਪਞ੍ਹਂ ਪੁਚ੍ਛਸ੍ਸੁ, ਕਙ੍ਖਂ ਪਟਿਵਿਨਯਸ੍ਸੂ’’ਤਿ.

੬. ਅਥ ਖੋ ਮਿਲਿਨ੍ਦੋ ਰਾਜਾ ਪਞ੍ਚਹਿ ਯੋਨਕਸਤੇਹਿ ਪਰਿਵੁਤੋ ਭਦ੍ਰਵਾਹਨਂ ਰਥਵਰਮਾਰੁਯ੍ਹ ਯੇਨ ਪੂਰਣੋ ਕਸ੍ਸਪੋ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ, ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ¶ ਪੂਰਣੇਨ ਕਸ੍ਸਪੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਮ੍ਮੋਦਿ, ਸਮ੍ਮੋਦਨੀਯਂ ਕਥਂ ਸਾਰਣੀਯਂ ਵੀਤਿਸਾਰੇਤ੍ਵਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿ, ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਖੋ ਮਿਲਿਨ੍ਦੋ ਰਾਜਾ ਪੂਰਣਂ ਕਸ੍ਸਪਂ ਏਤਦਵੋਚ ‘‘ਕੋ, ਭਨ੍ਤੇ ਕਸ੍ਸਪ, ਲੋਕਂ ਪਾਲੇਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਪਥਵੀ, ਮਹਾਰਾਜ ¶ , ਲੋਕਂ ਪਾਲੇਤੀ’’ਤਿ. ‘‘ਯਦਿ, ਭਨ੍ਤੇ ਕਸ੍ਸਪ, ਪਥਵੀ [ਪਠਵੀ (ਸੀ. ਸ੍ਯਾ. ਪੀ.)] ਲੋਕਂ ਪਾਲੇਤਿ, ਅਥ ਕਸ੍ਮਾ ਅਵੀਚਿਨਿਰਯਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਾ ਸਤ੍ਤਾ ਪਥਵਿਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ¶ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੀ’’ਤਿ? ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤੇ ਪੂਰਣੋ ਕਸ੍ਸਪੋ ਨੇਵ ਸਕ੍ਖਿ ਓਗਿਲਿਤੁਂ, ਨੋ ਸਕ੍ਖਿ ਉਗ੍ਗਿਲਿਤੁਂ, ਅਧੋਮੁਖੋ ਪਤ੍ਤਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਤੁਣ੍ਹੀਭੂਤੋ ਪਜ੍ਝਾਯਨ੍ਤੋ ਨਿਸੀਦਿ.

੭. ਅਥ ਖੋ ਮਿਲਿਨ੍ਦੋ ਰਾਜਾ ਮਕ੍ਖਲਿਂ ਗੋਸਾਲਂ ਏਤਦਵੋਚ ‘‘ਅਤ੍ਥਿ, ਭਨ੍ਤੇ ਗੋਸਾਲ, ਕੁਸਲਾਕੁਸਲਾਨਿ ਕਮ੍ਮਾਨਿ, ਅਤ੍ਥਿ ਸੁਕਤਦੁਕ੍ਕਟਾਨਂ ਕਮ੍ਮਾਨਂ ਫਲਂ ਵਿਪਾਕੋ’’ਤਿ? ‘‘ਨਤ੍ਥਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਕੁਸਲਾਕੁਸਲਾਨਿ ਕਮ੍ਮਾਨਿ, ਨਤ੍ਥਿ ਸੁਕਤਦੁਕ੍ਕਟਾਨਂ ਕਮ੍ਮਾਨਂ ਫਲਂ ਵਿਪਾਕੋ. ਯੇ ਤੇ, ਮਹਾਰਾਜ, ਇਧ ਲੋਕੇ ਖਤ੍ਤਿਯਾ, ਤੇ ਪਰਲੋਕਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾਪਿ ਪੁਨ ਖਤ੍ਤਿਯਾਵ ਭਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਯੇ ਤੇ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਵੇਸ੍ਸਾ ਸੁਦ੍ਦਾ ਚਣ੍ਡਾਲਾ ਪੁਕ੍ਕੁਸਾ, ਤੇ ਪਰਲੋਕਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾਪਿ ਪੁਨ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਵੇਸ੍ਸਾ ਸੁਦ੍ਦਾ ਚਣ੍ਡਾਲਾ ਪੁਕ੍ਕੁਸਾਵ ਭਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ. ਕਿਂ ਕੁਸਲਾਕੁਸਲੇਹਿ ਕਮ੍ਮੇਹੀ’’ਤਿ? ‘‘ਯਦਿ, ਭਨ੍ਤੇ ਗੋਸਾਲ, ਇਧ ਲੋਕੇ ਖਤ੍ਤਿਯਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਵੇਸ੍ਸਾ ਸੁਦ੍ਦਾ ਚਣ੍ਡਾਲਾ ਪੁਕ੍ਕੁਸਾ, ਤੇ ਪਰਲੋਕਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾਪਿ ਪੁਨ ਖਤ੍ਤਿਯਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਵੇਸ੍ਸਾ ਸੁਦ੍ਦਾ ਚਣ੍ਡਾਲਾ ਪੁਕ੍ਕੁਸਾਵ ਭਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਨਤ੍ਥਿ ਕੁਸਲਾਕੁਸਲੇਹਿ ਕਮ੍ਮੇਹਿ ਕਰਣੀਯਂ. ਤੇਨ ਹਿ, ਭਨ੍ਤੇ ਗੋਸਾਲ, ਯੇ ਤੇ ਇਧ ਲੋਕੇ ਹਤ੍ਥਚ੍ਛਿਨ੍ਨਾ, ਤੇ ਪਰਲੋਕਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾਪਿ ਪੁਨ ਹਤ੍ਥਚ੍ਛਿਨ੍ਨਾਵ ਭਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ. ਯੇ ਪਾਦਚ੍ਛਿਨ੍ਨਾ, ਤੇ ਪਾਦਚ੍ਛਿਨ੍ਨਾਵ ਭਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ. ਯੇ ਹਤ੍ਥਪਾਦਚ੍ਛਿਨ੍ਨਾ, ਤੇ ਹਤ੍ਥਪਾਦਚ੍ਛਿਨ੍ਨਾਵ ਭਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ. ਯੇ ਕਣ੍ਣਚ੍ਛਿਨ੍ਨਾ, ਤੇ ਕਣ੍ਣਚ੍ਛਿਨ੍ਨਾਵ ਭਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ. ਯੇ ਨਾਸਚ੍ਛਿਨ੍ਨਾ, ਤੇ ਨਾਸਚ੍ਛਿਨ੍ਨਾਵ ਭਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ. ਯੇ ਕਣ੍ਣਨਾਸਚ੍ਛਿਨ੍ਨਾ, ਤੇ ਕਣ੍ਣਨਾਸਚ੍ਛਿਨ੍ਨਾਵ ਭਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ. ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤੇ ਗੋਸਾਲੋ ਤੁਣ੍ਹੀ ਅਹੋਸਿ.

ਅਥ ਖੋ ਮਿਲਿਨ੍ਦਸ੍ਸ ਰਞ੍ਞੋ ਏਤਦਹੋਸਿ ‘‘ਤੁਚ੍ਛੋ ਵਤ ਭੋ ਜਮ੍ਬੁਦੀਪੋ, ਪਲਾਪੋ ਵਤ ਭੋ ਜਮ੍ਬੁਦੀਪੋ, ਨਤ੍ਥਿ ਕੋਚਿ ਸਮਣੋ ਵਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਵਾ, ਯੋ ਮਯਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਲ੍ਲਪਿਤੁਂ ਸਕ੍ਕੋਤਿ ਕਙ੍ਖਂ ਪਟਿਵਿਨੇਤੁ’’ਨ੍ਤਿ.

ਅਥ ¶ ਖੋ ਮਿਲਿਨ੍ਦੋ ਰਾਜਾ ਅਮਚ੍ਚੇ ਆਮਨ੍ਤੇਸਿ ‘‘ਰਮਣੀਯਾ ਵਤ ਭੋ ਦੋਸਿਨਾ ਰਤ੍ਤਿ, ਕਂ ਨੁ ਖ੍ਵਜ੍ਜ ਸਮਣਂ ਵਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ ਵਾ ਉਪਸਙ੍ਕਮੇਯ੍ਯਾਮ ਪਞ੍ਹਂ ਪੁਚ੍ਛਿਤੁਂ, ਕੋ ਮਯਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਲ੍ਲਪਿਤੁਂ ਸਕ੍ਕੋਤਿ ਕਙ੍ਖਂ ਪਟਿਵਿਨੇਤੁ’’ਨ੍ਤਿ? ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤੇ ਅਮਚ੍ਚਾ ਤੁਣ੍ਹੀਭੂਤਾ ਰਞ੍ਞੋ ਮੁਖਂ ਓਲੋਕਯਮਾਨਾ ਅਟ੍ਠਂਸੁ.

ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਸਾਗਲਨਗਰਂ ਦ੍ਵਾਦਸ ਵਸ੍ਸਾਨਿ ਸੁਞ੍ਞਂ ਅਹੋਸਿ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਗਹਪਤਿਪਣ੍ਡਿਤੇਹਿ, ਯਤ੍ਥ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਗਹਪਤਿਪਣ੍ਡਿਤਾ ਪਟਿਵਸਨ੍ਤੀਤਿ ਸੁਣਾਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ¶ ਰਾਜਾ ਤੇ ਪਞ੍ਹਂ ਪੁਚ੍ਛਤਿ, ਤੇ ¶ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਪਞ੍ਹਵਿਸਜ੍ਜਨੇਨ ਰਾਜਾਨਂ ਆਰਾਧੇਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਾ ਯੇਨ ਵਾ ਤੇਨ ਵਾ ਪਕ੍ਕਮਨ੍ਤਿ. ਯੇ ਅਞ੍ਞਂ ਦਿਸਂ ਨ ਪਕ੍ਕਮਨ੍ਤਿ, ਤੇ ਸਬ੍ਬੇ ਤੁਣ੍ਹੀਭੂਤਾ ਅਚ੍ਛਨ੍ਤਿ. ਭਿਕ੍ਖੂ ਪਨ ਯੇਭੁਯ੍ਯੇਨ ਹਿਮਵਨ੍ਤਮੇਵ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ.

੮. ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਕੋਟਿਸਤਾ ਅਰਹਨ੍ਤੋ ਹਿਮਵਨ੍ਤੇ ਪਬ੍ਬਤੇ ਰਕ੍ਖਿਤਤਲੇ ਪਟਿਵਸਨ੍ਤਿ. ਅਥ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਅਸ੍ਸਗੁਤ੍ਤੋ ਦਿਬ੍ਬਾਯ ਸੋਤਧਾਤੁਯਾ ਮਿਲਿਨ੍ਦਸ੍ਸ ਰਞ੍ਞੋ ਵਚਨਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਯੁਗਨ੍ਧਰਮਤ੍ਥਕੇ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਂ ਸਨ੍ਨਿਪਾਤੇਤ੍ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਪੁਚ੍ਛਿ ‘‘ਅਤ੍ਥਾਵੁਸੋ ਕੋਚਿ ਭਿਕ੍ਖੁ ਪਟਿਬਲੋ ਮਿਲਿਨ੍ਦੇਨ ਰਞ੍ਞਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਲ੍ਲਪਿਤੁਂ ਕਙ੍ਖਂ ਪਟਿਵਿਨੇਤੁ’’ਨ੍ਤਿ?

ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤੇ ਕੋਟਿਸਤਾ ਅਰਹਨ੍ਤੋ ਤੁਣ੍ਹੀ ਅਹੇਸੁਂ. ਦੁਤਿਯਮ੍ਪਿ ਤਤਿਯਮ੍ਪਿ ਪੁਟ੍ਠਾ ਤੁਣ੍ਹੀ ਅਹੇਸੁਂ. ਅਥ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਅਸ੍ਸਗੁਤ੍ਤੋ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਂ ਏਤਦਵੋਚ ‘‘ਅਤ੍ਥਾਵੁਸੋ ਤਾਵਤਿਂਸਭਵਨੇ ਵੇਜਯਨ੍ਤਸ੍ਸ ਪਾਚੀਨਤੋ ਕੇਤੁਮਤੀ ਨਾਮ ਵਿਮਾਨਂ, ਤਤ੍ਥ ਮਹਾਸੇਨੋ ਨਾਮ ਦੇਵਪੁਤ੍ਤੋ ਪਟਿਵਸਤਿ, ਸੋ ਪਟਿਬਲੋ ਤੇਨ ਮਿਲਿਨ੍ਦੇਨ ਰਞ੍ਞਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਲ੍ਲਪਿਤੁਂ ਕਙ੍ਖਂ ਪਟਿਵਿਨੇਤੁ’’ਨ੍ਤਿ.

ਅਥ ਖੋ ਕੋਟਿਸਤਾ ਅਰਹਨ੍ਤੋ ਯੁਗਨ੍ਧਰਪਬ੍ਬਤੇ ਅਨ੍ਤਰਹਿਤਾ ਤਾਵਤਿਂਸਭਵਨੇ ਪਾਤੁਰਹੇਸੁਂ. ਅਦ੍ਦਸਾ ਖੋ ਸਕ੍ਕੋ ਦੇਵਾਨਮਿਨ੍ਦੋ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਦੂਰਤੋਵ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤੇ, ਦਿਸ੍ਵਾਨ ਯੇਨਾਯਸ੍ਮਾ ਅਸ੍ਸਗੁਤ੍ਤੋ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ, ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਅਸ੍ਸਗੁਤ੍ਤਂ ਅਭਿਵਾਦੇਤ੍ਵਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਅਟ੍ਠਾਸਿ, ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਠਿਤੋ ਖੋ ਸਕ੍ਕੋ ਦੇਵਾਨਮਿਨ੍ਦੋ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਅਸ੍ਸਗੁਤ੍ਤਂ ਏਤਦਵੋਚ ‘‘ਮਹਾ ਖੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੋ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤੋ, ਅਹਂ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਆਰਾਮਿਕੋ, ਕੇਨਤ੍ਥੋ, ਕਿਂ ਮਯਾ ਕਰਣੀਯ’’ਨ੍ਤਿ?

ਅਥ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਅਸ੍ਸਗੁਤ੍ਤੋ ਸਕ੍ਕਂ ਦੇਵਾਨਮਿਨ੍ਦਂ ਏਤਦਵੋਚ ‘‘ਅਯਂ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਜਮ੍ਬੁਦੀਪੇ ਸਾਗਲਨਗਰੇ ਮਿਲਿਨ੍ਦੋ ਨਾਮ ਰਾਜਾ ਵਿਤਣ੍ਡਵਾਦੀ ਦੁਰਾਸਦੋ ¶ ਦੁਪ੍ਪਸਹੋ ਪੁਥੁਤਿਤ੍ਥਕਰਾਨਂ ਅਗ੍ਗਮਕ੍ਖਾਯਤਿ, ਸੋ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਦਿਟ੍ਠਿਵਾਦੇਨ ਪਞ੍ਹਂ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਂ ਵਿਹੇਠੇਤੀ’’ਤਿ.

ਅਥ ¶ ਖੋ ਸਕ੍ਕੋ ਦੇਵਾਨਮਿਨ੍ਦੋ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਅਸ੍ਸਗੁਤ੍ਤਂ ਏਤਦਵੋਚ ‘‘ਅਯਂ ਖੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਮਿਲਿਨ੍ਦੋ ਰਾਜਾ ਇਤੋ ਚੁਤੋ ਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ, ਏਸੋ ਖੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਕੇਤੁਮਤਿਵਿਮਾਨੇ ਮਹਾਸੇਨੋ ਨਾਮ ਦੇਵਪੁਤ੍ਤੋ ਪਟਿਵਸਤਿ, ਸੋ ਪਟਿਬਲੋ ਤੇਨ ¶ ਮਿਲਿਨ੍ਦੇਨ ਰਞ੍ਞਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਲ੍ਲਪਿਤੁਂ ਕਙ੍ਖਂ ਪਟਿਵਿਨੇਤੁਂ, ਤਂ ਦੇਵਪੁਤ੍ਤਂ ਯਾਚਿਸ੍ਸਾਮ ਮਨੁਸ੍ਸਲੋਕੂਪਪਤ੍ਤਿਯਾ’’ਤਿ.

ਅਥ ਖੋ ਸਕ੍ਕੋ ਦੇਵਾਨਮਿਨ੍ਦੋ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਂ ਪੁਰਕ੍ਖਤ੍ਵਾ ਕੇਤੁਮਤਿਵਿਮਾਨਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਮਹਾਸੇਨਂ ਦੇਵਪੁਤ੍ਤਂ ਆਲਿਙ੍ਗਿਤ੍ਵਾ ਏਤਦਵੋਚ ‘‘ਯਾਚਤਿ ਤਂ, ਮਾਰਿਸ, ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੋ ਮਨੁਸ੍ਸਲੋਕੂਪਪਤ੍ਤਿਯਾ’’ਤਿ. ‘‘ਨ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਮਨੁਸ੍ਸਲੋਕੇਨਤ੍ਥੋ ਕਮ੍ਮਬਹੁਲੇਨ, ਤਿਬ੍ਬੋ ਮਨੁਸ੍ਸਲੋਕੋ, ਇਧੇਵਾਹਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਦੇਵਲੋਕੇ ਉਪਰੂਪਰੂਪਪਤ੍ਤਿਕੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ. ਦੁਤਿਯਮ੍ਪਿ…ਪੇ… ਤਤਿਯਮ੍ਪਿ ਖੋ ਸਕ੍ਕੇਨ ਦੇਵਾਨਮਿਨ੍ਦੇਨ ਯਾਚਿਤੋ ਮਹਾਸੇਨੋ ਦੇਵਪੁਤ੍ਤੋ ਏਵਮਾਹ ‘‘ਨ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਮਨੁਸ੍ਸਲੋਕੇਨਤ੍ਥੋ ਕਮ੍ਮਬਹੁਲੇਨ, ਤਿਬ੍ਬੋ ਮਨੁਸ੍ਸਲੋਕੋ, ਇਧੇਵਾਹਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਦੇਵਲੋਕੇ ਉਪਰੂਪਰੂਪਪਤ੍ਤਿਕੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ.

ਅਥ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਅਸ੍ਸਗੁਤ੍ਤੋ ਮਹਾਸੇਨਂ ਦੇਵਪੁਤ੍ਤਂ ਏਤਦਵੋਚ ‘‘ਇਧ ਮਯਂ, ਮਾਰਿਸ, ਸਦੇਵਕਂ ਲੋਕਂ ਅਨੁਵਿਲੋਕਯਮਾਨਾ ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਤਯਾ ਮਿਲਿਨ੍ਦਸ੍ਸ ਰਞ੍ਞੋ ਵਾਦਂ ਭਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਸਾਸਨਂ ਪਗ੍ਗਹੇਤੁਂ ਸਮਤ੍ਥਂ ਅਞ੍ਞਂ ਕਞ੍ਚਿ ਨ ਪਸ੍ਸਾਮ, ਯਾਚਤਿ ਤਂ, ਮਾਰਿਸ, ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੋ, ਸਾਧੁ ਸਪ੍ਪੁਰਿਸ ਮਨੁਸ੍ਸਲੋਕੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਦਸਬਲਸ੍ਸ ਸਾਸਨਂ ਪਗ੍ਗਣ੍ਹਾਹੀ’’ਤਿ. ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤੇ ਮਹਾਸੇਨੋ ਦੇਵਪੁਤ੍ਤੋ ‘‘ਅਹਂ ਕਿਰ ਮਿਲਿਨ੍ਦਸ੍ਸ ਰਞ੍ਞੋ ਵਾਦਂ ਭਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਬੁਦ੍ਧਸਾਸਨਂ ਪਗ੍ਗਹੇਤੁਂ ਸਮਤ੍ਥੋ ਭਵਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਹਟ੍ਠਪਹਟ੍ਠੋ ਉਦਗ੍ਗੁਦਗ੍ਗੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ‘‘ਸਾਧੁ, ਭਨ੍ਤੇ, ਮਨੁਸ੍ਸਲੋਕੇ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਪਟਿਞ੍ਞਂ ਅਦਾਸਿ.

੯. ਅਥ ਖੋ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਦੇਵਲੋਕੇ ਤਂ ਕਰਣੀਯਂ ਤੀਰੇਤ੍ਵਾ ਦੇਵੇਸੁ ਤਾਵਤਿਂਸੇਸੁ ਅਨ੍ਤਰਹਿਤਾ ਹਿਮਵਨ੍ਤੇ ਪਬ੍ਬਤੇ ਰਕ੍ਖਿਤਤਲੇ ਪਾਤੁਰਹੇਸੁਂ.

ਅਥ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਅਸ੍ਸਗੁਤ੍ਤੋ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਂ ਏਤਦਵੋਚ ‘‘ਅਤ੍ਥਾਵੁਸੋ, ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੇ ਕੋਚਿ ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਨ੍ਨਿਪਾਤਂ ਅਨਾਗਤੋ’’ਤਿ. ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤੇ ਅਞ੍ਞਤਰੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਅਸ੍ਸਗੁਤ੍ਤਂ ਏਤਦਵੋਚ ‘‘ਅਤ੍ਥਿ, ਭਨ੍ਤੇ ¶ , ਆਯਸ੍ਮਾ ਰੋਹਣੋ ਇਤੋ ਸਤ੍ਤਮੇ ਦਿਵਸੇ ਹਿਮਵਨ੍ਤਂ ¶ ਪਬ੍ਬਤਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਨਿਰੋਧਂ ਸਮਾਪਨ੍ਨੋ, ਤਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਦੂਤਂ ਪਾਹੇਥਾ’’ਤਿ. ਆਯਸ੍ਮਾਪਿ ਰੋਹਣੋ ਤਙ੍ਖਣਞ੍ਞੇਵ ਨਿਰੋਧਾ ਵੁਟ੍ਠਾਯ ‘‘ਸਙ੍ਘੋ ਮਂ ਪਟਿਮਾਨੇਤੀ’’ਤਿ ਹਿਮਵਨ੍ਤੇ ਪਬ੍ਬਤੇ ਅਨ੍ਤਰਹਿਤੋ ਰਕ੍ਖਿਤਤਲੇ ਕੋਟਿਸਤਾਨਂ ਅਰਹਨ੍ਤਾਨਂ ਪੁਰਤੋ ਪਾਤੁਰਹੋਸਿ.

ਅਥ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਅਸ੍ਸਗੁਤ੍ਤੋ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਰੋਹਣਂ ਏਤਦਵੋਚ ‘‘ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ, ਆਵੁਸੋ, ਰੋਹਣ ਬੁਦ੍ਧਸਾਸਨੇ ਭਿਜ੍ਜਨ੍ਤੇ [ਪਲੁਜ੍ਜਨ੍ਤੇ (ਸੀ. ਪੀ.)] ਨ ਪਸ੍ਸਸਿ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਕਰਣੀਯਾਨੀ’’ਤਿ. ‘‘ਅਮਨਸਿਕਾਰੋ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਹੋਸੀ’’ਤਿ.

‘‘ਤੇਨ ¶ , ਹਾਵੁਸੋ ਰੋਹਣ, ਦਣ੍ਡਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਹੀ’’ਤਿ. ‘‘ਕਿਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਕਰੋਮੀ’’ਤਿ? ‘‘ਅਤ੍ਥਾਵੁਸੋ ਰੋਹਣ, ਹਿਮਵਨ੍ਤਪਬ੍ਬਤਪਸ੍ਸੇ ਗਜਙ੍ਗਲਂ [ਕਜਙ੍ਗਲਂ (ਸੀ. ਪੀ.)] ਨਾਮ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਗਾਮੋ, ਤਤ੍ਥ ਸੋਣੁਤ੍ਤਰੋ ਨਾਮ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਪਟਿਵਸਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਪੁਤ੍ਤੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿਸ੍ਸਤਿ ਨਾਗਸੇਨੋਤਿ ਨਾਮ ਦਾਰਕੋ, ਤੇਨ ਹਿ ਤ੍ਵਂ, ਆਵੁਸੋ ਰੋਹਣ, ਦਸਮਾਸਾਧਿਕਾਨਿ ਸਤ੍ਤ ਵਸ੍ਸਾਨਿ ਤਂ ਕੁਲਂ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਨਾਗਸੇਨਂ ਦਾਰਕਂ ਨੀਹਰਿਤ੍ਵਾ ਪਬ੍ਬਾਜੇਹਿ, ਪਬ੍ਬਜਿਤੇਵ ਤਸ੍ਮਿਂ ਦਣ੍ਡਕਮ੍ਮਤੋ ਮੁਚ੍ਚਿਸ੍ਸਸੀ’’ਤਿ. ਆਯਸ੍ਮਾਪਿ ਖੋ ਰੋਹਣੋ ‘‘ਸਾਧੂ’’ਤਿ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿ.

੧੦. ਮਹਾਸੇਨੋਪਿ ਖੋ ਦੇਵਪੁਤ੍ਤੋ ਦੇਵਲੋਕਾ ਚਵਿਤ੍ਵਾ ਸੋਣੁਤ੍ਤਰਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਭਰਿਯਾਯ ਕੁਚ੍ਛਿਸ੍ਮਿਂ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਂ ਅਗ੍ਗਹੇਸਿ, ਸਹ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਗ੍ਗਹਣਾ ਤਯੋ ਅਚ੍ਛਰਿਯਾ ਅਬ੍ਭੁਤਾ ਧਮ੍ਮਾ ਪਾਤੁਰਹੇਸੁਂ, ਆਵੁਧਭਣ੍ਡਾਨਿ ਪਜ੍ਜਲਿਂਸੁ, ਅਗ੍ਗਸਸ੍ਸਂ ਅਭਿਨਿਪ੍ਫਨ੍ਨਂ, ਮਹਾਮੇਘੋ ਅਭਿਪ੍ਪਵਸ੍ਸਿ. ਆਯਸ੍ਮਾਪਿ ਖੋ ਰੋਹਣੋ ਤਸ੍ਸ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਗ੍ਗਹਣਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਦਸਮਾਸਾਧਿਕਾਨਿ ਸਤ੍ਤ ਵਸ੍ਸਾਨਿ ਤਂ ਕੁਲਂ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਪਵਿਸਨ੍ਤੋ ਏਕਦਿਵਸਮ੍ਪਿ ਕਟਚ੍ਛੁਮਤ੍ਤਂ ਭਤ੍ਤਂ ਵਾ ਉਲ਼ੁਙ੍ਕਮਤ੍ਤਂ ਯਾਗੁਂ ਵਾ ਅਭਿਵਾਦਨਂ ਵਾ ਅਞ੍ਜਲਿਕਮ੍ਮਂ ਵਾ ਸਾਮੀਚਿਕਮ੍ਮਂ ਵਾ ਨਾਲਤ੍ਥ, ਅਥ ਖੋ ਅਕ੍ਕੋਸਞ੍ਞੇਵ ਪਰਿਭਾਸਞ੍ਞੇਵ ਪਟਿਲਭਤਿ ‘‘ਅਤਿਚ੍ਛਥ ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ਵਚਨਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਵਤ੍ਤਾ ਨਾਮ ਨਾਹੋਸਿ, ਦਸਮਾਸਾਧਿਕਾਨਂ ਪਨ ਸਤ੍ਤਨ੍ਨਂ ਵਸ੍ਸਾਨਂ ਅਚ੍ਚਯੇਨ ਏਕਦਿਵਸਂ ‘‘ਅਤਿਚ੍ਛਥ ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ਵਚਨਮਤ੍ਤਂ ਅਲਤ੍ਥ. ਤਂ ਦਿਵਸਮੇਵ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋਪਿ ਬਹਿ ਕਮ੍ਮਨ੍ਤਾ ¶ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਪਟਿਪਥੇ ਥੇਰਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਕਿਂ, ਭੋ ਪਬ੍ਬਜਿਤ, ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਗੇਹਂ ਅਗਮਿਤ੍ਥਾ’’ਤਿ ਆਹ. ‘‘ਆਮ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਅਗਮਮ੍ਹਾ’’ਤਿ. ‘‘ਅਪਿ ਕਿਞ੍ਚਿ ਲਭਿਤ੍ਥਾ’’ਤਿ. ‘‘ਆਮ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਲਭਿਮ੍ਹਾ’’ਤਿ. ਸੋ ਅਨਤ੍ਤਮਨੋ ਗੇਹਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਪੁਚ੍ਛਿ ‘‘ਤਸ੍ਸ ¶ ਪਬ੍ਬਜਿਤਸ੍ਸ ਕਿਞ੍ਚਿ ਅਦਤ੍ਥਾ’’ਤਿ. ‘‘ਨ ਕਿਞ੍ਚਿ ਅਦਮ੍ਹਾ’’ਤਿ. ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਦੁਤਿਯਦਿਵਸੇ ਘਰਦ੍ਵਾਰੇ ਯੇਵ ਨਿਸੀਦਿ ‘‘ਅਜ੍ਜ ਪਬ੍ਬਜਿਤਂ ਮੁਸਾਵਾਦੇਨ ਨਿਗ੍ਗਹੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ. ਥੇਰੋ ਦੁਤਿਯਦਿਵਸੇ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਘਰਦ੍ਵਾਰਂ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤੋ.

ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਥੇਰਂ ਦਿਸ੍ਵਾਵ ਏਵਮਾਹ ‘‘ਤੁਮ੍ਹੇ ਹਿਯ੍ਯੋ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਗੇਹੇ ਕਿਞ੍ਚਿ ਅਲਭਿਤ੍ਵਾਵ ‘‘ਲਭਿਮ੍ਹਾ’’ਤਿ ਅਵੋਚੁਤ੍ਥ, ਵਟ੍ਟਤਿ ਨੁ ਖੋ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਮੁਸਾਵਾਦੋ’’ਤਿ. ਥੇਰੋ ਆਹ ‘‘ਮਯਂ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਗੇਹੇ ( ) [(ਪਵਿਸਨ੍ਤਾ) (ਕ.)] ਦਸਮਾਸਾਧਿਕਾਨਿ ਸਤ੍ਤ ਵਸ੍ਸਾਨਿ ‘ਅਤਿਚ੍ਛਥਾ’ਤਿ ਵਚਨਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਅਲਭਿਤ੍ਵਾ ਹਿਯ੍ਯੋ ‘ਅਤਿਚ੍ਛਥਾ’ਤਿ ਵਚਨਮਤ੍ਤਂ ਲਭਿਮ੍ਹਾ, ਅਥੇਤਂ ਵਾਚਾਪਟਿਸਨ੍ਧਾਰਂ [ਪਟਿਸਨ੍ਤਾਰਂ (ਸੀ. ਪੀ.)] ਉਪਾਦਾਯ ਏਵਮਵੋਚੁਮ੍ਹਾ’’ਤਿ.

ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ ‘‘ਇਮੇ ਵਾਚਾਪਟਿਸਨ੍ਧਾਰਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਲਭਿਤ੍ਵਾ ਜਨਮਜ੍ਝੇ ‘ਲਭਿਮ੍ਹਾ’ਤਿ ਪਸਂਸਨ੍ਤਿ, ਅਞ੍ਞਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਖਾਦਨੀਯਂ ਵਾ ਭੋਜਨੀਯਂ ਵਾ ਲਭਿਤ੍ਵਾ ਕਸ੍ਮਾ ਨਪ੍ਪਸਂਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਪਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ¶ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਤ੍ਥਾਯ ਪਟਿਯਾਦਿਤਭਤ੍ਤਤੋ ਕਟਚ੍ਛੁਭਿਕ੍ਖਂ, ਤਦੁਪਿਯਞ੍ਚ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਂ ਦਾਪੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਇਮਂ ਭਿਕ੍ਖਂ ਸਬ੍ਬਕਾਲਂ ਤੁਮ੍ਹੇ ਲਭਿਸ੍ਸਥਾ’’ਤਿ ਆਹ.

ਸੋ ਪੁਨਦਿਵਸਤੋ ਪਭੁਤਿ ਉਪਸਙ੍ਕਮਨ੍ਤਸ੍ਸ ਥੇਰਸ੍ਸ ਉਪਸਮਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਭਿਯ੍ਯੋਸੋ ਮਤ੍ਤਾਯ ਪਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਥੇਰਂ ਨਿਚ੍ਚਕਾਲਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਘਰੇ ਭਤ੍ਤਵਿਸ੍ਸਗ੍ਗਕਰਣਤ੍ਥਾਯ ਯਾਚਿ. ਥੇਰੋ ਤੁਣ੍ਹੀਭਾਵੇਨ ਅਧਿਵਾਸੇਤ੍ਵਾ ਦਿਵਸੇ ਦਿਵਸੇ ਭਤ੍ਤਕਿਚ੍ਚਂ ਕਤ੍ਵਾ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਥੋਕਂ ਥੋਕਂ ਬੁਦ੍ਧਵਚਨਂ ਕਥੇਤ੍ਵਾ ਗਚ੍ਛਤਿ. ਸਾਪਿ ਖੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੀ ਦਸਮਾਸਚ੍ਚਯੇਨ ਪੁਤ੍ਤਂ ਵਿਜਾਯਿ, ‘‘ਨਾਗਸੇਨੋ’’ਤਿਸ੍ਸ ਨਾਮਮਕਂਸੁ, ਸੋ ਅਨੁਕ੍ਕਮੇਨ ਵਡ੍ਢਨ੍ਤੋ ਸਤ੍ਤਵਸ੍ਸਿਕੋ ਜਾਤੋ.

੧੧. ਅਥ ਖੋ ਨਾਗਸੇਨਸ੍ਸ ਦਾਰਕਸ੍ਸ ਪਿਤਾ ਨਾਗਸੇਨਂ ਦਾਰਕਂ ਏਤਦਵੋਚ ‘‘ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਖੋ ¶ , ਤਾਤ ਨਾਗਸੇਨ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਕੁਲੇ ਸਿਕ੍ਖਾਨਿ ਸਿਕ੍ਖੇਯ੍ਯਾਸੀ’’ਤਿ. ‘‘ਕਤਮਾਨਿ, ਤਾਤ, ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਕੁਲੇ ਸਿਕ੍ਖਾਨਿ ਨਾਮਾ’’ਤਿ? ‘‘ਤਯੋ ਖੋ, ਤਾਤ ਨਾਗਸੇਨ, ਵੇਦਾ ਸਿਕ੍ਖਾਨਿ ਨਾਮ, ਅਵਸੇਸਾਨਿ ਸਿਪ੍ਪਾਨਿ ਸਿਪ੍ਪਂ ਨਾਮਾ’’ਤਿ. ‘‘ਤੇਨ ਹਿ, ਤਾਤ, ਸਿਕ੍ਖਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ.

ਅਥ ਖੋ ਸੋਣੁਤ੍ਤਰੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਆਚਰਿਯਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਆਚਰਿਯਭਾਗਂ ਸਹਸ੍ਸਂ ਦਤ੍ਵਾ ਅਨ੍ਤੋਪਾਸਾਦੇ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਗਬ੍ਭੇ ਏਕਤੋ ਮਞ੍ਚਕਂ ਪਞ੍ਞਪੇਤ੍ਵਾ ਆਚਰਿਯਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ ਏਤਦਵੋਚ ‘‘ਸਜ੍ਝਾਪੇਹਿ ਖੋ, ਤ੍ਵਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਇਮਂ ¶ ਦਾਰਕਂ ਮਨ੍ਤਾਨੀਤਿ. ਤੇਨ ਹਿ ‘ਤਾਤ ਦਾਰਕ’ ਉਗ੍ਗਣ੍ਹਾਹਿ ਮਨ੍ਤਾਨੀ’’ਤਿ. ਆਚਰਿਯਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਸਜ੍ਝਾਯਤਿ ਨਾਗਸੇਨਸ੍ਸ ਦਾਰਕਸ੍ਸ ਏਕੇਨੇਵ ਉਦ੍ਦੇਸੇਨ ਤਯੋ ਵੇਦਾ ਹਦਯਙ੍ਗਤਾ ਵਾਚੁਗ੍ਗਤਾ ਸੂਪਧਾਰਿਤਾ ਸੁਵਵਤ੍ਥਾਪਿਤਾ ਸੁਮਨਸਿਕਤਾ ਅਹੇਸੁਂ, ਸਕਿਮੇਵ ਚਕ੍ਖੁਂ ਉਦਪਾਦਿ ਤੀਸੁ ਵੇਦੇਸੁ ਸਨਿਘਣ੍ਡੁਕੇਟੁਭੇਸੁ [ਸਨਿਘਣ੍ਟੁਕੇਟੁਭੇਸੁ (ਕ.)] ਸਾਕ੍ਖਰਪ੍ਪਭੇਦੇਸੁ ਇਤਿਹਾਸਪਞ੍ਚਮੇਸੁ ਪਦਕੋ ਵੇਯ੍ਯਾਕਰਣੋ ਲੋਕਾਯਤਮਹਾਪੁਰਿਸਲਕ੍ਖਣੇਸੁ ਅਨਵਯੋ ਅਹੋਸਿ.

ਅਥ ਖੋ ਨਾਗਸੇਨੋ ਦਾਰਕੋ ਪਿਤਰਂ ਏਤਦਵੋਚ ‘‘ਅਤ੍ਥਿ ਨੁ ਖੋ, ਤਾਤ, ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਕੁਲੇ ਇਤੋ ਉਤ੍ਤਰਿਮ੍ਪਿ ਸਿਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬਾਨਿ, ਉਦਾਹੁ ਏਤ੍ਤਕਾਨੇਵਾ’’ਤਿ. ‘‘ਨਤ੍ਥਿ, ਤਾਤ ਨਾਗਸੇਨ, ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਕੁਲੇ ਇਤੋ ਉਤ੍ਤਰਿਂ ਸਿਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬਾਨਿ, ਏਤ੍ਤਕਾਨੇਵ ਸਿਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬਾਨੀ’’ਤਿ.

ਅਥ ਖੋ ਨਾਗਸੇਨੋ ਦਾਰਕੋ ਆਚਰਿਯਸ੍ਸ ਅਨੁਯੋਗਂ ਦਤ੍ਵਾ ਪਾਸਾਦਾ ਓਰੁਯ੍ਹ ਪੁਬ੍ਬਵਾਸਨਾਯ ਚੋਦਿਤਹਦਯੋ ਰਹੋਗਤੋ ਪਟਿਸਲ੍ਲੀਨੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਿਪ੍ਪਸ੍ਸ ਆਦਿਮਜ੍ਝਪਰਿਯੋਸਾਨਂ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤੋ ਆਦਿਮ੍ਹਿ ਵਾ ਮਜ੍ਝੇ ਵਾ ਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਵਾ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਕਮ੍ਪਿ ਸਾਰਂ ਅਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਤੁਚ੍ਛਾ ਵਤ ¶ ਭੋ ਇਮੇ ਵੇਦਾ, ਪਲਾਪਾ ਵਤ ਭੋ ਇਮੇ ਵੇਦਾ ਅਸਾਰਾ ਨਿਸ੍ਸਾਰਾ’’ਤਿ ਵਿਪ੍ਪਟਿਸਾਰੀ ਅਨਤ੍ਤਮਨੋ ਅਹੋਸਿ.

੧੨. ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਆਯਸ੍ਮਾ ਰੋਹਣੋ ਵਤ੍ਤਨਿਯੇ ਸੇਨਾਸਨੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਨਾਗਸੇਨਸ੍ਸ ਦਾਰਕਸ੍ਸ ਚੇਤਸਾ ਚੇਤੋਪਰਿਵਿਤਕ੍ਕਮਞ੍ਞਾਯ ਨਿਵਾਸੇਤ੍ਵਾ ਪਤ੍ਤਚੀਵਰਮਾਦਾਯ ਵਤ੍ਤਨਿਯੇ ਸੇਨਾਸਨੇ ਅਨ੍ਤਰਹਿਤੋ ਗਜਙ੍ਗਲਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਗਾਮਸ੍ਸ ਪੁਰਤੋ ਪਾਤੁਰਹੋਸਿ. ਅਦ੍ਦਸਾ ਖੋ ਨਾਗਸੇਨੋ ਦਾਰਕੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਦ੍ਵਾਰਕੋਟ੍ਠਕੇ ਠਿਤੋ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਰੋਹਣਂ ਦੂਰਤੋਵ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤਂ, ਦਿਸ੍ਵਾਨ ਅਤ੍ਤਮਨੋ ਉਦਗ੍ਗੋ ਪਮੁਦਿਤੋ ਪੀਤਿਸੋਮਨਸ੍ਸਜਾਤੋ ‘‘ਅਪ੍ਪੇਵ ਨਾਮਾਯਂ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ ਕਞ੍ਚਿ ਸਾਰਂ ਜਾਨੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ਯੇਨਾਯਸ੍ਮਾ ਰੋਹਣੋ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ, ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ¶ ਰੋਹਣਂ ਏਤਦਵੋਚ ‘‘ਕੋ ਨੁ ਖੋ, ਤ੍ਵਂ ਮਾਰਿਸ, ਏਦਿਸੋ ਭਣ੍ਡੁਕਾਸਾਵਵਸਨੋ’’ਤਿ. ‘‘ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ [ਪਾਪਕਾਨਂ ਮਲਾਨਂ ਪਬ੍ਬਾਜੇਤੁਂ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ (ਸੀ. ਪੀ.)] ਨਾਮਾਹਂ ਦਾਰਕਾ’’ਤਿ. ‘‘ਕੇਨ, ਤ੍ਵਂ ਮਾਰਿਸ, ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ ਨਾਮਾਸੀ’’ਤਿ? ‘‘ਪਾਪਕਾਨਿ ਮਲਾਨਿ ਪਬ੍ਬਾਜੇਤਿ, ਤਸ੍ਮਾਹਂ, ਦਾਰਕ, ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ ਨਾਮਾ’’ਤਿ. ‘‘ਕਿਂਕਾਰਣਾ, ਮਾਰਿਸ, ਕੇਸਾ ਤੇ ਨ ਯਥਾ ਅਞ੍ਞੇਸ’’ਨ੍ਤਿ ¶ ? ‘‘ਸੋਲ਼ਸਿਮੇ, ਦਾਰਕ, ਪਲਿਬੋਧੇ ਦਿਸ੍ਵਾ ਕੇਸਮਸ੍ਸੁਂ ਓਹਾਰੇਤ੍ਵਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ. ‘‘ਕਤਮੇ ਸੋਲ਼ਸ’’? ‘‘ਅਲਙ੍ਕਾਰਪਲਿਬੋਧੋ ਮਣ੍ਡਨਪਲਿਬੋਧੋ ਤੇਲਮਕ੍ਖਨਪਲਿਬੋਧੋ ਧੋਵਨਪਲਿਬੋਧੋ ਮਾਲਾਪਲਿਬੋਧੋ ਗਨ੍ਧਪਲਿਬੋਧੋ ਵਾਸਨਪਲਿਬੋਧੋ ਹਰੀਟਕਪਲਿਬੋਧੋ ਆਮਲਕਪਲਿਬੋਧੋ ਰਙ੍ਗਪਲਿਬੋਧੋ ਬਨ੍ਧਨਪਲਿਬੋਧੋ ਕੋਚ੍ਛਪਲਿਬੋਧੋ ਕਪ੍ਪਕਪਲਿਬੋਧੋ ਵਿਜਟਨਪਲਿਬੋਧੋ ਊਕਾਪਲਿਬੋਧੋ, ਕੇਸੇਸੁ ਵਿਲੂਨੇਸੁ ਸੋਚਨ੍ਤਿ ਕਿਲਮਨ੍ਤਿ ਪਰਿਦੇਵਨ੍ਤਿ ਉਰਤ੍ਤਾਲ਼ਿਂ ਕਨ੍ਦਨ੍ਤਿ ਸਮ੍ਮੋਹਂ ਆਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਇਮੇਸੁ ਖੋ, ਦਾਰਕ, ਸੋਲ਼ਸਸੁ ਪਲਿਬੋਧੇਸੁ ਪਲਿਗੁਣ੍ਠਿਤਾ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਸਬ੍ਬਾਨਿ ਅਤਿਸੁਖੁਮਾਨਿ ਸਿਪ੍ਪਾਨਿ ਨਾਸੇਨ੍ਤੀ’’ਤਿ. ‘‘ਕਿਂਕਾਰਣਾ, ਮਾਰਿਸ, ਵਤ੍ਥਾਨਿਪਿ ਤੇ ਨ ਯਥਾ ਅਞ੍ਞੇਸ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਕਾਮਨਿਸ੍ਸਿਤਾਨਿ ਖੋ, ਦਾਰਕ, ਵਤ੍ਥਾਨਿ, ਕਾਮਨਿਸ੍ਸਿਤਾਨਿ ਗਿਹਿਬ੍ਯਞ੍ਜਨਭਣ੍ਡਾਨਿ [ਕਮਨੀਯਾਨਿ ਗਿਹਿਬ੍ਯਞ੍ਜਨਾਨਿ (ਸੀ. ਪੀ.)], ਯਾਨਿ ਕਾਨਿਚਿ ਖੋ ਭਯਾਨਿ ਵਤ੍ਥਤੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਤਾਨਿ ਕਾਸਾਵਵਸਨਸ੍ਸ ਨ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਵਤ੍ਥਾਨਿਪਿ ਮੇ ਨ ਯਥਾ ਅਞ੍ਞੇਸ’’ਨ੍ਤਿ. ‘‘ਜਾਨਾਸਿ ਖੋ, ਤ੍ਵਂ ਮਾਰਿਸ, ਸਿਪ੍ਪਾਨਿ ਨਾਮਾ’’ਤਿ? ‘‘ਆਮ, ਦਾਰਕ, ਜਾਨਾਮਹਂ ਸਿਪ੍ਪਾਨਿ, ਯਂ ਲੋਕੇ ਉਤ੍ਤਮਂ ਮਨ੍ਤਂ, ਤਮ੍ਪਿ ਜਾਨਾਮੀ’’ਤਿ. ‘‘ਮਯ੍ਹਮ੍ਪਿ ਤਂ, ਮਾਰਿਸ, ਦਾਤੁਂ ਸਕ੍ਕਾ’’ਤਿ? ‘‘ਆਮ, ਦਾਰਕ, ਸਕ੍ਕਾ’’ਤਿ. ‘‘ਤੇਨ ਹਿ ਮੇ ਦੇਹੀ’’ਤਿ. ‘‘ਅਕਾਲੋ ਖੋ, ਦਾਰਕ, ਅਨ੍ਤਰਘਰਂ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਪਵਿਟ੍ਠਮ੍ਹਾ’’ਤਿ.

ਅਥ ਖੋ ਨਾਗਸੇਨੋ ਦਾਰਕੋ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਰੋਹਣਸ੍ਸ ਹਤ੍ਥਤੋ ਪਤ੍ਤਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਘਰਂ ਪਵੇਸੇਤ੍ਵਾ ਪਣੀਤੇਨ ਖਾਦਨੀਯੇਨ ਭੋਜਨੀਯੇਨ ਸਹਤ੍ਥਾ ਸਨ੍ਤਪ੍ਪੇਤ੍ਵਾ ਸਮ੍ਪਵਾਰੇਤ੍ਵਾ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਰੋਹਣਂ ਭੁਤ੍ਤਾਵਿਂ ਓਨੀਤਪਤ੍ਤਪਾਣਿਂ ਏਤਦਵੋਚ ‘‘ਦੇਹਿ ਮੇ ਦਾਨਿ, ਮਾਰਿਸ, ਮਨ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ. ‘‘ਯਦਾ ਖੋ ਤ੍ਵਂ, ਦਾਰਕ, ਨਿਪ੍ਪਲਿਬੋਧੋ ¶ ਹੁਤ੍ਵਾ ਮਾਤਾਪਿਤਰੋ ਅਨੁਜਾਨਾਪੇਤ੍ਵਾ ਮਯਾ ਗਹਿਤਂ ਪਬ੍ਬਜਿਤਵੇਸਂ ਗਣ੍ਹਿਸ੍ਸਸਿ, ਤਦਾ ਦਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਆਹ.

ਅਥ ਖੋ ਨਾਗਸੇਨੋ ¶ ਦਾਰਕੋ ਮਾਤਾਪਿਤਰੋ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਆਹ ‘‘ਅਮ੍ਮਤਾਤਾ, ਅਯਂ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ ‘ਯਂ ਲੋਕੇ ਉਤ੍ਤਮਂ ਮਨ੍ਤਂ, ਤਂ ਜਾਨਾਮੀ’ਤਿ ਵਦਤਿ, ਨ ਚ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਅਪਬ੍ਬਜਿਤਸ੍ਸ ਦੇਤਿ, ਅਹਂ ਏਤਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਤਂ ਉਤ੍ਤਮਂ ਮਨ੍ਤਂ ਉਗ੍ਗਣ੍ਹਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ. ਅਥਸ੍ਸ ਮਾਤਾਪਿਤਰੋ ‘‘ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾਪਿ ਨੋ ਪੁਤ੍ਤੋ ਮਨ੍ਤਂ ਗਣ੍ਹਤੁ, ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਆਗਚ੍ਛਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਮਞ੍ਞਮਾਨਾ ‘‘ਗਣ੍ਹ ਪੁਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਅਨੁਜਾਨਿਂਸੁ.

੧੩. ਅਥ ¶ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਰੋਹਣੋ ਨਾਗਸੇਨਂ ਦਾਰਕਂ ਆਦਾਯ ਯੇਨ ਵਤ੍ਤਨਿਯਂ ਸੇਨਾਸਨਂ, ਯੇਨ ਵਿਜਮ੍ਭਵਤ੍ਥੁ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ, ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਵਿਜਮ੍ਭਵਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ ਸੇਨਾਸਨੇ ਏਕਰਤ੍ਤਂ ਵਸਿਤ੍ਵਾ ਯੇਨ ਰਕ੍ਖਿਤਤਲਂ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ, ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਕੋਟਿਸਤਾਨਂ ਅਰਹਨ੍ਤਾਨਂ ਮਜ੍ਝੇ ਨਾਗਸੇਨਂ ਦਾਰਕਂ ਪਬ੍ਬਾਜੇਸਿ. ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ ਚ ਪਨਾਯਸ੍ਮਾ ਨਾਗਸੇਨੋ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਰੋਹਣਂ ਏਤਦਵੋਚ ‘‘ਗਹਿਤੋ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਤਵ ਵੇਸੋ, ਦੇਥ ਮੇ ਦਾਨਿ ਮਨ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ. ਅਥ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਰੋਹਣੋ ‘‘ਕਿਮ੍ਹਿ ਨੁ ਖੋਹਂ ਨਾਗਸੇਨਂ ਵਿਨੇਯ੍ਯਂ ਪਠਮਂ ਵਿਨਯੇ ਵਾ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤੇ ਵਾ ਅਭਿਧਮ੍ਮੇ ਵਾ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਪਣ੍ਡਿਤੋ ਖੋ ਅਯਂ ਨਾਗਸੇਨੋ, ਸਕ੍ਕੋਤਿ ਸੁਖੇਨੇਵ ਅਭਿਧਮ੍ਮਂ ਪਰਿਯਾਪੁਣਿਤੁ’’ਨ੍ਤਿ ਪਠਮਂ ਅਭਿਧਮ੍ਮੇ ਵਿਨੇਸਿ.

ਆਯਸ੍ਮਾ ਚ ਨਾਗਸੇਨੋ ‘‘ਕੁਸਲਾ ਧਮ੍ਮਾ, ਅਕੁਸਲਾ ਧਮ੍ਮਾ, ਅਬ੍ਯਾਕਤਾ ਧਮ੍ਮਾ’’ਤਿ ਤਿਕਦੁਕਪਟਿਮਣ੍ਡਿਤਂ ਧਮ੍ਮਸਙ੍ਗਣੀਪਕਰਣਂ, ਖਨ੍ਧਵਿਭਙ੍ਗਾਦਿ ਅਟ੍ਠਾਰਸ ਵਿਭਙ੍ਗਪਟਿਮਣ੍ਡਿਤਂ ਵਿਭਙ੍ਗਪ੍ਪਕਰਣਂ, ‘‘ਸਙ੍ਗਹੋ ਅਸਙ੍ਗਹੋ’’ਤਿ ਆਦਿਨਾ ਚੁਦ੍ਦਸਵਿਧੇਨ ਵਿਭਤ੍ਤਂ ਧਾਤੁਕਥਾਪਕਰਣਂ, ‘‘ਖਨ੍ਧਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿ ਆਯਤਨਪਞ੍ਞਤ੍ਤੀ’’ਤਿ ਆਦਿਨਾ ਛਬ੍ਬਿਧੇਨ ਵਿਭਤ੍ਤਂ ਪੁਗ੍ਗਲਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਪ੍ਪਕਰਣਂ, ਸਕਵਾਦੇ ਪਞ੍ਚਸੁਤ੍ਤਸਤਾਨਿ ਪਰਵਾਦੇ ਪਞ੍ਚਸੁਤ੍ਤਸਤਾਨੀਤਿ ਸੁਤ੍ਤਸਹਸ੍ਸਂ ਸਮੋਧਾਨੇਤ੍ਵਾ ਵਿਭਤ੍ਤਂ ਕਥਾਵਤ੍ਥੁਪ੍ਪਕਰਣਂ, ‘‘ਮੂਲਯਮਕਂ ਖਨ੍ਧਯਮਕ’’ਨ੍ਤਿ ਆਦਿਨਾ ਦਸਵਿਧੇਨ ਵਿਭਤ੍ਤਂ ਯਮਕਪ੍ਪਕਰਣਂ, ‘‘ਹੇਤੁਪਚ੍ਚਯੋ ਆਰਮ੍ਮਣਪਚ੍ਚਯੋ’’ਤਿ ਆਦਿਨਾ ਚਤੁਵੀਸਤਿਵਿਧੇਨ ਵਿਭਤ੍ਤਂ ਪਟ੍ਠਾਨਪ੍ਪਕਰਣਨ੍ਤਿ ਸਬ੍ਬਂ ਤਂ ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕਂ ਏਕੇਨੇਵ ਸਜ੍ਝਾਯੇਨ ਪਗੁਣਂ ਕਤ੍ਵਾ ‘‘ਤਿਟ੍ਠਥ ¶ ਭਨ੍ਤੇ, ਨ ਪੁਨ ਓਸਾਰੇਥ, ਏਤ੍ਤਕੇਨੇਵਾਹਂ ਸਜ੍ਝਾਯਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਆਹ.

੧੪. ਅਥ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਨਾਗਸੇਨੋ ਯੇਨ ਕੋਟਿਸਤਾ ਅਰਹਨ੍ਤੋ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ, ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਕੋਟਿਸਤੇ ਅਰਹਨ੍ਤੇ ਏਤਦਵੋਚ ‘‘ਅਹਂ ਖੋ ਭਨ੍ਤੇ ‘ਕੁਸਲਾ ਧਮ੍ਮਾ, ਅਕੁਸਲਾ ਧਮ੍ਮਾ ¶ , ਅਬ੍ਯਾਕਤਾ ਧਮ੍ਮਾ’ਤਿ ਇਮੇਸੁ ਤੀਸੁ ਪਦੇਸੁ ਪਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬਂ ਤਂ ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕਂ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਨ ਓਸਾਰੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ. ‘‘ਸਾਧੁ, ਨਾਗਸੇਨ, ਓਸਾਰੇਹੀ’’ਤਿ.

ਅਥ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਨਾਗਸੇਨੋ ਸਤ੍ਤ ਮਾਸਾਨਿ ਸਤ੍ਤ ਪਕਰਣਾਨਿ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਨ ਓਸਾਰੇਸਿ, ਪਥਵੀ ਉਨ੍ਨਦਿ, ਦੇਵਤਾ ਸਾਧੁਕਾਰਮਦਂਸੁ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਾਨੋ ਅਪ੍ਫੋਟੇਸੁਂ, ਦਿਬ੍ਬਾਨਿ ਚਨ੍ਦਨਚੁਣ੍ਣਾਨਿ ਦਿਬ੍ਬਾਨਿ ਚ ਮਨ੍ਦਾਰਵਪੁਪ੍ਫਾਨਿ ਅਭਿਪ੍ਪਵਸ੍ਸਿਂਸੁ.

੧੫. ਅਥ ¶ ਖੋ ਕੋਟਿਸਤਾ ਅਰਹਨ੍ਤੋ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਨਾਗਸੇਨਂ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਵੀਸਤਿਵਸ੍ਸਂ ਰਕ੍ਖਿਤਤਲੇ ਉਪਸਮ੍ਪਾਦੇਸੁਂ. ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਚ ਪਨਾਯਸ੍ਮਾ ਨਾਗਸੇਨੋ ਤਸ੍ਸਾ ਰਤ੍ਤਿਯਾ ਅਚ੍ਚਯੇਨ ਪੁਬ੍ਬਣ੍ਹਸਮਯਂ ਨਿਵਾਸੇਤ੍ਵਾ ਪਤ੍ਤਚੀਵਰਮਾਦਾਯ ਉਪਜ੍ਝਾਯੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਗਾਮਂ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਪਵਿਸਨ੍ਤੋ ਏਵਰੂਪਂ ਪਰਿਵਿਤਕ੍ਕਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਸਿ ‘‘ਤੁਚ੍ਛੋ ਵਤ ਮੇ ਉਪਜ੍ਝਾਯੋ, ਬਾਲੋ ਵਤ ਮੇ ਉਪਜ੍ਝਾਯੋ, ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਅਵਸੇਸਂ ਬੁਦ੍ਧਵਚਨਂ ਪਠਮਂ ਮਂ ਅਭਿਧਮ੍ਮੇ ਵਿਨੇਸੀ’’ਤਿ.

ਅਥ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਰੋਹਣੋ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਨਾਗਸੇਨਸ੍ਸ ਚੇਤਸਾ ਚੇਤੋਪਰਿਵਿਤਕ੍ਕਮਞ੍ਞਾਯ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਨਾਗਸੇਨਂ ਏਤਦਵੋਚ ‘‘ਅਨਨੁਚ੍ਛਵਿਕਂ ਖੋ ਨਾਗਸੇਨ ਪਰਿਵਿਤਕ੍ਕਂ ਵਿਤਕ੍ਕੇਸਿ, ਨ ਖੋ ਪਨੇਤਂ ਨਾਗਸੇਨ ਤਵਾਨੁਚ੍ਛਵਿਕ’’ਨ੍ਤਿ.

ਅਥ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਨਾਗਸੇਨਸ੍ਸ ਏਤਦਹੋਸਿ ‘‘ਅਚ੍ਛਰਿਯਂ ਵਤ ਭੋ, ਅਬ੍ਭੁਤਂ ਵਤ ਭੋ, ਯਤ੍ਰ ਹਿ ਨਾਮ ਮੇ ਉਪਜ੍ਝਾਯੋ ਚੇਤਸਾ ਚੇਤੋਪਰਿਵਿਤਕ੍ਕਂ ਜਾਨਿਸ੍ਸਤਿ, ਪਣ੍ਡਿਤੋ ਵਤ ਮੇ ਉਪਜ੍ਝਾਯੋ, ਯਂਨੂਨਾਹਂ ਉਪਜ੍ਝਾਯਂ ਖਮਾਪੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ. ਅਥ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਨਾਗਸੇਨੋ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਰੋਹਣਂ ਏਤਦਵੋਚ ‘‘ਖਮਥ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਨ ਪੁਨ ਏਵਰੂਪਂ ਵਿਤਕ੍ਕੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ.

ਅਥ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਰੋਹਣੋ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਨਾਗਸੇਨਂ ਏਤਦਵੋਚ ¶ ‘‘ਨ ਖੋ ਤ੍ਯਾਹਂ ਨਾਗਸੇਨ ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਖਮਾਮਿ, ਅਤ੍ਥਿ ਖੋ ਨਾਗਸੇਨ ਸਾਗਲਂ ਨਾਮ ਨਗਰਂ, ਤਤ੍ਥ ਮਿਲਿਨ੍ਦੋ ਨਾਮ ਰਾਜਾ ਰਜ੍ਜਂ ਕਾਰੇਤਿ, ਸੋ ਦਿਟ੍ਠਿਵਾਦੇਨ ਪਞ੍ਹਂ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਂ ਵਿਹੇਠੇਤਿ, ਸਚੇ ਤ੍ਵਂ ਤਤ੍ਥ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਂ ਰਾਜਾਨਂ ਦਮੇਤ੍ਵਾ ਬੁਦ੍ਧਸਾਸਨੇ ਪਸਾਦੇਸ੍ਸਸਿ, ਏਵਾਹਂ ਤਂ ਖਮਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ.

‘‘ਤਿਟ੍ਠਤੁ, ਭਨ੍ਤੇ, ਏਕੋ ਮਿਲਿਨ੍ਦੋ ਰਾਜਾ; ਸਚੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸਕਲਜਮ੍ਬੁਦੀਪੇ ਸਬ੍ਬੇ ਰਾਜਾਨੋ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਮਂ ਪਞ੍ਹਂ ਪੁਚ੍ਛੇਯ੍ਯੁਂ, ਸਬ੍ਬਂ ਤਂ ਵਿਸਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਸਮ੍ਪਦਾਲੇਸ੍ਸਾਮਿ, ‘ਖਮਥ ਮੇ ਭਨ੍ਤੇ’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ, ‘ਨ ਖਮਾਮੀ’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘ਤੇਨ ਹਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਇਮਂ ਤੇਮਾਸਂ ਕਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਵਸਿਸ੍ਸਾਮੀ’ਤਿ ਆਹ’’ ¶ . ਅਯਂ ਖੋ, ਨਾਗਸੇਨ, ਆਯਸ੍ਮਾ ਅਸ੍ਸਗੁਤ੍ਤੋ ਵਤ੍ਤਨਿਯੇ ਸੇਨਾਸਨੇ ਵਿਹਰਤਿ, ਗਚ੍ਛ ਤ੍ਵਂ, ਨਾਗਸੇਨ, ਯੇਨਾਯਸ੍ਮਾ ਅਸ੍ਸਗੁਤ੍ਤੋ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮ, ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਮਮ ਵਚਨੇਨ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਅਸ੍ਸਗੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਾਦੇ ਸਿਰਸਾ ਵਨ੍ਦ, ਏਵਞ੍ਚ ਨਂ ਵਦੇਹਿ ‘ਉਪਜ੍ਝਾਯੋ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਪਾਦੇ ਸਿਰਸਾ ਵਨ੍ਦਤਿ, ਅਪ੍ਪਾਬਾਧਂ ਅਪ੍ਪਾਤਙ੍ਕਂ ਲਹੁਟ੍ਠਾਨਂ ਬਲਂ ਫਾਸੁਵਿਹਾਰਂ ਪੁਚ੍ਛਤਿ, ਉਪਜ੍ਝਾਯੋ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਇਮਂ ਤੇਮਾਸਂ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਵਸਿਤੁਂ ਮਂ ਪਹਿਣੀ’ਤਿ ¶ , ‘ਕੋਨਾਮੋ ਤੇ ਉਪਜ੍ਝਾਯੋ’ਤਿ ਚ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘ਰੋਹਣਤ੍ਥੇਰੋ ਨਾਮ ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ਵਦੇਯ੍ਯਾਸਿ, ‘ਅਹਂ ਕੋਨਾਮੋ’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਏਵਂ ਵਦੇਯ੍ਯਾਸਿ ‘ਮਮ ਉਪਜ੍ਝਾਯੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਨਾਮਂ ਜਾਨਾਤੀ’’’ਤਿ. ‘‘ਏਵਂ ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਨਾਗਸੇਨੋ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਰੋਹਣਂ ਅਭਿਵਾਦੇਤ੍ਵਾ ਪਦਕ੍ਖਿਣਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪਤ੍ਤਚੀਵਰਮਾਦਾਯ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬੇਨ ਚਾਰਿਕਂ ਚਰਮਾਨੋ ਯੇਨ ਵਤ੍ਤਨਿਯਂ ਸੇਨਾਸਨਂ, ਯੇਨਾਯਸ੍ਮਾ ਅਸ੍ਸਗੁਤ੍ਤੋ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ, ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਅਸ੍ਸਗੁਤ੍ਤਂ ਅਭਿਵਾਦੇਤ੍ਵਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਅਟ੍ਠਾਸਿ, ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਠਿਤੋ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਨਾਗਸੇਨੋ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਅਸ੍ਸਗੁਤ੍ਤਂ ਏਤਦਵੋਚ ‘‘ਉਪਜ੍ਝਾਯੋ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਪਾਦੇ ਸਿਰਸਾ ਵਨ੍ਦਤਿ, ਏਵਞ੍ਚ ਵਦੇਤਿ ਅਪ੍ਪਾਬਾਧਂ ਅਪ੍ਪਾਤਙ੍ਕਂ ਲਹੁਟ੍ਠਾਨਂ ਬਲਂ ਫਾਸੁਵਿਹਾਰਂ ਪੁਚ੍ਛਤਿ, ਉਪਜ੍ਝਾਯੋ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਇਮਂ ਤੇਮਾਸਂ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਵਸਿਤੁਂ ਮਂ ਪਹਿਣੀ’’ਤਿ.

ਅਥ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਅਸ੍ਸਗੁਤ੍ਤੋ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਨਾਗਸੇਨਂ ਏਤਦਵੋਚ ‘‘ਤ੍ਵਂ ¶ ਕਿਨ੍ਨਾਮੋਸੀ’’ਤਿ. ‘‘ਅਹਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਨਾਗਸੇਨੋ ਨਾਮਾ’’ਤਿ. ‘‘ਕੋਨਾਮੋ ਤੇ ਉਪਜ੍ਝਾਯੋ’’ਤਿ? ‘‘ਉਪਜ੍ਝਾਯੋ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਰੋਹਣੋ ਨਾਮਾ’’ਤਿ. ‘‘ਅਹਂ ਕੋਨਾਮੋ’’ਤਿ. ‘‘ਉਪਜ੍ਝਾਯੋ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਨਾਮਂ ਜਾਨਾਤੀ’’ਤਿ.

‘‘ਸਾਧੁ, ਨਾਗਸੇਨ, ਪਤ੍ਤਚੀਵਰਂ ਪਟਿਸਾਮੇਹੀ’’ਤਿ. ‘‘ਸਾਧੁ ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ਪਤ੍ਤਚੀਵਰਂ ਪਟਿਸਾਮੇਤ੍ਵਾ ਪੁਨਦਿਵਸੇ ਪਰਿਵੇਣਂ ਸਮ੍ਮਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਮੁਖੋਦਕਂ ਦਨ੍ਤਪੋਣਂ ਉਪਟ੍ਠਪੇਸਿ. ਥੇਰੋ ਸਮ੍ਮਜ੍ਜਿਤਟ੍ਠਾਨਂ ਪਟਿਸਮ੍ਮਜ੍ਜਿ, ਤਂ ਉਦਕਂ ਛਡ੍ਡੇਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਞਂ ਉਦਕਂ ਆਹਰਿ, ਤਞ੍ਚ ਦਨ੍ਤਕਟ੍ਠਂ ਅਪਨੇਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਞਂ ਦਨ੍ਤਕਟ੍ਠਂ ਗਣ੍ਹਿ, ਨ ਆਲਾਪਸਲ੍ਲਾਪਂ ਅਕਾਸਿ, ਏਵਂ ਸਤ੍ਤ ਦਿਵਸਾਨਿ ਕਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਤਮੇ ਦਿਵਸੇ ਪੁਨ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਤੇਨ ਤਥੇਵ ਵੁਤ੍ਤੇ ਵਸ੍ਸਵਾਸਂ ਅਨੁਜਾਨਿ.

੧੬. ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਏਕਾ ਮਹਾਉਪਾਸਿਕਾ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਅਸ੍ਸਗੁਤ੍ਤਂ ਤਿਂਸਮਤ੍ਤਾਨਿ ਵਸ੍ਸਾਨਿ ਉਪਟ੍ਠਾਸਿ. ਅਥ ਖੋ ਸਾ ਮਹਾਉਪਾਸਿਕਾ ਤੇਮਾਸਚ੍ਚਯੇਨ ਯੇਨਾਯਸ੍ਮਾ ਅਸ੍ਸਗੁਤ੍ਤੋ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ, ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਅਸ੍ਸਗੁਤ੍ਤਂ ਏਤਦਵੋਚ ‘‘ਅਤ੍ਥਿ ਨੁ ਖੋ, ਤਾਤ, ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਅਞ੍ਞੋ ਭਿਕ੍ਖੂ’’ਤਿ. ‘‘ਅਤ੍ਥਿ, ਮਹਾਉਪਾਸਿਕੇ, ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਨਾਗਸੇਨੋ ਨਾਮ ਭਿਕ੍ਖੂ’’ਤਿ ¶ . ‘‘ਤੇਨ ਹਿ, ਤਾਤ ਅਸ੍ਸਗੁਤ੍ਤ, ਅਧਿਵਾਸੇਹਿ ਨਾਗਸੇਨੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸ੍ਵਾਤਨਾਯ ਭਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ. ਅਧਿਵਾਸੇਸਿ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਅਸ੍ਸਗੁਤ੍ਤੋ ਤੁਣ੍ਹੀਭਾਵੇਨ.

ਅਥ ¶ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਅਸ੍ਸਗੁਤ੍ਤੋ ਤਸ੍ਸਾ ਰਤ੍ਤਿਯਾ ਅਚ੍ਚਯੇਨ ਪੁਬ੍ਬਣ੍ਹਸਮਯਂ ਨਿਵਾਸੇਤ੍ਵਾ ਪਤ੍ਤਚੀਵਰਮਾਦਾਯ ਆਯਸ੍ਮਤਾ ਨਾਗਸੇਨੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਪਚ੍ਛਾਸਮਣੇਨ ਯੇਨ ਮਹਾਉਪਾਸਿਕਾਯ ਨਿਵੇਸਨਂ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ, ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤੇ ਆਸਨੇ ਨਿਸੀਦਿ. ਅਥ ਖੋ ਸਾ ਮਹਾਉਪਾਸਿਕਾ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਅਸ੍ਸਗੁਤ੍ਤਂ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਞ੍ਚ ਨਾਗਸੇਨਂ ਪਣੀਤੇਨ ਖਾਦਨੀਯੇਨ ਭੋਜਨੀਯੇਨ ਸਹਤ੍ਥਾ ਸਨ੍ਤਪ੍ਪੇਸਿ ਸਮ੍ਪਵਾਰੇਸਿ. ਅਥ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਅਸ੍ਸਗੁਤ੍ਤੋ ਭੁਤ੍ਤਾਵਿਂ ਓਨੀਤਪਤ੍ਤਪਾਣਿਂ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਨਾਗਸੇਨਂ ਏਤਦਵੋਚ ‘‘ਤ੍ਵਂ, ਨਾਗਸੇਨ, ਮਹਾਉਪਾਸਿਕਾਯ ਅਨੁਮੋਦਨਂ ਕਰੋਹੀ’’ਤਿ ਇਦਂ ਵਤ੍ਵਾ ਉਟ੍ਠਾਯਾਸਨਾ ਪਕ੍ਕਾਮਿ.

ਅਥ ¶ ਖੋ ਸਾ ਮਹਾਉਪਾਸਿਕਾ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਨਾਗਸੇਨਂ ਏਤਦਵੋਚ ‘‘ਮਹਲ੍ਲਿਕਾ ਖੋਹਂ, ਤਾਤ ਨਾਗਸੇਨ, ਗਮ੍ਭੀਰਾਯ ਧਮ੍ਮਕਥਾਯ ਮਯ੍ਹਂ ਅਨੁਮੋਦਨਂ ਕਰੋਹੀ’’ਤਿ. ਅਥ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਨਾਗਸੇਨੋ ਤਸ੍ਸਾ ਮਹਾਉਪਾਸਿਕਾਯ ਗਮ੍ਭੀਰਾਯ ਧਮ੍ਮਕਥਾਯ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਾਯ ਸੁਞ੍ਞਤਪ੍ਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤਾਯ ਅਨੁਮੋਦਨਂ ਅਕਾਸਿ. ਅਥ ਖੋ ਤਸ੍ਸਾ ਮਹਾਉਪਾਸਿਕਾਯ ਤਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਆਸਨੇ ਵਿਰਜਂ ਵੀਤਮਲਂ ਧਮ੍ਮਚਕ੍ਖੁਂ ਉਦਪਾਦਿ ‘‘ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਸਮੁਦਯਧਮ੍ਮਂ, ਸਬ੍ਬਂ ਤਂ ਨਿਰੋਧਧਮ੍ਮ’’ਨ੍ਤਿ. ਆਯਸ੍ਮਾਪਿ ਖੋ ਨਾਗਸੇਨੋ ਤਸ੍ਸਾ ਮਹਾਉਪਾਸਿਕਾਯ ਅਨੁਮੋਦਨਂ ਕਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨਾ ਦੇਸਿਤਂ ਧਮ੍ਮਂ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਨ੍ਤੋ ਵਿਪਸ੍ਸਨਂ ਪਟ੍ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਆਸਨੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਸਿ.

ਅਥ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਅਸ੍ਸਗੁਤ੍ਤੋ ਮਣ੍ਡਲਮਾਲ਼ੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਧਮ੍ਮਚਕ੍ਖੁਪਟਿਲਾਭਂ ਞਤ੍ਵਾ ਸਾਧੁਕਾਰਂ ਪਵਤ੍ਤੇਸਿ ‘‘ਸਾਧੁ ਸਾਧੁ ਨਾਗਸੇਨ, ਏਕੇਨ ਕਣ੍ਡਪ੍ਪਹਾਰੇਨ ਦ੍ਵੇ ਮਹਾਕਾਯਾ ਪਦਾਲਿਤਾ’’ਤਿ, ਅਨੇਕਾਨਿ ਚ ਦੇਵਤਾਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਸਾਧੁਕਾਰਂ ਪਵਤ੍ਤੇਸੁਂ.

੧੭. ਅਥ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਨਾਗਸੇਨੋ ਉਟ੍ਠਾਯਾਸਨਾ ਯੇਨਾਯਸ੍ਮਾ ਅਸ੍ਸਗੁਤ੍ਤੋ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ, ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਅਸ੍ਸਗੁਤ੍ਤਂ ਅਭਿਵਾਦੇਤ੍ਵਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿ, ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨਂ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਨਾਗਸੇਨਂ ਆਯਸ੍ਮਾ ਅਸ੍ਸਗੁਤ੍ਤੋ ਏਤਦਵੋਚ ‘‘ਗਚ੍ਛ, ਤ੍ਵਂ ਨਾਗਸੇਨ, ਪਾਟਲਿਪੁਤ੍ਤਂ, ਪਾਟਲਿਪੁਤ੍ਤਨਗਰੇ ਅਸੋਕਾਰਾਮੇ ਆਯਸ੍ਮਾ ਧਮ੍ਮਰਕ੍ਖਿਤੋ ਪਟਿਵਸਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਬੁਦ੍ਧਵਚਨਂ ਪਰਿਯਾਪੁਣਾਹੀ’’ਤਿ. ‘‘ਕੀਵ ਦੂਰੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਇਤੋ ਪਾਟਲਿਪੁਤ੍ਤਨਗਰ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਯੋਜਨਸਤਾਨਿ ਖੋ ਨਾਗਸੇਨਾ’’ਤਿ. ‘‘ਦੂਰੋ ਖੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਮਗ੍ਗੋ ¶ . ਅਨ੍ਤਰਾਮਗ੍ਗੇ ਭਿਕ੍ਖਾ ਦੁਲ੍ਲਭਾ, ਕਥਾਹਂ ਗਮਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ? ‘‘ਗਚ੍ਛ, ਤ੍ਵਂ ਨਾਗਸੇਨ, ਅਨ੍ਤਰਾਮਗ੍ਗੇ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਂ ਲਭਿਸ੍ਸਸਿ ਸਾਲੀਨਂ ਓਦਨਂ ਵਿਗਤਕਾਲ਼ਕਂ ¶ ਅਨੇਕਸੂਪਂ ਅਨੇਕਬ੍ਯਞ੍ਜਨ’’ਨ੍ਤਿ. ‘‘ਏਵਂ ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਨਾਗਸੇਨੋ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਅਸ੍ਸਗੁਤ੍ਤਂ ਅਭਿਵਾਦੇਤ੍ਵਾ ਪਦਕ੍ਖਿਣਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪਤ੍ਤਚੀਵਰਮਾਦਾਯ ਯੇਨ ਪਾਟਲਿਪੁਤ੍ਤਂ ਤੇਨ ਚਾਰਿਕਂ ਪਕ੍ਕਾਮਿ.

੧੮. ਤੇਨ ¶ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਪਾਟਲਿਪੁਤ੍ਤਕੋ ਸੇਟ੍ਠਿ ਪਞ੍ਚਹਿ ਸਕਟਸਤੇਹਿ ਪਾਟਲਿਪੁਤ੍ਤਗਾਮਿਮਗ੍ਗਂ ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ. ਅਦ੍ਦਸਾ ਖੋ ਪਾਟਲਿਪੁਤ੍ਤਕੋ ਸੇਟ੍ਠਿ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਨਾਗਸੇਨਂ ਦੂਰਤੋਵ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤਂ, ਦਿਸ੍ਵਾਨ ਯੇਨਾਯਸ੍ਮਾ ਨਾਗਸੇਨੋ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ, ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਨਾਗਸੇਨਂ ਅਭਿਵਾਦੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਕੁਹਿਂ ਗਚ੍ਛਸਿ ਤਾਤਾ’’ਤਿ ਆਹ. ‘‘ਪਾਟਲਿਪੁਤ੍ਤਂ ਗਹਪਤੀ’’ਤਿ. ‘‘ਸਾਧੁ ਤਾਤ, ਮਯਮ੍ਪਿ ਪਾਟਲਿਪੁਤ੍ਤਂ ਗਚ੍ਛਾਮ. ਅਮ੍ਹੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸੁਖਂ ਗਚ੍ਛਥਾ’’ਤਿ.

ਅਥ ਖੋ ਪਾਟਲਿਪੁਤ੍ਤਕੋ ਸੇਟ੍ਠਿ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਨਾਗਸੇਨਸ੍ਸ ਇਰਿਯਾਪਥੇ ਪਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਨਾਗਸੇਨਂ ਪਣੀਤੇਨ ਖਾਦਨੀਯੇਨ ਭੋਜਨੀਯੇਨ ਸਹਤ੍ਥਾ ਸਨ੍ਤਪ੍ਪੇਤ੍ਵਾ ਸਮ੍ਪਵਾਰੇਤ੍ਵਾ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਨਾਗਸੇਨਂ ਭੁਤ੍ਤਾਵਿਂ ਓਨੀਤਪਤ੍ਤਪਾਣਿਂ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਨੀਚਂ ਆਸਨਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿ, ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਖੋ ਪਾਟਲਿਪੁਤ੍ਤਕੋ ਸੇਟ੍ਠਿ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਨਾਗਸੇਨਂ ਏਤਦਵੋਚ ‘‘ਕਿਨ੍ਨਾਮੋਸਿ ਤ੍ਵਂ ਤਾਤਾ’’ਤਿ. ‘‘ਅਹਂ, ਗਹਪਤਿ, ਨਾਗਸੇਨੋ ਨਾਮਾ’’ਤਿ. ‘‘ਜਾਨਾਸਿ ਖੋ, ਤ੍ਵਂ ਤਾਤ, ਬੁਦ੍ਧਵਚਨਂ ਨਾਮਾ’’ਤਿ? ‘‘ਜਾਨਾਮਿ ਖੋਹਂ, ਗਹਪਤਿ, ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਦਾਨੀ’’ਤਿ. ‘‘ਲਾਭਾ ਨੋ ਤਾਤ, ਸੁਲਦ੍ਧਂ ਨੋ ਤਾਤ, ਅਹਮ੍ਪਿ ਖੋ, ਤਾਤ, ਆਭਿਧਮ੍ਮਿਕੋ, ਤ੍ਵਮ੍ਪਿ ਆਭਿਧਮ੍ਮਿਕੋ, ਭਣ, ਤਾਤ, ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਦਾਨੀ’’ਤਿ. ਅਥ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਨਾਗਸੇਨੋ ਪਾਟਲਿਪੁਤ੍ਤਕਸ੍ਸ ਸੇਟ੍ਠਿਸ੍ਸ ਅਭਿਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਸਿ, ਦੇਸੇਨ੍ਤੇ ਯੇਵ ਪਾਟਲਿਪੁਤ੍ਤਕਸ੍ਸ ਸੇਟ੍ਠਿਸ੍ਸ ਵਿਰਜਂ ਵੀਤਮਲਂ ਧਮ੍ਮਚਕ੍ਖੁਂ ਉਦਪਾਦਿ ‘‘ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਸਮੁਦਯਧਮ੍ਮਂ, ਸਬ੍ਬਂ ਤਂ ਨਿਰੋਧਧਮ੍ਮ’’ਨ੍ਤਿ.

ਅਥ ਖੋ ਪਾਟਲਿਪੁਤ੍ਤਕੋ ਸੇਟ੍ਠਿ ਪਞ੍ਚਮਤ੍ਤਾਨਿ ਸਕਟਸਤਾਨਿ ਪੁਰਤੋ ਉਯ੍ਯੋਜੇਤ੍ਵਾ ਸਯਂ ਪਚ੍ਛਤੋ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਪਾਟਲਿਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਵਿਦੂਰੇ ਦ੍ਵੇਧਾਪਥੇ ਠਤ੍ਵਾ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਨਾਗਸੇਨਂ ਏਤਦਵੋਚ ‘‘ਅਯਂ ਖੋ, ਤਾਤ ਨਾਗਸੇਨ, ਅਸੋਕਾਰਾਮਸ੍ਸ ਮਗ੍ਗੋ, ਇਦਂ ਖੋ, ਤਾਤ, ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਕਮ੍ਬਲਰਤਨਂ ਸੋਲ਼ਸਹਤ੍ਥਂ ਆਯਾਮੇਨ, ਅਟ੍ਠਹਤ੍ਥਂ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਨ, ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਾਹਿ ਖੋ, ਤਾਤ, ਇਦਂ ¶ ਕਮ੍ਬਲਰਤਨਂ ¶ ਅਨੁਕਮ੍ਪਂ ਉਪਾਦਾਯਾ’’ਤਿ. ਪਟਿਗ੍ਗਹੇਸਿ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਨਾਗਸੇਨੋ ਤਂ ਕਮ੍ਬਲਰਤਨਂ ਅਨੁਕਮ੍ਪਂ ਉਪਾਦਾਯ. ਅਥ ਖੋ ਪਾਟਲਿਪੁਤ੍ਤਕੋ ਸੇਟ੍ਠਿ ਅਤ੍ਤਮਨੋ ਉਦਗ੍ਗੋ ਪਮੁਦਿਤੋ ਪੀਤਿਸੋਮਨਸ੍ਸਜਾਤੋ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਨਾਗਸੇਨਂ ਅਭਿਵਾਦੇਤ੍ਵਾ ਪਦਕ੍ਖਿਣਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪਕ੍ਕਾਮਿ.

੧੯. ਅਥ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਨਾਗਸੇਨੋ ਯੇਨ ਅਸੋਕਾਰਾਮੋ ਯੇਨਾਯਸ੍ਮਾ ਧਮ੍ਮਰਕ੍ਖਿਤੋ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ ¶ , ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਧਮ੍ਮਰਕ੍ਖਿਤਂ ਅਭਿਵਾਦੇਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਆਗਤਕਾਰਣਂ ਕਥੇਤ੍ਵਾ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਧਮ੍ਮਰਕ੍ਖਿਤਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਤੇਪਿਟਕਂ ਬੁਦ੍ਧਵਚਨਂ ਏਕੇਨੇਵ ਉਦ੍ਦੇਸੇਨ ਤੀਹਿ ਮਾਸੇਹਿ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਸੋ ਪਰਿਯਾਪੁਣਿਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਤੀਹਿ ਮਾਸੇਹਿ ਅਤ੍ਥਸੋ ਮਨਸਾਕਾਸਿ.

ਅਥ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਧਮ੍ਮਰਕ੍ਖਿਤੋ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਨਾਗਸੇਨਂ ਏਤਦਵੋਚ ‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਨਾਗਸੇਨ, ਗੋਪਾਲਕੋ ਗਾਵੋ ਰਕ੍ਖਤਿ, ਅਞ੍ਞੇ ਗੋਰਸਂ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤਿ. ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਤ੍ਵਂ ਨਾਗਸੇਨ, ਤੇਪਿਟਕਂ ਬੁਦ੍ਧਵਚਨਂ ਧਾਰੇਨ੍ਤੋਪਿ ਨ ਭਾਗੀ ਸਾਮਞ੍ਞਸ੍ਸਾ’’ਤਿ. ‘‘ਹੋਤੁ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਲਂ ਏਤ੍ਤਕੇਨਾ’’ਤਿ. ਤੇਨੇਵ ਦਿਵਸਭਾਗੇਨ ਤੇਨ ਰਤ੍ਤਿਭਾਗੇਨ ਸਹ ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਹਿ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿ, ਸਹ ਸਚ੍ਚਪ੍ਪਟਿਵੇਧੇਨ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਨਾਗਸੇਨਸ੍ਸ ਸਬ੍ਬੇ ਦੇਵਾ ਸਾਧੁਕਾਰਮਦਂਸੁ, ਪਥਵੀ ਉਨ੍ਨਦਿ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਾਨੋ ਅਪ੍ਫੋਟੇਸੁਂ, ਦਿਬ੍ਬਾਨਿ ਚਨ੍ਦਨਚੁਣ੍ਣਾਨਿ ਦਿਬ੍ਬਾਨਿ ਚ ਮਨ੍ਦਾਰਵਪੁਪ੍ਫਾਨਿ ਅਭਿਪ੍ਪਵਸ੍ਸਿਂਸੁ.

੨੦. ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਕੋਟਿਸਤਾ ਅਰਹਨ੍ਤੋ ਹਿਮਵਨ੍ਤੇ ਪਬ੍ਬਤੇ ਰਕ੍ਖਿਤਤਲੇ ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਤ੍ਵਾ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਨਾਗਸੇਨਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਦੂਤਂ ਪਾਹੇਸੁਂ ‘‘ਆਗਚ੍ਛਤੁ ਨਾਗਸੇਨੋ, ਦਸ੍ਸਨਕਾਮਾ ਮਯਂ ਨਾਗਸੇਨ’’ਨ੍ਤਿ. ਅਥ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਨਾਗਸੇਨੋ ਦੂਤਸ੍ਸ ਵਚਨਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਅਸੋਕਾਰਾਮੇ ਅਨ੍ਤਰਹਿਤੋ ਹਿਮਵਨ੍ਤੇ ਪਬ੍ਬਤੇ ਰਕ੍ਖਿਤਤਲੇ ਕੋਟਿਸਤਾਨਂ ਅਰਹਨ੍ਤਾਨਂ ਪੁਰਤੋ ਪਾਤੁਰਹੋਸਿ.

ਅਥ ਖੋ ਕੋਟਿਸਤਾ ਅਰਹਨ੍ਤੋ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਨਾਗਸੇਨਂ ਏਤਦਵੋਚੁਂ ‘‘ਏਸੋ ਖੋ, ਨਾਗਸੇਨ, ਮਿਲਿਨ੍ਦੋ ਰਾਜਾ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਂ ਵਿਹੇਠੇਤਿ ਵਾਦਪ੍ਪਟਿਵਾਦੇਨ ਪਞ੍ਹਪੁਚ੍ਛਾਯ. ਸਾਧੁ, ਨਾਗਸੇਨ, ਗਚ੍ਛ ਤ੍ਵਂ ਮਿਲਿਨ੍ਦਂ ਰਾਜਾਨਂ ¶ ਦਮੇਹੀ’’ਤਿ. ‘‘ਤਿਟ੍ਠਤੁ, ਭਨ੍ਤੇ, ਏਕੋ ਮਿਲਿਨ੍ਦੋ ਰਾਜਾ; ਸਚੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸਕਲਜਮ੍ਬੁਦੀਪੇ ਰਾਜਾਨੋ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਮਂ ਪਞ੍ਹਂ ਪੁਚ੍ਛੇਯ੍ਯੁਂ, ਸਬ੍ਬਂ ਤਂ ਵਿਸਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਸਮ੍ਪਦਾਲੇਸ੍ਸਾਮਿ, ਗਚ੍ਛਥ ¶ ਵੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਚ੍ਛਮ੍ਭਿਤਾ ਸਾਗਲਨਗਰ’’ਨ੍ਤਿ. ਅਥ ਖੋ ਥੇਰਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਸਾਗਲਨਗਰਂ ਕਾਸਾਵਪ੍ਪਜ੍ਜੋਤਂ ਇਸਿਵਾਤਪਟਿਵਾਤਂ ਅਕਂਸੁ.

੨੧. ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਆਯਸ੍ਮਾ ਆਯੁਪਾਲੋ ਸਙ੍ਖ੍ਯੇਯ੍ਯਪਰਿਵੇਣੇ ਪਟਿਵਸਤਿ. ਅਥ ਖੋ ਮਿਲਿਨ੍ਦੋ ਰਾਜਾ ਅਮਚ੍ਚੇ ਏਤਦਵੋਚ ‘‘ਰਮਣੀਯਾ ਵਤ ਭੋ ਦੋਸਿਨਾ ਰਤ੍ਤਿ, ਕਨ੍ਨੁ ਖ੍ਵਜ੍ਜ ਸਮਣਂ ਵਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ ਵਾ ਉਪਸਙ੍ਕਮੇਯ੍ਯਾਮ ਸਾਕਚ੍ਛਾਯ ਪਞ੍ਹਪੁਚ੍ਛਨਾਯ, ਕੋ ਮਯਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਲ੍ਲਪਿਤੁਂ ਉਸ੍ਸਹਤਿ ਕਙ੍ਖਂ ਪਟਿਵਿਨੇਤੁ’’ਨ੍ਤਿ. ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤੇ ਪਞ੍ਚਸਤਾ ਯੋਨਕਾ ਰਾਜਾਨਂ ਮਿਲਿਨ੍ਦਂ ਏਤਦਵੋਚੁਂ ‘‘ਅਤ੍ਥਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਆਯੁਪਾਲੋ ਨਾਮ ਥੇਰੋ ਤੇਪਿਟਕੋ ਬਹੁਸ੍ਸੁਤੋ ਆਗਤਾਗਮੋ, ਸੋ ਏਤਰਹਿ ਸਙ੍ਖ੍ਯੇਯ੍ਯਪਰਿਵੇਣੇ ਪਟਿਵਸਤਿ; ਗਚ੍ਛ, ਤ੍ਵਂ ਮਹਾਰਾਜ, ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਆਯੁਪਾਲਂ ਪਞ੍ਹਂ ਪੁਚ੍ਛਸ੍ਸੂ’’ਤਿ. ‘‘ਤੇਨ ਹਿ, ਭਣੇ, ਭਦਨ੍ਤਸ੍ਸ ਆਰੋਚੇਥਾ’’ਤਿ.

ਅਥ ¶ ਖੋ ਨੇਮਿਤ੍ਤਿਕੋ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਆਯੁਪਾਲਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਦੂਤਂ ਪਾਹੇਸਿ ‘‘ਰਾਜਾ, ਭਨ੍ਤੇ, ਮਿਲਿਨ੍ਦੋ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਆਯੁਪਾਲਂ ਦਸ੍ਸਨਕਾਮੋ’’ਤਿ. ਆਯਸ੍ਮਾਪਿ ਖੋ ਆਯੁਪਾਲੋ ਏਵਮਾਹ ‘‘ਤੇਨ ਹਿ ਆਗਚ੍ਛਤੂ’’ਤਿ. ਅਥ ਖੋ ਮਿਲਿਨ੍ਦੋ ਰਾਜਾ ਪਞ੍ਚਮਤ੍ਤੇਹਿ ਯੋਨਕਸਤੇਹਿ ਪਰਿਵੁਤੋ ਰਥਵਰਮਾਰੁਯ੍ਹ ਯੇਨ ਸਙ੍ਖ੍ਯੇਯ੍ਯਪਰਿਵੇਣਂ ਯੇਨਾਯਸ੍ਮਾ ਆਯੁਪਾਲੋ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ, ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਆਯਸ੍ਮਤਾ ਆਯੁਪਾਲੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਮ੍ਮੋਦਿ, ਸਮ੍ਮੋਦਨੀਯਂ ਕਥਂ ਸਾਰਣੀਯਂ ਵੀਤਿਸਾਰੇਤ੍ਵਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿ, ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਖੋ ਮਿਲਿਨ੍ਦੋ ਰਾਜਾ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਆਯੁਪਾਲਂ ਏਤਦਵੋਚ ‘‘ਕਿਮਤ੍ਥਿਯਾ, ਭਨ੍ਤੇ ਆਯੁਪਾਲ, ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾ, ਕੋ ਚ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਪਰਮਤ੍ਥੋ’’ਤਿ. ਥੇਰੋ ਆਹ ‘‘ਧਮ੍ਮਚਰਿਯਸਮਚਰਿਯਤ੍ਥਾ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾ, ਸਾਮਞ੍ਞਫਲਂ ਖੋ ਪਨ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਪਰਮਤ੍ਥੋ’’ਤਿ. ‘‘ਅਤ੍ਥਿ ਪਨ, ਭਨ੍ਤੇ, ਕੋਚਿ ਗਿਹੀਪਿ ਧਮ੍ਮਚਾਰੀ ਸਮਚਾਰੀ’’ਤਿ? ‘‘ਆਮ, ਮਹਾਰਾਜ, ਅਤ੍ਥਿ ਗਿਹੀਪਿ ਧਮ੍ਮਚਾਰੀ ਸਮਚਾਰੀ, ਭਗਵਤਿ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਬਾਰਾਣਸਿਯਂ ¶ ਇਸਿਪਤਨੇ ਮਿਗਦਾਯੇ ਧਮ੍ਮਚਕ੍ਕਂ ਪਵਤ੍ਤੇਨ੍ਤੇ ਅਟ੍ਠਾਰਸਨ੍ਨਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਕੋਟੀਨਂ ਧਮ੍ਮਾਭਿਸਮਯੋ ਅਹੋਸਿ, ਦੇਵਤਾਨਂ ਪਨ ਧਮ੍ਮਾਭਿਸਮਯੋ ਗਣਨਪਥਂ ਵੀਤਿਵਤ੍ਤੋ, ਸਬ੍ਬੇਤੇ ਗਿਹਿਭੂਤਾ, ਨ ਪਬ੍ਬਜਿਤਾ.

‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਭਗਵਤਾ ਖੋ ਮਹਾਸਮਯਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤੇ ਦੇਸਿਯਮਾਨੇ, ਮਹਾਮਙ੍ਗਲਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤੇ ਦੇਸਿਯਮਾਨੇ, ਸਮਚਿਤ੍ਤਪਰਿਯਾਯਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤੇ ਦੇਸਿਯਮਾਨੇ, ਰਾਹੁਲੋਵਾਦਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤੇ ਦੇਸਿਯਮਾਨੇ, ਪਰਾਭਵਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤੇ ਦੇਸਿਯਮਾਨੇ ਗਣਨਪਥਂ ਵੀਤਿਵਤ੍ਤਾਨਂ ਦੇਵਤਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਭਿਸਮਯੋ ਅਹੋਸਿ, ਸਬ੍ਬੇਤੇ ¶ ਗਿਹਿਭੂਤਾ, ਨ ਪਬ੍ਬਜਿਤਾ’’ਤਿ. ‘‘ਤੇਨ ਹਿ, ਭਨ੍ਤੇ ਆਯੁਪਾਲ, ਨਿਰਤ੍ਥਿਕਾ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾ, ਪੁਬ੍ਬੇ ਕਤਸ੍ਸ ਪਾਪਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਨਿਸ੍ਸਨ੍ਦੇਨ ਸਮਣਾ ਸਕ੍ਯਪੁਤ੍ਤਿਯਾ ਪਬ੍ਬਜਨ੍ਤਿ ਧੁਤਙ੍ਗਾਨਿ ਚ ਪਰਿਹਰਨ੍ਤਿ. ਯੇ ਖੋ ਤੇ, ਭਨ੍ਤੇ ਆਯੁਪਾਲ, ਭਿਕ੍ਖੂ ਏਕਾਸਨਿਕਾ, ਨੂਨ ਤੇ ਪੁਬ੍ਬੇ ਪਰੇਸਂ ਭੋਗਹਾਰਕਾ ਚੋਰਾ, ਤੇ ਪਰੇਸਂ ਭੋਗੇ ਅਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਨਿਸ੍ਸਨ੍ਦੇਨ ਏਤਰਹਿ ਏਕਾਸਨਿਕਾ ਭਵਨ੍ਤਿ, ਨ ਲਭਨ੍ਤਿ ਕਾਲੇਨ ਕਾਲਂ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤੁਂ, ਨਤ੍ਥਿ ਤੇਸਂ ਸੀਲਂ, ਨਤ੍ਥਿ ਤਪੋ, ਨਤ੍ਥਿ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ. ਯੇ ਖੋ ਪਨ ਤੇ, ਭਨ੍ਤੇ ਆਯੁਪਾਲ, ਭਿਕ੍ਖੂ ਅਬ੍ਭੋਕਾਸਿਕਾ, ਨੂਨ ਤੇ ਪੁਬ੍ਬੇ ਗਾਮਘਾਤਕਾ ਚੋਰਾ, ਤੇ ਪਰੇਸਂ ਗੇਹਾਨਿ ਵਿਨਾਸੇਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਨਿਸ੍ਸਨ੍ਦੇਨ ਏਤਰਹਿ ਅਬ੍ਭੋਕਾਸਿਕਾ ਭਵਨ੍ਤਿ, ਨ ਲਭਨ੍ਤਿ ਸੇਨਾਸਨਾਨਿ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤੁਂ, ਨਤ੍ਥਿ ਤੇਸਂ ਸੀਲਂ, ਨਤ੍ਥਿ ਤਪੋ, ਨਤ੍ਥਿ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ. ਯੇ ਖੋ ਪਨ ਤੇ, ਭਨ੍ਤੇ ਆਯੁਪਾਲ, ਭਿਕ੍ਖੂ ਨੇਸਜ੍ਜਿਕਾ, ਨੂਨ ਤੇ ਪੁਬ੍ਬੇ ਪਨ੍ਥਦੂਸਕਾ ਚੋਰਾ, ਤੇ ਪਰੇਸਂ ਪਥਿਕੇ ਜਨੇ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਬਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ ਨਿਸੀਦਾਪੇਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਨਿਸ੍ਸਨ੍ਦੇਨ ਏਤਰਹਿ ਨੇਸਜ੍ਜਿਕਾ ਭਵਨ੍ਤਿ, ਨ ਲਭਨ੍ਤਿ ਸੇਯ੍ਯਂ ਕਪ੍ਪੇਤੁਂ, ਨਤ੍ਥਿ ਤੇਸਂ ਸੀਲਂ, ਨਤ੍ਥਿ ਤਪੋ, ਨਤ੍ਥਿ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯ’’ਨ੍ਤਿ ਆਹ.

ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤੇ ਆਯਸ੍ਮਾ ਆਯੁਪਾਲੋ ਤੁਣ੍ਹੀ ਅਹੋਸਿ, ਨ ਕਿਞ੍ਚਿ ਪਟਿਭਾਸਿ. ਅਥ ਖੋ ਪਞ੍ਚਸਤਾ ¶ ਯੋਨਕਾ ਰਾਜਾਨਂ ਮਿਲਿਨ੍ਦਂ ਏਤਦਵੋਚੁਂ ‘‘ਪਣ੍ਡਿਤੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਥੇਰੋ, ਅਪਿ ਚ ਖੋ ਅਵਿਸਾਰਦੋ ਨ ਕਿਞ੍ਚਿ ਪਟਿਭਾਸਤੀ’’ਤਿ.

ਅਥ ਖੋ ਮਿਲਿਨ੍ਦੋ ਰਾਜਾ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਆਯੁਪਾਲਂ ਤੁਣ੍ਹੀਭੂਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਅਪ੍ਫੋਟੇਤ੍ਵਾ ਉਕ੍ਕੁਟ੍ਠਿਂ ¶ ਕਤ੍ਵਾ ਯੋਨਕੇ ਏਤਦਵੋਚ ‘‘ਤੁਚ੍ਛੋ ਵਤ ਭੋ ਜਮ੍ਬੁਦੀਪੋ, ਪਲਾਪੋ ਵਤ ਭੋ ਜਮ੍ਬੁਦੀਪੋ, ਨਤ੍ਥਿ ਕੋਚਿ ਸਮਣੋ ਵਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਵਾ, ਯੋ ਮਯਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਲ੍ਲਪਿਤੁਂ ਉਸ੍ਸਹਤਿ ਕਙ੍ਖਂ ਪਟਿਵਿਨੇਤੁ’’ਨ੍ਤਿ.

੨੨. ਅਥ ਖੋ ਮਿਲਿਨ੍ਦਸ੍ਸ ਰਞ੍ਞੋ ਸਬ੍ਬਂ ਤਂ ਪਰਿਸਂ ਅਨੁਵਿਲੋਕੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਅਭੀਤੇ ਅਮਙ੍ਕੁਭੂਤੇ ਯੋਨਕੇ ਦਿਸ੍ਵਾ ਏਤਦਹੋਸਿ ‘‘ਨਿਸ੍ਸਂਸਯਂ ਅਤ੍ਥਿ ਮਞ੍ਞੇ ਅਞ੍ਞੋ ਕੋਚਿ ਪਣ੍ਡਿਤੋ ਭਿਕ੍ਖੁ, ਯੋ ਮਯਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਲ੍ਲਪਿਤੁਂ ਉਸ੍ਸਹਤਿ, ਯੇਨਿਮੇ ਯੋਨਕਾ ਨ ਮਙ੍ਕੁਭੂਤਾ’’ਤਿ. ਅਥ ਖੋ ਮਿਲਿਨ੍ਦੋ ਰਾਜਾ ਯੋਨਕੇ ਏਤਦਵੋਚ ‘‘ਅਤ੍ਥਿ, ਭਣੇ, ਅਞ੍ਞੋ ਕੋਚਿ ਪਣ੍ਡਿਤੋ ਭਿਕ੍ਖੁ, ਯੋ ਮਯਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਲ੍ਲਪਿਤੁਂ ਉਸ੍ਸਹਤਿ ਕਙ੍ਖਂ ਪਟਿਵਿਨੇਤੁ’’ਨ੍ਤਿ.

ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਆਯਸ੍ਮਾ ਨਾਗਸੇਨੋ ਸਮਣਗਣਪਰਿਵੁਤੋ ਸਙ੍ਘੀ ਗਣੀ ਗਣਾਚਰਿਯੋ ਞਾਤੋ ਯਸਸ੍ਸੀ ਸਾਧੁਸਮ੍ਮਤੋ ਬਹੁਜਨਸ੍ਸ ¶ ਪਣ੍ਡਿਤੋ ਬ੍ਯਤ੍ਤੋ ਮੇਧਾਵੀ ਨਿਪੁਣੋ ਵਿਞ੍ਞੂ ਵਿਭਾਵੀ ਵਿਨੀਤੋ ਵਿਸਾਰਦੋ ਬਹੁਸ੍ਸੁਤੋ ਤੇਪਿਟਕੋ ਵੇਦਗੂ ਪਭਿਨ੍ਨਬੁਦ੍ਧਿਮਾ ਆਗਤਾਗਮੋ ਪਭਿਨ੍ਨਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦੋ ਨਵਙ੍ਗਸਤ੍ਥੁਸਾਸਨੇ ਪਰਿਯਤ੍ਤਿਧਰੋ ਪਾਰਮਿਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਜਿਨਵਚਨੇ ਧਮ੍ਮਤ੍ਥਦੇਸਨਾਪਟਿਵੇਧਕੁਸਲੋ ਅਕ੍ਖਯਵਿਚਿਤ੍ਰਪਟਿਭਾਨੋ ਚਿਤ੍ਰਕਥੀ ਕਲ੍ਯਾਣਵਾਕ੍ਕਰਣੋ ਦੁਰਾਸਦੋ ਦੁਪ੍ਪਸਹੋ ਦੁਰੁਤ੍ਤਰੋ ਦੁਰਾਵਰਣੋ ਦੁਨ੍ਨਿਵਾਰਯੋ, ਸਾਗਰੋ ਵਿਯ ਅਕ੍ਖੋਭੋ, ਗਿਰਿਰਾਜਾ ਵਿਯ ਨਿਚ੍ਚਲੋ, ਰਣਞ੍ਜਹੋ ਤਮੋਨੁਦੋ ਪਭਙ੍ਕਰੋ ਮਹਾਕਥੀ ਪਰਗਣਿਗਣਮਥਨੋ ਪਰਤਿਤ੍ਥਿਯਮਦ੍ਦਨੋ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਨਂ ਉਪਾਸਕਾਨਂ ਉਪਾਸਿਕਾਨਂ ਰਾਜੂਨਂ ਰਾਜਮਹਾਮਤ੍ਤਾਨਂ ਸਕ੍ਕਤੋ ਗਰੁਕਤੋ ਮਾਨਿਤੋ ਪੂਜਿਤੋ ਅਪਚਿਤੋ ਲਾਭੀ ਚੀਵਰਪਿਣ੍ਡਪਾਤਸੇਨਾਸਨਗਿਲਾਨਪ੍ਪਚ੍ਚਯਭੇਸਜ੍ਜਪਰਿਕ੍ਖਾਰਾਨਂ ਲਾਭਗ੍ਗਯਸਗ੍ਗਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਵੁਦ੍ਧਾਨਂ ਵਿਞ੍ਞੂਨਂ ਸੋਤਾਵਧਾਨੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਾਨਂ ਸਨ੍ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਨਵਙ੍ਗਂ ਜਿਨਸਾਸਨਰਤਨਂ, ਉਪਦਿਸਨ੍ਤੋ ਧਮ੍ਮਮਗ੍ਗਂ, ਧਾਰੇਨ੍ਤੋ ਧਮ੍ਮਪ੍ਪਜ੍ਜੋਤਂ, ਉਸ੍ਸਾਪੇਨ੍ਤੋ ਧਮ੍ਮਯੂਪਂ, ਯਜਨ੍ਤੋ ਧਮ੍ਮਯਾਗਂ, ਪਗ੍ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੋ ਧਮ੍ਮਦ੍ਧਜਂ, ਉਸ੍ਸਾਪੇਨ੍ਤੋ ਧਮ੍ਮਕੇਤੁਂ, ਧਮੇਨ੍ਤੋ [ਉਪ੍ਪਲ਼ਾਸੇਨ੍ਤੋ (ਸੀ. ਪੀ.)] ਧਮ੍ਮਸਙ੍ਖਂ, ਆਹਨਨ੍ਤੋ ਧਮ੍ਮਭੇਰਿਂ, ਨਦਨ੍ਤੋ ਸੀਹਨਾਦਂ ¶ , ਗਜ੍ਜਨ੍ਤੋ ਇਨ੍ਦਗਜ੍ਜਿਤਂ, ਮਧੁਰਗਿਰਗਜ੍ਜਿਤੇਨ ਞਾਣਵਰਵਿਜ੍ਜੁਜਾਲਪਰਿਵੇਠਿਤੇਨ ਕਰੁਣਾਜਲਭਰਿਤੇਨ ਮਹਤਾ ਧਮ੍ਮਾਮਤਮੇਘੇਨ ਸਕਲਲੋਕਮਭਿਤਪ੍ਪਯਨ੍ਤੋ ਗਾਮਨਿਗਮਰਾਜਧਾਨੀਸੁ ਚਾਰਿਕਂ ਚਰਮਾਨੋ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬੇਨ ਸਾਗਲਨਗਰਂ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਹੋਤਿ. ਤਤ੍ਰ ਸੁਦਂ ਆਯਸ੍ਮਾ ਨਾਗਸੇਨੋ ਅਸੀਤਿਯਾ ਭਿਕ੍ਖੁਸਹਸ੍ਸੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਙ੍ਖ੍ਯੇਯ੍ਯਪਰਿਵੇਣੇ ਪਟਿਵਸਤਿ. ਤੇਨਾਹੁ ਪੋਰਾਣਾ –

‘‘ਬਹੁਸ੍ਸੁਤੋ ¶ ਚਿਤ੍ਰਕਥੀ, ਨਿਪੁਣੋ ਚ ਵਿਸਾਰਦੋ;

ਸਾਮਯਿਕੋ ਚ ਕੁਸਲੋ, ਪਟਿਭਾਨੇ ਚ ਕੋਵਿਦੋ.

‘‘ਤੇ ਚ ਤੇਪਿਟਕਾ ਭਿਕ੍ਖੂ, ਪਞ੍ਚਨੇਕਾਯਿਕਾਪਿ ਚ;

ਚਤੁਨੇਕਾਯਿਕਾ ਚੇਵ, ਨਾਗਸੇਨਂ ਪੁਰਕ੍ਖਰੁਂ.

‘‘ਗਮ੍ਭੀਰਪਞ੍ਞੋ ਮੇਧਾਵੀ, ਮਗ੍ਗਾਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਕੋਵਿਦੋ;

ਉਤ੍ਤਮਤ੍ਥਂ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤੋ, ਨਾਗਸੇਨੋ ਵਿਸਾਰਦੋ.

‘‘ਤੇਹਿ ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਪਰਿਵੁਤੋ, ਨਿਪੁਣੇਹਿ ਸਚ੍ਚਵਾਦਿਭਿ;

ਚਰਨ੍ਤੋ ਗਾਮਨਿਗਮਂ, ਸਾਗਲਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿ.

‘‘ਸਙ੍ਖ੍ਯੇਯ੍ਯਪਰਿਵੇਣਸ੍ਮਿਂ ¶ , ਨਾਗਸੇਨੋ ਤਦਾ ਵਸਿ;

ਕਥੇਤਿ ਸੋ ਮਨੁਸ੍ਸੇਹਿ, ਪਬ੍ਬਤੇ ਕੇਸਰੀ ਯਥਾ’’ਤਿ.

੨੩. ਅਥ ਖੋ ਦੇਵਮਨ੍ਤਿਯੋ ਰਾਜਾਨਂ ਮਿਲਿਨ੍ਦਂ ਏਤਦਵੋਚ ‘‘ਆਗਮੇਹਿ, ਤ੍ਵਂ ਮਹਾਰਾਜ; ਅਤ੍ਥਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਨਾਗਸੇਨੋ ਨਾਮ ਥੇਰੋ ਪਣ੍ਡਿਤੋ ਬ੍ਯਤ੍ਤੋ ਮੇਧਾਵੀ ਵਿਨੀਤੋ ਵਿਸਾਰਦੋ ਬਹੁਸ੍ਸੁਤੋ ਚਿਤ੍ਰਕਥੀ ਕਲ੍ਯਾਣਪਟਿਭਾਨੋ ਅਤ੍ਥਧਮ੍ਮਨਿਰੁਤ੍ਤਿਪਟਿਭਾਨਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਸੁ ਪਾਰਮਿਪ੍ਪਤ੍ਤੋ, ਸੋ ਏਤਰਹਿ ਸਙ੍ਖ੍ਯੇਯ੍ਯਪਰਿਵੇਣੇ ਪਟਿਵਸਤਿ, ਗਚ੍ਛ, ਤ੍ਵਂ ਮਹਾਰਾਜ, ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਨਾਗਸੇਨਂ ਪਞ੍ਹਂ ਪੁਚ੍ਛਸ੍ਸੁ, ਉਸ੍ਸਹਤਿ ਸੋ ਤਯਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਲ੍ਲਪਿਤੁਂ ਕਙ੍ਖਂ ਪਟਿਵਿਨੇਤੁ’’ਨ੍ਤਿ. ਅਥ ਖੋ ਮਿਲਿਨ੍ਦਸ੍ਸ ਰਞ੍ਞੋ ਸਹਸਾ ‘‘ਨਾਗਸੇਨੋ’’ਤਿ ਸਦ੍ਦਂ ਸੁਤ੍ਵਾਵ ਅਹੁਦੇਵ ਭਯਂ, ਅਹੁਦੇਵ ਛਮ੍ਭਿਤਤ੍ਤਂ, ਅਹੁਦੇਵ ਲੋਮਹਂਸੋ. ਅਥ ਖੋ ਮਿਲਿਨ੍ਦੋ ਰਾਜਾ ਦੇਵਮਨ੍ਤਿਯਂ ਏਤਦਵੋਚ ‘‘ਉਸ੍ਸਹਤਿ ਭੋ ਨਾਗਸੇਨੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਮਯਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਲ੍ਲਪਿਤੁ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਉਸ੍ਸਹਤਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਅਪਿ ਇਨ੍ਦਯਮਵਰੁਣਕੁਵੇਰਪਜਾਪਤਿ ਸੁਯਾਮ ¶ ਸਨ੍ਤੁਸਿਤਲੋਕਪਾਲੇਹਿਪਿ ਪਿਤੁਪਿਤਾਮਹੇਨ ਮਹਾਬ੍ਰਹ੍ਮੁਨਾਪਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਲ੍ਲਪਿਤੁਂ, ਕਿਮਙ੍ਗਂ ਪਨ ਮਨੁਸ੍ਸਭੂਤੇਨਾ’’ਤਿ.

ਅਥ ਖੋ ਮਿਲਿਨ੍ਦੋ ਰਾਜਾ ਦੇਵਮਨ੍ਤਿਯਂ ਏਤਦਵੋਚ ‘‘ਤੇਨ ਹਿ, ਤ੍ਵਂ ਦੇਵਮਨ੍ਤਿਯ, ਭਦਨ੍ਤਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਦੂਤਂ ਪੇਸੇਹੀ’’ਤਿ. ‘‘ਏਵਂ ਦੇਵਾ’’ਤਿ ਖੋ ਦੇਵਮਨ੍ਤਿਯੋ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਨਾਗਸੇਨਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਦੂਤਂ ਪਾਹੇਸਿ ‘‘ਰਾਜਾ, ਭਨ੍ਤੇ, ਮਿਲਿਨ੍ਦੋ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਦਸ੍ਸਨਕਾਮੋ’’ਤਿ. ਆਯਸ੍ਮਾਪਿ ਖੋ ਨਾਗਸੇਨੋ ਏਵਮਾਹ ‘‘ਤੇਨ ਹਿ ਆਗਚ੍ਛਤੂ’’ਤਿ.

ਅਥ ¶ ਖੋ ਮਿਲਿਨ੍ਦੋ ਰਾਜਾ ਪਞ੍ਚਮਤ੍ਤੇਹਿ ਯੋਨਕਸਤੇਹਿ ਪਰਿਵੁਤੋ ਰਥਵਰਮਾਰੁਯ੍ਹ ਮਹਤਾ ਬਲਕਾਯੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਯੇਨ ਸਙ੍ਖ੍ਯੇਯ੍ਯਪਰਿਵੇਣਂ ਯੇਨਾਯਸ੍ਮਾ ਨਾਗਸੇਨੋ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ. ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਆਯਸ੍ਮਾ ਨਾਗਸੇਨੋ ਅਸੀਤਿਯਾ ਭਿਕ੍ਖੁਸਹਸ੍ਸੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਮਣ੍ਡਲਮਾਲ਼ੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ. ਅਦ੍ਦਸਾ ਖੋ ਮਿਲਿਨ੍ਦੋ ਰਾਜਾ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਨਾਗਸੇਨਸ੍ਸ ਪਰਿਸਂ ਦੂਰਤੋਵ, ਦਿਸ੍ਵਾਨ ਦੇਵਮਨ੍ਤਿਯਂ ਏਤਦਵੋਚ ‘‘ਕਸ੍ਸੇਸਾ, ਦੇਵਮਨ੍ਤਿਯ, ਮਹਤੀ ਪਰਿਸਾ’’ਤਿ? ‘‘ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਨਾਗਸੇਨਸ੍ਸ ਪਰਿਸਾ’’ਤਿ.

ਅਥ ਖੋ ਮਿਲਿਨ੍ਦਸ੍ਸ ਰਞ੍ਞੋ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਨਾਗਸੇਨਸ੍ਸ ਪਰਿਸਂ ਦੂਰਤੋਵ ਦਿਸ੍ਵਾ ਅਹੁਦੇਵ ਭਯਂ, ਅਹੁਦੇਵ ਛਮ੍ਭਿਤਤ੍ਤਂ, ਅਹੁਦੇਵ ਲੋਮਹਂਸੋ. ਅਥ ਖੋ ਮਿਲਿਨ੍ਦੋ ਰਾਜਾ ਖਗ੍ਗਪਰਿਵਾਰਿਤੋ ਵਿਯ ਗਜੋ, ਗਰੁਲ਼ਪਰਿਵਾਰਿਤੋ ¶ ਵਿਯ ਨਾਗੋ, ਅਜਗਰਪਰਿਵਾਰਿਤੋ ਵਿਯ ਕੋਤ੍ਥੁਕੋ [ਕੋਤ੍ਥੁਕੋ (ਸੀ. ਪੀ.)], ਮਹਿਂਸਪਰਿਵੁਤੋ ਵਿਯ ਅਚ੍ਛੋ, ਨਾਗਾਨੁਬਦ੍ਧੋ ਵਿਯ ਮਣ੍ਡੂਕੋ, ਸਦ੍ਦੂਲਾਨੁਬਦ੍ਧੋ ਵਿਯ ਮਿਗੋ, ਅਹਿਤੁਣ੍ਡਿਕਸਮਾਗਤੋ [ਅਭਿਗੁਣ੍ਠਿਕਸਮਾਗਤੋ (ਸੀ. ਪੀ.)] ਵਿਯ ਪਨ੍ਨਗੋ, ਮਜ੍ਜਾਰਸਮਾਗਤੋ ਵਿਯ ਉਨ੍ਦੂਰੋ, ਭੂਤਵੇਜ੍ਜਸਮਾਗਤੋ ਵਿਯ ਪਿਸਾਚੋ, ਰਾਹੁਮਖਗਤੋ ਵਿਯ ਚਨ੍ਦੋ, ਪਨ੍ਨਗੋ ਵਿਯ ਪੇਲ਼ਨ੍ਤਰਗਤੋ, ਸਕੁਣੋ ਵਿਯ ਪਞ੍ਜਰਨ੍ਤਰਗਤੋ, ਮਚ੍ਛੋ ਵਿਯ ਜਾਲਨ੍ਤਰਗਤੋ, ਵਾਲ਼ਵਨਮਨੁਪ੍ਪਵਿਟ੍ਠੋ ਵਿਯ ਪੁਰਿਸੋ, ਵੇਸ੍ਸਵਣਾਪਰਾਧਿਕੋ ਵਿਯ ਯਕ੍ਖੋ, ਪਰਿਕ੍ਖੀਣਾਯੁਕੋ ਵਿਯ ਦੇਵਪੁਤ੍ਤੋ ਭੀਤੋ ਉਬ੍ਬਿਗ੍ਗੋ ਉਤ੍ਰਸ੍ਤੋ ਸਂਵਿਗ੍ਗੋ ਲੋਮਹਟ੍ਠਜਾਤੋ ਵਿਮਨੋ ਦੁਮ੍ਮਨੋ ਭਨ੍ਤਚਿਤ੍ਤੋ ਵਿਪਰਿਣਤਮਾਨਸੋ ‘‘ਮਾ ਮਂ ਅਯਂ ਪਰਿਜਨੋ ਪਰਿਭਵੀ’’ਤਿ ਸਤਿਂ [ਧੀਤਿਂ (ਸੀ. ਪੀ.)] ਉਪਟ੍ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਦੇਵਮਨ੍ਤਿਯਂ ਏਤਦਵੋਚ – ‘‘ਮਾ ਖੋ, ਤ੍ਵਂ ਦੇਵਮਨ੍ਤਿਯ ¶ , ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਨਾਗਸੇਨਂ ਮਯ੍ਹਂ ਆਚਿਕ੍ਖੇਯ੍ਯਾਸਿ, ਅਨਕ੍ਖਾਤਞ੍ਞੇਵਾਹਂ ਨਾਗਸੇਨਂ ਜਾਨਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ. ‘‘ਸਾਧੁ, ਮਹਾਰਾਜ, ਤ੍ਵਞ੍ਞੇਵ ਜਾਨਾਹੀ’’ਤਿ.

ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਆਯਸ੍ਮਾ ਨਾਗਸੇਨੋ ਤਸ੍ਸਾ ਭਿਕ੍ਖੁਪਰਿਸਾਯ ਪੁਰਤੋ ਚਤ੍ਤਾਲੀਸਾਯ ਭਿਕ੍ਖੁਸਹਸ੍ਸਾਨਂ ਨਵਕਤਰੋ ਹੋਤਿ ਪਚ੍ਛਤੋ ਚਤ੍ਤਾਲੀਸਾਯ ਭਿਕ੍ਖੁਸਹਸ੍ਸਾਨਂ ਵੁਡ੍ਢਤਰੋ.

ਅਥ ਖੋ ਮਿਲਿਨ੍ਦੋ ਰਾਜਾ ਸਬ੍ਬਂ ਤਂ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਂ ਪੁਰਤੋ ਚ ਪਚ੍ਛਤੋ ਚ ਮਜ੍ਝਤੋ ਚ ਅਨੁਵਿਲੋਕੇਨ੍ਤੋ ਅਦ੍ਦਸਾ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਨਾਗਸੇਨਂ ਦੂਰਤੋਵ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਮਜ੍ਝੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨਂ ਕੇਸਰਸੀਹਂ ਵਿਯ ਵਿਗਤਭਯਭੇਰਵਂ ਵਿਗਤਲੋਮਹਂਸਂ ਵਿਗਤਭਯਸਾਰਜ੍ਜਂ, ਦਿਸ੍ਵਾਨ ਆਕਾਰੇਨੇਵ ਅਞ੍ਞਾਸਿ ‘‘ਏਸੋ ਖੋ ਏਤ੍ਥ ਨਾਗਸੇਨੋ’’ਤਿ.

ਅਥ ਖੋ ਮਿਲਿਨ੍ਦੋ ਰਾਜਾ ਦੇਵਮਨ੍ਤਿਯਂ ਏਤਦਵੋਚ ‘‘ਏਸੋ ਖੋ, ਦੇਵਮਨ੍ਤਿਯ, ਆਯਸ੍ਮਾ ਨਾਗਸੇਨੋ’’ਤਿ. ‘‘ਆਮ, ਮਹਾਰਾਜ, ਏਸੋ ਖੋ ਨਾਗਸੇਨੋ, ਸੁਟ੍ਠੁ ਖੋ, ਤ੍ਵਂ ਮਹਾਰਾਜ, ਨਾਗਸੇਨਂ ਅਞ੍ਞਾਸੀ’’ਤਿ ¶ . ਤਤੋ ਰਾਜਾ ਤੁਟ੍ਠੋ ਅਹੋਸਿ ‘‘ਅਨਕ੍ਖਾਤੋਵ ਮਯਾ ਨਾਗਸੇਨੋ ਅਞ੍ਞਾਤੋ’’ਤਿ. ਅਥ ਖੋ ਮਿਲਿਨ੍ਦਸ੍ਸ ਰਞ੍ਞੋ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਨਾਗਸੇਨਂ ਦਿਸ੍ਵਾਵ ਅਹੁਦੇਵ ਭਯਂ, ਅਹੁਦੇਵ ਛਮ੍ਭਿਤਤ੍ਤਂ, ਅਹੁਦੇਵ ਲੋਮਹਂਸੋ.

‘‘ਚਰਣੇਨ ¶ ਚ ਸਮ੍ਪਨ੍ਨਂ, ਸੁਦਨ੍ਤਂ ਉਤ੍ਤਮੇ ਦਮੇ;

ਦਿਸ੍ਵਾ ਰਾਜਾ ਨਾਗਸੇਨਂ, ਇਦਂ ਵਚਨਮਬ੍ਰਵਿ.

‘‘ਕਥਿਤਾ [ਕਥਿਕਾ (ਸੀ. ਪੀ.)] ਮਯਾ ਬਹੂ ਦਿਟ੍ਠਾ, ਸਾਕਚ੍ਛਾ ਓਸਟਾ ਬਹੂ;

ਨ ਤਾਦਿਸਂ ਭਯਂ ਆਸਿ, ਅਜ੍ਜ ਤਾਸੋ ਯਥਾ ਮਮ.

‘‘ਨਿਸ੍ਸਂਸਯਂ ਪਰਾਜਯੋ, ਮਮ ਅਜ੍ਜ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ;

ਜਯੋ ਚ ਨਾਗਸੇਨਸ੍ਸ, ਯਥਾ ਚਿਤ੍ਤਂ ਨ ਸਣ੍ਠਿਤ’’ਨ੍ਤਿ.

੧. ਅਥ ¶ ¶ ¶ ਖੋ ਮਿਲਿਨ੍ਦੋ ਰਾਜਾ ਯੇਨਾਯਸ੍ਮਾ ਨਾਗਸੇਨੋ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ, ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਆਯਸ੍ਮਤਾ ਨਾਗਸੇਨੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਮ੍ਮੋਦਿ, ਸਮ੍ਮੋਦਨੀਯਂ ਕਥਂ ਸਾਰਣੀਯਂ ਵੀਤਿਸਾਰੇਤ੍ਵਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿ. ਆਯਸ੍ਮਾਪਿ ਖੋ ਨਾਗਸੇਨੋ ਪਟਿਸਮ੍ਮੋਦਨੀਯੇਨੇਵ [ਪਟਿਸਮ੍ਮੋਦਿ, ਤੇਨੇਵ (ਸੀ.)] ਮਿਲਿਨ੍ਦਸ੍ਸ ਰਞ੍ਞੋ ਚਿਤ੍ਤਂ ਆਰਾਧੇਸਿ. ਅਥ ਖੋ ਮਿਲਿਨ੍ਦੋ ਰਾਜਾ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਨਾਗਸੇਨਂ ਏਤਦਵੋਚ ‘‘ਕਥਂ ਭਦਨ੍ਤੋ ਞਾਯਤਿ, ਕਿਨ੍ਨਾਮੋਸਿ ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ? ‘‘ਨਾਗਸੇਨੋ’’ਤਿ ਖੋ ਅਹਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਞਾਯਾਮਿ, ‘‘ਨਾਗਸੇਨੋ’’ਤਿ ਖੋ ਮਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰੀ ਸਮੁਦਾਚਰਨ੍ਤਿ, ਅਪਿ ਚ ਮਾਤਾਪਿਤਰੋ ਨਾਮਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ ‘‘ਨਾਗਸੇਨੋ’’ਤਿ ਵਾ ‘‘ਸੂਰਸੇਨੋ’’ਤਿ ਵਾ ‘‘ਵੀਰਸੇਨੋ’’ਤਿ ਵਾ ‘‘ਸੀਹਸੇਨੋ’’ਤਿ ਵਾ, ਅਪਿ ਚ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸਙ੍ਖਾ ਸਮਞ੍ਞਾ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿ ਵੋਹਾਰੋ ਨਾਮਮਤ੍ਤਂ ਯਦਿਦਂ ਨਾਗਸੇਨੋਤਿ, ਨ ਹੇਤ੍ਥ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਉਪਲਬ੍ਭਤੀਤਿ.

ਅਥ ਖੋ ਮਿਲਿਨ੍ਦੋ ਰਾਜਾ ਏਵਮਾਹ ‘‘ਸੁਣਨ੍ਤੁ ਮੇ ਭੋਨ੍ਤੋ ਪਞ੍ਚਸਤਾ ਯੋਨਕਾ ਅਸੀਤਿਸਹਸ੍ਸਾ ਚ ਭਿਕ੍ਖੂ, ਅਯਂ ਨਾਗਸੇਨੋ ਏਵਮਾਹ ‘ਨ ਹੇਤ੍ਥ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਉਪਲਬ੍ਭਤੀ’ਤਿ, ਕਲ੍ਲਂ ਨੁ ਖੋ ਤਦਭਿਨਨ੍ਦਿਤੁ’’ਨ੍ਤਿ. ਅਥ ਖੋ ਮਿਲਿਨ੍ਦੋ ਰਾਜਾ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਨਾਗਸੇਨਂ ਏਤਦਵੋਚ ‘‘ਸਚੇ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਨੂਪਲਬ੍ਭਤਿ, ਕੋ ਚਰਹਿ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਚੀਵਰਪਿਣ੍ਡਪਾਤਸੇਨਾਸਨਗਿਲਾਨਪ੍ਪਚ੍ਚਯਭੇਸਜ੍ਜਪਰਿਕ੍ਖਾਰਂ ਦੇਤਿ, ਕੋ ਤਂ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਤਿ, ਕੋ ਸੀਲਂ ਰਕ੍ਖਤਿ, ਕੋ ਭਾਵਨਮਨੁਯੁਞ੍ਜਤਿ, ਕੋ ਮਗ੍ਗਫਲਨਿਬ੍ਬਾਨਾਨਿ ਸਚ੍ਛਿਕਰੋਤਿ, ਕੋ ਪਾਣਂ ਹਨਤਿ, ਕੋ ਅਦਿਨ੍ਨਂ ਆਦਿਯਤਿ, ਕੋ ਕਾਮੇਸੁਮਿਚ੍ਛਾਚਾਰਂ ਚਰਤਿ, ਕੋ ਮੁਸਾ ਭਣਤਿ, ਕੋ ਮਜ੍ਜਂ ਪਿਵਤਿ, ਕੋ ਪਞ੍ਚਾਨਨ੍ਤਰਿਯਕਮ੍ਮਂ ¶ ਕਰੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਨਤ੍ਥਿ ਕੁਸਲਂ, ਨਤ੍ਥਿ ਅਕੁਸਲਂ, ਨਤ੍ਥਿ ਕੁਸਲਾਕੁਸਲਾਨਂ ਕਮ੍ਮਾਨਂ ਕਤ੍ਤਾ ਵਾ ਕਾਰੇਤਾ ਵਾ, ਨਤ੍ਥਿ ਸੁਕਤਦੁਕ੍ਕਟਾਨਂ ਕਮ੍ਮਾਨਂ ਫਲਂ ਵਿਪਾਕੋ, ਸਚੇ ¶ , ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਯੋ ਤੁਮ੍ਹੇ ਮਾਰੇਤਿ, ਨਤ੍ਥਿ ਤਸ੍ਸਾਪਿ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤੋ, ਤੁਮ੍ਹਾਕਮ੍ਪਿ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਨਤ੍ਥਿ ਆਚਰਿਯੋ, ਨਤ੍ਥਿ ਉਪਜ੍ਝਾਯੋ, ਨਤ੍ਥਿ ਉਪਸਮ੍ਪਦਾ. ‘ਨਾਗਸੇਨੋਤਿ ਮਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰੀ ਸਮੁਦਾਚਰਨ੍ਤੀ’ਤਿ ਯਂ ਵਦੇਸਿ, ‘ਕਤਮੋ ਏਤ੍ਥ ਨਾਗਸੇਨੋ ¶ ? ਕਿਨ੍ਨੁ ਖੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਕੇਸਾ ਨਾਗਸੇਨੋ’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਹਿ ਮਹਾਰਾਜਾ’’ਤਿ. ‘‘ਲੋਮਾ ਨਾਗਸੇਨੋ’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਹਿ ਮਹਾਰਾਜਾ’’ਤਿ. ‘‘ਨਖਾ…ਪੇ… ਦਨ੍ਤਾ…ਪੇ… ਤਚੋ…ਪੇ… ਮਂਸਂ…ਪੇ… ਨ੍ਹਾਰੁ…ਪੇ… ਅਟ੍ਠਿ…ਪੇ… ਅਟ੍ਠਿਮਿਞ੍ਜਂ…ਪੇ… ਵਕ੍ਕਂ…ਪੇ… ਹਦਯਂ…ਪੇ… ਯਕਨਂ…ਪੇ… ਕਿਲੋਮਕਂ…ਪੇ… ਪਿਹਕਂ…ਪੇ… ਪਪ੍ਫਾਸਂ…ਪੇ… ਅਨ੍ਤਂ…ਪੇ… ਅਨ੍ਤਗੁਣਂ…ਪੇ… ਉਦਰਿਯਂ…ਪੇ… ਕਰੀਸਂ…ਪੇ… ਪਿਤ੍ਤਂ…ਪੇ… ਸੇਮ੍ਹਂ…ਪੇ… ਪੁਬ੍ਬੋ…ਪੇ… ਲੋਹਿਤਂ…ਪੇ… ਸੇਦੋ…ਪੇ… ਮੇਦੋ…ਪੇ… ਅਸ੍ਸੁ…ਪੇ… ਵਸਾ…ਪੇ… ਖੇਲ਼ੋ…ਪੇ… ਸਿਙ੍ਘਾਣਿਕਾ…ਪੇ… ਲਸਿਕਾ…ਪੇ… ਮੁਤ੍ਤਂ…ਪੇ… ਮਤ੍ਥਕੇ ਮਤ੍ਥਲੁਙ੍ਗਂ ਨਾਗਸੇਨੋ’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਹਿਮਹਾਰਾਜਾ’’ਤਿ. ‘‘ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਰੂਪਂ ਨਾਗਸੇਨੋ’’ਤਿ? ‘‘ਨਹਿ ਮਹਾਰਾਜਾ’’ਤਿ. ‘‘ਵੇਦਨਾ ਨਾਗਸੇਨੋ’’ਤਿ?‘‘ਨ ਹਿ ਮਹਾਰਾਜਾ’’ਤਿ. ‘‘ਸਞ੍ਞਾ ਨਾਗਸੇਨੋ’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਹਿ ਮਹਾਰਾਜਾ’’ਤਿ. ‘‘ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਨਾਗਸੇਨੋ’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਹਿ ਮਹਾਰਾਜਾ’’ਤਿ. ‘‘ਵਿਞ੍ਞਾਣਂ ਨਾਗਸੇਨੋ’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਹਿ ਮਹਾਰਾਜਾ’’ਤਿ. ‘‘ਕਿਂ ਪਨ, ਭਨ੍ਤੇ, ਰੂਪਵੇਦਨਾਸਞ੍ਞਾਸਙ੍ਖਾਰਵਿਞ੍ਞਾਣਂ ਨਾਗਸੇਨੋ’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਹਿ ਮਹਾਰਾਜਾ’’ਤਿ. ‘‘ਕਿਂ ਪਨ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਰੂਪਵੇਦਨਾਸਞ੍ਞਾਸਙ੍ਖਾਰਵਿਞ੍ਞਾਣਂ ਨਾਗਸੇਨੋ’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਹਿ ਮਹਾਰਾਜਾ’’ਤਿ. ‘‘ਤਮਹਂ ਭਨ੍ਤੇ, ਪੁਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਪੁਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਨ ਪਸ੍ਸਾਮਿ ਨਾਗਸੇਨਂ. ਨਾਗਸੇਨਸਦ੍ਦੋ ਯੇਵ ਨੁ ਖੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਨਾਗਸੇਨੋ’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਹਿ ਮਹਾਰਾਜਾ’’ਤਿ. ‘‘ਕੋ ਪਨੇਤ੍ਥ ਨਾਗਸੇਨੋ, ਅਲਿਕਂ ਤ੍ਵਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭਾਸਸਿ ਮੁਸਾਵਾਦਂ, ਨਤ੍ਥਿ ਨਾਗਸੇਨੋ’’ਤਿ.

ਅਥ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਨਾਗਸੇਨੋ ਮਿਲਿਨ੍ਦਂ ਰਾਜਾਨਂ ਏਤਦਵੋਚ ‘‘ਤ੍ਵਂ ਖੋਸਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਖਤ੍ਤਿਯਸੁਖੁਮਾਲੋ ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਸੁਖੁਮਾਲੋ, ਤਸ੍ਸ ਤੇ, ਮਹਾਰਾਜ, ਮਜ੍ਝਨ੍ਹਿਕਸਮਯਂ ਤਤ੍ਤਾਯ ਭੂਮਿਯਾ ਉਣ੍ਹਾਯ ਵਾਲਿਕਾਯ ਖਰਾਯ ਸਕ੍ਖਰਕਥਲਿਕਾਯ [ਖਰਾ ਸਕ੍ਖਰਕਠਲਵਾਲਿਕਾ (ਸੀ. ਪੀ.)] ਮਦ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਪਾਦੇਨਾਗਚ੍ਛਨ੍ਤਸ੍ਸ ਪਾਦਾ ਰੁਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਕਾਯੋ ਕਿਲਮਤਿ, ਚਿਤ੍ਤਂ ਉਪਹਞ੍ਞਤਿ, ਦੁਕ੍ਖਸਹਗਤਂ ਕਾਯਵਿਞ੍ਞਾਣਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ ਤ੍ਵਂ ਪਾਦੇਨਾਗਤੋਸਿ, ਉਦਾਹੁ ਵਾਹਨੇਨਾ’’ਤਿ? ‘‘ਨਾਹਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਪਾਦੇਨਾਗਚ੍ਛਾਮਿ, ਰਥੇਨਾਹਂ ¶ ਆਗਤੋਸ੍ਮੀ’’ਤਿ. ‘‘ਸਚੇ, ਤ੍ਵਂ ਮਹਾਰਾਜ, ਰਥੇਨਾਗਤੋਸਿ, ਰਥਂ ਮੇ ਆਰੋਚੇਹਿ, ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਈਸਾ ਰਥੋ’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਹਿ ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ‘‘ਅਕ੍ਖੋ ਰਥੋ’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਹਿ ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ‘‘ਚਕ੍ਕਾਨਿ ਰਥੋ’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਹਿ ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ‘‘ਰਥਪਞ੍ਜਰਂ ਰਥੋ’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਹਿ ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ‘‘ਰਥਦਣ੍ਡਕੋ ਰਥੋ’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਹਿ ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ‘‘ਯੁਗਂ ਰਥੋ’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਹਿ ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ‘‘ਰਸ੍ਮਿਯੋ ¶ ਰਥੋ’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਹਿ ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ‘‘ਪਤੋਦਲਟ੍ਠਿ ਰਥੋ’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਹਿ ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ‘‘ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਈਸਾਅਕ੍ਖਚਕ੍ਕਰਥਪਞ੍ਜਰਰਥਦਣ੍ਡਯੁਗਰਸ੍ਮਿਪਤੋਦਾ ਰਥੋ’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਹਿ ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ‘‘ਕਿਂ ਪਨ, ਮਹਾਰਾਜ ¶ , ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਈਸਾਅਕ੍ਖਚਕ੍ਕਰਥਪਞ੍ਜਰਰਥਦਣ੍ਡਯੁਗਰਸ੍ਮਿਪਤੋਦਾ ਰਥੋ’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਹਿ ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ‘‘ਤਮਹਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਪੁਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਪੁਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਨ ਪਸ੍ਸਾਮਿ ਰਥਂ. ਰਥਸਦ੍ਦੋਯੇਵ ਨੁ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਰਥੋ’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਹਿ ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ‘‘ਕੋ ਪਨੇਤ੍ਥ ਰਥੋ, ਅਲਿਕਂ, ਤ੍ਵਂ ਮਹਾਰਾਜ, ਭਾਸਸਿ ਮੁਸਾਵਾਦਂ, ਨਤ੍ਥਿ ਰਥੋ, ਤ੍ਵਂਸਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸਕਲਜਮ੍ਬੁਦੀਪੇ ਅਗ੍ਗਰਾਜਾ, ਕਸ੍ਸ ਪਨ ਤ੍ਵਂ ਭਾਯਿਤ੍ਵਾ ਮੁਸਾਵਾਦਂ ਭਾਸਸਿ, ਸੁਣਨ੍ਤੁ ਮੇ ਭੋਨ੍ਤੋ ਪਞ੍ਚਸਤਾ ਯੋਨਕਾ ਅਸੀਤਿਸਹਸ੍ਸਾ ਚ ਭਿਕ੍ਖੂ, ਅਯਂ ਮਿਲਿਨ੍ਦੋ ਰਾਜਾ ਏਵਮਾਹ ‘ਰਥੇਨਾਹਂ ਆਗਤੋਸ੍ਮੀ’ਤਿ, ਸਚੇ ਤ੍ਵਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਰਥੇਨਾਗਤੋ‘ਸਿ, ਰਥਂ ਮੇ ਆਰੋਚੇਹੀ’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋ ਸਮਾਨੋ ਰਥਂ ਨ ਸਮ੍ਪਾਦੇਤਿ, ਕਲ੍ਲਂ ਨੁ ਖੋ ਤਦਭਿਨਨ੍ਦਿਤੁ’’ਨ੍ਤਿ. ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤੇ ਪਞ੍ਚਸਤਾ ਯੋਨਕਾ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਨਾਗਸੇਨਸ੍ਸ ਸਾਧੁਕਾਰਂ ਦਤ੍ਵਾ ਮਿਲਿਨ੍ਦਂ ਰਾਜਾਨਂ ਏਤਦਵੋਚੁਂ ‘‘ਇਦਾਨਿ ਖੋ ਤ੍ਵਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੋ ਭਾਸਸ੍ਸੂ’’ਤਿ.

ਅਥ ਖੋ ਮਿਲਿਨ੍ਦੋ ਰਾਜਾ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਨਾਗਸੇਨਂ ਏਤਦਵੋਚ ‘‘ਨਾਹਂ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਮੁਸਾ ਭਣਾਮਿ, ਈਸਞ੍ਚ ਪਟਿਚ੍ਚ ਅਕ੍ਖਞ੍ਚ ਪਟਿਚ੍ਚ ਚਕ੍ਕਾਨਿ ਚ ਪਟਿਚ੍ਚ ਰਥਪਞ੍ਜਰਞ੍ਚ ਪਟਿਚ੍ਚ ਰਥਦਣ੍ਡਕਞ੍ਚ ਪਟਿਚ੍ਚ ‘ਰਥੋ’ਤਿ ਸਙ੍ਖਾ ਸਮਞ੍ਞਾ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿ ਵੋਹਾਰੋ ਨਾਮਮਤ੍ਤਂ ਪਵਤ੍ਤਤੀ’’ਤਿ.

‘‘ਸਾਧੁ ਖੋ, ਤ੍ਵਂ ਮਹਾਰਾਜ, ਰਥਂ ਜਾਨਾਸਿ, ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਮਯ੍ਹਮ੍ਪਿ ਕੇਸੇ ਚ ਪਟਿਚ੍ਚ ਲੋਮੇ ਚ ਪਟਿਚ੍ਚ…ਪੇ… ਮਤ੍ਥਕੇ ਮਤ੍ਥਲੁਙ੍ਗਞ੍ਚ ¶ ਪਟਿਚ੍ਚ ਰੂਪਞ੍ਚ ਪਟਿਚ੍ਚ ਵੇਦਨਞ੍ਚ ਪਟਿਚ੍ਚ ਸਞ੍ਞਞ੍ਚ ਪਟਿਚ੍ਚ ਸਙ੍ਖਾਰੇ ਚ ਪਟਿਚ੍ਚ ਵਿਞ੍ਞਾਣਞ੍ਚ ਪਟਿਚ੍ਚ ‘ਨਾਗਸੇਨੋ’ਤਿ ਸਙ੍ਖਾ ਸਮਞ੍ਞਾ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿ ਵੋਹਾਰੋ ਨਾਮਮਤ੍ਤਂ ਪਵਤ੍ਤਤਿ, ਪਰਮਤ੍ਥਤੋ ਪਨੇਤ੍ਥ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਨੂਪਲਬ੍ਭਤਿ. ਭਾਸਿਤਮ੍ਪੇਤਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਵਜਿਰਾਯ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯਾ ਭਗਵਤੋ ਸਮ੍ਮੁਖਾ –

‘‘‘ਯਥਾ ਹਿ ਅਙ੍ਗਸਮ੍ਭਾਰਾ, ਹੋਤਿ ਸਦ੍ਦੋ ਰਥੋ ਇਤਿ;

ਏਵਂ ਖਨ੍ਧੇਸੁ ਸਨ੍ਤੇਸੁ, ਹੋਤਿ ‘‘ਸਤ੍ਤੋ’’ਤਿ ਸਮ੍ਮੁਤੀ’’’ਤਿ [ਪਸ੍ਸ ਸਂ. ਨਿ. ੧.੧੭੧].

‘‘ਅਚ੍ਛਰਿਯਂ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਅਬ੍ਭੁਤਂ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਅਤਿਚਿਤ੍ਰਾਨਿ ਪਞ੍ਹਪਟਿਭਾਨਾਨਿ ਵਿਸਜ੍ਜਿਤਾਨਿ, ਯਦਿ ਬੁਦ੍ਧੋ ਤਿਟ੍ਠੇਯ੍ਯ ਸਾਧੁਕਾਰਂ ਦਦੇਯ੍ਯ, ਸਾਧੁ ਸਾਧੁ ਨਾਗਸੇਨ, ਅਤਿਚਿਤ੍ਰਾਨਿ ਪਞ੍ਹਪਟਿਭਾਨਾਨਿ ਵਿਸਜ੍ਜਿਤਾਨੀ’’ਤਿ.

੨. ‘‘ਕਤਿਵਸ੍ਸੋਸਿ ¶ ¶ ਤ੍ਵਂ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨਾ’’ਤਿ? ‘‘ਸਤ੍ਤਵਸ੍ਸੋਹਂ, ਮਹਾਰਾਜਾ’’ਤਿ. ‘‘ਕੇ ਤੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸਤ੍ਤ, ਤ੍ਵਂ ਵਾ ਸਤ੍ਤ, ਗਣਨਾ ਵਾ ਸਤ੍ਤਾ’’ਤਿ?

ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਮਿਲਿਨ੍ਦਸ੍ਸ ਰਞ੍ਞੋ ਸਬ੍ਬਾਭਰਣਪਟਿਮਣ੍ਡਿਤਸ੍ਸ ਅਲਙ੍ਕਤਪਟਿਯਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਥਵਿਯਂ ਛਾਯਾ ਦਿਸ੍ਸਤਿ, ਉਦਕਮਣਿਕੇ ਚ ਛਾਯਾ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ਅਥ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਨਾਗਸੇਨੋ ਮਿਲਿਨ੍ਦਂ ਰਾਜਾਨਂ ਏਤਦਵੋਚ ‘‘ਅਯਂ ਤੇ, ਮਹਾਰਾਜ, ਛਾਯਾ ਪਥਵਿਯਂ ਉਦਕਮਣਿਕੇ ਚ ਦਿਸ੍ਸਤਿ, ਕਿਂ ਪਨ, ਮਹਾਰਾਜ, ਤ੍ਵਂ ਵਾ ਰਾਜਾ, ਛਾਯਾ ਵਾ ਰਾਜਾ’’ਤਿ? ‘‘ਅਹਂ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਰਾਜਾ, ਨਾਯਂ ਛਾਯਾ ਰਾਜਾ, ਮਂ ਪਨ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਛਾਯਾ ਪਵਤ੍ਤਤੀ’’ਤਿ. ‘‘ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਵਸ੍ਸਾਨਂ ਗਣਨਾ ਸਤ੍ਤ, ਨ ਪਨਾਹਂ ਸਤ੍ਤ, ਮਂ ਪਨ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਸਤ੍ਤ ਪਵਤ੍ਤਤਿ, ਛਾਯੂਪਮਂ ਮਹਾਰਾਜਾ’’ਤਿ. ‘‘ਅਚ੍ਛਰਿਯਂ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਅਬ੍ਭੁਤਂ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਅਤਿਚਿਤ੍ਰਾਨਿ ਪਞ੍ਹਪਟਿਭਾਨਾਨਿ ਵਿਸਜ੍ਜਿਤਾਨੀ’’ਤਿ.

੩. ਰਾਜਾ ਆਹ ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਸਲ੍ਲਪਿਸ੍ਸਸਿ ਮਯਾ ਸਦ੍ਧਿ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਸਚੇ, ਤ੍ਵਂ ਮਹਾਰਾਜ, ਪਣ੍ਡਿਤਵਾਦਂ [ਪਣ੍ਡਿਤਵਾਦਾ (ਸੀ. ਪੀ.)] ਸਲ੍ਲਪਿਸ੍ਸਸਿ ਸਲ੍ਲਪਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਸਚੇ ਪਨ ਰਾਜਵਾਦਂ ਸਲ੍ਲਪਿਸ੍ਸਸਿ ਨ ਸਲ੍ਲਪਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ. ‘‘ਕਥਂ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਪਣ੍ਡਿਤਾ ਸਲ੍ਲਪਨ੍ਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਪਣ੍ਡਿਤਾਨਂ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸਲ੍ਲਾਪੇ ਆਵੇਠਨਮ੍ਪਿ ਕਯਿਰਤਿ, ਨਿਬ੍ਬੇਠਨਮ੍ਪਿ ਕਯਿਰਤਿ, ਨਿਗ੍ਗਹੋਪਿ ਕਯਿਰਤਿ, ਪਟਿਕਮ੍ਮਮ੍ਪਿ ¶ ਕਯਿਰਤਿ, ਵਿਸ੍ਸਾਸੋਪਿ [ਵਿਸੇਸੋਪਿ (ਸੀ. ਪੀ.)] ਕਯਿਰਤਿ, ਪਟਿਵਿਸ੍ਸਾਸੋਪਿ ਕਯਿਰਤਿ, ਨ ਚ ਤੇਨ ਪਣ੍ਡਿਤਾ ਕੁਪ੍ਪਨ੍ਤਿ, ਏਵਂ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਪਣ੍ਡਿਤਾ ਸਲ੍ਲਪਨ੍ਤੀ’’ਤਿ. ‘‘ਕਥਂ ਪਨ, ਭਨ੍ਤੇ, ਰਾਜਾਨੋ ਸਲ੍ਲਪਨ੍ਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਰਾਜਾਨੋ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸਲ੍ਲਾਪੇ ਏਕਂ ਵਤ੍ਥੁਂ ਪਟਿਜਾਨਨ੍ਤਿ, ਯੋ ਤਂ ਵਤ੍ਥੁਂ ਵਿਲੋਮੇਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਦਣ੍ਡਂ ਆਣਾਪੇਨ੍ਤਿ ‘ਇਮਸ੍ਸ ਦਣ੍ਡਂ ਪਣੇਥਾ’ਤਿ, ਏਵਂ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਰਾਜਾਨੋ ਸਲ੍ਲਪਨ੍ਤੀ’’ਤਿ. ‘‘ਪਣ੍ਡਿਤਵਾਦਾਹਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸਲ੍ਲਪਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਨੋ ਰਾਜਵਾਦਂ, ਵਿਸ੍ਸਟ੍ਠੋ ਭਦਨ੍ਤੋ ਸਲ੍ਲਪਤੁ ਯਥਾ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਵਾ ਸਾਮਣੇਰੇਨ ਵਾ ਉਪਾਸਕੇਨ ਵਾ ਆਰਾਮਿਕੇਨ ¶ ਵਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਲ੍ਲਪਤਿ ¶ , ਏਵਂ ਵਿਸ੍ਸਟ੍ਠੋ ਭਦਨ੍ਤੋ ਸਲ੍ਲਪਤੁ ਮਾ ਭਾਯਤੂ’’ਤਿ. ‘‘ਸੁਟ੍ਠੁ ਮਹਾਰਾਜਾ’’ਤਿ ਥੇਰੋ ਅਬ੍ਭਾਨੁਮੋਦਿ.

ਰਾਜਾ ਆਹ ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਪੁਚ੍ਛਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ. ‘‘ਪੁਚ੍ਛ ਮਹਾਰਾਜਾ’’ਤਿ. ‘‘ਪੁਚ੍ਛਿਤੋਸਿ ਮੇ ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ‘‘ਵਿਸਜ੍ਜਿਤਂ ਮਹਾਰਾਜਾ’’ਤਿ. ‘‘ਕਿਂ ਪਨ, ਭਨ੍ਤੇ, ਤਯਾ ਵਿਸਜ੍ਜਿਤ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਕਿਂ ਪਨ, ਮਹਾਰਾਜ, ਤਯਾ ਪੁਚ੍ਛਿਤ’’ਨ੍ਤਿ.

੪. ਅਥ ਖੋ ਮਿਲਿਨ੍ਦਸ੍ਸ ਰਞ੍ਞੋ ਏਤਦਹੋਸਿ ‘‘ਪਣ੍ਡਿਤੋ ਖੋ ਅਯਂ ਭਿਕ੍ਖੁ ਪਟਿਬਲੋ ਮਯਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਲ੍ਲਪਿਤੁਂ, ਬਹੁਕਾਨਿ ਚ ਮੇ ਠਾਨਾਨਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬਾਨਿ ਭਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਯਾਵ ਅਪੁਚ੍ਛਿਤਾਨਿ ਯੇਵ ਤਾਨਿ ਠਾਨਾਨਿ ਭਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਅਥ ਸੂਰਿਯੋ ਅਤ੍ਥਂ ਗਮਿਸ੍ਸਤਿ, ਯਂਨੂਨਾਹਂ ਸ੍ਵੇ ਅਨ੍ਤੇਪੁਰੇ ਸਲ੍ਲਪੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ. ਅਥ ਖੋ ਰਾਜਾ ਦੇਵਮਨ੍ਤਿਯਂ ਏਤਦਵੋਚ ‘‘ਤੇਨ ਹਿ, ਤ੍ਵਂ ਦੇਵਮਨ੍ਤਿਯ, ਭਦਨ੍ਤਸ੍ਸ ਆਰੋਚੇਯ੍ਯਾਸਿ ‘ਸ੍ਵੇ ਅਨ੍ਤੇਪੁਰੇ ਰਞ੍ਞਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਲ੍ਲਾਪੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’’ਤਿ. ਇਦਂ ਵਤ੍ਵਾ ਮਿਲਿਨ੍ਦੋ ਰਾਜਾ ਉਟ੍ਠਾਯਾਸਨਾ ਥੇਰਂ ਨਾਗਸੇਨਂ ਆਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਰਥਂ ਅਭਿਰੂਹਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਨਾਗਸੇਨੋ ਨਾਗਸੇਨੋ’’ਤਿ ਸਜ੍ਝਾਯਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਪਕ੍ਕਾਮਿ.

ਅਥ ਖੋ ਦੇਵਮਨ੍ਤਿਯੋ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਨਾਗਸੇਨਂ ਏਤਦਵੋਚ ‘‘ਰਾਜਾ, ਭਨ੍ਤੇ, ਮਿਲਿਨ੍ਦੋ ਏਵਮਾਹ ‘ਸ੍ਵੇ ਅਨ੍ਤੇਪੁਰੇ ਰਞ੍ਞਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਲ੍ਲਾਪੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’’ਤਿ. ‘‘ਸੁਟ੍ਠੂ’’ਤਿ ਥੇਰੋ ਅਬ੍ਭਾਨੁਮੋਦਿ. ਅਥ ਖੋ ਤਸ੍ਸਾ ਰਤ੍ਤਿਯਾ ਅਚ੍ਚਯੇਨ ਦੇਵਮਨ੍ਤਿਯੋ ਚ ਅਨਨ੍ਤਕਾਯੋ ਚ ਮਙ੍ਕੁਰੋ ਚ ਸਬ੍ਬਦਿਨ੍ਨੋ ਚ ਯੇਨ ਮਿਲਿਨ੍ਦੋ ਰਾਜਾ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿਂਸੁ, ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਰਾਜਾਨਂ ਮਿਲਿਨ੍ਦਂ ਏਤਦਵੋਚੁਂ ‘‘ਆਗਚ੍ਛਤੁ, ਮਹਾਰਾਜ, ਭਦਨ੍ਤੋ ਨਾਗਸੇਨੋ’’ਤਿ ¶ ? ‘‘ਆਮ ਆਗਚ੍ਛਤੂ’’ਤਿ. ‘‘ਕਿਤ੍ਤਕੇਹਿ ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਆਗਚ੍ਛਤੂ’’ਤਿ? ‘‘ਯਤ੍ਤਕੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਇਚ੍ਛਤਿ, ਤਤ੍ਤਕੇਹਿ ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਆਗਚ੍ਛਤੂ’’ਤਿ.

ਅਥ ਖੋ ਸਬ੍ਬਦਿਨ੍ਨੋ ਆਹ ‘‘ਆਗਚ੍ਛਤੁ, ਮਹਾਰਾਜ, ਦਸਹਿ ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਸਦ੍ਧਿ’’ਨ੍ਤਿ, ਦੁਤਿਯਮ੍ਪਿ ਖੋ ਰਾਜਾ ਆਹ ‘‘ਯਤ੍ਤਕੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਇਚ੍ਛਤਿ, ਤਤ੍ਤਕੇਹਿ ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਆਗਚ੍ਛਤੂ’’ਤਿ ¶ . ਦੁਤਿਯਮ੍ਪਿ ਖੋ ਸਬ੍ਬਦਿਨ੍ਨੋ ਆਹ ‘‘ਆਗਚ੍ਛਤੁ, ਮਹਾਰਾਜ, ਦਸਹਿ ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਸਦ੍ਧਿ’’ਨ੍ਤਿ. ਤਤਿਯਮ੍ਪਿ ਖੋ ਰਾਜਾ ਆਹ ‘‘ਯਤ੍ਤਕੇ ¶ ਭਿਕ੍ਖੂ ਇਚ੍ਛਤਿ, ਤਤ੍ਤਕੇਹਿ ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਆਗਚ੍ਛਤੂ’’ਤਿ. ਤਤਿਯਮ੍ਪਿ ਖੋ ਸਬ੍ਬਦਿਨ੍ਨੋ ਆਹ ‘‘ਆਗਚ੍ਛਤੁ, ਮਹਾਰਾਜ, ਦਸਹਿ ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਸਦ੍ਧਿ’’ਨ੍ਤਿ. ‘‘ਸਬ੍ਬੋ ਪਨਾਯਂ ਸਕ੍ਕਾਰੋ ਪਟਿਯਾਦਿਤੋ, ਅਹਂ ਭਣਾਮਿ ‘ਯਤ੍ਤਕੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਇਚ੍ਛਤਿ, ਤਤ੍ਤਕੇਹਿ ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਆਗਚ੍ਛਤੂ’ਤਿ. ਅਯਂ, ਭਣੇ ਸਬ੍ਬਦਿਨ੍ਨੋ, ਅਞ੍ਞਥਾ ਭਣਤਿ, ਕਿਂ ਨੁ ਮਯਂ ਨਪ੍ਪਟਿਬਲਾ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਭੋਜਨਂ ਦਾਤੁ’’ਨ੍ਤਿ? ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤੇ ਸਬ੍ਬਦਿਨ੍ਨੋ ਮਙ੍ਕੁ ਅਹੋਸਿ.

ਅਥ ਖੋ ਦੇਵਮਨ੍ਤਿਯੋ ਚ ਅਨਨ੍ਤਕਾਯੋ ਚ ਮਙ੍ਕੁਰੋ ਚ ਯੇਨਾਯਸ੍ਮਾ ਨਾਗਸੇਨੋ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿਂਸੁ, ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਨਾਗਸੇਨਂ ਏਤਦਵੋਚੁਂ ‘‘ਰਾਜਾ, ਭਨ੍ਤੇ, ਮਿਲਿਨ੍ਦੋ ਏਵਮਾਹ ‘ਯਤ੍ਤਕੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਇਚ੍ਛਤਿ, ਤਤ੍ਤਕੇਹਿ ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਆਗਚ੍ਛਤੂ’’’ਤਿ. ਅਥ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਨਾਗਸੇਨੋ ਪੁਬ੍ਬਣ੍ਹਸਮਯਂ ਨਿਵਾਸੇਤ੍ਵਾ ਪਤ੍ਤਚੀਵਰਮਾਦਾਯ ਅਸੀਤਿਯਾ ਭਿਕ੍ਖੁਸਹਸ੍ਸੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਾਗਲਂ ਪਾਵਿਸਿ.

ਅਥ ਖੋ ਅਨਨ੍ਤਕਾਯੋ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਨਾਗਸੇਨਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਨਾਗਸੇਨਂ ਏਤਦਵੋਚ ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਯਂ ਪਨੇਤਂ ਬ੍ਰੂਸਿ ‘ਨਾਗਸੇਨੋ’ਤਿ, ਕਤਮੋ ਏਤ੍ਥ, ਨਾਗਸੇਨੋ’’ਤਿ? ਥੇਰੋ ਆਹ ‘‘ਕੋ ਪਨੇਤ੍ਥ ‘ਨਾਗਸੇਨੋ’ਤਿ ਮਞ੍ਞਸੀ’’ਤਿ? ‘‘ਯੋ ਸੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਬ੍ਭਨ੍ਤਰੇ ਵਾਤੋ ਜੀਵੋ ਪਵਿਸਤਿ ਚ ਨਿਕ੍ਖਮਤਿ ਚ, ਸੋ ‘ਨਾਗਸੇਨੋ’ਤਿ ਮਞ੍ਞਾਮੀ’’ਤਿ. ‘‘ਯਦਿ ਪਨੇਸੋ ਵਾਤੋ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ ਨਪ੍ਪਵਿਸੇਯ੍ਯ, ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਨ ਨਿਕ੍ਖਮੇਯ੍ਯ, ਜੀਵੇਯ੍ਯ ਨੁ ਖੋ ਸੋ ਪੁਰਿਸੋ’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਹਿ ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ¶ . ‘‘ਯੇ ਪਨਿਮੇ ਸਙ੍ਖਧਮਕਾ ਸਙ੍ਖਂ ਧਮੇਨ੍ਤਿ, ਤੇਸਂ ਵਾਤੋ ਪੁਨ ਪਵਿਸਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਹਿ ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ‘‘ਯੇ ਪਨਿਮੇ ਵਂਸਧਮਕਾ ਵਂਸਂ ਧਮੇਨ੍ਤਿ, ਤੇਸਂ ਵਾਤੋ ਪੁਨ ਪਵਿਸਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਹਿ ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ‘‘ਯੇ ਪਨਿਮੇ ਸਿਙ੍ਗਧਮਕਾ ਸਿਙ੍ਗਂ ਧਮੇਨ੍ਤਿ, ਤੇਸਂ ਵਾਤੋ ਪੁਨ ਪਵਿਸਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਹਿ ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ‘‘ਅਥ ਕਿਸ੍ਸ ਪਨ ਤੇਨ ਨ ਮਰਨ੍ਤੀ’’ਤਿ. ‘‘ਨਾਹਂ ਪਟਿਬਲੋ ਤਯਾ ਵਾਦਿਨਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਲ੍ਲਪਿਤੁਂ, ਸਾਧੁ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਤ੍ਥਂ ਜਪ੍ਪੇਹੀ’’ਤਿ. ‘‘ਨੇਸੋ ਜੀਵੋ, ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸਾ ਨਾਮੇਤੇ ਕਾਯਸਙ੍ਖਾਰਾ’’ਤਿ ਥੇਰੋ ਅਭਿਧਮ੍ਮਕਥਂ ਕਥੇਸਿ. ਅਥ ਅਨਨ੍ਤਕਾਯੋ ਉਪਾਸਕਤ੍ਤਂ ਪਟਿਵੇਦੇਸੀਤਿ.

੫. ਅਥ ¶ ¶ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਨਾਗਸੇਨੋ ਯੇਨ ਮਿਲਿਨ੍ਦਸ੍ਸ ਰਞ੍ਞੋ ਨਿਵੇਸਨਂ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ, ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤੇ ਆਸਨੇ ਨਿਸੀਦਿ. ਅਥ ਖੋ ਮਿਲਿਨ੍ਦੋ ਰਾਜਾ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਨਾਗਸੇਨਂ ਸਪਰਿਸਂ ਪਣੀਤੇਨ ਖਾਦਨੀਯੇਨ ਭੋਜਨੀਯੇਨ ਸਹਤ੍ਥਾ ਸਨ੍ਤਪ੍ਪੇਤ੍ਵਾ ਸਮ੍ਪਵਾਰੇਤ੍ਵਾ ਏਕਮੇਕਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਏਕਮੇਕੇਨ ਦੁਸ੍ਸਯੁਗੇਨ ਅਚ੍ਛਾਦੇਤ੍ਵਾ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਨਾਗਸੇਨਂ ਤਿਚੀਵਰੇਨ ਅਚ੍ਛਾਦੇਤ੍ਵਾ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਨਾਗਸੇਨਂ ਏਤਦਵੋਚ ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ ਦਸਹਿ, ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਇਧ ਨਿਸੀਦਥ, ਅਵਸੇਸਾ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੂ’’ਤਿ.

ਅਥ ਖੋ ਮਿਲਿਨ੍ਦੋ ਰਾਜਾ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਨਾਗਸੇਨਂ ਭੁਤ੍ਤਾਵਿਂ ਓਨੀਤਪਤ੍ਤਪਾਣਿਂ ਵਿਦਿਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਨੀਚਂ ਆਸਨਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿ, ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਖੋ ਮਿਲਿਨ੍ਦੋ ਰਾਜਾ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਨਾਗਸੇਨਂ ਏਤਦਵੋਚ ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਕਿਮ੍ਹਿ ਹੋਤਿ ਕਥਾਸਲ੍ਲਾਪੋ’’ਤਿ? ‘‘ਅਤ੍ਥੇਨ ਮਯਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਅਤ੍ਥਿਕਾ, ਅਤ੍ਥੇ ਹੋਤੁ ਕਥਾਸਲ੍ਲਾਪੋ’’ਤਿ.

ਰਾਜਾ ਆਹ ‘‘ਕਿਮਤ੍ਥਿਯਾ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾ, ਕੋ ਚ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਪਰਮਤ੍ਥੋ’’ਤਿ. ਥੇਰੋ ਆਹ ‘‘ਕਿਨ੍ਤਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਇਦਂ ਦੁਕ੍ਖਂ ਨਿਰੁਜ੍ਝੇਯ੍ਯ, ਅਞ੍ਞਞ੍ਚ ਦੁਕ੍ਖਂ ਨ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯਾਤਿ. ਏਤਦਤ੍ਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾ, ਅਨੁਪਾਦਾ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਖੋ ਪਨ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਪਰਮਤ੍ਥੋ’’ਤਿ.

‘‘ਕਿਂ ਪਨ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਸਬ੍ਬੇ ਏਤਦਤ੍ਥਾਯ ¶ ਪਬ੍ਬਜਨ੍ਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਹਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਕੇਚਿ ਏਤਦਤ੍ਥਾਯ ਪਬ੍ਬਜਨ੍ਤਿ, ਕੇਚਿ ਰਾਜਾਭਿਨੀਤਾ [ਰਾਜਭੀਤਿਤਾ (ਸੀ.)] ਪਬ੍ਬਜਨ੍ਤਿ, ਕੇਚਿ ਚੋਰਾਭਿਨੀਤਾ [ਚੋਰਭੀਤਿਤਾ (ਸੀ.)] ਪਬ੍ਬਜਨ੍ਤਿ, ਕੇਚਿ ਇਣਟ੍ਟਾ ਪਬ੍ਬਜਨ੍ਤਿ, ਕੇਚਿ ਆਜੀਵਿਕਤ੍ਥਾਯ ਪਬ੍ਬਜਨ੍ਤਿ, ਯੇ ਪਨ ਸਮ੍ਮਾ ਪਬ੍ਬਜਨ੍ਤਿ, ਤੇ ਏਤਦਤ੍ਥਾਯ ਪਬ੍ਬਜਨ੍ਤੀ’’ਤਿ.

‘‘ਤ੍ਵਂ ਪਨ, ਭਨ੍ਤੇ, ਏਤਦਤ੍ਥਾਯ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋਸੀ’’ਤਿ? ‘‘ਅਹਂ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਦਹਰਕੋ ਸਨ੍ਤੋ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ, ਨ ਜਾਨਾਮਿ ਇਮਸ੍ਸ ਨਾਮਤ੍ਥਾਯ ਪਬ੍ਬਜਾਮੀਤਿ, ਅਪਿ ਚ ਖੋ ਮੇ ਏਵਂ ਅਹੋਸਿ ‘ਪਣ੍ਡਿਤਾ ਇਮੇ ਸਮਣਾ ਸਕ੍ਯਪੁਤ੍ਤਿਯਾ, ਤੇ ਮਂ ਸਿਕ੍ਖਾਪੇਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’ਤਿ, ਸ੍ਵਾਹਂ ਤੇਹਿ ਸਿਕ੍ਖਾਪਿਤੋ ਜਾਨਾਮਿ ਚ ਪਸ੍ਸਾਮਿ ਚ ‘ਇਮਸ੍ਸ ਨਾਮਤ੍ਥਾਯ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾ’’’ਤਿ.

‘‘ਕਲ੍ਲੋਸਿ ¶ , ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨਾ’’ਤਿ.

੬. ਰਾਜਾ ¶ ਆਹ ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਅਤ੍ਥਿ ਕੋਚਿ ਮਤੋ ਨ ਪਟਿਸਨ੍ਦਹਤੀ’’ਤਿ. ਥੇਰੋ ਆਹ ‘‘ਕੋਚਿ ਪਟਿਸਨ੍ਦਹਤਿ, ਕੋਚਿ ਨ ਪਟਿਸਨ੍ਦਹਤੀ’’ਤਿ. ‘‘ਕੋ ਪਟਿਸਨ੍ਦਹਤਿ, ਕੋ ਨ ਪਟਿਸਨ੍ਦਹਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਸਕਿਲੇਸੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਪਟਿਸਨ੍ਦਹਤਿ, ਨਿਕ੍ਕਿਲੇਸੋ ਨ ਪਟਿਸਨ੍ਦਹਤੀ’’ਤਿ. ‘‘ਤ੍ਵਂ ਪਨ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਪਟਿਸਨ੍ਦਹਿਸ੍ਸਸੀ’’ਤਿ? ‘‘ਸਚੇ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸਉਪਾਦਾਨੋ ਭਵਿਸ੍ਸਾਮਿ ਪਟਿਸਨ੍ਦਹਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਸਚੇ ਅਨੁਪਾਦਾਨੋ ਭਵਿਸ੍ਸਾਮਿ ਨ ਪਟਿਸਨ੍ਦਹਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ.

