📜

ਨਮੋ ਤਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਅਰਹਤੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ

ਵਿਨਯਪਿਟਕੇ

ਵਜਿਰਬੁਦ੍ਧਿ-ਟੀਕਾ

ਗਨ੍ਥਾਰਮ੍ਭਕਥਾ

ਪਞ੍ਞਾਵਿਸੁਦ੍ਧਾਯ ਦਯਾਯ ਸਬ੍ਬੇ;

ਵਿਮੋਚਿਤਾ ਯੇਨ ਵਿਨੇਯ੍ਯਸਤ੍ਤਾ;

ਤਂ ਚਕ੍ਖੁਭੂਤਂ ਸਿਰਸਾ ਨਮਿਤ੍ਵਾ;

ਲੋਕਸ੍ਸ ਲੋਕਨ੍ਤਗਤਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਂ.

ਸਙ੍ਘਞ੍ਚ ਸੀਲਾਦਿਗੁਣੇਹਿ ਯੁਤ੍ਤ-

ਮਾਦਾਯ ਸਬ੍ਬੇਸੁ ਪਦੇਸੁ ਸਾਰਂ;

ਸਙ੍ਖੇਪਕਾਮੇਨ ਮਮਾਸਯੇਨ;

ਸਞ੍ਚੋਦਿਤੋ ਭਿਕ੍ਖੁਹਿਤਞ੍ਚ ਦਿਸ੍ਵਾ.

ਸਮਨ੍ਤਪਾਸਾਦਿਕਸਞ੍ਞਿਤਾਯ;

ਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਘੋਸਾਚਰਿਯੋਦਿਤਾਯ;

ਸਮਾਸਤੋ ਲੀਨਪਦੇ ਲਿਖਿਸ੍ਸਂ;

ਸਮਾਸਤੋ ਲੀਨਪਦੇ ਲਿਖੀਤਂ.

ਸਞ੍ਞਾ ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਕਤ੍ਤਾ ਚ, ਪਰਿਮਾਣਂ ਪਯੋਜਨਂ;

ਸਬ੍ਬਾਗਮਸ੍ਸ ਪੁਬ੍ਬੇਵ, ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਵਤ੍ਤੁਮਿਚ੍ਛਤਾਤਿ. –

ਵਚਨਤੋ ਸਮਨ੍ਤਪਾਸਾਦਿਕੇਤਿ ਸਞ੍ਞਾ. ਦੀਪਨ੍ਤਰੇ ਭਿਕ੍ਖੁਜਨਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਂ ਨਾਭਿਸਮ੍ਭੁਣਾਤੀਤਿ ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ. ਬੁਦ੍ਧਘੋਸੋਤਿ ਗਰੂਹਿ ਗਹਿਤਨਾਮਧੇਯ੍ਯੇਨਾਤਿ ਕਤ੍ਤਾ. ਸਮਧਿਕਸਤ੍ਤਵੀਸਤਿਸਹਸ੍ਸਮਤ੍ਤੇਨ ਤਸ੍ਸ ਗਨ੍ਥੇਨਾਤਿ ਪਰਿਮਾਣਂ. ਚਿਰਟ੍ਠਿਤਤ੍ਥਂ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸਾਤਿ ਪਯੋਜਨਂ.

ਤਤ੍ਰਾਹ – ‘‘ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਵਤ੍ਤੁਮਿਚ੍ਛਤਾਤਿ ਯਂ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਤ੍ਥ ਕਥਂਵਿਧੋ ਵਤ੍ਤਾ’’ਤਿ? ਉਚ੍ਚਤੇ –

ਪਾਠਤ੍ਥਵਿਦੂਸਂਹੀਰੋ, ਵਤ੍ਤਾ ਸੁਚਿ ਅਮਚ੍ਛਰੋ;

ਚਤੁਕ੍ਕਮਪਰਿਚ੍ਚਾਗੀ, ਦੇਸਕਸ੍ਸ ਹਿਤੁਸ੍ਸੁਕੋਤਿ. (ਮਹਾਨਿ. ਅਟ੍ਠ. ਗਨ੍ਥਾਰਮ੍ਭਕਥਾ);

ਤਤ੍ਰ ਪਠੀਯਤੇਤਿ ਪਾਠੋ. ਸੋ ਹਿ ਅਨੇਕਪ੍ਪਕਾਰੋ ਅਤ੍ਥਾਨੁਰੂਪੋ ਅਤ੍ਥਾਨਨੁਰੂਪੋ ਚੇਤਿ. ਕਥਂ? ਸਨ੍ਧਾਯਭਾਸਿਤੋ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਭਾਸਿਤੋ ਸਾਵਸੇਸਪਾਠੋ ਨਿਰਵਸੇਸਪਾਠੋ ਨੀਤੋ ਨੇਯ੍ਯੋਤਿ. ਤਤ੍ਰ ਅਨੇਕਤ੍ਥਵਤ੍ਤਾ ਸਨ੍ਧਾਯਭਾਸਿਤੋ ਨਾਮ ‘‘ਮਾਤਰਂ ਪਿਤਰਂ ਹਨ੍ਤ੍ਵਾ’’ਤਿਆਦਿ (ਧ. ਪ. ੨੯੪). ਏਕਤ੍ਥਵਤ੍ਤਾ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਭਾਸਿਤੋ ਨਾਮ ‘‘ਮਨੋਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਾ ਧਮ੍ਮਾ’’ਤ੍ਯਾਦਿ (ਧ. ਪ. ੧, ੨; ਨੇਤ੍ਤਿ. ੯੦, ੯੨; ਪੇਟਕੋ. ੧੪). ਸਾਵਸੇਸੋ ਨਾਮ ‘‘ਸਬ੍ਬਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਆਦਿਤ੍ਤ’’ਮਿਤ੍ਯਾਦਿ (ਮਹਾਵ. ੫੪; ਸਂ. ਨਿ. ੪.੨੮). ਵਿਪਰੀਤੋ ਨਿਰਵਸੇਸੋ ਨਾਮ ‘‘ਸਬ੍ਬੇ ਧਮ੍ਮਾ ਸਬ੍ਬਾਕਾਰੇਨ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਞਾਣਮੁਖੇ ਆਪਾਥਂ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤੀ’’ਤ੍ਯਾਦਿ (ਮਹਾਨਿ. ੧੫੬; ਪਟਿ. ਮ. ੩.੫). ਯਥਾ ਵਚਨਂ, ਤਥਾ ਅਵਗਨ੍ਤਬ੍ਬੋ ਨੀਤੋ ਨਾਮ ‘‘ਅਨਿਚ੍ਚਂ ਦੁਕ੍ਖਮਨਤ੍ਤਾ’’ਤ੍ਯਾਦਿ. ਯੁਤ੍ਤਿਯਾ ਅਨੁਸ੍ਸਰਿਤਬ੍ਬੋ ਨੇਯ੍ਯੋ ਨਾਮ ‘‘ਏਕਪੁਗ੍ਗਲੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ’’ਤ੍ਯਾਦਿ (ਅ. ਨਿ. ੧.੧੭੦).

ਅਤ੍ਥੋਪਿ ਅਨੇਕਪ੍ਪਕਾਰੋ ਪਾਠਤ੍ਥੋ ਸਭਾਵਤ੍ਥੋ ਞੇਯ੍ਯਤ੍ਥੋ ਪਾਠਾਨੁਰੂਪੋ ਪਾਠਾਨਨੁਰੂਪੋ ਸਾਵਸੇਸਤ੍ਥੋ ਨਿਰਵਸੇਸਤ੍ਥੋ ਨੀਤਤ੍ਥੋ ਨੇਯ੍ਯਤ੍ਥੋਤ੍ਯਾਦਿ. ਤਤ੍ਥ ਯੋ ਤਂਤਂਸਞ੍ਞਾਪਨਤ੍ਥਮੁਚ੍ਚਾਰੀਯਤੇ ਪਾਠੋ, ਸ ਪਾਠਤ੍ਥੋ ‘‘ਸਾਤ੍ਥਂ ਸਬ੍ਯਞ੍ਜਨ’’ਮਿਤ੍ਯਾਦੀਸੁ (ਪਾਰਾ. ੧; ਦੀ. ਨਿ. ੧.੧੯੦) ਵਿਯ. ਰੂਪਾਰੂਪਧਮ੍ਮਾਨਂ ਲਕ੍ਖਣਰਸਾਦਿ ਸਭਾਵਤ੍ਥੋ ‘‘ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਂ ਭਾਵੇਤੀ’’ਤ੍ਯਾਦੀਸੁ (ਵਿਭ. ੪੮੯; ਸਂ. ਨਿ. ੫.੩) ਵਿਯ. ਯੋ ਞਾਯਮਾਨੋ ਹਿਤਾਯ ਭਵਤਿ, ਸ ਞਾਤੁਮਰਹਤ੍ਤਾ ਞੇਯ੍ਯਤ੍ਥੋ ‘‘ਅਤ੍ਥਵਾਦੀ ਧਮ੍ਮਵਾਦੀ’’ਤ੍ਯੇਵਮਾਦੀਸੁ (ਦੀ. ਨਿ. ੧.੯, ੧੯੪; ੩.੨੩੮; ਮ. ਨਿ. ੧.੪੧੧) ਵਿਯ. ਯਥਾਪਾਠਂ ਭਾਸਿਤੋ ਪਾਠਾਨੁਰੂਪੋ ‘‘ਚਕ੍ਖੁ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪੁਰਾਣਕਮ੍ਮ’’ਨ੍ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੪.੧੪੬) ਭਗਵਤਾ ਵੁਤ੍ਤਮਤੋ ਚਕ੍ਖੁਮਪਿ ਕਮ੍ਮਨ੍ਤਿ. ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਚ੍ਛਾਯਾਯ ਅਤ੍ਥਂ ਪਟਿਬਾਹਯਮਾਨੇਨ ਵੁਤ੍ਤੋ ਪਾਠਾਨਨੁਰੂਪੋ. ਵਜ੍ਜੇਤਬ੍ਬਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਅਪਰਿਚ੍ਚਜਿਤ੍ਵਾ ਪਰਿਸੇਸਂ ਕਤ੍ਵਾ ਵੁਤ੍ਤੋ ਸਾਵਸੇਸਤ੍ਥੋ ‘‘ਚਕ੍ਖੁਞ੍ਚ ਪਟਿਚ੍ਚ ਰੂਪੇ ਚ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੪.੬੦; ਮਹਾਨਿ. ੧੦੭) ਚ, ‘‘ਸਬ੍ਬੇ ਤਸਨ੍ਤਿ ਦਣ੍ਡਸ੍ਸ, ਸਬ੍ਬੇ ਭਾਯਨ੍ਤਿ ਮਚ੍ਚੁਨੋ’’ਤ੍ਯਾਦੀਸੁ (ਧ. ਪ. ੧੨੯) ਵਿਯ. ਵਿਪਰੀਤੋ ਨਿਰਵਸੇਸਤ੍ਥੋ ‘‘ਸਨ੍ਧਾਵਿਤਂ ਸਂਸਰਿਤਂ ਮਮਞ੍ਚੇਵ ਤੁਮ੍ਹਾਕਞ੍ਚ (ਦੀ. ਨਿ. ੨.੧੫੫; ਮਹਾ. ੨੮੭; ਨੇਤ੍ਤਿ. ੧੧੪). ਤਤ੍ਰ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਕੋ ਮਨ੍ਤਾ ਕੋ ਸਦ੍ਧਾਤਾ…ਪੇ… ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਦਿਟ੍ਠਪਦੇਹੀ’’ਤ੍ਯਾਦਿ (ਅ. ਨਿ. ੭.੬੬). ਸਦ੍ਦਵਸੇਨੇਵ ਵੇਦਨੀਯੋ ਨੀਤਤ੍ਥੋ ‘‘ਰੂਪਾ ਸਦ੍ਦਾ ਰਸਾ ਗਨ੍ਧਾ, ਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਾ ਚ ਮਨੋਰਮਾ’’ਤ੍ਯਾਦੀਸੁ (ਸਂ. ਨਿ. ੧.੧੫੧, ੧੬੫; ਮਹਾਵ. ੩੩) ਵਿਯ. ਸਮ੍ਮੁਤਿਵਸੇਨ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ ਨੇਯ੍ਯਤ੍ਥੋ ‘‘ਚਤ੍ਤਾਰੋਮੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਵਲਾਹਕੂਪਮਾਪੁਗ੍ਗਲਾ’’ਤ੍ਯਾਦੀਸੁ ਵਿਯ (ਅ. ਨਿ. ੪.੧੦੧; ਪੁ. ਪ. ੧੫੭). ਆਹ ਚ –

‘‘ਯੋ ਅਤ੍ਥੋ ਸਦ੍ਦਤੋ ਞੇਯ੍ਯੋ, ਨੀਤਤ੍ਥਂ ਇਤਿ ਤਂ ਵਿਦੂ;

ਅਤ੍ਥਸ੍ਸੇਵਾਭਿਸਾਮਗ੍ਗੀ, ਨੇਯ੍ਯਤ੍ਥੋ ਇਤਿ ਕਥ੍ਯਤੇ’’ਤਿ.

ਏਵਂ ਪਭੇਦਗਤੇ ਪਾਠਤ੍ਥੇ ਵਿਜਾਨਾਤੀਤਿ ਪਾਠਤ੍ਥਵਿਦੂ. ਨ ਸਂਹੀਰਤੇ ਪਰਪਵਾਦੀਹਿ ਦੀਘਰਤ੍ਤਂ ਤਿਤ੍ਥਵਾਸੇਨੇਤ੍ਯਸਂਹੀਰੋ. ਭਾਵਨਾਯਾਗਮਾਧਿਗਮਸਮ੍ਪਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਵਤ੍ਤੁਂ ਸਕ੍ਕੋਤੀਤਿ ਵਤ੍ਤਾ, ਸਙ੍ਖੇਪਵਿਤ੍ਥਾਰਨਯੇਨ ਹੇਤੁਦਾਹਰਣਾਦੀਹਿ ਅਵਬੋਧਯਿਤੁਂ ਸਮਤ੍ਥੋਤ੍ਯਤ੍ਥੋ. ਸੋਚਯਤ੍ਯਤ੍ਤਾਨਂ ਪਰੇ ਚੇਤਿ ਸੁਚਿ, ਦੁਸ੍ਸੀਲ੍ਯਦੁਦ੍ਦਿਟ੍ਠਿਮਲਵਿਰਹਿਤੋਤ੍ਯਤ੍ਥੋ. ਦੁਸ੍ਸੀਲੋ ਹਿ ਅਤ੍ਤਾਨਮੁਪਹਨ੍ਤੁਨਾਦੇਯ੍ਯਵਾਚੋ ਚ ਭਵਤ੍ਯਪਤ੍ਤਾਹਾਰਾਚਾਰੋ ਇਵ ਨਿਚ੍ਚਾਤੁਰੋ ਵੇਜ੍ਜੋ. ਦੁਦ੍ਦਿਟ੍ਠਿ ਪਰਂ ਉਪਹਨ੍ਤਿ, ਨਾਵਸ੍ਸਂ ਨਿਸ੍ਸਯੋ ਚ ਭਵਤ੍ਯਹਿਵਾਲ਼ਗਹਾਕੁਲੋ ਇਵ ਕਮਲਸਣ੍ਡੋ. ਉਭਯਵਿਪਨ੍ਨੋ ਸਬ੍ਬਥਾਪ੍ਯਨੁਪਾਸਨੀਯੋ ਭਵਤਿ ਗੂਥਗਤਮਿਵ ਛਵਾਲਾਤਂ ਗੂਥਗਤੋ ਵਿਯ ਚ ਕਣ੍ਹਸਪ੍ਪੋ. ਉਭਯਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਪਨ ਸੁਚਿ ਸਬ੍ਬਥਾਪ੍ਯੁਪਾਸਨੀਯੋ ਸੇਵਿਤਬ੍ਬੋ ਚ ਵਿਞ੍ਞੂਹਿ, ਨਿਰੁਪਦ੍ਦਵੋ ਇਵ ਰਤਨਾਕਰੋ. ਨਾਸ੍ਸ ਮਚ੍ਛਰੋਤ੍ਯਮਚ੍ਛਰੋ, ਅਹੀਨਾਚਰਿਯਮੁਟ੍ਠੀਤ੍ਯਤ੍ਥੋ. ਸੁਤ੍ਤਸੁਤ੍ਤਾਨੁਲੋਮਾਚਰਿਯਵਾਦਅਤ੍ਤਨੋਮਤਿਸਙ੍ਖਾਤਸ੍ਸ ਚਤੁਕ੍ਕਸ੍ਸਾਪਰਿਚ੍ਚਾਗੀ, ਤਦਤ੍ਥਸ੍ਸੇਵ ਬ੍ਯਾਖ੍ਯਾਤੇਤ੍ਯਤ੍ਥੋ. ਅਥ ਵਾ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾਨੁਮਾਨਸਦ੍ਦਤ੍ਥਾਪਤ੍ਤਿਪ੍ਪਭੇਦਸ੍ਸ ਪਮਾਣਚਤੁਕ੍ਕਸ੍ਸਾਪਰਿਚ੍ਚਾਗੀ.

‘‘ਏਕਂਸਵਚਨਂ ਏਕਂ, ਵਿਭਜ੍ਜਵਚਨਾਪਰਂ;

ਤਤਿਯਂ ਪਟਿਪੁਚ੍ਛੇਯ੍ਯ, ਚਤੁਤ੍ਥਂ ਪਨ ਠਾਪਯੇ’’ਤਿ. –

ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤਚਤੁਕ੍ਕਸ੍ਸ ਵਾ ਅਪਰਿਚ੍ਚਾਗੀ; ਹਿਤੁਸ੍ਸੁਕੋ ਇਤਿ ਸੋਤੂਨਂ ਹਿਤਾਯੋਸ੍ਸੁਕੋ, ਤੇਸਮਵਬੋਧਨਂ ਪਤਿ ਪਤ੍ਥੇਤੀ ਤ੍ਯਤ੍ਥੋ; ਸੋ ਏਸੋ ਸੁਚਿਤ੍ਤਾ ਪਿਯੋ; ਚਤੁਕ੍ਕਸ੍ਸ ਅਪਰਿਚ੍ਚਾਗਿਤ੍ਤਾ ਗਰੁ; ਅਸਂਹੀਰਤ੍ਤਾ ਭਾਵਨੀਯੋ; ਦੇਸਕਤ੍ਤਾ ਵਤ੍ਤਾ; ਹਿਤੁਸ੍ਸੁਕਤ੍ਤਾ ਵਚਨਕ੍ਖਮੋ; ਪਾਠਤ੍ਥਵਿਦੁਤ੍ਤਾ ਗਮ੍ਭੀਰਕਥਂ ਕਤ੍ਤਾ; ਅਮਚ੍ਛਰਤ੍ਤਾ ਨੋ ਚਟ੍ਠਾਨੇ ਨਿਯੋਜਕੋਤਿ;

‘‘ਪਿਯੋ ਗਰੁ ਭਾਵਨੀਯੋ, ਵਤ੍ਤਾ ਚ ਵਚਨਕ੍ਖਮੋ;

ਗਮ੍ਭੀਰਞ੍ਚ ਕਥਂ ਕਤ੍ਤਾ, ਨੋ ਚਟ੍ਠਾਨੇ ਨਿਯੋਜਕੋ’’. (ਅ. ਨਿ. ੭.੩੭; ਨੇਤ੍ਤਿ. ੧੧੩) –

ਇਤਿਅਭਿਹਿਤੋ ਦੇਸਕੋ;

ਸੋਤਾ ਇਦਾਨਿ ਅਭਿਧੀਯਤੇ –

ਧਮ੍ਮਾਚਰਿਯਗਰੁ ਸਦ੍ਧਾ-ਪਞ੍ਞਾਦਿਗੁਣਮਣ੍ਡਿਤੋ;

ਅਸਠਾਮਾਯੋ ਸੋਤਾਸ੍ਸ, ਸੁਮੇਧੋ ਅਮਤਾਮੁਖੋ.

ਤਤ੍ਥ ਧਮ੍ਮਗਰੁਤ੍ਤਾ ਕਥਂ ਨ ਪਰਿਭਵਤਿ, ਆਚਰਿਯਗਰੁਤ੍ਤਾ ਕਥਿਕਂ ਨ ਪਰਿਭਵਤਿ, ਸਦ੍ਧਾਪਞ੍ਞਾਦਿਗੁਣਪਟਿਮਣ੍ਡਿਤਤ੍ਤਾ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਨ ਪਰਿਭਵਤਿ, ਅਸਠਾਮਾਯਤ੍ਤਾ ਅਮਤਾਭਿਮੁਖਤ੍ਤਾ ਚ ਅਵਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤੋ ਭਵਤਿ, ਸੁਮੇਧਤ੍ਤਾ ਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਰੋਤੀਤ੍ਯਤ੍ਥੋ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ –

‘‘ਪਞ੍ਚਹਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਧਮ੍ਮੇਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਸੁਣਨ੍ਤੋ ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਂ ਭਬ੍ਬੋ ਨਿਯਾਮਂ ਓਕ੍ਕਮਿਤੁਂ ਕੁਸਲੇਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਸਮ੍ਮਤ੍ਤਂ. ਕਤਮੇਹਿ ਪਞ੍ਚਹਿ? ਨ ਕਥਂ ਪਰਿਭੋਤਿ, ਨ ਕਥਿਕਂ ਪਰਿਭੋਤਿ, ਨ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਪਰਿਭੋਤਿ, ਅਵਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤੋ ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਣਾਤਿ ਏਕਗ੍ਗਚਿਤ੍ਤੋ, ਯੋਨਿਸੋ ਚ ਮਨਸਿ ਕਰੋਤੀ’’ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੫.੧੫੧).

ਤਂਲਕ੍ਖਣਪ੍ਪਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਭਾਵਨਾ ਭਵਤਿ ਸਵਨਸ੍ਸੇਤ੍ਯੁਤ੍ਤੋ ਸੋਤਾ.

ਗਨ੍ਥਾਰਮ੍ਭਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

ਇਦਾਨਿ ਅਸ੍ਸਾਰਮ੍ਭੋ – ਤਤ੍ਥ ਯੋਤਿ ਅਨਿਯਮਨਿਦ੍ਦੇਸੋ, ਤੇਨ ਵਿਸੁਦ੍ਧਜਾਤਿਕੁਲਗੋਤ੍ਤਾਦੀਨਂ ਕਿਲੇਸਮਲਵਿਸੁਦ੍ਧਿਯਾ, ਪੂਜਾਰਹਤਾਯ ਵਾ ਅਕਾਰਣਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਯੋ ਕੋਚਿ ਇਮਿਸ੍ਸਾ ਸਮਨ੍ਤਪਾਸਾਦਿਕਾਯ ਆਦਿਗਾਥਾਯ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠਲੋਕਨਾਥਤ੍ਤਹੇਤੁਂ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਹੇਤੁਮੂਲੇਨ ਥਿਰਤਰਂ ਅਚਲਂ ਕਤ੍ਵਾ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਹੇਤੁਕਾਲਂ ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਮੇਵ ਪੂਰੇਨ੍ਤੋ ਅਵਸਾਨੇ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਹੇਤੁਫਲਂ ਸਮ੍ਪਾਦੇਤ੍ਵਾ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਹੇਤੁਫਲਪ੍ਪਯੋਜਨਂ ਸਾਧੇਤਿ, ਸੋਵ ਪਰਮਪੂਜਾਰਹੋਤਿ ਨਿਯਮੇਤਿ.

ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ –

ਭਯਸਮ੍ਮੋਹਦੁਦ੍ਦਿਟ੍ਠਿ-ਪਣਾਮੋ ਨੇਸ ਸਬ੍ਬਥਾ;

ਪਞ੍ਞਾਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮੋ ਏਸੋ, ਪਣਾਮੋਤਿ ਨਿਦਸ੍ਸਿਤੋ.

ਤਤ੍ਰ ਹੇਤੂਤਿ ਅਤਿਦੁਕ੍ਕਰਾਨਿ ਤਿਂਸਪਾਰਮਿਤਾਸਙ੍ਖਾਤਾਨਿ ਪੁਞ੍ਞਕਮ੍ਮਾਨਿ. ਤਾਨਿ ਹਿ ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਦੁਕ੍ਖੇਨ ਕਸਿਰੇਨ ਵਚਨਪਥਾਤੀਤਾਨੁਭਾਵੇਨ ਮਹਤਾ ਉਸ੍ਸਾਹੇਨ ਕਰੀਯਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤਿਦੁਕ੍ਕਰਾਨਿ ਨਾਮ. ਅਤਿਦੁਕ੍ਕਰਤ੍ਤਾ ਏਵ ਹਿ ਤੇਸਂ ਅਤਿਦੁਲ੍ਲਭਂ ਲੋਕੇ ਅਨਞ੍ਞਸਾਧਾਰਣਂ ਨਾਥਤ੍ਤਸਙ੍ਖਾਤਂ ਫਲਂ ਫਲਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਤਤ੍ਥ ਹੇਤੁਫਲਂ; ਹੇਤੁਮੂਲਂ ਨਾਮ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਹੇਤੁਨੋ ਨਿਪ੍ਫਾਦਨਸਮਤ੍ਥਾ ਮਹਾਕਰੁਣਾ, ਸਾ ਆਦਿਪਣਿਧਾਨਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ‘‘ਮੁਤ੍ਤੋ ਮੋਚੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਯਾਵ ਹੇਤੁਫਲਪ੍ਪਯੋਜਨਾ, ਤਾਵ ਅਬ੍ਬੋਚ੍ਛਿਨ੍ਨਂ ਪਵਤ੍ਤਤਿ. ਯਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ –

‘‘ਸਕਾਨਨਾ ਸਗ੍ਰਿਵਰਾ ਸਸਾਗਰਾ,

ਗਤਾ ਵਿਨਾਸਂ ਬਹੁਸੋ ਵਸੁਨ੍ਧਰਾ;

ਯੁਗਨ੍ਤਕਾਲੇ ਸਲਿਲਾਨਲਾਨਿਲੇ,

ਨ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਮਹਾਤਪਾ ਕੁਤੋ’’ਤਿ.

ਯਾਯ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਤ੍ਤਾ ‘‘ਨਮੋ ਮਹਾਕਾਰੁਣਿਕਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਹੇਤੁਕਾਲਂ ਨਾਮ ਚਤੁਅਟ੍ਠਸੋਲ਼ਸਅਸਙ੍ਖ੍ਯੇਯ੍ਯਾਦਿਪ੍ਪਭੇਦੋ ਕਾਲੋ, ਯਂ ਸਨ੍ਧਾਯਾਹ ‘‘ਕਪ੍ਪਕੋਟੀਹਿਪਿ ਅਪ੍ਪਮੇਯ੍ਯਂ ਕਾਲ’’ਨ੍ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਸਂਯੋਗਤ੍ਥੇ ਉਪਯੋਗਵਚਨਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ ‘‘ਮਾਸਂ ਅਧੀਤੇ, ਦਿਵਸਂ ਚਰਤੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਵਿਯ. ਕਾਮਞ੍ਚ ਸੋ ਕਾਲੋ ਅਸਙ੍ਖ੍ਯੇਯ੍ਯਵਸੇਨ ਪਮੇਯ੍ਯੋ ਵਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ, ਤਥਾਪਿ ਕਪ੍ਪਕੋਟਿਵਸੇਨ ਅਵਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘‘ਕਪ੍ਪਕੋਟੀਹਿਪਿ ਅਪ੍ਪਮੇਯ੍ਯਂ ਕਾਲ’’ਨ੍ਤਿ ਆਹ. ਤਤ੍ਥ ਕਾਲਯਤੀਤਿ ਕਾਲੋ, ਖਿਪਤਿ ਵਿਦ੍ਧਂਸਯਤਿ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਜੀਵਿਤਮਿਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਕਲ ਵਿਕ੍ਖੇਪੇ. ਤਤ੍ਥ ਕਪ੍ਪੀਯਤਿ ਸਂਕਪ੍ਪੀਯਤਿ ਸਾਸਪਪਬ੍ਬਤਾਦੀਹਿ ਉਪਮਾਹਿ ਕੇਵਲਂ ਸਂਕਪ੍ਪੀਯਤਿ, ਨ ਮਨੁਸ੍ਸਦਿਵਸਮਾਸਸਂਵਚ੍ਛਰਾਦਿਗਣਨਾਯ ਗਣੀਯਤੀਤਿ ਕਪ੍ਪੋ. ਏਕਨ੍ਤਿਆਦਿਗਣਨਪਥਸ੍ਸ ਕੋਟਿਭੂਤਤ੍ਤਾ ਕੋਟਿ, ਕਪ੍ਪਾਨਂ ਕੋਟਿਯੋ ਕਪ੍ਪਕੋਟਿਯੋ. ਤਾਹਿਪਿ ਨ ਪਮੀਯਤੀਤਿ ਅਪ੍ਪਮੇਯ੍ਯੋ, ਤਂ ਅਪ੍ਪਮੇਯ੍ਯਂ. ਕਰੋਨ੍ਤੋਤਿ ਨਾਨਤ੍ਥਤ੍ਤਾ ਧਾਤੂਨਂ ਦਾਨਂ ਦੇਨ੍ਤੋ, ਸੀਲਂ ਰਕ੍ਖਨ੍ਤੋ, ਲੋਭਕ੍ਖਨ੍ਧਤੋ ਨਿਕ੍ਖਮਨ੍ਤੋ, ਅਤ੍ਤਹਿਤਪਰਹਿਤਾਦਿਭੇਦਂ ਤਂ ਤਂ ਧਮ੍ਮਂ ਪਜਾਨਨ੍ਤੋ, ਵਿਵਿਧੇਨ ਵਾਯਾਮੇਨ ਘਟੇਨ੍ਤੋ ਵਾਯਮਨ੍ਤੋ, ਤਂ ਤਂ ਸਤ੍ਤਾਪਰਾਧਂ ਖਮਨ੍ਤੋ, ਪਟਿਞ੍ਞਾਸਮ੍ਮੁਤਿਪਰਮਤ੍ਥਸਚ੍ਚਾਨਿ ਸਚ੍ਚਾਯਨ੍ਤੋ, ਤਂ ਤਂ ਸਤ੍ਤਹਿਤਂ ਅਧਿਟ੍ਠਹਨ੍ਤੋ, ਸਕਲਲੋਕਂ ਮੇਤ੍ਤਾਯਨ੍ਤੋ, ਮਿਤ੍ਤਾਮਿਤ੍ਤਾਦਿਭੇਦਂ ਪਕ੍ਖਪਾਤਂ ਪਹਾਯ ਤਂ ਤਂ ਸਤ੍ਤਂ ਅਜ੍ਝੁਪੇਕ੍ਖਨ੍ਤੋ ਚਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਖੇਦਂ ਗਤੋਤਿ ਅਨਨ੍ਤਪ੍ਪਭੇਦਂ ਮਹਨ੍ਤਂ ਸਂਸਾਰਦੁਕ੍ਖਂ ਅਨੁਭਵਨਟ੍ਠੇਨ ਗਤੋ, ਸਮ੍ਪਤ੍ਤੋਤ੍ਯਤ੍ਥੋ. ਸਂਸਾਰਦੁਕ੍ਖਞ੍ਹਿ ਸਾਰੀਰਿਕਂ ਮਾਨਸਿਕਞ੍ਚ ਸੁਖਂ ਖੇਦਯਤਿ ਪਾਤਯਤੀਤਿ ‘‘ਖੇਦੋ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਲੋਕਹਿਤਾਯਾਤਿ ਇਦਂ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਹੇਤੁਫਲਪ੍ਪਯੋਜਨਨਿਦਸ੍ਸਨਂ, ‘‘ਸਂਸਾਰਦੁਕ੍ਖਾਨੁਭਵਨਕਾਰਣਨਿਦਸ੍ਸਨ’’ਨ੍ਤਿਪਿ ਏਕੇ –

‘‘‘ਜਾਤਿਸਂਸਾਰਦੁਕ੍ਖਾਨਂ, ਗਨ੍ਤੁਂ ਸਕ੍ਕੋਪਿ ਨਿਬ੍ਬੁਤਿਂ;

ਚਿਰਲ੍ਲਿਟ੍ਠੋਪਿ ਸਂਸਾਰੇ, ਕਰੁਣਾਯੇਵ ਕੇਵਲ’ਨ੍ਤਿ. –

ਚ ਵੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ, ਤਮਯੁਤ੍ਤਂ. ਨ ਹਿ ਭਗਵਾ ਲੋਕਹਿਤਾਯ ਸਂਸਾਰਦੁਕ੍ਖਮਨੁਭਵਤਿ. ਨ ਹਿ ਕਸ੍ਸਚਿ ਦੁਕ੍ਖਾਨੁਭਵਨਂ ਲੋਕਸ੍ਸ ਉਪਕਾਰਂ ਆਵਹਤਿ. ਏਵਂ ਪਨੇਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ ਤਿਂਸਪਾਰਮਿਤਾਪਭੇਦਂ ਹੇਤੁਂ, ਪਾਰਮਿਤਾਫਲਭੂਤਂ ਨਾਥਤ੍ਤਸਙ੍ਖਾਤਂ ਫਲਞ੍ਚ. ਯਥਾ ਚਾਹ ‘‘ਮਮਞ੍ਹਿ, ਆਨਨ੍ਦ, ਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤਂ ਆਗਮ੍ਮ ਜਾਤਿਧਮ੍ਮਾ ਸਤ੍ਤਾ ਜਾਤਿਯਾ ਪਰਿਮੁਚ੍ਚਨ੍ਤੀ’’ਤਿਆਦਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੧.੧੨੯; ੫.੨). ਤਤ੍ਥ ਭਗਵਾ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਹੇਤੂਹਿ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਵਿਨੇਯ੍ਯਭਾਵਨਿਪ੍ਫਾਦਨਪਞ੍ਞਾਬੀਜਾਨਿ ਵਪਿ, ਹੇਤੁਫਲੇਨ ਪਰਿਪਕ੍ਕਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਭਾਵੇਨ ਪਰਿਨਿਪ੍ਫਨ੍ਨਵਿਨੇਯ੍ਯਭਾਵੇ ਸਤ੍ਤੇ ਵਿਨਯਿ, ਸਂਸਾਰਦੁਕ੍ਖਤੋ ਮੋਚਯੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਨ ਏਵਂ ਸਂਸਾਰਦੁਕ੍ਖੇਨ ਲੋਕਸ੍ਸ ਉਪਕਾਰਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਅਕਾਸਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਅਤਿਦੁਕ੍ਕਰਾਨਿ ਲੋਕਹਿਤਾਯਾਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ. ਇਮਿਸ੍ਸਾ ਯੋਜਨਾਯ ਸਬ੍ਬਪਠਮਸ੍ਸ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਕਾਲਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਨਾਥਤ੍ਤਸਙ੍ਖਾਤਪਾਰਮਿਤਾਹੇਤੁਫਲਾਧਿਗਮੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਯੋ ਨਾਥੋਤਿ ਹਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤੋ. ਇਮਸ੍ਸ ਪਨਤ੍ਥਸ੍ਸ –

‘‘ਯਦੇਵ ਪਠਮਂ ਚਿਤ੍ਤ-ਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਤਵ ਬੋਧਯੇ;

ਤ੍ਵਂ ਤਦੇਵਸ੍ਸ ਲੋਕਸ੍ਸ, ਪੂਜਿਕੇ ਪਰਿਵਸਿਤ੍ਥ’’. –

ਇਤਿ ਵਚਨਂ ਸਾਧਕਂ. ਪਠਮਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਾਰਮਿਤਾਭਾਵੋ ਰੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਅਙ੍ਕੁਰਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਉਪਮਾਯ ਸਾਧੇਤਬ੍ਬੋ. ਏਤ੍ਥਾਹ – ‘‘ਖੇਦਂ ਗਤੋਤਿ ਵਚਨਂ ਨਿਰਤ੍ਥਕਂ, ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਗੁਣਸਾਧਨਾਸਮ੍ਭਵਤੋ’’ਤਿ? ਨ, ਅਨ੍ਤਰਾ ਅਨਿਵਤ੍ਤਨਕਭਾਵਦੀਪਨਤੋ. ਦੁਕ੍ਕਰਾਨਿ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਖੇਦਂ ਗਤੋ ਏਵ, ਨ ਅਨ੍ਤਰਾ ਖੇਦਂ ਅਸਹਨ੍ਤੋ ਨਿਵਤ੍ਤਤੀਤਿ ਦੀਪੇਤਿ. ਲੋਕਦੁਕ੍ਖਾਪਨਯਨਕਾਮਸ੍ਸ ਵਾ ਭਗਵਤੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਦੁਕ੍ਖਾਨੁਭਵਨਸਮਤ੍ਥਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ.

‘‘ਯਸ੍ਸ ਕਸ੍ਸਚਿ ਵਰਦੋਸ੍ਸਂ, ਯਾਵਾਹਂ ਸਬ੍ਬਸਤ੍ਤਦੁਕ੍ਖਾਨਿ;

ਸਬ੍ਬਾਨਿ ਸਬ੍ਬਕਾਲਂ ਯੁਗਂ, ਪਦ੍ਮਸ੍ਸੇਵ ਬੁਜ੍ਝਨ੍ਤੋਮ੍ਹੀ’’ਤਿ. –

ਏਵਂਅਧਿਪ੍ਪਾਯਸ੍ਸ ਅਤ੍ਤਮਤ੍ਤਦੁਕ੍ਖਾਨੁਭਵਨਸਮਤ੍ਥਤਾਯ ਕਾਯੇਵ ਕਥਾਤਿ ਅਤਿਸਯਂ ਅਤ੍ਥਂ ਦਸ੍ਸੇਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਥ ਵਾ ਖੇਦਂ ਗਤੋਤਿ ਬ੍ਯਾਪਾਰਂ ਪਰਿਚਯਂ ਗਤੋਤਿਪਿ ਅਤ੍ਥੋ ਸਮ੍ਭਵਤਿ. ਕਮ੍ਮਾਦੀਸੁ ਸਬ੍ਯਾਪਾਰਂ ਪੁਰਿਸਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਸਨ੍ਤਿ ਹਿ ਲੋਕੇ ਵਤ੍ਤਾਰੋ ‘‘ਖਿਨ੍ਨੋਯਂ ਕਮ੍ਮੇ, ਖਿਨ੍ਨੋਯਂ ਸਤ੍ਤੇ’’ਤਿਆਦਿ. ਇਮਿਸ੍ਸਾ ਯੋਜਨਾਯ ਨਾਥੋਤਿ ਇਮਿਨਾ ਬੁਦ੍ਧਤ੍ਤਾਧਿਗਮਸਿਦ੍ਧਂ ਕੋਟਿਪ੍ਪਤ੍ਤਂ ਨਾਥਭਾਵਂ ਪਤ੍ਵਾ ਠਿਤਕਾਲੋ ਦਸ੍ਸਿਤੋਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਕੇਚਿ ‘‘ਮਹਾਕਾਰੁਣਿਕਸ੍ਸਾਤਿ ਵਦਨ੍ਤੋ ਬੁਦ੍ਧਭੂਤਸ੍ਸਾਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤੀ’’ਤਿ ਲਿਖਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਨ ਸੁਨ੍ਦਰਂ ਵਿਯ, ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਕਾਲੇਪਿ ਤਬ੍ਬੋਹਾਰਸਬ੍ਭਾਵਤੋ. ਤਸ੍ਮਾ ਸੋ ਏਤ੍ਤਕਂ ਕਾਲਂ ਦੁਕ੍ਕਰਾਨਿ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਅਵਸਾਨੇ ਦੁਕ੍ਕਰਪਾਰਮਿਤਾਪਾਰਿਪੂਰਿਯਾ ਤਾਸਂ ਫਲਭੂਤਂ ਨਾਥਭਾਵਂ ਪਤ੍ਵਾ ਲੋਕਹਿਤਾਯ ਬ੍ਯਾਪਾਰਂ ਗਤੋਤਿ ਅਯਮਤ੍ਥੋ ਨਿਦਸ੍ਸਿਤੋ ਹੋਤਿ. ‘‘ਬੋਧਿਂ ਗਤੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇਪਿ ਸੁਬ੍ਯਤ੍ਤਂ ਹੇਤੁਫਲਂ ਦਸ੍ਸਿਤਂ ਹੋਤਿ. ਬੁਦ੍ਧਭਾਵਪ੍ਪਤ੍ਤਸ੍ਸੇਵ ਚ ਨਾਥਸ੍ਸ ਨਮੋ ਕਤੋ ਹੋਤਿ ਵਿਸੇਸਵਚਨਸਬ੍ਭਾਵਤੋ, ਨ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਸ੍ਸ. ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇਪਿ ਵਿਨਯਾਧਿਕਾਰੋ ਇਧਾਧਿਪ੍ਪੇਤੋ. ਸੋ ਚ ਪਬ੍ਬਜਿਤਕਾਲਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਯਾਵਮਰਣਕਾਲਾ ਹੋਤਿ. ਤਂ ਅਤਿਵਿਯ ਪਰਿਤ੍ਤਂ ਕਾਲਂ ਲਜ੍ਜਿਨੋ ਅਤਿਸੁਕਰਂ ਸੀਲਮਤ੍ਤਂ ਏਕਕਸ੍ਸ ਅਤ੍ਤਨੋ ਹਿਤਾਯ ਅਤ੍ਤਮਤ੍ਤਦੁਕ੍ਖਾਪਨਯਨਾਧਿਪ੍ਪਾਯੇਨ ਪਰਿਪੂਰੇਨ੍ਤੋ ਕੋ ਨਾਮ ਇਧਲੋਕਪਰਲੋਕਾਤਿਕ੍ਕਮਸੁਖਂ ਨ ਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯ, ਨਨੁ ਭਗਵਾ ਸਕਲਲੋਕਦੁਕ੍ਖਾਪਨਯਨਾਧਿਪ੍ਪਾਯੇਨ ਕਪ੍ਪਕੋਟੀਹਿਪਿ ਅਪ੍ਪਮੇਯ੍ਯਂ ਕਾਲਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਅਤਿਦੁਕ੍ਕਰਨਿਰਸ੍ਸਾਦਂ ਖੇਦਂ ਗਤੋਤਿ ਅਞ੍ਞਾਪਦੇਸੇਨ ਗੁਣਂ ਵਣ੍ਣੇਤਿ ਆਚਰਿਯੋ.

ਲੋਕਹਿਤਾਯਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਲੋਕਿਯਤਿ ਏਤ੍ਥ ਦੁਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ਲੋਕੋ, ਲੁਯਤੇ ਵਾ ਜਾਤਿਜਰਾਮਰਣਦੁਕ੍ਖੇਹੀਤਿ ਲੋਕੋ, ਇਮਿਨਾ ਸਤ੍ਤਲੋਕਂ ਜਾਤਿਲੋਕਞ੍ਚ ਸਙ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਤਸ੍ਸ ਸਤ੍ਤਲੋਕਸ੍ਸ ਇਧਲੋਕਪਰਲੋਕਹਿਤਂ ਅਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਪਰਲੋਕਾਨਂ ਵਾ ਉਚ੍ਛਿਨ੍ਨਲੋਕਸਮੁਦਯਾਨਂ ਲੋਕਾਨਂ, ਇਧ ਜਾਤਿਲੋਕੇ ਓਕਾਸਲੋਕੇ ਵਾ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਸੁਖਵਿਹਾਰਸਙ੍ਖਾਤਞ੍ਚ ਹਿਤਂ ਸਮ੍ਪਿਣ੍ਡੇਤ੍ਵਾ ਲੋਕਸ੍ਸ, ਲੋਕਾਨਂ, ਲੋਕੇ ਵਾ ਹਿਤਨ੍ਤਿ ਸਰੂਪੇਕਦੇਸੇਕਸੇਸਂ ਕਤ੍ਵਾ ‘‘ਲੋਕਹਿਤ’’ਮਿਚ੍ਚੇਵਾਹ. ਨਾਥੋਤਿ ਸਬ੍ਬਸਤ੍ਤਾਨਂ ਆਸਯਾਨੁਸਯਚਰਿਯਾਧਿਮੁਤ੍ਤਿਭੇਦਾਨੁਰੂਪਧਮ੍ਮਦੇਸਨਸਮਤ੍ਥਤਾਯ ‘‘ਧਮ੍ਮਂ ਵੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਦੇਸੇਸ੍ਸਾਮਿ…ਪੇ… ਤਂ ਸੁਣਾਥਾ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੩.੪੨੦) ਏਵਂ ਯਾਚਨਟ੍ਠੇਨਾਪਿ ਨਾਥਤੇਤਿ ਨਾਥੋ. ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਵੀਤਿਕ੍ਕਮਾਨੁਰੂਪਂ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਪਞ੍ਞਾਪਨੇਨ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਿਕਸਮ੍ਪਰਾਯਿਕਾਯ ਚ ਕਰੁਣਾਯ ਉਪਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਪਤਿ, ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਵਸੇਨ ਵਾ ਤੇਸਂ ਸਬ੍ਬਸਤ੍ਤਾਨਂ ਅਨੁਸਯਿਤੇ ਕਿਲੇਸੇ ਕਰੁਣਾਯ ਚ ਪਞ੍ਞਾਯ ਚ ਉਪਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਪਤਿ, ਅਭਿਧਮ੍ਮਵਸੇਨ ਵਾ ਤੇ ਤੇ ਸਙ੍ਖਾਰੇ ਅਨਿਚ੍ਚਾਦਿਲਕ੍ਖਣਵਸੇਨ ਉਪਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਕਿਲੇਸੇ ਪਞ੍ਞਾਯ ਉਪੇਚ੍ਚ ਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਤਪਤੀਤਿ ਤਪਨਟ੍ਠੇਨਾਪਿ ਨਾਥਤੇਤਿ ਨਾਥੋ. ਸਦੇਵਕੇ ਲੋਕੇ ਅਪ੍ਪਟਿਪੁਗ੍ਗਲਤ੍ਤਾ ਕੇਨਚਿ ਅਪ੍ਪਟਿਹਤਧਮ੍ਮਦੇਸਨਤ੍ਤਾ ਪਰਮਚਿਤ੍ਤਿਸ੍ਸਰਿਯਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਤੋ ਚ ਇਸ੍ਸਰਿਯਟ੍ਠੇਨਾਪਿ ਨਾਥਤੇਤਿ ਨਾਥੋ. ‘‘ਧਮ੍ਮਿਯਾ ਕਥਾਯ ਸਨ੍ਦਸ੍ਸੇਸਿ ਸਮਾਦਪੇਸਿ ਸਮੁਤ੍ਤੇਜੇਸਿ ਸਮ੍ਪਹਂਸੇਸੀ’’ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੯੦) ਵਚਨਤੋ ਸਮ੍ਪਹਂਸਨਸਙ੍ਖਾਤੇਨ ਆਸੀਸਟ੍ਠੇਨ, ਪਣਿਧਾਨਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ‘‘ਕਥਂ ਨਾਮਾਹਂ ਮੁਤ੍ਤੋ ਮੋਚਯਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਆਸੀਸਟ੍ਠੇਨ ਵਾ ਨਾਥਤੇਤਿ ਨਾਥੋਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ, ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ. ਚਤੂਹਿਪਿ ਨਾਥਙ੍ਗੇਹਿ ਚਤੁਵੇਸਾਰਜ੍ਜਚਤੁਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਦਯੋ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਬੁਦ੍ਧਗੁਣਾ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਾ, ਅਤਿਵਿਤ੍ਥਾਰਿਕਭਯਾ ਪਨ ਨ ਯੋਜਿਤਾ.

ਨਮੋਤਿ ਪਰਮਤ੍ਥਤੋ ਬੁਦ੍ਧਗੁਣਬਹੁਮਾਨਪਬ੍ਭਾਰਾ ਚਿਤ੍ਤਨਤਿ, ਚਿਤ੍ਤਨਤਿਪ੍ਪਭਵਾ ਚ ਵਚੀਕਾਯਨਤਿ. ਅਤ੍ਥੁ ਮੇਤਿ ਪਾਠਸੇਸੇਨ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ. ਮਹਾਕਾਰੁਣਿਕਸ੍ਸਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਸਬ੍ਬਸਤ੍ਤਵਿਸਯਤ੍ਤਾ ਮਹੁਸ੍ਸਾਹਪ੍ਪਭਵਤ੍ਤਾ ਚ ਮਹਤੀ ਕਰੁਣਾ ਮਹਾਕਰੁਣਾ. ਤਤ੍ਥ ਪਣਿਧਾਨਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਯਾਵਅਨੁਪਾਦਿਸੇਸਨਿਬ੍ਬਾਨਪੁਰਪ੍ਪਵੇਸਾ ਨਿਯੁਤ੍ਤੋਤਿ ਮਹਾਕਾਰੁਣਿਕੋ, ਭਗਵਾ. ਏਤ੍ਥ ਚ ਮਹਾਕਾਰੁਣਿਕਸ੍ਸਾਤਿ ਇਮਿਨਾ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਹੇਤੁਮੂਲਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਨਿਕ੍ਕਰੁਣੋ ਹਿ ਪਰਦੁਕ੍ਖੇਸੁ ਉਦਾਸਿਨੋ ਬੁਦ੍ਧਤ੍ਥਾਯ ਪਣਿਧਾਨਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਅਤਿਭਾਰਿਯਨ੍ਤਿ ਮਞ੍ਞਨ੍ਤੋ ਅਪ੍ਪਮੇਯ੍ਯਂ ਕਾਲਂ ਅਤਿਦੁਕ੍ਕਰਂ ਹੇਤੁਂ ਪੂਰੇਤ੍ਵਾ ਨਾਥਤ੍ਤਸਙ੍ਖਾਤਂ ਹੇਤੁਫਲਪ੍ਪਯੋਜਨਭੂਤਂ ਲੋਕਹਿਤਂ ਕਥਂ ਕਰਿਸ੍ਸਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਸਬ੍ਬਗੁਣਮੂਲਭੂਤਤ੍ਤਾ ਮਹਾਕਰੁਣਾਗੁਣਮੇਵ ਵਣ੍ਣੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਨਮੋ ਮਹਾਕਾਰੁਣਿਕਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਹੇਤੁਅਨੁਰੂਪਂ ਫਲਂ, ਫਲਾਨੁਰੂਪੋ ਹੇਤੁ, ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਅਨੁਰੂਪਂ ਮੂਲਂ, ਤਿਣ੍ਣਮ੍ਪਿ ਅਨੁਰੂਪਂ ਪਯੋਜਨਨ੍ਤਿ ਅਯਮਤ੍ਥੋ ਦਸ੍ਸਿਤੋ ਹੋਤਿ.

ਏਵਂ ਅਚ੍ਛਰਿਯਪੁਰਿਸੋ, ਨਾਥੋ ਨਾਥਗੁਣੇ ਠਿਤੋ;

ਨਮੋਰਹੋ ਅਨਾਥਸ੍ਸ, ਨਾਥਮਾਨਸ੍ਸ ਸਮ੍ਪਦਂ.

ਏਤ੍ਥ ਸਿਯਾ ‘‘ਅਨੇਕੇਸੁ ਭਗਵਤੋ ਗੁਣੇਸੁ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨੇਸੁ ਕਸ੍ਮਾ ‘ਮਹਾਕਾਰੁਣਿਕਸ੍ਸਾ’ਤਿ ਏਕਮੇਵ ਗਹਿਤ’’ਨ੍ਤਿ? ਉਚ੍ਚਤੇ –

ਦੋਸਹੀਨਸ੍ਸ ਸਤ੍ਥਸ੍ਸ, ਚੋਦਨਾ ਤੁ ਨ ਵਿਜ੍ਜਤੇ;

ਦੋਸਯੁਤ੍ਤਮਸਤ੍ਥਞ੍ਚ, ਤਸ੍ਮਾ ਚੋਦਨਾ ਅਪਤ੍ਤਕਾਤਿ.

ਨ ਮਯਾ ਚੋਦਨਾ ਕਤਾ, ਕਿਨ੍ਤੁ ਪੁਚ੍ਛਾ ਏਵ ਕਤਾ. ਅਪਿਚ –

‘‘ਫਲਂ ਸਤਿਪਿ ਰੁਕ੍ਖੇਡ੍ਢੇ, ਨ ਪਤਤ੍ਯਵਿਕਮ੍ਪਿਤੇ;

ਚੋਦਨਾ ਯਾ’ਤ੍ਥੁ ਸਤ੍ਥਾਨਂ, ਪੁਚ੍ਛਨਾਤ੍ਯਤ੍ਥਫਲਂ ਮਹਤਾ.

‘‘ਨਭੋਤ੍ਤੁਂ ਕੁਰੁਤੇ ਸਮ੍ਮਾ, ਗਹਿਤੁਂ ਨਾਡ੍ਢਤੇ ਘਟਂ;

ਅਕ੍ਖੇਪੇ ਹਿ ਕਤੇ ਤਦਿ-ਚ੍ਛਿਸ੍ਸਾਣਾਬੁਦ੍ਧਿਬਨ੍ਧਨਂ.

‘‘ਯਥਾ ਹਿਮਪਦੋ ਪਦ੍ਧੋ, ਪਬੁਦ੍ਧੋ ਗਨ੍ਧਲਿਮ੍ਪਿਯਾ;

ਭਿਨ੍ਨਤ੍ਥਵਿਰਮਸ੍ਸੇਵਂ, ਸਤ੍ਥਕਤਾਤ੍ਥਲਿਮ੍ਪਿਯਾ’’ਤਿ. –

ਏਵਂ ਚੇਕਂ –

ਸਮ੍ਮਾਪਿ ਚੋਦਨਾ ਤਂ ਖਲੁ, ਗੁਰਵੋ ਵਿਵਾਕ੍ਯਾ ਵਿਵਦ੍ਧ;

ਯਤਿਸਿਸ੍ਸਾ ਆਘਟ੍ਟਿਤਾਤਿ-ਵਾਕ੍ਯੇਨਾਭ੍ਯਧਿਕਂ ਗੋਪਯ.

ਸਰਵਤੀ ਆਚੇਰਂ ਕਿਲਿਟ੍ਠਾ, ਤਦਿਚ੍ਛਿਸ੍ਸਜਿਤਾਤ੍ਤਾਨਂ;

ਜਯਤ੍ਯਤ੍ਤਾਨਮਾਚੇਰੋ, ਸਦਸ੍ਸਸ੍ਸੇਵ ਸਾਰਥੀਤਿ. –

ਅਤ੍ਰੋਚ੍ਚਤੇ –

ਯਸ੍ਸ ਹਿ ਵਾਕ੍ਯਸਹਸ੍ਸਂ, ਵਾਕ੍ਯੇ ਵਾਕ੍ਯੇ ਸਤਞ੍ਚ ਜਿਵ੍ਹਾ;

ਨਾਮਂ ਦਸਬਲਗੁਣਪਦੇਸਂ, ਵਤ੍ਤੁਂ ਕਪ੍ਪੇਨਪਿ ਨ ਸਕ੍ਕਾ.

ਯਥਾ –

ਬੁਦ੍ਧੋਪਿ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਭਣੇਯ੍ਯ ਵਣ੍ਣਂ,

ਕਪ੍ਪਮ੍ਪਿ ਚੇ ਅਞ੍ਞਮਭਾਸਮਾਨੋ;

ਖੀਯੇਥ ਕਪ੍ਪੋ ਚਿਰਦੀਘਮਨ੍ਤਰੇ,

ਵਣ੍ਣੋ ਨ ਖੀਯੇਥ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸਾਤਿ. (ਦੀ. ਨਿ. ਅਟ੍ਠ. ੧.੩੦੪; ੩.੧੪੧; ਮ. ਨਿ. ਅਟ੍ਠ. ੨.੪੨੫; ਉਦਾ. ਅਟ੍ਠ. ੫੩; ਚਰਿਯਾ. ਅਟ੍ਠ. ਨਿਦਾਨਕਥਾ) –

ਚੋਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਭਗਵਤਂ ਗੁਣਾਨਮਵਸੇਸਾਭਿਧਾਤੁਂ.

ਅਪਿਚ –

ਯਥਾ ਤ੍ਵਂ ਸਤ੍ਤਾਨਂ, ਦਸਬਲ ਤਥਾ ਞਾਣਕਰੁਣਾ;

ਗੁਣਦ੍ਵਨ੍ਦਂ ਸੇਟ੍ਠਂ, ਤਵ ਗੁਣਗਣਾ ਨਾਮ ਤਿਗੁਣਾਤਿ. –

ਸਬ੍ਬਗੁਣਸੇਟ੍ਠਤ੍ਤਾ ਮੂਲਤ੍ਤਾ ਚ ਏਕਮੇਵ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਥ ਵਾ ‘‘ਛਸੁ ਅਸਾਧਾਰਣਞਾਣੇਸੁ ਅਞ੍ਞਤਰਤ੍ਤਾ ਤਗ੍ਗਹਣੇਨ ਸੇਸਾਪਿ ਗਹਿਤਾਵ ਸਹਚਰਣਲਕ੍ਖਣੇਨਾ’’ਤਿ ਚ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਵਿਸੇਸਤੋ ਪਨੇਤ੍ਥ ਅਭਿਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਕੇਵਲਂ ਪਞ੍ਞਾਵਿਸਯਤ੍ਤਾ ਅਭਿਧਮ੍ਮਟ੍ਠਕਥਾਰਮ੍ਭੇ ਆਚਰਿਯੇਨ ‘‘ਕਰੁਣਾ ਵਿਯ ਸਤ੍ਤੇਸੁ, ਪਞ੍ਞਾ ਯਸ੍ਸ ਮਹੇਸਿਨੋ’’ਤਿ ਪਞ੍ਞਾਗੁਣੋ ਵਣ੍ਣਿਤੋ ਤੇਸਂ ਤੇਸਂ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਆਸਯਾਨੁਸਯਚਅਯਾਧਿਮੁਤ੍ਤਿਭੇਦਾਨੁਰੂਪਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਦਨਪਞ੍ਞਾਯ, ਸਤ੍ਤੇਸੁ ਮਹਾਕਰੁਣਾਯ ਚ ਅਧਿਕਾਰਤ੍ਤਾ. ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਟ੍ਠਕਥਾਰਮ੍ਭੇ ‘‘ਕਰੁਣਾਸੀਤਲਹਦਯਂ, ਪਞ੍ਞਾਪਜ੍ਜੋਤਵਿਹਤਮੋਹਤਮ’’ਨ੍ਤਿ ਭਗਵਤੋ ਉਭੋਪਿ ਪਞ੍ਞਾਕਰੁਣਾਗੁਣਾ ਵਣ੍ਣਿਤਾ. ਇਧ ਪਨ ਵਿਨਯੇ ਆਸਯਾਦਿਨਿਰਪੇਕ੍ਖਂ ਕੇਵਲਂ ਕਰੁਣਾਯ ਪਾਕਤਿਕਸਤ੍ਤੇਨਾਪਿ ਅਸੋਤਬ੍ਬਾਰਹਂ ਸੁਣਨ੍ਤੋ, ਅਪੁਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬਾਰਹਂ ਪੁਚ੍ਛਨ੍ਤੋ, ਅਵਤ੍ਤਬ੍ਬਾਰਹਞ੍ਚ ਵਦਨ੍ਤੋ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਪਞ੍ਞਪੇਸੀਤਿ ਕਰੁਣਾਗੁਣੋਯੇਵੇਕੋ ਵਣ੍ਣਿਤੋਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਪਞ੍ਞਾਦਯਾ ਅਤ੍ਤਪਰਤ੍ਥਹੇਤੂ,

ਤਦਨ੍ਵਯਾ ਸਬ੍ਬਗੁਣਾ ਜਿਨਸ੍ਸ;

ਉਭੋ ਗੁਣਾ ਤੇ ਗੁਣਸਾਗਰਸ੍ਸ,

ਵੁਤ੍ਤਾ ਇਧਾਚਰਿਯਵਰੇਨ ਤਸ੍ਮਾ.

ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਅਟ੍ਠਕਥਾਦਿਗਾਥਾ,

ਸਮਾਸਤੋ ਵੁਤ੍ਤਪਦਤ੍ਥਸੋਭਾ;

ਅਯਮ੍ਪਿ ਵਿਤ੍ਥਾਰਨਯੋਤਿ ਚਾਹਂ,

ਉਦ੍ਧਂ ਇਤੋ ਤੇ ਪਟਿਸਂਖਿਪਾਮਿ.

ਦੁਤਿਯਗਾਥਾਯ ਅਸਮ੍ਬੁਧਨ੍ਤਿ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਯਥਾਸਭਾਵਂ ਅਬੁਜ੍ਝਨ੍ਤੋ. ਬੁਦ੍ਧਨਿਸੇਵਿਤਨ੍ਤਿ ਬੁਦ੍ਧਾਨੁਬੁਦ੍ਧਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧੇਹਿ ਗੋਚਰਭਾਵਨਾਸੇਵਨਾਹਿ ਯਥਾਰਹਂ ਨਿਸੇਵਿਤਂ. ਭਵਾ ਭਵਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਤਮਾਨਭਵਤੋ ਅਞ੍ਞਂ ਭਵਂ ਗਚ੍ਛਤਿ ਉਪਗਚ੍ਛਤਿ, ਪਟਿਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਥ ਵਾ ਭਵੋਤਿ ਸਸ੍ਸਤਦਿਟ੍ਠਿ. ਤਸ੍ਸ ਪਟਿਪਕ੍ਖਤ੍ਤਾ ਅਭਵੋਤਿ ਉਚ੍ਛੇਦਦਿਟ੍ਠਿ. ਭਵੋਤਿ ਵਾ ਵੁਦ੍ਧਿ. ਅਭਵੋਤਿ ਹਾਨਿ. ਭਵੋਤਿ ਵਾ ਦੁਗ੍ਗਤਿ. ਅਭਵੋਤਿ ਸੁਗਤਿ. ‘‘ਅਪ੍ਪਮਾਣਾ ਧਮ੍ਮਾ, ਅਸੇਕ੍ਖਾ ਧਮ੍ਮਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਧ. ਸ. ਤਿਕਮਾਤਿਕਾ ੧੩, ੧੧) ਵਿਯ ਹਿ ਵੁਦ੍ਧਿਅਤ੍ਥਤ੍ਤਾ ਅਕਾਰਸ੍ਸ. ਭਾਵਯਤੀਤਿ ਭਵੋ, ਜਾਤਿ. ਭਵਤੀਤਿ ਵਾ ਭਵੋ. ਸਵਿਕਾਰਾ ਬਹੁਵਿਧਖਨ੍ਧੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿ ਦੀਪਿਤਾ. ਅਭਵੋਤਿ ਵਿਨਾਸੋ, ਜਾਤਿਭਾਵਂ ਮਰਣਭਾਵਞ੍ਚ ਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਏਤ੍ਥ ਅਰਹਨ੍ਤਾਨਂ ਮਰਣਮ੍ਪਿ ਖਣਿਕਵਸੇਨ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ. ਭਵੇਸੁ ਅਭਵੋ ਭਵਾਭਵੋ, ਤਂ ਭਵਾਭਵਂ, ਭਵੇਸੁ ਅਭਾਵਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਂ ਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਜੀਵਲੋਕੋਤਿ ਸਤ੍ਤਲੋਕੋ, ਸਙ੍ਖਾਰਲੋਕਓਕਾਸਲੋਕਾਨਂ ਭਵਾਭਵਗਮਨਾਸਮ੍ਭਵਤੋ ਸਤ੍ਤਲੋਕਂ ਜੀਵਲੋਕੋਤਿ ਵਿਸੇਸੇਤਿ. ਅਵਿਜ੍ਜਾਦਿਕਿਲੇਸਜਾਲਵਿਦ੍ਧਂਸਿਨੋਤਿ ਏਤ੍ਥ ਨਵਪਿ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਧਮ੍ਮਾ ਸਙ੍ਗਹਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ. ਅਪਚਯਗਾਮਿਤਾ ਹਿ ਚਤੁਮਗ੍ਗਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਓਧਿਸੋ ਅਵਿਜ੍ਜਾਦਿਕਿਲੇਸਜਾਲਵਿਦ੍ਧਂਸੋ, ਸੋ ਅਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਿ, ਤਦਾਰਮ੍ਮਣਂ ਹੁਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥ ਸਹਾਯਭਾਵੂਪਗਮਨੇਨ ਨਿਬ੍ਬਾਨਸ੍ਸਾਪਿ. ਯਥਾਹ ‘‘ਯੋ ਖੋ, ਆਵੁਸੋ, ਰਾਗਕ੍ਖਯੋ…ਪੇ… ਇਦਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨ’’ਨ੍ਤਿ. ਅਰਹਤ੍ਤਸ੍ਸਾਪਿ ਤਥਾ ਰਾਗਾਦਿਕ੍ਖਯਵਚਨਸਬ੍ਭਾਵਤੋ. ਫਲਸਾਮਞ੍ਞੇਨ ਤਿਣ੍ਣਮ੍ਪਿ ਫਲਾਨਂ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਨਵਵਿਧੋਪੇਸ ‘‘ਅਵਿਜ੍ਜਾਦਿਕਿਲੇਸਜਾਲਵਿਦ੍ਧਂਸੀ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਅਥ ਵਾ ਸਹਚਰਣਲਕ੍ਖਣਕਆਰਣਤਾਯ ਪਟਿਪਕ੍ਖਗੋਚਰਗ੍ਗਹਣਤਾ. ਅਨਭਿਹਿਤੋਪਿ ਹਿ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਤਤ੍ਰਾਭਿਹਿਤੋਵ ਬੁਜ੍ਝਿਤਬ੍ਬੋ ਇਤਿ ਵਚਨਤੋ ਕਾਰਣਗੋਚਰਗ੍ਗਹਣੇਨ ਚਤ੍ਤਾਰਿਪਿ ਫਲਾਨਿ ਗਹਿਤਾਨਿ. ਨਰਕਾਦੀਸੁ ਅਪਤਮਾਨਂ ਧਾਰੇਤਿ ਸੁਗਤਿਯਂ ਉਪ੍ਪਾਦਨੇਨਾਤਿ ਧਮ੍ਮੋ. ਪੁਨ ਸੁਗਤਿਮ੍ਹਿ ਅਜਨਨਕਾਰੀ ਅਕੁਸਲਧਮ੍ਮੇ ਨਿਵਾਰੇਤ੍ਵਾ ਪੋਸੇਤਿ ਪਵਤ੍ਤੇਤਿ ਵਡ੍ਢੇਤੀਤਿ ਧਮ੍ਮੋ. ਸੋ ਪਨ ਕਾਮਰੂਪਾਰੂਪਭੇਦਤੋ ਤਿਵਿਧੋ ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਸੁਖਾਵਹਨਤੋ, ਤਤੋਪਿ ਉਤ੍ਤਮਤ੍ਤਾ ਧਮ੍ਮਵਰੋ.

ਏਤ੍ਥਾਹ – ‘‘ਚਤੁਨ੍ਨਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਰਿਯਸਚ੍ਚਾਨਂ ਅਨਨੁਬੋਧਾ ਅਪ੍ਪਟਿਵੇਧਾ ਏਵਮਿਦਂ ਦੀਘਮਦ੍ਧਾਨਂ ਸਨ੍ਧਾਵਿਤਂ ਸਂਸਰਿਤ’ਨ੍ਤਿ (ਦੀ. ਨਿ. ੨.੧੫੫; ਮਹਾਵ. ੨੮੭) ਵਚਨਤੋ ਚਤੁਸਚ੍ਚਧਮ੍ਮਂ ਅਸਮ੍ਬੁਧਂ ਭਵਾ ਭਵਂ ਗਚ੍ਛਤਿ ਜੀਵਲੋਕੋਤਿ ਸਿਦ੍ਧਂ. ਤਸ੍ਮਾ ਯਂ ਅਸਮ੍ਬੁਧਂ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਤਸ੍ਸੇਵ ‘‘ਤਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਅਨ੍ਤੇ ਤਂਨਿਦ੍ਦੇਸੇਨ ਨਿਯਮਨਤੋ ਚਤੁਸਚ੍ਚਧਮ੍ਮੋਪਿ ਅਵਿਜ੍ਜਾਦਿਕਿਲੇਸਜਾਲਵਿਦ੍ਧਂਸੀ ਧਮ੍ਮਵਰੋਤਿ ਚਾਪਜ੍ਜਤਿ. ਅਞ੍ਞਥਾ ‘‘ਨਮੋ ਅਵਿਜ੍ਜਾਦਿਕਿਲੇਸਜਾਲਵਿਦ੍ਧਂਸਿਨੋ ਧਮ੍ਮਵਰਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਤਂਨਿਦ੍ਦੇਸੇਨ ਸਮਾਨਵਿਭਤ੍ਤਿਕਰਣਂ ਨ ਯੁਜ੍ਜਤਿ ਅਤਿਪ੍ਪਸਙ੍ਗਨਿਯਮਨਤੋ, ‘‘ਅਵਿਜ੍ਜਾਦਿਕਿਲੇਸਜਾਲਵਿਦ੍ਧਂਸਿਨੋ ਧਮ੍ਮਵਰਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਵਚਨਂ ਵਿਸੇਸਨਵਚਨਂ. ਤਸ੍ਮਾ ਦੁਕ੍ਖਸਮੁਦਯਸਚ੍ਚਾਨਂ ਤਬ੍ਭਾਵਪ੍ਪਸਙ੍ਗੋ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਚੇ? ਨ, ਤਂਨਿਦ੍ਦੇਸੇਨ ਸਮਾਨਵਿਭਤ੍ਤਿਟ੍ਠਾਨੇ ਅਵਿਸੇਸਿਤਤ੍ਤਾ. ਅਪਿ ਚ ਮਗ੍ਗਸਚ੍ਚਨਿਰੋਧਸਚ੍ਚੇਸੁ ਫਲਾਨਂ ਅਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਨਵ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਧਮ੍ਮਾ ਸਙ੍ਗਹਿਤਾਤਿ ਵਚਨਵਿਰੋਧੋ, ਫਲਾਨਂ ਅਸਙ੍ਗਹੇ ਵੇਰਞ੍ਜਕਣ੍ਡਵਣ੍ਣਨਾਯਂ ਨ ਕੇਵਲਂ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗੋ ਚੇਵ ਨਿਬ੍ਬਾਨਞ੍ਚ, ਅਪਿ ਚ ਅਰਿਯਫਲਧਮ੍ਮੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਪਰਿਯਤ੍ਤਿਧਮ੍ਮੋਪਿ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ‘‘ਰਾਗਵਿਰਾਗਮਨੇਜਮਸੋਕਂ…ਪੇ… ਧਮ੍ਮਮਿਮਂ ਸਰਣਤ੍ਥਮੁਪੇਹੀ’’ਤਿ (ਵਿ. ਵ. ੮੮੭) ਵਚਨਵਿਰੋਧੋ ਚਾਤਿ ਪੁਬ੍ਬਾਪਰਵਿਰੁਦ੍ਧਾ ਏਸਾ ਗਾਥਾ ਸਾਸਨਵਿਰੁਦ੍ਧਾ ਚਾ’’ਤਿ? ਵੁਚ੍ਚਤੇ – ਸਬ੍ਬਮੇਤਮਯੁਤ੍ਤਂ ਵੁਤ੍ਤਗਾਥਤ੍ਥਾਜਾਨਨਤੋ. ਏਤ੍ਥ ਹਿ ਆਚਰਿਯੇਨ ਪਵਤ੍ਤਿਪਵਤ੍ਤਿਹੇਤੁਵਿਸਯਵਿਭਾਗੋ ਚ ਦਸ੍ਸਿਤੋ. ਕਥਂ? ਤਤ੍ਥ ਅਸਮ੍ਬੁਧਨ੍ਤਿ ਅਸਮ੍ਬੋਧੋ, ਸੋ ਅਤ੍ਥਤੋ ਅਵਿਜ੍ਜਾ, ਤਾਯ ਚ ਤਣ੍ਹੁਪਾਦਾਨਾਨਿ ਗਹਿਤਾਨਿ, ਤਯੋਪਿ ਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਸਮੁਦਯਸਚ੍ਚਂ, ਭਵਾਭਵਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਦੁਕ੍ਖਸਚ੍ਚਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਸੁਗਤਿਦੁਗ੍ਗਤਿਪ੍ਪਭੇਦੋ ਹਿ ਭਵੋ ਅਤ੍ਥਤੋ ਪਞ੍ਚੁਪਾਦਾਨਕ੍ਖਨ੍ਧਾ ਹੋਨ੍ਤਿ. ‘‘ਏਵਮੇਤਸ੍ਸ ਕੇਵਲਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੧) ਵਚਨਤੋ ਦੁਕ੍ਖਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿ ਪਵਤ੍ਤਿ ਨਾਮ, ਦੁਕ੍ਖਸਮੁਦਯੋ ਪਵਤ੍ਤਿਹੇਤੁ ਨਾਮ, ਅਵਿਜ੍ਜਾਸਙ੍ਖਾਤਸ੍ਸ ਚ ਪਵਤ੍ਤਿਹੇਤੁਸ੍ਸ ਅਗ੍ਗਹਿਤਗ੍ਗਹਣੇਨ ਨਿਰੋਧਮਗ੍ਗਸਚ੍ਚਦ੍ਵਯਂ ਵਿਸਯੋ ਨਾਮ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ‘‘ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਾ ਅਵਿਜ੍ਜਾ? ਦੁਕ੍ਖੇ ਅਞ੍ਞਾਣਂ…ਪੇ… ਦੁਕ੍ਖਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨਿਯਾ ਪਟਿਪਦਾਯ ਅਞ੍ਞਾਣ’’ਨ੍ਤਿ (ਵਿਭ. ੨੨੬).

ਏਤ੍ਥ ਚ ਨਿਰੋਧਸਚ੍ਚਂ ਬੁਦ੍ਧੇਨ ਗੋਚਰਾਸੇਵਨਾਯ ਆਸੇਵਿਤਂ, ਮਗ੍ਗਸਚ੍ਚਂ ਭਾਵਨਾਸੇਵਨਾਯ. ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਅਸਮ੍ਬੁਧਂ ਬੁਦ੍ਧਨਿਸੇਵਿਤਂ ਯਨ੍ਤਿ ਉਪਯੋਗਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਯੋ ਵਿਸਯੋ ਨਿਰੋਧੋ ਚ ਮਗ੍ਗੋ ਚ, ਤਸ੍ਸ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਾਵਿਜ੍ਜਾਦਿਕਿਲੇਸਜਾਲਤ੍ਤਯਵਿਦ੍ਧਂਸਿਨੋ ਨਮੋ ਧਮ੍ਮਵਰਸ੍ਸਾਤਿ ਅਯਂ ਗਾਥਾਯ ਅਤ੍ਥੋ. ਪਰਿਯਤ੍ਤਿਧਮ੍ਮੋਪਿ ਕਿਲੇਸਵਿਦ੍ਧਂਸਨਸ੍ਸ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਨਯੇਨ ਉਪਨਿਸ੍ਸਯਪਚ੍ਚਯਤ੍ਤਾ ਕਿਲੇਸਵਿਦ੍ਧਂਸਨਸੀਲਤਾਯ ‘‘ਅਵਿਜ੍ਜਾਦਿਕਿਲੇਸਜਾਲਵਿਦ੍ਧਂਸੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤੁਂ ਸਮ੍ਭਵਤਿ. ਏਵਞ੍ਹਿ ਸਤਿ ਰਾਗਵਿਰਾਗਾਤਿ ਗਾਥਤ੍ਥੋ, ਸੋ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਤਿ…ਪੇ… ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਪਕਾਸੇਤੀਤਿ ਸੁਤ੍ਤਤ੍ਥੋ ਚ ਅਸੇਸਤੋ ਗਹਿਤੋ ਹੋਤਿ. ਅਥ ਵਾ ਇਮਾਯ ਗਾਥਾਯ ਕੇਵਲਂ ਪਰਿਯਤ੍ਤਿਧਮ੍ਮੋਵ ਗਹਿਤੋ ਹੋਤਿ, ਯਂ ਸਨ੍ਧਾਯਾਹ ‘‘ਸੋ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਤਿ ਆਦਿਕਲ੍ਯਾਣਂ…ਪੇ… ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਪਕਾਸੇਤੀ’’ਤਿ (ਦੀ. ਨਿ. ੧.੧੯੦; ਪਾਰਾ. ੧), ਤਮ੍ਪਿ ਅਸਮ੍ਬੁਧਂ ਬੁਦ੍ਧੇਹੇਵ ਨਿਸੇਵਿਤਂ ਗੋਚਰਾਸੇਵਨਾਯ ਅਨਞ੍ਞਨਿਸੇਵਿਤਂ. ਯਥਾਹ ‘‘ਭਗਵਂਮੂਲਕਾ ਨੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਧਮ੍ਮਾ ਭਗਵਂਨੇਤ੍ਤਿਕਾ ਭਗਵਂਪਟਿਸਰਣਾ…ਪੇ… ਭਗਵਤੋ ਸੁਤ੍ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਧਾਰੇਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੨.੧੪੬).

ਤਤਿਯਗਾਥਾਯ ਸੀਲਾਦਯੋ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਲੋਕਿਯਲੋਕੁਤ੍ਤਰਾ ਯਥਾਸਮ੍ਭਵਂ ਲਬ੍ਭਨ੍ਤਿ, ਤਥਾਪਿ ਅਨ੍ਤੇ ‘‘ਅਰਿਯਸਙ੍ਘ’’ਨ੍ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਸੀਲਾਦਯੋ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਧਮ੍ਮਕ੍ਖਨ੍ਧਾ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਾਵ. ਏਤ੍ਥ ਚ ‘‘ਸੀਲਸਮਾਧਿਪਞ੍ਞਾਵਿਮੁਤ੍ਤਿਵਿਮੁਤ੍ਤਿਞਾਣਪ੍ਪਭੁਤੀਹੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੇ ਸਰੂਪੇਕਸੇਸਂ ਕਤ੍ਵਾ ‘‘ਵਿਮੁਤ੍ਤਿਞਾਣਪ੍ਪਭੁਤੀਹੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਏਤ੍ਥ ਚ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਵਿਮੁਤ੍ਤੀਤਿ ਫਲਧਮ੍ਮਾਵ ਸੁਤ੍ਤੇ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਾ, ਤਥਾਪਿ ‘‘ਮਗ੍ਗਾ ਵੁਟ੍ਠਹਿਤ੍ਵਾ ਮਗ੍ਗਂ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਤਿ. ਪਹੀਨੇ ਕਿਲੇਸੇ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਤਿ. ਫਲਂ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਤਿ. ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਤੀ’’ਤਿ (ਪਟ੍ਠਾ. ੧.੧.੪੧੦) ਵਚਨਤੋ ਮਗ੍ਗਾਦਿਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਞਾਣਂ ਵਿਮੁਤ੍ਤਿਞਾਣਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਵਿਮੁਤ੍ਤਿ ਵਿਮੋਕ੍ਖੋ ਖਯੋਤਿ ਹਿ ਅਤ੍ਥਤੋ ਏਕਂ. ‘‘ਖਯੇ ਞਾਣਂ ਅਨੁਪ੍ਪਾਦੇ ਞਾਣਨ੍ਤਿ (ਧ. ਸ. ਦੁਕਮਾਤਿਕਾ ੧੪੨; ਦੀ. ਨਿ. ੩.੩੦੪) ਏਤ੍ਥ ਖਯੋ ਨਾਮ ਮਗ੍ਗੋ, ਰਾਗਕ੍ਖਯੋ ਦੋਸਕ੍ਖਯੋਤਿ ਫਲਨਿਬ੍ਬਾਨਾਨਂ ਅਧਿਵਚਨ’’ਨ੍ਤਿ ਸੁਤ੍ਤੇ ਆਗਤਮੇਵ. ਪਹੀਨਕਿਲੇਸਾਨਂ ਖਯੋ ਪਾਕਤਿਕੋ ਖਯੋ ਏਵ. ਪਭੁਤਿ-ਸਦ੍ਦੇਨ ਤਿਸ੍ਸੋ ਵਿਜ੍ਜਾ ਛ ਅਭਿਞ੍ਞਾ ਚਤਸ੍ਸੋ ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਤਿ ਏਵਮਾਦਯੋ ਗੁਣਾ ਸਙ੍ਗਹਿਤਾ. ਸਮਨ੍ਨਾਗਮਟ੍ਠੇਨ ਅਪਰਿਹੀਨਟ੍ਠੇਨ ਚ ਯੁਤ੍ਤੋ. ਖੇਤ੍ਤਂ ਜਨਾਨਂ ਕੁਸਲਤ੍ਥਿਕਾਨਨ੍ਤਿ ‘‘ਅਨੁਤ੍ਤਰਂ ਪੁਞ੍ਞਕ੍ਖੇਤ੍ਤਂ ਲੋਕਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਸੁਤ੍ਤਤੋ ਕੁਸਲਸ੍ਸ ਵਿਰੁਹਨਟ੍ਠਾਨਤ੍ਤਾ, ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਨਯੇਨ ਉਪਨਿਸ੍ਸਯਪਚ੍ਚਯਤ੍ਤਾ ਚ ਕਾਮਂ ਕੁਸਲਸ੍ਸ ਖੇਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ ਸਙ੍ਘੋ, ਨ ਕੁਸਲਤ੍ਥਿਕਾਨਂ ਜਨਾਨਂ. ਤਸ੍ਮਾ ਨ ਯੁਜ੍ਜਤੀਤਿ ਚੇ? ਨ, ਸੁਤ੍ਤਤ੍ਥਸਮ੍ਭਵਤੋ. ਸੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਅਨੁਤ੍ਤਰਂ ਪੁਞ੍ਞਕ੍ਖੇਤ੍ਤਂ ਲੋਕਸ੍ਸਾ’’ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੪.੩੪੧) ਹਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਕਸ੍ਸ ਲੋਕਸ੍ਸ? ਪੁਞ੍ਞਤ੍ਥਿਕਸ੍ਸ ਖੇਤ੍ਤਂ ਸਙ੍ਘੋ, ਪੁਞ੍ਞੁਪਨਿਸ੍ਸਯਤ੍ਤਾ ਪੁਞ੍ਞਕ੍ਖੇਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ ਸਙ੍ਘੋ, ਕੁਸਲਤ੍ਥਿਕਾਨਨ੍ਤਿ ਚ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ. ਲੋਕੇਪਿ ਹਿ ਦੇਵਦਤ੍ਤਸ੍ਸ ਖੇਤ੍ਤਂ ਯਞ੍ਞਦਤ੍ਤਸ੍ਸ ਖੇਤ੍ਤਂ ਸਾਲਿਯਵੁਪਨਿਸ੍ਸਯਤ੍ਤਾ ਸਾਲਿਖੇਤ੍ਤਂ ਯਵਖੇਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਚ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਅਰਿਯਸਙ੍ਘਨ੍ਤਿ ਵਿਗਤਕਿਲੇਸਤ੍ਤਾ ਅਰਿਯਂ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਂ ਅਰਿਯਾਨਂ, ਅਰਿਯਭਾਵਂ ਵਾ ਪਤ੍ਤਂ ਸੀਲਦਿਟ੍ਠਿਸਾਮਞ੍ਞੇਨ ਸਙ੍ਘਤਤ੍ਤਾ ਸਙ੍ਘਂ. ‘‘ਅਰਿਯ-ਸਦ੍ਦੇਨ ਸਮ੍ਮੁਤਿਸਙ੍ਘਂ ਨਿਵਾਰੇਤੀ’’ਤਿ ਕੇਚਿ ਲਿਖਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਨ ਸੁਨ੍ਦਰਂ ਵਿਮੁਤ੍ਤਿਞਾਣਗੁਣਗ੍ਗਹਣੇਨ ਵਿਸੇਸਿਤਤ੍ਤਾ. ਸਿਰਸਾਤਿ ਇਮਿਨਾ ਕਾਮਂ ਕਾਯਨਤਿਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ, ਤਥਾਪਿ ਉਤ੍ਤਮਸਙ੍ਘੇ ਗੁਣਗਾਰਵੇਨ ਉਤ੍ਤਮਙ੍ਗਮੇਵ ਨਿਦ੍ਦਿਸਨ੍ਤੋ ‘‘ਸਿਰਸਾ ਨਮਾਮੀ’’ਤ੍ਯਾਹ. ਸਿਰਸ੍ਸ ਪਨ ਉਤ੍ਤਮਤਾ ਉਤ੍ਤਮਾਨਂ ਚਕ੍ਖੁਸੋਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਨਿਸ੍ਸਯਤ੍ਤਾ, ਤੇਸਂ ਉਤ੍ਤਮਤਾ ਚ ਦਸ੍ਸਨਾਨੁਤ੍ਤਰਿਯਸਵਨਾਨੁਤ੍ਤਰਿਯਹੇਤੁਤਾਯ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਏਤ੍ਥਾਹ – ਅਨੁਸਨ੍ਧਿਕੁਸਲੋ

‘‘ਉਪੋਗ੍ਘਾਤੋ ਪਦਞ੍ਚੇਵ, ਪਦਤ੍ਥੋ ਪਦਵਿਗ੍ਗਹੋ;

ਚੋਦਨਾਪ੍ਰਤ੍ਯਵਜ੍ਜਾਨਂ, ਬ੍ਯਾਖ੍ਯਾ ਤਨ੍ਤਸ੍ਸ ਛਬ੍ਬਿਧਾ’’ਤਿ. –

ਏਵਮਵਤ੍ਵਾ ਕਸ੍ਮਾ ਰਤਨਤ੍ਤਯਪਣਾਮਂ ਪਠਮਂ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ? ਵੁਚ੍ਚਤੇ – ਸਤਾਚਾਰਤ੍ਤਾ. ਆਚਾਰੋ ਕਿਰੇਸ ਸਪ੍ਪੁਰਿਸਾਨਂ, ਯਦਿਦਂ ਸਂਵਣ੍ਣਨਾਰਮ੍ਭੇ ਰਤਨਤ੍ਤਯਪੂਜਾਵਿਧਾਨਂ. ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਸਤਾਚਾਰਤੋ ਭਟ੍ਠਾ ਮਾ ਮਯਂ ਹੋਮਾ’’ਤਿ ਕਰੀਯਤਿ, ਚਤੁਗਮ੍ਭੀਰਭਾਵਯੁਤ੍ਤਞ੍ਚ ਵਿਨਯਪਿਟਕਂ ਸਂਵਣ੍ਣੇਤੁਕਾਮਸ੍ਸ ਮਹਾਸਮੁਦ੍ਦਂ ਓਗਾਹਨ੍ਤਸ੍ਸ ਵਿਯ ਪਞ੍ਞਾਵੇਯ੍ਯਤ੍ਤਿਯਸਮਨ੍ਨਾਗਤਸ੍ਸਾਪਿ ਮਹਨ੍ਤਂ ਭਯਂ ਹੋਤਿ, ਭਯਕ੍ਖਯਾਵਹਞ੍ਚੇਤਂ ਰਤਨਤ੍ਤਯਗੁਣਾਨੁਸ੍ਸਰਣਜਨਿਤਂ ਪਣਾਮਪੂਜਾਵਿਧਾਨਂ. ਯਥਾਹ ‘‘ਏਵਂ ਬੁਦ੍ਧਂ ਸਰਨ੍ਤਾਨ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੧.੨੪੯). ਅਪਿਚਾਚਰਿਯੋ ਸਤ੍ਥੁਪੂਜਾਵਿਧਾਨੇਨ ਅਸਤ੍ਥਰਿ ਸਤ੍ਥਾਭਿਨਿਵੇਸਸ੍ਸ ਲੋਕਸ੍ਸ ਯਥਾਭੂਤਂ ਸਤ੍ਥਰਿ ਏਵ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੇ ਸਤ੍ਥੁਸਮ੍ਭਾਵਨਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤਿ, ਅਸਤ੍ਥਰਿ ਸਤ੍ਥੁਸਮ੍ਭਾਵਨਂ ਪਰਿਚ੍ਚਜਾਪੇਤਿ, ‘‘ਤਥਾਗਤਪ੍ਪਵੇਦਿਤਂ ਧਮ੍ਮਵਿਨਯਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਦਹਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਦੋਸਂ ਪਰਿਹਰਤਿ. ਅਨ੍ਤਰਾਯਬਹੁਲਤ੍ਤਾ ਖਨ੍ਧਸਨ੍ਤਤਿਯਾ ਵਿਪ੍ਪਕਤਾਯ ਵਿਨਯਸਂਵਣ੍ਣਨਾਯ ਅਤ੍ਤਨੋ ਆਯੁਵਣ੍ਣਸੁਖਬਲਾਨਂ ਪਰਿਕ੍ਖਯਸਮ੍ਭਵਾਸਙ੍ਕਾਯ ‘‘ਅਭਿਵਾਦਨਸੀਲਿਸ੍ਸ…ਪੇ… ਆਯੁ ਵਣ੍ਣੋ ਸੁਖਂ ਬਲ’’ਨ੍ਤਿ (ਧ. ਪ. ੧੦੯) ਵੁਤ੍ਤਾਨਿਸਂਸੇ ਯਾਵ ਸਂਵਣ੍ਣਨਾਪਰਿਯੋਸਾਨਾ ਪਤ੍ਥੇਤਿ. ਅਪਿ ਚੇਤ੍ਥ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਪਣਾਮਪੂਜਾਵਿਧਾਨਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਭਾਵਾਧਿਗਮਤ੍ਥਂ ਬੁਦ੍ਧਯਾਨਂ ਪਟਿਪਜ੍ਜਨ੍ਤਾਨਂ ਉਸ੍ਸਾਹਂ ਜਨੇਤਿ. ਲੋਕਿਯਲੋਕੁਤ੍ਤਰਭੇਦਸ੍ਸ, ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਸ੍ਸੇਵ ਵਾ ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਪੂਜਾਵਿਧਾਨਂ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਭਾਵਾਧਿਗਮਤ੍ਥਂ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਯਾਨਂ ਪਟਿਪਜ੍ਜਨ੍ਤਾਨਂ ਉਸ੍ਸਾਹਂ ਜਨੇਤਿ. ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਪਟਿਵੇਧਮਤ੍ਤਾਭਿਲਾਸਿਨੋ ਹਿ ਤੇ. ਪਰਮਤ੍ਥਸਙ੍ਘਪੂਜਾਵਿਧਾਨਂ ਪਰਮਤ੍ਥਸਙ੍ਘਭਾਵਾਧਿਗਮਤ੍ਥਂ ਸਾਵਕਯਾਨਂ ਪਟਿਪਜ੍ਜਨ੍ਤਾਨਂ ਉਸ੍ਸਾਹਂ ਜਨੇਤਿ, ਮਙ੍ਗਲਾਦੀਨਿ ਵਾ ਸਾਤ੍ਥਾਨਿ ਅਨਨ੍ਤਰਾਯਾਨਿ ਚਿਰਟ੍ਠਿਤਿਕਾਨਿ ਬਹੁਮਤਾਨਿ ਚ ਭਵਨ੍ਤੀਤਿ ਏਵਂਲਦ੍ਧਿਕਾਨਂ ਚਿਤ੍ਤਪਰਿਤੋਸਨਤ੍ਥਂ ‘‘ਪੂਜਾ ਚ ਪੂਜਨੇਯ੍ਯਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਭਗਵਤਾ ਪਸਤ੍ਥਮਙ੍ਗਲਂ ਕਰੋਤਿ. ਵੁਚ੍ਚਤੇ ਚ –

‘‘ਮਙ੍ਗਲਂ ਭਗਵਾ ਬੁਦ੍ਧੋ, ਧਮ੍ਮੋ ਸਙ੍ਘੋ ਚ ਮਙ੍ਗਲਂ;

ਮਙ੍ਗਲਾਦੀਨਿ ਸਾਤ੍ਥਾਨਿ, ਸੀਘਂ ਸਿਜ੍ਝਨ੍ਤਿ ਸਬ੍ਬਸੋ.

‘‘ਸਤ੍ਥੁ ਪੂਜਾਵਿਧਾਨੇਨ, ਏਵਮਾਦੀ ਬਹੂ ਗੁਣੇ;

ਲਭਤੀਤਿ ਵਿਜਾਨਨ੍ਤੋ, ਸਤ੍ਥੁਪੂਜਾਪਰੋ ਸਿਯਾ’’ਤਿ.

ਏਤ੍ਥ ਚ ਸਤ੍ਥੁਪਧਾਨਤ੍ਤਾ ਧਮ੍ਮਸਙ੍ਘਾਨਂ ਪੂਜਾਵਿਧਾਨਂ ਸਤ੍ਥੁਪੂਜਾਵਿਧਾਨਮਿਚ੍ਚੇਵ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ ਸਾਸਨਤੋ ਲੋਕਤੋ ਚ. ਤੇਨੇਤਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ –

‘‘ਸਤ੍ਥਾ’’ਤਿ ਧਮ੍ਮੋ ਸੁਗਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤੋ;

ਨਿਬ੍ਬਾਨਕਾਲੇ ਯਮਤੋ ਸ ਸਤ੍ਥਾ;

ਸੁਵਤ੍ਥਿਗਾਥਾਸੁ ‘‘ਤਥਾਗਤੋ’’ਤਿ;

ਸਙ੍ਘੋ ਚ ਵੁਤ੍ਤੋ ਯਮਤੋ ਸ ਸਤ੍ਥਾ.

ਕਿਞ੍ਚ ਭਿਯ੍ਯੋ –

ਧਮ੍ਮਕਾਯੋ ਯਤੋ ਸਤ੍ਥਾ, ਧਮ੍ਮੋ ਸਤ੍ਥਾ ਤਤੋ ਮਤੋ;

ਧਮ੍ਮਟ੍ਠਿਤੋ ਸੋ ਸਙ੍ਘੋ ਚ, ਸਤ੍ਥੁਸਙ੍ਖ੍ਯਂ ਨਿਗਚ੍ਛਤਿ.

ਸਨ੍ਤਿ ਹਿ ਲੋਕੇ ਵਤ੍ਤਾਰੋ ਕੋਸਗਤਂ ਅਸਿਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਠਿਤਂ ਪੁਰਿਸਂ ਵਿਸੁਂ ਅਪਰਾਮਸਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਸਿਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਠਿਤੋ ਏਸੋ’’ਤਿ. ਤੇਨੇਵਾਹ ਚਾਰਿਯਮਾਤ੍ਰਚ੍ਚੇਵਾ –

‘‘ਨਮਤ੍ਥੁ ਬੁਦ੍ਧਰਤ੍ਨਾਯ, ਧਮ੍ਮਰਤ੍ਨਾਯ ਤੇ ਨਮੋ;

ਨਮਤ੍ਥੁ ਸਙ੍ਘਰਤ੍ਨਾਯ, ਤਿਰਤ੍ਨਸਮਵਾਨਯੀ’’ਤਿ.

ਅਪਿਚ ਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮੇਸੁ ਅਪ੍ਪਟਿਹਤਞਾਣਨਿਮਿਤ੍ਤਾਨੁਤ੍ਤਰਵਿਮੋਕ੍ਖਪਾਤੁਭਾਵਾਭਿਸਙ੍ਖਾਤਂ ਖਨ੍ਧਸਨ੍ਤਾਨਮੁਪਾਦਾਯ ‘‘ਬੁਦ੍ਧੋ’’ਤਿ ਯਦਿ ਪਞ੍ਞਾਪਿਯਤਿ, ਧਮ੍ਮੋ ਪਣਾਮਾਰਹੋਤਿ ਕਾ ਏਵ ਕਥਾ, ਸਙ੍ਘੋ ਚ ‘‘ਸਙ੍ਘੇ ਗੋਤਮਿ ਦੇਹਿ, ਸਙ੍ਘੇ ਤੇ ਦਿਨ੍ਨੇ ਅਹਞ੍ਚੇਵ ਪੂਜਿਤੋ ਭਵਿਸ੍ਸਾਮਿ ਸਙ੍ਘੋ ਚਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਭਾਜਨਨ੍ਤਿ ਦੀਪੇਤਿ. ਅਥ ਵਾ ‘‘ਬੁਦ੍ਧਸੁਬੋਧਿਤੋ ਧਮ੍ਮੋ ਆਚਰਿਯਪਰਮ੍ਪਰਾਯ ਸੁਵਣ੍ਣਭਾਜਨੇ ਪਕ੍ਖਿਤ੍ਤਤੇਲਮਿਵ ਅਪਰਿਹਾਪੇਤ੍ਵਾ ਯਾਵਜ੍ਜਤਨਾ ਆਭਤਤ੍ਤਾ ਏਵ ਮਾਦਿਸਾਨਮ੍ਪਿ ਸੋਤਦ੍ਵਾਰਮਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤੋ’’ਤਿ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਆਚਰਿਯੋ ਅਤੀਵ ਆਦਰੇਨ ਪਣਾਮਂ ਕਰੋਤਿ ‘‘ਸਿਰਸਾ ਨਮਾਮੀ’’ਤਿ.

ਏਵਂ ਅਨੇਕਵਿਧਂ ਪਣਾਮਪ੍ਪਯੋਜਨਂ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਆਚਰਿਯੇਨ ਪਨ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਪ੍ਪਯੋਜਨਂ ਅਤ੍ਤਨਾ ਏਵ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਇਚ੍ਚੇਵਮਚ੍ਚਨ੍ਤਨਮਸ੍ਸਨੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਚਤੁਤ੍ਥਗਾਥਾਯ. ਇਚ੍ਚੇਵਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਇਤਿ-ਸਦ੍ਦੋ ਰਤਨਤ੍ਤਯਪੂਜਾਵਿਧਾਨਪਰਿਸਮਤ੍ਤਤ੍ਥੋ. ਯਦਿ ਏਵਂ ਯਥਾਵਿਹਿਤਮਤ੍ਤਮੇਵ ਪੂਜਾਵਿਧਾਨਂ ਅਰਹਤਿ ਰਤਨਤ੍ਤਯਂ, ਨ ਤਤੋ ਉਦ੍ਧਨ੍ਤਿ ਆਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਅਨਿਟ੍ਠਪ੍ਪਸਙ੍ਗਨਿਵਾਰਣਤ੍ਥਂ ‘‘ਏਵਮਚ੍ਚਨ੍ਤਨਮਸ੍ਸਨੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ ਆਹ. ਤਤ੍ਥ ਏਵਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਵਿਧਿਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਯਥਾਵੁਤ੍ਤੇਨ ਵਿਧਿਨਾ, ਅਞ੍ਞੇਨ ਵਾ ਤਾਦਿਸੇਨ ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਮੇਵ ਮੁਹੁਤ੍ਤਮਪਿ ਅਟ੍ਠਤ੍ਵਾ ਅਭਿਕ੍ਖਣਂ ਨਿਰਨ੍ਤਰਂ ਨਿਯਮੇਨ ਨਮਸ੍ਸਨਾਰਹਂ ਨਮਸ੍ਸਮਾਨਸ੍ਸ ਹਿਤਮਹਪ੍ਫਲਕਰਣਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਏਵਂਵਿਧਂ ਦੁਲ੍ਲਭਟ੍ਠੇਨ ਮਹਪ੍ਫਲਟ੍ਠੇਨ ਚ ਸਿਦ੍ਧਂ ਰਤਨਭਾਵਂ ਰਤਨਤ੍ਤਯਂ ਨਮਸ੍ਸਮਾਨੋ ਯਂ ਪੁਞ੍ਞਾਭਿਸਨ੍ਦਂ ਅਲਤ੍ਥਂ ਅਲਭਿਂ. ਅਕੁਸਲਮਲਂ ਤਦਙ੍ਗਾਦਿਪ੍ਪਹਾਨੇਨ ਪੁਨਾਤੀਤਿ ਪੁਞ੍ਞਂ. ਕਿਲੇਸਦਰਥਪ੍ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਯਾ ਸੀਤਲਤ੍ਤਾ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਭਿਸਨ੍ਦੇਤੀਤਿ ਅਭਿਸਨ੍ਦੋ. ਪੁਞ੍ਞਞ੍ਚ ਤਂ ਅਭਿਸਨ੍ਦੋ ਚਾਤਿ ਪੁਞ੍ਞਾਭਿਸਨ੍ਦੋ, ਤਂ ਪੁਞ੍ਞਾਭਿਸਨ੍ਦਂ. ਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ਪਨ ‘‘ਪੁਞ੍ਞਮਹਤ੍ਤਂ’’ਨ੍ਤਿ ਭਣਨ੍ਤਿ, ‘‘ਵਿਪੁਲ’’ਨ੍ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਸੋ ਅਤ੍ਥੋ ਨ ਯੁਜ੍ਜਤੀਤਿ ਆਚਰਿਯੋ. ਅਥ ਵਾ ਪੁਞ੍ਞਾਨਂ ਅਭਿਸਨ੍ਦੋ ਪੁਞ੍ਞਾਭਿਸਨ੍ਦੋ, ਤਂ ਪੁਞ੍ਞਾਭਿਸਨ੍ਦਂ. ਸਨ੍ਦ ਸਵਨੇਤਿ ਧਾਤੁ. ਤਸ੍ਮਾ ਪੁਞ੍ਞਸੋਤਂ ਪੁਞ੍ਞੁਸ੍ਸਯਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ ਯੁਜ੍ਜਤਿ, ਤਂ ਪਨ ਵਿਪੁਲਂ, ਨ ਪਰਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸਿਤਂ ਵਿਪੁਲ-ਸਦ੍ਦੇਨ.

ਪਞ੍ਚਮਗਾਥਾ ਯਸ੍ਮਿਂ ਵਿਨਯਪਿਟਕੇ ਪਾਲ਼ਿਤੋ ਚ ਅਤ੍ਥਤੋ ਚ ਅਨੂਨਂ ਲਜ੍ਜੀਪੁਗ੍ਗਲੇਸੁ ਪਵਤ੍ਤਨਟ੍ਠੇਨ ਠਿਤੇ ਸਕਲਂ ਤਿਵਿਧਮ੍ਪਿ ਸਾਸਨਂ ਤੇਸ੍ਵੇਵ ਪੁਗ੍ਗਲੇਸੁ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਂ ਹੋਤਿ. ਕਸ੍ਸ ਸਾਸਨਨ੍ਤਿ ਚੇ? ਅਟ੍ਠਿਤਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ. ਭਗਵਾ ਹਿ ਠਿਤਿਹੇਤੁਭੂਤਾਯ ਉਚ੍ਛੇਦਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਅਭਾਵੇਨ ਅਟ੍ਠਿਤੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਉਚ੍ਛੇਦਦਿਟ੍ਠਿਕੋ ਹਿ ਪਰਲੋਕੇ ਨਿਰਪੇਕ੍ਖੋ ਕੇਵਲਂ ਕਾਮਸੁਖਲ੍ਲਿਕਾਨੁਯੋਗਮਨੁਯੁਞ੍ਜਨ੍ਤੋ ਤਿਟ੍ਠਤਿ, ਨ ਪਰਲੋਕਹਿਤਾਨਿ ਪੁਞ੍ਞਾਨਿ ਕਤ੍ਤੁਂ ਬ੍ਯਾਵਟੋ ਹੋਤਿ, ਸਸ੍ਸਤਦਿਟ੍ਠਿਕੋ ਤਾਨਿ ਕਤ੍ਤੁਂ ਆਯੂਹਤਿ. ਭਗਵਾ ਪਨ ਤਥਾ ਅਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤੋ ਅਨਾਯੂਹਨ੍ਤੋ ਮਜ੍ਝਿਮਂ ਪਟਿਪਦਂ ਪਟਿਪਜ੍ਜਨ੍ਤੋ ਸਯਞ੍ਚ ਓਘਂ ਤਰਿ, ਪਰੇ ਚ ਤਾਰੇਸਿ. ਯਥਾਹ ‘‘ਅਪ੍ਪਤਿਟ੍ਠਂ ਖ੍ਵਾਹਂ, ਆਵੁਸੋ, ਅਨਾਯੂਹਂ ਓਘਮਤਰਿ’’ਨ੍ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੧.੧). ਚਤੁਬ੍ਰਹ੍ਮਵਿਹਾਰਵਸੇਨ ਸਤ੍ਤੇਸੁ ਸੁਟ੍ਠੁ ਸਮ੍ਮਾ ਚ ਠਿਤਸ੍ਸਾਤਿ ਅਤ੍ਥਵਸੇਨ ਵਾ ਸੁਸਣ੍ਠਿਤਸ੍ਸ. ਸੁਸਣ੍ਠਿਤਤ੍ਤਾ ਹੇਸ ਕੇਵਲਂ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਦੁਕ੍ਖਂ ਅਪਨੇਤੁਕਾਮੋ ਹਿਤਂ ਉਪਸਂਹਰਿਤੁਕਾਮੋ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਚ ਪਮੋਦਿਤੋ ਅਪਕ੍ਖਪਤਿਤੋ ਚ ਹੁਤ੍ਵਾ ਵਿਨਯਂ ਦੇਸੇਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਵਿਨਯਸਂਵਣ੍ਣਨਾਧਿਕਾਰੇ ਸਾਰੁਪ੍ਪਾਯ ਥੁਤਿਯਾ ਥੋਮੇਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਸੁਸਣ੍ਠਿਤਸ੍ਸਾ’’ਤਿ. ਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ਪਨ ‘‘ਮਨਾਪਿਯੇ ਚ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਕਮ੍ਮਵਿਪਾਕੇ ਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਿਤੇ’’ਤਿ (ਦੀ. ਨਿ. ਅਟ੍ਠ. ੨.੩੫; ਮ. ਨਿ. ਅਟ੍ਠ. ੨.੩੮੬) ਸੁਤ੍ਤਸ੍ਸ, ‘‘ਸੁਸਣ੍ਠਾਨਾ ਸੁਰੂਪਤਾ’’ਤਿ (ਖੁ. ਪਾ. ੮.੧੧) ਸੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਚ ਵਸੇਨ ਸੁਸਣ੍ਠਿਤਸ੍ਸਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ ਵੁਤ੍ਤੋ, ਸੋ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਾਧਿਕਾਰਾਨੁਰੂਪੋ ਨ ਹੋਤਿ. ਅਮਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਕਿਂ ਵਿਨਯਂ ਅਮਿਸ੍ਸਂ, ਉਦਾਹੁ ਪੁਬ੍ਬਾਚਰਿਯਾਨੁਭਾਵਨ੍ਤਿ? ਨੋਭਯਮ੍ਪਿ. ਅਮਿਸ੍ਸਾ ਏਵ ਹਿ ਵਿਨਯਟ੍ਠਕਥਾ. ਤਸ੍ਮਾ ਭਾਵਨਪੁਂਸਕਵਸੇਨ ਅਮਿਸ੍ਸਂ ਤਂ ਵਣ੍ਣਯਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ. ਪੁਬ੍ਬਾਚਰਿਯਾਨੁਭਾਵਨ੍ਤਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾ ‘‘ਯਸ੍ਮਾ ਪੁਰੇ ਅਟ੍ਠਕਥਾ ਅਕਂਸੂ’’ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਤੇਸਂ ਆਨੁਭਾਵੋ ਨਾਮ ਹੋਤਿ. ਕਿਞ੍ਚਿ ਅਪੁਬ੍ਬਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਸਨ੍ਤਿ ਹਿ ਲੋਕੇ ਵਤ੍ਤਾਰੋ ‘‘ਕਸ੍ਸੇਸ ਆਨੁਭਾਵੋ’’ਤਿ. ਅਥ ਵਾ ਭਗਵਤੋ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯਂ ਅਨੁਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਂਤਂਪਾਠੇ ਅਤ੍ਥਂ ਭਾਵਯਤਿ ਵਿਭਾਵਯਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸ ਵਾ ਅਤ੍ਥਸ੍ਸ ਭਾਵਨਾ ਵਿਭਾਵਨਾਤਿ ਆਨੁਭਾਵੋ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾ.

ਪੁਬ੍ਬਾਚਰਿਯਾਨੁਭਾਵੇ ਸਤਿ ਕਿਂ ਪੁਨ ਤਂ ਵਣ੍ਣਯਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਆਰਮ੍ਭੇਨਾਤਿ ਤਤੋ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਛਟ੍ਠਸਤ੍ਤਮਟ੍ਠਮਨਵਮਗਾਥਾਯੋ. ਤਤ੍ਥ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਞਾਣਮ੍ਬੁਨਾ ਨਿਦ੍ਧੋਤਮਲਤ੍ਤਾ ਵਿਸੁਦ੍ਧਵਿਜ੍ਜੇਹਿ, ਤੇਨੇਵ ਨਿਦ੍ਧੋਤਾਸਵਤ੍ਤਾ ਵਿਸੁਦ੍ਧਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦੇਹਿ, ਵਿਸੁਦ੍ਧਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਤ੍ਤਾ ਚ ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਸਂਵਣ੍ਣਨਕੋਵਿਦੇਹੀਤਿ ਯੋਜਨਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਕੇਚਿ ‘‘ਪੁਬ੍ਬਾਚਰਿਯਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਲੋਕਾਚਰਿਯਾਪਿ, ਸਾਸਨੇ ਰਾਹੁਲਾਚਰਿਯਾਦਯੋਪਿ ਸਙ੍ਗਯ੍ਹਨ੍ਤਿ, ਤੇ ਅਪਨੇਤੁਂ ਕਾਮਞ੍ਚਾਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ‘‘ਤਂ ਵਣ੍ਣਯਿਸ੍ਸ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਪੁਬ੍ਬਟ੍ਠਕਥਾਯ ਊਨਭਾਵੋ ਦਸ੍ਸਿਤੋਤਿ ਚੇ? ਨ, ਚਿਤ੍ਤੇਹਿ ਨਯੇਹਿ ਸਂਵਣ੍ਣਿਤੋਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਕਾਮਞ੍ਚਾ’’ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਂ ਸਂਵਣ੍ਣੇਤੁਂ ਕੋਵਿਦੇਹਿ, ਤਾਯ ਸਂਵਣ੍ਣਨਾਯ ਵਾ ਕੋਵਿਦੇਹਿ ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਸਂਵਣ੍ਣਨਕੋਵਿਦੇਹਿ.

ਸਲ੍ਲੇਖਿਯੇਤਿ ਕਿਲੇਸਜਾਤਂ ਬਾਹੁਲ੍ਲਂ ਵਾ ਸਲ੍ਲਿਖਤਿ ਤਨੁਂ ਕਰੋਤੀਤਿ ਸਲ੍ਲੇਖੋ, ਸਲ੍ਲੇਖਸ੍ਸ ਭਾਵੋ ਸਲ੍ਲੇਖਿਯਂ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਲ੍ਲੇਖਿਯੇ. ਨੋਸੁਲਭੂਪਮੇਹੀਤਿ ਅਸੁਲਭੂਪਮੇਹਿ. ਮਹਾਵਿਹਾਰਸ੍ਸਾਤਿ ਮਹਾਵਿਹਾਰਵਂਸਸ੍ਸ. ਪਞ੍ਞਾਯ ਅਚ੍ਚੁਗ੍ਗਤਟ੍ਠੇਨ ਧਜੋ ਉਪਮਾ ਏਤੇਸਨ੍ਤਿ ਧਜੂਪਮਾ, ਤੇਹਿ ਧਜੂਪਮੇਹਿ. ਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਵਰਂ ਅਨੁਅਯੇਹਿ ਅਨੁਗਤੇਹਿ ਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਵਰਨ੍ਵਯੇਹਿ, ਬੁਦ੍ਧਾਧਿਪ੍ਪਾਯਾਨੁਗੇਹੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਇਧ ਵਰ-ਸਦ੍ਦੋ ‘‘ਸਾਮਂ ਸਚ੍ਚਾਨਿ ਬੁਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ’’ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਾਪਿ ਸਙ੍ਗਯ੍ਹਨ੍ਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਤੇ ਅਪਨੇਤੁਂ ਵੁਤ੍ਤੋ.

ਅਟ੍ਠਕਥਾਯ ਊਨਭਾਵਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਕਰਣਵਿਸੇਸਂ ਤਸ੍ਸ ਪਯੋਜਨਞ੍ਚ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਸਂਵਣ੍ਣਨਾ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਨ ਕਿਞ੍ਚਿ ਅਤ੍ਥਂ ਅਭਿਸਮ੍ਭੁਣਾਤੀਤਿ ਕਿਞ੍ਚਿ ਪਯੋਜਨਂ ਫਲਂ ਹਿਤਂ ਨ ਸਾਧੇਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ ‘‘ਨ ਤਂ ਤਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਕਿਞ੍ਚਿ ਅਤ੍ਥਂ ਅਨੁਭੋਤੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਪਾਰਾ. ੫੩੮) ਵਿਯ. ਅਜ੍ਝੇਸਨਂ ਬੁਦ੍ਧਸਿਰਿਵ੍ਹਯਸ੍ਸਾਤਿ ਇਮਿਨਾ ਯਸ੍ਮਾ ਸਹਮ੍ਪਤਿਬ੍ਰਹ੍ਮੁਨਾ ਅਜ੍ਝਿਟ੍ਠੇਨ ਧਮ੍ਮੋ ਦੇਸਿਤੋ ਭਗਵਤਾ, ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਜ੍ਝੇਸਨਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਵਿਨਯੋ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਯਮ੍ਪਿ ਆਚਰਿਯੋ ਤਂ ਆਚਰਿਯਵਤ੍ਤਂ ਪੂਜੇਨ੍ਤੋ ਇਮਂ ਸਂਵਣ੍ਣਨਂ ਬੁਦ੍ਧਸਿਰਿਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਯਾਚਨਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਅਕਾਸੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਸਮਨੁਸ੍ਸਰਨ੍ਤੋਤਿ ਤਸ੍ਸਾਭਾਵਂ ਦੀਪੇਤਿ ਆਦਰਞ੍ਚ.

ਤਤੋ ਪਰਂ ਦ੍ਵੇ ਗਾਥਾਯੋ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਵਿਧਿਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਤੇਨ ਤਾਸੁ ਅਟ੍ਠਕਥਾਸੁ ਵੁਤ੍ਤਵਿਨਿਚ੍ਛਯਪਚ੍ਚਯਵਿਮਤਿਂ ਵਿਨੋਦੇਤਿ, ਏਕਟ੍ਠਕਥਾਯ ਕੁਸਲਸ੍ਸ ਵਾ ‘‘ਅਯਂ ਨਯੋ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਪਟਿਕ੍ਖੇਪਂ ਨਿਵਾਰੇਤਿ, ਅਯੁਤ੍ਤਤ੍ਥਪਰਿਚ੍ਚਾਗੇਨ ਤਤ੍ਥ ਅਭਿਨਿਵਿਟ੍ਠਾਨਂ ਅਭਿਨਿਵੇਸਂ ਪਰਿਚ੍ਚਜਾਪੇਤਿ, ਥੇਰਵਾਦਦਸ੍ਸਨੇਨ ਵਿਨਯਵਿਨਿਚ੍ਛਯਂ ਪਤਿ ਵਿਨਯਧਰਾਨਂ ਕਾਰਣੋਪਪਤ੍ਤਿਤੋ ਉਹਾਪੋਹਕ੍ਕਮਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ, ਅਯੁਤ੍ਤਤ੍ਥੇਰਵਾਦਪਟਿਕ੍ਖੇਪੇਨ ਪੁਗ੍ਗਲਪ੍ਪਮਾਣਤਂ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਤੀਤਿ ਇਮੇ ਚਾਨਿਸਂਸਾ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਵਿਧਿਦਸ੍ਸਨੇਨ ਦਸ੍ਸਿਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਸਂਵਣ੍ਣਨਂ ਤਞ੍ਚ ਸਮਾਰਭਨ੍ਤੋ ਤਸ੍ਸਾ ਸਂਵਣ੍ਣਨਾਯ ਮਹਾਅਟ੍ਠਕਥਂ ਸਰੀਰਂ ਕਤ੍ਵਾ ਸਮਾਰਭਿਸ੍ਸਂ, ਮਹਾਪਚ੍ਚਰਿਯਮ੍ਪਿ ਯੋ ਵੁਤ੍ਤੋ ਵਿਨਿਚ੍ਛਯੋ, ਤਥੇਵ ਕੁਰੁਨ੍ਦੀਨਾਮਾਦੀਸੁ ਲੋਕੇ ਵਿਸ੍ਸੁਤਾਸੁ ਅਟ੍ਠਕਥਾਸੁ ਚ ਯੋ ਵੁਤ੍ਤੋ ਵਿਨਿਚ੍ਛਯੋ, ਤਤੋਪਿ ਵਿਨਿਚ੍ਛਯਤੋ ਮਹਾਅਟ੍ਠਕਥਾਨਯੇਨ, ਵਿਨਯਯੁਤ੍ਤਿਯਾ ਵਾ ਯੁਤ੍ਤਮਤ੍ਥਂ ਤਸ੍ਸ ਸਰੀਰਸ੍ਸ ਅਲਙ੍ਕਾਰਂ ਵਿਯ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੋ ਸਮਾਰਭਿਸ੍ਸਂ. ਕਿਂ ਸਂਵਣ੍ਣਨਮੇਵ, ਨ ਅਞ੍ਞਨ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਪੁਨ ਸਂਵਣ੍ਣਨਾਗ੍ਗਹਣਂ. ਅਥ ਵਾ ਅਨ੍ਤੋਗਧਤ੍ਥੇਰਵਾਦਂ ਸਂਵਣ੍ਣਨਂ ਕਤ੍ਵਾ ਸਮਾਰਭਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਯੋਜਨਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਥੇਰਵਾਦਾ ਹਿ ਬਹਿਅਟ੍ਠਕਥਾਯ ਵਿਚਰਨ੍ਤਿ. ਏਤ੍ਥ ਆਦਿ-ਸਦ੍ਦੇਨ ਚੂਲ਼ਪਚ੍ਚਰਿਅਨ੍ਧਕਅਰਿਯਟ੍ਠਕਥਾਪਨ੍ਨਵਾਰਾਦਯੋਪਿ ਸਙ੍ਗਹਿਤਾ. ਤਤ੍ਥ ਪਚ੍ਚਰੀ ਨਾਮ ਸੀਹਲ਼ਭਾਸਾਯ ਉਲ਼ੁਮ੍ਪਂ ਕਿਰ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਕਤਤ੍ਤਾ ਤਮੇਵ ਨਾਮਂ ਜਾਤਂ. ਕੁਰੁਨ੍ਦੀਵਲ੍ਲਿਵਿਹਾਰੋ ਨਾਮ ਅਤ੍ਥਿ, ਤਤ੍ਥ ਕਤਤ੍ਤਾ ਕੁਰੁਨ੍ਦੀ ਨਾਮ ਜਾਤਾ.

ਸਮ੍ਮ ਸਮਾਰਭਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਵਿਧਾਨਂ ਸਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਅਹਂ ਠਿਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਂ ਮੇ ਨਿਸਾਮੇਨ੍ਤੂਤਿ ਗਾਥਾਯ ਤਂ ਸਂਵਣ੍ਣਨਂ ਮੇ ਮਮ, ਮਯਾ ਵਾ ਵੁਚ੍ਚਮਾਨਨ੍ਤਿ ਪਾਠਸੇਸੋ. ਨਿਸਾਮੇਨ੍ਤੁ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੁ ਪਞ੍ਞਾਚਕ੍ਖੁਨਾ ਸੁਣਨ੍ਤੁ ਵਾ ਸਦ੍ਧਾਵੀਰਿਯਪੀਤਿਪਾਮੋਜ੍ਜਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰੇਨ ਸਙ੍ਖਰਿਤ੍ਵਾ ਪੂਜਯਨ੍ਤਾ ਸਕ੍ਕਚ੍ਚਂ ਧਮ੍ਮਂ. ਕਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਂ? ਧਮ੍ਮਪ੍ਪਦੀਪਸ੍ਸ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ. ਕਿਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ? ਪਦੀਪਟ੍ਠਾਨਿਯੋ ਹਿ ਧਮ੍ਮੋ ਹਿਤਾਹਿਤਪ੍ਪਕਾਸਨਤੋ, ਪਦੀਪਧਰਟ੍ਠਾਨਿਯੋ ਧਮ੍ਮਧਰੋ ਤਥਾਗਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤੇਪਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਤਥਾਗਤੇ ਤਤ੍ਥ ਸੋਕਂ ਅਕਤ੍ਵਾ ਸਕ੍ਕਚ੍ਚ ਧਮ੍ਮਂ ਪਟਿਮਾਨਯਨ੍ਤਾ ਨਿਸਾਮੇਨ੍ਤੂਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਅਥ ਵਾ ‘‘ਧਮ੍ਮਕਾਯਾ ਤਥਾਗਤਾ’’ਤਿ (ਦੀ. ਨਿ. ੩.੧੧੮) ਵਚਨਤੋ ਧਮ੍ਮੋ ਚ ਸੋ ਪਦੀਪੋ ਚਾਤਿ ਧਮ੍ਮਪ੍ਪਦੀਪੋ, ਭਗਵਾ.

ਯੋ ਧਮ੍ਮਵਿਨਯੋ ਯਥਾ ਬੁਦ੍ਧੇਨ ਵੁਤ੍ਤੋ, ਸੋ ਤਥੇਵ ਬੁਦ੍ਧਪੁਤ੍ਤੇਹਿ ਸਾਵਕੇਹਿ ਞਾਤੋ ਅਵਬੁਦ੍ਧੋ, ਯੇਹਿ ਤੇਸਂ ਬੁਦ੍ਧਪੁਤ੍ਤਾਨਂ ਮਤਿਂ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯਂ ਅਚ੍ਚਜਨ੍ਤਾ ਨਿਰਵਸੇਸਂ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਾ. ਪੁਰੇਤਿ ਪੁਰਾ, ਪੋਰਾਣਤ੍ਥੇਰਾ ਵਾ. ਅਟ੍ਠਕਥਾਤਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯੋ, ਉਪਯੋਗਬਹੁਵਚਨਂ.

ਯਂ ਅਤ੍ਥਜਾਤਂ ਅਟ੍ਠਕਥਾਸੁ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਂ ਸਬ੍ਬਮ੍ਪਿ ਪਮਾਦਲੇਖਕਾਨਂ ਪਮਾਦਲੇਖਮਤ੍ਤਂ ਵਜ੍ਜਯਿਤ੍ਵਾ. ਕਿਂ ਸਬ੍ਬੇਸਮ੍ਪਿ ਪਮਾਣਂ? ਨ, ਕਿਨ੍ਤੁ ਸਿਕ੍ਖਾਸੁ ਸਗਾਰਵਾਨਂ ਇਧ ਵਿਨਯਮ੍ਹਿ ਪਣ੍ਡਿਤਾਨਂ, ਮਹਾਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਪਨ ਸਚ੍ਚੇਪਿ ਅਲਿਕੇਪਿ ਦੁਕ੍ਕਟਮੇਵ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਂ ਪਮਾਦਲੇਖਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਪਮਾਦਲੇਖਂ ਵਜ੍ਜਯਿਤ੍ਵਾ ਪਮਾਣਂ ਹੇਸ੍ਸਤੀਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ.

ਤਤੋ ਚਾਤਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਸੁ ਵੁਤ੍ਤਅਤ੍ਥਜਾਤਤੋ ਤਨ੍ਤਿਕ੍ਕਮਂ ਪਾਲ਼ਿਕ੍ਕਮਂ. ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਾ ਸੁਤ੍ਤਾਵਯਵਾ. ਅਨ੍ਤੋਤਿ ਹਿਦਂ ਅਬ੍ਭਨ੍ਤਰਾਵਯਵਸਮ੍ਭਾਵਨਾਦੀਸੁ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤੇਸੁ ਭਵਾ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿਕਾ, ਤੇਸਂ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿਕਾਨਂ, ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਗਨ੍ਥੇਸੁ ਆਗਤਵਚਨਾਨਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਥ ਵਾ ਅਮੀਯਤੀਤਿ ਅਨ੍ਤੋ, ਸਾਧੀਯਤੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਕੇਨ ਸਾਧੀਯਤਿ? ਸੁਤ੍ਤੇਨ, ਸੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤੋ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤੋ, ਕੋ ਸੋ? ਸੋ ਸੋ ਅਤ੍ਥਵਿਕਪ੍ਪੋ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤੇ ਨਿਯੁਤ੍ਤਾਨਿ ਵਚਨਾਨਿ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿਕਾਨਿ. ਤੇਸਂ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿਕਾਨਂ ਵਚਨਾਨਮਤ੍ਥਂ. ਤਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸ ਆਗਮਸੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਭਿਧਮ੍ਮਵਿਨਯਸੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਚਾਨੁਰੂਪਂ ਪਰਿਦੀਪਯਨ੍ਤੀ, ਅਯਂ ਤਾਵੇਤ੍ਥ ਸਮਾਸਤੋ ਅਤ੍ਥਵਿਭਾਵਨਾ – ‘‘ਇਤਿਪਿ ਸੋ ਭਗਵਾ’’ਤਿਆਦੀਨਂ (ਸਂ. ਨਿ. ੨.੪੧; ੫.੪੭੯; ਅ. ਨਿ. ੬.੧੦; ਪਾਰਾ. ੧) ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿਕਾਨਂ ਵਚਨਾਨਮਤ੍ਥਂ ਆਗਮਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਾਨੁਰੂਪਂ. ‘‘ਵਿਵਾਦਾਧਿਕਰਣਂ ਸਿਯਾ ਕੁਸਲਂ ਸਿਯਾ ਅਕੁਸਲਂ ਸਿਯਾ ਅਬ੍ਯਾਕਤ’’ਨ੍ਤਿ (ਚੂਲ਼ਵ. ੨੨੦) ਏਵਮਾਦੀਨਂ ਅਭਿਧਮ੍ਮਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿਕਾਨਂ ਵਚਨਾਨਮਤ੍ਥਂ ਅਭਿਧਮ੍ਮਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਾਨੁਰੂਪਨ੍ਤਿ ਏਵਮਾਦਿ. ਹੇਸ੍ਸਤੀਤਿ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ, ਕਰੀਯਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਵਣ੍ਣਨਾਪੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਅਪਿ-ਸਦ੍ਦੋ ਸਮ੍ਪਿਣ੍ਡਨਤ੍ਥੋ, ਸੋ ਤਸ੍ਮਾਤਿ ਪਦੇਨ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬੋ. ਕਥਂ? ਪਣ੍ਡਿਤਾਨਂ ਪਮਾਣਤ੍ਤਾਪਿ ਵਿਤ੍ਥਾਰਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਸਮਾਸਿਤਤ੍ਤਾਪਿ ਵਿਨਿਚ੍ਛਯਸ੍ਸ ਅਸੇਸਿਤਤ੍ਤਾਪਿ ਤਨ੍ਤਿਕ੍ਕਮਸ੍ਸ ਅਵੋਕ੍ਕਮਿਤਤ੍ਤਾਪਿ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿਕਵਚਨਾਨਂ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਟ੍ਠਕਥਾਨੁਰੂਪਂ ਦੀਪਨਤੋਪਿ ਤਸ੍ਮਾਪਿ ਸਕ੍ਕਚ੍ਚਂ ਅਨੁਸਿਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬਾਤਿ. ਏਤ੍ਥ ‘‘ਤਨ੍ਤਿਕ੍ਕਮਂ ਅਵੋਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ’’ਤਿ ਵਚਨੇਨ ਸਿਦ੍ਧੇਪਿ ‘‘ਅਟ੍ਠਕਥਾਚਰਿਯਾ ਵੇਰਞ੍ਜਕਣ੍ਡਾਦੀਸੁ ‘ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿਕਾਨਂ ਭਾਰੋ’ਤਿ ਗਤਾ, ਮਯਂ ਪਨ ਵਤ੍ਵਾਵ ਗਮਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿਕਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਕਿਰ.

ਗਨ੍ਥਾਰਮ੍ਭਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਬਾਹਿਰਨਿਦਾਨਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

ਤਦਙ੍ਗਵਿਨਯਾਦਿਭੇਦੇਨ ਵਿਨਯਸ੍ਸਬਹੁਤ੍ਤਾ ਵਿਨਯੋ ਤਾਵ ਵਵਤ੍ਥਪੇਤਬ੍ਬੋ. ‘‘ਬੁਦ੍ਧੇਨ ਧਮ੍ਮੋ ਵਿਨਯੋ ਚ ਵੁਤ੍ਤੋ’’ਤਿ ਪੁਬ੍ਬੇ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਇਦਾਨਿ ‘‘ਵੁਤ੍ਤਂ ਯੇਨਾ’’ਤਿ ਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਚੇ? ਤਸ੍ਸ ਏਵਮਾਦਿਵਚਨਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ. ਧਾਰਿਤਂ ਯੇਨ ਚਾਭਤਂ. ਯਤ੍ਥਪ੍ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਞ੍ਚੇਤਨ੍ਤਿ ਵਚਨਂ ਸਕਲਮ੍ਪਿ ਵਿਨਯਪਿਟਕਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਤ੍ਤਪਚ੍ਚਕ੍ਖਵਚਨਂ ਨ ਹੋਤੀਤਿ ਆਹਚ੍ਚ ਭਾਸਿਤਂ ਨ ਹੋਤੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਨ ਹਿ ਭਗਵਤੋ ਅਤੀਤਾਦੀਸੁ ਅਪ੍ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਅਤ੍ਥਿ. ਯਦਿ ਅਤ੍ਤਪਚ੍ਚਕ੍ਖਵਚਨਂ ਨ ਹੋਤਿ, ਪਦਸੋਧਮ੍ਮਾਪਤ੍ਤਿਂ ਨ ਜਨੇਯ੍ਯਾਤਿ ਚੇ? ਨ, ਸਾਵਕਭਾਸਿਤਸ੍ਸਪਿ ਪਦਸੋਧਮ੍ਮਾਪਤ੍ਤਿਜਨਨਤੋ. ਨਿਯਮਾਭਾਵਾ ਅਤਿਪ੍ਪਸਙ੍ਗੋਤਿ ਚੇ? ਨ, ਪਦਸੋਧਮ੍ਮਸਿਕ੍ਖਾਪਦਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ‘‘ਸਙ੍ਗੀਤਿਤ੍ਤਯਂ ਆਰੁਲ਼੍ਹੋ’’ਤਿ ਵਿਸੇਸਿਤਤ੍ਤਾ. ਤਥਾ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਮ੍ਪਿ ਸਙ੍ਗੀਤਿਂ ਆਰੁਲ਼੍ਹਤ੍ਤਾ ‘‘ਖਨ੍ਧਾਨਞ੍ਚ ਪਟਿਪਾਟਿ…ਪੇ… ਸਂਸਾਰੋਤਿ ਪਵੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ (ਧ. ਸ. ਅਟ੍ਠ. ਨਿਦਾਨਕਥਾ; ਵਿਭ. ਅਟ੍ਠ. ੨੨੬ ਸਙ੍ਖਾਰਪਦਨਿਦ੍ਦੇਸ) ਏਵਮਾਦਿਵਚਨਂ, ਯਞ੍ਚ ਸਙ੍ਗੀਤਿਆਰੁਲ਼੍ਹਕ੍ਕਮਾਨੁਗਤਂ, ਤਂ ਪਦਸੋਧਮ੍ਮਾਪਤ੍ਤਿਂ ਜਨੇਤੀਤਿ ਆਯਸ੍ਮਾ ਉਪਤਿਸ੍ਸੋ.

ਪਠਮਮਹਾਸਙ੍ਗੀਤਿਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

ਪਠਮਮਹਾਸਙ੍ਗੀਤਿ ਨਾਮ ਚਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਚ-ਸਦ੍ਦੋ ਅਤਿਰੇਕਤ੍ਥੋ, ਤੇਨ ਅਞ੍ਞਾਪਿ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਦੀਪੇਤਿ. ਤਮ੍ਪਿ ਸਾਲਵਨਂ ਉਪਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਮਿਤ੍ਤਸੁਹਜ੍ਜੇ ਅਪਲੋਕੇਤ੍ਵਾ ਨਿਵਤ੍ਤਨਤੋ ਉਪਵਤ੍ਤਨਨ੍ਤਿ ਪਾਕਟਂ ਜਾਤਂ ਕਿਰ. ਯਮਕਸਾਲਾਨਨ੍ਤਿ ਏਕਾ ਕਿਰ ਸਾਲਪਨ੍ਤਿ ਸੀਸਭਾਗੇ, ਏਕਾ ਪਾਦਭਾਗੇ. ਤਤ੍ਰਾਪਿ ਏਕੋ ਤਰੁਣਸਾਲੋ ਸੀਸਭਾਗਸ੍ਸ ਆਸਨ੍ਨੇ ਹੋਤਿ, ਏਕੋ ਪਾਦਭਾਗਸ੍ਸ, ਮੂਲਖਨ੍ਧਵਿਟਪਪਤ੍ਤੇਹਿ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਸਂਸਿਬ੍ਬਿਤ੍ਵਾ ਠਿਤਸਾਲਾਨਨ੍ਤਿਪਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਨੁਪਾਦਿਸੇਸਾਯ ਨਿਬ੍ਬਾਨਧਾਤੁਯਾਤਿ ਇਤ੍ਥਮ੍ਭੂਤਲਕ੍ਖਣੇ ਕਰਣਵਚਨਂ ‘‘ਕਤਕਿਚ੍ਚੋ ਪੀਤਿਜ ਹਾਸ ਚੇਤੋ ਅਵੇਰਮੁਖੇਨਾਭਤਕੁਣ੍ਡਲੇਨਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਵਿਯ. ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਨੇ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਨਹੇਤੁ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ ਵਾ ਮਾ ਸੋਚਿਤ੍ਥ ਚਿਤ੍ਤੇਨ, ਮਾ ਪਰਿਦੇਵਿਤ੍ਥ ਵਾਚਾਯ ‘‘ਪਰਿਦੇਵਨਂ ਵਿਲਾਪ’’ਨ੍ਤਿ ਵਚਨਤੋ. ਮਹਾਸਮਣੇਨਾਤਿ ਨਿਸ੍ਸਕ੍ਕਤ੍ਥੇ ਕਰਣਵਚਨਂ. ਸੂਰਿਯਂ’ਸੂਭਿ ਪਟੁਕਰਾ’ਭਾ’ਰਿਣਸ੍ਸ ਤਾਣਾ ਇਤ੍ਯਤ੍ਰੇਵ. ਯਞ੍ਚ ਭਗਵਤੋ ਅਨੁਗ੍ਗਹਂ, ਤਸ੍ਸ ਅਨੁਗ੍ਗਹਸ੍ਸਾਤਿ ਆਚਰਿਯਾ. ਏਕਚ੍ਚੇ ਪਨ ‘‘ਯਂ ਯਸ੍ਮਾ ਅਹਂ ਅਨੁਗ੍ਗਹਿਤੋ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਨਿਬ੍ਬਸਨਾਨੀਤਿ ਨਿਟ੍ਠਿਤਵਸਨਕਿਚ੍ਚਾਨਿ, ਮਯਾ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਅਪਨੀਤਾਨਿ. ਯਦਿ ਸੁਯੁਤ੍ਤਾਨਿ ਧਾਰੇਸ੍ਸਸੀਤਿ ਪੁਚ੍ਛਤਿ, ਕਵਚਸਦਿਸਾਨਿ ਸਾਣਾਨਿ. ਇਸ੍ਸਰਿਯਸਦਿਸਾ ਨਵ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬਵਿਹਾਰਾਦਯੋ. ਅਟ੍ਠ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯੋ ਨਿਰੋਧਸਮਾਪਤ੍ਤਿ ਚ ਪਟਿਲਾਭਕ੍ਕਮੇਨ ‘‘ਅਨੁਪੁਬ੍ਬਵਿਹਾਰਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾ.

ਅਨਾਗਤੇ ਸਨ੍ਨਿਕਟ੍ਠੇ, ਤਥਾਤੀਤੇ ਚਿਰਨ੍ਤਨੇ;

ਕਾਲਦ੍ਵਯੇਪਿ ਕਵੀਹਿ, ਪੁਰਾਸਦ੍ਦੋ ਪਯੁਜ੍ਜਤੇ.

ਸਤ੍ਥੁਸਾਸਨਮੇਵ ਪਰਿਯਤ੍ਤਿ ਸਤ੍ਥੁਸਾਸਨਪਰਿਯਤ੍ਤਿ, ਸਾ ਸੁਤ੍ਤਗੇਯ੍ਯਾਦਿਵਸੇਨ ਨਵਙ੍ਗਾ. ਤਿਪਿਟਕਮੇਵ ਸਬ੍ਬਪਰਿਯਤ੍ਤਿਪ੍ਪਭੇਦਂ ਧਾਰੇਨ੍ਤੀਤਿ ਤਿਪਿਟਕਸਬ੍ਬਪਰਿਯਤ੍ਤਿਪ੍ਪਭੇਦਧਰਾ. ‘‘ਵਿਨਾ ਨ ਸਕ੍ਕਾ’’ਤਿ ਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ‘‘ਤਿਪਿਟਕਸਬ੍ਬਪਰਿਯਤ੍ਤਿਪ੍ਪਭੇਦਧਰੇ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ, ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇਪਿ ਅਤ੍ਥਿ ਵਿਸੇਸੋ ਤੇਹਿ ਸਮ੍ਮੁਖਾਪਿ ਅਸਮ੍ਮੁਖਾਪਿ ਸੁਤਂ, ਥੇਰੇਨ ਪਨ ਅਸਮ੍ਮੁਖਾਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤਂ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥੀਤਿ. ਨ ਵਾਯਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਵਾਤਿ ਵਿਭਾਸਾ, ਅਞ੍ਞਾਸਿਪਿ ਨ ਅਞ੍ਞਾਸਿਪੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤਤ੍ਰ ਉਚ੍ਚਿਨਨੇ. ਬਹੁਸਦ੍ਦੋ ਵਿਪੁਲ੍ਲਤ੍ਥੋ ‘‘ਅਨਨ੍ਤਪਾਰਂ ਬਹੁ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਮਿਤ੍ਯ’’ਤ੍ਰੇਵ. ਪੁਬ੍ਬੇ ‘‘ਤਿਪਿਟਕਸਬ੍ਬਪਅਯਤ੍ਤਿਪ੍ਪਭੇਦਧਰੇ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ‘‘ਬਹੁ ਚਾਨੇਨ…ਪੇ… ਪਰਿਯਤ੍ਤੋ’’ਤਿ ਨ ਯੁਜ੍ਜਤੀਤਿ ਚੇ? ਨ, ਤਿਪਿਟਕਸ੍ਸ ਅਨਨ੍ਤਤ੍ਤਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਮ੍ਹੇ ਉਪਾਦਾਯ ਤੇਨ ਬਹੁ ਪਰਿਯਤ੍ਤੋਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਇਤਰਥਾ ਆਨਨ੍ਦਤ੍ਥੇਰੋ ਤੇਹਿ ਅਪ੍ਪਸ੍ਸੁਤੋਤਿ ਆਪਜ੍ਜਤਿ, ‘‘ਅਸਮ੍ਮੁਖਾ ਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤਂ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਵਚਨਵਿਰੋਧੋ ਚ. ਅਡ੍ਢਮਾਸੋ ਅਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤੋਤਿ ਏਤ੍ਥ ਏਕੋ ਦਿਵਸੋ ਨਟ੍ਠੋ, ਸੋ ਪਾਟਿਪਦਦਿਵਸੋ, ਕੋਲਾਹਲਦਿਵਸੋ ਨਾਮ ਸੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਇਧ ਨ ਗਹਿਤੋ. ਸਂਵੇਗਵਤ੍ਥੁਂ ਕਿਤ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਕੀਲ਼ਨਤੋ ਸਾਧੁਕੀਲ਼ਨਂ ਨਾਮ. ਸ੍ਵੇਪੀਤਿ ਅਪਿ-ਸਦ੍ਦੋ ਅਪੇਕ੍ਖਾਮਨ੍ਤਾਨੁਞ੍ਞਾਯ. ਸੁਭਸੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਅਚਿਰਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤੇ ਭਗਵਤੀ’’ਤਿ (ਦੀ. ਨਿ. ੧.੪੪੪) ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਚਤੁਰਾਸੀਤਿਧਮ੍ਮਕ੍ਖਨ੍ਧਸਹਸ੍ਸੇਸੁ ਅਨ੍ਤੋਗਧਂ ਨ ਹੋਤੀਤਿ ਚੇ? ਨ, ਭਗਵਤੋ ਕਾਲੇ ਲਦ੍ਧਨਯਤ੍ਤਾ ਕਥਾਵਤ੍ਥੁ ਵਿਯ. ਛਡ੍ਡਿਤਾ ਪਤਿਤਾ ਉਕ੍ਲਾਪਾ ਛਡ੍ਡਿਤਪਤਿਤਉਕ੍ਲਾਪਾ. ਆਣਾ ਏਵ ਅਪ੍ਪਟਿਹਤਟ੍ਠੇਨ ਚਕ੍ਕਨ੍ਤਿ ਆਣਾਚਕ੍ਕਂ. ਏਕਤੋ ਏਤ੍ਥ ਨਿਪਤਨ੍ਤੀਤਿ ਏਕਨਿਪਾਤਨਂ. ਆਕਾਸੇਨ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਨਿਸੀਦੀਤਿ ਏਕੇਤਿ ਏਤਂ ਦੁਤਿਯਵਾਰੇ ਗਮਨਂ ਸਨ੍ਧਾਯਾਤਿ ਆਯਸ੍ਮਾ ਉਪਤਿਸ੍ਸੋ. ਪਠਮਂ ਵਾ ਆਕਾਸੇਨ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਪਰਿਸਂ ਪਤ੍ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੁਪਨ੍ਤਿਂ ਅਪੀਲ਼ੇਨ੍ਤੋ ਪਥਵਿਯਂ ਨਿਮੁਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਆਸਨੇ ਏਵ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਦਸ੍ਸੇਸਿ. ਉਭਯਥਾ ਚ ਆਪਾਥਂ ਗਤੋ, ਤੇਨ ਉਭਯਮ੍ਪਿ ਯੁਜ੍ਜਤਿ, ਅਞ੍ਞਥਾ ਦ੍ਵੀਸੁ ਏਕਂ ਅਭੂਤਂ ਆਪਜ੍ਜਤਿ.

ਅਥ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਮਹਾਕਸ੍ਸਪੋ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਉਪਾਲਿਂ ਪੁਚ੍ਛਿ…ਪੇ… ਆਯਸ੍ਮਾ ਉਪਾਲਿਤ੍ਥੇਰੋ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਸੀਤਿ ਇਦਂ ਪੁਬ੍ਬੇ ‘‘ਪਠਮਂ ਆਵੁਸੋ ਉਪਾਲੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ (ਚੂਲ਼ਵ. ੪੩੯) ਵੁਤ੍ਤਪੁਚ੍ਛਾਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨਂ ਸਙ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਸਙ੍ਗੀਤਿਕਾਰਕੇਹਿ ਦਸ੍ਸਿਤਵਚਨਨ੍ਤਿ ਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ਲਿਖਿਤਂ. ਤਥਾ ਹੋਤੁ, ਕਿਮਤ੍ਥਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ‘‘ਨਿਦਾਨਮ੍ਪਿ ਪੁਚ੍ਛਿ, ਪੁਗ੍ਗਲਮ੍ਪਿ ਪੁਚ੍ਛਿ, ਵਤ੍ਥੁਮ੍ਪਿ ਪੁਚ੍ਛੀ’’ਤਿ ਏਵਂ ਪੁਬ੍ਬੇ ਦਸ੍ਸਿਤਾਨੁਕ੍ਕਮੇਨ ਅਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਵਤ੍ਥੁਮ੍ਪਿ ਪੁਚ੍ਛਿ, ਨਿਦਾਨਮ੍ਪਿ ਪੁਚ੍ਛਿ, ਪੁਗ੍ਗਲਮ੍ਪਿ ਪੁਚ੍ਛੀ’’ਤਿ ਏਵਂ ਅਨੁਕ੍ਕਮੋ ਕਤੋਤਿ? ‘‘ਵਤ੍ਥੁਮੂਲਕਤ੍ਤਾ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਯਾ ਉਪ੍ਪਟਿਪਾਟਿਯਾ ਵੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ ਏਕੇ. ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਵਿਚਾਰਣਾ ਵੇਰਞ੍ਜਕਣ੍ਡੇ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤੇ ਕਰੀਯਤਿ. ਰਾਜਾਗਾਰਕੇਤਿ ਏਵਂਨਾਮਕੇ ਉਯ੍ਯਾਨੇ. ਅਭਿਰਮਨਾਰਹਂ ਕਿਰ ਰਾਜਾਗਾਰਮ੍ਪਿ. ਤਤ੍ਥ, ਯਸ੍ਸ ਵਸੇਨੇਤਂ ਏਵਂ ਨਾਮਂ ਲਭਤਿ. ਅਥ ਖੋ ‘‘ਆਯਸ੍ਮਾ ਮਹਾਕਸ੍ਸਪੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਪੁਬ੍ਬੇ ਵੁਤ੍ਤਮੇਵ ਸਙ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਦਸ੍ਸੇਤਿ ਸਙ੍ਗੀਤਿਕਾਰਕੋ ਵਸੀਗਣੋ. ਯਦਿ ਏਵਂ ਯਥਾ ਨਿਦਾਨਮ੍ਪਿ ਪੁਚ੍ਛਿ, ਪੁਗ੍ਗਲਮ੍ਪਿ ਪੁਚ੍ਛੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪੁਚ੍ਛਾਕ੍ਕਮੋ ਦਸ੍ਸਿਤੋ, ਤਥਾ ਆਨਨ੍ਦਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨਕ੍ਕਮੋਪਿ ਕਿਮਤ੍ਥਂ ਨ ਦਸ੍ਸਿਤੋਤਿ ਚੇ? ਇਮਿਨਾਨੁਕ੍ਕਮੇਨ ਸਙ੍ਗਹਂ ਪਞ੍ਚਪਿ ਨਿਕਾਯਾ ਅਨਾਰੁਲ਼੍ਹਾਤਿ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ. ਕਥਂ ਪਨ ਆਰੁਲ਼੍ਹਾਤਿ? ਆਯਸ੍ਮਾ ਮਹਾਕਸ੍ਸਪੋ ਪਞ੍ਚਪਿ ਨਿਕਾਯੇ ਅਨੁਕ੍ਕਮੇਨੇਵ ਪੁਚ੍ਛਿ, ਆਨਨ੍ਦਤ੍ਥੇਰੋ ਪਨ ਅਨੁਕ੍ਕਮੇਨੇਵ ਪੁਚ੍ਛਿਤਮ੍ਪਿ ਅਪੁਚ੍ਛਿਤਮ੍ਪਿ ਤਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸ ਸੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸਭਾਵਂ ਅਨ੍ਤਰਾ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਵਤ੍ਥੁਂ ਉਦ੍ਦੇਸਨਿਦ੍ਦੇਸਕ੍ਕਮਂ ਮਾਤਿਕਾਵਿਭਙ੍ਗਕ੍ਕਮਨ੍ਤਿ ਏਵਮਾਦਿਸਬ੍ਬਂ ਅਨੁਰੂਪਵਚਨਂ ਪਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਸਿ, ਤੇਨੇਵਾਹ ‘‘ਏਤੇਨੇਵ ਉਪਾਯੇਨ ਪਞ੍ਚਪਿ ਨਿਕਾਯੇ ਪੁਚ੍ਛੀ’’ਤਿ. ਅਥ ਵਾ ‘‘ਅਮ੍ਬਲਟ੍ਠਿਕਾਯਂ ਰਾਜਾਗਾਰਕੇ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੇ ‘‘ਰਾਜਾਗਾਰਕੇ ਅਮ੍ਬਲਟ੍ਠਿਕਾਯ’’ਨ੍ਤਿ ਉਪ੍ਪਟਿਪਾਟਿਵਚਨੇਨਪਿ ਇਮਮਤ੍ਥਂ ਦੀਪੇਤਿ. ‘‘ਅਮ੍ਬਲਟ੍ਠਿਕਾਯਂ ਵਿਹਰਤਿ ਰਾਜਾਗਾਰਕੇ’’ਤਿ ਹਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਗਹਕਾਰਨ੍ਤਿ ਇਮਸ੍ਸ ਅਤ੍ਤਭਾਵਗੇਹਸ੍ਸ ਕਾਰਕਂ ਤਣ੍ਹਾਵਡ੍ਢਕਿਂ ਗਵੇਸਨ੍ਤੋ ਯੇਨ ਞਾਣੇਨ ਸਕ੍ਕਾ ਸੋ ਦਟ੍ਠੁਂ, ਤਸ੍ਸਤ੍ਥਾਯ ਦੀਪਙ੍ਕਰਪਾਦਮੂਲੇ ਕਤਾਭਿਨੀਹਾਰੋ ਏਤ੍ਤਕਂ ਕਾਲਂ ਅਨੇਕਜਾਤਿਸਂਸਾਰਂ ਤਂ ਞਾਣਂ ਅਵਿਨ੍ਦਨ੍ਤੋ ਵਿਚਰਿਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਦੁਕ੍ਖਾ ਜਾਤਿ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਨ੍ਤਿ ਇਦਂ ਗਹਕਾਰਕਗਵੇਸਨਸ੍ਸ ਕਾਰਣਵਚਨਂ. ਸਬ੍ਬਾ ਤੇ ਫਾਸੁਕਾਤਿ ਤਵ ਸਬ੍ਬਾ ਅਨਵਸੇਸਕਿਲੇਸਫਾਸੁਕਾ ਮਯਾ ਭਗ੍ਗਾ. ਗਹਕੂਟਂ ਨਾਮ ਅਵਿਜ੍ਜਾ. ਸੋਮਨਸ੍ਸਸਹਗਤਂ ਞਾਣਂ ਸੋਮਨਸ੍ਸਮਯਂ. ਨ ਹਿ ਸੋਮਨਸ੍ਸਮਯਂ ਞਾਣਂ ਖਨ੍ਧਸਭਾਵਭੇਦਤੋ. ਦਲ਼੍ਹੀਕਮ੍ਮਸਿਥਿਲਕਰਣਪ੍ਪਯੋਜਨਾਤਿ ਯੇਭੁਯ੍ਯਤਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਂ ਪਨ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਪਕਾਸਯਿਸ੍ਸਾਮ. ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਸਙ੍ਕਰਵਿਰਹਿਤੇ ਧਮ੍ਮੇ ਚ ਵਿਨਯੇ ਚਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤੋ ਅਕੁਸਲਨ੍ਤਿ ਏਵਮਾਦੀਸੁ ਮਰਣਾਧਿਪ੍ਪਾਯਸ੍ਸ ਜੀਵਿਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੁਪਚ੍ਛੇਦਕਪ੍ਪਯੋਗਸਮੁਟ੍ਠਾਪਿਕਾ ਚੇਤਨਾ ਅਕੁਸਲਂ, ਨ ਪਾਣਸਙ੍ਖਾਤਜੀਵਿਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਉਪਚ੍ਛੇਦਕਸਙ੍ਖਾਤੋ ਅਤਿਪਾਤੋ. ਤਥਾ ਅਦਿਨ੍ਨਸ੍ਸ ਪਰਸਨ੍ਤਕਸ੍ਸ ਆਦਾਨਸਙ੍ਖਾਤਾ ਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿ ਅਬ੍ਯਾਕਤੋ ਧਮ੍ਮੋ, ਤਬ੍ਬਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਸਮੁਟ੍ਠਾਪਿਕਾ ਥੇਯ੍ਯਚੇਤਨਾ ਅਕੁਸਲੋ ਧਮ੍ਮੋਤਿ (ਪਟ੍ਠਾ. ੧.੧.੨੭) ਏਵਮਾਦਿਨਾ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਸਙ੍ਕਰਵਿਰਹਿਤੇ ਧਮ੍ਮੇ ਪਟਿਬਲੋ ਵਿਨੇਤੁਂ. ਜਾਤਰੂਪਰਜਤਂ ਪਰਸਨ੍ਤਕਂ ਥੇਯ੍ਯਚਿਤ੍ਤੇਨ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਸ੍ਸ ਯਥਾਵਤ੍ਥੁਂ ਪਾਰਾਜਿਕਥੁਲ੍ਲਚ੍ਚਯਦੁਕ੍ਕਟੇਸੁ ਅਞ੍ਞਤਰਂ, ਭਣ੍ਡਾਗਾਰਿਕਸੀਸੇਨ ਦਿਯ੍ਯਮਾਨਂ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਸ੍ਸ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਂ, ਅਤ੍ਤਤ੍ਥਾਯ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਸ੍ਸ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਂ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਂ, ਕੇਵਲਂ ਲੋਲਤਾਯ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਸ੍ਸ ਅਨਾਮਾਸਦੁਕ੍ਕਟਂ, ਰੂਪਿਯਛਡ੍ਡਕਸਮ੍ਮਤਸ੍ਸ ਅਨਾਪਤ੍ਤੀਤਿ ਏਵਂ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਸਙ੍ਕਰਵਿਰਹਿਤੇ ਵਿਨਯੇਪਿ ਪਟਿਬਲੋ ਵਿਨੇਤੁਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਭਾਵੇਤੀਤਿ ਵਡ੍ਢੇਤਿ, ਏਤੇਨ ਫਲਵਸੇਨ ਜਵਨਵਸੇਨ ਚ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਵੁਦ੍ਧਿਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ‘‘ਅਵਿਸਿਟ੍ਠ’’ਨ੍ਤਿ ਪਾਠੋ, ਸਾਧਾਰਣਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਦੇਸੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਵਸੇਨੇਤ੍ਥ, ਦੇਸਨਾ ਪਿਟਕਤ੍ਤਯਂ;

ਸਾਸਿਤਬ੍ਬਵਸੇਨੇਤਂ, ਸਾਸਨਨ੍ਤਿਪਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ.

ਕਥੇਤਬ੍ਬਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਸ੍ਸ, ਵਸੇਨਾਪਿ ਕਥਾਤਿ ਚ;

ਦੇਸਨਾ ਸਾਸਨਾ ਕਥਾ, ਭੇਦਮ੍ਪੇਵਂ ਪਕਾਸਯੇ.

ਸਾਸਨਸ੍ਸ ਨਪੁਂਸਕਤ੍ਤਾ ‘‘ਯਥਾ…ਪੇ… ਧਮ੍ਮਸਾਸਨਾਨੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਦੁਚ੍ਚਰਿਤਸਂਕਿਲੇਸਂ ਨਾਮ ਅਤ੍ਥਤੋ ਚੇਤਨਾ, ਤਥਾਕਾਰਪ੍ਪਵਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਾਦੋ ਵਾ. ਅਨਿਚ੍ਚਾਦਿਲਕ੍ਖਣਂ ਪਟਿਵਿਜ੍ਝਿਤ੍ਵਾ ਪਵਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਵਿਸਯਤੋ ਲੋਕਿਯਾ’ਭਿਸਮਯੋ ਅਸਮ੍ਮੋਹਤੋ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰੋ, ਲੋਕੁਤ੍ਤਰੋ ਏਵ ਵਾ ਅਭਿਸਮਯੋ ਵਿਸਯਤੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਸਙ੍ਖਾਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਸ੍ਸ, ਇਤਰਸ੍ਸ ਮਗ੍ਗਾਦਿਕਸ੍ਸ ਅਸਮ੍ਮੋਹਤੋਤਿਪਿ ਏਕੇ. ਏਤ੍ਥ ‘‘ਪਟਿਵੇਧੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਞਾਣਂ, ਤਂ ਕਥਂ ਗਮ੍ਭੀਰਨ੍ਤਿ ਚੇ? ਗਮ੍ਭੀਰਸ੍ਸ ਉਦਕਸ੍ਸ ਪਮਾਣਗ੍ਗਹਣਕਾਲੇ ਦੀਘੇਨ ਪਮਾਣੇਨ ਭਵਿਤਬ੍ਬਂ, ਏਵਂ ਅਲਬ੍ਭਨੇਯ੍ਯਭਾਵਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਇਦਾਨੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਏਕੇ. ਯਸ੍ਸ ਚਤ੍ਥਾਯ ਮਗ੍ਗਫਲਤ੍ਥਾਯ. ਤਞ੍ਚ ਅਤ੍ਥਂ ਨਾਨੁਭੋਨ੍ਤਿ ਨਾਧਿਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ ਕਞ੍ਚਿ ਅਤ੍ਤਨਾ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਂ, ਇਤਿਵਾਦਪਮੋਕ੍ਖਞ੍ਚ. ਕਸ੍ਮਾ? ਅਤ੍ਥਸ੍ਸ ਅਨੁਪਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ. ਅਧਿਗਤਫਲਤ੍ਤਾ ਪਟਿਵਿਦ੍ਧਾਕੁਪ੍ਪੋ. ਪੁਨ ਖੀਣਾਸਵਗ੍ਗਹਣੇਨ ਅਰਹਨ੍ਤਮੇਵ ਦਸ੍ਸੇਤਿ, ਨ ਸੇਕ੍ਖਂ. ਸੋ ਹਿ ਯਥਾ ਭਣ੍ਡਾਗਾਰਿਕੋ ਰਞ੍ਞੋ ਕਟਕਮਕੁਟਾਦਿਂ ਗੋਪੇਤ੍ਵਾ ਇਚ੍ਛਿਤਿਚ੍ਛਿਤਕ੍ਖਣੇ ਉਪਨੇਤਿ, ਏਵਂ ਸਹੇਤੁਕਾਨਂ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਮਗ੍ਗਫਲਤ੍ਥਾਯ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਸਿ. ਤਾਸਂਯੇਵ ਤਤ੍ਥ ਵਿਨਯਪਿਟਕੇ ਪਭੇਦਤੋ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ, ਵਾਯਮਿਤ੍ਵਾ ਤਾ ਏਵ ਪਾਪੁਣਾਤੀਤਿ ਆਚਰਿਯਾ. ਕਿਮਤ੍ਥਂ ਤਿਸ੍ਸੋਵ ਵਿਜ੍ਜਾ ਤਤ੍ਥ ਵਿਭਤ੍ਤਾਤਿ? ਸੀਲਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਏਤਪਰਮੁਪਨਿਸ੍ਸਯਭਾਵਤੋ. ‘‘ਅਪਰੇਹਿਪਿ ਸਤ੍ਤਹਙ੍ਗੇਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਵਿਨਯਧਰੋ ਹੋਤਿ. ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਜਾਨਾਤਿ, ਅਨਾਪਤ੍ਤਿਂ, ਲਹੁਕਂ ਆਪਤ੍ਤਿਂ, ਗਰੁਕਂ ਆਪਤ੍ਤਿਂ, ਅਨੇਕਵਿਹਿਤਂ ਪੁਬ੍ਬੇਨਿਵਾਸਂ ਅਨੁਸ੍ਸਰਤਿ…ਪੇ… ਦਿਬ੍ਬੇਨ ਚਕ੍ਖੁਨਾ ਵਿਸੁਦ੍ਧੇਨ ਅਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਮਾਨੁਸਕੇਨ ਸਤ੍ਤੇ ਪਸ੍ਸਤਿ…ਪੇ… ਆਸਵਾਨਞ੍ਚ ਖਯਾ…ਪੇ… ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ ਵਿਹਰਤੀ’’ਤਿ (ਪਰਿ. ੩੨੭) ਸੁਤ੍ਤਮੇਤ੍ਥ ਸਾਧਕਂ. ਵਿਨਯਂ ਪਰਿਯਾਪੁਣਿਤ੍ਵਾ ਸੀਲਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਆਸਵਕ੍ਖਯਞਾਣੇਨ ਸਹੇਵ ਵਿਯ ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁਪੁਬ੍ਬੇਨਿਵਾਸਾਨੁਸ੍ਸਤਿਞਾਣਾਨਿ ਪਟਿਲਭਤਿ. ਵਿਸੁਂ ਏਤੇਸਂ ਪਰਿਕਮ੍ਮਕਿਚ੍ਚਂ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਤਾਸਂਯੇਵਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਚ ਵਦਨ੍ਤਿ ਏਕੇ. ਅਭਿਧਮ੍ਮੇ ਪਨ ਤਿਸ੍ਸੋਵਿਜ੍ਜਾ ਛ ਅਭਿਞ੍ਞਾ ਚਤਸ੍ਸੋ ਚ ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾ ਅਞ੍ਞੇ ਚ ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਧਾਨਾਦਯੋ ਗੁਣਵਿਸੇਸਾ ਵਿਭਤ੍ਤਾ. ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਵਿਭਤ੍ਤਾ, ਤਥਾਪਿ ਵਿਸੇਸਤੋ ਪਞ੍ਞਾਜਾਤਿਕਤ੍ਤਾ ਚਤਸ੍ਸੋ ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾ ਪਾਪੁਣਾਤੀਤਿ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਤਾਸਂ ਤਤ੍ਥੇਵਾਤਿ ਅਵਧਾਰਣਵਿਪਲ੍ਲਾਸੋ ਕਤੋ. ਅਤ੍ਤਨਾ ਦੁਗ੍ਗਹਿਤੇਨ ਧਮ੍ਮੇਨਾਤਿ ਪਾਠਸੇਸੋ. ਕਤ੍ਤਰਿ ਚੇਤਂ ਕਰਣਵਚਨਂ, ਹੇਤੁਤ੍ਥੇ ਚ, ਅਤ੍ਤਨਾ ਦੁਗ੍ਗਹਿਤਹੇਤੂਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਕਸ੍ਮਾ ਪਨਾਤਿ ‘‘ਅਨੁਲੋਮਿਕੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਥਂ ਦੀਪੇਤਿ.

ਪਠਮਮਹਾਸਙ੍ਗੀਤਿਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾਨਯੋ.

ਦੁਤਿਯਸਙ੍ਗੀਤਿਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

ਪਨ੍ਨਭਾਰਾਤਿ ਪਤਿਤਕ੍ਖਨ੍ਧਭਾਰਾ. ‘‘ਭਾਰਾ ਹਵੇ ਪਞ੍ਚਕ੍ਖਨ੍ਧਾ’’ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੩.੨੨) ਹਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਸਮ੍ਮੁਖਾ ਭਵਿਸ੍ਸਾਮ ਨ ਭਵਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤਾਰੋ. ਤੇਸੁ ਦਹਰਾ ਕਿਰ. ਜਮ੍ਮਿਨ੍ਤਿ ਲਾਮਕਂ.

ਦੁਤਿਯਸਙ੍ਗੀਤਿਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾਨਯੋ.

ਤਤਿਯਸਙ੍ਗੀਤਿਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕਾ ਚਵਿਤ੍ਵਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਮਗ੍ਗਾ ਪਞ੍ਚਾਨਨ੍ਤਰਿਯਾਨਿ ਨਿਯਤਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠੀਤਿ ਇਮੇਯੇਵ ਨਿਯਤਾ, ਨ ਮਹਗ੍ਗਤਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਪਣਿਧਿਵਸੇਨ ਹੇਟ੍ਠੁਪਪਤ੍ਤਿਪਿ ਹੋਤਿ. ਅਤਿਚ੍ਛਥਾਤਿ ਅਤਿਚ੍ਚ ਇਚ੍ਛਥ, ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਭਿਕ੍ਖਂ ਪਰਿਯੇਸਥਾਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਕੇਟੁਭਂ ਨਾਮ ਕਬ੍ਯਕਰਣਵਿਧਿਯੁਤ੍ਤਂ ਸਤ੍ਥਂ. ਕਿਰਿਯਾਕਪ੍ਪਂ ਇਤ੍ਯੇਕੇ, ਕਤ੍ਤਾਖ੍ਯਾਦਿਲਕ੍ਖਣਯੁਤ੍ਤਸਤ੍ਥਂ. ਅਸਨ੍ਧਿਮਿਤ੍ਤਾਤਿ ਤਸ੍ਸਾ ਨਾਮਂ. ਤਸ੍ਸਾ ਕਿਰ ਸਰੀਰੇ ਸਨ੍ਧਯੋ ਨ ਪਞ੍ਞਾਯਨ੍ਤਿ, ਮਧੁਸਿਤ੍ਥਕੇਨ ਕਤਂ ਵਿਯ ਸਰੀਰਂ ਹੋਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਏਵਂਨਾਮਿਕਾ ਜਾਤਾ’’ਤਿਪਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਮਾਗਧਕੇਨ ਪਤ੍ਥੇਨ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਪਤ੍ਥਾ ਆਲ਼੍ਹਕਂ, ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਆਲ਼੍ਹਕਾਨਿ ਦੋਣਂ, ਚਤੁਦੋਣਾ ਮਾਨਿਕਾ, ਚਤੁਮਾਨਿਕਾ ਖਾਰਿਕਾ, ਵੀਸਤਿਖਾਰਿਕੋ ਵਾਹੋਤਿ. ਕੇਥੁਮਾਲਾਤਿ ‘‘ਸੀਸਤੋ ਉਟ੍ਠਹਿਤ੍ਵਾ ਠਿਤੋ ਓਭਾਸਪੁਞ੍ਜੋ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਰਾਜਿਦ੍ਧਿਅਧਿਕਾਰਪ੍ਪਸਙ੍ਗੇਨੇਤਂ ਵਤ੍ਥੁ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਨਾਨੁਕ੍ਕਮੇਨ. ਅਨੁਕ੍ਕਮੇਨ ਪਨ ਬੁਦ੍ਧਸਾਸਨਾਵਹਾਰਂ ਵਤ੍ਥੁਂ ਦੀਪੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਰਾਜਾ ਕਿਰਾ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਕਿਲੇਸਦਮਨੇਨ ਦਨ੍ਤਂ. ਕਾਯਵਾਚਾਹਿ ਗੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਪਾਚੀਨਮੁਖੋ’’ਤਿਪਿ ਪਾਠੋ ਅਤ੍ਥਿ. ਪੁਬ੍ਬੇ ਜੇਟ੍ਠਭਾਤਿਕਤ੍ਤਾ ਤੇਨੇਵ ਪਰਿਚਯੇਨ ਪਤ੍ਤਗ੍ਗਹਣਤ੍ਥਾਯ ਆਕਾਰਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਅਭਾਸੀਤਿ ‘‘ਭਾਸਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਵਿਤਕ੍ਕੇਸਿ. ਅਪਰੇ ‘‘ਅਞ੍ਞਾਤਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇਪਿ ਸਬ੍ਬਂ ਅਭਣੀ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਅਮਤਨ੍ਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਸਙ੍ਖਾਤਾਯ ਨਿਵਤ੍ਤਿਯਾ ਸਗੁਣਾਧਿਵਚਨਂ, ਤਸ੍ਸਾ ਅਪ੍ਪਮਾਦੋ ਪਦਂ ਮਗ੍ਗੋ. ਮਚ੍ਚੂਤਿ ਪਵਤ੍ਤਿਯਾ ਸਦੋਸਾਧਿਵਚਨਂ, ਤਸ੍ਸਾ ਪਮਾਦੋ ਪਦਂ ਮਗ੍ਗੋਤਿ ਏਵਂ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਸਚ੍ਚਾਨਿ ਸਨ੍ਦਸ੍ਸਿਤਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਸਙ੍ਘਸਰਣਗਤਤ੍ਤਾ ਸਙ੍ਘਨਿਸ੍ਸਿਤਾ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾ, ਭਣ੍ਡੁਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਵਾ ਤਦਾਯਤ੍ਤਤ੍ਤਾ. ਨਿਗ੍ਰੋਧਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸਾਨੁਭਾਵਕਿਤ੍ਤਨਾਧਿਕਾਰਤ੍ਤਾ ਪੁਬ੍ਬੇ ਵੁਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਪਚ੍ਛਾ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਮ੍ਪਿ ਸਮ੍ਪਿਣ੍ਡੇਤ੍ਵਾ ਆਹ ‘‘ਪੁਨ ਰਾਜਾ ਅਸੋਕਾਰਾਮਂ ਨਾਮ ਮਹਾਵਿਹਾਰਂ ਕਾਰੇਤ੍ਵਾ ਸਟ੍ਠਿਸਹਸ੍ਸਾਨਿ…ਪੇ… ਚਤੁਰਾਸੀਤਿਵਿਹਾਰਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਕਾਰਾਪੇਸੀ’’ਤਿ. ‘‘ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਕਲ੍ਯਾਣਕਸ੍ਸ ਵਾ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਿਤਪਰਿਭੋਗੋ’’ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਸੇਕ੍ਖਾਵ ਪਰਮਤ੍ਥਤੋ ਦਾਯਾਦਾ, ਤਥਾਪਿ ਥੇਰੋ ਮਹਿਨ੍ਦਕੁਮਾਰਸ੍ਸ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਤ੍ਥਂ ਏਕੇਨ ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਲੋਕਧਮ੍ਮਸਿਦ੍ਧੇਨ ਏਵਮਾਹ ‘‘ਯੋ ਕੋਚਿ ਮਹਾਰਾਜ…ਪੇ… ਓਰਸਂ ਪੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹਿ ਵੇਦੇ –

‘‘ਅਙ੍ਗਾ ਅਙ੍ਗਾ ਸਮ੍ਭਵਸਿ, ਹਦਯਾ ਅਧਿਜਾਯਸੇ;

ਅਤ੍ਤਾ ਵੇ ਪੁਤ੍ਤੋ ਨਾਮਾਸਿ, ਸ ਜੀਵ ਸਰਦੋਸਤ’’ਨ੍ਤਿ.

ਤਸ੍ਮਾ ਇਮਿਨਾ ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਓਰਸੋ ਪੁਤ੍ਤੋ ਮਾਤਾਪਿਤੂਹਿ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ ਚੇ, ਅਤ੍ਥਤੋ ਤੇ ਸਯਂ ਪਬ੍ਬਜਿਤਾ ਵਿਯ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਧਮ੍ਮਕਥਿਕਾ ਕਸ੍ਮਾ ਨਾਰੋਚੇਨ੍ਤਿ? ਰਾਜਾ ‘‘ਥੇਰਂ ਗਣ੍ਹਿਤ੍ਵਾ ਆਗਚ੍ਛਥਾ’’ਤਿ ਅਮਚ੍ਚੇ ਪੇਸੇਸਿ, ਧਮ੍ਮਕਥਿਕਾ ਥੇਰਸ੍ਸ ਆਗਮਨਕਾਲੇ ਪਰਿਵਾਰਤ੍ਥਾਯ ਪੇਸਿਤਾ, ਤਸ੍ਮਾ. ਅਪਿਚ ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਵਿਧਿਨਾਵ ਵਦਨ੍ਤਿ ਚਣ੍ਡਤ੍ਤਾ, ਚਣ੍ਡਭਾਵੋ ਚਸ੍ਸ ‘‘ਅਮ੍ਬਂ ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਵੇਲ਼ੁਯਾ ਵਤਿਂ ਕਰੋਹੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਅਮਚ੍ਚਵਤ੍ਥੁਨਾ ਵਿਭਾਵੇਤਬ੍ਬੋ. ਕਸ੍ਮਾ ਪਨ ਧਮ੍ਮਕਥਿਕਾ ਰਾਜਾਣਾਪਨਂ ਕਰੋਨ੍ਤੀਤਿ? ‘‘ਸਾਸਨਂ ਪਗ੍ਗਹੇਤੁਂ ਸਮਤ੍ਥੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ. ਦੀਪਕਤਿਤ੍ਤਿਰੋਤਿ ਕੂਟਤਿਤ੍ਤਿਰੋ. ਅਯਂ ਪਨ ਕੂਟਤਿਤ੍ਤਿਰਕਮ੍ਮੇ ਨਿਯੁਤ੍ਤੋਪਿ ਸੁਦ੍ਧਚਿਤ੍ਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਾਪਸਂ ਪੁਚ੍ਛਿ. ਸਾਣਿਪਾਕਾਰਨ੍ਤਿ ਸਾਣਿਪਾਕਾਰੇਨ. ਵਿਭਜਿਤ੍ਵਾ ਵਦਤੀਤਿ ਵਿਭਜ੍ਜਵਾਦੀ ‘‘ਅਤ੍ਥਿ ਖ੍ਵੇਸ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ ਪਰਿਯਾਯੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ (ਪਾਰਾ. ੫). ਅਪਿਚ ਸਸ੍ਸਤਵਾਦੀ ਚ ਭਗਵਾ ‘‘ਅਤ੍ਥਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਜਾਤਂ ਅਭੂਤਂ ਅਸਙ੍ਖਤ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ (ਇਤਿਵੁ. ੪੩)-ਵਚਨਤੋ. ਏਕਚ੍ਚਸਸ੍ਸਤਿਕੋ ਚ ‘‘ਸਪ੍ਪਚ੍ਚਯਾ ਧਮ੍ਮਾ, ਅਪ੍ਪਚ੍ਚਯਾ ਧਮ੍ਮਾ’’ਤਿ (ਧ. ਸ. ਦੁਕਮਾਤਿਕਾ ੭) ਵਚਨਤੋ. ਅਨ੍ਤਾਨਨ੍ਤਿਕੋ ਚ –

‘‘ਗਮਨੇਨ ਨ ਪਤ੍ਤਬ੍ਬੋ, ਲੋਕਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਕੁਦਾਚਨਂ;

ਨ ਚ ਅਪ੍ਪਤ੍ਵਾ ਲੋਕਨ੍ਤਂ, ਦੁਕ੍ਖਾ ਅਤ੍ਥਿ ਪਮੋਚਨਂ’’. (ਸਂ. ਨਿ. ੧.੧੦੭; ਅ. ਨਿ. ੪.੪੫);

‘‘ਅਨਮਤਗ੍ਗੋਯਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਂਸਾਰੋ ਪੁਬ੍ਬਕੋਟਿ ਨ ਪਞ੍ਞਾਯਤੀ’’ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੨.੧੨੪; ਚੂਲ਼ਨਿ. ਕਪ੍ਪਮਾਣਵਪੁਚ੍ਛਾਨਿਦ੍ਦੇਸ ੬੧) ਵਚਨਤੋ. ਅਮਰਾਵਿਕ੍ਖੇਪਿਕਪਕ੍ਖਮ੍ਪਿ ਈਸਕਂ ਭਜਤਿ ਭਗਵਾ ‘‘ਸਸ੍ਸਤੋ ਲੋਕੋਤਿ ਅਬ੍ਯਾਕਤਮੇਤਂ ਅਸਸ੍ਸਤੋ ਲੋਕੋਤਿ ਅਬ੍ਯਾਕਤਮੇਤ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਅਬ੍ਯਾਕਤਵਤ੍ਥੁਦੀਪਨਤੋ ਸਮ੍ਮੁਤਿਸਚ੍ਚਦੀਪਨਤੋ ਚ. ਤਞ੍ਹਿ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਬਹਿਦ੍ਧਾਦਿਵਸੇਨ ਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ. ਯਥਾਹ ‘‘ਆਕਿਞ੍ਚਞ੍ਞਾਯਤਨਂ ਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਾਰਮ੍ਮਣਨ੍ਤਿਪੀ’’ਤਿਆਦਿ (ਧ. ਸ. ੧੪੩੭). ਤਥਾ ਅਧਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨਿਕਪਕ੍ਖਮ੍ਪਿ ਭਜਤਿ ‘‘ਲਦ੍ਧਾ ਮੁਧਾ ਨਿਬ੍ਬੁਤਿਂ ਭੁਞ੍ਜਮਾਨਾ’’ਤਿ (ਖੁ. ਪਾ. ੬.੭; ਸੁ. ਨਿ. ੨੩੦) ਵਚਨਤੋ. ਤਤ੍ਥ ਹਿ ਮੁਧਾਤਿ ਅਧਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨਵੇਵਚਨਂ. ਸਞ੍ਞੀਵਾਦਾਦਿਕੋ ਚ ਭਗਵਾ ਸਞ੍ਞੀਭਵਅਸਞ੍ਞੀਭਵਨੇਵਸਞ੍ਞੀਨਾਸਞ੍ਞੀਭਵਵਸੇਨ. ਉਚ੍ਛੇਦਵਾਦੀ ਚ ‘‘ਅਹਞ੍ਹਿ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਉਚ੍ਛੇਦਂ ਵਦਾਮਿ ਰਾਗਸ੍ਸਾ’’ਤਿ (ਪਾਰਾ. ੬) ਵਚਨਤੋ. ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਨਿਬ੍ਬਾਨਵਾਦੀ ਚ ‘‘ਖੀਣਾ ਜਾਤਿ, ਵੁਸਿਤਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯ’’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੨੩; ਦੀ. ਨਿ. ੨.੨੧੫; ਸਂ. ਨਿ. ੩.੩੫) ਵਚਨਤੋ, ‘‘ਨਤ੍ਥਿ ਦਾਨਿ ਪੁਨਬ੍ਭਵੋ’’ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੧੬) ਵਚਨਤੋ, ਦਿਟ੍ਠੇਵ ਧਮ੍ਮੇ ਨਿਰੋਧਸਮਾਪਤ੍ਤਿਦੀਪਨਤੋ ਚ. ਏਵਂ ਤੇਨ ਤੇਨ ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਤਥਾ ਤਥਾ ਵੇਨੇਯ੍ਯਜ੍ਝਾਸਯਾਨੁਰੂਪਂ ਵਿਭਜਿਤ੍ਵਾ ਵਦਤੀਤਿ ਵਿਭਜ੍ਜਵਾਦੀ ਭਗਵਾਤਿ.

ਤਤਿਯਸਙ੍ਗੀਤਿਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾਨਯੋ.

ਪੁਪ੍ਫਨਾਮੋ ਸੁਮਨਤ੍ਥੇਰੋ. ਮਹਾਪਦੁਮਤ੍ਥੇਰੋਤਿ ਏਕੇ. ਮਹਿਂਸਕਮਣ੍ਡਲਂ ਅਨ੍ਧਰਟ੍ਠਨ੍ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਧਮ੍ਮਚਕ੍ਖੁ ਨਾਮ ਤਯੋ ਮਗ੍ਗਾ. ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗਨ੍ਤਿ ਚ ਏਕੇ. ਪਞ੍ਚਪਿ ਰਟ੍ਠਾਨਿ ਪਞ੍ਚ ਚੀਨਰਟ੍ਠਾਨਿ ਨਾਮ. ਰਾਜਗਹੇਤਿ ਦੇਵਿਯਾ ਕਤਵਿਹਾਰੇ. ਸਿਲਕੂਟਮ੍ਹੀਤਿ ਪਬ੍ਬਤਕੂਟੇ. ਵਡ੍ਢਮਾਨਨ੍ਤਿ ਅਲਙ੍ਕਰਣਚੁਣ੍ਣਂ. ਅਰਿਯਦੇਸੇ ਅਤੀਵ ਸਮ੍ਮਤਂ ਕਿਰ. ਏਕਰਸੇਨ ਨਾਥਕਰਣਾ ਇਤਿ ਦਮਿਲ਼ਾ. ਸਾਰਪਾਮਙ੍ਗਨ੍ਤਿ ਉਤ੍ਤਮਂ ਪਾਮਙ੍ਗਂ. ਪੇਤਵਤ੍ਥੁਆਦਿਨਾ ਸਂਵੇਜੇਤ੍ਵਾ ਅਭਿਸਮਯਤ੍ਥਂ ਸਚ੍ਚਸਂਯੁਤ੍ਤਞ੍ਚ. ਮੇਘਵਨੁਯ੍ਯਾਨਂ ਨਾਮ ਮਹਾਵਿਹਾਰਟ੍ਠਾਨਂ. ‘‘ਦ੍ਵਾਸਟ੍ਠਿਯਾ ਲੇਣੇਸੂ’’ਤਿ ਪਾਠੋ. ਦਸਭਾਤਿਕਨ੍ਤਿ ਅਭਯਕੁਮਾਰਾਦਯੋ ਦਸ, ਤੇ ਇਧ ਨ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਵੁਤ੍ਥਵਸ੍ਸੋ ਪਵਾਰੇਤ੍ਵਾਤਿ ਚਾਤੁਮਾਸਿਨਿਯਾ ਪਵਾਰਣਾਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਪਠਮਪਵਾਰਣਾਯ ਵਾ ਪਵਾਰੇਤ੍ਵਾ ਏਕਮਾਸਂ ਤਤ੍ਥੇਵ ਵਸਿਤ੍ਵਾ ਕਤ੍ਤਿਕਪੁਣ੍ਣਮਾਸਿਯਂ ਅਵੋਚ, ਅਞ੍ਞਥਾ ‘‘ਪੁਣ੍ਣਮਾਯਂ ਮਹਾਵੀਰੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਗਹੇਤੁਂ. ਮਹਾਵੀਰੋਤਿ ਬੁਦ੍ਧੋਪਚਾਰੇਨ ਧਾਤੁਯੋ ਵਦਤਿ. ਜਙ੍ਘਪ੍ਪਮਾਣਨ੍ਤਿ ‘‘ਥੂਪਸ੍ਸ ਜਙ੍ਘਪ੍ਪਮਾਣ’’ਨ੍ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਮਾਤੁਲਭਾਗਿਨੇਯ੍ਯਾ ਚੂਲ਼ੋਦਰਮਹੋਦਰਾ. ਧਰਮਾਨਸ੍ਸ ਵਿਯ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਰਸ੍ਮਿ ਸਰਸਰਸ੍ਮਿ, ਰਞ੍ਞੋ ਲੇਖਾਸਾਸਨਂ ਅਪ੍ਪੇਸਿ, ਏਵਞ੍ਚ ਮੁਖਸਾਸਨਮਵੋਚ. ਦੋਣਮਤ੍ਤਾ ਮਗਧਨਾਲ਼ਿਯਾ ਦ੍ਵਾਦਸਨਾਲ਼ਿਮਤ੍ਤਾ ਕਿਰ. ‘‘ਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਨਟ੍ਠਾਨੇ ਛਿਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ’’ਤਿ ਪਾਠੋ. ਸਬ੍ਬਦਿਸਾਹਿ ਪਞ੍ਚ ਰਸ੍ਮਿਯੋ ਆਵਟ੍ਟੇਤ੍ਵਾਤਿ ਪਞ੍ਚਹਿ ਫਲੇਹਿ ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤਤ੍ਤਾ ਪਞ੍ਚ, ਤਾ ਪਨ ਛਬ੍ਬਣ੍ਣਾਵ. ਕਤ੍ਤਿਕਜੁਣ੍ਹਪਕ੍ਖਸ੍ਸ ਪਾਟਿਪਦਦਿਵਸੇਤਿ ਜੁਣ੍ਹਪਕ੍ਖਸ੍ਸ ਪਠਮਦਿਵਸੇਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਮਹਾਬੋਧਿਟ੍ਠਾਨੇ ਪਰਿਵਾਰੇਤ੍ਵਾ ਠਿਤਨਾਗਯਕ੍ਖਾਦਿਦੇਵਤਾਕੁਲਾਨਿ. ਗੋਪਕਾ ਨਾਮ ਰਾਜਪਰਿਕਮ੍ਮਿਨੋ ਤਥਾਭਾਵਕਿਚ੍ਚਾ. ਤੇਸਂ ਕੁਲਾਨਂ ਨਾਮਨ੍ਤਿਪਿ ਕੇਚਿ. ਉਦਕਾਦਿਵਾਹਾ ਕਾਲਿਙ੍ਗਾ. ਕਾਲਿਙ੍ਗੇਸੁ ਜਨਪਦੇਸੁ ਜਾਤਿਸਮ੍ਪਨ੍ਨਂ ਕੁਲਂ ਕਾਲਿਙ੍ਗਕੁਲਨ੍ਤਿ ਕੇਚਿ.

ਪਠਮਪਾਟਿਪਦਦਿਵਸੇਤਿ ਦੁਤਿਯਉਪੋਸਥਸ੍ਸ ਪਾਟਿਪਦਦਿਵਸੇਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤਤ੍ਥ ਠਿਤੇਹਿ ਸਮੁਦ੍ਦਸ੍ਸ ਦਿਟ੍ਠਤ੍ਤਾ ਤਂ ਠਾਨਂ ਸਮੁਦ੍ਦਸਾਲਵਤ੍ਥੁ. ਸੋਲ਼ਸ ਜਾਤਿਸਮ੍ਪਨ੍ਨਕੁਲਾਨਿ ਅਟ੍ਠ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਮਚ੍ਚਕੁਲਾਨਿ. ਮਹਾਅਰਿਟ੍ਠਤ੍ਥੇਰੋ ਚੇਤਿਯਗਿਰਿਮ੍ਹਿ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ. ਅਮਚ੍ਚਸ੍ਸ ਪਰਿਵੇਣਟ੍ਠਾਨੇਤਿ ਸਮ੍ਪਤਿਕਾਲਵਸੇਨਾਹ. ਮਹਿਨ੍ਦਤ੍ਥੇਰੋ ਦ੍ਵਾਦਸਵਸ੍ਸਿਕੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਤਮ੍ਬਪਣ੍ਣਿਦੀਪਂ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤੋ, ਤਤ੍ਥ ਦ੍ਵੇ ਵਸ੍ਸਾਨਿ ਵਸਿਤ੍ਵਾ ਵਿਨਯਂ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਸਿ, ਦ੍ਵਾਸਟ੍ਠਿਵਸ੍ਸਿਕੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤੋ. ਵਿਨਯੋ ਸਂਵਰਤ੍ਥਾਯਾਤਿ ਵਿਨਯਪਿਟਕਂ, ਤਸ੍ਸ ਪਰਿਯਾਪੁਣਨਂ ਵਾ. ਯਥਾਭੂਤਞਾਣਦਸ੍ਸਨਂ ਸਪ੍ਪਚ੍ਚਯਨਾਮਰੂਪਪਰਿਗ੍ਗਹੋ. ਮਗ੍ਗਾਦਿਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣੇ ਅਸਤਿ ਅਨ੍ਤਰਾ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ ਸੇਕ੍ਖਸ੍ਸ ਮਰਣਂ ਵਾ, ਸਤਿਯੇਵ ਹੋਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਆਹ ‘‘ਵਿਮੁਤ੍ਤਿਞਾਣਦਸ੍ਸਨ’’ਨ੍ਤਿ. ਅਨੁਪਾਦਾਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਨਤ੍ਥਾਯਾਤਿ ਕਞ੍ਚਿ ਧਮ੍ਮਂ ਅਨੁਪਾਦਾਯ ਅਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਈਸਕਮ੍ਪਿ ਅਨਵਸੇਸੇਤ੍ਵਾ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਨਤ੍ਥਾਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਉਪਨਿਸਾਤਿ ‘‘ਵਿਨਯੋ ਸਂਵਰਤ੍ਥਾਯਾ’’ਤਿਆਦਿਕਾ ਕਾਰਣਪਰਮ੍ਪਰਾ. ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਅਤ੍ਤਹਿਤਨਿਪ੍ਫਤ੍ਤਿਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਪਰਹਿਤਨਿਪ੍ਫਤ੍ਤਿਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਏਤਦਤ੍ਥਂ ਸੋਤਾਵਧਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਆਹ. ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਿਨਯਕਥਨਂ ਵਿਨਯਮਨ੍ਤਨਞ੍ਚ ਉਗ੍ਗਹੇਤੁਂ ਪਰੇਸਂ ਸੋਤਸ੍ਸ ਓਦਹਨਂ ਸੋਤਾਵਧਾਨਂ. ਤਤੋ ਉਗ੍ਗਹਿਤਵਿਨਯਕਥਾਮਨ੍ਤਨਾਨਂ ਤੇਸਂ ਉਪਨਿਸਾ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਕਾਰਣਪਰਮ੍ਪਰਾ ਸਿਦ੍ਧਾਯੇਵਾਤਿ ਨ ਪੁਨ ਦਸ੍ਸਿਤਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਅਞ੍ਞਥਾ ਏਤਦਤ੍ਥਾ ਉਪਨਿਸਾਤਿ ਇਮਿਨਾ ਵਚਨੇਨੇਵ ਅਨੁਪਾਦਾਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਨਸ੍ਸ ਸਙ੍ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ ਅਨੁਪਾਦਾਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਨਤੋ ਉਦ੍ਧਂ ਸੋਤਾਵਧਾਨਾਸਮ੍ਭਵਤੋ ਏਤਦਤ੍ਥਂ ਸੋਤਾਵਧਾਨਨ੍ਤਿ ਅਨ੍ਤੇ ਨ ਸਮ੍ਭਵਤੀਤਿ ਨਿਰਤ੍ਥਕਂ ਭਵੇਯ੍ਯ, ਨ ਚ ਨਿਰਤ੍ਥਕਂ ਪਰਹਿਤਨਿਪ੍ਫਤ੍ਤਿਯਾ ਮੂਲਕਾਰਣਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਤ੍ਤਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਏਵਂ ਯਥਾ ਯਥਾ ਯਂ ਯਂ, ਸਮ੍ਭਵੇਯ੍ਯ ਪਦਂ ਇਧ;

ਤਂ ਤਂ ਤਥਾ ਤਥਾ ਸਬ੍ਬਂ, ਪਯੋਜੇਯ੍ਯ ਵਿਚਕ੍ਖਣੋਤਿ.

ਬਾਹਿਰਨਿਦਾਨਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਪਾਰਾਜਿਕਵਣ੍ਣਨਾ

ਵੇਰਞ੍ਜਕਣ੍ਡੋ

ਵੇਰਞ੍ਜਕਣ੍ਡਵਣ੍ਣਨਾ

‘‘ਤੇਨ ਸਮਯੇਨ ਬੁਦ੍ਧੋ ਭਗਵਾ ਵੇਸਾਲਿਯਂ ਵਿਹਰਤਿ ਮਹਾਵਨੇ ਕੂਟਾਗਾਰਸਾਲਾਯਂ. ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਵੇਸਾਲਿਯਾ ਅਵਿਦੂਰੇ ਕਲਨ੍ਦਗਾਮੋ ਨਾਮ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਵਿਨਯਨਿਦਾਨੇ ਆਰਭਿਤਬ੍ਬੇ ਵੇਰਞ੍ਜਕਣ੍ਡਸ੍ਸ ਆਰਮ੍ਭੋ ਕਿਮਤ੍ਥੋਤਿ ਚੇ? ਵੁਚ੍ਚਤੇ – ਮੂਲਤੋ ਪਭੁਤਿ ਵਿਨਯਨਿਦਾਨਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ. ਯਦਿ ਏਵਂ ‘‘ਪਠਮਂ ਆਵੁਸੋ ਉਪਾਲਿ ਪਾਰਾਜਿਕਂ ਕਤ੍ਥ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਨ੍ਤਿ, ਵੇਸਾਲਿਯ’’ਨ੍ਤਿ ਵਚਨੇਨ ਵਿਰੁਜ੍ਝਤੀਤਿ ਚੇ? ਨ ਵਿਰੁਜ੍ਝਤਿ. ਕਸ੍ਮਾ? ਕਤ੍ਥ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਹਿ ਨਿਦਾਨਪੁਚ੍ਛਾ. ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇਪਿ ‘‘ਪਠਮਸ੍ਸ ਪਾਰਾਜਿਕਸ੍ਸ ਕਿਂਨਿਦਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤੇ ਸਾਧਾਰਣਮਹਾਨਿਦਾਨਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨਂ ਅਯੁਤ੍ਤਂ ਵਿਯਾਤਿ? ਨਾਯੁਤ੍ਤਂ, ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਾਨਂ ਪਾਟੇਕ੍ਕਂ ਨਿਦਾਨਸ੍ਸ ਪੁਟ੍ਠਤ੍ਤਾ ਤਸ੍ਸ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤਬ੍ਬਤ੍ਤਾ ਚ ਸਬ੍ਬਸਾਧਾਰਣਮਹਾਨਿਦਾਨਂ ਪਠਮਮਾਹ. ਏਕਨ੍ਤੇਨ ਪੁਚ੍ਛਾਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨਕ੍ਕਮੇਨ ਪਾਰਾਜਿਕਾਦੀਨਿ ਸਙ੍ਗਹਂ ਆਰੋਪਿਤਾਨਿ. ਕਥਂ ਆਰੋਪਿਤਾਨੀਤਿ ਚੇ? ਆਯਸ੍ਮਤਾ ਮਹਾਕਸ੍ਸਪੇਨ ਅਨੁਕ੍ਕਮੇਨ ਸਬ੍ਬੋਪਿ ਵਿਨਯੋ ਪੁਚ੍ਛਿਤੋ, ਪੁਟ੍ਠੇਨ ਚ ਆਯਸ੍ਮਤਾ ਉਪਾਲਿਤ੍ਥੇਰੇਨ ਯਥਾਸਮ੍ਭਵਂ ਨਿਰਨ੍ਤਰਂ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਿਤਮੇਵ. ਅਪੁਚ੍ਛਿਤਾਨਿਪਿ ਵਿਨੀਤਵਤ੍ਥੁਆਦੀਨਿ ਯੁਜ੍ਜਮਾਨਾਨਿ ਵਤ੍ਥੂਨਿ ਅਨ੍ਤੋਕਤ੍ਵਾ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨਕ੍ਕਮੇਨੇਵ ਗਣਸਜ੍ਝਾਯਮਕਂਸੂਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਅਞ੍ਞਥਾ ਵੇਰਞ੍ਜਕਣ੍ਡਂ ਪਠਮਪਾਰਾਜਿਕਸ੍ਸੇਵ ਨਿਦਾਨਨ੍ਤਿ ਵਾ ਅਨਧਿਕਾਰਿਕਂ ਵਾ ਨਿਪ੍ਪਯੋਜਨਂ ਵਾ ਪਾਟੇਕ੍ਕਂ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਨਿਦਾਨਪੁਚ੍ਛਾਨਨ੍ਤਰਂ ਤਦੇਵ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਵਾ ਆਪਜ੍ਜਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਆਦਿਤੋ ਪਭੁਤਿ ਵਿਨਯਨਿਦਾਨਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਤੇਨ ਸਮਯੇਨਾ’’ਤਿਆਦਿ ਆਰਦ੍ਧਂ.

ਇਦਾਨਿ ਨਿਦਾਨਭਣਨੇ ਪਯੋਜਨਂ ਵਕ੍ਖਾਮ – ਵਿਨਯਸ੍ਸਆਣਾਦੇਸਨਤ੍ਤਾ ਭਗਵਤੋ ਤਾਵ ਆਣਾਰਹਭਾਵਦੀਪਨਂ, ਆਣਾਭੂਤਸ੍ਸ ਚ ਵਿਨਯਸ੍ਸ ਅਨਞ੍ਞਵਿਸਯਭਾਵਦੀਪਨਂ, ਆਣਾਯ ਠਿਤਾਨਂ ਸਾਵਕਾਨਂ ਮਹਾਨੁਭਾਵਦੀਪਨਞ੍ਚਾਤਿ ਤਿਵਿਧਮਸ੍ਸ ਪਯੋਜਨਂ. ਕਥਂ? ਆਣਾਸਾਸਨਾਰਹੋ ਹਿ ਭਗਵਾ ਪਹੀਨਕਿਲੇਸਤ੍ਤਾ, ਅਧਿਗਤਗੁਣਵਿਸੇਸਤ੍ਤਾ, ਲੋਕਜੇਟ੍ਠਸੇਟ੍ਠਤ੍ਤਾ, ਤਾਦਿਭਾਵਪ੍ਪਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਚ, ਅਰਸਰੂਪਤਾਦੀਹਿ ਅਟ੍ਠਹਿ ਅਕ੍ਕੋਸਵਤ੍ਥੂਹਿ ਅਕਮ੍ਪਨਤੋ ਭਗਵਤੋ ਤਾਦਿਭਾਵਪ੍ਪਤ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ, ਅਟ੍ਠਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਤੇਸਂ ਅਕ੍ਕੋਸਵਤ੍ਥੂਨਂ ਅਤ੍ਤਨਿ ਸਮ੍ਭਵਪਰਿਯਾਯਦੀਪਨਪਾਲ਼ਿਯਾ ਪਹੀਨਕਿਲੇਸਤਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਝਾਨਾਨਂ ਤਿਸ੍ਸਨ੍ਨਞ੍ਚ ਵਿਜ੍ਜਾਨਂ ਅਧਿਗਮਪਰਿਦੀਪਨੇਨ ਅਧਿਗਤਗੁਣਵਿਸੇਸਤਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ‘‘ਨਾਹਂ ਤਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ ਪਸ੍ਸਾਮਿ ਸਦੇਵਕੇ…ਪੇ… ਮੁਦ੍ਧਾਪਿ ਤਸ੍ਸ ਵਿਪਤੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ਚ ‘‘ਜੇਟ੍ਠੋ ਸੇਟ੍ਠੋ ਲੋਕਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਚ ਵਚਨੇਨ ਜੇਟ੍ਠਸੇਟ੍ਠਤਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ, ਇਦਞ੍ਚ ਭਗਵਤੋ ਆਣਾਰਹਭਾਵਦੀਪਨਪ੍ਪਯੋਜਨਂ. ‘‘ਆਗਮੇਹਿ ਤ੍ਵਂ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤ, ਆਗਮੇਹਿ ਤ੍ਵਂ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤ, ਤਥਾਗਤੋਵ ਤਤ੍ਥ ਕਾਲਂ ਜਾਨਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਵਚਨਂ ਅਨਞ੍ਞਵਿਸਯਭਾਵਦੀਪਨਂ. ‘‘ਸਾਧਾਹਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਪਥਵਿਂ ਪਰਿਵਤ੍ਤੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ ਚ ‘‘ਏਕਾਹਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਪਾਣਿਂ ਅਭਿਨਿਮ੍ਮਿਨਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਚ ‘‘ਸਾਧੁ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸਬ੍ਬੋ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੋ ਉਤ੍ਤਰਕੁਰੁਂ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ਚ ਇਮੇਹਿ ਥੇਰਸ੍ਸ ਤੀਹਿ ਸੀਹਨਾਦੇਹਿ ਆਣਾਯ ਠਿਤਾਨਂ ਸਾਵਕਾਨਂ ਮਹਾਨੁਭਾਵਤਾਦੀਪਨਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਸਾਵਤ੍ਥਿਯਾਦੀਸੁ ਅਵਿਹਰਿਤ੍ਵਾ ਕਿਮਤ੍ਥਂ ਭਗਵਾ ਵੇਰਞ੍ਜਾਯਮੇਵ ਤਦਾ ਵਿਹਾਸੀਤਿ ਚੇ? ਨਲ਼ੇਰੁਯਕ੍ਖਸ੍ਸ ਪੀਤਿਸਞ੍ਜਨਨਤ੍ਥਂ, ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖਾਵਸੇਨ ਅਕਿਲਮਨਤ੍ਥਂ, ਵੇਰਞ੍ਜਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਪਸਾਦਸਞ੍ਜਨਨਤ੍ਥਂ, ਮਹਾਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਆਨੁਭਾਵਦੀਪਨਟ੍ਠਾਨਭੂਤਤ੍ਤਾ, ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਵਿਨਯਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਯਾਚਨਹੇਤੁਭੂਤਪਰਿਵਿਤਕ੍ਕਨਟ੍ਠਾਨਭੂਤਤ੍ਤਾ ਚ. ਤੇਸੁ ਪਚ੍ਛਿਮਂ ਬਲਵਕਾਰਣਂ, ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ‘‘ਤੇਨ ਸਮਯੇਨਾਤਿ ਯੇਨ ਕਾਲੇਨ ਆਯਸ੍ਮਤੋ…ਪੇ… ਤੇਨ ਕਾਲੇਨਾ’’ਤਿ. ਪੁਰਿਮੇਸੁ ਚਤੂਸੁ ਅਸਙ੍ਗਹਕਾਰਣੇਸੁ ਪਠਮੇਨ ਭਗਵਾ ਮੇਤ੍ਤਾਭਾਵਨਾਦਿਨਾ ਅਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਚਿਤ੍ਤਸਂਰਕ੍ਖਣੇਨ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਆਦਰਂ ਜਨੇਤਿ. ਦੁਤਿਯੇਨ ਪਰਿਸਾਵਚਰੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਏਵਂ ਪਰਿਸਾ ਸਙ੍ਗਹੇਤਬ੍ਬਾ, ਏਵਂ ਅਪ੍ਪਿਚ੍ਛੇਨ ਸਨ੍ਤੁਟ੍ਠੇਨ ਚ ਭਵਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਵਾ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਤਤਿਯੇਨ ਪਚ੍ਚਯੇ ਨਿਰਪੇਕ੍ਖੇਨ ਕੁਲਾਨੁਗ੍ਗਹੋ ਕਾਤਬ੍ਬੋਤਿ. ਚਤੁਤ੍ਥੇਨ ਏਵਂ ਮਹਾਨੁਭਾਵੇਨਾਪਿ ਪਚ੍ਚਯਤ੍ਥਂ ਨ ਲੋਲੁਪ੍ਪਂ ਕਾਤਬ੍ਬਂ, ਕੇਵਲਂ ਪਰਦਤ੍ਤੁਪਜੀਵਿਨਾ ਭਵਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ‘‘ਤੇਨਾਤਿਆਦਿਪਾਠਸ੍ਸ…ਪੇ… ਵਿਨਯਸ੍ਸਤ੍ਥਵਣ੍ਣਨ’’ਨ੍ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਅਞ੍ਞੋ ਤੇਨਾਤਿਆਦਿਪਾਠੋ, ਅਞ੍ਞੋ ਵਿਨਯੋ ਆਪਜ੍ਜਤਿ.