੭. ਰਾਜਾ ਆਹ ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਯੋ ਨ ਪਟਿਸਨ੍ਦਹਤਿ, ਨਨੁ ਸੋ ਯੋਨਿਸੋ ਮਨਸਿਕਾਰੇਨ ਨ ਪਟਿਸਨ੍ਦਹਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਯੋਨਿਸੋ ਚ ਮਹਾਰਾਜ, ਮਨਸਿਕਾਰੇਨ ਪਞ੍ਞਾਯ ਚ ਅਞ੍ਞੇਹਿ ਚ ਕੁਸਲੇਹਿ ਧਮ੍ਮੇਹੀ’’ਤਿ. ‘‘ਨਨੁ, ਭਨ੍ਤੇ, ਯੋਨਿਸੋ ਮਨਸਿਕਾਰੋ ਯੇਵ ਪਞ੍ਞਾ’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਹਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਅਞ੍ਞੋ ਮਨਸਿਕਾਰੋ, ਅਞ੍ਞਾ ਪਞ੍ਞਾ, ਇਮੇਸਂ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਅਜੇਲ਼ਕਗੋਣਮਹਿਂਸਓਟ੍ਠਗਦ੍ਰਭਾਨਮ੍ਪਿ ਮਨਸਿਕਾਰੋ ਅਤ੍ਥਿ, ਪਞ੍ਞਾ ਪਨ ਤੇਸਂ ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿ.

੮. ਰਾਜਾ ¶ ਆਹ ‘‘ਕਿਂਲਕ੍ਖਣੋ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਮਨਸਿਕਾਰੋ, ਕਿਂਲਕ੍ਖਣਾ ਪਞ੍ਞਾ’’ਤਿ? ‘‘ਊਹਨਲਕ੍ਖਣੋ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਮਨਸਿਕਾਰੋ, ਛੇਦਨਲਕ੍ਖਣਾ ਪਞ੍ਞਾ’’ਤਿ.

‘‘ਕਥਂ ਊਹਨਲਕ੍ਖਣੋ ਮਨਸਿਕਾਰੋ, ਕਥਂ ਛੇਦਨਲਕ੍ਖਣਾ ਪਞ੍ਞਾ, ਓਪਮ੍ਮਂ ਕਰੋਹੀ’’ਤਿ. ‘‘ਜਾਨਾਸਿ, ਤ੍ਵਂ ਮਹਾਰਾਜ, ਯਵਲਾਵਕੇ’’ਤਿ. ‘‘ਆਮ ¶ , ਭਨ੍ਤੇ, ਜਾਨਾਮੀ’’ਤਿ ¶ . ‘‘ਕਥਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਯਵਲਾਵਕਾ ਯਵਂ ਲੁਨਨ੍ਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਵਾਮੇਨ, ਭਨ੍ਤੇ, ਹਤ੍ਥੇਨ ਯਵਕਲਾਪਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਦਕ੍ਖਿਣੇਨ ਹਤ੍ਥੇਨ ਦਾਤ੍ਤਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਦਾਤ੍ਤੇਨ ਛਿਨ੍ਦਨ੍ਤੀ’’ਤਿ.

‘‘ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਯਵਲਾਵਕੋ ਵਾਮੇਨ ਹਤ੍ਥੇਨ ਯਵਕਲਾਪਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਦਕ੍ਖਿਣੇਨ ਹਤ੍ਥੇਨ ਦਾਤ੍ਤਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਯਵਂ ਛਿਨ੍ਦਤਿ, ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਯੋਗਾਵਚਰੋ ਮਨਸਿਕਾਰੇਨ ਮਾਨਸਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਞਾਯ ਕਿਲੇਸੇ ਛਿਨ੍ਦਤਿ, ਏਵਂ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਊਹਨਲਕ੍ਖਣੋ ਮਨਸਿਕਾਰੋ, ਏਵਂ ਛੇਦਨਲਕ੍ਖਣਾ ਪਞ੍ਞਾ’’ਤਿ.

੯. ਰਾਜਾ ਆਹ ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਯਂ ਪਨੇਤਂ ਬ੍ਰੂਸਿ ‘ਅਞ੍ਞੇਹਿ ਚ ਕੁਸਲੇਹਿ ਧਮ੍ਮੇਹੀ’ਤਿ, ਕਤਮੇ ਤੇ ਕੁਸਲਾ ਧਮ੍ਮਾ’’ਤਿ? ‘‘ਸੀਲਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸਦ੍ਧਾ ਵੀਰਿਯਂ ਸਤਿ ਸਮਾਧਿ, ਇਮੇ ਤੇ ਕੁਸਲਾ ਧਮ੍ਮਾ’’ਤਿ. ‘‘ਕਿਂਲਕ੍ਖਣਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸੀਲ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਪਤਿਟ੍ਠਾਨਲਕ੍ਖਣਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸੀਲਂ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਕੁਸਲਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ, ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਬਲਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਮਗ੍ਗਙ੍ਗਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਸਮ੍ਮਪ੍ਪਧਾਨਇਦ੍ਧਿਪਾਦਝਾਨਵਿਮੋਕ੍ਖਸ- ਮਾਧਿਸਮਾਪਤ੍ਤੀਨਂ ਸੀਲਂ ਪਤਿਟ੍ਠਂ, ਸੀਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤੋ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਯੋਗਾਵਚਰੋ ਸੀਲਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਸੀਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਯ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਭਾਵੇਤਿ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਵੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਨ੍ਤਿ, ਸਬ੍ਬੇ ਕੁਸਲਾ ਧਮ੍ਮਾ ਨ ਪਰਿਹਾਯਨ੍ਤੀ’’ਤਿ. ‘‘ਓਪਮ੍ਮਂ ਕਰੋਹੀ’’ਤਿ. ‘‘ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ ¶ , ਯੇ ਕੇਚਿ ਬੀਜਗਾਮਭੂਤਗਾਮਾ ਵੁਡ੍ਢਿਂ ਵਿਰੂਲ਼੍ਹਿਂ ਵੇਪੁਲ੍ਲਂ ਆਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਸਬ੍ਬੇ ਤੇ ਪਥਵਿਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਪਥਵਿਯਂ ਪਤਿਟ੍ਠਾਯ ਵੁਡ੍ਢਿਂ ਵਿਰੂਲ਼੍ਹਿਂ ਵੇਪੁਲ੍ਲਂ ਆਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ. ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਯੋਗਾਵਚਰੋ ਸੀਲਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਸੀਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਯ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਭਾਵੇਤਿ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਵੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯ’’ਨ੍ਤਿ.

‘‘ਭਿਯ੍ਯੋ ਓਪਮ੍ਮਂ ਕਰੋਹੀ’’ਤਿ. ‘‘ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਯੇ ਕੇਚਿ ਬਲਕਰਣੀਯਾ ਕਮ੍ਮਨ੍ਤਾ ਕਯਿਰਨ੍ਤਿ, ਸਬ੍ਬੇ ਤੇ ਪਥਵਿਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਪਥਵਿਯਂ ਪਤਿਟ੍ਠਾਯ ਕਯਿਰਨ੍ਤਿ. ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਯੋਗਾਵਚਰੋ ਸੀਲਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਸੀਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਯ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ¶ ਭਾਵੇਤਿ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਵੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯ’’ਨ੍ਤਿ ¶ .

‘‘ਭਿਯ੍ਯੋ ਓਪਮ੍ਮਂ ਕਰੋਹੀ’’ਤਿ. ‘‘ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਨਗਰਵਡ੍ਢਕੀ ਨਗਰਂ ਮਾਪੇਤੁਕਾਮੋ ਪਠਮਂ ਨਗਰਟ੍ਠਾਨਂ ਸੋਧਾਪੇਤ੍ਵਾ ਖਾਣੁਕਣ੍ਟਕਂ ਅਪਕਡ੍ਢਾਪੇਤ੍ਵਾ ਭੂਮਿਂ ਸਮਂ ਕਾਰਾਪੇਤ੍ਵਾ ਤਤੋ ਅਪਰਭਾਗੇ ਵੀਥਿਚਤੁਕ੍ਕਸਿਙ੍ਘਾਟਕਾਦਿਪਰਿਚ੍ਛੇਦੇਨ ਵਿਭਜਿਤ੍ਵਾ ਨਗਰਂ ਮਾਪੇਤਿ. ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਯੋਗਾਵਚਰੋ ਸੀਲਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਸੀਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਯ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਭਾਵੇਤਿ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਵੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯ’’ਨ੍ਤਿ.

‘‘ਭਿਯ੍ਯੋ ਓਪਮ੍ਮਂ ਕਰੋਹੀ’’ਤਿ. ‘‘ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਲਙ੍ਘਕੋ ਸਿਪ੍ਪਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਕਾਮੋ ਪਥਵਿਂ ਖਣਾਪੇਤ੍ਵਾ ਸਕ੍ਖਰਕਥਲਂ ਅਪਕਡ੍ਢਾਪੇਤ੍ਵਾ ਭੂਮਿਂ ਸਮਂ ਕਾਰਾਪੇਤ੍ਵਾ ਮੁਦੁਕਾਯ ਭੂਮਿਯਾ ਸਿਪ੍ਪਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਯੋਗਾਵਚਰੋ ਸੀਲਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਸੀਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਯ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਭਾਵੇਤਿ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਵੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਨ੍ਤਿ. ਭਾਸਿਤਮ੍ਪੇਤਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਭਗਵਤਾ –

‘‘‘ਸੀਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਯ ਨਰੋ ਸਪਞ੍ਞੋ, ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਞ੍ਞਞ੍ਚ ਭਾਵਯਂ;

ਆਤਾਪੀ ਨਿਪਕੋ ਭਿਕ੍ਖੁ, ਸੋ ਇਮਂ ਵਿਜਟਯੇ ਜਟ’ਨ੍ਤਿ [ਪਸ੍ਸ ਸਂ. ਨਿ. ੧.੨੩].

‘‘‘ਅਯਂ ਪਤਿਟ੍ਠਾ ਧਰਣੀਵ ਪਾਣਿਨਂ, ਇਦਞ੍ਚ ਮੂਲਂ ਕੁਸਲਾਭਿਵੁਡ੍ਢਿਯਾ;

ਮੁਖਞ੍ਚਿਦਂ ਸਬ੍ਬਜਿਨਾਨੁਸਾਸਨੇ, ਯੋ ਸੀਲਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਵਰਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਿਯੋ’’’ਤਿ.

੧੦. ਰਾਜਾ ¶ ਆਹ ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਕਿਂਲਕ੍ਖਣਾ ਸਦ੍ਧਾ’’ਤਿ? ‘‘ਸਮ੍ਪਸਾਦਨਲਕ੍ਖਣਾ ਚ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸਦ੍ਧਾ, ਸਮ੍ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਨਲਕ੍ਖਣਾ ਚਾ’’ਤਿ. ‘‘ਕਥਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸਮ੍ਪਸਾਦਨਲਕ੍ਖਣਾ ਸਦ੍ਧਾ’’ਤਿ? ‘‘ਸਦ੍ਧਾ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨਾ ਨੀਵਰਣੇ ¶ ਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭੇਤਿ, ਵਿਨੀਵਰਣਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ ਅਚ੍ਛਂ ¶ ਵਿਪ੍ਪਸਨ੍ਨਂ ਅਨਾਵਿਲਂ. ਏਵਂ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸਮ੍ਪਸਾਦਨਲਕ੍ਖਣਾ ਸਦ੍ਧਾ’’ਤਿ.

‘‘ਓਪਮ੍ਮਂ ਕਰੋਹੀ’’ਤਿ. ‘‘ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਰਾਜਾ ਚਕ੍ਕਵਤ੍ਤੀ ਚਤੁਰਙ੍ਗਿਨਿਯਾ ਸੇਨਾਯ ਸਦ੍ਧਿਂ ਅਦ੍ਧਾਨਮਗ੍ਗਪ੍ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ ਪਰਿਤ੍ਤਂ ਉਦਕਂ ਤਰੇਯ੍ਯ, ਤਂ ਉਦਕਂ ਹਤ੍ਥੀਹਿ ਚ ਅਸ੍ਸੇਹਿ ਚ ਰਥੇਹਿ ਚ ਪਤ੍ਤੀਹਿ ਚ ਖੁਭਿਤਂ ਭਵੇਯ੍ਯ ਆਵਿਲਂ ਲੁਲ਼ਿਤਂ ਕਲਲੀਭੂਤਂ. ਉਤ੍ਤਿਣ੍ਣੋ ਚ ਰਾਜਾ ਚਕ੍ਕਵਤ੍ਤੀ ਮਨੁਸ੍ਸੇ ਆਣਾਪੇਯ੍ਯ ‘ਪਾਨੀਯਂ, ਭਣੇ, ਆਹਰਥ, ਪਿਵਿਸ੍ਸਾਮੀ’ਤਿ, ਰਞ੍ਞੋ ਚ ਉਦਕਪ੍ਪਸਾਦਕੋ ਮਣਿ ਭਵੇਯ੍ਯ. ‘ਏਵਂ ਦੇਵਾ’ਤਿ ਖੋ ਤੇ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਰਞ੍ਞੋ ਚਕ੍ਕਵਤ੍ਤਿਸ੍ਸ ਪਟਿਸ੍ਸੁਤ੍ਵਾ ਤਂ ਉਦਕਪ੍ਪਸਾਦਕਂ ਮਣਿਂ ਉਦਕੇ ਪਕ੍ਖਿਪੇਯ੍ਯੁਂ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਉਦਕੇ ਪਕ੍ਖਿਤ੍ਤਮਤ੍ਤੇ ਸਙ੍ਖਸੇਵਾਲਪਣਕਂ ਵਿਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯ, ਕਦ੍ਦਮੋ ਚ ਸਨ੍ਨਿਸੀਦੇਯ੍ਯ, ਅਚ੍ਛਂ ਭਵੇਯ੍ਯ ਉਦਕਂ ਵਿਪ੍ਪਸਨ੍ਨਂ ਅਨਾਵਿਲਂ. ਤਤੋ ਰਞ੍ਞੋ ਚਕ੍ਕਵਤ੍ਤਿਸ੍ਸ ਪਾਨੀਯਂ ਉਪਨਾਮੇਯ੍ਯੁਂ ‘ਪਿਵਤੁ, ਦੇਵ, ਪਾਨੀਯ’ਨ੍ਤਿ.

‘‘ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਉਦਕਂ, ਏਵਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ, ਯਥਾ ਤੇ ਮਨੁਸ੍ਸਾ, ਏਵਂ ਯੋਗਾਵਚਰੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ, ਯਥਾ ਸਙ੍ਖਸੇਵਾਲਪਣਕਂ ਕਦ੍ਦਮੋ ਚ, ਏਵਂ ਕਿਲੇਸਾ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾ. ਯਥਾ ਉਦਕਪ੍ਪਸਾਦਕੋ ਮਣਿ, ਏਵਂ ਸਦ੍ਧਾ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾ, ਯਥਾ ਉਦਕਪ੍ਪਸਾਦਕੇ ਮਣਿਮ੍ਹਿ ਉਦਕੇ ਪਕ੍ਖਿਤ੍ਤਮਤ੍ਤੇ ਸਙ੍ਖਸੇਵਾਲਪਣਕਂ ਵਿਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯ, ਕਦ੍ਦਮੋ ਚ ਸਨ੍ਨਿਸੀਦੇਯ੍ਯ, ਅਚ੍ਛਂ ਭਵੇਯ੍ਯ ਉਦਕਂ ਵਿਪ੍ਪਸਨ੍ਨਂ ਅਨਾਵਿਲਂ, ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸਦ੍ਧਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨਾ ਨੀਵਰਣੇ ਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭੇਤਿ, ਵਿਨੀਵਰਣਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ ਅਚ੍ਛਂ ਵਿਪ੍ਪਸਨ੍ਨਂ ਅਨਾਵਿਲਂ, ਏਵਂ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸਮ੍ਪਸਾਦਨਲਕ੍ਖਣਾ ਸਦ੍ਧਾ’’ਤਿ.

ਸਮ੍ਪਸਾਦਨਲਕ੍ਖਣਸਦ੍ਧਾਪਞ੍ਹੋ ਦਸਮੋ.

੧੧. ਸਮ੍ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਨਲਕ੍ਖਣਸਦ੍ਧਾਪਞ੍ਹੋ

੧੧. ‘‘ਕਥਂ ¶ , ਭਨ੍ਤੇ, ਸਮ੍ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਨਲਕ੍ਖਣਾ ਸਦ੍ਧਾ’’ਤਿ,? ‘‘ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਯੋਗਾਵਚਰੋ ਅਞ੍ਞੇਸਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਵਿਮੁਤ੍ਤਂ ਪਸ੍ਸਿਤ੍ਵਾ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲੇ ਵਾ ਸਕਦਾਗਾਮਿਫਲੇ ਵਾ ਅਨਾਗਾਮਿਫਲੇ ਵਾ ਅਰਹਤ੍ਤੇ ਵਾ ਸਮ੍ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਤਿ ਯੋਗਂ ਕਰੋਤਿ ਅਪ੍ਪਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਅਨਧਿਗਤਸ੍ਸ ਅਧਿਗਮਾਯ ਅਸਚ੍ਛਿਕਤਸ੍ਸ ਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਯ. ਏਵਂ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸਮ੍ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਨਲਕ੍ਖਣਾ ਸਦ੍ਧਾ’’ਤਿ.

‘‘ਓਪਮ੍ਮਂ ¶ ਕਰੋਹੀ’’ਤਿ. ‘‘ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਉਪਰਿਪਬ੍ਬਤੇ ਮਹਾਮੇਘੋ ¶ ਅਭਿਪ੍ਪਵਸ੍ਸੇਯ੍ਯ, ਤਂ ਉਦਕਂ ਯਥਾਨਿਨ੍ਨਂ ਪਵਤ੍ਤਮਾਨਂ ਪਬ੍ਬਤਕਨ੍ਦਰਪਦਰਸਾਖਾ ਪਰਿਪੂਰੇਤ੍ਵਾ ਨਦਿਂ ਪਰਿਪੂਰੇਯ੍ਯ, ਸਾ ਉਭਤੋ ਕੂਲਾਨਿ ਸਂਵਿਸ੍ਸਨ੍ਦਨ੍ਤੀ ਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯ, ਅਥ ਮਹਾਜਨਕਾਯੋ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸਾ ਨਦਿਯਾ ਉਤ੍ਤਾਨਤਂ ਵਾ ਗਮ੍ਭੀਰਤਂ ਵਾ ਅਜਾਨਨ੍ਤੋ ਭੀਤੋ ਵਿਤ੍ਥਤੋ ਤੀਰੇ ਤਿਟ੍ਠੇਯ੍ਯ, ਅਥਞ੍ਞਤਰੋ ਪੁਰਿਸੋ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਥਾਮਞ੍ਚ ਬਲਞ੍ਚ ਸਮ੍ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਗਾਲ਼੍ਹਂ ਕਚ੍ਛਂ ਬਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਤਰੇਯ੍ਯ, ਤਂ ਤਿਣ੍ਣਂ ਪਸ੍ਸਿਤ੍ਵਾ ਮਹਾਜਨਕਾਯੋਪਿ ਤਰੇਯ੍ਯ. ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਯੋਗਾਵਚਰੋ ਅਞ੍ਞੇਸਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਵਿਮੁਤ੍ਤਂ ਪਸ੍ਸਿਤ੍ਵਾ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲੇ ਵਾ ਸਕਦਾਗਾਮਿਫਲੇ ਵਾ ਅਨਾਗਾਮਿਫਲੇ ਵਾ ਅਰਹਤ੍ਤੇ ਵਾ ਸਮ੍ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਤਿ ਯੋਗਂ ਕਰੋਤਿ ਅਪ੍ਪਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਅਨਧਿਗਤਸ੍ਸ ਅਧਿਗਮਾਯ ਅਸਚ੍ਛਿਕਤਸ੍ਸ ਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਯ. ਏਵਂ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸਮ੍ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਨਲਕ੍ਖਣਾ ਸਦ੍ਧਾਤਿ. ਭਾਸਿਤਮ੍ਪੇਤਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਭਗਵਤਾ ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯਵਰੇ –

‘‘‘ਸਦ੍ਧਾਯ ਤਰਤੀ ਓਘਂ, ਅਪ੍ਪਮਾਦੇਨ ਅਣ੍ਣਵਂ;

ਵੀਰਿਯੇਨ ਦੁਕ੍ਖਮਚ੍ਚੇਤਿ, ਪਞ੍ਞਾਯ ਪਰਿਸੁਜ੍ਝਤੀ’’’ਤਿ [ਪਸ੍ਸ ਸਂ. ਨਿ. ੧.੨੪੬].

ਸਮ੍ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਨਲਕ੍ਖਣਸਦ੍ਧਾਪਞ੍ਹੋ ਏਕਾਦਸਮੋ.

੧੨. ਰਾਜਾ ¶ ਆਹ ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਕਿਂਲਕ੍ਖਣਂ ਵੀਰਿਯ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਉਪਤ੍ਥਮ੍ਭਨਲਕ੍ਖਣਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਵੀਰਿਯਂ, ਵੀਰਿਯੂਪਤ੍ਥਮ੍ਭਿਤਾ ਸਬ੍ਬੇ ਕੁਸਲਾ ਧਮ੍ਮਾ ਨ ਪਰਿਹਾਯਨ੍ਤੀ’’ਤਿ.

‘‘ਓਪਮ੍ਮਂ ਕਰੋਹੀ’’ਤਿ. ‘‘ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਪੁਰਿਸੋ ਗੇਹੇ ਪਤਨ੍ਤੇ ਅਞ੍ਞੇਨ ਦਾਰੁਨਾ ਉਪਤ੍ਥਮ੍ਭੇਯ੍ਯ, ਉਪਤ੍ਥਮ੍ਭਿਤਂ ਸਨ੍ਤਂ ਏਵਂ ਤਂ ਗੇਹਂ ਨ ਪਤੇਯ੍ਯ. ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਉਪਤ੍ਥਮ੍ਭਨਲਕ੍ਖਣਂ ਵੀਰਿਯਂ, ਵੀਰਿਯੂਪਤ੍ਥਮ੍ਭਿਤਾ ਸਬ੍ਬੇ ਕੁਸਲਾ ਧਮ੍ਮਾ ਨ ਪਰਿਹਾਯਨ੍ਤੀ’’ਤਿ.

‘‘ਭਿਯ੍ਯੋ ਓਪਮ੍ਮਂ ਕਰੋਹੀ’’ਤਿ. ‘‘ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਪਰਿਤ੍ਤਕਂ ਸੇਨਂ ਮਹਤੀ ਸੇਨਾ ਭਞ੍ਜੇਯ੍ਯ, ਤਤੋ ਰਾਜਾ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਅਨੁਸ੍ਸਾਰੇਯ੍ਯ ਅਨੁਪੇਸੇਯ੍ਯ ਅਤ੍ਤਨੋ ¶ ਪਰਿਤ੍ਤਕਾਯ ਸੇਨਾਯ ਬਲਂ ਅਨੁਪਦਂ ਦਦੇਯ੍ਯ, ਤਾਯ ਸਦ੍ਧਿਂ ਪਰਿਤ੍ਤਕਾ ਸੇਨਾ ਮਹਤਿਂ ਸੇਨਂ ਭਞ੍ਜੇਯ੍ਯ. ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਉਪਤ੍ਥਮ੍ਭਨਲਕ੍ਖਣਂ ਵੀਰਿਯਂ, ਵੀਰਿਯੂਪਤ੍ਥਮ੍ਭਿਤਾ ਸਬ੍ਬੇ ਕੁਸਲਾ ਧਮ੍ਮਾ ਨ ਪਰਿਹਾਯਨ੍ਤਿ. ਭਾਸਿਤਮ੍ਪੇਤਂ ¶ , ਮਹਾਰਾਜ, ਭਗਵਤਾ – ‘ਵੀਰਿਯਵਾ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਰਿਯਸਾਵਕੋ ਅਕੁਸਲਂ ਪਜਹਤਿ, ਕੁਸਲਂ ਭਾਵੇਤਿ. ਸਾਵਜ੍ਜਂ ਪਜਹਤਿ, ਅਨਵਜ੍ਜਂ ਭਾਵੇਤਿ. ਸੁਦ੍ਧਮਤ੍ਤਾਨਂ ਪਰਿਹਰਤੀ’’’ਤਿ.

੧੩. ਰਾਜਾ ਆਹ ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਕਿਂਲਕ੍ਖਣਾ ਸਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਅਪਿਲਾਪਨਲਕ੍ਖਣਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸਤਿ, ਉਪਗ੍ਗਣ੍ਹਨਲਕ੍ਖਣਾ ਚਾ’’ਤਿ. ‘‘ਕਥਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਪਿਲਾਪਨਲਕ੍ਖਣਾ ਸਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਸਤਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨਾ ਕੁਸਲਾਕੁਸਲਸਾਵਜ੍ਜਾਨਵਜ੍ਜਹੀਨਪ੍ਪਣੀਤਕਣ੍ਹਸੁਕ੍ਕਸਪ੍ਪਟਿਭਾਗਧਮ੍ਮੇ ਅਪਿਲਾਪੇਤਿ ‘ਇਮੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾ, ਇਮੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਧਾਨਾ, ਇਮੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਇਦ੍ਧਿਪਾਦਾ, ਇਮਾਨਿ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ, ਇਮਾਨਿ ਪਞ੍ਚ ਬਲਾਨਿ, ਇਮੇ ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ, ਅਯਂ ਅਰਿਯੋ ¶ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਮਗ੍ਗੋ, ਅਯਂ ਸਮਥੋ, ਅਯਂ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾ, ਅਯਂ ਵਿਜ੍ਜਾ, ਅਯਂ ਵਿਮੁਤ੍ਤੀ’ਤਿ. ਤਤੋ ਯੋਗਾਵਚਰੋ ਸੇਵਿਤਬ੍ਬੇ ਧਮ੍ਮੇ ਸੇਵਤਿ, ਅਸੇਵਿਤਬ੍ਬੇ ਧਮ੍ਮੇ ਨ ਸੇਵਤਿ. ਭਜਿਤਬ੍ਬੇ ਧਮ੍ਮੇ ਭਜਤਿ ਅਭਜਿਤ੍ਤਬ੍ਬੇ ਧਮ੍ਮੇ ਨ ਭਜਤਿ. ਏਵਂ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਅਪਿਲਾਪਨਲਕ੍ਖਣਾ ਸਤੀ’’ਤਿ.

‘‘ਓਪਮ੍ਮਂ ਕਰੋਹੀ’’ਤਿ. ‘‘ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਰਞ੍ਞੋ ਚਕ੍ਕਵਤ੍ਤਿਸ੍ਸ ਭਣ੍ਡਾਗਾਰਿਕੋ ਰਾਜਾਨਂ ਚਕ੍ਕਵਤ੍ਤਿਂ ਸਾਯਂ ਪਾਤਂ ਯਸਂ ਸਰਾਪੇਤਿ ‘ਏਤ੍ਤਕਾ, ਦੇਵ, ਤੇ ਹਤ੍ਥੀ, ਏਤ੍ਤਕਾ ਅਸ੍ਸਾ, ਏਤ੍ਤਕਾ ਰਥਾ, ਏਤ੍ਤਕਾ ਪਤ੍ਤੀ, ਏਤ੍ਤਕਂ ਹਿਰਞ੍ਞਂ, ਏਤ੍ਤਕਂ ਸੁਵਣ੍ਣਂ, ਏਤ੍ਤਕਂ ਸਾਪਤੇਯ੍ਯਂ, ਤਂ ਦੇਵੋ ਸਰਤੂ’ਤਿ ਰਞ੍ਞੋ ਸਾਪਤੇਯ੍ਯਂ ਅਪਿਲਾਪੇਤਿ. ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸਤਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨਾ ਕੁਸਲਾਕੁਸਲਸਾਵਜ੍ਜਾਨਵਜ੍ਜਹੀਨਪ੍ਪਣੀਤਕਣ੍ਹਸੁਕ੍ਕਸਪ੍ਪਟਿਭਾਗਧਮ੍ਮੇ ਅਪਿਲਾਪੇਤਿ ‘ਇਮੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾ, ਇਮੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਧਾਨਾ, ਇਮੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਇਦ੍ਧਿਪਾਦਾ, ਇਮਾਨਿ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ, ਇਮਾਨਿ ਪਞ੍ਚ ਬਲਾਨਿ, ਇਮੇ ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ, ਅਯਂ ਅਰਿਯੋ ¶ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਮਗ੍ਗੋ, ਅਯਂ ਸਮਥੋ, ਅਯਂ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾ, ਅਯਂ ਵਿਜ੍ਜਾ, ਅਯਂ ਵਿਮੁਤ੍ਤੀ’ਤਿ. ਤਤੋ ਯੋਗਾਵਚਰੋ ਸੇਵਿਤਬ੍ਬੇ ਧਮ੍ਮੇ ਸੇਵਤਿ, ਅਸੇਵਿਤਬ੍ਬੇ ਧਮ੍ਮੇ ਨ ਸੇਵਤਿ. ਭਜਿਤਬ੍ਬੇ ਧਮ੍ਮੇ ਭਜਤਿ, ਅਭਜਿਤਬ੍ਬੇ ਧਮ੍ਮੇ ਨ ਭਜਤਿ. ਏਵਂ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਅਪਿਲਾਪਨਲਕ੍ਖਣਾ ਸਤੀ’’ਤਿ.

‘‘ਕਥਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਉਪਗ੍ਗਣ੍ਹਨਲਕ੍ਖਣਾ ਸਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਸਤਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨਾ ਹਿਤਾਹਿਤਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਗਤਿਯੋ ਸਮਨ੍ਵੇਤਿ ‘ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਹਿਤਾ, ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ¶ ਅਹਿਤਾ. ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਉਪਕਾਰਾ, ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਅਨੁਪਕਾਰਾ’ਤਿ. ਤਤੋ ਯੋਗਾਵਚਰੋ ਅਹਿਤੇ ਧਮ੍ਮੇ ਅਪਨੁਦੇਤਿ, ਹਿਤੇ ਧਮ੍ਮੇ ਉਪਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ. ਅਨੁਪਕਾਰੇ ਧਮ੍ਮੇ ਅਪਨੁਦੇਤਿ, ਉਪਕਾਰੇ ਧਮ੍ਮੇ ਉਪਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ. ਏਵਂ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਉਪਗ੍ਗਣ੍ਹਨਲਕ੍ਖਣਾ ਸਤੀ’’ਤਿ.

‘‘ਓਪਮ੍ਮਂ ਕਰੋਹੀ’’ਤਿ. ‘‘ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਰਞ੍ਞੋ ਚਕ੍ਕਵਤ੍ਤਿਸ੍ਸ ਪਰਿਣਾਯਕਰਤਨਂ ਰਞ੍ਞੋ ਹਿਤਾਹਿਤੇ ਜਾਨਾਤਿ ‘ਇਮੇ ਰਞ੍ਞੋ ਹਿਤਾ, ਇਮੇ ਅਹਿਤਾ. ਇਮੇ ਉਪਕਾਰਾ, ਇਮੇ ਅਨੁਪਕਾਰਾ’ਤਿ. ਤਤੋ ਅਹਿਤੇ ਅਪਨੁਦੇਤਿ, ਹਿਤੇ ਉਪਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ. ਅਨੁਪਕਾਰੇ ਅਪਨੁਦੇਤਿ, ਉਪਕਾਰੇ ਉਪਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ. ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸਤਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨਾ ਹਿਤਾਹਿਤਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਗਤਿਯੋ ਸਮਨ੍ਵੇਤਿ ‘ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਹਿਤਾ, ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਅਹਿਤਾ. ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਉਪਕਾਰਾ, ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਅਨੁਪਕਾਰਾ’ਤਿ. ਤਤੋ ਯੋਗਾਵਚਰੋ ਅਹਿਤੇ ਧਮ੍ਮੇ ਅਪਨੁਦੇਤਿ, ਹਿਤੇ ਧਮ੍ਮੇ ਉਪਗ੍ਗਣ੍ਹਾ’ਤਿ. ਅਨੁਪਕਾਰੇ ਧਮ੍ਮੇ ਅਪਨੁਦੇਤਿ, ਉਪਕਾਰੇ ਦਮ੍ਮੇ ਉਪਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ. ਏਵਂ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਉਪਗ੍ਗਣ੍ਹਨਲਕ੍ਖਣਾ ਸਤਿ. ਭਾਸਿਤਮ੍ਪੇਤਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਭਗਵਤਾ – ‘ਸਤਿਞ੍ਚ ਖ੍ਵਾਹਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਬ੍ਬਤ੍ਥਿਕਂ ਵਦਾਮੀ’’’ਤਿ.

‘‘ਕਲ੍ਲੋਸਿ ¶ , ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨਾ’’ਤਿ.

੧੪. ਰਾਜਾ ਆਹ ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਕਿਂਲਕ੍ਖਣੋ ਸਮਾਧੀ’’ਤਿ? ‘‘ਪਮੁਖਲਕ੍ਖਣੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸਮਾਧਿ, ਯੇ ਕੇਚਿ ਕੁਸਲਾ ਧਮ੍ਮਾ, ਸਬ੍ਬੇ ਤੇ ਸਮਾਧਿਪਮੁਖਾ ਹੋਨ੍ਤਿ ਸਮਾਧਿਨਿਨ੍ਨਾ ਸਮਾਧਿਪੋਣਾ ਸਮਾਧਿਪਬ੍ਭਾਰਾ’’ਤਿ.

‘‘ਓਪਮ੍ਮਂ ¶ ਕਰੋਹੀ’’ਤਿ. ‘‘ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਕੂਟਾਗਾਰਸ੍ਸ ਯਾ ਯਾਚਿ ਗੋਪਾਨਸਿਯੋ, ਸਬ੍ਬਾ ਤਾ ਕੂਟਙ੍ਗਮਾ ਹੋਨ੍ਤਿ ਕੂਟਨਿਨ੍ਨਾ ਕੂਟਸਮੋਸਰਣਾ, ਕੂਟਂ ਤਾਸਂ ਅਗ੍ਗਮਕ੍ਖਾਯਤਿ. ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਯੇ ਕੇਚਿ ਕੁਸਲਾ ਧਮ੍ਮਾ, ਸਬ੍ਬੇ ਤੇ ਸਮਾਧਿਪਮੁਖਾ ਹੋਨ੍ਤਿ ਸਮਾਧਿਨਿਨ੍ਨਾ ਸਮਾਧਿਪੋਣਾ ਸਮਾਧਿਪਬ੍ਭਾਰਾਤਿ.

‘‘ਭਿਯ੍ਯੋ ਓਪਮ੍ਮਂ ਕਰੋਹੀ’’ਤਿ. ‘‘ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਕੋਚਿ ਰਾਜਾ ਚਤੁਰਙ੍ਗਿਨਿਯਾ ਸੇਨਾਯ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਙ੍ਗਾਮਂ ਓਤਰੇਯ੍ਯ, ਸਬ੍ਬਾਵ ਸੇਨਾ ਹਤ੍ਥੀ ਚ ਅਸ੍ਸਾ ਚ ਰਥਾ ਚ ਪਤ੍ਤੀ ਚ ਤਪ੍ਪਮੁਖਾ [ਤਮ੍ਪਮੁਖਾ (ਸ੍ਯਾ. ਕ.)] ਭਵੇਯ੍ਯੁਂ ਤਨ੍ਨਿਨ੍ਨਾ ਤਪ੍ਪੋਣਾ ਤਪ੍ਪਬ੍ਭਾਰਾ ਤਂ ਯੇਵ ਅਨੁਪਰਿਯਾਯੇਯ੍ਯੁਂ. ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਯੇ ਕੇਚਿ ਕੁਸਲਾ ਧਮ੍ਮਾ, ਸਬ੍ਬੇ ਤੇ ਸਮਾਧਿਪਮੁਖਾ ਹੋਨ੍ਤਿ ਸਮਾਧਿਨਿਨ੍ਨਾ ਸਮਾਧਿਪੋਣਾ ¶ ਸਮਾਧਿਪਬ੍ਭਾਰਾ. ਏਵਂ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਪਮੁਖਲਕ੍ਖਣੋ ਸਮਾਧਿ. ਭਾਸਿਤਮ੍ਪੇਤਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਭਗਵਤਾ – ‘‘ਸਮਾਧਿਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਾਵੇਥ, ਸਮਾਹਿਤੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਯਥਾਭੂਤਂ ਪਜਾਨਾਤੀ’’ਤਿ.

੧੫. ਰਾਜਾ ¶ ਆਹ ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਕਿਂਲਕ੍ਖਣਾ ਪਞ੍ਞਾ’’ਤਿ? ‘‘ਪੁਬ੍ਬੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਮਯਾ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘ਛੇਦਨਲਕ੍ਖਣਾ ਪਞ੍ਞਾ’ਤਿ, ਅਪਿ ਚ ਓਭਾਸਨਲਕ੍ਖਣਾ ਪਞ੍ਞਾ’’ਤਿ. ‘‘ਕਥਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਓਭਾਸਨਲਕ੍ਖਣਾ ਪਞ੍ਞਾ’’ਤਿ? ‘‘ਪਞ੍ਞਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨਾ ਅਵਿਜ੍ਜਨ੍ਧਕਾਰਂ ਵਿਧਮੇਤਿ, ਵਿਜ੍ਜੋਭਾਸਂ ਜਨੇਤਿ, ਞਾਣਾਲੋਕਂ ਵਿਦਂਸੇਤਿ, ਅਰਿਯਸਚ੍ਚਾਨਿ ਪਾਕਟਾਨਿ ਕਰੋਤਿ. ਤਤੋ ਯੋਗਾਵਚਰੋ ‘ਅਨਿਚ੍ਚ’ਨ੍ਤਿ ਵਾ ‘ਦੁਕ੍ਖ’ਨ੍ਤਿ ਵਾ ‘ਅਨਤ੍ਤਾ’ਤਿ ਵਾ ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਞ੍ਞਾਯ ਪਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ.

‘‘ਓਪਮ੍ਮਂ ਕਰੋਹੀ’’ਤਿ. ‘‘ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਪੁਰਿਸੋ ਅਨ੍ਧਕਾਰੇ ਗੇਹੇ ਪਦੀਪਂ ਪਵੇਸੇਯ੍ਯ, ਪਵਿਟ੍ਠੋ ਪਦੀਪੋ ਅਨ੍ਧਕਾਰਂ ਵਿਧਮੇਤਿ, ਓਭਾਸਂ ਜਨੇਤਿ, ਆਲੋਕਂ ਵਿਦਂਸੇਤਿ, ਰੂਪਾਨਿ ਪਾਕਟਾਨਿ ਕਰੋਤਿ. ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਪਞ੍ਞਾ ¶ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨਾ ਅਵਿਜ੍ਜਨ੍ਧਕਾਰਂ ਵਿਧਮੇਤਿ, ਵਿਜ੍ਜੋਭਾਸਂ ਜਨੇਤਿ, ਞਾਣਾਲੋਕਂ ਵਿਦਂਸੇਤਿ, ਅਰਿਯਸਚ੍ਚਾਨਿ ਪਾਕਟਾਨਿ ਕਰੋਤਿ. ਤਤੋ ਯੋਗਾਵਚਰੋ ‘ਅਨਿਚ੍ਚ’ਨ੍ਤਿ ਵਾ ‘ਦੁਕ੍ਖ’ਨ੍ਤਿ ਵਾ ‘ਅਨਤ੍ਤਾ’ਤਿ ਵਾ ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਞ੍ਞਾਯ ਪਸ੍ਸਤਿ. ਏਵਂ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਓਭਾਸਨਲਕ੍ਖਣਾ ਪਞ੍ਞਾ’’ਤਿ.

੧੬. ਨਾਨਾਧਮ੍ਮਾਨਂ ਏਕਕਿਚ੍ਚਅਭਿਨਿਪ੍ਫਾਦਨਪਞ੍ਹੋ

੧੬. ਰਾਜਾ ਆਹ ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਨਾਨਾ ਸਨ੍ਤਾ ਏਕਂ ਅਤ੍ਥਂ ਅਭਿਨਿਪ੍ਫਾਦੇਨ੍ਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਆਮ, ਮਹਾਰਾਜ, ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਨਾਨਾ ਸਨ੍ਤਾ ਏਕਂ ਅਤ੍ਥਂ ਅਭਿਨਿਪ੍ਫਾਦੇਨ੍ਤਿ, ਕਿਲੇਸੇ ਹਨਨ੍ਤੀ’’ਤਿ.

‘‘ਕਥਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਨਾਨਾ ਸਨ੍ਤਾ ਏਕਂ ਅਤ੍ਥਂ ਅਭਿਨਿਪ੍ਫਾਦੇਨ੍ਤਿ, ਕਿਲੇਸੇ ਹਨਨ੍ਤਿ? ਓਪਮ੍ਮਂ ਕਰੋਹੀ’’ਤਿ. ‘‘ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸੇਨਾ ਨਾਨਾ ਸਨ੍ਤਾ ਹਤ੍ਥੀ ਚ ਅਸ੍ਸਾ ਚ ਰਥਾ ਚ ਪਤ੍ਤੀ ¶ ਚ ਏਕਂ ਅਤ੍ਥਂ ਅਭਿਨਿਪ੍ਫਾਦੇਨ੍ਤਿ, ਸਙ੍ਗਾਮੇ ਪਰਸੇਨਂ ਅਭਿਵਿਜਿਨਨ੍ਤਿ. ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਨਾਨਾ ਸਨ੍ਤਾ ਏਕਂ ਅਤ੍ਥਂ ਅਭਿਨਿਪ੍ਫਾਦੇਨ੍ਤਿ, ਕਿਲੇਸੇ ਹਨਨ੍ਤੀ’’ਤਿ.

ਨਾਨਾਧਮ੍ਮਾਨਂ ਏਕਕਿਚ੍ਚਅਭਿਨਿਪ੍ਫਾਦਨਪਞ੍ਹੋ ਸੋਲ਼ਸਮੋ.

੧. ਰਾਜਾ ¶ ¶ ¶ ਆਹ ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਯੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਸੋ ਏਵ ਸੋ, ਉਦਾਹੁ ਅਞ੍ਞੋ’’ਤਿ? ਥੇਰੋ ਆਹ ‘‘ਨ ਚ ਸੋ, ਨ ਚ ਅਞ੍ਞੋ’’ਤਿ.

‘‘ਓਪਮ੍ਮਂ ਕਰੋਹੀ’’ਤਿ. ‘‘ਤਂ ਕਿਂ ਮਞ੍ਞਸਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਯਦਾ ਤ੍ਵਂ ਦਹਰੋ ਤਰੁਣੋ ਮਨ੍ਦੋ ਉਤ੍ਤਾਨਸੇਯ੍ਯਕੋ ਅਹੋਸਿ, ਸੋ ਯੇਵ ਤ੍ਵਂ ਏਤਰਹਿ ਮਹਨ੍ਤੋ’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਹਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਞ੍ਞੋ ਸੋ ਦਹਰੋ ਤਰੁਣੋ ਮਨ੍ਦੋ ਉਤ੍ਤਾਨਸੇਯ੍ਯਕੋ ਅਹੋਸਿ, ਅਞ੍ਞੋ ਅਹਂ ਏਤਰਹਿ ਮਹਨ੍ਤੋ’’ਤਿ. ‘‘ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਮਾਤਾਤਿਪਿ ਨ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ, ਪਿਤਾਤਿਪਿ ਨ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ, ਆਚਰਿਯੋਤਿਪਿ ਨ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ, ਸਿਪ੍ਪਵਾਤਿਪਿ ਨ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ, ਸੀਲਵਾਤਿਪਿ ਨ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ, ਪਞ੍ਞਵਾਤਿਪਿ ਨ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ. ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਅਞ੍ਞਾ ਏਵ ਕਲਲਸ੍ਸ ਮਾਤਾ, ਅਞ੍ਞਾ ਅਬ੍ਬੁਦਸ੍ਸ ਮਾਤਾ, ਅਞ੍ਞਾ ਪੇਸਿਯਾ ਮਾਤਾ, ਅਞ੍ਞਾ ਘਨਸ੍ਸ ਮਾਤਾ, ਅਞ੍ਞਾ ਖੁਦ੍ਦਕਸ੍ਸ ਮਾਤਾ, ਅਞ੍ਞਾ ਮਹਨ੍ਤਸ੍ਸ ਮਾਤਾ, ਅਞ੍ਞੋ ਸਿਪ੍ਪਂ ਸਿਕ੍ਖਤਿ, ਅਞ੍ਞੋ ਸਿਕ੍ਖਿਤੋ ਭਵਤਿ, ਅਞ੍ਞੋ ਪਾਪਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਤਿ, ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਹਤ੍ਥਪਾਦਾ ਛਿਜ੍ਜਨ੍ਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਹਿ, ਭਨ੍ਤੇ. ਤ੍ਵਂ ਪਨ, ਭਨ੍ਤੇ, ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤੇ ਕਿਂ ਵਦੇਯ੍ਯਾਸੀ’’ਤਿ? ਥੇਰੋ ਆਹ ‘‘ਅਹਞ੍ਞੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਦਹਰੋ ਅਹੋਸਿਂ ਤਰੁਣੋ ਮਨ੍ਦੋ ਉਤ੍ਤਾਨਸੇਯ੍ਯਕੋ, ਅਹਞ੍ਞੇਵ ਏਤਰਹਿ ਮਹਨ੍ਤੋ, ਇਮਮੇਵ ਕਾਯਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਸਬ੍ਬੇ ਤੇ ਏਕਸਙ੍ਗਹਿਤਾ’’ਤਿ.

‘‘ਭਿਯ੍ਯੋ ਓਪਮ੍ਮਂ ਕਰੋਹੀ’’ਤਿ. ‘‘ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਕੋਚਿਦੇਵ ਪੁਰਿਸੋ ਪਦੀਪਂ ਪਦੀਪੇਯ੍ਯ, ਕਿਂ ਸੋ ਸਬ੍ਬਰਤ੍ਤਿਂ ਪਦੀਪੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ? ‘‘ਆਮ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸਬ੍ਬਰਤ੍ਤਿਂ ਪਦੀਪੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ. ‘‘ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਯਾ ਪੁਰਿਮੇ ਯਾਮੇ ਅਚ੍ਚਿ, ਸਾ ਮਜ੍ਝਿਮੇ ਯਾਮੇ ਅਚ੍ਚੀ’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਹਿ ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ‘‘ਯਾ ਮਜ੍ਝਿਮੇ ਯਾਮੇ ਅਚ੍ਚਿ, ਸਾ ਪਚ੍ਛਿਮੇ ਯਾਮੇ ਅਚ੍ਚੀ’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਹਿ ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ‘‘ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਅਞ੍ਞੋ ਸੋ ਅਹੋਸਿ ਪੁਰਿਮੇ ਯਾਮੇ ਪਦੀਪੋ, ਅਞ੍ਞੋ ਮਜ੍ਝਿਮੇ ਯਾਮੇ ਪਦੀਪੋ, ਅਞ੍ਞੋ ¶ ਪਚ੍ਛਿਮੇ ਯਾਮੇ ਪਦੀਪੋ’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਹਿ ਭਨ੍ਤੇ, ਤਂ ਯੇਵ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਸਬ੍ਬਰਤ੍ਤਿਂ ਪਦੀਪਿਤੋ’’ਤਿ. ‘‘ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਧਮ੍ਮਸਨ੍ਤਤਿ ਸਨ੍ਦਹਤਿ, ਅਞ੍ਞੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਅਞ੍ਞੋ ਨਿਰੁਜ੍ਝਤਿ, ਅਪੁਬ੍ਬਂ ਅਚਰਿਮਂ ਵਿਯ ਸਨ੍ਦਹਤਿ, ਤੇਨ ਨ ਚ ਸੋ, ਨ ਚ ਅਞ੍ਞੋ, ਪੁਰਿਮਵਿਞ੍ਞਾਣੇ ਪਚ੍ਛਿਮਵਿਞ੍ਞਾਣਂ ਸਙ੍ਗਹਂ ਗਚ੍ਛਤੀ’’ਤਿ.

‘‘ਭਿਯ੍ਯੋ ¶ ਓਪਮ੍ਮਂ ਕਰੋਹੀ’’ਤਿ. ‘‘ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਖੀਰਂ ¶ ਦੁਯ੍ਹਮਾਨਂ ਕਾਲਨ੍ਤਰੇਨ ਦਧਿ ਪਰਿਵਤ੍ਤੇਯ੍ਯ, ਦਧਿਤੋ ਨਵਨੀਤਂ, ਨਵਨੀਤਤੋ ਘਤਂ ਪਰਿਵਤ੍ਤੇਯ੍ਯ, ਯੋ ਨੁ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਏਵਂ ਵਦੇਯ੍ਯ ‘ਯਂ ਯੇਵ ਖੀਰਂ ਤਂ ਯੇਵ ਦਧਿ, ਯਂ ਯੇਵ ਦਧਿ ਤਂ ਯੇਵ ਨਵਨੀਤਂ, ਯਂ ਯੇਵ ਨਵਨੀਤਂ ਤਂ ਯੇਵ ਘਤ’ਨ੍ਤਿ, ਸਮ੍ਮਾ ਨੁ ਖੋ ਸੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਵਦਮਾਨੋ ਵਦੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਹਿ ਭਨ੍ਤੇ, ਤਂਯੇਵ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਸਮ੍ਭੂਤ’’ਨ੍ਤਿ. ‘‘ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਧਮ੍ਮਸਨ੍ਤਤਿ ਸਨ੍ਦਹਤਿ, ਅਞ੍ਞੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਅਞ੍ਞੋ ਨਿਰੁਜ੍ਝਤਿ, ਅਪੁਬ੍ਬਂ ਅਚਰਿਮਂ ਵਿਯ ਸਨ੍ਦਹਤਿ, ਤੇਨ ਨ ਚ ਸੋ, ਨ ਚ ਅਞ੍ਞੋ, ਪੁਰਿਮਵਿਞ੍ਞਾਣੇ ਪਚ੍ਛਿਮਵਿਞ੍ਞਾਣਂ ਸਙ੍ਗਹਂ ਗਚ੍ਛਤੀ’’ਤਿ.

੨. ਰਾਜਾ ਆਹ ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਯੋ ਨ ਪਟਿਸਨ੍ਦਹਤਿ, ਜਾਨਾਤਿ ਸੋ ‘ਨ ਪਟਿਸਨ੍ਦਹਿਸ੍ਸਾਮੀ’ਤਿ? ‘‘ਆਮ, ਮਹਾਰਾਜ, ਯੋ ਨ ਪਟਿਸਨ੍ਦਹਤਿ, ਜਾਨਾਤਿ ਸੋ ‘ਨ ਪਟਿਸਨ੍ਦਹਿਸ੍ਸਾਮੀ’ਤਿ. ‘‘ਕਥਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਜਾਨਾਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਯੋ ਹੇਤੁ ਯੋ ਪਚ੍ਚਯੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਪਟਿਸਨ੍ਦਹਨਾਯ, ਤਸ੍ਸ ਹੇਤੁਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਯਸ੍ਸ ਉਪਰਮਾ ਜਾਨਾਤਿ ਸੋ ‘ਨ ਪਟਿਸਨ੍ਦਹਿਸ੍ਸਾਮੀ’’’ਤਿ.

‘‘ਓਪਮ੍ਮਂ ਕਰੋਹੀ’’ਤਿ. ‘‘ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਕਸ੍ਸਕੋ ਗਹਪਤਿਕੋ ਕਸਿਤ੍ਵਾ ਚ ਵਪਿਤ੍ਵਾ ਚ ਧਞ੍ਞਾਗਾਰਂ ਪਰਿਪੂਰੇਯ੍ਯ. ਸੋ ਅਪਰੇਨ ਸਮਯੇਨ ਨੇਵ ਕਸ੍ਸੇਯ੍ਯ ਨ ਵਪ੍ਪੇਯ੍ਯ, ਯਥਾਸਮ੍ਭਤਞ੍ਚ ਧਞ੍ਞਂ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜੇਯ੍ਯ ਵਾ ਵਿਸਜ੍ਜੇਯ੍ਯ ਵਾ ਯਥਾ ਪਚ੍ਚਯਂ ਵਾ ਕਰੇਯ੍ਯ, ਜਾਨੇਯ੍ਯ ਸੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਕਸ੍ਸਕੋ ਗਹਪਤਿਕੋ ‘ਨ ਮੇ ਧਞ੍ਞਾਗਾਰਂ ਪਰਿਪੂਰੇਸ੍ਸਤੀ’ਤਿ? ‘‘ਆਮ, ਭਨ੍ਤੇ, ਜਾਨੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ. ‘‘ਕਥਂ ¶ ਜਾਨੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ? ‘‘ਯੋ ਹੇਤੁ ਯੋ ਪਚ੍ਚਯੋ ਧਞ੍ਞਾਗਾਰਸ੍ਸ ਪਰਿਪੂਰਣਾਯ, ਤਸ੍ਸ ਹੇਤੁਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਯਸ੍ਸ ਉਪਰਮਾ ਜਾਨਾਤਿ ‘ਨ ਮੇ ਧਞ੍ਞਾਗਾਰਂ ਪਰਿਪੂਰੇਸ੍ਸਤੀ’’’ਤਿ. ‘‘ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਯੋ ਹੇਤੁ ਯੋ ਪਚ੍ਚਯੋ ਪਟਿਸਨ੍ਦਹਨਾਯ, ਤਸ੍ਸ ਹੇਤੁਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਯਸ੍ਸ ਉਪਰਮਾ ਜਾਨਾਤਿ ਸੋ ‘ਨ ਪਟਿਸਨ੍ਦਹਿਸ੍ਸਾਮੀ’ਤਿ.

੩. ਰਾਜਾ ¶ ਆਹ ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਯਸ੍ਸ ਞਾਣਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ, ਤਸ੍ਸ ਪਞ੍ਞਾ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ’’ਤਿ? ‘‘ਆਮ, ਮਹਾਰਾਜ, ਯਸ੍ਸ ਞਾਣਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ, ਤਸ੍ਸ ਪਞ੍ਞਾ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ’’ਤਿ. ‘‘ਕਿਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਯਞ੍ਞੇਵ ¶ ਞਾਣਂ ਸਾ ਯੇਵ ਪਞ੍ਞਾ’’ਤਿ? ‘‘ਆਮ, ਮਹਾਰਾਜ, ਯਞ੍ਞੇਵ ਞਾਣਂ ਸਾ ਯੇਵ ਪਞ੍ਞਾ’’ਤਿ. ‘‘ਯਸ੍ਸ ਪਨ, ਭਨ੍ਤੇ, ਤਞ੍ਞੇਵ ਞਾਣਂ ਸਾ ਯੇਵ ਪਞ੍ਞਾ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ, ਕਿਂ ਸਮ੍ਮੁਯ੍ਹੇਯ੍ਯ ਸੋ, ਉਦਾਹੁ ਨ ਸਮ੍ਮੁਯ੍ਹੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ? ‘‘ਕਤ੍ਥਚਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸਮ੍ਮੁਯ੍ਹੇਯ੍ਯ, ਕਤ੍ਥਚਿ ਨ ਸਮ੍ਮੁਯ੍ਹੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ. ‘‘ਕੁਹਿਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸਮ੍ਮੁਯ੍ਹੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ? ‘‘ਅਞ੍ਞਾਤਪੁਬ੍ਬੇਸੁ ਵਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸਿਪ੍ਪਟ੍ਠਾਨੇਸੁ, ਅਗਤਪੁਬ੍ਬਾਯ ਵਾ ਦਿਸਾਯ, ਅਸ੍ਸੁਤਪੁਬ੍ਬਾਯ ਵਾ ਨਾਮਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਯਾ ਸਮ੍ਮੁਯ੍ਹੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ. ‘‘ਕੁਹਿਂ ਨ ਸਮ੍ਮੁਯ੍ਹੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ? ‘‘ਯਂ ਖੋ ਪਨ, ਮਹਾਰਾਜ, ਤਾਯ ਪਞ੍ਞਾਯ ਕਤਂ ‘ਅਨਿਚ੍ਚ’ਨ੍ਤਿ ਵਾ ‘ਦੁਕ੍ਖ’ਨ੍ਤਿ ਵਾ ‘ਅਨਤ੍ਤਾ’ਤਿ ਵਾ, ਤਹਿਂ ਨ ਸਮ੍ਮੁਯ੍ਹੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ. ‘‘ਮੋਹੋ ਪਨਸ੍ਸ, ਭਨ੍ਤੇ, ਕੁਹਿਂ ਗਚ੍ਛਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਮੋਹੋ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਞਾਣੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਮਤ੍ਤੇ ਤਤ੍ਥੇਵ ਨਿਰੁਜ੍ਝਤੀ’’ਤਿ.

‘‘ਓਪਮ੍ਮਂ ਕਰੋਹੀ’’ਤਿ. ‘‘ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਕੋਚਿਦੇਵ ਪੁਰਿਸੋ ਅਨ੍ਧਕਾਰਗੇਹੇ ਪਦੀਪਂ ਆਰੋਪੇਯ੍ਯ, ਤਤੋ ਅਨ੍ਧਕਾਰੋ ਨਿਰੁਜ੍ਝੇਯ੍ਯ, ਆਲੋਕੋ ਪਾਤੁਭਵੇਯ੍ਯ. ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਞਾਣੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਮਤ੍ਤੇ ਮੋਹੋ ਤਤ੍ਥੇਵ ਨਿਰੁਜ੍ਝਤੀ’’ਤਿ.

‘‘ਪਞ੍ਞਾ ਪਨ, ਭਨ੍ਤੇ, ਕੁਹਿਂ ਗਚ੍ਛਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਪਞ੍ਞਾਪਿ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸਕਿਚ੍ਚਯਂ ਕਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥੇਵ ਨਿਰੁਜ੍ਝਤਿ, ਯਂ ਪਨ ਤਾਯ ਪਞ੍ਞਾਯ ਕਤਂ ‘ਅਨਿਚ੍ਚ’ਨ੍ਤਿ ਵਾ ‘ਦੁਕ੍ਖ’ਨ੍ਤਿ ਵਾ ‘ਅਨਤ੍ਤਾ’ਤਿ ਵਾ, ਤਂ ਨ ਨਿਰੁਜ੍ਝਤੀ’’ਤਿ.

‘‘ਭਨ੍ਤੇ ¶ ਨਾਗਸੇਨ, ਯਂ ਪਨੇਤਂ ਬ੍ਰੂਸਿ ‘ਪਞ੍ਞਾ ਸਕਿਚ੍ਚਯਂ ਕਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥੇਵ ਨਿਰੁਜ੍ਝਤਿ, ਯਂ ਪਨ ਤਾਯ ਪਞ੍ਞਾਯ ਕਤਂ ‘ਅਨਿਚ੍ਚ’ਨ੍ਤਿ ਵਾ ‘ਦੁਕ੍ਖ’ਨ੍ਤਿ ਵਾ ‘ਅਨਤ੍ਤਾ’ਤਿ ਵਾ, ਤਂ ਨ ਨਿਰੁਜ੍ਝਤੀ’ਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਓਪਮ੍ਮਂ ਕਰੋਹੀ’’ਤਿ. ‘‘ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਯੋ ਕੋਚਿ ਪੁਰਿਸੋ ਰਤ੍ਤਿਂ ਲੇਖਂ ਪੇਸੇਤੁਕਾਮੋ ਲੇਖਕਂ ਪਕ੍ਕੋਸਾਪੇਤ੍ਵਾ ਪਦੀਪਂ ਆਰੋਪੇਤ੍ਵਾ ਲੇਖਂ ਲਿਖਾਪੇਯ੍ਯ, ਲਿਖਿਤੇ ਪਨ ਲੇਖੇ ਪਦੀਪਂ ਵਿਜ੍ਝਾਪੇਯ੍ਯ, ਵਿਜ੍ਝਾਪਿਤੇਪਿ ਪਦੀਪੇ ਲੇਖਂ ਨ ਵਿਨਸ੍ਸੇਯ੍ਯ. ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਪਞ੍ਞਾ ਸਕਿਚ੍ਚਯਂ ਕਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥੇਵ ਨਿਰੁਜ੍ਝਤਿ, ਯਂ ਪਨ ਤਾਯ ਪਞ੍ਞਾਯ ਕਤਂ ‘ਅਨਿਚ੍ਚ’ਨ੍ਤਿ ਵਾ ‘ਦੁਕ੍ਖ’ਨ੍ਤਿ ਵਾ ‘ਅਨਤ੍ਤਾ’ਤਿ ਵਾ, ਤਂ ਨ ਨਿਰੁਜ੍ਝਤੀ’’ਤਿ.

‘‘ਭਿਯ੍ਯੋ ¶ ਓਪਮ੍ਮਂ ਕਰੋਹੀ’’ਤਿ. ‘‘ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਪੁਰਤ੍ਥਿਮੇਸੁ ਜਨਪਦੇਸੁ ¶ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਅਨੁਘਰਂ ਪਞ੍ਚ ਪਞ੍ਚ ਉਦਕਘਟਕਾਨਿ ਠਪੇਨ੍ਤਿ ਆਲਿਮ੍ਪਨਂ ਵਿਜ੍ਝਾਪੇਤੁਂ, ਘਰੇ ਪਦਿਤ੍ਤੇ ਤਾਨਿ ਪਞ੍ਚ ਉਦਕਘਟਕਾਨਿ ਘਰਸ੍ਸੂਪਰਿ ਖਿਪਨ੍ਤਿ, ਤਤੋ ਅਗ੍ਗਿ ਵਿਜ੍ਝਾਯਤਿ, ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਤੇਸਂ ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਏਵਂ ਹੋਤਿ ‘ਪੁਨ ਤੇਹਿ ਘਟੇਹਿ ਘਟਕਿਚ੍ਚਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮਾ’’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਹਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਲਂ ਤੇਹਿ ਘਟੇਹਿ, ਕਿਂ ਤੇਹਿ ਘਟੇਹੀ’’ਤਿ? ‘‘ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਪਞ੍ਚ ਉਦਕਘਟਕਾਨਿ, ਏਵਂ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾਨਿ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਵੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ. ਯਥਾ ਤੇ ਮਨੁਸ੍ਸਾ, ਏਵਂ ਯੋਗਾਵਚਰੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ. ਯਥਾ ਅਗ੍ਗਿ, ਏਵਂ ਕਿਲੇਸਾ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾ. ਯਥਾ ਪਞ੍ਚਹਿ ਉਦਕਘਟਕੇਹਿ ਅਗ੍ਗਿ ਵਿਜ੍ਝਾਪੀਯਤਿ, ਏਵਂ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇਹਿ ਕਿਲੇਸਾ ਵਿਜ੍ਝਾਪਿਯਨ੍ਤਿ, ਵਿਜ੍ਝਾਪਿਤਾਪਿ ਕਿਲੇਸਾ ਨ ਪੁਨ ਸਮ੍ਭਵਨ੍ਤਿ. ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਪਞ੍ਞਾ ਸਕਿਚ੍ਚਯਂ ਕਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥੇਵ ਨਿਰੁਜ੍ਝਤਿ, ਯਂ ਪਨ ਤਾਯ ਪਞ੍ਞਾਯ ਕਤਂ ‘ਅਨਿਚ੍ਚ’ਨ੍ਤਿ ਵਾ ‘ਦੁਕ੍ਖ’ਨ੍ਤਿ ਵਾ ‘ਅਨਤ੍ਤਾ’ਤਿ ਵਾ, ਤਂ ਨ ਨਿਰੁਜ੍ਝਤੀ’’ਤਿ.

‘‘ਭਿਯ੍ਯੋ ਓਪਮ੍ਮਂ ਕਰੋਹੀ’’ਤਿ. ‘‘ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਵੇਜ੍ਜੋ ਪਞ੍ਚਮੂਲਭੇਸਜ੍ਜਾਨਿ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਗਿਲਾਨਕਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਤਾਨਿ ਪਞ੍ਚਮੂਲਭੇਸਜ੍ਜਾਨਿ ਪਿਸਿਤ੍ਵਾ [ਪਿਂਸਿਤ੍ਵਾ (ਸੀ. ਪੀ.)] ਗਿਲਾਨਕਂ ਪਾਯੇਯ੍ਯ, ਤੇਹਿ ਚ ਦੋਸਾ ਨਿਦ੍ਧਮੇਯ੍ਯੁਂ, ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਤਸ੍ਸ ਵੇਜ੍ਜਸ੍ਸ ਏਵਂ ਹੋਤਿ ‘ਪੁਨ ਤੇਹਿ ਪਞ੍ਚਮੂਲਭੇਸਜ੍ਜੇਹਿ ਭੇਸਜ੍ਜਕਿਚ੍ਚਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਹਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਲਂ ਤੇਹਿ ਪਞ੍ਚਮੂਲਭੇਸਜ੍ਜੇਹਿ, ਕਿਂ ਤੇਹਿ ਪਞ੍ਚਮੂਲਭੇਸਜ੍ਜੇਹੀ’’ਤਿ? ‘‘ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਪਞ੍ਚਮੂਲਭੇਸਜ੍ਜਾਨਿ, ਏਵਂ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾਨਿ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਵੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਯਥਾ ਵੇਜ੍ਜੋ, ਏਵਂ ਯੋਗਾਵਚਰੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ. ਯਥਾ ਬ੍ਯਾਧਿ, ਏਵਂ ਕਿਲੇਸਾ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾ. ਯਥਾ ਬ੍ਯਾਧਿਤੋ ਪੁਰਿਸੋ, ਏਵਂ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ. ਯਥਾ ਪਞ੍ਚਮੂਲਭੇਸਜ੍ਜੇਹਿ ਗਿਲਾਨਸ੍ਸ ਦੋਸਾ ਨਿਦ੍ਧਨ੍ਤਾ, ਦੋਸੇ ਨਿਦ੍ਧਨ੍ਤੇ ਗਿਲਾਨੋ ਅਰੋਗੋ ਹੋਤਿ, ਏਵਂ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇਹਿ ਕਿਲੇਸਾ ਨਿਦ੍ਧਮੀਯਨ੍ਤਿ, ਨਿਦ੍ਧਮਿਤਾ ਚ ਕਿਲੇਸਾ ਨ ਪੁਨ ਸਮ੍ਭਵਨ੍ਤਿ. ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਪਞ੍ਞਾ ਸਕਿਚ੍ਚਯਂ ¶ ਕਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥੇਵ ਨਿਰੁਜ੍ਝਤਿ, ਯਂ ਪਨ ਤਾਯ ਪਞ੍ਞਾਯ ਕਤਂ ‘ਅਨਿਚ੍ਚ’ਨ੍ਤਿ ਵਾ ¶ ‘ਦੁਕ੍ਖ’ਨ੍ਤਿ ਵਾ ‘ਅਨਤ੍ਤਾ’ਤਿ ਵਾ, ਤਂ ਨ ਨਿਰੁਜ੍ਝਤੀ’’ਤਿ.

‘‘ਭਿਯ੍ਯੋ ਓਪਮ੍ਮਂ ਕਰੋਹੀ’’ਤਿ. ‘‘ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸਙ੍ਗਾਮਾਵਚਰੋ ਯੋਧੋ ਪਞ੍ਚ ਕਣ੍ਡਾਨਿ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਸਙ੍ਗਾਮਂ ਓਤਰੇਯ੍ਯ ਪਰਸੇਨਂ ਵਿਜੇਤੁਂ, ਸੋ ਸਙ੍ਗਾਮਗਤੋ ਤਾਨਿ ਪਞ੍ਚ ਕਣ੍ਡਾਨਿ ਖਿਪੇਯ੍ਯ, ਤੇਹਿ ਚ ਪਰਸੇਨਾ ਭਿਜ੍ਜੇਯ੍ਯ ¶ , ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਤਸ੍ਸ ਸਙ੍ਗਾਮਾਵਚਰਸ੍ਸ ਯੋਧਸ੍ਸ ਏਵਂ ਹੋਤਿ ‘ਪੁਨ ਤੇਹਿ ਕਣ੍ਡੇਹਿ ਕਣ੍ਡਕਿਚ੍ਚਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਹਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਲਂ ਤੇਹਿ ਕਣ੍ਡੇਹਿ, ਕਿਂ ਤੇਹਿ ਕਣ੍ਡੇਹੀ’’ਤਿ? ‘‘ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਪਞ੍ਚ ਕਣ੍ਡਾਨਿ, ਏਵਂ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾਨਿ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਵੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ. ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸਙ੍ਗਾਮਾਵਚਰੋ ਯੋਧੋ, ਏਵਂ ਯੋਗਾਵਚਰੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ. ਯਥਾ ਪਰਸੇਨਾ, ਏਵਂ ਕਿਲੇਸਾ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾ. ਯਥਾ ਪਞ੍ਚਹਿ ਕਣ੍ਡੇਹਿ ਪਰਸੇਨਾ ਭਿਜ੍ਜਤਿ, ਏਵਂ ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇਹਿ ਕਿਲੇਸਾ ਭਿਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਭਗ੍ਗਾ ਚ ਕਿਲੇਸਾ ਨ ਪੁਨ ਸਮ੍ਭਵਨ੍ਤਿ. ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਪਞ੍ਞਾ ਸਕਿਚ੍ਚਯਂ ਕਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥੇਵ ਨਿਰੁਜ੍ਝਤਿ, ਯਂ ਪਨ ਤਾਯ ਪਞ੍ਞਾਯ ਕਤਂ ‘ਅਨਿਚ੍ਚ’ਨ੍ਤਿ ਵਾ ‘ਦੁਕ੍ਖ’ਨ੍ਤਿ ਵਾ ‘ਅਨਤ੍ਤਾ’ਤਿ ਵਾ, ਤਂ ਨ ਨਿਰੁਜ੍ਝਤੀ’’ਤਿ.

੪. ਪਟਿਸਨ੍ਦਹਨਪੁਗ੍ਗਲਵੇਦਿਯਨਪਞ੍ਹੋ

੪. ਰਾਜਾ ਆਹ ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਯੋ ਨ ਪਟਿਸਨ੍ਦਹਤਿ, ਵੇਦੇਤਿ ਸੋ ਕਿਞ੍ਚਿ ਦੁਕ੍ਖਂ ਵੇਦਨ’’ਨ੍ਤਿ? ਥੇਰੋ ਆਹ ‘‘ਕਿਞ੍ਚਿ ਵੇਦੇਤਿ, ਕਿਞ੍ਚਿ ਨ ਵੇਦੇਤੀ’’ਤਿ. ‘‘ਕਿਂ ਵੇਦੇਤਿ, ਕਿਂ ਨ ਵੇਦੇਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਕਾਯਿਕਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਵੇਦਨਂ ਵੇਦੇਤਿ, ਚੇਤਸਿਕਂ ਵੇਦਨਂ ਨ ਵੇਦੇਤੀ’’ਤਿ. ‘‘ਕਥਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਕਾਯਿਕਂ ਵੇਦਨਂ ਵੇਦੇਤਿ, ਕਥਂ ਚੇਤਸਿਕਂ ਵੇਦਨਂ ਨ ਵੇਦੇਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਯੋ ਹੇਤੁ ਯੋ ਪਚ੍ਚਯੋ ਕਾਯਿਕਾਯ ਦੁਕ੍ਖਵੇਦਨਾਯ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ, ਤਸ੍ਸ ਹੇਤੁਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਯਸ੍ਸ ਅਨੁਪਰਮਾ ਕਾਯਿਕਂ ਦੁਕ੍ਖਵੇਦਨਂ ਵੇਦੇਤਿ, ਯੋ ਹੇਤੁ ਯੋ ਪਚ੍ਚਯੋ ਚੇਤਸਿਕਾਯ ਦੁਕ੍ਖਵੇਦਨਾਯ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ, ਤਸ੍ਸ ਹੇਤੁਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਯਸ੍ਸ ਉਪਰਮਾ ਚੇਤਸਿਕਂ ਦੁਕ੍ਖਵੇਦਨਂ ਨ ਵੇਦੇਤਿ. ਭਾਸਿਤਮ੍ਪੇਤਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਭਗਵਤਾ – ‘ਸੋ ਏਕਂ ਵੇਦਨਂ ਵੇਦੇਤਿ ਕਾਯਿਕਂ ਨ ਚੇਤਸਿਕ’’’ਨ੍ਤਿ.

‘‘ਭਨ੍ਤੇ ¶ ਨਾਗਸੇਨ, ਯੋ ਦੁਕ੍ਖਂ ਵੇਦਨਂ ਵੇਦੇਤਿ, ਕਸ੍ਮਾ ਸੋ ਨ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਨਤ੍ਥਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਅਰਹਤੋ ਅਨੁਨਯੋ ਵਾ ਪਟਿਘੋ ਵਾ, ਨ ਚ ਅਰਹਨ੍ਤੋ ਅਪਕ੍ਕਂ ਪਾਤੇਨ੍ਤਿ ਪਰਿਪਾਕਂ ਆਗਮੇਨ੍ਤਿ ਪਣ੍ਡਿਤਾ. ਭਾਸਿਤਮ੍ਪੇਤਂ ¶ , ਮਹਾਰਾਜ, ਥੇਰੇਨ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤੇਨ ਧਮ੍ਮਸੇਨਾਪਤਿਨਾ –

‘‘‘ਨਾਭਿਨਨ੍ਦਾਮਿ ¶ ਮਰਣਂ, ਨਾਭਿਨਨ੍ਦਾਮਿ ਜੀਵਿਤਂ;

ਕਾਲਞ੍ਚ ਪਟਿਕਙ੍ਖਾਮਿ, ਨਿਬ੍ਬਿਸਂ ਭਤਕੋ ਯਥਾ.

‘‘‘ਨਾਭਿਨਨ੍ਦਾਮਿ ਮਰਣਂ, ਨਾਭਿਨਨ੍ਦਾਮਿ ਜੀਵਿਤਂ;

ਕਾਲਞ੍ਚ ਪਟਿਕਙ੍ਖਾਮਿ, ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਪਤਿਸ੍ਸਤੋ’’’ਤਿ.

‘‘ਕਲ੍ਲੋਸਿ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨਾ’’ਤਿ [ਪਸ੍ਸ ਥੇਰਗਾ. ੬੫੪].

ਪਟਿਸਨ੍ਦਹਨਪੁਗ੍ਗਲਵੇਦਿਯਨਪਞ੍ਹੋ ਚਤੁਤ੍ਥੋ.

੫. ਰਾਜਾ ਆਹ ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਸੁਖਾ ਵੇਦਨਾ ਕੁਸਲਾ ਵਾ ਅਕੁਸਲਾ ਵਾ ਅਬ੍ਯਾਕਤਾ ਵਾ’’ਤਿ? ‘‘ਸਿਯਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਕੁਸਲਾ, ਸਿਯਾ ਅਕੁਸਲਾ, ਸਿਯਾ ਅਬ੍ਯਾਕਤਾ’’ਤਿ. ‘‘ਯਦਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਕੁਸਲਾ ਨ ਦੁਕ੍ਖਾ, ਯਦਿ ਦੁਕ੍ਖਾ ਨ ਕੁਸਲਾ, ਕੁਸਲਂ ਦੁਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ਨੁਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ. ‘‘ਤਂ ਕਿਂ ਮਞ੍ਞਸਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਇਧ ਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਹਤ੍ਥੇ ਤਤ੍ਤਂ ਅਯੋਗੁਲ਼ਂ ਨਿਕ੍ਖਿਪੇਯ੍ਯ, ਦੁਤਿਯੇ ਹਤ੍ਥੇ ਸੀਤਂ ਹਿਮਪਿਣ੍ਡਂ ਨਿਕ੍ਖਿਪੇਯ੍ਯ, ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਉਭੋਪਿ ਤੇ ਦਹੇਯ੍ਯੁ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਆਮ, ਭਨ੍ਤੇ, ਉਭੋਪਿ ਤੇ ਦਹੇਯ੍ਯੁ’’ਨ੍ਤਿ. ‘‘ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ, ਤੇ ਮਹਾਰਾਜ, ਉਭੋਪਿ ਉਣ੍ਹਾ’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਹਿ ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ‘‘ਕਿਂ ਪਨ ਤੇ, ਮਹਾਰਾਜ, ਉਭੋਪਿ ਸੀਤਲਾ’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਹਿ ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ‘‘ਆਜਾਨਾਹਿ ਨਿਗ੍ਗਹਂ ਯਦਿ ਤਤ੍ਤਂ ਦਹਤਿ, ਨ ਚ ਤੇ ਉਭੋਪਿ ਉਣ੍ਹਾ, ਤੇਨ ਨੁਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ਯਦਿ ਸੀਤਲਂ ਦਹਤਿ, ਨ ਚ ਤੇ ਉਭੋਪਿ ਸੀਤਲਾ, ਤੇਨ ਨੁਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ਕਿਸ੍ਸ ਪਨ ਤੇ, ਮਹਾਰਾਜ, ਉਭੋਪਿ ਦਹਨ੍ਤਿ, ਨ ਚ ਤੇ ਉਭੋਪਿ ਉਣ੍ਹਾ, ਨ ਚ ਤੇ ਉਭੋਪਿ ਸੀਤਲਾ? ਏਕਂ ਉਣ੍ਹਂ, ਏਕਂ ਸੀਤਲਂ, ਉਭੋਪਿ ਤੇ ਦਹਨ੍ਤਿ, ਤੇਨ ਨੁਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ. ‘‘ਨਾਹਂ ਪਟਿਬਲੋ ਤਯਾ ਵਾਦਿਨਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਲ੍ਲਪਿਤੁਂ, ਸਾਧੁ ਅਤ੍ਥਂ ਜਪ੍ਪੇਹੀ’’ਤਿ. ਤਤੋ ਥੇਰੋ ਅਭਿਧਮ੍ਮਸਂਯੁਤ੍ਤਾਯ ਕਥਾਯ ਰਾਜਾਨਂ ਮਿਲਿਨ੍ਦਂ ਸਞ੍ਞਾਪੇਸਿ –

‘‘ਛਯਿਮਾਨਿ ¶ , ਮਹਾਰਾਜ, ਗੇਹਨਿਸ੍ਸਿਤਾਨਿ ਸੋਮਨਸ੍ਸਾਨਿ, ਛ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਨਿਸ੍ਸਿਤਾਨਿ ਸੋਮਨਸ੍ਸਾਨਿ, ਛ ਗੇਹਨਿਸ੍ਸਿਤਾਨਿ ਦੋਮਨਸ੍ਸਾਨਿ, ਛ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਨਿਸ੍ਸਿਤਾਨਿ ਦੋਮਨਸ੍ਸਾਨਿ, ਛ ਗੇਹਨਿਸ੍ਸਿਤਾ ਉਪੇਕ੍ਖਾ, ਛ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਨਿਸ੍ਸਿਤਾ ਉਪੇਕ੍ਖਾਤਿ, ਇਮਾਨਿ ਛ ¶ ਛਕ੍ਕਾਨਿ, ਅਤੀਤਾਪਿ ਛਤ੍ਤਿਂਸਵਿਧਾ ਵੇਦਨਾ, ਅਨਾਗਤਾਪਿ ¶ ਛਤ੍ਤਿਂਸਵਿਧਾ ਵੇਦਨਾ, ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾਪਿ ਛਤ੍ਤਿਂਸਵਿਧਾ ਵੇਦਨਾ, ਤਦੇਕਜ੍ਝਂ ਅਭਿਸਞ੍ਞੁਹਿਤ੍ਵਾ ਅਭਿਸਮ੍ਪਿਣ੍ਡੇਤ੍ਵਾ ਅਟ੍ਠਸਤਂ ਵੇਦਨਾ ਹੋਨ੍ਤੀ’’ਤਿ.

੬. ਰਾਜਾ ਆਹ ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਕੋ ਪਟਿਸਨ੍ਦਹਤੀ’’ਤਿ? ਥੇਰੋ ਆਹ ‘‘ਨਾਮਰੂਪਂ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਪਟਿਸਨ੍ਦਹਤੀ’’ਤਿ. ‘‘ਕਿਂ ਇਮਂ ਯੇਵ ਨਾਮਰੂਪਂ ਪਟਿਸਨ੍ਦਹਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਇਮਂ ਯੇਵ ਨਾਮਰੂਪਂ ਪਟਿਸਨ੍ਦਹਤਿ, ਇਮਿਨਾ ਪਨ, ਮਹਾਰਾਜ, ਨਾਮਰੂਪੇਨ ਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਤਿ ਸੋਭਨਂ ਵਾ ਪਾਪਕਂ ਵਾ, ਤੇਨ ਕਮ੍ਮੇਨ ਅਞ੍ਞਂ ਨਾਮਰੂਪਂ ਪਟਿਸਨ੍ਦਹਤੀ’’ਤਿ. ‘‘ਯਦਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਨ ਇਮਂ ਯੇਵ ਨਾਮਰੂਪਂ ਪਟਿਸਨ੍ਦਹਤਿ, ਨਨੁ ਸੋ ਮੁਤ੍ਤੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ ਪਾਪਕੇਹਿ ਕਮ੍ਮੇਹੀ’’ਤਿ? ਥੇਰੋ ਆਹ ‘‘ਯਦਿ ਨ ਪਟਿਸਨ੍ਦਹੇਯ੍ਯ, ਮੁਤ੍ਤੋ ਭਵੇਯ੍ਯ ਪਾਪਕੇਹਿ ਕਮ੍ਮੇਹਿ. ਯਸ੍ਮਾ ਚ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਪਟਿਸਨ੍ਦਹਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਨ ਮੁਤ੍ਤੋ ਪਾਪਕੇਹਿ ਕਮ੍ਮੇਹੀ’’ਤਿ.

‘‘ਓਪਮ੍ਮਂ ਕਰੋਹੀ’’ਤਿ. ‘‘ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਕੋਚਿਦੇਵ ਪੁਰਿਸੋ ਅਞ੍ਞਤਰਸ੍ਸ ਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਅਮ੍ਬਂ ਅਵਹਰੇਯ੍ਯ, ਤਮੇਨਂ ਅਮ੍ਬਸਾਮਿਕੋ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਰਞ੍ਞੋ ਦਸ੍ਸੇਯ੍ਯ ‘ਇਮਿਨਾ ਦੇਵ ਪੁਰਿਸੇਨ ਮਯ੍ਹਂ ਅਮ੍ਬਾ ਅਵਹਟਾ’ਤਿ, ਸੋ ਏਵਂ ਵਦੇਯ੍ਯ ‘ਨਾਹਂ, ਦੇਵ, ਇਮਸ੍ਸ ਅਮ੍ਬੇ ਅਵਹਰਾਮਿ, ਅਞ੍ਞੇ ਤੇ ਅਮ੍ਬਾ, ਯੇ ਇਮਿਨਾ ਰੋਪਿਤਾ, ਅਞ੍ਞੇ ਤੇ ਅਮ੍ਬਾ, ਯੇ ਮਯਾ ਅਵਹਟਾ, ਨਾਹਂ ਦਣ੍ਡਪ੍ਪਤ੍ਤੋ’ਤਿ. ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ ਸੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਪੁਰਿਸੋ ਦਣ੍ਡਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਭਵੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ? ‘‘ਆਮ, ਭਨ੍ਤੇ, ਦਣ੍ਡਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਭਵੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ. ‘‘ਕੇਨ ਕਾਰਣੇਨਾ’’ਤਿ? ‘‘ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਸੋ ਏਵਂ ਵਦੇਯ੍ਯ, ਪੁਰਿਮਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਮ੍ਬਂ ਅਪ੍ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾਯ ਪਚ੍ਛਿਮੇਨ ਅਮ੍ਬੇਨ ਸੋ ਪੁਰਿਸੋ ਦਣ੍ਡਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਭਵੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ. ‘‘ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਇਮਿਨਾ ਨਾਮਰੂਪੇਨ ਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਤਿ ਸੋਭਨਂ ਵਾ ਪਾਪਕਂ ਵਾ, ਤੇਨ ਕਮ੍ਮੇਨ ਅਞ੍ਞਂ ਨਾਮਰੂਪਂ ਪਟਿਸਨ੍ਦਹਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਨ ਮੁਤ੍ਤੋ ਪਾਪਕੇਹਿ ਕਮ੍ਮੇਹੀ’’ਤਿ.

‘‘ਭਿਯ੍ਯੋ ¶ ਓਪਮ੍ਮਂ ਕਰੋਹੀ’’ਤਿ. ‘‘ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਕੋਚਿਦੇਵ ਪੁਰਿਸੋ ਅਞ੍ਞਤਰਸ੍ਸ ਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਸਾਲਿਂ ਅਵਹਰੇਯ੍ਯ…ਪੇ… ਉਚ੍ਛੁਂ ਅਵਹਰੇਯ੍ਯ…ਪੇ… ¶ ਯਥਾ ਮਹਾਰਾਜ ਕੋਚਿ ਪੁਰਿਸੋ ਹੇਮਨ੍ਤਕਾਲੇ ਅਗ੍ਗਿਂ ਜਾਲੇਤ੍ਵਾ ਵਿਸਿਬ੍ਬੇਤ੍ਵਾ ¶ [ਵਿਸੀਵੇਤ੍ਵਾ (ਸੀ. ਪੀ.)] ਅਵਿਜ੍ਝਾਪੇਤ੍ਵਾ ਪਕ੍ਕਮੇਯ੍ਯ, ਅਥ ਖੋ ਸੋ ਅਗ੍ਗਿ ਅਞ੍ਞਤਰਸ੍ਸ ਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਖੇਤ੍ਤਂ ਡਹੇਯ੍ਯ [ਉਪਡਹੇਯ੍ਯ (ਕ.)], ਤਮੇਨਂ ਖੇਤ੍ਤਸਾਮਿਕੋ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਰਞ੍ਞੋ ਦਸ੍ਸੇਯ੍ਯ ‘ਇਮਿਨਾ, ਦੇਵ, ਪੁਰਿਸੇਨ ਮਯ੍ਹਂ ਖੇਤ੍ਤਂ ਦਡ੍ਢ’ਨ੍ਤਿ. ਸੋ ਏਵਂ ਵਦੇਯ੍ਯ ‘ਨਾਹਂ, ਦੇਵ, ਇਮਸ੍ਸ ਖੇਤ੍ਤਂ ਝਾਪੇਮਿ, ਅਞ੍ਞੋ ਸੋ ਅਗ੍ਗਿ, ਯੋ ਮਯਾ ਅਵਿਜ੍ਝਾਪਿਤੋ, ਅਞ੍ਞੋ ਸੋ ਅਗ੍ਗਿ, ਯੇਨਿਮਸ੍ਸ ਖੇਤ੍ਤਂ ਦਡ੍ਢਂ, ਨਾਹਂ ਦਣ੍ਡਪ੍ਪਤ੍ਤੋ’ਤਿ. ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ ਸੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਪੁਰਿਸੋ ਦਣ੍ਡਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਭਵੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ? ‘‘ਆਮ, ਭਨ੍ਤੇ, ਦਣ੍ਡਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਭਵੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ. ‘‘ਕੇਨ ਕਾਰਣੇਨਾ’’ਤਿ? ‘‘ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਸੋ ਏਵਂ ਵਦੇਯ੍ਯ, ਪੁਰਿਮਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਗ੍ਗਿਂ ਅਪ੍ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾਯ ਪਚ੍ਛਿਮੇਨ ਅਗ੍ਗਿਨਾ ਸੋ ਪੁਰਿਸੋ ਦਣ੍ਡਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਭਵੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ. ‘‘ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਇਮਿਨਾ ਨਾਮਰੂਪੇਨ ਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਤਿ ਸੋਭਨਂ ਵਾ ਪਾਪਕਂ ਵਾ, ਤੇਨ ਕਮ੍ਮੇਨ ਅਞ੍ਞਂ ਨਾਮਰੂਪਂ ਪਟਿਸਨ੍ਦਹਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਨ ਮੁਤ੍ਤੋ ਪਾਪਕੇਹਿ ਕਮ੍ਮੇਹੀ’’ਤਿ.

‘‘ਭਿਯ੍ਯੋ ਓਪਮ੍ਮਂ ਕਰੋਹੀ’’ਤਿ. ‘‘ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਕੋਚਿਦੇਵ ਪੁਰਿਸੋ ਪਦੀਪਂ ਆਦਾਯ ਪਾਸਾਦਂ ਅਭਿਰੂਹਿਤ੍ਵਾ ਭੁਞ੍ਜੇਯ੍ਯ, ਪਦੀਪੋ ਝਾਯਮਾਨੋ ਤਿਣਂ ਝਾਪੇਯ੍ਯ, ਤਿਣਂ ਝਾਯਮਾਨਂ ਘਰਂ ਝਾਪੇਯ੍ਯ, ਘਰਂ ਝਾਯਮਾਨਂ ਗਾਮਂ ਝਾਪੇਯ੍ਯ, ਗਾਮਜਨੋ ਤਂ ਪੁਰਿਸਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਏਵਂ ਵਦੇਯ੍ਯ ‘ਕਿਸ੍ਸ ਤ੍ਵਂ, ਭੋ ਪੁਰਿਸ, ਗਾਮਂ ਝਾਪੇਸੀ’ਤਿ, ਸੋ ਏਵਂ ਵਦੇਯ੍ਯ ‘ਨਾਹਂ, ਭੋ, ਗਾਮਂ ਝਾਪੇਮਿ, ਅਞ੍ਞੋ ਸੋ ਪਦੀਪਗ੍ਗਿ, ਯਸ੍ਸਾਹਂ ਆਲੋਕੇਨ ਭੁਞ੍ਜਿਂ, ਅਞ੍ਞੋ ਸੋ ਅਗ੍ਗਿ, ਯੇਨ ਗਾਮੋ ਝਾਪਿਤੋ’ਤਿ, ਤੇ ਵਿਵਦਮਾਨਾ ਤਵ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਆਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯੁਂ, ਕਸ੍ਸ ਤ੍ਵਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਅਟ੍ਟਂ [ਅਤ੍ਥਂ (ਸੀ. ਪੀ.)] ਧਾਰੇਯ੍ਯਾਸੀ’’ਤਿ? ‘‘ਗਾਮਜਨਸ੍ਸ ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ‘‘ਕਿਂ ਕਾਰਣਾ’’ਤਿ? ‘‘ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਸੋ ਏਵਂ ਵਦੇਯ੍ਯ, ਅਪਿ ਚ ਤਤੋ ਏਵ ਸੋ ਅਗ੍ਗਿ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੋ’’ਤਿ. ‘‘ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਅਞ੍ਞਂ ਮਾਰਣਨ੍ਤਿਕਂ ਨਾਮਰੂਪਂ, ਅਞ੍ਞਂ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਸ੍ਮਿਂ ਨਾਮਰੂਪਂ, ਅਪਿ ਚ ਤਤੋ ਯੇਵ ਤਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਨ ਮੁਤ੍ਤੋ ਪਾਪਕੇਹਿ ਕਮ੍ਮੇਹੀ’’ਤਿ.

‘‘ਭਿਯ੍ਯੋ ਓਪਮ੍ਮਂ ਕਰੋਹੀ’’ਤਿ. ‘‘ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਕੋਚਿਦੇਵ ਪੁਰਿਸੋ ਦਹਰਿਂ ਦਾਰਿਕਂ ਵਾਰੇਤ੍ਵਾ ਸੁਙ੍ਕਂ ਦਤ੍ਵਾ ਪਕ੍ਕਮੇਯ੍ਯ. ਸਾ ਅਪਰੇਨ ¶ ਸਮਯੇਨ ਮਹਤੀ ਅਸ੍ਸ ਵਯਪ੍ਪਤ੍ਤਾ, ਤਤੋ ਅਞ੍ਞੋ ਪੁਰਿਸੋ ਸੁਙ੍ਕਂ ਦਤ੍ਵਾ ਵਿਵਾਹਂ ਕਰੇਯ੍ਯ, ਇਤਰੋ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਏਵਂ ਵਦੇਯ੍ਯ ‘ਕਿਸ੍ਸ ਪਨ ਮੇ ਤ੍ਵਂ, ਅਮ੍ਭੋ ਪੁਰਿਸ, ਭਰਿਯਂ ਨੇਸੀ’ਤਿ? ਸੋ ਏਵਂ ਵਦੇਯ੍ਯ ‘ਨਾਹਂ ਤਵ ਭਰਿਯਂ ਨੇਮਿ, ਅਞ੍ਞਾ ਸਾ ਦਾਰਿਕਾ ਦਹਰੀ ਤਰੁਣੀ, ਯਾ ¶ ਤਯਾ ਵਾਰਿਤਾ ਚ ਦਿਨ੍ਨਸੁਙ੍ਕਾ ਚ, ਅਞ੍ਞਾਯਂ ਦਾਰਿਕਾ ਮਹਤੀ ਵਯਪ੍ਪਤ੍ਤਾ ਮਯਾ ਵਾਰਿਤਾ ਚ ਦਿਨ੍ਨਸੁਙ੍ਕਾ ਚਾ’ਤਿ, ਤੇ ਵਿਵਦਮਾਨਾ ਤਵ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਆਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯੁਂ. ਕਸ੍ਸ ਤ੍ਵਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਅਟ੍ਟਂ ਧਾਰੇਯ੍ਯਾਸੀ’’ਤਿ? ‘‘ਪੁਰਿਮਸ੍ਸ ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ‘‘ਕਿਂ ਕਾਰਣਾ’’ਤਿ? ‘‘ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ¶ ਸੋ ਏਵਂ ਵਦੇਯ੍ਯ, ਅਪਿ ਚ ਤਤੋ ਯੇਵ ਸਾ ਮਹਤੀ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਾ’’ਤਿ. ‘‘ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਅਞ੍ਞਂ ਮਾਰਣਨ੍ਤਿਕਂ ਨਾਮਰੂਪਂ, ਅਞ੍ਞਂ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਸ੍ਮਿਂ ਨਾਮਰੂਪਂ, ਅਪਿ ਚ ਤਤੋ ਯੇਵ ਤਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਨਪਰਿਮੁਤ੍ਤੋ ਪਾਪਕੇਹਿ ਕਮ੍ਮੇਹੀ’’ਤਿ.

‘‘ਭਿਯ੍ਯੋ ਓਪਮ੍ਮਂ ਕਰੋਹੀ’’ਤਿ. ‘‘ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਕੋਚਿਦੇਵ ਪੁਰਿਸੋ ਗੋਪਾਲਕਸ੍ਸ ਹਤ੍ਥਤੋ ਖੀਰਘਟਂ ਕਿਣਿਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸੇਵ ਹਤ੍ਥੇ ਨਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਪਕ੍ਕਮੇਯ੍ਯ ‘ਸ੍ਵੇ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਗਮਿਸ੍ਸਾਮੀ’ਤਿ, ਤਂ ਅਪਰਜ੍ਜੁ ਦਧਿ ਸਮ੍ਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯ. ਸੋ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਏਵਂ ਵਦੇਯ੍ਯ ‘ਦੇਹਿ ਮੇ ਖੀਰਘਟ’ਨ੍ਤਿ. ਸੋ ਦਧਿਂ ਦਸ੍ਸੇਯ੍ਯ. ਇਤਰੋ ਏਵਂ ਵਦੇਯ੍ਯ ‘ਨਾਹਂ ਤਵ ਹਤ੍ਥਤੋ ਦਧਿਂ ਕਿਣਾਮਿ, ਦੇਹਿ ਮੇ ਖੀਰਘਟ’ਨ੍ਤਿ. ਸੋ ਏਵਂ ਵਦੇਯ੍ਯ ‘ਅਜਾਨਤੋ ਤੇ ਖੀਰਂ ਦਧਿਭੂਤ’ਨ੍ਤਿ ਤੇ ਵਿਵਦਮਾਨਾ ਤਵ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਆਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯੁਂ, ਕਸ੍ਸ ਤ੍ਵਂ ਮਹਾਰਾਜ, ਅਟ੍ਟਂ ਧਾਰੇਯ੍ਯਾਸੀ’’ਤਿ? ‘‘ਗੋਪਾਲਕਸ੍ਸ ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ‘‘ਕਿਂ ਕਾਰਣਾ’’ਤਿ? ‘‘ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਸੋ ਏਵਂ ਵਦੇਯ੍ਯ, ਅਪਿ ਚ ਤਤੋ ਯੇਵ ਤਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ. ‘‘ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਅਞ੍ਞਂ ਮਾਰਣਨ੍ਤਿਕਂ ਨਾਮਰੂਪਂ, ਅਞ੍ਞਂ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਸ੍ਮਿਂ ਨਾਮਰੂਪਂ, ਅਪਿ ਚ ਤਤੋ ਯੇਵ ਤਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਨ ਪਰਿਮੁਤ੍ਤੋ ਪਾਪਕੇਹਿ ਕਮ੍ਮੇਹੀ’’ਤਿ.

ਨਾਮਰੂਪਏਕਤ੍ਤਨਾਨਤ੍ਤਪਞ੍ਹੋ ਛਟ੍ਠੋ.

੭. ਥੇਰਪਟਿਸਨ੍ਦਹਨਾਪਟਿਸਨ੍ਦਹਨਪਞ੍ਹੋ

੭. ਰਾਜਾ ਆਹ ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਤ੍ਵਂ ਪਨ ਪਟਿਸਨ੍ਦਹਿਸ੍ਸਸੀ’’ਤਿ? ‘‘ਅਲਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਕਿਂ ਤੇ ਤੇਨ ਪੁਚ੍ਛਿਤੇਨ, ਨਨੁ ਮਯਾ ਪਟਿਕਚ੍ਚੇਵ ਅਕ੍ਖਾਤਂ ‘ਸਚੇ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸਉਪਾਦਾਨੋ ਭਵਿਸ੍ਸਾਮਿ ¶ , ਪਟਿਸਨ੍ਦਹਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਸਚੇ ਅਨੁਪਾਦਾਨੋ ਭਵਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਨ ਪਟਿਸਨ੍ਦਹਿਸ੍ਸਾਮੀ’’’ਤਿ.

‘‘ਓਪਮ੍ਮਂ ਕਰੋਹੀ’’ਤਿ. ‘‘ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਕੋਚਿਦੇਵ ਪੁਰਿਸੋ ਰਞ੍ਞੋ ਅਧਿਕਾਰਂ ਕਰੇਯ੍ਯ. ਰਾਜਾ ਤੁਟ੍ਠੋ ਅਧਿਕਾਰਂ ਦਦੇਯ੍ਯ, ਸੋ ਤੇਨ ਅਧਿਕਾਰੇਨ ਪਞ੍ਚਹਿ ਕਾਮਗੁਣੇਹਿ ਸਮਪ੍ਪਿਤੋ ਸਮਙ੍ਗਿਭੂਤੋ ਪਰਿਚਰੇਯ੍ਯ, ਸੋ ¶ ਚੇ ਜਨਸ੍ਸ ਆਰੋਚੇਯ੍ਯ ‘ਨ ਮੇ ਰਾਜਾ ਕਿਞ੍ਚਿ ਪਟਿਕਰੋਤੀ’ ਤਿ. ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ ਸੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਪੁਰਿਸੋ ਯੁਤ੍ਤਕਾਰੀ ਭਵੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਹਿ ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ‘‘ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ ¶ , ਕਿਂ ਤੇ ਤੇਨ ਪੁਚ੍ਛਿਤੇਨ, ਨਨੁ ਮਯਾ ਪਟਿਕਚ੍ਚੇਵ ਅਕ੍ਖਾਤਂ ‘ਸਚੇ ਸਉਪਾਦਾਨੋ ਭਵਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਪਟਿਸਨ੍ਦਹਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਸਚੇ ਅਨੁਪਾਦਾਨੋ ਭਵਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਨ ਪਟਿਸਨ੍ਦਹਿਸ੍ਸਾਮੀ’’’ਤਿ.

ਥੇਰਪਟਿਸਨ੍ਦਹਨਾਪਟਿਸਨ੍ਦਹਨਪਞ੍ਹੋ ਸਤ੍ਤਮੋ.

੮. ਰਾਜਾ ਆਹ ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਯਂ ਪਨੇਤਂ ਬ੍ਰੂਸਿ ‘ਨਾਮਰੂਪ’ਨ੍ਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਨਾਮਂ, ਕਤਮਂ ਰੂਪ’’ਨ੍ਤਿ. ‘‘ਯਂ ਤਤ੍ਥ, ਮਹਾਰਾਜ, ਓਲ਼ਾਰਿਕਂ, ਏਤਂ ਰੂਪਂ, ਯੇ ਤਤ੍ਥ ਸੁਖੁਮਾ ਚਿਤ੍ਤਚੇਤਸਿਕਾ ਧਮ੍ਮਾ, ਏਤਂ ਨਾਮ’’ਨ੍ਤਿ. ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਕੇਨ ਕਾਰਣੇਨ ਨਾਮਂ ਯੇਵ ਨ ਪਟਿਸਨ੍ਦਹਤਿ, ਰੂਪਂ ਯੇਵ ਵਾ’’ਤਿ? ‘‘ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞੂਪਨਿਸ੍ਸਿਤਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਏਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਏਕਤੋਵ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤੀ’’ਤਿ.

‘‘ਓਪਮ੍ਮਂ ਕਰੋਹੀ’’ਤਿ. ‘‘ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਕੁਕ੍ਕੁਟਿਯਾ ਕਲਲਂ ਨ ਭਵੇਯ੍ਯ, ਅਣ੍ਡਮ੍ਪਿ ਨ ਭਵੇਯ੍ਯ, ਯਞ੍ਚ ਤਤ੍ਥ ਕਲਲਂ, ਯਞ੍ਚ ਅਣ੍ਡਂ, ਉਭੋਪੇਤੇ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞੂਪਨਿਸ੍ਸਿਤਾ, ਏਕਤੋਵ ਨੇਸਂ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ ਹੋਤਿ. ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਯਦਿ ਤਤ੍ਥ ਨਾਮਂ ਨ ਭਵੇਯ੍ਯ, ਰੂਪਮ੍ਪਿ ਨ ਭਵੇਯ੍ਯ, ਯਞ੍ਚੇਵ ਤਤ੍ਥ ਨਾਮਂ, ਯਞ੍ਚੇਵ ਰੂਪਂ, ਉਭੋਪੇਤੇ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞੂਪਨਿਸ੍ਸਿਤਾ, ਏਕਤੋਵ ਨੇਸਂ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ ਹੋਤਿ. ਏਵਮੇਤਂ ਦੀਘਮਦ੍ਧਾਨਂ ਸਨ੍ਧਾਵਿਤ’’ਨ੍ਤਿ.

ਨਾਮਰੂਪਪਟਿਸਨ੍ਦਹਨਪਞ੍ਹੋ ਅਟ੍ਠਮੋ.

੯. ਰਾਜਾ ਆਹ ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਯਂ ਪਨੇਤਂ ਬ੍ਰੂਸਿ ‘ਦੀਘਮਦ੍ਧਾਨ’ਨ੍ਤਿ, ਕਿਮੇਤਂ ਅਦ੍ਧਾਨਂ ਨਾਮਾ’’ਤਿ ¶ ? ‘‘ਅਤੀਤੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਅਦ੍ਧਾ, ਅਨਾਗਤੋ ਅਦ੍ਧਾ, ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨੋ ਅਦ੍ਧਾ’’ਤਿ. ‘‘ਕਿਂ ਪਨ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸਬ੍ਬੇ ਅਦ੍ਧਾ ਅਤ੍ਥੀ’’ਤਿ? ‘‘ਕੋਚਿ, ਮਹਾਰਾਜ ¶ , ਅਦ੍ਧਾ ਅਤ੍ਥਿ, ਕੋਚਿ ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿ. ‘‘ਕਤਮੋ ਪਨ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਤ੍ਥਿ, ਕਤਮੋ ¶ ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿ? ‘‘ਯੇ ਤੇ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਅਤੀਤਾ ਵਿਗਤਾ ਨਿਰੁਦ੍ਧਾ ਵਿਪਰਿਣਤਾ, ਸੋ ਅਦ੍ਧਾ ਨਤ੍ਥਿ, ਯੇ ਧਮ੍ਮਾ ਵਿਪਾਕਾ, ਯੇ ਚ ਵਿਪਾਕਧਮ੍ਮਧਮ੍ਮਾ, ਯੇ ਚ ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਂ ਦੇਨ੍ਤਿ, ਸੋ ਅਦ੍ਧਾ ਅਤ੍ਥਿ. ਯੇ ਸਤ੍ਤਾ ਕਾਲਙ੍ਕਤਾ ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ, ਸੋ ਚ ਅਦ੍ਧਾ ਅਤ੍ਥਿ. ਯੇ ਸਤ੍ਤਾ ਕਾਲਙ੍ਕਤਾ ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾ, ਸੋ ਅਦ੍ਧਾ ਨਤ੍ਥਿ. ਯੇ ਚ ਸਤ੍ਤਾ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤਾ, ਸੋ ਚ ਅਦ੍ਧਾ ਨਤ੍ਥਿ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤਤ੍ਤਾ’’ਤਿ.

੧. ਰਾਜਾ ¶ ¶ ਆਹ ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਅਤੀਤਸ੍ਸ ਅਦ੍ਧਾਨਸ੍ਸ ਕਿਂ ਮੂਲਂ, ਅਨਾਗਤਸ੍ਸ ਅਦ੍ਧਾਨਸ੍ਸ ਕਿਂ ਮੂਲਂ, ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਅਦ੍ਧਾਨਸ੍ਸ ਕਿਂ ਮੂਲ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਅਤੀਤਸ੍ਸ ਚ, ਮਹਾਰਾਜ, ਅਦ੍ਧਾਨਸ੍ਸ ਅਨਾਗਤਸ੍ਸ ਚ ਅਦ੍ਧਾਨਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਚ ਅਦ੍ਧਾਨਸ੍ਸ ਅਵਿਜ੍ਜਾ ਮੂਲਂ. ਅਵਿਜ੍ਜਾਪਚ੍ਚਯਾ ਸਙ੍ਖਾਰਾ, ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾ ਵਿਞ੍ਞਾਣਂ, ਵਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾ ਨਾਮਰੂਪਂ, ਨਾਮਰੂਪਪਚ੍ਚਯਾ ਸਲ਼ਾਯਤਨਂ, ਸਲ਼ਾਯਤਨਪਚ੍ਚਯਾ ਫਸ੍ਸੋ, ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ ਵੇਦਨਾ, ਵੇਦਨਾਪਚ੍ਚਯਾ ਤਣ੍ਹਾ, ਤਣ੍ਹਾਪਚ੍ਚਯਾ ਉਪਾਦਾਨਂ, ਉਪਾਦਾਨਪਚ੍ਚਯਾ ਭਵੋ, ਭਵਪਚ੍ਚਯਾ ਜਾਤਿ, ਜਾਤਿਪਚ੍ਚਯਾ ਜਰਾਮਰਣਂ ਸੋਕਪਰਿਦੇਵਦੁਕ੍ਖਦੋਮਨਸ੍ਸੁਪਾਯਾਸਾ ਸਮ੍ਭਵਨ੍ਤਿ. ਏਵਮੇਤਸ੍ਸ ਕੇਵਲਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਅਦ੍ਧਾਨਸ੍ਸ [ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਅਦ੍ਧਾਨਸ੍ਸ (ਸੀ.)] ਪੁਰਿਮਾ ਕੋਟਿ ਨ ਪਞ੍ਞਾਯਤੀ’’ਤਿ.

੨. ਰਾਜਾ ਆਹ ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਯਂ ਪਨੇਤਂ ਬ੍ਰੂਸਿ ‘ਪੁਰਿਮਾ ਕੋਟਿ ਨ ਪਞ੍ਞਾਯਤੀ’ਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਓਪਮ੍ਮਂ ਕਰੋਹੀ’’ਤਿ. ‘‘ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਪੁਰਿਸੋ ਪਰਿਤ੍ਤਂ [ਪਰਿਪਕ੍ਕਂ (ਕ.)] ਬੀਜਂ ਪਥਵਿਯਂ ਨਿਕ੍ਖਿਪੇਯ੍ਯ, ਤਤੋ ਅਙ੍ਕੁਰੋ ਉਟ੍ਠਹਿਤ੍ਵਾ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬੇਨ ਵੁਡ੍ਢਿਂ ਵਿਰੂਲ਼੍ਹਿਂ ਵੇਪੁਲ੍ਲਂ ਆਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਫਲਂ ਦਦੇਯ੍ਯ. ਤਤੋ ਬੀਜਂ ¶ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਰੋਪੇਯ੍ਯ, ਤਤੋਪਿ ਅਙ੍ਕੁਰੋ ਉਟ੍ਠਹਿਤ੍ਵਾ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬੇਨ ਵੁਡ੍ਢਿਂ ਵਿਰੂਲ਼੍ਹਿਂ ਵੇਪੁਲ੍ਲਂ ਆਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ¶ ਫਲਂ ਦਦੇਯ੍ਯ. ਏਵਮੇਤਿਸ੍ਸਾ ਸਨ੍ਤਤਿਯਾ ਅਤ੍ਥਿ ਅਨ੍ਤੋ’’ਤਿ? ‘‘ਨਤ੍ਥਿ ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ‘‘ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਅਦ੍ਧਾਨਸ੍ਸਾਪਿ ਪੁਰਿਮਾ ਕੋਟਿ ਨ ਪਞ੍ਞਾਯਤੀ’’ਤਿ.

‘‘ਭਿਯ੍ਯੋ ਓਪਮ੍ਮਂ ਕਰੋਹੀ’’ਤਿ. ‘‘ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਕੁਕ੍ਕੁਟਿਯਾ ਅਣ੍ਡਂ ਭਵੇਯ੍ਯ, ਅਣ੍ਡਤੋ ਕੁਕ੍ਕੁਟੀ ਕੁਕ੍ਕੁਟਿਯਾ ਅਣ੍ਡਨ੍ਤਿ. ਏਵਮੇਤਿਸ੍ਸਾ ਸਨ੍ਤਤਿਯਾ ਅਤ੍ਥਿ ਅਨ੍ਤੋ’’ਤਿ? ‘‘ਨਤ੍ਥਿ ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ‘‘ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਅਦ੍ਧਾਨਸ੍ਸਾਪਿ ਪੁਰਿਮਾ ਕੋਟਿ ਨ ਪਞ੍ਞਾਯਤੀ’’ਤਿ.

‘‘ਭਿਯ੍ਯੋ ¶ ਓਪਮ੍ਮਂ ਕਰੋਹੀ’’ਤਿ. ਥੇਰੋ ਪਥਵਿਯਾ ਚਕ੍ਕਂ ਲਿਖਿਤ੍ਵਾ ਮਿਲਿਨ੍ਦਂ ਰਾਜਾਨਂ ਏਤਦਵੋਚ ‘‘ਅਤ੍ਥਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਇਮਸ੍ਸ ਚਕ੍ਕਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤੋ’’ਤਿ? ‘‘ਨਤ੍ਥਿ ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ‘‘ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਇਮਾਨਿ ਚਕ੍ਕਾਨਿ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ ਭਗਵਤਾ ‘ਚਕ੍ਖੁਞ੍ਚ ਪਟਿਚ੍ਚ ਰੂਪੇ ਚ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਚਕ੍ਖੁਵਿਞ੍ਞਾਣਂ, ਤਿਣ੍ਣਂ ਸਙ੍ਗਤਿ ਫਸ੍ਸੋ, ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ ਵੇਦਨਾ, ਵੇਦਨਾਪਚ੍ਚਯਾ ਤਣ੍ਹਾ, ਤਣ੍ਹਾਪਚ੍ਚਯਾ ਉਪਾਦਾਨਂ, ਉਪਾਦਾਨਪਚ੍ਚਯਾ ਕਮ੍ਮਂ, ਕਮ੍ਮਤੋ ਪੁਨ ਚਕ੍ਖੁਂ ਜਾਯਤੀ’ਤਿ. ਏਵਮੇਤਿਸ੍ਸਾ ਸਨ੍ਤਤਿਯਾ ਅਤ੍ਥਿ ਅਨ੍ਤੋ’’ਤਿ? ‘‘ਨਤ੍ਥਿ ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ.

‘‘‘ਸੋਤਞ੍ਚ ਪਟਿਚ੍ਚ ਸਦ੍ਦੇ ਚ…ਪੇ… ਮਨਞ੍ਚ ਪਟਿਚ੍ਚ ਧਮ੍ਮੇ ਚ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਮਨੋਵਿਞ੍ਞਾਣਂ, ਤਿਣ੍ਣਂ ਸਙ੍ਗਤਿ ਫਸ੍ਸੋ, ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ ਵੇਦਨਾ, ਵੇਦਨਾਪਚ੍ਚਯਾ ਤਣ੍ਹਾ, ਤਣ੍ਹਾਪਚ੍ਚਯਾ ਉਪਾਦਾਨਂ, ਉਪਾਦਾਨਪਚ੍ਚਯਾ ਕਮ੍ਮਂ, ਕਮ੍ਮਤੋ ਪੁਨ ਮਨੋ ਜਾਯਤੀ’ਤਿ. ਏਵਮੇਤਿਸ੍ਸਾ ਸਨ੍ਤਤਿਯਾ ਅਤ੍ਥਿ ਅਨ੍ਤੋ’’ਤਿ? ‘‘ਨਤ੍ਥਿ ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ‘‘ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਅਦ੍ਧਾਨਸ੍ਸਾਪਿ ਪੁਰਿਮਾ ਕੋਟਿ ਨ ਪਞ੍ਞਾਯਤੀ’’ਤਿ.

੩. ਰਾਜਾ ਆਹ ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਯਂ ਪਨੇਤਂ ਬ੍ਰੂਸਿ ‘ਪੁਰਿਮਾ ਕੋਟਿ ਨ ਪਞ੍ਞਾਯਤੀ’ਤਿ, ਕਤਮਾ ਚ ਸਾ ਪੁਰਿਮਾ ਕੋਟੀ’’ਤਿ? ‘‘ਯੋ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਅਤੀਤੋ ਅਦ੍ਧਾ, ਏਸਾ ਪੁਰਿਮਾ ਕੋਟੀ’’ਤਿ. ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਯਂ ਪਨੇਤਂ ਬ੍ਰੂਸਿ ‘ਪੁਰਿਮਾ ਕੋਟਿ ਨ ਪਞ੍ਞਾਯਤੀ’ਤਿ, ਕਿਂ ਪਨ, ਭਨ੍ਤੇ ¶ , ਸਬ੍ਬਾਪਿ ਪੁਰਿਮਾ ਕੋਟਿ ਨ ਪਞ੍ਞਾਯਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਕਾਚਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ, ਕਾਚਿ ਨ ਪਞ੍ਞਾਯਤੀ’’ਤਿ. ‘‘ਕਤਮਾ, ਭਨ੍ਤੇ, ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ, ਕਤਮਾ ਨ ਪਞ੍ਞਾਯਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਇਤੋ ਪੁਬ੍ਬੇ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸਬ੍ਬੇਨ ਸਬ੍ਬਂ ਸਬ੍ਬਥਾ ਸਬ੍ਬਂ ਅਵਿਜ੍ਜਾ ਨਾਹੋਸੀਤਿ ਏਸਾ ਪੁਰਿਮਾ ਕੋਟਿ ਨ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ, ਯਂ ਅਹੁਤ੍ਵਾ ਸਮ੍ਭੋਤਿ, ਹੁਤ੍ਵਾ ਪਟਿਵਿਗਚ੍ਛਤਿ, ਏਸਪ ਪੁਰਿਮਾ ਕੋਟਿ ਪਞ੍ਞਾਯਤੀ’’ਤਿ ¶ .

‘‘ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਯਂ ਅਹੁਤ੍ਵਾ ਸਮ੍ਭੋਤਿ, ਹੁਤ੍ਵਾ ਪਟਿਵਿਗਚ੍ਛਤਿ, ਨਨੁ ਤਂ ਉਭਤੋ ਛਿਨ੍ਨਂ ਅਤ੍ਥਂ ਗਚ੍ਛਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਯਦਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਉਭਤੋ ਛਿਨ੍ਨਂ ਅਤ੍ਥਂ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਉਭਤੋ ¶ ਛਿਨ੍ਨਾ ਸਕ੍ਕਾ ਵਡ੍ਢੇਤੁ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਆਮ, ਸਾਪਿ ਸਕ੍ਕਾ ਵਡ੍ਢੇਤੁ’’ਨ੍ਤਿ.’’ਨਾਹਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਏਤਂ ਪੁਚ੍ਛਾਮਿ ਕੋਟਿਤੋ ਸਕ੍ਕਾ ਵਡ੍ਢੇਤੁ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਆਮ ਸਕ੍ਕਾ ਵਡ੍ਢੇਤੁ’’ਨ੍ਤਿ.

‘‘ਓਪਮ੍ਮਂ ਕਰੋਹੀ’’ਤਿ. ਥੇਰੋ ਤਸ੍ਸ ਰੁਕ੍ਖੂਪਮਂ ਅਕਾਸਿ, ਖਨ੍ਧਾ ਚ ਕੇਵਲਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਬੀਜਾਨੀ’’ਤਿ.

੪. ਰਾਜਾ ਆਹ ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਅਤ੍ਥਿ ਕੇਚਿ ਸਙ੍ਖਾਰਾ, ਯੇ ਜਾਯਨ੍ਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਆਮ, ਮਹਾਰਾਜ, ਅਤ੍ਥਿ ਸਙ੍ਖਾਰਾ, ਯੇ ਜਾਯਨ੍ਤੀ’’ਤਿ. ‘‘ਕਤਮੇ ਤੇ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ? ‘‘ਚਕ੍ਖੁਸ੍ਮਿਞ੍ਚ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸਤਿ ਰੂਪੇਸੁ ਚ ਚਕ੍ਖੁਵਿਞ੍ਞਾਣਂ ਹੋਤਿ, ਚਕ੍ਖੁਵਿਞ੍ਞਾਣੇ ਸਤਿ ਚਕ੍ਖੁਸਮ੍ਫਸ੍ਸੋ ਹੋਤਿ, ਚਕ੍ਖੁਸਮ੍ਫਸ੍ਸੇ ਸਤਿ ਵੇਦਨਾ ਹੋਤਿ, ਵੇਦਨਾਯ ਸਤਿ ਤਣ੍ਹਾ ਹੋਤਿ, ਤਣ੍ਹਾਯ ਸਤਿ ਉਪਾਦਾਨਂ ਹੋਤਿ, ਉਪਾਦਾਨੇ ਸਤਿ ਭਵੋ ਹੋਤਿ, ਭਵੇ ਸਤਿ ਜਾਤਿ ਹੋਤਿ, ਜਾਤਿਯਾ ਸਤਿ ਜਰਾਮਰਣਂ ਸੋਕਪਰਿਦੇਵਦੁਕ੍ਖਦੋਮਨਸ੍ਸੁਪਾਯਾਸਾ ਸਮ੍ਭਵਨ੍ਤਿ, ਏਵਮੇਤਸ੍ਸ ਕੇਵਲਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤਿ. ਚਕ੍ਖੁਸ੍ਮਿਞ੍ਚ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਅਸਤਿ ਰੂਪੇਸੁ ਚ ਅਸਤਿ ਚਕ੍ਖੁਵਿਞ੍ਞਾਣਂ ਨ ਹੋਤਿ, ਚਕ੍ਖੁਵਿਞ੍ਞਾਣੇ ਅਸਤਿ ਚਕ੍ਖੁਸਮ੍ਫਸ੍ਸੋ ਨ ਹੋਤਿ, ਚਕ੍ਖੁਸਮ੍ਫਸ੍ਸੇ ਅਸਤਿ ਵੇਦਨਾ ਨ ਹੋਤਿ, ਵੇਦਨਾਯ ਅਸਤਿ ਤਣ੍ਹਾ ਨ ਹੋਤਿ, ਤਣ੍ਹਾਯ ਅਸਤਿ ਉਪਾਦਾਨਂ ਨ ਹੋਤਿ, ਉਪਾਦਾਨੇ ਅਸਤਿ ¶ ਭਵੋ ਨ ਹੋਤਿ, ਭਵੇ ਅਸਤਿ ਜਾਤਿ ਨ ਹੋਤਿ, ਜਾਤਿਯਾ ਅਸਤਿ ਜਰਾਮਰਣਂ ਸੋਕਪਰਿਦੇਵਦੁਕ੍ਖਦੋਮਨਸ੍ਸੁਪਾਯਾਸਾ ਨ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਏਵਮੇਤਸ੍ਸ ਕੇਵਲਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਨਿਰੋਧੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ.

੫. ਰਾਜਾ ¶ ਆਹ ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਅਤ੍ਥਿ ਕੇਚਿ ਸਙ੍ਖਾਰਾ, ਯੇ ਅਭਵਨ੍ਤਾ ਜਾਯਨ੍ਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਨਤ੍ਥਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਕੇਚਿ ਸਙ੍ਖਾਰਾ, ਯੇ ਅਭਵਨ੍ਤਾ ਜਾਯਨ੍ਤਿ, ਭਵਨ੍ਤਾ ਯੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਜਾਯਨ੍ਤੀ’’ਤਿ.

‘‘ਓਪਮ੍ਮਂ ਕਰੋਹੀ’’ਤਿ. ‘‘ਤਂ ਕਿਂ ਮਞ੍ਞਸਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਇਦਂ ਗੇਹਂ ਅਭਵਨ੍ਤਂ ਜਾਤਂ, ਯਤ੍ਥ ਤ੍ਵਂ ¶ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋਸੀ’’ਤਿ? ‘‘ਨਤ੍ਥਿ ਕਿਞ੍ਚਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਇਧ ਅਭਵਨ੍ਤਂ ਜਾਤਂ, ਭਵਨ੍ਤਂ ਯੇਵ ਜਾਤਂ, ਇਮਾਨਿ ਖੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਦਾਰੂਨਿ ਵਨੇ ਅਹੇਸੁਂ, ਅਯਞ੍ਚ ਮਤ੍ਤਿਕਾ ਪਥਵਿਯਂ ਅਹੋਸਿ, ਇਤ੍ਥੀਨਞ੍ਚ ਪੁਰਿਸਾਨਞ੍ਚ ਤਜ੍ਜੇਨ ਵਾਯਾਮੇਨ ਏਵਮਿਦਂ ਗੇਹਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ. ‘‘ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਨਤ੍ਥਿ ਕੇਚਿ ਸਙ੍ਖਾਰਾ, ਯੇ ਅਭਵਨ੍ਤਾ ਜਾਯਨ੍ਤਿ, ਭਵਨ੍ਤਾ ਯੇਵ ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਜਾਯਨ੍ਤੀ’’ਤਿ.

‘‘ਭਿਯ੍ਯੋ ਓਪਮ੍ਮਂ ਕਰੋਹੀ’’ਤਿ. ‘‘ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਯੇ ਕੇਚਿ ਬੀਜਗਾਮਭੂਤਗਾਮਾ ਪਥਵਿਯਂ ਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਾ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬੇਨ ਵੁਡ੍ਢਿਂ ਵਿਰੂਲ਼੍ਹਿਂ ਵੇਪੁਲ੍ਲਂ ਆਪਜ੍ਜਮਾਨਾ ਪੁਪ੍ਫਾਨਿ ਚ ਫਲਾਨਿ ਚ ਦਦੇਯ੍ਯੁਂ, ਨ ਤੇ ਰੁਕ੍ਖਾ ਅਭਵਨ੍ਤਾ ਜਾਤਾ, ਭਵਨ੍ਤਾ ਯੇਵ ਤੇ ਰੁਕ੍ਖਾ ਜਾਤਾ. ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਨਤ੍ਥਿ ਕੇਚਿ ਸਙ੍ਖਾਰਾ, ਯੇ ਅਭਵਨ੍ਤਾ ਜਾਯਨ੍ਤਿ, ਭਵਨ੍ਤਾ ਯੇਵ ਤੇ ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਜਾਯਨ੍ਤੀ’’ਤਿ.

‘‘ਭਿਯ੍ਯੋ ਓਪਮ੍ਮਂ ਕਰੋਹੀ’’ਤਿ. ‘‘ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਕੁਮ੍ਭਕਾਰੋ ਪਥਵਿਯਾ ਮਤ੍ਤਿਕਂ ਉਦ੍ਧਰਿਤ੍ਵਾ ਨਾਨਾਭਾਜਨਾਨਿ ਕਰੋਤਿ, ਨ ਤਾਨਿ ਭਾਜਨਾਨਿ ਅਭਵਨ੍ਤਾਨਿ ਜਾਤਾਨਿ, ਭਵਨ੍ਤਾਨਿ ਯੇਵ ਜਾਤਾਨਿ. ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਨਤ੍ਥਿ ਕੇਚਿ ਸਙ੍ਖਾਰਾ, ਯੇ ਅਭਵਨ੍ਤਾ ਜਾਯਨ੍ਤਿ, ਭਵਨ੍ਤਾ ਯੇਵ ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਜਾਯਨ੍ਤੀ’’ਤਿ.

‘‘ਭਿਯ੍ਯੋ ¶ ਓਪਮ੍ਮਂ ਕਰੋਹੀ’’ਤਿ. ‘‘ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਵੀਣਾਯ ਪਤ੍ਤਂ ਨ ਸਿਯਾ, ਚਮ੍ਮਂ ਨ ਸਿਯਾ, ਦੋਣਿ ਨ ਸਿਯਾ, ਦਣ੍ਡੋ ਨ ਸਿਯਾ, ਉਪਵੀਣੋ ਨ ਸਿਯਾ, ਤਨ੍ਤਿਯੋ ਨ ਸਿਯੁਂ, ਕੋਣੋ ਨ ਸਿਯਾ, ਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਚ ਤਜ੍ਜੋ ਵਾਯਾਮੋ ਨ ਸਿਯਾ, ਜਾਯੇਯ੍ਯ ਸਦ੍ਦੋ’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਹਿ ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ‘‘ਯਤੋ ਚ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਵੀਣਾਯ ਪਤ੍ਤਂ ਸਿਯਾ, ਚਮ੍ਮਂ ਸਿਯਾ, ਦੋਣਿ ਸਿਯਾ, ਦਣ੍ਡੋ ਸਿਯਾ, ਉਪਵੀਣੋ ਸਿਯਾ, ਤਨ੍ਤਿਯੋ ਸਿਯੁਂ, ਕੋਣੋ ਸਿਯਾ, ਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਚ ਤਜ੍ਜੋ ਵਾਯਾਮੋ ਸਿਯਾ, ਜਾਯੇਯ੍ਯ ਸਦ੍ਦੋ’’ਤਿ? ‘‘ਆਮ, ਭਨ੍ਤੇ, ਜਾਯੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ. ‘‘ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਨਤ੍ਥਿ ਕੇਚਿ ਸਙ੍ਖਾਰਾ, ਯੇ ਅਭਵਨ੍ਤਾ ਜਾਯਨ੍ਤਿ, ਭਵਨ੍ਤਾ ਯੇਵ ਖੋ ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਜਾਯਨ੍ਤੀ’’ਤਿ.

‘‘ਭਿਯ੍ਯੋ ਓਪਮ੍ਮਂ ਕਰੋਹੀ’’ਤਿ. ‘‘ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਅਰਣਿ ਨ ਸਿਯਾ, ਅਰਣਿਪੋਤਕੋ ਨ ਸਿਯਾ, ਅਰਣਿਯੋਤ੍ਤਕਂ ਨ ਸਿਯਾ, ਉਤ੍ਤਰਾਰਣਿ ਨ ¶ ਸਿਯਾ, ਚੋਲ਼ਕਂ ਨ ਸਿਯਾ, ਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਚ ਤਜ੍ਜੋ ਵਾਯਾਮੋ ਨ ਸਿਯਾ, ਜਾਯੇਯ੍ਯ ਸੋ ਅਗ੍ਗੀ’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਹਿ ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ‘‘ਯਤੋ ਚ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਅਰਣਿ ਸਿਯਾ, ਅਰਣਿਪੋਤਕੋ ਸਿਯਾ, ਅਰਣਿਯੋਤ੍ਤਕਂ ਸਿਯਾ, ਉਤ੍ਤਰਾਰਣਿ ਸਿਯਾ, ਚੋਲ਼ਕਂ ਸਿਯਾ, ਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਚ ਤਜ੍ਜੋ ਵਾਯਾਮੋ ਸਿਯਾ, ਜਾਯੇਯ੍ਯ ਸੋ ਅਗ੍ਗੀ’’ਤਿ? ‘‘ਆਮ, ਭਨ੍ਤੇ ¶ , ਜਾਯੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ. ‘‘ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਨਤ੍ਥਿ ਕੇਚਿ ਸਙ੍ਖਾਰਾ, ਯੇ ਅਭਵਨ੍ਤਾ ਜਾਯਨ੍ਤਿ, ਭਵਨ੍ਤਾ ਯੇਵ ਖੋ ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਜਾਯਨ੍ਤੀ’’ਤਿ.

‘‘ਭਿਯ੍ਯੋ ਓਪਮ੍ਮਂ ਕਰੋਹੀ’’ਤਿ. ‘‘ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਮਣਿ ਨ ਸਿਯਾ, ਆਤਪੋ ਨ ਸਿਯਾ, ਗੋਮਯਂ ਨ ਸਿਯਾ, ਜਾਯੇਯ੍ਯ ਸੋ ਅਗ੍ਗੀ’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਹਿ ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ‘‘ਯਤੋ ਚ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਮਣਿ ਸਿਯਾ, ਆਤਪੋ ਸਿਯਾ, ਗੋਮਯਂ ਸਿਯਾ, ਜਾਯੇਯ੍ਯ ਸੋ ਅਗ੍ਗੀ’’ਤਿ? ‘‘ਆਮ, ਭਨ੍ਤੇ, ਜਾਯੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ. ‘‘ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਨਤ੍ਥਿ ਕੇਚਿ ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਯੇ ਅਭਵਨ੍ਤਾ ਜਾਯਨ੍ਤਿ, ਭਵਨ੍ਤਾ ਯੇਵ ਖੋ ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਜਾਯਨ੍ਤੀ’’ਤਿ.

‘‘ਭਿਯ੍ਯੋ ਓਪਮ੍ਮਂ ਕਰੋਹੀ’’ਤਿ. ‘‘ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਆਦਾਸੋ ਨ ਸਿਯਾ, ਆਭਾ ਨ ਸਿਯਾ, ਮੁਖਂ ਨ ਸਿਯਾ, ਜਾਯੇਯ੍ਯ ਅਤ੍ਤਾ’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਹਿ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ‘‘ਯਤੋ ਚ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਆਦਾਸੋ ਸਿਯਾ, ਆਭਾ ਸਿਯਾ, ਮੁਖਂ ਸਿਯਾ, ਜਾਯੇਯ੍ਯ ਅਤ੍ਤਾ’’ਤਿ? ‘‘ਆਮ, ਭਨ੍ਤੇ, ਜਾਯੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ. ‘‘ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਨਤ੍ਥਿ ਕੇਚਿ ਸਙ੍ਖਾਰਾ, ਯੇ ਅਭਵਨ੍ਤਾ ਜਾਯਨ੍ਤਿ, ਭਵਨ੍ਤਾ ਯੇਵ ਖੋ ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਜਾਯਨ੍ਤੀ’’ਤਿ.

‘‘ਕਲ੍ਲੋਸਿ ¶ , ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨਾ’’ਤਿ.

ਭਵਨ੍ਤਸਙ੍ਖਾਰਜਾਯਮਾਨਪਞ੍ਹੋ ਪਞ੍ਚਮੋ.

੬. ਰਾਜਾ ਆਹ ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਵੇਦਗੂ ਉਪਲਬ੍ਭਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਕੋ ਪਨੇਸ, ਮਹਾਰਾਜ, ਵੇਦਗੂ ਨਾਮਾ’’ਤਿ? ‘‘ਯੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਬ੍ਭਨ੍ਤਰੇ ਜੀਵੋ ਚਕ੍ਖੁਨਾ ਰੂਪਂ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਸੋਤੇਨ ਸਦ੍ਦਂ ਸੁਣਾਤਿ, ਘਾਨੇਨ ਗਨ੍ਧਂ ਘਾਯਤਿ, ਜਿਵ੍ਹਾਯ ਰਸਂ ਸਾਯਤਿ, ਕਾਯੇਨ ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਂ ਫੁਸਤਿ, ਮਨਸਾ ਧਮ੍ਮਂ ਵਿਜਾਨਾਤਿ, ਯਥਾ ਮਯਂ ਇਧ ਪਾਸਾਦੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨਾ ਯੇਨ ਯੇਨ ਵਾਤਪਾਨੇਨ ਇਚ੍ਛੇਯ੍ਯਾਮ ਪਸ੍ਸਿਤੁਂ, ਤੇਨ ਤੇਨ ਵਾਤਪਾਨੇਨ ਪਸ੍ਸੇਯ੍ਯਾਮ, ਪੁਰਤ੍ਥਿਮੇਨਪਿ ਵਾਤਪਾਨੇਨ ਪਸ੍ਸੇਯ੍ਯਾਮ, ਪਚ੍ਛਿਮੇਨਪਿ ¶ ਵਾਤਪਾਨੇਨ ਪਸ੍ਸੇਯ੍ਯਾਮ, ਉਤ੍ਤਰੇਨਪਿ ਵਾਤਪਾਨੇਨ ਪਸ੍ਸੇਯ੍ਯਾਮ, ਦਕ੍ਖਿਣੇਨਪਿ ਵਾਤਪਾਨੇਨ ਪਸ੍ਸੇਯ੍ਯਾਮ. ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਯਂ ਅਬ੍ਭਨ੍ਤਰੇ ਜੀਵੋ ਯੇਨ ਯੇਨ ਦ੍ਵਾਰੇਨ ਇਚ੍ਛਤਿ ਪਸ੍ਸਿਤੁਂ, ਤੇਨ ਤੇਨ ਦ੍ਵਾਰੇਨ ਪਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ.

ਥੇਰੋ ਆਹ ‘‘ਪਞ੍ਚਦ੍ਵਾਰਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਭਣਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਤਂ ਸੁਣੋਹਿ, ਸਾਧੁਕਂ ਮਨਸਿਕਰੋਹਿ, ਯਦਿ ਅਬ੍ਭਨ੍ਤਰੇ ਜੀਵੋ ਚਕ੍ਖੁਨਾ ਰੂਪਂ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਯਥਾ ਮਯਂ ਇਧ ਪਾਸਾਦੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨਾ ਯੇਨ ਯੇਨ ਵਾਤਪਾਨੇਨ ਇਚ੍ਛੇਯ੍ਯਾਮ ਪਸ੍ਸਿਤੁਂ, ਤੇਨ ਤੇਨ ਵਾਤਪਾਨੇਨ ਰੂਪਂ ਯੇਵ ਪਸ੍ਸੇਯ੍ਯਾਮ, ਪੁਰਤ੍ਥਿਮੇਨਪਿ ਵਾਤਪਾਨੇਨ ਰੂਪਂ ਯੇਵ ਪਸ੍ਸੇਯ੍ਯਾਮ, ਪਚ੍ਛਿਮੇਨਪਿ ¶ ਵਾਤਪਾਨੇਨ ਰੂਪਂ ਯੇਵ ਪਸ੍ਸੇਯ੍ਯਾਮ, ਉਤ੍ਤਰੇਨਪਿ ਵਾਤਪਾਨੇਨ ਰੂਪਂ ਯੇਵ ਪਸ੍ਸੇਯ੍ਯਾਮ, ਦਕ੍ਖਿਣੇਨਪਿ ਵਾਤਪਾਨੇਨ ਰੂਪਂ ਯੇਵ ਪਸ੍ਸੇਯ੍ਯਾਮ, ਏਵਮੇਤੇਨ ਅਬ੍ਭਨ੍ਤਰੇ ਜੀਵੇਨ ਸੋਤੇਨਪਿ ਰੂਪਂ ਯੇਵ ਪਸ੍ਸਿਤਬ੍ਬਂ, ਘਾਨੇਨਪਿ ਰੂਪਂ ਯੇਵ ਪਸ੍ਸਿਤਬ੍ਬਂ, ਜਿਵ੍ਹਾਯਪਿ ਰੂਪਂ ਯੇਵ ਪਸ੍ਸਿਤਬ੍ਬਂ, ਕਾਯੇਨਪਿ ਰੂਪਂ ਯੇਵ ਪਸ੍ਸਿਤਬ੍ਬਂ, ਮਨਸਾਪਿ ਰੂਪਂ ਯੇਵ ਪਸ੍ਸਿਤਬ੍ਬਂ; ਚਕ੍ਖੁਨਾਪਿ ਸਦ੍ਦੋ ਯੇਵ ਸੋਤਬ੍ਬੋ, ਘਾਨੇਨਪਿ ਸਦ੍ਦੋ ਯੇਵ ਸੋਤਬ੍ਬੋ, ਜਿਵ੍ਹਾਯਪਿ ਸਦ੍ਦੋ ਯੇਵ ਸੋਤਬ੍ਬੋ, ਕਾਯੇਨਪਿ ਸਦ੍ਦੋ ਯੇਵ ਸੋਤਬ੍ਬੋ, ਮਨਸਾਪਿ ਸਦ੍ਦੋ ਯੇਵ ਸੋਤਬ੍ਬੋ; ਚਕ੍ਖੁਨਾਪਿ ਗਨ੍ਧੋ ਯੇਵ ਘਾਯਿਤਬ੍ਬੋ, ਸੋਤੇਨਪਿ ਗਨ੍ਧੋ ਯੇਵ ਘਾਯਿਤਬ੍ਬੋ, ਜਿਵ੍ਹਾਯਪਿ ਗਨ੍ਧੋ ਯੇਵ ਘਾਯਿਤਬ੍ਬੋ, ਕਾਯੇਨਪਿ ਗਨ੍ਧੋ ਯੇਵ ਘਾਯਿਤਬ੍ਬੋ, ਮਨਸਾਪਿ ਗਨ੍ਧੋ ਯੇਵ ਘਾਯਿਤਬ੍ਬੋ; ਚਕ੍ਖੁਨਾਪਿ ਰਸੋ ਯੇਵ ਸਾਯਿਤਬ੍ਬੋ, ਸੋਤੇਨਪਿ ਰਸੋ ਯੇਵ ਸਾਯਿਤਬ੍ਬੋ, ਘਾਨੇਨਪਿ ਰਸੋ ਯੇਵ ਸਾਯਿਤਬ੍ਬੋ, ਕਾਯੇਨਪਿ ਰਸੋ ਯੇਵ ਸਾਯਿਤਬ੍ਬੋ, ਮਨਸਾਪਿ ਰਸੋ ਯੇਵ ਸਾਯਿਤਬ੍ਬੋ; ਚਕ੍ਖੁਨਾਪਿ ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਂ ਯੇਵ ਫੁਸਿਤਬ੍ਬਂ, ਸੋਤੇਨਪਿ ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਂ ਯੇਵ ਫੁਸਿਤਬ੍ਬਂ, ਘਾਨੇਨਪਿ ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਂ ਯੇਵ ਫੁਸਿਤਬ੍ਬਂ, ਜਿਵ੍ਹਾਯਪਿ ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਂ ਯੇਵ ¶ ਫੁਸਿਤਬ੍ਬਂ, ਮਨਸਾਪਿ ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਂ ਯੇਵ ਫੁਸਿਤਬ੍ਬਂ; ਚਕ੍ਖੁਨਾਪਿ ਧਮ੍ਮਂ ਯੇਵ ਵਿਜਾਨਿਤਬ੍ਬਂ, ਸੋਤੇਨਪਿ ਧਮ੍ਮਂ ਯੇਵ ਵਿਜਾਨਿਤਬ੍ਬਂ, ਘਾਨੇਨਪਿ ਧਮ੍ਮਂ ਯੇਵ ਵਿਜਾਨਿਤਬ੍ਬਂ, ਜਿਵ੍ਹਾਯਪਿ ਧਮ੍ਮਂ ਯੇਵ ਵਿਜਾਨਿਤਬ੍ਬਂ, ਕਾਯੇਨਪਿ ਧਮ੍ਮਂ ਯੇਵ ਵਿਜਾਨਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਨ ਹਿ ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ.

‘‘ਨ ਖੋ ਤੇ, ਮਹਾਰਾਜ, ਯੁਜ੍ਜਤਿ ਪੁਰਿਮੇਨ ਵਾ ਪਚ੍ਛਿਮਂ, ਪਚ੍ਛਿਮੇਨ ਵਾ ਪੁਰਿਮਂ, ਯਥਾ ਵਾ ਪਨ, ਮਹਾਰਾਜ, ਮਯਂ ਇਧ ਪਾਸਾਦੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨਾ ਇਮੇਸੁ ਜਾਲਵਾਤਪਾਨੇਸੁ ਉਗ੍ਘਾਟਿਤੇਸੁ ਮਹਨ੍ਤੇਨ ਆਕਾਸੇਨ ਬਹਿਮੁਖਾ ਸੁਟ੍ਠੁਤਰਂ ਰੂਪਂ ਪਸ੍ਸਾਮ, ਏਵਮੇਤੇਨ ਅਬ੍ਭਨ੍ਤਰੇ ਜੀਵੇਨਾਪਿ ਚਕ੍ਖੁਦ੍ਵਾਰੇਸੁ ਉਗ੍ਘਾਟਿਤੇਸੁ ਮਹਨ੍ਤੇਨ ਆਕਾਸੇਨ ਸੁਟ੍ਠੁਤਰਂ ਰੂਪਂ ਪਸ੍ਸਿਤਬ੍ਬਂ, ਸੋਤੇਸੁ ਉਗ੍ਘਾਟਿਤੇਸੁ…ਪੇ… ਘਾਨੇ ¶ ਉਗ੍ਘਾਟਿਤੇ…ਪੇ… ਜਿਵ੍ਹਾਯ ਉਗ੍ਘਾਟਿਤਾਯ…ਪੇ… ਕਾਯੇ ਉਗ੍ਘਾਟਿਤੇ ਮਹਨ੍ਤੇਨ ਆਕਾਸੇਨ ਸੁਟ੍ਠੁਤਰਂ ਸਦ੍ਦੋ ਸੋਤਬ੍ਬੋ, ਗਨ੍ਧੋ ਘਾਯਿਤਬ੍ਬੋ, ਰਸੋ ਸਾਯਿਤਬ੍ਬੋ, ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬੋ ਫੁਸਿਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਹਿ ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ¶ .

‘‘ਨ ਖੋ ਤੇ, ਮਹਾਰਾਜ, ਯੁਜ੍ਜਤਿ ਪੁਰਿਮੇਨ ਵਾ ਪਚ੍ਛਿਮਂ, ਪਚ੍ਛਿਮੇਨ ਵਾ ਪੁਰਿਮਂ, ਯਥਾ ਵਾ ਪਨ, ਮਹਾਰਾਜ, ਅਯਂ ਦਿਨ੍ਨੋ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ ਬਹਿਦ੍ਵਾਰਕੋਟ੍ਠਕੇ ਤਿਟ੍ਠੇਯ੍ਯ, ਜਾਨਾਸਿ ਤ੍ਵਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ‘ਅਯਂ ਦਿਨ੍ਨੋ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ ਬਹਿਦ੍ਵਾਰਕੋਟ੍ਠਕੇ ਠਿਤੋ’’’ਤਿ? ‘‘ਆਮ, ਭਨ੍ਤੇ, ਜਾਨਾਮੀ’’ਤਿ. ‘‘ਯਥਾ ਵਾ ਪਨ, ਮਹਾਰਾਜ, ਅਯਂ ਦਿਨ੍ਨੋ ਅਨ੍ਤੋ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਤਵ ਪੁਰਤੋ ਤਿਟ੍ਠੇਯ੍ਯ, ਜਾਨਾਸਿ ਤ੍ਵਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ‘ਅਯਂ ਦਿਨ੍ਨੋ ਅਨ੍ਤੋ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਮਮ ਪੁਰਤੋ ਠਿਤੋ’’’ਤਿ? ‘‘ਆਮ, ਭਨ੍ਤੇ, ਜਾਨਾਮੀ’’ਤਿ. ‘‘ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਅਬ੍ਭਨ੍ਤਰੇ ਸੋ ਜੀਵੋ ਜਿਵ੍ਹਾਯ ਰਸੇ ਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤੇ ਜਾਨੇਯ੍ਯ ਅਮ੍ਬਿਲਤ੍ਤਂ ਵਾ ਲਵਣਤ੍ਤਂ ਵਾ ਤਿਤ੍ਤਕਤ੍ਤਂ ਵਾ ਕਟੁਕਤ੍ਤਂ ਵਾ ਕਸਾਯਤ੍ਤਂ ਵਾ ਮਧੁਰਤ੍ਤਂ ਵਾ’’ਤਿ? ‘‘ਆਮ, ਭਨ੍ਤੇ, ਜਾਨੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ. ‘‘ਤੇ ਰਸੇ ਅਨ੍ਤੋ ਪਵਿਟ੍ਠੇ ਜਾਨੇਯ੍ਯ ਅਮ੍ਬਿਲਤ੍ਤਂ ਵਾ ਲਵਣਤ੍ਤਂ ਵਾ ਤਿਤ੍ਤਕਤ੍ਤਂ ਵਾ ਕਟੁਕਤ੍ਤਂ ਵਾ ਕਸਾਯਤ੍ਤਂ ਵਾ ਮਧੁਰਤ੍ਤਂ ਵਾ’’ਤਿ. ‘‘ਨ ਹਿ ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ.

‘‘ਨ ਖੋ ਤੇ, ਮਹਾਰਾਜ, ਯੁਜ੍ਜਤਿ ਪੁਰਿਮੇਨ ਵਾ ਪਚ੍ਛਿਮਂ, ਪਚ੍ਛਿਮੇਨ ਵਾ ਪੁਰਿਮਂ, ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਕੋਚਿਦੇਵ ਪੁਰਿਸੋ ਮਧੁਘਟਸਤਂ ਆਹਰਾਪੇਤ੍ਵਾ ਮਧੁਦੋਣਿਂ ਪੂਰਾਪੇਤ੍ਵਾ ਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਮੁਖਂ ਪਿਦਹਿਤ੍ਵਾ [ਪਿਦਹਿਤ੍ਵਾਵ (ਕ.)] ਮਧੁਦੋਣਿਯਾ ਪਕ੍ਖਿਪੇਯ੍ਯ, ਜਾਨੇਯ੍ਯ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸੋ ਪੁਰਿਸੋ ਮਧੁਂ ਸਮ੍ਪਨ੍ਨਂ ਵਾ ਨ ਸਮ੍ਪਨ੍ਨਂ ਵਾ’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਹਿ ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ‘‘ਕੇਨ ਕਾਰਣੇਨਾ’’ਤਿ. ‘‘ਨ ਹਿ ਤਸ੍ਸ, ਭਨ੍ਤੇ, ਮੁਖੇ ਮਧੁ ਪਵਿਟ੍ਠ’’ਨ੍ਤਿ.

‘‘ਨ ¶ ਖੋ ਤੇ, ਮਹਾਰਾਜ, ਯੁਜ੍ਜਤਿ ਪੁਰਿਮੇਨ ਵਾ ਪਚ੍ਛਿਮਂ, ਪਚ੍ਛਿਮੇਨ ਵਾ ਪੁਰਿਮ’’ਨ੍ਤਿ. ‘‘ਨਾਹਂ ਪਟਿਬਲੋ ਤਯਾ ਵਾਦਿਨਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਲ੍ਲਪਿਤੁਂ; ਸਾਧੁ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਤ੍ਥਂ ਜਪ੍ਪੇਹੀ’’ਤਿ.

ਥੇਰੋ ਅਭਿਧਮ੍ਮਸਂਯੁਤ੍ਤਾਯ ਕਥਾਯ ਰਾਜਾਨਂ ਮਿਲਿਨ੍ਦਂ ਸਞ੍ਞਾਪੇਸਿ – ‘‘ਇਧ, ਮਹਾਰਾਜ, ਚਕ੍ਖੁਞ੍ਚ ਪਟਿਚ੍ਚ ਰੂਪੇ ਚ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਚਕ੍ਖੁਵਿਞ੍ਞਾਣਂ, ਤਂਸਹਜਾਤਾ ਫਸ੍ਸੋ ਵੇਦਨਾ ਸਞ੍ਞਾ ਚੇਤਨਾ ਏਕਗ੍ਗਤਾ ਜੀਵਿਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਮਨਸਿਕਾਰੋਤਿ ਏਵਮੇਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਪਚ੍ਚਯਤੋ ਜਾਯਨ੍ਤਿ, ਨ ਹੇਤ੍ਥ ਵੇਦਗੂ ਉਪਲਬ੍ਭਤਿ, ਸੋਤਞ੍ਚ ਪਟਿਚ੍ਚ ਸਦ੍ਦੇ ਚ…ਪੇ… ਮਨਞ੍ਚ ਪਟਿਚ੍ਚ ਧਮ੍ਮੇ ਚ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਮਨੋਵਿਞ੍ਞਾਣਂ, ਤਂਸਹਜਾਤਾ ਫਸ੍ਸੋ ਵੇਦਨਾ ਸਞ੍ਞਾ ਚੇਤਨਾ ਏਕਗ੍ਗਤਾ ¶ ਜੀਵਿਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਮਨਸਿਕਾਰੋਤਿ ¶ ਏਵਮੇਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਪਚ੍ਚਯਤੋ ਜਾਯਨ੍ਤਿ, ਨ ਹੇਤ੍ਥ ਵੇਦਗੂ ਉਪਲਬ੍ਭਤੀ’’ਤਿ.

੭. ਰਾਜਾ ਆਹ ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਯਤ੍ਥ ਚਕ੍ਖੁਵਿਞ੍ਞਾਣਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਮਨੋਵਿਞ੍ਞਾਣਮ੍ਪਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਆਮ, ਮਹਾਰਾਜ, ਯਤ੍ਥ ਚਕ੍ਖੁਵਿਞ੍ਞਾਣਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਮਨੋਵਿਞ੍ਞਾਣਮ੍ਪਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ.

‘‘ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਪਠਮਂ ਚਕ੍ਖੁਵਿਞ੍ਞਾਣਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਪਚ੍ਛਾ ਮਨੋਵਿਞ੍ਞਾਣਂ, ਉਦਾਹੁ ਮਨੋਵਿਞ੍ਞਾਣਂ ਪਠਮਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਪਚ੍ਛਾ ਚਕ੍ਖੁਵਿਞ੍ਞਾਣ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਪਠਮਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਚਕ੍ਖੁਵਿਞ੍ਞਾਣਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਪਚ੍ਛਾ ਮਨੋਵਿਞ੍ਞਾਣ’’ਨ੍ਤਿ.

‘‘ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਚਕ੍ਖੁਵਿਞ੍ਞਾਣਂ ਮਨੋਵਿਞ੍ਞਾਣਂ ਆਣਾਪੇਤਿ ‘ਯਤ੍ਥਾਹਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਾਮਿ, ਤ੍ਵਮ੍ਪਿ ਤਤ੍ਥ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਾਹੀ’ਤਿ, ਉਦਾਹੁ ਮਨੋਵਿਞ੍ਞਾਣਂ ਚਕ੍ਖੁਵਿਞ੍ਞਾਣਂ ਆਣਾਪੇਤਿ ‘ਯਤ੍ਥ ਤ੍ਵਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿਸ੍ਸਸਿ, ਅਹਮ੍ਪਿ ਤਤ੍ਥ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿਸ੍ਸਾਮੀ’’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਹਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਅਨਾਲਾਪੋ ਤੇਸਂ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞੇਹੀ’’ਤਿ.

‘‘ਕਥਂ ¶ , ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਯਤ੍ਥ ਚਕ੍ਖੁਵਿਞ੍ਞਾਣਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਮਨੋਵਿਞ੍ਞਾਣਮ੍ਪਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਨਿਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਚ, ਮਹਾਰਾਜ, ਦ੍ਵਾਰਤ੍ਤਾ ਚ ਚਿਣ੍ਣਤ੍ਤਾ ਚ ਸਮੁਦਾਚਰਿਤਤ੍ਤਾ ਚਾ’’ਤਿ.

‘‘ਕਥਂ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਨਿਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਯਤ੍ਥ ਚਕ੍ਖੁਵਿਞ੍ਞਾਣਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਮਨੋਵਿਞ੍ਞਾਣਮ੍ਪਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ? ਓਪਮ੍ਮਂ ਕਰੋਹੀ’’ਤਿ. ‘‘ਤਂ ਕਿਂ ਮਞ੍ਞਸਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਦੇਵੇ ਵਸ੍ਸਨ੍ਤੇ ਕਤਮੇਨ ਉਦਕਂ ਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ? ‘‘ਯੇਨ, ਭਨ੍ਤੇ, ਨਿਨ੍ਨਂ, ਤੇਨ ਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ. ‘‘ਅਥਾਪਰੇਨ ਸਮਯੇਨ ਦੇਵੋ ਵਸ੍ਸੇਯ੍ਯ, ਕਤਮੇਨ ਤਂ ਉਦਕਂ ਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ. ‘‘ਯੇਨ, ਭਨ੍ਤੇ, ਪੁਰਿਮਂ ਉਦਕਂ ਗਤਂ, ਤਮ੍ਪਿ ਤੇਨ ਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ.

‘‘ਕਿਂ ਨੁਂ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਪੁਰਿਮਂ ਉਦਕਂ ਪਚ੍ਛਿਮਂ ਉਦਕਂ ਆਣਾਪੇਤਿ ‘ਯੇਨਾਹਂ ਗਚ੍ਛਾਮਿ, ਤ੍ਵਮ੍ਪਿ ਤੇਨ ਗਚ੍ਛਾਹੀ’ਤਿ, ਪਚ੍ਛਿਮਂ ਵਾ ਉਦਕਂ ਪੁਰਿਮਂ ਉਦਕਂ ਆਣਾਪੇਤਿ ‘ਯੇਨ ਤ੍ਵਂ ਗਚ੍ਛਿਸ੍ਸਸਿ, ਅਹਮ੍ਪਿ ਤੇਨ ਗਚ੍ਛਿਸ੍ਸਾਮੀ’’’ਤਿ. ‘‘ਨ ਹਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਨਾਲਾਪੋ ¶ ਤੇਸਂ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞੇਹਿ, ਨਿਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੀ’’ਤਿ. ‘‘ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਨਿਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਯਤ੍ਥ ਚਕ੍ਖੁਵਿਞ੍ਞਾਣਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਮਨੋਵਿਞ੍ਞਾਣਮ੍ਪਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਨ ਚਕ੍ਖੁਵਿਞ੍ਞਾਣਂ ¶ ਮਨੋਵਿਞ੍ਞਾਣਂ ਆਣਾਪੇਤਿ ‘ਯਤ੍ਥਾਹਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਾਮਿ, ਤ੍ਵਮ੍ਪਿ ਤਤ੍ਥ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਾਹੀ’ਤਿ, ਨਾਪਿ ਮਨੋਵਿਞ੍ਞਾਣਂ ਚਕ੍ਖੁਵਿਞ੍ਞਾਣਂ ਆਣਾਪੇਤਿ ‘ਯਤ੍ਥ ਤ੍ਵਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿਸ੍ਸਸਿ, ਅਹਮ੍ਪਿ ਤਤ੍ਥ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿਸ੍ਸਾਮੀ’ਤਿ, ਅਨਾਲਾਪੋ ਤੇਸਂ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞੇਹਿ, ਨਿਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤੀ’’’ਤਿ.

‘‘ਕਥਂ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਦ੍ਵਾਰਤ੍ਤਾ ਯਤ੍ਥ ਚਕ੍ਖੁਵਿਞ੍ਞਾਣਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਮਨੋਵਿਞ੍ਞਾਣਮ੍ਪਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ? ਅਪੇਪਮ੍ਮਂ ਕਰੋਹੀ’’ਤਿ. ‘‘ਤਂ ਕਿਂ ਮਞ੍ਞਸਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਰਞ੍ਞੋ ਪਚ੍ਚਨ੍ਤਿਮਂ ਨਗਰਂ ਅਸ੍ਸ ਦਲ਼੍ਹਪਾਕਾਰਤੋਰਣਂ ਏਕਦ੍ਵਾਰਂ, ਤਤੋ ਪੁਰਿਸੋ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤੁਕਾਮੋ ਭਵੇਯ੍ਯ, ਕਤਮੇਨ ਨਿਕ੍ਖਮੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ? ‘‘ਦ੍ਵਾਰੇਨ, ਭਨ੍ਤੇ, ਨਿਕ੍ਖਮੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ. ‘‘ਅਥਾਪਰੋ ਪੁਰਿਸੋ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤੁਕਾਮੋ ਭਵੇਯ੍ਯ, ਕਤਮੇਨ ਸੋ ਨਿਕ੍ਖਮੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ? ‘‘ਯੇਨ, ਭਨ੍ਤੇ, ਪੁਰਿਮੋ ਪੁਰਿਸੋ ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤੋ, ਸੋਪਿ ਤੇਨ ਨਿਕ੍ਖਮੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ.

‘‘ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਪੁਰਿਮੋ ਪੁਰਿਸੋ ਪਚ੍ਛਿਮਂ ਪੁਰਿਸਂ ਆਣਾਪੇਤਿ ‘ਯੇਨਾਹਂ ਗਚ੍ਛਾਮਿ, ਤ੍ਵਮ੍ਪਿ ਤੇਨ ਗਚ੍ਛਾਹੀ’ਤਿ, ਪਚ੍ਛਿਮੋ ਵਾ ਪੁਰਿਸੋ ਪੁਰਿਮਂ ਪੁਰਿਸਂ ਆਣਾਪੇਤਿ ‘ਯੇਨ ਤ੍ਵਂ ਗਚ੍ਛਿਸ੍ਸਸਿ, ਅਹਮ੍ਪਿ ਤੇਨ ਗਚ੍ਛਿਸ੍ਸਾਮੀ’ਤਿ. ‘‘ਨ ਹਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਨਾਲਾਪੋ ਤੇਸਂ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞੇਹਿ, ਦ੍ਵਾਰਤ੍ਤਾ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੀ’’ਤਿ. ‘‘ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਦ੍ਵਾਰਤ੍ਤਾ ਯਤ੍ਥ ਚਕ੍ਖੁਵਿਞ੍ਞਾਣਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਮਨੋਵਿਞ੍ਞਾਣਮ੍ਪਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਨ ਚਕ੍ਖੁਵਿਞ੍ਞਾਣਂ ਮਨੋਵਿਞ੍ਞਾਣਂ ਆਣਾਪੇਤਿ ‘ਯਤ੍ਥਾਹਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਾਮਿ ¶ , ਤ੍ਵਮ੍ਪਿ ਤਤ੍ਥ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਾਹੀ’ਤਿ, ਨਾਪਿ ਮਨੋਵਿਞ੍ਞਾਣਂ ਚਕ੍ਖੁਵਿਞ੍ਞਾਣਂ ਆਣਾਪੇਤਿ ‘ਯਤ੍ਥ ਤ੍ਵਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿਸ੍ਸਸਿ, ਅਹਮ੍ਪਿ ਤਤ੍ਥ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿਸ੍ਸਾਮੀ’ਤਿ, ਅਨਾਲਾਪੋ ਤੇਸਂ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞੇਹਿ, ਦ੍ਵਾਰਤ੍ਤਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤੀ’’ਤਿ.

‘‘ਕਥਂ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਚਿਣ੍ਣਤ੍ਤਾ ਯਤ੍ਥ ਚਕ੍ਖੁਵਿਞ੍ਞਾਣਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਮਨੋਵਿਞ੍ਞਾਣਮ੍ਪਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ?ਓਪਮ੍ਮਂ ਕਰੋਹੀ’’ਤਿ. ‘‘ਤਂ ਕਿਂ ਮਞ੍ਞਸਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਪਠਮਂ ਏਕਂ ਸਕਟਂ ਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯ, ਅਥ ਦੁਤਿਯਂ ਸਕਟਂ ਕਤਮੇਨ ਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ? ‘‘ਯੇਨ, ਭਨ੍ਤੇ, ਪੁਰਿਮਂ ਸਕਟਂ ਗਤਂ, ਤਮ੍ਪਿ ਤੇਨ ਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ.

‘‘ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਪੁਰਿਮਂ ਸਕਟਂ ਪਚ੍ਛਿਮਂ ਸਕਟਂ ਆਣਾਪੇਤਿ ‘ਯੇਨਾਹਂ ਗਚ੍ਛਾਮਿ, ਤ੍ਵਮ੍ਪਿ ਤੇਨ ਗਚ੍ਛਾਹੀ’ਤਿ, ਪਚ੍ਛਿਮਂ ਵਾ ¶ ਸਕਟਂ ਪੁਰਿਮਂ ਸਕਟਂ ¶ ਆਣਾਪੇਤਿ ‘ਯੇਨ ਤ੍ਵਂ ਗਚ੍ਛਿਸ੍ਸਸਿ, ਅਹਮ੍ਪਿ ਤੇਨ ਗਚ੍ਛਿਸ੍ਸਾਮੀ’’’ਤਿ. ‘‘ਨ ਹਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਨਾਲਾਪੋ ਤੇਸਂ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞੇਹਿ, ਚਿਣ੍ਣਤ੍ਤਾ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੀ’’ਤਿ. ‘‘ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਚਿਣ੍ਣਤ੍ਤਾ ਯਤ੍ਥ ਚਕ੍ਖੁਵਿਞ੍ਞਾਣਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਮਨੋਵਿਞ੍ਞਾਣਮ੍ਪਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਨ ਚਕ੍ਖੁਵਿਞ੍ਞਾਣਂ ਮਨੋਵਿਞ੍ਞਾਣਂ ਆਣਾਪੇਤਿ ‘ਯਤ੍ਥਾਹਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਾਮਿ, ਤ੍ਵਮ੍ਪਿ ਤਤ੍ਥ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਾਹੀ’ਤਿ, ਨਾਪਿ ਮਨੋਵਿਞ੍ਞਾਣਂ ਚਕ੍ਖੁਵਿਞ੍ਞਾਣਂ ਆਣਾਪੇਤਿ ‘ਯਤ੍ਥ ਤ੍ਵਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿਸ੍ਸਸਿ, ਅਹਮ੍ਪਿ ਤਤ੍ਥ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿਸ੍ਸਾਮੀ’ਤਿ, ਅਨਾਲਾਪੋ ਤੇਸਂ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞੇਹਿ, ਚਿਣ੍ਣਤ੍ਤਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤੀ’’ਤਿ.

‘‘ਕਥਂ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਸਮੁਦਾਚਰਿਤਤ੍ਤਾ ਯਤ੍ਥ ਚਕ੍ਖੁਵਿਞ੍ਞਾਣਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਮਨੋਵਿਞ੍ਞਾਣਮ੍ਪਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ? ਓਪਮ੍ਮਂ ਕਰੋਹੀ’’ਤਿ. ‘‘ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਮੁਦ੍ਦਾਗਣਨਾਸਙ੍ਖ੍ਯਾਲੇਖਾਸਿਪ੍ਪਟ੍ਠਾਨੇਸੁ ਆਦਿਕਮ੍ਮਿਕਸ੍ਸ ਦਨ੍ਧਾਯਨਾ ਭਵਤਿ, ਅਥਾਪਰੇਨ ਸਮਯੇਨ ਨਿਸਮ੍ਮਕਿਰਿਯਾਯ ਸਮੁਦਾਚਰਿਤਤ੍ਤਾ ਅਦਨ੍ਧਾਯਨਾ ਭਵਤਿ. ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸਮੁਦਾਚਰਿਤਤ੍ਤਾ ਯਤ੍ਥ ਚਕ੍ਖੁਵਿਞ੍ਞਾਣਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਮਨੋਵਿਞ੍ਞਾਣਮ੍ਪਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਨ ਚਕ੍ਖੁਵਿਞ੍ਞਾਣਂ ਮਨੋਵਿਞ੍ਞਾਣਂ ਆਣਾਪੇਤਿ ‘ਯਤ੍ਥਾਹਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਾਮਿ, ਤ੍ਵਮ੍ਪਿ ਤਤ੍ਥ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਾਹੀ’ਤਿ, ਨਾਪਿ ਮਨੋਵਿਞ੍ਞਾਣਂ ਚਕ੍ਖੁਵਿਞ੍ਞਾਣਂ ਆਣਾਪੇਤਿ ‘ਯਤ੍ਥ ਤ੍ਵਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿਸ੍ਸਸਿ, ਅਹਮ੍ਪਿ ਤਤ੍ਥ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿਸ੍ਸਾਮੀ’ਤਿ, ਅਨਾਲਾਪੋ ਤੇਸਂ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞੇਹਿ, ਸਮੁਦਾਚਰਿਤਤ੍ਤਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤੀ’’ਤਿ.

‘‘ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਯਤ੍ਥ ਸੋਤਵਿਞ੍ਞਾਣਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਮਨੋਵਿਞ੍ਞਾਣਮ੍ਪਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀਤਿ…ਪੇ… ਯਤ੍ਥ ਘਾਨਵਿਞ੍ਞਾਣਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ…ਪੇ… ਯਤ੍ਥ ਜਿਵ੍ਹਾਵਿਞ੍ਞਾਣਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ¶ …ਪੇ… ਯਤ੍ਥ ਕਾਯਵਿਞ੍ਞਾਣਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਮਨੋਵਿਞ੍ਞਾਣਮ੍ਪਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਆਮ, ਮਹਾਰਾਜ, ਯਤ੍ਥ ਕਾਯਵਿਞ੍ਞਾਣਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਮਨੋਵਿਞ੍ਞਾਣਮ੍ਪਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ.

‘‘ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਪਠਮਂ ਕਾਯਵਿਞ੍ਞਾਣਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਪਚ੍ਛਾ ਮਨੋਵਿਞ੍ਞਾਣਂ, ਉਦਾਹੁ ਮਨੋਵਿਞ੍ਞਾਣਂ ਪਠਮਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਪਚ੍ਛਾ ਕਾਯਵਿਞ੍ਞਾਣ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਕਾਯਵਿਞ੍ਞਾਣਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਪਠਮਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਪਚ੍ਛਾ ਮਨੋਵਿਞ੍ਞਾਣ’’ਨ੍ਤਿ.

‘‘ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ,…ਪੇ… ਅਨਾਲਾਪੋ ¶ ਤੇਸਂ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞੇਹਿ, ਸਮੁਦਾਚਰਿਤਤ੍ਤਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤੀ’’ਤਿ.

ਚਕ੍ਖੁਵਿਞ੍ਞਾਣਾਦਿਪਞ੍ਹੋ ਸਤ੍ਤਮੋ.

੮. ਰਾਜਾ ¶ ਆਹ ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਯਤ੍ਥ ਮਨੋਵਿਞ੍ਞਾਣਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਫਸ੍ਸੋਪਿ ਵੇਦਨਾਪਿ ਤਤ੍ਥ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਆਮ, ਮਹਾਰਾਜ, ਯਤ੍ਥ ਮਨੋਵਿਞ੍ਞਾਣਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਫਸ੍ਸੋਪਿ ਤਤ੍ਥ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਵੇਦਨਾਪਿ ਤਤ੍ਥ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਸਞ੍ਞਾਪਿ ਤਤ੍ਥ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਚੇਤਨਾਪਿ ਤਤ੍ਥ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਵਿਤਕ੍ਕੋਪਿ ਤਤ੍ਥ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਵਿਚਾਰੋਪਿ ਤਤ੍ਥ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਫਸ੍ਸਪ੍ਪਮੁਖਾ ਧਮ੍ਮਾ ਤਤ੍ਥ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤੀ’’ਤਿ.

‘‘ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਕਿਂਲਕ੍ਖਣੋ ਫਸ੍ਸੋ’’ਤਿ? ‘‘ਫੁਸਨਲਕ੍ਖਣੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਫਸ੍ਸੋ’’ਤਿ.

‘‘ਓਪਮ੍ਮਂ ਕਰੋਹੀ’’ਤਿ. ‘‘ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਦ੍ਵੇ ਮੇਣ੍ਡਾ ਯੁਜ੍ਝੇਯ੍ਯੁਂ, ਤੇਸੁ ਯਥਾ ਏਕੋ ਮੇਣ੍ਡੋ, ਏਵਂ ਚਕ੍ਖੁ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ ਯਥਾ ਦੁਤਿਯੋ ਮੇਣ੍ਡੋ, ਏਵਂ ਰੂਪਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਯਥਾ ਤੇਸਂ ਸਨ੍ਨਿਪਾਤੋ, ਏਵਂ ਫਸ੍ਸੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ’’ਤਿ.

‘‘ਭਿਯ੍ਯੋ ਓਪਮ੍ਮਂ ਕਰੋਹੀ’’ਤਿ. ‘‘ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਦ੍ਵੇ ਪਾਣੀ ਵਜ੍ਜੇਯ੍ਯੁਂ, ਤੇਸੁ ਯਥਾ ਏਕੋ ¶ ਪਾਣਿ, ਏਵਂ ਚਕ੍ਖੁ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਯਥਾ ਦੁਤਿਯੋ ਪਾਣਿ, ਏਵਂ ਰੂਪਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਯਥਾ ਤੇਸਂ ਸਨ੍ਨਿਪਾਤੋ, ਏਵਂ ਫਸ੍ਸੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ’’ਤਿ.

‘‘ਭਿਯ੍ਯੋ ਓਪਮ੍ਮਂ ਕਰੋਹੀ’’ਤਿ. ‘‘ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਦ੍ਵੇ ਸਮ੍ਮਾ ਵਜ੍ਜੇਯ੍ਯੁਂ, ਤੇਸੁ ਯਥਾ ਏਕੋ ਸਮ੍ਮੋ, ਏਵਂ ਚਕ੍ਖੁ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਯਥਾ ਦੁਤਿਯੋ ਸਮ੍ਮੋ, ਏਵਂ ਰੂਪਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਯਥਾ ਤੇਸਂ ਸਨ੍ਨਿਪਾਤੋ, ਏਵਂ ਫਸ੍ਸੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ’’ਤਿ.

੯. ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਕਿਂਲਕ੍ਖਣਾ ਵੇਦਨਾ’’ਤਿ? ‘‘ਵੇਦਯਿਤਲਕ੍ਖਣਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਵੇਦਨਾ ਅਨੁਭਵਨਲਕ੍ਖਣਾ ਚਾ’’ਤਿ.

‘‘ਓਪਮ੍ਮਂ ਕਰੋਹੀ’’ਤਿ. ‘‘ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਕੋਚਿਦੇਵ ਪੁਰਿਸੋ ਰਞ੍ਞੋ ਅਧਿਕਾਰਂ ਕਰੇਯ੍ਯ, ਤਸ੍ਸ ਰਾਜਾ ਤੁਟ੍ਠੋ ਅਧਿਕਾਰਂ ਦਦੇਯ੍ਯ, ਸੋ ਤੇਨ ਅਧਿਕਾਰੇਨ ਪਞ੍ਚਹਿ ਕਾਮਗੁਣੇਹਿ ਸਮਪ੍ਪਿਤੋ ਸਮਙ੍ਗਿਭੂਤੋ ਪਰਿਚਰੇਯ੍ਯ, ਤਸ੍ਸ ਏਵਮਸ੍ਸ ‘ਮਯਾ ਖੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ਰਞ੍ਞੋ ਅਧਿਕਾਰੋ ਕਤੋ, ਤਸ੍ਸ ਮੇ ਰਾਜਾ ¶ ਤੁਟ੍ਠੋ ਅਧਿਕਾਰਂ ਅਦਾਸਿ, ਸ੍ਵਾਹਂ ਤਤੋਨਿਦਾਨਂ ਇਮਂ ਏਵਰੂਪਂ ਵੇਦਨਂ ਵੇਦਯਾਮੀ’ਤਿ.

‘‘ਯਥਾ ਵਾ ਪਨ, ਮਹਾਰਾਜ, ਕੋਚਿਦੇਵ ¶ ਪੁਰਿਸੋ ਕੁਸਲਂ ਕਮ੍ਮਂ ਕਤ੍ਵਾ ਕਾਯਸ੍ਸ ਭੇਦਾ ਪਰਂ ਮਰਣਾ ਸੁਗਤਿਂ ਸਗ੍ਗਂ ਲੋਕਂ ਉਪਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯ, ਸੋ ਚ ਤਤ੍ਥ ਦਿਬ੍ਬੇਹਿ ਪਞ੍ਚਹਿ ਕਾਮਗੁਣੇਹਿ ਸਮਪ੍ਪਿਤੋ ਸਮਙ੍ਗਿਭੂਤੋ ਪਰਿਚਰੇਯ੍ਯ, ਤਸ੍ਸ ਏਵਮਸ੍ਸ ‘ਸ੍ਵਾਹਂ ਖੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ਕੁਸਲਂ ਕਮ੍ਮਂ ਅਕਾਸਿਂ, ਸੋਹਂ ਤਤੋਨਿਦਾਨਂ ਇਮਂ ਏਵਰੂਪਂ ਵੇਦਨਂ ਵੇਦਯਾਮੀ’ਤਿ, ਏਵਂ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਵੇਦਯਿਤਲਕ੍ਖਣਾ ਵੇਦਨਾ ਅਨੁਭਵਨਲਕ੍ਖਣਾ ਚਾ’’ਤਿ.

‘‘ਕਲ੍ਲੋਸਿ ¶ , ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨਾ’’ਤਿ.

੧੦. ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਕਿਂਲਕ੍ਖਣਾ ਸਞ੍ਞਾ’’ਤਿ? ‘‘ਸਞ੍ਜਾਨਨਲਕ੍ਖਣਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸਞ੍ਞਾ. ਕਿਂ ਸਞ੍ਜਾਨਾਤਿ? ਨੀਲਮ੍ਪਿ ਸਞ੍ਜਾਨਾਤਿ, ਪੀਤਮ੍ਪਿ ਸਞ੍ਜਾਨਾਤਿ, ਲੋਹਿਤਮ੍ਪਿ ਸਞ੍ਜਾਨਾਤਿ, ਓਦਾਤਮ੍ਪਿ ਸਞ੍ਜਾਨਾਤਿ, ਮਞ੍ਜਿਟ੍ਠਮ੍ਪਿ [ਮਞ੍ਜੇਟ੍ਠਮ੍ਪਿ (ਸੀ. ਪੀ.)] ਸਞ੍ਜਾਨਾਤਿ. ਏਵਂ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸਞ੍ਜਾਨਨਲਕ੍ਖਣਾ ਸਞ੍ਞਾ’’ਤਿ.

‘‘ਓਪਮ੍ਮਂ ਕਰੋਹੀ’’ਤਿ. ‘‘ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਰਞ੍ਞੋ ਭਣ੍ਡਾਗਾਰਿਕੋ ਭਣ੍ਡਾਗਾਰਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਨੀਲਪੀਤਲੋਹਿਤੋਦਾਤਮਞ੍ਜਿਟ੍ਠਾਨਿ [ਮਞ੍ਜੇਟ੍ਠਾਨਿ (ਸੀ. ਪੀ.)] ਰਾਜਭੋਗਾਨਿ ਰੂਪਾਨਿ ਪਸ੍ਸਿਤ੍ਵਾ ਸਞ੍ਜਾਨਾਤਿ. ਏਵਂ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸਞ੍ਜਾਨਨਲਕ੍ਖਣਾ ਸਞ੍ਞਾ’’ਤਿ.

੧੧. ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਕਿਂਲਕ੍ਖਣਾ ਚੇਤਨਾ’’ਤਿ? ‘‘ਚੇਤਯਿਤਲਕ੍ਖਣਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਚੇਤਨਾ ਅਭਿਸਙ੍ਖਰਣਲਕ੍ਖਣਾ ਚਾ’’ਤਿ.

‘‘ਓਪਮ੍ਮਂ ¶ ਕਰੋਹੀ’’ਤਿ. ‘‘ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਕੋਚਿਦੇਵ ਪੁਰਿਸੋ ਵਿਸਂ ਅਭਿਸਙ੍ਖਰਿਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨਾ ਚ ਪਿਵੇਯ੍ਯ, ਪਰੇ ਚ ਪਾਯੇਯ੍ਯ, ਸੋ ਅਤ੍ਤਨਾਪਿ ਦੁਕ੍ਖਿਤੋ ਭਵੇਯ੍ਯ, ਪਰੇਪਿ ਦੁਕ੍ਖਿਤਾ ਭਵੇਯ੍ਯੁਂ. ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਅਕੁਸਲਂ ਕਮ੍ਮਂ ਚੇਤਨਾਯ ਚੇਤਯਿਤ੍ਵਾ ਕਾਯਸ੍ਸ ਭੇਦਾ ਪਰਂ ਮਰਣਾ ਅਪਾਯਂ ਦੁਗ੍ਗਤਿਂ ਵਿਨਿਪਾਤਂ ਨਿਰਯਂ ਉਪਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯ. ਯੇਪਿ ਤਸ੍ਸ ਅਨੁਸਿਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ¶ , ਤੇਪਿ ਕਾਯਸ੍ਸ ਭੇਦਾ ਪਰਂ ਮਰਣਾ ਅਪਾਯਂ ਦੁਗ੍ਗਤਿਂ ਵਿਨਿਪਾਤਂ ਨਿਰਯਂ ਉਪਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ.

‘‘ਯਥਾ ਵਾ ਪਨ, ਮਹਾਰਾਜ, ਕੋਚਿਦੇਵ ਪੁਰਿਸੋ ਸਪ੍ਪਿਨਵਨੀਤਤੇਲਮਧੁਫਾਣਿਤਂ ਏਕਜ੍ਝਂ ਅਭਿਸਙ੍ਖਰਿਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨਾ ਚ ਪਿਵੇਯ੍ਯ, ਪਰੇ ਚ ਪਾਯੇਯ੍ਯ, ਸੋ ਅਤ੍ਤਨਾ ਸੁਖਿਤੋ ਭਵੇਯ੍ਯ, ਪਰੇਪਿ ਸੁਖਿਤਾ ਭਵੇਯ੍ਯੁਂ. ਏਵਮੇਵ ¶ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਕੁਸਲਂ ਕਮ੍ਮਂ ਚੇਤਨਾਯ ਚੇਤਯਿਤ੍ਵਾ ਕਾਯਸ੍ਸ ਭੇਦਾ ਪਰਂ ਮਰਣਾ ਸੁਗਤਿਂ ਸਗ੍ਗਂ ਲੋਕਂ ਉਪਪਜ੍ਜਤਿ. ਯੇਪਿ ਤਸ੍ਸ ਅਨੁਸਿਕ੍ਖਨ੍ਤਿ, ਤੇਪਿ ਕਾਯਸ੍ਸ ਭੇਦਾ ਪਰਂ ਮਰਣਾ ਸੁਗਤਿਂ ਸਗ੍ਗਂ ਲੋਕਂ ਉਪਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ. ਏਵਂ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਚੇਤਯਿਤਲਕ੍ਖਣਾ ਚੇਤਨਾ ਅਭਿਸਙ੍ਖਰਣਲਕ੍ਖਣਾ ਚਾ’’ਤਿ.

੧੨. ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਕਿਂਲਕ੍ਖਣਂ ਵਿਞ੍ਞਾਣ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਵਿਜਾਨਨਲਕ੍ਖਣਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਵਿਞ੍ਞਾਣ’’ਨ੍ਤਿ.

‘‘ਓਪਮ੍ਮਂ ਕਰੋਹੀ’’ਤਿ. ‘‘ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਨਗਰਗੁਤ੍ਤਿਕੋ ਮਜ੍ਝੇ ਨਗਰਸਿਙ੍ਘਾਟਕੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਪਸ੍ਸੇਯ੍ਯ ਪੁਰਤ੍ਥਿਮਦਿਸਤੋ ਪੁਰਿਸਂ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤਂ, ਪਸ੍ਸੇਯ੍ਯ ਦਕ੍ਖਿਣਦਿਸਤੋ ਪੁਰਿਸਂ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤਂ, ਪਸ੍ਸੇਯ੍ਯ ਪਚ੍ਛਿਮਦਿਸਤੋ ਪੁਰਿਸਂ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤਂ, ਪਸ੍ਸੇਯ੍ਯ ਉਤ੍ਤਰਦਿਸਤੋ ਪੁਰਿਸਂ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤਂ. ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਯਞ੍ਚ ਪੁਰਿਸੋ ਚਕ੍ਖੁਨਾ ਰੂਪਂ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਤਂ ਵਿਞ੍ਞਾਣੇਨ ਵਿਜਾਨਾਤਿ. ਯਞ੍ਚ ਸੋਤੇਨ ਸਦ੍ਦਂ ਸੁਣਾਤਿ, ਤਂ ਵਿਞ੍ਞਾਣੇਨ ਵਿਜਾਨਾਤਿ. ਯਞ੍ਚ ਘਾਨੇਨ ਗਨ੍ਧਂ ਘਾਯਤਿ, ਤਂ ਵਿਞ੍ਞਾਣੇਨ ਵਿਜਾਨਾਤਿ. ਯਞ੍ਚ ਜਿਵ੍ਹਾਯ ਰਸਂ ਸਾਯਤਿ, ਤਂ ਵਿਞ੍ਞਾਣੇਨ ¶ ਵਿਜਾਨਾਤਿ. ਯਞ੍ਚ ਕਾਯੇਨ ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਂ ਫੁਸਤਿ, ਤਂ ਵਿਞ੍ਞਾਣੇਨ ਵਿਜਾਨਾਤਿ, ਯਞ੍ਚ ਮਨਸਾ ਧਮ੍ਮਂ ਵਿਜਾਨਾਤਿ, ਤਂ ਵਿਞ੍ਞਾਣੇਨ ਵਿਜਾਨਾਤਿ. ਏਵਂ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਵਿਜਾਨਨਲਕ੍ਖਣਂ ਵਿਞ੍ਞਾਣ’’ਨ੍ਤਿ.

‘‘ਕਲ੍ਲੋਸਿ ¶ , ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨਾ’’ਤਿ.

੧੩. ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਕਿਂਲਕ੍ਖਣੋ ਵਿਤਕ੍ਕੋ’’ਤਿ? ‘‘ਅਪ੍ਪਨਾਲਕ੍ਖਣੋ ਮਹਾਰਾਜ, ਵਿਤਕ੍ਕੋ’’ਤਿ.

‘‘ਓਪਮ੍ਮਂ ਕਰੋਹੀ’’ਤਿ. ‘‘ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਵਡ੍ਢਕੀ ਸੁਪਰਿਕਮ੍ਮਕਤਂ ਦਾਰੁਂ ਸਨ੍ਧਿਸ੍ਮਿਂ ਅਪ੍ਪੇਤਿ, ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਅਪ੍ਪਨਾਲਕ੍ਖਣੋ ਵਿਤਕ੍ਕੋ’’ਤਿ.

੧੪. ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਕਿਂਲਕ੍ਖਣੋ ਵਿਚਾਰੋ’’ਤਿ? ‘‘ਅਨੁਮਜ੍ਜਨਲਕ੍ਖਣੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਵਿਚਾਰੋ’’ਤਿ.

‘‘ਓਪਮ੍ਮਂ ਕਰੋਹੀ’’ਤਿ. ‘‘ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਕਂਸਥਾਲਂ ਆਕੋਟਿਤਂ ਪਚ੍ਛਾ ਅਨੁਰਵਤਿ ¶ ਅਨੁਸਨ੍ਦਹਤਿ [ਅਨੁਸਦ੍ਦਾਯਤਿ (ਕ.)], ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਆਕੋਟਨਾ, ਏਵਂ ਵਿਤਕ੍ਕੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ. ਯਥਾ ਅਨੁਰਵਨਾ [ਅਨੁਮਜ੍ਜਨਾ (ਕ.)], ਏਵਂ ਵਿਚਾਰੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ’’ਤਿ.

‘‘ਕਲ੍ਲੋਸਿ ¶ , ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨਾ’’ਤਿ.

੧. ਰਾਜਾ ¶ ¶ ਆਹ ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਸਕ੍ਕਾ ਇਮੇਸਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਏਕਤੋਭਾਵਗਤਾਨਂ ਵਿਨਿਬ੍ਭੁਜਿਤ੍ਵਾ ਵਿਨਿਬ੍ਭੁਜਿਤ੍ਵਾ ਨਾਨਾਕਰਣਂ ਪਞ੍ਞਾਪੇਤੁਂ ‘ਅਯਂ ਫਸ੍ਸੋ, ਅਯਂ ਵੇਦਨਾ, ਅਯਂ ਸਞ੍ਞਾ, ਅਯਂ ਚੇਤਨਾ, ਇਦਂ ਵਿਞ੍ਞਾਣਂ, ਅਯਂ ਵਿਤਕ੍ਕੋ, ਅਯਂ ਵਿਚਾਰੋ’ਤਿ’’? ‘‘ਨ ਸਕ੍ਕਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਇਮੇਸਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਏਕਤੋਭਾਵਗਤਾਨਂ ਵਿਨਿਬ੍ਭੁਜਿਤ੍ਵਾ ਵਿਨਿਬ੍ਭੁਜਿਤ੍ਵਾ ਨਾਨਾਕਰਣਂ ਪਞ੍ਞਾਪੇਤੁਂ ‘ਅਯਂ ਫਸ੍ਸੋ, ਅਯਂ ਵੇਦਨਾ, ਅਯਂ ਸਞ੍ਞਾ, ਅਯਂ ਚੇਤਨਾ, ਇਦਂ ਵਿਞ੍ਞਾਣਂ, ਅਯਂ ਵਿਤਕ੍ਕੋ, ਅਯਂ ਵਿਚਾਰੋ’’’ਤਿ.

‘‘ਓਪਮ੍ਮਂ ਕਰੋਹੀ’’ਤਿ. ‘‘ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਰਞ੍ਞੋ ਸੂਦੋ ਅਰਸਂ ਵਾ ਰਸਂ ਵਾ [ਯੂਸਂ ਵਾ ਰਸਂ ਵਾ (ਸੀ. ਸ੍ਯਾ. ਪੀ.)] ਕਰੇਯ੍ਯ, ਸੋ ਤਤ੍ਥ ਦਧਿਮ੍ਪਿ ਪਕ੍ਖਿਪੇਯ੍ਯ, ਲੋਣਮ੍ਪਿ ਪਕ੍ਖਿਪੇਯ੍ਯ, ਸਿਙ੍ਗਿਵੇਰਮ੍ਪਿ ਪਕ੍ਖਿਪੇਯ੍ਯ, ਜੀਰਕਮ੍ਪਿ ਪਕ੍ਖਿਪੇਯ੍ਯ, ਮਰਿਚਮ੍ਪਿ ਪਕ੍ਖਿਪੇਯ੍ਯ, ਅਞ੍ਞਾਨਿਪਿ ਪਕਾਰਾਨਿ ਪਕ੍ਖਿਪੇਯ੍ਯ, ਤਮੇਨਂ ਰਾਜਾ ਏਵਂ ਵਦੇਯ੍ਯ, ‘ਦਧਿਸ੍ਸ ਮੇ ਰਸਂ ਆਹਰ, ਲੋਣਸ੍ਸ ਮੇ ਰਸਂ ਆਹਰ, ਸਿਙ੍ਗਿਵੇਰਸ੍ਸ ਮੇ ਰਸਂ ਆਹਰ, ਜੀਰਕਸ੍ਸ ਮੇ ਰਸਂ ਆਹਰ, ਮਰਿਚਸ੍ਸ ਮੇ ਰਸਂ ਆਹਰ, ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਮੇ ਪਕ੍ਖਿਤ੍ਤਾਨਂ ਰਸਂ ਆਹਰਾ’ਤਿ. ਸਕ੍ਕਾ ਨੁ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਤੇਸਂ ਰਸਾਨਂ ਏਕਤੋਭਾਵਗਤਾਨਂ ਵਿਨਿਬ੍ਭੁਜਿਤ੍ਵਾ ਵਿਨਿਬ੍ਭੁਜਿਤ੍ਵਾ ਰਸਂ ਆਹਰਿਤੁਂ ਅਮ੍ਬਿਲਤ੍ਤਂ ਵਾ ਲਵਣਤ੍ਤਂ ਵਾ ਤਿਤ੍ਤਕਤ੍ਤਂ ਵਾ ਕਟੁਕਤ੍ਤਂ ਵਾ ਕਸਾਯਤ੍ਤਂ ਵਾ ਮਧੁਰਤ੍ਤਂ ਵਾ’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਹਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸਕ੍ਕਾ ਤੇਸਂ ਰਸਾਨਂ ਏਕਤੋਭਾਵਗਤਾਨਂ ¶ ਵਿਨਿਬ੍ਭੁਜਿਤ੍ਵਾ ਵਿਨਿਬ੍ਭੁਜਿਤ੍ਵਾ ਰਸਂ ਆਹਰਿਤੁਂ ਅਮ੍ਬਿਲਤ੍ਤਂ ਵਾ ਲਵਣਤ੍ਤਂ ਵਾ ਤਿਤ੍ਤਕਤ੍ਤਂ ਵਾ ਕਟੁਕਤ੍ਤਂ ਵਾ ਕਸਾਯਤ੍ਤਂ ਵਾ ਮਧੁਰਤ੍ਤਂ ਵਾ, ਅਪਿ ਚ ਖੋ ਪਨ ਸਕੇਨ ਸਕੇਨ ਲਕ੍ਖਣੇਨ ਉਪਟ੍ਠਹਨ੍ਤੀ’’ਤਿ. ‘‘ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਇਮੇਸਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਏਕਤੋਭਾਵਗਤਾਨਂ ਵਿਨਿਬ੍ਭੁਜਿਤ੍ਵਾ ਵਿਨਿਬ੍ਭੁਜਿਤ੍ਵਾ ਨਾਨਾਕਰਣਂ ਪਞ੍ਞਾਪੇਤੁਂ ‘ਅਯਂ ਫਸ੍ਸੋ, ਅਯਂ ਵੇਦਨਾ, ਅਯਂ ਸਞ੍ਞਾ, ਅਯਂ ਚੇਤਨਾ, ਇਦਂ ਵਿਞ੍ਞਾਣਂ, ਅਯਂ ਵਿਤਕ੍ਕੋ, ਅਯਂ ਵਿਚਾਰੋ’ਤਿ, ਅਪਿ ਚ ਖੋ ਪਨ ਸਕੇਨ ਸਕੇਨ ਲਕ੍ਖਣੇਨ ਉਪਟ੍ਠਹਨ੍ਤੀ’’ਤਿ.

‘‘ਕਲ੍ਲੋਸਿ ¶ , ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨਾ’’ਤਿ.

ਫਸ੍ਸਾਦਿਵਿਨਿਬ੍ਭੁਜਨਪਞ੍ਹੋ ਪਠਮੋ.

੨. ਥੇਰੋ ¶ ਆਹ ‘‘ਲੋਣਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਚਕ੍ਖੁਵਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ. ‘‘ਆਮ, ਭਨ੍ਤੇ, ਚਕ੍ਖੁਵਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ. ‘‘ਸੁਟ੍ਠੁ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਜਾਨਾਹੀ’’ਤਿ. ‘‘ਕਿਂ ਪਨ, ਭਨ੍ਤੇ, ਜਿਵ੍ਹਾਵਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਆਮ, ਮਹਾਰਾਜ, ਜਿਵ੍ਹਾਵਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ. ‘‘ਕਿਂ ਪਨ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸਬ੍ਬਂ ਲੋਣਂ ਜਿਵ੍ਹਾਯ ਵਿਜਾਨਾਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਆਮ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸਬ੍ਬਂ ਲੋਣਂ ਜਿਵ੍ਹਾਯ ਵਿਜਾਨਾਤਿ’’.

‘‘ਯਦਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸਬ੍ਬਂ ਲੋਣਂ ਜਿਵ੍ਹਾਯ ਵਿਜਾਨਾਤਿ, ਕਿਸ੍ਸ ਪਨ ਤਂ ਸਕਟੇਹਿ ਬਲੀਬਦ੍ਦਾ [ਬਲਿਬਦ੍ਦਾ (ਸੀ. ਪੀ.)] ਆਹਰਨ੍ਤਿ, ਨਨੁ ਲੋਣਮੇਵ ਆਹਰਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਨ ਸਕ੍ਕਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਲੋਣਮੇਵ ਆਹਰਿਤੁਂ ਏਕਤੋਭਾਵਗਤਾ ਏਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਗੋਚਰਨਾਨਤ੍ਤਗਤਾ ਲੋਣਂ ਗਰੁਭਾਵੋ ਚਾਤਿ. ਸਕ੍ਕਾ ਪਨ, ਮਹਾਰਾਜ, ਲੋਣਂ ਤੁਲਾਯ ਤੁਲਯਿਤੁ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਆਮ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸਕ੍ਕਾ’’ਤਿ. ‘‘ਨ ਸਕ੍ਕਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਲੋਣਂ ਤੁਲਾਯ ਤੁਲਯਿਤੁਂ, ਗਰੁਭਾਵੋ ਤੁਲਾਯ ਤੁਲਿਯਤੀ’’ਤਿ.

੩. ਪਞ੍ਚਾਯਤਨਕਮ੍ਮਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਪਞ੍ਹੋ

੩. ਰਾਜਾ ¶ ਆਹ ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਯਾਨਿਮਾਨਿ ਪਞ੍ਚਾਯਤਨਾਨਿ, ਕਿਂ ਨੁ ਤਾਨਿ ਨਾਨਾਕਮ੍ਮੇਹਿ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਾਨਿ, ਉਦਾਹੁ ਏਕੇਨ ਕਮ੍ਮੇਨਾ’’ਤਿ? ‘‘ਨਾਨਾਕਮ੍ਮੇਹਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਾਨਿ, ਨ ਏਕੇਨ ਕਮ੍ਮੇਨਾ’’ਤਿ.

‘‘ਓਪਮ੍ਮਂ ਕਰੋਹੀ’’ਤਿ. ‘‘ਤਂ ਕਿਂ ਮਞ੍ਞਸਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਖੇਤ੍ਤੇ ਨਾਨਾਬੀਜਾਨਿ ਵਪ੍ਪੇਯ੍ਯੁਂ ¶ , ਤੇਸਂ ਨਾਨਾਬੀਜਾਨਂ ਨਾਨਾਫਲਾਨਿ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਯ੍ਯੁ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਆਮ, ਭਨ੍ਤੇ, ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਯ੍ਯੁ’’ਨ੍ਤਿ. ‘‘ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਯਾਨਿ ਯਾਨਿ ਪਞ੍ਚਾਯਤਨਾਨਿ, ਤਾਨਿ ਤਾਨਿ ਨਾਨਾਕਮ੍ਮੇਹਿ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਾਨਿ, ਨ ਏਕੇਨ ਕਮ੍ਮੇਨਾ’’ਤਿ.

ਪਞ੍ਚਾਯਤਨਕਮ੍ਮਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਪਞ੍ਹੋ ਤਤਿਯੋ.

੪. ਰਾਜਾ ¶ ਆਹ ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਕੇਨ ਕਾਰਣੇਨ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਨ ਸਬ੍ਬੇ ਸਮਕਾ, ਅਞ੍ਞੇ ਅਪ੍ਪਾਯੁਕਾ, ਅਞ੍ਞੇ ਦੀਘਾਯੁਕਾ, ਅਞ੍ਞੇ ਬਹ੍ਵਾਬਾਧਾ ਅਞ੍ਞੇ ਅਪ੍ਪਾਬਾਧਾ, ਅਞ੍ਞੇ ਦੁਬ੍ਬਣ੍ਣਾ, ਅਞ੍ਞੇ ਵਣ੍ਣਵਨ੍ਤੋ, ਅਞ੍ਞੇ ਅਪ੍ਪੇਸਕ੍ਖਾ, ਅਞ੍ਞੇ ਮਹੇਸਕ੍ਖਾ, ਅਞ੍ਞੇ ਅਪ੍ਪਭੋਗਾ, ਅਞ੍ਞੇ ਮਹਾਭੋਗਾ, ਅਞ੍ਞੇ ਨੀਚਕੁਲੀਨਾ, ਅਞ੍ਞੇ ਮਹਾਕੁਲੀਨਾ, ਅਞ੍ਞੇ ਦੁਪ੍ਪਞ੍ਞਾ, ਅਞ੍ਞੇ ਪਞ੍ਞਵਨ੍ਤੋ’’ਤਿ?

ਥੇਰੋ ਆਹ ‘‘ਕਿਸ੍ਸ ਪਨ, ਮਹਾਰਾਜ, ਰੁਕ੍ਖਾ ਨ ਸਬ੍ਬੇ ਸਮਕਾ, ਅਞ੍ਞੇ ਅਮ੍ਬਿਲਾ, ਅਞ੍ਞੇ ਲਵਣਾ, ਅਞ੍ਞੇ ਤਿਤ੍ਤਕਾ, ਅਞ੍ਞੇ ਕਟੁਕਾ, ਅਞ੍ਞੇ ਕਸਾਵਾ, ਅਞ੍ਞੇ ਮਧੁਰਾ’’ਤਿ? ‘‘ਮਞ੍ਞਾਮਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਬੀਜਾਨਂ ਨਾਨਾਕਰਣੇਨਾ’’ਤਿ. ‘‘ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਕਮ੍ਮਾਨਂ ਨਾਨਾਕਰਣੇਨ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਨ ਸਬ੍ਬੇ ਸਮਕਾ, ਅਞ੍ਞੇ ਅਪ੍ਪਾਯੁਕਾ, ਅਞ੍ਞੇ ਦੀਘਾਯੁਕਾ, ਅਞ੍ਞੇ ਬਹ੍ਵਾਬਾਧਾ, ਅਞ੍ਞੇ ਅਪ੍ਪਾਬਾਧਾ, ਅਞ੍ਞੇ ਦੁਬ੍ਬਣ੍ਣਾ, ਅਞ੍ਞੇ ਵਣ੍ਣਵਨ੍ਤੋ, ਅਞ੍ਞੇ ਅਪ੍ਪੇਸਕ੍ਖਾ, ਅਞ੍ਞੇ ਮਹੇਸਕ੍ਖਾ, ਅਞ੍ਞੇ ਅਪ੍ਪਭੋਗਾ, ਅਞ੍ਞੇ ਮਹਾਭੋਗਾ, ਅਞ੍ਞੇ ਨੀਚਕੁਲੀਨਾ, ਅਞ੍ਞੇ ਮਹਾਕੁਲੀਨਾ, ਅਞ੍ਞੇ ਦੁਪ੍ਪਞ੍ਞਾ, ਅਞ੍ਞੇ ਪਞ੍ਞਵਨ੍ਤੋ. ਭਾਸਿਤਮ੍ਪੇਤਂ ਮਹਾਰਾਜ ਭਗਵਤਾ – ‘ਕਮ੍ਮਸ੍ਸਕਾ, ਮਾਣਵ, ਸਤ੍ਤਾ ਕਮ੍ਮਦਾਯਾਦਾ ਕਮ੍ਮਯੋਨੀ ਕਮ੍ਮਬਨ੍ਧੂ ਕਮ੍ਮਪ੍ਪਟਿਸਰਣਾ, ਕਮ੍ਮਂ ਸਤ੍ਤੇ ਵਿਭਜਤਿ ਯਦਿਦਂ ਹੀਨਪ੍ਪਣੀਤਤਾਯਾ’’’ਤਿ.

੫. ਰਾਜਾ ¶ ਆਹ ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਤੁਮ੍ਹੇ ਭਣਥ ‘ਕਿਨ੍ਤਿ ਇਮਂ ਦੁਕ੍ਖਂ ਨਿਰੁਜ੍ਝੇਯ੍ਯ, ਅਞ੍ਞਞ੍ਚ ਦੁਕ੍ਖਂ ਨੁਪ੍ਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯਾ’ਤਿ ¶ . ਏਤਦਤ੍ਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾ’’ਤਿ. ‘‘ਕਿਂ ਪਟਿਕਚ੍ਚੇਵ ਵਾਯਮਿਤੇਨ, ਨਨੁ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤੇ ਕਾਲੇ ਵਾਯਮਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ? ਥੇਰੋ ਆਹ ‘‘ਸਮ੍ਪਤ੍ਤੇ ਕਾਲੇ, ਮਹਾਰਾਜ, ਵਾਯਾਮੋ ਅਕਿਚ੍ਚਕਰੋ ਭਵਤਿ, ਪਟਿਕਚ੍ਚੇਵ ਵਾਯਾਮੋ ਕਿਚ੍ਚਕਰੋ ਭਵਤੀ’’ਤਿ.

‘‘ਓਪਮ੍ਮਂ ਕਰੋਹੀ’’ਤਿ. ‘‘ਤਂ ਕਿਂ ਮਞ੍ਞਸਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਯਦਾ ਤ੍ਵਂ ਪਿਪਾਸਿਤੋ ਭਵੇਯ੍ਯਾਸਿ, ਤਦਾ ਤ੍ਵਂ ਉਦਪਾਨਂ ਖਣਾਪੇਯ੍ਯਾਸਿ, ਤਲ਼ਾਕਂ ਖਣਾਪੇਯ੍ਯਾਸਿ ‘ਪਾਨੀਯਂ ਪਿਵਿਸ੍ਸਾਮੀ’ਤਿ? ‘‘ਨ ਹਿ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ‘‘ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸਮ੍ਪਤ੍ਤੇ ਕਾਲੇ ¶ ਵਾਯਾਮੋ ਅਕਿਚ੍ਚਕਰੋ ਭਵਤਿ, ਪਟਿਕਚ੍ਚੇਵ ਵਾਯਾਮੋ ਕਿਚ੍ਚਕਰੋ ਭਵਤੀ’’ਤਿ.

‘‘ਭਿਯ੍ਯੋ ਓਪਮ੍ਮਂ ਕਰੋਹੀ’’ਤਿ. ‘‘ਤਂ ਕਿਂ ਮਞ੍ਞਸਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਯਦਾ ਤ੍ਵਂ ਬੁਭੁਕ੍ਖਿਤੋ ਭਵੇਯ੍ਯਾਸਿ, ਤਦਾ ਤ੍ਵਂ ਖੇਤ੍ਤਂ ਕਸਾਪੇਯ੍ਯਾਸਿ, ਸਾਲਿਂ ਰੋਪਾਪੇਯ੍ਯਾਸਿ, ਧਞ੍ਞਂ ਅਤਿਹਰਾਪੇਯ੍ਯਾਸਿ ‘ਭਤ੍ਤਂ ਭੁਞ੍ਜਿਸ੍ਸਾਮੀ’ਤਿ? ‘‘ਨ ਹਿ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ‘‘ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸਮ੍ਪਤ੍ਤੇ ਕਾਲੇ ਵਾਯਾਮੋ ਅਕਿਚ੍ਚਕਰੋ ਭਵਤਿ, ਪਟਿਕਚ੍ਚੇਵ ਵਾਯਾਮੋ ਕਿਚ੍ਚਕਰੋ ਭਵਤੀਤਿ.

‘‘ਭਿਯ੍ਯੋ ਓਪਮ੍ਮਂ ਕਰੋਹੀ’’ਤਿ. ‘‘ਤਂ ਕਿਂ ਮਞ੍ਞਸਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਯਦਾ ਤੇ ਸਙ੍ਗਾਮੋ ਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਿਤੋ ਭਵੇਯ੍ਯ, ਤਦਾ ਤ੍ਵਂ ਪਰਿਖਂ ਖਣਾਪੇਯ੍ਯਾਸਿ, ਪਾਕਾਰਂ ਕਾਰਾਪੇਯ੍ਯਾਸਿ, ਗੋਪੁਰਂ ਕਾਰਾਪੇਯ੍ਯਾਸਿ, ਅਟ੍ਟਾਲਕਂ ਕਾਰਾਪੇਯ੍ਯਾਸਿ, ਧਞ੍ਞਂ ਅਤਿਹਰਾਪੇਯ੍ਯਾਸਿ, ਤਦਾ ਤ੍ਵਂ ਹਤ੍ਥਿਸ੍ਮਿਂ ਸਿਕ੍ਖੇਯ੍ਯਾਸਿ, ਅਸ੍ਸਸ੍ਮਿਂ ਸਿਕ੍ਖੇਯ੍ਯਾਸਿ, ਰਥਸ੍ਮਿਂ ਸਿਕ੍ਖੇਯ੍ਯਾਸਿ, ਧਨੁਸ੍ਮਿਂ ਸਿਕ੍ਖੇਯ੍ਯਾਸਿ, ਥਰੁਸ੍ਮਿਂ ਸਿਕ੍ਖੇਯ੍ਯਾਸੀ’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਹਿ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ‘‘ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸਮ੍ਪਤ੍ਤੇ ਕਾਲੇ ਵਾਯਾਮੋ ਅਕਿਚ੍ਚਕਰੋ ਭਵਤਿ, ਪਟਿਕਚ੍ਚੇਵ ਵਾਯਾਮੋ ਕਿਚ੍ਚਕਰੋ ਭਵਤਿ. ਭਾਸਿਤਮ੍ਪੇਤਂ ਮਹਾਰਾਜ ਭਗਵਤਾ –

‘‘‘ਪਟਿਕਚ੍ਚੇਵ ਤਂ ਕਯਿਰਾ, ਯਂ ਜਞ੍ਞਾ ਹਿਤਮਤ੍ਤਨੋ;

ਨ ਸਾਕਟਿਕਚਿਨ੍ਤਾਯ, ਮਨ੍ਤਾ ਧੀਰੋ ਪਰਕ੍ਕਮੇ.

‘‘‘ਯਥਾ ¶ ਸਾਕਟਿਕੋ ਮਟ੍ਠਂ [ਨਾਮ (ਸੀ. ਪੀ. ਕ.) ਸਂ. ਨਿ. ੧.੧੦੩], ਸਮਂ ਹਿਤ੍ਵਾ ਮਹਾਪਥਂ;

ਵਿਸਮਂ ਮਗ੍ਗਮਾਰੁਯ੍ਹ, ਅਕ੍ਖਚ੍ਛਿਨ੍ਨੋਵ ਝਾਯਤਿ.

‘‘‘ਏਵਂ ¶ ਧਮ੍ਮਾ ਅਪਕ੍ਕਮ੍ਮ, ਅਧਮ੍ਮਮਨੁਵਤ੍ਤਿਯ;

ਮਨ੍ਦੋ ਮਚ੍ਚੁ ਮੁਖਂ ਪਤ੍ਤੋ, ਅਕ੍ਖਚ੍ਛਿਨ੍ਨੋਵ ਝਾਯਤੀ’’’ਤਿ [ਸੋਚਤੀਤਿ (ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ)].

੬. ਰਾਜਾ ਆਹ ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਤੁਮ੍ਹੇ ਭਣਥ ‘ਪਾਕਤਿਕਅਗ੍ਗਿਤੋ ਨੇਰਯਿਕੋ ਅਗ੍ਗਿ ਮਹਾਭਿਤਾਪਤਰੋ ਹੋਤਿ, ਖੁਦ੍ਦਕੋਪਿ ਪਾਸਾਣੋ ¶ ਪਾਕਤਿਕੇ ਅਗ੍ਗਿਮ੍ਹਿ ਪਕ੍ਖਿਤ੍ਤੋ ਦਿਵਸਮ੍ਪਿ ਪਚ੍ਚਮਾਨੋ [ਧਮਮਾਨੋ (ਸੀ. ਪੀ.)] ਨ ਵਿਲਯਂ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਕੂਟਾਗਾਰਮਤ੍ਤੋਪਿ ਪਾਸਾਣੋ ਨੇਰਯਿਕਗ੍ਗਿਮ੍ਹਿ ਪਕ੍ਖਿਤ੍ਤੋ ਖਣੇਨ ਵਿਲਯਂ ਗਚ੍ਛਤੀ’ਤਿ, ਏਤਂ ਵਚਨਂ ਨ ਸਦ੍ਦਹਾਮਿ, ਏਵਞ੍ਚ ਪਨ ਵਦੇਥ ‘ਯੇ ਚ ਤਤ੍ਥ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਸਤ੍ਤਾ, ਤੇ ਅਨੇਕਾਨਿਪਿ ਵਸ੍ਸਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਨਿਰਯੇ ਪਚ੍ਚਮਾਨਾ ਨ ਵਿਲਯਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੀ’ਤਿ, ਤਮ੍ਪਿ ਵਚਨਂ ਨ ਸਦ੍ਦਹਾਮੀ’’ਤਿ.

ਥੇਰੋ ਆਹ ‘‘ਤਂ ਕਿਂ ਮਞ੍ਞਸਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਯਾ ਤਾ ਸਨ੍ਤਿ ਮਕਰਿਨਿਯੋਪਿ ਸੁਸੁਮਾਰਿਨਿਯੋਪਿ ਕਚ੍ਛਪਿਨਿਯੋਪਿ ਮੋਰਿਨਿਯੋਪਿ ਕਪੋਤਿਨਿਯੋਪਿ, ਕਿਂਨੁ ਤਾ ਕਕ੍ਖਲ਼ਾਨਿ ਪਾਸਾਣਾਨਿ ਸਕ੍ਖਰਾਯੋ ਚ ਖਾਦਨ੍ਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਆਮ, ਭਨ੍ਤੇ, ਖਾਦਨ੍ਤੀ’’ਤਿ. ‘‘ਕਿਂ ਪਨ ਤਾਨਿ ਤਾਸਂ ਕੁਚ੍ਛਿਯਂ ਕੋਟ੍ਠਬ੍ਭਨ੍ਤਰਗਤਾਨਿ ਵਿਲਯਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਆਮ, ਭਨ੍ਤੇ, ਵਿਲਯਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੀ’’ਤਿ. ‘‘ਯੋ ਪਨ ਤਾਸਂ ਕੁਚ੍ਛਿਯਂ ਗਬ੍ਭੋ, ਸੋਪਿ ਵਿਲਯਂ ਗਚ੍ਛਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਹਿ ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ‘‘ਕੇਨ ਕਾਰਣੇਨਾ’’ਤਿ? ‘‘ਮਞ੍ਞਾਮਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਕਮ੍ਮਾਧਿਕਤੇਨ ਨ ਵਿਲਯਂ ਗਚ੍ਛਤੀ’’ਤਿ. ‘‘ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਕਮ੍ਮਾਧਿਕਤੇਨ ਨੇਰਯਿਕਾ ਸਤ੍ਤਾ ਅਨੇਕਾਨਿਪਿ ਵਸ੍ਸਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਨਿਰਯੇ ਪਚ੍ਚਮਾਨਾ ਨ ਵਿਲਯਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ. ਭਾਸਿਤਮ੍ਪੇਤਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਭਗਵਤਾ – ‘ਸੋ ਨ ਤਾਵ ਕਾਲਂ ਕਰੋਤਿ, ਯਾਵ ਨ ਤਂ ਪਾਪਕਮ੍ਮਂ ਬ੍ਯਨ੍ਤੀਹੋਤੀ’’’ਤਿ.

‘‘ਭਿਯ੍ਯੋ ¶ ਓਪਮ੍ਮਂ ਕਰੋਹੀ’’ਤਿ. ‘‘ਤਂ ਕਿਂ ਮਞ੍ਞਸਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਯਾ ਤਾ ਸਨ੍ਤਿ ਸੀਹਿਨਿਯੋਪਿ ਬ੍ਯਗ੍ਘਿਨਿਯੋਪਿ ਦੀਪਿਨਿਯੋਪਿ ਕੁਕ੍ਕੁਰਿਨਿਯੋਪਿ, ਕਿਂਨੁ ਤਾ ਕਕ੍ਖਲ਼ਾਨਿ ਅਟ੍ਠਿਕਾਨਿ ਮਂਸਾਨਿ ਖਾਦਨ੍ਤੀਤਿ? ‘‘ਆਮ, ਭਨ੍ਤੇ, ਖਾਦਨ੍ਤੀ’’ਤਿ. ‘‘ਕਿਂ ਪਨ ਤਾਨਿ ਤਾਸਂ ਕੁਚ੍ਛਿਯਂ ¶ ਕੋਟ੍ਠਬ੍ਭਨ੍ਤਰਗਤਾਨਿ ਵਿਲਯਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਆਮ, ਭਨ੍ਤੇ, ਵਿਲਯਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੀ’’ਤਿ. ‘‘ਯੋ ਪਨ ਤਾਸਂ ਕੁਚ੍ਛਿਯਂ ਗਬ੍ਭੋ, ਸੋਪਿ ਵਿਲਯਂ ਗਚ੍ਛਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਹਿ ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ‘‘ਕੇਨ ਕਾਰਣੇਨਾ’’ਤਿ? ‘‘ਮਞ੍ਞਾਮਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਕਮ੍ਮਾਧਿਕਤੇਨ ਨ ਵਿਲਯਂ ਗਚ੍ਛਤੀ’’ਤਿ. ‘‘ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਕਮ੍ਮਾਧਿਕਤੇਨ ਨੇਰਯਿਕਾ ਸਤ੍ਤਾ ਅਨੇਕਾਨਿਪਿ ਵਸ੍ਸਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਨਿਰਯੇ ਪਚ੍ਚਮਾਨਾ ਨ ਵਿਲਯਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੀ’’ਤਿ.

‘‘ਭਿਯ੍ਯੋ ਓਪਮ੍ਮਂ ਕਰੋਹੀ’’ਤਿ. ‘‘ਤਂ ਕਿਂ ਮਞ੍ਞਸਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਯਾ ਤਾ ਸਨ੍ਤਿ ਯੋਨਕਸੁਖੁਮਾਲਿਨਿਯੋਪਿ ਖਤ੍ਤਿਯਸੁਖੁਮਾਲਿਨਿਯੋਪਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸੁਖੁਮਾਲਿਨਿਯੋਪਿ ਗਹਪਤਿਸੁਖੁਮਾਲਿਨਿਯੋਪਿ, ਕਿਂਨੁ ਤਾ ਕਕ੍ਖਲ਼ਾਨਿ ਖਜ੍ਜਕਾਨਿ ਮਂਸਾਨਿ ਖਾਦਨ੍ਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਆਮ, ਭਨ੍ਤੇ, ਖਾਦਨ੍ਤੀ’’ਤਿ. ‘‘ਕਿਂ ਪਨ ਤਾਨਿ ਤਾਸਂ ਕੁਚ੍ਛਿਯਂ ਕੋਟ੍ਠਬ੍ਭਨ੍ਤਰਗਤਾਨਿ ਵਿਲਯਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਆਮ, ਭਨ੍ਤੇ, ਵਿਲਯਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੀ’’ਤਿ. ‘‘ਯੋ ¶ ਪਨ ਤਾਸਂ ਕੁਚ੍ਛਿਯਂ ਗਬ੍ਭੋ ਸੋਪਿ ਵਿਲਯਂ ਗਚ੍ਛਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਹਿ ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ‘‘ਕੇਨ ਕਾਰਣੇਨਾ’’ਤਿ. ‘‘ਮਞ੍ਞਾਮਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਕਮ੍ਮਾਧਿਕਤੇਨ ਨ ਵਿਲਯਂ ਗਚ੍ਛਤੀ’’ਤਿ. ‘‘ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਕਮ੍ਮਾਧਿਕਤੇਨ ਨੇਰਯਿਕਾ ਸਤ੍ਤਾ ਅਨੇਕਾਨਿਪਿ ਵਸ੍ਸਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਨਿਰਯੇ ਪਚ੍ਚਮਾਨਾ ਨ ਵਿਲਯਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ. ਭਾਸਿਤਮ੍ਪੇਤਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਭਗਵਤਾ – ‘‘ਸੋ ਨ ਤਾਵ ਕਾਲਂ ਕਰੋਤਿ, ਯਾਵ ਨ ਤਂ ਪਾਪਕਮ੍ਮਂ ਬ੍ਯਨ੍ਤੀਹੋਤੀ’’ਤਿ.

ਨੇਰਯਿਕਗ੍ਗਿਉਣ੍ਹਭਾਵਪਞ੍ਹੋ ਛਟ੍ਠੋ.

੭. ਰਾਜਾ ਆਹ ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਤੁਮ੍ਹੇ ਭਣਥ ‘ਅਯਂ ਮਹਾ ਪਥਵੀ ਉਦਕੇ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਾ, ਉਦਕਂ ਵਾਤੇ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਂ, ਵਾਤੋ ਆਕਾਸੇ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤੋ’ਤਿ, ਏਤਮ੍ਪਿ ਵਚਨਂ ਨ ਸਦ੍ਦਹਾਮੀ’’ਤਿ. ਥੇਰੋ ਧਮ੍ਮਕਰਕੇਨ [ਧਮ੍ਮਕਰਣੇਨ (ਕ.)] ਉਦਕਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਰਾਜਾਨਂ ਮਿਲਿਨ੍ਦਂ ਸਞ੍ਞਾਪੇਸਿ ‘‘ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਇਮਂ ਉਦਕਂ ਵਾਤੇਨ ਆਧਾਰਿਤਂ, ਏਵਂ ਤਮ੍ਪਿ ਉਦਕਂ ਵਾਤੇਨ ਆਧਾਰਿਤ’’ਨ੍ਤਿ.

‘‘ਕਲ੍ਲੋਸਿ ¶ , ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨਾ’’ਤਿ.

੮. ਰਾਜਾ ਆਹ ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਨਿਰੋਧੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਆਮ, ਮਹਾਰਾਜ, ਨਿਰੋਧੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨ’’ਨ੍ਤਿ. ‘‘ਕਥਂ, ਭਨ੍ਤੇ ¶ , ਨਾਗਸੇਨ, ਨਿਰੋਧੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਸਬ੍ਬੇ ਬਾਲਪੁਥੁਜ੍ਜਨਾ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਿਕਬਾਹਿਰੇ ਆਯਤਨੇ ਅਭਿਨਨ੍ਦਨ੍ਤਿ ਅਭਿਵਦਨ੍ਤਿ ਅਜ੍ਝੋਸਾਯ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿ, ਤੇ ਤੇਨ ਸੋਤੇਨ ਵੁਯ੍ਹਨ੍ਤਿ, ਨ ਪਰਿਮੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਜਾਤਿਯਾ ਜਰਾਯ ਮਰਣੇਨ ਸੋਕੇਨ ਪਰਿਦੇਵੇਨ ਦੁਕ੍ਖੇਹਿ ਦੋਮਨਸ੍ਸੇਹਿ ਉਪਾਯਾਸੇਹਿ ਨ ਪਰਿਮੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਮਾਤਿ ਵਦਾਮਿ. ਸੁਤਵਾ ਚ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਅਰਿਯਸਾਵਕੋ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਿਕਬਾਹਿਰੇ ਆਯਤਨੇ ¶ ਨਾਭਿਨਨ੍ਦਤਿ ਨਾਭਿਵਦਤਿ ਨਾਜ੍ਝੋਸਾਯ ਤਿਟ੍ਠਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਤਂ ਅਨਭਿਨਨ੍ਦਤੋ ਅਨਭਿਵਦਤੋ ਅਨਜ੍ਝੋਸਾਯ ਤਿਟ੍ਠਤੋ ਤਣ੍ਹਾ ਨਿਰੁਜ੍ਝਤਿ, ਤਣ੍ਹਾਨਿਰੋਧਾ ਉਪਾਦਾਨਨਿਰੋਧੋ, ਉਪਾਦਾਨਨਿਰੋਧਾ ਭਵਨਿਰੋਧੋ, ਭਵਨਿਰੋਧਾ ਜਾਤਿਨਿਰੋਧੋ, ਜਾਤਿਨਿਰੋਧਾ ਜਰਾਮਰਣਂ ਸੋਕਪਰਿਦੇਵਦੁਕ੍ਖਦੋਮਨਸ੍ਸੁਪਾਯਾਸਾ ਨਿਰੁਜ੍ਝਨ੍ਤਿ, ਏਵਮੇਤਸ੍ਸ ਕੇਵਲਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਨਿਰੋਧੋ ਹੋਤਿ, ਏਵਂ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਨਿਰੋਧੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨ’’ਨ੍ਤਿ.

੯. ਰਾਜਾ ਆਹ ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਸਬ੍ਬੇਵ ਲਭਨ੍ਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਨ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸਬ੍ਬੇਵ ਲਭਨ੍ਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ, ਅਪਿ ਚ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਯੋ ਸਮ੍ਮਾ ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੇ ਧਮ੍ਮੇ ਅਭਿਜਾਨਾਤਿ, ਪਰਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੇ ਧਮ੍ਮੇ ਪਰਿਜਾਨਾਤਿ, ਪਹਾਤਬ੍ਬੇ ਧਮ੍ਮੇ ਪਜਹਤਿ, ਭਾਵੇਤਬ੍ਬੇ ਧਮ੍ਮੇ ਭਾਵੇਤਿ, ਸਚ੍ਛਿਕਾਤਬ੍ਬੇ ਧਮ੍ਮੇ ਸਚ੍ਛਿਕਰੋਤਿ, ਸੋ ਲਭਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨ’’ਨ੍ਤਿ.

‘‘ਕਲ੍ਲੋਸਿ ¶ , ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨਾ’’ਤਿ.

੧੦. ਰਾਜਾ ਆਹ ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਯੋ ਨ ਲਭਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ, ਜਾਨਾਤਿ ਸੋ ‘ਸੁਖਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨ’’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਆਮ, ਮਹਾਰਾਜ, ਯੋ ਨ ਲਭਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ, ਜਾਨਾਤਿ ਸੋ ‘ਸੁਖਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨ’’’ਨ੍ਤਿ. ‘‘ਕਥਂ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਅਲਭਨ੍ਤੋ ਜਾਨਾਤਿ ‘ਸੁਖਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨ’’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਤਂ ਕਿਂ ਮਞ੍ਞਸਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਯੇਸਂ ਨਚ੍ਛਿਨ੍ਨਾ ਹਤ੍ਥਪਾਦਾ ¶ , ਜਾਨੇਯ੍ਯੁਂ ਤੇ, ਮਹਾਰਾਜ, ‘ਦੁਕ੍ਖਂ ਹਤ੍ਥਪਾਦਚ੍ਛੇਦਨ’’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਆਮ, ਭਨ੍ਤੇ, ਜਾਨੇਯ੍ਯੁ’’ਨ੍ਤਿ. ‘‘ਕਥਂ ਜਾਨੇਯ੍ਯੁ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਅਞ੍ਞੇਸਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਛਿਨ੍ਨਹਤ੍ਥਪਾਦਾਨਂ ਪਰਿਦੇਵਿਤਸਦ੍ਦਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਜਾਨਨ੍ਤਿ ‘ਦੁਕ੍ਖਂ ਹਤ੍ਥਪਾਦਚ੍ਛੇਦਨ’’’ਨ੍ਤਿ ¶ . ‘‘ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਯੇਸਂ ਦਿਟ੍ਠਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ, ਤੇਸਂ ਸਦ੍ਦਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਜਾਨਾਤਿ ‘ਸੁਖਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨ’’’ਨ੍ਤਿ.

੧. ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਿਨਤ੍ਥਿਭਾਵਪਞ੍ਹੋ

੧. ਰਾਜਾ ¶ ¶ ਆਹ ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਬੁਦ੍ਧੋ ਤਯਾ ਦਿਟ੍ਠੋ’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਹਿ, ਮਹਾਰਾਜਾ’’ਤਿ. ‘‘ਅਥ ਤੇ ਆਚਰਿਯੇਹਿ ਬੁਦ੍ਧੋ ਦਿਟ੍ਠੋ’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਹਿ, ਮਹਾਰਾਜਾ’’ਤਿ. ‘‘ਤੇਨ ਹਿ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਨਤ੍ਥਿ ਬੁਦ੍ਧੋ’’ਤਿ. ‘‘ਕਿਂ ਪਨ, ਮਹਾਰਾਜ, ਹਿਮਵਤਿ ਊਹਾ ਨਦੀ ਤਯਾ ਦਿਟ੍ਠਾ’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਹਿ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ‘‘ਅਥ ਤੇ ਪਿਤਰਾ ਊਹਾ ਨਦੀ ਦਿਟ੍ਠਾ’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਹਿ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ‘‘ਤੇਨ ਹਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਨਤ੍ਥਿ ਊਹਾ ਨਦੀ’’ਤਿ. ‘‘ਅਤ੍ਥਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਮਯਾ ਊਹਾ ਨਦੀ ਨ ਦਿਟ੍ਠਾ, ਪਿਤਰਾਪਿ ਮੇ ਊਹਾ ਨਦੀ ਨ ਦਿਟ੍ਠਾ, ਅਪਿ ਚ ਅਤ੍ਥਿ ਊਹਾ ਨਦੀ’’ਤਿ. ‘‘ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਮਯਾ ਭਗਵਾ ਨ ਦਿਟ੍ਠੋ, ਆਚਰਿਯੇਹਿਪਿ ਮੇ ਭਗਵਾ ਨ ਦਿਟ੍ਠੋ, ਅਪਿ ਚ ਅਤ੍ਥਿ ਭਗਵਾ’’ਤਿ.

ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਿਨਤ੍ਥਿਭਾਵਪਞ੍ਹੋ ਪਠਮੋ.

੨. ਰਾਜਾ ਆਹ ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਬੁਦ੍ਧੋ ਅਨੁਤ੍ਤਰੋ’’ਤਿ? ‘‘ਆਮ, ਮਹਾਰਾਜ, ਭਗਵਾ ਅਨੁਤ੍ਤਰੋ’’ਤਿ. ‘‘ਕਥਂ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਅਦਿਟ੍ਠਪੁਬ੍ਬਂ ਜਾਨਾਸਿ ‘ਬੁਦ੍ਧੋ ਅਨੁਤ੍ਤਰੋ’’’ਤਿ? ‘‘ਤਂ ਕਿਂ ਮਞ੍ਞਸਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਯੇਹਿ ਅਦਿਟ੍ਠਪੁਬ੍ਬੋ ਮਹਾਸਮੁਦ੍ਦੋ, ਜਾਨੇਯ੍ਯੁਂ ਤੇ, ਮਹਾਰਾਜ, ਮਹਨ੍ਤੋ ਖੋ ਮਹਾਸਮੁਦ੍ਦੋ ਗਮ੍ਭੀਰੋ ਅਪ੍ਪਮੇਯ੍ਯੋ ਦੁਪ੍ਪਰਿਯੋਗਾਹੋ, ਯਤ੍ਥਿਮਾ ਪਞ੍ਚ ਮਹਾਨਦਿਯੋ ਸਤਤਂ ਸਮਿਤਂ ਅਪ੍ਪੇਨ੍ਤਿ, ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ, ਗਙ੍ਗਾ ਯਮੁਨਾ ਅਚਿਰਵਤੀ ਸਰਭੂ ਮਹੀ, ਨੇਵ ਤਸ੍ਸ ਊਨਤ੍ਤਂ ਵਾ ਪੂਰਤ੍ਤਂ ਵਾ ਪਞ੍ਞਾਯਤੀ’’ਤਿ ¶ ? ‘‘ਆਮ, ਭਨ੍ਤੇ, ਜਾਨੇਯ੍ਯੁ’’ਨ੍ਤਿ. ‘‘ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸਾਵਕੇ ਮਹਨ੍ਤੇ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤੇ ¶ ਪਸ੍ਸਿਤ੍ਵਾ ਜਾਨਾਮਿ ‘ਭਗਵਾ ਅਨੁਤ੍ਤਰੋ’’’ਤਿ.

ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਅਨੁਤ੍ਤਰਭਾਵਪਞ੍ਹੋ ਦੁਤਿਯੋ.

੩. ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਅਨੁਤ੍ਤਰਭਾਵਜਾਨਨਪਞ੍ਹੋ

੩. ਰਾਜਾ ¶ ਆਹ ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਸਕ੍ਕਾ ਜਾਨਿਤੁਂ ‘ਬੁਦ੍ਧੋ ਅਨੁਤ੍ਤਰੋ’’’ਤਿ? ‘‘ਆਮ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸਕ੍ਕਾ ਜਾਨਿਤੁਂ ‘ਭਗਵਾ ਅਨੁਤ੍ਤਰੋ’’’ਤਿ. ‘‘ਕਥਂ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਸਕ੍ਕਾ ਜਾਨਿਤੁਂ ‘ਬੁਦ੍ਧੋ ਅਨੁਤ੍ਤਰੋ’’’ਤਿ. ‘‘ਭੂਤਪੁਬ੍ਬਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਤਿਸ੍ਸਤ੍ਥੇਰੋ ਨਾਮ ਲੇਖਾਚਰਿਯੋ ਅਹੋਸਿ, ਬਹੂਨਿ ਵਸ੍ਸਾਨਿ ਅਬ੍ਭਤੀਤਾਨਿ ਕਾਲਙ੍ਕਤਸ੍ਸ ਕਥਂ ਸੋ ਞਾਯਤੀ’’ਤਿ. ‘‘ਲੇਖੇਨ ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ‘‘ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਯੋ ਧਮ੍ਮਂ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਸੋ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਧਮ੍ਮੋ ਹਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਭਗਵਤਾ ਦੇਸਿਤੋ’’ਤਿ.

ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਅਨੁਤ੍ਤਰਭਾਵਜਾਨਨਪਞ੍ਹੋ ਤਤਿਯੋ.

੪. ਰਾਜਾ ਆਹ ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਧਮ੍ਮੋ ਤਯਾ ਦਿਟ੍ਠੋ’’ਤਿ. ‘‘ਬੁਦ੍ਧਨੇਤ੍ਤਿਯਾ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਬੁਦ੍ਧਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਯਾ ਯਾਵਜੀਵਂ ਸਾਵਕੇਹਿ ਵਤ੍ਤਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ.

੫. ਰਾਜਾ ¶ ਆਹ ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਨ ਚ ਸਙ੍ਕਮਤਿ ਪਟਿਸਨ੍ਦਹਤਿ ਚਾ’’ਤਿ? ‘‘ਆਮ, ਮਹਾਰਾਜ, ਨ ਚ ਸਙ੍ਕਮਤਿ ਪਟਿਸਨ੍ਦਹਤਿ ਚਾ’’ਤਿ. ‘‘ਕਥਂ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਨ ਚ ਸਙ੍ਕਮਤਿ ਪਟਿਸਨ੍ਦਹਤਿ ਚ, ਓਪਮ੍ਮਂ ਕਰੋਹੀ’’ਤਿ? ‘‘ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਕੋਚਿਦੇਵ ਪੁਰਿਸੋ ਪਦੀਪਤੋ ਪਦੀਪਂ ਪਦੀਪੇਯ੍ਯ, ਕਿਂਨੁ ਖੋ ਸੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਪਦੀਪੋ ਪਦੀਪਮ੍ਹਾ ਸਙ੍ਕਨ੍ਤੋ’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਹਿ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ‘‘ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਨ ਚ ਸਙ੍ਕਮਤਿ ਪਟਿਸਨ੍ਦਹਤਿ ਚਾ’’ਤਿ.

‘‘ਭਿਯ੍ਯੋ ਓਪਮ੍ਮਂ ਕਰੋਹੀ’’ਤਿ. ‘‘ਅਭਿਜਾਨਾਸਿ ਨੁ, ਤ੍ਵਂ ਮਹਾਰਾਜ, ਦਹਰਕੋ ਸਨ੍ਤੋ ਸਿਲੋਕਾਚਰਿਯਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਕਿਞ੍ਚਿ ਸਿਲੋਕਂ ਗਹਿਤ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਆਮ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ¶ . ‘‘ਕਿਂਨੁ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸੋ ਸਿਲੋਕੋ ਆਚਰਿਯਮ੍ਹਾ ਸਙ੍ਕਨ੍ਤੋ’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਹਿ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ‘‘ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਨ ਚ ਸਙ੍ਕਮਤਿ ਪਟਿਸਨ੍ਦਹਤਿ ਚਾਤਿ.

ਅਸਙ੍ਕਮਨਪਟਿਸਨ੍ਦਹਨਪਞ੍ਹੋ ਪਞ੍ਚਮੋ.

੬. ਰਾਜਾ ਆਹ ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਵੇਦਗੂ ਉਪਲਬ੍ਭਤੀ’’ਤਿ? ਥੇਰੋ ਆਹ ‘‘ਪਰਮਤ੍ਥੇਨ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਵੇਦਗੂ ਨੁਪਲਬ੍ਭਤੀ’’ਤਿ.

੭. ਰਾਜਾ ¶ ¶ ਆਹ ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਅਤ੍ਥਿ ਕੋਚਿ ਸਤ੍ਤੋ ਯੋ ਇਮਮ੍ਹਾ ਕਾਯਾ ਅਞ੍ਞਂ ਕਾਯਂ ਸਙ੍ਕਮਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਹਿ, ਮਹਾਰਾਜਾ’’ਤਿ. ‘‘ਯਦਿ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਇਮਮ੍ਹਾ ਕਾਯਾ ਅਞ੍ਞਂ ਕਾਯਂ ਸਙ੍ਕਮਨ੍ਤੋ ਨਤ੍ਥਿ, ਨਨੁ ਮੁਤ੍ਤੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ ਪਾਪਕੇਹਿ ਕਮ੍ਮੇਹੀ’’ਤਿ? ‘‘ਆਮ, ਮਹਾਰਾਜ, ਯਦਿ ਨ ਪਟਿਸਨ੍ਦਹੇਯ੍ਯ, ਮੁਤ੍ਤੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ ਪਾਪਕੇਹਿ ਕਮ੍ਮੇਹੀਤਿ, ਯਸ੍ਮਾ ਚ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਪਟਿਸਨ੍ਦਹਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਨ ਪਰਿਮੁਤ੍ਤੋ ਪਾਪਕੇਹਿ ਕਮ੍ਮੇਹੀ’’ਤਿ.

‘‘ਓਪਮ੍ਮਂ ਕਰੋਹੀ’’ਤਿ. ‘‘ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਕੋਚਿਦੇਵ ਪੁਰਿਸੋ ਅਞ੍ਞਤਰਸ੍ਸ ਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਅਮ੍ਬਂ ਅਵਹਰੇਯ੍ਯ, ਕਿਂ ਸੋ ਦਣ੍ਡਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਭਵੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ? ‘‘ਆਮ, ਭਨ੍ਤੇ, ਦਣ੍ਡਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਭਵੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ. ‘‘ਨ ਖੋ ਸੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਤਾਨਿ ਅਮ੍ਬਾਨਿ ਅਵਹਰਿ, ਯਾਨਿ ਤੇਨ ਰੋਪਿਤਾਨਿ, ਕਸ੍ਮਾ ਦਣ੍ਡਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਭਵੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ? ‘‘ਤਾਨਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਮ੍ਬਾਨਿ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਜਾਤਾਨਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਦਣ੍ਡਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਭਵੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ. ‘‘ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਇਮਿਨਾ ਨਾਮਰੂਪੇਨ ਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਤਿ ਸੋਭਨਂ ਵਾ ਅਸੋਭਨਂ ¶ ਵਾ, ਤੇਨ ਕਮ੍ਮੇਨ ਅਞ੍ਞਂ ਨਾਮਰੂਪਂ ਪਟਿਸਨ੍ਦਹਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਨ ਪਰਿਮੁਤ੍ਤੋ ਪਾਪਕੇਹਿ ਕਮ੍ਮੇਹੀ’’ਤਿ.

੮. ਰਾਜਾ ਆਹ ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਇਮਿਨਾ ਨਾਮਰੂਪੇਨ ਕਮ੍ਮਂ ਕਤਂ ਕੁਸਲਂ ਵਾ ਅਕੁਸਲਂ ਵਾ, ਕੁਹਿਂ ਤਾਨਿ ਕਮ੍ਮਾਨਿ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਅਨੁਬਨ੍ਧੇਯ੍ਯੁਂ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਤਾਨਿ ਕਮ੍ਮਾਨਿ ਛਾਯਾਵ ਅਨਪਾਯਿਨੀ’’ਤਿ [ਅਨੁਪਾਯਿਨੀਤਿ (ਕ.)]. ‘‘ਸਕ੍ਕਾ ਪਨ, ਭਨ੍ਤੇ, ਤਾਨਿ ਕਮ੍ਮਾਨਿ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘ਇਧ ਵਾ ਇਧ ਵਾ ਤਾਨਿ ਕਮ੍ਮਾਨਿ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤੀ’’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਸਕ੍ਕਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਤਾਨਿ ਕਮ੍ਮਾਨਿ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘ਇਧ ਵਾ ਇਧ ਵਾ ਤਾਨਿ ਕਮ੍ਮਾਨਿ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤੀ’’’ਤਿ.

‘‘ਓਪਮ੍ਮਂ ¶ ਕਰੋਹੀ’’ਤਿ. ‘‘ਤਂ ਕਿਂ ਮਞ੍ਞਸਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਯਾਨਿਮਾਨਿ ਰੁਕ੍ਖਾਨਿ ਅਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਫਲਾਨਿ, ਸਕ੍ਕਾ ਤੇਸਂ ਫਲਾਨਿ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘ਇਧ ਵਾ ਇਧ ਵਾ ਤਾਨਿ ਫਲਾਨਿ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤੀ’’’ਤਿ. ‘‘ਨ ਹਿ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ‘‘ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਅਬ੍ਬੋਚ੍ਛਿਨ੍ਨਾਯ ਸਨ੍ਤਤਿਯਾ ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਤਾਨਿ ਕਮ੍ਮਾਨਿ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘ਇਧ ਵਾ ਇਧ ਵਾ ਤਾਨਿ ਕਮ੍ਮਾਨਿ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤੀ’ਤਿ.

੯. ਰਾਜਾ ¶ ਆਹ ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਯੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਜਾਨਾਤਿ ਸੋ ‘ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿਸ੍ਸਾਮੀ’’’ਤਿ? ‘‘ਆਮ, ਮਹਾਰਾਜ, ਯੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਜਾਨਾਤਿ ਸੋ ‘ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿਸ੍ਸਾਮੀ’’’ਤਿ. ‘‘ਓਪਮ੍ਮਂ ਕਰੋਹੀ’’ਤਿ. ‘‘ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਕਸ੍ਸਕੋ ਗਹਪਤਿਕੋ ਬੀਜਾਨਿ ਪਥਵਿਯਂ ਨਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਸਮ੍ਮਾ ਦੇਵੇ ਵਸ੍ਸਨ੍ਤੇ ਜਾਨਾਤਿ ‘ਧਞ੍ਞਂ ¶ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਸ੍ਸਤੀ’’’ਤਿ? ‘‘ਆਮ, ਭਨ੍ਤੇ, ਜਾਨੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ. ‘‘ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਯੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਜਾਨਾਤਿ ਸੋ ‘ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿਸ੍ਸਾਮੀ’’’ਤਿ.

੧੦. ਰਾਜਾ ਆਹ ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਬੁਦ੍ਧੋ ਅਤ੍ਥੀ’’ਤਿ? ‘‘ਆਮ, ਮਹਾਰਾਜ, ਭਗਵਾ ਅਤ੍ਥੀ’’ਤਿ. ‘‘ਸਕ੍ਕਾ ਪਨ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਬੁਦ੍ਧੋ ਨਿਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਇਧਵਾ ਇਧਵਾ’’ਤਿ? ‘‘ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਭਗਵਾ ਅਨੁਪਾਦਿਸੇਸਾਯ ਨਿਬ੍ਬਾਨਧਾਤੁਯਾ, ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਭਗਵਾ ਨਿਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘ਇਧ ਵਾ ਇਧ ਵਾ’’’ਤਿ.

‘‘ਓਪਮ੍ਮਂ ¶ ਕਰੋਹੀ’’ਤਿ. ‘‘ਤਂ ਕਿਂ ਮਞ੍ਞਸਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਮਹਤੋ ਅਗ੍ਗਿਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਜਲਮਾਨਸ੍ਸ ਯਾ ਅਚ੍ਚਿ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਤਾ, ਸਕ੍ਕਾ ਸਾ ਅਚ੍ਚਿ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘ਇਧ ਵਾ ਇਧ ਵਾ’’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਹਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਨਿਰੁਦ੍ਧਾ ਸਾ ਅਚ੍ਚਿ ਅਪ੍ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਂ ਗਤਾ’’ਤਿ. ‘‘ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਭਗਵਾ ਅਨੁਪਾਦਿਸੇਸਾਯ ਨਿਬ੍ਬਾਨਧਾਤੁਯਾ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤੋ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਤੋ, ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਭਗਵਾ ਨਿਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘ਇਧ ਵਾ ਇਧ ਵਾ’ ਤਿ, ਧਮ੍ਮਕਾਯੇਨ ਪਨ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸਕ੍ਕਾ ਭਗਵਾ ਨਿਦਸ੍ਸੇਤੁਂ. ਧਮ੍ਮੋ ਹਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਭਗਵਤਾ ਦੇਸਿਤੋ’’ਤਿ.

੧. ਰਾਜਾ ¶ ¶ ਆਹ ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਪਿਯੋ ਪਬ੍ਬਜਿਤਾਨਂ ਕਾਯੋ’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਪਿਯੋ ਪਬ੍ਬਜਿਤਾਨਂ ਕਾਯੋ’’ਤਿ. ‘‘ਅਥ ਕਿਸ੍ਸ ਨੁ ਖੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਕੇਲਾਯਥ ਮਮਾਯਥਾ’’ਤਿ? ‘‘ਕਿਂ ਪਨ ਤੇ, ਮਹਾਰਾਜ, ਕਦਾਚਿ ਕਰਹਚਿ ਸਙ੍ਗਾਮਗਤਸ੍ਸ ਕਣ੍ਡਪ੍ਪਹਾਰੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਆਮ, ਭਨ੍ਤੇ, ਹੋਤੀ’’ਤਿ. ‘‘ਕਿਂਨੁ ਖੋ ¶ , ਮਹਾਰਾਜ, ਸੋ ਵਣੋ ਆਲੇਪੇਨ ਚ ਆਲਿਮ੍ਪੀਯਤਿ ਤੇਲੇਨ ਚ ਮਕ੍ਖੀਯਤਿ ਸੁਖੁਮੇਨ ਚ ਚੋਲ਼ਪਟ੍ਟੇਨ ਪਲਿਵੇਠੀਯਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਆਮ, ਭਨ੍ਤੇ, ਆਲੇਪੇਨ ਚ ਆਲਿਮ੍ਪੀਯਤਿ ਤੇਲੇਨ ਚ ਮਕ੍ਖੀਯਤਿ ਸੁਖੁਮੇਨ ਚ ਚੋਲ਼ਪਟ੍ਟੇਨ ਪਲਿਵੇਠੀਯਤੀ’’ਤਿ. ‘‘ਕਿਂਨੁ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਪਿਯੋ ਤੇ ਵਣੋ, ਤੇਨ ਆਲੇਪੇਨ ਚ ਆਲਿਮ੍ਪੀਯਤਿ ਤੇਲੇਨ ਚ ਮਕ੍ਖੀਯਤਿ ਸੁਖੁਮੇਨ ਚ ਚੋਲ਼ਪਟ੍ਟੇਨ ਪਲਿਵੇਠੀਯਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਪਿਯੋ ਵਣੋ, ਅਪਿ ਚ ਮਂਸਸ੍ਸ ਰੁਹਨਤ੍ਥਾਯ ਆਲੇਪੇਨ ਚ ਆਲਿਮ੍ਪੀਯਤਿ ਤੇਲੇਨ ਚ ਮਕ੍ਖੀਯਤਿ ਸੁਖੁਮੇਨ ਚ ਚੋਲ਼ਪਟ੍ਟੇਨ ਪਲਿਵੇਠੀਯਤੀ’’ਤਿ. ‘‘ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਅਪ੍ਪਿਯੋ ਪਬ੍ਬਜਿਤਾਨਂ ਕਾਯੋ, ਅਥ ਚ ਪਬ੍ਬਜਿਤਾ ਅਨਜ੍ਝੋਸਿਤਾ ਕਾਯਂ ਪਰਿਹਰਨ੍ਤਿ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਾਨੁਗ੍ਗਹਾਯ. ਅਪਿ ਚ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਵਣੂਪਮੋ ਕਾਯੋ ਵੁਤ੍ਤੋ ਭਗਵਤਾ, ਤੇਨ ਪਬ੍ਬਜਿਤਾ ਵਣਮਿਵ ਕਾਯਂ ਪਰਿਹਰਨ੍ਤਿ ਅਨਜ੍ਝੋਸਿਤਾ. ਭਾਸਿਤਮ੍ਪੇਤਂ ਮਹਾਰਾਜ ਭਗਵਤਾ –

‘‘‘ਅਲ੍ਲਚਮ੍ਮਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨੋ, ਨਵਦ੍ਵਾਰੋ ਮਹਾਵਣੋ;

ਸਮਨ੍ਤਤੋ ਪਗ੍ਘਰਤਿ, ਅਸੁਚਿਪੂਤਿਗਨ੍ਧਿਯੋ’’’ਤਿ.

੨. ਰਾਜਾ ਆਹ ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਬੁਦ੍ਧੋ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੂ ਸਬ੍ਬਦਸ੍ਸਾਵੀ’’ਤਿ? ‘‘ਆਮ, ਮਹਾਰਾਜ, ਭਗਵਾ ¶ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੂ ਸਬ੍ਬਦਸ੍ਸਾਵੀ’’ਤਿ. ‘‘ਅਥ ਕਿਸ੍ਸ ਨੁ ਖੋ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਸਾਵਕਾਨਂ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬੇਨ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਪਞ੍ਞਪੇਸੀ’’ਤਿ? ‘‘ਅਤ੍ਥਿ ਪਨ ਤੇ ¶ ਮਹਾਰਾਜ, ਕੋਚਿ ਵੇਜ੍ਜੋ, ਯੋ ਇਮਿਸ੍ਸਂ ਪਥਵਿਯਂ ਸਬ੍ਬਭੇਸਜ੍ਜਾਨਿ ਜਾਨਾਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਆਮ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਤ੍ਥੀ’’ਤਿ. ‘‘ਕਿਂਨੁ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸੋ ਵੇਜ੍ਜੋ ਗਿਲਾਨਕਂ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤੇ ਕਾਲੇ ਭੇਸਜ੍ਜਂ ਪਾਯੇਤਿ, ਉਦਾਹੁ ਅਸਮ੍ਪਤ੍ਤੇ ਕਾਲੇ’’ਤਿ? ‘‘ਸਮ੍ਪਤ੍ਤੇ ਕਾਲੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਗਿਲਾਨਕਂ ਭੇਸਜ੍ਜਂ ਪਾਯੇਤਿ, ਨੋ ਅਸਮ੍ਪਤ੍ਤੇ ਕਾਲੇ’’ਤਿ? ‘‘ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਭਗਵਾ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੂ ਸਬ੍ਬਦਸ੍ਸਾਵੀ ਨ ਅਸਮ੍ਪਤ੍ਤੇ ਕਾਲੇ ਸਾਵਕਾਨਂ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਪਞ੍ਞਾਪੇਤਿ, ਸਮ੍ਪਤ੍ਤੇ ਕਾਲੇ ਸਾਵਕਾਨਂ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਪਞ੍ਞਾਪੇਤਿ ਯਾਵਜੀਵਂ ਅਨਤਿਕ੍ਕਮਨੀਯ’’ਨ੍ਤਿ.

੩. ਰਾਜਾ ¶ ਆਹ ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਬੁਦ੍ਧੋ ਦ੍ਵਤ੍ਤਿਂਸਮਹਾਪੁਰਿਸਲਕ੍ਖਣੇਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਅਸੀਤਿਯਾ ਚ ਅਨੁਬ੍ਯਞ੍ਜਨੇਹਿ ਪਰਿਰਞ੍ਜਿਤੋ ਸੁਵਣ੍ਣਵਣ੍ਣੋ ਕਞ੍ਚਨਸਨ੍ਨਿਭਤ੍ਤਚੋ ਬ੍ਯਾਮਪ੍ਪਭੋ’’ਤਿ? ‘‘ਆਮ, ਮਹਾਰਾਜ, ਭਗਵਾ ਦ੍ਵਤ੍ਤਿਂਸਮਹਾਪੁਰਿਸਲਕ੍ਖਣੇਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਅਸੀਤਿਯਾ ਚ ਅਨੁਬ੍ਯਞ੍ਜਨੇਹਿ ਪਰਿਰਞ੍ਜਿਤੋ ਸੁਵਣ੍ਣਵਣ੍ਣੋ ਕਞ੍ਚਨਸਨ੍ਨਿਭਤ੍ਤਚੋ ਬ੍ਯਾਮਪ੍ਪਭੋ’’ਤਿ.

‘‘ਕਿਂ ਪਨਸ੍ਸ, ਭਨ੍ਤੇ, ਮਾਤਾਪਿਤਰੋਪਿ ਦ੍ਵਤ੍ਤਿਂਸਮਹਾਪੁਰਿਸਲਕ੍ਖਣੇਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਾ ਅਸੀਤਿਯਾ ਚ ਅਨੁਬ੍ਯਞ੍ਜਨੇਹਿ ਪਰਿਰਞ੍ਜਿਤਾ ਸੁਵਣ੍ਣਵਣ੍ਣਾ ਕਞ੍ਚਨਸਨ੍ਨਿਭਤ੍ਤਚਾ ਬ੍ਯਾਮਪ੍ਪਭਾ’’ਤਿ? ‘‘ਨੋ ਚਸ੍ਸ, ਮਹਾਰਾਜ, ਮਾਤਾਪਿਤਰੋ ਦ੍ਵਤ੍ਤਿਂਸਮਹਾਪੁਰਿਸਲਕ੍ਖਣੇਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਾ ਅਸੀਤਿਯਾ ਚ ਅਨੁਬ੍ਯਞ੍ਜਨੇਹਿ ਪਰਿਰਞ੍ਜਿਤਾ ਸੁਵਣ੍ਣਵਣ੍ਣਾ ਕਞ੍ਚਨਸਨ੍ਨਿਭਤ੍ਤਚਾ ਬ੍ਯਾਮਪ੍ਪਭਾ’’ਤਿ.

‘‘ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇ ਖੋ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਨ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਬੁਦ੍ਧੋ ਦ੍ਵਤ੍ਤਿਂਸਮਹਾਪੁਰਿਸਲਕ੍ਖਣੇਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਅਸੀਤਿਯਾ ਚ ਅਨੁਬ੍ਯਞ੍ਜਨੇਹਿ ਪਰਿਰਞ੍ਜਿਤੋ ਸੁਵਣ੍ਣਵਣ੍ਣੋ ਕਞ੍ਚਨਸਨ੍ਨਿਭਤ੍ਤਚੋ ਬ੍ਯਾਮਪ੍ਪਭੋਤਿ, ਅਪਿ ਚ ਮਾਤੁਸਦਿਸੋ ਵਾ ਪੁਤ੍ਤੋ ਹੋਤਿ ਮਾਤੁਪਕ੍ਖੋ ਵਾ, ਪਿਤੁਸਦਿਸੋ ਵਾ ਪੁਤ੍ਤੋ ਹੋਤਿ ਪਿਤੁਪਕ੍ਖੋ ਵਾ’’ਤਿ. ਥੇਰੋ ਆਹ ‘‘ਅਤ੍ਥਿ ਪਨ, ਮਹਾਰਾਜ, ਕਿਞ੍ਚਿ ਪਦੁਮਂ ਸਤਪਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਆਮ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਤ੍ਥੀ’’ਤਿ. ‘‘ਤਸ੍ਸ ਪਨ ਕੁਹਿਂ ਸਮ੍ਭਵੋ’’ਤਿ? ‘‘ਕਦ੍ਦਮੇ ਜਾਯਤਿ ਉਦਕੇ ਆਸੀਯਤੀ’’ਤਿ ¶ . ‘‘ਕਿਂਨੁ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਪਦੁਮਂ ਕਦ੍ਦਮੇਨ ਸਦਿਸਂ ਵਣ੍ਣੇਨ ਵਾ ਗਨ੍ਧੇਨ ਵਾ ਰਸੇਨ ਵਾ’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਹਿ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ‘‘ਅਥ ਉਦਕੇਨ ਵਾ ¶ ਗਨ੍ਧੇਨ ਵਾ ਰਸੇਨ ਵਾ’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਹਿ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ‘‘ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਭਗਵਾ ਦ੍ਵਤ੍ਤਿਂਸਮਹਾਪੁਰਿਸਲਕ੍ਖਣੇਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਅਸੀਤਿਯਾ ਚ ਅਨੁਬ੍ਯਞ੍ਜਨੇਹਿ ਪਰਿਰਞ੍ਜਿਤੋ ਸੁਵਣ੍ਣਵਣ੍ਣੋ ਕਞ੍ਚਨਸਨ੍ਨਿਭਤ੍ਤਚੋ ਬ੍ਯਾਮਪ੍ਪਭੋ, ਨੋ ਚਸ੍ਸ ਮਾਤਾਪਿਤਰੋ ਦ੍ਵਤ੍ਤਿਂਸਮਹਾਪੁਰਿਸਲਕ੍ਖਣੇਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਾ ਅਸੀਤਿਯਾ ਚ ਅਨੁਬ੍ਯਞ੍ਜਨੇਹਿ ਪਰਿਰਞ੍ਜਿਤਾ ਸੁਵਣ੍ਣਵਣ੍ਣਾ ਕਞ੍ਚਨਸਨ੍ਨਿਭਤ੍ਤਚਾ ਬ੍ਯਾਮਪ੍ਪਭਾ’’ਤਿ.

੪. ਰਾਜਾ ਆਹ ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਬੁਦ੍ਧੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰੀ’’ਤਿ? ‘‘ਆਮ, ਮਹਾਰਾਜ, ਭਗਵਾ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰੀ’’ਤਿ. ‘‘ਤੇਨ ਹਿ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਬੁਦ੍ਧੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮੁਨੋ ਸਿਸ੍ਸੋ’’ਤਿ? ‘‘ਅਤ੍ਥਿ ਪਨ ਤੇ, ਮਹਾਰਾਜ, ਹਤ੍ਥਿਪਾਮੋਕ੍ਖੋ’’ਤਿ? ‘‘ਅਤ੍ਥਿ ¶ , ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ‘‘ਕਿਂਨੁ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸੋ ਹਤ੍ਥੀ ਕਦਾਚਿ ਕਰਹਚਿ ਕੋਞ੍ਚਨਾਦਂ ਨਦਤੀਤਿ? ‘‘ਆਮ, ਭਨ੍ਤੇ, ਨਦਤੀ’’ਤਿ ‘‘ਤੇਨ ਹਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸੋ ਹਤ੍ਥੀ ਕੋਞ੍ਚਸਕੁਣਸ੍ਸ ਸਿਸ੍ਸੋ’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਹਿ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ‘‘ਕਿਂ ਪਨ, ਮਹਾਰਾਜ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਾ ਸਬੁਦ੍ਧਿਕੋ ਅਬੁਦ੍ਧਿਕੋ’’ਤਿ? ‘‘ਸਬੁਦ੍ਧਿਕੋ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ‘‘ਤੇਨ ਹਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਾ ਭਗਵਤੋ ਸਿਸ੍ਸੋ’’ਤਿ.

ਭਗਵਤੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰਿਪਞ੍ਹੋ ਚਤੁਤ੍ਥੋ.

੫. ਰਾਜਾ ਆਹ ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਉਪਸਮ੍ਪਦਾ ਸੁਨ੍ਦਰਾ’’ਤਿ? ‘‘ਆਮ, ਮਹਾਰਾਜ, ਉਪਸਮ੍ਪਦਾ ਸੁਨ੍ਦਰਾ’’ਤਿ. ‘‘ਅਤ੍ਥਿ ਪਨ, ਭਨ੍ਤੇ, ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਉਪਸਮ੍ਪਦਾ, ਉਦਾਹੁ ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿ? ‘‘ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ ¶ , ਭਗਵਾ ਬੋਧਿਰੁਕ੍ਖਮੂਲੇ ਸਹ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞਾਣੇਨ, ਨਤ੍ਥਿ ਭਗਵਤੋ ਉਪਸਮ੍ਪਦਾ ਅਞ੍ਞੇਹਿ ਦਿਨ੍ਨਾ, ਯਥਾ ਸਾਵਕਾਨਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਭਗਵਾ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਪਞ੍ਞਪੇਤਿ ਯਾਵਜੀਵਂ ਅਨਤਿਕ੍ਕਮਨੀਯ’’ਨ੍ਤਿ.

੬. ਰਾਜਾ ¶ ਆਹ ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਯੋ ਚ ਮਾਤਰਿ ਮਤਾਯ ਰੋਦਤਿ, ਯੋ ਚ ਧਮ੍ਮਪੇਮੇਨ ਰੋਦਤਿ, ਉਭਿਨ੍ਨਂ ਤੇਸਂ ਰੋਦਨ੍ਤਾਨਂ ਕਸ੍ਸ ਅਸ੍ਸੁ ਭੇਸਜ੍ਜਂ, ਕਸ੍ਸ ਨ ਭੇਸਜ੍ਜ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਏਕਸ੍ਸ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਅਸ੍ਸੁ ਰਾਗਦੋਸਮੋਹੇਹਿ ਸਮਲਂ ਉਣ੍ਹਂ, ਏਕਸ੍ਸ ਪੀਤਿਸੋਮਨਸ੍ਸੇਨ ਵਿਮਲਂ ਸੀਤਲਂ. ਯਂ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸੀਤਲਂ, ਤਂ ਭੇਸਜ੍ਜਂ, ਯਂ ਉਣ੍ਹਂ, ਤਂ ਨ ਭੇਸਜ੍ਜ’’ਨ੍ਤਿ.

ਅਸ੍ਸੁਭੇਸਜ੍ਜਾਭੇਸਜ੍ਜਪਞ੍ਹੋ ਛਟ੍ਠੋ.

੭. ਰਾਜਾ ਆਹ ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਕਿਂ ਨਾਨਾਕਰਣਂ ਸਰਾਗਸ੍ਸ ਚ ਵੀਤਰਾਗਸ੍ਸ ਚਾ’’ਤਿ? ‘‘ਏਕੋ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਅਜ੍ਝੋਸਿਤੋ, ਏਕੋ ਅਨਜ੍ਝੋਸਿਤੋ’’ਤਿ. ‘‘ਕਿਂ ਏਤਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਜ੍ਝੋਸਿਤੋ ਅਨਜ੍ਝੋਸਿਤੋ ਨਾਮਾ’’ਤਿ? ‘‘ਏਕੋ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਅਤ੍ਥਿਕੋ, ਏਕੋ ਅਨਤ੍ਥਿਕੋ’’ਤਿ. ‘‘ਪਸ੍ਸਾਮਹਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਏਵਰੂਪਂ ਯੋ ਚ ਸਰਾਗੋ, ਯੋ ਚ ਵੀਤਰਾਗੋ, ਸਬ੍ਬੋਪੇਸੋ ਸੋਭਨਂ ਯੇਵ ਇਚ੍ਛਤਿ ਖਾਦਨੀਯਂ ਵਾ ਭੋਜਨੀਯਂ ਵਾ, ਨ ਕੋਚਿ ਪਾਪਕਂ ਇਚ੍ਛਤੀ’’ਤਿ. ‘‘ਅਵੀਤਰਾਗੋ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਰਸਪਟਿਸਂਵੇਦੀ ਚ ਰਸਰਾਗਪਟਿਸਂਵੇਦੀ ਚ ਭੋਜਨਂ ਭੁਞ੍ਜਤਿ, ਵੀਤਰਾਗੋ ਪਨ ਰਸਪਟਿਸਂਵੇਦੀ ¶ ਭੋਜਨਂ ਭੁਞ੍ਜਤਿ, ਨੋ ਚ ਖੋ ਰਸਰਾਗਪਟਿਸਂਵੇਦੀ’’ਤਿ.

‘‘ਕਲ੍ਲੋਸਿ ¶ , ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨਾ’’ਤਿ.

ਸਰਾਗਵੀਤਰਾਗਨਾਨਾਕਰਣਪਞ੍ਹੋ ਸਤ੍ਤਮੋ.

੮. ਰਾਜਾ ਆਹ ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਪਞ੍ਞਾ ਕੁਹਿਂ ਪਟਿਵਸਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਕਤ੍ਥਚਿ ਮਹਾਰਾਜਾ’’ਤਿ. ‘‘ਤੇਨ ਹਿ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਨਤ੍ਥਿ ਪਞ੍ਞਾ’’ਤਿ. ‘‘ਵਾਤੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਕੁਹਿਂ ਪਟਿਵਸਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਕਤ੍ਥਚਿ ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ‘‘ਤੇਨ ਹਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਨਤ੍ਥਿ ਵਾਤੋ’’ਤਿ.

੯. ਰਾਜਾ ¶ ਆਹ ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਯਂ ਪਨੇਤਂ ਬ੍ਰੂਸਿ ‘ਸਂਸਾਰੋ’ਤਿ, ਕਤਮੋ ਸੋ ਸਂਸਾਰੋ’’ਤਿ? ‘‘ਇਧ, ਮਹਾਰਾਜ, ਜਾਤੋ ਇਧੇਵ ਮਰਤਿ, ਇਧ ਮਤੋ ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਤਹਿਂ ਜਾਤੋ ਤਹਿਂ ਯੇਵ ਮਰਤਿ, ਤਹਿਂ ਮਤੋ ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਏਵਂ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸਂਸਾਰੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ. ‘‘ਓਪਮ੍ਮਂ ਕਰੋਹੀ’’ਤਿ. ‘‘ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਕੋਚਿਦੇਵ ਪੁਰਿਸੋ ਪਕ੍ਕਂ ਅਮ੍ਬਂ ਖਾਦਿਤ੍ਵਾ ਅਟ੍ਠਿਂ ਰੋਪੇਯ੍ਯ, ਤਤੋ ਮਹਨ੍ਤੋ ਅਮ੍ਬਰੁਕ੍ਖੋ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਫਲਾਨਿ ਦਦੇਯ੍ਯ, ਅਥ ਸੋ ਪੁਰਿਸੋ ਤਤੋਪਿ ਪਕ੍ਕਂ ਅਮ੍ਬਂ ਖਾਦਿਤ੍ਵਾ ਅਟ੍ਠਿਂ ਰੋਪੇਯ੍ਯ, ਤਤੋਪਿ ਮਹਨ੍ਤੋ ਅਮ੍ਬਰੁਕ੍ਖੋ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਫਲਾਨਿ ਦਦੇਯ੍ਯ, ਏਵਮੇਤੇਸਂ ਰੁਕ੍ਖਾਨਂ ਕੋਟਿ ਨ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ, ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਇਧ ਜਾਤੋ ਇਧੇਵ ਮਰਤਿ, ਇਧ ਮਤੋ ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਤਹਿਂ ਜਾਤੋ ਤਹਿਂ ਯੇਵ ਮਰਤਿ, ਤਹਿਂ ਮਤੋ ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਏਵਂ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸਂਸਾਰੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ.

੧੦. ਰਾਜਾ ¶ ਆਹ ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਕੇਨ ਅਤੀਤਂ ਚਿਰਕਤਂ ਸਰਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਸਤਿਯਾ, ਮਹਾਰਾਜਾ’’ਤਿ. ‘‘ਨਨੁ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਸਰਤਿ ਨੋ ਸਤਿਯਾ’’ਤਿ? ‘‘ਅਭਿਜਾਨਾਸਿ ਨੁ, ਤ੍ਵਂ ਮਹਾਰਾਜ, ਕਿਞ੍ਚਿਦੇਵ ਕਰਣੀਯਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪਮੁਟ੍ਠ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਆਮ ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ‘‘ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ, ਤ੍ਵਂ ਮਹਾਰਾਜ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਅਚਿਤ੍ਤਕੋ ਅਹੋਸੀ’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਹਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸਤਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਨਾਹੋਸੀ’’ਤਿ. ‘‘ਅਥ ਕਸ੍ਮਾ, ਤ੍ਵਂ ਮਹਾਰਾਜ, ਏਵਮਾਹ ‘ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਸਰਤਿ, ਨੋ ਸਤਿਯਾ’’’ਤਿ?

੧੧. ਰਾਜਾ ¶ ਆਹ ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਸਬ੍ਬਾ ਸਤਿ ਅਭਿਜਾਨਨ੍ਤੀ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ¶ , ਉਦਾਹੁ ਕਟੁਮਿਕਾਵ ਸਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਅਭਿਜਾਨਨ੍ਤੀਪਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਕਟੁਮਿਕਾਪਿ ਸਤੀ’’ਤਿ. ‘‘ਏਵਞ੍ਹਿ ਖੋ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਸਬ੍ਬਾ ਸਤਿ ਅਭਿਜਾਨਨ੍ਤੀ, ਨਤ੍ਥਿ ਕਟੁਮਿਕਾ ਸਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਯਦਿ ਨਤ੍ਥਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਕਟੁਮਿਕਾ ਸਤਿ, ਨਤ੍ਥਿ ਕਿਞ੍ਚਿ ਸਿਪ੍ਪਿਕਾਨਂ ਕਮ੍ਮਾਯਤਨੇਹਿ ਵਾ ਸਿਪ੍ਪਾਯਤਨੇਹਿ ਵਾ ਵਿਜ੍ਜਾਟ੍ਠਾਨੇਹਿ ਵਾ ਕਰਣੀਯਂ, ਨਿਰਤ੍ਥਕਾ ਆਚਰਿਯਾ, ਯਸ੍ਮਾ ਚ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਅਤ੍ਥਿ ਕਟੁਮਿਕਾ ਸਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਤ੍ਥਿ ਕਮ੍ਮਾਯਤਨੇਹਿ ਵਾ ਸਿਪ੍ਪਾਯਤਨੇਹਿ ਵਾ ਵਿਜ੍ਜਾਟ੍ਠਾਨੇਹਿ ਵਾ ਕਰਣੀਯਂ, ਅਤ੍ਥੋ ਚ ਆਚਰਿਯੇਹੀ’’ਤਿ.

੧. ਰਾਜਾ ¶ ¶ ਆਹ ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਕਤਿਹਾਕਾਰੇਹਿ ਸਤਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਸਤ੍ਤਰਸਹਾਕਾਰੇਹਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸਤਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ. ‘‘ਕਤਮੇਹਿ ਸਤ੍ਤਰਸਹਾਕਾਰੇਹੀ’’ਤਿ? ‘‘ਅਭਿਜਾਨਤੋਪਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸਤਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਕਟੁਮਿਕਾਯਪਿ ਸਤਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਓਲ਼ਾਰਿਕਵਿਞ੍ਞਾਣਤੋਪਿ ਸਤਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਹਿਤਵਿਞ੍ਞਾਣਤੋਪਿ ਸਤਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਅਹਿਤਵਿਞ੍ਞਾਣਤੋਪਿ ਸਤਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਸਭਾਗਨਿਮਿਤ੍ਤਤੋਪਿ ਸਤਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਵਿਸਭਾਗਨਿਮਿਤ੍ਤਤੋਪਿ ਸਤਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਕਥਾਭਿਞ੍ਞਾਣਤੋਪਿ ਸਤਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਲਕ੍ਖਣਤੋਪਿ ਸਤਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਸਾਰਣਤੋਪਿ ਸਤਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਮੁਦ੍ਦਾਤੋਪਿ ਸਤਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਗਣਨਾਤੋਪਿ ਸਤਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਧਾਰਣਤੋਪਿ ਸਤਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਭਾਵਨਤੋਪਿ ਸਤਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਪੋਤ੍ਥਕਨਿਬਨ੍ਧਨਤੋਪਿ ਸਤਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਉਪਨਿਕ੍ਖੇਪਤੋਪਿ ਸਤਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਅਨੁਭੂਤਤੋਪਿ ਸਤਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀਤਿ.

‘‘ਕਥਂ ਅਭਿਜਾਨਤੋ ਸਤਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ? ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਆਯਸ੍ਮਾ ਚ ਆਨਨ੍ਦੋ ਖੁਜ੍ਜੁਤ੍ਤਰਾ ਚ ਉਪਾਸਿਕਾ, ਯੇ ਵਾ ਪਨ ਅਞ੍ਞੇਪਿ ¶ ਕੇਚਿ ਜਾਤਿਸ੍ਸਰਾ ਜਾਤਿਂ ਸਰਨ੍ਤਿ, ਏਵਂ ਅਭਿਜਾਨਤੋ ਸਤਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ.

‘‘ਕਥਂ ਕਟੁਮਿਕਾਯ ਸਤਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ? ਯੋ ਪਕਤਿਯਾ ਮੁਟ੍ਠਸ੍ਸਤਿਕੋ, ਪਰੇ ਚ ਤਂ ਸਰਾਪਨਤ੍ਥਂ ਨਿਬਨ੍ਧਨ੍ਤਿ, ਏਵਂ ਕਟੁਮਿਕਾਯ ਸਤਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ.

‘‘ਕਥਂ ਓਲ਼ਾਰਿਕਵਿਞ੍ਞਾਣਤੋ ਸਤਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ? ਯਦਾ ਰਜ੍ਜੇ ਵਾ ਅਭਿਸਿਤ੍ਤੋ ਹੋਤਿ, ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਂ ਵਾ ਪਤ੍ਤੋ ਹੋਤਿ, ਏਵਂ ਓਲ਼ਾਰਿਕਵਿਞ੍ਞਾਣਤੋ ਸਤਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ.

‘‘ਕਥਂ ¶ ਹਿਤਵਿਞ੍ਞਾਣਤੋ ਸਤਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ? ਯਮ੍ਹਿ ਸੁਖਾਪਿਤੋ, ‘ਅਮੁਕਸ੍ਮਿਂ ਏਵਂ ਸੁਖਾਪਿਤੋ’ਤਿ ਸਰਤਿ, ਏਵਂ ਹਿਤਵਿਞ੍ਞਾਣਤੋ ਸਤਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ.

‘‘ਕਥਂ ਅਹਿਤਵਿਞ੍ਞਾਣਤੋ ਸਤਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ? ਯਮ੍ਹਿ ਦੁਕ੍ਖਾਪਿਤੋ, ‘ਅਮੁਕਸ੍ਮਿਂ ਏਵਂ ਦੁਕ੍ਖਾਪਿਤੋ’ਤਿ ਸਰਤਿ, ਏਵਂ ਅਹਿਤਵਿਞ੍ਞਾਣਤੋ ਸਤਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ.

‘‘ਕਥਂ ਸਭਾਗਨਿਮਿਤ੍ਤਤੋ ਸਤਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ? ਸਦਿਸਂ ਪੁਗ੍ਗਲਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਮਾਤਰਂ ਵਾ ਪਿਤਰਂ ਵਾ ਭਾਤਰਂ ਵਾ ਭਗਿਨਿਂ ਵਾ ਸਰਤਿ, ਓਟ੍ਠਂ ਵਾ ਗੋਣਂ ਵਾ ਗਦ੍ਰਭਂ ਵਾ ਦਿਸ੍ਵਾ ਅਞ੍ਞਂ ਤਾਦਿਸਂ ਓਟ੍ਠਂ ਵਾ ਗੋਣਂ ਵਾ ਗਦ੍ਰਭਂ ਵਾ ਸਰਤਿ, ਏਵਂ ਸਭਾਗਨਿਮਿਤ੍ਤਤੋ ਸਤਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ.

‘‘ਕਥਂ ¶ ਵਿਸਭਾਗਨਿਮਤ੍ਤਤੋ ਸਤਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ? ਅਸੁਕਸ੍ਸ ਨਾਮ ਵਣ੍ਣੋ ਏਦਿਸੋ, ਸਦ੍ਦੋ ਏਦਿਸੋ, ਗਨ੍ਧੋ ਏਦਿਸੋ, ਰਸੋ ਏਦਿਸੋ, ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬੋ ਏਦਿਸੋਤਿ ਸਰਤਿ, ਏਵਮ੍ਪਿ ਵਿਸਭਾਗਨਿਮਿਤ੍ਤਤੋਪਿ ਸਤਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ.

‘‘ਕਥਂ ਕਥਾਭਿਞ੍ਞਾਣਤੋ ਸਤਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ? ਯੋ ਪਕਤਿਯਾ ਮੁਟ੍ਠਸ੍ਸਤਿਕੋ ਹੋਤਿ, ਤਂ ਪਰੇ ਸਰਾਪੇਨ੍ਤਿ, ਤੇਨ ਸੋ ਸਰਤਿ, ਏਵਂ ਕਥਾਭਿਞ੍ਞਾਣਤੋ ਸਤਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ.

‘‘ਕਥਂ ਲਕ੍ਖਣਤੋ ਸਤਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ? ਯੋ ਪਕਤਿਯਾ ਬਲੀਬਦ੍ਦਾਨਂ ਅਙ੍ਗੇਨ ਜਾਨਾਤਿ, ਲਕ੍ਖਣੇਨ ਜਾਨਾਤਿ, ਏਵਂ ਲਕ੍ਖਣਤੋ ਸਤਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ.

‘‘ਕਥਂ ਸਾਰਣਤੋ ਸਤਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ? ਯੋ ਪਕਤਿਯਾ ਮੁਟ੍ਠਸ੍ਸਤਿਕੋ ਹੋਤਿ, ਯੋ ਤਂ ‘ਸਰਾਹਿ ਭੋ, ਸਰਾਹਿ ਭੋ’ਤਿ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਸਰਾਪੇਤਿ, ਏਵਂ ਸਾਰਣਤੋ ਸਤਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ.

‘‘ਕਥਂ ਮੁਦ੍ਦਾਤੋ ਸਤਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ? ਲਿਪਿਯਾ ਸਿਕ੍ਖਿਤਤ੍ਤਾ ਜਾਨਾਤਿ ‘ਇਮਸ੍ਸ ਅਕ੍ਖਰਸ੍ਸ ਅਨਨ੍ਤਰਂ ਇਮਂ ਅਕ੍ਖਰਂ ਕਾਤਬ੍ਬ’ਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਮੁਦ੍ਦਾਤੋ ਸਤਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ.

‘‘ਕਥਂ ਗਣਨਾਤੋ ਸਤਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ? ਗਣਨਾਯ ਸਿਕ੍ਖਿਤਤ੍ਤਾ ਗਣਕਾ ਬਹੁਮ੍ਪਿ ਗਣੇਨ੍ਤਿ, ਏਵਂ ਗਣਨਾਤੋ ਸਤਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ.

‘‘ਕਥਂ ¶ ਧਾਰਣਤੋ ਸਤਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ? ਧਾਰਣਾਯ ਸਿਕ੍ਖਿਤਤ੍ਤਾ ਧਾਰਣਕਾ ਬਹੁਮ੍ਪਿ ਧਾਰੇਨ੍ਤਿ ¶ , ਏਵਂ ਧਾਰਣਤੋ ਸਤਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ.

‘‘ਕਥਂ ਭਾਵਨਾਤੋ ਸਤਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ? ਇਧ ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਨੇਕਵਿਹਿਤਂ ਪੁਬ੍ਬੇਨਿਵਾਸਂ ਅਨੁਸ੍ਸਰਤਿ, ਸੇਯ੍ਯਥੀਦਂ, ਏਕਮ੍ਪਿ ਜਾਤਿਂ ਦ੍ਵੇਪਿ ਜਾਤਿਯੋ…ਪੇ… ਇਤਿ ਸਾਕਾਰਂ ਸਉਦ੍ਦੇਸਂ ਪੁਬ੍ਬੇਨਿਵਾਸਂ ਅਨੁਸ੍ਸਰਤਿ, ਏਵਂ ਭਾਵਨਾਤੋ ਸਤਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ.

‘‘ਕਥਂ ਪੋਤ੍ਥਕਨਿਬਨ੍ਧਨਤੋ ਸਤਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ? ਰਾਜਾਨੋ ਅਨੁਸਾਸਨਿਯਂ ਅਸ੍ਸਰਨ੍ਤਾ [ਅਨੁਸ੍ਸਰਨ੍ਤਾ (ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ)] ਏਤਂ ਪੋਤ੍ਥਕਂ ਆਹਰਥਾਤਿ, ਤੇਨ ਪੋਤ੍ਥਕੇਨ ਅਨੁਸ੍ਸਰਨ੍ਤਿ, ਏਵਂ ਪੋਤ੍ਥਕਨਿਬਨ੍ਧਨਤੋ ਸਤਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ.

‘‘ਕਥਂ ਉਪਨਿਕ੍ਖੇਪਤੋ ਸਤਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ? ਉਪਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਂ ਭਣ੍ਡਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਸਰਤਿ, ਏਵਂ ਉਪਨਿਕ੍ਖੇਪਤੋ ਸਤਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ.

‘‘ਕਥਂ ਅਨੁਭੂਤਤੋ ਸਤਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ? ਦਿਟ੍ਠਤ੍ਤਾ ਰੂਪਂ ਸਰਤਿ, ਸੁਤਤ੍ਤਾ ਸਦ੍ਦਂ ਸਰਤਿ, ਘਾਯਿਤਤ੍ਤਾ ਗਨ੍ਧਂ ਸਰਤਿ, ਸਾਯਿਤਤ੍ਤਾ ਰਸਂ ਸਰਤਿ, ਫੁਟ੍ਠਤ੍ਤਾ ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਂ ¶ ਸਰਤਿ, ਵਿਞ੍ਞਾਤਤ੍ਤਾ ਧਮ੍ਮਂ ਸਰਤਿ, ਏਵਂ ਅਨੁਭੂਤਤੋ ਸਤਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ਇਮੇਹਿ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸਤ੍ਤਰਸਹਾਕਾਰੇਹਿ ਸਤਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ.

੨. ਰਾਜਾ ਆਹ ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਤੁਮ੍ਹੇ ਏਤਂ ਭਣਥ ‘ਯੋ ਵਸ੍ਸਸਤਂ ਅਕੁਸਲਂ ਕਰੇਯ੍ਯ, ਮਰਣਕਾਲੇ ਚ ਏਕਂ ਬੁਦ੍ਧਗੁਣਂ ਸਤਿਂ ਪਟਿਲਭੇਯ੍ਯ, ਸੋ ਦੇਵੇਸੁ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯਾ’ਤਿ ਏਤਂ ਨ ਸਦ੍ਦਹਾਮਿ, ਏਵਞ੍ਚ ਪਨ ਵਦੇਥ ‘ਏਤੇਨ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤੇਨ ਨਿਰਯੇ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯਾ’ਤਿ ਏਤਮ੍ਪਿ ਨ ਸਦ੍ਦਹਾਮੀ’’ਤਿ.

‘‘ਤਂ ਕਿਂ ਮਞ੍ਞਸਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਖੁਦ੍ਦਕੋਪਿ ਪਾਸਾਣੋ ਵਿਨਾ ਨਾਵਾਯ ਉਦਕੇ ਉਪ੍ਪਿਲਵੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ¶ . ‘‘ਨ ਹਿ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ‘‘ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਵਾਹਸਤਮ੍ਪਿ ਪਾਸਾਣਾਨਂ ਨਾਵਾਯ ਆਰੋਪਿਤਂ ਉਦਕੇ ਉਪ੍ਪਿਲਵੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ? ‘‘ਆਮ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ‘‘ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਨਾਵਾ, ਏਵਂ ਕੁਸਲਾਨਿ ਕਮ੍ਮਾਨਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾਨੀ’’ਤਿ.

ਬੁਦ੍ਧਗੁਣਸਤਿਪਟਿਲਾਭਪਞ੍ਹੋ ਦੁਤਿਯੋ.

੩. ਰਾਜਾ ਆਹ ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਕਿਂ ਤੁਮ੍ਹੇ ਅਤੀਤਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਪਹਾਨਾਯ ਵਾਯਮਥਾ’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਹਿ, ਮਹਾਰਾਜਾ’’ਤਿ. ‘‘ਕਿਂ ਪਨ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਨਾਗਤਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਪਹਾਨਾਯ ਵਾਯਮਥਾ’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਹਿ, ਮਹਾਰਾਜਾ’’ਤਿ. ‘‘ਕਿਂ ਪਨ ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ¶ ਪਹਾਨਾਯ ਵਾਯਮਥਾ’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਹਿ, ਮਹਾਰਾਜਾ’’ਤਿ. ‘‘ਯਦਿ ਤੁਮ੍ਹੇ ਨ ਅਤੀਤਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਪਹਾਨਾਯ ਵਾਯਮਥ, ਨ ਅਨਾਗਤਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਪਹਾਨਾਯ ਵਾਯਮਥ, ਨ ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਪਹਾਨਾਯ ਵਾਯਮਥ, ਅਥ ਕਿਮਤ੍ਥਾਯ ਵਾਯਮਥਾ’’ਤਿ. ਥੇਰੋ ਆਹ ‘ਕਿਨ੍ਤਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਇਦਞ੍ਚ ਦੁਕ੍ਖਂ ਨਿਰੁਜ੍ਝੇਯ੍ਯ, ਅਞ੍ਞਞ੍ਚ ਦੁਕ੍ਖਂ ਨੁਪ੍ਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯਾ’ਤਿ ਏਤਦਤ੍ਥਾਯ ਵਾਯਮਾਮਾ’’ਤਿ.

‘‘ਅਤ੍ਥਿ ¶ ਪਨ ਤੇ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਅਨਾਗਤਂ ਦੁਕ੍ਖ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਨਤ੍ਥਿ [ਕਥਾ. ੮੨੮, ੮੨੯ ਪਸ੍ਸਿਤਬ੍ਬਂ], ਮਹਾਰਾਜਾ’’ਤਿ ‘‘ਤੁਮ੍ਹੇ ਖੋ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਅਤਿਪਣ੍ਡਿਤਾ, ਯੇ ਤੁਮ੍ਹੇ ਅਸਨ੍ਤਾਨਂ ਅਨਾਗਤਾਨਂ ਦੁਕ੍ਖਾਨਂ ਪਹਾਨਾਯ ਵਾਯਮਥਾ’’ਤਿ? ‘‘ਅਤ੍ਥਿ ਪਨ ਤੇ, ਮਹਾਰਾਜ, ਕੇਚਿ ਪਟਿਰਾਜਾਨੋ ਪਚ੍ਚਤ੍ਥਿਕਾ ਪਚ੍ਚਾਮਿਤ੍ਤਾ ਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਿਤਾ ਹੋਨ੍ਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਆਮ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਤ੍ਥੀ’’ਤਿ. ‘‘ਕਿਂਨੁ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਤਦਾ ਤੁਮ੍ਹੇ ਪਰਿਖਂ ਖਣਾਪੇਯ੍ਯਾਥ, ਪਾਕਾਰਂ ਚਿਨਾਪੇਯ੍ਯਾਥ ਗੋਪੁਰਂ ਕਾਰਾਪੇਯ੍ਯਾਥ, ਅਟ੍ਟਾਲਕਂ ਕਾਰਾਪੇਯ੍ਯਾਥ, ਧਞ੍ਞਂ ਅਤਿਹਰਾਪੇਯ੍ਯਾਥਾ’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਹਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਪਟਿਕਚ੍ਚੇਵ ਤਂ ਪਟਿਯਤ੍ਤਂ ਹੋਤੀ’’ਤਿ. ‘‘ਕਿਂ ਤੁਮ੍ਹੇ, ਮਹਾਰਾਜ, ਤਦਾ ਹਤ੍ਥਿਸ੍ਮਿਂ ਸਿਕ੍ਖੇਯ੍ਯਾਥ, ਅਸ੍ਸਸ੍ਮਿਂ ਸਿਕ੍ਖੇਯ੍ਯਾਥ, ਰਥਸ੍ਮਿਂ ਸਿਕ੍ਖੇਯ੍ਯਾਥ, ਧਨੁਸ੍ਮਿਂ ਸਿਕ੍ਖੇਯ੍ਯਾਥ, ਥਰੁਸ੍ਮਿਂ ਸਿਕ੍ਖੇਯ੍ਯਾਥਾ’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਹਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਪਟਿਕਚ੍ਚੇਵ ਤਂ ਸਿਕ੍ਖਿਤਂ ਹੋਤੀ’’ਤਿ. ‘‘ਕਿਸ੍ਸਤ੍ਥਾਯਾ’’ਤਿ? ‘‘ਅਨਾਗਤਾਨਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭਯਾਨਂ ਪਟਿਬਾਹਨਤ੍ਥਾਯਾ’’ਤਿ. ‘‘ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਅਤ੍ਥਿ ਅਨਾਗਤਂ ਭਯ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਨਤ੍ਥਿ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ¶ . ‘‘ਤੁਮ੍ਹੇ ਚ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਅਤਿਪਣ੍ਡਿਤਾ, ਯੇ ਤੁਮ੍ਹੇ ਅਸਨ੍ਤਾਨਂ ਅਨਾਗਤਾਨਂ ਭਯਾਨਂ ਪਟਿਬਾਹਨਤ੍ਥਾਯ ਪਟਿਯਾਦੇਥਾ’’ਤਿ.

‘‘ਭਿਯ੍ਯੋ ਓਪਮ੍ਮਂ ਕਰੋਹੀਤਿ. ‘‘ਤਂ ਕਿਂ ਮਞ੍ਞਸਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਯਦਾ ਤ੍ਵਂ ਪਿਪਾਸਿਤੋ ਭਵੇਯ੍ਯਾਸਿ, ਤਦਾ ਤ੍ਵਂ ਉਦਪਾਨਂ ਖਣਾਪੇਯ੍ਯਾਸਿ, ਪੋਕ੍ਖਰਣਿਂ ਖਣਾਪੇਯ੍ਯਾਸਿ, ਤਲ਼ਾਕਂ ਖਣਾਪੇਯ੍ਯਾਸਿ ‘ਪਾਨੀਯਂ ਪਿਵਿਸ੍ਸਾਮੀ’’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਹਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਪਟਿਕਚ੍ਚੇਵ ਤਂ ਪਟਿਯਤ੍ਤਂ ਹੋਤੀ’’ਤਿ. ‘‘ਕਿਸ੍ਸਤ੍ਥਾਯਾ’’ਤਿ? ‘‘ਅਨਾਗਤਾਨਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਪਿਪਾਸਾਨਂ ਪਟਿਬਾਹਨਤ੍ਥਾਯ ਪਟਿਯਤ੍ਤਂ ਹੋਤੀ’’ਤਿ. ‘‘ਅਤ੍ਥਿ ਪਨ, ਮਹਾਰਾਜ, ਅਨਾਗਤਾ ਪਿਪਾਸਾ’’ਤਿ? ‘‘ਨਤ੍ਥਿ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ‘‘ਤੁਮ੍ਹੇ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਅਤਿਪਣ੍ਡਿਤਾ ¶ , ਯੇ ਤੁਮ੍ਹੇ ਅਸਨ੍ਤਾਨਂ ਅਨਾਗਤਾਨਂ ਪਿਪਾਸਾਨਂ ਪਟਿਬਾਹਨਤ੍ਥਾਯ ਤਂ ਪਟਿਯਾਦੇਥਾ’’ਤਿ.

‘‘ਭਿਯ੍ਯੋ ਓਪਮ੍ਮਂ ਕਰੋਹੀ’’ਤਿ. ‘‘ਤਂ ਕਿਂ ਮਞ੍ਞਸਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਯਦਾ ਤ੍ਵਂ ਬੁਭੁਕ੍ਖਿਤੋ ਭਵੇਯ੍ਯਾਸਿ, ਤਦਾ ਤ੍ਵਂ ਖੇਤ੍ਤਂ ਕਸਾਪੇਯ੍ਯਾਸਿ, ਸਾਲਿਂ ਵਪਾਪੇਯ੍ਯਾਸਿ ‘ਭਤ੍ਤਂ ਭੁਞ੍ਜਿਸ੍ਸਾਮੀ’’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਹਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਪਟਿਕਚ੍ਚੇਵ ਤਂ ਪਟਿਯਤ੍ਤਂ ਹੋਤੀ’’ਤਿ. ‘‘ਕਿਸ੍ਸਤ੍ਥਾਯਾ’’ਤਿ. ‘‘ਅਨਾਗਤਾਨਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਬੁਭੁਕ੍ਖਾਨਂ ਪਟਿਬਾਹਨਤ੍ਥਾਯਾ’’ਤਿ. ‘‘ਅਤ੍ਥਿ ਪਨ, ਮਹਾਰਾਜ, ਅਨਾਗਤਾ ਬੁਭੁਕ੍ਖਾ’’ਤਿ? ‘‘ਨਤ੍ਥਿ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ‘‘ਤੁਮ੍ਹੇ ¶ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਅਤਿਪਣ੍ਡਿਤਾ, ਯੇ ਤੁਮ੍ਹੇ ਅਸਨ੍ਤਾਨਂ ਅਨਾਗਤਾਨਂ ਬੁਭੁਕ੍ਖਾਨਂ ਪਟਿਬਾਹਨਤ੍ਥਾਯ ਪਟਿਯਾਦੇਥਾ’’ਤਿ.

੪. ਰਾਜਾ ਆਹ ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਕੀਵਦੂਰੋ ਇਤੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕੋ’’ਤਿ? ‘‘ਦੂਰੋ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਇਤੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕੋ ਕੂਟਾਗਾਰਮਤ੍ਤਾ ਸਿਲਾ ਤਮ੍ਹਾ ਪਤਿਤਾ ਅਹੋਰਤ੍ਤੇਨ ਅਟ੍ਠਚਤ੍ਤਾਲੀਸਯੋਜਨਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਭਸ੍ਸਮਾਨਾ ਚਤੂਹਿ ਮਾਸੇਹਿ ਪਥਵਿਯਂ ਪਤਿਟ੍ਠਹੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ.

‘‘ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਤੁਮ੍ਹੇ ਏਵਂ ਭਣਥ ‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਬਲਵਾ ਪੁਰਿਸੋ ਸਮਿਞ੍ਜਿਤਂ ਵਾ ਬਾਹਂ ਪਸਾਰੇਯ੍ਯ ¶ , ਪਸਾਰਿਤਂ ਵਾ ਬਾਹਂ ਸਮਿਞ੍ਜੇਯ੍ਯ, ਏਵਮੇਵ ਇਦ੍ਧਿਮਾ ਭਿਕ੍ਖੁ ਚੇਤੋਵਸਿਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਜਮ੍ਬੁਦੀਪੇ ਅਨ੍ਤਰਹਿਤੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕੇ ਪਾਤੁਭਵੇਯ੍ਯਾ’ਤਿ ਏਤਂ ਵਚਨਂ ਨ ਸਦ੍ਦਹਾਮਿ, ਏਵਂ ਅਤਿਸੀਘਂ ਤਾਵ ਬਹੂਨਿ ਯੋਜਨਸਤਾਨਿ ਗਚ੍ਛਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ.

ਥੇਰੋ ਆਹ ‘‘ਕੁਹਿਂ ਪਨ, ਮਹਾਰਾਜ, ਤਵ ਜਾਤਭੂਮੀ’’ਤਿ? ‘‘ਅਤ੍ਥਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਲਸਨ੍ਦੋ ਨਾਮ ਦੀਪੋ, ਤਤ੍ਥਾਹਂ ਜਾਤੋ’’ਤਿ. ‘‘ਕੀਵ ਦੂਰੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਇਤੋ ਅਲਸਨ੍ਦੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਦ੍ਵਿਮਤ੍ਤਾਨਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਯੋਜਨਸਤਾਨੀ’’ਤਿ. ‘‘ਅਭਿਜਾਨਾਸਿ ਨੁ ਤ੍ਵਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਤਤ੍ਥ ਕਿਞ੍ਚਿਦੇਵ ਕਰਣੀਯਂ ਕਰਿਤ੍ਵਾ ਸਰਿਤਾ’’ਤਿ? ‘‘ਆਮ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸਰਾਮੀ’’ਤਿ. ‘‘ਲਹੁਂ ਖੋ ਤ੍ਵਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਗਤੋਸਿ ਦ੍ਵਿਮਤ੍ਤਾਨਿ ਯੋਜਨਸਤਾਨੀ’’ਤਿ.

੫. ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਲੋਕੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨਂ ਸਮਕਭਾਵਪਞ੍ਹੋ

੫. ਰਾਜਾ ਆਹ ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਯੋ ਇਧ ਕਾਲਙ੍ਕਤੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕੇ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯ, ਯੋ ਚ ਇਧ ਕਾਲਙ੍ਕਤੋ ਕਸ੍ਮੀਰੇ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯ, ਕੋ ਚਿਰਤਰਂ ਕੋ ਸੀਘਤਰ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਸਮਕਂ, ਮਹਾਰਾਜਾ’’ਤਿ.

‘‘ਓਪਮ੍ਮਂ ¶ ਕਰੋਹੀ’’ਤਿ. ‘‘ਕੁਹਿਂ ਪਨ, ਮਹਾਰਾਜ, ਤਵ ¶ ਜਾਤਨਗਰ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਅਤ੍ਥਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਕਲਸਿਗਾਮੋ ਨਾਮ, ਤਤ੍ਥਾਹਂ ਜਾਤੋ’’ਤਿ. ‘‘ਕੀਵ ਦੂਰੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਇਤੋ ਕਲਸਿਗਾਮੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ. ‘‘ਦ੍ਵਿਮਤ੍ਤਾਨਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਯੋਜਨਸਤਾਨੀ’’ਤਿ. ‘‘ਕੀਵ ਦੂਰਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਇਤੋ ਕਸ੍ਮੀਰਂ ਹੋਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਦ੍ਵਾਦਸ, ਭਨ੍ਤੇ, ਯੋਜਨਾਨੀ’’ਤਿ. ‘‘ਇਙ੍ਘ, ਤ੍ਵਂ ਮਹਾਰਾਜ, ਕਲਸਿਗਾਮਂ ਚਿਨ੍ਤੇਹੀ’’ਤਿ. ‘‘ਚਿਨ੍ਤਿਤੋ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ‘‘ਇਙ੍ਘ, ਤ੍ਵਂ ਮਹਾਰਾਜ, ਕਸ੍ਮੀਰਂ ਚਿਨ੍ਤੇਹੀ’’ਤਿ. ‘‘ਚਿਨ੍ਤਿਤਂ ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ‘‘ਕਤਮਂ ਨੁ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਚਿਰੇਨ ਚਿਨ੍ਤਿਤਂ, ਕਤਮਂ ਸੀਘਤਰ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਸਮਕਂ ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ‘‘ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਯੋ ਇਧ ਕਾਲਙ੍ਕਤੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕੇ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯ, ਯੋ ਚ ਇਧ ਕਾਲਙ੍ਕਤੋ ਕਸ੍ਮੀਰੇ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯ, ਸਮਕਂ ਯੇਵ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤੀ’’ਤਿ.

‘‘ਭਿਯ੍ਯੋ ਓਪਮ੍ਮਂ ਕਰੋਹੀ’’ਤਿ. ‘‘ਤਂ ਕਿਂ ਮਞ੍ਞਸਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਦ੍ਵੇ ਸਕੁਣਾ ਆਕਾਸੇਨ ਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯੁਂ ¶ , ਤੇਸੁ ਏਕੋ ਉਚ੍ਚੇ ਰੁਕ੍ਖੇ ਨਿਸੀਦੇਯ੍ਯ, ਏਕੋ ਨੀਚੇ ਰੁਕ੍ਖੇ ਨਿਸੀਦੇਯ੍ਯ, ਤੇਸਂ ਸਮਕਂ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਾਨਂ ਕਤਮਸ੍ਸ ਛਾਯਾ ਪਠਮਤਰਂ ਪਥਵਿਯਂ ਪਤਿਟ੍ਠਹੇਯ੍ਯ, ਕਤਮਸ੍ਸ ਛਾਯਾ ਚਿਰੇਨ ਪਥਵਿਯਂ ਪਤਿਟ੍ਠਹੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ? ‘‘ਸਮਕਂ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ‘‘ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਯੋ ਇਧ ਕਾਲਙ੍ਕਤੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕੇ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯ, ਯੋ ਚ ਇਧ ਕਾਲਙ੍ਕਤੋ ਕਸ੍ਮੀਰੇ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯ, ਸਮਕਂ ਯੇਵ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤੀ’’ਤਿ.

ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਲੋਕੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨਂ ਸਮਕਭਾਵਪਞ੍ਹੋ ਪਞ੍ਚਮੋ.

੬. ਰਾਜਾ ਆਹ ‘‘ਕਤਿ ਨੁ ਖੋ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ’’ਤਿ? ‘‘ਸਤ੍ਤ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ’’ਤਿ. ‘‘ਕਤਿਹਿ ਪਨ, ਭਨ੍ਤੇ, ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੇਹਿ ਬੁਜ੍ਝਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਏਕੇਨ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੇਨ ਬੁਜ੍ਝਤਿ ਧਮ੍ਮਵਿਚਯਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੇਨਾ’’ਤਿ. ‘‘ਅਥ ਕਿਸ੍ਸ ਨੁ ਖੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ‘ਸਤ੍ਤ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ’’’ਤਿ? ‘‘ਤਂ ਕਿਂ ਮਞ੍ਞਸਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਅਸਿ ਕੋਸਿਯਾ ਪਕ੍ਖਿਤ੍ਤੋ ਅਗ੍ਗਹਿਤੋ ਹਤ੍ਥੇਨ ਉਸ੍ਸਹਤਿ ਛੇਜ੍ਜਂ ਛਿਨ੍ਦਿਤੁ’’ਨ੍ਤਿ. ‘‘ਨ ਹਿ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ‘‘ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਧਮ੍ਮਵਿਚਯਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੇਨ ਵਿਨਾ ਛਹਿ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੇਹਿ ਨ ਬੁਜ੍ਝਤੀ’’ਤਿ.

੭. ਪਾਪਪੁਞ੍ਞਾਨਂ ਅਪ੍ਪਾਨਪ੍ਪਭਾਵਪਞ੍ਹੋ

੭. ਰਾਜਾ ¶ ਆਹ ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਕਤਰਂ ਨੁ ਖੋ ਬਹੁਤਰਂ ਪੁਞ੍ਞਂ ਵਾ ਅਪੁਞ੍ਞਂ ਵਾ’’ਤਿ? ‘‘ਪੁਞ੍ਞਂ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ ¶ , ਬਹੁਤਰਂ, ਅਪੁਞ੍ਞਂ ਥੋਕ’’ਨ੍ਤਿ. ‘‘ਕੇਨ ਕਾਰਣੇਨਾ’’ਤਿ? ‘‘ਅਪੁਞ੍ਞਂ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਵਿਪ੍ਪਟਿਸਾਰੀ ਹੋਤਿ ‘ਪਾਪਕਮ੍ਮਂ ਮਯਾ ਕਤ’ਨ੍ਤਿ, ਤੇਨ ਪਾਪਂ ਨ ¶ ਵਡ੍ਢਤਿ. ਪੁਞ੍ਞਂ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਅਵਿਪ੍ਪਟਿਸਾਰੀ ਹੋਤਿ, ਅਵਿਪ੍ਪਟਿਸਾਰਿਨੋ ਪਾਮੋਜ੍ਜਂ ਜਾਯਤਿ, ਪਮੁਦਿਤਸ੍ਸ ਪੀਤਿ ਜਾਯਤਿ, ਪੀਤਿਮਨਸ੍ਸ ਕਾਯੋ ਪਸ੍ਸਮ੍ਭਤਿ, ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਕਾਯੋ ਸੁਖਂ ਵੇਦੇਤਿ, ਸੁਖਿਨੋ ਚਿਤ੍ਤਂ ਸਮਾਧਿਯਤਿ, ਸਮਾਹਿਤੋ ਯਥਾਭੂਤਂ ਪਜਾਨਾਤਿ, ਤੇਨ ਕਾਰਣੇਨ ਪੁਞ੍ਞਂ ਵਡ੍ਢਤਿ. ਪੁਰਿਸੋ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਛਿਨ੍ਨਹਤ੍ਥਪਾਦੋ ਭਗਵਤੋ ਏਕਂ ਉਪ੍ਪਲਹਤ੍ਥਂ ਦਤ੍ਵਾ ਏਕਨਵੁਤਿਕਪ੍ਪਾਨਿ ਵਿਨਿਪਾਤਂ ਨ ਗਚ੍ਛਿਸ੍ਸਤਿ. ਇਮਿਨਾਪਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਕਾਰਣੇਨ ਭਣਾਮਿ ‘ਪੁਞ੍ਞਂ ਬਹੁਤਰਂ, ਅਪੁਞ੍ਞਂ ਥੋਕ’’’ਨ੍ਤਿ.

ਪਾਪਪੁਞ੍ਞਾਨਂ ਅਪ੍ਪਾਨਪ੍ਪਭਾਵਪਞ੍ਹੋ ਸਤ੍ਤਮੋ.

੮. ਰਾਜਾ ਆਹ ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਯੋ ਜਾਨਨ੍ਤੋ ਪਾਪਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਤਿ, ਯੋ ਅਜਾਨਨ੍ਤੋ ਪਾਪਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਤਿ, ਕਸ੍ਸ ਬਹੁਤਰਂ ਅਪੁਞ੍ਞ’’ਨ੍ਤਿ? ਥੇਰੋ ਆਹ ‘‘ਯੋ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਅਜਾਨਨ੍ਤੋ ਪਾਪਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਬਹੁਤਰਂ ਅਪੁਞ੍ਞ’’ਨ੍ਤਿ. ‘‘ਤੇਨ ਹਿ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਯੋ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਰਾਜਪੁਤ੍ਤੋ ਵਾ ਰਾਜਮਹਾਮਤ੍ਤੋ ਵਾ ਅਜਾਨਨ੍ਤੋ ਪਾਪਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਤਿ, ਤਂ ਮਯਂ ਦਿਗੁਣਂ ਦਣ੍ਡੇਮਾ’’ਤਿ? ‘‘ਤਂ ਕਿਂ ਮਞ੍ਞਸਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਤਤ੍ਤਂ ਅਯੋਗੁਲ਼ਂ ਆਦਿਤ੍ਤਂ ਸਮ੍ਪਜ੍ਜਲਿਤਂ ਸਜੋਤਿਭੂਤਂ ਏਕੋ ਜਾਨਨ੍ਤੋ ਗਣ੍ਹੇਯ੍ਯ, ਏਕੋ ਅਜਾਨਨ੍ਤੋ ਗਣ੍ਹੇਯ੍ਯ, ਕਤਮੋ [ਕਸ੍ਸ (ਕ.)] ਬਲਵਤਰਂ ਡਯ੍ਹੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ. ‘‘ਯੋ ਖੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਜਾਨਨ੍ਤੋ ਗਣ੍ਹੇਯ੍ਯ, ਸੋ [ਤਸ੍ਸ (ਪੀ. ਕ.)] ਬਲਵਤਰਂ ਡਯ੍ਹੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ. ‘‘ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਯੋ ਅਜਾਨਨ੍ਤੋ ਪਾਪਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਬਹੁਤਰਂ ਅਪੁਞ੍ਞ’’ਨ੍ਤਿ.

ਜਾਨਨ੍ਤਾਜਾਨਨ੍ਤਪਾਪਕਰਣਪਞ੍ਹੋ ਅਟ੍ਠਮੋ.

੯. ਰਾਜਾ ¶ ¶ ਆਹ ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਅਤ੍ਥਿ ਕੋਚਿ, ਯੋ ਇਮਿਨਾ ਸਰੀਰੇਨ ਉਤ੍ਤਰਕੁਰੁਂ ਵਾ ਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕਂ ਵਾ, ਅਞ੍ਞਂ ਵਾ ਪਨ ਦੀਪ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਅਤ੍ਥਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਯੋ ਇਮਿਨਾ ਚਾਤੁਮ੍ਮਹਾਭੂਤਿਕੇਨ ਕਾਯੇਨ ਉਤ੍ਤਰਕੁਰੁਂ ਵਾ ਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕਂ ਵਾ, ਅਞ੍ਞਂ ਵਾ ਪਨ ਦੀਪ’’ਨ੍ਤਿ.

‘‘ਕਥਂ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਇਮਿਨਾ ਚਾਤੁਮ੍ਮਹਾਭੂਤਿਕੇਨ ਕਾਯੇਨ ਉਤ੍ਤਰਕੁਰੁਂ ਵਾ ਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕਂ ਵਾ, ਅਞ੍ਞਂ ਵਾ ਪਨ ¶ ਦੀਪ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਅਭਿਜਾਨਾਸਿ ਨੁ, ਤ੍ਵਂ ਮਹਾਰਾਜ, ਇਮਿਸ੍ਸਾ ਪਥਵਿਯਾ ਵਿਦਤ੍ਥਿਂ ਵਾ ਰਤਨਂ ਵਾ ਲਙ੍ਘਿਤਾ’’ਤਿ? ‘‘ਆਮ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਭਿਜਾਨਾਮਿ ‘ਅਹਂ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਅਟ੍ਠਪਿ ਰਤਨਿਯੋ ਲਙ੍ਘੇਮੀ’’’ਤਿ. ‘‘ਕਥਂ, ਤ੍ਵਂ ਮਹਾਰਾਜ, ਅਟ੍ਠਪਿ ਰਤਨਿਯੋ ਲਙ੍ਘੇਸੀ’’ਤਿ? ‘‘ਅਹਞ੍ਹਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਚਿਤ੍ਤਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਮਿ ‘ਏਤ੍ਥ ਨਿਪਤਿਸ੍ਸਾਮੀ’ਤਿ ਸਹ ਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਾਦੇਨ ਕਾਯੋ ਮੇ ਲਹੁਕੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ. ‘‘ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਇਦ੍ਧਿਮਾ ਭਿਕ੍ਖੁ ਚੇਤੋਵਸਿਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਕਾਯਂ ਚਿਤ੍ਤੇ ਸਮਾਰੋਪੇਤ੍ਵਾ ਚਿਤ੍ਤਵਸੇਨ ਵੇਹਾਸਂ ਗਚ੍ਛਤੀ’’ਤਿ.

੧੦. ਰਾਜਾ ਆਹ ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਤੁਮ੍ਹੇ ਏਵਂ ਭਣਥ ‘ਅਟ੍ਠਿਕਾਨਿ ਦੀਘਾਨਿ ਯੋਜਨਸਤਿਕਾਨਿਪੀ’ਤਿ, ਰੁਕ੍ਖੋਪਿ ਤਾਵ ਨਤ੍ਥਿ ਯੋਜਨਸਤਿਕੋ, ਕੁਤੋ ਪਨ ਅਟ੍ਠਿਕਾਨਿ ਦੀਘਾਨਿ ਯੋਜਨਸਤਿਕਾਨਿ ਭਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ?

‘‘ਤਂ ਕਿਂ ਮਞ੍ਞਸਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸੁਤਂ ਤੇ ‘ਮਹਾਸਮੁਦ੍ਦੇ ਪਞ੍ਚਯੋਜਨਸਤਿਕਾਪਿ ਮਚ੍ਛਾ ਅਤ੍ਥੀ’’’ਤਿ? ‘‘ਆਮ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸੁਤ’’ਨ੍ਤਿ. ‘‘ਨਨੁ ਮਹਾਰਾਜ, ਪਞ੍ਚਯੋਜਨਸਤਿਕਸ੍ਸ ਮਚ੍ਛਸ੍ਸ ਅਟ੍ਠਿਕਾਨਿ ਦੀਘਾਨਿ ਭਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਯੋਜਨਸਤਿਕਾਨਿਪੀ’’ਤਿ?

‘‘ਕਲ੍ਲੋਸਿ ¶ , ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨਾ’’ਤਿ.

੧੧. ਰਾਜਾ ¶ ਆਹ ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਤੁਮ੍ਹੇ ਏਵਂ ਭਣਥ ‘ਸਕ੍ਕਾ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸੇ ਨਿਰੋਧੇਤੁ’’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਆਮ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸਕ੍ਕਾ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸੇ ਨਿਰੋਧੇਤੁ’’ਨ੍ਤਿ. ‘‘ਕਥਂ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਸਕ੍ਕਾ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸੇ ਨਿਰੋਧੇਤੁ’’ਨ੍ਤਿ. ‘‘ਤਂ ਕਿਂ ਮਞ੍ਞਸਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸੁਤਪੁਬ੍ਬੋ ਤੇ ਕੋਚਿ ਕਾਕਚ੍ਛਮਾਨੋ’’ਤਿ. ‘‘ਆਮ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸੁਤਪੁਬ੍ਬੋ’’ਤਿ. ‘‘ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸੋ ਸਦ੍ਦੋ ਕਾਯੇ ਨਮਿਤੇ ਵਿਰਮੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ. ‘‘ਆਮ, ਭਨ੍ਤੇ, ਵਿਰਮੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ. ‘‘ਸੋ ਹਿ ਨਾਮ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸਦ੍ਦੋ ਅਭਾਵਿਤਕਾਯਸ੍ਸ ਅਭਾਵਿਤਸੀਲਸ੍ਸ ਅਭਾਵਿਤਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਭਾਵਿਤਪਞ੍ਞਸ੍ਸ ਕਾਯੇ ਨਮਿਤੇ ਵਿਰਮਿਸ੍ਸਤਿ, ਕਿਂ ਪਨ ਭਾਵਿਤਕਾਯਸ੍ਸ ਭਾਵਿਤਸੀਲਸ੍ਸ ਭਾਵਿਤਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਭਾਵਿਤਪਞ੍ਞਸ੍ਸ ਚਤੁਤ੍ਥਜ੍ਝਾਨਂ ਸਮਾਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸਾ ਨ ਨਿਰੁਜ੍ਝਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ.

ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸਨਿਰੋਧਪਞ੍ਹੋ ਏਕਾਦਸਮੋ.

੧੨. ਰਾਜਾ ਆਹ ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ‘ਸਮੁਦ੍ਦੋ ਸਮੁਦ੍ਦੋ’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਕੇਨ ਕਾਰਣੇਨ ਉਦਕਂ ‘ਸਮੁਦ੍ਦੋ’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ? ਥੇਰੋ ¶ ਆਹ ‘‘ਯਤ੍ਤਕਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਉਦਕਂ, ਤਤ੍ਤਕਂ ਲੋਣਂ. ਯਤ੍ਤਕਂ ਲੋਣਂ, ਤਤ੍ਤਕਂ ਉਦਕਂ. ਤਸ੍ਮਾ ‘ਸਮੁਦ੍ਦੋ’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ.

੧੩. ਰਾਜਾ ¶ ਆਹ ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਕੇਨ ਕਾਰਣੇਨ ਸਮੁਦ੍ਦੋ ਏਕਰਸੋ ਲੋਣਰਸੋ’’ਤਿ? ‘‘ਚਿਰਸਣ੍ਠਿਤਤ੍ਤਾ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਉਦਕਸ੍ਸ ਸਮੁਦ੍ਦੋ ਏਕਰਸੋ ਲੋਣਰਸੋ’’ਤਿ.

੧੪. ਰਾਜਾ ¶ ਆਹ ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਸਕ੍ਕਾ ਸਬ੍ਬਂ ਸੁਖੁਮਂ ਛਿਨ੍ਦਿਤੁ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਆਮ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸਕ੍ਕਾ ਸਬ੍ਬਂ ਸੁਖੁਮਂ ਛਿਨ੍ਦਿਤੁ’’ਨ੍ਤਿ. ‘‘ਕਿਂ ਪਨ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸਬ੍ਬਂ ਸੁਖੁਮ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਧਮ੍ਮੋ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸਬ੍ਬਸੁਖੁਮੋ, ਨ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਧਮ੍ਮਾ ਸਬ੍ਬੇ ਸੁਖੁਮਾ, ‘ਸੁਖੁਮ’ਨ੍ਤਿ ਵਾ ‘ਥੂਲ’ਨ੍ਤਿ ਵਾ ਧਮ੍ਮਾਨਮੇਤਮਧਿਵਚਨਂ. ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਛਿਨ੍ਦਿਤਬ੍ਬਂ, ਸਬ੍ਬਂ ਤਂ ਪਞ੍ਞਾਯ ਛਿਨ੍ਦਤਿ, ਨਤ੍ਥਿ ਦੁਤਿਯਂ ਪਞ੍ਞਾਯ ਛੇਦਨ’’ਨ੍ਤਿ.

੧੫. ਰਾਜਾ ਆਹ ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ‘ਵਿਞ੍ਞਾਣ’ਨ੍ਤਿ ਵਾ ‘ਪਞ੍ਞਾ’ਤਿ ਵਾ ‘ਭੂਤਸ੍ਮਿਂ ਜੀਵੋ’ਤਿ ਵਾ ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਨਾਨਤ੍ਥਾ ਚੇਵ ਨਾਨਾਬ੍ਯਞ੍ਜਨਾ ਚ, ਉਦਾਹੁ ਏਕਤ੍ਥਾ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਮੇਵ ਨਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ¶ ? ‘‘ਵਿਜਾਨਨਲਕ੍ਖਣਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਵਿਞ੍ਞਾਣਂ, ਪਜਾਨਨਲਕ੍ਖਣਾ ਪਞ੍ਞਾ, ਭੂਤਸ੍ਮਿਂ ਜੀਵੋ ਨੁਪਲਬ੍ਭਤੀ’’ਤਿ. ‘‘ਯਦਿ ਜੀਵੋ ਨੁਪਲਬ੍ਭਤਿ, ਅਥ ਕੋ ਚਰਹਿ ਚਕ੍ਖੁਨਾ ਰੂਪਂ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਸੋਤੇਨ ਸਦ੍ਦਂ ਸੁਣਾਤਿ, ਘਾਨੇਨ ਗਨ੍ਧਂ ਘਾਯਤਿ, ਜਿਵ੍ਹਾਯ ਰਸਂ ਸਾਯਤਿ, ਕਾਯੇਨ ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਂ ਫੁਸਤਿ, ਮਨਸਾ ਧਮ੍ਮਂ ਵਿਜਾਨਾਤੀ’’ਤਿ? ਥੇਰੋ ਆਹ ‘‘ਯਦਿ ਜੀਵੋ ਚਕ੍ਖੁਨਾ ਰੂਪਂ ਪਸ੍ਸਤਿ…ਪੇ… ਮਨਸਾ ਧਮ੍ਮਂ ਵਿਜਾਨਾਤਿ, ਸੋ ਜੀਵੋ ਚਕ੍ਖੁਦ੍ਵਾਰੇਸੁ ਉਪ੍ਪਾਟਿਤੇਸੁ ਮਹਨ੍ਤੇਨ ਆਕਾਸੇਨ ਬਹਿਮੁਖੋ ਸੁਟ੍ਠੁਤਰਂ ਰੂਪਂ ਪਸ੍ਸੇਯ੍ਯ, ਸੋਤੇਸੁ ਉਪ੍ਪਾਟਿਤੇਸੁ, ਘਾਨੇ ਉਪ੍ਪਾਟਿਤੇ, ਜਿਵ੍ਹਾਯ ਉਪ੍ਪਾਟਿਤਾਯ, ਕਾਯੇ ਉਪ੍ਪਾਟਿਤੇ ਮਹਨ੍ਤੇਨ ਆਕਾਸੇਨ ਸੁਟ੍ਠੁਤਰਂ ਸਦ੍ਦਂ ਸੁਣੇਯ੍ਯ, ਗਨ੍ਧਂ ਘਾਯੇਯ੍ਯ, ਰਸਂ ਸਾਯੇਯ੍ਯ, ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਂ ਫੁਸੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਹਿ ¶ , ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ‘‘ਤੇਨ ਹਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਭੂਤਸ੍ਮਿਂ ਜੀਵੋ ਨੁਪਲਬ੍ਭਤੀ’’ਤਿ.

ਵਿਞ੍ਞਾਣਨਾਨਤ੍ਥਪਞ੍ਹੋ ਪਨ੍ਨਰਸਮੋ.

੧੬. ਅਰੂਪਧਮ੍ਮਵਵਤ੍ਥਾਨਦੁਕ੍ਕਰਪਞ੍ਹੋ

੧੬. ਰਾਜਾ ¶ ਆਹ ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਦੁਕ੍ਕਰਂ ਨੁ ਖੋ ਭਗਵਤਾ ਕਤ’’ਨ੍ਤਿ? ਥੇਰੋ ਆਹ ‘‘ਦੁਕ੍ਕਰਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਭਗਵਤਾ ਕਤ’’ਨ੍ਤਿ. ‘‘ਕਿਂ ਪਨ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਭਗਵਤਾ ਦੁਕ੍ਕਰਂ ਕਤ’’ਨ੍ਤਿ. ‘‘ਦੁਕ੍ਕਰਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਭਗਵਤਾ ਕਤਂ ਇਮੇਸਂ ਅਰੂਪੀਨਂ ਚਿਤ੍ਤਚੇਤਸਿਕਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਏਕਾਰਮ੍ਮਣੇ ਵਤ੍ਤਮਾਨਾਨਂ ਵਵਤ੍ਥਾਨਂ ਅਕ੍ਖਾਤਂ ‘ਅਯਂ ਫਸ੍ਸੋ, ਅਯਂ ਵੇਦਨਾ, ਅਯਂ ਸਞ੍ਞਾ, ਅਯਂ ਚੇਤਨਾ, ਇਦਂ ਚਿਤ੍ਤ’’’ਨ੍ਤਿ.

‘‘ਓਪਮ੍ਮਂ ਕਰੋਹੀ’’ਤਿ. ‘‘ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਕੋਚਿਦੇਵ ਪੁਰਿਸੋ ਨਾਵਾਯ ਮਹਾਸਮੁਦ੍ਦਂ ਅਜ੍ਝੋਗਾਹੇਤ੍ਵਾ ਹਤ੍ਥਪੁਟੇਨ ਉਦਕਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਜਿਵ੍ਹਾਯ ਸਾਯਿਤ੍ਵਾ ਜਾਨੇਯ੍ਯ ਨੁ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸੋ ਪੁਰਿਸੋ ‘‘ਇਦਂ ਗਙ੍ਗਾਯ ਉਦਕਂ, ਇਦਂ ਯਮੁਨਾਯ ਉਦਕਂ, ਇਦਂ ਅਚਿਰਵਤਿਯਾ ਉਦਕਂ, ਇਦਂ ਸਰਭੁਯਾ ਉਦਕਂ, ਇਦਂ ਮਹਿਯਾ ਉਦਕ’’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਦੁਕ੍ਕਰਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਜਾਨਿਤੁ’’ਨ੍ਤਿ. ‘‘ਇਤੋ ਦੁਕ੍ਕਰਤਰਂ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਭਗਵਤਾ ਕਤਂ ਇਮੇਸਂ ਅਰੂਪੀਨਂ ਚਿਤ੍ਤਚੇਤਸਿਕਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਏਕਾਰਮ੍ਮਣੇ ਵਤ੍ਤਮਾਨਾਨਂ ਵਵਤ੍ਥਾਨਂ ¶ ਅਕ੍ਖਾਤਂ ‘ਅਯਂ ਫਸ੍ਸੋ, ਅਯਂ ਵੇਦਨਾ, ਅਯਂ ਸਞ੍ਞਾ, ਅਯਂ ਚੇਤਨਾ, ਇਦਂ ਚਿਤ੍ਤ’’’ਨ੍ਤਿ. ‘‘ਸੁਟ੍ਠੁ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ਰਾਜਾ ਅਬ੍ਭਾਨੁਮੋਦੀਤਿ.

ਅਰੂਪਧਮ੍ਮਵਵਤ੍ਥਾਨਦੁਕ੍ਕਰਪਞ੍ਹੋ ਸੋਲ਼ਸਮੋ.

ਅਰੂਪਧਮ੍ਮਵਵਤ੍ਥਾਨਵਗ੍ਗੋ ਸਤ੍ਤਮੋ.

ਥੇਰੋ ¶ ¶ ਆਹ ‘‘ਜਾਨਾਸਿ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸਮ੍ਪਤਿ ਕਾ ਵੇਲਾ’’ਤਿ? ‘‘ਆਮ, ਭਨ੍ਤੇ, ਜਾਨਾਮਿ ‘ਸਮ੍ਪਤਿ ਪਠਮੋ ਯਾਮੋ ਅਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤੋ, ਮਜ੍ਝਿਮੋ ਯਾਮੋ ਪਵਤ੍ਤਤਿ, ਉਕ੍ਕਾ ਪਦੀਪੀਯਨ੍ਤਿ, ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਪਟਾਕਾਨਿ ਆਣਤ੍ਤਾਨਿ ਗਮਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਭਣ੍ਡਤੋ ਰਾਜਦੇਯ੍ਯਾਨੀ’’’ਤਿ.

ਯੋਨਕਾ ਏਵਮਾਹਂਸੁ ‘‘ਕਲ੍ਲੋਸਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਪਣ੍ਡਿਤੋ ਥੇਰੋ’’ਤਿ. ‘‘ਆਮ, ਭਣੇ, ਪਣ੍ਡਿਤੋ ਥੇਰੋ, ਏਦਿਸੋ ਆਚਰਿਯੋ ਭਵੇਯ੍ਯ ਮਾਦਿਸੋ ਚ ¶ ਅਨ੍ਤੇਵਾਸੀ, ਨਚਿਰਸ੍ਸੇਵ ਪਣ੍ਡਿਤੋ ਧਮ੍ਮਂ ਆਜਾਨੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ. ਤਸ੍ਸ ਪਞ੍ਹਵੇਯ੍ਯਾਕਰਣੇਨ ਤੁਟ੍ਠੋ ਰਾਜਾ ਥੇਰਂ ਨਾਗਸੇਨਂ ਸਤਸਹਸ੍ਸਗ੍ਘਨਕੇਨ ਕਮ੍ਬਲੇਨ ਅਚ੍ਛਾਦੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਅਜ੍ਜਤਗ੍ਗੇ ਤੇ ਅਟ੍ਠਸਤਂ ਭਤ੍ਤਂ ਪਞ੍ਞਪੇਮਿ, ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਅਨ੍ਤੇਪੁਰੇ ਕਪ੍ਪਿਯਂ, ਤੇਨ ਚ ਪਵਾਰੇਮੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਅਲਂ ਮਹਾਰਾਜ ਜੀਵਾਮੀ’’ਤਿ. ‘‘ਜਾਨਾਮਿ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਜੀਵਸਿ, ਅਪਿ ਚ ਅਤ੍ਤਾਨਞ੍ਚ ਰਕ੍ਖ, ਮਮਞ੍ਚ ਰਕ੍ਖਾਹੀ’’ਤਿ. ‘‘ਕਥਂ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਰਕ੍ਖਸਿ, ‘ਨਾਗਸੇਨੋ ਮਿਲਿਨ੍ਦਂ ਰਾਜਾਨਂ ਪਸਾਦੇਤਿ, ਨ ਚ ਕਿਞ੍ਚਿ ਅਲਭੀ’ਤਿ ਪਰਾਪਵਾਦੋ [ਪਰਪ੍ਪਵਾਦੋ (ਕ.)] ਆਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯਾਤਿ, ਏਵਂ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਰਕ੍ਖ. ਕਥਂ ਮਮਂ ਰਕ੍ਖਸਿ, ‘ਮਿਲਿਨ੍ਦੋ ਰਾਜਾ ਪਸਨ੍ਨੋ ਪਸਨ੍ਨਾਕਾਰਂ ਨ ਕਰੋਤੀ’ਤਿ ਪਰਾਪਵਾਦੋ ਆਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯਾਤਿ, ਏਵਂ ਮਮਂ ਰਕ੍ਖਾਹੀ’’ਤਿ. ‘‘ਤਥਾ ਹੋਤੁ, ਮਹਾਰਾਜਾ’’ਤਿ. ‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸੀਹੋ ਮਿਗਰਾਜਾ ਸੁਵਣ੍ਣਪਞ੍ਜਰੇ ਪਕ੍ਖਿਤ੍ਤੋਪਿ ਬਹਿਮੁਖੋ ਯੇਵ ਹੋਤਿ, ਏਵਮੇਵ ਖੋ ਅਹਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਅਗਾਰਂ ਅਜ੍ਝਾਵਸਾਮਿ ਬਹਿਮੁਖੋ ਯੇਵ ਪਨ ਅਚ੍ਛਾਮਿ. ਸਚੇ ਅਹਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਗਾਰਸ੍ਮਾ ਅਨਾਗਾਰਿਯਂ ਪਬ੍ਬਜੇਯ੍ਯਂ, ਨ ਚਿਰਂ ਜੀਵੇਯ੍ਯਂ, ਬਹੂ ਮੇ ਪਚ੍ਚਤ੍ਥਿਕਾ’’ਤਿ.

ਅਥ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਨਾਗਸੇਨੋ ਮਿਲਿਨ੍ਦਸ੍ਸ ਰਞ੍ਞੋ ਪਞ੍ਹਂ ਵਿਸਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਉਟ੍ਠਾਯਾਸਨਾ ਸਙ੍ਘਾਰਾਮਂ ਅਗਮਾਸਿ. ਅਚਿਰਪਕ੍ਕਨ੍ਤੇ ਚ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨੇ ਮਿਲਿਨ੍ਦਸ੍ਸ ਰਞ੍ਞੋ ਏਤਦਹੋਸਿ ‘‘ਕਿਂ ਮਯਾ ਪੁਚ੍ਛਿਤਂ, ਕਿਂ ਭਦਨ੍ਤੇਨ ਨਾਗਸੇਨੇਨ ਵਿਸਜ੍ਜਿਤ’’ਨ੍ਤਿ? ਅਥ ਖੋ ਮਿਲਿਨ੍ਦਸ੍ਸ ਰਞ੍ਞੋ ਏਤਦਹੋਸਿ ‘‘ਸਬ੍ਬਂ ਮਯਾ ਸੁਪੁਚ੍ਛਿਤਂ, ਸਬ੍ਬਂ ਭਦਨ੍ਤੇਨ ਨਾਗਸੇਨੇਨ ਸੁਵਿਸਜ੍ਜਿਤ’’ਨ੍ਤਿ. ਆਯਸ੍ਮਤੋਪਿ ਨਾਗਸੇਨਸ੍ਸ ਸਙ੍ਘਾਰਾਮਗਤਸ੍ਸ ਏਤਦਹੋਸਿ ‘‘ਕਿਂ ਮਿਲਿਨ੍ਦੇਨ ¶ ਰਞ੍ਞਾ ਪੁਚ੍ਛਿਤਂ, ਕਿਂ ਮਯਾ ¶ ਵਿਸਜ੍ਜਿਤ’’ਨ੍ਤਿ. ਅਥ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਨਾਗਸੇਨਸ੍ਸ ਏਤਦਹੋਸਿ ‘‘ਸਬ੍ਬਂ ਮਿਲਿਨ੍ਦੇਨ ਰਞ੍ਞਾ ਸੁਪੁਚ੍ਛਿਤਂ, ਸਬ੍ਬਂ ਮਯਾ ਸੁਵਿਸਜ੍ਜਿਤ’’ਨ੍ਤਿ.

ਅਥ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਨਾਗਸੇਨੋ ਤਸ੍ਸਾ ਰਤ੍ਤਿਯਾ ਅਚ੍ਚਯੇਨ ਪੁਬ੍ਬਣ੍ਹਸਮਯਂ ਨਿਵਾਸੇਤ੍ਵਾ ਪਤ੍ਤਚੀਵਰਮਾਦਾਯ ਯੇਨ ਮਿਲਿਨ੍ਦਸ੍ਸ ਰਞ੍ਞੋ ਨਿਵੇਸਨਂ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ, ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤੇ ਆਸਨੇ ਨਿਸੀਦਿ. ਅਥ ਖੋ ਮਿਲਿਨ੍ਦੋ ਰਾਜਾ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਨਾਗਸੇਨਂ ਅਭਿਵਾਦੇਤ੍ਵਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ¶ ਨਿਸੀਦਿ, ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਖੋ ਮਿਲਿਨ੍ਦੋ ਰਾਜਾ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਨਾਗਸੇਨਂ ਏਤਦਵੋਚ –

‘‘ਮਾ ਖੋ ਭਦਨ੍ਤਸ੍ਸ ਏਵਂ ਅਹੋਸਿ ‘ਨਾਗਸੇਨੋ ਮਯਾ ਪਞ੍ਹਂ ਪੁਚ੍ਛਿਤੋ’ਤਿ ਤੇਨੇਵ ਸੋਮਨਸ੍ਸੇਨ ਤਂ ਰਤ੍ਤਾਵਸੇਸਂ ਵੀਤਿਨਾਮੇਸੀਤਿ ਨ ਤੇ ਏਵਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਤਸ੍ਸ ਮਯ੍ਹਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਤਂ ਰਤ੍ਤਾਵਸੇਸਂ ਏਤਦਹੋਸਿ ‘ਕਿਂ ਮਯਾ ਪੁਚ੍ਛਿਤਂ, ਕਿਂ ਭਦਨ੍ਤੇਨ ਵਿਸਜ੍ਜਿਤ’ਨ੍ਤਿ, ‘ਸਬ੍ਬਂ ਮਯਾ ਸੁਪੁਚ੍ਛਿਤਂ, ਸਬ੍ਬਂ ਭਦਨ੍ਤੇਨ ਸੁਵਿਸਜ੍ਜਿਤ’’’ਨ੍ਤਿ.

ਥੇਰੋਪਿ ਏਵਮਾਹ – ‘‘ਮਾ ਖੋ ਮਹਾਰਾਜਸ੍ਸ ਏਵਂ ਅਹੋਸਿ ‘ਮਿਲਿਨ੍ਦਸ੍ਸ ਰਞ੍ਞੋ ਮਯਾ ਪਞ੍ਹੋ ਵਿਸਜ੍ਜਿਤੋ’ਤਿ ਤੇਨੇਵ ਸੋਮਨਸ੍ਸੇਨ ਤਂ ਰਤ੍ਤਾਵਸੇਸਂ ਵੀਤਿਨਾਮੇਸੀਤਿ ਨ ਤੇ ਏਵਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਤਸ੍ਸ ਮਯ੍ਹਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਤਂ ਰਤ੍ਤਾਵਸੇਸਂ ਏਤਦਹੋਸਿ ‘ਕਿਂ ਮਿਲਿਨ੍ਦੇਨ ਰਞ੍ਞਾ ਪੁਚ੍ਛਿਤਂ, ਕਿਂ ਮਯਾ ਵਿਸਜ੍ਜਿਤ’ਨ੍ਤਿ, ‘ਸਬ੍ਬਂ ਮਿਲਿਨ੍ਦੇਨ ਰਞ੍ਞਾ ਸੁਪੁਚ੍ਛਿਤਂ, ਸਬ੍ਬਂ ਮਯਾ ਸੁਵਿਸਜ੍ਜਿਤ’’’ਨ੍ਤਿ ਇਤਿਹ ਤੇ ਮਹਾਨਾਗਾ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਸ੍ਸ ਸੁਭਾਸਿਤਂ ਸਮਨੁਮੋਦਿਂਸੂਤਿ.

ਮਿਲਿਨ੍ਦਪਞ੍ਹਪੁਚ੍ਛਾਵਿਸਜ੍ਜਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਭਸ੍ਸਪ੍ਪਵਾਦੋ ¶ ¶ ¶ [ਭਸ੍ਸਪ੍ਪਵੇਦੀ (ਸੀ. ਪੀ.)] ਵੇਤਣ੍ਡੀ, ਅਤਿਬੁਦ੍ਧਿ ਵਿਚਕ੍ਖਣੋ;

ਮਿਲਿਨ੍ਦੋ ਞਾਣਭੇਦਾਯ, ਨਾਗਸੇਨਮੁਪਾਗਮਿ.

ਵਸਨ੍ਤੋ ਤਸ੍ਸ ਛਾਯਾਯ, ਪਰਿਪੁਚ੍ਛਂ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ;

ਪਭਿਨ੍ਨਬੁਦ੍ਧਿ ਹੁਤ੍ਵਾਨ, ਸੋਪਿ ਆਸਿ ਤਿਪੇਟਕੋ.

ਨਵਙ੍ਗਂ ਅਨੁਮਜ੍ਜਨ੍ਤੋ, ਰਤ੍ਤਿਭਾਗੇ ਰਹੋਗਤੋ;

ਅਦ੍ਦਕ੍ਖਿ ਮੇਣ੍ਡਕੇ ਪਞ੍ਹੇ, ਦੁਨ੍ਨਿਵੇਠੇ ਸਨਿਗ੍ਗਹੇ.

‘‘ਪਰਿਯਾਯਭਾਸਿਤਂ ਅਤ੍ਥਿ, ਅਤ੍ਥਿ ਸਨ੍ਧਾਯਭਾਸਿਤਂ;

ਸਭਾਵਭਾਸਿਤਂ ਅਤ੍ਥਿ, ਧਮ੍ਮਰਾਜਸ੍ਸ ਸਾਸਨੇ.

‘‘ਤੇਸਮਤ੍ਥਂ ਅਵਿਞ੍ਞਾਯ, ਮੇਣ੍ਡਕੇ ਜਿਨਭਾਸਿਤੇ;

ਅਨਾਗਤਮ੍ਹਿ ਅਦ੍ਧਾਨੇ, ਵਿਗ੍ਗਹੋ ਤਤ੍ਥ ਹੇਸ੍ਸਤਿ.

‘‘ਹਨ੍ਦ ਕਥਿਂ ਪਸਾਦੇਤ੍ਵਾ, ਛੇਜ੍ਜਾਪੇਸ੍ਸਾਮਿ ਮੇਣ੍ਡਕੇ;

ਤਸ੍ਸ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠਮਗ੍ਗੇਨ, ਨਿਦ੍ਦਿਸਿਸ੍ਸਨ੍ਤ੍ਯਨਾਗਤੇ’’ਤਿ.

ਅਥ ਖੋ ਮਿਲਿਨ੍ਦੋ ਰਾਜਾ ਪਭਾਤਾਯ ਰਤ੍ਤਿਯਾ ਉਦ੍ਧਸ੍ਤੇ [ਉਟ੍ਠਿਤੇ (ਸ੍ਯਾ.), ਉਗ੍ਗਤੇ (ਸੀ. ਪੀ.)] ਅਰੁਣੇ ਸੀਸਂ ਨ੍ਹਤ੍ਵਾ ਸਿਰਸਿ ਅਞ੍ਜਲਿਂ ਪਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਅਤੀਤਾਨਾਗਤਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੇ ਅਨੁਸ੍ਸਰਿਤ੍ਵਾ ਅਟ੍ਠ ਵਤ੍ਤਪਦਾਨਿ ਸਮਾਦਿਯਿ ‘‘ਇਤੋ ਮੇ ਅਨਾਗਤਾਨਿ ਸਤ੍ਤ ਦਿਵਸਾਨਿ ਅਟ੍ਠ ਗੁਣੇ ਸਮਾਦਿਯਿਤ੍ਵਾ ਤਪੋ ਚਰਿਤਬ੍ਬੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ ¶ , ਸੋਹਂ ਚਿਣ੍ਣਤਪੋ ਸਮਾਨੋ ਆਚਰਿਯਂ ਆਰਾਧੇਤ੍ਵਾ ਮੇਣ੍ਡਕੇ ਪਞ੍ਹੇ ਪੁਚ੍ਛਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ. ਅਥ ਖੋ ਮਿਲਿਨ੍ਦੋ ਰਾਜਾ ਪਕਤਿਦੁਸ੍ਸਯੁਗਂ ਅਪਨੇਤ੍ਵਾ ਆਭਰਣਾਨਿ ਚ ਓਮੁਞ੍ਚਿਤ੍ਵਾ ਕਾਸਾਵਂ ਨਿਵਾਸੇਤ੍ਵਾ ਮੁਣ੍ਡਕਪਟਿਸੀਸਕਂ ਸੀਸੇ ਪਟਿਮੁਞ੍ਚਿਤ੍ਵਾ ਮੁਨਿਭਾਵਮੁਪਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਅਟ੍ਠ ਗੁਣੇ ਸਮਾਦਿਯਿ ‘‘ਇਮਂ ਸਤ੍ਤਾਹਂ ਮਯਾ ਨ ਰਾਜਤ੍ਥੋ ਅਨੁਸਾਸਿਤਬ੍ਬੋ, ਨ ਰਾਗੂਪਸਞ੍ਹਿਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤਬ੍ਬਂ, ਨ ਦੋਸੂਪਸਞ੍ਹਿਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤਬ੍ਬਂ, ਨ ਮੋਹੂਪਸਞ੍ਹਿਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤਬ੍ਬਂ, ਦਾਸਕਮ੍ਮਕਰਪੋਰਿਸੇ ਜਨੇਪਿ ਨਿਵਾਤਵੁਤ੍ਤਿਨਾ ਭਵਿਤਬ੍ਬਂ, ਕਾਯਿਕਂ ¶ ਵਾਚਸਿਕਂ ¶ ਅਨੁਰਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬਂ, ਛਪਿ ਆਯਤਨਾਨਿ ਨਿਰਵਸੇਸਤੋ ਅਨੁਰਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬਾਨਿ, ਮੇਤ੍ਤਾਭਾਵਨਾਯ ਮਾਨਸਂ ਪਕ੍ਖਿਪਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ. ਇਮੇ ਅਟ੍ਠ ਗੁਣੇ ਸਮਾਦਿਯਿਤ੍ਵਾ ਤੇਸ੍ਵੇਵ ਅਟ੍ਠਸੁ ਗੁਣੇਸੁ ਮਾਨਸਂ ਪਤਿਟ੍ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਬਹਿ ਅਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਤਾਹਂ ਵੀਤਿਨਾਮੇਤ੍ਵਾ ਅਟ੍ਠਮੇ ਦਿਵਸੇ ਪਭਾਤਾਯ ਰਤ੍ਤਿਯਾ ਪਗੇਵ ਪਾਤਰਾਸਂ ਕਤ੍ਵਾ ਓਕ੍ਖਿਤ੍ਤਚਕ੍ਖੁ ਮਿਤਭਾਣੀ ਸੁਸਣ੍ਠਿਤੇਨ ਇਰਿਯਾਪਥੇਨ ਅਵਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤੇਨ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਹਟ੍ਠੇਨ ਉਦਗ੍ਗੇਨ ਵਿਪ੍ਪਸਨ੍ਨੇਨ ਥੇਰਂ ਨਾਗਸੇਨਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਥੇਰਸ੍ਸ ਪਾਦੇ ਸਿਰਸਾ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਠਿਤੋ ਇਦਮਵੋਚ –

‘‘ਅਤ੍ਥਿ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਕੋਚਿ ਅਤ੍ਥੋ ਤੁਮ੍ਹੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਮਨ੍ਤਯਿਤਬ੍ਬੋ, ਨ ਤਤ੍ਥ ਅਞ੍ਞੋ ਕੋਚਿ ਤਤਿਯੋ ਇਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬੋ, ਸੁਞ੍ਞੇ ਓਕਾਸੇ ਪਵਿਵਿਤ੍ਤੇ ਅਰਞ੍ਞੇ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗੁਪਾਗਤੇ ਸਮਣਸਾਰੁਪ੍ਪੇ. ਤਤ੍ਥ ਸੋ ਪਞ੍ਹੋ ਪੁਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਮੇ ਗੁਯ੍ਹਂ ਨ ਕਾਤਬ੍ਬਂ ਨ ਰਹਸ੍ਸਕਂ, ਅਰਹਾਮਹਂ ਰਹਸ੍ਸਕਂ ਸੁਣਿਤੁਂ ਸੁਮਨ੍ਤਨੇ ਉਪਗਤੇ, ਉਪਮਾਯਪਿ ਸੋ ਅਤ੍ਥੋ ਉਪਪਰਿਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬੋ, ਯਥਾ ਕਿਂ ਵਿਯ, ਯਥਾ ਨਾਮ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਮਹਾਪਥਵੀ ਨਿਕ੍ਖੇਪਂ ਅਰਹਤਿ ਨਿਕ੍ਖੇਪੇ ਉਪਗਤੇ. ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਅਰਹਾਮਹਂ ਰਹਸ੍ਸਕਂ ਸੁਣਿਤੁਂ ਸੁਮਨ੍ਤਨੇ ਉਪਗਤੇ’’ਤਿ. ਗਰੁਨਾ ਸਹ ਪਵਿਵਿਤ੍ਤਪਵਨਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਇਦਮਵੋਚ – ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਇਧ ਪੁਰਿਸੇਨ ਮਨ੍ਤਯਿਤੁਕਾਮੇਨ ਅਟ੍ਠ ਠਾਨਾਨਿ ਪਰਿਵਜ੍ਜਯਿਤਬ੍ਬਾਨਿ ਭਵਨ੍ਤਿ, ਨ ਤੇਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਵਿਞ੍ਞੂ ਪੁਰਿਸੋ ਅਤ੍ਥਂ ਮਨ੍ਤੇਤਿ, ਮਨ੍ਤਿਤੋਪਿ ਅਤ੍ਥੋ ਪਰਿਪਤਤਿ ਨ ਸਮ੍ਭਵਤਿ. ਕਤਮਾਨਿ ਅਟ੍ਠ ਠਾਨਾਨਿ? ਵਿਸਮਟ੍ਠਾਨਂ ਪਰਿਵਜ੍ਜਨੀਯਂ, ਸਭਯਂ ਪਰਿਵਜ੍ਜਨੀਯਂ, ਅਤਿਵਾਤਟ੍ਠਾਨਂ ਪਰਿਵਜ੍ਜਨੀਯਂ, ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਟ੍ਠਾਨਂ ਪਰਿਵਜ੍ਜਨੀਯਂ, ਦੇਵਟ੍ਠਾਨਂ ਪਰਿਵਜ੍ਜਨੀਯਂ, ਪਨ੍ਥੋ ਪਰਿਵਜ੍ਜਨੀਯੋ, ਸਙ੍ਗਾਮੋ [ਸਙ੍ਕਮੋ (ਸੀ. ਪੀ.)] ਪਰਿਵਜ੍ਜਨੀਯੋ, ਉਦਕਤਿਤ੍ਥਂ ਪਰਿਵਜ੍ਜਨੀਯਂ. ਇਮਾਨਿ ਅਟ੍ਠ ਠਾਨਾਨਿ ਪਰਿਵਜ੍ਜਨੀਯਾਨੀ’’ਤਿ.