‘‘ਤੇਨਾਤਿਆਦਿਪਾਠਮ੍ਹਾ, ਕੋ ਅਞ੍ਞੋ ਵਿਨਯੋ ਇਧ;

ਤਸ੍ਸਤ੍ਥਂ ਦਸ੍ਸਯਨ੍ਤੋਵ, ਕਰੇ ਵਿਨਯਵਣ੍ਣਨ’’ਨ੍ਤਿ. –

ਚੇ? ਨਨੁ ਵੁਤ੍ਤਂ ਪੁਬ੍ਬੇਵ ‘‘ਇਦਞ੍ਹਿ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਅਤ੍ਤਪਚ੍ਚਕ੍ਖਵਚਨਂ ਨ ਹੋਤੀ’’ਤਿਆਦਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਉਪਾਲਿਤ੍ਥੇਰੇਨ ਵੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਤੇਨਾਤਿਆਦਿਪਾਠਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਂ ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰਤੋ ਦਸ੍ਸਯਨ੍ਤੋ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮਿ ਵਿਨਯਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਅਤ੍ਤਪਚ੍ਚਕ੍ਖਵਚਨਭੂਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਵਣ੍ਣਨਨ੍ਤਿ ਏਵਮੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ. ਯਦਿ ਏਵਂ ‘‘ਤੇਨ ਸਮਯੇਨ ਬੁਦ੍ਧੋ ਭਗਵਾ ਵੇਰਞ੍ਜਾਯਂ ਵਿਹਰਤੀਤਿ ਏਵਮਾਦਿਵਚਨਪਟਿਮਣ੍ਡਿਤਨਿਦਾਨਂ ਵਿਨਯਪਿਟਕਂ ਕੇਨ ਧਾਰਿਤ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਵਚਨਂ ਵਿਰੁਜ੍ਝਤਿ ‘‘ਤੇਨ ਸਮਯੇਨਾ’’ਤਿਆਦਿਵਚਨਸ੍ਸ ਵਿਨਯਪਿਟਕਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਭਾਵਦੀਪਨਤੋਤਿ ਚੇ? ਨ, ਅਞ੍ਞਤ੍ਥੇਪਿ ਤਬ੍ਬੋਹਾਰਸਿਦ੍ਧਿਤੋ ‘‘ਨਾਨਾਵਿਧਭਿਤ੍ਤਿਕਮ੍ਮਪਟਿਮਣ੍ਡਿਤਵਸਨੋ ਪੁਰਿਸੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਵਿਯ. ਵਿਨਯਸ੍ਸਾਦਿਭਾਵੇਨ ਸਙ੍ਗੀਤਿਕਾਰਕੇਹਿ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਤ੍ਤਾ ਵਿਨਯਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਤਾਪਿ ਯੁਜ੍ਜਤਿ ਤਸ੍ਸ ਵਚਨਸ੍ਸ. ਏਤ੍ਥਾਹ – ਯਥਾ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤੇ ‘‘ਏਕਂ ਸਮਯ’’ਨ੍ਤਿ ਚ, ਅਭਿਧਮ੍ਮੇ ਚ ‘‘ਯਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ’’ਤਿ ਅਨਿਯਮਤੋ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਥਾ ਅਵਤ੍ਵਾ ਇਧ ‘‘ਤੇਨ ਸਮਯੇਨਾ’’ਤਿ ਪਠਮਂ ਤਂਨਿਦ੍ਦੇਸੋਵ ਕਸ੍ਮਾ ਵੁਤ੍ਤੋਤਿ? ਵੁਚ੍ਚਤੇ – ਤਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਸਮਯਸ੍ਸ, ਯਸ੍ਸ ਵਾ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਹੇਤੁਭੂਤਸ੍ਸ ਸਮਯਸ੍ਸ ਹੇਤੁ ਭਗਵਾ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਵਿਹਾਸਿ, ਤਸ੍ਸ ਚ ਸਮਯਸ੍ਸ ਅਤੀਤਸ੍ਸ ਤੇਸਂ ਸਙ੍ਗੀਤਿਕਾਰਕਾਨਂ ਵਸੀਨਂ ਸੁਵਿਦਿਤਤ੍ਤਾ. ਕਥਂ? ‘‘ਯੇ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਅਪ੍ਪਿਚ੍ਛਾ ਤੇ ਉਜ੍ਝਾਯਨ੍ਤੀ’’ਤਿਆਦਿਵਚਨਤੋ, ‘‘ਅਥ ਖੋ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਭਗਵਤੋ ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਆਰੋਚੇਸੁ’’ਨ੍ਤਿ ਚ ‘‘ਅਥ ਖੋ ਭਗਵਾ ਏਤਸ੍ਮਿਂ ਨਿਦਾਨੇ ਸਨ੍ਨਿਪਾਤਾਪੇਤ੍ਵਾ’’ਤਿ ਚ ‘‘ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਤਦਨੁਚ੍ਛਵਿਕਂ ਤਦਨੁ…ਪੇ… ਦਸ ਅਤ੍ਥਵਸੇ ਪਟਿਚ੍ਚ ਸਙ੍ਘਸੁਟ੍ਠੁਤਾਯਾ’’ਤਿ ਚ ‘‘ਏਵਞ੍ਚ ਪਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਇਮਂ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਉਦ੍ਦਿਸੇਯ੍ਯਾਥਾ’’ਤਿ ਚ ਖਨ੍ਧਕੇਸੁ ਚ ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤੀਹਿ ਸਰਣਗਮਨੇਹਿ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਵਿਨਯਕ੍ਕਮਸ੍ਸ ਵਚਨਤੋ ਯੋ ਸੋ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਸਮਯੋ, ਤਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸ ਵਿਨਯਕ੍ਕਮਸ੍ਸ ਸੋ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਸਮਯੋ ਚ ਸੁਵਿਦਿਤੋ ਤੇਸਂ ਪਞ੍ਚਸਤਾਨਂ ਧਮ੍ਮਧਰਾਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ, ਨਾਯਂ ਨਯੋ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਾਭਿਧਮ੍ਮੇਸੁ ਸਮ੍ਭਵਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਸੁਵਿਦਿਤਤ੍ਤਾ ਤੇਨ ਸਮਯੇਨ ਹੇਤੁਭੂਤੇਨ ਵਿਹਰਤੀਤਿ ਵਿਹਰਤਿਪਦੇਨ ਏਕਸਮ੍ਬਨ੍ਧਤ੍ਤਾ ਚ ਪਠਮਂ ਯਂਨਿਦ੍ਦੇਸਾਦਿਨੋ ਅਸਮ੍ਭਵਤੋ ਚ ਵਿਨਯਪਿਟਕੇ ਤਂਨਿਦ੍ਦੇਸੋਵ ਪਠਮਂ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਕਥਂ? ਏਤ੍ਥ ‘‘ਯੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਵੇਸਾਲਿਯਾ ਅਵਿਦੂਰੇ ਕਲਨ੍ਦਗਾਮੋ ਨਾਮ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਵਾ ‘‘ਯੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਵੇਸਾਲੀ…ਪੇ… ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਵਾ ਅਸਮ੍ਭਵਤੋ ਯਂਨਿਦ੍ਦੇਸੇਨ ਅਵਤ੍ਵਾ ਤਂਨਿਦ੍ਦੇਸਸ੍ਸੇਵ ਸਮ੍ਭਵਤੋ ‘‘ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ…ਪੇ… ਕਲਨ੍ਦਗਾਮੋ ਨਾਮ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ, ਕੇਵਲਂ ਸੁਵਿਦਿਤਤ੍ਤਾ ਵਾ. ਅਨਿਯਮਨਿਦ੍ਦੇਸਵਚਨਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਨਿਯਮਨਿਦ੍ਦੇਸਵਚਨਮੇਵੇਤਂ ਤਂਨਿਦ੍ਦੇਸਤ੍ਤਾ, ਤਥਾਪਿ ਸਮ੍ਪਤਿਕਾਲਵਸੇਨ ਤਦਿਤਰੇਸਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਅਵਿਦਿਤਤ੍ਤਾ ‘‘ਅਨਿਯਮਨਿਦ੍ਦੇਸਵਚਨ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਯਂ ਪਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਅਯਞ੍ਹਿ ਸਬ੍ਬਸ੍ਮਿਮ੍ਪਿ ਵਿਨਯੇ ਯੁਤ੍ਤੀ’’ਤਿ, ਤਂ ਤਬ੍ਬਹੁਲੇਨ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਯਦਿ ਸਬ੍ਬਂ ਤੇਨਾਤਿ ਪਦਂ ਅਨਿਯਮਨਿਦ੍ਦੇਸਵਚਨਂ ਭਵੇਯ੍ਯ, ਤੇਨ ਹਿ ਭਿਕ੍ਖਵੇ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਇਦਮ੍ਪਿ ਪੁਬ੍ਬੇ ਸਿਦ੍ਧਤ੍ਥਂ ਤੇਨਾਤਿ ਪਦਂ ਅਨਿਯਮਨਿਦ੍ਦੇਸਵਚਨਂ ਭਵੇਯ੍ਯ. ‘‘ਤੇਨ ਸਮਯੇਨ ਬੁਦ੍ਧੋ ਭਗਵਾ ਉਰੁਵੇਲਾਯਂ ਵਿਹਰਤੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਵੁਤ੍ਤਂ ਤੇਨਾਤਿ ਪਦਞ੍ਚ ਅਨਿਯਮਨਿਦ੍ਦੇਸਵਚਨਂ ਭਵੇਯ੍ਯ, ਨ ਚ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਯੇਸਂ ਤੇਨ ਤਂਨਿਦ੍ਦੇਸੇਨ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠਤ੍ਥੋ ਅਵਿਦਿਤੋ, ਤੇਸਂ ਵਸੇਨਾਹ ‘‘ਅਨਿਯਮਨਿਦ੍ਦੇਸਵਚਨਮੇਤ’’ਨ੍ਤਿ. ਅਥ ਵਾ ਤਤੋ ਪਠਮਂ ਤਦਤ੍ਥਾਦਸ੍ਸਨਤੋ ਪਚ੍ਛਾਪਿ ਤਂਸਮ੍ਬਨ੍ਧੇਨ ਯਂਨਿਦ੍ਦੇਸਦਸ੍ਸਨਤੋ ਚ ‘‘ਅਨਿਯਮਨਿਦ੍ਦੇਸਵਚਨਮੇਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਥ ਵਾ ਪੁਬ੍ਬਣ੍ਹਾਦੀਸੁ ਅਯਂ ਨਾਮਾਤਿ ਅਨਿਯਮੇਤ੍ਵਾ ਕਾਲਪਰਿਦੀਪਨਸ੍ਸ ਸਮਯਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਉਪਪਦਭਾਵੇਨਪਿ ਏਵਂ ਵਤ੍ਤੁਮਰਹਤਿ ‘‘ਯਦਿਦਂ ਅਨਿਯਮਨਿਦ੍ਦੇਸਵਚਨ’’ਨ੍ਤਿ. ਅਥ ਵਾ ‘‘ਤੇਨਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਤੇਨ ਘਟੇਨ ਪਟੇਨਾਤਿ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥਪ੍ਪਸਙ੍ਗਨਿਵਾਰਣਤ੍ਥਂ ਨਿਯਮਂ ਕਰੋਤਿ ‘‘ਸਮਯੇਨਾ’’ਤਿ. ਕੇਨ ਪਨ ਸਮਯੇਨ? ਪਰਭਾਗੇ ਅਤ੍ਥਤੋ ਸਿਦ੍ਧੇਨ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਰਿਵਿਤਕ੍ਕਸਮਯੇਨ. ਏਤ੍ਥਾਹ – ਵਿਤਕ੍ਕਸਮਯੋ ਚੇ ਇਧਾਧਿਪ੍ਪੇਤੋ, ‘‘ਪਰਤੋ ਇਧ ਪਨ ਹੇਤੁਅਤ੍ਥੋ ਕਰਣਤ੍ਥੋ ਚ ਸਮ੍ਭਵਤਿ. ਯੋ ਹਿ ਸੋ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਸਮਯੋ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਾਦੀਹਿਪਿ ਦੁਬ੍ਬਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ, ਤੇਨ ਸਮਯੇਨ ਹੇਤੁਭੂਤੇਨ ਕਰਣਭੂਤੇਨ ਚਾ’’ਤਿਆਦਿਵਚਨਂ ਵਿਰੁਜ੍ਝਤੀਤਿ? ਨ, ਬਾਹੁਲ੍ਲੇਨ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ. ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਾਭਿਧਮ੍ਮੇਸੁ ਵਿਯ ਅਵਤ੍ਵਾ ਇਧ ਵਿਨਯਪਿਟਕੇ ਕਰਣਵਚਨੇਨ ਕਸ੍ਮਾ ਨਿਦ੍ਦੇਸੋਤਿ ਹਿ ਚੋਦਨਾ. ਤਸ੍ਮਾ ਤਸ੍ਸਾ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨੇ ਬਾਹੁਲ੍ਲੇਨ ਕਰਣਵਚਨਪ੍ਪਯੋਜਨਂ ਵਤ੍ਤੁਕਾਮੋ ਆਚਰਿਯੋ ਆਹ ‘‘ਯੋ ਸੋ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਸਮਯੋ’’ਤਿਆਦਿ. ਨ ਸਮ੍ਪਤਿ ਵੁਚ੍ਚਮਾਨਸ੍ਸੇਵ ਕਰਣਵਚਨਸ੍ਸ ਪਯੋਜਨਂ ਵਤ੍ਤੁਕਾਮੋ, ਇਮਸ੍ਸ ਪਨ ਹੇਤੁਅਤ੍ਥੋਵ ਸਮ੍ਭਵਤਿ, ਨ ਕਰਣਤ੍ਥੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਆਹ ‘‘ਅਪਰਭਾਗੇ ਅਤ੍ਥਤੋ ਸਿਦ੍ਧੇਨਾ’’ਤਿਆਦਿ. ਸਮਯਞ੍ਚਾਤਿ ਆਗਮਨਪਚ੍ਚਯਸਮਵਾਯਂ ਤਦਨੁਰੂਪਕਾਲਞ੍ਚ ਉਪਾਦਾਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਪਚ੍ਚਯਸਾਮਗ੍ਗਿਞ੍ਚ ਆਗਮਨਕਾਲਞ੍ਚ ਲਭਿਤ੍ਵਾ ਜਾਨਿਸ੍ਸਾਮਾਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ.

ਏਤ੍ਥਾਹ – ਯਥਾ ‘‘ਏਕੋਵ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਖਣੋ ਸਮਯੋ ਚਾ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਖਣਸਮਯਾਨਂ ਏਕੋ ਅਤ੍ਥੋ, ਤਥਾ ਕਾਲਞ੍ਚ ਸਮਯਞ੍ਚ ਉਪਾਦਾਯਾਤਿ ਕਾਲਸਮਯਾਨਂ ਏਕੋ ਅਤ੍ਥੋ ਸਿਯਾ, ਅਪਿਚ ਆਗਮਨਪਚ੍ਚਯਸਮਵਾਯੋ ਚੇਤ੍ਥ ਸਮਯੋ ਕਾਲਸ੍ਸਾਪਿ ਆਗਮਨਪਚ੍ਚਯਤ੍ਤਾ ਸਮਯਗ੍ਗਹਣੇਨੇਵ ਸੋ ਗਹਿਤੋਤਿ ਵਿਸੁਂ ਕਾਲੋ ਕਿਮਤ੍ਥਂ ਗਹਿਤੋਤਿ ਚ? ਵੁਚ੍ਚਤੇ – ਅਪ੍ਪੇਵ ਨਾਮ ਸ੍ਵੇਪੀਤਿ ਕਾਲਸ੍ਸ ਪਠਮਂ ਨਿਯਮਿਤਤ੍ਤਾ ਨ ਸਮਯੋ ਕਾਲਤ੍ਥੋ. ਤਸ੍ਮਿਂ ਸ੍ਵੇਤਿ ਨਿਯਮਿਤਕਾਲੇ ਇਤਰੇਸਂ ਆਗਮਨਪਚ੍ਚਯਾਨਂ ਸਮਵਾਯਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਉਪਸਙ੍ਕਮੇਯ੍ਯਾਮ ਯਥਾਨਿਯਮਿਤਕਾਲੇਪਿ ਪੁਬ੍ਬਣ੍ਹਾਦਿਪ੍ਪਭੇਦਂ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਸਮਵਾਯਾਨੁਰੂਪਂ ਕਾਲਞ੍ਚ ਉਪਾਦਾਯਾਤਿ ਸ੍ਵੇਤਿ ਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਨਦਿਵਸੇ ਪੁਬ੍ਬਣ੍ਹਾਦਿਕਾਲਨਿਯਤਭਾਵਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਕਾਲਸਮਯਾਨਂ ਨ ਏਕਤ੍ਥਤ੍ਤਾ ਕਾਲਸ੍ਸ ਵਿਸੁਂ ਗਹਣਮ੍ਪਿ ਸਾਤ੍ਥਕਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਯਸ੍ਮਾ ਖਣੇ ਖਣੇ ਤ੍ਵਂ ਭਿਕ੍ਖੁ ਜਾਯਸਿ ਚ ਜੀਯਸਿ ਚ ਮੀਯਸਿ ਚੇਤਿ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯਾ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਅਭਿਕ੍ਖਣਂ ਗਚ੍ਛਤੀਤਿ (ਪਾਚਿ. ੧੯੮) ਚ ਖਣੇ ਖਣੇ ਭਾਸਤਿ ਸਤ੍ਥੁਸਾਸਨਨ੍ਤਿ ਚ ਖਣਸਦ੍ਦੋ ਅਨੇਕਤ੍ਥੋ, ਤਥਾ ਸਮਯਸਦ੍ਦੋ ਚ, ਤਸ੍ਮਾ ਏਕਮੇਕੇਨ ਨਿਯਮੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਏਕੋਵ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਖਣੋ ਚ ਸਮਯੋ ਚਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਖਣਸਮਯਾਨਂ ਅਤ੍ਥੋ ਏਕਤ੍ਥੋ ਯੁਜ੍ਜਤਿ ਖਣੋ ਓਕਾਸਲਾਭੋ, ਅਟ੍ਠਕ੍ਖਣਵਜ੍ਜਿਤੋ ਨਵਮੋ ਖਣੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਉਚ੍ਛੇਦਾਦਯੋ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਸਙ੍ਖਾਤੇ ਸਮਯੇ ਏਤ੍ਥ ਪਵਦਨ੍ਤੀਤਿ ਸਮਯਪ੍ਪਵਾਦਕੋ. ਸ੍ਵੇਵ ਤਿਨ੍ਦੁਕਾਚੀਰਸਙ੍ਖਾਤਾਯ ਤਿਮ੍ਬਰੁਰੁਕ੍ਖਪਨ੍ਤਿਯਾ ਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਤਿਨ੍ਦੁਕਾਚੀਰਂ. ਏਕਸਾਲਕੇਤਿ ਏਕੋ ਸਾਲਰੁਕ੍ਖੋ. ‘‘ਕੁਟਿਕਾ’’ਤਿਪਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਅਤ੍ਥਾਭਿਸਮਯਾਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਹਿਤਪਟਿਲਾਭਾ. ਧੀਰੋਤਿ ਚ ਪਣ੍ਡਿਤੋ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਨਾਞ੍ਞੋ. ਸਮ੍ਮਾ ਮਾਨਾਭਿਸਮਯਾਤਿ ਸੁਟ੍ਠੁ ਮਾਨਸ੍ਸ ਪਹਾਨੇਨ, ਸਮੁਚ੍ਛੇਦਵਸੇਨ ਸੁਟ੍ਠੁ ਮਾਨਪ੍ਪਹਾਨੇਨਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਪੀਲ਼ਨਟ੍ਠੋਤਿਆਦੀਸੁ ‘‘ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਸਚ੍ਚਾਨਂ ਚਤੂਹਿ ਆਕਾਰੇਹਿ ਪਟਿਵੇਧੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਖਨ੍ਧਪਞ੍ਚਕਸਙ੍ਖਾਤਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਾਕਾਰਤਾਯਟ੍ਠੋ. ਸਙ੍ਖਤਟ੍ਠੋ ਕਾਰਣੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਅਤ੍ਥੋ, ਦੁਕ੍ਖਾਯ ਵੇਦਨਾਯ ਸਨ੍ਤਾਪਟ੍ਠੋ. ਸੁਖਾਯ ਵੇਦਨਾਯ ਵਿਪਰਿਣਾਮਟ੍ਠੋ. ਪੀਲ਼ਨਟ੍ਠਾਦਿਕੋਵ ਅਭਿਸਮਯਟ੍ਠੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ. ਗਬ੍ਭੋਕ੍ਕਨ੍ਤਿਸਮਯੋਤਿਆਦੀਸੁਪਿ ਪਥਵੀਕਮ੍ਪਨਆਲੋਕਪਾਤੁਭਾਵਾਦੀਹਿ ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ ਪਾਕਟੋ. ਦੁਕ੍ਕਰਕਾਰਿਕਸਮਯੋਪਿ ਕਾਲ਼ੋ ਸਮਣੋ ਗੋਤਮੋ ਨ ਕਾਲ਼ੋਤਿਆਦਿਨਾ ਪਾਕਟੋ. ਸਤ੍ਤਸਤ੍ਤਾਹਾਨਿ ਚ ਅਞ੍ਞਾਨਿ ਚ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਸੁਖਵਿਹਾਰਸਮਯੋ.

ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਮੇਵ ਤਂ ਸਮਯਨ੍ਤਿ ਆਰਮ੍ਭਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਯਾਵ ਪਤ੍ਤਸਨ੍ਨਿਟ੍ਠਾਨਾ, ਤਾਵ ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਸਮ੍ਪਯੋਗੇਨ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ. ਕਰੁਣਾਵਿਹਾਰੇਨ ਵਿਹਾਸੀਤਿ ਕਰੁਣਾਕਿਚ੍ਚਵਿਹਾਰੇਨ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਵਿਹਾਸੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤਂ ਸਮਯਞ੍ਹਿ ਕਰੁਣਾਕਿਚ੍ਚਸਮਯਂ. ਞਾਣਕਿਚ੍ਚਂ ਕਰੁਣਾਕਿਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਦ੍ਵੇ ਭਗਵਤੋ ਕਿਚ੍ਚਾਨਿ, ਅਭਿਸਮ੍ਬੋਧਿ ਞਾਣਕਿਚ੍ਚਂ, ਮਹਾਕਰੁਣਾਸਮਾਪਤ੍ਤਿਂ ਸਮਾਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਵੇਨੇਯ੍ਯਸਤ੍ਤਾਵਲੋਕਨਂ ਕਤ੍ਵਾ ਤਦਨੁਰੂਪਕਰਣਂ ਕਰੁਣਾਕਿਚ੍ਚਂ. ‘‘ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਤਾਨਂ ਵੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਦ੍ਵਯਂ ਕਰਣੀਯ’’ਨ੍ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੧.੨੭੩; ਉਦਾ. ੧੨, ੨੮) ਹਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਂ ਭਗਵਾਪਿ ਕਰੋਤਿਯੇਵ. ਅਥ ਵਾ ਆਗਨ੍ਤੁਕੇਹਿ ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਆਦਿਸਮਾਯੋਗਞ੍ਚ. ਤਤ੍ਥ ਕਰੁਣਾਕਿਚ੍ਚਂ ਵਿਹਾਰਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਕਰੁਣਾਵਿਹਾਰੇਨ ਵਿਹਾਸੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਅਧਿਕਰਣਞ੍ਹਿ ਕਾਲਤ੍ਥੋਤਿ ਏਤ੍ਥ ਹਿ-ਕਾਰੋ ਕਾਰਣਤ੍ਥੋ. ਤਤ੍ਥ ਹਿ ਅਭਿਧਮ੍ਮੇ ਕਾਲਸਮੂਹਖਣਸਮਵਾਯਹੇਤੁਸਙ੍ਖਾਤਵਸੇਨ ਪਞ੍ਚਵਿਧੋ ਸਮਯਟ੍ਠੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ. ਕਾਲਸਮੂਹਟ੍ਠੋ ਸਮਯੋ ਕਥਂ ਅਧਿਕਰਣਂ ਹੋਤਿ? ਅਧਿਕਰਣਮੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਟ੍ਠਾਨਂ ਪੁਬ੍ਬਣ੍ਹੇ ਜਾਤੋਤਿ ਯਥਾ, ਏਵਂ ਕਾਲਟ੍ਠੋ ਸਮਯਸਦ੍ਦੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ. ਕਥਂ ਰਾਸਟ੍ਠੋ? ਯਵਰਾਸਿਮ੍ਹਿ ਜਾਤੋਤਿ ਯਥਾ. ਤਸ੍ਮਾ ਯਸ੍ਮਿਂ ਕਾਲੇ ਪੁਞ੍ਜੇ ਵਾ ਚਿਤ੍ਤਂ ਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨਂ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਕਾਲੇ ਪੁਞ੍ਜੇ ਵਾ ਫਸ੍ਸਾਦਯੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਅਧਿਕਰਣਞ੍ਹੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਅਭਿਧਮ੍ਮੇ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠਂ ਅਧਿਕਰਣਂ ਕਾਲਟ੍ਠੋ ਸਮੂਹਟ੍ਠੋ ਚ ਹੋਤਿ, ‘‘ਯਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਅਧਿਕਰਣਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਇਦਾਨਿ ਭਾਵੇਨਭਾਵਲਕ੍ਖਣਞ੍ਚ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਤਤ੍ਥ ਵੁਤ੍ਤਾਨ’’ਮਿਚ੍ਚਾਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਅਭਿਧਮ੍ਮੇ ਵੁਤ੍ਤਾਨਂ ਭਾਵੋ ਨਾਮ ਕਿਨ੍ਤਿ? ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨਤਾ, ਸਾ ਤੇਸਂ ਤਤ੍ਥ ਵੁਤ੍ਤਾਨਂ ਫਸ੍ਸਾਦਿਧਮ੍ਮਾਨਂ, ਸਾ ਪਨ ਸਮਯਸ੍ਸ ਭਾਵੇਨ ਭਾਵੋ ਲਕ੍ਖੀਯਤਿ ਞਾਯਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਤ੍ਥ ਭੁਮ੍ਮਵਚਨਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਕਤੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ.

ਤਤ੍ਥ ਖਣੋ ਨਾਮ ਅਟ੍ਠਕ੍ਖਣਵਿਨਿਮੁਤ੍ਤੋ ਨਵਮੋ ਖਣੋ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਤਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ਸਮਵਾਯੋ ਨਾਮ ਚਕ੍ਖੁਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਦਿਕਾਰਣਸਾਮਗ੍ਗੀ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਤਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ਹੇਤੁ ਨਾਮ ਰੂਪਾਦਿਆਰਮ੍ਮਣਂ. ਤਸ੍ਮਾ ਤਸ੍ਮਿਂ ਖਣਕਾਰਣਸਮਵਾਯਹੇਤੁਮ੍ਹਿ ਸਤਿ ਤੇਸਂ ਫਸ੍ਸਾਦੀਨਂ ਭਾਵੋ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨਤਾ ਹੋਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਇਧ ਪਨ ਹੇਤੁਅਤ੍ਥੋ ਕਰਣਤ੍ਥੋ ਚ ਸਮ੍ਭਵਤੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥਦ੍ਵਯਮੇਕਸ੍ਸ ਸਮ੍ਭਵਤੀਤਿ ਇਧ ਵਿਨਯੇ ਵੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸਮਯਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਕਤ੍ਤੁਕਰਣਤ੍ਥੇ ਤਤਿਯਾ ਹੇਤੁਮ੍ਹਿ ਚ ਇਤ੍ਯੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ. ਸੋ ਦੁਬ੍ਬਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋਤਿ ‘‘ਤਥਾਗਤੋਵ ਤਤ੍ਥ ਕਾਲਂ ਜਾਨਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਤੇਨ ਸਮਯੇਨਾਤਿ ਤਸ੍ਸ ਸਮਯਸ੍ਸ ਕਾਰਣਾ ‘‘ਅਨ੍ਨੇਨ ਵਸਤਿ ਵਿਜ੍ਜਾਯ ਵਸਤੀ’’ਤਿ ਯਥਾ, ਅਨ੍ਨਂ ਵਾ ਵਿਜ੍ਜਂ ਵਾ ਲਭਾਮੀਤਿ ਤਦਤ੍ਥਂ ਵਸਤੀਤ੍ਯਤ੍ਥੋ. ਏਵਂ ‘‘ਤੇਨ ਸਮਯੇਨ ਵਿਹਰਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਹੇਤ੍ਵਤ੍ਥੇ ਤਤਿਯਾ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਯਾ ਸਮਯਞ੍ਚ ਵੀਤਿਕ੍ਕਮਞ੍ਚ ਓਲੋਕਯਮਾਨੋ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਵਿਹਾਸੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਤਤਿਯਪਾਰਾਜਿਕਾਦੀਸੁ ‘‘ਇਚ੍ਛਾਮਹਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਦ੍ਧਮਾਸਂ, ਪਟਿਸਲ੍ਲੀਯਿਤੁ’’ਨ੍ਤਿ (ਪਾਰਾ. ੧੬੨) ਏਵਮਾਦੀਸੁ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਦੁਤਿਯਾ ਕਾਲਦ੍ਧਾਨੇ ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਸਂਯੋਗੇਤਿ ਦੁਤਿਯਾਤ੍ਰ ਸਮ੍ਭਵਤਿ ‘‘ਮਾਸਮਧੀਤੇ ਦਿਵਸਮਧੀਤੇ’’ਤਿ ਯਥਾ. ਇਧ ਪਨ ਹੇਤੁਅਤ੍ਥੋ ਕਰਣਤ੍ਥੋ ਚ ਸਮ੍ਭਵਤੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਯਸ੍ਸ ਕਰਣਵਚਨਸ੍ਸ ਹੇਤੁਅਤ੍ਥੋ ਸਮ੍ਭਵਤਿ, ਤੇਨ ਸਮਯੇਨ ਹੇਤੁਭੂਤੇਨ ਤਂ ਤਂ ਵਤ੍ਥੁਵੀਤਿਕ੍ਕਮਸਙ੍ਖਾਤਂ ਵੀਤਿਕ੍ਕਮਸਮਯਸਙ੍ਖਾਤਂ ਵਾ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਹੇਤੁਞ੍ਚ ਅਪੇਕ੍ਖਮਾਨੋ ਭਗਵਾ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਵਿਹਾਸਿ. ਯਸ੍ਸ ਕਰਣਤ੍ਥੋ ਸਮ੍ਭਵਤਿ, ਤੇਨ ਕਰਣਭੂਤੇਨ ਸਮਯੇਨ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤੇਨ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਾਨਿ ਪਞ੍ਞਾਪਯਨ੍ਤੋ ਭਗਵਾ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਵਿਹਾਸੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ.

ਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ਪਨ ‘‘ਸੁਦਿਨ੍ਨਾਦੀਨਂ ਵੀਤਿਕ੍ਕਮੋਵ ਕਾਰਣਂ ਨਾਮ, ਤਸ੍ਸ ਨਿਯਮਭੂਤੋ ਕਾਲੋ ਪਨ ਕਰਣਮੇਵ ਤਂ ਕਾਲਂ ਅਨਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾਵ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਸ੍ਸ ਪਞ੍ਞਪੇਤਬ੍ਬਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਂ ਨਿਦ੍ਦੋਸਂ. ਯਂ ਪਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਇਦਂ ਕਰਣਂ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗਤ੍ਤਾ ਪਠਮਂ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਮ੍ਪਿ ਪਚ੍ਛਾ ਵੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਦੁਵੁਤ੍ਤਂ. ਹੇਤੁਅਤ੍ਥਤੋ ਹਿ ਯਥਾ ਪਚ੍ਛਾ ਕਰਣਤ੍ਥੋ ਯੋਜਿਯਮਾਨੋ ਅਨੁਕ੍ਕਮੇਨੇਵ ਯੋਗਂ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਤਥਾ ਚ ਯੋਜਿਤੋ. ਯਂ ਪਨ ਅਟ੍ਠਕਥਾਚਰਿਯੋ ਪਚ੍ਛਾ ਵੁਤ੍ਤਂ ਇਦਂ ਕਰਣਤ੍ਥਂ ਪਠਮਂ ਯੋਜੇਤ੍ਵਾ ਪਠਮਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੇਤੁਅਤ੍ਥਂ ਪਚ੍ਛਾ ਯੋਜੇਸਿ, ਤਂ ਯੋਜਨਾਸੁਖਤ੍ਤਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਆਚਰਿਯੇਨ ਲਿਖਿਤਂ. ਇਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਯਤ੍ਥ ਯਤ੍ਥ ‘‘ਆਚਰਿਯੇਨ ਲਿਖਿਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵਾ ‘‘ਆਚਰਿਯਸ੍ਸ ਤਕ੍ਕੋ’’ਤਿ ਵਾ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਆਚਰਿਯੋ ਨਾਮ ਆਨਨ੍ਦਾਚਰਿਯੋ ਕਲਸਪੁਰਵਾਸੀਤਿ ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ. ਏਤ੍ਥਾਹ – ਯਥਾ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤੇ ‘‘ਏਕਂ ਸਮਯਂ ਭਗਵਾ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਤਥਾ ‘‘ਤੇਨ ਸਮਯੇਨ ਭਗਵਾ ਵੇਰਞ੍ਜਾਯ’’ਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ, ਅਥ ਸਵੇਵਚਨਂ ਵਤ੍ਤੁਕਾਮੋ ਥੇਰੋ, ਤਥਾਗਤੋ ਸੁਗਤੋਤਿਆਦੀਨਿਪਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਾਨਿ, ਅਥ ਇਮਸ੍ਸੇਵ ਪਦਦ੍ਵਯਸ੍ਸ ਗਹਣੇ ਕਿਞ੍ਚਿ ਪਯੋਜਨਂ ਅਤ੍ਥਿ, ਤਂ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ? ਵੁਚ੍ਚਤੇ – ਕੇਸਞ੍ਚਿ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਪਰਮਗਮ੍ਭੀਰਂ ਅਜ੍ਝਾਸਯਕ੍ਕਮਂ ਅਜਾਨਤਂ ‘‘ਅਪਞ੍ਞਤ੍ਤੇ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇ ਅਨਾਦੀਨਵਦਸ੍ਸੋ…ਪੇ… ਅਭਿਵਿਞ੍ਞਾਪੇਸੀ’’ਤਿਆਦਿਕਂ (ਪਾਰਾ. ੩੬) ‘‘ਅਥ ਖੋ ਭਗਵਾ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਸੁਦਿਨ੍ਨਂ ਪਟਿਪੁਚ੍ਛੀ’’ਤਿਆਦਿਕਞ੍ਚ (ਪਾਰਾ. ੩੯) ‘‘ਸਾਦਿਯਿ ਤ੍ਵਂ ਭਿਕ੍ਖੂਤਿ. ਨਾਹਂ ਭਗਵਾ ਸਾਦਿਯਿ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਕਞ੍ਚ (ਪਾਰਾ. ੭੨) ਤਥਾ ਪੁਰਾਣਵੋਹਾਰਿਕਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਪਰਿਚ੍ਛੇਦੇਨ ਦੁਤਿਯਪਾਰਾਜਿਕਪਞ੍ਞਾਪਨਞ੍ਚ ਦੇਵਦਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾਨੁਜਾਨਨਞ੍ਚਾਤਿ ਏਵਮਾਦਿਕਂ ਵਿਨਯਪਰਿਯਤ੍ਤਿਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਬੁਦ੍ਧਸੁਬੁਦ੍ਧਤਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਸਙ੍ਕਾ ਸਮ੍ਭਵੇਯ੍ਯ, ‘‘ਤਥਾ ਕਿਂ ਪਨ ਤੁਯ੍ਹਂ ਛਵਸ੍ਸ ਖੇਲ਼ਾਸਕਸ੍ਸਾ’’ਤਿ (ਚੂਲ਼ਵ. ੩੩੬) ਏਵਮਾਦਿਕਂ ਫਰੁਸਵਚਨਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤਂ ਵਿਨਯਪਰਿਯਤ੍ਤਿਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਖੀਣਾਸਵਤ੍ਤਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਸਙ੍ਕਾ ਸਮ੍ਭਵੇਯ੍ਯ, ਤਦੁਭਯਸਙ੍ਕਾਵਿਨੋਦਨਤ੍ਥਂ ਆਯਸ੍ਮਤਾ ਉਪਾਲਿਤ੍ਥੇਰੇਨ ਇਦਮੇਵ ਪਦਦ੍ਵਯਗ੍ਗਹਣਂ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਕਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਤੇਨੇਤਂ ਦੀਪੇਤਿ – ਕਾਮਂ ਸਬ੍ਬਞੇਯ੍ਯਬੁਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਬੁਦ੍ਧੋਯੇਵ, ਭਗ੍ਗਸਬ੍ਬਦੋਸਤ੍ਤਾ ਭਗਵਾਵ, ਸੋ ਸਤ੍ਥਾਤਿ. ਪਰਤੋਪਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਜਾਨਨ੍ਤਾਪਿ ਤਥਾਗਤਾ ਪੁਚ੍ਛਨ੍ਤਿ…ਪੇ… ਅਨਤ੍ਥਸਂਹਿਤੇ ਸੇਤੁਘਾਤੋ ਤਥਾਗਤਾਨ’’ਨ੍ਤਿ (ਪਾਰਾ. ੧੬). ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤੇ ਚ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਸਣ੍ਹੇਨਪਿ ਕੇਸਿ ਵਿਨੇਮਿ ਫਰੁਸੇਨਪੀ’’ਤਿਆਦਿ (ਅ. ਨਿ. ੪.੧੧੧).

ਅਸਾਧਾਰਣਹੇਤੁਮ੍ਹੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਕੁਸਲਮੂਲਾਨਿ ਨ ਅਕੁਸਲਾਨਂ ਕਦਾਚਿ ਮੂਲਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤਥਾ ਅਕੁਸਲਮੂਲਾਨਿ ਕੁਸਲਾਨਂ, ਅਬ੍ਯਾਕਤਮੂਲਾਨਿ ਨ ਕਦਾਚਿ ਕੁਸਲਾਨਨ੍ਤਿ ਅਯਮੇਵ ਨਯੋ ਲਬ੍ਭਤਿ, ਯਸ੍ਮਾ ਕੁਸਲਾ ਹੇਤੂ ਤਂਸਮੁਟ੍ਠਾਨਾਨਂ ਰੂਪਾਨਂ ਹੇਤੁਪਚ੍ਚਯੇਨ ਪਚ੍ਚਯੋ (ਪਟ੍ਠਾ. ੧.੧.੪੦੧ ਆਦਯੋ), ਤਸ੍ਮਾ ਕੁਸਲਾਨਿ ਕੁਸਲਾਨਂਯੇਵਾਤਿਆਦਿਨਯੋ ਨ ਲਬ੍ਭਤਿ. ਪੁਚਿ ਵੁਚ੍ਚਤੇ ਕੁਟ੍ਠਾ, ਤੇ ਮਨ੍ਦਯਤਿ ਨਾਸਯਤੀਤਿ ਪੁਚਿਮਨ੍ਦੋ. ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਹਿਤਸੁਖਨਿਪ੍ਫਾਦਨਾਧਿਮੁਤ੍ਤਤਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਸਾਮਞ੍ਞਤੋ ਵੁਤ੍ਤਸਤ੍ਤੇ ਦ੍ਵਿਧਾ ਭਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਉਪਕਾਰਬਹੁਲਤ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਬਹੁਜਨਹਿਤਾਯਾਤਿ ਬਹੁਨੋ ਜਨਸ੍ਸ ਹਿਤਤ੍ਥਾਯ. ਪਞ੍ਞਾਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਿਕਸਮ੍ਪਰਾਯਿਕਹਿਤੂਪਦੇਸਕੋ ਹਿ ਭਗਵਾ. ਸੁਖਾਯਾਤਿ ਸੁਖਤ੍ਥਾਯ. ਚਾਗਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਉਪਕਾਰਕਸੁਖਸਮ੍ਪਦਾਯਕੋ ਹਿ ਏਸ. ਮੇਤ੍ਤਾਕਰੁਣਾਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਲੋਕਾਨੁਕਮ੍ਪਾਯ ਮਾਤਾਪਿਤਰੋ ਵਿਯ. ਲੋਕਸ੍ਸ ਰਕ੍ਖਿਤਗੋਪਿਤਾ ਹਿ ਏਸ. ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸਾਨਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਭਬ੍ਬਪੁਗ੍ਗਲੇ ਵੇਨੇਯ੍ਯਸਤ੍ਤੇਯੇਵ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਤੇਸਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਮਗ੍ਗਫਲਾਧਿਗਮਾਯ ਅਤ੍ਤਨੋ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ‘‘ਅਤ੍ਥਾਯਾ’’ਤਿ ਹਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਪਰਮਤ੍ਥਤ੍ਥਾਯ ਨਿਬ੍ਬਾਨਾਯ, ‘‘ਹਿਤਾਯਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਤਂਸਮ੍ਪਾਪਕਮਗ੍ਗਤ੍ਥਾਯਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ, ਮਗ੍ਗਤੋ ਉਤ੍ਤਰਿ ਹਿਤਂ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥੀਤਿ. ਸੁਖਾਯਾਤਿ ਫਲਸਮਾਪਤ੍ਤਿਸੁਖਤ੍ਥਾਯ ਤਤੋ ਉਤ੍ਤਰਿ ਸੁਖਾਭਾਵਤੋ. ਦਿਟ੍ਠਿਸੀਲਸਙ੍ਘਾਤੇਨਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਸਮਾਧਿਂ ਪਞ੍ਞਞ੍ਚ ਅਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਦਿਟ੍ਠਿਸੀਲਮਤ੍ਤਗ੍ਗਹਣਂ ਸਬ੍ਬਸੇਕ੍ਖਾਸੇਕ੍ਖਸਾਮਞ੍ਞਤ੍ਤਾ. ਕੋਸਮ੍ਬਕਸੁਤ੍ਤੇਪਿ (ਮ. ਨਿ. ੧.੪੯੨) ‘‘ਸੀਲਸਾਮਞ੍ਞਗਤੋ ਵਿਹਰਤਿ, ਦਿਟ੍ਠਿਸਾਮਞ੍ਞਗਤੋ ਵਿਹਰਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਦਿਟ੍ਠਿਗ੍ਗਹਣੇਨ ਪਞ੍ਞਾਪਿ ਗਹਿਤਾਤਿ ਚੇ? ਨ, ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਾਦੀਨਮ੍ਪਿ ਪਞ੍ਞਾਯ ਪਰਿਪੂਰਕਾਰਿਭਾਵਪ੍ਪਸਙ੍ਗਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਏਕਲਕ੍ਖਣਾਨਮ੍ਪਿ ਤਾਸਂ ਪਞ੍ਞਾਦਿਟ੍ਠੀਨਂ ਅਵਤ੍ਥਨ੍ਤਰਭੇਦੋ ਅਤ੍ਥਿ ਧਿਤਿਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸਮ੍ਮਾਸਮਾਧੀਨਂ ਵਿਯ. ਅਞ੍ਞਾਸੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਸੋਤਦ੍ਵਾਰਾਨੁਸਾਰੇਨ ਞਾਤਾ, ਅਤ੍ਥਾ ਸੁਤਾਤਿ ਹਿ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ‘‘ਸੁਤਮੇਤਂ, ਭੋ ਗੋਤਮ, ਪਾਪਕਾ ਸਮਾਚਾਰਾ ਦਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਚੇਵ ਸੁਯ੍ਯਨ੍ਤਿ ਚਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਵਿਯ. ‘‘ਭਿਕ੍ਖੁ ਖੋ, ਉਪਾਲਿ, ਸਙ੍ਘਂ ਭਿਨ੍ਦਤੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਚੂਲ਼ਵ. ੩੫੪) ਵਿਯ ਅਵਧਾਰਣਤ੍ਥੇ ਵਾ. ਵੇਰਞ੍ਜਾਯਂ ਭਵੋ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨੋ. ਇਤ੍ਥਮ੍ਭੂਤਸ੍ਸ ਏਵਂ ਭੂਤਸ੍ਸ. ਕਥਂ ਭੂਤਸ੍ਸ? ਸਕ੍ਯਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸਕ੍ਯਕੁਲਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤਸ੍ਸ, ਏਵਂ ਹੁਤ੍ਵਾ ਠਿਤਸ੍ਸ ਕਿਤ੍ਤਿਸਦ੍ਦੋ ਅਬ੍ਭੁਗ੍ਗਤੋਤਿ ਅਭਿਸਦ੍ਦੇਨ ਯੋਗੇ ਉਪਯੋਗਵਚਨਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਕਾਮੁਪਾਦਾਨਪਚ੍ਚਯਾ ਏਵ ਮੇਤ੍ਤਂ ਭਾਵੇਤਿ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਤੀਤਿ ਇਮਿਨਾ ਕਾਮੁਪਾਦਾਨਹੇਤੁ ਕਮ੍ਮਂ ਕਤ੍ਵਾ ਕਾਮਭਵੇ ਏਵ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਤੀਤਿਵਾਦੀਨਂ ਵਾਦੋ ਪਟਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤੋਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ, ‘‘ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕੇ ਪਣੀਤਾ ਕਾਮਾ’’ਤਿ ਸੁਤ੍ਵਾ, ਕਪ੍ਪੇਤ੍ਵਾ ਵਾ ਪਚ੍ਛਾ ‘‘ਤਤ੍ਥ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਅਨੁਭਵਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਕਾਮੁਪਾਦਾਨਪਚ੍ਚਯਾ ਤਦੁਪਗਂ ਕਰੋਤੀਤਿ ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕੇਪਿ ਕਾਮਨੀਯਟ੍ਠੇਨ ਕਾਮਾ, ‘‘ਤਦਾਰਮ੍ਮਣਤ੍ਤਾ ਤਣ੍ਹਾ ਕਾਮੁਪਾਦਾਨਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਚ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਵੀਮਂਸਿਤਬ੍ਬਂ. ਕਮ੍ਮਞ੍ਚ ਚਕ੍ਖੁਸ੍ਸ ਜਨਕਕਾਰਣਂ, ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਮੂਲਕਾਰਣਂ ਤਣ੍ਹਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਨ ਮੂਲਕਾਰਣਂ ਹੋਤਿ ਜਨਕਂ. ਰੂਪਤਣ੍ਹਾਦਯੋ ਦੁਕ੍ਖਸਚ੍ਚਂ ਖਨ੍ਧਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਤ੍ਤਾ, ‘‘ਯਮ੍ਪਿਚ੍ਛਂ ਨ ਲਭਤਿ, ਤਮ੍ਪਿ ਦੁਕ੍ਖ’’ਨ੍ਤਿ (ਦੀ. ਨਿ. ੨.੩੮੭; ਮ. ਨਿ. ੧.੧੩੧; ਵਿਭ. ੧੯੦) ਵਚਨਤੋ ਚ. ਤਸ੍ਸ ਮੂਲਕਾਰਣਭਾਵੇਨ ਸਮੁਟ੍ਠਾਪਿਕਾਤਿ ਤਸ੍ਸ ਕਾਰਣਭੂਤਸ੍ਸ ਇਮਸ੍ਸ ਖਨ੍ਧਪਞ੍ਚਕਸ੍ਸ ਸਮੁਟ੍ਠਾਪਿਕਾਤਿ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਂ. ‘‘ਆਸਵਸਮੁਦਯਾ ਅਵਿਜ੍ਜਾਸਮੁਦਯੋ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੧.੧੦੩) ਵਚਨਤੋ ਤਸ੍ਸ ਏਵ ਕਾਰਣਨ੍ਤਿਪਿ ਵਤ੍ਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਅਪਿਚ ‘‘ਰੂਪਾਦਿ ਵਿਯ ਤਣ੍ਹਾਪਿ ਤਣ੍ਹਾਯ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਪ੍ਪਹਾਨਟ੍ਠਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਰੂਪਾਦਿ ਵਿਯ ਤਣ੍ਹਾਪਿ ਦੁਕ੍ਖਸਚ੍ਚਂ ਕਤਂ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ‘‘ਰੂਪਤਣ੍ਹਾ ਲੋਕੇ ਪਿਯਰੂਪਂ ਸਾਤਰੂਪਂ, ਏਤ੍ਥੇਸਾ ਤਣ੍ਹਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ (ਦੀ. ਨਿ. ੨.੪੦੦; ਵਿਭ. ੨੦੩) ਚ ‘‘ਏਤ੍ਥੇਸਾ ਤਣ੍ਹਾ ਪਹੀਯਮਾਨਾ ਪਹੀਯਤੀ’’ਤਿ (ਦੀ. ਨਿ. ੨.੪੦੧; ਮ. ਨਿ. ੧.੧੩੪) ਚ. ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਮਗ੍ਗੇ ‘‘ਸਬ੍ਬਾਕਾਰੇਨ ਪਨ ਉਪਾਦਾਨਕ੍ਖਨ੍ਧਪਞ੍ਚਕਂ ਦੁਕ੍ਖਞ੍ਚੇਵ ਅਰਿਯਸਚ੍ਚਞ੍ਚ ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਤਣ੍ਹਾਯਾ’’ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਇਧ ਰੂਪਤਣ੍ਹਾਦਯੋ ਦੁਕ੍ਖਸਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਵਚਨਂ ਵਿਰੁਜ੍ਝਤੀਤਿ ਚੇ? ਨ, ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਾਸਙ੍ਕਰਭਾਵੇਨ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ. ਯਦਿ ਤਣ੍ਹਾ ਉਪਾਦਾਨਕ੍ਖਨ੍ਧਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਾ ਨ ਭਵੇਯ੍ਯ, ਸਚ੍ਚਵਿਭਙ੍ਗੇ ‘‘ਤਤ੍ਥ ਕਤਮੇ ਸਂਖਿਤ੍ਤੇਨ ਪਞ੍ਚੁਪਾਦਾਨਕ੍ਖਨ੍ਧਾ ਦੁਕ੍ਖਾ. ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ, ਰੂਪੁਪਾਦਾਨਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ..ਪੇ… ਵਿਞ੍ਞਾਣੁਪਾਦਾਨਕ੍ਖਨ੍ਧੋ’’ਤਿ (ਵਿਭ. ੨੦੨) ਏਤ੍ਥ ‘‘ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਤਣ੍ਹਂ ਸਙ੍ਖਾਰੁਪਾਦਾਨਕ੍ਖਨ੍ਧੋ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਭਵੇਯ੍ਯ, ਨ ਚ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਦੁਕ੍ਖਸਚ੍ਚਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਾ ਤਣ੍ਹਾਤਿ ਚੇ? ਨ, ਹੇਤੁਫਲਸਙ੍ਕਰਦੋਸਪ੍ਪਸਙ੍ਗਤੋ. ਨ ਸਙ੍ਕਰਦੋਸੋਤਿ ਚੇ? ਸਚ੍ਚਵਿਭਙ੍ਗਪਾਲ਼ਿਯਞ੍ਹਿ ਪਞ੍ਚਹਿ ਕੋਟ੍ਠਾਸੇਹਿ ਸਮੁਦਯਸਚ੍ਚਂ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠਂ.

ਕਥਂ? ਤਣ੍ਹਾਤਿ ਏਕੋ ਵਾਰੋ, ਤਣ੍ਹਾ ਚ ਅਵਸੇਸਾ ਚ ਕਿਲੇਸਾਤਿ ਦੁਤਿਯੋ, ਤਣ੍ਹਾ ਚ ਅਵਸੇਸਾ ਚ ਕਿਲੇਸਾ ਅਵਸੇਸਾ ਚ ਅਕੁਸਲਾ ਧਮ੍ਮਾਤਿ ਤਤਿਯੋ, ਤਣ੍ਹਾ ਚ ਅਵਸੇਸਾ ਚ ਕਿਲੇਸਾ ਅਵਸੇਸਾ ਚ ਅਕੁਸਲਾ ਧਮ੍ਮਾ ਤੀਣਿ ਚ ਕੁਸਲਮੂਲਾਨਿ ਸਾਸਵਾਨੀਤਿ ਚਤੁਤ੍ਥੋ, ਤਣ੍ਹਾ ਚ ਅਵਸੇਸਾ ਚ ਕਿਲੇਸਾ ਅਵਸੇਸਾ ਚ ਅਕੁਸਲਾ ਧਮ੍ਮਾ ਤੀਣਿ ਚ ਕੁਸਲਮੂਲਾਨਿ ਸਾਸਵਾਨਿ ਅਵਸੇਸਾ ਚ ਸਾਸਵਾ ਕੁਸਲਾ ਧਮ੍ਮਾਤਿ ਪਞ੍ਚਮੋ ਵਾਰੋਤਿ. ਆਮ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠਂ, ਤਥਾਪਿ ਅਭਿਧਮ੍ਮਭਾਜਨਿਯੇਯੇਵ, ਨ ਅਞ੍ਞਸ੍ਮਿਂ, ਸੋ ਚ ਨਯੋ ਅਰਿਯਸਚ੍ਚਨਿਦ੍ਦੇਸੇ ਨ ਲਬ੍ਭਤਿ. ਤਥਾ ਹਿ ਤਤ੍ਥ ‘‘ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਸਚ੍ਚਾਨਿ’’ਚ੍ਚੇਵਾਹ, ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਭਾਜਨਿਯਪਞ੍ਹਪੁਚ੍ਛਕੇਸੁ ਵਿਯ ‘‘ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਅਰਿਯਸਚ੍ਚਾਨੀ’’ਤਿ ਨ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਭਾਜਨਿਯੋਵ ਪਮਾਣਂ ਤਤ੍ਥ ਚ ਤਣ੍ਹਾਯ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ. ਯਥਾਹ ‘‘ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਦੁਕ੍ਖਸਮੁਦਯਂ ਅਰਿਯਸਚ੍ਚਂ, ਯਾਯਂ ਤਣ੍ਹਾ ਪੋਨੋਭਵਿਕਾ…ਪੇ… ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ, ਕਾਮਤਣ੍ਹਾ’’ਤਿਆਦਿ (ਵਿਭ. ੨੦੩). ‘‘ਯਦਨਿਚ੍ਚਂ ਤਂ ਦੁਕ੍ਖ’’ਨ੍ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੩.੧੫) ਇਮਿਨਾ ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਤਤ੍ਥ ਵੁਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਪਮਾਣਮੇਵ. ‘‘ਪਠਮਂ ਝਾਨਂ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ ਵਿਹਰਤਿ ਪਥਵੀਕਸਿਣ’’ਨ੍ਤਿ (ਧ. ਸ. ੧੮੬ ਆਦਯੋ) ਵਚਨਤੋ ‘‘ਕਸਿਣਾਨੀ’’ਤਿ ਝਾਨਾਨਿ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ. ਕੇਚਿ ‘‘ਉਗ੍ਗਹਨਿਮਿਤ੍ਤਪਟਿਭਾਗਨਿਮਿਤ੍ਤੇ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਨ ਸੁਨ੍ਦਰਂ. ‘‘ਦ੍ਵਤ੍ਤਿਂਸਾਕਾਰਾਪਿ ਪਣ੍ਣਤ੍ਤਿਂ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਪਟਿਕੂਲਾਤਿ ਸਤਿ ਪਟ੍ਠਪੇਤਬ੍ਬਾ’’ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਸਤਿਗੋਚਰਾ ਰੂਪਾਦਯੋ ਚ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ.

ਸਦ੍ਧਾਹਿਰੋਤ੍ਤਪ੍ਪਬਾਹੁਸਚ੍ਚਵੀਰਿਯਾਰਮ੍ਭੋਪਟ੍ਠਿਤਸਤਿਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਤਾਤਿ ਇਮੇ ਸਤ੍ਤ ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਾ ਨਾਮ. ਸਭਾਵਤੋਤਿ ਦੁਕ੍ਖਤੋ. ਨ ਚਵਤੀਤਿ ਦੇਵੇ ਸਨ੍ਧਾਯ. ਞਾਤੇਯ੍ਯਨ੍ਤਿ ਞਾਤਬ੍ਬਂ. ਦਟ੍ਠੇਯ੍ਯਨ੍ਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਅਥ ਵਾ ਪਨ ‘‘ਨਾਹਂ ਗਮਨੇਨ ਲੋਕਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤਂ ਞਾਤੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ ਵਦਾਮੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਲੋਕਨ੍ਤਿ ਖਨ੍ਧਲੋਕਂ. ਗਮਨੇਨ ਨ ਪਤ੍ਤਬ੍ਬੋਤਿ ਸਰੀਰਗਮਨੇਨ, ਅਗਤਿਗਮਨੇਨ ਵਾ ਨ ਪਤ੍ਤਬ੍ਬੋ, ਅਰਿਯਗਮਨੇਨ ਲੋਕਨ੍ਤਂ ਪਤ੍ਵਾਵ ਦੁਕ੍ਖਾ ਅਤ੍ਥਿ ਪਮੋਚਨਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਸਮਿਤਾਵੀਤਿ ਸਮਿਤਕਿਲੇਸੋ. ਆਹਾਰਟ੍ਠਿਤਿਕਾਤਿ ਪਚ੍ਚਯਟ੍ਠਿਤਿਕਾ. ਯੇ ਕੇਚਿ ਪਚ੍ਚਯਟ੍ਠਿਤਿਕਾ, ਸਬ੍ਬੇ ਤੇ ਲੁਜ੍ਜਨਪਲੁਜ੍ਜਨਟ੍ਠੇਨ ਏਕੋ ਲੋਕੋਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਹਿ ਸਕਸਕਪਚ੍ਚਯਾਯਤ੍ਤਤਾਯ ਸਤ੍ਤਾ ਵਿਸਤ੍ਤਾ ਸਤ੍ਤਾ ਨਾਮ. ਪਰਿਹਰਨ੍ਤਿ ਪਰਿਚਰਨ੍ਤਿ. ਦਿਸਾਤਿ ਉਪਯੋਗਬਹੁਵਚਨਂ. ਭਨ੍ਤਿ ਪਟਿਭਨ੍ਤਿ. ਕੇ ਤੇ? ਤੇਯੇਵ ਵਿਰੋਚਮਾਨਾ ਪਭਸ੍ਸਰਾ ਚਨ੍ਦਿਮਸੂਰਿਯਾ. ਅਟ੍ਠ ਲੋਕਧਮ੍ਮਾ ਸਙ੍ਖਾਰਾਵ. ‘‘ਸਿਨੇਰੁਸ੍ਸ ਸਮਨ੍ਤਤੋ’’ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਯੁਗਨ੍ਧਰਾਦਯੋ ਸਿਨੇਰੁਂ ਪਰਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਪਰਿਮਣ੍ਡਲਾਕਾਰੇਨ ਠਿਤਾਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਪਰਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਅਚ੍ਚੁਗ੍ਗਤੋ ਲੋਕਧਾਤੁ ਅਯਂ. ‘‘ਮ-ਕਾਰੋ ਪਦਸਨ੍ਧਿਕਰੋ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਅਞ੍ਞਥਾਪਿ ਲਕ੍ਖਣਾਦਿਭੇਦਤੋ ਸਙ੍ਖਾਰਲੋਕਂ, ਆਸਯਾਨੁਸਯਭੇਦਤੋ ਸਤ੍ਤਲੋਕਂ, ਚਕ੍ਕਵਾਲ਼ਾਦਿਪਰਿਮਾਣਤੋ ਓਕਾਸਲੋਕਞ੍ਚ ਸਬ੍ਬਥਾਪਿ ਵਿਦਿਤਤ੍ਤਾ ਲੋਕਵਿਦੂ.

ਵਿਮੁਤ੍ਤਿਞਾਣਦਸ੍ਸਨਂ ਕਾਮਾਵਚਰਂ ਪਰਿਤ੍ਤਂ ਲੋਕਿਯਂ, ਤੇਨ ਸਬ੍ਬਂ ਲੋਕਂ ਕਥਂ ਅਭਿਵਤਿ? ਅਸਦਿਸਾਨੁਭਾਵਤ੍ਤਾ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣਂ ਵਿਯ. ਤਞ੍ਹਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਿਸਯੇ ਭਗਵਤੋ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣਗਤਿਕਂ, ਲਹੁਤਰਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿ ਚ ਭਵਙ੍ਗਚਿਤ੍ਤਦ੍ਵਯਾਨਨ੍ਤਰਂ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਤੋ. ਨ ਕਸ੍ਸਚਿ ਏਵਂਲਹੁਤਰਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਅਪਿ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ, ਤਸ੍ਸ ਕਿਰੇਸ ਚਿਤ੍ਤਵਾਰੋ ਪਞ੍ਚਦਸਭਵਙ੍ਗਾਨਨ੍ਤਰਨ੍ਤਿ. ਅਗ੍ਗਿਸਿਖਧੂਮਸਿਖਾ ਚ ਨਾਗਾ ਕਿਰ ਸੀਹਲ਼ਦੀਪੇ. ਅਤ੍ਥਸ੍ਸ ਦੀਪਕਂ ਪਦਂ ਅਤ੍ਥਪਦਂ. ਏਕਤ੍ਥਦੀਪਕਂ ਪਦਂ, ਸਬ੍ਬਮੇਤਂ ਵਾਕ੍ਯਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਟ੍ਠ ਦਿਸਾ ਨਾਮ ਅਟ੍ਠ ਵਿਮੋਕ੍ਖਾ, ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯੋ ਵਾ. ਸਤ੍ਥਵਾਹੋ ਸਤ੍ਥਾਤਿ ਨਿਪਾਤਿਤੋ ਯਥਾ ਪਿਸਿਤਾਸੋ ਪਿਸਾਚੋ. ਉਦਕੇ ਮਣ੍ਡੂਕੋ ਅਹਂ ਆਸਿਂ, ਨ ਥਲੇ ਮਣ੍ਡੂਕੋ, ਵਾਰਿਮਤ੍ਤਮੇਵ ਗੋਚਰੋ, ਤਸ੍ਸ ਮੇ ਤਵ ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਣਨ੍ਤਸ੍ਸ ਸੀਸਂ ਦਣ੍ਡੇਨ ਸਨ੍ਨਿਰੁਮ੍ਭਿਤ੍ਵਾਤਿ ਪਾਠਸੇਸੋ. ਅਨਾਦਰਤ੍ਥੇ ਵਾ ਸਾਮਿਵਚਨਂ. ‘‘ਏਤ੍ਤਕੇਨਪਿ ਏਵਰੂਪਾ ਇਦ੍ਧਿ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਸਿਤਂ ਕਤ੍ਵਾ. ਵਿਮੋਕ੍ਖੋਤਿ ਚੇਤ੍ਥ ਮਗ੍ਗੋ, ਤਦਨਨ੍ਤਰਿਕਂ ਞਾਣਂ ਨਾਮ ਫਲਞਾਣਂ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਖਣੇ ਬੁਦ੍ਧੋ ਨਾਮ. ਸਬ੍ਬਸ੍ਸ ਬੁਦ੍ਧਤ੍ਤਾਤਿ ਕਤ੍ਤਰਿ. ਬੋਧੇਤਾਤਿ ਹੇਤੁਕਤ੍ਤਰਿ. ਸੇਟ੍ਠਤ੍ਥਦੀਪਕਂ ਵਚਨਂ ਸੇਟ੍ਠਂ ਨਾਮ, ਤਥਾ ਉਤ੍ਤਮਂ. ਸਚ੍ਛਿਕਾਪਞ੍ਞਤ੍ਤੀਤਿ ਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮਾਨਂ ਸਚ੍ਛਿਕਰਣਵਸੇਨ ਸਯਮ੍ਭੁਤਾ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿ, ਅਤ੍ਤਨਾ ਏਵ ਵਾ ਞਾਤਾ ਸਚ੍ਛਿਕਤਾਤਿਪਿ ਸਚ੍ਛਿਕਾਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿ. ਭਗੀ ਭਗਵਾ ਚੀਵਰਪਿਣ੍ਡਪਾਤਾਦੀਨਂ. ਭਜੀ ਅਰਞ੍ਞਵਨਪਤ੍ਥਾਨਿ ਪਨ੍ਤਾਨਿ ਸੇਨਾਸਨਾਨਿ. ਭਾਗੀ ਅਤ੍ਥਧਮ੍ਮਵਿਮੁਤ੍ਤਿਰਸਸ੍ਸ. ਰਾਗਾਦਿਕਿਲੇਸਗਣਭਗ੍ਗਮਕਾਸਿ. ਭਾਵਿਤਤ੍ਤਨੋ ਭਾਵਿਤਕਾਯੋ. ਭਵਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਮਗ੍ਗਾਧਿਗਮੇਨ ਤਂ ਗਤੋਤਿ ਭਵਨ੍ਤਗੋ.

‘‘ਲੋਭਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਏਕਂ ਧਮ੍ਮਂ ਪਜਹਥਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ (ਇਤਿਵੁ. ੧) ਨਯੇਨ ਏਕਕਾਦਿਵਸੇਨਾਗਤੇ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਵਦਤਿ. ਸਂਕਿਲੇਸਤਣ੍ਹਾਦਿਟ੍ਠਿਦੁਚ੍ਚਰਿਤਸਂਕਿਲੇਸਵਸੇਨ ਅਨਿਚ੍ਚਦੁਕ੍ਖਮਨਤ੍ਤਾਸੁਭੇਸੁ ਨਿਚ੍ਚਨ੍ਤਿਆਦਿਵਿਪਰਿਯੇਸਾ. ਚੀਵਰਹੇਤੁ ਵਾ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਤਣ੍ਹਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਪਿਣ੍ਡਪਾਤ ਸੇਨਾਸਨਇਤਿਭਵਾਭਵਹੇਤੁ ਵਾ (ਅ. ਨਿ. ੪.੯). ਚੇਤੋਖਿਲਾ ਸਤ੍ਥਰਿ ਕਙ੍ਖਤਿ, ਧਮ੍ਮੇ, ਸਙ੍ਘੇ, ਸਿਕ੍ਖਾਯ, ਸਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰੀਸੁ ਕੁਪਿਤੋਤਿ (ਦੀ. ਨਿ. ੩.੩੧੯; ਵਿਭ. ੯੪੧) ਆਗਤਾ ਪਞ੍ਚ. ਕਾਮੇ ਅਵੀਤਰਾਗੋ ਹੋਤਿ…ਪੇ… ਕਾਯੇ, ਰੂਪੇ, ਯਾਵਦਤ੍ਥਂ ਉਦਰਾਵਦੇਹਕਂ ਭੁਞ੍ਜਿਤ੍ਵਾ, ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਦੇਵਨਿਕਾਯਂ ਪਣਿਧਾਯ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਚਰਤੀਤਿ (ਦੀ. ਨਿ. ੩.੩੨੦; ਵਿਭ. ੯੪੧) ਆਗਤਾ ਪਞ੍ਚ ਵਿਨਿਬਨ੍ਧਾ. ਵਿਵਾਦਮੂਲਾਨਿ ਕੋਧੋ ਉਪਨਾਹੋ ਮਕ੍ਖੋ ਪਲ਼ਾਸੋ ਇਸ੍ਸਾ ਮਚ੍ਛਰਿਯਂ ਮਾਯਾ ਸਾਠੇਯ੍ਯਂ ਥਮ੍ਭੋ ਸਾਰਮ੍ਭੋ ਸਨ੍ਦਿਟ੍ਠਿਪਰਾਮਾਸਿਤਾ ਆਧਾਨਗ੍ਗਾਹੀ ਦੁਪ੍ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਤਾ (ਅ. ਨਿ. ੬.੩੬; ਦੀ. ਨਿ. ੩.੩੨੫). ਵਿਭਙ੍ਗੇ ਪਨ ‘‘ਕੋਧੋ ਮਕ੍ਖੋ ਇਸ੍ਸਾ ਸਾਠੇਯ੍ਯਂ ਪਾਪਿਚ੍ਛਤਾ ਸਨ੍ਦਿਟ੍ਠਿਪਰਾਮਾਸਿਤਾ’’ਤਿ (ਵਿਭ. ੯੪੪) ਆਗਤਂ. ਤਣ੍ਹਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਪਰਿਯੇਸਨਾ, ਪਰਿਯੇਸਨਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਲਾਭੋ, ਲਾਭਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਵਿਨਿਚ੍ਛਯੋ, ਏਵਂ ਛਨ੍ਦਰਾਗੋ, ਅਜ੍ਝੋਸਾਨਂ, ਪਰਿਗ੍ਗਹੋ, ਮਚ੍ਛਰਿਯਂ, ਆਰਕ੍ਖੋ, ਆਰਕ੍ਖਾਧਿਕਰਣਂ, ਦਣ੍ਡਾਦਾਨਸਤ੍ਥਾਦਾਨ…ਪੇ… ਅਕੁਸਲਾ ਧਮ੍ਮਾ ਸਮ੍ਭਵਨ੍ਤੀਤਿ (ਦੀ. ਨਿ. ੨.੧੦੪; ੩.੩੫੯; ਅ. ਨਿ. ੯.੨੩; ਵਿਭ. ੯੬੩) ਵੁਤ੍ਤਾਨਂ. ਰੂਪਸਦ੍ਦਗਨ੍ਧਰਸਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਧਮ੍ਮਤਣ੍ਹਾਤਿ ਛ, ਤਾ ਕਾਮਭਵਵਿਭਵਤਣ੍ਹਾਵਸੇਨੇਵ ਅਟ੍ਠਾਰਸ, ਤਾ ਏਵ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਿਕਸ੍ਸੁਪਾਦਾਯ ਅਟ੍ਠਾਰਸ, ਬਾਹਿਰਸ੍ਸੁਪਾਦਾਯ ਅਟ੍ਠਾਰਸਾਤਿ ਛਤ੍ਤਿਂਸ, ਤਾ ਅਤੀਤੇ ਛਤ੍ਤਿਂਸ, ਅਨਾਗਤੇ ਛਤ੍ਤਿਂਸ, ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਛਤ੍ਤਿਂਸਾਤਿ ਏਵਂ ਅਟ੍ਠਸਤਤਣ੍ਹਾਵਿਚਰਿਤਾਨੀਤਿ. ਮਾਰੇਤੀਤਿ ਮਾਰੋ, ਪਮਾਦੋ ‘‘ਪਮਾਦੋ ਮਚ੍ਚੁਨੋ ਪਦ’’ਨ੍ਤਿ (ਧ. ਪ. ੨੧) ਵਚਨਤੋ. ਸਮ੍ਮਾਆਜੀਵਵਿਨਾਸਨਤੋ ਵਾ ਕਿਲੇਸਾ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ‘‘ਮਾਰੋ’’ਤਿ, ਵਧਕੂਪਮਤ੍ਤਾ ਖਨ੍ਧਾਵ ਮਾਰਾ. ਅਭਿਸਙ੍ਖਾਰਾ ਜਾਤਿਦੁਕ੍ਖਾਭਿਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਾਪਨਤੋ, ਜਾਤਸ੍ਸ ਜਰਾਦਿਸਮ੍ਭਵਤੋ ਚ ਮਾਰਾ. ਏਕਭਵਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਜੀਵਿਤਮਾਰਣਤੋ ਮਚ੍ਚੁ ਮਾਰੋ. ਅਣਿਮਤਾ ਨਾਮ ਪਰਮਾਣੁ ਵਿਯ ਅਦਸ੍ਸਨੂਪਗਮਨਂ. ਲਘਿਮਤਾ ਸਰੀਰੇਨ, ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਵਾ ਸੀਘਗਮਨਂ. ਮਹਿਮਤਾ ਚਨ੍ਦਿਮਸੂਰਿਯਾਦੀਨਮ੍ਪਿਪਾਣਿਨਾ ਪਰਾਮਸਨਾਦਿ. ਪਤ੍ਤਿ ਨਾਮ ਯਥਿਚ੍ਛਿਤਦੇਸਪ੍ਪਤ੍ਤਿ. ਪਕਾਸਨਤਾ, ਲਾਭਕਸ੍ਸਤ੍ਥਸਾਧਨਂ ਵਾ ਪਾਕਮ੍ਮਂ. ਈਸਤ੍ਤਂ ਨਾਮ ਸਯਂਵਸਿਤਾ. ਵਸਿਤ੍ਤਂ ਨਾਮ ਅਪਰਵਸਿਤਾ. ਯਤ੍ਥਕਾਮਾਵਸਾਯਿਤਂ ਨਾਮ ਯਤ੍ਥਿਚ੍ਛਤਿ ਯਦਿਚ੍ਛਤਿ ਯਾਵਦਿਚ੍ਛਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਤਾਵ ਤਦਤ੍ਥਸਾਧਨਂ. ਪੀਲ਼ਨਸਙ੍ਖਤਸਨ੍ਤਾਪਵਿਪਰਿਣਾਮਟ੍ਠੇਨ ਵਾ ਦੁਕ੍ਖਮਰਿਯਸਚ੍ਚਨ੍ਤਿਆਦਿਮ੍ਹਿ ਇਦਂ ਚੋਦਨਾਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਂ ਅਤ੍ਥਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨਂ – ਦੁਕ੍ਖਾਦੀਨਂ ਅਞ੍ਞੇਪਿ ਰੂਪਤਣ੍ਹਾਦਯੋ ਅਤ੍ਥਾ ਅਤ੍ਥਿ, ਅਥ ਕਸ੍ਮਾ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਏਵ ਵੁਤ੍ਤਾਤਿ ਚੇ? ਅਞ੍ਞਸਚ੍ਚਦਸ੍ਸਨਵਸੇਨ ਆਵਿਭਾਵਤੋ.

‘‘ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਦੁਕ੍ਖੇਞਾਣਂ, ਦੁਕ੍ਖਂ ਆਰਬ੍ਭ ਯਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਪਞ੍ਞਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾਪਿ (ਵਿਭ. ੭੯੪) ਨਯੇਨ ਏਕੇਕਸਚ੍ਚਾਰਮ੍ਮਣਵਸੇਨਾਪਿ ਸਚ੍ਚਞਾਣਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਯੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਦੁਕ੍ਖਂ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਦੁਕ੍ਖਸਮੁਦਯਮ੍ਪਿ ਸੋ ਪਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ (ਸਂ. ਨਿ. ੫.੧੧੦੦) ਨਯੇਨ ਏਕਂ ਸਚ੍ਚਂ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਕਤ੍ਵਾ ਸੇਸੇਸੁ ਕਿਚ੍ਚਨਿਪ੍ਫਤ੍ਤਿਵਸੇਨਾਪਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਤ੍ਥ ਯਦਾ ਏਕੇਕਂ ਸਚ੍ਚਂ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਕਰੋਤਿ, ਤਦਾ ਸਮੁਦਯਦਸ੍ਸਨੇਨ ਤਾਵ ਸਭਾਵਤੋ ਪੀਲ਼ਨਲਕ੍ਖਣਸ੍ਸਾਪਿ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਯਸ੍ਮਾ ਤਂ ਆਯੂਹਨਲਕ੍ਖਣੇਨ ਸਮੁਦਯੇਨ ਆਯੂਹਿਤਂ ਸਙ੍ਖਤਂ, ਤਸ੍ਮਾਸ੍ਸ ਸੋ ਸਙ੍ਖਤਟ੍ਠੋ ਆਵਿ ਭਵਤਿ. ਯਸ੍ਮਾ ਪਨ ਮਗ੍ਗੋ ਕਿਲੇਸਸਨ੍ਤਾਪਹਰੋ ਸੁਸੀਤਲੋ, ਤਸ੍ਮਾਸ੍ਸ ਮਗ੍ਗਦਸ੍ਸਨੇਨ ਸਨ੍ਤਾਪਟ੍ਠੋ ਆਵਿ ਭਵਤਿ ਨਨ੍ਦਸ੍ਸ ਅਚ੍ਛਰਾਦਸ੍ਸਨੇਨ ਸੁਨ੍ਦਰਿਯਾ ਅਨਭਿਰੂਪਭਾਵੋ ਵਿਯ. ਅਵਿਪਰਿਣਾਮਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਪਨ ਨਿਰੋਧਸ੍ਸ ਦਸ੍ਸਨੇਨ ਤਸ੍ਸ ਵਿਪਰਿਣਾਮਟ੍ਠੋ ਆਵਿ ਭਵਤੀਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਮੇਵ ਨਤ੍ਥਿ. ਸਭਾਵਤੋ ਆਯੂਹਨਲਕ੍ਖਣਸ੍ਸਪਿ ਸਮੁਦਯਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਦਸ੍ਸਨੇਨ ਨਿਦਾਨਟ੍ਠੋ ਆਵਿ ਭਵਤਿ ਅਸਪ੍ਪਾਯਭੋਜਨਤੋ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਬ੍ਯਾਧਿਦਸ੍ਸਨੇਨ ਭੋਜਨਸ੍ਸ ਬ੍ਯਾਧਿਨਿਦਾਨਭਾਵੋ ਵਿਯ. ਵਿਸਂਯੋਗਭੂਤਸ੍ਸ ਨਿਰੋਧਸ੍ਸ ਦਸ੍ਸਨੇਨ ਸਂਯੋਗਟ੍ਠੋ. ਨਿਯ੍ਯਾਨਭੂਤਸ੍ਸ ਚ ਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਦਸ੍ਸਨੇਨ ਪਲਿਬੋਧਟ੍ਠੋਤਿ. ਤਥਾ ਨਿਸ੍ਸਰਣਸ੍ਸਾਪਿ ਨਿਰੋਧਸ੍ਸ ਅਵਿਵੇਕਭੂਤਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯਸ੍ਸ ਦਸ੍ਸਨੇਨ ਵਿਵੇਕਟ੍ਠੋ ਆਵਿ ਭਵਤਿ. ਮਗ੍ਗਦਸ੍ਸਨੇਨ ਅਸਙ੍ਖਤਟ੍ਠੋ. ਇਮਿਨਾ ਹਿ ਅਨਮਤਗ੍ਗੇ ਸਂਸਾਰੇ ਮਗ੍ਗੋ ਨ ਦਿਟ੍ਠਪੁਬ੍ਬੋ, ਸੋਪਿ ਚ ਸਪ੍ਪਚ੍ਚਯਤ੍ਤਾ ਸਙ੍ਖਤੋ ਏਵਾਤਿ ਅਪ੍ਪਚ੍ਚਯਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਅਸਙ੍ਖਤਭਾਵੋ ਅਤਿਵਿਯ ਪਾਕਟੋ ਹੋਤਿ. ਦੁਕ੍ਖਦਸ੍ਸਨੇਨ ਪਨਸ੍ਸ ਅਮਤਟ੍ਠੋ ਆਵਿ ਭਵਤਿ. ਦੁਕ੍ਖਞ੍ਹਿ ਵਿਸਂ, ਅਮਤਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਨ੍ਤਿ. ਤਥਾ ਨਿਯ੍ਯਾਨਲਕ੍ਖਣਸ੍ਸਾਪਿ ਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯਦਸ੍ਸਨੇਨ ‘‘ਨਾਯਂ ਹੇਤੁ ਨਿਬ੍ਬਾਨਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤਿਯਾ, ਅਯਂ ਹੇਤੂ’’ਤਿ ਹੇਤ੍ਵਤ੍ਥੋ ਆਵਿ ਭਵਤਿ. ਨਿਰੋਧਦਸ੍ਸਨੇਨ ਦਸ੍ਸਨਟ੍ਠੋ ਪਰਮਸੁਖੁਮਰੂਪਾਨਿ ਪਸ੍ਸਤੋ ‘‘ਵਿਪ੍ਪਸਨ੍ਨਂ ਵਤ ਮੇ ਚਕ੍ਖੂ’’ਤਿ ਚਕ੍ਖੁਸ੍ਸ ਵਿਪ੍ਪਸਨ੍ਨਭਾਵੋ ਵਿਯ. ਦੁਕ੍ਖਦਸ੍ਸਨੇਨ ਅਧਿਪਤੇਯ੍ਯਟ੍ਠੋ ਅਨੇਕਰੋਗਾਤੁਰਕਪਣਜਨਦਸ੍ਸਨੇਨ ਇਸ੍ਸਰਜਨਸ੍ਸ ਉਲ਼ਾਰਭਾਵੋ ਵਿਯਾਤਿ ਏਵਮੇਤ੍ਥ ਲਕ੍ਖਣਵਸੇਨ, ਏਕਸ੍ਸ ਅਞ੍ਞਸਚ੍ਚਦਸ੍ਸਨਵਸੇਨ ਚ ਇਤਰੇਸਂ ਤਿਣ੍ਣਂ ਆਵਿਭਾਵਤੋ ਏਕੇਕਸ੍ਸ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਅਤ੍ਥਾ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਉਪਧਿਵਿਵੇਕੋ ਨਿਕ੍ਕਿਲੇਸਤਾ.

ਪਟਿਪਕ੍ਖਂ ਅਤ੍ਥਯਨ੍ਤੀਤਿ ਪਚ੍ਚਤ੍ਥਿਕਾ. ਪਤਿ ਵਿਰੁਦ੍ਧਾ ਅਮਿਤ੍ਤਾ ਪਚ੍ਚਾਮਿਤ੍ਤਾ. ਸਚ੍ਛਿਕਤ੍ਵਾ ਪਵੇਦੇਤੀਤਿ ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਭਗਵਤੋ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਂ ਦੀਪੇਤਿ. ਤੇਨ ਞਾਣਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਦੀਪੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਕਰੁਣਾਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਦੀਪੇਤੁਂ ‘‘ਸੋ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਸੀ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਅਥ ਵਾ ਕਿਂ ਸੋ ਪਵੇਦੇਸੀਤਿ? ਞਾਣਂ, ਤਂ ਸਬ੍ਬਂ ਤਿਲੋਕਹਿਤਭੂਤਮੇਵ. ਸੋ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਸੀਤਿ ਕੀਦਿਸਂ? ‘‘ਆਦਿਕਲ੍ਯਾਣ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ. ਅਨੇਨ ਵਚਨੇਨ ਵਤ੍ਤੁਂ ਅਰਹਭਾਵਂ ਦੀਪੇਤਿ. ਸਾਸਨਧਮ੍ਮੋਤਿ ਓਵਾਦਪਰਿਯਤ੍ਤਿ. ਕਿਚ੍ਚਸੁਦ੍ਧਿਯਾਤਿ ਕਿਲੇਸਪ੍ਪਹਾਨਨਿਬ੍ਬਾਨਾਰਮ੍ਮਣਕਿਚ੍ਚਸੁਦ੍ਧਿਯਾ. ਸਾਸਨਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਨਾਮ ਸਿਕ੍ਖਤ੍ਤਯਂ, ਨਵਕੋਟਿਸਹਸ੍ਸਾਨੀਤਿਆਦਿਕਂ ਵਾ. ਮਗ੍ਗਮੇਵ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਮਗ੍ਗਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ. ਤਸ੍ਸ ਪਕਾਸਕਂ ਪਿਟਕਤ੍ਤਯਂ ਇਧ ਸਾਤ੍ਥਂ ਸਬ੍ਯਞ੍ਜਨਂ ਨਾਮ. ਛਸੁ ਅਤ੍ਥਪਦੇਸੁ ਸਙ੍ਖੇਪਤੋ ਕਾਸਨਂ ਸਙ੍ਕਾਸਨਂ. ਆਦਿਤੋ ਕਾਸਨਂ ਪਕਾਸਨਂ. ਉਭਯਮ੍ਪਿ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਤ੍ਵਾ ਦੇਸਨਂ ਵਿਵਰਣਂ. ਪੁਨ ਵਿਭਾਗਕਰਣਂ ਵਿਭਜਨਂ. ਓਪਮ੍ਮਾਦਿਨਾ ਪਾਕਟਕਰਣਂ ਉਤ੍ਤਾਨੀਕਰਣਂ. ਸੋਤੂਨਂ ਚਿਤ੍ਤਪਰਿਤੋਸਜਨਨੇਨ, ਚਿਤ੍ਤਨਿਸਾਨੇਨ ਚ ਪਞ੍ਞਾਪਨਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਪਦੇਸੁ ਅਕ੍ਖਰਣਤੋ ਅਕ੍ਖਰਂ, ‘‘ਏਕਕ੍ਖਰਪਦਮਕ੍ਖਰ’’ਨ੍ਤਿ ਏਕੇ. ਵਿਭਤ੍ਤਿਅਨ੍ਤਂ ਪਦਂ. ਬ੍ਯਞ੍ਜਯਤੀਤਿ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਂ, ਵਾਕ੍ਯਂ. ਪਦਸਮੁਦਾਯੋ ਵਾ ਵਾਕ੍ਯਂ. ਵਿਭਾਗਪਕਾਸੋ ਆਕਾਰੋ ਨਾਮ. ਫੁਸਤੀਤਿ ਫਸ੍ਸੋਤਿਆਦਿ ਨਿਬ੍ਬਚਨਂ ਨਿਰੁਤ੍ਤਿ, ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਯਾ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠਸ੍ਸ ਅਪਦੇਸੋ ਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਨਾਮ. ਫੁਸਤੀਤਿ ਫਸ੍ਸੋ, ਸੋ ਤਿਵਿਧੋ – ਸੁਖਵੇਦਨੀਯੋ ਦੁਕ੍ਖਵੇਦਨੀਯੋ ਅਦੁਕ੍ਖਮਸੁਖਵੇਦਨੀਯੋਤਿ. ਏਤੇਸੁ ਅਯਂ ਯੋਜਨਾ – ਅਕ੍ਖਰੇਹਿ ਸਙ੍ਕਾਸਯਤਿ, ਪਦੇਹਿ ਪਕਾਸਯਤਿ, ਬ੍ਯਞ੍ਜਨੇਹਿ ਵਿਵਰਤਿ, ਆਕਾਰੇਹਿ ਵਿਭਜਤਿ, ਨਿਰੁਤ੍ਤੀਹਿ ਉਤ੍ਤਾਨਿਂ ਕਰੋਤਿ, ਨਿਦ੍ਦੇਸੇਹਿ ਪਞ੍ਞਾਪੇਤਿ. ਅਕ੍ਖਰੇਹਿ ਵਾ ਸਙ੍ਕਾਸਯਿਤ੍ਵਾ ਪਦੇਹਿ ਪਕਾਸੇਤਿ, ਬ੍ਯਞ੍ਜਨੇਹਿ ਵਿਵਰਿਤ੍ਵਾ ਆਕਾਰੇਹਿ ਵਿਭਜਤਿ, ਨਿਰੁਤ੍ਤੀਹਿ ਉਤ੍ਤਾਨਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਨਿਦ੍ਦੇਸੇਹਿ ਪਞ੍ਞਾਪੇਤਿ. ਅਕ੍ਖਰੇਹਿ ਵਾ ਉਗ੍ਘਾਟੇਤ੍ਵਾ ਪਦੇਹਿ ਵਿਨੇਤਿ ਉਗ੍ਘਟਿਤਞ੍ਞੁਂ, ਬ੍ਯਞ੍ਜਨੇਹਿ ਵਿਵਰਿਤ੍ਵਾ ਆਕਾਰੇਹਿ ਵਿਨੇਤਿ ਵਿਪਞ੍ਚਿਤਞ੍ਞੁਂ, ਨਿਰੁਤ੍ਤੀਹਿ ਨੇਤ੍ਵਾ ਨਿਦ੍ਦੇਸੇਹਿ ਵਿਨੇਤਿ ਨੇਯ੍ਯਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਅਤ੍ਥੋਤਿ ਭਾਸਿਤਤ੍ਥੋ. ਤਸ੍ਸੇਵਤ੍ਥਸ੍ਸ ਪਟਿਵਿਜ੍ਝਿਤਬ੍ਬੋ ਸਕੋ ਸਕੋ ਭਾਵੋ ਪਟਿਵੇਧੋ ਨਾਮ. ਤਂ ਉਭਯਮ੍ਪਿ ਅਤ੍ਥੋ ਨਾਮ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਅਤ੍ਥਗਮ੍ਭੀਰਤਾਪਟਿਵੇਧਗਮ੍ਭੀਰਤਾਹਿ ਸਾਤ੍ਥ’’ਨ੍ਤਿ. ਧਮ੍ਮੋਤਿ ਵਾ ਦੇਸਨਾਤਿ ਵਾ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਮੇਵ. ਨਿਦ੍ਦੋਸਭਾਵੇਨ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਂ ਸਾਸਨਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ, ਸਿਕ੍ਖਤ੍ਤਯਪਰਿਗ੍ਗਹਿਤੋ ਮਗ੍ਗੋ ਚ, ਉਭਯਮ੍ਪਿ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਪਦੇਨ ਸਙ੍ਗਹਿਤਂ. ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਯਾਤਿ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਹੇਤੁ. ਆਗਮਬ੍ਯਤ੍ਤਿਤੋਤਿ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਅਧੀਯਮਾਨਾ ਖਨ੍ਧਾਦਯੋ ਪਾਕਟਾ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਦੁਰੁਤ੍ਤਸਤ੍ਥਾਨਿ ਅਧੀਯਮਾਨਾਨਿ ਸਮ੍ਮੋਹਮੇਵਾਵਾਹਨ੍ਤਿ.

੨-੩. ਕਚ੍ਚਿ ਖਮਨੀਯਂ ਸੀਤੁਣ੍ਹਾਦਿ. ਕਚ੍ਚਿ ਯਾਪਨੀਯਂ ਯਥਾਲਦ੍ਧੇਹਿ ਜੀਵਿਤਸਾਧਨੇਹਿ ਜੀਵਿਤਂ. ਅਪ੍ਪਾਬਾਧਨ੍ਤਿ ਅਪ੍ਪੋਪਸਗ੍ਗਂ, ਅਪ੍ਪਾਤਙ੍ਕਨ੍ਤਿ ਅਪ੍ਪਰੋਗਂ. ਕਚ੍ਚਿ ਲਹੁਟ੍ਠਾਨਂ ਸਰੀਰਕਿਚ੍ਚੇ. ਕਚ੍ਚਿ ਬਲਂ ਸਮਣਕਿਚ੍ਚੇ. ਕਚ੍ਚਿ ਫਾਸੁਵਿਹਾਰੋ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਅਪ੍ਪਾਬਾਧਤਾਯ, ਅਨੁਕ੍ਕਣ੍ਠਨਾਦਿਵਸੇਨ ਵਾ. ਸਤ੍ਤਸਟ੍ਠਿਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਪਚ੍ਛਿਮਵਯੋ, ਉਤ੍ਤਰਾਮੁਖੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਲੋਕਵਿਵਰਣੇ ਜਾਤੇ ਇਧ ਕਿਂ ਓਲੋਕੇਸਿ, ਨਤ੍ਥੇਤ੍ਥ ਤਯਾ ਸਦਿਸੋਪੀਤਿ ਆਹ ‘‘ਤ੍ਵਂ ਸਦੇਵਕਸ੍ਸ ਲੋਕਸ੍ਸ ਅਗ੍ਗੋ’’ਤਿਆਦਿ. ਆਸਭਿਂ ਉਤ੍ਤਮਂ. ਉਪਪਤ੍ਤਿਵਸੇਨ ਦੇਵਾ. ਰੂਪਾਨਂ ਪਰਿਭੋਗਵਸੇਨ, ਪਤ੍ਥਨਾਵਸੇਨ ਵਾ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਰਾਗਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਸੋਮਨਸ੍ਸਵੇਦਨਾਨੁਰੂਪਤੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਹਦਯਤਪ੍ਪਨਤੋ ਅਮ੍ਬਰਸਾਦਯੋ ਵਿਯ ‘‘ਰੂਪਰਸਾ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ. ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਪਹੀਨਾਤਿ ਅਧਿਕਾਰਵਸੇਨਾਹ. ਤਥਾਗਤਸ੍ਸਪਿ ਹਿ ਕਸ੍ਸਚਿ ਤੇ ਪਹੀਨਾਤਿ ਮਤ੍ਥਕਚ੍ਛਿਨ੍ਨਤਾਲੋ ਵਿਯ ਕਤਾ. ਕਥਂ? ਰੂਪਰਸਾਦਿਵਚਨੇਨ ਵਿਪਾਕਧਮ੍ਮਧਮ੍ਮਾ ਗਹਿਤਾ, ਤੇ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨਾਪਿ ਮਤ੍ਥਕਸਦਿਸਾਨਂ ਤਣ੍ਹਾਵਿਜ੍ਜਾਨਂ ਮਗ੍ਗਸਤ੍ਥੇਨ ਛਿਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਆਯਤਿਂ ਤਾਲਪਨ੍ਤਿਸਦਿਸੇ ਵਿਪਾਕਕ੍ਖਨ੍ਧੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਤੁਂ ਅਸਮਤ੍ਥਾ ਜਾਤਾ. ਤਸ੍ਮਾ ਤਾਲਾਵਤ੍ਥੁ ਵਿਯ ਕਤਾ. ‘‘ਕੁਸਲਸੋਮਨਸ੍ਸਾਪਿ ਏਤ੍ਥ ਸਙ੍ਗਹਿਤਾ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਪਠਮਮਗ੍ਗੇਨ ਪਹੀਨਾ ਕਮ੍ਮਪਥਟ੍ਠਾਨਿਯਾ, ਦੁਤਿਯੇਨ ਉਚ੍ਛਿਨ੍ਨਮੂਲਾ ਓਲ਼ਾਰਿਕਾ, ਤਤਿਯੇਨ ਤਾਲਾਵਤ੍ਥੁਕਤਾ ਕਾਮਰਾਗਟ੍ਠਾਨਿਯਾ. ਚਤੁਤ੍ਥੇਨ ਅਨਭਾਵਂਕਤਾ ਰੂਪਰਾਗਾਰੂਪਰਾਗਟ੍ਠਾਨਿਯਾ. ਅਪਰਿਹਾਨਧਮ੍ਮਤਂ ਪਨ ਦੀਪੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਆਯਤਿਂ ਅਨੁਪ੍ਪਾਦਧਮ੍ਮਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਤਦਙ੍ਗਪ੍ਪਹਾਨੇਨ ਵਾ ਪਹੀਨਾ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਕ੍ਖਣੇ, ਝਾਨਸ੍ਸ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗਕ੍ਖਣੇ ਵਾ, ਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭਨਪ੍ਪਹਾਨੇਨ ਉਚ੍ਛਿਨ੍ਨਮੂਲਾ ਝਾਨਕ੍ਖਣੇ. ‘‘ਵਿਵਿਚ੍ਚੇਵ ਕਾਮੇਹੀ’’ਤਿ (ਪਾਰਾ. ੧੧) ਹਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਸਮੁਚ੍ਛੇਦਪ੍ਪਹਾਨੇਨ ਤਾਲਾਵਤ੍ਥੁਕਤਾ ਤਤਿਯਵਿਜ੍ਜਾਧਿਗਮਕ੍ਖਣੇ. ਇਤ੍ਥਮ੍ਭੂਤਾ ਪਨ ਤੇ ਰੂਪਰਸਾਦਯੋ ਅਨਭਾਵਂਕਤਾ ਆਯਤਿਮਨੁਪ੍ਪਾਦਧਮ੍ਮਾਤਿ ਏਕਮੇਵਿਦਂ ਅਤ੍ਥਪਦਂ. ਪਠਮਾਯ ਵਾ ਅਭਿਨਿਬ੍ਭਿਦਾਯ ਪਹੀਨਾ, ਦੁਤਿਯਾਯ ਉਚ੍ਛਿਨ੍ਨਮੂਲਾ, ਤਤਿਯਾਯ ਤਾਲਾਵਤ੍ਥੁਕਤਾ. ਇਤ੍ਥਮ੍ਭੂਤਾ ਯਸ੍ਮਾ ਅਨਭਾਵਂਕਤਾ ਨਾਮ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਆਯਤਿਂਅਨਉਪ੍ਪਾਦਧਮ੍ਮਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਅਥ ਵਾ ਦੁਕ੍ਖਞਾਣੇਨ ਪਹੀਨਾ, ਸਮੁਦਯਞਾਣੇਨ ਉਚ੍ਛਿਨ੍ਨਮੂਲਾ, ਨਿਰੋਧਞਾਣੇਨ ਤਾਲਾਵਤ੍ਥੁਕਤਾ, ਮਗ੍ਗਞਾਣੇਨ ਅਨਭਾਵਂਕਤਾ, ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਞਾਣੇਨ ਆਯਤਿਂ ਅਨੁਪ੍ਪਾਦਧਮ੍ਮਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਲੋਕਿਯਮਗ੍ਗੇਨ ਵਾ ਪਹੀਨਾ, ਦਸ੍ਸਨਮਗ੍ਗੇਨ ਉਚ੍ਛਿਨ੍ਨਮੂਲਾ, ਤਿਵਿਧੇਨ ਭਾਵਨਾਮਗ੍ਗੇਨ ਤਾਲਾਵਤ੍ਥੁਕਤਾਤਿਆਦਿ. ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਅਵਿਸਯਤ੍ਤਾ ਧਮ੍ਮਰਸਾ ਨ ਉਦ੍ਧਟਾ.

੧੧. ਧਮ੍ਮਧਾਤੁਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣਂ ਧਮ੍ਮਧਾਤੁ ਨਾਮ. ਅਨੁਕਮ੍ਪਵਚਨਾਨੁਰੂਪਂ ‘‘ਪੁਣ੍ਣਚਨ੍ਦੋ ਵਿਯਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਸੂਰਿਯਵਚਨਂ ‘‘ਸੁਪ੍ਪਟਿਵਿਦ੍ਧਤ੍ਤਾ’’ਤਿਵਚਨਾਨੁਰੂਪਂ, ਪਥਵੀਸਮਚਿਤ੍ਤਤਾਯ ਕਾਰਣਂ ‘‘ਕਰੁਣਾਵਿਪ੍ਫਾਰ’’ਨ੍ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਪਟਿਚ੍ਛਾਦੇਤਬ੍ਬੇ ਹਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਗੁਣੇ ‘‘ਆਰਦ੍ਧਂ ਖੋ ਪਨ ਮੇ ਵੀਰਿਯ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਪਕਾਸੇਨ੍ਤੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਕਰੁਣਾਵਿਪ੍ਫਾਰਂ ਪਕਾਸੇਤੀਤਿ ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ. ਵਰਭੂਰਿਮੇਧਸੋ ਵਰਪੁਥੁਲਞਾਣੋ, ਭੂਰੀਤਿ ਵਾ ਭੂਮਿ, ਭੂਮਿ ਵਿਯ ਪਤ੍ਥਟਵਰਪਞ੍ਞੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਬੁਜ੍ਝਿ ਏਤ੍ਥਾਤਿਪਿ ਅਧਿਕਰਣੇਨ ਰੁਕ੍ਖੋ ਬੋਧਿ. ਸਯਂ ਬੁਜ੍ਝਤਿ, ਬੁਜ੍ਝਨ੍ਤਿ ਵਾ ਤੇਨ ਤਂਸਮਙ੍ਗਿਨੋਤਿ ਮਗ੍ਗੋ ਬੋਧਿ, ਏਵਂ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣਮ੍ਪਿ. ਬੁਜ੍ਝੀਯਤੀਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਬੋਧਿ. ਤਿਸ੍ਸਨ੍ਨਂ ਵਿਜ੍ਜਾਨਂ ਉਪਨਿਸ੍ਸਯਵਤੋ ਯਥਾਸਮ੍ਭਵਂ ਤਿਸ੍ਸੋ ਵਿਜ੍ਜਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਏਕਗ੍ਗਤਾਵਸੇਨ ਤਿਕ੍ਖਭਾਵੋ. ਤਿਕ੍ਖੋਪਿ ਏਕਚ੍ਚੋ ਸਰੋ ਲਕ੍ਖਂ ਪਤ੍ਵਾ ਕੁਣ੍ਠੋ ਹੋਤਿ, ਨ ਤਥਾ ਇਦਂ. ਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਵਸੇਨਸ੍ਸ ਖਰਭਾਵੋ, ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਵਸੇਨ ਵਿਪ੍ਪਸਨ੍ਨਭਾਵੋ, ਅਨ੍ਤਰਾ ਅਨੋਸਕ੍ਕਿਤ੍ਵਾ ਕਿਲੇਸਪਚ੍ਚਤ੍ਥਿਕਾਨਂ ਸੁਟ੍ਠੁ ਅਭਿਭਵਨਤੋ ਵੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਵਸੇਨਸ੍ਸ ਸੂਰਭਾਵੋ ਚ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਮਗ੍ਗਵਿਜਾਯਨਤ੍ਥਂ ਗਬ੍ਭਗ੍ਗਹਣਕਾਲੋ ਸਙ੍ਖਾਰੁਪੇਕ੍ਖਾਨਨ੍ਤਰਮਨੁਲੋਮਤ੍ਤਾ.

ਛਨ੍ਦੋਤਿ ਚ ਸਙ੍ਕਪ੍ਪੋਤਿ ਚ ਅਵਤ੍ਥਨ੍ਤਰਭੇਦਭਿਨ੍ਨੋ ਰਾਗੋਵ –

‘‘ਸੇਨਹਾਤ੍ਥ੍ਯਙ੍ਗਮੁਪੇਤਿ,

ਰਤ੍ਤਹਦਯੋ ਰਾਗੇਨ;

ਸਮ੍ਮਗਤੇ ਰਤ੍ਤਕਾਮਮੁਪੇਤਿ,

ਕਾਮਪਤਿਤਂ ਲੋਕਸ੍ਸ ਮਾਤ੍ਰਾਲਮਤੀ’’ਤਿ –

ਆਦੀਸੁ ਵਿਯ –

ਵਿਭਙ੍ਗੇਯੇਵ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਅਤ੍ਥੋ ਵੁਤ੍ਤੋਤਿ ਏਤ੍ਥ ਅਯਮਧਿਪ੍ਪਾਯੋ – ਵਿਭਙ੍ਗਪਾਲ਼ਿਂ ਆਨੇਤ੍ਵਾ ਇਧ ਵੁਤ੍ਤੋਪਿ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਉਪਕਾਰਾਯ ਨ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਂ ਅਟ੍ਠਕਥਾਨਯੇਨੇਵ ਪਕਾਸਯਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ. ਇਤੋਤਿ ਕਾਮੇਹਿ. ਕਾਯਵਿਵੇਕਾਦੀਸੁ ਉਪਧਿਵਿਵੇਕੋ ਤਤਿਯੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਤਿਯਂ ਛਡ੍ਡੇਤ੍ਵਾ ਦ੍ਵੇ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਤਦਙ੍ਗਾਦੀਸੁ ਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭਨਵਿਵੇਕਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਤਯੋ ਏਵਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਏਵਂ ਸਤਿ ਚਿਤ੍ਤਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭਨਾ ਏਕਤ੍ਥਾ ਏਵਾਤਿ ਵਿਸੇਸੋ ਨ ਸਿਯਾਤਿ ਚੇ? ਅਪ੍ਪਨਾਵਾਰਤ੍ਤਾ ਨ ਪਨੇਵਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਕਾਯਵਿਵੇਕਗ੍ਗਹਣੇਨ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗਗ੍ਗਹਣਂ ਞਾਯਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਚਿਤ੍ਤਵਿਵੇਕੋਤਿ ਤਦਙ੍ਗਵਿਵੇਕੋ ਵੁਤ੍ਤੋ, ਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭਨੇਨ ਅਪ੍ਪਨਾਕਾਲੇਤਿ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ ਅਸਙ੍ਕਰਤੋ. ਅਥ ਵਾ ਚਿਤ੍ਤਵਿਵੇਕੇਨ ਤਦਙ੍ਗਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭਨਾ ਗਹਿਤਾ, ਇਤਰੇਨ ਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭਨਵਿਵੇਕੋ ਏਵਾਤਿਪਿ ਯੁਤ੍ਤਂ, ਕਿਲੇਸਕਾਮਤ੍ਤਾ ਵਾ ਦ੍ਵੀਸੁ ਕਮ੍ਮੇਸੁ ਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨੋ ਪੁਰਿਸੋ ਵਿਯ. ਯਥਾ ਅਵਿਜ੍ਜਮਾਨੇਨ ਅਵਿਜ੍ਜਮਾਨਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਵਸੇਨ ਲੋਕੇ ‘‘ਸਫਲੋ ਰੁਕ੍ਖੋ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਤਥੇਵ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨੇਨ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਵਸੇਨ ਸਾਸਨੇ ‘‘ਸਵਿਤਕ੍ਕਂ ਸਵਿਚਾਰਂ ਝਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ.

ਵੂਪਸਮਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਕੇਸਂ ਵੂਪਸਮਾਤਿ, ਕਿਂ ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਿਕਾਨਂ, ਉਦਾਹੁ ਦੁਤਿਯਜ੍ਝਾਨਿਕਾਨਨ੍ਤਿ? ਏਤ੍ਥ ਯਦਿ ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਿਕਾਨਂ, ਨਤ੍ਥਿ ਤੇਸਂ ਵੂਪਸਮੋ. ਨ ਹਿ ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਂ ਵਿਤਕ੍ਕਵਿਚਾਰਰਹਿਤਂ ਅਤ੍ਥਿ. ਯਦਿ ਦੁਤਿਯਜ੍ਝਾਨਿਕਾਨਂ, ਨਤ੍ਥੇਵ ਵੂਪਸਮੋ ਤਤ੍ਥ ਤਦਭਾਵਾਤਿ ਚੇ? ਤੇਨੇਤਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਸਮਤਿਕ੍ਕਮਾ’’ਤਿ, ਸਮਤਿਕ੍ਕਮੋਪਿ ਨ ਤੇਸਂਯੇਵ. ਕਿਨ੍ਤੁ ਸਕਲਸ੍ਸਪਿ ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਧਮ੍ਮਰਾਸਿਸ੍ਸਾਤਿ ਚੇ? ਤੇਨੇਤਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਓਲ਼ਾਰਿਕਸ੍ਸ ਪਨ ਸਮਤਿਕ੍ਕਮਾ’’ਤਿਆਦਿ. ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਧਮ੍ਮਾ ਓਲ਼ਾਰਿਕਾਵ ਦੁਤਿਯਜ੍ਝਾਨਤੋ, ਨ ਕੇਵਲਂ ਵਿਤਕ੍ਕਵਿਚਾਰਦ੍ਵਯਮੇਵਾਤਿ ਚੇ? ਨ ਵਿਤਕ੍ਕਵਿਚਾਰਾਯੇਵ ਤੇਹਿ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾਨਂ ਓਲ਼ਾਰਿਕਭਾਵਤੋਤਿ ਤੇਸ੍ਵੇਵ ਆਦੀਨਵਦਸ੍ਸਨੇਨ ਦੁਤਿਯਜ੍ਝਾਨਕ੍ਖਣੇ ਤੇਸਂ ਅਭਾਵੋ ਹੋਤਿ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਦੁਤਿਯਜ੍ਝਾਨਕ੍ਖਣੇ ਅਪਾਤੁਭਾਵਾ’’ਤਿ, ਯਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸਾਨੁਭਾਵੇਨ, ਯੋਗੇਨ ਵਾ ਇਦਂ ਝਾਨਂ ‘‘ਸਮ੍ਪਸਾਦਨ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਏਕੋਦਿਭਾਵ’’ਨ੍ਤਿ ਚ, ਤਸ੍ਸ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਸਦ੍ਧਾਸਮਾਧਯੋ ਵਿਭਙ੍ਗੇ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਪਣੀਤਭੋਜਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇ (ਪਾਚਿ. ੨੫੭ ਆਦਯੋ) ਸਪ੍ਪਿਆਦਯੋ ਵਿਯਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਅਯਂ ਅਤ੍ਥਵਣ੍ਣਨਾ ਨ ਵਿਰੁਜ੍ਝਤਿ. ਸਮਂ ਪਸ੍ਸਤੀਤਿ ਲੀਨੁਦ੍ਧਚ੍ਚਂ ਪਹਾਯ ਖੀਣਾਸਵਸ੍ਸ ਛਸੁ ਦ੍ਵਾਰੇਸੁ ਇਟ੍ਠਾਨਿਟ੍ਠਛਲ਼ਾਰਮ੍ਮਣਾਪਾਥੇ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਪਕਤਿਭਾਵਾਵਿਜਹਨਾਕਾਰਭੂਤਾ ਉਪੇਕ੍ਖਾ ਛਲ਼ਙ੍ਗੁਪੇਕ੍ਖਾ. ਨੀਵਰਣਾਦਿਪਟਿਸਙ੍ਖਾਸਨ੍ਤਿਟ੍ਠਨਾਗਹਣੇ ਮਜ੍ਝਤ੍ਤਭੂਤਾ ਉਪੇਕ੍ਖਾ, ਅਯਂ ਸਙ੍ਖਾਰੁਪੇਕ੍ਖਾ ਨਾਮ. ਵਿਚਿਨਨੇ ਮਜ੍ਝਤ੍ਤਭੂਤਾ ਉਪੇਕ੍ਖਾ ਵਿਪਸ੍ਸਨੁਪੇਕ੍ਖਾ ਨਾਮ. ਤਤ੍ਥ ਛਲ਼ਙ੍ਗੁਪੇਕ੍ਖਾ ਬ੍ਰਹ੍ਮਵਿਹਾਰੁਪੇਕ੍ਖਾ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੁਪੇਕ੍ਖਾ ਤਤ੍ਰਮਜ੍ਝਤ੍ਤੁਪੇਕ੍ਖਾ ਝਾਨੁਪੇਕ੍ਖਾ ਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧੁਪੇਕ੍ਖਾ ਚ ਅਤ੍ਥਤੋ ਏਕਾ ਤਤ੍ਰਮਜ੍ਝਤ੍ਤੁਪੇਕ੍ਖਾਵ, ਅਵਤ੍ਥਾਭੇਦੇਨ ਭੇਦੋ ਨੇਸਂ. ਸਙ੍ਖਾਰੁਪੇਕ੍ਖਾਵਿਪਸ੍ਸਨੁਪੇਕ੍ਖਾਨਮ੍ਪਿ ਏਕਤਾ ਪਞ੍ਞਾਵਸੇਨ, ਕਿਚ੍ਚਵਸੇਨ ਪਨ ਦੁਵਿਧਤਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ.

ਛਲ਼ਙ੍ਗੁਪੇਕ੍ਖਾ ਕਾਮਾਵਚਰਾ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਵਿਹਾਰੁਪੇਕ੍ਖਾ ਰੂਪਾਵਚਰਾਤਿਆਦਿਨਾ ਭੂਮਿਵਸੇਨ. ਛਲ਼ਙ੍ਗੁਪੇਕ੍ਖਾ ਖੀਣਾਸਵਸ੍ਸੇਵ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਵਿਹਾਰੁਪੇਕ੍ਖਾ ਤਿਣ੍ਣਮ੍ਪਿ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਸੇਕ੍ਖਾਸੇਕ੍ਖਾਨਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਪੁਗ੍ਗਲਵਸੇਨ. ਛਲ਼ਙ੍ਗੁਪੇਕ੍ਖਾ ਸੋਮਨਸ੍ਸੁਪੇਕ੍ਖਾਸਹਗਤਚਿਤ੍ਤਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਵਿਹਾਰੁਪੇਕ੍ਖਾ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਹਗਤਚਿਤ੍ਤਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਏਵਾਤਿ ਏਵਂ ਚਿਤ੍ਤਵਸੇਨ. ਛਲ਼ਙ੍ਗੁਪੇਕ੍ਖਾ ਛਲ਼ਾਰਮ੍ਮਣਾ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਵਿਹਾਰੁਪੇਕ੍ਖਾ ਧਮ੍ਮਾਰਮ੍ਮਣਾਵਾਤਿ ਆਰਮ੍ਮਣਵਸੇਨ. ਵੇਦਨੁਪੇਕ੍ਖਾ ਵੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧੇਨ ਸਙ੍ਗਹਿਤਾ, ਇਤਰਾ ਨਵ ਸਙ੍ਖਾਰਕ੍ਖਨ੍ਧੇਨਾਤਿ ਖਨ੍ਧਸਙ੍ਗਹਵਸੇਨ. ਛਲ਼ਙ੍ਗੁਪੇਕ੍ਖਾ ਬ੍ਰਹ੍ਮਵਿਹਾਰਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਝਾਨੁਪੇਕ੍ਖਾ ਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿਤਤ੍ਰਮਜ੍ਝਤ੍ਤੁਪੇਕ੍ਖਾ ਚ ਅਤ੍ਥਤੋ ਏਕਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਏਕਕ੍ਖਣੇ ਏਕਾਵ ਸਿਯਾ, ਨ ਇਤਰਾ, ਤਥਾ ਸਙ੍ਖਾਰੁਪੇਕ੍ਖਾਵਿਪਸ੍ਸਨੁਪੇਕ੍ਖਾਪਿ. ਵੇਦਨਾਵੀਰਿਯੁਪੇਕ੍ਖਾਨਂ ਏਕਕ੍ਖਣੇ ਸਿਯਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤੀਤਿ. ਛਲ਼ਙ੍ਗੁਪੇਕ੍ਖਾ ਅਬ੍ਯਾਕਤਾ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਵਿਹਾਰੁਪੇਕ੍ਖਾ ਕੁਸਲਾਬ੍ਯਾਕਤਾ, ਤਥਾ ਸੇਸਾ. ਵੇਦਨੁਪੇਕ੍ਖਾ ਪਨ ਸਿਯਾ ਅਕੁਸਲਾਪਿ. ਏਵਂ ਕੁਸਲਤ੍ਤਿਕਵਸੇਨ. ਦਸਪੇਤਾ ਸਙ੍ਖੇਪੇਨ ਚਤ੍ਤਾਰੋਵ ਧਮ੍ਮਾ ਵੀਰਿਯਵੇਦਨਾਤਤ੍ਰਮਜ੍ਝਤ੍ਤਞਾਣਵਸੇਨ. ‘‘ਦੁਕ੍ਖਦੋਮਨਸ੍ਸਸੁਖਸੋਮਨਸ੍ਸਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਪਹਾਨਕ੍ਕਮੇਨ ਅਵਤ੍ਵਾ ਵਿਭਙ੍ਗੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਕਸ੍ਮਾ ਵੁਤ੍ਤਾਨੀਤਿ ਚੇ? ਸੁਤ੍ਤਾਨੁਰਕ੍ਖਣਤ੍ਥਂ. ਇਟ੍ਠਾਨਿਟ੍ਠਵਿਪਰੀਤਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਆਰਮ੍ਮਣਵਸੇਨ ਅਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਇਟ੍ਠਾਨਿਟ੍ਠਵਿਪਰੀਤਾਕਾਰੇਨ ਅਨੁਭਵਤੀਤਿ ਗਹੇਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਕਸ੍ਮਾ? ਏਕਂਯੇਵ ਕਸਿਣਂ ਆਰਬ੍ਭ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਪਵਤ੍ਤਿਤੋ. ਤਤਿਯਜ੍ਝਾਨਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਉਪਕਾਰਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਆਗਤਾਤਿ ਸਤਿਸੀਸੇਨ ਦੇਸਨਾ ਕਤਾ, ਵਿਗਤਵਲਾਹਕਾਦਿਨਾ ਸੋਮ੍ਮਤਾਯ ਰਤ੍ਤਿਯਾ ਵਲਾਹਕਾਦਿਨਾ ਕਾਲੁਸ੍ਸਿਯੇ ਸਤਿਪਿ ਦਿਵਾ ਵਿਯ ਅਨੁਪਕਾਰਿਕਾ ਨ ਹੋਤਿ ਰਤ੍ਤਿਂ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਅਤ੍ਤਨੋ ਉਪਕਾਰਕਤ੍ਤੇਨ ਵਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਸੂਰਿਯਪ੍ਪਭਾਭਿਭਵਾ, ਰਤ੍ਤਿਯਾ ਅਲਾਭਾਤਿ ਇਮੇ ਦ੍ਵੇ ਹੇਤੂ ਅਪਰਿਸੁਦ੍ਧਤਾਯ ਕਾਰਣਂ. ਸੋਮ੍ਮਭਾਵੇਨ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਉਪਕਾਰਕਤ੍ਤੇਨ ਚਾਤਿ ਇਮੇ ਦ੍ਵੇ ਸਭਾਗਤਾਯ ਕਾਰਣ’’ਨ੍ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਸਾ ਅਪਰਿਸੁਦ੍ਧਾਯ ਜਾਤਿਯਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਕਾਰਣਵਚਨਨ੍ਤਿ ਏਕੇ.

ਝਾਨਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਪੁਬ੍ਬੇਨਿਵਾਸਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੧੨. ਚਿਤ੍ਤੇਕਗ੍ਗਤਾਸਭਾਗਤ੍ਤਾ ਝਾਨਾਨਂ ‘‘ਕੇਸਞ੍ਚਿ ਚਿਤ੍ਤੇਕਗ੍ਗਤਤ੍ਥਾਨੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਕੁਸਲਾਨਂ ਭਵੋਕ੍ਕਮਨਸਭਾਗਤ੍ਤਾ ‘‘ਕੇਸਞ੍ਚਿ ਭਵੋਕ੍ਕਮਨਤ੍ਥਾਨੀ’’ਤਿ. ਅਸਭਾਗਤ੍ਤਾ ਸੇਸਟ੍ਠਾਨੇਸੁ ‘‘ਪਾਦਕਤ੍ਥਾਨੀ’’ਤਿ ਅਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਪਾਦਕਾਨੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਤੇਨ ਪਾਦਕਭੂਤਾਨਮ੍ਪਿ ਯਥਾਸਮ੍ਭਵਂ ਚਿਤ੍ਤੇਕਗ੍ਗਤਾ ਭਵੋਕ੍ਕਮਨਤਾਵਹਤਂ, ਇਤਰੇਸਂ ਯਥਾਸਮ੍ਭਵਂ ਪਾਦਕਤਾਵਹਤਞ੍ਚ ਦੀਪੇਤਿ. ਅਸਭਾਗਤ੍ਤਾ ਜਵਨਵਿਪਸ੍ਸਨਾਪਾਦਕਾਨਿ ਸਮਾਨਾਨਿ ਅਭਿਞ੍ਞਾਪਾਦਕਾਨਿ ਚ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਅਭਿਞ੍ਞਾਪਾਦਕਾਨਿ ਚ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਪਾਦਕਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿਪਿ ਦੀਪੇਤਿ, ਤਥਾ ਪਾਦਕਾਭਾਵਂ ਦੀਪੇਤਿ. ਅਭਿਞ੍ਞਾਯ ਹਿ ਚਤੁਤ੍ਥਮੇਵ ਪਾਦਕਂ, ਨ ਇਤਰਾਨਿ. ਤੇਸੁ ਚਤੁਤ੍ਥਸ੍ਸ ਤਤਿਯਂ ਪਾਦਕਂ, ਤਤਿਯਸ੍ਸ ਦੁਤਿਯਂ, ਦੁਤਿਯਸ੍ਸ ਪਠਮਨ੍ਤਿ. ਅਥ ਵਾ ‘‘ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਝਾਨਾਨੀ’’ਤਿ ਯਥਾਲਾਭਤੋ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਵਿਨਯਨਿਦਾਨਨਿਮਿਤ੍ਤਂ, ਵੇਰਞ੍ਜਨਿਵਾਸਕਪ੍ਪਨਂ;

ਸਤ੍ਥੁ ਯਸ੍ਮਾ ਤਸ੍ਮਾ ਭਗਵਾ, ਵਿਜ੍ਜਤ੍ਤਯਮਾਹ ਵੇਰਞ੍ਜੇ.

ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ‘‘ਵਿਨਯੇ ਸੁਪ੍ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਸੀਲਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯਾ’’ਤਿਆਦਿ (ਪਾਰਾ. ਅਟ੍ਠ. ੧.ਪਠਮਮਹਾਸਙ੍ਗੀਤਿਕਥਾ). ਸੀਲਵਤੋ ਹਿ ਸੀਲਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਤ੍ਥਂ ਰਤ੍ਤਿਟ੍ਠਾਨਦਿਵਾਠਾਨੇਸੁ ਨਿਸਿਨ੍ਨਸ੍ਸ ਨਿਸਜ੍ਜਨਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਤੀਤਕਿਰਿਯਾਨੁਸ੍ਸਰਣਬਹੁਲਤਾਯ ਪੁਬ੍ਬੇਨਿਵਾਸਾਨੁਸ੍ਸਤਿਵਿਜ੍ਜਾ ਅਪ੍ਪਕਸਿਰੇਨ ਸਮਿਜ੍ਝਤਿ. ਤਥਾ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਚੁਤਿਪਰਿਗ੍ਗਹਣਸੀਲਤਾਯ ਚੁਤੂਪਪਾਤਞਾਣਂ ਅਪ੍ਪਕਸਿਰੇਨ ਸਮਿਜ੍ਝਤਿ, ਉਦਕਾਦੀਸੁ ਸੁਖੁਮਤ੍ਤ ਦਸ੍ਸਨਸੀਲਤਾਯ ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁਞਾਣਂ ਸਮਿਜ੍ਝਤਿ. ਯਸ੍ਮਾ ਸਤ੍ਤਵਿਧਮੇਥੁਨਸਂਯੋਗਪਰਿਵਜ੍ਜਨੇਨ, ਕਾਮਾਸਵਾਦਿਪਰਿਵਜ੍ਜਨੇਨ ਵਾ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਅਖਣ੍ਡਾਦਿਭਾਵਂ ਪਾਪੁਣਾਤਿ, ਤਸ੍ਮਾਸ੍ਸ ਆਸਵਕ੍ਖਯਞਾਣਂ ਅਪ੍ਪਕਸਿਰੇਨ ਸਮਿਜ੍ਝਤੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਵਿਨਯਨਿਦਾਨੇ ਵਿਜ੍ਜਤ੍ਤਯਮੇਵ ਦਸ੍ਸਿਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਆਹ ‘‘ਯੇਸਞ੍ਚ ਗੁਣਾਨਂ ਦਾਯਕਂ ਅਹੋਸਿ, ਤੇਸਂ ਏਕਦੇਸਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ’’ਤਿ, ਅਞ੍ਞਥਾ ਵਿਜ੍ਜਤ੍ਤਯਪਟਿਲਾਭਮਤ੍ਤਪ੍ਪਸਙ੍ਗੋ ਸਿਯਾਤਿ.

ਸੋ ਏਵਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਝਾਨਾਨਂ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗਪਟਿਪਦਾਪਿ ਸਙ੍ਗਹਂ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਨ ਕੇਵਲਂ ਪੁਰਿਮਜ੍ਝਾਨਤ੍ਤਿਕਮੇਵ, ਤਥਾਪਿ ਕੇਵਲਂ ਪੁਰਿਮਜ੍ਝਾਨਤ੍ਤਿਕਮੇਵ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੋ ‘‘ਏਵਨ੍ਤਿ ਚਤੁਤ੍ਥਜ੍ਝਾਨਕ੍ਕਮਨਿਦਸ੍ਸਨਮੇਤਂ, ਇਮਿਨਾ ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਾਧਿਗਮਾਦਿਨਾ ਕਮੇਨ ਚਤੁਤ੍ਥਜ੍ਝਾਨਂ ਪਟਿਲਭਿਤ੍ਵਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਆਹ, ਤਂ ਕਸ੍ਮਾਤਿ ਚੇ? ਸਮ੍ਭਾਰਭੂਮਿਤ੍ਤਾ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ (ਵਿਸੁਦ੍ਧਿ. ੨.੩੮੧) ‘‘ਏਤ੍ਥ ਚ ਪੁਰਿਮਾਨਿ ਤੀਣਿ ਝਾਨਾਨਿ ਯਸ੍ਮਾ ਪੀਤਿਫਰਣੇਨ ਚ ਸੁਖਫਰਣੇਨ ਚ ਸੁਖਸਞ੍ਞਞ੍ਚ ਲਹੁਸਞ੍ਞਞ੍ਚ ਓਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਲਹੁਮੁਦੁਕਮ੍ਮਞ੍ਞਕਾਯੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਇਦ੍ਧਿਂ ਪਾਪੁਣਾਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਇਮਿਨਾ ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਇਦ੍ਧਿਲਾਭਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਨਤੋ ਸਮ੍ਭਾਰਭੂਮਿਯੋਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾਨਿ. ਚਤੁਤ੍ਥਜ੍ਝਾਨਂ ਪਨ ਇਦ੍ਧਿਲਾਭਾਯ ਪਕਤਿਭੂਮਿ ਏਵਾ’’ਤਿ. ਇਦਮੇਵ ਵਾ ਅਤ੍ਥਂ ਸਨ੍ਧਾਯਾਹ ‘‘ਪੁਬ੍ਬੇ ਇਮਾਨਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਝਾਨਾਨਿ ਕੇਸਞ੍ਚਿ ਅਭਿਞ੍ਞਾਪਾਦਕਾਨੀ’’ਤਿ. ਯਦਿ ਏਵਂ ਚਤੁਤ੍ਥਜ੍ਝਾਨਮ੍ਪਿ ਅਨ੍ਤੋਕਤ੍ਵਾ ਏਵਨ੍ਤਿ ਕਿਮਤ੍ਥਂ ਨ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਞ੍ਹਿ ਪਕਤਿਭੂਮੀਤਿ ਚੇ? ਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ, ਚਤੁਤ੍ਥਜ੍ਝਾਨਤੋ ਪਰਸ੍ਸ ਸਮਾਹਿਤਾਦਿਭਾਵਪ੍ਪਤ੍ਤਸ੍ਸ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਿਭਾਵਪ੍ਪਸਙ੍ਗਤੋ. ਯਸ੍ਮਾ ਯਸ੍ਮਿਂ ਸਤਿ ‘‘ਪੁਬ੍ਬੇਨਿਵਾਸਾਨੁਸ੍ਸਤਿਞਾਣਾਯ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਭਿਨਿਨ੍ਨਾਮੇਸਿ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਸ੍ਮਿਂ ਚਤੁਤ੍ਥਜ੍ਝਾਨਚਿਤ੍ਤੇ ਪਕਤਿਭੂਮਿਭਾਵਪ੍ਪਤ੍ਤੇ ਅਭਿਞ੍ਞਾਪਾਦਕੇ ਜਾਤੇ ਪਰਿਕਮ੍ਮਚਿਤ੍ਤਂ ‘‘ਪੁਬ੍ਬੇਨਿਵਾਸਾਨੁਸ੍ਸਤਿਞਾਣਾਯ ਅਭਿਨਿਨ੍ਨਾਮੇਸਿ’’ਨ੍ਤਿ ਆਹ. ਅਭਿਨੀਹਾਰਕ੍ਖਮਂ ਹੋਤੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਤਂ ਇਦ੍ਧਿਵਿਧਾਧਿਗਮਤ੍ਥਾਯ ਪਰਿਕਮ੍ਮਚਿਤ੍ਤਂ ਅਭਿਨੀਹਰਤਿ. ਕਸਿਣਾਰਮ੍ਮਣਤੋ ਅਪਨੇਤ੍ਵਾ ਇਦ੍ਧਿਵਿਧਾਭਿਮੁਖਂ ਪੇਸੇਸਿ. ਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ਪਨ ‘‘ਅਭਿਞ੍ਞਾਪਾਦਕਜ੍ਝਾਨਤੋ ਇਦ੍ਧਿਵਿਧਞਾਣਾਦੀਨਂ ਨੀਹਰਣਤ੍ਥ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਅਭਿਨੀਹਾਰਕ੍ਖਮਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ ਪਕਪ੍ਪਿਤੋ.

ਸੋ ਏਵਂ ਸਮਾਹਿਤੇ ਏਵਂ ਆਨੇਞ੍ਜਪ੍ਪਤ੍ਤੇਤਿ ਯੋਜਨਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ ਦੁਤਿਯਵਿਕਪ੍ਪੇ, ਨੀਵਰਣਦੂਰੀਭਾਵੇਨ ਵਿਤਕ੍ਕਾਦਿਸਮਤਿਕ੍ਕਮੇਨਾਤਿ ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਾਦੀਨਂ ਕਿਚ੍ਚਸਙ੍ਗਣ੍ਹਨਤੋ. ਅਯਂ ਯੋਜਨਾ ਪਠਮਵਿਕਪ੍ਪੇ ਨ ਸਮ੍ਭਵਤਿ ‘‘ਪਰਿਸੁਦ੍ਧੇਤਿਆਦੀਸੁ ਪਨਾ’’ਤਿ ਵਚਨੇਨ ‘‘ਏਵ’’ਨ੍ਤਿ ਪਦਸ੍ਸ ਅਨੁਪ੍ਪਬਨ੍ਧਨਿਵਾਰਣਤੋ. ਤੇਨੇਵ ‘‘ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਤਿਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿਭਾਵੇਨ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧੇ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਇਚ੍ਛਾਵਚਰਾਨਨ੍ਤਿ ‘‘ਅਹੋ ਵਤਾਹਂ ਆਪਤ੍ਤਿਞ੍ਚੇਵ ਆਪਨ੍ਨੋ ਅਸ੍ਸਂ, ਨ ਚ ਮਂ ਭਿਕ੍ਖੂ ਜਾਨੇਯ੍ਯੁ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ (ਮ. ਨਿ. ੧.੬੦) ਨਯੇਨ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਇਚ੍ਛਾਵਸੇਨ ਪਵਤ੍ਤਾਨਂ ਕੋਪਅਪਚ੍ਚਯਾਨਂ ਅਭਾਵੇਨ ਅਨਙ੍ਗਣੇਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਏਤ੍ਥ ਚ ਪਨ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰਾ ਇਚ੍ਛਾਪਿ ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਾਦੀਨਂ ਅਧਿਗਮਾਯ ਅਨ੍ਤਰਾਯਿਕਾ ‘‘ਸਮ੍ਪਜਾਨਮੁਸਾਵਾਦੋ ਖੋ ਪਨਾਯਸ੍ਮਨ੍ਤੋ ਅਨ੍ਤਰਾਯਿਕੋ ਧਮ੍ਮੋ’’ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੧੩੪) ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ, ਪਗੇਵ ਇਚ੍ਛਾਵਚਰਾ ਕੋਪਅਪਚ੍ਚਯਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਝਾਨਪਟਿਲਾਭਪਚ੍ਚਨੀਕਾਨਂ ਪਾਪਕਾਨਂ ਇਚ੍ਛਾਵਚਰਾਨ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ. ਕਤ੍ਥਚਿ ਪਨ ‘‘ਝਾਨਪਟਿਲਾਭਪਚ੍ਚਯਾਨਂ ਇਚ੍ਛਾਵਚਰਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਪੋਤ੍ਥਕੇਸੁ ਪਾਠੋ ਦਿਸ੍ਸਤਿ, ਸੋ ਪਮਾਦਲੇਖੋ, ਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ਚ ‘‘ਅਹੋ ਵਤ ਸਤ੍ਥਾ ਮਮਞ੍ਞੇਵ ਪਟਿਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ਯੋ ਤਦਤ੍ਥੋ ਲਿਖਿਤੋ, ਸੋ ਦੁਲ੍ਲਿਖਿਤੋ. ਨ ਹਿ ਝਾਨਪਟਿਲਾਭਪਚ੍ਚਯਾ ਕੋਪਾਦਯੋ ਅਨਙ੍ਗਣਸੁਤ੍ਤੇ (ਮ. ਨਿ. ੧.੫੭ ਆਦਯੋ) ਵੁਤ੍ਤਾ, ‘‘ਨ ਚ ਯੁਤ੍ਤਿਤੋ ਸਮ੍ਭਵਨ੍ਤਿ ਝਾਨਲਾਭਿਨੋ ਤਦਭਾਵਾ’’ਤਿ ਆਚਰਿਯੋ ਵਦਤਿ, ਤਂ ਵੀਮਂਸਿਤਬ੍ਬਂ. ਏਤ੍ਥ ਵਿਜ੍ਜਤ੍ਤਯਸ੍ਸ ਉਤ੍ਤਰੁਤ੍ਤਰਵਿਸੇਸਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ‘‘ਸੋ ਏਵਂ ਸਮਾਹਿਤੇ ਚਿਤ੍ਤੇ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਨਿਦਸ੍ਸਨਂ ਕਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਉਤ੍ਤਰੁਤ੍ਤਰਵਿਸੇਸਾ ਚੇਭਾਸਂ ਅਤ੍ਤਦੁਕ੍ਖਪਰਦੁਕ੍ਖਦਸ੍ਸਨਤਦੁਪਸਮਤ੍ਤਦੀਪਨਤੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਭਗਵਾ ਹਿ ਪੁਬ੍ਬੇਨਿਵਾਸਾਨੁਸ੍ਸਤਿਞਾਣੇਨ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਨਨ੍ਤਸਂਸਾਰਦੁਕ੍ਖਂ ਪਸ੍ਸਿਤ੍ਵਾ, ਚੁਤੂਪਪਾਤਞਾਣੇਨ ਪਰਸ੍ਸ ਚ ਲੋਕਸ੍ਸ ਆਸਵਕ੍ਖਯਞਾਣੇਨ ਤਦੁਭਯਵੂਪਸਮਤ੍ਤਞ੍ਚ ਪਸ੍ਸਿਤ੍ਵਾ ਤਂ ਦੇਸੇਤਿ, ਪਠਮੇਨ ਵਾ ਅਤ੍ਤਦੁਕ੍ਖਦਸ੍ਸਨਤੋ ਅਤ੍ਤਸਿਨੇਹਪਰਿਚ੍ਚਾਗਂ ਦੀਪੇਤਿ. ਦੁਤਿਯੇਨ ਪਰਦੁਕ੍ਖਦਸ੍ਸਨਤੋ ਪਰੇਸੁ ਕੋਪਪਰਿਚ੍ਚਾਗਂ, ਤਤਿਯੇਨ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਦਸ੍ਸਨਤੋ ਮੋਹਪਰਿਚ੍ਚਾਗਞ੍ਚ ਦੀਪੇਤਿ. ਏਵਂ ਨਾਨਾਗੁਣਵਿਸੇਸਦੀਪਨਤੋ ਇਮਸ੍ਸੇਵ ਲੋਕਿਯਾਭਿਞ੍ਞਾਦ੍ਵਯਸ੍ਸ ਇਧ ਗਹਣਂ ਕਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਯਸ੍ਮਾ ਅਤੀਤਜਾਤਿ ਏਵ ਨਿਵਾਸੋ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਅਤੀਤਜਾਤੀਸੂ’’ਤਿ ਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਚੇ? ਨ, ਜਾਤਿਯਾ ਏਕਦੇਸੇਪਿ ਨਿਵਾਸਵੋਹਾਰਸਿਦ੍ਧਿਦਸ੍ਸਨਤੋ. ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ‘‘ਏਕਮ੍ਪਿ ਜਾਤਿਂ ਦ੍ਵੇਪਿ ਜਾਤਿਯੋ’’ਤਿਆਦਿਵਚਨੇਨ ਸਕਲਜਾਤਿਯਾ ਅਨੁਸ੍ਸਰਣਮੇਵ ਪੁਬ੍ਬੇਨਿਵਾਸਾਨੁਸ੍ਸਤਿ ਵਿਯ ਦਿਸ੍ਸਤਿ, ਨ ਏਵਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਤਦੇਕਦੇਸਾਨੁਸ੍ਸਰਣਮ੍ਪਿ ਪੁਬ੍ਬੇਨਿਵਾਸਾਨੁਸ੍ਸਤਿ ਏਵਾਤਿ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ, ਭੁਮ੍ਮਵਚਨਂ ਕਤਂ ਓਕਾਸਾਦਿਸਙ੍ਗਹਤ੍ਥਞ੍ਚ. ‘‘ਛਿਨ੍ਨਵਟੁਮਕਾਨੁਸ੍ਸਰਣਾਦੀਸੂ’’ਤਿ ਆਦਿ-ਸਦ੍ਦੇਨ ਅਨਿਵੁਤ੍ਥਲੋਕਧਾਤੁਦੀਪਰਟ੍ਠਨਗਰਗਾਮਾਦਿਗ੍ਗਹਣਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ਪਨ ‘‘ਤੇਸਂ ਛਿਨ੍ਨਵਟੁਮਕਾਨਂ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਸੀਲਾਦੀਨਿ ਨ ਭਗਵਤਾ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਕਾਲੇ ਵਿਞ੍ਞਾਤਾਨੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਤ੍ਥਾਪਤ੍ਤਿਤੋ ਲੋਕਿਯਾਨਿ ਵਿਞ੍ਞਾਤਾਨੀਤਿ ਆਪਜ੍ਜਤਿ, ਤਂ ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁਞਾਣਾਧਿਕਾਰੇ ‘‘ਅਰਿਯਾਨਂ ਉਪਵਾਦਕਾ’’ਤਿ ਵਚਨੇਨ ਸਮੇਨ੍ਤਂ ਵਿਯ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ਨ ਹਿ ਅਰਿਯੇ ਅਪਸ੍ਸਨ੍ਤਸ੍ਸ ਏਵਂ ਹੋਤਿ. ਕਿਮਤ੍ਥਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਅਨੁਸ੍ਸਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾ, ਨਨੁ ਏਸ ਵਿਜ੍ਜਾਧਿਕਾਰੋਤਿ ਚੇ? ਆਦਿਕਮ੍ਮਿਕਸ੍ਸ ਸਤਿਵਸੇਨ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤੋ, ਅਤੀਤਧਮ੍ਮਾਨਂ ਸਤਿਯਾ ਵਿਸੇਸਾਧਿਕਾਰਤ੍ਤਾ ਚ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹਿ ‘‘ਅਨੁਸ੍ਸਰਾਮੀ’’ਤਿ.

‘‘ਵਤ੍ਤਮਾਨੇਸੁ ਵਿਜ੍ਜਾਨ-ਮਤੀਤੇਸ੍ਵਸ੍ਸ ਸਰਤਿ;

ਅਨਾਗਤੇਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ, ਸਰਤਿ ਵਿਜ੍ਜਾਨ ਪਣਿਧੀ’’ਤਿ.

ਆਚਰਿਯਕੁਮਾਰਿਤੇਨ ਸਿਲੋਕੋਪਿ ਵੁਤ੍ਤੋ.

ਤਤ੍ਥ ਰਾਗੇ ਉਸ੍ਸਨ੍ਨਤਰੇ ਤੇਜੋਸਂਵਟ੍ਟੋ. ਦੋਸੇ ਆਪੋਸਂਵਟ੍ਟੋ. ਮੋਹੇ ਵਾਯੋਸਂਵਟ੍ਟੋ. ਕੇਚਿ ‘‘ਦੋਸੇ ਤੇਜੋਸਂਵਟ੍ਟੋ, ਰਾਗੇ ਆਪੋਸਂਵਟ੍ਟੋ, ਮੋਹੇ ਵਾਯੋਸਂਵਟ੍ਟੋ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਯਸ੍ਮਾ ਅਮੁਤ੍ਰਾਤਿ ਚਿਤ੍ਤਂ, ਵਚਨਂ ਵਾ ਭਵਾਦਿਨਿਯਮੇਨ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਭਵੇ ਵਾ’’ਤਿਆਦਿ. ਏਵਂਨਾਮੋ ਏਵਂਗੋਤ੍ਤੋਤਿ ਪਦਦ੍ਵਯੇਨ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਬਹਿਦ੍ਧਾਮੂਲਕਂ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਸਙ੍ਖਾਤਂ ਗੋਚਰਨਿਵਾਸਂ ਦੀਪੇਤਿ. ਪਵਤ੍ਤਫਲਭੋਜਨੋ ਸਯਂਪਤਿਤਫਲਾਹਾਰੋ. ਚਤੁਰਾਸੀਤਿਕਪ੍ਪਸਹਸ੍ਸਪਰਮਾਯੁਪਰਿਯਨ੍ਤੋ ਵਾਤਿ ਪਣਿਧਾਨਤੋ ਪੁਬ੍ਬੇ. ਪਟਿਨਿਵਤ੍ਤਨ੍ਤਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਂ ਪੁਬ੍ਬੇਨਿਵਾਸਾਨੁਸ੍ਸਤਿਞਾਣਂ ਨ ਹੋਤਿ. ‘‘ਪੁਬ੍ਬੇਨਿਵਾਸਾਨੁਸ੍ਸਤਿਞਾਣਲਾਭੀਨਂ ਪਨੇਤਂ ਆਨੁਭਾਵਪਰਿਦੀਪਨ’’ਨ੍ਤਿ ਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਮੁਤ੍ਰਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਠਮਯੋਜਨਾਯਂ ਸੀਹੋਕ੍ਕਨ੍ਤਵਸੇਨ ਅਨੁਸ੍ਸਰਣਂ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਞ੍ਚ ਖੋ ਅਨੁਲੋਮਵਸੇਨ. ‘‘ਪਟਿਲੋਮਵਸੇਨਾ’’ਤਿਪਿ ਲਿਖਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਦੁਵਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ. ਸੀਹੋਕ੍ਕਨ੍ਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਅਨੇਕਾਸੁ ਕਪ੍ਪਕੋਟੀਸੂ’’ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਯਥਾ ਤਨ੍ਤਿ ਨਿਦਸ੍ਸਨੇਨ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਸਾਧਾਰਣੇਨ ਫਲਸਾਧਾਰਣਤਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਆਦਰਂ ਜਨੇਤਿ, ਅਤ੍ਤਾਨਮੇਵੇਕਂ ਉਕ੍ਕਂਸੇਤੀਤਿ ਵਚਨਂ ਨਿਵਾਰੇਤਿ. ‘‘ਸਾਧੁ ਖੋ ਪਨ ਤਥਾਰੂਪਾਨਂ ਅਰਹਤਂ ਦਸ੍ਸਨਂ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਤਸ੍ਸ ਪੁਬ੍ਬੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਚਿਤ੍ਤੇ ਏਵ ਨਿਯੋਜੇਤਿ. ਪਠਮਾ ਅਭਿਨਿਬ੍ਭਿਦਾਤਿ ਵਚਨੇਨ ਅਵਿਜ੍ਜਣ੍ਡਕੋਸਸ੍ਸ ਬਹੁਪਟਲਭਾਵਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ, ਤੇਨ ਅਟ੍ਠਗੁਣਿਸ੍ਸਰਿਯਾਦਿਨਾ ਅਨਭਿਨਿਬ੍ਭਿਦਂ ਦੀਪੇਤਿ.

ਪੁਬ੍ਬੇਨਿਵਾਸਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁਞਾਣਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੧੩. ‘‘ਚੁਤੂਪਪਾਤਞਾਣਾਯਾ’’ਤਿ ਫਲੂਪਚਾਰੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਇਦਞ੍ਹਿ ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁਞਾਣਂ ਰੂਪਾਰਮ੍ਮਣਤ੍ਤਾ ਪਰਿਤ੍ਤਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਅਜ੍ਝਤ੍ਤਬਹਿਦ੍ਧਾਰਮ੍ਮਣਂ ਹੋਤਿ. ਨ ਚੁਤਿਂ ਵਾ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਂ ਵਾ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਕਰੋਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਯਥਾਕਮ੍ਮੂਪਗੇ ਸਤ੍ਤੇ ਪਜਾਨਾਮੀ’’ਤਿ (ਪਾਰਾ. ੧੩) ਵਚਨਂ ਵਿਯ ਫਲੂਪਚਾਰੇਨੇਵ ਵੁਤ੍ਤਮਿਦਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਦਿਬ੍ਬਵਿਹਾਰਸਨ੍ਨਿਸ੍ਸਿਤਤ੍ਤਾ ਕਾਰਣੋਪਚਾਰੇਨ ਦਿਬ੍ਬਂ. ਇਮਿਨਾ ਪਨ ਕੇਚਿ ਆਚਰਿਯਾ ‘‘ਕੁਸਲਾਕੁਸਲਾ ਚਕ੍ਖੂ ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁ ਕਾਮਾਵਚਰ’’ਨ੍ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਤੇ ਪਟਿਸੇਧਿਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਚਤੁਤ੍ਥਜ੍ਝਾਨਪਞ੍ਞਾ ਹਿ ਏਤ੍ਥ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਾ. ਮਹਾਜੁਤਿਕਤ੍ਤਾ ਮਹਾਗਤਿਕਤ੍ਤਾਤਿ ਏਤੇਸੁ ‘‘ਸਦ੍ਦਸਤ੍ਥਾਨੁਸਾਰੇਨਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਏਕਾਦਸਨ੍ਨਂ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸਾਨਂ ਏਵਂ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਕ੍ਕਮੋ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸਭਾਵੋ ਚ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ, ਮਹਾਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਆਲੋਕਂ ਵਡ੍ਢੇਤ੍ਵਾ ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁਨਾ ਨਾਨਾਵਿਧਾਨਿ ਰੂਪਾਨਿ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਇਦਂ ਨੁ ਖੋ ਕਿ’’ਨ੍ਤਿ ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾ ਉਦਪਾਦਿ, ਸੋ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸੋ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸਸੁਤ੍ਤੇ (ਮ. ਨਿ. ੩.੨੩੬ ਆਦਯੋ) ‘‘ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਧਿਕਰਣਞ੍ਚ ਪਨ ਮੇ ਸਮਾਧਿਮ੍ਹਿ ਚਵਿ, ਸਮਾਧਿਮ੍ਹਿ ਚੁਤੇ ਓਭਾਸੋ ਅਨ੍ਤਰਧਾਯਤਿ ਦਸ੍ਸਨਞ੍ਚ ਰੂਪਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਵਚਨਤੋ. ਤਤੋ ‘‘ਰੂਪਾਨਿ ਮੇ ਪਸ੍ਸਤੋ ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਇਦਾਨਿ ਨ ਕਿਞ੍ਚਿ ਮਨਸਿ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤਯਤੋ ਅਮਨਸਿਕਾਰੋ, ਤਤੋ ਕਿਞ੍ਚਿ ਅਮਨਸਿਕਰੋਨ੍ਤਸ੍ਸ ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਂ ਉਦਪਾਦਿ, ਤਤੋ ਤਸ੍ਸ ਪਹਾਨਤ੍ਥਂ ਆਲੋਕਂ ਵਡ੍ਢੇਤ੍ਵਾ ਰੂਪਾਨਿ ਪਸ੍ਸਤੋ ਹਿਮਵਨ੍ਤਾਦੀਸੁ ਦਾਨਵਰਕ੍ਖਸਾਦਯੋ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਸ੍ਸ ਛਮ੍ਭਿਤਤ੍ਤਂ ਉਦਪਾਦਿ, ਤਤੋ ਤਸ੍ਸ ਪਹਾਨਤ੍ਥਂ ‘‘ਮਯਾ ਦਿਟ੍ਠਭਯਂ ਪਕਤਿਯਾ ਓਲੋਕਿਯਮਾਨਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਅਦਿਟ੍ਠੇ ਕਿਂ ਨਾਮ ਭਯ’’ਨ੍ਤਿ ਚਿਨ੍ਤਯਤੋ ਉਪ੍ਪਿਲਾਵਿਤਤ੍ਤਂ ਉਦਪਾਦਿ. ਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ਪਨ ‘‘ਉਪ੍ਪਿਲਂ ਦਿਬ੍ਬਰੂਪਦਸ੍ਸੇਨੇਨਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ‘‘ਤਂ ਦੁਵੁਤ੍ਤਂ ਪਰਤੋ ਅਭਿਜਪ੍ਪਾਵਚਨੇਨ ਤਦਤ੍ਥਸਿਦ੍ਧਿਤੋ’’ਤਿ ਆਚਰਿਯੋ ਵਦਤਿ. ਤਤੋ ਛਮ੍ਭਿਤਤ੍ਤਪ੍ਪਹਾਨਤ੍ਥਂ ‘‘ਮਯਾ ਵੀਰਿਯਂ ਦਲ਼੍ਹਂ ਪਗ੍ਗਹਿਤਂ, ਤੇਨ ਮੇ ਇਦਂ ਉਪ੍ਪਿਲਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨ’’ਨ੍ਤਿ ਵੀਰਿਯਂ ਸਿਥਿਲਂ ਕਰੋਨ੍ਤਸ੍ਸ ਕਾਯਦੁਟ੍ਠੁਲ੍ਲਂ ਕਾਯਦਰਥੋ ਕਾਯਾਲਸਿਯਂ ਉਦਪਾਦਿ, ਤਤੋ ਤਂ ਚਜਨ੍ਤਸ੍ਸ ਅਚ੍ਚਾਰਦ੍ਧਵੀਰਿਯਂ ਉਦਪਾਦਿ, ਤਤ੍ਥ ਦੋਸਂ ਪਸ੍ਸਤੋ ਅਤਿਲੀਨਵੀਰਿਯਂ ਉਪਦਾਦਿ, ਤਤੋ ਤਂ ਪਹਾਯ ਸਮਪ੍ਪਵਤ੍ਤੇਨ ਵੀਰਿਯੇਨ ਛਮ੍ਭਿਤਤ੍ਤਭਯਾ ਹਿਮਵਨ੍ਤਾਦਿਟ੍ਠਾਨਂ ਪਹਾਯ ਦੇਵਲੋਕਾਭਿਮੁਖਂ ਆਲੋਕਂ ਵਡ੍ਢੇਤ੍ਵਾ ਦੇਵਸਙ੍ਘਂ ਪਸ੍ਸਤੋ ਤਣ੍ਹਾਸਙ੍ਖਾਤਾ ਅਭਿਜਪ੍ਪਾ ਉਦਪਾਦਿ, ਤਤੋ ‘‘ਮਯ੍ਹਂ ਏਕਜਾਤਿਕਰੂਪਂ ਮਨਸਿ ਕਰੋਨ੍ਤਸ੍ਸ ਅਭਿਜਪ੍ਪਾ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਦਾਨਿ ਨਾਨਾਵਿਧਂ ਰੂਪਂ ਮਨਸਿ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਕਾਲੇਨ ਦੇਵਲੋਕਾਭਿਮੁਖਂ, ਕਾਲੇਨ ਮਨੁਸ੍ਸਲੋਕਾਭਿਮੁਖਂ ਆਲੋਕਂ ਵਡ੍ਢੇਤ੍ਵਾ ਨਾਨਾਵਿਧਾਨਿ ਰੂਪਾਨਿ ਮਨਸਿ ਕਰੋਤੋ ਨਾਨਤ੍ਤਸਞ੍ਞਾ ਉਦਪਾਦਿ, ਤਤੋ ‘‘ਨਾਨਾਵਿਧਰੂਪਾਨਿ ਮੇ ਮਨਸਿ ਕਰੋਨ੍ਤਸ੍ਸ ਨਾਨਤ੍ਤਸਞ੍ਞਾ ਉਦਪਾਦਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਦਾਨਿ ਅਭਿਜਪ੍ਪਾਦਿਭਯਾ ਇਟ੍ਠਾਦਿਨਿਮਿਤ੍ਤਗ੍ਗਾਹਂ ਪਹਾਯ ਏਕਜਾਤਿਕਮੇਵ ਰੂਪਂ ਮਨਸਿ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਤਥਾ ਕਰੋਤੋ ਅਭਿਨਿਜ੍ਝਾਯਿਤਤ੍ਤਂ ਰੂਪਾਨਂ ਉਦਪਾਦਿ ਏਵਂ ਪਹੀਨਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸਸ੍ਸਾਪਿ ਅਨਧਿਟ੍ਠਿਤਤ੍ਤਾ. ਓਭਾਸਞ੍ਹਿ ਖੋ ਜਾਨਾਮਿ, ਨ ਚ ਰੂਪਾਨਿ ਪਸ੍ਸਾਮੀਤਿਆਦਿ ਜਾਤਂ.

ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਯਦਾ ਪਰਿਕਮ੍ਮੋਭਾਸਮੇਵ ਮਨਸਿ ਕਰੋਮਿ, ਤਦਾ ਓਭਾਸਂ ਸਞ੍ਜਾਨਾਮਿ, ਦਿਬ੍ਬੇਨ ਚਕ੍ਖੁਨਾ ਰੂਪਾਨਿ ਨ ਚ ਪਸ੍ਸਾਮਿ, ਰੂਪਦਸ੍ਸਨਕਾਲੇ ਚ ਓਭਾਸਂ ਨ ਜਾਨਾਮੀਤਿ. ਕਿਮਤ੍ਥਮਿਦਂ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਨ ਹਿ ਏਤਂ ਉਪਕ੍ਕਿਸੇਸਗਤਨ੍ਤਿ? ਨ ਕੇਵਲਂ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸਪ੍ਪਜਹਨਮੇਵੇਤ੍ਥ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਂ, ਯੇਨ ਇਦਂ ਵਿਸੁਦ੍ਧਂ ਹੋਤਿ, ਅਞ੍ਞਮ੍ਪਿ ਤਦੁਤ੍ਤਰਿ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ. ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸੋਤਿਆਦੀਸੁ ‘‘ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸਾਤਿ ਆਦੀਨਵਦਸ੍ਸਨੇਨ ਪਜਹਿਂ, ਨ ਮਯ੍ਹਂ ਤਦਾ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਕੇਚਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਮਾਨੁਸਕਂ ਵਾਤਿ ਇਮਿਨਾ ਸਭਾਵਾਤਿਕ੍ਕਮਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਮਂਸਚਕ੍ਖੁਨਾ ਵਿਯਾਤਿ ਇਮਿਨਾ ਪਰਿਯਤ੍ਤਿਗ੍ਗਹਣਂ, ਵਣ੍ਣਮਤ੍ਤਾਰਮ੍ਮਣਤਞ੍ਚ ਉਪਮੇਤਿ. ਵਣ੍ਣਮਤ੍ਤੇ ਹੇਤ੍ਥ ਸਤ੍ਤ-ਸਦ੍ਦੋ, ਨ ‘‘ਸਬ੍ਬੇ ਸਤ੍ਤਾ ਆਹਾਰਟ੍ਠਿਤਿਕਾ’’ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੧੦.੨੭) ਏਤ੍ਥ ਵਿਯ ਸਬ੍ਬਸਙ੍ਖਤੇਸੁ, ਹੀਨਜਾਤਿਆਦਯੋ ਮੋਹਸ੍ਸ ਨਿਸ੍ਸਨ੍ਦੋ ਵਿਪਾਕੋ. ਕਾਯਦੁਚ੍ਚਰਿਤੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਾ ਪੁਬ੍ਬੇ ਅਤੀਤਭਵੇ ਅਹੇਸੁਂ, ਸਮ੍ਪਤਿ ਨਿਰਯਂ ਉਪਪਨ੍ਨਾਤਿ ਏਵਂ ਪਾਠਸੇਸੇਨ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ‘‘ਯਥਾਕਮ੍ਮੂਪਗਞਾਣਞ੍ਹਿ ਏਕਨ੍ਤਮਤੀਤਾਰਮ੍ਮਣਂ, ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁ ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾਰਮ੍ਮਣ’’ਨ੍ਤਿ ਉਭਿਨ੍ਨਂ ਕਿਚ੍ਚਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਮਹਲ੍ਲਕੋਤਿ ਸਮਣਾਨਂ ਸਾਰੁਪ੍ਪਮਸਾਰੁਪ੍ਪਂ, ਲੋਕਾਚਾਰਂ ਵਾ ਨ ਜਾਨਾਤੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੇਨ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਗੁਣਪਰਿਧਂਸਨੇਨ ਗਰਹਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ‘‘ਨਿਯਤੋ ਸਮ੍ਬੋਧਿਪਰਾਯਨੋ’’ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੨.੪੧; ੫.੯੯੮, ੧੦੦੪) ਵੁਤ੍ਤੋ ਅਰਿਯਪੁਗ੍ਗਲੋ ਮਗ੍ਗਾਵਰਣਂ ਕਾਤੁਂ ਸਮਤ੍ਥਂ ਫਰੁਸਵਚਨਂ ਯਦਿ ਕਥੇਯ੍ਯ, ਅਪਾਯਗਮਨੀਯਮ੍ਪਿ ਕਰੇਯ੍ਯ, ਤੇਨ ਸੋ ਅਪਾਯੁਪਗੋਪਿ ਭਵੇਯ੍ਯ, ਤਸ੍ਮਾ ਉਪਪਰਿਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਏਕੇ. ‘‘ਵਾਯਾਮਂ ਮਾ ਅਕਾਸੀਤਿ ਥੇਰੇਨ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਮਗ੍ਗਾਵਰਣਂ ਕਰੋਤੀ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਪੁਬ੍ਬੇਵ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨੇਨ ਅਪਾਯਦ੍ਵਾਰੋ ਪਿਹਿਤੋ, ਤਸ੍ਮਾਸ੍ਸ ਸਗ੍ਗਾਵਰਣਂ ਨਤ੍ਥਿ. ‘‘ਪਾਕਤਿਕਨ੍ਤਿ ਪਵਤ੍ਤਿਵਿਪਾਕਂ ਅਹੋਸੀ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ‘‘ਵੁਦ੍ਧਿ ਹੇਸਾ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਰਿਯਸ੍ਸ ਵਿਨਯੇ, ਯੋ ਅਚ੍ਚਯਂ ਅਚ੍ਚਯਤੋ ਦਿਸ੍ਵਾ ਯਥਾਧਮ੍ਮਂ ਪਟਿਕਰੋਤੀ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੩.੩੭੦; ਦੀ. ਨਿ. ੧.੨੫੧) ਵਚਨਤੋ ਪਾਕਤਿਕਂ ਅਹੋਸੀਤਿ ਏਕੇ. ਸਚੇ ਸੋ ਨ ਖਮਤੀਤਿ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਾਦੀਨਂ ਖਨ੍ਤਿਗੁਣਸ੍ਸ ਮਨ੍ਦਤਾਯ ਵਾ ਆਯਤਿਂ ਤਸ੍ਸ ਸੁਟ੍ਠੁ ਸਂਵਰਤ੍ਥਾਯ ਵਾ ਅਕ੍ਖਮਨਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਸੁਖਾਨਂ ਵਾ ਆਯਸ੍ਸ ਆਰਮ੍ਮਣਾਦਿਨੋ ਅਭਾਵਾ ਕਾਲਕਞ੍ਚਿਕਾ ਅਸੁਰਾ ਹੋਨ੍ਤਿ. ‘‘ਇਤੋ ਭੋ ਸੁਗਤਿਂ ਗਚ੍ਛਾ’’ਤਿ (ਇਤਿਵੁ. ੮੩) ਵਚਨਤੋ ਮਨੁਸ੍ਸਗਤਿਪਿ. ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁਞਾਣਵਿਜ੍ਜਾਤਿ ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁਮੇਵ ਦਸ੍ਸਨਟ੍ਠੇਨ ਞਾਣਂ, ਤਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਸ੍ਸ ਵਿਨ੍ਦਨਟ੍ਠੇਨ ਵਿਜ੍ਜਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁਞਾਣਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਆਸਵਕ੍ਖਯਞਾਣਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੧੪. ਸੋ ਏਵਂ ਸਮਾਹਿਤੇ ਚਿਤ੍ਤੇਤਿ ਕਿਂ ਪੁਰਿਮਸ੍ਮਿਂਯੇਵ, ਉਦਾਹੁ ਅਞ੍ਞਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਚਤੁਤ੍ਥਜ੍ਝਾਨਚਿਤ੍ਤੇ. ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਮ੍ਪਿ ਯਤੋ ਵੁਟ੍ਠਾਯ ਪੁਰਿਮਵਿਜ੍ਜਾਦ੍ਵਯਂ ਅਧਿਗਤਂ, ਤਦੇਵ ਪੁਨ ਸਮਾਪਜ੍ਜਨਵਸੇਨ ਅਭਿਨਵਂ ਅਭਿਣ੍ਹਂ ਕਤਨ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ‘‘ਸੋ ਏਵਂ ਸਮਾਹਿਤੇ ਚਿਤ੍ਤੇਤਿ ਇਧ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਪਾਦਕਂ ਚਤੁਤ੍ਥਜ੍ਝਾਨਚਿਤ੍ਤਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਏਤ੍ਥਾਹ – ਯਦਿ ਤਦੇਵ ਪੁਨ ਸਮਾਪਜ੍ਜਨਵਸੇਨ ਅਭਿਨਵਂ ਕਤਂ, ਅਥ ਕਸ੍ਮਾ ਪੁਬ੍ਬੇ ਵਿਯ ‘‘ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਪਾਦਕਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾਪਾਦਕਂ ਨਿਰੋਧਪਾਦਕਂ ਸਬ੍ਬਕਿਚ੍ਚਸਾਧਕਂ ਸਬ੍ਬਲੋਕਿਯਲੋਕੁਤ੍ਤਰਗੁਣਦਾਯਕਂ ਇਧ ਚਤੁਤ੍ਥਜ੍ਝਾਨਚਿਤ੍ਤਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਅਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਇਧ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਪਾਦਕਂ ਚਤੁਤ੍ਥਜ੍ਝਾਨਚਿਤ੍ਤਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਤਕਮੇਵ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਨਨੁ ਇਧ ਤਥਾਵਚਨਟ੍ਠਾਨਮੇਵ ਤਂ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਬ੍ਬਗੁਣਨਿਪ੍ਫਾਦਨਤੋ, ਨ ਪਠਮਵਿਜ੍ਜਾਦ੍ਵਯਮਤ੍ਤਨਿਪ੍ਫਾਦਨਤੋਤਿ? ਵੁਚ੍ਚਤੇ – ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਮਗ੍ਗਙ੍ਗਝਾਨਙ੍ਗਪਟਿਪਦਾਵਿਮੋਕ੍ਖਵਿਸੇਸਨਿਯਮੋ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗਵੁਟ੍ਠਾਨਗਾਮਿਨੀਵਿਪਸ੍ਸਨਾਯ ਸਙ੍ਖਾਰੁਪੇਕ੍ਖਾਸਙ੍ਖਾਤਾਯ ਨਿਯਮੇਨ ਅਹੋਸੀਤਿ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਪਾਦਕਮਿਧ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਤਤ੍ਥ ਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਤ੍ਤਾ, ਨ ਤਦਾਰਮ੍ਮਣਮਤ੍ਤੇਨ. ਪਰਿਯਾਯਤੋਤਿ ਅਞ੍ਞੇਨਪਿ ਪਕਾਰੇਨ. ‘‘ਇਮੇ ਆਸਵਾ’’ਤਿ ਅਯਂ ਵਾਰੋ ਕਿਮਤ੍ਥਂ ਆਰਦ੍ਧੋ? ‘‘ਆਸਵਾਨਂ ਖਯਞਾਣਾਯਾ’’ਤਿ ਅਧਿਕਾਰਾਨੁਲੋਮਨਤ੍ਥਂ. ਮਗ੍ਗਕ੍ਖਣੇ ਹਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਵਿਮੁਚ੍ਚਤਿ, ਫਲਕ੍ਖਣੇ ਵਿਮੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤੀਤਿ ਇਦਂ ਏਕਤ੍ਤਨਯੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਯਞ੍ਹਿ ਵਿਮੁਚ੍ਚਮਾਨਂ, ਤਦੇਵ ਅਪਰਭਾਗੇ ਵਿਮੁਤ੍ਤਂ ਨਾਮ ਹੋਤਿ. ਯਞ੍ਚ ਵਿਮੁਤ੍ਤਂ, ਤਦੇਵ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗੇ ਵਿਮੁਚ੍ਚਮਾਨਂ ਨਾਮ ਹੋਤਿ. ਭੁਞ੍ਜਮਾਨੋ ਏਵ ਹਿ ਭੋਜਨਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਭੁਤ੍ਤਾਵੀ ਨਾਮ. ‘‘ਇਮਿਨਾ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਞਾਣਂ ਦਸ੍ਸੇਤੀ’’ਤਿ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਞਾਣਸ੍ਸ ਚ ਪਟ੍ਠਾਨੇ ‘‘ਮਗ੍ਗਾ ਵੁਟ੍ਠਹਿਤ੍ਵਾ ਮਗ੍ਗਂ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਤਿ, ਫਲਂ, ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ, ਪਹੀਨੇ ਕਿਲੇਸੇ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਤੀ’’ਤਿ ਅਯਮੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਕ੍ਕਮੋ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਪਵਤ੍ਤਿਕ੍ਕਮੋ ਪਨੇਤ੍ਥ ਸਰੂਪਤੋ ਅਤ੍ਥਤੋਤਿ ਦ੍ਵਿਧਾ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਤਤ੍ਥ ‘‘ਵਿਮੁਤ੍ਤਮਿਤਿ ਞਾਣਂ ਅਹੋਸੀ’’ਤਿ ਸਰੂਪਤੋ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧਸ੍ਸਪਿ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਞਾਣਸ੍ਸ ਪਵਤ੍ਤਿਕ੍ਕਮਨਿਦਸ੍ਸਨਂ. ‘‘ਖੀਣਾ ਜਾਤੀ’’ਤਿਆਦਿ ਅਤ੍ਥਤੋ. ਤੇਨੇਵ ਅਨ੍ਤੇ ‘‘ਅਬ੍ਭਞ੍ਞਾਸਿ’’ਨ੍ਤਿ ਪੁਗ੍ਗਲਾਧਿਟ੍ਠਾਨਂ ਦੇਸਨਂ ਅਕਾਸਿ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਞਾਣਸ੍ਸ ਤਥਾ ਅਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਤੋ. ਅਪ੍ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਕਂ ਹੋਤੀਤਿ ਜਾਨਨ੍ਤੋ ‘‘ਖੀਣਾ ਜਾਤੀ’’ਤਿ ਜਾਨਾਤਿ ਨਾਮ. ‘‘ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁਨਾ ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨਾਗਤਂਸਞਾਣ’’ਨ੍ਤਿ ਅਨਾਗਤਂਸਞਾਣਸ੍ਸ ਚ ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁਸਨ੍ਨਿਸ੍ਸਿਤਤ੍ਤਾ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਆਸਵਕ੍ਖਯਞਾਣਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਉਪਾਸਕਤ੍ਤਪਟਿਵੇਦਨਾਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੧੫. ਕਣ੍ਣਸੁਖਤੋ ਹਦਯਙ੍ਗਮਤੋਤਿ ਵਚਨਮੇਵ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਨਤ੍ਤੁਕ੍ਕਂਸਨਤੋਤਿਆਦਿ ਪੁਗ੍ਗਲਵਸੇਨ, ਕਣ੍ਣਸੁਖਤੋਤਿ ਸੋਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਸਨ੍ਧਾਯ. ਆਪਾਥਾਰਮਣੀਯਤੋਤਿ ਞਾਣਾਪਾਥਾਰਮਣੀਯਤੋ. ਸਯਮੇਵ ਹੇਟ੍ਠਾਮੁਖਜਾਤਂ ਵਾ, ਮਗ੍ਗੋ ਪਨ ਅਸੋਕੋ ਹੋਤਿ. ਤਦਾ ਹਿ ਸੋਕੋ ਪਹੀਯਮਾਨੋ. ਚਰਿਯਾਦਿਅਨੁਕੂਲਤੋ ਅਪ੍ਪਟਿਕੂਲਂ. ‘‘ਮਧੁਰਮਿਮ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ‘‘ਧਮ੍ਮਮਿਮ’’ਨ੍ਤਿ ਵਚਨਂ ਅਧਿਕਂ ਵਿਯ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਰਾਗਵਿਰਾਗਮਿਮ’’ਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਵਿਸੁਂ ਵਿਸੁਂ ਯੋਜੇਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਪਿਣ੍ਡੇਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਮਿਮਂ ਉਪੇਹੀਤਿ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਂ, ‘‘ਧਮ੍ਮਮੇਵ ਸਰਣਤ੍ਥਮੁਪੇਹੀ’’ਤਿ ਪਠਨ੍ਤਿ ਕਿਰਾਤਿ ਦੀਪੇਤਿ. ਸਰਣਗਤਾਨਂ ਤੇਨੇਵ ਸਰਣਗਮਨੇਨ ਭਯਂ ਸਨ੍ਤਾਸਂ ਦੁਗ੍ਗਤਿਂ ਪਰਿਕ੍ਕਿਲੇਸਂ ਦੁਕ੍ਖਂ ਹਿਂਸਤੀਤਿ ਰਤਨਤ੍ਤਯਂ ਸਰਣਂ ਨਾਮ. ਤਪ੍ਪਸਾਦਤਗ੍ਗਰੁਤਾਦੀਹਿ ਵਿਹਤਕਿਲੇਸੋ ਤਪ੍ਪਰਾਯਨਤਾਕਾਰਪ੍ਪਵਤ੍ਤੋ ਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਾਦੋ ਸਰਣਗਮਨਂ. ਤਂਸਮਙ੍ਗੀਸਤ੍ਤੋ ਸਰਣਂ ਗਚ੍ਛਤਿ. ਪਭੇਦੇਨ ਪਨ ਦੁਵਿਧਂ ਸਰਣਗਮਨਂ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਂ ਲੋਕਿਯਨ੍ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਂ ਦਿਟ੍ਠਸਚ੍ਚਾਨਂ ਮਗ੍ਗਕ੍ਖਣੇ ਸਰਣਗਮਨੁਪਕ੍ਕਿਲੇਸਸਮੁਚ੍ਛੇਦੇਨ ਨਿਬ੍ਬਾਨਾਰਮ੍ਮਣਂ ਹੁਤ੍ਵਾ ਕਿਚ੍ਚਤੋ ਸਕਲੇਪਿ ਰਤਨਤ੍ਤਯੇ ਇਜ੍ਝਤਿ. ਲੋਕਿਯਂ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਾਨਂ ਸਰਣਗਮਨੁਪਕ੍ਕਿਲੇਸਂ ਤਦਙ੍ਗਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭਨੇਨ ਆਰਮ੍ਮਣਤੋ ਬੁਦ੍ਧਾਦਿਗੁਣਾਰਮ੍ਮਣਂ ਹੁਤ੍ਵਾ ਇਜ੍ਝਤਿ. ਤਂ ਅਤ੍ਥਤੋ ਰਤਨਤ੍ਤਯੇ ਸਦ੍ਧਾਪਟਿਲਾਭੋ ਸਦ੍ਧਾਮੂਲਿਕਾ ਚ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ. ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਸ੍ਸ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਸਾਮਞ੍ਞਫਲਾਨਿ ਵਿਪਾਕਫਲਂ, ਸਬ੍ਬਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਯੋ ਆਨਿਸਂਸਫਲਂ. ‘‘ਯੋ ਚ ਬੁਦ੍ਧਞ੍ਚ ਧਮ੍ਮਞ੍ਚ…ਪੇ… ਸਬ੍ਬਦੁਕ੍ਖਾ ਪਮੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ (ਧ. ਪ. ੧੯੦-੧੯੨) ਹਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਲੋਕਿਯਸ੍ਸ ਭਵਭੋਗਸਮ੍ਪਦਾ. ‘‘ਯੇ ਕੇਚਿ ਬੁਦ੍ਧਂ ਸਰਣਂ ਗਤਾਸੇ’’ਤਿ (ਦੀ. ਨਿ. ੨.੩੩੨; ਸਂ. ਨਿ. ੧.੩੭) ਹਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਲੋਕਿਯਸਰਣਗਮਨਂ ਤੀਸੁ ਵਤ੍ਥੂਸੁ ਅਞ੍ਞਾਣਸਂਸਯਮਿਚ੍ਛਾਞਾਣਾਦੀਹਿ ਸਂਕਿਲਿਸ੍ਸਤਿ, ਨ ਮਹਾਜੁਤਿਕਂ ਹੋਤਿ, ਨ ਮਹਾਵਿਪ੍ਫਾਰਂ. ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਸ੍ਸ ਨਤ੍ਥਿ ਸਂਕਿਲੇਸੋ. ਲੋਕਿਯਸ੍ਸ ਸਾਵਜ੍ਜੋ ਅਨਵਜ੍ਜੋਤਿ ਦੁਵਿਧੋ ਭੇਦੋ. ਤਤ੍ਥ ਅਞ੍ਞਸਤ੍ਥਾਰਾਦੀਸੁ ਅਤ੍ਤਸਨ੍ਨਿਯ੍ਯਾਤਨਾਦੀਹਿ ਸਾਵਜ੍ਜੋ ਹੋਤਿ, ਸੋ ਅਨਿਟ੍ਠਫਲੋ. ਅਨਵਜ੍ਜੋ ਕਾਲਕਿਰਿਯਾਯ, ਸੋ ਅਵਿਪਾਕਤ੍ਤਾ ਅਫਲੋ. ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਸ੍ਸ ਨੇਵਤ੍ਥਿ ਭੇਦੋ. ਭਵਨ੍ਤਰੇਪਿ ਹਿ ਅਰਿਯਸਾਵਕੋ ਅਞ੍ਞਂ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਨ ਉਦ੍ਦਿਸਤਿ. ਯੋ ਕੋਚਿ ਸਰਣਗਤੋ ਗਹਟ੍ਠੋ ਉਪਾਸਕੋ. ਰਤਨਤ੍ਤਯਉਪਾਸਨਤੋ ਉਪਾਸਕੋ. ਪਞ੍ਚ ਵੇਰਮਣਿਯੋ ਸੀਲਂ. ਸਤ੍ਥਸਤ੍ਤਮਂਸਮਜ੍ਜਵਿਸਵਾਣਿਜ੍ਜਾਰਹਿਤਂ ਧਮ੍ਮੇਨ ਜੀਵਿਕਂ ਆਜੀਵੋ. ਵੁਤ੍ਤਸੀਲਾਜੀਵਵਿਪਤ੍ਤਿ ਵਿਪਤ੍ਤਿ ਨਾਮ. ਵਿਪਰੀਤਾ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿ.

੧੬. ਲਚ੍ਛਾਮ ਨੁ ਖੋਤਿ ਦੁਗ੍ਗਤੇ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਸਕ੍ਖਿਸ੍ਸਾਮ ਨੁਖੋ ਨੋਤਿ ਸਮਿਦ੍ਧੇ ਸਨ੍ਧਾਯ. ਤਤ੍ਥ ਵੇਰਞ੍ਜਾਯਂ. ਪਗ੍ਗਯ੍ਹਤੀਤਿ ਪਤ੍ਤਂ ਪਗ੍ਗਹੋ, ਤੇਨ ਪਗ੍ਗਹੇਨ ਪਤ੍ਤੇਨਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸਮਾਦਾਯੇਵਾਤਿ ਨਿਦਸ੍ਸਨਂ. ਨ ਚ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਪੁਨ ਪਾਕਂ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਤਥਾਪਿ ਨ ਸੁਟ੍ਠੁ ਪਕ੍ਕਤ੍ਤਾ ਵੁਤ੍ਤਂ, ‘‘ਉਤ੍ਤਣ੍ਡੁਲਭਤ੍ਤਂ ਲਭਿਤ੍ਵਾਪਿ ਪਿਧੇਤੁਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਵਚਨਞ੍ਚੇਤ੍ਥ ਸਾਧਕਂ. ‘‘ਸਾਵਕਾਨਂ ਵਾ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਪਞ੍ਞਪੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਵਚਨੇਨ ਆਜੀਵਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿਸੀਲਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘‘ਪਚ੍ਛਾ ਸੀਲ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਉਪਾਲਿਤ੍ਥੇਰੋਪਿ ਤਂ ਤਂ ਵਤ੍ਥੁਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਭਗਵਤਾ ਬਹੂਨਿ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਾਨਿ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਾਨਿ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਦੀਪੇਤਿ. ਯਦਿ ਏਵਂ ਵੇਰਞ੍ਜਾਯਂ ‘‘ਏਤਸ੍ਸ ਭਗਵਾ ਕਾਲੋ’’ਤਿ ਵਚਨਂ ਨ ਸਮੇਤੀਤਿ ਚੇ? ਨ, ਤਤੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਾਭਾਵਪ੍ਪਸਙ੍ਗਤੋ. ਥੇਰੋ ਪਨ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਾਨਿ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਪਞ੍ਞਪੇਤਬ੍ਬਾਨਿ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖੁਦ੍ਦੇਸਪ੍ਪਹੋਨਕਾਨਿ ਸਨ੍ਧਾਯਾਹ. ਭਗਵਾਪਿ ‘‘ਨ ਤਾਵ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤ ਸਤ੍ਥਾ ਸਾਵਕਾਨਂ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਪਞ੍ਞਪੇਤੀ’’ਤਿ ਭਦ੍ਦਾਲਿਸੁਤ੍ਤੇ (ਮ. ਨਿ. ੨.੧੩੪; ਆਦਯੋ) ਵਿਯ ਏਕਚ੍ਚੇਸੁ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤੇਸੁਪਿ ਤਤੋ ਪਰਂ ਪਞ੍ਞਪੇਤਬ੍ਬਾਨਿ ਸਨ੍ਧਾਯਾਹ. ਇਧੇਵ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ‘‘ਸਾਮਮ੍ਪਿ ਪਚਨਂ ਸਮਣਸਾਰੁਪ੍ਪਂ ਨ ਹੋਤਿ ਨ ਚ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਵਚਨਞ੍ਚ, ਤਥਾ ‘‘ਰਤ੍ਤਿਚ੍ਛੇਦੋ ਵਾ ਵਸ੍ਸਚ੍ਛੇਦੋ ਵਾ’’ਤਿਆਦਿਵਚਨਾਨਿ ਚ ਅਤ੍ਥਿ. ਅਞ੍ਞਥਾ ‘‘ਦ੍ਵੀਹਾਕਾਰੇਹਿ ਬੁਦ੍ਧਾ ਭਗਵਨ੍ਤੋ ਭਿਕ੍ਖੂ ਪਟਿਪੁਚ੍ਛਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਇਧੇਵੇਦਂ ਪਾਲ਼ਿਠਪਨਂ ਵਿਰੁਜ੍ਝਤੀਤਿ ਆਚਰਿਯੇਨ ਵਿਚਾਰਿਤਂ, ਤਂ ਸੁਨ੍ਦਰਂ ਪੁਬ੍ਬੇਪਿ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਸਿਕ੍ਖਾਪਦਸਮ੍ਭਵਤੋ. ਕਿਨ੍ਤੁ ਇਧ ਪਾਲ਼ਿਠਪਨਵਿਰੋਧਵਿਚਾਰਣਾ ਪਨ ਨਿਪ੍ਪਯੋਜਨਾ ਵਿਯ ਮਮ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ਕਸ੍ਮਾ? ਉਪਾਲਿਤ੍ਥੇਰੇਨ ਸਙ੍ਗੀਤਿਕਾਲੇ ਵੁਤ੍ਤਪਾਠਤ੍ਤਾ. ਰਤ੍ਤਿਚ੍ਛੇਦੋਤਿ ਸਤ੍ਤਾਹਕਿਚ੍ਚਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤੋ. ‘‘ਸਤ੍ਤਾਹਕਰਣੀਯੇਨ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਰਤ੍ਤਿਚ੍ਛੇਦੋ ਵਾ ਵਸ੍ਸਚ੍ਛੇਦੋ ਵਾ ਏਕਭਿਕ੍ਖੁਨਾਪਿ ਨ ਕਤੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਕਿਰ ਮਹਾਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਵਸ੍ਸਚ੍ਛੇਦਸ੍ਸ ਕਾਰਣੇ ਸਤਿ ਸਤ੍ਤਾਹਕਿਚ੍ਚਂ ਕਾਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਏਕੇ. ਵਿਨਯਧਰਾ ਪਨ ਨਿਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਟ੍ਠਕਥਾਧਿਪ੍ਪਾਯੋ ਵੀਮਂਸਿਤਬ੍ਬੋ, ਇਮਾਯ ਵੇਰਞ੍ਜਾਯਂ ਅਪ੍ਪਿਚ੍ਛਤਾਦਿਪਟਿਪਦਾਯ ਪਸਨ੍ਨਾ. ਸਾਲੀਨਂ ਵਿਕਤਿ ਸਾਲਿਵਿਕਤਿ.

੧੭-੮. ਉਪਪਨ੍ਨਫਲੋਤਿ ਬਹੁਫਲੋ. ‘‘ਖੁਦ੍ਦਂ ਮਧੁ’’ਨ੍ਤਿ ਪਾਠੋ. ਥੇਰਂ ਸੀਹਨਾਦਂ ਨਦਾਪੇਤੁਂ ਪੁਚ੍ਛੀਤਿ ਇਮਿਨਾ ਆਚਰਿਯੋ ਯਂ ਪੁਬ੍ਬੇ ਆਣਾਯ ਠਿਤਾਨਂ ਸਾਵਕਾਨਂ ਮਹਾਨੁਭਾਵਤਾਦਸ੍ਸਨਂ ‘‘ਵੇਰਞ੍ਜਾਯਂ ਨਿਵਾਸਪ੍ਪਯੋਜਨ’’ਨ੍ਤਿ ਅਮ੍ਹੇਹਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਂ ਸਮ੍ਪਾਦੇਤਿ, ਰਾਜਗਹੇ ਵੇਰਞ੍ਜਾਯਞ੍ਚਾਤਿ ਉਭਯਤ੍ਥ ਵਿਤਕ੍ਕੁਪ੍ਪਾਦੇ ਏਕਤੋ ਪਿਣ੍ਡੇਤ੍ਵਾ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਅਥ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸਾ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਕਾਲਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਚਿਰਂ, ਠਿਤਿਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਚਿਰਾਤਿ ਵਿਗ੍ਗਹੋ.

ਕਾਮਂ ਹਿਨੋਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਫਲਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਯਾ ਸਹਾਯਂ ਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਕਤ੍ਤਰਿ ਹੇਤੁ, ਤਥਾਪਿ ਇਧ ਤੇਨ ਕਰਣਭੂਤੇਨ ਤਸ੍ਸ ਫਲਂ ਹਿਨੋਤਿ ਪਵਤ੍ਤਤੀਤਿ ਹੇਤੁ. ਤਥਾ ਘਟਨ੍ਤਿ ਤੇਨਾਤਿ ਘਟੋ. ਕਿਲਾਸੁਨੋਤਿ ਪਯੋਜਨਾਭਾਵੇਨ ਅਵਾਵਟਾ. ਅਬ੍ਬੋਕਿਣ੍ਣਾਨਿ ਵਿਸਭਾਗੇਹਿ. ਆਗਾਮਿਨਿਯਾ ਅਨਾਗਤੇਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਇਮੇਸਂਯੇਵ ਨੋਤਿ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ‘‘ਸਬ੍ਬਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਹੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਯਾਵਸਾਸਨਪਰਿਯਨ੍ਤਾਤਿ ਯਾਵ ਬੁਦ੍ਧਾ ਧਰਨ੍ਤਿ, ਤਾਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਖਤ੍ਤਿਯਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਵ ਉਚ੍ਚਾ, ਤਤ੍ਥਾਪਿ ਵਿਸੇਸਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਉਚ੍ਚਨੀਚਉਲ਼ਾਰੁਲ਼ਾਰਭੋਗਾ’’ਤਿ. ‘‘ਮਨਸਿ ਕਤ੍ਵਾ’’ਤਿਪਿ ਪਾਠੋ. ਉਪਸਮ੍ਪਾਦ੍ਯਉਪਸਮ੍ਪਾਦ੍ਯਇਚ੍ਚੇਤਂ ਦ੍ਵਯਂ ਮਾਗਧੇ ‘‘ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜਾ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਅਨੁਪਾਦਾਯਾਤਿ ਆਰਮ੍ਮਣਕਰਣਵਸੇਨ ਅਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ. ਆਸਵੇਹੀਤਿ ਕਤ੍ਤਰਿ ਤਤਿਯਾਵਿਭਤ੍ਤਿ. ਚਿਤ੍ਤਾਨੀਤਿ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਬਹੁਵਚਨਂ. ਵਿਮੁਚ੍ਚਿਂਸੂਤਿ ਕਮ੍ਮਕਾਰਕੇ. ਵਿਮੋਚਿਤਾਨੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋਤਿ ਆਚਰਿਯੋ. ਆਸਵੇਹੀਤਿ ਪਦਞ੍ਚ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤੇ ਕਰਣਵਚਨਂ ਕਤ੍ਵਾ ਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ਅਤ੍ਥੋ ਪਕਾਸਿਤੋ. ਯਦਿ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗੇਨ ਨਿਰੁਦ੍ਧਾਨਂ ਆਸਵਾਨਂ ਵਸੇਨ ਅਨਾਸਵਤਾ, ਲੋਕੇ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿਪਿ ਅਨਾਸਵਾ ਸਿਯੁਂ. ਨ ਹਿ ਨਿਰੁਦ੍ਧਾਨਿ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਆਰਮ੍ਮਣਾਨਿ ਕਰੋਨ੍ਤੀਤਿ ਤਾਨਿ ਅਨਿਰੁਦ੍ਧਾਸਵਵਸੇਨ ਸਾਸਵਾਨੀਤਿ ਚੇ. ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਮਗ੍ਗਚਿਤ੍ਤਂ ਉਪਰਿਮਗ੍ਗਵਜ੍ਝਾਸਵਵਸੇਨ ਸਾਸਵਂ, ਅਵਸਿਟ੍ਠਾਸਵਸਮੁਚ੍ਛਿਨ੍ਦਨਾਨੁਭਾਵਤ੍ਤਾ ਫਲਾਨਿ ਸਾਸਵਾਨਿ ਸਿਯੁਨ੍ਤਿ? ਨ, ਆਸਵਸਮੁਚ੍ਛਿਨ੍ਦਨਾਨੁਭਾਵਾਗਤਫਲਤ੍ਤਾ. ਭਿਂਸਨਸ੍ਸ ਕਰਣਂ ਭਿਂਸਨਕਤਂ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਭਿਂਸਨਕਤਸ੍ਮਿਂ, ਭਿਂਸਨਕਿਰਿਯਾਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਂ ਵਿਪਲ੍ਲਾਸਂ ਕਤ੍ਵਾ ਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗਂ, ਪੁਰਿਸਲਿਙ੍ਗਂ ਵਾ ਕਤ੍ਵਾ. ਨਿਮਿਤ੍ਤਤ੍ਥੇਤਿ ਏਤ੍ਥ –

‘‘ਚਮ੍ਮਨਿ ਦੀਪਿਨਂ ਹਨ੍ਤਿ, ਦਨ੍ਤੇਸੁ ਹਨ੍ਤਿ ਕੁਞ੍ਜਰਂ;

ਵਾਲੇਸੁ ਚਾਮਰਿਂ ਹਨ੍ਤਿ, ਸਿਙ੍ਗੇਸੁ ਸਰਭੋ ਹਤੋ’’ਤਿ. –

ਅਧਿਕਰਣਂ.

੨੦-੨੧. ਨਚਿਰਟ੍ਠਿਤਿਕਕਾਰਣੇ ਕਥਿਤੇ ਚਿਰਟ੍ਠਿਤਿਕਕਾਰਣਂ ਅਤ੍ਥਤੋ ਵੁਤ੍ਤਪਟਿਪਕ੍ਖਵਸੇਨ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਸਿਦ੍ਧਂ, ਤਥਾਪਿ ਤਂ ਥੇਰਸ੍ਸ ਵਿਨਯਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਯਾਚਨਾਯ ਓਕਾਸਕਾਰਣਾਧਿਪ੍ਪਾਯਤੋ ਵਿਨਯਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਯਾਚਨੋਕਾਸਂ ਪਾਪੇਤੁਂ ਪੁਨ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ‘‘ਕੋ ਪਨ, ਭਨ੍ਤੇ, ਹੇਤੂ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿ. ਭਗਵਾਪਿ ਯਾਚਨਂ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਤੁਕਾਮੋ ਬ੍ਯਾਕਾਸਿ. ‘‘ਆਸਵਟ੍ਠਾਨੀਯਾ ਸਙ੍ਘੇ ਪਾਤੁਭਵਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਸਙ੍ਘਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਆਦਰਤ੍ਥਵਸੇਨੇਵੇਤ੍ਥ ਦ੍ਵਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਯਸ੍ਮਾ ਥੇਰੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ਰਾਜਗਹੇ, ਸਮ੍ਪਤਿ ਵੇਰਞ੍ਜਾਯਨ੍ਤਿ ਦ੍ਵਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਕਾਚਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਆਦਰੇਨ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਯਾਚਯਮਾਨਂ ਪਸ੍ਸਿਤ੍ਵਾ ਸਯਮ੍ਪਿ ਭਗਵਾ ਆਦਰੇਨੇਵ ‘‘ਆਗਮੇਹਿ ਤ੍ਵਂ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਤੇਨੇਤਂ ਦੀਪੇਤਿ ‘‘ਮਾ ਤ੍ਵਂ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਯਾਚਾਹਿ, ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਤਾਵ ਮਯਾ ਤੇ ਯਾਚਨਾ, ਪੁਬ੍ਬੇਨਨੁ ਤਵਯਾਚਨਂ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਤਾਵ ਮਯਾ ਏਤ੍ਤਕੇ ਕਾਲੇ ਏਤ੍ਤਕਾਨਿ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਾਨਿ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਾਨਿ, ਨ ਤਾਵ ਮੇ ਸਾਵਕਾਨਂ ਆਣਾਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖੁਦ੍ਦੇਸਾਨੁਜਾਨਨਕਾਲੋ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤੋ, ਤਕ੍ਕਾਨੁਮਾਨਵਸੇਨ ਤਯਾ ‘ਏਤਸ੍ਸ ਭਗਵਾ ਕਾਲੋ’ਤਿ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਨਿਦ੍ਦਿਸਿਯਮਾਨੋਪਿ ਨੇਸ ਸੋ ਕਾਲੋ, ਕਿਨ੍ਤੁ ਤਥਾਗਤੋਵ ਤਤ੍ਥ ਕਾਲਂ ਜਾਨਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ. ਯਸ੍ਮਾ ਪਨ ‘‘ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਕਾਲਤੋ ਪਭੁਤਿ ਆਣਾਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਮੇਵ ਉਦ੍ਦਿਸਿਯਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖੁਦ੍ਦੇਸਪ੍ਪਹੋਨਕਸਿਕ੍ਖਾਪਦਮੇਵ ਸਨ੍ਧਾਯਾਹ. ‘‘ਤਤ੍ਥਾਤਿ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਯਾਚਨਾਪੇਕ੍ਖਂ ਭੁਮ੍ਮਵਚਨ’’ਨ੍ਤਿ ਏਕਮੇਵ ਪਦਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਤਸ੍ਸਾ ਸਿਦ੍ਧਿਯਾ ਇਤਰਸ੍ਸ ਸਿਦ੍ਧਿਤੋ. ‘‘ਸਾਵਕਾਨਂ ਵਿਸਯਭਾਵਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਮਹਾਪਦੁਮਤ੍ਥੇਰਵਾਦੋ ਪਟਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤੋ’’ਤਿ ਅਨੁਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਂ ਸੁਨ੍ਦਰਂ ਵਿਯ. ਸਮ੍ਮੁਖੇ ਗਰਹਾ. ਪਰਮ੍ਮੁਖੇ ਉਪਵਾਦੋ. ‘‘ਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਊਨਦਸਵਸ੍ਸੇਨ…ਪੇ… ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸਾ’’ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੭੫) ਇਦਂ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਭਗਵਾ ਬੁਦ੍ਧਤ੍ਤੇਨ ਦਸਵਸ੍ਸਿਕੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਞਪੇਸਿ ਊਨਦਸਵਸ੍ਸਿਕਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸ ਤਥਾ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਯਾ ਅਭਾਵਤੋ. ਨ ਤਦਾ ਅਤਿਰੇਕਦਸਵਸ੍ਸਿਕੋਵ ਦਸਵਸ੍ਸਿਕਾਨਂ ਰਤ੍ਤਞ੍ਞੁਮਹਤ੍ਤਪ੍ਪਤ੍ਤਿਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਂ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਵੇਰਞ੍ਜਾਯਂ ਵਸ੍ਸਾਵਾਸਤੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ਰਾਜਗਹੇ ਏਵ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਸਿਦ੍ਧਂ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਿਦ੍ਧੇ ਸਿਦ੍ਧਮੇਵ ‘‘ਯਾਵ ਨ ਸਙ੍ਘੋ ਰਤ੍ਤਞ੍ਞੁਮਹਤ੍ਤਂ ਪਤ੍ਤੋਤਿ ਵਚਨਂ ਇਤੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ਪਠਮਯਾਚਨਾਯਪਿ ਵੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ. ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਮ੍ਪਿ ਰਤ੍ਤਞ੍ਞੁਮਹਤ੍ਤਪ੍ਪਤ੍ਤਕਾਲੇ ‘‘ਦ੍ਵੇ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਾਨੀ’’ਤਿ ਗਣਨਪਰਿਚ੍ਛੇਦਵਚਨਂ ਪਠਮਯਾਚਨਾਯ ਵੁਤ੍ਤਵਚਨਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਞ੍ਞਥਾ ਰਤ੍ਤਞ੍ਞੁਮਹਤ੍ਤਪ੍ਪਤ੍ਤਕਾਲੇ ਦ੍ਵੇ ਏਵ, ਨ ਅਞ੍ਞਨ੍ਤਿ ਆਪਜ੍ਜਤਿ.

‘‘ਅਥ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸਾ’’ਤਿਆਦਿਮ੍ਹਿ ਅਯਮਾਦਿਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਅਤ੍ਥਵਿਭਾਵਨਾ – ਅਯਂ ਕਿਰਾਯਸ੍ਮਾ ਅਸ੍ਸਜਿਤ੍ਥੇਰਤੋ ਪਟਿਲਦ੍ਧਂ ਏਕਗਾਥਾਮਤ੍ਤਕਂ ਧਮ੍ਮਪਰਿਯਾਯਂ ਨਯਸਤਸਹਸ੍ਸੇਹਿ ਵਿਵੇਚੇਨ੍ਤੋ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਤ੍ਵਾ ਸਾਵਕਪਾਰਮੀਞਾਣੇ ਠਿਤੋ ‘‘ਅਹੋ ਵਤ ਮਹਾਨੁਭਾਵੋਯਂ ਸਦ੍ਧਮ੍ਮੋ, ਯੋ ਵਿਨਾਪਿ ਧਮ੍ਮਸਾਮਿਨਾ ਪਰਮ੍ਮੁਖਤੋ ਸੁਤਮਤ੍ਤੇਪਿ ਮਯ੍ਹਂ ਮਹਨ੍ਤਂ ਗੁਣਵਿਸੇਸਂ ਜਨੇਸਿ, ਸਾਧੁ ਵਤਾਯਂ ਸਦ੍ਧਮ੍ਮੋ ਚਿਰਂ ਤਿਟ੍ਠੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਕਤਮੇਸਾਨਂ ਨੁ ਖੋ ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਭਗਵਨ੍ਤਾਨਂ…ਪੇ… ਨ ਚਿਰਟ੍ਠਿਤਿਕ’’ਨ੍ਤਿ ਤਮਤ੍ਥਂ, ਕਾਰਣਞ੍ਚ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਗ੍ਗਸਾਵਕਞਾਣੇਨ ਪਟਿਵਿਜ੍ਝਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਸਾਵਕਾਨਂ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਨ੍ਤਿਆਦਿਚਿਰਟ੍ਠਿਤਿਕਾਰਣ’’ਨ੍ਤਿ ਨਿਟ੍ਠਂ ਕਤ੍ਵਾ ਵਿਨਯਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਯਾਚਨੋਕਾਸਕਰਣਤ੍ਥਂ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਪੁਚ੍ਛਿ. ਤਤੋ ਪਞ੍ਹਸ੍ਸ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨੇ ਵਿਨਯਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਯਾਚਨੋਕਾਸੇ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤੇ ‘‘ਏਤਸ੍ਸ ਭਗਵਾ ਕਾਲੋ, ਏਤਸ੍ਸ ਸੁਗਤ ਕਾਲੋ’’ਤਿ ਵਿਨਯਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਂ ਯਾਚਿ. ਤਤੋ ਭਗਵਾ ਤਸ੍ਸਾ ਯਾਚਨਾਯ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਤਭਾਵਂ, ‘‘ਏਤਸ੍ਸ ਭਗਵਾ ਕਾਲੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਕਾਲਸ੍ਸ ਅਕਾਲਤਂ, ਕਾਲਸ੍ਸ ਚ ਅਨਞ੍ਞਵਿਸਯਤਂ ਦੀਪੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਆਗਮੇਹਿ ਤ੍ਵ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਮਾਹ, ਤਤੋ ਭਗਵਾ ਤਸ੍ਸ ਯਾਚਨਂ, ਸਤ੍ਤੇਸੁ ਕਾਰੁਞ੍ਞਤਞ੍ਚ ਪਟਿਚ੍ਚ ‘‘ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਭਿਕ੍ਖੂ ਅਨੁਪਜ੍ਝਾਯਕਾ ਅਨਾਚਰਿਯਕਾ ਅਨੋਵਦਿਯਮਾਨਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ (ਮਹਾਵ. ੬੪) ਨਯੇਨ ਵੇਪੁਲ੍ਲਮਹਤ੍ਤਤਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਸਤ੍ਥਾ ਸਾਵਕਾਨਂ ਉਪਜ੍ਝਾਯਵਤ੍ਤਾਦੀਨਿ ਵਿਨਯਕਮ੍ਮਾਨਿ, ਤਦਨੁਰੂਪਸਿਕ੍ਖਾਪਦਾਨਿ ਚ ਪਞ੍ਞਪੇਸਿ. ਤਤੋ ਅਨੁਕ੍ਕਮੇਨ ਦ੍ਵਾਦਸਮਵਸ੍ਸਂ ਵੇਰਞ੍ਜਾਯਂ ਵਸਿ. ਤਦਾ ਚ ਆਯਸ੍ਮਾ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤੋ ਸਤ੍ਥਾਰਾ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠੇਸੁ ਚਿਰਟ੍ਠਿਤਿਹੇਤੂਸੁ ਜਾਤੇਸੁ ‘‘ਨਵਙ੍ਗਸਤ੍ਥੁਸਾਸਨਮਹਤ੍ਤਤਾ ਚ ਸਮ੍ਪਤਿ ਜਾਤਾ, ਵਿਨਯਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿ ਚ ਬਹੁਤਰਾ ਜਾਤਾ, ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖੁਦ੍ਦੇਸੋ ਏਵੇਕੋ ਨ ਤਾਵ ਸਾਵਕਾਨਂ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤੋ, ਸੋ ਚ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧੇਨ ਸਙ੍ਘੇਨ ਕਰੀਯਤਿ. ਸਙ੍ਘੋਪਿ ਏਤਰਹਿ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧੋ ਪਚ੍ਛਿਮਕਸ੍ਸ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖੁਦ੍ਦੇਸਂ ਅਨੁਜਾਨਾਪੇਤੁਕਾਮੋ ਯਤ੍ਤਕੇਹਿ ਚ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇਹਿ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖੁਦ੍ਦੇਸੋ ਅਨੁਜਾਨੀਯਤਿ, ਤਤ੍ਤਕਾਨਂ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਯਾਚਨਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਂ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖੁਦ੍ਦੇਸਂ ਯਾਚਨ੍ਤੋ ਪੁਬ੍ਬੁਪ੍ਪਨ੍ਨਵਿਤਕ੍ਕਸੂਚਨਪੁਚ੍ਛਾਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨਕ੍ਕਮਵਸੇਨ ਯਾਚਨੋਕਾਸੇ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤੇ ‘‘ਏਤਸ੍ਸ ਭਗਵਾ ਕਾਲੋ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ.

ਤਤ੍ਥ ‘‘ਯਂ ਭਗਵਾ ਸਾਵਕਾਨਂ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਪਞ੍ਞਪੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖੁਦ੍ਦੇਸਪ੍ਪਹੋਨਕਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਸਨ੍ਧਾਯਾਹ, ਅਯਮਤ੍ਥੋ ਭਦ੍ਦਾਲਿਸੁਤ੍ਤੇਨ (ਮ. ਨਿ. ੨.੧੩੪ ਆਦਯੋ) ਦੀਪੇਤਬ੍ਬੋ. ਤਤ੍ਥ ਹਿ ਬਹੂਸੁ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇਸੁ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤੇਸੁ, ਪਞ੍ਞਪਿਯਮਾਨੇਸੁ ਚ ‘‘ਨ ਤਾਵ ਭਦ੍ਦਾਲਿ ਸਤ੍ਥਾ ਸਾਵਕਾਨਂ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਪਞ੍ਞਪੇਤੀ’’ਤਿਆਦਿ (ਮ. ਨਿ. ੨.੧੪੫) ਵੁਤ੍ਤਂ ਅਪਞ੍ਞਤ੍ਤਂ ਉਪਾਦਾਯ, ਤਥਾ ਇਧਾਪਿ ਅਪਞ੍ਞਤ੍ਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਸਮ੍ਪਤਿ ਸਾਵਕਾਨਂ ਆਣਾਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖੁਦ੍ਦੇਸਂ ਨਾਨੁਜਾਨਾਮੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਨਿਰਬ੍ਬੁਦੋ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਨ ਹਿ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧੇ ਸਙ੍ਘੇ ਓਵਾਦਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖੁਦ੍ਦੇਸਸ੍ਸ ਅਨੁਦ੍ਦੇਸਕਾਰਣਂ ਅਤ੍ਥਿ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਤਿ ਆਣਾਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖੁਦ੍ਦੇਸਾਨੁਜਾਨਨਾਧਿਪ੍ਪਾਯਤੋ. ਤਥਾ ਚ ਸੋ ਤਤੋ ਅਟ੍ਠਨ੍ਨਂਵਸ੍ਸਾਨਂ ਅਚ੍ਚਯੇਨ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤੋ. ਯਥਾਹ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਠਪਨਕ੍ਖਨ੍ਧਕੇ (ਚੂਲ਼ਵ. ੩੮੬) ‘‘ਨ ਦਾਨਾਹਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਇਤੋ ਪਰਂ ਉਪੋਸਥਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮਿ…ਪੇ… ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਂ ਉਦ੍ਦਿਸੇਯ੍ਯਾਥਾ’’ਤਿ. ਯਂ ਪਨ ਉਪਸਮ੍ਪਦਕ੍ਖਨ੍ਧਕੇ (ਮਹਾਵ. ੧੨੯) ‘‘ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਭਿਕ੍ਖੂ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਉਪਸਮ੍ਪਾਦੇਤ੍ਵਾ ਏਕਕਂ ਓਹਾਯ ਪਕ੍ਕਮਿਂਸੁ…ਪੇ… ਸੋ ਤਸ੍ਸਾ ਮੇਥੁਨਂ ਧਮ੍ਮਂ ਪਟਿਸੇਵਿਤ੍ਵਾ ਚਿਰੇਨ ਅਗਮਾਸੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਥੁ ਆਗਤਂ, ਤਂ ਸੁਦਿਨ੍ਨਵਤ੍ਥੁਤੋ ਪਰਤੋ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਤਤ੍ਥ ਯਥਾਧਿਕਾਰਂ ਸਮੋਧਾਨੇਤੁਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਥਾ ਤਤ੍ਥੇਵ ‘‘ਉਭਯਾਨਿ ਖੋ ਪਨਸ੍ਸ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਾਨਿ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਨ ਸ੍ਵਾਗਤਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ (ਪਾਚਿ. ੧੪੭; ਅ. ਨਿ. ੮.੫੨; ੧੦.੩੩) ਅਙ੍ਗਾਨਿਪਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾਨਿ. ਨ ਹਿ ਆਦਿਤੋ ਏਵ ਉਭਤੋਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਾਨਿ ਸਿਦ੍ਧਾਨੀਤਿ. ਅਪਿਚ ਆਦਿਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਅਯਮਨੁਕ੍ਕਮੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ, ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ – ਰਾਹੁਲਕੁਮਾਰੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ ਛਬ੍ਬਸ੍ਸਾਨਿ ਦੁਕ੍ਕਰਂ ਕਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਤਮੇ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਏਵ ਸਂਵਚ੍ਛਰੇ ਕਪਿਲਵਤ੍ਥੁਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਰਾਹੁਲਕੁਮਾਰਂ ਪਬ੍ਬਾਜੇਸਿ. ਅਮ੍ਬਲਟ੍ਠਿਕਰਾਹੁਲੋਵਾਦਸੁਤ੍ਤਟ੍ਠਕਥਾਯਂ (ਮ. ਨਿ. ਅਟ੍ਠ. ੨.੧੦੭ ਆਦਯੋ) ‘‘ਅਯਞ੍ਹਿ ਆਯਸ੍ਮਾ ਸਤ੍ਤਵਸ੍ਸਿਕਕਾਲੇ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਚੀਵਰਕਣ੍ਣੇ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ‘ਦਾਯਜ੍ਜਂ ਮੇ ਸਮਣ ਦੇਹਿ, ਦਾਯਜ੍ਜਂ ਮੇ ਸਮਣ ਦੇਹੀ’ਤਿ ਦਾਯਜ੍ਜਂ ਯਾਚਮਾਨੋ ਭਗਵਤਾ ਧਮ੍ਮਸੇਨਾਪਤਿਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਨਿਯ੍ਯਾਦੇਤ੍ਵਾ ਪਬ੍ਬਾਜਿਤੋ’’ਤਿ ਚ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਰਾਹੁਲਕੁਮਾਰਂ ਆਰਬ੍ਭ ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤੀਹਿ ਸਰਣਗਮਨੇਹਿ ਸਾਮਣੇਰਪਬ੍ਬਜ੍ਜ’’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੧੦੫) ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਸਰਣਗਮਨੂਪਸਮ੍ਪਦਾ ਪਠਮਵਸ੍ਸਬ੍ਭਨ੍ਤਰੇ ਏਵ ਪਟਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਾ, ਞਤ੍ਤਿਚਤੁਤ੍ਥਕਮ੍ਮਵਸੇਨ ਉਪਸਮ੍ਪਦਾ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਾਤਿ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ. ਅਪਿਚ ਰਾਹੁਲਵਤ੍ਥੁਮ੍ਹਿ ‘‘ਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਨਨੁਞ੍ਞਾਤੋ ਮਾਤਾਪਿਤੂਹਿ ਪੁਤ੍ਤੋ ਪਬ੍ਬਾਜੇਤਬ੍ਬੋ, ਯੋ ਪਬ੍ਬਾਜੇਯ੍ਯ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸਾ’’ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੧੦੫) ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਇਤੋ ਪੁਬ੍ਬੇਪਿ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਾਨਿ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਾਨੀਤਿ ਸਿਦ੍ਧਂ.

ਸੁਤ੍ਵਾ ਚ ਯੋ ਹੇਤੁਨਿਰੋਧਮਗ੍ਗਂ,

ਨਿਰੋਧੁਪਾਯਂ ਪਟਿਵਿਜ੍ਝਿ ਖਿਪ੍ਪਂ;

ਜਾਤੋਵਪੇਕ੍ਖੇਨ ਅਸੇਸਮੇਤਂ,

ਲੋਕਂ ਵਿਪਸ੍ਸੀ ਸੁਗਤਗ੍ਗਸਿਸ੍ਸੋ.

ਸੋ ਧਮ੍ਮਸੇਨਾਪਤਿ ਅਗ੍ਗਸਿਸ੍ਸੋ,

ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਰਾਜਸ੍ਸ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ;

ਸਯਂ ਮੁਨਿਨ੍ਦੇਨ ਯਸਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤੋ,

ਅਨੇਕਸੋ ਸੋਲ਼ਸਧਾ ਪਸਤ੍ਥੋ.

ਤਸ੍ਮਾ ਹਿ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਬਨ੍ਧਕਾਲੋ,

ਞਾਤੁਮ੍ਪਿ ਲੋਕੇ ਅਤਿਭਾਰਿਯੋਵ;

ਪਗੇਵ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਭਾਵਭੇਦੋ,

ਪਗੇਵ ਅਞ੍ਞੋ ਉਭਯਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ.

ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਾ ਅਪਿ ਤਂ ਦ੍ਵਯਨ੍ਤੁ,

ਞਾਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕਾਵ ਪਗੇਵ ਨੇਤੁਂ;

ਨਿਸ੍ਸਂਸਯਂ ਤਤ੍ਥ ਤਥਾਗਤੋਵ,

ਜਾਨਿਸ੍ਸਤਿਚ੍ਚਾਹ ਤਥਾਗਤੋਤਿ.

ਇਚ੍ਚੇਤਮਤ੍ਥਂ ਇਧ ਭਿਕ੍ਖੁ ਞਤ੍ਵਾ,

ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਾਨਂ ਕਮਭਾਵਭੇਦਂ;

ਞਾਤੁਂ ਸਯਂ ਨੋ ਨ ਪਰੇ ਚ ਨੇਤੁਂ,

ਪਰਿਯੇਸਿਤਬ੍ਬੋ ਇਧ ਯੁਤ੍ਤਿਮਗ੍ਗੋ.

ਤਤ੍ਥ ਕਮਭੇਦੋ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਾਨਂ ਪਰਤੋ ਆਵਿ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ. ਭਾਵਭੇਦੋ ਤਾਵ ਉਕ੍ਖਿਤ੍ਤਕਾਨੁਵਤ੍ਤਨਪਚ੍ਚਯਾ ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿਕੋ, ਭਿਕ੍ਖੁਨੀ ਪਨ ਸਮਨੁਭਟ੍ਠਾ ਪਾਰਾਜਿਕਾ ਹੋਤਿ. ਪਾਰਾਜਿਕਾਪਤ੍ਤਿਪਟਿਚ੍ਛਾਦਨੇ ਭਿਕ੍ਖੁਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਕਟਂ, ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯਾ ਪਾਰਾਜਿਕਂ. ਦੁਟ੍ਠੁਲ੍ਲਂ ਆਰੋਚੇਨ੍ਤਸ੍ਸ, ਪਟਿਚ੍ਛਾਦੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਚ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਂ. ਮਹਾਸਾਵਜ੍ਜਂ ਪਾਰਾਜਿਕਂ ਆਰੋਚੇਨ੍ਤਸ੍ਸ, ਪਟਿਚ੍ਛਾਦੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਚ ਭਿਕ੍ਖੁਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਕਟਂ. ਇਚ੍ਚੇਵਮਾਦੀਹਿ ਅਭਾਵਭੇਦਸਿਕ੍ਖਾਪਦਾਨਂ ਇਧ ਭਾਵਭੇਦੇਨ ਯੁਤ੍ਤਿਪਰਿਯੇਸਨਂ ਸਾਧਯਮਾਨੋਪਿ ਸਿਯਾ ਅਨੁਮ੍ਮਾਦਵਿਘਾਤਭਾਗੀਤਿ. ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਸਕਲਸ੍ਸਪਿ ਵਿਨਯਪਿਟਕਸ੍ਸ ਵਿਤਕ੍ਕਯਾਚਨਕਾਲਕਾਲਞ੍ਞੂਕਾਰਣਫਲਪਯੋਜਨੇਹਿ ਸਤ੍ਤਹਿ ਅਙ੍ਗੇਹਿ ਪਟਿਮਣ੍ਡਿਤਂ ਨਿਦਾਨਮਾਯਸ੍ਮਤਾ ਉਪਾਲਿਤ੍ਥੇਰੇਨ ਨਿਦਸ੍ਸਿਤਂ ਹੋਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਥੇਰਸ੍ਸ ਵਿਨਯਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਯਾਚਨਹੇਤੁਭੂਤੋ ਵਿਤਕ੍ਕੋ ਨਾਮ. ਤਸ੍ਸੇਵ ‘‘ਏਤਸ੍ਸ ਭਗਵਾ ਕਾਲੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਪਵਤ੍ਤਾ ਯਾਚਨਾ ਨਾਮ. ਰਤ੍ਤਞ੍ਞੂਵੇਪੁਲ੍ਲਲਾਭਗ੍ਗਬਾਹੁਸਚ੍ਚਮਹਤ੍ਤਪ੍ਪਤ੍ਤਿ ਕਾਲੋ ਨਾਮ. ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੂ ਏਵ ਕਾਲਞ੍ਞੂ ਨਾਮ. ਆਸਵਟ੍ਠਾਨੀਯਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਪਾਤੁਭਾਵੋ ਕਾਰਣਂ ਨਾਮ. ‘‘ਤੇਸਂਯੇਵ ਆਸਵਟ੍ਠਾਨੀਯਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਪਟਿਘਾਤਾਯਾ’’ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਆਸਵਟ੍ਠਾਨੀਯਧਮ੍ਮਪਟਿਘਾਤੋ ਫਲਂ ਨਾਮ. ‘‘ਯਥਯਿਦਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਅਦ੍ਧਨਿਯਂ ਅਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਸਾਸਨਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਸ੍ਸ ਚਿਰਟ੍ਠਿਤਿ ਪਯੋਜਨਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਹੋਤਿ ਚੇਤ੍ਥ –

‘‘ਵਿਤਕ੍ਕੋ ਯਾਚਨਾ ਕਾਲੋ, ਕਾਲਞ੍ਞੂ ਕਾਰਣਂ ਫਲਂ;

ਪਯੋਜਨਨ੍ਤਿ ਸਤ੍ਤਙ੍ਗਂ, ਨਿਦਾਨਂ ਵਿਨਯਸ੍ਸਿਧਾ’’ਤਿ.

੨੨. ਅਨ੍ਤਿਮਮਣ੍ਡਲਨ੍ਤਿ ਅਬ੍ਭਨ੍ਤਰਮਣ੍ਡਲਂ. ਤਞ੍ਹਿ ਇਤਰੇਸਂ ਅਨ੍ਤੋ ਹੋਤਿ, ਖੁਦ੍ਦਕਮਣ੍ਡਲਂ ਵਾ. ਅਨੁਮਤਿਦਾਨਵਸੇਨ ਤੇਸਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਦਤ੍ਵਾ. ਤੇਸਂ ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਚਾਰਿਕਾਯ ਵਿਨੇਤਬ੍ਬਾ ਵੇਨੇਯ੍ਯਸਤ੍ਤਾ. ਓਚਿਨਨ੍ਤਾ ਵਿਯਾਤਿ ਬਹੁਪੁਪ੍ਫਂ ਗਚ੍ਛਂ ਮਾਲਾਕਾਰਾ ਚਿਰਂ ਓਚਿਨਨ੍ਤਿ, ਏਵਂ ਬਹੁਵੇਨੇਯ੍ਯੇਸੁ ਗਾਮਾਦੀਸੁ ਚਿਰਂ ਵਸਨ੍ਤਾ ਵੇਨੇਯ੍ਯਪੁਞ੍ਞਂ ਪਰਿਹਰਨ੍ਤਾ ਚਰਨ੍ਤਿ. ਸਨ੍ਤਂ ਸੁਖਂ, ਨ ਵੇਦਨਾਸੁਖਂ ਵਿਯ ਸਪਰਿਪ੍ਫਨ੍ਦਂ. ਦਸਸਹਸ੍ਸਚਕ੍ਕਵਾਲ਼ੇਤਿ ਦੇਵਾਨਂ ਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਪਨ ਇਮਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਚਕ੍ਕਵਾਲ਼ੇ ਬੋਧਨੇਯ੍ਯਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ. ਮਹਾਕਰੁਣਾਯ ਧੁਵਂ ਸਤ੍ਤਸਮਵਲੋਕਨਂ. ਓਤਿਣ੍ਣੇਤਿ ਪਰਿਸਮਜ੍ਝਂ ਆਗਤੇ, ਆਰੋਚਿਤੇ ਵਾ. ਯੇਨ ਕਾਰਣੇਨ ਮਯਂ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਦੇਯ੍ਯਧਮ੍ਮਂ ਦਦੇਯ੍ਯਾਮ, ਤਂ ਕੁਤੋ ਸਕ੍ਕਾ ਲਦ੍ਧੁਂ. ਬਹੁਕਿਚ੍ਚਾ ਹਿ ਘਰਾਵਾਸਾਤਿ. ਦੁਤਿਯਵਿਕਪ੍ਪੇ ਤਨ੍ਤਿ ਦੇਯ੍ਯਧਮ੍ਮਂ. ‘‘ਤੁਮ੍ਹੇਹਿ ਤਂ ਕੁਤੋ ਲਦ੍ਧਾ’’ਤਿ ਅਨੁਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਕੇਚਿ ਪਨ ‘‘ਪਠਮਂ ਕਿਰਿਯਂ ਪੇਕ੍ਖਤਿ, ਦੁਤਿਯਂ ਦੇਯ੍ਯਧਮ੍ਮ’’ਨ੍ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਆਚਰਿਯੋ ਪਨ ‘‘ਪਠਮਯੋਜਨਾਯ ਯਂ ਦਾਨਪੁਞ੍ਞਂ, ਤਂ ਕੁਤੋ ਲਬ੍ਭਾ. ਪੁਞ੍ਞਨ੍ਤਰਾਯਬਹੁਲਾ ਹਿ ਘਰਾਵਾਸਾਤਿ. ਦੁਤਿਯਯੋਜਨਾਯ ਤੇਮਾਸਬ੍ਭਨ੍ਤਰੇ ਯਮਹਂ ਦਦੇਯ੍ਯਂ, ਅਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਕਾਲਤ੍ਤਾ ਤਮਹਂ ਸਮ੍ਪਤਿ ਕੁਤੋ ਦਦੇਯ੍ਯਨ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤੀ’’ਤਿ ਵਦਤਿ. ਸੀਲਾਦਿਕੁਸਲਧਮ੍ਮਸਨ੍ਦਸ੍ਸਨਾਦਿਧਮ੍ਮਰਤਨਵਸ੍ਸਂ.

੨੩. ਪਤ੍ਤੁਣ੍ਣਦੇਸੇ ਪਤ੍ਤੁਣ੍ਣਂ ਪਟਵਰਂ. ਮਹਾਯਾਗਨ੍ਤਿ ਮਹਾਦਾਨਂ. ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਸਙ੍ਕਪ੍ਪਨ੍ਤਿ ਤੇਮਾਸਂ ਸੋਤਬ੍ਬਂ ਅਜ੍ਜ ਸੁਣਿਨ੍ਤਿ.

ਤਤ੍ਰਿਦਨ੍ਤਿ ਇਦਂ ਕਾਰਣਂ.

ਉਪਾਲਿ ਦਾਸਕੋਤਿ ਆਚਰਿਯਪਰਮ੍ਪਰਤੋ. ਬਾਹਿਰਬ੍ਭਨ੍ਤਰਨਿਦਾਨਂ, ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਾਨਂ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਟ੍ਠਾਨਸਙ੍ਖਾਤਂ ਆਵੇਣਿਕਨਿਦਾਨਞ੍ਚ ਸਨ੍ਧਾਯਾਹ ‘‘ਨਿਦਾਨਸ੍ਸ ਪਭੇਦਦੀਪਨਤੋ’’ਤਿ. ਥੇਰਵਾਦਾਦਿ ਵਤ੍ਥੁਪ੍ਪਭੇਦੋ. ਸਕਾਯ ਪਟਿਞ੍ਞਾਯ ਮੇਤ੍ਤਿਯਂ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਂ ਨਾਸੇਥਾਤਿਆਦਿ ਪਰਸਮਯਵਿਵਜ੍ਜਨਤੋਤਿਆਦਿ. ਵਿਭਙ੍ਗਨਯਭੇਦਦਸ੍ਸਨਤੋਤਿ ਤਿਸ੍ਸੋ ਇਤ੍ਥਿਯੋ ਭੂਮਟ੍ਠਂ ਥਲਟ੍ਠਨ੍ਤਿਆਦਿ. ਏਤ੍ਥਾਹ – ਕਿਂ ਭਗਵਤੋ ਮਾਰਾਵਟ੍ਟਨਪਟਿਘਾਤਾਯ ਸਤ੍ਤਿ ਨਤ੍ਥੀਤਿ? ਅਤ੍ਥਿ, ਤਥਾਪਿਸ੍ਸ ਪਚ੍ਛਾ ਉਪਗੁਤ੍ਤਕਾਲੇ ਪਸਾਦਹੇਤੁਤ੍ਤਾ ਅਧਿਵਾਸੇਤਿ. ਏਤ੍ਥ ਉਪਗੁਤ੍ਤਾਧਿਟ੍ਠਾਨਂ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ. ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਆਚਿਣ੍ਣਨ੍ਤਿ ਦਿਜਦਸ੍ਸਨੇਨ ਕਿਂਪਯੋਜਨਨ੍ਤਿ ਚੇ? ਮਾਰਾਵਟ੍ਟਨਹੇਤੁ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਪੁਞ੍ਞਨ੍ਤਰਾਯੋਤਿ ਪਯੋਜਨਂ.

ਦਿਜੋਪਿ ਸੋ ਮਾਰਮਨੋਰਥਸ੍ਸ,

ਭਙ੍ਗਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਜਿਨਪੁਙ੍ਗਵਸ੍ਸ;

ਸਸ੍ਸਿਸ੍ਸਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਅਦਾਸਿ ਦਾਨਂ,

ਅਸੇਸਕਂ ਕਪ੍ਪਿਯਭਣ੍ਡਭੇਦਂ.

ਕਿਂ ਭਗਵਾ ਸਸਿਸ੍ਸੋ ਤਾਵ ਮਹਨ੍ਤਂ ਕਪ੍ਪਿਯਭਣ੍ਡਂ ਉਬ੍ਭਣ੍ਡਿਕਂ ਕਤ੍ਵਾ ਅਗਮਾਸੀਤਿ? ਨ ਅਗਮਾਸਿ, ਤੇਮਾਸਿਭਾਗਿਯਂ ਪਨ ਪੁਞ੍ਞਰਾਸਿਕਂ ਦੇਯ੍ਯਧਮ੍ਮਂ ਅਪ੍ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਨ੍ਤੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਉਪਾਯਤੋ ਸਤ੍ਥਾ ਅਦਾਸਿ.

ਤਦਞ੍ਞਥਾ ਮਾਰਮਨੋਰਥੋਵ,

ਪੂਰੋ ਸਿਯਾ ਨੇਵ ਦਿਜਸ੍ਸ ਭਿਯ੍ਯੋ;

ਪਾਪਂ ਮਹਨ੍ਤਂ ਅਪਿ ਪਾਪੁਣੇਯ੍ਯ,

ਮਿਚ੍ਛਾਭਿਮਾਨੇਨ ਤਥਾਗਤੇ ਸੋ.

ਤਸ੍ਮਾ ਭਗਵਾ ਅਸ੍ਸਾਦਿਯਨ੍ਤੋ ਤਂ ਦੇਯ੍ਯਧਮ੍ਮਂ ਅਪ੍ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਨ੍ਤੋ ਉਪਾਯੇਨ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਪੁਞ੍ਞਬੁਦ੍ਧਿਂ ਕਤ੍ਵਾ, ਮਾਰਸ੍ਸ ਚ ਮਨੋਰਥਵਿਘਾਤਂ ਕਤ੍ਵਾ ਅਗਮਾਸੀਤਿ, ‘‘ਅਯਂ ਨਯੋ ਅਟ੍ਠਕਥਂ ਵਿਨਾਪਿ ਪਾਲ਼ਿਨਯਾਨੁਲੋਮਤੋ ਸਿਦ੍ਧੋ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਕਥਂ? –

‘‘ਸਤ੍ਥਾ ਸਸਿਸ੍ਸੋ ਯਦਿ ਅਗ੍ਗਹੇਸਿ,

ਦਿਜਸ੍ਸ ਤਂ ਚੀਵਰਮਾਦਿਤੋਵ;

ਨਾਥਸ੍ਸ ਨੋ ਵੀਸਤਿਵਸ੍ਸਕਾਲੇ,

ਵਿਰੁਜ੍ਝਤੇ ਜੀਵਕਯਾਚਨਾਪਿ;

ਤਥਾਪਿ ਸਬ੍ਬਂ ਸੁਵਿਚਾਰਯਿਤ੍ਵਾ,

ਯੁਤ੍ਤਂ ਨਯਂ ਚਿਨ੍ਤਯਿਤੁਂਵ ਯੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ.

ਇਦਾਨਿ ਆਯਸ੍ਮਾ ਉਪਾਲਿਤ੍ਥੇਰੋ ਵਿਨਯਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਯਾ ਸਾਧਾਰਣਨਿਦਾਨਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਾਨਂ ਪਾਟੇਕ੍ਕਂ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਟ੍ਠਾਨਸਙ੍ਖਾਤਂ ਨਿਦਾਨਮਾਦਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪੁਗ੍ਗਲਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਅਨੁਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਵਿਭਾਗਾਪਤ੍ਤਿਭੇਦਨ੍ਤਰਾਪਤ੍ਤਿਆਦਿਕਂ ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰਂ ਵਿਧਿਂ ਨਿਜ੍ਜਟਂ ਨਿਗ੍ਗੁਮ੍ਬਂ ਕਤ੍ਵਾ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਅਥ ਖੋ ਭਗਵਾ ਵੇਰਞ੍ਜਾਯਂ ਯਥਾਭਿਰਨ੍ਤਂ ਵਿਹਰਿਤ੍ਵਾ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹਾਤਿ. ਇਧ ਠਤ੍ਵਾ –

ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਾਨ ਸਬ੍ਬੇਸਂ, ਕਮਭੇਦਂ ਪਕਾਸਯੇ;

ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਿਦ੍ਧੇ ਨਿਦਾਨਾਨਂ, ਕਮਸਿਦ੍ਧਿ ਯਤੋ ਭਵੇ.

ਤਤ੍ਥ ਸਬ੍ਬਸਿਕ੍ਖਾਪਦਾਨਂ ਯਥਾਸਮ੍ਭਵਂ ਦੇਸਨਾਕ੍ਕਮੋ ਪਹਾਨਕ੍ਕਮੋ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਕ੍ਕਮੋ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਕ੍ਕਮੋਤਿ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧੋ ਕਮੋ ਲਬ੍ਭਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਭਗਵਤਾ ਰਾਜਗਹੇ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖੁਦ੍ਦੇਸਂ ਅਨੁਜਾਨਨ੍ਤੇਨ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖੁਦ੍ਦੇਸਸ੍ਸ ਯੋ ਦੇਸਨਾਕ੍ਕਮੋ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤੋ, ਤਂ ਦੇਸਨਾਕ੍ਕਮਮਨੁਲੋਮੇਨ੍ਤੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਮਹਾਕਸ੍ਸਪੋ ਪਠਮਂ ਪਾਰਾਜਿਕੁਦ੍ਦੇਸਂ ਪੁਚ੍ਛਿ, ਤਦਨਨ੍ਤਰਂ ਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸੁਦ੍ਦੇਸਂ, ਤਤੋ ਅਨਿਯਤੁਦ੍ਦੇਸਂ ਵਿਤ੍ਥਾਰੁਦ੍ਦੇਸਞ੍ਚ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਤਦਨਨ੍ਤਰਂ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਵਿਭਙ੍ਗਞ੍ਚ ਤੇਨੇਵ ਅਨੁਕ੍ਕਮੇਨ ਪੁਚ੍ਛਿ, ਨਿਦਾਨੁਦ੍ਦੇਸਨ੍ਤੋਗਧਾਨਞ੍ਚ ਸਰੂਪੇਨ ਅਨੁਦ੍ਦਿਟ੍ਠਾਨਂ ਪੁਚ੍ਛਨਤ੍ਥਂ ਖਨ੍ਧਕੇਪਿ ਪੁਚ੍ਛਿ. ਏਤੇਨ ਚ ਖਨ੍ਧਕੇ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਾ ਥੁਲ੍ਲਚ੍ਚਯਾ ਸਙ੍ਗਹਿਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਪੁਚ੍ਛਿਤਾਨੁਕ੍ਕਮੇਨੇਵ ਉਪਾਲਿਤ੍ਥੇਰੋ ਤਂ ਸਬ੍ਬਂ ਸਾਪਤ੍ਤਿਭੇਦਾਦਿਕਂ ਦੇਸੇਨ੍ਤੋ ਥੁਲ੍ਲਚ੍ਚਯਦੁਬ੍ਭਾਸਿਤਆਪਤ੍ਤਿਸਮੁਟ੍ਠਾਨਾਦਿਦੀਪਕਂ ਅਨ੍ਤੋਕਤ੍ਵਾ ਦੇਸੇਸਿ, ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਦੇਸਨਾਕ੍ਕਮੋ. ਉਭਤੋਵਿਭਙ੍ਗਖਨ੍ਧਕਤੋ ਪਨ ਉਚ੍ਚਿਨਿਤ੍ਵਾ ਤਦਾ ਪਰਿਵਾਰਪਾਲ਼ਿ ਵਿਸੁਂ ਕਤਾ. ਇਮਮੇਵ ਨਯਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਏਤੇਨੇਵ ਉਪਾਯੇਨ ਖਨ੍ਧਕਪਰਿਵਾਰੇਪਿ ਆਰੋਪੇਸੁ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ (ਪਾਰਾ. ਅਟ੍ਠ. ੧.ਪਠਮਮਹਾਸਙ੍ਗੀਤਿਕਥਾ). ਅਪਿਚ ਪਾਲ਼ਿਯਾ ‘‘ਏਤੇਨੇਵੁਪਾਯੇਨ ਉਭਤੋਵਿਨਯੇ ਪੁਚ੍ਛਿ. ਪੁਟ੍ਠੋ ਪੁਟ੍ਠੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਉਪਾਲਿ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਸੀ’’ਤਿ ਏਤ੍ਤਕਮੇਵ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਮਹਾਕਸ੍ਸਪੋ ਉਭਤੋਵਿਭਙ੍ਗੇ ਏਵ ਪੁਚ੍ਛਿ. ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਨ੍ਤੋ ਪਨ ਆਯਸ੍ਮਾ ਉਪਾਲਿ ਨਿਵਰਸੇਸਂ ਦੇਸੇਨ੍ਤੋ ਖਨ੍ਧਕਪਰਿਵਾਰੇ ਅਨ੍ਤੋਕਤ੍ਵਾ ਦੇਸੇਸਿ. ਤਦਾ ਚ ਖਨ੍ਧਕਪਰਿਵਾਰਪਾਲ਼ਿ ਵਿਸੁਂ ਕਤਾਤਿ ਅਯਂ ਦੇਸਨਾਕ੍ਕਮੋ. ਯਦਿ ਏਵਂ ਨਿਦਾਨੁਦ੍ਦੇਸੋ ਪਠਮਂ ਦੇਸੇਤਬ੍ਬੋਤਿ ਚੇ? ਨ, ਤਦਸਮ੍ਭਵਤੋ. ਸੋ ਹਿ ‘‘ਯਸ੍ਸ ਸਿਯਾ ਆਪਤ੍ਤੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ (ਮਹਾਵ. ੧੩੪) ਨਯੇਨ ਪਵਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਪਠਮਂ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਸਙ੍ਗਹਿਤਾਸੁ ਆਪਤ੍ਤੀਸੁ ਅਦਸ੍ਸਿਤਾਸੁ ਨ ਸਮ੍ਭਵਤਿ. ‘‘ਯਾਨਿ ਮਯਾ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਾਨਿ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਾਨਿ, ਤਾਨਿ ਨੇਸਂ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖੁਦ੍ਦੇਸਂ ਅਨੁਜਾਨੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਾਨੇਵ ਪਠਮਂ ਦੇਸੇਤਬ੍ਬਾਨੀਤਿ ਪਾਰਾਜਿਕੁਦ੍ਦੇਸਕ੍ਕਮੋ ਸਮ੍ਭਵਤਿ.

ਪਾਰਾਜਿਕੁਦ੍ਦੇਸਾਦਿਸਙ੍ਗਹਿਤਾਨਂ ਆਪਤ੍ਤਿਅਕੁਸਲਾਨਂ ਯਥੋਲ਼ਾਰਿਕਕ੍ਕਮੇਨ ਪਹਾਤਬ੍ਬਤ੍ਤਾ ਪਹਾਨਕ੍ਕਮੋਪੇਤ੍ਥ ਸਮ੍ਭਵਤਿ. ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਸਮਨਨ੍ਤਰਂ ‘‘ਤਾਵਦੇਵ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਅਕਰਣੀਯਾਨਿ ਆਚਿਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬਾਨੀ’’ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੧੨੯) ਵਚਨਤੋ ‘‘ਸਮਾਦਾਯ ਸਿਕ੍ਖਤਿ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇਸੂ’’ਤਿ (ਦੀ. ਨਿ. ੧.੧੯੩) ਵਚਨਤੋ ਚ ਯਥਾ ਗਰੁਕਂ ਆਚਿਕ੍ਖਣਂ ਸਿਕ੍ਖਨੇਨ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਕ੍ਕਮੋਪੇਤ੍ਥ ਸਮ੍ਭਵਤਿ, ਏਵਮਿਮੇਹਿ ਤੀਹਿ ਕਮੇਹਿ ਦੇਸੇਤਬ੍ਬਾਨਮ੍ਪੇਤੇਸਂ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਾਨਂ ਯਥਾਸਮ੍ਭਵਂ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਕ੍ਕਮੋ ਸਮ੍ਭਵਤਿ. ਤਥਾ ਹਿ ਯਂ ਯਂ ਸਾਧਾਰਣਂ, ਤਂ ਤਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਆਰਬ੍ਭ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਏਵ ਵਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ ‘‘ਯਾ ਪਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀ ਛਨ੍ਦਸੋ ਮੇਥੁਨਂ ਧਮ੍ਮਂ ਪਟਿਸੇਵੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਨਮ੍ਪਿ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਂ. ਅਞ੍ਞਥਾ ਤਂ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਨਂ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿ ਸਿਯਾ. ਤਤੋ ‘‘ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿ (ਪਰਿ. ੨੪੭) ਪਰਿਵਾਰੇ ਏਤਂ ਵਚਨਂ ਵਿਰੁਜ੍ਝਤਿ, ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਪੁਰਿਮੇਨ ਕਮਤ੍ਤਯੇਨ ਪਠਮਂ ਦੇਸੇਤਬ੍ਬਤਂ ਪਤ੍ਤੇ ਪਾਰਾਜਿਕੁਦ੍ਦੇਸੇ ਪਠਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਮੇਥੁਨਧਮ੍ਮਪਾਰਾਜਿਕਂ ਸਬ੍ਬਪਠਮਂ ਦੇਸੇਤੁਕਾਮੋ ਉਪਾਲਿਤ੍ਥੇਰੋ ‘‘ਤਤ੍ਰ ਸੁਦਂ ਭਗਵਾ ਵੇਸਾਲਿਯ’’ਨ੍ਤਿ ਵੇਸਾਲਿਮੇਵ ਪਾਪੇਤ੍ਵਾ ਠਪੇਸਿ. ਅਞ੍ਞਥਾ ਬਾਰਾਣਸਿਯਂ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਾਨਂ ‘‘ਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਮਨੁਸ੍ਸਮਂਸਂ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੨੮੦) ਏਵਮਾਦੀਨਂ ਦੇਸਨਾਧਿਪ੍ਪਾਯੇ ਸਤਿ ਬਾਰਾਣਸਿਂ ਪਾਪੇਤ੍ਵਾ ਠਪੇਯ੍ਯਾਤਿ.

ਅਬ੍ਭਨ੍ਤਰਨਿਦਾਨਕਥਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਵੇਰਞ੍ਜਕਣ੍ਡਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੧. ਪਾਰਾਜਿਕਕਣ੍ਡੋ

੧. ਪਠਮਪਾਰਾਜਿਕਂ

ਸੁਦਿਨ੍ਨਭਾਣਵਾਰਵਣ੍ਣਨਾ

ਪਠਮਸ੍ਸੇਤ੍ਥ ਨਿਦਾਨੇ, ਠਤ੍ਵਾ ਪਾਰਾਜਿਕਸ੍ਸ ਵਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ;

ਚੋਦਨਾਪਰਿਹਾਰਨਯੋ, ਪੁਗ੍ਗਲਵਤ੍ਥੁਪ੍ਪਕਾਸਨੇਯੇਵ.

ਤਤ੍ਥ ਭਗਵਾ ਵੇਰਞ੍ਜਾਯਂ ਵੁਤ੍ਥਵਸ੍ਸੋ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬੇਨ ਚਾਰਿਕਂ ਚਰਨ੍ਤੋ ਕਤ੍ਤਿਕਜੁਣ੍ਹਪਕ੍ਖੇ ਏਵ ਵੇਸਾਲਿਂ ਪਾਪੁਣਿਤ੍ਵਾ ਯਾਵ ਪਠਮਪਾਰਾਜਿਕਸਿਕ੍ਖਾਪਦਪਞ੍ਞਾਪਨਂ, ਤਾਵ ਅਟ੍ਠ ਵਸ੍ਸਾਨਿ ਵੇਸਾਲਿਯਂਯੇਵ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਵਿਯ ਪਾਲ਼ਿਕ੍ਕਮੇਨ ਦਿਸ੍ਸਤਿ, ਨ ਚ ਭਗਵਾ ਤਾਵਤ੍ਤਕਂ ਕਾਲਂ ਤਤ੍ਥੇਵ ਵਿਹਾਸਿ. ਸੋ ਹਿ ਸੁਦਿਨ੍ਨਸ੍ਸ ਸਾਵਕਾਨਂ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ ਉਪਸਮ੍ਪਦਞ੍ਚ ਅਨੁਜਾਨਿਤ੍ਵਾ ਯਥਾਭਿਰਨ੍ਤਂ ਤਤ੍ਥ ਵਿਹਰਿਤ੍ਵਾ ਚਾਰਿਕਂ ਚਰਨ੍ਤੋ ਭੇਸਕਲ਼ਾਵਨਂ ਪਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥ ਤੇਰਸਮਂ ਵਸ੍ਸਂ ਵਸਿ, ਤੇਨੇਵ ਅਨੁਕ੍ਕਮੇਨ ਸਾਵਤ੍ਥਿਂ ਪਤ੍ਵਾ ਚੁਦ੍ਦਸਮਂ ਵਸ੍ਸਂ ਵਸਿ, ਪਨ੍ਨਰਸਮਂ ਕਪਿਲਵਤ੍ਥੁਮ੍ਹਿ, ਸੋਲ਼ਸਮਂ ਆਲ਼ਵਿਯਂ, ਤਤੋ ਵੁਤ੍ਥਵਸ੍ਸੋ ਚਾਰਿਕਂ ਚਰਨ੍ਤੋ ਰਾਜਗਹਂ ਪਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਤਰਸਮਂ ਵਸਿ, ਇਮਿਨਾ ਅਨੁਕ੍ਕਮੇਨ ਅਪਰਾਨਿਪਿ ਤੀਣਿ ਵਸ੍ਸਾਨਿ ਤਤ੍ਥੇਵ ਵਸਿ. ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਭਗਵਾ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਵੀਸਤਿਵਸ੍ਸੋ ਰਾਜਗਹਤੋ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬੇਨ ਵੇਸਾਲਿਂ ਪਾਪੁਣਿ, ਤਤੋ ਉਪਸਮ੍ਪਦਾਯ ਅਟ੍ਠਵਸ੍ਸਿਕੋ ਸੁਦਿਨ੍ਨੋ ਵੇਸਾਲਿਯਂਯੇਵ ਮੇਥੁਨਂ ਧਮ੍ਮਂ ਅਭਿਵਿਞ੍ਞਾਪੇਸਿ, ਤਤੋ ਭਗਵਾ ਤਸ੍ਮਿਂ ਵਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ ਪਠਮਂ ਪਾਰਾਜਿਕਂ ਪਞ੍ਞਪੇਸੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਤਤ੍ਥ ਯਸ੍ਮਾ ਉਪਾਲਿਤ੍ਥੇਰੋ ਇਤੋ ਪਠਮਤਰਂ ਤਤ੍ਥ ਵੇਸਾਲਿਯਞ੍ਚ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਸਿਕ੍ਖਾਪਦਾਨਿ ਅਦਸ੍ਸੇਤੁਕਾਮੋ, ਵਿਨਯਨਿਦਾਨਾਨਨ੍ਤਰਂ ਪਠਮਪਾਰਾਜਿਕਮੇਵ ਦਸ੍ਸੇਤੁਕਾਮੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਵੇਸਾਲਿਯਂ ਪਠਮਂ ਨਿਵਾਸਂ, ਪਚ੍ਛਾ ਇਮਸ੍ਸ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਸ੍ਸ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਕਾਲੇ ਨਿਵਾਸਞ੍ਚ ਏਕਤੋ ਕਤ੍ਵਾ ‘‘ਤਤ੍ਰ ਸੁਦਂ ਭਗਵਾ ਵੇਸਾਲਿਯ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਮਾਹ, ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਪਠਮਸ੍ਸੇਤ੍ਥ ਨਿਦਾਨੇ, ਠਤ੍ਵਾ …ਪੇ… ਪਕਾਸਨੇਯੇਵਾ’’ਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਪਠਮਪਾਰਾਜਿਕਸ੍ਸ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਟ੍ਠਾਨਸਙ੍ਖਾਤੇ ਨਿਦਾਨੇ ਠਤ੍ਵਾ ‘‘ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਵੇਸਾਲਿਯਾ ਅਵਿਦੂਰੇ ਕਲਨ੍ਦਗਾਮੋ ਨਾਮ ਹੋਤਿ…ਪੇ… ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਵਜ੍ਜਿਗਾਮਂ ਉਪਨਿਸ੍ਸਾਯ ਵਿਹਰਤੀ’’ਤਿ ਏਤਸ੍ਮਿਂ ਇਮਸ੍ਸ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਸ੍ਸ ਪੁਗ੍ਗਲਪ੍ਪਕਾਸਨੇ, ‘‘ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਵਜ੍ਜੀ ਦੁਬ੍ਭਿਕ੍ਖਾ ਹੋਤਿ…ਪੇ… ਤਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਮੇਥੁਨਂ ਧਮ੍ਮਂ ਅਭਿਵਿਞ੍ਞਾਪੇਸੀ’’ਤਿ (ਪਾਰਾ. ੩੦) ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਵਤ੍ਥੁਪ੍ਪਕਾਸਨੇ ਚ ਚੋਦਨਾਨਯੋ, ਪਰਿਹਾਰਨਯੋ ਚ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਤਤ੍ਰਾਯਂ ਪਕਾਸਨਾ – ਕਿਮਤ੍ਥਂ ਥੇਰੇਨ ਅਞ੍ਞੇਸਂ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਾਨਂ ਪੁਗ੍ਗਲਵਤ੍ਥੂਨਿ ਵਿਯ ਸਙ੍ਖੇਪਤੋ ਅਵਤ੍ਵਾ ਯਤ੍ਥ ਚ ਸੋ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ, ਯਥਾ ਚ ਧਮ੍ਮੇ ਪਸਨ੍ਨੋ, ਯਥਾ ਚ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ, ਯਥਾ ਚ ਇਮਂ ਵਤ੍ਥੁਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤਿ, ਤਂ ਸਬ੍ਬਂ ਅਨਵਸੇਸੇਤ੍ਵਾ ਪੁਗ੍ਗਲਵਤ੍ਥੂਨਿ ਵਿਤ੍ਥਾਰਤੋ ਵੁਤ੍ਤਾਨੀਤਿ ਚੇ? ਵੁਚ੍ਚਤੇ –

ਏਵਂ ਸਦ੍ਧਾਯ ਕਿਚ੍ਛੇਨ, ਮਹਨ੍ਤੇ ਭੋਗਞਾਤਕੇ;

ਹਿਤ੍ਵਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤਾਨਮ੍ਪਿ, ਪੇਸਲਾਨਮ੍ਪਿ ਸਬ੍ਬਸੋ.

ਸਬ੍ਬਲਾਮਕਧਮ੍ਮਾਯਂ, ਮੇਥੁਨੋ ਯਦਿ ਸਮ੍ਭਵੇ;

ਨ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾਯੇਵ, ਸਿਦ੍ਧਾ ਵਿਰਤਿ ਸਬ੍ਬਸੋ.

ਤਸ੍ਮਾ ਨਵਙ੍ਗਸਦ੍ਧਮ੍ਮੇ, ਸਤ੍ਥਾਰਾ ਦੇਸਿਤੇਪਿ ਚ;

ਵਿਨਯੋ ਪਞ੍ਞਪੇਤਬ੍ਬੋ, ਤਤੋ ਧਮ੍ਮਵਿਸੁਦ੍ਧਿਹਿ.

ਵਿਨਯਾਭਾਵਤੋ ਏਵਂ, ਅਜ੍ਝਾਚਾਰੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ;

ਤਸ੍ਮਾ ਵਿਨਯਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿ, ਸਾਤ੍ਥਿਕਾ ਪੇਸਲਸ੍ਸਪਿ.

ਅਨਾਦੀਨਵਦਸ੍ਸਾਵੀ, ਯਸ੍ਮਾ ਯਂ ਪਾਪਮਾਚਰਿ;

ਵਿਨਯੋਯੇਵ ਸਦ੍ਧਾਨਂ, ਆਦੀਨਵਵਿਭਾਵਿਨੋ.

ਤਸ੍ਮਾ ਸਦ੍ਧਾਨੁਸਾਰੀਨਂ, ਵਿਨਯੋ ਸਾਤ੍ਥਕੋਵ ਯਂ;

ਧਮ੍ਮੋ ਧਮ੍ਮਾਨੁਸਾਰੀਨਂ, ਤਤੋ ਉਭਯਦੇਸਨਾ.

ਅਪਿ ਚ ਯਦਿ ਪਣ੍ਣਤ੍ਤਿਵੀਤਿਕ੍ਕਮਂ ਅਕਰੋਨ੍ਤਸ੍ਸਾਪਿ ਯਾਵ ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕਾ ਅਯਸੋ ਪਤ੍ਥਟੋ, ਪਗੇਵਞ੍ਞੇਸਨ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਅਜ੍ਝਾਚਾਰਸ੍ਸ ਪਾਕਟਭਾਵਦੀਪਨਂ. ਕਥਂ? –

ਅਭਬ੍ਬੋ ਅਰਹਤ੍ਤਸ੍ਸ, ਸੁਦਿਨ੍ਨੋ ਪੁਤ੍ਤਮਾਤਰੋ;

ਭਬ੍ਬਾਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿ, ਤਦਤ੍ਥਂ ਨ ਕਤਾ ਅਯਂ.

ਨਨੁ ਮਾਗਣ੍ਡਿਕਂ ਅਜ੍ਝੁਪੇਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਮਾਤਾਪਿਤੂਨਮਸ੍ਸਾ ਹਿਤਤ੍ਥਂ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਤੀਤਿ ਇਮਮਤ੍ਥਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਬੀਜਕਬੀਜਕਮਾਤੂਨਂ ਅਰਹਤ੍ਤੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿ ਥੇਰੇਨ ਦੀਪਿਤਾ. ‘‘ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਵੇਸਾਲਿਯਾ ਅਵਿਦੂਰੇ ਕਲਨ੍ਦਗਾਮੋ ਨਾਮ ਹੋਤਿ, ਯੇਨ ਸਮਯੇਨ ਸੁਦਿਨ੍ਨੋ ਪੁਰਾਣਦੁਤਿਯਿਕਾਯ ਮੇਥੁਨਂ ਧਮ੍ਮਂ ਪਟਿਸੇਵੀ’’ਤਿ ਵਾ ‘‘ਯੇਨ ਸਮਯੇਨ ਭਗਵਾ ਪਠਮਪਾਰਾਜਿਕਂ ਪਞ੍ਞਪੇਸੀ’’ਤਿ ਵਾ ਵਚਨਂ ਇਧ ਨ ਯੁਜ੍ਜਤਿ. ਕਸ੍ਮਾ? ‘‘ਇਧ ਪਨ ਹੇਤੁਅਤ੍ਥੋ ਕਰਣਤ੍ਥੋ ਚ ਸਮ੍ਭਵਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਅਟ੍ਠਕਥਾਵਚਨਞ੍ਹਿ ਇਧ ਨ ਲਬ੍ਭਤਿ. ਚਿਰਨਿਵਿਟ੍ਠੋ ਹਿ ਸੋ ਗਾਮੋ, ਨ ਤਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਸਮਯੇਤਿ. ਯਸ੍ਮਾ ਪਨ ਸੋ ਚਿਰਨਿਵਿਟ੍ਠੋਪਿ ਚ ਗਾਮੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਨਿਵਿਟ੍ਠਕਾਲਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਸਬ੍ਬਕਾਲਮਤ੍ਥੀਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਤਂ ਅਰਹਤਿ, ਤੇਨ ਪਰਿਯਾਯੇਨ ‘‘ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਵੇਸਾਲਿਯਾ ਅਵਿਦੂਰੇ ਕਲਨ੍ਦਗਾਮੋ ਨਾਮ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

੨੫-੬. ਅਨੁਞ੍ਞਾਤੋਸਿ ਪਨ ਤ੍ਵਨ੍ਤਿ ਸਮਣਵਤ੍ਤਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਭਗਵਾ ਪੁਚ੍ਛਤਿ. ਮਾਤਾਪਿਤੂਹਿ ਅਨਨੁਞ੍ਞਾਤਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਜਨਕੇਹੇਵ ਅਨਨੁਞ੍ਞਾਤਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਪੁਚ੍ਛੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਨ ਖੋ ਸੁਦਿਨ੍ਨ ਤਥਾਗਤਾਤਿ ‘‘ਪਬ੍ਬਾਜੇਤੁ ਮਂ ਭਗਵਾ’’ਤਿ ਯਾਚਨਾਵਸੇਨ ਪਨੇਵਮਾਹ, ਨ ਭਗਵਾ ਸਯਂ ਸਰਣਾਨਿ ਦਤ੍ਵਾ ਪਬ੍ਬਾਜੇਸਿ. ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਕਲਭਾਗਮ੍ਪੀ’’ਤਿ ਪਾਠਸੇਸੋ. ਵਿਕਪ੍ਪਦ੍ਵਯੇਪੀਤਿ ਦੁਤਿਯਤਤਿਯਵਿਕਪ੍ਪੇਸੁ. ਪੁਰਿਮਪਦਸ੍ਸਾਤਿ ਕਿਞ੍ਚੀਤਿ ਪਦਸ੍ਸ. ਉਤ੍ਤਰਪਦੇਨਾਤਿ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸਾਤਿ ਪਦੇਨ. ਸਮਾਨਵਿਭਤ੍ਤੀਤਿ ਸਾਮਿਵਚਨਂ. ਯਥਾ ਕਿਂ? ‘‘ਕਸ੍ਸਚਿ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੇ ‘‘ਕਿਞ੍ਚਿ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਅਕਾਮਕਾ ਵਿਨਾ ਭਵਿਸ੍ਸਾਮਾਤਿ ਤਯਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਅਮਰਿਤ੍ਵਾ ਅਕਾਮਾ ਜੀਵਿਸ੍ਸਾਮ. ਸਚੇਪਿ ਨ ਮਰਾਮ, ਅਕਾਮਕਾਵ ਤਯਾ ਵਿਯੋਗਂ ਪਾਪੁਣਿਸ੍ਸਾਮ, ਤਯਿ ਜੀਵਮਾਨੇ ਏਵ ਨੋ ਮਰਣਂ ਭਵੇਯ੍ਯ, ਮਰਣੇਨਪਿ ਨੋ ਤਯਾ ਵਿਯੋਗਂ ਮਯਂ ਅਕਾਮਕਾਵ ਪਾਪੁਣਿਸ੍ਸਾਮ.

੩੦. ਕਤਿਪਾਹਂ ਬਲਂ ਗਾਹੇਤ੍ਵਾਤਿ ਕਸ੍ਮਾ ਪਨਾਯਂ ਤਥਾ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾਯ ਤਿਬ੍ਬਚ੍ਛਨ੍ਦੋ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤੋ ਸਮਾਨੋ ਕਤਿਪਾਹਂ ਘਰੇਯੇਵ ਵਿਲਮ੍ਬਿਤ੍ਵਾ ਕਾਯਬਲਞ੍ਚ ਅਗ੍ਗਹੇਸੀਤਿ? ਅਨੁਮਤਿਦਾਨੇਨ ਮਾਤਾਪਿਤੂਸੁ ਸਹਾਯਕੇਸੁ ਚ ਤੁਟ੍ਠੋ ਤੇਸਂ ਚਿਤ੍ਤਤੁਟ੍ਠਤ੍ਥਂ. ਕੇਸੁਚਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਪੋਤ੍ਥਕੇਸੁ ਕੇਚਿ ਆਚਰਿਯਾ ‘‘ਅਯਂ ਸੁਦਿਨ੍ਨੋ ਜੀਵਕਵਤ੍ਥੁਤੋ ਪਚ੍ਛਾ ਪਂਸੁਕੂਲਿਕਧੁਤਙ੍ਗਵਸੇਨ ਪਂਸੁਕੂਲਿਕੋ ਜਾਤੋ’’ਤਿ ਸਞ੍ਞਾਯ ‘‘ਗਹਪਤਿਚੀਵਰਂ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਪਂਸੁਕੂਲਿਕਧੁਤਙ੍ਗਵਸੇਨ ਪਂਸੁਕੂਲਿਕੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਲਿਖਨ੍ਤਿ, ਤਂ ‘‘ਅਚਿਰੂਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ’’ਤਿ ਵਚਨੇਨ ਵਿਰੁਜ੍ਝਤਿ. ‘‘ਤਥਾ ਸੁਦਿਨ੍ਨੋ ਹਿ ਭਗਵਤੋ ਦ੍ਵਾਦਸਮੇ ਵਸ੍ਸੇ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ, ਵੀਸਤਿਮੇ ਵਸ੍ਸੇ ਞਾਤਿਕੁਲਂ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਪਵਿਟ੍ਠੋ ਸਯਂ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾਯ ਅਟ੍ਠਵਸ੍ਸਿਕੋ ਹੁਤ੍ਵਾ’’ਤਿ, ‘‘ਭਗਵਤੋ ਹਿ ਬੁਦ੍ਧਤ੍ਤਂ ਪਤ੍ਤਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਯਾਵ ਇਦਂ ਵਤ੍ਥਂ, ਏਤ੍ਥਨ੍ਤਰੇ ਵੀਸਤਿ ਵਸ੍ਸਾਨਿ ਨ ਕੋਚਿ ਗਹਪਤਿਚੀਵਰਂ ਸਾਦਿਯਿ, ਸਬ੍ਬੇ ਪਂਸੁਕੂਲਿਕਾਵ ਅਹੇਸੁ’’ਨ੍ਤਿ ਚ ਵੁਤ੍ਤੇਨ ਅਟ੍ਠਕਥਾਵਚਨੇਨ ਵਿਰੁਜ੍ਝਤਿ, ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾਯ ਅਟ੍ਠਵਸ੍ਸਿਕੋ, ਨ ਉਪਸਮ੍ਪਦਾਯ. ਉਪਸਮ੍ਪਦਂ ਪਨ ਜੀਵਕਵਤ੍ਥੁਤੋ (ਮਹਾਵ. ੩੨੬) ਪਚ੍ਛਾ ਅਲਤ੍ਥ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਵਸ੍ਸਿਕੋ ਞਾਤਿਕੁਲਂ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਪਵਿਟ੍ਠੋ ਸਿਯਾਤਿ ਚੇ? ਨ, ‘‘ਅਲਤ੍ਥ ਖੋ ਸੁਦਿਨ੍ਨੋ ਕਲਨ੍ਦਪੁਤ੍ਤੋ ਭਗਵਤੋ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ, ਅਲਤ੍ਥ ਉਪਸਮ੍ਪਦ’’ਨ੍ਤਿ ਏਕਤੋ ਅਨਨ੍ਤਰਂ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ. ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾਨਨ੍ਤਰਮੇਵ ਹਿ ਸੋ ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਤੇਰਸਧੁਤਙ੍ਗਗੁਣੇ ਸਮਾਦਾਯ ਵਤ੍ਤਨ੍ਤੋ ਅਟ੍ਠ ਵਸ੍ਸਾਨਿ ਵਜ੍ਜਿਗਾਮੇ ਵਿਹਰਿਤ੍ਵਾ ਨਿਸ੍ਸਯਮੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਸਯਂਵਸੀ ਹੁਤ੍ਵਾ ‘‘ਏਤਰਹਿ ਖੋ ਵਜ੍ਜੀ ਦੁਬ੍ਭਿਕ੍ਖਾ’’ਤਿਆਦਿਤਕ੍ਕਵਸੇਨ ਯੇਨ ਵੇਸਾਲੀ ਤਦਵਸਰਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਪਂਸੁਕੂਲਿਕਧੁਤਙ੍ਗਵਸੇਨ ਪਂਸੁਕੂਲਿਕੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਏਤ੍ਤਕੋਯੇਵ ਪਾਠੋ ਯੇਸੁ ਪੋਤ੍ਥਕੇਸੁ ਦਿਸ੍ਸਤਿ, ਸੋਵ ਪਮਾਣਤੋ ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ. ‘‘ਆਰਞ੍ਞਿਕੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਪਞ੍ਚ ਸੇਨਾਸਨਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤਾਨਿ ਸਙ੍ਗਹਿਤਾਨਿ ਨੇਸਜ੍ਜਿਕਙ੍ਗਞ੍ਚ ਵਿਹਾਰਸਭਾਗਤ੍ਤਾ, ‘‘ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਿਕੋ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਪਞ੍ਚ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤਾਨਿ, ‘‘ਪਂਸੁਕੂਲਿਕੋ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਦ੍ਵੇ ਚੀਵਰਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤਾਨਿ ਸਙ੍ਗਹਿਤਾਨੀਤਿ. ਞਾਤਿਘਰੂਪਗਮਨਕਾਰਣਦੀਪਨਾਧਿਪ੍ਪਾਯਤੋ ਸਪਦਾਨਚਾਰਿਕਙ੍ਗਂ ਵਿਸੁਂ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ‘‘ਮਾ ਅਤਿਹਰਾਪੇਸੁ’’ਨ੍ਤਿ ਕਾਲਬ੍ਯਤ੍ਤਯਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਧਮ੍ਮਸ੍ਸਨ੍ਤਰਾਯਕਰਤਰਤ੍ਤਾ ‘‘ਇਮਂ ਨਯ’’ਨ੍ਤਿ ਅਨਯੋਯੇਵ.

ਯੇਭੁਯ੍ਯੇਨ ਹਿ ਸਤ੍ਤਾਨਂ, ਵਿਨਾਸੇ ਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਿਤੇ;

ਅਨਯੋ ਨਯਰੂਪੇਨ, ਬੁਦ੍ਧਿਮਾਗਮ੍ਮ ਤਿਟ੍ਠਤਿ.

੩੬. ਅਪਞ੍ਞਤ੍ਤੇ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇਤਿ ਏਤ੍ਥ ਦੁਵਿਧਂ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਪਞ੍ਞਾਪਨਂ. ਕਥਂ? ‘‘ਏਵਞ੍ਚ ਪਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਇਮਂ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਉਦ੍ਦਿਸੇਯ੍ਯਾਥਾ’’ਤਿ ਏਵਂ ਸਉਦ੍ਦੇਸਾਨੁਦ੍ਦੇਸਭੇਦਤੋ ਦੁਵਿਧਂ. ਤਤ੍ਥ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖੇ ਸਰੂਪਤੋ ਆਗਤਾ ਪਞ੍ਚ ਆਪਤ੍ਤਿਕ੍ਖਨ੍ਧਾ ਸਉਦ੍ਦੇਸਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿ ਨਾਮ. ਸਾਪਿ ਦੁਵਿਧਾ ਸਪੁਗ੍ਗਲਾਪੁਗ੍ਗਲਨਿਦ੍ਦੇਸਭੇਦਤੋ. ਤਤ੍ਥ ਯਸ੍ਸਾ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਯਾ ਅਨ੍ਤੋ ਆਪਤ੍ਤਿਯਾ ਸਹ, ਵਿਨਾ ਵਾ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਦਸ੍ਸਿਤੋ, ਸਾ ਸਪੁਗ੍ਗਲਨਿਦ੍ਦੇਸਾ. ਇਤਰਾ ਅਪੁਗ੍ਗਲਨਿਦ੍ਦੇਸਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਸਪੁਗ੍ਗਲਨਿਦ੍ਦੇਸਾਪਿ ਦੁਵਿਧਾ ਦਸ੍ਸਿਤਾਦਸ੍ਸਿਤਾਪਤ੍ਤਿਭੇਦਤੋ. ਤਤ੍ਥ ਅਦਸ੍ਸਿਤਾਪਤ੍ਤਿਕਾ ਨਾਮ ਅਟ੍ਠ ਪਾਰਾਜਿਕਾ ਧਮ੍ਮਾ. ‘‘ਪਾਰਾਜਿਕੋ ਹੋਤਿ ਅਸਂਵਾਸੋ’’ਤਿ ਹਿ ਪੁਗ੍ਗਲੋਵ ਤਤ੍ਥ ਦਸ੍ਸਿਤੋ, ਨਾਪਤ੍ਤਿ. ਦਸ੍ਸਿਤਾਪਤ੍ਤਿਕਾ ਨਾਮ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖੇ ‘‘ਸਤ੍ਤਰਸ ਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸਾ ਧਮ੍ਮਾ ਨਿਸ੍ਸਾਰਣੀਯਂ ਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸ’’ਨ੍ਤਿ ਹਿ ਤਤ੍ਥ ਆਪਤ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸਿਤਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਪੁਗ੍ਗਲੇਨ, ਤਥਾ ਅਪੁਗ੍ਗਲਨਿਦ੍ਦੇਸਾਪਿ ਦਸ੍ਸਿਤਾਦਸ੍ਸਿਤਾਪਤ੍ਤਿਤੋਵ ਦੁਵਿਧਾ. ਤਤ੍ਥ ਅਦਸ੍ਸਿਤਾਪਤ੍ਤਿਕਾ ਨਾਮ ਸੇਖਿਯਾ ਧਮ੍ਮਾ. ਸੇਸਾ ਦਸ੍ਸਿਤਾਪਤ੍ਤਿਕਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਸਾਪਿ ਦੁਵਿਧਾ ਅਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠਕਾਰਕਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠਕਾਰਕਭੇਦਤੋ. ਤਤ੍ਥ ਅਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠਕਾਰਕਾ ਨਾਮ ਸੁਕ੍ਕਵਿਸ੍ਸਟ੍ਠਿ ਮੁਸਾਵਾਦ ਓਮਸਵਾਦ ਪੇਸੁਞ੍ਞ ਭੂਤਗਾਮ ਅਞ੍ਞਵਾਦਕ ਉਜ੍ਝਾਪਨਕ ਗਣਭੋਜਨ ਪਰਮ੍ਪਰਭੋਜਨ ਸੁਰਾਮੇਰਯ ਅਙ੍ਗੁਲਿਪਤੋਦਕ ਹਸਧਮ੍ਮ ਅਨਾਦਰਿਯ ਤਲਘਾਤਕਜਤੁਮਟ੍ਠਕ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਾਨਂ ਵਸੇਨ ਪਞ੍ਚਦਸਵਿਧਾ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਸੇਸਾਨਂ ਪੁਗ੍ਗਲਨਿਦ੍ਦੇਸਾਨਂ ਵਸੇਨ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠਕਾਰਕਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ.

ਅਨੁਦ੍ਦੇਸਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਪਿ ਪਦਭਾਜਨਨ੍ਤਰਾਪਤ੍ਤਿਵਿਨੀਤਵਤ੍ਥੁਪਟਿਕ੍ਖੇਪਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਅਵੁਤ੍ਤਸਿਦ੍ਧਿਵਸੇਨ ਛਬ੍ਬਿਧਾ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ‘‘ਯੇਭੁਯ੍ਯੇਨ ਖਾਯਿਤਂ ਆਪਤ੍ਤਿ ਥੁਲ੍ਲਚ੍ਚਯਸ੍ਸਾ’’ਤਿ (ਪਾਰਾ. ੬੧) ਏਵਮਾਦਿਕਾ ਪਦਭਾਜਨਿਯੇ ਸਨ੍ਦਿਸ੍ਸਮਾਨਾਪਤ੍ਤਿ ਪਦਭਾਜਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਨਾਮ. ‘‘ਨ ਤ੍ਵੇਵ ਨਗ੍ਗੇਨ ਆਗਨ੍ਤਬ੍ਬਂ, ਯੋ ਆਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸਾ’’ਤਿਆਦਿਕਾ (ਪਾਰਾ. ੫੧੭) ਅਨ੍ਤਰਾਪਤ੍ਤਿਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਨਾਮ. ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਦਿਵਾ ਪਟਿਸਲ੍ਲੀਯਨ੍ਤੇਨ ਦ੍ਵਾਰਂ ਸਂਵਰਿਤ੍ਵਾ ਪਟਿਸਲ੍ਲੀਯਿਤੁ’’ਨ੍ਤਿ (ਪਾਰਾ. ੭੫) ਏਵਮਾਦਿਕਾ ਵਿਨੀਤਵਤ੍ਥੁਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਨਾਮ. ‘‘ਲੋਹਿਤੁਪ੍ਪਾਦਕੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਨੁਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਨ ਉਪਸਮ੍ਪਾਦੇਤਬ੍ਬੋ, ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਨਾਸੇਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੧੧੪) ਏਵਮਾਦਿਕਾ ਪਟਿਕ੍ਖੇਪਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਨਾਮ. ਖਨ੍ਧਕੇਸੁ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਦੁਕ੍ਕਟਥੁਲ੍ਲਚ੍ਚਯਾਨਿ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਨਾਮ. ‘‘ਯਾ ਪਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀ ਨਚ੍ਚਂ ਵਾ ਗੀਤਂ ਵਾ ਵਾਦਿਤਂ ਵਾ ਦਸ੍ਸਨਾਯ ਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯ, ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯ’’ਨ੍ਤਿ (ਪਾਚਿ. ੮੩੪) ਇਮਿਨਾ ਵੁਤ੍ਤੇਨ ‘‘ਯਾ ਪਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀ ਨਚ੍ਚੇਯ੍ਯ ਵਾ ਗਾਯੇਯ੍ਯ ਵਾ ਵਾਦੇਯ੍ਯ ਵਾ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯ’’ਨ੍ਤਿ ਏਵਮਾਦਿਕਂ ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯ ਦਿਸ੍ਸਮਾਨਂ ਆਪਤ੍ਤਿਜਾਤਂ, ਵਿਨਯਕਮ੍ਮਂ ਵਾ ਅਵੁਤ੍ਤਸਿਦ੍ਧਿਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਨਾਮ. ਛਬ੍ਬਿਧਮ੍ਪੇਤਂ ਛਹਿ ਕਾਰਣੇਹਿ ਉਦ੍ਦੇਸਾਰਹਂ ਨ ਹੋਤੀਤਿ ਅਨੁਦ੍ਦੇਸਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਨਾਮਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ – ਪਞ੍ਚਹਿ ਉਦ੍ਦੇਸੇਹਿ ਯਥਾਸਮ੍ਭਵਂ ਵਿਸਭਾਗਤ੍ਤਾ ਥੁਲ੍ਲਚ੍ਚਯਦੁਬ੍ਭਾਸਿਤਾਨਂ, ਸਭਾਗਵਤ੍ਥੁਕਮ੍ਪਿ ਦੁਕ੍ਕਟਥੁਲ੍ਲਚ੍ਚਯਦ੍ਵਯਂ ਅਸਭਾਗਾਪਤ੍ਤਿਕਤ੍ਤਾ, ਅਨ੍ਤਰਾਪਤ੍ਤਿਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਸਿਕ੍ਖਾਪਦਾਨਂ ਨਾਨਾਵਤ੍ਥੁਕਾਪਤ੍ਤਿਕਤ੍ਤਾ, ਪਟਿਕ੍ਖੇਪਸਿਕ੍ਖਾਪਦਾਨਂ ਕੇਸਞ੍ਚਿ ਵਿਨੀਤਵਤ੍ਥੁਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਸਿਕ੍ਖਾਪਦਾਨਞ੍ਚ ਅਦਸ੍ਸਿਤਾਪਤ੍ਤਿਕਤ੍ਤਾ, ਅਦਸ੍ਸਿਤਵਤ੍ਥੁਕਤ੍ਤਾ ਭੇਦਾਨੁਵਤ੍ਤਕਥੁਲ੍ਲਚ੍ਚਯਸ੍ਸ, ਅਦਸ੍ਸਿਤਾਪਤ੍ਤਿਵਤ੍ਥੁਕਤ੍ਤਾ ਅਵੁਤ੍ਤਸਿਦ੍ਧਿਸਿਕ੍ਖਾਪਦਾਨਨ੍ਤਿ. ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ‘‘ਦੁਵਿਧਂ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਪਞ੍ਞਾਪਨਂ ਉਦ੍ਦੇਸਾਨੁਦ੍ਦੇਸਭੇਦਤੋ’’ਤਿ ਯਂ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਂ ਸਮਾਸਤੋ ਪਕਾਸਿਤਂ ਹੋਤਿ.

ਤਤ੍ਥ ਅਪਞ੍ਞਤ੍ਤੇ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇਤਿ ਸਉਦ੍ਦੇਸਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਏਕਚ੍ਚੇ ਆਚਰਿਯਾ ਏਵਂ ਕਿਰ ਵਣ੍ਣਯਨ੍ਤਿ ‘‘ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਪਾਰਾਜਿਕਾ ਕਤਿਵਸ੍ਸਾਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੇਨ ਭਗਵਤਾ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਾਤਿਆਦਿਨਾ ਪੁਚ੍ਛਂ ਕਤ੍ਵਾ ਤੇਸੁ ਪਠਮਪਾਰਾਜਿਕੋ ਵੇਸਾਲਿਯਂ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤੋ ਪਞ੍ਚਵਸ੍ਸਾਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੇਨ ਹੇਮਨ੍ਤਾਨਂ ਪਠਮੇ ਮਾਸੇ ਦੁਤਿਯੇ ਪਕ੍ਖੇ ਦਸਮੇ ਦਿਵਸੇ ਅਡ੍ਢਤੇਯ੍ਯਪੋਰਿਸਾਯ ਛਾਯਾਯ ਪੁਰਤ੍ਥਾਭਿਮੁਖੇਨ ਨਿਸਿਨ੍ਨੇਨ ਅਡ੍ਢਤੇਰਸਾਨਂ ਭਿਕ੍ਖੁਸਤਾਨਂ ਮਜ੍ਝੇ ਸੁਦਿਨ੍ਨਂ ਕਲਨ੍ਦਪੁਤ੍ਤਂ ਆਰਬ੍ਭ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤੋ’’ਤਿ, ਤਂ ਨ ਯੁਜ੍ਜਤਿ, ਕਸ੍ਮਾ? –

ਯਸ੍ਮਾ ਦ੍ਵਾਦਸਮਂ ਵਸ੍ਸਂ, ਵੇਰਞ੍ਜਾਯਂ ਵਸਿ ਜਿਨੋ;

ਤਸ੍ਮਿਞ੍ਚ ਸੁਦ੍ਧੋ ਸਙ੍ਘੋਤਿ, ਨੇਵ ਪਾਰਾਜਿਕਂ ਤਦਾ.

ਥੇਰਸ੍ਸ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ, ਸਿਕ੍ਖਾਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਯਾਚਨਾ;

ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਿਦ੍ਧਾਤਿ ਸਿਦ੍ਧਾਵ, ਗਰੁਕਾਪਤ੍ਤਿ ਨੋ ਤਦਾ.

ਓਵਾਦਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਞ੍ਚ, ਕਿਂ ਸਤ੍ਥਾ ਚਤੁਵਸ੍ਸਿਕੋ;

ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਿ ਕਿਮਾਣਞ੍ਚ, ਸਮਤ੍ਤਂ ਅਨੁਜਾਨਿ ਸੋ.

ਅਜਾਤਸਤ੍ਤੁਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ, ਸਙ੍ਘਭੇਦਮਕਾਸਿ ਯਂ;

ਦੇਵਦਤ੍ਤੋ ਤਤੋ ਸਙ੍ਘ-ਭੇਦੋ ਪਚ੍ਛਿਮਬੋਧਿਯਂ.

ਆਰਾਧਯਿਂਸੁ ਮਂ ਪੁਬ੍ਬੇ, ਭਿਕ੍ਖੂਤਿ ਮੁਨਿਭਾਸਿਤਂ;

ਸੁਤ੍ਤਮੇਵ ਪਮਾਣਂ ਨੋ, ਸੋਵ ਕਾਲੋ ਅਨਪ੍ਪਕੋਤਿ.

ਯਂ ਪਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਅਥ ਭਗਵਾ ਅਜ੍ਝਾਚਾਰਂ ਅਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਪਾਰਾਜਿਕਂ ਵਾ ਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸਂ ਵਾ ਨ ਪਞ੍ਞਪੇਸੀ’’ਤਿ, ਤਂ ਸਕਲਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਸਨ੍ਧਾਯਾਹ. ਨ ਕੇਵਲਂ ਸਉਦ੍ਦੇਸਸਿਕ੍ਖਾਪਦਮਤ੍ਤਂ, ਤੇਨ ਸਉਦ੍ਦੇਸਾਨੁਦ੍ਦੇਸਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਭੇਦਂ ਸਕਲਂ ਪਾਰਾਜਿਕਂ ਸਨ੍ਧਾਯਾਹਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਨਾਭਿਪਰਾਮਸਨਮ੍ਪਿ ਕਾਯਸਂਸਗ੍ਗੋ, ਤਥਾਪਿ ਏਤਂ ਵਿਸੇਸਨਿਯਮਨਤੋ, ਅਚ੍ਛਨ੍ਦਰਾਗਾਧਿਪ੍ਪਾਯਤੋ ਚ ਵਿਸੁਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਛਨ੍ਦਰਾਗਰਤ੍ਤਸ੍ਸੇਵ ਹਿ ਕਾਯਸਂਸਗ੍ਗੋ ਇਧਾਧਿਪ੍ਪੇਤੋ. ਅਸੁਚਿਪਾਨੇ ਪਨ ਹਤ੍ਥਿਨਿਯਾ ਤਾਪਸਪਸ੍ਸਾਵਪਾਨੇਨ ਵਾਲਕਾਬ੍ਯੋ ਨਾਮ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਵਾਲਕਾਬ੍ਯਸ੍ਸ ਵਤ੍ਥੁ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ. ਮਣ੍ਡਬ੍ਯਸ੍ਸ ਨਾਭਿਯਾ ਪਰਾਮਸਨੇਨੇਵ ਕਿਰ. ਰੂਪਦਸ੍ਸਨੇ ਪਨ ਵੇਜ੍ਜਕਾ ਆਹੁ –

‘‘ਥੀਨਂ ਸਨ੍ਦਸ੍ਸਨਾ ਸੁਕ੍ਕਂ, ਕਦਾਚਿ ਚਲਿਤੋਵਰੇ;

ਤਂ ਗਾਮਧਮ੍ਮਕਰਣਂ, ਦ੍ਵਯਸਮਂ ਸਙ੍ਗਮਿਯ;

ਗਬ੍ਭਾਦੀਤਿ ਅਯਂ ਨਯੋ, ਥੀਨਂ ਪੁਰਿਸਦਸ੍ਸਨਾਸੀਤ੍ਯੂਪਨੇਯ੍ਯ’’.

ਤਥਾਪ੍ਯਾਹੁ –

‘‘ਪੁਪ੍ਫਿਕੇ ਏਧਿਯ੍ਯ ਸੁਦ੍ਧੇ, ਪਸ੍ਸਂ ਨਰਞ੍ਚ ਇਤ੍ਥਿ ਤਂ;

ਗਬ੍ਭਞ੍ਚ ਨਯੇਤ੍ਯੁਤ੍ਤ-ਮਿਤਿ ਤਸ੍ਮਾ ਕਾਸੋ ਇਤੀ’’ਤਿ.

ਰਾਜੋਰੋਧੋ ਵਿਯਾਤਿ ਸੀਹਲ਼ਦੀਪੇ ਏਕਿਸ੍ਸਾ ਇਤ੍ਥਿਯਾ ਤਥਾ ਅਹੋਸਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਕਿਰ ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਯਾਵ ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕਾ ਸਦ੍ਦੋ ਅਬ੍ਭੁਗ੍ਗਚ੍ਛਿ, ਨ ਤਂ ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਵਿਸਯੋ ਅਹੋਸਿ ਤੇਸਂ ਰੂਪਂ ਵਿਯ. ਤੇਨੇਵ ਭਿਕ੍ਖੂ ਪੁਚ੍ਛਿਂਸੁ ‘‘ਕਚ੍ਚਿ ਨੋ ਤ੍ਵਂ ਆਵੁਸੋ ਸੁਦਿਨ੍ਨ ਅਨਭਿਰਤੋ’’ਤਿ.

੩੯. ਕਲੀਤਿ ਕੋਧੋ, ਤਸ੍ਸ ਸਾਸਨਂ ਕਲਿਸਾਸਨਂ, ਕਲਹੋ. ਗਾਮਧਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਜਨਪਦਧਮ੍ਮਂ ਜਨਪਦਵਾਸੀਨਂ ਸਿਦ੍ਧਿਂ. ਅਤ੍ਤਾਤਿ ਚਿਤ੍ਤਂ, ਸਰੀਰਞ੍ਚ. ਅਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਵਿਨਿਬਦ੍ਧਨ੍ਤਿ ਵਿਨਯਸੁਤ੍ਤੇ ਅਨਾਗਤਂ, ਸੁਤ੍ਤਾਭਿਧਮ੍ਮੇਸੁਪਿ ਅਨਾਗਤਂ, ਪਾਲ਼ਿਵਿਨਿਮੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਕੁਸੁਮਮਾਲਨ੍ਤਿ ਨਾਨਾਗੁਣਂ ਸਨ੍ਧਾਯਾਹ. ਰਤਨਦਾਮਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵਦਤਿ. ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਨਾਧਿਪ੍ਪਾਯਾ ਭਦ੍ਦਾਲਿ ਵਿਯ. ਪਦਨਿਰੁਤ੍ਤਿਬ੍ਯਞ੍ਜਨਾਨਿ ਨਾਮਵੇਵਚਨਾਨੇਵ ‘‘ਨਾਮਂ ਨਾਮਕਮ੍ਮਂ ਨਾਮਧੇਯ੍ਯਂ ਨਿਰੁਤ੍ਤੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਧ. ਸ. ੧੩੧੫) ਵਿਯ. ਨਿਪ੍ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਵਿਰਤਿ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਨਾਮ. ਅਕੁਸਲਪਕ੍ਖੇ ਦੁਸ੍ਸੀਲ੍ਯਂ ਨਾਮ ਚੇਤਨਾ. ਕੁਸਲਪਕ੍ਖੇਪਿ ਚੇਤਨਾਪਰਿਯਾਯਤੋ ਵਿਭਙ੍ਗੇ ‘‘ਸਿਕ੍ਖਾਪਦ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਸਙ੍ਘਸੁਟ੍ਠੁਤਾਯਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਲੋਕਵਜ੍ਜਸ੍ਸ ਪਞ੍ਞਾਪਨੇ ਸਙ੍ਘਸੁਟ੍ਠੁਤਾ ਹੋਤਿ ਪਾਕਟਾਦੀਨਵਤੋ. ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਵਜ੍ਜਸ੍ਸ ਪਞ੍ਞਾਪਨੇ ਸਙ੍ਘਫਾਸੁਤਾ ਹੋਤਿ ਪਾਕਟਾਨਿਸਂਸਤ੍ਤਾ. ਤਤ੍ਥ ਪਠਮੇਨ ਦੁਮ੍ਮਙ੍ਕੂਨਂ ਨਿਗ੍ਗਹੋ, ਦੁਤਿਯੇਨ ਪੇਸਲਾਨਂ ਫਾਸੁਵਿਹਾਰੋ. ਪਠਮੇਨ ਸਮ੍ਪਰਾਯਿਕਾਨਂ ਆਸਵਾਨਂ ਪਟਿਘਾਤੋ, ਦੁਤਿਯੇਨ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਿਕਾਨਂ. ਤਥਾ ਪਠਮੇਨ ਅਪ੍ਪਸਨ੍ਨਾਨਂ ਪਸਾਦੋ, ਦੁਤਿਯੇਨ ਪਸਨ੍ਨਾਨਂ ਭਿਯ੍ਯੋਭਾਵੋ. ‘‘ਪੁਬ੍ਬੇ ਕਤਪੁਞ੍ਞਤਾਯ ਚੋਦਿਯਮਾਨਸ੍ਸ ਭਬ੍ਬਕੁਲਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ‘‘ਸੁਦਿਨ੍ਨੋ ਤਂ ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਂ ਵਿਨੋਦੇਤ੍ਵਾ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਸਚ੍ਛਾਕਾਸਿ, ਤੇਨੇਵ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਾ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਉਪਪਰਿਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬਂ. ਤਥਾ ਪਠਮੇਨ ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਟ੍ਠਿਤਿ, ਦੁਤਿਯੇਨ ਵਿਨਯਾਨੁਗ੍ਗਹੋ ਹੋਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਅਪਿਚੇਤ੍ਥ ਵਤ੍ਥੁਵੀਤਿਕ੍ਕਮੇ ਯਤ੍ਥ ਏਕਨ੍ਤਾਕੁਸਲਭਾਵੇਨ, ਤਂ ਸਙ੍ਘਸੁਟ੍ਠੁਭਾਵਾਯ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਂ ਲੋਕਵਜ੍ਜਤੋ, ਯਤ੍ਥ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਜਾਨਨੇ ਏਵ ਅਤ੍ਥਾਪਤ੍ਤਿ, ਨ ਅਞ੍ਞਦਾ, ਤਂ ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਟ੍ਠਿਤਿਯਾ ਵਾਪਿ ਪਸਾਦੁਪ੍ਪਾਦਬੁਦ੍ਧਿਯਾ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤਂ, ਇਤਰਞ੍ਚ ਸੇਖਿਯਂ, ਇਦਂ ਲੋਕਵਜ੍ਜਂ ਨਾਮ. ਵਤ੍ਥੁਨੋ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਯਾ ਵਾ ਵੀਤਿਕ੍ਕਮਚੇਤਨਾਯਾਭਾਵੇਪਿ ਪਟਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਕਰਣੇ, ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਸ੍ਸ ਅਕਰਣੇ ਵਾ ਸਤਿ ਯਤ੍ਥ ਆਪਤ੍ਤਿਪ੍ਪਸਙ੍ਗੋ, ਤਂ ਸਬ੍ਬਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਸੁਰਾਪਾਨਂ ਪਣ੍ਣਤ੍ਤਿਵਜ੍ਜਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਆਗਨ੍ਤੁਕਵਤ੍ਤਂ, ਆਵਾਸਿਕ, ਗਮਿਕ, ਅਨੁਮੋਦਨ, ਭਤ੍ਤਗ੍ਗ, ਪਿਣ੍ਡਚਾਰਿਕ, ਆਰਞ੍ਞਕ, ਸੇਨਾਸਨ, ਜਨ੍ਤਾਘਰ, ਵਚ੍ਚਕੁਟਿ, ਸਦ੍ਧਿਵਿਹਾਰਿਕ, ਉਪਜ੍ਝਾਯ, ਅਨ੍ਤੇਵਾਸਿਕ, ਆਚਰਿਯਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਏਤਾਨਿ ਅਗ੍ਗਹਿਤਗ੍ਗਹਣਨਯੇਨ ਗਣਿਯਮਾਨਾਨਿ ਚੁਦ੍ਦਸ, ਏਤਾਨਿ ਪਨ ਵਿਤ੍ਥਾਰਤੋ ਦ੍ਵੇਅਸੀਤਿ ਮਹਾਵਤ੍ਤਾਨਿ ਨਾਮ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਸਤ੍ਤਹਿ ਆਪਤ੍ਤਿਕ੍ਖਨ੍ਧੇਹਿ ਸਂਵਰੋ ਸਂਵਰਵਿਨਯੋ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਸਿਕ੍ਖਾਪਦਮੇਵ. ਤਤ੍ਥ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਵਿਨਯੋ ਸਮਥਵਿਨਯਤ੍ਥਾਯ ਸਮਥਵਿਨਯੋ ਸਂਵਰਵਿਨਯਤ੍ਥਾਯ ਸਂਵਰਵਿਨਯੋ ਪਹਾਨਵਿਨਯਤ੍ਥਾਯਾਤਿ ਯੋਜਨਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਯਂ ਸਙ੍ਘਸੁਟ੍ਠੁ, ਤਂ ਸਙ੍ਘਫਾਸੂਤਿ ਏਕਮਿਵ ਵੁਤ੍ਤਂ ਸਙ੍ਘਸੁਟ੍ਠੁਤਾਯ ਸਤਿ ਸਙ੍ਘਫਾਸੁ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਦੀਪਨਤ੍ਥਂ. ਪਕਰੀਯਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਤੇ ਤੇ ਪਯੋਜਨਵਿਸੇਸਸਙ੍ਖਾਤਾ ਅਤ੍ਥਵਸਾਤਿ ਅਤ੍ਥਵਸਂ ‘‘ਪਕਰਣ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਦਸਸੁ ਪਦੇਸੁ ਏਕੇਕਂ ਮੂਲਂ ਕਤ੍ਵਾ ਦਸਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਯੋਜਨਾਯ ਪਦਸਤਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਤ੍ਥ ਪਚ੍ਛਿਮਸ੍ਸ ਪਦਸ੍ਸ ਵਸੇਨ ਅਤ੍ਥਸਤਂ ਪੁਰਿਮਸ੍ਸ ਵਸੇਨ ਧਮ੍ਮਸਤਂ ਅਤ੍ਥਜੋਤਿਕਾਨਂ ਨਿਰੁਤ੍ਤੀਨਂ ਵਸੇਨ ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਸਤਂ, ਧਮ੍ਮਭੂਤਾਨਂ ਨਿਰੁਤ੍ਤੀਨਂ ਵਸੇਨ ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਸਤਨ੍ਤਿ ਦ੍ਵੇ ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਸਤਾਨਿ, ਅਤ੍ਥਸਤੇ ਞਾਣਸਤਂ, ਧਮ੍ਮਸਤੇ ਞਾਣਸਤਂ ਦ੍ਵੀਸੁ ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਸਤੇਸੁ ਦ੍ਵੇ ਞਾਣਸਤਾਨੀਤਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਞਾਣਸਤਾਨਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾਨਿ. ਏਤ੍ਥ ਸਙ੍ਘਸੁਟ੍ਠੁਤਾਤਿ ਧਮ੍ਮਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਸੁਟ੍ਠੁਭਾਵੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ‘‘ਅਤ੍ਥਪਦਾਨੀਤਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾ. ਧਮ੍ਮਪਦਾਨੀਤਿ ਪਾਲ਼ੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਕਿਰ.

ਮੇਥੁਨਂ ਧਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਬਹੁਲਨਯੇਨ ਲਦ੍ਧਨਾਮਕਂ ਸਕਸਮ੍ਪਯੋਗੇਨ, ਪਰਸਮ੍ਪਯੋਗੇਨ ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਨਿਮਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸਕਮਗ੍ਗੇ ਵਾ ਪਰਮਗ੍ਗੇ ਵਾ ਪਰਨਿਮਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸਕਮਗ੍ਗੇ ਏਵ ਪਵੇਸਪਵਿਟ੍ਠਠਿਤੁਦ੍ਧਰਣੇਸੁ ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਏਕਂ ਪਟਿਸਾਦਿਯਨਵਸੇਨ ਸੇਵੇਯ੍ਯ ਪਾਰਾਜਿਕੋ ਹੋਤਿ ਅਸਂਵਾਸੋਤਿ. ਕੇਚਿ ਪਨ ‘‘ਪਵੇਸਾਦੀਨਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਵਾ ਤੀਣਿ ਵਾ ਦ੍ਵੇ ਵਾ ਏਕਂ ਵਾ ਪਟਿਸੇਵੇਯ੍ਯ, ਪਾਰਾਜਿਕੋ ਹੋਤਿ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ‘ਸੋ ਚੇ ਪਵੇਸਨਂ ਸਾਦਿਯਤਿ, ਪਵਿਟ੍ਠਂ, ਠਿਤਂ, ਉਦ੍ਧਰਣਂ ਸਾਦਿਯਤਿ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਪਾਰਾਜਿਕਸ੍ਸਾ’ਤਿਆਦੀ’’ਤਿ (ਪਾਰਾ. ੫੯) ਵਦਨ੍ਤਿ, ਤੇਸਂ ਮਤੇਨ ਚਤੂਸੁਪਿ ਚਤਸ੍ਸੋ ਪਾਰਾਜਿਕਾਪਤ੍ਤਿਯੋ ਆਪਜ੍ਜਤਿ. ਤੇਯੇਵ ਏਵਂ ਵਦਨ੍ਤਿ ‘‘ਆਪਜ੍ਜਤੁ ਮੇਥੁਨਧਮ੍ਮਪਾਰਾਜਿਕਾਪਤ੍ਤਿ ਮੇਥੁਨਧਮ੍ਮਪਾਰਾਜਿਕਾਪਤ੍ਤਿਯਾ ਤਬ੍ਭਾਗਿਯਾ’’ਤਿ, ‘‘ਅਤ੍ਤਨੋ ਵੀਤਿਕ੍ਕਮੇ ਪਾਰਾਜਿਕਾਪਤ੍ਤਿਂ, ਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸਾਪਤ੍ਤਿਞ੍ਚ ਆਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਸਿਕ੍ਖਂ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾਯ ਗਹਟ੍ਠਕਾਲੇ ਮੇਥੁਨਾਦਿਪਾਰਾਜਿਕਂ ਆਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਏਕਂ ਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸਾਪਤ੍ਤਿਂ ਏਕਮਨੇਕਂ ਵਾ ਪਟਿਕਰਿਤ੍ਵਾਵ ਸੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਯਸ੍ਮਾ ਨਿਰਾਪਤ੍ਤਿਕੋ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਸੋ ਗਹਟ੍ਠਕਾਲੇ ਸਾਪਤ੍ਤਿਕੋਵਾਤਿ ਅਨ੍ਤਿਮਵਤ੍ਥੁਂ ਅਜ੍ਝਾਪਨ੍ਨਸ੍ਸਾਪਿ ਅਤ੍ਥੇਵ ਆਪਤ੍ਤਿਵੁਟ੍ਠਾਨਂ. ਵੁਟ੍ਠਾਨਦੇਸਨਾਹਿ ਪਨ ਅਸੁਜ੍ਝਨਤੋ ‘ਪਯੋਗੇ ਪਯੋਗੇ ਆਪਤ੍ਤਿ ਪਾਰਾਜਿਕਸ੍ਸਾ’ਤਿ ਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ਗਣਨਪਯੋਜਨਾਭਾਵਤੋ. ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਨ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਅਥ ਖੋ ਪਦਭਾਜਨੇ ‘ਆਪਤ੍ਤਿ ਪਾਰਾਜਿਕਸ੍ਸਾ’ਤਿ ਵਚਨੇਨਾਯਮਤ੍ਥੋ ਸਿਦ੍ਧੋ’’ਤਿ ਯੁਤ੍ਤਿਞ੍ਚ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਯਦਿ ਏਵਂ ਮਾਤਿਕਾਯਮ੍ਪਿ ‘‘ਯੋ ਪਨ ਭਿਕ੍ਖੁ ਮੇਥੁਨਂ ਧਮ੍ਮਂ ਪਟਿਸੇਵੇਯ੍ਯ ਪਾਰਾਜਿਕ’’ਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਭਵੇਯ੍ਯ, ਪਾਰਾਜਿਕਸ੍ਸ ਅਨਵਸੇਸਵਚਨਮ੍ਪਿ ਨ ਯੁਜ੍ਜੇਯ੍ਯ. ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਹਿ ਆਪਤ੍ਤਿਕ੍ਖਨ੍ਧੇ ਭਿਕ੍ਖੁਗਣਨਞ੍ਚ ਅਨਵਸੇਸੇਤ੍ਵਾ ਤਿਟ੍ਠਤੀਤਿ ਅਨਵਸੇਸਵਚਨਨ੍ਤਿ ਕਤ੍ਵਾ ਪਵੇਸੇਵ ਆਪਤ੍ਤਿ, ਨ ਪਵਿਟ੍ਠਾਦੀਸੁ, ਤਮੇਵੇਕਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘‘ਯਸ੍ਸ ਸਿਯਾ ਆਪਤ੍ਤੀ’’ਤਿ ਪਾਰਾਜਿਕਾਪਤ੍ਤਿਮ੍ਪਿ ਅਨ੍ਤੋ ਕਤ੍ਵਾ ਨਿਦਾਨੁਦ੍ਦੇਸੇ ਵਚਨਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਤਸ੍ਮਾ ਮਾਤਿਕਾਯਂ ‘‘ਪਾਰਾਜਿਕ’’ਨ੍ਤਿ ਅਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਪਾਰਾਜਿਕੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਪੁਗ੍ਗਲਨਿਦ੍ਦੇਸਵਚਨਂ ਤੇਨ ਸਰੀਰਬਨ੍ਧਨੇਨ ਉਪਸਮ੍ਪਦਾਯ ਅਭਬ੍ਬਭਾਵਦੀਪਨਤ੍ਥਂ. ‘‘ਆਪਤ੍ਤਿ ਪਾਰਾਜਿਕਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਪਦਭਾਜਨੇ ਵਚਨਂ ਅਨ੍ਤਿਮਵਤ੍ਥੁਂ ਅਜ੍ਝਾਪਨ੍ਨਸ੍ਸਾਪਿ ਪਾਰਾਜਿਕਸ੍ਸ ਅਸਂਵਾਸਸ੍ਸ ਸਤੋ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਅਥੇਯ੍ਯਸਂਵਾਸਕਭਾਵਦੀਪਨਤ੍ਥਂ. ਨ ਹਿ ਸੋ ਸਂਵਾਸਂ ਸਾਦਿਯਨ੍ਤੋਪਿ ਥੇਯ੍ਯਸਂਵਾਸਕੋ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਭਿਕ੍ਖੁ’’ਤ੍ਵੇਵ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਤੇਨੇਵਾਹ ‘‘ਅਸੁਦ੍ਧੋ ਹੋਤਿ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਪਾਰਾਜਿਕਂ ਧਮ੍ਮਂ ਅਜ੍ਝਾਪਨ੍ਨੋ, ਤਞ੍ਚੇ ਸੁਦ੍ਧਦਿਟ੍ਠਿ ਸਮਾਨੋ ਅਨੋਕਾਸਂ ਕਾਰਾਪੇਤ੍ਵਾ ਅਕ੍ਕੋਸਾਧਿਪ੍ਪਾਯੋ ਵਦੇਤਿ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਓਮਸਵਾਦੇਨ ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸਾ’’ਤਿ (ਪਾਰਾ. ੩੮੯). ਅਨੁਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਤਦਭਾਵਤੋ ਸਿਦ੍ਧੋ ਸੋ ‘‘ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਭਿਕ੍ਖੁ’’ਤ੍ਵੇਵ ਵੁਚ੍ਚਤੀਤਿ. ਤੇਨ ਪਦਸੋਧਮ੍ਮਂ ਸਹਸੇਯ੍ਯਞ੍ਚ ਨ ਜਨੇਤਿ, ਭਿਕ੍ਖੁਪੇਸੁਞ੍ਞਾਦਿਞ੍ਚ ਜਨੇਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਨਂ ਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸੇਸੁ ਪਨ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸਤੋ ਵੁਟ੍ਠਾਨਵਿਧਿਵਿਸੇਸਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ‘‘ਅਯਮ੍ਪਿ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀ…ਪੇ… ਆਪਨ੍ਨਾ’’ਤਿ (ਪਾਚਿ. ੬੭੯) ਪੁਗ੍ਗਲਨਿਦ੍ਦੇਸਂ ਕਤ੍ਵਾਪਿ ਪਾਰਾਜਿਕਤੋ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯਨ੍ਤਰਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ‘‘ਨਿਸ੍ਸਾਰਣੀਯਂ ਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸ’’ਨ੍ਤਿ (ਪਾਚਿ. ੬੭੯) ਆਪਤ੍ਤਿਨਾਮਗ੍ਗਹਣਞ੍ਚ ਕਤਂ. ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਸਪੁਗ੍ਗਲਨਿਦ੍ਦੇਸੇ ਦਸ੍ਸਿਤਾਦਸ੍ਸਿਤਾਪਤ੍ਤਿਦੁਕਂ ਵਿਤ੍ਥਾਰਿਤਂ ਹੋਤਿ. ਅਪੁਗ੍ਗਲਨਿਦ੍ਦੇਸੇਸੁ ਸੇਖਿਯੇਸੁ ਆਪਤ੍ਤਿਯਾ ਦਸ੍ਸਨਕਾਰਣਂ ਸੇਖਿਯਾਨਂ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਮੇਵ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਦਭਾਵਤੋ ਇਤਰੇਸੁ ਆਪਤ੍ਤਿਦਸ੍ਸਨਂ ਕਤਂ. ਅਪੁਗ੍ਗਲਨਿਦ੍ਦੇਸੇਸੁਪਿ ਦਸ੍ਸਿਤਾਦਸ੍ਸਿਤਾਪਤ੍ਤਿਦੁਕਞ੍ਚ ਵਿਤ੍ਥਾਰਿਤਂ ਹੋਤੀਤਿ.

ਪਠਮਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਸੁਦਿਨ੍ਨਭਾਣਵਾਰਂ ਨਿਟ੍ਠਿਤਂ.

ਮਕ੍ਕਟੀਵਤ੍ਥੁਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੪੦-੧. ਦੁਤਿਯਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਯਂ ‘‘ਇਧ ਮਲ੍ਲਾ ਯੁਜ੍ਝਨ੍ਤੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਵਿਯ ਪਟਿਸੇਵਤੀਤਿ ਵਤ੍ਤਮਾਨਵਚਨਂ ਪਚੁਰਪਟਿਸੇਵਨਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ, ‘‘ਤਞ੍ਚ ਖੋ ਮਨੁਸ੍ਸਿਤ੍ਥਿਯਾ, ਨੋ ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਗਤਾਯਾ’’ਤਿ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਤ੍ਥਮ੍ਪਿ ਪਠਮਂ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਮਿਚ੍ਛਾਗਾਹੇਨ ਵਾ ਲੇਸਓਡ੍ਡਨਤ੍ਥਾਯ ਵਾ ਏਵਮਾਹ. ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਤ੍ਥਤਂਯੇਵ ਨਿਯਮੇਤੁਂ ‘‘ਨਨੁ ਆਵੁਸੋ ਤਥੇਵ ਤਂ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤੇਨੇਵ ਮਕ੍ਕਟੀਵਤ੍ਥੁ ਵਿਨੀਤਵਤ੍ਥੂਸੁ ਪਕ੍ਖਿਤ੍ਤਂ ਅਵਿਸੇਸਤ੍ਤਾ, ਤਥਾ ਵਜ੍ਜਿਪੁਤ੍ਤਕਵਤ੍ਥੁ. ਵਿਚਾਰਣਾ ਪਨੇਤ੍ਥ ਤਤਿਯਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਯਂ ਆਵਿ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ. ‘‘ਨਨੁ, ਆਵੁਸੋ, ਭਗਵਤਾ ਅਨੇਕਪਰਿਯਾਯੇਨਾ’’ਤਿਆਦਿ ਨ ਕੇਵਲਂ ਸਉਦ੍ਦੇਸਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇਨੇਵ ਸਿਦ੍ਧਂ, ‘‘ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਗਤਾਦੀਸੁਪਿ ਪਾਰਾਜਿਕ’’ਨ੍ਤਿ ਅਨੁਦ੍ਦੇਸਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇਨਪਿ ਸਿਦ੍ਧਨ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਥ ਵਾ ਯਦਿ ਸਉਦ੍ਦੇਸਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਸਾਵਸੇਸਨ੍ਤਿ ਪਞ੍ਞਪੇਸਿ, ਇਮਿਨਾ ਅਨੁਦ੍ਦੇਸਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇਨਾਪਿ ਕਿਂ ਨ ਸਿਦ੍ਧਨ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਤੇਨ ਹਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਪਞ੍ਞਪੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਤਦੇਵ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਪਠਮਪਞ੍ਞਤ੍ਤਮੇਵ ਲੇਸਤ੍ਥਿਕਾਨਂ ਅਲੇਸੋਕਾਸਂ ਕਤ੍ਵਾ ਆਮੇਡਿਤਤ੍ਥਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਞਪੇਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਞ੍ਞਥਾ ‘‘ਅਞ੍ਞਵਾਦਕੇ ਵਿਹੇਸਕੇ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ (ਪਾਚਿ. ੧੦੧) ਵਿਯ ਵਤ੍ਥੁਦ੍ਵਯੇਨ ਆਪਤ੍ਤਿਦ੍ਵਯਂ ਆਪਜ੍ਜਤਿ, ਨ ਚਾਪਜ੍ਜਤਿ, ਸੋ ਏਵਤ੍ਥੋ ਅਞ੍ਞੇਨਾਪਿ ਵਚਨੇਨ ਸੁਪ੍ਪਕਾਸਿਤੋ, ਸੁਪਰਿਬ੍ਯਤ੍ਤਕਰਣਤ੍ਥੇਨ ਦਲ਼੍ਹਤਰੋ ਕਤੋਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਤਤਿਯਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਯਮ੍ਪਿ ਅਞ੍ਞੇਸੁ ਚ ਏਵਂ ਵਿਸੁਦ੍ਧੋ.

ਯਸ੍ਸ ਸਚਿਤ੍ਤਕਪਕ੍ਖੇਤਿਆਦਿਮ੍ਹਿ ਪਨ ਗਣ੍ਠਿਪਦਨਯੋ ਤਾਵ ਪਠਮਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਸਚਿਤ੍ਤਕਪਕ੍ਖੇਤਿ ਸੁਰਾਪਾਨਾਦਿਅਚਿਤ੍ਤਕੇ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਸਚਿਤ੍ਤਕੇਸੁ ਪਨ ਯਂ ਏਕਨ੍ਤਮਕੁਸਲੇਨੇਵ ਸਮੁਟ੍ਠਾਪਿਤਞ੍ਚ. ਉਭਯਂ ਲੋਕਵਜ੍ਜਂ ਨਾਮ. ਸੁਰਾਪਾਨਸ੍ਮਿਞ੍ਹਿ ‘‘ਸੁਰਾ’’ਤਿ ਵਾ ‘‘ਪਾਤੁਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਵਾ ਜਾਨਿਤ੍ਵਾ ਪਿਵਨੇ ਅਕੁਸਲਮੇਵ, ਤਥਾ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਨਂ ਗਨ੍ਧਵਣ੍ਣਕਤ੍ਥਾਯ ਲੇਪਨੇ, ਭੇਸਜ੍ਜਤ੍ਥਾਯ ਲੇਪਨੇ ਅਦੋਸਤ੍ਤਾ ‘‘ਅਵਿਚਾਰਣੀਯ’’ਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਤਕਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਤ੍ਥ ਨ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ‘‘ਜਾਨਿਤ੍ਵਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਵਚਨਂ ਨ ਯੁਜ੍ਜਤਿ ਪਣ੍ਣਤ੍ਤਿਵਜ੍ਜਸ੍ਸਾਪਿ ਲੋਕਵਜ੍ਜਭਾਵਪ੍ਪਸਙ੍ਗਤੋ. ਇਮਂ ਅਨਿਟ੍ਠਪ੍ਪਸਙ੍ਗਂ ਪਰਿਹਰਿਤੁਕਾਮਤਾਯ ਵਜਿਰਬੁਦ੍ਧਿਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਇਧ ਸਚਿਤ੍ਤਕਨ੍ਤਿ ਚ ਅਚਿਤ੍ਤਕਨ੍ਤਿ ਚ ਵਿਚਾਰਣਾ ਵਤ੍ਥੁਵਿਜਾਨਨੇਯੇਵ ਹੋਤਿ, ਨ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਵਿਜਾਨਨੇ. ਯਦਿ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਵਿਜਾਨਨੇ ਹੋਤਿ, ਸਬ੍ਬਸਿਕ੍ਖਾਪਦਾਨਿ ਲੋਕਵਜ੍ਜਾਨੇਵ ਸਿਯੁਂ, ਨ ਚ ਸਬ੍ਬਸਿਕ੍ਖਾਪਦਾਨਿ ਲੋਕਵਜ੍ਜਾਨਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਵਤ੍ਥੁਵਿਜਾਨਨੇਯੇਵ ਹੋਤੀ’’ਤਿ, ਇਦਂ ਯੁਜ੍ਜਤਿ. ਕਸ੍ਮਾ? ਯਸ੍ਮਾ ਸੇਖਿਯੇਸੁ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਜਾਨਨਮੇਵ ਪਮਾਣਂ, ਨ ਵਤ੍ਥੁਮਤ੍ਤਜਾਨਨਨ੍ਤਿ, ਯਂ ਪਨ ਤਤ੍ਥੇਵ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਪਸੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਮੁਖੇ ਕੋਚਿ ਸੁਰਂ ਪਕ੍ਖਿਪੇਯ੍ਯ, ਅਨ੍ਤੋ ਚੇ ਪਵਿਸੇਯ੍ਯ, ਆਪਤ੍ਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਯਥਾ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯਾ ਅਧਕ੍ਖਕਂ ਉਬ੍ਭਜਾਣੁਮਣ੍ਡਲਂ ਪਰਸ੍ਸ ਆਮਸਨਾਦਿਕਾਲੇ ਕਾਯਂ ਅਚਾਲੇਤ੍ਵਾ ਚਿਤ੍ਤੇਨੇਵ ਸਾਦਿਯਨ੍ਤਿਯਾ ਆਪਤ੍ਤਿ ‘ਕਿਰਿਯਾਵ ਹੋਤੀ’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾ ਯੇਭੁਯ੍ਯੇਨ ਕਿਰਿਯਸਮ੍ਭਵਤੋ, ਤਥਾ ਅਯਮ੍ਪਿ ਤਦਾ ਕਿਰਿਯਾਵ ਹੋਤੀ’’ਤਿ, ਤਂ ਸੁਵਿਚਾਰਿਤਂ ਅਨੇਕਨ੍ਤਾਕੁਸਲਭਾਵਸਾਧਨਤੋ. ਸੁਰਾਪਾਨਾਪਤ੍ਤਿਯਾ ਏਕਨ੍ਤਾਕੁਸਲਤਾ ਪਨ ਮਜ੍ਜਸਞ੍ਞਿਨੋਪਿ ਸਕਿਂ ਪਯੋਗੇਨ ਪਿਵਤੋ ਹੋਤੀਤਿ ਕਤ੍ਵਾ ਵੁਤ੍ਤਾ.

ਅਯਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੋ – ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਸੀਸੇਨ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਯਸ੍ਸ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਸ੍ਸ ਸਚਿਤ੍ਤਕਸ੍ਸ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਕੁਸਲਮੇਵ ਹੋਤਿ, ਤਂ ਲੋਕਵਜ੍ਜਂ. ਸਚਿਤ੍ਤਕਾਚਿਤ੍ਤਕਸਙ੍ਖਾਤਸ੍ਸ ਅਚਿਤ੍ਤਕਸ੍ਸ ਚ ਸਚਿਤ੍ਤਕਪਕ੍ਖੇ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਕੁਸਲਮੇਵ ਹੋਤਿ, ਤਮ੍ਪਿ ਸੁਰਾਪਾਨਾਦਿ ਲੋਕਵਜ੍ਜਨ੍ਤਿ ਇਮਮਤ੍ਥਂ ਸਮ੍ਪਿਣ੍ਡੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਯਸ੍ਸ ਸਚਿਤ੍ਤਕਪਕ੍ਖੇ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਕੁਸਲਮੇਵ ਹੋਤਿ, ਤਂ ਲੋਕਵਜ੍ਜ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਸਚਿਤ੍ਤਕਪਕ੍ਖੇਤਿ ਹਿ ਇਦਂ ਵਚਨਂ ਅਚਿਤ੍ਤਕਂ ਸਨ੍ਧਾਯਾਹ. ਨ ਹਿ ਏਕਂਸਤੋ ਸਚਿਤ੍ਤਕਸ੍ਸ ਸਚਿਤ੍ਤਕਪਕ੍ਖੇਤਿ ਵਿਸੇਸਨੇ ਪਯੋਜਨਂ ਅਤ੍ਥਿ. ਯਸ੍ਮਾ ਪਨੇਤ੍ਥ ਪਣ੍ਣਤ੍ਤਿਵਜ੍ਜਸ੍ਸ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਜਾਨਨਚਿਤ੍ਤੇਨ ਸਚਿਤ੍ਤਕਪਕ੍ਖੇ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਕੁਸਲਮੇਵ, ਵਤ੍ਥੁਜਾਨਨਚਿਤ੍ਤੇਨ ਸਚਿਤ੍ਤਕਪਕ੍ਖੇ ਚਿਤ੍ਤਂ ਸਿਯਾ ਕੁਸਲਂ ਸਿਯਾ ਅਕੁਸਲਂ ਸਿਯਾ ਅਬ੍ਯਾਕਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਤਸ੍ਸ ਸਚਿਤ੍ਤਕਪਕ੍ਖੇ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਕੁਸਲਮੇਵਾ’’ਤਿ ਨ ਵੁਚ੍ਚਤੀਤਿ ‘‘ਸੇਸਂ ਪਣ੍ਣਤ੍ਤਿਵਜ੍ਜ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਧਿਮਾਨੇ ਵੀਤਿਕ੍ਕਮਾਭਾਵਾ, ਸੁਪਿਨਨ੍ਤੇ ਅਬ੍ਬੋਹਾਰਿਕਤ੍ਤਾ ਸੁਪਿਨਨ੍ਤੇ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨਾਪਿ ਵੀਤਿਕ੍ਕਮਛਾਯਾ ਅਬ੍ਬੋਹਾਰਿਕਭਾਵੇਨਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਇਦਂ ਪਨ ਵਚਨਂ ਦਲ਼੍ਹੀਕਮ੍ਮਸਿਥਿਲਕਰਣਪ੍ਪਯੋਜਨਤ੍ਤਾ ਚ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤੇਨ ਯਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਬਾਹਿਰਨਿਦਾਨਕਥਾਧਿਕਾਰੇ ‘‘ਦਲ਼੍ਹੀਕਮ੍ਮਸਿਥਿਲਕਰਣਪ੍ਪਯੋਜਨਾਤਿ ਯੇਭੁਯ੍ਯਤਾਯ ਵੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ, ਤਂ ਸੁਵੁਤ੍ਤਮੇਵਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਮਕ੍ਕਟੀਵਤ੍ਥੁਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਵਜ੍ਜਿਪੁਤ੍ਤਕਵਤ੍ਥੁਵਣ੍ਣਨਾ

੪੩-੪. ਵਜ੍ਜੀਸੁ ਜਨਪਦੇਸੁ ਵਸਨ੍ਤਾ ਵਜ੍ਜਿਨੋ ਨਾਮ, ਤੇਸਂ ਪੁਤ੍ਤਾ. ਯਾਵਦਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ਯਾਵਤਾ ਅਤ੍ਥੋ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਯਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਸਿਕ੍ਖਂ ਅਪ੍ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾਯ ਦੁਬ੍ਬਲ੍ਯਂਅਨਾਵਿਕਤ੍ਵਾ’’ਤਿ, ਤਂ ਕਾਮਂ ਸਿਕ੍ਖਾਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾਨੇ, ਤਦੇਕਟ੍ਠੇ ਚ ਦੁਬ੍ਬਲ੍ਯਾਵਿਕਰਣੇ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤੇ ਸਤਿ ਯੁਜ੍ਜਤਿ, ਨ ਅਞ੍ਞਥਾ. ਤਥਾਪਿ ਇਦਾਨਿ ਪਞ੍ਞਪੇਤਬ੍ਬਂ ਉਪਾਦਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਕਥਞ੍ਹਿ ਨਾਮ ਛਬ੍ਬਗ੍ਗਿਯਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਅਤਿਰੇਕਚੀਵਰਂ ਧਾਰੇਸ੍ਸਨ੍ਤਿ (ਪਾਰਾ. ੪੫੯), ਆਲ਼ਵਕਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਕੁਟਿਯੋ ਕਾਰਾਪੇਨ੍ਤਿ ਅਪ੍ਪਮਾਣਿਕਾਯੋ (ਪਾਰਾ. ੩੪੨), ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯੋ ਦ੍ਵੇ ਵਸ੍ਸਾਨਿ ਛਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਅਸਿਕ੍ਖਿਤਸਿਕ੍ਖਂ ਸਿਕ੍ਖਮਾਨਂ ਵੁਟ੍ਠਾਪੇਨ੍ਤਿ (ਪਾਚਿ. ੧੦੭੭), ਸਙ੍ਘੇਨ ਅਸਮ੍ਮਤਂ ਵੁਟ੍ਠਾਪੇਨ੍ਤੀਤਿਆਦਿ (ਪਾਚਿ. ੧੦੮੪) ਵਿਯ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਨ ਹਿ ਤਤੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਂ ਵਿਕਪ੍ਪਨਂ ਵਾ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਂ. ਯਦਭਾਵਾ ਅਤਿਰੇਕਚੀਵਰਨ੍ਤਿ ਵਦੇਯ੍ਯ, ਪਮਾਣਂ ਵਾ ਨ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਂ, ਯਦਭਾਵਾ ਅਪ੍ਪਮਾਣਿਕਾਯੋਤਿ ਵਦੇਯ੍ਯ, ਏਵਂਸਮ੍ਪਦਮਿਦਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ‘‘ਉਲ੍ਲੁਮ੍ਪਤੁ ਮਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸਙ੍ਘੋ ਅਨੁਕਮ੍ਪਂ ਉਪਾਦਾਯਾ’’ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੭੧, ੧੨੬) ਉਪਸਮ੍ਪਦਂ ਯਾਚਿਤ੍ਵਾ ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੇਨ ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਸਮਨਨ੍ਤਰਮੇਵ ‘‘ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਮੇਥੁਨੋ ਧਮ੍ਮੋ ਨ ਪਟਿਸੇਵਿਤਬ੍ਬੋ, ਅਸਕ੍ਯਪੁਤ੍ਤਿਯੋ’’ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੧੨੯) ਚ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤੇਨ ਅਸ੍ਸਮਣਾਦਿਭਾਵਂ ਉਪਗਨ੍ਤੁਕਾਮੇਨ ਨਨੁ ਪਠਮਂ ਅਜ੍ਝੁਪਗਤਾ ਸਿਕ੍ਖਾ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾਤਬ੍ਬਾ, ਤਤ੍ਥ ਦੁਬ੍ਬਲ੍ਯਂ ਵਾ ਆਵਿਕਾਤਬ੍ਬਂ ਸਿਯਾ, ਤੇ ਪਨ ‘‘ਸਿਕ੍ਖਂ ਅਪ੍ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾਯ ਦੁਬ੍ਬਲ੍ਯਂ ਅਨਾਵਿਕਤ੍ਵਾ ਮੇਥੁਨਂ ਧਮ੍ਮਂ ਪਟਿਸੇਵਿਂਸੂ’’ਤਿ ਅਨੁਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਯਾ ਓਕਾਸਕਰਣਤ੍ਥਂ ਵਾ ਤਂ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ‘‘ਸੋ ਆਗਤੋ ਨ ਉਪਸਮ੍ਪਾਦੇਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਏਤ੍ਥੇਵ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਥਾਪਿ ਇਤਰੇਸੁਪਿ ਪਾਰਾਜਿਕੇਸੁ ਯਥਾਸਮ੍ਭਵਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਨ ਹਿ ਸਿਕ੍ਖਂ ਅਪ੍ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾਯ ਦੁਬ੍ਬਲ੍ਯਂ ਅਨਾਵਿਕਤ੍ਵਾ ਯੋ ਪਾਰਾਜਿਕਵਤ੍ਥੁਂ ਅਦਿਨ੍ਨਂ ਥੇਯ੍ਯਸਙ੍ਖਾਤਂ ਆਦਿਯਤਿ, ਮਨੁਸ੍ਸਵਿਗ੍ਗਹਂ ਵਾ ਜੀਵਿਤਾ ਵੋਰੋਪੇਤਿ, ਪਟਿਵਿਜਾਨਨ੍ਤਸ੍ਸ ਉਤ੍ਤਰਿਮਨੁਸ੍ਸਧਮ੍ਮਂ ਵਾ ਉਲ੍ਲਪਤਿ, ਸੋ ਆਗਤੋ ਨ ਉਪਸਮ੍ਪਾਦੇਤਬ੍ਬੋ. ਅਨੁਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿ ਹਿ ਦਲ਼੍ਹੀਕਮ੍ਮਸਿਥਿਲਕਮ੍ਮਕਰਣਪ੍ਪਯੋਜਨਾ. ਸਾ ਹਿ ਯਸ੍ਸ ਪਾਰਾਜਿਕਂ ਹੋਤਿ ਅਞ੍ਞਾ ਵਾ ਆਪਤ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਨਿਯਮਦਸ੍ਸਨਪ੍ਪਯੋਜਨਾਤਿਲਕ੍ਖਣਾਨੁਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਕਤ੍ਤਾ. ਏਵਞ੍ਹਿ ਅਨ੍ਤੇ ਅਵਤ੍ਵਾ ਆਦਿਮ੍ਹਿ ਵੁਤ੍ਤਾ ‘‘ਗਾਮਾ ਵਾ ਅਰਞ੍ਞਾ ਵਾ’’ਤਿ (ਪਾਰਾ. ੯੧) ਅਨੁਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿ ਵਿਯ. ਪਰਿਪੁਣ੍ਣੇ ਪਨੇਤਸ੍ਮਿਂ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇ –

‘‘ਨਿਦਾਨਾ ਮਾਤਿਕਾਭੇਦੋ, ਵਿਭਙ੍ਗੋ ਤਂਨਿਯਾਮਕੋ;

ਤਤੋ ਆਪਤ੍ਤਿਯਾ ਭੇਦੋ, ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ ਤਦਞ੍ਞਥਾ’’ਤਿ. –

ਅਯਂ ਨਯੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਤਤ੍ਥ ਸੁਦਿਨ੍ਨਵਤ੍ਥੁ ਮਕ੍ਕਟਿਵਤ੍ਥੁ ਵਜ੍ਜਿਪੁਤ੍ਤਕਵਤ੍ਥੁ ਚਾਤਿ ਤਿਪ੍ਪਭੇਦਂ ਵਤ੍ਥੁ ਇਮਸ੍ਸ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਸ੍ਸ ਨਿਦਾਨਂ ਨਾਮ, ਤਤੋ ਨਿਦਾਨਾ ‘‘ਯੋ ਪਨ, ਭਿਕ੍ਖੁ, ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਸਿਕ੍ਖਾਸਾਜੀਵਸਮਾਪਨ੍ਨੋ…ਪੇ… ਅਸਂਵਾਸੋ’’ਤਿ ਇਮਿਸ੍ਸਾ ਮਾਤਿਕਾਯ ਭੇਦੋ ਜਾਤੋ. ਤਤ੍ਥ ਹਿ ‘‘ਅਨ੍ਤਮਸੋ ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਗਤਾਯਾ’’ਤਿ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਵਚਨੇਨ ‘‘ਸਚ੍ਚਂ, ਆਵੁਸੋ, ਭਗਵਤਾ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਂ, ਤਞ੍ਚ ਖੋ ਇਤ੍ਥਿਯਾ ਨੋ ਪੁਰਿਸੇ ਨੋ ਪਣ੍ਡਕੇ ਨੋ ਉਭਤੋਬ੍ਯਞ੍ਜਨਕੇ ਚਾ’’ਤਿ ਮਕ੍ਕਟਿਪਾਰਾਜਿਕੋ ਵਿਯ ਅਞ੍ਞੋਪਿ ਲੇਸਂ ਓਡ੍ਡੇਤੁਂ ਸਕ੍ਕੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਾਦਿਸਸ੍ਸ ਅਲੇਸੋਕਾਸਸ੍ਸ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਇਦਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਮਕ੍ਕਟਿਵਤ੍ਥੁਸਙ੍ਖਾਤਾ ਨਿਦਾਨਾ ‘‘ਅਨ੍ਤਮਸੋ ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਗਤਾਯਪੀ’’ਤਿ ਮਾਤਿਕਾਵਚਨਭੇਦੋ ਨ ਇਤ੍ਥਿਯਾ ਏਵ ਮੇਥੁਨਸਿਦ੍ਧਿਦਸ੍ਸਨਤੋ ਕਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਵਿਭਙ੍ਗੋ ਤਂਨਿਯਾਮਕੋ ਤਸ੍ਸਾ ਮਾਤਿਕਾਯ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਤ੍ਥਨਿਯਾਮਕੋ ਵਿਭਙ੍ਗੋ. ਵਿਭਙ੍ਗੇ ਹਿ ‘‘ਤਿਸ੍ਸੋ ਇਤ੍ਥਿਯੋ. ਤਯੋ ਉਭਤੋਬ੍ਯਞ੍ਜਨਕਾ. ਤਯੋ ਪਣ੍ਡਕਾ. ਤਯੋ ਪੁਰਿਸਾ. ਮਨੁਸ੍ਸਿਤ੍ਥਿਯਾ ਤਯੋ ਮਗ੍ਗੇ…ਪੇ… ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਗਤਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਦ੍ਵੇ ਮਗ੍ਗੇ’’ਤਿਆਦਿਨਾ (ਪਾਰਾ. ੫੬) ਨਯੇਨ ਸਬ੍ਬਲੇਸੋਕਾਸਂ ਪਿਦਹਿਤ੍ਵਾ ਨਿਯਮੋ ਕਤੋ.

ਏਤ੍ਥਾਹ – ਯਦਿ ਏਵਂ ਸਾਧਾਰਣਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਸੇਨ ਵਾ ਲਿਙ੍ਗਪਰਿਵਤ੍ਤਨਵਸੇਨ ਵਾ ਨ ਕੇਵਲਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ, ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਨਮ੍ਪਿ ‘‘ਸਿਕ੍ਖਾਸਾਜੀਵਸਮਾਪਨ੍ਨੋ’’ਤਿ ਵਿਭਙ੍ਗੇ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਸਿਯਾ. ਤਦਵਚਨੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀ ਪੁਰਿਸਲਿਙ੍ਗਪਾਤੁਭਾਵੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਭਾਵੇ ਠਿਤਾ ਏਵਂ ਵਦੇਯ੍ਯ ‘‘ਨਾਹਂ ਉਪਸਮ੍ਪਦਕਾਲੇ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਸਿਕ੍ਖਾਸਾਜੀਵਸਮਾਪਨ੍ਨਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਨ ਅਪ੍ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾਤਸਿਕ੍ਖਾਪਿ ਮੇਥੁਨਧਮ੍ਮੇਨ ਪਾਰਾਜਿਕਾ ਹੋਮੀ’’ਤਿ? ਵੁਚ੍ਚਤੇ – ਤਥਾ ਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਅਨਿਟ੍ਠਪ੍ਪਸਙ੍ਗਤੋ. ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਨਮ੍ਪਿ ‘‘ਸਿਕ੍ਖਾਸਾਜੀਵਸਮਾਪਨ੍ਨੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਨਮ੍ਪਿ ਸਿਕ੍ਖਾਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾਨਂ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਆਪਜ੍ਜਤਿ, ਤਞ੍ਚਾਨਿਟ੍ਠਂ. ਇਦਂ ਅਪਰਂ ਅਨਿਟ੍ਠਪ੍ਪਸਙ੍ਗੋਤਿ ‘‘ਸਬ੍ਬਸਿਕ੍ਖਾਪਦਾਨਿ ਸਾਧਾਰਣਾਨੇਵ, ਨਾਸਾਧਾਰਣਾਨੀ’’ਤਿ. ਅਪਿਚਾਯਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਸਿਕ੍ਖਾਸਾਜੀਵਸਮਾਪਨ੍ਨੋਵਾਤਿ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਂਯੇਵ ਉਪਜ੍ਝ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ (ਪਾਰਾ. ੬੯) ਵੁਤ੍ਤਂ, ਅਪਿਚ ਯੋ ਤਥਾ ਲੇਸਂ ਓਡ੍ਡੇਤ੍ਵਾ ਮੇਥੁਨਂ ਧਮ੍ਮਂ ਪਟਿਸੇਵਨ੍ਤੋ ਵਜ੍ਜਿਪੁਤ੍ਤਕਾ ਵਿਯ ਪਾਰਾਜਿਕੋ ਹੋਤਿ. ਤੇ ਹਿ ‘‘ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਸਿਕ੍ਖਾਸਾਜੀਵਸਮਾਪਨ੍ਨੋ’’ਤਿ ਵਚਨਾਭਾਵੇ ਸਤਿ ‘‘ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਤੁਮ੍ਹੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਆਪਨ੍ਨਾ ਪਾਰਾਜਿਕ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾ ਭਗਵਤਾ. ਏਤ੍ਥ ਪਨ ‘‘ਭਿਕ੍ਖਵੇ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਕੇਚਿ ਭਿਕ੍ਖੁਲਿਙ੍ਗੇ ਠਿਤਾ, ‘‘ਇਦਾਨਿ ਚੇਪਿ ਮਯਂ, ਭਨ੍ਤੇ ਆਨਨ੍ਦ, ਲਭੇਯ੍ਯਾਮ ਭਗਵਤੋ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ ਲਭੇਯ੍ਯਾਮ ਉਪਸਮ੍ਪਦ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਕੇਚਿ ਵਿਬ੍ਭਨ੍ਤਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਤਤੋ ਆਪਤ੍ਤਿਯਾ ਭੇਦੋਤਿ ਤਤੋ ਵਿਭਙ੍ਗਤੋ ‘‘ਅਕ੍ਖਾਯਿਤੇ ਸਰੀਰੇ ਪਾਰਾਜਿਕਂ, ਯੇਭੁਯ੍ਯੇਨ ਖਾਯਿਤੇ ਥੁਲ੍ਲਚ੍ਚਯ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ ਆਪਤ੍ਤਿਯਾ ਭੇਦੋ ਹੋਤਿ. ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ ਤਦਞ੍ਞਥਾਤਿ ਤਤੋ ਏਵ ਵਿਭਙ੍ਗਤੋ ਯੇਨਾਕਾਰੇਨ ਆਪਤ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾ, ਤਤੋ ਅਞ੍ਞੇਨਾਕਾਰੇਨ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿਭੇਦੋਵ ਹੋਤਿ. ‘‘ਸਾਦਿਯਤਿ ਆਪਤ੍ਤਿ ਪਾਰਾਜਿਕਸ੍ਸ, ਨ ਸਾਦਿਯਤਿ ਅਨਾਪਤ੍ਤੀ’’ਤਿ ਹਿ ਵਿਭਙ੍ਗੇ ਅਸਤਿ ਨ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ. ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਸਮਾਸਤੋ ਗਾਥਾਤ੍ਥੋ ਵੁਤ੍ਤੋ ਹੋਤਿ. ਏਤ੍ਥ ਚ ਪਨ –

‘‘ਨਿਦਾਨਮਾਤਿਕਾਭੇਦੋ, ਵਿਭਙ੍ਗਸ੍ਸ ਪਯੋਜਨਂ;

ਅਨਾਪਤ੍ਤਿਪਕਾਰੋ ਚ, ਪਠਮੋ ਨਿਪ੍ਪਯੋਜਨੋ’’ਤਿ. –

ਇਮਂ ਨਯਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾਵ ਸਬ੍ਬਸਿਕ੍ਖਾਪਦਾਨਂ ਅਤ੍ਥੋ ਪਕਾਸਿਤਬ੍ਬੋ. ਕਥਂ? ਭਗਵਤਾ ਪਨ ਯੇਨਾਕਾਰੇਨ ਯਂ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਪਞ੍ਞਾਪਿਤਂ, ਤਸ੍ਸ ਆਕਾਰਸ੍ਸ ਸਮਤ੍ਥਂ ਵਾ ਅਸਮਤ੍ਥਂ ਵਾਤਿ ਦੁਵਿਧਂ ਨਿਦਾਨਂ, ਅਯਂ ਨਿਦਾਨਭੇਦੋ. ਮਾਤਿਕਾਪਿ ਨਿਦਾਨਾਪੇਕ੍ਖਾ ਨਿਦਾਨਾਨਪੇਕ੍ਖਾਤਿ ਦੁਵਿਧਾ. ਤਤ੍ਥ ਚਤੁਤ੍ਥਪਾਰਾਜਿਕਾਦਿਸਿਕ੍ਖਾਪਦਾਨਿ ਨਿਦਾਨਾਪੇਕ੍ਖਾਨਿ. ਨ ਹਿ ਵਗ੍ਗੁਮੁਦਾਤੀਰਿਯਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਸਯਮੇਵ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਸਨ੍ਤਂ ਉਤ੍ਤਰਿਮਨੁਸ੍ਸਧਮ੍ਮਂ ਮੁਸਾਵਾਦਲਕ੍ਖਣਂ ਪਾਪੇਤ੍ਵਾ ਭਾਸਿਂਸੁ. ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਸ੍ਸ ਹਿ ਤੇ ਉਤ੍ਤਰਿਮਨੁਸ੍ਸਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਗਿਹੀਨਂ ਵਣ੍ਣਂ ਭਾਸਿਂਸੁ, ਨ ਚ ਤਾਵਤਾ ਪਾਰਾਜਿਕਵਤ੍ਥੁ ਹੋਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਤੇਨ ਲੇਸੇਨ ਭਗਵਾ ਤਂ ਵਤ੍ਥੁਂ ਨਿਦਾਨਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪਾਰਾਜਿਕਂ ਪਞ੍ਞਪੇਸਿ, ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਨਿਦਾਨਾਪੇਕ੍ਖ’’ਨ੍ਤਿ. ਇਮਿਨਾ ਨਯੇਨ ਨਿਦਾਨਾਪੇਕ੍ਖਾਨਿ ਞਤ੍ਵਾ ਤਬ੍ਬਿਪਰੀਤਾਨਿ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਾਨਿ ਨਿਦਾਨਾਨਪੇਕ੍ਖਾਨੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾਨਿ, ਅਯਂ ਮਾਤਿਕਾਭੇਦੋ.

ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰਤੋ ਮੂਲਾਪਤ੍ਤਿਪ੍ਪਹੋਨਕਵਤ੍ਥੁਪਯੋਗਚਿਤ੍ਤਨਿਯਾਮਦਸ੍ਸਨਵਸੇਨ ਮਾਤਿਕਾਯ ਵਿਭਜਨਭਾਵਦੀਪਨਤ੍ਥਂ ਤੇਸਂ ਅਪ੍ਪਹੋਨਕਤਾਯ ਵਾ ਤਦਞ੍ਞਤਰਵੇਕਲ੍ਲਤਾਯ ਵਾ ਵੀਤਿਕ੍ਕਮੇ ਸਤਿ ਆਪਤ੍ਤਿਭੇਦਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ, ਅਸਤਿ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਞ੍ਚਾਤਿ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਤਯੋ ਅਤ੍ਥਵਸੇ ਪਟਿਚ੍ਚ ਮਾਤਿਕਾਯ ਵਿਭਜਨਂ ਵਿਭਙ੍ਗੋ ਆਰਭੀਯਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਏਤ੍ਥ ਪਨ ‘‘ਭਿਕ੍ਖਕੋਤਿ ਭਿਕ੍ਖੁ, ਭਿਕ੍ਖਾਚਰਿਯਂ ਅਜ੍ਝੁਪਗਤੋਤਿ ਭਿਕ੍ਖੁ, ਭਿਨ੍ਨਪਟਧਰੋਤਿ ਭਿਕ੍ਖੂ’’ਤਿ ਕੇਵਲਂ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਤ੍ਥਦੀਪਨਵਸੇਨ ਪਵਤ੍ਤੋ ਵਾ, ‘‘ਸਮਞ੍ਞਾਯ ਭਿਕ੍ਖੂ’’ਤਿ ਭਿਕ੍ਖੁਭਾਵਸਮ੍ਭਵਂ ਅਨਪੇਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾਪਿ ਕੇਵਲਂ ਭਿਕ੍ਖੁ ਨਾਮ ਪਵਤ੍ਤਿਟ੍ਠਾਨਦੀਪਨਵਸੇਨ ਪਵਤ੍ਤੋ ਵਾ, ‘‘ਏਹਿ ਭਿਕ੍ਖੂਤਿ ਭਿਕ੍ਖੁ, ਸਰਣਗਮਨੇਹਿ ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋਤਿ ਭਿਕ੍ਖੁ, ਞਤ੍ਤਿਚਤੁਤ੍ਥੇਨ ਕਮ੍ਮੇਨ ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋਤਿ ਭਿਕ੍ਖੂ’’ਤਿ ਉਪਸਮ੍ਪਦਾਨਨ੍ਤਰੇਨਾਪਿ ਭਿਕ੍ਖੁਭਾਵਸਿਦ੍ਧਿਦੀਪਨਵਸੇਨ ਪਵਤ੍ਤੋ ਵਾ, ‘‘ਭਦ੍ਰੋ ਭਿਕ੍ਖੁ, ਸਾਰੋ ਭਿਕ੍ਖੁ, ਸੇਕ੍ਖੋ ਭਿਕ੍ਖੁ, ਅਸੇਕ੍ਖੋ ਭਿਕ੍ਖੂ’’ਤਿ ਭਿਕ੍ਖੁਕਰਣੇਹਿ ਧਮ੍ਮੇਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਭਿਕ੍ਖੁਦੀਪਨਵਸੇਨ ਪਵਤ੍ਤੋ ਵਾ ਵਿਭਙ੍ਗੋ ਅਜ੍ਝੁਪੇਕ੍ਖਿਤੋ ਸਬ੍ਬਸਾਮਞ੍ਞਪਦਤ੍ਤਾ, ਤਥਾ ਅਞ੍ਞਭਾਗਿਯਸਿਕ੍ਖਾਪਦਾਦੀਸੁ ਸਦ੍ਵਾਰਵਸੇਨ, ਅਧਿਕਰਣਦਸ੍ਸਨਾਦਿਵਸੇਨ ਪਵਤ੍ਤੋ ਚ ਅਜ੍ਝੁਪੇਕ੍ਖਿਤੋ ਇਤਰਤ੍ਥ ਤਦਭਾਵਤੋਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਤਤ੍ਥ ਤਿਸ੍ਸੋ ਇਤ੍ਥਿਯੋਤਿਆਦਿ ਵਤ੍ਥੁਨਿਯਮਦਸ੍ਸਨਵਸੇਨ ਪਵਤ੍ਤੋ, ਮਨੁਸ੍ਸਿਤ੍ਥਿਯਾ ਤਯੋ ਮਗ੍ਗੇ ਮੇਥੁਨਂ ਧਮ੍ਮਂ ਪਟਿਸੇਵਨ੍ਤਸ੍ਸ ਆਪਤ੍ਤਿ ਪਾਰਾਜਿਕਸ੍ਸਾਤਿਆਦਿ ਪਯੋਗਨਿਯਮਦਸ੍ਸਨਵਸੇਨ ਪਵਤ੍ਤੋ, ਭਿਕ੍ਖੁਸ੍ਸ ਸੇਵਨਚਿਤ੍ਤਂ ਉਪਟ੍ਠਿਤੇਤਿਆਦਿ ਚਿਤ੍ਤਨਿਯਮਦਸ੍ਸਨਵਸੇਨ ਪਵਤ੍ਤੋ, ਸਾਦਿਯਤਿ ਆਪਤ੍ਤਿ ਪਾਰਾਜਿਕਸ੍ਸ, ਨ ਸਾਦਿਯਤਿ ਅਨਾਪਤ੍ਤੀਤਿਆਦਿ ਵਤ੍ਥੁਪਯੋਗਨਿਯਮੇ ਸਤਿ ਚਿਤ੍ਤਨਿਯਮਭਾਵਾਭਾਵਵਸੇਨ ਆਪਤ੍ਤਾਨਾਪਤ੍ਤਿਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਪਵਤ੍ਤੋ, ਮਤਂ ਯੇਭੁਯ੍ਯੇਨ ਖਾਯਿਤਂ ਆਪਤ੍ਤਿ ਥੁਲ੍ਲਚ੍ਚਯਸ੍ਸਾਤਿਆਦਿ ਵਤ੍ਥੁਸ੍ਸ ਅਪ੍ਪਹੋਨਕਤਾਯ ਵੀਤਿਕ੍ਕਮੇ ਆਪਤ੍ਤਿਭੇਦਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਪਵਤ੍ਤੋ, ਨ ਸਾਦਿਯਤਿ ਅਨਾਪਤ੍ਤੀਤਿ ਚਿਤ੍ਤਨਿਯਮਵੇਕਲ੍ਯੇਨ ਵੀਤਿਕ੍ਕਮਾਭਾਵਾ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਪਵਤ੍ਤੋਤਿ. ਏਵਂ ਇਤਰੇਸੁਪਿ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇਸੁ ਯਥਾਸਮ੍ਭਵਨਯੋ ਅਯਨ੍ਤਿ ਪਯੋਜਨੋ ਵਿਭਙ੍ਗੋ.

ਅਨਾਪਤ੍ਤਿਵਾਰੋ ਪਨ ਮੂਲਾਪਤ੍ਤਿਤੋ, ਤਦਞ੍ਞੇਕਦੇਸਤੋ, ਸਬ੍ਬਾਪਤ੍ਤਿਤੋ ਚ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿਦੀਪਨਵਸੇਨ ਤਿਵਿਧੋ. ਤਤ੍ਥ ਯੋ ਪਠਮੋ, ਸੋ ਵਿਭਙ੍ਗੋ ਵਿਯ ਤਯੋ ਅਤ੍ਥਵਸੇ ਪਟਿਚ੍ਚ ਪਵਤ੍ਤੋ. ਕਤਮੇ ਤਯੋ? ਮਾਤਿਕਾਪਦਾਨਂ ਸਾਤ੍ਥਕਨਿਰਤ੍ਥਕਾਨਂ ਤਦਞ੍ਞਥਾ ਉਦ੍ਧਰਣਾਨੁਦ੍ਧਰਣਵਸੇਨ ਸਪ੍ਪਯੋਜਨਨਿਪ੍ਪਯੋਜਨਭਾਵਦੀਪਨਤ੍ਥਂ, ਤਦਞ੍ਞਥਾ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਕ੍ਕਮਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ, ਆਪਤ੍ਤਿਪ੍ਪਹੋਨਕਟ੍ਠਾਨੇਪਿ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨਤ੍ਥਞ੍ਚਾਤਿ. ਕਥਂ? ਏਲ਼ਕਲੋਮਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇ ‘‘ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਪਨੇਵ ਅਦ੍ਧਾਨਮਗ੍ਗਪ੍ਪਟਿਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਏਲ਼ਕਲੋਮਾਨਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯੁਂ, ਆਕਙ੍ਖਮਾਨੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਪਟਿਗ੍ਗਹੇਤਬ੍ਬਾਨੀ’’ਤਿ (ਪਾਰਾ. ੫੭੨) ਏਤਾਨਿ ਕੇਵਲਂ ਵਤ੍ਥੁਮਤ੍ਤਦੀਪਨਪਦਾਨੀਤਿ ਨਿਰਤ੍ਥਕਾਨਿ ਨਾਮ, ਤੇਸਂ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ. ‘‘ਅਦ੍ਧਾਨਮਗ੍ਗਂ ਅਪ੍ਪਟਿਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਏਲ਼ਕਲੋਮੇ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ, ਆਕਙ੍ਖਮਾਨੇਨ ਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤੇ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਤਦਞ੍ਞਥਾ ਅਨੁਦ੍ਧਰਣੇਨ ਨਿਪ੍ਪਯੋਜਨਭਾਵੋ ਦੀਪਿਤੋ ਹੋਤਿ, ਯਦਿਦਂ ਮਾਤਿਕਾਯਂ ‘‘ਮੇਥੁਨਂ ਧਮ੍ਮਂ ਪਟਿਸੇਵੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ, ਇਦਂ ਸਾਤ੍ਥਕਂ. ਤਸ੍ਸ ਸਪ੍ਪਯੋਜਨਭਾਵਦੀਪਨਤ੍ਥਂ ‘‘ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ ਅਜਾਨਨ੍ਤਸ੍ਸ ਅਸਾਦਿਯਨ੍ਤਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਯਸ੍ਮਾ ਜਾਨਨਸਾਦਿਯਨਭਾਵੇਨ ਆਪਤ੍ਤਿ, ਅਸੇਵਨ੍ਤਸ੍ਸ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਵੁਤ੍ਤਂ ਮਾਤਿਕਾਯਂ ‘‘ਯੋ ਪਨ ਭਿਕ੍ਖੁ ਮੇਥੁਨਂ ਧਮ੍ਮਂ ਪਟਿਸੇਵੇਯ੍ਯ, ਪਾਰਾਜਿਕੋ ਹੋਤਿ ਅਸਂਵਾਸੋ’’ਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ‘‘ਪਰਪਰਿਗ੍ਗਹਿਤਂ ਪਰਪਰਿਗ੍ਗਹਿਤਸਞ੍ਞਿਤਾ ਗਰੁਪਰਿਕ੍ਖਾਰੋ ਥੇਯ੍ਯਚਿਤ੍ਤਂ ਅਵਹਰਣ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾਨਂ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਅਙ੍ਗਾਨਂ ਪਾਰਿਪੂਰਿਯਾ ਪੇਤਤਿਰਚ੍ਛਾਨਗਤਪਰਿਗ੍ਗਹਿਤੇ ਆਪਤ੍ਤਿਪ੍ਪਹੋਨਕਟ੍ਠਾਨੇਪਿ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨਤ੍ਥਂ ‘‘ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ ਪੇਤਪਰਿਗ੍ਗਹਿਤੇ’’ਤਿਆਦਿ (ਕਙ੍ਖਾ. ਅਟ੍ਠ. ਦੁਤਿਯਪਾਰਾਜਿਕਵਣ੍ਣਨਾ) ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ ਇਮਂ ਜਾਨ, ਇਮਂ ਦੇਹਿ, ਇਮਂ ਆਹਰ, ਇਮਿਨਾ ਅਤ੍ਥੋ, ਇਮਂ ਕਪ੍ਪਿਯਂ ਕਰੋਹੀਤਿ ਭਣਤੀਤਿਆਦਿ ਪਨ ਤਦਞ੍ਞਥਾ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਕ੍ਕਮਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ‘‘ਨਿਦਾਨਮਾਤਿਕਾਭੇਦੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਵੁਤ੍ਤਗਾਥਾਯ ਅਤ੍ਥੋ ਪਕਾਸਿਤੋ ਹੋਤਿ.

ਏਤ੍ਥ ਪਠਮਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿ ਤਾਵ ਪਠਮਬੋਧਿਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਤ੍ਤਾ, ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਸੁਦਿਨ੍ਨਸ੍ਸ ਅਟ੍ਠਵਸ੍ਸਿਕਕਾਲੇ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਚ ਰਤ੍ਤਞ੍ਞੁਮਹਤ੍ਤਂ ਪਤ੍ਤਕਾਲੇ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਾ. ਦੁਤਿਯਅਨੁਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿ ਬਾਹੁਸਚ੍ਚਮਹਤ੍ਤਂ ਪਤ੍ਤਕਾਲੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ. ਸੋ ਹਾਯਸ੍ਮਾ ਮਕ੍ਕਟਿਪਾਰਾਜਿਕੋ ਯਥਾ ਮਾਤੁਗਾਮਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤੇਸੁ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇਸੁ ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਗਤਿਤ੍ਥੀ ਅਨਧਿਪ੍ਪੇਤਾ, ਤਥਾ ਇਧਾਪੀਤਿ ਸਞ੍ਞਾਯ ‘‘ਸਚ੍ਚਂ, ਆਵੁਸੋ, ਭਗਵਤਾ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਂ, ਤਞ੍ਚ ਖੋ ਮਨੁਸ੍ਸਿਤ੍ਥਿਯਾ, ਨੋ ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਗਤਿਤ੍ਥਿਯਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਤਤਿਯਾਨੁਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿ ਲਾਭਗ੍ਗਮਹਤ੍ਤਂ ਪਤ੍ਤਕਾਲੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ. ਤੇ ਹਿ ਵਜ੍ਜਿਪੁਤ੍ਤਕਾ ਲਾਭਗ੍ਗਮਹਤ੍ਤਂ ਪਤ੍ਤਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਯਾਵਦਤ੍ਥਂ ਭੁਞ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਨ੍ਹਾਯਿਤ੍ਵਾ ਵਰਸਯਨੇਸੁ ਸਯਿਤ੍ਵਾ ਤਤਿਯਾਨੁਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਯਾ ਵਤ੍ਥੁਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਸੁਂ, ਤੇ ਚ ਵੇਪੁਲ੍ਲਮਹਤ੍ਤਂ ਪਤ੍ਤੇ ਸਙ੍ਘੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ, ਸਯਞ੍ਚ ਵੇਪੁਲ੍ਲਮਹਤ੍ਤਂ ਪਤ੍ਤਾਤਿ ‘‘ਵੇਪੁਲ੍ਲਮਹਤ੍ਤਮ੍ਪੇਤ੍ਥ ਲਬ੍ਭਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਇਦਂ ਪਠਮਪਾਰਾਜਿਕਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਤਿਵਿਧਮ੍ਪਿ ਵਤ੍ਥੁਂ ਉਪਾਦਾਯ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧਮ੍ਪਿ ਤਂ ਕਾਲਂ ਪਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਤਤ੍ਥ ਯੋ ਪਨਾਤਿ ਅਨਵਸੇਸਪਰਿਯਾਦਾਨਪਦਂ. ਭਿਕ੍ਖੂਤਿ ਤਸ੍ਸ ਅਤਿਪ੍ਪਸਙ੍ਗਨਿਯਮਪਦਂ. ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਸਿਕ੍ਖਾਸਾਜੀਵਸਮਾਪਨ੍ਨੋਤਿ ਤਸ੍ਸ ਵਿਸੇਸਨਵਚਨਂ. ਨ ਹਿ ਸਬ੍ਬੋਪਿ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾਮਕੋ ਯਾ ਭਗਵਤਾ ਯਾਯ ਕਾਯਚਿ ਉਪਸਮ੍ਪਦਾਯ ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਹੇਟ੍ਠਿਮਪਰਿਚ੍ਛੇਦੇਨ ਸਿਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬਸਿਕ੍ਖਾ ਵਿਹਿਤਾ, ‘‘ਏਤ੍ਥ ਸਹ ਜੀਵਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਯੋ ਚ ਆਜੀਵੋ ਵੁਤ੍ਤੋ, ਤਂ ਉਭਯਂ ਸਮਾਪਨ੍ਨੋਵ ਹੋਤਿ. ਕਦਾ ਪਨ ਸਮਾਪਨ੍ਨੋ ਅਹੋਸਿ? ਯਾਯ ਕਾਯਚਿ ਉਪਸਮ੍ਪਦਾਯ ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਸਮਨਨ੍ਤਰਮੇਵ ਤਦੁਭਯਂ ਜਾਨਨ੍ਤੋਪਿ ਅਜਾਨਨ੍ਤੋਪਿ ਤਦਜ੍ਝੁਪਗਤਤ੍ਤਾ ਸਮਾਪਨ੍ਨੋ ਨਾਮ ਹੋਤਿ. ਸਹ ਜੀਵਨ੍ਤੀਤਿ ਯਾਵ ਸਿਕ੍ਖਂ ਨ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾਤਿ, ਪਾਰਾਜਿਕਭਾਵਞ੍ਚ ਨ ਪਾਪੁਣਾਤਿ, ਯਂ ਪਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ਅਨ੍ਧਕਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ‘‘ਸਿਕ੍ਖਂ ਪਰਿਪੂਰੇਨ੍ਤੋ ਸਿਕ੍ਖਾਸਮਾਪਨ੍ਨੋ ਸਾਜੀਵਂ ਅਵੀਤਿਕ੍ਕਮਨ੍ਤੋ ਸਾਜੀਵਸਮਾਪਨ੍ਨੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ, ਤਂ ਉਕ੍ਕਟ੍ਠਪਰਿਚ੍ਛੇਦਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਨ ਹਿ ਸਿਕ੍ਖਂ ਅਪਰਿਪੂਰੇਨ੍ਤੋ ਕਾਮਵਿਤਕ੍ਕਾਦਿਬਹੁਲੋ ਵਾ ਏਕਚ੍ਚਂ ਸਾਵਸੇਸਂ ਸਾਜੀਵਂ ਵੀਤਿਕ੍ਕਮਨ੍ਤੋ ਵਾ ਸਿਕ੍ਖਾਸਾਜੀਵਸਮਾਪਨ੍ਨੋ ਨਾਮ ਨ ਹੋਤਿ. ਉਕ੍ਕਟ੍ਠਪਰਿਚ੍ਛੇਦੇਨ ਪਨ ਚਤੁਕ੍ਕਂ ਲਬ੍ਭਤਿ ਅਤ੍ਥਿ ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਿਕ੍ਖਾਸਮਾਪਨ੍ਨੋ ਸੀਲਾਨਿ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਨ੍ਤੋ ਨ ਸਾਜੀਵਸਮਾਪਨ੍ਨੋ ਅਚਿਤ੍ਤਕਂ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਵੀਤਿਕ੍ਕਮਨ੍ਤੋ, ਅਤ੍ਥਿ ਨ ਸਿਕ੍ਖਾਸਮਾਪਨ੍ਨੋ ਕਾਮਵਿਤਕ੍ਕਾਦਿਬਹੁਲੋ ਸਾਜੀਵਸਮਾਪਨ੍ਨੋ ਨਿਰਾਪਤ੍ਤਿਕੋ, ਅਤ੍ਥਿ ਨ ਸਿਕ੍ਖਾਸਮਾਪਨ੍ਨੋ ਨ ਚ ਸਾਜੀਵਸਮਾਪਨ੍ਨੋ ਅਨਵਸੇਸਂ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਆਪਨ੍ਨੋ, ਅਤ੍ਥਿ ਸਿਕ੍ਖਾਸਮਾਪਨ੍ਨੋ ਚ ਸਾਜੀਵਸਮਾਪਨ੍ਨੋ ਚ ਸਿਕ੍ਖਂ ਪਰਿਪੂਰੇਨ੍ਤੋ ਸਾਜੀਵਞ੍ਚ ਅਵੀਤਿਕ੍ਕਮਨ੍ਤੋ, ਅਯਮੇਵ ਚਤੁਤ੍ਥੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਉਕ੍ਕਟ੍ਠੋ ਇਧ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤੋ ਸਿਯਾ. ਨ ਹਿ ਭਗਵਾ ਅਨੁਕ੍ਕਟ੍ਠਂ ਵਤ੍ਤੁਂ ਯੁਤ੍ਤੋਤਿ ਚੇ? ਨ, ‘‘ਤਤ੍ਰ ਯਾਯਂ ਅਧਿਸੀਲਸਿਕ੍ਖਾ, ਅਯਂ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਅਤ੍ਥੇ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਾ ਸਿਕ੍ਖਾ’’ਤਿਵਚਨਵਿਰੋਧਤੋ. ਉਕ੍ਕਟ੍ਠਗ੍ਗਹਣਾਧਿਪ੍ਪਾਯੇ ਸਤਿ ‘‘ਸਿਕ੍ਖਾਤਿ ਤਿਸ੍ਸੋ ਸਿਕ੍ਖਾ’’ਤਿ ਏਤ੍ਤਕਮੇਵ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਸਿਕ੍ਖਤ੍ਤਯਸਮਾਪਨ੍ਨੋ ਹਿ ਸਬ੍ਬੁਕ੍ਕਟ੍ਠੋਤਿ.

‘‘ਮੇਥੁਨਂ ਧਮ੍ਮਂ ਪਟਿਸੇਵੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ਪਰਤੋ ਵਚਨਂ ਅਪੇਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਅਧਿਸੀਲਸਿਕ੍ਖਾਵ ਵੁਤ੍ਤਾਤਿ ਚੇ? ਨ, ਤਸ੍ਸਾਪਿ ਅਭਬ੍ਬਤ੍ਤਾ. ਨ ਹਿ ਅਧਿਸੀਲਸਿਕ੍ਖਂ ਪਰਿਪੂਰੇਨ੍ਤੋ ਸਾਜੀਵਞ੍ਚ ਅਵੀਤਿਕ੍ਕਮਨ੍ਤੋ ਮੇਥੁਨਂ ਧਮ੍ਮਂ ਪਟਿਸੇਵਿਤੁਂ ਭਬ੍ਬੋ, ਤਂ ਸਿਕ੍ਖਂ ਅਪਰਿਪੂਰੇਨ੍ਤੋ ਸਾਜੀਵਞ੍ਚ ਵੀਤਿਕ੍ਕਮਨ੍ਤੋ ਏਵ ਹਿ ਪਟਿਸੇਵੇਯ੍ਯਾਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਏਵਮੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੋ ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ. ਯਸ੍ਮਾ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਸਙ੍ਖਾਤੋ ਸਾਜੀਵੋ ਅਧਿਸੀਲਸਿਕ੍ਖਮੇਵ ਸਙ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਨੇਤਰਂ ਅਧਿਚਿਤ੍ਤਸਿਕ੍ਖਂ ਅਧਿਪਞ੍ਞਾਸਿਕ੍ਖਂ ਵਾ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਤਤ੍ਰ ਯਾਯਂ ਅਧਿਸੀਲਸਿਕ੍ਖਾ, ਅਯਂ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਅਤ੍ਥੇ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਾ ਸਿਕ੍ਖਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਧਿਸੀਲਸਿਕ੍ਖਾਯ ਸਙ੍ਗਾਹਕੋ ਸਾਜੀਵੋ ਸਿਕ੍ਖਾਸਾਜੀਵੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਇਤਿ ਸਾਜੀਵਵਿਸੇਸਨਤ੍ਥਂ ਸਿਕ੍ਖਾਗ੍ਗਹਣਂ ਕਤਂ. ਤਦਤ੍ਥਦੀਪਨਤ੍ਥਮੇਵ ਵਿਭਙ੍ਗੇ ਸਿਕ੍ਖਂ ਅਪਰਾਮਸਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਿਕ੍ਖਤਿ, ਤੇਨ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਸਾਜੀਵਸਮਾਪਨ੍ਨੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤੇਨ ਏਕਮੇਵਿਦਂ ਅਤ੍ਥਪਦਨ੍ਤਿ ਦੀਪਿਤਂ ਹੋਤਿ. ਤਞ੍ਚ ਉਪਸਮ੍ਪਦੂਪਗਮਨਨ੍ਤਰਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਸਿਕ੍ਖਨਾਧਿਕਾਰਤ੍ਤਾ ‘‘ਸਿਕ੍ਖਤੀ’’ਤਿ ਚ ‘‘ਸਮਾਪਨ੍ਨੋ’’ਤਿ ਚ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਯੋ ਏਵਂ ‘‘ਸਿਕ੍ਖਾਸਾਜੀਵਸਮਾਪਨ੍ਨੋ’’ਤਿ ਸਙ੍ਖ੍ਯਂ ਗਤੋ, ਤਾਦਿਸਂ ਪਚ੍ਚਯਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਅਪਰਭਾਗੇ ਸਾਜੀਵਸਙ੍ਖਾਤਮੇਵ ਸਿਕ੍ਖਂ ਅਪ੍ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾਯ, ਤਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਚ ਦੁਬ੍ਬਲ੍ਯਂ ਅਨਾਵਿਕਤ੍ਵਾ ਮੇਥੁਨਂ ਧਮ੍ਮਂ ਪਟਿਸੇਵੇਯ੍ਯਾਤਿ ਅਯਮਤ੍ਥੋ ਯੁਜ੍ਜਤਿ. ਕਿਨ੍ਤੁ ਅਟ੍ਠਕਥਾਨਯੋ ਪਟਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤੋ ਹੋਤਿ. ਸੋ ਚ ਨ ਪਟਿਕ੍ਖੇਪਾਰਹੋਤਿ ਤੇਨ ਤਦਨੁਸਾਰੇਨ ਭਵਿਤਬ੍ਬਂ.

ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ ਪਨੇਤ੍ਥ ਪਰਿਯੇਸਿਤਬ੍ਬੋ, ਸੋ ਦਾਨਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ – ਸਬ੍ਬੇਸੁਪਿ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇਸੁ ਇਦਮੇਵ ਭਿਕ੍ਖੁਲਕ੍ਖਣਂ ਸਾਧਾਰਣਂ, ਯਦਿਦਂ ‘‘ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਸਿਕ੍ਖਾਸਾਜੀਵਸਮਾਪਨ੍ਨੋ’’ਤਿ. ਖੀਣਾਸਵੋਪਿ ਸਾਵਕੋ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਆਪਜ੍ਜਤਿ ਅਚਿਤ੍ਤਕਂ, ਤਥਾ ਸੇਕ੍ਖੋ. ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ ਪਨ ਸਚਿਤ੍ਤਕਮ੍ਪਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਸੇਕ੍ਖਾਸੇਕ੍ਖਪੁਥੁਜ੍ਜਨਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਸਾਮਞ੍ਞਮਿਦਂ ਭਿਕ੍ਖੁਲਕ੍ਖਣਨ੍ਤਿ ਕਤ੍ਵਾ ਕੇਵਲਂ ਸਿਕ੍ਖਾਸਮਾਪਨ੍ਨੋ, ਕੇਵਲਂ ਸਾਜੀਵਸਮਾਪਨ੍ਨੋ ਚ ਉਭਯਸਮਾਪਨ੍ਨੋ ਚਾਤਿ ਸਰੂਪੇਕਦੇਸੇਕਸੇਸਨਯੇਨ ‘‘ਸਿਕ੍ਖਾਸਾਜੀਵਸਮਆਪਨ੍ਨੋ’’ਤ੍ਵੇਵ ਸਮ੍ਪਿਣ੍ਡੇਤ੍ਵਾ ਉਕ੍ਕਟ੍ਠਗ੍ਗਹਣੇਨ ਅਨੁਕ੍ਕਟ੍ਠਾਨਂ ਗਹਣਸਿਦ੍ਧਿਤੋ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਉਕ੍ਕਟ੍ਠੋਵ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਤਮੇਵ ਸਮ੍ਪਾਦੇਤੁਂ ‘‘ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਿਕ੍ਖਤਿ, ਤੇਨ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਸਾਜੀਵਸਮਾਪਨ੍ਨੋ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਸ੍ਸ ਅਵਚਨੇ ਪਰਿਹਾਰਂ ਵਤ੍ਵਾ ਯਸ੍ਮਾ ਪਨ ਸੋ ਅਸਿਕ੍ਖਮ੍ਪਿ ਸਮਾਪਨ੍ਨੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਿਕ੍ਖਾਸਮਾਪਨ੍ਨੋਤਿਪਿ ਅਤ੍ਥਤੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋਤਿ ਚ ਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਯਂ ਸਿਕ੍ਖਂ ਸਮਾਪਨ੍ਨੋ ਤਂ ਅਪ੍ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾਯ ਯਞ੍ਚ ਸਾਜੀਵਂ ਸਮਾਪਨ੍ਨੋ ਤਤ੍ਥ ਦੁਬ੍ਬਲ੍ਯਂ ਅਨਾਵਿਕਤ੍ਵਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਅਯਮਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਏਤਸ੍ਮਿਂ ਪਨ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੇ ਅਧਿਸੀਲਸਿਕ੍ਖਾਯ ਏਵ ਗਹਣਂ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥਿਕਤ੍ਤਾ, ਸੀਲਾਧਿਕਾਰਤੋ ਚ ਵਿਨਯਸ੍ਸਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਯਥਾ ਚ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਸਮਾਦਿਯਨ੍ਤੋ ਸੀਲਂ ਸਮਾਦਿਯਤੀਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਏਵਂ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਨ੍ਤੋ ਸੀਲਸਙ੍ਖਾਤਂ ਸਿਕ੍ਖਂ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾਤੀਤਿ ਵਤ੍ਤੁਂ ਯੁਜ੍ਜਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਤ੍ਥ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਯਂ ਸਿਕ੍ਖਂ ਸਮਾਪਨ੍ਨੋ, ਤਂ ਅਪ੍ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾਯਾ’’ਤਿ. ਸਿਕ੍ਖਂ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾਯ ਪਟਿਸੇਵਿਤਮੇਥੁਨਸ੍ਸ ਉਪਸਮ੍ਪਦਂ ਅਨੁਜਾਨਨ੍ਤੋ ਨ ਸਮੂਹਨਤਿ ਨਾਮ. ਨ ਹਿ ਸੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਹੁਤ੍ਵਾ ਪਟਿਸੇਵਿ, ‘‘ਯੋ ਪਨ ਭਿਕ੍ਖੂ’’ਤਿ ਚ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਂ. ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਸਮਾਸਤੋ ‘‘ਸਿਕ੍ਖਾਸਾਜੀਵਸਮਾਨ੍ਨੋ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਕਿਂ ਇਮਿਨਾ ਵਿਸੇਸਵਚਨੇਨ ਪਯੋਜਨਂ, ਨਨੁ ‘‘ਯੋ ਪਨ ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਿਕ੍ਖਂ ਅਪ੍ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾਯ ਦੁਬ੍ਬਲ੍ਯਂ ਅਨਾਵਿਕਤ੍ਵਾ…ਪੇ… ਅਸਂਵਾਸੋ’’ਤਿ ਏਤ੍ਤਕਮੇਵ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਚੇ? ਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਅਨਿਟ੍ਠਪ੍ਪਸਙ੍ਗਤੋ. ਯੋ ਪਨ ਸਿਕ੍ਖਾਸਾਜੀਵਸਮਾਪਨ੍ਨੋ ਥੇਯ੍ਯਸਂਵਾਸਾਦਿਕੋ ਕੇਵਲੇਨ ਸਮਞ੍ਞਾਮਤ੍ਤੇਨ, ਪਟਿਞ੍ਞਾਮਤ੍ਤੇਨ ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੁ, ਤਸ੍ਸਾਪਿ ਸਿਕ੍ਖਾਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾਨਂ ਅਤ੍ਥਿ. ਸਿਕ੍ਖਂ ਅਪ੍ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾਯ ਚ ਮੇਥੁਨਂ ਧਮ੍ਮਂ ਪਟਿਸੇਵਨ੍ਤਸ੍ਸ ਪਾਰਾਜਿਕਾਪਤ੍ਤਿ. ਯੋ ਵਾ ਪਚ੍ਛਾ ਪਾਰਾਜਿਕਂ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਆਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਨ ਸਿਕ੍ਖਾਸਾਜੀਵਸਮਾਪਨ੍ਨੋ ਤਸ੍ਸ ਚ, ਯੋ ਵਾ ਪਕ੍ਖਪਣ੍ਡਕਤ੍ਤਾ ਪਣ੍ਡਕਭਾਵੂਪਗਮਨੇਨ ਨ ਸਿਕ੍ਖਾਸਾਜੀਵਸਮਾਪਨ੍ਨੋ ਤਸ੍ਸ ਚ ਤਦੁਭਯਂ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਆਪਜ੍ਜਤਿ. ‘‘ਪਣ੍ਡਕਭਾਵਪਕ੍ਖੇ ਚ ਪਕ੍ਖਪਣ੍ਡਕੋ ਉਪਸਮ੍ਪਦਾਯ ਨ ਵਤ੍ਥੂ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਇਤਰਸ੍ਮਿਂ ਪਕ੍ਖੇ ਵਤ੍ਥੂਤਿ ਸਿਦ੍ਧਂ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਪਕ੍ਖੇ ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਪਣ੍ਡਕਭਾਵਪਕ੍ਖੇ ਪਣ੍ਡਕਤ੍ਤਾ ਨ ਸਿਕ੍ਖਾਸਾਜੀਵਸਮਾਪਨ੍ਨੋ, ਸੋ ਪਰਿਚ੍ਚਜਿਤਬ੍ਬਸਿਕ੍ਖਾਯ ਅਭਾਵੇਨ ਸਿਕ੍ਖਂ ਅਪ੍ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾਯ ਮੁਖੇਨ ਪਰਸ੍ਸ ਅਙ੍ਗਜਾਤਗ੍ਗਹਣਾਦਯੋ ਮੇਥੁਨਂ ਧਮ੍ਮਂ ਪਟਿਸੇਵੇਯ੍ਯ, ਤਸ੍ਸ ਕੁਤੋ ਪਾਰਾਜਿਕਾਪਤ੍ਤੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਅਯਂ ਨਯੋ ਅਪਣ੍ਡਕਪਕ੍ਖਂ ਅਲਭਮਾਨਸ੍ਸੇਵ ਪਰਤੋ ਯੁਜ੍ਜਤਿ, ਲਭਨ੍ਤਸ੍ਸ ਪਨ ਅਰੂਪਸਤ੍ਤਾਨਂ ਕੁਸਲਾਨਂ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਕ੍ਖਣੇ ਭਵਙ੍ਗਵਿਚ੍ਛੇਦੇ ਸਤਿਪਿ ਅਮਰਣਂ ਵਿਯ ਪਣ੍ਡਕਭਾਵਪਕ੍ਖੇਪਿ ਭਿਕ੍ਖੁਭਾਵੋ ਅਤ੍ਥਿ. ਸਂਵਾਸਂ ਵਾ ਸਾਦਿਯਨ੍ਤਸ੍ਸ ਨ ਥੇਯ੍ਯਸਂਵਾਸਕਭਾਵੋ ਅਤ੍ਥਿ ਅਨ੍ਤਿਮਵਤ੍ਥੁਂ ਅਜ੍ਝਾਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਿਯ. ਨ ਚ ਸਹਸੇਯ੍ਯਾਦਿਕਂ ਜਨੇਤਿ. ਗਣਪੂਰਕੋ ਪਨ ਨ ਹੋਤਿ ਅਨ੍ਤਿਮਵਤ੍ਥੁਂ ਅਜ੍ਝਾਪਨ੍ਨੋ ਵਿਯ, ਨ ਸੋ ਸਿਕ੍ਖਾਸਾਜੀਵਸਮਾਪਨ੍ਨੋ, ਇਤਰਸ੍ਮਿਂ ਪਨ ਪਕ੍ਖੇ ਹੋਤਿ, ਅਯਂ ਇਮਸ੍ਸ ਤਤੋ ਵਿਸੇਸੋ. ਕਿਮਯਂ ਸਹੇਤੁਕੋ, ਉਦਾਹੁ ਅਹੇਤੁਕੋਤਿ? ਨ ਅਹੇਤੁਕੋ. ਯਤੋ ਉਪਸਮ੍ਪਦਾ ਤਸ੍ਸ ਅਪਣ੍ਡਕਪਕ੍ਖੇ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਾ ਸਹੇਤੁਕਪਟਿਸਨ੍ਧਿਕਤ੍ਤਾ. ਪਣ੍ਡਕਭਾਵਪਕ੍ਖੇਪਿ ਕਿਸ੍ਸ ਨਾਨੁਞ੍ਞਾਤਾਤਿ ਚੇ? ਪਣ੍ਡਕਭੂਤਤ੍ਤਾ ਓਪਕ੍ਕਮਿਕਪਣ੍ਡਕਸ੍ਸ ਵਿਯ.

ਅਪਿਚ ਸਿਕ੍ਖਾਸਾਜੀਵਸਮਾਪਨ੍ਨੋਤਿ ਇਮਿਨਾ ਤਸ੍ਸ ਸਿਕ੍ਖਾਸਮਾਦਾਨਂ ਦੀਪੇਤ੍ਵਾ ਤਂ ਸਮਾਦਿਨ੍ਨਸਿਕ੍ਖਂ ਅਪ੍ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾਯ ਤਤ੍ਥ ਚ ਦੁਬ੍ਬਲ੍ਯਂ ਅਨਾਵਿਕਤ੍ਵਾਤਿ ਵਤ੍ਤੁਂ ਯੁਜ੍ਜਤਿ, ਨ ਅਞ੍ਞਥਾਤਿ ਇਮਿਨਾ ਕਾਰਣੇਨ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਾਨਿਟ੍ਠਪ੍ਪਸਙ੍ਗਤੋ ‘‘ਯੋ ਪਨ ਭਿਕ੍ਖੁ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਸਿਕ੍ਖਾਸਾਜੀਵਸਮਾਪਨ੍ਨੋ ਸਿਕ੍ਖਂ ਅਪ੍ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾਯਾ’’ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਯਥਾ ਚੇਤ੍ਥ, ਤਥਾ ‘‘ਯੋ ਪਨ ਭਿਕ੍ਖੁ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਸਿਕ੍ਖਾਸਾਜੀਵਸਮਾਪਨ੍ਨੋ ਸਿਕ੍ਖਂ ਅਪ੍ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾਯ ਦੁਬ੍ਬਲ੍ਯਂ ਅਨਾਵਿਕਤ੍ਵਾ ਗਾਮਾ ਵਾ ਅਰਞ੍ਞਾ ਵਾ ਅਦਿਨ੍ਨਂ ਥੇਯ੍ਯਸਙ੍ਖਾਤਂ ਆਦਿਯੇਯ੍ਯ (ਪਾਰਾ. ੮੯), ਸੁਗਤਚੀਵਰਪ੍ਪਮਾਣਂ ਚੀਵਰਂ ਕਾਰਾਪੇਯ੍ਯ ਅਤਿਰੇਕਂ ਵਾ, ਛੇਦਨਕਂ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ (ਪਾਚਿ. ੫੪੮) ਨਯੇਨ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਂ. ਅਨ੍ਤਮਸੋ ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਗਤਾਯਪੀਤਿ ਮਨੁਸ੍ਸਿਤ੍ਥਿਂ ਉਪਾਦਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਨ ਹਿ ‘‘ਪਗੇਵ ਪਣ੍ਡਕੇ ਪੁਰਿਸੇ ਵਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤੁਂ ਯੁਜ੍ਜਤਿ. ਸੇਸਂ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਵੁਤ੍ਤਨਯਮੇਵ.

ਅਯਂ ਪਠਮਪਾਰਾਜਿਕਸ੍ਸ ਮਾਤਿਕਾਯ ਤਾਵ ਵਿਨਿਚ੍ਛਯੋ.

ਚਤੁਬ੍ਬਿਧਵਿਨਯਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੪੫. ਨੀਹਰਿਤ੍ਵਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਸਾਸਨਤੋ ਨੀਹਰਿਤ੍ਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ‘‘ਪਞ੍ਚਹੁਪਾਲਿ, ਅਙ੍ਗੇਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਨਾਨੁਯੁਞ੍ਜਿਤਬ੍ਬਂ. ਕਤਮੇਹਿ ਪਞ੍ਚਹਿ? ਸੁਤ੍ਤਂ ਨ ਜਾਨਾਤਿ, ਸੁਤ੍ਤਾਨੁਲੋਮਂ ਨ ਜਾਨਾਤੀ’’ਤਿ (ਪਰਿ. ੪੪੨) ਏਵਮਾਦਿਤੋ ਹਿ ਪਰਿਯਤ੍ਤਿਸਾਸਨਤੋ ਸੁਤ੍ਤਂ, ਸੁਤ੍ਤਾਨੁਲੋਮਞ੍ਚ ਨੀਹਰਿਤ੍ਵਾ ਪਕਾਸੇਸੁਂ. ‘‘ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ ਏਵਂ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਆਚਰਿਯਾਨਂ ਉਗ੍ਗਹੋ ਪਰਿਪੁਚ੍ਛਾਤਿ ਭਣਤੀ’’ਤਿ ਏਵਮਾਦਿਤੋ ਪਰਿਯਤ੍ਤਿਸਾਸਨਤੋ ਆਚਰਿਯਵਾਦਂ ਨੀਹਰਿਤ੍ਵਾ ਪਕਾਸੇਸੁਂ. ਭਾਰੁਕਚ੍ਛਕਵਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ ‘‘ਆਯਸ੍ਮਾ ਉਪਾਲਿ ਏਵਮਾਹ – ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ, ਆਵੁਸੋ, ਸੁਪਿਨਨ੍ਤੇਨਾ’’ਤਿ (ਪਾਰਾ. ੭੮) ਏਵਮਾਦਿਤੋ ਪਰਿਯਤ੍ਤਿਸਾਸਨਤੋ ਏਵ ਅਤ੍ਤਨੋਮਤਿਂ ਨੀਹਰਿਤ੍ਵਾ ਪਕਾਸੇਸੁਂ. ਤਾਯ ਹਿ ਅਤ੍ਤਨੋਮਤਿਯਾ ਥੇਰੋ ਏਤਦਗ੍ਗਟ੍ਠਾਨਂ ਲਭਿ. ਅਪਿ ਚ ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ਭਗਵਤਾ ‘‘ਅਨੁਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੇਨ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤੇਨ ਵਾ ਅਪਞ੍ਞਤ੍ਤੇਨ ਵਾ ਵੁਚ੍ਚਮਾਨੋ…ਪੇ… ਅਨਾਦਰਿਯਂ ਕਰੋਤਿ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸਾ’’ਤਿ (ਪਾਚਿ. ੩੪੩). ਤਤ੍ਥ ਹਿ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਂ ਨਾਮ ਸੁਤ੍ਤਂ. ਸੇਸਤ੍ਤਯਂ ਅਪਞ੍ਞਤ੍ਤਂ ਨਾਮ. ਤੇਨਾਯਂ ‘‘ਚਤੁਬ੍ਬਿਧਞ੍ਹਿ ਵਿਨਯਂ, ਮਹਾਥੇਰਾ’’ਤਿ ਗਾਥਾ ਸੁਵੁਤ੍ਤਾ. ਯਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ ਨਾਗਸੇਨਤ੍ਥੇਰੇਨ. ਆਹਚ੍ਚਪਦੇਨਾਤਿ ਅਟ੍ਠ ਵਣ੍ਣਟ੍ਠਾਨਾਨਿ ਆਹਚ੍ਚ ਵੁਤ੍ਤੇਨ ਪਦਨਿਕਾਯੇਨਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ, ਉਦਾਹਟੇਨ ਕਣ੍ਠੋਕ੍ਕਨ੍ਤੇਨ ਪਦਸਮੂਹੇਨਾਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਰਸੇਨਾਤਿ ਤਸ੍ਸ ਆਹਚ੍ਚਭਾਸਿਤਸ੍ਸ ਰਸੇਨ, ਤਤੋ ਉਦ੍ਧਟੇਨ ਵਿਨਿਚ੍ਛਯੇਨਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸੁਤ੍ਤਚ੍ਛਾਯਾ ਵਿਯ ਹਿ ਸੁਤ੍ਤਾਨੁਲੋਮਂ. ਆਚਰਿਯਵਾਦੋ ‘‘ਆਚਰਿਯਵਂਸੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਵੁਤ੍ਤਾਨਂ ਆਚਰਿਯਾਨਂ ਪਰਮ੍ਪਰਾਯ ਆਭਤੋਵ ਪਮਾਣਨ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ. ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋਤਿ ਕਾਰਣੋਪਪਤ੍ਤਿਸਿਦ੍ਧੋ ਉਹਾਪੋਹਨਯਪ੍ਪਵਤ੍ਤੋ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾਦਿਪਮਾਣਪਤਿਰੂਪਕੋ. ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਅਤ੍ਤਨੋਮਤੀ’’ਤਿ ਕੇਚਿ ਅਤ੍ਥਂ ਵਦਨ੍ਤਿ.

ਪਰਿਵਾਰਟ੍ਠਕਥਾਯਂ, ਇਧ ਚ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ‘‘ਸੁਤ੍ਤਾਨੁਲੋਮਂ ਨਾਮ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਮਹਾਪਦੇਸਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਅਥ ਖੋ ਮਹਾਪਦੇਸਨਯਸਿਦ੍ਧਂ ਪਟਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਾਪਟਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਂ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਾਨਨੁਞ੍ਞਾਤਂ ਕਪ੍ਪਿਯਾਕਪ੍ਪਿਯਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥਤੋ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਯਸ੍ਮਾ ਠਾਨਂ ਓਕਾਸੋ ਪਦੇਸੋਤਿ ਕਾਰਣਵੇਵਚਨਾਨਿ ‘‘ਅਟ੍ਠਾਨਮੇਤਂ, ਆਨਨ੍ਦ, ਅਨਵਕਾਸੋ’’ਤਿਆਦਿ (ਪਾਰਾ. ੪੩) ਸਾਸਨਤੋ, ‘‘ਨਿਗ੍ਗਹਟ੍ਠਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਚ ‘‘ਅਸਨ੍ਦਿਟ੍ਠਿਟ੍ਠਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਚ ‘‘ਅਸਨ੍ਦਿਟ੍ਠਿ ਚ ਪਨ ਪਦੇਸੋ’’ਤਿ ਚ ਲੋਕਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਮਹਾਪਦੇਸਾਤਿ ਮਹਾਕਾਰਣਾਨੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਕਾਰਣਂ ਨਾਮ ਞਾਪਕੋ ਹੇਤੁ ਇਧਾਧਿਪ੍ਪੇਤਂ. ਮਹਨ੍ਤਭਾਵੋ ਪਨ ਤੇਸਂ ਮਹਾਵਿਸਯਤ੍ਤਾ ਮਹਾਭੂਤਾਨਂ ਵਿਯ. ਤੇ ਦੁਵਿਧਾ ਵਿਨਯਮਹਾਪਦੇਸਾ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿਕਮਹਾਪਦੇਸਾ ਚਾਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਵਿਨਯਮਹਾਪਦੇਸਾ ਵਿਨਯੇ ਪਯੋਗਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਇਤਰੇ ਉਭਯਤ੍ਥਾਪਿ, ਤੇਨੇਵ ਪਰਿਵਾਰੇ ਅਨੁਯੋਗਵਤ੍ਤੇ ‘‘ਧਮ੍ਮਂ ਨ ਜਾਨਾਤਿ, ਧਮ੍ਮਾਨੁਲੋਮਂ ਨ ਜਾਨਾਤੀ’’ਤਿ (ਪਰਿ. ੪੪੨) ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਤ੍ਥ ਧਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਵਿਨਯਪਿਟਕਂ ਅਵਸੇਸਪਿਟਕਦ੍ਵਯਂ. ਧਮ੍ਮਾਨੁਲੋਮਨ੍ਤਿ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿਕੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਮਹਾਪਦੇਸੇ. ਤਤ੍ਥ ਯੋ ਧਮ੍ਮਂ ਧਮ੍ਮਾਨੁਲੋਮਞ੍ਚੇਵ ਜਾਨਾਤਿ, ਨ ਵਿਨਯਂ ਵਿਨਯਾਨੁਲੋਮਞ੍ਚ, ਸੋ ‘‘ਧਮ੍ਮਂ ਰਕ੍ਖਾਮੀ’’ਤਿ ਵਿਨਯਂ ਉਬ੍ਬਿਨਯਂ ਕਰੋਤਿ, ਇਤਰੋ ‘‘ਵਿਨਯਂ ਰਕ੍ਖਾਮੀ’’ਤਿ ਧਮ੍ਮਂ ਉਦ੍ਧਮ੍ਮਂ ਕਰੋਤਿ, ਉਭਯਂ ਜਾਨਨ੍ਤੋ ਉਭਯਮ੍ਪਿ ਸਮ੍ਪਾਦੇਤਿ.

ਤਤ੍ਰਿਦਂ ਮੁਖਮਤ੍ਤਂ – ਤਤ੍ਥ ਪਠਮੋ ‘‘ਸੋ ਚੇ ਪਵੇਸਨਂ ਸਾਦਿਯਤਿ, ਪਵਿਟ੍ਠਂ, ਠਿਤਂ, ਉਦ੍ਧਰਣਂ ਸਾਦਿਯਤਿ ਆਪਤ੍ਤਿ, ਨ ਸਾਦਿਯਤਿ ਅਨਾਪਤ੍ਤੀ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਵਿਪ੍ਪਟਿਪਜ੍ਜਤਿ. ਸੋ ਹਾਯਸ੍ਮਾ ਸੁਖਵੇਦਨੀਯਸ੍ਸ ਉਪਾਦਿਨ੍ਨਫੋਟ੍ਠਬ੍ਬਸ੍ਸ, ਕਾਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਚ ਸਮਾਯੋਗੇ ਸਤਿ ਪਟਿਵਿਜਾਨਨ੍ਤੋ ਕਾਯਿਕਸੁਖਵੇਦਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਮਤ੍ਤੇਨ ਸਾਦਿਯਤਿ ਨਾਮਾਤਿ ਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਆਪਤ੍ਤਿ ਪਾਰਾਜਿਕਸ੍ਸਾਤਿ ਅਸੇਵਨਾਧਿਪ੍ਪਾਯਸ੍ਸਪਿ ਆਪਤ੍ਤਿਪ੍ਪਸਙ੍ਗਂ ਕਰੋਤਿ, ਤਥਾ ਯਸ੍ਸ ਸਨ੍ਥਤਤ੍ਤਾ ਵਾ ਯੋਨਿਦੋਸਵਸੇਨ ਵਾ ਦੁਕ੍ਖਾ ਅਸਾਤਾ ਵੇਦਨਾ, ਵਾਤੋਪਹਟਗਤ੍ਤਤਾਯ ਵਾ ਨੇਵ ਕਾਯਿਕਵੇਦਨਾ, ਤਸ੍ਸ ਜਾਨਤੋ ਅਜਾਨਤੋਪਿ ‘‘ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ ਅਸਾਦਿਯਨ੍ਤਸ੍ਸਾ’’ਤਿ (ਪਾਰਾ. ੭੬) ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਸੇਵਨਾਧਿਪ੍ਪਾਯਸ੍ਸਾਪਿ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿਪ੍ਪਸਙ੍ਗਂ ਕਰੋਤਿ, ਤਥਾ ਯਦਿ ਮੋਚਨਰਾਗੇਨ ਉਪਕ੍ਕਮਤੋ ਮੁਤ੍ਤੇ ਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸੋ, ਪਗੇਵ ਮੇਥੁਨਰਾਗੇਨਾਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਟ੍ਠਾਨਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸਟ੍ਠਾਨਂ ਕਰੋਤਿ, ਏਵਂ ਵਿਨਯਂ ਉਬ੍ਬਿਨਯਂ ਕਰੋਤਿ ਨਾਮ. ਇਤਰੋ ‘‘ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ ਅਜਾਨਨ੍ਤਸ੍ਸਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਜਾਨਤੋ ਜਾਨਨੇਨੇਵ ਸੁਖਵੇਦਨਾ ਹੋਤੁ ਵਾ ਮਾ ਵਾ ਸਾਦਿਯਨਾ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਅਸੇਵਨਾਧਿਪ੍ਪਾਯਸ੍ਸਪਿ ਜਾਨਤੋ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿਟ੍ਠਾਨੇ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਕਰੋਤਿ, ਅਨਵਜ੍ਜਂ ਸਾਵਜ੍ਜਂ ਕਰੋਤੀਤਿ ਏਵਂ ਧਮ੍ਮਂ ਉਦ੍ਧਮ੍ਮਂ ਕਰੋਤਿ. ਉਭਯਂ ਪਨ ਜਾਨਨ੍ਤੋ ‘‘ਭਿਕ੍ਖੁਸ੍ਸ ਸੇਵਨਚਿਤ੍ਤਂ ਉਪਟ੍ਠਿਤੇਤਿ (ਪਾਰਾ. ੫੭) ਵਚਨਤੋ ਸੇਵਨਚਿਤ੍ਤਮੇਵੇਤ੍ਥ ਪਮਾਣਂ, ਤਸ੍ਸ ਭਾਵੇਨ ਆਪਤ੍ਤਿ ਪਾਰਾਜਿਕਸ੍ਸ, ਅਭਾਵੇਨ ਅਨਾਪਤ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਉਭਯਮ੍ਪਿ ਰਕ੍ਖਤਿ ਸਮ੍ਪਾਦੇਤਿ. ਇਮਿਨਾ ਨਯੇਨ ਸਬ੍ਬਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇਸੁ ਯਥਾਸਮ੍ਭਵਂ ਸਪ੍ਪਯੋਜਨਾ ਕਾਤਬ੍ਬਾ.

ਸਙ੍ਗੀਤਿਂ ਆਰੋਪੇਤ੍ਵਾ ਠਪਿਤਪਾਲ਼ਿਤੋ ਵਿਨਿਮੁਤ੍ਤਂ ਕਤ੍ਵਾ ਠਪਿਤਤ੍ਤਾ ਪਾਲ਼ਿਵਿਨਿਮੁਤ੍ਤਾ ਅਤ੍ਥਤੋ, ਨਯਤੋ, ਅਨੁਲੋਮਤੋ ਚ ਪਾਲ਼ਿਓਕ੍ਕਨ੍ਤਵਿਨਿਚ੍ਛਯਪ੍ਪਵਤ੍ਤਾ ਅਨੁਪਵਿਟ੍ਠਵਿਨਿਚ੍ਛਯਵਸੇਨ ਪਵਤ੍ਤਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ‘‘ਨ ਸਮੂਹਨਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਜਾਨਨ੍ਤੋਪਿ ਭਗਵਾ ਕੇਵਲਂ ‘‘ਤੇਸਂ ਮਤਂ ਪਚ੍ਛਿਮਾ ਜਨਤਾ ਮਮ ਵਚਨਂ ਵਿਯ ਪਮਾਣਂ ਕਰੋਤੂ’’ਤਿ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਞ੍ਚ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਨਕਾਲੇ ਏਵਮਾਹ ‘‘ਆਕਙ੍ਖਮਾਨੋ, ਆਨਨ੍ਦ, ਸਙ੍ਘੋ ਮਮਚ੍ਚਯੇਨ ਖੁਦ੍ਦਾਨੁਖੁਦ੍ਦਕਾਨਿ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਾਨਿ ਸਮੂਹਨਤੂ’’ਤਿ (ਦੀ. ਨਿ. ੨.੨੧੬), ਤੇਨੇਤਂ ਸਿਦ੍ਧਂ ‘‘ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਚੇ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਸਮੂਹਨਿਤੁਂ ਯਸ੍ਸ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਂ ਭਗਵਤਾ, ਤਸ੍ਸ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਾਨੁਲੋਮਂ ਅਤਿਰੇਕਤ੍ਥਦੀਪਨਂ, ਪਗੇਵਾਨੁਞ੍ਞਾਤਂ ਭਗਵਤਾ’’ਤਿ. ਕਿਞ੍ਚ ਭਿਯ੍ਯੋ ਊਨਾਤਿਰਿਤ੍ਤਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇਸੁ ਆਚਰਿਯਕੁਲੇਸੁ ਵਿਵਾਦੋ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਨ ਕਾਤਬ੍ਬੋਤਿ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਞ੍ਚ. ਕਸ੍ਮਾ ਸਙ੍ਘੋ ਨ ਸਮੂਹਨੀਤਿ? ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਵਿਵਾਦਪ੍ਪਸਙ੍ਗਦਸ੍ਸਨਤੋ. ਭਗਵਤਾ ਚ ‘‘ਸਬ੍ਬੇਹੇਵ ਸਮਗ੍ਗੇਹਿ ਸਮ੍ਮੋਦਮਾਨੇਹਿ ਅਵਿਵਦਮਾਨੇਹਿ ਸਿਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਤ੍ਥ ਚ ਏਕਚ੍ਚੇ ਥੇਰਾ ਏਵਮਾਹਂਸੂਤਿ ਚ ਅਞ੍ਞਵਾਦਦਸ੍ਸਨਤੋ ਵਿਵਦਮਾਨੇਹਿ ਸਿਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬਂ ਜਾਤਂ, ਤਦਭਾਵਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਞਤ੍ਤਿਦੁਤਿਯਕਮ੍ਮਵਾਚਂ ਸਾਵੇਤ੍ਵਾ ਅਵਿਵਦਮਾਨੇਹੇਵ ਸਿਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬਂ ਅਕਾਸਿ.

ਅਪਿਚਾਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਮਤਿਯਾ ਪਾਕਟਕਰਣਤ੍ਥਂ ਆਰਮ੍ਭੋ. ਤਤ੍ਥ ‘‘ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਾਭਿਧਮ੍ਮਵਿਨਯਟ੍ਠਕਥਾਸੂ’’ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਪਿਟਕਤ੍ਤਯਸ੍ਸਪਿ ਸਾਧਾਰਣਾ ਏਸਾ ਕਥਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ, ‘‘ਅਥ ਪਨਾਯਂ ਕਪ੍ਪਿਯ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ ਵਿਨਯਸ੍ਸੇਵ. ਕਾਰਕਸਙ੍ਘਸਦਿਸਨ੍ਤਿ ਸਙ੍ਗੀਤਿਕਾਰਕਸਙ੍ਘਸਦਿਸਂ. ‘‘ਸੁਤ੍ਤਾਦਿਚਤੁਕ੍ਕਂ ਅਪ੍ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾਯ ਤੇਨ ਅਵਿਰੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਕਾਰਕਸਙ੍ਘਸਦਿਸ’’ਨ੍ਤਿ ਧਮ੍ਮਸਿਰਿਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਂ ਅਯੁਤ੍ਤਂ, ‘‘ਸੁਤ੍ਤਮੇਵ ਬਲਵਤਰਂ. ਸੁਤ੍ਤਞ੍ਹਿ ਅਪ੍ਪਟਿਵਤ੍ਤਿਯਂ ਕਾਰਕਸਙ੍ਘਸਦਿਸ’’ਨ੍ਤਿ ਏਤੇਹਿ ਪਦੇਹਿ ਅਯੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ. ਪਾਕਤਿਕੇ ਪਨ ਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ‘‘ਤਮਤ੍ਥਂ ਵਿਨਿਚ੍ਛਿਨਿਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਕਾਰਕਸਙ੍ਘਸਦਿਸ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਪਰਵਾਦੀਤਿ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਸਮਯਵਿਜਾਨਨਕੋ ਅਞ੍ਞਨਿਕਾਯਿਕੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਪਰਵਾਦੀ ਸੁਤ੍ਤਾਨੁਲੋਮਨ੍ਤਿ ਕਥਂ? ‘‘ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਉਦਕਦਨ੍ਤਪੋਨਾ’’ਤਿ (ਪਾਚਿ. ੨੬੬) ਸੁਤ੍ਤਂ ਸਕਵਾਦਿਸ੍ਸ, ਤਦਨੁਲੋਮਤੋ ਨਾਲ਼ਿਕੇਰਫਲਸ੍ਸ ਉਦਕਮ੍ਪਿ ਉਦਕਮੇਵ ਹੋਤੀਤਿ ਪਰਵਾਦੀ ਚ.

‘‘ਨਾਲ਼ਿਕੇਰਸ੍ਸ ਯਂ ਤੋਯਂ, ਪੁਰਾਣਂ ਪਿਤ੍ਤਬਨ੍ਧਨਂ;

ਤਮੇਵ ਤਰੁਣਂ ਤੋਯਂ, ਪਿਤ੍ਤਘਂ ਬਲਬਨ੍ਧਨ’’ਨ੍ਤਿ. –

ਏਵਂ ਪਰਵਾਦਿਨਾ ਵੁਤ੍ਤੇ ਸਕਵਾਦੀ ਧਞ੍ਞਫਲਸ੍ਸ ਗਤਿਕਤ੍ਤਾ, ਆਹਾਰਤ੍ਥਸ੍ਸ ਚ ਫਰਣਤੋ ‘‘ਯਾਵਕਾਲਿਕਮੇਵ ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵਦਨ੍ਤੋ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਤਿ. ਪਰੋ ਆਚਰਿਯਵਾਦਨ੍ਤਿ ‘‘ਸੁਙ੍ਕਂ ਪਰਿਹਰਤੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਉਪਚਾਰਂ ਓਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਪਰਿਹਰਤਿ, ਅਵਹਾਰੋ ਏਵਾ’’ਤਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਵਚਨਤੋ ‘‘ਤਥਾ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਪਾਰਾਜਿਕਮਾਪਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ ਪਰਵਾਦਿਨਾ ਵੁਤ੍ਤੇ ਸਕਵਾਦੀ ‘‘ਸੁਙ੍ਕਂ ਪਰਿਹਰਤਿ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਸੁਤ੍ਤਂ ਤਤ੍ਥੇਵ ਆਗਤਮਹਾਅਟ੍ਠਕਥਾਵਚਨੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਪਟਿਸੇਧੇਤਿ, ਤਥਾ ਕਰੋਨ੍ਤਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਕਟਮੇਵਾਤਿ. ਪਰੋ ਅਤ੍ਤਨੋਮਤੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਪੁਰੇਭਤ੍ਤਂ ਪਰਸਨ੍ਤਕਂ ਅਵਹਰਾਤਿ ਪੁਰੇਭਤ੍ਤਮੇਵ ਹਰਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਵਾਯਮਨ੍ਤਸ੍ਸ ਪਚ੍ਛਾਭਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ, ਪੁਰੇਭਤ੍ਤਪਯੋਗੋਵ ਸੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਮੂਲਟ੍ਠੋ ਨ ਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਥੇਰਵਾਦਤ੍ਤਾ ਮੂਲਟ੍ਠਸ੍ਸ ਪਾਰਾਜਿਕਮੇਵਾ’’ਤਿ ਪਰਵਾਦਿਨਾ ਵੁਤ੍ਤੇ ਸਕਵਾਦੀ ‘‘ਤਂ ਸਙ੍ਕੇਤਂ ਪੁਰੇ ਵਾ ਪਚ੍ਛਾ ਵਾ ਤਂ ਭਣ੍ਡਂ ਅਵਹਰਤਿ, ਮੂਲਟ੍ਠਸ੍ਸ ਅਨਾਪਤ੍ਤੀ’’ਤਿ (ਪਾਰਾ. ੧੧੯) ਸੁਤ੍ਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਤਿ.

ਪਰੋ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ‘‘ਅਨਿਯਤਹੇਤੁਧਮ੍ਮੋ ਸਮ੍ਮਤ੍ਤਨਿਯਤਹੇਤੁਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਆਰਮ੍ਮਣਪਚ੍ਚਯੇਨ ਪਚ੍ਚਯੋ’’ਤਿ ਸੁਤ੍ਤਂ ਪਟ੍ਠਾਨੇ ਲਿਖਿਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਨ ਨਿਬ੍ਬਾਨਮੇਵਾਰਮ੍ਮਣ’’ਨ੍ਤਿ ਪਰਵਾਦਿਨਾ ਵੁਤ੍ਤੇ ਸਕਵਾਦੀ ‘‘ਆਰਮ੍ਮਣਤ੍ਤਿਕਾਦਿਸੁਤ੍ਤਾਨੁਲੋਮੇ ਨ ਓਤਰਤੀ’’ਤਿ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਤਿ. ਸੁਤ੍ਤਾਨੁਲੋਮੇ ਓਤਰਨ੍ਤਂਯੇਵ ਹਿ ਸੁਤ੍ਤਂ ਨਾਮ, ਨੇਤਰਂ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ਪਾਲ਼ਿਆਗਤਂ ਪਞ੍ਞਾਯਤੀਤਿ ਏਤ੍ਤਕੇਨਪਿ ਸਿਦ੍ਧੇ ਤਿਸ੍ਸੋ ਸਙ੍ਗੀਤਿਯੋ ਆਰੁਲ਼੍ਹਪਾਲ਼ਿਆਗਤਂ ਪਞ੍ਞਾਯਤੀ’’ਤਿਆਦਿ. ਤਾਦਿਸਞ੍ਹਿ ਪਮਾਦਲੇਖਨ੍ਤਿ ਆਚਰਿਯੋ. ‘‘ਅਪ੍ਪਮਾਦੋ ਅਮਤਂ ਪਦਂ, ਪਮਾਦੋ ਮਚ੍ਚੁਨੋ ਪਦ’’ਨ੍ਤਿ (ਧ. ਪ. ੨੧; ਨੇਤ੍ਤਿ. ੨੬) ਵਚਨਤੋ ਦਿਨ੍ਨਭੋਜਨੇ ਭੁਞ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਪਰਿਸ੍ਸਯਾਨਿ ਪਰਿਵਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਸਤਿਂ ਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਨਿਚ੍ਚੋ ਹੋਤੀਤਿ. ਏਵਰੂਪਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਸ੍ਸ ਵਸੇਨ ਆਰੁਲ਼੍ਹਮ੍ਪਿ ਸੁਤ੍ਤਂ ਨ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ, ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ਨੋ ਚੇ ਤਥਾ ਪਞ੍ਞਾਯਤੀਤਿ ਸਿਦ੍ਧੇਪਿ ‘‘ਨੋ ਚੇ ਤਥਾ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ, ਨ ਓਤਰਤਿ ਨ ਸਮੇਤੀ’’ਤਿ. ‘‘ਬਾਹਿਰਕਸੁਤ੍ਤਂ ਵਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸੁਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਅਤ੍ਥੇਨ ਅਸਮੇਨ੍ਤਂ ਨ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ. ਪਰੋ ਆਚਰਿਯਵਾਦਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ ਦ੍ਵੀਸੁ ਨਯੇਸੁ ਪਮਾਦਲੇਖਵਸੇਨ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਆਗਤਟ੍ਠਕਥਾਵਚਨਂ ਥੇਰਵਾਦੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਯੋਜੇਤ੍ਵਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਅਥ ਪਨਾਯਂ ਆਚਰਿਯਵਾਦਂ. ਪਰੋ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਪਰਵਾਦਿਨਾ ‘‘ਮੂਲਬੀਜਂ ਨਾਮ ਹਲਿਦ੍ਦਿ ਸਿਙ੍ਗਿਵੇਰਂ ਵਚਾ…ਪੇ… ਬੀਜੇ ਬੀਜਸਞ੍ਞੀ ਛਿਨ੍ਦਤਿ ਵਾ ਛੇਦਾਪੇਤਿ ਵਾ ਭਿਨ੍ਦਤਿ ਵਾ…ਪੇ… ਆਪਤ੍ਤਿ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਸ੍ਸਾਤਿ (ਪਾਚਿ. ੯੧) ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਪਾਠਤ੍ਤਾ ਹਲਿਦ੍ਦਿਗਣ੍ਠਿਂ ਛਿਨ੍ਦਨ੍ਤਸ੍ਸ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਸਕਵਾਦੀ ‘‘ਯਾਨਿ ਵਾ ਪਨਞ੍ਞਾਨਿ ਅਤ੍ਥਿ ਮੂਲੇ ਸਞ੍ਜਾਯਨ੍ਤੀ’’ਤਿਆਦਿਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਅਟ੍ਠਕਥਾਸਙ੍ਖਾਤੇਨ ਆਚਰਿਯਵਾਦੇਨ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਤਿ. ਨ ਹਿ ਗਣ੍ਠਿਮ੍ਹਿ ਗਣ੍ਠਿ ਜਾਯਤੀਤਿ. ਪਰੋ ਸੁਤ੍ਤਾਨੁਲੋਮਨ੍ਤਿ ਪਰਵਾਦਿਨਾ ‘‘ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ ਏਵਂ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਆਚਰਿਯਾਨਂ ਉਗ੍ਗਹੋਤਿ ਵਚਨਸ੍ਸਾਨੁਲੋਮਤੋ ‘ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਪੋਰਾਣਭਿਕ੍ਖੂ ਏਕਪਾਸਾਦੇ ਗਬ੍ਭਂ ਥਕੇਤ੍ਵਾ ਅਨੁਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੇਨ ਸਯਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਤਥਾ ਕਤ੍ਵਾ ਆਗਤਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’ਤਿ ਤੁਮ੍ਹੇਸੁ ਏਵ ਏਕਚ੍ਚੇਸੁ ਵਦਨ੍ਤੇਸੁ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਨ ਕਿਞ੍ਚਿ ਵਤ੍ਤੁਂ ਸਕ੍ਕਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਸਕਵਾਦੀ ‘‘ਸੁਤ੍ਤਂ ਸੁਤ੍ਤਾਨੁਲੋਮਞ੍ਚ ਉਗ੍ਗਹਿਤਕਾਨਂਯੇਵ ਆਚਰਿਯਾਨਂ ਉਗ੍ਗਹੋ ਪਮਾਣ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਅਟ੍ਠਕਥਾਵਚਨਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਪਟਿਸੇਧੇਤਿ. ਪਰੋ ਅਤ੍ਤਨੋਮਤਿਨ੍ਤਿ ‘‘ਦ੍ਵਾਰਂ ਵਿਵਰਿਤ੍ਵਾ ਅਨਾਪੁਚ੍ਛਾ ਸਯਿਤੇਸੁ ਕੇ ਮੁਚ੍ਚਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਦ੍ਵੇਪਿ ਜਨਾ ਮੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਯੋ ਚ ਯਕ੍ਖਗਹਿਤਕੋ, ਯੋ ਚ ਬਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ ਨਿਪਜ੍ਜਾਪਿਤੋਤਿ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਥੇਰਵਾਦਤ੍ਤਾ ਅਞ੍ਞੇ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਯਥਾ ਤਥਾ ਵਾ ਨਿਪਨ੍ਨਾਦਯੋਪਿ ਮੁਚ੍ਚਨ੍ਤੀਤਿ ਪਟਿਸੇਧੇਤਿ.

ਅਥ ਪਨਾਯਂ ਅਤ੍ਤਨੋਮਤਿਂ. ਪਰੋ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ‘‘ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਆਪਜ੍ਜਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਪਰਵਾਦਿਨਾ ਗੁਤ੍ਤੇ ਸਕਵਾਦੀ ‘‘ਦਿਵਾ ਕਿਲਨ੍ਤਰੂਪੋ ਮਞ੍ਚੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਪਾਦੇ ਭੂਮਿਤੋ ਅਮੋਚੇਤ੍ਵਾਵ ਨਿਦ੍ਦਾਵਸੇਨ ਨਿਪਜ੍ਜਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਅਨਾਪਤ੍ਤੀ’’ਤਿਆਦਿਅਟ੍ਠਕਥਾਵਚਨਂ (ਪਾਰਾ. ਅਟ੍ਠ. ੧.੭੭) ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਏਕਭਙ੍ਗੇਨ ਨਿਪਨ੍ਨਾਦਯੋਪਿ ਮੁਚ੍ਚਨ੍ਤੀਤਿ ਪਟਿਸੇਧੇਤਿ. ਅਥਾਯਂ ਅਤ੍ਤਨੋਮਤਿਂ. ਪਰੋ ਸੁਤ੍ਤਾਨੁਲੋਮਨ੍ਤਿ ‘‘ਦੋਮਨਸ੍ਸਂ ਪਾਹਂ, ਦੇਵਾਨਮਿਨ੍ਦ, ਦੁਵਿਧੇਨ ਵਦਾਮਿ ਸੇਵਿਤਬ੍ਬਮ੍ਪਿ ਅਸੇਵਿਤਬ੍ਬਮ੍ਪੀਤਿਆਦਿਵਚਨੇਹਿ (ਦੀ. ਨਿ. ੨.੩੬੦) ਸਂਸਨ੍ਦਨਤੋ ਸਦਾਰਪੋਸੇ ਦੋਸੋ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘ਪੁਤ੍ਤਦਾਰਸ੍ਸ ਸਙ੍ਗਹੋ’’’ਤਿ (ਖੁ. ਪਾ. ੫.੬; ਸੁ. ਨਿ. ੨੬੫) ਪਰਵਾਦਿਨਾ ਵੁਤ੍ਤੇ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਸਕਵਾਦੀ ਬਹੁਸ੍ਸੁਤੋ ਨ ਹੋਤਿ, ਅਥ ਖੋ ਰਾਗਸਹਿਤੇਨੇਵ ਅਕੁਸਲੇਨ ਭਵਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਤਿ. ਸੇਸੇਸੁਪਿ ਇਮਿਨਾ ਨਯੇਨ ਅਞ੍ਞਥਾਪਿ ਅਨੁਰੂਪਤੋ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਂ. ਇਦਂ ਸਬ੍ਬਂ ਉਪਤਿਸ੍ਸਤ੍ਥੇਰਾਦਯੋ ਆਹੁ. ਧਮ੍ਮਸਿਰਿਤ੍ਥੇਰੋ ਪਨ ‘‘ਏਤ੍ਥ ਪਰੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋ ਅਞ੍ਞਨਿਕਾਯਿਕੋ, ਸੋ ਪਨ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸੁਤ੍ਤਾਦੀਨਿਯੇਵ ਆਹਰਤਿ. ਤਾਨਿ ਸਕਵਾਦੀ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸੁਤ੍ਤਾਦਿਮ੍ਹਿ ਓਤਾਰੇਤ੍ਵਾ ਸਚੇ ਸਮੇਤਿ ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਨੋ ਚੇ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਤੀ’’ਤਿ ਵਦਤਿ.

ਚਤੁਬ੍ਬਿਧਵਿਨਯਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਪਦਭਾਜਨੀਯਵਣ੍ਣਨਾ

ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਿਭਙ੍ਗੇ ਪਨ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਯੋ ਪਨਾਤਿ ਅਨਵਸੇਸਪਰਿਯਾਦਾਨਪਦਂ, ਤਥਾਪਿ ਭਿਕ੍ਖੂਤਿ ਇਮਿਨਾ ਪਰਪਦੇਨ ਸਮਾਨਾਧਿਕਰਣਤ੍ਤਾ ਤਦਨੁਰੂਪਾਨੇਵਸ੍ਸ ਵਿਭਙ੍ਗਪਦਾਨਿ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ. ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਬ੍ਬਚਨਪਦਾਨਿ ਤੀਣਿ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਸਭਿਕ੍ਖੁਭਾਵਸ੍ਸ, ਅਭਿਕ੍ਖੁਭਾਵਸ੍ਸ ਚਾਤਿ ਯਸ੍ਸ ਕਸ੍ਸਚਿ ਪਬ੍ਬਜਿਤਸ੍ਸ ਸਾਧਾਰਣਾਨਿ, ਤਥਾਪਿ ‘‘ਅਸੁਦ੍ਧੋ ਹੋਤਿ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਪਾਰਾਜਿਕਂ ਧਮ੍ਮਂ ਅਜ੍ਝਾਪਨ੍ਨੋ, ਤਞ੍ਚੇ ਸੁਦ੍ਧਦਿਟ੍ਠਿ ਸਮਾਨੋ ਅਨੋਕਾਸਂ ਕਾਰਾਪੇਤ੍ਵਾ ਚਾਵਨਾਧਿਪ੍ਪਾਯੋ ਵਦੇਤਿ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸੇਨ ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਏਵਮਾਦਿਸੁਤ੍ਤਂ ਨਿਬ੍ਬਚਨਤ੍ਥਯੁਤ੍ਤੋਵ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ‘‘ਆਪਤ੍ਤਿ ਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸੇਨ ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸਾ’’ਤਿ (ਪਾਰਾ. ੩੮੯) ਏਤ੍ਥ ਵਤ੍ਥੁ, ਨ ਇਤਰੋ ਗਿਹਿਭੂਤੋਤਿ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਸਬ੍ਬਸ੍ਸਪਿ ਵਿਨਯਪਿਟਕਸ੍ਸ ਸਾਧਾਰਣਂ ਭਿਕ੍ਖੁਲਕ੍ਖਣਂ ਵਤ੍ਥੁਞ੍ਹਿ ਭਗਵਾ ਆਰਭਿ. ਯੋ ਪਨ ਸੁਦ੍ਧੋ ਏਵ ਸਮਾਨੋ ਕੇਨਚਿ ਕਾਰਣੇਨ ਗਿਹਿਲਿਙ੍ਗੇ ਠਿਤੋ, ਸੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਭਿਕ੍ਖੁਭਾਵਤ੍ਤਾ ਏਵ ਵਤ੍ਥੁ ਹੋਤਿ, ਅਸੁਦ੍ਧੋਪਿ ਭਿਕ੍ਖੁਲਿਙ੍ਗੇ ਠਿਤਤ੍ਤਾਤਿ ਅਯਮਤ੍ਥੋ ਦਸ੍ਸਿਤੋ ਹੋਤਿ. ਅਸੁਦ੍ਧੋਪਿ ਞਾਤਕੇਹਿ, ਪਚ੍ਚਤ੍ਥਿਕੇਹਿ ਵਾ ਰਾਜਭਯਾਦਿਕਾਰਣੇਨ ਵਾ ਕਾਸਾਵੇਸੁ ਸਉਸ੍ਸਾਹੋਵ ਅਪਨੀਤਕਾਸਾਵੋ ਵਤ੍ਥੁ ਏਵ ਪੁਨ ਕਾਸਾਵਗ੍ਗਹਣੇਨ ਥੇਯ੍ਯਸਂਵਾਸਕਭਾਵਾਨੁਪਗਮਨਤੋ, ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਬ੍ਬਚਨਤ੍ਥੇ ਅਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਧੁਰਤ੍ਤਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਯੋ ਪਨ ਲਿਙ੍ਗਤ੍ਥੇਨਕੋ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਬ੍ਬਚਨਤ੍ਥਂ ਸਯਞ੍ਚ ਅਜ੍ਝੁਪਗਤੋ, ਸਂਵਾਸਂ ਥੇਨੇਨ੍ਤੋ, ਤਞ੍ਚੇ ਸੁਦ੍ਧਦਿਟ੍ਠਿ ਸਮਾਨੋ ਅਨੋਕਾਸਂ ਕਾਰਾਪੇਤ੍ਵਾ ਚਾਵਨਾਧਿਪ੍ਪਾਯੋ ਵਦੇਤਿ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸੇਨ ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸਾਤਿ ਅਯਮ੍ਪਿ ਅਤ੍ਥੋ ਦਸ੍ਸਿਤੋ ਹੋਤਿ.

‘‘ਸਮਞ੍ਞਾਯ ਭਿਕ੍ਖੁ ਪਟਿਞ੍ਞਾਯ ਭਿਕ੍ਖੂ’’ਤਿ ਵਚਨਦ੍ਵਯਂ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਞ੍ਚ ਅਤ੍ਥਂ ਉਪਬ੍ਰੂਹੇਤਿ, ਅਨ੍ਤਰਾ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾਯ ਨਿਯਤਾਯ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਉਪਚ੍ਛਿਨ੍ਨਕੁਸਲਮੂਲੋ ਕੇਵਲਾਯ ਸਮਞ੍ਞਾਯ, ਪਟਿਞ੍ਞਾਯ ਚ ‘‘ਭਿਕ੍ਖੂ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਨ ਪਰਮਤ੍ਥਤੋਤਿ ਇਮਂ ਅਤਿਰੇਕਤ੍ਥਂ ਦੀਪੇਤਿ. ਕਿਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ? ‘‘ਨਾਹਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਞ੍ਞਂ ਏਕਧਮ੍ਮਮ੍ਪਿ ਸਮਨੁਪਸ੍ਸਾਮਿ, ਯਂ ਏਵਂ ਮਹਾਸਾਵਜ੍ਜਂ ਯਥਯਿਦਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿ. ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਪਰਮਾਨਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਮਹਾਵਜ੍ਜਾਨੀ’’ਤਿ ਆਹਚ੍ਚਭਾਸਿਤਂ ਸਙ੍ਗੀਤਿਤ੍ਤਯਾਰੁਲ਼੍ਹਂ ਸੁਤ੍ਤਂ, ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਮ੍ਪਿਸ੍ਸ ‘‘ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਪਰਮਾ ਏਤੇਸਨ੍ਤਿ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਪਰਮਾਨੀ’’ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੧.੩੧੦) ਵੁਤ੍ਤਂ. ਪਞ੍ਚ ਆਨਨ੍ਤਰਿਯਕਮ੍ਮਾਨਿ ਮਹਾਸਾਵਜ੍ਜਾਨਿ, ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿ ਪਨ ਮਹਾਸਾਵਜ੍ਜਤਰਾਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋਤਿ. ਕਸ੍ਮਾ? ਤੇਸਞ੍ਹਿ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ ਅਤ੍ਥਿ, ਸਬ੍ਬਬਲਵਮ੍ਪਿ ਕਪ੍ਪਟ੍ਠਿਤਿਕਮੇਵ ਹੋਤਿ, ਨਿਯਤਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਪਨ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ ਨਤ੍ਥਿ, ਤਾਯ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਸ੍ਸ ਭਵਤੋ ਵੁਟ੍ਠਾਨਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਇਮਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਕਰਣਾ ਕੁਸਲਾ ਧਮ੍ਮਾ ਸਂਵਿਜ੍ਜਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵਾ ‘‘ਸੁਦ੍ਧੋਵਾਯ’’ਨ੍ਤਿ ਵਾ ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਵਤ੍ਤੁਂ. ‘‘ਦਿਟ੍ਠਿਵਿਪਤ੍ਤਿਪਚ੍ਚਯਾ ਦ੍ਵੇ ਆਪਤ੍ਤਿਯੋ ਆਪਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਨ ਸਕ੍ਕਾ ‘‘ਅਸੁਦ੍ਧੋ’’ਤਿ ਵਾ ‘‘ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਪਾਰਾਜਿਕਂ ਧਮ੍ਮਂ ਅਜ੍ਝਾਪਨ੍ਨੋ’’ਤਿ ਵਾ ਵਤ੍ਤੁਂ. ਏਸ ਹਿ ਉਭੋਪਿ ਪਕ੍ਖੇ ਨ ਭਜਤਿ, ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਸਮਞ੍ਞਾਯ, ਪਟਿਞ੍ਞਾਯ ਚ ਭਿਕ੍ਖੁ, ਨ ਪਰਮਤ੍ਥਤੋ’’ਤਿ.