ਥੇਰੋ ਆਹ ‘‘ਕੋ ਦੋਸੋ ਵਿਸਮਟ੍ਠਾਨੇ, ਸਭਯੇ, ਅਤਿਵਾਤੇ, ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨੇ, ਦੇਵਟ੍ਠਾਨੇ, ਪਨ੍ਥੇ, ਸਙ੍ਗਾਮੇ, ਉਦਕਤਿਤ੍ਥੇ’’ਤਿ? ‘‘ਵਿਸਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ ¶ ਨਾਗਸੇਨ, ਮਨ੍ਤਿਤੋ ਅਤ੍ਥੋ ਵਿਕਿਰਤਿ ਵਿਧਮਤਿ ਪਗ੍ਘਰਤਿ ਨ ਸਮ੍ਭਵਤਿ, ਸਭਯੇ ਮਨੋ ਸਨ੍ਤਸ੍ਸਤਿ, ਸਨ੍ਤਸ੍ਸਿਤੋ ਨ ਸਮ੍ਮਾ ਅਤ੍ਥਂ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਤਿ, ਅਤਿਵਾਤੇ ਸਦ੍ਦੋ ਅਵਿਭੂਤੋ ਹੋਤਿ, ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨੇ ਉਪਸ੍ਸੁਤਿਂ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿ, ਦੇਵਟ੍ਠਾਨੇ ¶ ਮਨ੍ਤਿਤੋ ਅਤ੍ਥੋ ਗਰੁਕਂ ¶ ਪਰਿਣਮਤਿ, ਪਨ੍ਥੇ ਮਨ੍ਤਿਤੋ ਅਤ੍ਥੋ ਤੁਚ੍ਛੋ ਭਵਤਿ, ਸਙ੍ਗਾਮੇ ਚਞ੍ਚਲੋ ਭਵਤਿ, ਉਦਕਤਿਤ੍ਥੇ ਪਾਕਟੋ ਭਵਤਿ. ਭਵਤੀਹ –

‘‘‘ਵਿਸਮਂ ਸਭਯਂ ਅਤਿਵਾਤੋ, ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਂ ਦੇਵਨਿਸ੍ਸਿਤਂ;

ਪਨ੍ਥੋ ਚ ਸਙ੍ਗਾਮੋ ਤਿਤ੍ਥਂ, ਅਟ੍ਠੇਤੇ ਪਰਿਵਜ੍ਜਿਯਾ’’’ਤਿ.

ਅਟ੍ਠ ਮਨ੍ਤਨਸ੍ਸ ਪਰਿਵਜ੍ਜਨੀਯਟ੍ਠਾਨਾਨਿ.

‘‘ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਅਟ੍ਠਿਮੇ ਪੁਗ੍ਗਲਾ ਮਨ੍ਤਿਯਮਾਨਾ ਮਨ੍ਤਿਤਂ ਅਤ੍ਥਂ ਬ੍ਯਾਪਾਦੇਨ੍ਤਿ. ਕਤਮੇ ਅਟ੍ਠ? ਰਾਗਚਰਿਤੋ ਦੋਸਚਰਿਤੋ ਮੋਹਚਰਿਤੋ ਮਾਨਚਰਿਤੋ ਲੁਦ੍ਧੋ ਅਲਸੋ ਏਕਚਿਨ੍ਤੀ ਬਾਲੋਤਿ. ਇਮੇ ਅਟ੍ਠ ਪੁਗ੍ਗਲਾ ਮਨ੍ਤਿਤਂ ਅਤ੍ਥਂ ਬ੍ਯਾਪਾਦੇਨ੍ਤੀ’’ਤਿ.

ਥੇਰੋ ਆਹ ‘‘ਤੇਸਂ ਕੋ ਦੋਸੋ’’ਤਿ? ‘‘ਰਾਗਚਰਿਤੋ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਰਾਗਵਸੇਨ ਮਨ੍ਤਿਤਂ ਅਤ੍ਥਂ ਬ੍ਯਾਪਾਦੇਤਿ, ਦੋਸਚਰਿਤੋ ਦੋਸਵਸੇਨ ਮਨ੍ਤਿਤਂ ਅਤ੍ਥਂ ਬ੍ਯਾਪਾਦੇਤਿ, ਮੋਹਚਰਿਤੋ ਮੋਹਵਸੇਨ ਮਨ੍ਤਿਤਂ ਅਤ੍ਥਂ ਬ੍ਯਾਪਾਦੇਤਿ, ਮਾਨਚਰਿਤੋ ਮਾਨਵਸੇਨ ਮਨ੍ਤਿਤਂ ਅਤ੍ਥਂ ਬ੍ਯਾਪਾਦੇਤਿ, ਲੁਦ੍ਧੋ ਲੋਭਵਸੇਨ ਮਨ੍ਤਿਤਂ ਅਤ੍ਥਂ ਬ੍ਯਾਪਾਦੇਤਿ, ਅਲਸੋ ਅਲਸਤਾਯ ਮਨ੍ਤਿਤਂ ਅਤ੍ਥਂ ਬ੍ਯਾਪਾਦੇਤਿ, ਏਕਚਿਨ੍ਤੀ ਏਕਚਿਨ੍ਤਿਤਾਯ ਮਨ੍ਤਿਤਂ ਅਤ੍ਥਂ ਬ੍ਯਾਪਾਦੇਤਿ, ਬਾਲੋ ਬਾਲਤਾਯ ਮਨ੍ਤਿਤਂ ਅਤ੍ਥਂ ਬ੍ਯਾਪਾਦੇਤਿ. ਭਵਤੀਹ –

‘‘‘ਰਤ੍ਤੋ ਦੁਟ੍ਠੋ ਚ ਮੂਲ਼੍ਹੋ ਚ, ਮਾਨੀ ਲੁਦ੍ਧੋ ਤਥਾਲਸੋ;

ਏਕਚਿਨ੍ਤੀ ਚ ਬਾਲੋ ਚ, ਏਤੇ ਅਤ੍ਥਵਿਨਾਸਕਾ’’’ਤਿ.

‘‘ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਨਵਿਮੇ ਪੁਗ੍ਗਲਾ ਮਨ੍ਤਿਤਂ ਗੁਯ੍ਹਂ ਵਿਵਰਨ੍ਤਿ ਨ ਧਾਰੇਨ੍ਤਿ. ਕਤਮੇ ਨਵ? ਰਾਗਚਰਿਤੋ ¶ ਦੋਸਚਰਿਤੋ ਮੋਹਚਰਿਤੋ ਭੀਰੁਕੋ ਆਮਿਸਗਰੁਕੋ ਇਤ੍ਥੀ ਸੋਣ੍ਡੋ ਪਣ੍ਡਕੋ ਦਾਰਕੋ’’ਤਿ.

ਥੇਰੋ ਆਹ ‘‘ਤੇਸਂ ਕੋ ਦੋਸੋ’’ਤਿ? ‘‘ਰਾਗਚਰਿਤੋ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਰਾਗਵਸੇਨ ਮਨ੍ਤਿਤਂ ਗੁਯ੍ਹਂ ਵਿਵਰਤਿ ਨ ਧਾਰੇਤਿ, ਦੋਸਚਰਿਤੋ, ਭਨ੍ਤੇ ¶ , ਦੋਸਵਸੇਨ ਮਨ੍ਤਿਤਂ ਗੁਯ੍ਹਂ ਵਿਵਰਤਿ ਨ ਧਾਰੇਤਿ, ਮੂਲ਼੍ਹੋ ਮੋਹਵਸੇਨ ਮਨ੍ਤਿਤਂ ਗੁਯ੍ਹਂ ਵਿਵਰਤਿ ਨ ¶ ਧਾਰੇਤਿ, ਭੀਰੁਕੋ ਭਯਵਸੇਨ ਮਨ੍ਤਿਤਂ ਗੁਯ੍ਹਂ ਵਿਵਰਤਿ ਨ ਧਾਰੇਤਿ, ਆਮਿਸਗਰੁਕੋ ਆਮਿਸਹੇਤੁ ਮਨ੍ਤਿਤਂ ਗੁਯ੍ਹਂ ਵਿਵਰਤਿ ਨ ਧਾਰੇਤਿ, ਇਤ੍ਥੀ ਪਞ੍ਞਾਯ ਇਤ੍ਤਰਤਾਯ ਮਨ੍ਤਿਤਂ ਗੁਯ੍ਹਂ ਵਿਵਰਤਿ ਨ ਧਾਰੇਤਿ, ਸੋਣ੍ਡਿਕੋ ਸੁਰਾਲੋਲਤਾਯ ਮਨ੍ਤਿਤਂ ਗੁਯ੍ਹਂ ਵਿਵਰਤਿ ਨ ਧਾਰੇਤਿ, ਪਣ੍ਡਕੋ ਅਨੇਕਂਸਿਕਤਾਯ ਮਨ੍ਤਿਤਂ ਗੁਯ੍ਹਂ ਵਿਵਰਤਿ ਨ ਧਾਰੇਤਿ, ਦਾਰਕੋ ਚਪਲਤਾਯ ਮਨ੍ਤਿਤਂ ਗੁਯ੍ਹਂ ਵਿਵਰਤਿ ਨ ਧਾਰੇਤਿ. ਭਵਤੀਹ –

‘‘‘ਰਤ੍ਤੋ ਦੁਟ੍ਠੋ ਚ ਮੂਲ਼੍ਹੋ ਚ, ਭੀਰੁ ਆਮਿਸਗਰੁਕੋ [ਆਮਿਸਚਕ੍ਖੁਕੋ (ਸੀ. ਪੀ.)];

ਇਤ੍ਥੀ ਸੋਣ੍ਡੋ ਪਣ੍ਡਕੋ ਚ, ਨਵਮੋ ਭਵਤਿ ਦਾਰਕੋ.

‘‘ਨਵੇਤੇ ਪੁਗ੍ਗਲਾ ਲੋਕੇ, ਇਤ੍ਤਰਾ ਚਲਿਤਾ ਚਲਾ;

ਏਤੇਹਿ ਮਨ੍ਤਿਤਂ ਗੁਯ੍ਹਂ, ਖਿਪ੍ਪਂ ਭਵਤਿ ਪਾਕਟ’’’ਨ੍ਤਿ.

‘‘ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਅਟ੍ਠਹਿ ਕਾਰਣੇਹਿ ਬੁਦ੍ਧਿ ਪਰਿਣਮਤਿ ਪਰਿਪਾਕਂ ਗਚ੍ਛਤਿ. ਕਤਮੇਹਿ ਅਟ੍ਠਹਿ? ਵਯਪਰਿਣਾਮੇਨ ਬੁਦ੍ਧਿ ਪਰਿਣਮਤਿ ਪਰਿਪਾਕਂ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਯਸਪਰਿਣਾਮੇਨ ਬੁਦ੍ਧਿ ਪਰਿਣਮਤਿ ਪਰਿਪਾਕਂ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਪਰਿਪੁਚ੍ਛਾਯ ਬੁਦ੍ਧਿ ਪਰਿਣਮਤਿ ਪਰਿਪਾਕਂ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਤਿਤ੍ਥਸਂਵਾਸੇਨ ਬੁਦ੍ਧਿ ਪਰਿਣਮਤਿ ਪਰਿਪਾਕਂ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਯੋਨਿਸੋ ਮਨਸਿਕਾਰੇਨ ਬੁਦ੍ਧਿ ਪਰਿਣਮਤਿ ਪਰਿਪਾਕਂ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਸਾਕਚ੍ਛਾਯ ਬੁਦ੍ਧਿ ਪਰਿਣਮਤਿ ਪਰਿਪਾਕਂ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਸ੍ਨੇਹੂਪਸੇਵਨੇਨ ਬੁਦ੍ਧਿ ਪਰਿਣਮਤਿ ਪਰਿਪਾਕਂ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਪਤਿਰੂਪਦੇਸਵਾਸੇਨ ਬੁਦ੍ਧਿ ਪਰਿਣਮਤਿ ਪਰਿਪਾਕਂ ਗਚ੍ਛਤਿ. ਭਵਤੀਹ –

‘‘‘ਵਯੇਨ ¶ ਯਸਪੁਚ੍ਛਾਹਿ, ਤਿਤ੍ਥਵਾਸੇਨ ਯੋਨਿਸੋ;

ਸਾਕਚ੍ਛਾ ਸ੍ਨੇਹਸਂਸੇਵਾ, ਪਤਿਰੂਪਵਸੇਨ ਚ.

‘‘ਏਤਾਨਿ ਅਟ੍ਠ ਠਾਨਾਨਿ, ਬੁਦ੍ਧਿਵਿਸਦਕਾਰਣਾ;

ਯੇਸਂ ਏਤਾਨਿ ਸਮ੍ਭੋਨ੍ਤਿ, ਤੇਸਂ ਬੁਦ੍ਧਿ ਪਭਿਜ੍ਜਤੀ’’’ਤਿ.

‘‘ਭਨ੍ਤੇ ¶ ਨਾਗਸੇਨ, ਅਯਂ ਭੂਮਿਭਾਗੋ ਅਟ੍ਠ ਮਨ੍ਤਦੋਸਵਿਵਜ੍ਜਿਤੋ, ਅਹਞ੍ਚ ਲੋਕੇ ਪਰਮੋ ਮਨ੍ਤਿਸਹਾਯੋ [ਮਨ੍ਤਸਹਾਯੋ (ਸੀ.)], ਗੁਯ੍ਹਮਨੁਰਕ੍ਖੀ ਚਾਹਂ ਯਾਵਾਹਂ ਜੀਵਿਸ੍ਸਾਮਿ ਤਾਵ ਗੁਯ੍ਹਮਨੁਰਕ੍ਖਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਅਟ੍ਠਹਿ ਚ ਮੇ ਕਾਰਣੇਹਿ ਬੁਦ੍ਧਿ ਪਰਿਣਾਮਂ ਗਤਾ, ਦੁਲ੍ਲਭੋ ਏਤਰਹਿ ਮਾਦਿਸੋ ਅਨ੍ਤੇਵਾਸੀ, ਸਮ੍ਮਾ ¶ ਪਟਿਪਨ੍ਨੇ ਅਨ੍ਤੇਵਾਸਿਕੇ ਯੇ ਆਚਰਿਯਾਨਂ ਪਞ੍ਚਵੀਸਤਿ ਆਚਰਿਯਗੁਣਾ, ਤੇਹਿ ਗੁਣੇਹਿ ਆਚਰਿਯੇਨ ਸਮ੍ਮਾ ਪਟਿਪਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬਂ. ਕਤਮੇ ਪਞ੍ਚਵੀਸਤਿ ਗੁਣਾ?

‘‘ਇਧ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਆਚਰਿਯੇਨ ਅਨ੍ਤੇਵਾਸਿਮ੍ਹਿ ਸਤਤਂ ਸਮਿਤਂ ਆਰਕ੍ਖਾ ਉਪਟ੍ਠਪੇਤਬ੍ਬਾ, ਅਸੇਵਨਸੇਵਨਾ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬਾ, ਪਮਤ੍ਤਾਪ੍ਪਮਤ੍ਤਾ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬਾ, ਸੇਯ੍ਯਵਕਾਸੋ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬੋ, ਗੇਲਞ੍ਞਂ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬਂ, ਭੋਜਨਸ੍ਸ [ਭੋਜਨੀਯਂ (ਸ੍ਯਾ.)] ਲਦ੍ਧਾਲਦ੍ਧਂ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬਂ, ਵਿਸੇਸੋ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬੋ, ਪਤ੍ਤਗਤਂ ਸਂਵਿਭਜਿਤਬ੍ਬਂ, ਅਸ੍ਸਾਸਿਤਬ੍ਬੋ ‘ਮਾ ਭਾਯਿ, ਅਤ੍ਥੋ ਤੇ ਅਭਿਕ੍ਕਮਤੀ’ਤਿ, ‘ਇਮਿਨਾ ਪੁਗ੍ਗਲੇਨ ਪਟਿਚਰਤੀ’ਤਿ [ਪਟਿਚਰਾਹੀਤਿ (ਕ.)] ਪਟਿਚਾਰੋ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬੋ, ਗਾਮੇ ਪਟਿਚਾਰੋ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬੋ, ਵਿਹਾਰੇ ਪਟਿਚਾਰੋ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬੋ, ਨ ਤੇਨ ਹਾਸੋ ਦਵੋ ਕਾਤਬ੍ਬੋ [ਨ ਤੇਨ ਸਹ ਸਲ੍ਲਾਪੋ ਕਾਤਬ੍ਬੋ (ਸੀ. ਪੀ.)], ਤੇਨ ਸਹ ਆਲਾਪੋ ਕਾਤਬ੍ਬੋ, ਛਿਦ੍ਦਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਅਧਿਵਾਸੇਤਬ੍ਬਂ, ਸਕ੍ਕਚ੍ਚਕਾਰਿਨਾ ਭਵਿਤਬ੍ਬਂ, ਅਖਣ੍ਡਕਾਰਿਨਾ ਭਵਿਤਬ੍ਬਂ, ਅਰਹਸ੍ਸਕਾਰਿਨਾ ਭਵਿਤਬ੍ਬਂ, ਨਿਰਵਸੇਸਕਾਰਿਨਾ ਭਵਿਤਬ੍ਬਂ, ‘ਜਨੇਮਿਮਂ [ਜਾਨੇਮਿਮਂ (ਸ੍ਯਾ.)] ਸਿਪ੍ਪੇਸੂ’ਤਿ ਜਨਕਚਿਤ੍ਤਂ ਉਪਟ੍ਠਪੇਤਬ੍ਬਂ, ‘ਕਥਂ ਅਯਂ ਨ ਪਰਿਹਾਯੇਯ੍ਯਾ’ਤਿ ਵਡ੍ਢਿਚਿਤ੍ਤਂ ਉਪਟ੍ਠਪੇਤਬ੍ਬਂ, ‘ਬਲਵਂ ਇਮਂ ਕਰੋਮਿ ਸਿਕ੍ਖਾਬਲੇਨਾ’ਤਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਉਪਟ੍ਠਪੇਤਬ੍ਬਂ, ਮੇਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤਂ ਉਪਟ੍ਠਪੇਤਬ੍ਬਂ, ਆਪਦਾਸੁ ਨ ਵਿਜਹਿਤਬ੍ਬਂ, ਕਰਣੀਯੇ ਨਪ੍ਪਮਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬਂ, ਖਲਿਤੇ ਧਮ੍ਮੇਨ ਪਗ੍ਗਹੇਤਬ੍ਬੋਤਿ. ਇਮੇ ਖੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਪਞ੍ਚਵੀਸਤਿ ਆਚਰਿਯਸ੍ਸ ਆਚਰਿਯਗੁਣਾ, ਤੇਹਿ ਗੁਣੇਹਿ ਮਯਿ ਸਮ੍ਮਾ ਪਟਿਪਜ੍ਜਸ੍ਸੁ, ਸਂਸਯੋ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ, ਅਤ੍ਥਿ ਮੇਣ੍ਡਕਪਞ੍ਹਾ ਜਿਨਭਾਸਿਤਾ ¶ , ਅਨਾਗਤੇ ਅਦ੍ਧਾਨੇ ਤਤ੍ਥ ਵਿਗ੍ਗਹੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿਸ੍ਸਤਿ, ਅਨਾਗਤੇ ਚ ਅਦ੍ਧਾਨੇ ਦੁਲ੍ਲਭਾ ਭਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਤੁਮ੍ਹਾਦਿਸਾ ਬੁਦ੍ਧਿਮਨ੍ਤੋ, ਤੇਸੁ ਮੇ ਪਞ੍ਹੇਸੁ ਚਕ੍ਖੁਂ ਦੇਹਿ ਪਰਵਾਦਾਨਂ ਨਿਗ੍ਗਹਾਯਾ’’ਤਿ.

ਥੇਰੋ ‘‘ਸਾਧੂ’’ਤਿ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਦਸ ਉਪਾਸਕਸ੍ਸ ਉਪਾਸਕਗੁਣੇ ਪਰਿਦੀਪੇਸਿ. ‘‘ਦਸ ਇਮੇ, ਮਹਾਰਾਜ, ਉਪਾਸਕਸ੍ਸ ਉਪਾਸਕਗੁਣਾ. ਕਤਮੇ ਦਸ ¶ , ਇਧ, ਮਹਾਰਾਜ, ਉਪਾਸਕੋ ਸਙ੍ਘੇਨ ਸਮਾਨਸੁਖਦੁਕ੍ਖੋ ਹੋਤਿ, ਧਮ੍ਮਾਧਿਪਤੇਯ੍ਯੋ ਹੋਤਿ, ਯਥਾਬਲਂ ਸਂਵਿਭਾਗਰਤੋ ਹੋਤਿ, ਜਿਨਸਾਸਨਪਰਿਹਾਨਿਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਅਭਿਵਡ੍ਢਿਯਾ ਵਾਯਮਤਿ. ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਕੋ ਹੋਤਿ, ਅਪਗਤਕੋਤੂਹਲਮਙ੍ਗਲਿਕੋ ਜੀਵਿਤਹੇਤੁਪਿ ਨ ਅਞ੍ਞਂ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਉਦ੍ਦਿਸਤਿ, ਕਾਯਿਕਵਾਚਸਿਕਞ੍ਚਸ੍ਸ ਰਕ੍ਖਿਤਂ ਹੋਤਿ, ਸਮਗ੍ਗਾਰਾਮੋ ਹੋਤਿ ਸਮਗ੍ਗਰਤੋ, ਅਨੁਸੂਯਕੋ ਹੋਤਿ, ਨ ਚ ਕੁਹਨਵਸੇਨ ¶ ਸਾਸਨੇ ਚਰਤਿ, ਬੁਦ੍ਧਂ ਸਰਣਂ ਗਤੋ ਹੋਤਿ, ਧਮ੍ਮਂ ਸਰਣਂ ਗਤੋ ਹੋਤਿ, ਸਙ੍ਘਂ ਸਰਣਂ ਗਤੋ ਹੋਤਿ. ਇਮੇ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਦਸ ਉਪਾਸਕਸ੍ਸ ਉਪਾਸਕਗੁਣਾ, ਤੇ ਸਬ੍ਬੇ ਗੁਣਾ ਤਯਿ ਸਂਵਿਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਤੇ ਯੁਤ੍ਤਂ ਪਤ੍ਤਂ ਅਨੁਚ੍ਛਵਿਕਂ ਪਤਿਰੂਪਂ ਯਂ ਤ੍ਵਂ ਜਿਨਸਾਸਨਪਰਿਹਾਨਿਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਅਭਿਵਡ੍ਢਿਂ ਇਚ੍ਛਸਿ, ਕਰੋਮਿ ਤੇ ਓਕਾਸਂ, ਪੁਚ੍ਛ ਮਂ ਤ੍ਵਂ ਯਥਾਸੁਖ’’ਨ੍ਤਿ.

ਮੇਣ੍ਡਕਪਞ੍ਹਾਰਮ੍ਭਕਥਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੧. ਅਥ ¶ ¶ ਖੋ ਮਿਲਿਨ੍ਦੋ ਰਾਜਾ ਕਤਾਵਕਾਸੋ ਨਿਪਚ੍ਚ ਗਰੁਨੋ ਪਾਦੇ ਸਿਰਸਿ ਅਞ੍ਜਲਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਏਤਦਵੋਚ ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਇਮੇ ਤਿਤ੍ਥਿਯਾ ਏਵਂ ਭਣਨ੍ਤਿ [ਵਞ੍ਚੋ ਭਵਤਿ ਅਫਲੋ (ਸੀ. ਪੀ. ਕ.)] ‘ਯਦਿ ਬੁਦ੍ਧੋ ਪੂਜਂ ਸਾਦਿਯਤਿ, ਨ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤੋ ਬੁਦ੍ਧੋ ਸਂਯੁਤ੍ਤੋ ਲੋਕੇਨ ਅਨ੍ਤੋਭਵਿਕੋ ਲੋਕਸ੍ਮਿਂ ਲੋਕਸਾਧਾਰਣੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਸ੍ਸ ਕਤੋ ਅਧਿਕਾਰੋ ਅਵਞ੍ਝੋ ਭਵਤਿ ਸਫਲੋ. ਯਦਿ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤੋ ਵਿਸਂਯੁਤ੍ਤੋ ਲੋਕੇਨ ਨਿਸ੍ਸਟੋ ਸਬ੍ਬਭਵੇਹਿ, ਤਸ੍ਸ ਪੂਜਾ ਨੁਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤੋ ਨ ਕਿਞ੍ਚਿ ਸਾਦਿਯਤਿ, ਅਸਾਦਿਯਨ੍ਤਸ੍ਸ ਕਤੋ ਅਧਿਕਾਰੋ ਵਞ੍ਝੋ ਭਵਤਿ ਅਫਲੋ’ਤਿ ਉਭਤੋ ਕੋਟਿਕੋ ਏਸੋ ਪਞ੍ਹੋ, ਨੇਸੋ ਵਿਸਯੋ ਅਪ੍ਪਤ੍ਤਮਾਨਸਾਨਂ, ਮਹਨ੍ਤਾਨਂ ਯੇਵੇਸੋ ਵਿਸਯੋ, ਭਿਨ੍ਦੇਤਂ ਦਿਟ੍ਠਿਜਾਲਂ ਏਕਂਸੇ ਠਪਯ, ਤਵੇਸੋ ਪਞ੍ਹੋ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤੋ, ਅਨਾਗਤਾਨਂ ਜਿਨਪੁਤ੍ਤਾਨਂ ਚਕ੍ਖੁਂ ਦੇਹਿ ਪਰਵਾਦਨਿਗ੍ਗਹਾਯਾ’’ਤਿ.

ਥੇਰੋ ਆਹ ‘‘ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਭਗਵਾ, ਨ ਚ ਭਗਵਾ ਪੂਜਂ ਸਾਦਿਯਤਿ, ਬੋਧਿਮੂਲੇ ਯੇਵ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਸਾਦਿਯਨਾ ਪਹੀਨਾ, ਕਿਂ ਪਨ ਅਨੁਪਾਦਿਸੇਸਾਯ ਨਿਬ੍ਬਾਨਧਾਤੁਯਾ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤਸ੍ਸ. ਭਾਸਿਤਮ੍ਪੇਤਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਥੇਰੇਨ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤੇਨ ਧਮ੍ਮਸੇਨਾਪਤਿਨਾ –

‘‘‘ਪੂਜਿਯਨ੍ਤਾ [ਪੂਜਿਤਾ (ਸ੍ਯਾ.)] ਅਸਮਸਮਾ, ਸਦੇਵਮਾਨੁਸੇਹਿ ਤੇ;

ਨ ਸਾਦਿਯਨ੍ਤਿ ਸਕ੍ਕਾਰਂ, ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਏਸ ਧਮ੍ਮਤਾ’’’ਤਿ.

ਰਾਜਾ ਆਹ ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਪੁਤ੍ਤੋ ਵਾ ਪਿਤੁਨੋ ਵਣ੍ਣਂ ਭਾਸਤਿ, ਪਿਤਾ ਵਾ ਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਵਣ੍ਣਂ ¶ ਭਾਸਤਿ, ਨ ਚੇਤਂ ਕਾਰਣਂ ਪਰਵਾਦਾਨਂ ਨਿਗ੍ਗਹਾਯ, ਪਸਾਦਪ੍ਪਕਾਸਨਂ ਨਾਮੇਤਂ, ਇਙ੍ਘ ਮੇ ਤ੍ਵਂ ਤਤ੍ਥ ਕਾਰਣਂ ਸਮ੍ਮਾ ਬ੍ਰੂਹਿ ਸਕਵਾਦਸ੍ਸ ¶ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪਨਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਜਾਲਵਿਨਿਵੇਠਨਾਯਾ’’ਤਿ.

ਥੇਰੋ ਆਹ ‘‘ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਭਗਵਾ, ਨ ਚ ਭਗਵਾ ਪੂਜਂ ਸਾਦਿਯਤਿ, ਅਸਾਦਿਯਨ੍ਤਸ੍ਸੇਵ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸਾ ਧਾਤੁਰਤਨਂ ਵਤ੍ਥੁਂ ਕਰਿਤ੍ਵਾ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਞਾਣਰਤਨਾਰਮ੍ਮਣੇਨ ਸਮ੍ਮਾਪਟਿਪਤ੍ਤਿਂ ਸੇਵਨ੍ਤਾ ਤਿਸ੍ਸੋ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯੋ ਪਟਿਲਭਨ੍ਤਿ.

‘‘ਯਥਾ ¶ , ਮਹਾਰਾਜ, ਮਹਤਿਮਹਾਅਗ੍ਗਿਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਪਜ੍ਜਲਿਤ੍ਵਾ ਨਿਬ੍ਬਾਯੇਯ੍ਯ, ਅਪਿ ਨੁ ਖੋ ਸੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਮਹਾਅਗ੍ਗਿਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਸਾਦਿਯਤਿ ਤਿਣਕਟ੍ਠੁਪਾਦਾਨ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਜਲਮਾਨੋਪਿ ਸੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਮਹਾਅਗ੍ਗਿਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਤਿਣਕਟ੍ਠੁਪਾਦਾਨਂ ਨ ਸਾਦਿਯਤਿ, ਕਿਂ ਪਨ ਨਿਬ੍ਬੁਤੋ ਉਪਸਨ੍ਤੋ ਅਚੇਤਨੋ ਸਾਦਿਯਤਿ? ‘‘ਤਸ੍ਮਿਂ ਪਨ, ਮਹਾਰਾਜ, ਅਗ੍ਗਿਕ੍ਖਨ੍ਧੇ ਉਪਰਤੇ ਉਪਸਨ੍ਤੇ ਲੋਕੇ ਅਗ੍ਗਿ ਸੁਞ੍ਞੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ. ‘‘ਨ ਹਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਕਟ੍ਠਂ ਅਗ੍ਗਿਸ੍ਸ ਵਤ੍ਥੁ ਹੋਤਿ ਉਪਾਦਾਨਂ, ਯੇ ਕੇਚਿ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਅਗ੍ਗਿਕਾਮਾ, ਤੇ ਅਤ੍ਤਨੋ ਥਾਮਬਲਵੀਰਿਯੇਨ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਪੁਰਿਸਕਾਰੇਨ ਕਟ੍ਠਂ ਮਨ੍ਥਯਿਤ੍ਵਾ [ਮਦ੍ਦਿਤ੍ਵਾ (ਕ.)] ਅਗ੍ਗਿਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਤੇਨ ਅਗ੍ਗਿਨਾ ਅਗ੍ਗਿਕਰਣੀਯਾਨਿ ਕਮ੍ਮਾਨਿ ਕਰੋਨ੍ਤੀ’’ਤਿ. ‘‘ਤੇਨ ਹਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਤਿਤ੍ਥਿਯਾਨਂ ਵਚਨਂ ਮਿਚ੍ਛਾ ਭਵਤਿ ‘ਅਸਾਦਿਯਨ੍ਤਸ੍ਸ ਕਤੋ ਅਧਿਕਾਰੋ ਵਞ੍ਝੋ ਭਵਤਿ ਅਫਲੋ’ਤਿ.

‘‘ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਮਹਤਿਮਹਾਅਗ੍ਗਿਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਪਜ੍ਜਲਿ, ਏਵਮੇਵ ਭਗਵਾ ਦਸਸਹਸ੍ਸਿਯਾ [ਦਸਸਹਸ੍ਸਿਮ੍ਹਿ (ਸੀ. ਪੀ. ਕ.)] ਲੋਕਧਾਤੁਯਾ ਬੁਦ੍ਧਸਿਰਿਯਾ ਪਜ੍ਜਲਿ. ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਮਹਤਿਮਹਾਅਗ੍ਗਿਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਪਜ੍ਜਲਿਤ੍ਵਾ ਨਿਬ੍ਬੁਤੋ, ਏਵਮੇਵ ਭਗਵਾ ਦਸਸਹਸ੍ਸਿਯਾ ਲੋਕਧਾਤੁਯਾ ਬੁਦ੍ਧਸਿਰਿਯਾ ਪਜ੍ਜਲਿਤ੍ਵਾ ਅਨੁਪਾਦਿਸੇਸਾਯ ਨਿਬ੍ਬਾਨਧਾਤੁਯਾ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤੋ. ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਨਿਬ੍ਬੁਤੋ ਅਗ੍ਗਿਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਤਿਣਕਟ੍ਠੁਪਾਦਾਨਂ ਨ ਸਾਦਿਯਤਿ, ਏਵਮੇਵ ਖੋ ਲੋਕਹਿਤਸ੍ਸ ਸਾਦਿਯਨਾ ਪਹੀਨਾ ਉਪਸਨ੍ਤਾ. ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਨਿਬ੍ਬੁਤੇ ਅਗ੍ਗਿਕ੍ਖਨ੍ਧੇ ਅਨੁਪਾਦਾਨੇ ਅਤ੍ਤਨੋ ਥਾਮਬਲਵੀਰਿਯੇਨ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਪੁਰਿਸਕਾਰੇਨ ਕਟ੍ਠਂ ਮਨ੍ਥਯਿਤ੍ਵਾ ਅਗ੍ਗਿਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਤੇਨ ਅਗ੍ਗਿਨਾ ਅਗ੍ਗਿਕਰਣੀਯਾਨਿ ਕਮ੍ਮਾਨਿ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਏਵਮੇਵ ਖੋ ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸਾ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤਸ੍ਸ ਅਸਾਦਿਯਨ੍ਤਸ੍ਸੇਵ ਧਾਤੁਰਤਨਂ ਵਤ੍ਥੁਂ ਕਰਿਤ੍ਵਾ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਞਾਣਰਤਨਾਰਮ੍ਮਣੇਨ ¶ ਸਮ੍ਮਾਪਟਿਪਤ੍ਤਿਂ ਸੇਵਨ੍ਤਾ ਤਿਸ੍ਸੋ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯੋ ਪਟਿਲਭਨ੍ਤਿ, ਇਮਿਨਾਪਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਕਾਰਣੇਨ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤਸ੍ਸ ਅਸਾਦਿਯਨ੍ਤਸ੍ਸੇਵ ਕਤੋ ਅਧਿਕਾਰੋ ਅਵਞ੍ਝੋ ਭਵਤਿ ਸਫਲੋ.

‘‘ਅਪਰਮ੍ਪਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਉਤ੍ਤਰਿਂ ਕਾਰਣਂ ਸੁਣੋਹਿ ਯੇਨ ਕਾਰਣੇਨ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤਸ੍ਸ ਅਸਾਦਿਯਨ੍ਤਸ੍ਸੇਵ ¶ ਕਤੋ ਅਧਿਕਾਰੋ ਅਵਞ੍ਝੋ ਭਵਤਿ ਸਫਲੋ. ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਮਹਤਿਮਹਾਵਾਤੋ ਵਾਯਿਤ੍ਵਾ ਉਪਰਮੇਯ੍ਯ, ਅਪਿ ਨੁ ਖੋ ਸੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਉਪਰਤੋ ਵਾਤੋ ਸਾਦਿਯਤਿ ਪੁਨ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਾਪਨ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਨ ਹਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਉਪਰਤਸ੍ਸ ਵਾਤਸ੍ਸ ਆਭੋਗੋ ਵਾ ¶ ਮਨਸਿਕਾਰੋ ਵਾ ਪੁਨ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਾਪਨਾਯ’’. ‘‘ਕਿਂ ਕਾਰਣਂ’’? ‘‘ਅਚੇਤਨਾ ਸਾ ਵਾਯੋਧਾਤੂ’’ਤਿ. ‘‘ਅਪਿ ਨੁ ਤਸ੍ਸ, ਮਹਾਰਾਜ, ਉਪਰਤਸ੍ਸ ਵਾਤਸ੍ਸ ਵਾਤੋਤਿ ਸਮਞ੍ਞਾ ਅਪਗਚ੍ਛਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਹਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਤਾਲਵਣ੍ਟਵਿਧੂਪਨਾਨਿ ਵਾਤਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਪਚ੍ਚਯਾ, ਯੇ ਕੇਚਿ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਉਣ੍ਹਾਭਿਤਤ੍ਤਾ ਪਰਿਲ਼ਾਹਪਰਿਪੀਲ਼ਿਤਾ, ਤੇ ਤਾਲਵਣ੍ਟੇਨ ਵਾ ਵਿਧੂਪਨੇਨ ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਥਾਮਬਲਵੀਰਿਯੇਨ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਪੁਰਿਸਕਾਰੇਨ ਤਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਤੇਨ ਵਾਤੇਨ ਉਣ੍ਹਂ ਨਿਬ੍ਬਾਪੇਨ੍ਤਿ ਪਰਿਲ਼ਾਹਂ ਵੂਪਸਮੇਨ੍ਤੀ’’ਤਿ. ‘‘ਤੇਨ ਹਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਤਿਤ੍ਥਿਯਾਨਂ ਵਚਨਂ ਮਿਚ੍ਛਾ ਭਵਤਿ ‘ਅਸਾਦਿਯਨ੍ਤਸ੍ਸ ਕਤੋ ਅਧਿਕਾਰੋ ਵਞ੍ਝੋ ਭਵਤਿ ਅਫਲੋ’ਤਿ.

‘‘ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਮਹਤਿਮਹਾਵਾਤੋ ਵਾਯਿ, ਏਵਮੇਵ ਭਗਵਾ ਦਸਸਹਸ੍ਸਿਯਾ ਲੋਕਧਾਤੁਯਾ ਸੀਤਲਮਧੁਰਸਨ੍ਤਸੁਖੁਮਮੇਤ੍ਤਾਵਾਤੇਨ ਉਪਵਾਯਿ. ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਮਹਤਿਮਹਾਵਾਤੋ ਵਾਯਿਤ੍ਵਾ ਉਪਰਤੋ, ਏਵਮੇਵ ਭਗਵਾ ਸੀਤਲਮਧੁਰਸਨ੍ਤਸੁਖੁਮਮੇਤ੍ਤਾਵਾਤੇਨ ਉਪਵਾਯਿਤ੍ਵਾ ਅਨੁਪਾਦਿਸੇਸਾਯ ਨਿਬ੍ਬਾਨਧਾਤੁਯਾ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤੋ. ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਉਪਰਤੋ ਵਾਤੋ ਪੁਨ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਾਪਨਂ ਨ ਸਾਦਿਯਤਿ, ਏਵਮੇਵ ਲੋਕਹਿਤਸ੍ਸ ਸਾਦਿਯਨਾ ਪਹੀਨਾ ਉਪਸਨ੍ਤਾ. ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਤੇ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਉਣ੍ਹਾਭਿਤਤ੍ਤਾ ਪਰਿਲ਼ਾਹਪਰਿਪੀਲ਼ਿਤਾ, ਏਵਮੇਵ ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸਾ ਤਿਵਿਧਗ੍ਗਿਸਨ੍ਤਾਪਪਰਿਲ਼ਾਹਪਰਿਪੀਲ਼ਿਤਾ. ਯਥਾ ਤਾਲਵਣ੍ਟਵਿਧੂਪਨਾਨਿ ਵਾਤਸ੍ਸ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਯਾ ਪਚ੍ਚਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਏਵਮੇਵ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਧਾਤੁ ਚ ਞਾਣਰਤਨਞ੍ਚ ਪਚ੍ਚਯੋ ਹੋਤਿ ਤਿਸ੍ਸਨ੍ਨਂ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤੀਨਂ ¶ ਪਟਿਲਾਭਾਯ. ਯਥਾ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਉਣ੍ਹਾਭਿਤਤ੍ਤਾ ਪਰਿਲ਼ਾਹਪਰਿਪੀਲ਼ਿਤਾ ਤਾਲਵਣ੍ਟੇਨ ਵਾ ਵਿਧੂਪਨੇਨ ਵਾ ਵਾਤਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਉਣ੍ਹਂ ਨਿਬ੍ਬਾਪੇਨ੍ਤਿ ਪਰਿਲ਼ਾਹਂ ਵੂਪਸਮੇਨ੍ਤਿ, ਏਵਮੇਵ ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸਾ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤਸ੍ਸ ਅਸਾਦਿਯਨ੍ਤਸ੍ਸੇਵ ਧਾਤੁਞ੍ਚ ਞਾਣਰਤਨਞ੍ਚ ਪੂਜੇਤ੍ਵਾ ਕੁਸਲਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਤੇਨ ਕੁਸਲੇਨ ਤਿਵਿਧਗ੍ਗਿਸਨ੍ਤਾਪਪਰਿਲ਼ਾਹਂ ਨਿਬ੍ਬਾਪੇਨ੍ਤਿ ਵੂਪਸਮੇਨ੍ਤਿ. ਇਮਿਨਾਪਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਕਾਰਣੇਨ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤਸ੍ਸ ਅਸਾਦਿਯਨ੍ਤਸ੍ਸੇਵ ਕਤੋ ਅਧਿਕਾਰੋ ਅਵਞ੍ਝੋ ਭਵਤਿ ਸਫਲੋਤਿ.

‘‘ਅਪਰਮ੍ਪਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਉਤ੍ਤਰਿਂ ਕਾਰਣਂ ਸੁਣੋਹਿ ਪਰਵਾਦਾਨਂ ਨਿਗ੍ਗਹਾਯ. ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਪੁਰਿਸੋ ਭੇਰਿਂ ਆਕੋਟੇਤ੍ਵਾ ਸਦ੍ਦਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਯ੍ਯ, ਯੋ ਸੋ ਭੇਰਿਸਦ੍ਦੋ ਪੁਰਿਸੇਨ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤੋ, ਸੋ ਸਦ੍ਦੋ ਅਨ੍ਤਰਧਾਯੇਯ੍ਯ, ਅਪਿ ਨੁ ਖੋ ਸੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸਦ੍ਦੋ ਸਾਦਿਯਤਿ ਪੁਨ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਾਪਨ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਨ ਹਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਨ੍ਤਰਹਿਤੋ ਸੋ ਸਦ੍ਦੋ, ਨਤ੍ਥਿ ਤਸ੍ਸ ਪੁਨ ਉਪ੍ਪਾਦਾਯ ਆਭੋਗੋ ¶ ਵਾ ਮਨਸਿਕਾਰੋ ਵਾ, ਸਕਿਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇ ਭੇਰਿਸਦ੍ਦੇ ਅਨ੍ਤਰਹਿਤੇ ਸੋ ਭੇਰਿਸਦ੍ਦੋ ਸਮੁਚ੍ਛਿਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ. ਭੇਰੀ ਪਨ, ਭਨ੍ਤੇ, ਪਚ੍ਚਯੋ ¶ ਹੋਤਿ ਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਯਾ, ਅਥ ਪੁਰਿਸੋ ਪਚ੍ਚਯੇ ਸਤਿ ਅਤ੍ਤਜੇਨ ਵਾਯਾਮੇਨ ਭੇਰਿਂ ਅਕੋਟੇਤ੍ਵਾ ਸਦ੍ਦਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਤੀ’’ਤਿ. ‘‘ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਭਗਵਾ ਸੀਲਸਮਾਧਿਪਞ੍ਞਾਵਿਮੁਤ੍ਤਿਵਿਮੁਤ੍ਤਿਞਾਣਦਸ੍ਸਨਪਰਿਭਾਵਿਤਂ ਧਾਤੁਰਤਨਞ੍ਚ ਧਮ੍ਮਞ੍ਚ ਵਿਨਯਞ੍ਚ ਅਨੁਸਿਟ੍ਠਞ੍ਚ [ਅਨੁਸਤ੍ਥਿਞ੍ਚ (ਸੀ. ਪੀ.)] ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਠਪਯਿਤ੍ਵਾ ਸਯਂ ਅਨੁਪਾਦਿਸੇਸਾਯ ਨਿਬ੍ਬਾਨਧਾਤੁਯਾ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤੋ, ਨ ਚ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤੇ ਭਗਵਤਿ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਲਾਭੋ ਉਪਚ੍ਛਿਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ, ਭਵਦੁਕ੍ਖਪਟਿਪੀਲ਼ਿਤਾ ਸਤ੍ਤਾ ਧਾਤੁਰਤਨਞ੍ਚ ਧਮ੍ਮਞ੍ਚ ਵਿਨਯਞ੍ਚ ਅਨੁਸਿਟ੍ਠਞ੍ਚ ਪਚ੍ਚਯਂ ਕਰਿਤ੍ਵਾ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਕਾਮਾ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯੋ ਪਟਿਲਭਨ੍ਤਿ, ਇਮਿਨਾਪਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਕਾਰਣੇਨ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤਸ੍ਸ ਅਸਾਦਿਯਨ੍ਤਸ੍ਸੇਵ ਕਤੋ ਅਧਿਕਾਰੋ ਅਵਞ੍ਝੋ ਭਵਤਿ ਸਫਲੋਤਿ.

‘‘ਦਿਟ੍ਠਞ੍ਚੇਤਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਭਗਵਤਾ ਅਨਾਗਤਮਦ੍ਧਾਨਂ. ਕਥਿਤਞ੍ਚ ਭਣਿਤਞ੍ਚ ਆਚਿਕ੍ਖਿਤਞ੍ਚ ‘ਸਿਯਾ ਖੋ ਪਨਾਨਨ੍ਦ, ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਏਵਮਸ੍ਸ ਅਤੀਤਸਤ੍ਥੁਕਂ ¶ ਪਾਵਚਨਂ ਨਤ੍ਥਿ ਨੋ ਸਤ੍ਥਾਤਿ, ਨ ਖੋ ਪਨੇਤਂ, ਆਨਨ੍ਦ, ਏਵਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ, ਯੋ ਵੋ, ਆਨਨ੍ਦ, ਮਯਾ ਧਮ੍ਮੋ ਚ ਵਿਨਯੋ ਚ ਦੇਸਿਤੋ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤੋ, ਸੋ ਵੋ ਮਮਚ੍ਚਯੇਨ ਸਤ੍ਥਾ’ਤਿ. ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤਸ੍ਸ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਅਸਾਦਿਯਨ੍ਤਸ੍ਸ ਕਤੋ ਅਧਿਕਾਰੋ ਵਞ੍ਝੋ ਭਵਤਿ ਅਫਲੋਤਿ, ਤਂ ਤੇਸਂ ਤਿਤ੍ਥਿਯਾਨਂ ਵਚਨਂ ਮਿਚ੍ਛਾ ਅਭੂਤਂ ਵਿਤਥਂ ਅਲਿਕਂ ਵਿਰੁਦ੍ਧਂ ਵਿਪਰੀਤਂ ਦੁਕ੍ਖਦਾਯਕਂ ਦੁਕ੍ਖਵਿਪਾਕਂ ਅਪਾਯਗਮਨੀਯਨ੍ਤਿ.

‘‘ਅਪਰਮ੍ਪਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਉਤ੍ਤਰਿਂ ਕਾਰਣਂ ਸੁਣੋਹਿ ਯੇਨ ਕਾਰਣੇਨ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤਸ੍ਸ ਅਸਾਦਿਯਨ੍ਤਸ੍ਸੇਵ ਕਤੋ ਅਧਿਕਾਰੋ ਅਵਞ੍ਝੋ ਭਵਤਿ ਸਫਲੋ. ਸਾਦਿਯਤਿ ਨੁ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਅਯਂ ਮਹਾਪਥਵੀ ‘ਸਬ੍ਬਬੀਜਾਨਿ ਮਯਿ ਸਂਵਿਰੁਹਨ੍ਤੂ’’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਹਿ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ‘‘ਕਿਸ੍ਸ ਪਨ ਤਾਨਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਬੀਜਾਨਿ ਅਸਾਦਿਯਨ੍ਤਿਯਾ ਮਹਾਪਥਵਿਯਾ ਸਂਵਿਰੁਹਿਤ੍ਵਾ ਦਲ਼੍ਹਮੂਲਜਟਾਪਤਿਟ੍ਠਿਤਾ ਖਨ੍ਧਸਾਰਸਾਖਾਪਰਿਵਿਤ੍ਥਿਣ੍ਣਾ ਪੁਪ੍ਫਫਲਧਰਾ ਹੋਨ੍ਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਅਸਾਦਿਯਨ੍ਤੀਪਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਮਹਾਪਥਵੀ ਤੇਸਂ ਬੀਜਾਨਂ ਵਤ੍ਥੁਂ ਹੋਤਿ ਪਚ੍ਚਯਂ ਦੇਤਿ ਵਿਰੁਹਨਾਯ, ਤਾਨਿ ਬੀਜਾਨਿ ਤਂ ਵਤ੍ਥੁਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਤੇਨ ਪਚ੍ਚਯੇਨ ਸਂਵਿਰੁਹਿਤ੍ਵਾ ਦਲ਼੍ਹਮੂਲਜਟਾਪਤਿਟ੍ਠਿਤਾ ਖਨ੍ਧਸਾਰਸਾਖਾਪਰਿਵਿਤ੍ਥਿਣ੍ਣਾ ਪੁਪ੍ਫਫਲਧਰਾ ਹੋਨ੍ਤੀ’’ਤਿ. ‘‘ਤੇਨ ¶ ਹਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਤਿਤ੍ਥਿਯਾ ਸਕੇ ਵਾਦੇ ਨਟ੍ਠਾ ਹੋਨ੍ਤਿ ਹਤਾ ਵਿਰੁਦ੍ਧਾ, ਸਚੇ ਤੇ ਭਣਨ੍ਤਿ ‘ਅਸਾਦਿਯਨ੍ਤਸ੍ਸ ਕਤੋ ਅਧਿਕਾਰੋ ਵਞ੍ਝੋ ਭਵਤਿ ਅਫਲੋ’ ਤਿ.

‘‘ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਮਹਾਪਥਵੀ, ਏਵਂ ਤਥਾਗਤੋ ਅਰਹਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ. ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਮਹਾਪਥਵੀ ਨ ਕਿਞ੍ਚਿ ਸਾਦਿਯਤਿ, ਏਵਂ ਤਥਾਗਤੋ ਨ ਕਿਞ੍ਚਿ ਸਾਦਿਯਤਿ. ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਤਾਨਿ ਬੀਜਾਨਿ ਪਥਵਿਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਸਂਵਿਰੁਹਿਤ੍ਵਾ ਦਲ਼੍ਹਮੂਲਜਟਾਪਤਿਟ੍ਠਿਤਾ ਖਨ੍ਧਸਾਰਸਾਖਾਪਰਿਵਿਤ੍ਥਿਣ੍ਣਾ ਪੁਪ੍ਫਫਲਧਰਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਏਵਂ ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸਾ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤਸ੍ਸ ਅਸਾਦਿਯਨ੍ਤਸ੍ਸੇਵ ਧਾਤੁਞ੍ਚ ਞਾਣਰਤਨਞ੍ਚ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਦਲ਼੍ਹਕੁਸਲਮੂਲਪਤਿਟ੍ਠਿਤਾ ਸਮਾਧਿਕ੍ਖਨ੍ਧਧਮ੍ਮਸਾਰਸੀਲਸਾਖਾਪਰਿਵਿਤ੍ਥਿਣ੍ਣਾ ¶ ਵਿਮੁਤ੍ਤਿਪੁਪ੍ਫਸਾਮਞ੍ਞਫਲਧਰਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਇਮਿਨਾਪਿ, ਮਹਾਰਾਜ ¶ , ਕਾਰਣੇਨ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤਸ੍ਸ ਅਸਾਦਿਯਨ੍ਤਸ੍ਸੇਵ ਕਤੋ ਅਧਿਕਾਰੋ ਅਵਞ੍ਝੋ ਭਵਤਿ ਸਫਲੋਤਿ.

‘‘ਅਪਰਮ੍ਪਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਉਤ੍ਤਰਿਂ ਕਾਰਣਂ ਸੁਣੋਹਿ ਯੇਨ ਕਾਰਣੇਨ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤਸ੍ਸ ਅਸਾਦਿਯਨ੍ਤਸ੍ਸੇਵ ਕਤੋ ਅਧਿਕਾਰੋ ਅਵਞ੍ਝੋ ਭਵਤਿ ਸਫਲੋ. ਸਾਦਿਯਨ੍ਤਿ ਨੁ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਇਮੇ ਓਟ੍ਠਾ ਗੋਣਾ ਗਦ੍ਰਭਾ ਅਜਾ ਪਸੂ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਅਨ੍ਤੋਕੁਚ੍ਛਿਸ੍ਮਿਂ ਕਿਮਿਕੁਲਾਨਂ ਸਮ੍ਭਵ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਨ ਹਿ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ‘‘ਕਿਸ੍ਸ ਪਨ ਤੇ, ਮਹਾਰਾਜ, ਕਿਮਯੋ ਤੇਸਂ ਅਸਾਦਿਯਨ੍ਤਾਨਂ ਅਨ੍ਤੋਕੁਚ੍ਛਿਸ੍ਮਿਂ ਸਮ੍ਭਵਿਤ੍ਵਾ ਬਹੁਪੁਤ੍ਤਨਤ੍ਤਾ ਵੇਪੁਲ੍ਲਤਂ ਪਾਪੁਣਨ੍ਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਪਾਪਸ੍ਸ, ਭਨ੍ਤੇ, ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਬਲਵਤਾਯ ਅਸਾਦਿਯਨ੍ਤਾਨਂ ਯੇਵ ਤੇਸਂ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਅਨ੍ਤੋਕੁਚ੍ਛਿਸ੍ਮਿਂ ਕਿਮਯੋ ਸਮ੍ਭਵਿਤ੍ਵਾ ਬਹੁਪੁਤ੍ਤਨਤ੍ਤਾ ਵੇਪੁਲ੍ਲਤਂ ਪਾਪੁਣਨ੍ਤੀ’’ਤਿ. ‘‘ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤਸ੍ਸ ਅਸਾਦਿਯਨ੍ਤਸ੍ਸੇਵ ਧਾਤੁਸ੍ਸ ਚ ਞਾਣਾਰਮ੍ਮਣਸ੍ਸ ਚ ਬਲਵਤਾਯ ਤਥਾਗਤੇ ਕਤੋ ਅਧਿਕਾਰੋ ਅਵਞ੍ਝੋ ਭਵਤਿ ਸਫਲੋਤਿ.

‘‘ਅਪਰਮ੍ਪਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਉਤ੍ਤਰਿਂ ਕਾਰਣਂ ਸੁਣੋਹਿ ਯੇਨ ਕਾਰਣੇਨ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤਸ੍ਸ ਅਸਾਦਿਯਨ੍ਤਸ੍ਸੇਵ ਕਤੋ ਅਧਿਕਾਰੋ ਅਵਞ੍ਝੋ ਭਵਤਿ ਸਫਲੋ. ਸਾਦਿਯਨ੍ਤਿ ਨੁ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਇਮੇ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਇਮੇ ਅਟ੍ਠਨਵੁਤਿ ਰੋਗਾ ਕਾਯੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਨ੍ਤੂ’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਹਿ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ‘‘ਕਿਸ੍ਸ ਪਨ ਤੇ, ਮਹਾਰਾਜ, ਰੋਗਾ ਅਸਾਦਿਯਨ੍ਤਾਨਂ ਕਾਯੇ ਨਿਪਤਨ੍ਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਪੁਬ੍ਬੇ ਕਤੇਨ, ਭਨ੍ਤੇ, ਦੁਚ੍ਚਰਿਤੇਨਾ’’ਤਿ. ‘‘ਯਦਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਪੁਬ੍ਬੇ ਕਤਂ ਅਕੁਸਲਂ ਇਧ ¶ ਵੇਦਨੀਯਂ ਹੋਤਿ, ਤੇਨ ਹਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਪੁਬ੍ਬੇ ਕਤਮ੍ਪਿ ਇਧ ਕਤਮ੍ਪਿ ਕੁਸਲਾਕੁਸਲਂ ਕਮ੍ਮਂ ਅਵਞ੍ਝਂ ਭਵਤਿ ਸਫਲਨ੍ਤਿ. ਇਮਿਨਾਪਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਕਾਰਣੇਨ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤਸ੍ਸ ਅਸਾਦਿਯਨ੍ਤਸ੍ਸੇਵ ਕਤੋ ਅਧਿਕਾਰੋ ਅਵਞ੍ਝੋ ਭਵਤਿ ਸਫਲੋਤਿ.

‘‘ਸੁਤਪੁਬ੍ਬਂ ਪਨ ਤਯਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਨਨ੍ਦਕੋ ਨਾਮ ਯਕ੍ਖੋ ਥੇਰਂ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਂ ਆਸਾਦਯਿਤ੍ਵਾ ਪਥਵਿਂ ਪਵਿਟ੍ਠੋ’’ਤਿ? ‘‘ਆਮ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸੁਯ੍ਯਤਿ, ਲੋਕੇ ਪਾਕਟੋ ਏਸੋ’’ਤਿ. ‘‘ਅਪਿ ਨੁ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਥੇਰੋ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤੋ ਸਾਦਿਯਿ ਨਨ੍ਦਕਸ੍ਸ ਯਕ੍ਖਸ੍ਸ ਮਹਾਪਥਵਿਗਿਲਨ’’ਨ੍ਤਿ ¶ [ਪਵਤ੍ਤਮਾਨੇਪਿ (ਸ੍ਯਾ.)]. ‘‘ਉਬ੍ਬਤ੍ਤਿਯਨ੍ਤੇਪਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸਦੇਵਕੇ ਲੋਕੇ ਪਤਮਾਨੇਪਿ ਛਮਾਯਂ ਚਨ੍ਦਿਮਸੂਰਿਯੇ ਵਿਕਿਰਨ੍ਤੇਪਿ ਸਿਨੇਰੁਪਬ੍ਬਤਰਾਜੇ ਥੇਰੋ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤੋ ਨ ਪਰਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਂ ਸਾਦਿਯੇਯ੍ਯ. ਤਂ ਕਿਸ੍ਸ ਹੇਤੁ? ਯੇਨ ਹੇਤੁਨਾ ਥੇਰੋ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤੋ ਕੁਜ੍ਝੇਯ੍ਯ ਵਾ ਦੁਸ੍ਸੇਯ੍ਯ ਵਾ, ਸੋ ਹੇਤੁ ਥੇਰਸ੍ਸ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸਮੂਹਤੋ ਸਮੁਚ੍ਛਿਨ੍ਨੋ, ਹੇਤੁਨੋ ਸਮੁਗ੍ਘਾਤਿਤਤ੍ਤਾ, ਭਨ੍ਤੇ, ਥੇਰੋ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤੋ ਜੀਵਿਤਹਾਰਕੇਪਿ ਕੋਪਂ ਨ ਕਰੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ. ‘‘ਯਦਿ, ਮਹਾਰਾਜ ¶ , ਥੇਰੋ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤੋ ਨਨ੍ਦਕਸ੍ਸ ਯਕ੍ਖਸ੍ਸ ਪਥਵਿਗਿਲਨਂ ਨ ਸਾਦਿਯਿ, ਕਿਸ੍ਸ ਪਨ ਨਨ੍ਦਕੋ ਯਕ੍ਖੋ ਪਥਵਿਂ ਪਵਿਟ੍ਠੋ’’ਤਿ? ‘‘ਅਕੁਸਲਸ੍ਸ, ਭਨ੍ਤੇ, ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਬਲਵਤਾਯਾ’’ਤਿ. ‘‘ਯਦਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਅਕੁਸਲਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਬਲਵਤਾਯ ਨਨ੍ਦਕੋ ਯਕ੍ਖੋ ਪਥਵਿਂ ਪਵਿਟ੍ਠੋ, ਅਸਾਦਿਯਨ੍ਤਸ੍ਸਾਪਿ ਕਤੋ ਅਪਰਾਧੋ ਅਵਞ੍ਝੋ ਭਵਤਿ ਸਫਲੋ. ਤੇਨ ਹਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਅਕੁਸਲਸ੍ਸਪਿ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਬਲਵਤਾਯ ਅਸਾਦਿਯਨ੍ਤਸ੍ਸ ਕਤੋ ਅਧਿਕਾਰੋ ਅਵਞ੍ਝੋ ਭਵਤਿ ਸਫਲੋਤਿ. ਇਮਿਨਾਪਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਕਾਰਣੇਨ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤਸ੍ਸ ਅਸਾਦਿਯਨ੍ਤਸ੍ਸੇਵ ਕਤੋ ਅਧਿਕਾਰੋ ਅਵਞ੍ਝੋ ਭਵਤਿ ਸਫਲੋਤਿ.

‘‘ਕਤਿ ਨੁ ਖੋ ਤੇ, ਮਹਾਰਾਜ, ਮਨੁਸ੍ਸਾ, ਯੇ ਏਤਰਹਿ ਮਹਾਪਥਵਿਂ ਪਵਿਟ੍ਠਾ, ਅਤ੍ਥਿ ਤੇ ਤਤ੍ਥ ਸਵਣ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਆਮ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸੁਯ੍ਯਤੀ’’ਤਿ. ‘‘ਇਙ੍ਘ ਤ੍ਵਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸਾਵੇਹੀ’’ਤਿ? ‘‘ਚਿਞ੍ਚਮਾਣਵਿਕਾ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸੁਪ੍ਪਬੁਦ੍ਧੋ ਚ ਸਕ੍ਕੋ, ਦੇਵਦਤ੍ਤੋ ਚ ਥੇਰੋ, ਨਨ੍ਦਕੋ ਚ ਯਕ੍ਖੋ, ਨਨ੍ਦੋ ਚ ਮਾਣਵਕੋਤਿ. ਸੁਤਮੇਤਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਇਮੇ ਪਞ੍ਚ ਜਨਾ ਮਹਾਪਥਵਿਂ ਪਵਿਟ੍ਠਾ’’ਤਿ. ‘‘ਕਿਸ੍ਮਿਂ ਤੇ, ਮਹਾਰਾਜ, ਅਪਰਦ੍ਧਾ’’ਤਿ? ‘‘ਭਗਵਤਿ ਚ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸਾਵਕੇਸੁ ਚਾ’’ਤਿ. ‘‘ਅਪਿ ਨੁ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ ¶ , ਭਗਵਾ ਵਾ ਸਾਵਕਾ ਵਾ ਸਾਦਿਯਿਂਸੁ ਇਮੇਸਂ ਮਹਾਪਥਵਿਪਵਿਸਨ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਨ ਹਿ ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ‘‘ਤੇਨ ਹਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤਸ੍ਸ ਅਸਾਦਿਯਨ੍ਤਸ੍ਸੇਵ ਕਤੋ ਅਧਿਕਾਰੋ ਅਵਞ੍ਝੋ ਭਵਤਿ ਸਫਲੋ’’ਤਿ. ‘‘ਸੁਵਿਞ੍ਞਾਪਿਤੋ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਪਞ੍ਹੋ ਗਮ੍ਭੀਰੋ ਉਤ੍ਤਾਨੀਕਤੋ, ਗੁਯ੍ਹਂ ਵਿਦਂਸਿਤਂ ¶ , ਗਣ੍ਠਿ ਭਿਨ੍ਨੋ, ਗਹਨਂ ਅਗਹਨਂ ਕਤਂ, ਨਟ੍ਠਾ ਪਰਵਾਦਾ, ਭਗ੍ਗਾ ਕੁਦਿਟ੍ਠੀ, ਨਿਪ੍ਪਭਾ ਜਾਤਾ ਕੁਤਿਤ੍ਥਿਯਾ, ਤ੍ਵਂ ਗਣੀਵਰਪਵਰਮਾਸਜ੍ਜਾ’’ਤਿ.

੨. ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਬੁਦ੍ਧੋ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੂ’’ਤਿ? ‘‘ਆਮ, ਮਹਾਰਾਜ, ਭਗਵਾ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੂ, ਨ ਚ ਭਗਵਤੋ ਸਤਤਂ ਸਮਿਤਂ ਞਾਣਦਸ੍ਸਨਂ ਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਿਤਂ, ਆਵਜ੍ਜਨਪਟਿਬਦ੍ਧਂ ਭਗਵਤੋ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞਾਣਂ, ਆਵਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਯਦਿਚ੍ਛਕਂ ਜਾਨਾਤੀ’’ਤਿ. ‘‘ਤੇਨ ਹਿ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਬੁਦ੍ਧੋ ਅਸਬ੍ਬਞ੍ਞੂਤਿ. ਯਦਿ ਤਸ੍ਸ ਪਰਿਯੇਸਨਾਯ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞਾਣਂ ਹੋਤੀ’’ਤਿ. ‘‘ਵਾਹਸਤਂ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਵੀਹੀਨਂ ਅਡ੍ਢਚੂਲ਼ਞ੍ਚ ਵਾਹਾ ਵੀਹਿਸਤ੍ਤਮ੍ਬਣਾਨਿ ਦ੍ਵੇ ਚ ਤੁਮ੍ਬਾ ਏਕਚ੍ਛਰਾਕ੍ਖਣੇ ਪਵਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਏਤ੍ਤਕਾ ਵੀਹੀ ਲਕ੍ਖਂ ਠਪੀਯਮਾਨਾ [ਠਪੀਯਮਾਨੇ (ਸੀ. ਪੀ.)] ਪਰਿਕ੍ਖਯਂ ਪਰਿਯਾਦਾਨਂ ਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯੁਂ?

‘‘ਤਤ੍ਰਿਮੇ ¶ ਸਤ੍ਤਵਿਧਾ ਚਿਤ੍ਤਾ ਪਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ, ਯੇ ਤੇ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸਰਾਗਾ ਸਦੋਸਾ ਸਮੋਹਾ ਸਕਿਲੇਸਾ ਅਭਾਵਿਤਕਾਯਾ ਅਭਾਵਿਤਸੀਲਾ ਅਭਾਵਿਤਚਿਤ੍ਤਾ ਅਭਾਵਿਤਪਞ੍ਞਾ, ਤੇਸਂ ਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਗਰੁਕਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਦਨ੍ਧਂ ਪਵਤ੍ਤਤਿ. ਕਿਂ ਕਾਰਣਾ? ਅਭਾਵਿਤਤ੍ਤਾ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ. ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਵਂਸਨਾਲ਼ਸ੍ਸ ਵਿਤਤਸ੍ਸ ਵਿਸਾਲਸ੍ਸ ਵਿਤ੍ਥਿਣ੍ਣਸ੍ਸ ਸਂਸਿਬ੍ਬਿਤਵਿਸਿਬ੍ਬਿਤਸ੍ਸ ਸਾਖਾਜਟਾਜਟਿਤਸ੍ਸ ਆਕਡ੍ਢਿਯਨ੍ਤਸ੍ਸ ਗਰੁਕਂ ਹੋਤਿ ਆਗਮਨਂ ਦਨ੍ਧਂ. ਕਿਂ ਕਾਰਣਾ? ਸਂਸਿਬ੍ਬਿਤਵਿਸਿਬ੍ਬਿਤਤ੍ਤਾ ਸਾਖਾਨਂ. ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਯੇ ਤੇ ਸਰਾਗਾ ਸਦੋਸਾ ਸਮੋਹਾ ਸਕਿਲੇਸਾ ਅਭਾਵਿਤਕਾਯਾ ਅਭਾਵਿਤਸੀਲਾ ਅਭਾਵਿਤਚਿਤ੍ਤਾ ਅਭਾਵਿਤਪਞ੍ਞਾ, ਤੇਸਂ ਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਗਰੁਕਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਦਨ੍ਧਂ ਪਵਤ੍ਤਤਿ. ਕਿਂ ਕਾਰਣਾ? ਸਂਸਿਬ੍ਬਿਤਵਿਸਿਬ੍ਬਿਤਤ੍ਤਾ ਕਿਲੇਸੇਹਿ, ਇਦਂ ਪਠਮਂ ਚਿਤ੍ਤਂ.

‘‘ਤਤ੍ਰਿਦਂ ਦੁਤਿਯਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਵਿਭਤ੍ਤਮਾਪਜ੍ਜਤਿ – ਯੇ ਤੇ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਾ ਪਿਹਿਤਾਪਾਯਾ ਦਿਟ੍ਠਿਪ੍ਪਤ੍ਤਾ ਵਿਞ੍ਞਾਤਸਤ੍ਥੁਸਾਸਨਾ, ਤੇਸਂ ਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਤੀਸੁ ¶ ਠਾਨੇਸੁ ਲਹੁਕਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ¶ ਲਹੁਕਂ ਪਵਤ੍ਤਤਿ. ਉਪਰਿਭੂਮੀਸੁ ਗਰੁਕਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਦਨ੍ਧਂ ਪਵਤ੍ਤਤਿ. ਕਿਂ ਕਾਰਣਾ? ਤੀਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਉਪਰਿ ਕਿਲੇਸਾਨਂ ਅਪ੍ਪਹੀਨਤ੍ਤਾ. ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਵਂਸਨਾਲ਼ਸ੍ਸ ਤਿਪਬ੍ਬਗਣ੍ਠਿਪਰਿਸੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਉਪਰਿ ਸਾਖਾਜਟਾਜਟਿਤਸ੍ਸ ਆਕਡ੍ਢਿਯਨ੍ਤਸ੍ਸ ਯਾਵ ਤਿਪਬ੍ਬਂ ਤਾਵ ਲਹੁਕਂ ਏਤਿ, ਤਤੋ ਉਪਰਿ ਥਦ੍ਧਂ. ਕਿਂ ਕਾਰਣਾ? ਹੇਟ੍ਠਾ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਉਪਰਿ ਸਾਖਾਜਟਾਜਟਿਤਤ੍ਤਾ. ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਯੇ ਤੇ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਾ ਪਿਹਿਤਾਪਾਯਾ ਦਿਟ੍ਠਿਪ੍ਪਤ੍ਤਾ ਵਿਞ੍ਞਾਤਸਤ੍ਥੁਸਾਸਨਾ, ਤੇਸਂ ਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਤੀਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਲਹੁਕਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਲਹੁਕਂ ਪਵਤ੍ਤਤਿ, ਉਪਰਿਭੂਮੀਸੁ ਗਰੁਕਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਦਨ੍ਧਂ ਪਵਤ੍ਤਤਿ. ਕਿਂ ਕਾਰਣਾ? ਤੀਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਉਪਰਿ ਕਿਲੇਸਾਨਂ ਅਪ੍ਪਹੀਨਤ੍ਤਾ, ਇਦਂ ਦੁਤਿਯਂ ਚਿਤ੍ਤਂ.

‘‘ਤਤ੍ਰਿਦਂ ਤਤਿਯਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਵਿਭਤ੍ਤਮਾਪਜ੍ਜਤਿ – ਯੇ ਤੇ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸਕਦਾਗਾਮਿਨੋ, ਯੇਸਂ ਰਾਗਦੋਸਮੋਹਾ ਤਨੁਭੂਤਾ, ਤੇਸਂ ਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਞ੍ਚਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਲਹੁਕਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਲਹੁਕਂ ਪਵਤ੍ਤਤਿ, ਉਪਰਿਭੂਮੀਸੁ ਗਰੁਕਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਦਨ੍ਧਂ ਪਵਤ੍ਤਤਿ. ਕਿਂ ਕਾਰਣਾ? ਪਞ੍ਚਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਉਪਰਿ ਕਿਲੇਸਾਨਂ ਅਪ੍ਪਹੀਨਤ੍ਤਾ. ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਵਂਸਨਾਲ਼ਸ੍ਸ ਪਞ੍ਚਪਬ੍ਬਗਣ੍ਠਿਪਰਿਸੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਉਪਰਿ ਸਾਖਾਜਟਾਜਟਿਤਸ੍ਸ ਆਕਡ੍ਢਿਯਨ੍ਤਸ੍ਸ ਯਾਵ ਪਞ੍ਚਪਬ੍ਬਂ ਤਾਵ ਲਹੁਕਂ ਏਤਿ, ਤਤੋ ਉਪਰਿ ਥਦ੍ਧਂ. ਕਿਂ ਕਾਰਣਾ? ਹੇਟ੍ਠਾ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਉਪਰਿ ਸਾਖਾਜਟਾਜਟਿਤਤ੍ਤਾ. ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਯੇ ਤੇ ਸਕਦਾਗਾਮਿਨੋ, ਯੇਸਂ ਰਾਗਦੋਸਮੋਹਾ ਤਨੁਭੂਤਾ, ਤੇਸਂ ਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਞ੍ਚਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਲਹੁਕਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਲਹੁਕਂ ਪਵਤ੍ਤਤਿ, ਉਪਰਿਭੂਮੀਸੁ ਗਰੁਕਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਦਨ੍ਧਂ ਪਵਤ੍ਤਤਿ. ਕਿਂ ਕਾਰਣਾ? ਪਞ੍ਚਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਉਪਰਿ ਕਿਲੇਸਾਨਂ ਅਪ੍ਪਹੀਨਤ੍ਤਾ, ਇਦਂ ਤਤਿਯਂ ਚਿਤ੍ਤਂ.

‘‘ਤਤ੍ਰਿਦਂ ¶ ਚਤੁਤ੍ਥਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਵਿਭਤ੍ਤਮਾਪਜ੍ਜਤਿ – ਯੇ ਤੇ, ਮਹਾਰਾਜ, ਅਨਾਗਾਮਿਨੋ, ਯੇਸਂ ਪਞ੍ਚੋਰਮ੍ਭਾਗਿਯਾਨਿ ਸਞ੍ਞੋਜਨਾਨਿ ਪਹੀਨਾਨਿ, ਤੇਸਂ ਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਦਸਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਲਹੁਕਂ ¶ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਲਹੁਕਂ ਪਵਤ੍ਤਤਿ, ਉਪਰਿਭੂਮੀਸੁ ਗਰੁਕਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਦਨ੍ਧਂ ਪਵਤ੍ਤਤਿ. ਕਿਂ ਕਾਰਣਾ? ਦਸਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਉਪਰਿ ਕਿਲੇਸਾਨਂ ਅਪ੍ਪਹੀਨਤ੍ਤਾ. ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਵਂਸਨਾਲ਼ਸ੍ਸ ਦਸਪਬ੍ਬਗਣ੍ਠਿਪਰਿਸੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਉਪਰਿ ਸਾਖਾਜਟਾਜਟਿਤਸ੍ਸ ਆਕਡ੍ਢਿਯਨ੍ਤਸ੍ਸ ਯਾਵ ਦਸਪਬ੍ਬਂ ਤਾਵ ਲਹੁਕਂ ਏਤਿ, ਤਤੋ ਉਪਰਿ ਥਦ੍ਧਂ. ਕਿਂ ਕਾਰਣਾ? ਹੇਟ੍ਠਾ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਉਪਰਿ ਸਾਖਾਜਟਾਜਟਿਤਤ੍ਤਾ. ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਯੇ ਤੇ ਅਨਾਗਾਮਿਨੋ, ਯੇਸਂ ਪਞ੍ਚੋਰਮ੍ਭਾਗਿਯਾਨਿ ਸਞ੍ਞੋਜਨਾਨਿ ਪਹੀਨਾਨਿ, ਤੇਸਂ ਤਂ ¶ ਚਿਤ੍ਤਂ ਦਸਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਲਹੁਕਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਲਹੁਕਂ ਪਵਤ੍ਤਤਿ, ਉਪਰਿਭੂਮੀਸੁ ਗਰੁਕਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਦਨ੍ਧਂ ਪਵਤ੍ਤਤਿ. ਕਿਂ ਕਾਰਣਾ? ਦਸਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਉਪਰਿ ਕਿਲੇਸਾਨਂ ਅਪ੍ਪਹੀਨਤ੍ਤਾ, ਇਦਂ ਚਤੁਤ੍ਥਂ ਚਿਤ੍ਤਂ.

‘‘ਤਤ੍ਰਿਦਂ ਪਞ੍ਚਮਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਵਿਭਤ੍ਤਮਾਪਜ੍ਜਤਿ – ਯੇ ਤੇ, ਮਹਾਰਾਜ, ਅਰਹਨ੍ਤੋ ਖੀਣਾਸਵਾ ਧੋਤਮਲਾ ਵਨ੍ਤਕਿਲੇਸਾ ਵੁਸਿਤਵਨ੍ਤੋ ਕਤਕਰਣੀਯਾ ਓਹਿਤਭਾਰਾ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤਸਦਤ੍ਥਾ ਪਰਿਕ੍ਖੀਣਭਵਸਞ੍ਞੋਜਨਾ ਪਤ੍ਤਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾ ਸਾਵਕਭੂਮੀਸੁ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਾ, ਤੇਸਂ ਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਸਾਵਕਵਿਸਯੇ ਲਹੁਕਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਲਹੁਕਂ ਪਵਤ੍ਤਤਿ, ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਭੂਮੀਸੁ ਗਰੁਕਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਦਨ੍ਧਂ ਪਵਤ੍ਤਤਿ. ਕਿਂ ਕਾਰਣਾ? ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਸਾਵਕਵਿਸਯੇ, ਅਪਰਿਸੁਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਵਿਸਯੇ. ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਵਂਸਨਾਲ਼ਸ੍ਸ ਸਬ੍ਬਪਬ੍ਬਗਣ੍ਠਿਪਰਿਸੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਆਕਡ੍ਢਿਯਨ੍ਤਸ੍ਸ ਲਹੁਕਂ ਹੋਤਿ ਆਗਮਨਂ ਅਦਨ੍ਧਂ. ਕਿਂ ਕਾਰਣਾ? ਸਬ੍ਬਪਬ੍ਬਗਣ੍ਠਿਪਰਿਸੁਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਅਗਹਨਤ੍ਤਾ ਵਂਸਸ੍ਸ. ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਯੇ ਤੇ ਅਰਹਨ੍ਤੋ ਖੀਣਾਸਵਾ ਧੋਤਮਲਾ ਵਨ੍ਤਕਿਲੇਸਾ ਵੁਸਿਤਵਨ੍ਤੋ ਕਤਕਰਣੀਯਾ ਓਹਿਤਭਾਰਾ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤਸਦਤ੍ਥਾ ਪਰਿਕ੍ਖੀਣਭਵਸਞ੍ਞੋਜਨਾ ਪਤ੍ਤਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾ ਸਾਵਕਭੂਮੀਸੁ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਾ, ਤੇਸਂ ਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਸਾਵਕਵਿਸਯੇ ਲਹੁਕਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਲਹੁਕਂ ਪਵਤ੍ਤਤਿ, ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਭੂਮੀਸੁ ਗਰੁਕਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਦਨ੍ਧਂ ਪਵਤ੍ਤਤਿ. ਕਿਂ ਕਾਰਣਾ? ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਸਾਵਕਵਿਸਯੇ, ਅਪਰਿਸੁਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਵਿਸਯੇ, ਇਦਂ ਪਞ੍ਚਮਂ ਚਿਤ੍ਤਂ.

‘‘ਤਤ੍ਰਿਦਂ ¶ ਛਟ੍ਠਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਵਿਭਤ੍ਤਮਾਪਜ੍ਜਤਿ – ਯੇ ਤੇ, ਮਹਾਰਾਜ, ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਾ ਸਯਮ੍ਭੁਨੋ ਅਨਾਚਰਿਯਕਾ ਏਕਚਾਰਿਨੋ ਖਗ੍ਗਵਿਸਾਣਕਪ੍ਪਾ ਸਕਵਿਸਯੇ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਵਿਮਲਚਿਤ੍ਤਾ, ਤੇਸਂ ਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਸਕਵਿਸਯੇ ਲਹੁਕਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਲਹੁਕਂ ਪਵਤ੍ਤਤਿ, ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਬੁਦ੍ਧਭੂਮੀਸੁ ਗਰੁਕਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਦਨ੍ਧਂ ਪਵਤ੍ਤਤਿ. ਕਿਂ ਕਾਰਣਾ? ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਸਕਵਿਸਯੇ ਮਹਨ੍ਤਤ੍ਤਾ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਬੁਦ੍ਧਵਿਸਯਸ੍ਸ. ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਪੁਰਿਸੋ ਸਕਵਿਸਯਂ ਪਰਿਤ੍ਤਂ ਨਦਿਂ ਰਤ੍ਤਿਮ੍ਪਿ ਦਿਵਾਪਿ ਯਦਿਚ੍ਛਕ ਅਚ੍ਛਮ੍ਭਿਤੋ ਓਤਰੇਯ੍ਯ, ਅਥ ਪਰਤੋ ਮਹਾਸਮੁਦ੍ਦਂ ਗਮ੍ਭੀਰਂ ਵਿਤ੍ਥਤਂ ਅਗਾਧਮਪਾਰਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਭਾਯੇਯ੍ਯ, ਦਨ੍ਧਾਯੇਯ੍ਯ ਨ ਵਿਸਹੇਯ੍ਯ ¶ ਓਤਰਿਤੁਂ. ਕਿਂ ਕਾਰਣਾ? ਤਿਣ੍ਣਤ੍ਤਾ [ਚਿਣ੍ਣਤ੍ਤਾ (ਸੀ. ਸ੍ਯਾ. ਪੀ.)] ਸਕਵਿਸਯਸ੍ਸ, ਮਹਨ੍ਤਤ੍ਤਾ ਚ ਮਹਾਸਮੁਦ੍ਦਸ੍ਸ. ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਯੇ ਤੇ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਾ ਸਯਮ੍ਭੁਨੋ ਅਨਾਚਰਿਯਕਾ ਏਕਚਾਰਿਨੋ ਖਗ੍ਗਵਿਸਾਣਕਪ੍ਪਾ ਸਕਵਿਸਯੇ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਵਿਮਲਚਿਤ੍ਤਾ, ਤੇਸਂ ¶ ਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਸਕਵਿਸਯੇ ਲਹੁਕਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਲਹੁਕਂ ਪਵਤ੍ਤਤਿ, ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਬੁਦ੍ਧਭੂਮੀਸੁ ਗਰੁਕਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਦਨ੍ਧਂ ਪਵਤ੍ਤਤਿ. ਕਿਂ ਕਾਰਣਾ? ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਸਕਵਿਸਯੇ ਮਹਨ੍ਤਤ੍ਤਾ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਬੁਦ੍ਧਵਿਸਯਸ੍ਸ, ਇਦਂ ਛਟ੍ਠਂ ਚਿਤ੍ਤਂ.

‘‘ਤਤ੍ਰਿਦਂ ਸਤ੍ਤਮਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਵਿਭਤ੍ਤਮਾਪਜ੍ਜਤਿ – ਯੇ ਤੇ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਾ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਨੋ ਦਸਬਲਧਰਾ ਚਤੁਵੇਸਾਰਜ੍ਜਵਿਸਾਰਦਾ ਅਟ੍ਠਾਰਸਹਿ ਬੁਦ੍ਧਧਮ੍ਮੇਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਾ ਅਨਨ੍ਤਜਿਨਾ ਅਨਾਵਰਣਞਾਣਾ, ਤੇਸਂ ਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਲਹੁਕਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਲਹੁਕਂ ਪਵਤ੍ਤਤਿ. ਕਿਂ ਕਾਰਣਾ? ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਤ੍ਤਾ. ਅਪਿ ਨੁ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਨਾਰਾਚਸ੍ਸ ਸੁਧੋਤਸ੍ਸ ਵਿਮਲਸ੍ਸ ਨਿਗ੍ਗਣ੍ਠਿਸ੍ਸ ਸੁਖੁਮਧਾਰਸ੍ਸ ਅਜਿਮ੍ਹਸ੍ਸ ਅਵਙ੍ਕਸ੍ਸ ਅਕੁਟਿਲਸ੍ਸ ਦਲ਼੍ਹਚਾਪਸਮਾਰੂਲ਼੍ਹਸ੍ਸ ਖੋਮਸੁਖੁਮੇ ਵਾ ਕਪ੍ਪਾਸਸੁਖੁਮੇ ਵਾ ਕਮ੍ਬਲਸੁਖੁਮੇ ਵਾ ਬਲਵਨਿਪਾਤਿਤਸ੍ਸ ਦਨ੍ਧਾਯਿਤਤ੍ਤਂ ਵਾ ਲਗ੍ਗਨਂ ਵਾ ਹੋਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਹਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ‘‘ਕਿਂ ਕਾਰਣਾ’’? ‘‘ਸੁਖੁਮਤ੍ਤਾ ਵਤ੍ਥਾਨਂ ਸੁਧੋਤਤ੍ਤਾ ਨਾਰਾਚਸ੍ਸ ਨਿਪਾਤਸ੍ਸ ਚ ਬਲਵਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ¶ , ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਯੇ ਤੇ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਾ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਨੋ ਦਸਬਲਧਰਾ ਚਤੁਵੇਸਾਰਜ੍ਜਵਿਸਾਰਦਾ ਅਟ੍ਠਾਰਸਹਿ ਬੁਦ੍ਧਧਮ੍ਮੇਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਾ ਅਨਨ੍ਤਜਿਨਾ ਅਨਾਵਰਣਞਾਣਾ, ਤੇਸਂ ਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਲਹੁਕਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਲਹੁਕਂ ਪਵਤ੍ਤਤਿ. ਕਿਂ ਕਾਰਣਾ? ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਤ੍ਤਾ, ਇਦਂ ਸਤ੍ਤਮਂ ਚਿਤ੍ਤਂ.

‘‘ਤਤ੍ਰ, ਮਹਾਰਾਜ, ਯਦਿਦਂ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਚਿਤ੍ਤਂ, ਤਂ ਛਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਚਿਤ੍ਤਾਨਂ ਗਣਨਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਅਸਙ੍ਖ੍ਯੇਯ੍ਯੇਨ ਗੁਣੇਨ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਞ੍ਚ ਲਹੁਕਞ੍ਚ. ਯਸ੍ਮਾ ਚ ਭਗਵਤੋ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਞ੍ਚ ਲਹੁਕਞ੍ਚ, ਤਸ੍ਮਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਭਗਵਾ ਯਮਕਪਾਟਿਹੀਰਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਯਮਕਪਾਟਿਹੀਰੇ, ਮਹਾਰਾਜ, ਞਾਤਬ੍ਬਂ ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਭਗਵਨ੍ਤਾਨਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਏਵਂ ਲਹੁਪਰਿਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ, ਨ ਤਤ੍ਥ ਸਕ੍ਕਾ ਉਤ੍ਤਰਿਂ ਕਾਰਣਂ ਵਤ੍ਤੁਂ, ਤੇਪਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਪਾਟਿਹੀਰਾ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਉਪਾਦਾਯ ਗਣਨਮ੍ਪਿ ਸਙ੍ਖਮ੍ਪਿ ਕਲਮ੍ਪਿ ਕਲਭਾਗਮ੍ਪਿ ਨ ਉਪੇਨ੍ਤਿ, ਆਵਜ੍ਜਨਪਟਿਬਦ੍ਧਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਭਗਵਤੋ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞਾਣਂ, ਆਵਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਯਦਿਚ੍ਛਕਂ ਜਾਨਾਤਿ.

‘‘ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਪੁਰਿਸੋ ਹਤ੍ਥੇ ਠਪਿਤਂ ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਦੁਤਿਯੇ ਹਤ੍ਥੇ ਠਪੇਯ੍ਯ ਵਿਵਟੇਨ ਮੁਖੇਨ ਵਾਚਂ ਨਿਚ੍ਛਾਰੇਯ੍ਯ, ਮੁਖਗਤਂ ਭੋਜਨਂ ਗਿਲੇਯ੍ਯ, ਉਮ੍ਮੀਲੇਤ੍ਵਾ ਵਾ ਨਿਮੀਲੇਯ੍ਯ, ਨਿਮੀਲੇਤ੍ਵਾ ਵਾ ਉਮ੍ਮੀਲੇਯ੍ਯ, ਸਮਿਞ੍ਜਿਤਂ ਵਾ ਬਾਹਂ ਪਸਾਰੇਯ੍ਯ, ਪਸਾਰਿਤਂ ਵਾ ਬਾਹਂ ਸਮਿਞ੍ਜੇਯ੍ਯ, ਚਿਰਤਰਂ ਏਤਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਲਹੁਤਰਂ ਭਗਵਤੋ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞਾਣਂ, ਲਹੁਤਰਂ ਆਵਜ੍ਜਨਂ, ਆਵਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਯਦਿਚ੍ਛਕਂ ਜਾਨਾਤਿ ¶ , ਆਵਜ੍ਜਨਵਿਕਲਮਤ੍ਤਕੇਨ ਨ ਤਾਵਤਾ ਬੁਦ੍ਧਾ ਭਗਵਨ੍ਤੋ ਅਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਨੋ ਨਾਮ ਹੋਨ੍ਤੀ’’ਤਿ.

‘‘ਆਵਜ੍ਜਨਮ੍ਪਿ ¶ , ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਪਰਿਯੇਸਨਾਯ ਕਾਤਬ੍ਬਂ, ਇਙ੍ਘ ਮਂ ਤਤ੍ਥ ਕਾਰਣੇਨ ਸਞ੍ਞਾਪੇਹੀ’’ਤਿ. ‘‘ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਅਡ੍ਢਸ੍ਸ ਮਹਦ੍ਧਨਸ੍ਸ ਮਹਾਭੋਗਸ੍ਸ ਪਹੂਤਜਾਤਰੂਪਰਜਤਸ੍ਸ ਪਹੂਤਵਿਤ੍ਤੂਪਕਰਣਸ੍ਸ ਪਹੂਤਧਨਧਞ੍ਞਸ੍ਸ ਸਾਲਿਵੀਹਿਯਵਤਣ੍ਡੁਲਤਿਲਮੁਗ੍ਗਮਾਸਪੁਬ੍ਬਣ੍ਣਾਪਰਣ੍ਣਸਪ੍ਪਿਤੇਲਨਵਨੀਤਖੀਰਦਧਿਮਧੁਗੁਲ਼ਫਾਣਿਤਾ ¶ ਚ ਖਲ਼ੋਪਿਕੁਮ੍ਭਿਪੀਠਰਕੋਟ੍ਠਭਾਜਨਗਤਾ ਭਵੇਯ੍ਯੁਂ, ਤਸ੍ਸ ਚ ਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਪਾਹੁਨਕੋ ਆਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯ ਭਤ੍ਤਾਰਹੋ ਭਤ੍ਤਾਭਿਕਙ੍ਖੀ, ਤਸ੍ਸ ਚ ਗੇਹੇ ਯਂ ਰਨ੍ਧਂ ਭੋਜਨਂ, ਤਂ ਪਰਿਨਿਟ੍ਠਿਤਂ ਭਵੇਯ੍ਯ, ਕੁਮ੍ਭਿਤੋ ਤਣ੍ਡੁਲੇ ਨੀਹਰਿਤ੍ਵਾ ਭੋਜਨਂ ਰਨ੍ਧੇਯ੍ਯ, ਅਪਿ ਚ ਖੋ ਸੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਤਾਵਤਕੇਨ ਭੋਜਨਵੇਕਲ੍ਲਮਤ੍ਤਕੇਨ ਅਧਨੋ ਨਾਮ ਕਪਣੋ ਨਾਮ ਭਵੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਹਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਚਕ੍ਕਵਤ੍ਤਿਰਞ੍ਞੋ ਘਰੇਪਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਕਾਲੇ ਭੋਜਨਵੇਕਲ੍ਲਂ ਹੋਤਿ, ਕਿਂ ਪਨ ਗਹਪਤਿਕਸ੍ਸਾ’’ਤਿ? ‘‘ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਆਵਜ੍ਜਨਵਿਕਲਮਤ੍ਤਕਂ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞਾਣਂ ਆਵਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਯਦਿਚ੍ਛਕਂ ਜਾਨਾਤਿ.

‘‘ਯਥਾ ਵਾ ਪਨ, ਮਹਾਰਾਜ, ਰੁਕ੍ਖੋ ਅਸ੍ਸ ਫਲਿਤੋ ਓਣਤਵਿਨਤੋ ਪਿਣ੍ਡਿਭਾਰਭਰਿਤੋ, ਨ ਕਿਞ੍ਚਿ ਤਤ੍ਥ ਪਤਿਤਂ ਫਲਂ ਭਵੇਯ੍ਯ, ਅਪਿ ਨੁ ਖੋ ਸੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਰੁਕ੍ਖੋ ਤਾਵਤਕੇਨ ਪਤਿਤਫਲਵੇਕਲ੍ਲਮਤ੍ਤਕੇਨ ਅਫਲੋ ਨਾਮ ਭਵੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਹਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਪਤਨਪਟਿਬਦ੍ਧਾਨਿ ਤਾਨਿ ਰੁਕ੍ਖਫਲਾਨਿ, ਪਤਿਤੇ ਯਦਿਚ੍ਛਕਂ ਲਭਤੀ’’ਤਿ. ‘‘ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਆਵਜ੍ਜਨਪਟਿਬਦ੍ਧਂ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞਾਣਂ ਆਵਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਯਦਿਚ੍ਛਕਂ ਜਾਨਾਤੀ’’ਤਿ.

‘‘ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਆਵਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਆਵਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਬੁਦ੍ਧੋ ਯਦਿਚ੍ਛਕਂ ਜਾਨਾਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਆਮ, ਮਹਾਰਾਜ, ਭਗਵਾ ਆਵਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਆਵਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਯਦਿਚ੍ਛਕਂ ਜਾਨਾਤੀ’’ਤਿ.

‘‘ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਚਕ੍ਕਵਤ੍ਤੀ ਰਾਜਾ ਯਦਾ ਚਕ੍ਕਰਤਨਂ ਸਰਤਿ ‘ਉਪੇਤੁ ਮੇ ਚਕ੍ਕਰਤਨ’ਨ੍ਤਿ, ਸਰਿਤੇ ਚਕ੍ਕਰਤਨਂ ਉਪੇਤਿ, ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਤਥਾਗਤੋ ਆਵਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਆਵਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਯਦਿਚ੍ਛਕਂ ਜਾਨਾਤੀ’’ਤਿ. ‘‘ਦਲ਼੍ਹਂ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਕਾਰਣਂ, ਬੁਦ੍ਧੋ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੂ, ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਾਮ ਬੁਦ੍ਧੋ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੂ’’ਤਿ.

ਬੁਦ੍ਧਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਭਾਵਪਞ੍ਹੋ ਦੁਤਿਯੋ.

੩. ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ¶ ਨਾਗਸੇਨ, ਦੇਵਦਤ੍ਤੋ ਕੇਨ ਪਬ੍ਬਾਜਿਤੋ’’ਤਿ? ‘‘ਛ ਯਿਮੇ, ਮਹਾਰਾਜ, ਖਤ੍ਤਿਯਕੁਮਾਰਾ ਭਦ੍ਦਿਯੋ ਚ ਅਨੁਰੁਦ੍ਧੋ ਚ ਆਨਨ੍ਦੋ ਚ ਭਗੁ ਚ ਕਿਮਿਲੋ ¶ [ਕਿਮ੍ਬਿਲੋ (ਸੀ. ਪੀ.) ਮ. ਨਿ. ੨.੧੬੬ ਪਸ੍ਸਿਤਬ੍ਬਂ] ਚ ਦੇਵਦਤ੍ਤੋ ¶ ਚ ਉਪਾਲਿਕਪ੍ਪਕੋ ਸਤ੍ਤਮੋ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੇ ਸਤ੍ਥਰਿ ਸਕ੍ਯਕੁਲਾਨਨ੍ਦਜਨਨੇ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਅਨੁਪਬ੍ਬਜਨ੍ਤਾ ਨਿਕ੍ਖਮਿਂਸੁ, ਤੇ ਭਗਵਾ ਪਬ੍ਬਾਜੇਸੀ’’ਤਿ. ‘‘ਨਨੁ, ਭਨ੍ਤੇ, ਦੇਵਦਤ੍ਤੇਨ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਸਙ੍ਘੋ ਭਿਨ੍ਨੋ’’ਤਿ? ‘‘ਆਮ, ਮਹਾਰਾਜ, ਦੇਵਦਤ੍ਤੇਨ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਸਙ੍ਘੋ ਭਿਨ੍ਨੋ, ਨ ਗਿਹੀ ਸਙ੍ਘਂ ਭਿਨ੍ਦਤਿ, ਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀ, ਨ ਸਿਕ੍ਖਮਾਨਾ, ਨ ਸਾਮਣੇਰੋ, ਨ ਸਾਮਣੇਰੀ ਸਙ੍ਘਂ ਭਿਨ੍ਦਤਿ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਪਕਤਤ੍ਤੋ ਸਮਾਨਸਂਵਾਸਕੋ ਸਮਾਨਸੀਮਾਯਂ ਠਿਤੋ ਸਙ੍ਘਂ ਭਿਨ੍ਦਤੀਤਿ. ਸਙ੍ਘਭੇਦਕੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਕਿਂ ਕਮ੍ਮਂ ਫੁਸਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਕਪ੍ਪਟ੍ਠਿਤਿਕਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਕਮ੍ਮਂ ਫੁਸਤੀ’’ਤਿ.

‘‘ਕਿਂ ਪਨ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਬੁਦ੍ਧੋ ਜਾਨਾਤਿ ‘ਦੇਵਦਤ੍ਤੋ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਸਙ੍ਘਂ ਭਿਨ੍ਦਿਸ੍ਸਤਿ, ਸਙ੍ਘਂ ਭਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਕਪ੍ਪਂ ਨਿਰਯੇ ਪਚ੍ਚਿਸ੍ਸਤੀ’’’ਤਿ? ‘‘ਆਮ, ਮਹਾਰਾਜ, ਤਥਾਗਤੋ ਜਾਨਾਤਿ ‘ਦੇਵਦਤ੍ਤੋ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਸਙ੍ਘਂ ਭਿਨ੍ਦਿਸ੍ਸਤਿ, ਸਙ੍ਘਂ ਭਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਕਪ੍ਪਂ ਨਿਰਯੇ ਪਚ੍ਚਿਸ੍ਸਤੀ’’’ਤਿ. ‘‘ਯਦਿ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਬੁਦ੍ਧੋ ਜਾਨਾਤਿ ‘ਦੇਵਦਤ੍ਤੋ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਸਙ੍ਘਂ ਭਿਨ੍ਦਿਸ੍ਸਤਿ, ਸਙ੍ਘਂ ਭਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਕਪ੍ਪਂ ਨਿਰਯੇ ਪਚ੍ਚਿਸ੍ਸਤੀ’ਤਿ, ਤੇਨ ਹਿ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਬੁਦ੍ਧੋ ਕਾਰੁਣਿਕੋ ਅਨੁਕਮ੍ਪਕੋ ਹਿਤੇਸੀ ਸਬ੍ਬਸਤ੍ਤਾਨਂ ਅਹਿਤਂ ਅਪਨੇਤ੍ਵਾ ਹਿਤਮੁਪਦਹਤੀਤਿ ਯਂ ਵਚਨਂ, ਤਂ ਮਿਚ੍ਛਾ. ਯਦਿ ਤਂ ਅਜਾਨਿਤ੍ਵਾ ਪਬ੍ਬਾਜੇਸਿ, ਤੇਨ ਹਿ ਬੁਦ੍ਧੋ ਅਸਬ੍ਬਞ੍ਞੂਤਿ, ਅਯਮ੍ਪਿ ਉਭਤੋ ਕੋਟਿਕੋ ਪਞ੍ਹੋ ਤਵਾਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤੋ, ਵਿਜਟੇਹਿ ਏਤਂ ਮਹਾਜਟਂ, ਭਿਨ੍ਦ ਪਰਾਪਵਾਦਂ, ਅਨਾਗਤੇ ਅਦ੍ਧਾਨੇ ਤਯਾ ਸਦਿਸਾ ਬੁਦ੍ਧਿਮਨ੍ਤੋ ਭਿਕ੍ਖੂ ਦੁਲ੍ਲਭਾ ਭਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਏਤ੍ਥ ਤਵ ਬਲਂ ਪਕਾਸੇਹੀ’’ਤਿ.

‘‘ਕਾਰੁਣਿਕੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਭਗਵਾ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੂ ਚ, ਕਾਰੁਞ੍ਞੇਨ, ਮਹਾਰਾਜ, ਭਗਵਾ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞਾਣੇਨ ਦੇਵਦਤ੍ਤਸ੍ਸ ਗਤਿਂ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤੋ ਅਦ੍ਦਸ ਦੇਵਦਤ੍ਤਂ ਆਪਾਯਿਕਂ ਕਮ੍ਮਂ [ਅਪਰਾਪਰਿਯਕਮ੍ਮਂ (ਸੀ. ਸ੍ਯਾ. ਪੀ.)] ਆਯੂਹਿਤ੍ਵਾ ਅਨੇਕਾਨਿ ਕਪ੍ਪਕੋਟਿਸਤਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਨਿਰਯੇਨ ਨਿਰਯਂ ਵਿਨਿਪਾਤੇਨ ਵਿਨਿਪਾਤਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਂ, ਤਂ ਭਗਵਾ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞਾਣੇਨ ਜਾਨਿਤ੍ਵਾ ਇਮਸ੍ਸ ਅਪਰਿਯਨ੍ਤਕਤਂ ਕਮ੍ਮਂ ਮਮ ਸਾਸਨੇ ਪਬ੍ਬਜਿਤਸ੍ਸ ਪਰਿਯਨ੍ਤਕਤਂ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ, ਪੁਰਿਮਂ ¶ ਉਪਾਦਾਯ ਪਰਿਯਨ੍ਤਕਤਂ ਦੁਕ੍ਖਂ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ, ਅਪਬ੍ਬਜਿਤੋਪਿ ਅਯਂ ਮੋਘਪੁਰਿਸੋ ਕਪ੍ਪਟ੍ਠਿਯਮੇਵ ਕਮ੍ਮਂ ਆਯੂਹਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਕਾਰੁਞ੍ਞੇਨ ਦੇਵਦਤ੍ਤਂ ਪਬ੍ਬਾਜੇਸੀ’’ਤਿ.

‘‘ਤੇਨ ਹਿ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਬੁਦ੍ਧੋ ਵਧਿਤ੍ਵਾ ਤੇਲੇਨ ਮਕ੍ਖੇਤਿ, ਪਪਾਤੇ ਪਾਤੇਤ੍ਵਾ ਹਤ੍ਥਂ ਦੇਤਿ, ਮਾਰੇਤ੍ਵਾ ¶ ਜੀਵਿਤਂ ਪਰਿਯੇਸਤਿ, ਯਂ ਸੋ ਪਠਮਂ ਦੁਕ੍ਖਂ ¶ ਦਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਛਾ ਸੁਖਂ ਉਪਦਹਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਵਧੇਤਿਪਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਤਥਾਗਤੋ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਹਿਤਵਸੇਨ, ਪਾਤੇਤਿਪਿ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਹਿਤਵਸੇਨ, ਮਾਰੇਤਿਪਿ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਹਿਤਵਸੇਨ, ਵਧਿਤ੍ਵਾਪਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਤਥਾਗਤੋ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਹਿਤਮੇਵ ਉਪਦਹਤਿ, ਪਾਤੇਤ੍ਵਾਪਿ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਹਿਤਮੇਵ ਉਪਦਹਤਿ, ਮਾਰੇਤ੍ਵਾਪਿ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਹਿਤਮੇਵ ਉਪਦਹਤਿ. ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਮਾਤਾਪਿਤਰੋ ਨਾਮ ਵਧਿਤ੍ਵਾਪਿ ਪਾਤਯਿਤ੍ਵਾਪਿ ਪੁਤ੍ਤਾਨਂ ਹਿਤਮੇਵ ਉਪਦਹਨ੍ਤਿ, ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਤਥਾਗਤੋ ਵਧੇਤਿਪਿ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਹਿਤਵਸੇਨ, ਪਾਤੇਤਿਪਿ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਹਿਤਵਸੇਨ, ਮਾਰੇਤਿਪਿ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਹਿਤਵਸੇਨ, ਵਧਿਤ੍ਵਾਪਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਤਥਾਗਤੋ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਹਿਤਮੇਵ ਉਪਦਹਤਿ, ਪਾਤੇਤ੍ਵਾਪਿ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਹਿਤਮੇਵ ਉਪਦਹਤਿ, ਮਾਰੇਤ੍ਵਾਪਿ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਹਿਤਮੇਵ ਉਪਦਹਤਿ, ਯੇਨ ਯੇਨ ਯੋਗੇਨ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਗੁਣਵੁਡ੍ਢਿ ਹੋਤਿ, ਤੇਨ ਤੇਨ ਯੋਗੇਨ ਸਬ੍ਬਸਤ੍ਤਾਨਂ ਹਿਤਮੇਵ ਉਪਦਹਤਿ. ਸਚੇ, ਮਹਾਰਾਜ, ਦੇਵਦਤ੍ਤੋ ਨ ਪਬ੍ਬਾਜੇਯ੍ਯ, ਗਿਹਿਭੂਤੋ ਸਮਾਨੋ ਨਿਰਯਸਂਵਤ੍ਤਨਿਕਂ ਬਹੁਂ ਪਾਪਕਮ੍ਮਂ ਕਤ੍ਵਾ ਅਨੇਕਾਨਿ ਕਪ੍ਪਕੋਟਿਸਤਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਨਿਰਯੇਨ ਨਿਰਯਂ ਵਿਨਿਪਾਤੇਨ ਵਿਨਿਪਾਤਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਬਹੁਂ ਦੁਕ੍ਖਂ ਵੇਦਯਿਸ੍ਸਤਿ, ਤਂ ਭਗਵਾ ਜਾਨਮਾਨੋ ਕਾਰੁਞ੍ਞੇਨ ਦੇਵਦਤ੍ਤਂ ਪਬ੍ਬਾਜੇਸਿ, ‘ਮਮ ਸਾਸਨੇ ਪਬ੍ਬਜਿਤਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਂ ਪਰਿਯਨ੍ਤਕਤਂ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’ਤਿ ਕਾਰੁਞ੍ਞੇਨ ਗਰੁਕਂ ਦੁਕ੍ਖਂ ਲਹੁਕਂ ਅਕਾਸਿ.

‘‘ਯਥਾ ਵਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਧਨਯਸਸਿਰਿਞਾਤਿਬਲੇਨ ਬਲਵਾ ਪੁਰਿਸੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਞਾਤਿਂ ਵਾ ਮਿਤ੍ਤਂ ਵਾ ਰਞ੍ਞਾ ਗਰੁਕਂ ਦਣ੍ਡਂ ਧਾਰੇਨ੍ਤਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਬਹੁਵਿਸ੍ਸਤ੍ਥਭਾਵੇਨ ਸਮਤ੍ਥਤਾਯ ਗਰੁਕਂ ਦਣ੍ਡਂ ਲਹੁਕਂ ਅਕਾਸਿ, ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਭਗਵਾ ਬਹੂਨਿ ਕਪ੍ਪਕੋਟਿਸਤਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਦੁਕ੍ਖਂ ਵੇਦਯਮਾਨਂ ਦੇਵਦਤ੍ਤਂ ਪਬ੍ਬਾਜੇਤ੍ਵਾ ¶ ਸੀਲਸਮਾਧਿਪਞ੍ਞਾਵਿਮੁਤ੍ਤਿਬਲਸਮਤ੍ਥਭਾਵੇਨ ਗਰੁਕਂ ਦੁਕ੍ਖਂ ਲਹੁਕਂ ਅਕਾਸਿ.

‘‘ਯਥਾ ਵਾ ਪਨ, ਮਹਾਰਾਜ, ਕੁਸਲੋ ਭਿਸਕ੍ਕੋ ਸਲ੍ਲਕਤ੍ਤੋ ਗਰੁਕਂ ਰੋਗਂ ਬਲਵੋਸਧਬਲੇਨ ਲਹੁਕਂ ਕਰੋਤਿ, ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਬਹੂਨਿ ਕਪ੍ਪਕੋਟਿਸਤਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਦੁਕ੍ਖਂ ਵੇਦਯਮਾਨਂ ਦੇਵਦਤ੍ਤਂ ਭਗਵਾ ਰੋਗਞ੍ਞੁਤਾਯ ਪਬ੍ਬਾਜੇਤ੍ਵਾ ਕਾਰੁਞ੍ਞਬਲੋ ਪਤ੍ਥਦ੍ਧਧਮ੍ਮੋਸਧਬਲੇਨ ਗਰੁਕਂ ਦੁਕ੍ਖਂ ਲਹੁਕਂ ਅਕਾਸਿ. ਅਪਿ ਨੁ ਖੋ ਸੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਭਗਵਾ ਬਹੁਵੇਦਨੀਯਂ ਦੇਵਦਤ੍ਤਂ ਅਪ੍ਪਵੇਦਨੀਯਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਕਿਞ੍ਚਿ ਅਪੁਞ੍ਞਂ ਆਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਕਿਞ੍ਚਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਪੁਞ੍ਞਂ ਆਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯ ਅਨ੍ਤਮਸੋ ਗਦ੍ਦੂਹਨਮਤ੍ਤਮ੍ਪੀ’’ਤਿ. ‘‘ਇਮਮ੍ਪਿ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਕਾਰਣਂ ਅਤ੍ਥਤੋ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛ, ਯੇਨ ਕਾਰਣੇਨ ਭਗਵਾ ਦੇਵਦਤ੍ਤਂ ਪਬ੍ਬਾਜੇਸਿ.

‘‘ਅਪਰਮ੍ਪਿ ¶ , ਮਹਾਰਾਜ, ਉਤ੍ਤਰਿਂ ਕਾਰਣਂ ਸੁਣੋਹਿ, ਯੇਨ ਕਾਰਣੇਨ ਭਗਵਾ ਦੇਵਦਤ੍ਤਂ ਪਬ੍ਬਾਜੇਸਿ. ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਚੋਰਂ ਆਗੁਚਾਰਿਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਰਞ੍ਞੋ ਦਸ੍ਸੇਯ੍ਯੁਂ, ‘ਅਯਂ ਖੋ, ਦੇਵ, ਚੋਰੋ ਆਗੁਚਾਰੀ, ਇਮਸ੍ਸ ਯਂ ਇਚ੍ਛਸਿ, ਤਂ ਦਣ੍ਡਂ ਪਣੇਹੀ’ਤਿ. ਤਮੇਨਂ ਰਾਜਾ ਏਵਂ ਵਦੇਯ੍ਯ ‘ਤੇਨ ਹਿ ¶ , ਭਣੇ, ਇਮਂ ਚੋਰਂ ਬਹਿਨਗਰਂ ਨੀਹਰਿਤ੍ਵਾ ਆਘਾਤਨੇ ਸੀਸਂ ਛਿਨ੍ਦਥਾ’’ਤਿ, ‘ਏਵਂ ਦੇਵਾ’ਤਿ ਖੋ ਤੇ ਰਞ੍ਞੋ ਪਟਿਸ੍ਸੁਤ੍ਵਾ ਤਂ ਬਹਿਨਗਰਂ ਨੀਹਰਿਤ੍ਵਾ ਆਘਾਤਨਂ ਨਯੇਯ੍ਯੁਂ. ਤਮੇਨਂ ਪਸ੍ਸੇਯ੍ਯ ਕੋਚਿਦੇਵ ਪੁਰਿਸੋ ਰਞ੍ਞੋ ਸਨ੍ਤਿਕਾ ਲਦ੍ਧਵਰੋ ਲਦ੍ਧਯਸਧਨਭੋਗੋ ਆਦੇਯ੍ਯਵਚਨੋ ਬਲਵਿਚ੍ਛਿਤਕਾਰੀ, ਸੋ ਤਸ੍ਸ ਕਾਰੁਞ੍ਞਂ ਕਤ੍ਵਾ ਤੇ ਪੁਰਿਸੇ ਏਵਂ ਵਦੇਯ੍ਯ ‘ਅਲਂ, ਭੋ, ਕਿਂ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਇਮਸ੍ਸ ਸੀਸਚ੍ਛੇਦਨੇਨ, ਤੇਨ ਹਿ ਭੋ ਇਮਸ੍ਸ ਹਤ੍ਥਂ ਵਾ ਪਾਦਂ ਵਾ ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਜੀਵਿਤਂ ਰਕ੍ਖਥ, ਅਹਮੇਤਸ੍ਸ ਕਾਰਣਾ ਰਞ੍ਞੋ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਪਟਿਵਚਨਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’ਤਿ. ਤੇ ਤਸ੍ਸ ਬਲਵਤੋ ਵਚਨੇਨ ਤਸ੍ਸ ਚੋਰਸ੍ਸ ਹਤ੍ਥਂ ਵਾ ਪਾਦਂ ਵਾ ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਜੀਵਿਤਂ ਰਕ੍ਖੇਯ੍ਯੁਂ. ਅਪਿ ਨੁ ਖੋ ਸੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਪੁਰਿਸੋ ਏਵਂ ਕਾਰੀ ਤਸ੍ਸ ਚੋਰਸ੍ਸ ਕਿਚ੍ਚਕਾਰੀ ਅਸ੍ਸਾ’’ਤਿ? ‘‘ਜੀਵਿਤਦਾਯਕੋ ਸੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਪੁਰਿਸੋ ਤਸ੍ਸ ਚੋਰਸ੍ਸ, ਜੀਵਿਤੇ ਦਿਨ੍ਨੇ ਕਿਂ ਤਸ੍ਸ ਅਕਤਂ ਨਾਮ ਅਤ੍ਥੀ’’ਤਿ? ‘‘ਯਾ ਪਨ ਹਤ੍ਥਪਾਦਚ੍ਛੇਦਨੇ ¶ ਵੇਦਨਾ, ਸੋ ਤਾਯ ਵੇਦਨਾਯ ਕਿਞ੍ਚਿ ਅਪੁਞ੍ਞਂ ਆਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ? ‘‘ਅਤ੍ਤਨੋ ਕਤੇਨ ਸੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਚੋਰੋ ਦੁਕ੍ਖਵੇਦਨਂ ਵੇਦਯਤਿ, ਜੀਵਿਤਦਾਯਕੋ ਪਨ ਪੁਰਿਸੋ ਨ ਕਿਞ੍ਚਿ ਅਪੁਞ੍ਞਂ ਆਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ. ‘‘ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਭਗਵਾ ਕਾਰੁਞ੍ਞੇਨ ਦੇਵਦਤ੍ਤਂ ਪਬ੍ਬਾਜੇਸਿ ‘ਮਮ ਸਾਸਨੇ ਪਬ੍ਬਜਿਤਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਂ ਪਰਿਯਨ੍ਤਕਤਂ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’ਤਿ. ਪਰਿਯਨ੍ਤਕਤਞ੍ਚ, ਮਹਾਰਾਜ, ਦੇਵਦਤ੍ਤਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਂ, ਦੇਵਦਤ੍ਤੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਮਰਣਕਾਲੇ –

‘‘‘ਇਮੇਹਿ ਅਟ੍ਠੀਹਿ ਤਮਗ੍ਗਪੁਗ੍ਗਲਂ, ਦੇਵਾਤਿਦੇਵਂ ਨਰਦਮ੍ਮਸਾਰਥਿਂ;

ਸਮਨ੍ਤਚਕ੍ਖੁਂ ਸਤਪੁਞ੍ਞਲਕ੍ਖਣਂ, ਪਾਣੇਹਿ ਬੁਦ੍ਧਂ ਸਰਣਂ ਉਪੇਮੀ’ਤਿ.

‘‘ਪਾਣੁਪੇਤਂ ਸਰਣਮਗਮਾਸਿ. ਦੇਵਦਤ੍ਤੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਛ ਕੋਟ੍ਠਾਸੇ ਕਤੇ ਕਪ੍ਪੇ ਅਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤੇ ਪਠਮਕੋਟ੍ਠਾਸੇ ਸਙ੍ਘਂ ਭਿਨ੍ਦਿ, ਪਞ੍ਚ ਕੋਟ੍ਠਾਸੇ ਨਿਰਯੇ ਪਚ੍ਚਿਤ੍ਵਾ ਤਤੋ ਮੁਚ੍ਚਿਤ੍ਵਾ ਅਟ੍ਠਿਸ੍ਸਰੋ ਨਾਮ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ. ਅਪਿ ਨੁ ਖੋ ਸੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਭਗਵਾ ਏਵਂ ਕਾਰੀ ਦੇਵਦਤ੍ਤਸ੍ਸ ਕਿਚ੍ਚਕਾਰੀ ਅਸ੍ਸਾ’’ਤਿ? ‘‘ਸਬ੍ਬਦਦੋ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਤਥਾਗਤੋ ਦੇਵਦਤ੍ਤਸ੍ਸ, ਯਂ ਤਥਾਗਤੋ ¶ ਦੇਵਦਤ੍ਤਂ ਪਚ੍ਚੇਕਬੋਧਿਂ ਪਾਪੇਸ੍ਸਤਿ, ਕਿਂ ਤਥਾਗਤੇਨ ਦੇਵਦਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਕਤਂ ਨਾਮ ਅਤ੍ਥੀ’’ਤਿ? ‘‘ਯਂ ਪਨ, ਮਹਾਰਾਜ, ਦੇਵਦਤ੍ਤੋ ਸਙ੍ਘਂ ਭਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਨਿਰਯੇ ਦੁਕ੍ਖਵੇਦਨਂ ਵੇਦਯਤਿ, ਅਪਿ ਨੁ ਖੋ ਭਗਵਾ ਤਤੋਨਿਦਾਨਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਅਪੁਞ੍ਞਂ ਆਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਹਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਤ੍ਤਨਾ ਕਤੇਨ, ਭਨ੍ਤੇ, ਦੇਵਦਤ੍ਤੋ ਕਪ੍ਪਂ ਨਿਰਯੇ ਪਚ੍ਚਤਿ, ਦੁਕ੍ਖਪਰਿਯਨ੍ਤਕਾਰਕੋ ਸਤ੍ਥਾ ਨ ਕਿਞ੍ਚਿ ਅਪੁਞ੍ਞਂ ਆਪਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ. ‘‘ਇਮਮ੍ਪਿ ਖੋ, ਤ੍ਵਂ ਮਹਾਰਾਜ, ਕਾਰਣਂ ਅਤ੍ਥਤੋ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛ, ਯੇਨ ਕਾਰਣੇਨ ਭਗਵਾ ਦੇਵਦਤ੍ਤਂ ਪਬ੍ਬਾਜੇਸਿ.

‘‘ਅਪਰਮ੍ਪਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਉਤ੍ਤਰਿਂ ਕਾਰਣਂ ਸੁਣੋਹਿ, ਯੇਨ ਕਾਰਣੇਨ ਭਗਵਾ ਦੇਵਦਤ੍ਤਂ ਪਬ੍ਬਾਜੇਸਿ ¶ . ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਕੁਸਲੋ ¶ ਭਿਸਕ੍ਕੋ ਸਲ੍ਲਕਤ੍ਤੋ ਵਾਤਪਿਤ੍ਤਸੇਮ੍ਹਸਨ੍ਨਿਪਾਤਉਤੁਪਰਿਣਾਮਵਿਸਮਪਰਿਹਾਰਓਪਕ੍ਕਮਿਕੋਪਕ੍ਕਨ੍ਤਂ ਪੂਤਿਕੁਣਪਦੁਗ੍ਗਨ੍ਧਾਭਿਸਞ੍ਛਨ੍ਨਂ ਅਨ੍ਤੋਸਲ੍ਲਂ ਸੁਸਿਰਗਤਂ ਪੁਬ੍ਬਰੁਹਿਰਸਮ੍ਪੁਣ੍ਣਂ ਵਣਂ ਵੂਪਸਮੇਨ੍ਤੋ ਵਣਮੁਖਂ ਕਕ੍ਖਲ਼ਤਿਖਿਣਖਾਰਕਟੁਕੇਨ ਭੇਸਜ੍ਜੇਨ ਅਨੁਲਿਮ੍ਪਤਿ ਪਰਿਪਚ੍ਚਨਾਯ, ਪਰਿਪਚ੍ਚਿਤ੍ਵਾ ਮੁਦੁਭਾਵਮੁਪਗਤਂ ਸਤ੍ਥੇਨ ਵਿਕਨ੍ਤਯਿਤ੍ਵਾ ਡਹਤਿ ਸਲਾਕਾਯ, ਦਡ੍ਢੇ ਖਾਰਲਵਣਂ ਦੇਤਿ, ਭੇਸਜ੍ਜੇਨ ਅਨੁਲਿਮ੍ਪਤਿ ਵਣਰੁਹਨਾਯ ਬ੍ਯਾਧਿਤਸ੍ਸ ਸੋਤ੍ਥਿਭਾਵਮਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ, ਅਪਿ ਨੁ ਖੋ ਸੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਭਿਸਕ੍ਕੋ ਸਲ੍ਲਕਤ੍ਤੋ ਅਹਿਤਚਿਤ੍ਤੋ ਭੇਸਜ੍ਜੇਨ ਅਨੁਲਿਮ੍ਪਤਿ, ਸਤ੍ਥੇਨ ਵਿਕਨ੍ਤੇਤਿ, ਡਹਤਿ ਸਲਾਕਾਯ, ਖਾਰਲਵਣਂ ਦੇਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਹਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਹਿਤਚਿਤ੍ਤੋ ਸੋਤ੍ਥਿਕਾਮੋ ਤਾਨਿ ਕਿਰਿਯਾਨਿ ਕਰੋਤੀ’’ਤਿ. ‘‘ਯਾ ਪਨਸ੍ਸ ਭੇਸਜ੍ਜਕਿਰਿਯਾਕਰਣੇਨ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਦੁਕ੍ਖਵੇਦਨਾ, ਤਤੋਨਿਦਾਨਂ ਸੋ ਭਿਸਕ੍ਕੋ ਸਲ੍ਲਕਤ੍ਤੋ ਕਿਞ੍ਚਿ ਅਪੁਞ੍ਞਂ ਆਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ? ‘‘ਹਿਤਚਿਤ੍ਤੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸੋਤ੍ਥਿਕਾਮੋ ਭਿਸਕ੍ਕੋ ਸਲ੍ਲਕਤ੍ਤੋ ਤਾਨਿ ਕਿਰਿਯਾਨਿ ਕਰੋਤਿ, ਕਿਂ ਸੋ ਤਤੋਨਿਦਾਨਂ ਅਪੁਞ੍ਞਂ ਆਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯ, ਸਗ੍ਗਗਾਮੀ ਸੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭਿਸਕ੍ਕੋ ਸਲ੍ਲਕਤ੍ਤੋ’’ਤਿ. ‘‘ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਕਾਰੁਞ੍ਞੇਨ ਭਗਵਾ ਦੇਵਦਤ੍ਤਂ ਪਬ੍ਬਾਜੇਸਿ ਦੁਕ੍ਖਪਰਿਮੁਤ੍ਤਿਯਾ.

‘‘ਅਪਰਮ੍ਪਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਉਤ੍ਤਰਿਂ ਕਾਰਣਂ ਸੁਣੋਹਿ, ਯੇਨ ਕਾਰਣੇਨ ਭਗਵਾ ਦੇਵਦਤ੍ਤਂ ਪਬ੍ਬਾਜੇਸਿ. ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਪੁਰਿਸੋ ਕਣ੍ਟਕੇਨ ਵਿਦ੍ਧੋ ਅਸ੍ਸ, ਅਥਞ੍ਞਤਰੋ ਪੁਰਿਸੋ ਤਸ੍ਸ ਹਿਤਕਾਮੋ ਸੋਤ੍ਥਿਕਾਮੋ ਤਿਣ੍ਹੇਨ ਕਣ੍ਟਕੇਨਵਾ ਸਤ੍ਥਮੁਖੇਨ ਵਾ ਸਮਨ੍ਤਤੋ ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਪਗ੍ਘਰਨ੍ਤੇਨ ਲੋਹਿਤੇਨ ਤਂ ਕਣ੍ਟਕਂ ਨੀਹਰੇਯ੍ਯ, ਅਪਿ ਨੁ ਖੋ ਸੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਪੁਰਿਸੋ ਅਹਿਤਕਾਮੋ ਤਂ ਕਣ੍ਟਕਂ ਨੀਹਰਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਹਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਹਿਤਕਾਮੋ ਸੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਪੁਰਿਸੋ ਸੋਤ੍ਥਿਕਾਮੋ ਤਂ ਕਣ੍ਟਕਂ ਨੀਹਰਤਿ. ਸਚੇ ¶ ਸੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਤਂ ਕਣ੍ਟਕਂ ਨ ਨੀਹਰੇਯ੍ਯ, ਮਰਣਂ ਵਾ ਸੋ ਤੇਨ ਪਾਪੁਣੇਯ੍ਯ ਮਰਣਮਤ੍ਤਂ ਵਾ ਦੁਕ੍ਖ’’ਨ੍ਤਿ. ‘‘ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਤਥਾਗਤੋ ਕਾਰੁਞ੍ਞੇਨ ਦੇਵਦਤ੍ਤਂ ਪਬ੍ਬਾਜੇਸਿ ਦੁਕ੍ਖਪਰਿਮੁਤ੍ਤਿਯਾ. ਸਚੇ ਮਹਾਰਾਜ, ਭਗਵਾ ਦੇਵਦਤ੍ਤਂ ਨ ਪਬ੍ਬਾਜੇਯ੍ਯ, ਕਪ੍ਪਕੋਟਿਸਤਸਹਸ੍ਸਮ੍ਪਿ ¶ ਦੇਵਦਤ੍ਤੋ ਭਵਪਰਮ੍ਪਰਾਯ ਨਿਰਯੇ ਪਚ੍ਚੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ.

‘‘ਅਨੁਸੋਤਗਾਮਿਂ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਦੇਵਦਤ੍ਤਂ ਤਥਾਗਤੋ ਪਟਿਸੋਤਂ ਪਾਪੇਸਿ, ਵਿਪਨ੍ਥਪਟਿਪਨ੍ਨਂ ਦੇਵਦਤ੍ਤਂ ਪਨ੍ਥੇ ਪਟਿਪਾਦੇਸਿ, ਪਪਾਤੇ ਪਤਿਤਸ੍ਸ ਦੇਵਦਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਤਿਟ੍ਠਂ ਅਦਾਸਿ, ਵਿਸਮਗਤਂ ਦੇਵਦਤ੍ਤਂ ਤਥਾਗਤੋ ਸਮਂ ਆਰੋਪੇਸਿ, ਇਮੇ ਚ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਹੇਤੂ ਇਮਾਨਿ ਚ ਕਾਰਣਾਨਿ ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਅਞ੍ਞੇਨ ਸਨ੍ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਤਵਾਦਿਸੇਨ ਬੁਦ੍ਧਿਮਤਾ’’ਤਿ.

੪. ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ¶ ਨਾਗਸੇਨ, ਭਾਸਿਤਮ੍ਪੇਤਂ ਭਗਵਤਾ – ‘ਅਟ੍ਠਿਮੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ [ਅਟ੍ਠਿਮੇ ਆਨਨ੍ਦ (ਅ. ਨਿ. ੮.੭੦)], ਹੇਤੂ ਅਟ੍ਠ ਪਚ੍ਚਯਾ ਮਹਤੋ ਭੂਮਿਚਾਲਸ੍ਸ ਪਾਤੁਭਾਵਾਯਾ’ਤਿ. ਅਸੇਸਵਚਨਂ ਇਦਂ, ਨਿਸ੍ਸੇਸਵਚਨਂ ਇਦਂ, ਨਿਪ੍ਪਰਿਯਾਯਵਚਨਂ ਇਦਂ, ਨਤ੍ਥਞ੍ਞੋ ਨਵਮੋ ਹੇਤੁ ਮਹਤੋ ਭੂਮਿਚਾਲਸ੍ਸ ਪਾਤੁਭਾਵਾਯ. ਯਦਿ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਅਞ੍ਞੋ ਨਵਮੋ ਹੇਤੁ ਭਵੇਯ੍ਯ ਮਹਤੋ ਭੂਮਿਚਾਲਸ੍ਸ ਪਾਤੁਭਾਵਾਯ, ਤਮ੍ਪਿ ਹੇਤੁਂ ਭਗਵਾ ਕਥੇਯ੍ਯ. ਯਸ੍ਮਾ ਚ ਖੋ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਨਤ੍ਥਞ੍ਞੋ ਨਵਮੋ ਹੇਤੁ ਮਹਤੋ ਭੂਮਿਚਾਲਸ੍ਸ ਪਾਤੁਭਾਵਾਯ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਨਾਚਿਕ੍ਖਿਤੋ ਭਗਵਤਾ, ਅਯਞ੍ਚ ਨਵਮੋ ਹੇਤੁ ਦਿਸ੍ਸਤਿ ਮਹਤੋ ਭੂਮਿਚਾਲਸ੍ਸ ਪਾਤੁਭਾਵਾਯ, ਯਂ ਵੇਸ੍ਸਨ੍ਤਰੇਨ ਰਞ੍ਞਾ ਮਹਾਦਾਨੇ ਦੀਯਮਾਨੇ ਸਤ੍ਤਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਮਹਾਪਥਵੀ ਕਮ੍ਪਿਤਾਤਿ. ਯਦਿ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਅਟ੍ਠੇਵ ਹੇਤੂ ਅਟ੍ਠ ਪਚ੍ਚਯਾ ਮਹਤੋ ਭੂਮਿਚਾਲਸ੍ਸ ਪਾਤੁਭਾਵਾਯ, ਤੇਨ ਹਿ ਵੇਸ੍ਸਨ੍ਤਰੇਨ ਰਞ੍ਞਾ ਮਹਾਦਾਨੇ ਦੀਯਮਾਨੇ ਸਤ੍ਤਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਮਹਾਪਥਵੀ ਕਮ੍ਪਿਤਾਤਿ ਯਂ ਵਚਨਂ, ਤਂ ਮਿਚ੍ਛਾ. ਯਦਿ ਵੇਸ੍ਸਨ੍ਤਰੇਨ ਰਞ੍ਞਾ ਮਹਾਦਾਨੇ ਦੀਯਮਾਨੇ ਸਤ੍ਤਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਮਹਾਪਥਵੀ ਕਮ੍ਪਿਤਾ, ਤੇਨ ਹਿ ਅਟ੍ਠੇਵ ਹੇਤੂ ਅਟ੍ਠ ਪਚ੍ਚਯਾ ਮਹਤੋ ਭੂਮਿਚਾਲਸ੍ਸ ਪਾਤੁਭਾਵਾਯਾਤਿ ਤਮ੍ਪਿ ਵਚਨਂ ਮਿਚ੍ਛਾ. ਅਯਮ੍ਪਿ ਉਭਤੋ ਕੋਟਿਕੋ ਪਞ੍ਹੋ ਸੁਖੁਮੋ ਦੁਨ੍ਨਿਵੇਠਿਯੋ ¶ ਅਨ੍ਧਕਰਣੋ ਚੇਵ ਗਮ੍ਭੀਰੋ ਚ, ਸੋ ਤਵਾਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤੋ, ਨੇਸੋ ¶ ਅਞ੍ਞੇਨ ਇਤ੍ਤਰਪਞ੍ਞੇਨ ਸਕ੍ਕਾ ਵਿਸਜ੍ਜੇਤੁਂ ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਤਵਾਦਿਸੇਨ ਬੁਦ੍ਧਿਮਤਾ’’ਤਿ.

‘‘ਭਾਸਿਤਮ੍ਪੇਤਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਭਗਵਤਾ – ‘ਅਟ੍ਠਿਮੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਹੇਤੂ ਅਟ੍ਠ ਪਚ੍ਚਯਾ ਮਹਤੋ ਭੂਮਿਚਾਲਸ੍ਸ ਪਾਤੁਭਾਵਾਯਾ’ਤਿ. ਯਂ ਵੇਸ੍ਸਨ੍ਤਰੇਨ ਰਞ੍ਞਾ ਮਹਾਦਾਨੇ ਦੀਯਮਾਨੇ ਸਤ੍ਤਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਮਹਾਪਥਵੀ ਕਮ੍ਪਿਤਾ, ਤਞ੍ਚ ਪਨ ਅਕਾਲਿਕਂ ਕਦਾਚੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਕਂ ਅਟ੍ਠਹਿ ਹੇਤੂਹਿ ਵਿਪ੍ਪਮੁਤ੍ਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਗਣਿਤਂ ਅਟ੍ਠਹਿ ਹੇਤੂਹਿ.

‘‘ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਲੋਕੇ ਤਯੋ ਯੇਵ ਮੇਘਾ ਗਣੀਯਨ੍ਤਿ ਵਸ੍ਸਿਕੋ ਹੇਮਨ੍ਤਿਕੋ ਪਾਵੁਸਕੋਤਿ. ਯਦਿ ਤੇ ਮੁਞ੍ਚਿਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਞੋ ਮੇਘੋ ਪਵਸ੍ਸਤਿ, ਨ ਸੋ ਮੇਘੋ ਗਣੀਯਤਿ ਸਮ੍ਮਤੇਹਿ ਮੇਘੇਹਿ, ਅਕਾਲਮੇਘੋਤ੍ਵੇਵ ਸਙ੍ਖਂ ਗਚ੍ਛਤਿ. ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਵੇਸ੍ਸਨ੍ਤਰੇਨ ਰਞ੍ਞਾ ਮਹਾਦਾਨੇ ਦੀਯਮਾਨੇ ਯਂ ਸਤ੍ਤਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਮਹਾਪਥਵੀ ਕਮ੍ਪਿਤਾ, ਅਕਾਲਿਕਂ ਏਤਂ ਕਦਾਚੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਕਂ ਅਟ੍ਠਹਿ ਹੇਤੂਹਿ ਵਿਪ੍ਪਮੁਤ੍ਤਂ, ਨ ਤਂ ਗਣੀਯਤਿ ਅਟ੍ਠਹਿ ਹੇਤੂਹਿ.

‘‘ਯਥਾ ਵਾ ਪਨ, ਮਹਾਰਾਜ, ਹਿਮਵਨ੍ਤਾ ਪਬ੍ਬਤਾ ਪਞ੍ਚ ਨਦਿਸਤਾਨਿ ਸਨ੍ਦਨ੍ਤਿ, ਤੇਸਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਨਦਿਸਤਾਨਂ ਦਸੇਵ ਨਦਿਯੋ ਨਦਿਗਣਨਾਯ ਗਣੀਯਨ੍ਤਿ. ਸੇਯ੍ਯਥੀਦਂ, ਗਙ੍ਗਾ ਯਮੁਨਾ ਅਚਿਰਵਤੀ ¶ ਸਰਭੂ ਮਹੀ ਸਿਨ੍ਧੁ ਸਰਸ੍ਸਤੀ ਵੇਤ੍ਰਵਤੀ ਵੀਤਂਸਾ ਚਨ੍ਦਭਾਗਾਤਿ, ਅਵਸੇਸਾ ਨਦਿਯੋ ਨਦਿਗਣਨਾਯ ਅਗਣਿਤਾ. ਕਿਂ ਕਾਰਣਾ? ਨ ਤਾ ਨਦਿਯੋ ਧੁਵਸਲਿਲਾ. ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਵੇਸ੍ਸਨ੍ਤਰੇਨ ਰਞ੍ਞਾ ਮਹਾਦਾਨੇ ਦੀਯਮਾਨੇ ਯਂ ਸਤ੍ਤਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਮਹਾਪਥਵੀ ਕਮ੍ਪਿਤਾ, ਅਕਾਲਿਕਂ ਏਤਂ ਕਦਾਚੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਕਂ ਅਟ੍ਠਹਿ ਹੇਤੂਹਿ ਵਿਪ੍ਪਮੁਤ੍ਤਂ, ਨ ਤਂ ਗਣੀਯਤਿ ਅਟ੍ਠਹਿ ਹੇਤੂਹਿ.

‘‘ਯਥਾ ਵਾ ਪਨ, ਮਹਾਰਾਜ, ਰਞ੍ਞੋ ਸਤਮ੍ਪਿ ਦ੍ਵਿਸਤਮ੍ਪਿ ਤਿਸਤਮ੍ਪਿ ਅਮਚ੍ਚਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤੇਸਂ ਛ ਯੇਵ ਜਨਾ ਅਮਚ੍ਚਗਣਨਾਯ ਗਣੀਯਨ੍ਤਿ. ਸੇਯ੍ਯਥੀਦਂ, ਸੇਨਾਪਤਿ ਪੁਰੋਹਿਤੋ ਅਕ੍ਖਦਸ੍ਸੋ ਭਣ੍ਡਾਗਾਰਿਕੋ ਛਤ੍ਤਗ੍ਗਾਹਕੋ ਖਗ੍ਗਗ੍ਗਾਹਕੋ. ਏਤੇ ਯੇਵ ਅਮਚ੍ਚਗਣਨਾਯ ਗਣੀਯਨ੍ਤਿ. ਕਿਂ ਕਾਰਣਾ? ਯੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਰਾਜਗੁਣੇਹਿ, ਅਵਸੇਸਾ ਅਗਣਿਤਾ, ਸਬ੍ਬੇ ਅਮਚ੍ਚਾਤ੍ਵੇਵ ਸਙ੍ਖਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ ¶ . ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਵੇਸ੍ਸਨ੍ਤਰੇਨ ਰਞ੍ਞਾ ਮਹਾਦਾਨੇ ਦੀਯਮਾਨੇ ਯਂ ਸਤ੍ਤਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਮਹਾਪਥਵੀ ਕਮ੍ਪਿਤਾ, ਅਕਾਲਿਕਂ ਏਤਂ ਕਦਾਚੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਕਂ ਅਟ੍ਠਹਿ ਹੇਤੂਹਿ ਵਿਪ੍ਪਮੁਤ੍ਤਂ, ਨ ਤਂ ਗਣੀਯਤਿ ਅਟ੍ਠਹਿ ਹੇਤੂਹਿ.

‘‘ਸੁਯ੍ਯਤਿ ¶ ਨੁ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਏਤਰਹਿ ਜਿਨਸਾਸਨੇ ਕਤਾਧਿਕਾਰਾਨਂ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਸੁਖਵੇਦਨੀਯਕਮ੍ਮਂ, ਕਿਤ੍ਤਿ ਚ ਯੇਸਂ ਅਬ੍ਭੁਗ੍ਗਤਾ ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸੇਸੂ’’ਤਿ? ‘‘ਆਮ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸੁਯ੍ਯਤਿ ਏਤਰਹਿ ਜਿਨਸਾਸਨੇ ਕਤਾਧਿਕਾਰਾਨਂ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਸੁਖਵੇਦਨੀਯਕਮ੍ਮਂ, ਕਿਤ੍ਤਿ ਚ ਯੇਸਂ ਅਬ੍ਭੁਗ੍ਗਤਾ ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ ਸਤ੍ਤ ਜਨਾਤਿ’’. ‘‘ਕੇ ਚ ਤੇ, ਮਹਾਰਾਜਾ’’ਤਿ? ‘‘ਸੁਮਨੋ ਚ, ਭਨ੍ਤੇ, ਮਾਲਾਕਾਰੋ, ਏਕਸਾਟਕੋ ਚ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ, ਪੁਣ੍ਣੋ ਚ ਭਤਕੋ, ਮਲ੍ਲਿਕਾ ਚ ਦੇਵੀ, ਗੋਪਾਲਮਾਤਾ ਚ ਦੇਵੀ, ਸੁਪ੍ਪਿਯਾ ਚ ਉਪਾਸਿਕਾ, ਪੁਣ੍ਣਾ ਚ ਦਾਸੀਤਿ ਇਮੇ ਸਤ੍ਤ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਸੁਖਵੇਦਨੀਯਾ ਸਤ੍ਤਾ, ਕਿਤ੍ਤਿ ਚ ਇਮੇਸਂ ਅਬ੍ਭੁਗ੍ਗਤਾ ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸੇਸੂ’’ਤਿ.

‘‘ਅਪਰੇਪਿ ਸੁਯ੍ਯਨ੍ਤਿ ਨੁ ਖੋ ਅਤੀਤੇ ਮਾਨੁਸਕੇਨੇਵ ਸਰੀਰਦੇਹੇਨ ਤਿਦਸਭਵਨਂ ਗਤਾ’’ਤਿ? ‘‘ਆਮ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸੁਯ੍ਯਨ੍ਤੀ’’ਤਿ. ‘‘ਕੇ ਚ ਤੇ, ਮਹਾਰਾਜਾ’’ਤਿ? ‘‘ਗੁਤ੍ਤਿਲੋ ਚ ਗਨ੍ਧਬ੍ਬੋ, ਸਾਧੀਨੋ ਚ ਰਾਜਾ, ਨਿਮਿ ਚ ਰਾਜਾ, ਮਨ੍ਧਾਤਾ ਚ ਰਾਜਾਤਿ ਇਮੇ ਚਤੁਰੋ ਜਨਾ ਸੁਯ੍ਯਨ੍ਤਿ, ਤੇਨੇਵ ਮਾਨੁਸਕੇਨ ਸਰੀਰਦੇਹੇਨ ਤਿਦਸਭਵਨਂ ਗਤਾ’’ਤਿ. ‘‘ਸੁਚਿਰਮ੍ਪਿ ਕਤਂ ਸੁਯ੍ਯਤਿ ਸੁਕਤਦੁਕ੍ਕਟਨ੍ਤਿ? ਸੁਤਪੁਬ੍ਬਂ ਪਨ ਤਯਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਅਤੀਤੇ ਵਾ ਅਦ੍ਧਾਨੇ ਵਤ੍ਤਮਾਨੇ ਵਾ ਅਦ੍ਧਾਨੇ ਇਤ੍ਥਨ੍ਨਾਮਸ੍ਸ ਦਾਨੇ ਦੀਯਮਾਨੇ ਸਕਿਂ ਵਾ ਦ੍ਵਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਵਾ ਤਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਵਾ ਮਹਾਪਥਵੀ ਕਮ੍ਪਿਤਾ’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਹਿ ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ‘‘ਅਤ੍ਥਿ ਮੇ, ਮਹਾਰਾਜ, ਆਗਮੋ ਅਧਿਗਮੋ ਪਰਿਯਤ੍ਤਿ ਸਵਨਂ ਸਿਕ੍ਖਾਬਲਂ ਸੁਸ੍ਸੂਸਾ ਪਰਿਪੁਚ੍ਛਾ ਆਚਰਿਯੁਪਾਸਨਂ, ਮਯਾਪਿ ਨ ਸੁਤਪੁਬ੍ਬਂ ‘ਇਤ੍ਥਨ੍ਨਾਮਸ੍ਸ ਦਾਨੇ ਦੀਯਮਾਨੇ ਸਕਿਂ ਵਾ ਦ੍ਵਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਵਾ ਤਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਵਾ ਮਹਾਪਥਵੀ ਕਮ੍ਪਿਤਾ’ਤਿ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਵੇਸ੍ਸਨ੍ਤਰਸ੍ਸ ਰਾਜਵਸਭਸ੍ਸ ਦਾਨਵਰਂ ¶ . ਭਗਵਤੋ ਚ, ਮਹਾਰਾਜ, ਕਸ੍ਸਪਸ੍ਸ, ਭਗਵਤੋ ਚ ਸਕ੍ਯਮੁਨਿਨੋਤਿ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਅਨ੍ਤਰੇ ਗਣਨਪਥਂ ¶ ਵੀਤਿਵਤ੍ਤਾ ਵਸ੍ਸਕੋਟਿਯੋ ਅਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਾ, ਤਤ੍ਥਪਿ ਮੇ ਸਵਨਂ ਨਤ੍ਥਿ ‘ਇਤ੍ਥਨ੍ਨਾਮਸ੍ਸ ਦਾਨੇ ਦੀਯਮਾਨੇ ਸਕਿਂ ਵਾ ਦ੍ਵਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਵਾ ਤਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਵਾ ਮਹਾਪਥਵੀ ਕਮ੍ਪਿਤਾ’ਤਿ. ਨ, ਮਹਾਰਾਜ, ਤਾਵਤਕੇਨ ਵੀਰਿਯੇਨ ਤਾਵਤਕੇਨ ਪਰਕ੍ਕਮੇਨ ਮਹਾਪਥਵੀ ਕਮ੍ਪਤਿ, ਗੁਣਭਾਰਭਰਿਤਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸਬ੍ਬਸੋਚੇਯ੍ਯਕਿਰਿਯਗੁਣਭਾਰਭਰਿਤਾ ਧਾਰੇਤੁਂ ਨ ਵਿਸਹਨ੍ਤੀ ਮਹਾਪਥਵੀ ਚਲਤਿ ਕਮ੍ਪਤਿ ਪਵੇਧਤਿ.

‘‘ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸਕਟਸ੍ਸ ਅਤਿਭਾਰਭਰਿਤਸ੍ਸ ਨਾਭਿਯੋ ਚ ਨੇਮਿਯੋ ਚ ਫਲਨ੍ਤਿ ਅਕ੍ਖੋ ਭਿਜ੍ਜਤਿ, ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸਬ੍ਬਸੋਚੇਯ੍ਯਕਿਰਿਯਗੁਣਭਾਰਭਰਿਤਾ ਮਹਾਪਥਵੀ ਧਾਰੇਤੁਂ ਨ ਵਿਸਹਨ੍ਤੀ ਚਲਤਿ ਕਮ੍ਪਤਿ ਪਵੇਧਤਿ.

‘‘ਯਥਾ ¶ ਵਾ ਪਨ, ਮਹਾਰਾਜ, ਗਗਨਂ ਅਨਿਲਜਲਵੇਗਸਞ੍ਛਾਦਿਤਂ ਉਸ੍ਸਨ੍ਨਜਲਭਾਰਭਰਿਤਂ ਅਤਿਵਾਤੇਨ ਫੁਟਿਤਤ੍ਤਾ ਨਦਤਿ ਰਵਤਿ ਗਲ਼ਗਲ਼ਾਯਤਿ, ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਮਹਾਪਥਵੀ ਰਞ੍ਞੋ ਵੇਸ੍ਸਨ੍ਤਰਸ੍ਸ ਦਾਨਬਲਵਿਪੁਲਉਸ੍ਸਨ੍ਨਭਾਰਭਰਿਤਾ ਧਾਰੇਤੁਂ ਨ ਵਿਸਹਨ੍ਤੀ ਚਲਤਿ ਕਮ੍ਪਤਿ ਪਵੇਧਤਿ. ਨ ਹਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਰਞ੍ਞੋ ਵੇਸ੍ਸਨ੍ਤਰਸ੍ਸ ਚਿਤ੍ਤਂ ਰਾਗਵਸੇਨ ਪਵਤ੍ਤਤਿ, ਨ ਦੋਸਵਸੇਨ ਪਵਤ੍ਤਤਿ, ਨ ਮੋਹਵਸੇਨ ਪਵਤ੍ਤਤਿ, ਨ ਮਾਨਵਸੇਨ ਪਵਤ੍ਤਤਿ, ਨ ਦਿਟ੍ਠਿਵਸੇਨ ਪਵਤ੍ਤਤਿ, ਨ ਕਿਲੇਸਵਸੇਨ ਪਵਤ੍ਤਤਿ, ਨ ਵਿਤਕ੍ਕਵਸੇਨ ਪਵਤ੍ਤਤਿ, ਨ ਅਰਤਿਵਸੇਨ ਪਵਤ੍ਤਤਿ, ਅਥ ਖੋ ਦਾਨਵਸੇਨ ਬਹੁਲਂ ਪਵਤ੍ਤਤਿ ‘ਕਿਨ੍ਤਿ ਅਨਾਗਤਾ ਯਾਚਕਾ ਮਮ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਆਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯੁਂ, ਆਗਤਾ ਚ ਯਾਚਕਾ ਯਥਾਕਾਮਂ ਲਭਿਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਮਨਾ ਭਵੇਯ੍ਯੁ’ਨ੍ਤਿ ਸਤਤਂ ਸਮਿਤਂ ਦਾਨਂ ਪਤਿ ਮਾਨਸਂ ਠਪਿਤਂ ਹੋਤਿ. ਰਞ੍ਞੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਵੇਸ੍ਸਨ੍ਤਰਸ੍ਸ ਸਤਤਂ ਸਮਿਤਂ ਦਸਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਮਾਨਸਂ ਠਪਿਤਂ ਹੋਤਿ ਦਮੇ ਸਮੇ ਖਨ੍ਤਿਯਂ ਸਂਵਰੇ ਯਮੇ ਨਿਯਮੇ ਅਕ੍ਕੋਧੇ ਅਵਿਹਿਂਸਾਯਂ ਸਚ੍ਚੇ ਸੋਚੇਯ੍ਯੇ. ਰਞ੍ਞੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਵੇਸ੍ਸਨ੍ਤਰਸ੍ਸ ਕਾਮੇਸਨਾ ਪਹੀਨਾ, ਭਵੇਸਨਾ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਾ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯੇਸਨਾਯ ਯੇਵ ਉਸ੍ਸੁਕ੍ਕਂ ਆਪਨ੍ਨੋ, ਰਞ੍ਞੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਵੇਸ੍ਸਨ੍ਤਰਸ੍ਸ ਅਤ੍ਤਰਕ੍ਖਾ [ਪਰਰਕ੍ਖਾਯ (ਸੀ. ਪੀ.)] ਪਹੀਨਾ, ਸਬ੍ਬਸਤ੍ਤਰਕ੍ਖਾਯ ਉਸ੍ਸੁਕ੍ਕਂ ਆਪਨ੍ਨੋ ‘ਕਿਨ੍ਤਿ ਇਮੇ ਸਤ੍ਤਾ ਸਮਗ੍ਗਾ ਅਸ੍ਸੁ ਅਰੋਗਾ ਸਧਨਾ ਦੀਘਾਯੁਕਾ’ਤਿ ¶ ਬਹੁਲਂ ਯੇਵ ਮਾਨਸਂ ਪਵਤ੍ਤਤਿ. ਦਦਮਾਨੋ ਚ, ਮਹਾਰਾਜ, ਵੇਸ੍ਸਨ੍ਤਰੋ ਰਾਜਾ ਤਂ ਦਾਨਂ ਨ ਭਵਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਹੇਤੁ ਦੇਤਿ, ਨ ਧਨਹੇਤੁ ਦੇਤਿ, ਨ ਪਟਿਦਾਨਹੇਤੁ ਦੇਤਿ, ਨ ਉਪਲਾਪਨਹੇਤੁ ਦੇਤਿ, ਨ ਆਯੁਹੇਤੁ ਦੇਤਿ, ਨ ਵਣ੍ਣਹੇਤੁ ਦੇਤਿ, ਨ ਸੁਖਹੇਤੁ ਦੇਤਿ, ਨ ਬਲਹੇਤੁ ਦੇਤਿ, ਨ ਯਸਹੇਤੁ ਦੇਤਿ, ਨ ਪੁਤ੍ਤਹੇਤੁ ਦੇਤਿ, ਨ ਧੀਤੁਹੇਤੁ ਦੇਤਿ, ਅਥ ਖੋ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞਾਣਹੇਤੁ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞਾਣਰਤਨਸ੍ਸ ਕਾਰਣਾ ਏਵਰੂਪੇ ਅਤੁਲਵਿਪੁਲਾਨੁਤ੍ਤਰੇ ਦਾਨਵਰੇ ਅਦਾਸਿ, ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਂ ਪਤ੍ਤੋ ਚ ਇਮਂ ਗਾਥਂ ਅਭਾਸਿ –

‘‘‘ਜਾਲਿਂ ¶ ਕਣ੍ਹਾਜਿਨਂ ਧੀਤਂ, ਮਦ੍ਦਿਦੇਵਿਂ ਪਤਿਬ੍ਬਤਂ;

ਚਜਮਾਨੋ ਨ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿਂ, ਬੋਧਿਯਾ ਯੇਵ ਕਾਰਣਾ’ਤਿ.

‘‘ਵੇਸ੍ਸਨ੍ਤਰੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਰਾਜਾ ਅਕ੍ਕੋਧੇਨ ਕੋਧਂ ਜਿਨਾਤਿ, ਅਸਾਧੁਂ ਸਾਧੁਨਾ ਜਿਨਾਤਿ, ਕਦਰਿਯਂ ਦਾਨੇਨ ਜਿਨਾਤਿ, ਅਲਿਕਵਾਦਿਨਂ ਸਚ੍ਚੇਨ ਜਿਨਾਤਿ, ਸਬ੍ਬਂ ਅਕੁਸਲਂ ਕੁਸਲੇਨ ਜਿਨਾਤਿ. ਤਸ੍ਸ ਏਵਂ ਦਦਮਾਨਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਾਨੁਗਤਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਸੀਸਕਸ੍ਸ [ਧਮ੍ਮਾਸੀਸਕਸ੍ਸ (ਕ.)] ਦਾਨਨਿਸ੍ਸਨ੍ਦਬਲਵ [ਦਾਨਨਿਸ੍ਸਨ੍ਦਬਲ (ਸੀ. ਪੀ.)] ਵੀਰਿਯਵਿਪੁਲਵਿਪ੍ਫਾਰੇਨ ਹੇਟ੍ਠਾ ਮਹਾਵਾਤਾ ਸਞ੍ਚਲਨ੍ਤਿ ¶ ਸਣਿਕਂ ਸਣਿਕਂ ਸਕਿਂ ਸਕਿਂ ਆਕੁਲਾਕੁਲਾ ਵਾਯਨ੍ਤਿ ਓਨਮਨ੍ਤਿ ਉਨ੍ਨਮਨ੍ਤਿ ਵਿਨਮਨ੍ਤਿ, ਛਿਨ੍ਨਪਤ੍ਤਪਾਦਪਾ [ਸੀਨ੍ਨਪ੍ਪਤ੍ਤਪਾਦਪਾ (ਸੀ.)] ਪਪਤਨ੍ਤਿ, ਗੁਮ੍ਬਂ ਗੁਮ੍ਬਂ ਵਲਾਹਕਾ ਗਗਨੇ ਸਨ੍ਧਾਵਨ੍ਤਿ, ਰਜੋਸਞ੍ਚਿਤਾ ਵਾਤਾ ਦਾਰੁਣਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਗਗਨਂ ਉਪ੍ਪੀਲ਼ਿਤਾ ਵਾਤਾ ਵਾਯਨ੍ਤਿ, ਸਹਸਾ ਧਮਧਮਾਯਨ੍ਤਿ, ਮਹਾਭੀਮੋ ਸਦ੍ਦੋ ਨਿਚ੍ਛਰਤਿ, ਤੇਸੁ ਵਾਤੇਸੁ ਕੁਪਿਤੇਸੁ ਉਦਕਂ ਸਣਿਕਂ ਸਣਿਕਂ ਚਲਤਿ, ਉਦਕੇ ਚਲਿਤੇ ਖੁਬ੍ਭਨ੍ਤਿ ਮਚ੍ਛਕਚ੍ਛਪਾ, ਯਮਕਯਮਕਾ ਊਮਿਯੋ ਜਾਯਨ੍ਤਿ, ਜਲਚਰਾ ਸਤ੍ਤਾ ਤਸਨ੍ਤਿ, ਜਲਵੀਚਿ ਯੁਗਨਦ੍ਧੋ ਵਤ੍ਤਤਿ, ਵੀਚਿਨਾਦੋ ਪਵਤ੍ਤਤਿ, ਘੋਰਾ ਬੁਬ੍ਬੁਲ਼ਾ [ਪੁਬ੍ਬੁਲ਼ਾ (ਕ.)] ਉਟ੍ਠਹਨ੍ਤਿ, ਫੇਣਮਾਲਾ ਭਵਨ੍ਤਿ, ਉਤ੍ਤਰਤਿ ਮਹਾਸਮੁਦ੍ਦੋ, ਦਿਸਾਵਿਦਿਸਂ ਧਾਵਤਿ ਉਦਕਂ, ਉਦ੍ਧਂਸੋਤਪਟਿਸੋਤਮੁਖਾ ਸਨ੍ਦਨ੍ਤਿ ਸਲਿਲਧਾਰਾ, ਤਸਨ੍ਤਿ ਅਸੁਰਾ ਗਰੁਲ਼ਾ ਨਾਗਾ ਯਕ੍ਖਾ, ਉਬ੍ਬਿਜ੍ਜਨ੍ਤਿ ‘ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ, ਕਥਂ ਨੁ ਖੋ, ਸਾਗਰੋ ਵਿਪਰਿਵਤ੍ਤਤੀ’ਤਿ, ਗਮਨਪਥਮੇਸਨ੍ਤਿ ਭੀਤਚਿਤ੍ਤਾ, ਖੁਭਿਤੇ ਲੁਲ਼ਿਤੇ ਜਲਧਾਰੇ ਪਕਮ੍ਪਤਿ ਮਹਾਪਥਵੀ ਸਨਗਾ ਸਸਾਗਰਾ ¶ , ਪਰਿਵਤ੍ਤਤਿ ਸਿਨੇਰੁਗਿਰਿ ਕੂਟਸੇਲਸਿਖਰੋ ਵਿਨਮਮਾਨੋ ਹੋਤਿ, ਵਿਮਨਾ ਹੋਨ੍ਤਿ ਅਹਿਨਕੁਲਬਿਲ਼ਾਰਕੋਟ੍ਠੁਕਸੂਕਰਮਿਗਪਕ੍ਖਿਨੋ, ਰੁਦਨ੍ਤਿ ਯਕ੍ਖਾ ਅਪ੍ਪੇਸਕ੍ਖਾ, ਹਸਨ੍ਤਿ ਯਕ੍ਖਾ ਮਹੇਸਕ੍ਖਾ ਕਮ੍ਪਮਾਨਾਯ ਮਹਾਪਥਵਿਯਾ.

‘‘ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਮਹਤਿ ਮਹਾਪਰਿਯੋਗੇ ਉਦ੍ਧਨਗਤੇ ਉਦਕਸਮ੍ਪੁਣ੍ਣੇ ਆਕਿਣ੍ਣਤਣ੍ਡੁਲੇ ਹੇਟ੍ਠਤੋ ਅਗ੍ਗਿ ਜਲਮਾਨੋ ਪਠਮਂ ਤਾਵ ਪਰਿਯੋਗਂ ਸਨ੍ਤਾਪੇਤਿ, ਪਰਿਯੋਗੋ ਸਨ੍ਤਤ੍ਤੋ ਉਦਕਂ ਸਨ੍ਤਾਪੇਤਿ, ਉਦਕਂ ਸਨ੍ਤਤ੍ਤਂ ਤਣ੍ਡੁਲਂ ਸਨ੍ਤਾਪੇਤਿ, ਤਣ੍ਡੁਲਂ ਸਨ੍ਤਤ੍ਤਂ ਉਮ੍ਮੁਜ੍ਜਤਿ ਨਿਮੁਜ੍ਜਤਿ, ਬੁਬ੍ਬੁਲ਼ਕਜਾਤਂ ਹੋਤਿ, ਫੇਣਮਾਲਾ ਉਤ੍ਤਰਤਿ; ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਵੇਸ੍ਸਨ੍ਤਰੋ ਰਾਜਾ ਯਂ ਲੋਕੇ ਦੁਚ੍ਚਜਂ, ਤਂ ਚਜਿ, ਤਸ੍ਸ ਤਂ ਦੁਚ੍ਚਜਂ ਚਜਨ੍ਤਸ੍ਸ ਦਾਨਸ੍ਸ ਸਭਾਵਨਿਸ੍ਸਨ੍ਦੇਨ ਹੇਟ੍ਠਾ ਮਹਾਵਾਤਾ ਧਾਰੇਤੁਂ ਨ ਵਿਸਹਨ੍ਤਾ ਪਰਿਕੁਪ੍ਪਿਂਸੁ [ਪਰਿਕਮ੍ਪਿਂਸੁ (ਕ.)], ਮਹਾਵਾਤੇਸੁ ਪਰਿਕੁਪਿਤੇਸੁ [ਪਰਿਖੁਬ੍ਭਿਤੇਸੁ (ਸ੍ਯਾ.)] ਉਦਕਂ ਕਮ੍ਪਿ, ਉਦਕੇ ਕਮ੍ਪਿਤੇ ਮਹਾਪਥਵੀ ਕਮ੍ਪਿ, ਇਤਿ ਤਦਾ ਮਹਾਵਾਤਾ ਚ ਉਦਕਞ੍ਚ ਮਹਾਪਥਵੀ ਚਾਤਿ ਇਮੇ ਤਯੋ ਏਕਮਨਾ ਵਿਯ ਅਹੇਸੁਂ ਮਹਾਦਾਨਨਿਸ੍ਸਨ੍ਦੇਨ ਵਿਪੁਲਬਲਵੀਰਿਯੇਨ ਨਤ੍ਥੇਦਿਸੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਦਾਨਾਨੁਭਾਵੋ, ਯਥਾ ਵੇਸ੍ਸਨ੍ਤਰਸ੍ਸ ਰਞ੍ਞੋ ਮਹਾਦਾਨਾਨੁਭਾਵੋ. ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਮਹਿਯਾ ਬਹੁਵਿਧਾ ਮਣਯੋ ਵਿਜ੍ਜਨ੍ਤਿ. ਸੇਯ੍ਯਥੀਦਂ, ਇਨ੍ਦਨੀਲੋ ਮਹਾਨੀਲੋ ਜੋਤਿਰਸੋ ਵੇਲ਼ੁਰਿਯੋ ਉਮ੍ਮਾਪੁਪ੍ਫੋ ਸਿਰੀਸਪੁਪ੍ਫੋ ¶ ਮਨੋਹਰੋ ਸੂਰਿਯਕਨ੍ਤੋ ਚਨ੍ਦਕਨ੍ਤੋ ਵਜਿਰੋ ਖਜ੍ਜੋਪਨਕੋ ਫੁਸ੍ਸਰਾਗੋ ¶ ਲੋਹਿਤਙ੍ਗੋ ਮਸਾਰਗਲ੍ਲੋਤਿ, ਏਤੇ ਸਬ੍ਬੇ ਅਤਿਕ੍ਕਮ੍ਮ ਚਕ੍ਕਵਤ੍ਤਿਮਣਿ ਅਗ੍ਗਮਕ੍ਖਾਯਤਿ, ਚਕ੍ਕਵਤ੍ਤਿਮਣਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸਮਨ੍ਤਾ ਯੋਜਨਂ ਓਭਾਸੇਤਿ. ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਮਹਿਯਾ ਦਾਨਂ ਵਿਜ੍ਜਤਿ ਅਪਿ ਅਸਦਿਸਦਾਨਂ ਪਰਮਂ, ਤਂ ਸਬ੍ਬਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮ੍ਮ ਵੇਸ੍ਸਨ੍ਤਰਸ੍ਸ ਰਞ੍ਞੋ ਮਹਾਦਾਨਂ ਅਗ੍ਗਮਕ੍ਖਾਯਤਿ, ਵੇਸ੍ਸਨ੍ਤਰਸ੍ਸ, ਮਹਾਰਾਜ, ਰਞ੍ਞੋ ਮਹਾਦਾਨੇ ਦੀਯਮਾਨੇ ਸਤ੍ਤਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਮਹਾਪਥਵੀ ਕਮ੍ਪਿਤਾ’’ਤਿ.

‘‘ਅਚ੍ਛਰਿਯਂ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ, ਅਬ੍ਭੁਤਂ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ, ਯਂ ਤਥਾਗਤੋ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ਸਮਾਨੋ ¶ ਅਸਮੋ ਲੋਕੇਨ ਏਵਂਖਨ੍ਤਿ ਏਵਂਚਿਤ੍ਤੋ ਏਵਂਅਧਿਮੁਤ੍ਤਿ ਏਵਂਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ, ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਾਨਂ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਪਰਕ੍ਕਮੋ ਦਕ੍ਖਾਪਿਤੋ, ਪਾਰਮੀ ਚ ਜਿਨਾਨਂ ਭਿਯ੍ਯੋ ਓਭਾਸਿਤਾ, ਚਰਿਯਂ ਚਰਤੋਪਿ ਤਾਵ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਸਦੇਵਕੇ ਲੋਕੇ ਸੇਟ੍ਠਭਾਵੋ ਅਨੁਦਸ੍ਸਿਤੋ. ਸਾਧੁ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਥੋਮਿਤਂ ਜਿਨਸਾਸਨਂ, ਜੋਤਿਤਾ ਜਿਨਪਾਰਮੀ, ਛਿਨ੍ਨੋ ਤਿਤ੍ਥਿਯਾਨਂ ਵਾਦਗਣ੍ਠਿ, ਭਿਨ੍ਨੋ ਪਰਾਪਵਾਦਕੁਮ੍ਭੋ [ਗੁਮ੍ਬੋ ਤਯਾ ਵਿਦ੍ਧਂਸਿਤੋ (ਸ੍ਯਾ.)], ਪਞ੍ਹੋ ਗਮ੍ਭੀਰੋ ਉਤ੍ਤਾਨੀਕਤੋ, ਗਹਨਂ ਅਗਹਨਂ ਕਤਂ, ਸਮ੍ਮਾ ਲਦ੍ਧਂ ਜਿਨਪੁਤ੍ਤਾਨਂ ਨਿਬ੍ਬਾਹਨਂ [ਨਿਬ੍ਬਾਯਨਂ (ਕ.)], ਏਵਮੇਤਂ ਗਣਿਵਰਪਵਰ ਤਥਾ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਾਮਾ’’ਤਿ.