ਕਿਮਤ੍ਥਂ ਪਨੇਵਂ ਮਹਾਸਾਵਜ੍ਜਾਯ ਨਿਯਤਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਪਾਰਾਜਿਕਂ ਭਗਵਾ ਨ ਪਞ੍ਞਪੇਸੀਤਿ? ਦੁਬ੍ਬਿਜਾਨਤ੍ਤਾ. ਪਕਤਿਯਾਪੇਸਾ ਦਿਟ੍ਠਿ ਨਾਮ ‘‘ਸਮ੍ਮਾ’’ਤਿ ਵਾ ‘‘ਮਿਚ੍ਛਾ’’ਤਿ ਵਾ ਦੁਵਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ, ਪਗੇਵ ‘‘ਨਿਯਤਾ’’ਤਿ ਵਾ ‘‘ਅਨਿਯਤਾ’’ਤਿ ਵਾਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਪਾਰਾਜਿਕਾਪਤ੍ਤਿਯਾ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਾਯ ਭਿਕ੍ਖੂ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਅਸਮਦਿਟ੍ਠਿਕਂ ਪਾਰਾਜਿਕਂ ਮਞ੍ਞਮਾਨਾ ਉਪੋਸਥਾਦੀਨਿ ਅਕਤ੍ਵਾ ਅਚਿਰੇਨੇਵ ਸਾਸਨਂ ਵਿਨਾਸੇਯ੍ਯੁਂ, ਸਯਞ੍ਚ ਅਪੁਞ੍ਞਂ ਪਸਵੇਯ੍ਯੁਂ ਸੁਦ੍ਧੇਸੁਪਿ ਭਿਕ੍ਖੂਸੁ ਵਿਪ੍ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਯਾ ਪਟਿਪਜ੍ਜਨੇਨ. ਤਸ੍ਮਾ ਉਪਾਯਕੁਸਲਤਾਯ ਪਾਰਾਜਿਕਂ ਅਪਞ੍ਞਾਪੇਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਉਕ੍ਖੇਪਨੀਯਕਮ੍ਮਂ, ਸਮ੍ਮਾਵਤ੍ਤਞ੍ਚ ਪਞ੍ਞਾਪੇਤ੍ਵਾ ਤਂ ਸਙ੍ਘੇਨ ਅਸਮ੍ਭੋਗਂ, ਅਸਂਵਾਸਞ੍ਚ ਅਕਾਸਿ. ਭਗਵਾ ਹਿ ਤਸ੍ਸ ਚੇ ਏਸਾ ਦਿਟ੍ਠਿ ਅਨਿਯਤਾ, ਸਮ੍ਮਾਵਤ੍ਤਂ ਪੂਰੇਤ੍ਵਾ ਓਸਾਰਣਂ ਲਭਿਤ੍ਵਾ ਪਕਤਤ੍ਤੋ ਭਵੇਯ੍ਯ. ਨਿਯਤਾ ਚੇ, ਅਟ੍ਠਾਨਮੇਤਂ ਅਨਵਕਾਸੋ, ਯਂ ਸੋ ਨਿਯਤਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਕੋ ਸਮ੍ਮਾਵਤ੍ਤਂ ਪੂਰੇਤ੍ਵਾ ਓਸਾਰਣਂ ਲਭਿਤ੍ਵਾ ਪਕਤਤ੍ਤੋ ਭਵੇਯ੍ਯ. ਕੇਵਲਂ ‘‘ਸਮਞ੍ਞਾਯਭਿਕ੍ਖੁ ਪਟਿਞ੍ਞਾਯਭਿਕ੍ਖੂ’’ਤਿ ਨਾਮਮਤ੍ਤਧਾਰਕੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਪਰਂ ਮਰਣਾ ਅਰਿਟ੍ਠੋ ਵਿਯ ਸਂਸਾਰਖਾਣੁਕੋਵ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਇਮਂ ਨਯਂ ਅਦ੍ਦਸ.

ਅਟ੍ਠਸੁ ਉਪਸਮ੍ਪਦਾਸੁ ਤਿਸ੍ਸੋਵੇਤ੍ਥ ਵੁਤ੍ਤਾ, ਨ ਇਤਰਾ ਪਾਟਿਪੁਗ੍ਗਲਤ੍ਤਾ, ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਅਸਨ੍ਤਕਤ੍ਤਾ ਚ. ਤਤ੍ਥ ਹਿ ਓਵਾਦਪਟਿਗ੍ਗਹਣਪਞ੍ਹਬ੍ਯਾਕਰਣੂਪਸਮ੍ਪਦਾ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਥੇਰਾਨਂ ਏਵ, ਸੇਸਾ ਤਿਸ੍ਸੋ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਨਂ ਸਨ੍ਤਕਾਤਿ ਇਧ ਨਾਧਿਪ੍ਪੇਤਾ, ਤਿਸ੍ਸਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਉਪਸਮ੍ਪਦਾਨਂ ਮਜ੍ਝੇ ‘‘ਭਦ੍ਰੋ ਭਿਕ੍ਖੂ’’ਤਿਆਦੀਨਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਪਦਾਨਿ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ ਤਿਸ੍ਸਨ੍ਨਂ ਸਾਧਾਰਣਤ੍ਤਾ. ਏਹਿਭਿਕ੍ਖੁਭਾਵੇਨ ਵਾ ਸਰਣਗਮਨਞਤ੍ਤਿਚਤੁਤ੍ਥੇਨ ਵਾ ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਹਿ ਭਦ੍ਰੋ ਚ ਸਾਰੋ ਚ ਸੇਕ੍ਖੋ ਚ ਅਸੇਕ੍ਖੋ ਚ ਹੋਤਿ, ਉਪਸਮ੍ਪਦਵਚਨਂ ਪਨ ਨੇਸਂ ਸਾਵਕਭਾਵਦੀਪਨਤ੍ਥਂ. ਇਮੇ ਏਵ ਹਿ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਆਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਨ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਾ, ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਾ ਚ.

ਅਯਂ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਅਤ੍ਥੇ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤੋਤਿ ਏਤ੍ਥ ਚ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਆਪਜ੍ਜਿਤੁਂ ਭਬ੍ਬਾ ਞਤ੍ਤਿਚਤੁਤ੍ਥੇਨੇਵ ਕਮ੍ਮੇਨ ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾ. ਨ ਹਿ ਅਞ੍ਞੇ ਏਹਿਭਿਕ੍ਖੁਸਰਣਗਮਨਓਵਾਦਪਟਿਗ੍ਗਹਣਪਞ੍ਹਬ੍ਯਾਕਰਣਾਹਿ ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਆਪਜ੍ਜਿਤੁਂ ਭਬ੍ਬਾ, ਤੇਨੇਤੇ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਯਂ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਅਤ੍ਥੇ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤੋ ਭਿਕ੍ਖੂ’’ਤਿ ਅਨ੍ਤਿਮੋਵ ਵੁਤ੍ਤੋਤਿ ਕਿਰ ਧਮ੍ਮਸਿਰਿਤ੍ਥੇਰੋ, ਤਂ ਅਯੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਦ੍ਵੇ ਪੁਗ੍ਗਲਾ ਅਭਬ੍ਬਾ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਆਪਜ੍ਜਿਤੁਂ ਬੁਦ੍ਧਾ ਚ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਾ ਚਾ’’ਤਿ (ਪਰਿ. ੩੨੨) ਏਤ੍ਤਕਮੇਵ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ. ਅਞ੍ਞਥਾ ਏਹਿਭਿਕ੍ਖੁਆਦਯੋਪਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਾ ਸਿਯੁਂ. ਕਿਞ੍ਚ ਭਿਯ੍ਯੋ ‘‘ਦ੍ਵੇ ਪੁਗ੍ਗਲਾ ਭਬ੍ਬਾ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਆਪਜ੍ਜਿਤੁਂ ਭਿਕ੍ਖੂ ਚ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯੋ ਚਾ’’ਤਿ ਸਾਮਞ੍ਞੇਨ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਚ, ਅਪਿਚ ਆਪਤ੍ਤਿਭਯਟ੍ਠਾਨਦਸ੍ਸਨਤੋ ਚ. ਕਥਂ? ਆਯਸ੍ਮਾ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤੋ ਆਵਸਥਪਿਣ੍ਡਂ ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਾਯਨ੍ਤੋ ਨ ਪਟਿਗ੍ਗਹੇਸਿ, ਚੀਵਰਵਿਪ੍ਪਵਾਸਭਯਾ ਚ ਸਬ੍ਬਂ ਤਿਚੀਵਰਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਨਦਿਂ ਤਰਨ੍ਤੋ ਮਨਂ ਵੁਲ਼੍ਹੋ ਅਹੋਸਿ ਮਹਾਕਸ੍ਸਪੋ. ਕਿਞ੍ਚ ਸਰਣਗਮਨੂਪਸਮ੍ਪਦਾਯ ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੇ ਆਰਬ੍ਭ ਸਦ੍ਧਿਵਿਹਾਰਿਕਵਤ੍ਤਾਦੀਨਿ ਅਸਮ੍ਮਾਵਤ੍ਤਨ੍ਤਾਨਂ ਨੇਸਂ ਦੁਕ੍ਕਟਾਨਿ ਚ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਾਨਿ ਦਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਦੁਬ੍ਬਿਚਾਰਿਤਮੇਤਂ. ਅਯਂ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਅਤ੍ਥੇ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤੋ ਭਿਕ੍ਖੂਤਿ ਪਟਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਾਯ ਸਰਣਗਮਨੂਪਸਮ੍ਪਦਾਯ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਪ੍ਪਸਙ੍ਗਭਯਾਤਿ ਉਪਤਿਸ੍ਸਤ੍ਥੇਰੋ, ਆਪਤ੍ਤਿਯਾ ਭਬ੍ਬਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਤਸ੍ਮਿਮ੍ਪਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਪੁਬ੍ਬੇ ਪਟਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਾਪਿ ਸਾ ਪੁਨ ਏਵਂ ਵਦਨ੍ਤੇਨ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਾਤਿ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਮਿਚ੍ਛਾਗਾਹੋ ਵਾ ਵਿਮਤਿ ਵਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਨ ਵੁਤ੍ਤਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ, ਤਂ ‘‘ਭਿਕ੍ਖੁਨੀ ਨਾਮ ਉਭਤੋਸਙ੍ਘੇ ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾ’’ਤਿ (ਪਾਚਿ. ੧੬੧) ਇਮਿਨਾ ਸਮੇਤਿ. ਇਦਞ੍ਹਿ ਸਾਕਿਯਾਦੀਨਂ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਉਪਸਮ੍ਪਦਾਯ ਅਨੁਪ੍ਪਬਨ੍ਧਭਯਾ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਅਯਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਖਨ੍ਤਿ – ਭਿਕ੍ਖੁ-ਪਦਨਿਦ੍ਦੇਸਤ੍ਤਾ ਯਤ੍ਤਕਾਨਿ ਤੇਨ ਪਦੇਨ ਸਙ੍ਗਹਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਯੇ ਚ ਵਿਨਯਪਿਟਕੇ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਸਨ੍ਦਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਸਯਂ ਆਪਤ੍ਤਾਪਜ੍ਜਨਟ੍ਠੇਨ ਵਾ ਦੁਟ੍ਠੁਲ੍ਲਾਰੋਚਨਪਟਿਚ੍ਛਾਦਨਾਦੀਸੁ ਪਰੇਸਂ ਆਪਤ੍ਤਿਕਰਣਟ੍ਠੇਨ ਵਾ, ਤੇ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਯਦਿਦਂ ਤਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁ-ਪਦਸ੍ਸ ਵਿਸੇਸਨਤ੍ਥਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਪਰਪਦਂ ‘‘ਸਿਕ੍ਖਾਸਾਜੀਵਸਮਾਪਨ੍ਨੋ’’ਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਵਸੇਨ ਇਦਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਅਯਂ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਅਤ੍ਥੇ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤੋ ਭਿਕ੍ਖੂ’’ਤਿ. ਸੋ ਏਵ ਹਿ ਕਮ੍ਮਵਾਚਾਨਨ੍ਤਰਮੇਵ ਸਿਕ੍ਖਾਸਾਜੀਵਸਮਾਪਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ ਤਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਸਉਦ੍ਦੇਸਸਿਕ੍ਖਾਪਦਾਨਂ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਦਸ੍ਸਨਤੋ, ਤਸ੍ਸੇਵ ਚ ਸਿਕ੍ਖਾਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾਨਂ ਦਿਸ੍ਸਤਿ, ਨੇਤਰਸ੍ਸ. ਤਸ੍ਸੇਵ ਚ ਸਿਕ੍ਖਾਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾਨਂ ਸਮ੍ਭਵਤਿ ‘‘ਉਲ੍ਲੁਮ੍ਪਤੁ ਮਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸਙ੍ਘੋ ਅਨੁਕਮ੍ਪਂ ਉਪਾਦਾਯਾ’’ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੭੧, ੧੨੬) ਵਤ੍ਵਾ ਸਮਾਦਿਨ੍ਨਤ੍ਤਾ, ਤਸ੍ਸੇਵ ਚ ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਸਮਨਨ੍ਤਰਮੇਵ ਅਕਰਣੀਯਨਿਸ੍ਸਯਾਚਿਕ੍ਖਨਦਸ੍ਸਨਤੋ, ਵਿਨਯਂ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਂ ਉਦ੍ਦੇਸਂ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾਮੀਤਿਆਦਿਸਿਕ੍ਖਾਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾਨਲਕ੍ਖਣਪਾਰਿਪੂਰਿਤੋ ਚਾਤਿ ਸਿਕ੍ਖਾਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾਨਂ ਉਪਾਦਾਯ ਸੋ ਏਵ ਇਧਾਧਿਪ੍ਪੇਤੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ.

ਯਸ੍ਮਾ ਪਨਸ੍ਸ ਸਿਕ੍ਖਾਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾਨਂ ਸਬ੍ਬਥਾ ਯੁਜ੍ਜਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਸਿਕ੍ਖਂ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾਯ ਤਂ ਤਂ ਵਤ੍ਥੁਂ ਵੀਤਿਕ੍ਕਮਨ੍ਤਸ੍ਸ ਤਤੋ ਤਤੋ ਆਪਤ੍ਤਿਤੋ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ, ਇਤਰਸ੍ਸ ਆਪਤ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤੁਂ ਯੁਜ੍ਜਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਯਤ੍ਥ ਯਤ੍ਥ ਸਾਵਜ੍ਜਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿ, ਅਨਵਜ੍ਜਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿ ਵਾ, ਅਯਂ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਅਤ੍ਥੇ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤੋ ਭਿਕ੍ਖੂਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਤਦਜ੍ਝਾਚਾਰਤ੍ਥੇਨਾਯਮੇਵ ਞਤ੍ਤਿਚਤੁਤ੍ਥੇਨ ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤੋ ਨਾਮਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤੁਂ ਯੁਜ੍ਜਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇ ਯਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਯਾਯ ਕਾਯਚਿ ਉਪਸਮ੍ਪਦਾਯ ਅਯਂ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ‘ਮੇਥੁਨਂ ਧਮ੍ਮਂ ਪਟਿਸੇਵਿਤ੍ਵਾ ਪਾਰਾਜਿਕੋ ਹੋਤੀ’ਤਿ ਅਤ੍ਥੇ ਭਿਕ੍ਖੂਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤੋ’’ਤਿ, ਤਮ੍ਪਿ ਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਮੇਵ. ਕਥਂ ਹੋਤਿ? ਵਿਰੋਧਦੋਸੋਪਿ ਪਰਿਹਤੋ ਹੋਤਿ. ਕਥਂ? ਸਚੇ ਞਤ੍ਤਿਚਤੁਤ੍ਥੇਨ ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਏਵ ਇਧਾਧਿਪ੍ਪੇਤੋ ‘‘ਭਿਕ੍ਖੂ’’ਤਿ ਚ ‘‘ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ’’ਤਿ ਚ, ਤੇਨ ਨ ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਅਨੁਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਨਾਮਾਤਿ ਕਤ੍ਵਾ ਞਤ੍ਤਿਚਤੁਤ੍ਥਕਮ੍ਮਤੋ ਅਞ੍ਞਥਾ ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾ ਨਾਮ ਮਹਾਕਸ੍ਸਪਤ੍ਥੇਰਾਦਯੋ ਇਤਰੇਸਂ ਅਨੁਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਟ੍ਠਾਨੇ ਠਤ੍ਵਾ ਸਹਸੇਯ੍ਯਪਦਸੋਧਮ੍ਮਾਪਤ੍ਤਿਂ ਜਨੇਯ੍ਯੁਂ, ਓਮਸਨਾਦਿਕਾਲੇ ਚ ਦੁਕ੍ਕਟਮੇਵ ਜਨੇਯ੍ਯੁਨ੍ਤਿ ਏਵਮਾਦਿਕੋ ਵਿਰੋਧਦੋਸੋ ਪਰਿਹਤੋ ਹੋਤੀਤਿ ਸਬ੍ਬਂ ਆਚਰਿਯੋ ਵਦਤਿ. ਮਙ੍ਗੁਰਚ੍ਛਵਿ ਨਾਮ ਸਾਮੋ.

ਯਸ੍ਮਾ ਤੇ ਅਤਿਮਹਨ੍ਤੋ ਜਾਤਿਮਦੋ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਰਿਯੁਟ੍ਠਾਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤੁਮ੍ਹੇਹਿ ਮਮ ਸਾਸਨੇ ਏਵਂ ਸਿਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬਂ. ‘‘ਸਾਤਸਹਗਤਾ ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਸੁਖਸਹਗਤਾ ਅਸੁਭੇ ਚ ਆਨਾਪਾਨੇ ਚਾ’’ਤਿ ਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਉਦ੍ਧੁਮਾਤਕਸਞ੍ਞਾਤਿ ਉਦ੍ਧੁਮਾਤਕਨਿਮਿਤ੍ਤੇ ਪਟਿਲਦ੍ਧਪਠਮਜ੍ਝਾਨਸਞ੍ਞਾ. ਰੂਪਸਞ੍ਞਾਤਿ ਪਥਵੀਕਸਿਣਾਦਿਰੂਪਾਵਚਰਜ੍ਝਾਨਸਞ੍ਞਾ. ਸੋ ਤਂ ਬ੍ਯਾਕਾਸਿ ‘‘ਅਵਿਭੂਤਾ, ਭਨ੍ਤੇ, ਉਦ੍ਧੁਮਾਤਕਸਞ੍ਞਾ ਅਵਡ੍ਢਿਤਬ੍ਬਤ੍ਤਾ ਅਸੁਭਾਨਂ, ਵਿਭੂਤਾ, ਭਨ੍ਤੇ, ਰੂਪਸਞ੍ਞਾ ਵਡ੍ਢਿਤਬ੍ਬਤ੍ਤਾ ਕਸਿਣਾਨ’’ਨ੍ਤਿ. ਪਞ੍ਚਉਪਸਮ੍ਪਦਕ੍ਕਮੋ ਮਹਾਵਗ੍ਗਾ ਗਹਿਤੋ. ਞਤ੍ਤਿਚਤੁਤ੍ਥੇਨਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਞਤ੍ਤਿ ਸਬ੍ਬਪਠਮਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਤਿਸ੍ਸਨ੍ਨਂ ਪਨ ਅਨੁਸ੍ਸਾਵਨਾਨਂ ਅਤ੍ਥਬ੍ਯਞ੍ਜਨਭੇਦਾਭਾਵਤੋ ਅਤ੍ਥਬ੍ਯਞ੍ਜਨਭਿਨ੍ਨਾ ਞਤ੍ਤਿਤਾਸਂ ਚਤੁਤ੍ਥਾਤਿ ਕਤ੍ਵਾ ‘‘ਞਤ੍ਤਿਚਤੁਤ੍ਥ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਾਨੁਰੂਪਮੇਵ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯ ‘‘ਤੀਹਿ ਅਨੁਸ੍ਸਾਵਨਾਹਿ ਏਕਾਯ ਚ ਞਤ੍ਤਿਯਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਅਤ੍ਥਪਵਤ੍ਤਿਕ੍ਕਮੇਨ ਪਦੇਨ ਪਨ ‘‘ਏਕਾਯ ਞਤ੍ਤਿਯਾ ਤੀਹਿ ਅਨੁਸ੍ਸਾਵਨਾਹੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ. ਯਸ੍ਮਾ ਪਨੇਤ੍ਥ ‘‘ਚਤ੍ਤਾਰਿਮਾਨਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਕਮ੍ਮਾਨਿ (ਮਹਾਵ. ੩੮੪), ਛ ਇਮਾਨਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਕਮ੍ਮਾਨਿ ਅਧਮ੍ਮਕਮ੍ਮਂ ਵਗ੍ਗਕਮ੍ਮ’’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੩੮੭) ਵਚਨਤੋ ਕੁਪ੍ਪਕਮ੍ਮਮ੍ਪਿ ਕਤ੍ਥਚਿ ‘‘ਕਮ੍ਮ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਅਕੁਪ੍ਪੇਨਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਯਸ੍ਮਾ ਅਕੁਪ੍ਪਮ੍ਪਿ ਏਕਚ੍ਚਂ ਨ ਠਾਨਾਰਹਂ, ਯੇਨ ਅਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਓਸਾਰਣਂ ‘‘ਸੋਸਾਰਿਤੋ’’ਤਿ ਚਮ੍ਪੇਯ੍ਯਕ੍ਖਨ੍ਧਕੇ (ਮਹਾਵ. ੩੯੫ ਆਦਯੋ) ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਠਾਨਾਰਹੇਨਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਯਦਿ ਏਵਂ ‘‘ਠਾਨਾਰਹੇਨਾ’’ਤਿ ਇਦਮੇਵ ਪਦਂ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ, ਨ ਪੁਬ੍ਬਪਦਂ ਇਮਿਨਾ ਅਕੁਪ੍ਪਸਿਦ੍ਧਿਤੋਤਿ ਚੇ? ਤਂ ਨ, ਅਟ੍ਠਾਨਾਰਹੇਨ ਅਕੁਪ੍ਪੇਨ ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਅਤ੍ਥੇ ਅਨਧਿਪ੍ਪੇਤੋਤਿ ਅਨਿਟ੍ਠਪ੍ਪਸਙ੍ਗਤੋ. ਦ੍ਵੀਹਿ ਪਨੇਤੇਹਿ ਏਕਤੋ ਵੁਤ੍ਤੇਹਿ ਅਯਮਤ੍ਥੋ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ ‘‘ਕੇਵਲਂ ਤੇਨ ਅਕੁਪ੍ਪੇਨ ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਅਯਮ੍ਪਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਅਤ੍ਥੇ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤੋ ‘ਭਿਕ੍ਖੂ’ਤਿ, ਠਾਨਾਰਹੇਨ ਚ ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਅਯਮ੍ਪਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਅਤ੍ਥੇ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤੋ ‘ਭਿਕ੍ਖੂ’ਤਿ, ਕੁਪ੍ਪੇਨ ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਨਾਧਿਪ੍ਪੇਤੋ’’ਤਿ. ਤੇਨਾਯਮ੍ਪਿ ਅਤ੍ਥੋ ਸਾਧਿਤੋ ਹੋਤਿ ‘‘ਯੋ ਪਨ, ਭਿਕ੍ਖੁ, ਜਾਨਂ ਊਨਵੀਸਤਿਵਸ੍ਸਂ ਪੁਗ੍ਗਲਂ ਉਪਸਮ੍ਪਾਦੇਯ੍ਯ, ਸੋ ਚ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਅਨੁਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ’’ਤਿ (ਪਾਚਿ. ੪੦੩) ਵਚਨਤੋ ਯਾਵ ਨ ਞਾਯਤਿ, ਤਾਵ ਸਮਞ੍ਞਾਯਭਿਕ੍ਖੁਪਟਿਞ੍ਞਾਯਭਿਕ੍ਖੁਭਾਵਂ ਉਪਗਤੋਪਿ ਨ ਪੁਬ੍ਬੇ ਦਸ੍ਸਿਤਸਮਞ੍ਞਾਯਭਿਕ੍ਖੁਪਟਿਞ੍ਞਾਯਭਿਕ੍ਖੁ ਵਿਯ ਅਞ੍ਞੇਸਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਟ੍ਠਾਨੇ ਠਤ੍ਵਾ ਓਮਸਨਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਾਦਿਵਤ੍ਥੁ ਹੋਤਿ, ਕੇਵਲਂ ਅਨੁਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਟ੍ਠਾਨੇ ਠਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਨੁਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੇ ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਸਞ੍ਞੀ ਪਦਸੋ ਧਮ੍ਮਂ ਵਾਚੇਤਿ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਸ੍ਸਾ’’ਤਿਆਦਿ (ਪਾਚਿ. ੪੭) ਆਪਤ੍ਤਿਵਤ੍ਥੁਮੇਵ ਹੁਤ੍ਵਾ ਤਿਟ੍ਠਤਿ. ਅਕੁਪ੍ਪੇਨ ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਪਨ ਪਚ੍ਛਾ ਪਾਰਾਜਿਕੋਪਿ ਜਾਤਿਤੋ ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਟ੍ਠਾਨੇ ਤਿਟ੍ਠਤੀਤਿ ‘‘ਪਣ੍ਡਕੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਨੁਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਨ ਉਪਸਮ੍ਪਾਦੇਤਬ੍ਬੋ, ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਨਾਸੇਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ (ਮਹਾਵ. ੧੦੯) ਨਯੇਨ ਵੁਤ੍ਤੇਸੁ ਪਨ ਵਜ੍ਜਨੀਯਪੁਗ੍ਗਲੇਸੁ ਕੋਚਿ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ‘‘ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਨੋਪਿ ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਟ੍ਠਾਨੇ ਤਿਟ੍ਠਤਿ, ਕੋਚਿ ਤਿਟ੍ਠਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਅਤ੍ਥਿ ਕਮ੍ਮਂ ਅਕੁਪ੍ਪਂ ਠਾਨਾਰਹਂ, ਅਤ੍ਥਿ ਠਾਨਾਰਹਂ ਨਾਕੁਪ੍ਪਂ, ਅਤ੍ਥਿ ਅਕੁਪ੍ਪਞ੍ਚੇਵ ਨ ਠਾਨਾਰਹਞ੍ਚ, ਅਤ੍ਥਿ ਨਾਕੁਪ੍ਪਂ ਨ ਚ ਠਾਨਾਰਹਨ੍ਤਿ ਇਦਂ ਚਤੁਕ੍ਕਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਤਤ੍ਥ ਪਠਮਂ ਤਾਵ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਤਿਯਚਤੁਤ੍ਥਾਨਿ ਪਾਕਟਾਨਿ. ਦੁਤਿਯਂ ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਸਙ੍ਘਤੋ ਏਕਤੋਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾਯ ਲਿਙ੍ਗਪਰਿਵਤ੍ਤੇ ਸਤਿ ਲਬ੍ਭਤਿ. ਤਸ੍ਸ ਹਿ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਪੁਬ੍ਬੇ ਸਿਕ੍ਖਮਾਨਕਾਲੇ ਲਦ੍ਧਂ ਞਤ੍ਤਿਚਤੁਤ੍ਥਉਪਸਮ੍ਪਦਾਕਮ੍ਮਂ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਅਕੁਪ੍ਪਞ੍ਚੇਵ ਠਾਨਾਰਹਞ੍ਚ, ਪੁਰਿਸਲਿਙ੍ਗੇ ਪਨ ਪਾਤੁਭੂਤੇ ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਂਯੇਵ ਉਪਜ੍ਝਂ ਤਮੇਵ ਉਪਸਮ੍ਪਦ’’ਨ੍ਤਿ (ਪਾਰਾ. ੬੯) ਏਤ੍ਥ ਅਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਤਸ੍ਸ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਕੇਵਲਂ ਸਾਮਣੇਰਭਾਵਾਪਤ੍ਤਿਤੋ ਕਮ੍ਮਂ ਦਾਨਿ ਕੁਪ੍ਪਂ ਜਾਤਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਲਿਙ੍ਗਪਰਿਵਤ੍ਤੇਨ ਚੀਵਰਸ੍ਸ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਵਿਜਹਨਂ ਵਿਯ ਤਸ੍ਸ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਸਙ੍ਘੇਨ ਕਤਾਯ ਉਪਸਮ੍ਪਦਾਯ ਵਿਜਹਨਂ ਹੋਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ, ਅਞ੍ਞਥਾ ਸੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਭਿਕ੍ਖੂਤਿ ਆਪਜ੍ਜਤਿ. ਅਥ ਵਾ ਲਿਙ੍ਗਪਰਿਵਤ੍ਤੇ ਅਸਤਿਪਿਤਂ ਏਕਤੋਉਪਸਮ੍ਪਦਾਕਮ੍ਮਂ ਕੁਪ੍ਪਤਿ, ਯਥਾਠਾਨੇ ਨ ਤਿਟ੍ਠਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਨ ਤਾਵ ਸਾ ‘‘ਭਿਕ੍ਖੁਨੀ’’ਤਿ ਸਙ੍ਖ੍ਯਂ ਗਚ੍ਛਤਿ. ਯਸ੍ਮਾ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਪਾਰਾਜਿਕਂ ਧਮ੍ਮਂ ਆਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾਪਿ ਅਨਾਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾਪਿ ਉਪ੍ਪਬ੍ਬਜਿਤੁਕਾਮਤਾਯ ਗਿਹਿਲਿਙ੍ਗਂ ਸਾਦਿਯਨ੍ਤਿਯਾ ਪੁਨਪਿ ਉਪਸਮ੍ਪਦਾ ਉਭਤੋਸਙ੍ਘੇ ਲਬ੍ਭਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤੇਨ ਪਰਿਯਾਯੇਨ ‘‘ਕੁਪ੍ਪਤੀਤਿ ਕੁਪ੍ਪ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਕਮ੍ਮਦੋਸਾਭਾਵਤੋ ਪਨ ‘‘ਠਾਨਾਰਹ’’ਨ੍ਤਿ. ਭਿਕ੍ਖੁਨੀ ਪਨ ਗਿਹਿਲਿਙ੍ਗਂ ਸਾਦਿਯਨ੍ਤਿਕਾਲੇ ਨ ਪੁਰਿਸਲਿਙ੍ਗਪਾਤੁਭਾਵੇ ਸਤਿ ਭਿਕ੍ਖੂਸੁ ਉਪਸਮ੍ਪਦਂ ਲਬ੍ਭਤੀਤਿ ਸਾਧਕਂ ਕਾਰਣਂ ਨ ਦਿਸ੍ਸਤਿ, ਸਿਕ੍ਖਂ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾਯ ਉਪ੍ਪਬ੍ਬਜਿਤਾ ਚੇ, ਲਭਤੀਤਿ ਏਕੇ, ਤਂ ਪਨਾਯੁਤ੍ਤਂ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯਾ ਸਿਕ੍ਖਾਪਚ੍ਚਕ੍ਖਨਾਭਾਵਤੋਤਿ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਖਨ੍ਤੀਤਿ ਆਚਰਿਯੋ. ‘‘ਯਥਾ ‘ਕਤ੍ਤਬ੍ਬ’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਥਾ ਅਕਤੇ ਕੁਪ੍ਪਤੀਤਿ ਕਤ੍ਵਾ ਕਰਣਂ ਸਤ੍ਥੁਸਾਸਨ’’ਨ੍ਤਿ ਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਯਤ੍ਥ ਯਤ੍ਥ ‘‘ਗਣ੍ਠਿਪਦੇ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ‘‘ਧਮ੍ਮਸਿਰਿਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਗਣ੍ਠਿਪਦੇ’’ਤਿ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ.

ਸਾਜੀਵਪਦਭਾਜਨੀਯਵਣ੍ਣਨਾ

‘‘ਮਹਾਬੋਧਿਸਤ੍ਤਾ ਨਿਯਤਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਅਨੁਗਣ੍ਠਿਪਦੇ. ਯਤ੍ਥ ‘‘ਅਨੁਗਣ੍ਠਿਪਦੇ’’ਤਿ, ਤਤ੍ਥ ‘‘ਵਜਿਰਬੁਦ੍ਧਿਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ. ਸਾਵਕਬੋਧਿਪਚ੍ਚੇਕਬੋਧਿਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੋਧੀਤਿ ਵਾ ਤੀਸੁ ਬੋਧੀਸੁ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੋਧਿਯਂ ਸਤ੍ਤਾ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਾ ਮਹਾਬੋਧਿਸਤ੍ਤਾ ਨਾਮ. ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਸੀਲਬਹੁਕਤ੍ਤਾ, ਭਿਕ੍ਖੁਸੀਲਤ੍ਤਾ, ਕਿਲੇਸਪਿਦਹਨਵਸੇਨ ਵਤ੍ਤਨਤੋ, ਉਤ੍ਤਮੇਨ ਭਗਵਤਾ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਚ ਅਧਿਕਂ, ਬੁਦ੍ਧੁਪ੍ਪਾਦੇਯੇਵ ਪਵਤ੍ਤਨਤੋ ਉਤ੍ਤਮਨ੍ਤਿ ਅਞ੍ਞਤਰਸ੍ਮਿਂ ਗਣ੍ਠਿਪਦੇ. ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਾਪਿ ਧਮ੍ਮਤਾਵਸੇਨ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਸਂਵਰਸੀਲੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਾਵ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤਥਾਪਿ ‘‘ਬੁਦ੍ਧੁਪ੍ਪਾਦੇਯੇਵ ਪਵਤ੍ਤਤੀ’’ਤਿ ਨਿਯਮਿਤਂ ਤੇਨ ਪਰਿਯਾਯੇਨਾਤਿ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਨ ਹਿ ਤਂ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਂ ਉਦ੍ਧਰਿਤ੍ਵਾ’’ਤਿਆਦਿ. ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਸਂਵਰਤੋਪਿ ਚ ਮਗ੍ਗਫਲਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਮੇਵ ਸੀਲਂ ਅਧਿਸੀਲਂ, ਤਂ ਪਨ ਇਧ ਅਨਧਿਪ੍ਪੇਤਂ. ਨ ਹਿ ਤਂ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖੁਦ੍ਦੇਸੇਨ ਸਙ੍ਗਹਿਤਨ੍ਤਿ. ਸਮਨ੍ਤਭਦ੍ਰਕਂ ਕਾਰਣਵਚਨਂ ਸਬ੍ਬਸਿਕ੍ਖਾਪਦਾਨਂ ਸਾਧਾਰਣਲਕ੍ਖਣਤ੍ਤਾ ਇਮਿਸ੍ਸਾ ਅਨੁਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਯਾ ਅਰਿਯਪੁਗ੍ਗਲਾ ਚ ਏਕਚ੍ਚਂ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਆਪਜ੍ਜਨ੍ਤੀਤਿ ਸਾਧਿਤਮੇਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਨ ਹਿ ਤਂ ਸਮਾਪਨ੍ਨੋ ਮੇਥੁਨਂ ਧਮ੍ਮਂ ਪਟਿਸੇਵਤੀ’’ਤਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਵਚਨਂ ਅਸਮਤ੍ਥਂ ਵਿਯ ਦਿਸ੍ਸਤੀਤਿ? ਨਾਸਮਤ੍ਥਂ, ਸਮਤ੍ਥਮੇਵ ਯਸ੍ਮਿਂ ਯਸ੍ਮਿਂ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇ ਸਾਸਾ ਵਿਚਾਰਣਾ, ਤਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸੇਵ ਵਸੇਨ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯ ਪਵਤ੍ਤਿਤੋ. ਤਥਾ ਹਿ ਕਙ੍ਖਾਵਿਤਰਣਿਯਂ (ਕਙ੍ਖਾ. ਅਟ੍ਠ. ਨਿਦਾਨਵਣ੍ਣਨਾ) ਉਦਕੁਕ੍ਖੇਪਸੀਮਾਧਿਕਾਰੇ ‘‘ਤਿਮਣ੍ਡਲਂ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦੇਤ੍ਵਾ ਅਨ੍ਤਰਵਾਸਕਂ ਅਨੁਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਉਤ੍ਤਰਨ੍ਤਿਯਾ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਵਿਭਙ੍ਗੇ ਆਗਤਤ੍ਤਾ. ਏਸੇਵ ਨਯੋ ਅਞ੍ਞੇਪਿ ਏਵਰੂਪੇਸੁ. ਕਿਮਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ਚੇ ਤਂ? ਪਾਲ਼ਿਕ੍ਕਮਾਨੁਵਤ੍ਤਨੇਨ ਪਾਲ਼ਿਕ੍ਕਮਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ. ਤਤ੍ਰਿਦਂ ਸਮਾਸਤੋ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯਦੀਪਨਂ – ਪਦਸੋਧਮ੍ਮਸਿਕ੍ਖਾਪਦਸ੍ਸ ਤਿਕਪਰਿਚ੍ਛੇਦੇ ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੇ ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਸਞ੍ਞੀ, ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ, ਅਕਟਾਨੁਧਮ੍ਮਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਸੇਨ ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੇ ਉਕ੍ਖਿਤ੍ਤਕੇ ਸਿਯਾ ਆਪਤ੍ਤਿ, ਤਥਾ ਸਹਸੇਯ੍ਯਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇਤਿ ਏਵਮਾਦਿ. ਅਤ੍ਥੋ ਪਨੇਤ੍ਥ ਪਰਤੋ ਆਵਿ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ.

ਯਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ‘‘ਤਤੋਪਿ ਚ ਮਗ੍ਗਫਲਚਿਤ੍ਤਮੇਵ ਅਧਿਚਿਤ੍ਤਂ, ਤਂ ਪਨ ਇਧ ਅਨਧਿਪ੍ਪੇਤ’’ਨ੍ਤਿ ਚ, ‘‘ਤਤੋਪਿ ਚ ਮਗ੍ਗਫਲਪਞ੍ਞਾਵ ਅਧਿਪਞ੍ਞਾ, ਸਾ ਪਨ ਇਧ ਅਨਧਿਪ੍ਪੇਤਾ. ਨ ਹਿ ਤਂਸਮਾਪਨ੍ਨੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਮੇਥੁਨਂ ਧਮ੍ਮਂ ਪਟਿਸੇਵਤੀ’’ਤਿ. ‘‘ਤਤ੍ਰ ਯਾਯਂ ਅਧਿਸੀਲਸਿਕ੍ਖਾ, ਅਯਂ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਅਤ੍ਥੇ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਾ ਸਿਕ੍ਖਾ’’ਤਿ ਇਮਾਯ ਪਾਲ਼ਿਯਾ ਵਿਰੁਜ੍ਝਤਿ. ਅਯਞ੍ਹਿ ਪਾਲ਼ਿ ਅਧਿਸੀਲਸਿਕ੍ਖਾਵ ਇਧ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਾ, ਨ ਇਤਰਾਤਿ ਦੀਪੇਤਿ. ਅਟ੍ਠਕਥਾਵਚਨਂ ਤਾਸਮ੍ਪਿ ਤਿਣ੍ਣਂ ਲੋਕਿਯਾਨਂ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਤਂ ਦੀਪੇਤਿ. ਅਯਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਅਟ੍ਠਕਥਾਧਿਪ੍ਪਾਯੋ – ਤਿਸ੍ਸੋਪਿ ਲੋਕਿਯਾ ਸਿਕ੍ਖਾ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਪਠਮਪਾਰਾਜਿਕੇ ਸਮ੍ਭਵਨ੍ਤਿ, ਕਾਲੇਨਾਪਿ ਅਧਿਚਿਤ੍ਤਪਞ੍ਞਾਲਾਭੀ ਭਿਕ੍ਖੁ ਤਥਾਰੂਪਂ ਅਸਪ੍ਪਾਯਂ ਪਚ੍ਚਯਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਤਤੋ ਤਤੋ ਅਧਿਚਿਤ੍ਤਤੋ, ਅਧਿਪਞ੍ਞਾਤੋ ਚ ਆਵਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਸੀਲਭੇਦਂ ਪਾਪੁਣੇਯ੍ਯਾਤਿ ਠਾਨਮੇਤਂ ਵਿਜ੍ਜਤਿ, ਨ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਚਿਤ੍ਤਪਞ੍ਞਾਲਾਭੀ, ਅਯਂ ਨਯੋ ਇਤਰੇਸੁਪਿ ਸਬ੍ਬੇਸੁ ਅਦਿਨ੍ਨਾਦਾਨਾਦੀਸੁ ਸਚਿਤ੍ਤਕੇਸੁ ਲਬ੍ਭਤਿ, ਅਚਿਤ੍ਤਕੇਸੁ ਪਨ ਇਤਰੋਪਿ. ਤਥਾਪਿ ਕੇਵਲਂ ਵਿਨਯਪਿਟਕਸ੍ਸ, ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਸੀਲਸ੍ਸ ਚ ਸਙ੍ਗਾਹਕਤ੍ਤਾ ‘‘ਸਿਕ੍ਖਂ ਅਪ੍ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾਯਾ’’ਤਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਉਤ੍ਤਰਪਦੇ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾਨਾਰਹਾ ਅਧਿਸੀਲਸਿਕ੍ਖਾਵ ਲੋਕਿਯਾਤਿ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ‘‘ਤਤ੍ਰ ਯਾਯਂ ਅਧਿਸੀਲਸਿਕ੍ਖਾ, ਅਯਂ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਅਤ੍ਥੇ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਾ ਸਿਕ੍ਖਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਏਤ੍ਥ ਸਿਕ੍ਖਾਤਿ ਕਾਯਵਚੀਦੁਚ੍ਚਰਿਤਤੋ ਵਿਰਤੀ ਚ ਚੇਤਨਾ ਚ, ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਚੇਤਨਾਯੇਵ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਨ੍ਤਿ ਸਉਦ੍ਦੇਸਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ, ਏਕਚ੍ਚਂ ਅਨੁਦ੍ਦੇਸਸਿਕ੍ਖਾਪਦਞ੍ਚ ਲਬ੍ਭਤਿ. ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਧਿਕਰਣਂ ਕਤ੍ਵਾਤਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਿਕ੍ਖਤੀਤਿ ਅਧਿਕਰਣਤ੍ਥੇ ਭੁਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਯਥਾਸਿਕ੍ਖਾਪਦਨ੍ਤਿ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਸੀਲਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਾਪਿ ਹਿ ਸੀਲਮੇਵ, ਤਸ੍ਮਾ ਸੁਪ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਾਦਿਚਾਰਿਤ੍ਤੇਸੁ ਵਿਰਤਿਵਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਚੇਤਨਂ ਪਵਤ੍ਤੇਨ੍ਤੋਪਿ ਸਿਕ੍ਖਂ ਪਰਿਪੂਰੇਨ੍ਤੋਤ੍ਵੇਵ ਸਙ੍ਖ੍ਯਂ ਗਚ੍ਛਤਿ. ‘‘ਸਮ੍ਪਜਾਨਮੁਸਾਵਾਦੇ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯ’’ਨ੍ਤਿ (ਪਾਚਿ. ੨) ਵੁਤ੍ਤਮਰਿਯਾਦਂ ਅਵੀਤਿਕ੍ਕਮਨ੍ਤੋ ‘‘ਤਸ੍ਮਿਞ੍ਚ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇ ਸਿਕ੍ਖਤੀ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਅਞ੍ਞਤਰਸ੍ਮਿਂ ਪਨ ਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਸਿਕ੍ਖਾਤਿ ਤਂ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਸਿਕ੍ਖਨਭਾਵੇਨ ਪਵਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਾਦੋ. ਸਾਜੀਵਨ੍ਤਿ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿ. ਤਦਤ੍ਥਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਪੁਬ੍ਬੇ ਮੇਥੁਨਸਂਵਰਸ੍ਸੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨ’’ਨ੍ਤਿ. ਯਸ੍ਮਾ ਸਿਕ੍ਖਾਯ ਗੁਣਸਮ੍ਮਤਾਯ ਪੁਞ੍ਞਸਮ੍ਮਤਾਯ ਤਨ੍ਤਿਯਾ ਅਭਾਵਤੋ ਲੋਕਸ੍ਸ ਦੁਬ੍ਬਲ੍ਯਾਵਿਕਮ੍ਮਂ ਤਤ੍ਥ ਨ ਸਮ੍ਭਵਤਿ. ਪਤ੍ਥਨੀਯਾ ਹਿ ਸਾ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਯਞ੍ਚ ਸਾਜੀਵਂ ਸਮਾਪਨ੍ਨੋ, ਤਤ੍ਥ ਦੁਬ੍ਬਲ੍ਯਂ ਅਨਾਵਿਕਤ੍ਵਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਆਣਾਯ ਹਿ ਦੁਬ੍ਬਲ੍ਯਂ ਸਮ੍ਭਵਤੀਤਿ ਆਯਸ੍ਮਾ ਉਪਤਿਸ੍ਸੋ.

ਸਿਕ੍ਖਾਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾਨਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

ਏਤ੍ਥ ਯਾਮੀਤਿ ਅਮੁਕਸ੍ਮਿਂ ਤਿਤ੍ਥਾਯਤਨੇ, ਘਰਾਦਿਮ੍ਹਿ ਵਾ. ਭਾਵਵਿਕਪ੍ਪਾਕਾਰੇਨਾਤਿ ‘‘ਅਹਂ ਅਸ੍ਸ’’ਨ੍ਤਿ ਆਗਤਤ੍ਤਾ ਯਂ ਯਂ ਭਵਿਤੁਕਾਮੋ, ਤਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸ ਭਾਵਸ੍ਸ ਵਿਕਪ੍ਪਾਕਾਰੇਨ, ਭਿਕ੍ਖੁਭਾਵਤੋ ਅਞ੍ਞਭਾਵਵਿਕਪ੍ਪਾਕਾਰੇਨਾਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ.

੪੬. ਹਨ੍ਦਾਤਿ ਵਚਸਾਯੇਵ. ਗਿਹਿਭਾਵਂ ਪਤ੍ਥਯਮਾਨੋਤਿਆਦਿਪਦੇਹਿ ਚਿਤ੍ਤਨਿਯਮਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਏਕੇਨੇਵ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਸਿਕ੍ਖਾਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾਨਂ ਹੋਤਿ, ਨ ਤਦਭਾਵੇਨਾਤਿ.

੫੧. ਬੁਦ੍ਧਂ ਧਮ੍ਮਨ੍ਤਿਆਦਿਪਦੇਹਿ ਖੇਤ੍ਤਨਿਯਮਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਆਦਿਤੋ ਚੁਦ੍ਦਸਹਿ ਪਦੇਹਿ ਸਭਾਵਪਰਿਚ੍ਚਾਗੋ, ਪਚ੍ਛਿਮੇਹਿ ਅਟ੍ਠਹਿ ਭਾਵਨ੍ਤਰਾਦਾਨਞ੍ਚ ਦਸ੍ਸਿਤਂ ਹੋਤਿ. ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾਮਿ ਧਾਰੇਹੀਤਿ ਏਤੇਹਿ ਕਾਲਨਿਯਮਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਵਦਤੀਤਿ ਇਮਿਨਾ ਪਦੇਨ ਪਯੋਗਨਿਯਮਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਵਿਞ੍ਞਾਪੇਤੀਤਿ ਇਮਿਨਾ ਵਿਜਾਨਨਨਿਯਮਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਉਮ੍ਮਤ੍ਤਕੋ ਸਿਕ੍ਖਂ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾਤਿ, ਉਮ੍ਮਤ੍ਤਕਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਸਿਕ੍ਖਂ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾਤੀਤਿਆਦੀਹਿ ਪੁਗ੍ਗਲਨਿਯਮਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਅਰਿਯਕੇਨ ਮਿਲਕ੍ਖਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਸਿਕ੍ਖਂ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾਤੀਤਿਆਦੀਹਿ ਪਨ ਪੁਗ੍ਗਲਾਦਿਨਿਯਮੇਪਿ ਸਤਿ ਵਿਜਾਨਨਨਿਯਮਾਸਮ੍ਭਵਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਤਤ੍ਥ ‘‘ਯਾਯ ਮਿਲਕ੍ਖਭਾਸਾਯ ਕਾਲਨਿਯਮੋ ਨਤ੍ਥਿ, ਤਾਯਪਿ ਭਾਸਾਯ ਕਾਲਨਿਯਮਤ੍ਥਦੀਪਨੇ ਸਤਿ ਸਿਕ੍ਖਾਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾਨਂ ਰੁਹਤੀਤਿ ਨੋ ਮਤੀ’’ਤਿ ਆਚਰਿਯੋ. ਦਵਾਯਾਤਿਆਦੀਹਿ ਖੇਤ੍ਤਾਦਿਨਿਯਮੇ ਸਤਿਪਿ ਚਿਤ੍ਤਨਿਯਮਾਭਾਵੇਨ ਨ ਰੁਹਤੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਸਾਵੇਤੁਕਾਮੋ ਨ ਸਾਵੇਤੀਤਿ ਚਿਤ੍ਤਨਿਯਮੇਪਿ ਸਤਿ ਪਯੋਗਨਿਯਮਾਭਾਵੇਨ ਨ ਰੁਹਤੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਅਵਿਞ੍ਞੁਸ੍ਸਸਾਵੇਤਿ, ਵਿਞ੍ਞੁਸ੍ਸ ਨ ਸਾਵੇਤੀਤਿ ਚਿਤ੍ਤਖੇਤ੍ਤਕਾਲਪਯੋਗਪੁਗ੍ਗਲਵਿਜਾਨਨਨਿਯਮੇਪਿ ਸਤਿ ਯਂ ਪੁਗ੍ਗਲਂ ਉਦ੍ਦਿਸ੍ਸ ਸਾਵੇਤਿ, ਤਸ੍ਸੇਵ ਸਵਨੇ ਨ ਰੁਹਤਿ, ਨ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸਾਤਿ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ‘‘ਯਦਿ ਅਯਮੇਵ ਜਾਨਾਤੂਤਿ ਏਕਂ ਨਿਯਮੇਤ੍ਵਾ ਆਰੋਚੇਤਿ, ਤਞ੍ਚੇ ਸੋ ਏਵ ਜਾਨਾਤਿ, ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾਤਾ ਹੋਤਿ ਸਿਕ੍ਖਾ. ਅਥ ਸੋ ਨ ਜਾਨਾਤਿ…ਪੇ… ਅਪ੍ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾਤਾ ਹੋਤਿ ਸਿਕ੍ਖਾ’’ਤਿ. ਸਬ੍ਬਸੋ ਵਾ ਪਨ ਨ ਸਾਵੇਤਿ, ਅਪ੍ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾ ਹੋਤਿ ਸਿਕ੍ਖਾਤਿ ਚਿਤ੍ਤਾਦਿਨਿਯਮੇਨੇਵ ਸਿਕ੍ਖਾ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾਤਾ ਹੋਤਿ, ਨ ਅਞ੍ਞਥਾਤਿ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ‘‘ਸਿਕ੍ਖਾ…ਪੇ… ਦੁਬ੍ਬਲ੍ਯਂ ਅਨਾਵਿਕਤ੍ਵਾ’’ਤਿ ਪਦਸ੍ਸ ਪਦਭਾਜਨਂ ਤੀਹਿ ਆਕਾਰੇਹਿ ਦਸ੍ਸਿਤਂ ਹੋਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਦ੍ਵੇ ਅਮਿਸ੍ਸਾ, ਪਚ੍ਛਿਮੋ ਏਕੋ ਮਿਸ੍ਸੋਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਤੇਨੇਵ ਵਚੀਭੇਦੇਨਾਤਿ ਤਦਤ੍ਥਦੀਪਨਮਤ੍ਤਂ ਵਚਨਂ ਸੁਤ੍ਵਾਵ ਤੇਨੇਵ ਵਚੀਭੇਦੇਨ ਜਾਨਾਪੇਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਚਿਤ੍ਤਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾਤੁਕਾਮਤਾਚਿਤ੍ਤਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਂ. ਸਮਯਞ੍ਞੂ ਨਾਮ ਤਦਧਿਪ੍ਪਾਯਜਾਨਨਮਤ੍ਤੇਨ ਹੋਤਿ.

੫੩. ਵਣ੍ਣਪਟ੍ਠਾਨਂ ਬੁਦ੍ਧਗੁਣਦੀਪਕਂ ਸੁਤ੍ਤਂ. ਉਪਾਲਿਗਹਪਤਿਨਾ ਵੁਤ੍ਤਾ ਕਿਰ ਉਪਾਲਿਗਾਥਾ. ਪਞ੍ਞਾਣਂ ਸਞ੍ਞਾਣਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥਤੋ ਏਕਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਬੋਧਿਪਞ੍ਞਾਣਨ੍ਤਿ ਬੋਧਿਸਞ੍ਞਾਣਂ, ਬੋਧਿਬੀਜਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ.

ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਨਿਯਮੇਤ੍ਵਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਦ੍ਵੀਸੁਪਿ ਜਾਨਨ੍ਤੇਸੁ ਏਵ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾਮੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੇਨ ਵੁਤ੍ਤੇ ਤੇਸੁ ਏਕੋ ਚੇ ਜਾਨਾਤਿ, ਨ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾਤਾ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਅਞ੍ਞਤਰਸ੍ਮਿਮ੍ਪਿ ਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਂ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯ ਨ ਸਮੇਤਿ. ‘‘ਗਿਹੀ ਹੋਮੀ’’ਤਿ ਵਾ ‘‘ਗਿਹਿਮ੍ਹੀ’’ਤਿ ਵਾ ਵੁਤ੍ਤੇ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਵਤ੍ਤਮਾਨਵਚਨਂ ਹੋਤਿ. ‘‘ਧਾਰੇਹੀ’’ਤਿ ਅਤ੍ਥਾਭਾਵਾ ਚ ‘‘ਧਾਰੇਹੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਚ ਪਰਸ੍ਸੁਪਰਿ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਨ ਹੋਤਿ. ਸਨ੍ਦਿਟ੍ਠਿਕਂ ਧਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਧਮ੍ਮਵਚਨਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਯਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘‘ਸਨ੍ਦਿਟ੍ਠਿਕ’’ਨ੍ਤਿ ਵਦਤਿ, ਤਂ ਪਕਾਸੇਤੁਂ. ਅਞ੍ਞਥਾ ‘‘ਵਿਜਿਤਵਿਜਯਂ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾਮੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਚਕ੍ਕਵਤ੍ਤਿਆਦੀਸੁਪਿ ਤਪ੍ਪਸਙ੍ਗਤੋ ਬੁਦ੍ਧਸਦ੍ਦੋਪਿ ਅਵਸਾਨੇ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੋ ਭਵੇਯ੍ਯ. ਆਚਰਿਯਵੇਵਚਨੇਸੁ ਪਨ ਯੋ ਮਂ ਪਬ੍ਬਾਜੇਸੀਤਿਆਦਿ ਉਪਜ੍ਝਂ ਅਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ, ਪਰਂ ਵਾ ਉਦ੍ਦਿਸ੍ਸ ਪਬ੍ਬਜਿਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ. ਓਕਲ੍ਲਕੋਤਿ ਕਪਣਾਧਿਵਚਨਂ. ਮੋਲ਼ਿਬਦ੍ਧੋਤਿ ਸਿਖਾਬਦ੍ਧੋ, ਓਮੁਕ੍ਕਮਕੁਟੋ ਵਾ. ਚੇਲ੍ਲਕੋ ਅਥੇਰੋ. ਚੇਟਕੋ ਮਜ੍ਝਿਮੋ. ਮੋਲ਼ਿਗਲ੍ਲੋ ਮਹਾਸਾਮਣੇਰੋ. ਮਨੁਸ੍ਸਵਿਗ੍ਗਹਨਾਗਾਦੀਨਂ ਨਾਗਰੂਪਾਦੀਨਂ ਵਾ ਸਨ੍ਤਿਕੇ, ਭਾਸਾਜਾਨਨਕਿਨ੍ਨਰਾਦੀਨਂ ਵਾ. ‘‘ਦੇਵਤਾ ਨਾਮ ਮਹਾਪਞ੍ਞਾ’’ਤਿ ਕਿਰ ਪਾਠੋ. ਦਵਾਯਾਤਿ ਸਹਸਾ. ਰਵਾਭਞ੍ਞੇਨਾਤਿ ਖਲਿਤਭਞ੍ਞੇਨ. ਅਕ੍ਖਰਸਮਯਾਨਞ੍ਹਿ ਨਾਭਿਞ੍ਞਾਤਾਯ ਵਾ ਕਰਣਾਨਂ ਅਵਿਸਦਤਾਯ ਵਾ ਹੋਤਿ ਰਵਾਭਞ੍ਞਂ. ਅਵਿਧੇਯ੍ਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਤਾਯ ‘‘ਪੋਤ੍ਥਕਰੂਪਸਦਿਸਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਗਰੁਮੇਧਸ੍ਸ ਮਨ੍ਦਪਞ੍ਞਸ੍ਸ. ਕਿਤ੍ਤਾਵਤਾ ਪਨ ਗਰੁਮੇਧੋ ਹੋਤੀਤਿ ਚੇ? ਸਮਯੇ ਅਕੋਵਿਦਤਾਯ.

ਸਿਕ੍ਖਾਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾਨਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਮੂਲਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੫੫. ‘‘ਪਟਿਸੇਵਤਿਨਾਮਾ’’ਤਿ ਪਦਂ ਮਾਤਿਕਾਯਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਪਟਿਸੇਵੇਯ੍ਯਾਤਿ ਏਤ੍ਥਾ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ‘‘ਏਸੋ ਮੇਥੁਨਧਮ੍ਮੋ ਨਾਮਾ’’ਤਿ ਸਬ੍ਬਪਾਲ਼ਿਪੋਤ੍ਥਕੇਸੁ, ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ‘‘ਏਸੋ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਮੇਥੁਨਧਮ੍ਮੋ ਨਾਮਾ’’ਤਿ ਉਦ੍ਧਟਾ. ਇਤ੍ਥਿਯਾ ਨਿਮਿਤ੍ਤੇਨ ਅਤ੍ਤਨੋ ਨਿਮਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਦੁਵਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਮੇਤਂ ਦਸ੍ਸਿਤਂ. ਅਤ੍ਤਨੋ ਨਿਮਿਤ੍ਤੇਨ ਇਤ੍ਥਿਯਾ ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਸੁਵਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਤ੍ਤਾ ਨ ਦਸ੍ਸਿਤਂ. ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਠਾਨਾਨਿ ਮੁਞ੍ਚਿਤ੍ਵਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਅਬ੍ਭਨ੍ਤਰਤਲਂ ਛੁਪਨ੍ਤਂਯੇਵ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਅਚ੍ਛੁਪਨ੍ਤਂ ਨੀਹਰਨ੍ਤਸ੍ਸ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ. ਮਜ੍ਝਨ੍ਤਿ ਅਗ੍ਗਪ੍ਪਦੇਸਂ. ਉਪਰਿਭਾਗਮਜ੍ਝਨ੍ਤਿ ਉਪਰਿਭਾਗਸ੍ਸ ਅਗ੍ਗਪ੍ਪਦੇਸਂ. ਨਟ੍ਠਕਾਯਪ੍ਪਸਾਦਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਉਪਹਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਆਪਤ੍ਤਿਸਮ੍ਭਵਤੋ ਇਧਾਪਿ ਆਪਤ੍ਤੀਤਿ ਚੇ? ਨੇਤਿ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ‘‘ਮਤਚਮ੍ਮਂ ਵਾ’’ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਮਤਚਮ੍ਮਞ੍ਹਿ ਅਨੁਪਾਦਿਨ੍ਨਂ, ਉਪਾਦਿਨ੍ਨੇ ਏਵ ਪਾਰਾਜਿਕਾਪਤ੍ਤਿ. ਅਪਿਧਾਯ ਅਪ੍ਪਟਿਚ੍ਛਾਦੇਤ੍ਵਾ. ਯਥਾ ਦਨ੍ਤਾ ਨ ਦਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਤਥਾ ਪਿਧਾਯੇਵ ਨਿਸੀਦਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ.

ਗੋਨਸੋਤਿ ਗੋਣਪਿਟ੍ਠਿਕੋ ਮਣ੍ਡਲਸਪ੍ਪੋ, ਯਸ੍ਸ ਪਿਟ੍ਠੇ ਲੋਹਿਤਕਾਨਿ ਮਣ੍ਡਲਾਨਿ ਦਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ. ਕਲਲਪਰਿਚਯਵਾਰਿਚਾਰਮਚ੍ਛਗ੍ਗਹਣੇਨ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਸਮੁਦ੍ਦੇ ਮਹਾਮੁਖਾ ਹਤ੍ਥਿਸਰੀਰਮ੍ਪਿ ਏਕਪ੍ਪਹਾਰੇਨ ਗਿਲਿਤੁਂ ਸਮਤ੍ਥਾ ਤਤੋ ਮਹਨ੍ਤਤਰਾ ਚ ਗਹਿਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤੇਸਂ ਮੁਖਾਦੀਸੁ ਮੇਥੁਨਧਮ੍ਮੋ ਨ ਸਮ੍ਭਵਤੀਤਿ ਤਤ੍ਥ ਠਾਨਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਏਕੇ, ਵਿਚਾਰੇਤ੍ਵਾ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ. ਏਤਮੇਵ ਹੀਤਿ ਅਨਨ੍ਤਰਂ ਸਨ੍ਧਾਯ. ਸਦ੍ਧਿਂ ਯੋਜਨਾਯ ਅਕ੍ਖਰਯੋਜਨਾਯ. ‘‘ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਂ ਪਨ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਸਬ੍ਬੇਹਿਪਿ ਲਜ੍ਜੀਪੁਗ੍ਗਲੇਹਿ ਸਮਂ ਸਿਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬਭਾਵਤੋ ਸਮਸਿਕ੍ਖਤਾ ਨਾਮਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਸਬ੍ਬਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਸਬ੍ਬਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਸਿਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬਂ. ਨ ਹਿ ਕਸ੍ਸਚਿ ਊਨਮਧਿਕਂ ਵਾ ਅਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਤਸ੍ਸ ਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਪਰਿਵਾਰੇ ਪਨ –

‘‘ਨ ਉਕ੍ਖਿਤ੍ਤਕੋ ਨ ਚ ਪਨ ਪਾਰਿਵਾਸਿਕੋ,

ਨ ਸਙ੍ਘਭਿਨ੍ਨੋ ਨ ਚ ਪਨ ਪਕ੍ਖਸਙ੍ਕਨ੍ਤੋ;

ਸਮਾਨਸਂਵਾਸਕਭੂਮਿਯਾ ਠਿਤੋ,

ਕਥਂ ਨੁ ਸਿਕ੍ਖਾਯ ਅਸਾਧਾਰਣੋ ਸਿਯਾ’’ਤਿ. (ਪਰਿ. ੪੭੯) –

ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਦਟ੍ਠਕਥਾਯ ਚ ‘‘ਅਯਂ ਪਞ੍ਹਾ ਨਹਾਪਿਤਪੁਬ੍ਬਕਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਅਯਞ੍ਹਿ ਖੁਰਭਣ੍ਡਂ ਪਰਿਹਰਿਤੁਂ ਨ ਲਭਤਿ, ਅਞ੍ਞੇ ਲਭਨ੍ਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਸਿਕ੍ਖਾਯ ਅਸਾਧਾਰਣੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਂ ਸਬ੍ਬਂ ਯਥਾ ਸਂਸਨ੍ਦਤਿ ਸਮੇਤਿ, ਤਥਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਨਂਯੇਵ ਸਾਧਾਰਣਾਨਿ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਾਨਿਪਿ ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਿਕ੍ਖਤਿ, ਏਵਮਞ੍ਞੋਪਿ ਅਨ੍ਹਾਪਿਤਪੁਬ੍ਬਕੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਤਂ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਸਿਕ੍ਖਤਿ ਏਵ ਤਦਤ੍ਥਕੋਸਲ੍ਲਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ਕਤ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬਮ੍ਪਿ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਸਮਸਿਕ੍ਖਤਾ ਨਾਮਾਤਿ. ਯਂ ਤਂ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ. ‘‘ਤਿਸ੍ਸੋ ਇਤ੍ਥਿਯੋ’’ਤਿਆਦਿਵਿਭਙ੍ਗੋਤਂਨਿਯਾਮਕੋਤਿਲਕ੍ਖਣਤ੍ਤਾ ਵਤ੍ਥੁਨਿਯਮਨਤ੍ਥਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤੇਨ ਅਮਨੁਸ੍ਸਿਤ੍ਥਿਪ੍ਪਸਙ੍ਗੇਨ ਕਤੇ ਸੁਵਣ੍ਣਰਜਤਾਦਿਮਯੇ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਤਿ. ਇਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਯੇ ਚ ‘‘ਤਯੋ ਅਤ੍ਥਵਸੇ ਪਟਿਚ੍ਚ ਵਿਭਙ੍ਗੋ ਪਵਤ੍ਤਤੀ’’ਤਿ ਪੁਬ੍ਬੇ ਵੁਤ੍ਤਾ, ਤੇ ਯਥਾਸਮ੍ਭਵਂ ਯੋਜੇਤ੍ਵਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ.

ਪਠਮਚਤੁਕ੍ਕਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੫੭. ਆਪਤ੍ਤਿ ਪਾਰਾਜਿਕਾ ਅਸ੍ਸ ਹੋਤੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਯਸ੍ਮਾ ਸਾ ਅਕੁਸਲਾ ਆਪਤ੍ਤਿ ਤਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਸੀਲਸਮ੍ਭਵਂ ਅਭਿਭਵਤਿ, ਰਾਗਾਭਿਭਵੇ ਤਸ੍ਮਿਂ ਪਾਰਾਜਿਕਾਤਿ ਲਦ੍ਧਨਾਮਾ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗੇ ਆਪਨ੍ਨਾ ਦੁਕ੍ਕਟਥੁਲ੍ਲਚ੍ਚਯਾਦਯੋ ਆਪਤ੍ਤਿਯੋ ਅਭਿਭਵਿਤ੍ਵਾ ਵਿਨਾਸੇਤ੍ਵਾ ਸਯਮੇਵੇਕਾ ਅਸ੍ਸ. ਵਤ੍ਥੁਨਾ ਸਭਾਗਾਹਿ ਵਾ ਅਸਭਾਗਾਹਿ ਵਾ ਅਞ੍ਞਾਹਿ ਪਾਰਾਜਿਕਤ੍ਤੇਨ ਸਮਾਨਜਾਤਿਕਾਹਿ ਆਪਤ੍ਤੀਹਿ ਸਯਂ ਨਾਭਿਭਵੀਯਤੀਤਿ ਏਕੇ. ਤਂ ਤਂ ਪੁਬ੍ਬੇ ਵਿਚਾਰਿਤਮੇਵ. ਯਦਾ ਪਨ ਚਤਸ੍ਸੋਪਿ ਪਾਰਾਜਿਕਾਪਤ੍ਤਿਯੋ ਏਕਤੋ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤਦਾ ਤਾ ਤਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਭਿਕ੍ਖੁਭਾਵਂ ਅਭਿਭਵਨ੍ਤਿ, ਅਭਿਕ੍ਖੁਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਅਨੁਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਸਮਞ੍ਞਾਯਪਿ ਭਿਕ੍ਖੁ ਨ ਹੋਤਿ. ਓਮਸਵਾਦਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਂ ਨ ਜਨੇਤੀਤਿ ਏਕੇ. ਦੁਤਿਯੇਨ ਅਤ੍ਥਵਿਕਪ੍ਪੇਨ ਪਾਰਾਜਿਕਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤਿ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿ ਆਪਤ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ ਸਙ੍ਗਹਿਤੋ ਹੋਤੀਤਿ ਕਤ੍ਵਾ ਆਪਤ੍ਤਿਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਵਾਦੀਨਂ ਸਙ੍ਗਹਿਤੋ ਹੋਤਿ, ਯੁਜ੍ਜਤਿ ਚੇਸਾ ਪਰਸਾਪੇਕ੍ਖਾ. ਸਾਪਤ੍ਤਿਕੋ ਨਾਮ ਸੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਹੋਤਿ, ਅਞ੍ਞਥਾ ਤਸ੍ਸ ਖਣਭਙ੍ਗੇਨ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿਕੋ ਭਵੇਯ੍ਯ, ਨ ਚ ਹੋਤੀਤਿ. ਕਦਾ ਪਨ ਹੋਤੀਤਿ? ਯਦਾ ਕਾਲਂ ਕਰੋਤਿ, ਯਦਾ ਚ ਸਿਕ੍ਖਂ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾਯ ਸਾਮਣੇਰਾਦਿਭੂਮਿਯਂ ਤਿਟ੍ਠਤਿ. ਯਦਿ ਏਵਂ ਸਿਕ੍ਖਾਯ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾਤਾਯ ਪਾਰਾਜਿਕਾਪਤ੍ਤਿ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾਤਾ ਹੋਤਿ ਸਿਕ੍ਖਾ ਚਾਤਿ ਉਭਯਂ ਤਸ੍ਸ ਏਕਤੋ ਅਤ੍ਥਿ, ਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸਾਦਿਆਪਤ੍ਤਿ ਸਿਕ੍ਖਾਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾਨੇਨ ਕਿਂ ਨ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾਤਾ, ਪੁਨ ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੇਨ ਦੇਸਾਪੇਤਬ੍ਬਾ. ਸਿਕ੍ਖਾਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾਨਂ ਆਪਤ੍ਤਿਵੁਟ੍ਠਾਨਂ ਜਾਤਂ, ਅਭਿਕ੍ਖੁ ਆਪਤ੍ਤਿਤੋ ਵੁਟ੍ਠਾਤਿ, ਗਹਟ੍ਠੋ ਵੁਟ੍ਠਾਤਿ, ਸਾਮਣੇਰੋ ਵੁਟ੍ਠਾਤਿ, ਤਤੋ ਵਿਨਯਵਿਰੋਧਾ ਨ ਵੁਟ੍ਠਾਤਿ. ਹਞ੍ਚਿ ਪਨ ਵੁਟ੍ਠਾਤਿ ਗਹਟ੍ਠੋ, ਸਾਮਣੇਰੋ ਵਾ ਸੀਲਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋਵ ਝਾਨਲਾਭੀ ਅਸ੍ਸ, ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਸ੍ਸ ਵਾ ਅਰਹਤ੍ਤਫਲਸ੍ਸ ਵਾ ਲਾਭੀ ਅਸ੍ਸ, ਪਾਰਾਜਿਕਾਪਤ੍ਤਿਯਾ ਸਾਪਤ੍ਤਿਕੋ ਅਰਹਾ ਅਸ੍ਸ. ਉਕ੍ਖਿਤ੍ਤਕੋ ਉਪ੍ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ ਵਾ ਪਰਿਵਾਸਾਰਹੋ ਮਾਨਤ੍ਤਾਰਹੋ ਉਪ੍ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ ਵਾ ਸੀਲਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਝਾਨਲਾਭੀ ਅਸ੍ਸ, ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਸ੍ਸ, ਅਰਹਤ੍ਤਫਲਸ੍ਸ ਵਾ ਲਾਭੀ ਅਸ੍ਸ, ਸਾਪਤ੍ਤਿਕੋ ਸਨ੍ਤਰਾਯਿਕੋ ਅਰਹਾ ਅਸ੍ਸ, ਸੋ ਪੁਨ ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਪਰਿਵਾਸਂ, ਮਾਨਤ੍ਤਂ ਵਾ ਦਤ੍ਵਾ ਅਬ੍ਭੇਤਬ੍ਬੋ ਉਕ੍ਖਿਤ੍ਤਕੋ ਓਸਾਰੇਤਬ੍ਬੋਤਿ ਸਮਾਨੋ ਅਯਂ ਉਪਲਬ੍ਭੋਤਿ.

ਅਯਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਵਿਨਿਚ੍ਛਯੋ – ਪਾਰਾਜਿਕਂ ਧਮ੍ਮਂ ਆਪਨ੍ਨੋ ਯਾਵ ਭਿਕ੍ਖੁਭਾਵਂ ਪਟਿਜਾਨਾਤਿ ਸਾਦਿਯਤਿ ਸਂਵਾਸਂ, ਸਨ੍ਤਰਾਯਿਕਤ੍ਤਾ ਉਪੋਸਥਦਿਵਸਾਦੀਸੁ ਗਹਟ੍ਠਸ੍ਸ ਵਿਯ ਸਯਮੇਵ ਸੀਲਂ ਸਮਾਦਿਯਨ੍ਤਸ੍ਸਪਿ ਨ ਸੀਲਸਮਾਦਾਨਂ ਰੁਹਤਿ, ਪਗੇਵ ਝਾਨਾਦੀਨਿ. ਸੋ ਚੇ ਭਿਕ੍ਖੁਭਾਵਂ ਨ ਸਾਦਿਯਤਿ ਨ ਪਟਿਜਾਨਾਤਿ ਸਂਵਾਸਂ ਨ ਸਾਦਿਯਤਿ, ਕੇਵਲਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਆਵਿਕਤ੍ਵਾ ਰਾਜਵੇਰਿਚੋਰਾਦਿਭਯੇਨ ਕਾਸਾਵਂ ਨ ਪਰਿਚ੍ਚਜਤਿ, ਅਨੁਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋਵ ਹੋਤਿ ਸਹਸੇਯ੍ਯਾਦਿਂ ਜਨੇਤਿ, ਸੀਲਸ੍ਸ ਚ ਝਾਨਾਦੀਨਞ੍ਚ ਭਾਗੀ ਹੋਤਿ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ਭਗਵਤਾ –

‘‘ਆਪਨ੍ਨੇਨ ਵਿਸੁਦ੍ਧਾਪੇਕ੍ਖੇਨ ਸਨ੍ਤੀ ਆਪਤ੍ਤਿ ਆਵਿਕਾਤਬ੍ਬਾ, ਆਵਿਕਤਾ ਹਿਸ੍ਸ ਫਾਸੁ ਹੋਤਿ, ਪਠਮਸ੍ਸ ਝਾਨਸ੍ਸ ਅਧਿਗਮਾਯਾ’’ਤਿਆਦਿ (ਮਹਾਵ. ੧੩੪-੧੩੫).

ਤਤ੍ਥ ਸਨ੍ਤੀ ਆਪਤ੍ਤੀਤਿ ਸਾਵਸੇਸਾਨਵਸੇਸਪ੍ਪਭੇਦਾ ਸਬ੍ਬਾਪਿ ਆਪਤ੍ਤਿ ਆਪਨ੍ਨਾ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਾ. ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇਪਿ ਪਗੇਵ ਗਹਟ੍ਠਾਦਿਭੂਮਿਯਂ ਠਿਤੋ ਝਾਨਾਦੀਨਂ ਭਾਗੀ ਅਸ੍ਸ ਸੁਦ੍ਧਨ੍ਤੇ ਠਿਤਤ੍ਤਾ, ਯੋ ਪਨ ਉਕ੍ਖਿਤ੍ਤਕੋ ਅਨੋਸਾਰਿਤੋ, ਗਰੁਧਮ੍ਮਂ ਵਾ ਆਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਅਵੁਟ੍ਠਿਤੋ ਸਿਕ੍ਖਂ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾਯ ਗਹਟ੍ਠਾਦਿਭੂਮਿਯਂ ਠਿਤੋ, ਨ ਸੋ ਝਾਨਾਦੀਨਂ ਭਾਗੀਯੇਵ ਭਵਤਿ ਨ ਸੁਦ੍ਧਨ੍ਤੇ ਠਿਤਤ੍ਤਾ, ਸਕਰਣੀਯਤ੍ਤਾ ਚ, ਤੇਨੇਵ ਭਗਵਤਾ ‘‘ਸੋ ਪੁਨ ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਓਸਾਰੇਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਸ੍ਸ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੁਕਾਲੇ ਆਪਨ੍ਨਾ ਅਨ੍ਤਰਾਯਿਕਾ ਧਮ੍ਮਾ ਵਿਪ੍ਪਟਿਸਾਰਂ ਜਨਯਿਤ੍ਵਾ ਅਵਿਪ੍ਪਟਿਸਾਰਮੂਲਕਾਨਂ ਪਾਮੋਜ੍ਜਾਦੀਨਂ ਸਮ੍ਭਵਂ ਨਿਵਾਰੇਨ੍ਤਿ, ਨੋ ਸਕਾਸਾਵੇਸੁਯੇਵ. ਨੋ ਚੇ ਨਿਵਾਰੇਨ੍ਤਿ, ਸਮ੍ਭਵਤਿ. ਗਰੁਕਂ ਆਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਆਵਿਕਤ੍ਵਾ ਚੇ ਉਪ੍ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ, ਪਕਤਤ੍ਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਉਪ੍ਪਬ੍ਬਜਿਤੋਤਿ ਕਤ੍ਵਾ ਝਾਨਾਦੀਨਂ ਭਾਗੀ ਅਸ੍ਸ ‘‘ਆਵਿਕਤਾ ਹਿਸ੍ਸ ਫਾਸੁ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ. ਪਗੇਵ ਭਿਕ੍ਖੁਕਾਲੇ, ਨ ਤ੍ਵੇਵ ਉਕ੍ਖਿਤ੍ਤਕੋ ਸਕਰਣੀਯਤ੍ਤਾਤਿ ਏਕੇ. ਤਦਨੁਵਤ੍ਤਨਕੋ ਪਨ ਤਂ ਲਦ੍ਧਿਂ ਪਹਾਯ ਭਾਗੀ ਅਸ੍ਸ. ਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਗਹਟ੍ਠਾਯ ਪਰਿਸਾਯ (ਮਹਾਵ. ੧੫੪) ਸਿਕ੍ਖਾਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾਤਕਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤਿਮਵਤ੍ਥੁਂ ਅਜ੍ਝਾਪਨ੍ਨਕਸ੍ਸ ਨਿਸਿਨ੍ਨਪਰਿਸਾਯਾਤਿ (ਮਹਾਵ. ੧੮੩) ਏਤ੍ਥ ਗਹਟ੍ਠੋ ਨਾਮ ਪਕਤਿਯਾ ਗਿਹਿਲਿਙ੍ਗੇ ਠਿਤੋ. ਸਿਕ੍ਖਂ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾਯ ਭਿਕ੍ਖੁਲਿਙ੍ਗੇ ਠਿਤੋ ਸਿਕ੍ਖਾਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾਤਕੋ. ਸੋ ਸਕਾਸਾਵੇਸੁ ਸਾਪੇਕ੍ਖਤ੍ਤਾ ਸਾਮਣੇਰਭਾਵਂ ਪਤ੍ਥਯਮਾਨੋ ਤੇਨੇਵ ਲਿਙ੍ਗੇਨ ਤੀਹਿ ਸਰਣਗਮਨੇਹਿ ਸਾਮਣੇਰੋ ਹੋਤਿ. ਅਨ੍ਤਿਮਵਤ੍ਥੁਂ ਅਜ੍ਝਾਪਨ੍ਨੋ ਸਂਵਾਸਂ ਸਾਦਿਯਨ੍ਤੋਪਿ ਪਚ੍ਛਾ ਪੁਬ੍ਬੇ ਵੁਤ੍ਤਕ੍ਕਮੇਨ ਅਸਾਦਿਯਿਤ੍ਵਾ ਸਾਮਣੇਰਭਾਵਂ ਪਤ੍ਥਯਮਾਨੋ ਸਿਕ੍ਖਾਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾਤਕੋ ਵਿਯ ਤੀਹਿ ਸਰਣਗਮਨੇਹਿ ਸਾਮਣੇਰੋ ਹੋਤਿ, ਨ ਪੁਨ ਕਾਸਾਵਂ ਪਟਿਗ੍ਗਾਹਾਪੇਤਬ੍ਬੋ ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਪਠਮਂ ਦਿਨ੍ਨਲਿਙ੍ਗੇਯੇਵ ਠਿਤਤ੍ਤਾ. ਯੋ ਪਨ ਪਾਰਾਜਿਕੋ ਚੋਦਿਯਮਾਨੋ ਪਰਾਜਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਹਨ੍ਦ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸਾਮਣੇਰੋ ਭਵਾਮਿ, ਸਰਣਾਨਿ ਦੇਥਾ’’ਤਿ ਵਦਤਿ, ‘‘ਸਾਧੁ ਗਣ੍ਹਾਹੀ’’ਤਿ ਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੋ, ਗਿਹਿਲਿਙ੍ਗੇ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਕਾਸਾਯਾਨਿ ਪਟਿਗ੍ਗਾਹਾਪੇਤ੍ਵਾ ਪਬ੍ਬਾਜੇਤਬ੍ਬੋ. ‘‘ਇਦਂ ਪਨ ਸਬ੍ਬਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਮਤਿਯਾ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਵਿਚਾਰੇਤ੍ਵਾ ਗਹੇਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਆਚਰਿਯੋ ਵਦਤਿ. ਪਵੇਸਨਂ ਨਾਮ ਅਙ੍ਗਜਾਤਂ ਪਵੇਸੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਅਙ੍ਗਜਾਤੇਨ ਸਮ੍ਫੁਸਨਂ. ਪਵਿਟ੍ਠਂ ਨਾਮ ਯਾਵ ਮੂਲਾ ਪਵੇਸੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਵਿਪ੍ਪਕਤਕਾਲੇ ਵਾਯਾਮਕਾਲੋ. ਸੁਕ੍ਕਵਿਸ੍ਸਟ੍ਠਿਸਮਯੇ ਅਙ੍ਗਜਾਤਂ ਠਿਤਂ ਨਾਮ. ਉਦ੍ਧਰਣਂ ਨਾਮ ਨੀਹਰਣਕਾਲੋ. ਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ਪਨ ‘‘ਵਾਯਾਮਤੋ ਓਰਮਿਤ੍ਵਾ ਠਾਨਂ ਠਿਤਂ ਨਾਮਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਂ ਅਸਙ੍ਕਰਤੋ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਪਵੇਸਨਪਵਿਟ੍ਠਉਦ੍ਧਰਣਕਾਲੇਸੁਪਿ ਸੁਕ੍ਕਵਿਸ੍ਸਟ੍ਠਿ ਹੋਤਿਯੇਵ.

ਪਠਮਚਤੁਕ੍ਕਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਏਕੂਨਸਤ੍ਤਤਿਦ੍ਵਿਸਤਚਤੁਕ੍ਕਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੫੯-੬੦. ‘‘ਮਤਂ ਯੇਭੁਯ੍ਯੇਨ ਅਕ੍ਖਾਯਿਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਅਮਤਂ ਯੇਭੁਯ੍ਯੇਨ ਖਾਯਿਤਮ੍ਪਿ ਪਾਰਾਜਿਕਵਤ੍ਥੁਮੇਵਾਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਸਬ੍ਬਸੋ ਖਾਯਿਤਂ, ਉਪ੍ਪਾਟਿਤਂ ਵਾ ਥੁਲ੍ਲਚ੍ਚਯਵਤ੍ਥੁਮੇਵਾਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ, ਤਥਾ ‘‘ਯੇਭੁਯ੍ਯੇਨ ਖਾਯਿਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਮਤਂ ਸਬ੍ਬਖਾਯਿਤਂ, ਉਪ੍ਪਾਟਿਤਂ ਵਾ ਦੁਕ੍ਕਟਵਤ੍ਥੂਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਨ ਚ ਸਾਵਸੇਸਂ ਪਞ੍ਞਪੇਨ੍ਤਿ. ਕਿਂ ਕਾਰਣਾ? ਇਦਞ੍ਹਿ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਲੋਕਵਜ੍ਜਂ, ਨ ਪਣ੍ਣਤ੍ਤਿਵਜ੍ਜਂ. ਤਤ੍ਥ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਨ੍ਤਿ ਪਾਰਾਜਿਕਂ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਂ. ਤਤ੍ਥ ਥੁਲ੍ਲਚ੍ਚਯਮ੍ਪਿ ਹਿ ਲੋਕਵਜ੍ਜਂ, ਨ ਪਣ੍ਣਤ੍ਤਿਵਜ੍ਜਂ. ਅਥ ਵਾ ਉਭਯਮ੍ਪਿ ਅਨਵਸੇਸਂ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਂ. ਪਾਰਾਜਿਕਖੇਤ੍ਤੇ ਹਿ ਹੇਟ੍ਠਿਮਕੋਟਿਂ ਪਾਪੇਤ੍ਵਾ ਠਪਿਤੇ ਤਤੋ ਪਰਂ ਥੁਲ੍ਲਚ੍ਚਯਨ੍ਤਿ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਮੇਵ ਹੋਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਥੁਲ੍ਲਚ੍ਚਯਖੇਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਪਾਰਾਜਿਕਖੇਤ੍ਤਂ ਵਿਯ ਹੇਟ੍ਠਿਮਪਰਿਚ੍ਛੇਦੇਨ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਉਪਡ੍ਢਕ੍ਖਾਯਿਤੇ ਥੁਲ੍ਲਚ੍ਚਯਨ੍ਤਿ ਯਤ੍ਥ ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਖਾਯਿਤਂ, ਤਂ ਦੁਕ੍ਕਟਵਤ੍ਥੂਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਏਤ੍ਥਾਹ – ਪਣ੍ਣਤ੍ਤਿਵਜ੍ਜਂ ਕਿਂ ਸਾਵਸੇਸਮੇਵ ਭਗਵਾ ਪਞ੍ਞਾਪੇਤੀਤਿ? ਨ. ਏਕਂਸਤੋ ਪਨ ਯਥਾਸਮ੍ਭਵਂ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਪਕਾਸਯਿਸ੍ਸਾਮ, ਕਿਮਤ੍ਥਂ ਪਨ ਭਗਵਾ ਉਪਡ੍ਢਕ੍ਖਾਯਿਤੇ ਪਾਰਾਜਿਕਂ ਨ ਪਞ੍ਞਾਪੇਸੀਤਿ ਅਯਂ ਤਾਵ ਅਪੁਚ੍ਛਾ ਬੁਦ੍ਧਵਿਸਯਤ੍ਤਾ ਵਿਨਯਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਯਾ. ਇਦਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਕਾਰਣਪਤਿਰੂਪਕਂ ‘‘ਉਪਡ੍ਢਭਾਵਸ੍ਸ ਦੁਬ੍ਬਿਨਿਚ੍ਛਯਤ੍ਤਾ’’ਤਿ. ਯੇਭੁਯ੍ਯੇਨ ਖਾਯਿਤਂ ਨਾਮ ਵਚ੍ਚਮਗ੍ਗਪਸ੍ਸਾਵਮਗ੍ਗਮੁਖਾਨਂ ਚਤੂਸੁ ਕੋਟ੍ਠਾਸੇਸੁ ਦ੍ਵੇ ਕੋਟ੍ਠਾਸੇ ਅਤਿਕ੍ਕਮ੍ਮ ਯਾਵ ਤਤਿਯਕੋਟ੍ਠਾਸਪਰਿਯੋਸਾਨਾ ਖਾਦਿਤਂ, ਤਤਿਯਕੋਟ੍ਠਾਸਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮ੍ਮ ਯਾਵ ਚਤੁਤ੍ਥਕੋਟ੍ਠਾਸਪਰਿਯੋਸਾਨਾ ਦੁਕ੍ਕਟਵਤ੍ਥੁ.

ਯਦਿਪਿ ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਸਬ੍ਬਸੋ ਖਾਯਿਤਨ੍ਤਿ ‘‘ਜੀਵਮਾਨਕਸਰੀਰਂਯੇਵ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਵੀਮਂਸਿਤ੍ਵਾ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ. ਅਲ੍ਲਸਰੀਰੇਤਿ ਅਭਿਨਵੇ, ਅਕੁਥਿਤੇ ਵਾ ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਜੀਵਮਾਨਸਰੀਰੇ ਅਕ੍ਖਿਨਾਸਾਦੀਸੁ ਥੁਲ੍ਲਚ੍ਚਯਮੇਵ. ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਗਤਾਨਂ ਹਤ੍ਥਿਅਸ੍ਸਾਦੀਨਂ ਨਾਸਾਯ ਵਤ੍ਥਿਕੋਸੇ ਚ ਥੁਲ੍ਲਚ੍ਚਯਨ੍ਤਿ ‘‘ਅਮਗ੍ਗੇਨ ਅਮਗ੍ਗਂ ਪਵੇਸੇਤਿ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਥੁਲ੍ਲਚ੍ਚਯਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਇਮਾਯ ਪਾਲ਼ਿਯਾ ਅਤ੍ਥਵਿਸੇਸੇਨੇਤ੍ਥ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਉਪਕਚ੍ਛਕਾਦੀਸੁ ਦੁਕ੍ਕਟਂ, ਸਬ੍ਬੇਸਮ੍ਪਿ ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਗਤਾਨਂ ਅਕ੍ਖਿਕਣ੍ਣਵਣੇਸੁ ਦੁਕ੍ਕਟਂ, ਅਵਸੇਸਸਰੀਰੇਪਿ ਦੁਕ੍ਕਟਮੇਵਾਤਿ ਇਦਂ ਵਿਨੀਤਵਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ ‘‘ਏਹਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਮੇਥੁਨਂ ਧਮ੍ਮਂ ਪਟਿਸੇਵਾ’’ਤਿ. ‘‘ਅਲਂ ਭਗਿਨਿ ਨੇਤਂ ਕਪ੍ਪਤੀ’’ਤਿ (ਪਾਰਾ. ੭੯) ਇਮਿਨਾ ਤਾਵ ਮੇਥੁਨਰਾਗਾਭਾਵੋ ਦਸ੍ਸਿਤੋ ਹੋਤਿ. ‘‘ਏਹਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਊਰੁਨ੍ਤਰਿਕਾਯ ਘਟ੍ਟੇਹਿ…ਪੇ… ਸੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਤਥਾ ਅਕਾਸੀ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਤਾਵ ਮੋਚਨਸ੍ਸਾਦੋ ਦਸ੍ਸਿਤੋ ਹੋਤਿ, ਤੇਨੇਵਾਹ ਭਗਵਾ ‘‘ਆਪਤ੍ਤਿ ਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸਸ੍ਸਾ’’ਤਿ. ‘‘ਯੋ ਪਨ ਮੇਥੁਨਰਾਗੇਨ ਊਰੁਨ੍ਤਰਿਕਾਯ ਘਟ੍ਟੇਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਕਟ’’ਨ੍ਤਿ ਸਿਦ੍ਧਨ੍ਤਿ ਕਤ੍ਵਾ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਅਕ੍ਖਿਕਣ੍ਣਵਣਾਦਿ ਥੁਲ੍ਲਚ੍ਚਯਵਤ੍ਥੁ, ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਗਤਾਨਂ ਦੁਕ੍ਕਟਵਤ੍ਥੂਤਿ ਏਤ੍ਥ ਦੁਵਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ ਪਾਲ਼ਿਲੇਸੋ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਨ ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਰਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤੇਨ ਅਙ੍ਗਜਾਤਂ ਛੁਪਿਤਬ੍ਬਂ, ਯੋ ਛੁਪੇਯ੍ਯ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਥੁਲ੍ਲਚ੍ਚਯਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਰਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤੇਨ ਅਕ੍ਖਿਕਣ੍ਣਵਣਂ ਛੁਪਨ੍ਤਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਕਟਨ੍ਤਿ ਸਿਦ੍ਧਨ੍ਤਿ ਅਯਂ ਚਮ੍ਮਕ੍ਖਨ੍ਧਕੇ ਪਾਲ਼ਿਲੇਸੋਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ‘‘ਜੀਵਮਾਨਕਪੁਰਿਸਸ੍ਸਾਤਿ ਜੀਵਮਾਨਕਸਦ੍ਦੋ ਮਤੇ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਮੇਵ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਞਾਪਨਤ੍ਥਂ ਵੁਤ੍ਤੋ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਮਹਾਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਪਨਾਤਿ ਇਦਂ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ‘‘ਕਤ੍ਵਾ ਮਹਾਅਟ੍ਠਕਥਂ ਸਰੀਰ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਅਥ ਖੋ ਸੇਸਅਟ੍ਠਕਥਾਸੁ ‘‘ਮੇਥੁਨਰਾਗੇਨ ਮੁਖੇਨਾ’’ਤਿ ਵਚਨਾਭਾਵਤੋ ਤਤ੍ਥੇਵ ਭਾਵਤੋ ਤਂ ਵਚਨਂ ਪਾਲ਼ਿਵਚਨੇਨ ਸਂਸਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਨੁਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ਪਨ ‘‘ਤਂ ਸਬ੍ਬਮ੍ਪੀਤਿ ਮਹਾਅਟ੍ਠਕਥਾਯਮੇਵ ਮੇਥੁਨਰਾਗੇਨ ਇਤ੍ਥਿਯਾ ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਅਪ੍ਪਵੇਸੇਨ੍ਤੋ ਛੁਪਤਿ, ਥੁਲ੍ਲਚ੍ਚਯ’’ਨ੍ਤਿ ਚ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਮੇਥੁਨਰਾਗੇਨ ਮੁਖੇਨਾ’’ਤਿਪਿ ਕਤ੍ਥਚਿ, ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਅਵਿਸੇਸੇਨ ‘‘ਨ ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਰਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤੇਨ ਅਙ੍ਗਜਾਤਂ ਛੁਪਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਤਂ ਸਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਪੁਰਿਮਂ ਪਸਂਸਨ੍ਤੀਤਿ ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਗਤਿ…ਪੇ… ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਥੁਲ੍ਲਚ੍ਚਯਂ, ਕਾਯਸਂਸਗ੍ਗਰਾਗੇਨ ਦੁਕ੍ਕਟਨ੍ਤਿਆਦਿਅਟ੍ਠਕਥਾਵਚਨੇਹਿ ਸਂਸਨ੍ਦਨਤੋ. ‘‘ਤਂ ਸਬ੍ਬਮ੍ਪਿ…ਪੇ… ਪੁਰਿਮਂ ਪਸਂਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਇਦਂ ਸਙ੍ਗੀਤਿਤੋ ਪਚ੍ਛਾ ਸੀਹਲ਼ਦੀਪਕੇਹਿ ਆਚਰਿਯੇਹਿ ਪਾਲ਼ਿਯਾ, ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਞ੍ਚ ਵੁਤ੍ਤਵਚਨਂ ਸਂਸਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਵੁਤ੍ਤਵਿਨਿਚ੍ਛਯੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਏਤ੍ਥ ਇਤਰਥਾ ਹੀਤਿ ਪਕਤਿਮੁਖੇਨ. ਕਸ੍ਮਾ ਦੁਕ੍ਕਟਨ੍ਤਿ ਚੇ? ‘‘ਅਙ੍ਗੁਲਿਬੀਜਾਦੀਨਿ ਪਵੇਸੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਕਟ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਯੁਤ੍ਤਂ. ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਗਤਿਤ੍ਥਿਯਾ ਪਸ੍ਸਾਵਮਗ੍ਗਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਮਹਾਅਟ੍ਠਕਥਾਯਮ੍ਪਿ ਪੁਬ੍ਬੇ ‘‘ਨਿਮਿਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਪਸ੍ਸਾਵਮਗ੍ਗ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਅਵਸੇਸਨਿਮਿਤ੍ਤੇ ਦੁਕ੍ਕਟਨ੍ਤਿ ਯੁਤ੍ਤਂ ਵਿਯ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵਾਤਿ ਮੇਥੁਨਰਾਗੇਨ. ਥੁਲ੍ਲਚ੍ਚਯਨ੍ਤਿ ਚ ਖਨ੍ਧਕੇ ਪਸ੍ਸਾਵਨਿਮਿਤ੍ਤਵਸੇਨੇਵਾਗਤਤ੍ਤਾ ਉਪਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ.

ਏਕੂਨਸਤ੍ਤਤਿਦ੍ਵਿਸਤਚਤੁਕ੍ਕਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਸਨ੍ਥਤਚਤੁਕ੍ਕਭੇਦਕਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੬੧-੨. ਇਤ੍ਥਿਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਖਾਣੁਂ ਕਤ੍ਵਾਤਿ ਇਤ੍ਥਿਨਿਮਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤੋ ਖਾਣੁਂ ਪਵੇਸੇਤ੍ਵਾ ਸਮਤਲਂ ਵਾ ਕਤ੍ਵਾ ਅਤਿਰਿਤ੍ਤਂ ਵਾ ਖਾਣੁਂ ਘਟ੍ਟੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਕਟਂ ਪਵੇਸਾਭਾਵਾ. ਈਸਕਂ ਅਨ੍ਤੋ ਪਵੇਸੇਤ੍ਵਾ ਠਿਤਂ ਖਾਣੁਮੇਵ ਚੇ ਅਙ੍ਗਜਾਤੇਨ ਛੁਪਤਿ, ਪਾਰਾਜਿਕਂ. ‘‘ਉਪ੍ਪਲਗਨ੍ਧਾ ਉਪ੍ਪਲਭਾਵਾ’’ਤਿਪਿ ਦੀਪਵਾਸਿਨੋ ਪਠਨ੍ਤਿ ਕਿਰ. ਸੁਤ੍ਤਂ ਭਿਕ੍ਖੁਮ੍ਹੀਤਿ ਸੇਵਨਚਿਤ੍ਤਂ ਉਪਟ੍ਠਿਤੇਤਿ (ਪਾਰਾ. ੫੭) ਏਤ੍ਥ ਵਿਯ. ‘‘ਸੁਤ੍ਤਭਿਕ੍ਖੁਮ੍ਹੀ’’ਤਿ ਚ ਪਠਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਉਜੁਕਮੇਵ.

ਸਨ੍ਥਤਚਤੁਕ੍ਕਭੇਦਕਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਪਦਭਾਜਨੀਯਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਪਕਿਣ੍ਣਕਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

ਪਕਿਣ੍ਣਕੇ ਯਾਨਿ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਾਨਿ ‘‘ਕਿਰਿਯਾਨੀ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ, ਤੇਸਂ ਵਸੇਨ ਕਾਯੋ, ਵਾਚਾ ਚ ਸਹ ਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਯਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਅਕਿਰਿਯਾਨਂ ਵਸੇਨ ਵਿਨਾ ਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਯਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ, ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਅਪ੍ਪਮਾਣਂ ਭੂਤਾਰੋਚਨਸਮੁਟ੍ਠਾਨਸ੍ਸ ਕਿਰਿਯਤ੍ਤਾ, ਅਚਿਤ੍ਤਕਤ੍ਤਾ ਚ. ਤਤ੍ਥ ਕਿਰਿਯਾ ਆਪਤ੍ਤਿਯਾ ਅਨਨ੍ਤਰਚਿਤ੍ਤਸਮੁਟ੍ਠਾਨਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਅਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਜਨਕਮ੍ਪਿ ਏਕਚ੍ਚਂ ਬਾਹੁਲ੍ਲਨਯੇਨ ‘‘ਕਿਰਿਯ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਯਥਯਿਦਂ ਪਠਮਪਾਰਾਜਿਕਂ ਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਯਾ ਅਭਾਵੇਪਿ ‘‘ਸੋ ਚੇ ਸਾਦਿਯਤਿ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਪਾਰਾਜਿਕਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਹਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਨ ਸਾਦਿਯਤਿ ਅਨਾਪਤ੍ਤੀ’’ਤਿ ਚ. ਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਸਙ੍ਖਾਤਾਪਿ ਕਿਰਿਯਾ ਵਿਨਾ ਸੇਵਨਚਿਤ੍ਤੇਨ ਨ ਹੋਤਿ ਚਿਤ੍ਤਜਤ੍ਤਾ, ਵਿਕਾਰਰੂਪਤ੍ਤਾ, ਚਿਤ੍ਤਾਨੁਪਰਿਵਤ੍ਤਿਕਤ੍ਤਾ ਚ. ਤਸ੍ਮਾ ਕਿਰਿਯਾਸਙ੍ਖਾਤਮਿਦਂ ਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਰੂਪਂ ਇਤਰਂ ਚਿਤ੍ਤਜਰੂਪਂ ਵਿਯ ਜਨਕਚਿਤ੍ਤੇਨ ਵਿਨਾ ਨ ਤਿਟ੍ਠਤਿ, ਇਤਰਂ ਸਦ੍ਦਾਯਤਨਂ ਤਿਟ੍ਠਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਕਿਰਿਯਾਯ ਸਤਿ ਏਕਨ੍ਤਤੋ ਤਜ੍ਜਨਕਂ ਸੇਵਨਚਿਤ੍ਤਂ ਅਤ੍ਥਿਯੇਵਾਤਿ ਕਤ੍ਵਾ ਨ ਸਾਦਿਯਤਿ ਅਨਾਪਤ੍ਤੀਤਿ ਨ ਯੁਜ੍ਜਤਿ. ਯਸ੍ਮਾ ਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਜਨਕਮ੍ਪਿ ਸਮਾਨਂ ਸੇਵਨਚਿਤ੍ਤਂ ਨ ਸਬ੍ਬਕਾਲਂ ਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਂ ਜਨੇਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਵਿਨਾਪਿ ਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਯਾ ਸਯਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਕਤ੍ਵਾ ‘‘ਸਾਦਿਯਤਿ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਪਾਰਾਜਿਕਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਨੁਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਚੇ, ਨ ਸਾਦਿਯਤਿ ਨਾਮ, ਤਸ੍ਸ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ, ਤੇਨੇਵ ਭਗਵਾ ‘‘ਕਿਂਚਿਤ੍ਤੋ ਤ੍ਵਂ ਭਿਕ੍ਖੂ’’ਤਿ ਚਿਤ੍ਤੇਨੇਵ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਦਤਿ, ਨ ਕਿਰਿਯਾਯਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਛ ਆਪਤ੍ਤਿਸਮੁਟ੍ਠਾਨਾਨਿ, ਤਾਨਿ ਏਵ ਆਪਤ੍ਤਿਕਰਾ ਧਮ੍ਮਾ ਨਾਮਾਤਿ ਚ, ਚਤੂਹਾਕਾਰੇਹਿ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਆਪਜ੍ਜਤਿ ਕਾਯੇਨ ਵਾਚਾਯ ਕਾਯਵਾਚਾਹਿ ਕਮ੍ਮਵਾਚਾਯ ਆਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਚ ਏਤਾਨਿ ਸੁਤ੍ਤਪਦਾਨਿ ਅਵਿਰੋਧਿਤਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਅਞ੍ਞਥਾ ਵਿਰੋਧਿਤਾਨਿ. ਕਥਂ? ਯਞ੍ਹਿ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਕਮ੍ਮਵਾਚਾਯ ਆਪਜ੍ਜਤਿ, ਨ ਤਤ੍ਥ ਕਾਯਾਦਯੋਤਿ ਆਪਨ੍ਨਂ, ਤਤੋ ਕਮ੍ਮਵਾਚਾਯ ਸਦ੍ਧਿਂ ਆਪਤ੍ਤਿਕਰਾ ਧਮ੍ਮਾ ਸਤ੍ਤਾਤਿ ਆਪਜ੍ਜਤਿ, ਅਥ ਤਤ੍ਥਾਪਿ ਕਾਯਾਦਯੋ ਏਕਤੋ ਵਾ ਨਾਨਾਤੋ ਵਾ ਲਬ੍ਭਨ੍ਤਿ. ‘‘ਚਤੂਹਿ ਆਕਾਰੇਹੀ’’ਤਿ ਨ ਯੁਜ੍ਜਤਿ, ‘‘ਤੀਹਾਕਾਰੇਹਿ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਆਪਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਸਿਯਾਤਿ ਏਵਂ ਵਿਰੋਧਿਤਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਕਥਂ ਅਵਿਰੋਧਿਤਾਨੀਤਿ? ਸਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਕਾਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਕਭੇਦਭਿਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਕਾਯਾਦੀਨਂ. ਯਾ ਕਿਰਿਯਾ ਆਪਤ੍ਤਿ, ਤਂ ਏਕਚ੍ਚਂ ਕਾਯੇਨ ਸਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਕੇਨ ਆਪਜ੍ਜਤਿ, ਏਕਚ੍ਚਂ ਸਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਯਾ ਵਾਚਾਯ, ਏਕਚ੍ਚਂ ਸਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਕਾਹਿ ਕਾਯਵਾਚਾਹਿ ਆਪਜ੍ਜਤਿ. ਯਾ ਪਨ ਅਕਿਰਿਯਾ ਆਪਤ੍ਤਿ, ਤਂ ਏਕਚ੍ਚਂ ਕਮ੍ਮਵਾਚਾਯ ਆਪਜ੍ਜਤਿ, ਤਞ੍ਚ ਖੋ ਅਵਸਿਟ੍ਠਾਹਿ ਅਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਕਾਹਿ ਕਾਯਵਾਚਾਹਿਯੇਵ, ਨ ਵਿਨਾ ‘‘ਨੋ ਚੇ ਕਾਯੇਨ ਵਾਚਾਯ ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਜ੍ਜਤਿ, ਕਮ੍ਮਵਾਚਾਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਆਪਤ੍ਤਿ ਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸਸ੍ਸਾ’’ਤਿ (ਪਾਰਾ. ੪੧੪, ੪੨੧) ਵਚਨਤੋ. ਅਵਿਸੇਸੇਨ ਵਾ ਏਕਚ੍ਚਂ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਕਾਯੇਨ ਆਪਜ੍ਜਤਿ, ਏਕਚ੍ਚਂ ਵਾਚਾਯ, ਏਕਚ੍ਚਂ ਕਾਯਵਾਚਾਹਿ. ਯਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਕਾਯਵਾਚਾਹਿ, ਤਂ ਏਕਚ੍ਚਂ ਕੇਵਲਾਹਿ ਕਾਯਵਾਚਾਹਿ ਆਪਜ੍ਜਤਿ, ਏਕਚ੍ਚਂ ਕਮ੍ਮਵਾਚਾਯ ਆਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਅਯਮਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋਤਿ ਏਵਂ ਅਵਿਰੋਧਿਤਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ.

ਤਤ੍ਰਾਯਂ ਸਮਾਸਤੋ ਅਤ੍ਥਵਿਭਾਵਨਾ – ਕਾਯੇਨ ਆਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਕਾਯੇਨ ਸਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਕੇਨ ਅਕਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਕਤ੍ਵਾ ਏਕਚ੍ਚਂ ਆਪਜ੍ਜਤਿ, ਅਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਕੇਨ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਅਕਤ੍ਵਾ ਆਪਜ੍ਜਤਿ, ਤਦੁਭਯਮ੍ਪਿ ਕਾਯਕਮ੍ਮਂ ਨਾਮ. ਅਕਤਮ੍ਪਿ ਹਿ ਲੋਕੇ ‘‘ਕਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਇਦਂ ਦੁਕ੍ਕਟਂ ਮਯਾ, ਯਂ ਮਯਾ ਪੁਞ੍ਞਂ ਨ ਕਤ’’ਨ੍ਤਿ ਏਵਮਾਦੀਸੁ, ਸਾਸਨੇ ਚ ‘‘ਇਦਂ ਤੇ, ਆਵੁਸੋ ਆਨਨ੍ਦ, ਦੁਕ੍ਕਟਂ, ਯਂ ਤ੍ਵਂ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਨ ਪੁਚ੍ਛੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਚੂਲ਼ਵ. ੪੪੩), ਏਵਮਿਧ ਵਿਨਯਪਰਿਯਾਯੇ ਕਾਯੇਨ ਅਕਰਣੀਯਮ੍ਪਿ ‘‘ਕਾਯਕਮ੍ਮ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਅਯਮੇਵ ਨਯੋ ਵਾਚਾਯ ਆਪਜ੍ਜਤੀਤਿਆਦੀਸੁ. ਤਤ੍ਥ ਸਮੁਟ੍ਠਾਨਗ੍ਗਹਣਂ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਤੋ ਵਾ ਅਕਤ੍ਤਬ੍ਬਤੋ ਵਾ ਕਾਯਾਦਿਭੇਦਾਪੇਕ੍ਖਮੇਵ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਆਪਜ੍ਜਤਿ, ਨ ਅਞ੍ਞਥਾਤਿ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ. ਕਿਰਿਯਾਗ੍ਗਹਣਂ ਕਾਯਾਦੀਨਂ ਸਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਕਾਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਕਭੇਦਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ. ਸਞ੍ਞਾਗ੍ਗਹਣਂ ਆਪਤ੍ਤਿਯਾ ਅਙ੍ਗਾਨਙ੍ਗਚਿਤ੍ਤਵਿਸੇਸਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ, ਤੇਨ ਯਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਕਿਰਿਯਾਲਕ੍ਖਣੇ, ਅਕਿਰਿਯਾਲਕ੍ਖਣੇ ਵਾ ਸਨ੍ਨਿਹਿਤਂ, ਯਤੋ ਵਾ ਕਿਰਿਯਾ ਵਾ ਅਕਿਰਿਯਾ ਵਾ ਹੋਤਿ, ਨ ਤਂ ਅਵਿਸੇਸੇਨ ਆਪਤ੍ਤਿਯਾ ਅਙ੍ਗਂ ਵਾ ਅਨਙ੍ਗਂ ਵਾ ਹੋਤਿ, ਕਿਨ੍ਤੁ ਯਾਯ ਸਞ੍ਞਾਯ ‘‘ਸਞ੍ਞਾਵਿਮੋਕ੍ਖ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਤਾਯ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਙ੍ਗਂ, ਇਤਰਂ ਅਨਙ੍ਗਨ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸਿਤਂ ਹੋਤਿ. ਇਦਾਨਿ ਯੇਨ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਸਚਿਤ੍ਤਕਂ ਹੋਤਿ, ਯਦਭਾਵਾ ਅਚਿਤ੍ਤਕਂ, ਤੇਨ ਤਸ੍ਸ ਅਵਿਸੇਸੇਨ ਸਾਵਜ੍ਜਤ੍ਤਾ ਲੋਕਵਜ੍ਜਭਾਵੋਵ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਕਿਨ੍ਤੁ ਸਾਵਜ੍ਜਂਯੇਵ ਸਮਾਨਂ ਏਕਚ੍ਚਂ ਲੋਕਵਜ੍ਜਂ ਏਕਚ੍ਚਂ ਪਣ੍ਣਤ੍ਤਿਵਜ੍ਜਨ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਲੋਕਵਜ੍ਜਗ੍ਗਹਣਂ. ਚਿਤ੍ਤਮੇਵ ਯਸ੍ਮਾ ‘‘ਲੋਕਵਜ੍ਜ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਮਨੋਕਮ੍ਮਮ੍ਪਿ ਸਿਯਾ ਆਪਤ੍ਤੀਤਿ ਅਨਿਟ੍ਠਪ੍ਪਸਙ੍ਗਨਿਵਾਰਣਤ੍ਥਂ ਕਮ੍ਮਗ੍ਗਹਣਂ. ਯਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਅਕਿਰਿਯਾਲਕ੍ਖਣਂ ਕਮ੍ਮਂ, ਤਂ ਕੁਸਲਤ੍ਤਿਕਵਿਨਿਮੁਤ੍ਤਂ ਸਿਯਾਤਿ ਅਨਿਟ੍ਠਪ੍ਪਸਙ੍ਗਨਿਵਾਰਣਤ੍ਥਂ ਕੁਸਲਤ੍ਤਿਕਗ੍ਗਹਣਂ. ਯਾ ਪਨੇਤ੍ਥ ਅਬ੍ਯਾਕਤਾ ਆਪਤ੍ਤਿ, ਤਂ ਏਕਚ੍ਚਂ ਅਵੇਦਨਮ੍ਪਿ ਸਞ੍ਞਾਵੇਦਯਿਤਨਿਰੋਧਸਮਾਪਨ੍ਨੋ ਆਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਕਤ੍ਵਾ ਵੇਦਨਾਤ੍ਤਿਕਂ ਏਤ੍ਥ ਨ ਲਬ੍ਭਤੀਤਿ ਅਨਿਟ੍ਠਪ੍ਪਸਙ੍ਗਨਿਵਾਰਣਤ੍ਥਂ ਵੇਦਨਾਤ੍ਤਿਕਗ੍ਗਹਣਂ ਕਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਞ੍ਹਿ ਸਚਿਤ੍ਤਕਪੁਗ੍ਗਲਵਸੇਨ ‘‘ਤਿਚਿਤ੍ਤਂ ਤਿਵੇਦਨ’’ਨ੍ਤਿ ਲਦ੍ਧਵੋਹਾਰਂ ਅਚਿਤ੍ਤਕੇਨਾਪਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ‘‘ਤਿਚਿਤ੍ਤਂ ਤਿਵੇਦਨ’’ਮਿਚ੍ਚੇਵ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਤਤ੍ਰਿਦਂ ਸੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਅਤ੍ਥਾਪਤ੍ਤਿ ਅਚਿਤ੍ਤਕੋ ਆਪਜ੍ਜਤਿ ਅਚਿਤ੍ਤਕੋ ਵੁਟ੍ਠਾਤਿ (ਪਰਿ. ੩੨੪). ਅਤ੍ਥਾਪਤ੍ਤਿ ਕੁਸਲਚਿਤ੍ਤੋ ਆਪਜ੍ਜਤਿ ਕੁਸਲਚਿਤ੍ਤੋ ਵੁਟ੍ਠਾਤੀ’’ਤਿਆਦਿ (ਪਰਿ. ੪੭੦). ਅਨੁਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ਪਨ ‘‘ਸਞ੍ਞਾ ਸਦਾ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿਮੇਵ ਕਰੋਤਿ, ਚਿਤ੍ਤਂ ਆਪਤ੍ਤਿਮੇਵ, ਅਚਿਤ੍ਤਕਂ ਨਾਮ ਵਤ੍ਥੁਅਵਿਜਾਨਨਂ, ਨੋਸਞ੍ਞਾਵਿਮੋਕ੍ਖਂ ਵੀਤਿਕ੍ਕਮਜਾਨਨਂ, ਇਦਮੇਤੇਸਂ ਨਾਨਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਸਬ੍ਬਸਙ੍ਗਾਹਕਵਸੇਨਾਤਿ ਸਬ੍ਬਸਿਕ੍ਖਾਪਦਾਨਂ ਸਙ੍ਗਹਵਸੇਨ. ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯਾ ਚੀਵਰਦਾਨਾਦਿ ਕਿਰਿਯਾਕਿਰਿਯਤੋ. ਜਾਤਰੂਪਰਜਤਪਟਿਗ੍ਗਹਣਾਦਿ ਸਿਯਾ ਕਿਰਿਯਤੋ. ਉਪਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਾਪਟਿਕ੍ਖੇਪੇ ਸਿਯਾ ਅਕਿਰਿਯਤੋ. ਦੇਸਿਤਵਤ੍ਥੁਕਪਮਾਣਾਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਕੁਟਿਕਰਣੇ ਸਿਯਾ ਕਿਰਿਯਤੋ, ਅਦੇਸਿਤਵਤ੍ਥੁਕਪਮਾਣਾਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਕਰਣੇ ਸਿਯਾ ਕਿਰਿਯਾਕਿਰਿਯਤੋ. ਯਂ ਚਿਤ੍ਤਙ੍ਗਂ ਲਭਤਿਯੇਵਾਤਿ ਕਾਯਚਿਤ੍ਤਂ ਵਾਚਾਚਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਏਵਂ. ਵਿਨਾਪਿ ਚਿਤ੍ਤੇਨਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਵਿਨਾਪਿ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਸਹਾਪਿ ਚਿਤ੍ਤੇਨਾਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਯੋ ਸੋ ਸਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਕੋ, ਅਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਕੋ ਚ ਵੁਤ੍ਤੋ ਕਾਯੋ, ਤਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਂ ਕਾਯਕਮ੍ਮਂ, ਤਥਾ ਵਚੀਕਮ੍ਮਂ. ਤਤ੍ਥ ਸਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਕੋ ਕਾਯੋ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਕਮ੍ਮਂ ਸਾਧੇਤਿ, ਇਤਰੋ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ. ਤਥਾ ਵਾਚਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ, ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਨ੍ਤਿ ‘‘ਯੋ ਤਤ੍ਥ ਨਾਮਕਾਯੋ ਪਦਕਾਯੋ’’ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਵੀਤਿਕ੍ਕਮੇ ਯੁਜ੍ਜਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਹਸਿਤੁਪ੍ਪਾਦਵੋਟ੍ਠਬ੍ਬਨਾਨਿਪਿ ਆਪਤ੍ਤਿਸਮੁਟ੍ਠਾਪਕਚਿਤ੍ਤਾਨਿ. ਇਦਮ੍ਪਿ ਨ ਮਯਾ ਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਨਨ੍ਤਿ ਹਸਮਾਨੋ ਪਸ੍ਸਤਿ ਯਦਾ, ਤਦਾ ਵੋਟ੍ਠਬ੍ਬਨਂ ਜਵਨਗਤਿਕ’’ਨ੍ਤਿ ਅਨੁਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਭਿਞ੍ਞਾਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਂ ਅਜਾਨਿਤ੍ਵਾ ਇਦ੍ਧਿਵਿਕੁਬ੍ਬਨਾਦਿਕਾਲੇ ਗਹੇਤਬ੍ਬਾਨਿ.

ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਯੋ ਪਨ ਭਿਕ੍ਖੁ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਸਿਕ੍ਖਾਸਾਜੀਵਸਮਾਪਨ੍ਨੋ…ਪੇ… ਮੇਥੁਨਂ ਧਮ੍ਮਂ ਪਟਿਸੇਵਨ੍ਤੋ ਅਤ੍ਥਿ ਕੋਚਿ ਪਾਰਾਜਿਕੋ ਹੋਤਿ ਅਸਂਵਾਸੋ, ਅਤ੍ਥਿ ਕੋਚਿ ਨ ਪਾਰਾਜਿਕੋ ਹੋਤਿ ਅਸਂਵਾਸੋ. ਦੁਕ੍ਕਟਥੁਲ੍ਲਚ੍ਚਯਵਤ੍ਥੂਸੁ ਪਟਿਸੇਵਨ੍ਤੋ ਅਤ੍ਥਿ ਕੋਚਿ ਨ ਪਾਰਾਜਿਕੋ. ਪਕ੍ਖਪਣ੍ਡਕੋ ਅਪਣ੍ਡਕਪਕ੍ਖੇ ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਪਣ੍ਡਕਪਕ੍ਖੇ ਮੇਥੁਨਂ ਧਮ੍ਮਂ ਪਟਿਸੇਵਨ੍ਤੋ ਸੋ ਪਾਰਾਜਿਕਂ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਨਾਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਨ ਪਾਰਾਜਿਕੋ ਨਾਮ. ਨ ਹਿ ਅਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਆਪਤ੍ਤਿ ਨਾਮ ਅਤ੍ਥਿ. ਸੋ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿਕਤ੍ਤਾ ਅਪਣ੍ਡਕਪਕ੍ਖੇ ਆਗਤੋ ਕਿਂ ਅਸਂਵਾਸੋ ਹੋਤਿ ਨ ਹੋਤੀਤਿ? ਹੋਤਿ, ‘‘ਅਭਬ੍ਬੋ ਤੇਨ ਸਰੀਰਬਨ੍ਧਨੇਨਾ’’ਤਿ (ਪਾਰਾ. ੫੫; ਮਹਾਵ. ੧੨੯) ਹਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਯੋ ਪਨ, ਭਿਕ੍ਖੁ, ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ…ਪੇ… ਅਸਂਵਾਸੋ’’ਤਿ (ਪਾਰਾ. ੪੪) ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਯੋ ਪਨ ਭਿਕ੍ਖੁਭਾਵੇਨ ਮੇਥੁਨਂ ਧਮ੍ਮਂ ਪਟਿਸੇਵਤਿ, ਸੋ ਏਵ ਅਭਬ੍ਬੋ. ਨਾਯਂ ਅਪਾਰਾਜਿਕਤ੍ਤਾਤਿ ਚੇ? ਨ, ‘‘ਬ੍ਯਤ੍ਤੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਪਟਿਬਲੇਨ ਸਙ੍ਘੋ ਞਾਪੇਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੮੬) ਵੁਤ੍ਤਟ੍ਠਾਨੇ ਯਥਾ ਅਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਕਮ੍ਮਵਾਚਾਯ ਸਾਵਿਤਾਯਪਿ ਕਮ੍ਮਂ ਰੁਹਤਿ ਕਮ੍ਮਵਿਪਤ੍ਤਿਯਾ ਅਸਮ੍ਭਵਤੋ, ਏਵਂਸਮ੍ਪਦਮਿਦਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਤਤ੍ਰਿਦਂ ਯੁਤ੍ਤਿ – ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਪੁਬ੍ਬੋ ਏਵ ਚੇ ਕਮ੍ਮਵਾਚਂ ਸਾਵੇਤਿ, ਸਙ੍ਘੋ ਚ ਤਸ੍ਮਿਂ ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਸਞ੍ਞੀ, ਏਵਞ੍ਚੇ ਕਮ੍ਮਂ ਰੁਹਤਿ, ਨ ਅਞ੍ਞਥਾਤਿ ਨੋ ਖਨ੍ਤੀਤਿ ਆਚਰਿਯੋ. ਗਹਟ੍ਠੋ ਵਾ ਤਿਤ੍ਥਿਯੋ ਵਾ ਪਣ੍ਡਕੋ ਵਾ ਅਨੁਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਸਞ੍ਞੀ ਕਮ੍ਮਵਾਚਂ ਸਾਵੇਤਿ, ਸਙ੍ਘੇਨ ਕਮ੍ਮਵਾਚਾ ਨ ਵੁਤ੍ਤਾ ਹੋਤਿ, ‘‘ਸਙ੍ਘੋ ਉਪਸਮ੍ਪਾਦੇਯ੍ਯ, ਸਙ੍ਘੋ ਉਪਸਮ੍ਪਾਦੇਤਿ, ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਸਙ੍ਘੇਨਾ’’ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੧੨੭) ਹਿ ਵਚਨਤੋ ਸਙ੍ਘੇਨ ਕਮ੍ਮਵਾਚਾਯ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਾਯ ਸਙ੍ਘਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨੇਨ, ਸਙ੍ਘਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਸਞ੍ਞਿਤੇਨ ਵਾ ਏਕੇਨ ਵੁਤ੍ਤਾ ਸਙ੍ਘੇਨ ਵੁਤ੍ਤਾਵ ਹੋਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ, ਅਯਮੇਵ ਸਬ੍ਬਕਮ੍ਮੇਸੁ ਯੁਤ੍ਤਿ. ਤਥਾ ਅਤ੍ਥਿ ਮੇਥੁਨਂ ਧਮ੍ਮਂ ਪਟਿਸੇਵਨ੍ਤੋ ਕੋਚਿ ਨਾਸੇਤਬ੍ਬੋ ‘‘ਯੋ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਦੂਸਕੋ, ਅਯਂ ਨਾਸੇਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਏਵ, ਸੋ ਅਨੁਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋਵ, ਸਹਸੇਯ੍ਯਾਪਤ੍ਤਿਆਦਿਂ ਜਨੇਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਓਮਸਨੇ ਚ ਦੁਕ੍ਕਟਂ ਹੋਤਿ. ਅਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯਾ ਮੇਥੁਨਂ ਧਮ੍ਮਂ ਪਟਿਸੇਵਨ੍ਤੋ ਨ ਨਾਸੇਤਬ੍ਬੋ ‘‘ਅਨ੍ਤਿਮਵਤ੍ਥੁਂ ਅਜ੍ਝਾਪਨ੍ਨੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਨੁਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ…ਪੇ… ਨਾਸੇਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ ਪਾਲ਼ਿਯਾ ਅਭਾਵਤੋ. ਤੇਨੇਵ ਸੋ ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਸਙ੍ਖ੍ਯਂ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਨ ਸਹਸੇਯ੍ਯਾਪਤ੍ਤਾਦਿਂ ਜਨੇਤਿ, ਕੇਵਲਂ ਅਸਂਵਾਸੋਤਿ ਕਤ੍ਵਾ ਗਣਪੂਰਕੋ ਨ ਹੋਤਿ, ਏਕਕਮ੍ਮਂ ਏਕੁਦ੍ਦੇਸੋਪਿ ਹਿ ਸਂਵਾਸੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਸਮਸਿਕ੍ਖਤਾਪਿ ਸਂਵਾਸੋਤਿ ਕਤ੍ਵਾ ਸੋ ਤੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਪਦਸੋਧਮ੍ਮਾਪਤ੍ਤਿਂ ਪਨ ਜਨੇਤੀਤਿ ਕਾਰਣਚ੍ਛਾਯਾ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ਯਥਾ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਏਕਕਮ੍ਮਾਦਿਨੋ ਸਂਵਾਸਸ੍ਸ ਅਭਾਵਾ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀ ਅਸਂਵਾਸਾ ਭਿਕ੍ਖੁਸ੍ਸ, ਤਥਾ ਭਿਕ੍ਖੁ ਚ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯਾ, ਪਦਸੋਧਮ੍ਮਾਪਤ੍ਤਿਂ ਪਨ ਜਨੇਤਿ. ਤਥਾ ‘‘ਅਨ੍ਤਿਮਵਤ੍ਥੁਂ ਅਜ੍ਝਾਪਨ੍ਨੋਪਿ ਏਕਚ੍ਚੋ ਯੋ ਨਾਸੇਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ ਅਵੁਤ੍ਤੋਤਿ ਇਮਿਨਾ ਨਿਦਸ੍ਸਨੇਨ ਸਾ ਕਾਰਣਚ੍ਛਾਯਾ ਗਹਣਂ ਨ ਗਚ੍ਛਤਿ.

ਅਪਿ ਚ ‘‘ਭਿਕ੍ਖੁ ਸੁਤ੍ਤਭਿਕ੍ਖੁਮ੍ਹਿ ਵਿਪ੍ਪਟਿਪਜ੍ਜਤਿ, ਪਟਿਬੁਦ੍ਧੋ ਸਾਦਿਯਤਿ, ਉਭੋ ਨਾਸੇਤਬ੍ਬਾ’’ਤਿ (ਪਾਰਾ. ੬੬) ਚ, ‘‘ਤੇਨ ਹਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਮੇਤ੍ਤਿਯਂ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਂ ਨਾਸੇਥਾ’’ਤਿ (ਪਾਰਾ. ੩੮੪) ਚ ਵਚਨਤੋ ਯੋ ਸਙ੍ਘਮਜ੍ਝਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਅਨੁਵਿਜ੍ਜਕੇਨ ਅਨੁਵਿਜ੍ਜਿਯਮਾਨੋ ਪਰਾਜਾਪਿਤੋ, ਸੋਪਿ ਅਨੁਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋਵ, ਨ ਓਮਸਵਾਦਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਂ ਜਨੇਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ‘‘ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਂ ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਸਞ੍ਞੀ ਖੁਂਸੇਤੁਕਾਮੋ’’ਤਿ ਪਾਲ਼ਿ ਨਤ੍ਥਿ, ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਕਙ੍ਖਾਵਿਤਰਣਿਯਂ ‘‘ਯਂ ਅਕ੍ਕੋਸਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਤਾ, ਅਨਞ੍ਞਾਪਦੇਸੇਨ ਜਾਤਿਆਦੀਹਿ ਅਕ੍ਕੋਸਨਂ, ‘ਮਂ ਅਕ੍ਕੋਸਤੀ’ਤਿ ਜਾਨਨਾ, ਅਤ੍ਥਪੁਰੇਕ੍ਖਾਰਤਾਦੀਨਂ ਅਭਾਵੋਤਿ ਇਮਾਨੇਤ੍ਥ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਅਙ੍ਗਾਨੀ’’ਤਿ (ਕਙ੍ਖਾ. ਅਟ੍ਠ. ਓਮਸਵਾਦਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ) ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਥਾਪਿ ਦੁਟ੍ਠਦੋਸਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇ ‘‘ਅਸੁਦ੍ਧੋ ਹੋਤਿ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਪਾਰਾਜਿਕਂ ਧਮ੍ਮਂ ਅਜ੍ਝਾਪਨ੍ਨੋ, ਤਞ੍ਚੇ ਸੁਦ੍ਧਦਿਟ੍ਠਿ ਸਮਾਨੋ ਓਕਾਸਂ ਕਾਰਾਪੇਤ੍ਵਾ ਅਕ੍ਕੋਸਾਧਿਪ੍ਪਾਯੋ ਵਦੇਤਿ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਓਮਸਵਾਦਸ੍ਸਾ’’ਤਿ (ਪਾਰਾ. ੩੮੯) ਵਚਨਤੋ ਅਸੁਦ੍ਧੇ ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਸਞ੍ਞਾਯ ਏਵ ਓਮਸਨ੍ਤਸ੍ਸ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਂ. ਅਸੁਦ੍ਧਦਿਟ੍ਠਿਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਕਟਂ. ‘‘ਸੁਦ੍ਧੋ ਹੋਤਿ ਪੁਗ੍ਗਲੋ, ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਪਾਰਾਜਿਕਂ ਧਮ੍ਮਂ ਅਨਜ੍ਝਾਪਨ੍ਨੋ, ਤਞ੍ਚੇ ਸੁਦ੍ਧਦਿਟ੍ਠਿ ਸਮਾਨੋ ਓਕਾਸਂ ਕਾਰਾਪੇਤ੍ਵਾ ਅਕ੍ਕੋਸਾਧਿਪ੍ਪਾਯੋ ਵਦੇਤਿ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਓਮਸਵਾਦਸ੍ਸਾ’’ਤਿ (ਪਾਰਾ. ੩੮੯) ਵਚਨਤੋ ਪਨ ਕਙ੍ਖਾਵਿਤਰਣਿਯਂ ‘‘ਤਸ੍ਸ ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਤਾ ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਸਞ੍ਞਿਤਾ’’ਤਿ ਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ਅਨੇਕਂਸਿਕਤ੍ਤਾ ਤਸ੍ਸ ਅਙ੍ਗਸ੍ਸਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਅਪਿ ਚੇਤ੍ਥ ਸਿਕ੍ਖਾਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾਤਕਚਤੁਕ੍ਕਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ, ਅਤ੍ਥਿ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਸਿਕ੍ਖਾਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾਤਕੋ ਨ ਸਿਕ੍ਖਾਸਾਜੀਵਸਮਾਪਨ੍ਨੋ, ਅਤ੍ਥਿ ਸਿਕ੍ਖਾਸਾਜੀਵਸਮਾਪਨ੍ਨੋ ਨ ਸਿਕ੍ਖਾਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾਤਕੋ, ਅਤ੍ਥਿ ਸਿਕ੍ਖਾਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾਤਕੋ ਚੇਵ ਸਿਕ੍ਖਾਸਾਜੀਵਸਮਾਪਨ੍ਨੋ ਚ, ਅਤ੍ਥਿ ਨੇਵ ਸਿਕ੍ਖਾਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾਤਕੋ ਨ ਸਿਕ੍ਖਾਸਾਜੀਵਸਮਾਪਨ੍ਨੋ. ਤਤ੍ਥ ਤਤਿਯੋ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਸਿਕ੍ਖਾਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾਤਕੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਸਾ ਹਿ ਯਾਵ ਨ ਲਿਙ੍ਗਂ ਪਰਿਚ੍ਚਜਤਿ, ਕਾਸਾਵੇ ਸਉਸ੍ਸਾਹਾਵ ਸਮਾਨਾ ਸਾਮਞ੍ਞਾ ਚਵਿਤੁਕਾਮਾ ਸਿਕ੍ਖਂ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਨ੍ਤੀਪਿ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀ ਏਵ ਸਿਕ੍ਖਾਸਾਜੀਵਸਮਾਪਨ੍ਨਾਵ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹਿ ਭਗਵਤਾ ‘‘ਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯਾ ਸਿਕ੍ਖਾਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾਨ’’ਨ੍ਤਿ (ਚੂਲ਼ਵ. ੪੩੪). ਕਦਾ ਚ ਪਨ ਸਾ ਅਭਿਕ੍ਖੁਨੀ ਹੋਤੀਤਿ? ਯਦਾ ਸਾਮਞ੍ਞਾ ਚਵਿਤੁਕਾਮਾ ਗਿਹਿਨਿਵਾਸਨਂ ਨਿਵਾਸੇਤਿ, ਸਾ ‘‘ਵਿਬ੍ਭਨ੍ਤਾ’’ਤਿ ਸਙ੍ਖ੍ਯਂ ਗਚ੍ਛਤਿ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹਿ ਭਗਵਤਾ ‘‘ਯਦੇਵ ਸਾ ਵਿਬ੍ਭਨ੍ਤਾ, ਤਦੇਵ ਅਭਿਕ੍ਖੁਨੀ’’ਤਿ (ਚੂਲ਼ਵ. ੪੩੪). ਕਿਤ੍ਤਾਵਤਾ ਪਨ ਵਿਬ੍ਭਨ੍ਤਾ ਹੋਤੀਤਿ? ਸਾਮਞ੍ਞਾ ਚਵਿਤੁਕਾਮਾ ਕਾਸਾਵੇਸੁ ਅਨਾਲਯਾ ਕਾਸਾਵਂ ਵਾ ਅਪਨੇਤਿ, ਨਗ੍ਗਾ ਵਾ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਤਿਣਪਣ੍ਣਾਦਿਨਾ ਵਾ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦੇਤ੍ਵਾ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਕਾਸਾਵਂਯੇਵ ਵਾ ਗਿਹਿਨਿਵਾਸਨਾਕਾਰੇਨ ਨਿਵਾਸੇਤਿ, ਓਦਾਤਂ ਵਾ ਵਤ੍ਥਂ ਨਿਵਾਸੇਤਿ, ਸਲਿਙ੍ਗੇਨੇਵ ਵਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਤਿਤ੍ਥਿਯੇਸੁ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਕੇਸਲੁਞ੍ਚਨਾਦਿਵਤਂ ਸਮਾਦਿਯਤਿ, ਤਿਤ੍ਥਿਯਲਿਙ੍ਗਂ ਵਾ ਸਮਾਦਿਯਤਿ, ਤਦਾ ਵਿਬ੍ਭਨ੍ਤਾ ਨਾਮ ਹੋਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਯਾ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਲਿਙ੍ਗੇ ਠਿਤਾਵ ਤਿਤ੍ਥਿਯਵਤਂ ਸਮਾਦਿਯਤਿ, ਸਾ ਤਿਤ੍ਥਿਯਪਕ੍ਕਨ੍ਤਕੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਵਿਯ ਪਚ੍ਛਾ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਮ੍ਪਿ ਨ ਲਭਤਿ, ਸੇਸਾ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਮੇਵੇਕਂ ਲਭਨ੍ਤਿ, ਨ ਉਪਸਮ੍ਪਦਂ. ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ‘‘ਯਾ ਸਾ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁਨੀ ਸਕਾਸਾਵਾ ਤਿਤ੍ਥਾਯਤਨਂ ਸਙ੍ਕਨ੍ਤਾ, ਸਾ ਆਗਤਾ ਨ ਉਪਸਮ੍ਪਾਦੇਤਬ੍ਬਾ’’ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਯਾ ਪਠਮਂ ਵਿਬ੍ਭਮਿਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਛਾ ਤਿਤ੍ਥਾਯਤਨਂ ਸਙ੍ਕਨ੍ਤਾ, ਸਾ ਆਗਤਾ ਉਪਸਮ੍ਪਾਦੇਤਬ੍ਬਾਤਿ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਂ ਵਿਯ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ਸਙ੍ਗੀਤਿਆਚਰਿਯੇਹਿ ਪਨ ‘‘ਚਤੁਵੀਸਤਿ ਪਾਰਾਜਿਕਾਨੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਨ ਪੁਨ ਸਾ ਉਪਸਮ੍ਪਾਦੇਤਬ੍ਬਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਏਵ ਸਿਕ੍ਖਾਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾਨਂ ਨਾਨੁਞ੍ਞਾਤਂ ਭਗਵਤਾ. ਅਨ੍ਤਿਮਵਤ੍ਥੁਅਜ੍ਝਾਪਨ੍ਨਾ ਪਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀ ਏਵ. ਪਕ੍ਖਪਣ੍ਡਕੀਪਿ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀ ਏਵ. ਕਿਨ੍ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਾ.

ਵਿਨੀਤਵਤ੍ਥੁਵਣ੍ਣਨਾ

੬੭. ਵਿਨੀਤਾਨਿ ਵਿਨਿਚ੍ਛਿਤਾਨਿ ਵਤ੍ਥੂਨਿ ਵਿਨੀਤਵਤ੍ਥੂਨਿ. ਤੇਸਂ ਤੇਸਂ ‘‘ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਅਞ੍ਞਤਰੋ ਭਿਕ੍ਖੂ’’ਤਿਆਦੀਨਂ ਵਤ੍ਥੂਨਂ ਪਾਟੇਕ੍ਕਂ ਨਾਮਗਣਨਂ ਉਦ੍ਧਰਿਤ੍ਵਾ ਉਦ੍ਧਰਿਤ੍ਵਾ ਊਨਾਧਿਕਦੋਸਸੋਧਨਟ੍ਠੇਨ ਉਦ੍ਦਾਨਾ ਚ ਤਾ ਮਤ੍ਰਾਦਿਸਿਦ੍ਧਿਗਾਥਾਹਿ ਛਨ੍ਦੋਵਿਚਿਤਿਲਕ੍ਖਣੇਨ ਗਾਥਾ ਚਾਤਿ ‘‘ਉਦ੍ਦਾਨਗਾਥਾ ਨਾਮਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਦੇ, ਸੋਧਨੇ ਇਤਿ ਧਾਤੁਸ੍ਸ ਰੂਪਂ ਉਦ੍ਦਾਨਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਇਮਾ ਪਨ ਉਦ੍ਦਾਨਗਾਥਾ ਧਮ੍ਮਸਙ੍ਗਾਹਕਤ੍ਥੇਰੇਹਿ ਸਙ੍ਗੀਤਿਕਾਲੇ ਠਪਿਤਾ, ਕਤ੍ਥਾਤਿ ਚੇ? ਪਦਭਾਜਨੀਯਾਵਸਾਨੇ. ‘‘ਵਤ੍ਥੁਗਾਥਾ ਨਾਮ ‘ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਅਞ੍ਞਤਰੋ ਭਿਕ੍ਖੂ’ਤਿਆਦੀਨਂ ਇਮੇਸਂ ਵਿਨੀਤਵਤ੍ਥੂਨਂ ਨਿਦਾਨਾਨੀ’’ਤਿ ਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਤ੍ਥ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਵਿਨੀਤਵਤ੍ਥੂਨਿ ਏਵ ‘‘ਵਤ੍ਥੁਗਾਥਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਇਦਮੇਤ੍ਥ ਸਮਾਸਤੋ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯਨਿਦਸ੍ਸਨਂ – ‘‘ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਤ੍ਵਂ, ਭਿਕ੍ਖੁ, ਆਪਨ੍ਨੋ ਪਾਰਾਜਿਕ’’ਨ੍ਤਿ ਮੂਲਾਪਤ੍ਤਿਦਸ੍ਸਨਵਸੇਨ ਵਾ, ‘‘ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ, ਭਿਕ੍ਖੁ, ਪਾਰਾਜਿਕਸ੍ਸ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸਸ੍ਸ, ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਆਪਤ੍ਤਿਭੇਦਦਸ੍ਸਨਵਸੇਨ ਵਾ, ‘‘ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ, ਭਿਕ੍ਖੁ, ਅਸਾਦਿਯਨ੍ਤਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿਦਸ੍ਸਨਵਸੇਨ ਵਾ ਯਾਨਿ ਵਤ੍ਥੂਨਿ ਵਿਨੀਤਾਨਿ ਵਿਨਿਚ੍ਛਿਤਾਨਿ, ਤਾਨਿ ਵਿਨੀਤਵਤ੍ਥੂਨਿ ਨਾਮ. ਤੇਸਂ ਵਿਨੀਤਵਤ੍ਥੂਨਂ ਨਿਦਾਨਵਤ੍ਥੁਦੀਪਿਕਾ ਤਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਥੁਗਾਥਾ ਨਾਮ. ਉਦ੍ਦਾਨਗਾਥਾਵ ‘‘ਵਤ੍ਥੁਗਾਥਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾਤਿ ਏਕੇ. ਤੇਸਂ ‘‘ਇਮਿਨਾ ਲਕ੍ਖਣੇਨ ਆਯਤਿਂ ਵਿਨਯਧਰਾ ਵਿਨਯਂ ਵਿਨਿਚ੍ਛਿਨਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵਚਨੇਨ ਵਿਰੁਜ੍ਝਤਿ. ਨ ਹਿ ਉਦ੍ਦਾਨਗਾਥਾਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿਪਿ ਵਿਨਿਚ੍ਛਯਲਕ੍ਖਣਂ ਦਿਸ੍ਸਤਿ, ਉਦ੍ਦਾਨਗਾਥਾਨਂ ਵਿਸੁਂ ਪਯੋਜਨਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਸੁਖਂ ਵਿਨਯਧਰਾ ਉਗ੍ਗਣ੍ਹਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਪਯੋਜਨਨਾਨਤ੍ਤਤੋਪੇਤਂ ਨਾਨਤ੍ਤਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਤਤ੍ਥਾਯਂ ਵਿਗ੍ਗਹੋ – ਵਤ੍ਥੂਨਿ ਏਵ ਗਾਥਾ ਵਤ੍ਥੁਗਾਥਾ. ਵਿਨੀਤਵਤ੍ਥੁਤੋ ਵਿਸੇਸਨਤ੍ਥਮੇਤ੍ਥ ਗਾਥਾਗ੍ਗਹਣਂ. ਉਦ੍ਦਾਨਗਾਥਾਤੋ ਵਿਸੇਸਨਤ੍ਥਂ ਵਤ੍ਥੁਗ੍ਗਹਣਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਕੇਚਿ ਪਨ ‘‘ਗਾਥਾਨਂ ਵਤ੍ਥੂਨੀਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੇ ਵਤ੍ਥੁਗਾਥਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਮਕ੍ਕਟਿਵਤ੍ਥੁਂ ਅਞ੍ਞੇ ਤਤ੍ਥ ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਰੋਚੇਸੁਂ, ਇਧ ਸਯਮੇਵ. ਤਤ੍ਥ ਕਾਰਣਸ੍ਸ ‘‘ਭਗਵਤਾ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਵਜ੍ਜਿਪੁਤ੍ਤਕਾਪਿ ਅਞ੍ਞੇ ਏਵ. ‘‘ਤਤ੍ਥ ਆਨਨ੍ਦਤ੍ਥੇਰੋ, ਇਧ ਤੇ ਏਵਾ’’ਤਿ ਅਞ੍ਞਤਰਸ੍ਮਿਂ ਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਆਚਰਿਯਸ੍ਸ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ਵੁਤ੍ਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਉਪਪਰਿਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬਂ.

੬੭-੮. ਞਤ੍ਵਾਤਿ ਅਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਸਯਮੇਵ ਞਤ੍ਵਾ. ਪੋਕ੍ਖਰਨ੍ਤਿ ਸਰੀਰਂ ਭੇਰਿਪੋਕ੍ਖਰਂ ਵਿਯ. ਲੋਕਿਯਾ ਅਵਿਕਲਂ ‘‘ਸੁਨ੍ਦਰ’’ਨ੍ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਵਣ੍ਣਪੋਕ੍ਖਰਤਾਯਾਤਿ ਪਠਮੇਨਤ੍ਥੇਨ ਵਿਸਿਟ੍ਠਕਾਯਚ੍ਛਵਿਤਾਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ, ਦੁਤਿਯੇਨ ਵਣ੍ਣਸੁਨ੍ਦਰਤਾਯਾਤਿ. ‘‘ਉਪ੍ਪਲਗਬ੍ਭਵਣ੍ਣਤ੍ਤਾ ਸੁਵਣ੍ਣਵਣ੍ਣਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਉਪ੍ਪਲਵਣ੍ਣਾਤਿ ਨਾਮਂ ਲਭੀ’’ਤਿ ਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਨੀਲੁਪ੍ਪਲਵਣ੍ਣਾ ਕਾਯਚ੍ਛਵੀਤਿ ਵਚਨਂ ਪਨ ਸਾਮਚ੍ਛਵਿਂ ਦੀਪੇਤਿ. ਲੋਕੇ ਪਨ ‘‘ਉਪ੍ਪਲਸਮਾ ਪਸਤ੍ਥਸਾਮਾ’’ਤਿ ਵਚਨਤੋ ‘‘ਯਾ ਸਾਮਾ ਸਾਮਵਣ੍ਣਾ ਸਾਮਤਨੁਮਜ੍ਝਾ, ਸਾ ਪਾਰਿਚਰਿਯਾ ਸਗ੍ਗੇ ਮਮ ਵਾਸੋ’’ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਸਾਮਚ੍ਛਵਿਕਾ ਇਤ੍ਥੀਨਂ ਪਸਤ੍ਥਾ. ‘‘ਯਾਵਸ੍ਸਾ ਨਂ ਅਨ੍ਧਕਾਰ’’ਨ੍ਤਿਪਿ ਪਾਠੋ. ਕਿਲੇਸਕਾਮੇਹਿ ਵਤ੍ਥੁਕਾਮੇਸੁ ਯੋ ਨ ਲਿਮ੍ਪਤਿ.

੬੯. ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਂ ਪਾਤੁਭੂਤਨ੍ਤਿ ਇਤ੍ਥਿਸਣ੍ਠਾਨਂ ਪਾਤੁਭੂਤਂ, ਤਞ੍ਚ ਖੋ ਪੁਰਿਸਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤਰਧਾਨੇਨ ਇਤ੍ਥਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਪਾਤੁਭਾਵੇਨ. ਏਵਂ ਪੁਰਿਸਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਪਾਤੁਭਾਵੇਪਿ. ਏਤੇਨ ਯਥਾ ਬ੍ਰਹ੍ਮਾਨਂ ਪੁਰਿਸਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਨੁਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਕੇਵਲਂ ਪੁਰਿਸਸਣ੍ਠਾਨਮੇਵ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਯਥਾ ਚ ਕਸ੍ਸਚਿ ਪਣ੍ਡਕਸ੍ਸ ਵਿਨਾਪਿ ਪੁਰਿਸਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇਨ ਪੁਰਿਸਸਣ੍ਠਾਨਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਨ ਤਥਾ ਤੇਸਨ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸਿਤਂ ਹੋਤਿ, ਤਂ ਪਨ ਇਤ੍ਥਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਪੁਰਿਸਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਵਾ ਅਨ੍ਤਰਧਾਯਨ੍ਤਂ ਮਰਨ੍ਤਾਨਂ ਵਿਯ ਪਟਿਲੋਮਕ੍ਕਮੇਨ ਸਤ੍ਤਰਸਮਚਿਤ੍ਤਕ੍ਖਣਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਅਨ੍ਤਰਧਾਯਤਿ. ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇ ਨਿਰੁਦ੍ਧੇ ਇਤਰਂ ਵਿਸਭਾਗਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਪਾਤੁਭਵਤਿ. ਯਸ੍ਮਾ ਮਹਾਨਿਦ੍ਦਂ ਓਕ੍ਕਨ੍ਤਸ੍ਸੇਵ ਕਿਰਸ੍ਸ ਵਿਸਭਾਗਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਪਾਤੁਭਵਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਰਤ੍ਤਿਭਾਗੇ ਨਿਦ੍ਦਂ ਓਕ੍ਕਨ੍ਤਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਂਯੇਵ ਉਪਜ੍ਝਂ ਤਮੇਵ ਉਪਸਮ੍ਪਦ’’ਨ੍ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਪਵਤ੍ਤਿਨੀਯੇਵ ਉਪਜ੍ਝਾਯਾ, ਉਪਸਮ੍ਪਦਾਚਰਿਯਾ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਯੇਵ ਆਚਰਿਯਾਤਿ ਕਤ੍ਵਾ ਤਾਸਂ ਉਪਜ੍ਝਾਯਵਤ੍ਤਂ, ਆਚਰਿਯਵਤ੍ਤਞ੍ਚ ਇਮਿਨਾ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾਸਦਾਸਾਯਂ ਪਾਤਂ ਭਿਕ੍ਖੁਨੁਪਸ੍ਸਯਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਕਾਤਬ੍ਬਂ, ਤਾਹਿ ਚ ਇਮਸ੍ਸ ਵਿਹਾਰਂ ਆਗਮ੍ਮ ਸਦ੍ਧਿਵਿਹਾਰਿਕਵਤ੍ਤਾਦਿ ਕਾਤਬ੍ਬਂ ਨੁ ਖੋਤਿ ਚੇ? ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਹਿ ਸਙ੍ਗਮਿਤੁ’’ਨ੍ਤਿ ਵਚਨੇਨ ਵਿਨਾਭਾਵਦੀਪਨਤੋ ਕੇਵਲਂ ਨ ਪੁਨ ਉਪਜ੍ਝਾ ਗਹੇਤਬ੍ਬਾ, ਨ ਚ ਉਪਸਮ੍ਪਦਾ ਕਾਤਬ੍ਬਾਤਿ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਮੇਵ ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਂਯੇਵ ਉਪਜ੍ਝ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਤਤ੍ਥ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਹਿ ਸਙ੍ਗਮਿਤੁਨ੍ਤਿ ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਵਿਨਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਹਿ ਏਵ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਮਙ੍ਗੀ ਭਵਿਤੁਂ ਅਨੁਜਾਨਾਮੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਇਮਿਨਾ ਪਾਲ਼ਿਲੇਸੇਨ ‘‘ਤਸ੍ਸਾ ਏਵ ਗਾਮਨ੍ਤਰਾਦੀਹਿ ਅਨਾਪਤ੍ਤੀ’’ਤਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਵਚਨਂ ਸਿਦ੍ਧਂ ਹੋਤਿ, ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਸਙ੍ਗਮਿਤੁਂ ਸਕ੍ਕਾ, ਯਞ੍ਚ ਭਗਵਤਾ ਗਮਨਂ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਂ, ਤਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਕੁਤੋ ਗਾਮਨ੍ਤਰਾਦਿਪਚ੍ਚਯਾ ਆਪਤ੍ਤਿ. ਨ ਹਿ ਭਗਵਾ ਆਪਤ੍ਤਿਯਂ ਨਿਯੋਜੇਤੀਤਿ ਯੁਤ੍ਤਮੇਵ ਤਂ, ਅਞ੍ਞਥਾ ‘‘ਯਾ ਆਪਤ੍ਤਿਯੋ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਹਿ ਅਸਾਧਾਰਣਾ, ਤਾਹਿ ਆਪਤ੍ਤੀਹਿ ਅਨਾਪਤ੍ਤੀ’’ਤਿ ਪਾਲ਼ਿਵਚਨਤੋ ਨ ਗਾਮਨ੍ਤਰਾਦੀਹਿ ਅਨਾਪਤ੍ਤੀਤਿ ਆਪਜ੍ਜਤਿ. ਸਾਧਾਰਣਤਾ ਆਪਤ੍ਤਿਯੇਵ ‘‘ਯਾ ਆਪਤ੍ਤਿਯੋ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਹਿ ਅਸਾਧਾਰਣਾ, ਯਾ ਚ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਹਿ ਸਙ੍ਗਮਨ੍ਤਿਯਾ ਗਾਮਨ੍ਤਰਨਦੀਪਾਰਰਤ੍ਤਿਵਿਪ੍ਪਵਾਸਗਣਓਹੀਯਨਾਪਤ੍ਤਿਯੋ, ਤਾਹਿ ਆਪਤ੍ਤੀਹਿ ਅਨਾਪਤ੍ਤੀ’’ਤਿ ਨ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾਤਿ ਚੇ? ਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ਅਨਿਟ੍ਠਪ੍ਪਸਙ੍ਗਤੋ. ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਙ੍ਕਨ੍ਤਾਯਪਿ ਤਸ੍ਸਾ ਤਾ ਪਹਾਯ ਅਞ੍ਞਾਹਿ ਸਙ੍ਗਮਨ੍ਤਿਯਾ ਗਾਮਨ੍ਤਰਾਦੀਹਿ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ ਏਵ ਸਬ੍ਬਕਾਲਨ੍ਤਿ ਇਮਸ੍ਸ ਅਨਿਟ੍ਠਪ੍ਪਸਙ੍ਗਤੋ ਤਥਾ ਨ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤਤ੍ਥ ਗਾਮਨ੍ਤਰਾਪਤ੍ਤਾਦਿਵਤ੍ਥੁਂ ਸਞ੍ਚਿਚ੍ਚ ਤਸ੍ਮਿਂ ਕਾਲੇ ਅਜ੍ਝਾਚਰਨ੍ਤੀਪਿ ਸਾ ਲਿਙ੍ਗਪਾਤੁਭਾਵੇਨ ਕਾਰਣੇਨ ਅਨਾਪਜ੍ਜਨਤੋ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ. ਅਨਾਪਜ੍ਜਨਟ੍ਠੇਨੇਵ ਵੁਟ੍ਠਾਤਿ ਨਾਮਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਤਥਾ ਯੋਗੀ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਏਵ ਕਿਲੇਸੇ ਨਿਰੋਧੇਤਿ. ਅਬਨ੍ਧਨੋਪਿ ਪਤ੍ਤੋ ‘‘ਊਨਪਞ੍ਚਬਨ੍ਧਨੋ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਸਬ੍ਬਸੋ ਵਾ ਪਨ ਨ ਸਾਵੇਤਿ ਅਪ੍ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾਤਾ ਹੋਤਿ ਸਿਕ੍ਖਾ, ਏਵਮਿਧ ਅਨਾਪਨ੍ਨਾਪਿ ਆਪਤ੍ਤਿ ਵੁਟ੍ਠਿਤਾ ਨਾਮ ਹੋਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ.

ਯਸ੍ਮਾ ਪਨ ਸਾ ਪੁਰਿਸੇਨ ਸਹਸੇਯ੍ਯਾਪਤ੍ਤਿਂ ਅਨਾਪਜ੍ਜਨ੍ਤੀਪਿ ਸਕ੍ਕੋਤਿ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਹਿ ਸਙ੍ਗਮਿਤੁਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਨਾਪਤ੍ਤੀਤਿ ਕਤ੍ਵਾ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ‘‘ਉਭਿਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਸਹਸੇਯ੍ਯਾਪਤ੍ਤਿ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ਪਰਿਵਾਰੇ ‘‘ਅਪਰੇਹਿਪਿ ਚਤੂਹਾਕਾਰੇਹਿ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਆਪਜ੍ਜਤਿ ਸਙ੍ਘਮਜ੍ਝੇ ਗਣਮਜ੍ਝੇ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਲਿਙ੍ਗਪਾਤੁਭਾਵੇਨਾ’’ਤਿ (ਪਰਿ. ੩੨੪). ਯਂ ਪਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ਪਰਿਵਾਰੇ ‘‘ਅਤ੍ਥਾਪਤ੍ਤਿ ਆਪਜ੍ਜਨ੍ਤੋ ਵੁਟ੍ਠਾਤਿ ਵੁਟ੍ਠਹਨ੍ਤੋ ਆਪਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ (ਪਰਿ. ੩੨੪), ਤਸ੍ਸ ਸਹਸੇਯ੍ਯਾਦਿਂ ਆਪਜ੍ਜਤਿ ਅਸਾਧਾਰਣਾਪਤ੍ਤੀਹਿ ਵੁਟ੍ਠਾਤਿ, ਤਦੁਭਯਮ੍ਪਿ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਦੂਰੇ ਵਿਹਾਰੋ ਹੋਤਿ ਪਞ੍ਚਧਨੁਸਤਿਕਂ ਪਚ੍ਛਿਮਂ, ਵਿਹਾਰਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਗਾਮਂ ਪਵਿਸਨ੍ਤਿਯਾ ਗਾਮਨ੍ਤਰਂ ਹੋਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸਂਵਿਦਹਨਂ ਪਰਿਮੋਚੇਤ੍ਵਾਤਿ ਅਦ੍ਧਾਨਗਮਨਸਂਵਿਦਹਨਂ ਅਕਤ੍ਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤਾ ਕੋਪੇਤ੍ਵਾਤਿ ਪਰਿਚ੍ਚਜਿਤ੍ਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ‘‘ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਵਸ੍ਸਸਾਮਣੇਰੇਨਾਪੀ’’ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਅਪਰਿਪੁਣ੍ਣਵਸ੍ਸਸ੍ਸ ਉਪਜ੍ਝਾਯਗ੍ਗਹਣਂ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਵਿਯ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ਵਿਨਯਕਮ੍ਮਂ ਕਤ੍ਵਾ ਠਪਿਤੋਤਿ ਵਿਕਪ੍ਪੇਤ੍ਵਾ ਠਪਿਤੋ. ਅਵਿਕਪ੍ਪਿਤਾਨਂ ਦਸਾਹਾਤਿਕ੍ਕਮੇ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਤਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਪੁਨ ਪਟਿਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਤਾਹਂ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਪਨ ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਸਨ੍ਨਿਧਿਂ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਹਿ ਪਟਿਗ੍ਗਾਹਾਪੇਤ੍ਵਾ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤੁ’’ਨ੍ਤਿ (ਚੂਲ਼ਵ. ੪੨੧) ਵਚਨਤੋ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਨਪੇਕ੍ਖਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨੇਨਾਤਿ ਵਤ੍ਥੁਂ ਅਨਪੇਕ੍ਖਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨੇਨ ਵਾ ਪਟਿਗ੍ਗਹਣੇਨ ਵਾ ਪੁਨ ਪਟਿਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ. ਪਕ੍ਖਮਾਨਤ੍ਤਕਾਲੇ ਪੁਨਦੇਵ ਲਿਙ੍ਗਂ ਪਰਿਵਤ੍ਤਤਿ ਛਾਰਤ੍ਤਂ ਮਾਨਤ੍ਤਮੇਵ ਦਾਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਸਚੇ, ਭਿਕ੍ਖੁਕਾਲੇ ਅਪ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਾਯ ਆਪਤ੍ਤਿਯਾ, ਨੋ ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਾਯਾਤਿ ਨੋ ਲਦ੍ਧੀਤਿ ਆਚਰਿਯੋ.

ਪਰਿਵਾਸਦਾਨਂ ਪਨ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯਾ ਛਾਦਨਾਸਮ੍ਭਵਤੋ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਸਚੇ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀ ਅਸਾਧਾਰਣਂ ਪਾਰਾਜਿਕਾਪਤ੍ਤਿਂ ਆਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਪੁਰਿਸਲਿਙ੍ਗਂ ਪਟਿਲਭਤਿ, ਭਿਕ੍ਖੂਸੁ ਉਪਸਮ੍ਪਦਂ ਨ ਲਭਤਿ, ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ ਲਭਤਿ, ਅਨੁਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੁਭਾਵੇ ਠਿਤੋ ਸਹਸੇਯ੍ਯਾਪਤ੍ਤਿਂ ਨ ਜਨੇਤਿ. ਵਿਬ੍ਭਨ੍ਤਾਯ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯਾ ਪੁਰਿਸਲਿਙ੍ਗੇ ਪਾਤੁਭੂਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂਸੁ ਉਪਸਮ੍ਪਦਂ ਨ ਲਭਤਿ, ਪਾਰਾਜਿਕਂ. ਅਵਿਬ੍ਭਨ੍ਤਮਾਨਸ੍ਸ ਗਹਟ੍ਠਸ੍ਸੇਵ ਸਤੋ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਦੂਸਕਸ੍ਸ ਸਚੇ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਂ ਪਾਤੁਭਵਤਿ, ਨੇਵ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਸੁ ਉਪਸਮ੍ਪਦਂ ਲਭਤਿ, ਨ ਪੁਨ ਲਿਙ੍ਗਪਰਿਵਤ੍ਤੇ ਜਾਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂਸੁ ਵਾਤਿ. ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯਾ ਲਿਙ੍ਗਪਰਿਵਤ੍ਤੇ ਸਤਿ ਭਿਕ੍ਖੁ ਹੋਤਿ, ਸੋ ਚੇ ਸਿਕ੍ਖਂ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾਯ ਵਿਬ੍ਭਮਿਤ੍ਵਾ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਂ ਪਟਿਲਭੇਯ੍ਯ, ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਸੁ ਉਪਸਮ੍ਪਦਂ ਪਟਿਲਭਤਿ ਉਭਯਤ੍ਥ ਪੁਬ੍ਬੇ ਪਾਰਾਜਿਕਭਾਵਂ ਅਪ੍ਪਤ੍ਤਤ੍ਤਾ. ਯਾ ਪਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਦ੍ਵਾਦਸਵਸ੍ਸਾ ਪੁਰਿਸਲਿਙ੍ਗਂ ਪਟਿਲਭੇਯ੍ਯ, ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਏਵ. ਪੁਨ ਸਿਕ੍ਖਂ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾਯ ਆਗਤੋ ਨ ਉਪਸਮ੍ਪਾਦੇਤਬ੍ਬੋ ਅਪਰਿਪੁਣ੍ਣਵੀਸਤਿਵਸ੍ਸਤ੍ਤਾ. ਪੁਨ ਲਿਙ੍ਗਪਰਿਵਤ੍ਤੇ ਸਤਿ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਸੁ ਉਪਸਮ੍ਪਦਂ ਲਭਤਿ. ਏਵਂ ਚੇ ਕਤਦ੍ਵਾਦਸਸਙ੍ਗਹਸ੍ਸ ਦਾਰਕਸ੍ਸ ਲਿਙ੍ਗਪਰਿਵਤ੍ਤੇ ਸਤਿ ਗਿਹਿਗਤਾ ਇਤ੍ਥੀ ਹੋਤਿ, ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਦ੍ਵਾਦਸਵਸ੍ਸਾ ਉਪਸਮ੍ਪਾਦੇਤਬ੍ਬਾ ਕਿਰ. ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯਾ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਨ੍ਤਰਧਾਨੇਨ, ਭਿਕ੍ਖੁਸ੍ਸ ਵਾ ਪੁਰਿਸਲਿਙ੍ਗਨ੍ਤਰਧਾਨੇਨ ਪਕ੍ਖਪਣ੍ਡਕਭਾਵੋ ਭਵੇਯ੍ਯ, ਨ ਸਾ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਹਿ ਨਾਸੇਤਬ੍ਬਾ ਭਿਕ੍ਖੁ ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਪੁਨ ਪਕਤਿਭਾਵਾਪਤ੍ਤਿਸਮ੍ਭਵਾ. ਪਕਤਿਪਣ੍ਡਕਂ ਪਨ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘‘ਪਣ੍ਡਕੋ ਨਾਸੇਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਪਕ੍ਖਪਣ੍ਡਕੋ ਹਿ ਸਂਵਾਸਨਾਸਨਾਯ ਨਾਸੇਤਬ੍ਬੋ, ਇਤਰੋ ਉਭਯਨਾਸਨਾਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਯਦਿ ਤੇਸਂ ਪੁਨ ਪਕਤਿਭਾਵੋ ਭਵੇਯ੍ਯ, ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਂਯੇਵ ਉਪਜ੍ਝਂ ਤਮੇਵ ਉਪਸਮ੍ਪਦਂ ਤਾਨਿਯੇਵ ਵਸ੍ਸਾਨਿ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਹਿ ਸਙ੍ਗਮਿਤੁ’’ਨ੍ਤਿ ਅਯਂ ਵਿਧਿ ਸਮ੍ਭਵਤਿ. ਸਚੇ ਨੇਸਂ ਲਿਙ੍ਗਨ੍ਤਰਂ ਪਾਤੁਭਵੇਯ੍ਯ, ਸੋ ਚ ਵਿਧਿ, ਯਾ ਆਪਤ੍ਤਿਯੋ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਹਿ ਸਾਧਾਰਣਾ, ਤਾ ਆਪਤ੍ਤਿਯੋ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਨਂ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਵੁਟ੍ਠਾਤੁਂ ਅਸਾਧਾਰਣਾਹਿ ਅਨਾਪਤ੍ਤੀਤਿ ਅਯਮ੍ਪਿ ਵਿਧਿ ਸਮ੍ਭਵਤਿ. ਯਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਪਰਿਵਾਰੇ ‘‘ਸਹ ਪਟਿਲਾਭੇਨ ਪੁਰਿਮਂ ਜਹਤਿ, ਪਚ੍ਛਿਮੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਤਿ, ਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਯੋ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਮ੍ਭਨ੍ਤਿ, ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਯੋ ਨਿਰੁਜ੍ਝਨ੍ਤਿ, ਸਹ ਪਟਿਲਾਭੇਨ ਪਚ੍ਛਿਮਂ ਜਹਤਿ, ਪੁਰਿਮੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਤਿ, ਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਯੋ’’ਤਿਆਦਿ, ਤਂ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਵਿਧਿਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਖਨ੍ਤੀਤਿ ਆਚਰਿਯੋ. ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਂ, ਪੁਰਿਸਲਿਙ੍ਗਂ ਵਾ ਅਨ੍ਤਰਧਾਯਨ੍ਤਂ ਕਿਂ ਸਕਲਮ੍ਪਿ ਸਰੀਰਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਅਨ੍ਤਰਧਾਯਤਿ, ਉਦਾਹੁ ਸਯਮੇਵ. ਕਿਞ੍ਚੇਤ੍ਥ – ਯਦਿ ਤਾਵ ਸਕਲਂ ਸਰੀਰਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਅਨ੍ਤਰਧਾਯਤਿ, ਅਯਂ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਚੁਤੋ ਭਵੇਯ੍ਯ. ਤਸ੍ਮਾ ਸਾਮਞ੍ਞਾ ਚੁਤੋ ਭਵੇਯ੍ਯ, ਪੁਨ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤੋ ਓਪਪਾਤਿਕੋ ਭਵੇਯ੍ਯ. ਅਥ ਸਯਮੇਵ ਅਨ੍ਤਰਧਾਯਤਿ, ਸੋਪਿ ਭਾਵੋ ਤਸ੍ਸ ਵਿਰੁਜ੍ਝਤਿ. ਇਤ੍ਥਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਦੀਨਿ ਹਿ ਸਕਲਮ੍ਪਿ ਸਰੀਰਂ ਬ੍ਯਾਪੇਤ੍ਵਾ ਠਿਤਾਨੀਤਿ ਖਣਨਿਰੋਧੋ ਵਿਯ ਤੇਸਂ ਅਨ੍ਤਰਧਾਨਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਦੋਸਪ੍ਪਸਙ੍ਗਾਭਾਵੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਸਂਸਟ੍ਠਪ੍ਪਭਾਨਂ ਦੀਪਾਨਂ ਏਕਪ੍ਪਭਾਨਿਰੋਧੇਪਿ ਇਤਰਿਸ੍ਸਾ ਠਾਨਂ ਵਿਯ ਸੇਸਸਰੀਰਟ੍ਠਾਨਂ ਤਤ੍ਥ ਹੋਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

੭੧-੨. ਮੁਚ੍ਚਤੁ ਵਾ ਮਾ ਵਾ ਦੁਕ੍ਕਟਮੇਵਾਤਿ ਮੋਚਨਰਾਗਾਭਾਵਤੋ. ਅਵਿਸਯੋਤਿ ਅਸਾਦਿਯਨਂ ਨਾਮ ਏਵਰੂਪੇ ਠਾਨੇ ਦੁਕ੍ਕਰਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਮੇਥੁਨਧਮ੍ਮੋ ਨਾਮ ਉਭਿਨ੍ਨਂ ਵਾਯਾਮੇਨ ਨਿਪਜ੍ਜਤਿ ‘‘ਤਸ੍ਸ ਦ੍ਵਯਂਦ੍ਵਯਸਮਾਪਤ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਤ੍ਵਂ ਮਾ ਵਾਯਾਮ, ਏਵਂ ਤੇ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ, ਕਿਰਿਯਞ੍ਹੇਤਂ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ, ‘‘ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਤ੍ਵਂ ਭਿਕ੍ਖੁ ਆਪਨ੍ਨੋ ਪਾਰਾਜਿਕ’’ਨ੍ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਅਕਿਰਿਯਮ੍ਪੇਤਂ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਯੇਭੁਯ੍ਯੇਨ ‘‘ਕਿਰਿਯ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤੀਤਿ ਸਿਦ੍ਧਂ ਹੋਤਿ.

੭੩-੪. ‘‘ਪਾਰਾਜਿਕਭਯੇਨ ਆਕਾਸਗਤਮੇਵ ਕਤ੍ਵਾ ਪਵੇਸਨਾਦੀਨਿ ਕਰੋਨ੍ਤਸ੍ਸ ਸਹਸਾ ਤਾਲੁਕਂ ਵਾ ਪਸ੍ਸਂ ਵਾ ਅਙ੍ਗਜਾਤਂ ਛੁਪਤਿ ਚੇ, ਦੁਕ੍ਕਟਮੇਵਾ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਕਸ੍ਮਾ? ਨ ਮੇਥੁਨਰਾਗਤ੍ਤਾਤਿ, ਵੀਮਂਸਿਤਬ੍ਬਂ. ਦਨ੍ਤਾਨਂ ਬਾਹਿਰਭਾਵੋ ਓਟ੍ਠਾਨਂ ਬਾਹਿਰਭਾਵੋ ਵਿਯ ਥੁਲ੍ਲਚ੍ਚਯਵਤ੍ਥੁ ਹੋਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਬਹਿ ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤਦਨ੍ਤੇ ਜਿਵ੍ਹਾਯ ਚ ਥੁਲ੍ਲਚ੍ਚਯ’’ਨ੍ਤਿ. ਤਂ ਪੁਗ੍ਗਲਂ ਵਿਸਞ੍ਞਿਂ ਕਤ੍ਵਾਤਿ ਵਚਨੇਨ ਸੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਖਿਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤੋ ਨਾਮ ਹੋਤੀਤਿ ਦਸ੍ਸਿਤਂ ਹੋਤਿ. ਯੋ ਪਨ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਨ ਵਿਸਞ੍ਞੀਕਤੋ, ਸੋ ਚੇ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਙ੍ਗਜਾਤਸ੍ਸ ਧਾਤੁਘਟ੍ਟਨਚਰਿਣਿਜ੍ਝਿਣਿਕਾਦਿਸਞ੍ਞਾਯ ਸਾਦਿਯਤਿ, ਮੇਥੁਨਸਞ੍ਞਾਯ ਅਭਾਵਤੋ ਵਿਸਞ੍ਞੀਪਕ੍ਖਮੇਵ ਭਜਤੀਤਿ ਤਸ੍ਸ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿਚ੍ਛਾਯਾ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ‘‘ਮੇਥੁਨਮੇਤਂ ਮਞ੍ਞੇ ਕਸ੍ਸਚਿ ਅਮਨੁਸ੍ਸਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਞਤ੍ਵਾ ਸਾਦਿਯਨ੍ਤਸ੍ਸ ਆਪਤ੍ਤਿ ਏਵ. ਪਣ੍ਡਕਸ੍ਸ ਮੇਥੁਨਧਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਪਣ੍ਡਕਸ੍ਸ ਵਚ੍ਚਮਗ੍ਗੇ ਵਾ ਮੁਖੇ ਵਾ, ਭੁਮ੍ਮਤ੍ਥੇ ਵਾ ਸਾਮਿਵਚਨਂ. ਅਵੇਦਯਨ੍ਤਸ੍ਸਪਿ ਸੇਵਨਚਿਤ੍ਤਵਸੇਨ ਆਪਤ੍ਤਿ ਸਨ੍ਥਤੇਨੇਵ ਸੇਵਨੇ ਵਿਯ.

ਉਪਹਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਵਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ ‘‘ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਆਰੋਚੇਸੁਂ, ਸੋ ਆਰੋਚੇਸੀ’’ਤਿ ਦੁਵਿਧੋ ਪਾਠੋ ਅਤ੍ਥਿ. ਤਤ੍ਥ ‘‘ਆਰੋਚੇਸੁ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਪਾਠੋ ‘‘ਵੇਦਿਯਿ ਵਾ ਸੋ ਭਿਕ੍ਖਵੇ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਸੁਨ੍ਦਰਂ, ਅਞ੍ਞਥਾ ‘‘ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਤ੍ਵਂ ਭਿਕ੍ਖੂ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਸਿਯਾ. ‘‘ਵੇਦਿਯਾ ਵਾ’’ਤਿ ਦੀਪਵਾਸਿਨੋ ਪਠਨ੍ਤਿ ਕਿਰ, ਮੇਥੁਨਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਪੁਬ੍ਬਪਯੋਗਾ ਹਤ੍ਥਗ੍ਗਾਹਾਦਯੋ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਦੁਕ੍ਕਟਮੇਵਸ੍ਸ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਪੁਰਿਮਪਦੇਨ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ. ਯਸ੍ਮਾ ਪਨ ਦੁਕ੍ਕਟਮੇਵਸ੍ਸ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਯਾਵ ਸੀਸਂ ਨ ਪਾਪੁਣਾਤਿ ਪੁਗ੍ਗਲੋ, ਤਾਵ ਦੁਕ੍ਕਟੇ ਤਿਟ੍ਠਤੀਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਸੀਸਂ ਨਾਮ ਮਗ੍ਗਪਟਿਪਾਦਨਂ. ‘‘ਸੀਸਂ ਨ ਪਾਪੁਣਾਤੀਤਿ ਪਾਰਾਜਿਕਂ ਨ ਹੋਤਿ ਤਾਵ ਪੁਬ੍ਬਪਯੋਗਦੁਕ੍ਕਟੇ ਤਿਟ੍ਠਤੀ’’ਤਿ ਅਞ੍ਞਤਰਸ੍ਮਿਂ ਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ਲਿਖਿਤਂ. ਉਚ੍ਚਾਲਿਙ੍ਗਪਾਣਕਦਟ੍ਠੇਨਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਭਾਵਨਿਟ੍ਠਾਪਚ੍ਚਯੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਦਟ੍ਠੇਨ ਦਂਸੇਨ ਖਾਦਨੇਨਾਤਿ ਹਿ ਅਤ੍ਥਤੋ ਏਕਂ.

੭੬-੭. ਸਙ੍ਗਾਮਸੀਸੇ ਯੁਦ੍ਧਮੁਖੇ ਯੋਧਪੁਰਿਸੋ ਵਿਯਾਯਂ ਭਿਕ੍ਖੂਤਿ ‘‘ਸਙ੍ਗਾਮਸੀਸਯੋਧੋ ਭਿਕ੍ਖੂ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਰੁਕ੍ਖਸੂਚਿਦ੍ਵਾਰਂ ਉਪਿਲਵਾਯ, ਏਕੇਨ ਵਾ ਬਹੂਹਿ ਵਾ ਕਣ੍ਟਕੇਹਿ ਥਕਿਤਬ੍ਬਂ ਕਣ੍ਟਕਦ੍ਵਾਰਂ. ਦੁਸ੍ਸਦ੍ਵਾਰਂ ਸਾਣਿਦ੍ਵਾਰਞ੍ਚ ਦੁਸ੍ਸਸਾਣਿਦ੍ਵਾਰਂ. ‘‘ਕਿਲਞ੍ਜਸਾਣੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਵੁਤ੍ਤਂ ਸਬ੍ਬਮ੍ਪਿ ਦੁਸ੍ਸਸਾਣਿਯਮੇਵ ਸਙ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਏਕਸਦਿਸਤ੍ਤਾ ‘‘ਏਕ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਆਕਾਸਤਲੇਤਿ ਹਮ੍ਮਿਯਤਲੇਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਯਞ੍ਹੇਤ੍ਥ ਸਙ੍ਖੇਪੋਤਿ ਇਦਾਨਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਕਿਞ੍ਚਿ ਕਰੋਨ੍ਤਾ ਨਿਸਿਨ੍ਨਾ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਨਿਪਨ੍ਨਾਨਂ ਆਪੁਚ੍ਛਨਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ‘‘ਯਥਾਪਰਿਚ੍ਛੇਦਮੇਵ ਚ ਨ ਉਟ੍ਠਾਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਆਪਤ੍ਤਿਯੇਵਾ’’ਤਿ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਅਵਿਸੇਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਅਨਾਦਰਿਯਦੁਕ੍ਕਟਾਪਤ੍ਤਿ ਏਵ ਤਤ੍ਥ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਾ. ਕਥਂ ਪਞ੍ਞਾਯਤੀਤਿ? ‘‘ਰਤ੍ਤਿਂ ਦ੍ਵਾਰਂ ਵਿਵਰਿਤ੍ਵਾ ਨਿਪਨ੍ਨੋ ਅਰੁਣੇ ਉਗ੍ਗਤੇ ਉਟ੍ਠਹਤਿ, ਅਨਾਪਤ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ, ਮਹਾਪਚ੍ਚਰਿਯਂ ਵਿਸੇਸੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਨਾਦਰਿਯਦੁਕ੍ਕਟਾਪਿ ਨ ਮੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਚ, ਤੇਨ ਇਤਰਸ੍ਮਾ ਦੁਕ੍ਕਟਾ ਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਯਥਾਪਰਿਚ੍ਛੇਦਮੇਵ ਚ ਨ ਉਟ੍ਠਾਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਆਪਤ੍ਤਿਯੇਵਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਨ ਅਨਾਦਰਿਯਦੁਕ੍ਕਟਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਯਥਾਪਰਿਚ੍ਛੇਦਮੇਵਾਤਿ ਅਵਧਾਰਣਤ੍ਤਾ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦਤੋ ਅਬ੍ਭਨ੍ਤਰੇ ਨ ਹੋਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਪੁਨ ‘‘ਸੁਪਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਟ੍ਠਾਨੇ ਵਿਯ ਸਨ੍ਨਿਟ੍ਠਾਨਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਏਵਂ ਨਿਪਜ੍ਜਨ੍ਤੋਤਿ ਨਿਪਜ੍ਜਨਕਾਲੇ ਆਪਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬਦੁਕ੍ਕਟਮੇਵ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਯਥਾਪਰਿਚ੍ਛੇਦੇਨ ਉਟ੍ਠਹਨ੍ਤਸ੍ਸ ਦ੍ਵੇ ਦੁਕ੍ਕਟਾਨੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤੀਤਿ. ਅਨ੍ਧਕਟ੍ਠਕਥਾਯਮ੍ਪਿ ‘‘ਯਦਿ ਰਤ੍ਤਿਂ ਦ੍ਵਾਰਂ ਅਸਂਵਰਿਤ੍ਵਾ ਨਿਪਨ੍ਨੋ ‘ਦਿਵਾ ਵੁਟ੍ਠਹਿਸ੍ਸਾਮੀ’ਤਿ, ਅਨਾਦਰਿਯੇ ਆਪਤ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਏਤ੍ਥਾਪਿ ‘‘ਨਿਪਨ੍ਨੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ‘‘ਅਰੁਣੇ ਉਟ੍ਠਿਤੇ ਉਟ੍ਠਾਹੀ’’ਤਿ ਨ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਚ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬਂ. ‘‘ਮਹਾਪਚ੍ਚਰਿਯਂ ਅਨਾਦਰਿਯਦੁਕ੍ਕਟਮੇਵ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਨ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤਦੁਕ੍ਕਟ’’ਨ੍ਤਿ ਏਕੇ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਤਸ੍ਸ ਅਨਾਪਤ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥਤੋ ਅਨਿਪਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਸਚੇ ਪਨ ਰਤ੍ਤਿਂ ਸਂਵਰਿਤ੍ਵਾ ਨਿਪਨ੍ਨੋ, ਅਰੁਣੁਟ੍ਠਾਨਸਮਯੇ ਕੋਚਿ ਵਿਵਰਤਿ, ਦ੍ਵਾਰਜਗ੍ਗਨਾਦੀਨਿ ਅਕਤ੍ਵਾ ਨਿਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਆਪਤ੍ਤਿਯੇਵ. ਕਸ੍ਮਾ? ਆਪਤ੍ਤਿਖੇਤ੍ਤਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ.

ਯਸ੍ਮਾ ਯਕ੍ਖਗਹਿਤਕੋਪਿ ਵਿਸਞ੍ਞੀਭੂਤੋ ਵਿਯ ਖਿਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤੋ ਨਾਮ ਹੋਤਿ, ਅਸ੍ਸ ਪਾਰਾਜਿਕਾਪਤ੍ਤਿਤੋ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ, ਪਗੇਵ ਅਞ੍ਞਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਯਕ੍ਖਗਹਿਤਕੋ ਵਿਯ ਵਿਸਞ੍ਞੀਭੂਤੋਪਿ ਨ ਮੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ ਯਂ ਮਹਾਪਚ੍ਚਰਿਯਂ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਂ ਪੁਬ੍ਬੇ ਸਞ੍ਚਿਚ੍ਚ ਦਿਵਾ ਨਿਪਨ੍ਨੋ ਪਚ੍ਛਾ ਯਕ੍ਖਗਹਿਤਕੋਪਿ ਵਿਸਞ੍ਞੀਭੂਤੋਪਿ ਨ ਮੁਚ੍ਚਤਿ ਨਿਪਜ੍ਜਨਪਯੋਗਕ੍ਖਣੇ ਏਵ ਆਪਨ੍ਨਤ੍ਤਾਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਬਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ ਨਿਪਜ੍ਜਾਪਿਤੋਵ ਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ ਨ ਯਕ੍ਖਗਹਿਤਕਾਦੀਸ੍ਵੇਵ, ਸੋਪਿ ਯਾਵ ਸਯਮੇਵ ਸਯਨਾਧਿਪ੍ਪਾਯੋ ਨ ਹੋਤਿ, ਤਾਵ ਮੁਚ੍ਚਤਿ. ਯਦਾ ਕਿਲਨ੍ਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਨਿਦ੍ਦਾਯਿਤੁਕਾਮਤਾਯ ਸਯਨਾਧਿਪ੍ਪਾਯੋ ਹੋਤਿ, ਤਦਾ ਸਂਵਰਾਪੇਤ੍ਵਾ, ਜਗ੍ਗਾਪੇਤ੍ਵਾ ਵਾ ਆਭੋਗਂ ਵਾ ਕਤ੍ਵਾ ਨਿਦ੍ਦਾਯਿਤਬ੍ਬਂ, ਅਞ੍ਞਥਾ ਆਪਤ੍ਤਿ. ਸਭਾਗੋ ਚੇ ਨਤ੍ਥਿ, ਨ ਪਸ੍ਸਤਿ ਵਾ, ਨ ਗਨ੍ਤੁਂ ਵਾ ਸਕ੍ਕੋਤਿ. ਚਿਰਮ੍ਪਿ ਅਧਿਵਾਸੇਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਛਾ ਵੇਦਨਾਟ੍ਟੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਅਨਾਭੋਗੇਨੇਵ ਸਯਤਿ, ਤਸ੍ਸ ‘‘ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ ਵੇਦਨਾਟ੍ਟਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਵਚਨੇਨ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਸਾਪਿ ਅਵਿਸਯਤ੍ਤਾ ਆਪਤ੍ਤਿ ਨ ਦਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਵਿਸਞ੍ਞੀਭਾਵੇਨੇਵ ਸੁਪਨ੍ਤਸ੍ਸ ‘‘ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ ਖਿਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਵਚਨੇਨ ਨ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ਆਚਰਿਯਾ ਪਨ ਏਵਂ ਨ ਕਥਯਨ੍ਤੀਤਿ ਅਵਿਸੇਸੇਨ ‘‘ਨ ਦਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਨ ਕਥਯਨ੍ਤਿ, ਯਦਿ ਸਞ੍ਞਂ ਅਪ੍ਪਟਿਲਭਿਤ੍ਵਾ ਸਯਤਿ, ਅਵਸਵਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਆਪਤ੍ਤਿ ਨ ਦਿਸ੍ਸਤਿ, ਸਚੇ ਸਞ੍ਞਂ ਪਟਿਲਭਿਤ੍ਵਾਪਿ ਕਿਲਨ੍ਤਕਾਯਤ੍ਤਾ ਸਯਨਂ ਸਾਦਿਯਨ੍ਤੋ ਸੁਪਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਯਸ੍ਮਾ ਅਵਸਵਤ੍ਤਤ੍ਤਂ ਨ ਦਿਸ੍ਸਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਆਪਤ੍ਤਿ ਏਵਾਤਿ ਕਥਯਨ੍ਤੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ.

ਮਹਾਪਦੁਮਤ੍ਥੇਰਵਾਦੇ ਯਕ੍ਖਗਹਿਤਕੋ ਖਿਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤਕੋ ਮੁਚ੍ਚਤਿ. ਬਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ ਨਿਪਜ੍ਜਾਪਿਤੋ ਅਸਯਨਾਧਿਪ੍ਪਾਯਤ੍ਤਾ, ਵੇਦਨਾਟ੍ਟਤ੍ਤਾ ਚ ਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇ ਪਾਲ਼ਿਅਟ੍ਠਕਥਾ, ਥੇਰਵਾਦੋ ਚ ਸਮੇਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤੇਸਂ ਤੇਸਂ ਵਿਨਿਚ੍ਛਯਾਨਂ ਅਯਮੇਵ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋਤਿ ਨੋ ਖਨ੍ਤੀਤਿ ਆਚਰਿਯੋ, ਅਨੁਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ਪਨ ਯਕ੍ਖਗਹਿਤਕੋਪਿ ਵਿਸਞ੍ਞੀਭੂਤੋਪਿ ਨ ਮੁਚ੍ਚਤਿ ਨਾਮ, ਪਾਰਾਜਿਕਂ ਆਪਜ੍ਜਿਤੁਂ ਭਬ੍ਬੋ ਸੋ ਅਨ੍ਤਰਨ੍ਤਰਾ ਸਞ੍ਞਾਪਟਿਲਾਭਤੋਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ‘‘ਬਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ ਨਿਪਜ੍ਜਾਪਿਤੋ ਵਾ’’ਤਿ ਕੁਰੁਨ੍ਦੀਵਚਨੇਨ ਏਕਭਙ੍ਗੇਨ ਨਿਪਨ੍ਨੋਪਿ ਨ ਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ ਚੇ? ਮੁਚ੍ਚਤਿਯੇਵ. ਕਸ੍ਮਾ? ਅਤ੍ਥਤੋ ਅਨਿਪਨ੍ਨਤ੍ਤਾ. ਕੁਰੁਨ੍ਦੀਵਾਦੇਨ ਮਹਾਅਟ੍ਠਕਥਾਵਾਦੋ ਸਮੇਤਿ. ਕਸ੍ਮਾ? ਅਵਸਵਤ੍ਤਸਾਮਞ੍ਞਤੋ. ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਸਮੇਤਿ, ਆਚਰਿਯਾ ਪਨ ਏਵਂ ਨ ਕਥਯਨ੍ਤਿ. ਨ ਕੇਵਲਂ ਤੇਯੇਵ, ਮਹਾਪਦੁਮਤ੍ਥੇਰੋਪੀਤਿ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ‘‘ਮਹਾਪਦੁਮਤ੍ਥੇਰੇਨਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਮਹਾਪਦੁਮਤ੍ਥੇਰਵਾਦੇ ‘‘ਪਾਰਾਜਿਕਂ ਆਪਜ੍ਜਿਤੁਂ ਅਭਬ੍ਬੋ ਯਕ੍ਖਗਹਿਤਕੋ ਨਾਮਾ’’ਤਿ ਚ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਤ੍ਥ ਆਚਰਿਯਾ ਪਨ ਏਵਂ ਵਦਨ੍ਤਿ ‘‘ਸਚੇ ਓਕ੍ਕਨ੍ਤਨਿਦ੍ਦੋ ਅਜਾਨਨ੍ਤੋਪਿ ਪਾਦੇ ਮਞ੍ਚਕਂ ਆਰੋਪੇਤਿ, ਆਪਤ੍ਤਿਯੇਵਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਯੋ ਪਨ ਪਤਿਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥੇਵ ਸਯਤਿ ਨ ਵੁਟ੍ਠਾਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਆਪਤ੍ਤਿ ਅਨ੍ਤਰਨ੍ਤਰਾ ਜਾਨਨ੍ਤਸ੍ਸਾਪਿ ਅਜਾਨਨ੍ਤਸ੍ਸਾਪਿ ਹੋਤੀ’’ਤਿ. ਸਬ੍ਬਟ੍ਠਕਥਾਸੁ ਵੁਤ੍ਤਵਚਨਾਨਿ ਸਮ੍ਪਿਣ੍ਡੇਤ੍ਵਾ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਇਧ ਕੋ ਮੁਚ੍ਚਤਿ ਕੋ ਨ ਮੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਯਕ੍ਖਗਹਿਤਕੋ ਵਾ ਵਿਸਞ੍ਞੀਭੂਤੋ ਵਾ ਨ ਕੇਵਲਂ ਪਾਰਾਜਿਕਂ ਆਪਜ੍ਜਿਤੁਂ ਭਬ੍ਬੋ ਏਵ, ਸਬ੍ਬੋਪਿ ਆਪਜ੍ਜਤਿ. ਏਵਂ ‘‘ਬਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ ਨਿਪਜ੍ਜਾਪਿਤੋਵ ਮੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ ਵਚਨੇਨ ਤਸ੍ਸਪਿ ਅਵਸਵਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ‘‘ਆਪਤ੍ਤਿ ਨ ਦਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਏਵਂ ਨ ਕਥਯਨ੍ਤਿ. ਯਸ੍ਮਾ ਉਮ੍ਮਤ੍ਤਕਖਿਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤਵੇਦਨਾਟ੍ਟੇਸੁ ਅਞ੍ਞਤਰੋ ਨ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਆਪਤ੍ਤਿਯੇਵਾ’’ਤਿ ਕਥਯਨ੍ਤਿ. ਇਦਂ ਕਿਰ ਸਬ੍ਬਂ ਨ ਸਙ੍ਗੀਤਿਂ ਆਰੁਲ਼੍ਹਂ. ‘‘ਪਵੇਸਨਂ ਸਾਦਿਯਤੀਤਿਆਦਿਨਾ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਅਕਿਰਿਯਾਪਿ ਹੋਤੀਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਨ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ, ਯਦਾ ਪਨ ਸਾਦਿਯਤਿ, ਤਦਾ ਸੁਖੁਮਾਪਿ ਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿ ਹੋਤਿ ਏਵਾਤਿ ਇਧ ਕਿਰਿਯਾ ਏਵਾ’’ਤਿ ਅਨੁਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਪਠਮਪਾਰਾਜਿਕਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੨. ਦੁਤਿਯਪਾਰਾਜਿਕਂ

ਧਨਿਯਵਤ੍ਥੁਵਣ੍ਣਨਾ

੮੪. ਦੁਤਿਯੇ ਰਾਜੂਹਿ ਏਵ ਪਰਿਗ੍ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ ‘‘ਰਾਜਗਹ’’ਨ੍ਤਿ ਲਦ੍ਧਨਾਮਕੇ ਸਮੀਪਤ੍ਥੇਨ, ਅਧਿਕਰਣਤ੍ਥੇਨ ਚ ਪਟਿਲਦ੍ਧਭੁਮ੍ਮਵਿਭਤ੍ਤਿਕੇ ਗਿਜ੍ਝਕੂਟੇ ਪਬ੍ਬਤੇ ਚਤੂਹਿ ਵਿਹਾਰੇਹਿ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਤਸ੍ਸ ‘‘ਵਸ੍ਸਂ ਉਪਗਚ੍ਛਿਂਸੂ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਤਯੋ ਏਵ ਹਿ ਞਤ੍ਤਿਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਗਣਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਨ ਤਤੋ ਊਨਾ ਅਧਿਕਾ ਵਾ ਅਕਿਰਿਯਤ੍ਤਾ. ਤਤ੍ਥ ਵਿਨਯਪਰਿਯਾਯੇਨ ਸਙ੍ਘਗਣਪੁਗ੍ਗਲਕਮ੍ਮਕੋਸਲ੍ਲਤ੍ਥਂ ਇਦਂ ਪਕਿਣ੍ਣਕਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ – ਅਤ੍ਥਿ ਸਙ੍ਘਕਮ੍ਮਂ ਸਙ੍ਘੋ ਏਵ ਕਰੋਤਿ, ਨ ਗਣੋ ਨ ਪੁਗ੍ਗਲੋ, ਤਂ ਅਪਲੋਕਨਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਲਕ੍ਖਣੇਕਦੇਸਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਇਤਰਂ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧਮ੍ਪਿ ਕਮ੍ਮਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਅਤ੍ਥਿ ਸਙ੍ਘਕਮ੍ਮਂ ਸਙ੍ਘੋ ਚ ਕਰੋਤਿ, ਗਣੋ ਚ ਕਰੋਤਿ, ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਚ ਕਰੋਤਿ. ਕਿਞ੍ਚਾਤਿ? ਯਂ ਪੁਬ੍ਬੇ ਠਪਿਤਂ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ਪਰਿਵਾਰਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ‘‘ਯਸ੍ਮਿਂ ਵਿਹਾਰੇ ਦ੍ਵੇ ਤਯੋ ਜਨਾ ਵਸਨ੍ਤਿ, ਤੇਹਿ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਕਤਮ੍ਪਿ ਸਙ੍ਘੇਨ ਕਤਸਦਿਸਮੇਵ. ਯਸ੍ਮਿਂ ਪਨ ਵਿਹਾਰੇ ਏਕੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਹੋਤਿ, ਤੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਉਪੋਸਥਦਿਵਸੇ ਪੁਬ੍ਬਕਰਣਪੁਬ੍ਬਕਿਚ੍ਚਂ ਕਤ੍ਵਾ ਨਿਸਿਨ੍ਨੇਨ ਕਤਮ੍ਪਿ ਕਤਿਕਵਤ੍ਤਂ ਸਙ੍ਘੇਨ ਕਤਸਦਿਸਮੇਵ ਹੋਤੀ’’ਤਿ (ਪਰਿ. ਅਟ੍ਠ. ੪੯੫-੪੯੬). ਪੁਨਪਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਏਕਭਿਕ੍ਖੁਕੇ ਪਨ ਵਿਹਾਰੇ ਏਕੇਨ ਸਾਵਿਤੇਪਿ ਪੁਰਿਮਕਤਿਕਾ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਮ੍ਭਤਿ ਏਵਾ’’ਤਿ. ਅਤ੍ਥਿ ਗਣਕਮ੍ਮਂ ਸਙ੍ਘੋ ਕਰੋਤਿ, ਗਣੋ ਕਰੋਤਿ, ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਕਰੋਤਿ, ਤਂ ਤਯੋ ਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿਉਪੋਸਥਾ ਅਞ੍ਞੇਸਂ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਕਰੀਯਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਵਸੇਨ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਅਤ੍ਥਿ ਗਣਕਮ੍ਮਂ ਗਣੋਵ ਕਰੋਤਿ, ਨ ਸਙ੍ਘੋ ਨ ਪੁਗ੍ਗਲੋ, ਤਂ ਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿਉਪੋਸਥੋ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਆਰੋਚਨਵਸੇਨ ਕਰੀਯਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਵਸੇਨ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਅਤ੍ਥਿ ਪੁਗ੍ਗਲਕਮ੍ਮਂ ਪੁਗ੍ਗਲੋਵ ਕਰੋਤਿ, ਨ ਸਙ੍ਘੋ ਨ ਗਣੋ, ਤਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨੁਪੋਸਥਵਸੇਨ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਅਤ੍ਥਿ ਗਣਕਮ੍ਮਂ ਏਕਚ੍ਚੋਵ ਗਣੋ ਕਰੋਤਿ, ਏਕਚ੍ਚੋ ਨ ਕਰੋਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਅਞਤ੍ਤਿਕਂ ਦ੍ਵੇ ਏਵ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਨ ਤਯੋ. ਸਞਤ੍ਤਿਕਂ ਤਯੋਵ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਨ ਤਤੋ ਊਨਾ ਅਧਿਕਾ ਵਾ, ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਤਯੋ ਏਵ ਹਿ ਞਤ੍ਤਿਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਗਣਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਨ ਤਤੋ ਊਨਾ ਅਧਿਕਾ ਵਾ ਅਕਿਰਿਯਤ੍ਤਾ’’ਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਤਯੋਵ ਵਿਨਯਪਰਿਯਾਯੇਨ ਸਮ੍ਪਹੁਲਾ, ਨ ਤਤੋ ਉਦ੍ਧਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਅਨੁਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ਪਨ ‘‘ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਕਮ੍ਮਲਕ੍ਖਣਂ ਤਯੋਵ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਅਥ ਖੋ ਤੇਹਿ ਕਤਂ ਸਙ੍ਘੇਨ ਕਤਸਦਿਸਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਏਕੇਨ ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਤਯੋ ਜਨਾ ਵਿਨਯਪਰਿਯਾਯੇਨਪਿ ਸਙ੍ਘੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਇਦਂ ਸਬ੍ਬਮ੍ਪਿ ਵਿਨਯਕਮ੍ਮਂ ਉਪਾਦਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਲਾਭਂ ਪਨ ਉਪਾਦਾਯ ਅਨ੍ਤਮਸੋ ਏਕੋਪਿ ਅਨੁਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋਪਿ ‘‘ਸਙ੍ਘੋ’’ਤਿ ਸਙ੍ਖ੍ਯਂ ਗਚ੍ਛਤਿ ਕਿਰ. ਪਵਾਰਣਾਦਿਵਸਸ੍ਸ ਅਰੁਣੁਗ੍ਗਮਨਸਮਨਨ੍ਤਰਮੇਵ ‘‘ਵੁਤ੍ਥਗਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ, ਉਕ੍ਕਂਸਨਯੇਨ ‘‘ਪਾਟਿਪਦਦਿਵਸਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤੇਨੇਵ ‘‘ਮਹਾਪਵਾਰਣਾਯ ਪਵਾਰਿਤਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਞ੍ਞਥਾ ਅਨ੍ਤਰਾਯੇਨ ਅਪਵਾਰਿਤਾ ‘‘ਵੁਤ੍ਥਵਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਨ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤੀਤਿ ਆਪਜ੍ਜਤਿ. ਥਮ੍ਭਾਦਿ ਕਟ੍ਠਕਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਕੇਚਿ ਤਨੁਕਂ ਦਾਰੁਤ੍ਥਮ੍ਭਂ ਅਨ੍ਤੋਕਤ੍ਵਾ ਮਤ੍ਤਿਕਾਮਯਂ ਥਮ੍ਭਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਅਯਂ ਪਨ ਤਥਾ ਨ ਅਕਾਸਿ, ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਸਬ੍ਬਮਤ੍ਤਿਕਾਮਯਂ ਕੁਟਿਕਂ ਕਰਿਤ੍ਵਾ’’ਤਿ. ਤੇਲਮਿਸ੍ਸਾਯ ਤਮ੍ਬਮਤ੍ਤਿਕਾਯ.