੫. ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਤੁਮ੍ਹੇ ਏਵਂ ਭਣਥ ‘ਸਿਵਿਰਾਜੇਨ ਯਾਚਕਸ੍ਸ ਚਕ੍ਖੂਨਿ ਦਿਨ੍ਨਾਨਿ, ਅਨ੍ਧਸ੍ਸ ਸਤੋ ਪੁਨ ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੂਨਿ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨੀ’ਤਿ, ਏਤਮ੍ਪਿ ਵਚਨਂ ਸਕਸਟਂ ਸਨਿਗ੍ਗਹਂ ਸਦੋਸਂ ‘ਹੇਤੁਸਮੁਗ੍ਘਾਤੇ ਅਹੇਤੁਸ੍ਮਿਂ ਅਵਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ ਨਤ੍ਥਿ ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦੋ’ਤਿ ਸੁਤ੍ਤੇ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਯਦਿ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਸਿਵਿਰਾਜੇਨ ਯਾਚਕਸ੍ਸ ਚਕ੍ਖੂਨਿ ਦਿਨ੍ਨਾਨਿ, ਤੇਨ ਹਿ ‘ਪੁਨ ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੂਨਿ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨੀ’ਤਿ ਯਂ ਵਚਨਂ, ਤਂ ਮਿਚ੍ਛਾ; ਯਦਿ ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੂਨਿ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨਿ, ਤੇਨ ਹਿ ‘ਸਿਵਿਰਾਜੇਨ ਯਾਚਕਸ੍ਸ ਚਕ੍ਖੂਨਿ ਦਿਨ੍ਨਾਨੀ’ਤਿ ਯਂ ਵਚਨਂ, ਤਮ੍ਪਿ ਮਿਚ੍ਛਾ. ਅਯਮ੍ਪਿ ਉਭਤੋ ਕੋਟਿਕੋ ਪਞ੍ਹੋ ਗਣ੍ਠਿਤੋਪਿ ਗਣ੍ਠਿਤਰੋ ਵੇਠਤੋਪਿ ਵੇਠਤਰੋ ਗਹਨਤੋਪਿ ਗਹਨਤਰੋ, ਸੋ ਤਵਾਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤੋ, ਤਤ੍ਥ ਛਨ੍ਦਮਭਿਜਨੇਹਿ ਨਿਬ੍ਬਾਹਨਾਯ ਪਰਵਾਦਾਨਂ ਨਿਗ੍ਗਹਾਯਾ’’ਤਿ.

‘‘ਦਿਨ੍ਨਾਨਿ ¶ , ਮਹਾਰਾਜ, ਸਿਵਿਰਾਜੇਨ ਯਾਚਕਸ੍ਸ ਚਕ੍ਖੂਨਿ, ਤਤ੍ਥ ਮਾ ਵਿਮਤਿਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਹਿ, ਪੁਨ ¶ ਦਿਬ੍ਬਾਨਿ ਚ ਚਕ੍ਖੂਨਿ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨਿ, ਤਤ੍ਥਾਪਿ ਮਾ ਵਿਮਤਿਂ ਜਨੇਹੀ’’ਤਿ. ‘‘ਅਪਿ ਨੁ ਖੋ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਹੇਤੁਸਮੁਗ੍ਘਾਤੇ ਅਹੇਤੁਸ੍ਮਿਂ ਅਵਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਹਿ, ਮਹਾਰਾਜਾ’’ਤਿ. ‘‘ਕਿਂ ਪਨ, ਭਨ੍ਤੇ, ਏਤ੍ਥ ¶ ਕਾਰਣਂ, ਯੇਨ ਕਾਰਣੇਨ ਹੇਤੁਸਮੁਗ੍ਘਾਤੇ ਅਹੇਤੁਸ੍ਮਿਂ ਅਵਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਇਙ੍ਘ ਤਾਵ ਕਾਰਣੇਨ ਮਂ ਸਞ੍ਞਾਪੇਹੀ’’ਤਿ?

‘‘ਕਿਂ ਪਨ, ਮਹਾਰਾਜ, ਅਤ੍ਥਿ ਲੋਕੇ ਸਚ੍ਚਂ ਨਾਮ, ਯੇਨ ਸਚ੍ਚਵਾਦਿਨੋ ਸਚ੍ਚਕਿਰਿਯਂ ਕਰੋਨ੍ਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਆਮ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਤ੍ਥਿ ਲੋਕੇ ਸਚ੍ਚਂ ਨਾਮ, ਸਚ੍ਚੇਨ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਸਚ੍ਚਵਾਦਿਨੋ ਸਚ੍ਚਕਿਰਿਯਂ ਕਤ੍ਵਾ ਦੇਵਂ ਵਸ੍ਸਾਪੇਨ੍ਤਿ, ਅਗ੍ਗਿਂ ਨਿਬ੍ਬਾਪੇਨ੍ਤਿ, ਵਿਸਂ ਪਟਿਹਨਨ੍ਤਿ, ਅਞ੍ਞਮ੍ਪਿ ਵਿਵਿਧਂ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਕਰੋਨ੍ਤੀ’’ਤਿ. ‘‘ਤੇਨ ਹਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਯੁਜ੍ਜਤਿ ਸਮੇਤਿ ਸਿਵਿਰਾਜਸ੍ਸ ਸਚ੍ਚਬਲੇਨ ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੂਨਿ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨੀਤਿ, ਸਚ੍ਚਬਲੇਨ, ਮਹਾਰਾਜ, ਅਵਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਸਚ੍ਚਂ ਯੇਵ ਤਤ੍ਥ ਵਤ੍ਥੁ ਭਵਤਿ ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦਾਯ.

‘‘ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਯੇ ਕੇਚਿ ਸਤ੍ਤਾ ਸਚ੍ਚਮਨੁਗਾਯਨ੍ਤਿ ‘ਮਹਾਮੇਘੋ ਪਵਸ੍ਸਤੂ’ਤਿ, ਤੇਸਂ ਸਹ ਸਚ੍ਚਮਨੁਗੀਤੇਨ ਮਹਾਮੇਘੋ ਪਵਸ੍ਸਤਿ, ਅਪਿ ਨੁ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਅਤ੍ਥਿ ਆਕਾਸੇ ਵਸ੍ਸਹੇਤੁ ਸਨ੍ਨਿਚਿਤੋ ‘ਯੇਨ ਹੇਤੁਨਾ ਮਹਾਮੇਘੋ ਪਵਸ੍ਸਤੀ’’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਹਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸਚ੍ਚਂ ਯੇਵ ਤਤ੍ਥ ਹੇਤੁ ਭਵਤਿ ਮਹਤੋ ਮੇਘਸ੍ਸ ਪਵਸ੍ਸਨਾਯਾ’’ਤਿ. ‘‘ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਨਤ੍ਥਿ ਤਸ੍ਸ ਪਕਤਿਹੇਤੁ, ਸਚ੍ਚਂ ਯੇਵੇਤ੍ਥ ਵਤ੍ਥੁ ਭਵਤਿ ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦਾਯਾਤਿ.

‘‘ਯਥਾ ਵਾ ਪਨ, ਮਹਾਰਾਜ, ਯੇ ਕੇਚਿ ਸਤ੍ਤਾ ਸਚ੍ਚਮਨੁਗਾਯਨ੍ਤਿ ‘ਜਲਿਤਪਜ੍ਜਲਿਤਮਹਾਅਗ੍ਗਿਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਪਟਿਨਿਵਤ੍ਤਤੂ’ਤਿ, ਤੇਸਂ ਸਹ ਸਚ੍ਚਮਨੁਗੀਤੇਨ ਜਲਿਤਪਜ੍ਜਲਿਤਮਹਾਅਗ੍ਗਿਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਖਣੇਨ ਪਟਿਨਿਵਤ੍ਤਤਿ. ਅਪਿ ਨੁ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਅਤ੍ਥਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਜਲਿਤਪਜ੍ਜਲਿਤੇ ਮਹਾਅਗ੍ਗਿਕ੍ਖਨ੍ਧੇ ਹੇਤੁ ਸਨ੍ਨਿਚਿਤੋ ‘ਯੇਨ ਹੇਤੁਨਾ ਜਲਿਤਪਜ੍ਜਲਿਤਮਹਾਅਗ੍ਗਿਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਖਣੇਨ ਪਟਿਨਿਵਤ੍ਤਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਹਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸਚ੍ਚਂ ਯੇਵ ਤਤ੍ਥ ਵਤ੍ਥੁ ਹੋਤਿ ਤਸ੍ਸ ਜਲਿਤਪਜ੍ਜਲਿਤਸ੍ਸ ਮਹਾਅਗ੍ਗਿਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਖਣੇਨ ਪਟਿਨਿਵਤ੍ਤਨਾਯਾ’’ਤਿ. ‘‘ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਨਤ੍ਥਿ ਤਸ੍ਸ ਪਕਤਿਹੇਤੁ, ਸਚ੍ਚਂ ਯੇਵੇਤ੍ਥ ਵਤ੍ਥੁ ਭਵਤਿ ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦਾਯਾਤਿ.

‘‘ਯਥਾ ਵਾ ਪਨ, ਮਹਾਰਾਜ, ਯੇ ਕੇਚਿ ਸਤ੍ਤਾ ਸਚ੍ਚਮਨੁਗਾਯਨ੍ਤਿ ¶ ‘ਵਿਸਂ ਹਲਾਹਲਂ ਅਗਦਂ ਭਵਤੂ’ਤਿ. ਤੇਸਂ ਸਹ ਸਚ੍ਚਮਨੁਗੀਤੇਨ ਵਿਸਂ ਹਲਾਹਲਂ ਖਣੇਨ ¶ ਅਗਦਂ ਭਵਤਿ, ਅਪਿ ਨੁ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਅਤ੍ਥਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਹਲਾਹਲਵਿਸੇ ਹੇਤੁ ਸਨ੍ਨਿਚਿਤੋ ‘ਯੇਨ ਹੇਤੁਨਾ ਵਿਸਂ ਹਲਾਹਲਂ ਖਣੇਨ ਅਗਦਂ ਭਵਤੀ’’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਹਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸਚ੍ਚਂ ਯੇਵ ਤਤ੍ਥ ਹੇਤੁ ਭਵਤਿ ਵਿਸਸ੍ਸ ਹਲਾਹਲਸ੍ਸ ਖਣੇਨ ¶ ਪਟਿਘਾਤਾਯਾ’’ਤਿ. ‘‘ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਵਿਨਾ ਪਕਤਿਹੇਤੁਂ ਸਚ੍ਚਂ ਯੇਵੇਤ੍ਥ ਵਤ੍ਥੁ ਭਵਤਿ ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦਾਯਾਤਿ.

‘‘ਚਤੁਨ੍ਨਮ੍ਪਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਅਰਿਯਸਚ੍ਚਾਨਂ ਪਟਿਵੇਧਾਯ ਨਤ੍ਥਞ੍ਞਂ ਵਤ੍ਥੁ, ਸਚ੍ਚਂ ਵਤ੍ਥੁਂ ਕਤ੍ਵਾ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਅਰਿਯਸਚ੍ਚਾਨਿ ਪਟਿਵਿਜ੍ਝਨ੍ਤੀਤਿ. ਅਤ੍ਥਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਚੀਨਵਿਸਯੇ ਚੀਨਰਾਜਾ, ਸੋ ਮਹਾਸਮੁਦ੍ਦੇ ਕੀਲ਼ਿਤੁਕਾਮੋ [ਬਲਿਂ ਕਾਤੁਕਾਮੋ (ਸੀ. ਪੀ.)] ਚਤੁਮਾਸੇ ਚਤੁਮਾਸੇ ਸਚ੍ਚਕਿਰਿਯਂ ਕਤ੍ਵਾ ਸਹ ਰਥੇਨ ਅਨ੍ਤੋਮਹਾਸਮੁਦ੍ਦੇ ਯੋਜਨਂ ਪਵਿਸਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਰਥਸੀਸਸ੍ਸ ਪੁਰਤੋ ਪੁਰਤੋ ਮਹਾਵਾਰਿਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਪਟਿਕ੍ਕਮਤਿ, ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤਸ੍ਸ ਪੁਨ ਓਤ੍ਥਰਤਿ, ਅਪਿ ਨੁ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸੋ ਮਹਾਸਮੁਦ੍ਦੋ ਸਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸੇਨਪਿ ਲੋਕੇਨ ਪਕਤਿਕਾਯਬਲੇਨ ਸਕ੍ਕਾ ਪਟਿਕ੍ਕਮਾਪੇਤੁ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਅਤਿਪਰਿਤ੍ਤਕੇਪਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਤਲ਼ਾਕੇ ਉਦਕਂ ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਸਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸੇਨਪਿ ਲੋਕੇਨ ਪਕਤਿਕਾਯਬਲੇਨ ਪਟਿਕ੍ਕਮਾਪੇਤੁਂ, ਕਿਂ ਪਨ ਮਹਾਸਮੁਦ੍ਦੇ ਉਦਕ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਇਮਿਨਾਪਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਕਾਰਣੇਨ ਸਚ੍ਚਬਲਂ ਞਾਤਬ੍ਬਂ ‘ਨਤ੍ਥਿ ਤਂ ਠਾਨਂ, ਯਂ ਸਚ੍ਚੇਨ ਨ ਪਤ੍ਤਬ੍ਬ’ਨ੍ਤਿ.

‘‘ਨਗਰੇ, ਮਹਾਰਾਜ, ਪਾਟਲਿਪੁਤ੍ਤੇ ਅਸੋਕੋ ਧਮ੍ਮਰਾਜਾ ਸਨੇਗਮਜਾਨਪਦਅਮਚ੍ਚਭਟਬਲਮਹਾਮਤ੍ਤੇਹਿ ਪਰਿਵੁਤੋ ਗਙ੍ਗਂ ਨਦਿਂ [ਗਙ੍ਗਾਨਦਿਂ (ਸੀ.)] ਨਵਸਲਿਲਸਮ੍ਪੁਣ੍ਣਂ ਸਮਤਿਤ੍ਥਿਕਂ ਸਮ੍ਭਰਿਤਂ ਪਞ੍ਚਯੋਜਨਸਤਾਯਾਮਂ ਯੋਜਨਪੁਥੁਲਂ ਸਨ੍ਦਮਾਨਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਅਮਚ੍ਚੇ ਏਵਮਾਹ ‘ਅਤ੍ਥਿ ਕੋਚਿ, ਭਣੇ, ਸਮਤ੍ਥੋ, ਯੋ ਇਮਂ ਮਹਾਗਙ੍ਗਂ ਪਟਿਸੋਤਂ ਸਨ੍ਦਾਪੇਤੁ’ਨ੍ਤਿ. ਅਮਚ੍ਚਾ ਆਹਂਸੁ ‘ਦੁਕ੍ਕਰਂ ਦੇਵਾ’ਤਿ.

‘‘ਤਸ੍ਮਿਂ ਯੇਵ ਗਙ੍ਗਾਕੂਲੇ ਠਿਤਾ ਬਨ੍ਧੁਮਤੀ ਨਾਮ ਗਣਿਕਾ ਅਸ੍ਸੋਸਿ ਰਞ੍ਞਾ ਕਿਰ ਏਵਂ ¶ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘ਸਕ੍ਕਾ ਨੁ ਖੋ ਇਮਂ ਮਹਾਗਙ੍ਗਂ ਪਟਿਸੋਤਂ ਸਨ੍ਦਾਪੇਤੁ’ਨ੍ਤਿ, ਸਾ ਏਵਮਾਹ ‘ਅਹਞ੍ਹਿ ਨਗਰੇ ਪਾਟਲਿਪੁਤ੍ਤੇ ਗਣਿਕਾ ਰੂਪੂਪਜੀਵਿਨੀ ਅਨ੍ਤਿਮਜੀਵਿਕਾ, ਮਮ ਤਾਵ ਰਾਜਾ ਸਚ੍ਚਕਿਰਿਯਂ ਪਸ੍ਸਤੂ’ਤਿ. ਅਥ ਸਾ ਸਚ੍ਚਕਿਰਿਯਂ ਅਕਾਸਿ, ਸਹ ਤਸ੍ਸਾ ਸਚ੍ਚਕਿਰਿਯਾਯ ਖਣੇਨ ਸਾ ਮਹਾਗਙ੍ਗਾ ਗਲ਼ਗਲ਼ਾਯਨ੍ਤੀ ਪਟਿਸੋਤਂ ਸਨ੍ਦਿਤ੍ਥ ਮਹਤੋ ਜਨਕਾਯਸ੍ਸ ਪਸ੍ਸਤੋ.

‘‘ਅਥ ਰਾਜਾ ਗਙ੍ਗਾਯ ਆਵਟ੍ਟਊਮਿਵੇਗਜਨਿਤਂ ਹਲਾਹਲਸਦ੍ਦਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਵਿਮ੍ਹਿਤੋ ਅਚ੍ਛਰਿਯਬ੍ਭੁਤਜਾਤੋ ਅਮਚ੍ਚੇ ਏਵਮਾਹ ‘ਕਿਸ੍ਸਾਯਂ, ਭਣੇ, ਮਹਾਗਙ੍ਗਾ ਪਟਿਸੋਤਂ ਸਨ੍ਦਤੀ’ਤਿ? ‘ਬਨ੍ਧੁਮਤੀ, ਮਹਾਰਾਜ, ਗਣਿਕਾ ਤਵ ਵਚਨਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ¶ ਸਚ੍ਚਕਿਰਿਯਂ ਅਕਾਸਿ, ਤਸ੍ਸਾ ਸਚ੍ਚਕਿਰਿਯਾਯ ਮਹਾਗਙ੍ਗਾ ਉਦ੍ਧਂਮੁਖਾ ਸਨ੍ਦਤੀ’ਤਿ.

‘‘ਅਥ ਸਂਵਿਗ੍ਗਹਦਯੋ ਰਾਜਾ ਤੁਰਿਤਤੁਰਿਤੋ ਸਯਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਂ ਗਣਿਕਂ ਪੁਚ੍ਛਿ ‘ਸਚ੍ਚਂ ਕਿਰ, ਜੇ ¶ , ਤਯਾ ਸਚ੍ਚਕਿਰਿਯਾਯ ਅਯਂ ਗਙ੍ਗਾ ਪਟਿਸੋਤਂ ਸਨ੍ਦਾਪਿਤਾ’ਤਿ? ‘ਆਮ ਦੇਵਾ’ਤਿ. ਰਾਜਾ ਆਹ ‘ਕਿਂ ਤੇ ਤਤ੍ਥ ਬਲਂ ਅਤ੍ਥਿ, ਕੋ ਵਾ ਤੇ ਵਚਨਂ ਆਦਿਯਤਿ ਅਨੁਮ੍ਮਤ੍ਤੋ, ਕੇਨ ਤ੍ਵਂ ਬਲੇਨ ਇਮਂ ਮਹਾਗਙ੍ਗਂ ਪਟਿਸੋਤਂ ਸਨ੍ਦਾਪੇਸੀ’ਤਿ? ਸਾ ਆਹ ‘ਸਚ੍ਚਬਲੇਨਾਹਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਇਮਂ ਮਹਾਗਙ੍ਗਂ ਪਟਿਸੋਤਂ ਸਨ੍ਦਾਪੇਸਿ’ਨ੍ਤਿ. ਰਾਜਾ ਆਹ ‘ਕਿਂ ਤੇ ਸਚ੍ਚਬਲਂ ਅਤ੍ਥਿ ਚੋਰਿਯਾ ਧੁਤ੍ਤਿਯਾ ਅਸਤਿਯਾ ਛਿਨ੍ਨਿਕਾਯ ਪਾਪਿਯਾ ਭਿਨ੍ਨਸੀਲਾਯ [ਪਾਪਿਕਾਯ ਭਿਨ੍ਨਸੀਮਾਯ (ਸੀ.)] ਹਿਰਿਅਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਿਕਾਯ ਅਨ੍ਧਜਨਪਲੋਭਿਕਾਯਾ’ਤਿ. ‘ਸਚ੍ਚਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਤਾਦਿਸਿਕਾ ਅਹਂ, ਤਾਦਿਸਿਕਾਯਪਿ ਮੇ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸਚ੍ਚਕਿਰਿਯਾ ਅਤ੍ਥਿ, ਯਾਯਾਹਂ ਇਚ੍ਛਮਾਨਾ ਸਦੇਵਕਮ੍ਪਿ ਲੋਕਂ ਪਰਿਵਤ੍ਤੇਯ੍ਯ’ਨ੍ਤਿ. ਰਾਜਾ ਆਹ ‘ਕਤਮਾ ਪਨ ਸਾ ਹੋਤਿ ਸਚ੍ਚਕਿਰਿਯਾ, ਇਙ੍ਘ ਮਂ ਸਾਵੇਹੀ’ਤਿ. ‘ਯੋ ਮੇ, ਮਹਾਰਾਜ, ਧਨਂ ਦੇਤਿ ਖਤ੍ਤਿਯੋ ਵਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਵਾ ਵੇਸ੍ਸੋ ਵਾ ਸੁਦ੍ਦੋ ਵਾ ਅਞ੍ਞੋ ਵਾ ਕੋਚਿ, ਤੇਸਂ ਸਮਕਂ ਯੇਵ ਉਪਟ੍ਠਹਾਮਿ, ‘‘ਖਤ੍ਤਿਯੋ’’ਤਿ ਵਿਸੇਸੋ ਨਤ੍ਥਿ, ‘‘ਸੁਦ੍ਦੋ’’ਤਿ ਅਤਿਮਞ੍ਞਨਾ [ਅਤਿਮਞ੍ਞਮਾਨੋ (ਕ.)] ਨਤ੍ਥਿ, ਅਨੁਨਯਪ੍ਪਟਿਘਵਿਪ੍ਪਮੁਤ੍ਤਾ ਧਨਸ੍ਸਾਮਿਕਂ ਪਰਿਚਰਾਮਿ, ਏਸਾ ਮੇ ਦੇਵ ਸਚ੍ਚਕਿਰਿਯਾ, ਯਾਯਾਹਂ ਇਮਂ ਮਹਾਗਙ੍ਗਂ ਪਟਿਸੋਤਂ ਸਨ੍ਦਾਪੇਸਿ’ਨ੍ਤਿ.

‘‘ਇਤਿਪਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸਚ੍ਚੇ ਠਿਤਾ ਨ ਕਿਞ੍ਚਿ ਅਤ੍ਥਂ ਨ ਵਿਨ੍ਦਨ੍ਤਿ. ਦਿਨ੍ਨਾਨਿ ਚ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸਿਵਿਰਾਜੇਨ ਯਾਚਕਸ੍ਸ ਚਕ੍ਖੂਨਿ ¶ , ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੂਨਿ ਚ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨਿ, ਤਞ੍ਚ ਸਚ੍ਚਕਿਰਿਯਾਯ. ਯਂ ਪਨ ਸੁਤ੍ਤੇ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘ਮਂਸਚਕ੍ਖੁਸ੍ਮਿਂ ਨਟ੍ਠੇ ਅਹੇਤੁਸ੍ਮਿਂ ਅਵਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ ਨਤ੍ਥਿ ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦੋ’ਤਿ. ਤਂ ਭਾਵਨਾਮਯਂ ਚਕ੍ਖੁਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਏਵਮੇਤਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਧਾਰੇਹੀ’’ਤਿ. ‘‘ਸਾਧੁ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਸੁਨਿਬ੍ਬੇਠਿਤੋ ਪਞ੍ਹੋ, ਸੁਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠੋ ਨਿਗ੍ਗਹੋ, ਸੁਮਦ੍ਦਿਤਾ ਪਰਵਾਦਾ, ਏਵਮੇਤਂ ਤਥਾ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਾਮੀ’’ਤਿ.

ਸਿਵਿਰਾਜਚਕ੍ਖੁਦਾਨਪਞ੍ਹੋ ਪਞ੍ਚਮੋ.

੬. ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਭਾਸਿਤਮ੍ਪੇਤਂ ਭਗਵਤਾ ‘ਤਿਣ੍ਣਂ ਖੋ ਪਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਨ੍ਨਿਪਾਤਾ ਗਬ੍ਭਸ੍ਸ ਅਵਕ੍ਕਨ੍ਤਿ [ਗਬ੍ਭਸ੍ਸਾਵਕ੍ਕਨ੍ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੧.੪੦੮)] ਹੋਤਿ, ਇਧ ਮਾਤਾਪਿਤਰੋ ਚ ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਤਾ ¶ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਮਾਤਾ ਚ ਉਤੁਨੀ ਹੋਤਿ, ਗਨ੍ਧਬ੍ਬੋ ਚ ਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਿਤੋ ਹੋਤਿ, ਇਮੇਸਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਿਣ੍ਣਂ ਸਨ੍ਨਿਪਾਤਾ ਗਬ੍ਭਸ੍ਸ ਅਵਕ੍ਕਨ੍ਤਿ ਹੋਤੀ’ਤਿ, ਅਸੇਸਵਚਨਮੇਤਂ, ਨਿਸ੍ਸੇਸਵਚਨਮੇਤਂ, ਨਿਪ੍ਪਰਿਯਾਯਵਚਨਮੇਤਂ, ਅਰਹਸ੍ਸਵਚਨਮੇਤਂ, ਸਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਮਜ੍ਝੇ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਭਣਿਤਂ, ਅਯਞ੍ਚ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਸਨ੍ਨਿਪਾਤਾ ਗਬ੍ਭਸ੍ਸ ਅਵਕ੍ਕਨ੍ਤਿ ਦਿਸ੍ਸਤਿ, ਦੁਕੂਲੇਨ ਤਾਪਸੇਨ ਪਾਰਿਕਾਯ ਤਾਪਸਿਯਾ ਉਤੁਨਿਕਾਲੇ ਦਕ੍ਖਿਣੇਨ ਹਤ੍ਥਙ੍ਗੁਟ੍ਠੇਨ ¶ ਨਾਭਿ ਪਰਾਮਟ੍ਠਾ, ਤਸ੍ਸ ਤੇਨ ਨਾਭਿਪਰਾਮਸਨੇਨ ਸਾਮਕੁਮਾਰੋ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੋ. ਮਾਤਙ੍ਗੇਨਾਪਿ ਇਸਿਨਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਕਞ੍ਞਾਯ ਉਤੁਨਿਕਾਲੇ ਦਕ੍ਖਿਣੇਨ ਹਤ੍ਥਙ੍ਗੁਟ੍ਠੇਨ ਨਾਭਿ ਪਰਾਮਟ੍ਠਾ, ਤਸ੍ਸ ਤੇਨ ਨਾਭਿਪਰਾਮਸਨੇਨ ਮਣ੍ਡਬ੍ਯੋ ਨਾਮ ਮਾਣਵਕੋ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੋਤਿ. ਯਦਿ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਭਗਵਤਾ ਭਣਿਤਂ ‘ਤਿਣ੍ਣਂ ਖੋ ਪਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਨ੍ਨਿਪਾਤਾ ਗਬ੍ਭਸ੍ਸ ਅਵਕ੍ਕਨ੍ਤਿ ਹੋਤੀ’ਤਿ. ਤੇਨ ਹਿ ਸਾਮੋ ਚ ਕੁਮਾਰੋ ਮਣ੍ਡਬ੍ਯੋ ਚ ਮਾਣਵਕੋ ਉਭੋਪਿ ਤੇ ਨਾਭਿਪਰਾਮਸਨੇਨ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਾਤਿ ਯਂ ਵਚਨਂ, ਤਂ ਮਿਚ੍ਛਾ. ਯਦਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਤਥਾਗਤੇਨ ਭਣਿਤਂ ‘ਸਾਮੋ ਚ ਕੁਮਾਰੋ ਮਣ੍ਡਬ੍ਯੋ ਚ ਮਾਣਵਕੋ ਨਾਭਿਪਰਾਮਸਨੇਨ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਾ’’ਤਿ, ਤੇਨ ਹਿ ‘ਤਿਣ੍ਣਂ ਖੋ ਪਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਨ੍ਨਿਪਾਤਾ ¶ ਗਬ੍ਭਸ੍ਸ ਅਵਕ੍ਕਨ੍ਤਿ ਹੋਤੀ’ਤਿ ਯਂ ਵਚਨਂ, ਤਮ੍ਪਿ ਮਿਚ੍ਛਾ. ਅਯਮ੍ਪਿ ਉਭਤੋ ਕੋਟਿਕੋ ਪਞ੍ਹੋ ਸੁਗਮ੍ਭੀਰੋ ਸੁਨਿਪੁਣੋ ਵਿਸਯੋ ਬੁਦ੍ਧਿਮਨ੍ਤਾਨਂ, ਸੋ ਤਵਾਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤੋ, ਛਿਨ੍ਦ ਵਿਮਤਿਪਥਂ, ਧਾਰੇਹਿ ਞਾਣਵਰਪ੍ਪਜ੍ਜੋਤ’’ਨ੍ਤਿ.

‘‘ਭਾਸਿਤਮ੍ਪੇਤਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਭਗਵਤਾ ‘ਤਿਣ੍ਣਂ ਖੋ ਪਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਨ੍ਨਿਪਾਤਾ ਗਬ੍ਭਸ੍ਸ ਅਵਕ੍ਕਨ੍ਤਿ ਹੋਤਿ, ਇਧ ਮਾਤਾਪਿਤਰੋ ਚ ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਮਾਤਾ ਚ ਉਤੁਨੀ ਹੋਤਿ, ਗਨ੍ਧਬ੍ਬੋ ਚ ਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਿਤੋ ਹੋਤਿ, ਏਵਂ ਤਿਣ੍ਣਂ ਸਨ੍ਨਿਪਾਤਾ ਗਬ੍ਭਸ੍ਸ ਅਵਕ੍ਕਨ੍ਤਿ ਹੋਤੀ’ਤਿ. ਭਣਿਤਞ੍ਚ ‘ਸਾਮੋ ਚ ਕੁਮਾਰੋ ਮਣ੍ਡਬ੍ਯੋ ਚ ਮਾਣਵਕੋ ਨਾਭਿਪਰਾਮਸਨੇਨ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਾ’’ਤਿ. ‘‘ਤੇਨ ਹਿ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਯੇਨ ਕਾਰਣੇਨ ਪਞ੍ਹੋ ਸੁਵਿਨਿਚ੍ਛਿਤੋ ਹੋਤਿ, ਤੇਨ ਕਾਰਣੇਨ ਮਂ ਸਞ੍ਞਾਪੇਹੀ’’ਤਿ.

‘‘ਸੁਤਪੁਬ੍ਬਂ ਪਨ ਤਯਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸਂਕਿਚ੍ਚੋ ਚ ਕੁਮਾਰੋ ਇਸਿਸਿਙ੍ਗੋ ਚ ਤਾਪਸੋ ਥੇਰੋ ਚ ਕੁਮਾਰਕਸ੍ਸਪੋ ‘ਇਮਿਨਾ ਨਾਮ ਤੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਾ’’ਤਿ? ‘‘ਆਮ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸੁਯ੍ਯਤਿ, ਅਬ੍ਭੁਗ੍ਗਤਾ ਤੇਸਂ ਜਾਤਿ, ਦ੍ਵੇ ਮਿਗਧੇਨੁਯੋ ਤਾਵ ਉਤੁਨਿਕਾਲੇ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਤਾਪਸਾਨਂ ਪਸ੍ਸਾਵਟ੍ਠਾਨਂ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਸਸਮ੍ਭਵਂ ਪਸ੍ਸਾਵਂ ਪਿਵਿਂਸੁ, ਤੇਨ ਪਸ੍ਸਾਵਸਮ੍ਭਵੇਨ ਸਂਕਿਚ੍ਚੋ ਚ ਕੁਮਾਰੋ ਇਸਿਸਿਙ੍ਗੋ ਚ ਤਾਪਸੋ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਾ. ਥੇਰਸ੍ਸ ਉਦਾਯਿਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੁਪਸ੍ਸਯਂ ਉਪਗਤਸ੍ਸ ¶ ਰਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯਾ ਅਙ੍ਗਜਾਤਂ ਉਪਨਿਜ੍ਝਾਯਨ੍ਤਸ੍ਸ ਸਮ੍ਭਵਂ ਕਾਸਾਵੇ ਮੁਚ੍ਚਿ. ਅਥ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਉਦਾਯਿ ਤਂ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਂ ਏਤਦਵੋਚ ‘ਗਚ੍ਛ ਭਗਿਨਿ, ਉਦਕਂ ਆਹਰ ਅਨ੍ਤਰਵਾਸਕਂ ਧੋਵਿਸ੍ਸਾਮੀ’ਤਿ. ‘ਆਹਰਯ੍ਯ ਅਹਮੇਵ ਧੋਵਿਸ੍ਸਾਮੀ’ਤਿ. ਤਤੋ ਸਾ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀ ਉਤੁਨਿਸਮਯੇ ਤਂ ਸਮ੍ਭਵਂ ਏਕਦੇਸਂ ਮੁਖੇਨ ਅਗ੍ਗਹੇਸਿ, ਏਕਦੇਸਂ ਅਙ੍ਗਜਾਤੇ ਪਕ੍ਖਿਪਿ, ਤੇਨ ਥੇਰੋ ਕੁਮਾਰਕਸ੍ਸਪੋ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੋਤਿ ਏਤਂ ਜਨੋ ਆਹਾ’’ਤਿ.

‘‘ਅਪਿ ਨੁ ਖੋ ਤ੍ਵਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸਦ੍ਦਹਸਿ ਤਂ ਵਚਨ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਆਮ ਭਨ੍ਤੇ, ਬਲਵਂ ਤਤ੍ਥ ਮਯਂ ਕਾਰਣਂ ਉਪਲਭਾਮ, ਯੇਨ ਮਯਂ ਕਾਰਣੇਨ ਸਦ੍ਦਹਾਮ ‘ਇਮਿਨਾ ਕਾਰਣੇਨ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਾ’’ਤਿ. ‘‘ਕਿਂ ਪਨੇਤ੍ਥ, ਮਹਾਰਾਜ, ਕਾਰਣ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਸੁਪਰਿਕਮ੍ਮਕਤੇ ¶ , ਭਨ੍ਤੇ, ਕਲਲੇ ਬੀਜਂ ਨਿਪਤਿਤ੍ਵਾ ਖਿਪ੍ਪਂ ਸਂਵਿਰੁਹਤੀ’’ਤਿ ¶ . ‘‘ਆਮ ਮਹਾਰਾਜਾ’’ਤਿ. ‘‘ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸਾ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀ ਉਤੁਨੀ ਸਮਾਨਾ ਸਣ੍ਠਿਤੇ ਕਲਲੇ ਰੁਹਿਰੇ ਪਚ੍ਛਿਨ੍ਨਵੇਗੇ ਠਿਤਾਯ ਧਾਤੁਯਾ ਤਂ ਸਮ੍ਭਵਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਮਿਂ ਕਲਲੇ ਪਕ੍ਖਿਪਿ, ਤੇਨ ਤਸ੍ਸਾ ਗਬ੍ਭੋ ਸਣ੍ਠਾਸਿ, ਏਵਂ ਤਤ੍ਥ ਕਾਰਣਂ ਪਚ੍ਚੇਮ ਤੇਸਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਯਾ’’ਤਿ. ‘‘ਏਵਮੇਤਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਤਥਾ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਾਮਿ, ਯੋਨਿਪ੍ਪਵੇਸੇਨ ਗਬ੍ਭੋ ਸਮ੍ਭਵਤੀਤਿ. ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਸਿ ਪਨ, ਤ੍ਵਂ ਮਹਾਰਾਜ, ਥੇਰਸ੍ਸ ਕੁਮਾਰਕਸ੍ਸਪਸ੍ਸ ਗਬ੍ਭਾਵਕ੍ਕਮਨ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਆਮ ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ‘‘ਸਾਧੁ, ਮਹਾਰਾਜ, ਪਚ੍ਚਾਗਤੋਸਿ ਮਮ ਵਿਸਯਂ, ਏਕਵਿਧੇਨਪਿ ਗਬ੍ਭਾਵਕ੍ਕਨ੍ਤਿਂ ਕਥਯਨ੍ਤੋ ਮਮਾਨੁਬਲਂ ਭਵਿਸ੍ਸਸਿ, ਅਥ ਯਾ ਪਨ ਤਾ ਦ੍ਵੇ ਮਿਗਧੇਨੁਯੋ ਪਸ੍ਸਾਵਂ ਪਿਵਿਤ੍ਵਾ ਗਬ੍ਭਂ ਪਟਿਲਭਿਂਸੁ, ਤਾਸਂ ਤ੍ਵਂ ਸਦ੍ਦਹਸਿ ਗਬ੍ਭਸ੍ਸਾਵਕ੍ਕਮਨ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਆਮ, ਭਨ੍ਤੇ, ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਭੁਤ੍ਤਂ ਪੀਤਂ ਖਾਯਿਤਂ ਲੇਹਿਤਂ, ਸਬ੍ਬਂ ਤਂ ਕਲਲਂ ਓਸਰਤਿ, ਠਾਨਗਤਂ ਵੁਡ੍ਢਿਮਾਪਜ੍ਜਤਿ. ਯਥਾ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਯਾ ਕਾਚਿ ਸਰਿਤਾ ਨਾਮ, ਸਬ੍ਬਾ ਤਾ ਮਹਾਸਮੁਦ੍ਦਂ ਓਸਰਨ੍ਤਿ, ਠਾਨਗਤਾ ਵੁਡ੍ਢਿਮਾਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ. ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਭੁਤ੍ਤਂ ਪੀਤਂ ਖਾਯਿਤਂ ਲੇਹਿਤਂ, ਸਬ੍ਬਂ ਤਂ ਕਲਲਂ ਓਸਰਤਿ, ਠਾਨਗਤਂ ਵੁਡ੍ਢਿਮਾਪਜ੍ਜਤਿ, ਤੇਨਾਹਂ ਕਾਰਣੇਨ ਸਦ੍ਦਹਾਮਿ ਮੁਖਗਤੇਨਪਿ ਗਬ੍ਭਸ੍ਸ ਅਵਕ੍ਕਨ੍ਤਿ ਹੋਤੀ’’ਤਿ. ‘‘ਸਾਧੁ, ਮਹਾਰਾਜ, ਗਾਲ਼੍ਹਤਰਂ ਉਪਗਤੋਸਿ ਮਮ ਵਿਸਯਂ, ਮੁਖਪਾਨੇਨਪਿ ਦ੍ਵਯਸਨ੍ਨਿਪਾਤੋ ਭਵਤਿ. ਸਂਕਿਚ੍ਚਸ੍ਸ ਚ, ਮਹਾਰਾਜ, ਕੁਮਾਰਸ੍ਸ ਇਸਿਸਿਙ੍ਗਸ੍ਸ ਚ ਤਾਪਸਸ੍ਸ ਥੇਰਸ੍ਸ ਚ ਕੁਮਾਰਕਸ੍ਸਪਸ੍ਸ ਗਬ੍ਭਾਵਕ੍ਕਮਨਂ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਸੀ’’ਤਿ? ‘‘ਆਮ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸਨ੍ਨਿਪਾਤੋ ਓਸਰਤੀ’’ਤਿ.

‘‘ਸਾਮੋਪਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਕੁਮਾਰੋ ਮਣ੍ਡਬ੍ਯੋਪਿ ਮਾਣਵਕੋ ਤੀਸੁ ਸਨ੍ਨਿਪਾਤੇਸੁ ਅਨ੍ਤੋਗਧਾ, ਏਕਰਸਾ ਯੇਵ ਪੁਰਿਮੇਨ, ਤਤ੍ਥ ਕਾਰਣਂ ਵਕ੍ਖਾਮਿ. ਦੁਕੂਲੋ ¶ ਚ, ਮਹਾਰਾਜ, ਤਾਪਸੋ ਪਾਰਿਕਾ ਚ ਤਾਪਸੀ ਉਭੋਪਿ ਤੇ ਅਰਞ੍ਞਵਾਸਾ ਅਹੇਸੁਂ ਪਵਿਵੇਕਾਧਿਮੁਤ੍ਤਾ ਉਤ੍ਤਮਤ੍ਥਗਵੇਸਕਾ, ਤਪਤੇਜੇਨ ਯਾਵ ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕਂ ਸਨ੍ਤਾਪੇਸੁਂ ¶ . ਤੇਸਂ ਤਦਾ ਸਕ੍ਕੋ ਦੇਵਾਨਮਿਨ੍ਦੋ ਸਾਯਂ ਪਾਤਂ ਉਪਟ੍ਠਾਨਂ ਆਗਚ੍ਛਤਿ. ਸੋ ਤੇਸਂ ਗਰੁਕਤਮੇਤ੍ਤਤਾਯ ਉਪਧਾਰੇਨ੍ਤੋ ਅਦ੍ਦਸ ਅਨਾਗਤਮਦ੍ਧਾਨੇ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਤੇਸਂ ਚਕ੍ਖੂਨਂ ਅਨ੍ਤਰਧਾਨਂ, ਦਿਸ੍ਵਾ ਤੇ ਏਵਮਾਹ ‘ਏਕਂ ਮੇ, ਭੋਨ੍ਤੋ, ਵਚਨਂ ਕਰੋਥ, ਸਾਧੁ ਏਕਂ ਪੁਤ੍ਤਂ ਜਨੇਯ੍ਯਾਥ, ਸੋ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਉਪਟ੍ਠਾਕੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ ਆਲਮ੍ਬਨੋ ਚਾ’ਤਿ. ‘ਅਲਂ, ਕੋਸਿਯ, ਮਾ ਏਵਂ ਭਣੀ’ਤਿ. ਤੇ ਤਸ੍ਸ ਤਂ ਵਚਨਂ ਨ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਂਸੁ. ਅਨੁਕਮ੍ਪਕੋ ਅਤ੍ਥਕਾਮੋ ਸਕ੍ਕੋ ਦੇਵਾਨਮਿਨ੍ਦੋ ਦੁਤਿਯਮ੍ਪਿ…ਪੇ… ਤਤਿਯਮ੍ਪਿ ਤੇ ਏਵਮਾਹ ‘ਏਕਂ ਮੇ, ਭੋਨ੍ਤੋ, ਵਚਨਂ ਕਰੋਥ, ਸਾਧੁ ਏਕਂ ਪੁਤ੍ਤਂ ਜਨੇਯ੍ਯਾਥ, ਸੋ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਉਪਟ੍ਠਾਕੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ ਆਲਮ੍ਬਨੋ ਚਾ’ਤਿ. ਤਤਿਯਮ੍ਪਿ ਤੇ ਆਹਂਸੁ ‘ਅਲਂ, ਕੋਸਿਯ, ਮਾ ਤ੍ਵਂ ਖੋ ਅਮ੍ਹੇ ਅਨਤ੍ਥੇ ਨਿਯੋਜੇਹਿ, ਕਦਾਯਂ ਕਾਯੋ ਨ ਭਿਜ੍ਜਿਸ੍ਸਤਿ, ਭਿਜ੍ਜਤੁ ਅਯਂ ਕਾਯੋ ਭੇਦਨਧਮ੍ਮੋ, ਭਿਜ੍ਜਨ੍ਤਿਯਾਪਿ ਧਰਣਿਯਾ ਪਤਨ੍ਤੇਪਿ ਸੇਲਸਿਖਰੇ ਫਲਨ੍ਤੇਪਿ ਆਕਾਸੇ ਪਤਨ੍ਤੇਪਿ ਚਨ੍ਦਿਮਸੂਰਿਯੇ ¶ ਨੇਵ ਮਯਂ ਲੋਕਧਮ੍ਮੇਹਿ ਮਿਸ੍ਸਯਿਸ੍ਸਾਮ, ਮਾ ਤ੍ਵਂ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਸਮ੍ਮੁਖਭਾਵਂ ਉਪਗਚ੍ਛ, ਉਪਗਤਸ੍ਸ ਤੇ ਏਸੋ ਵਿਸ੍ਸਾਸੋ, ਅਨਤ੍ਥਚਰੋ ਤ੍ਵਂ ਮਞ੍ਞੇ’ਤਿ.

ਤਤੋ ਸਕ੍ਕੋ ਦੇਵਾਨਮਿਨ੍ਦੋ ਤੇਸਂ ਮਨਂ ਅਲਭਮਾਨੋ ਗਰੁਕਤੋ ਪਞ੍ਜਲਿਕੋ ਪੁਨ ਯਾਚਿ ‘ਯਦਿ ਮੇ ਵਚਨਂ ਨ ਉਸ੍ਸਹਥ ਕਾਤੁਂ, ਯਦਾ ਤਾਪਸੀ ਉਤੁਨੀ ਹੋਤਿ ਪੁਪ੍ਫਵਤੀ, ਤਦਾ ਤ੍ਵਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਦਕ੍ਖਿਣੇਨ ਹਤ੍ਥਙ੍ਗੁਟ੍ਠੇਨ ਨਾਭਿਂ ਪਰਾਮਸੇਯ੍ਯਾਸਿ, ਤੇਨ ਸਾ ਗਬ੍ਭਂ ਲਚ੍ਛਤਿ, ਸਨ੍ਨਿਪਾਤੋ ਯੇਵੇਸ ਗਬ੍ਭਾਵਕ੍ਕਨ੍ਤਿਯਾ’ਤਿ. ‘ਸਕ੍ਕੋਮਹਂ, ਕੋਸਿਯ, ਤਂ ਵਚਨਂ ਕਾਤੁਂ, ਨ ਤਾਵਤਕੇਨ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਤਪੋ ਭਿਜ੍ਜਤਿ, ਹੋਤੂ’ਤਿ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਂਸੁ. ਤਾਯ ਚ ਪਨ ਵੇਲਾਯ ਦੇਵਭਵਨੇ ਅਤ੍ਥਿ ਦੇਵਪੁਤ੍ਤੋ ਉਸ੍ਸਨ੍ਨਕੁਸਲਮੂਲੋ ਖੀਣਾਯੁਕੋ ਆਯੁਕ੍ਖਯਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਯਦਿਚ੍ਛਕਂ ਸਮਤ੍ਥੋ ਓਕ੍ਕਮਿਤੁਂ ਅਪਿ ਚਕ੍ਕਵਤ੍ਤਿਕੁਲੇਪਿ. ਅਥ ਸਕ੍ਕੋ ਦੇਵਾਨਮਿਨ੍ਦੋ ਤਂ ਦੇਵਪੁਤ੍ਤਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਏਵਮਾਹ ‘ਏਹਿ ਖੋ, ਮਾਰਿਸ, ਸੁਪਭਾਤੋ ਤੇ ਦਿਵਸੋ, ਅਤ੍ਥਸਿਦ੍ਧਿ ਉਪਗਤਾ, ਯਮਹਂ ਤੇ ਉਪਟ੍ਠਾਨਮਾਗਮਿਂ, ਰਮਣੀਯੇ ਤੇ ਓਕਾਸੇ ਵਾਸੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ, ਪਤਿਰੂਪੇ ¶ ਕੁਲੇ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ, ਸੁਨ੍ਦਰੇਹਿ ਮਾਤਾਪਿਤੂਹਿ ਵਡ੍ਢੇਤਬ੍ਬੋ, ਏਹਿ ਮੇ ਵਚਨਂ ਕਰੋਹੀ’ਤਿ ਯਾਚਿ. ਦੁਤਿਯਮ੍ਪਿ…ਪੇ… ਤਤਿਯਮ੍ਪਿ ਯਾਚਿ ਸਿਰਸਿ ਪਞ੍ਜਲਿਕਤੋ.

ਤਤੋ ¶ ਸੋ ਦੇਵਪੁਤ੍ਤੋ ਏਵਮਾਹ ‘ਕਤਮਂ ਤਂ, ਮਾਰਿਸ, ਕੁਲਂ, ਯਂ ਤ੍ਵਂ ਅਭਿਕ੍ਖਣਂ ਕਿਤ੍ਤਯਸਿ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨ’ਨ੍ਤਿ. ‘ਦੁਕੂਲੋ ਚ ਤਾਪਸੋ ਪਾਰਿਕਾ ਚ ਤਾਪਸੀ’ਤਿ. ਸੋ ਤਸ੍ਸ ਵਚਨਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਤੁਟ੍ਠੋ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿ ‘ਸਾਧੁ, ਮਾਰਿਸ, ਯੋ ਤਵ ਛਨ੍ਦੋ, ਸੋ ਹੋਤੁ, ਆਕਙ੍ਖਮਾਨੋ ਅਹਂ, ਮਾਰਿਸ, ਪਤ੍ਥਿਤੇ ਕੁਲੇ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯਂ, ਕਿਮ੍ਹਿ ਕੁਲੇ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਾਮਿ ਅਣ੍ਡਜੇ ਵਾ ਜਲਾਬੁਜੇ ਵਾ ਸਂਸੇਦਜੇ ਵਾ ਓਪਪਾਤਿਕੇ ਵਾ’ਤਿ? ‘ਜਲਾਬੁਜਾਯ, ਮਾਰਿਸ, ਯੋਨਿਯਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਾਹੀ’ਤਿ. ਅਥ ਸਕ੍ਕੋ ਦੇਵਾਨਮਿਨ੍ਦੋ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਦਿਵਸਂ ਵਿਗਣੇਤ੍ਵਾ ਦੁਕੂਲਸ੍ਸ ਤਾਪਸਸ੍ਸ ਆਰੋਚੇਸਿ ‘ਅਸੁਕਸ੍ਮਿਂ ਨਾਮ ਦਿਵਸੇ ਤਾਪਸੀ ਉਤੁਨੀ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ ਪੁਪ੍ਫਵਤੀ, ਤਦਾ ਤ੍ਵਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਦਕ੍ਖਿਣੇਨ ਹਤ੍ਥਙ੍ਗੁਟ੍ਠੇਨ ਨਾਭਿਂ ਪਰਾਮਸੇਯ੍ਯਾਸੀ’ਤਿ. ਤਸ੍ਮਿਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਦਿਵਸੇ ਤਾਪਸੀ ਚ ਉਤੁਨੀ ਪੁਪ੍ਫਵਤੀ ਅਹੋਸਿ, ਦੇਵਪੁਤ੍ਤੋ ਚ ਤਤ੍ਥੂਪਗੋ ਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਿਤੋ ਅਹੋਸਿ, ਤਾਪਸੋ ਚ ਦਕ੍ਖਿਣੇਨ ਹਤ੍ਥਙ੍ਗੁਟ੍ਠੇਨ ਤਾਪਸਿਯਾ ਨਾਭਿਂ ਪਰਾਮਸਿ, ਇਤਿ ਤੇ ਤਯੋ ਸਨ੍ਨਿਪਾਤਾ ਅਹੇਸੁਂ, ਨਾਭਿਪਰਾਮਸਨੇਨ ਤਾਪਸਿਯਾ ਰਾਗੋ ਉਦਪਾਦਿ, ਸੋ ਪਨਸ੍ਸਾ ਰਾਗੋ ਨਾਭਿਪਰਾਮਸਨਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਮਾ ਤ੍ਵਂ ਸਨ੍ਨਿਪਾਤਂ ਅਜ੍ਝਾਚਾਰਮੇਵ ਮਞ੍ਞਿ, ਊਹਸਨਮ੍ਪਿ [ਹਸਨਮ੍ਪਿ (ਕ.)] ਸਨ੍ਨਿਪਾਤੋ, ਉਲ੍ਲਪਨਮ੍ਪਿ ਸਨ੍ਨਿਪਾਤੋ, ਉਪਨਿਜ੍ਝਾਯਨਮ੍ਪਿ ਸਨ੍ਨਿਪਾਤੋ, ਪੁਬ੍ਬਭਾਗਭਾਵਤੋ ਰਾਗਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦਾਯ ਆਮਸਨੇਨ ਸਨ੍ਨਿਪਾਤੋ ਜਾਯਤਿ, ਸਨ੍ਨਿਪਾਤਾ ਓਕ੍ਕਮਨਂ ਹੋਤੀਤਿ.

‘‘ਅਨਜ੍ਝਾਚਾਰੇਪਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਪਰਾਮਸਨੇਨ ਗਬ੍ਭਾਵਕ੍ਕਨ੍ਤਿ ਹੋਤਿ. ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਅਗ੍ਗਿ ¶ ਜਲਮਾਨੋ ਅਪਰਾਮਸਨੋਪਿ ਉਪਗਤਸ੍ਸ ਸੀਤਂ ਬ੍ਯਪਹਨ੍ਤਿ, ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਅਨਜ੍ਝਾਚਾਰੇਪਿ ਪਰਾਮਸਨੇਨ ਗਬ੍ਭਾਵਕ੍ਕਨ੍ਤਿ ਹੋਤਿ.

‘‘ਚਤੁਨ੍ਨਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਵਸੇਨ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਗਬ੍ਭਾਵਕ੍ਕਨ੍ਤਿ ਹੋਤਿ ਕਮ੍ਮਵਸੇਨ ਯੋਨਿਵਸੇਨ ਕੁਲਵਸੇਨ ਆਯਾਚਨਵਸੇਨ, ਅਪਿ ਚ ਸਬ੍ਬੇਪੇਤੇ ਸਤ੍ਤਾ ਕਮ੍ਮਸਮ੍ਭਵਾ ਕਮ੍ਮਸਮੁਟ੍ਠਾਨਾ ¶ .

‘‘ਕਥਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਕਮ੍ਮਵਸੇਨ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਗਬ੍ਭਾਵਕ੍ਕਨ੍ਤਿ ਹੋਤਿ? ਉਸ੍ਸਨ੍ਨਕੁਸਲਮੂਲਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸਤ੍ਤਾ ਯਦਿਚ੍ਛਕਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ ਖਤ੍ਤਿਯਮਹਾਸਾਲਕੁਲੇ ਵਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਮਹਾਸਾਲਕੁਲੇ ਵਾ ਗਹਪਤਿਮਹਾਸਾਲਕੁਲੇ ਵਾ ਦੇਵੇਸੁ ਵਾ ਅਣ੍ਡਜਾਯ ਵਾ ਯੋਨਿਯਾ ਜਲਾਬੁਜਾਯ ਵਾ ਯੋਨਿਯਾ ਸਂਸੇਦਜਾਯ ਵਾ ਯੋਨਿਯਾ ਓਪਪਾਤਿਕਾਯ ਵਾ ਯੋਨਿਯਾ. ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਪੁਰਿਸੋ ਅਡ੍ਢੋ ¶ ਮਹਦ੍ਧਨੋ ਮਹਾਭੋਗੋ ਪਹੂਤਜਾਤਰੂਪਰਜਤੋ ਪਹੂਤਵਿਤ੍ਤੂਪਕਰਣੋ ਪਹੂਤਧਨਧਞ੍ਞੋ ਪਹੂਤਞਾਤਿਪਕ੍ਖੋ ਦਾਸਿਂ ਵਾ ਦਾਸਂ ਵਾ ਖੇਤ੍ਤਂ ਵਾ ਵਤ੍ਥੁਂ ਵਾ ਗਾਮਂ ਵਾ ਨਿਗਮਂ ਵਾ ਜਨਪਦਂ ਵਾ ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਮਨਸਾ ਅਭਿਪਤ੍ਥਿਤਂ, ਯਦਿਚ੍ਛਕਂ ਦ੍ਵਿਗੁਣਤਿਗੁਣਮ੍ਪਿ ਧਨਂ ਦਤ੍ਵਾ ਕਿਣਾਤਿ, ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਉਸ੍ਸਨ੍ਨਕੁਸਲਮੂਲਾ ਸਤ੍ਤਾ ਯਦਿਚ੍ਛਕਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ ਖਤ੍ਤਿਯਮਹਾਸਾਲਕੁਲੇ ਵਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਮਹਾਸਾਲਕੁਲੇ ਵਾ ਗਹਪਤਿਮਹਾਸਾਲਕੁਲੇ ਵਾ ਦੇਵੇਸੁ ਵਾ ਅਣ੍ਡਜਾਯ ਵਾ ਯੋਨਿਯਾ ਜਲਾਬੁਜਾਯ ਵਾ ਯੋਨਿਯਾ ਸਂਸੇਦਜਯ ਵਾ ਯੋਨਿਯਾ ਓਪਪਾਤਿਕਾਯ ਵਾ ਯੋਨਿਯਾ. ਏਵਂ ਕਮ੍ਮਵਸੇਨ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਗਬ੍ਭਾਵਕ੍ਕਨ੍ਤਿ ਹੋਤਿ.

‘‘ਕਥਂ ਯੋਨਿਵਸੇਨ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਗਬ੍ਭਾਵਕ੍ਕਨ੍ਤਿ ਹੋਤਿ? ਕੁਕ੍ਕੁਟਾਨਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਵਾਤੇਨ ਗਬ੍ਭਾਵਕ੍ਕਨ੍ਤਿ ਹੋਤਿ. ਬਲਾਕਾਨਂ ਮੇਘਸਦ੍ਦੇਨ ਗਬ੍ਭਾਵਕ੍ਕਨ੍ਤਿ ਹੋਤਿ. ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਦੇਵਾ ਅਗਬ੍ਭਸੇਯ੍ਯਕਾ ਸਤ੍ਤਾ ਯੇਵ, ਤੇਸਂ ਨਾਨਾਵਣ੍ਣੇਨ ਗਬ੍ਭਾਵਕ੍ਕਨ੍ਤਿ ਹੋਤਿ. ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਨਾਨਾਵਣ੍ਣੇਨ ਮਹਿਯਾ ਚਰਨ੍ਤਿ, ਕੇਚਿ ਪੁਰਤੋ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦੇਨ੍ਤਿ, ਕੇਚਿ ਪਚ੍ਛਤੋ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦੇਨ੍ਤਿ, ਕੇਚਿ ਨਗ੍ਗਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਕੇਚਿ ਭਣ੍ਡੂ ਹੋਨ੍ਤਿ ਸੇਤਪਟਧਰਾ, ਕੇਚਿ ਮੋਲ਼ਿਬਦ੍ਧਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਕੇਚਿ ਭਣ੍ਡੂ ਕਾਸਾਵਵਸਨਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਕੇਚਿ ਕਾਸਾਵਵਸਨਾ ਮੋਲ਼ਿਬਦ੍ਧਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਕੇਚਿ ਜਟਿਨੋ ਵਾਕਚੀਰਧਰਾ [ਵਾਕਚੀਰਾ (ਕ.)] ਹੋਨ੍ਤਿ, ਕੇਚਿ ਚਮ੍ਮਵਸਨਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਕੇਚਿ ਰਸ੍ਮਿਯੋ ਨਿਵਾਸੇਨ੍ਤਿ, ਸਬ੍ਬੇਪੇਤੇ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਨਾਨਾਵਣ੍ਣੇਨ ਮਹਿਯਾ ਚਰਨ੍ਤਿ, ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸਤ੍ਤਾ ਯੇਵ ਤੇ ਸਬ੍ਬੇ, ਤੇਸਂ ਨਾਨਾਵਣ੍ਣੇਨ ਗਬ੍ਭਾਵਕ੍ਕਨ੍ਤਿ ਹੋਤਿ. ਏਵਂ ਯੋਨਿਵਸੇਨ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਗਬ੍ਭਾਵਕ੍ਕਨ੍ਤਿ ਹੋਤਿ.

‘‘ਕਥਂ ਕੁਲਵਸੇਨ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਗਬ੍ਭਾਵਕ੍ਕਨ੍ਤਿ ਹੋਤਿ? ਕੁਲਂ ਨਾਮ, ਮਹਾਰਾਜ, ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਕੁਲਾਨਿ ਅਣ੍ਡਜਂ ਜਲਾਬੁਜਂ ਸਂਸੇਦਜਂ ¶ ਓਪਪਾਤਿਕਂ. ਯਦਿ ਤਤ੍ਥ ਗਨ੍ਧਬ੍ਬੋ ਯਤੋ ਕੁਤੋਚਿ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ¶ ਅਣ੍ਡਜੇ ਕੁਲੇ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਸੋ ਤਤ੍ਥ ਅਣ੍ਡਜੋ ਹੋਤਿ…ਪੇ… ਜਲਾਬੁਜੇ ਕੁਲੇ…ਪੇ… ਸਂਸੇਦਜੇ ਕੁਲੇ…ਪੇ… ਓਪਪਾਤਿਕੇ ਕੁਲੇ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਸੋ ਤਤ੍ਥ ਓਪਪਾਤਿਕੋ ਹੋਤਿ. ਤੇਸੁ ਤੇਸੁ ਕੁਲੇਸੁ ਤਾਦਿਸਾ ਯੇਵ ਸਤ੍ਤਾ ਸਮ੍ਭਵਨ੍ਤਿ. ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਹਿਮਵਤਿ ਨੇਰੁਪਬ੍ਬਤਂ ਯੇ ਕੇਚਿ ਮਿਗਪਕ੍ਖਿਨੋ ਉਪੇਨ੍ਤਿ, ਸਬ੍ਬੇ ਤੇ ¶ ਸਕਵਣ੍ਣਂ ਵਿਜਹਿਤ੍ਵਾ ਸੁਵਣ੍ਣਵਣ੍ਣਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਯੋ ਕੋਚਿ ਗਨ੍ਧਬ੍ਬੋ ਯਤੋ ਕੁਤੋਚਿ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਅਣ੍ਡਜਂ ਯੋਨਿਂ ਉਪਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਸਭਾਵਵਣ੍ਣਂ ਵਿਜਹਿਤ੍ਵਾ ਅਣ੍ਡਜੋ ਹੋਤਿ…ਪੇ… ਜਲਾਬੁਜਂ…ਪੇ… ਸਂਸੇਦਜਂ…ਪੇ… ਓਪਪਾਤਿਕਂ ਯੋਨਿਂ ਉਪਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਸਭਾਵਵਣ੍ਣਂ ਵਿਜਹਿਤ੍ਵਾ ਓਪਪਾਤਿਕੋ ਹੋਤਿ, ਏਵਂ ਕੁਲਵਸੇਨ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਗਬ੍ਭਾਵਕ੍ਕਨ੍ਤਿ ਹੋਤਿ.

‘‘ਕਥਂ ਆਯਾਚਨਵਸੇਨ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਗਬ੍ਭਾਵਕ੍ਕਨ੍ਤਿ ਹੋਤਿ? ਇਧ, ਮਹਾਰਾਜ, ਕੁਲਂ ਹੋਤਿ ਅਪੁਤ੍ਤਕਂ ਬਹੁਸਾਪਤੇਯ੍ਯਂ ਸਦ੍ਧਂ ਪਸਨ੍ਨਂ ਸੀਲਵਨ੍ਤਂ ਕਲ੍ਯਾਣਧਮ੍ਮਂ ਤਪਨਿਸ੍ਸਿਤਂ, ਦੇਵਪੁਤ੍ਤੋ ਚ ਉਸ੍ਸਨ੍ਨਕੁਸਲਮੂਲੋ ਚਵਨਧਮ੍ਮੋ ਹੋਤਿ. ਅਥ ਸਕ੍ਕੋ ਦੇਵਾਨਮਿਨ੍ਦੋ ਤਸ੍ਸ ਕੁਲਸ੍ਸ ਅਨੁਕਮ੍ਪਾਯ ਤਂ ਦੇਵਪੁਤ੍ਤਂ ਆਯਾਚਤਿ ‘ਪਣਿਧੇਹਿ, ਮਾਰਿਸ, ਅਸੁਕਸ੍ਸ ਕੁਲਸ੍ਸ ਮਹੇਸਿਯਾ ਕੁਚ੍ਛਿ’ਨ੍ਤਿ. ਸੋ ਤਸ੍ਸ ਆਯਾਚਨਹੇਤੁ ਤਂ ਕੁਲਂ ਪਣਿਧੇਤਿ. ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਪੁਞ੍ਞਕਾਮਾ ਸਮਣਂ ਮਨੋਭਾਵਨੀਯਂ ਆਯਾਚਿਤ੍ਵਾ ਗੇਹਂ ਉਪਨੇਨ੍ਤਿ, ਅਯਂ ਉਪਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬਸ੍ਸ ਕੁਲਸ੍ਸ ਸੁਖਾਵਹੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀਤਿ. ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸਕ੍ਕੋ ਦੇਵਾਨਮਿਨ੍ਦੋ ਤਂ ਦੇਵਪੁਤ੍ਤਂ ਆਯਾਚਿਤ੍ਵਾ ਤਂ ਕੁਲਂ ਉਪਨੇਤਿ. ਏਵਂ ਆਯਾਚਨਵਸੇਨ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਗਬ੍ਭਾਵਕ੍ਕਨ੍ਤਿ ਹੋਤਿ.

‘‘ਸਾਮੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਕੁਮਾਰੋ ਸਕ੍ਕੇਨ ਦੇਵਾਨਮਿਨ੍ਦੇਨ ਆਯਾਚਿਤੋ ਪਾਰਿਕਾਯ ਤਾਪਸਿਯਾ ਕੁਚ੍ਛਿਂ ਓਕ੍ਕਨ੍ਤੋ. ਸਾਮੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਕੁਮਾਰੋ ਕਤਪੁਞ੍ਞੋ, ਮਾਤਾਪਿਤਰੋ ਸੀਲਵਨ੍ਤੋ ਕਲ੍ਯਾਣਧਮ੍ਮਾ, ਆਯਾਚਕੋ ਸਕ੍ਕੋ, ਤਿਣ੍ਣਂ ਚੇਤੋਪਣਿਧਿਯਾ ਸਾਮੋ ਕੁਮਾਰੋ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੋ. ਇਧ, ਮਹਾਰਾਜ, ਨਯਕੁਸਲੋ ਪੁਰਿਸੋ ਸੁਕਟ੍ਠੇ ਅਨੂਪਖੇਤ੍ਤੇ ਬੀਜਂ ਰੋਪੇਯ੍ਯ, ਅਪਿ ਨੁ ਤਸ੍ਸ ਬੀਜਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤਰਾਯਂ ਵਿਵਜ੍ਜੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਵੁਡ੍ਢਿਯਾ ਕੋਚਿ ਅਨ੍ਤਰਾਯੋ ਭਵੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ¶ ? ‘‘ਨ ਹਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਨਿਰੁਪਘਾਤਂ ਬੀਜਂ ਖਿਪ੍ਪਂ ਸਂਵਿਰੁਹੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ. ‘‘ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸਾਮੋ ਕੁਮਾਰੋ ਮੁਤ੍ਤੋ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਨ੍ਤਰਾਯੇਹਿ ਤਿਣ੍ਣਂ ਚੇਤੋਪਣਿਧਿਯਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੋ.

‘‘ਅਪਿ ਨੁ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸੁਤਪੁਬ੍ਬਂ ਤਯਾ ਇਸੀਨਂ ਮਨੋਪਦੋਸੇਨ ਇਦ੍ਧੋ ਫੀਤੋ ਮਹਾਜਨਪਦੋ ਸਜਨੋ ਸਮੁਚ੍ਛਿਨ੍ਨੋ’’ਤਿ? ‘‘ਆਮ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸੁਯ੍ਯਤਿ. ਮਹਿਯਾ ਦਣ੍ਡਕਾਰਞ੍ਞਂ [ਦਣ੍ਡਕੀਰਞ੍ਞਂ (ਮ. ਨਿ. ੨.੬੫)] ਮਜ੍ਝਾਰਞ੍ਞਂ ਕਾਲਿਙ੍ਗਾਰਞ੍ਞਂ ਮਾਤਙ੍ਗਾਰਞ੍ਞਂ, ਸਬ੍ਬਂ ਤਂ ਅਰਞ੍ਞਂ ਅਰਞ੍ਞਭੂਤਂ, ਸਬ੍ਬੇਪੇਤੇ ਜਨਪਦਾ ਇਸੀਨਂ ਮਨੋਪਦੋਸੇਨ ਖਯਂ ਗਤਾ’’ਤਿ. ‘‘ਯਦਿ ¶ , ਮਹਾਰਾਜ, ਤੇਸਂ ਮਨੋਪਦੋਸੇਨ ਸੁਸਮਿਦ੍ਧਾ ਜਨਪਦਾ ¶ ਉਚ੍ਛਿਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਅਪਿ ਨੁ ਖੋ ਤੇਸਂ ਮਨੋਪਸਾਦੇਨ ਕਿਞ੍ਚਿ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ? ‘‘ਆਮ ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ‘‘ਤੇਨ ਹਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸਾਮੋ ਕੁਮਾਰੋ ਤਿਣ੍ਣਂ ਬਲਵਨ੍ਤਾਨਂ ਚੇਤੋਪਸਾਦੇਨ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੋ ਇਸਿਨਿਮ੍ਮਿਤੋ ਦੇਵਨਿਮ੍ਮਿਤੋ ਪੁਞ੍ਞਨਿਮ੍ਮਿਤੋਤਿ. ਏਵਮੇਤਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਧਾਰੇਹਿ.

‘‘ਤਯੋਮੇ, ਮਹਾਰਾਜ, ਦੇਵਪੁਤ੍ਤਾ ਸਕ੍ਕੇਨ ਦੇਵਾਨਮਿਨ੍ਦੇਨ ਆਯਾਚਿਤਾ ਕੁਲਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ. ਕਤਮੇ ਤਯੋ? ਸਾਮੋ ਕੁਮਾਰੋ ਮਹਾਪਨਾਦੋ ਕੁਸਰਾਜਾ, ਤਯੋਪੇਤੇ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਾ’’ਤਿ. ‘‘ਸੁਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠਾ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਗਬ੍ਭਾਵਕ੍ਕਨ੍ਤਿ, ਸੁਕਥਿਤਂ ਕਾਰਣਂ, ਅਨ੍ਧਕਾਰੋ ਆਲੋਕੋ ਕਤੋ, ਜਟਾ ਵਿਜਟਿਤਾ, ਨਿਚ੍ਛੁਦ੍ਧਾ ਪਰਵਾਦਾ, ਏਵਮੇਤਂ ਤਥਾ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਾਮੀ’’ਤਿ.

੭. ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਭਾਸਿਤਮ੍ਪੇਤਂ ਭਗਵਤਾ ‘ਪਞ੍ਚੇਵ ਦਾਨਿ, ਆਨਨ੍ਦ, ਵਸ੍ਸਸਤਾਨਿ [ਵਸ੍ਸਸਹਸ੍ਸਾਨਿ (ਸੀ.) ਪਸ੍ਸ ਅ. ਨਿ. ੮.੫੧] ਸਦ੍ਧਮ੍ਮੋ ਠਸ੍ਸਤੀ’ਤਿ. ਪੁਨ ਚ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਨਸਮਯੇ ਸੁਭਦ੍ਦੇਨ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕੇਨ ਪਞ੍ਹਂ ਪੁਟ੍ਠੇਨ ਭਗਵਤਾ ਭਣਿਤਂ ‘ਇਮੇ ਚ, ਸੁਭਦ੍ਦ [ਦੀ. ਨਿ. ੨.੨੧੪ ਪਸ੍ਸਿਤਬ੍ਬਂ], ਭਿਕ੍ਖੂ ਸਮ੍ਮਾ ਵਿਹਰੇਯ੍ਯੁਂ, ਅਸੁਞ੍ਞੋ ਲੋਕੋ ਅਰਹਨ੍ਤੇਹਿ ਅਸ੍ਸਾ’ਤਿ, ਅਸੇਸਵਚਨਮੇਤਂ, ਨਿਸ੍ਸੇਸਵਚਨਮੇਤਂ, ਨਿਪ੍ਪਰਿਯਾਯਵਚਨਮੇਤਂ. ਯਦਿ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਤਥਾਗਤੇਨ ਭਣਿਤਂ ‘ਪਞ੍ਚੇਵ ਦਾਨਿ, ਆਨਨ੍ਦ, ਵਸ੍ਸਸਤਾਨਿ ਸਦ੍ਧਮ੍ਮੋ ਠਸ੍ਸਤੀ’ਤਿ, ਤੇਨ ਹਿ ‘ਅਸੁਞ੍ਞੋ ਲੋਕੋ ਅਰਹਨ੍ਤੇਹਿ ਅਸ੍ਸਾ’ਤਿ ¶ ਯਂ ਵਚਨਂ, ਤਂ ਮਿਚ੍ਛਾ. ਯਦਿ ਤਥਾਗਤੇਨ ਭਣਿਤਂ ‘ਅਸੁਞ੍ਞੋ ਲੋਕੋ ਅਰਹਨ੍ਤੇਹਿ ਅਸ੍ਸਾ’ਤਿ, ਤੇਨ ਹਿ ‘ਪਞ੍ਚੇਵ ਦਾਨਿ, ਆਨਨ੍ਦ, ਵਸ੍ਸਸਤਾਨਿ ਸਦ੍ਧਮ੍ਮੋ ਠਸ੍ਸਤੀ’ਤਿ ਤਮ੍ਪਿ ਵਚਨਂ ਮਿਚ੍ਛਾ. ਅਯਮ੍ਪਿ ਉਭਤੋ ਕੋਟਿਕੋ ਪਞ੍ਹੋ ਗਹਨਤੋਪਿ ਗਹਨਤਰੋ ਬਲਵਤੋਪਿ ਬਲਵਤਰੋ ਗਣ੍ਠਿਤੋਪਿ ਗਣ੍ਠਿਤਰੋ, ਸੋ ਤਵਾਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤੋ, ਤਤ੍ਥ ਤੇ ਞਾਣਬਲਵਿਪ੍ਫਾਰਂ ਦਸ੍ਸੇਹਿ ਮਕਰੋ ਵਿਯ ਸਾਗਰਬ੍ਭਨ੍ਤਰਗਤੋ’’ਤਿ.

‘‘ਭਾਸਿਤਮ੍ਪੇਤਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਭਗਵਤਾ ‘ਪਞ੍ਚੇਵ ਦਾਨਿ, ਆਨਨ੍ਦ, ਵਸ੍ਸਸਤਾਨਿ ਸਦ੍ਧਮ੍ਮੋ ਠਸ੍ਸਤੀ’ਤਿ. ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਨਸਮਯੇ ਚ ਸੁਭਦ੍ਦਸ੍ਸ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕਸ੍ਸ ਭਣਿਤਂ ¶ ‘ਇਮੇ ਚ, ਸੁਭਦ੍ਦ, ਭਿਕ੍ਖੂ ਸਮ੍ਮਾ ਵਿਹਰੇਯ੍ਯੁਂ, ਅਸੁਞ੍ਞੋ ਲੋਕੋ ਅਰਹਨ੍ਤੇਹਿ ਅਸ੍ਸਾ’ਤਿ. ਤਞ੍ਚ ਪਨ, ਮਹਾਰਾਜ, ਭਗਵਤੋ ਵਚਨਂ ਨਾਨਤ੍ਥਞ੍ਚੇਵ ਹੋਤਿ ਨਾਨਾਬ੍ਯਞ੍ਜਨਞ੍ਚ, ਅਯਂ ਸਾਸਨਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ, ਅਯਂ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿ ਪਰਿਦੀਪਨਾਤਿ ਦੂਰਂ ਵਿਵਜ੍ਜਿਤਾ ਤੇ ਉਭੋ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ. ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਨਭਂ ਪਥਵਿਤੋ ਦੂਰਂ ਵਿਵਜ੍ਜਿਤਂ ¶ , ਨਿਰਯਂ ਸਗ੍ਗਤੋ ਦੂਰਂ ਵਿਵਜ੍ਜਿਤਂ, ਕੁਸਲਂ ਅਕੁਸਲਤੋ ਦੂਰਂ ਵਿਵਜ੍ਜਿਤਂ, ਸੁਖਂ ਦੁਕ੍ਖਤੋ ਦੂਰਂ ਵਿਵਜ੍ਜਿਤਂ. ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਤੇ ਉਭੋ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਦੂਰਂ ਵਿਵਜ੍ਜਿਤਾ.

‘‘ਅਪਿ ਚ, ਮਹਾਰਾਜ, ਮਾ ਤੇ ਪੁਚ੍ਛਾ ਮੋਘਾ ਅਸ੍ਸ [ਅਸ੍ਸੁ (ਸੀ. ਸ੍ਯਾ.)], ਰਸਤੋ ਤੇ ਸਂਸਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਕਥਯਿਸ੍ਸਾਮਿ ‘ਪਞ੍ਚੇਵ ਦਾਨਿ, ਆਨਨ੍ਦ, ਵਸ੍ਸਸਤਾਨਿ ਸਦ੍ਧਮ੍ਮੋ ਠਸ੍ਸਤੀ’ਤਿ ਯਂ ਭਗਵਾ ਆਹ, ਤਂ ਖਯਂ ਪਰਿਦੀਪਯਨ੍ਤੋ ਸੇਸਕਂ ਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿ, ਵਸ੍ਸਸਹਸ੍ਸਂ, ਆਨਨ੍ਦ, ਸਦ੍ਧਮ੍ਮੋ ਤਿਟ੍ਠੇਯ੍ਯ, ਸਚੇ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯੋ ਨ ਪਬ੍ਬਾਜੇਯ੍ਯੁਂ. ਪਞ੍ਚੇਵ ਦਾਨਿ, ਆਨਨ੍ਦ, ਵਸ੍ਸਸਤਾਨਿ ਸਦ੍ਧਮ੍ਮੋ ਠਸ੍ਸਤੀਤਿ. ਅਪਿ ਨੁ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਭਗਵਾ ਏਵਂ ਵਦਨ੍ਤੋ ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤਰਧਾਨਂ ਵਾ ਵਦੇਤਿ ਅਭਿਸਮਯਂ ਵਾ ਪਟਿਕ੍ਕੋਸਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਹਿ ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ‘‘ਨਟ੍ਠਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਪਰਿਕਿਤ੍ਤਯਨ੍ਤੋ ਸੇਸਕਂ ਪਰਿਦੀਪਯਨ੍ਤੋ ਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿ. ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਪੁਰਿਸੋ ਨਟ੍ਠਾਯਿਕੋ ਸਬ੍ਬਸੇਸਕਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਜਨਸ੍ਸ ਪਰਿਦੀਪੇਯ੍ਯ ‘ਏਤ੍ਤਕਂ ਮੇ ਭਣ੍ਡਂ ਨਟ੍ਠਂ, ਇਦਂ ਸੇਸਕ’ਨ੍ਤਿ ¶ . ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਭਗਵਾ ਨਟ੍ਠਂ ਪਰਿਦੀਪਯਨ੍ਤੋ ਸੇਸਕਂ ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਕਥੇਸਿ ‘ਪਞ੍ਚੇਵ ਦਾਨਿ, ਆਨਨ੍ਦ, ਵਸ੍ਸਸਤਾਨਿ ਸਦ੍ਧਮ੍ਮੋ ਠਸ੍ਸਤੀ’ਤਿ. ਯਂ ਪਨ, ਮਹਾਰਾਜ, ਭਗਵਤਾ ਭਣਿਤਂ ‘ਪਞ੍ਚੇਵ ਦਾਨਿ, ਆਨਨ੍ਦ, ਵਸ੍ਸਸਤਾਨਿ ਸਦ੍ਧਮ੍ਮੋ ਠਸ੍ਸਤੀ’ਤਿ, ਸਾਸਨਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ ਏਸੋ.

‘‘ਯਂ ਪਨ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਨਸਮਯੇ ਸੁਭਦ੍ਦਸ੍ਸ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕਸ੍ਸ ਸਮਣੇ ਪਰਿਕਿਤ੍ਤਯਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘ਇਮੇ ਚ, ਸੁਭਦ੍ਦ, ਭਿਕ੍ਖੂ ਸਮ੍ਮਾ ਵਿਹਰੇਯ੍ਯੁਂ, ਅਸੁਞ੍ਞੋ ਲੋਕੋ ਅਰਹਨ੍ਤੇਹਿ ਅਸ੍ਸਾ’ਤਿ, ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਪਰਿਦੀਪਨਾ ਏਸਾ, ਤ੍ਵਂ ਪਨ ਤਂ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦਞ੍ਚ ਪਰਿਦੀਪਨਞ੍ਚ ਏਕਰਸਂ ਕਰੋਸਿ. ਯਦਿ ਪਨ ਤੇ ਛਨ੍ਦੋ, ਏਕਰਸਂ ਕਤ੍ਵਾ ਕਥਯਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਸਾਧੁਕਂ ਸੁਣੋਹਿ ਮਨਸਿਕਰੋਹਿ ਅਵਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਮਾਨਸੋ [ਅਵਿਚਲਮਾਨਸੋ (ਸੀ.) ਅਵਿਮਾਨਸੋ (ਪੀ. ਕ.)].

‘‘ਇਧ, ਮਹਾਰਾਜ, ਤਲ਼ਾਕੋ ਭਵੇਯ੍ਯ ਨਵਸਲਿਲਸਮ੍ਪੁਣ੍ਣੋ ਸਮ੍ਮੁਖਮੁਤ੍ਤਰਿਯਮਾਨੋ ਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਨੋ ਪਰਿਵਟੁਮਕਤੋ, ਅਪਰਿਯਾਦਿਣ੍ਣੇ ਯੇਵ ਤਸ੍ਮਿਂ ¶ ਤਲ਼ਾਕੇ ਉਦਕੂਪਰਿ ਮਹਾਮੇਘੋ ਅਪਰਾਪਰਂ ਅਨੁਪ੍ਪਬਨ੍ਧੋ ਅਭਿਵਸ੍ਸੇਯ੍ਯ, ਅਪਿ ਨੁ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਤਲ਼ਾਕੇ ਉਦਕਂ ਪਰਿਕ੍ਖਯਂ ਪਰਿਯਾਦਾਨਂ ਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਹਿ ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ‘‘ਕੇਨ ਕਾਰਣੇਨ ਮਹਾਰਾਜਾ’’ਤਿ? ‘‘ਮੇਘਸ੍ਸ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਨੁਪ੍ਪਬਨ੍ਧਤਾਯਾ’’ਤਿ. ‘‘ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਜਿਨਸਾਸਨਵਰਸਦ੍ਧਮ੍ਮਤਲ਼ਾਕੋ ਆਚਾਰਸੀਲਗੁਣਵਤ੍ਤਪਟਿਪਤ੍ਤਿਵਿਮਲਨਵਸਲਿਲਸਮ੍ਪੁਣ੍ਣੋ ਉਤ੍ਤਰਿਯਮਾਨੋ ਭਵਗ੍ਗਮਭਿਭਵਿਤ੍ਵਾ ਠਿਤੋ. ਯਦਿ ਤਤ੍ਥ ਬੁਦ੍ਧਪੁਤ੍ਤਾ ਆਚਾਰਸੀਲਗੁਣਵਤ੍ਤਪਟਿਪਤ੍ਤਿਮੇਘਵਸ੍ਸਂ ਅਪਰਾਪਰਂ ਅਨੁਪ੍ਪਬਨ੍ਧਾਪੇਯ੍ਯੁਂ ਅਭਿਵਸ੍ਸਾਪੇਯ੍ਯੁਂ. ਏਵਮਿਦਂ ਜਿਨਸਾਸਨਵਰਸਦ੍ਧਮ੍ਮਤਲ਼ਾਕੋ ਚਿਰਂ ਦੀਘਮਦ੍ਧਾਨਂ ਤਿਟ੍ਠੇਯ੍ਯ, ਅਰਹਨ੍ਤੇਹਿ ਲੋਕੋ ਅਸੁਞ੍ਞੋ ਭਵੇਯ੍ਯ, ਇਮਮਤ੍ਥਂ ਭਗਵਤਾ ਸਨ੍ਧਾਯ ਭਾਸਿਤਂ ‘ਇਮੇ ਚ, ਸੁਭਦ੍ਦ, ਭਿਕ੍ਖੂ ਸਮ੍ਮਾ ਵਿਹਰੇਯ੍ਯੁਂ, ਅਸੁਞ੍ਞੋ ਲੋਕੋ ਅਰਹਨ੍ਤੇਹਿ ਅਸ੍ਸਾ’ਤਿ.

‘‘ਇਧ ¶ ਪਨ, ਮਹਾਰਾਜ, ਮਹਤਿ ਮਹਾਅਗ੍ਗਿਕ੍ਖਨ੍ਧੇ ਜਲਮਾਨੇ ਅਪਰਾਪਰਂ ਸੁਕ੍ਖਤਿਣਕਟ੍ਠਗੋਮਯਾਨਿ ਉਪਸਂਹਰੇਯ੍ਯੁਂ, ਅਪਿ ਨੁ ਖੋ ਸੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਅਗ੍ਗਿਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਨਿਬ੍ਬਾਯੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ¶ ? ‘‘ਨ ਹਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭਿਯ੍ਯੋ ਭਿਯ੍ਯੋ ਸੋ ਅਗ੍ਗਿਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਜਲੇਯ੍ਯ, ਭਿਯ੍ਯੋ ਭਿਯ੍ਯੋ ਪਭਾਸੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ. ‘‘ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਦਸਸਹਸ੍ਸਿਯਾ [ਦਸਸਹਸ੍ਸਿਮ੍ਹਿ (ਬਹੂਸੁ)] ਲੋਕਧਾਤੁਯਾ ਜਿਨਸਾਸਨਵਰਮ੍ਪਿ ਆਚਾਰਸੀਲਗੁਣਵਤ੍ਤਪਟਿਪਤ੍ਤਿਯਾ ਜਲਤਿ ਪਭਾਸਤਿ. ਯਦਿ ਪਨ, ਮਹਾਰਾਜ, ਤਦੁਤ੍ਤਰਿਂ ਬੁਦ੍ਧਪੁਤ੍ਤਾ ਪਞ੍ਚਹਿ ਪਧਾਨਿਯਙ੍ਗੇਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਾ ਸਤਤਮਪ੍ਪਮਤ੍ਤਾ ਪਦਹੇਯ੍ਯੁਂ, ਤੀਸੁ ਸਿਕ੍ਖਾਸੁ ਛਨ੍ਦਜਾਤਾ ਸਿਕ੍ਖੇਯ੍ਯੁਂ, ਚਾਰਿਤ੍ਤਞ੍ਚ ਸੀਲਂ ਸਮਤ੍ਤਂ ਪਰਿਪੂਰੇਯ੍ਯੁਂ, ਏਵਮਿਦਂ ਜਿਨਸਾਸਨਵਰਂ ਭਿਯ੍ਯੋ ਭਿਯ੍ਯੋ ਚਿਰਂ ਦੀਘਮਦ੍ਧਾਨਂ ਤਿਟ੍ਠੇਯ੍ਯ, ਅਸੁਞ੍ਞੋ ਲੋਕੋ ਅਰਹਨ੍ਤੇਹਿ ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਇਮਮਤ੍ਥਂ ਭਗਵਤਾ ਸਨ੍ਧਾਯ ਭਾਸਿਤਂ ‘ਇਮੇ ਚ, ਸੁਭਦ੍ਦ, ਭਿਕ੍ਖੂ ਸਮ੍ਮਾ ਵਿਹਰੇਯ੍ਯੁਂ, ਅਸੁਞ੍ਞੋ ਲੋਕੋ ਅਰਹਨ੍ਤੇਹਿ ਅਸ੍ਸਾ’ਤਿ.

‘‘ਇਧ ਪਨ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸਿਨਿਦ੍ਧਸਮਸੁਮਜ੍ਜਿਤਸਪ੍ਪਭਾਸਵਿਮਲਾਦਾਸਂ [ਸਪ੍ਪਭਂ ਸੁਵਿਮਲਾਦਾਸਂ (ਸੀ.)] ਸਣ੍ਹਸੁਖੁਮਗੇਰੁਕਚੁਣ੍ਣੇਨ ਅਪਰਾਪਰਂ ਮਜ੍ਜੇਯ੍ਯੁਂ, ਅਪਿ ਨੁ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਆਦਾਸੇ ਮਲਕਦ੍ਦਮਰਜੋਜਲ੍ਲਂ ਜਾਯੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਹਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਞ੍ਞਦਤ੍ਥੁ ਵਿਮਲਤਰਂ ਯੇਵ ਭਵੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ. ‘‘ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਜਿਨਸਾਸਨਵਰਂ ਪਕਤਿਨਿਮ੍ਮਲਂ ਬ੍ਯਪਗਤਕਿਲੇਸਮਲਰਜੋਜਲ੍ਲਂ, ਯਦਿ ਤਂ ਬੁਦ੍ਧਪੁਤ੍ਤਾ ਆਚਾਰਸੀਲਗੁਣਵਤ੍ਤਪਟਿਪਤ੍ਤਿਸਲ੍ਲੇਖਧੁਤਗੁਣੇਨ ਜਿਨਸਾਸਨਵਰਂ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਯ੍ਯੁਂ [ਸਲ੍ਲਿਕ੍ਖੇਯ੍ਯੁਂ (ਸੀ. ਪੀ.)], ਏਵਮਿਦਂ ਜਿਨਸਾਸਨਵਰਂ ਚਿਰਂ ਦੀਘਮਦ੍ਧਾਨਂ ਤਿਟ੍ਠੇਯ੍ਯ, ਅਸੁਞ੍ਞੋ ਚ ਲੋਕੋ ਅਰਹਨ੍ਤੇਹਿ ਅਸ੍ਸਾਤਿ ¶ ਇਮਮਤ੍ਥਂ ਭਗਵਤਾ ਸਨ੍ਧਾਯ ਭਾਸਿਤਂ ‘ਇਮੇ ਚ, ਸੁਭਦ੍ਦ, ਭਿਕ੍ਖੂ ਸਮ੍ਮਾ ਵਿਹਰੇਯ੍ਯੁਂ, ਅਸੁਞ੍ਞੋ ਲੋਕੋ ਅਰਹਨ੍ਤੇਹਿ ਅਸ੍ਸਾ’ਤਿ. ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਮੂਲਕਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸਤ੍ਥੁਸਾਸਨਂ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਕਾਰਣਂ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਯਾ ਅਨਨ੍ਤਰਹਿਤਾਯ ਤਿਟ੍ਠਤੀ’’ਤਿ.

‘‘ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ‘ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਨ੍ਤਰਧਾਨ’ਨ੍ਤਿ ਯਂ ਵਦੇਸਿ, ਕਤਮਂ ਤਂ ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਨ੍ਤਰਧਾਨ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਤੀਣਿਮਾਨਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸਾਸਨਨ੍ਤਰਧਾਨਾਨਿ. ਕਤਮਾਨਿ ਤੀਣਿ? ਅਧਿਗਮਨ੍ਤਰਧਾਨਂ ਪਟਿਪਤ੍ਤਨ੍ਤਰਧਾਨਂ ਲਿਙ੍ਗਨ੍ਤਰਧਾਨਂ ¶ , ਅਧਿਗਮੇ, ਮਹਾਰਾਜ, ਅਨ੍ਤਰਹਿਤੇ ਸੁਪ੍ਪਟਿਪਨ੍ਨਸ੍ਸਾਪਿ ਧਮ੍ਮਾਭਿਸਮਯੋ ਨ ਹੋਤਿ, ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਯਾ ਅਨ੍ਤਰਹਿਤਾਯ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿ ਅਨ੍ਤਰਧਾਯਤਿ, ਲਿਙ੍ਗਂਯੇਵ ਤਿਟ੍ਠਤਿ, ਲਿਙ੍ਗੇ ਅਨ੍ਤਰਹਿਤੇ ਪਵੇਣੁਪਚ੍ਛੇਦੋ ਹੋਤਿ, ਇਮਾਨਿ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਤੀਣਿ ਅਨ੍ਤਰਧਾਨਾਨੀ’’ਤਿ.

‘‘ਸੁਵਿਞ੍ਞਾਪਿਤੋ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਪਞ੍ਹੋ, ਗਮ੍ਭੀਰੋ ਉਤ੍ਤਾਨੀਕਤੋ, ਗਣ੍ਠਿ ਭਿਨ੍ਨੋ, ਨਟ੍ਠਾ ਪਰਵਾਦਾ ਭਗ੍ਗਾ ਨਿਪ੍ਪਭਾ ਕਤਾ, ਤ੍ਵਂ ਗਣਿਵਰਵਸਭਮਾਸਜ੍ਜਾਤਿ.

੮. ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ¶ ਨਾਗਸੇਨ, ਤਥਾਗਤੋ ਸਬ੍ਬਂ ਅਕੁਸਲਂ ਝਾਪੇਤ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਂ ਪਤ੍ਤੋ, ਉਦਾਹੁ ਸਾਵਸੇਸੇ ਅਕੁਸਲੇ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਂ ਪਤ੍ਤੋ’’ਤਿ? ‘‘ਸਬ੍ਬਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਅਕੁਸਲਂ ਝਾਪੇਤ੍ਵਾ ਭਗਵਾ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਂ ਪਤ੍ਤੋ, ਨਤ੍ਥਿ ਭਗਵਤੋ ਸੇਸੇਕਂ ਅਕੁਸਲ’’ਨ੍ਤਿ.

‘‘ਕਿਂ ਪਨ, ਭਨ੍ਤੇ, ਦੁਕ੍ਖਾ ਵੇਦਨਾ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਕਾਯੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਪੁਬ੍ਬਾ’’ਤਿ? ‘‘ਆਮ, ਮਹਾਰਾਜ, ਰਾਜਗਹੇ ਭਗਵਤੋ ਪਾਦੋ ਸਕਲਿਕਾਯ [ਸਕ੍ਖਲਿਕਾਯ (ਸ੍ਯਾ. ਕ.)] ਖਤੋ, ਲੋਹਿਤਪਕ੍ਖਨ੍ਦਿਕਾਬਾਧੋ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ, ਕਾਯੇ ਅਭਿਸਨ੍ਨੇ ਜੀਵਕੇਨ ਵਿਰੇਕੋ ਕਾਰਿਤੋ, ਵਾਤਾਬਾਧੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਉਪਟ੍ਠਾਕੇਨ ਥੇਰੇਨ ਉਣ੍ਹੋਦਕਂ ਪਰਿਯਿਟ੍ਠ’’ਨ੍ਤਿ.

‘‘ਯਦਿ ¶ , ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਤਥਾਗਤੋ ਸਬ੍ਬਂ ਅਕੁਸਲਂ ਝਾਪੇਤ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਂ ਪਤ੍ਤੋ, ਤੇਨ ਹਿ ਭਗਵਤੋ ਪਾਦੋ ਸਕਲਿਕਾਯ ਖਤੋ, ਲੋਹਿਤਪਕ੍ਖਨ੍ਦਿਕਾ ਚ ਆਬਾਧੋ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋਤਿ ਯਂ ਵਚਨਂ, ਤਂ ਮਿਚ੍ਛਾ. ਯਦਿ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਪਾਦੋ ਸਕਲਿਕਾਯ ਖਤੋ, ਲੋਹਿਤਪਕ੍ਖਨ੍ਦਿਕਾ ਚ ਆਬਾਧੋ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ, ਤੇਨ ਹਿ ਤਥਾਗਤੋ ਸਬ੍ਬਂ ਅਕੁਸਲਂ ਝਾਪੇਤ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਂ ਪਤ੍ਤੋਤਿ ਤਮ੍ਪਿ ਵਚਨਂ ਮਿਚ੍ਛਾ. ਨਤ੍ਥਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਵਿਨਾ ਕਮ੍ਮੇਨ ਵੇਦਯਿਤਂ, ਸਬ੍ਬਂ ਤਂ ਵੇਦਯਿਤਂ ਕਮ੍ਮਮੂਲਕਂ, ਤਂ ਕਮ੍ਮੇਨੇਵ ਵੇਦਯਤਿ, ਅਯਮ੍ਪਿ ਉਭਤੋ ਕੋਟਿਕੋ ਪਞ੍ਹੋ ਤਵਾਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤੋ, ਸੋ ਤਯਾ ਨਿਬ੍ਬਾਹਿਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ [ਨਿਬ੍ਬਾਯਿਤਬ੍ਬੋਤਿ (ਕ.)].

‘‘ਨ ਹਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸਬ੍ਬਂ ਤਂ ਵੇਦਯਿਤਂ ਕਮ੍ਮਮੂਲਕਂ. ਅਟ੍ਠਹਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਕਾਰਣੇਹਿ ਵੇਦਯਿਤਾਨਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਯੇਹਿ ਕਾਰਣੇਹਿ ਪੁਥੂ ਸਤ੍ਤਾ ਵੇਦਨਾ ਵੇਦਿਯਨ੍ਤਿ. ਕਤਮੇਹਿ ਅਟ੍ਠਹਿ? ਵਾਤਸਮੁਟ੍ਠਾਨਾਨਿਪਿ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਇਧੇਕਚ੍ਚਾਨਿ ਵੇਦਯਿਤਾਨਿ ¶ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਪਿਤ੍ਤਸਮੁਟ੍ਠਾਨਾਨਿਪਿ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ…ਪੇ… ਸੇਮ੍ਹਸਮੁਟ੍ਠਾਨਾਨਿਪਿ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ…ਪੇ… ਸਨ੍ਨਿਪਾਤਿਕਾਨਿਪਿ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ…ਪੇ… ਉਤੁਪਰਿਣਾਮਜਾਨਿਪਿ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ…ਪੇ… ਵਿਸਮਪਰਿਹਾਰਜਾਨਿਪਿ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ…ਪੇ… ਓਪਕ੍ਕਮਿਕਾਨਿਪਿ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ…ਪੇ… ਕਮ੍ਮਵਿਪਾਕਜਾਨਿਪਿ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਇਧੇਕਚ੍ਚਾਨਿ ਵੇਦਯਿਤਾਨਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ. ਇਮੇਹਿ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਅਟ੍ਠਹਿ ਕਾਰਣੇਹਿ ਪੁਥੂ ਸਤ੍ਤਾ ਵੇਦਨਾ ਵੇਦਯਨ੍ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਯੇ ਤੇ ਪੁਗ੍ਗਲਾ ‘ਸਤ੍ਤੇ ਕਮ੍ਮਂ ਵਿਬਾਧਤੀ’ਤਿ ਵਦੇਯ੍ਯੁਂ, ਤੇ ਇਮੇ ਪੁਗ੍ਗਲਾ ਸਤ੍ਤਕਾਰਣਂ ਪਟਿਬਾਹਨ੍ਤਿ. ਤੇਸਂ ਤਂ ਵਚਨਂ ਮਿਚ੍ਛਾ’’ਤਿ. ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਯਞ੍ਚ ਵਾਤਿਕਂ ਯਞ੍ਚ ਪਿਤ੍ਤਿਕਂ ਯਞ੍ਚ ਸੇਮ੍ਹਿਕਂ ਯਞ੍ਚ ਸਨ੍ਨਿਪਾਤਿਕਂ ਯਞ੍ਚ ਉਤੁਪਰਿਣਾਮਜਂ ਯਞ੍ਚ ਵਿਸਮਪਰਿਹਾਰਜਂ ¶ ਯਞ੍ਚ ਓਪਕ੍ਕਮਿਕਂ, ਸਬ੍ਬੇਤੇ ਕਮ੍ਮਸਮੁਟ੍ਠਾਨਾ ਯੇਵ, ਕਮ੍ਮੇਨੇਵ ਤੇ ਸਬ੍ਬੇ ਸਮ੍ਭਵਨ੍ਤੀ’’ਤਿ.

‘‘ਯਦਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਤੇਪਿ ਸਬ੍ਬੇ ਕਮ੍ਮਸਮੁਟ੍ਠਾਨਾਵ ਆਬਾਧਾ ਭਵੇਯ੍ਯੁਂ, ਨ ਤੇਸਂ ਕੋਟ੍ਠਾਸਤੋ ਲਕ੍ਖਣਾਨਿ ਭਵੇਯ੍ਯੁਂ. ਵਾਤੋ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਕੁਪ੍ਪਮਾਨੋ ਦਸਵਿਧੇਨ ਕੁਪ੍ਪਤਿ ਸੀਤੇਨ ਉਣ੍ਹੇਨ ਜਿਘਚ੍ਛਾਯ ਵਿਪਾਸਾਯ ਅਤਿਭੁਤ੍ਤੇਨ ਠਾਨੇਨ ਪਧਾਨੇਨ ਆਧਾਵਨੇਨ ਉਪਕ੍ਕਮੇਨ ਕਮ੍ਮਵਿਪਾਕੇਨ. ਤਤ੍ਰ ਯੇ ਤੇ ਨਵ ਵਿਧਾ, ਨ ਤੇ ਅਤੀਤੇ, ਨ ਅਨਾਗਤੇ, ਵਤ੍ਤਮਾਨਕੇ ਭਵੇ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਾ ‘ਕਮ੍ਮਸਮ੍ਭਵਾ ਸਬ੍ਬਾ ਵੇਦਨਾ’ਤਿ. ਪਿਤ੍ਤਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਕੁਪ੍ਪਮਾਨਂ ਤਿਵਿਧੇਨ ਕੁਪ੍ਪਤਿ ਸੀਤੇਨ ਉਣ੍ਹੇਨ ਵਿਸਮਭੋਜਨੇਨ. ਸੇਮ੍ਹਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਕੁਪ੍ਪਮਾਨਂ ਤਿਵਿਧੇਨ ਕੁਪ੍ਪਤਿ ਸੀਤੇਨ ਉਣ੍ਹੇਨ ਅਨ੍ਨਪਾਨੇਨ. ਯੋ ¶ ਚ, ਮਹਾਰਾਜ, ਵਾਤੋ ਯਞ੍ਚ ਪਿਤ੍ਤਂ ਯਞ੍ਚ ਸੇਮ੍ਹਂ, ਤੇਹਿ ਤੇਹਿ ਕੋਪੇਹਿ ਕੁਪ੍ਪਿਤ੍ਵਾ ਮਿਸ੍ਸੀ ਹੁਤ੍ਵਾ ਸਕਂ ਸਕਂ ਵੇਦਨਂ ਆਕਡ੍ਢਤਿ. ਉਤੁਪਰਿਣਾਮਜਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਵੇਦਨਾ ਉਤੁਪਰਿਯਾਮੇਨ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ਵਿਸਮਪਰਿਹਾਰਜਾ ਵੇਦਨਾ ਵਿਸਮਪਰਿਹਾਰੇਨ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ਓਪਕ੍ਕਮਿਕਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਵੇਦਨਾ ਅਤ੍ਥਿ ਕਿਰਿਯਾ, ਅਤ੍ਥਿ ਕਮ੍ਮਵਿਪਾਕਾ, ਕਮ੍ਮਵਿਪਾਕਜਾ ਵੇਦਨਾ ਪੁਬ੍ਬੇ ਕਤੇਨ ਕਮ੍ਮੇਨ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ਇਤਿ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਅਪ੍ਪਂ ਕਮ੍ਮਵਿਪਾਕਜਂ, ਬਹੁਤਰਂ ਅਵਸੇਸਂ. ਤਤ੍ਥ ਬਾਲਾ ‘ਸਬ੍ਬਂ ¶ ਕਮ੍ਮਵਿਪਾਕਜਂ ਯੇਵਾ’ਤਿ ਅਤਿਧਾਵਨ੍ਤਿ. ਤਂ ਕਮ੍ਮਂ ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਵਿਨਾ ਬੁਦ੍ਧਞਾਣੇਨ ਵਵਤ੍ਥਾਨਂ ਕਾਤੁਂ.

‘‘ਯਂ ਪਨ, ਮਹਾਰਾਜ, ਭਗਵਤੋ ਪਾਦੋ ਸਕਲਿਕਾਯ ਖਤੋ, ਤਂ ਵੇਦਯਿਤਂ ਨੇਵ ਵਾਤਸਮੁਟ੍ਠਾਨਂ, ਨ ਪਿਤ੍ਤਸਮੁਟ੍ਠਾਨਂ, ਨ ਸੇਮ੍ਹਸਮੁਟ੍ਠਾਨਂ, ਨ ਸਨ੍ਨਿਪਾਤਿਕਂ, ਨ ਉਤੁਪਰਿਣਾਮਜਂ, ਨ ਵਿਸਮਪਰਿਹਾਰਜਂ, ਨ ਕਮ੍ਮਵਿਪਾਕਜਂ, ਓਪਕ੍ਕਮਿਕਂ ਯੇਵ. ਦੇਵਦਤ੍ਤੋ ਹਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਬਹੂਨਿ ਜਾਤਿਸਤਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਤਥਾਗਤੇ ਆਘਾਤਂ ਬਨ੍ਧਿ, ਸੋ ਤੇਨ ਆਘਾਤੇਨ ਮਹਤਿਂ ਗਰੁਂ ਸਿਲਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ‘ਮਤ੍ਥਕੇ ਪਾਤੇਸ੍ਸਾਮੀ’ਤਿ ਮੁਞ੍ਚਿ, ਅਥਞ੍ਞੇ ਦ੍ਵੇ ਸੇਲਾ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਂ ਸਿਲਂ ਤਥਾਗਤਂ ਅਸਮ੍ਪਤ੍ਤਂ ਯੇਵ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਂਸੁ, ਤਾਸਂ ਪਹਾਰੇਨ ਪਪਟਿਕਾ ਭਿਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਭਗਵਤੋ ਪਾਦੇ ਪਤਿਤ੍ਵਾ ਰੁਹਿਰਂ [ਨਿਪਤਿਤ੍ਵਾ ਰੁਧਿਰਂ (ਸ੍ਯਾ.)] ਉਪ੍ਪਾਦੇਸਿ, ਕਮ੍ਮਵਿਪਾਕਤੋ ਵਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਭਗਵਤੋ ਏਸਾ ਵੇਦਨਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਾ ਕਿਰਿਯਤੋ ਵਾ, ਤਤੁਦ੍ਧਂ ਨਤ੍ਥਞ੍ਞਾ ਵੇਦਨਾ.

‘‘ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਖੇਤ੍ਤਦੁਟ੍ਠਤਾਯ ਵਾ ਬੀਜਂ ਨ ਸਮ੍ਭਵਤਿ ਬੀਜਦੁਟ੍ਠਤਾਯ ਵਾ. ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਕਮ੍ਮਵਿਪਾਕਤੋ ਵਾ ਭਗਵਤੋ ਏਸਾ ਵੇਦਨਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਾ ਕਿਰਿਯਤੋ ਵਾ, ਤਤੁਦ੍ਧਂ ਨਤ੍ਥਞ੍ਞਾ ਵੇਦਨਾ.

‘‘ਯਥਾ ¶ ਵਾ ਪਨ, ਮਹਾਰਾਜ, ਕੋਟ੍ਠਦੁਟ੍ਠਤਾਯ ਵਾ ਭੋਜਨਂ ਵਿਸਮਂ ਪਰਿਣਮਤਿ ਆਹਾਰਦੁਟ੍ਠਤਾਯ ਵਾ, ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਕਮ੍ਮਵਿਪਾਕਤੋ ਵਾ ਭਗਵਤੋ ਏਸਾ ਵੇਦਨਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਾ ਕਿਰਿਯਤੋ ਵਾ, ਤਤੁਦ੍ਧਂ ਨਤ੍ਥਞ੍ਞਾ ਵੇਦਨਾ. ਅਪਿ ਚ, ਮਹਾਰਾਜ, ਨਤ੍ਥਿ ਭਗਵਤੋ ਕਮ੍ਮਵਿਪਾਕਜਾ ਵੇਦਨਾ, ਨਤ੍ਥਿ ਵਿਸਮਪਰਿਹਾਰਜਾ ਵੇਦਨਾ, ਅਵਸੇਸੇਹਿ ਸਮੁਟ੍ਠਾਨੇਹਿ ਭਗਵਤੋ ਵੇਦਨਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਤਾਯ ਚ ਪਨ ਵੇਦਨਾਯ ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਜੀਵਿਤਾ ਵੋਰੋਪੇਤੁਂ.

‘‘ਨਿਪਤਨ੍ਤਿ ¶ , ਮਹਾਰਾਜ, ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਚਾਤੁਮਹਾਭੂਤਿਕੇ [ਚਾਤੁਮ੍ਮਹਾਭੂਤਿਕੇ (ਸੀ.)] ਕਾਯੇ ਇਟ੍ਠਾਨਿਟ੍ਠਾ ਸੁਭਾਸੁਭਵੇਦਨਾ. ਇਧ, ਮਹਾਰਾਜ, ਆਕਾਸੇ ਖਿਤ੍ਤੋ ਲੇਡ੍ਡੁ ਮਹਾਪਥਵਿਯਾ ਨਿਪਤਤਿ, ਅਪਿ ਨੁ ਖੋ ਸੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਲੇਡ੍ਡੁ ਪੁਬ੍ਬੇ ਕਤੇਨ ਮਹਾਪਥਵਿਯਾ ਨਿਪਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਹਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਨਤ੍ਥਿ ਸੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਹੇਤੁ ਮਹਾਪਥਵਿਯਾ, ਯੇਨ ਹੇਤੁਨਾ ਮਹਾਪਥਵੀ ਕੁਸਲਾਕੁਸਲਵਿਪਾਕਂ ਪਟਿਸਂਵੇਦੇਯ੍ਯ, ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨੇਨ ¶ , ਭਨ੍ਤੇ, ਅਕਮ੍ਮਕੇਨ ਹੇਤੁਨਾ ਸੋ ਲੇਡ੍ਡੁ ਮਹਾਪਥਵਿਯਂ ਨਿਪਤਤਿ. ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਮਹਾਪਥਵੀ, ਏਵਂ ਤਥਾਗਤੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ. ਯਥਾ ਲੇਡ੍ਡੁ ਪੁਬ੍ਬੇ ਅਕਤੇਨ ਮਹਾਪਥਵਿਯਂ ਨਿਪਤਤਿ, ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਪੁਬ੍ਬੇ ਅਕਤੇਨ ਸਾ ਸਕਲਿਕਾਪਾਦੇ ਨਿਪਤਿਤਾ.

‘‘ਇਧ ਪਨ, ਮਹਾਰਾਜ, ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਮਹਾਪਥਵਿਂ ਭਿਨ੍ਦਨ੍ਤਿ ਚ ਖਣਨ੍ਤਿ ਚ, ਅਪਿ ਨੁ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਤੇ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਪੁਬ੍ਬੇ ਕਤੇਨ ਮਹਾਪਥਵਿਂ ਭਿਨ੍ਦਨ੍ਤਿ ਚ ਖਣਨ੍ਤਿ ਚਾ’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਹਿ ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ‘‘ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਯਾ ਸਾ ਸਕਲਿਕਾ ਭਗਵਤੋ ਪਾਦੇ ਨਿਪਤਿਤਾ, ਨ ਸਾ ਸਕਲਿਕਾ ਪੁਬ੍ਬੇ ਕਤੇਨ ਭਗਵਤੋ ਪਾਦੇ ਨਿਪਤਿਤਾ. ਯੋਪਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਭਗਵਤੋ ਲੋਹਿਤਪਕ੍ਖਨ੍ਦਿਕਾਬਾਧੋ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ, ਸੋਪਿ ਆਬਾਧੋ ਨ ਪੁਬ੍ਬੇ ਕਤੇਨ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ, ਸਨ੍ਨਿਪਾਤਿਕੇਨੇਵ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ, ਯੇ ਕੇਚਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਭਗਵਤੋ ਕਾਯਿਕਾ ਆਬਾਧਾ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ, ਨ ਤੇ ਕਮ੍ਮਾਭਿਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਾ, ਛਨ੍ਨਂ ਏਤੇਸਂ ਸਮੁਟ੍ਠਾਨਾਨਂ ਅਞ੍ਞਤਰਤੋ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਾ.

‘‘ਭਾਸਿਤਮ੍ਪੇਤਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਭਗਵਤਾ ਦੇਵਾਤਿਦੇਵੇਨ ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯਵਰਲਞ੍ਛਕੇ ਮੋਲ਼ਿਯਸੀਵਕੇ [ਮੋਲਿਯਸਿਵਕੇ (ਸ੍ਯਾ. ਕ.) ਸਂ. ਨਿ. ੪.੨੬੯ ਪਸ੍ਸਿਤਬ੍ਬਂ] ਵੇਯ੍ਯਾਕਰਣੇ –

‘‘‘ਪਿਤ੍ਤਸਮੁਟ੍ਠਾਨਾਨਿਪਿ ਖੋ, ਸੀਵਕ, ਇਧੇਕਚ੍ਚਾਨਿ ਵੇਦਯਿਤਾਨਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ. ਸਾਮਮ੍ਪਿ ਖੋ ਏਤਂ, ਸੀਵਕ, ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ, ਯਥਾ ਪਿਤ੍ਤਸਮੁਟ੍ਠਾਨਾਨਿਪਿ ਇਧੇਕਚ੍ਚਾਨਿ ਵੇਦਯਿਤਾਨਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ. ਲੋਕਸ੍ਸਪਿ ਖੋ ਏਤਂ, ਸੀਵਕ, ਸਚ੍ਚਸਮ੍ਮਤਂ, ਯਥਾ ਪਿਤ੍ਤਸਮੁਟ੍ਠਾਨਾਨਿਪਿ ਇਧੇਕਚ੍ਚਾਨਿ ਵੇਦਯਿਤਾਨਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ. ਤਤ੍ਰ, ਸੀਵਕ, ਯੇ ਤੇ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਏਵਂਵਾਦਿਨੋ ਏਵਂਦਿਟ੍ਠਿਨੋ ‘‘ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਾਯਂ ਪੁਰਿਸਪੁਗ੍ਗਲੋ ਪਟਿਸਂਵੇਦੇਤਿ ਸੁਖਂ ਵਾ ਦੁਕ੍ਖਂ ਵਾ ਅਦੁਕ੍ਖਮਸੁਖਂ ਵਾ, ਸਬ੍ਬਂ ਤਂ ਪੁਬ੍ਬੇ ਕਤਹੇਤੂ’’ਤਿ ¶ . ਯਞ੍ਚ ਸਾਮਂ ਞਾਤਂ, ਤਞ੍ਚ ਅਤਿਧਾਵਨ੍ਤਿ, ਯਞ੍ਚ ਲੋਕੇ ਸਚ੍ਚਸਮ੍ਮਤਂ, ਤਞ੍ਚ ਅਤਿਧਾਵਨ੍ਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਤੇਸਂ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਨਂ ਮਿਚ੍ਛਾਤਿ ਵਦਾਮਿ.

‘‘‘ਸੇਮ੍ਹਸਮੁਟ੍ਠਾਨਾਨਿਪਿ ¶ ਖੋ, ਸੀਵਕ, ਇਧੇਕਚ੍ਚਾਨਿ ਵੇਦਯਿਤਾਨਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ. ਵਾਤਸਮੁਟ੍ਠਾਨਾਨਿਪਿ ਖੋ, ਸੀਵਕ…ਪੇ… ਸਨ੍ਨਿਪਾਤਿਕਾਨਿਪਿ ਖੋ, ਸੀਵਕ…ਪੇ… ਉਤੁਪਰਿਣਾਮਜਾਨਿਪਿ ਖੋ, ਸੀਵਕ…ਪੇ… ਵਿਸਮਪਰਿਹਾਰਜਾਨਿਪਿ ਖੋ ¶ , ਸੀਵਕ…ਪੇ… ਓਪਕ੍ਕਮਿਕਾਨਿਪਿ ਖੋ, ਸੀਵਕ…ਪੇ… ਕਮ੍ਮਵਿਪਾਕਜਾਨਿਪਿ ਖੋ, ਸੀਵਕ, ਇਧੇਕਚ੍ਚਾਨਿ ਵੇਦਯਿਤਾਨਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ. ਸਾਮਮ੍ਪਿ ਖੋ ਏਤਂ, ਸੀਵਕ, ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ, ਯਥਾ ਕਮ੍ਮਵਿਪਾਕਜਾਨਿਪਿ ਇਧੇਕਚ੍ਚਾਨਿ ਵੇਦਯਿਤਾਨਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ. ਲੋਕਸ੍ਸਪਿ ਖੋ ਏਤਂ, ਸੀਵਕ, ਸਚ੍ਚਸਮ੍ਮਤਂ, ਯਥਾ ਕਮ੍ਮਵਿਪਾਕਜਾਨਿਪਿ ਇਧੇਕਚ੍ਚਾਨਿ ਵੇਦਯਿਤਾਨਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ. ਤਤ੍ਰ, ਸੀਵਕ, ਯੇ ਤੇ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਏਵਂਵਾਦਿਨੋ ਏਵਂਦਿਟ੍ਠਿਨੋ ‘‘ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਾਯਂ ਪੁਰਿਸਪੁਗ੍ਗਲੋ ਪਟਿਸਂਵੇਦੇਤਿ ਸੁਖਂ ਵਾ ਦੁਕ੍ਖਂ ਵਾ ਅਦੁਕ੍ਖਮਸੁਖਂ ਵਾ, ਸਬ੍ਬਂ ਤਂ ਪੁਬ੍ਬੇ ਕਤਹੇਤੂ’’ਤਿ. ਯਞ੍ਚ ਸਾਮਂ ਞਾਤਂ, ਤਞ੍ਚ ਅਤਿਧਾਵਨ੍ਤਿ, ਯਞ੍ਚ ਲੋਕੇ ਸਚ੍ਚਸਮ੍ਮਤਂ, ਤਞ੍ਚ ਅਤਿਧਾਵਨ੍ਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਤੇਸਂ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਨਂ ਮਿਚ੍ਛਾਤਿ ਵਦਾਮੀ’’’ਤਿ.

‘‘ਇਤਿਪਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਨ ਸਬ੍ਬਾ ਵੇਦਨਾ ਕਮ੍ਮਵਿਪਾਕਜਾ, ਸਬ੍ਬਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਅਕੁਸਲਂ ਝਾਪੇਤ੍ਵਾ ਭਗਵਾ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਂ ਪਤ੍ਤੋਤਿ ਏਵਮੇਤਂ ਧਾਰੇਹੀ’’ਤਿ. ‘‘ਸਾਧੁ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਏਵਮੇਤਂ ਤਥਾ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਾਮੀ’’ਤਿ.

੯. ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਤੁਮ੍ਹੇ ਭਣਥ ‘ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਕਰਣੀਯਂ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ, ਸਬ੍ਬਂ ਤਂ ਬੋਧਿਯਾ ਯੇਵ ਮੂਲੇ ਪਰਿਨਿਟ੍ਠਿਤਂ, ਨਤ੍ਥਿ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਉਤ੍ਤਰਿਂ ਕਰਣੀਯਂ, ਕਤਸ੍ਸ ਵਾ ਪਤਿਚਯੋ’ਤਿ, ਇਦਞ੍ਚ ਤੇਮਾਸਂ ਪਟਿਸਲ੍ਲਾਨਂ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ਯਦਿ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਕਰਣੀਯਂ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ, ਸਬ੍ਬਂ ਤਂ ਬੋਧਿਯਾ ਯੇਵ ਮੂਲੇ ਪਰਿਨਿਟ੍ਠਿਤਂ, ਨਤ੍ਥਿ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਉਤ੍ਤਰਿਂ ਕਰਣੀਯਂ, ਕਤਸ੍ਸ ਵਾ ਪਤਿਚਯੋ, ਤੇਨ ਹਿ ‘ਤੇਮਾਸਂ ਪਟਿਸਲ੍ਲੀਨੋ’ਤਿ ਯਂ ਵਚਨਂ, ਤਂ ਮਿਚ੍ਛਾ. ਯਦਿ ਤੇਮਾਸਂ ਪਟਿਸਲ੍ਲੀਨੋ, ਤੇਨ ਹਿ ‘ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਕਰਣੀਯਂ, ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ, ਸਬ੍ਬਂ ਤਂ ਬੋਧਿਯਾ ਯੇਵ ਮੂਲੇ ਪਰਿਨਿਟ੍ਠਿਤ’ਨ੍ਤਿ ਤਮ੍ਪਿ ਵਚਨਂ ¶ ਮਿਚ੍ਛਾ ¶ . ਨਤ੍ਥਿ ਕਤਕਰਣੀਯਸ੍ਸ ਪਟਿਸਲ੍ਲਾਨਂ, ਸਕਰਣੀਯਸ੍ਸੇਵ ਪਟਿਸਲ੍ਲਾਨਂ ¶ ਯਥਾ ਨਾਮ ਬ੍ਯਾਧਿਤਸ੍ਸੇਵ ਭੇਸਜ੍ਜੇਨ ਕਰਣੀਯਂ ਹੋਤਿ, ਅਬ੍ਯਾਧਿਤਸ੍ਸ ਕਿਂ ਭੇਸਜ੍ਜੇਨ. ਛਾਤਸ੍ਸੇਵ ਭੋਜਨੇਨ ਕਰਣੀਯਂ ਹੋਤਿ, ਅਛਾਤਸ੍ਸ ਕਿਂ ਭੋਜਨੇਨ. ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਨਤ੍ਥਿ ਕਤਕਰਣੀਯਸ੍ਸ ਪਟਿਸਲ੍ਲਾਨਂ, ਸਕਰਣੀਯਸ੍ਸੇਵ ਪਟਿਸਲ੍ਲਾਨਂ. ਅਯਮ੍ਪਿ ਉਭਤੋ ਕੋਟਿਕੋ ਪਞ੍ਹੋ ਤਵਾਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤੋ, ਸੋ ਤਯਾ ਨਿਬ੍ਬਾਹਿਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ.

‘‘ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਕਰਣੀਯਂ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ, ਸਬ੍ਬਂ ਤਂ ਬੋਧਿਯਾ ਯੇਵ ਮੂਲੇ ਪਰਿਨਿਟ੍ਠਿਤਂ, ਨਤ੍ਥਿ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਉਤ੍ਤਰਿਂ ਕਰਣੀਯਂ, ਕਤਸ੍ਸ ਵਾ ਪਤਿਚਯੋ, ਭਗਵਾ ਚ ਤੇਮਾਸਂ ਪਟਿਸਲ੍ਲੀਨੋ, ਪਟਿਸਲ੍ਲਾਨਂ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਬਹੁਗੁਣਂ, ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਤਥਾਗਤਾ ਪਟਿਸਲ੍ਲੀਯਿਤ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਂ ਪਤ੍ਤਾ, ਤਂ ਤੇ ਸੁਕਤਗੁਣਮਨੁਸ੍ਸਰਨ੍ਤਾ ਪਟਿਸਲ੍ਲਾਨਂ ਸੇਵਨ੍ਤਿ. ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਪੁਰਿਸੋ ਰਞ੍ਞੋ ਸਨ੍ਤਿਕਾ ਲਦ੍ਧਵਰੋ ਪਟਿਲਦ੍ਧਭੋਗੋ ਤਂ ਸੁਕਤਗੁਣਮਨੁਸ੍ਸਰਨ੍ਤੋ ਅਪਰਾਪਰਂ ਰਞ੍ਞੋ ਉਪਟ੍ਠਾਨਂ ਏਤਿ. ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਤਥਾਗਤਾ ਪਟਿਸਲ੍ਲੀਯਿਤ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਂ ਪਤ੍ਤਾ, ਤਂ ਤੇ ਸੁਕਤਗੁਣਮਨੁਸ੍ਸਰਨ੍ਤਾ ਪਟਿਸਲ੍ਲਾਨਂ ਸੇਵਨ੍ਤਿ.

‘‘ਯਥਾ ਵਾ ਪਨ, ਮਹਾਰਾਜ, ਪੁਰਿਸੋ ਆਤੁਰੋ ਦੁਕ੍ਖਿਤੋ ਬਾਲ਼੍ਹਗਿਲਾਨੋ ਭਿਸਕ੍ਕਮੁਪਸੇਵਿਤ੍ਵਾ ਸੋਤ੍ਥਿਮਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਤਂ ਸੁਕਤਗੁਣਮਨੁਸ੍ਸਰਨ੍ਤੋ ਅਪਰਾਪਰਂ ਭਿਸਕ੍ਕਮੁਪਸੇਵਤਿ. ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਤਥਾਗਤਾ ਪਟਿਸਲ੍ਲੀਯਿਤ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਂ ਪਤ੍ਤਾ, ਤਂ ਤੇ ਸੁਕਤਗੁਣਮਨੁਸ੍ਸਰਨ੍ਤਾ ਪਟਿਸਲ੍ਲਾਨਂ ਸੇਵਨ੍ਤਿ.

‘‘ਅਟ੍ਠਵੀਸਤਿ ਖੋ ਪਨਿਮੇ, ਮਹਾਰਾਜ, ਪਟਿਸਲ੍ਲਾਨਗੁਣਾ, ਯੇ ਗੁਣੇ ਸਮਨੁਸ੍ਸਰਨ੍ਤਾ [ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਨ੍ਤਾ (ਸੀ. ਪੀ.)] ਤਥਾਗਤਾ ਪਟਿਸਲ੍ਲਾਨਂ ਸੇਵਨ੍ਤਿ. ਕਤਮੇ ਅਟ੍ਠਵੀਸਤਿ? ਇਧ, ਮਹਾਰਾਜ, ਪਟਿਸਲ੍ਲਾਨਂ ਪਟਿਸਲ੍ਲੀਯਮਾਨਂ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਰਕ੍ਖਤਿ, ਆਯੁਂ ਵਡ੍ਢੇਤਿ, ਬਲਂ ਦੇਤਿ, ਵਜ੍ਜਂ ਪਿਦਹਤਿ, ਅਯਸਮਪਨੇਤਿ, ਯਸਮੁਪਨੇਤਿ, ਅਰਤਿਂ ਵਿਨੋਦੇਤਿ, ਰਤਿਮੁਪਦਹਤਿ, ਭਯਮਪਨੇਤਿ, ਵੇਸਾਰਜ੍ਜਂ ਕਰੋਤਿ, ਕੋਸਜ੍ਜਮਪਨੇਤਿ, ਵੀਰਿਯਮਭਿਜਨੇਤਿ, ਰਾਗਮਪਨੇਤਿ, ਦੋਸਮਪਨੇਤਿ, ਮੋਹਮਪਨੇਤਿ, ਮਾਨਂ ਨਿਹਨ੍ਤਿ, ਵਿਤਕ੍ਕਂ ਭਞ੍ਜਤਿ, ਚਿਤ੍ਤਂ ਏਕਗ੍ਗਂ ਕਰੋਤਿ, ਮਾਨਸਂ ਸ੍ਨੇਹਯਤਿ [ਸੋਭਯਤਿ (ਸੀ.)], ਹਾਸਂ ¶ ਜਨੇਤਿ, ਗਰੁਕਂ ਕਰੋਤਿ, ਲਾਭਮੁਪ੍ਪਾਦਯਤਿ, ਨਮਸ੍ਸਿਯਂ ਕਰੋਤਿ ¶ , ਪੀਤਿਂ ਪਾਪੇਤਿ, ਪਾਮੋਜ੍ਜਂ ਕਰੋਤਿ, ਸਙ੍ਖਾਰਾਨਂ ਸਭਾਵਂ ਦਸ੍ਸਯਤਿ, ਭਵਪ੍ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਂ ਉਗ੍ਘਾਟੇਤਿ, ਸਬ੍ਬਸਾਮਞ੍ਞਂ ਦੇਤਿ. ਇਮੇ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਅਟ੍ਠਵੀਸਤਿ ਪਟਿਸਲ੍ਲਾਨਗੁਣਾ, ਯੇ ਗੁਣੇ ਸਮਨੁਸ੍ਸਰਨ੍ਤਾ ਤਥਾਗਤਾ ਪਟਿਸਲ੍ਲਾਨਂ ਸੇਵਨ੍ਤਿ.

‘‘ਅਪਿ ਚ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਤਥਾਗਤਾ ਸਨ੍ਤਂ ਸੁਖਂ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਰਤਿਂ ਅਨੁਭਵਿਤੁਕਾਮਾ ਪਟਿਸਲ੍ਲਾਨਂ ¶ ਸੇਵਨ੍ਤਿ ਪਰਿਯੋਸਿਤਸਙ੍ਕਪ੍ਪਾ. ਚਤੂਹਿ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਕਾਰਣੇਹਿ ਤਥਾਗਤਾ ਪਟਿਸਲ੍ਲਾਨਂ ਸੇਵਨ੍ਤਿ. ਕਤਮੇਹਿ ਚਤੂਹਿ? ਵਿਹਾਰਫਾਸੁਤਾਯਪਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਤਥਾਗਤਾ ਪਟਿਸਲ੍ਲਾਨਂ ਸੇਵਨ੍ਤਿ, ਅਨਵਜ੍ਜਗੁਣਬਹੁਲਤਾਯਪਿ ਤਥਾਗਤਾ ਪਟਿਸਲ੍ਲਾਨਂ ਸੇਵਨ੍ਤਿ, ਅਸੇਸਅਰਿਯਵੀਥਿਤੋਪਿ ਤਥਾਗਤਾ ਪਟਿਸਲ੍ਲਾਨਂ ਸੇਵਨ੍ਤਿ, ਸਬ੍ਬਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਥੁਤਥੋਮਿਤਵਣ੍ਣਿਤਪਸਤ੍ਥਤੋਪਿ ਤਥਾਗਤਾ ਪਟਿਸਲ੍ਲਾਨਂ ਸੇਵਨ੍ਤਿ. ਇਮੇਹਿ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਚਤੂਹਿ ਕਾਰਣੇਹਿ ਤਥਾਗਤਾ ਪਟਿਸਲ੍ਲਾਨਂ ਸੇਵਨ੍ਤਿ. ਇਤਿ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਤਥਾਗਤਾ ਪਟਿਸਲ੍ਲਾਨਂ ਸੇਵਨ੍ਤਿ ਨ ਸਕਰਣੀਯਤਾਯ, ਨ ਕਤਸ੍ਸ ਵਾ ਪਤਿਚਯਾਯ, ਅਥ ਖੋ ਗੁਣਵਿਸੇਸਦਸ੍ਸਾਵਿਤਾਯ ਤਥਾਗਤਾ ਪਟਿਸਲ੍ਲਾਨਂ ਸੇਵਨ੍ਤੀ’’ਤਿ. ‘‘ਸਾਧੁ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਏਵਮੇਤਂ ਤਥਾ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਾਮੀ’’ਤਿ.

੧੦. ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਭਾਸਿਤਮ੍ਪੇਤਂ ਭਗਵਤਾ ‘ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਖੋ, ਆਨਨ੍ਦ, ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਇਦ੍ਧਿਪਾਦਾ ਭਾਵਿਤਾ ਬਹੁਲੀਕਤਾ ਯਾਨੀਕਤਾ ਵਤ੍ਥੁਕਤਾ ਅਨੁਟ੍ਠਿਤਾ ਪਰਿਚਿਤਾ ਸੁਸਮਾਰਦ੍ਧਾ, ਸੋ ਆਕਙ੍ਖਮਾਨੋ, ਆਨਨ੍ਦ, ਤਥਾਗਤੋ ਕਪ੍ਪਂ ਵਾ ਤਿਟ੍ਠੇਯ੍ਯ ਕਪ੍ਪਾਵਸੇਸਂ ਵਾ’ਤਿ. ਪੁਨ ਚ ਭਣਿਤਂ ‘ਇਤੋ ਤਿਣ੍ਣਂ ਮਾਸਾਨਂ ਅਚ੍ਚਯੇਨ ਤਥਾਗਤੋ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯਿਸ੍ਸਤੀ’ਤਿ. ਯਦਿ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਭਗਵਤਾ ਭਣਿਤਂ ‘ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਖੋ, ਆਨਨ੍ਦ, ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਇਦ੍ਧਿਪਾਦਾ ਭਾਵਿਤਾ…ਪੇ… ਕਪ੍ਪਾਵਸੇਸਂ ਵਾ’ਤਿ, ਤੇਨ ਹਿ ਤੇਮਾਸਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ ਮਿਚ੍ਛਾ. ਯਦਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਤਥਾਗਤੇਨ ਭਣਿਤਂ ‘ਇਤੋ ਤਿਣ੍ਣਂ ਮਾਸਾਨਂ ਅਚ੍ਚਯੇਨ ਤਥਾਗਤੋ ¶ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯਿਸ੍ਸਤੀ’ਤਿ, ਤੇਨ ਹਿ ‘‘ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਖੋ, ਆਨਨ੍ਦ, ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਇਦ੍ਧਿਪਾਦਾ ਭਾਵਿਤਾ…ਪੇ… ਕਪ੍ਪਾਵਸੇਸਂ ਵਾ’ਤਿ ¶ ਤਮ੍ਪਿ ਵਚਨਂ ਮਿਚ੍ਛਾ. ਨਤ੍ਥਿ ਤਥਾਗਤਾਨਂ ਅਟ੍ਠਾਨੇ ਗਜ੍ਜਿਤਂ. ਅਮੋਘਵਚਨਾ ਬੁਦ੍ਧਾ ਭਗਵਨ੍ਤੋ ਤਥਵਚਨਾ ਅਦ੍ਵੇਜ੍ਝਵਚਨਾ. ਅਯਮ੍ਪਿ ਉਭਤੋ ਕੋਟਿਕੋ ਪਞ੍ਹੋ ਗਮ੍ਭੀਰੋ ਸੁਨਿਪੁਣੋ ਦੁਨ੍ਨਿਜ੍ਝਾਪਯੋ ਤਵਾਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤੋ, ਭਿਨ੍ਦੇਤਂ ਦਿਟ੍ਠਿਜਾਲਂ, ਏਕਂਸੇ ਠਪਯ, ਭਿਨ੍ਦ ਪਰਵਾਦ’’ਨ੍ਤਿ.

‘‘ਭਾਸਿਤਮ੍ਪੇਤਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਭਗਵਤਾ ‘ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਖੋ, ਆਨਨ੍ਦ, ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਇਦ੍ਧਿਪਾਦਾ ਭਾਵਿਤਾ…ਪੇ… ਕਪ੍ਪਾਵਸੇਸਂ ਵਾ’ਤਿ, ਤੇਮਾਸਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ ਚ ਭਣਿਤੋ, ਸੋ ਚ ਪਨ ਕਪ੍ਪੋ ਆਯੁਕਪ੍ਪੋ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਨ, ਮਹਾਰਾਜ, ਭਗਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਬਲਂ ਕਿਤ੍ਤਯਮਾਨੋ ਏਵਮਾਹ, ਇਦ੍ਧਿਬਲਂ ਪਨ ¶ ਮਹਾਰਾਜ, ਭਗਵਾ ਪਰਿਕਿਤ੍ਤਯਮਾਨੋ ਏਵਮਾਹ ‘ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਖੋ, ਆਨਨ੍ਦ, ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਇਦ੍ਧਿਪਾਦਾ ਭਾਵਿਤਾ…ਪੇ… ਕਪ੍ਪਾਵਸੇਸਂ ਵਾ’ਤਿ.

‘‘ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਰਞ੍ਞੋ ਅਸ੍ਸਾਜਾਨੀਯੋ ਭਵੇਯ੍ਯ ਸੀਘਗਤਿ ਅਨਿਲਜਵੋ, ਤਸ੍ਸ ਰਾਜਾ ਜਵਬਲਂ ਪਰਿਕਿਤ੍ਤਯਨ੍ਤੋ ਸਨੇਗਮਜਾਨਪਦਭਟਬਲਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਗਹਪਤਿਕਅਮਚ੍ਚਜਨਮਜ੍ਝੇ ਏਵਂ ਵਦੇਯ੍ਯ ‘ਆਕਙ੍ਖਮਾਨੋ ਮੇ, ਭੋ, ਅਯਂ ਹਯਵਰੋ ਸਾਗਰਜਲਪਰਿਯਨ੍ਤਂ ਮਹਿਂ ਅਨੁਵਿਚਰਿਤ੍ਵਾ ਖਣੇਨ ਇਧਾਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯਾ’ਤਿ, ਨ ਚ ਤਂ ਜਵਗਤਿਂ ਤਸ੍ਸਂ ਪਰਿਸਾਯਂ ਦਸ੍ਸੇਯ੍ਯ, ਵਿਜ੍ਜਤਿ ਚ ਸੋ ਜਵੋ ਤਸ੍ਸ, ਸਮਤ੍ਥੋ ਚ ਸੋ ਖਣੇਨ ਸਾਗਰਜਲਪਰਿਯਨ੍ਤਂ ਮਹਿਂ ਅਨੁਵਿਚਰਿਤੁਂ. ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਭਗਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਇਦ੍ਧਿਬਲਂ ਪਰਿਕਿਤ੍ਤਯਮਾਨੋ ਏਵਮਾਹ, ਤਮ੍ਪਿ ਤੇਵਿਜ੍ਜਾਨਂ ਛਲ਼ਭਿਞ੍ਞਾਨਂ ਅਰਹਨ੍ਤਾਨਂ ਵਿਮਲਖੀਣਾਸਵਾਨਂ ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸਾਨਞ੍ਚ ਮਜ੍ਝੇ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਭਣਿਤਂ ‘ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਖੋ, ਆਨਨ੍ਦ, ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਇਦ੍ਧਿਪਾਦਾ ਭਾਵਿਤਾ ਬਹੁਲੀਕਤਾ ਯਾਨੀਕਤਾ ਵਤ੍ਥੁਕਤਾ ਅਨੁਟ੍ਠਿਤਾ ਪਰਿਚਿਤਾ ਸੁਸਮਾਰਦ੍ਧਾ, ਸੋ ਆਕਙ੍ਖਮਾਨੋ, ਆਨਨ੍ਦ, ਤਥਾਗਤੋ ਕਪ੍ਪਂ ਵਾ ਤਿਟ੍ਠੇਯ੍ਯ ਕਪ੍ਪਾਵਸੇਸਂ ਵਾ’ਤਿ. ਵਿਜ੍ਜਤਿ ਚ ਤਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਇਦ੍ਧਿਬਲਂ ਭਗਵਤੋ, ਸਮਤ੍ਥੋ ਚ ਭਗਵਾ ਇਦ੍ਧਿਬਲੇਨ ਕਪ੍ਪਂ ਵਾ ਠਾਤੁਂ ਕਪ੍ਪਾਵਸੇਸਂ ਵਾ, ਨ ਚ ਭਗਵਾ ਤਂ ¶ ਇਦ੍ਧਿਬਲਂ ਤਸ੍ਸਂ ਪਰਿਸਾਯਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ, ਅਨਤ੍ਥਿਕੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਭਗਵਾ ਸਬ੍ਬਭਵੇਹਿ, ਗਰਹਿਤਾ ਚ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਸਬ੍ਬਭਵਾ. ਭਾਸਿਤਮ੍ਪੇਤਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਭਗਵਤਾ ‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਕੋਪਿ ਗੂਥੋ ਦੁਗ੍ਗਨ੍ਧੋ ਹੋਤਿ ¶ . ਏਵਮੇਵ ਖੋ ਅਹਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਕਮ੍ਪਿ ਭਵਂ ਨ ਵਣ੍ਣੇਮਿ ਅਨ੍ਤਮਸੋ ਅਚ੍ਛਰਾਸਙ੍ਘਾਤਮਤ੍ਤਮ੍ਪੀ’ਤਿ ਅਪਿ ਨੁ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਭਗਵਾ ਸਬ੍ਬਭਵਗਤਿਯੋਨਿਯੋ ਗੂਥਸਮਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਇਦ੍ਧਿਬਲਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਭਵੇਸੁ ਛਨ੍ਦਰਾਗਂ ਕਰੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਹਿ ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ‘‘ਤੇਨ ਹਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਭਗਵਾ ਇਦ੍ਧਿਬਲਂ ਪਰਿਕਿਤ੍ਤਯਮਾਨੋ ਏਵਰੂਪਂ ਬੁਦ੍ਧਸੀਹਨਾਦਮਭਿਨਦੀ’’ਤਿ. ‘‘ਸਾਧੁ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਏਵਮੇਤਂ ਤਥਾ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਾਮੀ’’ਤਿ.

੧. ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ¶ ¶ ਨਾਗਸੇਨ, ਭਾਸਿਤਮ੍ਪੇਤਂ ਭਗਵਤਾ ‘ਅਭਿਞ੍ਞਾਯਾਹਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਮਿ ਨੋ ਅਨਭਿਞ੍ਞਾਯਾ’ਤਿ. ਪੁਨ ਚ ਵਿਨਯਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਯਾ ਏਵਂ ਭਣਿਤਂ ‘ਆਕਙ੍ਖਮਾਨੋ, ਆਨਨ੍ਦ, ਸਙ੍ਘੋ ਮਮਚ੍ਚਯੇਨ ਖੁਦ੍ਦਾਨੁਖੁਦ੍ਦਕਾਨਿ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਾਨਿ ਸਮੂਹਨਤੂ’ਤਿ. ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਖੁਦ੍ਦਾਨੁਖੁਦ੍ਦਕਾਨਿ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਾਨਿ ਦੁਪ੍ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਾਨਿ, ਉਦਾਹੁ ਅਵਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ ਅਜਾਨਿਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਾਨਿ, ਯਂ ਭਗਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਚ੍ਚਯੇਨ ਖੁਦ੍ਦਾਨੁਖੁਦ੍ਦਕਾਨਿ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਾਨਿ ਸਮੂਹਨਾਪੇਤਿ? ਯਦਿ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਭਗਵਤਾ ਭਣਿਤਂ ‘ਅਭਿਞ੍ਞਾਯਾਹਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਮਿ ਨੋ ਅਨਭਿਞ੍ਞਾਯਾ’ਤਿ, ਤੇਨ ਹਿ ‘ਆਕਙ੍ਖਮਾਨੋ, ਆਨਨ੍ਦ, ਸਙ੍ਘੋ ਮਮਚ੍ਚਯੇਨ ਖੁਦ੍ਦਾਨੁਖੁਦ੍ਦਕਾਨਿ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਾਨਿ ਸਮੂਹਨਤੂ’ਤਿ ਯਂ ਵਚਨਂ, ਤਂ ਮਿਚ੍ਛਾ. ਯਦਿ ਤਥਾਗਤੇ ਵਿਨਯਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਯਾ ¶ ਏਵਂ ਭਣਿਤਂ ‘ਆਕਙ੍ਖਮਾਨੋ, ਆਨਨ੍ਦ, ਸਙ੍ਘੋ ਮਮਚ੍ਚਯੇਨ ਖੁਦ੍ਦਾਨੁਖੁਦ੍ਦਕਾਨਿ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਾਨਿ ਸਮੂਹਨਤੂ’ਤਿ ਤੇਨ ਹਿ ‘ਅਭਿਞ੍ਞਾਯਾਹਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਮਿ ਨੋ ਅਨਭਿਞ੍ਞਾਯਾ’ਤਿ ਤਮ੍ਪਿ ਵਚਨਂ ਮਿਚ੍ਛਾ. ਅਯਮ੍ਪਿ ਉਭਤੋ ਕੋਟਿਕੋ ਪਞ੍ਹੋ ਸੁਖੁਮੋ ਨਿਪੁਣੋ ਗਮ੍ਭੀਰੋ ਸੁਗਮ੍ਭੀਰੋ ਦੁਨ੍ਨਿਜ੍ਝਾਪਯੋ, ਸੋ ਤਵਾਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤੋ, ਤਤ੍ਥ ਤੇ ਞਾਣਬਲਵਿਪ੍ਫਾਰਂ ਦਸ੍ਸੇਹੀ’’ਤਿ.

‘‘ਭਾਸਿਤਮ੍ਪੇਤਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਭਗਵਤਾ ‘ਅਭਿਞ੍ਞਾਯਾਹਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਮਿ ਨੋ ਅਨਭਿਞ੍ਞਾਯਾ’ਤਿ, ਵਿਨਯਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਯਾਪਿ ਏਵਂ ਭਣਿਤਂ ‘ਆਕਙ੍ਖਮਾਨੋ, ਆਨਨ੍ਦ, ਸਙ੍ਘੋ ਮਮਚ੍ਚਯੇਨ ਖੁਦ੍ਦਾਨੁਖੁਦ੍ਦਕਾਨਿ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਾਨਿ ਸਮੂਹਨਤੂ’ਤਿ, ਤਂ ਪਨ, ਮਹਾਰਾਜ, ਤਥਾਗਤੋ ਭਿਕ੍ਖੂ ਵੀਮਂਸਮਾਨੋ ਆਹ ‘ਉਕ੍ਕਲੇਸ੍ਸਨ੍ਤਿ [ਉਕ੍ਕਡ੍ਢਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ (ਸੀ.), ਉਸ੍ਸਕ੍ਕਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ (ਸ੍ਯਾ.)] ਨੁ ਖੋ ਮਮ ਸਾਵਕਾ ਮਯਾ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਾਪੀਯਮਾਨਾ ਮਮਚ੍ਚਯੇਨ ਖੁਦ੍ਦਾਨੁਖੁਦ੍ਦਕਾਨਿ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਾਨਿ, ਉਦਾਹੁ ਆਦਿਯਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’ਤਿ.

‘‘ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਚਕ੍ਕਵਤ੍ਤੀ ਰਾਜਾ ਪੁਤ੍ਤੇ ਏਵਂ ਵਦੇਯ੍ਯ ‘ਅਯਂ ਖੋ, ਤਾਤਾ, ਮਹਾਜਨਪਦੋ ਸਬ੍ਬਦਿਸਾਸੁ ਸਾਗਰਪਰਿਯਨ੍ਤੋ, ਦੁਕ੍ਕਰੋ, ਤਾਤਾ, ਤਾਵਤਕੇਨ ਬਲੇਨ ਧਾਰੇਤੁਂ, ਏਥ ਤੁਮ੍ਹੇ, ਤਾਤਾ, ਮਮਚ੍ਚਯੇਨ ¶ ਪਚ੍ਚਨ੍ਤੇ ਪਚ੍ਚਨ੍ਤੇ ਦੇਸੇ ਪਜਹਥਾ’ਤਿ. ਅਪਿ ਨੁ ਖੋ ਤੇ, ਮਹਾਰਾਜ, ਕੁਮਾਰਾ ਪਿਤੁਅਚ੍ਚਯੇਨ ¶ ਹਤ੍ਥਗਤੇ ਜਨਪਦੇ ਸਬ੍ਬੇ ਤੇ ਪਚ੍ਚਨ੍ਤੇ ਪਚ੍ਚਨ੍ਤੇ ਦੇਸੇ ਮੁਞ੍ਚੇਯ੍ਯੁ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਨ ਹਿ ਭਨ੍ਤੇ, ਰਾਜਤੋ [ਰਾਜਾਨੋ (ਸੀ. ਪੀ.)], ਭਨ੍ਤੇ, ਲੁਦ੍ਧਤਰਾ [ਲਦ੍ਧਤਰਾ (ਕ.)] ਕੁਮਾਰਾ ਰਜ੍ਜਲੋਭੇਨ ਤਦੁਤ੍ਤਰਿਂ ਦਿਗੁਣਤਿਗੁਣਂ ਜਨਪਦਂ ਪਰਿਗ੍ਗਣ੍ਹੇਯ੍ਯੁਂ [ਪਰਿਕਡ੍ਢੇਯ੍ਯੁਂ (ਸੀ. ਪੀ.)], ਕਿਂ ਪਨ ਤੇ ਹਤ੍ਥਗਤਂ ਜਨਪਦਂ ਮੁਞ੍ਚੇਯ੍ਯੁ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਤਥਾਗਤੋ ਭਿਕ੍ਖੂ ਵੀਮਂਸਮਾਨੋ ਏਵਮਾਹ ‘ਆਕਙ੍ਖਮਾਨੋ, ਆਨਨ੍ਦ, ਸਙ੍ਘੋ ਮਮਚ੍ਚਯੇਨ ਖੁਦ੍ਦਾਨੁਖੁਦ੍ਦਕਾਨਿ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਾਨਿ ਸਮੂਹਨਤੂ’ਤਿ. ਦੁਕ੍ਖਪਰਿਮੁਤ੍ਤਿਯਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਬੁਦ੍ਧਪੁਤ੍ਤਾ ਧਮ੍ਮਲੋਭੇਨ ਅਞ੍ਞਮ੍ਪਿ ਉਤ੍ਤਰਿਂ ਦਿਯਡ੍ਢਸਿਕ੍ਖਾਪਦਸਤਂ ਗੋਪੇਯ੍ਯੁਂ, ਕਿਂ ਪਨ ਪਕਤਿਪਞ੍ਞਤ੍ਤਂ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਮੁਞ੍ਚੇਯ੍ਯੁ’’ਨ੍ਤਿ?

‘‘ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਯਂ ਭਗਵਾ ਆਹ ‘ਖੁਦ੍ਦਾਨੁਖੁਦ੍ਦਕਾਨਿ ¶ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਾਨੀ’ਤਿ, ਏਤ੍ਥਾਯਂ ਜਨੋ ਸਮ੍ਮੂਲ਼੍ਹੋ ਵਿਮਤਿਜਾਤੋ ਅਧਿਕਤੋ ਸਂਸਯਪਕ੍ਖਨ੍ਦੋ. ਕਤਮਾਨਿ ਤਾਨਿ ਖੁਦ੍ਦਕਾਨਿ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਾਨਿ, ਕਤਮਾਨਿ ਅਨੁਖੁਦ੍ਦਕਾਨਿ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਾਨੀਤਿ? ਦੁਕ੍ਕਟਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਖੁਦ੍ਦਕਂ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ, ਦੁਬ੍ਭਾਸਿਤਂ ਅਨੁਖੁਦ੍ਦਕਂ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ, ਇਮਾਨਿ ਦ੍ਵੇ ਖੁਦ੍ਦਾਨੁਖੁਦ੍ਦਕਾਨਿ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਾਨਿ, ਪੁਬ੍ਬਕੇਹਿਪਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਮਹਾਥੇਰੇਹਿ ਏਤ੍ਥ ਵਿਮਤਿ ਉਪ੍ਪਾਦਿਤਾ, ਤੇਹਿਪਿ ਏਕਜ੍ਝਂ ਨ ਕਤੋ ਧਮ੍ਮਸਣ੍ਠਿਤਿਪਰਿਯਾਯੇ ਭਗਵਤਾ ਏਸੋ ਪਞ੍ਹੋ ਉਪਦਿਟ੍ਠੋਤਿ. ਚਿਰਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਂ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਜਿਨਰਹਸ੍ਸਂ ਅਜ੍ਜੇਤਰਹਿ ਲੋਕੇ ਵਿਵਟਂ ਪਾਕਟਂ ਕਤ’’ਨ੍ਤਿ.

੨. ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਭਾਸਿਤਮ੍ਪੇਤਂ ਭਗਵਤਾ ‘ਨਤ੍ਥਾਨਨ੍ਦ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਆਚਰਿਯਮੁਟ੍ਠੀ’ਤਿ, ਪੁਨ ਚ ਥੇਰੇਨ ਮਾਲੁਕ੍ਯਪੁਤ੍ਤੇਨ [ਮਾਲੁਙ੍ਕ੍ਯਪੁਤ੍ਤੇਨ (ਸੀ. ਸ੍ਯਾ. ਪੀ.) ਸਂ. ਨਿ. ੪.੯੫; ਅ. ਨਿ. ੧.੪.੨੫੭ ਪਸ੍ਸਿਤਬ੍ਬਂ] ਪਞ੍ਹਂ ਪੁਟ੍ਠੋ ਨ ਬ੍ਯਾਕਾਸਿ. ਏਸੋ ਖੋ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਪਞ੍ਹੋ ਦ੍ਵਯਨ੍ਤੋ [ਦ੍ਵਯਤੋ (ਸੀ.)] ਏਕਨ੍ਤਨਿਸ੍ਸਿਤੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ ਅਜਾਨਨੇਨ ਵਾ ਗੁਯ੍ਹਕਰਣੇਨ ਵਾ. ਯਦਿ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਭਗਵਤਾ ਭਣਿਤਂ ‘ਨਤ੍ਥਾਨਨ੍ਦ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਆਚਰਿਯਮੁਟ੍ਠੀ’ਤਿ, ਤੇਨ ਹਿ ਥੇਰਸ੍ਸ ਮਾਲੁਕ੍ਯਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਜਾਨਨ੍ਤੇਨ ਨ ¶ ਬ੍ਯਾਕਤਂ. ਯਦਿ ਜਾਨਨ੍ਤੇਨ ਨ ਬ੍ਯਾਕਤਂ, ਤੇਨ ਹਿ ਅਤ੍ਥਿ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਆਚਰਿਯਮੁਟ੍ਠਿ. ਅਯਮ੍ਪਿ ਉਭਤੋ ਕੋਟਿਕੋ ਪਞ੍ਹੋ ਤਵਾਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤੋ, ਸੋ ਤਯਾ ਨਿਬ੍ਬਾਹਿਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ.

‘‘ਭਾਸਿਤਮ੍ਪੇਤਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਭਗਵਤਾ ‘ਨਤ੍ਥਾਨਨ੍ਦ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਆਚਰਿਯਮੁਟ੍ਠੀ’ਤਿ, ਅਬ੍ਯਾਕਤੋ ¶ ਚ ਥੇਰੇਨ ਮਾਲੁਕ੍ਯਪੁਤ੍ਤੇਨ ਪੁਚ੍ਛਿਤੋ ਪਞ੍ਹੋ, ਤਞ੍ਚ ਪਨ ਨ ਅਜਾਨਨ੍ਤੇਨ ਨ ਗੁਯ੍ਹਕਰਣੇਨ. ਚਤ੍ਤਾਰਿਮਾਨਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਪਞ੍ਹਬ੍ਯਾਕਰਣਾਨਿ. ਕਤਮਾਨਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿ? ਏਕਂਸਬ੍ਯਾਕਰਣੀਯੋ ਪਞ੍ਹੋ ਵਿਭਜ੍ਜਬ੍ਯਾਕਰਣੀਯੋ ਪਞ੍ਹੋ ਪਟਿਪੁਚ੍ਛਾਬ੍ਯਾਕਰਣੀਯੋ ਪਞ੍ਹੋ ਠਪਨੀਯੋ ਪਞ੍ਹੋਤਿ.

‘‘ਕਤਮੋ ਚ, ਮਹਾਰਾਜ, ਏਕਂਸਬ੍ਯਾਕਰਣੀਯੋ ਪਞ੍ਹੋ? ‘ਰੂਪਂ ਅਨਿਚ੍ਚ’ਨ੍ਤਿ ਏਕਂਸਬ੍ਯਾਕਰਣੀਯੋ ¶ ਪਞ੍ਹੋ, ‘ਵੇਦਨਾ ਅਨਿਚ੍ਚਾ’ਤਿ…ਪੇ… ‘ਸਞ੍ਞਾ ਅਨਿਚ੍ਚਾ’ਤਿ…ਪੇ… ‘ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਅਨਿਚ੍ਚਾ’ਤਿ…ਪੇ… ‘ਵਿਞ੍ਞਾਣਂ ਅਨਿਚ੍ਚ’’ਨ੍ਤਿ ਏਕਂਸਬ੍ਯਾਕਰਣੀਯੋ ਪਞ੍ਹੋ, ਅਯਂ ਏਕਂਸਬ੍ਯਾਕਰਣੀਯੋ ਪਞ੍ਹੋ.

‘‘ਕਤਮੋ ਵਿਭਜ੍ਜਬ੍ਯਾਕਰਣੀਯੋ ਪਞ੍ਹੋ? ‘ਅਨਿਚ੍ਚਂ ਪਨ ਰੂਪ’ਨ੍ਤਿ ਵਿਭਜ੍ਜਬ੍ਯਾਕਰਣੀਯੋ ਪਞ੍ਹੋ, ‘ਅਨਿਚ੍ਚਾ ਪਨ ਵੇਦਨਾ’ਤਿ…ਪੇ… ‘ਅਨਿਚ੍ਚਾ ਪਨ ਸਞ੍ਞਾ’ਤਿ…ਪੇ… ‘ਅਨਿਚ੍ਚਾ ਪਨ ਸਙ੍ਖਾਰਾ’ਤਿ…ਪੇ… ‘ਅਨਿਚ੍ਚਂ ਪਨ ਵਿਞ੍ਞਾਣ’ਨ੍ਤਿ ਵਿਭਜ੍ਜਬ੍ਯਾਕਰਣੀਯੋ ਪਞ੍ਹੋ, ਅਯਂ ਵਿਭਜ੍ਜਬ੍ਯਾਕਰਣੀਯੋ ਪਞ੍ਹੋ.

‘‘ਕਤਮੋ ਪਟਿਪੁਚ੍ਛਾਬ੍ਯਾਕਰਣੀਯੋ ਪਞ੍ਹੋ? ‘ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ ਚਕ੍ਖੁਨਾ ਸਬ੍ਬਂ ਵਿਜਾਨਾਤੀ’ਤਿ ਅਯਂ ਪਟਿਪੁਚ੍ਛਾਬ੍ਯਾਕਰਣੀਯੋ ਪਞ੍ਹੋ.

‘‘ਕਤਮੋ ਠਪਨੀਯੋ ਪਞ੍ਹੋ? ‘ਸਸ੍ਸਤੋ ਲੋਕੋ’ਤਿ ਠਪਨੀਯੋ ਪਞ੍ਹੋ, ‘ਅਸਸ੍ਸਤੋ ਲੋਕੋ’ਤਿ. ‘ਅਨ੍ਤਵਾ ਲੋਕੋ’ਤਿ. ‘ਅਨਨ੍ਤਵਾ ਲੋਕੋ’ਤਿ. ‘ਅਨ੍ਤਵਾ ਚ ਅਨਨ੍ਤਵਾ ਚ ਲੋਕੋ’ਤਿ. ‘ਨੇਵਨ੍ਤਵਾ ਨਾਨਨ੍ਤਵਾ ਲੋਕੋ’ਤਿ. ‘ਤਂ ਜੀਵਂ ਤਂ ਸਰੀਰ’ਨ੍ਤਿ. ‘ਅਞ੍ਞਂ ਜੀਵਂ ਅਞ੍ਞਂ ਸਰੀਰ’ਨ੍ਤਿ. ‘ਹੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ ਪਰਂ ਮਰਣਾ’ਤਿ. ‘ਨ ਹੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ ਪਰਂ ਮਰਣਾ’ਤਿ. ‘ਹੋਤਿ ਚ ਨ ਚ ਹੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ ਪਰਂ ਮਰਣਾ’ਤਿ. ‘ਨੇਵ ਹੋਤਿ ਨ ਨ ਹੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ ਪਰਂ ਮਰਣਾ’ਤਿ ਠਪਨੀਯੋ ਪਞ੍ਹੋ, ਅਯਂ ਠਪਨੀਯੋ ਪਞ੍ਹੋ.

‘‘ਭਗਵਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਥੇਰਸ੍ਸ ਮਾਲੁਕ੍ਯਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਤਂ ਠਪਨੀਯਂ ਪਞ੍ਹਂ ਨ ਬ੍ਯਾਕਾਸਿ. ਸੋ ਪਨ ਪਞ੍ਹੋ ਕਿਂ ਕਾਰਣਾ ਠਪਨੀਯੋ? ਨ ਤਸ੍ਸ ਦੀਪਨਾਯ ਹੇਤੁ ¶ ਵਾ ਕਾਰਣਂ ਵਾ ਅਤ੍ਥਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਸੋ ਪਞ੍ਹੋ ਠਪਨੀਯੋ. ਨਤ੍ਥਿ ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਭਗਵਨ੍ਤਾਨਂ ਅਕਾਰਣਮਹੇਤੁਕਂ ਗਿਰਮੁਦੀਰਣ’’ਨ੍ਤਿ. ‘‘ਸਾਧੁ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਏਵਮੇਤਂ ਤਥਾ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਾਮੀ’’ਤਿ.

੩. ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ¶ ਨਾਗਸੇਨ, ਭਾਸਿਤਮ੍ਪੇਤਂ ਭਗਵਤਾ ‘ਸਬ੍ਬੇ ਤਸਨ੍ਤਿ ਦਣ੍ਡਸ੍ਸ, ਸਬ੍ਬੇ ਭਾਯਨ੍ਤਿ ਮਚ੍ਚੁਨੋ’ਤਿ, ਪੁਨ ਭਣਿਤਂ ‘ਅਰਹਾ ਸਬ੍ਬਭਯਮਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤੋ’ਤਿ. ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਅਰਹਾ ਦਣ੍ਡਭਯਾ ਤਸਤਿ ¶ , ਨਿਰਯੇ ਵਾ ਨੇਰਯਿਕਾ ਸਤ੍ਤਾ ਜਲਿਤਾ ਕੁਥਿਤਾ ਤਤ੍ਤਾ ਸਨ੍ਤਤ੍ਤਾ ਤਮ੍ਹਾ ਜਲਿਤਗ੍ਗਿਜਾਲਕਾ ਮਹਾਨਿਰਯਾ ਚਵਮਾਨਾ ਮਚ੍ਚੁਨੋ ਭਾਯਨ੍ਤਿ. ਯਦਿ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਭਗਵਤਾ ਭਣਿਤਂ ‘ਸਬ੍ਬੇ ਤਸਨ੍ਤਿ ਦਣ੍ਡਸ੍ਸ, ਸਬ੍ਬੇ ਭਾਯਨ੍ਤਿ ਮਚ੍ਚੁਨੋ’ਤਿ, ਤੇਨ ਹਿ ‘ਅਰਹਾ ਸਬ੍ਬਭਯਮਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤੋ’ਤਿ ਯਂ ਵਚਨਂ, ਤਂ ਮਿਚ੍ਛਾ. ਯਦਿ ਭਗਵਤਾ ਭਣਿਤਂ ‘ਅਰਹਾ ਸਬ੍ਬਭਯਮਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤੋ’ਤਿ, ਤੇਨ ਹਿ ‘ਸਬ੍ਬੇ ਤਸਨ੍ਤਿ ਦਣ੍ਡਸ੍ਸ, ਸਬ੍ਬੇ ਭਾਯਨ੍ਤਿ ਮਚ੍ਚੁਨੋ’ਤਿ ਤਮ੍ਪਿ ਵਚਨਂ ਮਿਚ੍ਛਾ. ਅਯਂ ਉਭਤੋ ਕੋਟਿਕੋ ਪਞ੍ਹੋ ਤਵਾਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤੋ, ਸੋ ਤਯਾ ਨਿਬ੍ਬਾਹਿਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ.

‘‘ਨੇਤਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਵਚਨਂ ਭਗਵਤਾ ਅਰਹਨ੍ਤੇ ਉਪਾਦਾਯ ਭਣਿਤਂ ‘ਸਬ੍ਬੇ ਤਸਨ੍ਤਿ ਦਣ੍ਡਸ੍ਸ, ਸਬ੍ਬੇ ਭਾਯਨ੍ਤਿ ਮਚ੍ਚੁਨੋ’ਤਿ. ਠਪਿਤੋ ਅਰਹਾ ਤਸ੍ਮਿਂ ਵਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ, ਸਮੂਹਤੋ ਭਯਹੇਤੁ ਅਰਹਤੋ. ਯੇ ਤੇ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸਤ੍ਤਾ ਸਕਿਲੇਸਾ, ਯੇਸਞ੍ਚ ਅਧਿਮਤ੍ਤਾ ਅਤ੍ਤਾਨੁਦਿਟ੍ਠਿ, ਯੇ ਚ ਸੁਖਦੁਕ੍ਖੇਸੁ ਉਨ੍ਨਤਾਵਨਤਾ, ਤੇ ਉਪਾਦਾਯ ਭਗਵਤਾ ਭਣਿਤਂ ‘ਸਬ੍ਬੇ ਤਸਨ੍ਤਿ ਦਣ੍ਡਸ੍ਸ, ਸਬ੍ਬੇ ਭਾਯਨ੍ਤਿ ਮਚ੍ਚੁਨੋ’ਤਿ. ਅਰਹਤੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸਬ੍ਬਗਤਿ ਉਪਚ੍ਛਿਨ੍ਨਾ, ਯੋਨਿ ਵਿਦ੍ਧਂਸਿਤਾ, ਪਟਿਸਨ੍ਧਿ ਉਪਹਤਾ, ਭਗ੍ਗਾ ਫਾਸੁਕਾ, ਸਮੂਹਤਾ ਸਬ੍ਬਭਵਾਲਯਾ, ਸਮੁਚ੍ਛਿਨ੍ਨਾ ਸਬ੍ਬਸਙ੍ਖਾਰਾ, ਹਤਂ ਕੁਸਲਾਕੁਸਲਂ, ਵਿਹਤਾ ਅਵਿਜ੍ਜਾ, ਅਬੀਜਂ ਵਿਞ੍ਞਾਣਂ ਕਤਂ, ਦਡ੍ਢਾ ਸਬ੍ਬਕਿਲੇਸਾ, ਅਤਿਵਤ੍ਤਾ ਲੋਕਧਮ੍ਮਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਰਹਾ ਨ ਤਸਤਿ ਸਬ੍ਬਭਯੇਹਿ.

‘‘ਇਧ, ਮਹਾਰਾਜ, ਰਞ੍ਞੋ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਮਹਾਮਤ੍ਤਾ ਭਵੇਯ੍ਯੁਂ ਅਨੁਰਕ੍ਖਾ ਲਦ੍ਧਯਸਾ ਵਿਸ੍ਸਾਸਿਕਾ ਠਪਿਤਾ ਮਹਤਿ ਇਸ੍ਸਰਿਯੇ ਠਾਨੇ. ਅਥ ਰਾਜਾ ਕਿਸ੍ਮਿਞ੍ਚਿ ¶ ਦੇਵ ਕਰਣੀਯੇ ਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਯਾਵਤਾ ਸਕਵਿਜਿਤੇ ਸਬ੍ਬਜਨਸ੍ਸ ਆਣਾਪੇਯ੍ਯ ‘ਸਬ੍ਬੇਵ ਮੇ ਬਲਿਂ ਕਰੋਨ੍ਤੁ, ਸਾਧੇਥ ਤੁਮ੍ਹੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਮਹਾਮਤ੍ਤਾ ਤਂ ਕਰਣੀਯ’ਨ੍ਤਿ. ਅਪਿ ਨੁ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਤੇਸਂ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਮਹਾਮਤ੍ਤਾਨਂ ਬਲਿਭਯਾ ਸਨ੍ਤਾਸੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਹਿ ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ‘‘ਕੇਨ ਕਾਰਣੇਨ ਮਹਾਰਾਜਾ’’ਤਿ. ‘‘ਠਪਿਤਾ ਤੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਰਞ੍ਞਾ ਉਤ੍ਤਮਟ੍ਠਾਨੇ, ਨਤ੍ਥਿ ਤੇਸਂ ਬਲਿ, ਸਮਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਬਲਿਨੋ ਤੇ, ਅਵਸੇਸੇ ਉਪਾਦਾਯ ਰਞ੍ਞਾ ਆਣਾਪਿਤਂ ¶ ‘ਸਬ੍ਬੇਵ ਮੇ ਬਲਿਂ ਕਰੋਨ੍ਤੂ’ਤਿ. ‘‘ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਨੇਤਂ ਵਚਨਂ ਭਗਵਤਾ ਅਰਹਨ੍ਤੇ ਉਪਾਦਾਯ ਭਣਿਤਂ, ਠਪਿਤੋ ਅਰਹਾ ਤਸ੍ਮਿਂ ਵਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ, ਸਮੂਹਤੋ ਭਯਹੇਤੁ ਅਰਹਤੋ, ਯੇ ਤੇ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸਤ੍ਤਾ ਸਕਿਲੇਸਾ, ਯੇਸਞ੍ਚ ਅਧਿਮਤ੍ਤਾ ਅਤ੍ਤਾਨੁਦਿਟ੍ਠਿ, ਯੇ ਚ ਸੁਖਦੁਕ੍ਖੇਸੁ ਉਨ੍ਨਤਾਵਨਤਾ ¶ , ਤੇ ਉਪਾਦਾਯ ਭਗਵਤਾ ਭਣਿਤਂ ‘ਸਬ੍ਬੇ ਤਸਨ੍ਤਿ ਦਣ੍ਡਸ੍ਸ, ਸਬ੍ਬੇ ਭਾਯਨ੍ਤਿ ਮਚ੍ਚੁਨੋ’ਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਅਰਹਾ ਨ ਤਸਤਿ ਸਬ੍ਬਭਯੇਹੀ’’ਤਿ.

‘‘ਨੇਤਂ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਵਚਨਂ ਸਾਵਸੇਸਂ, ਨਿਰਵਸੇਸਵਚਨਮੇਤਂ ‘ਸਬ੍ਬੇ’ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਮੇ ਉਤ੍ਤਰਿਂ ਕਾਰਣਂ ਬ੍ਰੂਹਿ ਤਂ ਵਚਨਂ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਤੁ’’ਨ੍ਤਿ.

‘‘ਇਧ, ਮਹਾਰਾਜ, ਗਾਮੇ ਗਾਮਸ੍ਸਾਮਿਕੋ ਆਣਾਪਕਂ ਆਣਾਪੇਯ੍ਯ ‘ਏਹਿ, ਭੋ ਆਣਾਪਕ, ਯਾਵਤਾ ਗਾਮੇ ਗਾਮਿਕਾ, ਤੇ ਸਬ੍ਬੇ ਸੀਘਂ ਮਮ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਸਨ੍ਨਿਪਾਤੇਹੀ’ਤਿ. ਸੋ ‘ਸਾਧੁ ਸਾਮੀ’ਤਿ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਗਾਮਮਜ੍ਝੇ ਠਤ੍ਵਾ ਤਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਸਦ੍ਦਮਨੁਸ੍ਸਾਵੇਯ੍ਯ ‘ਯਾਵਤਾ ਗਾਮੇ ਗਾਮਿਕਾ, ਤੇ ਸਬ੍ਬੇ ਸੀਘਸੀਘਂ ਸਾਮਿਨੋ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਸਨ੍ਨਿਪਤਨ੍ਤੂ’ਤਿ. ਤਤੋ ਤੇ ਗਾਮਿਕਾ ਆਣਾਪਕਸ੍ਸ ਵਚਨੇਨ ਤੁਰਿਤਤੁਰਿਤਾ ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਤ੍ਵਾ ਗਾਮਸ੍ਸਾਮਿਕਸ੍ਸ ਆਰੋਚੇਨ੍ਤਿ ‘ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਤਾ, ਸਾਮਿ, ਸਬ੍ਬੇ ਗਾਮਿਕਾ, ਯਂ ਤੇ ਕਰਣੀਯਂ ਤਂ ਕਰੋਹੀ’ਤਿ. ਇਤਿ ਸੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਗਾਮਸ੍ਸਾਮਿਕੋ ਕੁਟਿਪੁਰਿਸੇ ਸਨ੍ਨਿਪਾਤੇਨ੍ਤੋ ਸਬ੍ਬੇ ਗਾਮਿਕੇ ਆਣਾਪੇਤਿ, ਤੇ ਚ ਆਣਤ੍ਤਾ ਨ ਸਬ੍ਬੇ ਸਨ੍ਨਿਪਤਨ੍ਤਿ, ਕੁਟਿਪੁਰਿਸਾ ਯੇਵ ਸਨ੍ਨਿਪਤਨ੍ਤਿ, ‘ਏਤ੍ਤਕਾ ਯੇਵ ਮੇ ਗਾਮਿਕਾ’ਤਿ ਗਾਮਸ੍ਸਾਮਿਕੋ ਚ ਤਥਾ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਤਿ, ਅਞ੍ਞੇ ਬਹੁਤਰਾ ਅਨਾਗਤਾ ਇਤ੍ਥਿਪੁਰਿਸਾ ਦਾਸਿਦਾਸਾ ਭਤਕਾ ਕਮ੍ਮਕਰਾ ਗਾਮਿਕਾ ਗਿਲਾਨਾ ਗੋਮਹਿਂਸਾ ਅਜੇਲ਼ਕਾ ਸੁਵਾਨਾ, ਯੇ ਅਨਾਗਤਾ, ਸਬ੍ਬੇ ਤੇ ਅਗਣਿਤਾ, ਕੁਟਿਪੁਰਿਸੇ ਯੇਵ ਉਪਾਦਾਯ ਆਣਾਪਿਤਤ੍ਤਾ ‘ਸਬ੍ਬੇ ਸਨ੍ਨਿਪਤਨ੍ਤੂ’ਤਿ. ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਨੇਤਂ ਵਚਨਂ ਭਗਵਤਾ ਅਰਹਨ੍ਤੇ ਉਪਾਦਾਯ ਭਣਿਤਂ, ਠਪਿਤੋ ਅਰਹਾ ਤਸ੍ਮਿਂ ਵਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ, ਸਮੂਹਤੋ ਭਯਹੇਤੁ ਅਰਹਤੋ, ਯੇ ਤੇ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸਤ੍ਤਾ ਸਕਿਲੇਸਾ, ਯੇਸਞ੍ਚ ਅਧਿਮਤ੍ਤਾ ਅਤ੍ਤਾਨੁਦਿਟ੍ਠਿ, ਯੇ ¶ ਚ ਸੁਖਦੁਕ੍ਖੇਸੁ ਉਨ੍ਨਤਾਵਨਤਾ, ਤੇ ਉਪਾਦਾਯ ਭਗਵਤਾ ਭਣਿਤਂ ‘ਸਬ੍ਬੇ ਤਸਨ੍ਤਿ ਦਣ੍ਡਸ੍ਸ, ਸਬ੍ਬੇ ਭਾਯਨ੍ਤਿ ਮਚ੍ਚੁਨੋ’ਤਿ ¶ . ਤਸ੍ਮਾ ਅਰਹਾ ਨ ਤਸਤਿ ਸਬ੍ਬਭਯੇਹਿ.