੮੫. ‘‘ਮਾ ਪਚ੍ਛਿਮਾ ਜਨਤਾ ਪਾਣੇਸੁ ਪਾਤਬ੍ਯਤਂ ਆਪਜ੍ਜੀ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਅਨੁਦ੍ਦੇਸਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇਨ ਯਤ੍ਥ ਇਟ੍ਠਕਪਚਨ ਪਤ੍ਤਪਚਨ ਕੁਟਿਕਰਣ ਵਿਹਾਰਕਾਰਾਪਨ ਨਵਕਮ੍ਮਕਰਣ ਖਣ੍ਡਫੁਲ੍ਲਪਟਿਸਙ੍ਖਰਣ ਵਿਹਾਰਸਮ੍ਮਜ੍ਜਨ ਪਟਗ੍ਗਿਦਾਨ ਕੂਪਪੋਕ੍ਖਰਣੀਖਣਾਪਨਾਦੀਸੁ ਪਾਤਬ੍ਯਤਂ ਜਾਨਨ੍ਤੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਕਪ੍ਪਿਯਵਚਨਮ੍ਪਿ ਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ, ਤੇਨੇਵ ਪਰਿਯਾਯਂ ਅਵਤ੍ਵਾ ਤੇਸਂ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਾਨਂ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿਵਾਰੇਸੁ ‘‘ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ ਅਸਤਿਯਾ ਅਜਾਨਨ੍ਤਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਅਨ੍ਤਰਾਪਤ੍ਤਿਸਿਕ੍ਖਾਪਦ’’ਨ੍ਤਿਪਿ ਏਤਸ੍ਸ ਨਾਮਮੇਵ. ‘‘ਗਚ੍ਛਥੇਤਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਕੁਟਿਕਂ ਭਿਨ੍ਦਥਾ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਕਤਂ ਲਭਿਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥ ਵਸਨ੍ਤਾਨਮ੍ਪਿ ਦੁਕ੍ਕਟਮੇਵਾਤਿ ਚ ਸਿਦ੍ਧਂ. ਅਞ੍ਞਥਾ ਹਿ ਭਗਵਾ ਨ ਭਿਨ੍ਦਾਪੇਯ੍ਯ. ਏਸ ਨਯੋ ਭੇਦਨਕਂ ਛੇਦਨਕਂ ਉਦ੍ਦਾਲਨਕਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥਾਪਿ, ਆਪਤ੍ਤਿਭੇਦਾਵ. ਤਤੋ ਏਵ ਹਿ ਭੇਦਨਕਸਿਕ੍ਖਾਪਦਾਦੀਸੁ ਵਿਯ ‘‘ਅਞ੍ਞੇਨ ਕਤਂ ਪਟਿਲਭਿਤ੍ਵਾ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਤਿ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਨ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਥਾ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸਤ੍ਥਾਯ ਕਰੋਤਿ, ਚੇਤਿਯਾਦੀਨਂ ਅਤ੍ਥਾਯ ਕਰੋਤਿ, ਦੁਕ੍ਕਟਮੇਵਾਤਿ ਚ ਸਿਦ੍ਧਂ, ਅਞ੍ਞਥਾ ਕੁਟਿਕਾਰਸਿਕ੍ਖਾਪਦਾਦੀਸੁ ਵਿਯ ‘‘ਅਞ੍ਞਸ੍ਸਤ੍ਥਾਯ ਵਾਸਾਗਾਰਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ, ਅਨਾਪਤ੍ਤੀ’’ਤਿ ਨਯਮੇਵ ਵਦੇਯ੍ਯ, ਨ ਭਿਨ੍ਦਾਪੇਯ੍ਯ. ਸਬ੍ਬਮਤ੍ਤਿਕਾਮਯਭਾਵਂ ਪਨ ਮੋਚੇਤ੍ਵਾ ਕਟ੍ਠਪਾਸਾਣਾਦਿਮਿਸ੍ਸਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਤਿ, ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ. ਤਥਾ ਹਿ ਛੇਦਨਕਸਿਕ੍ਖਾਪਦਾਦੀਸੁ ਭਗਵਤਾ ਨਯੋ ਦਿਨ੍ਨੋ ‘‘ਅਞ੍ਞੇਨ ਕਤਂ ਪਮਾਣਾਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਂ ਪਟਿਲਭਿਤ੍ਵਾ ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਤੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ. ਕੇਚਿ ਪਨ ‘‘ਵਯਕਮ੍ਮਮ੍ਪੀਤਿ ਏਤੇਨ ਮੂਲਂ ਦਤ੍ਵਾ ਕਾਰਾਪਿਤਮ੍ਪਿ ਅਤ੍ਥਿ, ਤੇਨ ਤਂ ਅਞ੍ਞੇਨ ਕਤਮ੍ਪਿ ਨ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਸਿਦ੍ਧ’’ਨ੍ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਨ ਸੁਨ੍ਦਰਂ. ਕਸ੍ਮਾ? ਸਮ੍ਭਾਰੇ ਕਿਣਿਤ੍ਵਾ ਸਯਮੇਵ ਕਰੋਨ੍ਤਸ੍ਸਾਪਿ ਵਯਕਮ੍ਮਸਮ੍ਭਵਤੋ. ਕਿਂ ਵਾ ਪਾਲ਼ਿਲੇਸੇ ਸਤਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਲੇਸਨਯੋ. ਇਟ੍ਠਕਾਹਿ ਗਿਞ੍ਜਕਾਵਸਥਸਙ੍ਖੇਪੇਨ ਕਤਾ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਕਤਿਇਟ੍ਠਕਾਹਿ ਚਿਨਿਤ੍ਵਾ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਾਵਸਥੋ ਗਿਞ੍ਜਕਾਵਸਥੋ ਨਾਮ. ਸਾ ਹਿ ‘‘ਮਤ੍ਤਿਕਾਮਯਾ’’ਤਿ ਨ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ‘‘ਇਟ੍ਠਕਕੁਟਿਕਾ’’ਤ੍ਵੇਵ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਥੁਸਗੋਮਯਤਿਣਪਲਾਲਮਿਸ੍ਸਾ ਮਤ੍ਤਿਕਾਮਯਾਪਿ ਅਪਕ੍ਕਿਟ੍ਠਕਮਯਾਪਿ ‘‘ਸਬ੍ਬਮਤ੍ਤਿਕਾਮਯਾ’’ਤ੍ਵੇਵ ਵੁਚ੍ਚਤੀਤਿ ਨੋ ਖਨ੍ਤੀਤਿ ਆਚਰਿਯੋ, ਭਸ੍ਮਾਦਯੋ ਹਿ ਮਤ੍ਤਿਕਾਯ ਦਲ਼੍ਹਿਭਾਵਤ੍ਥਮੇਵ ਆਦੀਯਨ੍ਤਿ, ਅਪਕ੍ਕਿਟ੍ਠਕਮਯਾਪਿ ਗਿਞ੍ਜਕਾਵਸਥਸਙ੍ਖ੍ਯਂ ਨ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਨ ਚ ਆਯਸ੍ਮਾ ਧਨਿਯੋ ਏਕਪ੍ਪਹਾਰੇਨੇਵ ਕੁਮ੍ਭਕਾਰੋ ਵਿਯ ਕੁਮ੍ਭਂ ਤਂ ਕੁਟਿਕਂ ਨਿਟ੍ਠਾਪੇਸਿ, ਅਨੁਕ੍ਕਮੇਨ ਪਨ ਸੁਕ੍ਖਾਪੇਤ੍ਵਾ ਸੁਕ੍ਖਾਪੇਤ੍ਵਾ ਮਤ੍ਤਿਕਾਪਿਣ੍ਡੇਹਿ ਚਿਨਿਤ੍ਵਾ ਨਿਟ੍ਠਾਪੇਸਿ, ਅਪਕ੍ਕਿਟ੍ਠਕਮਯਾ ਕੁਟਿ ਵਿਯ ਸਬ੍ਬਮਤ੍ਤਿਕਾਮਯਾ ਕੁਟਿ ਏਕਾਬਦ੍ਧਾ ਹੋਤਿ, ਨ ਤਥਾ ਪਕ੍ਕਿਟ੍ਠਕਮਯਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਾ ਕਪ੍ਪਤੀਤਿ ਏਕੇ. ਸਬ੍ਬਮਤ੍ਤਿਕਾਮਯਾਯ ਕੁਟਿਯਾ ਬਹਿ ਚੇ ਤਿਣਕੁਟਿਕਾਦਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਅਨ੍ਤੋ ਵਸਤਿ, ਦੁਕ੍ਕਟਮੇਵ. ਸਚੇ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਛਿਦ੍ਦਂ ਕਤ੍ਵਾ ਬਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ ਏਕਾਬਦ੍ਧਂ ਕਰੋਤਿ, ਵਟ੍ਟਤਿ. ਅਨ੍ਤੋ ਚੇ ਤਿਣਕੁਟਿਕਾਦਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਅਨ੍ਤੋ ਵਸਤਿ, ਵਟ੍ਟਤਿ. ਕਾਰਕੋ ਏਵ ਚੇ ਵਸਤਿ, ਕਰਣਪਚ੍ਚਯਾ ਦੁਕ੍ਕਟਂ ਆਪਜ੍ਜਤਿ, ਨ ਵਸਨਪਚ੍ਚਯਾ. ਸਚੇ ਅਨ੍ਤੋ ਵਾ ਬਹਿ ਵਾ ਉਭਯਤ੍ਥ ਵਾ ਸੁਧਾਯ ਲਿਮ੍ਪਤਿ, ਵਟ੍ਟਤਿ. ਯਸ੍ਮਾ ਸਬ੍ਬਮਤ੍ਤਿਕਾਮਯਾ ਕੁਟਿ ਸੁਕਰਾ ਭਿਨ੍ਦਿਤੁਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਤ੍ਥ ਠਪਿਤਂ ਪਤ੍ਤਚੀਵਰਾਦਿ ਅਗੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ, ਚੋਰਾਦੀਹਿ ਅਵਹਰਿਤੁਂ ਸਕ੍ਕਾ, ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਪਤ੍ਤਚੀਵਰਗੁਤ੍ਤਤ੍ਥਾਯਾ’’ਤਿ.

ਪਾਲ਼ਿਮੁਤ੍ਤਕਵਿਨਿਚ੍ਛਯਵਣ੍ਣਨਾ

ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਛਬ੍ਬਗ੍ਗਿਯਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਉਚ੍ਚਾਵਚੇ ਪਤ੍ਤੇ ਧਾਰੇਨ੍ਤਿ, ਉਚ੍ਚਾਵਚਾਨਿ ਪਤ੍ਤਮਣ੍ਡਲਾਨਿ ਧਾਰੇਨ੍ਤੀ’’ਤਿ (ਚੁਲ਼ਵ. ੨੫੩) ਏਵਮਾਦੀਨਿ ਵਤ੍ਥੂਨਿ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ‘‘ਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਉਚ੍ਚਾਵਚਾ ਪਤ੍ਤਾ ਧਾਰੇਤਬ੍ਬਾ, ਯੋ ਧਾਰੇਯ੍ਯ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਅਕਪ੍ਪਿਯਪਰਿਕ੍ਖਾਰੇਸੁ ਚ ਦੁਕ੍ਕਟਂ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਂ. ਕਸ੍ਮਾ? ਤਦਨੁਲੋਮਤ੍ਤਾ. ਯਤ੍ਥਾਪਿ ਨ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਂ, ਤਤ੍ਥ ‘‘ਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਉਚ੍ਚਾਵਚਾਨਿ ਛਤ੍ਤਾਨਿ ਧਾਰੇਤਬ੍ਬਾਨਿ, ਯੋ ਧਾਰੇਯ੍ਯ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ (ਚੂਲ਼ਵ. ੨੬੯-੨੭੦) ਨਯੇਨ ਦੁਕ੍ਕਟਂ ਸਮ੍ਭਵਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਤਤ੍ਰਾਯਂ ਪਾਲ਼ਿਮੁਤ੍ਤਕੋ’’ਤਿ ਆਰਭਿਤ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬਪਰਿਕ੍ਖਾਰੇਸੁ ਵਣ੍ਣਮਟ੍ਠਂ, ਸਵਿਕਾਰਂ ਵਾ ਕਰੋਨ੍ਤਸ੍ਸ ਆਪਤ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਨ੍ਤਿ ਦੀਪੇਨ੍ਤੇਨ ‘‘ਨ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਏਤ੍ਥਾਹ – ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਪਹਰਣਿਂ ਸਬ੍ਬਂ ਲੋਹਭਣ੍ਡਂ, ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਆਸਨ੍ਦਿਂ ਪਲ੍ਲਙ੍ਕਂ ਦਾਰੁਪਤ੍ਤਂ ਦਾਰੁਪਾਦੁਕਂ ਸਬ੍ਬਂ ਦਾਰੁਭਣ੍ਡਂ, ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਕਤਕਞ੍ਚ ਕੁਮ੍ਭਕਾਰਿਕਞ੍ਚ ਸਬ੍ਬਂ ਮਤ੍ਤਿਕਾਭਣ੍ਡ’’ਨ੍ਤਿ (ਚੂਲ਼ਵ. ੨੯੩) ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਯਥਾਠਪਿਤਂ ਵਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਇਤਰਂ ਸਬ੍ਬਂ ਵਣ੍ਣਮਟ੍ਠਮ੍ਪਿ ਸਵਿਕਾਰਮ੍ਪਿ ਅਵਿਸੇਸੇਨ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ? ਵੁਚ੍ਚਤੇ – ਤਂ ਨ ਯੁਤ੍ਤਂ ਯਥਾਦਸ੍ਸਿਤਪਾਲ਼ਿਵਿਰੋਧਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਪਹਰਣਿ’’ਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਜਾਤਿਵਸੇਨ ਅਯਂ ਪਾਲ਼ਿ ਪਵਤ੍ਤਾ, ਯਥਾਦਸ੍ਸਿਤਾ ਪਾਲ਼ਿ ਵਣ੍ਣਮਟ੍ਠਾਦਿਵਿਕਾਰਪਟਿਸੇਧਨਵਸੇਨ ਪਵਤ੍ਤਾਤਿ ਏਵਂ ਉਭਯਮ੍ਪਿ ਨ ਵਿਰੁਜ੍ਝਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਮੇਵ. ਆਰਗ੍ਗੇਨ ਨਿਖਾਦਨਗ੍ਗੇਨ, ‘‘ਆਰਗ੍ਗੇਰਿਵ ਸਾਸਪੋ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੨.੪੫੮; ਧ. ਪ. ੪੦੧; ਸੁ. ਨਿ. ੬੩੦) ਏਤ੍ਥ ਵੁਤ੍ਤਨਯਤੋ ਆਰਗ੍ਗੇਨ.

ਪਟ੍ਟਮੁਖੇ ਵਾਤਿ ਪਟ੍ਟਕੋਟਿਯਂ. ਪਰਿਯਨ੍ਤੇਤਿ ਚੀਵਰਪਰਿਯਨ੍ਤੇ. ਵੇਣਿਉਹੁਮੁਨਿਯੁਪੇਞ੍ਞਾਮ. ਅਗ੍ਘਿਯਨ੍ਤਿ ਚੇਤਿਯਂ. ਗਯਮੁਗ੍ਗਰਨ੍ਤਿ ਤੁਲਾਦਣ੍ਡਸਣ੍ਠਾਨਂ, ਗਯਾ ਸੀਸੇ ਸੂਚਿਕਾ ਹੋਤਿ, ਮੁਖਪਤ੍ਤਾ ਲਦ੍ਰਾ. ਉਕ੍ਕਿਰਨ੍ਤਿ ਨੀਹਰਨ੍ਤਿ ਕਰੋਨ੍ਤਿ ਠਪੇਨ੍ਤਿ. ਕੋਣਸੁਤ੍ਤਪਿਲ਼ਕਾ ਨਾਮ ਗਣ੍ਠਿਕਪਟ੍ਟਾਦਿਕੋਣੇਸੁ ਸੁਤ੍ਤਮਯਪਿਲ਼ਕਾ. ਯਂ ਏਤ੍ਥ ਚੀਵਰਂ ਵਾ ਪਤ੍ਤੋ ਵਾ ‘‘ਨ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋ, ਤਤ੍ਥ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਂ ਰੁਹਤਿ, ਵਿਕਪ੍ਪਨਾਪਿ ਰੁਹਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਦੇਡ੍ਡੁਭੋਤਿ ਉਦਕਸਪ੍ਪੋ. ਅਚ੍ਛੀਤਿ ਕੁਞ੍ਜਰਕ੍ਖਿ. ਗੋਮੁਤ੍ਤਕਨ੍ਤਿ ਗੋਮੁਤ੍ਤਸਣ੍ਠਾਨਾ ਰਾਜਿਯੋ. ਕੁਞ੍ਚਿਕਾਯ ਸੇਨਾਸਨਪਰਿਕ੍ਖਾਰਤ੍ਤਾ ਸੁਵਣ੍ਣਰੂਪਿਯਮਯਾਪਿ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਛਾਯਾ ਦਿਸ੍ਸਤਿ, ‘‘ਕੁਞ੍ਚਿਕਾਯ ਵਣ੍ਣਮਟ੍ਠਕਮ੍ਮਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਅਞ੍ਞੇ ਕਪ੍ਪਿਯਲੋਹਾਦਿਮਯਾਵ ਕੁਞ੍ਚਿਕਾ ਕਪ੍ਪਨ੍ਤਿ ਪਰਿਹਰਣੀਯਪਰਿਕ੍ਖਾਰਤ੍ਤਾ. ਆਰਕਣ੍ਟਕੋ ਪੋਤ੍ਥਕਾਦਿਕਰਣਸਤ੍ਥਕਜਾਤਿ. ‘‘ਆਮਣ੍ਡਕਸਾਰਕੋ ਆਮਲਕਫਲਮਯੋ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਤਾਲਪਣ੍ਣਬੀਜਨੀਆਦੀਸੁ ‘‘ਵਣ੍ਣਮਟ੍ਠਕਮ੍ਮਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਤਾਨਿ ਕੁਞ੍ਚਿਕਾ ਵਿਯ ਪਰਿਹਰਣੀਯਾਨਿ, ਅਥ ਖੋ ‘‘ਉਚ੍ਚਾਵਚਾਨਿ ਨ ਧਾਰੇਤਬ੍ਬਾਨੀ’’ਤਿ ਪਟਿਕ੍ਖੇਪਾਭਾਵਤੋ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਕੇਵਲਞ੍ਹਿ ਤਾਨਿ ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਵਿਧੂਪਨਞ੍ਚ ਤਾਲਵਣ੍ਟਞ੍ਚਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ (ਚੂਲ਼ਵ. ੨੬੯) ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ. ਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ਪਨ ‘‘ਤੇਲਭਾਜਨੇਸੁ ਵਣ੍ਣਮਟ੍ਠਕਮ੍ਮਂ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਸੇਨਾਸਨਪਰਿਕ੍ਖਾਰਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਰਾਜਵਲ੍ਲਭਾਤਿ ਰਾਜਕੁਲੂਪਕਾ. ਸੀਮਾਤਿ ਇਧਾਧਿਪ੍ਪੇਤਾ ਭੂਮਿ, ਬਦ੍ਧਸੀਮਾ ਚ. ‘‘ਯੇਸਂ ਸਨ੍ਤਕਾ ਤੇਸਂ ਸੀਮਾ, ਤਤ੍ਥ ਪਰੇਹਿ ਨ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਅਨੁਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਭੂਮਿ ਚ ਸੀਮਾ ਚ ਯੇਸਂ ਸਨ੍ਤਕਾ, ਤੇਹਿ ਏਵ ਵਾਰੇਤਬ੍ਬਾ. ਯੇਸਂ ਪਨ ਅਞ੍ਞੇਸਂ ਭੂਮਿਯਂ ਸੀਮਾ ਕਤਾ, ਤੇ ਵਾਰੇਤੁਂ ਨ ਇਸ੍ਸਰਾ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ‘‘ਸਙ੍ਘਭੇਦਾਦੀਨਂ ਕਾਰਣਤ੍ਤਾ ‘ਮਾ ਕਰੋਥਾ’ਤਿ ਪਟਿਸੇਧੇਤਬ੍ਬਾ ਏਵਾ’’ਤਿ ਅਨ੍ਧਕਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਕਿਰ.

੮੬-੭. ਦਾਰੁਕੁਟਿਕਂ ਕਾਤੁਂ, ਕਤ੍ਤੁਨ੍ਤਿ ਚ ਅਤ੍ਥਿ. ਖਣ੍ਡਾਖਣ੍ਡਿਕਨ੍ਤਿ ਫਲਾਫਲਂ ਵਿਯ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਆਣਾਪੇਹੀਤਿ ਵਚਨਂ ਅਨਿਟ੍ਠੇ ਏਵ ਵੁਚ੍ਚਤੀਤਿ ਕਤ੍ਵਾ ਬਨ੍ਧਂ ਆਣਾਪੇਸਿ. ਇਸ੍ਸਰਿਯਮਤ੍ਤਾਯਾਤਿ ਸਮਿਦ੍ਧਿਯਂ ਮਤ੍ਤਾਸਦ੍ਦੋਤਿ ਞਾਪੇਤਿ.

੮੮. ‘‘ਏਵਰੂਪਂ ਵਾਚਂ ਭਾਸਿਤ੍ਵਾ’’ਤਿ ਚ ਪਾਠੋ. ਲੋਮੇਨ ਤ੍ਵਂ ਮੁਤ੍ਤੋ, ਮਾ ਪੁਨਪਿ ਏਵਰੂਪਮਕਾਸੀਤਿ ਇਦਂ ਕਿਂ ਬ੍ਯਾਪਾਦਦੀਪਕਂ, ਦਾਰੂਸੁਪਿ ਲੋਭਕ੍ਖਨ੍ਧਦੀਪਕਂ ਵਚਨਂ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਸਤੋ ਤਸ੍ਸ ਰਾਜਸ੍ਸ ਪਤਿਰੂਪਂ. ਨਨੁ ਨਾਮ ‘‘ਪੁਬ੍ਬੇ ਕਤਂ ਸੁਕਤਂ ਭਨ੍ਤੇ, ਵਦੇਯ੍ਯਾਥ ਪੁਨਪਿ ਯੇਨਤ੍ਥੋ’’ਤਿ ਪਵਾਰੇਤ੍ਵਾ ਅਤੀਵ ਪੀਤਿਪਾਮੋਜ੍ਜਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤਬ੍ਬਂ ਤੇਨ ਸਿਯਾਤਿ? ਸਚ੍ਚਮੇਤਂ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਅਤੀਵ ਬੁਦ੍ਧਮਾਮਕੋ ਧਮ੍ਮਮਾਮਕੋ ਸਙ੍ਘਮਾਮਕੋ ਚ, ਤਸ੍ਮਾ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਅਕਪ੍ਪਿਯਂ ਅਸਹਨ੍ਤੋ, ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਯਾ ਚ ਓਕਾਸਂ ਕਤ੍ਤੁਕਾਮੋ ‘‘ਸੁਪਯੁਤ੍ਤਾਨਿ ਮੇ ਦਾਰੂਨੀ’’ਤਿ ਤੁਟ੍ਠਚਿਤ੍ਤੋਪਿ ਏਵਮਾਹਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਇਮੇਹਿ ਨਾਮ ਏਵਰੂਪੇ ਠਾਨੇ. ‘‘ਆਗਤਪਦਾਨੁਰੂਪੇਨਾਤਿ ਅਞ੍ਞੇਹਿ ਵਾ ਪਦੇਹਿ, ਇਤੋ ਥੋਕਤਰੇਹਿ ਵਾ ਆਗਤਕਾਲੇ ਤਦਨੁਰੂਪਾ ਯੋਜਨਾ ਕਾਤਬ੍ਬਾ’’ਤਿ ਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਨ ਕੇਵਲਂ ਇਮਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇ, ਅਞ੍ਞੇਸੁਪਿ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਆਗਤਪਦਾਨੁਰੂਪੇਨ ਯੋਜਨਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ’’ਤਿ ਅਨੁਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਉਜ੍ਝਾਯਨਤ੍ਥੋ ਅਦਿਨ੍ਨਸ੍ਸਾਦਿਨ੍ਨਤ੍ਤਾਵ, ਤੇ ਉਜ੍ਝਾਯਿਂਸੁ.

ਰੁਦ੍ਰਦਾਮਕੋ ਨਾਮ ਰੁਦ੍ਰਦਾਮਕਾਦੀਹਿ ਉਪ੍ਪਾਦਿਤੋ. ਬਾਰਾਣਸਿਨਗਰਾਦੀਸੁ ਤੇਹਿ ਤੇਹਿ ਰਾਜੂਹਿ ਪੋਰਾਣਸਤ੍ਥਾਨੁਰੂਪਂ ਲਕ੍ਖਣਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾ ਉਪ੍ਪਾਦਿਤਾ ਨੀਲਕਹਾਪਣਾ. ਤੇਸਂ ਕਿਰ ਤਿਭਾਗਂ ਅਗ੍ਘਤਿ ਰੁਦ੍ਰਦਾਮਕੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਸ੍ਸ ਪਾਦੋ ਥੁਲ੍ਲਚ੍ਚਯਵਤ੍ਥੁ ਹੋਤਿ. ਮਾਸਕੋ ਪਨ ਇਧ ਅਪ੍ਪਮਾਣਂ. ਕਹਾਪਣੋ ਕਿਞ੍ਚਿਕਾਲੇ ਊਨਵੀਸਤਿਮਾਸਕੋ ਹੋਤਿ, ਕਿਞ੍ਚਿ ਕਾਲੇ ਅਤਿਰੇਕਵੀਸਤਿਮਾਸਕੋ. ਤਸ੍ਮਾ ਤਸ੍ਸ ਕਹਾਪਣਸ੍ਸ ਚਤੁਤ੍ਥਭਾਗੋ ਪਞ੍ਚਮਾਸਕੋ ਵਿਯ ਅਤਿਰੇਕਪਞ੍ਚਮਾਸਕੋ ਵਾ ਊਨਪਞ੍ਚਮਾਸਕੋ ਵਾ ਪਾਦੋਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਇਮਸ੍ਸਤ੍ਥਸ੍ਸ ਦੀਪਨਤ੍ਥਂ ‘‘ਤਦਾ ਰਾਜਗਹੇ ਵੀਸਤਿਮਾਸਕੋ ਕਹਾਪਣੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਤ੍ਥ ਰਜਤਮਯੋ ਸੁਵਣ੍ਣਮਯੋ ਤਮ੍ਬਮਯੋ ਚ ਕਹਾਪਣੋ ਹੋਤਿ. ਸੁਵਣ੍ਣਭੂਮਿਯਂ ਵਿਯ ਪਾਦੋਪਿ ਯਤ੍ਥ ਤਮ੍ਬਮਯੋਵ ਕਤੋ ਹੋਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਸੋਵ ਪਾਦੋਤਿ ਆਚਰਿਯੋ. ਯਸ੍ਮਾ ਪਾਦੋ ਏਕਨੀਲਕਹਾਪਣਗ੍ਘਨਕੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਸ੍ਸ ਪਾਦਸ੍ਸ ਚਤੁਤ੍ਥਭਾਗੋਵ ਸਿਯਾ ਪਾਦੋਤਿ ਏਕੇ. ਇਦਂ ਨ ਯੁਜ੍ਜਤਿ. ਯੋ ਚ ਤਤ੍ਥ ਪਾਦਾਰਹੋ ਭਣ੍ਡੋ, ਤਸ੍ਸ ਚਤੁਤ੍ਥਭਾਗਸ੍ਸੇਵ ਪਾਰਾਜਿਕਵਤ੍ਥੁਭਾਵਪ੍ਪਸਙ੍ਗਤੋ. ਯਦਿ ਪਾਦਾਰਹਂ ਭਣ੍ਡਂ ਪਾਰਾਜਿਕਵਤ੍ਥੁ, ਸਿਦ੍ਧਂ ‘‘ਸੋਵ ਪਾਦੋ ਪਚ੍ਛਿਮਂ ਪਾਰਾਜਿਕਵਤ੍ਥੂ’’ਤਿ. ਨ ਹਿ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਭਣ੍ਡਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਨੀਲਕਹਾਪਣਗ੍ਘੇਨ ਅਗ੍ਘਾਪੇਨ੍ਤਿ. ਯਸ੍ਮਾ ਤਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸੇਵ ਕਹਾਪਣਗ੍ਘੇਨ ਅਗ੍ਘਾਪੇਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸ ਜਨਪਦਸ੍ਸ ਪਾਦੋਵ ਪਾਦੋਤਿ ਤਦਗ੍ਘਨਕਮੇਵ ਪਾਦਗ੍ਘਨਕਨ੍ਤਿ ਸਿਦ੍ਧਂ, ‘‘ਸੋ ਚ ਖੋ ਪੋਰਾਣਸ੍ਸ ਨੀਲਕਹਾਪਣਸ੍ਸ ਵਸੇਨ, ਨ ਇਤਰੇਸਨ੍ਤਿ ਯਤ੍ਥ ਪਨ ਨੀਲਕਹਾਪਣਾ ਵਲ਼ਞ੍ਜਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਤਤ੍ਥੇਵਾ’’ਤਿ ਕੇਚਿ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਉਪਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ.

ਪਦਭਾਜਨੀਯਵਣ੍ਣਨਾ

੯੨. ਗਾਮਾ ਵਾ ਅਰਞ੍ਞਾ ਵਾਤਿ ਲਕ੍ਖਣਾਨੁਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਕਤ੍ਤਾ ਪਠਮਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਯਾ ਆਦਿਮ੍ਹਿ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਯਤੋ ਵਾ ਅਪਕ੍ਕਨ੍ਤਾ, ਸੋ ਅਮਨੁਸ੍ਸੋ ਨਾਮ. ‘‘ਅਮਨੁਸ੍ਸਗਾਮਂ ਅਪਾਰੁਪਿਤ੍ਵਾ, ਗਾਮਪ੍ਪਵੇਸਨਞ੍ਚ ਅਨਾਪੁਚ੍ਛਾ ਪਵਿਸਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਅਨੁਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਯਤੋ ਗਾਮਤੋ ਆਗਨ੍ਤੁਕਾਮਾ ਏਵ ਅਪਕ੍ਕਨ੍ਤਾ, ਤਂ ਗਾਮਂ ਏਵਂ ਪਵਿਸਿਤੁਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ ਏਕੇ. ਕੇਚਿ ਪਨ ‘‘ਯਕ੍ਖਪਰਿਗ੍ਗਹਭੂਤੋਪਿ ਆਪਣਾਦੀਸੁ ਦਿਸ੍ਸਮਾਨੇਸੁ ਏਵ ‘ਗਾਮੋ’ਤਿ ਸਙ੍ਖ੍ਯਂ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਅਦਿਸ੍ਸਮਾਨੇਸੁ ਪਵੇਸਨੇ ਅਨਾਪਤ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ‘‘ਗਾਮੋ ਏਵ ਉਪਚਾਰੋ ਗਾਮੂਪਚਾਰੋਤਿ ਏਵਂ ਕਮ੍ਮਧਾਰਯਵਸੇਨ ਗਹਿਤੇ ਕੁਰੁਨ੍ਦਟ੍ਠਕਥਾਦੀਸੁ ਵੁਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਸੁਵੁਤ੍ਤਮੇਵ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ‘‘ਤਸ੍ਸ ਘਰੂਪਚਾਰੋ ਗਾਮੋਤਿ ਆਪਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ ਵਚਨਂ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਤਿ. ‘‘ਗਾਮਸ੍ਸੁਪਚਾਰੋ ਚ ਗਾਮੋ ਚ ਗਾਮੂਪਚਾਰੋ ਚਾ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਵਿਰੁਜ੍ਝਤਿ, ਨ. ‘‘ਇਮੇਸਂ ਲਾਭਾਦੀਸੁ ਲਕ੍ਖਣਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਮਹਾਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ‘ਘਰਂ ਘਰੂਪਚਾਰੋ’ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਂ ਨ ਮਯਂ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਾਮਾ’’ਤਿ ਚ ਵਦਨ੍ਤਿ. ‘‘ਕਤਪਰਿਕ੍ਖੇਪੋ ਚਾਤਿ ਘਰਸ੍ਸ ਸਮਨ੍ਤਤੋ ਤਤ੍ਤਕੋ ਉਪਚਾਰੋ ਨਾਮਾ’’ਤਿ ਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ਲਿਖਿਤਂ. ਅਨੁਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ਪਨ ‘‘ਯੋ ਯੋ ਅਟ੍ਠਕਥਾਵਾਦੋ ਵਾ ਥੇਰਵਾਦੋ ਵਾ ਪਚ੍ਛਾ ਵੁਚ੍ਚਤੀਤਿ ਇਤੋ ਅਨਾਗਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਨਾਤੀਤਂ. ਯਦਿ ਅਤੀਤਮ੍ਪਿ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਮਹਾਪਦੁਮਥੇਰਵਾਦੋਵ ਪਮਾਣਂ ਜਾਤਨ੍ਤਿ ਆਪਜ੍ਜਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਨਾਗਤਮੇਵ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਆਚਰਿਯਾ ਕਥਯਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਸੇਸਮ੍ਪੀਤਿ ਗਾਮੂਪਚਾਰਲਕ੍ਖਣਮ੍ਪਿ.

ਤਤ੍ਰਾਯਂ ਨਯੋਤਿ ਤਸ੍ਸ ਗਾਮੂਪਚਾਰਸ੍ਸ ਗਹਣੇ ਅਯਂ ਨਯੋ. ਵਿਕਾਲੇਗਾਮਪ੍ਪਵੇਸਨਾਦੀਸੂਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਗਾਮਪ੍ਪਵੇਸਨਞ੍ਹਿ ਬਹਿ ਏਵ ਆਪੁਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਤਂ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯ ਨ ਸਮੇਤੀ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ‘‘ਗਾਮਸਙ੍ਖਾਤੂਪਚਾਰਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਗਹਿਤੇ ਸਮੇਤੀਤਿ ਮਮ ਤਕ੍ਕੋ. ‘‘ਆਦਿ-ਸਦ੍ਦਤੋ ਘਰੇ ਠਿਤਾਨਂ ਦਿਨ੍ਨਲਾਭਭਾਜਨਾਦੀਨੀ’’ਤਿ ਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਗਾਮੂਪਚਾਰੇ ਠਿਤਾਨਂ ਪਾਪੁਣਿਤਬ੍ਬਲਾਭਂ ਸਞ੍ਚਿਚ੍ਚ ਅਦੇਨ੍ਤਾਨਂ ਪਾਰਾਜਿਕ’’ਨ੍ਤਿ ਅਨੁਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਕੁਰੁਨ੍ਦਿਆਦੀਸੁ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਵੁਤ੍ਤਵਚਨਾਨੁਲੋਮਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ‘‘ਪਮਾਦਲੇਖਾ’’ਤਿ ਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ, ਮਹਾਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤਵਿਨਿਚ੍ਛਯੋ ਸਙ੍ਗੀਤਿਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਆਗਤੋ. ‘‘ਯਞ੍ਚੇਤਂ ਮਹਾਅਟ੍ਠਕਥਾਯ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ ਸੀਹਲ਼ਦੀਪੇ ਅਟ੍ਠਕਥਾਚਰਿਯੇਹਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਵਿਨਿਚ੍ਛਯਨਯੋ’’ਤਿ ਚ. ਲੇਡ੍ਡੁਪਾਤੇਨੇਵ ਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿਤਬ੍ਬੋਤਿ ਪਰਿਕ੍ਖੇਪਾਰਹਟ੍ਠਾਨਂ, ਨ ਉਪਚਾਰਂ. ਸੋ ਹਿ ਤਤੋ ਅਪਰੇਨ ਲੇਡ੍ਡੁਪਾਤੇਨ ਪਰਚ੍ਛਿਨ੍ਨੋ. ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਅਦਿਨ੍ਨਾਦਾਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇਤਿ ਨਿਯਮੇਨ ਅਞ੍ਞਤ੍ਥ ਅਞ੍ਞਥਾਤਿ ਅਤ੍ਥਤੋ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਤੇਨ ਵਾ ਨਿਯਮੇਨ ਯਥਾਰੁਤਵਸੇਨਾਪਿ ਅਤ੍ਥੋ ਇਧ ਯੁਜ੍ਜਤਿ. ਅਭਿਧਮ੍ਮੇ ਪਨਾਤਿਆਦਿਨਾ ਅਞ੍ਞਥਾਪਿ ਅਤ੍ਥਾਪਤ੍ਤਿਸਿਦ੍ਧਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ.

‘‘ਪਰਿਚ੍ਚਾਗਾਦਿਮ੍ਹਿ ਅਕਤੇ ‘ਇਦਂ ਮਮ ਸਨ੍ਤਕ’ਨ੍ਤਿ ਅਵਿਦਿਤਮ੍ਪਿ ਪਰਪਰਿਗ੍ਗਹਿਤਮੇਵ ਪੁਤ੍ਤਕਾਨਂ ਪਿਤੁ ਅਚ੍ਚਯੇਨ ਸਨ੍ਤਕਂ ਵਿਯ, ਤਂ ਅਤ੍ਥਤੋ ਅਪਰਿਚ੍ਚਤ੍ਤੇ ਸਙ੍ਗਹਂ ਗਚ੍ਛਤੀ’’ਤਿ ਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਥੇਨਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਂ ਥੇਯ੍ਯਂ, ਥੇਨੇਨ ਗਹੇਤਬ੍ਬਭੂਤਂ ਭਣ੍ਡਂ. ਥੇਯ੍ਯਨ੍ਤਿ ਸਙ੍ਖਾਤਨ੍ਤਿ ਥੇਯ੍ਯਸਙ੍ਖਾਤ’’ਨ੍ਤਿ ਪੋਰਾਣਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਂ ਥੇਯ੍ਯਂ ਯਸ੍ਸ ਥੇਨਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਂ, ਸੋ ਯਸ੍ਮਾ ਥੇਯ੍ਯਚਿਤ੍ਤੋ ਅਵਹਰਣਚਿਤ੍ਤੋ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਥੇਯ੍ਯਸਙ੍ਖਾਤ’’ਨ੍ਤਿ ਪਦਂ ਉਦ੍ਧਰਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਥੇਯ੍ਯਚਿਤ੍ਤੋ ਅਵਹਰਣਚਿਤ੍ਤੋ’’ਤਿ ਪਦਭਾਜਨਮ੍ਪਿ ਤੇਸਂ ਪੋਰਾਣਾਨਂ ਯੁਜ੍ਜਤੇਵ, ਤਥਾਪਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ. ‘‘ਯਞ੍ਚ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗੇ ‘ਅਵਹਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’ਤਿ ਪਵਤ੍ਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ, ਯਞ੍ਚ ਗਮਨਾਦਿਸਾਧਕਂ, ਪਰਾਮਸਨਾਦਿਸਾਧਕਂ ਵਾ ਮਜ੍ਝੇ ਪਵਤ੍ਤਂ, ਯਞ੍ਚ ਠਾਨਾਚਾਵਨਪਯੋਗਸਾਧਕਂ, ਤੇਸੁ ਅਯਮੇਵੇਕੋ ਪਚ੍ਛਿਮੋ ਚਿਤ੍ਤਕੋਟ੍ਠਾਸੋ ਇਧ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤੋ ‘ਥੇਨੋ’ਤਿ ਅਪਰੇ’’ਤਿ ਅਨੁਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਊਨਮਾਸਕਮਾਸਪਾਦਾਦੀਸੁ ‘‘ਅਵਹਰਣਚਿਤ੍ਤੇਸੁ ਏਕਚਿਤ੍ਤਕੋਟ੍ਠਾਸੋਤਿ ਆਚਰਿਯਾ ਵਦਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਪਞ੍ਚਵੀਸਤਿਅਵਹਾਰਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

ਪਞ੍ਚਵੀਸਤਿ ਅਵਹਾਰਾ ਨਾਮ ਵਚਨਭੇਦੇਨੇਵ ਭਿਨ੍ਨਾ, ਅਤ੍ਥਤੋ ਪਨ ਅਭਿਨ੍ਨਾ. ਆਕੁਲਾ ਦੁਵਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਵਿਨਿਚ੍ਛਯਾਤਿ ਆਚਰਿਯਾਨਂ ਮੁਖੇ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਸਬ੍ਬਾਕਾਰੇਨ ਅਗ੍ਗਹਿਤਵਿਨਿਚ੍ਛਯਾਨਂ ਦੁਵਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ. ਦੁਕਤਿਕਪਟ੍ਠਾਨਪਾਲ਼ਿ (ਪਟ੍ਠਾ. ੫.੧.੧ ਆਦਯੋ, ਦੁਕਤਿਕਪਟ੍ਠਾਨਪਾਲ਼ਿ) ਵਿਯ ਆਕੁਲਾ ਦੁਵਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਵਿਨਿਚ੍ਛਯਾ, ਕੇਵਲਂ ਤਂ ਆਚਰਿਯਾ ਪੁਬ੍ਬਾਪਰਵਿਰੋਧਮਕਤ੍ਵਾ ਸਙ੍ਗੀਤਿਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਆਗਤਨਯਮਵਿਨਾਸੇਤ੍ਵਾ ਵਣ੍ਣਯਨ੍ਤੀਤਿ ‘‘ਪਟ੍ਠਾਨਪਾਲ਼ਿਮਿਵਾਤਿ ਅਪਰੇ ਵਦਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਚ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਪੋਰਾਣਾਤਿ ਸਙ੍ਗੀਤਿਆਚਰਿਯਾ. ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਸਾਮੀਚਿ ਏਵ, ਸਚੇ ਨ ਦੇਤਿ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਨਤ੍ਥਿ, ਪਾਰਾਜਿਕਭਯਾ ਪਨ ਯਥਾ ਸਿਕ੍ਖਾਕਾਮੋ ਦੇਤਿ, ਏਵਂ ਦਾਤਬ੍ਬਮੇਵ. ਯਾਨਿ ਪਨੇਤ੍ਥ ਵਤ੍ਥੂਨਿ, ਤਾਨਿ ਸੀਹਲ਼ਦੀਪੇ ਆਚਰਿਯੇਹਿ ਸਙ੍ਘਾਦੀਨਮਨੁਮਤਿਯਾ ਅਟ੍ਠਕਥਾਸੁ ਪਕ੍ਖਿਤ੍ਤਾਨਿ, ‘‘ਅਨਾਗਤੇ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰੀਨਂ ਹਿਤਤ੍ਥਾਯ ਪੋਤ੍ਥਕਾਰੁਲ਼੍ਹਕਾਲਤੋ ਪਚ੍ਛਾਪੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਆਣਤ੍ਤਿਕਂ ਆਣਤ੍ਤਿਕ੍ਖਣੇਪਿ ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਕਾਲਨ੍ਤਰੇਨਾਪਿ ਅਤ੍ਥਸਾਧਕੋ, ਕਾਲਨ੍ਤਰਂ ਸਨ੍ਧਾਯਾਤਿ ਇਦਮੇਤੇਸਂ ਨਾਨਤ੍ਤਂ. ਭਟ੍ਠੇਤਿ ਅਪਗਤੇ. ਅਨ੍ਤਰਸਮੁਦ੍ਦੇ ਅਤੁਰੁਮੁਹੁਦੇ. ਫਰਤਿ ਸਾਧੇਤਿ. ਨਵਧੋਤੋਤਿ ਨਵਕਤੋ. ਪਾਸਾਣਸਕ੍ਖਰਨ੍ਤਿ ਪਾਸਾਣਞ੍ਚ ਸਕ੍ਖਰਞ੍ਚ.

ਭੂਮਟ੍ਠਕਥਾਦਿਵਣ੍ਣਨਾ

੯੪. ਮਹਾਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਪਨ ਸਚ੍ਚੇਪਿ ਅਲਿਕੇਪਿ ਦੁਕ੍ਕਟਮੇਵ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਂ ਪਮਾਦਲਿਖਿਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਯਥੇਤਰਹਿ ਯੁਤ੍ਤਿਯਾ ਗਹੇਤਬ੍ਬਾ. ਤਤ੍ਥ ‘‘ਚਤੁਵਗ੍ਗੇਨ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਉਪਸਮ੍ਪਦਪਵਾਰਣਅਬ੍ਭਾਨਾਦਿਸਬ੍ਬਂ ਸਙ੍ਘਕਮ੍ਮਂ ਕਾਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ’’ਚ੍ਚੇਵ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੇ ‘‘ਉਪਸਮ੍ਪਦਪਵਾਰਣਕਥਿਨਬ੍ਭਾਨਾਦੀਨੀ’’ਤਿ ਲਿਖਨ੍ਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਤਂ ਆਚਰਿਯਾ ‘‘ਪਮਾਦਲੇਖਾ’’ਤ੍ਵੇਵ ਵਣ੍ਣਯਨ੍ਤਿ, ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਪਮਾਦਲਿਖਿਤ’’ਨ੍ਤਿ. ਯਂ ਯਂ ਵਚਨਂ ਮੁਸਾ, ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸ ਵਚਨੇ ਪਯੋਜਨਾਭਾਵਾ ‘‘ਅਦਿਨ੍ਨਾਦਾਨਸ੍ਸ ਪੁਬ੍ਬਪਯੋਗੇ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਞ੍ਞੇਸਮ੍ਪਿ ਪੁਬ੍ਬਪਯੋਗੇ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਟ੍ਠਾਨੇ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਮੇਵ. ਪਮਾਦਲਿਖਿਤਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਇਧ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਮੇਵ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਗਹਿਤੇ ਸਮੇਤਿ ਵਿਯ. ਆਚਰਿਯਾ ਪਨ ‘‘ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਟ੍ਠਾਨੇ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯ’’ਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਦੁਕ੍ਕਟੇ ਵਿਸੁਂ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੇ ‘‘ਸਚ੍ਚਾਲਿਕੇ’’ਤਿ ਸਾਮਞ੍ਞਤੋ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ‘‘ਪਮਾਦਲੇਖਾ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾਤਿ. ‘‘ਕੁਸਲਚਿਤ੍ਤੇਨ ਗਮਨੇ ਅਨਾਪਤ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ‘‘ਦਾਨਞ੍ਚ ਦਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਵਚਨੇਨ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ ਵਿਯ.

ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਟ੍ਠਾਨੇ ਦੁਕ੍ਕਟਾ ਨ ਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਦੁਕ੍ਕਟਮਾਪਜ੍ਜਤਿ. ਬਹੁਕਾਪਿ ਆਪਤ੍ਤਿਯੋ ਹੋਨ੍ਤੂਤਿ ਖਣਨਬ੍ਯੂਹਨੁਦ੍ਧਰਣੇਸੁ ਦਸ ਦਸ ਕਤ੍ਵਾ ਆਪਤ੍ਤਿਯੋ ਆਪਨ੍ਨੋ, ਤੇਸੁ ਉਦ੍ਧਰਣੇ ਦਸ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯੋ ਦੇਸੇਤ੍ਵਾ ਮੁਚ੍ਚਤਿ, ਜਾਤਿਵਸੇਨ ‘‘ਏਕਮੇਵ ਦੇਸੇਤ੍ਵਾ ਮੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ ਕੁਰੁਨ੍ਦਿਯਂ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਪੁਰਿਮੇਨ ਸਮੇਤਿ. ‘‘ਸਮੋਧਾਨੇਤ੍ਵਾ ਦਸ੍ਸਿਤਪਯੋਗੇ ‘‘ਦੁਕ੍ਕਟ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਸਮਾਨਪਯੋਗਾ ਬਹੁਦੁਕ੍ਕਟਤ੍ਤਂ ਞਾਪੇਤਿ. ਖਣਨੇ ਬਹੁਕਾਨੀਤਿ ਸਮਾਨਪਯੋਗਤ੍ਤਾ ਨ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਮ੍ਭਤਿ. ਅਟ੍ਠਕਥਾਚਰਿਯਪ੍ਪਮਾਣੇਨਾਤਿ ਯਥਾ ਪਨੇਤ੍ਥ, ਏਵਂ ਅਞ੍ਞੇਸੁਪਿ ਏਵਰੂਪਾਨਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯ ਆਗਤਵਚਨਾਨਿ ਸਙ੍ਗੀਤਿਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਆਗਤਤ੍ਤਾ ਗਹੇਤਬ੍ਬਾਨੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ‘‘ਇਧ ਦੁਤਿਯਪਾਰਾਜਿਕੇ ਗਹੇਤਬ੍ਬਾ, ਨ ਅਞ੍ਞੇਸੂ’’ਤਿ ਧਮ੍ਮਸਿਰਿਤ੍ਥੇਰੋ ਕਿਰਾਹ. ਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ਪਨ ‘‘ਪੁਰਿਮਖਣਨਂ ਪਚ੍ਛਿਮਂ ਪਤ੍ਵਾ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਮ੍ਭਤਿ, ਤੇਨੇਵ ਏਕਮੇਵ ਦੇਸੇਤ੍ਵਾ ਮੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ‘‘ਵਿਸਭਾਗਕਿਰਿਯਂ ਵਾ ਪਤ੍ਵਾ ਪੁਰਿਮਂ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਮ੍ਭਤੀ’’ਤਿ ਚ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਏਵਂ ਏਕਟ੍ਠਾਨੇ ਠਿਤਾਯ ਕੁਮ੍ਭਿਯਾ ਠਾਨਾਚਾਵਨਞ੍ਚੇਤ੍ਥ ਛਹਾਕਾਰੇਹਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ. ਕੁਮ੍ਭਿਯਾਤਿ ਭੁਮ੍ਮਵਚਨਂ. ਉਦ੍ਧਂ ਉਕ੍ਖਿਪਨ੍ਤੋ ਕੇਸਗ੍ਗਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਭੂਮਿਤੋ ਮੋਚੇਤਿ, ਪਾਰਾਜਿਕਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਮੁਖਵਟ੍ਟਿਯਾ ਫੁਟ੍ਠੋਕਾਸਂ ਬੁਨ੍ਦੇਨ ਮੋਚਿਤੇ ‘‘ਠਾਨਾਚਾਵਨਞ੍ਚੇਤ੍ਥ ਛਹਾਕਾਰੇਹਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਸਮੇਤਿ, ਤਥਾ ਅਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਭੂਮਿਤੋ ਮੁਤ੍ਤੇ ਕੇਸਗ੍ਗਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਅਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤੇ ਭੂਮਿਤੋ ਮੋਚਿਤਂ ਨਾਮ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਦਲ਼੍ਹਂ ਕਤ੍ਵਾ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਉਪਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ. ਏਤ੍ਥ ਏਕਚ੍ਚੇ ਏਵਂ ਅਤ੍ਥਂ ਵਦਨ੍ਤਿ ‘‘ਪੁਬ੍ਬੇ ਖਣਨ੍ਤੇਨ ਅਵਸੇਸਟ੍ਠਾਨਾਨਿ ਵਿਯੋਜਿਤਾਨਿ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਵਿਮੁਤ੍ਤੇ ਪਾਰਾਜਿਕ’’ਨ੍ਤਿ. ਸਙ੍ਖੇਪਮਹਾਪਚ੍ਚਰਿਯਾਦੀਸੁ ਵੁਤ੍ਤਵਚਨਸ੍ਸ ਪਮਾਦਲੇਖਭਾਵੋ ‘‘ਅਤ੍ਤਨੋ ਭਾਜਨਗਤਂ ਵਾ ਕਰੋਤਿ, ਮੁਟ੍ਠਿਂ ਵਾ ਛਿਨ੍ਦਤੀ’’ਤਿ ਵਚਨੇਨ ਦੀਪਿਤੋ.

ਯਂ ਪਨ ‘‘ਪੀਤਮਤ੍ਤੇ ਪਾਰਾਜਿਕ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਂ ਯਥੇਤਰਹਿ ‘‘ਪਞ੍ਚਵਿਞ੍ਞਾਣਾ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਵਤ੍ਥੁਕਾ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾਰਮ੍ਮਣਾ’’ਤਿ ਪਦਸ੍ਸ ‘‘ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਵਤ੍ਥੁਕਾਹਿ ਅਨਾਗਤਪਟਿਕ੍ਖੇਪੋ’’ਤਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਵਚਨਂ ‘‘ਅਸਮ੍ਭਿਨ੍ਨਵਤ੍ਥੁਕਾ ਅਸਮ੍ਭਿਨ੍ਨਾਰਮ੍ਮਣਾ ਪੁਰੇਜਾਤਵਤ੍ਥੁਕਾ ਪੁਰੇਜਾਤਾਰਮ੍ਮਣਾ’’ਤਿ ਵਚਨਮਪੇਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਅਤੀਤਾਨਾਗਤਪਟਿਕ੍ਖੇਪੋਤਿ ਪਰਿਵਤ੍ਤੇਤਿ, ਤਥਾ ਤਾਦਿਸੇਹਿ ਪਰਿਵਤ੍ਤ’ਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਨ ਹਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਚਰਿਯਾ ਪੁਬ੍ਬਾਪਰਵਿਰੁਦ੍ਧਂ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਯਂ ਪਨ ਆਚਰਿਯਾ ‘‘ਇਦਂ ਪਮਾਦਲਿਖਿਤ’’ਨ੍ਤਿ ਅਪਨੇਤ੍ਵਾ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਵਚਨਕਾਲੇ ਵਾਚੇਨ੍ਤਿ, ਉਦ੍ਦਿਸਨ੍ਤਿ, ਤਮੇਵ ਚ ਇਮਿਨਾਪਿ ਆਚਰਿਯੇਨ ‘‘ਪਮਾਦਲਿਖਿਤ’’ਨ੍ਤਿ ਪਟਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਂ. ਯਞ੍ਚ ਸੁਤ੍ਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਤੇ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਨ੍ਤਿ, ਤਮੇਵ ਚ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੇਨ ਇਮਿਨਾ ਪਟਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਂ, ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਤਂ ਪਨ ਤਤ੍ਥੇਵਾ’’ਤਿਆਦਿ.

ਅਨਾਪਤ੍ਤਿਮਤ੍ਤਮੇਵ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਨੇਵ ਅਵਹਾਰੋ ਨ ਗੀਵਾ ਅਨਾਪਤ੍ਤੀਤਿ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਤੋਵ ਭੇਦੋ, ਨ ਅਤ੍ਥਤੋਤਿ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ. ਤਂ ਪਮਾਦਲਿਖਿਤਂ ਕਤਰੇਹੀਤਿ ਚੇ? ਪੁਬ੍ਬੇ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰੇਹਿ, ਲੇਖਕੇਹਿ ਵਾ, ਏਸ ਨਯੋ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ. ‘‘ਨ ਹਿ ਤਦੇਵ ਬਹੂਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਯੁਤ੍ਤਤੋ ਪਾਰਾਜਿਕਮਹੁਤ੍ਵਾ ਕਤ੍ਥਚਿ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਸਬ੍ਬਂ ਅਨੁਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਦੁਟ੍ਠਪਿਤਂ ਵਾ ਠਪੇਤੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਤਤੋ ਪਗ੍ਘਰਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਠਾਨਾਚਾਵਨਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਕਤਤ੍ਤਾ ਪਾਰਾਜਿਕਂ ਤਂ ਪਨ ਗਣ੍ਹਤੁ ਵਾ ਮਾ ਵਾ ਤਤ੍ਥੇਵ ‘‘ਭਿਨ੍ਦਤੀ’’ਤਿਆਦਿਵਚਨਤੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ‘‘ਤਤ੍ਥੇਵਾਤਿ ਠਾਨਾਚਾਵਨਂ ਅਕਰੋਨ੍ਤੋਵ ਠਾਨਾ ਅਚਾਵੇਤੁਕਾਮੋਵ ਕੇਵਲਂ ‘ਭਿਨ੍ਦਤੀ’ਤਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਵਚਨਤੋ ਚ ਞਾਪੇਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਅਞ੍ਞਤਰਸ੍ਮਿਂ ਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਥਾ ‘‘ਪਗ੍ਘਰਿਤੇਹਿ ਤਿਨ੍ਤਪਂਸੁਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਉਦਕੇ ਪਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਪਚਿਤ੍ਵਾ ਗਹੇਤੁਂ ਸਕ੍ਕਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਗਹਣਮੇਵ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਅਪਰੇ. ‘‘ਰਿਤ੍ਤਕੁਮ੍ਭਿਯਾ ਉਪਰਿ ਕਰੋਤਿ, ਭਣ੍ਡਦੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਂ ਆਣਤ੍ਤਿਯਾ ਵਿਰੁਜ੍ਝਤਿ, ‘‘ਯਦਾ ਸਕ੍ਕੋਸਿ, ਤਦਾ ਤਂ ਭਣ੍ਡਂ ਅਵਹਰਾ’’ਤਿ ਅਤ੍ਥਸਾਧਕੋ ਆਣਤ੍ਤਿਕਾਲੇ ਏਵ ਪਾਰਾਜਿਕਂ. ਅਪਿਚ ਆਵਾਟਕਾਦੀਨਿ ਥਾਵਰਪਯੋਗਾਨਿ ਚ ਏਤ੍ਥ ਸਾਧਕਾਨਿ. ਨਤ੍ਥਿ ਕਾਲਕਤਪਯੋਗਾਨਿ ਪਾਰਾਜਿਕਵਤ੍ਥੂਨੀਤਿ ਤਸ੍ਮਾ ਉਪਪਰਿਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਏਕੇ. ਯਤ੍ਥ ਯਤ੍ਥ ‘‘ਅਪਰੇ’’ਤਿ ਵਾ ‘‘ਏਕੇ’’ਤਿ ਵਾ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਸੁਟ੍ਠੁ ਉਪਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਯੁਤ੍ਤਂ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ, ਇਤਰਂ ਛਡ੍ਡੇਤਬ੍ਬਂ. ਵਦਨ੍ਤੀਤਿ ਆਚਰਿਯਾ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਨ, ਅਞ੍ਞਥਾ ਗਹੇਤਬ੍ਬਤ੍ਥਤੋਤਿ ਪਾਲ਼ਿਪਰਿਹਰਣਤ੍ਥਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਏਵਮੇਕੇ ਵਦਨ੍ਤੀਤਿ ਤਂ ਨ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ. ਕਸ੍ਮਾ? ‘‘ਪਸ੍ਸਾਵਂ ਵਾ ਛਡ੍ਡੇਤੀ’’ਤਿ ਚ ‘‘ਅਪਰਿਭੋਗਂ ਵਾ ਕਰੋਤੀ’’ਤਿ ਚ ਅਤ੍ਥਤੋ ਏਕਤ੍ਤਾ, ਅਟ੍ਠਕਥਾਯ ‘‘ਮੁਗ੍ਗਰੇਨ ਪੋਥੇਤ੍ਵਾ ਭਿਨ੍ਦਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾਪਿ.

ਅਯਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਸਾਰੋਤਿਆਦਿਕਥਾਯ ‘‘ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਆਚਰਿਯਸ੍ਸ ਵਚਨ’’ਨ੍ਤਿ ਧਮ੍ਮਸਿਰਿਤ੍ਥੇਰੋ ਆਹ. ਸਙ੍ਗਹਾਚਰਿਯਾਨਂ ਵਾਦੋਤਿ ਏਕੇ. ਪੁਬ੍ਬੇ ਵੁਤ੍ਤਾਪਿ ਤੇ ਏਵ, ਤਸ੍ਮਾ ਵੋਹਾਰਵਸੇਨਾਤਿ ਅਛਡ੍ਡੇਤੁਕਾਮਮ੍ਪਿ ਤਥਾ ਕਰੋਨ੍ਤਂ ‘‘ਛਡ੍ਡੇਤੀ’’ਤਿ ਵੋਹਰਨ੍ਤਿ. ਏਵਮੇਤੇਸਂ ਪਦਾਨਂ ਅਤ੍ਥੋ ਗਹੇਤਬ੍ਬੋਤਿ ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇ ‘‘ਠਾਨਾਚਾਵਨਸ੍ਸ ਨਤ੍ਥਿਤਾਯ ਦੁਕ੍ਕਟ’’ਨ੍ਤਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਵਚਨੇਨ ਅਤਿਵਿਯ ਸਮੇਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਠਾਨਾਚਾਵਨਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਨਤ੍ਥਿਤਾਯ ਠਾਨਾ ਚੁਤਮ੍ਪਿ ਨ ‘‘ਠਾਨਾ ਚੁਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ. ਇਤਰਥਾਪੀਤਿ ਥੇਯ੍ਯਚਿਤ੍ਤਾਭਾਵਾ ਠਾਨਾ ਚਾਵੇਤੁਕਾਮਸ੍ਸਪਿ ਦੁਕ੍ਕਟਂ ਯੁਜ੍ਜਤਿ.

੯੬. ਸਯਮੇਵ ਪਤਿਤਮੋਰਸ੍ਸੇਵ ਇਤੋ ਚਿਤੋ ਚ ਕਰੋਤੋ ਥੁਲ੍ਲਚ੍ਚਯਂ. ਆਕਾਸਟ੍ਠਵਿਨਿਚ੍ਛਯੇ ਤਪ੍ਪਸਙ੍ਗੇਨ ਤਸ੍ਮਿਂ ਵੇਹਾਸਾਦਿਗਤੇਪਿ ਅਸਮ੍ਮੋਹਤ੍ਥਂ ਏਵਂ ਗਹੇਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਏਵਮਞ੍ਞਤ੍ਰਾਪਿ ਸਾਮਿਸੇ’’ਤਿ ਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਠਾਨਾਚਾਵਨਂ ਅਕਰੋਨ੍ਤੋ ਚਾਲੇਤੀ’’ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਠਾਨਾਚਾਵਨੇ ਥੁਲ੍ਲਚ੍ਚਯਂ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਕੇਚਿ ਅਫਨ੍ਦਾਪੇਤ੍ਵਾ ਠਾਨਾਚਾਵਨਾਚਾਵਨੇਹਿਪਿ ਦੁਕ੍ਕਟਥੁਲ੍ਲਚ੍ਚਯੇ ਵਦਨ੍ਤਿ. ‘‘ਤੇ ਠਾਨਾਚਾਵਨਂ ਅਕਰੋਨ੍ਤੋਤਿ ਇਮਂ ਅਟ੍ਠਕਥਾਵਚਨਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਪਟਿਸੇਧੇਤਬ੍ਬਾ’’ਤਿ ਕੇਚਿ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਵੀਮਂਸਿਤਬ੍ਬਂ.

੯੭. ਛੇਦਨਮੋਚਨਾਦਿ ਉਪਰਿਭਾਗਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਵਸ੍ਸਂ ਠਾਨਤੋ ਆਕਾਸਗਤਂ ਕਰੋਤਿ. ਏਤ੍ਥ ‘‘ਏਕਕੋਟਿਂ ਨੀਹਰਿਤ੍ਵਾ ਠਪਿਤੇ ਵਂਸੇ ਠਿਤਸ੍ਸ ਆਕਾਸਕਰਣਂ ਸਨ੍ਧਾਯਾ’’ਤਿ ਕੇਚਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਤੇ ਪਨ ਅਥ ‘‘ਮੂਲਂ ਅਚ੍ਛੇਤ੍ਵਾ ਵਲਯਂ ਇਤੋ ਚਿਤੋ ਚ ਸਾਰੇਤਿ, ਰਕ੍ਖਤਿ. ਸਚੇ ਪਨ ਮੂਲਤੋ ਅਨੀਹਰਿਤ੍ਵਾਪਿ ਹਤ੍ਥੇਨ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਆਕਾਸਗਤਂ ਕਰੋਤਿ, ਪਾਰਾਜਿਕ’’ਨ੍ਤਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਵਚਨਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਪਟਿਸੇਧੇਤਬ੍ਬਾ. ਭਿਤ੍ਤਿਨਿਸ੍ਸਿਤਨ੍ਤਿ ਭਿਤ੍ਤਿਯਾ ਉਪਤ੍ਥਮ੍ਭਿਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਏਕੇ. ਭਿਤ੍ਤਿਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਠਪਿਤਨ੍ਤਿ ਨਾਗਦਨ੍ਤਾਦੀਸੁ ਠਿਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਛਿਨ੍ਨਮਤ੍ਤੇਤਿ ਉਪਰਿ ਉਗ੍ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਠਿਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ.

੯੮. ਉਪਰਿ ਠਿਤਸ੍ਸ ਪਿਟ੍ਠਿਯਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਅਧੋ ਓਸਾਰਣਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਹੇਟ੍ਠਾ ਓਸਾਰੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਉਪਰਿਮਸ੍ਸ ਪਿਟ੍ਠਿਯਾ ਹੇਟ੍ਠਿਮੇਨ ਠਿਤੋਕਾਸਂ ਅਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਮਤ੍ਤੇ ਪਾਰਾਜਿਕਂ, ਉਦ੍ਧਂ ਉਕ੍ਖਿਪਨ੍ਤਸ੍ਸ ਉਦਕਤੋ ਮੁਤ੍ਤਮਤ੍ਤੇ. ‘‘ਏਵਂ ਗਹਿਤੇ ਭੂਮਟ੍ਠੇ ਵੁਤ੍ਤੇਨ ਸਮੇਤੀ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਮਤਮਚ੍ਛਾਨਂ ਠਿਤਟ੍ਠਾਨਮੇਵ ਠਾਨਂ ਕਿਰ. ਥੇਯ੍ਯਚਿਤ੍ਤੇਨ ਮਾਰੇਤ੍ਵਾ ਗਣ੍ਹਤੋ ਊਨਪਾਦਗ੍ਘਨਕੇ ਦੁਕ੍ਕਟਂ, ਸਹਪਯੋਗਤ੍ਤਾ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਂ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਏਕੇ. ਮਦਨਫਲਵਸਾਦੀਨੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਸੀਹਲ਼ਭਾਸਾ ਕਿਰ ਵਸ ਇਤਿ ਵਿਸਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ, ਗਰੁਲ਼ਾਕਾਰੇਨ ਕਤੁਪ੍ਪੇਯਿਤਂ ਵਾ.

੯੯. ਪੁਬ੍ਬੇ ਪਾਸੇ ਬਦ੍ਧਸੂਕਰਉਪਮਾਯ ਵੁਤ੍ਤਾ ਏਵ. ‘‘ਥਲੇ ਠਪਿਤਾਯ ਨਾਵਾਯ ਨ ਫੁਟ੍ਠੋਕਾਸਮਤ੍ਤਮੇਵਾ’’ਤਿ ਪਾਠੋ. ‘‘ਵਾਤੋ ਆਗਮ੍ਮਾਤਿ ਵਚਨਤੋ ਵਾਤਸ੍ਸ ਨਤ੍ਥਿਕਾਲੇ ਪਯੋਗਸ੍ਸ ਕਤਤ੍ਤਾ ਅਵਹਾਰੋ ਨਤ੍ਥਿ, ਅਤ੍ਥਿਕਾਲੇ ਚੇ ਕਤੋ, ਅਵਹਾਰੋਵਾ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ‘‘ਭਣ੍ਡਦੇਯ੍ਯਂ ਪਨ ਕੇਸਨ੍ਤਿ ਚੇ? ਯੇਸਂ ਹਤ੍ਥੇ ਕਹਾਪਣਾਨਿ ਗਹਿਤਾਨਿ, ਤੇਸਂ ਵਾ, ਨਾਵਾਸਾਮਿਨਾ ਨਾਵਾਯ ਅਗ੍ਗਹਿਤਾਯ ਨਾਵਾਸਾਮਿਕਸ੍ਸ ਵਾ’’ਤਿ ਅਨੁਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ਵੁਤ੍ਤਂ.

੧੦੪. ਨਿਰਮ੍ਬਿਤ੍ਵਾ ਉਪਰਿ. ਅਕਤਂ ਵਾ ਪਨ ਪਤਿਟ੍ਠਪੇਤੀਤਿ ਅਪੁਬ੍ਬਂ ਵਾ ਪਟ੍ਠਪੇਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

੧੦੬. ਗਾਮਟ੍ਠੇ ਵਾ ‘‘ਗਾਮੋ ਨਾਮਾ’’ਤਿ ਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ਪਠਮਂ ਗਾਮਲਕ੍ਖਣਸ੍ਸ ਸਬ੍ਬਸੋ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ.

੧੦੭. ਅਰਞ੍ਞਟ੍ਠੇ ਅਰਞ੍ਞਂ ਨਾਮਾਤਿ ਪੁਨ ਨ ਕੇਵਲਂ ਪੁਬ੍ਬੇ ਵੁਤ੍ਤਲਕ੍ਖਣਞ੍ਞੇਵ ਅਰਞ੍ਞਨ੍ਤਿ ਇਧਾਧਿਪ੍ਪੇਤਂ, ਕਿਨ੍ਤੁ ਪਰਪਰਿਗ੍ਗਹਿਤਮੇਵ ਚੇਤਂ ਹੋਤਿ, ਤਂ ਇਧਾਧਿਪ੍ਪੇਤਨ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤੇਨੇਵ ਅਤ੍ਥੇਪਿ ਅਰਞ੍ਞਗ੍ਗਹਣਂ ਕਤਂ. ਅਗ੍ਗੇਪਿ ਮੂਲੇਪਿ ਛਿਨ੍ਨਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਨ ਵੇਠੇਤ੍ਵਾ ਠਿਤਾ, ਛਿਨ੍ਨਮਤ੍ਤੇ ਪਤਨਕਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਤਚ੍ਛੇਤ੍ਵਾ ਠਪਿਤੋਤਿ ਅਰਞ੍ਞਸਾਮਿਕੇਹਿ ਪਰੇਹਿ ਲਦ੍ਧੇਹਿ ਤਚ੍ਛੇਤ੍ਵਾ ਠਪਿਤੋ. ਅਦ੍ਧਗਤੋਪੀਤਿ ਚਿਰਕਾਲਿਕੋਪਿ. ‘‘ਨ ਗਹੇਤਬ੍ਬੋਤਿ ਅਰਞ੍ਞਸਾਮਿਕੇਹਿ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤੇਨਪੀ’’ਤਿ ਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਛਲ੍ਲਿਯਾ ਪਰਿਯੋਨਦ੍ਧਂ ਹੋਤੀਤਿ ਇਮਿਨਾ ਸਾਮਿਕਾਨਂ ਨਿਰਪੇਕ੍ਖਤਂ ਦੀਪੇਤਿ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਗਹੇਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ. ਯਦਿ ਸਾਮਿਕਾਨਂ ਸਾਪੇਕ੍ਖਤਾ ਅਤ੍ਥਿ, ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ.

੧੦੮. ਤਤ੍ਥ ‘‘ਭਾਜਨੇਸੁ ਪੋਕ੍ਖਰਣੀਤਲ਼ਾਕੇਸੁ ਚ ਗਾਵੋ ਪਕ੍ਕੋਸਤੀਤਿ ਇਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਤਯੋ ਦਸ ਵਾਰਾ ਆਦਿਮੇਵ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਸਂਖਿਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਅਨੁਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਨਿਬ੍ਬਹਨਉਦਕਂ ਨਾਮ ਤਲ਼ਾਕਰਕ੍ਖਣਤ੍ਥਾਯ ਅਧਿਕੋਦਕਨਿਕ੍ਖਮਨਦ੍ਵਾਰੇਨ ਨਿਕ੍ਖਮਨਉਦਕਂ. ‘‘ਗਹੇਤੁਂ ਨ ਲਭਤੀਤਿ ਸਾਮੀਚਿਕਮ੍ਮਂ ਨ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਅਨੁਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਇਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ‘‘ਵੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਅਨੁਗਣ੍ਠਿਪਦੇਤਿ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ. ਅਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤੇ ਉਦਕੇਤਿ ਪਾਠਸੇਸੋ, ਸੁਕ੍ਖਮਾਤਿਕਾਪਯੋਗਤ੍ਤਾ ਭਣ੍ਡਦੇਯ੍ਯਮ੍ਪਿ ਨ ਹੋਤੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਤਲ਼ਾਕਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਖੇਤ੍ਤਸ੍ਸ ਕਤਤ੍ਤਾਤਿ ‘‘ਸਬ੍ਬਸਾਧਾਰਣਂ ਤਲ਼ਾਕਂ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਪਠਮਂ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਯਸ੍ਮਾ ਤਲ਼ਾਕਗਤਂ ਉਦਕਂ ਸਬ੍ਬਸਾਧਾਰਣਮ੍ਪਿ ਮਾਤਿਕਾਯ ਸਤਿ ਤਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਗਹੇਤੁਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਕੁਰੁਨ੍ਦਿਯਾਦੀਸੁ ਅਵਹਾਰੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਅਪਰੇ ਆਹੂਤਿ. ਇਮਿਨਾ ਲਕ੍ਖਣੇਨ ਨ ਸਮੇਤੀਤਿ ਯਸ੍ਮਾ ਸਬ੍ਬਸਾਧਾਰਣਦੇਸੋ ਨਾਮ ਤਞ੍ਚ ਤਲ਼ਾਕਂ ਸਬ੍ਬਸਾਧਾਰਣਂ, ਕਤਿਕਾਭਾਵਾ ਚ ਮਹਾਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤਮੇਵ ਯੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਆਹਾਚਰਿਯੋ.

੧੦੯. ‘‘ਤਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਅਵਹਾਰੋ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਥੇਯ੍ਯਾਯਪਿ ਗਣ੍ਹਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਯਥਾਮੁਣ੍ਡਮਹਾਜੇਤਬ੍ਬਤ੍ਤਾ, ਅਰਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬਤ੍ਤਾ, ਸਬ੍ਬਸਾਧਾਰਣਤ੍ਤਾ ਚ ਅਞ੍ਞਮ੍ਪਿ ਸਙ੍ਘਸਨ੍ਤਕਂ ਇਦਂ ਨ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ਵੁਤ੍ਤਂ.

੧੧੦. ਉਜੁਕਮੇਵ ਤਿਟ੍ਠਤੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਸਮੀਪੇ ਰੁਕ੍ਖਸਾਖਾਦੀਹਿ ਸਨ੍ਧਾਰਿਤਤ੍ਤਾ ਈਸਕਂ ਖਲਿਤ੍ਵਾ ਉਜੁਕਮੇਵ ਤਿਟ੍ਠਤਿ ਚੇ, ਅਵਹਾਰੋ. ਛਿਨ੍ਨਵੇਣੁ ਵਿਯ ਤਿਟ੍ਠਤਿ ਚੇ, ਅਨਾਪਤ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਂ ਸੁਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਸ੍ਸ ਵਿਨਿਚ੍ਛਯੇ ‘‘ਸਚੇ ਤਾਨਿ ਰਕ੍ਖਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ. ਨੋ ਅਞ੍ਞਥਾਤਿ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤੇ ਚੇ ਵਾਤੇ ਵਾਤਮੁਖਸੋਧਨਂ ਕਰੋਤਿ, ਪਾਰਾਜਿਕਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

੧੧੧. ਅਞ੍ਞੇਸੁ ਪਨ ਵਿਚਾਰਣਾ ਏਵ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਤੇਸੁ ਅਪ੍ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਿਤਤ੍ਤਾ ਅਯਮੇਵ ਵਿਨਿਚ੍ਛਯੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ‘‘ਏਤੇਨ ਧੁਰਨਿਕ੍ਖੇਪਂ ਕਤ੍ਵਾਪਿ ਚੋਰੇਹਿ ਆਹਟਂ ਚੋਦੇਤ੍ਵਾ ਗਣ੍ਹਤੋ ਅਨਾਪਤ੍ਤੀਤਿ ਦੀਪਿਤਂ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

੧੧੨. ਏਸੇਵ ਨਯੋਤਿ ਉਦ੍ਧਾਰੇਯੇਵ ਪਾਰਾਜਿਕਂ, ਕਸ੍ਮਾ? ਅਞ੍ਞੇਹਿ ਪਤ੍ਤੇਹਿ ਸਾਧਾਰਣਸ੍ਸ ਸਞ੍ਞਾਣਸ੍ਸ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ. ਪਦਵਾਰੇਨਾਤਿ ਚੋਰੇਨ ਨੀਹਰਿਤ੍ਵਾ ਦਿਨ੍ਨਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਗਚ੍ਛਤੋ. ਗਾਮਦ੍ਵਾਰਨ੍ਤਿ ਵੋਹਾਰਮਤ੍ਤਮੇਵ, ਗਾਮਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ ਆਣਤ੍ਤਿਯਾ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਤ੍ਤਾ, ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਉਦ੍ਧਾਰੇ ਏਵ ਪਾਰਾਜਿਕਂ. ਅਸੁਕਂ ਨਾਮ ਗਾਮਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾਤਿ ਵਚਨੇਨ ਯਾਵ ਤਸ੍ਸ ਗਾਮਸ੍ਸ ਪਰਤੋ ਉਪਚਾਰੋ, ਸਬ੍ਬਮੇਤਂ ਆਣਤ੍ਤਮੇਵ ਹੋਤਿ. ‘‘ਠਤ੍ਵਾ ਵਾ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਵਾ ਵਿਸ੍ਸਮਿਤ੍ਵਾ ਪੁਰਿਮਥੇਯ੍ਯਚਿਤ੍ਤਂ ਵੂਪਸਮਿਤ੍ਵਾ ਗਮਨਤ੍ਥਞ੍ਚੇ ਭਣ੍ਡਂ ਨ ਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਂ, ਯਥਾਗਹਿਤਮੇਵ, ਪਦਵਾਰੇਨ ਕਾਰੇਤਬ੍ਬੋਤਿ, ਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਞ੍ਚੇ, ਉਦ੍ਧਾਰੇਨਾ’’ਤਿ ਚ ਲਿਖਿਤਂ. ਕੇਵਲਂ ‘‘ਲਿਖਿਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ. ਥੇਯ੍ਯਚਿਤ੍ਤੇਨ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤੋਤਿ ਠਾਨਾਚਾਵਨਂ ਅਕਤ੍ਵਾ ਨਿਵਤ੍ਥਪਾਰੁਤਨੀਹਾਰੇਨ ‘‘ਪੁਬ੍ਬੇਵੇਦਂ ਮਯਾ ਗਹਿਤ’’ਨ੍ਤਿ ਥੇਯ੍ਯਚਿਤ੍ਤੇਨ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤੋ. ‘‘ਨਟ੍ਠੇ ਭਣ੍ਡਦੇਯ੍ਯਂ ਕਿਰਾ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ‘‘ਅਞ੍ਞੋ ਵਾ’’ਤਿ ਵਚਨੇਨ ਯੇਨ ਠਪਿਤਂ, ਤੇਨ ਦਿਨ੍ਨੇ ਅਨਾਪਤ੍ਤੀਤਿ ਦੀਪਿਤਂ ਹੋਤਿ ਗੋਪਕਸ੍ਸ ਦਾਨੇ ਵਿਯ, ‘‘ਕੇਵਲਂ ਇਧ ਭਣ੍ਡਦੇਯ੍ਯਨ੍ਤਿ ਅਪਰੇ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਅਞ੍ਞੋ ਵਾ’’ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਯੇਨ ਠਪਿਤਂ. ਸੋ ਵਾਤਿਪਿ ਲਬ੍ਭਤੀਤਿ ਵਿਚਾਰੇਤ੍ਵਾ ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ. ਵਾ-ਸਦ੍ਦੇਨ ਯਸ੍ਸ ਹਤ੍ਥੇ ਠਪਿਤਂ, ਸੋ ਵਾ ਦੇਤਿ ਰਾਜਗਹੇ ਗਣਕੋ ਵਿਯ ਧਨਿਯਸ੍ਸ, ਤਸ੍ਮਾ ਪਾਰਾਜਿਕਂ ਯੁਤ੍ਤਂ ਵਿਯ.

ਤਵ ਥੂਲਸਾਟਕੋ ਲਦ੍ਧੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਕ੍ਖਣੇ ਮੁਸਾਵਾਦੇ ਦੁਕ੍ਕਟਂ. ਤਸ੍ਸ ਨਾਮਂ ਲਿਖਿਤ੍ਵਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਤੇਨ ‘ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਠਪੇਯ੍ਯਾਸੀ’ਤਿ ਆਣਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਨਾਮਲੇਖਨਕਾਲੇ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ ਕੁਸਸਙ੍ਕਮਨਸਦਿਸਂ ਨ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਨ ਜਾਨਨ੍ਤੀਤਿ ਨ ਸੁਣਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸਚੇ ਜਾਨਿਤ੍ਵਾਪਿ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਨ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਤਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ. ਜਾਨਨ੍ਤੇਨ ਪਨ ਰਕ੍ਖਿਤੁਂ ਅਨਿਚ੍ਛਨ੍ਤੇ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਿਤਬ੍ਬਮੇਵ ਏਤਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਤਂ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬਂ. ਉਮ੍ਮਗ੍ਗੇਨਾਤਿ ਪੁਰਾਪਾਣਂ ਖਣਿਤ੍ਵਾ ਕਤਮਗ੍ਗੇਨਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਨਿਸ੍ਸਿਤਵਾਰਿਕਸ੍ਸ ਪਨ ਸਭਾਗਾ ਭਤ੍ਤਂ ਦੇਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਯਥਾ ਵਿਹਾਰੇ ਪਨ੍ਤਿ, ਤਥੇਵ ਕਾਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਵਾਰਂ ਅਗ੍ਗਹੇਤੁਂ ਨ ਲਭਨ੍ਤਿ, ‘‘ਤਸ੍ਸ ਵਾ ਸਭਾਗਾ ਅਦਾਤੁਂ ਨ ਲਭਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਤ੍ਤਦੁਤਿਯਸ੍ਸਾਤਿ ਨ ਹਿ ਏਕੇਨਾਨੀਤਂ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਪਹੋਤਿ, ਸਚੇ ਪਹੋਤਿ ਪਾਪੇਤਬ੍ਬੋਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਯਸ੍ਸ ਵਾ’’ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਪਰਿਪੁਚ੍ਛਂ ਦੇਤੀਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤਪਞ੍ਹਸ੍ਸ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨਂ ਕਰੋਤੀ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਭਾਰਂ ਨਾਮ ‘‘ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਵਾਚਨਾ ਏਵਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ‘‘ਨਵਕਮ੍ਮਿਕੋਪਿ ਵੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ ਚ, ‘‘ਇਤੋ ਭਣ੍ਡਤੋ ਵਟ੍ਟਨ੍ਤਂ ਪੁਨ ਅਨ੍ਤੋ ਪਵਿਸਤੀਤਿ ਮਹਾਅਟ੍ਠਕਥਾਪਦਸ੍ਸ ਕੁਰੁਨ੍ਦੀਸਙ੍ਖੇਪਟ੍ਠਕਥਾਹਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ ਵਿਵਰਿਤੋ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ.

੧੧੩. ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੇ ਯਾਨੇ ਵਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਸੁਙ੍ਕਟ੍ਠਾਨਸ੍ਸ ਬਹਿ ਠਿਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਉਪਤਿਸ੍ਸਤ੍ਥੇਰੋ ਵਦਤਿ ਕਿਰ. ‘‘ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੇ ਯਾਨੇ ਵਾਤਿਆਦਿ ਸੁਙ੍ਕਟ੍ਠਾਨਬ੍ਭਨ੍ਤਰੇ ਗਹੇਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਬਹਿ ਠਿਤਸ੍ਸ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਮੇਵ ਨਤ੍ਥਿ, ‘‘ਅਨ੍ਤੋ ਠਤ੍ਵਾ’’ਤਿ ਅਧਿਕਾਰੇ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਚੇਤਿ ਯੁਤ੍ਤਂ – ਯਾਨਾਦੀਸੁ ਠਪਿਤੇ ਤਸ੍ਸ ਪਯੋਗਂ ਵਿਨਾਯੇਵ ਗਤੇਸੁ ਪਾਰਾਜਿਕੋ ਨ ਹੋਤਿ. ਕਸ੍ਮਾ ਨ ਭਣ੍ਡਦੇਯ੍ਯਨ੍ਤਿ ਚੇ? ਸੁਙ੍ਕਟ੍ਠਾਨਸ੍ਸ ਬਹਿ ਠਿਤਤ੍ਤਾ. ਅਰਞ੍ਞਟ੍ਠੇ ‘‘ਅਸ੍ਸਤਿਯਾ ਅਤਿਕ੍ਕਮਨ੍ਤਸ੍ਸਪਿ ਭਣ੍ਡਦੇਯ੍ਯਮੇਵਾ’’ਤਿ (ਪਾਰਾ. ਅਟ੍ਠ. ੧.੧੦੭) ਵੁਤ੍ਤਂ ਤੇਸਂ ਸਪਰਿਗ੍ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ. ਇਧ ਪਨ ‘‘ਅਤ੍ਰ ਪਵਿਟ੍ਠਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਨ ਬਹਿ ਠਿਤਸ੍ਸ, ਤਂ ਕਿਰ ਸੁਙ੍ਕਸਙ੍ਕੇਤਂ. ਅਞ੍ਞਂ ਹਰਾਪੇਤੀਤਿ ਤਤ੍ਥ ‘‘ਸਹਤ੍ਥਾ’’ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ. ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਤੋ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਂ, ਉਪਚਾਰਂ ਓਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਪਰਿਹਰਣੇ ਸਾਦੀਨਵਤ੍ਤਾ ਦੁਕ੍ਕਟਂ.

ਸੁਙ੍ਕਟ੍ਠਾਨੇ ਸੁਙ੍ਕਂ ਦਤ੍ਵਾਵ ਗਨ੍ਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਇਦਂ ਦਾਨਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਾਨਂ ਮਾਤਿਕਾਤਿ ਧਮ੍ਮਸਿਰਿਤ੍ਥੇਰੋ. ‘‘ਅਨੁਰਾਧਪੁਰਸ੍ਸ ਚਤੂਸੁ ਦ੍ਵਾਰੇਸੁ ਸੁਙ੍ਕਂ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਿ, ਤੇਸੁ ਦਕ੍ਖਿਣਦ੍ਵਾਰਸ੍ਸ ਪੁਰਤੋ ਮਗ੍ਗੋ ਥੂਪਾਰਾਮਤੋ ਆਨਨ੍ਦਚੇਤਿਯਂ ਪਦਕ੍ਖਿਣਂ ਕਤ੍ਵਾ ਜੇਤਵਨਵਿਹਾਰਸ੍ਸਨ੍ਤਰਪਾਕਾਰਸ੍ਸਾਸਨ੍ਨੇ ਨਿਵਿਟ੍ਠੋ, ਯੋ ਨ ਗਾਮਂ ਪਵਿਸਨ੍ਤੋ ਉਪਚਾਰਂ ਓਕ੍ਕਨ੍ਤੋ ਹੋਤਿ. ਥੂਪਾਰਾਮਤੋ ਚ ਮਹਾਚੇਤਿਯਂ ਪਦਕ੍ਖਿਣਂ ਕਤ੍ਵਾ ਰਾਜਵਿਹਾਰਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਨ ਓਕ੍ਕਮਤੀ’’ਤਿ ਕਿਰ ਮਹਾਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਆਗਤਂ. ਏਤ੍ਥ ਚਾਤਿ ਸੁਙ੍ਕਘਾਤੇ ‘‘ਦ੍ਵੀਹਿ ਲੇਡ੍ਡੁਪਾਤੇਹੀਤਿ ਆਚਰਿਯਪਰਮ੍ਪਰਾਭਤਾ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ਦ੍ਵੀਹਿ ਲੇਡ੍ਡੁਪਾਤੇਹੀਤਿ ਸੁਙ੍ਕਘਾਤਸ੍ਸ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦੇ ਅਟ੍ਠਪਿਤੇ ਯੁਜ੍ਜਤਿ, ਠਪਿਤੇ ਪਨ ਅਤਿਰੇਕਯੋਜਨਮ੍ਪਿ ਸੁਙ੍ਕਘਾਤਂ ਹੋਤੀਤਿ ਤਤੋ ਪਰਂ ਦ੍ਵੇ ਲੇਡ੍ਡੁਪਾਤਾ ਉਪਚਾਰੋਤਿ ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ. ਸੋ ਪਨੇਤ੍ਥਾਪਿ ਦੁਵਿਧੋ ਬਾਹਿਰਬ੍ਭਨ੍ਤਰਭੇਦਤੋ. ਤਤ੍ਥ ਦੁਤਿਯਲੇਡ੍ਡੁਪਾਤਸਙ੍ਖਾਤਂ ਬਾਹਿਰੋਪਚਾਰਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਪਾਲ਼ਿਯਂ, ਮਹਾਅਟ੍ਠਕਥਾਯਞ੍ਚ ਦੁਕ੍ਕਟਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਬ੍ਭਨ੍ਤਰਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਕੁਰੁਨ੍ਦਿਯਨ੍ਤਿ ਨੋ ਖਨ੍ਤਿ. ‘‘ਅਤ੍ਰ ਪਵਿਟ੍ਠਸ੍ਸ ਸੁਙ੍ਕਂ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੂਤਿ ਹਿ ਨਿਯਮਿਤਟ੍ਠਾਨਂ ਏਕਨ੍ਤਤੋ ਪਾਰਾਜਿਕਖੇਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ, ਤਞ੍ਚ ਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਂ, ਏਕੋ ਲੇਡ੍ਡੁਪਾਤੋ ਦੁਕ੍ਕਟਖੇਤ੍ਤਂ, ਅਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਞ੍ਚੇ, ਦੁਤਿਯੋ ਲੇਡ੍ਡੁਪਾਤੋਤਿ ਨੋ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ’’ਤਿ ਆਚਰਿਯੋ ਵਦਤਿ.

੧੧੪. ਧਨਂ ਪਨ ਗਤਟ੍ਠਾਨੇ ਵਡ੍ਢਤੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਵਡ੍ਢਿਯਾ ਸਹ ਅਵਹਾਰਕਸ੍ਸ ਭਣ੍ਡਦੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ‘‘ਤਂ ਵਡ੍ਢਿਂ ਦਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਅਗ੍ਗਹੇਸਿ, ਤਤ੍ਥ ਕਮ੍ਮਂ ਅਕਰੋਨ੍ਤਸ੍ਸ ਵਡ੍ਢਤੀਤਿ ਕਤ੍ਵਾ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਕੇਵਲਂ ਆਠਪਿਤਖੇਤ੍ਤਸ੍ਸ ਨ ਵਡ੍ਢਤਿ. ‘‘ਯਂ ਧਨਂ ਵਡ੍ਢਿ, ਤਂ ਦੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਅਵਹਾਰਕਸ੍ਸ ਵਡ੍ਢਿਯਾ ਅਦਾਨੇ ਪਾਰਾਜਿਕਂ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ.

ਨਾਮੇਨਾਤਿ ਸਪ੍ਪਨਾਮੇਨ ਵਾ ਸਾਮਿਕੇਨ ਕਤੇਨ ਵਾ.

੧੧੬. ਰਾਜਘਰਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤੋਵਤ੍ਥੁਮ੍ਹਿ, ਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਰਾਜਙ੍ਗਣਂ ਵਾ ਅਨ੍ਤੋਵਤ੍ਥੁ. ਅਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤੇ ਰਾਜਙ੍ਗਣੇ ਠਿਤਸ੍ਸ ਸਕਲਨਗਰਂ ਠਾਨਂ. ਗੋਣਸ੍ਸ ‘‘ਅਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤੇ ਠਿਤਸ੍ਸ ਅਕ੍ਕਨ੍ਤਟ੍ਠਾਨਮੇਵ ਠਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਖਣ੍ਡਦ੍ਵਾਰਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਤਨਾ ਖਣ੍ਡਿਤਚ੍ਛਿਦ੍ਦਂ. ਤਤ੍ਥੇਵ ਘਾਤੇਤੀਤਿ ‘‘ਜੀਵਿਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਰਮ੍ਮਣਤ੍ਤਾ ਵਧਕਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਂ ਹੋਤੀਤਿ? ਨ ਹੋਤਿ. ਕਸ੍ਮਾ? ਅਦਿਨ੍ਨਾਦਾਨਪਯੋਗਤ੍ਤਾ. ਤਮ੍ਪਿ ਥੇਯ੍ਯਚਿਤ੍ਤਂ ਸਙ੍ਖਾਰਾਰਮ੍ਮਣਂਵ ਹੋਤਿ. ਇਧ ਤਦੁਭਯਂ ਲਭਤਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗਾਪਰਭਾਗੇਹੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

੧੧੮. ਤਸ੍ਸੁਦ੍ਧਾਰੇ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਪਾਰਾਜਿਕਨ੍ਤਿ ਯਦਿ ਯੋ ਆਣਤ੍ਤੋ ਅਵਸ੍ਸਂ ਤਂ ਭਣ੍ਡਂ ਹਰਤਿ, ਆਣਤ੍ਤਿਕ੍ਖਣੇ ਏਵ ਪਾਰਾਜਿਕਂ. ‘‘ਇਧ ਤਿਣ੍ਣਂ ਕਸ੍ਮਾ ਪਾਰਾਜਿਕਂ, ਨਨੁ ‘ਤੁਮ੍ਹੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਤਯੋ ਹਰਥਾ’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਥੁਲ੍ਲਚ੍ਚਯਂ, ਇਤਰੇਸਞ੍ਚ ਪਟਿਪਾਟਿਯਾ ਏਕੇਕਸ੍ਸਾਣਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਏਕੇਕੇਨ ਚ ਦੁਕ੍ਕਟੇਨ ਭਵਿਤਬ੍ਬਂ. ਕਥਂ, ਏਕੋ ਕਿਰ ਮਾਸਗ੍ਘਨਕਂ ਪਰਿਸ੍ਸਾਵਨਂ ਥੇਨੇਤ੍ਵਾ ਦੇਸੇਤ੍ਵਾ ਨਿਰੁਸ੍ਸਾਹੋ ਏਵ ਵਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਮਾਸਗ੍ਘਨਕਂ ਸੂਚਿਂ ਤਥੇਵ ਕਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਮਾਸਗ੍ਘਨਕਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਸਿਯਾਤਿ? ਨ ਏਵਂ, ਤਂ ਯਥਾ ਉਪ੍ਪਲਥੇਨਕੋ ਯੇਨ ਵਤ੍ਥੁ ਪੂਰਤਿ ਤਾਵ ਸਉਸ੍ਸਾਹਤ੍ਤਾ ਪਾਰਾਜਿਕੋ ਆਸਿ, ਏਵਮਿਮੇ ਸਉਸ੍ਸਾਹਾਵ ਨ ਦੇਸਯਿਂਸੁ ਵਾ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ, ਪਾਲ਼ਿਯਂ, ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਞ੍ਚ ਸਂਵਿਦਹਿਤ੍ਵਾ ਗਤੇਸੁ ਏਕਸ੍ਸੁਦ੍ਧਾਰੇ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਪਾਰਾਜਿਕਂ ਵਿਨਾ ਵਿਯ ਆਣਤ੍ਤਿਯਾ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਅਥ ਖੋ ‘‘ਤਸ੍ਸਾਯਂ ਅਤ੍ਥੋ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਛਾ ਵੁਤ੍ਤਵਿਨਿਚ੍ਛਯੇਸੁ ਚ ਏਕਭਣ੍ਡਏਕਟ੍ਠਾਨਾਦੀਸੁ ਚ ਸਮ੍ਬਹੁਲਾ ਏਕਂ ਆਣਾਪੇਨ੍ਤੀਤਿ ਆਣਤ੍ਤਿਮੇਵ ਨਿਯਮੇਤ੍ਵਾ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਆਣਤ੍ਤਿ ਇਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬਾ ਵਿਯ, ਵੀਮਂਸਿਤਬ੍ਬਂ. ‘‘‘ਏਕਭਣ੍ਡਂ ਏਕਟ੍ਠਾਨ’ਨ੍ਤਿ ਚ ਪਾਠੋ ‘ਏਕਕੁਲਸ੍ਸ ਭਣ੍ਡ’ਨ੍ਤਿ ਵਚਨਤੋ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ.

੧੧੯-੧੨੦. ਓਚਰਕੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵਾਤਿ ਅਵਸ੍ਸਂਹਾਰਿਯੇ ਭਣ੍ਡੇ. ਤਂ ਸਙ੍ਕੇਤਨ੍ਤਿ ਤਸ੍ਸ ਸਙ੍ਕੇਤਸ੍ਸ. ਅਥ ਵਾ ਤਂ ਸਙ੍ਕੇਤਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਛਾ ਵਾ. ਅਪਤ੍ਵਾ ਪੁਰੇ ਵਾ. ਏਸ ਨਯੋ ਤਂ ਨਿਮਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥਾਪਿ. ਅਕ੍ਖਿਨਿਖਣਨਾਦਿਕਮ੍ਮਂ ਲਹੁਕਂ ਇਤ੍ਤਰਕਾਲਂ, ਤਙ੍ਖਣੇ ਏਵ ਭਣ੍ਡਂ ਅਵਹਰਿਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕਾ, ਕਿਞ੍ਚਿ ਭਣ੍ਡਂ ਦੂਰਂ ਹੋਤਿ, ਕਿਞ੍ਚਿ ਭਾਰਿਯਂ, ਤਂ ਗਹੇਤੁਂ ਯਾਵ ਗਚ੍ਛਤਿ ਯਾਵ ਉਕ੍ਖਿਪਤਿ, ਤਾਵ ਨਿਮਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਚ੍ਛਾ ਹੋਤਿ. ਸਚੇ ਤਂ ਭਣ੍ਡਂ ਅਧਿਗਤਂ ਵਿਯ ਆਸਨ੍ਨਂ, ਲਹੁਕਞ੍ਚ, ਸਕ੍ਕਾ ਨਿਮਿਤ੍ਤਕ੍ਖਣੇ ਅਵਹਰਿਤੁਂ, ਤਮੇਵ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ ਕਿਨ੍ਤਿ? ਨ, ਪੁਬ੍ਬੇ ਵੁਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ‘‘ਤਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਤੇਨੇਵ ਨਿਮਿਤ੍ਤੇਨ ਅਵਹਰਤੀ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਆਰਦ੍ਧਤ੍ਤਾ. ਯਦਿ ਏਵਂ ‘‘ਪੁਰੇਭਤ੍ਤਪਯੋਗੋ ਏਸੋ’’ਤਿ ਵਾਰੋ ਪਮਾਣਂ ਹੋਤਿ, ਨ ਚ ਤਂ ਪਮਾਣਂ ਮਹਾਪਦੁਮਤ੍ਥੇਰਵਾਦਸ੍ਸ ਪਚ੍ਛਾ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ, ਨ ਸਙ੍ਕੇਤਕਮ੍ਮਂ ਵਿਯ ਨਿਮਿਤ੍ਤਕਮ੍ਮਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਤਤ੍ਥ ਹਿ ਕਾਲਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ ਅਤ੍ਥਿ, ਇਧ ਨਤ੍ਥਿ, ਇਦਮੇਵ ਤੇਸਂ ਨਾਨਤ੍ਤਂ.

੧੨੧. ਤਞ੍ਚ ਅਸਮ੍ਮੋਹਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ਏਕੋ ‘‘ਪੁਰੇਭਤ੍ਤਾਦੀਸੁ ਵਾ, ਅਕ੍ਖਿਨਿਖਣਨਾਦੀਨਿ ਵਾ ਦਿਸ੍ਵਾ ਗਣ੍ਹਾ’’ਤਿ, ਏਕੋ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ ਭਣ੍ਡਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਕਤ੍ਵਾ ‘‘ਪੁਰੇਭਤ੍ਤਂ ਏਵਂ ਵਣ੍ਣਸਣ੍ਠਾਨਂ ਭਣ੍ਡਂ ਗਣ੍ਹਾ’’ਤਿ ਵਦਤਿ, ਏਵਂਵਿਧੇਸੁ ਅਸਮ੍ਮੋਹਤ੍ਥਂ ਏਵਂਵਿਧਂ ਸਙ੍ਕੇਤਂ ਨਿਮਿਤ੍ਤਞ੍ਚ ਦਸ੍ਸੇਤੁਨ੍ਤਿ ਚ, ਯਥਾਧਿਪ੍ਪਾਯਨ੍ਤਿ ਦੁਤਿਯੋ ਤਤਿਯਸ੍ਸ ਤਤਿਯੋ ਚਤੁਤ੍ਥਸ੍ਸਾਤਿ ਏਵਂ ਪਟਿਪਾਟਿਯਾ ਚੇ ਵਦਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸਚੇ ਦੁਤਿਯੋ ਚਤੁਤ੍ਥਸ੍ਸ ਵਦੇਤਿ, ਨ ਯਥਾਧਿਪ੍ਪਾਯੋਤਿ ਚ. ‘‘ਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤਮਤ੍ਤੇਤਿ ਅਵਸ੍ਸਂ ਚੇ ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਪੁਬ੍ਬੇਵ ਥੁਲ੍ਲਚ੍ਚਯ’’ਨ੍ਤਿ ਚ ਲਿਖਿਤਂ. ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਕਾਨਂ ਦੁਕ੍ਕਟਂ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥੋਕਾਸਾਭਾਵਤੋ ਨ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਪਾਰਾਜਿਕਾਪਜ੍ਜਨੇਨੇਤਂ ਦੁਕ੍ਕਟਂ ਆਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਆਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ ਕਿਰ. ਅਤ੍ਥਸਾਧਕਾਣਤ੍ਤਿਚੇਤਨਾਖਣੇ ਏਵ ਪਾਰਾਜਿਕੋ ਹੋਤੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਤਤ੍ਥ ਮਗ੍ਗਟ੍ਠਾਨਿਯਂ ਕਤਰਂ, ਕਤਰਂ ਫਲਟ੍ਠਾਨਿਯਨ੍ਤਿ ‘‘ਅਤ੍ਥਸਾਧਕਚੇਤਨਾ ਨਾਮ ਮਗ੍ਗਾਨਨ੍ਤਰਫਲਸਦਿਸਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਫਲਟ੍ਠਾਨਿਯਾ ਚੇਤਨਾਤਿ ਸਿਦ੍ਧਂ. ਆਣਤ੍ਤਿ ਚੇ ਮਗ੍ਗਟ੍ਠਾਨਿਯਾ ਸਿਯਾ, ਚੇਤਨਾਸਹਜਤ੍ਤਾ ਨ ਸਮ੍ਭਵਤਿ, ਤਥਾ ਭਣ੍ਡਸ੍ਸ ਅਵਸ੍ਸਂਹਾਰਿਤਾ ਚ ਨ ਸਮ੍ਭਵਤਿ. ਆਣਤ੍ਤਿਕ੍ਖਣੇ ਏਵ ਹਿ ਤਂ ਅਵਸ੍ਸਂਹਾਰਿਤਂ ਜਾਤਨ੍ਤਿ ਅਵਹਾਰਕਸ੍ਸ ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਞ੍ਚੇ, ਤਮ੍ਪਿ ਨ ਸਮ੍ਭਵਤਿ ਅਨਾਗਤਤ੍ਤਾ. ਚੇਤਨਾ ਚੇ ਮਗ੍ਗਟ੍ਠਾਨਿਯਾ ਹੋਤਿ, ਆਣਤ੍ਤਿਆਦੀਸੁ ਅਞ੍ਞਤਰਂ, ਭਣ੍ਡਸ੍ਸ ਅਵਸ੍ਸਂਹਾਰਿਤਾ ਏਵ ਵਾ ਫਲਟ੍ਠਾਨਿਯਾ ਚੇ, ਅਤ੍ਥੋ ਨ ਸਮ੍ਭਵਤਿ. ਪਾਰਾਜਿਕਾਪਤ੍ਤਿ ਏਵ ਹਿ ਫਲਟ੍ਠਾਨਿਯਾ ਭਵਿਤੁਮਰਹਤਿ, ਨ ਅਞ੍ਞਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਤਾਵ ਇਧ ਓਪਮ੍ਮਸਂਸਨ੍ਦਨਂ ਸਮ੍ਭਵਤਿ ਚੇਤਨਾ ਮਗ੍ਗਟ੍ਠਾਨਿਯਾ, ਤਸ੍ਸਾ ਪਾਰਾਜਿਕਾਪਤ੍ਤਿਭਾਵੋ ਫਲਟ੍ਠਾਨਿਯੋ. ਯਥਾ ਕਿਂ? ਯਥਾ ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਮਗ੍ਗੇ ‘‘ਸਦ੍ਧਾਯ ਞਾਣਂ ਧਮ੍ਮਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾ. ਸਦ੍ਧਾਯ ਸਦ੍ਦਤ੍ਥੇ ਞਾਣਂ ਅਤ੍ਥਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਅਞ੍ਞੋ ਸਦ੍ਧੋ, ਅਞ੍ਞੋ ਸਦ੍ਧਾਯ ਸਦ੍ਦਤ੍ਥੋਤਿ ਸਿਦ੍ਧਂ, ਯਥਾ ਚ ‘‘ਏਕੋ ਅਮੋਹਸਙ੍ਖਾਤੋ ਧਮ੍ਮੋ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਕਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਹੇਤੁਪਚ੍ਚਯੇਨ ਪਚ੍ਚਯੋ ਅਧਿਪਤਿਸਹਜਾਤਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਨਿਸ੍ਸਯਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਮਗ੍ਗਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਅਤ੍ਥਿਅਵਿਗਤਪਚ੍ਚਯੇਨ ਪਚ੍ਚਯੋ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਅਮੋਹੋ ਧਮ੍ਮੋ ਅਞ੍ਞੋ, ਅਞ੍ਞੇ ਤਸ੍ਸ ਹੇਤੁਪਚ੍ਚਯਤਾਦਯੋਤਿ ਸਿਦ੍ਧਂ. ਯਥਾ ਚ ਵਿਨਯਪਿਟਕੇ ਯਾਨਿ ਛ ਆਪਤ੍ਤਿਸਮੁਟ੍ਠਾਨਾਨਿ, ਏਵਂ ਯਥਾਸਮ੍ਭਵਂ ‘‘ਸਤ੍ਤ ਆਪਤ੍ਤਿਕ੍ਖਨ੍ਧਾ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ, ਤੇਸਂ ਅਞ੍ਞਾ ਆਪਤ੍ਤਿਸਮੁਟ੍ਠਾਨਤਾ, ਅਞ੍ਞੋ ਆਪਤ੍ਤਿਕ੍ਖਨ੍ਧਭਾਵੋਤਿ ਸਿਦ੍ਧਂ. ਇਮਿਨਾ ਆਪਤ੍ਤਿਕ੍ਖਨ੍ਧਨਯੇਨ ਆਪਤ੍ਤਾਧਿਕਰਣਸ੍ਸ ਕਤਿ ਠਾਨਾਨੀਤਿ? ਸਤ੍ਤ ਆਪਤ੍ਤਿਕ੍ਖਨ੍ਧਾ ਠਾਨਾਨੀਤਿ. ਕਤਿ ਵਤ੍ਥੂਨੀਤਿ? ਸਤ੍ਤ ਆਪਤ੍ਤਿਕ੍ਖਨ੍ਧਾ ਵਤ੍ਥੂਨੀਤਿ. ਕਤਿ ਭੂਮਿਯੋਤਿ? ਸਤ੍ਤ ਆਪਤ੍ਤਿਕ੍ਖਨ੍ਧਾ ਭੂਮਿਯੋਤਿ ਏਵਮਾਦਯੋਪਿ ਦਸ੍ਸੇਤਬ੍ਬਾ. ਤਥਾ ਹਿ ਤਸ੍ਸਾ ਏਵਂ ਮਗ੍ਗਟ੍ਠਾਨਿਯਾਯ ਅਤ੍ਥਸਾਧਿਕਾਯ ਚੇਤਨਾਯ ਯਸ੍ਮਾ ਅਞ੍ਞਾ ਪਾਰਾਜਿਕਾਪਤ੍ਤਿਤਾ ਅਨਤ੍ਥਨ੍ਤਰਭੂਤਾ ਆਕਾਰਵਿਸੇਸਸਙ੍ਖਾਤਾ ਫਲਟ੍ਠਾਨਿਯਾ ਅਤ੍ਥਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਅਤ੍ਥਸਾਧਕਚੇਤਨਾ ਨਾਮ ਮਗ੍ਗਾਨਨ੍ਤਰਫਲਸਦਿਸਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਅਥ ਵਾ ਕੇਵਲਂ ਧਮ੍ਮਨਿਯਾਮਤ੍ਤਂਯੇਵ ਉਪਮਤ੍ਤੇਨ ਆਚਰਿਯੇਨ ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿਪਿ ਸਮ੍ਭਵਤੀਤਿ ਨ ਤਤ੍ਥ ਓਪਮ੍ਮਸਂਸਨ੍ਦਨਂ ਪਰਿਯੇਸਿਤਬ੍ਬਂ, ‘‘ਇਦਂ ਸਬ੍ਬਂ ਕੇਵਲਂ ਤਕ੍ਕਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਵਿਚਾਰੇਤ੍ਵਾ ਗਹੇਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਆਚਰਿਯੋ.

ਭੂਮਟ੍ਠਕਥਾਦਿਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਆਪਤ੍ਤਿਭੇਦਵਣ੍ਣਨਾ

੧੨੨. ‘‘ਵਿਭਙ੍ਗਨਯਦਸ੍ਸਨਤੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਤਂ ਸਮ੍ਪਾਦੇਤੁਂ ‘‘ਇਦਾਨਿ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥਾ’’ਤਿਆਦਿ ਆਰਦ੍ਧਂ. ਤਤ੍ਥ ਅਙ੍ਗਵਤ੍ਥੁਭੇਦੇਨ ਚਾਤਿ ਅਵਹਾਰਙ੍ਗਜਾਨਨਭੇਦੇਨ ਵਤ੍ਥੁਸ੍ਸ ਹਰਿਤਬ੍ਬਭਣ੍ਡਸ੍ਸ ਗਰੁਕਲਹੁਕਭਾਵਭੇਦੇਨਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਥ ਵਾ ਅਙ੍ਗਞ੍ਚ ਵਤ੍ਥੁਭੇਦੇਨ ਆਪਤ੍ਤਿਭੇਦਞ੍ਚ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਤਿਰੇਕਮਾਸਕੋ ਊਨਪਞ੍ਚਮਾਸਕੋਤਿ ਏਤ੍ਥ ਵਾ-ਸਦ੍ਦੋ ਨ ਵੁਤ੍ਤੋ, ਤੀਹਿਪਿ ਏਕੋ ਏਵ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ ਵੁਤ੍ਤੋਤਿ. ਅਨਜ੍ਝਾਵੁਟ੍ਠਕਂ ਨਾਮ ਅਰਞ੍ਞਪਾਲਕਾਦਿਨਾ ਨ ਕੇਨਚਿ ਮਮਾਯਿਤਂ. ਛਡ੍ਡਿਤਂ ਨਾਮ ਅਨਤ੍ਥਿਕਭਾਵੇਨ ਅਤਿਰੇਕਮਤ੍ਤਾਦਿਨਾ ਸਾਮਿਕੇਨ ਛਡ੍ਡਿਤਂ. ਨਟ੍ਠਂ ਪਰਿਯੇਸਿਤ੍ਵਾ ਛਿਨ੍ਨਾਲਯਤ੍ਤਾ ਛਿਨ੍ਨਮੂਲਕਂ. ਅਸ੍ਸਾਮਿਕਵਤ੍ਥੂਤਿ ਅਚ੍ਛਿਨ੍ਨਮੂਲਕਮ੍ਪਿ ਯਸ੍ਸ ਸਾਮਿਕੋ ਕੋਚਿ ਨੋ ਹੋਤਿ, ਨਿਰਪੇਕ੍ਖਾ ਵਾ ਪਰਿਚ੍ਚਜਨ੍ਤਿ, ਯਂ ਵਾ ਪਰਿਚ੍ਚਤ੍ਤਂ ਦੇਵਤਾਦੀਨਂ, ਇਦਂ ਸਬ੍ਬਂ ਅਸ੍ਸਾਮਿਕਵਤ੍ਥੁ ਨਾਮ. ਦੇਵਤਾਦੀਨਂ ਵਾ ਬੁਦ੍ਧਧਮ੍ਮਾਨਂ ਵਾ ਪਰਿਚ੍ਚਤ੍ਤਂ ਪਰੇਹਿ ਚੇ ਆਰਕ੍ਖਕੇਹਿ ਪਰਿਗ੍ਗਹਿਤਂ, ਪਰਪਰਿਗ੍ਗਹਿਤਮੇਵ. ਤਥਾਰੂਪੇ ਹਿ ਅਦਿਨ੍ਨਾਦਾਨੇ ਰਾਜਾਨੋ ਚੋਰਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਹਨਨਾਦਿਕਂ ਕਰੇਯ੍ਯੁਂ, ਅਨਾਰਕ੍ਖਕੇ ਪਨ ਆਵਾਸੇ, ਅਭਿਕ੍ਖੁਕੇ ਅਨਾਰਾਮਿਕਾਦਿਕੇ ਚ ਯਂ ਬੁਦ੍ਧਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਕਂ, ਤਂ ‘‘ਆਗਤਾਗਤੇਹਿ ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਰਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬਂ ਗੋਪੇਤਬ੍ਬਂ ਮਮਾਯਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਅਭਿਕ੍ਖੁਕਾਵਾਸਸਙ੍ਘਸਨ੍ਤਕਂ ਵਿਯ ਪਰਪਰਿਗ੍ਗਹਿਤਸਙ੍ਖ੍ਯਮੇਵ ਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਛਾਯਾ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ਇਸ੍ਸਰੋ ਹਿ ਯੋ ਕੋਚਿ ਭਿਕ੍ਖੁ ਤਾਦਿਸੇ ਪਰਿਕ੍ਖਾਰੇ ਚੋਰੇਹਿਪਿ ਗਯ੍ਹਮਾਨੇ ਵਾਰੇਤੁਂ ਪਟਿਬਲੋ ਚੇ, ਬਲਕ੍ਕਾਰੇਨ ਅਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਯਥਾਠਾਨੇ ਠਪੇਤੁਨ੍ਤਿ. ਅਪਰਿਗ੍ਗਹਿਤੇ ਪਰਸਨ੍ਤਕਸਞ੍ਞਿਸ੍ਸ ਛਸੁ ਆਕਾਰੇਸੁ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨੇਸੁਪਿ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ ਵਿਯ ਦਿਸ੍ਸਤਿ, ‘‘ਯਂ ਪਰਪਰਿਗ੍ਗਹਿਤਞ੍ਚ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਅਙ੍ਗਭਾਵੋ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਦਿਸ੍ਸਤਿ, ਪਰਸਨ੍ਤਕੇ ਤਥਾ ਪਟਿਪਨ੍ਨਕੇ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ. ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਨ੍ਤਕਂ ਚੋਰੇਹਿ ਹਟਂ, ਚੋਰਪਰਿਗ੍ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ ਪਰਪਰਿਗ੍ਗਹਿਤਂ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਪਰੋ ਚੇਤਂ ਥੇਯ੍ਯਚਿਤ੍ਤੋ ਗਣ੍ਹਤਿ, ਪਾਰਾਜਿਕਂ. ਸਾਮਿਕੋ ਏਵ ਚੇ ਗਣ੍ਹਤਿ, ਨ ਪਾਰਾਜਿਕਂ, ਯਸ੍ਮਾ ਚੋਦੇਤ੍ਵਾ, ਅਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਚ ਸੋ ‘‘ਮਮ ਸਨ੍ਤਕਂ ਗਣ੍ਹਾਮੀ’’ਤਿ ਗਹੇਤੁਂ ਲਭਤਿ. ਪਠਮਂ ਧੁਰਂ ਨਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਚੇ ਪਚ੍ਛਾ ਥੇਯ੍ਯਚਿਤ੍ਤੋ ਗਣ੍ਹਤਿ, ਏਸ ਨਯੋ. ਸਾਮਿਕੇਨ ਧੁਰਂ ਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਕਾਲੇ ਸੋ ਚੇ ਚੋਰੋ ਕਾਲਂ ਕਰੋਤਿ, ਅਞ੍ਞੋ ਥੇਯ੍ਯਚਿਤ੍ਤੇਨ ਗਣ੍ਹਤਿ, ਨ ਪਾਰਾਜਿਕੋ. ਅਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਕਾਲੇ ਏਵ ਚੇ ਕਾਲਂ ਕਰੋਤਿ, ਤਂ ਥੇਯ੍ਯਚਿਤ੍ਤੇਨ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਪਾਰਾਜਿਕਂ ਮੂਲਭਿਕ੍ਖੁਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਕਭਾਵੇ ਠਿਤਤ੍ਤਾ. ਚੋਰਭਿਕ੍ਖੁਮ੍ਹਿ ਮਤੇ ‘‘ਮਤਕਪਰਿਕ੍ਖਾਰ’’ਨ੍ਤਿ ਸਙ੍ਘੋ ਵਿਭਜਿਤ੍ਵਾ ਚੇ ਤਂ ਗਣ੍ਹਤਿ, ਮੂਲਸਾਮਿਕੋ ‘‘ਮਮ ਸਨ੍ਤਕਮਿਦ’’ਨ੍ਤਿ ਗਹੇਤੁਂ ਲਭਤਿ.

ਏਤ੍ਥਾਹ – ਭੂਮਟ੍ਠਾਦਿਨਿਮਿਤ੍ਤਕਮ੍ਮਪਰਿਯੋਸਾਨਾ ਏਵ ਅਵਹਾਰਭੇਦਾ, ਉਦਾਹੁ ਅਞ੍ਞੇਪਿ ਸਨ੍ਤੀਤਿ. ਕਿਞ੍ਚੇਤ੍ਥ ਯਦਿ ਅਞ੍ਞੇਪਿ ਸਨ੍ਤਿ, ਤੇਪਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਾ. ਨ ਹਿ ਭਗਵਾ ਸਾਵਸੇਸਂ ਪਾਰਾਜਿਕਂ ਪਞ੍ਞਪੇਤਿ. ਨੋ ਚੇ ਸਨ੍ਤਿ, ਯੇ ਇਮੇ ਤੁਲਾਕੂਟਕਂਸਕੂਟਮਾਨਕੂਟਉਕ੍ਕੋਟਨਵਞ੍ਚਨਨਿਕਤਿਸਾਚਿਯੋਗਵਿਪਰਾਮੋਸਆਲੋਪਸਾਹਸਾਕਾਰਾ ਚ ਸੁਤ੍ਤਙ੍ਗੇਸੁ ਸਨ੍ਦਿਸ੍ਸਮਾਨਾ, ਤੇ ਇਧ ਆਗਤੇਸੁ ਏਤ੍ਥ ਸਮੋਧਾਨਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੀਤਿ ਚ ਲਕ੍ਖਣਤੋ ਵਾ ਤੇਸਂ ਸਮੋਧਾਨਗਤਭਾਵੋ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੋਤਿ? ਵੁਚ੍ਚਤੇ – ਲਕ੍ਖਣਤੋ ਸਿਦ੍ਧੋਵ. ਕਥਂ? ‘‘ਪਞ੍ਚਹਿ ਆਕਾਰੇਹੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਅਙ੍ਗਵਤ੍ਥੁਭੇਦੇਨ. ਆਪਤ੍ਤਿਭੇਦੋ ਹਿ ਪਾਲ਼ਿਯਂ (ਪਾਰਾ. ੧੨੮-੧੩੦) ਵੁਤ੍ਤੋ ਏਵ, ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਞ੍ਚ ‘‘ਕੂਟਮਾਨਕੂਟਕਹਾਪਣਾਦੀਹਿ ਵਾ ਵਞ੍ਚੇਤ੍ਵਾ ਗਣ੍ਹਤਿ, ਤਸ੍ਸੇਵਂ ਗਣ੍ਹਤੋ ਅਵਹਾਰੋ ਥੇਯ੍ਯਾਵਹਾਰੋ’’ਤਿ (ਪਾਰਾ. ਅਟ੍ਠ. ੧.੧੩੮; ਕਙ੍ਖਾ. ਅਟ੍ਠ. ਦੁਤਿਯਪਾਰਾਜਿਕਵਣ੍ਣਨਾ) ਆਗਤਤ੍ਤਾ ਤੁਲਾਕੂਟਗਹਣਾਦਯੋ ਥੇਯ੍ਯਾਵਹਾਰੇ ਸਮੋਧਾਨਂ ਗਤਾਤਿ ਸਿਦ੍ਧਂ. ਵਿਪਰਾਮੋਸਆਲੋਪਸਾਹਸਾਕਾਰਾ ਚ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਾਗਤੇ ਪਸਯ੍ਹਾਵਹਾਰੇ ਸਮੋਧਾਨਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ. ਇਮਂਯੇਵ ਵਾ ਪਸਯ੍ਹਾਵਹਾਰਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਗਾਮਟ੍ਠਂ ਅਰਞ੍ਞਟ੍ਠ’’ਨ੍ਤਿ ਮਾਤਿਕਂ ਨਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਗਾਮਟ੍ਠਂ ਨਾਮ ਭਣ੍ਡਂ ਚਤੂਹਿ ਠਾਨੇਹਿ ਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਂ ਹੋਤੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਵਿਭਾਗੋ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਤੇਨੇਦਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ – ਗਹਣਾਕਾਰਭੇਦਸਨ੍ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਵਿਸੁਂ ਕਤਂ. ਨ ਹਿ ਭੂਮਿਤਲਾਦੀਹਿ ਗਾਮਾਰਞ੍ਞਟ੍ਠਂ ਯਂ ਕਿਞ੍ਚੀਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਯਂ ਤੁਲਾਕੂਟਂ, ਤਂ ਰੂਪਕੂਟਙ੍ਗਗਹਣਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਕੂਟਵਸੇਨ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧਮ੍ਪਿ ਵੇਹਾਸਟ੍ਠੇ ਸਮੋਧਾਨਂ ਗਚ੍ਛਤਿ. ਹਦਯਭੇਦਸਿਖਾਭੇਦਰਜ੍ਜੁਭੇਦਵਸੇਨ ਤਿਵਿਧੇ ਮਾਨਕੂਟੇ ‘‘ਸ੍ਵਾਯਂ ਹਦਯਭੇਦੋ ਮਰਿਯਾਦਂ ਛਿਨ੍ਦਤੀ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਸਮੋਧਾਨਂ ਗਚ੍ਛਤਿ. ਹਦਯਭੇਦੋ ਹਿ ਸਪ੍ਪਿਤੇਲਾਦਿਮਿਨਨਕਾਲੇ ਲਬ੍ਭਤਿ. ‘‘ਫਨ੍ਦਾਪੇਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਭਾਜਨਗਤਂ ਕਰੋਤੀ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਸਿਖਾਭੇਦੋਪਿ ਲਬ੍ਭਤਿ. ਸੋ ‘‘ਤਿਲਤਣ੍ਡੁਲਾਦਿਮਿਨਨਕਾਲੇ ਲਬ੍ਭਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਖੇਤ੍ਤਮਿਨਨਕਾਲੇ ਰਜ੍ਜੁਭੇਦੋ ਸਮੋਧਾਨਂ ਗਚ੍ਛਤਿ. ‘‘ਧਮ੍ਮਂ ਚਰਨ੍ਤੋ ਸਾਮਿਕਂ ਪਰਾਜੇਤੀ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਉਕ੍ਕੋਟਨਂ ਸਮੋਧਾਨਂ ਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਤੇ ਚ ਤਥਾ ਵਞ੍ਚਨਨਿਕਤਿਯੋਪਿ.

ਆਪਤ੍ਤਿਭੇਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਅਨਾਪਤ੍ਤਿਭੇਦਵਣ੍ਣਨਾ

੧੩੧. ਨ ਚ ਗਹਿਤੇ ਅਤ੍ਤਮਨੋ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਕਂ ਵਿਸ੍ਸਾਸਗਾਹੇਨ ਗਹਿਤਮ੍ਪਿ ਪੁਨ ਦਾਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਇਦਂ ‘‘ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਦ੍ਵੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਸਹਾਯਕਾ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਏਕੋ ਗਾਮਂ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਪਾਵਿਸਿ…ਪੇ… ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ, ਭਿਕ੍ਖੁ, ਵਿਸ੍ਸਾਸਗ੍ਗਾਹੇ’’ਤਿ (ਪਾਰਾ. ੧੪੬) ਇਮਿਨਾ ਅਸਮੇਨ੍ਤਂ ਵਿਯ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ਏਤ੍ਥ ਹਿ ‘‘ਸੋ ਜਾਨਿਤ੍ਵਾ ਤਂ ਚੋਦੇਸਿ ਅਸ੍ਸਮਣੋਸਿ ਤ੍ਵ’’ਨ੍ਤਿ ਵਚਨੇਨ ਅਨਤ੍ਤਮਨਤਾ ਦੀਪਿਤਾ. ਪੁਨ ‘‘ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ, ਭਿਕ੍ਖੁ, ਵਿਸ੍ਸਾਸਗ੍ਗਾਹੇ’’ਤਿ ਵਚਨੇਨ ਅਤ੍ਤਮਨਤਾਯਪਿ ਸਤਿ ਵਿਸ੍ਸਾਸਗ੍ਗਾਹੋ ਰੁਹਤੀਤਿ ਦੀਪਿਤਨ੍ਤਿ ਚੇ? ਤਂ ਨ, ਅਞ੍ਞਥਾ ਗਹੇਤਬ੍ਬਤ੍ਥਤੋ. ਅਯਞ੍ਹੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੋ – ਪਾਰਾਜਿਕਾਪਤ੍ਤਿਯਾ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ ਵਿਸ੍ਸਾਸਸਞ੍ਞਾਯ ਗਾਹੇ ਸਤਿ, ਸੋਪਿ ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਹਾਯਕਤ੍ਤਾ ਨ ਕੁਦ੍ਧੋ ਚੋਦੇਸਿ, ਪਿਯੋ ਏਵ ਸਮਾਨੋ ‘‘ਕਚ੍ਚਿ ਅਸ੍ਸਮਣੋਸਿ ਤ੍ਵਂ, ਗਚ੍ਛ, ਵਿਨਿਚ੍ਛਯਂ ਕਤ੍ਵਾ ਸੁਦ੍ਧਨ੍ਤੇ ਤਿਟ੍ਠਾਹੀ’’ਤਿ ਚੋਦੇਸਿ. ਸਚੇਪਿ ਸੋ ਕੁਦ੍ਧੋ ਏਵ ਚੋਦੇਯ੍ਯ, ‘‘ਅਨਾਪਤ੍ਤੀ’’ਤਿ ਇਦਂ ਕੇਵਲਂ ਪਾਰਾਜਿਕਾਭਾਵਂ ਦੀਪੇਤਿ, ਨ ਵਿਸ੍ਸਾਸਗ੍ਗਾਹਸਿਦ੍ਧਂ. ਯੋ ਪਨ ਪਰਿਸਮਜ੍ਝੇ ਲਜ੍ਜਾਯ ਅਧਿਵਾਸੇਤਿ, ਨ ਕਿਞ੍ਚਿ ਵਦਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ‘‘ਪੁਨਵਤ੍ਤੁਕਾਮਤਾਧਿਪ੍ਪਾਯੇ ਪਨ ਸੋਪਿ ਪਚ੍ਚਾਹਰਾਪੇਤੁਂ ਲਭਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਸਚੇ ਚੋਰੋ ਪਸਯ੍ਹ ਗਹੇਤੁਕਾਮੋਪਿ ‘‘ਅਧਿਵਾਸੇਥ, ਭਨ੍ਤੇ, ਇਧ ਮੇ ਚੀਵਰਾਨੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਚੀਵਰਾਨਿ ਥੇਰੇਨ ਦਿਨ੍ਨਾਨਿ, ਅਦਿਨ੍ਨਾਨਿ ਵਾ ਸਯਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਥੇਰੋ ਪੁਨ ਪਕ੍ਖਂ ਲਭਿਤ੍ਵਾ ਚੋਦੇਤੁਂ ਲਭਤਿ, ਪੁਬ੍ਬੇ ਅਧਿਵਾਸਨਾ ਅਧਿਵਾਸਨਸਙ੍ਖ੍ਯਂ ਨ ਗਚ੍ਛਤਿ ਭਯੇਨ ਤੁਣ੍ਹੀਭੂਤਤ੍ਤਾ, ‘‘ਯਂ ਚੀਵਰਂ ਇਧ ਸਾਮਿਕੋ ਪਚ੍ਚਾਹਰਾਪੇਤੁਂ ਲਭਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਸਾਮਿਕਸ੍ਸ ਪਾਕਤਿਕਂ ਕਾਤਬ੍ਬਂ, ‘‘ਇਦਂ ਕਿਰ ਵਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਸਚੇ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਕਂ ਕੇਨਚਿ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਗਹਿਤਂ, ਤਸ੍ਸ ਤੇਨ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਵਾ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਵਾ ਉਪਕਾਰਿਤਾ ਅਤ੍ਥਿ, ਗਹਿਤਪ੍ਪਮਾਣਂ ਅਪਲੋਕੇਤ੍ਵਾ ਦਾਤਬ੍ਬਂ. ‘‘ਸੋ ਤੇਨ ਯਥਾਗਹਿਤਂ ਪਾਕਤਿਕਂ ਕਤ੍ਵਾ ਅਨਣੋ ਹੋਤਿ, ਗਿਲਾਨਾਦੀਨਮ੍ਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਪਦਭਾਜਨੀਯਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਪਕਿਣ੍ਣਕਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

ਸਾਹਤ੍ਥਿਕਾਣਤ੍ਤਿਕਨ੍ਤਿ ਏਕਭਣ੍ਡਂ ਏਵ. ‘‘ਭਾਰਿਯਞ੍ਹਿਦਂ ਤ੍ਵਮ੍ਪਿ ਏਕਪਸ੍ਸਂ ਗਣ੍ਹ, ਅਹਮ੍ਪਿ ਏਕਪਸ੍ਸਂ ਗਣ੍ਹਾਮੀਤਿ ਸਂਵਿਦਹਿਤ੍ਵਾ ਉਭਯੇਸਂ ਪਯੋਗੇਨ ਠਾਨਾਚਾਵਨੇ ਕਤੇ ਕਾਯਵਾਚਾਚਿਤ੍ਤੇਹਿ ਹੋਤਿ. ਅਞ੍ਞਥਾ ‘ਸਾਹਤ੍ਥਿਕਂ ਵਾ ਆਣਤ੍ਤਿਕਸ੍ਸ ਅਙ੍ਗਂ ਨ ਹੋਤਿ, ਆਣਤ੍ਤਿਕਂ ਵਾ ਸਾਹਤ੍ਥਿਕਸ੍ਸਾ’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਵਿਰੁਜ੍ਝਤੀ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ਧਮ੍ਮਸਿਰਿਤ੍ਥੇਰੋ ਪਨ ‘‘ਨ ਕੇਵਲਂ ਭਾਰਿਯੇ ਏਵ ਵਤ੍ਥੁਮ੍ਹਿ ਅਯਂ ਨਯੋ ਲਬ੍ਭਤਿ, ਪਞ੍ਚਮਾਸਕਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਦ੍ਵੇ ਚੇ ਜਨਾ ਸਂਵਿਦਹਿਤ੍ਵਾ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਿ, ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਪਾਟੇਕ੍ਕਂ, ਸਾਹਤ੍ਥਿਕਂ ਨਾਮ ਤਂ ਕਮ੍ਮਂ, ਸਾਹਤ੍ਥਿਕਪਯੋਗਤ੍ਤਾ ਏਕਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਭਣ੍ਡੇ, ਤਸ੍ਮਾ ‘ਸਾਹਤ੍ਥਿਕਂ ਆਣਤ੍ਤਿਕਸ੍ਸ ਅਙ੍ਗਂ ਨ ਹੋਤੀ’ਤਿ ਵਚਨਮਿਮਂ ਨਯਂ ਨ ਪਟਿਬਾਹਤਿ. ‘ਸਾਹਤ੍ਥਿਕਵਤ੍ਥੁਅਙ੍ਗਨ੍ਤਿ ਸਾਹਤ੍ਥਿਕਸ੍ਸ ਵਤ੍ਥੁਸ੍ਸ ਅਙ੍ਗਂ ਨ ਹੋਤੀ’ਤਿ ਤਤ੍ਥ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਇਧ ਪਨ ਪਯੋਗਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਯੁਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ ਆਹ ਕਿਰ, ਤਂ ਅਯੁਤ੍ਤਂ ਕਾਯਵਚੀਕਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਵਚਨਾਭਾਵਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਾਹਤ੍ਥਿਕਾਣਤ੍ਤਿਕੇਸੁ ਪਯੋਗੇਸੁ ਅਞ੍ਞਤਰੇਨ ਵਾਯਮਾਪਤ੍ਤਿ ਸਮੁਟ੍ਠਾਤਿ, ਤਥਾਪਿ ਤੁਰਿਤਤੁਰਿਤਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਵਿਲੋਪਨਾਦੀਸੁ ਗਹਣਗਾਹਾਪਨਵਸੇਨੇਤਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਯਥਾ ਕਾਲੇਨ ਅਤ੍ਤਨੋ ਕਾਲੇਨ ਪਰਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਂ ਆਰਬ੍ਭ ਸੀਘਂ ਸੀਘਂ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘‘ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਬਹਿਦ੍ਧਾਰਮ੍ਮਣਾ ਧਮ੍ਮਾ’’ਤਿ (ਧ. ਸ. ਤਿਕਮਾਤਿਕਾ ੨੧) ਵੁਤ੍ਤਾ, ਏਵਂਸਮ੍ਪਦਮਿਦਨ੍ਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ.

ਤਤ੍ਥਪਿ ਯੇ ਅਨੁਤ੍ਤਰਾਦਯੋ ਏਕਨ੍ਤਬਹਿਦ੍ਧਾਰਮ੍ਮਣਾ ਵਿਞ੍ਞਾਣਞ੍ਚਾਯਤਨਾਦਯੋ ਏਕਨ੍ਤਅਜ੍ਝਤ੍ਤਾਰਮ੍ਮਣਾ, ਇਤਰੇ ਅਨਿਯਤਾਰਮ੍ਮਣਤ੍ਤਾ ‘‘ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਬਹਿਦ੍ਧਾਰਮ੍ਮਣਾ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ, ਨ ਏਕਕ੍ਖਣੇ ਉਭਯਾਰਮ੍ਮਣਤ੍ਤਾ. ਅਯਂ ਪਨ ਆਪਤ੍ਤਿ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਸਾਹਤ੍ਥਿਕਾ ਆਣਤ੍ਤਿਕਾਪਿ ਹੋਤਿਯੇਵ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਨਿਦਸ੍ਸਨਮੇਤਨ੍ਤਿ ਅਯੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਯਥਾ ਅਨਿਯਤਾਰਮ੍ਮਣਤ੍ਤਾ ‘ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਬਹਿਦ੍ਧਾਰਮ੍ਮਣਾ’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾ, ਤਥਾ ਅਨਿਯਤਪਯੋਗਤ੍ਤਾ ਅਯਮ੍ਪਿ ਆਪਤ੍ਤਿ ‘ਸਾਹਤ੍ਥਿਕਾਣਤ੍ਤਿਕਾ’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾਤਿ ਨਿਦਸ੍ਸਨਮੇਵੇਤ’’ਨ੍ਤਿ ਏਕਚ੍ਚੇ ਆਚਰਿਯਾ ਆਹੁ. ‘‘ਇਮੇ ਪਨਾਚਰਿਯਾ ਉਭਿਨ੍ਨਂ ਏਕਤੋ ਆਰਮ੍ਮਣਕਰਣਂ ਨਤ੍ਥਿ. ਅਤ੍ਥਿ ਚੇ, ‘ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਬਹਿਦ੍ਧਾਰਮ੍ਮਣਂ ਧਮ੍ਮਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਬਹਿਦ੍ਧਾਰਮ੍ਮਣੋ ਧਮ੍ਮੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਹੇਤੁਪਚ੍ਚਯਾ’ਤਿਆਦਿਨਾ (ਪਟ੍ਠਾ. ੨.੨੧.੧ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਾਰਮ੍ਮਣਤਿਕ) ਪਟ੍ਠਾਨਪਾਠੇਨ ਭਵਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਸਞ੍ਞਾਯ ਆਹਂਸੁ, ਤੇਸਂ ਮਤੇਨ ‘ਸਿਯਾ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਬਹਿਦ੍ਧਾਰਮ੍ਮਣਾ’ਤਿ ਵਚਨਂ ਨਿਰਤ੍ਥਕਂ ਸਿਯਾ, ਨ ਚ ਨਿਰਤ੍ਥਕਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਤ੍ਥੇਵ ਏਕਤੋ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਬਹਿਦ੍ਧਾਰਮ੍ਮਣੋ ਧਮ੍ਮੋ. ਪੁਨ ‘ਅਯਂ ਸੋ’ਤਿ ਨਿਯਮੇਨ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਬਹਿਦ੍ਧਾਰਮ੍ਮਣਾ ਧਮ੍ਮਾ ਵਿਯ ਨਿਦ੍ਦਿਸਿਤਬ੍ਬਾਭਾਵਤੋ ਨ ਉਦ੍ਧਟੋ ਸਿਯਾ. ਤਤ੍ਥ ਅਨੁਦ੍ਧਟਤ੍ਤਾ ਏਵ ਧਮ੍ਮਸਙ੍ਗਹਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਉਭਿਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਬਹਿਦ੍ਧਾਧਮ੍ਮਾਨਂ ਏਕਤੋ ਆਰਮ੍ਮਣਕਰਣਧਮ੍ਮਵਸੇਨ ‘ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਬਹਿਦ੍ਧਾਰਮ੍ਮਣਾ’ਤਿ ਅਵਤ੍ਵਾ ‘ਕਾਲੇਨ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਬਹਿਦ੍ਧਾ ਪਵਤ੍ਤਿਯਂ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਬਹਿਦ੍ਧਾਰਮ੍ਮਣ’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯੋਵ ਸਾਰੋਤਿ ਨੋ ਤਕ੍ਕੋ’’ਤਿ ਆਚਰਿਯੋ. ਤਤ੍ਥ ‘‘ਕਾਯਵਚੀਕਮ੍ਮ’’ਨ੍ਤਿ ਅਵਚਨਂ ਪਨਸ੍ਸ ਸਾਹਤ੍ਥਿਕਪਯੋਗਤ੍ਤਾ ਏਕਪਯੋਗਸ੍ਸ ਅਨੇਕਕਮ੍ਮਤ੍ਤਾਵ, ਯਦਿ ਭਵੇਯ੍ਯ, ਮਨੋਕਮ੍ਮਮ੍ਪਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਭਵੇਯ੍ਯ, ਯਥਾ ਤਤ੍ਥ ਮਨੋਕਮ੍ਮਂ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨਮ੍ਪਿ ਅਬ੍ਬੋਹਾਰਿਕਂ ਜਾਤਂ, ਏਵਂ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਾਹਤ੍ਥਿਕਾਣਤ੍ਤਿਕੇ ਵਚੀਕਮ੍ਮਂ ਅਬ੍ਬੋਹਾਰਿਕਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ, ਤਂ ਪਨ ਕੇਵਲਂ ਕਾਯਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਉਪਨਿਸ੍ਸਯਂ ਜਾਤਂ, ਚਿਤ੍ਤਂ ਵਿਯ ਤਤ੍ਥ ਅਙ੍ਗਮੇਵ ਜਾਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਸਾਹਤ੍ਥਿਕਪਯੋਗਤ੍ਤਾ’’ਤਿ, ‘‘ਅਙ੍ਗਭਾਵਮਤ੍ਤਮੇਵ ਹਿ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘ਸਾਹਤ੍ਥਿਕਾਣਤ੍ਤਿਕ’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਨੋ ਤਕ੍ਕੋ’’ਤਿ ਚ, ਵਿਚਾਰੇਤ੍ਵਾ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ.

ਕਾਯਵਾਚਾ ਸਮੁਟ੍ਠਾਨਾ, ਯਸ੍ਸਾ ਆਪਤ੍ਤਿਯਾ ਸਿਯੁਂ;

ਤਤ੍ਥ ਕਮ੍ਮਂ ਨ ਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ, ਕਮ੍ਮਂ ਨਸ੍ਸਤਿ ਖੀਯਤਿ.

ਕਿਰਿਯਾਕਿਰਿਯਾਦਿਕਂ ਯਞ੍ਚ, ਕਮ੍ਮਾਕਮ੍ਮਾਦਿਕਂ ਭਵੇ;

ਨ ਯੁਤ੍ਤਂ ਤਂ ਵਿਰੁਦ੍ਧਤ੍ਤਾ, ਕਮ੍ਮਮੇਕਂਵ ਯੁਜ੍ਜਤਿ.

ਵਿਨੀਤਵਤ੍ਥੁਵਣ੍ਣਨਾ

੧੩੨. ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ, ਭਿਕ੍ਖੁ, ਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਾਦੇਤਿ ਏਤ੍ਥ ਕੇਵਲਂ ਚਿਤ੍ਤਂ, ਤਸ੍ਸੇਵ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤਬ੍ਬਾਪਤ੍ਤੀਹਿ ਅਨਾਪਤ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਏਤ੍ਥਾਹ – ਉਪਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਸਾਦਿਯਨਾਦੀਸੁ, ਸਬ੍ਬੇਸੁ ਚ ਅਕਿਰਿਯਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇਸੁ ਨ ਕਾਯਙ੍ਗਚੋਪਨਂ ਵਾ ਵਾਚਙ੍ਗਚੋਪਨਂ ਵਾ, ਅਪਿਚਾਪਤ੍ਤਿ, ਕਸ੍ਮਾ ਇਮਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ, ਨ ਸਬ੍ਬਾਪਤ੍ਤੀਹੀਤਿ? ਨ, ਕਸ੍ਮਾ.

ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਾ ਸਾਧਿਕਂ ਸਿਕ੍ਖਾ, ਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਂ ਕਾਯਵਾਚਿਕਂ;

ਅਕਤ੍ਵਾ ਕਾਯਵਾਚਾਹਿ, ਅਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤੀਹਿ ਤਂ ਫੁਸੇ.

ਨ ਲੇਸਭਾਵਤ੍ਤਾ. ਸਪ੍ਪਾਯੇ ਆਰਮ੍ਮਣੇ ਅਟ੍ਠਤ੍ਵਾ ਪਟਿਲਦ੍ਧਾਸੇਵਨਂ ਹੁਤ੍ਵਾ ਤਤੋ ਪਰਂ ਸੁਟ੍ਠੁ ਧਾਵਤੀਤਿ ਸਨ੍ਧਾਵਤਿ. ਤਤੋ ਅਭਿਜ੍ਝਾਯ ਸਹਗਤਂ, ਬ੍ਯਾਪਾਦਸਹਗਤਂ ਵਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਵਿਸੇਸਤੋ ਧਾਵਤੀਤਿ ਵਿਧਾਵਤਿ.

੧੩੭. ਵਣਂ ਕਤ੍ਵਾ ਗਹੇਤੁਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਇਮਿਨਾ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇਨ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ, ਇਤ੍ਥਿਰੂਪਸ੍ਸ ਨਾਮ ਯਤ੍ਥ ਆਮਸਨ੍ਤਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਕਟਨ੍ਤਿ ਕੇਚਿ. ‘‘ਕਾਯਪਟਿਬਦ੍ਧਗ੍ਗਹਣਂ ਯੁਤ੍ਤਂ, ਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਉਭਯਂ ਵਿਚਾਰੇਤ੍ਵਾ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ.

ਕੁਸਸਙ੍ਕਾਮਨਵਤ੍ਥੁਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੧੩੮. ਮਹਾਪਚ੍ਚਰਿਯਾਦੀਸੁ ਯਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਪਦੁਦ੍ਧਾਰੇਨੇਵ ਕਾਰੇਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ, ਤਂ ਸੁਵੁਤ੍ਤਂ. ਕਿਨ੍ਤੁ ਤਸ੍ਸ ਪਰਿਕਪ੍ਪਾਵਹਾਰਕਮਤ੍ਤਂ ਨ ਦਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਇਦਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਉਦ੍ਧਾਰੇ ਵਾਯਂ ਆਪਨ੍ਨੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਦਿਸ੍ਵਾ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ‘‘ਪਦੁਦ੍ਧਾਰੇਨੇਵ ਕਾਰੇਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ ਇਦਂ ਤਤ੍ਥ ਦੁਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਕਥਂ? ‘‘ਸਾਟਕਤ੍ਥਿਕੋ ਸਾਟਕਪਸਿਬ੍ਬਕਮੇਵ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਬਹਿ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ ਸਾਟਕਭਾਵਂ ਞਤ੍ਵਾ ‘ਪਚ੍ਛਾ ਗਣ੍ਹਿਸ੍ਸਾਮੀ’ਤਿ ਏਵਂ ਪਰਿਕਪ੍ਪੇਤ੍ਵਾ ਗਣ੍ਹਤਿ, ਨ ਉਦ੍ਧਾਰੇ ਏਵਾਪਜ੍ਜਤਿ. ਯਦਾ ਬਹਿ ਠਤ੍ਵਾ ‘ਸਾਟਕੋ ਅਯ’ਨ੍ਤਿ ਦਿਸ੍ਵਾ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਤਦਾ ਪਦੁਦ੍ਧਾਰੇਨੇਵ ਕਾਰੇਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ ਨ ਵੁਤ੍ਤਮੇਤਂ, ਕਿਨ੍ਤੁ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਪਰਿਕਪ੍ਪੋ ਦਿਸ੍ਸਤਿ, ਪੁਬ੍ਬਭਾਗੇ ਅਵਹਾਰਕ੍ਖਣੇ ਨ ਦਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਨ ਸੋ ਪਰਿਕਪ੍ਪਾਵਹਾਰੋ, ਅਯਮਤ੍ਥੋ ਮਹਾਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤੋਵ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਞਾਯਮੇਵਾ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਕਮ੍ਮਨ੍ਤਸਾਲਾ ਨਾਮ ਕਸ੍ਸਕਾਨਂ ਵਨਚ੍ਛੇਦਕਾਨਂ ਗੇਹਾਨਿ. ਅਯਂ ਤਾਵਾਤਿ ਸਚੇ ਉਪਚਾਰਸੀਮਨ੍ਤਿਆਦਿ ਯਾਵ ਥੇਰਵਾਦੋ ਮਹਾਅਟ੍ਠਕਥਾਨਯੋ, ਤਤ੍ਥ ਕੇਚਿ ਪਨਾਤਿਆਦਿ ਨ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ ਥੇਰਵਾਦਤ੍ਤਾ ਯੁਤ੍ਤਿਅਭਾਵਤੋ, ਨ ਹਿ ਸਾਹਤ੍ਥਿਕੇ ਏਵਂਵਿਧਾ ਅਤ੍ਥਸਾਧਕਚੇਤਨਾ ਹੋਤਿ. ਆਣਤ੍ਤਿਕੇ ਏਵ ਅਤ੍ਥਸਾਧਕਚੇਤਨਾ. ‘‘ਸੇਸਂ ਮਹਾਪਚ੍ਚਰਿਯਂ ਵੁਤ੍ਤੇਨਤ੍ਥੇਨ ਸਮੇਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਕੁਸਸਙ੍ਕਾਮਨਕਰਣੇ ਸਚੇ ਪਰੋ ‘‘ਨਾਯਂ ਮਮ ਸਨ੍ਤਕੋ’’ਤਿ ਜਾਨਾਤਿ, ਇਤਰਸ੍ਸ ਹਤ੍ਥਤੋ ਮੁਤ੍ਤਮਤ੍ਤੇ ਪਾਰਾਜਿਕਾਪਤ੍ਤਿ ਖੀਲਸਙ੍ਕਾਮਨੇ ਵਿਯ. ‘‘ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਨ੍ਤਕਂ ਸਚੇ ਜਾਨਾਤਿ, ਨ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇ ਪਞ੍ਚਕਾਨਿ ਸਙ੍ਕਰਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਉਪਪਰਿਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬਂ.

੧੪੦. ਪਰਾਨੁਦ੍ਦਯਤਾਯਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਰਾਨੁਦ੍ਦਯਤਾਯ ਕੋਟਿਪ੍ਪਤ੍ਤੇਨ ਭਗਵਤਾ ਕਸ੍ਮਾ ‘‘ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ ਪੇਤਪਰਿਗ੍ਗਹੇ ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਗਤਪਰਿਗ੍ਗਹੇ’’ਤਿ (ਪਾਰਾ. ੧੩੧) ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਚੇ? ਪਰਾਨੁਦ੍ਦਯਤਾਯ ਏਵ. ਯਸ੍ਸ ਹਿ ਪਰਿਕ੍ਖਾਰਸ੍ਸ ਆਦਾਨੇ ਰਾਜਾਨੋ ਚੋਰਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਨ ਹਨਨਾਦੀਨਿ ਕਰੇਯ੍ਯੁਂ, ਤਸ੍ਮਿਮ੍ਪਿ ਨਾਮ ਸਮਣੋ ਗੋਤਮੋ ਪਾਰਾਜਿਕਂ ਪਞ੍ਞਪੇਤ੍ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਅਭਿਕ੍ਖੁਂ ਕਰੋਤੀਤਿ ਮਹਾਜਨੋ ਭਗਵਤਿ ਪਸਾਦਞ੍ਞਥਤ੍ਤਂ ਆਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਅਪਾਯੁਪਗੋ ਹੋਤਿ. ਅਪੇਤਪਰਿਗ੍ਗਹਿਤਾ ਰੁਕ੍ਖਾਦੀ ਚ ਦੁਲ੍ਲਭਾ, ਨ ਚ ਸਕ੍ਕਾ ਞਾਤੁਨ੍ਤਿ ਰੁਕ੍ਖਾਦੀਹਿ ਪਾਪਭੀਰੁਕੋ ਉਪਾਸਕਜਨੋ ਪਟਿਮਾਘਰਚੇਤਿਯਬੋਧਿਘਰਵਿਹਾਰਾਦੀਨਿ ਅਕਤ੍ਵਾ ਮਹਤੋ ਪੁਞ੍ਞਕ੍ਖਨ੍ਧਤੋ ਪਰਿਹਾਯੇਯ੍ਯ. ‘‘ਰੁਕ੍ਖਮੂਲਸੇਨਾਸਨਂ ਪਂਸੁਕੂਲਚੀਵਰਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾ’’ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੧੨੮) ਵੁਤ੍ਤਨਿਸ੍ਸਯਾ ਚ ਅਨਿਸ੍ਸਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਪਰਪਰਿਗ੍ਗਹਿਤਸਞ੍ਞਿਨੋ ਹਿ ਭਿਕ੍ਖੂ ਰੁਕ੍ਖਮੂਲਪਂਸੁਕੂਲਾਨਿ ਨ ਸਾਦਿਯਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀਤਿ, ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾ ਚ ਨ ਸਮ੍ਭਵੇਯ੍ਯੁਂ, ਸਪ੍ਪਦਟ੍ਠਕਾਲੇ ਛਾਰਿਕਤ੍ਥਾਯ ਰੁਕ੍ਖਂ ਅਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਮਰਣਂ ਵਾ ਨਿਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯੁਂ, ਅਚ੍ਛਿਨ੍ਨਚੀਵਰਾਦਿਕਾਲੇ ਸਾਖਾਭਙ੍ਗਾਦਿਂ ਅਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਨਗ੍ਗਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਤਿਤ੍ਥਿਯਲਦ੍ਧਿਮੇਵ ਸੁਲਦ੍ਧਿ ਵਿਯ ਦੀਪੇਨ੍ਤਾ ਵਿਚਰੇਯ੍ਯੁਂ, ਤਤੋ ਤਿਤ੍ਥਿਯੇਸ੍ਵੇਵ ਲੋਕੋ ਪਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਦਿਟ੍ਠਿਗ੍ਗਹਣਂ ਪਤ੍ਵਾ ਸਂਸਾਰਖਾਣੁਕੋ ਭਵੇਯ੍ਯ, ਤਸ੍ਮਾ ਭਗਵਾ ਪਰਾਨੁਦ੍ਦਯਤਾਯ ਏਵ ‘‘ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ ਪੇਤਪਰਿਗ੍ਗਹੇ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

੧੪੧. ਅਪਰਮ੍ਪਿ ਭਾਗਂ ਦੇਹੀਤਿ ‘‘ਗਹਿਤਂ ਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਸਦਿਸਤ੍ਤਾ ਨੇਵ ਭਣ੍ਡਦੇਯ੍ਯਂ ਨ ਪਾਰਾਜਿਕ’’ਨ੍ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ, ਇਦਂ ਪਕਤਿਜਨੇ ਯੁਜ੍ਜਤਿ. ‘‘ਸਚੇ ਪਨ ਸਾਮਿਕੋ ਵਾ ਤੇਨ ਆਣਤ੍ਤੋ ਵਾ ‘ਅਪਰਸ੍ਸ ਸਹਾਯਭਿਕ੍ਖੁਸ੍ਸ ਭਾਗਂ ਏਸ ਗਣ੍ਹਾਤਿ ਯਾਚਤਿ ਵਾ’ਤਿ ਯਂ ਅਪਰਭਾਗਂ ਦੇਤਿ, ਤਂ ਭਣ੍ਡਦੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ.

੧੪੮-੯. ਖਾਦਨ੍ਤਸ੍ਸ ਭਣ੍ਡਦੇਯ੍ਯਨ੍ਤਿ ਚੋਰਸ੍ਸ ਵਾ ਸਾਮਿਕਸ੍ਸ ਵਾ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਸ੍ਸ ਦਿਨ੍ਨਂ ਸੁਦਿਨ੍ਨਮੇਵ ਕਿਰ. ਅਵਿਸੇਸੇਨਾਤਿ ‘‘ਉਸ੍ਸਾਹਗਤਾਨਂ ਵਾ’’ਤਿ ਅਵਤ੍ਵਾ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਨ ਹਿ ਕਤਿਪਯਾਨਂ ਅਨੁਸ੍ਸਾਹਤਾਯ ਸਙ੍ਘਿਕਮਸਙ੍ਘਿਕਂ ਹੋਤਿ. ਮਹਾਅਟ੍ਠਕਥਾਯਮ੍ਪਿ ‘‘ਯਦਿ ਸਉਸ੍ਸਾਹਾਵ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਥੇਯ੍ਯਚਿਤ੍ਤੇਨ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਤੋ ਅਵਹਾਰੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਤਦੁਭਯਮੇਕਂ. ਛਡ੍ਡਿਤਵਿਹਾਰੇ ਉਪਚਾਰਸੀਮਾਯ ਪਮਾਣਂ ਜਾਨਿਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕਾ, ਅਯਂ ਪਨ ਭਿਕ੍ਖੁ ਉਪਚਾਰਸੀਮਾਯ ਬਹਿ ਠਤ੍ਵਾ ਘਣ੍ਟਿਪਹਰਣਾਦਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਤਿ ਖਾਦਤਿ, ਤੇਨ ਏਵਂ ਖਾਦਿਤਂ ਸੁਖਾਦਿਤਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ‘‘ਇਤਰਵਿਹਾਰੇ ਤਤ੍ਥ ਦਿਤ੍ਤਵਿਧਿਨਾਵ ਪਟਿਪਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਸੁਖਾਦਿਤਂ ਅਨ੍ਤੋਵਿਹਾਰਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ, ਆਗਤਾਨਾਗਤਾਨਂ ਸਨ੍ਤਕਤ੍ਤਾਤਿ ‘‘ਚਾਤੁਦ੍ਦਿਸਸ੍ਸ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਦੇਮੀ’’ਤਿ ਦਿਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਏਵਂ ਅਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਦੇਮੀ’’ਤਿ ਦਿਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਤਾਦਿਸਮੇਵ. ਤਥਾ ਹਿ ਬਹਿ ਠਿਤੋ ਲਾਭਂ ਨ ਲਭਤਿ ਭਗਵਤੋ ਵਚਨੇਨਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

੧੫੩. ‘‘ਮਤਸੂਕਰੋ’’ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਤਮੇਵ ਜੀਵਨ੍ਤਂ ਭਣ੍ਡਦੇਯ੍ਯਨ੍ਤਿ ਕਤ੍ਵਾ ਦਾਤੁਂ ਨ ਲਭਤਿ. ਵਜ੍ਝਂ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਦੀਪਿਤਂ ਹੋਤਿ. ਮਦ੍ਦਨ੍ਤੋ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਭਣ੍ਡਦੇਯ੍ਯਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਕਿਤ੍ਤਕਂ ਭਣ੍ਡਦੇਯ੍ਯਂ, ਨ ਹਿ ਸਕ੍ਕਾ ‘‘ਏਤ੍ਤਕਾ ਸੂਕਰਾ ਮਦ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਗਤਾ ਗਮਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਜਾਨਿਤੁਨ੍ਤਿ? ਯਤ੍ਤਕੇ ਸਾਮਿਕਾਨਂ ਦਿਨ੍ਨੇ ਤੇ ‘‘ਦਿਨ੍ਨਂ ਮਮ ਭਣ੍ਡ’’ਨ੍ਤਿ ਤੁਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਤਤ੍ਤਕਂ ਦਾਤਬ੍ਬਂ. ਨੋ ਚੇ ਤੁਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਅਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਸੂਕਰਮੂਲਂ ਦਤ੍ਵਾ ਕਿਂ ਓਪਾਤੋ ਖਣਿਤ੍ਵਾ ਦਾਤਬ੍ਬੋਤਿ? ਨ ਦਾਤਬ੍ਬੋ. ਅਥ ਕਿਂ ਚੋਦਿਯਮਾਨਸ੍ਸ ਉਭਿਨ੍ਨਂ ਧੁਰਨਿਕ੍ਖੇਪੇਨ ਪਾਰਾਜਿਕਂ ਹੋਤੀਤਿ? ਨ ਹੋਤਿ, ਕੇਵਲਂ ਕਪ੍ਪਿਯਪਰਿਕ੍ਖਾਰਂ ਦਤ੍ਵਾ ਤੋਸੇਤਬ੍ਬੋਵ ਸਾਮਿਕੋ, ਏਸੇਵ ਨਯੋ ਅਞ੍ਞੇਸੁਪਿ ਏਵਰੂਪੇਸੂਤਿ ਨੋ ਤਕ੍ਕੋਤਿ ਆਚਰਿਯੋ. ‘‘ਤਦਹੇਵ ਵਾ ਦੁਤਿਯਦਿਵਸੇ ਵਾ ਮਦ੍ਦਨ੍ਤੋ ਗਚ੍ਛਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਗੁਮ੍ਬੇ ਖਿਪਤਿ, ਭਣ੍ਡਦੇਯ੍ਯਮੇਵਾਤਿ ਅਵਸ੍ਸਂ ਪਵਿਸਨਕੇ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਏਤ੍ਥ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਵਿਹਾਰੇ ਪਰਚਕ੍ਕਾਦਿਭਯਂ ਆਗਤਂ. ਮੂਲਵਤ੍ਥੁਚ੍ਛੇਦਨ੍ਤਿ ‘‘ਸਬ੍ਬਸੇਨਾਸਨਂ ਏਤੇ ਇਸ੍ਸਰਾ’’ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਇਤਰੇ ਅਨਿਸ੍ਸਰਾਤਿ ਦੀਪਿਤਂ ਹੋਤਿ.

੧੫੬. ਆਰਾਮਰਕ੍ਖਕਾਤਿ ਵਿਸ੍ਸਟ੍ਠਵਸੇਨ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ. ਅਧਿਪ੍ਪਾਯਂ ਞਤ੍ਵਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਯਸ੍ਸ ਦਾਨਂ ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ, ਭਾਗਂ ਵਾ ਸਾਮਿਕਾ ਨ ਰਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ਨ ਦਣ੍ਡੇਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਦਾਨਂ ਅਪ੍ਪਟਿਚ੍ਛਾਦੇਤ੍ਵਾ ਗਹੇਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਇਧ ਸਨ੍ਨਿਟ੍ਠਾਨਂ. ਤਮ੍ਪਿ ‘‘ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ ਸਙ੍ਘਿਕੇ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਯਮੇਵ ਭਿਕ੍ਖੁ ਇਸ੍ਸਰੋਤਿ ਯਤ੍ਥ ਸੋ ਇਚ੍ਛਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਅਤ੍ਤਞਾਤਹੇਤੁਂ ਲਭਤਿ ਕਿਰ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਪਿਚ ‘‘ਦਹਰੋ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਸਵਤ੍ਥੁਕਨ੍ਤਿ ਸਹ ਭੂਮਿਯਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ‘‘ਗਰੁਭਣ੍ਡਂ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਤਿਣਮਤ੍ਤਂ ਪਨ ਨ ਦਾਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਂ ਕਿਨ੍ਤੁ ਗਰੁਭਣ੍ਡਨ੍ਤਿ ਚੇ, ਅਰਕ੍ਖਿਯਅਗੋਪਿਯਟ੍ਠਾਨੇ, ਵਿਨਸ੍ਸਨਕਭਾਵੇ ਚ ਠਿਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਕਪ੍ਪਿਯੇਪਿ ਚਾਤਿ ਵਤ੍ਵਾ, ਅਵਤ੍ਵਾ ਵਾ ਗਹਣਯੁਤ੍ਤੇ ਮਾਤਾਦਿਸਨ੍ਤਕੇਪਿ ਥੇਯ੍ਯਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਾਦੇਨ. ਇਦਂ ਪਨ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ‘‘ਰਾਜਾਪਿਮੇਸਂ ਅਭਿਪ੍ਪਸਨ੍ਨੋ’’ਤਿ (ਪਾਰਾ. ੮੬) ਵਚਨਤੋ ਲਾਭਗ੍ਗਮਹਤ੍ਤਂ, ਵੇਪੁਲ੍ਲਮਹਤ੍ਤਞ੍ਚ ਪਤ੍ਤਕਾਲੇ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਸਿਦ੍ਧਂ.

ਦੁਤਿਯਪਾਰਾਜਿਕਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੩. ਤਤਿਯਪਾਰਾਜਿਕਂ

ਪਠਮਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਨਿਦਾਨਵਣ੍ਣਨਾ

੧੬੨. ਤੀਹਿ ਸੁਦ੍ਧੇਨਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਤੀਹੀਤਿ ਨਿਸ੍ਸਕ੍ਕਵਚਨਂ ਵਾ ਹੋਤਿ, ਕਰਣਵਚਨਂ ਵਾ. ਨਿਸ੍ਸਕ੍ਕਪਕ੍ਖੇ ਕਾਯਵਚੀਮਨੋਦ੍ਵਾਰੇਹਿ ਸੁਦ੍ਧੇਨ. ਤਥਾ ਦੁਚ੍ਚਰਿਤਮਲੇਹਿ ਵਿਸਮੇਹਿ ਪਪਞ੍ਚੇਹੀਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਸਬ੍ਬਕਿਲੇਸਤ੍ਤਿਕੇਹਿ ਬੋਧਿਮਣ੍ਡੇ ਏਵ ਸੁਦ੍ਧੇਨਾਤਿ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਂ. ਕਰਣਪਕ੍ਖੇ ਤੀਹੀਤਿ ਕਾਯਵਚੀਮਨੋਦ੍ਵਾਰੇਹਿ ਸੁਦ੍ਧੇਨ. ਤਥਾ ਤੀਹਿ ਸੁਚਰਿਤੇਹਿ, ਤੀਹਿ ਵਿਮੋਕ੍ਖੇਹਿ, ਤੀਹਿ ਭਾਵਨਾਹਿ, ਤੀਹਿ ਸੀਲਸਮਾਧਿਪਞ੍ਞਾਹਿ ਸੁਦ੍ਧੇਨਾਤਿ ਸਬ੍ਬਗੁਣਤ੍ਤਿਕੇਹਿ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਂ. ਵਿਭਾਵਿਤਨ੍ਤਿ ਦੇਸਨਾਯ ਵਿਤ੍ਥਾਰਿਤਂ, ਵਿਭੂਤਂ ਵਾ ਕਤਂ ਵਿਹਿਤਂ, ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਂ ਵਾ ਹੋਤਿ. ਸਂਵਣ੍ਣਨਾਤਿ ਵਤ੍ਤਮਾਨਸਮੀਪੇ ਵਤ੍ਤਮਾਨਵਚਨਂ.

ਨ ਕੇਵਲਂ ਰਾਜਗਹਮੇਵ, ਇਦਮ੍ਪਿ ਨਗਰਂ. ਸਪਰਿਚ੍ਛੇਦਨ੍ਤਿ ਸਪਰਿਯਨ੍ਤਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸਪਰਿਕ੍ਖੇਪਨ੍ਤਿ ਏਕੇ. ‘‘ਹਂਸਵਟ੍ਟਕਚ੍ਛਦਨੇਨਾਤਿ ਹਂਸਪਰਿਕ੍ਖੇਪਸਣ੍ਠਾਨੇਨਾ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ਕਾਯਵਿਚ੍ਛਿਨ੍ਦਨਿਯਕਥਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਤ੍ਤਭਾਵੇ, ਪਰਸ੍ਸ ਵਾ ਅਤ੍ਤਭਾਵੇ ਛਨ੍ਦਰਾਗਪ੍ਪਹਾਨਕਰਂ ਵਿਚ੍ਛਿਨ੍ਦਨਕਰਂ ਧਮ੍ਮਕਥਂ ਕਥੇਤਿ. ਅਸੁਭਾ ਚੇਵ ਸੁਭਾਕਾਰਵਿਰਹਿਤਤ੍ਤਾ. ਅਸੁਚਿਨੋ ਚ ਦੋਸਨਿਸ੍ਸਨ੍ਦਨਪਭਵਤ੍ਤਾ. ਪਟਿਕੂਲਾ ਚ ਜਿਗੁਚ੍ਛਨੀਯਤ੍ਤਾ ਪਿਤ੍ਤਸੇਮ੍ਹਾਦੀਸੁ ਆਸਯਤੋ. ਅਸੁਭਾਯ ਵਣ੍ਣਨ੍ਤਿ ਅਸੁਭਾਕਾਰਸ੍ਸ, ਅਸੁਭਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਸ੍ਸ ਵਾ ਵਿਤ੍ਥਾਰਂ ਭਾਸਤਿ. ਸਾਮਿਅਤ੍ਥੇ ਹੇਤਂ ਸਮ੍ਪਦਾਨਵਚਨਂ. ਅਸੁਭਨ੍ਤਿ ਅਸੁਭਨਿਮਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਆਵਿਭਾਵਾਯ ਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨਾਯ ਵਿਤ੍ਥਾਰਕਥਾਸਙ੍ਖਾਤਂ ਵਣ੍ਣਂ ਭਾਸਭੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤੇਸਂਯੇਵ ਆਦਿਮਜ੍ਝਪਰਿਯੋਸਾਨਾਨਂ ਦਸਹਿ ਲਕ੍ਖਣੇਹਿ ਸਮ੍ਪਨ੍ਨਂ ਕਿਲੇਸਚੋਰੇਹਿ ਅਨਭਿਭਵਨੀਯਤ੍ਤਾ ਝਾਨਚਿਤ੍ਤਂ ਮਞ੍ਜੂਸਂ ਨਾਮ.

ਤਤ੍ਰਿਮਾਨੀਤਿ ਏਤ੍ਥਾਯਂ ਪਿਣ੍ਡਤ੍ਥੋ – ਯਸ੍ਮਿਂ ਵਾਰੇ ਪਠਮਂ ਝਾਨਂ ਏਕਚਿਤ੍ਤਕ੍ਖਣਿਕਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਤਂ ਸਕਲਮ੍ਪਿ ਜਵਨਵਾਰਂ ਅਨੁਲੋਮਪਰਿਕਮ੍ਮਉਪਚਾਰਗੋਤ੍ਰਭੁਅਪ੍ਪਨਾਪ੍ਪਭੇਦਂ ਏਕਤ੍ਤਨਯੇਨ ‘‘ਪਠਮਂ ਝਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਸ੍ਸ ਅਪ੍ਪਨਾਪਟਿਪਾਦਿਕਾਯ ਖਿਪ੍ਪਾਦਿਭੇਦਾਯ ਅਭਿਞ੍ਞਾਯ ਅਧਿਗਤਾਯ ਕਿਚ੍ਚਨਿਪ੍ਫਤ੍ਤਿਂ ਉਪਾਦਾਯ ਆਗਮਨਵਸੇਨ ਪਟਿਪਦਾਵਿਸੁਦ੍ਧਿ ਆਦੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਤਤ੍ਰਮਜ੍ਝਤ੍ਤੁਪੇਕ੍ਖਾਯ ਕਿਚ੍ਚਨਿਪ੍ਫਤ੍ਤਿਵਸੇਨ ਉਪੇਕ੍ਖਾਨੁਬ੍ਰੂਹਨਾ ਮਜ੍ਝੇਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਪਰਿਯੋਦਾਪਕਞਾਣਸ੍ਸ ਕਿਚ੍ਚਨਿਪ੍ਫਤ੍ਤਿਵਸੇਨ ਸਮ੍ਪਹਂਸਨਾ ਪਰਿਯੋਸਾਨਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਤਤ੍ਥ ਆਦਿਚਿਤ੍ਤਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਯਾਵ ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦਕ੍ਖਣਂ, ਏਤਸ੍ਮਿਂ ਅਨ੍ਤਰੇ ਪਟਿਪਦਾਵਿਸੁਦ੍ਧੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਉਪ੍ਪਾਦਠਿਤਿਕ੍ਖਣੇਸੁ ਉਪੇਕ੍ਖਾਨੁਬ੍ਰੂਹਨਾ, ਠਿਤਿਭਙ੍ਗਕ੍ਖਣੇਸੁ ਸਮ੍ਪਹਂਸਨਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਲਕ੍ਖੀਯਤਿ ਏਤੇਨਾਤਿ ਲਕ੍ਖਣਨ੍ਤਿ ਕਤ੍ਵਾ ‘‘ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਪਟਿਪਤ੍ਤਿਪਕ੍ਖਨ੍ਦਨੇ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗੋ ਲਕ੍ਖੀਯਤਿ, ਤਿਵਿਧੇਨ ਅਜ੍ਝੁਪੇਕ੍ਖਨੇਨ ਮਜ੍ਝਂ ਲਕ੍ਖੀਯਤਿ, ਚਤੁਬ੍ਬਿਧਾਯ ਸਮ੍ਪਹਂਸਨਾਯ ਪਰਿਯੋਸਾਨਂ ਲਕ੍ਖੀਯਤੀਤਿ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਦਸ ਲਕ੍ਖਣਾਨੀ’’ਤਿ.

ਪਾਰਿਬਨ੍ਧਕਤੋਤਿ ਨੀਵਰਣਸਙ੍ਖਾਤਪਾਰਿਬਨ੍ਧਕਤੋ ਵਿਸੁਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਗੋਤ੍ਰਭੁਪਰਿਯੋਸਾਨਂ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗਜਵਨਚਿਤ੍ਤਂ ‘‘ਚਿਤ੍ਤਵਿਸੁਦ੍ਧੀ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਤਥਾ ਵਿਸੁਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਮਜ੍ਝਿਮਂ ਸਮਾਧਿਨਿਮਿਤ੍ਤਸਙ੍ਖਾਤਂ ਅਪ੍ਪਨਾਸਮਾਧਿਂ ਤਦਤ੍ਥਾਯ ਉਪਗਚ੍ਛਮਾਨਂ ਏਕਸਨ੍ਤਤਿਵਸੇਨ ਪਰਿਣਾਮੇਨ੍ਤਂ ਪਟਿਪਜ੍ਜਤਿ ਨਾਮ. ਏਵਂ ਪਟਿਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸ ਤਤ੍ਥ ਸਮਥਨਿਮਿਤ੍ਤੇ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਨਂ ਤਬ੍ਭਾਵੂਪਗਮਨਂ ਹੋਤੀਤਿ ਕਤ੍ਵਾ ‘‘ਤਤ੍ਥ ਚਿਤ੍ਤਪਕ੍ਖਨ੍ਦਨ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਏਵਂ ਤਾਵ ਪਠਮਜ੍ਝਾਨੁਪ੍ਪਾਦਕ੍ਖਣੇ ਏਵ ਆਗਮਨਵਸੇਨ ਪਟਿਪਦਾਵਿਸੁਦ੍ਧਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਏਵਂ ਵਿਸੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਅਪ੍ਪਨਾਪ੍ਪਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪੁਨ ਵਿਸੋਧਨੇ ਬ੍ਯਾਪਾਰਾਭਾਵਾ ਅਜ੍ਝੁਪੇਕ੍ਖਨਂ ਹੋਤਿ. ਸਮਥਪ੍ਪਟਿਪਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਪੁਨ ਸਮਾਧਾਨੇ ਬ੍ਯਾਪਾਰਾਭਾਵਾ ਚ ਸਮਥਪ੍ਪਟਿਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਅਜ੍ਝੁਪੇਕ੍ਖਨਂ ਹੋਤਿ. ਕਿਲੇਸਸਂਸਗ੍ਗਂ ਪਹਾਯ ਏਕਨ੍ਤੇਨ ਉਪਟ੍ਠਿਤਤ੍ਤਾ ਪੁਨ ਏਕਤ੍ਤੁਪਟ੍ਠਾਨੇ ਬ੍ਯਾਪਾਰਾਸਮ੍ਭਵਤੋ ਏਕਤ੍ਤੁਪਟ੍ਠਾਨਸ੍ਸ ਅਜ੍ਝੁਪੇਕ੍ਖਨਂ ਹੋਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਜਾਤਾਨਨ੍ਤਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਚਿਤ੍ਤੇ ਜਾਤਾਨਂ ਸਮਾਧਿਪਞ੍ਞਾਨਂ ਯੁਗਨਦ੍ਧਭਾਵੇਨ ਅਨਤਿਵਤ੍ਤਨਟ੍ਠੇਨ ਨਾਨਾਕਿਲੇਸੇਹਿ ਵਿਮੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ. ਸਦ੍ਧਾਦੀਨਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਵਿਮੁਤ੍ਤਿਰਸੇਨੇਕਰਸਟ੍ਠੇਨ ਅਨਤਿਵਤ੍ਤਨੇਕਸਭਾਵਾਨਂ ਤੇਸਂ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਉਪਗਤਂ ਤਜ੍ਜਂ ਤਸ੍ਸਾਰੁਪ੍ਪਂ ਤਦਨੁਰੂਪਂ ਵੀਰਿਯਂ ਤਥਾ ਚਿਤ੍ਤਂ ਯੋਗੀ ਵਾਹੇਤਿ ਪਵਤ੍ਤੇਤੀਤਿ ਕਤ੍ਵਾ ਤਦੁਪਗਵੀਰਿਯਵਾਹਨਟ੍ਠੇਨ ਚ ਵਿਸੇਸਭਾਗਿਯਭਾਵਤ੍ਤਾ ਆਸੇਵਨਟ੍ਠੇਨ ਚ ਸਮ੍ਪਹਂਸਨਾ ਹੋਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਅਪਿਚੇਤ੍ਥ ‘‘ਅਨਨ੍ਤਰਾਤੀਤਂ ਗੋਤ੍ਰਭੁਚਿਤ੍ਤਂ ਏਕਸਨ੍ਤਤਿਵਸੇਨ ਪਰਿਣਾਮੇਨ੍ਤਂ ਪਟਿਪਜ੍ਜਤਿ ਨਾਮਾ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ਤਤ੍ਥ ਹਿ ਪਰਿਣਾਮੇਨ੍ਤਂ ਪਟਿਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਏਤਾਨਿ ਵਚਨਾਨਿ ਅਤੀਤਸ੍ਸ ਨ ਸਮ੍ਭਵਨ੍ਤਿ, ਯਞ੍ਚ ਤਦਨਨ੍ਤਰਂ ਲਿਖਿਤਂ ‘‘ਅਪ੍ਪਨਾਸਮਾਧਿਚਿਤ੍ਤਂ ਉਪਗਚ੍ਛਮਾਨਂ ਗੋਤ੍ਰਭੁਚਿਤ੍ਤਂ ਤਤ੍ਥ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਤਿ ਨਾਮਾ’’ਤਿ. ਇਮਿਨਾਪਿ ਤਂ ਨ ਯੁਜ੍ਜਤਿ, ‘‘ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਕ੍ਖਣੇ ਏਵ ਅਤੀਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ‘‘ਗੋਤ੍ਰਭੁਚਿਤ੍ਤਂ ਤਤ੍ਥ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਤੀ’’ਤਿ ਵਚਨਮੇਵ ਵਿਰੁਜ੍ਝਤੀਤਿ ਆਚਰਿਯੋ. ‘‘ਏਕਚਿਤ੍ਤਕ੍ਖਣਿਕਮ੍ਪਿ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਚਿਤ੍ਤਂ ਆਸੇਵਤਿ ਭਾਵੇਤਿ ਬਹੁਲੀਕਰੋਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ‘‘ਏਕਚਿਤ੍ਤਕ੍ਖਣਿਕਸ੍ਸਾਪਿ ਝਾਨਸ੍ਸ ਏਤਾਨਿ ਦਸ ਲਕ੍ਖਣਾਨੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਤਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਆਸੇਵਨਾ ਭਾਵਨਾ ਏਵਾ’’ਤਿਪਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਸਮ੍ਪਨ੍ਨਨ੍ਤਿ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨੇਨ ਸਹਗਤ’’ਨ੍ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਯਞ੍ਚ ‘‘ਆਦਿਮਜ੍ਝਪਰਿਯੋਸਾਨਸਙ੍ਖਾਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਂ ਤੇਸਂ ਤਿਣ੍ਣਮ੍ਪਿ ਕਲ੍ਯਾਣਕਤਾਯ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਤ੍ਤਾ ਤਿਵਿਧਕਲ੍ਯਾਣਕਤਞ੍ਚ. ਏਵਂ ਤਿਵਿਧਚਿਤ੍ਤਂ ਤਦਧਿਗਮਮੂਲਕਾਨਂ ਗੁਣਾਨਂ, ਉਪਰਿਝਾਨਾਧਿਗਮਸ੍ਸ ਵਾ ਪਦਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠੇਨ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਂ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਭਾਵੇਨ ਸਮ੍ਪਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਸਮ੍ਪਨ੍ਨਂ ਨਾਮਾਤਿ.

ਅਦ੍ਧਮਾਸਂ ਪਟਿਸਲ੍ਲੀਯਿਤੁਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਆਚਰਿਯਾ ਏਵਮਾਹੁ ‘‘ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਵਧਦਸ੍ਸਨਸਵਨਸਮ੍ਭਵੇ ਸਤ੍ਥੁਨੋ ਸਤਿ ਤਸ੍ਸ ਉਪਦ੍ਦਵਸ੍ਸ ਅਭਾਵੇ ਉਪਾਯਾਜਾਨਨਤੋ ‘ਅਯਂ ਅਸਬ੍ਬਞ੍ਞੂ’ਤਿ ਹੇਤੁਪਤਿਰੂਪਕਮਹੇਤੁਂ ਵਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਿਸ੍ਸਰਸ੍ਸਾਪਿ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮੇਸ੍ਵਨਿਸ੍ਸਰਿਯਂ ਅਸਮ੍ਬੁਜ੍ਝਮਾਨਾ ਅਸਬ੍ਬਦਸ੍ਸਿਤਮਧਿਚ੍ਚਮੋਹਾ ਬਹੁਜਨਾ ਅਵੀਚਿਪਰਾਯਨਾ ਭਵੇਯ੍ਯੁਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਸੋ ਭਗਵਾ ਪਗੇਵ ਤੇਸਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਵਧਮਾਨਭਾਵਂ ਞਤ੍ਵਾ ਤਦਭਾਵੋਪਾਯਾਭਾਵਂ ਪਨ ਸੁਵਿਨਿਚ੍ਛਿਨਿਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਾਨਂ ਸੁਗਤਿਲਾਭਹੇਤੁਮੇਵੇਕਂ ਕਤ੍ਵਾ ਅਸੁਭਦੇਸਨਾਯ ਵਾ ਰੂਪਸਦ੍ਦਦਸ੍ਸਨਸਵਨੇਹਿ ਨਿਪ੍ਪਯੋਜਨੇਹਿ ਵਿਰਮਿਤ੍ਵਾ ਪਗੇਵ ਤਤੋ ਵਿਰਮਣਤੋ, ਸੁਗਤਿਲਾਭਹੇਤੁਕਰਣਤੋ, ਅਵਸ੍ਸਂ ਪਞ੍ਞਾਪਿਤਬ੍ਬਾਯ ਤਤਿਯਪਾਰਾਜਿਕਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਯਾ ਵਤ੍ਥਾਗਮਦਸ੍ਸਨਤੋ ਚ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਬ੍ਬਦਸ੍ਸਿਤਂ ਪਰਿਕ੍ਖਕਾਨਂ ਪਕਾਸੇਨ੍ਤੋ ਵਿਯ ਤਮਦ੍ਧਮਾਸਂ ਵੇਨੇਯ੍ਯਹਿਤਨਿਪ੍ਫਤ੍ਤਿਯਾ ਫਲਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯਾ ਅਵਕਾਸਂ ਕਤ੍ਵਾ ਵਿਹਰਿਤੁਕਾਮੋ ‘ਇਚ੍ਛਾਮਹਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਦ੍ਧਮਾਸਂ ਪਟਿਸਲ੍ਲੀਯਿਤੁ’ਨ੍ਤਿਆਦਿਮਾਹਾ’’ਤਿ. ਆਚਰਿਯਾ ਨਾਮ ਬੁਦ੍ਧਮਿਤ੍ਤਤ੍ਥੇਰਧਮ੍ਮਸਿਰਿਤ੍ਥੇਰਉਪਤਿਸ੍ਸਤ੍ਥੇਰਾਦਯੋ ਗਣਪਾਮੋਕ੍ਖਾ, ਅਟ੍ਠਕਥਾਚਰਿਯਸ੍ਸ ਚ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਸੁਤਪੁਬ੍ਬਾ. ਤਤੋ ਅਞ੍ਞੇ ਏਕੇਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ‘‘ਸਕੇਨ ਕਾਯੇਨ ਅਟ੍ਟੀਯਨ੍ਤਿ…ਪੇ… ਭਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਇਦਂ ਪਰਤੋ ‘‘ਯੇ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਅਵੀਤਰਾਗਾ, ਤੇਸਂ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਹੋਤਿ ਏਵ ਭਯਂ, ਹੋਤਿ ਲੋਮਹਂਸੋ, ਹੋਤਿ ਛਮ੍ਭਿਤਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਨ ਯੁਜ੍ਜਤਿ, ਇਦਞ੍ਚ ਭਗਵਤੋ ਅਸੁਭਕਥਾਰਮ੍ਮਣਪ੍ਪਯੋਜਨੇਨ ਨ ਸਮੇਤੀਤਿ ਚੇ? ਨ, ਤਦਤ੍ਥਾਜਾਨਨਤੋ. ਸਕੇਨ ਕਾਯੇਨ ਅਟ੍ਟੀਯਨ੍ਤਾਨਮ੍ਪਿ ਤੇਸਂ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗੇਨ ਅਪ੍ਪਹੀਨਸਿਨੇਹਤ੍ਤਾ ਖੀਣਾਸਵਾਨਂ ਵਿਯ ਮਰਣਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਅਭਯਂ ਨ ਹੋਤਿ, ਭਯਞ੍ਚ ਪਨ ਅਸੁਭਭਾਵਨਾਨੁਯੋਗਾਨੁਭਾਵੇਨ ਮਨ੍ਦੀਭੂਤਂ ਅਨਟ੍ਟੀਯਨ੍ਤਾਨਂ ਵਿਯ ਨ ਮਹਨ੍ਤਂ ਹੁਤ੍ਵਾ ਚਿਤ੍ਤਂ ਮੋਹੇਸਿ. ਅਪਾਯੁਪਗੇ ਤੇ ਸਤ੍ਤੇ ਨਾਕਾਸੀਤਿ ਏਵਮਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਅਥ ਵਾ ਇਦਂ ਪੁਰਿਮਸ੍ਸ ਕਾਰਣਵਚਨਂ, ਯਸ੍ਮਾ ਤੇਸਂ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਹੋਤਿ ਏਵ ਭਯਂ, ਛਮ੍ਭਿਤਤ੍ਤਂ, ਲੋਮਹਂਸੋ ਚ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਭਗਵਾ ਅਸੁਭਕਥਂ ਕਥੇਤੀ’’ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ.

ਅਥ ਵਾ ਸਕੇਨ ਕਾਯੇਨ ਅਟ੍ਟੀਯਨ੍ਤਾਨਮ੍ਪਿ ਤੇਸਂ ਹੋਤਿ ਏਵ ਭਯਂ, ਮਹਾਨੁਭਾਵਾ ਵੀਤਰਾਗਾਤਿ ਖੀਣਾਸਵਾਨਂ ਮਹਨ੍ਤਂ ਵਿਸੇਸਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ, ਅਤਿਦੁਪ੍ਪਸਹੇਯ੍ਯਮਿਦਂ ਮਰਣਭਯਂ, ਯਤੋ ਏਵਂਵਿਧਾਨਮ੍ਪਿ ਅਵੀਤਰਾਗਤ੍ਤਾ ਭਯਂ ਹੋਤੀਤਿਪਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਤਦਞ੍ਞੇ ਤੇਸਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਪਞ੍ਚਸਤਾਨਂ ਅਞ੍ਞਤਰਾ. ਤੇਨੇਦਂ ਦੀਪੇਤਿ ‘‘ਤਂ ਤਥਾ ਆਗਤਂ ਅਸਿਹਤ੍ਥਂ ਵਧਕਂ ਪਸ੍ਸਿਤ੍ਵਾ ਤਦਞ੍ਞੇਸਮ੍ਪਿ ਹੋਤਿ ਏਵ ਭਯਂ, ਪਗੇਵ ਤੇਸਨ੍ਤਿ ਕਤ੍ਵਾ ਭਗਵਾ ਪਠਮਮੇਵ ਤੇਸਂ ਅਸੁਭਕਥਂ ਕਥੇਸਿ, ਪਰਤੋ ਤੇਸਂ ਨਾਹੋਸਿ. ਏਵਂ ਮਹਾਨਿਸਂਸਾ ਨੇਸਂ ਅਸੁਭਕਥਾ ਆਸੀ’’ਤਿ. ਯੋ ਪਨੇਤ੍ਥ ਪਚ੍ਛਿਮੋ ਨਯੋ, ਸੋ ‘‘ਤੇਸੁ ਕਿਰ ਭਿਕ੍ਖੂਸੁ ਕੇਨਚਿਪਿ ਕਾਯਵਿਕਾਰੋ ਵਾ ਵਚੀਵਿਕਾਰੋ ਵਾ ਨ ਕਤੋ, ਸਬ੍ਬੇ ਸਤਾ ਸਮ੍ਪਜਾਨਾ ਦਕ੍ਖਿਣੇਨ ਪਸ੍ਸੇਨ ਨਿਪਜ੍ਜਿਂਸੂ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਅਟ੍ਠਕਥਾਵਚਨੇਨ ਸਮੇਤਿ.

ਅਪਰੇ ਪਨਾਹੂਤਿ ਕੁਲਦ੍ਧਿਪਟਿਸੇਧਨਤ੍ਥਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਅਯਂ ਕਿਰ ਲਦ੍ਧੀ’’ਤਿ ਵਚਨਂ ‘‘ਮਾਰਧੇਯ੍ਯਂਨਾਤਿਕ੍ਕਮਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਵਚਨੇਨ ਵਿਰੁਜ੍ਝਤੀਤਿ ਚੇ? ਨ ਵਿਰੁਜ੍ਝਤਿ. ਕਥਂ? ਅਯਂ ਭਿਕ੍ਖੂ ਅਘਾਤੇਨ੍ਤੋ ਮਾਰਵਿਸਯਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਸ੍ਸਤਿ ਅਕੁਸਲਕਰਣਤੋ ਚ. ਘਾਤੇਨ੍ਤੋ ਪਨ ਮਾਰਧੇਯ੍ਯਂ ਨਾਤਿਕ੍ਕਮਿਸ੍ਸਤਿ ਬਲਵਤ੍ਤਾ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸਾਤਿ ਸਯਂ ਮਾਰਪਕ੍ਖਿਕਤ੍ਤਾ ਏਵਂ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਪਨ ‘‘ਯੇ ਨ ਮਤਾ, ਤੇ ਸਂਸਾਰਤੋ ਨ ਮੁਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਚ ਲਦ੍ਧਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਂ ਤਤ੍ਥ ਉਭਯੇਸਂ ਮਗ੍ਗੇ ਨਿਯੋਜੇਨ੍ਤੀ ਏਵਮਾਹ, ਤੇਨੇਵ ‘‘ਮਾਰਪਕ੍ਖਿਕਾ ਮਾਰੇਨ ਸਮਾਨਲਦ੍ਧਿਕਾ’’ਤਿ ਅਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਮਾਰਸ੍ਸਾ ਨੁਵਤ੍ਤਿਕਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾ. ‘‘ਇਮਿਨਾ ਕਿਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ? ਯਸ੍ਮਾ ਮਾਰਸ੍ਸ ਅਨੁਵਤ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਏਵਂ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾਪਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਲਦ੍ਧਿਵਸੇਨ ਏਵਮਾਹਾ’’ਤਿ ਕੇਚਿ ਲਿਖਨ੍ਤਿ. ਮਮ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਏਕਤੋ ਉਪਟ੍ਠਾਨਮਾਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਆਚਰਿਯੁਪਜ੍ਝਾਯਾਨਂ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਉਦ੍ਦੇਸਾਦਿਂ ਗਣ੍ਹਾਤਿ.

ਆਨਾਪਾਨਸ੍ਸਤਿਸਮਾਧਿਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੧੬੫. ਅਯਮ੍ਪਿ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇਤਿ ਇਮਿਨਾ ਕਿਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ? ਯੇਸਂ ਏਵਮਸ੍ਸ ‘‘ਭਗਵਤਾ ਆਚਿਕ੍ਖਿਤਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਾਨੁਯੋਗਪਚ੍ਚਯਾ ਤੇਸਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਜੀਵਿਤਕ੍ਖਯੋ ਆਸੀ’’ਤਿ, ਤੇਸਂ ਤਂ ਮਿਚ੍ਛਾਗਾਹਂ ਨਿਸੇਧੇਤਿ. ਕੇਵਲਂ ਤੇਸਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਪੁਬ੍ਬੇ ਕਤਕਮ੍ਮਪਚ੍ਚਯਾਵ ਜੀਵਿਤਕ੍ਖਯੋ ਆਸਿ, ਇਦਂ ਪਨ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਤੇਸਂ ਕੇਸਞ੍ਚਿ ਅਰਹਤ੍ਤਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ, ਕੇਸਞ੍ਚਿ ਅਨਾਗਾਮਿਸਕਦਾਗਾਮਿਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ, ਕੇਸਞ੍ਚਿ ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਾਧਿਗਮਾਯ, ਕੇਸਞ੍ਚਿ ਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭਨਤਦਙ੍ਗਪ੍ਪਹਾਨੇਨ ਅਤ੍ਤਸਿਨੇਹਪਅਯਾਦਾਨਾਯ ਉਪਨਿਸ੍ਸਯੋ ਹੁਤ੍ਵਾ, ਕੇਸਞ੍ਚਿ ਸੁਗਤਿਯਂ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਉਪਨਿਸ੍ਸਯੋ ਅਹੋਸੀਤਿ ਸਾਤ੍ਥਿਕਾਵ ਮੇ ਅਸੁਭਕਥਾ, ਕਿਨ੍ਤੁ ‘‘ਸਾਧੁ, ਭਨ੍ਤੇ ਭਗਵਾ, ਅਞ੍ਞਂ ਪਰਿਯਾਯਂ ਆਚਿਕ੍ਖਤੂ’’ਤਿ ਆਨਨ੍ਦੇਨ ਯਾਚਿਤਤ੍ਤਾ ਅਞ੍ਞਂ ਪਰਿਯਾਯਂ ਆਚਿਕ੍ਖਾਮਿ, ਯਥਾ ਵੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ਆਚਿਕ੍ਖਿਤਅਸੁਭਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਾਨੁਯੋਗਾ, ਏਵਂ ਅਯਮ੍ਪਿ ਖੋ ਭਿਕ੍ਖਵੇਤਿ ਯੋਜਨਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ‘‘ਅਸ੍ਸਾਸਵਸੇਨ ਉਪਟ੍ਠਾਨਂ ਸਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਸਾ ਹਿ ਤਂ ਅਸ੍ਸਾਸਂ, ਪਸ੍ਸਾਸਂ ਵਾ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗੇ, ਅਪਰਭਾਗੇ ਪਨ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸਪਭਵਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਕਤ੍ਵਾ ਉਪਟ੍ਠਾਤੀਤਿ ਚ ਤਥਾ ਵੁਤ੍ਤਾ.

ਅਸੁਭੇ ਪਵਤ੍ਤਂ ਅਸੁਭਨ੍ਤਿ ਵਾ ਪਵਤ੍ਤਂ ਭਾਵਨਾਕਮ੍ਮਂ ਅਸੁਭਕਮ੍ਮਂ, ਤਦੇਵ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨਕਸ੍ਸ ਕਾਰਣਟ੍ਠੇਨ ਠਾਨਤ੍ਤਾ ਅਸੁਭਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ, ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਵਾ ਅਸੁਭਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਪਦਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠੇਨ ਠਾਨਨ੍ਤਿ ਅਸੁਭਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਨ੍ਤਿ ਇਧ ਅਸੁਭਜ੍ਝਾਨਂ, ਤੇਨੇਵ ‘‘ਓਲ਼ਾਰਿਕਾਰਮ੍ਮਣਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਪਟਿਵੇਧਵਸੇਨਾਤਿ ਵਿਤਕ੍ਕਾਦਿਅਙ੍ਗਪਟਿਲਾਭਵਸੇਨ. ਆਰਮ੍ਮਣਸਨ੍ਤਤਾਯਾਤਿ ਅਨੁਕ੍ਕਮੇਨ ਸਨ੍ਤਕਾਲਂ ਉਪਾਦਾਯ ਵੁਤ੍ਤਕਾਯਦਰਥਪ੍ਪਟਿਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਵਸੇਨ ਨਿਬ੍ਬੁਤੋ. ਪਰਿਕਮ੍ਮਂ ਵਾਤਿ ਕਸਿਣਪਰਿਕਮ੍ਮਂ ਕਿਰ ਨਿਮਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਾਦਪਰਿਯੋਸਾਨਂ. ਤਦਾ ਹਿ ਨਿਰਸ੍ਸਾਦਤ੍ਤਾ ਅਸਨ੍ਤਂ, ਅਪ੍ਪਣਿਹਿਤਞ੍ਚ. ਯਥਾ ਉਪਚਾਰੇ ਨੀਵਰਣਵਿਗਮੇਨ, ਅਙ੍ਗਪਾਤੁਭਾਵੇਨ ਚ ਸਨ੍ਤਤਾ ਹੋਤਿ, ਨ ਤਥਾ ਇਧ, ਇਦਂ ਪਨ ‘‘ਆਦਿਸਮਨ੍ਨਾਹਾਰਤੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਦੁਤਿਯਵਿਕਪ੍ਪੇ ਅਸੇਚਨਕੋਤਿ ਅਤਿਤ੍ਤਿਕਰੋ, ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਓਜਵਨ੍ਤੋ’’ਤਿ. ਚੇਤਸਿਕਸੁਖਂ ਝਾਨਕ੍ਖਣੇਪਿ ਅਤ੍ਥਿ, ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇਪਿ ‘‘ਉਭੋਪਿ ਝਾਨਾ ਵੁਟ੍ਠਿਤਸ੍ਸੇਵ ਗਹੇਤਬ੍ਬਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਸਮਥੇਨ ਸਕਸਨ੍ਤਾਨੇ ਅਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭਿਤੇ. ਇਤਰਥਾ ਪਾਪਕਾਨਂ ਝਾਨੇਨ ਸਹੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿ ਸਿਯਾ. ਖਨ੍ਧਾਦੀਨਂ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਪਾਦਕਤ੍ਤਾ ਨਿਬ੍ਬੇਧਭਾਗਿਯਂ, ਵਿਸੇਸੇਨ ਯਸ੍ਸ ਨਿਬ੍ਬੇਧਭਾਗਿਯਂ ਹੋਤਿ, ਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵਾ. ‘‘ਅਨਿਚ੍ਚਾਨੁਪਸ੍ਸੀਤਿਆਦਿਚਤੁਕ੍ਕਵਸੇਨ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬੇਨ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਵੁਡ੍ਢਿਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਸਮੁਚ੍ਛਿਨ੍ਦਤਿ, ਸੇਸਾਨਮੇਤਂ ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ.

ਤਥਾਭਾਵਪਟਿਸੇਧਨੋ ਚਾਤਿ ਸੋਲ਼ਸਵਤ੍ਥੁਕਸ੍ਸ ਤਿਤ੍ਥਿਯਾਨਂ ਨਤ੍ਥਿਤਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਸਬ੍ਬਪਠਮਾਨਂ ਪਨ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਪਦਾਨਂ ਵਸੇਨ ਲੋਕਿਯਜ੍ਝਾਨਮੇਵ ਤੇਸਂ ਅਤ੍ਥਿ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਪਦਟ੍ਠਾਨਂ ਨਤ੍ਥਿ ਏਵ. ‘‘ਫਲਮੁਤ੍ਤਮਨ੍ਤਿ ਫਲੇ ਉਤ੍ਤਮ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਉਤੁਤ੍ਤਯਾਨੁਕੂਲਨ੍ਤਿ ਗਿਮ੍ਹੇ ਅਰਞ੍ਞੇ, ਹੇਮਨ੍ਤੇ ਰੁਕ੍ਖਮੂਲੇ, ਵਸਨ੍ਤਕਾਲੇ ਸੁਞ੍ਞਾਗਾਰੇ ਗਤੋ. ਸੇਮ੍ਹਧਾਤੁਕਸ੍ਸ ਅਰਞ੍ਞਂ, ਪਿਤ੍ਤਧਾਤੁਕਸ੍ਸ ਰੁਕ੍ਖਮੂਲਂ, ਵਾਤਧਾਤੁਕਸ੍ਸ ਸੁਞ੍ਞਾਗਾਰਂ ਅਨੁਕੂਲਂ. ਮੋਹਚਰਿਤਸ੍ਸ ਅਰਞ੍ਞਂ ਅਨੁਕੂਲਂ ਮਹਾਅਰਞ੍ਞੇ ਚਿਤ੍ਤਂ ਨ ਸਙ੍ਕੁਟਤਿ, ਦੋਸਚਰਿਤਸ੍ਸ ਰੁਕ੍ਖਮੂਲਂ, ਰਾਗਚਰਿਤਸ੍ਸ ਸੁਞ੍ਞਾਗਾਰਂ. ਠਾਨਚਙ੍ਕਮਾਨਿ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਪਕ੍ਖਿਕਾਨਿ, ਸਯਨਂ ਲੀਨਪਕ੍ਖਿਕਂ, ਪਲ੍ਲਙ੍ਕਾਭੁਜਨੇਨ ਨਿਸਜ੍ਜਾਯ ਦਲ਼੍ਹਭਾਵਂ, ਉਜੁਕਾਯਂ ਪਣਿਧਾਨੇਨ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸਾਨਂ ਪਵਤ੍ਤਨਸੁਖਂ ‘‘ਪਰਿਮੁਖਂ ਸਤਿ’’ਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਆਰਮ੍ਮਣਪਰਿਗ੍ਗਹੂਪਾਯਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਕਾਰੀਤਿ ਕਰਣਸੀਲੋ. ਏਤਸ੍ਸ ਵਿਭਙ੍ਗੇ ‘‘ਅਸ੍ਸਸਤਿ ਪਸ੍ਸਸਤੀ’’ਤਿ ਅਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਸਤੋ ਕਾਰੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਅਸ੍ਸਸਤਿ ਪਸ੍ਸਸਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਪਠਮਚਤੁਕ੍ਕਂ ਏਵ ਲਬ੍ਭਤਿ, ਨ ਸੇਸਾਨੀ’’ਤਿ ਚ ‘‘ਦੀਘਂਅਸ੍ਸਾਸਵਸੇਨਾਤਿ ਅਲੋਪਸਮਾਸਂ ਕਤ੍ਵਾ’’ਇਤਿ ਚ ‘‘ਏਕਤ੍ਥਤਾਯ ਅਵਿਕ੍ਖੇਪ’’ਨ੍ਤਿ ਚ ‘‘ਅਸਮ੍ਭੋਗਵਸੇਨ ਪਜਾਨਤੋ’’ਤਿ ਚ ‘‘ਤੇਨ ਞਾਣੇਨਾ’’ਤਿ ਚ ‘‘ਪਜਾਨਤੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਞਾਣੇਨਾ’’ਤਿ ਚ ‘‘ਸਤੋਕਾਰੀਤਿ ਸਤਿਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਾਹਿਕਾਰੀ’’ਤਿ ਚ ‘‘ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਾਨੁਪਸ੍ਸਿਨੋ ਅਸ੍ਸਾਸਾਵ ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਾਨੁਪਸ੍ਸਿਅਸ੍ਸਾਸਾ’’ਤਿ ਚ ਲਿਖਿਤਂ. ਉਪ੍ਪਟਿਪਾਟਿਯਾ ਆਗਤਮ੍ਪਿ ਯੁਜ੍ਜਤੇਵ, ਤੇਨ ਠਾਨੇਨ ਪਟਿਸਿਦ੍ਧਂ. ਤਾਲੁਂ ਆਹਚ੍ਚ ਨਿਬ੍ਬਾਯਨਤੋ ਕਿਰ ਪੋਤਕੋ ਸਮ੍ਪਤਿਜਾਤੋਵ ਖਿਪਿਤਸਦ੍ਦਂ ਕਰੋਤਿ, ਛਨ੍ਦਪਾਮੋਜ੍ਜਵਸੇਨ ਛ ਪੁਰਿਮਾ ਤਯੋਤਿ ਨਵ. ਏਕੇਨਾਕਾਰੇਨਾਤਿ ਅਸ੍ਸਾਸਵਸੇਨ ਵਾ ਪਸ੍ਸਾਸਵਸੇਨ ਵਾ ਏਵਂ ਆਨਾਪਾਨਸ੍ਸਤਿਂ ਭਾਵਯਤੋ ਕਾਯੇ ਕਾਯਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਸਤਿਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਭਾਵਨਾ ਸਮ੍ਪਜ੍ਜਤਿ.

ਕਾਯੋਤਿ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸਾ. ਉਪਟ੍ਠਾਨਂ ਸਤਿ. ਦੀਘਨ੍ਤਿ ਸੀਘਂ ਗਤਂ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸਂ. ਅਦ੍ਧਾਨਸਙ੍ਖਾਤੇਤਿ ਕਾਲਸਙ੍ਖਾਤੇ ਵਿਯ ਕਾਲਕੋਟ੍ਠਾਸੇਤਿ ਅਤ੍ਥੋ, ਦੀਘਕਾਲੇ ਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਏਕੋ ਹਿ ਅਸ੍ਸਾਸਮੇਵੂਪਲਕ੍ਖੇਤਿ, ਏਕੋ ਪਸ੍ਸਾਸਂ, ਏਕੋ ਉਭਯਂ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਵਿਭਾਗਂ ਅਕਤ੍ਵਾ’’ਤਿ ਵਾ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਛਨ੍ਦੋਤਿ ਏਵਂ ਅਸ੍ਸਾਸਤੋ, ਪਸ੍ਸਾਸਤੋ ਚ ਅਸ੍ਸਾਦੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਵਸੇਨ ਕਤ੍ਤੁਕਮ੍ਯਤਾਛਨ੍ਦੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ਤਤੋ ਪਾਮੋਜ੍ਜਨ੍ਤਿ. ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸਾਨਂ ਦੁਵਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਵਿਸਯਤ੍ਤਾ ਚਿਤ੍ਤਂ ਵਿਵਤ੍ਤਤਿ, ਗਣਨਂ ਪਹਾਯ ਫੁਟ੍ਠਟ੍ਠਾਨਮੇਵ ਮਨਸਿ ਕਰੋਨ੍ਤਸ੍ਸ ਕੇਵਲਂ ਉਪੇਕ੍ਖਾਵ ਸਣ੍ਠਾਤਿ. ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਵਣ੍ਣਾਤਿ ‘‘ਪਤ੍ਤਸ੍ਸ ਤਯੋ ਵਣ੍ਣਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਵਿਯ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਣ੍ਠਾਨਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਤਥਾਭੂਤਸ੍ਸਾਤਿ ਆਨਾਪਾਨਸ੍ਸਤਿਂ ਭਾਵਯਤੋ. ਸਂਵਰੋਤਿ ਸਤਿਸਂਵਰੋ. ਅਥ ਵਾ ਪਠਮੇਨ ਝਾਨੇਨ ਨੀਵਰਣਾਨਂ, ਦੁਤਿਯੇਨ ਵਿਤਕ੍ਕਵਿਚਾਰਾਨਂ, ਤਤਿਯੇਨ ਪੀਤਿਯਾ, ਚਤੁਤ੍ਥੇਨ ਸੁਖਦੁਕ੍ਖਾਨਂ, ਆਕਾਸਾਨਞ੍ਚਾਯਤਨਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯਾ ਰੂਪਸਞ੍ਞਾਯ, ਪਟਿਘਸਞ੍ਞਾਯ, ਨਾਨਤ੍ਤਸਞ੍ਞਾਯ ਵਾ ਪਹਾਨਂ. ‘‘ਸੀਲਨ੍ਤਿ ਵੇਰਮਣਿ ਸੀਲਂ, ਚੇਤਨਾ ਸੀਲਂ, ਸਂਵਰੋ ਸੀਲਂ, ਅਵੀਤਿਕ੍ਕਮੋ ਸੀਲ’’ਨ੍ਤਿ (ਪਟਿ. ਮ. ੧.੩੯ ਥੋਕਂ ਵਿਸਦਿਸਂ) ਵੁਤ੍ਤਵਿਧਿਨਾਪੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ. ‘‘ਅਤ੍ਥਤੋ ਤਥਾ ਤਥਾ ਪਵਤ੍ਤਧਮ੍ਮਾ ਉਪਧਾਰਣਸਮਾਧਾਨਸਙ੍ਖਾਤੇਨ ਸੀਲਨਟ੍ਠੇਨ ਸੀਲਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਥਾ ‘‘ਅਯਂ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਅਤ੍ਥੇ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਾ ਸਿਕ੍ਖਾ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥਾਪਿ ਚੇਤਨਾਸੀਲਮੇਵ, ਕਤ੍ਥਚਿ ਵਿਰਤਿਸੀਲਮ੍ਪੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ. ਅਞ੍ਞਥਾ ਪਣ੍ਣਤ੍ਤਿਵਜ੍ਜੇਸੁਪਿ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇਸੁ ਵਿਰਤਿਪ੍ਪਸਙ੍ਗੋ ਅਹੋਸਿ, ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਸਂਵਰਸਂਵੁਤੋ ਵਿਹਰਤੀਤਿ ਕਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸਾਪਿ ਵਿਰਤਿਪ੍ਪਸਙ੍ਗੋ. ਤਸ੍ਮਿਂ ਆਰਮ੍ਮਣੇਤਿ ਆਨਾਪਾਨਾਰਮ੍ਮਣੇ. ਤਾਯ ਸਤਿਯਾਤਿ ਤਤ੍ਥ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸਤਿਯਾ. ‘‘ਤੇਨ ਮਨਸਿਕਾਰੇਨਾਤਿ ਆਵਜ੍ਜਨੇਨਾ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ਏਤੇਨ ਨਾਨਾਵਜ੍ਜਨਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਦੀਪਨਤੋ ਨਾਨਾਜਵਨਵਾਰੇਹਿਪਿ ਸਿਕ੍ਖਤਿ ਨਾਮਾਤਿ ਦੀਪਿਤਂ ਹੋਤਿ, ਯੇਨ ਪਨ ਮਨਸਿਕਾਰੇਨ ਵਾ. ਞਾਣੁਪ੍ਪਾਦਨਾਦੀਸੂਤਿ ਏਤ੍ਥ ਆਦਿਸਦ੍ਦੇਨ ਯਾਵ ਪਰਿਯੋਸਾਨਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ‘‘ਤਤ੍ਰਾਤਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਆਨਾਪਾਨਾਰਮ੍ਮਣੇ. ਏਵਨ੍ਤਿ ਇਦਾਨਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਨਯੇਨਾ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ਤਤ੍ਰਾਤਿ ਤੇਸਂ ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸਾਨਂ ਵਾ. ਤਞ੍ਹਿ ‘‘ਪੁਬ੍ਬੇ ਅਪਰਿਗ੍ਗਹਿਤਕਾਲੇ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਸੁਟ੍ਠੁ ਸਮੇਤਿ. ‘‘ਪਠਮਵਾਦੋ ਦੀਘਭਾਣਕਾਨਂ. ਤੇ ਹਿ ‘ਪਠਮਜ੍ਝਾਨਂ ਲਭਿਤ੍ਵਾ ਨਾਨਾਸਨੇ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਦੁਤਿਯਤ੍ਥਾਯ ਵਾਯਾਮਤੋ ਉਪਚਾਰੇ ਵਿਤਕ੍ਕਵਿਚਾਰਵਸੇਨ ਓਲ਼ਾਰਿਕਚਿਤ੍ਤਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਕਾਲੇ ਪਵਤ੍ਤਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸਵਸੇਨ ਓਲ਼ਾਰਿਕਾ’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ‘ਮਜ੍ਝਿਮਭਾਣਕਾ ਝਾਨਲਾਭਿਸ੍ਸ ਸਮਾਪਜ੍ਜਨਕਾਲੇ, ਏਕਾਸਨਪਟਿਲਾਭੇ ਚ ਉਪਰੂਪਰਿ ਚਿਤ੍ਤਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਯਾ ਸਨ੍ਤਭਾਵਤੋ ਪਠਮਤੋ ਦੁਤਿਯਸ੍ਸੁਪਚਾਰੇ ਸੁਖੁਮਤਂ ਵਦਨ੍ਤੀ’’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ.

ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਯਂ ਪਨਾਤਿ ਚਤੁਧਾਤੁਵਵਤ੍ਥਾਨਮੁਖੇਨ ਅਭਿਨਿਵਿਟ੍ਠਸ੍ਸ ਅਯਂ ਕਮੋ, ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਚਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਏਤ੍ਤਕਂ ਰੂਪਂ, ਨ ਇਤੋ ਅਞ੍ਞਨ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸਨਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘‘ਸਕਲਰੂਪਪਰਿਗ੍ਗਹੇ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਰੂਪਾਰੂਪਪਰਿਗ੍ਗਹੇਤਿ ਏਤ੍ਥ ਅਨਿਚ੍ਚਤਾਦਿਲਕ੍ਖਣਾਰਮ੍ਮਣਿਕਭਙ੍ਗਾਨੁਪਸ੍ਸਨਤੋ ਪਭੁਤਿ ਬਲਵਤੀ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾ. ਪੁਬ੍ਬੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨਾਤਿ ਸਬ੍ਬੇਸਂਯੇਵ ਪਨ ਮਤੇਨ ਅਪਰਿਗ੍ਗਹਿਤਕਾਲੇਤਿਆਦਿਨਾ. ਸੋਧਨਾ ਨਾਮ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨਂ. ਅਸ੍ਸਾਤਿ ‘‘ਪਸ੍ਸਮ੍ਭਯਂ ਕਾਯਸਙ੍ਖਾਰ’’ਨ੍ਤਿ ਪਦਸ੍ਸ.

ਪੁਰਤੋ ਨਮਨਾ ਆਨਮਨਾ. ਤਿਰਿਯਂ ਨਮਨਾ ਵਿਨਮਨਾ. ਸੁਟ੍ਠੁ ਨਮਨਾ ਸਨ੍ਨਮਨਾ. ਪਚ੍ਛਾ ਨਮਨਾ ਪਣਮਨਾ. ਜਾਣੁਕੇ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਠਾਨਂ ਵਿਯ ਇਞ੍ਜਨਾਤਿ ਆਨਮਨਾਦੀਨਂ ਆਵਿਭਾਵਤ੍ਥਮੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਯਥਾਰੂਪੇਹਿ ਆਨਮਨਾਦਿ ਵਾ ਕਮ੍ਪਨਾਦਿ ਵਾ ਹੋਤਿ, ਤਥਾਰੂਪੇ ਪਸ੍ਸਮ੍ਭਯਨ੍ਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ. ਇਤਿ ਕਿਰਾਤਿ ਇਤਿ ਚੇ. ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇਤਿ ਸਨ੍ਤਸੁਖੁਮਮ੍ਪਿ ਚੇ ਪਸ੍ਸਮ੍ਭਤਿ. ਪਭਾਵਨਾਤਿ ਉਪ੍ਪਾਦਨਂ. ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸਾਨਂ ਵੂਪਸਨ੍ਤਤ੍ਤਾ ਆਨਾਪਾਨਸ੍ਸਤਿਸਮਾਧਿਸ੍ਸ ਭਾਵਨਾ ਨ ਹੋਤਿ. ਯਸ੍ਮਾ ਤਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਨ ਸਮਾਪਜ੍ਜਤਿ, ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯਾ ਅਭਾਵੇਨ ਨ ਵੁਟ੍ਠਹਨ੍ਤਿ. ਇਤਿ ਕਿਰਾਤਿ ਏਵਮੇਤਂ ਤਾਵ ਵਚਨਨ੍ਤਿ ਤਦੇਤਂ. ਸਦ੍ਦੋਵ ਸਦ੍ਦਨਿਮਿਤ੍ਤਂ, ‘‘ਸਤੋ ਅਸ੍ਸਸਤਿ ਸਤੋ ਪਸ੍ਸਸਤੀ’’ਤਿ ਪਦਾਨਿ ਪਤਿਟ੍ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਦ੍ਵਤ੍ਤਿਂਸਪਦਾਨਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਚਤੁਕ੍ਕਾਨਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾਨਿ.

ਅਪ੍ਪਟਿਪੀਲ਼ਨਨ੍ਤਿ ਤੇਸਂ ਕਿਲੇਸਾਨਂ ਅਨੁਪ੍ਪਾਦਨਂ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਚੇਤਿਯਙ੍ਗਣਵਤ੍ਤਾਦੀਨਿਪਿ ਅਤ੍ਥਤੋ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਸਂਵਰਸੀਲੇ ਸਙ੍ਗਹਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ ‘‘ਯਸ੍ਸ ਸਿਯਾ ਆਪਤ੍ਤੀ’’ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੧੩੪) ਵਚਨਤੋ. ਤਥਾਪਿ ‘‘ਨ ਤਾਵ, ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤ, ਸਤ੍ਥਾ ਸਾਵਕਾਨਂ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਪਞ੍ਞਪੇਤਿ ਉਦ੍ਦਿਸਤਿ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਂ, ਯਾਵ ਨ ਇਧੇਕਚ੍ਚੇ ਆਸਵਟ੍ਠਾਨੀਯਾ ਧਮ੍ਮਾ ਸਙ੍ਘੇ ਪਾਤੁਭਵਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਅਨਧਿਪ੍ਪੇਤਤ੍ਤਾ ‘‘ਆਭਿਸਮਾਚਾਰਿਕ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਯਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਆਪਤ੍ਤਿਟ੍ਠਾਨਿਯਂ ਨ ਹੋਤਿ, ਤਂ ਅਮਿਸ੍ਸਮੇਵਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਯਥਾਵੁਤ੍ਤੇਨਾਤਿ ਯੋਗਾਨੁਯੋਗਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਪਦਟ੍ਠਾਨਤ੍ਤਾ. ਸਲ੍ਲਹੁਕਵੁਤ੍ਤਿ ਅਟ੍ਠਪਰਿਕ੍ਖਾਰਿਕੋ. ਪਞ੍ਚਸਨ੍ਧਿਕਂ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਝਾਨਮ੍ਪਿ ਨਿਮਿਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਤਦਤ੍ਥਜੋਤਿਕਾਪਿ ਪਰਿਯਤ੍ਤਿ ਇਧ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਨਾਮ. ਗਮਨਾਗਮਨਸਮ੍ਪਨ੍ਨਤਾਦਿ ਸੇਨਾਸਨਂ. ਸਂਕਿਲਿਟ੍ਠਚੀਵਰਧੋਵਨਾਦਯੋ ਖੁਦ੍ਦਕਪਲਿਬੋਧਾ. ‘‘ਅਨ੍ਤਰਾ ਪਤਿਤਂ ਨੁ ਖੋ’’ਤਿ ਵਿਕਮ੍ਪਤਿ.

ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਵਿਕ੍ਖੇਪਗਤੇਨਾਤਿ ਨਿਯਕਜ੍ਝਤ੍ਤੇ ਵਿਕ੍ਖੇਪਗਤੇਨ. ਸਾਰਦ੍ਧਾ ਅਸਮਾਹਿਤਤ੍ਤਾ. ਉਪਨਿਬਨ੍ਧਨਥਮ੍ਭਮੂਲਂ ਨਾਮ ਨਾਸਿਕਗ੍ਗਂ, ਮੁਖਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਵਾ. ਤਤ੍ਥੇਵਾਤਿ ਨਾਸਿਕਗ੍ਗਾਦਿਨਿਮਿਤ੍ਤੇ. ‘‘ਦੋਲਾਫਲਕਸ੍ਸ ਏਕਪਸ੍ਸੇ ਏਵ ਉਭੋ ਕੋਟਿਯੋ ਮਜ੍ਝਞ੍ਚ ਪਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ.

ਇਧ ਪਨਾਤਿ ਕਕਚੂਪਮੇ. ਦੇਸਤੋਤਿ ਫੁਸਨਕਟ੍ਠਾਨਤੋ. ‘‘ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਪਟ੍ਠਪੇਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਨਿਮਿਤ੍ਤੇ ਸਤਿ ਪਟ੍ਠਪੇਤਬ੍ਬਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਗਰੂਹਿ ਭਾਵੇਤਬ੍ਬਤ੍ਤਾ ਗਰੁਕਭਾਵਨਂ. ਏਕਚ੍ਚੇ ਆਹੂਤਿ ਏਕਚ੍ਚੇ ਝਾਯਿਨੋ ਆਹੁ.

‘‘ਸਞ੍ਞਾਨਾਨਤਾਯਾ’’ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਏਕਚ੍ਚੇਹਿ ਵੁਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਪਮਾਣਮੇਵ, ਸਙ੍ਗੀਤਿਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯ ਅਨਾਗਤਤ੍ਤਾ ਤਥਾ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਮਯ੍ਹਂ ਤਾਰਕਰੂਪਂ ਨੁ ਖੋ ਉਪਟ੍ਠਾਤੀ’’ਤਿਆਦਿਪਰਿਕਪ੍ਪੇ ਅਸਤਿਪਿ ਧਾਤੁਨਾਨਤ੍ਤੇਨ ਏਤਾਸਂ ਧਾਤੂਨਂ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ ਵਿਯ ਕੇਵਲਂ ਭਾਵਯਤੋ ਤਥਾ ਤਥਾ ਉਪਟ੍ਠਾਤਿ. ‘‘ਨ ਨਿਮਿਤ੍ਤ’ਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਤੁਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ ਸਮ੍ਪਜਾਨਮੁਸਾਵਾਦਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਨ੍ਤਿ ਇਧ ਵੁਤ੍ਤਪਟਿਭਾਗਨਿਮਿਤ੍ਤਮੇਵ.

ਨਿਮਿਤ੍ਤੇ ਪਟਿਭਾਗੇ. ਨਾਨਾਕਾਰਨ੍ਤਿ ‘‘ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਵਣ੍ਣਾ ਵਤ੍ਤਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਨਾਨਾਵਿਧਤਂ. ਵਿਭਾਵਯਨ੍ਤਿ ਜਾਨਂ ਪਕਾਸਯਂ. ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸੇਤਿ ਤਤੋ ਸਮ੍ਭੂਤੇ ਨਿਮਿਤ੍ਤੇ, ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸੇ ਵਾ ਨਾਨਾਕਾਰਂ. ਨਿਮਿਤ੍ਤੇ ਹਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਠਪੇਨ੍ਤੋਵ ਨਾਨਾਕਾਰਤਞ੍ਚ ਵਿਭਾਵੇਤਿ, ਅਸ੍ਸਾਸਪਸ੍ਸਾਸੇ ਵਾ ਸਕਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਨਿਬਨ੍ਧਤੀਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਤਾਰਕਰੂਪਾਦਿਵਣ੍ਣਤੋ. ਕਕ੍ਖਲ਼ਤ੍ਤਾਦਿਲਕ੍ਖਣਤੋ.

ਅਟ੍ਠਕਥਾਸੁ ਪਟਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਆਸਨ੍ਨਭਵਙ੍ਗਤ੍ਤਾਤਿ ਕਾਰਣਂ ਵਤ੍ਵਾ ਸੀਹਲ਼ਟ੍ਠਕਥਾਸੁ ਪਟਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਂ. ਕਸ੍ਮਾ? ਯਸ੍ਮਾ ਛਟ੍ਠੇ, ਸਤ੍ਤਮੇ ਵਾ ਅਪ੍ਪਨਾਯ ਸਤਿ ਮਗ੍ਗਵੀਥਿਯਂ ਫਲਸ੍ਸ ਓਕਾਸੋ ਨ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ. ਇਧ ਹੋਤੂਤਿ ਚੇ? ਨ, ਲੋਕਿਯਪ੍ਪਨਾਪਿ ਹਿ ਅਪ੍ਪਨਾਵੀਥਿਮ੍ਹਿ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰੇਨ ਸਮਾਨਗਤਿਕਾਵਾਤਿ ਪਟਿਲਦ੍ਧਜ੍ਝਾਨੋਪਿ ਭਿਕ੍ਖੁ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਸੁਖਵਿਹਾਰਤ੍ਥਾਯ ਝਾਨਂ ਸਮਾਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਤਾਹਂ ਨਿਸੀਦਿਤੁਕਾਮੋ ਚਤੁਤ੍ਥੇ, ਪਞ੍ਚਮੇ ਵਾ ਅਪ੍ਪੇਤ੍ਵਾ ਨਿਸੀਦਤਿ, ਨ ਛਟ੍ਠੇ, ਸਤ੍ਤਮੇ ਵਾ. ਤਤ੍ਥ ਹਿ ਅਪ੍ਪਨਾ. ਤਤੋ ਪਰਂ ਅਪ੍ਪਨਾਯ ਆਧਾਰਭਾਵਂ ਨ ਗਚ੍ਛਤਿ. ਆਸਨ੍ਨਭਵਙ੍ਗਤ੍ਤਾ ਚਤੁਤ੍ਥਂ, ਪਞ੍ਚਮਂ ਵਾ ਗਚ੍ਛਤਿ ਥਲੇ ਠਿਤਘਟੋ ਵਿਯ ਜਵਨਾਨਮਨ੍ਤਰੇ ਠਿਤਤ੍ਤਾਤਿ ਕਿਰ ਆਚਰਿਯੋ.

ਪੁਥੁਤ੍ਤਾਰਮ੍ਮਣਾਨਿ ਅਨਾਵਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਝਾਨਙ੍ਗਾਨੇਵ ਆਵਜ੍ਜਨਂ ਆਵਜ੍ਜਨਵਸੀ ਨਾਮ. ਤਤੋ ਪਰਂ ਚਤੁਨ੍ਨਂ, ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਵਾ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਚਿਤ੍ਤਾਨਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨਂ, ਤਂ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਵਸੀ ਨਾਮ. ਤੇਨੇਵ ‘‘ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਵਸੀ ਪਨ ਆਵਜ੍ਜਨਵਸਿਯਾ ਏਵ ਵੁਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਸਮਾਪਜ੍ਜਨਵਸੀ ਨਾਮ ਯਤ੍ਤਕਂ ਕਾਲਂ ਇਚ੍ਛਤਿ ਤਤ੍ਤਕਂ ਸਮਾਪਜ੍ਜਨਂ, ਤਂ ਪਨ ਇਚ੍ਛਿਤਕਾਲਪਰਿਚ੍ਛੇਦਂ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਤੁਂ ਸਮਤ੍ਥਤਾਤਿ. ‘‘ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਵਸਿਯਾ ਵੁਟ੍ਠਾਨਵਸਿਨੋ ਅਯਂ ਨਾਨਤ੍ਤਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਾਨੁਭਾਵੇਨ ਜਵਨਂ ਜਵਤਿ, ਵੁਟ੍ਠਾਨਾਨੁਭਾਵੇਨ ਪਨ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਤੋ ਅਧਿਕਂ ਜਵਤੀ’’ਤਿਪਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਅਪਿਚ ਪਥਵੀਕਸਿਣਾਦਿਆਰਮ੍ਮਣਂ ਆਵਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਜਵਨਞ੍ਚ ਜਵਿਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਆਵਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਤਤੋ ਪਞ੍ਚਮਂ ਝਾਨਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ, ਅਯਂ ਕਿਰ ਉਕ੍ਕਟ੍ਠਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ. ਭਗਵਤੋ ਪਨ ਆਵਜ੍ਜਨਸਮਨਨ੍ਤਰਮੇਵ ਝਾਨਂ ਹੋਤੀਤਿ ਸਬ੍ਬਂ ਅਨੁਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ਵੁਤ੍ਤਂ.

‘‘ਵਤ੍ਥੁਨ੍ਤਿ ਹਦਯਵਤ੍ਥੁਂ. ਦ੍ਵਾਰਨ੍ਤਿ ਚਕ੍ਖਾਦਿ. ਆਰਮ੍ਮਣਨ੍ਤਿ ਰੂਪਾਦੀ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ਯਥਾਪਰਿਗ੍ਗਹਿਤਰੂਪਾਰਮ੍ਮਣਂ ਵਾ ਵਿਞ੍ਞਾਣਂ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਅਞ੍ਞਥਾਪਿ ਪਸ੍ਸਤਿ. ਕਥਂ? ‘‘ਯਥਾਪਰਿਗ੍ਗਹਿਤਰੂਪਵਤ੍ਥੁਦ੍ਵਾਰਾਰਮ੍ਮਣਂ ਵਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਯਥਾਪਰਿਗ੍ਗਹਿਤਰੂਪੇਸੁ ਵਤ੍ਥੁਦ੍ਵਾਰਾਰਮ੍ਮਣਾਨਿ ਯਸ੍ਸ ਵਿਞ੍ਞਾਣਸ੍ਸ, ਤਂ ਵਿਞ੍ਞਾਣਂ ਯਥਾਪਰਿਗ੍ਗਹਿਤਰੂਪਵਤ੍ਥੁਦ੍ਵਾਰਾਰਮ੍ਮਣਂ ਤਮ੍ਪਿ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਏਕਸ੍ਸ ਵਾ ਆਰਮ੍ਮਣਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਲੋਪੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋਤਿ ਚ ਮਮ ਤਕ੍ਕੋ ਵਿਚਾਰੇਤ੍ਵਾਵ ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ.

ਤਤੋ ਪਰਂ ਤੀਸੁ ਚਤੁਕ੍ਕੇਸੁ ਦ੍ਵੇ ਦ੍ਵੇ ਪਦਾਨਿ ਏਕਮੇਕਂ ਕਤ੍ਵਾ ਗਣੇਤਬ੍ਬਂ. ਸਮਥੇਨ ਆਰਮ੍ਮਣਤੋ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਵਸੇਨ ਅਸਮ੍ਮੋਹਤੋ ਪੀਤਿਪਟਿਸਂਵੇਦਨਮੇਤ੍ਥ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ‘‘ਦੁਕ੍ਖਮੇਤਂ ਞਾਣ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ ਪਨ ‘‘ਆਰਮ੍ਮਣਤੋ ਅਸਮ੍ਮੋਹਤੋ’’ਤਿ ਯਂ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਇਧ ਤਤੋ ਵੁਤ੍ਤਨਯਤੋ ਉਪ੍ਪਟਿਪਾਟਿਯਾ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਤ੍ਥ ਹਿ ਯੇਨ ਮੋਹੇਨ ਤਂ ਦੁਕ੍ਖਂ ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਂ, ਨ ਉਪਟ੍ਠਾਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਵਿਹਤਤ੍ਤਾ ਵਾ ਏਵਂ ਪਵਤ੍ਤੇ ਞਾਣੇ ਯਥਾਰੁਚਿ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਿਤੁਂ ਇਚ੍ਛਿਤਿਚ੍ਛਿਤਕਾਲੇ ਸਮਤ੍ਥਭਾਵਤੋ ਵਾ ਦੁਕ੍ਖਾਦੀਸੁ ਤੀਸੁ ਅਸਮ੍ਮੋਹਤੋ ਞਾਣਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਨਿਰੋਧੇ ਆਰਮ੍ਮਣਤੋ ਤਂਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਪੀਤਿਪਟਿਸਂਵੇਦਨਾ ਅਸਮ੍ਮੋਹਤੋ ਨ ਸਮ੍ਭਵਤਿ ਮੋਹਪ੍ਪਹਾਨਾਭਾਵਾ, ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਪਾਲ਼ਿਵਿਰੋਧਤੋ ਚ. ਤਤ੍ਥ ‘‘ਦੀਘਂ ਅਸ੍ਸਾਸਵਸੇਨਾ’’ਤਿਆਦਿ ਆਰਮ੍ਮਣਤੋ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਾਯ ਸਤਿਯਾ ਤੇਨ ਞਾਣੇਨ ਸਾ ਪੀਤਿ ਪਟਿਸਂਵਿਦਿਤਾ ਹੋਤਿ ਤਦਾਰਮ੍ਮਣਸ੍ਸ ਪਟਿਸਂਵਿਦਿਤਤ੍ਤਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ‘‘ਆਵਜ੍ਜਤੋ’’ਤਿਆਦਿ ਅਸਮ੍ਮੋਹਤੋ ਪੀਤਿਪਟਿਸਂਵੇਦਨਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਨਿਚ੍ਚਾਦਿਵਸੇਨ ਜਾਨਤੋ, ਪਸ੍ਸਤੋ, ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਤੋ ਚ. ਤਦਧਿਮੁਤ੍ਤਤਾਵਸੇਨ ਅਧਿਟ੍ਠਹਤੋ, ਅਧਿਮੁਚ੍ਚਤੋ, ਤਥਾ ਵੀਰਿਯਾਦਿਂ ਸਮਾਦਹਤੋ ਖਣਿਕਸਮਾਧਿਨਾ.

ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਨ੍ਤਿ ਞਾਤਪਰਿਞ੍ਞਾਯ. ਪਰਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਨ੍ਤਿ ਤੀਰਣਪਰਿਞ੍ਞਾਯ. ਸਬ੍ਬਞ੍ਹਿ ਦੁਕ੍ਖਸਚ੍ਚਂ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ, ਪਰਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਞ੍ਚ. ਤਤ੍ਰ ਚਾਯਂ ਪੀਤੀਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਨ੍ਤਿਆਦਿ ਮਗ੍ਗਕ੍ਖਣਂ ਸਨ੍ਧਾਯਾਹਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਮਗ੍ਗੇਨ ਅਸਮ੍ਮੋਹਸਙ੍ਖਾਤਵਿਪਸ੍ਸਨਾਕਿਚ੍ਚਨਿਪ੍ਫਤ੍ਤਿਤੋ ਮਗ੍ਗੋਪਿ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾਦਿਆਰਮ੍ਮਣਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਵਿਯ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਭੂਮਿਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ਸਮਥੇ ਕਾਯਿਕਸੁਖਾਭਾਵਾ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਦ੍ਵੀਸੁ ਚਿਤ੍ਤਸਙ੍ਖਾਰਪਦੇਸੂਤਿ ਚਿਤ੍ਤਸਙ੍ਖਾਰਪਟਿਸਂਵੇਦੀ…ਪੇ… ਸਿਕ੍ਖਤਿ ਪਸ੍ਸਮ੍ਭਯਂ ਚਿਤ੍ਤਸਙ੍ਖਾਰਪਟਿਸਂਵੇਦੀ…ਪੇ… ਸਿਕ੍ਖਤੀਤਿ ਏਤੇਸੁ. ਮੋਦਨਾਦਿ ਸਬ੍ਬਂ ਪੀਤਿਵੇਵਚਨਂ. ਅਨਿਚ੍ਚਾਨੁਪਸ੍ਸਨਾਦਿ ਕਿਲੇਸੇ, ਤਮ੍ਮੂਲਕੇ ਖਨ੍ਧਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰੇ. ਏਵਂ ਭਾਵਿਤੋਤਿ ਨ ਚਤੁਕ੍ਕਪਞ੍ਚਕਜ੍ਝਾਨਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਨੇਨ ਭਾਵਿਤੋ. ਏਵਂ ਸਬ੍ਬਾਕਾਰਪਰਿਪੁਣ੍ਣਂ ਕਤ੍ਵਾ ਭਾਵਿਤੋ. ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਮਗ੍ਗਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਕਾਲੇਸੁਪਿ ਪਵਤ੍ਤਅਸ੍ਸਾਸਮੁਖੇਨੇਵ ਸਬ੍ਬਂ ਦਸ੍ਸਿਤਂ ਉਪਾਯਕੁਸਲੇਨ ਭਗਵਤਾ.

੧੬੮. ਕਸ੍ਮਾ ਇਦਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਅਮ੍ਹੇਹੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ.

ਪਦਭਾਜਨੀਯਵਣ੍ਣਨਾ

੧੭੨. ਉਸ੍ਸੁਕ੍ਕਵਚਨਨ੍ਤਿ ਪਾਕਟਸਦ੍ਦਸਞ੍ਞਾ ਕਿਰ, ਸਮਾਨਕਪਦਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ‘‘ਸੁਤ੍ਵਾ ਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਵਿਯ ਸਞ੍ਚਿਚ੍ਚ ਵੋਰੋਪੇਤੁਕਾਮਸ੍ਸ ਸਞ੍ਚਿਚ੍ਚਪਦਂ ਵੋਰੋਪਨਪਦਸ੍ਸ ਉਸ੍ਸੁਕ੍ਕਂ, ਸਞ੍ਚੇਤਨਾ ਚ ਜੀਵਿਤਾ ਵੋਰੋਪਨਞ੍ਚ ਏਕਸ੍ਸੇਵਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਨ ਕੇਵਲਂ ਚੇਤਸਿਕਮਤ੍ਤੇਨੇਵ ਹੋਤਿ, ਪਯੋਗੋਪਿ ਇਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬੋ ਏਵਾਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਵੁਤ੍ਤਾਨੀਤਿ ਕਿਰ ਉਪਤਿਸ੍ਸਤ੍ਥੇਰੋ. ‘‘ਜਾਨਿਤ੍ਵਾ ਸਞ੍ਜਾਨਿਤ੍ਵਾ ਚੇਚ੍ਚ ਅਭਿਵਿਤਰਿਤ੍ਵਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੇ ‘‘ਜਾਨਨ੍ਤੋ…ਪੇ… ਵੀਤਿਕ੍ਕਮੋ’’ਤਿ ਵੋਰੋਪਨਮ੍ਪਿ ਦਸ੍ਸਿਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨੇ ਆਦਰਂ ਅਕਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਥੋ ਦਸ੍ਸਿਤੋ. ਵੀਤਿਕ੍ਕਮਸਙ੍ਖਾਤਤ੍ਥਸਿਦ੍ਧਿਯਾ ਹਿ ਪੁਰਿਮਚੇਤਨਾ ਅਤ੍ਥਸਾਧਿਕਾ ਹੋਤਿ. ਸਬ੍ਬਸੁਖੁਮਅਤ੍ਤਭਾਵਨ੍ਤਿ ਰੂਪਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਨ ਅਰੂਪਂ. ਅਤ੍ਤਸਙ੍ਖਾਤਾਨਞ੍ਹਿ ਅਰੂਪਾਨਂ ਖਨ੍ਧਵਿਭਙ੍ਗੇ (ਵਿਭ. ੧ ਆਦਯੋ) ਵਿਯ ਇਧ ਓਲ਼ਾਰਿਕਸੁਖੁਮਤਾ ਅਨਧਿਪ੍ਪੇਤਾ. ਮਾਤੁਕੁਚ੍ਛਿਸ੍ਮਿਨ੍ਤਿ ਯੇਭੁਯ੍ਯਵਚਨਂ, ਓਪਪਾਤਿਕਮਨੁਸ੍ਸੇਪਿ ਪਾਰਾਜਿਕਮੇਵ, ਅਰੂਪਕਾਯੇ ਉਪਕ੍ਕਮਾਭਾਵਾ ਤਗ੍ਗਹਣਂ ਕਸ੍ਮਾਤਿ ਚੇ? ਅਰੂਪਕ੍ਖਨ੍ਧੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਤਸ੍ਸੇਵ ਰੂਪਕਾਯਸ੍ਸ ਜੀਵਿਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸਮ੍ਭਵਤੋ. ਤੇਨ ਸਜੀਵਕੋਵ ਮਨੁਸ੍ਸਵਿਗ੍ਗਹੋਪਿ ਨਾਮ ਹੋਤੀਤਿ ਸਿਦ੍ਧਂ. ਏਤ੍ਥ ਮਾਤੁਕੁਚ੍ਛਿਸ੍ਮਿਨ੍ਤਿ ਮਨੁਸ੍ਸਮਾਤੁਯਾ ਵਾ ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਮਾਤੁਯਾ ਵਾ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹਿ ਪਰਿਵਾਰੇ (ਪਰਿ. ੪੮੦) –

‘‘ਇਤ੍ਥਿਂ ਹਨੇ ਚ ਮਾਤਰਂ, ਪੁਰਿਸਞ੍ਚ ਪਿਤਰਂ ਹਨੇ;

ਮਾਤਰਂ ਪਿਤਰਂ ਹਨ੍ਤ੍ਵਾ, ਨ ਤੇਨਾਨਨ੍ਤਰਂ ਫੁਸੇ;

ਪਞ੍ਹਾ ਮੇਸਾ ਕੁਸਲੇਹਿ ਚਿਨ੍ਤਿਤਾ’’ਤਿ.

ਪਠਮਨ੍ਤਿ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਚਿਤ੍ਤਮੇਵ. ਏਕਭਵਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਾਯ ਹਿ ਚਿਤ੍ਤਸਨ੍ਤਤਿਯਾ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਚਿਤ੍ਤਂ ਪਠਮਚਿਤ੍ਤਂ ਨਾਮ. ਚੁਤਿਚਿਤ੍ਤਂ ਪਚ੍ਛਿਮਂ ਨਾਮ. ਅਞ੍ਞਥਾ ਅਨਮਤਗ੍ਗੇ ਸਂਸਾਰੇ ਪਠਮਚਿਤ੍ਤਂ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ ਵਿਨਾ ਅਨਨ੍ਤਰਸਮਨਨ੍ਤਰਨਤ੍ਥਿਵਿਗਤਪਚ੍ਚਯੇਹਿ ਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਅਭਾਵਤੋ. ਭਾਵੇ ਵਾ ਨਵਸਤ੍ਤਪਾਤੁਭਾਵਦੋਸਪ੍ਪਸਙ੍ਗੋ. ਅਯਂ ਸਬ੍ਬਪਠਮੋ ਮਨੁਸ੍ਸਵਿਗ੍ਗਹੋਤਿ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਇਮਂ ਜੀਵਿਤਾ ਵੋਰੋਪੇਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕਾ, ਤਂ ਆਦਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਸਨ੍ਤਤਿਯਾ ਯਾਵ ਮਰਣਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨਕਮਨੁਸ੍ਸਵਿਗ੍ਗਹੇਸੁ ਅਪਰਿਮਾਣੇਸੁ ‘‘ਸਬ੍ਬਪਠਮੋ’’ਤਿ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ਯਦਾ ਪਨ ਯੋ ਮਨੁਸ੍ਸਵਿਗ੍ਗਹੋ ਪੁਬ੍ਬਾਪਰਿਯਵਸੇਨ ਸਨ੍ਤਤਿਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਹੋਤਿ, ਤਦਾ ਤਂ ਜੀਵਿਤਾ ਵੋਰੋਪੇਤੁਂ ਸਕ੍ਕਾ. ਸਨ੍ਤਤਿਂ ਵਿਕੋਪੇਨ੍ਤੋ ਹਿ ਜੀਵਿਤਾ ਵੋਰੋਪੇਤਿ ਨਾਮ. ਏਤ੍ਥ ਚ ਨਾਨਤ੍ਤਨਯੇ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤੇ ਸਤਿ ‘‘ਸਬ੍ਬਪਠਮੋ’’ਤਿ ਵਚਨਂ ਯੁਜ੍ਜਤਿ, ਨ ਪਨ ਏਕਤ੍ਤਨਯੇ ਸਨ੍ਤਤਿਯਾ ਏਕਤ੍ਤਾ. ਏਕਤ੍ਤਨਯੋ ਚ ਇਧਾਧਿਪ੍ਪੇਤੋ ‘‘ਸਨ੍ਤਤਿਂ ਵਿਕੋਪੇਤੀ’’ਤਿ ਵਚਨਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਸਬ੍ਬਪਠਮੋ’’ਤਿ ਵਚਨਂ ਨ ਯੁਜ੍ਜਤੀਤਿ ਚੇ? ਨ, ਸਨ੍ਤਤਿਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਬਹੁਤ੍ਤਾ. ਯਸ੍ਮਾ ਪਨ ਸਨ੍ਤਤਿ ਨਾਮ ਅਨੇਕੇਸਂ ਪੁਬ੍ਬਾਪਰਿਯੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਅਯਂ ਸਬ੍ਬਪਠਮੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋ, ਏਵਮੇਤ੍ਥ ਦ੍ਵੇਪਿ ਨਯਾ ਸਙ੍ਗਹਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਅਞ੍ਞਥਾ ‘‘ਸਨ੍ਤਤਿਂ ਵਿਕੋਪੇਤੀ’’ਤਿ ਇਦਂ ਵਚਨਂ ਨ ਸਿਜ੍ਝਤਿ. ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਸਨ੍ਤਤਿਂ ਵਿਕੋਪੇਤੀ’’ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਸਨ੍ਤਤਿਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਮੇਵ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਂ, ਨ ਅਦ੍ਧਾਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਵਿਯ ਦਿਸ੍ਸਤਿ, ਤਥਾਪਿ ਯਸ੍ਮਾ ਸਨ੍ਤਤਿਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਵਿਕੋਪਿਤੇ ਅਦ੍ਧਾਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਵਿਕੋਪਿਤਮੇਵ ਹੋਤਿ, ਅਦ੍ਧਾਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਪਨ ਵਿਕੋਪਿਤੇ ਸਨ੍ਤਤਿਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਵਿਕੋਪਿਤਂ ਹੋਤੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਨਤ੍ਥਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ‘‘ਤਦੁਭਯਮ੍ਪਿ ਵੋਰੋਪੇਤੁਂ ਸਕ੍ਕਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਦੇਵ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘ਸਨ੍ਤਤਿਂ ਵਿਕੋਪੇਤੀ’ਤਿ ਇਦਂ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਆਹ. ‘‘ਸਨ੍ਤਤਿਂ ਵਿਕੋਪੇਤੀ’’ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਪਕਤਿਯਾ ਆਯੁਪਰਿਯਨ੍ਤਂ ਪਤ੍ਵਾ ਮਰਣਕਸਤ੍ਤੇ ਵੀਤਿਕ੍ਕਮੇ ਸਤਿ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ ਵੀਤਿਕ੍ਕਮਪਚ੍ਚਯਾ ਸਨ੍ਤਤਿਯਾ ਅਕੋਪਿਤਤ੍ਤਾ. ਵੀਤਿਕ੍ਕਮਪਚ੍ਚਯਾ ਚੇ ਆਯੁਪਰਿਯਨ੍ਤਂ ਅਪ੍ਪਤ੍ਵਾ ਅਨ੍ਤਰਾਵ ਮਰਣਕਸਤ੍ਤੇ ਵੀਤਿਕ੍ਕਮਪਚ੍ਚਯਾ ਆਪਤ੍ਤਿ, ਕਮ੍ਮਬਦ੍ਧੋ ਚਾਤਿ ਨੋ ਤਕ੍ਕੋਤਿ ਆਚਰਿਯੋ. ‘‘ਮਰਣਵਣ੍ਣਂ ਵਾ ਸਂਵਣ੍ਣੇਯ੍ਯ, ਮਰਣਾਯ ਵਾ ਸਮਾਦਪੇਯ੍ਯ, ਅਯਮ੍ਪਿ ਪਾਰਾਜਿਕੋ ਹੋਤਿ ਅਸਂਵਾਸੋ’’ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਵਾ ਚੇਤਨਾਕ੍ਖਣੇ ਏਵ ਪਾਰਾਜਿਕਾਪਤ੍ਤਿ ਏਕਨ੍ਤਾਕੁਸਲਤ੍ਤਾ, ਦੁਕ੍ਖਵੇਦਨਤ੍ਤਾ, ਕਾਯਕਮ੍ਮਤ੍ਤਾ, ਵਚੀਕਮ੍ਮਤ੍ਤਾ, ਕਿਰਿਯਤ੍ਤਾ ਚਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਸਤ੍ਤਟ੍ਠਜਵਨਵਾਰਮਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਸਭਾਗਾਰਮ੍ਮਣਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤੇਨੇਵ ‘‘ਸਭਾਗਸਨ੍ਤਤਿਵਸੇਨਾ’’ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਟਿਪਕ੍ਖੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਤ੍ਤਾ ਸਮਨਨ੍ਤਰਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਯਂ ਹੋਨ੍ਤਂ ਯਥਾ ਪੁਰੇ ਵਿਯ ਅਹੁਤ੍ਵਾ ਦੁਬ੍ਬਲਸ੍ਸ. ਤਨ੍ਤਿ ਜੀਵਿਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਵਿਕੋਪਨਂ.

ਈਤਿਨ੍ਤਿ ਸਤ੍ਤਵਿਧਵਿਚ੍ਛਿਕਾਦੀਨਿ ਯੁਦ੍ਧੇ ਡਂਸਿਤ੍ਵਾ ਮਾਰਣਤ੍ਥਂ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਨ੍ਤਿ. ਪਜ੍ਜਰਕਨ੍ਤਿ ਸਰੀਰਡਾਹਂ. ਸੂਚਿਕਨ੍ਤਿ ਸੂਲਂ. ਵਿਸੂਚਿਕਨ੍ਤਿ ਸੁਕ੍ਖਮਾਤਿਸਾਰਂਵਸਯਂ. ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਿਯਨ੍ਤਿ ਰਤ੍ਤਾਤਿਸਾਰਂ. ਦ੍ਵਤ੍ਤਿਬ੍ਯਾਮਸਤਪ੍ਪਮਾਣੇ ਮਹਾਕਾਯੇ ਨਿਮ੍ਮਿਨਿਤ੍ਵਾ ਠਿਤਨਾਗੁਦ੍ਧਰਣਂ, ਕੁਜ੍ਝਿਤ੍ਵਾ ਓਲੋਕਿਤੇ ਪਰੇਸਂ ਕਾਯੇ ਵਿਸਮਰਣਂ ਵਾ ਡਾਹੁਪ੍ਪਾਦਨਂ ਵਾ ਪਯੋਗੋ ਨਾਮ.

ਕੇਚੀਤਿ ਮਹਾਸਙ੍ਘਿਕਾ. ਅਯਂ ਇਤ੍ਥੀ. ਕੁਲੁਮ੍ਬਸ੍ਸਾਤਿ ਗਬ੍ਭਸ੍ਸ. ਕਥਂ ਸਾ ਇਤਰਸ੍ਸਾਤਿ ਚੇ? ਤਸ੍ਸ ਦੁਟ੍ਠੇਨ ਮਨਸਾਨੁਪਕ੍ਖਿਤੇ ਸੋ ਚ ਗਬ੍ਭੋ ਸਾ ਚ ਇਦ੍ਧੀਤਿ ਉਭਯਮ੍ਪਿ ਸਹੇਵ ਨਸ੍ਸਤਿ, ਘਟਗ੍ਗੀਨਂ ਭੇਦਨਿਬ੍ਬਾਯਨਂ ਵਿਯ ਏਕਕ੍ਖਣੇ ਹੋਤਿ. ‘‘ਤੇਸਂ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿਕੇਸੁ ਓਚਰਿਯਮਾਨਂ ਨ ਸਮੇਤੀ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ, ‘‘ਤੇਸਂ ਮਤਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ‘ਥਾਵਰੀਨਮ੍ਪਿ ਅਯਂ ਯੁਜ੍ਜਤੀ’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਤਿਕਵਸੇਨ ਪਟਿਸੇਧਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਅਪਰੇ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਸਾਹਤ੍ਥਿਕਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਪਯੋਗੇਸੁ ਸਨ੍ਨਿਟ੍ਠਾਪਕਚੇਤਨਾਯ ਸਤ੍ਤਮਾਯ ਸਹੁਪ੍ਪਨ੍ਨਕਾਯਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਯਾ ਸਾਹਤ੍ਥਿਕਤਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਆਣਤ੍ਤਿਕੇ ਪਨ ਸਤ੍ਤਹਿਪਿ ਚੇਤਨਾਹਿ ਸਹ ਵਚੀਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਸਮ੍ਭਵਤੋ ਸਤ੍ਤਸਤ੍ਤ ਸਦ੍ਦਾ ਏਕਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਏਕੇਕਕ੍ਖਰਭਾਵਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਯਤ੍ਤਕੇਹਿ ਅਕ੍ਖਰੇਹਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯਂ ਵਿਞ੍ਞਾਪੇਤਿ, ਤਦਵਸਾਨਕ੍ਖਰਸਮੁਟ੍ਠਾਪਿਕਾਯ ਸਤ੍ਤਮਚੇਤਨਾਯ ਸਹਜਾਤਵਚੀਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਯਾ ਆਣਤ੍ਤਿਕਤਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਤਥਾ ਵਿਜ੍ਜਾਮਯਪਯੋਗੇ. ਕਾਯੇਨਾਣਤ੍ਤਿਯਂ ਪਨ ਸਾਹਤ੍ਥਿਕੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯੋਵ. ਥਾਵਰਪਯੋਗੇ ਯਾਵਤਾ ਪਰਸ੍ਸ ਮਰਣਂ ਹੋਤਿ, ਤਾਵਤਾ ਕਮ੍ਮਬਦ੍ਧੋ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਚ. ਤਤੋ ਪਰਂ ਅਤਿਸਞ੍ਚਰਣੇ ਕਮ੍ਮਬਦ੍ਧਾਤਿਬਹੁਤ੍ਤਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ ਸਤਿ ਪਰਂ ਮਰਣੇ. ਪਾਰਾਜਿਕਾਪਤ੍ਤਿ ਪਨੇਤ੍ਥ ਏਕਾ. ਅਤ੍ਥਸਾਧਕਚੇਤਨਾ ਯਸ੍ਮਾ ਏਤ੍ਥ ਚ ਦੁਤਿਯਪਾਰਾਜਿਕੇ ਚ ਲਬ੍ਭਤਿ, ਨ ਅਞ੍ਞਤ੍ਥ, ਤਸ੍ਮਾ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਸਾਧਾਰਣਾ ਇਮਾ ਗਾਥਾਯੋ –

‘‘ਭੂਤਧਮ੍ਮਨਿਯਾਮਾ ਯੇ, ਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਨਿਯਤਾ ਮਤਾ;

ਭਾਵਿਧਮ੍ਮਨਿਯਾਮਾ ਯੇ, ਤੇਵ ਅਨਿਯਤਾ ਇਧ.

‘‘ਭੂਤਧਮ੍ਮਨਿਯਾਮਾਨਂ, ਠਿਤਾਵ ਸਾ ਪਚ੍ਚਯਟ੍ਠਿਤਿ;

ਭਾਵਿਧਮ੍ਮਨਿਯਾਮਾਨਂ, ਸਾਪੇਕ੍ਖਾ ਪਚ੍ਚਯਟ੍ਠਿਤਿ.

‘‘ਤੇਨਞ੍ਞਾ ਹੇਤੁਯਾ ਅਤ੍ਥਿ, ਸਾਪਿ ਧਮ੍ਮਨਿਯਾਮਤਾ;

ਤਸ੍ਸਾ ਫਲਂ ਅਨਿਯਤਂ, ਫਲਾਪੇਕ੍ਖਾ ਨਿਯਾਮਤਾ.

‘‘ਏਵਞ੍ਹਿ ਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮਾਨਂ, ਠਿਤਾ ਧਮ੍ਮਨਿਯਾਮਤਾ;

ਲਦ੍ਧਧਮ੍ਮਨਿਯਾਮਾ ਯਾ, ਸਾਤ੍ਥਸਾਧਕਚੇਤਨਾ.

‘‘ਚੇਤਨਾਸਿਦ੍ਧਿਤੋ ਪੁਬ੍ਬੇ, ਪਚ੍ਛਾ ਤਸ੍ਸਾਤ੍ਥਸਿਦ੍ਧਿਤੋ;

ਅਵਿਸੇਸੇਨ ਸਬ੍ਬਾਪਿ, ਛਬ੍ਬਿਧਾ ਅਤ੍ਥਸਾਧਿਕਾ.

‘‘ਆਣਤ੍ਤਿਯਂ ਯਤੋ ਸਕ੍ਕਾ, ਵਿਭਾਵੇਤੁਂ ਵਿਭਾਗਤੋ;

ਤਸ੍ਮਾ ਆਣਤ੍ਤਿਯਂਯੇਵ, ਵੁਤ੍ਤਾ ਸਾ ਅਤ੍ਥਸਾਧਿਕਾ.

‘‘ਮਿਚ੍ਛਤ੍ਤੇ ਵਾਪਿ ਸਮ੍ਮਤ੍ਤੇ, ਨਿਯਤਾਨਿਯਤਾ ਮਤਾ;

ਅਭਿਧਮ੍ਮੇ ਨ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥਿ, ਤਤ੍ਥ ਸਾ ਨਿਯਤਾ ਸਿਯਾ.

‘‘ਯਾ ਥੇਯ੍ਯਚੇਤਨਾ ਸਬ੍ਬਾ, ਸਹਤ੍ਥਾਣਤ੍ਤਿਕਾਪਿ ਵਾ;

ਅਭਿਧਮ੍ਮਨਯੇਨਾਯਂ, ਏਕਨ੍ਤਨਿਯਤਾ ਸਿਯਾ.

‘‘ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ, ਸਹਤ੍ਥਾਣਤ੍ਤਿਕਾਦਿਕਾ;

ਅਭਿਧਮ੍ਮਵਸੇਨੇਸਾ, ਪਚ੍ਚੇਕਂ ਤਂ ਦੁਕਂ ਭਜੇ.

‘‘ਜੀਵਿਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੁਪਚ੍ਛੇਦੋ, ਚੇਤਨਾ ਚੇਤਿ ਤਂ ਦ੍ਵਯਂ;

ਨ ਸਾਹਤ੍ਥਿਕਕਮ੍ਮੇਨ, ਪਗੇਵਾਣਤ੍ਤਿਕਾਸਮਂ.

‘‘ਜੀਵਿਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੁਪਚ੍ਛੇਦੋ, ਚੇਤਨਾ ਚੇਤਿ ਤਂ ਦ੍ਵਯਂ;

ਨ ਸਾਹਤ੍ਥਿਕਕਮ੍ਮੇਨ, ਪਗੇਵਾਣਤ੍ਤਿਕਾਸਮਂ.

‘‘ਜੀਵਿਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੁਪਚ੍ਛੇਦਕ੍ਖਣੇ ਵਧਕਚੇਤਨਾ;

ਚਿਰਾਠਿਤਾਤਿ ਕੋ ਧਮ੍ਮੋ, ਨਿਯਾਮੇਤਿ ਆਪਤ੍ਤਿਕਂ.

‘‘ਜੀਵਿਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੁਪਚ੍ਛੇਦਕ੍ਖਣੇ ਚੇ ਵਧਕੋ ਸਿਯਾ;

ਮਤੋ ਸੁਤ੍ਤੋ ਪਬੁਦ੍ਧੋ ਵਾ, ਕੁਸਲੋ ਵਧਕੋ ਸਿਯਾ.

‘‘ਕੁਸਲਤ੍ਤਿਕਭੇਦੋ ਚ, ਵੇਦਨਾਤ੍ਤਿਕਭੇਦੋਪਿ;

ਸਿਯਾ ਤਥਾ ਗਤੋ ਸਿਦ੍ਧੋ, ਸਹਤ੍ਥਾ ਵਧਕਚੇਤਨਾ’’ਤਿ.

ਯਾਨਿ ਪਨ ਬੀਜਉਤੁਕਮ੍ਮਧਮ੍ਮਚਿਤ੍ਤਨਿਯਾਮਾਨਿ ਪਞ੍ਚ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯ ਆਨੇਤ੍ਵਾ ਨਿਦਸ੍ਸਿਤਾਨਿ, ਤੇਸੁ ਅਯਮਤ੍ਥਸਾਧਕਚੇਤਨਾ ਯੋਗਂ ਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਮਞ੍ਞੇ ‘‘ਅਯਂ ਅਤ੍ਥਸਾਧਕਚੇਤਨਾਨਿਯਮੋ ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਚੇਤਨਾਨਂ ਮਿਚ੍ਛਤ੍ਤਸਮ੍ਮਤ੍ਤਨਿਯਤਾਨਮ੍ਪਿ ਨਤ੍ਥਿਭਾਵਪ੍ਪਸਙ੍ਗਤੋ. ਭਜਾਪਿਯਮਾਨਾ ਯੇਨ, ਤੇਨ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਯਥਾਸਮ੍ਭਵਂ ਕਮ੍ਮਚਿਤ੍ਤਨਿਯਾਮੇ ਭਜਨ੍ਤਿ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਜੀਵਿਤੇ ਆਦੀਨਵੋ ਮਰਣਵਣ੍ਣਦਸ੍ਸਨੇ ਨ ਵਿਭਤ੍ਤੋਵ, ਇਧ ਪਨ ਸਙ੍ਕਪ੍ਪਪਦੇ ਅਤ੍ਥਤੋ ‘‘ਮਰਣਸਞ੍ਞੀ ਮਰਣਚੇਤਨੋ ਮਰਣਾਧਿਪ੍ਪਾਯੋ’’ਤਿ ਏਵਂ ਅਵਿਭੂਤਤ੍ਤਾ ਵਿਭਤ੍ਤੋ, ਅਪਾਕਟਤ੍ਤਾ, ਅਨੋਲ਼ਾਰਿਕਤ੍ਤਾ ਵਾ ਅਵਿਭਾਗਾ ਕਾਰਿਤਾ ਵਾ. ਨਯਿਦਂ ਵਿਤਕ੍ਕਸ੍ਸ ਨਾਮਨ੍ਤਿ ਨ ਵਿਤਕ੍ਕਸ੍ਸੇਵ ਨਾਮਂ, ਕਿਨ੍ਤੁ ਸਞ੍ਞਾਚੇਤਨਾਨਮ੍ਪਿ ਨਾਮਨ੍ਤਿ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ. ਕਙ੍ਖਾਵਿਤਰਣਿਯਮ੍ਪਿ ਏਵਮੇਵ ਵੁਤ੍ਤਂ.

੧੭੪. ਕਾਯਤੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ‘‘ਸਤ੍ਤਿਞਸੂ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੇ ਵਚਨਸਿਲਿਟ੍ਠਤ੍ਥਂ ‘‘ਉਸੁਸਤ੍ਤਿਆਦਿਨਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਨੁਦ੍ਦੇਸਿਕੇ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸਾਰਮ੍ਮਣਂ ਸੋ ਵਾ ਹੋਤਿ, ਅਞ੍ਞੋ ਵਾ. ਉਭਯੇਹੀਤਿ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਪਠਮਪ੍ਪਹਾਰੋ ਨ ਸਯਮੇਵ ਸਕ੍ਕੋਤਿ, ਦੁਤਿਯਂ ਲਭਿਤ੍ਵਾ ਪਨ ਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੋ ਜੀਵਿਤਵਿਨਾਸਨਹੇਤੁ ਅਹੋਸਿ, ਤਦਤ੍ਥਮੇਵ ਹਿ ਵਧਕੇਨ ਸੋ ਦਿਨ੍ਨੋ, ਦੁਤਿਯੋ ਪਨ ਅਞ੍ਞੇਨ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਦਿਨ੍ਨੋ, ਤੇਨ ਸੁਟ੍ਠੁ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਪਠਮਪ੍ਪਹਾਰੇਨੇਵਾ’’ਤਿ, ‘‘ਚੇਤਨਾ ਨਾਮ ਦਾਰੁਣਾਤਿ ਗਰੁਂ ਵਤ੍ਥੁਂ ਆਰਬ੍ਭ ਪਵਤ੍ਤਪੁਬ੍ਬਭਾਗਚੇਤਨਾ ਪਕਤਿਸਭਾਵਵਧਕਚੇਤਨਾ, ਨੋ ਦਾਰੁਣਾ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਆਚਰਿਯੇਨ ਲਿਖਿਤਂ. ‘‘ਪੁਬ੍ਬਭਾਗਚੇਤਨਾ ਪਰਿਵਾਰਾ, ਵਧਕਚੇਤਨਾਵ ਦਾਰੁਣਾ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਯਥਾਧਿਪ੍ਪਾਯਨ੍ਤਿ ਉਭੋਪਿ ਪਟਿਵਿਜ੍ਝਤਿ, ਸਾਹਤ੍ਥਿਕੋਪਿ ਸਙ੍ਕੇਤਤ੍ਤਾ ਨ ਮੁਚ੍ਚਤਿ ਕਿਰ.

ਕਿਰਿਯਾਵਿਸੇਸੋ ਅਟ੍ਠਕਥਾਸੁ ਅਨਾਗਤੋ. ‘‘ਏਵਂ ਵਿਜ੍ਝ, ਏਵਂ ਪਹਰ, ਏਵਂ ਘਾਹੇਹੀ’ਤਿ ਪਾਲ਼ਿਯਾ ਸਮੇਤੀਤਿ ਆਚਰਿਯੇਨ ਗਹਿਤੋ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਪੁਰਤੋ ਪਹਰਿਤ੍ਵਾਤਿਆਦਿ ਵਤ੍ਥੁਵਿਸਙ੍ਕੇਤਮੇਵ ਕਿਰ. ਏਤਂ ਗਾਮੇ ਠਿਤਨ੍ਤਿ ਪੁਗ੍ਗਲੋਵ ਨਿਯਮਿਤੋ. ਯੋ ਪਨ ਲਿਙ੍ਗਵਸੇਨ ‘‘ਦੀਘਂ…ਪੇ… ਮਾਰੇਹੀ’’ਤਿ ਆਣਾਪੇਤਿ ਅਨਿਯਮੇਤ੍ਵਾ. ਯਦਿ ਨਿਯਮੇਤ੍ਵਾ ਵਦਤਿ, ‘‘ਏਤਂ ਦੀਘ’’ਨ੍ਤਿ ਵਦੇਯ੍ਯਾਤਿ ਅਪਰੇ. ਆਚਰਿਯਾ ਪਨ ‘‘ਦੀਘਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਨਿਯਮਿਤਂ ਹੋਤਿ, ਏਵਂ ਅਨਿਯਮੇਤ੍ਵਾ ਵਦਤਿ, ਨ ਪਨ ਆਣਾਪਕੋ ਦੀਘਾਦੀਸੁ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਮਾਰੇਹੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ ਕਿਰ. ‘‘ਅਤ੍ਥੋ ਪਨ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਏਕਂ ਸਨ੍ਧਾਯਪਿ ਅਨਿਯਮੇਤ੍ਵਾ ਆਣਾਪੇਤੀ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ‘‘ਇਤਰੋ ਅਞ੍ਞਂ ਤਾਦਿਸਂ ਮਾਰੇਤਿ, ਆਣਾਪਕੋ ਮੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਯਥਾਧਿਪ੍ਪਾਯਂ ਨ ਗਤਤ੍ਤਾ. ‘‘ਏਵਂ ਦੀਘਾਦਿਵਸੇਨਾਪਿ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਅਨਿਯਮਿਤਸ੍ਸੇਵਾਤਿ ਯੁਤ੍ਤਂ ਵਿਯ ਦਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਅਞ੍ਞਤਰਸ੍ਮਿਂ ਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ਲਿਖਿਤਂ, ਸੁਟ੍ਠੁ ਵੀਮਂਸਿਤ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬਂ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ, ਓਕਾਸਸ੍ਸ ਨਿਯਮਿਤਤ੍ਤਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਓਕਾਸਨਿਯਮਂ ਕਤ੍ਵਾ ਨਿਦ੍ਦਿਸਨ੍ਤੋ ਤਸ੍ਮਿਂ ਓਕਾਸੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨਂ ਮਾਰੇਤੁਕਾਮੋਵ ਹੋਤਿ, ਸਯਂ ਪਨ ਤਦਾ ਤਤ੍ਥ ਨਤ੍ਥਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਓਕਾਸੇਨ ਸਹ ਅਤ੍ਤਨੋ ਜੀਵਿਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਨ ਹੋਤਿ, ਤੇਨ ਅਤ੍ਤਨਾ ਮਾਰਾਪਿਤੋ ਪਰੋ ਏਵ ਮਾਰਾਪਿਤੋ. ਕਥਂ? ਸਯਂ ਰਸ੍ਸੋ ਚ ਤਨੁਕੋ ਚ ਹੁਤ੍ਵਾ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗੇ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਆਣਤ੍ਤਿਕ੍ਖਣੇ ‘‘ਦੀਘਂ ਰਸ੍ਸਂ ਥੂਲਂ ਬਲਵਨ੍ਤਂ ਮਾਰੇਹੀ’’ਤਿ ਆਣਾਪੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਤ੍ਤਨਿ ਤਸ੍ਸਾਕਾਰਸ੍ਸ ਨਤ੍ਥਿਤਾਯ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਤਾਦਿਸਸ੍ਸ ਜੀਵਿਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪਵਤ੍ਤਤਿ, ਤੇਨ ਮੂਲਟ੍ਠਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਬਦ੍ਧੋ. ਏਵਂਸਮ੍ਪਦਮਿਦਨ੍ਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ.

ਦੂਤਪਰਮ੍ਪਰਾਨਿਦ੍ਦੇਸੇ ਆਣਾਪੇਤਿ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸ. ਇਤਰਸ੍ਸ ਆਰੋਚੇਤਿ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸਾਤਿ ਆਚਰਿਯਨ੍ਤੇਵਾਸੀਨਂ ਯਥਾਸਮ੍ਭਵਂ ਆਰੋਚਨੇ, ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਨੇ ਦੁਕ੍ਕਟਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਨ ਵਧਕੋ ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਕਟਨ੍ਤਿ ਸਿਦ੍ਧਂ ਹੋਤਿ. ਤਂ ਪਨ ਓਕਾਸਾਭਾਵਤੋ ਨ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਮੂਲਟ੍ਠੇਨ ਆਪਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬਾਪਤ੍ਤਿਯਾ ਹਿ ਤਸ੍ਸ ਓਕਾਸੋ ਅਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਨੋ, ਤੇਨਸ੍ਸ ਤਸ੍ਮਿਂ ਓਕਾਸੇ ਥੁਲ੍ਲਚ੍ਚਯਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਵਧਕੋ ਚੇ ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਮੂਲਟ੍ਠੋ ਆਚਰਿਯੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ਆਪਨ੍ਨਦੁਕ੍ਕਟੇਨ ਸਹ ਥੁਲ੍ਲਚ੍ਚਯਮ੍ਪਿ ਆਪਜ੍ਜਤਿ. ਕਸ੍ਮਾ? ਮਹਾਜਨੋ ਹਿ ਤੇਨ ਪਾਪੇ ਨਿਯੋਜਿਤੋਤਿ. ਇਦਂ ਪਨ ਦੁਕ੍ਕਟਥੁਲ੍ਲਚ੍ਚਯਂ ਵਧਕੋ ਚੇ ਤਮਤ੍ਥਂ ਨ ਸਾਵੇਤਿ ਆਪਜ੍ਜਤਿ. ਯਦਿ ਸਾਵੇਤਿ, ਪਾਰਾਜਿਕਮੇਵਾਪਜ੍ਜਤਿ. ਕਸ੍ਮਾ? ਅਤ੍ਥਸਾਧਕਚੇਤਨਾਯ ਅਭਾਵਾ. ਅਨੁਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ਪਨ ‘‘ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਤਿ, ਤਂ ਦੁਕ੍ਕਟਂ ਹੋਤਿ. ਯਦਿ ਏਵਂ ਕਸ੍ਮਾ ਪਾਠੇ ਨ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਚੇ? ਵਧਕੋ ਪਨ ‘ਸਾਧੁ ਕਰੋਮੀ’ਤਿ ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਿਤ੍ਵਾ ਤਂ ਨ ਕਰੋਤਿ. ਏਵਞ੍ਹਿ ਨਿਯਮੇ ‘ਮੂਲਟ੍ਠਸ੍ਸ ਕਿਂ ਨਾਮ ਹੋਤਿ, ਕਿਮਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਕਟਾਪਤ੍ਤੀ’ਤਿ ਸਞ੍ਜਾਤਕਙ੍ਖਾਨਂ ਤਦਤ੍ਥਦੀਪਨਤ੍ਥਂ ‘ਮੂਲਟ੍ਠਸ੍ਸ ਆਪਤ੍ਤਿ ਥੁਲ੍ਲਚ੍ਚਯਸ੍ਸਾ’’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਵਧਕੋ ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ ਆਪਤ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸ, ਮੂਲਟ੍ਠਸ੍ਸ ਚ ਆਪਤ੍ਤਿ ਥੁਲ੍ਲਚ੍ਚਯਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਨ ਸਿਲਿਸ੍ਸਤਿ, ਮੂਲਟ੍ਠੇਨ ਆਪਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬਾਪਤ੍ਤਿਦਸ੍ਸਨਾਧਿਕਾਰਤ੍ਤਾ ਵਧਕੋ ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਵਿਸਕ੍ਕਿਯਦੂਤਪਦਨਿਦ੍ਦੇਸੇ ‘‘ਵਤ੍ਤੁਕਾਮਤਾਯ ਚ ਕਿਚ੍ਛੇਨੇਤ੍ਥ ਵਤ੍ਵਾ ਪਯੋਜਨਂ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਭਗਵਤਾ ਨ ਵੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਯਂ ਪਨ ‘‘ਮੂਲਟ੍ਠਸ੍ਸੇਵ ਦੁਕ੍ਕਟ’’ਨ੍ਤਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਤ੍ਰਾਯਂ ਵਿਚਾਰਣਾ – ਆਚਰਿਯੇਨ ਆਣਤ੍ਤੇਨ ਬੁਦ੍ਧਰਕ੍ਖਿਤੇਨ ਤਦਤ੍ਥੇ ਸਙ੍ਘਰਕ੍ਖਿਤਸ੍ਸੇਵ ਆਰੋਚਿਤੇ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਯੋ ‘‘ਸਾਧੂ’’ਤਿ ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਅਥ ਖੋ ਆਚਰਿਯਸ੍ਸੇਵੇਤਂ ਦੁਕ੍ਕਟਂ ਵਿਸਙ੍ਕੇਤਤ੍ਤਾ, ਨ ਬੁਦ੍ਧਰਕ੍ਖਿਤਸ੍ਸ, ਕਸ੍ਮਾ? ਅਤ੍ਥਸਾਧਕਚੇਤਨਾਯ ਆਪਨ੍ਨਤ੍ਤਾ. ਤੇਨੇਵ ‘‘ਆਣਾਪਕਸ੍ਸ ਚ ਵਧਕਸ੍ਸ ਚ ਆਪਤ੍ਤਿ ਪਾਰਾਜਿਕਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਂ ਪਨ ਮੂਲਟ੍ਠੇਨ ਆਪਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬਦੁਕ੍ਕਟਂ ‘‘ਮੂਲਟ੍ਠਸ੍ਸ ਅਨਾਪਤ੍ਤੀ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਅਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਨੋਕਾਸਤ੍ਤਾ ਨ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਅਵਿਸਙ੍ਕੇਤੇ ‘‘ਮੂਲਟ੍ਠਸ੍ਸ ਆਪਤ੍ਤਿ ਥੁਲ੍ਲਚ੍ਚਯਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਵਿਸਙ੍ਕੇਤੇ ਆਪਤ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸਾਤਿ ਸਿਦ੍ਧਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ‘‘ਵਧਕੋ ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਇਦਂ ਪਨ ਦੁਕ੍ਕਟਂ ਵਧਕਸ੍ਸੇਵ. ਸੋ ਹਿ ਪਠਮਂ ਆਣਾਪਕਂ ਬੁਦ੍ਧਰਕ੍ਖਿਤਂ ਪਾਰਾਜਿਕਾਪਤ੍ਤਿਂ ਪਾਪੇਤ੍ਵਾ ਸਯਂ ਜੀਵਿਤਾ ਵੋਰੋਪੇਤ੍ਵਾ ਆਪਜ੍ਜਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ‘‘ਸੋ ਤਂ ਜੀਵਿਤਾ ਵੋਰੋਪੇਤਿ, ਆਣਾਪਕਸ੍ਸ ਚ ਵਧਕਸ੍ਸ ਚ ਆਪਤ੍ਤਿ ਪਾਰਾਜਿਕਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਨ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਥਾਪਿ ਤਂ ਅਤ੍ਥਤੋ ਵੁਤ੍ਤਮੇਵ, ‘‘ਯਤੋ ਪਾਰਾਜਿਕਂ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਪੁਬ੍ਬੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯਤ੍ਤਾ ਚ ਤਂ ਨ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਸੋ ਤਂ ਜੀਵਿਤਾ ਵੋਰੋਪੇਤਿ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਪਾਰਾਜਿਕਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਹਿ ਪੁਬ੍ਬੇ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਏਤ੍ਥ ਪੁਬ੍ਬੇ ਆਚਰਿਯਨ੍ਤੇਵਾਸਿਕਾਨਂ ਵੁਤ੍ਤਦੁਕ੍ਕਟਥੁਲ੍ਲਚ੍ਚਯਾਪਤ੍ਤਿਯੋ ਪਠਮਮੇਵ ਅਨਾਪਨ੍ਨਾ ਪਾਰਾਜਿਕਾਪਤ੍ਤਿਯਾ ਆਪਨ੍ਨਤ੍ਤਾ. ਤਥਾਪਿ ਵਧਕਸ੍ਸ ਪਾਰਾਜਿਕਾਪਤ੍ਤਿਯਾ ਤੇਸਂ ਪਾਰਾਜਿਕਭਾਵੋ ਪਾਕਟੋ ਜਾਤੋਤਿ ਕਤ੍ਵਾ ‘‘ਆਪਤ੍ਤਿ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਪਾਰਾਜਿਕਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਏਕਤੋ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਨ ਤਥਾ ‘‘ਆਣਾਪਕਸ੍ਸ, ਵਧਕਸ੍ਸ ਚ ਆਪਤ੍ਤਿ ਪਾਰਾਜਿਕਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ. ਕਸ੍ਮਾ? ਵਧਕਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਕਟਾਪਤ੍ਤਿਯਾ ਆਪਨ੍ਨਤ੍ਤਾ. ਸੋ ਹਿ ਪਠਮਂ ਦੁਕ੍ਕਟਾਪਤ੍ਤਿਂ ਆਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਛਾ ਪਾਰਾਜਿਕਂ ਆਪਜ੍ਜਤਿ. ਯਦਿ ਪਨ ਅਨ੍ਤੇਵਾਸਿਕਾ ਕੇਵਲਂ ਆਚਰਿਯਸ੍ਸ ਗਰੁਕਤਾਯ ਸਾਸਨਂ ਆਰੋਚੇਨ੍ਤਿ ਸਯਂ ਅਮਰਣਾਧਿਪ੍ਪਾਯਾ ਸਮਾਨਾ ਪਾਰਾਜਿਕੇਨ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ. ਅਕਪ੍ਪਿਯਸਾਸਨਹਰਣਪਚ੍ਚਯਾ ਦੁਕ੍ਕਟਾਪਤ੍ਤਿ ਹੋਤਿ ਏਵ, ਇਮਸ੍ਸਤ੍ਥਸ੍ਸ ਸਾਧਨਤ੍ਥਂ ਧਮ੍ਮਪਦਵਤ੍ਥੂਹਿ ਮਿਗਲੁਦ੍ਦਕਸ੍ਸ ਭਰਿਯਾਯ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਾਯ ਧਨੁਉਸੁਸੂਲਾਦਿਦਾਨਂ ਨਿਦਸ੍ਸਨਂ ਵਦਨ੍ਤਿ ਏਕੇ. ਤਂ ਤਿਤ੍ਤਿਰਜਾਤਕੇਨ (ਜਾ. ੧.੪.੭੩ ਆਦਯੋ) ਸਮੇਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਸੁਤ੍ਤਞ੍ਚ ਅਟ੍ਠਕਥਞ੍ਚ ਅਨੁਲੋਮੇਤੀਤਿ ਨੋ ਤਕ੍ਕੋਤਿ ਆਚਰਿਯੋ. ਇਧ ਪਨ ਦੂਤਪਰਮ੍ਪਰਾਯ ਚ ‘‘ਇਤ੍ਥਨ੍ਨਾਮਸ੍ਸ ਪਾਵਦ, ਇਤ੍ਥਨ੍ਨਾਮੋ ਇਤ੍ਥਨ੍ਨਾਮਂ ਪਾਵਦਤੂ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਅਵਿਸੇਸੇਤ੍ਵਾ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਵਾਚਾਯ ਵਾ ਆਰੋਚੇਤੁ, ਹਤ੍ਥਮੁਦ੍ਦਾਯ ਵਾ, ਪਣ੍ਣੇਨ ਵਾ, ਦੂਤੇਨ ਵਾ ਆਰੋਚੇਤੁ, ਵਿਸਙ੍ਕੇਤੋ ਨਤ੍ਥਿ. ਸਚੇ ਵਿਸੇਸੇਤ੍ਵਾ ਮੂਲਟ੍ਠੋ, ਅਨ੍ਤਰਾਦੂਤੋ ਵਾ ਵਦਤਿ, ਤਦਤਿਕ੍ਕਮੇ ਵਿਸਙ੍ਕੇਤੋਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਇਦਾਨਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਅਧਿਕਾਰਦ੍ਵਯੇ ਅਨੁਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯੋ ਵੁਚ੍ਚਤਿ – ‘‘ਵਧਕੋ ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਵਧਕਸ੍ਸੇਵ ਆਪਤ੍ਤਿ, ਨ ਆਣਾਪਕਸ੍ਸ ਬੁਦ੍ਧਰਕ੍ਖਿਤਸ੍ਸ. ਯਦਿ ਪਨ ਸੋ ਵਜ੍ਝਮਰਣਾਮਰਣੇਸੁ ਅਵਸ੍ਸਮਞ੍ਞਤਰਂ ਕਰੋਤਿ, ਬੁਦ੍ਧਰਕ੍ਖਿਤਸ੍ਸਾਣਤ੍ਤਿਕ੍ਖਣੇ ਏਵ ਪਾਰਾਜਿਕਦੁਕ੍ਕਟੇਸੁ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਸਿਯਾ. ‘‘ਇਤਿ ਚਿਤ੍ਤਮਨੋ’’ਤਿ ਅਧਿਕਾਰਤੋ ‘‘ਚਿਤ੍ਤਸਙ੍ਕਪ੍ਪੋ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥਾਪਿ ਇਤਿ-ਸਦ੍ਦੋ ਵਿਯ ‘‘ਵਧਕੋ ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਮੂਲਟ੍ਠਸ੍ਸ ਆਪਤ੍ਤਿ ਥੁਲ੍ਲਚ੍ਚਯਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਅਧਿਕਾਰਤੋ ‘‘ਮੂਲਟ੍ਠਸ੍ਸ ਆਪਤ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਮੇਵ ਹੋਤਿ. ਕਸ੍ਮਾ ਸਰੂਪੇਨ ਨ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਚੇ? ਤਤੋ ਚੁਤ੍ਤਰਿ ਨਯਦਾਨਤ੍ਥਂ. ‘‘ਮੂਲਟ੍ਠਸ੍ਸ ਆਪਤ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਹਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਮੂਲਟ੍ਠਸ੍ਸੇਵ ਵਸੇਨ ਨਿਯਮਿਤਤ੍ਤਾ ‘‘ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਕਟਂ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਨ ਞਾਯਤਿ. ‘‘ਵਧਕੋ ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਹਿ ਅਨਿਯਮੇਤ੍ਵਾ ਵੁਤ੍ਤੇ ਸਕ੍ਕਾ ਉਭਯੇਸਂ ਵਸੇਨ ਦੁਕ੍ਕਟੇ ਯੋਜੇਤੁਂ. ਤਸ੍ਮਾ ਏਵ ਹਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਚਰਿਯੇਹਿ ਅਧਿਕਾਰਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਸਙ੍ਘਰਕ੍ਖਿਤੇਨ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਤੇ ਮੂਲਟ੍ਠਸ੍ਸੇਵ ਦੁਕ੍ਕਟਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਸ੍ਸ ਨੇਵ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਂ, ਨ ਪਟਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਂ, ਕੇਵਲਨ੍ਤੁ ਬੁਦ੍ਧਰਕ੍ਖਿਤਸ੍ਸ ਅਨਿਯਮਿਤਤ੍ਤਾ ਪਟਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਂ, ਤਸ੍ਸ ਪਨ ਪਾਰਾਜਿਕਦੁਕ੍ਕਟੇਸੁ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਭਵੇਯ੍ਯਾਤਿ ਅਯਮਤ੍ਥੋ ਦੀਪਿਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਮ੍ਪਿ ਸੁਵੁਤ੍ਤਂ. ਯਸ੍ਮਾ ਉਭਯੇਸਂ ਵਸੇਨ ਯੋਜੇਤੁਂ ਸਕ੍ਕਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਆਚਰਿਯੇਹਿ ‘‘ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਸ੍ਸੇਵੇਤਂ ਦੁਕ੍ਕਟ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਤ੍ਥ ਮੂਲਟ੍ਠੋ ਨੇਵ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤੋ ‘‘ਮੂਲਟ੍ਠਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਵਚਨਾਭਾਵਤੋ, ਨ ਚ ਪਟਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤੋ ‘‘ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਸ੍ਸ ਆਪਤ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਪਾਲ਼ਿਯਾ ਅਭਾਵਤੋ, ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਨਪਚ੍ਚਯਾ ਵਧਕਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਕਟਂ ਸਿਯਾਤਿ ਨਯਂ ਦਾਤੁਂ ‘‘ਮੂਲਟ੍ਠਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਅਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ‘‘ਤਂ ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਸ੍ਸੇਵੇਤਂ ਦੁਕ੍ਕਟ’’ਨ੍ਤਿ ਯਂ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਮ੍ਪਿ ਸੁਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਤ੍ਰ ਹਿ ਬੁਦ੍ਧਰਕ੍ਖਿਤਸ੍ਸ ਪਟਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਂ, ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਪਨ ਤਸ੍ਸ ਆਪਤ੍ਤਿ ਅਨਿਯਤਾਤਿ. ਕਸ੍ਮਾ ਪਨ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਅਨੁਤ੍ਤਾਨਂ ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਨਪਚ੍ਚਯਾ ਵਧਕਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਕਟਂ ਅਵਤ੍ਵਾ ਮੂਲਟ੍ਠਸ੍ਸੇਵ ਵਸੇਨ ਦੁਕ੍ਕਟਂ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਚੇ? ਅਨਿਟ੍ਠਨਿਵਾਰਣਤ੍ਥਂ. ‘‘ਸਙ੍ਘਰਕ੍ਖਿਤੇਨ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਤੇ ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਨਪਚ੍ਚਯਾ ਤਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਕਟ’’ਨ੍ਤਿ ਹਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਅਨਨ੍ਤਰਨਯੇਨ ਸਰੂਪੇਨ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਇਧਾਪਿ ਮੂਲਟ੍ਠਸ੍ਸ ਥੁਲ੍ਲਚ੍ਚਯਂ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤਮੇਵ ਹੋਤੀਤਿ ਆਪਜ੍ਜਤਿ. ਇਤਿ ਤਂ ਏਵਂ ਆਪਨ੍ਨਂ ਥੁਲ੍ਲਚ੍ਚਯਂ ਉਤ੍ਤਾਨਨ੍ਤਿ ਤਂ ਅਵਤ੍ਵਾ ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਕਟਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਨੁਤ੍ਤਾਨਤ੍ਤਾ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਨ੍ਤਿ ਇਮਂ ਅਨਿਟ੍ਠਗ੍ਗਹਣਂ ਨਿਵਾਰੇਤੁਂ ‘‘ਮੂਲਟ੍ਠਸ੍ਸੇਵੇਤਂ ਦੁਕ੍ਕਟ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਆਚਰਿਯੇਨ ਹਿ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਕਟਮ੍ਪਿ ਉਤ੍ਤਾਨਮੇਵ. ਉਤ੍ਤਾਨਞ੍ਚ ਕਸ੍ਮਾ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਖਨ੍ਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਚੇ? ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਦੀਪਨਤ੍ਥਂ. ‘‘ਪਿਟਕਤ੍ਤਯਾਦੀਸੁ ਅਪ੍ਪਟਿਹਤਬੁਦ੍ਧਿਯੋਪਿ ਆਚਰਿਯਾ ਸਰੂਪੇਨ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਞ੍ਚ ਅਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਏਵਰੂਪੇਸੁ ਨਾਮ ਠਾਨੇਸੁ ਏਵਂ ਪਟਿਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਕਿਮਙ੍ਗਂ ਪਨ ਮਾਦਿਸੋਤਿ ਸੁਹਦਯਾ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤਾ ਅਨਾਗਤੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯਮਨਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਸਙ੍ਕਰਦੋਸਂ ਵਿਵਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਵਣ੍ਣਨਾਵੇਲਞ੍ਚ ਅਨਤਿਕ੍ਕਮ੍ਮ ਪਟਿਪਜ੍ਜਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਚ ਅਪਰੇਹਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਯਂ ਪਨ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯ ਵਾ ਅਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਏਵਰੂਪੇਸੁ ਨਾਮ ਪਾਠੋ ਆਚਰਿਯੇਨ ਪਚ੍ਛਾ ਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਕੇਸੁਚਿ ਪੋਤ੍ਥਕੇਸੁ ਨ ਦਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਕਤ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬਂ ਲਿਖਿਸ੍ਸਾਮ. ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇ ਪਟਿਗ੍ਗਹਣੇ ਆਪਤ੍ਤਿਯੇਵ ਨ ਸਿਯਾ, ਸਞ੍ਚਰਿਤ੍ਤਪਟਿਗ੍ਗਹਣਮਰਣਾਭਿਨਨ੍ਦਨੇਸੁਪਿ ਚ ਆਪਤ੍ਤਿ ਹੋਤਿ, ਮਾਰਣਪਟਿਗ੍ਗਹਣੇ ਕਥਂ ਨ ਸਿਯਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਸ੍ਸੇਵੇਤਂ ਦੁਕ੍ਕਟਂ, ਤੇਨੇਵੇਤ੍ਥ ‘‘ਮੂਲਟ੍ਠਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਨ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਪੁਰਿਮਨਯੇਪਿ ਚੇਤਂ ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਸ੍ਸ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਮੇਵ, ਓਕਾਸਾਭਾਵੇਨ ਪਨ ਨ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਸ੍ਮਾ ਯੋ ਯੋ ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸ ਤਪ੍ਪਚ੍ਚਯਾ ਆਪਤ੍ਤਿਯੇਵਾਤਿ ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਖਨ੍ਤਿ. ਯਥਾ ਚੇਤ੍ਥ, ਏਵਂ ਅਦਿਨ੍ਨਾਦਾਨੇਪੀਤਿ.

੧੭੫. ਅਰਹੋ ਰਹੋਸਞ੍ਞੀਨਿਦ੍ਦੇਸਾਦੀਸੁ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਪਾਲ਼ਿਯਂ, ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਞ੍ਚ ਦੁਕ੍ਕਟਮੇਵ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਥਾਪਿ ਤਤ੍ਥ ਪਰਮ੍ਪਰਾਯ ਸੁਤ੍ਵਾ ਮਰਤੂਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੇਨ ਉਲ੍ਲਪਨ੍ਤਸ੍ਸ ਉਦ੍ਦੇਸੇ ਸਤਿ ਉਦ੍ਦਿਟ੍ਠਸ੍ਸ ਮਰਣੇਨ ਆਪਤ੍ਤਿ ਪਾਰਾਜਿਕਸ੍ਸ, ਅਸਤਿ ਯਸ੍ਸ ਕਸ੍ਸਚਿ ਮਰਣੇਨ ਆਪਤ੍ਤਿ ਪਾਰਾਜਿਕਸ੍ਸ. ‘‘ਇਤ੍ਥਨ੍ਨਾਮੋ ਸੁਤ੍ਵਾ ਮੇ ਵਜ੍ਝਸ੍ਸ ਆਰੋਚੇਤੂ’’ਤਿ ਉਦ੍ਦਿਸਿਤ੍ਵਾ ਉਲ੍ਲਪਨ੍ਤਸ੍ਸ ਵਿਸਙ੍ਕੇਤਤਾ ਦੂਤਪਰਮ੍ਪਰਾਯ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਸਚੇ ‘‘ਯੋ ਕੋਚਿ ਸੁਤ੍ਵਾ ਵਦਤੂ’’ਤਿ ਉਲ੍ਲਪਤਿ, ਵਜ੍ਝੋ ਸਯਮੇਵ ਸੁਤ੍ਵਾ ਮਰਤਿ, ਵਿਸਙ੍ਕੇਤਤ੍ਤਾ ਨ ਪਾਰਾਜਿਕਂ. ਯੋ ਕੋਚਿ ਸੁਤ੍ਵਾ ਵਦਤਿ, ਸੋ ਚੇ ਮਰਤਿ, ਪਾਰਾਜਿਕਂ. ‘‘ਯੋ ਕੋਚਿ ਮਮ ਵਚਨਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਤਂ ਮਾਰੇਤੂ’’ਤਿ ਉਲ੍ਲਪਤਿ, ਯੋ ਕੋਚਿ ਸੁਤ੍ਵਾ ਮਾਰੇਤਿ, ਪਾਰਾਜਿਕਂ, ਸਯਮੇਵ ਸੁਤ੍ਵਾ ਮਾਰੇਤਿ, ਵਿਸਙ੍ਕੇਤਤ੍ਤਾ ਨ ਪਾਰਾਜਿਕਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਯਥਾਸਮ੍ਭਵੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

੧੭੬. ਮੂਲਂ ਦਤ੍ਵਾ ਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਭਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ, ਭਞ੍ਜਿਤ੍ਵਾ, ਚਵਿਤ੍ਵਾ, ਚੁਣ੍ਣੇਤ੍ਵਾ, ਅਗ੍ਗਿਮ੍ਹਿ ਪਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਵਾ ਪਗੇਵ ਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥਤੋ ਵੁਤ੍ਤਮੇਵ ਹੋਤਿ. ਯੇਸਂ ਹਤ੍ਥਤੋ ਮੂਲਂ ਗਹਿਤਨ੍ਤਿ ਯੇਸਂ ਞਾਤਕਪਰਿਵਾਰਿਤਾਨਂ ਹਤ੍ਥਤੋ ਮੂਲਂ ਤੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਗਹਿਤਂ, ਪੋਤ੍ਥਕਸਾਮਿਕਹਤ੍ਥਤੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ਦਿਨ੍ਨਮੂਲਂ ਪੁਨ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਤੇਸਞ੍ਞੇਵ ਞਾਤਕਾਦੀਨਂ ਦਤ੍ਵਾ ਮੁਚ੍ਚਤਿ, ਏਵਂ ਪੋਤ੍ਥਕਸਾਮਿਕਸ੍ਸੇਵ ਸਨ੍ਤਕਂ ਜਾਤਂ ਹੋਤਿ. ਅਨੁਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ਪਨ ‘‘ਸਚੇਪਿ ਸੋ ਵਿਪ੍ਪਟਿਸਾਰੀ ਹੁਤ੍ਵਾ ਸੀਘਂ ਤੇਸਂ ਮੂਲਂ ਦਤ੍ਵਾ ਮੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਂ ਯੇਨ ਧਨੇਨ ਪੋਤ੍ਥਕੋ ਕੀਤੋ, ਤਞ੍ਚ ਧਨਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਕਸ੍ਮਾ? ਪੋਤ੍ਥਕਸਾਮਿਕਹਤ੍ਥਤੋ ਧਨੇ ਗਹਿਤੇ ਪੋਤ੍ਥਕੇ ਅਦਿਨ੍ਨੇਪਿ ਮੁਚ੍ਚਨਤੋ. ਸਚੇ ਅਞ੍ਞਂ ਧਨਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਨ ਯੁਤ੍ਤਂ ਪੋਤ੍ਥਕਸ੍ਸ ਅਤ੍ਤਨਿਯਭਾਵਤੋ ਅਮੋਚਿਤਤ੍ਤਾ. ਸਚੇ ਪੋਤ੍ਥਕਂ ਸਾਮਿਕਾਨਂ ਦਤ੍ਵਾ ਮੂਲਂ ਨ ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਨ ਮੁਚ੍ਚਤਿ ਅਤ੍ਤਨਿਯਭਾਵਤੋ ਅਮੋਚਿਤਤ੍ਤਾ. ਸਚੇ ਪੋਤ੍ਥਕਂ ਮੂਲਟ੍ਠੇਨ ਦਿਯ੍ਯਮਾਨਂ ‘‘ਤਵੇਵ ਹੋਤੂ’’ਤਿ ਅਪ੍ਪੇਤਿ, ਮੁਚ੍ਚਤਿ ਅਤ੍ਤਨਿਯਭਾਵਤੋ ਮੋਚਿਤਤ੍ਤਾ. ਏਤ੍ਥਾਯਂ ਵਿਚਾਰਣਾ – ਯਥਾ ਚੇਤਿਯਂ ਵਾ ਪਟਿਮਂ ਪੋਕ੍ਖਰਣਿਂ ਸੇਤੁਂ ਵਾ ਕਿਣਿਤ੍ਵਾ ਗਹਿਤਮ੍ਪਿ ਕਾਰਕਸ੍ਸੇਵੇਤਂ ਪੁਞ੍ਞਂ, ਨ ਕਿਣਿਤ੍ਵਾ ਗਹਿਤਸ੍ਸ, ਤਥਾ ਪਾਪਮ੍ਪਿ ਯੇਨ ਪੋਤ੍ਥਕੋ ਲਿਖਿਤੋ, ਤਸ੍ਸੇਵ ਯੁਜ੍ਜਤਿ, ਨ ਇਤਰਸ੍ਸਾਤਿ ਚੇ? ਨ, ‘‘ਸਤ੍ਥਹਾਰਕਂ ਵਾਸ੍ਸ ਪਰਿਯੇਸੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ਵਚਨਤੋ. ਪਰੇਨ ਹਿ ਕਤਸਤ੍ਥਂ ਲਭਿਤ੍ਵਾ ਉਪਨਿਕ੍ਖਿਪਨ੍ਤਸ੍ਸ ਪਾਰਾਜਿਕਨ੍ਤਿ ਸਿਦ੍ਧਂ. ਏਵਂ ਪਰੇਨ ਲਿਖਿਤਮ੍ਪਿ ਪੋਤ੍ਥਕਂ ਲਭਿਤ੍ਵਾ ਯਥਾ ਵਜ੍ਝੋ ਤਂ ਪਸ੍ਸਿਤ੍ਵਾ ਮਰਤਿ, ਤਥਾ ਉਪਨਿਕ੍ਖਿਪੇਯ੍ਯ ਪਾਰਾਜਿਕਨ੍ਤਿ ਸਿਦ੍ਧਂ ਹੋਤੀਤਿ. ਚੇਤਿਯਾਦੀਤਿ ਏਤਮਨਿਦਸ੍ਸਨਂ ਕਰਣਪਚ੍ਚਯਂ ਹਿ ਤਂ ਕਮ੍ਮਂ ਇਦਂਮਰਣਪਚ੍ਚਯਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਆਚਰਿਯੇਨ ਵਿਚਾਰਿਤਂ. ਮਮ ਪਨ ਚੇਤਿਯਾਦਿਨਿਦਸ੍ਸਨੇਨੇਵ ਸੋਪਿ ਅਤ੍ਥੋ ਸਾਧੇਤਬ੍ਬੋ ਵਿਯ ਪਟਿਭਾਤਿ.

ਤਤ੍ਤਕਾ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਾਤਿ ‘‘ਏਕਾਪਿ ਚੇਤਨਾ ਕਿਚ੍ਚਵਸੇਨ ‘ਤਤ੍ਤਕਾ’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਸਮ੍ਮਪ੍ਪਧਾਨਾਨਂ ਚਤੁਕ੍ਕਤਾ ਵਿਯਾ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ਪਮਾਣੇ ਠਪੇਤ੍ਵਾਤਿ ਅਤ੍ਤਨਾ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਪ੍ਪਮਾਣੇ. ‘‘ਕਤਂ ਮਯਾ ਏਵਰੂਪੇ ਆਵਾਟੇ ਖਣਿਤੇ ਤਸ੍ਮਿਂ ਪਤਿਤ੍ਵਾ ਮਰਤੂ’’ਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੇਨ ਵਧਕੋ ਆਵਾਟਪ੍ਪਮਾਣਂ ਨਿਯਮੇਤ੍ਵਾ ਸਚੇ ਖਣਿ, ਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਆਵਾਟੇ’’ਤਿ. ਇਦਾਨਿ ਖਣਿਤਬ੍ਬਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਏਤ੍ਤਕਪ੍ਪਮਾਣਸ੍ਸ ਅਨਿਯਮਿਤਤ੍ਤਾ ‘‘ਏਕਸ੍ਮਿਮ੍ਪਿ ਕੁਦਾਲਪ੍ਪਹਾਰੇ’’ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿਕਤ੍ਥੇਰੇਹਿ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਉਪਠਤਂ, ਤਥਾਪਿ ਸਨ੍ਨਿਟ੍ਠਾਪਕਚੇਤਨਾ ਉਭਯਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੇਵਾਤਿ ਆਚਰਿਯਾ. ਬਹੂਨਂ ਮਰਣੇ ਆਰਮ੍ਮਣਨਿਯਮੇ ਕਥਨ੍ਤਿ ਚੇ? ਵਜ੍ਝੇਸੁ ਏਕਸ੍ਸ ਜੀਵਿਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇ ਆਲਮ੍ਬਿਤੇ ਸਬ੍ਬੇਸਮਾਲਮ੍ਬਿਤਮੇਵ ਹੋਤਿ. ਏਕਸ੍ਸ ਮਰਣੇਪਿ ਨ ਤਸ੍ਸ ਸਕਲਂ ਜੀਵਿਤਂ ਸਕ੍ਕਾ ਆਲਮ੍ਬਿਤੁਂ ਨ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨਂ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ, ਨਿਰੁਜ੍ਝਮਾਨਂ, ਅਤ੍ਥਿਤਾਯਪਾਣਾਤਿਪਾਤਚੇਤਨਾਵ ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾਰਮ੍ਮਣਾ, ਪੁਰੇਜਾਤਾਰਮ੍ਮਣਾ ਚ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਮ੍ਪਿ ਯੁਜ੍ਜਤਿ. ਪਚ੍ਛਿਮਕੋਟਿਯਾ ਏਕਚਿਤ੍ਤਕ੍ਖਣੇ ਪੁਰੇਜਾਤਂ ਹੁਤ੍ਵਾ ਠਿਤਂ ਤਂ ਜੀਵਿਤਮਾਲਮ੍ਬਣਂ ਕਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਤਮਜਵਨਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਚੇਤਨਾਯ ਓਪਕ੍ਕਮੇ ਕਤੇ ਅਤ੍ਥਤੋ ਤਸ੍ਸ ਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸਬ੍ਬਂ ਜੀਵਿਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਮਾਲਮ੍ਬਿਤਂ, ਵੋਰੋਪਿਤਞ੍ਚ ਹੋਤਿ, ਇਤੋ ਪਨਞ੍ਞਥਾ ਨ ਸਕ੍ਕਾ; ਏਵਮੇਵ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗੇ ‘‘ਬਹੂਪਿਸਤ੍ਤੇ ਮਾਰੇਮੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਸਨ੍ਨਿਟ੍ਠਾਨਕਾਲੇ ਵਿਸਪਕ੍ਖਿਪਨਾਦੀਸੁ ਏਕਂ ਪਯੋਗਂ ਸਾਧਯਮਾਨਾ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰਚੇਤਨਾ ਤੇਸੁ ਏਕਸ੍ਸ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰਂ ਜੀਵਿਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਆਲਮ੍ਬਣਂ ਕਤ੍ਵਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਏਵਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾਯ ਪਨੇਕਾਯ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਤੇ ਮਾਰਿਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ ਤਾਯ ਏਵ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਮਰਣਸਿਦ੍ਧਿਤੋ, ਅਞ੍ਞਥਾ ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਵੋਰੋਪੇਤੁਂ, ਆਲਮ੍ਬਿਤੁਂ ਵਾ. ਤਤ੍ਥ ਏਕਾਯ ਚੇਤਨਾਯ ਬਹੂਨਂ ਮਰਣੇ ਅਕੁਸਲਰਾਸਿ ਕਥਨ੍ਤਿ ਚੇ? ਵਿਸੁਂ ਵਿਸੁਂ ਮਰਣੇ ਪਵਤ੍ਤਚੇਤਨਾਨਂ ਕਿਚ੍ਚਕਰਣਤੋ. ਕਥਂ? ਤਾ ਪਨ ਸਬ੍ਬਾ ਉਪਪਜ੍ਜਵੇਦਨੀਯਾਵ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਾਸੁ ਯਾਯ ਕਾਯਚਿ ਦਿਨ੍ਨਾਯ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਯਾ ਇਤਰਾ ਸਬ੍ਬਾਪਿ ‘‘ਤਤੋ ਬਲਵਤਰਕੁਸਲਪਟਿਬਾਹਿਤਾ ਅਹੋਸਿਕਮ੍ਮ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਕੋਟ੍ਠਾਸਂ ਭਜਨ੍ਤਿ, ਪੁਨਪਿ ਵਿਪਾਕਂ ਜਨਿਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਿ. ਅਪਰਾਪਰਿਯਵੇਦਨੀਯਾਪਿ ਵਿਯ ਤਂ ਪਟਿਬਾਹਿਤ੍ਵਾ ਕੁਸਲਚੇਤਨਾ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਂ ਦੇਤਿ, ਤਥਾ ਅਯਮ੍ਪਿ ਚੇਤਨਾ ਅਨਨ੍ਤਰਭਵੇ ਏਵ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਦਾਨਾਦਿਵਸੇਨ ਤਾਸਂ ਕਿਚ੍ਚਲੇਸਕਰਣਤੋ ਏਕਾਪਿ ਸਮਾਨਾ ‘‘ਰਾਸੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਤਾਯ ਪਨ ਦਿਨ੍ਨਾਯ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਯਾ ਅਤਿਤਿਕ੍ਖੋ ਵਿਪਾਕੋ ਹੋਤਿ. ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਵਿਸੇਸੋਤਿਆਦਿ ਅਨੁਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ਪਪਞ੍ਚਿਤਂ.

ਅਮਰਿਤੁਕਾਮਾ ਵਾਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯਤ੍ਤਾ ਓਪਪਾਤਿਕਮਰਣੇਪਿ ਆਪਤ੍ਤਿ. ‘‘‘ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਪਤਨਂ ਨ ਦਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਚੇ? ਓਪਪਾਤਿਕਤ੍ਤਂ, ਪਤਨਞ੍ਚ ਏਕਮੇਵਾ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ਅਥ ਵਾ ‘‘ਸਬ੍ਬਥਾਪਿ ਅਨੁਦ੍ਦਿਸ੍ਸੇਵਾ’’ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਏਤ੍ਥ ਮਰਤੂਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯਸਮ੍ਭਵਤੋ ‘‘ਉਤ੍ਤਰਿਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੋ ਮਰਤਿ ਪਾਰਾਜਿਕਮੇਵਾ’’ਤਿ ਸੁਵੁਤ੍ਤਂ. ਸਚੇ ‘‘ਪਤਿਤ੍ਵਾ ਮਰਤੂ’’ਤਿ ਨਿਯਮੇਤ੍ਵਾ ਖਣਿਤੋ ਹੋਤਿ, ਓਪਪਾਤਿਕਮਨੁਸ੍ਸੋ ਚ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਠਿਤਨਿਯਮੇਨੇਵ ‘‘ਉਤ੍ਤਰਿਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕਾ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਮਰਤੀਤਿ ਪਾਰਾਜਿਕਚ੍ਛਾਯਾ ਨ ਦਿਸ੍ਸਤਿ, ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਉਤ੍ਤਰਿਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੋ’’ਤਿ. ਸੋ ਹਿ ਉਤ੍ਤਰਿਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੋ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਪਤਿਤ੍ਵਾ ਮਰਤਿ, ਤੇਨ ਪਾਤੋਪਿ ਤਸ੍ਸ ਸਿਦ੍ਧੋ ਹੋਤੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਤਤ੍ਥ ਸਿਯਾ – ਯੋ ਪਨ ‘‘ਉਤ੍ਤਰਿਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੋ ਮਰਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋ, ਸੋ ਓਪਾਤਖਣਨਕ੍ਖਣੇ ਅਰੂਪਲੋਕੇ ਜੀਵਤਿ. ਵਧਕਚੇਤਨਾ ਚ ‘‘ਅਨਿਯਤੋ ਧਮ੍ਮੋ ਮਿਚ੍ਛਤ੍ਤਨਿਯਤਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਆਰਮ੍ਮਣਪਚ੍ਚਯੇਨ ਪਚ੍ਚਯੋ, ਰੂਪਜੀਵਿਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਮਾਤੁਘਾਤਿਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਪਿਤੁਘਾਤਿਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਅਰਹਨ੍ਤਘਾਤਿਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਰੁਹਿਰੁਪ੍ਪਾਦਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਆਰਮ੍ਮਣਪਚ੍ਚਯੇਨ ਪਚ੍ਚਯੋ’’ਤਿ (ਪਟ੍ਠਾ. ੨.੧੫.੩੮ ਮਿਚ੍ਛਤ੍ਤਨਿਯਤਤ੍ਤਿਕ) ਵਚਨਤੋ ਰੂਪਜੀਵਿਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਰਮ੍ਮਣਂ ਹੋਤਿ, ਨ ਚ ਤਂ ਅਰੂਪਾਵਚਰਸਤ੍ਤਸ੍ਸਤ੍ਥਿ, ਨ ਚ ਸਾ ਚੇਤਨਾ ‘‘ਅਨਿਯਤੋ ਧਮ੍ਮੋ ਮਿਚ੍ਛਤ੍ਤਨਿਯਤਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਪੁਰੇਜਾਤਪਚ੍ਚਯੇਨ ਪਚ੍ਚਯੋ, ਆਰਮ੍ਮਣਪੁਰੇਜਾਤਂ ਵਤ੍ਥੁਪੁਰੇਜਾਤਂ ਆਰਮ੍ਮਣਪੁਰੇਜਾਤਂ. ਰੂਪਜੀਵਿਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਮਾਤੁਘਾਤਿਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਪੁਰੇਜਾਤਪਚ੍ਚਯੇਨ ਪਚ੍ਚਯੋ’’ਤਿ (ਪਟ੍ਠਾ. ੨.੧੫.੪੮ ਮਿਚ੍ਛਤ੍ਤਨਿਯਤਤ੍ਤਿਕ) ਵਚਨਤੋ ਅਨਾਗਤਾਰਮ੍ਮਣਾ ਹੋਤਿ. ਅਞ੍ਞੋ ਇਧ ਪਤਿਤ੍ਵਾ ਮਰਣਕਸਤ੍ਤੋ ਨਤ੍ਥਿ, ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇ ਵਧਕਚੇਤਨਾਯ ਕਿਂ ਆਰਮ੍ਮਣਨ੍ਤਿ ਚੇ? ਯਸ੍ਸ ਕਸ੍ਸਚਿ ਇਧ ਜੀਵਨਕਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਜੀਵਿਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਆਰਮ੍ਮਣਂ. ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਸੋ ਨ ਮਰਤਿ, ਅਥ ਖੋ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤੋ ਹੋਤਿ ਏਵ. ਯਥਾ ਕਿਂ ‘‘ਯਥਾਕ੍ਕਮੇਨ ਠਿਤੇ ਸਤ੍ਤ ਜਨੇ ਏਕੇਨ ਕਣ੍ਡੇਨ ਵਿਜ੍ਝਿਤ੍ਵਾ ਮਾਰੇਮੀ’’ਤਿ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗੇ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਸਨ੍ਨਿਟ੍ਠਾਨਕਾਲੇ ਤੇਸੁ ਏਕਸ੍ਸ ਜੀਵਿਤਮਾਰਮ੍ਮਣਂ ਕਤ੍ਵਾ ਕਣ੍ਡਂ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤਿ, ਕਣ੍ਡੋ ਤਂ ਵਿਰਜ੍ਝਿਤ੍ਵਾ ਇਤਰੇ ਛ ਜਨੇ ਮਾਰੇਤਿ, ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇਪਿ ਅਯਂ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤੀ ਏਵ ਹੋਤਿ, ਏਵਮਿਧਾਪਿ ‘‘ਯੋ ਕੋਚੀ’’ਤਿ ਵਿਕਪ੍ਪੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਵਧਕਚੇਤਨਾ ਯਸ੍ਸ ਕਸ੍ਸਚਿ ਜੀਵਿਤਾਰਮ੍ਮਣਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪਵਤ੍ਤਤਿ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਅਮਤੇਪਿ ਇਤਰਸ੍ਸ ਵਸੇਨ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤੀ. ਸਚੇ ਅਰਹਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯਤਿ, ਅਰਹਨ੍ਤਘਾਤਕੋਵ ਹੋਤਿ. ਏਸ ਨਯੋ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਏਵਰੂਪੇਸੁ. ਅਯਮੇਵ ਹੇਤ੍ਥ ਆਚਰਿਯਪਰਮ੍ਪਰਾਗਤਾ ਯੁਤ੍ਤਿ ਵਿਨਿਚ੍ਛਯਕਥਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਪਤਨਰੂਪਂ ਪਮਾਣਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਯਥਾ ਮਾਤੁਯਾ ਪਤਿਤ੍ਵਾ ਪਰਿਵਤ੍ਤਲਿਙ੍ਗਾਯ ਮਤਾਯ ਸੋ ਮਾਤੁਘਾਤਕੋ ਹੋਤਿ, ਨ ਕੇਵਲਂ ਪੁਰਿਸਘਾਤਕੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਪਤਨਸ੍ਸੇਵ ਵਸੇਨ ਆਪਤ੍ਤਿ. ਕਸ੍ਮਾ? ਪਤਨਰੂਪਮਰਣਰੂਪਾਨਂ ਏਕਸਨ੍ਤਾਨਤ੍ਤਾ, ਤਦੇਵ ਹਿਸ੍ਸ ਜੀਵਿਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਤਸ੍ਸ ਹਿ ਪਰਿਵਤ੍ਤਨਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਇਤ੍ਥਿਪੁਰਿਸਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨੇਵ ਪਵਤ੍ਤਿਯਂ ਨਿਰੁਜ੍ਝਨੁਪ੍ਪਜ੍ਜਨਕਾਨਿ, ਇਤ੍ਥਿਪੁਰਿਸੋਤਿ ਚ ਤਤ੍ਥ ਵੋਹਾਰਮਤ੍ਤਮੇਵ, ਤਸ੍ਮਾ ਮਾਤੁਘਾਤਕੋਵ, ਨ ਪੁਰਿਸਘਾਤਕੋਤਿ, ਯਥਾ ਤਸ੍ਸ ਪਤਨਰੂਪਵਸੇਨਾਪਤ੍ਤਿ, ਤਥਾ ਇਧਾਪਿ ਪਤਨਰੂਪਵਸੇਨ ਥੁਲ੍ਲਚ੍ਚਯਂ ਏਕਸਨ੍ਤਾਨਤ੍ਤਾਤਿ ਅਯਂ ਪਠਮਥੇਰਵਾਦੇ ਯੁਤ੍ਤਿ. ਦੁਤਿਯੇ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਪੇਤੋ ਪਤਿਤੋ, ਯਕ੍ਖੋ ਚ, ਅਥ ਖੋ ਅਹੇਤੁਕਪਟਿਸਨ੍ਧਿਕਤ੍ਤਾ ਅਕੁਸਲਵਿਪਾਕਸ੍ਸ ‘‘ਵਾਮੇਨ ਸੂਕਰੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ (ਦੀ. ਨਿ. ਅਟ੍ਠ. ੨.੨੯੬; ਮਹਾਨਿ. ਅਟ੍ਠ. ੧੬੬) ਏਤ੍ਥ ਵੁਤ੍ਤਯਕ੍ਖਾਨਂ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿ ਵਿਯ ਸਬ੍ਬਰੂਪਾਨਂ ਸਾਧਾਰਣਤ੍ਤਾ, ਅਮਨੁਸ੍ਸਜਾਤਿਕਤ੍ਤਾ ਚ ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਰੂਪੇਨ ਮਤੇ ਮਰਣਰੂਪਵਸੇਨ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਂ, ਵਤ੍ਥੁਵਸੇਨ ਲਹੁਕਾਪਤ੍ਤਿਯਾ ਪਰਿਵਤ੍ਤਨਾ ਹੋਤਿ ਏਵ ਤਤ੍ਥਜਾਤਕਰੁਕ੍ਖਾਦਿਛੇਦਨਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਪਰਿਵਤ੍ਤਨਂ ਵਿਯ. ਅਯਮੇਵ ਯੁਤ੍ਤਤਰੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਪਚ੍ਛਾ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਪਾਰਾਜਿਕਸ੍ਸ ਪਨ ਮਨੁਸ੍ਸਜਾਤਿਕੋ ਯਥਾ ਤਥਾ ਵਾ ਪਤਿਤ੍ਵਾ ਯਥਾ ਤਥਾ ਵਾ ਮਰਤੁ, ਪਾਰਾਜਿਕਮੇਵ ਗਰੁਕਤ੍ਤਾ. ਗਰੁਕਾਪਤ੍ਤਿਯਾ ਹਿ ਵਿਪਰਿਵਤ੍ਤਨਾ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਥੁਲ੍ਲਚ੍ਚਯਂ ਤਿਰਚ੍ਛਾਨੇ, ਮਤੇ ਭੇਦਸ੍ਸ ਕਾਰਣਂ;

ਸਰੂਪਮਰਣਂ ਤਿਸ੍ਸੋ, ਫੁਸ੍ਸੋ ਮਞ੍ਞੇਤਿ ਅਞ੍ਞਥਾ.

ਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ਪਨ ‘‘ਦੁਤਿਯਵਾਦੇ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਸ੍ਸ ਪਤਿਤ੍ਵਾ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਤ੍ਵਾ ਮਰਨ੍ਤਸ੍ਸ ਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤੋ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ‘‘ਤਿਰਚ੍ਛਾਨੇ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਕੇਚਿ ਵਦਨ੍ਤਿ ‘‘ਦੇਵਾ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਾ’’ਤਿ. ‘‘ਸਕਸਕਰੂਪੇਨੇਵ ਮਰਣਂ ਭਵਤਿ ਨਾਞ੍ਞਥਾ’’ਤਿ ਚ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਯਕ੍ਖਪੇਤਰੂਪੇਨ ਮਤੇਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋਤਿ ਥੁਲ੍ਲਚ੍ਚਯਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ‘‘ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਗਤਮਨੁਸ੍ਸਵਿਗ੍ਗਹਮਰਣੇ ਵਿਯਾ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ਪਹਾਰਂ ਲਦ੍ਧਾਤਿ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਮਾਰਣਤ੍ਥਾਯ ਕਤਤ੍ਤਾ ਵੁਤ੍ਤਂ.

੧੭੭. ਸਾਧੁ ਸੁਟ੍ਠੁ ਮਰਤੂਤਿ ਵਚੀਭੇਦਂ ਕਰੋਤਿ. ਵਿਸਭਾਗਰੋਗੋਤਿ ਸਰੀਰਟ੍ਠੋ ਗਣ੍ਡਪੀਲ਼ਕਾਦਿ.

੧੭੮. ਕਾਲ਼ਾਨੁਸਾਰੀਤਿ ਏਕਿਸ੍ਸਾ ਲਤਾਯ ਮੂਲਂ ਕਿਰ. ਮਹਾਕਚ੍ਛਪੇਨ ਕਤਪੁਪ੍ਫਂ ਵਾ. ਹਂਸਪੁਪ੍ਫਨ੍ਤਿ ਹਂਸਾਨਂ ਪਕ੍ਖਪਤ੍ਤਂ. ਹੇਟ੍ਠਾ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਸਾਹਤ੍ਥਿਕਾਣਤ੍ਤਿਕਨਯਞ੍ਹੇਤ੍ਥ ਯੋਜੇਤ੍ਵਾ ਕਾਯਵਾਚਾਚਿਤ੍ਤਤੋ ਸਮੁਟ੍ਠਾਨਵਿਧਿ ਦਸ੍ਸੇਤਬ੍ਬੋ.

ਪਦਭਾਜਨੀਯਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਵਿਨੀਤਵਤ੍ਥੁਵਣ੍ਣਨਾ

੧੮੦. ਮਰਣਤ੍ਥਿਕਾਵ ਹੁਤ੍ਵਾਤਿ ਇਮਸ੍ਸ ਕਾਯਸ੍ਸ ਭੇਦੇਨ ਸਗ੍ਗਪਾਪਨਾਧਿਪ੍ਪਾਯਤ੍ਤਾ ਅਤ੍ਥਤੋ ਮਰਣਤ੍ਥਿਕਾਵ ਹੁਤ੍ਵਾ ਏਵਂਅਧਿਪ੍ਪਾਯਿਨੋ ਮਰਣਤ੍ਥਿਕਾ ਨਾਮ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਮਰਣਤ੍ਥਿਕਭਾਵਂ ਅਜਾਨਨ੍ਤਾ ਆਪਨ੍ਨਾ ਪਾਰਾਜਿਕਂ. ਨ ਹਿ ਤੇ ‘‘ਅਤ੍ਤਨੋ ਚਿਤ੍ਤਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਨ ਜਾਨਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ. ਵੋਹਾਰਵਸੇਨਾਤਿ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗਵੋਹਾਰਵਸੇਨ. ਸਨ੍ਨਿਟ੍ਠਾਨੇ ਪਨੇਤਂ ਨਤ੍ਥਿ. ਪਾਸੇ ਬਦ੍ਧਸੂਕਰਮੋਚਨੇ ਵਿਯ ਨ ਹੋਤਿ. ਯਥਾਨੁਸਨ੍ਧਿਨਾਤਿ ਅਨ੍ਤਰਾ ਅਮਰਿਤ੍ਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਪ੍ਪਟਿਵੇਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾਤਿ ਅਵਿਚਾਰੇਤ੍ਵਾ. ਹੇਟ੍ਠਿਮਭਾਗੇ ਹਿ ਕਿਸ੍ਮਿਞ੍ਚਿ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨੇ ਵਲਿ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ. ਦਸ੍ਸਿਤੇਤਿ ਉਦ੍ਧਰਿਤ੍ਵਾ ਠਪਿਤੇ. ਪਟਿਬਨ੍ਧਨ੍ਤਿ ਤਯਾ ਪਟਿਬਨ੍ਧਂ, ਪਰਿਭੋਗਨ੍ਤਰਾਯਂ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਮਾ ਅਕਾਸੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

੧੮੧-੨. ਯਸ੍ਮਾ ਕਿਰਿਯਂ ਦਾਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕਾ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਪਠਮਂ ਲਦ੍ਧ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਪੁਬ੍ਬੇਪਿ ਅਤ੍ਤਨਾ ਲਦ੍ਧਪਿਣ੍ਡਪਾਤਤੋ ਪਣੀਤਪਣੀਤਂ ਦੇਨ੍ਤੋ ਤਤ੍ਥਪਿ ਅਤ੍ਤਕਾਰਿਯਂ ਅਦਾਸਿ. ਅਸਞ੍ਚਿਚ੍ਚਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਅਞ੍ਞਂ ਆਕਡ੍ਢਨ੍ਤਸ੍ਸ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਪਤਨੇ ਸਬ੍ਬੇਨ ਸਬ੍ਬਂ ਅਭਿਸਨ੍ਧਿ ਨਤ੍ਥਿ. ਨ ਮਰਣਾਧਿਪ੍ਪਾਯਸ੍ਸਾਤਿ ਪਟਿਘੋ ਚ ਪਯੋਗੋ ਚ ਅਤ੍ਥਿ, ਵਧਕਚੇਤਨਾ ਨਤ੍ਥਿ. ਅਜਾਨਨ੍ਤਸ੍ਸਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਵਤ੍ਥੁਅਜਾਨਨਵਸੇਨ ਅਜਾਨਨ੍ਤਸ੍ਸ ਦੋਸੋ ਨਤ੍ਥਿ, ਇਦਂ ਕਿਰ ਤੇਸਂ ਨਾਨਤ੍ਤਂ. ‘ਅਸਞ੍ਚਿਚ੍ਚੋ ਅਹ’ਨ੍ਤਿ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਨ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਤਥਾਰੂਪਾਯ ਪਾਲ਼ਿਯਾ ਭਵਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਨੋ ਚੇ, ਥੁਲ੍ਲਚ੍ਚਯਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਦੁਕ੍ਖਵੇਦਨਾ ਚੇ ਨੁਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਦੁਕ੍ਕਟਮੇਵਾ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਵੀਮਂਸਿਤਬ੍ਬਂ. ‘‘ਮੁਗ੍ਗਰਾ ਨਾਮ ਖਾਦਨਦਣ੍ਡਕਾ. ਵੇਮਾ ਨਾਮ ਤੇਸਂ ਖਾਦਨਦਣ੍ਡਕਾਨਂ ਹੇਟ੍ਠਾ ਚ ਉਪਰਿ ਚ ਤਿਰਿਯਂ ਬਨ੍ਧਿਤਬ੍ਬਦਣ੍ਡਾ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ਹੇਟ੍ਠਾਵ ਦੁਵਿਧਾਪਿ ਪਠਨ੍ਤਿ. ਹਤ੍ਥਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਵਿਯ ਦਿਸ੍ਸਤਿ ‘‘ਤਸ੍ਸ ਵਿਕ੍ਖੇਪੋ ਮਾ ਹੋਤੂ’’ਤਿ ਉਪਚ੍ਛਿਨ੍ਦਤਿ. ਵਿਸੇਸਾਧਿਗਮਂ ਬ੍ਯਾਕਰਿਤ੍ਵਾ ਤਪ੍ਪਭਵਂ ਸਕ੍ਕਾਰਂ ਲਜ੍ਜੀਯਨ੍ਤੋ ਆਹਾਰਂ ਉਪਚ੍ਛਿਨ੍ਦਤਿ ਸਭਾਗਾਨਂ ਬ੍ਯਾਕਤਤ੍ਤਾ. ਤੇ ਹਿ ਕਪ੍ਪਿਯਖੇਤ੍ਤਂ ਆਰੋਚੇਨ੍ਤਿ.

੧੮੬. ਅਕਤਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਯਾਤਿ ਨ ਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਯਾ. ਸਾ ਹਿ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਤ੍ਤਾ ਕਤਾਪਿ ਅਕਤਾ ਵਿਯਾਤਿ ਅਕਤਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿ. ‘‘‘ਵਦੇਯ੍ਯਾਥ, ਭਨ੍ਤੇ ਯੇਨਤ੍ਥੋ’ਤਿ ਏਵਂ ਅਕਤਟ੍ਠਾਨੇ ਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿ ਅਕਤਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤੀ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ਤਿਤ੍ਥਿਯਭੂਤਾਨਂ ਮਾਤਾਪਿਤੂਨਂ ਸਹਤ੍ਥਾ ਦਾਤੁਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ. ਪਿਤੁਚ੍ਛਾ ਨਾਮ ਪਿਤੁਭਗਿਨੀ. ਸਚੇਪਿ ਨ ਯਾਚਨ੍ਤਿ ‘‘ਯਾਚਿਤੁਂ ਦੁਕ੍ਖ’’ਨ੍ਤਿ, ਸਯਂ ਵਾ ਏਵਂ ਵਤ੍ਤੁਮਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਾ. ‘‘ਯਦਾ ਤੇਸਂ ਅਤ੍ਥੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਆਭੋਗਂ ਕਤ੍ਵਾ ਵਾ. ‘‘‘ਵੇਜ੍ਜਕਮ੍ਮਂ ਵਾ ਨ ਹੋਤੀ’ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਯਾਵ ਸਤ੍ਤਮੋ ਕੁਲਪਰਿਵਟ੍ਟੋ, ਤਾਵ ਭੇਸਜ੍ਜਂ ਕਾਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਸਬ੍ਬਪਦੇਸੂਤਿ ਮਹਾਮਾਤੁਯਾਚੂਲ਼ਮਾਤੁਯਾਤਿਆਦੀਨਂ.

ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਪਰਿਯੇਸਿਤ੍ਵਾਤਿ ‘‘ਸਾਮਣੇਰੇਹਿ ਵਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ. ‘‘ਨ ਅਕਤਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਯਾ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ‘‘ਪਚ੍ਚਾਸੀਸਤਿ ਸਚੇ, ਦੁਕ੍ਕਟ’’ਨ੍ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਕਪ੍ਪਿਯਵਸੇਨਾਤਿ ਪੁਪ੍ਫਂ ਆਨੇਥਾਤਿਆਦਿਨਾ. ‘‘ਪੂਜਂ ਅਕਾਸੀ’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਸਯਂ ਗਹੇਤੁਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ.

‘‘ਭਣਥਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਪਨ ਕਾਤਬ੍ਬਂ. ਧਮ੍ਮਞ੍ਹਿ ਵਤ੍ਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਨੋ ਚੇ ਜਾਨਨ੍ਤਿ, ਨ ਪਾਦਾ ਅਪਨੇਤਬ੍ਬਾ. ਅਵਮਙ੍ਗਲਨ੍ਤਿ ਹਿ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਿ.

ਚੋਰਨਾਗਸ੍ਸ ਹਿ ਆਮਟ੍ਠਂ ਦਿਨ੍ਨੇ ਕੁਜ੍ਝਿਸ੍ਸਤਿ, ਅਨਾਮਟ੍ਠਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਅਙ੍ਗੁਲਨ੍ਤਰੇ ਥੋਕਂ ਭਤ੍ਤਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਪਤ੍ਤੇ ਭਤ੍ਤਂ ਸਬ੍ਬਂ ਅਦਾਸਿ, ਸੋ ਤੇਨ ਤੁਸ੍ਸਿ. ਵਰਪੋਤ੍ਥਕਚਿਤ੍ਤਤ੍ਥਰਣਨ੍ਤਿ ਸਿਬ੍ਬਿਤ੍ਵਾ ਕਾਤਬ੍ਬਤ੍ਥਰਣਵਿਕਤਿ. ਪਿਤੁਰਾਜਾ ਦਮਿਲ਼ਸ੍ਸ ਪਰਾਜਿਤੋ ਰੋਹਣੇ ਸੋਲ਼ਸਵਸ੍ਸਾਨਿ ਵਸਿਤ੍ਵਾ ਮਿਤ੍ਤਾਮਚ੍ਚਪਰਿਵੁਤੋ ‘‘ਰਜ੍ਜਂ ਗਣ੍ਹਾਮੀ’’ਤਿ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਅਨ੍ਤਰਾਮਗ੍ਗੇ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਕਸ੍ਸ ਕਾਰਣਾ ਏਕਂ ਅਮਚ੍ਚਂ ਘਾਤਾਪੇਸਿ. ਸੇਸਾ ਭਯੇਨ ਪਲਾਯਨ੍ਤਾ ਅਰਞ੍ਞੇ ਅਨ੍ਤਰਾਮਗ੍ਗੇ ਚੋਰੇਹਿ ਵਿਲੁਤ੍ਤਾ ਹਮ੍ਬੁਗਲ੍ਲਕਵਿਹਾਰਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥ ਚਾਤੁਨਿਕਾਯਿਕਤਿਸ੍ਸਤ੍ਥੇਰੋ ਤੇਸਂ ਸਙ੍ਗਹਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਆਨੇਤ੍ਵਾ ਰਞ੍ਞੋ ਦਸ੍ਸੇਸਿ, ਤੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਰਜ੍ਜਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਰਾਜਾ ਹਮ੍ਬੁਗਲ੍ਲਕਤਿਸ੍ਸਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਅਭਯਗਿਰਿਵਿਹਾਰਂ ਅਕਾਸਿ. ਸੇਸਾਪਿ ਏਕੇਕਵਿਹਾਰਂ ਕਾਰਾਪੇਸੁਂ ਕਿਰ.

੧੮੭. ਚੋਰਸਮੀਪਂ ਪੇਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਵਾਲ਼ਯਕ੍ਖਵਿਹਾਰਂ ਪੇਸੇਤੀ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਸਦਿਸੋ. ਕਸ੍ਮਾ? ਮਰਣਾਧਿਪ੍ਪਾਯਤ੍ਤਾ. ਤਲ਼ਾਕਾਦੀਸੁ ਮਚ੍ਛਾਦਿਗ੍ਗਹਣਤ੍ਥਂ ਕੇਵਟ੍ਟਂ ਅਞ੍ਞਾਪਦੇਸੇਨ ‘‘ਤਲ਼ਾਕਤੀਰਂ ਗਚ੍ਛਾ’’ਤਿ ਪਹਿਣਨ੍ਤਸ੍ਸ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤੇਨ ਭਵਿਤਬ੍ਬਂ, ‘‘ਵਾਲ਼ਯਕ੍ਖਵਿਹਾਰਂ ਪਾਹੇਸੀ’’ਤਿ ਇਮਸ੍ਸ ਸਦਿਸੋ. ਕਸ੍ਮਾ? ‘‘ਮਰਣਾਧਿਪ੍ਪਾਯਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਵਚਨਸ੍ਸਾਨੁਲੋਮਤੋ, ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਮ੍ਪਿ ‘‘ਏਵਂ ਵਾਲ਼ਯਕ੍ਖਮ੍ਪੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ.

੧੮੯. ਤਂ ਤਤ੍ਰਟ੍ਠਿਤਂ ਛਿਨ੍ਦਨ੍ਤਨ੍ਤਿ ਤਂ-ਸਦ੍ਦੋ ਏਕਚ੍ਚੇਸੁ ਨਤ੍ਥਿ. ਇਤਰੇਸੁ ਪਾਰਾਜਿਕਥੁਲ੍ਲਚ੍ਚਯਂ ਆਪਨ੍ਨਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ‘‘ਇਮਂ ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਸੀਘਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤਚੀਵਰਂ ਦਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਕੁਸਲਚਿਤ੍ਤੇਨਪਿ ਛਿਨ੍ਦਿਤੁਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ ਅਨਨੁਞ੍ਞਾਤਤ੍ਤਾ. ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਪਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਵਟ੍ਟਤਿ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਤ੍ਤਾ.

੧੯੦. ਕਥਂ? ਕੁਟਿਰਕ੍ਖਣਤ੍ਥਞ੍ਹਿ ਭਗਵਤਾ ਪਟਗ੍ਗਿਦਾਨਾਦਿ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਂ, ਕੁਟਿ ਨਾਮੇਸਾ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਅਤ੍ਥਾਯ. ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਭਿਕ੍ਖੁਰਕ੍ਖਣਤ੍ਥਂ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਸ੍ਸ ਵਟ੍ਟਤੀ’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਮੇਤ੍ਥ ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਯਦਿ ਏਵਂ ਅਚ੍ਛਿਨ੍ਨਚੀਵਰਸ੍ਸ ਨਗ੍ਗਭਾਵਪ੍ਪਟਿਚ੍ਛਾਦਨਤ੍ਥਂ ਭੂਤਗਾਮਪਾਤਬ੍ਯਤਾ ਭਗਵਤਾ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਾ, ਜੀਵਿਤਰਕ੍ਖਣਤ੍ਥਞ੍ਚ ਸਪ੍ਪਦਟ੍ਠਕਾਲੇ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਅਪਿ ਜੀਵਿਤਂ ਪਰਿਚ੍ਚਜਿਤਬ੍ਬਂ, ਨ ਚ ਰੁਕ੍ਖੋ ਵਾ ਛਿਨ੍ਦਿਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿਆਦਿ ਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਸਿਯਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਂ ਨਿਦਸ੍ਸਨਂ ਅਪ੍ਪਮਾਣਂ, ਅਟ੍ਠਕਥਾਚਰਿਯੋ ਏਵੇਤ੍ਥ ਪਮਾਣਂ. ਏਤ੍ਥ ਪਨਾਯਂ ਆਚਰਿਯਸ੍ਸ ਤਕ੍ਕੋ – ਅਰਿਯਪੁਗ੍ਗਲੇਸੁਪਿ ਸਤ੍ਤਾ ਨਗ੍ਗਿਯਂ ਪਸ੍ਸਿਤ੍ਵਾ ਅਪ੍ਪਸਾਦਂ ਕਤ੍ਵਾ ਨਿਰਯੂਪਗਾ ਭਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਤਥਾ ਸਪ੍ਪਾ ਚ ਡਂਸਿਤ੍ਵਾ, ਤੇਸਂ ਪਾਪਵਿਮੋਚਨਤ੍ਥਂ ਭੂਤਗਾਮਪਾਤਬ੍ਯਤਾ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਾ. ਦਾਨਪਤੀਨਂ ਚਿਤ੍ਤਰਕ੍ਖਣਤ੍ਥਂ ਪਟਗ੍ਗਿਦਾਨਾਦਿ. ਅਞ੍ਞਥਾ ਲੋਕਸ੍ਸ ਪੁਞ੍ਞਨ੍ਤਰਾਯੋ, ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਚ ਲਾਭਨ੍ਤਰਾਯੋ ਹੋਤਿ. ਵਧਕਸ੍ਸ ਪਨ ਚਿਤ੍ਤਹਿਤਕਰਣਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਤਂ ਪਨ ਅਵੀਤਿਕ੍ਕਮਂ, ਜੀਵਿਤਪਰਿਚ੍ਚਜਨਂ ਪਸ੍ਸਿਤ੍ਵਾ ਵਾ ‘‘ਅਹੋ ਦੁਕ੍ਕਰਂ ਕਤ’’ਨ੍ਤਿ ਪਸਾਦਮੇਵ ਲਭੇਯ੍ਯੁਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਅਞ੍ਞਥਾ ਤਿਤ੍ਥਿਯਾਨਂ ਅਸਦ੍ਧਮ੍ਮਸਿਦ੍ਧਿਯਾਤਿ. ਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ਪਨ ‘‘ਜੀਵਿਤਤ੍ਥਾਯ ਰੁਕ੍ਖਂ ਛਿਨ੍ਦਨ੍ਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਤਸਿਨੇਹਵਸੇਨ ਛਿਨ੍ਦਨਤੋ ਅਕੁਸਲਤ੍ਤਾ ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ਅਨੇਕੇਸੁ ਰੁਕ੍ਖੇਨ ਓਤ੍ਥਤੇਸੁ, ਓਪਾਤੇ ਵਾ ਪਤਿਤੇਸੁ ਅਞ੍ਞੇਨ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸਤ੍ਥਾਯ ਰੁਕ੍ਖਛੇਦਨਾਦਿ ਕਾਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਕਸ੍ਮਾ? ਪਰਪਰਿਤ੍ਤਾਣਾਧਿਪ੍ਪਾਯਤੋਤਿ. ਪਰਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਰਕ੍ਖਣਂ, ਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਸਮਨ੍ਤਾ ਭੂਮਿਤਚ੍ਛਨ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

੧੯੧. ਤੀਹਿ ਮਾਰਿਤੇ ਪਨ ਵਿਸਙ੍ਕੇਤਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਤੀਸੁ ਏਕੇਨ ਮਾਰਿਤੇਪਿ ‘‘ਖੇਤ੍ਤਮੇਵ ਓਤਿਣ੍ਣਤ੍ਤਾ ਪਾਰਾਜਿਕ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਤਯੋਪਿ ਏਕਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਮਾਰੇਨ੍ਤਿ ਚੇ, ਆਪਜ੍ਜਤਿ, ਤੇਨੇਵ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਪਰਿਚ੍ਛੇਦਬ੍ਭਨ੍ਤਰੇ ਵਾ ਅਵਿਸਙ੍ਕੇਤ’’ਨ੍ਤਿ. ‘‘ਪਰਿਚ੍ਛੇਦਾਤਿਕ੍ਕਮੇ ਪਨ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਵਿਸਙ੍ਕੇਤਂ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਬਲਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਤਤਿਯੋ ਚੇ ਮਾਰੇਤਿ ਆਪਜ੍ਜਤਿ ਵਿਯ ਦਿਸ੍ਸਤਿ, ਵੀਮਂਸਿਤਬ੍ਬਂ. ‘‘ਦ੍ਵੇ ਮਾਰੇਨ੍ਤੂ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਏਕੇਨ ਵਾ ਦ੍ਵੀਹਿ ਵਾ ਮਾਰਿਤੇ ਪਾਰਾਜਿਕਨ੍ਤਿ ‘‘ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਪਹਾਰਾਨਂ ਮਰਣੇ ਸਤਿ ਦ੍ਵੇ ਮਾਰਿਤਾ ਨਾਮ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਅਸਤਿ ਏਕੋਵ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਵਿਜਾਨਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ.

ਤਤਿਯਪਾਰਾਜਿਕਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੪. ਚਤੁਤ੍ਥਪਾਰਾਜਿਕਂ

ਵਗ੍ਗੁਮੁਦਾਤੀਰਿਯਭਿਕ੍ਖੁਵਤ੍ਥੁਵਣ੍ਣਨਾ

੧੯੩. ਚਤੁਤ੍ਥੇ ਵਗ੍ਗੁ ਚ ਸਾ ਮੋਦਯਤਿ ਚ ਸਤ੍ਤੇਤਿ ਵਗ੍ਗੁਮੁਦਾ. ‘‘ਵਗ੍ਗੁਮਦਾ’’ਤਿਪਿ ਪਾਠੋ, ਤਸ੍ਸ ਵਗ੍ਗੁ ਚ ਸਾ ਪਸਨ੍ਨਸੁਦ੍ਧਤਰਙ੍ਗਸਮਿਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਸੁਖੁਮਾ ਚਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ ਜੀਵਿਤਵਗ੍ਗੁਤ੍ਥਨਿਤਾ ਜੀਵਿਤਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ਨੀਲੁਪ੍ਪਲਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ ਵਿਯ. ਮਦਸ੍ਸਾਤਿ ਚ ਬਹੁਖਜ੍ਜਭੋਜ੍ਜਪਾਨਾਦਿਸਮਿਦ੍ਧਾ ਨਦੀ ਛਣਦਿਵਸੇਸੂਤਿ ਨਿਰੁਤ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਵਗ੍ਗੁ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਾਤਿ ਲੋਕੇਨ ਸਮ੍ਮਤਾਤਿ ਕਿਰ ਅਤ੍ਥੋ. ਭਾਸਿਤੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਪਾਠਸੇਸੋ.

੧੯੪-੫. ਵਣ੍ਣਵਾ ਵਣ੍ਣਵਨ੍ਤੋ ਵਣ੍ਣਵਨ੍ਤਾਨੀਤਿਪਿ ਸਿਜ੍ਝਤਿ ਕਿਰ ਬਹੁਵਚਨੇਨ. ਯਸ੍ਮਾ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਊਨਤ੍ਤਂ, ਪੂਰਤ੍ਤਂ ਵਾ ਨਤ੍ਥਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਅਭਿਨਿਵਿਟ੍ਠੋਕਾਸਸ੍ਸ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਛਟ੍ਠਸ੍ਸ ਅਭਿਨਿਵਿਟ੍ਠੋਕਾਸੋ ਹਦਯਵਤ੍ਥੁ. ਚਤੁਇਰਿਯਾਪਥਚਕ੍ਕੇ ਪਾਕਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇ. ਅਤ੍ਤਨੋ ਦਹਤੀਤਿ ਅਤ੍ਤਨਾ ਦਹਤਿ, ਅਤ੍ਤਨਾ ਪਟਿਵਿਦ੍ਧਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪਵੇਦੇਤੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਸਨ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਤਮਾਨਂ. ਗੋਤ੍ਰਭੁਨੋਤਿ ਗੋਤ੍ਤਮਤ੍ਤਂ ਅਨੁਭਵਤ੍ਤਾ ਨਾਮਮਤ੍ਤਕਮੇਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਸਵਿਭਙ੍ਗਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੧੯੭. ਪਦਭਾਜਨੇ ‘‘ਤਿਸ੍ਸੋ ਵਿਜ੍ਜਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਅਰੂਪਾਵਚਰਜ੍ਝਾਨਾਨਿ ਪਟਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਾਨੀਤਿ ਚੇ? ਨ, ਤਤ੍ਥੇਵ ‘‘ਯਂ ਞਾਣਂ, ਤਂ ਦਸ੍ਸਨਂ, ਯਂ ਦਸ੍ਸਨਂ, ਤਂ ਞਾਣ’’ਨ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸਨਪਦੇਨ ਵਿਸੇਸੇਤ੍ਵਾ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਏਵ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ‘‘ਵਿਜ੍ਜਾਸੀਸੇਨ ਪਦਭਾਜਨਂ ਵੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਧੁਰਂ ਕਤ੍ਵਾਤਿ ਪੁਰਿਮਂ ਕਤ੍ਵਾ.

ਪਦਭਾਜਨੀਯਵਣ੍ਣਨਾ

੧੯੯. ਅਨਾਗਤੇ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨਕਰਾਗਾਦੀਨਂ ਕਾਰਣਤ੍ਤਾ ਰਾਗਾਦਯੋਵ ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਨਾਮ. ਤਿਸ੍ਸਨ੍ਨਞ੍ਚ ਵਿਜ੍ਜਾਨਂ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘‘ਵਿਜ੍ਜਾਨਂ ਲਾਭੀਮ੍ਹੀ’’ਤਿ ਭਣਤਿ, ਪਾਰਾਜਿਕਂ, ਨ ਵਤ੍ਥੁਵਿਜ੍ਜਾਦੀਨਂ ਕਿਲੇਸਨਹਾਨਮੇਵ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਂਖਣਤ੍ਤਾ ਉਤ੍ਤਰਿਮਨੁਸ੍ਸਧਮ੍ਮਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿ ਨ ਹੋਤੀਤਿ ਚੇ? ਨ, ਮਗ੍ਗਕਿਚ੍ਚਦੀਪਨਤੋ. ਤੇਨੇਵ ‘‘ਮਗ੍ਗੇਨ ਵਿਨਾ ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਚਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਵਿਗਤਨੀਵਰਣਤਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ‘‘ਯਾਵਞ੍ਚ ਵਿਜ੍ਜਾ ਅਨਾਗਤਾ, ਤਾਵ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਞਾਣਸ੍ਸ ਲਾਭੀਮ੍ਹੀ’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤੋ ਯਦਿ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵਦਤਿ, ਸੋਪਿ ਚ ਤਥਾ ਜਾਨਾਤਿ, ਪਾਰਾਜਿਕਮੇਵ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਸ੍ਸਪਿ ਤਂਨਾਮਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ‘‘ਅਵਿਸੇਸੇਨਾਪਿ ਵਦਤੋ ਪਾਰਾਜਿਕਂ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵਦਤੋ ‘ਪਾਰਾਜਿਕ’ਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਤੁਂ ਯੁਜ੍ਜਤਿ. ਯਥਾ ਕਿਂ ‘ਵਿਜ੍ਜਾਨਂ ਲਾਭੀਮ੍ਹੀ’ਤਿ ਭਣਨ੍ਤੋਪਿ ਪਾਰਾਜਿਕਮੇਵਾ’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਟ੍ਠਾਨੇ ਵਤ੍ਥੁਵਿਜ੍ਜਾਦੀਨਂ ਸਮ੍ਭਵੇਪਿ ਤਾਸਂ ਅਨਧਿਪ੍ਪੇਤਤ੍ਤਾ ਪਾਰਾਜਿਕਂ ਹੋਤਿ, ਏਵਮਿਧਾਪਿ. ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਅਞ੍ਞਂ ਪਮਾਣਂ ਕਾਤੁਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਗੁਣਮਾਰੋਚੇਤੁਕਾਮੋ ਲੋਕਿਯੇਨ ਸਮ੍ਮਿਸ੍ਸਂ ਅਤ੍ਥਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਂ ਵਦਤੋ ਪਾਰਾਜਿਕਨ੍ਤਿ ਪਮਾਣਂ ਕਾਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕਾ, ਇਤਰਥਾ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਅਪਰੇਹਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ‘‘ਤਂ ਪੁਬ੍ਬਾਪਰਵਿਰੁਦ੍ਧਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਵਿਜ੍ਜਾਨਿਦਸ੍ਸਨਂ ਇਧ ਅਨਿਦਸ੍ਸਨਂ ਸਾਸਨੇ ਵਤ੍ਥੁਵਿਜ੍ਜਾਦੀਨਂ ਵਿਜ੍ਜਾਵਿਧਾਨਾਭਾਵਾ. ਭਗਵਤਾ ਵਿਭਤ੍ਤਖੇਤ੍ਤਪਦੇ ਵਾ ਤੇਸਂ ਪਰਿਯਾਯਵਚਨਾਨਂ ਅਨਾਮਟ੍ਠਤ੍ਤਾ ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਅਞ੍ਞਂ ਪਮਾਣਂ ਕਾਤੁ’’ਨ੍ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ‘‘ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਨਂ ਲਾਭੀਮ੍ਹੀ’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਥੁਲ੍ਲਚ੍ਚਯਂ ਯੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਵਿਚਾਰੇਤਬ੍ਬਂ. ਵੀਮਂਸਿਤ੍ਵਾ ਗਹੇਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ‘‘ਯੋ ਤੇ ਵਿਹਾਰੇ ਵਸਤੀ’’ਤਿਆਦੀਹਿ ਸਂਸਨ੍ਦਨਤੋ ਪਰਿਯਾਯਵਚਨਤ੍ਤਾ ਥੁਲ੍ਲਚ੍ਚਯਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਨਿਰੋਧਸਮਾਪਤ੍ਤਿਂ ਸਮਾਪਜ੍ਜਾਮੀ’ਤਿ ਵਾ ‘ਲਾਭੀਮ੍ਹਾਹਂ ਤਸ੍ਸਾ’ਤਿ ਵਾ ਵਦਤੋਪੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਵਚਨਮ੍ਪਿ ‘‘ਸਚੇ ਪਨਸ੍ਸੇਵਂ ਹੋਤੀ’’ਤਿਆਦਿਵਚਨਮ੍ਪਿ ਅਤ੍ਥਤੋ ਏਕਮੇਵ, ਸੋਪਿ ਹਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਿਸੇਸਂ ਆਰੋਚੇਤੁਮੇਵ ਵਦਤਿ. ‘‘ਯੋ ਤੇ ਵਿਹਾਰੇ ਵਸਤੀ’ਤਿਆਦੀਸੁ ਅਹਂ-ਵਚਨਾਭਾਵਾ ਪਰਿਯਾਯੋ ਯੁਜ੍ਜਤਿ, ਇਧ ਪਨ ‘ਲਾਭੀਮ੍ਹਾਹਂ ਤਸ੍ਸਾ’ਤਿ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਨਿਦ੍ਦਿਸਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਪਾਰਾਜਿਕਂ ਆਪਜ੍ਜਿਤੁਂ ਯੁਤ੍ਤਂ ਵਿਯਾ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ‘‘ਮਹਾਪਚ੍ਚਰਿਯਾਦਿਵਚਨਂ ਉਤ੍ਤਰਿਮਨੁਸ੍ਸਧਮ੍ਮੇਸੁ ਏਕੋਪਿ ਨ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਨ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਸੁਟ੍ਠੁ ਉਪਪਰਿਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬਂ. ਫਲਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾ-ਪਦਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਏਵ ਪਾਠੋ ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ, ਫਲਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਯਪਿ ਏਕੇਕਮ੍ਪਿ ਏਕੇਕਫਲਵਸੇਨ ਪਾਰਾਜਿਕਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਰਾਗਸ੍ਸ ਪਹਾਨਨ੍ਤਿਆਦਿਤ੍ਤਿਕੇ ਕਿਲੇਸਪ੍ਪਹਾਨਮੇਵ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਂ ਪਨ ਯਸ੍ਮਾ ਮਗ੍ਗੇਨ ਵਿਨਾ ਨਤ੍ਥਿ. ਤਤਿਯਮਗ੍ਗੇਨ ਹਿ ਰਾਗਦੋਸਾਨਂ ਪਹਾਨਂ, ਚਤੁਤ੍ਥੇਨ ਮੋਹਸ੍ਸ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਰਾਗੋ ਮੇ ਪਹੀਨੋ’’ਤਿਆਦੀਨਿ ਵਦਤੋਪਿ ਪਾਰਾਜਿਕਂ. ਰਾਗਾ ਚਿਤ੍ਤਂ ਵਿਨੀਵਰਣਤਾਤਿਆਦਿਤ੍ਤਿਕੇ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਮੇਵ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਰਾਗਾ ਮੇ ਚਿਤ੍ਤਂ ਵਿਨੀਵਰਣ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਨਿ ਵਦਤੋ ਪਾਰਾਜਿਕਮੇਵਾਤਿ. ਅਕੁਪ੍ਪਧਮ੍ਮਤ੍ਤਾਤਿ ਕੇਚਿ ਉਤ੍ਤਰਵਿਹਾਰਵਾਸਿਨੋ. ਕਸ੍ਮਾ ਨ ਹੋਤੀਤਿ ਚੇ? ‘‘ਇਤਿ ਜਾਨਾਮਿ, ਇਤਿ ਪਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤਮਾਨਵਚਨੇਨੇਵ ਮਾਤਿਕਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ. ਯਦਿ ਏਵਂ ਪਦਭਾਜਨੇ ‘‘ਸਮਾਪਜ੍ਜਿਂ, ਸਮਾਪਨ੍ਨੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ‘‘ਅਤੀਤਤ੍ਤਭਾਵੇ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨੋਮ੍ਹੀ’’ਤਿ ਵਦਤੋਪਿ ਹੋਤੂਤਿ ਚੇ? ਨ, ਅਞ੍ਞਥਾ ਅਤ੍ਥਸਮ੍ਭਵਤੋ. ਕਥਂ? ਅਦ੍ਧਾਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਵਸੇਨ ਵਤ੍ਤਮਾਨਤਾ ਗਹੇਤਬ੍ਬਾਤਿ ਞਾਪਨਤ੍ਥਂ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਨ ਅਤੀਤਤ੍ਤਭਾਵਂ. ਅਤੀਤਤ੍ਤਭਾਵੋ ਹਿ ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ‘‘ਥੁਲ੍ਲਚ੍ਚਯ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਆਚਰਿਯਾ.

੨੦੦. ‘‘ਸਚੇਪਿ ਨ ਹੋਤਿ, ਪਾਰਾਜਿਕਮੇਵਾ’’ਤਿ ਅਟ੍ਠਾਨਪਰਿਕਪ੍ਪਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ਕਿਰ. ‘‘ਇਤਿ ਵਾਚਾ ਤਿਵਙ੍ਗਿਕਾ’’ਤਿ ਵਕ੍ਖਤਿ. ਨਤ੍ਥੇਤਨ੍ਤਿ ਪੁਰਿਮੇ ਸਤਿ ਪਚ੍ਛਿਮਸ੍ਸਾਭਾਵਾ ਸਮਾਪਜ੍ਜਿਂ, ਸਮਾਪਨ੍ਨੋਤਿ ਇਮੇਸਂ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਅਤ੍ਥਤੋ ਕਾਲਵਿਸੇਸੋ ਨਤ੍ਥਿ, ਵਚਨਵਿਸੇਸੋ ਪਨ ਅਤ੍ਥਿ ਏਵ.

੨੦੭. ਉਕ੍ਖੇਟਿਤੋਤਿ ਉਤ੍ਤਾਸਿਤੋ. ਖਿਟ ਉਤ੍ਰਾਸਨੇ.

ਸੁਦ੍ਧਿਕਵਾਰਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਵਤ੍ਤੁਕਾਮਵਾਰਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

ਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਪਥੇਤਿ ਵਿਜਾਨਨਟ੍ਠਾਨੇ, ਤੇਨ ‘‘ਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਪਥਮਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਠਿਤੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਦਿਬ੍ਬਾਯ ਸੋਤਧਾਤੁਯਾ ਸੁਤ੍ਵਾ ਜਾਨਾਤਿ, ਨ ਪਾਰਾਜਿਕਨ੍ਤਿ ਦੀਪੇਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਝਾਨਂ ਕਿਰ ਸਮਾਪਜ੍ਜਿਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਸੋ ਚੇ ‘‘ਏਸ ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਤ੍ਤਨੋ ਗੁਣਦੀਪਨਾਧਿਪ੍ਪਾਯੇਨ ਏਵਂ ਵਦਤੀ’’ਤਿ ਜਾਨਾਤਿ, ਪਾਰਾਜਿਕਮੇਵ. ਅਞ੍ਞਥਾ ਜਾਨਾਤੀਤਿ ਚੇ? ਪਾਰਾਜਿਕਚ੍ਛਾਯਾ ਨ ਦਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਆਚਰਿਯੋ.

ਵਤ੍ਤੁਕਾਮਵਾਰਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਅਨਾਪਤ੍ਤਿਭੇਦਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

ਅਨੁਲ੍ਲਪਨਾਧਿਪ੍ਪਾਯੋਤਿ ਯਦਿ ਉਲ੍ਲਪਨਾਧਿਪ੍ਪਾਯੋ ਭਵੇਯ੍ਯ, ਦੁਕ੍ਕਟਮੇਵਾਤਿ ਅਪਰੇ. ‘‘ਤਂ ਪਰਤੋ ‘ਨਾਵੁਸੋ, ਸਕ੍ਕਾ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੇਨ ਅਧਿਵਾਸੇਤੁ’ਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਥੁਨਾ ਸਂਸਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਗਹੇਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਪਦਭਾਜਨੀਯਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਵਿਨੀਤਵਤ੍ਥੁਵਣ੍ਣਨਾ

੨੨੫-੬. ਦੁਕ੍ਕਰ ਆਗਾਰ ਆਵਟਕਾਮ ਅਭਿਰਤਿਵਤ੍ਥੂਸੁ ‘‘ਯਦਿ ਉਲ੍ਲਪਨਾਧਿਪ੍ਪਾਯੋ ਭਵੇਯ੍ਯ, ਪਾਰਾਜਿਕ’’ਨ੍ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਕਾਰਣਂ ਪਨ ਦੁਦ੍ਦਸਂ, ਥੁਲ੍ਲਚ੍ਚਯਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਵਿਯ, ਵੀਮਂਸਿਤਬ੍ਬਂ. ਯਾਨੇਨ ਵਾ ਇਦ੍ਧਿਯਾ ਵਾ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋਪਿ ਪਾਰਾਜਿਕਂ ਨਾਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਪਦਸਾ ਗਮਨਵਸੇਨੇਵ ਕਤਿਕਾਯ ਕਤਾਯ ਯੁਜ੍ਜਤਿ. ‘‘ਅਪੁਬ੍ਬਂਅਚਰਿਮਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋਤਿ ਹਤ੍ਥਪਾਸਂ ਅਵਿਜਹਿਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਸ੍ਸ ਹਤ੍ਥਂ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੋ ਵਿਯ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਉਟ੍ਠੇਥ ਏਥ ਗਚ੍ਛਾਮਾਤਿ ਏਵਂ ਸਹਗਮਨੇ ਪੁਬ੍ਬਾਪਰਾ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋਪਿ ਨਾਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਆਚਰਿਯਸ੍ਸ ਤਕ੍ਕੋ. ਵਸਨ੍ਤਸ੍ਸਾਤਿ ਤਥਾ ਵਸਨ੍ਤੋ ਚੇ ਉਪਾਸਕੇਨ ਦਿਸ੍ਸਤਿ, ਪਾਰਾਜਿਕੋ ਹੋਤਿ. ‘‘ਰਤ੍ਤਿਂ ਵਸਿਤ੍ਵਾ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਨ ਪਾਰਾਜਿਕੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਨਾਨਾਵੇਰਜ੍ਜਕਾਤਿ ਨਾਨਾਜਨਪਦਵਾਸਿਨੋ. ਸਙ੍ਘਲਾਭੋਤਿ ਯਥਾਵੁਡ੍ਢਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਾਪੁਣਨਕੋਟ੍ਠਾਸੋ.

੨੨੮. ਇਧਾਤਿ ‘‘ਕੋ ਨੁ ਖੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਵੁਤ੍ਤੇ ਪਞ੍ਹਾਕਮ੍ਮੇ. ਧਮ੍ਮਧਾਤੁ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣਂ.

੨੩੨. ਨ ਉਪ੍ਪਟਿਪਾਟਿਯਾਤਿ ਨ ਸੀਹੋਕ੍ਕਨ੍ਤਵਸੇਨ ਅਨੁਸ੍ਸਰਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਅਨ੍ਤਰਾਭਵਭੂਤਾ ਏਕਾ ਏਵ ਜਾਤੀਤਿ ਪਟਿਵਿਜ੍ਝਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਨਿਗਮਨਵਣ੍ਣਨਾ

੨੩੩. ਚਤੁਵੀਸਤੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਮਾਤੁਘਾਤਕਪਿਤੁਘਾਤਕਅਰਹਨ੍ਤਘਾਤਕਾ ਤਤਿਯਪਾਰਾਜਿਕਂ ਆਪਨ੍ਨਾ. ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਦੂਸਕੋ, ਲਮ੍ਬਿਆਦਯੋ ਚ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਪਠਮਪਾਰਾਜਿਕਂ ਆਪਨ੍ਨਾ ਏਵਾਤਿ ਕਤ੍ਵਾ ਕੁਤੋ ਚਤੁਵੀਸਤੀਤਿ ਚੇ? ਨ, ਅਧਿਪ੍ਪਾਯਾਜਾਨਨਤੋ. ਮਾਤੁਘਾਤਕਾਦਯੋ ਹਿ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਇਧਾਨੁਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾ ਏਵ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਾ, ਲਮ੍ਬਿਆਦਯੋ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਪਠਮਪਾਰਾਜਿਕੇਨ ਸਙ੍ਗਹਿਤਾ, ਯਸ੍ਮਾ ਏਕੇਨ ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਮੇਥੁਨਧਮ੍ਮਪਟਿਸੇਵਿਨੋ ਨ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਵਿਸੁਂ ਵੁਤ੍ਤਾ. ‘‘ਏਕਕਮ੍ਮਂ ਏਕੁਦ੍ਦੇਸੋ ਸਮਸਿਕ੍ਖਤਾ’’ਤਿ ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤਸਂਵਾਸਸ੍ਸ ਅਭਬ੍ਬਤਾਮਤ੍ਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਯਥਾ ਪੁਰੇ ਤਥਾ ਪਚ੍ਛਾ’’ਤਿ. ਅਞ੍ਞਥਾ ਨੇਸਂ ਸਮਞ੍ਞਾਯਪਟਿਞ੍ਞਾਯਭਿਕ੍ਖੁਭਾਵੋਪਿ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਆਪਜ੍ਜਤਿ.

ਚਤੁਤ੍ਥਪਾਰਾਜਿਕਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਪਾਰਾਜਿਕਕਣ੍ਡਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੨. ਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸਕਣ੍ਡੋ

੧. ਸੁਕ੍ਕਵਿਸ੍ਸਟ੍ਠਿਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੨੩੫. ‘‘ਓਕ੍ਕਮਨ੍ਤਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਪਾਠੋ. ਏਤ੍ਥਾਹ – ‘‘ਯੋ ਪਨ ਭਿਕ੍ਖੂ’’ਤਿ ਕਾਰਕੋ ਇਧ ਕਸ੍ਮਾ ਨ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠੋਤਿ? ਅਭਿ-ਨਿਦ੍ਦੇਸੇਨ ਇਮਸ੍ਸ ਸਾਪੇਕ੍ਖਾਭਾਵਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ. ਕਥਂ? ਕਣ੍ਡੁਵਨਾਦਿਅਧਿਪ੍ਪਾਯਚੇਤਨਾਵਸੇਨ ਚੇਤੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਕਣ੍ਡੁਵਨਾਦਿਉਪਕ੍ਕਮੇਨ ਉਪਕ੍ਕਮਨ੍ਤਸ੍ਸ, ਮੇਥੁਨਰਾਗਵਸੇਨ ਊਰੁਆਦੀਸੁ ਦੁਕ੍ਕਟਵਤ੍ਥੂਸੁ, ਵਣਾਦੀਸੁ ਥੁਲ੍ਲਚ੍ਚਯਵਤ੍ਥੂਸੁ ਚ ਉਪਕ੍ਕਮਨ੍ਤਸ੍ਸ ਸੁਕ੍ਕਵਿਸ੍ਸਟ੍ਠਿਯਾ ਸਤਿਪਿ ਨ ਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸੋ. ਮੋਚਨਸ੍ਸਾਦਸਙ੍ਖਾਤਾਧਿਪ੍ਪਾਯਾਪੇਕ੍ਖਾਵ ਸੁਕ੍ਕਵਿਸ੍ਸਟ੍ਠਿ ਸਤਿ ਉਪਕ੍ਕਮੇ, ਨ ਅਞ੍ਞਥਾ ‘‘ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ ਨ ਮੋਚਨਾਧਿਪ੍ਪਾਯਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਵਚਨਤੋ. ਤਸ੍ਮਾ ਤਦਤ੍ਥਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਇਧ ਕਾਰਕੋ ਨ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠੋ, ਅਞ੍ਞਥਾ ‘‘ਯੋ ਪਨ ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਞ੍ਚੇਤਨਿਕਂ ਸੁਕ੍ਕਵਿਸ੍ਸਟ੍ਠਿਂ ਆਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ਕਾਰਕੇ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠੇ ‘‘ਚੇਤੇਤਿ ਨ ਉਪਕ੍ਕਮਤਿ ਮੁਚ੍ਚਤਿ, ਅਨਾਪਤ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਵਚਨਵਿਰੋਧੋ. ‘‘ਸਞ੍ਚੇਤਨਿਕਾਯ ਸੁਕ੍ਕਵਿਸ੍ਸਟ੍ਠਿਯਾ ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਸੁਪਿਨਨ੍ਤਾ’’ਤਿ ਭੁਮ੍ਮੇ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠੇਪਿ ਸੋਵ ਵਿਰੋਧੋ ਆਪਜ੍ਜਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਦੁਭਯਵਚਨਕ੍ਕਮਂ ਅਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਸਞ੍ਚੇਤਨਿਕਾ ਸੁਕ੍ਕਵਿਸ੍ਸਟ੍ਠਿ ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਸੁਪਿਨਨ੍ਤਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਤ੍ਥ ਨਿਮਿਤ੍ਤਤ੍ਥੇ ਭੁਮ੍ਮਵਚਨਾਭਾਵਤੋ ਹੇਤੁਤ੍ਥਨਿਯਮੋ ਨ ਕਤੋ ਹੋਤਿ. ਤਸ੍ਮਿਂ ਅਕਤੇ ਸਞ੍ਚੇਤਨਿਕਾ ਸੁਕ੍ਕਵਿਸ੍ਸਟ੍ਠਿ ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਸੁਪਿਨਨ੍ਤਾ ਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸਾਪਤ੍ਤਿ, ਉਪਕ੍ਕਮੇ ਅਸਤਿ ਅਨਾਪਤ੍ਤੀਤਿ ਅਯਮਤ੍ਥੋ ਦੀਪਿਤੋਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

੨੩੬-੭. ਸਞ੍ਚੇਤਨਿਕਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਠਮਵਿਗ੍ਗਹੇਨ ਉਪਸਗ੍ਗਸ੍ਸ ਸਾਤ੍ਥਕਤਾ ਦਸ੍ਸਿਤਾ, ਦੁਤਿਯੇਨ ਇਕਪਚ੍ਚਯਸ੍ਸ. ਵਾਤਪਿਤ੍ਤਸੇਮ੍ਹਰੁਹਿਰਾਦਿਆਸਯਭੇਦਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਧਾਤੂਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਪਥਵੀਧਾਤੁਆਦਯੋ ਚਤਸ੍ਸੋ, ਚਕ੍ਖੁਧਾਤੁਆਦਯੋ ਵਾ ਅਟ੍ਠਾਰਸਾ’’ਤਿ ਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ਲਿਖਿਤਂ. ਵਤ੍ਥਿਸੀਸਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਥਿਪੁਟਸ੍ਸ ਸੀਸਂ. ‘‘ਅਙ੍ਗਜਾਤਸ੍ਸ ਮੂਲਂ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਂ, ਨ ਅਗ੍ਗਸੀਸ’’ਨ੍ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਤਥੇਵਾਤਿ ‘‘ਨਿਮਿਤ੍ਤੇ ਉਪਕ੍ਕਮਤੋ’’ਤਿਆਦਿਂ ਗਣ੍ਹਾਤਿ. ਤਤੋ ਮੁਚ੍ਚਿਤ੍ਵਾਤਿ ‘‘ਨ ਸਕਲਕਾਯਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਪਨ ਠਾਨਾ ਚੁਤਮਤ੍ਤੇ ਹੋਤੂ’’ਤਿ ਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ਲਿਖਿਤਂ. ‘‘ਦਕਸੋਤਂ ਓਤਿਣ੍ਣਮਤ੍ਤੇ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਨ ਸਮੇਤੀਤਿ ਚੇ? ਤਤੋ ਦਕਸੋਤੋਰੋਹਣਞ੍ਚੇਤ੍ਥਾਤਿਆਦਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਨਿਮਿਤ੍ਤੇ ਉਪਕ੍ਕਮਂ ਕਤ੍ਵਾ ਸੁਕ੍ਕਂ ਠਾਨਾ ਚਾਵੇਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਵਿਪ੍ਪਟਿਸਾਰਵਸੇਨ ਦਕਸੋਤੋਰੋਹਣਂ ਨਿਵਾਰੇਤੁਂ ਅਧਿਵਾਸੇਮੀਤਿ. ਤਤੋ ਬਹਿ ਨਿਕ੍ਖਮਨ੍ਤੇ ਅਧਿਵਾਸੇਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕਾ, ਤਥਾਪਿ ਅਧਿਵਾਸਨਾਧਿਪ੍ਪਾਯੇਨ ਅਧਿਵਾਸੇਤ੍ਵਾ ਅਨ੍ਤਰਾ ਦਕਸੋਤਤੋ ਉਦ੍ਧਂ ਨਿਵਾਰੇਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੁਣੇਯ੍ਯਤਾਯ ‘‘ਅਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤੇ ਵਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਕਸ੍ਮਾ? ਠਾਨਾ ਚੁਤਞ੍ਹਿ ਅਵਸ੍ਸਂ ਦਕਸੋਤਂ ਓਤਰਤੀਤਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਧਿਪ੍ਪਾਯੋ ਗਣ੍ਠਿਪਦਾਧਿਪ੍ਪਾਯੇਨ ਸਮੇਤਿ. ਤਤੋ ਮੁਚ੍ਚਿਤ੍ਵਾਤਿ ਸਕਟ੍ਠਾਨਤੋ. ਸਕਸਰੀਰਤੋ ਹਿ ਬਹਿ ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤਮੇਵ ਹੋਤਿ, ਤਤੋ ‘‘ਬਹਿ ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤੇ ਵਾ ਅਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤੇ ਵਾ’’ਤਿ ਵਚਨਂ ਵਿਰੁਜ੍ਝੇਯ੍ਯ. ਯਸ੍ਮਾ ਪਨ ਤਮ੍ਹਾ ਤਮ੍ਹਾ ਸਰੀਰਪਦੇਸਾ ਚੁਤਂ ਅਵਸ੍ਸਂ ਦਕਸੋਤਂ ਓਤਰਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਦਕਸੋਤਂ ਓਤਿਣ੍ਣਮਤ੍ਤੇ’’ਤਿ, ਇਮਿਨਾ ਚ ਆਪਤ੍ਤਿਯਾ ਪਾਕਟਕਾਲਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ, ਕਿਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ? ਮੋਚਨਸ੍ਸਾਦੇਨ ਨਿਮਿਤ੍ਤੇ ਉਪਕ੍ਕਮਤੋ ਸੁਕ੍ਕਂ ਬਹੁਤਰਮ੍ਪਿ ਸਰੀਰਪਦੇਸਾ ਚੁਤਂ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਲਗ੍ਗਾਵਸੇਸਂ ਯਤ੍ਤਕਂ ਏਕਾ ਖੁਦ੍ਦਕਮਕ੍ਖਿਕਾ ਪਿਵੇਯ੍ਯ, ਤਤ੍ਤਕੇ ਦਕਸੋਤਂ ਓਤਿਣ੍ਣਮਤ੍ਤੇ ਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸਾਪਤ੍ਤਿ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹਿ ਕਙ੍ਖਾਵਿਤਰਣਿਯਂ (ਕਙ੍ਖਾ. ਅਟ੍ਠ. ਸੁਕ੍ਕਵਿਸ੍ਸਟ੍ਠਿਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ) ‘‘ਦਕਸੋਤਂ ਅਨੋਤਿਣ੍ਣੇਪਿ ਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸੋ’’ਤਿਆਦਿ. ਤਤ੍ਤਕਸ੍ਸ ਬਹਿ ਨਿਕ੍ਖਮਨਂ ਅਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਚੇਤੇਤਿ ਉਪਕ੍ਕਮਤਿ ਨ ਮੁਚ੍ਚਤਿ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਥੁਲ੍ਲਚ੍ਚਯਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਥੁਲ੍ਲਚ੍ਚਯਨ੍ਤਿ ਸਞ੍ਞਾਯ ਦੇਸੇਨ੍ਤੋਪਿ ਨ ਮੁਚ੍ਚਤਿ, ਪਸ੍ਸਾਵਮ੍ਪਿ ਵਣ੍ਣਤਂ ਪਸ੍ਸਿਤ੍ਵਾ ਵਤ੍ਥਿਕੋਸਗਤਸ੍ਸ ਪਿਚ੍ਛਿਲਤਾਯ ਵਾ ਞਤ੍ਵਾ ਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸਤੋ ਵੁਟ੍ਠਾਤਬ੍ਬਂ. ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਤਤਿਯਤ੍ਥੇਰਵਾਦੇ ਯੁਤ੍ਤਿ. ਸਬ੍ਬਾਚਰਿਯਾ ਇਮੇ ਏਵ ਤਯੋ ਥੇਰਾ, ਤੇਸਮ੍ਪਿ ਦਕਸੋਤੋਰੋਹਣਂ ਨਿਮਿਤ੍ਤੇ ਉਪਕ੍ਕਮਨਨ੍ਤਿ ਅਯਂ ਦੁਤਿਯੋ ਵਿਨਿਚ੍ਛਯੋ ਸਾਧਾਰਣਤੋ ਏਤ੍ਥ, ਏਵਂ ਉਪਤਿਸ੍ਸਤ੍ਥੇਰੋ ਵਦਤਿ ਕਿਰ.

ਠਾਨਾ ਚੁਤਞ੍ਹਿ ਅਵਸ੍ਸਂ ਦਕਸੋਤਂ ਓਤਰਤੀਤਿ ਕਤ੍ਵਾ ‘‘ਠਾਨਾ ਚਾਵਨਮਤ੍ਤੇਨੇਵੇਤ੍ਥ ਆਪਤ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਦਕਸੋਤਂ ਓਤਿਣ੍ਣੇ ਏਵ ਆਪਤ੍ਤਿ. ਸੁਕ੍ਕਸ੍ਸ ਹਿ ਸਕਲਂ ਸਰੀਰਂ ਠਾਨਂ, ਅਨੋਤਿਣ੍ਣੇ ਠਾਨਾ ਚੁਤਂ ਨਾਮ ਨ ਹੋਤੀਤਿ ਵੀਮਂਸਿਤਬ੍ਬਂ. ਆਭਿਧਮ੍ਮਿਕਤ੍ਤਾ ਥੇਰਸ੍ਸ ‘‘ਸੁਕ੍ਕਵਿਸ੍ਸਟ੍ਠਿ ਨਾਮ ਰਾਗਸਮੁਟ੍ਠਾਨਾ ਹੋਤੀ’’ਤਿ (ਕਥਾ. ਅਟ੍ਠ. ੩੦੭) ਕਥਾਵਤ੍ਥੁਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਸਮ੍ਭਵੋ ਚਿਤ੍ਤਸਮੁਟ੍ਠਾਨੋ, ‘‘ਤਂ ਅਸੁਚਿਂ ਏਕਦੇਸਂ ਮੁਖੇਨ ਅਗ੍ਗਹੇਸਿ, ਏਕਦੇਸਂ ਅਙ੍ਗਜਾਤੇ ਪਕ੍ਖਿਪੀ’’ਤਿ (ਪਾਰਾ. ੫੦੩) ਵਚਨਤੋ ਉਤੁਸਮੁਟ੍ਠਾਨੋ ਚ ਦਿਸ੍ਸਤਿ, ਸੋ ਚ ਖੋ ਅਵੀਤਰਾਗਸ੍ਸੇਵ ‘‘ਅਟ੍ਠਾਨਮੇਤਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਨਵਕਾਸੋ ਯਂ ਅਰਹਤੋ ਅਸੁਚਿ ਮੁਚ੍ਚੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੩੫੩; ਕਥਾ. ੩੧੩) ਵਚਨਤੋ. ਪਰੂਪਾਹਾਰਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ‘‘ਅਤ੍ਥਿ ਤਸ੍ਸ ਆਸਯੋਤਿ ਤਸ੍ਸ ਸੁਕ੍ਕਸ੍ਸ ਉਚ੍ਚਾਰਪਸ੍ਸਾਵਾਨਂ ਵਿਯ ਪਤਿਟ੍ਠਾਨੋਕਾਸੋ ਅਤ੍ਥੀ’’ਤਿ (ਕਥਾ. ਅਟ੍ਠ. ੩੦੯) ਚਨਤੋ ਤਸ੍ਸ ਆਸਯੋਤਿ ਸਿਦ੍ਧਂ. ਪਾਕਤਿਕਚਿਤ੍ਤਸਮੁਟ੍ਠਾਨਰੂਪਂ ਵਿਯ ਅਸਂਸਟ੍ਠਤ੍ਤਾ, ਨਿਕ੍ਖਮਨਤੋ ਚ ‘‘ਵਤ੍ਥਿਸੀਸਂ, ਕਟਿ, ਕਾਯੋ’’ਤਿ ਤਿਧਾ ਸੁਕ੍ਕਸ੍ਸ ਠਾਨਂ ਪਕਪ੍ਪੇਨ੍ਤਿ ਆਚਰਿਯਾ. ਸਪ੍ਪਵਿਸਂ ਵਿਯ ਤਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ, ਨ ਚ ਵਿਸਸ੍ਸ ਠਾਨਨਿਯਮੋ, ਕੋਧਵਸੇਨ ਫੁਸਨ੍ਤਸ੍ਸ ਹੋਤਿ, ਏਵਮਸ੍ਸ ਨ ਚ ਠਾਨਨਿਯਮੋ, ਰਾਗਵਸੇਨ ਉਪਕ੍ਕਮਨ੍ਤਸ੍ਸ ਹੋਤੀਤਿ ਤਕ੍ਕੋ.

ਖੋਭਕਰਣਪਚ੍ਚਯੋ ਨਾਮ ਭੇਸਜ੍ਜਸੇਨਾਸਨਾਹਾਰਾਦਿਪਚ੍ਚਯੋ. ਸਂਸਗ੍ਗਭੇਦਤੋਪੀਤਿ ਏਤੇਸੁ ਦ੍ਵੀਹਿਪਿ ਤੀਹਿਪਿ. ਪਹੀਨਵਿਪਲ੍ਲਾਸਤ੍ਤਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਸੁਪਿਨਨ੍ਤੇਨ ਸੇਕ੍ਖਪੁਥੁਜ੍ਜਨਾ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਸਬ੍ਬਂ ਵਿਪਲ੍ਲਤ੍ਥਂ ਅਭੂਤਮੇਵਾਤਿ ਆਪਜ੍ਜਤਿ. ਤਤੋ ‘‘ਯਂ ਪਨ ਪੁਬ੍ਬਨਿਮਿਤ੍ਤਤੋ ਪਸ੍ਸਤਿ. ਤਂ ਏਕਨ੍ਤਸਚ੍ਚਮੇਵ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਇਦਂ ਵਿਰੁਜ੍ਝਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਨ ਵਿਸਯਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਸੋ ਹਿ ਸਚ੍ਚੋ ਵਾ ਹੋਤਿ, ਅਲਿਕੋ ਵਾਤਿ ਕਤ੍ਵਾ ਤਞ੍ਚੇ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ ਸਿਯਾ, ‘‘ਅਸੇਕ੍ਖਾ ਪਹੀਨਵਿਪਲ੍ਲਾਸਤ੍ਤਾ ਸਚ੍ਚਮੇਵ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਨਾਸਚ੍ਚ’’ਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਸਿਯਾ. ਕਿਨ੍ਤੁ ਦਸ੍ਸਨਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਞ੍ਹਿ ਅਭੂਤਂ, ਅਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋਪਿ ਹਿ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਵਿਯ ਅਸੁਣਨ੍ਤੋਪਿ ਸੁਣਨ੍ਤੋ ਵਿਯ ਅਮੁਨਨ੍ਤੋਪਿ ਮੁਨਨ੍ਤੋ ਵਿਯ ਹੋਤਿ. ਸਚ੍ਚਮ੍ਪਿ ਵਿਪਸ੍ਸਤੀਤਿ ਨੋ ਤਕ੍ਕੋਤਿ ਆਚਰਿਯੋ. ਤਂ ਰੂਪਨਿਮਿਤ੍ਤਾਦਿਆਰਮ੍ਮਣਂ ਨ ਹੋਤਿ, ਆਗਨ੍ਤੁਕਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਰੂਪਨਿਮਿਤ੍ਤਾਦਿਆਰਮ੍ਮਣਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਕਮ੍ਮਨਿਮਿਤ੍ਤਗਤਿਨਿਮਿਤ੍ਤਭੂਤਾਨਿ ਹਿ ਰੂਪਨਿਮਿਤ੍ਤਾਦੀਨਿ ਭਵਙ੍ਗਸ੍ਸ ਆਰਮ੍ਮਣਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ ਏਵ. ਤਤ੍ਥ ਕਮ੍ਮਨਿਮਿਤ੍ਤਮਤੀਤਮੇਵ, ਗਤਿਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਥੋਕਂ ਕਾਲਂ ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਸਿਯਾ.

ਈਦਿਸਾਨੀਤਿ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਤੋ ਅਨੁਭੂਤਪੁਬ੍ਬਪਰਿਕਪ੍ਪਿਤਾਗਨ੍ਤੁਕਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਰੂਪਨਿਮਿਤ੍ਤਾਦਿਆਰਮ੍ਮਣਾਨਿ, ਰਾਗਾਦਿਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾਨਿ ਚਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਮਕ੍ਕਟਸ੍ਸ ਨਿਦ੍ਦਾ ਲਹੁਪਰਿਵਤ੍ਤਾ ਹੋਤਿ. ਸੋ ਹਿ ਰੁਕ੍ਖਸਾਖਤੋ ਪਤਨਭਯਾ ਅਭਿਕ੍ਖਣਂ ਉਮ੍ਮੀਲਤਿ ਚ ਸੁਪਤਿ ਚ. ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਉਮ੍ਮੀਲਨ੍ਤਿ ਸੁਬ੍ਯਤ੍ਤਤਰਂ ਪਟਿਬੁਦ੍ਧਾ ਵਿਯ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਅਥ ਖੋ ਪਟਿਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਭਵਙ੍ਗੋਤਰਣਂ ਵਿਯ ਸੁਪਿਨਕਾਲੇਪਿ ਤੇਸਂ ਭਵਙ੍ਗੋਤਰਣਂ ਹੋਤਿ, ਯੇਨ ‘‘ਸੁਪਤੀ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ‘‘ਭਵਙ੍ਗਚਿਤ੍ਤੇਨ ਹਿ ਸੁਪਤੀ’’ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਭਵਙ੍ਗੋਤਰਣਂ ਕਰਜਕਾਯਸ੍ਸ ਨਿਰੁਸ੍ਸਾਹਸਨ੍ਤਭਾਵੂਪਨਿਸ੍ਸਯਤ੍ਤਾ ‘‘ਨਿਦ੍ਦਾ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਸਾ ਕਰਜਕਾਯਸ੍ਸ ਦੁਬ੍ਬਲਭਾਵੇਨ ਸੁਪਿਨਦਸ੍ਸਨਕਾਲੇ ਭਵਙ੍ਗਤੋ ਉਤ੍ਤਰਣੇ ਸਤਿਪਿ ਨਿਰੁਸ੍ਸਾਹਸਨ੍ਤਭਾਵਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ‘‘ਪਵਤ੍ਤਤੀ’’ਤਿ ਚ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਯਤੋ ਸਤ੍ਤਾ ‘‘ਪਟਿਬੁਦ੍ਧਾ’’ਤਿ ਨ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ, ਕਰਜਕਾਯਸ੍ਸ ਨਿਰੁਸ੍ਸਾਹਸਨ੍ਤਸਭਾਵਪ੍ਪਤ੍ਤਿਤੋ ਚ ਤਨ੍ਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਹਦਯਵਤ੍ਥੁ ਨ ਸੁਪ੍ਪਸਨ੍ਨਂ ਹੋਤਿ, ਤਤੋ ਤਨ੍ਨਿਸ੍ਸਿਤਾਪਿ ਚਿਤ੍ਤਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿ ਅਸੁਪ੍ਪਸਨ੍ਨਵਟ੍ਟਿਨਿਸ੍ਸਿਤਦੀਪਪ੍ਪਭਾ ਵਿਯ. ਤੇਨੇਵ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ‘‘ਸ੍ਵਾਯਂ ਦੁਬ੍ਬਲਵਤ੍ਥੁਕਤ੍ਤਾ ਚੇਤਨਾਯ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਂ ਆਕਡ੍ਢਿਤੁਂ ਅਸਮਤ੍ਥੋ’’ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ਪਨ ‘‘ਦੁਬ੍ਬਲਵਤ੍ਥੁਕਤ੍ਤਾਤਿ ਸੁਪਿਨੇ ਉਪਟ੍ਠਿਤਂ ਨਿਮਿਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਦੁਬ੍ਬਲ’’ਨ੍ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ਤਂ ਅਨੇਕਤ੍ਥਂ ਸਬ੍ਬਮ੍ਪਿ ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ, ਨ ਚ ਦੁਬ੍ਬਲਾਰਮ੍ਮਣਵਤ੍ਥੁਕਤ੍ਤਾ ਚੇਤਨਾ, ਤਾਯ ਚਿਤ੍ਤਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿ ਦੁਬ੍ਬਲਾ ਅਤੀਤਾਨਾਗਤਾਰਮ੍ਮਣਾਯ, ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਾਰਮ੍ਮਣਾਯ ਵਾ ਅਦੁਬ੍ਬਲਤ੍ਤਾ, ਅਵਤ੍ਥੁਕਾਯ ਦੁਬ੍ਬਲਭਾਵੋ ਨ ਯੁਜ੍ਜਤਿ ਚੇਤਨਾਯ ਅਵਤ੍ਥੁਕਾਯ ਭਾਵਨਾਪਭਾਵਾਯਾਤਿਰੇਕਬਲਸਬ੍ਭਾਵਤੋ. ਭਾਵਨਾਬਲਸਮਪ੍ਪਿਤਞ੍ਹਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਰੂਪਮ੍ਪਿ ਸਮਾਨਂ ਅਤਿਭਾਰਿਯਮ੍ਪਿ ਕਰਜਕਾਯਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਏਕਚਿਤ੍ਤਕ੍ਖਣੇਨੇਵ ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕਂ ਪਾਪੇਤ੍ਵਾ ਠਪੇਤਿ. ਤਪ੍ਪਟਿਭਾਗਂ ਅਨਪ੍ਪਿਤਮ੍ਪਿ ਕਾਮਾਵਚਰਚਿਤ੍ਤਂ ਕਰਜਕਾਯਂ ਆਕਾਸੇ ਲਙ੍ਘਨਸਮਤ੍ਥਂ ਕਰੋਤਿ, ਪਗੇਵੇਤਰਂ. ਕਿਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਤਂ ਅਨੁਮਾਨਕਾਰਣਂ, ਯੇਨ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸੇਵ ਆਨੁਭਾਵੋਤਿ ਪਞ੍ਞਾਯੇਯ੍ਯ ਚਿਤ੍ਤਾਨੁਭਾਵੇਨ ਵਾ ਲਦ੍ਧਾਸੇਵਨਾਦਿਕਿਰਿਯਾਵਿਸੇਸਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਦਸ੍ਸਨਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਦੁਬ੍ਬਲਵਤ੍ਥੁਕਤ੍ਤਾਤਿ ਦੁਬ੍ਬਲਹਦਯਵਤ੍ਥੁਕਤ੍ਤਾਤਿ ਆਚਰਿਯਸ੍ਸ ਤਕ੍ਕੋ. ਅਤ੍ਤਨੋ ਮਨ੍ਦਤਿਕ੍ਖਾਕਾਰੇਨ ਤਨ੍ਨਿਸ੍ਸਿਤਸ੍ਸ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਮਨ੍ਦਤਿਕ੍ਖਭਾਵਨਿਪ੍ਫਾਦਨਸਮਤ੍ਥਞ੍ਚੇ, ਹਦਯਵਤ੍ਥੁ ਚਕ੍ਖੁਸੋਤਾਦਿਵਤ੍ਥੁ ਵਿਯ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਭਵੇਯ੍ਯ, ਨ ਚੇਤਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ. ਯਤੋ ਧਮ੍ਮਸਙ੍ਗਹੇ ਉਪਾਦਾਯਰੂਪਪਾਲ਼ਿਯਂ ਉਦ੍ਦੇਸਾਰਹਂ ਨ ਜਾਤਂ. ਅਨਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਤ੍ਤਾ ਹਿ ਤਂ ਕਾਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਅਨਨ੍ਤਰਂ ਨ ਉਦ੍ਦਿਟ੍ਠਂ, ਵਤ੍ਥੁਰੂਪਤ੍ਤਾ ਚ ਅਵਤ੍ਥੁਰੂਪਸ੍ਸ ਜੀਵਿਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਅਨਨ੍ਤਰਮ੍ਪਿ ਨ ਉਦ੍ਦਿਟ੍ਠਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਯਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਤਸ੍ਸ ਅਸੁਪ੍ਪਸਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਤਨ੍ਨਿਸ੍ਸਿਤਾ ਚ ਚਿਤ੍ਤਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿ ਅਸੁਪ੍ਪਸਨ੍ਨਾ ਹੋਤੀ’’ਤਿ, ਤਂ ਨ ਸਿਦ੍ਧਨ੍ਤਿ ਚੇ? ਸਿਦ੍ਧਮੇਵ ਅਨਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਮ੍ਪਿ ਸਪ੍ਪਾਯਾਸਪ੍ਪਾਯਉਤੁਆਹਾਰਾਦੀਨਂ ਪਚ੍ਚਯਾਨਂ ਸਮਾਯੋਗਤੋ, ਚਿਤ੍ਤਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਯਾ ਵਿਕਾਰਦਸ੍ਸਨਤੋ, ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਤ੍ਤਾ ਚ. ਯਸ੍ਮਾ ਅਪ੍ਪਟਿਬੁਦ੍ਧੋਪਿ ਪਟਿਬੁਦ੍ਧਂ ਵਿਯ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਮਞ੍ਞਤੀਤਿ. ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਕਰਜਕਾਯਸ੍ਸ ਨਿਰੁਸ੍ਸਾਹਸਨ੍ਤਭਾਵਾਕਾਰਵਿਸੇਸੋ ਨਿਦ੍ਦਾ ਨਾਮ. ਸਾ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਭਵਙ੍ਗੋਤਰਣਾਕਾਰਵਿਸੇਸੇਨ ਹੋਤਿ, ਤਾਯ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਸਤ੍ਤੋ ਭਵਙ੍ਗਤੋ ਉਤ੍ਤਿਣ੍ਣੋ ਸੁਪਿਨਂ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਸੋ ‘‘ਕਪਿਮਿਦ੍ਧਪਰੇਤੋ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਸੋ ਸੁਤ੍ਤੋ ਅਪ੍ਪਟਿਬੁਦ੍ਧੋ ਹੋਤੀਤਿ ਅਯਮਤ੍ਥੋ ਸਾਧਿਤੋ ਹੋਤਿ.

ਯਸ੍ਮਾ ਭਵਙ੍ਗਵਾਰਨਿਰਨ੍ਤਰਤਾਯ ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਸੁਤ੍ਤੋ ਨਾਮ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਯਦਿ ਤਾਵ ਸੁਤ੍ਤੋ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਅਭਿਧਮ੍ਮਵਿਰੋਧੋ ਆਪਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਯਸ੍ਮਾ ਪਨ ਨਿਦ੍ਦਾਕ੍ਖਣੇ ਨ ਪਟਿਬੁਦ੍ਧੋ ਨਾਮ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਅਥ ਪਟਿਬੁਦ੍ਧੋ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਵਿਨਯਵਿਰੋਧੋ’’ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਯਸ੍ਮਾ ਚ ਅਖੀਣਨਿਦ੍ਦੋ, ਅਨੋਤਿਣ੍ਣਭਵਙ੍ਗੋ ਚ ਅਤ੍ਥਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਕਪਿਮਿਦ੍ਧਪਰੇਤੋ ਪਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਞ੍ਞਥਾ ਅਯਂ ਨੇਵ ਸੁਤ੍ਤੋ ਨ ਪਟਿਬੁਦ੍ਧੋ, ਅਤ੍ਤਨਾ ਤਂ ਨਿਦ੍ਦਂ ਅਨੋਕ੍ਕਨ੍ਤੋ ਆਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯ. ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਚ ਅਭਿਧਮ੍ਮੋ, ਵਿਨਯੋ, ਨਾਗਸੇਨਤ੍ਥੇਰਵਚਨਂ ਯੁਤ੍ਤਿ ਚਾਤਿ ਸਬ੍ਬਂ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਸਂਸਨ੍ਦਿਤਂ ਹੋਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਕਪਿਮਿਦ੍ਧਪਰੇਤੋਤਿ ਭਵਙ੍ਗਤੋ ਉਤ੍ਤਿਣ੍ਣਨਿਦ੍ਦਾਪਰੇਤੋ. ਸਾ ਹਿ ਇਧ ਕਪਿਮਿਦ੍ਧਂ ਨਾਮ. ‘‘ਤਤ੍ਥ ਕਤਮਂ ਮਿਦ੍ਧਂ? ਯਾ ਕਾਯਸ੍ਸ ਅਕਲ੍ਯਤਾ ਅਕਮ੍ਮਞ੍ਞਤਾ…ਪੇ… ਸੁਪਨਂ, ਇਦਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਮਿਦ੍ਧ’’ਨ੍ਤਿ (ਧ. ਸ. ੧੧੬੩) ਏਵਮਾਗਤਂ. ਇਦਞ੍ਹਿ ਅਰੂਪਂ, ਇਮਸ੍ਸ ਫਲਭੂਤੋ ਕਰਜਕਾਯਸ੍ਸ ਅਕਲ੍ਯਤਾ’ਪਚਲਾਯਿਕਾਸੁਪਿ ਨਿਦ੍ਦਾਵਿਸੇਸੋ ਕਾਰਣੋਪਚਾਰੇਨ ‘‘ਕਪਿਮਿਦ੍ਧ’’ਨ੍ਤਿ ਪਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਯਞ੍ਚੇਵ ‘‘ਕਪਿਮਿਦ੍ਧਪਰੇਤੋ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸੁਪਿਨਂ ਪਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ (ਮਿ. ਪ. ੫.੩.੫ ਥੋਕਂ ਵਿਸਦਿਸਂ) ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ.

ਯਂ ਤਂ ਆਪਤ੍ਤਿਵੁਟ੍ਠਾਨਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਯੇਨ ਵਿਨਯਕਮ੍ਮੇਨ ਤਤੋ ਵੁਟ੍ਠਾਨਂ ਹੋਤਿ, ਤਂ ਇਧ ਆਪਤ੍ਤਿਵੁਟ੍ਠਾਨਂ ਨਾਮ. ਅਵਯਵੇ ਸਮੂਹਵੋਹਾਰੇਨ ਵਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਸਾਖਚ੍ਛੇਦਕੋ ਰੁਕ੍ਖਚ੍ਛੇਦਕੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤੀਤਿਆਦਿ ਨਿਦਸ੍ਸਨਂ, ਵੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧਾਦਿ ਰੁਲ਼੍ਹੀਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਨਿਦਸ੍ਸਨਂ. ਨ ਚ ਮਯਾਤਿ ਵੀਮਂਸਨਪਦਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸ ਕਿਰਿਯਂ ਸਨ੍ਧਾਯ, ਮੋਚਨੇ ਚ ਸਨ੍ਨਿਟ੍ਠਾਨਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਮੁਚ੍ਚਨਪਕਤਿਯਾ ਚਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

੨੪੦. ਗੇਹਨ੍ਤਿ ਪਞ੍ਚਕਾਮਗੁਣਾ. ਵਨਭਙ੍ਗਿਯਨ੍ਤਿ ਪਾਭਤਿਕਂ. ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਸੁਖਵੇਦਨਾਮੁਖੇਨ ਰਾਗੋਵ ‘‘ਅਸ੍ਸਾਦੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਸੁਪਨ੍ਤਸ੍ਸ ਚਾਤਿ ਇਦਂ ਕਪਿਮਿਦ੍ਧਪਰੇਤੋ ਵਿਯ ਭਵਙ੍ਗਸਨ੍ਤਤਿਂ ਅਵਿਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਸੁਪਨ੍ਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ, ਵੀਮਂਸਿਤਬ੍ਬਂ. ਜਗ੍ਗਨਤ੍ਥਾਯਾਤਿ ਸੋਧਨਤ੍ਥਾਯ.

੨੬੬. ‘‘ਦਾਰੁਧੀਤਲਿਕਲੇਪਚਿਤ੍ਤਾਨਂ ਅਙ੍ਗਜਾਤਪਟਿਨਿਜ੍ਝਾਨੇਪਿ ਦੁਕ੍ਕਟ’’ਨ੍ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ‘‘ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਪਰਿਲ਼ਾਹੇ ਮੋਚਨਰਾਗਜੋ’’ਤਿ ਲਿਖਨ੍ਤਿ. ਵਾਲਿਕਾਯ ਵਾ ‘‘ਹਤ੍ਥਿਕਾਮਂ ਨਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਵਿਯ ‘‘ਆਪਤ੍ਤਿ ਤ੍ਵ’’ਨ੍ਤਿ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਪਾਠੋ. ‘‘ਏਹਿ ਮੇ ਤ੍ਵਂ, ਆਵੁਸੋ ਸਾਮਣੇਰ, ਅਙ੍ਗਜਾਤਂ ਗਣ੍ਹਾਹੀ’’ਤਿ ਆਗਤਤ੍ਤਾ ‘‘ਵਚੀਕਮ੍ਮ’’ਨ੍ਤਿਪਿ ਵਤ੍ਤੁਂ ਯੁਤ੍ਤਂ ਵਿਯ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇ ਅਞ੍ਞਂ ‘‘ਏਵਂ ਕਰੋਹੀ’’ਤਿ ਆਣਤ੍ਤਿਯਾਪਿ ਆਪਤ੍ਤਿ ਸਿਯਾਤਿ ਸਙ੍ਕਰਂ ਹੋਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਨ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਗਹੇਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਕੇਚਿ.

੨੬੭. ‘‘ਪੁਪ੍ਫਾਵਲਿਯਂ ਸਾਸਵਲ਼ਿਯ’’ਨ੍ਤਿ ਦੁਵਿਧੋ ਕਿਰ.

ਸੁਕ੍ਕਵਿਸ੍ਸਟ੍ਠਿਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੨. ਕਾਯਸਂਸਗ੍ਗਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੨੭੦. ‘‘ਓਤਿਣ੍ਣੋ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾਸ੍ਸ ਸੇਵਨਾਧਿਪ੍ਪਾਯਤਾ ਦਸ੍ਸਿਤਾ. ‘‘ਵਿਪਰਿਣਤੇਨ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਮਾਤੁਗਾਮੇਨ ਸਦ੍ਧਿ’’ਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾਸ੍ਸ ਵਾਯਾਮੋ ਦਸ੍ਸਿਤੋ. ‘‘ਸਦ੍ਧਿ’’ਨ੍ਤਿ ਹਿ ਪਦਂ ਸਂਯੋਗਂ ਦੀਪੇਤਿ, ਸੋ ਚ ਪਯੋਗੋ ਸਮਾਗਮੋ ਅਲ੍ਲੀਯਨਂ. ਕੇਨ ਚਿਤ੍ਤੇਨ? ਵਿਪਰਿਣਤੇਨ ਚਿਤ੍ਤੇਨ, ਨ ਪਤ੍ਤਪਟਿਗ੍ਗਹਣਾਧਿਪ੍ਪਾਯਾਦਿਨਾਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ‘‘ਕਾਯਸਂਸਗ੍ਗਂ ਸਮਾਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾਸ੍ਸ ਵਾਯਮਤੋ ਫਸ੍ਸਪਟਿਵਿਜਾਨਨਾ ਦਸ੍ਸਿਤਾ ਹੋਤਿ. ਵਾਯਮਿਤ੍ਵਾ ਫਸ੍ਸਂ ਪਟਿਵਿਜਾਨਨ੍ਤੋ ਹਿ ਸਮਾਪਜ੍ਜਤਿ ਨਾਮ. ਏਵਮਸ੍ਸ ਤਿਵਙ੍ਗਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸਿਤਾ ਹੋਤਿ. ਅਥ ਵਾ ਓਤਿਣ੍ਣੋ. ਕੇਨ? ਵਿਪਰਿਣਤੇਨ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਯਕ੍ਖਾਦਿਨਾ ਸਤ੍ਤੋ ਵਿਯ. ਉਪਯੋਗਤ੍ਥੇ ਵਾ ਏਤਂ ਕਰਣਵਚਨਂ. ਓਤਿਣ੍ਣੋ ਵਿਪਰਿਣਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਕੂਪਾਦਿਂ ਵਿਯ ਸਤ੍ਤੋ. ਅਥ ਵਾ ‘‘ਰਾਗਤੋ ਉਤ੍ਤਿਣ੍ਣੋ ਭਵਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਭਿਕ੍ਖੁਭਾਵਂ ਉਪਗਤੋ, ਤਤੋ ਉਤ੍ਤਿਣ੍ਣਾਧਿਪ੍ਪਾਯਤੋ ਵਿਪਰਿਣਤੇਨ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਹੇਤੁਭੂਤੇਨ ਤਮੇਵ ਰਾਗਂ ਓਤਿਣ੍ਣੋ. ਮਾਤੁਗਾਮੇਨ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਮੀਪਂ ਆਗਤੇਨ, ਅਤ੍ਤਨਾ ਉਪਗਤੇਨ ਵਾ. ਏਤੇਨ ਮਾਤੁਗਾਮਸ੍ਸ ਸਾਰਤ੍ਤਤਾ ਵਾ ਹੋਤੁ ਵਿਰਤ੍ਤਤਾ ਵਾ, ਸਾ ਇਧ ਅਪ੍ਪਮਾਣਾ, ਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਨਂ ਕਾਯਸਂਸਗ੍ਗੇ ਵਿਯ ਉਭਿਨ੍ਨਂ ਸਾਰਤ੍ਤਤਾਯ ਪਯੋਜਨਂ ਅਤ੍ਥਿ.

ਕਾਯਸਂਸਗ੍ਗਨ੍ਤਿ ਉਭਿਨ੍ਨਂ ਕਾਯਾਨਂ ਸਮ੍ਪਯੋਗਂ. ਪਦਭਾਜਨੇ ਪਨ ‘‘ਸਮਾਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯਾਤਿ ਅਜ੍ਝਾਚਾਰੋ ਵੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਂ ਸਮਾਪਜ੍ਜਨਂ ਸਨ੍ਧਾਯ, ਨ ਕਾਯਸਂਸਗ੍ਗਂ. ਕਾਯਸਂਸਗ੍ਗਸ੍ਸ ਸਮਾਪਜ੍ਜਨਾ ਹਿ ‘‘ਅਜ੍ਝਾਚਾਰੋ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਪਨ ‘‘ਯੋ ਸੋ ਕਾਯਸਂਸਗ੍ਗੋ ਨਾਮ, ਸੋ ਅਤ੍ਥਤੋ ਅਜ੍ਝਾਚਾਰੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਂ ਪਰਤੋ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ‘‘ਸੇਵਨਾਧਿਪ੍ਪਾਯੋ, ਨ ਚ ਕਾਯੇਨ ਵਾਯਮਤਿ, ਫਸ੍ਸਂ ਪਟਿਵਿਜਾਨਾਤਿ, ਅਨਾਪਤ੍ਤੀ’’ਤਿ (ਪਾਰਾ. ੨੭੯) ਵੁਤ੍ਤਲਕ੍ਖਣੇਨ ਵਿਰੁਜ੍ਝਤੀਤਿ. ਫਸ੍ਸਪਟਿਵਿਜਾਨਨਾਯ ਹਿ ਸਂਸਗ੍ਗੋ ਦੀਪਿਤੋ. ਸੋ ਚੇ ਅਜ੍ਝਾਚਾਰੋ ਹੋਤਿ, ਕਥਂ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ ਹੋਤੀਤਿ. ਸੁਵੁਤ੍ਤਮੇਤਂ, ਕਿਨ੍ਤੁ ‘‘ਕਾਯਸਂਸਗ੍ਗਂ ਸਮਾਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ਪਦਂ ਉਦ੍ਧਰਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਜ੍ਝਾਚਾਰੋ ਵੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ ਉਭਿਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਪਦਾਨਂ ਸਾਮਞ੍ਞਭਾਜਨੀਯਤ੍ਤਾ, ਸਮਾਪਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬਾਭਾਵੇ ਸਮਾਪਜ੍ਜਨਾਭਾਵੇਨ ‘‘ਸੋ ਅਤ੍ਥਤੋ ਅਜ੍ਝਾਚਾਰੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਸਿਯਾ.

‘‘ਹਤ੍ਥਗ੍ਗਾਹਂ ਵਾ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਹਤ੍ਥੇਨ ਸਬ੍ਬੋਪਿ ਉਪਾਦਿਨ੍ਨਕੋ ਕਾਯੋ ਸਙ੍ਗਹਿਤੋ, ਨ ਭਿਨ੍ਨਸਨ੍ਤਾਨੋ ਤਪ੍ਪਟਿਬਦ੍ਧੋ ਹਤ੍ਥਾਲਙ੍ਕਾਰਾਦਿ. ਵੇਣਿਗ੍ਗਹਣੇਨ ਅਨੁਪਾਦਿਨ੍ਨਕੋ ਅਭਿਨ੍ਨਸਨ੍ਤਾਨੋ ਕੇਸਲੋਮਨਖਦਨ੍ਤਾਦਿਕੋ ਕਮ੍ਮਪਚ੍ਚਯਉਤੁਸਮੁਟ੍ਠਾਨੋ ਗਹਿਤੋਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਤੇਨੇਵਾਹ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ‘‘ਅਨੁਪਾਦਿਨ੍ਨਕੇਨਪਿ ਕੇਨਚਿ ਕੇਸਾਦਿਨਾ ਉਪਾਦਿਨ੍ਨਕਂ ਵਾ ਅਨੁਪਾਦਿਨ੍ਨਕਂ ਵਾ ਫੁਸਨ੍ਤੋਪਿ ਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸਂ ਆਪਜ੍ਜਤਿਯੇਵਾ’’ਤਿ (ਪਾਰਾ. ਅਟ੍ਠ. ੨.੨੭੪). ਤੇਨ ਅਨੁਪਾਦਿਨ੍ਨਕਾਨਮ੍ਪਿ ਕੇਸਲੋਮਾਦੀਨਂ ਅਙ੍ਗਭਾਵੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇਪਿ ‘‘ਫਸ੍ਸਂ ਪਟਿਜਾਨਾਤੀਤਿ ਤਿਵਙ੍ਗਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸੋ. ਫਸ੍ਸਸ੍ਸ ਅਪ੍ਪਟਿਵਿਜਾਨਨਤੋ ਦੁਵਙ੍ਗਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਦੁਕ੍ਕਟ’’ਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਪਾਲ਼ਿਅਟ੍ਠਕਥਾਨਯੇਨ ਵਿਰੁਜ੍ਝਤੀਤਿ ਚੇ? ਨ, ਤਦਤ੍ਥਜਾਨਨਤੋ. ਫੁਟ੍ਠਭਾਵਞ੍ਹਿ ਪਟਿਵਿਜਾਨਨ੍ਤੋਪਿ ਫਸ੍ਸਂ ਪਟਿਵਿਜਾਨਾਤਿ ਨਾਮ, ਅਯਮੇਕੋ ਅਤ੍ਥੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਮਾਤੁਗਾਮਸ੍ਸ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਚ ਕਾਯਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਾਨਂ ਕੇਸਾਦੀਨਂ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਫੁਟ੍ਠਭਾਵਂ ਫੁਸਿਤ੍ਵਾ ਤਂ ਸਾਦਿਯਨਂ ਫਸ੍ਸਂ ਪਟਿਵਿਜਾਨਾਤਿ ਨਾਮ, ਨ ਕਾਯਵਿਞ੍ਞਾਣੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਏਵ. ਅਨੇਕਨ੍ਤਿਕਞ੍ਹੇਤ੍ਥ ਕਾਯਵਿਞ੍ਞਾਣਂ. ਮਾਤੁਗਾਮਸ੍ਸ ਉਪਾਦਿਨ੍ਨਕੇਨ ਕਾਯੇਨ, ਅਨੁਪਾਦਿਨ੍ਨਕੇਨ ਵਾ ਕਾਯੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਉਪਾਦਿਨ੍ਨਕਕਾਯੇ ਫੁਟ੍ਠੇ ਪਸਨ੍ਨਕਾਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੋ ਚੇ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਕਾਯਵਿਞ੍ਞਾਣਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਤੇਨੇਵ ਫਸ੍ਸਂ ਪਟਿਵਿਜਾਨਾਤਿ ਨਾਮ ਸੋ ਹੋਤਿ. ਅਨੁਪਾਦਿਨ੍ਨਕਕਾਯੋ, ਲੋਲੁਪ੍ਪੋ ਅਪ੍ਪਸਨ੍ਨਕਾਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੋ ਵਾ ਹੋਤਿ, ਤਿਮਿਰਵਾਤੇਨ ਉਪਹਤਕਾਯੋ ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਕਾਯਵਿਞ੍ਞਾਣਂ ਨੁਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ਨ ਚ ਤੇਨ ਫਸ੍ਸਂ ਪਟਿਵਿਜਾਨਾਤਿ ਨਾਮ, ਕੇਵਲਂ ਸੇਵਨਾਧਿਪ੍ਪਾਯੇਨ ਵਾਯਮਿਤ੍ਵਾ ਕਾਯਸਂਸਗ੍ਗਂ ਸਮਾਪਜ੍ਜਨ੍ਤੋ ਫਸ੍ਸਂ ਪਟਿਵਿਜਾਨਾਤਿ ਨਾਮ ਮਨੋਵਿਞ੍ਞਾਣੇਨ, ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਕਾਯਸਂਸਗ੍ਗਂ ਸਮਾਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯਾਤਿ ਇਮਿਨਾਸ੍ਸ ਵਾਯਮਤੋ ਫਸ੍ਸਪਟਿਵਿਜਾਨਨਾ ਦਸ੍ਸਿਤਾ’’ਤਿ. ਅਪਰੋਪਿ ਭਿਕ੍ਖੁ ਮਾਤੁਗਾਮਸ੍ਸ ਕਾਯਪਟਿਬਦ੍ਧੇਨ ਵਾ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯੇਨ ਵਾ ਫੁਟ੍ਠੋ ਕਾਯਵਿਞ੍ਞਾਣਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਨ੍ਤੇਨ ਫਸ੍ਸਂ ਪਟਿਵਿਜਾਨਾਤਿ ਨਾਮ, ਤਸ੍ਮਾ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਅਨੇਕਨ੍ਤਿਕਞ੍ਹੇਤ੍ਥ ਕਾਯਵਿਞ੍ਞਾਣ’’ਨ੍ਤਿ. ਅਪਰੋ ਵਤ੍ਥਂ ਪਾਰੁਪਿਤ੍ਵਾ ਨਿਦ੍ਦਾਯਨ੍ਤਂ ਮਾਤੁਗਾਮਂ ਕਾਯਸਂਸਗ੍ਗਰਾਗੇਨ ਵਤ੍ਥਸ੍ਸ ਉਪਰਿਭਾਗੇ ਸਣਿਕਂ ਫੁਸਨ੍ਤੋ ਵਤ੍ਥਨ੍ਤਰੇਨ ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤਲੋਮਸਮ੍ਫਸ੍ਸਂ ਅਪ੍ਪਟਿਵਿਜਾਨਨ੍ਤੋਪਿ ਸੇਵਨਾਧਿਪ੍ਪਾਯੋ ਕਾਯੇਨ ਵਾਯਮਿਤ੍ਵਾ ਫਸ੍ਸਂ ਪਟਿਵਿਜਾਨਾਤਿ ਨਾਮ, ਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸਂ ਆਪਜ੍ਜਤਿ. ‘‘ਨੀਲਂ ਘਟ੍ਟੇਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਕਾਯਂ ਘਟ੍ਟੇਤਿ, ਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸੋ’’ਤਿ ਹਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਯਂ ਦੁਤਿਯੋ ਅਤ੍ਥੋ. ਏਵਂ ਅਨੇਕਤ੍ਥਤ੍ਤਾ, ਏਵਂ ਦੁਵਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾਧਿਪ੍ਪਾਯਤੋ ਚ ਮਾਤਿਕਾਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਫਸ੍ਸਪਟਿਵਿਜਾਨਨਂ ਅਙ੍ਗਨ੍ਤ੍ਵੇਵ ਨ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਸ੍ਮਿਞ੍ਹਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਠਾਨਮੇਤਂ ਵਿਜ੍ਜਤਿ, ਯਂ ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸਂ ਆਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾਪਿ ਨਖੇਨ ਲੋਮੇਨ ਸਂਸਗ੍ਗੋ ਦਿਟ੍ਠੋ, ਨ ਚ ਮੇ ਲੋਮਘਟ੍ਟਨੇਨ ਕਾਯਵਿਞ੍ਞਾਣਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ, ਤਿਮਿਰਵਾਤਥਦ੍ਧਗਤ੍ਤੋ ਚਾਹਂ ਨ ਫਸ੍ਸਂ ਪਟਿਵਿਜਾਨਾਮੀਤਿ ਅਨਾਪਨ੍ਨਸਞ੍ਞੀ ਸਿਯਾਤਿ ਨ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਅਪਿਚ ‘‘ਫਸ੍ਸਂ ਪਟਿਵਿਜਾਨਾਤਿ, ਨ ਚ ਫਸ੍ਸਂ ਪਟਿਵਿਜਾਨਾਤੀ’’ਤਿ ਚ ਏਤੇਸਂ ਪਦਾਨਂ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਸੋ ਪਞ੍ਞਾਪੇਤਬ੍ਬੋ. ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਨ ਤਦਤ੍ਥਜਾਨਨਤੋਤਿ ਕਾਰਣਂ ਵਿਤ੍ਥਾਰਿਤਂ ਹੋਤਿ.