‘‘ਅਤ੍ਥਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸਾਵਸੇਸਂ ਵਚਨਂ ਸਾਵਸੇਸੋ ਅਤ੍ਥੋ, ਅਤ੍ਥਿ ਸਾਵਸੇਸਂ ਵਚਨਂ ਨਿਰਵਸੇਸੋ ਅਤ੍ਥੋ, ਅਤ੍ਥਿ ਨਿਰਵਸੇਸਂ ਵਚਨਂ ਸਾਵਸੇਸੋ ਅਤ੍ਥੋ, ਅਤ੍ਥਿ ਨਿਰਵਸੇਸਂ ਵਚਨਂ ਨਿਰਵਸੇਸੋ ਅਤ੍ਥੋ. ਤੇਨ ਤੇਨ ਅਤ੍ਥੋ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬੋ.

‘‘ਪਞ੍ਚਵਿਧੇਹਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਕਾਰਣੇਹਿ ਅਤ੍ਥੋ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬੋ ਆਹਚ੍ਚਪਦੇਨ ਰਸੇਨ ਆਚਰਿਯਵਂਸੇਨ [ਆਚਰਿਯਵਂਸਤਾਯ (ਪੀ. ਕ.)] ਅਧਿਪ੍ਪਾਯਾ ਕਾਰਣੁਤ੍ਤਰਿਯਤਾਯ. ਏਤ੍ਥ ਹਿ ਆਹਚ੍ਚਪਦਨ੍ਤਿ ਸੁਤ੍ਤਂ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਂ. ਰਸੋਤਿ ਸੁਤ੍ਤਾਨੁਲੋਮਂ. ਆਚਰਿਯਵਂਸੋਤਿ ਆਚਰਿਯਵਾਦੋ. ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਮਤਿ. ਕਾਰਣੁਤ੍ਤਰਿਯਤਾਤਿ ਇਮੇਹਿ ¶ ਚਤੂਹਿ ਸਮੇਨ੍ਤਂ [ਸਮੇਤਂ (ਸੀ.)] ਕਾਰਣਂ. ਇਮੇਹਿ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਪਞ੍ਚਹਿ ਕਾਰਣੇਹਿ ਅਤ੍ਥੋ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬੋ. ਏਵਮੇਸੋ ਪਞ੍ਹੋ ਸੁਵਿਨਿਚ੍ਛਿਤੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ.

‘‘ਹੋਤੁ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਤਥਾ ਤਂ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਾਮਿ. ਠਪਿਤੋ ਹੋਤੁ ਅਰਹਾ ਤਸ੍ਮਿਂ ਵਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ, ਤਸਨ੍ਤੁ ਅਵਸੇਸਾ ਸਤ੍ਤਾ, ਨਿਰਯੇ ਪਨ ਨੇਰਯਿਕਾ ਸਤ੍ਤਾ ਦੁਕ੍ਖਾ ਤਿਬ੍ਬਾ ਕਟੁਕਾ ਵੇਦਨਾ ਵੇਦਯਮਾਨਾ ਜਲਿਤਪਜ੍ਜਲਿਤਸਬ੍ਬਙ੍ਗਪਚ੍ਚਙ੍ਗਾ ਰੁਣ੍ਣਕਾਰੁਞ੍ਞਕਨ੍ਦਿਤਪਰਿਦੇਵਿਤਲਾਲਪ੍ਪਿਤਮੁਖਾ ਅਸਯ੍ਹਤਿਬ੍ਬਦੁਕ੍ਖਾਭਿਭੂਤਾ ਅਤਾਣਾ ਅਸਰਣਾ ਅਸਰਣੀਭੂਤਾ ਅਨਪ੍ਪਸੋਕਾਤੁਰਾ ਅਨ੍ਤਿਮਪਚ੍ਛਿਮਗਤਿਕਾ ਏਕਨ੍ਤਸੋਕਪਰਾਯਣਾ ਉਣ੍ਹਤਿਖਿਣਚਣ੍ਡਖਰਤਪਨਤੇਜਵਨ੍ਤੋ ਭੀਮਭਯਜਨਕਨਿਨਾਦਮਹਾਸਦ੍ਦਾ ਸਂਸਿਬ੍ਬਿਤਛਬ੍ਬਿਧਜਾਲਾਮਾਲਾਕੁਲਾ ਸਮਨ੍ਤਾ ਸਤਯੋਜਨਾਨੁਫਰਣਚ੍ਚਿਵੇਗਾ ਕਦਰਿਯਾ ਤਪਨਾ ਮਹਾਨਿਰਯਾ ਚਵਮਾਨਾ ਮਚ੍ਚੁਨੋ ਭਾਯਨ੍ਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਆਮ, ਮਹਾਰਾਜਾ’’ਤਿ.

‘‘ਨਨੁ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਨਿਰਯੋ ਏਕਨ੍ਤਦੁਕ੍ਖਵੇਦਨੀਯੋ, ਕਿਸ੍ਸ ਪਨ ਤੇ ਨੇਰਯਿਕਾ ਸਤ੍ਤਾ ਏਕਨ੍ਤਦੁਕ੍ਖਵੇਦਨੀਯਾ ਨਿਰਯਾ ਚਵਮਾਨਾ ਮਚ੍ਚੁਨੋ ਭਾਯਨ੍ਤਿ, ਕਿਸ੍ਸ ਨਿਰਯੇ ਰਮਨ੍ਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਤੇ, ਮਹਾਰਾਜ, ਨੇਰਯਿਕਾ ਸਤ੍ਤਾ ਨਿਰਯੇ ਰਮਨ੍ਤਿ, ਮੁਞ੍ਚਿਤੁਕਾਮਾਵ ਤੇ ਨਿਰਯਾ. ਮਰਣਸ੍ਸੇਵ ਸੋ [ਮਰਣਸ੍ਸੇਸੋ (ਸੀ. ਪੀ.)], ਮਹਾਰਾਜ, ਆਨੁਭਾਵੋ, ਯੇਨ ਤੇਸਂ ਸਨ੍ਤਾਸੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ. ‘‘ਏਤਂ ਖੋ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਨ ਸਦ੍ਦਹਾਮਿ, ਯਂ ਮੁਚ੍ਚਿਤੁਕਾਮਾਨਂ ਚੁਤਿਯਾ ¶ ਸਨ੍ਤਾਸੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀਤਿ, ਹਾਸਨੀਯਂ ¶ , ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਤਂ ਠਾਨਂ, ਯਂ ਤੇ ਪਤ੍ਥਿਤਂ ਲਭਨ੍ਤਿ, ਕਾਰਣੇਨ ਮਂ ਸਞ੍ਞਾਪੇਹੀ’’ਤਿ.

‘‘ਮਰਣਨ੍ਤਿ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਏਤਂ ਅਦਿਟ੍ਠਸਚ੍ਚਾਨਂ ਤਾਸਨੀਯਟ੍ਠਾਨਂ, ਏਤ੍ਥਾਯਂ ਜਨੋ ਤਸਤਿ ਚ ਉਬ੍ਬਿਜ੍ਜਤਿ ਚ. ਯੋ ਚ, ਮਹਾਰਾਜ, ਕਣ੍ਹਸਪ੍ਪਸ੍ਸ ਭਾਯਤਿ, ਸੋ ਮਰਣਸ੍ਸ ਭਾਯਨ੍ਤੋ ਕਣ੍ਹਸਪ੍ਪਸ੍ਸ ਭਾਯਤਿ. ਯੋ ਚ ਹਤ੍ਥਿਸ੍ਸ ਭਾਯਤਿ…ਪੇ… ਸੀਹਸ੍ਸ…ਪੇ… ਬ੍ਯਗ੍ਘਸ੍ਸ…ਪੇ… ਦੀਪਿਸ੍ਸ…ਪੇ… ਅਚ੍ਛਸ੍ਸ…ਪੇ… ਤਰਚ੍ਛਸ੍ਸ…ਪੇ… ਮਹਿਂਸਸ੍ਸ…ਪੇ… ਗਵਯਸ੍ਸ…ਪੇ… ਅਗ੍ਗਿਸ੍ਸ…ਪੇ… ਉਦਕਸ੍ਸ…ਪੇ… ਖਾਣੁਕਸ੍ਸ…ਪੇ… ਕਣ੍ਟਕਸ੍ਸ ਭਾਯਤਿ. ਯੋ ਚ ਸਤ੍ਤਿਯਾ ਭਾਯਤਿ, ਸੋ ਮਰਣਸ੍ਸ ਭਾਯਨ੍ਤੋ ਸਤ੍ਤਿਯਾ ਭਾਯਤਿ. ਮਰਣਸ੍ਸੇਵ ਸੋ [ਮਰਣਸ੍ਸੇਸੋ (ਸੀ. ਪੀ.)], ਮਹਾਰਾਜ, ਸਰਸਸਭਾਵਤੇਜੋ [ਸਰਸਭਾਵਤੇਜੋ (ਸੀ. ਪੀ.)], ਤਸ੍ਸ ਸਰਸਸਭਾਵਤੇਜੇਨ ਸਕਿਲੇਸਾ ਸਤ੍ਤਾ ਮਰਣਸ੍ਸ ਤਸਨ੍ਤਿ ਭਾਯਨ੍ਤਿ, ਮੁਚ੍ਚਿਤੁਕਾਮਾਪਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਨੇਰਯਿਕਾ ਸਤ੍ਤਾ ਮਰਣਸ੍ਸ ਤਸਨ੍ਤਿ ਭਾਯਨ੍ਤਿ.

‘‘ਇਧ, ਮਹਾਰਾਜ, ਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਕਾਯੇ ਮੇਦੋ ਗਣ੍ਠਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯ. ਸੋ ਤੇਨ ਰੋਗੇਨ ਦੁਕ੍ਖਿਤੋ ਉਪਦ੍ਦਵਾ ਪਰਿਮੁਚ੍ਚਿਤੁਕਾਮੋ ਭਿਸਕ੍ਕਂ ਸਲ੍ਲਕਤ੍ਤਂ ਆਮਨ੍ਤਾਪੇਯ੍ਯ. ਤਸ੍ਸ ਵਚਨਂ ਸੋ ਭਿਸਕ੍ਕੋ ਸਲ੍ਲਕਤ੍ਤੋ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਰੋਗਸ੍ਸ ਉਦ੍ਧਰਣਾਯ ਉਪਕਰਣਂ ਉਪਟ੍ਠਾਪੇਯ੍ਯ, ਸਤ੍ਥਕਂ ਤਿਖਿਣਂ ਕਰੇਯ੍ਯ ¶ , ਯਮਕਸਲਾਕਾ [ਦਹਨਸਲਾਕਂ (ਕ.)] ਅਗ੍ਗਿਮ੍ਹਿ ਪਕ੍ਖਿਪੇਯ੍ਯ, ਖਾਰਲਵਣਂ ਨਿਸਦਾਯ ਪਿਸਾਪੇਯ੍ਯ, ਅਪਿ ਨੁ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਤਸ੍ਸ ਆਤੁਰਸ੍ਸ ਤਿਖਿਣਸਤ੍ਥਕਚ੍ਛੇਦਨੇਨ ਯਮਕਸਲਾਕਾਦਹਨੇਨ ਖਾਰਲੋਣਪ੍ਪਵੇਸਨੇਨ ਤਾਸੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ? ‘‘ਆਮ ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ‘‘ਇਤਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਤਸ੍ਸ ਆਤੁਰਸ੍ਸ ਰੋਗਾ ਮੁਚ੍ਚਿਤੁਕਾਮਸ੍ਸਾਪਿ ਵੇਦਨਾਭਯਾ ਸਨ੍ਤਾਸੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਨਿਰਯਾ ਮੁਚ੍ਚਿਤੁਕਾਮਾਨਮ੍ਪਿ ਨੇਰਯਿਕਾਨਂ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਮਰਣਭਯਾ ਸਨ੍ਤਾਸੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ.

‘‘ਇਧ, ਮਹਾਰਾਜ, ਪੁਰਿਸੋ ਇਸ੍ਸਰਾਪਰਾਧਿਕੋ ਬਦ੍ਧੋ ਸਙ੍ਖਲਿਕਬਨ੍ਧਨੇਨ ਗਬ੍ਭੇ ਪਕ੍ਖਿਤ੍ਤੋ ਪਰਿਮੁਚ੍ਚਿਤੁਕਾਮੋ ਅਸ੍ਸ, ਤਮੇਨਂ ਸੋ ਇਸ੍ਸਰੋ ਮੋਚੇਤੁਕਾਮੋ ਪਕ੍ਕੋਸਾਪੇਯ੍ਯ. ਅਪਿ ਨੁ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਤਸ੍ਸ ਇਸ੍ਸਰਾਪਰਾਧਿਕਸ੍ਸ ਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ‘ਕਤਦੋਸੋ ¶ ਅਹ’ਨ੍ਤਿ ਜਾਨਨ੍ਤਸ੍ਸ ਇਸ੍ਸਰਦਸ੍ਸਨੇਨ ਸਨ੍ਤਾਸੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ? ‘‘ਆਮ ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ‘‘ਇਤਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਤਸ੍ਸ ਇਸ੍ਸਰਾਪਰਾਧਿਕਸ੍ਸ ਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਪਰਿਮੁਚ੍ਚਿਤੁਕਾਮਾਸ੍ਸਾਪਿ ਇਸ੍ਸਰਭਯਾ ਸਨ੍ਤਾਸੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਨਿਰਯਾ ਮੁਚ੍ਚਿਤੁਕਾਮਾਨਮ੍ਪਿ ਨੇਰਯਿਕਾਨਂ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਮਰਣਭਯਾ ਸਨ੍ਤਾਸੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ.

‘‘ਅਪਰਮ੍ਪਿ ¶ , ਭਨ੍ਤੇ, ਉਤ੍ਤਰਿਂ ਕਾਰਣਂ ਬ੍ਰੂਹਿ, ਯੇਨਾਹਂ ਕਾਰਣੇਨ ਓਕਪ੍ਪੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ. ‘‘ਇਧ, ਮਹਾਰਾਜ, ਪੁਰਿਸੋ ਦਟ੍ਠਵਿਸੇਨ ਆਸੀਵਿਸੇਨ ਦਟ੍ਠੋ ਭਵੇਯ੍ਯ, ਸੋ ਤੇਨ ਵਿਸਵਿਕਾਰੇਨ ਪਤੇਯ੍ਯ ਉਪ੍ਪਤੇਯ੍ਯ ਵਟ੍ਟੇਯ੍ਯ ਪਵਟ੍ਟੇਯ੍ਯ, ਅਥਞ੍ਞਤਰੋ ਪੁਰਿਸੋ ਬਲਵਨ੍ਤੇਨ ਮਨ੍ਤਪਦੇਨ ਤਂ ਦਟ੍ਠਵਿਸਂ ਆਸੀਵਿਸਂ ਆਨੇਤ੍ਵਾ ਤਂ ਦਟ੍ਠਵਿਸਂ ਪਚ੍ਚਾਚਮਾਪੇਯ੍ਯ, ਅਪਿ ਨੁ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਤਸ੍ਸ ਵਿਸਗਤਸ੍ਸ ਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਤਸ੍ਮਿਂ ਦਟ੍ਠਵਿਸੇ ਸਪ੍ਪੇ ਸੋਤ੍ਥਿਹੇਤੁ ਉਪਗਚ੍ਛਨ੍ਤੇ ਸਨ੍ਤਾਸੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ? ‘‘ਆਮ ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ਇਤਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਤਥਾਰੂਪੇ ਅਹਿਮ੍ਹਿ ਸੋਤ੍ਥਿਹੇਤੁਪਿ ਉਪਗਚ੍ਛਨ੍ਤੇ ਤਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਾਸੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਨਿਰਯਾ ਮੁਚ੍ਚਿਤੁਕਾਮਾਨਮ੍ਪਿ ਨੇਰਯਿਕਾਨਂ ਸਨ੍ਤਾਨਂ ਮਰਣਭਯਾ ਸਨ੍ਤਾਸੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ਅਨਿਟ੍ਠਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸਬ੍ਬਸਤ੍ਤਾਨਂ ਮਰਣਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਨੇਰਯਿਕਾ ਸਤ੍ਤਾ ਨਿਰਯਾ ਪਰਿਮੁਚ੍ਚਿਤੁਕਾਮਾਪਿ ਮਚ੍ਚੁਨੋ ਭਾਯਨ੍ਤੀ’’ਤਿ. ‘‘ਸਾਧੁ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਏਵਮੇਤਂ ਤਥਾ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਾਮੀ’’ਤਿ.

੪. ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਭਾਸਿਤਮ੍ਪੇਤਂ ਭਗਵਤਾ –

‘‘‘ਨ ¶ ਅਨ੍ਤਲਿਕ੍ਖੇ ਨ ਸਮੁਦ੍ਦਮਜ੍ਝੇ, ਨ ਪਬ੍ਬਤਾਨਂ ਵਿਵਰਂ ਪਵਿਸ੍ਸ;

ਨ ਵਿਜ੍ਜਤੀ ਸੋ ਜਗਤਿਪ੍ਪਦੇਸੋ, ਯਤ੍ਥਟ੍ਠਿਤੋ ਮੁਚ੍ਚੇਯ੍ਯ ਮਚ੍ਚੁਪਾਸਾ’ਤਿ.

‘‘ਪੁਨ ਭਗਵਤਾ ਪਰਿਤ੍ਤਾ ਚ ਉਦ੍ਦਿਟ੍ਠਾ. ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ, ਰਤਨਸੁਤ੍ਤਂ ਮੇਤ੍ਤਸੁਤ੍ਤਂ ਖਨ੍ਧਪਰਿਤ੍ਤਂ ਮੋਰਪਰਿਤ੍ਤਂ ਧਜਗ੍ਗਪਰਿਤ੍ਤਂ ¶ ਆਟਾਨਾਟਿਯਪਰਿਤ੍ਤਂ ਅਙ੍ਗੁਲਿਮਾਲਪਰਿਤ੍ਤਂ. ਯਦਿ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਆਕਾਸਗਤੋਪਿ ਸਮੁਦ੍ਦਮਜ੍ਝਗਤੋਪਿ ਪਾਸਾਦਕੁਟਿਲੇਣਗੁਹਾਪਬ੍ਭਾਰਦਰਿਬਿਲਗਿਰਿ ਵਿਵਰਪਬ੍ਬਤਨ੍ਤਰਗਤੋਪਿ ਨ ਮੁਚ੍ਚਤਿ ਮਚ੍ਚੁਪਾਸਾ, ਤੇਨ ਹਿ ਪਰਿਤ੍ਤਕਮ੍ਮਂ ਮਿਚ੍ਛਾ. ਯਦਿ ਪਰਿਤ੍ਤਕਰਣੇਨ ਮਚ੍ਚੁਪਾਸਾ ਪਰਿਮੁਤ੍ਤਿ ਭਵਤਿ, ਤੇਨ ਹਿ ‘ਨ ਅਨ੍ਤਲਿਕ੍ਖੇ…ਪੇ… ਮਚ੍ਚੁਪਾਸਾ’ਤਿ ਤਮ੍ਪਿ ਵਚਨਂ ਮਿਚ੍ਛਾ. ਅਯਮ੍ਪਿ ਉਭਤੋ ਕੋਟਿਕੋ ਪਞ੍ਹੋ ਗਣ੍ਠਿਤੋਪਿ ਗਣ੍ਠਿਤਰੋ ਤਵਾਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤੋ, ਸੋ ਤਯਾ ਨਿਬ੍ਬਾਹਿਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ.

‘‘ਭਾਸਿਤਮ੍ਪੇਤਂ ¶ , ਮਹਾਰਾਜ, ਭਗਵਤਾ ‘ਨ ਅਨ੍ਤਲਿਕ੍ਖੇ…ਪੇ… ਮਚ੍ਚੁਪਾਸਾ’ਤਿ, ਪਰਿਤ੍ਤਾ ਚ ਭਗਵਤਾ ਉਦ੍ਦਿਟ੍ਠਾ, ਤਞ੍ਚ ਪਨ ਸਾਵਸੇਸਾਯੁਕਸ੍ਸ ਵਯਸਮ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਅਪੇਤਕਮ੍ਮਾਵਰਣਸ੍ਸ, ਨਤ੍ਥਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਖੀਣਾਯੁਕਸ੍ਸ ਠਿਤਿਯਾ ਕਿਰਿਯਾ ਵਾ ਉਪਕ੍ਕਮੋ ਵਾ.

‘‘ਯਥਾ ਮਹਾਰਾਜ ਮਤਸ੍ਸ ਰੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਸੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਕੋਲ਼ਾਪਸ੍ਸ ਨਿਸ੍ਨੇਹਸ੍ਸ ਉਪਰੁਦ੍ਧਜੀਵਿਤਸ੍ਸ ਗਤਾਯੁਸਙ੍ਖਾਰਸ੍ਸ ਕੁਮ੍ਭਸਹਸ੍ਸੇਨਪਿ ਉਦਕੇ ਆਕਿਰਨ੍ਤੇ ਅਲ੍ਲਤ੍ਤਂ ਵਾ ਪਲ੍ਲਵਿਤਹਰਿਤਭਾਵੋ ਵਾ ਨ ਭਵੇਯ੍ਯ. ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਭੇਸਜ੍ਜਪਰਿਤ੍ਤਕਮ੍ਮੇਨ ਨਤ੍ਥਿ ਖੀਣਾਯੁਕਸ੍ਸ ਠਿਤਿਯਾ ਕਿਰਿਯਾ ਵਾ ਉਪਕ੍ਕਮੋ ਵਾ, ਯਾਨਿ ਤਾਨਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਮਹਿਯਾ ਓਸਧਾਨਿ ਭੇਸਜ੍ਜਾਨਿ, ਤਾਨਿਪਿ ਖੀਣਾਯੁਕਸ੍ਸ ਅਕਿਚ੍ਚਕਰਾਨਿ ਭਵਨ੍ਤਿ. ਸਾਵਸੇਸਾਯੁਕਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਵਯਸਮ੍ਪਨ੍ਨਂ ਅਪੇਤਕਮ੍ਮਾਵਰਣਂ ਪਰਿਤ੍ਤਂ ਰਕ੍ਖਤਿ ਗੋਪੇਤਿ, ਤਸ੍ਸਤ੍ਥਾਯ ਭਗਵਤਾ ਪਰਿਤ੍ਤਾ ਉਦ੍ਦਿਟ੍ਠਾ.

‘‘ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਕਸ੍ਸਕੋ ਪਰਿਪਕ੍ਕੇ ਧਞ੍ਞੇ ਮਤੇ ਸਸ੍ਸਨਾਲ਼ੇ ਉਦਕਪ੍ਪਵੇਸਨਂ ਵਾਰੇਯ੍ਯ, ਯਂ ਪਨ ਸਸ੍ਸਂ ਤਰੁਣਂ ਮੇਘਸਨ੍ਨਿਭਂ ਵਯਸਮ੍ਪਨ੍ਨਂ, ਤਂ ਉਦਕਵਡ੍ਢਿਯਾ ਵਡ੍ਢਤਿ. ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਖੀਣਾਯੁਕਸ੍ਸ ਭੇਸਜ੍ਜਪਰਿਤ੍ਤਕਿਰਿਯਾ ਠਪਿਤਾ ਪਟਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਾ ¶ , ਯੇ ਪਨ ਤੇ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਸਾਵਸੇਸਾਯੁਕਾ ਵਯਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾ, ਤੇਸਂ ਅਤ੍ਥਾਯ ਪਰਿਤ੍ਤਭੇਸਜ੍ਜਾਨਿ ਭਣਿਤਾਨਿ, ਤੇ ਪਰਿਤ੍ਤਭੇਸਜ੍ਜੇਹਿ ਵਡ੍ਢਨ੍ਤੀ’’ਤਿ.

‘‘ਯਦਿ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਖੀਣਾਯੁਕੋ ਮਰਤਿ, ਸਾਵਸੇਸਾਯੁਕੋ ਜੀਵਤਿ, ਤੇਨ ਹਿ ਪਰਿਤ੍ਤਭੇਸਜ੍ਜਾਨਿ ਨਿਰਤ੍ਥਕਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਦਿਟ੍ਠਪੁਬ੍ਬੋ ਪਨ ਤਯਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਕੋਚਿ ਰੋਗੋ ਭੇਸਜ੍ਜੇਹਿ ਪਟਿਨਿਵਤ੍ਤਿਤੋ’’ਤਿ? ‘‘ਆਮ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਨੇਕਸਤਾਨਿ ਦਿਟ੍ਠਾਨੀ’’ਤਿ. ‘‘ਤੇਨ ਹਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ‘ਪਰਿਤ੍ਤਭੇਸਜ੍ਜਕਿਰਿਯਾ ਨਿਰਤ੍ਥਕਾ’ਤਿ ਯਂ ਵਚਨਂ, ਤਂ ਮਿਚ੍ਛਾ ਭਵਤੀ’’ਤਿ.

‘‘ਦਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ¶ , ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਵੇਜ੍ਜਾਨਂ ਉਪਕ੍ਕਮਾ ਭੇਸਜ੍ਜਪਾਨਾਨੁਲੇਪਾ, ਤੇਨ ਤੇਸਂ ਉਪਕ੍ਕਮੇਨ ਰੋਗੋ ਪਟਿਨਿਵਤ੍ਤਤੀ’’ਤਿ. ‘‘ਪਰਿਤ੍ਤਾਨਮ੍ਪਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਪਵਤ੍ਤੀਯਮਾਨਾਨਂ ਸਦ੍ਦੋ ਸੁਯ੍ਯਤਿ, ਜਿਵ੍ਹਾ ਸੁਕ੍ਖਤਿ, ਹਦਯਂ ਬ੍ਯਾਵਟ੍ਟਤਿ, ਕਣ੍ਠੋ ਆਤੁਰਤਿ. ਤੇਨ ਤੇਸਂ ਪਵਤ੍ਤੇਨ ਸਬ੍ਬੇ ਬ੍ਯਾਧਯੋ ਵੂਪਸਮਨ੍ਤਿ, ਸਬ੍ਬਾ ਈਤਿਯੋ ਅਪਗਚ੍ਛਨ੍ਤੀਤਿ.

‘‘ਦਿਟ੍ਠਪੁਬ੍ਬੋ ਪਨ ਤਯਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਕੋਚਿ ਅਹਿਨਾ ਦਟ੍ਠੋ ਮਨ੍ਤਪਦੇਨ ਵਿਸਂ ਪਾਤੀਯਮਾਨੋ ਵਿਸਂ ਚਿਕ੍ਖਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਉਦ੍ਧਮਧੋ ਆਚਮਯਮਾਨੋ’’ਤਿ? ‘‘ਆਮ, ਭਨ੍ਤੇ ¶ , ਅਜ੍ਜੇਤਰਹਿਪਿ ਤਂ ਲੋਕੇ ਵਤ੍ਤਤੀ’’ਤਿ. ‘‘ਤੇਨ ਹਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ‘ਪਰਿਤ੍ਤਭੇਸਜ੍ਜਕਿਰਿਯਾ ਨਿਰਤ੍ਥਕਾ’ਤਿ ਯਂ ਵਚਨਂ, ਤਂ ਮਿਚ੍ਛਾ ਭਵਤਿ. ਕਤਪਰਿਤ੍ਤਞ੍ਹਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਪੁਰਿਸਂ ਡਂਸਿਤੁਕਾਮੋ ਅਹਿ ਨ ਡਂਸਤਿ, ਵਿਵਟਂ ਮੁਖਂ ਪਿਦਹਤਿ, ਚੋਰਾਨਂ ਉਕ੍ਖਿਤ੍ਤਲਗੁਲ਼ਮ੍ਪਿ ਨ ਸਮ੍ਭਵਤਿ, ਤੇ ਲਗੁਲ਼ਂ ਮੁਞ੍ਚਿਤ੍ਵਾ ਪੇਮਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਕੁਪਿਤੋਪਿ ਹਤ੍ਥਿਨਾਗੋ ਸਮਾਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਉਪਰਮਤਿ, ਪਜ੍ਜਲਿਤਮਹਾਅਗ੍ਗਿਕ੍ਖਨ੍ਧੋਪਿ ਉਪਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਨਿਬ੍ਬਾਯਤਿ, ਵਿਸਂ ਹਲਾਹਲਮ੍ਪਿ ਖਾਯਿਤਂ ਅਗਦਂ ਸਮ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਆਹਾਰਤ੍ਥਂ ਵਾ ਫਰਤਿ, ਵਧਕਾ ਹਨ੍ਤੁਕਾਮਾ ਉਪਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਦਾਸਭੂਤਾ ਸਮ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਅਕ੍ਕਨ੍ਤੋਪਿ ਪਾਸੋ ਨ ਸਂਵਰਤਿ [ਨ ਸਂਚਰਤਿ (ਸੀ.)].

‘‘ਸੁਤਪੁਬ੍ਬਂ ਪਨ ਤਯਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ‘ਮੋਰਸ੍ਸ ਕਤਪਰਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸਤ੍ਤਵਸ੍ਸਸਤਾਨਿ ਲੁਦ੍ਦਕੋ ਨਾਸਕ੍ਖਿ ਪਾਸਂ ਉਪਨੇਤੁਂ, ਅਕਤਪਰਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਤਂ ਯੇਵ ਦਿਵਸਂ ਪਾਸਂ ਉਪਨੇਸੀ’’ਤਿ ¶ ? ‘‘ਆਮ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸੁਯ੍ਯਤਿ, ਅਬ੍ਭੁਗ੍ਗਤੋ ਸੋ ਸਦ੍ਦੋ ਸਦੇਵਕੇ ਲੋਕੇ’’ਤਿ. ‘‘ਤੇਨ ਹਿ, ਮਹਾਰਾਜ ‘ਪਰਿਤ੍ਤਭੇਸਜ੍ਜਕਿਰਿਯਾ ਨਿਰਤ੍ਥਕਾ’ਤਿ ਯਂ ਵਚਨਂ, ਤਂ ਮਿਚ੍ਛਾ ਭਵਤਿ.

‘‘ਸੁਤਪੁਬ੍ਬਂ ਪਨ ਤਯਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ‘ਦਾਨਵੋ ਭਰਿਯਂ ਪਰਿਰਕ੍ਖਨ੍ਤੋ ਸਮੁਗ੍ਗੇ ਪਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਗਿਲਿਤ੍ਵਾ ਕੁਚ੍ਛਿਨਾ ਪਰਿਹਰਤਿ, ਅਥੇਕੋ ਵਿਜ੍ਜਾਧਰੋ ਤਸ੍ਸ ਦਾਨਵਸ੍ਸ ਮੁਖੇਨ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਤਾਯ ਸਦ੍ਧਿਂ ਅਭਿਰਮਤਿ, ਯਦਾ ਸੋ ਦਾਨਵੋ ਅਞ੍ਞਾਸਿ, ਅਥ ਸਮੁਗ੍ਗਂ ਵਮਿਤ੍ਵਾ ਵਿਵਰਿ, ਸਹ ਸਮੁਗ੍ਗੇ ਵਿਵਟੇ ਵਿਜ੍ਜਾਧਰੋ ਯਥਾਕਾਮਂ [ਯੇਨ ਕਾਮਂ (ਕ.)] ਪਕ੍ਕਾਮੀ’’ਤਿ? ‘‘ਆਮ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸੁਯ੍ਯਤਿ, ਅਬ੍ਭੁਗ੍ਗਤੋ ਸੋਪਿ ਸਦ੍ਦੋ ਸਦੇਵਕੇ ਲੋਕੇ’’ਤਿ. ‘‘ਨਨੁ ਸੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਵਿਜ੍ਜਾਧਰੋ ਪਰਿਤ੍ਤਬਲੇਨ [ਮਨ੍ਤਬਲੇਨ (?)] ਗਹਣਾ ਮੁਤ੍ਤੋ’’ਤਿ. ‘‘ਆਮ ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ‘‘ਤੇਨ ਹਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਅਤ੍ਥਿ ਪਰਿਤ੍ਤਬਲਂ.

‘‘ਸੁਤਪੁਬ੍ਬਂ ਪਨ ਤਯਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ‘ਅਪਰੋਪਿ ਵਿਜ੍ਜਾਧਰੋ ਬਾਰਾਣਸਿਰਞ੍ਞੋ ਅਨ੍ਤੇਪੁਰੇ ਮਹੇਸਿਯਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਮ੍ਪਦੁਟ੍ਠੋ [ਸਂਸਟ੍ਠੋ (ਸੀ.)] ਗਹਣਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਸਮਾਨੋ ਖਣੇਨ ਅਦਸ੍ਸਨਂ ਗਤੋ ਮਨ੍ਤਬਲੇਨਾ’’ਤਿ. ‘‘ਆਮ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸੁਯ੍ਯਤੀ’’ਤਿ. ‘‘ਨਨੁ ਸੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਵਿਜ੍ਜਾਧਰੋ ਪਰਿਤ੍ਤਬਲੇਨ ਗਹਣਾ ਮੁਤ੍ਤੋ’’ਤਿ? ‘‘ਆਮ ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ‘‘ਤੇਨ ਹਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਅਤ੍ਥਿ ਪਰਿਤ੍ਤਬਲ’’ਨ੍ਤਿ.

‘‘ਭਨ੍ਤੇ ¶ ਨਾਗਸੇਨ, ‘ਕਿਂ ਸਬ੍ਬੇ ਯੇਵ ਪਰਿਤ੍ਤਂ ਰਕ੍ਖਤੀ’ਤਿ? ‘‘ਏਕਚ੍ਚੇ, ਮਹਾਰਾਜ, ਰਕ੍ਖਤਿ, ਏਕਚ੍ਚੇ ਨ ਰਕ੍ਖਤੀ’’ਤਿ. ‘‘ਤੇਨ ਹਿ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਪਰਿਤ੍ਤਂ ਨ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥਿਕ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਅਪਿ ਨੁ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਭੋਜਨਂ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਜੀਵਿਤਂ ਰਕ੍ਖਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਏਕਚ੍ਚੇ, ਭਨ੍ਤੇ ¶ , ਰਕ੍ਖਤਿ, ਏਕਚ੍ਚੇ ਨ ਰਕ੍ਖਤੀ’’ਤਿ. ‘‘ਕਿਂ ਕਾਰਣਾ’’ਤਿ. ‘‘ਯਤੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਏਕਚ੍ਚੇ ਤਂ ਯੇਵ ਭੋਜਨਂ ਅਤਿਭੁਞ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਵਿਸੂਚਿਕਾਯ ਮਰਨ੍ਤੀ’’ਤਿ. ‘‘ਤੇਨ ਹਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਭੋਜਨਂ ਨ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਜੀਵਿਤਂ ਰਕ੍ਖਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਦ੍ਵੀਹਿ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਕਾਰਣੇਹਿ ਭੋਜਨਂ ਜੀਵਿਤਂ ਹਰਤਿ ਅਤਿਭੁਤ੍ਤੇਨ ਵਾ ਉਸ੍ਮਾਦੁਬ੍ਬਲਤਾਯ ਵਾ, ਆਯੁਦਦਂ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਭੋਜਨਂ ਦੁਰੁਪਚਾਰੇਨ ਜੀਵਿਤਂ ਹਰਤੀ’’ਤਿ. ‘‘ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਪਰਿਤ੍ਤਂ ਏਕਚ੍ਚੇ ਰਕ੍ਖਤਿ, ਏਕਚ੍ਚੇ ਨ ਰਕ੍ਖਤਿ.

‘‘ਤੀਹਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਕਾਰਣੇਹਿ ਪਰਿਤ੍ਤਂ ਨ ਰਕ੍ਖਤਿ ¶ ਕਮ੍ਮਾਵਰਣੇਨ, ਕਿਲੇਸਾਵਰਣੇਨ, ਅਸਦ੍ਦਹਨਤਾਯ. ਸਤ੍ਤਾਨੁਰਕ੍ਖਣਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਪਰਿਤ੍ਤਂ ਅਤ੍ਤਨਾ ਕਤੇਨ ਆਰਕ੍ਖਂ ਜਹਤਿ, ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਮਾਤਾ ਪੁਤ੍ਤਂ ਕੁਚ੍ਛਿਗਤਂ ਪੋਸੇਤਿ, ਹਿਤੇਨ ਉਪਚਾਰੇਨ ਜਨੇਤਿ, ਜਨਯਿਤ੍ਵਾ ਅਸੁਚਿਮਲਸਿਙ੍ਘਾਣਿਕਮਪਨੇਤ੍ਵਾ ਉਤ੍ਤਮਵਰਸੁਗਨ੍ਧਂ ਉਪਲਿਮ੍ਪਤਿ, ਸੋ ਅਪਰੇਨ ਸਮਯੇਨ ਪਰੇਸਂ ਪੁਤ੍ਤੇ ਅਕ੍ਕੋਸਨ੍ਤੇ ਵਾ ਪਹਰਨ੍ਤੇ ਵਾ ਪਹਾਰਂ ਦੇਤਿ. ਤੇ ਤਸ੍ਸ ਕੁਜ੍ਝਿਤ੍ਵਾ ਪਰਿਸਾਯ ਆਕਡ੍ਢਿਤ੍ਵਾ ਤਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਸਾਮਿਨੋ ਉਪਨੇਨ੍ਤਿ, ਯਦਿ ਪਨ ਤਸ੍ਸਾ ਪੁਤ੍ਤੋ ਅਪਰਦ੍ਧੋ ਹੋਤਿ ਵੇਲਾਤਿਵਤ੍ਤੋ. ਅਥ ਨਂ ਸਾਮਿਨੋ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਆਕਡ੍ਢਯਮਾਨਾ ਦਣ੍ਡਮੁਗ੍ਗਰਜਾਣੁਮੁਟ੍ਠੀਹਿ ਤਾਲ਼ੇਨ੍ਤਿ ਪੋਥੇਨ੍ਤਿ, ਅਪਿ ਨੁ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਤਸ੍ਸ ਮਾਤਾ ਲਭਤਿ ਆਕਡ੍ਢਨਪਰਿਕਡ੍ਢਨਂ ਗਾਹਂ ਸਾਮਿਨੋ ਉਪਨਯਨਂ ਕਾਤੁ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਨ ਹਿ ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ‘‘ਕੇਨ ਕਾਰਣੇਨ, ਮਹਾਰਾਜਾ’’ਤਿ. ‘‘ਅਤ੍ਤਨੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਪਰਾਧੇਨਾ’’ਤਿ. ‘‘ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਆਰਕ੍ਖਂ ਪਰਿਤ੍ਤਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਪਰਾਧੇਨ ਵਞ੍ਝਂ ਕਰੋਤੀ’’ਤਿ [ਕਾਰੇਤੀਤਿ (ਸੀ.)]. ‘‘ਸਾਧੁ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਸੁਵਿਨਿਚ੍ਛਿਤੋ ਪਞ੍ਹੋ, ਗਹਨਂ ਅਗਹਨਂ ਕਤਂ, ਅਨ੍ਧਕਾਰੋ ਆਲੋਕੋ ਕਤੋ, ਵਿਨਿਵੇਠਿਤਂ ਦਿਟ੍ਠਿਜਾਲਂ, ਤ੍ਵਂ ਗਣਿਵਰਪਵਰਮਾਸਜ੍ਜਾ’’ਤਿ.

ਮਚ੍ਚੁਪਾਸਮੁਤ੍ਤਿਪਞ੍ਹੋ ਚਤੁਤ੍ਥੋ.

੫. ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਤੁਮ੍ਹੇ ਭਣਥ ‘ਲਾਭੀ ਤਥਾਗਤੋ ਚੀਵਰਪਿਣ੍ਡਪਾਤਸੇਨਾਸਨਗਿਲਾਨਪ੍ਪਚ੍ਚਯਭੇਸਜ੍ਜਪਰਿਕ੍ਖਾਰਾਨ’ਨ੍ਤਿ. ਪੁਨ ਚ ਤਥਾਗਤੋ ਪਞ੍ਚਸਾਲਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਗਾਮਂ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਕਿਞ੍ਚਿਦੇਵ ਅਲਭਿਤ੍ਵਾ ਯਥਾਧੋਤੇਨ ¶ ਪਤ੍ਤੇਨ ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤੋਤਿ. ਯਦਿ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਤਥਾਗਤੋ ¶ ਲਾਭੀ ਚੀਵਰਪਿਣ੍ਡਪਾਤਸੇਨਾਸਨਗਿਲਾਨਪ੍ਪਚ੍ਚਯਭੇਸਜ੍ਜਪਰਿਕ੍ਖਾਰਾਨਂ, ਤੇਨ ਹਿ ਪਞ੍ਚਸਾਲਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਗਾਮਂ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਕਿਞ੍ਚਿਦੇਵ ਅਲਭਿਤ੍ਵਾ ਯਥਾਧੋਤੇਨ ਪਤ੍ਤੇਨ ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤੋਤਿ ਯਂ ਵਚਨਂ, ਤਂ ਮਿਚ੍ਛਾ. ਯਦਿ ਪਞ੍ਚਸਾਲਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਗਾਮਂ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਕਿਞ੍ਚਿਦੇਵ ਅਲਭਿਤ੍ਵਾ ਯਥਾਧੋਤੇਨ ਪਤ੍ਤੇਨ ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤੋ, ਤੇਨ ਹਿ ਲਾਭੀ ਤਥਾਗਤੋ ਚੀਵਰਪਿਣ੍ਡਪਾਤਸੇਨਾਸਨਗਿਲਾਨਪ੍ਪਚ੍ਚਯਭੇਸਜ੍ਜਪਰਿਕ੍ਖਾਰਾਨਨ੍ਤਿ ¶ ਤਮ੍ਪਿ ਵਚਨਂ ਮਿਚ੍ਛਾ. ਅਯਮ੍ਪਿ ਉਭਤੋ ਕੋਟਿਕੋ ਪਞ੍ਹੋ ਸੁਮਹਨ੍ਤੋ ਦੁਨ੍ਨਿਬ੍ਬੇਠੋ ਤਵਾਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤੋ, ਸੋ ਤਯਾ ਨਿਬ੍ਬਾਹਿਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ.

‘‘ਲਾਭੀ, ਮਹਾਰਾਜ, ਤਥਾਗਤੋ ਚੀਵਰਪਿਣ੍ਡਪਾਤਸੇਨਾਸਨਗਿਲਾਨਪ੍ਪਚ੍ਚਯਭੇਸਜ੍ਜਪਰਿਕ੍ਖਾਰਾਨਂ, ਪਞ੍ਚਸਾਲਞ੍ਚ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਗਾਮਂ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਕਿਞ੍ਚਿਦੇਵ ਅਲਭਿਤ੍ਵਾ ਯਥਾਧੋਤੇਨ ਪਤ੍ਤੇਨ ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤੋ, ਤਞ੍ਚ ਪਨ ਮਾਰਸ੍ਸ ਪਾਪਿਮਤੋ ਕਾਰਣਾ’’ਤਿ. ‘‘ਤੇਨ ਹਿ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਭਗਵਤੋ ਗਣਨਪਥਂ ਵੀਤਿਵਤ੍ਤਕਪ੍ਪੇ [ਗਣਨਪਥਵੀਤਿਵਤ੍ਤੇ ਕਪ੍ਪੇ (ਸੀ.)] ਅਭਿਸਙ੍ਖਤਂ ਕੁਸਲਂ ਕਿਨ੍ਤਿ ਨਿਟ੍ਠਿਤਂ, ਅਧੁਨੁਟ੍ਠਿਤੇਨ ਮਾਰੇਨ ਪਾਪਿਮਤਾ ਤਸ੍ਸ ਕੁਸਲਸ੍ਸ ਬਲਵੇਗਂ [ਤਂ ਕੁਸਲਬਲਵੇਗਵਿਪ੍ਫਾਰਂ (ਸੀ.)] ਕਿਨ੍ਤਿ ਪਿਹਿਤਂ, ਤੇਨ ਹਿ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਵਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ ਦ੍ਵੀਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਉਪਵਾਦੋ ਆਗਚ੍ਛਤਿ, ਕੁਸਲਤੋਪਿ ਅਕੁਸਲਂ ਬਲਵਤਰਂ ਹੋਤਿ, ਬੁਦ੍ਧਬਲਤੋਪਿ ਮਾਰਬਲਂ ਬਲਵਤਰਂ ਹੋਤੀਤਿ, ਤੇਨ ਹਿ ਰੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਮੂਲਤੋਪਿ ਅਗ੍ਗਂ ਭਾਰਤਰਂ ਹੋਤਿ, ਗੁਣਸਮ੍ਪਰਿਕਿਣ੍ਣਤੋਪਿ ਪਾਪਿਯਂ ਬਲਵਤਰਂ ਹੋਤੀ’’ਤਿ. ‘‘ਨ, ਮਹਾਰਾਜ, ਤਾਵਤਕੇਨ ਕੁਸਲਤੋਪਿ ਅਕੁਸਲਂ ਬਲਵਤਰਂ ਨਾਮ ਹੋਤਿ, ਨ ਬੁਦ੍ਧਬਲਤੋਪਿ ਮਾਰਬਲਂ ਬਲਵਤਰਂ ਨਾਮ ਹੋਤਿ. ਅਪਿ ਚੇਤ੍ਥ ਕਾਰਣਂ ਇਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬਂ.

‘‘ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਪੁਰਿਸੋ ਰਞ੍ਞੋ ਚਕ੍ਕਵਤ੍ਤਿਸ੍ਸ ਮਧੁਂ ਵਾ ਮਧੁਪਿਣ੍ਡਿਕਂ ਵਾ ਅਞ੍ਞਂ ਵਾ ਉਪਾਯਨਂ ਅਭਿਹਰੇਯ੍ਯ, ਤਮੇਨਂ ਰਞ੍ਞੋ ਦ੍ਵਾਰਪਾਲੋ ਏਵਂ ਵਦੇਯ੍ਯ ‘ਅਕਾਲੋ, ਭੋ, ਅਯਂ ਰਞ੍ਞੋ ਦਸ੍ਸਨਾਯ, ਤੇਨ ਹਿ, ਭੋ, ਤਵ ਉਪਾਯਨਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਸੀਘਸੀਘਂ ਪਟਿਨਿਵਤ੍ਤ, ਪੁਰੇ ਤਵ ਰਾਜਾ ਦਣ੍ਡਂ ਧਾਰੇਸ੍ਸਤੀ’ਤਿ [ਮਾ ਤੇ ਰਾਜਾ ਦਣ੍ਡਂ ਪਾਪੇਯ੍ਯਾਤਿ (ਸੀ.)]. ਤਤੋ ਸੋ ਪੁਰਿਸੋ ਦਣ੍ਡਭਯਾ ਤਸਿਤੋ ਉਬ੍ਬਿਗ੍ਗੋ ਤਂ ਉਪਾਯਨਂ ਆਦਾਯ ਸੀਘਸੀਘਂ ਪਟਿਨਿਵਤ੍ਤੇਯ੍ਯ, ਅਪਿ ਨੁ ਖੋ ਸੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਰਾਜਾ ਚਕ੍ਕਵਤ੍ਤੀ ਤਾਵਤਕੇਨ ਉਪਾਯਨਵਿਕਲਮਤ੍ਤਕੇਨ ਦ੍ਵਾਰਪਾਲਤੋ ਦੁਬ੍ਬਲਤਰੋ ਨਾਮ ਹੋਤਿ ¶ , ਅਞ੍ਞਂ ਵਾ ਪਨ ਕਿਞ੍ਚਿ ਉਪਾਯਨਂ ਨ ਲਭੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਹਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਇਸ੍ਸਾਪਕਤੋ ਸੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਦ੍ਵਾਰਪਾਲੋ ਉਪਾਯਨਂ ਨਿਵਾਰੇਸਿ, ਅਞ੍ਞੇਨ ਪਨ ਦ੍ਵਾਰੇਨ ਸਤਸਹਸ੍ਸਗੁਣਮ੍ਪਿ ਰਞ੍ਞੋ ਉਪਾਯਨਂ ਉਪੇਤੀ’’ਤਿ ¶ . ‘‘ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਇਸ੍ਸਾਪਕਤੋ ਮਾਰੋ ਪਾਪਿਮਾ ਪਞ੍ਚਸਾਲਕੇ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਗਹਪਤਿਕੇ ਅਨ੍ਵਾਵਿਸਿ, ਅਞ੍ਞਾਨਿ ਪਨ ਅਨੇਕਾਨਿ ਦੇਵਤਾਸਤਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਅਮਤਂ ਦਿਬ੍ਬਂ ਓਜਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਉਪਗਤਾਨਿ ‘ਭਗਵਤੋ ਕਾਯੇ ਓਜਂ ਓਦਹਿਸ੍ਸਾਮਾ’ਤਿ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਨਮਸ੍ਸਮਾਨਾਨਿ ਪਞ੍ਜਲਿਕਾਨਿ ਠਿਤਾਨੀ’’ਤਿ.

‘‘ਹੋਤੁ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਸੁਲਭਾ ਭਗਵਤੋ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਪਚ੍ਚਯਾ ਲੋਕੇ ਉਤ੍ਤਮਪੁਰਿਸਸ੍ਸ, ਯਾਚਿਤੋਵ ¶ ਭਗਵਾ ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸੋਹਿ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਪਚ੍ਚਯੇ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਤਿ, ਅਪਿ ਚ ਖੋ ਪਨ ਮਾਰਸ੍ਸ ਯੋ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ, ਸੋ ਤਾਵਤਕੇਨ ਸਿਦ੍ਧੋ, ਯਂ ਸੋ ਭਗਵਤੋ ਭੋਜਨਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤਰਾਯਮਕਾਸਿ. ਏਤ੍ਥ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਕਙ੍ਖਾ ਨ ਛਿਜ੍ਜਤਿ, ਵਿਮਤਿਜਾਤੋਹਂ ਤਤ੍ਥ ਸਂਸਯਪਕ੍ਖਨ੍ਦੋ. ਨ ਮੇ ਤਤ੍ਥ ਮਾਨਸਂ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਤਿ, ਯਂ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਅਰਹਤੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਦੇਵਕੇ ਲੋਕੇ ਅਗ੍ਗਪੁਗ੍ਗਲਵਰਸ੍ਸ ਕੁਸਲਵਰਪੁਞ੍ਞਸਮ੍ਭਵਸ੍ਸ ਅਸਮਸਮਸ੍ਸ ਅਨੁਪਮਸ੍ਸ ਅਪ੍ਪਟਿਸਮਸ੍ਸ ਛਵਕਂ ਲਾਮਕਂ ਪਰਿਤ੍ਤਂ ਪਾਪਂ ਅਨਰਿਯਂ ਵਿਪਨ੍ਨਂ ਮਾਰੋ ਲਾਭਨ੍ਤਰਾਯਮਕਾਸੀ’’ਤਿ.

‘‘ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਅਨ੍ਤਰਾਯਾ ਅਦਿਟ੍ਠਨ੍ਤਰਾਯੋ ਉਦ੍ਦਿਸ੍ਸ ਕਤਨ੍ਤਰਾਯੋ ਉਪਕ੍ਖਟਨ੍ਤਰਾਯੋ ਪਰਿਭੋਗਨ੍ਤਰਾਯੋਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੋ ਅਦਿਟ੍ਠਨ੍ਤਰਾਯੋ? ਅਨੋਦਿਸ੍ਸ ਅਦਸ੍ਸਨੇਨ ਅਨਭਿਸਙ੍ਖਤਂ ਕੋਚਿ ਅਨ੍ਤਰਾਯਂ ਕਰੋਤਿ ‘ਕਿਂ ਪਰਸ੍ਸ ਦਿਨ੍ਨੇਨਾ’ਤਿ, ਅਯਂ ਅਦਿਟ੍ਠਨ੍ਤਰਾਯੋ ਨਾਮ.

‘‘ਕਤਮੋ ਉਦ੍ਦਿਸ੍ਸ ਕਤਨ੍ਤਰਾਯੋ? ਇਧੇਕਚ੍ਚਂ ਪੁਗ੍ਗਲਂ ਉਪਦਿਸਿਤ੍ਵਾ ਉਦ੍ਦਿਸ੍ਸ ਭੋਜਨਂ ਪਟਿਯਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ, ਤਂ ਕੋਚਿ ਅਨ੍ਤਰਾਯਂ ਕਰੋਤਿ, ਅਯਂ ਉਦ੍ਦਿਸ੍ਸ ਕਤਨ੍ਤਰਾਯੋ ਨਾਮ.

‘‘ਕਤਮੋ ਉਪਕ੍ਖਟਨ੍ਤਰਾਯੋ? ਇਧ ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਉਪਕ੍ਖਟਂ ਹੋਤਿ ਅਪ੍ਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤਂ, ਤਤ੍ਥ ਕੋਚਿ ਅਨ੍ਤਰਾਯਂ ਕਰੋਤਿ, ਅਯਂ ਉਪਕ੍ਖਟਨ੍ਤਰਾਯੋ ਨਾਮ.

‘‘ਕਤਮੋ ਪਰਿਭੋਗਨ੍ਤਰਾਯੋ? ਇਧ ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਪਰਿਭੋਗਂ, ਤਤ੍ਥ ਕੋਚਿ ਅਨ੍ਤਰਾਯਂ ਕਰੋਤਿ, ਅਯਂ ਪਰਿਭੋਗਨ੍ਤਰਾਯੋ ਨਾਮ. ਇਮੇ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਅਨ੍ਤਰਾਯਾ.

‘‘ਯਂ ਪਨ ਮਾਰੋ ਪਾਪਿਮਾ ਪਞ੍ਚਸਾਲਕੇ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਗਹਪਤਿਕੇ ਅਨ੍ਵਾਵਿਸਿ, ਤਂ ਨੇਵ ਭਗਵਤੋ ਪਰਿਭੋਗਂ ਨ ਉਪਕ੍ਖਟਂ ਨ ਉਦ੍ਦਿਸ੍ਸਕਤਂ, ਅਨਾਗਤਂ ¶ ਅਸਮ੍ਪਤ੍ਤਂ ਅਦਸ੍ਸਨੇਨ ¶ ਅਨ੍ਤਰਾਯਂ ਕਤਂ, ਤਂ ਪਨ ਨੇਕਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਯੇਵ, ਅਥ ਖੋ ਯੇ ਤੇ ਤੇਨ ਸਮਯੇਨ ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤਾ ਅਬ੍ਭਾਗਤਾ, ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਤੇ ਤਂ ਦਿਵਸਂ ਭੋਜਨਂ ਨ ਲਭਿਂਸੁ, ਨਾਹਂ ਤਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਪਸ੍ਸਾਮਿ ਸਦੇਵਕੇ ਲੋਕੇ ਸਮਾਰਕੇ ਸਬ੍ਰਹ੍ਮਕੇ ਸਸ੍ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਿਯਾ ਪਜਾਯ ਸਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸਾਯ, ਯੋ ਤਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਉਦ੍ਦਿਸ੍ਸ ਕਤਂ ਉਪਕ੍ਖਟਂ ਪਰਿਭੋਗਂ ਅਨ੍ਤਰਾਯਂ ਕਰੇਯ੍ਯ. ਸਚੇ ਕੋਚਿ ਇਸ੍ਸਾਯ ਉਦ੍ਦਿਸ੍ਸ ਕਤਂ ਉਪਕ੍ਖਟਂ ਪਰਿਭੋਗਂ ਅਨ੍ਤਰਾਯਂ ਕਰੇਯ੍ਯ, ਫਲੇਯ੍ਯ ਤਸ੍ਸ ਮੁਦ੍ਧਾ ਸਤਧਾ ਵਾ ਸਹਸ੍ਸਧਾ ਵਾ.

‘‘ਚਤ੍ਤਾਰੋਮੇ, ਮਹਾਰਾਜ, ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਕੇਨਚਿ ਅਨਾਵਰਣੀਯਾ ਗੁਣਾ. ਕਤਮੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ? ਲਾਭੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਭਗਵਤੋ ਉਦ੍ਦਿਸ੍ਸ ਕਤੋ ਉਪਕ੍ਖਟੋ ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਕੇਨਚਿ ਅਨ੍ਤਰਾਯਂ ਕਾਤੁਂ; ਸਰੀਰਾਨੁਗਤਾ ¶ , ਮਹਾਰਾਜ, ਭਗਵਤੋ ਬ੍ਯਾਮਪ੍ਪਭਾ ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਕੇਨਚਿ ਅਨ੍ਤਰਾਯਂ ਕਾਤੁਂ; ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਭਗਵਤੋ ਞਾਣਰਤਨਂ ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਕੇਨਚਿ ਅਨ੍ਤਰਾਯਂ ਕਾਤੁਂ; ਜੀਵਿਤਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਭਗਵਤੋ ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਕੇਨਚਿ ਅਨ੍ਤਰਾਯਂ ਕਾਤੁਂ. ਇਮੇ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਕੇਨਚਿ ਅਨਾਵਰਣੀਯਾ ਗੁਣਾ, ਸਬ੍ਬੇਪੇਤੇ, ਮਹਾਰਾਜ, ਗੁਣਾ ਏਕਰਸਾ ਅਰੋਗਾ ਅਕੁਪ੍ਪਾ ਅਪਰੂਪਕ੍ਕਮਾ ਅਫੁਸਾਨਿ ਕਿਰਿਯਾਨਿ. ਅਦਸ੍ਸਨੇਨ, ਮਹਾਰਾਜ, ਮਾਰੋ ਪਾਪਿਮਾ ਨਿਲੀਯਿਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਚਸਾਲਕੇ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਗਹਪਤਿਕੇ ਅਨ੍ਵਾਵਿਸਿ.

‘‘ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਰਞ੍ਞੋ ਪਚ੍ਚਨ੍ਤੇ ਦੇਸੇ ਵਿਸਮੇ ਅਦਸ੍ਸਨੇਨ ਨਿਲੀਯਿਤ੍ਵਾ ਚੋਰਾ ਪਨ੍ਥਂ ਦੂਸੇਨ੍ਤਿ. ਯਦਿ ਪਨ ਰਾਜਾ ਤੇ ਚੋਰੇ ਪਸ੍ਸੇਯ੍ਯ, ਅਪਿ ਨੁ ਖੋ ਤੇ ਚੋਰਾ ਸੋਤ੍ਥਿਂ ਲਭੇਯ੍ਯੁ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਨ ਹਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਫਰਸੁਨਾ ਫਾਲਾਪੇਯ੍ਯ ਸਤਧਾ ਵਾ ਸਹਸ੍ਸਧਾ ਵਾ’’ਤਿ. ‘‘ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਅਦਸ੍ਸਨੇਨ ਮਾਰੋ ਪਾਪਿਮਾ ਨਿਲੀਯਿਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਚਸਾਲਕੇ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਗਹਪਤਿਕੇ ਅਨ੍ਵਾਵਿਸਿ.

‘‘ਯਥਾ ਵਾ ਪਨ, ਮਹਾਰਾਜ, ਇਤ੍ਥੀ ਸਪਤਿਕਾ ਅਦਸ੍ਸਨੇਨ ਨਿਲੀਯਿਤ੍ਵਾ ਪਰਪੁਰਿਸਂ ਸੇਵਤਿ, ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਅਦਸ੍ਸਨੇਨ ਮਾਰੋ ਪਾਪਿਮਾ ਨਿਲੀਯਿਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਚਸਾਲਕੇ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਗਹਪਤਿਕੇ ਅਨ੍ਵਾਵਿਸਿ. ਯਦਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ¶ ਇਤ੍ਥੀ ਸਾਮਿਕਸ੍ਸ ਸਮ੍ਮੁਖਾ ਪਰਪੁਰਿਸਂ ਸੇਵਤਿ, ਅਪਿ ਨੁ ਖੋ ਸਾ ਇਤ੍ਥੀ ਸੋਤ੍ਥਿਂ ਲਭੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਹਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਹਨੇਯ੍ਯਾਪਿ ਤਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸਾਮਿਕੋ ਵਧੇਯ੍ਯਾਪਿ ਬਨ੍ਧੇਯ੍ਯਾਪਿ ਦਾਸਿਤ੍ਤਂ ਵਾ ਉਪਨੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ. ‘‘ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਅਦਸ੍ਸਨੇਨ ਮਾਰੋ ਪਾਪਿਮਾ ਨਿਲੀਯਿਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਚਸਾਲਕੇ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਗਹਪਤਿਕੇ ਅਨ੍ਵਾਵਿਸਿ. ਯਦਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਮਾਰੋ ਪਾਪਿਮਾ ਭਗਵਤੋ ਉਦ੍ਦਿਸ੍ਸ ਕਤਂ ਉਪਕ੍ਖਟਂ ਪਰਿਭੋਗਂ ਅਨ੍ਤਰਾਯਂ ¶ ਕਰੇਯ੍ਯ, ਫਲੇਯ੍ਯ ਤਸ੍ਸ ਮੁਦ੍ਧਾ ਸਤਧਾ ਵਾ ਸਹਸ੍ਸਧਾ ਵਾ’’ਤਿ. ‘‘ਏਵਮੇਤਂ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਚੋਰਿਕਾਯ ਕਤਂ ਮਾਰੇਨ ਪਾਪਿਮਤਾ, ਨਿਲੀਯਿਤ੍ਵਾ ਮਾਰੋ ਪਾਪਿਮਾ ਪਞ੍ਚਸਾਲਕੇ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਗਹਪਤਿਕੇ ਅਨ੍ਵਾਵਿਸਿ. ਸਚੇ ਸੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਮਾਰੋ ਪਾਪਿਮਾ ਭਗਵਤੋ ਉਦ੍ਦਿਸ੍ਸ ਕਤਂ ਉਪਕ੍ਖਟਂ ਪਰਿਭੋਗਂ ਅਨ੍ਤਰਾਯਂ ਕਰੇਯ੍ਯ, ਮੁਦ੍ਧਾ ਵਾਸ੍ਸ ਫਲੇਯ੍ਯ ਸਤਧਾ ਵਾ ਸਹਸ੍ਸਧਾ ਵਾ, ਕਾਯੋ ਵਾਸ੍ਸ ਭੁਸਮੁਟ੍ਠਿ ਵਿਯ ਵਿਕਿਰੇਯ੍ਯ, ਸਾਧੁ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਏਵਮੇਤਂ ਤਥਾ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਾਮੀ’’ਤਿ.

੬. ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ¶ ਨਾਗਸੇਨ, ਤੁਮ੍ਹੇ ਭਣਥ ‘ਯੋ ਅਜਾਨਨ੍ਤੋ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਂ ਕਰੋਤਿ, ਸੋ ਬਲਵਤਰਂ ਅਪੁਞ੍ਞਂ ਪਸਵਤੀ’ਤਿ. ਪੁਨ ਚ ਭਗਵਤਾ ਵਿਨਯਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਯਾ ਭਣਿਤਂ ‘ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ ਅਜਾਨਨ੍ਤਸ੍ਸਾ’ਤਿ. ਯਦਿ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਅਜਾਨਿਤ੍ਵਾ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਬਲਵਤਰਂ ਅਪੁਞ੍ਞਂ ਪਸਵਤਿ, ਤੇਨ ਹਿ ‘ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ ਅਜਾਨਨ੍ਤਸ੍ਸਾ’ਤਿ ਯਂ ਵਚਨਂ, ਤਂ ਮਿਚ੍ਛਾ. ਯਦਿ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ ਅਜਾਨਨ੍ਤਸ੍ਸ, ਤੇਨ ਹਿ ‘ਅਜਾਨਿਤ੍ਵਾ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਬਲਵਤਰਂ ਅਪੁਞ੍ਞਂ ਪਸਵਤੀ’ਤਿ ਤਮ੍ਪਿ ਵਚਨਂ ਮਿਚ੍ਛਾ. ਅਯਮ੍ਪਿ ਉਭਤੋ ਕੋਟਿਕੋ ਪਞ੍ਹੋ ਦੁਰੁਤ੍ਤਰੋ ਦੁਰਤਿਕ੍ਕਮੋ ਤਵਾਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤੋ, ਸੋ ਤਯਾ ਨਿਬ੍ਬਾਹਿਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ.

‘‘ਭਾਸਿਤਮ੍ਪੇਤਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਭਗਵਤਾ ‘ਯੋ ਅਜਾਨਨ੍ਤੋ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਂ ਕਰੋਤਿ, ਸੋ ਬਲਵਤਰਂ ਅਪੁਞ੍ਞਂ ਪਸਵਤੀ’ਤਿ. ਪੁਨ ਚ ਵਿਨਯਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਯਾ ਭਗਵਤਾ ਭਣਿਤਂ ‘ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ ਅਜਾਨਨ੍ਤਸ੍ਸਾ’ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥਨ੍ਤਰਂ ਅਤ੍ਥਿ. ਕਤਮਂ ਅਤ੍ਥਨ੍ਤਰਂ ¶ ? ਅਤ੍ਥਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਸਞ੍ਞਾਵਿਮੋਕ੍ਖਾ, ਅਤ੍ਥਿ ਆਪਤ੍ਤਿ ਨੋਸਞ੍ਞਾਵਿਮੋਕ੍ਖਾ. ਯਾਯਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਸਞ੍ਞਾਵਿਮੋਕ੍ਖਾ, ਤਂ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਆਰਬ੍ਭ ਭਗਵਤਾ ਭਣਿਤਂ ‘ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ ਅਜਾਨਨ੍ਤਸ੍ਸਾ’’ਤਿ. ‘‘ਸਾਧੁ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਏਵਮੇਤਂ ਤਥਾ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਾਮੀ’’ਤਿ.

੭. ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ¶ ਨਾਗਸੇਨ, ਭਾਸਿਤਮ੍ਪੇਤਂ ਭਗਵਤਾ ‘ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਖੋ, ਆਨਨ੍ਦ, ਨ ਏਵਂ ਹੋਤਿ ‘‘ਅਹਂ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਂ ਪਰਿਹਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’’ਤਿ ਵਾ, ‘‘ਮਮੁਦ੍ਦੇਸਿਕੋ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੋ’’ਤਿ ਵਾ’ਤਿ. ਪੁਨ ਚ ਮੇਤ੍ਤੇਯ੍ਯਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਸਭਾਵਗੁਣਂ ਪਰਿਦੀਪਯਮਾਨੇਨ ਭਗਵਤਾ ਏਵਂ ਭਣਿਤਂ ‘‘ਸੋ ਅਨੇਕਸਹਸ੍ਸਂ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਂ ਪਰਿਹਰਿਸ੍ਸਤਿ, ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਅਹਂ ਏਤਰਹਿ ਅਨੇਕਸਤਂ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਂ ਪਰਿਹਰਾਮੀ’’ਤਿ. ਯਦਿ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਭਗਵਤਾ ਭਣਿਤਂ ‘ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਖੋ, ਆਨਨ੍ਦ, ਨ ਏਵਂ ਹੋਤਿ ‘‘ਅਹਂ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਂ ਪਰਿਹਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਵਾ, ‘‘ਮਮੁਦ੍ਦੇਸਿਕੋ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੋ’’ਤਿ ਵਾ’ਤਿ, ਤੇਨ ਹਿ ਅਨੇਕਸਤਂ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਂ ਪਰਿਹਰਾਮੀਤਿ ਯਂ ਵਚਨਂ, ਤਂ ਮਿਚ੍ਛਾ. ਯਦਿ ਤਥਾਗਤੇਨ ਭਣਿਤਂ ‘ਸੋ ਅਨੇਕਸਹਸ੍ਸਂ ¶ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਂ ਪਰਿਹਰਿਸ੍ਸਤਿ, ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਅਹਂ ਏਤਰਹਿ ਅਨੇਕਸਤਂ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਂ ਪਰਿਹਰਾਮੀ’ਤਿ, ਤੇਨ ਹਿ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਖੋ, ਆਨਨ੍ਦ, ਨ ਏਵਂ ਹੋਤਿ ‘ਅਹਂ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਂ ਪਰਿਹਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’ਤਿ ਵਾ, ‘ਮਮੁਦ੍ਦੇਸਿਕੋ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੋ’ਤਿ ਵਾਤਿ ਤਮ੍ਪਿ ਵਚਨਂ ਮਿਚ੍ਛਾ, ਅਯਮ੍ਪਿ ਉਭਤੋ ਕੋਟਿਕੋ ਪਞ੍ਹੋ ਤਵਾਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤੋ, ਸੋ ਤਯਾ ਨਿਬ੍ਬਾਹਿਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ.

‘‘ਭਾਸਿਤਮ੍ਪੇਤਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਭਗਵਤਾ ‘ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਖੋ, ਆਨਨ੍ਦ, ਨ ਏਵਂ ਹੋਤਿ ‘‘ਅਹਂ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਂ ਪਰਿਹਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਵਾ, ‘‘ਮਮੁਦ੍ਦੇਸਿਕੋ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੋ’’ਤਿ ਵਾ’ਤਿ. ਪੁਨ ਚ ਮੇਤ੍ਤੇਯ੍ਯਸ੍ਸਾਪਿ ਭਗਵਤੋ ਸਭਾਵਗੁਣਂ ਪਰਿਦੀਪਯਮਾਨੇਨ ਭਗਵਤਾ ਭਣਿਤਂ ‘ਸੋ ਅਨੇਕਸਹਸ੍ਸਂ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਂ ਪਰਿਹਰਿਸ੍ਸਤਿ, ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਅਹਂ ਏਤਰਹਿ ਅਨੇਕਸਤਂ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਂ ਪਰਿਹਰਾਮੀ’ਤਿ. ਏਤਸ੍ਮਿਞ੍ਚ, ਮਹਾਰਾਜ, ਪਞ੍ਹੇ ਏਕੋ ਅਤ੍ਥੋ ਸਾਵਸੇਸੋ, ਏਕੋ ਅਤ੍ਥੋ ਨਿਰਵਸੇਸੋ. ਨ, ਮਹਾਰਾਜ, ਤਥਾਗਤੋ ਪਰਿਸਾਯ ਅਨੁਗਾਮਿਕੋ, ਪਰਿਸਾ ਪਨ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਅਨੁਗਾਮਿਕਾ ¶ . ਸਮ੍ਮੁਤਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਏਸਾ ‘ਅਹ’ਨ੍ਤਿ ‘ਮਮਾ’ਤਿ, ਨ ਪਰਮਤ੍ਥੋ ਏਸੋ, ਵਿਗਤਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਪੇਮਂ, ਵਿਗਤੋ ਸਿਨੇਹੋ, ‘ਮਯ੍ਹ’ਨ੍ਤਿਪਿ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਗਹਣਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਉਪਾਦਾਯ ਪਨ ਅਵਸ੍ਸਯੋ ਹੋਤਿ.

‘‘ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਪਥਵੀ ਭੂਮਟ੍ਠਾਨਂ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਪਤਿਟ੍ਠਾ ਹੋਤਿ ਉਪਸ੍ਸਯਂ, ਪਥਵਿਟ੍ਠਾ ਚੇਤੇ ਸਤ੍ਤਾ, ਨ ਚ ਮਹਾਪਥਵਿਯਾ ‘ਮਯ੍ਹੇਤੇ’ਤਿ ਅਪੇਕ੍ਖਾ ਹੋਤਿ, ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਤਥਾਗਤੋ ਸਬ੍ਬਸਤ੍ਤਾਨਂ ਪਤਿਟ੍ਠਾ ਹੋਤਿ ¶ ਉਪਸ੍ਸਯਂ, ਤਥਾਗਤਟ੍ਠਾ [ਤਥਾਗਤਪਤਿਟ੍ਠਾ ਏਵ (ਸੀ.)] ਚੇਤੇ ਸਤ੍ਤਾ, ਨ ਚ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ‘ਮਯ੍ਹੇਤੇ’ਤਿ ਅਪੇਕ੍ਖਾ ਹੋਤਿ. ਯਥਾ ਵਾ ਪਨ, ਮਹਾਰਾਜ, ਮਹਤਿਮਹਾਮੇਘੋ ਅਭਿਵਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਤਿਣਰੁਕ੍ਖਪਸੁਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਵੁਡ੍ਢਿਂ ਦੇਤਿ ਸਨ੍ਤਤਿਂ ਅਨੁਪਾਲੇਤਿ. ਵੁਟ੍ਠੂਪਜੀਵਿਨੋ ਚੇਤੇ ਸਤ੍ਤਾ ਸਬ੍ਬੇ, ਨ ਚ ਮਹਾਮੇਘਸ੍ਸ ‘ਮਯ੍ਹੇਤੇ’ਤਿ ਅਪੇਕ੍ਖਾ ਹੋਤਿ. ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਤਥਾਗਤੋ ਸਬ੍ਬਸਤ੍ਤਾਨਂ ਕੁਸਲਧਮ੍ਮੇ ਜਨੇਤਿ ਅਨੁਪਾਲੇਤਿ, ਸਤ੍ਥੂਪਜੀਵਿਨੋ ਚੇਤੇ ਸਤ੍ਤਾ ਸਬ੍ਬੇ, ਨ ਚ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ‘ਮਯ੍ਹੇਤੇ’ਤਿ ਅਪੇਕ੍ਖਾ ਹੋਤਿ. ਤਂ ਕਿਸ੍ਸ ਹੇਤੁ? ਅਤ੍ਤਾਨੁਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਪਹੀਨਤ੍ਤਾ’’ਤਿ.

‘‘ਸਾਧੁ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਸੁਨਿਬ੍ਬੇਠਿਤੋ ਪਞ੍ਹੋ ਬਹੁਵਿਧੇਹਿ ਕਾਰਣੇਹਿ, ਗਮ੍ਭੀਰੋ ਉਤ੍ਤਾਨੀਕਤੋ, ਗਣ੍ਠਿ ਭਿਨ੍ਨੋ, ਗਹਨਂ ਅਗਹਨਂ ਕਤਂ, ਅਨ੍ਧਕਾਰੋ ਆਲੋਕੋ ਕਤੋ, ਭਗ੍ਗਾ ਪਰਵਾਦਾ, ਜਿਨਪੁਤ੍ਤਾਨਂ ਚਕ੍ਖੁਂ ਉਪ੍ਪਾਦਿਤ’’ਨ੍ਤਿ.

ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਪਰਿਹਰਣਪਞ੍ਹੋ ਸਤ੍ਤਮੋ.

੮. ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ¶ ਨਾਗਸੇਨ, ਤੁਮ੍ਹੇ ਭਣਥ ‘ਤਥਾਗਤੋ ਅਭੇਜ੍ਜਪਰਿਸੋ’ਤਿ, ਪੁਨ ਚ ਭਣਥ ‘ਦੇਵਦਤ੍ਤੇਨ ਏਕਪ੍ਪਹਾਰਂ ਪਞ੍ਚ ਭਿਕ੍ਖੁਸਤਾਨਿ ਭਿਨ੍ਨਾਨੀ’ਤਿ. ਯਦਿ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਤਥਾਗਤੋ ਅਭੇਜ੍ਜਪਰਿਸੋ, ਤੇਨ ਹਿ ਦੇਵਦਤ੍ਤੇਨ ਏਕਪ੍ਪਹਾਰਂ ਪਞ੍ਚ ਭਿਕ੍ਖੁਸਤਾਨਿ ਭਿਨ੍ਨਾਨੀਤਿ ਯਂ ਵਚਨਂ, ਤਂ ਮਿਚ੍ਛਾ. ਯਦਿ ਦੇਵਦਤ੍ਤੇਨ ਏਕਪ੍ਪਹਾਰਂ ਪਞ੍ਚ ਭਿਕ੍ਖੁਸਤਾਨਿ ¶ ਭਿਨ੍ਨਾਨਿ, ਤੇਨ ਹਿ ‘ਤਥਾਗਤੋ ਅਭੇਜ੍ਜਪਰਿਸੋ’ਤਿ ਤਮ੍ਪਿ ਵਚਨਂ ਮਿਚ੍ਛਾ. ਅਯਮ੍ਪਿ ਉਭਤੋ ਕੋਟਿਕੋ ਪਞ੍ਹੋ ਤਵਾਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤੋ, ਗਮ੍ਭੀਰੋ ਦੁਨ੍ਨਿਵੇਠਿਯੋ, ਗਣ੍ਠਿਤੋਪਿ ਗਣ੍ਠਿਤਰੋ, ਏਤ੍ਥਾਯਂ ਜਨੋ ਆਵਟੋ ਨਿਵੁਤੋ ਓਵੁਤੋ ਪਿਹਿਤੋ ਪਰਿਯੋਨਦ੍ਧੋ, ਏਤ੍ਥ ਤਵ ਞਾਣਬਲਂ ਦਸ੍ਸੇਹਿ ਪਰਵਾਦੇਸੂ’’ਤਿ.

‘‘ਅਭੇਜ੍ਜਪਰਿਸੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਤਥਾਗਤੋ, ਦੇਵਦਤ੍ਤੇਨ ਚ ਏਕਪ੍ਪਹਾਰਂ ਪਞ੍ਚ ਭਿਕ੍ਖੁਸਤਾਨਿ ਭਿਨ੍ਨਾਨਿ, ਤਞ੍ਚ ਪਨ ਭੇਦਕਸ੍ਸ ਬਲੇਨ, ਭੇਦਕੇ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨੇ ਨਤ੍ਥਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਅਭੇਜ੍ਜਂ ਨਾਮ. ਭੇਦਕੇ ਸਤਿ ਮਾਤਾਪਿ ਪੁਤ੍ਤੇਨ ਭਿਜ੍ਜਤਿ, ਪੁਤ੍ਤੋਪਿ ਮਾਤਰਾ ਭਿਜ੍ਜਤਿ, ਪਿਤਾਪਿ ਪੁਤ੍ਤੇਨ ਭਿਜ੍ਜਤਿ, ਪੁਤ੍ਤੋਪਿ ਪਿਤਰਾ ਭਿਜ੍ਜਤਿ, ਭਾਤਾਪਿ ਭਗਿਨਿਯਾ ਭਿਜ੍ਜਤਿ, ਭਗਿਨੀਪਿ ਭਾਤਰਾ ਭਿਜ੍ਜਤਿ, ਸਹਾਯੋਪਿ ¶ ਸਹਾਯੇਨ ਭਿਜ੍ਜਤਿ, ਨਾਵਾਪਿ ਨਾਨਾਦਾਰੁਸਙ੍ਘਟਿਤਾ ਊਮਿਵੇਗਸਮ੍ਪਹਾਰੇਨ ਭਿਜ੍ਜਤਿ, ਰੁਕ੍ਖੋਪਿ ਮਧੁਕਪ੍ਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਫਲੋ ਅਨਿਲਬਲਵੇਗਾਭਿਹਤੋ ਭਿਜ੍ਜਤਿ, ਸੁਵਣ੍ਣਮ੍ਪਿ ਜਾਤਿਮਨ੍ਤਂ [ਜਾਤਰੂਪਮ੍ਪਿ (ਸੀ.)] ਲੋਹੇਨ ਭਿਜ੍ਜਤਿ. ਅਪਿ ਚ, ਮਹਾਰਾਜ, ਨੇਸੋ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ ਵਿਞ੍ਞੂਨਂ, ਨੇਸਾ ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਅਧਿਮੁਤ੍ਤਿ, ਨੇਸੋ ਪਣ੍ਡਿਤਾਨਂ ਛਨ੍ਦੋ ‘ਤਥਾਗਤੋ ਭੇਜ੍ਜਪਰਿਸੋ’ਤਿ. ਅਪਿ ਚੇਤ੍ਥ ਕਾਰਣਂ ਅਤ੍ਥਿ, ਯੇਨ ਕਾਰਣੇਨ ਤਥਾਗਤੋ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ‘ਅਭੇਜ੍ਜਪਰਿਸੋ’ਤਿ. ਕਤਮਂ ਏਤ੍ਥ ਕਾਰਣਂ? ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ, ਮਹਾਰਾਜ, ਕਤੇਨ ਅਦਾਨੇਨ ਵਾ ਅਪ੍ਪਿਯਵਚਨੇਨ ਵਾ ਅਨਤ੍ਥਚਰਿਯਾਯ ਵਾ ਅਸਮਾਨਤ੍ਤਤਾਯ ਵਾ ਯਤੋ ਕੁਤੋਚਿ ਚਰਿਯਂ ਚਰਨ੍ਤਸ੍ਸਪਿ ਪਰਿਸਾ ਭਿਨ੍ਨਾਤਿ ਨ ਸੁਤਪੁਬ੍ਬਂ, ਤੇਨ ਕਾਰਣੇਨ ਤਥਾਗਤੋ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ‘ਅਭੇਜ੍ਜਪਰਿਸੋ’ਤਿ. ਤਯਾਪੇਤਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਞਾਤਬ੍ਬਂ ‘ਅਤ੍ਥਿ ਕਿਞ੍ਚਿ ਨਵਙ੍ਗੇ ਬੁਦ੍ਧਵਚਨੇ ਸੁਤ੍ਤਾਗਤਂ, ਇਮਿਨਾ ਨਾਮ ਕਾਰਣੇਨ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਕਤੇਨ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਪਰਿਸਾ ਭਿਨ੍ਨਾ’ਤਿ? ‘‘ਨਤ੍ਥਿ ਭਨ੍ਤੇ, ਨੋ ਚੇਤਂ ਲੋਕੇ ਦਿਸ੍ਸਤਿ ਨੋਪਿ ਸੁਯ੍ਯਤਿ. ਸਾਧੁ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਏਵਮੇਤਂ ਤਥਾ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਾਮੀ’’ਤਿ.

੧. ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ¶ ¶ ¶ ਨਾਗਸੇਨ, ਭਾਸਿਤਮ੍ਪੇਤਂ ਭਗਵਤਾ ‘ਧਮ੍ਮੋ ਹਿ, ਵਾਸੇਟ੍ਠ, ਸੇਟ੍ਠੋ ਜਨੇਤਸ੍ਮਿਂ ਦਿਟ੍ਠੇ ਚੇਵ ਧਮ੍ਮੇ ਅਭਿਸਮ੍ਪਰਾਯੇ ਚਾ’ਤਿ. ਪੁਨ ਚ ‘ਉਪਾਸਕੋ ਗਿਹੀ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨੋ ਪਿਹਿਤਾਪਾਯੋ ਦਿਟ੍ਠਿਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਵਿਞ੍ਞਾਤਸਾਸਨੋ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਵਾ ਸਾਮਣੇਰਂ ਵਾ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਂ ਅਭਿਵਾਦੇਤਿ ਪਚ੍ਚੁਟ੍ਠੇਤੀ’ਤਿ. ਯਦਿ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਭਗਵਤਾ ਭਣਿਤਂ ‘ਧਮ੍ਮੋ ਹਿ, ਵਾਸੇਟ੍ਠ, ਸੇਟ੍ਠੋ ਜਨੇਤਸ੍ਮਿਂ ਦਿਟ੍ਠੇ ਚੇਵ ਧਮ੍ਮੇ ਅਭਿਸਮ੍ਪਰਾਯੇ ਚਾ’ਤਿ, ਤੇਨ ਹਿ ‘ਉਪਾਸਕੋ ਗਿਹੀ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨੋ ਪਿਹਿਤਾਪਾਯੋ ਦਿਟ੍ਠਿਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਵਿਞ੍ਞਾਤਸਾਸਨੋ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਵਾ ਸਾਮਣੇਰਂ ਵਾ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਂ ਅਭਿਵਾਦੇਤਿ ਪਚ੍ਚੁਟ੍ਠੇਤੀ’ਤਿ ਯਂ ਵਚਨਂ, ਤਂ ਮਿਚ੍ਛਾ. ਯਦਿ ‘ਉਪਾਸਕੋ ਗਿਹੀ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨੋ ਪਿਹਿਤਾਪਾਯੋ ਦਿਟ੍ਠਿਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਵਿਞ੍ਞਾਤਸਾਸਨੋ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਵਾ ਸਾਮਣੇਰਂ ਵਾ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਂ ਅਭਿਵਾਦੇਤਿ ਪਚ੍ਚੁਟ੍ਠੇਤਿ’, ਤੇਨ ਹਿ ‘ਧਮ੍ਮੋ ਹਿ, ਵਾਸੇਟ੍ਠ, ਸੇਟ੍ਠੋ ਜਨੇਤਸ੍ਮਿਂ ਦਿਟ੍ਠੇ ਚੇਵ ਧਮ੍ਮੇ ਅਭਿਸਮ੍ਪਰਾਯੇ ਚਾਤਿ ਤਮ੍ਪਿ ਵਚਨਂ ਮਿਚ੍ਛਾ. ਅਯਮ੍ਪਿ ਉਭਤੋ ਕੋਟਿਕੋ ਪਞ੍ਹੋ ਤਵਾਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤੋ, ਸੋ ਤਯਾ ਨਿਬ੍ਬਾਹਿਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ.

‘‘ਭਾਸਿਤਮ੍ਪੇਤਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਭਗਵਤਾ ‘ਧਮ੍ਮੋ ਹਿ, ਵਾਸੇਟ੍ਠ, ਸੇਟ੍ਠੋ ਜਨੇਤਸ੍ਮਿਂ ਦਿਟ੍ਠੇ ਚੇਵ ਧਮ੍ਮੇ ਅਭਿਸਮ੍ਪਰਾਯੇ ਚਾ’ਤਿ, ‘ਉਪਾਸਕੋ ਚ ਗਿਹੀ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨੋ ਪਿਹਿਤਾਪਾਯੋ ਦਿਟ੍ਠਿਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਵਿਞ੍ਞਾਤਸਾਸਨੋ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਵਾ ਸਾਮਣੇਰਂ ਵਾ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਂ ਅਭਿਵਾਦੇਤਿ ਪਚ੍ਚੁਟ੍ਠੇਤਿ’. ਤਤ੍ਥ ਪਨ ਕਾਰਣਂ ਅਤ੍ਥਿ. ਕਤਮਂ ਤਂ ਕਾਰਣਂ?

‘‘ਵੀਸਤਿ ਖੋ ਪਨਿਮੇ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸਮਣਸ੍ਸ ਸਮਣਕਰਣਾ ਧਮ੍ਮਾ ਦ੍ਵੇ ਚ ਲਿਙ੍ਗਾਨਿ, ਯੇਹਿ ਸਮਣੋ ਅਭਿਵਾਦਨਪਚ੍ਚੁਟ੍ਠਾਨਸਮਾਨਨਪੂਜਨਾਰਹੋ ਹੋਤਿ. ਕਤਮੇ ਵੀਸਤਿ ਸਮਣਸ੍ਸ ਸਮਣਕਰਣਾ ਧਮ੍ਮਾ ਦ੍ਵੇ ਚ ਲਿਙ੍ਗਾਨਿ? ਸੇਟ੍ਠੋ [ਸੇਟ੍ਠਭੂਮਿਸਯੋ (ਸੀ. ਸ੍ਯਾ.), ਸੇਟ੍ਠੋ ਯਮੋ (ਪੀ.)] ਧਮ੍ਮਾਰਾਮੋ, ਅਗ੍ਗੋ ਨਿਯਮੋ, ਚਾਰੋ ਵਿਹਾਰੋ ਸਂਯਮੋ ਸਂਵਰੋ ਖਨ੍ਤਿ ਸੋਰਚ੍ਚਂ ਏਕਤ੍ਤਚਰਿਯਾ ਏਕਤ੍ਤਾਭਿਰਤਿ ਪਟਿਸਲ੍ਲਾਨਂ ਹਿਰਿਓਤ੍ਤਪ੍ਪਂ ਵੀਰਿਯਂ ਅਪ੍ਪਮਾਦੋ ਸਿਕ੍ਖਾਸਮਾਦਾਨਂ [ਸਿਕ੍ਖਾਪਧਾਨਂ (ਸੀ. ਸ੍ਯਾ.), ਸੁਕ੍ਕਾਵਦਾਨਂ (ਕ.)] ਉਦ੍ਦੇਸੋ ਪਰਿਪੁਚ੍ਛਾ ਸੀਲਾਦਿਅਭਿਰਤਿ ਨਿਰਾਲਯਤਾ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਪਾਰਿਪੂਰਿਤਾ, ਕਾਸਾਵਧਾਰਣਂ ¶ , ਭਣ੍ਡੁਭਾਵੋ ¶ . ਇਮੇ ਖੋ ¶ , ਮਹਾਰਾਜ, ਵੀਸਤਿ ਸਮਣਸ੍ਸ ਸਮਣਕਰਣਾ ਧਮ੍ਮਾ ਦ੍ਵੇ ਚ ਲਿਙ੍ਗਾਨਿ. ਏਤੇ ਗੁਣੇ ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਮਾਦਾਯ ਵਤ੍ਤਤਿ, ਸੋ ਤੇਸਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਨੂਨਤ੍ਤਾ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਤ੍ਤਾ ਸਮ੍ਪਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਤ੍ਤਾ ਅਸੇਕ੍ਖਭੂਮਿਂ ਅਰਹਨ੍ਤਭੂਮਿਂ ਓਕ੍ਕਮਤਿ, ਸੇਟ੍ਠਂ ਭੂਮਨ੍ਤਰਂ ਓਕ੍ਕਮਤਿ, ਅਰਹਤ੍ਤਾਸਨ੍ਨਗਤੋਤਿ ਅਰਹਤਿ ਉਪਾਸਕੋ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨੋ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਂ ਅਭਿਵਾਦੇਤੁਂ ਪਚ੍ਚੁਟ੍ਠਾਤੁਂ.

‘‘‘ਖੀਣਾਸਵੇਹਿ ਸੋ ਸਾਮਞ੍ਞਂ ਉਪਗਤੋ, ਨਤ੍ਥਿ ਮੇ ਸੋ ਸਮਯੋ’ਤਿ [ਤਂ ਸਾਮਞ੍ਞ’’ਨ੍ਤਿ (?)] ਅਰਹਤਿ ਉਪਾਸਕੋ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨੋ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਂ ਅਭਿਵਾਦੇਤੁਂ ਪਚ੍ਚੁਟ੍ਠਾਤੁਂ.

‘‘‘ਅਗ੍ਗਪਰਿਸਂ ਸੋ ਉਪਗਤੋ, ਨਾਹਂ ਤਂ ਠਾਨਂ ਉਪਗਤੋ’ਤਿ ਅਰਹਤਿ ਉਪਾਸਕੋ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨੋ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਂ ਅਭਿਵਾਦੇਤੁਂ ਪਚ੍ਚੁਟ੍ਠਾਤੁਂ.

‘‘‘ਲਭਤਿ ਸੋ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖੁਦ੍ਦੇਸਂ ਸੋਤੁਂ, ਨਾਹਂ ਤਂ ਲਭਾਮਿ ਸੋਤੁ’ਨ੍ਤਿ ਅਰਹਤਿ ਉਪਾਸਕੋ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨੋ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਂ ਅਭਿਵਾਦੇਤੁਂ ਪਚ੍ਚੁਟ੍ਠਾਤੁਂ.

‘‘‘ਸੋ ਅਞ੍ਞੇ ਪਬ੍ਬਾਜੇਤਿ ਉਪਸਮ੍ਪਾਦੇਤਿ ਜਿਨਸਾਸਨਂ ਵਡ੍ਢੇਤਿ, ਅਹਮੇਤਂ ਨ ਲਭਾਮਿ ਕਾਤੁ’ਨ੍ਤਿ ਅਰਹਤਿ ਉਪਾਸਕੋ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨੋ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਂ ਅਭਿਵਾਦੇਤੁਂ ਪਚ੍ਚੁਟ੍ਠਾਤੁਂ.

‘‘‘ਅਪ੍ਪਮਾਣੇਸੁ ਸੋ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇਸੁ ਸਮਤ੍ਤਕਾਰੀ, ਨਾਹਂ ਤੇਸੁ ਵਤ੍ਤਾਮੀ’ਤਿ ਅਰਹਤਿ ਉਪਾਸਕੋ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨੋ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਂ ਅਭਿਵਾਦੇਤੁਂ ਪਚ੍ਚੁਟ੍ਠਾਤੁਂ.

‘‘‘ਉਪਗਤੋ ਸੋ ਸਮਣਲਿਙ੍ਗਂ, ਬੁਦ੍ਧਾਧਿਪ੍ਪਾਯੇ ਠਿਤੋ, ਤੇਨਾਹਂ ਲਿਙ੍ਗੇਨ ਦੂਰਮਪਗਤੋ’ਤਿ ਅਰਹਤਿ ਉਪਾਸਕੋ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨੋ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਂ ਅਭਿਵਾਦੇਤੁਂ ਪਚ੍ਚੁਟ੍ਠਾਤੁਂ.

‘‘‘ਪਰੂਲ਼੍ਹਕਚ੍ਛਲੋਮੋ ਸੋ ਅਨਞ੍ਜਿਤਅਮਣ੍ਡਿਤੋ ਅਨੁਲਿਤ੍ਤਸੀਲਗਨ੍ਧੋ, ਅਹਂ ਪਨ ਮਣ੍ਡਨਵਿਭੂਸਨਾਭਿਰਤੋ’ਤਿ ਅਰਹਤਿ ਉਪਾਸਕੋ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨੋ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਂ ਅਭਿਵਾਦੇਤੁਂ ਪਚ੍ਚੁਟ੍ਠਾਤੁਂ.

‘‘ਅਪਿ ਚ, ਮਹਾਰਾਜ, ‘ਯੇ ਤੇ ਵੀਸਤਿ ਸਮਣਕਰਣਾ ਧਮ੍ਮਾ ਦ੍ਵੇ ਚ ਲਿਙ੍ਗਾਨਿ, ਸਬ੍ਬੇਪੇਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਭਿਕ੍ਖੁਸ੍ਸ ਸਂਵਿਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਸੋ ਯੇਵ ਤੇ ਧਮ੍ਮੇ ਧਾਰੇਤਿ, ਅਞ੍ਞੇਪਿ ਤਤ੍ਥ ਸਿਕ੍ਖਾਪੇਤਿ, ਸੋ ਮੇ ਆਗਮੋ ¶ ਸਿਕ੍ਖਾਪਨਞ੍ਚ ਨਤ੍ਥੀ’ਤਿ ਅਰਹਤਿ ¶ ਉਪਾਸਕੋ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨੋ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਂ ਅਭਿਵਾਦੇਤੁਂ ਪਚ੍ਚੁਟ੍ਠਾਤੁਂ ¶ .

‘‘ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਰਾਜਕੁਮਾਰੋ ਪੁਰੋਹਿਤਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਵਿਜ੍ਜਂ ਅਧੀਯਤਿ, ਖਤ੍ਤਿਯਧਮ੍ਮਂ ਸਿਕ੍ਖਤਿ, ਸੋ ਅਪਰੇਨ ਸਮਯੇਨ ਅਭਿਸਿਤ੍ਤੋ ਆਚਰਿਯਂ ਅਭਿਵਾਦੇਤਿ ਪਚ੍ਚੁਟ੍ਠੇਤਿ ‘ਸਿਕ੍ਖਾਪਕੋ ਮੇ ਅਯ’ਨ੍ਤਿ, ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ‘ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਿਕ੍ਖਾਪਕੋ ਵਂਸਧਰੋ’ਤਿ ਅਰਹਤਿ ਉਪਾਸਕੋ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨੋ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਂ ਅਭਿਵਾਦੇਤੁਂ ਪਚ੍ਚੁਟ੍ਠਾਤੁਂ.

‘‘ਅਪਿ ਚ, ਮਹਾਰਾਜ, ਇਮਿਨਾਪੇਤਂ ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਜਾਨਾਹਿ ਭਿਕ੍ਖੁਭੂਮਿਯਾ ਮਹਨ੍ਤਤਂ ਅਸਮਵਿਪੁਲਭਾਵਂ. ਯਦਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਉਪਾਸਕੋ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨੋ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਸਚ੍ਛਿਕਰੋਤਿ, ਦ੍ਵੇਵ ਤਸ੍ਸ ਗਤਿਯੋ ਭਵਨ੍ਤਿ ਅਨਞ੍ਞਾ ਤਸ੍ਮਿਂ ਯੇਵ ਦਿਵਸੇ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯੇਯ੍ਯ ਵਾ, ਭਿਕ੍ਖੁਭਾਵਂ ਵਾ ਉਪਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯ. ਅਚਲਾ ਹਿ ਸਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾ, ਮਹਤੀ ਅਚ੍ਚੁਗ੍ਗਤਾ, ਯਦਿਦਂ ਭਿਕ੍ਖੁਭੂਮੀ’’ਤਿ. ‘‘ਞਾਣਗਤੋ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਪਞ੍ਹੋ ਸੁਨਿਬ੍ਬੇਠਿਤੋ ਬਲਵਤਾ ਅਤਿਬੁਦ੍ਧਿਨਾ ਤਯਾ, ਨ ਯਿਮਂ ਪਞ੍ਹਂ ਸਮਤ੍ਥੋ ਅਞ੍ਞੋ ਏਵਂ ਵਿਨਿਵੇਠੇਤੁਂ ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਤਵਾਦਿਸੇਨ ਬੁਦ੍ਧਿਮਤਾ’’ਤਿ.

੨. ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਤੁਮ੍ਹੇ ਭਣਥ ‘ਤਥਾਗਤੋ ਸਬ੍ਬਸਤ੍ਤਾਨਂ ਅਹਿਤਮਪਨੇਤ੍ਵਾ ਹਿਤਮੁਪਦਹਤੀ’ਤਿ. ਪੁਨ ਚ ਭਣਥ ਅਗ੍ਗਿਕ੍ਖਨ੍ਧੂਪਮੇ ਧਮ੍ਮਪਰਿਯਾਯੇ ਭਞ੍ਞਮਾਨੇ ‘ਸਟ੍ਠਿਮਤ੍ਤਾਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਉਣ੍ਹਂ ਲੋਹਿਤਂ ਮੁਖਤੋ ਉਗ੍ਗਤ’ਨ੍ਤਿ. ਅਗ੍ਗਿਕ੍ਖਨ੍ਧੂਪਮਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਧਮ੍ਮਪਰਿਯਾਯਂ ਦੇਸੇਨ੍ਤੇਨ ਤਥਾਗਤੇਨ ਸਟ੍ਠਿਮਤ੍ਤਾਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਹਿਤਮਪਨੇਤ੍ਵਾ ਅਹਿਤਮੁਪਦਹਿਤਂ. ਯਦਿ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਤਥਾਗਤੋ ਸਬ੍ਬਸਤ੍ਤਾਨਂ ਅਹਿਤਮਪਨੇਤ੍ਵਾ ਹਿਤਮੁਪਦਹਤਿ, ਤੇਨ ਹਿ ਅਗ੍ਗਿਕ੍ਖਨ੍ਧੂਪਮੇ ਧਮ੍ਮਪਰਿਯਾਯੇ ਭਞ੍ਞਮਾਨੇ ਸਟ੍ਠਿਮਤ੍ਤਾਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਉਣ੍ਹਂ ਲੋਹਿਤਂ ਮੁਖਤੋ ਉਗ੍ਗਤਨ੍ਤਿ ਯਂ ਵਚਨਂ, ਤਂ ਮਿਚ੍ਛਾ. ਯਦਿ ਅਗ੍ਗਿਕ੍ਖਨ੍ਧੂਪਮੇ ਧਮ੍ਮਪਰਿਯਾਯੇ ਭਞ੍ਞਮਾਨੇ ਸਟ੍ਠਿਮਤ੍ਤਾਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਉਣ੍ਹਂ ਲੋਹਿਤਂ ਮੁਖਤੋ ਉਗ੍ਗਤਂ, ਤੇਨ ¶ ਹਿ ਤਥਾਗਤੋ ਸਬ੍ਬਸਤ੍ਤਾਨਂ ਅਹਿਤਮਪਨੇਤ੍ਵਾ ਹਿਤਮੁਪਦਹਤੀਤਿ ਤਮ੍ਪਿ ਵਚਨਂ ਮਿਚ੍ਛਾ. ਅਯਮ੍ਪਿ ਉਭਤੋ ਕੋਟਿਕੋ ਪਞ੍ਹੋ ਤਵਾਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤੋ, ਸੋ ਤਯਾ ਨਿਬ੍ਬਾਹਿਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ.

‘‘ਤਥਾਗਤੋ ¶ ¶ , ਮਹਾਰਾਜ, ਸਬ੍ਬਸਤ੍ਤਾਨਂ ਅਹਿਤਮਪਨੇਤ੍ਵਾ ਹਿਤਮੁਪਦਹਤਿ, ਅਗ੍ਗਿਕ੍ਖਨ੍ਧੂਪਮੇ ਧਮ੍ਮਪਰਿਯਾਯੇ ਭਞ੍ਞਮਾਨੇ ਸਟ੍ਠਿਮਤ੍ਤਾਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਉਣ੍ਹਂ ਲੋਹਿਤਂ ਮੁਖਤੋ ਉਗ੍ਗਤਂ, ਤਞ੍ਚ ਪਨ ਨ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਕਤੇਨ, ਤੇਸਂ ਯੇਵ ਅਤ੍ਤਨੋ ਕਤੇਨਾ’’ਤਿ.

‘‘ਯਦਿ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਤਥਾਗਤੋ ਅਗ੍ਗਿਕ੍ਖਨ੍ਧੂਪਮਂ ਧਮ੍ਮਪਰਿਯਾਯਂ ਨ ਭਾਸੇਯ੍ਯ, ਅਪਿ ਨੁ ਤੇਸਂ ਉਣ੍ਹਂ ਲੋਹਿਤਂ ਮੁਖਤੋ ਉਗ੍ਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯਾਤਿ, ਨ ਹਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਮਿਚ੍ਛਾਪਟਿਪਨ੍ਨਾਨਂ ਤੇਸਂ ਭਗਵਤੋ ਧਮ੍ਮਪਰਿਯਾਯਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਪਰਿਲ਼ਾਹੋ ਕਾਯੇ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿ, ਤੇਨ ਤੇਸਂ ਪਰਿਲ਼ਾਹੇਨ ਉਣ੍ਹਂ ਲੋਹਿਤਂ ਮੁਖਤੋ ਉਗ੍ਗਤ’’ਨ੍ਤਿ. ‘‘ਤੇਨ ਹਿ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਤਥਾਗਤਸ੍ਸੇਵ ਕਤੇਨ ਤੇਸਂ ਉਣ੍ਹਂ ਲੋਹਿਤਂ ਮੁਖਤੋ ਉਗ੍ਗਤਂ, ਤਥਾਗਤੋ ਯੇਵ ਤਤ੍ਥ ਅਧਿਕਾਰੋ ਤੇਸਂ ਨਾਸਨਾਯ, ਯਥਾ ਨਾਮ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਅਹਿ ਵਮ੍ਮਿਕਂ ਪਵਿਸੇਯ੍ਯ, ਅਥਞ੍ਞਤਰੋ ਪਂਸੁਕਾਮੋ ਪੁਰਿਸੋ ਵਮ੍ਮਿਕਂ ਭਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਪਂਸੁਂ ਹਰੇਯ੍ਯ, ਤਸ੍ਸ ਪਂਸੁਹਰਣੇਨ ਵਮ੍ਮਿਕਸ੍ਸ ਸੁਸਿਰਂ ਪਿਦਹੇਯ੍ਯ, ਅਥ ਤਤ੍ਥੇਵ ਸੋ ਅਸ੍ਸਾਸਂ ਅਲਭਮਾਨੋ ਮਰੇਯ੍ਯ, ਨਨੁ ਸੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਹਿ ਤਸ੍ਸ ਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਕਤੇਨ ਮਰਣਪ੍ਪਤ੍ਤੋ’’ਤਿ. ‘‘ਆਮ ਮਹਾਰਾਜਾ’’ਤਿ. ‘‘ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਤਥਾਗਤੋ ਯੇਵ ਤਤ੍ਥ ਅਧਿਕਾਰੋ ਤੇਸਂ ਨਾਸਨਾਯਾ’’ਤਿ.

‘‘ਤਥਾਗਤੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸਯਮਾਨੋ ਅਨੁਨਯਪ੍ਪਟਿਘਂ ਨ ਕਰੋਤਿ, ਅਨੁਨਯਪ੍ਪਟਿਘਵਿਪ੍ਪਮੁਤ੍ਤੋ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਤਿ, ਏਵਂ ਧਮ੍ਮੇ ਦੇਸੀਯਮਾਨੇ ਯੇ ਤਤ੍ਥ ਸਮ੍ਮਾਪਟਿਪਨ੍ਨਾ, ਤੇ ਬੁਜ੍ਝਨ੍ਤਿ. ਯੇ ਪਨ ਮਿਚ੍ਛਾਪਟਿਪਨ੍ਨਾ, ਤੇ ਪਤਨ੍ਤਿ. ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਅਮ੍ਬਂ ਵਾ ਜਮ੍ਬੁਂ ਵਾ ਮਧੁਕਂ ਵਾ ਚਾਲਯਮਾਨਸ੍ਸ ਯਾਨਿ ਤਤ੍ਥ ਫਲਾਨਿ ਸਾਰਾਨਿ ਦਲ਼੍ਹਬਨ੍ਧਨਾਨਿ, ਤਾਨਿ ਤਤ੍ਥੇਵ ਅਚ੍ਚੁਤਾਨਿ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿ, ਯਾਨਿ ਤਤ੍ਥ ਫਲਾਨਿ ਪੂਤਿਵਣ੍ਟਮੂਲਾਨਿ ਦੁਬ੍ਬਲਬਨ੍ਧਨਾਨਿ, ਤਾਨਿ ¶ ਪਤਨ੍ਤਿ. ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਤਥਾਗਤੋ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸਯਮਾਨੋ ਅਨੁਨਯਪ੍ਪਟਿਘਂ ਨ ਕਰੋਤਿ, ਅਨੁਨਯਪ੍ਪਟਿਘਵਿਪ੍ਪਮੁਤ੍ਤੋ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਤਿ, ਏਵਂ ਧਮ੍ਮੇ ਦੇਸੀਯਮਾਨੇ ਯੇ ਤਤ੍ਥ ਸਮ੍ਮਾਪਟਿਪਨ੍ਨਾ, ਤੇ ਬੁਜ੍ਝਨ੍ਤਿ. ਯੇ ਪਨ ਮਿਚ੍ਛਾਪਟਿਪਨ੍ਨਾ, ਤੇ ਪਤਨ੍ਤਿ.

‘‘ਯਥਾ ਵਾ ਪਨ, ਮਹਾਰਾਜ, ਕਸ੍ਸਕੋ ਧਞ੍ਞਂ ਰੋਪੇਤੁਕਾਮੋ ਖੇਤ੍ਤਂ ਕਸਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਕਸਨ੍ਤਸ੍ਸ ਅਨੇਕਸਤਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਤਿਣਾਨਿ ਮਰਨ੍ਤਿ. ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਤਥਾਗਤੋ ਪਰਿਪਕ੍ਕਮਾਨਸੇ ਸਤ੍ਤੇ ਬੋਧੇਨ੍ਤੋ [ਬੋਧੇਤੁਂ (ਸੀ.)] ਅਨੁਨਯਪ੍ਪਟਿਘਵਿਪ੍ਪਮੁਤ੍ਤੋ ¶ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਤਿ, ਏਵਂ ਧਮ੍ਮੇ ਦੇਸੀਯਮਾਨੇ ਯੇ ਤਤ੍ਥ ਸਮ੍ਮਾਪਟਿਪਨ੍ਨਾ, ਤੇ ਬੁਜ੍ਝਨ੍ਤਿ. ਯੇ ਪਨ ਮਿਚ੍ਛਾਪਟਿਪਨ੍ਨਾ, ਤੇ ਤਿਣਾਨਿ ਵਿਯ ਮਰਨ੍ਤਿ.

‘‘ਯਥਾ ਵਾ ਪਨ, ਮਹਾਰਾਜ, ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਰਸਹੇਤੁ ਯਨ੍ਤੇਨ ਉਚ੍ਛੁਂ ਪੀਲ਼ਯਨ੍ਤਿ, ਤੇਸਂ ਉਚ੍ਛੁਂ ਪੀਲ਼ਯਮਾਨਾਨਂ ਯੇ ਤਤ੍ਥ ਯਨ੍ਤਮੁਖਗਤਾ ਕਿਮਯੋ, ਤੇ ਪੀਲ਼ਿਯਨ੍ਤਿ. ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਤਥਾਗਤੋ ¶ ਪਰਿਪਕ੍ਕਮਾਨਸੇ ਸਤ੍ਤੇ ਬੋਧੇਨ੍ਤੋ ਧਮ੍ਮਯਨ੍ਤਮਭਿਪੀਲ਼ਯਤਿ [ਧਮ੍ਮਯਨ੍ਤਮਤਿਪੀਲ਼ਯਤਿ (ਕ.)], ਯੇ ਤਤ੍ਥ ਮਿਚ੍ਛਾਪਟਿਪਨ੍ਨਾ, ਤੇ ਕਿਮੀ ਵਿਯ ਮਰਨ੍ਤੀ’’ਤਿ.

‘‘ਨਨੁ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਤਾਯ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾਯ ਪਤਿਤਾ’’ਤਿ? ‘‘ਅਪਿ ਨੁ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਤਚ੍ਛਕੋ ਰੁਕ੍ਖਂ ਤਚ੍ਛਨ੍ਤੋ [ਰਕ੍ਖਨ੍ਤੋ (ਸੀ. ਪੀ.] ਉਜੁਕਂ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਂ ਕਰੋਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਹਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਵਜ੍ਜਨੀਯਂ ਅਪਨੇਤ੍ਵਾ ਤਚ੍ਛਕੋ ਰੁਕ੍ਖਂ ਉਜੁਕਂ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਂ ਕਰੋਤੀ’’ਤਿ. ‘‘ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਤਥਾਗਤੋ ਪਰਿਸਂ ਰਕ੍ਖਨ੍ਤੋ ਨ ਸਕ੍ਕੋਤਿ ਬੋਧਨੇਯ੍ਯੇ [ਅਬੋਧਨੀਯੇ (ਸ੍ਯਾ.)] ਸਤ੍ਤੇ ਬੋਧੇਤੁਂ, ਮਿਚ੍ਛਾਪਟਿਪਨ੍ਨੇ ਪਨ ਸਤ੍ਤੇ ਅਪਨੇਤ੍ਵਾ ਬੋਧਨੇਯ੍ਯੇ ਸਤ੍ਤੇ ਬੋਧੇਤਿ, ਅਤ੍ਤਕਤੇਨ ਪਨ ਤੇ, ਮਹਾਰਾਜ, ਮਿਚ੍ਛਾਪਟਿਪਨ੍ਨਾ ਪਤਨ੍ਤਿ.

‘‘ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਕਦਲੀ ਵੇਲ਼ੁ ਅਸ੍ਸਤਰੀ ਅਤ੍ਤਜੇਨ [ਅਤ੍ਤਜੇਨ ਫਲੇਨ (ਸੀ.)] ਹਞ੍ਞਤਿ, ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਯੇ ਤੇ ਮਿਚ੍ਛਾਪਟਿਪਨ੍ਨਾ, ਤੇ ਅਤ੍ਤਕਤੇਨ ਹਞ੍ਞਨ੍ਤਿ ਪਤਨ੍ਤਿ.

‘‘ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਚੋਰਾ ਅਤ੍ਤਕਤੇਨ ਚਕ੍ਖੁਪ੍ਪਾਟਨਂ ਸੂਲਾਰੋਪਨਂ ਸੀਸਚ੍ਛੇਦਨਂ ਪਾਪੁਣਨ੍ਤਿ, ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਯੇ ਤੇ ਮਿਚ੍ਛਾਪਟਿਪਨ੍ਨਾ, ਤੇ ਅਤ੍ਤਕਤੇਨ ਹਞ੍ਞਨ੍ਤਿ ਪਤਨ੍ਤਿ ¶ [ਜਿਨਸਾਸਨਾ ਪਤਨ੍ਤਿ (ਸੀ. ਪੀ.)]. ਯੇਸਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸਟ੍ਠਿਮਤ੍ਤਾਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਉਣ੍ਹਂ ਲੋਹਿਤਂ ਮੁਖਤੋ ਉਗ੍ਗਤਂ, ਤੇਸਂ ਤਂ ਨੇਵ ਭਗਵਤੋ ਕਤੇਨ, ਨ ਪਰੇਸਂ ਕਤੇਨ, ਅਥ ਖੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਯੇਵ ਕਤੇਨ.

‘‘ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਪੁਰਿਸੋ ਸਬ੍ਬਜਨਸ੍ਸ ਅਮਤਂ ਦਦੇਯ੍ਯ, ਤੇ ਤਂ ਅਮਤਂ ਅਸਿਤ੍ਵਾ ਅਰੋਗਾ ਦੀਘਾਯੁਕਾ ਸਬ੍ਬੀਤਿਤੋ [ਸਬ੍ਬੀਤਿਯਾ (ਸੀ.)] ਪਰਿਮੁਚ੍ਚੇਯ੍ਯੁਂ, ਅਥਞ੍ਞਤਰੋ ਪੁਰਿਸੋ ਦੁਰੁਪਚਾਰੇਨ ਤਂ ਅਸਿਤ੍ਵਾ ਮਰਣਂ ਪਾਪੁਣੇਯ੍ਯ, ਅਪਿ ਨੁ ਖੋ ਸੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਅਮਤਦਾਯਕੋ ਪੁਰਿਸੋ ਤਤੋਨਿਦਾਨਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਅਪੁਞ੍ਞਂ ਆਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਹਿ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ‘‘ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਤਥਾਗਤੋ ਦਸਸਹਸ੍ਸਿਯਾ ਲੋਕਧਾਤੁਯਾ ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਅਮਤਂ ਧਮ੍ਮਦਾਨਂ ¶ ਦੇਤਿ, ਯੇ ਤੇ ਸਤ੍ਤਾ ਭਬ੍ਬਾ, ਤੇ ਧਮ੍ਮਾਮਤੇਨ ਬੁਜ੍ਝਨ੍ਤਿ. ਯੇ ਪਨ ਤੇ ਸਤ੍ਤਾ ਅਭਬ੍ਬਾ, ਤੇ ਧਮ੍ਮਾਮਤੇਨ ਹਞ੍ਞਨ੍ਤਿ ਪਤਨ੍ਤਿ. ਭੋਜਨਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸਬ੍ਬਸਤ੍ਤਾਨਂ ਜੀਵਿਤਂ ਰਕ੍ਖਤਿ, ਤਮੇਕਚ੍ਚੇ ਭੁਞ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਵਿਸੂਚਿਕਾਯ ਮਰਨ੍ਤਿ, ਅਪਿ ਨੁ ਖੋ ਸੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਭੋਜਨਦਾਯਕੋ ਪੁਰਿਸੋ ਤਤੋਨਿਦਾਨਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਅਪੁਞ੍ਞਂ ਆਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਹਿ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ‘‘ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਤਥਾਗਤੋ ਦਸਸਹਸ੍ਸਿਯਾ ਲੋਕਧਾਤੁਯਾ ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਅਮਤਂ ਧਮ੍ਮਦਾਨਂ ਦੇਤਿ, ਯੇ ਤੇ ਸਤ੍ਤਾ ਭਬ੍ਬਾ, ਤੇ ਧਮ੍ਮਾਮਤੇਨ ਬੁਜ੍ਝਨ੍ਤਿ. ਯੇ ਪਨ ਤੇ ਸਤ੍ਤਾ ਅਭਬ੍ਬਾ, ਤੇ ਧਮ੍ਮਾਮਤੇਨ ਹਞ੍ਞਨ੍ਤਿ ਪਤਨ੍ਤੀ’’ਤਿ. ‘‘ਸਾਧੁ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਏਵਮੇਤਂ ਤਥਾ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਾਮੀ’’ਤਿ.

੩. ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ¶ ਨਾਗਸੇਨ, ਭਾਸਿਤਮ੍ਪੇਤਂ ਤਥਾਗਤੇਨ –

‘‘‘ਕਾਯੇਨ ਸਂਵਰੋ ਸਾਧੁ [ਧ. ਪ. ੩੬੧], ਸਾਧੁ ਵਾਚਾਯ ਸਂਵਰੋ;

ਮਨਸਾ ਸਂਵਰੋ ਸਾਧੁ, ਸਾਧੁ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਸਂਵਰੋ’ਤਿ.

‘‘ਪੁਨ ਚ ਤਥਾਗਤੋ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਪਰਿਸਾਨਂ ਮਜ੍ਝੇ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਪੁਰਤੋ ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਸੇਲਸ੍ਸ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਕੋਸੋਹਿਤਂ ਵਤ੍ਥਗੁਯ੍ਹਂ ਦਸ੍ਸੇਸਿ. ਯਦਿ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਭਗਵਤਾ ¶ ਭਣਿਤਂ ‘ਕਾਯੇਨ ਸਂਵਰੋ ਸਾਧੂ’ਤਿ, ਤੇਨ ਹਿ ਸੇਲਸ੍ਸ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਕੋਸੋਹਿਤਂ ਵਤ੍ਥਗੁਯ੍ਹਂ ਦਸ੍ਸੇਸੀਤਿ ਯਂ ਵਚਨਂ, ਤਂ ਮਿਚ੍ਛਾ. ਯਦਿ ਸੇਲਸ੍ਸ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਕੋਸੋਹਿਤਂ ਵਤ੍ਥਗੁਯ੍ਹਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ, ਤੇਨ ਹਿ ‘ਕਾਯੇਨ ਸਂਵਰੋ ਸਾਧੂ’ਤਿ ਤਮ੍ਪਿ ਵਚਨਂ ਮਿਚ੍ਛਾ. ਅਯਮ੍ਪਿ ਉਭਤੋ ਕੋਟਿਕੋ ਪਞ੍ਹੋ ਤਵਾਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤੋ, ਸੋ ਤਯਾ ਨਿਬ੍ਬਾਹਿਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ.

‘‘ਭਾਸਿਤਮ੍ਪੇਤਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਭਗਵਤਾ ‘ਕਾਯੇਨ ਸਂਵਰੋ ਸਾਧੂ’ਤਿ, ਸੇਲਸ੍ਸ ਚ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਕੋਸੋਹਿਤਂ ਵਤ੍ਥਗੁਯ੍ਹਂ ਦਸ੍ਸਿਤਂ. ਯਸ੍ਸ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਤਥਾਗਤੇ ਕਙ੍ਖਾ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ, ਤਸ੍ਸ ਬੋਧਨਤ੍ਥਾਯ ਭਗਵਾ ਇਦ੍ਧਿਯਾ ਤਪ੍ਪਟਿਭਾਗਂ ਕਾਯਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ, ਸੋ ਯੇਵ ਤਂ ਪਾਟਿਹਾਰਿਯਂ ਪਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ.

‘‘ਕੋ ¶ ਪਨੇਤਂ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਸਦ੍ਦਹਿਸ੍ਸਤਿ, ਯਂ ਪਰਿਸਗਤੋ ਏਕੋ ਯੇਵ ਤਂ ਗੁਯ੍ਹਂ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਅਵਸੇਸਾ ਤਤ੍ਥੇਵ ਵਸਨ੍ਤਾ ਨ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੀਤਿ. ਇਙ੍ਘ ਮੇ ਤ੍ਵਂ ਤਤ੍ਥ ਕਾਰਣਂ ਉਪਦਿਸ, ਕਾਰਣੇਨ ਮਂ ਸਞ੍ਞਾਪੇਹੀ’’ਤਿ. ‘‘ਦਿਟ੍ਠਪੁਬ੍ਬੋ ਪਨ ਤਯਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਕੋਚਿ ਬ੍ਯਾਧਿਤੋ ਪੁਰਿਸੋ ਪਰਿਕਿਣ੍ਣੋ ਞਾਤਿਮਿਤ੍ਤੇਹੀ’’ਤਿ. ‘‘ਆਮ ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ‘‘ਅਪਿ ਨੁ ਖੋ ਸਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਪਰਿਸਾ ਪਸ੍ਸਤੇਤਂ ਵੇਦਨਂ, ਯਾਯ ਸੋ ਪੁਰਿਸੋ ਵੇਦਨਾਯ ਵੇਦਯਤੀ’’ਤਿ. ‘‘ਨ ਹਿ ਭਨ੍ਤੇ, ਅਤ੍ਤਨਾ ਯੇਵ ਸੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਪੁਰਿਸੋ ਵੇਦਯਤੀ’’ਤਿ. ‘‘ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਯਸ੍ਸੇਵ ਤਥਾਗਤੇ ਕਙ੍ਖਾ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ, ਤਸ੍ਸੇਵ ਤਥਾਗਤੋ ਬੋਧਨਤ੍ਥਾਯ ਇਦ੍ਧਿਯਾ ਤਪ੍ਪਟਿਭਾਗਂ ਕਾਯਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ, ਸੋ ਯੇਵ ਤਂ ਪਾਟਿਹਾਰਿਯਂ ਪਸ੍ਸਤਿ.

‘‘ਯਥਾ ਵਾ ਪਨ, ਮਹਾਰਾਜ, ਕਞ੍ਚਿਦੇਵ ਪੁਰਿਸਂ ਭੂਤੋ ਆਵਿਸੇਯ੍ਯ, ਅਪਿ ਨੁ ਖੋ ਸਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਪਰਿਸਾ ਪਸ੍ਸਤਿ ਤਂ ਭੂਤਾਗਮਨ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਨ ਹਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸੋ ਯੇਵ ਆਤੁਰੋ ਤਸ੍ਸ ਭੂਤਸ੍ਸ ਆਗਮਨਂ ਪਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ. ‘‘ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਯਸ੍ਸੇਵ ਤਥਾਗਤੇ ਕਙ੍ਖਾ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ, ਤਸ੍ਸੇਵ ¶ ਤਥਾਗਤੋ ਬੋਧਨਤ੍ਥਾਯ ਇਦ੍ਧਿਯਾ ਤਪ੍ਪਟਿਭਾਗਂ ਕਾਯਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ, ਸੋ ਯੇਵ ਤਂ ਪਾਟਿਹਾਰਿਯਂ ਪਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ.

‘‘ਦੁਕ੍ਕਰਂ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਭਗਵਤਾ ਕਤਂ, ਯਂ ਏਕਸ੍ਸਪਿ ਅਦਸ੍ਸਨੀਯਂ, ਤਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੇਨਾ’’ਤਿ. ‘‘ਨ, ਮਹਾਰਾਜ, ਭਗਵਾ ਗੁਯ੍ਹਂ ਦਸ੍ਸੇਸਿ ¶ , ਇਦ੍ਧਿਯਾ ਪਨ ਛਾਯਂ ਦਸ੍ਸੇਸੀ’’ਤਿ. ‘‘ਛਾਯਾਯਪਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਦਿਟ੍ਠਾਯ ਦਿਟ੍ਠਂ ਯੇਵ ਹੋਤਿ ਗੁਯ੍ਹਂ, ਯਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਨਿਟ੍ਠਂ ਗਤੋ’’ਤਿ. ‘‘ਦੁਕ੍ਕਰਞ੍ਚਾਪਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਤਥਾਗਤੋ ਕਰੋਤਿ ਬੋਧਨੇਯ੍ਯੇ ਸਤ੍ਤੇ ਬੋਧੇਤੁਂ. ਯਦਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਤਥਾਗਤੋ ਕਿਰਿਯਂ ਹਾਪੇਯ੍ਯ, ਬੋਧਨੇਯ੍ਯਾ ਸਤ੍ਤਾ ਨ ਬੁਜ੍ਝੇਯ੍ਯੁਂ. ਯਸ੍ਮਾ ਚ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਯੋਗਞ੍ਞੂ ਤਥਾਗਤੋ ਬੋਧਨੇਯ੍ਯੇ ਸਤ੍ਤੇ ਬੋਧੇਤੁਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਥਾਗਤੋ ਯੇਨ ਯੇਨ ਯੋਗੇਨ ਬੋਧਨੇਯ੍ਯਾ ਬੁਜ੍ਝਨ੍ਤਿ, ਤੇਨ ਤੇਨ ਯੋਗੇਨ ਬੋਧਨੇਯ੍ਯੇ ਬੋਧੇਤਿ.

‘‘ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਭਿਸਕ੍ਕੋ ਸਲ੍ਲਕਤ੍ਤੋ ਯੇਨ ਯੇਨ ਭੇਸਜ੍ਜੇਨ ਆਤੁਰੋ ਅਰੋਗੋ ਹੋਤਿ, ਤੇਨ ਤੇਨ ਭੇਸਜ੍ਜੇਨ ਆਤੁਰਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਤਿ, ਵਮਨੀਯਂ ਵਮੇਤਿ, ਵਿਰੇਚਨੀਯਂ ਵਿਰੇਚੇਤਿ, ਅਨੁਲੇਪਨੀਯਂ ਅਨੁਲਿਮ੍ਪੇਤਿ, ਅਨੁਵਾਸਨੀਯਂ ਅਨੁਵਾਸੇਤਿ. ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਤਥਾਗਤੋ ਯੇਨ ਯੇਨ ਯੋਗੇਨ ਬੋਧਨੇਯ੍ਯਾ ਸਤ੍ਤਾ ਬੁਜ੍ਝਨ੍ਤਿ, ਤੇਨ ਤੇਨ ਯੋਗੇਨ ਬੋਧੇਤਿ.

‘‘ਯਥਾ ¶ ਵਾ ਪਨ, ਮਹਾਰਾਜ, ਇਤ੍ਥੀ ਮੂਲ਼੍ਹਗਬ੍ਭਾ ਭਿਸਕ੍ਕਸ੍ਸ ਅਦਸ੍ਸਨੀਯਂ ਗੁਯ੍ਹਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ, ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਤਥਾਗਤੋ ਬੋਧਨੇਯ੍ਯੇ ਸਤ੍ਤੇ ਬੋਧੇਤੁਂ ਅਦਸ੍ਸਨੀਯਂ ਗੁਯ੍ਹਂ ਇਦ੍ਧਿਯਾ ਛਾਯਂ ਦਸ੍ਸੇਸਿ. ਨਤ੍ਥਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਅਦਸ੍ਸਨੀਯੋ ਨਾਮ ਓਕਾਸੋ ਪੁਗ੍ਗਲਂ ਉਪਾਦਾਯ. ਯਦਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਕੋਚਿ ਭਗਵਤੋ ਹਦਯਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਬੁਜ੍ਝੇਯ੍ਯ, ਤਸ੍ਸਪਿ ਭਗਵਾ ਯੋਗੇਨ ਹਦਯਂ ਦਸ੍ਸੇਯ੍ਯ, ਯੋਗਞ੍ਞੂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਤਥਾਗਤੋ ਦੇਸਨਾਕੁਸਲੋ.

‘‘ਨਨੁ, ਮਹਾਰਾਜ, ਤਥਾਗਤੋ ਥੇਰਸ੍ਸ ਨਨ੍ਦਸ੍ਸ ਅਧਿਮੁਤ੍ਤਿਂ ਜਾਨਿਤ੍ਵਾ ਤਂ ਦੇਵਭਵਨਂ ਨੇਤ੍ਵਾ ਦੇਵਕਞ੍ਞਾਯੋ ਦਸ੍ਸੇਸਿ ‘ਇਮਿਨਾਯਂ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤੋ ਬੁਜ੍ਝਿਸ੍ਸਤੀ’ਤਿ, ਤੇਨ ਚ ਸੋ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤੋ ਬੁਜ੍ਝਿ. ਇਤਿ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਤਥਾਗਤੋ ਅਨੇਕਪਰਿਯਾਯੇਨ ਸੁਭਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਹੀਲ਼ੇਨ੍ਤੋ ਗਰਹਨ੍ਤੋ ਜਿਗੁਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਤਸ੍ਸ ਬੋਧਨਹੇਤੁ ਕਕੁਟਪਾਦਿਨਿਯੋ ਅਚ੍ਛਰਾਯੋ ਦਸ੍ਸੇਸਿ. ਏਵਮ੍ਪਿ ਤਥਾਗਤੋ ਯੋਗਞ੍ਞੂ ਦੇਸਨਾਕੁਸਲੋ.

‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਤਥਾਗਤੋ ਥੇਰਸ੍ਸ ਚੂਲ਼ਪਨ੍ਥਕਸ੍ਸ ਭਾਤਰਾ ਨਿਕ੍ਕਡ੍ਢਿਤਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਿਤਸ੍ਸ ਦੁਮ੍ਮਨਸ੍ਸ ਉਪਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਸੁਖੁਮਂ ਚੋਲ਼ਖਣ੍ਡਂ ਅਦਾਸਿ ‘ਇਮਿਨਾਯਂ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤੋ ਬੁਜ੍ਝਿਸ੍ਸਤੀ’ਤਿ ¶ , ਸੋ ¶ ਚ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤੋ ਤੇਨ ਕਾਰਣੇਨ ਜਿਨਸਾਸਨੇ ਵਸੀਭਾਵਂ ਪਾਪੁਣਿ. ਏਵਮ੍ਪਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਤਥਾਗਤੋ ਯੋਗਞ੍ਞੂ ਦੇਸਨਾਕੁਸਲੋ.

‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਤਥਾਗਤੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਮੋਘਰਾਜਸ੍ਸ ਯਾਵ ਤਤਿਯਂ ਪਞ੍ਹਂ ਪੁਟ੍ਠੋ ਨ ਬ੍ਯਾਕਾਸਿ ‘ਏਵਮਿਮਸ੍ਸ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਮਾਨੋ ਉਪਸਮਿਸ੍ਸਤਿ, ਮਾਨੂਪਸਮਾ ਅਭਿਸਮਯੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’ਤਿ, ਤੇਨ ਚ ਤਸ੍ਸ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਮਾਨੋ ਉਪਸਮਿ, ਮਾਨੂਪਸਮਾ ਸੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਛਸੁ ਅਭਿਞ੍ਞਾਸੁ ਵਸੀਭਾਵਂ ਪਾਪੁਣਿ. ਏਵਮ੍ਪਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਤਥਾਗਤੋ ਯੋਗਞ੍ਞੂ ਦੇਸਨਾਕੁਸਲੋ’’ਤਿ.

‘‘ਸਾਧੁ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਸੁਨਿਬ੍ਬੇਠਿਤੋ ਪਞ੍ਹੋ ਬਹੁਵਿਧੇਹਿ ਕਾਰਣੇਹਿ, ਗਹਨਂ ਅਗਹਨਂ ਕਤਂ, ਅਨ੍ਧਕਾਰੋ ਆਲੋਕੋ ਕਤੋ, ਗਣ੍ਠਿ ਭਿਨ੍ਨੋ, ਭਗ੍ਗਾ ਪਰਵਾਦਾ, ਜਿਨਪੁਤ੍ਤਾਨਂ ਚਕ੍ਖੁਂ ਤਯਾ ਉਪ੍ਪਾਦਿਤਂ, ਨਿਪ੍ਪਟਿਭਾਨਾ ਤਿਤ੍ਥਿਯਾ, ਤ੍ਵਂ ਗਣਿਵਰਪਵਰਮਾਸਜ੍ਜਾ’’ਤਿ.

ਵਤ੍ਥਗੁਯ੍ਹਨਿਦਸ੍ਸਨਪਞ੍ਹੋ ਤਤਿਯੋ.

੪. ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ¶ ਨਾਗਸੇਨ, ਭਾਸਿਤਮ੍ਪੇਤਂ ਥੇਰੇਨ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤੇਨ ਧਮ੍ਮਸੇਨਾਪਤਿਨਾ ‘ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਵਚੀਸਮਾਚਾਰੋ ਆਵੁਸੋ ਤਥਾਗਤੋ, ਨਤ੍ਥਿ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਵਚੀਦੁਚ੍ਚਰਿਤਂ, ਯਂ ਤਥਾਗਤੋ ਰਕ੍ਖੇਯ੍ਯ ‘ਮਾ ਮੇ ਇਦਂ ਪਰੋ ਅਞ੍ਞਾਸੀ’ਤਿ. ਪੁਨ ਚ ਤਥਾਗਤੋ ਥੇਰਸ੍ਸ ਸੁਦਿਨ੍ਨਸ੍ਸ ਕਲਨ੍ਦਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਪਰਾਧੇ ਪਾਰਾਜਿਕਂ ਪਞ੍ਞਪੇਨ੍ਤੋ ਫਰੁਸਾਹਿ ਵਾਚਾਹਿ ਮੋਘਪੁਰਿਸਵਾਦੇਨ ਸਮੁਦਾਚਰਿ, ਤੇਨ ਚ ਸੋ ਥੇਰੋ ਮੋਘਪੁਰਿਸਵਾਦੇਨ ਮਙ੍ਕੁਚਿਤ੍ਤਵਸੇਨ ਰੁਨ੍ਧਿਤਤ੍ਤਾ ਵਿਪ੍ਪਟਿਸਾਰੀ ਨਾਸਕ੍ਖਿ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਂ ਪਟਿਵਿਜ੍ਝਿਤੁਂ. ਯਦਿ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਵਚੀਸਮਾਚਾਰੋ ਤਥਾਗਤੋ, ਨਤ੍ਥਿ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਵਚੀਦੁਚ੍ਚਰਿਤਂ, ਤੇਨ ਹਿ ਤਥਾਗਤੇਨ ਥੇਰਸ੍ਸ ਸੁਦਿਨ੍ਨਸ੍ਸ ਕਲਨ੍ਦਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਪਰਾਧੇ ਮੋਘਪੁਰਿਸਵਾਦੇਨ ਸਮੁਦਾਚਿਣ੍ਣਨ੍ਤਿ ਯਂ ਵਚਨਂ, ਤਂ ਮਿਚ੍ਛਾ. ਯਦਿ ਭਗਵਤਾ ਥੇਰਸ੍ਸ ਸੁਦਿਨ੍ਨਸ੍ਸ ਕਲਨ੍ਦਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਪਰਾਧੇ ਮੋਘਪੁਰਿਸਵਾਦੇਨ ¶ ਸਮੁਦਾਚਿਣ੍ਣਂ, ਤੇਨ ਹਿ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਵਚੀਸਮਾਚਾਰੋ ਤਥਾਗਤੋ, ਨਤ੍ਥਿ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਵਚੀਦੁਚ੍ਚਰਿਤਨ੍ਤਿ ਤਮ੍ਪਿ ਵਚਨਂ ਮਿਚ੍ਛਾ. ਅਯਮ੍ਪਿ ਉਭਤੋ ਕੋਟਿਕੋ ਪਞ੍ਹੋ ਤਵਾਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤੋ, ਸੋ ਤਯਾ ਨਿਬ੍ਬਾਹਿਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ.

‘‘ਭਾਸਿਤਮ੍ਪੇਤਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਥੇਰੇਨ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤੇਨ ਧਮ੍ਮਸੇਨਾਪਤਿਨਾ ‘ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਵਚੀਸਮਾਚਾਰੋ ਆਵੁਸੋ ¶ ਤਥਾਗਤੋ, ਨਤ੍ਥਿ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਵਚੀਦੁਚ੍ਚਰਿਤਂ, ਯਂ ਤਥਾਗਤੋ ਰਕ੍ਖੇਯ੍ਯ ‘ਮਾ ਮੇ ਇਦਂ ਪਰੋ ਅਞ੍ਞਾਸੀ’ਤਿ. ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਚ ਸੁਦਿਨ੍ਨਸ੍ਸ ਕਲਨ੍ਦਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਪਰਾਧੇ ਪਾਰਾਜਿਕਂ ਪਞ੍ਞਪੇਨ੍ਤੇਨ ਭਗਵਤਾ ਮੋਘਪੁਰਿਸਵਾਦੇਨ ਸਮੁਦਾਚਿਣ੍ਣਂ, ਤਞ੍ਚ ਪਨ ਅਦੁਟ੍ਠਚਿਤ੍ਤੇਨ ਅਸਾਰਮ੍ਭੇਨ ਯਾਥਾਵਲਕ੍ਖਣੇਨ. ਕਿਞ੍ਚ ਤਤ੍ਥ ਯਾਥਾਵਲਕ੍ਖਣਂ, ਯਸ੍ਸ, ਮਹਾਰਾਜ, ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਅਤ੍ਤਭਾਵੇ ਚਤੁਸਚ੍ਚਾਭਿਸਮਯੋ ਨ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਪੁਰਿਸਤ੍ਤਨਂ ਮੋਘਂ ਅਞ੍ਞਂ ਕਯਿਰਮਾਨਂ ਅਞ੍ਞੇਨ ਸਮ੍ਭਵਤਿ, ਤੇਨ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ‘ਮੋਘਪੁਰਿਸੋ’ਤਿ. ਇਤਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਭਗਵਤਾ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਸੁਦਿਨ੍ਨਸ੍ਸ ਕਲਨ੍ਦਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸਤਾਵਵਚਨੇਨ ਸਮੁਦਾਚਿਣ੍ਣਂ, ਨੋ ਅਭੂਤਵਾਦੇਨਾ’’ਤਿ.

‘‘ਸਭਾਵਮ੍ਪਿ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਯੋ ਅਕ੍ਕੋਸਨ੍ਤੋ ਭਣਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਮਯਂ ਕਹਾਪਣਂ ਦਣ੍ਡਂ ਧਾਰੇਮ, ਅਪਰਾਧੋ ਯੇਵ ਸੋ ਵਤ੍ਥੁਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਵਿਸੁਂ ਵੋਹਾਰਂ ਆਚਰਨ੍ਤੋ ਅਕ੍ਕੋਸਤੀ’’ਤਿ. ‘‘ਅਤ੍ਥਿ ਪਨ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸੁਤਪੁਬ੍ਬਂ ¶ ਤਯਾ ਖਲਿਤਸ੍ਸ ਅਭਿਵਾਦਨਂ ਵਾ ਪਚ੍ਚੁਟ੍ਠਾਨਂ ਵਾ ਸਕ੍ਕਾਰਂ ਵਾ ਉਪਾਯਨਾਨੁਪ੍ਪਦਾਨਂ ਵਾ’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਹਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਯਤੋ ਕੁਤੋਚਿ ਯਤ੍ਥ ਕਤ੍ਥਚਿ ਖਲਿਤੋ, ਸੋ ਪਰਿਭਾਸਨਾਰਹੋ ਹੋਤਿ ਤਜ੍ਜਨਾਰਹੋ, ਉਤ੍ਤਮਙ੍ਗਮ੍ਪਿਸ੍ਸ ਛਿਨ੍ਦਨ੍ਤਿ ਹਨਨ੍ਤਿਪਿ ਬਨ੍ਧਨ੍ਤਿਪਿ ਘਾਤੇਨ੍ਤਿਪਿ ਝਾਪੇਨ੍ਤਿਪੀ’’ਤਿ [ਜਾਪੇਨ੍ਤਿਪੀਤਿ (ਸੀ. ਪੀ.)]. ‘‘ਤੇਨ ਹਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਭਗਵਤਾ ਕਿਰਿਯਾ ਯੇਵ ਕਤਾ, ਨੋ ਅਕਿਰਿਯਾ’’ਤਿ.

‘‘ਕਿਰਿਯਮ੍ਪਿ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਕੁਰੁਮਾਨੇਨ ਪਤਿਰੂਪੇਨ ਕਾਤਬ੍ਬਂ ਅਨੁਚ੍ਛਵਿਕੇਨ, ਸਵਨੇਨਪਿ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਸਦੇਵਕੋ ਲੋਕੋ ਓਤ੍ਤਪ੍ਪਤਿ ਹਿਰਿਯਤਿ ਭਿਯ੍ਯੋ ਦਸ੍ਸਨੇਨ ਤਤੁਤ੍ਤਰਿਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਨੇਨ ਪਯਿਰੁਪਾਸਨੇਨਾ’’ਤਿ. ‘‘ਅਪਿ ¶ ਨੁ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਤਿਕਿਚ੍ਛਕੋ ਅਭਿਸਨ੍ਨੇ ਕਾਯੇ ਕੁਪਿਤੇ ਦੋਸੇ ਸਿਨੇਹਨੀਯਾਨਿ ਭੇਸਜ੍ਜਾਨਿ ਦੇਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਹਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਤਿਣ੍ਹਾਨਿ ਲੇਖਨੀਯਾਨਿ ਭੇਸਜ੍ਜਾਨਿ ਦੇਤੀ’’ਤਿ. ‘‘ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਤਥਾਗਤੋ ਸਬ੍ਬਕਿਲੇਸਬ੍ਯਾਧਿਵੂਪਸਮਾਯ ਅਨੁਸਿਟ੍ਠਿਂ ਦੇਤਿ, ਫਰੁਸਾਪਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਵਾਚਾ ਸਤ੍ਤੇ ਸਿਨੇਹਯਤਿ, ਮੁਦੁਕੇ ਕਰੋਤਿ. ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਉਣ੍ਹਮ੍ਪਿ ਉਦਕਂ ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਸਿਨੇਹਨੀਯਂ ਸਿਨੇਹਯਤਿ, ਮੁਦੁਕਂ ਕਰੋਤਿ, ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਫਰੁਸਾਪਿ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਵਾਚਾ ਅਤ੍ਥਵਤੀ ਹੋਤਿ ਕਰੁਣਾਸਹਗਤਾ. ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਪਿਤੁਵਚਨਂ ਪੁਤ੍ਤਾਨਂ ਅਤ੍ਥਵਨ੍ਤਂ ਹੋਤਿ ਕਰੁਣਾਸਹਗਤਂ, ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਫਰੁਸਾਪਿ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਵਾਚਾ ਅਤ੍ਥਵਤੀ ਹੋਤਿ ਕਰੁਣਾਸਹਗਤਾ. ਫਰੁਸਾਪਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਵਾਚਾ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਕਿਲੇਸਪ੍ਪਹਾਨਾ [ਕਿਲੇਸਪ੍ਪਹਾਨਾਯ (ਸੀ.)] ਹੋਤਿ. ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਦੁਗ੍ਗਨ੍ਧਮ੍ਪਿ ਗੋਮੁਤ੍ਤਂ ਪੀਤਂ ਵਿਰਸਮ੍ਪਿ ਅਗਦਂ ਖਾਯਿਤਂ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਬ੍ਯਾਧਿਂ ਹਨਤਿ, ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਫਰੁਸਾਪਿ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਵਾਚਾ ਅਤ੍ਥਵਤੀ ਕਰੁਣਾਸਹਗਤਾ. ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਮਹਨ੍ਤੋਪਿ ਤੂਲਪੁਞ੍ਜੋ [ਤੂਲਪਿਚੁ (ਸੀ. ਸ੍ਯਾ.)] ਪਰਸ੍ਸ ਕਾਯੇ ਨਿਪਤਿਤ੍ਵਾ ਰੁਜਂ ਨ ਕਰੋਤਿ, ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਫਰੁਸਾਪਿ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ¶ ਵਾਚਾ ਨ ਕਸ੍ਸਚਿ ਦੁਕ੍ਖਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤੀ’’ਤਿ. ‘‘ਸੁਵਿਨਿਚ੍ਛਿਤੋ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਪਞ੍ਹੋ ਬਹੂਹਿ ਕਾਰਣੇਹਿ, ਸਾਧੁ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਏਵਮੇਤਂ ਤਥਾ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਾਮੀ’’ਤਿ.

੫. ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ¶ ਨਾਗਸੇਨ, ਭਾਸਿਤਮ੍ਪੇਤਂ ਤਥਾਗਤੇਨ –

‘‘‘ਅਚੇਤਨਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ ਅਸ੍ਸੁਣਨ੍ਤਂ, ਜਾਨੋ ਅਜਾਨਨ੍ਤਮਿਮਂ ਪਲਾਸਂ;

ਆਰਦ੍ਧਵੀਰਿਯੋ ਧੁਵਂ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤੋ, ਸੁਖਸੇਯ੍ਯਂ ਪੁਚ੍ਛਸਿ ਕਿਸ੍ਸ ਹੇਤੂ’ਤਿ [ਜਾ. ੧.੪.੨੫].

‘‘‘ਇਤਿ ਫਨ੍ਦਨਰੁਕ੍ਖੋਪਿ, ਤਾਵਦੇ ਅਜ੍ਝਭਾਸਥ;

ਮਯ੍ਹਮ੍ਪਿ ਵਚਨਂ ਅਤ੍ਥਿ, ਭਾਰਦ੍ਵਾਜ ਸੁਣੋਹਿ ਮੇ’ਤਿ [ਜਾ. ੧.੧੩.੨੦].

‘‘ਯਦਿ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਰੁਕ੍ਖੋ ਅਚੇਤਨੋ, ਤੇਨ ਹਿ ਫਨ੍ਦਨੇਨ ਰੁਕ੍ਖੇਨ ਭਾਰਦ੍ਵਾਜੇਨ ਸਹ ਸਲ੍ਲਪਿਤਨ੍ਤਿ ਯਂ ਵਚਨਂ, ਤਂ ਮਿਚ੍ਛਾ. ਯਦਿ ਫਨ੍ਦਨੇਨ ਰੁਕ੍ਖੇਨ ਭਾਰਦ੍ਵਾਜੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਲ੍ਲਪਿਤਂ, ਤੇਨ ਹਿ ਰੁਕ੍ਖੋ ਅਚੇਤਨੋਤਿ ਤਮ੍ਪਿ ਵਚਨਂ ਮਿਚ੍ਛਾ. ਅਯਮ੍ਪਿ ਉਭਤੋ ਕੋਟਿਕੋ ਪਞ੍ਹੋ ਤਵਾਨੁਪ੍ਪਤੋ, ਸੋ ਤਯਾ ਨਿਬ੍ਬਾਹਿਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ.

‘‘ਭਾਸਿਤਮ੍ਪੇਤਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਭਗਵਤਾ ‘ਰੁਕ੍ਖੋ ਅਚੇਤਨੋ’ਤਿ, ਫਨ੍ਦਨੇਨ ਚ ਰੁਕ੍ਖੇਨ ਭਾਰਦ੍ਵਾਜੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਲ੍ਲਪਿਤਂ, ਤਞ੍ਚ ਪਨ ਵਚਨਂ ਲੋਕਸਮਞ੍ਞਾਯ ਭਣਿਤਂ. ਨਤ੍ਥਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਅਚੇਤਨਸ੍ਸ ਰੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਸਲ੍ਲਾਪੋ ਨਾਮ, ਅਪਿ ਚ, ਮਹਾਰਾਜ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਰੁਕ੍ਖੇ ਅਧਿਵਤ੍ਥਾਯ ਦੇਵਤਾਯੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ ਰੁਕ੍ਖੋਤਿ, ਰੁਕ੍ਖੋ ਸਲ੍ਲਪਤੀਤਿ ਚੇਸਾ ਲੋਕਪਣ੍ਣਤ੍ਤਿ, ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸਕਟਂ ਧਞ੍ਞਸ੍ਸ ਪਰਿਪੂਰਿਤਂ ਧਞ੍ਞਸਕਟਨ੍ਤਿ ਜਨੋ ਵੋਹਰਤਿ, ਨ ਚ ਤਂ ਧਞ੍ਞਮਯਂ ਸਕਟਂ, ਰੁਕ੍ਖਮਯਂ ਸਕਟਂ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਕਟੇ ਧਞ੍ਞਸ੍ਸ ਪਨ ਆਕਿਰਿਤਤ੍ਤਾ ਧਞ੍ਞਸਕਟਨ੍ਤਿ ਜਨੋ ਵੋਹਰਤਿ, ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਨ ਰੁਕ੍ਖੋ ਸਲ੍ਲਪਤਿ, ਰੁਕ੍ਖੋ ਅਚੇਤਨੋ, ਯਾ ਪਨ ਤਸ੍ਮਿਂ ਰੁਕ੍ਖੇ ਅਧਿਵਤ੍ਥਾ ਦੇਵਤਾ, ਤਸ੍ਸਾ ਯੇਵ ਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ ਰੁਕ੍ਖੋਤਿ, ਰੁਕ੍ਖੋ ਸਲ੍ਲਪਤੀਤਿ ਚੇਸਾ ਲੋਕਪਣ੍ਣਤ੍ਤਿ.

‘‘ਯਥਾ ¶ ਵਾ ਪਨ, ਮਹਾਰਾਜ, ਦਧਿਂ ਮਨ੍ਥਯਮਾਨੋ ਤਕ੍ਕਂ ਮਨ੍ਥੇਮੀਤਿ ਵੋਹਰਤਿ, ਨ ਤਂ ਤਕ੍ਕਂ, ਯਂ ਸੋ ਮਨ੍ਥੇਤਿ, ਦਧਿਂ ਯੇਵ ਸੋ ਮਨ੍ਥੇਨ੍ਤੋ ਤਕ੍ਕਂ ਮਨ੍ਥੇਮੀਤਿ ਵੋਹਰਤਿ, ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਨ ਰੁਕ੍ਖੋ ਸਲ੍ਲਪਤਿ, ਰੁਕ੍ਖੋ ਅਚੇਤਨੋ ¶ . ਯਾ ਪਨ ਤਸ੍ਮਿਂ ਰੁਕ੍ਖੇ ਅਧਿਵਤ੍ਥਾ ਦੇਵਤਾ, ਤਸ੍ਸਾਯੇਵ ਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ ਰੁਕ੍ਖੋਤਿ, ਰੁਕ੍ਖੋ ਸਲ੍ਲਪਤੀਤਿ ਚੇਸਾ ਲੋਕਪਣ੍ਣਤ੍ਤਿ.

‘‘ਯਥਾ ਵਾ ਪਨ, ਮਹਾਰਾਜ, ਅਸਨ੍ਤਂ ਸਾਧੇਤੁਕਾਮੋ ਸਨ੍ਤਂ ਸਾਧੇਮੀਤਿ ਵੋਹਰਤਿ ¶ , ਅਸਿਦ੍ਧਂ ਸਿਦ੍ਧਨ੍ਤਿ ਵੋਹਰਤਿ, ਏਵਮੇਸਾ ਲੋਕਸਮਞ੍ਞਾ, ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਨ ਰੁਕ੍ਖੋ ਸਲ੍ਲਪਤਿ, ਰੁਕ੍ਖੋ ਅਚੇਤਨੋ. ਯਾ ਪਨ ਤਸ੍ਮਿਂ ਰੁਕ੍ਖੇ ਅਧਿਵਤ੍ਥਾ ਦੇਵਤਾ, ਤਸ੍ਸਾਯੇਵ ਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ ਰੁਕ੍ਖੋਤਿ, ਰੁਕ੍ਖੋ ਸਲ੍ਲਪਤੀਤਿ ਚੇਸਾ ਲੋਕਪਣ੍ਣਤ੍ਤਿ, ਯਾਯ, ਮਹਾਰਾਜ, ਲੋਕਸਮਞ੍ਞਾਯ ਜਨੋ ਵੋਹਰਤਿ, ਤਥਾਗਤੋਪਿ ਤਾਯੇਵ ਲੋਕਸਮਞ੍ਞਾਯ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਤੀ’’ਤਿ. ‘‘ਸਾਧੁ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਏਵਮੇਤਂ ਤਥਾ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਾਮੀ’’ਤਿ.

੬. ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਭਾਸਿਤਮ੍ਪੇਤਂ ਧਮ੍ਮਸਙ੍ਗੀਤਿਕਾਰਕੇਹਿ ਥੇਰੇਹਿ –

‘‘‘ਚੁਨ੍ਦਸ੍ਸ ਭਤ੍ਤਂ ਭੁਞ੍ਜਿਤ੍ਵਾ, ਕਮ੍ਮਾਰਸ੍ਸਾਤਿ ਮੇ ਸੁਤਂ;

ਆਬਾਧਂ ਸਮ੍ਫੁਸੀ ਧੀਰੋ, ਪਬਾਲ਼੍ਹਂ ਮਾਰਣਨ੍ਤਿਕ’ਨ੍ਤਿ [ਦੀ. ਨਿ. ੨.੧੯੦].

‘‘ਪੁਨ ਚ ਭਗਵਤਾ ਭਣਿਤਂ ‘ਦ੍ਵੇਮੇ, ਆਨਨ੍ਦ, ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਾ ਸਮਸਮਫਲਾ ਸਮਵਿਪਾਕਾ ਅਤਿਵਿਯ ਅਞ੍ਞੇਹਿ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤੇਹਿ ਮਹਪ੍ਫਲਤਰਾ ਚ ਮਹਾਨਿਸਂਸਤਰਾ ਚ. ਕਤਮੇ ਦ੍ਵੇ? ਯਞ੍ਚ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਂ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਤਥਾਗਤੋ ਅਨੁਤ੍ਤਰਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੋਧਿਂ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਜ੍ਝਿ, ਯਞ੍ਚ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਂ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਤਥਾਗਤੋ ਅਨੁਪਾਦਿਸੇਸਾਯ ਨਿਬ੍ਬਾਨਧਾਤੁਯਾ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯਤਿ. ਇਮੇ ਦ੍ਵੇ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਾ ਸਮਸਮਫਲਾ ਸਮਵਿਪਾਕਾ, ਅਤਿਵਿਯ ਅਞ੍ਞੇਹਿ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤੇਹਿ ਮਹਪ੍ਫਲਤਰਾ ਚ ਮਹਾਨਿਸਂਸਤਰਾ ਚਾ’ਤਿ. ਯਦਿ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਭਗਵਤੋ ਚੁਨ੍ਦਸ੍ਸ ਭਤ੍ਤਂ ਭੁਤ੍ਤਾਵਿਸ੍ਸ [ਭੁਞ੍ਜਿਤ੍ਵਾ (ਸੀ.)] ਖਰੋ ਆਬਾਧੋ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ, ਪਬਾਲ਼੍ਹਾ ਚ ਵੇਦਨਾ ਪਵਤ੍ਤਾ ਮਾਰਣਨ੍ਤਿਕਾ, ਤੇਨ ਹਿ ‘ਦ੍ਵੇਮੇ, ਆਨਨ੍ਦ, ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਾ ਸਮਸਮਫਲਾ ਸਮਵਿਪਾਕਾ ਅਤਿਵਿਯ ਅਞ੍ਞੇਹਿ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤੇਹਿ ਮਹਪ੍ਫਲਤਰਾ ਚ ਮਹਾਨਿਸਂਸਤਰਾ ਚਾ’ਤਿ ਯਂ ਵਚਨਂ, ਤਂ ਮਿਚ੍ਛਾ. ਯਦਿ ਦ੍ਵੇਮੇ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਾ ¶ ਸਮਸਮਫਲਾ ਸਮਵਿਪਾਕਾ ਅਤਿਵਿਯ ਅਞ੍ਞੇਹਿ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤੇਹਿ ਮਹਪ੍ਫਲਤਰਾ ਚ ¶ ਮਹਾਨਿਸਂਸਤਰਾ ਚ, ਤੇਨ ਹਿ ਭਗਵਤੋ ਚੁਨ੍ਦਸ੍ਸ ਭਤ੍ਤਂ ਭੁਤ੍ਤਾਵਿਸ੍ਸ [ਭੁਞ੍ਜਿਤ੍ਵਾ (ਸੀ.)] ਖਰੋ ਆਬਾਧੋ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ, ਪਬਾਲ਼੍ਹਾ ਚ ਵੇਦਨਾ ਪਵਤ੍ਤਾ ਮਾਰਣਨ੍ਤਿਕਾਤਿ ਤਮ੍ਪਿ ਵਚਨਂ ਮਿਚ੍ਛਾ. ਕਿਂਨੁ ਖੋ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਸੋ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤੋ ਵਿਸਗਤਤਾਯ ਮਹਪ੍ਫਲੋ, ਰੋਗੁਪ੍ਪਾਦਕਤਾਯ ਮਹਪ੍ਫਲੋ ¶ , ਆਯੁਵਿਨਾਸਕਤਾਯ ਮਹਪ੍ਫਲੋ, ਭਗਵਤੋ ਜੀਵਿਤਹਰਣਤਾਯ ਮਹਪ੍ਫਲੋ? ਤਤ੍ਥ ਮੇ ਕਾਰਣਂ ਬ੍ਰੂਹਿ ਪਰਵਾਦਾਨਂ ਨਿਗ੍ਗਹਾਯ, ਏਤ੍ਥਾਯਂ ਜਨੋ ਸਮ੍ਮੂਲ਼੍ਹੋ ਲੋਭਵਸੇਨ ਅਤਿਬਹੁਂ ਖਾਯਿਤੇਨ ਲੋਹਿਤਪਕ੍ਖਨ੍ਦਿਕਾ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾਤਿ. ਅਯਮ੍ਪਿ ਉਭਤੋ ਕੋਟਿਕੋ ਪਞ੍ਹੋ ਤਵਾਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤੋ, ਸੋ ਤਯਾ ਨਿਬ੍ਬਾਹਿਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ.

‘‘ਭਾਸਿਤਮ੍ਪੇਤਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਧਮ੍ਮਸਙ੍ਗੀਤਿਕਾਰਕੇਹਿ ਥੇਰੇਹਿ –

‘‘‘ਚੁਨ੍ਦਸ੍ਸ ਭਤ੍ਤਂ ਭੁਞ੍ਜਿਤ੍ਵਾ, ਕਮ੍ਮਾਰਸ੍ਸਾਤਿ ਮੇ ਸੁਤਂ;

ਆਬਾਧਂ ਸਮ੍ਫੁਸੀ ਧੀਰੋ, ਪਬਾਲ਼੍ਹਂ ਮਾਰਣਨ੍ਤਿਕ’ਨ੍ਤਿ.

‘‘ਭਗਵਤਾ ਚ ਭਣਿਤਂ ‘ਦ੍ਵੇਮੇ, ਆਨਨ੍ਦ, ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਾ ਸਮਸਮਫਲਾ ਸਮਵਿਪਾਕਾ ਅਤਿਵਿਯ ਅਞ੍ਞੇਹਿ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤੇਹਿ ਮਹਪ੍ਫਲਤਰਾ ਚ ਮਹਾਨਿਸਂਸਤਰਾ ਚ. ਕਤਮੇ ਦ੍ਵੇ? ਯਞ੍ਚ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਂ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਤਥਾਗਤੋ ਅਨੁਤ੍ਤਰਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੋਧਿਂ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਜ੍ਝਿ, ਯਞ੍ਚ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਂ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਤਥਾਗਤੋ ਅਨੁਪਾਦਿਸੇਸਾਯ ਨਿਬ੍ਬਾਨਧਾਤੁਯਾ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯਤਿ [ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯਿ (ਸੀ.)], ਇਮੇ ਦ੍ਵੇ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਾ ਸਮਸਮਫਲਾ ਸਮਵਿਪਾਕਾ, ਅਤਿਵਿਯ ਅਞ੍ਞੇਹਿ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤੇਹਿ ਮਹਪ੍ਫਲਤਰਾ ਚ ਮਹਾਨਿਸਂਸਤਰਾ ਚਾ’ਤਿ.

‘‘ਸੋ ਪਨ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤੋ ਬਹੁਗੁਣੋ ਅਨੇਕਾਨਿਸਂਸੋ. ਦੇਵਤਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਹਟ੍ਠਾ ਪਸਨ੍ਨਮਾਨਸਾ ‘ਅਯਂ ਭਗਵਤੋ ਪਚ੍ਛਿਮੋ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤੋ’ਤਿ ਦਿਬ੍ਬਂ ਓਜਂ ਸੂਕਰਮਦ੍ਦਵੇ ਆਕਿਰਿਂਸੁ. ਤਞ੍ਚ ਪਨ ਸਮ੍ਮਾਪਾਕਂ ਲਹੁਪਾਕਂ [ਬਹੁਪਾਕਂ (ਸੀ.)] ਮਨੁਞ੍ਞਂ ਬਹੁਰਸਂ ਜਟ੍ਠਰਗ੍ਗਿਤੇਜਸ੍ਸ ਹਿਤਂ. ਨ, ਮਹਾਰਾਜ, ਤਤੋਨਿਦਾਨਂ ਭਗਵਤੋ ਕੋਚਿ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨੋ ਰੋਗੋ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ, ਅਪਿ ਚ, ਮਹਾਰਾਜ, ਭਗਵਤੋ ਪਕਤਿਦੁਬ੍ਬਲੇ ਸਰੀਰੇ ਖੀਣੇ ਆਯੁਸਙ੍ਖਾਰੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ ਰੋਗੋ ਭਿਯ੍ਯੋ ਅਭਿਵਡ੍ਢਿ.

‘‘ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਪਕਤਿਯਾ ਜਲਮਾਨੋ ਅਗ੍ਗਿ ਅਞ੍ਞਸ੍ਮਿਂ ਉਪਾਦਾਨੇ ਦਿਨ੍ਨੇ ਭਿਯ੍ਯੋ ਪਜ੍ਜਲਤਿ, ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਭਗਵਤੋ ਪਕਤਿਦੁਬ੍ਬਲੇ ਸਰੀਰੇ ਖੀਣੇ ਆਯੁਸਙ੍ਖਾਰੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ ਰੋਗੋ ਭਿਯ੍ਯੋ ਅਭਿਵਡ੍ਢਿ.

‘‘ਯਥਾ ¶ ਵਾ ਪਨ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸੋਤੋ ¶ ਪਕਤਿਯਾ ਸਨ੍ਦਮਾਨੋ ਅਭਿਵੁਟ੍ਠੇ ਮਹਾਮੇਘੇ ਭਿਯ੍ਯੋ ਮਹੋਘੋ ¶ ਉਦਕਵਾਹਕੋ ਹੋਤਿ, ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਭਗਵਤੋ ਪਕਤਿਦੁਬ੍ਬਲੇ ਸਰੀਰੇ ਖੀਣੇ ਆਯੁਸਙ੍ਖਾਰੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ ਰੋਗੋ ਭਿਯ੍ਯੋ ਅਭਿਵਡ੍ਢਿ.

‘‘ਯਥਾ ਵਾ ਪਨ, ਮਹਾਰਾਜ, ਪਕਤਿਯਾ ਅਭਿਸਨ੍ਨਧਾਤੁ ਕੁਚ੍ਛਿ ਅਞ੍ਞਸ੍ਮਿਂ ਅਜ੍ਝੋਹਰਿਤੇ ਭਿਯ੍ਯੋ ਆਯਮੇਯ੍ਯ [ਆਮਯੇਯ੍ਯ (ਸੀ.)], ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਭਗਵਤੋ ਪਕਤਿਦੁਬ੍ਬਲੇ ਸਰੀਰੇ ਖੀਣੇ ਆਯੁਸਙ੍ਖਾਰੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ ਰੋਗੋ ਭਿਯ੍ਯੋ ਅਭਿਵਡ੍ਢਿ, ਨਤ੍ਥਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤੇ ਦੋਸੋ, ਨ ਚ ਤਸ੍ਸ ਸਕ੍ਕਾ ਦੋਸਂ ਆਰੋਪੇਤੁ’’ਨ੍ਤਿ.

‘‘ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਕੇਨ ਕਾਰਣੇਨ ਤੇ ਦ੍ਵੇ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਾ ਸਮਸਮਫਲਾ ਸਮਵਿਪਾਕਾ ਅਤਿਵਿਯ ਅਞ੍ਞੇਹਿ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤੇਹਿ ਮਹਪ੍ਫਲਤਰਾ ਚ ਮਹਾਨਿਸਂਸਤਰਾ ਚਾ’’ਤਿ? ‘‘ਧਮ੍ਮਾਨੁਮਜ੍ਜਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿਵਸੇਨ, ਮਹਾਰਾਜ, ਤੇ ਦ੍ਵੇ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਾ ਸਮਸਮਫਲਾ ਸਮਵਿਪਾਕਾ ਅਤਿਵਿਯ ਅਞ੍ਞੇਹਿ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤੇਹਿ ਮਹਪ੍ਫਲਤਰਾ ਚ ਮਹਾਨਿਸਂਸਤਰਾ ਚਾ’’ਤਿ.

‘‘ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਕਤਮੇਸਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਨੁਮਜ੍ਜਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿਵਸੇਨ ਤੇ ਦ੍ਵੇ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਾ ਸਮਸਮਫਲਾ ਸਮਵਿਪਾਕਾ ਅਤਿਵਿਯ ਅਞ੍ਞੇਹਿ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤੇਹਿ ਮਹਪ੍ਫਲਤਰਾ ਚ ਮਹਾਨਿਸਂਸਤਰਾ ਚਾ’’ਤਿ? ‘‘ਨਵਨ੍ਨਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਅਨੁਪੁਬ੍ਬਵਿਹਾਰਸਮਾਪਤ੍ਤੀਨਂ ਅਨੁਲੋਮਪ੍ਪਟਿਲੋਮਸਮਾਪਜ੍ਜਨਵਸੇਨ ਤੇ ਦ੍ਵੇ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਾ ਸਮਸਮਫਲਾ ਸਮਵਿਪਾਕਾ ਅਤਿਵਿਯ ਅਞ੍ਞੇਹਿ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤੇਹਿ ਮਹਪ੍ਫਲਤਰਾ ਚ ਮਹਾਨਿਸਂਸਤਰਾ ਚਾ’’ਤਿ.

‘‘ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਦ੍ਵੀਸੁ ਯੇਵ ਦਿਵਸੇਸੁ ਅਧਿਮਤ੍ਤਂ ਤਥਾਗਤੋ ਨਵਾਨੁਪੁਬ੍ਬਵਿਹਾਰਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯੋ ਅਨੁਲੋਮਪ੍ਪਟਿਲੋਮਂ ਸਮਾਪਜ੍ਜੀ’’ਤਿ? ‘‘ਆਮ, ਮਹਾਰਾਜਾ’’ਤਿ. ‘‘ਅਚ੍ਛਰਿਯਂ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਅਬ੍ਭੁਤਂ ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ. ਯਂ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਬੁਦ੍ਧਕ੍ਖੇਤ੍ਤੇ ਅਸਦਿਸਂ ਪਰਮਦਾਨਂ, ਤਮ੍ਪਿ ਇਮੇਹਿ ਦ੍ਵੀਹਿ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤੇਹਿ ਅਗਣਿਤਂ. ਅਚ੍ਛਰਿਯਂ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਅਬ੍ਭੁਤਂ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ. ਯਾਵ ਮਹਨ੍ਤਾ ਨਵਾਨੁਪੁਬ੍ਬਵਿਹਾਰਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯੋ, ਯਤ੍ਰ ਹਿ ਨਾਮ ਨਵਾਨੁਪੁਬ੍ਬਵਿਹਾਰਸਮਾਪਤ੍ਤਿਵਸੇਨ ¶ ਦਾਨਂ ਮਹਪ੍ਫਲਤਰਂ ਹੋਤਿ ਮਹਾਨਿਸਂਸਤਰਞ੍ਚ. ਸਾਧੁ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਏਵਮੇਤਂ ਤਥਾ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਾਮੀ’’ਤਿ.