ਪਦਭਾਜਨੀਯਵਣ੍ਣਨਾ

੨੭੧. ‘‘ਰਤ੍ਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਅਤ੍ਥੇ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਂ ਵਿਪਰਿਣਤ’’ਨ੍ਤਿ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਸਾਮਞ੍ਞੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਵਿਨੀਤਵਤ੍ਥੂਸੁ ‘‘ਮਾਤੁਯਾ ਮਾਤੁਪੇਮੇਨ ਆਮਸਤਿ…ਪੇ… ਆਪਤ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਕਾਯਸਂਸਗ੍ਗਰਾਗੇਨੇਵ ਰਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਤਥਾ ‘‘ਮਾਤੁਗਾਮੋ ਨਾਮ ਮਨੁਸ੍ਸਿਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਅਵਿਸੇਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਅਥ ਖੋ ਅਵਿਨਟ੍ਠਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਵ ਮਨੁਸ੍ਸਿਤ੍ਥੀ ਇਧਾਧਿਪ੍ਪੇਤਾ ‘‘ਮਤਿਤ੍ਥਿਯਾ ਕਾਯਸਂਸਗ੍ਗਂ ਸਮਾਪਜ੍ਜਿ…ਪੇ… ਆਪਤ੍ਤਿ ਥੁਲ੍ਲਚ੍ਚਯਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ. ‘‘ਮਨੁਸ੍ਸਿਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਸਿਦ੍ਧੇ ‘‘ਨ ਯਕ੍ਖੀ ਨ ਪੇਤੀ ਨ ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਗਤਾ’’ਤਿ ਵਚਨਂ ਅਵਿਨਟ੍ਠਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਪਿ ਨ ਸਬ੍ਬਾ ਮਨੁਸ੍ਸਵਿਗ੍ਗਹਾ ਇਤ੍ਥੀ ਇਧ ਮਨੁਸ੍ਸਿਤ੍ਥੀ ਨਾਮ. ਯਕ੍ਖਿਆਦਯੋ ਹਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਜਾਤਿਸਿਦ੍ਧੇਨ ਇਦ੍ਧਿਵਿਸੇਸੇਨ ਇਜ੍ਝਨ੍ਤਿਯੋ ਮਨੁਸ੍ਸਵਿਗ੍ਗਹਾਪਿ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਾਸੁ ਯਕ੍ਖੀ ਥੁਲ੍ਲਚ੍ਚਯਵਤ੍ਥੁ ਹੋਤਿ ਵਿਨੀਤਵਤ੍ਥੂਸੁ ਯਕ੍ਖਿਯਾ ਕਾਯਸਂਸਗ੍ਗੇਨ ਥੁਲ੍ਲਚ੍ਚਯਸ੍ਸ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ. ਤਦਨੁਲੋਮਤ੍ਤਾ ਪੇਤਿਤ੍ਥੀ, ਦੇਵਿਤ੍ਥੀ ਚ ਥੁਲ੍ਲਚ੍ਚਯਵਤ੍ਥੁ. ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਗਤਿਤ੍ਥੀ ਦੁਕ੍ਕਟਵਤ੍ਥੁ. ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਗਤਮਨੁਸ੍ਸਵਿਗ੍ਗਹਿਤ੍ਥੀ ਚ ਥੁਲ੍ਲਚ੍ਚਯਵਤ੍ਥੁਮੇਵਾਤਿ ਏਕੇ. ਵਿਭਙ੍ਗੇ ਪਨ ‘‘ਮਨੁਸ੍ਸਿਤ੍ਥੀ ਚ ਹੋਤਿ ਮਨੁਸ੍ਸਿਤ੍ਥਿਸਞ੍ਞੀ’’ਤਿ ਪਾਲ਼ਿਯਾ ਅਭਾਵੇਨ ‘‘ਇਤ੍ਥੀ ਚ ਹੋਤਿ ਯਕ੍ਖਿਸਞ੍ਞੀ’’ਤਿਆਦਿਵਚਨੇ ਸਤਿ ਯਕ੍ਖਿਆਦੀਨਂ ਅਨਿਤ੍ਥਿਤਾਪਸਙ੍ਗਤੋ, ‘‘ਇਤ੍ਥੀ ਚ ਹੋਤਿ ਇਤ੍ਥਿਸਞ੍ਞੀ’’ਤਿਆਦਿਮ੍ਹਿ ਯਕ੍ਖਿਆਦੀਨਂ ਅਨ੍ਤੋਕਰਣੇ ਸਤਿ ਤਾਸਂ ਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸਵਤ੍ਥੁਭਾਵਪ੍ਪਸਙ੍ਗਤੋ ਚ ਯਕ੍ਖਿਆਦਯੋ ਨ ਵੁਤ੍ਤਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਏਕੇ ਪਨ ‘‘ਵਿਨੀਤਵਤ੍ਥੁਮ੍ਹਿ ‘ਅਞ੍ਞਤਰੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਗਤਿਤ੍ਥਿਯਾ ਕਾਯ…ਪੇ… ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸਾ’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਅਮਨੁਸ੍ਸਵਿਗ੍ਗਹਾ ਪਾਕਤਿਕਤਿਰਚ੍ਛਾਨਗਤਿਤ੍ਥੀ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਦੁਕ੍ਕਟਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘ਇਤ੍ਥੀ ਚ ਹੋਤਿ ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਗਤਸਞ੍ਞੀਤਿ ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਗਤਾ ਚ ਹੋਤਿ ਇਤ੍ਥਿਸਞ੍ਞੀ’ਤਿਆਦਿਵਾਰੇਸੁਪਿ ਪਾਕਤਿਕਤਿਰਚ੍ਛਾਨਗਤੋਵ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤੋ, ਸੋ ਚ ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਗਤਪੁਰਿਸੋਵ. ਤੇਨੇਵ ਦੁਟ੍ਠੁਲ੍ਲਵਾਚਾਅਤ੍ਤਕਆਮਪਾਰਿਚਰਿਯਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇਸੁ ਮਨੁਸ੍ਸਪੁਰਿਸਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤਵਾਰਾ ਵਿਯ ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤਵਾਰਾਪਿ ਨਾਗਤਾ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਤਥਾ ਪਣ੍ਡਕੋਤਿ ਇਧ ਮਨੁਸ੍ਸਪਣ੍ਡਕੋਵ, ਪੁਰਿਸੋਤਿ ਚ ਇਧ ਮਨੁਸ੍ਸਪੁਰਿਸੋਵ ਆਗਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਮਨੁਸ੍ਸਿਤ੍ਥੀ ਅਮਨੁਸ੍ਸਪਣ੍ਡਕੋ ਅਮਨੁਸ੍ਸਪੁਰਿਸੋ ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਗਤਿਤ੍ਥੀ ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਗਤਪਣ੍ਡਕੋ ਮਨੁਸ੍ਸਾਮਨੁਸ੍ਸਤਿਰਚ੍ਛਾਨਗਤਉਭਤੋਬ੍ਯਞ੍ਜਨਕਾ ਚਾਤਿ ਅਟ੍ਠ ਜਨਾ ਇਧ ਨਾਗਤਾ, ਤੇਸਂ ਵਸੇਨ ਵਤ੍ਥੁਸਞ੍ਞਾਵਿਮਤਿਭੇਦਵਸੇਨ ਆਪਤ੍ਤਿਭੇਦਾਭੇਦਵਿਨਿਚ੍ਛਯੋ, ਅਨਾਗਤਵਾਰਗਣਨਾ ਚ ਅਸਮ੍ਮੁਯ੍ਹਨ੍ਤੇਨ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ, ਤਥਾ ਤੇਸਂ ਦੁਕਮਿਸ੍ਸਕਾਦਿਵਾਰਾ, ਆਪਤ੍ਤਿਅਨਾਪਤ੍ਤਿਭੇਦਵਿਨਿਚ੍ਛਯੋ ਚ. ‘‘ਤਤ੍ਥ ਅਮਨੁਸ੍ਸਪਣ੍ਡਕਅਮਨੁਸ੍ਸਪੁਰਿਸਤਿਰਚ੍ਛਾਨਗਤਿਤ੍ਥਿਤਿਰਚ੍ਛਾਨਗਤਪਣ੍ਡਕਾਤਿ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਦੁਕ੍ਕਟਵਤ੍ਥੁਕਾ, ਅਮਨੁਸ੍ਸਿਤ੍ਥਿਮਨੁਸ੍ਸਉਭਤੋਬ੍ਯਞ੍ਜਨਕਾ ਥੁਲ੍ਲਚ੍ਚਯਵਤ੍ਥੁਕਾ, ਅਮਨੁਸ੍ਸਉਭਤੋਬ੍ਯਞ੍ਜਨਕਾ ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਗਤਉਭਤੋਬ੍ਯਞ੍ਜਨਕਾ ਦੁਕ੍ਕਟਵਤ੍ਥੁਕਾ, ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਪਨ ਅਮਨੁਸ੍ਸਿਤ੍ਥਿਯਾ ਅਨਾਗਤਤ੍ਤਾ ਅਮਨੁਸ੍ਸਪਣ੍ਡਕਾ, ਉਭਤੋਬ੍ਯਞ੍ਜਨਕਾ ਪੁਰਿਸਾ ਚ ਨਾਗਤਾ. ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਗਤਿਤ੍ਥਿਪਣ੍ਡਕਉਭਤੋਬ੍ਯਞ੍ਜਨਕਾ ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਗਤਪੁਰਿਸੇਨ ਸਮਾਨਗਤਿਕਤ੍ਤਾ ਨਾਗਤਾ, ਮਨੁਸ੍ਸਉਭਤੋਬ੍ਯਞ੍ਜਨਕੋ ਮਨੁਸ੍ਸਪਣ੍ਡਕੇਨ ਸਮਾਨਗਤਿਕਤ੍ਤਾ ਅਨਾਗਤੋ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ (ਪਾਰਾ. ਅਟ੍ਠ. ੨.੨੮੧) ਪਨ ‘‘ਨਾਗਮਾਣਵਿਕਾਯਪਿ ਸੁਪਣ੍ਣਮਾਣਵਿਕਾਯਪਿ ਕਿਨ੍ਨਰਿਯਾਪਿ ਗਾਵਿਯਾਪਿ ਦੁਕ੍ਕਟਮੇਵਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਤਦੇਵ ਪਮਾਣਤੋ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ.

ਤਤ੍ਰਾਯਂ ਵਿਚਾਰਣਾ – ‘‘ਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਗਤਸ੍ਸ ਨਿਸਿਨ੍ਨਪਰਿਸਾਯ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਂ ਉਦ੍ਦਿਸਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੧੮੩) ਏਤ੍ਥ ‘‘ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਗਤੋਤਿ ਯਸ੍ਸ ਉਪਸਮ੍ਪਦਾ ਪਟਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਾ’’ਤਿ (ਕਙ੍ਖਾ. ਅਟ੍ਠ. ਨਿਦਾਨਵਣ੍ਣਨਾ) ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਗਤਮਨੁਸ੍ਸਵਿਗ੍ਗਹੋ ਪਾਕਤਿਕਤਿਰਚ੍ਛਾਨਗਤਤੋ ਵਿਸਿਟ੍ਠੋ, ਤਥਾ ਯਕ੍ਖਪੇਤਤਿਰਚ੍ਛਾਨਗਤਮਨੁਸ੍ਸਵਿਗ੍ਗਹਾਨਂ ‘‘ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਗਤਸ੍ਸ ਚ ਦੁਕ੍ਖੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਂ ਅਪਿਚ ਦੁਕ੍ਕਟਮੇਵਾ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਵਿਸੇਸੇਤ੍ਵਾ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਚ ‘‘ਪਤਨਰੂਪਂ ਪਮਾਣਂ, ਨ ਮਰਣਰੂਪ’’ਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਆਪਤ੍ਤਿਵਿਸੇਸਵਚਨਤੋ ਚ ‘‘ਉਭਤੋ ਅਵਸ੍ਸੁਤੇ ਯਕ੍ਖਸ੍ਸ ਵਾ ਪੇਤਸ੍ਸ ਵਾ ਪਣ੍ਡਕਸ੍ਸ ਵਾ ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਗਤਮਨੁਸ੍ਸਵਿਗ੍ਗਹਸ੍ਸ ਵਾ ਅਧਕ੍ਖਕਂ ਉਬ੍ਭਜਾਣੁਮਣ੍ਡਲਂ ਕਾਯੇਨ ਕਾਯਂ ਆਮਸਤਿ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਥੁਲ੍ਲਚ੍ਚਯਸ੍ਸਾ’’ਤਿ (ਪਾਚਿ. ੬੬੧) ਸਾਮਞ੍ਞੇਨ ਵਚਨਤੋ ਚ ਸੋ ਵਿਸਿਟ੍ਠੋਤਿ ਸਿਦ੍ਧਂ. ਵਿਸਿਟ੍ਠਤ੍ਤਾ ਚ ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਗਤਮਨੁਸ੍ਸਵਿਗ੍ਗਹਿਤ੍ਥਿਯਾ ਕਾਯਸਂਸਗ੍ਗਂ ਸਮਾਪਜ੍ਜਨ੍ਤਸ੍ਸਾਤਿ ਵਿਸੇਸੋ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਤ੍ਥ ਆਪਤ੍ਤਿਵਿਸੇਸੇਨ ਭਵਿਤਬ੍ਬਂ. ਯਦਿ ਕਾਯਸਂਸਗ੍ਗਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇ ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਗਤਮਨੁਸ੍ਸਵਿਗ੍ਗਹਿਤ੍ਥੀਪਿ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਾ, ਰੂਪਸਾਮਞ੍ਞੇਨ ਸਞ੍ਞਾਵਿਰਾਗਤ੍ਤਾਸਮ੍ਭਵਤੋ ਦੁਟ੍ਠੁਲ੍ਲਵਾਚਾਅਤ੍ਤਕਾਮਪਾਰਿਚਰਿਯਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇਸੁਪਿ ਸਾ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਾ ਭਵੇਯ੍ਯ, ਸਾ ਚਾਨਾਗਤਾ. ਸਰੂਪੇਨ ਸਂਖਿਤ੍ਤਵਾਰਤ੍ਤਾ ਨਾਗਤਾਤਿ ਚੇ? ਇਤ੍ਥੀ ਚ ਹੋਤਿ ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਗਤੋ ਚ ਉਭਿਨ੍ਨਂ ਇਤ੍ਥਿਸਞ੍ਞੀਤਿ ਇਧ ਆਗਤਤ੍ਤਾ ਪੁਰਿਸਲਿਙ੍ਗਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਨ ਯੁਜ੍ਜਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਗਤਪੁਰਿਸੋ ਚ ਇਧ ਆਗਤੋ, ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਗਤਮਨੁਸ੍ਸਵਿਗ੍ਗਹਿਤ੍ਥਿਯਾ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਅਨਾਗਤਾਯਪਿ ਦੁਕ੍ਕਟਮੇਵ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾਤਿ ਇਮਸ੍ਸ ਵਚਨਸ੍ਸ ਕਾਰਣਚ੍ਛਾਯਾ ਪਰਿਯੇਸਿਤਬ੍ਬਾਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਇਦਂ ਨ ਯੁਜ੍ਜਤਿ. ਕਸ੍ਮਾ? ਇਤ੍ਥੀਨਂ, ਪੁਰਿਸਾਨਞ੍ਚ ਏਕਤੋ ਵਚਨੇ ਪੁਰਿਸਲਿਙ੍ਗਸਬ੍ਭਾਵਤੋ. ਇਧ ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਗਤਪੁਰਿਸਪਣ੍ਡਕਿਤ੍ਥਿਯੋ ਤਿਸ੍ਸੋਪਿ ਏਕਤੋ ਸਮ੍ਪਿਣ੍ਡੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਗਤੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਤਤ੍ਥ ਚ ਮਨੁਸ੍ਸਵਿਗ੍ਗਹਾਮਨੁਸ੍ਸਵਿਗ੍ਗਹੇਸੁ ਇਤ੍ਥਿਪਣ੍ਡਕਪੁਰਿਸਸਞ੍ਞਿਤਾ ਯਥਾਸਮ੍ਭਵਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਦੁਟ੍ਠੁਲ੍ਲਵਾਚਾਦਿਸਿਕ੍ਖਾਪਦਦ੍ਵਯੇ ਵਾਰਾਨਂ ਸਂਖਿਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਪੁਰਿਸਤਿਰਚ੍ਛਾਨਗਤਾਦਯੋ ਨਾਗਤਾ. ਯਥਾਵੁਤ੍ਤੇਸੁ ਆਪਤ੍ਤਿ, ਤਥਾ ਤਤ੍ਥਾਪਿ. ਅਞ੍ਞਥਾ ਪੁਰਿਸਂ ਓਭਾਸਨ੍ਤਸ੍ਸ ਚ ਅਨਾਪਤ੍ਤੀਤਿ ਪਣ੍ਡਕਂ ਓਭਾਸਨ੍ਤਸ੍ਸ ਚ ਥੁਲ੍ਲਚ੍ਚਯਨ੍ਤਿ ਮਾਤਿਕਾਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਸ੍ਮਾ ਤੇ ਵਾਰਾ ਸਂਖਿਤ੍ਤਾਤਿ ਪਞ੍ਞਾਯਨ੍ਤੀਤਿ. ਵਿਸੇਸੋ ਚ ਪਣ੍ਡਕੇ, ਪੁਰਿਸੇ, ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਗਤੇ ਚ ਇਤ੍ਥਿਸਞ੍ਞਿਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਿ, ਤਥਾਪਿ ਤਤ੍ਥ ਦੁਕ੍ਕਟਂ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤਮੇਵ ਪਮਾਣਨ੍ਤਿ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਮੇਤੇਸਂ ਵਾਦਾਨਂ ਯਤ੍ਥ ਯੁਤ੍ਤਿ ਵਾ ਕਾਰਣਂ ਵਾ ਅਤਿਰੇਕਂ ਦਿਸ੍ਸਤਿ, ਤਂ ਵਿਚਾਰੇਤ੍ਵਾ ਗਹੇਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਆਰਿਚਯੋ. ਏਵਰੂਪੇਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਸੁਟ੍ਠੁ ਵਿਚਾਰੇਤ੍ਵਾ ਕਥੇਤਬ੍ਬਂ.

ਤਤ੍ਥ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਆਗਤਵਾਰਗਣਨਾ ਤਾਵ ਏਵਂ ਸਙ੍ਖੇਪਤੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ – ਇਤ੍ਥਿਮੂਲਕਾ ਪਞ੍ਚ ਵਾਰਾ ਪਣ੍ਡਕਪੁਰਿਸਤਿਰਚ੍ਛਾਨਗਤਮੂਲਕਾ ਚ ਪਞ੍ਚ ਪਞ੍ਚਾਤਿ ਵੀਸਤਿ ਵਾਰਾ ਏਕਮੂਲਕਾ, ਤਥਾ ਦੁਮੂਲਕਾ ਵੀਸਤਿ, ਮਿਸ੍ਸਕਮੂਲਕਾ ਵੀਸਤੀਤਿ ਸਟ੍ਠਿ ਵਾਰਾ, ਤਾਨਿ ਤੀਣਿ ਵੀਸਤਿਕਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਏਕੇਕਸ੍ਮਿਂ ਵੀਸਤਿਕੇ ਏਕੇਕਮੂਲਵਾਰਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਕਾਯੇਨ ਕਾਯਪਟਿਬਦ੍ਧਵਾਰਾ ਤਯੋ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਸੇਸਾ ਸਤ੍ਤਪਞ੍ਞਾਸ ਵਾਰਾ ਸਂਖਿਤ੍ਤਾ, ਤਥਾ ਕਾਯਪਟਿਬਦ੍ਧੇਨ ਕਾਯਵਾਰਾ ਤਯੋ ਵੁਤ੍ਤਾ, ਸੇਸਾ ਸਂਖਿਤ੍ਤਾ, ਏਵਂ ਕਾਯਪਟਿਬਦ੍ਧੇਨ ਕਾਯਪਟਿਬਦ੍ਧਵਾਰੇਪਿ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯੇਨ ਕਾਯਵਾਰੇਪਿ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯੇਨ ਕਾਯਪਟਿਬਦ੍ਧਵਾਰੇਪਿ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯੇਨ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਵਾਰੇਪਿ ਤਯੋ ਤਯੋ ਵਾਰਾ ਵੁਤ੍ਤਾ, ਸੇਸਾ ਸਂਖਿਤ੍ਤਾ. ਏਵਂ ਛਨ੍ਨਂ ਤਿਕਾਨਂ ਵਸੇਨ ਅਟ੍ਠਾਰਸ ਵਾਰਾ ਆਗਤਾਤਿ ਸਰੂਪਤੋ ਵੁਤ੍ਤਾ, ਸੇਸਾ ਦ੍ਵੇਚਤ੍ਤਾਲੀਸਾਧਿਕਾਨਿ ਤੀਣਿ ਵਾਰਸਤਾਨਿ ਸਂਖਿਤ੍ਤਾਨਿ. ਤਤੋ ਪਰਂ ਮਾਤੁਗਾਮਸ੍ਸ ਸਾਰਤ੍ਤਪਕ੍ਖੇ ਕਾਯੇਨ ਕਾਯਨ੍ਤਿ ਏਕਮੇਕਂ ਵਡ੍ਢੇਤ੍ਵਾ ਪੁਬ੍ਬੇ ਵੁਤ੍ਤਾ ਅਟ੍ਠਾਰਸ ਵਾਰਾ ਆਗਤਾਤਿ ਏਕਵੀਸਤਿ ਵਾਰਾ ਸਰੂਪੇਨ ਆਗਤਾ, ਨਵਨਵੁਤਾਧਿਕਾਨਿ ਤੀਣਿ ਵਾਰਸਤਾਨਿ ਸਂਖਿਤ੍ਤਾਨਿ. ਤਤੋ ਪਰਂ ਆਪਤ੍ਤਾਨਾਪਤ੍ਤਿਦੀਪਕਾ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸੇਵਨਾਧਿਪ੍ਪਾਯਮੂਲਕਾ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਮੋਕ੍ਖਾਧਿਪ੍ਪਾਯਮੂਲਕਾਤਿ ਦ੍ਵੇ ਚਤੁਕ੍ਕਾ ਆਗਤਾ.

ਤਤ੍ਥਾਯਂ ਵਿਸੇਸੋ – ਯਦਿਦਂ ਮਾਤਿਕਾਯ ਪਰਾਮਸਨਪਦਂ, ਤੇਨ ਯਸ੍ਮਾ ਆਮਸਨਾਦੀਨਿ ਛੁਪਨਪਰਿਯੋਸਾਨਾਨਿ ਦ੍ਵਾਦਸਪਿ ਪਦਾਨਿ ਗਹਿਤਾਨਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਪਦੁਦ੍ਧਾਰਂ ਅਕਤ੍ਵਾ ‘‘ਆਮਸਨਾ ਪਰਾਮਸਨਂ ਛੁਪਨ’’ਨ੍ਤਿ ਆਹ. ਪਰਾਮਸਨਂ ਨਾਮ ਆਮਸਨਾ. ‘‘ਛੁਪਨ’’ਨ੍ਤਿ ਹਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਪਰਾਮਸਨਮ੍ਪਿ ਵਿਸੁਂ ਏਕਤ੍ਤਂ ਭਵੇਯ੍ਯਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਇਤ੍ਥੀ ਚ ਹੋਤਿ ਇਤ੍ਥਿਸਞ੍ਞੀ ਚਾਤਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਪਠਮਵਾਰੇ ਏਵ ਦ੍ਵਾਦਸਪਿ ਆਮਸਨਾਦੀਨਿ ਯੋਜੇਤ੍ਵਾ ਦਸ੍ਸਿਤਾਨਿ. ਤਤੋ ਪਰਂ ਆਦਿਮ੍ਹਿ ਦ੍ਵੇ ਪਦਾਨੀਤਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਪਦਾਨਿ ਆਗਤਾਨਿ, ਇਤਰਾਨਿ ਸਂਖਿਤ੍ਤਾਨੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾਨਿ. ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯੇਨ ਕਾਯਵਾਰਾਦੀਸੁ ਪਨ ਸਬ੍ਬਾਕਾਰੇਨ ਅਲਾਭਤੋ ਆਮਸਨਮੇਵੇਕਂ ਆਗਤਂ, ਨੇਤਰਾਨਿ. ‘‘ਸਞ੍ਚੋਪੇਤਿ ਹਰਤੀ’’ਤਿ ਪਾਠੋ, ਸਞ੍ਚੋਪੇਤਿ ਚ. ਗਣ੍ਠਿਪਦੇਸੁ ਪਨ ‘‘ਪੁਰਿਮਨਯੇਨੇਵਾਤਿ ਰਜ੍ਜੁਵਤ੍ਥਾਦੀਹਿ ਪਰਿਕ੍ਖਿਪਨੇ’’ਤਿ ਚ ਪਚ੍ਛਾ ‘‘ਪੁਰਿਮਨਯੇਨੇਵਾਤਿ ਸਮ੍ਮਸਨਾ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਚ ‘‘ਵੇਣਿਗ੍ਗਾਹੇ ਆਪਤ੍ਤਿਯਾ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਲੋਮਫੁਸਨੇਪਿ ਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸੋ’’ਤਿ ਚ ‘‘ਤਂ ਪਕਾਸੇਤੁਂ ਉਪਾਦਿਨ੍ਨਕੇਨ ਹੀਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਚ ਲਿਖਿਤਂ.

ਯਥਾਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠਨਿਦ੍ਦੇਸੇਤਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਯਥਾਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠੇ ਨਿਦ੍ਦੇਸੇ. ‘‘ਸਦਿਸਂ ਅਗ੍ਗਹੇਸੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਤਾਦਿਸਂ ਅਗ੍ਗਹੇਸੀਤਿ ਗਰੁਕਂ ਤਤ੍ਥ ਕਾਰਯੇਤਿ ਅਤ੍ਥੋ, ਕਾਯਸਂਸਗ੍ਗਵਿਭਙ੍ਗੇ ਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਇਤਰੋਪਿ ਕਾਯਪਟਿਬਦ੍ਧਛੁਪਨਕੋ. ਗਹਣੇ ਚਾਤਿ ਗਹਣਂ ਵਾ. ਵਿਰਾਗਿਤੇਤਿ ਵਿਰਦ੍ਧੇ. ਸਾਰਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਕਾਯਸਂਸਗ੍ਗਰਾਗੇਨ ਰਤ੍ਤਂ, ਅਤ੍ਤਨਾ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ‘‘ਮਾਤੁਭਗਿਨਿਆਦਿਵਿਰਤ੍ਤਂ ਗਣ੍ਹਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਵਿਰਤ੍ਤਂ ਞਾਤਿਪੇਮਵਸੇਨ ਗਣ੍ਹਿ, ਏਤ੍ਥ ਦੁਕ੍ਕਟਂ ਯੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਕਾਯਸਂਸਗ੍ਗਰਾਗਂ ਵਾ ਸਾਰਤ੍ਤਂ ਗਣ੍ਹਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਵਿਰਤ੍ਤਂ ਮਾਤਰਂ ਗਣ੍ਹਿ, ਅਨਧਿਪ੍ਪੇਤਂ ਗਣ੍ਹਿ. ਏਤ੍ਥ ਮਹਾਸੁਮਤ੍ਥੇਰਵਾਦੇਨ ਥੁਲ੍ਲਚ੍ਚਯਂ ‘‘ਕਾਯਂ ਗਣ੍ਹਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਕਾਯਪ੍ਪਟਿਬਦ੍ਧਂ ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਥੁਲ੍ਲਚ੍ਚਯਨ੍ਤਿ ਲਦ੍ਧਿਕਤ੍ਤਾ. ‘‘ਇਤ੍ਥੀ ਚ ਹੋਤਿ ਇਤ੍ਥਿਸਞ੍ਞੀ ਸਾਰਤ੍ਤੋ ਚ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਚ ਨਂ ਇਤ੍ਥਿਯਾ ਕਾਯੇਨ ਕਾਯਂ ਆਮਸਤਿ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸਸ੍ਸਾ’’ਤਿ (ਪਾਰਾ. ੨੭੩) ਵਚਨਤੋ ਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸੋਪਿ ਖਾਯਤਿ. ‘‘ਵਿਰਤ੍ਤਂ ਗਣ੍ਹਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਸਾਰਤ੍ਤਂ ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਏਤ੍ਥਪਿ ਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸੋਵ ਖਾਯਤਿ ‘‘ਨੀਲਂ ਘਟ੍ਟੇਸ੍ਸਾਮੀ’ਤਿ ਕਾਯਂ ਘਟ੍ਟੇਤਿ, ਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸੋ’’ਤਿ ਵਚਨਤੋ. ਏਤ੍ਥ ਪਨ ‘‘ਨ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗੇ ਕਾਯਸਂਸਗ੍ਗਰਾਗਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਅਨੁਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ਕਾਰਣਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਕੇਚਿ ਪਨ ‘‘ਗਰੁਕਾਪਤ੍ਤਿਭਯੇਨ ‘ਨੀਲਮੇਵ ਘਟ੍ਟੇਸ੍ਸਾਮੀ’ਤਿ ਵਾਯਾਮਨ੍ਤੋ ਕਾਯਂ ਘਟ੍ਟੇਤਿ, ਪੁਬ੍ਬਭਾਗੇ ਤਸ੍ਸ ‘ਕਾਯਪਟਿਬਦ੍ਧਂ ਘਟ੍ਟੇਸ੍ਸਾਮੀ’ਤਿ ਪਵਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਦੁਕ੍ਕਟੇਨ ਭਵਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਧਮ੍ਮਸਿਰਿਤ੍ਥੇਰੋ ‘‘ਏਵਰੂਪੇ ਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸੋ’’ਤਿ ਵਦਤਿ ਕਿਰ. ‘‘ਇਤ੍ਥਿਉਭਤੋਬ੍ਯਞ੍ਜਨਕਇਤ੍ਥਿਯਾ ਪੁਰਿਸਉਭਤੋਬ੍ਯਞ੍ਜਨਕਪੁਰਿਸੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਆਪਤ੍ਤਿਭੇਦੋ, ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਸ੍ਸ ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਕਾਲੇਪਿ ਇਤ੍ਥਿਵਸੇਨੇਵ ਆਪਤ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ.

ਵਿਨੀਤਵਤ੍ਥੁਵਣ੍ਣਨਾ

੨੮੧. ਤਿਣਣ੍ਡੁਪਕਨ੍ਤਿ ਹਿਰਿਵੇਰਾਦਿਮੂਲਾਨਿ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਂ. ਤਾਲਪਣ੍ਣਮੁਦ੍ਦਿਕਨ੍ਤਿ ਤਾਲਪਣ੍ਣਮਯਂ ਅਙ੍ਗੁਲਿਮੁਦ੍ਦਿਕਂ, ਤੇਨ ਤਾਲਪਣ੍ਣਮਯਂ ਕਟਂ, ਕਟਿਸੁਤ੍ਤਕਂ, ਕਣ੍ਣਪਿਲ਼ਨ੍ਧਨਾਦਿ ਸਬ੍ਬਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਸਿਦ੍ਧਂ. ਤਮ੍ਬਪਣ੍ਣਿਵਾਸਿਨੋ ਇਤ੍ਥਿਰੂਪਂ ਲਿਖਿਤਂ, ਕਟਿਕਪਟਞ੍ਚ ਨ ਛੁਪਨ੍ਤਿ ਕਿਰ. ਆਕਰਤੋ ਮੁਤ੍ਤਮਤ੍ਤੋ. ਰਤਨਮਿਸ੍ਸੋਤਿ ਅਲਙ੍ਕਾਰਤ੍ਥਂ ਕਤੋ ਕਞ੍ਚਨਲਤਾਦਿਵਿਨਦ੍ਧੋ. ਸੁਵਣ੍ਣੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਯੋਜੇਤ੍ਵਾ ਪਚਿਤ੍ਵਾਤਿ ਸੁਵਣ੍ਣਰਸਂ ਪਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਪਚਿਤ੍ਵਾ. ਬੀਜਤੋ ਧਾਤੁਪਾਸਾਣਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ. ਥੇਰੋ ਨ ਕਪ੍ਪਤੀਤਿ ‘‘ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਪੇਸਿਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ. ‘‘ਚੇਤਿਯਸ੍ਸ ਪੂਜਂ ਕਰੋਥਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਵਟ੍ਟਤਿ ਕਿਰ. ਬੁਬ੍ਬੁਲ਼ਕਂ ਤਾਰਕਂ. ਆਰਕੂਟਲੋਹਮ੍ਪਿ ਜਾਤਰੂਪਗਤਿਕਮੇਵ.

ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ਅਨ੍ਧਕਟ੍ਠਕਥਾਯਂ –

‘‘ਆਰਕੂਟਲੋਹਂ ਸੁਵਣ੍ਣਸਦਿਸਮੇਵ, ਸੁਵਣ੍ਣਂ ਅਨੁਲੋਮੇਤਿ, ਅਨਾਮਾਸ’’ਨ੍ਤਿ.

‘‘ਭੇਸਜ੍ਜਤ੍ਥਾਯ ਪਨ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਮਹਾਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਕਦੇਸੋਪਿ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤੋ ਹੋਤੀਤਿ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯਂ ਞਤ੍ਵਾ ਵਿਭਾਵੇਤਬ੍ਬਂ.

ਕਾਯਸਂਸਗ੍ਗਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੩. ਦੁਟ੍ਠੁਲ੍ਲਵਾਚਾਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੨੮੩. ਤਤਿਯੇ ਤਯੋ ਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸਵਾਰਾ ਤਯੋ ਥੁਲ੍ਲਚ੍ਚਯਵਾਰਾ ਤਯੋ ਦੁਕ੍ਕਟਵਾਰਾ ਤਯੋ ਕਾਯਪਟਿਬਦ੍ਧਵਾਰਾਤਿ ਦ੍ਵਾਦਸ ਵਾਰਾ ਸਰੂਪੇਨ ਆਗਤਾ. ਤਤ੍ਥ ਤਯੋ ਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸਵਾਰਾ ਦੁਤਿਯਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇ ਵੁਤ੍ਤਾਤਿ ਤਿਣ੍ਣਂ ਵੀਸਤਿਕਾਨਂ ਏਕੇਕਮੂਲਾ ਵਾਰਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਇਧ ਵਿਸੇਸਾਤਿ ਪਣ੍ਣਾਸ ਵਾਰਾ ਸਂਖਿਤ੍ਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਅਞ੍ਞਥਾ ਇਤ੍ਥੀ ਚ ਹੋਤਿ ਵੇਮਤਿਕੋ ਸਾਰਤ੍ਤੋ ਚ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਚ ਨਂ ਇਤ੍ਥਿਯਾ ਵਚ੍ਚਮਗ੍ਗਂ ਪਸ੍ਸਾਵਮਗ੍ਗਂ ਆਦਿਸ੍ਸ ਵਣ੍ਣਮ੍ਪਿ ਭਣਤਿ…ਪੇ… ਆਪਤ੍ਤਿ ਥੁਲ੍ਲਚ੍ਚਯਸ੍ਸ. ਇਤ੍ਥੀ ਚ ਹੋਤਿ ਪਣ੍ਡਕਪੁਰਿਸਸਞ੍ਞੀ ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਗਤਸਞ੍ਞੀ ਸਾਰਤ੍ਤੋ ਚ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਚ ਨਂ ਇਤ੍ਥਿਯਾ ਵਚ੍ਚਮਗ੍ਗਂ ਪਸ੍ਸਾਵਮਗ੍ਗਂ ਆਦਿਸ੍ਸ ਵਣ੍ਣਮ੍ਪਿ ਭਣਤਿ ਅਕ੍ਕੋਸਤਿਪਿ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਥੁਲ੍ਲਚ੍ਚਯਸ੍ਸ. ਪਣ੍ਡਕੋ ਚ ਹੋਤਿ ਪਣ੍ਡਕਸਞ੍ਞੀ ਸਾਰਤ੍ਤੋ ਚ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਚ ਨਂ ਪਣ੍ਡਕਸ੍ਸ ਵਚ੍ਚਮਗ੍ਗਂ ਆਦਿਸ੍ਸ ਵਣ੍ਣਮ੍ਪਿ ਭਣਤਿ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਥੁਲ੍ਲਚ੍ਚਯਸ੍ਸਾਤਿ ਏਵਮਾਦੀਨਂ ਆਪਤ੍ਤਿਟ੍ਠਾਨਾਨਂ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿਟ੍ਠਾਨਤਾ ਆਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯ, ਨ ਚਾਪਜ੍ਜਤਿ, ਪਣ੍ਡਕੇ ਇਤ੍ਥਿਸਞ੍ਞਿਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਕਟਨ੍ਤਿ ਦੀਪੇਤੁਂ ‘‘ਇਤ੍ਥੀ ਚ ਪਣ੍ਡਕੋ ਚ ਉਭਿਨ੍ਨਂ ਇਤ੍ਥਿਸਞ੍ਞੀ ਆਪਤ੍ਤਿ ਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸੇਨ ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ‘‘ਪਣ੍ਡਕੇ ਪਣ੍ਡਕਸਞ੍ਞਿਸ੍ਸ ਥੁਲ੍ਲਚ੍ਚਯ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਮੇਵ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਸਂਖਿਤ੍ਤਵਾਰੇਸੁ ਥੁਲ੍ਲਚ੍ਚਯਟ੍ਠਾਨੇ ਥੁਲ੍ਲਚ੍ਚਯਂ, ਦੁਕ੍ਕਟਟ੍ਠਾਨੇ ਦੁਕ੍ਕਟਮ੍ਪਿ ਵੁਤ੍ਤਮੇਵ ਹੋਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਤਥਾ ‘‘ਇਤ੍ਥੀ ਚ ਹੋਤਿ ਵੇਮਤਿਕੋ ਸਾਰਤ੍ਤੋ ਚ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਚ ਨਂ ਇਤ੍ਥਿਯਾ ਵਚ੍ਚਮਗ੍ਗਂ ਪਸ੍ਸਾਵਮਗ੍ਗਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਅਧਕ੍ਖਕਂ ਉਬ੍ਭਜਾਣੁਮਣ੍ਡਲਂ ਆਦਿਸ੍ਸ ਵਣ੍ਣਮ੍ਪਿ ਭਣਤਿ…ਪੇ… ਥੁਲ੍ਲਚ੍ਚਯਸ੍ਸਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਥੁਲ੍ਲਚ੍ਚਯਖੇਤ੍ਤੇਪਿ ਯਥਾਸਮ੍ਭਵਂ ਉਦ੍ਧਰਿਤਬ੍ਬਾ. ਤਥਾ ‘‘ਇਤ੍ਥੀ ਚ ਹੋਤਿ ਵੇਮਤਿਕੋ ਸਾਰਤ੍ਤੋ ਚ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਚ ਨਂ ਇਤ੍ਥਿਯਾ ਕਾਯਪਟਿਬਦ੍ਧਂ ਆਦਿਸ੍ਸ ਵਣ੍ਣਮ੍ਪਿ ਭਣਤਿ…ਪੇ… ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਕਾਯਪਟਿਬਦ੍ਧਵਾਰਾਪਿ ਯਥਾਸਮ੍ਭਵਂ ਉਦ੍ਧਰਿਤਬ੍ਬਾ. ਕਾਯਪ੍ਪਟਿਬਦ੍ਧਵਾਰਤ੍ਤਿਕਂ ਵਿਯ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਵਾਰਤ੍ਤਿਕਂ ਲਬ੍ਭਮਾਨਮ੍ਪਿ ਆਪਤ੍ਤਿਵਿਸੇਸਾਭਾਵਤੋ ਨ ਉਦ੍ਧਟਂ. ਕਾਯਪ੍ਪਟਿਬਦ੍ਧਵਾਰਤ੍ਤਿਕੇ ਪਨ ਦਿਨ੍ਨਨਯਤ੍ਤਾ ਤਮ੍ਪਿ ਤਦਨੁਲੋਮਾ ਵਾਰਾ ਚ ਉਦ੍ਧਰਿਤਬ੍ਬਾ. ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਨ-ਵਿਞ੍ਞੂ ਤਰੁਣਦਾਰਿਕਾ, ਮਹਲ੍ਲਿਕਾ ਉਮ੍ਮਤ੍ਤਿਕਾਦਿਕਾ ਚ ਅਨਧਿਪ੍ਪੇਤਾ, ਪਗੇਵ ਪਾਕਤਿਕਾ ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਗਤਿਤ੍ਥੀਨਂ, ਤਥਾ ਪਣ੍ਡਕਾਦਯੋਪੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਸੇਸਂ ਦੁਤਿਯੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਪਦਭਾਜਨੀਯਵਣ੍ਣਨਾ

੨੮੫. ਵੁਤ੍ਤਨਯਮੇਵਾਤਿ ‘‘ਕਾਯਸਂਸਗ੍ਗੇ ਇਤ੍ਥਿਲਕ੍ਖਣੇਨਾ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ‘‘ਇਤ੍ਥਿਲਕ੍ਖਣੇਨਾ’’ਤਿ ਕਿਰ ਮਹਾਅਟ੍ਠਕਥਾਪਾਠੋ. ਸੀਸਂ ਨ ਏਤੀਤਿ ਅਕ੍ਕੋਸਨਂ ਨ ਹੋਤਿ, ਘਟਿਤੇ ਪਨ ਹੋਤਿ. ਤਤ੍ਰਾਯਂ ਵਿਸੇਸੋ – ਇਮੇਹਿ ਤੀਹਿ ਘਟਿਤੇ ਏਵ ਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸੋ ਵਚ੍ਚਮਗ੍ਗਪਸ੍ਸਾਵਮਗ੍ਗਾਨਂ ਨਿਯਤਵਚਨਤ੍ਤਾ, ਅਚ੍ਚੋਲ਼ਾਰਿਕਤ੍ਤਾ ਵਾ, ਨ ਅਞ੍ਞੇਹਿ ਅਨਿਮਿਤ੍ਤਾਸੀਤਿਆਦੀਹਿ ਅਟ੍ਠਹਿ. ਤਤ੍ਥ ਅਲੋਹਿਤਾਸਿ, ਧੁਵਲੋਹਿਤਾਸਿ, ਧੁਵਚੋਲ਼ਾਸਿ, ਪਗ੍ਘਰਣੀਸਿ, ਇਤ੍ਥਿਪਣ੍ਡਕਾਸਿ, ਵੇਪੁਰਿਸਿਕਾਸੀਤਿ ਏਤਾਨਿ ਛ ਮਗ੍ਗਾਨਂ ਅਨਿਯਤਵਚਨਾਨਿ, ਅਨਿਮਿਤ੍ਤਾਸਿ, ਨਿਮਿਤ੍ਤਮਤ੍ਤਾਸੀਤਿ ਦ੍ਵੇ ਪਦਾਨਿ ਅਨਚ੍ਚੋਲ਼ਾਰਿਕਾਨਿ ਚ, ਯਤੋ ਅਟ੍ਠਪਦਾਨਿ ‘‘ਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸਂ ਨ ਜਨੇਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਾਨਿ ਥੁਲ੍ਲਚ੍ਚਯਵਤ੍ਥੂਨਿ. ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕਵਤ੍ਥੁਮ੍ਹਿ ਵਿਯ ਅਕ੍ਕੋਸਮਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਦੁਕ੍ਕਟਵਤ੍ਥੂਨੀਤਿ ਏਕੇ. ਇਤ੍ਥਿਪਣ੍ਡਕਾਸਿ, ਵੇਪੁਰਿਸਿਕਾਸੀਤਿ ਏਤਾਨੇਵ ਪਦਾਨਿ ਸਕਲਸਰੀਰਸਣ੍ਠਾਨਭੇਦਦੀਪਕਾਨਿ ਸੁਦ੍ਧਾਨਿ ਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸਂ ਨ ਜਨੇਨ੍ਤਿ ਸਕਲਸਰੀਰਸਾਮਞ੍ਞਤ੍ਤਾ, ਇਤਰਾਨਿ ਜਨੇਨ੍ਤਿ ਅਸਾਮਞ੍ਞਤ੍ਤਾ. ਤਾਨਿ ਹਿ ਪਸ੍ਸਾਵਮਗ੍ਗਮੇਵ ਦੀਪੇਨ੍ਤਿ ਸਿਖਰਣੀ-ਪਦਂ ਵਿਯ. ਉਭਤੋਬ੍ਯਞ੍ਜਨਾਸੀਤਿ ਵਚਨਂ ਪਨ ਪੁਰਿਸਨਿਮਿਤ੍ਤੇਨ ਅਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸਵਤ੍ਥੁਨਾ ਮਿਸ੍ਸਵਚਨਂ. ਪੁਰਿਸਉਭਤੋਬ੍ਯਞ੍ਜਨਕਸ੍ਸ ਚ ਇਤ੍ਥਿਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਂ, ਪੁਰਿਸਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਪਾਕਟਂ ਹੋਤਿ. ਯਦਿ ਤਮ੍ਪਿ ਜਨੇਤਿ, ਕਥਂ ਅਨਿਮਿਤ੍ਤਾਸੀਤਿਆਦਿਪਦਾਨਿ ਨ ਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸਂ ਜਨੇਨ੍ਤੀਤਿ ਏਕੇ, ਤਂ ਨ ਯੁਤ੍ਤਂ. ਪੁਰਿਸਸ੍ਸਪਿ ਨਿਮਿਤ੍ਤਾਧਿਵਚਨਤੋ, ‘‘ਮੇਥੁਨੁਪਸਂਹਿਤਾਹਿ ਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸੋ’’ਤਿ ਮਾਤਿਕਾਯ ਲਕ੍ਖਣਸ੍ਸ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਚ ਮੇਥੁਨੁਪਸਂਹਿਤਾਹਿਪਿ ਓਭਾਸਨੇ ਪਟਿਵਿਜਾਨਨ੍ਤਿਯਾ ਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸੋ, ਅਪ੍ਪਟਿਵਿਜਾਨਨ੍ਤਿਯਾ ਥੁਲ੍ਲਚ੍ਚਯਂ, ਇਤਰੇਹਿ ਓਭਾਸਨੇ ਪਟਿਵਿਜਾਨਨ੍ਤਿਯਾ ਥੁਲ੍ਲਚ੍ਚਯਂ, ਅਪ੍ਪਟਿਵਿਜਾਨਨ੍ਤਿਯਾ ਦੁਕ੍ਕਟਨ੍ਤਿ ਏਕੇ, ਸਬ੍ਬਂ ਸੁਟ੍ਠੁ ਵਿਚਾਰੇਤ੍ਵਾ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ.

੨੮੭. ਹਸਨ੍ਤੋਤਿ ਯਂ ਉਦ੍ਦਿਸ੍ਸ ਭਣਤਿ, ਸਾ ਚੇ ਪਟਿਵਿਜਾਨਾਤਿ, ਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸੋ.

ਵਿਨੀਤਵਤ੍ਥੁਵਣ੍ਣਨਾ

੨੮੯. ‘‘ਪਟਿਵੁਤ੍ਤਂ ਨਾਮਾ’’ਤਿ ਪਾਠੋ. ਨੋ-ਸਦ੍ਦੋ ਅਧਿਕੋ. ‘‘ਅਕ੍ਖਰਲਿਖਨੇਨਪਿ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਆਵਜ੍ਜਨਸਮਨਨ੍ਤਰਵਿਧਿਨਾ ਸਮੇਤਿ ਚੇ, ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ.

ਦੁਟ੍ਠੁਲ੍ਲਵਾਚਾਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੪. ਅਤ੍ਤਕਾਮਪਾਰਿਚਰਿਯਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੨੯੦. ਚਤੁਤ੍ਥੇ ਤਯੋ ਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸਵਾਰਾ ਆਗਤਾ, ਸੇਸਾ ਸਤ੍ਤਪਞ੍ਞਾਸ ਵਾਰਾ ਥੁਲ੍ਲਚ੍ਚਯਦੁਕ੍ਕਟਾਪਤ੍ਤਿਕਾਯ ਸਂਖਿਤ੍ਤਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ, ਤਤੋ ਅਞ੍ਞਤਰੋ ਅਸਮ੍ਭਵਤੋ ਇਧ ਨ ਉਦ੍ਧਟੋ. ਸੇਸਯੋਜਨਕ੍ਕਮੋ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਨਗਰਪਰਿਕ੍ਖਾਰੇਹੀਤਿ ਪਾਕਾਰਪਰਿਖਾਦੀਹਿ ਨਗਰਪਰਿਵਾਰੇਹਿ. ਸੇਤਪਰਿਕ੍ਖਾਰੋਤਿ ਸੇਤਾਲਙ੍ਕਾਰੋ, ਸੀਲਾਲਙ੍ਕਾਰੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ (ਸਂ. ਨਿ. ਅਟ੍ਠ. ੩.੫.੪). ਚਕ੍ਕਵੀਰਿਯੋਤਿ ਵੀਰਿਯਚਕ੍ਕੋ. ਵਸਲਂ ਦੁਗ੍ਗਨ੍ਧਨ੍ਤਿ ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯਾਹ, ਤਦੇਵ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘‘ਕਿਂ ਮੇ ਪਾਪਕਂ, ਕਿਂ ਮੇ ਦੁਗ੍ਗਨ੍ਧ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

੨੯੧. ਸਨ੍ਤਿਕੇਤਿ ਯਤ੍ਥ ਠਿਤੋ ਵਿਞ੍ਞਾਪੇਤਿ. ‘‘ਪਠਮਵਿਗ੍ਗਹੇ ਸਚੇ ਪਾਲ਼ਿਵਸੇਨ ਯੋਜੇਤੀਤਿ ਕਾਮਹੇਤੁਪਾਰਿਚਰਿਯਾਅਤ੍ਥੋ. ਸੇਸਨ੍ਤਿ ‘ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ’ਤਿ ਪਦਂ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਂ ਅਤ੍ਥਾਭਾਵਤੋ. ਦੁਤਿਯੇ ਪਾਲ਼ਿਵਸੇਨ ਕਾਮਹੇਤੁ-ਪਦਾਨਿ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਾਨਿ ਤੇਸਂ ਤਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥਾਭਾਵਤੋ. ਏਵਂ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਪਦਾਨਿ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਵਿਗ੍ਗਹਾਨਂ ਵਸੇਨ ਯੋਜਿਤਾਨੀਤਿ ਅਪਰੇ ਵਦਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

੨੯੫. ਏਤੇਸੁ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇਸੁ ਮੇਥੁਨਰਾਗੇਨ ਵੀਤਿਕ੍ਕਮੇ ਸਤਿ ਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸੇਨ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਕਿਂ ਭਨ੍ਤੇ ਅਗ੍ਗਦਾਨਨ੍ਤਿ. ਮੇਥੁਨਧਮ੍ਮ’’ਨ੍ਤਿ ਇਦਂ ਕੇਵਲਂ ਮੇਥੁਨਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਵਣ੍ਣਭਣਨਤ੍ਥਂ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਨ ਮੇਥੁਨਧਮ੍ਮਾਧਿਪ੍ਪਾਯੇਨ ਤਦਤ੍ਥਿਯਾ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ, ਪਰਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਕਾਮਪਾਰਿਚਰਿਯਾਯ ਵਣ੍ਣਭਣਨੇ ਦੁਕ੍ਕਟਂ. ‘‘ਯੋ ਤੇ ਵਿਹਾਰੇ ਵਸਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਅਗ੍ਗਦਾਨਂ ਦੇਹੀ’’ਤਿ ਪਰਿਯਾਯਵਚਨੇਨਪਿ ਦੁਕ੍ਕਟਂ. ‘‘ਅਤ੍ਤਕਾਮਪਾਰਿਚਰਿਯਾਯ ਵਣ੍ਣਂ ਭਾਸੇਯ੍ਯ. ਯਾ ਮਾਦਿਸਂ ਸੀਲਵਨ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਚ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾਤਿ ਏਕੇ. ਪਞ੍ਚਸੁ ਅਙ੍ਗੇਸੁ ਸਬ੍ਭਾਵਾ ਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸੋਵਾਤਿ ਏਕੇ. ਵਿਚਾਰੇਤ੍ਵਾ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ. ਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ਪਨ ‘‘ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਦ੍ਵਯੇ ਕਾਯਸਂਸਗ੍ਗੇ ਵਿਯ ਯਕ੍ਖਿਪੇਤੀਸੁ ਦੁਟ੍ਠੁਲ੍ਲਤ੍ਤਕਾਮਵਚਨੇ ਥੁਲ੍ਲਚ੍ਚਯ’ਨ੍ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਅਟ੍ਠਕਥਾਸੁ ਪਨ ਨਾਗਤ’’ਨ੍ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ‘‘ਉਭਤੋਬ੍ਯਞ੍ਜਨਕੋ ਪਨ ਪਣ੍ਡਕਗਤਿਕੋਵਾ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ.

ਅਤ੍ਤਕਾਮਪਾਰਿਚਰਿਯਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੫. ਸਞ੍ਚਰਿਤ੍ਤਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੨੯੭. ਅਹਮ੍ਹਿ ਦੁਗ੍ਗਤਾਤਿ ਅਹਂ ਅਮ੍ਹਿ ਦੁਗ੍ਗਤਾ. ਅਹਂ ਖ੍ਵਯ੍ਯੋਤਿ ਏਤ੍ਥ ਅਯ੍ਯੋਤਿ ਬਹੁਵਚਨਂ ਹੋਤਿ.

੨੯੮. ਓਯਾਚਨ੍ਤੀਤਿ ਨੀਚਂ ਕਤ੍ਵਾ ਦੇਵੇ ਯਾਚਨ੍ਤਿ. ਆਯਾਚਨ੍ਤੀਤਿ ਉਚ੍ਚਂ ਕਤ੍ਵਾ ਆਦਰੇਨ ਯਾਚਨ੍ਤਿ. ਅਲਙ੍ਕਾਰਾਦੀਹਿ ਮਣ੍ਡਿਤੋ ਕੇਸਸਂਵਿਧਾਨਾਦੀਹਿ ਪਸਾਧਿਤੋ. ‘‘ਮਣ੍ਡਿਤਕਰਣੇ ਦੁਕ੍ਕਟ’’ਨ੍ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ.

ਪਦਭਾਜਨੀਯਵਣ੍ਣਨਾ

੩੦੩. ਸਹ ਪਰਿਦਣ੍ਡੇਨ ਵਤ੍ਤਮਾਨਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਛਨ੍ਦਵਾਸਿਨੀ ਨਾਮ ‘‘ਪਿਯਾ ਪਿਯਂ ਵਸੇਤੀ’’ਤਿ ਪਾਲ਼ਿ, ਪੁਰਿਸਂ ਵਾਸੇਤੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ‘‘ਪਿਯੋ ਪਿਯਂ ਵਾਸੇਤੀ’’ਤਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾ.

ਤਂ ਕਿਰਿਯਂ ਸਮ੍ਪਾਦੇਸ੍ਸਤੀਤਿ ਅਵਸ੍ਸਂ ਆਰੋਚੇਨ੍ਤਿਯਾ ਚੇ ਆਰੋਚੇਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਮਾਤਾਪਿਤੂਨਂ ਚੇ ਆਰੋਚੇਤਿ, ਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸੋਤਿ ਵਿਨਯਵਿਨਿਚ੍ਛਯੇ ‘‘ਵਤ੍ਥੁ ਓਲੋਕੇਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਵਤ੍ਥੁਮ੍ਹਿ ਚ ‘‘ਉਦਾਯਿਤ੍ਥੇਰੋ ਗਣਿਕਾਯ ਆਰੋਚੇਸੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਂ ‘‘ਮਾਤਾਦੀਨਮ੍ਪਿ ਵਦਤੋ ਵਿਸਙ੍ਕੇਤੋ ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਵਚਨਤੋ ਨਿਪ੍ਪਯੋਜਨਂ. ਤਂ ਪਨੇਤਨ੍ਤਿ ਆਚਰਿਯਸ੍ਸ ਵਚਨਂ. ਮਾਤੁਰਕ੍ਖਿਤਂ ਬ੍ਰੂਹੀਤਿ ਪੇਸਿਤਸ੍ਸ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਮਾਤਾਪਿਤੁਰਕ੍ਖਿਤਂ ਵਦਤੋ ਤਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸਾ ਮਾਤੁਰਕ੍ਖਿਤਭਾਵੇਪਿ ਸਤਿ ਵਿਸਙ੍ਕੇਤਮੇਵ, ਕਸ੍ਮਾ? ‘‘ਪਿਤੁਰਕ੍ਖਿਤਾਦੀਸੁ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਵਦਨ੍ਤਸ੍ਸ ਵਿਸਙ੍ਕੇਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਇਤਰਥਾ ਆਦਿ-ਸਦ੍ਦੋ ਨਿਰਤ੍ਥਕੋ ਸਿਯਾ. ਏਕਂ ਦਸਕਂ ਇਤਰੇਨ ਦਸਕੇਨ ਯੋਜੇਤ੍ਵਾ ਪੁਬ੍ਬੇ ਸੁਕ੍ਕਵਿਸ੍ਸਟ੍ਠਿਯਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯਤ੍ਤਾ ਮਾਤੁਰਕ੍ਖਿਤਾਯ ਮਾਤਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਧੀਤੁਸਨ੍ਤਿਕਂ ਪਹਿਣਤੀਤਿ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ.

੩੩੮. ਅਨਭਿਨਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾਤਿ ਵਚਨਮਤ੍ਤਮੇਵ, ਯਦਿਪਿ ਅਭਿਨਨ੍ਦਤਿ, ਯਾਵ ਸਾਸਨਂ ਨਾਰੋਚੇਤਿ, ਤਾਵ ‘‘ਵੀਮਂਸਿਤੋ’’ਤਿ ਨ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਸਾਸਨਾਰੋਚਨਕਾਲੇਤਿ ਆਣਾਪਕਸ੍ਸ ਸਾਸਨਵਚਨਕ੍ਖਣੇ. ਤਤਿਯਪਦੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨਾਤਿ ਏਕਙ੍ਗਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਦੁਕ੍ਕਟਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਵਤ੍ਥੁਗਣਨਾਯ ਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸੋਤਿ ਉਭਯਵਤ੍ਥੁਗਣਨਾਯ ਕਿਰ.

੩੩੯. ਚਤੁਤ੍ਥੇ ਅਨਾਪਤ੍ਤੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਨ ‘‘ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ ਨ ਵੀਮਂਸਤਿ ਨ ਪਚ੍ਚਾਹਰਤਿ, ਅਨਾਪਤ੍ਤੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਵਿਯ ‘ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਨ ਸਮ੍ਪਾਦੇਤਿ, ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਵਿਸਂਵਾਦੇਤੀ’ਤਿ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿਪਾਲ਼ਿਯਾਪਿ ਭਵਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਵੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਏਕਚ੍ਚੇਸੁ ਪੋਤ੍ਥਕੇਸੁ ‘‘ਅਤ੍ਥੀ’’ਤਿਪਿ.

ਵਿਨੀਤਵਤ੍ਥੁਵਣ੍ਣਨਾ

੩੪੧. ਅਲਂਵਚਨੀਯਾਤਿ ਨ ਵਚਨੀਯਾ, ਨਿਵਾਰਣੇ ਅਲਂ-ਸਦ੍ਦੋ. ਥੇਰਪਿਤਾ ਵਦਤੀਤਿ ਜਿਣ੍ਣਪਿਤਾ ਵਦਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਇਤ੍ਥੀ ਨਾਮ ਮਨੁਸ੍ਸਿਤ੍ਥੀ ਨ ਯਕ੍ਖੀ ਨ ਪੇਤੀ ਨ ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਗਤਾ, ਪੁਰਿਸੋ ਨਾਮ ਮਨੁਸ੍ਸਪੁਰਿਸੋ ਨ ਯਕ੍ਖੋ’’ਤਿਆਦਿ ਨਤ੍ਥਿ, ਤਥਾਪਿ ਕਾਯਸਂਸਗ੍ਗਾਦੀਸੁ ‘‘ਮਨੁਸ੍ਸਿਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਇਤ੍ਥੀਵਵਤ੍ਥਾਨਸ੍ਸ ਕਤਤ੍ਤਾ ਇਧਾਪਿ ਮਨੁਸ੍ਸਿਤ੍ਥੀ ਏਵਾਤਿ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ. ਮੇਥੁਨਪੁਬ੍ਬਭਾਗਤ੍ਤਾ ਮਨੁਸ੍ਸਉਭਤੋਬ੍ਯਞ੍ਜਨਕੋ ਚ ਥੁਲ੍ਲਚ੍ਚਯਵਤ੍ਥੁਕੋਵ ਹੋਤਿ, ਸੇਸਾ ਮਨੁਸ੍ਸਪਣ੍ਡਕਉਭਤੋਬ੍ਯਞ੍ਜਨਕਤਿਰਚ੍ਛਾਨਗਤਪੁਰਿਸਾਦਯੋ ਦੁਕ੍ਕਟਵਤ੍ਥੁਕਾਵ ਮਿਚ੍ਛਾਚਾਰਸਾਸਨਙ੍ਗਸਮ੍ਭਵਤੋਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਯਥਾਸਮ੍ਭਵਂ ਪਨ ਵਾਰਾ ਉਦ੍ਧਰਿਤਬ੍ਬਾ. ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਅਜਾਨਨੇ ਵਿਯ ਅਲਂਵਚਨੀਯਭਾਵਾਜਾਨਨੇਪਿ ਅਚਿਤ੍ਤਕਤਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਦੁਟ੍ਠੁਲ੍ਲਾਦੀਸੁਪੀਤਿ ‘‘ਇਮਸ੍ਮਿਮ੍ਪੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਮੇਵ ਹੋਤਿ. ‘‘ਲੇਖਂ ਨੇਤ੍ਵਾ ਪਟਿਲੇਖਂ ਆਰੋਚਿਤਸ੍ਸਾਪਿ ਸਞ੍ਚਰਿਤ੍ਤਂ ਨਤ੍ਥਿ ਸਞ੍ਚਰਿਤ੍ਤਭਾਵਮਜਾਨਨ੍ਤਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਵੀਮਂਸਿਤ੍ਵਾ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ.

ਸਞ੍ਚਰਿਤ੍ਤਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੬. ਕੁਟਿਕਾਰਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੩੪੨. ਯਾਚਨਾਤਿ ‘‘ਦੇਥ ਦੇਥਾ’’ਤਿ ਚੋਦਨਾ. ਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤੀਤਿ ਇਮਿਨਾ ਨੋ ਅਤ੍ਥੋਤਿ ਵਿਞ੍ਞਾਪਨਾ. ‘‘ਹਤ੍ਥਕਮ੍ਮਂ ਯਾਚਿਤੋ ਉਪਕਰਣਂ, ਮੂਲਂ ਵਾ ਦਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਯਾਚਤਿ, ਨ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ. ਵਟ੍ਟਤਿ ਸੇਨਾਸਨੇ ਓਭਾਸਪਰਿਕਥਾਦੀਨਂ ਲਦ੍ਧਤ੍ਤਾਤਿ ਏਕੇ. ਅਨਜ੍ਝਾਵੁਤ੍ਥਕਨ੍ਤਿ ਅਸ੍ਸਾਮਿਕਂ. ਨ ਆਹਟਂ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ‘‘ਸੂਪੋਦਨਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਦੁਕ੍ਕਟਂ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਗਰੁਭਣ੍ਡਪ੍ਪਹੋਨਕੇਸੂਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਥਾਪਿ ਯਂ ਵਤ੍ਥੁਵਸੇਨ ਅਪ੍ਪਂ ਹੁਤ੍ਵਾ ਅਗ੍ਘਵਸੇਨ ਮਹਾ ਹਰਿਤਾਲਹਿਙ੍ਗੁਲਿਕਾਦਿ, ਤਂ ਯਾਚਿਤੁਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ.

੩੪੪. ਸੋ ਕਿਰਾਤਿ ਇਸਿ. ਤਦਾ ਅਜ੍ਝਗਮਾ ਤਦਜ੍ਝਗਮਾ.

੩੪੮-੯. ਨ ਹਿ ਸਕ੍ਕਾ ਯਾਚਨਾਯ ਕਾਤੁਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਯਂ ਯਾਚਿਤਕੇਹਿ ਉਪਕਰਣੇਹੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਂ ਸਮੇਤਿ, ਨ ਅਤ੍ਥੋ. ਕਸ੍ਮਾ? ਇਧ ਉਭਯੇਸਂ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਤ੍ਤਾ, ਤਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਯਸ੍ਮਾ ਪਨਾ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਇਧ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨਾਤਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਿਭਙ੍ਗੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ. ‘‘ਸਞ੍ਞਾਚਿਕਾਯਾ’’ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਕਰੋਨ੍ਤੇਨਾਪਿ, ‘‘ਪਰੇਹਿ ਪਰਿਯੋਸਾਪੇਤੀ’’ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਕਾਰਾਪੇਨ੍ਤੇਨਾਪਿ ਪਟਿਪਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬਂ. ਉਭੋਪੇਤੇ ਕਾਰਕਕਾਰਾਪਕਾ. ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਂ ਵਿਲੋਮਿਤਂ ਭਵੇਯ੍ਯ, ‘‘ਕਾਰਯਮਾਨੇਨਾ’’ਤਿ ਹਿ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਂ ‘‘ਕਰੋਨ੍ਤੇਨਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਵਿਲੋਮਿਤਂ ਹੋਤਿ ਅਤਦਤ੍ਥਤ੍ਤਾ. ਨ ਹਿ ਕਾਰਾਪੇਨ੍ਤੋ ਨਾਮ ਹੋਤਿ. ‘‘ਇਧ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨਾਤਿ ਦੇਸਿਤਵਤ੍ਥੁਕਪਮਾਣਿਕਨਯੇਨ. ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇ ‘ਕਰੋਨ੍ਤੇਨ ਵਾ ਕਾਰਾਪੇਨ੍ਤੇਨ ਵਾ’ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਕਰੋਨ੍ਤੇਨਾਪਿ ਪਰੇਹਿ ਵਿਪ੍ਪਕਤਂ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਚੇ, ਤਦਤ੍ਥਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨਤ੍ਥਂ ‘ਯਦਿ ਪਨਾਤਿਆਦਿਮਾਹਾ’’’ਤਿ ਅਨੁਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਸਞ੍ਞਾਚਿਕਾਯ ਕੁਟਿਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ’’ਤਿ ਵਚਨਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਆਯਾਮਤੋ ਚ ਵਿਤ੍ਥਾਰਤੋ ਚਾ’’ਤਿ ਅਵਤ੍ਵਾ ਵਿਕਪ੍ਪਤ੍ਥਸ੍ਸ ਵਾ-ਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ ਏਕਤੋਭਾਗੇਪਿ ਵਡ੍ਢਿਤੇ ਆਪਤ੍ਤਿ ਏਵ. ਪਮਾਣਯੁਤ੍ਤਮਞ੍ਚੋ ਕਿਰ ਨਵਵਿਦਤ੍ਥਿ. ‘‘‘ਚਤੁਹਤ੍ਥਵਿਤ੍ਥਾਰਾ’ਤਿ ਵਚਨੇਨ ‘ਤਿਰਿਯਂ ਤਿਹਤ੍ਥਾ ਵਾ’ਤਿ ਵਚਨਮ੍ਪਿ ਸਮੇਤਿ ‘ਯਤ੍ਥ ਪਮਾਣਯੁਤ੍ਤੋ’ਤਿਆਦਿਸਨ੍ਨਿਟ੍ਠਾਨਵਚਨਾਸਮ੍ਭਵਤੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਪਮਾਣਤੋ ਊਨਤਰਮ੍ਪੀਤਿ ਵਿਤ੍ਥਾਰਤੋ ਚਤੁਪਞ੍ਚਹਤ੍ਥਮ੍ਪਿ ਦੀਘਤੋ ਅਨਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਵੁਤ੍ਤਪਮਾਣਮੇਵ ਦੇਸਿਤਵਤ੍ਥੁ. ਅਦੇਸਿਤਵਤ੍ਥੁਞ੍ਹਿ ਕਰੋਤੋ ਆਪਤ੍ਤਿ. ਪਮਾਣਾਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਾ ਕੁਟਿ ਏਵ ਪਮਾਣਾਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਂ ਕੁਟਿਂ ਕਰੇਯ੍ਯਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ. ‘‘ਥਮ੍ਭਤੁਲਾ’’ਤਿ ਪਾਠੋ. ਅਨੁਸ੍ਸਾਵਨਾਨਯੇਨਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਦਮਿਲ਼ਭਾਸਾਯਪਿ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ.

੩੫੩. ਚਾਰਭੂਮਿ ਗੋਚਰਭੂਮਿ. ਨ ਗਹਿਤਾਤਿ ਨ ਵਾਰਿਤਾ. ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ‘‘ਕਾਰਣਾਯ ਗੁਤ੍ਤਿਬਨ੍ਧਨਾਗਾਰਂ, ਅਕਰਣਟ੍ਠਾਨਂ ਵਾ ਧਮ੍ਮਗਨ੍ਧਿਕਾ ਹਤ੍ਥਪਾਦਚ੍ਛਿਨ੍ਦਨਕਾ ਗਨ੍ਧਿਕਾ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ਦ੍ਵੀਹਿ ਬਲਿਬਦ੍ਦੇਹੀਤਿ ਹੇਟ੍ਠਿਮਕੋਟਿਯਾ ਕਿਰ ਵੁਤ੍ਤਤੋ ਆਵਿਜ੍ਜਿਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਛਿਨ੍ਨਾਵਟਤ੍ਤਾ, ਨਿਗਮਨਸ੍ਸਾਪਿ ਅਤ੍ਥਪ੍ਪਕਾਸਨਤ੍ਥਂ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਪਾਚਿਨਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਥੁ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਂ. ਤਦਤ੍ਥਾਯਾਤਿ ਤਚ੍ਛਨਤ੍ਥਾਯ. ਪਣ੍ਣਸਾਲਮ੍ਪੀਤਿ ਉਲ੍ਲਿਤ੍ਤਾਵਲਿਤ੍ਤਕੁਟਿਮੇਵ ਪਣ੍ਣਚ੍ਛਦਨਂ. ਤੇਨੇਵ ‘‘ਸਭਿਤ੍ਤਿਚ੍ਛਦਨ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਅਲਿਤ੍ਤਂ ਕਿਰ ਸਬ੍ਬਂ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਪੁਬ੍ਬੇ ਥੋਕਂ ਠਪਿਤਂ ਪੁਨ ਵਡ੍ਢੇਤ੍ਵਾ. ਤਸ੍ਮਿਨ੍ਤਿ ਦ੍ਵਾਰਬਨ੍ਧਨੇ ਵਾ ਵਾਤਪਾਨੇ ਵਾ ਠਪਿਤੇ. ਪਠਮਮੇਵਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਤ੍ਤਕਾਲੇ ਏਵਾਤਿ ਕਿਰ ਧਮ੍ਮਸਿਰਿਤ੍ਥੇਰੋ. ਉਪਤਿਸ੍ਸਤ੍ਥੇਰੋ ਠਪਿਤਕਾਲੇਵਾਤਿ ਕਿਰ. ਪੁਰਿਮੇਨ ਲੇਪਸ੍ਸ ਅਘਟਿਤਤ੍ਤਾ ਦੁਤਿਯੇਨ ਵਤ੍ਤਸੀਸੇਨ ਕਤਤ੍ਤਾ ਉਭਿਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ. ਸਚੇ ਆਣਤ੍ਤੇਨ ਕਤਂ, ‘‘ਕਰੋਤਿ ਵਾ ਕਾਰਾਪੇਤਿ ਵਾ’’ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਆਪਤ੍ਤਿ ਉਭਿਨ੍ਨਂ ਸਤਿ ਅਤ੍ਤੁਦ੍ਦੇਸਿਕਤਾਯ, ਅਸਤਿ ਮੂਲਟ੍ਠਸ੍ਸੇਵ. ਹੇਟ੍ਠਿਮਪ੍ਪਮਾਣਸਮ੍ਭਵੇ ਸਤਿ ਸਬ੍ਬਮਤ੍ਤਿਕਾਮਯਂ ਕੁਟਿਂ ਕਰੋਤੋ ਆਪਤ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟੇਨ ਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸੋਤਿ ਆਚਰਿਯਸ੍ਸ ਤਕ੍ਕੋ.

੩੫੪. ਛਤ੍ਤਿਂਸ ਚਤੁਕ੍ਕਾਨਿ ਨਾਮ ਅਦੇਸਿਤਵਤ੍ਥੁਕਚਤੁਕ੍ਕਂ ਦੇਸਿਤਵਤ੍ਥੁਕਚਤੁਕ੍ਕਂ ਪਮਾਣਾਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਚਤੁਕ੍ਕਂ ਪਮਾਣਿਕਚਤੁਕ੍ਕਂ ਅਦੇਸਿਤਵਤ੍ਥੁਕਪਮਾਣਾਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਚਤੁਕ੍ਕਂ ਦੇਸਿਤਵਤ੍ਥੁਕਪਮਾਣਿਕਚਤੁਕ੍ਕਨ੍ਤਿ ਛ ਚਤੁਕ੍ਕਾਨਿ, ਏਵਂ ਸਮਾਦਿਸਤਿਵਾਰਾਦੀਸੁਪਿ ਪਞ੍ਚਸੂਤਿ ਛਤ੍ਤਿਂਸ. ਆਪਤ੍ਤਿਭੇਦਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਯਸ੍ਮਾ ‘‘ਸਾਰਮ੍ਭੇ ਚੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ, ਵਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ ਅਪਰਿਕ੍ਕਮਨੇ…ਪੇ… ਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸੋ’’ਤਿ ਮਾਤਿਕਾਯਂ ਅਵਿਸੇਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਸਾਰਮ੍ਭਅਪਰਿਕ੍ਕਮਨੇਪਿ ਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸੋਵਾਤਿ ਮਿਚ੍ਛਾਗਾਹਵਿਵਜ੍ਜਨਤ੍ਥਂ ਆਪਤ੍ਤਿਭੇਦੋ ਦਸ੍ਸਿਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਵੁਤ੍ਤਾਨੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਵਿਭਙ੍ਗੇ ਏਵਂ ਅਵਤ੍ਵਾ ਕਿਮਤ੍ਥਂ ਮਾਤਿਕਾਯਂ ਦੁਕ੍ਕਟਵਤ੍ਥੁ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਚੇ? ਭਿਕ੍ਖੂ ਅਭਿਨੇਤਬ੍ਬਾ ਵਤ੍ਥੁਦੇਸਨਾਯ, ਤੇਹਿ ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਵਤ੍ਥੁ ਦੇਸੇਤਬ੍ਬਂ. ਕੀਦਿਸਂ? ਅਨਾਰਮ੍ਭਂ ਸਪਰਿਕ੍ਕਮਨਂ, ਨੇਤਰਂ, ਇਤਰਸ੍ਮਿਂ ‘‘ਸਾਰਮ੍ਭੇ ਚੇ ਭਿਕ੍ਖੁ ਵਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ ਅਪਰਿਕ੍ਕਮਨੇ’’ਤਿ ਏਵਂ ਆਨਿਸਂਸਵਸੇਨ ਆਗਤਤ੍ਤਾ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਯਸ੍ਮਾ ਵਤ੍ਥੁ ਨਾਮ ਅਤ੍ਥਿ ਸਾਰਮ੍ਭਂ, ਅਤ੍ਥਿ ਅਨਾਰਮ੍ਭਂ, ਅਤ੍ਥਿ ਸਪਰਿਕ੍ਕਮਨਂ, ਅਤ੍ਥਿ ਅਪਰਿਕ੍ਕਮਨਂ, ਅਤ੍ਥਿ ਸਾਰਮ੍ਭਂ ਸਪਰਿਕ੍ਕਮਨਂ, ਅਤ੍ਥਿ ਸਾਰਮ੍ਭਂ ਅਪਰਿਕ੍ਕਮਨਂ, ਅਤ੍ਥਿ ਅਨਾਰਮ੍ਭਂ ਸਪਰਿਕ੍ਕਮਨਂ, ਅਤ੍ਥਿ ਅਨਾਰਮ੍ਭਂ ਅਪਰਿਕ੍ਕਮਨਨ੍ਤਿ ਬਹੁਵਿਧਤ੍ਤਾ ਵਤ੍ਥੁ ਦੇਸੇਤਬ੍ਬਂ ਅਨਾਰਮ੍ਭਂ ਸਪਰਿਕ੍ਕਮਨਂ, ਨੇਤਰਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਕਿਮਤ੍ਥਿਕਾ ਪਨੇਸਾ ਦੇਸਨਾਤਿ ਚੇ? ਗਰੁਕਾਪਤ੍ਤਿਪਞ੍ਞਾਪਨਹੇਤੁਪਰਿਵਜ੍ਜਨੁਪਾਯਤ੍ਥਾ. ਵਤ੍ਥੁਦੇਸਨਾਯ ਹਿ ਗਰੁਕਾਪਤ੍ਤਿਪਞ੍ਞਾਪਨਹੇਤੁਤ੍ਤਾ ਅਕਤਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿ ਗਿਹੀਨਂ ਪੀਲ਼ਾਜਨਨੇਨ ਅਤ੍ਤਦੁਕ੍ਖਪਰਦੁਕ੍ਖਹੇਤੁਭੂਤੋ ਚ ਸਾਰਮ੍ਭਭਾਵੋਤਿ ਏਤੇ ਵਤ੍ਥੁਦੇਸਨਾਪਦੇਸੇਨ ਉਪਾਯੇਨ ਪਰਿਵਜ੍ਜਿਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਨ ਹਿ ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਕਪ੍ਪਿਯਕੁਟਿਕਰਣਤ੍ਥਂ ਗਿਹੀਨਂ ਵਾ ਪੀਲ਼ਾਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਸਾਰਮ੍ਭਵਤ੍ਥੁ. ਕੁਟਿਕਰਣਤ੍ਥਂ ਵਾ ਵਤ੍ਥੁਂ ਦੇਸੇਨ੍ਤੀਤਿ ਪਠਮਮੇਵ ਸਾਧਿਤਮੇਤਂ. ਵੋਮਿਸ੍ਸਕਾਪਤ੍ਤਿਯੋਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸਮਿਸ੍ਸਕਾਪਤ੍ਤਿਯੋ.

੩੫੫. ਤਤ੍ਥ ‘‘ਦ੍ਵੀਹਿ ਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸੇਹੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੇ ‘‘ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸੇਨਾ’’ਤਿ ਵਿਭਤ੍ਤਿਬ੍ਯਤ੍ਤਯੇਨ, ਵਚਨਬ੍ਯਤ੍ਤਯੇਨ ਚ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਆਪਤ੍ਤਿ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸਾਨ’’ਨ੍ਤਿਪਿ ਪਾਠੋ.

੩੬੪. ਨ ਘਟਯਤਿ ਛਦਨਲੇਪਾਭਾਵਤੋ, ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ, ਤਂ ਪਰਤੋ ਸਾਧਿਯਤਿ. ਛਦਨਮੇਵ ਸਨ੍ਧਾਯ ਉਲ੍ਲਿਤ੍ਤਾਵਲਿਤ੍ਤਤਾ ਵੁਤ੍ਤਾਤਿ. ‘‘ਕੁਕ੍ਕੁਟਚ੍ਛਿਕਗੇਹਂ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਛਦਨਂ ਦਣ੍ਡਕੇਹੀਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਤਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੇਹਿ ਤਿਣਪਣ੍ਣਚ੍ਛਦਨਾਕੁਟਿਕਾਵ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਤਤ੍ਥ ਛਦਨਂ ਦਣ੍ਡਕੇਹਿ ਦੀਘਤੋ ਤਿਰਿਯਞ੍ਚ ਜਾਲਂ ਵਿਯ ਬਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ ਤਿਣੇਹਿ ਵਾ ਪਣ੍ਣੇਹਿ ਵਾ ਛਾਦੇਤੁਂ ਉਲ੍ਲਿਤ੍ਤਾਦਿਭਾਵੋ ਛਦਨਮੇਵ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤੋਤਿ ਯੁਤ੍ਤਮਿਦਂ. ਤਸ੍ਮਾ ਮਤ੍ਤਿਕਾਮਯਂ ਭਿਤ੍ਤਿਂ ਵਡ੍ਢਾਪੇਤ੍ਵਾ ਉਪਰਿ ਉਲ੍ਲਿਤ੍ਤਂ ਵਾ ਅਵਲਿਤ੍ਤਂ ਵਾ ਉਭਯਂ ਵਾ ਭਿਤ੍ਤਿਯਾ ਘਟਿਤਂ ਕਰੋਨ੍ਤਸ੍ਸ ਆਪਤ੍ਤਿ ਏਵ ਵਿਨਾਪਿ ਭਿਤ੍ਤਿਲੇਪੇਨਾ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ‘‘‘ਸੋ ਚ ਛਦਨਮੇਵ ਸਨ੍ਧਾਯਾ’ਤਿ ਪਧਾਨਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਨ ਹੇਟ੍ਠਾਭਾਗਂ ਪਟਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਵੀਮਂਸਿਤਬ੍ਬਂ. ਏਤ੍ਥਾਤਿ ਤਿਣਕੁਟਿਕਾਯ. ਯਥਾਸਮਾਦਿਟ੍ਠਾਯਾਤਿ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰਨ੍ਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ‘‘ਆਪਤ੍ਤਿ ਕਾਰੁਕਾਨਂ ਤਿਣ੍ਣਂ ਦੁਕ੍ਕਟਾਨ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਮ੍ਹਿ ਸੋ ਸੁਣਾਤਿਛਕ੍ਕਮ੍ਪਿ ਲਬ੍ਭਤਿ. ਉਭਯਤ੍ਥ ਸਮਾਦਿਟ੍ਠਤ੍ਤਾ ਆਣਾਪਕਸ੍ਸ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ. ਆਣਤ੍ਤਸ੍ਸ ਯਥਾ ਸਮਾਦਿਟ੍ਠਂ ਆਣਾਪਕੇਨ, ਤਥਾ ਅਕਰਣਪਚ੍ਚਯਾ ਦੁਕ੍ਕਟਂ. ਸਚੇ ‘‘ਅਹਮ੍ਪੇਤ੍ਥ ਵਸਾਮੀ’’ਤਿ ਅਤ੍ਤੁਦ੍ਦੇਸਮ੍ਪਿ ਕਰੋਤਿ, ਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸੋਵ. ‘‘ਕੁਟਿਂ ਕਰੋਥਾ’’ਤਿ ਅਵਿਸੇਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਟ੍ਠਾਨੇ ਪਨ ਆਣਾਪਕਸ੍ਸਾਪਿ ਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸੋ ਅਚਿਤ੍ਤਕਤ੍ਤਾ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਸ੍ਸ.

ਅਹਞ੍ਚ ਵਸਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਰਸ੍ਸ ਯਸ੍ਸ ਕਸ੍ਸਚਿ ਉਦ੍ਦਿਟ੍ਠਸ੍ਸ ਅਭਾਵਾ ਆਪਤ੍ਤਿ ਏਵ ‘‘ਕਰੋਨ੍ਤਸ੍ਸ ਵਾ’’ਤਿ ਨਿਯਮਿਤਤ੍ਤਾ, ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ ਅਵਿਭਤ੍ਤਤ੍ਤਾ. ‘‘ਇਧ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਜਾਨਨਮਤ੍ਤਮੇਵ ਚਿਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਚ ਲਿਖਿਤਂ. ਅਨੁਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ਪਨ ਅਹਞ੍ਚ ਵਸਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਯੋ ‘‘ਮਯ੍ਹਂ ਵਾਸਾਗਾਰਞ੍ਚ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਇਚ੍ਛਤਿ, ਤਸ੍ਸਾਪਤ੍ਤਿ. ਯੋ ਪਨ ਉਪੋਸਥਾਗਾਰਂ ਇਚ੍ਛਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਉਭਯਂ ਸਮੇਤੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਚ ‘‘ਵਿਨਯਵਿਨਿਚ੍ਛਯੇ ਆਗਤੇ ਗਰੁਕੇ ਠਾਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਮਹਾਪਚ੍ਚਰਿਵਾਦਤੋ ਇਤਰੋ ਪਚ੍ਛਾ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੋਤਿ ਚੇ? ਨ, ਬਲਵਤ੍ਤਾ. ‘‘ਵਾਸਾਗਾਰਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ, ਅਨਾਪਤ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵਚਨਤੋ, ਭੋਜਨਸਾਲਾਦੀਨਮ੍ਪਿ ਅਤ੍ਥਾਯ ਇਮਿਨਾ ਕਤਤ੍ਤਾ ਸਙ੍ਕਰਾ ਜਾਤਾ. ਯਥਾ – ਦ੍ਵੇ ਤਯੋ ‘‘ਏਕਤੋ ਵਸਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਰਕ੍ਖਤਿ ਤਾਵਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਵਿਯ. ‘‘ਇਦਂ ਠਾਨਂ ਵਾਸਾਗਾਰਂ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ, ਇਦਂ ਉਪੋਸਥਾਗਾਰ’’ਨ੍ਤਿ ਵਿਭਜਿਤ੍ਵਾ ਕਤੇਪਿ ਆਪਤ੍ਤਿ ਏਵ. ਦ੍ਵੀਸੁ ਮਹਾਪਚ੍ਚਰਿਵਾਦੋ ਬਲਵਾ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਪਚ੍ਛਾ ਵੁਤ੍ਤੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਅਤੀਵ ਪਪਞ੍ਚਿਤਂ. ਕਿਂ ਤੇਨ. ‘‘ਅਤ੍ਤਨਾ ਵਿਪ੍ਪਕਤਂ ਅਤ੍ਤਨਾ ਚ ਪਰੇਹਿ ਚ ਪਰਿਯੋਸਾਪੇਤੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਅਪਰਾਨਿਪਿ ਚਤੁਕ੍ਕਾਨਿ ਯਥਾਸਮ੍ਭਵਂ ਯੋਜੇਤ੍ਵਾ ਦਸ੍ਸੇਤਬ੍ਬਾਨਿ, ਲੇਣਾਦੀਸੁ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸੇਨ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ, ਅਕਤਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਯਾ ਸਤਿ ਤਪ੍ਪਚ੍ਚਯਾ ਆਪਤ੍ਤਿ ਏਵ.

ਕੁਟਿਕਾਰਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੭. ਵਿਹਾਰਕਾਰਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੩੬੬. ਸਤ੍ਤਮੇ ਵਾ-ਸਦ੍ਦੋ ਅਵਧਾਰਣਤ੍ਥੋਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਵਿਹਾਰਕਾਰਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੮. ਪਠਮਦੁਟ੍ਠਦੋਸਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੩੮੦. ਸਾਵਕੇਨ ਪਤ੍ਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਪਕਤਿਸਾਵਕਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਨ ਅਗ੍ਗਸਾਵਕਂ. ਯਥੂਪਨਿਸ੍ਸਯਯਥਾਪੁਗ੍ਗਲਵਸੇਨ ‘‘ਤਿਸ੍ਸੋ ਵਿਜ੍ਜਾ’’ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਕੇਨਚਿ ਸਾਵਕੇਨ ਤਿਸ੍ਸੋ ਵਿਜ੍ਜਾ, ਕੇਨਚਿ ਚਤਸ੍ਸੋ ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾ, ਕੇਨਚਿ ਛ ਅਭਿਞ੍ਞਾ, ਕੇਨਚਿ ਕੇਵਲੋ ਨਵਲੋਕੁਤ੍ਤਰਧਮ੍ਮੋਤਿ ਏਵਂ ਵਿਸੁਂ ਵਿਸੁਂ ਯਥਾਸਮ੍ਭਵਂ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

੩੮੨. ‘‘ਯੇ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿਕਾ’’ਤਿਆਦਿਵਚਨਤੋ ਧਰਮਾਨੇਪਿ ਭਗਵਤਿ ਪਿਟਕਤ੍ਤਯਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਸਿਦ੍ਧਂ. ਧਮ੍ਮਕਥਿਕਾਤਿ ਆਭਿਧਮ੍ਮਿਕਾ ਰਤਿਯਾ ਅਚ੍ਛਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀਤਿਆਦਿ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਦਬ੍ਬਸ੍ਸ ਨੇਸਂ ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਕਥਾਯ ਰਤਿਨਿਯੋਜਨਂ ਵਿਯ ਦਿਸ੍ਸਤਿ, ਨ ਤਥਾ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿਕਾਦਿਸਂਸਗ੍ਗਤੋ ਤੇਸਂ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿਕਾਦੀਨਂ ਫਾਸੁਵਿਹਾਰਨ੍ਤਰਾਯਂ, ਤੇਸਮ੍ਪਿ ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਕਥਾਰਤਿਯਾ ਅਭਾਵੇਨ ਅਨਭਿਰਤਿਵਾਸਂ, ਤਤੋ ਨੇਸਂ ਸਾਮਞ੍ਞਾ ਚਾਵਨਞ੍ਚ ਪਰਿਵਜ੍ਜਨ੍ਤੋ ਏਵਂ ਚਿਨ੍ਤੇਸੀਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ‘‘ਨਿਮ੍ਮਿਤਾਨਂ ਧਮ੍ਮਤਾਤਿ ਸਾਵਕੇਹਿ ਨਿਮ੍ਮਿਤਾਨਂਯੇਵ, ਨ ਬੁਦ੍ਧੇਹੀ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ‘‘ਸਾਧਕਤਮਂ ਕਰਣ’’ਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤੇ ਕਰਣਤ੍ਥੇਯੇਵ ਤਤਿਯਾਵਿਭਤ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

੩੮੩-੪. ਯਨ੍ਤਿ ਯੇਨ. ‘‘ਕਤ੍ਤਾਤਿ ਕਤ੍ਤਾ, ਨ ਕਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ‘‘ਭਰਿਯਂ ਵਿਯ ਮਂ ਅਜ੍ਝਾਚਰਤੀ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿਯਾ ਬਲਵਤੀ ਚੋਦਨਾ. ਤੇਨ ਹੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਯਥਾ ਛੁਪਨਮਤ੍ਤੇ ਵਿਪ੍ਪਟਿਸਾਰੀਵਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ ਕਾਯਸਂਸਗ੍ਗਰਾਗਸਮ੍ਭਵਾ ਅਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਏਵ ਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸਂ ਪਞ੍ਞਾਪੇਸਿ, ਤਥੇਵ ਪੁਬ੍ਬੇਵਸ੍ਸਾ ਦੁਸ੍ਸੀਲਭਾਵਂ ਞਤ੍ਵਾ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਯਦਿ ਤਾਵ ਭੂਤਾਯ ਪਟਿਞ੍ਞਾਯ ਨਾਸਿਤਾ, ਥੇਰੋ ਕਾਰਕੋ ਹੋਤਿ. ਅਥ ਅਭੂਤਾਯ, ਭਗਵਤਾ ‘‘ਨਾਸੇਥਾ’’ਤਿ ਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ, ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਚ, ਤਸ੍ਮਾ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਯਦਿ ਤਾਵ ਪਟਿਞ੍ਞਾਯ ਨਾਸਿਤਾ, ਥੇਰੋ ਕਾਰਕੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ.

ਅਥ ਅਪ੍ਪਟਿਞ੍ਞਾਯਾਤਿ ‘‘ਅਯ੍ਯੇਨਮ੍ਹਿ ਦੂਸਿਤਾ’’ਤਿ ਇਮਂ ਪਟਿਞ੍ਞਂ ਵਿਨਾ ਏਵ ਤਸ੍ਸਾ ਪਕਤਿਦੁਸ੍ਸੀਲਭਾਵਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਨਾਸਿਤਾ, ਥੇਰੋ ਅਕਾਰਕੋ ਹੋਤਿ. ਅਭਯਗਿਰਿਵਾਸਿਨੋਪਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸੁਤ੍ਤਂ ਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਵਾਦੇ ਥੇਰੋ ਕਾਰਕੋ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਕਸ੍ਮਾ? ਦੁਕ੍ਕਟਂ ਮੁਸਾਵਾਦਪਚ੍ਚਯਾ ਲਿਙ੍ਗਨਾਸਨਾਯ ਅਨਾਸੇਤਬ੍ਬਤ੍ਤਾ. ਪਾਰਾਜਿਕਸ੍ਸੇਵ ਹਿ ਲਿਙ੍ਗਨਾਸਨਾਯ ਨਾਸੇਤਬ੍ਬਾ. ‘‘ਨਾਸੇਥਾ’’ਤਿ ਚ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਪਾਰਾਜਿਕਾਵ ਜਾਤਾ, ਸਾ ਕਿਂ ਸਨ੍ਧਾਯ, ਤਤੋ ਥੇਰੋ ਕਾਰਕੋ ਆਪਜ੍ਜਤਿ. ‘‘ਸਕਾਯ ਪਟਿਞ੍ਞਾਯ ਨਾਸੇਥਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਪਨ ਅਪਾਰਾਜਿਕਾਪਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਚਨੇਨ ਨਾਸੇਤਬ੍ਬਾ ਜਾਤਾਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਮਹਾਵਿਹਾਰਵਾਸਿਨੋਪਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸੁਤ੍ਤਂ ਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਵਾਦੇ ਥੇਰੋ ਕਾਰਕੋ’’ਤਿ ਚ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਕਸ੍ਮਾ? ‘‘ਸਕਾਯ ਪਟਿਞ੍ਞਾਯ ਨਾਸੇਥਾ’’ਤਿ ਹਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਪਟਿਞ੍ਞਾਯ ਭੂਤਤਾ ਆਪਜ੍ਜਤਿ ‘‘ਨਾਸੇਥਾ’’ਤਿ ਵਚਨਤੋ. ਭੂਤਾਯੇਵ ਹਿ ਪਟਿਞ੍ਞਾਯ ਨਾਸੇਤਬ੍ਬਾ ਹੋਤਿ, ਨਾਭੂਤਾਯਾਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਪੁਰਿਮਨਯੇਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਵਾਦੇ. ਪੁਰਿਮੋ ਯੁਤ੍ਤਿਵਸੇਨ ਪਵਤ੍ਤੋ, ਪਚ੍ਛਿਮੋ ਪਾਲ਼ਿਵਚਨਵਸੇਨ ਪਵਤ੍ਤੋਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

੩੮੫-੬. ਪੀਤਿਸੁਖੇਹੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਸੁਖੇਨਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੇ ਪੀਤਿਗ੍ਗਹਣਂ ਤਤਿਯਜ੍ਝਾਨਸੁਖਂ, ਕਾਯਿਕਞ੍ਚ ਅਪਨੇਤੁਂ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਪੀਤਿਯਾ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਸਚੇ ਚੁਦਿਤਕਵਸੇਨ ਕਤਂ ਅਮੂਲਕਂ ਨਾਮ, ‘‘ਅਨਜ੍ਝਾਪਨ੍ਨਂ ਅਕਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵਦੇਯ੍ਯ, ਇਮੇ ਕਰਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਤਾਦਿਸਂ ਦਿਟ੍ਠਸਞ੍ਞੀ ਹੁਤ੍ਵਾ ਚੋਦੇਤੀ’’ਤਿ ਪਾਠੋ. ‘‘ਏਤੇਨ ਨਯੇਨ ਸੁਤਮੁਤਪਰਿਸਙ੍ਕਿਤਾਨਿਪਿ ਵਿਤ੍ਥਾਰਤੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾਨੀ’’ਤਿ ਪਾਠੋ. ‘‘ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਅਞ੍ਞਤਰੇਨਾ’’ਤਿ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖੁਦ੍ਦੇਸੇ ਏਵ ਆਗਤੇ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਇਤਰੇਸਂ ਅਞ੍ਞਤਰੇਨਾਪਿ ਅਨੁਦ੍ਧਂਸੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸੋਵਾਤਿ ਨੋ ਤਕ੍ਕੋਤਿ ਆਚਰਿਯੋ. ਭਿਕ੍ਖੁਭਾਵਾ ਹਿ ਚਾਵਨਸਮਤ੍ਥਤੋ. ‘‘ਸਮੀਪੇ ਠਤ੍ਵਾ’’ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਪਰਮ੍ਮੁਖਾ ਚੋਦੇਨ੍ਤਸ੍ਸ, ਚੋਦਾਪੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਵਾ ਸੀਸਂ ਨ ਏਤਿ. ਦਿਟ੍ਠਞ੍ਚੇ ਸੁਤੇਨ ਪਰਿਸਙ੍ਕਿਤੇਨ ਚੋਦੇਤਿ ਚੋਦਾਪੇਤਿ, ਸੁਤਪਰਿਸਙ੍ਕਿਤਂ ਵਾ ਦਿਟ੍ਠਾਦੀਹਿ ਚੋਦਿਤੇ ਵਾ ਚੋਦਾਪਿਤੇ ਵਾ ਸੀਸਂ ਏਤਿ ਏਵ ਅਮੂਲਕੇਨ ਚੋਦਿਤਤ੍ਤਾ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ‘‘ਦਿਟ੍ਠਸ੍ਸ ਹੋਤਿ ਪਾਰਾਜਿਕਂ ਧਮ੍ਮਂ ਅਜ੍ਝਾਪਜ੍ਜਨ੍ਤੋ, ਤਞ੍ਚੇ ਚੋਦੇਤਿ ‘ਸੁਤੋ ਮਯਾ…ਪੇ… ਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸਸ੍ਸਾ’’ਤਿ (ਪਾਰਾ. ੩੮੭). ‘‘ਅਸੁਦ੍ਧੋ ਹੋਤਿ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਪਾਰਾਜਿਕਂ ਧਮ੍ਮਂ ਅਜ੍ਝਾਪਨ੍ਨੋ, ਤਞ੍ਚੇ ਅਸੁਦ੍ਧਦਿਟ੍ਠਿ ਸਮਾਨੋ ਅਨੋਕਾਸਂ ਕਾਰਾਪੇਤ੍ਵਾ ਚਾਵਨਾਧਿਪ੍ਪਾਯੋ ਵਦੇਤਿ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸ. ਓਕਾਸਂ ਕਾਰਾਪੇਤ੍ਵਾ ਚਾਵਨਾਧਿਪ੍ਪਾਯੋ ਵਦੇਤਿ, ਅਨਾਪਤ੍ਤੀ’’ਤਿ (ਪਾਰਾ. ੩੮੯) ਇਮਿਨਾ ਨ-ਸਮੇਨ੍ਤਂ ਵਿਯ ਖਾਯਤਿ, ਕਥਂ? ਦਿਟ੍ਠਸ੍ਸ ਹੋਤਿ ਪਾਰਾਜਿਕਂ ਧਮ੍ਮਂ ਅਜ੍ਝਾਪਜ੍ਜਨ੍ਤੋ ਨਾਮ ਅਸੁਦ੍ਧੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਹੋਤਿ, ‘‘ਅਞ੍ਞਤਰਸ੍ਮਿਂ ਅਸੁਦ੍ਧਦਿਟ੍ਠਿ ਸਮਾਨੋ ਤਞ੍ਚੇ ਚੋਦੇਤਿ ‘ਸੁਤੋ ਮਯਾ ਪਾਰਾਜਿਕਂ ਧਮ੍ਮਂ ਅਜ੍ਝਾਪਨ੍ਨੋਸੀ’ਤਿ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਵਾਚਾਯ ਵਾਚਾਯ ਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਪੁਰਿਮਨਯੇਨਾਪਤ੍ਤਿ. ‘‘ਚਾਵਨਾਧਿਪ੍ਪਾਯੋ ਵਦੇਤਿ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਪਚ੍ਛਿਮਨਯੇਨ ਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸੇਨ ਆਪਤ੍ਤੀਤਿ ਦ੍ਵੇ ਪਾਲ਼ਿਨਯਾ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਵਿਰੁਦ੍ਧਾ ਵਿਯ ਦਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਨ ਚ ਵਿਰੁਦ੍ਧਂ ਬੁਦ੍ਧਾ ਕਥਯਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਏਤ੍ਥ ਯੁਤ੍ਤਿ ਪਰਿਯੇਸਿਤਬ੍ਬਾ. ਅਟ੍ਠਕਥਾਚਰਿਯਾ ਤਾਵਾਹੁ ‘‘ਸਮੂਲਕੇਨ ਵਾ ਸਞ੍ਞਾਸਮੂਲਕੇਨ ਵਾ ਚੋਦੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ, ਅਮੂਲਕੇਨ ਵਾ ਪਨ ਸਞ੍ਞਾਅਮੂਲਕੇਨ ਵਾ ਚੋਦੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਆਪਤ੍ਤੀ’’ਤਿ. ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਦਸ੍ਸਨਸਵਨਪਰਿਸਙ੍ਕਨਮੂਲੇਨ ਸਮੂਲਕੇਨ ਵਾ ਤਦਭਾਵੇਨ ਅਮੂਲਕੇਨਾਪਿ ਸਞ੍ਞਾਸਮੂਲਕੇਨ ਵਾ ਚੋਦੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ, ਦਸ੍ਸਨਾਦਿਮੂਲਾਭਾਵੇਨ ਅਮੂਲਕੇਨ ਵਾ ਤਬ੍ਭਾਵੇਨ ਸਮੂਲਕੇਨਾਪਿ ਸਞ੍ਞਾਅਮੂਲਕੇਨ ਵਾ ਚੋਦੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਆਪਤ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਦਿਟ੍ਠਸ੍ਸ ਹੋਤਿ.

ਪਾਰਾਜਿਕਂ ਧਮ੍ਮਂ ਅਜ੍ਝਾਪਜ੍ਜਨ੍ਤੋਤਿਆਦਿਮ੍ਹਿ ਦਸ੍ਸਨਮੂਲੇਨ ਸਮੂਲਕੇਨਾਪਿ ‘‘ਸੁਤੋ ਮਯਾ’’ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਸਞ੍ਞਾਅਮੂਲਕੇਨ ਵਾ ਚੋਦੇਤਿ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸਸ੍ਸ. ਤਦਤ੍ਥਸ੍ਸ ਆਵਿਭਾਵਤ੍ਥਂ ‘‘ਦਿਟ੍ਠੇ ਵੇਮਤਿਕੋ’’ਤਿਆਦਿ ਵਾਰਾ ਵੁਤ੍ਤਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ.

ਅਸੁਦ੍ਧੋ ਹੋਤਿ ਪੁਗ੍ਗਲੋਭਿਆਦਿਮ੍ਹਿ ਪਨ ਸਮੂਲਕੇਨ, ਸਞ੍ਞਾਸਮੂਲਕੇਨ ਵਾ ਚੋਦਿਤਤ੍ਤਾ ਅਨਾਪਤ੍ਤੀਤਿ. ਏਵਮੇਵਂ ਪਨ ਤਦਤ੍ਥਦੀਪਨਤ੍ਥਂ ਤੇ ਵਾਰਾ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਤਤ੍ਥ ਹਿ ‘‘ਅਦਿਟ੍ਠਸ੍ਸ ਹੋਤੀ’’ਤਿਆਦਿਵਾਰਾ ਅਮੂਲਕੇਨ ਚੋਦੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਆਪਤ੍ਤਿ ਹੋਤੀਤਿ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਵੁਤ੍ਤਾ. ‘‘ਦਿਟ੍ਠੇ ਵੇਮਤਿਕੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਸਞ੍ਞਾਅਮੂਲਕੇਨ ਚੋਦੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਆਪਤ੍ਤਿ ਹੋਤੀਤਿ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਅਞ੍ਞਥਾ ‘‘ਦਿਟ੍ਠਸ੍ਸ ਹੋਤਿ, ਦਿਟ੍ਠੇ ਵੇਮਤਿਕੋ’’ਤਿਆਦਿਵਾਰਾ ਨਿਬ੍ਬਿਸੇਸਾ ਭਵੇਯ੍ਯੁਂ. ਇਦਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਸਨ੍ਨਿਟ੍ਠਾਨਂ-ਯਥਾ ਅਸੁਦ੍ਧਂ ਪੁਗ੍ਗਲਂ ਅਨੋਕਾਸਂ ਕਾਰਾਪੇਤ੍ਵਾ ਚੋਦੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਕਟਂ, ਅਕ੍ਕੋਸਾਧਿਪ੍ਪਾਯਸ੍ਸ ਚ ਓਮਸਵਾਦੇਨ ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸ, ਤਥਾ ਅਸੁਦ੍ਧਦਿਟ੍ਠਿਕੋਪਿ ਅਸੁਦ੍ਧਂ ਅਸੁਦ੍ਧਦਿਟ੍ਠਿ ਅਮੂਲਕੇਨ ਚੋਦੇਤਿ, ਆਪਤ੍ਤਿ. ਸਮੂਲਕੇਨ ਵਾ ਚੋਦੇਤਿ, ਅਨਾਪਤ੍ਤੀਤਿ ਤਂ ਸਨ੍ਨਿਟ੍ਠਾਨਂ ਯਥਾ ‘‘ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ ਸੁਦ੍ਧੇ ਅਸੁਦ੍ਧਦਿਟ੍ਠਿਸ੍ਸ ਅਸੁਦ੍ਧੇ ਅਸੁਦ੍ਧਦਿਟ੍ਠਿਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਸਂਸਨ੍ਦਤਿ, ਤਥਾ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ. ਅਞ੍ਞਥਾ ਯੁਤ੍ਤਿ ਪਰਿਯੇਸਿਤਬ੍ਬਾ.

ਸੀਲਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਦੁਸ੍ਸੀਲਸ੍ਸ ਵਚਨਂ ਅਪ੍ਪਮਾਣਂ. ਭਿਕ੍ਖੁਨੀ ਹਿ ਭਿਕ੍ਖੁਮ੍ਹਿ ਅਨਿਸ੍ਸਰਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਉਕ੍ਕਟ੍ਠਨਯੇ ਵਿਧਿਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਥੇਰੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਦੁਤਿਯਤ੍ਥੇਰੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀ ਅਜਾਨਿਤ੍ਵਾਪਿ ਚੋਦੇਤਿ, ਸਿਕ੍ਖਮਾਨਾਦਯੋ ਵਾ ਚੋਦੇਨ੍ਤਿ, ਤੇਸਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਏਵ ਵਿਚਾਰੇਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਪਟਿਞ੍ਞਾਯ ਕਾਰੇਨ੍ਤਿ. ਕੋ ਏਤ੍ਥ ਦੋਸੋਤਿ ਇਦਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਤਿਯੇਨ ਤਿਤ੍ਥਿਯਾਨਂ ਵਚਨਂ ਸੁਤ੍ਵਾਪਿ ਭਿਕ੍ਖੂ ਏਵ ਵਿਚਾਰੇਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਨ ਕੋਚਿ ਨ ਲਭਤੀਤਿ ਏਵਂ ਸਬ੍ਬਂ ਸਮੇਤੀਤਿ ਅਪਰੇ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਿਂਸਾਨਿ ਤਿਂਸਵਨ੍ਤਾਨਿ. ਅਨੁਯੋਗੋਤਿ ਪਟਿਵਚਨਂ. ਏਹਿਤੀਤਿ ਆਗਮਿਸ੍ਸਤਿ. ਦਿਟ੍ਠਸਨ੍ਤਾਨੇਨਾਤਿ ਦਿਟ੍ਠਨਯੇਨ, ਦਿਟ੍ਠਵਿਧਾਨੇਨਾਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਪਤਿਟ੍ਠਾਯਾਤਿ ਪਤਿਟ੍ਠਂ ਲਭਿਤ੍ਵਾ. ਠਾਨੇਤਿ ਲਜ੍ਜਿਟ੍ਠਾਨੇ.

ਗਾਹਨ੍ਤਿ ‘‘ਅਹਂ ਚੋਦੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਅਤ੍ਤਾਦਾਨਗ੍ਗਹਣਂ. ਚੇਤਨਾਤਿ ਅਤ੍ਤਾਦਾਨਗ੍ਗਹਣਚੇਤਨਾ. ਵੋਹਾਰੋਤਿ ਇਤੋ, ਏਤ੍ਤੋ ਚ ਞਤ੍ਵਾ ਪਕਾਸਨਂ. ਪਣ੍ਣਤ੍ਤੀਤਿ ਨਾਮਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿ. ਯਾ ਵਚੀਘੋਸਾਰਮ੍ਮਣਸ੍ਸ ਸੋਤਦ੍ਵਾਰਪ੍ਪਵਤ੍ਤਵਿਞ੍ਞਾਣਸਨ੍ਤਾਨਸ੍ਸ ਅਨਨ੍ਤਰਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇਨ ਉਪਲਦ੍ਧਪੁਬ੍ਬਸਙ੍ਕੇਤੇਨ ਮਨੋਦ੍ਵਾਰਵਿਞ੍ਞਾਣੇਨ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤਿ, ਯਸ੍ਸਾ ਵਿਞ੍ਞਾਤਤ੍ਤਾ ਤਦਤ੍ਥੋ ਪਰਮਤ੍ਥੋ ਵਾ ਅਪਰਮਤ੍ਥੋ ਵਾ ਤਤਿਯਵਾਰਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇਨ ਮਨੋਵਿਞ੍ਞਾਣੇਨ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤੀਤਿ ਨਾਮਾਦੀਹਿ ਛਹਿ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨੇਹਿ ਪਾਲ਼ਿਯਾ ਪਕਾਸਿਤਾ, ਸਾ ‘‘ਵਿਜ੍ਜਮਾਨਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿ ਅਵਿਜ੍ਜਮਾਨਪਞ੍ਞਤ੍ਤੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਛਧਾ ਆਚਰਿਯੇਹਿ ਦਸ੍ਸਿਤਾ. ਤਬ੍ਭਾਗਿਯਭਾਵੋ ਅਤਬ੍ਭਾਗਿਯਭਾਵੋ ਚ ਨਿਪ੍ਫਨ੍ਨਧਮ੍ਮਸ੍ਸੇਵ ਯੁਜ੍ਜਤਿ, ਨ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਯਾ ਅਧਿਕਰਣੀਯਵਤ੍ਥੁਤ੍ਤਾ, ਅਧਿਕਰਣੇ ਪਵਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਚ ਅਧਿਕਰਣੋ ਮਞ੍ਚਟ੍ਠੇ ਮਞ੍ਚੋਪਚਾਰੋ ਵਿਯਾਤਿ ਚ. ‘‘ਪਰਿਯਾਯੇਨਾਤਿ ਅਮੂਲਕਾ ਨਾਮਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿ ਨਤ੍ਥਿ. ਪਰਿਯਾਯਮਤ੍ਤਂ, ਸਭਾਵਤੋ ਨਤ੍ਥਿ. ਅਭਿਧਾਨਮਤ੍ਤਮੇਵ, ਅਭਿਧੇਯ੍ਯਂ ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਚ ਲਿਖਿਤਂ. ਇਧੇਵਾਤਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਏਵ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇ. ਨ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥਾਤਿ ਵਿਵਾਦਾਧਿਕਰਣਾਦੀਸੁ. ਕਸ੍ਮਾ? ਨ ਹੀਤਿਆਦਿ. ਵਿਵਾਦਾਧਿਕਰਣਾਦੀਨਮਤ੍ਥਿਤਾ ਵਿਯ ਅਮੂਲਕਂ ਅਧਿਕਰਣਂ ਨਤ੍ਥੀਤਿ. ਪੁਬ੍ਬੇ ਵੁਤ੍ਤਸਮਥੇਹੀਤਿ ‘‘ਯਂ ਅਧਿਕਿਚ੍ਚ ਸਮਥਾ ਵਤ੍ਤਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਸਮਥੇਹੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਅਪਿਚ ਸਭਾਵਤੋ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਅਪ੍ਪਟਿਲਦ੍ਧਸਭਾਵਤ੍ਤਾ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਵਿਯ ਵਿਞ੍ਞਾਣਾਦਿ. ਨ ਹਿ ਵਿਵਾਦਾਦੀਨਂ ਪਣ੍ਣਤ੍ਤਿ ਅਧਿਕਰਣਟ੍ਠੋਤਿ ਪਣ੍ਣਤ੍ਤਿਂ ਅਧਿਕਿਚ੍ਚ ਸਮਥਾ ਨ ਪਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਨ ਤਸ੍ਸਾ ਅਧਿਕਰਣੀਯਤਾਤਿ ਨ ਵਿਵਾਦਾਦੀਨਂ ਪਣ੍ਣਤ੍ਤਿ ਅਧਿਕਰਣਟ੍ਠੋਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਹੋਤਿ ਚੇਤ੍ਥ –

‘‘ਪਾਰਾਜਿਕਾਪਤ੍ਤਿ ਅਮੂਲਿਕਾ ਚੇ,

ਪਣ੍ਣਤ੍ਤਿਮਤ੍ਤਾ ਫਲਮਗ੍ਗਧਮ੍ਮਾ;

ਚਤੁਤ੍ਥਪਾਰਾਜਿਕਵਤ੍ਥੁਭੂਤਾ,

ਪਣ੍ਣਤ੍ਤਿਮਤ੍ਤਾਵ ਸਿਯੁਂ ਤਥੇਵ.

‘‘ਤਤੋ ਦ੍ਵਿਧਾ ਮਗ੍ਗਫਲਾਦਿਧਮ੍ਮਾ,

ਸਿਯੁਂ ਤਥਾਤੀਤਮਨਾਗਤਞ੍ਚ;

ਪਣ੍ਣਤ੍ਤਿਛਕ੍ਕਂ ਨ ਸਿਯਾ ਤਤੋ ਵਾ,

ਪਰਿਯਾਯਤੋ ਸਮ੍ਮੁਤਿਵਾਦਮਾਹਾ’’ਤਿ.

ਅਨੁਵਦਨ੍ਤੀਤਿ ਅਕ੍ਕੋਸਨ੍ਤਿ. ਕਿਚ੍ਚਯਤਾਤਿ ਕਰਣੀਯਤਾ. ਤਂ ਕਤਮਨ੍ਤਿ ਚੇ? ਅਪਲੋਕਨਕਮ੍ਮਨ੍ਤਿਆਦਿ. ਕਿਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਸਮੁਟ੍ਠਾਪਕਚਿਤ੍ਤਂ ਕਿਰ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਂ.

੩੮੭. ਸੁਤਾਦੀਨਂ ਅਭਾਵੇਨ ਅਮੂਲਕਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਯੋ ਦਿਸ੍ਵਾਪਿ ‘‘ਦਿਟ੍ਠੋਸਿ ਮਯਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਦਿਟ੍ਠਨਿਯਾਮੇਨੇਵ ‘‘ਸੁਤੋਸਿ ਮਯਾ’’ਤਿ ਵਦਤਿ. ਤਸ੍ਸ ਤਸ੍ਮਿਂ ਅਸੁਦ੍ਧਦਿਟ੍ਠਿਤ੍ਤਾ ਆਪਤ੍ਤਿ, ਇਧ ਪਨ ਯੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ਸੁਤ੍ਵਾ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ, ਪਚ੍ਛਾ ਤਂ ਵਿਸ੍ਸਰਿਤ੍ਵਾ ਸੁਦ੍ਧਦਿਟ੍ਠਿ ਏਵ ਸਮਾਨੋ ਵਦਤਿ, ਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਏਸ ਨਯੋ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥਾਤਿ ਅਪਰੇ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਜੇਟ੍ਠਬ੍ਬਤਿਕੋ ਕਾਕੇਕਪ੍ਪਟਿਵਤ੍ਤਾ. ਯਦਗ੍ਗੇਨਾਤਿ ਯਾਵਤਾ, ਯਦਾ ਵਾ. ਨੋ ਕਪ੍ਪੇਤੀਤਿਆਦਿ ਵੇਮਤਿਕਾਭਾਵਦੀਪਨਤ੍ਥਮੇਵ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਤੇਨ ਵੇਮਤਿਕੋਵ ਨਸ੍ਸਰਤਿ ਸਮ੍ਮੁਟ੍ਠੋ ਨਾਮਾਤਿ ਆਪਜ੍ਜਤਿ, ਤਂ ਨ ਯੁਤ੍ਤਂ ਤਦਨਨ੍ਤਰਭਾਵਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਦੁਤਿਯਤ੍ਥੇਰਵਾਦੋ ਪਚ੍ਛਾ ਵੁਤ੍ਤੋ.

੩੮੯. ਸਬ੍ਬਤ੍ਥਾਤਿ ਸਬ੍ਬਅਟ੍ਠਕਥਾਸੁ. ਓਕਾਸਕਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਓਕਾਸਕਰਣਂ. ‘‘ਓਕਾਸੇਨ ਕਮ੍ਮਂ ਓਕਾਸਕਮ੍ਮ’’ਨ੍ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ਅਸੂਰਿਯਂ ਪਸ੍ਸਤਿ ਕਞ੍ਞਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਯਥਾ ਕਞ੍ਞਾ ਸੂਰਿਯਂ ਨ ਪਸ੍ਸਤੀਤਿ ਭਵਤਿ, ਏਵਂ ‘‘ਅਨੋਕਾਸਂ ਕਾਰੇਤ੍ਵਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਓਕਾਸਂ ਨ ਕਾਰੇਤ੍ਵਾਤਿ ਹੋਤਿ.

ਪਠਮਦੁਟ੍ਠਦੋਸਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੯. ਦੁਤਿਯਦੁਟ੍ਠਦੋਸਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੩੯੧. ਵੇਲ਼ੁਵਨੇਯੇਵਾਤਿ ਇਦਂ ਤੇਹਿ ਵੁਤ੍ਤਵੇਲਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਪੁਬ੍ਬੇ ਮਯਂ ਆਵੁਸੋ ਸੁਤੇਨ ਅਵੋਚੁਮ੍ਹਾ’’ਤਿ ‘‘ਅਮ੍ਹੇਹਿ ਸਾ ਉਸ੍ਸਾਹਿਤਾ ਕੁਪਿਤੇਹਿ ਅਨਤ੍ਤਮਨੇਹੀ’’ਤਿਆਦਿਵਚਨਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਅਞ੍ਞਭਾਗਸ੍ਸ ਇਦਨ੍ਤਿ ਮਨੁਸ੍ਸਭਿਕ੍ਖੁਭਾਵਤੋ ਅਞ੍ਞਭਾਗਸ੍ਸ ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਛਗਲਕਭਾਗਸ੍ਸ ਇਦਂ ਛਗਲਕਜਾਤਂ ਅਧਿਕਰਣਂ. ਅਞ੍ਞਭਾਗੋ ਵਾ ਅਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਸੋ ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਛਗਲਕਭਾਵਸਙ੍ਖਾਤੋ ਅਞ੍ਞਭਾਗੋ ਅਸ੍ਸ ਛਗਲਕਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਸ੍ਵਾਯਂ ਛਗਲਕੋ ਅਞ੍ਞਭਾਗਿਯਂ ਅਧਿਕਰਣਂ ਨਾਮ.

ਤਤ੍ਥ ਪਟਿਮਾਯ ਸਰੀਰਂ, ਸਿਲਾਪੁਤ੍ਤਕਸ੍ਸ ਸਰੀਰਨ੍ਤਿ ਨਿਦਸ੍ਸਨਂ, ਪਠਮਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਨਿਬ੍ਬਚਨਂ ਜਾਤਿਪਦਤ੍ਥੋਤਿਵਾਦੀਨਂ ਮਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਸਾ ਹਿ ਸਾਮਿਭਾਵੇਨ, ਨਿਚ੍ਚਭਾਵੇਨ ਚ ਪਧਾਨਤ੍ਤਾ ਸਤ੍ਤਿਸਭਾਵੇ ਠਿਤਾ. ਤਬ੍ਬਿਪਰੀਤਕਤ੍ਤਾ ਬ੍ਯਤ੍ਤਾਕਤਿ ਜਾਤਿਯੋ ਤੁ ਪਦਤ੍ਥੋ ਇਤਿ ਇਮਸ੍ਸ ਸੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਵਸੇਨ ਦੁਤਿਯਂ ਨਿਬ੍ਬਚਨਂ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਨਾਮਕਰਣਸਞ੍ਞਾਯ ਆਧਾਰੋਤਿ ਏਤ੍ਥ ਨਾਮਮੇਵ ਨਾਮਕਰਣਂ. ਨਾਮਂ ਕਰੋਨ੍ਤਾਨਂ ਸਞ੍ਞਾ ਨਾਮਕਰਣਸਞ੍ਞਾ, ਤਸ੍ਸਾ. ਮਨੁਸ੍ਸਜਾਤਿਕੋ ਛਗਲਕਜਾਤਿਆਧਾਰੋ ਨਾਮ. ਨ ਹਿ ਤਂ ਨਾਮਂ ਕਚ੍ਛਪਲੋਮਂ ਵਿਯ ਅਨਾਧਾਰਨ੍ਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਤਂ ਪਨ ਛਗਲਕਸ੍ਸ ਦਬ੍ਬੋਤਿ ਦਿਨ੍ਨਨਾਮਂ ‘‘ਦੇਸੋ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਥੇਰਂ ਅਮੂਲਕੇਨਾਤਿਆਦਿਨਾ ਅਞ੍ਞਮ੍ਪਿ ਵਤ੍ਥੁਂ ਥੇਰਸ੍ਸ ਲਿਸ੍ਸਤਿ ਸਿਲਿਸ੍ਸਤਿ ਵੋਹਾਰਮਤ੍ਤੇਨੇਵ, ਨ ਅਤ੍ਥਤੋ, ਈਸਕਂ ਅਲ੍ਲੀਯਤੀਤਿ ਲੇਸੋਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਯਸ੍ਮਾ ਦੇਸਲੇਸਾ ਅਤ੍ਥਤੋ ਨਿਨ੍ਨਾਨਾਕਰਣਾ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਕਞ੍ਚਿਦੇਸਂ ਲੇਸਮਤ੍ਤਂ ਉਪਾਦਾਯਾ’’ਤਿ ਉਦ੍ਧਰਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਦਸ ਲੇਸਾ ਜਾਤਿਲੇਸੋ’’ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਯਥਾ ਨਿਦਾਨੇ, ਏਵਂ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਯਮ੍ਪਿ ਮਾਤਿਕਾਯਮ੍ਪਿ ਅਯਮੇਵਤ੍ਥੋ. ਯਸ੍ਮਾ ਅਞ੍ਞਭਾਗਿਯਸ੍ਸ ਅਧਿਕਰਣਸ੍ਸਾਤਿ ਛਗਲਕਸ੍ਸ. ਕਞ੍ਚਿਦੇਸਂ ਲੇਸਮਤ੍ਤਂ ਉਪਾਦਾਯਾਤਿ ਦਬ੍ਬੋਤਿ ਨਾਮਂ ਉਪਾਦਾਯਾਤਿ ਅਯਮਤ੍ਥੋ ਅਟ੍ਠੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਵਸੇਨੇਵ ਆਵਿਭੂਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਨ ਵਿਭਤ੍ਤੋ. ਕਿਞ੍ਚ ਭਿਯ੍ਯੋ ਅਨਿਯਮਤ੍ਤਾ. ਨ ਹਿ ਮੇਤ੍ਤਿਯਭੂਮਜਕਾਨਂ ਵਿਯ ਸਬ੍ਬੇਸਮ੍ਪਿ ਛਗਲਕਮੇਵ ਅਞ੍ਞਭਾਗਿਯਂ ਅਧਿਕਰਣਂ ਹੋਤਿ. ਅਞ੍ਞਂ ਗੋਮਹਿਂ ਸਾਦਿਕਮ੍ਪਿ ਹੋਤਿ, ਨ ਚ ਮੇਤ੍ਤਿਯਭੂਮਜਕਾ ਵਿਯ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਨਾਮਲੇਸਮਤ੍ਤਮੇਵ ਉਪਾਦਿਯਨ੍ਤਿ. ਅਞ੍ਞਮ੍ਪਿ ਜਾਤਿਲੇਸਾਦਿਂ ਉਪਾਦਿਯਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਨਿਯਮਤ੍ਤਾ ਚ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਨ ਵਿਭਤ੍ਤਂ. ਕਿਞ੍ਚ ਭਿਯ੍ਯੋ ਤਥਾ ਵੁਤ੍ਤੇ ਛਗਲਕਸ੍ਸੇਵ ਅਞ੍ਞਭਾਗਿਯਤਾ ਸਮ੍ਭਵਤਿ, ਨ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ, ਯੇਨ ਸੋਵ ਦਸ੍ਸਿਤੋ. ਲੇਸੋ ਚ ਨਾਮ ਲੇਸੋਵ, ਨ ਜਾਤਿਆਦਿ, ਯੇਨ ਸੋਵ ਦਸ੍ਸਿਤੋਤਿ ਏਵਂ ਮਿਚ੍ਛਾਗਾਹਪ੍ਪਸਙ੍ਗਤੋ ਚ ਤਥਾ ਨ ਵਿਭਤ੍ਤੋ.

੩੯੩. ਅਞ੍ਞਭਾਗਿਯਸ੍ਸਾਤਿ ਚੁਦਿਤਕਤੋ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ. ਅਧਿਕਰਣਸ੍ਸਾਤਿ ਮਨੁਸ੍ਸਸ੍ਸ ਵਾ ਅਮਨੁਸ੍ਸਸ੍ਸ ਵਾ ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਗਤਸ੍ਸ ਵਾਤਿ ਏਵਂ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ. ਏਵਞ੍ਹਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਮਨੁਸ੍ਸਾਦੀਨਂਯੇਵ ਜਾਤਿਲੇਸਾਦਯੋ ਵੁਤ੍ਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਅਞ੍ਞਥਾ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਅਧਿਕਰਣਾਨਂ ਤੇ ਆਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ ‘‘ਅਧਿਕਰਣਸ੍ਸ ਕਞ੍ਚਿ ਦੇਸਂ ਲੇਸਮਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਸਾਮਿਵਚਨਂ ਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਂ ਉਦ੍ਦਿਟ੍ਠਤ੍ਤਾਤਿ ਚੇ? ਨ, ਨਾਮਸ੍ਸ ਵਿਯ ਜਾਤਿਆਦੀਨਂ ਮਨੁਸ੍ਸਾਦੀਨਂ ਆਧਾਰਭਾਵਨਿਯਮਸਮ੍ਭਵਤੋ, ਅਧਿਕਰਣਭਾਵਾਨਿਯਮਤੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਨਿਯਮੇ ਚ ਸਤਿ ਜਾਤਿਯਾ ਆਧਾਰੋ ਜਾਤਿ, ਲਿਙ੍ਗਸ੍ਸ ਚ ਲਿਙ੍ਗਂ, ਆਪਤ੍ਤਿਯਾ ਚ ਆਪਨ੍ਨੋ ਆਧਾਰੋ, ਵਿਰੁਦ੍ਧਾਨਮ੍ਪਿ ਅਸਮਾਦਿਨ੍ਨਾਨਮ੍ਪਿ ਪਤ੍ਤਚੀਵਰਾਨਂ ਸਾਮਿਕੋ ਆਧਾਰੋ, ਯੇਨ ਅਧਿਕਰਣਸਙ੍ਖ੍ਯਂ ਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯਾਤਿ ਆਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਅਧਿਕਰਣਸ੍ਸਾਤਿ ਪਦਂ ਅਭਾਜੇਤਬ੍ਬਮੇਵ ਭਵੇਯ੍ਯਾਤਿ ਨ ਉਦ੍ਧਰਿਤਬ੍ਬਂ ਸਿਯਾ, ਉਦ੍ਧਰਿਤਬ੍ਬਂ. ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਅਧਿਕਰਣਨ੍ਤਿ ਵਚਨਸਾਮਞ੍ਞਤੋ’’ਤਿਆਦਿ ਸਬ੍ਬਂ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ. ਅਪਾਕਟਾ ਇਤੋ ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਦਸ੍ਸਿਤਟ੍ਠਾਨਾਭਾਵਤੋ. ਜਾਨਿਤਬ੍ਬਾ ਚ ਵਿਨਯਧਰੇਹਿ ਯਸ੍ਮਾ ਅਞ੍ਞਥਾ ਪਰਿਵਾਰੇ ‘‘ਵਿਵਾਦਾਧਿਕਰਣਂ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਅਧਿਕਰਣਾਨਂ ਵਿਵਾਦਾਧਿਕਰਣਂ ਭਜਤੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਅਨਾਗਤਟ੍ਠਾਨੇ ‘‘ਕਸ੍ਮਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਕਾਰਣਂ ਨ ਪਞ੍ਞਾਯੇਯ੍ਯ, ਤਸ੍ਮਾ ਤੇਸਂ ਤਬ੍ਭਾਗਿਯਤਾ ਚ ਅਞ੍ਞਭਾਗਿਯਤਾ ਚ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬਾ ਵਿਨਯਧਰੇਹਿ. ਤਾਸੁ ਹਿ ਵਿਞ੍ਞਾਤਾਸੁ ਵਿਵਾਦਾਧਿਕਰਣਂ ਵਿਵਾਦਾਧਿਕਰਣਂ ਭਜਤਿ. ਕਸ੍ਮਾ? ਤਬ੍ਭਾਗਿਯਤ੍ਤਾ. ਇਤਰਂ ਨ ਭਜਤਿ ਅਞ੍ਞਭਾਗਿਯਤ੍ਤਾਤਿ ਸੁਖਕਾਰਣਤੋ ਪਞ੍ਞਾਯਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਵਚਨਸਾਮਞ੍ਞਤੋ ਲਦ੍ਧਂ ਅਧਿਕਰਣਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯਾਤਿਆਦਿ. ਤਤ੍ਥ ਯਸ੍ਮਾ ਆਪਤ੍ਤਞ੍ਞਭਾਗਿਯਂ ਮਹਾਵਿਸਯਂ, ਇਤਰੇਹਿ ਅਸਦਿਸਨਿਦ੍ਦੇਸਞ੍ਚ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਂ ਅਧਿਕਰਣਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਸਮਾਨਂ ਵਿਸੁਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਆਪਤ੍ਤਞ੍ਞਭਾਗਿਯਂ ਵਾ ਹੋਤੀ’’ਤਿ. ਅਧਿਕਰਣਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਚ ‘‘ਅਧਿਕਰਣਞ੍ਞਭਾਗਿਯਂ ਵਾ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਤਤ੍ਥਾਪਿ ਮਹਾਵਿਸਯਤ੍ਤਾ, ਮਾਤਿਕਾਯਂ ਆਗਤਤ੍ਤਾ ਚ ਪਠਮਂ ਅਞ੍ਞਭਾਗਿਯਤਾ ਵੁਤ੍ਤਾ, ਪਚ੍ਛਾ ਤਬ੍ਭਾਗਿਯਤਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਤਤ੍ਥ ਯਸ੍ਮਾ ਅਧਿਕਰਣਞ੍ਞਭਾਗਿਯਵਚਨੇਨ ਅਤ੍ਥਾਪਤ੍ਤਿਨਯੇਨ ਸਿਦ੍ਧਂ. ਅਧਿਕਰਣਂ ਤਬ੍ਭਾਗਿਯਂ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਅਧਿਕਰਣਂ ਤਬ੍ਭਾਗਿਯਂ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਏਵਂ ਉਦ੍ਦੇਸਂ ਅਕਤ੍ਵਾ ‘‘ਕਥਂ ਅਧਿਕਰਣਂ ਅਧਿਕਰਣਸ੍ਸ ਤਬ੍ਭਾਗਿਯਂ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਾਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਕਤੋ. ਤਤ੍ਥਾਪਿ ਆਪਤ੍ਤਾਧਿਕਰਣਸ੍ਸ ਅਞ੍ਞਭਾਗਿਯਤਾ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਪਾਰਾਜਿਕੇਨ ਅਨੁਦ੍ਧਂਸਿਭਾਧਿਕਾਰਤ੍ਤਾ ਪਾਰਾਜਿਕਾਨਂਯੇਵ ਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਾ, ਅਥ ਖੋ ਸੇਸਾਪਤ੍ਤਿਕ੍ਖਨ੍ਧਵਸੇਨਾਪਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਯਾ ਚ ਸਾ ਚੋਦਨਾ ‘‘ਅਸੁਕੋ ਨਾਮ ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸਂ ਅਜ੍ਝਾਪਜ੍ਜਨ੍ਤੋ ਦਿਟ੍ਠੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿਆਦਿਕਾ, ਤਤ੍ਥ ‘‘ਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸੇ ਥੁਲ੍ਲਚ੍ਚਯਦਿਟ੍ਠਿ ਹੋਤਿ, ਦੁਬ੍ਭਾਸਿਤੇ ਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸਦਿਟ੍ਠਿ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਏਵਮਾਦਿਕਾ ਵਿਨਯੇ ਅਪਕਤਞ੍ਞੁਤਾਯ, ਤਂਤਂਵਤ੍ਥੁਸਰਿਕ੍ਖਤਾਯ ਵਾ ਵੁਤ੍ਤਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਸਬ੍ਬਤ੍ਥਾਪਿ ‘‘ਪਾਰਾਜਿਕਦਿਟ੍ਠਿ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਨ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਥਾਸਞ੍ਞਿਨੋ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿਤੋ. ‘‘ਤਬ੍ਭਾਗਿਯਵਿਚਾਰਣਾਯ’’ਨ੍ਤਿ ਤਬ੍ਭਾਗਿਯਪਦਨਿਦ੍ਦੇਸੇ ਅਞ੍ਞਭਾਗਿਯਤਾਯਪਿ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠਤ੍ਤਾ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਵਤ੍ਥੁਸਭਾਗਤਾਯਾਤਿ ਅਨੁਵਾਦਵਤ੍ਥੁਸਭਾਗਤਾਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਞ੍ਞਥਾ ‘‘ਚਤਸ੍ਸੋ ਵਿਪਤ੍ਤਿਯੋ’’ਤਿ ਵਚਨਂ ਵਿਰੁਜ੍ਝੇਯ੍ਯ. ਸਭਾਵਸਰਿਕ੍ਖਾਸਰਿਕ੍ਖਤੋ ਚਾਤਿ ਸਭਾਵੇਨ ਸਦਿਸਾਸਦਿਸਤੋ. ਤਤ੍ਥ ਝਾਨਾਦਿਵਤ੍ਥੁਵਿਸਭਾਗਤਾਯਪਿ ਸਭਾਵਸਰਿਕ੍ਖਤਾਯ ਉਤ੍ਤਰਿਮਨੁਸ੍ਸਧਮ੍ਮਪਾਰਾਜਿਕਾਪਤ੍ਤਿ ਤਸ੍ਸੇਵ ਤਬ੍ਭਾਗਿਯਾਵ ਹੋਤਿ. ਤਥਾ ਵਤ੍ਥੁਵਸੇਨ ਅਨੁਵਾਦਾਧਿਕਰਣਂ, ਕਿਚ੍ਚਾਧਿਕਰਣਞ੍ਚ ਪਾਟੇਕ੍ਕਂ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧਮ੍ਪਿ ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਞਭਾਗਿਯਂ ਨ ਜਾਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਦਞ੍ਞਭਾਗਿਯਤਾਯ ਵਿਦਿਤਾਯ ਤਬ੍ਭਾਗਿਯਤਾ ਪਾਰਿਯੇਸਯੁਤ੍ਤਿਯਾ ਅਵੁਤ੍ਤਾਪਿ ਸਿਜ੍ਝਤੀਤਿ ਕਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਞ੍ਞਭਾਗਿਯਮੇਵ ਪਠਮਂ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠ’’ਨ੍ਤਿਪਿ ਵਤ੍ਤੁਂ ਯੁਜ੍ਜਤਿ. ਏਕਂਸੇਨ ਤਬ੍ਭਾਗਿਯਂ ਨ ਹੋਤੀਤਿ ਸਰਿਕ੍ਖਵਸੇਨ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਆਪਤ੍ਤਿ ਅਨਾਪਤ੍ਤੀਤਿ ਵਿਵਾਦਸਬ੍ਭਾਵਤੋ ਅਬ੍ਯਾਕਤਭਾਵੇਨ ਵਿਵਾਦਾਧਿਕਰਣਸ੍ਸਪਿ ਅਞ੍ਞਭਾਗਿਯਂ ਸਿਯਾ, ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਆਪਤ੍ਤਾਧਿਕਰਣਸ੍ਸ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਆਦਿਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯਾਤਿ ‘‘ਅਞ੍ਞਭਾਗਿਯਸ੍ਸ ਅਧਿਕਰਣਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਇਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ. ‘‘ਮੇਥੁਨਰਾਗੇਨ ਮਨੁਸ੍ਸਵਿਗ੍ਗਹੋ ਦੋਸੇਨਾਤਿਆਦਿਨਾ ਸਰਿਕ੍ਖਤੋ ਚਾ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ਤਂ ਵਤ੍ਥੁਵਿਸਭਾਗਤਾਯ ਏਵ ਸਿਦ੍ਧਂ. ਅਯਂ ਪਨ ਵਤ੍ਥੁਸਭਾਗਤਾਯਪਿ ਸਤਿ ਆਪਤ੍ਤਿਸਭਾਗਤਾ ਸਰਿਕ੍ਖਤੋਤਿ ਨੋ ਤਕ੍ਕੋਤਿ ਚ, ਏਕਸ੍ਮਿਮ੍ਪਿ ਹਿ ਵਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ ਆਪਤ੍ਤਿਭੇਦੋ ਹੋਤੀਤਿ ਆਚਰਿਯੋ. ਪਰਤੋ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ.

‘‘ਕਿਚ੍ਚਮੇਵ ਕਿਚ੍ਚਾਧਿਕਰਣ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਸਙ੍ਘਕਮ੍ਮਾਨਮੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਕਮ੍ਮਲਕ੍ਖਣਨ੍ਤਿ ਕਮ੍ਮਾਨਂ ਸਭਾਵਂ. ਤਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯਾਤਿ ਪੁਬ੍ਬੇਵ ਹਿ ਸਂਵਿਧਾਯ ਸਙ੍ਘੋ ਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਤਿ. ਅਥ ਵਾ ਪੁਰਿਮਂ ਪੁਰਿਮਨ੍ਤਿ ਪਰਿਵਾਸਉਕ੍ਖੇਪਨਿਯਾਦੀਨਿ ਸਙ੍ਘਕਮ੍ਮਾਨਿ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਅਬ੍ਭਾਨਓਸਾਰਣਾਦਿ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਨ੍ਤਿ ਕਤ੍ਵਾ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਸ੍ਮਾ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਸਙ੍ਘਕਮ੍ਮਮੇਵ ਕਿਚ੍ਚਾਧਿਕਰਣਂ, ਤਥਾਪਿ ਸੇਸਵਿਸੇਸੋ ਲਬ੍ਭਤੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ.

੩੯੪. ਅਤ੍ਥਤੋ ਏਕਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਦੇਸਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਮਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਲੇਸੋ’’ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਕਿਰ.

੩੯੫. ਸਵਤ੍ਥੁਕਂ ਕਤ੍ਵਾਤਿ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਉਪਰਿ ਆਰੋਪੇਤ੍ਵਾ ਖਤ੍ਤਿਯਾਦਿਭਾਵੇਨ ਏਕਜਾਤਿਕੋਪਿ ਦੀਘਰਸ੍ਸਕਾਲ਼ਕੋਦਾਤਾਦੀਨਂ ਦਿਟ੍ਠਸੁਤਪਰਿਸਙ੍ਕਿਤਾਨਂ ਵਸੇਨ ਅਞ੍ਞਭਾਗਿਯਤਾ, ਦੀਘਂ ਖਤ੍ਤਿਯਂ ਅਜ੍ਝਾਚਰਨ੍ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਰਸ੍ਸਾਦਿਖਤ੍ਤਿਯਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਯਾ ਆਧਾਰਭਾਵਤੋ ਜਾਤਿਲੇਸੇਨ ਚੋਦੇਤਿ, ਏਕਂ ਵਾ ਖਤ੍ਤਿਯਂ ਅਜ੍ਝਾਚਰਨ੍ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਤਤੋ ਵਿਸਿਟ੍ਠਞ੍ਞਭਾਗਭੂਤਂ ਖਤ੍ਤਿਯਂ ਜਾਤਿਲੇਸਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਖਤ੍ਤਿਯੋ ਦਿਟ੍ਠੋ ਤ੍ਵਂ ਖਤ੍ਤਿਯੋਸੀ’’ਤਿ ਚੋਦੇਤਿ ਦਿਟ੍ਠਾਦਿਅਞ੍ਞਭਾਗੇਨ. ਏਤ੍ਥ ਚ ‘‘ਦੀਘਾਦਯੋ, ਦਿਟ੍ਠਾਦਯੋ ਚ ਜਾਤਿਨਾਮਾਦੀਨਂ ਵਤ੍ਥੁਭੂਤਤ੍ਤਾ ਅਧਿਕਰਣ’’ਨ੍ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ਤਂ ‘‘ਅਧਿਕਰਣਭਾਵਾਨਿਯਮਤੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਦੋਸਂ ਨਾਤਿਕ੍ਕਮਤਿ, ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ‘‘ਖਤ੍ਤਿਯਜਾਤਿਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਯਾ ਆਧਾਰਵਸੇਨ ਅਧਿਕਰਣਤਾ ਚ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਮ੍ਪਿ ਨਾਮਗੋਤ੍ਤਤੋ ਅਞ੍ਞਿਸ੍ਸਾ ਨਾਮਗੋਤ੍ਤਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਯਾ ਨਾਮ ਕਸ੍ਸਚਿ ਅਭਾਵਤੋ ਨ ਸਬ੍ਬਸਾਧਾਰਣਂ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਅਧਿਕਰਣਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਪਦੁਦ੍ਧਾਰਣਂ ਅਧਿਕਰਣਚਤੁਕ੍ਕਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ, ਤਂ ਸਮਾਨਵਚਨਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ਨੋ ਤਕ੍ਕੋਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਦੀਘਾਦਿਨੋ ਵਾ ਦਿਟ੍ਠਾਦਿਨੋ ਵਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਦੀਘਾਦਿਤਾ, ਦਿਟ੍ਠਾਦਿਤਾ ਚ ਅਞ੍ਞਭਾਗੋ, ਯੋ ਚੁਦਿਤਕੋ ਇਤਰਸ੍ਸ ਵਿਸੇਸੋ ਯਤੋ ਅਞ੍ਞੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ.

੩੯੯. ਲਹੁਕਂ ਆਪਤ੍ਤਿਨ੍ਤਿ ਪਾਰਾਜਿਕਤੋ ਲਹੁਕਾਪਤ੍ਤਿ ਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸਾਦਿ. ਤੇਨੇਵ ਅਨ੍ਤੇ ਤਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੇਨ ‘‘ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸਂ ਅਜ੍ਝਾਪਜ੍ਜਨ੍ਤੋ ਦਿਟ੍ਠੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਆਪਤ੍ਤਿਲੇਸੋਪਿ ਕਿਮਤ੍ਥਂ ਜਾਤਿਲੇਸਾਦਯੋ ਵਿਯ ਨ ਵਿਤ੍ਥਾਰਿਤੋਤਿ ਚੇ? ਤਥਾ ਅਸਮ੍ਭਵਤੋਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

੪੦੦. ਸਾਟਕਪਤ੍ਤੋ ਸਰੀਰਟ੍ਠਪਤ੍ਤੋ. ਆਪਤ੍ਤਿਯਾਤਿ ਪਾਰਾਜਿਕਾਪਤ੍ਤਿਯਾ ਅਞ੍ਞਭਾਗਿਯਂ ਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸਾਦਿ, ਅਧਿਕਰਣਞ੍ਚ ਆਪਤ੍ਤਿਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਯਾ. ‘‘ਲੇਸੋ ਨਾਮ ਆਪਤ੍ਤਿਭਾਗੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਆਪਤ੍ਤਿਭਾਵਲੇਸੋ ਵੁਤ੍ਤੋਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਪਾਰਾਜਿਕਾਪਤ੍ਤਿਤੋ ਅਞ੍ਞਭਾਗਿਯਸ੍ਸ ਆਪਤ੍ਤਿਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਯਾ ਆਧਾਰਣਟ੍ਠੇਨ ‘‘ਅਧਿਕਰਣ’’ਨ੍ਤਿ ਸਙ੍ਖ੍ਯਂ ਗਤਸ੍ਸ ਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸਾਦਿਨੋ ਆਪਤ੍ਤਿਨਿਕਾਯਸ੍ਸ ਆਪਤ੍ਤਿਭਾਵਲੇਸਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਚੋਦਨਾ ਆਪਤ੍ਤਿਲੇਸਚੋਦਨਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ.

੪੦੮. ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ ਤਥਾਸਞ੍ਞੀ ਚੋਦੇਤਿ ਵਾ ਚੋਦਾਪੇਤਿ ਵਾਤਿ ਆਪਤ੍ਤਞ੍ਞਭਾਗਿਯਚੋਦਨਾਯਮੇਵ, ਨ ਅਞ੍ਞਤ੍ਥ. ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਪਠਮਦੁਟ੍ਠਦੋਸੇ ਵੁਤ੍ਤਵਿਚਰਣਾਯ ਸਂਸਨ੍ਦਿਤਂ ਹੋਤਿ, ਤਂ ਇਧ ਕਥਂ ਪਞ੍ਞਾਯਤੀਤਿ ਚੇ? ਕਙ੍ਖਾਵਿਤਰਣਿਯਾ ਵਚਨਤੋ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹਿ ‘‘ਤਤ੍ਥ ਇਧ ਚ ਆਪਤ੍ਤਞ੍ਞਭਾਗਿਯਚੋਦਨਾਯ ਤਥਾਸਞ੍ਞਿਨੋਪਿ ਅਨਾਪਤ੍ਤੀ’’ਤਿ.

ਅਞ੍ਞਾਭਾਗਿਯਸਿਕ੍ਖਂ ਯੋ, ਨੇਵ ਸਿਕ੍ਖਤਿ ਯੁਤ੍ਤਿਤੋ. ਗਚ੍ਛੇ ਵਿਨਯਵਿਞ੍ਞੂਹਿ, ਅਞ੍ਞਭਾਗਿਯਤਞ੍ਚ

ਸੋਤਿ.

ਦੁਤਿਯਦੁਟ੍ਠਦੋਸਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੧੦. ਪਠਮਸਙ੍ਘਭੇਦਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੪੦੯. ‘‘ਵਜ੍ਜਂ ਨ ਫੁਸੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ਚ ਪਾਠੋ.

੪੧੦. ਤੇਸਂ ਅਨੁਰੂਪਾਜਾਨਨਤੋ ਅਸਬ੍ਬਞ੍ਞੂ ਅਸ੍ਸ. ‘‘ਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਸੇਨਾਸਨਿਕੇਨ ਵਸ੍ਸਂ ਉਪਗਨ੍ਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੨੦੪) ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਪਟਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਮੇਵ. ਤਿਕੋਟਿਪਰਿਸੁਦ੍ਧਨ੍ਤਿ ਪਰਸ੍ਸ ਪਾਪਪਸਙ੍ਗਨਿਵਾਰਣਤ੍ਥਂ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਨ ਪਟਿਚ੍ਚਕਮ੍ਮਨਿਵਾਰਣਤ੍ਥਂ ਕੋਟੀਹੀਤਿ ਆਕਾਰੇਹਿ. ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਨ੍ਤਿ ਵਿਮੁਤ੍ਤਂ. ਦਸਹਿ ਲੇਸੇਹਿ ਉਦ੍ਦਿਸ੍ਸ ਕਤਂ ਸਮਣਾ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਅਸ੍ਸਮਣਾ ਇਮੇਤਿ ਸਾਸਨਸ੍ਸ ਗਰਹਭਾਵੋ ਆਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯ, ਗਰਹਪਚ੍ਚਯਾ ਲੋਕੋ ਵਾ ਅਪੁਞ੍ਞਂ ਅਰਿਯੂਪਵਾਦਂ ਪਸਵੇਯ੍ਯ, ਤੇਹਿ ਵਿਮੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਵਾਗੁਰਨ੍ਤਿ ਮਿਗਜਾਲਂ. ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਤ੍ਥਾਯ ਵਾਤਿਆਦਿਨਾ ਪਰੇਸਂ ਅਤ੍ਥਾਯ ਕਤੇ ਕਪ੍ਪਿਯਭਾਵਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੂਨਞ੍ਚ ਅਞ੍ਞੇਸਞ੍ਚ ਅਤ੍ਥਾਯ ਕਤੇ ਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਮਤਾਨਂ ਪੇਤਕਿਚ੍ਚਤ੍ਥਾਯਾ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ.

ਯਂ ਯਂ ਹੀਤਿਆਦਿ ਤਸ੍ਸ ਕਾਰਣਸ੍ਸ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਪੁਨ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਸਹਧਮ੍ਮਿਕਾਨਂ ਅਤ੍ਥਾਯ ਕਤਂ ਨ ਕਪ੍ਪਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਕਿਰ ਧਮ੍ਮਸਿਰਿਤ੍ਥੇਰੋ. ਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ‘‘ਭਿਕ੍ਖੂਨਮੇਵ ਸੁਦ੍ਧਾਨਂ ਅਤ੍ਥਾਯ ਕਤਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ਅਪਰੇਹਿ ਪਨ ‘‘ਮਤਾਨਂ ਪੇਤਕਿਚ੍ਚਤ੍ਥਾਯਾਤਿਆਦਿਨਾ ਵੁਤ੍ਤੇਪਿ ਕਪ੍ਪਤਿ, ਭਿਕ੍ਖੂਨਂਯੇਵ ਅਤ੍ਥਾਯਾਤਿ ਇਮਿਨਾ ‘ਭਿਕ੍ਖੂਨਮ੍ਪਿ ਦਤ੍ਵਾ ਮਯਂ ਭੁਞ੍ਜਿਸ੍ਸਾਮਾ’ਤਿ ਕਤਮ੍ਪਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਪੁਨ ‘ਪਞ੍ਚਸੁ ਏਕਂ ਉਦ੍ਦਿਸ੍ਸਕਤਂ ਇਤਰੇਸਂ ਨ ਕਪ੍ਪਤੀ’ਤਿ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ‘ਪਞ੍ਚਸੁ ਹਿ ਸਹਧਮ੍ਮਿਕੇਸੂਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤ’ਨ੍ਤਿ ਵਦਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਞ੍ਞਤਰਸ੍ਮਿਂ ਪਨ ਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ‘‘ਅਮ੍ਹਾਕਨ੍ਤਿ ਚ ਰਾਜਯੁਤ੍ਤਾਦੀਨਨ੍ਤਿ ਚ ਵੁਤ੍ਤੇ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ‘ਤੁਮ੍ਹਾਕ’ਨ੍ਤਿ ਅਵਤ੍ਵਾ ‘ਪੇਤਕਿਚ੍ਚਤ੍ਥਾਯਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇਪਿ ਵਟ੍ਟਤੀ’ਤਿ ਚ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਵੁਤ੍ਤਾਨਂ, ਆਦਿਸਦ੍ਦੇਨ ਸਙ੍ਗਹਿਤਾਨਞ੍ਚ ਲਕ੍ਖਣਂ ਠਪੇਨ੍ਤੇਨ ‘ਭਿਕ੍ਖੂਨਂਯੇਵਾ’ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਤ੍ਥ ‘ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਉਦ੍ਦਿਟ੍ਠੇ ਏਵਾਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੇਨਾ’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਨ ‘ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ, ਅਮ੍ਹਾਕਞ੍ਚਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਅਨਾਪਤ੍ਤੀ’ਤਿ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ. ਕਸ੍ਮਾ? ਮਿਸ੍ਸਕਵਾਰਸ੍ਸ ਅਭਾਵਾ. ਲਕ੍ਖਣਂ ਨਾਮ ਵੁਤ੍ਤਾਨਂ, ਵੁਤ੍ਤਸਦਿਸਾਨਞ੍ਚ ਹੋਤਿ. ‘ਸਚੇ ਪੇਤਕਿਚ੍ਚਤ੍ਥਾਯਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਟ੍ਠਾਨੇ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਭੋਜਨਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਕਰੋਨ੍ਤੀ’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ ਮਹਾਅਟ੍ਠਕਥਾਯਞ੍ਚ ‘ਤਸ੍ਮਿਂ ਵਾਰੇ ਚ ਨ ਤੁਮ੍ਹਾਕਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਵਟ੍ਟਤੀ’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ. ਤੇਨੇਵ ਇਧਾਪਿ ‘ਪੇਤਕਿਚ੍ਚਤ੍ਥਾਯ, ਮਙ੍ਗਲਾਦੀਨਂ ਵਾ ਅਤ੍ਥਾਯ ਕਤੇਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ’ਤਿ ਪੁਬ੍ਬੇ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਥਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘ਅਵਧਾਰਣਤ੍ਥੇਨ ਮਿਸ੍ਸਕੇ ਵਟ੍ਟਤੀ’ਤਿ ਚੇ? ‘ਕਪ੍ਪਿਯਮਂਸਸ੍ਸ ਹਿ ਪਟਿਗ੍ਗਹਣੇ ਆਪਤ੍ਤਿ ਨਤ੍ਥੀ’ਤਿ ਵਚਨੇਨ ਅਕਪ੍ਪਿਯਪਟਿਗ੍ਗਹਣੇ ਆਪਤ੍ਤੀਤਿ ਆਪਨ੍ਨਂ, ‘ਤਞ੍ਚ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ ਸਿਯਾ’ਤਿ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਿਤਬ੍ਬਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਂ ਸੁਨ੍ਦਰਂ ਵਿਯ ਦਿਸ੍ਸਤਿ, ਵਿਚਾਰੇਤ੍ਵਾ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ. ਯਤ੍ਥ ਚਾਤਿ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਅਤ੍ਥਾਯ ਕਤੇਪਿ. ਤਮਤ੍ਥਂ ਆਵਿ ਕਾਤੁਂ ‘‘ਸਚੇ ਪਨਾ’’ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਏਤ੍ਥ ਪਨ ‘‘ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਨਂ ਦੁਕ੍ਕਟਂ, ਇਤਰੇਸਂ ਦਣ੍ਡਕਮ੍ਮਵਤ੍ਥੂ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਕਪ੍ਪਂ ਨਿਰਯਮ੍ਹੀਤਿ ਅਸਙ੍ਖ੍ਯੇਯ੍ਯਕਪ੍ਪਂ. ਵਿਵਟ੍ਟਟ੍ਠਾਯਿਕਾਲੇਯੇਵ ਸਙ੍ਘਭੇਦੋ ਹੋਤੀਤਿ. ਕਪ੍ਪਨ੍ਤਿ ਆਯੁਕਪ੍ਪਂ.

੪੧੧. ਕੁਸਲਨ੍ਤਿ ਖੇਮਂ. ਆਪਤ੍ਤਿਭਯਾ ਕਤਾ ਲਜ੍ਜੀਹੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਆਪਤ੍ਤਿਭਯੇਨ ਅਵਸ੍ਸਂ ਆਰੋਚੇਨ੍ਤੀਤਿ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ‘‘ਲਜ੍ਜੀ ਰਕ੍ਖਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ (ਵਿਸੁਦ੍ਧਿ. ੧.੪੨; ਪਾਰਾ. ਅਟ੍ਠ. ੧.੪੫) ਪੋਰਾਣਵਚਨਸ੍ਸਾਨੁਰੂਪਤੋ ‘‘ਅਞ੍ਞੇਹਿ ਲਜ੍ਜੀਹੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਲਜ੍ਜਿਸ੍ਸਪਿ ਅਨਾਰੋਚੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਆਪਤ੍ਤਿਯੇਵ ‘‘ਯੇ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਯੇ ਸੁਣਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵਚਨਤੋ.

੪੧੬. ਅਸਮਨੁਭਾਸਨ੍ਤਸ੍ਸਾਤਿ ਕਮ੍ਮਕਾਰਕੇ ਕਤ੍ਤੁਨਿਦ੍ਦੇਸੋ, ਸਮਨੁਭਾਸਨਕਮ੍ਮਂ ਅਕਰਿਯਮਾਨਸ੍ਸਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਓਦਿਸ੍ਸ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤੋ ਨਾਮ ਉਮ੍ਮਤ੍ਤਕਖਿਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤਵੇਦਨਟ੍ਟਾਦਿਕੋ ‘‘ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ ਆਦਿਕਮ੍ਮਿਕਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਅਰਿਟ੍ਠਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇ ਆਗਤਤ੍ਤਾ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਚੇ? ਯਮ੍ਪੀਤਿਆਦਿ. ਸਾ ਪਨੇਸਾ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ. ਸੋ ਵੁਚ੍ਚਤੀਤਿ ਤਤ੍ਥ ਆਗਤੋਪਿ ਸਕਮ੍ਮਬ੍ਯਾਵਟੋਪਿ ਏਵਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਏਤੇਨੁਪਾਯੇਨਾਤਿ ਅਸਮਨੁਭਾਸਨ੍ਤਸ੍ਸ ਚ ਆਦਿਕਮ੍ਮਿਕਸ੍ਸ ਚ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਥਵਸੇਨ. ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਅਰਿਟ੍ਠਸਿਕ੍ਖਾਪਦਨ੍ਤਿ ਤਤ੍ਥ ਆਦਿਕਮ੍ਮਿਕਪਦਾਭਾਵਾ.

ਤਿਵਙ੍ਗਿਕਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਵਾਚਾਯ ਏਵ ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨ੍ਤਸ੍ਸ ਓਟ੍ਠਚਲਨਾਦਿਕਾਯਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਦੁਵਿਧਮ੍ਪਿ ਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਂ ਕਥੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਹੋਤਿ. ਵਚੀਭੇਦਂ ਕਾਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਸ੍ਸ ਕਾਯਵਿਕਾਰਂ ਕਰੋਨ੍ਤਸ੍ਸ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿਯਾ ਭਵਿਤਬ੍ਬਂ. ਕਸ੍ਮਾ? ਤਿਵਙ੍ਗੇਸੁ ਏਕਸ੍ਸ ਪਰਿਹੀਨਤ੍ਤਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਿਵਙ੍ਗਭਾਵੋ ਆਪਤ੍ਤਿਯਾ, ਅਙ੍ਗਹਾਨਿਭਾਵੋ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿਯਾਤਿ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ. ਏਤ੍ਥ ਸਿਯਾ – ਯਦਿ ਅਙ੍ਗਹਾਨਿਭਾਵੇਨ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ, ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇਪਿ ਵਿਕਾਰਂ ਅਕਤ੍ਵਾ ਚਿਤ੍ਤੇਨੇਵ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿਯਾ ਭਵਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ? ਤਂ ਨ, ਕਸ੍ਮਾ? ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ‘‘ਕਾਯਵਿਕਾਰਂ ਵਾ ਵਚੀਭੇਦਂ ਵਾ ਅਕਰੋਨ੍ਤਸ੍ਸੇਵ ਪਨ ਆਪਜ੍ਜਨਤੋ ਅਕਿਰਿਯ’’ਨ੍ਤਿ ਹਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ‘‘ਚਿਤ੍ਤਂ ਵਾ ਅਨੁਪ੍ਪਾਦੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਵਾ’’ਤਿ ਨ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਚਿਤ੍ਤਞ੍ਚ ਨਾਮ ਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਪਟਿਬਦ੍ਧਂ ਏਵਾਤਿ ਵਿਸੁਂ ਅਙ੍ਗਭਾਵੇਨੇਵ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਚੇ? ਤਂ ਨ, ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂਯੇਵ ਅਕਿਰਿਯਾਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਨ੍ਤਸ੍ਸਾਪਿ ਆਪਤ੍ਤਿ ਵਿਯ ਦਿਸ੍ਸਤਿ, ਉਪਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ. ਤਤ੍ਥ ‘‘ਅਕੁਸਲਚਿਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਚੇ? ‘‘ਚਿਤ੍ਤਬਾਹੁਲ੍ਲਤੋ ਵੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਤੇਪਿ ਕਿਰ ਬਾਹੁਲ੍ਲਤੋ ਵਦਨ੍ਤਿ.

ਪਠਮਸਙ੍ਘਭੇਦਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੧੧. ਦੁਤਿਯਸਙ੍ਘਭੇਦਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੪੨੨. ਸਞ੍ਞੀਤਿ ਸਞ੍ਞਿਨੋ.

ਦੁਤਿਯਸਙ੍ਘਭੇਦਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੧੨. ਦੁਬ੍ਬਚਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੪੨੪. ਪਤਂ ਪਤਿਤਂ ਵਿਵਰਿ ਵਿਵਟ੍ਟਯਿ. ਏਕਤੋ ਉਸ੍ਸਾਰੇਤਿ ਚ ਗਿਲ਼ਿਤਤੋ ਠਪੇਤਿ ਚ. ਏਕਪਂਸੁਥੁਪਕਨਦੀਸਙ੍ਖਂ ਦੀਘਮੂਲਕਪਣ੍ਣਸੇਵਾਲਂ ਸੇਵਾਲਂ ਦਣ੍ਡਿਸਿਪਿਪ੍ਪਰਿਂ ਪਣਕਂ ਪੇਸਿਟ੍ਠਿਂ ਨਿਸ੍ਸਾਰੇਤਿ. ਤਿਲਬੀਜਕਨ੍ਤਿ ਸੁਖੁਮਮੂਲਪਣ੍ਣਕਂ ਹੁਤ੍ਵਾ ਉਦਕਪਿਟ੍ਠੇ ਪਤ੍ਥਰਿਕਂ ਉਦਕਪਪ੍ਪਟਕਂ ਨਿਸ੍ਸਾਰੇਤਿ.

੪੨੫-੬. ‘‘ਦੁਬ੍ਬਚ੍ਚਜਾਤਿਕੋ’’ਤਿਪਿ ਪਠਨ੍ਤਿ. ਅਪਦਾਨੇਨਾਤਿ ਪੁਰਾਣਕਮ੍ਮੇਨ. ‘‘ਕਿਂ ਪੁਬ੍ਬੇਪਿ ਮਯਂ ਏਵਰੂਪਂ ਕਰੋਮਾਤਿਆਦਿਨਾ ਏਕੂਨਵੀਸਤੀ’’ਤਿ ਮਹਾਪਚ੍ਚਰਿਯਂ ਕਿਰ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਮਹਾਅਟ੍ਠਕਥਾਯਞ੍ਚ ਅਨੁਮਾਨਸੁਤ੍ਤਟ੍ਠਕਥਾਯਞ੍ਚ ‘‘ਸੋਲ਼ਸਵਤ੍ਥੁਕਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਂ ਸਮੇਤਿ.

ਦੁਬ੍ਬਚਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੧੩. ਕੁਲਦੂਸਕਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੪੩੧. ਨ ਕੇਵਲਂ ਵਿਹਾਰੋ ਏਵ ਕੀਟਾਗਿਰਿ, ਸੋਪਿ ਗਾਮੋ ‘‘ਕੀਟਾਗਿਰਿ’’ਚ੍ਚੇਵ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਗਾਮਞ੍ਹਿ ਸਨ੍ਧਾਯ ਪਰਤੋ ‘‘ਨ ਅਸ੍ਸਜਿਪੁਨਬ੍ਬਸੁਕੇਹਿ ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਕੀਟਾਗਿਰਿਸ੍ਮਿਂ ਵਤ੍ਥਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਏਕਸਂਵਚ੍ਛਰੇ ਦ੍ਵਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਵਸ੍ਸਤਿ ਕਿਰ, ਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘‘ਦ੍ਵੀਹਿ ਮੇਘੇਹੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਸਮਧਿਕਨ੍ਤਿ ਛ ਜਨੇ ਸਨ੍ਧਾਯ. ਅਕਤਵਤ੍ਥੁਨ੍ਤਿ ਨਵਂ ਅਟ੍ਠੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਂ. ‘‘ਜਾਭਿਸੁਮਨਾਦਿਗਚ੍ਛਂ ਅਲ੍ਲਾਨਂ ਹਰਿਤਾਨਂ ਏਵਾ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ਭੂਤਗਾਮਬੀਜਗਾਮਭੇਦਤੋ ਪਨੇਸ ਭੇਦੋ. ਵਤਤ੍ਥਾਯਾਤਿ ਵਤਿਅਤ੍ਥਾਯ. ਯਂਕਿਞ੍ਚੀਤਿ ਸੋਦਕਂ ਵਾ ਨਿਰੁਦਕਂ ਵਾ. ਆਰਾਮਾਦਿਅਤ੍ਥਾਯਾਤਿ ਵਨਰਾਜਿਕਾਦਿਅਤ੍ਥਾਯ. ਮਾਲਾਵਚ੍ਛਰੋਪਨਂ ਕੁਲਦੂਸਕਂਯੇਵ ਸਨ੍ਧਾਯ, ਗਨ੍ਥਨਾਦਿਸਬ੍ਬਂ ਨ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ. ਕਥਂ ਪਞ੍ਞਾਯਤੀਤਿ ਚੇ? ਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਬੁਦ੍ਧੇਨ ਧਮ੍ਮੋ’’ਤਿਆਦਿ. ‘‘ਆਵੇਲ਼ਂ ਆਬਿਲ਼’’ਨ੍ਤਿਪਿ ਪਾਠੋ.

ਗੋਪ੍ਫਨਨ੍ਤਿ ਗਨ੍ਥਨਂ. ਵੇਠਿਮਨ੍ਤਿ ਤਗ੍ਗਤਿਕਮੇਵ. ਵੇਧਿਮਂ ਅਞ੍ਞੇਨ ਕੇਨਚਿ ਪੁਪ੍ਫਂ ਵੇਧੇਤ੍ਵਾ ਕਤਂ. ਕਣ੍ਟਕਮ੍ਪਿ ਬਨ੍ਧਿਤੁਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਸਯਂ ਵਿਜ੍ਝਨਤ੍ਥਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਅਞ੍ਞਸ੍ਸਤ੍ਥਾਯ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਜਾਲਮਯਂ ਵਿਤਾਨਂ ਜਾਲਵਿਤਾਨਂ. ਪੁਪ੍ਫਪਟਿਚ੍ਛਕਂ ਗਵਕ੍ਖਂ ਵਿਯ ਸਛਿਦ੍ਦਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ. ਤਾਲਪਣ੍ਣਗੁਲ਼ਕਨ੍ਤਿ ਤਾਲਪਣ੍ਣਮਯਂ ਪੁਨ ਕਤਮ੍ਪਿ ਪਟਿਛਿਜ੍ਜਕਮੇਵ. ਧਮ੍ਮਰਜ੍ਜੁ ਚੇਤਿਯਂ ਵਾ ਬੋਧਿਂ ਵਾ ਪੁਪ੍ਫਪ੍ਪਵੇਸਨਤ੍ਥਂ ਆਵਿਜ੍ਝਿਤ੍ਵਾ ਬਦ੍ਧਰਜ੍ਜੁ. ‘‘ਕਾਸਾਵੇਨ ਬਦ੍ਧਮ੍ਪਿ ਸੁਤ੍ਤਵਾਕਾਦੀਹਿ ਬਦ੍ਧਂ ਭਣ੍ਡਿਤਸਦਿਸ’’ਨ੍ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ਅਂਸਭਣ੍ਡਿਕਂ ਪਸਿਬ੍ਬਕੇ ਪਕ੍ਖਿਤ੍ਤਸਦਿਸਤ੍ਤਾ ਵੇਧਿਮਂ ਨ ਜਾਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਸਿਥਿਲਬਦ੍ਧਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤਰਨ੍ਤਰਾ ਪਕ੍ਖਿਪਿਤੁਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ‘‘ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਅਫੁਸਾਪੇਤ੍ਵਾ ਅਨੇਕਕ੍ਖਤ੍ਤੁਮ੍ਪਿ ਪਰਿਕ੍ਖਿਪਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਪੂਰਿਤਨ੍ਤਿ ਦੀਘਤੋ ਪਸਾਰੇਤ੍ਵਾ ਪੂਰਿਤਂ. ਘਟਿਕਦਾਮਓਲਮ੍ਬਕੋਤਿ ‘‘ਯਮਕਦਾਮਓਲਮ੍ਬਕੋ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ‘‘ਗੇਣ੍ਡੁਖਰਪਤ੍ਤਦਾਮਾਨਂ ਪਟਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਚੇਲਾਦੀਹਿ ਕਤਦਾਮਮ੍ਪਿ ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ ਅਕਪ੍ਪਿਯਾਨੁਲੋਮਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ.

‘‘ਰੇਚਕਂ ਨਾਮ ਤਥਾਲਾਸਿਯਨਾਟਨਟਾਨਂ ਨਚ੍ਚ’’ਨ੍ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ਤਂ ‘‘ਪਰਿਵਤ੍ਤਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਸਾਰਿਯੋ ਨਾਮ ਰੁਤਸੁਨਖਾ ਸਿਙ੍ਗਾਲਕਮ੍ਮਕੁਰੁਙ੍ਗਕੇਲ਼ਿਪਨੇ ਠਿਤਾ’’ਤਿ ਕਿਰ ਪਾਠੋ. ‘‘ਨਿਬੁਜ੍ਝਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਪਾਲ਼ਿ.

੪੩੨. ਅਬਲਬਲਾਦਿ-ਪਦਾਨਂ ਉਪ੍ਪਟਿਪਾਟਿਯਾ. ਯਥਾ ਪਾਮੋਕ੍ਖਾਨਂ ਵਸੇਨ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ‘‘ਅਸ੍ਸਜਿਪੁਨਬ੍ਬਸੁਕਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾ, ਤਥਾ ਪਾਮੋਕ੍ਖਪ੍ਪਤ੍ਤਸਾਵਕਸ੍ਸ ਵਸੇਨ ਤਦਾਯਤ੍ਤਵੁਤ੍ਤਿਨੇ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ‘‘ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਾ’’ਤਿ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਗਚ੍ਛਥ ਤੁਮ੍ਹੇ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਾ’’ਤਿ.

੪੩੩. ‘‘ਗਾਮੇ ਵਾ ਨ ਵਸਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾਵ ਤਸ੍ਮਿਂ ਗਾਮੇ ਅਞ੍ਞਤ੍ਥ ਨ ਵਸਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਸਿਦ੍ਧਂ. ‘‘ਤਸ੍ਮਿਂ ਵਿਹਾਰੇ ਵਾ’’ਤਿ ਕਸ੍ਮਾ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਚੇ? ਅਤ੍ਥਸਬ੍ਭਾਵਤੋ. ਯਸ੍ਮਿਞ੍ਹਿ ਗਾਮੇ ਕੁਲਦੂਸਕਕਮ੍ਮਂ ਕਤਂ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਗਾਮੇ, ਯਸ੍ਮਿਂ ਵਿਹਾਰੇ ਵਸਨ੍ਤੇਨ ਕੁਲਦੂਸਨਂ ਕਤਂ, ਤਂ ਵਿਹਾਰਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਞਸ੍ਮਿਂ ਵਸਿਤੁਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ. ਤਂ ਕਥਨ੍ਤਿ ਚੇ? ‘‘ਗਾਮੇ ਵਾ ਨ ਵਸਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਵਚਨੇਨ ਯਸ੍ਮਿਂ ਗਾਮੇ ਕੁਲਦੂਸਨਕਮ੍ਮਂ ਕਤਂ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਵਿਹਾਰੇਪਿ ਵਸਿਤੁਂ ਨ ਲਬ੍ਭਤੀਤਿ ਆਪਨ੍ਨਂ, ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਤਸ੍ਮਿਂ ਵਿਹਾਰੇ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤੇਨ ਤਸ੍ਮਿਂ ਗਾਮੇ ਅਞ੍ਞਸ੍ਮਿਂ ਵਸਿਤੁਂ ਲਬ੍ਭਤੀਤਿ ਸਿਦ੍ਧਂ. ‘‘ਤਸ੍ਮਿਂ ਵਿਹਾਰੇ ਵਸਨ੍ਤੇਨਾ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਤਸ੍ਮਿਂ ਗਾਮੇ ਅਞ੍ਞਤ੍ਥ ਵਸਨ੍ਤੇਨ ਸਾਮਨ੍ਤਗਾਮੇ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਚਰਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਦੀਪਿਤਂ ਹੋਤਿ. ਸਾਮਨ੍ਤਵਿਹਾਰੇਪੀਤਿ ਸਾਮਨ੍ਤਵਿਹਾਰੋ ਨਾਮ ਤਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਗਾਮੇ ਤਸ੍ਸ ਵਿਹਾਰਸ੍ਸ ਸਾਮਨ੍ਤਵਿਹਾਰੋ ਚ ਤਸ੍ਸ ਗਾਮਸ੍ਸ ਸਾਮਨ੍ਤਵਿਹਾਰੋ ਚਾਤਿ ਉਭਯਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਏਤੇਨ ਤਸ੍ਮਿਂ ਗਾਮੇ ਅਞ੍ਞਤ੍ਥ ਵਸਨ੍ਤੇਨ ਤਸ੍ਮਿਂ ਗਾਮੇ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਨ ਚਰਿਤਬ੍ਬਂ. ਸਾਮਨ੍ਤਗਾਮੇਪਿ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਚਰਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਪੁਨ ਯਸ੍ਮਿਂ ਗਾਮੇ ਕੁਲਦੂਸਨਕਮ੍ਮਂ ਕਤਂ, ਤਸ੍ਸ ਸਾਮਨ੍ਤਗਾਮੇ ਕੁਲਦੂਸਕਵਿਹਾਰਸ੍ਸ ਸਾਮਨ੍ਤਵਤ੍ਥੁਵਿਹਾਰੇ ਵਸਨ੍ਤੇਨ ਤਸ੍ਮਿਂ ਗਾਮੇਪਿ ਚਰਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਯਸ੍ਮਿਂ ਸਾਮਨ੍ਤਗਾਮੇ ਕੁਲਦੂਸਕਂ ਨ ਕਤਂ, ਤਸ੍ਮਿਮ੍ਪਿ ਚਰਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਨੇਵ ਵਿਹਾਰੇਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ‘‘ਨ ਨਗਰੇ ਚਰਿਤੁ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਅਞ੍ਞਸ੍ਮਿਂ ਵਿਹਾਰੇ ਤਸ੍ਮਿਂ ਗਾਮੇ ਵਸਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਦੀਪਿਤਂ ਹੋਤੀਤਿ ਏਕੇ. ਗਣ੍ਠਿਪਦੇਸੁ ਪਨ ਵਿਚਾਰਣਾ ਏਵ ਨਤ੍ਥਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਸੁਟ੍ਠੁ ਵਿਚਾਰੇਤ੍ਵਾ ਕਥੇਤਬ੍ਬਂ.

੪੩੬-੭. ਦਾਪੇਤੁਂ ਨ ਲਭਨ੍ਤਿ, ਪੁਪ੍ਫਦਾਨਞ੍ਹਿ ਸਿਯਾ. ਤਸ੍ਸੇਵ ਨ ਕਪ੍ਪਤੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਯਾਗੁਆਦੀਨਿ ਆਨੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਦਦਨ੍ਤੂ’’ਤਿ ਇਚ੍ਛਾਵਸੇਨ ਵਦਤਿ ਚੇ, ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਨ ਕਪ੍ਪਤਿ, ਕੇਵਲਂ ਪਨ ਸੁਦ੍ਧਚਿਤ੍ਤੇਨ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਵਾ ਪਰੇਸਂ ਵਾ ਅਨੁਦ੍ਦਿਸਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਇਮੇ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਦਾਨਂ ਦਤ੍ਵਾ ਪੁਞ੍ਞਂ ਪਸਵਨ੍ਤੂ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸੇਵ ਨ ਕਪ੍ਪਤਿ ਯਾਗੁਆਦੀਨਂ ਪਚ੍ਚਯਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤਕਥਾਯ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਤ੍ਤਾ. ਮਹਾਅਟ੍ਠਕਥਾਯਮ੍ਪਿ ‘‘ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਸਹਧਮ੍ਮਿਕਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਵਿਸੇਸੇਤ੍ਵਾ ਅਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਅਤ੍ਥਤੋ ਸਯਮੇਵਾਤਿ ਅਪਰੇ. ਆਚਰਿਯਾ ਪਨ ‘‘ਯਥਾ ਮਹਾਪਚ੍ਚਰਿਯਂ, ਕੁਰੁਨ੍ਦਿਯਞ੍ਚ ‘ਤਸ੍ਸੇਵਾ’ਤਿ ਵਿਸੇਸੇਤ੍ਵਾ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਏਵਂ ਮਹਾਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਵਿਸੇਸੇਤ੍ਵਾ ਨ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਨ ਕਪ੍ਪਤੀ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ.

ਕੁਲਦੂਸਕਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਤੇਰਸਕਕਣ੍ਡਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੩. ਅਨਿਯਤਕਣ੍ਡੋ

੧. ਪਠਮਅਨਿਯਤਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੪੪੪-੫. ਉਦ੍ਦੇਸਨ੍ਤਿ ਉਦ੍ਦਿਸਨਂ, ਆਸਾਲ਼੍ਹਿਨਕ੍ਖਤ੍ਤਂ ਨਾਮ ਵਸ੍ਸੂਪਗਮਪੂਜਾ. ਸੋਤਸ੍ਸ ਰਹੋਤਿ ਏਤ੍ਥ ਰਹੋ-ਵਚਨਸਾਮਞ੍ਞਤੋ ਵੁਤ੍ਤਂ ਦੁਟ੍ਠੁਲ੍ਲਸਾਮਞ੍ਞਤੋ ਦੁਟ੍ਠੁਲ੍ਲਾਰੋਚਨਪ੍ਪਟਿਚ੍ਛਾਦਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇਸੁ ਪਾਰਾਜਿਕਵਚਨਂ ਵਿਯ. ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਚਕ੍ਖੁਸ੍ਸ ਰਹੇਨੇਵ ਪਨ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ ਕਾਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਕਥਂ ਪਞ੍ਞਾਯਤੀਤਿ ਚੇ? ‘‘ਮਾਤੁਗਾਮੋ ਨਾਮ ਤਦਹੁਜਾਤਾਪਿ ਦਾਰਿਕਾ’’ਤਿ ਵਚਨਤੋ, ‘‘ਅਲਂਕਮ੍ਮਨਿਯੇਤਿ ਸਕ੍ਕਾ ਹੋਤਿ ਮੇਥੁਨਂ ਧਮ੍ਮਂ ਪਟਿਸੇਵਿਤੁ’’ਨ੍ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਚ ਰਹੋਨਿਸਜ੍ਜਸ੍ਸਾਦੋ ਚੇਤ੍ਥ ਮੇਥੁਨਸਨ੍ਨਿਸ੍ਸਿਤਕਿਲੇਸੋ, ਨ ਦੁਤਿਯੇ ਵਿਯ ਦੁਟ੍ਠੁਲ੍ਲਵਾਚਸ੍ਸਾਦਕਿਲੇਸੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਚ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ ‘‘ਸੋਤਸ੍ਸ ਰਹੋ ਨਾਧਿਪ੍ਪੇਤੋ’’ਤਿ. ਕੇਚਿ ਪਨ ‘‘ਤਞ੍ਚ ਲਬ੍ਭਤੀਤਿ ਵਚਨਸ੍ਸ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤੇਨ ਦੁਤਿਯੇ ਵੁਤ੍ਤਾ ਵਿਞ੍ਞੂ ਪਟਿਬਲਾ ਗਹਿਤਾ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਯੇਨ ਵਾ ਸਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਵਾ-ਸਦ੍ਦੋ ‘‘ਤੇਨ ਸੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਕਾਰੇਤਬ੍ਬੋ ਵਾ’’ਤਿ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬੋ, ਸੋ ਚ ਵਿਕਪ੍ਪਤ੍ਥੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਕਾਰੇਤਬ੍ਬੋ ਵਾ ਪਟਿਜਾਨਮਾਨੋ, ਨ ਵਾ ਕਾਰੇਤਬ੍ਬੋ ਅਪ੍ਪਟਿਜਾਨਮਾਨੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ‘‘ਪਟਿਜਾਨਮਾਨੋਵ ਤੇਨ ਸੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਕਾਰੇਤਬ੍ਬੋ…ਪੇ… ਨ ਕਾਰੇਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਏਵ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਤਦਤ੍ਥਦ੍ਵਯਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ‘‘ਸਾ ਚੇ ਏਵਂ ਵਦੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਸਦ੍ਧੇਯ੍ਯਵਚਸਾ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਾ ਅਤ੍ਥਭਞ੍ਜਨਕਂ ਨ ਭਣਨ੍ਤਿ, ਸੇਸਂ ਭਣਨ੍ਤੀਤਿ ਵਾਦੀਨਂ ਵਾਦੋ ਪਟਿਸੇਧਿਤੋ ਹੋਤਿ. ‘‘ਦਿਟ੍ਠ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ‘‘ਓਲੋਕੇਸੀ’’ਤਿ ਸੁਨ੍ਦਰਂ. ਰਕ੍ਖੇਯ੍ਯਾਸੀਤਿ ਮਮ ਵਿਸੇਸਂ ਕਸ੍ਸਚਿ ਨਾਰੋਚੇਯ੍ਯਾਸੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ.

੪੪੬. ‘‘ਸਾ ਚੇ ਏਵਂ ਵਦੇਯ੍ਯ ‘ਅਯ੍ਯਸ੍ਸ ਮਯਾ ਸੁਤਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨਸ੍ਸ ਮਾਤੁਗਾਮਂ ਦੁਟ੍ਠੁਲ੍ਲਾਹਿ ਵਾਚਾਹਿ ਓਭਾਸੇਨ੍ਤਸ੍ਸਾ’’’ਤਿ, ਇਦਂ ਕਿਮਤ੍ਥਮੇਤ੍ਥ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਨ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਞ੍ਹੇਤਂ ਇਧ ਸੋਤਸ੍ਸ ਰਹੋ ਨਾਧਿਪ੍ਪੇਤੋਤਿ ਕਤ੍ਵਾਤਿ ਚੇ? ਅਲਂਕਮ੍ਮਨਿਯਟ੍ਠਾਨੇ ਦੁਟ੍ਠੁਲ੍ਲਵਾਚਾਪਿ ਲਬ੍ਭਤਿ, ਨ ਪਨ ਨਾਲਂਕਮ੍ਮਨਿਯਟ੍ਠਾਨੇ ਮੇਥੁਨਨ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ. ਯਥਾ ਏਤਂ, ਤਥਾ ‘‘ਸਾ ਚੇ ਏਵਂ ਵਦੇਯ੍ਯ ‘ਅਯ੍ਯਸ੍ਸ ਮਯਾ ਸੁਤਂ ਮਾਤੁਗਾਮਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਅਤ੍ਤਕਾਮਪਾਰਿਚਰਿਯਾਯ ਵਣ੍ਣਂ ਭਾਸਨ੍ਤਸ੍ਸਾ’’’ਤਿ ਏਤਮ੍ਪਿ ਇਧ ਲਬ੍ਭਤਿ, ਨ ਦੁਤਿਯੇ ਨਾਲਂਕਮ੍ਮਨਿਯਟ੍ਠਾਨਤ੍ਤਾਤਿ ਏਕੇ. ਕਙ੍ਖਾਵਿਤਰਣਿਯਂ (ਕਙ੍ਖਾ. ਅਟ੍ਠ. ਦੁਤਿਯਾਨਿਯਤਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ) ਇਧਾਪਿ ਦੁਤਿਯਾਨਿਯਤਾਧਿਕਾਰੇ ਪਾਰਾਜਿਕਾਪਤ੍ਤਿਞ੍ਚ ਪਰਿਹਾਪੇਤ੍ਵਾ ਦੁਟ੍ਠੁਲ੍ਲਵਾਚਾਪਤ੍ਤਿਯਾ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਪਠਮਾਨਿਯਤੇ ਦੁਟ੍ਠੁਲ੍ਲਵਾਚਾਪਤ੍ਤਿ ਨ ਵੁਤ੍ਤਾਤਿ ਚੇ? ‘‘ਸਾ ਚੇ’’ਤਿ ਤਸ੍ਸਾ ਪਾਲ਼ਿਯਾ ਪੋਤ੍ਥਕਾ ਸੋਧੇਤਬ੍ਬਾ. ਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ਚ ‘‘ਇਧ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇ ਮੇਥੁਨਕਾਯਸਂਸਗ੍ਗਰਹੋਨਿਸਜ੍ਜਾਨਮੇਵਾਗਤਤ੍ਤਾ ਚਕ੍ਖੁਸ੍ਸਰਹੋਵ ਪਮਾਣ’’ਨ੍ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ, ਦੁਤਿਯਾਨਿਯਤਾਧਿਕਾਰੇ ਚ ‘‘ਅਨਨ੍ਧੋ ਕਾਯਸਂਸਗ੍ਗਂ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਅਬਧਿਰੋ ਦੁਟ੍ਠੁਲ੍ਲਂ ਸੁਣਾਤਿ, ਕਾਯਚਿਤ੍ਤਤੋ ਕਾਯਸਂਸਗ੍ਗੋ, ਵਾਚਾਚਿਤ੍ਤਤੋ ਦੁਟ੍ਠੁਲ੍ਲਂ, ਉਭਯੇਹਿ ਉਭਯ’’ਨ੍ਤਿ ਚ ਲਿਖਿਤਂ. ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ‘‘ਸਮੁਟ੍ਠਾਨਾਦੀਨਿ ਪਠਮਪਾਰਾਜਿਕਸਦਿਸਾਨੇਵਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾਪਿ ਦੁਟ੍ਠੁਲ੍ਲਵਾਦੋ ਨ ਸੁਨ੍ਦਰੋ ‘‘ਤਦਹੁਜਾਤਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾਤਿ.

ਪਠਮਅਨਿਯਤਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੨. ਦੁਤਿਯਅਨਿਯਤਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੪੫੩. ਦੁਤਿਯੇ ਕੇਸੁਚਿ ਪੋਤ੍ਥਕੇਸੁ ‘‘ਨ ਹੇਵ ਖੋ ਪਨ ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਂ ਆਸਨਂ ਹੋਤਿ ਆਸਨ’’ਨ੍ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ‘‘ਆਸਨਨ੍ਤਿ ਅਧਿਕਂ, ਉਦ੍ਧਰਿਤਾਨੁਰੂਪ’’ਨ੍ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ਦ੍ਵੇਪਿ ਰਹਾ ਇਧ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਾ ਕਾਯਸਂਸਗ੍ਗਦੁਟ੍ਠੁਲ੍ਲਵਾਚਾਰਹੋਨਿਸਜ੍ਜਗ੍ਗਹਣਤੋ. ਯਦਿ ਏਵਂ ‘‘ਮਾਤੁਗਾਮੋ ਨਾਮ ਵਿਞ੍ਞੂ ਪਟਿਬਲਾ’’ਤਿ ਕਿਮਤ੍ਥਂ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ? ਅਯਮੇਵ ਹਿ ਮਾਤੁਗਾਮੋ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਕਾਯਸਂਸਗ੍ਗਦੁਟ੍ਠੁਲ੍ਲਵਾਚਾਨਂ ਏਕਤੋ ਵਤ੍ਥੁਭੂਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਕਾਯਸਂਸਗ੍ਗਸ੍ਸ ਵਤ੍ਥੁਭੂਤੋ ਦਸ੍ਸਿਤੋ, ਨ ਇਤਰਸ੍ਸਾਤਿ ਕਤ੍ਵਾ ਦੁਟ੍ਠੁਲ੍ਲਵਾਚਮੇਵ ਸਨ੍ਧਾਯ ਤਸ੍ਸਾ ਵਤ੍ਥੁਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਏਵਮਾਹ.

ਏਤ੍ਥਾਹ – ਯਥਾ ਪਠਮੇ ਅਨਧਿਪ੍ਪੇਤਾਪਿ ਦੁਟ੍ਠੁਲ੍ਲਵਾਚਾ ਸਮ੍ਭਵਵਿਸੇਸਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਵੁਤ੍ਤਾ, ਇਧਾਪਿ ਕਾਯਸਂਸਗ੍ਗੋ, ਕਸ੍ਮਾ ਨ ਤਸ੍ਸ ਵਸੇਨ ਚਕ੍ਖੁਸ੍ਸ ਰਹੋ ਗਹੇਤਬ੍ਬੋਤਿ? ਆਮ ਨ ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ, ਨ ਚ ਗਹਿਤੋ, ਗਹਿਤੋ ਏਵ ਪਨ ਨਿਸਜ੍ਜਵਸੇਨ, ਨ ਹਿ ਅਙ੍ਗਸ੍ਸ ਨਿਸਜ੍ਜਾ ਵਿਸੇਸੋਤਿ. ਅਪ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨੇ ਸਤਿ ਕਥਂ ਚਕ੍ਖੁਸ੍ਸ ਰਹੋਤਿ ਚੇ? ਦੂਰਤ੍ਤਾ. ਪਠਮੇ ਕਸ੍ਮਾ ਇਤ੍ਥਿਸਤਮ੍ਪਿ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿਂ ਨ ਕਰੋਤਿ, ਇਧ ਕਸ੍ਮਾ ਏਕਾਪਿ ਕਰੋਤੀਤਿ ਚੇ? ਨੋ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਸਿਦ੍ਧਤ੍ਤਾ. ਸਿਦ੍ਧਂ ਹੋਤਿ, ਯਦਿਦਂ ਅਞ੍ਞਤਰੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਵੇਸਾਲਿਯਂ ਮਹਾਵਨੇ…ਪੇ… ਦ੍ਵਾਰਂ ਵਿਵਰਿਤ੍ਵਾ ਨਿਪਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ…ਪੇ… ਸਮ੍ਬਹੁਲਾ ਇਤ੍ਥਿਯੋ ਯਾਵਦਤ੍ਥਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪਕ੍ਕਮਿਂਸੂਤਿ (ਪਾਰਾ. ੭੭). ਤਸ੍ਮਾ ਨ ਮੇਥੁਨਸ੍ਸ ਮਾਤੁਗਾਮੋ ਦੁਤਿਯੋ ਹੋਤਿ. ਇਤ੍ਥਿਯੋ ਹਿ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਿਸ੍ਸਾ ਵਜ੍ਜਂ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦੇਨ੍ਤਿ, ਤੇਨੇਵ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਨਂ ਵਜ੍ਜਪਟਿਚ੍ਛਾਦਨੇ ਪਾਰਾਜਿਕਂ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਂ. ਤਥਾ ‘‘ਆਯਸ੍ਮਾ ਉਦਾਯੀ ਤਾ ਇਤ੍ਥਿਯੋ ਵਿਹਾਰਂ ਪੇਕ੍ਖਾਪੇਤ੍ਵਾ ਤਾਸਂ ਇਤ੍ਥੀਨਂ ਵਚ੍ਚਮਗ੍ਗ’’ਨ੍ਤਿ (ਪਾਰਾ. ੨੮੩) ਏਤ੍ਥ ‘‘ਯਾ ਪਨ ਤਾ ਇਤ੍ਥਿਯੋ ਹਿਰਿਮਨਾ, ਤਾ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਉਜ੍ਝਾਪੇਨ੍ਤੀ’’ਤਿ (ਪਾਰਾ. ੨੮੩) ਵਚਨਤੋ ਦੁਟ੍ਠੁਲ੍ਲਸ੍ਸ ਮਾਤੁਗਾਮੋ ਦੁਤਿਯੋ ਹੋਤੀਤਿ ਸਿਦ੍ਧਨ੍ਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਉਭਯਤ੍ਥਾਪਿ ਉਮ੍ਮਤ੍ਤਕਾਦਿਕਮ੍ਮਿਕਾਨਂ ਅਨਾਪਤ੍ਤੀਤਿ ਤੇਸਂ ਪਾਟੇਕ੍ਕਂ ਨਿਦਾਨੇ ਆਗਤਂ, ਆਦਿਕਮ੍ਮਿਕਾਨਂ ਅਨਾਪਤ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਨੁਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ਪਨ ‘‘ਅਚੇਲਕਵਗ੍ਗੇ ਰਹੋਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਾਸਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇ ‘ਵਿਞ੍ਞੂ ਪੁਰਿਸੋ ਦੁਤਿਯੋ ਹੋਤੀ’ਤਿ (ਪਾਚਿ. ੨੮੮) ਇਮਸ੍ਸ ਅਨੁਰੂਪਤੋ ‘ਇਤ੍ਥੀਨਂ ਸਤਮ੍ਪਿ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿਂ ਨ ਕਰੋਤੀ’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਚ, ‘‘ਦੁਤਿਯਾਨਿਯਤੇ ‘ਇਤ੍ਥੀਪਿ ਪੁਰਿਸੋਪੀ’ਤਿ ਇਦਂ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਵਗ੍ਗੇ ਓਸਾਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦਸ੍ਸ, ਅਚੇਲਕਵਗ੍ਗੇ ਅਪ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਾਸਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦਸ੍ਸ ਚ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿਵਾਰੇ ‘ਯੋ ਕੋਚਿ ਵਿਞ੍ਞੂ ਪੁਰਿਸੋ ਦੁਤਿਯੋ’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਇਮੇਸਂ ਅਨੁਰੂਪਤੋ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਚ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਦੁਤਿਯਅਨਿਯਤਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਪਕਿਣ੍ਣਕਵਣ੍ਣਨਾ

ਅਪਿਚੇਤ੍ਥ ਇਦਂ ਪਕਿਣ੍ਣਕਂ, ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ – ਇਦਂ ਅਨਿਯਤਕਣ੍ਡਂ ਨਿਪ੍ਪਯੋਜਨਂ ਅਪੁਬ੍ਬਾਭਾਵਤੋਤਿ ਚੇ? ਨ, ਗਰੁਕਲਹੁਕਭੇਦਭਿਨ੍ਨਾਪਤ੍ਤਿਰੋਪਨਾਰੋਪਨਕ੍ਕਮਲਕ੍ਖਣਦੀਪਨਪ੍ਪਯੋਜਨਤੋ. ਏਤ੍ਥ ਹਿ ‘‘ਸਾ ਚੇ ਏਵਂ ਵਦੇਯ੍ਯ ‘ਅਯ੍ਯੋ ਮਯਾ ਦਿਟ੍ਠੋ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਮਾਤੁਗਾਮਸ੍ਸ ਮੇਥੁਨਂ ਧਮ੍ਮਂ ਪਟਿਸੇਵਨ੍ਤੋ’ਤਿ, ਸੋ ਚ ਤਂ ਪਟਿਜਾਨਾਤਿ, ਆਪਤ੍ਤਿਯਾ ਕਾਰੇਤਬ੍ਬੋ…ਪੇ… ਨਿਸਜ੍ਜਾਯ ਕਾਰੇਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ (ਪਾਰਾ. ੪੪੬) ਆਪਤ੍ਤਿਯਾ ਗਰੁਕਾਯ ਲਹੁਕਾਯ ਚ ਰੋਪਨਕ੍ਕਮਲਕ੍ਖਣਂ, ਕਾਰੇਤਬ੍ਬੋਤਿ ਇਮਿਨਾ ਅਨਾਰੋਪਨਕ੍ਕਮਲਕ੍ਖਣਞ੍ਚ ਦਸ੍ਸਿਤਂ. ਲਕ੍ਖਣਦੀਪਨਤੋ ਆਦਿਮ੍ਹਿ, ਅਨ੍ਤੇ ਵਾ ਉਦ੍ਦਿਸਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਚੇ? ਨ, ਅਸਮ੍ਭਵਤੋ. ਕਥਂ? ਨ ਤਾਵ ਆਦਿਮ੍ਹਿ ਸਮ੍ਭਵਤਿ, ਯੇਸਮਿਦਂ ਲਕ੍ਖਣਂ, ਤੇਸਂ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਾਨਂ ਅਦਸ੍ਸਿਤਤ੍ਤਾ. ਨ ਅਨ੍ਤੇ, ਗਰੁਕਮਿਸ੍ਸਕਤ੍ਤਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਗਰੁਕਲਹੁਕਾਨਂ ਮਜ੍ਝੇ ਏਵ ਉਦ੍ਦਿਸਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਅਰਹਤਿ ਉਭਯਾਮਿਸ੍ਸਕਤ੍ਤਾ. ਯਾ ਤਤ੍ਥ ਲਹੁਕਾਪਤ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸਿਤਾ, ਸਾਪਿ ਗਰੁਕਾਦਿਕਾ. ਤੇਨੇਵਾਹ ‘‘ਮੇਥੁਨਧਮ੍ਮਸਨ੍ਨਿਸ੍ਸਿਤਕਿਲੇਸਸਙ੍ਖਾਤੇਨ ਰਹਸ੍ਸਾਦੇਨਾ’’ਤਿਆਦਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਗਰੁਕਾਨਂ ਏਵ ਅਨਨ੍ਤਰਂ ਉਦ੍ਦਿਟ੍ਠਾਤਿਪਿ ਏਕੇ. ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇ ਪਠਮਮੇਵਾਲਂ ਤਾਵਤਾ ਲਕ੍ਖਣਦੀਪਨਸਿਦ੍ਧਿਤੋ, ਕਿਂ ਦੁਤਿਯੇਨਾਤਿ ਚੇ? ਨ, ਓਕਾਸਨਿਯਮਪਚ੍ਚਯਮਿਚ੍ਛਾਗਾਹਨਿਵਾਰਣਪ੍ਪਯੋਜਨਤੋ. ‘‘ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨੇ ਆਸਨੇ ਅਲਂਕਮ੍ਮਨਿਯੇ’’ਤਿ ਓਕਾਸਨਿਯਮਤੋ ਹਿ ਤਬ੍ਬਿਪਰੀਤੇ ਓਕਾਸੇ ਇਦਂ ਲਕ੍ਖਣਂ ਨ ਵਿਕਪ੍ਪਿਤਨ੍ਤਿ ਮਿਚ੍ਛਾਗਾਹੋ ਹੋਤਿ, ਤਨ੍ਨਿਵਾਰਣਤੋ ਦੁਤਿਯਮ੍ਪਿ ਸਾਤ੍ਥਕਮੇਵਾਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਕਸ੍ਮਾ? ਓਕਾਸਭੇਦਤੋ, ਰਹੋਭੇਦਦੀਪਨਤੋ, ਰਹੋਨਿਸਜ੍ਜਸ੍ਸਾਦਭੇਦਦੀਪਨਤੋ. ਓਕਾਸਨਿਯਮਭਾਵੇ ਚ ਰਹੋਨਿਸਜ੍ਜਸ੍ਸਾਦਭੇਦੋ ਜਾਤੋ. ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਰਹੋਨਿਸਜ੍ਜਸਿਕ੍ਖਾਪਦਾਨਂ ਨਾਨਤਾਜਾਨਨਞ੍ਚ ਸਿਯਾ, ਤਥਾ ਕਾਯਸਂਸਗ੍ਗਭੇਦਦੀਪਨਤੋ. ਨਾਲਂਕਮ੍ਮਨਿਯੇਪਿ ਹਿ ਓਕਾਸੇ ਅਪ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨੇ, ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨੇਪਿ ਵਾ ਨਿਸਿਨ੍ਨਾਯ ਵਾਤਪਾਨਕਵਾਟਛਿਦ੍ਦਾਦੀਹਿ ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤਕੇਸਾਦਿਗ੍ਗਹਣੇਨ ਕਾਯਸਂਸਗ੍ਗੋ ਲਬ੍ਭਤੀਤਿ ਏਵਮਾਦਯੋਪਿ ਨਯਾ ਵਿਤ੍ਥਾਰਤੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ‘‘ਭਿਕ੍ਖੁਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖੇ ਆਗਤਨਯਤ੍ਤਾ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖੇ ਇਦਂ ਕਣ੍ਡਂ ਪਰਿਹੀਨਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਅਤ੍ਥੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਤਤ੍ਥ ਅਨੁਪਨ੍ਨਤ੍ਤਾਤਿ ਏਕੇ. ਤਂ ਅਨੇਕਤ੍ਥਭਾਵਦੀਪਨਤੋ ਅਯੁਤ੍ਤਂ. ਸਬ੍ਬਬੁਦ੍ਧਕਾਲੇ ਹਿ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ, ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਨਂ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਚ ਉਦ੍ਦੇਸਾ ਸਨ੍ਤਿ. ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖੁਦ੍ਦੇਸਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਯਾ ਅਸਾਧਾਰਣਤ੍ਤਾ ਤਤ੍ਥ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਾਨਨ੍ਤਿ ਏਕੇ. ਤਾਸਂ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਨਂ ਉਬ੍ਭਜਾਣੁਮਣ੍ਡਲਿਕਅਟ੍ਠਵਤ੍ਥੁਕਵਸੇਨ ਕਾਯਸਂਸਗ੍ਗਵਿਸੇਸੋ ਪਾਰਾਜਿਕਵਤ੍ਥੁ, ‘‘ਹਤ੍ਥਗ੍ਗਹਣਂ ਵਾ ਸਾਦਿਯੇਯ੍ਯ, ਕਾਯਂ ਵਾ ਤਦਤ੍ਥਾਯ ਉਪਸਂਹਰੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ (ਪਾਚਿ. ੬੭੪-੬੭੫) ਵਚਨਤੋ ਸਾਦਿਯਨਮ੍ਪਿ, ‘‘ਸਨ੍ਤਿਟ੍ਠੇਯ੍ਯ ਵਾ’’ਤਿ (ਪਾਚਿ. ੬੭੫) ਵਚਨਤੋ ਠਾਨਮ੍ਪਿ, ‘‘ਸਙ੍ਕੇਤਂ ਵਾ ਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ (ਪਾਚਿ. ੬੭੫) ਵਚਨਤੋ ਗਮਨਮ੍ਪਿ, ‘‘ਛਨ੍ਨਂ ਵਾ ਅਨੁਪਵਿਸੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ (ਪਾਚਿ. ੬੭੫) ਵਚਨਤੋ ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਟ੍ਠਾਨਪਵੇਸੋਪਿ, ਤਥਾ ‘‘ਰਤ੍ਤਨ੍ਧਕਾਰੇ ਅਪ੍ਪਦੀਪੇ ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨੇ ਓਕਾਸੇ ਏਕੇਨੇਕਾ ਸਨ੍ਤਿਟ੍ਠੇਯ੍ਯ ਵਾ ਸਲ੍ਲਪੇਯ੍ਯ ਵਾ’’ਤਿ (ਪਾਚਿ. ੮੩੮) ਵਚਨਤੋ ਦੁਟ੍ਠੁਲ੍ਲਵਾਚਾਪਿ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਵਤ੍ਥੁਕਨ੍ਤਿ ਕਤ੍ਵਾ ਤਾਸਂ ਅਞ੍ਞਥਾ ਅਨਿਯਤਕਣ੍ਡਸ੍ਸ ਅਵਤ੍ਤਬ੍ਬਤਾਪਤ੍ਤਿਤੋਪਿ ਨ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਤੇਸਂ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ.

ਪਕਿਣ੍ਣਕਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਅਨਿਯਤਕਣ੍ਡਂ ਨਿਟ੍ਠਿਤਂ.

੪. ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਕਣ੍ਡੋ

੧. ਚੀਵਰਵਗ੍ਗੋ

੧. ਪਠਮਕਥਿਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੪੫੯. ਸਮਿਤਾਵਿਨਾਤਿ ਸਮਿਤਾ’ਨੇਨ ਕਿਲੇਸਾਤਿ ਸਮਿਤਾਵੀ, ਤੇਨ ਸਮਿਤਾਵਿਨਾ. ‘‘ਤੀਣਿ ਚੀਵਰਾਨੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੇ ‘‘ਤਿਚੀਵਰ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਸਙ੍ਖ੍ਯਾਪੁਬ੍ਬੋ ਦਿਗੁਨੇਕਵਚਨਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਲਕ੍ਖਣਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਤਂ ਪਨ ਅਧਿਟ੍ਠਿਤਸ੍ਸਪਿ ਅਨਧਿਟ੍ਠਿਤਸ੍ਸਪਿ ਨਾਮਂ ‘‘ਏਕਰਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਚੇ ਭਿਕ੍ਖੁ ਤਿਚੀਵਰੇਨ ਵਿਪ੍ਪਵਸੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਤਿਚੀਵਰਾਧਿਟ੍ਠਾਨੇਨ ਅਧਿਟ੍ਠਿਤਸ੍ਸ ਨਾਮਂ. ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਿਚੀਵਰਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤੁ’’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੩੫੮) ਏਤ੍ਥ ਅਨਧਿਟ੍ਠਿਤਸ੍ਸ ਨਾਮਂ, ਇਧ ਤਦੁਭਯਮ੍ਪਿ ਸਮ੍ਭਵਤਿ. ‘‘ਭਗਵਤਾ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਤਿਚੀਵਰਂ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਂ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਅਧਿਟ੍ਠਿਤਮੇਵ. ‘‘ਅਞ੍ਞੇਨੇਵ ਤਿਚੀਵਰੇਨ ਗਾਮਂ ਪਵਿਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਅਨਧਿਟ੍ਠਿਤਮੇਵ. ਏਕਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਹਿ ਚੀਵਰੇ ਤਿਚੀਵਰਾਧਿਟ੍ਠਾਨਂ ਰੁਹਤਿ, ਨ ਇਤਰਸ੍ਮਿਂ ਪਤ੍ਤਾਧਿਟ੍ਠਾਨਂ ਵਿਯ, ਤਸ੍ਮਾ ਇਤਰਂ ਅਤਿਰੇਕਟ੍ਠਾਨੇ ਤਿਟ੍ਠਤਿ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਕਥਞ੍ਹਿ ਨਾਮ ਛਬ੍ਬਗ੍ਗਿਯਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਅਤਿਰੇਕਚੀਵਰਂ ਧਾਰੇਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿਆਦਿ.