੭. ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ¶ ¶ ਨਾਗਸੇਨ, ਭਾਸਿਤਮ੍ਪੇਤਂ ਤਥਾਗਤੇਨ ‘ਅਬ੍ਯਾਵਟਾ ਤੁਮ੍ਹੇ, ਆਨਨ੍ਦ, ਹੋਥ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਸਰੀਰਪੂਜਾਯਾ’ਤਿ. ਪੁਨ ਚ ਭਣਿਤਂ –

‘‘ਯਦਿ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਤਥਾਗਤੇਨ ਭਣਿਤਂ ‘ਅਬ੍ਯਾਵਟਾ ਤੁਮ੍ਹੇ, ਆਨਨ੍ਦ, ਹੋਥ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਸਰੀਰਪੂਜਾਯਾ’ਤਿ, ਤੇਨ ਹਿ ‘ਪੂਜੇਥ ਨਂ ਪੂਜਨਿਯਸ੍ਸ ਧਾਤੁਂ, ਏਵਂ ਕਰਾ ਸਗ੍ਗਮਿਤੋ ਗਮਿਸ੍ਸਥਾ’ਤਿ ਯਂ ਵਚਨਂ, ਤਂ ਮਿਚ੍ਛਾ. ਯਦਿ ਤਥਾਗਤੇਨ ਭਣਿਤਂ ‘ਪੂਜੇਥ ਨਂ ਪੂਜਨਿਯਸ੍ਸ ਧਾਤੁਂ, ਏਵਂ ਕਰਾ ਸਗ੍ਗਮਿਤੋ ਗਮਿਸ੍ਸਥਾ’ਤਿ, ਤੇਨ ਹਿ ‘ਅਬ੍ਯਾਵਟਾ ਤੁਮ੍ਹੇ ਆਨਨ੍ਦ, ਹੋਥ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਸਰੀਰਪੂਜਾਯਾ’ਤਿ ਤਮ੍ਪਿ ਵਚਨਂ ਮਿਚ੍ਛਾ. ਅਯਮ੍ਪਿ ਉਭਤੋ ਕੋਟਿਕੋ ਪਞ੍ਹੋ ਤਵਾਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤੋ, ਸੋ ਤਯਾ ਨਿਬ੍ਬਾਹਿਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ.

‘‘ਭਾਸਿਤਮ੍ਪੇਤਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਭਗਵਤਾ ‘ਅਬ੍ਯਾਵਟਾ ਤੁਮ੍ਹੇ, ਆਨਨ੍ਦ, ਹੋਥ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਸਰੀਰਪੂਜਾਯਾ’ਤਿ, ਪੁਨ ਚ ਭਣਿਤਂ ‘ਪੂਜੇਥ ਨਂ ਪੂਜਨਿਯਸ੍ਸ ਧਾਤੁਂ, ਏਵਂ ਕਰਾ ਸਗ੍ਗਮਿਤੋ ਗਮਿਸ੍ਸਥਾ’ਤਿ, ਤਞ੍ਚ ਪਨ ਨ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਜਿਨਪੁਤ੍ਤਾਨਂ ਯੇਵ ਆਰਬ੍ਭ ਭਣਿਤਂ ‘ਅਬ੍ਯਾਵਟਾ ਤੁਮ੍ਹੇ, ਆਨਨ੍ਦ, ਹੋਥ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਸਰੀਰਪੂਜਾਯਾ’ਤਿ. ਅਕਮ੍ਮਂ ਹੇਤਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਜਿਨਪੁਤ੍ਤਾਨਂ ¶ ਯਦਿਦਂ ਪੂਜਾ, ਸਮ੍ਮਸਨਂ ਸਙ੍ਖਾਰਾਨਂ, ਯੋਨਿਸੋ ਮਨਸਿਕਾਰੋ, ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ, ਆਰਮ੍ਮਣਸਾਰਗ੍ਗਾਹੋ, ਕਿਲੇਸਯੁਦ੍ਧਂ, ਸਦਤ੍ਥਮਨੁਯੁਞ੍ਜਨਾ, ਏਤਂ ਜਿਨਪੁਤ੍ਤਾਨਂ ਕਰਣੀਯਂ, ਅਵਸੇਸਾਨਂ ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਪੂਜਾ ਕਰਣੀਯਾ.

‘‘ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਮਹਿਯਾ ਰਾਜਪੁਤ੍ਤਾਨਂ ਹਤ੍ਥਿਅਸ੍ਸਰਥਧਨੁਥਰੁਲੇਖਮੁਦ੍ਦਾਸਿਕ੍ਖਾਖਗ੍ਗਮਨ੍ਤਸੁਤਿ- ਸਮ੍ਮੁਤਿਯੁਦ੍ਧਯੁਜ੍ਝਾਪਨਕਿਰਿਯਾ ਕਰਣੀਯਾ, ਅਵਸੇਸਾਨਂ ਪੁਥੁਵੇਸ੍ਸਸੁਦ੍ਦਾਨਂ ਕਸਿ ਵਣਿਜ੍ਜਾ ਗੋਰਕ੍ਖਾ ਕਰਣੀਯਾ, ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਅਕਮ੍ਮਂ ਹੇਤਂ ਜਿਨਪੁਤ੍ਤਾਨਂ ਯਦਿਦਂ ਪੂਜਾ, ਸਮ੍ਮਸਨਂ ਸਙ੍ਖਾਰਾਨਂ, ਯੋਨਿਸੋ ਮਨਸਿਕਾਰੋ, ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ, ਆਰਮ੍ਮਣਸਾਰਗ੍ਗਾਹੋ, ਕਿਲੇਸਯੁਦ੍ਧਂ, ਸਦਤ੍ਥਮਨੁਯੁਞ੍ਜਨਾ, ਏਤਂ ਜਿਨਪੁਤ੍ਤਾਨਂ ਕਰਣੀਯਂ, ਅਵਸੇਸਾਨਂ ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਪੂਜਾ ਕਰਣੀਯਾ.

‘‘ਯਥਾ ਵਾ ਪਨ, ਮਹਾਰਾਜ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਮਾਣਵਕਾਨਂ ਇਰੁਵੇਦਂ ਯਜੁਵੇਦਂ ਸਾਮਵੇਦਂ ਅਥਬ੍ਬਣਵੇਦਂ ਲਕ੍ਖਣਂ ¶ ਇਤਿਹਾਸਂ ਪੁਰਾਣਂ ਨਿਘਣ੍ਡੁ ਕੇਟੁਭਂ ਅਕ੍ਖਰਪ੍ਪਭੇਦਂ ਪਦਂ ਵੇਯ੍ਯਾਕਰਣਂ ਭਾਸਮਗ੍ਗਂ ਉਪ੍ਪਾਤਂ ਸੁਪਿਨਂ ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਛਲ਼ਙ੍ਗਂ ਚਨ੍ਦਗ੍ਗਾਹਂ ¶ ਸੂਰਿਯਗ੍ਗਾਹਂ ਸੁਕ੍ਕਰਾਹੁਚਰਿਤਂ ਉਲ਼ੁਗ੍ਗਹਯੁਦ੍ਧਂ [ਓਲ਼ੁਗ੍ਗਹਯੁਦ੍ਧਂ (ਕ.)] ਦੇਵਦੁਨ੍ਦੁਭਿਸ੍ਸਰਂ ਓਕ੍ਕਨ੍ਤਿ ਉਕ੍ਕਾਪਾਤਂ ਭੂਮਿਕਮ੍ਮਂ [ਭੂਮਿਕਮ੍ਪਂ (ਸੀ. ਪੀ.)] ਦਿਸਾਦਾਹਂ ਭੁਮ੍ਮਨ੍ਤਲਿਕ੍ਖਂ ਜੋਤਿਸਂ ਲੋਕਾਯਤਿਕਂ ਸਾਚਕ੍ਕਂ ਮਿਗਚਕ੍ਕਂ ਅਨ੍ਤਰਚਕ੍ਕਂ ਮਿਸ੍ਸਕੁਪ੍ਪਾਦਂ ਸਕੁਣਰੁਤਰਵਿਤਂ [ਸਕੁਣਰੁਤਂ (ਸੀ.)] ਸਿਕ੍ਖਾ ਕਰਣੀਯਾ, ਅਵਸੇਸਾਨਂ ਪੁਥੁਵੇਸ੍ਸਸੁਦ੍ਦਾਨਂ ਕਸਿ ਵਣਿਜ੍ਜਾ ਗੋਰਕ੍ਖਾ ਕਰਣੀਯਾ, ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਅਕਮ੍ਮਂ ਹੇਤਂ ਜਿਨਪੁਤ੍ਤਾਨਂ ਯਦਿਦਂ ਪੂਜਾ, ਸਮ੍ਮਸਨਂ ਸਙ੍ਖਾਰਾਨਂ, ਯੋਨਿਸੋ ਮਨਸਿਕਾਰੋ, ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾ, ਆਰਮ੍ਮਣਸਾਰਗ੍ਗਾਹੋ, ਕਿਲੇਸਯੁਦ੍ਧਂ, ਸਦਤ੍ਥਮਨੁਯੁਞ੍ਜਨਾ, ਏਤਂ ਜਿਨਪੁਤ੍ਤਾਨਂ ਕਰਣੀਯਂ, ਅਵਸੇਸਾਨਂ ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਪੂਜਾ ਕਰਣੀਯਾ, ਤਸ੍ਮਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਤਥਾਗਤੋ ‘ਮਾ ਇਮੇ ਅਕਮ੍ਮੇ ਯੁਞ੍ਜਨ੍ਤੁ, ਕਮ੍ਮੇ ਇਮੇ ¶ ਯੁਞ੍ਜਨ੍ਤੂ’ਤਿ ਆਹ ‘ਅਬ੍ਯਾਵਟਾ ਤੁਮ੍ਹੇ, ਆਨਨ੍ਦ, ਹੋਥ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਸਰੀਰਪੂਜਾਯਾ’ਤਿ. ਯਦੇਤਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਤਥਾਗਤੋ ਨ ਭਣੇਯ੍ਯ, ਪਤ੍ਤਚੀਵਰਮ੍ਪਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਰਿਯਾਦਾਪੇਤ੍ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਬੁਦ੍ਧਪੂਜਂ ਯੇਵ ਕਰੇਯ੍ਯੁ’’ਨ੍ਤਿ. ‘‘ਸਾਧੁ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਏਵਮੇਤਂ ਤਥਾ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਾਮੀ’’ਤਿ.

੮. ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਤੁਮ੍ਹੇ ਭਣਥ ‘ਭਗਵਤੋ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਸ੍ਸ ਅਯਂ ਅਚੇਤਨਾ ਮਹਾਪਥਵੀ ਨਿਨ੍ਨਂ ਉਨ੍ਨਮਤਿ, ਉਨ੍ਨਤਂ ਓਨਮਤੀ’ਤਿ, ਪੁਨ ਚ ਭਣਥ ‘ਭਗਵਤੋ ਪਾਦੋ ਸਕਲਿਕਾਯ ਖਤੋ’ਤਿ. ਯਾ ਸਾ ਸਕਲਿਕਾ ਭਗਵਤੋ ਪਾਦੇ ਪਤਿਤਾ, ਕਿਸ੍ਸ ਪਨ ਸਾ ਸਕਲਿਕਾ ਭਗਵਤੋ ਪਾਦਾ ਨ ਨਿਵਤ੍ਤਾ. ਯਦਿ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਭਗਵਤੋ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਸ੍ਸ ਅਯਂ ਅਚੇਤਨਾ ਮਹਾਪਥਵੀ ਨਿਨ੍ਨਂ ਉਨ੍ਨਮਤਿ, ਉਨ੍ਨਤਂ ਓਨਮਤਿ, ਤੇਨ ਹਿ ‘ਭਗਵਤੋ ਪਾਦੋ ਸਕਲਿਕਾਯ ਖਤੋ’ਤਿ ਯਂ ਵਚਨਂ, ਤਂ ਮਿਚ੍ਛਾ. ਯਦਿ ਭਗਵਤੋ ਪਾਦੋ ਸਕਲਿਕਾਯ ਖਤੋ, ਤੇਨ ਹਿ ‘ਭਗਵਤੋ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਸ੍ਸ ਅਯਂ ਅਚੇਤਨਾ ਮਹਾਪਥਵੀ ਨਿਨ੍ਨਂ ਉਨ੍ਨਮਤਿ ਉਨ੍ਨਤਂ ਓਨਮਤੀ’ਤਿ ਤਮ੍ਪਿ ਵਚਨਂ ਮਿਚ੍ਛਾ. ਅਯਮ੍ਪਿ ਉਭਤੋ ਕੋਟਿਕੋ ਪਞ੍ਹੋ ਤਵਾਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤੋ, ਸੋ ਤਯਾ ਨਿਬ੍ਬਾਹਿਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ.

‘‘ਸਚ੍ਚਂ ¶ , ਮਹਾਰਾਜ, ਅਤ੍ਥੇਤਂ ਭਗਵਤੋ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਸ੍ਸ ਅਯਂ ਅਚੇਤਨਾ ਮਹਾਪਥਵੀ ਨਿਨ੍ਨਂ ਉਨ੍ਨਮਤਿ ਉਨ੍ਨਤਂ ਓਨਮਤਿ, ਭਗਵਤੋ ਚ ਪਾਦੋ ਸਕਲਿਕਾਯ ਖਤੋ, ਨ ਚ ਪਨ ਸਾ ਸਕਲਿਕਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਧਮ੍ਮਤਾਯ ਪਤਿਤਾ, ਦੇਵਦਤ੍ਤਸ੍ਸ ਉਪਕ੍ਕਮੇਨ ਪਤਿਤਾ. ਦੇਵਦਤ੍ਤੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਬਹੂਨਿ ਜਾਤਿਸਤਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਭਗਵਤਿ ਆਘਾਤਂ ਬਨ੍ਧਿ, ਸੋ ਤੇਨ ਆਘਾਤੇਨ ‘ਮਹਨ੍ਤਂ ਕੂਟਾਗਾਰਪ੍ਪਮਾਣਂ ਪਾਸਾਣਂ ¶ ਭਗਵਤੋ ਉਪਰਿ ਪਾਤੇਸ੍ਸਾਮੀ’ਤਿ ਮੁਞ੍ਚਿ. ਅਥ ਦ੍ਵੇ ਸੇਲਾ ਪਥਵਿਤੋ ਉਟ੍ਠਹਿਤ੍ਵਾ ਤਂ ਪਾਸਾਣਂ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਂਸੁ, ਅਥ ਨੇਸਂ ਸਮ੍ਪਹਾਰੇਨ ਪਾਸਾਣਤੋ ਪਪਟਿਕਾ ਭਿਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਯੇਨ ਵਾ ਤੇਨ ਵਾ ¶ ਪਤਨ੍ਤੀ ਭਗਵਤੋ ਪਾਦੇ ਪਤਿਤਾ’’ਤਿ.

‘‘ਯਥਾ ਚ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਦ੍ਵੇ ਸੇਲਾ ਪਾਸਾਣਂ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਂਸੁ, ਤਥੇਵ ਪਪਟਿਕਾਪਿ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬਾ’’ਤਿ? ‘‘ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਤਮ੍ਪਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਇਧੇਕਚ੍ਚਂ ਪਗ੍ਘਰਤਿ ਪਸਵਤਿ ਨ ਠਾਨਮੁਪਗਚ੍ਛਤਿ, ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਉਦਕਂ ਪਾਣਿਨਾ ਗਹਿਤਂ ਅਙ੍ਗੁਲਨ੍ਤਰਿਕਾਹਿ ਪਗ੍ਘਰਤਿ ਪਸਵਤਿ ਨ ਠਾਨਮੁਪਗਚ੍ਛਤਿ, ਖੀਰਂ ਤਕ੍ਕਂ ਮਧੁਂ ਸਪ੍ਪਿ ਤੇਸਂ ਮਚ੍ਛਰਸਂ ਮਂਸਰਸਂ ਪਾਣਿਨਾ ਗਹਿਤਂ ਅਙ੍ਗੁਲਨ੍ਤਰਿਕਾਹਿ ਪਗ੍ਘਰਤਿ ਪਸਵਤਿ ਨ ਠਾਨਮੁਪਗਚ੍ਛਤਿ, ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨਤ੍ਥਂ ਉਪਗਤਾਨਂ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਸੇਲਾਨਂ ਸਮ੍ਪਹਾਰੇਨ ਪਾਸਾਣਤੋ ਪਪਟਿਕਾ ਭਿਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਯੇਨ ਵਾ ਤੇਨ ਵਾ ਪਤਨ੍ਤੀ ਭਗਵਤੋ ਪਾਦੇ ਪਤਿਤਾ.

‘‘ਯਥਾ ਵਾ ਪਨ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸਣ੍ਹਸੁਖੁਮਅਣੁਰਜਸਮਂ ਪੁਲ਼ਿਨਂ ਮੁਟ੍ਠਿਨਾ ਗਹਿਤਂ ਅਙ੍ਗੁਲਨ੍ਤਰਿਕਾਹਿ ਪਗ੍ਘਰਤਿ ਪਸਵਤਿ ਨ ਠਾਨਮੁਪਗਚ੍ਛਤਿ, ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨਤ੍ਥਂ ਉਪਗਤਾਨਂ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਸੇਲਾਨਂ ਸਮ੍ਪਹਾਰੇਨ ਪਾਸਾਣਤੋ ਪਪਟਿਕਾ ਭਿਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਯੇਨ ਵਾ ਤੇਨ ਵਾ ਪਤਨ੍ਤੀ ਭਗਵਤੋ ਪਾਦੇ ਪਤਿਤਾ.

‘‘ਯਥਾ ਵਾ ਪਨ, ਮਹਾਰਾਜ, ਕਬਲ਼ੋ ਮੁਖੇਨ ਗਹਿਤੋ ਇਧੇਕਚ੍ਚਸ੍ਸ ਮੁਖਤੋ ਮੁਚ੍ਚਿਤ੍ਵਾ ਪਗ੍ਘਰਤਿ ਪਸਵਤਿ ਨ ਠਾਨਮੁਪਗਚ੍ਛਤਿ, ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨਤ੍ਥਂ ਉਪਗਤਾਨਂ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਸੇਲਾਨਂ ਸਮ੍ਪਹਾਰੇਨ ਪਾਸਾਣਤੋ ਪਪਟਿਕਾ ਭਿਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਯੇਨ ਵਾ ਤੇਨ ਵਾ ਪਤਨ੍ਤੀ ਭਗਵਤੋ ਪਾਦੇ ਪਤਿਤਾ’’ਤਿ.

‘‘ਹੋਤੁ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਸੇਲੇਹਿ ਪਾਸਾਣੋ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਤੋ, ਅਥ ਪਪਟਿਕਾਯਪਿ ਅਪਚਿਤਿ ਕਾਤਬ੍ਬਾ ਯਥੇਵ ਮਹਾਪਥਵਿਯਾ’’ਤਿ? ‘‘ਦ੍ਵਾਦਸਿਮੇ, ਮਹਾਰਾਜ, ਅਪਚਿਤਿਂ ਨ ਕਰੋਨ੍ਤਿ. ਕਤਮੇ ਦ੍ਵਾਦਸ? ਰਤ੍ਤੋ ਰਾਗਵਸੇਨ ਅਪਚਿਤਿਂ ਨ ਕਰੋਤਿ, ਦੁਟ੍ਠੋ ਦੋਸਵਸੇਨ, ਮੂਲ਼੍ਹੋ ਮੋਹਵਸੇਨ, ਉਨ੍ਨਤੋ ¶ ਮਾਨਵਸੇਨ, ਨਿਗ੍ਗੁਣੋ ਅਵਿਸੇਸਤਾਯ, ਅਤਿਥਦ੍ਧੋ ਅਨਿਸੇਧਨਤਾਯ, ਹੀਨੋ ਹੀਨਸਭਾਵਤਾਯ, ਵਚਨਕਰੋ ਅਨਿਸ੍ਸਰਤਾਯ, ਪਾਪੋ ਕਦਰਿਯਤਾਯ, ਦੁਕ੍ਖਾਪਿਤੋ ਪਟਿਦੁਕ੍ਖਾਪਨਤਾਯ, ਲੁਦ੍ਧੋ ¶ ਲੋਭਾਭਿਭੂਤਤਾਯ, ਆਯੂਹਿਤੋ ਅਤ੍ਥਸਾਧਨਤਾਯ [ਅਤ੍ਥਸਾਧਨੇਨ (ਸ੍ਯਾ. ਪੀ. ਕ.)] ਅਪਚਿਤਿਂ ਨ ਕਰੋਤਿ. ਇਮੇ ਖੋ ਮਹਾਰਾਜ ਦ੍ਵਾਦਸ ਅਪਚਿਤਿਂ ਨ ਕਰੋਨ੍ਤਿ. ਸਾ ਚ ਪਨ ਪਪਟਿਕਾ ਪਾਸਾਣਸਮ੍ਪਹਾਰੇਨ ¶ ਭਿਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਅਨਿਮਿਤ੍ਤਕਤਦਿਸਾ ਯੇਨ ਵਾ ਤੇਨ ਵਾ ਪਤਮਾਨਾ ਭਗਵਤੋ ਪਾਦੇ ਪਤਿਤਾ.

‘‘ਯਥਾ ਵਾ ਪਨ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸਣ੍ਹਸੁਖੁਮਅਣੁਰਜੋ ਅਨਿਲਬਲਸਮਾਹਤੋ ਅਨਿਮਿਤ੍ਤਕਤਦਿਸੋ ਯੇਨ ਵਾ ਤੇਨ ਵਾ ਅਭਿਕਿਰਤਿ, ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸਾ ਪਪਟਿਕਾ ਪਾਸਾਣਸਮ੍ਪਹਾਰੇਨ ਭਿਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਅਨਿਮਿਤ੍ਤਕਤਦਿਸਾ ਯੇਨ ਵਾ ਤੇਨ ਵਾ ਪਤਮਾਨਾ ਭਗਵਤੋ ਪਾਦੇ ਪਤਿਤਾ. ਯਦਿ ਪਨ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸਾ ਪਪਟਿਕਾ ਪਾਸਾਣਤੋ ਵਿਸੁਂ ਨ ਭਵੇਯ੍ਯ, ਤਮ੍ਪਿ ਤੇ ਸੇਲਾ ਪਾਸਾਣਪਪਟਿਕਂ ਉਪ੍ਪਤਿਤ੍ਵਾ ਗਣ੍ਹੇਯ੍ਯੁਂ. ਏਸਾ ਪਨ, ਮਹਾਰਾਜ, ਪਪਟਿਕਾ ਨ ਭੂਮਟ੍ਠਾ ਨ ਆਕਾਸਟ੍ਠਾ, ਪਾਸਾਣਸਮ੍ਪਹਾਰਵੇਗੇਨ ਭਿਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਅਨਿਮਿਤ੍ਤਕਤਦਿਸਾ ਯੇਨ ਵਾ ਤੇਨ ਵਾ ਪਤਮਾਨਾ ਭਗਵਤੋ ਪਾਦੇ ਪਤਿਤਾ.

‘‘ਯਥਾ ਵਾ ਪਨ, ਮਹਾਰਾਜ, ਵਾਤਮਣ੍ਡਲਿਕਾਯ ਉਕ੍ਖਿਤ੍ਤਂ ਪੁਰਾਣਪਣ੍ਣਂ ਅਨਿਮਿਤ੍ਤਕਤਦਿਸਂ ਯੇਨ ਵਾ ਤੇਨ ਵਾ ਪਤਤਿ, ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਏਸਾ ਪਪਟਿਕਾ ਪਾਸਾਣਸਮ੍ਪਹਾਰਵੇਗੇਨ ਅਨਿਮਿਤ੍ਤਕਤਦਿਸਾ ਯੇਨ ਵਾ ਤੇਨ ਵਾ ਪਤਮਾਨਾ ਭਗਵਤੋ ਪਾਦੇ ਪਤਿਤਾ. ਅਪਿ ਚ, ਮਹਾਰਾਜ, ਅਕਤਞ੍ਞੁਸ੍ਸ ਕਦਰਿਯਸ੍ਸ ਦੇਵਦਤ੍ਤਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਾਨੁਭਵਨਾਯ ਪਪਟਿਕਾ ਭਗਵਤੋ ਪਾਦੇ ਪਤਿਤਾ’’ਤਿ. ‘‘ਸਾਧੁ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਏਵਮੇਤਂ ਤਥਾ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਾਮੀ’’ਤਿ.

੯. ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਭਾਸਿਤਮ੍ਪੇਤਂ ਭਗਵਤਾ ‘ਆਸਵਾਨਂ ਖਯਾ ਸਮਣੋ ਹੋਤੀ’ਤਿ. ਪੁਨ ਚ ਭਣਿਤਂ –

‘‘‘ਚਤੁਬ੍ਭਿ ਧਮ੍ਮੇਹਿ ਸਮਙ੍ਗਿਭੂਤਂ, ਤਂ ਵੇ ਨਰਂ ਸਮਣਂ ਆਹੁ ਲੋਕੇ’ਤਿ.

ਤਤ੍ਰਿਮੇ ¶ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਧਮ੍ਮਾ ਖਨ੍ਤਿ ਅਪ੍ਪਾਹਾਰਤਾ ਰਤਿਵਿਪ੍ਪਹਾਨਂ ਆਕਿਞ੍ਚਞ੍ਞਂ. ਸਬ੍ਬਾਨਿ ਪਨੇਤਾਨਿ ਅਪਰਿਕ੍ਖੀਣਾਸਵਸ੍ਸ ¶ ਸਕਿਲੇਸਸ੍ਸੇਵ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਯਦਿ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਆਸਵਾਨਂ ਖਯਾ ਸਮਣੋ ਹੋਤਿ, ਤੇਨ ਹਿ ‘ਚਤੁਬ੍ਭਿ ਧਮ੍ਮੇਹਿ ਸਮਙ੍ਗਿਭੂਤਂ, ਤਂ ਵੇ ਨਰਂ ਸਮਣਂ ਆਹੁ ਲੋਕੇ’ਤਿ ¶ ਯਂ ਵਚਨਂ, ਤਂ ਮਿਚ੍ਛਾ. ਯਦਿ ਚਤੁਬ੍ਭਿ ਧਮ੍ਮੇਹਿ ਸਮਙ੍ਗਿਭੂਤੋ ਸਮਣੋ ਹੋਤਿ, ਤੇਨ ਹਿ ‘ਆਸਵਾਨਂ ਖਯਾ ਸਮਣੋ ਹੋਤੀ’ਤਿ ਤਮ੍ਪਿ ਵਚਨਂ ਮਿਚ੍ਛਾ, ਅਯਮ੍ਪਿ ਉਭਤੋ ਕੋਟਿਕੋ ਪਞ੍ਹੋ ਤਵਾਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤੋ, ਸੋ ਤਯਾ ਨਿਬ੍ਬਾਹਿਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ.

‘‘ਭਾਸਿਤਮ੍ਪੇਤਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਭਗਵਤਾ ‘ਆਸਵਾਨਂ ਖਯਾ ਸਮਣੋ ਹੋਤੀ’ਤਿ. ਪੁਨ ਚ ਭਣਿਤਂ ‘ਚਤੁਬ੍ਭਿ ਧਮ੍ਮੇਹਿ ਸਮਙ੍ਗਿਭੂਤਂ, ਤਂ ਵੇ ਨਰਂ ਸਮਣਂ ਆਹੁ ਲੋਕੇ’ਤਿ. ਤਦਿਦਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਵਚਨਂ ਤੇਸਂ ਤੇਸਂ ਪੁਗ੍ਗਲਾਨਂ ਗੁਣਵਸੇਨ ਭਣਿਤਂ ‘ਚਤੁਬ੍ਭਿ ਧਮ੍ਮੇਹਿ ਸਮਙ੍ਗਿਭੂਤਂ, ਤਂ ਵੇ ਨਰਂ ਸਮਣਂ ਆਹੁ ਲੋਕੇ’ਤਿ, ਇਦਂ ਪਨ ਨਿਰਵਸੇਸਵਚਨਂ ‘ਆਸਵਾਨਂ ਖਯਾ ਸਮਣੋ ਹੋਤੀ’ਤਿ.

‘‘ਅਪਿ ਚ, ਮਹਾਰਾਜ, ਯੇ ਕੇਚਿ ਕਿਲੇਸੂਪਸਮਾਯ ਪਟਿਪਨ੍ਨਾ, ਤੇ ਸਬ੍ਬੇ ਉਪਾਦਾਯੁਪਾਦਾਯ ਸਮਣੋ ਖੀਣਾਸਵੋ ਅਗ੍ਗਮਕ੍ਖਾਯਤਿ. ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਯਾਨਿ ਕਾਨਿਚਿ ਜਲਜਥਲਜਪੁਪ੍ਫਾਨਿ, ਵਸ੍ਸਿਕਂ ਤੇਸਂ ਅਗ੍ਗਮਕ੍ਖਾਯਤਿ, ਅਵਸੇਸਾਨਿ ਯਾਨਿ ਕਾਨਿਚਿ ਵਿਵਿਧਾਨਿ ਪੁਪ੍ਫਜਾਤਾਨਿ, ਸਬ੍ਬਾਨਿ ਤਾਨਿ ਪੁਪ੍ਫਾਨਿ ਯੇਵ, ਉਪਾਦਾਯੁਪਾਦਾਯ ਪਨ ਵਸ੍ਸਿਕਂ ਯੇਵ ਪੁਪ੍ਫਂ ਜਨਸ੍ਸ ਪਤ੍ਥਿਤਂ ਪਿਹਯਿਤਂ. ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਯੇ ਕੇਚਿ ਕਿਲੇਸੂਪਸਮਾਯ ਪਟਿਪਨ੍ਨਾ, ਤੇ ਸਬ੍ਬੇ ਉਪਾਦਾਯੁਪਾਦਾਯ ਸਮਣੋ ਖੀਣਾਸਵੋ ਅਗ੍ਗਮਕ੍ਖਾਯਤਿ.

‘‘ਯਥਾ ਵਾ ਪਨ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸਬ੍ਬਧਞ੍ਞਾਨਂ ਸਾਲਿ ਅਗ੍ਗਮਕ੍ਖਾਯਤਿ, ਯਾ ਕਾਚਿ ਅਵਸੇਸਾ ਵਿਵਿਧਾ ਧਞ੍ਞਜਾਤਿਯੋ, ਤਾ ਸਬ੍ਬਾ ਉਪਾਦਾਯੁਪਾਦਾਯ ¶ ਭੋਜਨਾਨਿ ਸਰੀਰਯਾਪਨਾਯ, ਸਾਲਿ ਯੇਵ ਤੇਸਂ ਅਗ੍ਗਮਕ੍ਖਾਯਤਿ. ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਯੇ ਕੇਚਿ ਕਿਲੇਸੂਪਸਮਾਯ ਪਟਿਪਨ੍ਨਾ, ਤੇ ਸਬ੍ਬੇ ਉਪਾਦਾਯੁਪਾਦਾਯ ਸਮਣੋ ਖੀਣਾਸਵੋ ਅਗ੍ਗਮਕ੍ਖਾਯਤੀ’’ਤਿ. ‘‘ਸਾਧੁ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਏਵਮੇਤਂ ਤਥਾ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਾਮੀ’’ਤਿ.

੧੦. ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ¶ ਨਾਗਸੇਨ, ਭਾਸਿਤਮ੍ਪੇਤਂ ਭਗਵਤਾ ‘ਮਮਂ ਵਾ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਰੇ ਵਣ੍ਣਂ ਭਾਸੇਯ੍ਯੁਂ, ਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਵਾ, ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਵਾ ਵਣ੍ਣਂ ਭਾਸੇਯ੍ਯੁਂ, ਤਤ੍ਰ ਤੁਮ੍ਹੇਹਿ ਨ ਆਨਨ੍ਦੋ, ਨ ਸੋਮਨਸ੍ਸਂ, ਨ ¶ ਚੇਤਸੋ ਉਪ੍ਪਿਲਾਵਿਤਤ੍ਤਂ ਕਰਣੀਯ’ਨ੍ਤਿ ਪੁਨ ਚ ਤਥਾਗਤੋ ਸੇਲਸ੍ਸ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਯਥਾਭੁਚ੍ਚੇ ਵਣ੍ਣੇ ਭਞ੍ਞਮਾਨੇ ਆਨਨ੍ਦਿਤੋ ਸੁਮਨੋ ਉਪ੍ਪਿਲਾਵਿਤੋ ਭਿਯ੍ਯੋ ਉਤ੍ਤਰਿਂ ਸਕਗੁਣਂ ਪਕਿਤ੍ਤੇਸਿ –

‘‘‘ਰਾਜਾਹਮਸ੍ਮਿ ਸੇਲਾਤਿ, ਧਮ੍ਮਰਾਜਾ ਅਨੁਤ੍ਤਰੋ;

ਧਮ੍ਮੇਨ ਚਕ੍ਕਂ ਵਤ੍ਤੇਮਿ, ਚਕ੍ਕਂ ਅਪ੍ਪਟਿਵਤ੍ਤਿਯ’ਨ੍ਤਿ [ਮ. ਨਿ. ੨.੩੯੯].

‘‘ਯਦਿ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਭਗਵਤਾ ਭਣਿਤਂ ‘ਮਮਂ ਵਾ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਰੇ ਵਣ੍ਣਂ ਭਾਸੇਯ੍ਯੁਂ, ਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਵਾ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਵਾ ਵਣ੍ਣਂ ਭਾਸੇਯ੍ਯੁਂ, ਤਤ੍ਰ ਤੁਮ੍ਹੇਹਿ ਨ ਆਨਨ੍ਦੋ, ਨ ਸੋਮਨਸ੍ਸਂ, ਨ ਚੇਤਸੋ ਉਪ੍ਪਿਲਾਵਿਤਤ੍ਤਂ ਕਰਣੀਯ’ਨ੍ਤਿ, ਤੇਨ ਹਿ ਸੇਲਸ੍ਸ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਯਥਾਭੁਚ੍ਚੇ ਵਣ੍ਣੇ ਭਞ੍ਞਮਾਨੇ ਆਨਨ੍ਦਿਤੋ ਸੁਮਨੋ ਉਪ੍ਪਿਲਾਵਿਤੋ ਭਿਯ੍ਯੋ ਉਤ੍ਤਰਿਂ ਸਕਗੁਣਂ ਪਕਿਤ੍ਤੇਸੀਤਿ ਯਂ ਵਚਨਂ, ਤਂ ਮਿਚ੍ਛਾ. ਯਦਿ ਸੇਲਸ੍ਸ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਯਥਾਭੁਚ੍ਚੇ ਵਣ੍ਣੇ ਭਞ੍ਞਮਾਨੇ ਆਨਨ੍ਦਿਤੋ ਸੁਮਨੋ ਉਪ੍ਪਿਲਾਵਿਤੋ ਭਿਯ੍ਯੋ ਉਤ੍ਤਰਿਂ ਸਕਗੁਣਂ ਪਕਿਤ੍ਤੇਸਿ, ਤੇਨ ਹਿ ‘ਮਮਂ ਵਾ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਰੇ ਵਣ੍ਣਂ ਭਾਸੇਯ੍ਯੁਂ, ਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਵਾ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਵਾ ਵਣ੍ਣਂ ਭਾਸੇਯ੍ਯੁਂ, ਤਤ੍ਰ ਤੁਮ੍ਹੇਹਿ ਨ ਆਨਨ੍ਦੋ, ਨ ਸੋਮਨਸ੍ਸਂ, ਨ ਚੇਤਸੋ ਉਪ੍ਪਿਲਾਵਿਤਤ੍ਤਂ ਕਰਣੀਯ’ਨ੍ਤਿ ਤਮ੍ਪਿ ਵਚਨਂ ਮਿਚ੍ਛਾ. ਅਯਮ੍ਪਿ ਉਭਤੋ ਕੋਟਿਕੋ ਪਞ੍ਹੋ ਤਵਾਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤੋ, ਸੋ ਤਯਾ ਨਿਬ੍ਬਾਹਿਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ.

‘‘ਭਾਸਿਤਮ੍ਪੇਤਂ ¶ , ਮਹਾਰਾਜ, ਭਗਵਤਾ ‘ਮਮਂ ਵਾ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਰੇ ਵਣ੍ਣਂ ਭਾਸੇਯ੍ਯੁਂ, ਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਵਾ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਵਾ ਵਣ੍ਣਂ ਭਾਸੇਯ੍ਯੁਂ, ਤਤ੍ਰ ਤੁਮ੍ਹੇਹਿ ਨ ਆਨਨ੍ਦੋ, ਨ ਸੋਮਨਸ੍ਸਂ, ਨ ਚੇਤਸੋ ਉਪ੍ਪਿਲਾਵਿਤਤ੍ਤਂ ਕਰਣੀਯ’ਨ੍ਤਿ. ਸੇਲਸ੍ਸ ਚ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਯਥਾਭੁਚ੍ਚੇ ਵਣ੍ਣੇ ਭਞ੍ਞਮਾਨੇ ਭਿਯ੍ਯੋ ਉਤ੍ਤਰਿਂ ਸਕਗੁਣਂ ਪਕਿਤ੍ਤਿਤਂ –

‘‘‘ਰਾਜਾਹਮਸ੍ਮਿ ਸੇਲਾਤਿ, ਧਮ੍ਮਰਾਜਾ ਅਨੁਤ੍ਤਰੋ;

ਧਮ੍ਮੇਨ ਚਕ੍ਕਂ ਵਤ੍ਤੇਮਿ, ਚਕ੍ਕਂ ਅਪ੍ਪਟਿਵਤ੍ਤਿਯ’ਨ੍ਤਿ.

‘‘ਪਠਮਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਭਗਵਤਾ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਸਭਾਵਸਰਸਲਕ੍ਖਣਂ ਸਭਾਵਂ ਅਵਿਤਥਂ ਭੂਤਂ ਤਚ੍ਛਂ ਤਥਤ੍ਥਂ ਪਰਿਦੀਪਯਮਾਨੇਨ ਭਣਿਤਂ ‘ਮਮਂ ਵਾ ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਰੇ ¶ ਵਣ੍ਣਂ ਭਾਸੇਯ੍ਯੁਂ, ਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਵਾ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਵਾ ਵਣ੍ਣਂ ਭਾਸੇਯ੍ਯੁਂ, ਤਤ੍ਰ ਤੁਮ੍ਹੇਹਿ ਨ ਆਨਨ੍ਦੋ, ਨ ਸੋਮਨਸ੍ਸਂ, ਨ ਚੇਤਸੋ ਉਪ੍ਪਿਲਾਵਿਤਤ੍ਤਂ ਕਰਣੀਯ’ਨ੍ਤਿ. ਯਂ ਪਨ ਭਗਵਤਾ ਸੇਲਸ੍ਸ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਯਥਾਭੁਚ੍ਚੇ ਵਣ੍ਣੇ ਭਞ੍ਞਮਾਨੇ ਭਿਯ੍ਯੋ ਉਤ੍ਤਰਿਂ ਸਕਗੁਣਂ ਪਕਿਤ੍ਤਿਤਂ ‘ਰਾਜਾਹਮਸ੍ਮਿ ਸੇਲਾਤਿ, ਧਮ੍ਮਰਾਜਾ ਅਨੁਤ੍ਤਰੋ’ਤਿ ਤਂ ਨ ਲਾਭਹੇਤੁ, ਨ ਯਸਹੇਤੁ, ਨ ਅਤ੍ਤਹੇਤੁ, ਨ ਪਕ੍ਖਹੇਤੁ, ਨ ਅਨ੍ਤੇਵਾਸਿਕਮ੍ਯਤਾਯ, ਅਥ ਖੋ ਅਨੁਕਮ੍ਪਾਯ ਕਾਰੁਞ੍ਞੇਨ ¶ ਹਿਤਵਸੇਨ ਏਵਂ ਇਮਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਾਭਿਸਮਯੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ ਤਿਣ੍ਣਞ੍ਚ ਮਾਣਵਕਸਤਾਨਨ੍ਤਿ, ਏਵਂ ਭਿਯ੍ਯੋ ਉਤ੍ਤਰਿਂ ਸਕਗੁਣਂ ਭਣਿਤਂ ‘ਰਾਜਾਹਮਸ੍ਮਿ ਸੇਲਾਤਿ, ਧਮ੍ਮਰਾਜਾ ਅਨੁਤ੍ਤਰੋ’ਤਿ. ‘‘ਸਾਧੁ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਏਵਮੇਤਂ ਤਥਾ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਾਮੀ’’ਤਿ.

੧੧. ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਭਾਸਿਤਮ੍ਪੇਤਂ ਭਗਵਤਾ ‘ਅਹਿਂਸਯਂ ਪਰਂ ਲੋਕੇ, ਪਿਯੋ ਹੋਹਿਸਿ ਮਾਮਕੋ’ਤਿ. ਪੁਨ ਚ ਭਣਿਤਂ ‘ਨਿਗ੍ਗਣ੍ਹੇ ਨਿਗ੍ਗਹਾਰਹਂ, ਪਗ੍ਗਣ੍ਹੇ ਪਗ੍ਗਹਾਰਹ’ਨ੍ਤਿ. ਨਿਗ੍ਗਹੋ ¶ ਨਾਮ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਹਤ੍ਥਚ੍ਛੇਦੋ ਪਾਦਚ੍ਛੇਦੋ ਵਧੋ ਬਨ੍ਧਨਂ ਕਾਰਣਾ ਮਾਰਣਂ ਸਨ੍ਤਤਿਵਿਕੋਪਨਂ, ਨ ਏਤਂ ਵਚਨਂ ਭਗਵਤੋ ਯੁਤ੍ਤਂ, ਨ ਚ ਭਗਵਾ ਅਰਹਤਿ ਏਤਂ ਵਚਨਂ ਵਤ੍ਤੁਂ. ਯਦਿ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਭਗਵਤਾ ਭਣਿਤਂ ‘ਅਹਿਂਸਯਂ ਪਰਂ ਲੋਕੇ, ਪਿਯੋ ਹੋਹਿਸਿ ਮਾਮਕੋ’’ਤਿ, ਤੇਨ ਹਿ ‘‘ਨਿਗ੍ਗਣ੍ਹੇ ਨਿਗ੍ਗਹਾਰਹਂ, ਪਗ੍ਗਣ੍ਹੇ ਪਗ੍ਗਹਾਰਹ’’ਨ੍ਤਿ ਯਂ ਵਚਨਂ, ਤਂ ਮਿਚ੍ਛਾ. ਯਦਿ ਤਥਾਗਤੇਨ ਭਣਿਤਂ ‘‘ਨਿਗ੍ਗਣ੍ਹੇ ਨਿਗ੍ਗਹਾਰਹਂ, ਪਗ੍ਗਣ੍ਹੇ ਪਗ੍ਗਹਾਰਹ’’ਨ੍ਤਿ, ਤੇਨ ਹਿ ‘‘ਅਹਿਂਸਯਂ ਪਰਂ ਲੋਕੇ, ਪਿਯੋ ਹੋਹਿਸਿ ਮਾਮਕੋ’’ਤਿ ਤਮ੍ਪਿ ਵਚਨਂ ਮਿਚ੍ਛਾ. ਅਯਮ੍ਪਿ ਉਭਤੋ ਕੋਟਿਕੋ ਪਞ੍ਹੋ ਤਵਾਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤੋ, ਸੋ ਤਯਾ ਨਿਬ੍ਬਾਹਿਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ.

‘‘ਭਾਸਿਤਮ੍ਪੇਤਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਭਗਵਤਾ ‘ਅਹਿਂਸਯਂ ਪਰਂ ਲੋਕੇ, ਪਿਯੋ ਹੋਹਿਸਿ ਮਾਮਕੋ’ਤਿ, ਭਣਿਤਞ੍ਚ ‘ਨਿਗ੍ਗਣ੍ਹੇ ਨਿਗ੍ਗਹਾਰਹਂ, ਪਗ੍ਗਣ੍ਹੇ ਪਗ੍ਗਹਾਰਹ’ਨ੍ਤਿ ¶ . ‘ਅਹਿਂਸਯਂ ਪਰਂ ਲੋਕੇ, ਪਿਯੋ ਹੋਹਿਸਿ ਮਾਮਕੋ’ਤਿ ਸਬ੍ਬੇਸਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਤਥਾਗਤਾਨਂ ਅਨੁਮਤਂ ਏਤਂ, ਏਸਾ ਅਨੁਸਿਟ੍ਠਿ, ਏਸਾ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾ, ਧਮ੍ਮੋ ਹਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਅਹਿਂਸਾਲਕ੍ਖਣੋ, ਸਭਾਵਵਚਨਂ ਏਤਂ. ਯਂ ਪਨ, ਮਹਾਰਾਜ, ਤਥਾਗਤੋ ਆਹ ‘ਨਿਗ੍ਗਣ੍ਹੇ ਨਿਗ੍ਗਹਾਰਹਂ, ਪਗ੍ਗਣ੍ਹੇ ਪਗ੍ਗਹਾਰਹ’ਨ੍ਤਿ, ਭਾਸਾ ਏਸਾ, ਉਦ੍ਧਤਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਚਿਤ੍ਤਂ ਨਿਗ੍ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ, ਲੀਨਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਗ੍ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ. ਅਕੁਸਲਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਨਿਗ੍ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ, ਕੁਸਲਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਗ੍ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ. ਅਯੋਨਿਸੋ ਮਨਸਿਕਾਰੋ ਨਿਗ੍ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ, ਯੋਨਿਸੋ ਮਨਸਿਕਾਰੋ ਪਗ੍ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ. ਮਿਚ੍ਛਾਪਟਿਪਨ੍ਨੋ ¶ ਨਿਗ੍ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ, ਸਮ੍ਮਾਪਟਿਪਨ੍ਨੋ ਪਗ੍ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ. ਅਨਰਿਯੋ ਨਿਗ੍ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ ਅਰਿਯੋ ਪਗ੍ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ. ਚੋਰੋ ਨਿਗ੍ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ, ਅਚੋਰੋ ਪਗ੍ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ.

‘‘ਹੋਤੁ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਇਦਾਨਿ ਤ੍ਵਂ ਪਚ੍ਚਾਗਤੋਸਿ ਮਮ ਵਿਸਯਂ, ਯਮਹਂ ਪੁਚ੍ਛਾਮਿ, ਸੋ ਮੇ ¶ ਅਤ੍ਥੋ ਉਪਗਤੋ. ਚੋਰੋ ਪਨ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਨਿਗ੍ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੇਨ ਕਥਂ ਨਿਗ੍ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ? ‘‘ਚੋਰੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਨਿਗ੍ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੇਨ ਏਵਂ ਨਿਗ੍ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ, ਪਰਿਭਾਸਨੀਯੋ ਪਰਿਭਾਸਿਤਬ੍ਬੋ, ਦਣ੍ਡਨੀਯੋ ਦਣ੍ਡੇਤਬ੍ਬੋ, ਪਬ੍ਬਾਜਨੀਯੋ ਪਬ੍ਬਾਜੇਤਬ੍ਬੋ, ਬਨ੍ਧਨੀਯੋ ਬਨ੍ਧਿਤਬ੍ਬੋ, ਘਾਤਨੀਯੋ ਘਾਤੇਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ. ‘‘ਯਂ ਪਨ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਚੋਰਾਨਂ ਘਾਤਨਂ, ਤਂ ਤਥਾਗਤਾਨਂ ਅਨੁਮਤ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਨ ਹਿ, ਮਹਾਰਾਜਾ’’ਤਿ. ‘‘ਕਿਸ੍ਸ ਪਨ ਚੋਰੋ ਅਨੁਸਾਸਨੀਯੋ ਅਨੁਮਤੋ ਤਥਾਗਤਾਨ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਯੋ ਸੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਘਾਤੀਯਤਿ, ਨ ਸੋ ਤਥਾਗਤਾਨਂ ਅਨੁਮਤਿਯਾ ਘਾਤੀਯਤਿ, ਸਯਂਕਤੇਨ ਸੋ ਘਾਤੀਯਤਿ, ਅਪਿ ਚ ਧਮ੍ਮਾਨੁਸਿਟ੍ਠਿਯਾ ਅਨੁਸਾਸੀਯਤਿ, ਸਕ੍ਕਾ ਪਨ, ਮਹਾਰਾਜ, ਤਯਾ ਪੁਰਿਸਂ ਅਕਾਰਕਂ ਅਨਪਰਾਧਂ ਵੀਥਿਯਂ ਚਰਨ੍ਤਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਘਾਤਯਿਤੁ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਨ ਸਕ੍ਕਾ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ‘‘ਕੇਨ ਕਾਰਣੇਨ, ਮਹਾਰਾਜਾ’’ਤਿ? ‘‘ਅਕਾਰਕਤ੍ਤਾ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ‘‘ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਨ ਚੋਰੋ ਤਥਾਗਤਾਨਂ ਅਨੁਮਤਿਯਾ ਹਞ੍ਞਤਿ, ਸਯਂਕਤੇਨ ਸੋ ਹਞ੍ਞਤਿ, ਕਿਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਅਨੁਸਾਸਕੋ ਕਿਞ੍ਚਿ ਦੋਸਂ ਆਪਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਹਿ ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ‘‘ਤੇਨ ਹਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਤਥਾਗਤਾਨਂ ਅਨੁਸਿਟ੍ਠਿ ਸਮ੍ਮਾਨੁਸਿਟ੍ਠਿ ਹੋਤੀ’’ਤਿ. ‘‘ਸਾਧੁ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਏਵਮੇਤਂ ਤਥਾ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਾਮੀ’’ਤਿ.

੧੨. ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ¶ ਨਾਗਸੇਨ, ਭਾਸਿਤਮ੍ਪੇਤਂ ਭਗਵਤਾ ‘ਅਕ੍ਕੋਧਨੋ ਵਿਗਤਖਿਲੋਹਮਸ੍ਮੀ’ਤਿ, ਪੁਨ ਚ ਤਥਾਗਤੋ ਥੇਰੇ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨੇ ਸਪਰਿਸੇ ਪਣਾਮੇਸਿ, ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਤਥਾਗਤੋ ¶ ਕੁਪਿਤੋ ਪਰਿਸਂ ਪਣਾਮੇਸਿ, ਉਦਾਹੁ ਤੁਟ੍ਠੋ ਪਣਾਮੇਸਿ, ਏਤਂ ਤਾਵ ਜਾਨਾਹਿ ਇਮਂ ਨਾਮਾਤਿ? ਯਦਿ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਕੁਪਿਤੋ ਪਰਿਸਂ ਪਣਾਮੇਸਿ, ਤੇਨ ਹਿ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਕੋਧੋ ਅਪ੍ਪਟਿਵਤ੍ਤਿਤੋ, ਯਦਿ ਤੁਟ੍ਠੋ ਪਣਾਮੇਸਿ, ਤੇਨ ਹਿ ਅਵਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ ਅਜਾਨਨ੍ਤੇਨ ਪਣਾਮਿਤਾ. ਅਯਮ੍ਪਿ ਉਭਤੋ ਕੋਟਿਕੋ ਪਞ੍ਹੋ ਤਵਾਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤੋ, ਸੋ ਤਯਾ ਨਿਬ੍ਬਾਹਿਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ.

‘‘ਭਾਸਿਤਮ੍ਪੇਤਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਭਗਵਤਾ ‘ਅਕ੍ਕੋਧਨੋ ਵਿਗਤਖਿਲੋਹਮਸ੍ਮੀ’ਤਿ, ਪਣਾਮਿਤਾ ਚ ਥੇਰਾ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨਾ ਸਪਰਿਸਾ, ਤਞ੍ਚ ਪਨ ਨ ਕੋਪੇਨ, ਇਧ, ਮਹਾਰਾਜ, ਕੋਚਿਦੇਵ ਪੁਰਿਸੋ ਮਹਾਪਥਵਿਯਾ ਮੂਲੇ ਵਾ ਖਾਣੁਕੇ ਵਾ ਪਾਸਾਣੇ ਵਾ ਕਠਲੇ ਵਾ ਵਿਸਮੇ ਵਾ ਭੂਮਿਭਾਗੇ ਖਲਿਤ੍ਵਾ ਪਤਤਿ, ਅਪਿ ਨੁ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਮਹਾਪਥਵੀ ਕੁਪਿਤਾ ਤਂ ਪਾਤੇਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਹਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਨਤ੍ਥਿ ਮਹਾਪਥਵਿਯਾ ਕੋਪੋ ਵਾ ਪਸਾਦੋ ਵਾ, ਅਨੁਨਯਪ੍ਪਟਿਘਵਿਪ੍ਪਮੁਤ੍ਤਾ ਮਹਾਪਥਵੀ, ਸਯਮੇਵ ਸੋ ਅਲਸੋ ਖਲਿਤ੍ਵਾ ¶ ਪਤਿਤੋਤਿ. ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਨਤ੍ਥਿ ਤਥਾਗਤਾਨਂ ਕੋਪੋ ਵਾ ਪਸਾਦੋ ਵਾ, ਅਨੁਨਯਪ੍ਪਟਿਘਵਿਪ੍ਪਮੁਤ੍ਤਾ ਤਥਾਗਤਾ ਅਰਹਨ੍ਤੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਾ, ਅਥ ਖੋ ਸਯਂ ਕਤੇਨੇਵ ਤੇ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਪਰਾਧੇਨ ਪਣਾਮਿਤਾ.

‘‘ਇਧ ਪਨ, ਮਹਾਰਾਜ, ਮਹਾਸਮੁਦ੍ਦੋ ਨ ਮਤੇਨ ਕੁਣਪੇਨ ਸਂਵਸਤਿ, ਯਂ ਹੋਤਿ ਮਹਾਸਮੁਦ੍ਦੇ ਮਤਂ ਕੁਣਪਂ, ਤਂ ਖਿਪ੍ਪਮੇਵ ਨਿਚ੍ਛੁਭਤਿ ਥਲਂ ਉਸ੍ਸਾਰੇਤਿ. ਅਪਿ ਨੁ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਮਹਾਸਮੁਦ੍ਦੋ ਕੁਪਿਤੋ ਤਂ ਕੁਣਪਂ ਨਿਚ੍ਛੁਭਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਹਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਨਤ੍ਥਿ ਮਹਾਸਮੁਦ੍ਦਸ੍ਸ ਕੋਪੋ ਵਾ ਪਸਾਦੋ ਵਾ, ਅਨੁਨਯਪ੍ਪਟਿਘਵਿਪ੍ਪਮੁਤ੍ਤੋ ਮਹਾਸਮੁਦ੍ਦੋ’’ਤਿ. ‘‘ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਨਤ੍ਥਿ ਤਥਾਗਤਾਨਂ ਕੋਪੋ ਵਾ ਪਸਾਦੋ ਵਾ, ਅਨੁਨਯਪ੍ਪਟਿਘਵਿਪ੍ਪਮੁਤ੍ਤਾ ਤਥਾਗਤਾ ਅਰਹਨ੍ਤੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਾ, ਅਥ ਖੋ ਸਯਂ ਕਤੇਨੇਵ ਤੇ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਪਰਾਧੇਨ ਪਣਾਮਿਤਾ.

‘‘ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਪਥਵਿਯਾ ਖਲਿਤੋ ਪਤੀਯਤਿ, ਏਵਂ ਜਿਨਸਾਸਨਵਰੇ ਖਲਿਤੋ ਪਣਾਮੀਯਤਿ. ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸਮੁਦ੍ਦੇ ਮਤਂ ਕੁਣਪਂ ¶ ਨਿਚ੍ਛੁਭੀਯਤਿ ¶ , ਏਵਂ ਜਿਨਸਾਸਨਵਰੇ ਖਲਿਤੋ ਪਣਾਮੀਯਤਿ. ਯਂ ਪਨ ਤੇ, ਮਹਾਰਾਜ, ਤਥਾਗਤੋ ਪਣਾਮੇਸਿ, ਤੇਸਂ ਅਤ੍ਥਕਾਮੋ ਹਿਤਕਾਮੋ ਸੁਖਕਾਮੋ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਕਾਮੋ ‘ਏਵਂ ਇਮੇ ਜਾਤਿਜਰਾਬ੍ਯਾਧਿਮਰਣੇਹਿ ਪਰਿਮੁਚ੍ਚਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’ਤਿ ਪਣਾਮੇਸੀ’’ਤਿ. ‘‘ਸਾਧੁ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਏਵਮੇਤਂ ਤਥਾ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਾਮੀ’’ਤਿ.

੧. ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ¶ ¶ ਨਾਗਸੇਨ, ਭਾਸਿਤਮ੍ਪੇਤਂ ਭਗਵਤਾ ‘ਏਤਦਗ੍ਗਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਮਮ ਸਾਵਕਾਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਇਦ੍ਧਿਮਨ੍ਤਾਨਂ ਯਦਿਦਂ ਮਹਾਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨੋ’ਤਿ. ਪੁਨ ਚ ਕਿਰ ਸੋ ਲਗੁਲ਼ੇਹਿ ਪਰਿਪੋਥਿਤੋ ਭਿਨ੍ਨਸੀਸੋ ਸਞ੍ਚੁਣ੍ਣਿਤਟ੍ਠਿਮਂਸਧਮਨਿਛਿਨ੍ਨਪਰਿਗਤ੍ਤੋ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤੋ [ਧਮਨਿਮਜ੍ਜਪਰਿਕਤ੍ਤੋ (ਸੀ. ਪੀ.), ਧਮ੍ਮਨਿਮਿਞ੍ਜਪਰਿਗਤ੍ਤੋ (ਸ੍ਯਾ.)]. ਯਦਿ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਥੇਰੋ ਮਹਾਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨੋ ਇਦ੍ਧਿਯਾ ਕੋਟਿਂ ਗਤੋ, ਤੇਨ ਹਿ ਲਗੁਲ਼ੇਹਿ ਪੋਥਿਤੋ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤੋਤਿ ਯਂ ਵਚਨਂ, ਤਂ ਮਿਚ੍ਛਾ. ਯਦਿ ਲਗੁਲ਼ੇਹਿ ਪਰਿਪੋਥਿਤੋ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤੋ, ਤੇਨ ਹਿ ਇਦ੍ਧਿਯਾ ਕੋਟਿਂ ਗਤੋਤਿ ਤਮ੍ਪਿ ਵਚਨਂ ਮਿਚ੍ਛਾ. ਕਿਂ ਨ ਸਮਤ੍ਥੋ ਇਦ੍ਧਿਯਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਉਪਘਾਤਂ ਅਪਨਯਿਤੁਂ, ਸਦੇਵਕਸ੍ਸਪਿ ਲੋਕਸ੍ਸ ਪਟਿਸਰਣਂ ਭਵਿਤੁਂ ਅਰਹੋਤਿ? ਅਯਮ੍ਪਿ ਉਭਤੋ ਕੋਟਿਕੋ ਪਞ੍ਹੋ ਤਵਾਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤੋ, ਸੋ ਤਯਾ ਨਿਬ੍ਬਾਹਿਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ.

‘‘ਭਾਸਿਤਮ੍ਪੇਤਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਭਗਵਤਾ ‘ਏਤਦਗ੍ਗਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਮਮ ਸਾਵਕਾਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਇਦ੍ਧਿਮਨ੍ਤਾਨਂ ਯਦਿਦਂ ਮਹਾਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨੋ’ਤਿ. ਆਯਸ੍ਮਾ ਚ ਮਹਾਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨੋ ਲਗੁਲ਼ਹਤੋ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤੋ, ਤਞ੍ਚ ਪਨ ਕਮ੍ਮਾਧਿਗ੍ਗਹਿਤੇਨਾ’’ਤਿ.

‘‘ਨਨੁ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਇਦ੍ਧਿਮਤੋ ਇਦ੍ਧਿਵਿਸਯੋਪਿ ¶ ਕਮ੍ਮਵਿਪਾਕੋਪਿ ਦ੍ਵੇ ਅਚਿਨ੍ਤਿਯਾ, ਅਚਿਨ੍ਤਿਯੇਨ ਅਚਿਨ੍ਤਿਯਂ ਅਪਨਯਿਤਬ੍ਬਂ. ਯਥਾ ਨਾਮ, ਭਨ੍ਤੇ, ਕੇਚਿ ਫਲਕਾਮਾ ਕਪਿਤ੍ਥੇਨ ਕਪਿਤ੍ਥਂ ਪੋਥੇਨ੍ਤਿ, ਅਮ੍ਬੇਨ ਅਮ੍ਬਂ ਪੋਥੇਨ੍ਤਿ, ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਅਚਿਨ੍ਤਿਯੇਨ ਅਚਿਨ੍ਤਿਯਂ ਪੋਥਯਿਤ੍ਵਾ ਅਪਨੇਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਅਚਿਨ੍ਤਿਯਾਨਮ੍ਪਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਏਕਂ ਅਧਿਮਤ੍ਤਂ ਬਲਵਤਰਂ, ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਮਹਿਯਾ ਰਾਜਾਨੋ ਹੋਨ੍ਤਿ ਸਮਜਚ੍ਚਾ, ਸਮਜਚ੍ਚਾਨਮ੍ਪਿ ਤੇਸਂ ਏਕੋ ਸਬ੍ਬੇ ਅਭਿਭਵਿਤ੍ਵਾ ਆਣਂ ਪਵਤ੍ਤੇਤਿ. ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਤੇਸਂ ਅਚਿਨ੍ਤਿਯਾਨਂ ਕਮ੍ਮਵਿਪਾਕਂ ਯੇਵ ਅਧਿਮਤ੍ਤਂ ਬਲਵਤਰਂ, ਕਮ੍ਮਵਿਪਾਕਂ ਯੇਵ ਸਬ੍ਬੇ ਅਭਿਭਵਿਯ ਆਣਂ ਪਵਤ੍ਤੇਤਿ, ਕਮ੍ਮਾਧਿਗ੍ਗਹਿਤਸ੍ਸ ਅਵਸੇਸਾ ਕਿਰਿਯਾ ਓਕਾਸਂ ਨ ਲਭਨ੍ਤਿ.

‘‘ਇਧ ¶ ¶ ਪਨ, ਮਹਾਰਾਜ, ਕੋਚਿ ਪੁਰਿਸੋ ਕਿਸ੍ਮਿਞ੍ਚਿਦੇਵ ਪਕਰਣੇ ਅਪਰਜ੍ਝਤਿ, ਨ ਤਸ੍ਸ ਮਾਤਾ ਵਾ ਪਿਤਾ ਵਾ ਭਗਿਨੀ ਵਾ ਭਾਤਰੋ ਵਾ ਸਖੀ ਵਾ ਸਹਾਯਕਾ ਵਾ [ਭਗਿਨਿਭਾਤਰੋ ਵਾ ਸਖਿਸਹਾਯਕਾ ਵਾ (ਸੀ. ਪੀ. ਕ.)] ਤਾਯਨ੍ਤਿ, ਅਥ ਖੋ ਰਾਜਾ ਯੇਵ ਤਤ੍ਥ ਅਭਿਭਵਿਯ ਆਣਂ ਪਵਤ੍ਤੇਤਿ. ਕਿਂ ਤਤ੍ਥ ਕਾਰਣਂ? ਅਪਰਾਧਿਕਤਾ. ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਤੇਸਂ ਅਚਿਨ੍ਤਿਯਾਨਂ ਕਮ੍ਮਵਿਪਾਕਂ ਯੇਵ ਅਧਿਮਤ੍ਤਂ ਬਲਵਤਰਂ, ਕਮ੍ਮਵਿਪਾਕਂ ਯੇਵ ਸਬ੍ਬੇ ਅਭਿਭਵਿਯ ਆਣਂ ਪਵਤ੍ਤੇਤਿ, ਕਮ੍ਮਾਧਿਗ੍ਗਹਿਤਸ੍ਸ ਅਵਸੇਸਾ ਕਿਰਿਯਾ ਓਕਾਸਂ ਨ ਲਭਨ੍ਤਿ.

‘‘ਯਥਾ ਵਾ ਪਨ, ਮਹਾਰਾਜ, ਮਹਿਯਾ ਦਵਡਾਹੇ ਸਮੁਟ੍ਠਿਤੇ ਘਟਸਹਸ੍ਸਮ੍ਪਿ ਉਦਕਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਪੇਤੁਂ, ਅਥ ਖੋ ਅਗ੍ਗਿ ਯੇਵ ਤਤ੍ਥ ਅਭਿਭਵਿਯ ਆਣਂ ਪਵਤ੍ਤੇਤਿ. ਕਿਂ ਤਤ੍ਥ ਕਾਰਣਂ? ਬਲਵਤਾ ਤੇਜਸ੍ਸ. ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਤੇਸਂ ਅਚਿਨ੍ਤਿਯਾਨਂ ਕਮ੍ਮਵਿਪਾਕਂ ਯੇਵ ਅਧਿਮਤ੍ਤਂ ਬਲਵਤਰਂ, ਕਮ੍ਮਵਿਪਾਕਂ ਯੇਵ ਸਬ੍ਬੇ ਅਭਿਭਵਿਯ ਆਣਂ ਪਵਤ੍ਤੇਤਿ, ਕਮ੍ਮਾਧਿਗ੍ਗਹਿਤਸ੍ਸ ਅਵਸੇਸਾ ਕਿਰਿਯਾ ਓਕਾਸਂ ਨ ਲਭਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਮਹਾਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਾਧਿਗ੍ਗਹਿਤਸ੍ਸ ਲਗੁਲ਼ੇਹਿ ਪੋਥਿਯਮਾਨਸ੍ਸ ਇਦ੍ਧਿਯਾ ਸਮਨ੍ਨਾਹਾਰੋ ਨਾਹੋਸੀ’’ਤਿ. ‘‘ਸਾਧੁ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਏਵਮੇਤਂ ਤਥਾ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਾਮੀ’’ਤਿ.

੨. ਧਮ੍ਮਵਿਨਯਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਾਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਪਞ੍ਹੋ

੨. ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ¶ ਨਾਗਸੇਨ, ਭਾਸਿਤਮ੍ਪੇਤਂ ਭਗਵਤਾ ‘ਤਥਾਗਤਪ੍ਪਵੇਦਿਤੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਧਮ੍ਮਵਿਨਯੋ ਵਿਵਟੋ ਵਿਰੋਚਤਿ ਨੋ ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨੋ’ਤਿ. ਪੁਨ ਚ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖੁਦ੍ਦੇਸੋ ਕੇਵਲਞ੍ਚ ਵਿਨਯਪਿਟਕਂ ਪਿਹਿਤਂ ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਂ. ਯਦਿ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਜਿਨਸਾਸਨੇ ਯੁਤ੍ਤਂ ਵਾ ਪਤ੍ਤਂ ਵਾ ਸਮਯਂ ਲਭੇਥ, ਵਿਨਯਪਣ੍ਣਤ੍ਤਿ ਵਿਵਟਾ ਸੋਭੇਯ੍ਯ. ਕੇਨ ਕਾਰਣੇਨ? ਕੇਵਲਂ ਤਤ੍ਥ ਸਿਕ੍ਖਾ ਸਂਯਮੋ ਨਿਯਮੋ ਸੀਲਗੁਣਆਚਾਰਪਣ੍ਣਤ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥਰਸੋ ਧਮ੍ਮਰਸੋ ਵਿਮੁਤ੍ਤਿਰਸੋ. ਯਦਿ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਭਗਵਤਾ ਭਣਿਤਂ ‘ਤਥਾਗਤਪ੍ਪਵੇਦਿਤੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਧਮ੍ਮਵਿਨਯੋ ਵਿਵਟੋ ਵਿਰੋਚਤਿ ਨੋ ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨੋ’ਤਿ, ਤੇਨ ਹਿ ‘ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖੁਦ੍ਦੇਸੋ ਕੇਵਲਞ੍ਚ ਵਿਨਯਪਿਟਕਂ ਪਿਹਿਤਂ ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨ’ਨ੍ਤਿ ਯਂ ਵਚਨਂ, ਤਂ ਮਿਚ੍ਛਾ. ਯਦਿ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖੁਦ੍ਦੇਸੋ ਕੇਵਲਞ੍ਚ ਵਿਨਯਪਿਟਕਂ ਪਿਹਿਤਂ ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਂ, ਤੇਨ ਹਿ ‘ਤਥਾਗਤਪ੍ਪਵੇਦਿਤੋ, ¶ ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਧਮ੍ਮਵਿਨਯੋ ਵਿਵਟੋ ਵਿਰੋਚਤਿ ਨੋ ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨੋ’ਤਿ ਤਮ੍ਪਿ ਵਚਨਂ ਮਿਚ੍ਛਾ. ਅਯਮ੍ਪਿ ਉਭਤੋ ਕੋਟਿਕੋ ਪਞ੍ਹੋ ਤਵਾਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤੋ, ਸੋ ਤਯਾ ਨਿਬ੍ਬਾਹਿਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ.

‘‘ਭਾਸਿਤਮ੍ਪੇਤਂ ¶ , ਮਹਾਰਾਜ, ਭਗਵਤਾ ‘ਤਥਾਗਤਪ੍ਪਵੇਦਿਤੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਧਮ੍ਮਵਿਨਯੋ ਵਿਵਟੋ ਵਿਰੋਚਤਿ ਨੋ ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨੋ’ਤਿ. ਪੁਨ ਚ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖੁਦ੍ਦੇਸੋ ਕੇਵਲਞ੍ਚ ਵਿਨਯਪਿਟਕਂ ਪਿਹਿਤਂ ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਂ, ਤਞ੍ਚ ਪਨ ਨ ਸਬ੍ਬੇਸਂ, ਸੀਮਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪਿਹਿਤਂ.

‘‘ਤਿਵਿਧੇਨ, ਮਹਾਰਾਜ, ਭਗਵਤਾ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖੁਦ੍ਦੇਸੋ ਸੀਮਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪਿਹਿਤੋ, ਪੁਬ੍ਬਕਾਨਂ ਤਥਾਗਤਾਨਂ ਵਂਸਵਸੇਨ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖੁਦ੍ਦੇਸੋ ਸੀਮਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪਿਹਿਤੋ, ਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਗਰੁਕਤ੍ਤਾ ਪਿਹਿਤੋ, ਭਿਕ੍ਖੁਭੂਮਿਯਾ ਗਰੁਕਤ੍ਤਾ ਪਿਹਿਤੋ.

‘‘ਕਥਂ ਪੁਬ੍ਬਕਾਨਂ ਤਥਾਗਤਾਨਂ ਵਂਸਵਸੇਨ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖੁਦ੍ਦੇਸੋ ਸੀਮਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪਿਹਿਤੋ, ਏਸੋ ਵਂਸੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਪੁਬ੍ਬਕਾਨਂ ਤਥਾਗਤਾਨਂ ਯਦਿਦਂ ਭਿਕ੍ਖੁਮਜ੍ਝੇ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖੁਦ੍ਦੇਸੋ ਅਵਸੇਸਾਨਂ ਪਿਹਿਤੋ. ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਖਤ੍ਤਿਯਾਨਂ ਖਤ੍ਤਿਯਮਾਯਾ ਖਤ੍ਤਿਯੇਸੁ ਯੇਵ ਚਰਤਿ, ਏਵਮੇਤਂ ਖਤ੍ਤਿਯਾਨਂ ਲੋਕਸ੍ਸ ਪਵੇਣੀ ਅਵਸੇਸਾਨਂ ਪਿਹਿਤਾ. ਏਵਮੇਵ ¶ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਏਸੋ ਵਂਸੋ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਪੁਬ੍ਬਕਾਨਂ ਤਥਾਗਤਾਨਂ ਯਦਿਦਂ ਭਿਕ੍ਖੁਮਜ੍ਝੇ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖੁਦ੍ਦੇਸੋ ਅਵਸੇਸਾਨਂ ਪਿਹਿਤੋ.

‘‘ਯਥਾ ਵਾ ਪਨ, ਮਹਾਰਾਜ, ਮਹਿਯਾ ਗਣਾ ਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ, ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ, ਮਲ੍ਲਾ ਅਤੋਣਾ ਪਬ੍ਬਤਾ ਧਮ੍ਮਗਿਰਿਯਾ ਬ੍ਰਹ੍ਮਗਿਰਿਯਾ ਨਟਕਾ ਨਚ੍ਚਕਾ ਲਙ੍ਘਕਾ ਪਿਸਾਚਾ ਮਣਿਭਦ੍ਦਾ ਪੁਣ੍ਣਬਦ੍ਧਾ ਚਨ੍ਦਿਮਸੂਰਿਯਾ ਸਿਰਿਦੇਵਤਾ ਕਾਲਿਦੇਵਤਾ, ਸਿਵਾ ਵਸੁਦੇਵਾ ਘਨਿਕਾ ਅਸਿਪਾਸਾ ਭਦ੍ਦਿਪੁਤ੍ਤਾਤਿ, ਤੇਸਂ ਤੇਸਂ ਰਹਸ੍ਸਂ ਤੇਸੁ ਤੇਸੁ ਗਣੇਸੁ ਯੇਵ ਚਰਤਿ, ਅਵਸੇਸਾਨਂ ਪਿਹਿਤਂ. ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਏਸੋ ਵਂਸੋ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਪੁਬ੍ਬਕਾਨਂ ਤਥਾਗਤਾਨਂ ਯਦਿਦਂ ਭਿਕ੍ਖੁਮਜ੍ਝੇ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖੁਦ੍ਦੇਸੋ ਅਵਸੇਸਾਨਂ ਪਿਹਿਤੋ. ਏਵਂ ਪੁਬ੍ਬਕਾਨਂ ਤਥਾਗਤਾਨਂ ਵਂਸਵਸੇਨ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖੁਦ੍ਦੇਸੋ ਸੀਮਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪਿਹਿਤੋ.

‘‘ਕਥਂ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਗਰੁਕਤ੍ਤਾ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖੁਦ੍ਦੇਸੋ ਸੀਮਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪਿਹਿਤੋ? ਧਮ੍ਮੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਗਰੁਕੋ ਭਾਰਿਯੋ, ਤਤ੍ਥ ਸਮ੍ਮਤ੍ਤਕਾਰੀ ਅਞ੍ਞਂ ਆਰਾਧੇਤਿ, ਤਂ ਤਤ੍ਥ ਪਰਮ੍ਪਰਾਸਮ੍ਮਤ੍ਤਕਾਰਿਤਾਯ ਪਾਪੁਣਾਤਿ, ਨ ਤਂ ਤਤ੍ਥ ਪਰਮ੍ਪਰਾਸਮ੍ਮਤ੍ਤਕਾਰਿਤਾਯ ਪਾਪੁਣਾਤਿ, ਮਾ ਚਾਯਂ ਸਾਰਧਮ੍ਮੋ ਵਰਧਮ੍ਮੋ ¶ ਅਸਮ੍ਮਤ੍ਤਕਾਰੀਨਂ ਹਤ੍ਥਗਤੋ ਓਞ੍ਞਾਤੋ ਅਵਞ੍ਞਾਤੋ ਹੀਲ਼ਿਤੋ ਖੀਲ਼ਿਤੋ ਗਰਹਿਤੋ ਭਵਤੁ, ਮਾ ਚਾਯਂ ਸਾਰਧਮ੍ਮੋ ਵਰਧਮ੍ਮੋ ਦੁਜ੍ਜਨਗਤੋ ਓਞ੍ਞਾਤੋ ਅਵਞ੍ਞਾਤੋ ਹੀਲ਼ਿਤੋ ਖੀਲ਼ਿਤੋ ਗਰਹਿਤੋ ਭਵਤੂਤਿ. ਏਵਂ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਗਰੁਕਤ੍ਤਾ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖੁਦ੍ਦੇਸੋ ਸੀਮਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪਿਹਿਤੋ.

‘‘ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸਾਰਵਰਪਵਰਅਭਿਜਾਤਜਾਤਿਮਨ੍ਤਰਤ੍ਤਲੋਹਿਤਚਨ੍ਦਨਂ ਨਾਮ ਸਵਰਪੁਰਮਨੁਗਤਂ ਓਞ੍ਞਾਤਂ ਅਵਞ੍ਞਾਤਂ ਹੀਲ਼ਿਤਂ ਖੀਲ਼ਿਤਂ ਗਰਹਿਤਂ ਭਵਤਿ, ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਮਾ ਚਾਯਂ ਸਾਰਧਮ੍ਮੋ ¶ ਵਰਧਮ੍ਮੋ ਪਰਮ੍ਪਰਾਅਸਮ੍ਮਤ੍ਤਕਾਰੀਨਂ ਹਤ੍ਥਗਤੋ ਓਞ੍ਞਾਤੋ ਅਵਞ੍ਞਾਤੋ ਹੀਲ਼ਿਤੋ ਖੀਲ਼ਿਤੋ ਗਰਹਿਤੋ ਭਵਤੁ, ਮਾ ਚਾਯਂ ਸਾਰਧਮ੍ਮੋ ਵਰਧਮ੍ਮੋ ਦੁਜ੍ਜਨਗਤੋ ਓਞ੍ਞਾਤੋ ਅਵਞ੍ਞਾਤੋ ਹੀਲ਼ਿਤੋ ਖੀਲ਼ਿਤੋ ਗਰਹਿਤੋ ਭਵਤੂਤਿ. ਏਵਂ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਗਰੁਕਤ੍ਤਾ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖੁਦ੍ਦੇਸੋ ਸੀਮਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪਿਹਿਤੋ ¶ .

‘‘ਕਥਂ ਭਿਕ੍ਖੁਭੂਮਿਯਾ ਗਰੁਕਤ੍ਤਾ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖੁਦ੍ਦੇਸੋ ਸੀਮਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪਿਹਿਤੋ, ਭਿਕ੍ਖੁਭਾਵੋ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਲੋਕੇ ਅਤੁਲਿਯੋ ਅਪ੍ਪਮਾਣੋ ਅਨਗ੍ਘਿਯੋ, ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਕੇਨਚਿ ਅਗ੍ਘਾਪੇਤੁਂ ਤੁਲੇਤੁਂ ਪਰਿਮੇਤੁਂ, ਮਾਯਂ ਏਵਰੂਪੇ ਭਿਕ੍ਖੁਭਾਵੇ ਠਿਤੋ ਲੋਕੇਨ ਸਮਸਮੋ ਭਵਤੂਤਿ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਯੇਵ ਅਨ੍ਤਰੇ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖੁਦ੍ਦੇਸੋ ਚਰਤਿ. ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਲੋਕੇ ਵਰਪਵਰਭਣ੍ਡਂ ਵਤ੍ਥਂ ਵਾ ਅਤ੍ਥਰਣਂ ਵਾ ਗਜਤੁਰਙ੍ਗਰਥਸੁਵਣ੍ਣਰਜਤਮਣਿਮੁਤ੍ਤਾਇਤ੍ਥਿਰਤਨਾਦੀਨਿ ਵਾ ਵਿਜਿਤਕਮ੍ਮਸੂਰਾ ਵਾ [ਨਿਜ੍ਜਿਤਕਮ੍ਮਸੂਰਾ ਵਾ (ਸੀ. ਪੀ.)] ਸਬ੍ਬੇ ਤੇ ਰਾਜਾਨਮੁਪਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਯਾਵਤਾ ਲੋਕੇ [ਲੋਕੇ ਸਿਕ੍ਖਾ (ਸੀ. ਪੀ.)] ਸੁਗਤਾਗਮਪਰਿਯਤ੍ਤਿਆਚਾਰਸਂਯਮਸੀਲਸਂਵਰਗੁਣਾ, ਸਬ੍ਬੇ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਮੁਪਗਤਾ ਭਵਨ੍ਤਿ. ਏਵਂ ਭਿਕ੍ਖੁਭੂਮਿਯਾ ਗਰੁਕਤ੍ਤਾ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖੁਦ੍ਦੇਸੋ ਸੀਮਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪਿਹਿਤੋ’’ਤਿ. ‘‘ਸਾਧੁ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਏਵਮੇਤਂ ਤਥਾ ਸਮ੍ਪਿਟਿਚ੍ਛਾਮੀ’’ਤਿ.

ਧਮ੍ਮਵਿਨਯਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਾਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਪਞ੍ਹੋ ਦੁਤਿਯੋ.

੩. ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਭਾਸਿਤਮ੍ਪੇਤਂ ਭਗਵਤਾ ‘ਸਮ੍ਪਜਾਨਮੁਸਾਵਾਦੇ ਪਾਰਾਜਿਕੋ ਹੋਤੀ’ਤਿ. ਪੁਨ ਚ ਭਣਿਤਂ ‘ਸਮ੍ਪਜਾਨਮੁਸਾਵਾਦੇ ਲਹੁਕਂ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ¶ ਆਪਜ੍ਜਤਿ ਏਕਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਦੇਸਨਾਵਤ੍ਥੁਕ’ਨ੍ਤਿ. ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਕੋ ਪਨੇਤ੍ਥ ਵਿਸੇਸੋ, ਕਿਂ ਕਾਰਣਂ, ਯਞ੍ਚੇਕੇਨ ਮੁਸਾਵਾਦੇਨ ਉਚ੍ਛਿਜ੍ਜਤਿ, ਯਞ੍ਚੇਕੇਨ ਮੁਸਾਵਾਦੇਨ ਸਤੇਕਿਚ੍ਛੋ ਹੋਤਿ? ਯਦਿ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਭਗਵਤਾ ਭਣਿਤਂ ‘ਸਮ੍ਪਜਾਨਮੁਸਾਵਾਦੇ ਪਾਰਾਜਿਕੋ ਹੋਤੀ’ਤਿ, ਤੇਨ ਹਿ ‘ਸਮ੍ਪਜਾਨਮੁਸਾਵਾਦੇ ਲਹੁਕਂ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਆਪਜ੍ਜਤਿ ਏਕਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਦੇਸਨਾਵਤ੍ਥੁਕ’ਨ੍ਤਿ ਯਂ ਵਚਨਂ, ਤਂ ਮਿਚ੍ਛਾ. ਯਦਿ ਤਥਾਗਤੇਨ ਭਣਿਤਂ ‘ਸਮ੍ਪਜਾਨਮੁਸਾਵਾਦੇ ਲਹੁਕਂ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਆਪਜ੍ਜਤਿ ਏਕਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਦੇਸਨਾਵਤ੍ਥੁਕ’ਨ੍ਤਿ, ਤੇਨ ਹਿ ‘ਸਮ੍ਪਜਾਨਮੁਸਾਵਾਦੇ ਪਾਰਾਜਿਕੋ ਹੋਤੀ’ਤਿ ਤਮ੍ਪਿ ਵਚਨਂ ਮਿਚ੍ਛਾ. ਅਯਮ੍ਪਿ ਉਭਤੋ ਕੋਟਿਕੋ ਪਞ੍ਹੋ ਤਵਾਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤੋ, ਸੋ ਤਯਾ ਨਿਬ੍ਬਾਹਿਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ.

‘‘ਭਾਸਿਤਮ੍ਪੇਤਂ ¶ , ਮਹਾਰਾਜ, ਭਗਵਤਾ ‘ਸਮ੍ਪਜਾਨਮੁਸਾਵਾਦੇ ਪਾਰਾਜਿਕੋ ਹੋਤੀ’ਤਿ. ਭਣਿਤਞ੍ਚ ¶ ‘ਸਮ੍ਪਜਾਨਮੁਸਾਵਾਦੇ ਲਹੁਕਂ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਆਪਜ੍ਜਤਿ ਏਕਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਦੇਸਨਾਵਤ੍ਥੁਕ’ਨ੍ਤਿ, ਤਞ੍ਚ ਪਨ ਵਤ੍ਥੁਵਸੇਨ ਗਰੁਕਲਹੁਕਂ ਹੋਤਿ. ਤਂ ਕਿਂ ਮਞ੍ਞਸਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਇਧ ਕੋਚਿ ਪੁਰਿਸੋ ਪਰਸ੍ਸ ਪਾਣਿਨਾ ਪਹਾਰਂ ਦਦੇਯ੍ਯ, ਤਸ੍ਸ ਤੁਮ੍ਹੇ ਕਿਂ ਦਣ੍ਡਂ ਧਾਰੇਥਾ’’ਤਿ? ‘‘ਯਦਿ ਸੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਆਹ ‘ਨਕ੍ਖਮਾਮੀ’ਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਮਯਂ ਅਕ੍ਖਮਮਾਨੇ ਕਹਾਪਣਂ ਹਰਾਪੇਮਾ’’ਤਿ ‘‘ਇਧ ਪਨ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸੋ ਯੇਵ ਪੁਰਿਸੋ ਤਵ ਪਾਣਿਨਾ ਪਹਾਰਂ ਦਦੇਯ੍ਯ, ਤਸ੍ਸ ਪਨ ਕੋ ਦਣ੍ਡੋ’’ਤਿ? ‘‘ਹਤ੍ਥਮ੍ਪਿਸ੍ਸ, ਭਨ੍ਤੇ, ਛੇਦਾਪੇਯ੍ਯਾਮ, ਪਾਦਮ੍ਪਿ ਛੇਦਾਪੇਯ੍ਯਾਮ, ਯਾਵ ਸੀਸਂ ਕਲ਼ੀਰਚ੍ਛੇਜ੍ਜਂ ਛੇਦਾਪੇਯ੍ਯਾਮ, ਸਬ੍ਬਮ੍ਪਿ ਤਂ ਗੇਹਂ ਵਿਲੁਮ੍ਪਾਪੇਯ੍ਯਾਮ, ਉਭਤੋਪਕ੍ਖੇ [ਉਭਤੋਪਸ੍ਸੇ (ਸੀ. ਪੀ. ਕ.)] ਯਾਵ ਸਤ੍ਤਮਂ ਕੁਲਂ ਸਮੁਗ੍ਘਾਤਾਪੇਯ੍ਯਾਮਾ’’ਤਿ. ‘‘ਕੋ ਪਨੇਤ੍ਥ, ਮਹਾਰਾਜ, ਵਿਸੇਸੋ, ਕਿਂ ਕਾਰਣਂ, ਯਂ ਏਕਸ੍ਸ ਪਾਣਿਪ੍ਪਹਾਰੇ ਸੁਖੁਮੋ ਕਹਾਪਣੋ ਦਣ੍ਡੋ, ਯਂ ਤਵ ਪਾਣਿਪ੍ਪਹਾਰੇ ਹਤ੍ਥਚ੍ਛੇਜ੍ਜਂ ਪਾਦਚ੍ਛੇਜ੍ਜਂ ਯਾਵ ਕਲ਼ੀਰਚ੍ਛੇਜ੍ਜਂ ਸਬ੍ਬਗੇਹਾਦਾਨਂ ਉਭਤੋਪਕ੍ਖੇ ਯਾਵ ਸਤ੍ਤਮਕੁਲਾ ਸਮੁਗ੍ਘਾਤੋ’’ਤਿ? ‘‘ਮਨੁਸ੍ਸਨ੍ਤਰੇਨ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ‘‘ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸਮ੍ਪਜਾਨਮੁਸਾਵਾਦੋ ਵਤ੍ਥੁਵਸੇਨ ਗਰੁਕਲਹੁਕੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ. ‘‘ਸਾਧੁ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਏਵਮੇਤਂ ਤਥਾ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਾਮੀ’’ਤਿ.

ਮੁਸਾਵਾਦਗਰੁਲਹੁਭਾਵਪਞ੍ਹੋ ਤਤਿਯੋ.

੪. ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ¶ ਨਾਗਸੇਨ, ਭਾਸਿਤਮ੍ਪੇਤਂ ਭਗਵਤਾ ਧਮ੍ਮਤਾਧਮ੍ਮਪਰਿਯਾਯੇ ‘ਪੁਬ੍ਬੇਵ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਾਨਂ ਮਾਤਾਪਿਤਰੋ ਨਿਯਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਬੋਧਿ ਨਿਯਤਾ ਹੋਤਿ, ਅਗ੍ਗਸਾਵਕਾ ਨਿਯਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਪੁਤ੍ਤੋ ਨਿਯਤੋ ਹੋਤਿ, ਉਪਟ੍ਠਾਕੋ ਨਿਯਤੋ ਹੋਤੀ’ਤਿ. ਪੁਨ ਚ ਤੁਮ੍ਹੇ ਭਣਥ ‘ਤੁਸਿਤੇ ਕਾਯੇ ਠਿਤੋ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ਅਟ੍ਠ ਮਹਾਵਿਲੋਕਨਾਨਿ ਵਿਲੋਕੇਤਿ, ਕਾਲਂ ਵਿਲੋਕੇਤਿ, ਦੀਪਂ ਵਿਲੋਕੇਤਿ, ਦੇਸਂ ਵਿਲੋਕੇਤਿ, ਕੁਲਂ ਵਿਲੋਕੇਤਿ, ਜਨੇਤ੍ਤਿਂ ਵਿਲੋਕੇਤਿ, ਆਯੁਂ ਵਿਲੋਕੇਤਿ, ਮਾਸਂ ਵਿਲੋਕੇਤਿ, ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਂ ਵਿਲੋਕੇਤੀ’ਤਿ. ਭਨ੍ਤੇ ¶ ਨਾਗਸੇਨ, ਅਪਰਿਪਕ੍ਕੇ ਞਾਣੇ ਬੁਜ੍ਝਨਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਪਰਿਪਕ੍ਕੇ ਞਾਣੇ ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਨਿਮੇਸਨ੍ਤਰਮ੍ਪਿ ਆਗਮੇਤੁਂ, ਅਨਤਿਕ੍ਕਮਨੀਯਂ ਪਰਿਪਕ੍ਕਮਾਨਸਂ. ਕਸ੍ਮਾ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ਕਾਲਂ ਵਿਲੋਕੇਹਿ ‘ਕਮ੍ਹਿ ਕਾਲੇ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਾਮੀ’ਤਿ. ਅਪਰਿਪਕ੍ਕੇ ਞਾਣੇ ਬੁਜ੍ਝਨਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਪਰਿਪਕ੍ਕੇ ਞਾਣੇ ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਨਿਮੇਸਨ੍ਤਰਮ੍ਪਿ ਆਗਮੇਤੁਂ, ਕਸ੍ਮਾ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ਕੁਲਂ ਵਿਲੋਕੇਤਿ ‘ਕੁਮ੍ਹਿ ਕੁਲੇ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਾਮੀ’ਤਿ. ਯਦਿ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਪੁਬ੍ਬੇਵ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਮਾਤਾਪਿਤਰੋ ਨਿਯਤਾ, ਤੇਨ ਹਿ ‘ਕੁਲਂ ਵਿਲੋਕੇਤੀ’ਤਿ ਯਂ ਵਚਨਂ, ਤਂ ਮਿਚ੍ਛਾ. ਯਦਿ ਕੁਲਂ ਵਿਲੋਕੇਤਿ, ਤੇਨ ਹਿ ‘ਪੁਬ੍ਬੇਵ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਮਾਤਾਪਿਤਰੋ ਨਿਯਤਾ’ਤਿ ¶ ਤਮ੍ਪਿ ਵਚਨਂ ਮਿਚ੍ਛਾ. ਅਯਮ੍ਪਿ ਉਭਤੋ ਕੋਟਿਕੋ ਪਞ੍ਹੋ ਤਵਾਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤੋ, ਸੋ ਤਯਾ ਨਿਬ੍ਬਾਹਿਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ.

‘‘ਨਿਯਤਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਪੁਬ੍ਬੇਵ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਮਾਤਾਪਿਤਰੋ, ਕੁਲਞ੍ਚ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ਵਿਲੋਕੇਤਿ. ਕਿਨ੍ਤਿ ਪਨ ਕੁਲਂ ਵਿਲੋਕੇਤਿ ‘ਯੇ ਮੇ ਮਾਤਾਪਿਤਰੋ, ਤੇ ਖਤ੍ਤਿਯਾ ਉਦਾਹੁ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ’ਤਿ. ਏਵਂ ਕੁਲਂ ਵਿਲੋਕੇਤਿ.

‘‘ਅਟ੍ਠਨ੍ਨਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਪੁਬ੍ਬੇਵ ਅਨਾਗਤਂ ਓਲੋਕੇਤਬ੍ਬਂ ਹੋਤਿ. ਕਤਮੇਸਂ ਅਟ੍ਠਨ੍ਨਂ? ਵਾਣਿਜਸ੍ਸ, ਮਹਾਰਾਜ, ਪੁਬ੍ਬੇਵ ਵਿਕ੍ਕਯਭਣ੍ਡਂ ਓਲੋਕੇਤਬ੍ਬਂ ਹੋਤਿ, ਹਤ੍ਥਿਨਾਗਸ੍ਸ ਪੁਬ੍ਬੇਵ ਸੋਣ੍ਡਾਯ ਅਨਾਗਤੋ ਮਗ੍ਗੋ ਓਲੋਕੇਤਬ੍ਬੋ ਹੋਤਿ, ਸਾਕਟਿਕਸ੍ਸ ਪੁਬ੍ਬੇਵ ਅਨਾਗਤਂ ਤਿਤ੍ਥਂ ਓਲੋਕੇਤਬ੍ਬਂ ਹੋਤਿ, ਨਿਯਾਮਕਸ੍ਸ ਪੁਬ੍ਬੇਵ ਅਨਾਗਤਂ ਤੀਰਂ ਓਲੋਕੇਤ੍ਵਾ ਨਾਵਾ ਪੇਸੇਤਬ੍ਬਾ ਹੋਤਿ, ਭਿਸਕ੍ਕਸ੍ਸ ਪੁਬ੍ਬੇਵ ਆਯੁਂ ਓਲੋਕੇਤ੍ਵਾ ਆਤੁਰੋ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤਬ੍ਬੋ ਹੋਤਿ, ਉਤ੍ਤਰਸੇਤੁਸ੍ਸ ਪੁਬ੍ਬੇਵ ਥਿਰਾਥਿਰਭਾਵਂ ਜਾਨਿਤ੍ਵਾ ਅਭਿਰੁਹਿਤਬ੍ਬਂ ਹੋਤਿ, ਭਿਕ੍ਖੁਸ੍ਸ ਪੁਬ੍ਬੇਵ ਅਨਾਗਤਂ ਕਾਲਂ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਭੋਜਨਂ ਭੁਞ੍ਜਿਤਬ੍ਬਂ ਹੋਤਿ, ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਾਨਂ ਪੁਬ੍ਬੇਵ ਕੁਲਂ ਓਲੋਕੇਤਬ੍ਬਂ ਹੋਤਿ ¶ ‘ਖਤ੍ਤਿਯਕੁਲਂ ਵਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਕੁਲਂ ਵਾ’ਤਿ. ਇਮੇਸਂ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਅਟ੍ਠਨ੍ਨਂ ਪੁਬ੍ਬੇਵ ਅਨਾਗਤਂ ਓਲੋਕੇਤਬ੍ਬਂ ਹੋਤੀ’’ਤਿ. ‘‘ਸਾਧੁ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਏਵਮੇਤਂ ਤਥਾ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਾਮੀ’’ਤਿ.

ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਧਮ੍ਮਤਾਪਞ੍ਹੋ ਚਤੁਤ੍ਥੋ.

੫. ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ¶ ਨਾਗਸੇਨ, ਭਾਸਿਤਮ੍ਪੇਤਂ ਭਗਵਤਾ ‘ਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਪਾਤੇਤਬ੍ਬਂ, ਯੋ ਪਾਤੇਯ੍ਯ, ਯਥਾਧਮ੍ਮੋ ਕਾਰੇਤਬ੍ਬੋ’ਤਿ. ਪੁਨ ਚ ਤੁਮ੍ਹੇ ਭਣਥ ‘ਯਤ੍ਥ ਕਤ੍ਥਚਿ ਭਗਵਾ ਸਾਵਕਾਨਂ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸਯਮਾਨੋ ਅਨੇਕਪਰਿਯਾਯੇਨ ਜਾਤਿਯਾ ਜਰਾਯ ਬ੍ਯਾਧਿਨੋ ਮਰਣਸ੍ਸ ਸਮੁਚ੍ਛੇਦਾਯ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਤਿ, ਯੋ ਹਿ ਕੋਚਿ ਜਾਤਿਜਰਾਬ੍ਯਾਧਿਮਰਣਂ ਸਮਤਿਕ੍ਕਮਤਿ, ਤਂ ਪਰਮਾਯ ਪਸਂਸਾਯ ਪਸਂਸਤੀ’ਤਿ. ਯਦਿ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਭਗਵਤਾ ਭਣਿਤਂ ‘ਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਪਾਤੇਤਬ੍ਬਂ, ਯੋ ਪਾਤੇਯ੍ਯ, ਯਥਾਧਮ੍ਮੋ ਕਾਰੇਤਬ੍ਬੋ’ਤਿ, ਤੇਨ ਹਿ ‘ਜਾਤਿਯਾ ਜਰਾਯ ਬ੍ਯਾਧਿਨੋ ਮਰਣਸ੍ਸ ਸਮੁਚ੍ਛੇਦਾਯ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਤੀ’ਤਿ ਯਂ ਵਚਨਂ, ਤਂ ਮਿਚ੍ਛਾ. ਯਦਿ ਜਾਤਿਯਾ ਜਰਾਯ ਬ੍ਯਾਧਿਨੋ ਮਰਣਸ੍ਸ ਸਮੁਚ੍ਛੇਦਾਯ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਤਿ, ਤੇਨ ਹਿ ‘ਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਪਾਤੇਤਬ੍ਬਂ, ਯੋ ਪਾਤੇਯ੍ਯ, ਯਥਾਧਮ੍ਮੋ ਕਾਰੇਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ ਤਮ੍ਪਿ ¶ ਵਚਨਂ ਮਿਚ੍ਛਾ. ਅਯਮ੍ਪਿ ਉਭਤੋ ਕੋਟਿਕੋ ਪਞ੍ਹੋ ਤਵਾਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤੋ, ਸੋ ਤਯਾ ਨਿਬ੍ਬਾਹਿਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ.

‘‘ਭਾਸਿਤਮ੍ਪੇਤਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਭਗਵਤਾ ‘ਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਪਾਤੇਤਬ੍ਬਂ, ਯੋ ਪਾਤੇਯ੍ਯ, ਯਥਾਧਮ੍ਮੋ ਕਾਰੇਤਬ੍ਬੋ’ਤਿ. ਯਤ੍ਥ ਕਤ੍ਥਚਿ ਭਗਵਤਾ ਸਾਵਕਾਨਂ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸਯਾਮਾਨੇਨ ਚ ਅਨੇਕਪਰਿਯਾਯੇਨ ਜਾਤਿਯਾ ਜਰਾਯ ਬ੍ਯਾਧਿਨੋ ਮਰਣਸ੍ਸ ਸਮੁਚ੍ਛੇਦਾਯ ਧਮ੍ਮੋ ਦੇਸਿਤੋ, ਤਤ੍ਥ ਪਨ ਕਾਰਣਂ ਅਤ੍ਥਿ, ਯੇਨ ਭਗਵਾ ਕਾਰਣੇਨ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਿ ਸਮਾਦਪੇਸਿ ਚਾ’’ਤਿ.

‘‘ਕਿਂ ਪਨੇਤ੍ਥ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਕਾਰਣਂ, ਯੇਨ ਭਗਵਾ ਕਾਰਣੇਨ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਿ ਸਮਾਦਪੇਸਿ ਚਾ’’ਤਿ? ‘‘ਸੀਲਵਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸੀਲਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਅਗਦਸਮੋ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਕਿਲੇਸਵਿਸਵਿਨਾਸਨੇ, ਓਸਧਸਮੋ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਕਿਲੇਸਬ੍ਯਾਧਿਵੂਪਸਮੇ, ਉਦਕਸਮੋ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਕਿਲੇਸਰਜੋਜਲ੍ਲਾਪਹਰਣੇ, ਮਣਿਰਤਨਸਮੋ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਸਬ੍ਬਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਦਾਨੇ, ਨਾਵਾਸਮੋ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਚਤੁਰੋਘਪਾਰਗਮਨੇ, ਸਤ੍ਥਵਾਹਸਮੋ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਜਾਤਿਕਨ੍ਤਾਰਤਾਰਣੇ, ਵਾਤਸਮੋ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ¶ ਤਿਵਿਧਗ੍ਗਿਸਨ੍ਤਾਪਨਿਬ੍ਬਾਪਨੇ, ਮਹਾਮੇਘਸਮੋ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਮਾਨਸਪਰਿਪੂਰਣੇ, ਆਚਰਿਯਸਮੋ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਕੁਸਲਸਿਕ੍ਖਾਪਨੇ, ਸੁਦੇਸਕਸਮੋ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਖੇਮਪਥਮਾਚਿਕ੍ਖਣੇ. ਏਵਰੂਪੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਬਹੁਗੁਣੋ ਅਨੇਕਗੁਣੋ ਅਪ੍ਪਮਾਣਗੁਣੋ ਗੁਣਰਾਸਿ ¶ ਗੁਣਪੁਞ੍ਜੋ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਵਡ੍ਢਿਕਰੋ ਸੀਲਵਾ ‘ਮਾ ਵਿਨਸ੍ਸੀ’ਤਿ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਅਨੁਕਮ੍ਪਾਯ ਭਗਵਾ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਪਞ੍ਞਪੇਸਿ ‘ਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਪਾਤੇਤਬ੍ਬਂ, ਯੋ ਪਾਤੇਯ੍ਯ, ਯਥਾਧਮ੍ਮੋ ਕਾਰੇਤਬ੍ਬੋ’ਤਿ. ਇਦਮੇਤ੍ਥ, ਮਹਾਰਾਜ, ਕਾਰਣਂ, ਯੇਨ ਕਾਰਣੇਨ ਭਗਵਾ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਿ. ਭਾਸਿਤਮ੍ਪੇਤਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਥੇਰੇਨ ਕੁਮਾਰਕਸ੍ਸਪੇਨ ਵਿਚਿਤ੍ਰਕਥਿਕੇਨ ਪਾਯਾਸਿਰਾਜਞ੍ਞਸ੍ਸ ਪਰਲੋਕਂ ਦੀਪਯਮਾਨੇਨ ‘ਯਥਾ ਯਥਾ ਖੋ ਰਾਜਞ੍ਞ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਸੀਲਵਨ੍ਤੋ ਕਲ੍ਯਾਣਧਮ੍ਮਾ ਚਿਰਂ ਦੀਘਮਦ੍ਧਾਨਂ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿ, ਤਥਾ ਤਥਾ ਬਹੁਂ ਪੁਞ੍ਞਂ ਪਸਵਨ੍ਤਿ, ਬਹੁਜਨਹਿਤਾਯ ਚ ਪਟਿਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ ਬਹੁਜਨਸੁਖਾਯ ਲੋਕਾਨੁਕਮ੍ਪਾਯ ਅਤ੍ਥਾਯ ਹਿਤਾਯ ਸੁਖਾਯ ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸਾਨ’ਨ੍ਤਿ.

‘‘ਕੇਨ ਪਨ ਕਾਰਣੇਨ ਭਗਵਾ ਸਮਾਦਪੇਸਿ? ਜਾਤਿਪਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਦੁਕ੍ਖਾ, ਜਰਾਪਿ ਦੁਕ੍ਖਾ, ਬ੍ਯਾਧਿਪਿ ਦੁਕ੍ਖੋ, ਮਰਣਮ੍ਪਿ ਦੁਕ੍ਖਂ, ਸੋਕੋਪਿ ਦੁਕ੍ਖੋ, ਪਰਿਦੇਵੋਪਿ ਦੁਕ੍ਖੋ, ਦੁਕ੍ਖਮ੍ਪਿ ਦੁਕ੍ਖਂ, ਦੋਮਨਸ੍ਸਮ੍ਪਿ ਦੁਕ੍ਖਂ, ਉਪਾਯਾਸੋਪਿ ਦੁਕ੍ਖੋ, ਅਪ੍ਪਿਯੇਹਿ ਸਮ੍ਪਯੋਗੋਪਿ ਦੁਕ੍ਖੋ, ਪਿਯੇਹਿ ਵਿਪ੍ਪਯੋਗੋਪਿ ਦੁਕ੍ਖੋ, ਮਾਤੁਮਰਣਮ੍ਪਿ ਦੁਕ੍ਖਂ, ਪਿਤੁਮਰਣਮ੍ਪਿ ਦੁਕ੍ਖਂ, ਭਾਤੁਮਰਣਮ੍ਪਿ ਦੁਕ੍ਖਂ, ਭਗਿਨਿਮਰਣਮ੍ਪਿ ਦੁਕ੍ਖਂ, ਪੁਤ੍ਤਮਰਣਮ੍ਪਿ ਦੁਕ੍ਖਂ, ਦਾਰਮਰਣਮ੍ਪਿ ਦੁਕ੍ਖਂ, ਦਾਸਮਰਣਮ੍ਪਿ ਦੁਕ੍ਖਂ [ਇਦਂ ਵਾਕ੍ਯਂ ਸੀ. ਪੀ. ਪੋਤ੍ਥਕੇਸੁ ਨਤ੍ਥਿ], ਞਾਤਿਮਰਣਮ੍ਪਿ ਦੁਕ੍ਖਂ, ਞਾਤਿਬ੍ਯਸਨਮ੍ਪਿ ਦੁਕ੍ਖਂ, ਰੋਗਬ੍ਯਸਨਮ੍ਪਿ ਦੁਕ੍ਖਂ, ਭੋਗਬ੍ਯਸਨਮ੍ਪਿ ਦੁਕ੍ਖਂ, ਸੀਲਬ੍ਯਸਨਮ੍ਪਿ ਦੁਕ੍ਖਂ, ਦਿਟ੍ਠਿਬ੍ਯਸਨਮ੍ਪਿ ਦੁਕ੍ਖਂ, ਰਾਜਭਯਮ੍ਪਿ ਦੁਕ੍ਖਂ, ਚੋਰਭਯਮ੍ਪਿ ਦੁਕ੍ਖਂ, ਵੇਰਿਭਯਮ੍ਪਿ ¶ ਦੁਕ੍ਖਂ, ਦੁਬ੍ਭਿਕ੍ਖਭਯਮ੍ਪਿ ਦੁਕ੍ਖਂ, ਅਗ੍ਗਿਭਯਮ੍ਪਿ ਦੁਕ੍ਖਂ, ਉਦਕਭਯਮ੍ਪਿ ਦੁਕ੍ਖਂ, ਊਮਿਭਯਮ੍ਪਿ ਦੁਕ੍ਖਂ, ਆਵਟ੍ਟਭਯਮ੍ਪਿ ਦੁਕ੍ਖਂ, ਕੁਮ੍ਭੀਲਭਯਮ੍ਪਿ ਦੁਕ੍ਖਂ, ਸੁਸੁਕਾਭਯਮ੍ਪਿ ਦੁਕ੍ਖਂ, ਅਤ੍ਤਾਨੁਵਾਦਭਯਮ੍ਪਿ ਦੁਕ੍ਖਂ, ਪਰਾਨੁਵਾਦਭਯਮ੍ਪਿ ਦੁਕ੍ਖਂ, ਦਣ੍ਡਭਯਮ੍ਪਿ ਦੁਕ੍ਖਂ, ਦੁਗ੍ਗਤਿਭਯਮ੍ਪਿ ਦੁਕ੍ਖਂ, ਪਰਿਸਾਸਾਰਜ੍ਜਭਯਮ੍ਪਿ ਦੁਕ੍ਖਂ, ਆਜੀਵਕਭਯਮ੍ਪਿ ਦੁਕ੍ਖਂ, ਮਰਣਭਯਮ੍ਪਿ ਦੁਕ੍ਖਂ, ਵੇਤ੍ਤੇਹਿ ਤਾਲ਼ਨਮ੍ਪਿ ¶ ਦੁਕ੍ਖਂ, ਕਸਾਹਿ ਤਾਲ਼ਨਮ੍ਪਿ ਦੁਕ੍ਖਂ, ਅਦ੍ਧਦਣ੍ਡਕੇਹਿ ਤਾਲ਼ਨਮ੍ਪਿ ਦੁਕ੍ਖਂ, ਹਤ੍ਥਚ੍ਛੇਦਨਮ੍ਪਿ ਦੁਕ੍ਖਂ, ਪਾਦਚ੍ਛੇਦਨਮ੍ਪਿ ਦੁਕ੍ਖਂ, ਹਤ੍ਥਪਾਦਚ੍ਛੇਦਨਮ੍ਪਿ ਦੁਕ੍ਖਂ, ਕਣ੍ਣਚ੍ਛੇਦਨਮ੍ਪਿ ਦੁਕ੍ਖਂ, ਨਾਸਚ੍ਛੇਦਨਮ੍ਪਿ ਦੁਕ੍ਖਂ, ਕਣ੍ਣਨਾਸਚ੍ਛੇਦਨਮ੍ਪਿ ਦੁਕ੍ਖਂ, ਬਿਲਙ੍ਗਥਾਲਿਕਮ੍ਪਿ ਦੁਕ੍ਖਂ, ਸਙ੍ਖਮੁਣ੍ਡਿਕਮ੍ਪਿ ਦੁਕ੍ਖਂ, ਰਾਹੁਮੁਖਮ੍ਪਿ ਦੁਕ੍ਖਂ, ਜੋਤਿਮਾਲਿਕਮ੍ਪਿ ਦੁਕ੍ਖਂ, ਹਤ੍ਥਪਜ੍ਜੋਤਿਕਮ੍ਪਿ ਦੁਕ੍ਖਂ, ਏਰਕਵਤ੍ਤਿਕਮ੍ਪਿ ਦੁਕ੍ਖਂ, ਚੀਰਕਵਾਸਿਕਮ੍ਪਿ ਦੁਕ੍ਖਂ, ਏਣੇਯ੍ਯਕਮ੍ਪਿ ਦੁਕ੍ਖਂ ¶ , ਬਲ਼ਿਸਮਂਸਿਕਮ੍ਪਿ ਦੁਕ੍ਖਂ, ਕਹਾਪਣਿਕਮ੍ਪਿ ਦੁਕ੍ਖਂ, ਖਾਰਾਪਤਚ੍ਛਿਕਮ੍ਪਿ ਦੁਕ੍ਖਂ, ਪਲਿਘਪਰਿਵਤ੍ਤਿਕਮ੍ਪਿ ਦੁਕ੍ਖਂ, ਪਲਾਲਪੀਠਕਮ੍ਪਿ ਦੁਕ੍ਖਂ, ਤਤ੍ਤੇਨ ਤੇਲੇਨ ਓਸਿਞ੍ਚਨਮ੍ਪਿ ਦੁਕ੍ਖਂ, ਸੁਨਖੇਹਿ ਖਾਦਾਪਨਮ੍ਪਿ ਦੁਕ੍ਖਂ, ਜੀਵਸੂਲਾਰੋਪਨਮ੍ਪਿ ਦੁਕ੍ਖਂ, ਅਸਿਨਾ ਸੀਸਚ੍ਛੇਦਨਮ੍ਪਿ ਦੁਕ੍ਖਂ, ਏਵਰੂਪਾਨਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਬਹੁਵਿਧਾਨਿ ਅਨੇਕਵਿਧਾਨਿ ਦੁਕ੍ਖਾਨਿ ਸਂਸਾਰਗਤੋ ਅਨੁਭਵਤਿ.

‘‘ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਹਿਮਵਨ੍ਤਪਬ੍ਬਤੇ ਅਭਿਵੁਟ੍ਠਂ ਉਦਕਂ ਗਙ੍ਗਾਯ ਨਦਿਯਾ ਪਾਸਾਣ ਸਕ੍ਖਰ ਖਰ ਮਰੁਮ੍ਬ ਆਵਟ੍ਟ ਗਗ੍ਗਲਕ ਊਮਿਕਵਙ੍ਕਚਦਿਕ ਆਵਰਣਨੀਵਰਣਮੂਲਕਸਾਖਾਸੁ ਪਰਿਯੋਤ੍ਥਰਤਿ, ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਏਵਰੂਪਾਨਿ ਬਹੁਵਿਧਾਨਿ ਅਨੇਕਵਿਧਾਨਿ ਦੁਕ੍ਖਾਨਿ ਸਂਸਾਰਗਤੋ ਅਨੁਭਵਤਿ. ਪਵਤ੍ਤਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਦੁਕ੍ਖਂ, ਅਪ੍ਪਵਤ੍ਤਂ ਸੁਖਂ. ਅਪ੍ਪਵਤ੍ਤਸ੍ਸ ਗੁਣਂ ਪਵਤ੍ਤਸ੍ਸ [ਪਵਤ੍ਤੇ (ਸੀ. ਪੀ. ਕ.)] ਚ ਭਯਂ ਦੀਪਯਮਾਨੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਭਗਵਾ ਅਪ੍ਪਵਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਯ ਜਾਤਿਜਰਾਬ੍ਯਾਧਿਮਰਣਸਮਤਿਕ੍ਕਮਾਯ ਸਮਾਦਪੇਸਿ, ਇਦਮੇਤ੍ਥ, ਮਹਾਰਾਜ, ਕਾਰਣਂ, ਯੇਨ ਕਾਰਣੇਨ ਭਗਵਾ ਸਮਾਦਪੇਸੀ’’ਤਿ. ‘‘ਸਾਧੁ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਸੁਨਿਬ੍ਬੇਠਿਤੋ ਪਞ੍ਹੋ, ਸੁਕਥਿਤਂ ਕਾਰਣਂ, ਏਵਮੇਤਂ ਤਥਾ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਾਮੀ’’ਤਿ.

੬. ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ¶ ਨਾਗਸੇਨ, ਭਾਸਿਤਮ੍ਪੇਤਂ ਭਗਵਤਾ ‘ਮੇਤ੍ਤਾਯ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਚੇਤੋਵਿਮੁਤ੍ਤਿਯਾ ਆਸੇਵਿਤਾਯ ਭਾਵਿਤਾਯ ਬਹੁਲੀਕਤਾਯ ਯਾਨੀਕਤਾਯ ਵਤ੍ਥੁਕਤਾਯ ਅਨੁਟ੍ਠਿਤਾਯ ਪਰਿਚਿਤਾਯ ਸੁਸਮਾਰਦ੍ਧਾਯ ਏਕਾਦਸਾਨਿਸਂਸਾ ਪਾਟਿਕਙ੍ਖਾ. ਕਤਮੇ ਏਕਾਦਸ? ਸੁਖਂ ਸੁਪਤਿ, ਸੁਖਂ ਪਟਿਬੁਜ੍ਝਤਿ ¶ , ਨ ਪਾਪਕਂ ਸੁਪਿਨਂ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਪਿਯੋ ਹੋਤਿ, ਅਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਪਿਯੋ ਹੋਤਿ, ਦੇਵਤਾ ਰਕ੍ਖਨ੍ਤਿ, ਨਾਸ੍ਸ ਅਗ੍ਗਿ ਵਾ ਵਿਸਂ ਵਾ ਸਤ੍ਥਂ ਵਾ ਕਮਤਿ [ਸਤ੍ਥਂ ਕਮਤਿ (ਸ੍ਯਾ.) ਅ. ਨਿ. ੧੧.੧੫ ਪਸ੍ਸਿਤਬ੍ਬਂ], ਤੁਵਟਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਸਮਾਧਿਯਤਿ, ਮੁਖਵਣ੍ਣੋ ਵਿਪ੍ਪਸੀਦਤਿ, ਅਸਮ੍ਮੂਲ਼੍ਹੋ ਕਾਲਂ ਕਰੋਤਿ, ਉਤ੍ਤਰਿਂ ਅਪ੍ਪਟਿਵਿਜ੍ਝਨ੍ਤੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕੂਪਗੋ ਹੋਤੀ’ਤਿ. ਪੁਨ ਚ ਤੁਮ੍ਹੇ ਭਣਥ ‘ਸਾਮੋ ਕੁਮਾਰੋ ਮੇਤ੍ਤਾਵਿਹਾਰੀ ਮਿਗਸਙ੍ਘੇਨ ਪਰਿਵੁਤੋ ਪਵਨੇ ਵਿਚਰਨ੍ਤੋ ਪੀਲ਼ਿਯਕ੍ਖੇਨ ਰਞ੍ਞਾ ਵਿਦ੍ਧੋ ਵਿਸਪੀਤੇਨ ਸਲ੍ਲੇਨ ਤਤ੍ਥੇਵ ਮੁਚ੍ਛਿਤੋ ਪਤਿਤੋ’ਤਿ.

‘‘ਯਦਿ ¶ , ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਭਗਵਤਾ ਭਣਿਤਂ ‘ਮੇਤ੍ਤਾਯ ਭਿਕ੍ਖਵੇ…ਪੇ… ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕੂਪਗੋ ਹੋਤੀ’ਤਿ, ਤੇਨ ਹਿ ‘‘ਸਾਮੋ ਕੁਮਾਰੋ ਮੇਤ੍ਤਾਵਿਹਾਰੀ ਮਿਗਸਙ੍ਘੇਨ ਪਰਿਵੁਤੋ ਪਵਨੇ ਵਿਚਰਨ੍ਤੋ ਪੀਲ਼ਿਯਕ੍ਖੇਨ ਰਞ੍ਞਾ ਵਿਦ੍ਧੋ ਵਿਸਪੀਤੇਨ ਸਲ੍ਲੇਨ ਤਤ੍ਥੇਵ ਮੁਚ੍ਛਿਤੋ ਪਤਿਤੋ’ਤਿ ਯਂ ਵਚਨਂ, ਤਂ ਮਿਚ੍ਛਾ. ਯਦਿ ਸਾਮੋ ਕੁਮਾਰੋ ਮੇਤ੍ਤਾਵਿਹਾਰੀ ਮਿਗਸਙ੍ਘੇਨ ਪਰਿਵੁਤੋ ਪਵਨੇ ਵਿਚਰਨ੍ਤੋ ਪੀਲ਼ਿਯਕ੍ਖੇਨ ਰਞ੍ਞਾ ਵਿਦ੍ਧੋ ਵਿਸਪੀਤੇਨ ਸਲ੍ਲੇਨ ਤਤ੍ਥੇਵ ਮੁਚ੍ਛਿਤੋ ਪਤਿਤੋ, ਤੇਨ ਹਿ ‘ਮੇਤ੍ਤਾਯ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ…ਪੇ… ਸਤ੍ਥਂ ਵਾ ਕਮਤੀ’ਤਿ ਤਮ੍ਪਿ ਵਚਨਂ ਮਿਚ੍ਛਾ. ਅਯਮ੍ਪਿ ਉਭਤੋ ਕੋਟਿਕੋ ਪਞ੍ਹੋ ਸੁਨਿਪੁਣੋ ਪਰਿਸਣ੍ਹੋ ਸੁਖੁਮੋ ਗਮ੍ਭੀਰੋ, ਅਪਿ ਸੁਨਿਪੁਣਾਨਂ ਮਨੁਜਾਨਂ ਗਤ੍ਤੇ ਸੇਦਂ ਮੋਚੇਯ੍ਯ, ਸੋ ਤਵਾਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤੋ, ਵਿਜਟੇਹਿ ਤਂ ਮਹਾਜਟਾਜਟਿਤਂ, ਅਨਾਗਤਾਨਂ ਜਿਨਪੁਤ੍ਤਾਨਂ ਚਕ੍ਖੁਂ ਦੇਹਿ ਨਿਬ੍ਬਾਹਨਾਯਾ’’ਤਿ.

‘‘ਭਾਸਿਤਮ੍ਪੇਤਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਭਗਵਤਾ ‘ਮੇਤ੍ਤਾਯ ਭਿਕ੍ਖਵੇ…ਪੇ... ਸਤ੍ਥਂ ਵਾ ਕਮਤੀ’ਤਿ. ਸਾਮੋ ਚ ਕੁਮਾਰੋ ਮੇਤ੍ਤਾਵਿਹਾਰੀ ਮਿਗਸਙ੍ਘੇਨ ਪਰਿਵੁਤੋ ਪਵਨੇ ਵਿਚਰਨ੍ਤੋ ਪੀਲ਼ਿਯਕ੍ਖੇਨ ਰਞ੍ਞਾ ਵਿਦ੍ਧੋ ਵਿਸਪੀਤੇਨ ਸਲ੍ਲੇਨ ਤਤ੍ਥੇਵ ਮੁਚ੍ਛਿਤੋ ਪਤਿਤੋ, ਤਤ੍ਥ ਪਨ, ¶ ਮਹਾਰਾਜ, ਕਾਰਣਂ ਅਤ੍ਥਿ. ਕਤਮਂ ਤਤ੍ਥ ਕਾਰਣਂ? ਨੇਤੇ, ਮਹਾਰਾਜ, ਗੁਣਾ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ, ਮੇਤ੍ਤਾਭਾਵਨਾਯੇਤੇ ਗੁਣਾ, ਸਾਮੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਕੁਮਾਰੋ ਘਟਂ ਉਕ੍ਖਿਪਨ੍ਤੋ ਤਸ੍ਮਿਂ ਖਣੇ ਮੇਤ੍ਤਾਭਾਵਨਾਯ ਪਮਤ੍ਤੋ ਅਹੋਸਿ.

‘‘ਯਸ੍ਮਿਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਖਣੇ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਮੇਤ੍ਤਂ ਸਮਾਪਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ, ਨ ਤਸ੍ਸ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਤਸ੍ਮਿਂ ਖਣੇ ਅਗ੍ਗਿ ਵਾ ਵਿਸਂ ਵਾ ਸਤ੍ਥਂ ਵਾ ਕਮਤਿ. ਤਸ੍ਸ ਯੇ ਕੇਚਿ ਅਹਿਤਕਾਮਾ ਉਪਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਂ ਨ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਨ ਤਸ੍ਮਿਂ ਓਕਾਸਂ ਲਭਨ੍ਤਿ. ਨੇਤੇ, ਮਹਾਰਾਜ, ਗੁਣਾ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ, ਮੇਤ੍ਤਾਭਾਵਨਾਯੇਤੇ ਗੁਣਾ. ਇਧ, ਮਹਾਰਾਜ, ਪੁਰਿਸੋ ਸਙ੍ਗਾਮਸੂਰੋ ਅਭੇਜ੍ਜਕਵਚਜਾਲਿਕਂ ਸਨ੍ਨਯ੍ਹਿਤ੍ਵਾ ਸਙ੍ਗਾਮਂ ਓਤਰੇਯ੍ਯ, ਤਸ੍ਸ ਸਰਾ ਖਿਤ੍ਤਾ ਉਪਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਪਤਨ੍ਤਿ ਵਿਕਿਰਨ੍ਤਿ, ਨ ਤਸ੍ਮਿਂ ਓਕਾਸਂ ਲਭਨ੍ਤਿ, ਨੇਸੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਗੁਣੋ ਸਙ੍ਗਾਮਸੂਰਸ੍ਸ, ਅਭੇਜ੍ਜਕਵਚਜਾਲਿਕਾਯੇਸੋ ਗੁਣੋ, ਯਸ੍ਸ ਸਰਾ ਖਿਤ੍ਤਾ ਉਪਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਪਤਨ੍ਤਿ ਵਿਕਿਰਨ੍ਤਿ. ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਨੇਤੇ ਗੁਣਾ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ, ਮੇਤ੍ਤਾਭਾਵਨਾਯੇਤੇ ਗੁਣਾ.

‘‘ਯਸ੍ਮਿਂ ¶ , ਮਹਾਰਾਜ, ਖਣੇ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਮੇਤ੍ਤਂ ਸਮਾਪਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ, ਨ ਤਸ੍ਸ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਤਸ੍ਮਿਂ ਖਣੇ ਅਗ੍ਗਿ ਵਾ ਵਿਸਂ ਵਾ ਸਤ੍ਥਂ ਵਾ ਕਮਤਿ. ਤਸ੍ਸ ਯੇ ਕੇਚਿ ਅਹਿਤਕਾਮਾ ਉਪਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਂ ਨ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਓਕਾਸਂ ਨ ਲਭਨ੍ਤਿ, ਨੇਤੇ ¶ , ਮਹਾਰਾਜ, ਗੁਣਾ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ, ਮੇਤ੍ਤਾਭਾਵਨਾਯੇਤੇ ਗੁਣਾ. ਇਧ ਪਨ, ਮਹਾਰਾਜ, ਪੁਰਿਸੋ ਦਿਬ੍ਬਂ ਅਨ੍ਤਰਧਾਨਂ ਮੂਲਂ ਹਤ੍ਥੇ ਕਰੇਯ੍ਯ, ਯਾਵ ਤਂ ਮੂਲਂ ਤਸ੍ਸ ਹਤ੍ਥਗਤਂ ਹੋਤਿ, ਤਾਵ ਨ ਅਞ੍ਞੋ ਕੋਚਿ ਪਕਤਿਮਨੁਸ੍ਸੋ ਤਂ ਪੁਰਿਸਂ ਪਸ੍ਸਤਿ. ਨੇਸੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਗੁਣੋ ਪੁਰਿਸਸ੍ਸ, ਮੂਲਸ੍ਸੇਸੋ ਗੁਣੋ ਅਨ੍ਤਰਧਾਨਸ੍ਸ, ਯਂ ਸੋ ਪਕਤਿਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਚਕ੍ਖੁਪਥੇ ਨ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਨੇਤੇ ਗੁਣਾ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ, ਮੇਤ੍ਤਾਭਾਵਨਾਯੇਤੇ ਗੁਣਾ.

‘‘ਯਸ੍ਮਿਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਖਣੇ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਮੇਤ੍ਤਂ ਸਮਾਪਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ, ਨ ਤਸ੍ਸ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਤਸ੍ਮਿਂ ਖਣੇ ਅਗ੍ਗਿ ਵਾ ਵਿਸਂ ਵਾ ਸਤ੍ਥਂ ਵਾ ਕਮਤਿ. ਤਸ੍ਸ ਯੇ ਕੇਚਿ ਅਹਿਤਕਾਮਾ ਉਪਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਂ ਨ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਨ ਤਸ੍ਮਿਂ ਓਕਾਸਂ ਲਭਨ੍ਤਿ. ਨੇਤੇ, ਮਹਾਰਾਜ, ਗੁਣਾ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ, ਮੇਤ੍ਤਾਭਾਵਨਾਯੇਤੇ ਗੁਣਾ. ਯਥਾ ਵਾ ਪਨ, ਮਹਾਰਾਜ, ਪੁਰਿਸਂ ¶ ਸੁਕਤਂ ਮਹਾਲੇਣਮਨੁਪ੍ਪਵਿਟ੍ਠਂ ਮਹਤਿਮਹਾਮੇਘੋ ਅਭਿਵਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਨ ਸਕ੍ਕੋਤਿ ਤੇਮਯਿਤੁਂ, ਨੇਸੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਗੁਣੋ ਪੁਰਿਸਸ੍ਸ, ਮਹਾਲੇਣਸ੍ਸੇਸੋ ਗੁਣੋ, ਯਂ ਮਹਾਮੇਘੋ ਅਭਿਵਸ੍ਸਮਾਨੋ ਨ ਤਂ ਤੇਮੇਤਿ. ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਨੇਤੇ ਗੁਣਾ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ, ਮੇਤ੍ਤਾਭਾਵਨਾਯੇਤੇ ਗੁਣਾ.

‘‘ਯਸ੍ਮਿਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਖਣੇ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਮੇਤ੍ਤਂ ਸਮਾਪਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ, ਨ ਤਸ੍ਸ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਤਸ੍ਮਿਂ ਖਣੇ ਅਗ੍ਗਿ ਵਾ ਵਿਸਂ ਵਾ ਸਤ੍ਥਂ ਵਾ ਕਮਤਿ. ਤਸ੍ਸ ਯੇ ਕੇਚਿ ਅਹਿਤਕਾਮਾ ਉਪਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਂ ਨ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਨ ਤਸ੍ਸ ਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਿ ਅਹਿਤਂ ਕਾਤੁਂ ਨੇਤੇ, ਮਹਾਰਾਜ, ਗੁਣਾ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ, ਮੇਤ੍ਤਾਭਾਵਨਾਯੇਤੇ ਗੁਣਾ’’ਤਿ. ‘‘ਅਚ੍ਛਰਿਯਂ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਅਬ੍ਭੁਤਂ ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਸਬ੍ਬਪਾਪਨਿਵਾਰਣਾ ਮੇਤ੍ਤਾਭਾਵਨਾ’’ਤਿ. ‘‘ਸਬ੍ਬਕੁਸਲਗੁਣਾਵਹਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਮੇਤ੍ਤਾਭਾਵਨਾ ਹਿਤਾਨਮ੍ਪਿ ਅਹਿਤਾਨਮ੍ਪਿ, ਯੇ ਤੇ ਸਤ੍ਤਾ ਵਿਞ੍ਞਾਣਬਦ੍ਧਾ, ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਮਹਾਨਿਸਂਸਾ ਮੇਤ੍ਤਾਭਾਵਨਾ ਸਂਵਿਭਜਿਤਬ੍ਬਾ’’ਤਿ.

ਮੇਤ੍ਤਾਭਾਵਨਾਨਿਸਂਸਪਞ੍ਹੋ ਛਟ੍ਠੋ.

੭. ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ ‘ਕੁਸਲਕਾਰਿਸ੍ਸਪਿ ਅਕੁਸਲਕਾਰਿਸ੍ਸਪਿ ਵਿਪਾਕੋ ਸਮਸਮੋ, ਉਦਾਹੁ ਕੋਚਿ ¶ ਵਿਸੇਸੋ ਅਤ੍ਥੀ’ਤਿ? ‘‘ਅਤ੍ਥਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਕੁਸਲਸ੍ਸ ¶ ਚ ਅਕੁਸਲਸ੍ਸ ਚ ਵਿਸੇਸੋ, ਕੁਸਲਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸੁਖਵਿਪਾਕਂ ਸਗ੍ਗਸਂਵਤ੍ਤਨਿਕਂ, ਅਕੁਸਲਂ ਦੁਕ੍ਖਵਿਪਾਕਂ ਨਿਰਯਸਂਵਤ੍ਤਨਿਕ’’ਨ੍ਤਿ.

‘‘ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਤੁਮ੍ਹੇ ਭਣਥ ‘ਦੇਵਦਤ੍ਤੋ ਏਕਨ੍ਤਕਣ੍ਹੋ, ਏਕਨ੍ਤਕਣ੍ਹੇਹਿ ਧਮ੍ਮੇਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ, ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ਏਕਨ੍ਤਸੁਕ੍ਕੋ, ਏਕਨ੍ਤਸੁਕ੍ਕੇਹਿ ਧਮ੍ਮੇਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ’ਤਿ. ਪੁਨ ਚ ਦੇਵਦਤ੍ਤੋ ਭਵੇ ਭਵੇ ਯਸੇਨ ਚ ਪਕ੍ਖੇਨ ਚ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੇਨ ਸਮਸਮੋ ਹੋਤਿ, ਕਦਾਚਿ ਅਧਿਕਤਰੋ ਵਾ. ਯਦਾ ਦੇਵਦਤ੍ਤੋ ਨਗਰੇ ਬਾਰਾਣਸਿਯਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਦਤ੍ਤਸ੍ਸ ਰਞ੍ਞੋ ਪੁਰੋਹਿਤਪੁਤ੍ਤੋ ਅਹੋਸਿ, ਤਦਾ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ਛਵਕਚਣ੍ਡਾਲੋ ਅਹੋਸਿ ਵਿਜ੍ਜਾਧਰੋ, ਵਿਜ੍ਜਂ ਪਰਿਜਪ੍ਪਿਤ੍ਵਾ ਅਕਾਲੇ ਅਮ੍ਬਫਲਾਨਿ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਸਿ, ਏਤ੍ਥ ਤਾਵ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ਦੇਵਦਤ੍ਤਤੋ ਜਾਤਿਯਾ ਨਿਹੀਨੋ ਯਸੇਨ ¶ ਚ ਨਿਹੀਨੋ.

‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ ਯਦਾ ਦੇਵਦਤ੍ਤੋ ਰਾਜਾ ਅਹੋਸਿ ਮਹਾ ਮਹੀਪਤਿ ਸਬ੍ਬਕਾਮਸਮਙ੍ਗੀ, ਤਦਾ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ਤਸ੍ਸੂਪਭੋਗੋ ਅਹੋਸਿ ਹਤ੍ਥਿਨਾਗੋ ਸਬ੍ਬਲਕ੍ਖਣਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ, ਤਸ੍ਸ ਚਾਰੁਗਤਿਵਿਲਾਸਂ ਅਸਹਮਾਨੋ ਰਾਜਾ ਵਧਮਿਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਹਤ੍ਥਾਚਰਿਯਂ ਏਵਮਵੋਚ ‘ਅਸਿਕ੍ਖਿਤੋ ਤੇ, ਆਚਰਿਯ, ਹਤ੍ਥਿਨਾਗੋ, ਤਸ੍ਸ ਆਕਾਸਗਮਨਂ ਨਾਮ ਕਾਰਣਂ ਕਰੋਹੀ’ਤਿ, ਤਤ੍ਥਪਿ ਤਾਵ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ਦੇਵਦਤ੍ਤਤੋ ਜਾਤਿਯਾ ਨਿਹੀਨੋ ਲਾਮਕੋ ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਗਤੋ.

‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ ਯਦਾ ਦੇਵਦਤ੍ਤੋ ਮਨੁਸ੍ਸੋ ਅਹੋਸਿ ਪਵਨੇ ਨਟ੍ਠਾਯਿਕੋ, ਤਦਾ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ਮਹਾਪਥਵੀ ਨਾਮ ਮਕ੍ਕਟੋ ਅਹੋਸਿ, ਏਤ੍ਥਪਿ ਤਾਵ ਦਿਸ੍ਸਤਿ ਵਿਸੇਸੋ ਮਨੁਸ੍ਸਸ੍ਸ ਚ ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਗਤਸ੍ਸ ਚ, ਤਤ੍ਥਪਿ ਤਾਵ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ਦੇਵਦਤ੍ਤਤੋ ਜਾਤਿਯਾ ਨਿਹੀਨੋ.

‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ ਯਦਾ ਦੇਵਦਤ੍ਤੋ ਮਨੁਸ੍ਸੋ ਅਹੋਸਿ ਸੋਣੁਤ੍ਤਰੋ ਨਾਮ ਨੇਸਾਦੋ ਬਲਵਾ ਬਲਵਤਰੋ ਨਾਗਬਲੋ, ਤਦਾ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ਛਦ੍ਦਨ੍ਤੋ ਨਾਮ ਨਾਗਰਾਜਾ ਅਹੋਸਿ. ਤਦਾ ਸੋ ਲੁਦ੍ਦਕੋ ਤਂ ਹਤ੍ਥਿਨਾਗਂ ਘਾਤੇਸਿ, ਤਤ੍ਥਪਿ ਤਾਵ ਦੇਵਦਤ੍ਤੋਵ ਅਧਿਕਤਰੋ.

‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ ਯਦਾ ਦੇਵਦਤ੍ਤੋ ਮਨੁਸ੍ਸੋ ਅਹੋਸਿ ਵਨਚਰਕੋ ਅਨਿਕੇਤਵਾਸੀ, ਤਦਾ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ਸਕੁਣੋ ਅਹੋਸਿ ਤਿਤ੍ਤਿਰੋ ਮਨ੍ਤਜ੍ਝਾਯੀ, ਤਦਾਪਿ ਸੋ ਵਨਚਰਕੋ ਤਂ ਸਕੁਣਂ ਘਾਤੇਸਿ, ਤਤ੍ਥਪਿ ਤਾਵ ਦੇਵਦਤ੍ਤੋਵ ਜਾਤਿਯਾ ਅਧਿਕਤਰੋ.

‘‘ਪੁਨ ¶ ਚਪਰਂ ਯਦਾ ਦੇਵਦਤ੍ਤੋ ਕਲਾਬੁ ਨਾਮ ਕਾਸਿਰਾਜਾ [ਕਾਸਿਕਰਾਜਾ (ਕ.)] ਅਹੋਸਿ, ਤਦਾ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ਤਾਪਸੋ ¶ ਅਹੋਸਿ ਖਨ੍ਤਿਵਾਦੀ. ਤਦਾ ਸੋ ਰਾਜਾ ਤਸ੍ਸ ਤਾਪਸਸ੍ਸ ਕੁਦ੍ਧੋ ਹਤ੍ਥਪਾਦੇ ਵਂਸਕਲ਼ੀਰੇ ਵਿਯ ਛੇਦਾਪੇਸਿ, ਤਤ੍ਥਪਿ ਤਾਵ ਦੇਵਦਤ੍ਤੋ ਯੇਵ ਅਧਿਕਤਰੋ ਜਾਤਿਯਾ ਚ ਯਸੇਨ ਚ.

‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ ਯਦਾ ਦੇਵਦਤ੍ਤੋ ਮਨੁਸ੍ਸੋ ਅਹੋਸਿ ਵਨਚਰੋ, ਤਦਾ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ਨਨ੍ਦਿਯੋ ਨਾਮ ਵਾਨਰਿਨ੍ਦੋ ਅਹੋਸਿ, ਤਦਾਪਿ ਸੋ ਵਨਚਰੋ ਤਂ ਵਾਨਰਿਨ੍ਦਂ ਘਾਤੇਸਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਮਾਤਰਾ ਕਨਿਟ੍ਠਭਾਤਿਕੇਨ ਚ, ਤਤ੍ਥਪਿ ਤਾਵ ਦੇਵਦਤ੍ਤੋ ਯੇਵ ਅਧਿਕਤਰੋ ਜਾਤਿਯਾ.

‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ ਯਦਾ ਦੇਵਦਤ੍ਤੋ ਮਨੁਸ੍ਸੋ ਅਹੋਸਿ ਅਚੇਲਕੋ ਕਾਰਮ੍ਭਿਯੋ ਨਾਮ, ਤਦਾ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ਪਣ੍ਡਰਕੋ ਨਾਮ ਨਾਗਰਾਜਾ ਅਹੋਸਿ, ਤਤ੍ਥਪਿ ਤਾਵ ਦੇਵਦਤ੍ਤੋ ¶ ਯੇਵ ਅਧਿਕਤਰੋ ਜਾਤਿਯਾ.

‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ ਯਦਾ ਦੇਵਦਤ੍ਤੋ ਮਨੁਸ੍ਸੋ ਅਹੋਸਿ ਪਵਨੇ ਜਟਿਲਕੋ, ਤਦਾ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ਤਚ੍ਛਕੋ ਨਾਮ ਮਹਾਸੂਕਰੋ ਅਹੋਸਿ, ਤਤ੍ਥਪਿ ਤਾਵ ਦੇਵਦਤ੍ਤੋ ਯੇਵ ਜਾਤਿਯਾ ਅਧਿਕਤਰੋ.

‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ ਯਦਾ ਦੇਵਦਤ੍ਤੋ ਚੇਤੀਸੁ ਸੂਰਪਰਿਚਰੋ ਨਾਮ ਰਾਜਾ ਅਹੋਸਿ ਉਪਰਿ ਪੁਰਿਸਮਤ੍ਤੇ ਗਗਨੇ ਵੇਹਾਸਙ੍ਗਮੋ, ਤਦਾ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ਕਪਿਲੋ ਨਾਮ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਅਹੋਸਿ, ਤਤ੍ਥਪਿ ਤਾਵ ਦੇਵਦਤ੍ਤੋ ਯੇਵ ਅਧਿਕਤਰੋ ਜਾਤਿਯਾ ਚ ਯਸੇਨ ਚ.

‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ ਯਦਾ ਦੇਵਦਤ੍ਤੋ ਮਨੁਸ੍ਸੋ ਅਹੋਸਿ ਸਾਮੋ ਨਾਮ, ਤਦਾ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ਰੁਰੁ ਨਾਮ ਮਿਗਰਾਜਾ ਅਹੋਸਿ, ਤਤ੍ਥਪਿ ਤਾਵ ਦੇਵਦਤ੍ਤੋ ਯੇਵ ਜਾਤਿਯਾ ਅਧਿਕਤਰੋ.

‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ ਯਦਾ ਦੇਵਦਤ੍ਤੋ ਮਨੁਸ੍ਸੋ ਅਹੋਸਿ ਲੁਦ੍ਦਕੋ ਪਵਨਚਰੋ, ਤਦਾ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ਹਤ੍ਥਿਨਾਗੋ ਅਹੋਸਿ, ਸੋ ਲੁਦ੍ਦਕੋ ਤਸ੍ਸ ਹਤ੍ਥਿਨਾਗਸ੍ਸ ਸਤ੍ਤਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਦਨ੍ਤੇ ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਹਰਿ, ਤਤ੍ਥਪਿ ਤਾਵ ਦੇਵਦਤ੍ਤੋ ਯੇਵ ਯੋਨਿਯਾ ਅਧਿਕਤਰੋ.

‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ ਯਦਾ ਦੇਵਦਤ੍ਤੋ ਸਿਙ੍ਗਾਲੋ ਅਹੋਸਿ ਖਤ੍ਤਿਯਧਮ੍ਮੋ, ਸੋ ਯਾਵਤਾ ਜਮ੍ਬੁਦੀਪੇ ਪਦੇਸਰਾਜਾਨੋ ਤੇ ਸਬ੍ਬੇ ਅਨੁਯੁਤ੍ਤੇ ਅਕਾਸਿ, ਤਦਾ ¶ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ਵਿਧੁਰੋ ਨਾਮ ਪਣ੍ਡਿਤੋ ਅਹੋਸਿ, ਤਤ੍ਥਪਿ ਤਾਵ ਦੇਵਦਤ੍ਤੋ ਯੇਵ ਯਸੇਨ ਅਧਿਕਤਰੋ.

‘‘ਪੁਨ ¶ ਚਪਰਂ ਯਦਾ ਦੇਵਦਤ੍ਤੋ ਹਤ੍ਥਿਨਾਗੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਲਟੁਕਿਕਾਯ ਸਕੁਣਿਕਾਯ ਪੁਤ੍ਤਕੇ ਘਾਤੇਸਿ, ਤਦਾ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋਪਿ ਹਤ੍ਥਿਨਾਗੋ ਅਹੋਸਿ ਯੂਥਪਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਤਾਵ ਉਭੋਪਿ ਤੇ ਸਮਸਮਾ ਅਹੇਸੁਂ.

‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ ਯਦਾ ਦੇਵਦਤ੍ਤੋ ਯਕ੍ਖੋ ਅਹੋਸਿ ਅਧਮ੍ਮੋ ਨਾਮ, ਤਦਾ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋਪਿ ਯਕ੍ਖੋ ਅਹੋਸਿ ਧਮ੍ਮੋ ਨਾਮ, ਤਤ੍ਥਪਿ ਤਾਵ ਉਭੋਪਿ ਸਮਸਮਾ ਅਹੇਸੁਂ.

‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ ਯਦਾ ਦੇਵਦਤ੍ਤੋ ਨਾਵਿਕੋ ਅਹੋਸਿ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਕੁਲਸਤਾਨਂ ਇਸ੍ਸਰੋ, ਤਦਾ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋਪਿ ਨਾਵਿਕੋ ਅਹੋਸਿ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਕੁਲਸਤਾਨਂ ਇਸ੍ਸਰੋ, ਤਤ੍ਥਪਿ ਤਾਵ ਉਭੋਪਿ ਸਮਸਮਾ ਅਹੇਸੁਂ.

‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ ਯਦਾ ਦੇਵਦਤ੍ਤੋ ਸਤ੍ਥਵਾਹੋ ਅਹੋਸਿ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਸਕਟਸਤਾਨਂ ਇਸ੍ਸਰੋ, ਤਦਾ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋਪਿ ਸਤ੍ਥਵਾਹੋ ਅਹੋਸਿ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਸਕਟਸਤਾਨਂ ਇਸ੍ਸਰੋ, ਤਤ੍ਥਪਿ ਤਾਵ ਉਭੋਪਿ ਸਮਸਮਾ ਅਹੇਸੁਂ.

‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ ¶ ਯਦਾ ਦੇਵਦਤ੍ਤੋ ਸਾਖੋ ਨਾਮ ਮਿਗਰਾਜਾ ਅਹੋਸਿ, ਤਦਾ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋਪਿ ਨਿਗ੍ਰੋਧੋ ਨਾਮ ਮਿਗਰਾਜਾ ਅਹੋਸਿ, ਤਤ੍ਥਪਿ ਤਾਵ ਉਭੋਪਿ ਸਮਸਮਾ ਅਹੇਸੁਂ.

‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ ਯਦਾ ਦੇਵਦਤ੍ਤੋ ਸਾਖੋ ਨਾਮ ਸੇਨਾਪਤਿ ਅਹੋਸਿ, ਤਦਾ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋਪਿ ਨਿਗ੍ਰੋਧੋ ਨਾਮ ਰਾਜਾ ਅਹੋਸਿ, ਤਤ੍ਥਪਿ ਤਾਵ ਉਭੋਪਿ ਸਮਸਮਾ ਅਹੇਸੁਂ.

‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ ਯਦਾ ਦੇਵਦਤ੍ਤੋ ਖਣ੍ਡਹਾਲੋ ਨਾਮ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਅਹੋਸਿ, ਤਦਾ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ਚਨ੍ਦੋ ਨਾਮ ਰਾਜਕੁਮਾਰੋ ਅਹੋਸਿ, ਤਦਾ ਸੋ ਖਣ੍ਡਹਾਲੋ ਯੇਵ ਅਧਿਕਤਰੋ.

‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ ਯਦਾ ਦੇਵਦਤ੍ਤੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮਦਤ੍ਤੋ ਨਾਮ ਰਾਜਾ ਅਹੋਸਿ, ਤਦਾ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ਤਸ੍ਸ ਪੁਤ੍ਤੋ ਮਹਾਪਦੁਮੋ ਨਾਮ ਕੁਮਾਰੋ ਅਹੋਸਿ, ਤਦਾ ਸੋ ਰਾਜਾ ਸਕਪੁਤ੍ਤਂ ਚੋਰਪਪਾਤੇ ਖਿਪਾਪੇਸਿ, ਯਤੋ ਕੁਤੋਚਿ ਪਿਤਾਵ ਪੁਤ੍ਤਾਨਂ ਅਧਿਕਤਰੋ ਹੋਤਿ ਵਿਸਿਟ੍ਠੋਤਿ, ਤਤ੍ਥਪਿ ਤਾਵ ਦੇਵਦਤ੍ਤੋ ਯੇਵ ਅਧਿਕਤਰੋ.

‘‘ਪੁਨ ¶ ਚਪਰਂ ਯਦਾ ਦੇਵਦਤ੍ਤੋ ਮਹਾਪਤਾਪੋ ਨਾਮ ਰਾਜਾ ਅਹੋਸਿ, ਤਦਾ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ਤਸ੍ਸ ਪੁਤ੍ਤੋ ¶ ਧਮ੍ਮਪਾਲੋ ਨਾਮ ਕੁਮਾਰੋ ਅਹੋਸਿ, ਤਦਾ ਸੋ ਰਾਜਾ ਸਕਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਹਤ੍ਥਪਾਦੇ ਸੀਸਞ੍ਚ ਛੇਦਾਪੇਸਿ, ਤਤ੍ਥਪਿ ਤਾਵ ਦੇਵਦਤ੍ਤੋ ਯੇਵ ਉਤ੍ਤਰੋ ਅਧਿਕਤਰੋ.

ਅਜ੍ਜੇਤਰਹਿ ਉਭੋਪਿ ਸਕ੍ਯਕੁਲੇ ਜਾਯਿਂਸੁ. ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ਬੁਦ੍ਧੋ ਅਹੋਸਿ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੂ ਲੋਕਨਾਯਕੋ, ਦੇਵਦਤ੍ਤੋ ਤਸ੍ਸ ਦੇਵਾਤਿਦੇਵਸ੍ਸ ਸਾਸਨੇ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਇਦ੍ਧਿਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਬੁਦ੍ਧਾਲਯਂ ਅਕਾਸਿ. ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਯਂ ਮਯਾ ਭਣਿਤਂ, ਤਂ ਸਬ੍ਬਂ ਤਥਂ ਉਦਾਹੁ ਵਿਤਥ’’ਨ੍ਤਿ?

‘‘ਯਂ ਤ੍ਵਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਬਹੁਵਿਧਂ ਕਾਰਣਂ ਓਸਾਰੇਸਿ, ਸਬ੍ਬਂ ਤਂ ਤਥੇਵ, ਨੋ ਅਞ੍ਞਥਾ’’ਤਿ. ‘‘ਯਦਿ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਕਣ੍ਹੋਪਿ ਸੁਕ੍ਕੋਪਿ ਸਮਸਮਗਤਿਕਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤੇਨ ਹਿ ਕੁਸਲਮ੍ਪਿ ਅਕੁਸਲਮ੍ਪਿ ਸਮਸਮਵਿਪਾਕਂ ਹੋਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਹਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਕੁਸਲਮ੍ਪਿ ਅਕੁਸਲਮ੍ਪਿ ਸਮਸਮਵਿਪਾਕਂ ਹੋਤਿ, ਨ ਹਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਦੇਵਦਤ੍ਤੋ ਸਬ੍ਬਜਨੇਹਿ ਪਟਿਵਿਰੁਦ੍ਧੋ, ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੇਨੇਵ ਪਟਿਵਿਰੁਦ੍ਧੋ. ਯੋ ਤਸ੍ਸ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੇਨ ਪਟਿਵਿਰੁਦ੍ਧੋ, ਸੋ ਤਸ੍ਮਿਂ ਤਸ੍ਮਿਂ ਯੇਵ ਭਵੇ ਪਚ੍ਚਤਿ ਫਲਂ ਦੇਤਿ. ਦੇਵਦਤ੍ਤੋਪਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਇਸ੍ਸਰਿਯੇ ¶ ਠਿਤੋ ਜਨਪਦੇਸੁ ਆਰਕ੍ਖਂ ਦੇਤਿ, ਸੇਤੁਂ ਸਭਂ ਪੁਞ੍ਞਸਾਲਂ ਕਾਰੇਤਿ, ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਨਂ ਕਪਣਦ੍ਧਿਕਵਣਿਬ੍ਬਕਾਨਂ ਨਾਥਾਨਾਥਾਨਂ ਯਥਾਪਣਿਹਿਤਂ ਦਾਨਂ ਦੇਤਿ. ਤਸ੍ਸ ਸੋ ਵਿਪਾਕੇਨ ਭਵੇ ਭਵੇ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯੋ ਪਟਿਲਭਤਿ. ਕਸ੍ਸੇਤਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸਕ੍ਕਾ ਵਤ੍ਤੁਂ ਵਿਨਾ ਦਾਨੇਨ ਦਮੇਨ ਸਂਯਮੇਨ ਉਪੋਸਥਕਮ੍ਮੇਨ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਅਨੁਭਵਿਸ੍ਸਤੀਤਿ?

‘‘ਯਂ ਪਨ ਤ੍ਵਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਏਵਂ ਵਦੇਸਿ ‘ਦੇਵਦਤ੍ਤੋ ਚ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ਚ ਏਕਤੋ ਅਨੁਪਰਿਵਤ੍ਤਨ੍ਤੀ’ਤਿ, ਸੋ ਨ ਜਾਤਿਸਤਸ੍ਸ ਅਚ੍ਚਯੇਨ ਸਮਾਗਮੋ ਅਹੋਸਿ, ਨ ਜਾਤਿਸਹਸ੍ਸਸ੍ਸ ਅਚ੍ਚਯੇਨ, ਨ ਜਾਤਿਸਤਸਹਸ੍ਸਸ੍ਸ ਅਚ੍ਚਯੇਨ, ਕਦਾਚਿ ਕਰਹਚਿ ਬਹੂਨਂ ਅਹੋਰਤ੍ਤਾਨਂ ਅਚ੍ਚਯੇਨ ਸਮਾਗਮੋ ਅਹੋਸਿ. ਯਂ ਪਨੇਤਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਭਗਵਤਾ ਕਾਣਕਚ੍ਛਪੋਪਮਂ ਉਪਦਸ੍ਸਿਤਂ ਮਨੁਸ੍ਸਤ੍ਤਪ੍ਪਟਿਲਾਭਾਯ, ਤਥੂਪਮਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਇਮੇਸਂ ਸਮਾਗਮਂ ਧਾਰੇਹਿ.

‘‘ਨ, ਮਹਾਰਾਜ, ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਦੇਵਦਤ੍ਤੇਨੇਵ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਮਾਗਮੋ ਅਹੋਸਿ, ਥੇਰੋਪਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤੋ ਅਨੇਕੇਸੁ ਜਾਤਿਸਤਸਹਸ੍ਸੇਸੁ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਿਤਾ ਅਹੋਸਿ, ਮਹਾਪਿਤਾ ਅਹੋਸਿ, ਚੂਲ਼ਪਿਤਾ ਅਹੋਸਿ ¶ , ਭਾਤਾ ਅਹੋਸਿ, ਪੁਤ੍ਤੋ ਅਹੋਸਿ, ਭਾਗਿਨੇਯ੍ਯੋ ਅਹੋਸਿ, ਮਿਤ੍ਤੋ ਅਹੋਸਿ.

‘‘ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋਪਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਅਨੇਕੇਸੁ ਜਾਤਿਸਤਸਹਸ੍ਸੇਸੁ ਥੇਰਸ੍ਸ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਿਤਾ ਅਹੋਸਿ, ਮਹਾਪਿਤਾ ਅਹੋਸਿ, ਚੂਲ਼ਪਿਤਾ ਅਹੋਸਿ, ਭਾਤਾ ਅਹੋਸਿ, ਪੁਤ੍ਤੋ ਅਹੋਸਿ, ਭਾਗਿਨੇਯ੍ਯੋ ਅਹੋਸਿ ¶ , ਮਿਤ੍ਤੋ ਅਹੋਸਿ, ਸਬ੍ਬੇਪਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸਤ੍ਤਨਿਕਾਯਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਾ ਸਂਸਾਰਸੋਤਮਨੁਗਤਾ ਸਂਸਾਰਸੋਤੇਨ ਵੁਯ੍ਹਨ੍ਤਾ ਅਪ੍ਪਿਯੇਹਿਪਿ ਪਿਯੇਹਿਪਿ ਸਮਾਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ. ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਉਦਕਂ ਸੋਤੇਨ ਵੁਯ੍ਹਮਾਨਂ ਸੁਚਿਅਸੁਚਿਕਲ੍ਯਾਣਪਾਪਕੇਨ ਸਮਾਗਚ੍ਛਤਿ, ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਸਤ੍ਤਨਿਕਾਯਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਾ ਸਂਸਾਰਸੋਤਮਨੁਗਤਾ ਸਂਸਾਰਸੋਤੇਨ ਵੁਯ੍ਹਨ੍ਤਾ ਅਪ੍ਪਿਯੇਹਿਪਿ ਪਿਯੇਹਿਪਿ ਸਮਾਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ. ਦੇਵਦਤ੍ਤੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਯਕ੍ਖੋ ਸਮਾਨੋ ਅਤ੍ਤਨਾ ਅਧਮ੍ਮੋ ਪਰੇ ਅਧਮ੍ਮੇ ਨਿਯੋਜੇਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਤਪਞ੍ਞਾਸਵਸ੍ਸਕੋਟਿਯੋ ਸਟ੍ਠਿ ਚ ਵਸ੍ਸਸਤਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਮਹਾਨਿਰਯੇ ਪਚ੍ਚਿ ¶ , ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋਪਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਯਕ੍ਖੋ ਸਮਾਨੋ ਅਤ੍ਤਨਾ ਧਮ੍ਮੋ ਪਰੇ ਧਮ੍ਮੇ ਨਿਯੋਜੇਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਤਪਞ੍ਞਾਸਵਸ੍ਸਕੋਟਿਯੋ ਸਟ੍ਠਿ ਚ ਵਸ੍ਸਸਤਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਸਗ੍ਗੇ ਮੋਦਿ ਸਬ੍ਬਕਾਮਸਮਙ੍ਗੀ, ਅਪਿ ਚ, ਮਹਾਰਾਜ, ਦੇਵਦਤ੍ਤੋ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਭਵੇ ਬੁਦ੍ਧਂ ਅਨਾਸਾਦਨੀਯਮਾਸਾਦਯਿਤ੍ਵਾ ਸਮਗ੍ਗਞ੍ਚ ਸਙ੍ਘਂ ਭਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਪਥਵਿਂ ਪਾਵਿਸਿ, ਤਥਾਗਤੋ ਬੁਜ੍ਝਿਤ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮੇ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤੋ ਉਪਧਿਸਙ੍ਖਯੇ’’ਤਿ. ‘‘ਸਾਧੁ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਏਵਮੇਤਂ ਤਥਾ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਾਮੀ’’ਤਿ.

ਕੁਸਲਾਕੁਸਲਸਮਵਿਸਮਪਞ੍ਹੋ ਸਤ੍ਤਮੋ.

੮. ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਭਾਸਿਤਮ੍ਪੇਤਂ ਭਗਵਤਾ –

‘‘‘ਸਚੇ ਲਭੇਥ ਖਣਂ ਵਾ ਰਹੋ ਵਾ, ਨਿਮਨ੍ਤਕਂ [ਨਿਵਾਤਕਂ (ਕੁਣਾਲਜਾਤਕੇ)] ਵਾਪਿ ਲਭੇਥ ਤਾਦਿਸਂ;

ਸਬ੍ਬਾਵ [ਸਬ੍ਬਾਪਿ (ਸੀ. ਪੀ.)] ਇਤ੍ਥੀ ਕਯਿਰੁਂ [ਕਰੇਯ੍ਯੁਂ (ਸੀ. ਪੀ. ਕ.)] ਨੁ ਪਾਪਂ, ਅਞ੍ਞਂ ਅਲਦ੍ਧਾ ਪੀਠਸਪ੍ਪਿਨਾ ਸਦ੍ਧਿ’ਨ੍ਤਿ.

‘‘ਪੁਨ ਚ ਕਥੀਯਤਿ ‘ਮਹੋਸਧਸ੍ਸ ਭਰਿਯਾ ਅਮਰਾ ਨਾਮ ਇਤ੍ਥੀ ਗਾਮਕੇ ਠਪਿਤਾ ਪਵੁਤ੍ਥਪਤਿਕਾ ਰਹੋ ਨਿਸਿਨ੍ਨਾ ਵਿਵਿਤ੍ਤਾ ਰਾਜਪ੍ਪਟਿਸਮਂ ਸਾਮਿਕਂ ਕਰਿਤ੍ਵਾ ਸਹਸ੍ਸੇਨ ¶ ਨਿਮਨ੍ਤੀਯਮਾਨਾ ਪਾਪਂ ਨਾਕਾਸੀ’ਤਿ. ਯਦਿ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਭਗਵਤਾ ਭਣਿਤਂ ‘ਸਚੇ…ਪੇ… ਸਦ੍ਧਿ’ਨ੍ਤਿ ਤੇਨ ਹਿ ‘ਮਹੋਸਧਸ੍ਸ ਭਰਿਯਾ…ਪੇ… ਨਾਕਾਸੀ’ਤਿ ਯਂ ਵਚਨਂ, ਤਂ ਮਿਚ੍ਛਾ. ਯਦਿ ਮਹੋਸਧਸ੍ਸ ਭਰਿਯਾ…ਪੇ… ¶ ਨਾਕਾਸਿ, ਤੇਨ ਹਿ ‘ਸਚੇ…ਪੇ… ਸਦ੍ਧਿ’ਨ੍ਤਿ ਤਮ੍ਪਿ ਵਚਨਂ ਮਿਚ੍ਛਾ. ਅਯਮ੍ਪਿ ਉਭਤੋ ਕੋਟਿਕੋ ਪਞ੍ਹੋ ਤਵਾਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤੋ, ਸੋ ਤਯਾ ਨਿਬ੍ਬਾਹਿਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ.

‘‘ਭਾਸਿਤਮ੍ਪੇਤਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਭਗਵਤਾ ‘ਸਚੇ…ਪੇ… ਸਦ੍ਧਿ’ਨ੍ਤਿ. ਕਥੀਯਤਿ ਚ ‘ਮਹੋਸਧਸ੍ਸ ਭਰਿਯਾ ¶ …ਪੇ… ਨਾਕਾਸੀ’ਤਿ. ਕਰੇਯ੍ਯ ਸਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਇਤ੍ਥੀ ਸਹਸ੍ਸਂ ਲਭਮਾਨਾ ਤਾਦਿਸੇਨ ਪੁਰਿਸੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਪਾਪਕਮ੍ਮਂ, ਨ ਸਾ ਕਰੇਯ੍ਯ ਸਚੇ ਖਣਂ ਵਾ ਰਹੋ ਵਾ ਨਿਮਨ੍ਤਕਂ ਵਾਪਿ ਤਾਦਿਸਂ ਲਭੇਯ੍ਯ, ਵਿਚਿਨਨ੍ਤੀ ਸਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਅਮਰਾ ਇਤ੍ਥੀ ਨ ਅਦ੍ਦਸ ਖਣਂ ਵਾ ਰਹੋ ਵਾ ਨਿਮਨ੍ਤਕਂ ਵਾਪਿ ਤਾਦਿਸਂ.

‘‘ਇਧ ਲੋਕੇ ਗਰਹਭਯਾ ਖਣਂ ਨ ਪਸ੍ਸਿ, ਪਰਲੋਕੇ ਨਿਰਯਭਯਾ ਖਣਂ ਨ ਪਸ੍ਸਿ, ਕਟੁਕਵਿਪਾਕਂ ਪਾਪਨ੍ਤਿ ਖਣਂ ਨ ਪਸ੍ਸਿ, ਪਿਯਂ ਅਮੁਞ੍ਚਿਤੁਕਾਮਾ ਖਣਂ ਨ ਪਸ੍ਸਿ, ਸਾਮਿਕਸ੍ਸ ਗਰੁਕਤਾਯ ਖਣਂ ਨ ਪਸ੍ਸਿ, ਧਮ੍ਮਂ ਅਪਚਾਯਨ੍ਤੀ ਖਣਂ ਨ ਪਸ੍ਸਿ, ਅਨਰਿਯਂ ਗਰਹਨ੍ਤੀ ਖਣਂ ਨ ਪਸ੍ਸਿ, ਕਿਰਿਯਂ ਅਭਿਨ੍ਦਿਤੁਕਾਮਾ ਖਣਂ ਨ ਪਸ੍ਸਿ. ਏਵਰੂਪੇਹਿ ਬਹੂਹਿ ਕਾਰਣੇਹਿ ਖਣਂ ਨ ਪਸ੍ਸਿ.

‘‘ਰਹੋਪਿ ਸਾ ਲੋਕੇ ਵਿਚਿਨਿਤ੍ਵਾ ਅਪਸ੍ਸਨ੍ਤੀ ਪਾਪਂ ਨਾਕਾਸਿ. ਸਚੇ ਸਾ ਮਨੁਸ੍ਸੇਹਿ ¶ ਰਹੋ ਲਭੇਯ੍ਯ, ਅਥ ਅਮਨੁਸ੍ਸੇਹਿ ਰਹੋ ਨ ਲਭੇਯ੍ਯ. ਸਚੇ ਅਮਨੁਸ੍ਸੇਹਿ ਰਹੋ ਲਭੇਯ੍ਯ, ਅਥ ਪਰਚਿਤ੍ਤਵਿਦੂਹਿ ਪਬ੍ਬਜਿਤੇਹਿ ਰਹੋ ਨ ਲਭੇਯ੍ਯ. ਸਚੇ ਪਰਚਿਤ੍ਤਵਿਦੂਹਿ ਪਬ੍ਬਜਿਤੇਹਿ ਰਹੋ ਲਭੇਯ੍ਯ, ਅਥ ਪਰਚਿਤ੍ਤਵਿਦੂਨੀਹਿ ਦੇਵਤਾਹਿ ਰਹੋ ਨ ਲਭੇਯ੍ਯ. ਸਚੇ ਪਰਚਿਤ੍ਤਵਿਦੂਨੀਹਿ ਦੇਵਤਾਹਿ ਰਹੋ ਲਭੇਯ੍ਯ, ਅਤ੍ਤਨਾਵ ਪਾਪੇਹਿ ਰਹੋ ਨ ਲਭੇਯ੍ਯ. ਸਚੇ ਅਤ੍ਤਨਾਵ ਪਾਪੇਹਿ ਰਹੋ ਲਭੇਯ੍ਯ, ਅਥ ਅਧਮ੍ਮੇਨ ਰਹੋ ਨ ਲਭੇਯ੍ਯ. ਏਵਰੂਪੇਹਿ ਬਹੁਵਿਧੇਹਿ ਕਾਰਣੇਹਿ ਰਹੋ ਅਲਭਿਤ੍ਵਾ ਪਾਪਂ ਨਾਕਾਸਿ.

‘‘ਨਿਮਨ੍ਤਕਮ੍ਪਿ ਸਾ ਲੋਕੇ ਵਿਚਿਨਿਤ੍ਵਾ ਤਾਦਿਸਂ ਅਲਭਨ੍ਤੀ ਪਾਪਂ ਨਾਕਾਸਿ. ਮਹੋਸਧੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਪਣ੍ਡਿਤੋ ਅਟ੍ਠਵੀਸਤਿਯਾ ਅਙ੍ਗੇਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ. ਕਤਮੇਹਿ ਅਟ੍ਠਵੀਸਤਿਯਾ ਅਙ੍ਗੇਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ? ਮਹੋਸਧੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸੂਰੋ ਹਿਰਿਮਾ ਓਤ੍ਤਪ੍ਪੀ ਸਪਕ੍ਖੋ ਮਿਤ੍ਤਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਖਮੋ ਸੀਲਵਾ ਸਚ੍ਚਵਾਦੀ ਸੋਚੇਯ੍ਯਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਅਕ੍ਕੋਧਨੋ ਅਨਤਿਮਾਨੀ ਅਨੁਸੂਯਕੋ ਵੀਰਿਯਵਾ ਆਯੂਹਕੋ ਸਙ੍ਗਾਹਕੋ ਸਂਵਿਭਾਗੀ ਸਖਿਲੋ ਨਿਵਾਤਵੁਤ੍ਤਿ ਸਣ੍ਹੋ ਅਸਠੋ ਅਮਾਯਾਵੀ ਅਤਿਬੁਦ੍ਧਿਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਕਿਤ੍ਤਿਮਾ ਵਿਜ੍ਜਾਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਹਿਤੇਸੀ ਉਪਨਿਸ੍ਸਿਤਾਨਂ ¶ ਪਤ੍ਥਿਤੋ ਸਬ੍ਬਜਨਸ੍ਸ ਧਨਵਾ ਯਸਵਾ. ਮਹੋਸਧੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਪਣ੍ਡਿਤੋ ਇਮੇਹਿ ਅਟ੍ਠਵੀਸਤਿਯਾ ਅਙ੍ਗੇਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ. ਸਾ ਅਞ੍ਞਂ ਤਾਦਿਸਂ ਨਿਮਨ੍ਤਕਂ ਅਲਭਿਤ੍ਵਾ ਪਾਪਂ ਨਾਕਾਸੀ’’ਤਿ. ‘‘ਸਾਧੁ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਏਵਮੇਤਂ ਤਥਾ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਾਮੀ’’ਤਿ.

੯. ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ¶ ਨਾਗਸੇਨ, ਭਾਸਿਤਮ੍ਪੇਤਂ ਭਗਵਤਾ ‘ਵਿਗਤਭਯਸਨ੍ਤਾਸਾ ਅਰਹਨ੍ਤੋ’ਤਿ. ਪੁਨ ਚ ਨਗਰੇ ਰਾਜਗਹੇ ਧਨਪਾਲਕਂ ਹਤ੍ਥਿਂ ਭਗਵਤਿ ਓਪਤਨ੍ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਪਞ੍ਚ ਖੀਣਾਸਵਸਤਾਨਿ ਪਰਿਚ੍ਚਜਿਤ੍ਵਾ ਜਿਨਵਰਂ ਪਕ੍ਕਨ੍ਤਾਨਿ ਦਿਸਾਵਿਦਿਸਂ ਏਕਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਥੇਰਂ ਆਨਨ੍ਦਂ. ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਤੇ ਅਰਹਨ੍ਤੋ ਭਯਾ ਪਕ੍ਕਨ੍ਤਾ, ਪਞ੍ਞਾਯਿਸ੍ਸਤਿ ਸਕੇਨ ਕਮ੍ਮੇਨਾਤਿ ਦਸਬਲਂ ਪਾਤੇਤੁਕਾਮਾ ਪਕ੍ਕਨ੍ਤਾ ¶ , ਉਦਾਹੁ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਅਤੁਲਂ ਵਿਪੁਲਮਸਮਂ ਪਾਟਿਹਾਰਿਯਂ ਦਟ੍ਠੁਕਾਮਾ ਪਕ੍ਕਨ੍ਤਾ? ਯਦਿ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਭਗਵਤਾ ਭਣਿਤਂ ‘ਵਿਗਤਭਯਸਨ੍ਤਾਸਾ ਅਰਹਨ੍ਤੋ’ਤਿ, ਤੇਨ ਹਿ ‘ਨਗਰੇ…ਪੇ… ਆਨਨ੍ਦ’ਨ੍ਤਿ ਯਂ ਵਚਨਂ ਤਂ ਮਿਚ੍ਛਾ. ਯਦਿ ਨਗਰੇ ਰਾਜਗਹੇ ਧਨਪਾਲਕਂ ਹਤ੍ਥਿਂ ਭਗਵਤਿ ਓਪਤਨ੍ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਪਞ੍ਚ ਖੀਣਾਸਵਸਤਾਨਿ ਪਰਿਚ੍ਚਜਿਤ੍ਵਾ ਜਿਨਵਰਂ ਪਕ੍ਕਨ੍ਤਾਨਿ ਦਿਸਾਵਿਦਿਸਂ ਏਕਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਥੇਰਂ ਆਨਨ੍ਦਂ, ਤੇਨ ਹਿ ‘ਵਿਗਤਭਯਸਨ੍ਤਾਸਾ ਅਰਹਨ੍ਤੋ’ਤਿ ਤਮ੍ਪਿ ਵਚਨਂ ਮਿਚ੍ਛਾ. ਅਯਮ੍ਪਿ ਉਭਤੋ ਕੋਟਿਕੋ ਪਞ੍ਹੋ ਤਵਾਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤੋ, ਸੋ ਤਯਾ ਨਿਬ੍ਬਾਹਿਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ.

‘‘ਭਾਸਿਤਮ੍ਪੇਤਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਭਗਵਤਾ ‘ਵਿਗਤਭਯਸਨ੍ਤਾਸਾ ਅਰਹਨ੍ਤੋ’ਤਿ, ਨਗਰੇ ਰਾਜਗਹੇ ਧਨਪਾਲਕਂ ਹਤ੍ਥਿਂ ਭਗਵਤਿ ਓਪਤਨ੍ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਪਞ੍ਚ ਖੀਣਾਸਵਸਤਾਨਿ ਪਰਿਚ੍ਚਜਿਤ੍ਵਾ ਜਿਨਵਰਂ ਪਕ੍ਕਨ੍ਤਾਨਿ ਦਿਸਾਵਿਦਿਸਂ ਏਕਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਥੇਰਂ ਆਨਨ੍ਦਂ, ਤਞ੍ਚ ਪਨ ਨ ਭਯਾ, ਨਾਪਿ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਪਾਤੇਤੁਕਾਮਤਾਯ.

‘‘ਯੇਨ ਪਨ, ਮਹਾਰਾਜ, ਹੇਤੁਨਾ ਅਰਹਨ੍ਤੋ ਭਾਯੇਯ੍ਯੁਂ ਵਾ ਤਾਸੇਯ੍ਯੁਂ ਵਾ, ਸੋ ਹੇਤੁ ਅਰਹਨ੍ਤਾਨਂ ਸਮੁਚ੍ਛਿਨ੍ਨੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਵਿਗਤਭਯਸਨ੍ਤਾਸਾ ਅਰਹਨ੍ਤੋ, ਭਾਯਤਿ ਨੁ, ਮਹਾਰਾਜ, ਮਹਾਪਥਵੀ ਖਣਨ੍ਤੇਪਿ ਭਿਨ੍ਦਨ੍ਤੇਪਿ ਧਾਰੇਨ੍ਤੇਪਿ ਸਮੁਦ੍ਦਪਬ੍ਬਤਗਿਰਿਸਿਖਰੇਤਿ? ‘‘ਨ ਹਿ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ‘‘ਕੇਨ ਕਾਰਣੇਨ ਮਹਾਰਾਜਾ’’ਤਿ? ‘‘ਨਤ੍ਥਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਮਹਾਪਥਵਿਯਾ ਸੋ ਹੇਤੁ, ਯੇਨ ਹੇਤੁਨਾ ਮਹਾਪਥਵੀ ¶ ਭਾਯੇਯ੍ਯ ਵਾ ਤਾਸੇਯ੍ਯ ਵਾ’’ਤਿ. ‘‘ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਨਤ੍ਥਿ ਅਰਹਨ੍ਤਾਨਂ ਸੋ ਹੇਤੁ, ਯੇਨ ਹੇਤੁਨਾ ਅਰਹਨ੍ਤੋ ਭਾਯੇਯ੍ਯੁਂ ਵਾ ਤਾਸੇਯ੍ਯੁਂ ਵਾ.

‘‘ਭਾਯਤਿ ਨੁ, ਮਹਾਰਾਜ, ਗਿਰਿਸਿਖਰਂ ਛਿਨ੍ਦਨ੍ਤੇ ਵਾ ਭਿਨ੍ਦਨ੍ਤੇ ਵਾ ਪਤਨ੍ਤੇ ਵਾ ਅਗ੍ਗਿਨਾ ਦਹਨ੍ਤੇ ਵਾ’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਹਿ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ‘‘ਕੇਨ ਕਾਰਣੇਨ ਮਹਾਰਾਜਾ’’ਤਿ? ‘‘ਨਤ੍ਥਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਗਿਰਿਸਿਖਰਸ੍ਸ ¶ ਸੋ ਹੇਤੁ, ਯੇਨ ਹੇਤੁਨਾ ਗਿਰਿਸਿਖਰਂ ਭਾਯੇਯ੍ਯ ਵਾ ਤਾਸੇਯ੍ਯ ਵਾ’’ਤਿ. ‘‘ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਨਤ੍ਥਿ ਅਰਹਨ੍ਤਾਨਂ ਸੋ ਹੇਤੁ, ਯੇਨ ਹੇਤੁਨਾ ਅਰਹਨ੍ਤੋ ਭਾਯੇਯ੍ਯੁਂ ਵਾ ਤਾਸੇਯ੍ਯੁਂ ਵਾ.

‘‘ਯਦਿਪਿ ¶ , ਮਹਾਰਾਜ, ਲੋਕਧਾਤੁਸਤਸਹਸ੍ਸੇਸੁ ਯੇ ਕੇਚਿ ਸਤ੍ਤਨਿਕਾਯਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਾ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਤੇ ਸਤ੍ਤਿਹਤ੍ਥਾ ਏਕਂ ਅਰਹਨ੍ਤਂ ਉਪਧਾਵਿਤ੍ਵਾ ਤਾਸੇਯ੍ਯੁਂ, ਨ ਭਵੇਯ੍ਯ ਅਰਹਤੋ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਕਿਞ੍ਚਿ ਅਞ੍ਞਥਤ੍ਤਂ. ਕਿਂ ਕਾਰਣਂ? ਅਟ੍ਠਾਨਮਨਵਕਾਸਤਾਯ.

‘‘ਅਪਿ ਚ, ਮਹਾਰਾਜ, ਤੇਸਂ ਖੀਣਾਸਵਾਨਂ ਏਵਂ ਚੇਤੋਪਰਿਵਿਤਕ੍ਕੋ ਅਹੋਸਿ ‘ਅਜ੍ਜ ਨਰਵਰਪਵਰੇ ਜਿਨਵਰਵਸਭੇ ਨਗਰਵਰਮਨੁਪ੍ਪਵਿਟ੍ਠੇ ਵੀਥਿਯਾ ਧਨਪਾਲਕੋ ਹਤ੍ਥੀ ਆਪਤਿਸ੍ਸਤਿ, ਅਸਂਸਯਮਤਿਦੇਵਦੇਵਂ ਉਪਟ੍ਠਾਕੋ ਨ ਪਰਿਚ੍ਚਜਿਸ੍ਸਤਿ, ਯਦਿ ਮਯਂ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਨ ਪਰਿਚ੍ਚਜਿਸ੍ਸਾਮ, ਆਨਨ੍ਦਸ੍ਸ ਗੁਣੋ ਪਾਕਟੋ ਨ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ, ਨ ਹੇਵ ਚ ਤਥਾਗਤਂ ਸਮੁਪਗਮਿਸ੍ਸਤਿ ਹਤ੍ਥਿਨਾਗੋ, ਹਨ੍ਦ ਮਯਂ ਅਪਗਚ੍ਛਾਮ, ਏਵਮਿਦਂ ਮਹਤੋ ਜਨਕਾਯਸ੍ਸ ਕਿਲੇਸਬਨ੍ਧਨਮੋਕ੍ਖੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ, ਆਨਨ੍ਦਸ੍ਸ ਚ ਗੁਣੋ ਪਾਕਟੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’ਤਿ. ਏਵਂ ਤੇ ਅਰਹਨ੍ਤੋ ਆਨਿਸਂਸਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਦਿਸਾਵਿਦਿਸਂ ਪਕ੍ਕਨ੍ਤਾ’’ਤਿ. ‘‘ਸੁਵਿਭਤ੍ਤੋ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਪਞ੍ਹੋ, ਏਵਮੇਤਂ ਨਤ੍ਥਿ ਅਰਹਨ੍ਤਾਨਂ ਭਯਂ ਵਾ ਸਨ੍ਤਾਸੋ ਵਾ, ਆਨਿਸਂਸਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਅਰਹਨ੍ਤੋ ਪਕ੍ਕਨ੍ਤਾ ਦਿਸਾਵਿਦਿਸ’’ਨ੍ਤਿ.

੧੦. ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਤੁਮ੍ਹੇ ਭਣਥ ‘ਤਥਾਗਤੋ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੂ’ਤਿ. ਪੁਨ ਚ ਭਣਥ ‘ਤਥਾਗਤੇਨ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨਪ੍ਪਮੁਖੇ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੇ ਪਣਾਮਿਤੇ ¶ ਚਾਤੁਮੇਯ੍ਯਕਾ ਚ ਸਕ੍ਯਾ ਬ੍ਰਹ੍ਮਾ ਚ ਸਹਮ੍ਪਤਿ ਬੀਜੂਪਮਞ੍ਚ ਵਚ੍ਛਤਰੁਣੂਪਮਞ੍ਚ ਉਪਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਪਸਾਦੇਸੁਂ ਖਮਾਪੇਸੁਂ ਨਿਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਅਕਂਸੂ’ਤਿ. ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਅਞ੍ਞਾਤਾ ਤਾ ਉਪਮਾ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ, ਯਾਹਿ ਤਥਾਗਤੋ ਉਪਮਾਹਿ ¶ ਓਰਤੋ ਖਮਿਤੋ ਉਪਸਨ੍ਤੋ ਨਿਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਗਤੋ? ਯਦਿ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਤਾ ਉਪਮਾ ਅਞ੍ਞਾਤਾ, ਤੇਨ ਹਿ ਬੁਦ੍ਧੋ ਅਸਬ੍ਬਞ੍ਞੂ, ਯਦਿ ਞਾਤਾ, ਤੇਨ ਹਿ ਓਕਸ੍ਸ ਪਸਯ੍ਹ ਵੀਮਂਸਾਪੇਕ੍ਖੋ ਪਣਾਮੇਸਿ, ਤੇਨ ਹਿ ਤਸ੍ਸ ਅਕਾਰੁਞ੍ਞਤਾ ਸਮ੍ਭਵਤਿ. ਅਯਮ੍ਪਿ ਉਭਤੋ ਕੋਟਿਕੋ ਪਞ੍ਹੋ ਤਵਾਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤੋ, ਸੋ ਤਯਾ ਨਿਬ੍ਬਾਹਿਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ.

‘‘ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਤਥਾਗਤੋ, ਤਾਹਿ ਚ ਉਪਮਾਹਿ ਭਗਵਾ ਪਸਨ੍ਨੋ ਓਰਤੋ ਖਮਿਤੋ ਉਪਸਨ੍ਤੋ ¶ ਨਿਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਗਤੋ. ਧਮ੍ਮਸ੍ਸਾਮੀ, ਮਹਾਰਾਜ, ਤਥਾਗਤੋ, ਤਥਾਗਤਪ੍ਪਵੇਦਿਤੇਹੇਵ ਤੇ ਓਪਮ੍ਮੇਹਿ ਤਥਾਗਤਂ ਆਰਾਧੇਸੁਂ ਤੋਸੇਸੁਂ ਪਸਾਦੇਸੁਂ, ਤੇਸਞ੍ਚ ਤਥਾਗਤੋ ਪਸਨ੍ਨੋ ‘ਸਾਧੂ’ਤਿ ਅਬ੍ਭਾਨੁਮੋਦਿ.

‘‘ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਇਤ੍ਥੀ ਸਾਮਿਕਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਕੇਨੇਵ ਧਨੇਨ ਸਾਮਿਕਂ ਆਰਾਧੇਤਿ ਤੋਸੇਤਿ ਪਸਾਦੇਤਿ, ਤਞ੍ਚ ਸਾਮਿਕੋ ‘ਸਾਧੂ’ਤਿ ਅਬ੍ਭਾਨੁਮੋਦਤਿ, ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਚਾਤੁਮੇਯ੍ਯਕਾ ਚ ਸਕ੍ਯਾ ਬ੍ਰਹ੍ਮਾ ਚ ਸਹਮ੍ਪਤਿ ਤਥਾਗਤਪ੍ਪਵੇਦਿਤੇਹੇਵ ਓਪਮ੍ਮੇਹਿ ਤਥਾਗਤਂ ਆਰਾਧੇਸੁਂ ਤੋਸੇਸੁਂ ਪਸਾਦੇਸੁਂ, ਤੇਸਞ੍ਚ ਤਥਾਗਤੋ ਪਸਨ੍ਨੋ ‘ਸਾਧੂ’ਤਿ ਅਬ੍ਭਾਨੁਮੋਦਿ.

‘‘ਯਥਾ ਵਾ ਪਨ, ਮਹਾਰਾਜ, ਕਪ੍ਪਕੋ ਰਞ੍ਞੋ ਸਨ੍ਤਕੇਨੇਵ ਸੁਵਣ੍ਣਫਣਕੇਨ ਰਞ੍ਞੋ ਉਤ੍ਤਮਙ੍ਗਂ ਪਸਾਧਯਮਾਨੋ ਰਾਜਾਨਂ ਆਰਾਧੇਤਿ ਤੋਸੇਤਿ ਪਸਾਦੇਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਚ ਰਾਜਾ ਪਸਨ੍ਨੋ ‘ਸਾਧੂ’ਤਿ ਅਬ੍ਭਾਨੁਮੋਦਤਿ, ਯਥਿਚ੍ਛਿਤਮਨੁਪ੍ਪਦੇਤਿ, ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਚਾਤੁਮੇਯ੍ਯਕਾ ਚ ਸਕ੍ਯਾ ਬ੍ਰਹ੍ਮਾ ਚ ਸਹਮ੍ਪਤਿ ਤਥਾਗਤਪ੍ਪਵੇਦਿਤੇਹੇਵ ਓਪਮ੍ਮੇਹਿ ਤਥਾਗਤਂ ਆਰਾਧੇਸੁਂ ਤੋਸੇਸੁਂ ਪਸਾਦੇਸੁਂ, ਤੇਸਞ੍ਚ ਤਥਾਗਤੋ ਪਸਨ੍ਨੋ ‘ਸਾਧੂ’ਤਿ ਅਬ੍ਭਾਨੁਮੋਦਿ.

‘‘ਯਥਾ ਵਾ ਪਨ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸਦ੍ਧਿਵਿਹਾਰਿਕੋ ਉਪਜ੍ਝਾਯਾਭਤਂ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਉਪਜ੍ਝਾਯਸ੍ਸ ਉਪਨਾਮੇਨ੍ਤੋ ਉਪਜ੍ਝਾਯਂ ਆਰਾਧੇਤਿ ਤੋਸੇਤਿ ਪਸਾਦੇਤਿ, ਤਞ੍ਚ ਉਪਜ੍ਝਾਯੋ ਪਸਨ੍ਨੋ ‘ਸਾਧੂ’ਤਿ ਅਬ੍ਭਾਨੁਮੋਦਤਿ, ਏਵਮੇਵ ¶ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਚਾਤੁਮੇਯ੍ਯਕਾ ਚ ਸਕ੍ਯਾ ਬ੍ਰਹ੍ਮਾ ਚ ਸਹਮ੍ਪਤਿ ਤਥਾਗਤਪ੍ਪਵੇਦਿਤੇਹੇਵ ਓਪਮ੍ਮੇਹਿ ਤਥਾਗਤਂ ਆਰਾਧੇਸੁਂ ਤੋਸੇਸੁਂ ਪਸਾਦੇਸੁਂ, ਤੇਸਞ੍ਚ ¶ ਤਥਾਗਤੋ ਪਸਨ੍ਨੋ ‘ਸਾਧੂ’ਤਿ ਅਬ੍ਭਾਨੁਮੋਦਿਤ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬਦੁਕ੍ਖਪਰਿਮੁਤ੍ਤਿਯਾ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਸੀ’’ਤਿ. ‘‘ਸਾਧੁ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਏਵਮੇਤਂ ਤਥਾ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਾਮੀਤਿ.

੧. ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ¶ ¶ ਨਾਗਸੇਨ, ਭਾਸਿਤਮ੍ਪੇਤਂ ਭਗਵਤਾ –

‘‘‘ਸਨ੍ਥਵਤੋ ਭਯਂ ਜਾਤਂ, ਨਿਕੇਤਾ ਜਾਯਤੇ ਰਜੋ;

ਅਨਿਕੇਤਮਸਨ੍ਥਵਂ, ਏਤਂ ਵੇ ਮੁਨਿਦਸ੍ਸਨ’ਨ੍ਤਿ.

‘‘ਪੁਨ ਚ ਭਗਵਤਾ ਭਣਿਤਂ ‘ਵਿਹਾਰੇ ਕਾਰਯੇ ਰਮ੍ਮੇ, ਵਾਸਯੇਤ੍ਥ ਬਹੁਸ੍ਸੁਤੇ’ਤਿ. ਯਦਿ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਤਥਾਗਤੇਨ ਭਣਿਤਂ ‘ਸਨ੍ਥਵਤੋ ਭਯਂ ਜਾਤਂ, ਨਿਕੇਤਾ ਜਾਯਤੇ ਰਜੋ. ਅਨਿਕੇਤਮਸਨ੍ਥਵਂ, ਏਤਂ ਵੇ ਮੁਨਿਦਸ੍ਸਨ’ਨ੍ਤਿ, ਤੇਨ ਹਿ ‘ਵਿਹਾਰੇ ਕਾਰਯੇ ਰਮ੍ਮੇ, ਵਾਸਯੇਤ੍ਥ ਬਹੁਸ੍ਸੁਤੇ’ਤਿ ਯਂ ਵਚਨਂ, ਤਂ ਮਿਚ੍ਛਾ. ਯਦਿ ਤਥਾਗਤੇਨ ਭਣਿਤਂ ‘ਵਿਹਾਰੇ ਕਾਰਯੇ ਰਮ੍ਮੇ, ਵਾਸਯੇਤ੍ਥ ਬਹੁਸ੍ਸੁਤੇ’ਤਿ, ਤੇਨ ਹਿ ‘ਸਨ੍ਥਵਤੋ ਭਯਂ ਜਾਤਂ, ਨਿਕੇਤਾ ਜਾਯਤੇ ਰਜੋ. ਅਨਿਕੇਤਮਸਨ੍ਥਵਂ, ਏਤਂ ਵੇ ਮੁਨਿਦਸ੍ਸਨ’ਨ੍ਤਿ ਤਮ੍ਪਿ ਵਚਨਂ ਮਿਚ੍ਛਾ. ਅਯਮ੍ਪਿ ਉਭਤੋ ਕੋਟਿਕੋ ਪਞ੍ਹੋ ਤਵਾਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤੋ, ਸੋ ਤਯਾ ਨਿਬ੍ਬਾਹਿਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ.

‘‘ਭਾਸਿਤਮ੍ਪੇਤਂ ¶ , ਮਹਾਰਾਜ, ਭਗਵਤਾ ‘ਸਨ੍ਥਵਤੋ ਭਯਂ ਜਾਤਂ, ਨਿਕੇਤਾ ਜਾਯਤੇ ਰਜੋ. ਅਨਿਕੇਤਮਸਨ੍ਥਵਂ, ਏਤਂ ਵੇ ਮੁਨਿਦਸ੍ਸਨ’ਨ੍ਤਿ. ਭਣਿਤਞ੍ਚ ‘ਵਿਹਾਰੇ ਕਾਰਯੇ ਰਮ੍ਮੇ, ਵਾਸਯੇਤ੍ਥ ਬਹੁਸ੍ਸੁਤੇ’ਤਿ. ਯਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਭਗਵਤਾ ਭਣਿਤਂ ‘ਸਨ੍ਥਵਤੋ ਭਯਂ ਜਾਤਂ, ਨਿਕੇਤਾ ਜਾਯਤੇ ਰਜੋ. ਅਨਿਕੇਤਮਸਨ੍ਥਵਂ, ਏਤਂ ਵੇ ਮੁਨਿਦਸ੍ਸਨ’ਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਸਭਾਵਵਚਨਂ ਅਸੇਸਵਚਨਂ ਨਿਸ੍ਸੇਸਵਚਨਂ ਨਿਪ੍ਪਰਿਯਾਯਵਚਨਂ ਸਮਣਾਨੁਚ੍ਛਵਂ ਸਮਣਸਾਰੁਪ੍ਪਂ ਸਮਣਪ੍ਪਤਿਰੂਪਂ ਸਮਣਾਰਹਂ ਸਮਣਗੋਚਰਂ ਸਮਣਪ੍ਪਟਿਪਦਾ ਸਮਣਪ੍ਪਟਿਪਤ੍ਤਿ. ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਆਰਞ੍ਞਕੋ ਮਿਗੋ ਅਰਞ੍ਞੇ ਪਵਨੇ ਚਰਮਾਨੋ ਨਿਰਾਲਯੋ ਅਨਿਕੇਤੋ ਯਥਿਚ੍ਛਕਂ ਸਯਤਿ, ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ‘ਸਨ੍ਥਵਤੋ ਭਯਂ ਜਾਤਂ, ਨਿਕੇਤਾ ਜਾਯਤੇ ਰਜੋ. ਅਨਿਕੇਤਮਸਨ੍ਥਵਂ, ਏਤਂ ਵੇ ਮੁਨਿਦਸ੍ਸਨ’ਨ੍ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤਬ੍ਬਂ.

‘‘ਯਂ ¶ ਪਨ, ਮਹਾਰਾਜ, ਭਗਵਤਾ ਭਣਿਤਂ ‘ਵਿਹਾਰੇ ਕਾਰਯੇ ਰਮ੍ਮੇ, ਵਾਸਯੇਤ੍ਥ ਬਹੁਸ੍ਸੁਤੇ’ਤਿ, ਤਂ ਦ੍ਵੇ ਅਤ੍ਥਵਸੇ ਸਮ੍ਪਸ੍ਸਮਾਨੇਨ ਭਗਵਤਾ ਭਣਿਤਂ. ਕਤਮੇ ਦ੍ਵੇ? ਵਿਹਾਰਦਾਨਂ ਨਾਮ ਸਬ੍ਬਬੁਦ੍ਧੇਹਿ ਵਣ੍ਣਿਤਂ ਅਨੁਮਤਂ ਥੋਮਿਤਂ ¶ ਪਸਤ੍ਥਂ, ਤਂ ਤੇ ਵਿਹਾਰਦਾਨਂ ਦਤ੍ਵਾ ਜਾਤਿਜਰਾਮਰਣਾ ਪਰਿਮੁਚ੍ਚਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀਤਿ. ਅਯਂ ਤਾਵ ਪਠਮੋ ਆਨਿਸਂਸੋ ਵਿਹਾਰਦਾਨੇ.

‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ ਵਿਹਾਰੇ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨੇ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯੋ ਬ੍ਯਤ੍ਤਸਙ੍ਕੇਤਾ ਭਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਸੁਲਭਂ ਦਸ੍ਸਨਂ ਦਸ੍ਸਨਕਾਮਾਨਂ, ਅਨਿਕੇਤੇ ਦੁਦ੍ਦਸ੍ਸਨਾ ਭਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀਤਿ. ਅਯਂ ਦੁਤਿਯੋ ਆਨਿਸਂਸੋ ਵਿਹਾਰਦਾਨੇ. ਇਮੇ ਦ੍ਵੇ ਅਤ੍ਥਵਸੇ ਸਮ੍ਪਸ੍ਸਮਾਨੇਨ ਭਗਵਤਾ ਭਣਿਤਂ ‘ਵਿਹਾਰੇ ¶ ਕਾਰਯੇ ਰਮ੍ਮੇ, ਵਾਸਯੇਤ੍ਥ ਬਹੁਸ੍ਸੁਤੇ’ਤਿ, ਨ ਤਤ੍ਥ ਬੁਦ੍ਧਪੁਤ੍ਤੇਨ ਆਲਯੋ ਕਰਣੀਯੋ ਨਿਕੇਤੇ’’ਤਿ. ‘‘ਸਾਧੁ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਏਵਮੇਤਂ ਤਥਾ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਾਮੀ’’ਤਿ.

੨. ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਭਾਸਿਤਮ੍ਪੇਤਂ ਭਗਵਤਾ –

‘‘‘ਉਤ੍ਤਿਟ੍ਠੇ ਨਪ੍ਪਮਜ੍ਜੇਯ੍ਯ, ਉਦਰੇ ਸਂਯਤੋ ਸਿਯਾ’ਤਿ.

‘‘ਪੁਨ ਚ ਭਗਵਤਾ ਭਣਿਤਂ ‘ਅਹਂ ਖੋ ਪਨੁਦਾਯਿ, ਅਪ੍ਪੇਕਦਾ ਇਮਿਨਾ ਪਤ੍ਤੇਨ ਸਮਤਿਤ੍ਤਿਕਮ੍ਪਿ ਭੁਞ੍ਜਾਮਿ, ਭਿਯ੍ਯੋਪਿ ਭੁਞ੍ਜਾਮੀ’ਤਿ. ਯਦਿ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਭਗਵਤਾ ਭਣਿਤਂ ‘ਉਤ੍ਤਿਟ੍ਠੇ ਨਪ੍ਪਮਜ੍ਜੇਯ੍ਯ, ਉਦਰੇ ਸਂਯਤੋ ਸਿਯਾ’ਤਿ, ਤੇਨ ਹਿ ‘ਅਹਂ ਖੋ ਪਨੁਦਾਯਿ, ਅਪ੍ਪੇਕਦਾ ਇਮਿਨਾ ਪਤ੍ਤੇਨ ਸਮਤਿਤ੍ਥਿਕਮ੍ਪਿ ਭੁਞ੍ਜਾਮਿ, ਭਿਯ੍ਯੋਪਿ ਭੁਞ੍ਜਾਮੀ’ਤਿ ਯਂ ਵਚਨਂ, ਤਂ ਮਿਚ੍ਛਾ. ਯਦਿ ਤਥਾਗਤੇਨ ਭਣਿਤਂ ‘ਅਹਂ ਖੋ ਪਨੁਦਾਯਿ, ਅਪ੍ਪੇਕਦਾ ਇਮਿਨਾ ਪਤ੍ਤੇਨ ਸਮਤਿਤ੍ਥਿਕਮ੍ਪਿ ਭੁਞ੍ਜਾਮਿ, ਭਿਯ੍ਯੋਪਿ ਭੁਞ੍ਜਾਮੀ’ਤਿ, ਤੇਨ ਹਿ ‘ਉਤ੍ਤਿਟ੍ਠੇ ਨਪ੍ਪਮਜ੍ਜੇਯ੍ਯ, ਉਦਰੇ ਸਂਯਤੋ ਸਿਯਾ’ਤਿ ਤਮ੍ਪਿ ਵਚਨਂ ਮਿਚ੍ਛਾ. ਅਯਮ੍ਪਿ ਉਭਤੋ ਕੋਟਿਕੋ ਪਞ੍ਹੋ ਤਵਾਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤੋ, ਸੋ ਤਯਾ ਨਿਬ੍ਬਾਹਿਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ.

‘‘ਭਾਸਿਤਮ੍ਪੇਤਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਭਗਵਤਾ ‘ਉਤ੍ਤਿਟ੍ਠੇ ਨਪ੍ਪਮਜ੍ਜੇਯ੍ਯ, ਉਦਰੇ ਸਂਯਤੋ ਸਿਯਾ’ਤਿ, ਭਣਿਤਞ੍ਚ ‘ਅਹਂ ਖੋ ਪਨੁਦਾਯਿ, ਅਪ੍ਪੇਕਦਾ ਇਮਿਨਾ ਪਤ੍ਤੇਨ ਸਮਤਿਤ੍ਤਿਕਮ੍ਪਿ ਭੁਞ੍ਜਾਮਿ, ਭਿਯ੍ਯੋਪਿ ਭੁਞ੍ਜਾਮੀ’ਤਿ ¶ . ਯਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਭਗਵਤਾ ਭਣਿਤਂ ‘ਉਤ੍ਤਿਟ੍ਠੇ ਨਪ੍ਪਮਜ੍ਜੇਯ੍ਯ, ਉਦਰੇ ਸਂਯਤੋ ਸਿਯਾ’ਤਿ, ਤਂ ¶ ਸਭਾਵਵਚਨਂ ਅਸੇਸਵਚਨਂ ਨਿਸ੍ਸੇਸਵਚਨਂ ਨਿਪ੍ਪਰਿਯਾਯਵਚਨਂ ਭੂਤਵਚਨਂ ਤਚ੍ਛਵਚਨਂ ਯਾਥਾਵਵਚਨਂ ਅਵਿਪਰੀਤਵਚਨਂ ਇਸਿਵਚਨਂ ਮੁਨਿਵਚਨਂ ਭਗਵਨ੍ਤਵਚਨਂ ਅਰਹਨ੍ਤਵਚਨਂ ¶ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਵਚਨਂ ਜਿਨਵਚਨਂ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਵਚਨਂ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਅਰਹਤੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਵਚਨਂ.

‘‘ਉਦਰੇ ਅਸਂਯਤੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਪਾਣਮ੍ਪਿ ਹਨਤਿ, ਅਦਿਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਆਦਿਯਤਿ, ਪਰਦਾਰਮ੍ਪਿ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਮੁਸਾਪਿ ਭਣਤਿ, ਮਜ੍ਜਮ੍ਪਿ ਪਿਵਤਿ, ਮਾਤਰਮ੍ਪਿ ਜੀਵਿਤਾ ਵੋਰੋਪੇਤਿ, ਪਿਤਰਮ੍ਪਿ ਜੀਵਿਤਾ ਵੋਰੋਪੇਤਿ, ਅਰਹਨ੍ਤਮ੍ਪਿ ਜੀਵਿਤਾ ਵੋਰੋਪੇਤਿ, ਸਙ੍ਘਮ੍ਪਿ ਭਿਨ੍ਦਤਿ, ਦੁਟ੍ਠੇਨ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਲੋਹਿਤਮ੍ਪਿ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤਿ. ਨਨੁ, ਮਹਾਰਾਜ, ਦੇਵਦਤ੍ਤੋ ਉਦਰੇ ਅਸਂਯਤੋ ਸਙ੍ਘਂ ਭਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਕਪ੍ਪਟ੍ਠਿਯਂ ਕਮ੍ਮਂ ਆਯੂਹਿ [ਆਯੂਹਤਿ (ਕ.)]. ਏਵਰੂਪਾਨਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਅਞ੍ਞਾਨਿਪਿ ਬਹੁਵਿਧਾਨਿ ਕਾਰਣਾਨਿ ਦਿਸ੍ਵਾ ਭਗਵਤਾ ਭਣਿਤਂ ‘ਉਤ੍ਤਿਟ੍ਠੇ ਨਪ੍ਪਮਜ੍ਜੇਯ੍ਯ, ਉਦਰੇ ਸਂਯਤੋ ਸਿਯਾ’ਤਿ.

‘‘ਉਦਰੇ ਸਂਯਤੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਚਤੁਸਚ੍ਚਾਭਿਸਮਯਂ ਅਭਿਸਮੇਤਿ, ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਸਾਮਞ੍ਞਫਲਾਨਿ ਸਚ੍ਛਿਕਰੋਤਿ, ਚਤੂਸੁ ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਸੁ ਅਟ੍ਠਸੁ ਸਮਾਪਤ੍ਤੀਸੁ ਛਸੁ ਅਭਿਞ੍ਞਾਸੁ ਵਸੀਭਾਵਂ ਪਾਪੁਣਾਤਿ, ਕੇਵਲਞ੍ਚ ਸਮਣਧਮ੍ਮਂ ਪੂਰੇਤਿ. ਨਨੁ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸੁਕਪੋਤਕੋ ਉਦਰੇ ਸਂਯਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਯਾਵ ਤਾਵਤਿਂਸਭਵਨਂ ਕਮ੍ਪੇਤ੍ਵਾ ਸਕ੍ਕਂ ਦੇਵਾਨਮਿਨ੍ਦਂ ਉਪਟ੍ਠਾਨਮੁਪਨੇਸਿ, ਏਵਰੂਪਾਨਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਅਞ੍ਞਾਨਿਪਿ ਬਹੁਵਿਧਾਨਿ ਕਾਰਣਾਨਿ ਦਿਸ੍ਵਾ ਭਗਵਤਾ ਭਣਿਤਂ ‘ਉਤ੍ਤਿਟ੍ਠੇ ਨਪ੍ਪਮਜ੍ਜੇਯ੍ਯ, ਉਦਰੇ ਸਂਯਤੋ ਸਿਯਾ’ਤਿ.

‘‘ਯਂ ਪਨ, ਮਹਾਰਾਜ, ਭਗਵਤਾ ਭਣਿਤਂ ‘ਅਹਂ ਖੋ ਪਨੁਦਾਯਿ ਅਪ੍ਪੇਕਦਾ ਇਮਿਨਾ ਪਤ੍ਤੇਨ ਸਮਤਿਤ੍ਤਿਕਮ੍ਪਿ ਭੁਞ੍ਜਾਮਿ, ਭਿਯ੍ਯੋਪਿ ਭੁਞ੍ਜਾਮੀ’ਤਿ, ਤਂ ਕਤਕਿਚ੍ਚੇਨ ਨਿਟ੍ਠਿਤਕਿਰਿਯੇਨ ਸਿਦ੍ਧਤ੍ਥੇਨ ਵੁਸਿਤਵੋਸਾਨੇਨ ਨਿਰਾਵਰਣੇਨ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਨਾ ਸਯਮ੍ਭੁਨਾ ਤਥਾਗਤੇਨ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਉਪਾਦਾਯ ਭਣਿਤਂ.

‘‘ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਵਨ੍ਤਸ੍ਸ ਵਿਰਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਨੁਵਾਸਿਤਸ੍ਸ ਆਤੁਰਸ੍ਸ ¶ ਸਪ੍ਪਾਯਕਿਰਿਯਾ ਇਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬਾ ਹੋਤਿ, ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸਕਿਲੇਸਸ੍ਸ ਅਦਿਟ੍ਠਸਚ੍ਚਸ੍ਸ ਉਦਰੇ ਸਂਯਮੋ ਕਰਣੀਯੋ ਹੋਤਿ. ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਮਣਿਰਤਨਸ੍ਸ ਸਪ੍ਪਭਾਸਸ੍ਸ ਜਾਤਿਮਨ੍ਤਸ੍ਸ ਅਭਿਜਾਤਿਪਰਿਸੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਮਜ੍ਜਨਨਿਘਂਸਨਪਰਿਸੋਧਨੇਨ ਕਰਣੀਯਂ ਨ ਹੋਤਿ, ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਬੁਦ੍ਧਵਿਸਯੇ ਪਾਰਮਿਂ ਗਤਸ੍ਸ ਕਿਰਿਯਾਕਰਣੇਸੁ ਆਵਰਣਂ ਨ ਹੋਤੀ’’ਤਿ. ‘‘ਸਾਧੁ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਏਵਮੇਤਂ ਤਥਾ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਾਮੀ’’ਤਿ.

੩. ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ¶ ¶ ਨਾਗਸੇਨ, ਭਾਸਿਤਮ੍ਪੇਤਂ ਭਗਵਤਾ ‘ਅਹਮਸ੍ਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਯਾਚਯੋਗੋ ਸਦਾ ਪਯਤਪਾਣਿ ਅਨ੍ਤਿਮਦੇਹਧਰੋ ਅਨੁਤ੍ਤਰੋ ਭਿਸਕ੍ਕੋ ਸਲ੍ਲਕਤ੍ਤੋ’ਤਿ. ਪੁਨ ਚ ਭਣਿਤਂ ਭਗਵਤਾ ‘ਏਤਦਗ੍ਗਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਮਮ ਸਾਵਕਾਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਅਪ੍ਪਾਬਾਧਾਨਂ ਯਦਿਦਂ ਬਾਕੁਲੋ’ਤਿ. ਭਗਵਤੋ ਚ ਸਰੀਰੇ ਬਹੁਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਆਬਾਧੋ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ਯਦਿ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਤਥਾਗਤੋ ਅਨੁਤ੍ਤਰੋ, ਤੇਨ ਹਿ ‘ਏਤਦਗ੍ਗਂ…ਪੇ… ਬਾਕੁਲੋ’ਤਿ ਯਂ ਵਚਨਂ, ਤਂ ਮਿਚ੍ਛਾ. ਯਦਿ ਥੇਰੋ ਬਾਕੁਲੋ ਅਪ੍ਪਾਬਾਧਾਨਂ ਅਗ੍ਗੋ, ਤੇਨ ਹਿ ‘ਅਹਮਸ੍ਮਿ…ਪੇ… ਸਲ੍ਲਕਤ੍ਤੋ’ਤਿ ਤਮ੍ਪਿ ਵਚਨਂ ਮਿਚ੍ਛਾ. ਅਯਮ੍ਪਿ ਉਭਤੋ ਕੋਟਿਕੋ ਪਞ੍ਹੋ ਤਵਾਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤੋ, ਸੋ ਤਯਾ ਨਿਬ੍ਬਾਹਿਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ.

‘‘ਭਾਸਿਤਮ੍ਪੇਤਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਭਗਵਤਾ ‘ਅਹਮਸ੍ਮਿ…ਪੇ… ਸਲ੍ਲਕਤ੍ਤੋ’ਤਿ, ਭਣਿਤਞ੍ਚ ‘ਏਤਦਗ੍ਗਂ…ਪੇ… ਬਾਕੁਲੋ’ਤਿ, ਤਞ੍ਚ ਪਨ ਬਾਹਿਰਾਨਂ ਆਗਮਾਨਂ ਅਧਿਗਮਾਨਂ ਪਰਿਯਤ੍ਤੀਨਂ ਅਤ੍ਤਨਿ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨਤਂ ¶ ਸਨ੍ਧਾਯ ਭਾਸਿਤਂ.

‘‘ਸਨ੍ਤਿ ਖੋ ਪਨ, ਮਹਾਰਾਜ, ਭਗਵਤੋ ਸਾਵਕਾ ਠਾਨਚਙ੍ਕਮਿਕਾ, ਤੇ ਠਾਨੇਨ ਚਙ੍ਕਮੇਨ ਦਿਵਾਰਤ੍ਤਿਂ ਵੀਤਿਨਾਮੇਨ੍ਤਿ, ਭਗਵਾ ਪਨ, ਮਹਾਰਾਜ, ਠਾਨੇਨ ਚਙ੍ਕਮੇਨ ਨਿਸਜ੍ਜਾਯ ਸਯਨੇਨ ਦਿਵਾਰਤ੍ਤਿਂ ਵੀਤਿਨਾਮੇਤਿ, ਯੇ ਤੇ, ਮਹਾਰਾਜ, ਭਿਕ੍ਖੂ ਠਾਨਚਙ੍ਕਮਿਕਾ, ਤੇ ਤੇਨ ਅਙ੍ਗੇਨ ਅਤਿਰੇਕਾ.

‘‘ਸਨ੍ਤਿ ਖੋ ਪਨ, ਮਹਾਰਾਜ, ਭਗਵਤੋ ਸਾਵਕਾ ਏਕਾਸਨਿਕਾ, ਤੇ ਜੀਵਿਤਹੇਤੁਪਿ ਦੁਤਿਯਂ ਭੋਜਨਂ ਨ ਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਭਗਵਾ ਪਨ, ਮਹਾਰਾਜ, ਦੁਤਿਯਮ੍ਪਿ ਯਾਵ ਤਤਿਯਮ੍ਪਿ ਭੋਜਨਂ ਭੁਞ੍ਜਤਿ, ਯੇ ਤੇ, ਮਹਾਰਾਜ, ਭਿਕ੍ਖੂ ਏਕਾਸਨਿਕਾ, ਤੇ ਤੇਨ ਅਙ੍ਗੇਨ ਅਤਿਰੇਕਾ, ਅਨੇਕਵਿਧਾਨਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਤਾਨਿ ਕਾਰਣਾਨਿ ਤੇਸਂ ਤੇਸਂ ਤਂ ਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਭਣਿਤਾਨਿ. ਭਗਵਾ ਪਨ, ਮਹਾਰਾਜ, ਅਨੁਤ੍ਤਰੋ ਸੀਲੇਨ ਸਮਾਧਿਨਾ ਪਞ੍ਞਾਯ ਵਿਮੁਤ੍ਤਿਯਾ ਵਿਮੁਤ੍ਤਿਞਾਣਦਸ੍ਸਨੇਨ ਦਸਹਿ ਚ ਬਲੇਹਿ ਚਤੂਹਿ ਵੇਸਾਰਜ੍ਜੇਹਿ ਅਟ੍ਠਾਰਸਹਿ ਬੁਦ੍ਧਧਮ੍ਮੇਹਿ ਛਹਿ ਅਸਾਧਾਰਣੇਹਿ ਞਾਣੇਹਿ, ਕੇਵਲੇ ਚ ਬੁਦ੍ਧਵਿਸਯੇ ਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਭਣਿਤਂ ‘ਅਹਮਸ੍ਮਿ…ਪੇ… ਸਲ੍ਲਕਤ੍ਤੋ’ਤਿ.

‘‘ਇਧ, ਮਹਾਰਾਜ, ਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ ਏਕੋ ਜਾਤਿਮਾ ਹੋਤਿ, ਏਕੋ ਧਨਵਾ, ਏਕੋ ਵਿਜ੍ਜਵਾ, ਏਕੋ ਸਿਪ੍ਪਵਾ, ਏਕੋ ਸੂਰੋ, ਏਕੋ ਵਿਚਕ੍ਖਣੋ, ਸਬ੍ਬੇਪੇਤੇ ਅਭਿਭਵਿਯ ਰਾਜਾ ਯੇਵ ਤੇਸਂ ਉਤ੍ਤਮੋ ਹੋਤਿ, ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਭਗਵਾ ਸਬ੍ਬਸਤ੍ਤਾਨਂ ਅਗ੍ਗੋ ਜੇਟ੍ਠੋ ਸੇਟ੍ਠੋ.

‘‘ਯਂ ¶ ¶ ਪਨ ਆਯਸ੍ਮਾ ਬਾਕੁਲੋ ਅਪ੍ਪਾਬਾਧੋ ਅਹੋਸਿ, ਤਂ ਅਭਿਨੀਹਾਰਵਸੇਨ, ਸੋ ਹਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਅਨੋਮਦਸ੍ਸਿਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਉਦਰਵਾਤਾਬਾਧੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਵਿਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸ ਚ ਭਗਵਤੋ ਅਟ੍ਠਸਟ੍ਠਿਯਾ ਚ ਭਿਕ੍ਖੁਸਤਸਹਸ੍ਸਾਨਂ ਤਿਣਪੁਪ੍ਫਕਰੋਗੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਸਯਂ ਤਾਪਸੋ ਸਮਾਨੋ ਨਾਨਾਭੇਸਜ੍ਜੇਹਿ ਤਂ ਬ੍ਯਾਧਿਂ ਅਪਨੇਤ੍ਵਾ ਅਪ੍ਪਾਬਾਧਤਂ ਪਤ੍ਤੋ, ਭਣਿਤੋ ਚ ‘ਏਤਦਗ੍ਗਂ…ਪੇ… ਬਾਕੁਲੋ’ਤਿ.

‘‘ਭਗਵਤੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਬ੍ਯਾਧਿਮ੍ਹਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤੇਪਿ ਅਨੁਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤੇਪਿ ਧੁਤਙ੍ਗਂ ਆਦਿਯਨ੍ਤੇਪਿ ਅਨਾਦਿਯਨ੍ਤੇਪਿ ਨਤ੍ਥਿ ¶ ਭਗਵਤਾ ਸਦਿਸੋ ਕੋਚਿ ਸਤ੍ਤੋ. ਭਾਸਿਤਮ੍ਪੇਤਂ ਮਹਾਰਾਜ ਭਗਵਤਾ ਦੇਵਾਤਿਦੇਵੇਨ ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯਵਰਲਞ੍ਛਕੇ –

‘‘‘ਯਾਵਤਾ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਤ੍ਤਾ ਅਪਦਾ ਵਾ ਦ੍ਵਿਪਦਾ ਵਾ ਚਤੁਪ੍ਪਦਾ ਵਾ ਬਹੁਪ੍ਪਦਾ ਵਾ ਰੂਪਿਨੋ ਵਾ ਅਰੂਪਿਨੋ ਵਾ ਸਞ੍ਞਿਨੋ ਵਾ ਅਸਞ੍ਞਿਨੋ ਵਾ ਨੇਵਸਞ੍ਞੀਨਾਸਞ੍ਞਿਨੋ ਵਾ, ਤਥਾਗਤੋ ਤੇਸਂ ਅਗ੍ਗਮਕ੍ਖਾਯਤਿ ਅਰਹਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ’ਤਿ. ‘ਸਾਧੁ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਏਵਮੇਤਂ ਤਥਾ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਾਮੀ’’’ਤਿ.

੪. ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਭਾਸਿਤਮ੍ਪੇਤਂ ਭਗਵਤਾ ‘ਤਥਾਗਤੋ ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਰਹਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤਾ’ਤਿ. ਪੁਨ ਚ ਭਣਿਤਂ ‘ਅਦ੍ਦਸਂ ਖ੍ਵਾਹਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪੁਰਾਣਂ ਮਗ੍ਗਂ ਪੁਰਾਣਂ ਅਞ੍ਜਸਂ ਪੁਬ੍ਬਕੇਹਿ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੇਹਿ ਅਨੁਯਾਤ’ਨ੍ਤਿ. ਯਦਿ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਤਥਾਗਤੋ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤਾ, ਤੇਨ ਹਿ ‘ਅਦ੍ਦਸਂ ਖ੍ਵਾਹਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪੁਰਾਣਂ ਮਗ੍ਗਂ ਪੁਰਾਣਂ ਅਞ੍ਜਸਂ ਪੁਬ੍ਬਕੇਹਿ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੇਹਿ ਅਨੁਯਾਤ’ਨ੍ਤਿ ਯਂ ਵਚਨਂ, ਤਂ ਮਿਚ੍ਛਾ. ਯਦਿ ਤਥਾਗਤੇਨ ਭਣਿਤਂ ‘ਅਦ੍ਦਸਂ ਖ੍ਵਾਹਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪੁਰਾਣਂ ਮਗ੍ਗਂ ਪੁਰਾਣਂ ਅਞ੍ਜਸਂ ਪੁਬ੍ਬਕੇਹਿ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੇਹਿ ਅਨੁਯਾਤ’ਨ੍ਤਿ, ਤੇਨ ਹਿ ‘ਤਥਾਗਤੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਰਹਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤਾ’ਤਿ ਤਮ੍ਪਿ ਵਚਨਂ ਮਿਚ੍ਛਾ. ਅਯਮ੍ਪਿ ਉਭਤੋ ਕੋਟਿਕੋ ਪਞ੍ਹੋ ਤਵਾਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤੋ, ਸੋ ਤਯਾ ਨਿਬ੍ਬਾਹਿਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ.

‘‘ਭਾਸਿਤਮ੍ਪੇਤਂ ¶ , ਮਹਾਰਾਜ, ਭਗਵਤਾ ‘ਤਥਾਗਤੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਰਹਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤਾ’ਤਿ. ਭਣਿਤਞ੍ਚ ‘ਅਦ੍ਦਸਂ ਖ੍ਵਾਹਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪੁਰਾਣਂ ਮਗ੍ਗਂ ਪੁਰਾਣਂ ¶ ਅਞ੍ਜਸਂ ਪੁਬ੍ਬਕੇਹਿ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੇਹਿ ਅਨੁਯਾਤ’ਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਦ੍ਵਯਮ੍ਪਿ ਸਭਾਵਵਚਨਮੇਵ, ਪੁਬ੍ਬਕਾਨਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਤਥਾਗਤਾਨਂ ਅਨ੍ਤਰਧਾਨੇਨ ਅਸਤਿ ਅਨੁਸਾਸਕੇ ਮਗ੍ਗੋ ਅਨ੍ਤਰਧਾਯਿ, ਤਂ [ਸੋ ਤਂ (ਸੀ. ਪੀ. ਕ.)] ਤਥਾਗਤੋ ਮਗ੍ਗਂ ਲੁਗ੍ਗਂ ਪਲੁਗ੍ਗਂ ਗੂਲ਼੍ਹਂ ਪਿਹਿਤਂ ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਂ ਅਸਞ੍ਚਰਣਂ ¶ ਪਞ੍ਞਾਚਕ੍ਖੁਨਾ ਸਮ੍ਪਸ੍ਸਮਾਨੋ [ਸਮ੍ਮਸਮਾਨੋ (ਸੀ. ਪੀ.)] ਅਦ੍ਦਸ ਪੁਬ੍ਬਕੇਹਿ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੇਹਿ ਅਨੁਯਾਤਂ, ਤਂਕਾਰਣਾ ਆਹ ‘ਅਦ੍ਦਸਂ ਖ੍ਵਾਹਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪੁਰਾਣਂ ਮਗ੍ਗਂ ਪੁਰਾਣਂ ਅਞ੍ਜਸਂ ਪੁਬ੍ਬਕੇਹਿ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੇਹਿ ਅਨੁਯਾਤ’ਨ੍ਤਿ.

‘‘ਪੁਬ੍ਬਕਾਨਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਤਥਾਗਤਾਨਂ ਅਨ੍ਤਰਧਾਨੇਨ ਅਸਤਿ ਅਨੁਸਾਸਕੇ ਲੁਗ੍ਗਂ ਪਲੁਗ੍ਗਂ ਗੂਲ਼੍ਹਂ ਪਿਹਿਤਂ ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਂ ਅਸਞ੍ਚਰਣਂ ਮਗ੍ਗਂ ਯਂ ਦਾਨਿ ਤਥਾਗਤੋ ਸਞ੍ਚਰਣਂ ਅਕਾਸਿ, ਤਂਕਾਰਣਾ ਆਹ ‘ਤਥਾਗਤੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਰਹਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤਾ’ਤਿ.

‘‘ਇਧ, ਮਹਾਰਾਜ, ਰਞ੍ਞੋ ਚਕ੍ਕਵਤ੍ਤਿਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤਰਧਾਨੇਨ ਮਣਿਰਤਨਂ ਗਿਰਿਸਿਖਨ੍ਤਰੇ ਨਿਲੀਯਤਿ, ਅਪਰਸ੍ਸ ਚਕ੍ਕਵਤ੍ਤਿਸ੍ਸ ਸਮ੍ਮਾਪਟਿਪਤ੍ਤਿਯਾ ਉਪਗਚ੍ਛਤਿ, ਅਪਿ ਨੁ ਖੋ ਤਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਮਣਿਰਤਨਂ ਤਸ੍ਸ ਪਕਤ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਨ ਹਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਪਾਕਤਿਕਂ ਯੇਵ ਤਂ ਮਣਿਰਤਨਂ, ਤੇਨ ਪਨ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤ’’ਨ੍ਤਿ [ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਨ੍ਤਿ (ਸੀ. ਪੀ.)]. ‘‘ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਪਾਕਤਿਕਂ ਪੁਬ੍ਬਕੇਹਿ ਤਥਾਗਤੇਹਿ ਅਨੁਚਿਣ੍ਣਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਂ ਸਿਵਂ ਮਗ੍ਗਂ ਅਸਤਿ ਅਨੁਸਾਸਕੇ ਲੁਗ੍ਗਂ ਪਲੁਗ੍ਗਂ ਗੂਲ਼੍ਹਂ ਪਿਹਿਤਂ ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਂ ਅਸਞ੍ਚਰਣਂ ਭਗਵਾ ਪਞ੍ਞਾਚਕ੍ਖੁਨਾ ਸਮ੍ਪਸ੍ਸਮਾਨੋ ਉਪ੍ਪਾਦੇਸਿ, ਸਞ੍ਚਰਣਂ ਅਕਾਸਿ, ਤਂਕਾਰਣਾ ਆਹ ‘ਤਥਾਗਤੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਰਹਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤਾ’ਤਿ.

‘‘ਯਥਾ ਵਾ ਪਨ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸਨ੍ਤਂ ਯੇਵ ਪੁਤ੍ਤਂ ਯੋਨਿਯਾ ਜਨਯਿਤ੍ਵਾ ਮਾਤਾ ‘ਜਨਿਕਾ’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਤਥਾਗਤੋ ਸਨ੍ਤਂ ਯੇਵ ਮਗ੍ਗਂ ਲੁਗ੍ਗਂ ਪਲੁਗ੍ਗਂ ਗੂਲ਼੍ਹਂ ਪਿਹਿਤਂ ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਂ ਅਸਞ੍ਚਰਣਂ ਪਞ੍ਞਾਚਕ੍ਖੁਨਾ ਸਮ੍ਪਸ੍ਸਮਾਨੋ ਉਪ੍ਪਾਦੇਸਿ, ਸਞ੍ਚਰਣਂ ਅਕਾਸਿ, ਤਂਕਾਰਣਾ ਆਹ ‘ਤਥਾਗਤੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਰਹਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤਾ’ਤਿ.

‘‘ਯਥਾ ਵਾ ਪਨ, ਮਹਾਰਾਜ, ਕੋਚਿ ਪੁਰਿਸੋ ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਨਟ੍ਠਂ ਪਸ੍ਸਤਿ, ‘ਤੇਨ ਤਂ ਭਣ੍ਡਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤ’ਨ੍ਤਿ ਜਨੋ ਵੋਹਰਤਿ, ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਤਥਾਗਤੋ ਸਨ੍ਤਂ ਯੇਵ ਮਗ੍ਗਂ ਲੁਗ੍ਗਂ ਪਲੁਗ੍ਗਂ ਗੂਲ਼੍ਹਂ ਪਿਹਿਤਂ ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਂ ਅਸਞ੍ਚਰਣਂ ¶ ਪਞ੍ਞਾਚਕ੍ਖੁਨਾ ਸਮ੍ਪਸ੍ਸਮਾਨੋ ਉਪ੍ਪਾਦੇਸਿ, ਸਞ੍ਚਰਣਂ ¶ ਅਕਾਸਿ, ਤਂਕਾਰਣਾ ਆਹ ‘ਤਥਾਗਤੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਰਹਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤਾ’ਤਿ.

‘‘ਯਥਾ ਵਾ ਪਨ, ਮਹਾਰਾਜ, ਕੋਚਿ ਪੁਰਿਸੋ ਵਨਂ ਸੋਧੇਤ੍ਵਾ ਭੂਮਿਂ ਨੀਹਰਤਿ, ‘ਤਸ੍ਸ ਸਾ ਭੂਮੀ’ਤਿ ¶ ਜਨੋ ਵੋਹਰਤਿ, ਨ ਚੇਸਾ ਭੂਮਿ ਤੇਨ ਪਵਤ੍ਤਿਤਾ, ਤਂ ਭੂਮਿਂ ਕਾਰਣਂ ਕਤ੍ਵਾ ਭੂਮਿਸਾਮਿਕੋ ਨਾਮ ਹੋਤਿ, ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਤਥਾਗਤੋ ਸਨ੍ਤਂ ਯੇਵ ਮਗ੍ਗਂ ਲੁਗ੍ਗਂ ਪਲੁਗ੍ਗਂ ਗੂਲ਼੍ਹਂ ਪਿਹਿਤਂ ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਂ ਅਸਞ੍ਚਰਣਂ ਪਞ੍ਞਾਯ ਸਮ੍ਪਸ੍ਸਮਾਨੋ ਉਪ੍ਪਾਦੇਸਿ, ਸਞ੍ਚਰਣਂ ਅਕਾਸਿ, ਤਂਕਾਰਣਾ ਆਹ ‘ਤਥਾਗਤੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਰਹਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤਾ’’’ਤਿ. ‘‘ਸਾਧੁ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਏਵਮੇਤਂ ਤਥਾ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਾਮੀ’’ਤਿ.

੫. ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਭਾਸਿਤਮ੍ਪੇਤਂ ਭਗਵਤਾ ‘ਪੁਬ੍ਬੇ ਵਾਹਂ ਮਨੁਸ੍ਸਭੂਤੋ ਸਮਾਨੋ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਅਵਿਹੇਠਕਜਾਤਿਕੋ ਅਹੋਸਿ’ਨ੍ਤਿ. ਪੁਨ ਚ ਭਣਿਤਂ ‘ਲੋਮਸਕਸ੍ਸਪੋ ਨਾਮ ਇਸਿ ਸਮਾਨੋ ਅਨੇਕਸਤੇ ਪਾਣੇ ਘਾਤਯਿਤ੍ਵਾ ਵਾਜਪੇਯ੍ਯਂ ਮਹਾਯਞ੍ਞਂ ਯਜੀ’ਤਿ. ਯਦਿ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਭਗਵਤਾ ਭਣਿਤਂ ‘ਪੁਬ੍ਬੇ ਵਾਹਂ ਮਨੁਸ੍ਸਭੂਤੋ ਸਮਾਨੋ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਅਵਿਹੇਠਕਜਾਤਿਕੋ ਅਹੋਸਿ’ਨ੍ਤਿ, ਤੇਨ ਹਿ ‘ਲੋਮਸਕਸ੍ਸਪੇਨ ਇਸਿਨਾ ਅਨੇਕਸਤੇ ਪਾਣੇ ਘਾਤਯਿਤ੍ਵਾ ਵਾਜਪੇਯ੍ਯਂ ਮਹਾਯਞ੍ਞਂ ਯਜਿਤ’ਨ੍ਤਿ ਯਂ ਵਚਨਂ, ਤਂ ਮਿਚ੍ਛਾ. ਯਦਿ ‘ਲੋਮਸਕਸ੍ਸਪੇਨ ਇਸਿਨਾ ਅਨੇਕਸਤੇ ਪਾਣੇ ਘਾਤਯਿਤ੍ਵਾ ਵਾਜਪੇਯ੍ਯਂ ਮਹਾਯਞ੍ਞਂ ਯਜਿਤਂ’, ਤੇਨ ਹਿ ‘ਪੁਬ੍ਬੇ ਵਾਹਂ ਮਨੁਸ੍ਸਭੂਤੋ ਸਮਾਨੋ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਅਵਿਹੇਠਕਜਾਤਿਕੋ ਅਹੋਸਿ’ਨ੍ਤਿ ਤਮ੍ਪਿ ਵਚਨਂ ਮਿਚ੍ਛਾ. ਅਯਮ੍ਪਿ ਉਭਤੋ ਕੋਟਿਕੋ ਪਞ੍ਹੋ ਤਵਾਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤੋ, ਸੋ ਤਯਾ ਨਿਬ੍ਬਾਹਿਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ.

‘‘ਭਾਸਿਤਮ੍ਪੇਤਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਭਗਵਤਾ ‘ਪੁਬ੍ਬੇ ਵਾਹਂ ਮਨੁਸ੍ਸਭੂਤੋ ਸਮਾਨੋ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਅਵਿਹੇਠਕਜਾਤਿਕੋ ਅਹੋਸਿ’ਨ੍ਤਿ, ‘ਲੋਮਸਕਸ੍ਸਪੇਨ ਇਸਿਨਾ ਅਨੇਕਸਤੇ ਪਾਣੇ ਘਾਤਯਿਤ੍ਵਾ ¶ ਵਾਜਪੇਯ੍ਯਂ ਮਹਾਯਞ੍ਞਂ ਯਜਿਤਂ’, ਤਞ੍ਚ ਪਨ ਰਾਗਵਸੇਨ ਵਿਸਞ੍ਞਿਨਾ, ਨੋ ਸਚੇਤਨੇਨਾ’’ਤਿ.

‘‘ਅਟ੍ਠਿਮੇ ¶ , ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਪੁਗ੍ਗਲਾ ਪਾਣਂ ਹਨਨ੍ਤਿ. ਕਤਮੇ ਅਟ੍ਠ? ਰਤ੍ਤੋ ਰਾਗਵਸੇਨ ਪਾਣਂ ਹਨਤਿ, ਦੁਟ੍ਠੋ ਦੋਸਵਸੇਨ ਪਾਣਂ ਹਨਤਿ, ਮੂਲ਼੍ਹੋ ਮੋਹਵਸੇਨ ਪਾਣਂ ਹਨਤਿ, ਮਾਨੀ ਮਾਨਵਸੇਨ ਪਾਣਂ ਹਨਤਿ, ਲੁਦ੍ਧੋ ਲੋਭਵਸੇਨ ਪਾਣਂ ਹਨਤਿ, ਅਕਿਞ੍ਚਨੋ ਜੀਵਿਕਤ੍ਥਾਯ ਪਾਣਂ ਹਨਤਿ, ਬਾਲੋ ਹਸ੍ਸਵਸੇਨ [ਅਞ੍ਞਾਣਵਸੇਨ (ਕ. ਸੀ.)] ਪਾਣਂ ਹਨਤਿ, ਰਾਜਾ ਵਿਨਯਨਵਸੇਨ ਪਾਣਂ ਹਨਤਿ. ਇਮੇ ਖੋ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਅਟ੍ਠ ਪੁਗ੍ਗਲਾ ਪਾਣਂ ਹਨਨ੍ਤਿ. ਪਾਕਤਿਕਂ ਯੇਵ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੇਨ ਕਤ’’ਨ੍ਤਿ ¶ . ‘‘ਨ, ਮਹਾਰਾਜ, ਪਾਕਤਿਕਂ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੇਨ ਕਤਂ, ਯਦਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ਪਕਤਿਭਾਵੇਨ ਓਨਮੇਯ੍ਯ ਮਹਾਯਞ੍ਞਂ ਯਜਿਤੁਂ, ਨ ਯਿਮਂ ਗਾਥਂ ਭਣੇਯ੍ਯ –

‘‘‘ਸਸਮੁਦ੍ਦਪਰਿਯਾਯਂ, ਮਹਿਂ ਸਾਗਰਕੁਣ੍ਡਲਂ;

ਨ ਇਚ੍ਛੇ ਸਹ ਨਿਨ੍ਦਾਯ, ਏਵਂ ਸੇਯ੍ਹ [ਸਯ੍ਹ (ਸੀ. ਪੀ.)] ਵਿਜਾਨਹੀ’ਤਿ.

‘‘ਏਵਂਵਾਦੀ, ਮਹਾਰਾਜ, ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ਸਹ ਦਸ੍ਸਨੇਨ ਚਨ੍ਦਵਤਿਯਾ ਰਾਜਕਞ੍ਞਾਯ ਵਿਸਞ੍ਞੀ ਅਹੋਸਿ ਖਿਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤੋ ਰਤ੍ਤੋ ਵਿਸਞ੍ਞਿਭੂਤੋ ਆਕੁਲਾਕੁਲੋ ਤੁਰਿਤਤੁਰਿਤੋ ਤੇਨ ਵਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਭਨ੍ਤਲੁਲ਼ਿਤਚਿਤ੍ਤੇਨ ਮਹਤਿਮਹਾਪਸੁਘਾਤਗਲਰੁਹਿਰਸਞ੍ਚਯਂ ਵਾਜਪੇਯ੍ਯਂ ਮਹਾਯਞ੍ਞਂ ਯਜਿ.

‘‘ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਉਮ੍ਮਤ੍ਤਕੋ ਖਿਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤੋ ਜਲਿਤਮ੍ਪਿ ਜਾਤਵੇਦਂ ਅਕ੍ਕਮਤਿ, ਕੁਪਿਤਮ੍ਪਿ ਆਸੀਵਿਸਂ ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਹਤ੍ਥਿਂ ਉਪੇਤਿ, ਸਮੁਦ੍ਦਮ੍ਪਿ ਅਤੀਰਦਸ੍ਸਿਂ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਤਿ, ਚਨ੍ਦਨਿਕਮ੍ਪਿ ਓਲ਼ਿਗਲ੍ਲਮ੍ਪਿ ਓਮਦ੍ਦਤਿ, ਕਣ੍ਟਕਾਧਾਨਮ੍ਪਿ ਅਭਿਰੁਹਤਿ, ਪਪਾਤੇਪਿ ਪਤਤਿ, ਅਸੁਚਿਮ੍ਪਿ ਭਕ੍ਖੇਤਿ, ਨਗ੍ਗੋਪਿ ਰਥਿਯਾ ਚਰਤਿ, ਅਞ੍ਞਮ੍ਪਿ ਬਹੁਵਿਧਂ ਅਕਿਰਿਯਂ ਕਰੋਤਿ. ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ਸਹ ਦਸ੍ਸਨੇਨ ਚਨ੍ਦਵਤਿਯਾ ਰਾਜਕਞ੍ਞਾਯ ਵਿਸਞ੍ਞੀ ਅਹੋਸਿ ਖਿਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤੋ ਰਤ੍ਤੋ ਵਿਸਞ੍ਞਿਭੂਤੋ ਆਕੁਲਾਕੁਲੋ ਤੁਰਿਤਤੁਰਿਤੋ, ਤੇਨ ਵਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਭਨ੍ਤਲੁਲ਼ਿਤਚਿਤ੍ਤੇਨ ਮਹਤਿਮਹਾਪਸੁਘਾਤਗਲਰੁਹਿਰਸਞ੍ਚਯਂ ਵਾਜਪੇਯ੍ਯਂ ਮਹਾਯਞ੍ਞਂ ¶ ਯਜਿ.

‘‘ਖਿਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤੇਨ, ਮਹਾਰਾਜ, ਕਤਂ ਪਾਪਂ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮੇਪਿ ਨ ਮਹਾਸਾਵਜ੍ਜਂ ਹੋਤਿ, ਸਮ੍ਪਰਾਯੇ ਵਿਪਾਕੇਨਪਿ ਨੋ ਤਥਾ. ਇਧ, ਮਹਾਰਾਜ, ਕੋਚਿ ਉਮ੍ਮਤ੍ਤਕੋ ਵਜ੍ਝਮਾਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯ, ਤਸ੍ਸ ਤੁਮ੍ਹੇ ਕਿਂ ਦਣ੍ਡਂ ਧਾਰੇਥਾ’’ਤਿ? ‘‘ਕੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਉਮ੍ਮਤ੍ਤਕਸ੍ਸ ਦਣ੍ਡੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ, ਤਂ ਮਯਂ ਪੋਥਾਪੇਤ੍ਵਾ ਨੀਹਰਾਪੇਮ, ਏਸੋਵ ਤਸ੍ਸ ਦਣ੍ਡੋ’’ਤਿ. ‘‘ਇਤਿ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਉਮ੍ਮਤ੍ਤਕਸ੍ਸ ਅਪਰਾਧੇ ਦਣ੍ਡੋਪਿ ਨ ਭਵਤਿ ¶ , ਤਸ੍ਮਾ ਉਮ੍ਮਤ੍ਤਕਸ੍ਸ ਕਤੇਪਿ ਨ ਦੋਸੋ ਭਵਤਿ ਸਤੇਕਿਚ੍ਛੋ. ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਲੋਮਸਕਸ੍ਸਪੋ ਇਸਿ ਸਹ ਦਸ੍ਸਨੇਨ ਚਨ੍ਦਵਤਿਯਾ ਰਾਜਕਞ੍ਞਾਯ ਵਿਸਞ੍ਞੀ ਅਹੋਸਿ ਖਿਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤੋ ਰਤ੍ਤੋ ਵਿਸਞ੍ਞਿਭੂਤੋ ਵਿਸਟਪਯਾਤੋ ਆਕੁਲਾਕੁਲੋ ਤੁਰਿਤਤੁਰਿਤੋ, ਤੇਨ ਵਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਭਨ੍ਤਲੁਲ਼ਿਤਚਿਤ੍ਤੇਨ ਮਹਤਿਮਹਾਪਸੁਘਾਤਗਲਰੁਹਿਰਸਞ੍ਚਯਂ ਵਾਜਪੇਯ੍ਯਂ ਮਹਾਯਞ੍ਞਂ ਯਜਿ. ਯਦਾ ਚ ਪਨ ਪਕਤਿਚਿਤ੍ਤੋ ਅਹੋਸਿ ਪਟਿਲਦ੍ਧਸ੍ਸਤਿ, ਤਦਾ ਪੁਨਦੇਵ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਚਾਭਿਞ੍ਞਾਯੋ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕੂਪਗੋ ਅਹੋਸੀ’’ਤਿ. ‘‘ਸਾਧੁ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਏਵਮੇਤਂ ਤਥਾ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਾਮੀ’’ਤਿ.

੬. ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ¶ ਨਾਗਸੇਨ, ਭਾਸਿਤਮ੍ਪੇਤਂ ਭਗਵਤਾ ਛਦ੍ਦਨ੍ਤੋ ਨਾਗਰਾਜਾ –

‘‘‘ਵਧਿਸ੍ਸਮੇਤਨ੍ਤਿ ਪਰਾਮਸਨ੍ਤੋ, ਕਾਸਾਵਮਦ੍ਦਕ੍ਖਿ ਧਜਂ ਇਸੀਨਂ;

ਦੁਕ੍ਖੇਨ ਫੁਟ੍ਠਸ੍ਸੁਦਪਾਦਿ ਸਞ੍ਞਾ, ਅਰਹਦ੍ਧਜੋ ਸਬ੍ਭਿ ਅਵਜ੍ਝਰੂਪੋ’ਤਿ.

‘‘ਪੁਨ ਚ ਭਣਿਤਂ ‘ਜੋਤਿਪਾਲਮਾਣਵੋ ਸਮਾਨੋ ਕਸ੍ਸਪਂ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਅਰਹਨ੍ਤਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਂ ਮੁਣ੍ਡਕਵਾਦੇਨ ਸਮਣਕਵਾਦੇਨ ਅਸਬ੍ਭਾਹਿ ਫਰੁਸਾਹਿ ਵਾਚਾਹਿ ਅਕ੍ਕੋਸਿ ਪਰਿਭਾਸੀ’ਤਿ. ਯਦਿ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਗਤੋ ਸਮਾਨੋ ਕਾਸਾਵਂ ਅਭਿਪੂਜਯਿ, ਤੇਨ ਹਿ ‘ਜੋਤਿਪਾਲੇਨ ਮਾਣਵੇਨ ¶ ਕਸ੍ਸਪੋ ਭਗਵਾ ਅਰਹਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਮੁਣ੍ਡਕਵਾਦੇਨ ਸਮਣਕਵਾਦੇਨ ਅਸਬ੍ਭਾਹਿ ਫਰੁਸਾਹਿ ਵਾਚਾਹਿ ਅਕ੍ਕੁਟ੍ਠੋ ਪਰਿਭਾਸਿਤੋ’ਤਿ ਯਂ ਵਚਨਂ, ਤਂ ਮਿਚ੍ਛਾ. ਯਦਿ ਜੋਤਿਪਾਲੇਨ ਮਾਣਵੇਨ ਕਸ੍ਸਪੋ ਭਗਵਾ ਅਰਹਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਮੁਣ੍ਡਕਵਾਦੇਨ ਸਮਣਕਵਾਦੇਨ ਅਸਬ੍ਭਾਹਿ ਫਰੁਸਾਹਿ ਵਾਚਾਹਿ ਅਕ੍ਕੁਟ੍ਠੋ ਪਰਿਭਾਸਿਤੋ, ਤੇਨ ਹਿ ‘ਛਦ੍ਦਨ੍ਤੇਨ ਨਾਗਰਾਜੇਨ ਕਾਸਾਵਂ ਪੂਜਿਤ’ਨ੍ਤਿ ਤਮ੍ਪਿ ਵਚਨਂ ਮਿਚ੍ਛਾ. ਯਦਿ ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਗਤੇਨ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੇਨ ਕਕ੍ਖਲ਼ਖਰਕਟੁਕਵੇਦਨਂ ਵੇਦਯਮਾਨੇਨ ਲੁਦ੍ਦਕੇਨ ਨਿਵਤ੍ਥਂ ਕਾਸਾਵਂ ਪੂਜਿਤਂ, ਕਿਂ ਮਨੁਸ੍ਸਭੂਤੋ ਸਮਾਨੋ ਪਰਿਪਕ੍ਕਞਾਣੋ ਪਰਿਪਕ੍ਕਾਯ ਬੋਧਿਯਾ ਕਸ੍ਸਪਂ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਅਰਹਨ੍ਤਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਂ ਦਸਬਲਂ ਲੋਕਨਾਯਕਂ ਉਦਿਤੋਦਿਤਂ ¶ ਜਲਿਤਬ੍ਯਾਮੋਭਾਸਂ ਪਵਰੁਤ੍ਤਮਂ ਪਵਰਰੁਚਿਰਕਾਸਿਕਕਾਸਾਵਮਭਿਪਾਰੁਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਨ ਪੂਜਯਿ? ਅਯਮ੍ਪਿ ਉਭਤੋ ਕੋਟਿਕੋ ਪਞ੍ਹੋ ਤਵਾਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤੋ, ਸੋ ਤਯਾ ਨਿਬ੍ਬਾਹਿਤਬ੍ਬੋਤਿ.

‘‘ਭਾਸਿਤਮ੍ਪੇਤਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਭਗਵਤਾ ਛਦ੍ਦਨ੍ਤੋ ਨਾਗਰਾਜਾ ‘ਵਧਿਸ੍ਸਮੇਤਨ੍ਤਿ…ਪੇ… ਅਵਜ੍ਝਰੂਪੋ’ਤਿ. ਜੋਤਿਪਾਲੇਨ ਚ ਮਾਣਵੇਨ ਕਸ੍ਸਪੋ ਭਗਵਾ ਅਰਹਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਮੁਣ੍ਡਕਵਾਦੇਨ ਸਮਣਕਵਾਦੇਨ ਅਸਬ੍ਭਾਹਿ ਫਰੁਸਾਹਿ ਵਾਚਾਹਿ ਅਕ੍ਕੁਟ੍ਠੋ ਪਰਿਭਾਸਿਤੋ, ਤਞ੍ਚ ਪਨ ਜਾਤਿਵਸੇਨ ਕੁਲਵਸੇਨ. ਜੋਤਿਪਾਲੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਮਾਣਵੋ ਅਸ੍ਸਦ੍ਧੇ ਅਪ੍ਪਸਨ੍ਨੇ ਕੁਲੇ ਪਚ੍ਚਾਜਾਤੋ, ਤਸ੍ਸ ਮਾਤਾਪਿਤਰੋ ਭਗਿਨਿਭਾਤਰੋ ਦਾਸਿਦਾਸਚੇਟਕਪਰਿਵਾਰਕਮਨੁਸ੍ਸਾ ਬ੍ਰਹ੍ਮਦੇਵਤਾ ਬ੍ਰਹ੍ਮਗਰੁਕਾ, ਤੇ ‘ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਏਵ ਉਤ੍ਤਮਾ ਪਵਰਾ’ਤਿ ਅਵਸੇਸੇ ਪਬ੍ਬਜਿਤੇ ਗਰਹਨ੍ਤਿ ਜਿਗੁਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਤੇਸਂ ਤਂ ਵਚਨਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਜੋਤਿਪਾਲੋ ਮਾਣਵੋ ਘਟਿਕਾਰੇਨ ਕੁਮ੍ਭਕਾਰੇਨ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਦਸ੍ਸਨਾਯ ਪਕ੍ਕੋਸਿਤੋ ਏਵਮਾਹ ‘ਕਿਂ ਪਨ ਤੇਨ ਮੁਣ੍ਡਕੇਨ ਸਮਣਕੇਨ ਦਿਟ੍ਠੇਨਾ’ਤਿ.

‘‘ਯਥਾ ¶ , ਮਹਾਰਾਜ ¶ , ਅਮਤਂ ਵਿਸਮਾਸਜ੍ਜ ਤਿਤ੍ਤਕਂ ਹੋਤਿ, ਯਥਾ ਚ ਸੀਤੋਦਕਂ ਅਗ੍ਗਿਮਾਸਜ੍ਜ ਉਣ੍ਹਂ ਹੋਤਿ, ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਜੋਤਿਪਾਲੋ ਮਾਣਵੋ ਅਸ੍ਸਦ੍ਧੇ ਅਪ੍ਪਸਨ੍ਨੇ ਕੁਲੇ ਪਚ੍ਚਾਜਾਤੋ, ਸੋ ਕੁਲਵਸੇਨ ਅਨ੍ਧੋ ਹੁਤ੍ਵਾ [ਸੋ ਕੁਲਜਾਤਿਵਸੇਨ ਅਨ੍ਧੋ ਭਵਿਤ੍ਵਾ (ਸ੍ਯਾ.)] ਤਥਾਗਤਂ ਅਕ੍ਕੋਸਿ ਪਰਿਭਾਸਿ.

‘‘ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਜਲਿਤਪਜ੍ਜਲਿਤੋ ਮਹਾਅਗ੍ਗਿਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਸਪ੍ਪਭਾਸੋ ਉਦਕਮਾਸਜ੍ਜ ਉਪਹਤਪ੍ਪਭਾਤੇਜੋ ਸੀਤਲੋ ਕਾਲ਼ਕੋ ਭਵਤਿ ਪਰਿਪਕ੍ਕਨਿਗ੍ਗੁਣ੍ਡਿਫਲਸਦਿਸੋ, ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਜੋਤਿਪਾਲੋ ਮਾਣਵੋ ਪੁਞ੍ਞਵਾ ਸਦ੍ਧੋ ਞਾਣਵਿਪੁਲਸਪ੍ਪਭਾਸੋ ਅਸ੍ਸਦ੍ਧੇ ਅਪ੍ਪਸਨ੍ਨੇ ਕੁਲੇ ਪਚ੍ਚਾਜਾਤੋ, ਸੋ ਕੁਲਵਸੇਨ ਅਨ੍ਧੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਤਥਾਗਤਂ ਅਕ੍ਕੋਸਿ ਪਰਿਭਾਸਿ, ਉਪਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਚ ਬੁਦ੍ਧਗੁਣਮਞ੍ਞਾਯ ਚੇਟਕਭੂਤੋ ਵਿਯ ਅਹੋਸਿ, ਜਿਨਸਾਸਨੇ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਅਭਿਞ੍ਞਾ ਚ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯੋ ਚ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕੂਪਗੋ ਅਹੋਸੀ’’ਤਿ. ‘‘ਸਾਧੁ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਏਵਮੇਤਂ ਤਥਾ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਾਮੀ’’ਤਿ.

ਛਦ੍ਦਨ੍ਤਜੋਤਿਪਾਲਾਰਬ੍ਭਪਞ੍ਹੋ ਛਟ੍ਠੋ.

੭. ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ¶ ਨਾਗਸੇਨ, ਭਾਸਿਤਮ੍ਪੇਤਂ ਭਗਵਤਾ ‘ਘਟਿਕਾਰਸ੍ਸ ਕੁਮ੍ਭਕਾਰਸ੍ਸ ਆਵੇਸਨਂ ਸਬ੍ਬਂ ਤੇਮਾਸਂ ਆਕਾਸਚ੍ਛਦਨਂ ਅਟ੍ਠਾਸਿ, ਨ ਦੇਵੋਤਿਵਸ੍ਸੀ’ਤਿ. ਪੁਨ ਚ ਭਣਿਤਂ ‘ਕਸ੍ਸਪਸ੍ਸ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ [ਭਗਵਤੋ ਅਰਹਤੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ (ਮ. ਨਿ. ੨.੨੮੯)] ਕੁਟਿ ਓਵਸ੍ਸਤੀ’ਤਿ. ਕਿਸ੍ਸ ਪਨ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਏਵਮੁਸ੍ਸਨ੍ਨਕੁਸਲਮੂਲਸ੍ਸ [ਏਵਰੂਪਸ੍ਸ ਉਸ੍ਸਨ੍ਨਕੁਸਲਮੂਲਸ੍ਸ (ਕ.)] ਕੁਟਿ ਓਵਸ੍ਸਤਿ, ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਨਾਮ ਸੋ ਆਨੁਭਾਵੋ ਇਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬੋ? ਯਦਿ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਘਟਿਕਾਰਸ੍ਸ ਕੁਮ੍ਭਕਾਰਸ੍ਸ ਆਵੇਸਨਂ ਅਨੋਵਸ੍ਸਂ ਆਕਾਸਚ੍ਛਦਨਂ ਅਹੋਸਿ, ਤੇਨ ਹਿ ‘ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਕੁਟਿ ਓਵਸ੍ਸਤੀ’ਤਿ ਯਂ ਵਚਨਂ, ਤਂ ਮਿਚ੍ਛਾ. ਯਦਿ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਕੁਟਿ ਓਵਸ੍ਸਤਿ, ਤੇਨ ਹਿ ‘ਘਟਿਕਾਰਸ੍ਸ ਕੁਮ੍ਭਕਾਰਸ੍ਸ ਆਵੇਸਨਂ ਅਨੋਵਸ੍ਸਕਂ ਅਹੋਸਿ ਆਕਾਸਚ੍ਛਦਨ’ਨ੍ਤਿ ਤਮ੍ਪਿ ਵਚਨਂ ਮਿਚ੍ਛਾ. ਅਯਮ੍ਪਿ ਉਭਤੋ ਕੋਟਿਕੋ ਪਞ੍ਹੋ ਤਵਾਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤੋ, ਸੋ ਤਯਾ ਨਿਬ੍ਬਾਹਿਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ.

‘‘ਭਾਸਿਤਮ੍ਪੇਤਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਭਗਵਤਾ ‘ਘਟਿਕਾਰਸ੍ਸ ਕੁਮ੍ਭਕਾਰਸ੍ਸ ਆਵੇਸਨਂ ਸਬ੍ਬਂ ਤੇਮਾਸਂ ਆਕਾਸਚ੍ਛਦਨਂ ¶ ਅਟ੍ਠਾਸਿ, ਨ ਦੇਵੋਤਿਵਸ੍ਸੀ’ਤਿ. ਭਣਿਤਞ੍ਚ ‘ਕਸ੍ਸਪਸ੍ਸ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਕੁਟਿ ਓਵਸ੍ਸਤੀ’ਤਿ. ਘਟਿਕਾਰੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਕੁਮ੍ਭਕਾਰੋ ਸੀਲਵਾ ਕਲ੍ਯਾਣਧਮ੍ਮੋ ਉਸ੍ਸਨ੍ਨਕੁਸਲਮੂਲੋ ਅਨ੍ਧੇ ¶ ਜਿਣ੍ਣੇ ਮਾਤਾਪਿਤਰੋ ਪੋਸੇਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਅਸਮ੍ਮੁਖਾ ਅਨਾਪੁਚ੍ਛਾਯੇਵਸ੍ਸ ਘਰੇ ਤਿਣਂ ਹਰਿਤ੍ਵਾ ਭਗਵਤੋ ਕੁਟਿਂ ਛਾਦੇਸੁਂ, ਸੋ ਤੇਨ ਤਿਣਹਰਣੇਨ ਅਕਮ੍ਪਿਤਂ ਅਸਞ੍ਚਲਿਤਂ ਸੁਸਣ੍ਠਿਤਂ ਵਿਪੁਲਮਸਮਂ ਪੀਤਿਂ ਪਟਿਲਭਤਿ, ਭਿਯ੍ਯੋ ਸੋਮਨਸ੍ਸਞ੍ਚ ਅਤੁਲਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਸਿ ‘ਅਹੋ ਵਤ ਮੇ ਭਗਵਾ ਲੋਕੁਤ੍ਤਮੋ ਸੁਵਿਸ੍ਸਤ੍ਥੋ’ਤਿ, ਤੇਨ ਤਸ੍ਸ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਿਕੋ ਵਿਪਾਕੋ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੋ. ਨ ਹਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਤਥਾਗਤੋ ਤਾਵਤਕੇਨ ਵਿਕਾਰੇਨ ਚਲਤਿ.

‘‘ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸਿਨੇਰੁ ਗਿਰਿਰਾਜਾ ਅਨੇਕਸਤਸਹਸ੍ਸਵਾਤਸਮ੍ਪਹਾਰੇਨਪਿ ਨ ਕਮ੍ਪਤਿ ਨ ਚਲਤਿ, ਮਹੋਦਧਿ ਵਰਪ੍ਪਵਰਸਾਗਰੋ ਅਨੇਕਸਤਨਹੁਤਮਹਾਗਙ੍ਗਾਸਤਸਹਸ੍ਸੇਹਿਪਿ ਨ ਪੂਰਤਿ ਨ ਵਿਕਾਰਮਾਪਜ੍ਜਤਿ, ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਤਥਾਗਤੋ ਨ ਤਾਵਤਕੇਨ ਵਿਕਾਰੇਨ ਚਲਤਿ.

‘‘ਯਂ ਪਨ, ਮਹਾਰਾਜ, ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਕੁਟਿ ਓਵਸ੍ਸਤਿ, ਤਂ ਮਹਤੋ ਜਨਕਾਯਸ੍ਸ ਅਨੁਕਮ੍ਪਾਯ. ਦ੍ਵੇਮੇ, ਮਹਾਰਾਜ, ਅਤ੍ਥਵਸੇ ਸਮ੍ਪਸ੍ਸਮਾਨਾ ਤਥਾਗਤਾ ¶ ਸਯਂ ਨਿਮ੍ਮਿਤਂ ਪਚ੍ਚਯਂ ਨਪ੍ਪਟਿਸੇਵਨ੍ਤਿ, ‘ਅਯਂ ਅਗ੍ਗਦਕ੍ਖਿਣੇਯ੍ਯੋ ਸਤ੍ਥਾ’ਤਿ ਭਗਵਤੋ ਪਚ੍ਚਯਂ ਦਤ੍ਵਾ ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸਾ ਸਬ੍ਬਦੁਗ੍ਗਤਿਤੋ ਪਰਿਮੁਚ੍ਚਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀਤਿ, ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਵੁਤ੍ਤਿਂ ਪਰਿਯੇਸਨ੍ਤੀਤਿ ‘ਮਾ ਅਞ੍ਞੇ ਉਪਵਦੇਯ੍ਯੁ’ਨ੍ਤਿ. ਇਮੇ ਦ੍ਵੇ ਅਤ੍ਥਵਸੇ ਸਮ੍ਪਸ੍ਸਮਾਨਾ ਤਥਾਗਤਾ ਸਯਂ ਨਿਮ੍ਮਿਤਂ ਪਚ੍ਚਯਂ ਨਪ੍ਪਟਿਸੇਵਨ੍ਤਿ. ਯਦਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸਕ੍ਕੋ ਵਾ ਤਂ ਕੁਟਿਂ ਅਨੋਵਸ੍ਸਂ ਕਰੇਯ੍ਯ ਬ੍ਰਹ੍ਮਾ ਵਾ ਸਯਂ ਵਾ, ਸਾਵਜ੍ਜਂ ਭਵੇਯ੍ਯ ਤਂ ਯੇਵ ਕਰਣਂ [ਕਾਰਣਂ (ਸੀ. ਪੀ.)] ਸਦੋਸਂ ਸਨਿਗ੍ਗਹਂ, ਇਮੇ ਵਿਭੂਤਂ [ਵਿਭੂਸਂ (ਸੀ. ਪੀ.)] ਕਤ੍ਵਾ ਲੋਕਂ ਸਮ੍ਮੋਹੇਨ੍ਤਿ ਅਧਿਕਤਂ ਕਰੋਨ੍ਤੀਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਂ ਕਰਣਂ ਵਜ੍ਜਨੀਯਂ. ਨ, ਮਹਾਰਾਜ, ਤਥਾਗਤਾ ਵਤ੍ਥੁਂ ਯਾਚਨ੍ਤਿ, ਤਾਯ ਅਵਤ੍ਥੁਯਾਚਨਾਯ ਅਪਰਿਭਾਸਿਯਾ ਭਵਨ੍ਤੀ’’ਤਿ. ‘‘ਸਾਧੁ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਏਵਮੇਤਂ ਤਥਾ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਾਮੀ’’ਤਿ.

੮. ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ¶ ਨਾਗਸੇਨ, ਭਾਸਿਤਮ੍ਪੇਤਂ ਤਥਾਗਤੇਨ ‘ਅਹਮਸ੍ਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਯਾਚਯੋਗੋ’ਤਿ. ਪੁਨ ਚ ਭਣਿਤਂ ‘ਰਾਜਾਹਮਸ੍ਮਿ ਸੇਲਾ’ਤਿ. ਯਦਿ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਭਗਵਤਾ ਭਣਿਤਂ ‘ਅਹਮਸ੍ਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ ¶ , ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਯਾਚਯੋਗੋ’ਤਿ, ਤੇਨ ਹਿ ‘ਰਾਜਾਹਮਸ੍ਮਿ ਸੇਲਾ’ਤਿ ਯਂ ਵਚਨਂ, ਤਂ ਮਿਚ੍ਛਾ. ਯਦਿ ਤਥਾਗਤੇਨ ਭਣਿਤਂ ‘ਰਾਜਾਹਮਸ੍ਮਿ ਸੇਲਾ’ਤਿ, ਤੇਨ ਹਿ ‘ਅਹਮਸ੍ਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਯਾਚਯੋਗੋ’ਤਿ ਤਮ੍ਪਿ ਵਚਨਂ ਮਿਚ੍ਛਾ. ਖਤ੍ਤਿਯੋ ਵਾ ਹਿ ਭਵੇਯ੍ਯ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਵਾ, ਨਤ੍ਥਿ ਏਕਾਯ ਜਾਤਿਯਾ ਦ੍ਵੇ ਵਣ੍ਣਾ ਨਾਮ, ਅਯਮ੍ਪਿ ਉਭਤੋ ਕੋਟਿਕੋ ਪਞ੍ਹੋ ਤਵਾਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤੋ, ਸੋ ਤਯਾ ਨਿਬ੍ਬਾਹਿਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ.

‘‘ਭਾਸਿਤਮ੍ਪੇਤਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਭਗਵਤਾ ‘ਅਹਮਸ੍ਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਯਾਚਯੋਗੋ’ਤਿ, ਪੁਨ ਚ ਭਣਿਤਂ ‘ਰਾਜਾਹਮਸ੍ਮਿ ਸੇਲਾ’ਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਕਾਰਣਂ ਅਤ੍ਥਿ, ਯੇਨ ਕਾਰਣੇਨ ਤਥਾਗਤੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਚ ਰਾਜਾ ਚ ਹੋਤੀ’’ਤਿ.

‘‘ਕਿਂ ਪਨ ਤਂ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਕਾਰਣਂ, ਯੇਨ ਕਾਰਣੇਨ ਤਥਾਗਤੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਚ ਰਾਜਾ ਚ ਹੋਤਿ’’? ‘‘ਸਬ੍ਬੇ, ਮਹਾਰਾਜ, ਪਾਪਕਾ ¶ ਅਕੁਸਲਾ ਧਮ੍ਮਾ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਬਾਹਿਤਾ ਪਹੀਨਾ ਅਪਗਤਾ ਬ੍ਯਪਗਤਾ ਉਚ੍ਛਿਨ੍ਨਾ ਖੀਣਾ ਖਯਂ ਪਤ੍ਤਾ ਨਿਬ੍ਬੁਤਾ ਉਪਸਨ੍ਤਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਥਾਗਤੋ ‘ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ.

‘‘ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਨਾਮ ਸਂਸਯਮਨੇਕਂਸਂ ਵਿਮਤਿਪਥਂ ਵੀਤਿਵਤ੍ਤੋ, ਭਗਵਾਪਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸਂਸਯਮਨੇਕਂਸਂ ਵਿਮਤਿਪਥਂ ਵੀਤਿਵਤ੍ਤੋ, ਤੇਨ ਕਾਰਣੇਨ ਤਥਾਗਤੋ ‘ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ.

‘‘ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਨਾਮ ਸਬ੍ਬਭਵਗਤਿਯੋਨਿਨਿਸ੍ਸਟੋ ਮਲਰਜਗਤਵਿਪ੍ਪਮੁਤ੍ਤੋ ਅਸਹਾਯੋ, ਭਗਵਾਪਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸਬ੍ਬਭਵਗਤਿਯੋਨਿਨਿਸ੍ਸਟੋ ਮਲਰਜਗਤਵਿਪ੍ਪਮੁਤ੍ਤੋ ਅਸਹਾਯੋ, ਤੇਨ ਕਾਰਣੇਨ ਤਥਾਗਤੋ ‘ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ.

‘‘ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਨਾਮ ਅਗ੍ਗਸੇਟ੍ਠਵਰਪਵਰਦਿਬ੍ਬਵਿਹਾਰਬਹੁਲੋ, ਭਗਵਾਪਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਅਗ੍ਗਸੇਟ੍ਠਵਰਪਵਰਦਿਬ੍ਬਵਿਹਾਰਬਹੁਲੋ, ਤੇਨਾਪਿ ਕਪਰਣੇਨ ਤਥਾਗਤੋ ‘‘ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ.

‘‘ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਨਾਮ ਅਜ੍ਝਯਨ ਅਜ੍ਝਾਪਨ ਦਾਨਪ੍ਪਟਿਗ੍ਗਹਣ ਦਮ ਸਂਯਮਨਿਯਮਪੁਬ੍ਬਮਨੁਸਿਟ੍ਠਿ ਪਵੇਣਿ ਵਂਸ ਧਰਣੋ, ਭਗਵਾਪਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਅਜ੍ਝਯਨ ਅਜ੍ਝਾਪਨ ਦਾਨਪ੍ਪਟਿਗ੍ਗਹਣ ਦਮ ਸਂਯਮ ਨਿਯਮ ਪੁਬ੍ਬਜਿਨਾਚਿਣ੍ਣ ਅਨੁਸਿਟ੍ਠਿ ¶ ਪਵੇਣਿ ਵਂਸ ਧਰਣੋ ਤੇਨਾਪਿ ਕਾਰਣੇਨ ਤਥਾਗਤੋ ‘ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ.

‘‘ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਨਾਮ ਬ੍ਰਹਾਸੁਖਵਿਹਾਰਜ੍ਝਾਨਝਾਯੀ; ਭਗਵਾਪਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਬ੍ਰਹਾਸੁਖਵਿਹਾਰਜ੍ਝਾਨਝਾਯੀ, ਤੇਨਾਪਿ ਕਾਰਣੇਨ ਤਥਾਗਤੋ ‘ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ.

‘‘ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ¶ ਨਾਮ ਸਬ੍ਬਭਵਾਭਵਗਤੀਸੁ ਅਭਿਜਾਤਿਵਤ੍ਤਿਤਮਨੁਚਰਿਤਂ ਜਾਨਾਤਿ, ਭਗਵਾਪਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸਬ੍ਬਭਵਾਭਵਗਤੀਸੁ ਅਭਿਜਾਤਿਵਤ੍ਤਿਤਮਨੁਚਰਿਤਂ ਜਾਨਾਤਿ, ਤੇਨਾਪਿ ਕਾਰਣੇਨ ਤਥਾਗਤੋ ‘ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ.

‘‘ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋਤਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਭਗਵਤੋ ਨੇਤਂ ਨਾਮਂ ਮਾਤਰਾ ਕਤਂ, ਨ ਪਿਤਰਾ ਕਤਂ, ਨ ਭਾਤਰਾ ਕਤਂ, ਨ ਭਗਿਨਿਯਾ ਕਤਂ, ਨ ਮਿਤ੍ਤਾਮਚ੍ਚੇਹਿ ਕਤਂ, ਨ ਞਾਤਿਸਾਲੋਹਿਤੇਹਿ ਕਤਂ, ਨ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੇਹਿ ਕਤਂ, ਨ ਦੇਵਤਾਹਿ ਕਤਂ, ਵਿਮੋਕ੍ਖਨ੍ਤਿਕਮੇਤਂ ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਭਗਵਨ੍ਤਾਨਂ ਨਾਮਂ ਬੋਧਿਯਾ ਯੇਵ ਮੂਲੇ ਮਾਰਸੇਨਂ ਵਿਧਮਿਤ੍ਵਾ ਅਤੀਤਾਨਾਗਤਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਪਾਪਕੇ ਅਕੁਸਲੇ ¶ ਧਮ੍ਮੇ ਬਾਹੇਤ੍ਵਾ ਸਹ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞਾਣਸ੍ਸ ਪਟਿਲਾਭਾ ਪਟਿਲਦ੍ਧਪਾਤੁਭੂਤਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨਮਤ੍ਤੇ ਸਚ੍ਛਿਕਾ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿ ਯਦਿਦਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋਤਿ, ਤੇਨ ਕਾਰਣੇਨ ਤਥਾਗਤੋ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ‘ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ’’’ਤਿ.

‘‘ਕੇਨ ਪਨ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਕਾਰਣੇਨ ਤਥਾਗਤੋ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ‘ਰਾਜਾ’’’ਤਿ? ‘‘ਰਾਜਾ ਨਾਮ, ਮਹਾਰਾਜ, ਯੋ ਕੋਚਿ ਰਜ੍ਜਂ ਕਾਰੇਤਿ ਲੋਕਮਨੁਸਾਸਤਿ, ਭਗਵਾਪਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਦਸਸਹਸ੍ਸਿਯਾ ਲੋਕਧਾਤੁਯਾ ਧਮ੍ਮੇਨ ਰਜ੍ਜਂ ਕਾਰੇਤਿ, ਸਦੇਵਕਂ ਲੋਕਂ ਸਮਾਰਕਂ ਸਬ੍ਰਹ੍ਮਕਂ ਸਸ੍ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਿਂ ਪਜਂ ਸਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸਂ ਅਨੁਸਾਸਤਿ, ਤੇਨਾਪਿ ਕਾਰਣੇਨ ਤਥਾਗਤੋ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ‘ਰਾਜਾ’ਤਿ.

‘‘ਰਾਜਾ ਨਾਮ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸਬ੍ਬਜਨਮਨੁਸ੍ਸੇ ਅਭਿਭਵਿਤ੍ਵਾ ਨਨ੍ਦਯਨ੍ਤੋ ਞਾਤਿਸਙ੍ਘਂ, ਸੋਚਯਨ੍ਤੋ ਅਮਿਤ੍ਤਸਙ੍ਘਂ, ਮਹਤਿਮਹਾਯਸਸਿਰਿਹਰਂ ਥਿਰਸਾਰਦਣ੍ਡਂ ਅਨੂਨਸਤਸਲਾਕਾਲਙ੍ਕਤਂ ਉਸ੍ਸਾਪੇਤਿ ਪਣ੍ਡਰਵਿਮਲਸੇਤਚ੍ਛਤ੍ਤਂ, ਭਗਵਾਪਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸੋਚਯਨ੍ਤੋ ਮਾਰਸੇਨਂ ਮਿਚ੍ਛਾਪਟਿਪਨ੍ਨਂ, ਨਨ੍ਦਯਨ੍ਤੋ ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸੇ ਸਮ੍ਮਾਪਟਿਪਨ੍ਨੇ ਦਸਸਹਸ੍ਸਿਯਾ ¶ ਲੋਕਧਾਤੁਯਾ ਮਹਤਿਮਹਾਯਸਸਿਰਿਹਰਂ ਖਨ੍ਤਿਥਿਰਸਾਰਦਣ੍ਡਂ ਞਾਣਵਰਸਤਸਲਾਕਾਲਙ੍ਕਤਂ ਉਸ੍ਸਾਪੇਤਿ ਅਗ੍ਗਵਰਵਿਮੁਤ੍ਤਿਪਣ੍ਡਰਵਿਮਲਸੇਤਚ੍ਛਤ੍ਤਂ, ਤੇਨਾਪਿ ਕਾਰਣੇਨ ਤਥਾਗਤੋ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ‘ਰਾਜਾ’ਤਿ.

‘‘ਰਾਜਾ ਨਾਮ ਉਪਗਤਸਮ੍ਪਤ੍ਤਜਨਾਨਂ ਬਹੂਨਮਭਿਵਨ੍ਦਨੀਯੋ ਭਵਤਿ, ਭਗਵਾਪਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਉਪਗਤਸਮ੍ਪਤ੍ਤਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਬਹੂਨਮਭਿਵਨ੍ਦਨੀਯੋ, ਤੇਨਾਪਿ ਕਾਰਣੇਨ ਤਥਾਗਤੋ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ‘ਰਾਜਾ’ਤਿ.

‘‘ਰਾਜਾ ਨਾਮ ਯਸ੍ਸ ਕਸ੍ਸਚਿ ਆਰਾਧਕਸ੍ਸ ਪਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਵਰਿਤਂ ਵਰਂ ਦਤ੍ਵਾ ਕਾਮੇਨ ਤਪ੍ਪਯਤਿ, ਭਗਵਾਪਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਯਸ੍ਸ ਕਸ੍ਸਚਿ ਕਾਯੇਨ ਵਾਚਾਯ ਮਨਸਾ ਆਰਾਧਕਸ੍ਸ ਪਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਵਰਿਤਂ ਵਰਮਨੁਤ੍ਤਰਂ ਸਬ੍ਬਦੁਕ੍ਖਪਰਿਮੁਤ੍ਤਿਂ ਦਤ੍ਵਾ ਅਸੇਸਕਾਮਵਰੇਨ ਚ ਤਪ੍ਪਯਤਿ, ਤੇਨਾਪਿ ਕਾਰਣੇਨ ਤਥਾਗਤੋ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ‘ਰਾਜਾ’ਤਿ.

‘‘ਰਾਜਾ ¶ ਨਾਮ ਆਣਂ ਵੀਤਿਕ੍ਕਮਨ੍ਤਂ ਵਿਗਰਹਤਿ ਝਾਪੇਤਿ [ਜਾਪੇਤਿ (ਸੀ. ਪੀ.)] ਧਂਸੇਤਿ, ਭਗਵਤੋਪਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸਾਸਨਵਰੇ ਆਣਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮਨ੍ਤੋ ਅਲਜ੍ਜੀ ਮਙ੍ਕੁਭਾਵੇਨ ਓਞ੍ਞਾਤੋ ਹੀਲ਼ਿਤੋ ਗਰਹਿਤੋ ਭਵਿਤ੍ਵਾ ਵਜ੍ਜਤਿ ਜਿਨਸਾਸਨਵਰਮ੍ਹਾ, ਤੇਨਾਪਿ ਕਾਰਣੇਨ ਤਥਾਗਤੋ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ‘ਰਾਜਾ’ਤਿ.

‘‘ਰਾਜਾ ¶ ਨਾਮ ਪੁਬ੍ਬਕਾਨਂ ਧਮ੍ਮਿਕਾਨਂ ਰਾਜੂਨਂ ਪਵੇਣਿਮਨੁਸਿਟ੍ਠਿਯਾ ਧਮ੍ਮਾਧਮ੍ਮਮਨੁਦੀਪਯਿਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮੇਨ ਰਜ੍ਜਂ ਕਾਰਯਮਾਨੋ ਪਿਹਯਿਤੋ ਪਿਯੋ ਪਤ੍ਥਿਤੋ ਭਵਤਿ ਜਨਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ, ਚਿਰਂ ਰਾਜਕੁਲਵਂਸਂ ਠਪਯਤਿ ਧਮ੍ਮਗੁਣਬਲੇਨ, ਭਗਵਾਪਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਪੁਬ੍ਬਕਾਨਂ ਸਯਮ੍ਭੂਨਂ ਪਵੇਣਿਮਨੁਸਿਟ੍ਠਿਯਾ ਧਮ੍ਮਾਧਮ੍ਮਮਨੁਦੀਪਯਿਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮੇਨ ਲੋਕਮਨੁਸਾਸਮਾਨੋ ਪਿਹਯਿਤੋ ਪਿਯੋ ਪਤ੍ਥਿਤੋ ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਚਿਰਂ ਸਾਸਨਂ ਪਵਤ੍ਤੇਤਿ ਧਮ੍ਮਗੁਣਬਲੇਨ, ਤੇਨਾਪਿ ਕਾਰਣੇਨ ਤਥਾਗਤੋ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ‘ਰਾਜਾ’ਤਿ. ਏਵਮਨੇਕਵਿਧਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਕਾਰਣਂ, ਯੇਨ ਕਾਰਣੇਨ ਤਥਾਗਤੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋਪਿ ਭਵੇਯ੍ਯ ਰਾਜਾਪਿ ਭਵੇਯ੍ਯ, ਸੁਨਿਪੁਣੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਕਪ੍ਪਮ੍ਪਿ ਨੋ ਨਂ ਸਮ੍ਪਾਦੇਯ੍ਯ, ਕਿਂ ਅਤਿਬਹੁਂ ਭਣਿਤੇਨ, ਸਂਖਿਤ੍ਤਂ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ. ‘‘ਸਾਧੁ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਏਵਮੇਤਂ ਤਥਾ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਾਮੀ’’ਤਿ.

੯. ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ¶ ਨਾਗਸੇਨ, ਭਾਸਿਤਮ੍ਪੇਤਂ ਭਗਵਤਾ –

‘‘‘ਗਾਥਾਭਿਗੀਤਂ ਮੇ ਅਭੋਜਨੇਯ੍ਯਂ [ਅਭੋਜਨੀਯਂ (ਕ.) ਸੁ. ਨਿ. ੮੧ ਪਸ੍ਸਿਤਬ੍ਬਂ], ਸਮ੍ਪਸ੍ਸਤਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ ਨੇਸ ਧਮ੍ਮਾ;

ਗਾਥਾਭਿਗੀਤਂ ਪਨੁਦਨ੍ਤਿ ਬੁਦ੍ਧਾ, ਧਮ੍ਮੇ ਸਤੀ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ ਵੁਤ੍ਤਿਰੇਸਾ’ਤਿ.

‘‘ਪੁਨ ਚ ਭਗਵਾ ਪਰਿਸਾਯ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਨ੍ਤੋ ਕਥੇਨ੍ਤੋ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬਿਕਥਂ ਪਠਮਂ ਤਾਵ ਦਾਨਕਥਂ ਕਥੇਤਿ, ਪਚ੍ਛਾ ਸੀਲਕਥਂ, ਤਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਸਬ੍ਬਲੋਕਿਸ੍ਸਰਸ੍ਸ ਭਾਸਿਤਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸਾ ਅਭਿਸਙ੍ਖਰਿਤ੍ਵਾ ਦਾਨਂ ਦੇਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਤਂ ਉਯ੍ਯੋਜਿਤਂ ਦਾਨਂ ਸਾਵਕਾ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤਿ. ਯਦਿ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਭਗਵਤਾ ਭਣਿਤਂ ‘ਗਾਥਾਭਿਗੀਤਂ ਮੇ ਅਭੋਜਨੇਯ੍ਯ’ਨ੍ਤਿ, ਤੇਨ ਹਿ ‘ਭਗਵਾ ਦਾਨਕਥਂ ਪਠਮਂ ਕਥੇਤੀ’ਤਿ ਯਂ ਵਚਨਂ, ਤਂ ਮਿਚ੍ਛਾ. ਯਦਿ ਦਾਨਕਥਂ ਪਠਮਂ ਕਥੇਤਿ, ਤੇਨ ਹਿ ‘ਗਾਥਾਭਿਗੀਤਂ ਮੇ ਅਭੋਜਨੇਯ੍ਯ’ਨ੍ਤਿ ਤਮ੍ਪਿ ਵਚਨਂ ਮਿਚ੍ਛਾ. ਕਿਂ ਕਾਰਣਂ? ਯੋ ਸੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਦਕ੍ਖਿਣੇਯ੍ਯੋ ਗਿਹੀਨਂ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਦਾਨਸ੍ਸ ਵਿਪਾਕਂ ਕਥੇਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਤੇ ਧਮ੍ਮਕਥਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਪਸਨ੍ਨਚਿਤ੍ਤਾ ਅਪਰਾਪਰਂ ¶ ਦਾਨਂ ¶ ਦੇਨ੍ਤਿ, ਯੇ ਤਂ ਦਾਨਂ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਸਬ੍ਬੇ ਤੇ ਗਾਥਾਭਿਗੀਤਂ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤਿ. ਅਯਮ੍ਪਿ ਉਭਤੋ ਕੋਟਿਕੋ ਪਞ੍ਹੋ ਨਿਪੁਣੋ ਗਮ੍ਭੀਰੋ ਤਪਾਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤੋ, ਸੋ ਤਯਾ ਨਿਬ੍ਬਾਹਿਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ.

‘‘ਭਾਸਿਤਮ੍ਪੇਤਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਭਗਵਤਾ ‘ਗਾਥਾਭਿਗੀਤਂ ਮੇ ਅਭੋਜਨੇਯ੍ਯਂ, ਸਮ੍ਪਸ੍ਸਤਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ ਨੇਸ ਧਮ੍ਮੋ. ਗਾਥਾਭਿਗੀਤਂ ਪਨੁਦਨ੍ਤਿ ਬੁਦ੍ਧਾ, ਧਮ੍ਮੇ ਸਤੀ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ ਵੁਤ੍ਤਿਰੇਸਾ’ਤਿ, ਕਥੇਤਿ ਚ ਭਗਵਾ ਪਠਮਂ ਦਾਨਕਥਂ, ਤਞ੍ਚ ਪਨ ਕਿਰਿਯਂ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਤਥਾਗਤਾਨਂ ਪਠਮਂ ਦਾਨਕਥਾਯ, ਤਤ੍ਥ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਭਿਰਮਾਪੇਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਛਾ ਸੀਲੇ ਨਿਯੋਜੇਨ੍ਤਿ. ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਤਰੁਣਦਾਰਕਾਨਂ ਪਠਮਂ ਤਾਵ ¶ ਕੀਲ਼ਾਭਣ੍ਡਕਾਨਿ ਦੇਨ੍ਤਿ. ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ, ਵਙ੍ਕਕਂ ਘਟਿਕਂ ਚਿਙ੍ਗੁਲਕਂ ਪਤ੍ਤਾਲ਼੍ਹਕਂ ਰਥਕਂ ਧਨੁਕਂ, ਪਚ੍ਛਾ ਤੇ ਸਕੇ ਸਕੇ ਕਮ੍ਮੇ ਨਿਯੋਜੇਨ੍ਤਿ. ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਤਥਾਗਤੋ ਪਠਮਂ ਦਾਨਕਥਾਯ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਭਿਰਮਾਪੇਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਛਾ ਸੀਲੇ ਨਿਯੋਜੇਤਿ.

‘‘ਯਥਾ ਵਾ ਪਨ, ਮਹਾਰਾਜ, ਭਿਸਕ੍ਕੋ ਨਾਮ ਆਤੁਰਾਨਂ ਪਠਮਂ ਤਾਵ ਚਤੂਹਪਞ੍ਚਾਹਂ ਤੇਲਂ ਪਾਯੇਤਿ ਬਲਕਰਣਾਯ ਸਿਨੇਹਨਾਯ, ਪਚ੍ਛਾ ਵਿਰੇਚੇਤਿ. ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਤਥਾਗਤੋ ਪਠਮਂ ਤਾਵ ਦਾਨਕਥਾਯ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਭਿਰਮਾਪੇਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਛਾ ਸੀਲੇ ਨਿਯੋਜੇਤਿ. ਦਾਯਕਾਨਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਦਾਨਪਤੀਨਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਮੁਦੁਕਂ ਹੋਤਿ ਮਦ੍ਦਵਂ ਸਿਨਿਦ੍ਧਂ, ਤੇਨ ਤੇ ਦਾਨਸੇਤੁਸਙ੍ਕਮੇਨ ਦਾਨਨਾਵਾਯ ਸਂਸਾਰਸਾਗਰਪਾਰਮਨੁਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤੇਸਂ ਪਠਮਂ ਕਮ੍ਮਭੂਮਿਮਨੁਸਾਸਤਿ, ਨ ਚ ਕੇਨਚਿ [ਤੇਨ (ਸੀ. ਪੀ.)] ਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਮਾਪਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ.

‘‘ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ‘ਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿ’ਨ੍ਤਿ ਯਂ ਵਦੇਸਿ, ਕਤਿ ਪਨ ਤਾ ਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਯੋ’’ਤਿ? ‘‘ਦ੍ਵੇਮਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਯੋ ਕਾਯਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿ ਵਚੀਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿ ਚਾਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥਿ ਕਾਯਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿ ਸਾਵਜ੍ਜਾ, ਅਤ੍ਥਿ ਅਨਵਜ੍ਜਾ. ਅਤ੍ਥਿ ਵਚੀਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿ ਸਾਵਜ੍ਜਾ, ਅਤ੍ਥਿ ਅਨਵਜ੍ਜਾ.

‘‘ਕਤਮਾ ਕਾਯਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿ ਸਾਵਜ੍ਜਾ? ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਕੁਲਾਨਿ ਉਪਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਅਨੋਕਾਸੇ ਠਿਤੋ ਠਾਨਂ ਭਞ੍ਜਤਿ, ਅਯਂ ਕਾਯਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿ ਸਾਵਜ੍ਜਾ. ਤਾਯ ਚ ਵਿਞ੍ਞਾਪਿਤਂ ਅਰਿਯਾ ਨ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਸੋ ਚ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਅਰਿਯਾਨਂ ਸਮਯੇ ਓਞ੍ਞਾਤੋ ਹੋਤਿ ਹੀਲ਼ਿਤੋ ਖੀਲ਼ਿਤੋ ਗਰਹਿਤੋ ਪਰਿਭੂਤੋ ਅਚਿਤ੍ਤੀਕਤੋ, ਭਿਨ੍ਨਾਜੀਵੋਤ੍ਵੇਵ ਸਙ੍ਖਂ ਗਚ੍ਛਤਿ.

‘‘ਪੁਨ ¶ ਚਪਰਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਕੁਲਾਨਿ ਉਪਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਅਨੋਕਾਸੇ ਠਿਤੋ ਗਲਂ ਪਣਾਮੇਤ੍ਵਾ ਮੋਰਪੇਕ੍ਖਿਤਂ ਪੇਕ੍ਖਤਿ ‘ਏਵਂ ਇਮੇ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’ਤਿ, ਤੇਨ ਚ ਤੇ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਿ. ਅਯਮ੍ਪਿ ਕਾਯਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿ ਸਾਵਜ੍ਜਾ. ਤਾਯ ਚ ਵਿਞ੍ਞਾਪਿਤਂ ਅਰਿਯਾ ਨ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਸੋ ਚ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਅਰਿਯਾਨਂ ¶ ਸਮਯੇ ਓਞ੍ਞਾਤੋ ਹੋਤਿ ਹੀਲ਼ਿਤੋ ਖੀਲ਼ਿਤੋ ਗਰਹਿਤੋ ਪਰਿਭੂਤੋ ਅਚਿਤ੍ਤੀਕਤੋ, ਭਿਨ੍ਨਾਜੀਵੋਤ੍ਵੇਵ ਸਙ੍ਖਂ ਗਚ੍ਛਤਿ.

‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਹਨੁਕਾਯ ਵਾ ¶ ਭਮੁਕਾਯ ਵਾ ਅਙ੍ਗੁਟ੍ਠੇਨ ਵਾ ਵਿਞ੍ਞਾਪੇਤਿ, ਅਯਮ੍ਪਿ ਕਾਯਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿ ਸਾਵਜ੍ਜਾ, ਤਾਯ ਚ ਵਿਞ੍ਞਾਪਿਤਂ ਅਰਿਯਾ ਨ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਸੋ ਚ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਅਰਿਯਾਨਂ ਸਮਯੇ ਓਞ੍ਞਾਤੋ ਹੋਤਿ ਹੀਲ਼ਿਤੋ ਖੀਲ਼ਿਤੋ ਗਰਹਿਤੋ ਪਰਿਭੂਤੋ ਅਚਿਤ੍ਤੀਕਤੋ, ਭਿਨ੍ਨਾਜੀਵੋਤ੍ਵੇਵ ਸਙ੍ਖਂ ਗਚ੍ਛਤਿ.

‘‘ਕਤਮਾ ਕਾਯਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿ ਅਨਵਜ੍ਜਾ? ਇਧ ਭਿਕ੍ਖੁ ਕੁਲਾਨਿ ਉਪਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਸਤੋ ਸਮਾਹਿਤੋ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਠਾਨੇਪਿ ਅਟ੍ਠਾਨੇਪਿ ਯਥਾਨੁਸਿਟ੍ਠਿਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਠਾਨੇ ਤਿਟ੍ਠਤਿ, ਦਾਤੁਕਾਮੇਸੁ ਤਿਟ੍ਠਤਿ, ਅਦਾਤੁਕਾਮੇਸੁ ਪਕ੍ਕਮਤਿ. ਅਯਂ ਕਾਯਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿ ਅਨਵਜ੍ਜਾ, ਤਾਯ ਚ ਵਿਞ੍ਞਾਪਿਤਂ ਅਰਿਯਾ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਸੋ ਚ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਅਰਿਯਾਨਂ ਸਮਯੇ ਵਣ੍ਣਿਤੋ ਹੋਤਿ ਥੁਤੋ ਪਸਤ੍ਥੋ ਸਲ੍ਲੇਖਿਤਾਚਾਰੋ, ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਾਜੀਵੋਤ੍ਵੇਵ ਸਙ੍ਖਂ ਗਚ੍ਛਤਿ. ਭਾਸਿਤਮ੍ਪੇਤਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਭਗਵਤਾ ਦੇਵਾਤਿਦੇਵੇਨ –

‘ਨ ਵੇ ਯਾਚਨ੍ਤਿ ਸਪ੍ਪਞ੍ਞਾ, ਧੀਰੋ ਚ ਵੇਦਿਤੁਮਰਹਤਿ [ਅਰਿਯਾ ਗਰਹਨ੍ਤਿ ਯਾਚਨਂ (ਸੀ. ਪੀ.)];

ਉਦ੍ਦਿਸ੍ਸ ਅਰਿਯਾ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿ, ਏਸਾ ਅਰਿਯਾਨ ਯਾਚਨਾ’ਤਿ.

‘‘ਕਤਮਾ ਵਚੀਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿ ਸਾਵਜ੍ਜਾ? ਇਧ, ਮਹਾਰਾਜ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਵਾਚਾਯ ਬਹੁਵਿਧਂ ਵਿਞ੍ਞਾਪੇਤਿ ਚੀਵਰਪਿਣ੍ਡਪਾਤਸੇਨਾਸਨਗਿਲਾਨਪ੍ਪਚ੍ਚਯਭੇਸਜ੍ਜਪਰਿਕ੍ਖਾਰਂ, ਅਯਂ ਵਚੀਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿ ਸਾਵਜ੍ਜਾ, ਤਾਯ ਚ ਵਿਞ੍ਞਾਪਿਤਂ ਅਰਿਯਾ ਨ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਸੋ ਚ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਅਰਿਯਾਨਂ ਸਮਯੇ ਓਞ੍ਞਾਤੋ ਹੋਤਿ ਹੀਲ਼ਿਤੋ ਖੀਲ਼ਿਤੋ ਗਰਹਿਤੋ ਪਰਿਭੂਤੋ ਅਚਿਤ੍ਤੀਕਤੋ, ਭਿਨ੍ਨਾਜੀਵੋਤ੍ਵੇਵ ਸਙ੍ਖਂ ਗਚ੍ਛਤਿ.

‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਪਰੇਸਂ ਸਾਵੇਨ੍ਤੋ ਏਵਂ ਭਣਤਿ ‘ਇਮਿਨਾ ਮੇ ਅਤ੍ਥੋ’ਤਿ, ਤਾਯ ਚ ਵਾਚਾਯ ਪਰੇਸਂ ਸਾਵਿਤਾਯ ਤਸ੍ਸ ਲਾਭੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਅਯਮ੍ਪਿ ਵਚੀਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿ ਸਾਵਜ੍ਜਾ, ਤਾਯ ਚ ਵਿਞ੍ਞਾਪਿਤਂ ਅਰਿਯਾ ¶ ਨ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਸੋ ਚ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਅਰਿਯਾਨਂ ਸਮਯੇ ਓਞ੍ਞਾਤੋ ਹੋਤਿ ਹੀਲ਼ਿਤੋ ਖੀਲ਼ਿਤੋ ਗਰਹਿਤੋ ਪਰਿਭੂਤੋ ਅਚਿਤ੍ਤੀਕਤੋ, ਭਿਨ੍ਨਾਜੀਵੋਤ੍ਵੇਵ ਸਙ੍ਖਂ ਗਚ੍ਛਤਿ.

‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਵਚੀਵਿਪ੍ਫਾਰੇਨ ਪਰਿਸਾਯ ਸਾਵੇਤਿ ‘ਏਵਞ੍ਚ ਏਵਞ੍ਚ ¶ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਦਾਤਬ੍ਬ’ਨ੍ਤਿ, ਤਞ੍ਚ ਤੇ ਵਚਨਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਪਰਿਕਿਤ੍ਤਿਤਂ ਅਭਿਹਰਨ੍ਤਿ, ਅਯਮ੍ਪਿ ਵਚੀਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿ ਸਾਵਜ੍ਜਾ, ਤਾਯ ਚ ਵਿਞ੍ਞਾਪਿਤਂ ਅਰਿਯਾ ਨ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਸੋ ਚ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਅਰਿਯਾਨਂ ਸਮਯੇ ਓਞ੍ਞਾਤੋ ਹੋਤਿ ਹੀਲ਼ਿਤੋ ਖੀਲ਼ਿਤੋ ¶ ਗਰਹਿਤੋ ਪਰਿਭੂਤੋ ਅਚਿਤ੍ਤੀਕਤੋ, ਭਿਨ੍ਨਾਜੀਵੋਤ੍ਵੇਵ ਸਙ੍ਖਂ ਗਚ੍ਛਤਿ.

‘‘ਨਨੁ, ਮਹਾਰਾਜ, ਥੇਰੋਪਿ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤੋ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਤੇ ਸੂਰਿਯੇ ਰਤ੍ਤਿਭਾਗੇ ਗਿਲਾਨੋ ਸਮਾਨੋ ਥੇਰੇਨ ਮਹਾਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨੇਨ ਭੇਸਜ੍ਜਂ ਪੁਚ੍ਛੀਯਮਾਨੋ ਵਾਚਂ ਭਿਨ੍ਦਿ, ਤਸ੍ਸ ਤੇਨ ਵਚੀਭੇਦੇਨ ਭੇਸਜ੍ਜਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿ. ਅਥ ਥੇਰੋ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤੋ ‘ਵਚੀਭੇਦੇਨ ਮੇ ਇਮਂ ਭੇਸਜ੍ਜਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ, ਮਾ ਮੇ ਆਜੀਵੋ ਭਿਜ੍ਜੀ’ਤਿ ਆਜੀਵਭੇਦਭਯਾ ਤਂ ਭੇਸਜ੍ਜਂ ਪਜਹਿ ਨ ਉਪਜੀਵਿ. ਏਵਮ੍ਪਿ ਵਚੀਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿ ਸਾਵਜ੍ਜਾ, ਤਾਯ ਚ ਵਿਞ੍ਞਾਪਿਤਂ ਅਰਿਯਾ ਨ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤਿ. ਸੋ ਚ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਅਰਿਯਾਨਂ ਸਮਯੇ ਓਞ੍ਞਾਤੋ ਹੋਤਿ ਹੀਲ਼ਿਤੋ ਖੀਲ਼ਿਤੋ ਗਰਹਿਤੋ ਪਰਿਭੂਤੋ ਅਚਿਤ੍ਤੀਕਤੋ, ਭਿਨ੍ਨਾਜੀਵੋਤ੍ਵੇਵ ਸਙ੍ਖਂ ਗਚ੍ਛਤਿ.

‘‘ਕਤਮਾ ਵਚੀਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿ ਅਨਵਜ੍ਜਾ? ਇਧ, ਮਹਾਰਾਜ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਤਿ ਪਚ੍ਚਯੇ ਭੇਸਜ੍ਜਂ ਵਿਞ੍ਞਾਪੇਤਿ ਞਾਤਿਪਵਾਰਿਤੇਸੁ ਕੁਲੇਸੁ, ਅਯਂ ਵਚੀਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿ ਅਨਵਜ੍ਜਾ, ਤਾਯ ਚ ਵਿਞ੍ਞਾਪਿਤਂ ਅਰਿਯਾ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਸੋ ਚ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਅਰਿਯਾਨਂ ਸਮਯੇ ਵਣ੍ਣਿਤੋ ਹੋਤਿ ਥੋਮਿਤੋ ਪਸਤ੍ਥੋ, ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਾਜੀਵੋਤ੍ਵੇਵ ਸਙ੍ਖਂ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਅਨੁਮਤੋ ਤਥਾਗਤੇਹਿ ਅਰਹਨ੍ਤੇਹਿ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੇਹਿ.

‘‘ਯਂ ਪਨ, ਮਹਾਰਾਜ, ਤਥਾਗਤੋ ਕਸਿਭਾਰਦ੍ਵਾਜਸ੍ਸ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਭੋਜਨਂ ਪਜਹਿ [ਪਜਹਤਿ (ਕ.)], ਤਂ ਆਵੇਠਨਵਿਨਿਵੇਠਨਕਡ੍ਢਨਨਿਗ੍ਗਹਪ੍ਪਟਿਕਮ੍ਮੇਨ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਥਾਗਤੋ ਤਂ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਂ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਿ ਨ ਉਪਜੀਵੀ’’ਤਿ.

‘‘ਸਬ੍ਬਕਾਲਂ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਤਥਾਗਤੇ ਭੁਞ੍ਜਮਾਨੇ ਦੇਵਤਾ ਦਿਬ੍ਬਂ ਓਜਂ ਪਤ੍ਤੇ ਆਕਿਰਨ੍ਤਿ, ਉਦਾਹੁ ‘ਸੂਕਰਮਦ੍ਦਵੇ ਚ ਮਧੁਪਾਯਾਸੇ ਚਾ’ਤਿ ਦ੍ਵੀਸੁ ਯੇਵ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤੇਸੁ ਆਕਿਰਿਂਸੂ’’ਤਿ? ‘‘ਸਬ੍ਬਕਾਲਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਤਥਾਗਤੇ ਭੁਞ੍ਜਮਾਨੇ ਦੇਵਤਾ ਦਿਬ੍ਬਂ ਓਜਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਉਪਤਿਟ੍ਠਿਤ੍ਵਾ ਉਦ੍ਧਟੁਦ੍ਧਟੇ ਆਲੋਪੇ ਆਕਿਰਨ੍ਤਿ.

‘‘ਯਥਾ ¶ , ਮਹਾਰਾਜ, ਰਞ੍ਞੋ ਸੂਦੋ ਰਞ੍ਞੋ ਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤਸ੍ਸ ਸੂਪਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਉਪਤਿਟ੍ਠਿਤ੍ਵਾ ਕਬਲ਼ੇ ਕਬਲ਼ੇ ਸੂਪਂ ਆਕਿਰਤਿ, ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸਬ੍ਬਕਾਲਂ ਤਥਾਗਤੇ ਭੁਞ੍ਜਮਾਨੇ ਦੇਵਤਾ ਦਿਬ੍ਬਂ ਓਜਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਉਪਤਿਟ੍ਠਿਤ੍ਵਾ ਉਦ੍ਧਟੁਦ੍ਧਟੇ ਆਲੋਪੇ ਦਿਬ੍ਬਂ ਓਜਂ ਆਕਿਰਨ੍ਤਿ. ਵੇਰਞ੍ਜਾਯਮ੍ਪਿ, ਮਹਾਰਾਜ ¶ ¶ , ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਸੁਕ੍ਖਯਵਪੁਲਕੇ [ਸੁਕ੍ਖਯਵਮੂਲਕੇ (ਕ.)] ਭੁਞ੍ਜਮਾਨਸ੍ਸ ਦੇਵਤਾ ਦਿਬ੍ਬੇਨ ਓਜੇਨ ਤੇਮਯਿਤ੍ਵਾ ਤੇਮਯਿਤ੍ਵਾ ਉਪਸਂਹਰਿਂਸੁ, ਤੇਨ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਕਾਯੋ ਉਪਚਿਤੋ ਅਹੋਸੀ’’ਤਿ. ‘‘ਲਾਭਾ ਵਤ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਤਾਸਂ ਦੇਵਤਾਨਂ, ਯਾ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਸਰੀਰਪ੍ਪਟਿਜਗ੍ਗਨੇ ਸਤਤਂ ਸਮਿਤਂ ਉਸ੍ਸੁਕ੍ਕਮਾਪਨ੍ਨਾ. ਸਾਧੁ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਏਵਮੇਤਂ ਤਥਾ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਾਮੀ’’ਤਿ.

੧੦. ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾਯ ਅਪ੍ਪੋਸ੍ਸੁਕ੍ਕਪਞ੍ਹੋ

੧੦. ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਤੁਮ੍ਹੇ ਭਣਥ ‘ਤਥਾਗਤੇਨ ਚਤੂਹਿ ਚ ਅਸਙ੍ਖ੍ਯੇਯ੍ਯੇਹਿ ਕਪ੍ਪਾਨਂ ਸਤਸਹਸ੍ਸੇਨ ਚ ਏਤ੍ਥਨ੍ਤਰੇ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞਾਣਂ ਪਰਿਪਾਚਿਤਂ ਮਹਤੋ ਜਨਕਾਯਸ੍ਸ ਸਮੁਦ੍ਧਰਣਾਯਾ’ਤਿ. ਪੁਨ ਚ ‘ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਂ ਪਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਪ੍ਪੋਸ੍ਸੁਕ੍ਕਤਾਯ ਚਿਤ੍ਤਂ ਨਮਿ, ਨੋ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾਯਾ’ਤਿ.

‘‘ਯਥਾ ਨਾਮ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਇਸ੍ਸਾਸੋ ਵਾ ਇਸ੍ਸਾਸਨ੍ਤੇਵਾਸੀ ਵਾ ਬਹੁਕੇ ਦਿਵਸੇ ਸਙ੍ਗਾਮਤ੍ਥਾਯ ਉਪਾਸਨਂ ਸਿਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤੇ ਮਹਾਯੁਦ੍ਧੇ ਓਸਕ੍ਕੇਯ੍ਯ, ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਤਥਾਗਤੇਨ ਚਤੂਹਿ ਚ ਅਸਙ੍ਖ੍ਯੇਯ੍ਯੇਹਿ ਕਪ੍ਪਾਨਂ ਸਤਸਹਸ੍ਸੇਨ ਚ ਏਤ੍ਥਨ੍ਤਰੇ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞਾਣਂ ਪਰਿਪਾਚੇਤ੍ਵਾ ਮਹਤੋ ਜਨਕਾਯਸ੍ਸ ਸਮੁਦ੍ਧਰਣਾਯ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਂ ਪਤ੍ਤੇਨ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾਯ ਓਸਕ੍ਕਿਤਂ.

‘‘ਯਥਾ ਵਾ ਪਨ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਮਲ੍ਲੋ ਵਾ ਮਲ੍ਲਨ੍ਤੇਵਾਸੀ ਵਾ ਬਹੁਕੇ ਦਿਵਸੇ ਨਿਬ੍ਬੁਦ੍ਧਂ ਸਿਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤੇ ਮਲ੍ਲਯੁਦ੍ਧੇ ਓਸਕ੍ਕੇਯ੍ਯ, ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਤਥਾਗਤੇਨ ਚਤੂਹਿ ਚ ਅਸਙ੍ਖ੍ਯੇਯ੍ਯੇਹਿ ਕਪ੍ਪਾਨਂ ਸਤਸਹਸ੍ਸੇਨ ਚ ਏਤ੍ਥਨ੍ਤਰੇ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞਾਣਂ ਪਰਿਪਾਚੇਤ੍ਵਾ ਮਹਤੋ ਜਨਕਾਯਸ੍ਸ ਸਮੁਦ੍ਧਰਣਾਯ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਂ ਪਤ੍ਤੇਨ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾਯ ਓਸਕ੍ਕਿਤਂ.

‘‘ਕਿਂ ਨੁ ¶ ਖੋ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਤਥਾਗਤੇਨ ਭਯਾ ਓਸਕ੍ਕਿਤਂ, ਉਦਾਹੁ ਅਪਾਕਟਤਾਯ ਓਸਕ੍ਕਿਤਂ, ਉਦਾਹੁ ਦੁਬ੍ਬਲਤਾਯ ਓਸਕ੍ਕਿਤਂ, ਉਦਾਹੁ ਅਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਾਯ ¶ ਓਸਕ੍ਕਿਤਂ, ਕਿਂ ਤਤ੍ਥ ਕਾਰਣਂ, ਇਙ੍ਘ ਮੇ ਤ੍ਵਂ ਕਾਰਣਂ ਬ੍ਰੂਹਿ ਕਙ੍ਖਾਵਿਤਰਣਾਯ. ਯਦਿ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਤਥਾਗਤੇਨ ਚਤੂਹਿ ਚ ਅਸਙ੍ਖ੍ਯੇਯ੍ਯੇਹਿ ਕਪ੍ਪਾਨਂ ਸਤਸਹਸ੍ਸੇਨ ਚ ਏਤ੍ਥਨ੍ਤਰੇ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞਾਣਂ ਪਰਿਪਾਚਿਤਂ ਮਹਤੋ ਜਨਕਾਯਸ੍ਸ ਸਮੁਦ੍ਧਰਣਾਯ, ਤੇਨ ਹਿ ‘ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਂ ਪਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਪ੍ਪੋਸ੍ਸੁਕ੍ਕਤਾਯ ਚਿਤ੍ਤਂ ਨਮਿ, ਨੋ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾਯਾ’ਤਿ ਯਂ ਵਚਨਂ, ਤਂ ਮਿਚ੍ਛਾ. ਯਦਿ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਂ ਪਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਪ੍ਪੋਸ੍ਸੁਕ੍ਕਤਾਯ ਚਿਤ੍ਤਂ ਨਮਿ ¶ ਨੋ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾਯ, ਤੇਨ ਹਿ ‘ਤਥਾਗਤੇਨ ਚਤੂਹਿ ਚ ਅਸਙ੍ਖ੍ਯੇਯ੍ਯੇਤਿ ਕਪ੍ਪਾਨਂ ਸਤਸਹਸ੍ਸੇਨ ਚ ਏਤ੍ਥਨ੍ਤਰੇ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞਾਣਂ ਪਰਿਪਾਚਿਤਂ ਮਹਤੋ ਜਨਕਾਯਸ੍ਸ ਸਮੁਦ੍ਧਰਣਾਯਾ’ਤਿ ਤਮ੍ਪਿ ਵਚਨਂ ਮਿਚ੍ਛਾ. ਅਯਮ੍ਪਿ ਉਭਤੋ ਕੋਟਿਕੋ ਪਞ੍ਹੋ ਗਮ੍ਭੀਰੋ ਦੁਨ੍ਨਿਬ੍ਬੇਠੋ ਤਵਾਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤੋ, ਸੋ ਤਯਾ ਨਿਬ੍ਬਾਹਿਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ.

‘‘ਪਰਿਪਾਚਿਤਞ੍ਚ, ਮਹਾਰਾਜ, ਤਥਾਗਤੇਨ ਚਤੂਹਿ ਚ ਅਸਙ੍ਖ੍ਯੇਯ੍ਯੇਹਿ ਕਪ੍ਪਾਨਂ ਸਤਸਹਸ੍ਸੇਨ ਚ ਏਤ੍ਥਨ੍ਤਰੇ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞਾਣਂ ਮਹਤੋ ਜਨਕਾਯਸ੍ਸ ਸਮੁਦ੍ਧਰਣਾਯ, ਪਤ੍ਤਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਸ੍ਸ ਚ ਅਪ੍ਪੋਸ੍ਸੁਕ੍ਕਤਾਯ ਚਿਤ੍ਤਂ ਨਮਿ, ਨੋ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾਯ. ਤਞ੍ਚ ਪਨ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਗਮ੍ਭੀਰਨਿਪੁਣਦੁਦ੍ਦਸਦੁਰਨੁਬੋਧਸੁਖੁਮਦੁਪ੍ਪਟਿਵੇਧਤਂ ਸਤ੍ਤਾਨਞ੍ਚ ਆਲਯਾਰਾਮਤਂ ਸਕ੍ਕਾਯਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਦਲ਼੍ਹਸੁਗ੍ਗਹਿਤਤਞ੍ਚ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ, ਕਥਂ ਨੁ ਖੋ’ਤਿ ਅਪ੍ਪੋਸ੍ਸੁਕ੍ਕਤਾਯ ਚਿਤ੍ਤਂ ਨਮਿ, ਨੋ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾਯ, ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਪਟਿਵੇਧਚਿਨ੍ਤਨਮਾਨਸਂ ਯੇਵੇਤਂ.

‘‘ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਭਿਸਕ੍ਕੋ ਸਲ੍ਲਕਤ੍ਤੋ ਅਨੇਕਬ੍ਯਾਧਿਪਰਿਪੀਲ਼ਿਤਂ ਨਰਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਏਵਂ ਚਿਨ੍ਤਯਤਿ ‘ਕੇਨ ਨੁ ਖੋ ਉਪਕ੍ਕਮੇਨ ਕਤਮੇਨ ਵਾ ਭੇਸਜ੍ਜੇਨ ਇਮਸ੍ਸ ਬ੍ਯਾਧਿ ਵੂਪਸਮੇਯ੍ਯਾ’ਤਿ, ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਸਬ੍ਬਕਿਲੇਸਬ੍ਯਾਧਿਪਰਿਪੀਲ਼ਿਤਂ ਜਨਂ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਚ ਗਮ੍ਭੀਰਨਿਪੁਣਦੁਦ੍ਦਸਦੁਰਨੁਬੋਧਸੁਖੁਮਦੁਪ੍ਪਟਿਵੇਧਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ, ਕਥਂ ਨੁ ਖੋ’ਤਿ ਅਪ੍ਪੋਸ੍ਸੁਕ੍ਕਤਾਯ ਚਿਤ੍ਤਂ ਨਮਿ, ਨੋ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾਯ, ਸਤ੍ਤਾਨਂ ¶ ਪਟਿਵੇਧਚਿਨ੍ਤਨਮਾਨਸਂ ਯੇਵੇਤਂ.

‘‘ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਰਞ੍ਞੋ ਖਤ੍ਤਿਯਸ੍ਸ ਮੁਦ੍ਧਾਵਸਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਦੋਵਾਰਿਕਅਨੀਕਟ੍ਠਪਾਰਿਸਜ੍ਜਨੇਗਮਭਟਬਲ [ਬਲਤ੍ਥ (ਸੀ. ਪੀ.)] ਅਮਚ੍ਚਰਾਜਞ੍ਞਰਾਜੂਪਜੀਵਿਨੇ ਜਨੇ ਦਿਸ੍ਵਾ ਏਵਂ ਚਿਤ੍ਤਮੁਪ੍ਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯ ¶ ‘ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ, ਕਥਂ ਨੁ ਖੋ ਇਮੇ ਸਙ੍ਗਣ੍ਹਿਸ੍ਸਾਮੀ’ਤਿ, ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਗਮ੍ਭੀਰਨਿਪੁਣਦੁਦ੍ਦਸਦੁਰਨੁਬੋਧਸੁਖੁਮਦੁਪ੍ਪਟਿਵੇਧਤਂ ਸਤ੍ਤਾਨਞ੍ਚ ਆਲਯਾਰਾਮਤਂ ਸਕ੍ਕਾਯਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਦਲ਼੍ਹਸੁਗ੍ਗਹਿਤਤਞ੍ਚ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ, ਕਥਂ ਨੁ ਖੋ’ਤਿ ਅਪ੍ਪੋਸ੍ਸੁਕ੍ਕਤਾਯ ਚਿਤ੍ਤਂ ਨਮਿ, ਨੋ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾਯ, ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਪਟਿਵੇਧਚਿਨ੍ਤਨਮਾਨਸਂ ਯੇਵੇਤਂ.

‘‘ਅਪਿ ਚ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਤਥਾਗਤਾਨਂ ਧਮ੍ਮਤਾ ਏਸਾ, ਯਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮੁਨਾ ਆਯਾਚਿਤਾ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਨ੍ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਪਨ ਕਿਂ ਕਾਰਣਂ? ਯੇ ਤੇਨ ਸਮਯੇਨ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਤਾਪਸਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕਾ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ, ਸਬ੍ਬੇਤੇ ਬ੍ਰਹ੍ਮਦੇਵਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ ਬ੍ਰਹ੍ਮਗਰੁਕਾ ਬ੍ਰਹ੍ਮਪਰਾਯਣਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਸ੍ਸ ਬਲਵਤੋ ਯਸਵਤੋ ਞਾਤਸ੍ਸ ਪਞ੍ਞਾਤਸ੍ਸ ਉਤ੍ਤਰਸ੍ਸ ਅਚ੍ਚੁਗ੍ਗਤਸ੍ਸ ਓਨਮਨੇਨ ਸਦੇਵਕੋ ਲੋਕੋ ਓਨਮਿਸ੍ਸਤਿ ਓਕਪ੍ਪੇਸ੍ਸਤਿ ¶ ਅਧਿਮੁਚ੍ਚਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਇਮਿਨਾ ਚ, ਮਹਾਰਾਜ, ਕਾਰਣੇਨ ਤਥਾਗਤਾ ਬ੍ਰਹ੍ਮੁਨਾ ਆਯਾਚਿਤਾ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਨ੍ਤਿ.

‘‘ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਕੋਚਿ ਰਾਜਾ ਵਾ ਰਾਜਮਹਾਮਤ੍ਤੋ ਵਾ ਯਸ੍ਸ ਓਨਮਤਿ ਅਪਚਿਤਿਂ ਕਰੋਤਿ, ਬਲਵਤਰਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸ ਓਨਮਨੇਨ ਅਵਸੇਸਾ ਜਨਤਾ ਓਨਮਤਿ ਅਪਚਿਤਿਂ ਕਰੋਤਿ, ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਬ੍ਰਹ੍ਮੇ ਓਨਮਿਤੇ ਤਥਾਗਤਾਨਂ ਸਦੇਵਕੋ ਲੋਕੋ ਓਨਮਿਸ੍ਸਤਿ, ਪੂਜਿਤਪੂਜਕੋ ਮਹਾਰਾਜ, ਲੋਕੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਸੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮਾ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਤਥਾਗਤਾਨਂ ਆਯਾਚਤਿ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾਯ, ਤੇਨ ਚ ਕਾਰਣੇਨ ਤਥਾਗਤਾ ਬ੍ਰਹ੍ਮੁਨਾ ਆਯਾਚਿਤਾ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਨ੍ਤੀ’’ਤਿ. ‘‘ਸਾਧੁ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਸੁਨਿਬ੍ਬੇਠਿਤੋ ਪਞ੍ਹੋ, ਅਤਿਭਦ੍ਰਕਂ ਵੇਯ੍ਯਾਕਰਣਂ, ਏਵਮੇਤਂ ਤਥਾ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਾਮੀ’’ਤਿ.

ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾਯ ਅਪ੍ਪੋਸ੍ਸੁਕ੍ਕਪਞ੍ਹੋ ਦਸਮੋ.

੧੧. ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ¶ ਨਾਗਸੇਨ, ਭਾਸਿਤਮ੍ਪੇਤਂ ਭਗਵਤਾ –

‘‘‘ਨ ਮੇ ਆਚਰਿਯੋ ਅਤ੍ਥਿ, ਸਦਿਸੋ ਮੇ ਨ ਵਿਜ੍ਜਤਿ;

ਸਦੇਵਕਸ੍ਮਿਂ ਲੋਕਸ੍ਮਿਂ, ਨਤ੍ਥਿ ਮੇ ਪਟਿਪੁਗ੍ਗਲੋ’ਤਿ [ਮਹਾਵ. ੧੧].

‘‘ਪੁਨ ਚ ਭਣਿਤਂ ‘ਇਤਿ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਆਲ਼ਾਰੋ ਕਾਲਾਮੋ ਆਚਰਿਯੋ ਮੇ ਸਮਾਨੋ ਅਨ੍ਤੇਵਾਸਿਂ ਮਂ ਸਮਾਨਂ ਅਤ੍ਤਨਾ ਸਮਸਮਂ ਠਪੇਸਿ, ਉਲ਼ਾਰਾਯ ¶ ਚ ਮਂ ਪੂਜਾਯ ਪੂਜੇਸੀ’ਤਿ. ਯਦਿ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਤਥਾਗਤੇਨ ਭਣਿਤਂ ‘ਨ ਮੇ ਆਚਰਿਯੋ ਅਤ੍ਥਿ, ਸਦਿਸੋ ਮੇ ਨ ਵਿਜ੍ਜਤਿ. ਸਦੇਵਕਸ੍ਮਿਂ ਲੋਕਸ੍ਮਿਂ, ਨਤ੍ਥਿ ਮੇ ਪਟਿਪੁਗ੍ਗਲੋ’ਤਿ, ਤੇਨ ਹਿ ‘ਇਤਿ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਆਲ਼ਾਰੋ ਕਾਲਾਮੋ ਆਚਰਿਯੋ ਮੇ ਸਮਾਨੋ ਅਨ੍ਤੇਵਾਸਿਂ ਮਂ ਸਮਾਨਂ ਅਤ੍ਤਨਾ ਸਮਸਮਂ ਠਪੇਸੀ’ਤਿ ਯਂ ਵਚਨਂ, ਤਂ ਮਿਚ੍ਛਾ. ਯਦਿ ਤਥਾਗਤੇਨ ਭਣਿਤਂ ‘ਇਤਿ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਆਲ਼ਾਰੋ ਕਾਲਾਮੋ ਆਚਰਿਯੋ ਮੇ ਸਮਾਨੋ ਅਨ੍ਤੇਵਾਸਿਂ ਮਂ ਸਮਾਨਂ ਅਤ੍ਤਨਾ ਸਮਸਮਂ ਠਪੇਸੀ’ਤਿ, ਤੇਨ ਹਿ ‘ਨ ਮੇ ਆਚਰਿਯੋ ਅਤ੍ਥਿ, ਸਦਿਸੋ ਮੇ ਨ ਵਿਜ੍ਜਤਿ. ਸਦੇਵਕਸ੍ਮਿਂ ਲੋਕਸ੍ਮਿਂ, ਨਤ੍ਥਿ ਮੇ ਪਟਿਪੁਗ੍ਗਲੋ’ਤਿ ਤਮ੍ਪਿ ਵਚਨਂ ਮਿਚ੍ਛਾ. ਅਯਮ੍ਪਿ ਉਭਤੋ ਕੋਟਿਕੋ ਪਞ੍ਹੋ ਤਵਾਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤੋ, ਸੋ ਤਯਾ ਨਿਬ੍ਬਾਹਿਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ.

‘‘ਭਾਸਿਤਮ੍ਪੇਤਂ ¶ , ਮਹਾਰਾਜ, ਤਥਾਗਤੇਨ ‘ਨ ਮੇ ਆਚਰਿਯੋ ਅਤ੍ਥਿ, ਸਦਿਸੋ ਮੇ ਨ ਵਿਜ੍ਜਤਿ. ਸਦੇਵਕਸ੍ਮਿਂ ਲੋਕਸ੍ਮਿਂ, ਨਤ੍ਥਿ ਮੇ ਪਟਿਪੁਗ੍ਗਲੋ’ਤਿ, ਭਣਿਤਞ੍ਚ ‘ਇਤਿ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਆਲ਼ਾਰੋ ਕਾਲਾਮੋ ਆਚਰਿਯੋ ਮੇ ਸਮਾਨੋ ਅਨ੍ਤੇਵਾਸਿਂ ਮਂ ਸਮਾਨਂ ਅਤ੍ਤਨਾ ਸਮਸਮਂ ਠਪੇਸਿ, ਉਲ਼ਾਰਾਯ ਚ ਮਂ ਪੂਜਾਯ ਪੂਜੇਸੀ’ਤਿ.

‘‘ਤਞ੍ਚ ਪਨ ਵਚਨਂ ਪੁਬ੍ਬੇਵ ਸਮ੍ਬੋਧਾ ਅਨਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਸ੍ਸੇਵ ਸਤੋ ਆਚਰਿਯਭਾਵਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਭਾਸਿਤਂ.

‘ਪਞ੍ਚਿਮੇ, ਮਹਾਰਾਜ, ਪੁਬ੍ਬੇਵ ਸਮ੍ਬੋਧਾ ਅਨਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸਤੋ ਆਚਰਿਯਾ, ਯੇਹਿ ਅਨੁਸਿਟ੍ਠੋ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਦਿਵਸਂ ਵੀਤਿਨਾਮੇਸਿ. ਕਤਮੇ ਪਞ੍ਚ? ਯੇ ਤੇ, ਮਹਾਰਾਜ, ਅਟ੍ਠ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਜਾਤਮਤ੍ਤੇ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੇ ਲਕ੍ਖਣਾਨਿ ¶ ਪਰਿਗ੍ਗਣ੍ਹਿਂਸੁ, ਸੇਯ੍ਯਥੀਦਂ, ਰਾਮੋ ਧਜੋ ਲਕ੍ਖਣੋ ਮਨ੍ਤੀ ਯਞ੍ਞੋ ਸੁਯਾਮੋ ਸੁਭੋਜੋ ਸੁਦਤ੍ਤੋਤਿ. ਤੇ ਤਸ੍ਸ ਸੋਤ੍ਥਿਂ ਪਵੇਦਯਿਤ੍ਵਾ ਰਕ੍ਖਾਕਮ੍ਮਂ ਅਕਂਸੁ, ਤੇ ਚ ਪਠਮਂ ਆਚਰਿਯਾ.

‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਿਤਾ ਸੁਦ੍ਧੋਦਨੋ ਰਾਜਾ ਯਂ ਤੇਨ ਸਮਯੇਨ ਅਭਿਜਾਤਂ ਉਦਿਚ੍ਚਜਾਤਿਮਨ੍ਤਂ ਪਦਕਂ ਵੇਯ੍ਯਾਕਰਣਂ ਛਲ਼ਙ੍ਗਵਨ੍ਤਂ ਸਬ੍ਬਮਿਤ੍ਤਂ ਨਾਮ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ ਉਪਨੇਤ੍ਵਾ ਸੋਵਣ੍ਣੇਨ ਭਿਙ੍ਗਾਰੇਨ [ਭਿਙ੍ਕਾਰੇਨ (ਸੀ. ਪੀ.)] ਉਦਕਂ ਓਣੋਜੇਤ੍ਵਾ ‘ਇਮਂ ਕੁਮਾਰਂ ਸਿਕ੍ਖਾਪੇਹੀ’ਤਿ ਅਦਾਸਿ, ਅਯਂ ਦੁਤਿਯੋ ਆਚਰਿਯੋ.

‘‘ਪੁਨ ¶ ਚਪਰਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਯਾ ਸਾ ਦੇਵਤਾ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਂ ਸਂਵੇਜੇਸੀ, ਯਸ੍ਸਾ ਵਚਨਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ਸਂਵਿਗ੍ਗੋ ਉਬ੍ਬਿਗ੍ਗੋ ਤਸ੍ਮਿਂ ਯੇਵ ਖਣੇ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਂ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ ਪਬ੍ਬਜਿ, ਅਯਂ ਤਤਿਯੋ ਆਚਰਿਯੋ.

‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਆਲ਼ਾਰੋ ਕਾਲਾਮੋ ਆਕਿਞ੍ਚਞ੍ਞਾਯਤਨਸ੍ਸ ਪਰਿਕਮ੍ਮਂ ਆਚਿਕ੍ਖਿ, ਅਯਂ ਚਤੁਤ੍ਥੋ ਆਚਰਿਯੋ.

‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਉਦਕੋ ਰਾਮਪੁਤ੍ਤੋ ਨੇਵਸਞ੍ਞਾਨਾਸਞ੍ਞਾਯਤਨਸ੍ਸ ਪਰਿਕਮ੍ਮਂ ਆਚਿਕ੍ਖਿ [ਆਚਿਕ੍ਖਤਿ (ਕ.)], ਅਯਂ ਪਞ੍ਚਮੋ ਆਚਰਿਯੋ. ਇਮੇ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਪੁਬ੍ਬੇਵ ਸਮ੍ਬੋਧਾ ਅਨਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸਤੋ ਪਞ੍ਚ ਆਚਰਿਯਾ. ਤੇ ਚ ਪਨ ਆਚਰਿਯਾ ਲੋਕਿਯੇ ਧਮ੍ਮੇ. ਇਮਸ੍ਮਿਞ੍ਚ ਪਨ, ਮਹਾਰਾਜ, ਲੋਕੁਤ੍ਤਰੇ ਧਮ੍ਮੇ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞਾਣਪ੍ਪਟਿਵੇਧਾਯ ਨਤ੍ਥਿ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਅਨੁਤ੍ਤਰੋ ਅਨੁਸਾਸਕੋ, ਸਯਮ੍ਭੂ ¶ , ਮਹਾਰਾਜ, ਤਥਾਗਤੋ ਅਨਾਚਰਿਯਕੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਕਾਰਣਾ ਤਥਾਗਤੇਨ ਭਣਿਤਂ ‘ਨ ਮੇ ਆਚਰਿਯੋ ਅਤ੍ਥਿ, ਸਦਿਸੋ ਮੇ ਨ ਵਿਜ੍ਜਤਿ. ਸਦੇਵਕਸ੍ਮਿਂ ਲੋਕਸ੍ਮਿਂ, ਨਤ੍ਥਿ ਮੇ ਪਟਿਪੁਗ੍ਗਲੋ’ਤਿ. ‘‘ਸਾਧੁ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਏਵਮੇਤਂ ਤਥਾ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਾਮੀ’’ਤਿ.

੧. ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਅਨੁਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨਪਞ੍ਹੋ

੧. ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ¶ ¶ ਨਾਗਸੇਨ, ਭਾਸਿਤਮ੍ਪੇਤਂ ਭਗਵਤਾ ‘ਅਟ੍ਠਾਨਮੇਤਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਨਵਕਾਸੋ, ਯਂ ਏਕਿਸ੍ਸਾ ਲੋਕਧਾਤੁਯਾ ਦ੍ਵੇ ਅਰਹਨ੍ਤੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਅਪੁਬ੍ਬਂ ਅਚਰਿਮਂ ¶ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯੁਂ, ਨੇਤਂ ਠਾਨਂ ਵਿਜ੍ਜਤੀ’ਤਿ. ਦੇਸੇਨ੍ਤਾ ਚ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਤਥਾਗਤਾ ਸਤ੍ਤਤਿਂਸ ਬੋਧਿਪਕ੍ਖਿਯਧਮ੍ਮੇ ਦੇਸੇਨ੍ਤਿ, ਕਥਯਮਾਨਾ ਚ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਅਰਿਯਸਚ੍ਚਾਨਿ ਕਥੇਨ੍ਤਿ, ਸਿਕ੍ਖਾਪੇਨ੍ਤਾ ਚ ਤੀਸੁ ਸਿਕ੍ਖਾਸੁ ਸਿਕ੍ਖਾਪੇਨ੍ਤਿ, ਅਨੁਸਾਸਮਾਨਾ ਚ ਅਪ੍ਪਮਾਦਪ੍ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਯਂ ਅਨੁਸਾਸਨ੍ਤਿ. ਯਦਿ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਸਬ੍ਬੇਸਮ੍ਪਿ ਤਥਾਗਤਾਨਂ ਏਕਾ ਦੇਸਨਾ ਏਕਾ ਕਥਾ ਏਕਾ ਸਿਕ੍ਖਾ ਏਕਾ ਅਨੁਸਿਟ੍ਠਿ, ਕੇਨ ਕਾਰਣੇਨ ਦ੍ਵੇ ਤਥਾਗਤਾ ਏਕਕ੍ਖਣੇ ਨੁਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ? ਏਕੇਨਪਿ ਤਾਵ ਬੁਦ੍ਧੁਪ੍ਪਾਦੇਨ ਅਯਂ ਲੋਕੋ ਓਭਾਸਜਾਤੋ, ਯਦਿ ਦੁਤਿਯੋ ਬੁਦ੍ਧੋ ਭਵੇਯ੍ਯ, ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਪਭਾਯ ਅਯਂ ਲੋਕੋ ਭਿਯ੍ਯੋਸੋਮਤ੍ਤਾਯ ਓਭਾਸਜਾਤੋ ਭਵੇਯ੍ਯ, ਓਵਦਮਾਨਾ ਚ ਦ੍ਵੇ ਤਥਾਗਤਾ ਸੁਖਂ ਓਵਦੇਯ੍ਯੁਂ, ਅਨੁਸਾਸਮਾਨਾ ਚ ਸੁਖਂ ਅਨੁਸਾਸੇਯ੍ਯੁਂ, ਤਤ੍ਥ ਮੇ ਕਾਰਣਂ ਬ੍ਰੂਹਿ, ਯਥਾਹਂ ਨਿਸ੍ਸਂਸਯੋ ਭਵੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ.

‘‘ਅਯਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਦਸਸਹਸ੍ਸੀ ਲੋਕਧਾਤੁ ਏਕਬੁਦ੍ਧਧਾਰਣੀ, ਏਕਸ੍ਸੇਵ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਗੁਣਂ ਧਾਰੇਤਿ, ਯਦਿ ਦੁਤਿਯੋ ਬੁਦ੍ਧੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯ, ਨਾਯਂ ਦਸਸਹਸ੍ਸੀ ਲੋਕਧਾਤੁ ਧਾਰੇਯ੍ਯ, ਚਲੇਯ੍ਯ ਕਮ੍ਪੇਯ੍ਯ ਨਮੇਯ੍ਯ ਓਨਮੇਯ੍ਯ ਵਿਨਮੇਯ੍ਯ ਵਿਕਿਰੇਯ੍ਯ ਵਿਧਮੇਯ੍ਯ ਵਿਦ੍ਧਂਸੇਯ੍ਯ, ਨ ਠਾਨਮੁਪਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯ.

‘‘ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਨਾਵਾ ਏਕਪੁਰਿਸਸਨ੍ਧਾਰਣੀ [ਏਕਪੁਰਿਸਸਨ੍ਤਾਰਣੀ (ਸੀ. ਪੀ.)] ਭਵੇਯ੍ਯ, ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਪੁਰਿਸੇ ਅਭਿਰੂਲ਼੍ਹੇ ਸਾ ਨਾਵਾ ਸਮੁਪਾਦਿਕਾ [ਸਮੁਦਕਾ (ਕ.)] ਭਵੇਯ੍ਯ. ਅਥ ਦੁਤਿਯੋ ਪੁਰਿਸੋ ਆਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯ ਤਾਦਿਸੋ ਆਯੁਨਾ ਵਣ੍ਣੇਨ ਵਯੇਨ ਪਮਾਣੇਨ ਕਿਸਥੂਲੇਨ ਸਬ੍ਬਙ੍ਗਪਚ੍ਚਙ੍ਗੇਨ, ਸੋ ਤਂ ਨਾਵਂ ਅਭਿਰੂਹੇਯ੍ਯ, ਅਪਿ ਨੁ ਸਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਨਾਵਾ ¶ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਧਾਰੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਹਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਚਲੇਯ੍ਯ ਕਮ੍ਪੇਯ੍ਯ ਨਮੇਯ੍ਯ ਓਨਮੇਯ੍ਯ ਵਿਨਮੇਯ੍ਯ ਵਿਕਿਰੇਯ੍ਯ ਵਿਧਮੇਯ੍ਯ ਵਿਦ੍ਧਂਸੇਯ੍ਯ, ਨ ਠਾਨਮੁਪਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯ, ਓਸੀਦੇਯ੍ਯ ਉਦਕੇ’’ਤਿ. ‘‘ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਅਯਂ ਦਸਸਹਸ੍ਸੀ ਲੋਕਧਾਤੁ ¶ ਏਕਬੁਦ੍ਧਧਾਰਣੀ, ਏਕਸ੍ਸੇਵ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਗੁਣਂ ਧਾਰੇਤਿ, ਯਦਿ ਦੁਤਿਯੋ ਬੁਦ੍ਧੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯ, ਨਾਯਂ ਦਸਸਹਸ੍ਸੀ ਲੋਕਧਾਤੁ ਧਾਰੇਯ੍ਯ, ਚਲੇਯ੍ਯ ਕਮ੍ਪੇਯ੍ਯ ਨਮੇਯ੍ਯ ਓਨਮੇਯ੍ਯ ਵਿਨਮੇਯ੍ਯ ਵਿਕਿਰੇਯ੍ਯ ਵਿਧਮੇਯ੍ਯ ਵਿਦ੍ਧਂਸੇਯ੍ਯ, ਨ ਠਾਨਮੁਪਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯ.

‘‘ਯਥਾ ਵਾ ਪਨ, ਮਹਾਰਾਜ, ਪੁਰਿਸੋ ¶ ਯਾਵਦਤ੍ਥਂ ਭੋਜਨਂ ਭੁਞ੍ਜੇਯ੍ਯ ਛਾਦੇਨ੍ਤਂ ਯਾਵ ਕਣ੍ਠਮਭਿਪੂਰਯਿਤ੍ਵਾ, ਸੋ ਧਾਤੋ ਪੀਣਿਤੋ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣੋ ਨਿਰਨ੍ਤਰੋ ਤਨ੍ਦਿਕਤੋ ਅਨੋਨਮਿਤਦਣ੍ਡਜਾਤੋ ਪੁਨਦੇਵ ਤਤ੍ਤਕਂ ਭੋਜਨਂ ਭੁਞ੍ਜੇਯ੍ਯ, ਅਪਿ ਨੁ ਖੋ ਸੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਪੁਰਿਸੋ ਸੁਖਿਤੋ ਭਵੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਹਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸਕਿਂ ਭੁਤ੍ਤੋਵ ਮਰੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ [ਭੁਤ੍ਤੋ ਵਮੇਯ੍ਯਾਤਿ (ਕ.)]. ‘‘ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਅਯਂ ਦਸਸਹਸ੍ਸੀ ਲੋਕਧਾਤੁ ਏਕਬੁਦ੍ਧਧਾਰਣੀ, ਏਕਸ੍ਸੇਵ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਗੁਣਂ ਧਾਰੇਤਿ, ਯਦਿ ਦੁਤਿਯੋ ਬੁਦ੍ਧੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯ, ਨਾਯਂ ਦਸਸਹਸ੍ਸੀ ਲੋਕਧਾਤੁ ਧਾਰੇਯ੍ਯ, ਚਲੇਯ੍ਯ ਕਮ੍ਪੇਯ੍ਯ ਨਮੇਯ੍ਯ ਓਨਮੇਯ੍ਯ ਵਿਨਮੇਯ੍ਯ ਵਿਕਿਰੇਯ੍ਯ ਵਿਧਮੇਯ੍ਯ ਵਿਦ੍ਧਂਸੇਯ੍ਯ, ਨ ਠਾਨਮੁਪਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ.

‘‘ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਅਤਿਧਮ੍ਮਭਾਰੇਨ ਪਥਵੀ ਚਲਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਇਧ, ਮਹਾਰਾਜ, ਦ੍ਵੇ ਸਕਟਾ ਰਤਨਪਰਿਪੂਰਿਤਾ ਭਵੇਯ੍ਯੁਂ ਯਾਵ ਮੁਖਸਮਾ, ਏਕਸ੍ਮਾ ਸਕਟਤੋ ਰਤਨਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਸਕਟੇ ਆਕਿਰੇਯ੍ਯੁਂ, ਅਪਿ ਨੁ ਖੋ ਤਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸਕਟਂ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਸਕਟਾਨਂ ਰਤਨਂ ਧਾਰੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਹਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਨਾਭਿਪਿ ਤਸ੍ਸ ਫਲੇਯ੍ਯ, ਅਰਾਪਿ ਤਸ੍ਸ ਭਿਜ੍ਜੇਯ੍ਯੁਂ, ਨੇਮਿਪਿ ਤਸ੍ਸ ਓਪਤੇਯ੍ਯ, ਅਕ੍ਖੋਪਿ ਤਸ੍ਸ ਭਿਜ੍ਜੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ. ‘‘ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਅਤਿਰਤਨਭਾਰੇਨ ਸਕਟਂ ਭਿਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ? ‘‘ਆਮ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ. ‘‘ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਅਤਿਧਮ੍ਮਭਾਰੇਨ ਪਥਵੀ ਚਲਤਿ.

‘‘ਅਪਿ ਚ, ਮਹਾਰਾਜ, ਇਮਂ ਕਾਰਣਂ ਬੁਦ੍ਧਬਲਪਰਿਦੀਪਨਾਯ ਓਸਾਰਿਤਂ. ਅਞ੍ਞਮ੍ਪਿ ਤਤ੍ਥ ਅਭਿਰੂਪਂ ਕਾਰਣਂ ਸੁਣੋਹਿ, ਯੇਨ ਕਾਰਣੇਨ ਦ੍ਵੇ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਏਕਕ੍ਖਣੇ ਨੁਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ. ਯਦਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਦ੍ਵੇ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਾ ਏਕਕ੍ਖਣੇ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯੁਂ, ਤੇਸਂ ਪਰਿਸਾਯ ਵਿਵਾਦੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯ ‘ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਬੁਦ੍ਧੋ, ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਬੁਦ੍ਧੋ’ਤਿ, ਉਭਤੋ ਪਕ੍ਖਜਾਤਾ ਭਵੇਯ੍ਯੁਂ, ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਬਲਵਾਮਚ੍ਚਾਨਂ ਪਰਿਸਾਯ ਵਿਵਾਦੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯ ‘ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਅਮਚ੍ਚੋ, ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਅਮਚ੍ਚੋ’ਤਿ, ਉਭਤੋ ਪਕ੍ਖਜਾਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਏਵਮੇਵ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਯਦਿ ਦ੍ਵੇ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਾ ਏਕਕ੍ਖਣੇ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯੁਂ, ਤੇਸਂ ਪਰਿਸਾਯ ਵਿਵਾਦੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯ ‘ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ¶ ਬੁਦ੍ਧੋ, ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਬੁਦ੍ਧੋ’ਤਿ, ਉਭਤੋ ਪਕ੍ਖਜਾਤਾ ¶ ਭਵੇਯ੍ਯੁਂ ¶ . ਇਦਂ ਤਾਵ, ਮਹਾਰਾਜ, ਏਕਂ ਕਾਰਣਂ, ਯੇਨ ਕਾਰਣੇਨ ਦ੍ਵੇ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਾ ਏਕਕ੍ਖਣੇ ਨੁਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ.

‘‘ਅਪਰਮ੍ਪਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਉਤ੍ਤਰਿਂ ਕਾਰਣਂ ਸੁਣੋਹਿ, ਯੇਨ ਕਾਰਣੇਨ ਦ੍ਵੇ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਾ ਏਕਕ੍ਖਣੇ ਨੁਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ. ਯਦਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਦ੍ਵੇ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਾ ਏਕਕ੍ਖਣੇ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯੁਂ, ‘ਅਗ੍ਗੋ ਬੁਦ੍ਧੋ’ਤਿ ਯਂ ਵਚਨਂ, ਤਂ ਮਿਚ੍ਛਾ ਭਵੇਯ੍ਯ, ‘ਜੇਟ੍ਠੋ ਬੁਦ੍ਧੋ’ਤਿ ਯਂ ਵਚਨਂ, ਤਂ ਮਿਚ੍ਛਾ ਭਵੇਯ੍ਯ, ‘ਸੇਟ੍ਠੋ ਬੁਦ੍ਧੋ’ਤਿ, ‘ਵਿਸਿਟ੍ਠੋ ਬੁਦ੍ਧੋ’ਤਿ, ‘ਉਤ੍ਤਮੋ ਬੁਦ੍ਧੋ’ਤਿ, ‘ਪਵਰੋ ਬੁਦ੍ਧੋ’ਤਿ, ‘ਅਸਮੋ ਬੁਦ੍ਧੋ’ਤਿ, ‘ਅਸਮਸਮੋ ਬੁਦ੍ਧੋ’ਤਿ, ‘ਅਪ੍ਪਟਿਮੋ ਬੁਦ੍ਧੋ’ਤਿ, ‘ਅਪ੍ਪਟਿਭਾਗੋ ਬੁਦ੍ਧੋ’ਤਿ, ‘ਅਪ੍ਪਟਿਪੁਗ੍ਗਲੋ ਬੁਦ੍ਧੋ’ਤਿ ਯਂ ਵਚਨਂ, ਤਂ ਮਿਚ੍ਛਾ ਭਵੇਯ੍ਯ. ਇਦਮ੍ਪਿ ਖੋ ਤ੍ਵਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਕਾਰਣਂ ਅਤ੍ਥਤੋ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛ, ਯੇਨ ਕਾਰਣੇਨ ਦ੍ਵੇ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਾ ਏਕਕ੍ਖਣੇ ਨੁਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ.

‘‘ਅਪਿ ਚ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਭਗਵਨ੍ਤਾਨਂ ਸਭਾਵਪਕਤਿ ਏਸਾਯਂ, ਏਕੋ ਯੇਵ ਬੁਦ੍ਧੋ ਲੋਕੇ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ਕਸ੍ਮਾ ਕਾਰਣਾ? ਮਹਨ੍ਤਤਾਯ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਬੁਦ੍ਧਗੁਣਾਨਂ. ਅਞ੍ਞਮ੍ਪਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਯਂ ਲੋਕੇ ਮਹਨ੍ਤਂ, ਤਂ ਏਕਂ ਯੇਵ ਹੋਤਿ. ਪਥਵੀ, ਮਹਾਰਾਜ, ਮਹਨ੍ਤੀ, ਸਾ ਏਕਾ ਯੇਵ. ਸਾਗਰੋ ਮਹਨ੍ਤੋ, ਸੋ ਏਕੋ ਯੇਵ. ਸਿਨੇਰੁ ਗਿਰਿਰਾਜਾ ਮਹਨ੍ਤੋ, ਸੋ ਏਕੋ ਯੇਵ. ਆਕਾਸੋ ਮਹਨ੍ਤੋ, ਸੋ ਏਕੋ ਯੇਵ. ਸਕ੍ਕੋ ਮਹਨ੍ਤੋ, ਸੋ ਏਕੋ ਯੇਵ. ਮਾਰੋ ਮਹਨ੍ਤੋ, ਸੋ ਏਕੋ ਯੇਵ. ਮਹਾਬ੍ਰਹ੍ਮਾ ਮਹਨ੍ਤੋ, ਸੋ ਏਕੋ ਯੇਵ. ਤਥਾਗਤੋ ਅਰਹਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਮਹਨ੍ਤੋ, ਸੋ ਏਕੋ ਯੇਵ ਲੋਕਸ੍ਮਿਂ. ਯਤ੍ਥ ਤੇ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਓਕਾਸੋ ਨ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਤਥਾਗਤੋ ਅਰਹਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਏਕੋ ਯੇਵ ਲੋਕਸ੍ਮਿਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ.

‘‘ਸੁਕਥਿਤੋ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਪਞ੍ਹੋ ਓਪਮ੍