੪੬੦-੧. ਪਠਮਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਯਾ ਪਨੇਤ੍ਥ ਏਕਰਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਅਤਿਰੇਕਚੀਵਰਂ ਧਾਰੇਯ੍ਯ, ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ, ਤਤੋ ਪਰਂ ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਦਸਾਹਪਰਮਂ ਅਤਿਰੇਕਚੀਵਰਂ ਧਾਰੇਤੁਂ. ਏਵਞ੍ਚ ਪਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਇਮਂ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਉਦ੍ਦਿਸੇਯ੍ਯਾਥ ‘ਦਸਾਹਪਰਮਂ ਅਤਿਰੇਕਚੀਵਰਂ ਧਾਰੇਤਬ੍ਬਂ, ਤਂ ਅਤਿਕ੍ਕਾਮਯਤੋ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਂ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯ’’’ਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਭਗਵਾ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਂ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਪਞ੍ਞਾਪੇਸਿ. ਅਥ ਪਚ੍ਛਿਮਬੋਧਿਯਂ ਅਜਾਤਸਤ੍ਤੁਕਾਲੇ ਕਥਿਨਂ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਂ, ਤਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਭਿਕ੍ਖੂ ਇਦਂ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ‘‘ਨਿਟ੍ਠਿਤਚੀਵਰਸ੍ਮਿਂ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਉਬ੍ਭਤਸ੍ਮਿਂ ਕਥਿਨੇ ਦਸਾਹ…ਪੇ… ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯ’’ਨ੍ਤਿ ਉਦ੍ਦਿਸਨ੍ਤਿ, ਏਸ ਨਯੋ ਦੁਤਿਯਤਤਿਯਕਥਿਨੇਸੁਪਿ. ਤਥਾਪਿ ਕਙ੍ਖਾਵਿਤਰਣਿਯਂ (ਕਙ੍ਖਾ. ਅਟ੍ਠ. ਕਥਿਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ) ‘‘ਦਸਾਹਪਰਮਨ੍ਤਿ ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਅਨੁਪਞ੍ਞਤ੍ਤੀ’’ਤਿ ਏਤ੍ਤਕਂਯੇਵ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਨਿਟ੍ਠਿਤਚੀਵਰਸ੍ਮਿਂ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਉਬ੍ਭਤਸ੍ਮਿਂ ਕਥਿਨੇ’’ਤਿ ਵਚਨਂ ਨ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿ, ਨ ਚ ਅਨੁਪਞ੍ਞਤ੍ਤੀਤਿ ਸਿਦ੍ਧਂ. ਨ ਹਿ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਵਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ, ਅਨੁਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਵਤ੍ਥੁਮ੍ਹਿ ਵਾ ਕਥਿਨਾਧਿਕਾਰੋ ਦਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਨਯੋਵ ਸਾਰੋਤਿ ਨਿਟ੍ਠਮੇਤ੍ਥ ਗਨ੍ਤਬ੍ਬਂ. ਅਥਾਪਿ ਸਿਯਾ ‘‘ਕਥਿਨਸ੍ਸੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਕਾਲਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਭਗਵਤੋ ਵਚਨਂ ਅਨੁਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਭਾਵੇਨ ਵੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ. ਯਦਿ ਏਵਂ ਦ੍ਵੇ ਅਨੁਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਯੋ ਸਿਯੁਂ, ਤਤੋ ਪਰਿਵਾਰੇ (ਪਰਿ. ੨੪) ‘‘ਏਕਾ ਅਨੁਪਞ੍ਞਤ੍ਤੀ’’ਤਿਵਚਨਵਿਰੋਧੋ. ਅਪਿਚ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਨਯਦੀਪਨਤ੍ਥਂ ਇਧ ਤਂ ਵਚਨਂ ਪਠਮਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਕਾਲੇ ਅਵਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਛਾ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਏਤ੍ਥ ਸਾਧਿਤਤ੍ਤਾ ਦੁਤਿਯਤਤਿਯੇਸੁ ਪਚ੍ਛਾ ਵੁਤ੍ਤਪਠਮਪਞ੍ਞਤ੍ਤੀਸੁ ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਞ੍ਞਥਾ ਤਤ੍ਥਪਿ ਤਂ ਵਚਨਂ ਪਚ੍ਛਾ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਸਿਯਾ. ਅਨੁਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ਪਨ ‘‘ਪਚ੍ਛਾ ਵੁਤ੍ਤਭਾਵਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਨਿਟ੍ਠਿਤਚੀਵਰਸ੍ਮਿਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ ਅਨੁਪਞ੍ਞਤ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਸੇਕ੍ਖਪੁਥੁਜ੍ਜਨਾਨਂ ਪੇਮਂ, ਅਰਹਨ੍ਤਾਨਂ ਗਾਰਵੋ. ਦਸਮਂ ਵਾ ਨਵਮਂ ਵਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਭੁਮ੍ਮਤ੍ਥੇ ਉਪਯੋਗਵਚਨਂ.

੪੬੨-੩. ਨਿਟ੍ਠਿਤਚੀਵਰਸ੍ਮਿਨ੍ਤਿ ਇਦਂ ਕੇਵਲਂ ਚੀਵਰਪਲਿਬੋਧਾਭਾਵਮਤ੍ਤਦੀਪਨਤ੍ਥਂ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਨਟ੍ਠਂ ਵਾ ਵਿਨਟ੍ਠਂ ਵਾ ਦਡ੍ਢਂ ਵਾ ਚੀਵਰਾਸਾ ਵਾ ਉਪਚ੍ਛਿਨ੍ਨਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਯਦਿ ਦਸਾਹਪਰਮਂ ਧਾਰੇਤਬ੍ਬਚੀਵਰਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਸਿਯਾ, ਨਟ੍ਠਾਦਿਕਂ ਸੋ ਧਾਰੇਯ੍ਯ. ਧਾਰਣਞ੍ਚੇਤ੍ਥ ਠਪਨਂ, ਪਰਿਭੋਗੋ ਵਾ. ਤਂ ਦ੍ਵਯਂ ਕਤੇਪਿ ਯੁਜ੍ਜਤਿ, ਅਕਤੇਪਿ ਯੁਜ੍ਜਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਕਤਂ ਵਾ ਹੋਤੀ’’ਤਿਪਿ ਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ. ਨ ਹਿ ਕਤਮੇਵ ਅਤਿਕ੍ਕਾਮਯਤੋ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਯਂ ਚੀਵਰਂ ਉਪਾਦਾਯ ‘‘ਨਿਟ੍ਠਿਤਚੀਵਰਸ੍ਮਿ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਮ੍ਪਿ ਉਬ੍ਭਤਸ੍ਮਿਂ ਕਥਿਨੇ ਦਸਾਹਪਰਮਂ ਕਾਲਂ ਧਾਰੇਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ ਨ ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ. ਤਞ੍ਹਿ ਚੀਵਰਂ ਸਨ੍ਤਞ੍ਚੇ, ਉਬ੍ਭਤਸ੍ਮਿਂ ਕਥਿਨੇ ਏਕਦਿਵਸਮ੍ਪਿ ਪਰਿਹਾਰਂ ਨ ਲਬ੍ਭਤਿ. ਅਪਿਚ ‘‘ਚੀਵਰਂ ਨਾਮ ਵਿਕਪ੍ਪਨੁਪਗਂ ਪਚ੍ਛਿਮ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਤ੍ਥ ਚ ਕਤਂ ਨਾਮ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾਪਿ ਨ ਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਧਾਰੇਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ ਅਸਮ੍ਭਵਤੋ.

ਅਨੁਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ਪਨੇਤਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਤਤ੍ਥ ਸਿਯਾ – ਤਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਚੀਵਰਂ ਨਟ੍ਠਾਦੀਸੁ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਯਦਿ ਭਵੇਯ੍ਯ, ਕਤਮਂ ਚੀਵਰਂ ਦਸਾਹਪਰਮਂ ਧਾਰੇਯ੍ਯ. ਯਸ੍ਮਾ ਧਾਰੇਤਬ੍ਬਚੀਵਰਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਤ੍ਥੁਦ੍ਧਾਰਵਸੇਨ ਕਰਣਪਲਿਬੋਧਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ‘ਨਟ੍ਠਂ ਵਾ’ਤਿਆਦਿਪਦਾਨਿ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ. ਅਯਂ ਪਨਤ੍ਥੋ ‘ਨਟ੍ਠਂ ਵਾ’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਵੁਤ੍ਤਚੀਵਰਾਨਂ ਅਞ੍ਞਤਰਸ੍ਮਿਂ ਚੀਵਰੇ ਅਸਤਿ ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ, ਸਤਿ ਤਂ ਦਸਾਹਪਰਮਂ ਅਤਿਕ੍ਕਾਮਯਤੋ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਂ. ਏਸ ਨਯੋ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ. ‘ਕਤਂ ਵਾ ਹੋਤੀ’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਚੀਵਰਮੇਵਾਧਿਪ੍ਪੇਤਂ. ਕਸ੍ਮਾ ਪਨ ਕਤਚੀਵਰਂ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਅਤ੍ਥੇ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਨ੍ਤਿ ਨ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਚੇ? ਪਾਕਟਤ੍ਤਾ. ਕਥਂ? ਨਟ੍ਠਵਿਨਟ੍ਠਚੀਵਰਾਦੀਨਂ ਧਾਰਣਸ੍ਸ ਅਭਾਵਤੋ ਕਤਚੀਵਰਮੇਵ ਇਧਾਧਿਪ੍ਪੇਤਨ੍ਤਿ ਪਾਕਟਂ. ਯਥਾ ਕਿਂ? ਯਥਾ ਪਠਮਾਨਿਯਤੇ ਮੇਥੁਨਕਾਯਸਂਸਗ੍ਗਰਹੋਨਿਸਜ੍ਜਾਨਮੇਵਾਗਤਤ੍ਤਾ ਸੋਤਸ੍ਸ ਰਹੋ ਅਤ੍ਥੁਦ੍ਧਾਰਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤੋਤਿ ਪਾਕਟੋ, ਤਸ੍ਮਾ ‘ਚਕ੍ਖੁਸ੍ਸ ਰਹੋ ਇਤਰਸ੍ਮਿਂ ਅਤ੍ਥੇ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤੋ’ਤਿ ਨ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਏਵਂਸਮ੍ਪਦਮਿਦਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ‘ਕਤਂ ਵਾ ਹੋਤੀ’ਤਿ ਇਦਂ ਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ, ਕਸ੍ਮਾ? ਅਕਤਂ ਅਤਿਕ੍ਕਾਮਯਤੋਪਿ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਤ੍ਤਾ, ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਂ ਹੋਤਿ, ਇਧ ਪਨ ਤਿਚੀਵਰਾਧਿਟ੍ਠਾਨਮਧਿਪ੍ਪੇਤਂ. ਤਸ੍ਮਿਂ ਤਿਚੀਵਰਾਧਿਟ੍ਠਾਨੇ ਅਕਤਂ, ਅਰਜਿਤਂ, ਅਕਪ੍ਪਿਯਕਤਞ੍ਚ ‘ਇਮਂ ਸਙ੍ਘਾਟਿਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਮੀ’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤੁਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਤਦਤ੍ਥਦੀਪਨਤ੍ਥਂ ‘ਕਤਂ ਵਾ ਹੋਤੀ’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਇਤਰਥਾ ‘ਨਿਟ੍ਠਿਤਚੀਵਰਸ੍ਮਿਂ ਪਟਿਲਦ੍ਧੇ’ਤਿ ਵਦੇਯ੍ਯ, ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇ ਤਿਚੀਵਰਂ ਦਸਾਹਂ ਅਤਿਕ੍ਕਾਮਯਤੋ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਨ੍ਤਿ ਕਥਂ ਪਞ੍ਞਾਯਤੀਤਿ ਚੇ? ਵਚਨਪ੍ਪਮਾਣਤੋ. ‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਿਚੀਵਰਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤੁਂ ਨ ਵਿਕਪ੍ਪੇਤੁ’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਇਧਾਪਿ ‘ਅਤਿਰੇਕਚੀਵਰਂ ਨਾਮ ਅਨਧਿਟ੍ਠਿਤ’ਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਤਕਮੇਵ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਸਿਯਾ. ਯਸ੍ਮਾ ‘ਕਤਂ ਵਾ ਹੋਤੀ’ਤਿ ਵਚਨੇਨ ਇਧਾਧਿਪ੍ਪੇਤਚੀਵਰੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸੇਸਮ੍ਪਿ ਦਸਾਹਪਰਮਤੋ ਉਤ੍ਤਰਿ ਧਾਰੇਤੁਂ ਨ ਲਬ੍ਭਤੀਤਿ ਅਨੁਜਾਨਨ੍ਤੋ ‘ਅਤਿਰੇਕਚੀਵਰਂ ਨਾਮ ਅਨਧਿਟ੍ਠਿਤਂ ਅਵਿਕਪ੍ਪਿਤ’ਨ੍ਤਿ ਆਹ. ਤਤ੍ਥ ਸਿਯਾ – ਯਥਾ ‘ਅਵਿਕਪ੍ਪਿਤ’ਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੁਦ੍ਧਾਰਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਥਾ ‘ਵਿਕਪ੍ਪਨੁਪਗਂ ਪਚ੍ਛਿਮ’ਨ੍ਤਿਪਿ. ਕਸ੍ਮਾ? ਯਸ੍ਮਾ ਤਿਚੀਵਰਮੇਵ ਦਸਾਹਪਰਮਂ ਧਾਰੇਤਬ੍ਬਂ ‘ਨਿਟ੍ਠਿਤਚੀਵਰਸ੍ਮਿ’ਨ੍ਤਿਆਦਿਅਨੁਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਵਸੇਨ. ਇਤਰਥਾ ਏਕਾਹਾਤਿਕ੍ਕਮੇਪਿ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਂ ਹੋਤਿ ‘ਯੋ ਪਨ, ਭਿਕ੍ਖੁ, ਅਤਿਰੇਕਚੀਵਰਂ ਧਾਰੇਯ੍ਯ, ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਂ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯ’ਨ੍ਤਿ ਵਚਨਤੋ. ਨ ਤਿਚੀਵਰਤੋ ਅਞ੍ਞਮ੍ਪਿ ਚੀਵਰਂ ਦਸਾਹਪਰਮਂ ਧਾਰੇਤਬ੍ਬਂ, ਤਤੋ ਪਰਂ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਂ ‘ਅਨ੍ਤੋਦਸਾਹ’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ. ਯਥਾਹ ‘ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ ਅਨ੍ਤੋਦਸਾਹਂ ਅਧਿਟ੍ਠੇਤਿ, ਵਿਕਪ੍ਪੇਤੀ’ਤਿ, ਇਤਰਥਾ ‘ਅਨ੍ਤੋਦਸਾਹਂ ਅਧਿਟ੍ਠੇਤੀ’ਤਿ ਵਚਨਮਤ੍ਤਮੇਵ ਭਵੇਯ੍ਯ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਅਤ੍ਥੋ ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ. ਇਦਂ ਸਬ੍ਬਂ ਅਪਰੇ ਵਦਨ੍ਤੀ’’ਤਿ. ਏਤ੍ਥ ਅਨ੍ਤੋਕਥਿਨੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਚੀਵਰਂ ਕਤਮੇਵ ਸਨ੍ਤਞ੍ਚੇ, ਦਸਾਹਪਰਮਂ ਧਾਰੇਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਇਦਞ੍ਚਿਮਸ੍ਸ ਸਾਧਨਤ੍ਥਂ ਵੁਤ੍ਤਵਚਨਞ੍ਚ ਪਰਤੋ ਇਧੇਵ ਵੁਤ੍ਤਵਿਚਾਰਣਾਯ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਯੁਤ੍ਤਿਯਾ ਚ ਵਿਰੁਜ੍ਝਤੀਤਿ ਨ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ.

ਇਧੇਵ ਵੁਤ੍ਤਵਿਚਾਰਣਾ ਨਾਮ – ‘‘ਸ੍ਵੇ ਕਥਿਨੁਦ੍ਧਾਰੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਅਜ੍ਜ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਚੀਵਰਂ ਤਦਹੇਵ ਅਨਧਿਟ੍ਠਹਨ੍ਤਸ੍ਸ ਅਰੁਣੁਗ੍ਗਮਨੇ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਂ. ਕਸ੍ਮਾ? ‘‘ਨਿਟ੍ਠਿਤਚੀਵਰਸ੍ਮਿ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਸ੍ਸ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ. ਅਨ੍ਤੋਕਥਿਨੇ ਅਤਿਰੇਕਦਸਾਹਮ੍ਪਿ ਪਰਿਹਾਰਂ ਲਭਤਿ, ਕਥਿਨਤੋ ਉਦ੍ਧਂ ਏਕਦਿਵਸਮ੍ਪਿ ਨ ਲਭਤਿ. ਯਥਾ ਕਿਂ? ਯਥਾ ਅਤ੍ਥਤਕਥਿਨੋ ਸਙ੍ਘੋ ਅਤ੍ਥਤਦਿਵਸਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਯਾਵ ਉਬ੍ਭਾਰਾ ਏਕਦਿਵਸਾਵਸੇਸੇਪਿ ਕਥਿਨੁਬ੍ਭਾਰੇ ਆਨਿਸਂਸਂ ਲਭਤਿ, ਪੁਨਦਿਵਸੇ ਨ ਲਭਤਿ. ਸਚੇ ਸਤਿਸਮ੍ਮੋਸਾ ਭਾਜਨੀਯਚੀਵਰਂ ਨ ਭਾਜਿਤਂ, ਪੁਨਦਿਵਸੇ ਅਨਤ੍ਥਤਕਥਿਨਾਨਮ੍ਪਿ ਸਾਧਾਰਣਂ ਹੋਤਿ. ਦਿਵਸਾ ਚੇ ਸਾਵਸੇਸਾ, ਅਤ੍ਥਤਕਥਿਨਸ੍ਸੇਵ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਪਾਪੁਣਾਤਿ, ਏਵਮੇਵ ਅਤ੍ਥਤਦਿਵਸਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਯਾਵ ਉਬ੍ਭਾਰਾ ਅਨਧਿਟ੍ਠਿਤਂ ਅਵਿਕਪ੍ਪਿਤਂ ਵਟ੍ਟਤਿ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਦਿਵਸਬ੍ਭਨ੍ਤਰਤ੍ਤਾ. ਕਥਿਨਦਿਵਸੋ ਗਣਨੁਪਗੋ ਹੋਤਿ, ਉਬ੍ਭਤਦਿਵਸਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਦਸਾਹਪਰਮਂ ਕਾਲਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਚੀਵਰਂ ਪਰਿਹਾਰਂ ਲਭਤਿ, ਤਤੋ ਪਰਂ ਨ ਲਭਤਿ. ਕਸ੍ਮਾ? ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਦਸਾਹਪਰਮਂ ਅਤਿਰੇਕਚੀਵਰਂ ਧਾਰੇਤੁ’’ਨ੍ਤਿ ਵਚਨਤੋ. ਅਨ੍ਤੋਕਥਿਨੇਪਿ ਏਕਾਦਸੇ ਅਰੁਣੁਗ੍ਗਮਨੇ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਪ੍ਪਸਙ੍ਗਂ ‘‘ਨਿਟ੍ਠਿਤਚੀਵਰਸ੍ਮਿਂ ਉਬ੍ਭਤਸ੍ਮਿਂ ਕਥਿਨੇ’’ਤਿ ਅਯਂ ਅਨੁਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿ ਵਾਰੇਤ੍ਵਾ ਠਿਤਾ, ਨ ਚ ਤੇ ਦਿਵਸੇ ਅਦਿਵਸੇ ਅਕਾਸੀਤਿ. ਤਥਾ ਤਤਿਯਕਥਿਨੇ ਚ ਵਿਚਾਰਿਤਂ ‘‘ਨਿਟ੍ਠਿਤਚੀਵਰਸ੍ਮਿਂ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਉਬ੍ਭਤਸ੍ਮਿਂ ਕਥਿਨੇ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਪਨੇਵ ਅਕਾਲਚੀਵਰਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯਾ’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤੇਨ ਭਗਵਤਾ ਯਂ ਮਯਾ ਹੇਟ੍ਠਾ ਪਠਮਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇ ‘ਦਸਾਹਪਰਮਂ ਅਤਿਰੇਕਚੀਵਰਂ ਧਾਰੇਤਬ੍ਬ’ਨ੍ਤਿ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਂ, ਤਮ੍ਪਿ ਕਥਿਨਮਾਸਤੋ ਬਹਿ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਮੇਵ, ਨ ਅਨ੍ਤੋਤਿ ਦੀਪਿਤਂ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਚ, ‘‘‘ਕਾਲੇਪਿ ਆਦਿਸ੍ਸ ਦਿਨ੍ਨਂ ਏਤਂ ਅਕਾਲਚੀਵਰ’ਨ੍ਤਿ (ਪਾਰਾ. ੫੦੦) ਵਚਨਤੋ ਕਥਿਨੁਬ੍ਭਾਰਤੋ ਉਦ੍ਧਂ ਦਸਾਹਪਰਿਹਾਰਂ ਨ ਲਭਤੀਤਿ ਦੀਪਿਤਂ ਹੋਤਿ, ਤੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਪੁਨ ਕਥਿਨੁਬ੍ਭਾਰਤੋ ਉਦ੍ਧਂ ਪਞ੍ਚ ਦਿਵਸਾਨਿ ਲਭਤੀਤਿ ਪਸਙ੍ਗੋਪਿ ‘ਨਿਟ੍ਠਿਤਚੀਵਰ…ਪੇ… ਖਿਪ੍ਪਮੇਵ ਕਾਰੇਤਬ੍ਬ’ਨ੍ਤਿ ਅਕਾਲਚੀਵਰਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਕਾਲਂ ਨਿਯਮੇਤ੍ਵਾ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਵਾਰਿਤੋ ਹੋਤਿ. ਤਦੁਭਯੇਨ ਕਥਿਨਬ੍ਭਨ੍ਤਰੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਚੀਵਰਂ ਕਥਿਨੁਬ੍ਭਾਰਤੋ ਉਦ੍ਧਂ ਏਕਦਿਵਸਮ੍ਪਿ ਪਰਿਹਾਰਂ ਨ ਲਭਤੀਤਿ ਸਿਦ੍ਧਂ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਚ. ਤਸ੍ਮਾ ਦੁਵਿਧਮ੍ਪੇਤਂ ਵਿਚਾਰਣਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਅਮ੍ਹੇਹਿ ‘‘ਇਧੇਵ ਵੁਤ੍ਤਵਿਚਾਰਣਾਯ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਯੁਤ੍ਤਿਯਾ ਚ ਵਿਰੁਜ੍ਝਤੀਤਿ ਨ ਗਹੇਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਏਤ੍ਥਾਹ – ‘‘ਨਿਟ੍ਠਿਤਚੀਵਰਸ੍ਮਿਂ ਉਬ੍ਭਤਸ੍ਮਿਂ ਕਥਿਨੇ’’ਤਿ ਇਦਂ ਭੁਮ੍ਮਂ ਕਿਂ ਚੀਵਰਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ ਨਿਯਮੇਤਿ, ਉਦਾਹੁ ਧਾਰਣਂ, ਉਦਾਹੁ ਉਭਯਨ੍ਤਿ, ਕਿਞ੍ਚੇਤ੍ਥ, ਯਦਿ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਨਿਯਮੇਤਿ, ਪਚ੍ਛਿਮਕਤ੍ਤਿਕਮਾਸੇ ਏਵ ਉਬ੍ਭਤਸ੍ਮਿਂ ਕਥਿਨੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਚੀਵਰਂ ਤਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਦਸਾਹਂ ਧਾਰੇਤਬ੍ਬਂ ਅਨਿਟ੍ਠਿਤੇਪਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਮਾਸੇਤਿ ਆਪਜ੍ਜਤਿ. ਅਥ ਧਾਰਣਂ ਨਿਯਮੇਤਿ, ਅਨ੍ਤੋਕਥਿਨੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਚੀਵਰਂ ਉਬ੍ਭਤੇਪਿ ਦਸਾਹਪਰਮਂ ਧਾਰੇਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਆਪਜ੍ਜਤਿ. ਅਥ ਉਭਯਂ ਨਿਯਮੇਤਿ, ਤਤਿਯਕਥਿਨੇ ਵਿਯ ਵਿਸੇਸੇਤ੍ਵਾ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ? ਵੁਚ੍ਚਤੇ – ਕਾਮਂ ਉਭਯਂ ਨਿਯਮੇਤਿ, ਨ ਪਨ ਵਿਸੇਸਨੇ ਪਯੋਜਨਂ ਅਤ੍ਥਿ. ਯਂ ਅਨ੍ਤੋਕਥਿਨੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਚੀਵਰਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘‘ਨਿਟ੍ਠਿਤਚੀਵਰਸ੍ਮਿ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਨ ਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘‘ਧਾਰੇਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਸਾਧਿਤਞ੍ਹੇਤਂ. ‘‘ਕਤਂ ਵਾ ਹੋਤੀ’’ਤਿਆਦਿਵਚਨਤੋ ਤਦਤ੍ਥਸਿਦ੍ਧਿ, ਤੇਨ ਪੁਨ ਵਿਸੇਸਨੇ ਪਯੋਜਨਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਨ ਹਿ ਕਤਮੇਵ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਂ ਕਰੋਤਿ, ਨ ਚ ਨਟ੍ਠਾਦਿਕਂ ਧਾਰੇਤੁਂ ਸਕ੍ਕਾਤਿ. ਯੇਨ ਵਾ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੇਨ ਭਗਵਤਾ ਇਦਂ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਂ, ਸੋ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ ਤਤਿਯਕਥਿਨੇ ਪਕਾਸਿਤੋਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਕਸ੍ਮਾ ਤਤ੍ਥ ਪਕਾਸਿਤੋਤਿ ਚੇ? ਵਿਸੇਸਵਿਧਾਨਦਸ੍ਸਨਾਧਿਪ੍ਪਾਯਤੋ. ਵਿਸੇਸਵਿਧਾਨਞ੍ਹਿ ‘‘ਨੋ ਚਸ੍ਸ ਪਾਰਿਪੂਰੀ’’ਤਿਆਦਿ. ਤਤ੍ਥਾਪਿ ‘‘ਚੀਵਰਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ਅਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਕਾਲਚੀਵਰਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ਵਿਸੇਸਨੇਨ ਉਬ੍ਭਤੇਪਿ ਕਥਿਨੇ ਕਾਲਚੀਵਰਂ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਦੀਪੇਤਿ. ਕਿਞ੍ਚੇਤਂ? ਪਚ੍ਛਿਮਕਤ੍ਤਿਕਮਾਸੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਚੀਵਰਂ, ਤੇਨੇਵ ਤਤ੍ਥ ‘‘ਅਨਤ੍ਥਤੇ ਕਥਿਨੇ ਏਕਾਦਸਮਾਸੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਨਿਯਮੇ ਵੁਤ੍ਤਦੋਸਾਭਾਵਸਿਦ੍ਧਿ. ਯਞ੍ਚ ਤਤ੍ਥ ‘‘ਕਾਲੇਪਿ ਆਦਿਸ੍ਸ ਦਿਨ੍ਨਂ ਏਤਂ ਅਕਾਲਚੀਵਰਂ ਨਾਮਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਸ੍ਸ ਦ੍ਵੇ ਅਤ੍ਥਵਿਕਪ੍ਪਾ. ਆਦੇਸਵਸੇਨ ‘‘ਅਕਾਲਚੀਵਰ’’ਨ੍ਤਿ ਲਦ੍ਧਸਙ੍ਖ੍ਯਮ੍ਪਿ ਕਾਲੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਕਾਲਪਰਿਹਾਰਂ ਲਭਤਿ, ਪਗੇਵਾਨਾਦੇਸਨ੍ਤਿ ਅਯਂ ਪਠਮੋ ਵਿਕਪ੍ਪੋ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਨਿਯਮੇ ਵੁਤ੍ਤਦੋਸਾਭਾਵਮੇਵ ਉਪਤ੍ਥਮ੍ਭੇਤਿ. ਤਥਾ ਆਦੇਸਵਸੇਨ ਅਕਾਲਚੀਵਰਸਙ੍ਖ੍ਯਂ ਗਤਂ ਚੀਵਰਕਾਲੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਚੀਵਰਕਾਲਤੋ ਪਰਂ ਦਸਾਹਪਰਿਹਾਰਂ ਨ ਲਭਤਿ, ਪਗੇਵਾਨਾਦੇਸਨ੍ਤਿ ਅਯਂ ਦੁਤਿਯੋ ਧਾਰਣਨਿਯਮੇ ਵੁਤ੍ਤਦੋਸਾਭਾਵਮੇਵ ਉਪਤ੍ਥਮ੍ਭੇਤਿ. ਯਦਿ ਏਵਂ ਆਦੇਸਵਸੇਨ ਅਕਾਲਚੀਵਰਸ੍ਸ ਅਕਾਲਚੀਵਰਤਾ ਕਿਮਤ੍ਥਿਕਾਤਿ ਚੇ? ਸਙ੍ਘੁਦ੍ਦੇਸਿਕਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਤਕਥਿਨਸ੍ਸਪਿ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਸਾਧਾਰਣਭਾਵਤ੍ਥਿਕਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ.

ਅਪਿਚ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਕਥਿਨਦਿਵਸਾਪਿ ਦਿਵਸਾਵ. ਏਵਂ ਗਣਨੁਪਗਤ੍ਤਾ ਅਕਾਲਚੀਵਰਸਙ੍ਖਯਾਪਟਿਲਾਭਾਨੁਭਾਵੇਨ ‘‘ਉਬ੍ਭਤਸ੍ਮਿਂ ਕਥਿਨੇ’’ਤਿ ਵਚਨਾਪੇਕ੍ਖਸ੍ਸ ਅਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਤ੍ਤਾ ਤਦਨੁਲੋਮਤ੍ਤਾ ‘‘ਕਾਲਚੀਵਰਸ੍ਸਪੀ’’ਤਿ ਏਵਂ ਸਬ੍ਬਥਾ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧਂ ਏਤ੍ਥ ਵਚਨਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਅਪਿਚ ਅਤ੍ਥਿ ਏਕਚ੍ਚੇਨ ਕਥਿਨੁਦ੍ਧਾਰੇਨ ਉਬ੍ਭਤੇ ਕਥਿਨੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਏਕਚ੍ਚਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਕਾਲਚੀਵਰਂ ਹੋਤਿ, ਏਕਚ੍ਚਸ੍ਸ ਅਕਾਲਚੀਵਰਂ, ਤਂ ਸੀਮਾਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਸ੍ਸ, ਨੋ ਉਬ੍ਭਾਰਗਤਂ. ਤਂ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਵਸੇਨ ਉਬ੍ਭਤੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਇਤਰੇਸਂ ਅਞ੍ਞਤਰੇਨ ਉਬ੍ਭਤੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਤਞ੍ਹਿ ਯਸ੍ਸ ਉਬ੍ਭਤਂ, ਤਸ੍ਸ ਅਕਾਲਚੀਵਰਂ, ਇਤਰਸ੍ਸ ਕਾਲਚੀਵਰਂ. ਤਥਾ ਅਤ੍ਥਿ ਏਕਚ੍ਚੇਨ ਕਥਿਨੁਦ੍ਧਾਰੇਨ ਉਬ੍ਭਤੇ ਕਥਿਨੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਸਬ੍ਬਸ੍ਸਪਿ ਅਕਾਲਚੀਵਰਮੇਵ ਹੋਤਿ. ਤਂ ਯਥਾਠਪਿਤਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਤਥਾ ਅਤ੍ਥਿ ਉਬ੍ਭਤਸ੍ਮਿਂ ਕਥਿਨੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਵਸ੍ਸਾਨਸ੍ਸ ਪਚ੍ਛਿਮੇ ਮਾਸੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ. ਤਥਾ ਅਤ੍ਥਿ ਉਬ੍ਭਤਸ੍ਮਿਂ ਕਥਿਨੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਅਕਾਲਚੀਵਰਂ, ਤਂ ਹੇਮਨ੍ਤੇ, ਗਿਮ੍ਹੇ ਵਾ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਏਵਂ ਪੁਗ੍ਗਲਕਾਲਭੇਦਤੋ ਬਹੁਵਿਧਤ੍ਤਾ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ‘‘ਉਬ੍ਭਤਸ੍ਮਿਂ ਕਥਿਨੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨ’’ਨ੍ਤਿ ਨ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਅਨੇਕਂਸਿਕਤ੍ਤਾ ਇਮਮ੍ਪਿ ਅਤ੍ਥਵਿਕਪ੍ਪਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਉਬ੍ਭਤਸ੍ਮਿਂ ਕਥਿਨੇਤਿ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਕਥਿਨਂ ਉਬ੍ਭਤਂ ਹੋਤੀ’’ਤਿ. ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਸਿਦ੍ਧੇਪਿ ‘‘ਅਟ੍ਠਨ੍ਨਂ ਮਾਤਿਕਾਨਂ ਅਞ੍ਞਤਰਾਯਾ’’ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਧਾਰਯਾਮੀ’’ਤਿ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਵਿਭਙ੍ਗੇ ਆਗਤੋਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੋ. ‘‘ਏਵ’’ਨ੍ਤਿ ਵਚਨੇਨ ਵਚਨਭੇਦੋ ਤਤ੍ਥ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ.

‘‘ਵਿਕਪ੍ਪਨੁਪਗਂ ਪਚ੍ਛਿਮ’’ਨ੍ਤਿ ਇਦਂ ਸਬ੍ਬਸਙ੍ਗਾਹਿਕਤ੍ਤਾ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਅਧਿਟ੍ਠਾਨੁਪਗਂ ਪਚ੍ਛਿਮ’’ਨ੍ਤਿ ਅਸਬ੍ਬਸਙ੍ਗਾਹਿਕਂ. ਨ ਹਿ ਯਤ੍ਤਕਂ ਸਙ੍ਘਾਟਿ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨੁਪਗਂ ਪਚ੍ਛਿਮਂ, ਤਤ੍ਤਕਂ ਅਨ੍ਤਰਵਾਸਕਾਦਿ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨੁਪਗਂ ਪਚ੍ਛਿਮਂ ਹੋਤਿ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਸ੍ਸ ਬਹੁਵਿਧਤ੍ਤਾ. ਨ ਏਵਂ ਵਿਕਪ੍ਪਨਾਯ ਭੇਦੋ ਤਸ੍ਸਾ ਏਕਵਿਧਤ੍ਤਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ‘‘ਏਕਾਦਸੇ ਅਰੁਣੁਗ੍ਗਮਨੇ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯ’’ਨ੍ਤਿ ਅਨ੍ਤਿਮਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਤਤੋ ਪੁਰਿਮਤਰਸ੍ਮਿਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਅਨ੍ਤਿਮਂ ਨਾਮ ਅਪਰਕਤ੍ਤਿਕਾਯ ਪਠਮਾਰੁਣੁਗ੍ਗਮਨਂ. ਤਞ੍ਹਿ ਕਾਲਤ੍ਤਾ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਂ ਨ ਕਰੋਤਿ, ਤੇਨੇਵਾਹ ਅਚ੍ਚੇਕਚੀਵਰਸਿਕ੍ਖਾਪਦਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ‘‘ਛਟ੍ਠਿਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਪਨ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਅਨਚ੍ਚੇਕਚੀਵਰਮ੍ਪਿ ਪਚ੍ਚੁਦ੍ਧਰਿਤ੍ਵਾ ਠਪਿਤਚੀਵਰਮ੍ਪਿ ਏਤਂ ਪਰਿਹਾਰਂ ਲਭਤਿਯੇਵਾ’’ਤਿ (ਪਾਰਾ. ਅਟ੍ਠ. ੨.੬੪੬-੯). ਇਮਂਯੇਵ ਨਯਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘‘ਅਚ੍ਚੇਕਚੀਵਰਸ੍ਸ ਅਨਤ੍ਥਤੇ ਕਥਿਨੇ ਏਕਾਦਸਦਿਵਸਾਧਿਕੋ ਮਾਸੋ, ਅਤ੍ਥਤੇ ਕਥਿਨੇ ਏਕਾਦਸਦਿਵਸਾਧਿਕਾ ਪਞ੍ਚ ਮਾਸਾ, ਤਤੋ ਪਰਂ ਏਕਦਿਵਸਮ੍ਪਿ ਪਰਿਹਾਰੋ ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਤਤ੍ਥੇਵਾਹ. ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਨਯੇ ਸਿਦ੍ਧੇ ਅਨਚ੍ਚੇਕਚੀਵਰਂ ਦ੍ਵਾਦਸਾਹੇ ਨ ਲਭਤੀਤਿ ਸਿਦ੍ਧਮੇਵ ਹੋਤਿ. ਤਤੋ ‘‘ਅਨਚ੍ਚੇਕਚੀਵਰੇ ਅਨਚ੍ਚੇਕਚੀਵਰਸਞ੍ਞੀ, ਅਨਾਪਤ੍ਤੀ’’ਤਿ (ਪਾਰਾ. ੬੫੦) ਏਤ੍ਥ ਅਚ੍ਚੇਕਚੀਵਰਸਦਿਸੇ ਅਞ੍ਞਸ੍ਮਿਂ ਅਨਧਿਟ੍ਠਿਤੇਤਿ ਸਿਦ੍ਧਂ ਹੋਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਪਨ ‘‘ਪਞ੍ਚ ਮਾਸਾ’’ਤਿ ਉਕ੍ਕਟ੍ਠਪਰਿਚ੍ਛੇਦਵਚਨਂ. ਵਸ੍ਸਿਕਸਾਟਿਕਞ੍ਚ ਅਵਸ੍ਸਿਕਸਾਟਿਕਭਾਵਂ ਪਤ੍ਵਾ ਏਕਾਦਸਮਾਸੇ ਪਰਿਹਾਰਂ ਲਭਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਦਸਾਹਾਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਂ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਆਪਤ੍ਤਿਵੁਟ੍ਠਾਨੇ ‘‘ਦਸਾਹਪ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਂ ਪਕ੍ਖਅਤਿਰੇਕਪਕ੍ਖਮਾਸਅਤਿਰੇਕਮਾਸਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਵਚਨਭੇਦੋ ਵਿਯ, ਨ ਇਧ ਵਚਨਭੇਦੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਂਵਚ੍ਛਰਾਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਮ੍ਪਿ ਦਸਾਹਾਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਮੇਵ ਨਾਮ, ਤਥਾ ਦੁਤਿਯਕਥਿਨੇਪਿ ਸਂਵਚ੍ਛਰਵਿਪ੍ਪਵੁਤ੍ਥਮ੍ਪਿ ਰਤ੍ਤਿਵਿਪ੍ਪਵੁਤ੍ਥਮੇਵ. ਤਤਿਯੇ ਸਂਵਚ੍ਛਰਾਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਮ੍ਪਿ ਮਾਸਾਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਮੇਵ ਨਾਮਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ‘‘ਅਨਧਿਟ੍ਠਿਤੇ ਅਧਿਟ੍ਠਿਤਸਞ੍ਞੀ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਂ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯ’’ਨ੍ਤਿ ਇਦਮੇਕਸ੍ਸ ਤਿਕਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਸ੍ਸ ਆਦਿਪਦਦੀਪਨਂ. ਏਸ ਨਯੋ ਅਵਿਕਪ੍ਪਿਤੇਤਿਆਦੀਸੁਪਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਏਤ੍ਥ ਅਟ੍ਠਸੁ ਤਿਕਚ੍ਛੇਦੇਸੁ ਏਕਂ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਤ੍ਵਾ ਇਤਰੇਸਂ ਏਕੇਕਮਾਦਿਪਦਂ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਹ੍ਵਾ ਦ੍ਵੇ ਦ੍ਵੇ ਭਗਵਤਾਵ ਸਙ੍ਖਿਤ੍ਤਤ੍ਤਾਤਿ ਬਹੂਸੁਪਿ ਤਿਕਚ੍ਛੇਦੇਸੁ ਸਮ੍ਭਵਨ੍ਤੇਸੁ ਏਕੋ ਏਵ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ‘‘ਅਯਂ ਵਿਨਯਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਤਾ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਦੁਕ੍ਕਟਵਾਰੇਸੁ ਪਨ ਏਕਂ ਦੁਕ੍ਕਟਂ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਤ੍ਵਾ ਸੇਸਾਨਿ ਸਤ੍ਤ ਤਥੇਵ ਸਙ੍ਖਿਤ੍ਤਾਨਿ. ਤਥਾ ਅਨ੍ਤਿਮਨ੍ਤਿਮੋ ਏਕੇਕੋ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿਕੋਟ੍ਠਾਸੋਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ ਅਨ੍ਤੋਦਸਾਹਨ੍ਤਿ ਅਯਂ ਸਙ੍ਖੇਪਤ੍ਥੋ – ਤਂ ਦਸਾਹਪਰਮਂ ਧਾਰੇਤਬ੍ਬਂ. ਤਂ ਅਤਿਰੇਕਚੀਵਰਂ ਯਥਾਸਕਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਂ ਅਨ੍ਤੋਦਸਾਹਂ ਅਧਿਟ੍ਠੇਤਿ ਵਾ ਵਿਕਪ੍ਪੇਤਿ ਵਾ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤਿ ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਧਮ੍ਮਤਾਯ ਨਸ੍ਸਤਿ ਵਾ ਵਿਨਸ੍ਸਤਿ ਵਾ ਡਯ੍ਹਤਿ ਵਾ ਅਞ੍ਞੋ ਵਾ ਤਂ ਅਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਗਣ੍ਹਾਤਿ ਵਿਸ੍ਸਾਸਨ੍ਤੋ ਵਾ ਗਣ੍ਹਾਤਿ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਤੋ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ. ਦੁਕ੍ਕਟਤੋ ਪਨ ਸਿਯਾ ਆਪਤ੍ਤਿ ਸਿਯਾ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ ਸਞ੍ਞਾਭੇਦੇਨ. ਅਨ੍ਤਿਮਾਨਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਪਦਾਨਂ ਵਸੇਨ ਅਨਚ੍ਛਿਨ੍ਨੇ ਅਚ੍ਛਿਨ੍ਨਸਞ੍ਞੀ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਂ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਂ. ਅਵਿਸ੍ਸਾਸਗ੍ਗਾਹੇ ਵਿਸ੍ਸਾਸਗ੍ਗਾਹਸਞ੍ਞੀ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਂ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਨ੍ਤਿਆਦਿਕਾ ਦ੍ਵੇ ਤਿਕਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਾ, ਦ੍ਵੇ ਚ ਦੁਕ੍ਕਟਾ ਸਙ੍ਖਿਤ੍ਤਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਏਤ੍ਥ ਹਿ ਯਦਿ ਅਨ੍ਤੋਦਸਾਹਂ ਅਧਿਟ੍ਠੇਤਿ, ਦਸਾਹਪਰਮਂ ਅਰੁਣਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਦਿਵਸਭਾਗੇ ਅਧਿਟ੍ਠਹਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਅਯਂ ਤਾਵ ਪਾਲ਼ਿਵਿਨਿਚ੍ਛਯੋ.

ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਪਨ ਇਤੋ ਗਰੁਕਤਰਾਨੀਤਿਆਦਿਮ੍ਹਿ ਅਯਂ ਚੋਦਨਾਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮੋ ਵਿਨਿਚ੍ਛਯੋ – ਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ਪਨਸ੍ਸ ਇਤੋ ਨਿਸ੍ਸਟ੍ਠਚੀਵਰਦਾਨਤੋ ਗਰੁਕਮ੍ਪਿ ਞਤ੍ਤਿਦੁਤਿਯਕਮ੍ਮਂ ਯਥਾ ਅਪਲੋਕਨੇਨ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਏਵਮਿਦਂ ਞਤ੍ਤਿਯਾ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਮ੍ਪਿ ਪਕਤਿਵਚਨੇਨ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ. ਯਦਿ ਏਵਂ ਪਰਿਵਾਰੇ ਕਮ੍ਮਵਗ੍ਗਸ੍ਸ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ‘‘ਞਤ੍ਤਿਕਮ੍ਮਮ੍ਪਿ ਏਕਂ ਞਤ੍ਤਿਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾਵ ਕਾਤਬ੍ਬਂ, ਅਪਲੋਕਨਕਮ੍ਮਾਦਿਵਸੇਨ ਨ ਕਾਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ (ਪਰਿ. ਅਟ੍ਠ. ੪੮੨) ਯਂ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤੇਨ ਵਿਰੁਜ੍ਝੇਯ੍ਯ. ਤੇਨੇਤਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਤੇਸਂ ਏਤਂ ਅਨੁਲੋਮ’’ਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਨੁਲੋਮਨਯੇਨੇਵ ਤਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਨਿਯਮਂ ਪਨ ਯਥਾ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿਉਪੋਸਥੋ ਵਿਨਾ ਞਤ੍ਤਿਯਾ ਹੋਤਿ, ਏਵਂ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਨਿਸ੍ਸਟ੍ਠਚੀਵਰਦਾਨਮ੍ਪੀਤਿ ਵਦਾਮ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਦੇਮਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਕਥਂ ਪਨੇਤਂ ਞਾਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ? ਤਦਨੁਲੋਮਤ੍ਤਾਤਿ. ਏਕਦੇਵੇਦਂ ਞਤ੍ਤਿਕਮ੍ਮਂ ਅਪਲੋਕਨੇਨਾਪਿ ਕਾਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਸਾਧਨਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਆਚਰਿਯੋ. ਅਨੁਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ਪਨੇਤ੍ਥ ਚੋਦਨਂ ਕਤ੍ਵਾ ‘‘ਏਤਂ ਸਾਧਿਤਂ. ਞਤ੍ਤਿਕਮ੍ਮਂ ਏਕਂ ਞਤ੍ਤਿਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾਵ ਕਾਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਪਾਲ਼ਿਯਾ ਆਗਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਇਦਂ ਪਨ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਨਾਗਤਂ, ਲੇਸਤੋ ਆਹਰਿਤ੍ਵਾ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਕਤ੍ਵਾ ਏਤਂ ਅਪਲੋਕਨੇਨਾਪਿ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ.

੪੬੮. ਏਸ ਨਯੋਤਿ ਅਞ੍ਞੇਸਂ ਚੀਵਰੇਸੁ ਉਪਚਿਕਾਦੀਹਿ ਖਾਯਿਤੇਸੁ ਮਮਪਿ ਖਾਯਿਤਾਨੀਤਿਆਦਿ. ‘‘ਅਞ੍ਞੇਨ ਕਤਂ…ਪੇ… ਸਾਧਕ’’ਨ੍ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਸਮਾਨਜਾਤਿਕਂ, ਏਕਤ੍ਥਜਾਤਿਕਞ੍ਚ ਤਤਿਯਕਥਿਨਂ ਪਠਮਸਮਾਨਮੇਵਾਤਿ ਸਿਦ੍ਧਂ ਹੋਤਿ.

੪੬੯. ਤਿਚੀਵਰਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤੁਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਤਿਚੀਵਰਂ ਤਿਚੀਵਰਾਧਿਟ੍ਠਾਨੇਨ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤਬ੍ਬਯੁਤ੍ਤਕਂ, ਯਂ ਵਾ ਤਿਚੀਵਰਾਧਿਟ੍ਠਾਨੇਨ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤੁਂ ਅਵਿਕਪ੍ਪੇਤੁਂ ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਤਸ੍ਸ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਕਾਲਪਰਿਚ੍ਛੇਦਾਭਾਵਤੋ ਸਬ੍ਬਕਾਲਂ ਇਚ੍ਛਨ੍ਤਸ੍ਸ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤੁਂਯੇਵ ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਤਂ ਕਾਲਪਰਿਚ੍ਛੇਦਂ ਕਤ੍ਵਾ ਵਿਕਪ੍ਪੇਤੁਂ ਨਾਨੁਜਾਨਾਮਿ. ਸਤਿ ਪਨ ਪਚ੍ਚਯੇ ਯਦਾ ਤਦਾ ਵਾ ਪਚ੍ਚੁਦ੍ਧਰਿਤ੍ਵਾ ਵਿਕਪ੍ਪੇਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ‘‘ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ ਅਨ੍ਤੋਦਸਾਹਂ ਅਧਿਟ੍ਠੇਤਿ, ਵਿਕਪ੍ਪੇਤੀ’’ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਸਿਦ੍ਧਂ ਹੋਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਮੇਤਂ. ਵਸ੍ਸਿਕਸਾਟਿਕਂ ਤਤੋ ਪਰਂ ਵਿਕਪ੍ਪੇਤੁਂਯੇਵ ਨਾਧਿਟ੍ਠਾਤੁਂ. ਵਤ੍ਥਞ੍ਹਿ ਕਤਪਰਿਯੋਸਿਤਂ ਅਨ੍ਤੋਚਤੁਮਾਸੇ ਵਸ੍ਸਾਨਦਿਵਸਂ ਆਦਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਅਨ੍ਤੋਦਸਾਹੇ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤੁਂ ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਚਤੁਮਾਸਤੋ ਉਦ੍ਧਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਨ੍ਤਕਂ ਕਤ੍ਵਾ ਠਪਿਤੁਕਾਮੇਨ ਵਿਕਪ੍ਪੇਤੁਂ ਅਨੁਜਾਨਾਮੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸੁਗਤਚੀਵਰਤੋ ਊਨਕਨ੍ਤਿ ਤਿਣ੍ਣਮ੍ਪਿ ਚੀਵਰਾਨਂ ਉਕ੍ਕਟ੍ਠਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ. ‘‘ਤਿਚੀਵਰਂ ਪਨ ਪਰਿਕ੍ਖਾਰਚੋਲ਼ਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਵਾਦੇ ਪਨ ਸਤਿ ਤਥਾਰੂਪਪਚ੍ਚਯੇ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਯਥਾ ਸਤਿ ਪਚ੍ਚਯੇ ਵਿਕਪ੍ਪੇਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਸਾਧਿਤਮੇਤਂ, ਪਗੇਵ ਅਞ੍ਞੇਨ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨੇਨ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤੁਂ. ‘‘ਅਨ੍ਤੋਦਸਾਹਂ ਅਧਿਟ੍ਠੇਤਿ, ਵਿਕਪ੍ਪੇਤੀ’’ਤਿ ਅਨਿਯਮਤੋ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਸਙ੍ਘਾਟਿ, ਉਤ੍ਤਰਾਸਙ੍ਗੋ, ਅਨ੍ਤਰਵਾਸਕਨ੍ਤਿ ਅਧਿਟ੍ਠਿਤਾਨਧਿਟ੍ਠਿਤਾਨਂ ਸਮਾਨਮੇਵ ਨਾਮਂ. ‘‘ਅਯਂ ਸਙ੍ਘਾਟੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਮਹਾਵ. ੧੨੬) ਹਿ ਅਨਧਿਟ੍ਠਿਤਾ ਵੁਤ੍ਤਾ. ‘‘ਤਿਚੀਵਰੇਨ ਵਿਪ੍ਪਵਸੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਅਧਿਟ੍ਠਿਤਾ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਸਾਮਨ੍ਤਵਿਹਾਰੇ ਵਾਤਿ ਗੋਚਰਗਾਮਤੋ ਵਿਹਾਰੇਤਿ ਧਮ੍ਮਸਿਰਿਤ੍ਥੇਰੋ. ਦੂਰਤਰੇਪਿ ਲਬ੍ਭਤੇਵਾਤਿ ਆਚਰਿਯੋ. ਅਨੁਗਣ੍ਠਿਪਦੇਪਿ ‘‘ਸਾਮਨ੍ਤਵਿਹਾਰੇ ਵਾਤਿ ਦੇਸਨਾਸੀਸਮਤ੍ਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਠਪਿਤਟ੍ਠਾਨਂ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਤ੍ਵਾ ਦੂਰੇ ਠਿਤਮ੍ਪਿ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਸਾਮਨ੍ਤਵਿਹਾਰੋ ਨਾਮ ਯਤ੍ਥ ਤਦਹੇਵ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਨਿਵਤ੍ਤਿਤੁਂ ਸਕ੍ਕਾ. ਰਤ੍ਤਿਵਿਪ੍ਪਵਾਸਂ ਰਕ੍ਖਨ੍ਤੇਨ ਤਤੋ ਦੂਰੇ ਠਿਤਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤੁਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਏਵਂ ਕਿਰ ਮਹਾਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ. ਕੇਚਿ ‘‘ਚੀਵਰਵਂਸੇ ਠਪਿਤਂ ਅਞ੍ਞੋ ਪਰਿਵਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਨਾਗਦਨ੍ਤੇ ਠਪੇਤਿ, ਤਂ ਅਜਾਨਿਤ੍ਵਾ ਅਧਿਟ੍ਠਹਨ੍ਤਸ੍ਸਪਿ ਰੁਹਤਿ ਚੀਵਰਸ੍ਸ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖਿਤਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਅਧਿਟ੍ਠਹਿਤ੍ਵਾਤਿ ਪਰਿਕ੍ਖਾਰਚੋਲ਼ਾਦਿਵਸੇਨ. ਮਹਨ੍ਤਤਰਮੇਵਾਤਿਆਦਿ ਸਬ੍ਬਾਧਿਟ੍ਠਾਨਸਾਧਾਰਣਲਕ੍ਖਣਂ. ਤਤ੍ਥ ਪੁਨ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤਬ੍ਬਮੇਵਾਤਿ ਅਧਿਟ੍ਠਿਤਚੀਵਰਸ੍ਸ ਏਕਦੇਸਭੂਤਤ੍ਤਾ. ਅਨਧਿਟ੍ਠਿਤਞ੍ਚੇ, ਅਧਿਟ੍ਠਿਤਸ੍ਸ ਅਪ੍ਪਭਾਵੇਨ ਏਕਦੇਸਭੂਤਂ ਅਧਿਟ੍ਠਿਤਸਙ੍ਖ੍ਯਮੇਵ ਗਚ੍ਛਤਿ. ਤਥਾ ਅਧਿਟ੍ਠਿਤਞ੍ਚੇ, ਅਨਧਿਟ੍ਠਿਤਸ੍ਸ ਏਕਦੇਸਭੂਤਂ ਅਨਧਿਟ੍ਠਿਤਸਙ੍ਖ੍ਯਂ ਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਹਿ ਲਕ੍ਖਣਂ, ਨ ਕੇਵਲਞ੍ਚੇਤ੍ਥ ਦੁਤਿਯਪਟ੍ਟਮੇਵ, ਤਤਿਯਪਟ੍ਟਾਦਿਕਮ੍ਪਿ. ਯਥਾਹ ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ…ਪੇ… ਉਤੁਦ੍ਧਟਾਨਂ ਦੁਸ੍ਸਾਨਂ ਚਤੁਗ੍ਗੁਣਂ ਸਙ੍ਘਾਟਿਂ…ਪੇ… ਪਂਸੁਕੂਲੇ ਯਾਵਦਤ੍ਥ’’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੩੪੮).

ਅਵਸੇਸਾ ਭਿਕ੍ਖੂਤਿ ਵਕ੍ਖਮਾਨਕਾਲੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨਾ ਭਿਕ੍ਖੂ. ਤਸ੍ਮਾ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਯਥਾ ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਿਚੀਵਰਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤੁਂ ਨ ਵਿਕਪ੍ਪੇਤੁ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਏਵਂ ਪਰਿਕ੍ਖਾਰਚੋਲ਼ਮ੍ਪਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਨ ਤਸ੍ਸ ਉਕ੍ਕਟ੍ਠਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ ਵੁਤ੍ਤੋ, ਨ ਚ ਸਙ੍ਖ੍ਯਾਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਤੀਣਿਪਿ ਚੀਵਰਾਨਿ ਪਚ੍ਚੁਦ੍ਧਰਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਇਮਾਨਿ ਚੀਵਰਾਨਿ ਪਰਿਕ੍ਖਾਰਚੋਲ਼ਾਨਿ ਅਧਿਟ੍ਠਾਮੀ’’ਤਿ ਅਧਿਟ੍ਠਹਿਤ੍ਵਾ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ‘‘ਨਿਧਾਨਮੁਖਮੇਤ’’ਨ੍ਤਿ ਕਥਂ ਪਞ੍ਞਾਯਤੀਤਿ ਚੇ? ‘‘ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਂ ਹੋਤਿ ਤਿਚੀਵਰਂ, ਅਤ੍ਥੋ ਚ ਹੋਤਿ ਪਰਿਸ੍ਸਾਵਨੇਹਿਪਿ ਥਵਿਕਾਹਿਪੀ’’ਤਿ ਏਤਸ੍ਮਿਂ ਵਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਰਿਕ੍ਖਾਰਚੋਲ਼’’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੩੫੮) ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਤ੍ਤਾ. ਭਿਕ੍ਖੂਨਞ੍ਚ ਏਕਮੇਵ ਪਰਿਸ੍ਸਾਵਨਂ, ਥਵਿਕਾ ਵਾ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਨ ਦ੍ਵੇ ਵਾ ਤੀਣਿ ਵਾਤਿ ਪਟਿਕ੍ਖੇਪਾਭਾਵਤੋ ਵਿਕਪ੍ਪਨੁਪਗਪਚ੍ਛਿਮਪ੍ਪਮਾਣਾਨਿ, ਅਤਿਰੇਕਪ੍ਪਮਾਣਾਨਿ ਵਾ ਪਰਿਸ੍ਸਾਵਨਾਦੀਨਿ ਪਰਿਕ੍ਖਾਰਾਨਿ ਕਪ੍ਪਨ੍ਤੀਤਿ ਸਿਦ੍ਧਂ. ਯਦਿ ਏਵਂ ‘‘ਯਂਨੂਨਾਹਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਚੀਵਰੇ ਸੀਮਂ ਬਨ੍ਧੇਯ੍ਯਂ ਮਰਿਯਾਦਂ ਠਪੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੩੪੬) ਵਚਨਵਿਰੋਧੋਤਿ ਚੇ? ਨ, ਅਨੁਸਨ੍ਧਿਯਾ ਅਜਾਨਨਤੋ, ਵਿਰੋਧਤੋ ਚ. ਕਿਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ? ਚੀਵਰਕ੍ਖਨ੍ਧਕੇ (ਮਹਾਵ. ੩੨੬ ਆਦਯੋ) ਪਠਮਂ ਗਹਪਤਿਚੀਵਰਂ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਂ, ਤਤੋ ਪਾਵਾਰਕੋਸਿਯਕੋਜਵਕਮ੍ਬਲਾਦਿ. ਤਤੋ ‘‘ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਉਚ੍ਚਾਵਚਾਨਿ ਚੀਵਰਾਨਿ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਅਥ ਖੋ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਏਤਦਹੋਸਿ ‘ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ ਭਗਵਤਾ ਚੀਵਰਂ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਂ, ਕਿਂ ਅਨਨੁਞ੍ਞਾਤ’’’ਨ੍ਤਿ ਏਤਸ੍ਮਿਂ ਵਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਛ ਚੀਵਰਾਨਿ ਖੋਮ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ (ਮਹਾਵ. ੩੩੯) ਕਪ੍ਪਿਯਚੀਵਰਜਾਤਿ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਾ, ਨ ਪਨ ਸਙ੍ਖ੍ਯਾਪਮਾਣਂ. ਤਤੋ ‘‘ਅਦ੍ਦਸ ਭਗਵਾ…ਪੇ… ਸਮ੍ਬਹੁਲੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਚੀਵਰੇਹਿ ਉਬ੍ਭਣ੍ਡਿਤੇ ਸੀਸੇਪਿ ਚੀਵਰਭਿਸਿਂ ਕਰਿਤ੍ਵਾ ਖਨ੍ਧੇਪਿ ਚੀਵਰਭਿਸਿਂ ਕਰਿਤ੍ਵਾ ਕਟਿਯਾਪਿ ਚੀਵਰਭਿਸਿਂ ਕਰਿਤ੍ਵਾ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤੇ, ਦਿਸ੍ਵਾਨ ਭਗਵਤੋ ਏਤਦਹੋਸਿ…ਪੇ… ਯੇਪਿ ਖੋ ਤੇ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤਾ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਧਮ੍ਮਵਿਨਯੇ ਸੀਤਾਲੁਕਾ ਸੀਤਭੀਰੁਕਾ, ਤੇਪਿ ਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਿ ਤਿਚੀਵਰੇਨ ਯਾਪੇਤੁਂ, ਯਂਨੂਨਾਹਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਚੀਵਰੇ ਸੀਮਂ ਬਨ੍ਧੇਯ੍ਯਂ ਮਰਿਯਾਦਂ ਠਪੇਯ੍ਯਂ ਤਿਚੀਵਰਂ ਅਨੁਜਾਨੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੩੪੬) ਚੀਵਰਂ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਂ, ਤਞ੍ਚ ਖੋ ਏਕਮੇਵ. ਛਬ੍ਬਗ੍ਗਿਯਾ ਪਨ ਮਿਚ੍ਛਾ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਬਹੂਨਿ ਪਰਿਹਰਿਂਸੁ. ਤਾਨਿ ਨੇਸਂ ਅਤਿਰੇਕਟ੍ਠਾਨੇ ਠਿਤਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਤਤੋ ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਦਸਾਹਪਰਮਂ ਅਤਿਰੇਕਚੀਵਰਂ ਧਾਰੇਤੁ’’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੩੪੭) ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਂ, ਤੇਨੇਤਂ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ. ਅਤਿਰੇਕਾਨਿ ਬਹੂਨਿ ਚੀਵਰਾਨਿ ਤੇ ਪਰਿਹਰਿਂਸੁ, ‘‘ਤਾਨਿ ਦਸਾਹਪਰਮਮੇਵ ਧਾਰੇਤੁਂ ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਨ ਤਮੇਵੇਕ’’ਨ੍ਤਿ ਵਦਨ੍ਤੇਨ ਯਾ ਪੁਬ੍ਬੇ ਤਿਚੀਵਰਾਧਿਟ੍ਠਾਨਸਙ੍ਖਾਤਾ ਚੀਵਰੇ ਸੀਮਾਬਦ੍ਧਾ, ਮਰਿਯਾਦਾ ਚ ਠਪਿਤਾ, ਤਾਯ ਸਤਿਪਿ ਤਿਚੀਵਰਬਾਹੁਲ੍ਲਪਰਿਹਰਣਕ੍ਕਮੋ ਦਸ੍ਸਿਤੋ ਦਿਵਸਪਰਿਚ੍ਛੇਦਵਸੇਨ. ਤਤੋ ਪਰਂ ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਤਿਰੇਕਚੀਵਰਂ ਵਿਕਪ੍ਪੇਤੁ’’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੩੪੭) ਅਨੁਜਾਨਨ੍ਤੇਨ ਵਿਨਾਪਿ ਦਿਵਸਪਰਿਚ੍ਛੇਦੇਨ ਅਤਿਰੇਕਚੀਵਰਪਰਿਹਰਣਕ੍ਕਮੋ ਦਸ੍ਸਿਤੋਤਿ ਦ੍ਵੇਪਿ ਤਾਨਿ ਨਿਧਾਨਮੁਖਾਨੀਤਿ ਸਿਦ੍ਧਂ. ਤਥਾ ਪਰਿਕ੍ਖਾਰਚੋਲ਼ਾਧਿਟ੍ਠਾਨਮ੍ਪਿ ਸਿਯਾ, ਅਞ੍ਞਥਾ ਇਤਰਚੀਵਰਾਧਿਟ੍ਠਾਨਾਨੁਜਾਨਨਵਿਰੋਧੋ ਸਿਯਾ ਸੀਮਾਮਰਿਯਾਦਟ੍ਠਪਨਵਿਰੋਧਤੋ. ਤਿਚੀਵਰਾਧਿਟ੍ਠਾਨਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਯੇਵ ਤਿਚੀਵਰਮਰਿਯਾਦਾ ਹੋਤਿ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਪਾਟੇਕ੍ਕਂ ਨਿਧਾਨਮੁਖਮੇਤ’’ਨ੍ਤਿ. ‘‘ਪਠਮਂ ਤਿਚੀਵਰਂ ਤਿਚੀਵਰਾਧਿਟ੍ਠਾਨੇਨ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤਬ੍ਬਂ, ਪੁਨ ਪਰਿਹਰਿਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੇਨ ਪਚ੍ਚੁਦ੍ਧਰਿਤ੍ਵਾ ਪਰਿਕ੍ਖਾਰਚੋਲ਼ਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤਬ੍ਬਂ, ਨ ਤ੍ਵੇਵ ਆਦਿਤੋਵ ਇਦਂ ਵੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਯਥਾ ਤਿਚੀਵਰਂ ਪਰਿਹਰਿਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਸ੍ਸ ਗਿਲਾਨਸ੍ਸ ਵਿਪ੍ਪਵਾਸਸਮ੍ਮੁਤਿ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਾ, ਅਗਿਲਾਨਸ੍ਸਪਿ ਸਾਸਙ੍ਕਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇ (ਪਾਰਾ. ੬੫੨) ਤਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤਰਘਰੇ ਨਿਕ੍ਖੇਪੋ ਚ, ਤਤੋਪਿ ਸਤਿ ਪਚ੍ਚਯੇ ਛਾਰਤ੍ਤਵਿਪ੍ਪਵਾਸੋ, ਤਤੋਪਿ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚੁਦ੍ਧਾਰੋ, ਪਚ੍ਚੁਦ੍ਧਟਮ੍ਪਿ ਅਨ੍ਤੋਦਸਾਹੇ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤੁਂ, ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਸ੍ਸ ਵਿਕਪ੍ਪਨਾ ਚ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਾ. ਤਥੇਵ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਸਮ੍ਮੁਖਾਪਰਮ੍ਮੁਖਾਵਿਕਪ੍ਪਨਾਨਂ ਪਰਸਨ੍ਤਕਤ੍ਤਾ ਵਿਕਪ੍ਪਨਪਚ੍ਚਯੇ ਅਸਤਿ ‘ਪਰਿਕ੍ਖਾਰਚੋਲ਼’ਨ੍ਤਿ ਅਧਿਟ੍ਠਹਿਤ੍ਵਾ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤੁਂ ਭਗਵਤਾ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਂ ਸਿਯਾ, ਯਤੋ ਤਦਧਿਪ੍ਪਾਯਞ੍ਞੂ ਏਵਂ ਵਦਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਮਹਾਪਚ੍ਚਰਿਯਮ੍ਪਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਪੁਬ੍ਬੇਤਿਆਦਿ ‘‘ਪਾਟੇਕ੍ਕਂ ਨਿਧਾਨਮੁਖ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਯੋਗਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਬਦ੍ਧਸੀਮਾਯਂ ਦੁਪ੍ਪਰਿਹਾਰਨ੍ਤਿ ਵਿਕਪ੍ਪਨਾਦਿਅਤ੍ਥਾਯ ਉਪਚਾਰਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾਪਿ ਗਮਨਸਮ੍ਭਵਤੋ.

ਵਸ੍ਸਿਕਸਾਟਿਕਾ ਅਨਤਿਰਿਤ੍ਤਪ੍ਪਮਾਣਾਤਿ ਤਸ੍ਸਾ ਉਕ੍ਕਟ੍ਠਪਰਿਚ੍ਛੇਦਸ੍ਸ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਪਚ੍ਚਤ੍ਥਰਣਮ੍ਪਿ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤਬ੍ਬਮੇਵਾਤਿ ‘‘ਇਦਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਸੇਨਾਸਨਸ੍ਸ ਉਪਰਿ ਅਤ੍ਥਰਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਦਿਨ੍ਨਂ ਨਾਧਿਟ੍ਠਾਤਬ੍ਬਂ, ‘‘ਇਦਂ ਤੁਮ੍ਹਾਕ’’ਨ੍ਤਿ ਦਿਨ੍ਨਂ ਸਯਂ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਂਵ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ‘‘ਸਕਿਂ ਅਧਿਟ੍ਠਿਤਂ ਅਧਿਟ੍ਠਿਤਮੇਵ ਹੋਤਿ, ਨ ਪੁਨ ਪਚ੍ਚੁਦ੍ਧਰੀਯਤਿ ਕਾਲਪਰਿਚ੍ਛੇਦਾਭਾਵਤੋ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ‘‘ਏਕਵਚਨੇਨਪਿ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਅਪਰੇ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਭੇਸਜ੍ਜਨਵਕਮ੍ਮਮਾਤਾਪਿਤੁਆਦੀਨਂ ਅਤ੍ਥਾਯਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਇਮਿਨਾ ਭੇਸਜ੍ਜਂ ਚੇਤਾਪੇਸ੍ਸਾਮਿ, ਇਦਂ ਮਾਤੁਯਾ ਦਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਠਪੇਨ੍ਤੇਨ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤਬ੍ਬਂ. ‘‘‘ਇਦਂ ਭੇਸਜ੍ਜਸ੍ਸ, ਇਮਂ ਮਾਤੁਯਾ’ਤਿ ਵਿਭਜਨ੍ਤੇਨ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਕਿਚ੍ਚਂ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਅਪਰੇ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਸਕਭਾਵਂ ਮੋਚੇਤ੍ਵਾ ਠਪਨਂ ਸਨ੍ਧਾਯਾਹਾ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ.

‘‘ਪੁਨ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਅਯਂ ਸਙ੍ਗੀਤਿਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਆਗਤਅਟ੍ਠਕਥਾਵਾਦੋ. ਤਤੋ ਪਰਂ ਆਚਰਿਯਾਨਂ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਯੁਤ੍ਤਿਵਿਚਾਰਣਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਪਮਾਣਚੀਵਰਸ੍ਸਾਤਿ ਪਚ੍ਛਿਮਪ੍ਪਮਾਣਸ੍ਸ. ਦ੍ਵੇ ਚੀਵਰਾਨੀਤਿ ਸਹ ਉਤ੍ਤਰਾਸਙ੍ਗੇਨ. ਏਸ ਨਯੋਤਿ ਪਮਾਣਯੁਤ੍ਤੇਸੁ ਯਤ੍ਥ ਕਤ੍ਥਚੀਤਿਆਦਿਨਯੋਵ. ‘‘ਤਂ ਅਤਿਕ੍ਕਾਮਯਤੋ ਛੇਦਨਕ’’ਨ੍ਤਿ (ਪਾਚਿ. ੫੩੩) ਵਚਨਤੋ ਉਤ੍ਤਰਿ ਪਟਿਸਿਦ੍ਧਂ, ਤਤੋ ਹੇਟ੍ਠਾ ਅਪ੍ਪਟਿਸਿਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਸਿਯਾ – ਤਿਚੀਵਰਸ੍ਸ ਪਚ੍ਛਿਮਪ੍ਪਮਾਣਂ ਵਿਸੁਂ ਸੁਤ੍ਤੇ ਨਤ੍ਥੀਤਿ, ਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ, ਸਿਕ੍ਖਾਕਰਣੀਯੇਹਿ ਸਿਦ੍ਧਤ੍ਤਾ. ਕਿਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ? ‘‘‘ਪਰਿਮਣ੍ਡਲਂ ਨਿਵਾਸੇਸ੍ਸਾਮਿ, ਪਾਰੁਪਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਸੁਪ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨੋ ਅਨ੍ਤਰਘਰੇ ਗਮਿਸ੍ਸਾਮੀ’ਤਿ (ਪਾਚਿ. ੫੭੬-੫੭੯) ਵਚਨਤੋ ਯਤ੍ਤਕੇਨ ਪਮਾਣੇਨ ਪਰਿਮਣ੍ਡਲਤਾ, ਸੁਪ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਤਾ ਚ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤਕ੍ਕਮੇਨ ਸਮ੍ਪਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ. ਤੇਸਂ ਵਸੇਨ ਪਚ੍ਛਿਮਪ੍ਪਮਾਣਨ੍ਤਿ ਸਿਦ੍ਧਂ, ਤਞ੍ਚ ਖੋ ਮੁਟ੍ਠਿਪਞ੍ਚਕਾਦਿ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਮੇਵ ਵੁਚ੍ਚਤੇ. ਤੇਨੇਵਾਹ ਲੇਸਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਵਿਸੁਂ ਸੁਤ੍ਤੇ ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿ.

ਅਪਿਚੇਤ੍ਥ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਂ, ਤਥਾਪਿ ਨ ਸਮੇਤਿਯੇਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਯਦੀ’’ਤਿਆਦਿਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ ਅਦ੍ਧਾ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਯਸ੍ਮਾ ਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਨੋ ਸਮੇਤਿ ਚ. ਇਤਰੇਸੁ ਪਨ ਏਕਚ੍ਚਸ੍ਮਿਂ ਆਚਰਿਯਵਾਦੇ ਨੇਵ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ ਅਤ੍ਥਿ. ਏਕਚ੍ਚਸ੍ਮਿਂ ਨ ਪੁਬ੍ਬਾਪਰਂ ਸਮੇਤੀਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ. ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਮੇਵ, ਪਰਿਭੋਗਕਾਲੇ ਪਨ ਅਰਜਿਤਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਇਦਂ ਸਬ੍ਬਂ ਤਿਚੀਵਰੇ ਏਵ. ਇਮਸ੍ਸ ਪਨ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਸ੍ਸ ਅਯਂ ਸਙ੍ਖੇਪਵਿਨਿਚ੍ਛਯੋ – ਅਨਤ੍ਥਤੇ ਕਥਿਨੇ ਹੇਮਨ੍ਤਾਨਂ ਪਠਮਦਿਵਸਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਅਤ੍ਥਤੇ ਕਥਿਨੇ ਗਿਮ੍ਹਾਨਂ ਪਠਮਦਿਵਸਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਚੀਵਰਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘‘ਨਿਟ੍ਠਿਤਚੀਵਰਸ੍ਮਿ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ.

ਏਤ੍ਥਾਹ – ‘‘ਰਜਕੇਹਿ ਧੋਵਾਪੇਤ੍ਵਾ ਸੇਤਂ ਕਾਰਾਪੇਨ੍ਤਸ੍ਸਾਪਿ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਮੇਵਾ’’ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਅਰਜਿਤੇਪਿ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਂ ਰੁਹਤਿ, ਤੇਨ ਸੂਚਿਕਮ੍ਮਂ ਕਤ੍ਵਾ ਰਜਿਤ੍ਵਾ ਕਪ੍ਪਬਿਨ੍ਦੁਂ ਦਤ੍ਵਾ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਨਿਯਮੋ ਨ ਕਾਤਬ੍ਬੋਤਿ? ਵੁਚ੍ਚਤੇ, ਕਾਤਬ੍ਬੋਵ ਪਤ੍ਤੋ ਵਿਯ ਅਧਿਟ੍ਠਿਤੋ. ਯਥਾ ਪੁਨ ਸੇਤਭਾਵਂ, ਤਮ੍ਬਭਾਵਂ ਵਾ ਪਤ੍ਤੋ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਂ ਨ ਵਿਜਹਤਿ, ਨ ਚ ਪਨ ਤਾਦਿਸੋ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਂ ਉਪਗਚ੍ਛਤਿ, ਏਵਮੇਤਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਨ੍ਤਿ. ‘‘ਯਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਪਰਿਭੋਗਾਦਯੋ ਵਟ੍ਟਨ੍ਤਿ, ਤਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਅਨ੍ਤੋਦਸਾਹੇ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ.

ਅਵਿਸੇਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਵਚਨਨ੍ਤਿ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤਬ੍ਬਂ ਅਧਿਟ੍ਠੇਤਿ, ਵਿਕਪ੍ਪੇਤਬ੍ਬਂ ਵਿਕਪ੍ਪੇਤੀਤਿ ਏਵਂ ਸਵਿਸੇਸਂ ਕਤ੍ਵਾ ਅਵਚਨਂ ‘‘ਨ ਵਿਕਪ੍ਪੇਤੁ’’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੩੫੮) ਇਮਿਨਾ ਵਿਰੁਦ੍ਧਂ ਵਿਯ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ਇਦਾਨਿ ਇਦਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਵਿਕਪ੍ਪਨਨਯਪਟਿਬਦ੍ਧਂ ਖਨ੍ਧਕਂ, ਪਰਿਵਾਰਞ੍ਚ ਮਿਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਪਕਿਣ੍ਣਕਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ – ਖਨ੍ਧਕੇ ਤਾਵ ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਿਚੀਵਰਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤੁਂ ਨ ਵਿਕਪ੍ਪੇਤੁਂ, ਵਸ੍ਸਿਕਸਾਟਿਕਂ ਵਸ੍ਸਾਨਂ ਚਾਤੁਮਾਸਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤੁਂ, ਤਤੋ ਪਰਂ ਵਿਕਪ੍ਪੇਤੁ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਪਰਿਵਾਰੇ ‘‘ਨ ਨਵ ਚੀਵਰਾਨਿ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤਬ੍ਬਾਨਿ, ਨ ਨਵ ਚੀਵਰਾਨਿ ਵਿਕਪ੍ਪੇਤਬ੍ਬਾਨੀ’’ਤਿ (ਪਰਿ. ੩੨੯), ‘‘ਦਸਕੇ ਦਸ, ਏਕਾਦਸਕੇ ਏਕਾਦਸ ਚੀਵਰਾਨਿ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤਬ੍ਬਾਨਿ, ਨ ਵਿਕਪ੍ਪੇਤਬ੍ਬਾਨੀ’’ਤਿ (ਪਰਿ. ੩੩੧) ਚ ਅਨੇਕਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਵਚਨੇਨ ਸੁਟ੍ਠੁ ਦਲ਼੍ਹਂ ਕਤ੍ਵਾ ‘‘ਸਬ੍ਬਾਨਿ ਚੀਵਰਾਨਿ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤਬ੍ਬਾਨਿ, ਨ ਵਿਕਪ੍ਪੇਤਬ੍ਬਾਨੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਉਭੋਪਿ ਤੇ ਵਿਰੁਦ੍ਧਾ ਵਿਯ ਦਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਖਨ੍ਧਕੇ ਏਵ ਚ ‘‘ਵਸ੍ਸਿਕਸਾਟਿਕਂ ਵਸ੍ਸਾਨਂ ਚਾਤੁਮਾਸਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤੁਂ ਤਤੋ ਪਰਂ ਵਿਕਪ੍ਪੇਤੁ’’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੩੫੮) ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਦਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ‘‘ਵਸ੍ਸਿਕਸਾਟਿਕਾ ਅਨਤਿਰਿਤ੍ਤਪ੍ਪਮਾਣਾ ਨਾਮਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਵਸ੍ਸਿਕੇ ਮਾਸੇ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤਬ੍ਬਾ, ਤਤੋ ਪਰਂ ਪਚ੍ਚੁਦ੍ਧਰਿਤ੍ਵਾ ਵਿਕਪ੍ਪੇਤਬ੍ਬਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਇਦਞ੍ਚ ਵਿਰੁਦ੍ਧਂ ਵਿਯ ਦਿਸ੍ਸਤਿ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਹੇਮਨ੍ਤੇ ਪਚ੍ਚੁਦ੍ਧਾਰਸਮ੍ਭਵਤੋ, ਵਸ੍ਸਾਨੇ ਵਿਕਪ੍ਪਨਾਸਮ੍ਭਵਤੋ ਚ. ਤਥਾ ਇਧ ‘‘ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ ਅਨ੍ਤੋਦਸਾਹਂ ਅਧਿਟ੍ਠੇਤਿ ਵਿਕਪ੍ਪੇਤੀ’’ਤਿ ਵਚਨਪ੍ਪਮਾਣਤੋ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਵਿਕਪ੍ਪਨਾਯ ਅਪ੍ਪਟਿਸਿਦ੍ਧਭਾਵੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋਤਿ (ਪਾਰਾ. ਅਟ੍ਠ. ੨.੪੬੯) ਅਟ੍ਠਕਥਾਵਚਨਂ ਪਰਿਵਾਰਵਚਨੇਨ ਵਿਰੁਦ੍ਧਂ ਵਿਯ ਦਿਸ੍ਸਤਿ, ਨ ਹਿ ਵਿਰੁਦ੍ਧਂ ਤਥਾਗਤਾ ਭਾਸਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਟ੍ਠਕਥਾਨਯੋਵੇਤ੍ਥ ਪਟਿਸਰਣਂ, ਯੇਨ ਸਬ੍ਬਮ੍ਪਿ ਤਂ ਏਕਰਸਂ ਹੋਤਿ. ਪਰਿਵਾਰਟ੍ਠਕਥਾਯਞ੍ਚ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਨ ਵਿਕਪ੍ਪੇਤਬ੍ਬਾਨੀਤਿ ਅਧਿਟ੍ਠਿਤਕਾਲਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਨ ਵਿਕਪ੍ਪੇਤਬ੍ਬਾਨੀ’’ਤਿ (ਪਰਿ. ਅਟ੍ਠ. ੩੨੯). ਤਿਚੀਵਰਾਨਿ ਅਧਿਟ੍ਠਿਤਕਾਲਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ, ਵਸ੍ਸਿਕਸਾਟਿਕਾਦੀਨਿ ਚ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਖੇਤ੍ਤੇ ਨ ਅਕਾਮਾ ਵਿਕਪ੍ਪੇਤਬ੍ਬਾਨੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ, ਅਵਸੇਸਪਾਲ਼ਿ, ਅਤ੍ਥੋ ਚ ਇਧ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਬ੍ਬਮ੍ਪੇਤਂ ਏਕਰਸਨ੍ਤਿ.

ਏਤ੍ਥਾਹ – ਯਦਿ ਏਵਂ ‘‘ਨਵ ਚੀਵਰਾਨਿ ਨਾਧਿਟ੍ਠਾਤਬ੍ਬਾਨੀ’’ਤਿ ਚ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ. ਵਿਕਪ੍ਪਿਤਕਾਲਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਹਿ ਨਾਧਿਟ੍ਠਾਤਬ੍ਬਾਨੀਤਿ? ਏਤ੍ਥ ਵੁਚ੍ਚਤੇ – ‘‘ਤਿਚੀਵਰਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤੁਂ ਨ ਵਿਕਪ੍ਪੇਤੁਂ…ਪੇ… ਪਰਿਕ੍ਖਾਰਚੋਲ਼ਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤੁਂ ਨ ਵਿਕਪ੍ਪੇਤੁ’’ਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨੇ ਪਟਿਸੇਧਾਦਸ੍ਸਨਤੋ, ਵਿਕਪ੍ਪਨਾਯ ਅਦਸ੍ਸਨਤੋ ਚ ‘‘ਤਤੋ ਪਰ’’ਨ੍ਤਿ ਦ੍ਵੀਸ੍ਵੇਵ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦਦਸ੍ਸਨਤੋ ਚ ‘‘ਨਵ ਚੀਵਰਾਨਿ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤਬ੍ਬਾਨਿ, ਨ ਵਿਕਪ੍ਪੇਤਬ੍ਬਾਨਿ ਚੇਵ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਅਪਰੋ ਨਯੋ – ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਿਚੀਵਰਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤੁਂ ਅਕਾਮਾ. ਕਸ੍ਮਾ? ਕਾਲੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਅਨਧਿਟ੍ਠਹਨ੍ਤਸ੍ਸ ਕਾਲਾਤਿਕ੍ਕਮੇ ਆਪਤ੍ਤਿਸਮ੍ਭਵਤੋ, ਅਕਾਲੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਅਨਧਿਟ੍ਠਹਨ੍ਤਸ੍ਸ ਦਸਾਹਾਤਿਕ੍ਕਮੇ ਆਪਤ੍ਤਿਸਮ੍ਭਵਤੋ ਚ. ਤਤ੍ਥ ਯਂ ਕਾਲੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਅਪ੍ਪਹੋਨ੍ਤੇਪਿ ਦਸਾਹੇ ਕਾਲਾਤਿਕ੍ਕਮੇ ਆਪਤ੍ਤਿਕਰਂ, ਤਂ ਨਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨਕਾਲੇ ‘‘ਇਦਂ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਤਿਰੇਕਚੀਵਰਂ ਧਾਰਿਤਂ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਂ, ਇਮਾਹਂ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਿਸ੍ਸਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬਂ, ਇਤਰਂ ਯਥਾਪਾਲ਼ਿਮੇਵ. ਤਤ੍ਥ ਪਠਮਨਯੋ ‘‘ਯੋ ਪਨ, ਭਿਕ੍ਖੁ, ਅਤਿਰੇਕਚੀਵਰਂ ਧਾਰੇਯ੍ਯ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯ’’ਨ੍ਤਿ ਇਮਾਯ ਪਠਮਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਯਾ ਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤੋ, ਦੁਤਿਯੋ ਅਨੁਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਯਾ ਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤੋ.

ਯਥਾ ਚ ਨਿਸ੍ਸਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬਵਤ੍ਥੁਮ੍ਹਿ ਅਸਤਿ ਯਥਾਪਾਲ਼ਿਂ ਅਵਤ੍ਵਾ ਕੇਵਲਂ ਆਪਤ੍ਤਿ ਏਵ ਦੇਸੇਤਬ੍ਬਾ, ਯਥਾ ਚ ਵਸ੍ਸਿਕਸਾਟਿਕਨਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨੇ ਕੇਵਲਂ ਪਰਿਯਿਟ੍ਠਮਤ੍ਤੇ ਯਥਾਪਾਲ਼ਿਂ ਅਵਤ੍ਵਾ ਯਥਾਸਮ੍ਭਵਂ ਨਿਸ੍ਸਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬਂ, ਤਥਾ ਇਦਮ੍ਪੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਯਥਾ ਸਂਵਚ੍ਛਰਾਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਂ ਅਤਿਰੇਕਚੀਵਰਂ ‘‘ਦਸਾਹਾਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤ’’ਮਿਚ੍ਚੇਵ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਸਂਵਚ੍ਛਰਵਿਪ੍ਪਵੁਤ੍ਥਤਿਚੀਵਰਂ, ਮਾਸਾਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਞ੍ਚ ‘‘ਰਤ੍ਤਿਵਿਪ੍ਪਵੁਤ੍ਥ’’ਨ੍ਤਿ ਚ ‘‘ਛਾਰਤ੍ਤਵਿਪ੍ਪਵੁਤ੍ਥ’’ਨ੍ਤਿ ਚ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਤਥਾ ਇਦਮ੍ਪਿ ‘‘ਦਸਾਹਾਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤ’’ਮਿਚ੍ਚੇਵ ਵੁਚ੍ਚਤੀਤਿ ਏਕੇ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਿਦ੍ਧਮਿਦਂ ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਿਚੀਵਰਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤੁਂ ਅਕਾਮਾ’’ਤਿ, ਤਥਾ ਅਕਾਮਾ ਨ ਵਿਕਪ੍ਪੇਤੁਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਇਚ੍ਛਾਯ ਹਿ ਸਤਿ ‘‘ਪਚ੍ਚੁਦ੍ਧਰਿਤ੍ਵਾ ਵਿਪ੍ਪਵਾਸਸੁਖਤ੍ਥਂ ਵਿਕਪ੍ਪਨਾਯ ਓਕਾਸੋ ਦਿਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ, ਦਸਾਹਾਤਿਕ੍ਕਮੇ ਚ ਅਨਾਪਤ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਵਿਕਪ੍ਪੇਤੁਂ ਅਨੁਜਾਨਾਮੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਤਥਾ ਵਸ੍ਸਿਕਸਾਟਿਕਾ ਅਕਾਮਾ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤੁਂ ਦਸਾਹਾਤਿਕ੍ਕਮੇ ਆਪਤ੍ਤਿਸਮ੍ਭਵਤੋ. ਕਿਤ੍ਤਕਂ ਕਾਲਨ੍ਤਿ ਚੇ? ਵਸ੍ਸਾਨਂ ਚਾਤੁਮਾਸਂ, ਇਚ੍ਛਾਯ ਪਨ ਸਤਿ ਉਦ੍ਧਂਯੇਵ ਵਿਕਪ੍ਪੇਤਬ੍ਬਂ. ‘‘ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਵਿਕਪ੍ਪਨਾਯ ਅਪ੍ਪਟਿਸਿਦ੍ਧਭਾਵੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ ਹਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਅਤ੍ਥਾਪਤ੍ਤਿ ਹੇਮਨ੍ਤੇ ਆਪਜ੍ਜਤਿ, ਨੋ ਗਿਮ੍ਹੇ, ਨੋ ਵਸ੍ਸੇ’’ਤਿ (ਪਰਿ. ੩੨੩) ਚ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ‘‘ਤਤੋ ਪਰਂ ਪਚ੍ਚੁਦ੍ਧਰਿਤ੍ਵਾ ਵਿਕਪ੍ਪੇਤਬ੍ਬਾ’’ਤਿ.

ਤਤ੍ਰਾਯਂ ਵਿਚਾਰਣਾ – ਕਦਾ ਪਚ੍ਚੁਦ੍ਧਰਿਤਬ੍ਬਾ, ਕਦਾ ਵਿਕਪ੍ਪੇਤਬ੍ਬਾ, ਕਿਞ੍ਚੇਤ੍ਥ ਯਸ੍ਮਾ ‘‘ਤਤੋ ਪਰ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਹੇਮਨ੍ਤਞ੍ਚ ਪਤ੍ਤਮਤ੍ਤੇ ਸਾ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਂ ਵਿਜਹਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਪਚ੍ਚੁਦ੍ਧਰਿਤ੍ਵਾ’’ਤਿ ਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਸ੍ਸ ਨਤ੍ਥਿਤਾਯ, ਅਥ ‘‘ਅਨ੍ਤੋਚਾਤੁਮਾਸੇ ਵਿਕਪ੍ਪੇਤਬ੍ਬਾ’’ਤਿ ਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ. ‘‘ਤਤੋ ਪਰਂ ਵਿਕਪ੍ਪੇਤੁ’’ਨ੍ਤਿ ਹਿ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ? ਏਤ੍ਥ ਏਕਚ੍ਚੇ ਵਦਨ੍ਤਿ ‘‘ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਮੇਤ’’ਨ੍ਤਿ. ਯਥਾ ਪਰਿਵੁਤ੍ਥਪਰਿਵਾਸੋ, ਚਿਣ੍ਣਮਾਨਤ੍ਤੋ ਚ ਸਨ੍ਤੋ ਨਿਟ੍ਠਿਤੇਸੁਪਿ ਪਰਿਵਾਸਮਾਨਤ੍ਤਦਿਵਸੇਸੁ, ਤਥਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤੇਸੁਪਿ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਦਿਵਸੇਸੁ ਸਾਧਿਟ੍ਠਾਨਮੇਤਨ੍ਤਿ ਏਕੇ. ਅਟ੍ਠਕਥਾਚਰਿਯਾਨਂ ਇਦਂ ਸਨ੍ਨਿਟ੍ਠਾਨਂ ‘‘ਕਤ੍ਤਿਕਪੁਣ੍ਣਮਦਿਵਸੇ ਪਚ੍ਚੁਦ੍ਧਰਿਤ੍ਵਾ ਪਾਟਿਪਦਦਿਵਸੇ ਵਿਕਪ੍ਪੇਤਬ੍ਬਾ’’ਤਿ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ਪਰਿਵਾਰਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ‘‘ਕਤ੍ਤਿਕਪੁਣ੍ਣਮਾਸਿਯਾ ਪਚ੍ਛਿਮੇ ਪਾਟਿਪਦਦਿਵਸੇ ਵਿਕਪ੍ਪੇਤ੍ਵਾ ਠਪਿਤਂ ਵਸ੍ਸਿਕਸਾਟਿਕਂ ਨਿਵਾਸੇਨ੍ਤੋ ਹੇਮਨ੍ਤੇ ਆਪਜ੍ਜਤਿ. ਕੁਰੁਨ੍ਦਿਯਂ ਪਨ ‘ਕਤ੍ਤਿਕਪੁਣ੍ਣਮਦਿਵਸੇ ਅਪਚ੍ਚੁਦ੍ਧਰਿਤ੍ਵਾ ਹੇਮਨ੍ਤੇ ਆਪਜ੍ਜਤੀ’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਮ੍ਪਿ ਸੁਵੁਤ੍ਤਂ. ‘ਚਾਤੁਮਾਸਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤੁਂ, ਤਤੋ ਪਰਂ ਵਿਕਪ੍ਪੇਤੁ’ਨ੍ਤਿ ਹਿ ਵੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ (ਪਰਿ. ਅਟ੍ਠ. ੩੨੩). ਤਤ੍ਥ ਕੁਰੁਨ੍ਦਿਨਯੋ ਪਚ੍ਛਾ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਸਾਰਤੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ, ਨ ਪੁਰਿਮੋ. ਨਿਵਾਸੇਨ੍ਤੋ ਹਿ ਗਿਮ੍ਹੇਪਿ ਓਰੇਨਦ੍ਧਮਾਸਂ ਆਪਜ੍ਜਤਿ ਏਵ. ਇਧ ਚ ‘‘ਅਤ੍ਥਾਪਤ੍ਤਿ ਹੇਮਨ੍ਤੇ ਆਪਜ੍ਜਤਿ, ਨੋ ਗਿਮ੍ਹੇਤਿ ਵੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਕੁਰੁਨ੍ਦਿਵਚਨਸ੍ਸਾਯਮਤ੍ਥੋ ਦਿਸ੍ਸਤਿ.

‘‘ਕਤ੍ਤਿਕਪੁਣ੍ਣਮਦਿਵਸੇ ਅਪਚ੍ਚੁਦ੍ਧਰਿਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਦਿਵਸੇ ਅਵਿਕਪ੍ਪੇਨ੍ਤੋ ਪਚ੍ਛਿਮਪਾਟਿਪਦਦਿਵਸੇ ਅਪਚ੍ਚੁਦ੍ਧਾਰਪਚ੍ਚਯਾ ਦੁਕ੍ਕਟਂ ਆਪਜ੍ਜਤਿ, ਨ, ਅਵਿਕਪ੍ਪਨਪਚ੍ਚਯਾ ਦਸਾਹਪਰਿਹਾਰਸਮ੍ਭਵਤੋ’’ਤਿ ਕਾਰਣਮੇਕੇ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਏਵਂ ਸਤਿ ਹੇਮਨ੍ਤੇ ਪਤ੍ਤਮਤ੍ਤੇ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਂ ਵਿਜਹਤੀਤਿ ਆਪਜ੍ਜਤਿ, ਤਞ੍ਚ ਅਯੁਤ੍ਤਂ. ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਞ੍ਹਿ ‘‘ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਦਾਨੇਨ…ਪੇ… ਛਿਦ੍ਦਭਾਵੇਨਾਤਿ ਇਮੇਹਿ ਨਵਹਿ ਕਾਰਣੇਹਿ ਵਿਜਹਤੀ’’ਤਿ (ਪਾਰਾ. ਅਟ੍ਠ. ੨.੪੬੯) ਵੁਤ੍ਤਂ, ਨ ‘‘ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਖੇਤ੍ਤਾਤਿਕ੍ਕਮੇਨ ਵਾ’’ਤਿ. ਅਸਾਧਾਰਣਤ੍ਤਾ ਨ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਚੇ? ਨ, ‘‘ਛਿਦ੍ਦਭਾਵੇਨਾ’’ਤਿ ਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਪ੍ਪਸਙ੍ਗਤੋ, ਛਿਦ੍ਦਭਾਵੇਨ ਪਨ ਤਿਚੀਵਰਸ੍ਸੇਵ ਸਬ੍ਬਟ੍ਠਕਥਾਸੁ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਵਿਜਹਨਸ੍ਸ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ. ਤਸ੍ਮਾ ਹੇਮਨ੍ਤਸ੍ਸ ਪਠਮਦਿਵਸੇ ਅਪਚ੍ਚੁਦ੍ਧਾਰਪਚ੍ਚਯਾ ਦੁਕ੍ਕਟਂ ਆਪਜ੍ਜਤਿ, ਨ ਪਚ੍ਚੁਦ੍ਧਰਿਤ੍ਵਾ ਅਵਿਕਪ੍ਪਨਪਚ੍ਚਯਾ. ‘‘ਵਿਕਪ੍ਪੇਤੁ’’ਨ੍ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਤਤੋ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਂ ਨ ਵਿਜਹਤੀਤਿ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ. ਨ ਹਿ ਕਤ੍ਤਿਕਪੁਣ੍ਣਮਾਸਿਯਾ ਪਚ੍ਛਿਮੇ ਪਾਟਿਪਦਦਿਵਸੇ ਅਵਿਕਪ੍ਪੇਤ੍ਵਾ ਹੇਮਨ੍ਤੇ ਆਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ, ਯਸ੍ਮਾ ਤਂ ਅਪਚ੍ਚੁਦ੍ਧਾਰਪਚ੍ਚਯਾ ਦੁਕ੍ਕਟਂ ਹੇਮਨ੍ਤਸ੍ਸ ਪਠਮਅਰੁਣਕ੍ਖਣੇ ਏਵ ਆਪਜ੍ਜਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਕਤ੍ਤਿਕਪੁਣ੍ਣਮਦਿਵਸੇ ਅਪਚ੍ਚੁਦ੍ਧਰਿਤ੍ਵਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਪਚ੍ਚੁਦ੍ਧਟਂ ਪਨ ਹੇਮਨ੍ਤੇ ਦਸਾਹਪਰਿਹਾਰਂ ਲਭਤਿ. ‘‘ਦਸਾਹੇ ਅਪ੍ਪਹੋਨ੍ਤੇ ਚੀਵਰਕਾਲਂ ਨਾਤਿਕ੍ਕਾਮੇਤਬ੍ਬਾ’’ਤਿ (ਪਾਰਾ. ਅਟ੍ਠ. ੨.੬੩੦) ਹਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਞ੍ਚ ਖੋ ਸਮਯੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਚੇ, ਨਾਸਮਯੇ. ਤਥਾ ਚ ਸਾਧਿਤਂ ਅਪਚ੍ਚੁਦ੍ਧਟਂ ਨ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਂ ਹੋਤਿ, ਨੋ ਚ ਤਂ ਪਰਿਦਹਿਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਕਤ੍ਤਿਕਪੁਣ੍ਣਮਦਿਵਸੇ ਏਵ ਪਚ੍ਚੁਦ੍ਧਰਣਞ੍ਚ ਵਿਕਪ੍ਪਨਞ੍ਚ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਸਿਦ੍ਧਂ, ਏਤ੍ਥ ਚ ਯਥਾ ਅਤਿਰੇਕਚੀਵਰਂ ਦਸਮੇ ਦਿਵਸੇ ਵਿਕਪ੍ਪੇਨ੍ਤੇਨ ਦਸਾਹਪਰਮਂ ਧਾਰਿਤਂ ਹੋਤਿ, ਅਨ੍ਤੋਦਸਾਹੇ ਚ ਵਿਕਪ੍ਪਿਤਂ ਹੋਤਿ, ਤਥਾ ਕਤ੍ਤਿਕਪੁਣ੍ਣਮਾਯ ਵਿਕਪ੍ਪੇਨ੍ਤੇਨ ਵਸ੍ਸਾਨਂ ਚਾਤੁਮਾਸਂ ਅਧਿਟ੍ਠਿਤਞ੍ਚ ਹੋਤਿ, ਤਤੋ ਪਰਂ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿਖੇਤ੍ਤੇ ਏਵ ਵਿਕਪ੍ਪਨਾ ਚ ਹੋਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਅਤ੍ਥਿ ਵਿਕਪ੍ਪਨਾਖੇਤ੍ਤੇ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਂ, ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਖੇਤ੍ਤੇ ਚ ਵਿਕਪ੍ਪਨਾਤਿ ਦੀਪਿਤਂ ਹੋਤਿ. ਅਞ੍ਞਥਾ ‘‘ਅਤ੍ਥਾਪਤ੍ਤਿ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨੇਨ ਆਪਜ੍ਜਤਿ, ਅਨਧਿਟ੍ਠਾਨੇਨ ਆਪਜ੍ਜਤਿ. ਅਤ੍ਥਾਪਤ੍ਤਿ ਵਿਕਪ੍ਪਨਾਯ ਆਪਜ੍ਜਤਿ, ਅਵਿਕਪ੍ਪਨਾਯ ਆਪਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ ਦੁਕੇਸੁ ਦ੍ਵੇ ਦੁਕਾਨਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਾਨਿ ਸਿਯੁਂ. ਤਤ੍ਥ ਪਠਮਦੁਕੇ ਪਠਮਪਦਂ ਸਮ੍ਭਵਤਿ. ਵਿਕਪ੍ਪਨਖੇਤ੍ਤੇ ਹਿ ਵਸ੍ਸਿਕਸਾਟਿਕਾਦੀਨਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨੇਨ ਵਿਨਯਾਤਿਸਾਰਦੁਕ੍ਕਟਂ ਆਪਜ੍ਜਤਿ. ਏਤੇਨੇਵ ਦੁਤਿਯਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸ ਦੁਤਿਯਪਦਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਅਨਧਿਟ੍ਠਾਨੇਨ ਆਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਨਤ੍ਥਿ. ਅਨ੍ਤੋਦਸਾਹੇ ਅਨਾਪਜ੍ਜਨਤੋ, ਵਿਕਪ੍ਪਨਾਦਿਸਮ੍ਭਵਤੋ ਚ ਵਿਕਪ੍ਪਨਾਯ ਆਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਨਤ੍ਥਿ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਵਿਕਪ੍ਪਨਾਯ ਅਪ੍ਪਟਿਸਿਦ੍ਧਤ੍ਤਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਾਨਿ ਦੁਕਾਨਿ ‘‘ਨ ਲਬ੍ਭਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਨ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ. ਏਤ੍ਥਾਹ – ਯਾ ਸਾ ‘‘ਅਤ੍ਥਾਪਤ੍ਤਿ ਹੇਮਨ੍ਤੇ ਆਪਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ (ਪਰਿ. ੩੨੩) ਵਚਨਪ੍ਪਮਾਣਤੋ ਦੁਕ੍ਕਟਾਪਤ੍ਤਿ ਸਾਧਿਤਾ, ਸਾ ਸਞ੍ਚਿਚ੍ਚ ਅਪਚ੍ਚੁਦ੍ਧਰਨ੍ਤਸ੍ਸ ਯੁਜ੍ਜਤਿ, ਅਸਤਿਯਾ ਚੇ, ਕਞ੍ਚਿ, ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ. ਕਤ੍ਤਿਕਪੁਣ੍ਣਮਾਯ ਪਚ੍ਚੁਦ੍ਧਟਂ ਸਞ੍ਚਿਚ੍ਚ ਅਵਿਕਪ੍ਪਯਤੋ ਦੁਕ੍ਕਟੇਨ ਸਹ ਪੁਨਦਿਵਸੇ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਂ, ਅਸਤਿਯਾ ਅਵਿਕਪ੍ਪਯਤੋ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਮੇਵ ਇਧ ਪਠਮਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਯਾ. ਯਂ ਪਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ਮਾਤਿਕਾਟ੍ਠਕਥਾਯਂ (ਕਙ੍ਖਾ. ਅਟ੍ਠ. ਕਥਿਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ) ‘‘ਵਸ੍ਸਿਕਸਾਟਿਕਾ ਵਸ੍ਸਾਨਮਾਸਾਤਿਕ੍ਕਮੇਨਾਪਿ, ਕਣ੍ਡੁਪਟਿਚ੍ਛਾਦਿ ਆਬਾਧਵੂਪਸਮੇਨਾਪਿ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਂ ਵਿਜਹਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਾ ਤਤੋ ਪਰਂ ਵਿਕਪ੍ਪੇਤਬ੍ਬਾ’’ਤਿ, ਤੇਨੇਤਂ ਵਿਰੁਜ੍ਝਤਿ, ਨ ਕੇਵਲਂ ਇਦਮੇਵ, ‘‘ਤਤੋ ਪਰਂ ਪਚ੍ਚੁਦ੍ਧਰਿਤ੍ਵਾ ਵਿਕਪ੍ਪੇਤਬ੍ਬਾ’’ਤਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਵਚਨਞ੍ਚ ਵਿਰੁਜ੍ਝਤਿ. ਤਤੋ ਪਰਂ ਨਾਮ ਹਿ ਹੇਮਨ੍ਤਂ, ਤਤ੍ਥ ਚੇ ਪਚ੍ਚੁਦ੍ਧਾਰੋ, ‘‘ਵਸ੍ਸਿਕਸਾਟਿਕਾ ਵਸ੍ਸਾਨਮਾਸਾਤਿਕ੍ਕਮੇਨਾਪੀ’’ਤਿਆਦਿ ਨ ਯੁਤ੍ਤਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਾਭਾਵੇਨ ਪਚ੍ਚੁਦ੍ਧਾਰਾਭਾਵਤੋ. ਅਵਿਰੋਧੋ ਚ ਇਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬੋ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਪਚ੍ਚੁਦ੍ਧਰਣਂ ਵਤ੍ਤਮਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿਵਾਦੋ ਏਤ੍ਥਾਪਿ ਸਮ੍ਭਵਤੀਤਿ ਚੇ? ਨ, ਕੁਰੁਨ੍ਦਿ ਵਚਨਵਿਰੋਧਤੋ. ਤਤ੍ਥ ਹਿ ਕਤ੍ਤਿਕਪੁਣ੍ਣਮਾਯ ਪਚ੍ਚੁਦ੍ਧਾਰੋ ਵੁਤ੍ਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਵਸ੍ਸਾਨਦਿਵਸਤ੍ਤਾ ਸਾਧਿਟ੍ਠਾਨਾਵਸਾ ਪਚ੍ਚੁਦ੍ਧਰੀਯਤੀਤਿ ਨ ਪਚ੍ਚੁਦ੍ਧਾਰੋ ਵਤ੍ਤਮਤ੍ਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਤਤੋ ਪਰ’’ਨ੍ਤਿ ਯਾਵ ਪੁਣ੍ਣਮਾ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਾ ਸਿਯਾ. ਯਥਾ ਚਾਯਂ ਵਿਕਪ੍ਪੋ, ਤਥਾ ‘‘ਵਸ੍ਸਾਨਮਾਸਾਤਿਕ੍ਕਮੇਨਾਪਿ ਆਬਾਧਵੂਪਸਮੇਨਾਪੀ’’ਤਿ ਇਦਮ੍ਪਿ ਅਵਸ੍ਸਂ ਪਚ੍ਚੁਦ੍ਧਰਿਤਬ੍ਬਤਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ ਸਿਯਾ. ਏਵਞ੍ਚ ਸਤਿ ਇਧ ਸਮਨ੍ਤਪਾਸਾਦਿਕਾਯ ਤਦਵਚਨੇਨ ਸਮੇਤਿ. ਅਞ੍ਞਥਾ ਇਧਪਿ ਤਂ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਸਿਯਾਤਿ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤੋਵ ਵਿਧਿ ਏਤ੍ਥ ਸਮ੍ਭਵਤਿ, ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਸਮ੍ਭਵਤਿ, ਦੁਵਿਞ੍ਞਾਪਯਸ੍ਸ ਪਨ ਲੋਕਸ੍ਸ ਸੁਵਿਞ੍ਞਾਪਨਤ੍ਥਂ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਯਸ੍ਮਾ ਪਨ ਸਾ ਵਸ੍ਸਾਨਾਤਿਕ੍ਕਮੇਨ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਂ ਵਿਜਹਤਿ, ਹੇਮਨ੍ਤਪਠਮਾਰੁਣੇ ਚ ਅਪਚ੍ਚੁਦ੍ਧਾਰਪਚ੍ਚਯਾ ਦੁਕ੍ਕਟਾ ਸਾਧਿਤਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਕਤ੍ਤਿਕਪੁਣ੍ਣਮਾਯਮੇਵ ਪਚ੍ਚੁਦ੍ਧਰਿਤ੍ਵਾ ਵਿਕਪ੍ਪੇਤਬ੍ਬਾ, ਅਵਿਕਪ੍ਪਿਤਾਯ ‘‘ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਾਪਜ੍ਜਨਮੇਵਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ. ਏਤ੍ਤਾਵਤਾਪਿ ਸਨ੍ਤੋਸਂ ਅਕਤ੍ਵਾ ਵਿਨਿਚ੍ਛਯੋ ਪਰਿਯੇਸਿਤਬ੍ਬੋ. ਹੋਤਿ ਚੇਤ੍ਥ –

‘‘ਏਵਂ ਅਭਾਵਂ ਵਿਨਯਸ੍ਸ ਪਾਲ਼ਿ,

ਭਿਨ੍ਨਂ ਅਭਿਨ੍ਨਞ੍ਚ ਤਦਤ੍ਥਯੁਤ੍ਤਿਂ;

ਵਿਞ੍ਞਾਤੁਕਾਮੇਨ ਤਦਤ੍ਥਵਿਞ੍ਞੂ,

ਪਰਿਯੇਸਿਤਬ੍ਬਾ ਵਿਨਯੇ ਵਿਞ੍ਞਾਯਾ’’ਤਿ.

‘‘ਤੁਯ੍ਹਂ ਗਣ੍ਹਾਹੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਵਿਨਾਪਿ ‘‘ਮਯ੍ਹਂ ਗਣ੍ਹਾਮੀ’’ਤਿ ਵਚਨੇਨ ਸੁਦਿਨ੍ਨਂ ਹੋਤਿ. ਇਤਰੋ ਚੇ ਅਧਿਵਾਸੇਤਿ, ਤੇਨਾਪਿ ਸੁਗ੍ਗਹਿਤਂ ਹੋਤਿ, ਨੋ ਚੇ ਅਧਿਵਾਸੇਤਿ, ਦੇਨ੍ਤੇਨ ਸੁਦਿਨ੍ਨਂ. ਤਂ ਪਨ ਵਤ੍ਥੁ ਨ ਕਸ੍ਸਚਿ ਹੋਤਿ. ਤਥਾ ‘‘ਮਯ੍ਹਂ ਗਣ੍ਹਾਮੀ’’ਤਿ ਵਦਤਿ, ਸਾਮਿਕੋ ਚੇ ਅਧਿਵਾਸੇਤਿ, ਵਿਨਾਪਿ ‘‘ਗਣ੍ਹਾਹੀ’’ਤਿ ਵਚਨੇਨ ਸੁਗ੍ਗਹਿਤਂ. ਨੋ ਚੇ ਅਧਿਵਾਸੇਤਿ, ਸਾਮਿਕਸ੍ਸੇਵ ਤਂ, ਨ ਹਿ ਤਸ੍ਸੇਤਂ ਵਿਨਯਕਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਵਿਨਯਕਮ੍ਮਸ੍ਸਤ੍ਥਾਯ ਚੇ ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਨ ਕੇਵਲਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਤ੍ਥਾਯ ਗਹਿਤਂ, ਪੁਨ ਤਸ੍ਸਪਿ ਦੇਤਿ, ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਚ. ਤਥਾ ਅਨਪੇਕ੍ਖੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਪਰਸ੍ਸ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਤੇਨ ਦਿਨ੍ਨਂ ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਵਿਸ੍ਸਾਸਨ੍ਤੋ ਵਾ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਤਿ, ਵਟ੍ਟਤਿ. ਤਤ੍ਥਾਪਿ ਵਿਨਯਕਮ੍ਮਵਸੇਨ ਨ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਏਕੇ. ਤੇ ਏਵ ‘‘ਮਹਨ੍ਤਂ ਵਾ ਖੁਦ੍ਦਕਂ ਕਰੋਤੀ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਤਿਚੀਵਰੇ ਦੀਘਤੋ ਵਿਦਤ੍ਥਿ ਅਨਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਕਰੋਤਿ, ਏਵਂ ਸੇਸੇਸੁਪੀ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਏਵਰੂਪੇਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਪੋਰਾਣਾਚਰਿਯਾਨਂ ਕਥਾਮਗ੍ਗਂ ਸੁਟ੍ਠੁ ਆਚਰਿਯਕੁਲਸੇਵਨਾਯ ਸਞ੍ਜਾਨਿਤ੍ਵਾ ਤੇਨ ਸਂਸਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਸਤੋ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਸੋਤੂਨਞ੍ਚ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਵਿਮੋਹੇਤ੍ਵਾ ਕਥੇਤਬ੍ਬਂ. ਏਸਾ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਆਯਾਚਨਾ.

ਪਠਮਕਥਿਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੨. ਉਦੋਸਿਤਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੪੭੧. ਸਨ੍ਤਰੁਤ੍ਤਰੇਨ ਜਨਪਦਚਾਰਿਕਂ ਪਕ੍ਕਮਨ੍ਤਿ. ਕਸ੍ਮਾ? ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ‘‘ਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਨ੍ਤਰੁਤ੍ਤਰੇਨ ਗਾਮੋ ਪਵਿਸਿਤਬ੍ਬੋ, ਯੋ ਪਵਿਸੇਯ੍ਯ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸਾ’’ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੩੬੨) ਪਠਮਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਪਚ੍ਛਾ ਪਨ ‘‘ਪਞ੍ਚਿਮੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਚ੍ਚਯਾ ਸਙ੍ਘਾਟਿਯਾ ਨਿਕ੍ਖੇਪਾਯ, ਉਤ੍ਤਰਾਸਙ੍ਗਸ੍ਸ, ਅਨ੍ਤਰਵਾਸਕਸ੍ਸ ਨਿਕ੍ਖੇਪਾਯ ਗਿਲਾਨੋ ਵਾ ਹੋਤਿ, ਵਸ੍ਸਿਕਸਙ੍ਕੇਤਂ ਵਾ, ਨਦੀਪਾਰਂ ਗਨ੍ਤੁਂ ਵਾ, ਅਗ੍ਗਲ਼ਗੁਤ੍ਤਿਵਿਹਾਰੋ ਵਾ, ਅਤ੍ਥਤਕਥਿਨਂ ਵਾ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ, ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਮ੍ਪਿਸ੍ਸ ‘‘ਪਞ੍ਚਸੁ ਪੇਤੇਸੁ ਅਗ੍ਗਲ਼ਗੁਤ੍ਤਿ ਏਵ ਪਮਾਣਂ. ਗੁਤ੍ਤੇ ਏਵ ਹਿ ਵਿਹਾਰੇ ਨਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਬਹਿ ਗਨ੍ਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਨਾਗੁਤ੍ਤੇ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਅਪਞ੍ਞਤ੍ਤੇਪਿ ਕਥਿਨੇ ‘‘ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਅਗ੍ਗਲ਼ਗੁਤ੍ਤਿਵਿਹਾਰੇ ਠਪੇਥਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਸਭਾਗਾਨਂ ਹਤ੍ਥੇ ਚੀਵਰਂ ਨਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਸਨ੍ਤਰੁਤ੍ਤਰੇਨ ਗਾਮਪ੍ਪਵੇਸੇ ਲਦ੍ਧਕਪ੍ਪਿਯਾ ਜਨਪਦਚਾਰਿਕਂ ਪਕ੍ਕਾਮਿਂਸੂਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

੪੭੩. ਅਵਿਪ੍ਪਵਾਸਸਮ੍ਮੁਤਿਨ੍ਤਿ ਅਵਿਪ੍ਪਵਾਸਤ੍ਥਂ, ਵਿਪ੍ਪਵਾਸਪਚ੍ਚਯਾ ਯਾ ਆਪਤ੍ਤਿ, ਤਦਭਾਵਤ੍ਥਂ ਵਾ ਸਮ੍ਮੁਤਿਂ ਦਾਤੁਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਕਿਤ੍ਤਕਂ ਕਾਲਂ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ? ਮਾਸਂ ਵਾ ਅਤਿਰੇਕਂ ਵਾ ਯਾਵ ਗਮਨੇ ਸਉਸ੍ਸਾਹੋ, ਤਾਵ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਧੁਰਨਿਕ੍ਖੇਪਂ ਕਰੋਨ੍ਤੇਨ ਪਚ੍ਚੁਦ੍ਧਰਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ. ਪੁਨ ਸਮ੍ਮੁਤਿਦਾਨਕਿਚ੍ਚਂ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਸਚੇ ਦ੍ਵਾਦਸਨ੍ਨਂ ਵਸ੍ਸਾਨਂ ਅਚ੍ਚਯੇਨ ਅਞ੍ਞੋ ਰੋਗੋ ਹੋਤਿ, ਵਟ੍ਟਤਿ, ਉਪਸਮ੍ਪਦਕਮ੍ਮਂ ਵਿਯ ਯਾਵਜੀਵਂ ਏਕਾਸਮ੍ਮੁਤਿ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਚ.

‘‘ਕਤਂ ਵਾ ਹੋਤੀ’’ਤਿਆਦਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇ ਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ, ਕਸ੍ਮਾ? ਕਰਣਪਲਿਬੋਧੇ ਉਪਚ੍ਛਿਨ੍ਨੇਪਿ ਅਨਧਿਟ੍ਠਿਤਚੀਵਰਤੋ ਵਿਪ੍ਪਵਾਸਪਚ੍ਚਯਾ ਆਪਤ੍ਤਿਯਾ ਅਸਮ੍ਭਵਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਨਿਟ੍ਠਿਤਚੀਵਰਸ੍ਮਿਨ੍ਤਿ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਚੀਵਰਂ ਅਧਿਟ੍ਠਿਤਂ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਏਤ੍ਤਕਮੇਵ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਚੇ? ਨ, ਤਦਾਯਤ੍ਤਤ੍ਤਾ. ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਞ੍ਹਿ ਕਰਣਪਲਿਬੋਧਸ੍ਸ ਨਿਟ੍ਠਾਪਨਾਯਤ੍ਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਕਤਂ ਵਾਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਚ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਤ੍ਥ ਕਤਨ੍ਤਿ ਪੁਬ੍ਬੇ ਵੁਤ੍ਤਮੇਵ.

੪੭੭-੮. ਅਵਿਪ੍ਪਵਾਸਲਕ੍ਖਣਵਵਤ੍ਥਾਪਨਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਅਨ੍ਤੋਗਾਮੇ ਚੀਵਰਂ ਨਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਅਨ੍ਤੋਗਾਮੇ ਵਤ੍ਥਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਵਚਨਤੋ ਅਵਿਪ੍ਪਵਾਸਲਕ੍ਖਣਂ ਵਵਤ੍ਥਾਪਿਤਂ, ਤਬ੍ਬਿਪਰੀਤਨਯੇਨ ਵਿਪ੍ਪਵਾਸਲਕ੍ਖਣਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਗਾਮੋ ਏਕੂਪਚਾਰੋਤਿਆਦਿਮ੍ਹਿ ਪਨ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਥਂ, ਰੁਕ੍ਖਮੂਲਂ, ਅਜ੍ਝੋਕਾਸਞ੍ਚ ਸੇਸੇਸੁ ਪਰਿਕ੍ਖੇਪਾਪਰਿਕ੍ਖੇਪਵਸੇਨ ਏਕੂਪਚਾਰਨਾਨੂਪਚਾਰਤਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਯਸ੍ਮਾ ਪਨ ਸਤ੍ਥਂ ਦੁਵਿਧਂ ਨਿਵਿਟ੍ਠਂ, ਅਨਿਵਿਟ੍ਠਞ੍ਚ, ਤੇਸੁ ਅਨਿਵਿਟ੍ਠਂ ਏਕਕੁਲਸ੍ਸ ਵਾ ਨਾਨਾਕੁਲਸ੍ਸ ਵਾ ਅਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਮੇਵ ਹੋਤਿ, ਨਿਵਿਟ੍ਠਂ ਸਿਯਾ ਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਂ, ਸਿਯਾ ਅਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਤ੍ਥ ਪਰਿਕ੍ਖੇਪਾਦਿਵਸੇਨ ਅਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਅਬ੍ਭਨ੍ਤਰਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਤਥਾ ਅਬ੍ਭੋਕਾਸੇ. ਰੁਕ੍ਖਮੂਲੇ ਛਾਯਾਵਸੇਨ. ਅਞ੍ਞਥਾ ‘‘ਸਤ੍ਥੋ ਏਕੂਪਚਾਰੋ ਨਾਨੂਪਚਾਰੋ’’ਤਿਆਦਿ ਉਦ੍ਦੇਸਵਿਰੋਧੋ ਸਿਯਾ ਵਿਭਙ੍ਗੇ ਅਦਸ੍ਸਿਤਤ੍ਤਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਤ੍ਥਸ੍ਸ ਪੁਰਤੋ ਚ ਪਚ੍ਛਤੋ ਚ ਸਤ੍ਤਬ੍ਭਨ੍ਤਰਾ, ਪਸ੍ਸਤੋ ਚ ਏਕਬ੍ਭਨ੍ਤਰਨ੍ਤਿ ਅਯਮੇਕੂਪਚਾਰੋ, ਤਤੋ ਪਰਂ ਨਾਨੂਪਚਾਰੋ. ਤਥਾ ਰੁਕ੍ਖਮੂਲਸ੍ਸ ਯਤ੍ਥ ਮਜ੍ਝਨ੍ਹਿਕੇ ਕਾਲੇ ਛਾਯਾ ਫਰਤਿ, ਅਯਂ ਏਕੂਪਚਾਰੋ. ਇਤਰੋ ਨਾਨੂਪਚਾਰੋ. ਕਸ੍ਮਾ? ਤਤ੍ਥ ਹਿ ਪਰਿਕ੍ਖੇਪੋ ਅਪ੍ਪਮਾਣਂ. ਛਾਯਾਵ ਪਮਾਣਂ. ਅਜ੍ਝੋਕਾਸਸ੍ਸ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਵੁਤ੍ਤੋਵ. ‘‘ਸਤ੍ਥਾਦੀਨਂ ਏਕਕੁਲਸਨ੍ਤਕਵਸੇਨ ਏਕੂਪਚਾਰਤਾ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਨਿਵੇਸਨੇ, ਉਦੋਸਿਤੇ ਚ ਵੁਤ੍ਤਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋਵ ਅਟ੍ਟਾਦੀਸੂਤਿ ਕਤ੍ਵਾ ਸਂਖਿਤ੍ਤਂ. ਤਤੋ ਪਰਂ ਖੇਤ੍ਤਧਞ੍ਞਕਰਣਆਰਾਮਵਿਹਾਰੇਸੁ ਪਨ ਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਾਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤ-ਪਦਂ ਪੁਨ ਉਦ੍ਧਟਂ ਸਤ੍ਥਵਿਭਙ੍ਗੇਨ ਅਧਿਕਾਰਸ੍ਸ ਪਚ੍ਛਿਨ੍ਨਤ੍ਤਾ. ‘‘ਨਾਨਾਗਬ੍ਭਾ’’ਤਿਆਦਿਵਚਨਂ ਪਨ ਅਸਮ੍ਭਵਤੋ ਖੇਤ੍ਤਧਞ੍ਞਕਰਣਆਰਾਮੇਸੁ ਨ ਉਦ੍ਧਟਂ. ਵਿਹਾਰੇ ਸਮ੍ਭਵਨ੍ਤਮ੍ਪਿ ਤਤ੍ਥ ਪਚ੍ਛਿਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਨ ਉਦ੍ਧਟਂ. ਕੁਲਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਸਾਮਿਕੋ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਏਕਕੁਲਸ੍ਸ ਨਾਨਾਕੁਲਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਗਾਮਾਦੀਨਂ ਚੁਦ੍ਦਸਨ੍ਨਂ ਚੀਵਰਨਿਕ੍ਖੇਪਟ੍ਠਾਨਾਨਂ ਸਾਧਾਰਣਾਸਾਧਾਰਣਭਾਵਂ ਦੀਪੇਤਿ. ਅਜ੍ਝੋਕਾਸਸ੍ਸ ਪਨ ਅਸਮ੍ਭਵਤੋ ਨ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਯਸ੍ਮਾ ਪਨੇਤ੍ਥ ਏਕਕੁਲਸ੍ਸ, ਨਾਨਾਕੁਲਸ੍ਸ ਚ ਅਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤੇਸੁ ਗਾਮਾਦੀਸੁ ਪਰਿਹਾਰਵਿਸੇਸੋ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਨਤ੍ਥਿ, ਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤੇਸੁ ਪਨ ਅਤ੍ਥਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਏਕਨਾਨਾਕੁਲਗ੍ਗਹਣਂ, ਏਕਨਾਨੂਪਚਾਰਗ੍ਗਹਣਞ੍ਚ ਸਾਤ੍ਥਕਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਤਤ੍ਥਪਿ ਅਯਂ ਵਿਸੇਸੋ – ਸਤ੍ਥੇ, ਰੁਕ੍ਖਮੂਲੇ ਚ ਕੁਲਭੇਦਤੋਵ ਭੇਦੋ, ਨੋਪਚਾਰਭੇਦਤੋ. ਅਜ੍ਝੋਕਾਸੇ ਉਪਚਾਰਭੇਦਤੋ ਚ, ਸੋ ਪਨ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਨ ਦਸ੍ਸਿਤੋਤਿ. ‘‘ਤਂ ਪਮਾਣਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾਤਿ ਵਚਨਤੋ ਆਕਾਸੇਪਿ ਅਡ੍ਢਤੇਯ੍ਯਰਤਨਪ੍ਪਮਾਣੇ ਦੋਸੋ ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ.

੪੭੯. ‘‘ਸਭਾ’’ਤਿ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਂ. ‘‘ਸਭਾਯ’’ਨ੍ਤਿ ਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗਂ, ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਲਿਙ੍ਗਬ੍ਯਤ੍ਤਨਯੇਨਾ’’ਤਿ. ਨਪੁਂਸਕਲਿਙ੍ਗਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਕਿਰ ‘‘ਸਭਾਯ’’ਨ੍ਤਿ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਵਸੇਨ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠਂ, ਤਸ੍ਸ ਅਨੁਪਯੋਗਤ੍ਤਾ ‘‘ਦ੍ਵਾਰਮੂਲ’’ਨ੍ਤਿਪਿ. ਅਤ੍ਤਨੋ ਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਟ੍ਠਾਨੇ ਅਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਵੀਥਿਹਤ੍ਥਪਾਸੋ ਨ ਰਕ੍ਖਤਿ, ਯਸ੍ਮਿਂ ਘਰੇ ਚੀਵਰਂ ਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਘਰੇ ਵਤ੍ਥਬ੍ਬਂ. ‘‘ਸਭਾਯੇ ਵਾ ਵਤ੍ਥਬ੍ਬਂ ਦ੍ਵਾਰਮੂਲੇ ਵਾ, ਹਤ੍ਥਪਾਸਾ ਵਾ ਨ ਵਿਜਹਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਹਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਹਤ੍ਥਪਾਸੇਯੇਵ ਅਰੁਣਂ ਉਟ੍ਠਪੇਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਨਿਯਮਿਤਤ੍ਤਾ ਜਾਨਿਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕਾਤਿ ਚੇ? ਅਨ੍ਤੋਘਰੇ ਨ ਸਕ੍ਕਾ, ਤਥਾ ਤਥਾ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਯੁਤ੍ਤਿ ਪਮਾਣ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਯਮਤ੍ਥੋ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਮ੍ਪਿ ਪਕਾਸਿਤੋ, ਪੁਨਪਿ ਖੁਦ੍ਦਕਗਾਮੇ ਸਬ੍ਬਸਾਧਾਰਣਗਾਮਦ੍ਵਾਰਵਸੇਨ. ਸਚੇ ਤਸ੍ਸ ਦ੍ਵਾਰਦ੍ਵਯਂ ਹੋਤਿ, ਮਜ੍ਝੇ ਚ ਘਰਸਭਾਯਂ, ਯਤ੍ਥਿਚ੍ਛਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਵਸਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ.

੪੮੦-੧. ਯਾਨਿ ਨਿਵੇਸਨਾਦੀਨਿ ਗਾਮਸਙ੍ਖ੍ਯਂ ਨ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਤਾਨਿ ਨਿਵੇਸਨਾਦੀਨੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਾਨਿ. ਅਜ੍ਝੋਕਾਸੇ ਅਪਰਿਸਙ੍ਕਿਤਮ੍ਪਿ ਚੀਵਰਂ ਅਤਿਰੇਕਸਤ੍ਤਬ੍ਭਨ੍ਤਰੇ ਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਂ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਂ ਹੋਤਿ, ਏਤ੍ਥ ਅਨ੍ਤੋਸੀਮਤਾ ਨ ਰਕ੍ਖਤਿ, ਸਤ੍ਥੇ ਪਨ ਰਕ੍ਖਤਿ. ‘‘ਨਦੀਪਰਿਹਾਰੋ ਚ ਲਬ੍ਭਤੀ’’ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਉਦਕੁਕ੍ਖੇਪਸੀਮਾਯਂ ਪਰਿਹਾਰੋ ਲਬ੍ਭਤੀਤਿ ਸਿਦ੍ਧਂ. ਸਾਮਨ੍ਤਵਿਹਾਰੋ ਚੇ ਏਕਸੀਮੋ, ਚੀਵਰਂ ਨ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਂ.

ਇਦਾਨਿ –

‘‘ਛਿਨ੍ਨਂ ਧੁਤਙ੍ਗਂ ਸਾਸਙ੍ਕ-ਸਮ੍ਮਤੋ ਸਨ੍ਤਰੁਤ੍ਤਰਂ;

ਅਚੀਵਰਸ੍ਸਾਨਾਪਤ੍ਤਿ, ਪਚ੍ਚੁਦ੍ਧਾਰਾਦਿਸਿਦ੍ਧਿਤੋ’’ਤਿ. –

ਇਦਂ ਪਕਿਣ੍ਣਕਂ, ਤਤ੍ਥਾਯਂ ਚੋਦਨਾਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮੋ ਵਿਨਿਚ੍ਛਯੋ – ਕੇਚਿ ‘‘ਦਿਗੁਣਂ ਸਙ੍ਘਾਟਿ’’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੩੪੮) ਵਚਨਤੋ ‘‘ਏਕਚ੍ਚਿਕਾ ਸਙ੍ਘਾਟਿਪਿ ਨਾਧਿਟ੍ਠਾਤਬ੍ਬਾ. ਸਚੇ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤਿ ਨ ਰੁਹਤੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਉਪਸਮ੍ਪਦਾਪੇਕ੍ਖਾਨਮ੍ਪਿ ਦਿਗੁਣਮੇਵ ਸਙ੍ਘਾਟਿਂ ਦਤ੍ਵਾ ਉਪਸਮ੍ਪਾਦੇਨ੍ਤਿ, ਤੇ ਇਮਿਨਾ ਸੁਤ੍ਤਲੇਸੇਨ ਸਞ੍ਞਾਪੇਤਬ੍ਬਾ. ਭਗਵਤਾ ਹਿ ‘‘ਛਿਨ੍ਨਕਂ ਸਙ੍ਘਾਟਿਂ ਛਿਨ੍ਨਕਂ ਉਤ੍ਤਰਾਸਙ੍ਗਂ ਛਿਨ੍ਨਕਂ ਅਨ੍ਤਰਵਾਸਕ’’ਨ੍ਤਿ ਪਠਮਂ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਂ. ਤਤੋ ‘‘ਅਞ੍ਞਤਰਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਤਿਚੀਵਰੇ ਕਰਿਯਮਾਨੇ ਸਬ੍ਬਂ ਛਿਨ੍ਨਕਂ ਨਪ੍ਪਹੋਤਿ. ਦ੍ਵੇ ਛਿਨ੍ਨਕਾਨਿ ਏਕਂ ਅਚ੍ਛਿਨ੍ਨਕਂ ਨਪ੍ਪਹੋਤਿ. ਦ੍ਵੇ ਅਚ੍ਛਿਨ੍ਨਕਾਨਿ ਏਕਂ ਛਿਨ੍ਨਕਂ ਨਪ੍ਪਹੋਤੀ’’ਤਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਵਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਨ੍ਵਾਧਿਕਮ੍ਪਿ ਆਰੋਪੇਤੁ’’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੩੬੦) ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਏਕਚ੍ਚਿਕਾਪਿ ਸਙ੍ਘਾਟਿ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਸਿਦ੍ਧਂ. ਯਾ ਛਿਜ੍ਜਮਾਨਾ ਨਪ੍ਪਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਸਾ ਕੁਤੋ ਦਿਗੁਣਤਾਤਿ. ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਮ੍ਪਿਸ੍ਸ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਅਨ੍ਵਾਧਿਕਮ੍ਪਿ ਆਰੋਪੇਤੁਨ੍ਤਿ ਆਗਨ੍ਤੁਕਪਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਦਾਤੁਂ. ਇਦਂ ਪਨ ਅਪ੍ਪਹੋਨਕੇ ਆਰੋਪੇਤਬ੍ਬਂ. ਸਚੇ ਪਹੋਤਿ, ਆਗਨ੍ਤੁਕਪਤ੍ਤਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਛਿਨ੍ਦਿਤਬ੍ਬਮੇਵਾ’’ਤਿ (ਮਹਾਵ. ਅਟ੍ਠ. ੩੬੦). ਕਥਿਨਂ ਪਨ ਛਿਨ੍ਨਕਮੇਵ ਵਟ੍ਟਤਿ ਆਵੇਣਿਕਲਕ੍ਖਣਤ੍ਤਾ, ‘‘ਛਿਨ੍ਨਕਂ ਦਿਗੁਣਂ ਨਪ੍ਪਹੋਤੀ’’ਤਿ ਵਚਨਾਭਾਵਤੋ ਚਾਤਿ ਸਨ੍ਨਿਟ੍ਠਾਨਮੇਤ੍ਥ ਗਨ੍ਤਬ੍ਬਂ.

ਧੁਤਙ੍ਗਨ੍ਤਿ ਅਨੁਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾਨਂ ਤੇਚੀਵਰਿਕਧੁਤਙ੍ਗਾਭਾਵਤੋ ਤਿਚੀਵਰੇਨੇਵ ਤੇਚੀਵਰਿਕੋਤਿ. ਤੇਸਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਾਭਾਵਤੋ ‘‘ਅਧਿਟ੍ਠਿਤੇਨੇਵਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਹੋਤੂਤਿ ਚੇ? ਨ, ਧੁਤਙ੍ਗਭੇਦੇਨ ਵਿਰੋਧਪ੍ਪਸਙ੍ਗਤੋ. ਚਤੁਤ੍ਥਚੀਵਰਸਾਦਿਯਨੇਨ ਹਿ ਧੁਤਙ੍ਗਭੇਦੋ, ਨ ਤਿਚੀਵਰਵਿਪ੍ਪਵਾਸੇਨ, ਨਾਪਿ ਅਤਿਰੇਕਚੀਵਰਸਾਦਿਯਨੇਨ, ਨਾਪਿ ਅਤਿਰੇਕਚੀਵਰਧਾਰਣੇਨ. ਯਸ੍ਮਾ ਪਨ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂਯੇਵ ਭਗਵਤਾ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਵਸੇਨ ਨਵ ਚੀਵਰਾਨਿ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਾਨਿ, ਜਾਤਿਵਸੇਨ ਚ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ, ਨ ਏਵਂ ਅਨੁਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾਨਂ. ਤਸ੍ਮਾ ਤੇਸਂ ਚੀਵਰਨਿਯਮਾਭਾਵਾ ਨ ਤਂ ਧੁਤਙ੍ਗਂ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਂ ਗਹਟ੍ਠਾਨਂ ਵਿਯ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਸ੍ਸ ਸਮਾਦਾਨਵਿਧਾਨੇ ਅਵਚਨਤੋ ਚ ਸਨ੍ਨਿਟ੍ਠਾਨਮੇਤ੍ਥ ਗਨ੍ਤਬ੍ਬਂ.

ਸਾਸਙ੍ਕਸਮ੍ਮਤੋਤਿ ਕਙ੍ਖਾਵਿਤਰਣਿਯਂ ਸਾਸਙ੍ਕਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇ ਵਿਸੁਂ ਅਙ੍ਗਾਨਿ ਨ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ, ‘‘ਸੇਸਮੇਤ੍ਥ ਚੀਵਰਵਗ੍ਗਸ੍ਸ ਦੁਤਿਯਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ (ਕਙ੍ਖਾ. ਅਟ੍ਠ. ਸਾਸਙ੍ਕਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ) ਵੁਤ੍ਤਂ, ਨ ਚ ਪਨੇਤਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਤ੍ਥ ਰਤ੍ਤਿਵਿਪ੍ਪਵਾਸੋ ਚਤੁਤ੍ਥਂ ਅਙ੍ਗਂ, ਇਧ ਛਾਰਤ੍ਤਵਿਪ੍ਪਵਾਸੋ, ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਵਿਸੇਸੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਙ੍ਗਸਾਮਞ੍ਞਤੋ, ਸਮ੍ਮੁਤਿਸਾਮਞ੍ਞਤੋ ਚ ਸਾਸਙ੍ਕਸਿਕ੍ਖਾਪਦਮੇਵ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਇਦਂ ਨਿਪ੍ਪਦੇਸਂ, ਤਂ ਸਪ੍ਪਦੇਸਂ ਮਾਸਪਰਮਤ੍ਤਾ. ਤਤ੍ਥ ਬਹਿਗਾਮੇਪਿ ਗਾਮਸੀਮਂ ਓਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਵਸਿਤ੍ਵਾ ਪਕ੍ਕਮਨ੍ਤਸ੍ਸ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ, ਇਧ ਨ ਤਥਾ, ਇਧ ਅਨਨ੍ਤਰੇ ਅਨਨ੍ਤਰੇ ਅਰੁਣੁਗ੍ਗਮਨੇ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਂ, ਤਤ੍ਥ ਸਤ੍ਤਮੇਤਿ ਅਯਂ ਇਮੇਸਂ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਵਿਸੇਸੋ. ਅਙ੍ਗਾਨਿ ਪਨ ਚੀਵਰਨਿਕ੍ਖੇਪਙ੍ਗਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਤੋ ਵਿਪਰਿਯਾਯੇਨ, ਇਧ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਚ ਸਿਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਨ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ. ਤਾਨਿ ਕਾਮਂ ਨ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ, ਤਥਾਪਿ ਚਤੁਤ੍ਥਮਙ੍ਗਂ ਵਿਸੇਸਿਤਬ੍ਬਂ, ਨ ਪਨ ਵਿਸੇਸਿਤਂ. ਕਿਂਕਾਰਣਾ? ਇਧ ਵੁਤ੍ਤਨਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨਕ੍ਕਮੇਨ ਨਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਆਪਤ੍ਤਿਦੇਸਨਤੋ, ਤਤ੍ਥਾਪਨ੍ਨਾਪਤ੍ਤਿਵਿਮੋਕ੍ਖਦੀਪਨਤ੍ਥਂ. ਸਂਵਚ੍ਛਰਵਿਪ੍ਪਵੁਤ੍ਥਮ੍ਪਿ ਰਤ੍ਤਿਵਿਪ੍ਪਵੁਤ੍ਥਮੇਵ, ਪਗੇਵ ਛਾਰਤ੍ਤਂ ਵਿਪ੍ਪਵੁਤ੍ਥਂ. ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇਪਿ ਤਤ੍ਥ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਅਙ੍ਗਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਸਤਿ ਤਤ੍ਥ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਨਿਸ੍ਸਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬਂ. ਹੇਮਨ੍ਤੇ ਵਾ ਗਿਮ੍ਹੇ ਵਾ ਨਿਸ੍ਸਜ੍ਜਤਿ ਚੇ? ਇਧ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨਾਪਿ ਨਿਸ੍ਸਜ੍ਜਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਞਾਪਨਤ੍ਥਂ ਚਤੁਤ੍ਥਂ ਅਙ੍ਗਂ ਨ ਵਿਸੇਸਿਤਨ੍ਤਿ ਨੋ ਤਕ੍ਕੋਤਿ ਆਚਰਿਯੋ. ਮਾਸਾਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਮ੍ਪਿ ਚੀਵਰਂ ‘‘ਦਸਾਹਾਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਨਿਸ੍ਸਟ੍ਠਮੇਵ. ਦ੍ਵਯੇਨ ਊਨਮਾਸਂ ਹੁਤ੍ਵਾ ‘‘ਦਸਾਹਾਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਮਾਸਾਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਨ੍ਤਿ ਏਕੇ. ਤਥਾਪਿ ਸਚੇ ਪਚ੍ਚਾਸਾਚੀਵਰਂ ਹੋਤਿ, ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਂ ‘‘ਦਸਾਹਾਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ, ਮੂਲਚੀਵਰਂ ਪਨ ‘‘ਮਾਸਾਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਨਿਸ੍ਸਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬਂ.

‘‘ਸਨ੍ਤਰੁਤ੍ਤਰ’’ਨ੍ਤਿ ਵਾ ‘‘ਸਙ੍ਘਾਟਿ’’ਨ੍ਤਿ ਵਾ ‘‘ਚੀਵਰ’’ਨ੍ਤਿ ਵਾ ਕਿਂ ਤਿਚੀਵਰਂ, ਉਦਾਹੁ ਅਞ੍ਞਮ੍ਪੀਤਿ. ਕਿਞ੍ਚੇਤ੍ਥ – ਯਦਿ ਤਿਚੀਵਰਮੇਵ ਪਟਿਸਿਦ੍ਧਂ, ਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਵਸੇਨ ਅਚ੍ਛਿਨ੍ਨਚੀਵਰਚ੍ਛਿਨ੍ਦਨਧੋਵਾਪਨਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਆਦਿਵਿਰੋਧੋ. ਅਥ ਅਞ੍ਞਮ੍ਪਿ, ‘‘ਨਿਟ੍ਠਿਤਚੀਵਰਸ੍ਮਿ’’ਨ੍ਤਿ ਏਵਮਾਦਿਨਾ ਵਿਰੋਧੋਤਿ? ਵੁਚ੍ਚਤੇ – ਨ ਨਿਯਮਤੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ ਯਥਾਸਮ੍ਭਵਂ ਗਹੇਤਬ੍ਬਤੋ. ਤਥਾ ਹਿ ‘‘ਚੀਵਰਂ ਨਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਸਨ੍ਤਰੁਤ੍ਤਰੇਨ ਜਨਪਦਚਾਰਿਕਂ ਪਕ੍ਕਮਨ੍ਤੀ’’ਤਿ (ਪਾਰਾ. ੪੭੧) ਏਵਮਾਦੀਸੁ ਤਿਚੀਵਰਮੇਵ. ‘‘ਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਨ੍ਤਰੁਤ੍ਤਰੇਨ ਗਾਮੋ ਪਵਿਸਿਤਬ੍ਬੋ, ਸਨ੍ਤਰੁਤ੍ਤਰਪਰਮਂ ਤਤੋ ਚੀਵਰਂ ਸਾਧਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਏਵਮਾਦੀਸੁ ਯਂਕਿਞ੍ਚਿ, ਤਥਾ ਸਗੁਣਂ ਕਤ੍ਵਾ ਸਙ੍ਘਾਟਿਯੋ ਦਾਤਬ੍ਬਾ, ਨਿਵਾਸਨਂ ਦਾਤਬ੍ਬਂ, ਸਙ੍ਘਾਟਿ ਦਾਤਬ੍ਬਾ, ਹਨ੍ਦ ਤੇ, ਆਵੁਸੋ, ਸਙ੍ਘਾਟਿ, ਦੇਹਿ ਮੇ ਪਟਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ‘‘ਸਬ੍ਬਞ੍ਹਿ ਚੀਵਰਂ ਸਙ੍ਘਟਿਤਟ੍ਠੇਨ ‘ਸਙ੍ਘਾਟੀ’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ. ਤਥਾ ‘‘ਨਿਟ੍ਠਿਤਚੀਵਰਸ੍ਮਿ’’ਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥਾਪੀਤਿ ਏਕੇ. ਅਨ੍ਤੋਸਮਯੇ ਹਿ ਯਾਵਦਤ੍ਥਂ ਚੀਵਰਂ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਂ, ਤਂ ਸਬ੍ਬਂ ਕਰਿਯਮਾਨਂ ਕਦਾ ਨਿਟ੍ਠਾਨਂ ਗਚ੍ਛਿਸ੍ਸਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਿਚੀਵਰਮੇਵਾਤਿ ਏਕੇ. ਅਚੀਵਰਸ੍ਸਾਨਾਪਤ੍ਤਿ ਪਚ੍ਚੁਦ੍ਧਾਰਾਦਿਸਿਦ੍ਧਿਤੋਤਿ ਕਿਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ? ਉਦੋਸਿਤਸਿਕ੍ਖਾਪਦਸ੍ਸ ਨਿਪ੍ਪਯੋਜਨਭਾਵਪ੍ਪਸਙ੍ਗਤੋ ਤਿਚੀਵਰਵਿਪ੍ਪਵਾਸੇ ਤੇਚੀਵਰਸ੍ਸ ਆਪਤ੍ਤੀਤਿ ਏਕੇ. ਤਤ੍ਥੇਤਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਨ ਹੋਤਿ ਆਪਤ੍ਤਿ ਪਚ੍ਚੁਦ੍ਧਾਰਾਦਿਸਿਦ੍ਧਿਤੋ. ‘‘ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ ਅਨ੍ਤੋਅਰੁਣੇ ਪਚ੍ਚੁਦ੍ਧਰਤਿ, ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤੀ’’ਤਿ ਹਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਞ੍ਞਥਾ ਪਚ੍ਚੁਦ੍ਧਰਨ੍ਤਸ੍ਸ, ਅਨ੍ਤੋਅਰੁਣੇ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਚ ਯਾਵ ਅਞ੍ਞੋ ਨਾਧਿਟ੍ਠਾਤਿ, ਤਾਵ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਆਪਜ੍ਜਤਿ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ. ਅਞ੍ਞਥਾ ਸਤ੍ਤਬ੍ਭਨ੍ਤਰੇਨ ਵਿਪ੍ਪਵਾਸਸ੍ਸਾਤਿ ਵਿਪ੍ਪਵਾਸਤੋ ਯਥਾਰੁਤਂਯੇਵ ਸਤਿ ਵਿਪ੍ਪਵਾਸੇ ਵਿਪ੍ਪਵਾਸਤੋ ਅਵਿਪ੍ਪਵਾਸੇ ਸਤਿ ਅਵਿਪ੍ਪਵਾਸਤੋਤਿ.

ਉਦੋਸਿਤਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੩. ਤਤਿਯਕਥਿਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੪੯੭. ਨਪ੍ਪਹੋਤੀਤਿ ਲਾਮਕਪਰਿਚ੍ਛੇਦਂ ਨ ਪਾਪੁਣਾਤਿ, ਤੇਨੇਵ ਤਿਚੀਵਰਸ੍ਸ ਮੁਟ੍ਠਿਪਞ੍ਚਕਾਦਿਲਾਮਕਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋਵ ਤਾਵ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਚੀਵਰੇ ਪਚ੍ਚਾਸਾ ਚੀਵਰਪਚ੍ਚਾਸਾ. ਤੇਨੇਤਂ ਦੀਪੇਤਿ – ਤਂ ਚੀਵਰਂ ਪਚ੍ਛਾ ਲਬ੍ਭਤੁ ਵਾ ਮਾ ਵਾ, ਯਾਵ ਸਾ ਪਚ੍ਚਾਸਾ ਛਿਜ੍ਜਤਿ, ਤਾਵ ਇਦਂ ਮੂਲਚੀਵਰਂ ਠਪੇਤੁਂ ਅਨੁਜਾਨਾਮੀਤਿ. ‘‘ਚੀਵਰਪਚ੍ਚਾਸਾ’’ਤਿ ਮਰਿਯਾਦਤ੍ਥੇ ਨਿਸ੍ਸਕ੍ਕਵਚਨਂ, ਭੁਮ੍ਮਤ੍ਥੇ ਵਾ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਵਚਨਂ ਕਤਂ.

੪੯੯-੫੦੦. ਨਿਟ੍ਠਿਤਚੀਵਰਸ੍ਮਿਂ …ਪੇ… ਚੀਵਰਾਸਾ ਵਾ ਉਪਚ੍ਛਿਨ੍ਨਾਤਿਆਦਿਮ੍ਹਿ ਤੀਸੁ ਚੀਵਰੇਸੁ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਕਤਂ ਹੋਤਿ, ਸੇਸਾ ਅਤ੍ਥਿ, ਰਕ੍ਖਤਿ. ਚੀਵਰਪਲਿਬੋਧਸ੍ਸ ਉਪਚ੍ਛੇਦੇ, ਉਬ੍ਭਤਸ੍ਮਿਞ੍ਚ ਕਥਿਨੇ ਸਮਯੇ ਵਾ ਹੇਮਨ੍ਤਸ੍ਸ ਸਮਯੇ ਵਾ ਅਕਾਲਚੀਵਰਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯ, ਖਿਪ੍ਪਮੇਵ ਕਾਰੇਤਬ੍ਬਂ. ਸਤਿ ਪਾਰਿਪੂਰਿਯਾ ਪਚ੍ਚਾਸਾ ਨ ਰਕ੍ਖਤਿ, ਅਸਤਿ ਨਤ੍ਥਿ ਚੇ ਪਚ੍ਚਾਸਾ, ਨ ਰਕ੍ਖਤਿ. ‘‘ਅਨਤ੍ਥਤੇ ਕਥਿਨੇ ਏਕਾਦਸਮਾਸੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨ’’ਨ੍ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਅਪਰਕਤ੍ਤਿਕਾ ਅਤ੍ਥਤੇ ਵਾ ਅਨਤ੍ਥਤੇ ਵਾ ਸਮਯੋਵ. ਹੇਮਨ੍ਤੋ ਸਿਯਾ ਸਮਯੋ ਅਤ੍ਥਤੇ, ਸਿਯਾ ਅਸਮਯੋ ਅਨਤ੍ਥਤੇ. ਤਤੋ ਪਰਂ ਏਕਂਸਤੋ ਅਸਮਯੋ ਵਾਤਿ. ‘‘ਆਦਿਸ੍ਸ ਦਿਨ੍ਨ’’ਨ੍ਤਿ ਇਦਂ ਇਧ ਅਲਬ੍ਭਮਾਨਮ੍ਪਿ ਅਤ੍ਥੁਦ੍ਧਾਰਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਨਂ ਦੁਤਿਯਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯੇ (ਪਾਚਿ. ੭੩੮ ਆਦਯੋ) ਸੇਸਂ ਅਕਾਲਚੀਵਰਂ ਵਿਯ. ਤਤ੍ਥ ਹਿ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ‘‘ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਾ ਭਾਜੇਨ੍ਤੂ’’ਤਿ ਏਵਂ ਆਦਿਸ੍ਸ ਦਿਨ੍ਨਮੇਵ ‘‘ਅਕਾਲਚੀਵਰਂ ਕਾਲਚੀਵਰ’’ਨ੍ਤਿ ਅਧਿਟ੍ਠਹਿਤ੍ਵਾ ਭਾਜੇਨ੍ਤਿਯਾ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਂ. ਤਥਾ ਹਿ ਤਤ੍ਥ ਯਥਾ ‘‘ਅਕਾਲਚੀਵਰਂ ਨਾਮ ਅਨਤ੍ਥਤੇ ਕਥਿਨੇ ਏਕਾਦਸਮਾਸੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ, ਅਤ੍ਥਤੇ ਕਥਿਨੇ ਸਤ੍ਤਮਾਸੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨ’’ਨ੍ਤਿ ਇਦਂ ਅਤ੍ਥੁਦ੍ਧਾਰਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਏਵਂਸਮ੍ਪਦਮਿਦਂ. ਯਦਿ ਏਵਂ ‘‘ਏਕਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਇਦਂ ਤੁਯ੍ਹਂ ਦਮ੍ਹੀਤਿ ਦਿਨ੍ਨ’’ਨ੍ਤਿ ਇਦਂ ਕਿਮਤ੍ਥਂ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਨ ਹਿ ਤਂ ਭਾਜਨੀਯਨ੍ਤਿ ਚੇ? ਅਭਾਜਨੀਯਸਾਮਞ੍ਞਤੋ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਯਥਾ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਆਦਿਸ੍ਸ ਦਿਨ੍ਨਂ ਅਤ੍ਥਤਕਥਿਨੇਹਿ ਏਵ ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਅਭਾਜਨੀਯਤ੍ਤਾ ਅਕਾਲਚੀਵਰਂ ਨਾਮ ਜਾਤਂ, ਏਵਂ ਪੁਗ੍ਗਲਿਕਮ੍ਪਿ ਇਤਰੇਹੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇਪਿ ਕਸ੍ਸਚਿ ਸਿਯਾ ‘‘ਆਦਿਸ੍ਸ ਦਿਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਦਸਾਹਮੇਵ ਪਰਿਹਾਰਂ ਲਭਤੀ’’ਤਿ. ਤਸ੍ਸੇਤਂ ਪਾਟਿਕਙ੍ਖਂ. ਪਠਮਕਥਿਨੇ ‘‘ਨਿਟ੍ਠਿਤਚੀਵਰਸ੍ਮਿਂ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਉਬ੍ਭਤਸ੍ਮਿਂ ਕਥਿਨੇ’’ਤਿ ਇਦਞ੍ਹਿ ਨਿਰਤ੍ਥਕਨ੍ਤਿ. ਅਨੁਬ੍ਭਤਸ੍ਮਿਮ੍ਪਿ ਹਿ ਕਥਿਨੇ ਦਸਾਹਪਰਮਮੇਵ ਧਾਰੇਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਵਿਞ੍ਞਾਤਤ੍ਤਾ ਅਨਾਦਿਸ੍ਸ ਦਿਨ੍ਨਮੇਵ ਸਨ੍ਧਾਯੇਤਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਸਿਯਾਤਿ ਚੇ? ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇਪਿ ਅਨਾਦਿਸ੍ਸ ਦਿਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਅਨਤ੍ਥਤਕਥਿਨਾਨਂ ਅਪਰਕਤ੍ਤਿਕਾਯ ਦਸਾਹਮੇਵ ਪਰਿਹਾਰਂ ਲਭਤਿ ‘‘ਨਿਟ੍ਠਿਤਚੀਵਰਸ੍ਮਿਂ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਉਬ੍ਭਤਸ੍ਮਿਂ ਕਥਿਨੇ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ. ਆਮਨ੍ਤਾਤਿ ਚੇ? ‘‘ਅਨਤ੍ਥਤੇ ਕਥਿਨੇ ਏਕਾਦਸਮਾਸੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨ’’ਨ੍ਤਿ ਵਚਨੇਨ ਵਿਰੁਜ੍ਝਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵੇਤ੍ਥ ਸਨ੍ਨਿਟ੍ਠਾਨਂ ਗਨ੍ਤਬ੍ਬਂ.

ਅਨੁਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਪਠਮਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇ ਸਬ੍ਬਚੀਵਰਾਨਂ ਯਾਵਦਤ੍ਥਚੀਵਰਵਸੇਨ ਕਥਿਨਮਾਸਬ੍ਭਨ੍ਤਰੇ ਦਸਾਹਾਤਿਕ੍ਕਮੇਪਿ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ ਪਰਿਹਾਰਸ੍ਸ ਦਿਨ੍ਨਤ੍ਤਾ. ਯਥਾ ਕਥਿਨਮਾਸਬ੍ਭਨ੍ਤਰੇ ਆਦਿਸ੍ਸ ਦਿਨ੍ਨਮਕਾਲਚੀਵਰਂ ਕਾਲਚੀਵਰਪਰਿਹਾਰਮੇਵ ਲਭਤਿ, ਤਥਾ ਇਤਰਮਾਸੇਪਿ ਲਭਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਤਸ੍ਮਾ ਏਵਂ ‘ਨਿਟ੍ਠਿਤਚੀਵਰਸ੍ਮਿਂ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਉਬ੍ਭਤਸ੍ਮਿਂ ਕਥਿਨੇ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਪਨੇਵ ਚੀਵਰਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯਾ’ਤਿਆਦਿਨਾ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇ ਸਿਦ੍ਧੇਪਿ ਅਨਤ੍ਥਤਕਥਿਨਾਨਂ ਪਚ੍ਛਿਮਕਤ੍ਤਿਕਮਾਸਂ ਅਨੁਜਾਨਨ੍ਤੇਨ ‘ਅਕਾਲਚੀਵਰਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯਾ’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਏਵਞ੍ਹਿ ਅਵੁਤ੍ਤੇ ਅਕਾਲਚੀਵਰਂ ਨਾਮ ‘ਅਨਤ੍ਥਤੇ ਕਥਿਨੇ ਏਕਾਦਸਮਾਸੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨ’ਨ੍ਤਿ ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਵਤ੍ਤੁਂ. ਏਵਞ੍ਹਿ ਵਚਨਤੋ ਅਨਤ੍ਥਤਕਥਿਨਾਨਂ ਅਤ੍ਥਤਕਥਿਨਾਨਂ ਵਿਯ ਸਬ੍ਬਚੀਵਰਾਨਂ ਪਚ੍ਛਿਮਕਤ੍ਤਿਕਮਾਸੇ ਦਸਾਹਾਤਿਕ੍ਕਮੇ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਂ ਨ ਹੋਤੀ’’ਤਿਆਦਿ.

ਭਿਯ੍ਯੋਪਿ ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤਂ – ਯਂ ਪਨ ਮਯਾ ‘‘ਪਠਮਕਥਿਨੇ ਦਸਾਹਪਰਮਂ ਅਤਿਰੇਕਚੀਵਰਂ ਧਾਰੇਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਂ, ਤਮ੍ਪਿ ਕਥਿਨਮਾਸਤੋ ਬਹਿ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਮੇਵ, ਨ ਅਨ੍ਤੋਤਿ ਅਯਮਤ੍ਥੋ ਦੀਪਿਤੋ ਹੋਤਿ. ਕਥਂ? ਅਤਿਰੇਕਚੀਵਰਸ੍ਸ ਦਸਾਹਪਰਿਹਾਰਤੋ ਉਦ੍ਧਂ ਆਪਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬਾਪਤ੍ਤਿਂ ‘‘ਨਿਟ੍ਠਿਤਚੀਵਰਸ੍ਮਿਂ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਉਬ੍ਭਤਸ੍ਮਿਂ ਕਥਿਨੇ’’ਤਿ ਅਨੁਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਯਾ ਕਥਿਨਬ੍ਭਨ੍ਤਰੇ ਵਾਰੇਤ੍ਵਾ ਤਤੋ ਉਦ੍ਧਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇਸੁ ਦਸਾਹਾਤਿਕ੍ਕਮੇ ਆਪਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬਾਪਤ੍ਤਿਂ ਇਮਿਨਾ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇਨ ਵਾਰੇਤੁਂ ‘‘ਅਕਾਲਚੀਵਰਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤੇਨ ‘‘ਕਾਲੇਪਿ ਆਦਿਸ੍ਸ ਦਿਨ੍ਨਂ, ਏਤਂ ਅਕਾਲਚੀਵਰਂ ਨਾਮਾ’’ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਕਥਿਨੁਬ੍ਭਾਰਤੋ ਉਦ੍ਧਂ ਦਸਾਹਪਰਿਹਾਰਂ ਨ ਲਭਤੀਤਿ ਦੀਪਿਤਂ ਹੋਤਿ, ਤੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਪੁਨ ਕਥਿਨੁਬ੍ਭਾਰਤੋ ਉਦ੍ਧਂ ਪਞ੍ਚ ਦਿਵਸਾਨਿ ਲਭਤੀਤਿ ਪਸਙ੍ਗੋਪਿ ‘‘ਨਿਟ੍ਠਿਤਚੀਵਰਸ੍ਮਿਂ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਉਬ੍ਭਤਸ੍ਮਿਂ ਕਥਿਨੇ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਪਨੇਵ ਅਕਾਲਚੀਵਰਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯ…ਪੇ… ਖਿਪ੍ਪਮੇਵ ਕਾਰੇਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਅਕਾਲਚੀਵਰਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਕਾਲਂ ਨਿਯਮੇਤ੍ਵਾ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਨਿਵਾਰਿਤੋ ਹੋਤਿ, ਤਦੁਭਯੇਨ ਕਥਿਨਬ੍ਭਨ੍ਤਰੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਚੀਵਰਂ ਕਥਿਨੁਬ੍ਭਾਰਤੋ ਉਦ੍ਧਂ ਏਕਦਿਵਸਮ੍ਪਿ ਪਰਿਹਾਰਂ ਨ ਲਭਤੀਤਿ ਸਿਦ੍ਧਂ ਹੋਤਿ. ਏਵਂ ਅਪਰੇ ਵਦਨ੍ਤੀਤਿ.

ਪੁਨਪਿ ਵੁਤ੍ਤਂ – ਆਚਰਿਯਾ ਪਨ ਏਵਂ ਵਦੇਯ੍ਯੁਂ ‘‘ਨਿਟ੍ਠਿਤਚੀਵਰਸ੍ਮਿਂ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਉਬ੍ਭਤਸ੍ਮਿਂ ਕਥਿਨੇ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਪਨੇਵ ਅਕਾਲਚੀਵਰਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਨਿਟ੍ਠਿਤਚੀਵਰਸ੍ਮਿਂ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਉਬ੍ਭਤਸ੍ਮਿਂ ਕਥਿਨੇ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤੋ ਏਵਂ ਵਿਞ੍ਞਾਪੇਤਿ ‘‘ਏਤ੍ਥਨ੍ਤਰੇ ਤਿਣ੍ਣਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਅਕਾਲਚੀਵਰਾਨਂ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ ਅਭਾਵ’’ਨ੍ਤਿ. ਕਸ੍ਮਾ ਪਨ ਪਦਭਾਜਨੇ ਵਿਤ੍ਥਾਰਿਤਾਨੀਤਿ? ਵੁਚ੍ਚਤੇ – ਇਦਂ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਕਿਨ੍ਤੁ ਪਠਮੇ ਦਸਾਹਂ ਅਨੁਜਾਨਿਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਮਿਂ ਅਪ੍ਪਹੋਨ੍ਤੇ ਸਚੇ ਪਚ੍ਚਾਸਾ ਅਤ੍ਥਿ, ਤਮੇਵ ਵਡ੍ਢੇਤ੍ਵਾ ਮਾਸਂ ਅਨੁਜਾਨਨ੍ਤੋ ਇਮਮ੍ਪਿ ਅਤ੍ਥਵਿਸੇਸਂ ਦੀਪੇਤਿ ਅਕਾਲਚੀਵਰਂ ਨਾਮ ਸਮ੍ਮੁਖੀਭੂਤੇਨ ਭਾਜੇਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿਪਿ ਦੀਪੇਤਿ. ਤਂ ਪਨ ‘‘ਆਕਙ੍ਖਮਾਨੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਪਟਿਗ੍ਗਹੇਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇਨ ਵਡ੍ਢੇਤ੍ਵਾ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤੀਣਿਪਿ ਪਦਭਾਜਨੇ ਵਿਤ੍ਥਾਰਿਤਾਨੀਤਿ.

‘‘ਖਿਪ੍ਪਮੇਵ ਕਾਰੇਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਦਸਾਹਾ ਕਾਰੇਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਇਦਂ ਪਨ ਪਹੋਨਕਭਾਵੇ ਪੁਰਿਮਸਿਕ੍ਖਾਪਦਲਕ੍ਖਣੇਨਾਤਿ ਦੀਪੇਤੁਂ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਏਵਂ ਸੀਘਨ੍ਤਿ ਵਾ ਲਹੁਨ੍ਤਿ ਵਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਅਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਦਸਾਹਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਤ੍ਥਤਕਥਿਨਸ੍ਸ ਏਵਂ ਹੋਤੁ, ਅਨਤ੍ਥਤੇ ਪਨ ਕਥਿਨੇ ਕਥਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਅਨਤ੍ਥਤਸ੍ਸ ਪਟਿਕ੍ਖੇਪਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋ ਅਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਵਿਘਾਤਂ ਆਪਜ੍ਜਤੀਤਿ. ਏਕਤਿਂਸੇ ਅਰੁਣੁਗ੍ਗਮਨੇ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਨ੍ਤਿ ਮਹਨ੍ਤੇਨਪਿ ਪਚ੍ਚਾਸਾਚੀਵਰੇਨ ਸਹ ਘਟਿਤਮ੍ਪਿ ਤਬ੍ਭਾਵਂ ਅਨੁਪਤਿਤ੍ਵਾ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਂ ਹੋਤਿ ਸਤਿ ਪਚ੍ਛਿਮਪ੍ਪਮਾਣਸਮ੍ਭਵੇ, ਅਸਤਿ ਨ ਹੋਤਿ, ਪੁਨ ਘਟਿਤੇ ਹੋਤਿ, ਅਞ੍ਞੇਨ ਘਟਿਤੇ ਨ ਹੋਤਿ. ਛਿਨ੍ਨਂ ਅਞ੍ਞਵਤ੍ਥੁ ਹੋਤਿ. ਪੁਬ੍ਬਪਰਿਚ੍ਛੇਦਂ ਅਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਂ ਘਟਿਤਂ ਪੁਨ ਅਞ੍ਞਪਰਿਚ੍ਛੇਦਂ ਲਭਤੀਤਿ ਏਕੇ, ਉਪਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ. ਅਞ੍ਞਤਰਸ੍ਮਿਂ ਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ਪਨ ‘‘ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਵਾ ਇਦਂ ਅਕਾਲਚੀਵਰਨ੍ਤਿ ਉਦ੍ਦਿਸ੍ਸ ਦਿਨ੍ਨ’ਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਦਿਨ੍ਨੇ ਆਪਤ੍ਤਿ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ, ‘ਸੋਤਸ੍ਸ ਰਹੋ’ਤਿਆਦੀਸੁ ਵਿਯ ਪਦੁਦ੍ਧਾਰੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਸ੍ਸ ਲਾਭਂ ਸਨ੍ਧਾਯਾਤਿ ਚੇ? ਸਙ੍ਘਤੋ ਵਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯਾਤਿ ਅਨੇਨ ਸਿਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਅਧਿਕਮੇਵਾ’’ਤਿ ਚ ‘‘ਸਙ੍ਘੋ ਚੀਵਰਾਨਿ ਲਭਿਸ੍ਸਤਿ ਗਣੋ ਵਾ’ਤਿਆਦਿਨਾਪਿ ਪਾਠੋ ਅਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਚ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ਕੋਸਲ੍ਲਤ੍ਥਂ ਪਨ ਮਯਾ ਸਬ੍ਬਂ ਲਿਖਿਤਂ, ਸੁਟ੍ਠੁ ਵਿਚਾਰੇਤ੍ਵਾ ਕਥੇਤਬ੍ਬਂ.

ਤਤਿਯਕਥਿਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੪. ਪੁਰਾਣਚੀਵਰਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੫੦੩-੫੦੫. ਭਤ੍ਤਵਿਸ੍ਸਗ੍ਗਨ੍ਤਿ ਭਤ੍ਤਕਿਚ੍ਚਾਧਿਟ੍ਠਾਨਂ. ਭਤ੍ਤਕਿਚ੍ਚਾਧਿਟ੍ਠਾਨਵਿਭਾਗਨ੍ਤਿ ਪੋਰਾਣਾ. ਤਤ੍ਥ ਨਾਮ ਤ੍ਵਨ੍ਤਿ ਤਤ੍ਥ ਤਯਾ ਕਤਕਮ੍ਮੇ ਏਵਂ ਅਕਤ੍ਤਬ੍ਬੇ ਸਤਿ ਧੋਵਾਪਿਸ੍ਸਸਿ ਨਾਮ. ਅਥ ਵਾ ਸੋ ਨਾਮ ਤ੍ਵਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਉਭਤੋਸਙ੍ਘੇ ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾਤਿ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਉਪਸਮ੍ਪਦਾਯ ਪਟਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਤਦਨੁਪਸਙ੍ਗਭਯਾ ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ‘‘ਪੁਰਾਣਚੀਵਰ’’ਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪੁਰਾਣਭਾਵਦੀਪਨਤ੍ਥਮੇਵ ‘‘ਸਕਿਂ ਨਿਵਤ੍ਥਮ੍ਪਿ ਸਕਿਂ ਪਾਰੁਤਮ੍ਪੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਚੀਵਰਂ ਨਾਮ ਛਨ੍ਨਂ ਚੀਵਰਾਨਂ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਚੀਵਰਂ ਵਿਕਪ੍ਪਨੁਪਗਂ ਪਚ੍ਛਿਮ’’ਨ੍ਤਿ ਵਚਨਸ੍ਸ ਓਕਾਸੋ ਨ ਜਾਤੋਤਿ ਏਕੇ. ਯਸ੍ਮਾ ਵਿਕਪ੍ਪਨੁਪਗਪਚ੍ਛਿਮਂ ਇਧ ਨਾਧਿਪ੍ਪੇਤਂ, ਨਿਵਾਸਨਪਾਰੁਪਨੁਪਗਮੇਵਾਧਿਪ੍ਪੇਤਂ, ਤੇਨੇਵ ਨਿਸੀਦਨਪਚ੍ਚਤ੍ਥਰਣੇ ਦੁਕ੍ਕਟਂ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਨ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਏਕੇ. ਜਾਤਿਪ੍ਪਮਾਣਾਵਚਨਤੋ ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਪੁਰਾਣਵਤ੍ਥਂ ਧੋਵਾਪੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਮੇਵ, ਤੇਨੇਵ ‘‘ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ ਚੀਵਰਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਞਂ ਪਰਿਕ੍ਖਾਰਂ ਧੋਵਾਪੇਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਥਵਿਕਮ੍ਪਿ ਹਿ ਅਸੁਚਿਮਕ੍ਖਿਤਂ ਪਰਿਭੁਤ੍ਤਂ ਧੋਵਾਪੇਤਿ, ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਮੇਵ ਓਲ਼ਾਰਿਕਤ੍ਤਾ, ਅਪ੍ਪਤਿਰੂਪਤ੍ਤਾ ਚ. ਤੇਨੇਵ ਕਙ੍ਖਾਵਿਤਰਣਿਯਂ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ ਚੀਵਰਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ ਨ ਵੁਤ੍ਤੋਤਿ ਏਕੇ, ਵਿਚਾਰੇਤ੍ਵਾ ਯੁਤ੍ਤਤਰਂ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ. ‘‘ਰਜਿਤ੍ਵਾ ਕਪ੍ਪਂ ਕਤ੍ਵਾਤਿ ਕਪ੍ਪਿਯਂ ਕਤਮੇਵ ਨਿਵਾਸੇਤੁਂ, ਪਾਰੁਪਿਤੁਂ ਵਾ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਨੇਤਰ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਇਮਿਨਾ ਚ ਮਜ੍ਝਿਮਤ੍ਥੇਰਵਾਦੋ ਉਪਤ੍ਥਮ੍ਭਿਤੋ ਹੋਤਿ, ਨੋਪਤ੍ਥਮ੍ਭਿਤੋ. ਰਜਿਤ੍ਵਾਤਿਆਦਿ ਪਨ ਵਿਨਯਵਿਧਿਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਮਮ ਤਕ੍ਕੋ. ਯਥਾ ਅਞ੍ਞਾਤਿਕਾਯ ਅਞ੍ਞਾਤਿਕਸਞ੍ਞੀਵਾਰੇ ਤੀਣਿ ਚਤੁਕ੍ਕਾਨਿ, ਏਵਂ ਵੇਮਤਿਕਞਾਤਿਕਵਾਰੇਸੁ ਚਾਤਿ ਨਵ ਚਤੁਕ੍ਕਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਏਤ੍ਥਾਹ – ਏਕਵਾਰਂ ਧੋਵਿਤ੍ਵਾ ਧੋਵਨੇਸੁ ਧੁਰਂ ਨਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ‘‘ਦੁਦ੍ਧੋਤ’’ਨ੍ਤਿ ਮਞ੍ਞਮਾਨਾ ਧੋਵਤਿ, ਅਨਾਪਤ੍ਤਿਯਾ ਭਵਿਤਬ੍ਬਂ, ਦੁਤਿਯਵਾਰਂ ਅਵੁਤ੍ਤਾ ਧੋਵਤਿ ਨਾਮ ਹੋਤੀਤਿ? ਵੁਚ੍ਚਤੇ – ਸਚੇ ਭਿਕ੍ਖੁ ‘‘ਅਲਂ ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਧੋਤੇਨਾ’’ਤਿ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਤਿ, ਪੁਨ ਧੋਵਨ੍ਤੀ ਅਵੁਤ੍ਤਾ ਧੋਵਤਿ ਨਾਮਾਤਿ ਯੁਜ੍ਜਤਿ. ਨੋ ਚੇ, ਵੁਤ੍ਤਾਵ ਹੋਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਭਿਕ੍ਖੁਸ੍ਸ ਲਿਙ੍ਗਪਰਿਵਤ੍ਤਨੇ ਏਕਤੋਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾਯ ਵਸੇਨ ਆਪਤ੍ਤਿ ਸਾਕਿਯਾਨੀਨਂ ਵਿਯ.

੫੦੬. ਏਕੇਨ ਵਤ੍ਥੁਨਾਤਿ ਯੇਨ ਕੇਨਚਿ ਪਠਮੇਨ. ‘‘ਤਿਣ੍ਣਂ ਚਤੁਕ੍ਕਾਨਂ ਵਸੇਨਾ’’ਤਿ ਪਾਠੋ. ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਅਟ੍ਠਵਾਚਿਕਾਯ ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾਯ ਪਾਕਟਤ੍ਤਾ ਤਂ ਅਵਤ੍ਵਾ ਸਾਕਿਯਾਨਿਯੋਵ ਵੁਤ੍ਤਾ ਅਪਾਕਟਤ੍ਤਾ.

ਪੁਰਾਣਚੀਵਰਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੫. ਚੀਵਰਪਟਿਗ੍ਗਹਣਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੫੦੮-੫੧੦. ਅਪਞ੍ਞਤ੍ਤੇ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਗਣਮ੍ਹਾ ਓਹੀਯਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ਅਰਞ੍ਞਵਾਸੀਨਿਸੇਧਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇ ਅਪਞ੍ਞਤ੍ਤੇਤਿ ਏਕੇ, ‘‘ਤਂ ਨ ਸੁਨ੍ਦਰ’’ਨ੍ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਵਿਹਤ੍ਥਤਾਯਾਤਿ ਆਯਾਸੇਨ.

੫੧੨. ਉਪਚਾਰੋਤਿ ਦ੍ਵਾਦਸਹਤ੍ਥੋ. ਮਹਾਪਚ੍ਚਰਿਯਂ, ਕੁਰੁਨ੍ਦਿਯਞ੍ਚ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਰਤ੍ਤਿਭਾਗੇ ਧਮ੍ਮਕਥਿਕਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਬਹੂਸੁ ਚੀਵਰੇਸੁ ਮਹਾਜਨੇਨ ਪਸਾਦਦਾਨਵਸੇਨ ਪਟਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤੇਸੁ ਪੁਨਦਿਵਸੇ ‘‘ਉਪਾਸਕਾਨਂ ਪਸਾਦਦਾਨਾਨਿ ਏਤਾਨੀ’’ਤਿ ਸੁਦ੍ਧਚਿਤ੍ਤੇਨ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਸ੍ਸ ਦੋਸੋ ਨਤ੍ਥਿ, ‘‘ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਹਿਪਿ ਦਿਨ੍ਨਾਨਿ ਇਧ ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਞਤ੍ਵਾ ਗਣ੍ਹਤੋ ਦੋਸੋ. ਤਂ ਅਚਿਤ੍ਤਕਭਾਵੇਨਾਤਿ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਹਿ ਦਿਨ੍ਨਭਾਵਂ ਞਤ੍ਵਾ ਬਹੂਸੁ ਤਸ੍ਸਾ ਚੀਵਰਸ੍ਸ ਅਜਾਨਨੇਨਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਪਂਸੁਕੂਲਂ ਅਧਿਟ੍ਠਹਿਤ੍ਵਾਤਿ ‘‘ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਹਿ ਨੁ ਖੋ ਦਿਨ੍ਨਂ ਸਿਯਾ’’ਤਿ ਅਵਿਕਪ੍ਪੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਪਂਸੁਕੂਲਂ ਗਣ੍ਹਾਮੀ’’ਤਿ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਸ੍ਸ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਕੁਰੁਨ੍ਦਿਆਦੀਸੁ ਵੁਤ੍ਤੋਪਿ ਅਤ੍ਥੋ ਅਯਮੇਵ, ਏਕਂ, ‘‘ਅਚਿਤ੍ਤਕਭਾਵੇਨਾ’’ਤਿ ਵਚਨੇਨ ‘‘ਯਥਾ ਤਥਾ ਗਣ੍ਹਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਉਪ੍ਪਥੋਵ ਪਟਿਸੇਧਿਤੋਤਿ ਅਪਰੇ. ਏਵਂ ਧਮ੍ਮਸਿਰਿਤ੍ਥੇਰੋ ਨ ਵਦਤਿ, ਉਜੁਕਮੇਵ ਵਦਤੀਤਿ ਪਪਞ੍ਚਿਤਂ. ਤਸ੍ਸੇਵ ਵਿਸਯੋ, ਤਸ੍ਸਾਯਂ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ – ਯਥਾ ‘‘ਪਂਸੁਕੂਲਂ ਗਣ੍ਹਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਠਪਿਤਂ ਕਾਮਂ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਸਨ੍ਤਕਮ੍ਪਿ ਅਵਿਕਪ੍ਪੇਤ੍ਵਾ ਪਂਸੁਕੂਲਂ ਅਧਿਟ੍ਠਹਿਤ੍ਵਾ ਗਹੇਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਥਾ ਧਮ੍ਮਕਥਿਕਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯਾ ਦਿਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਅਪਞ੍ਞਾਯਮਾਨਂ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਮਹਾਪਚ੍ਚਰਿਯਂ, ਕੁਰੁਨ੍ਦਿਯਞ੍ਚ ਅਚਿਤ੍ਤਕਭਾਵੇਨ ਨ ਸਮੇਤੀਤਿ. ਪਟਿਕ੍ਖੇਪੋ ਪਨ ਵਿਕਪ੍ਪਗ੍ਗਹਣੇ ਏਵ ਰੁਹਤਿ. ਅਞ੍ਞਥਾ ਪੁਬ੍ਬਾਪਰਂ ਵਿਰੁਜ੍ਝਤੀਤਿ. ਤਂ ਨ ਯੁਤ੍ਤਂ ਪਂਸੁਕੂਲੇਨ ਅਸਮਾਨਤ੍ਤਾ. ਪਂਸੁਕੂਲਭਾਵੇਨ ਸਙ੍ਕਾਰਕੂਟਾਦੀਸੁ ਠਪਿਤਂ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਹਿ, ਨ ਤਂ ਤਸ੍ਸਾ ਸਨ੍ਤਕਂ ਹੁਤ੍ਵਾ ਠਿਤਂ ਹੋਤਿ. ਅਸ੍ਸਾਮਿਕਞ੍ਹਿ ਪਂਸੁਕੂਲਂ ਸਬ੍ਬਸਾਧਾਰਣਞ੍ਚ, ਅਞ੍ਞੋਪਿ ਗਹੇਤੁਂ ਲਭਤਿ. ਇਦਂ ਪੁਬ੍ਬੇਵ ‘‘ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਨਂ ਚੀਵਰ’’ਨ੍ਤਿ ਜਾਨਿਤ੍ਵਾਪਿ ਪਂਸੁਕੂਲਿਕੋ ਗਹੇਤੁਂ ਲਭਤਿ ਤਦਾ ਤਸ੍ਸਾ ਅਸਨ੍ਤਕਤ੍ਤਾ. ‘‘ਪਂਸੁਕੂਲਂ ਅਧਿਟ੍ਠਹਿਤ੍ਵਾ’’ਤਿ ਸਲ੍ਲੇਖਕ੍ਕਮਨਿਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਮਂਸਂ ਦਦਨ੍ਤੇਨ ਤਥਾਗਤੇਨ ਸਲ੍ਲੇਖਤੋ ਕਪ੍ਪਿਯਮ੍ਪਿ ਭੁਤ੍ਤਂ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਂ ਚੀਵਰਮਾਹ ਯੋ ਮਂਸਂ ਕਥਨ੍ਤਿ ਸਯਮਾਦਿਸੇਯ੍ਯਾਤਿ.

ਅਚਿਤ੍ਤਕਤ੍ਤਾ ਕਥਂ ਪਂਸੁਕੂਲਂ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਚੇ? ਤਾਯ ਤਸ੍ਸ ਅਦਿਨ੍ਨਤ੍ਤਾ, ਭਿਕ੍ਖੁਨਾਪਿ ਤਤੋ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਤੋ ਅਗ੍ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ ਚ. ਅਸ੍ਸਾਮਿਕਮ੍ਪਿ ਹਿ ਪਂਸੁਕੂਲਂ ਅਞ੍ਞਿਸ੍ਸਾ ਹਤ੍ਥਤੋ ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ ‘‘ਅਞ੍ਞਾਤਿਕਾਯ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯਾ ਚੀਵਰਂ ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਲਕ੍ਖਣਸਮ੍ਭਵਤੋ. ਅਞ੍ਞਾਤਿਕਾਯ ਸਨ੍ਤਕਂ ਞਾਤਿਕਾਯ ਹਤ੍ਥਤੋ ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਏਕੇ. ਯਥਾ ਸਿਕ੍ਖਮਾਨਸਾਮਣੇਰਾਦੀਨਂ ਹਤ੍ਥਤੋ ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਸ੍ਸ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ, ਤਥਾ ਕਙ੍ਖਾਵਿਤਰਣਿਯਞ੍ਚ ‘‘ਅਞ੍ਞਾਤਿਕਾਯ ਹਤ੍ਥਤੋ ਗਹਣ’’ਨ੍ਤਿ (ਕਙਖਾ. ਅਟ੍ਠ. ਚੀਵਰਪ੍ਪਟਿਗ੍ਗਹਣਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ) ਅਙ੍ਗਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਥਾ ਞਾਤਿਕਾਯ ਸਨ੍ਤਕਂ ਸਿਕ੍ਖਮਾਨਾਯ, ਸਾਮਣੇਰਿਯਾ, ਉਪਾਸਕਸ੍ਸ, ਉਪਾਸਿਕਾਯ, ਭਿਕ੍ਖੁਸ੍ਸ, ਸਾਮਣੇਰਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਕਂ ਅਞ੍ਞਾਤਿਕਾਯ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯਾ ਹਤ੍ਥਤੋ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਸ੍ਸ ਚ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ ਏਵਂ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਲਕ੍ਖਣਾਸਮ੍ਭਵਤੋਤਿ ਏਕੇ, ਤੇਨੇਵ ‘‘ਏਕਤੋਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾਯ ਚੀਵਰਂ ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤੀ’ਤਿ ਅਵਤ੍ਵਾ ‘ਹਤ੍ਥਤੋ ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਪਾਰਿਵਤ੍ਤਕਾ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸਾ’ਤਿ (ਪਾਰਾ. ੫੧੩) ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਞ੍ਞਾਤਿਕਾਯ ਸਨ੍ਤਕਮ੍ਪਿ ਏਕਤੋਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾਯ ਹਤ੍ਥਤੋ ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਕਟ’’ਨ੍ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਉਭੋਪੇਤੇ ਨ ਸਾਰਤੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾ, ਕਾਰਣਂ ਪਰਿਯੇਸਿਤਬ੍ਬਂ.

੫੧੪. ਕੋ ਪਨ ਵਾਦੋ ਪਤ੍ਤਤ੍ਥਵਿਕਾਦੀਸੂਤਿ ਅਨਧਿਟ੍ਠਾਤਬ੍ਬੇਸੁ ਬਹੂਸੁ ਪਟਲੇਸੁ. ਤੇਨੇਵਾਹ ਮਾਤਿਕਾਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ‘‘ਪਤ੍ਤਤ੍ਥਵਿਕਾਦਿਮ੍ਹਿ ਅਨਧਿਟ੍ਠਾਤਬ੍ਬਪਰਿਕ੍ਖਾਰੇ’’ਤਿ. ਅਧਿਟ੍ਠਾਨੁਪਗੇਸੁ ਵਾ ਤੇਸਂ ਪਰਿਕ੍ਖਾਰਤ੍ਤਾ ਭਿਸਿਛਵਿਯਾ ਵਿਯ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ. ਕਿਂ ਪਟਪਰਿਸ੍ਸਾਵਨਂ ਪਰਿਕ੍ਖਾਰਂ ਨ ਹੋਤੀਤਿ? ਹੋਤਿ, ਕਿਨ੍ਤੁ ਤਂ ਕਿਰ ਨਿਵਾਸਨਾਦਿਚੀਵਰਸਣ੍ਠਾਨਤ੍ਤਾ ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਇਧ ਨਿਵਾਸਨਾਦਿਚੀਵਰਸਾਧਨਂ ਵਿਕਪ੍ਪਨੁਪਗਪਚ੍ਛਿਮਂ ਚੀਵਰਂ ਨਾਮ. ਅਨਨ੍ਤਰਾਤੀਤੇ ਨਿਵਾਸਨਪਾਰੁਪਨੁਪਗਮੇਵਾਤਿ ਸਨ੍ਨਿਟ੍ਠਾਨਂ. ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇ ਕਙ੍ਖਾਵਿਤਰਣਿਯਂ (ਕਙ੍ਖਾ. ਅਟ੍ਠ. ਚੀਵਰਪ੍ਪਟਿਗ੍ਗਹਣਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ) ਕਪ੍ਪਨੁਪਗਪਚ੍ਛਿਮਤਾ, ਪਾਰਿਵਤ੍ਤਕਾਭਾਵੋ, ਅਞ੍ਞਾਤਿਕਾਯ ਹਤ੍ਥਤੋ ਗਹਣਨ੍ਤਿ ਤੀਣੇਵ ਅਙ੍ਗਾਨਿ ਅਵਤ੍ਵਾ ਅਪਰਿਕ੍ਖਾਰਤਾਤਿ ਚਤੁਤ੍ਥਮਙ੍ਗਂ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਚੇ? ਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ, ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇ ਪਤ੍ਤਤ੍ਥਵਿਕਾਦਿਪਰਿਕ੍ਖਾਰਸ੍ਸ ਅਚੀਵਰਸਙ੍ਖ੍ਯਤ੍ਤਾ. ਪਠਮਕਥਿਨਾਦੀਸੁ ਵਿਕਪ੍ਪਨੁਪਗਤਾ ਪਮਾਣਂ, ਇਧ ਕਾਯਪਰਿਭੋਗੁਪਗਤਾਤਿ. ‘‘ਅਞ੍ਞਂ ਪਰਿਕ੍ਖਾਰ’’ਨ੍ਤਿ ਉਦ੍ਧਰਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਪਤ੍ਤਤ੍ਥਵਿਕਾਦਿਂ ਯਂਕਿਞ੍ਚੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਵਿਕਪ੍ਪਨੁਪਗਮ੍ਪਿ ਪਤ੍ਤਤ੍ਥਵਿਕਾਦਿਂ ਗਣ੍ਹਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ, ‘‘ਪਟਪਰਿਸ੍ਸਾਵਨਮ੍ਪੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਟ੍ਠਾਨੇ ਚ ‘‘ਚੀਵਰਂ ਨਾਮ ਵਿਕਪ੍ਪਨੁਪਗਪਚ੍ਛਿਮ’’ਨ੍ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਪਟਪਰਿਸ੍ਸਾਵਨਂ ਚੀਵਰਮੇਵ, ਨ ਪਰਿਕ੍ਖਾਰਂ. ‘‘ਕੋ ਪਨ ਵਾਦੋਤਿ ਨਿਗਮਨਵਚਨਮ੍ਪਿ ਸਾਧਕ’’ਨ੍ਤਿ ਕੇਚਿ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਪਣ੍ਣਤ੍ਤਿਂ ਅਜਾਨਨਤੋ ਅਚਿਤ੍ਤਕਂ, ਨ ਵਤ੍ਥੁਂ, ‘‘ਅਞ੍ਞਾਤਿਕਾਯ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯਾ ਸਨ੍ਤਕਭਾਵਾਜਾਨਨਤੋ, ਚੀਵਰਭਾਵਾਜਾਨਨਤੋ ਚ ਅਚਿਤ੍ਤਕ’’ਨ੍ਤਿ ਅਨੁਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਚੀਵਰਪਟਿਗ੍ਗਹਣਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੬. ਅਞ੍ਞਾਤਕਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੫੧੫. ਪਰਿਕ੍ਖਾਰਾਨਨ੍ਤਿ ਉਪਯੋਗਤ੍ਥੇ ਸਾਮਿਵਚਨਂ. ਏਕਸਾਟਕਨ੍ਤਿ ਭਾਵਨਪੁਂਸਕਂ, ‘‘ਅਞ੍ਞਾਤਕੋ ਮੋਘਪੁਰਿਸਾ’’ਤਿ ਵਚਨੇਨ ਪਵਾਰਿਤੋਪਿ ਅਦਾਤੁਕਾਮੋ ਅਞ੍ਞਾਤਕੋ ਅਪ੍ਪਵਾਰਿਤਟ੍ਠਾਨੇ ਤਿਟ੍ਠਤੀਤਿ ਦੀਪਿਤਂ ਹੋਤਿ. ਅਞ੍ਞਥਾ ‘‘ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ ਪਵਾਰਿਤਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਵਿਰੁਜ੍ਝਤਿ.

੫੧੭. ਨੇਵ ਤਾਵ ਵਿਞ੍ਞਾਪੇਤਬ੍ਬਂ, ਨ ਭਞ੍ਜਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਅਨਚ੍ਛਿਨ੍ਨਾਨਂ ਚੀਵਰਾਨਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਨ੍ਤਕਾਨਂ ਅਤ੍ਥਿਤਾਯ, ਤਤ੍ਥ ਪਚ੍ਚਾਸਾਸਬ੍ਭਾਵਤੋ ਚ. ਪਚ੍ਚਾਸਾ ਕਿਤ੍ਤਕਂ ਕਾਲਂ ਰਕ੍ਖਤੀਤਿ? ਯਾਵ ਗਾਮਨ੍ਤਰਾ, ਯਾਵ ਅਦ੍ਧਯੋਜਨਾਤਿ ਏਕੇ. ਯਾਵ ਦਸ੍ਸਨਸਵਨੂਪਚਾਰਾਤਿ ਏਕੇ. ਯਾਵ ਅਞ੍ਞੇ ਨ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੀਤਿ ਏਕੇ. ਯਾਵ ਪਚ੍ਚਾਸਾ ਛਿਜ੍ਜਤੀਤਿ ਏਕੇ. ਯਾਵ ਸਾਖਾਪਲਾਸਪਰਿਯੇਸਨਭਞ੍ਜਨਸਜ੍ਜਨਕਾਲਪਰਿਚ੍ਛੇਦਾਤਿ ਏਕੇ. ਇਦਂ ਸਬ੍ਬਂ ਯਥਾਸਮ੍ਭਵਂ ਯੁਜ੍ਜਤਿ. ਕਥਂ ਪਞ੍ਞਾਯਤੀਤਿ ਚੇ? ‘‘ਸਚੇ ਪਨ ਏਤੇਸਂ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰਾਨਂ ਗਿਹਿਵਤ੍ਥਾਦੀਨਂ ਭਿਸਿਛਵਿਪਰਿਯਨ੍ਤਾਨਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਨ ਲਬ੍ਭਤਿ, ਤੇਨ ਤਿਣੇਨ ਵਾ ਪਣ੍ਣੇਨ ਵਾ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦੇਤ੍ਵਾ ਆਗਨ੍ਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਵਚਨਤੋ.

ਨ ਤਾਵ ਥੇਰਾਨਂ ਦਾਤਬ੍ਬਾਨੀਤਿ ਨ ਤਾਵ ਅਤ੍ਤਨੋ ਰੁਚਿਯਾ ਦਾਤਬ੍ਬਾਨਿ, ਯਦਾ ਥੇਰਾ ‘‘ਦੇਥਾਵੁਸੋ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਤਦਾ ਦਾਤਬ੍ਬਾਨਿ. ‘‘ਏਵਂ ਸਤਿ ਦਹਰਾਪਿ ਅਚ੍ਛਿਨ੍ਨਚੀਵਰਟ੍ਠਾਨੇ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿ, ਸਾਖਾਪਲਾਸਂ ਭਞ੍ਜਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਨ ਅਞ੍ਞਥਾ. ‘ਯੇਹਿ ਕੇਹਿਚਿ ਵਾ ਅਚ੍ਛਿਨ੍ਨਂ ਹੋਤੀ’ਤਿ ਹਿ ਵੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਆਚਰਿਯੋ ਪਨ ਏਵਂ ਵਦਤਿ ‘‘ਅਤ੍ਤਨੋ ਰੁਚਿਯਾਪਿ ਦਾਤੁਂ ਲਭਨ੍ਤੀ’’ਤਿ. ਤਥਾ ਹਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ‘‘ਪਰਿਭੋਗਜਿਣ੍ਣਂ ਵਾ’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਚ ‘ਅਚ੍ਛਿਨ੍ਨਚੀਵਰਾਨਂ ਆਚਰਿਯੁਪਜ੍ਝਾਯਾਦੀਨਂ ਅਤ੍ਤਨਾ ਤਿਣਪਣ੍ਣੇਹਿ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦੇਤ੍ਵਾ ਦਿਨ੍ਨਚੀਵਰਮ੍ਪਿ ਸਙ੍ਗਹਂ ਗਚ੍ਛਤੀ’ਤਿ ਵਤ੍ਤੁਂ ਯੁਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਥਾਪਿ ਸਿਯਾ ਆਚਰਿਯਾਦੀਹਿ ‘‘ਆਹਰਾਵੁਸੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇਯੇਵ, ਨਾਵੁਤ੍ਤੇਤਿ, ਨ, ‘‘ਕੇਹਿਚਿ ਵਾ ਅਚ੍ਛਿਨ੍ਨ’’ਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਵੁਤ੍ਤਲੇਸਤੋ ਦੁਤਿਯਲੇਸਸ੍ਸ ਅਵਿਸੇਸਭਾਵਪ੍ਪਸਙ੍ਗਤੋਤਿ. ਅਥ ਕਿਮਤ੍ਥਂ ‘‘ਨ ਤਾਵ ਥੇਰਾਨਂ ਦਾਤਬ੍ਬਾਨੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਚੇ? ਯਾਵ ਥੇਰਾਨਂ ਅਤ੍ਥਾਯ ਸਾਖਾਪਲਾਸਾਨਿ ਭਞ੍ਜਤਿ, ਤਾਵ ਨ ਦਾਤਬ੍ਬਾਨਿ, ਤਤੋ ਤਾਨਿ ਥੇਰੁਦ੍ਦਿਸ੍ਸਕਾਨਿ ਸਾਖਾਪਲਾਸਾਨਿ ਸਯਂ ਪਰਿਦਹਿਤ੍ਵਾ ਵਿਨਾਪਿ ਥੇਰਾਣਤ੍ਤਿਯਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਰੁਚਿਯਾ ਦਾਤਬ੍ਬਾਨਿ, ਭੂਤਗਾਮਪਾਤਬ੍ਯਤਾਯ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਂ ਨ ਹੋਤਿ ਸਤ੍ਥੁਨਾਪਿ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਤ੍ਤਾ. ‘‘ਤਿਣੇਨ ਵਾ ਪਣ੍ਣੇਨ ਵਾ’’ਤਿ ਹਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਂ ਕਪ੍ਪਿਯਮੇਵ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਚੇ? ਨ, ‘‘ਤਦਲਾਭੇ ਨ ਤ੍ਵੇਵ…ਪੇ… ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਵਚਨਵਿਰੋਧਤੋ. ਏਤ੍ਥਾਹ – ਦੁਕ੍ਕਟਭਯਾ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਵਤ੍ਥੁ ਚੇ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤਬ੍ਬਂ, ਤਦਲਾਭੇ ਥੁਲ੍ਲਚ੍ਚਯਵਤ੍ਥੁ ਸਙ੍ਘਿਕਂ, ਤਦਲਾਭੇ ਪਾਰਾਜਿਕਵਤ੍ਥੁਪਿ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤਬ੍ਬਂ ਸਿਯਾਤਿ? ਨ, ਪਾਰਾਜਿਕਸ੍ਸ ਲੋਕਵਜ੍ਜਤ੍ਤਾ. ਅਪਿਚ ਨ ਸਬ੍ਬਂ ਭੂਤਗਾਮਂ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਵਤ੍ਥੁਮੇਵ, ਤਤੋ ਦੁਕ੍ਕਟਾਦਿਵਤ੍ਥੁਪਿ ਅਤ੍ਥਿ, ਅਨਾਪਤ੍ਤਿਵਤ੍ਥੁਪਿ ਕਾਲੋਦਿਸਕਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਇਦਂ ਤਦਾ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿਵਤ੍ਥੁਕਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਕਿਤ੍ਤਾਵਤਾ ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਚ੍ਛਿਨ੍ਨਚੀਵਰੋ ਨਟ੍ਠਚੀਵਰੋ ਹੋਤੀਤਿ? ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਨਗ੍ਗੋ ਹੋਤੀਤਿ ਏਕੇ. ਵਿਕਪ੍ਪਨੁਪਗਪਚ੍ਛਿਮਭਾਵੇਨ, ਵਿਕਪ੍ਪਨੁਪਗਪਚ੍ਛਿਮਮਾਦਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਵਿਞ੍ਞਾਪੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਆਪਤ੍ਤੀਤਿ ਏਕੇ. ਨਿਵਾਸਨਪਾਰੁਪਨੁਪਗਾਭਾਵੇਨਾਤਿ ਏਕੇ. ਤਿਚੀਵਰਾਭਾਵੇਨਾਤਿ ਏਕੇ. ਸਨ੍ਤਰੁਤ੍ਤਰਪਰਮਾਭਾਵੇਨਾਤਿ ਏਕੇ. ਅਯਂ ਏਕੇਵਾਦੋ ਯੁਤ੍ਤੋ ‘‘ਸਨ੍ਤਰੁਤ੍ਤਰਪਰਮਂ ਤਤੋ ਚੀਵਰਂ ਸਾਦਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਹਿ ਵਚਨਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਨ੍ਤਰੁਤ੍ਤਰੇ ਸਤਿ ਵਿਕਪ੍ਪਨੁਪਗਪਚ੍ਛਿਮਂ ਵਿਞ੍ਞਾਪੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਪਟਿਲਾਭੇਨ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਂ. ਯਦਿ ਏਵਂ ‘‘ਵਿਞ੍ਞਾਪੇਤ੍ਵਾ ਪਟਿਲਭੇਯ੍ਯ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯ’’ਨ੍ਤਿ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇਨ ਭਵਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਚੇ? ਤਨ੍ਨ, ਤਦਤ੍ਥਸਿਦ੍ਧਿਤੋ ਨਾਨਤ੍ਥਤ੍ਤਾ ਧਾਤੂਨਂ. ਕਿਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ? ਯਥਾ ਹਿ ‘‘ਤਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਮੇਥੁਨਂ ਧਮ੍ਮਂ ਅਭਿਵਿਞ੍ਞਾਪੇਸੀ’’ਤਿ (ਪਾਰਾ. ੩੬) ਵੁਤ੍ਤੇ ਪਵਤ੍ਤੇਸੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ, ਤਥਾ ਇਧਾਪਿ ‘‘ਚੀਵਰਂ ਵਿਞ੍ਞਾਪੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਯਾ ਪਵਤ੍ਤੇਯ੍ਯ ਉਪ੍ਪਾਦੇਯ੍ਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਤੇਨ ਨਿਵਤ੍ਥੋਤਿ ਤਂਨਿਵਤ੍ਥੋ. ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਅਲਾਭੇਨ ਤਮੇਵ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਤੋ ਜਿਰਤਿ, ਨ ਲੇਸੇਨ. ਅਤ੍ਤਨਾਤਿ ਸਯਮੇਵ ਵਤ੍ਤੁਂ ਯੁਜ੍ਜਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਯੁਤ੍ਤਪਰਿਭੋਗੇਨ ਅਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਯੁਤ੍ਤਪਰਿਭੋਗਵਸੇਨ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਤੋ ਜਿਣ੍ਣਂ ਪਰਿਭੋਗਜਿਣ੍ਣਂ ਨਾਮ. ਤਸ੍ਸ ਸਭਾਗਾਨਂ ਅਚ੍ਛਿਨ੍ਨਕਾਲੇ ਦਾਨਮ੍ਪਿ ਯੁਤ੍ਤਪਰਿਭੋਗੇ ਏਵ ਸਙ੍ਗਹਂ ਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ‘‘ਇਮੇ ਕਿਰ ਦ੍ਵੇ ਲੇਸਾ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯੋ, ਵਾਚੇਨ੍ਤਾਨਂ ਆਚਰਿਯਾਨਂ ਮਤਨ੍ਤਿ ਧਮ੍ਮਸਿਰਿਤ੍ਥੇਰੋ ਆਹਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

੫੨੧. ਨਿਸੀਦਿਤੁਂ ਵਾ ਨਿਪਜ੍ਜਿਤੁਂ ਵਾ ਨ ਲਭਤੀਤਿ ਯਥਾਸੁਖਂ ਨ ਲਭਤੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ‘‘ਅਞ੍ਞਸ੍ਸਤ੍ਥਾਯਾ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥਾਪਿ ‘‘ਞਾਤਕਾਨਂ ਪਵਾਰਿਤਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਅਨੁਵਤ੍ਤਤਿ ਏਵ. ਅਤ੍ਥਾਯ ਕਸ੍ਸ? ਤਸ੍ਸੇਵ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ. ਯਥਾ ਅਞ੍ਞਾਤਕੇ ਤਿਕਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਂ, ਤਥਾ ਅਪ੍ਪਵਾਰਿਤੇਪੀਤਿ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ‘‘ਞਾਤਕਾਨਂ ਪਵਾਰਿਤਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਞ੍ਞਥਾ ‘‘ਞਾਤਕੇ ਞਾਤਕਸਞ੍ਞੀ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਸਿਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਨ ਨਿਚ੍ਚਂ ਸੇਸਂ ਆਪਜ੍ਜਤਿ. ਅਪਿਚੇਤ੍ਥ ਅਞ੍ਞਾਤਕਗ੍ਗਹਣੇਨ ਅਪ੍ਪਵਾਰਿਤਗ੍ਗਹਣਂ ਹੋਤਿ, ਅਪ੍ਪਵਾਰਿਤਗ੍ਗਹਣੇਨ ਅਞ੍ਞਾਤਕਗ੍ਗਹਣਂ, ਅਞ੍ਞਾਤਕਾ ਹਿ ਅਪ੍ਪਵਾਰਿਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਤਥਾ ਞਾਤਕਗ੍ਗਹਣੇਨ ਪਵਾਰਿਤਗ੍ਗਹਣਂ ਹੋਤਿ, ਕਤ੍ਥਚਿ ਨ ਹੋਤਿ. ਨ ਪਵਾਰਿਤਗ੍ਗਹਣੇਨ ਞਾਤਕਗ੍ਗਹਣਂ ਹੋਤੀਤਿ ਇਮਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਵਿਸੇਸਸ੍ਸ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ‘‘ਞਾਤਕਾਨਂ ਪਵਾਰਿਤਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਥਾ ਹਿ ਅਞ੍ਞਾਤਿਕਾਯ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯਾ ਅਪ੍ਪਵਾਰਿਤਾਯ ਚ ਚੀਵਰਂ ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਪਾਰਿਵਤ੍ਤਕਾ ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਸ੍ਸ ਆਪਤ੍ਤਿ. ਞਾਤਿਕਾਯ ਪਨ ਪਵਾਰਿਤਾਯ ਚ ਵਿਸ੍ਸਾਸਂ ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ. ਤਥਾ ਪੁਰਾਣਚੀਵਰਂ ਞਾਤਿਕਾਯ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ, ਪਵਾਰਿਤਾਯ ਪਨ ਤਿਕਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਮੇਵ. ਞਾਤਕਾਨਞ੍ਚ ਏਕਚ੍ਚਾਨਂ ਪੁਰਾਣਚੀਵਰਂ ਨਾਮ ਦਾਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਨ ਪਵਾਰਿਤਾਨਂ. ਤਿਕਚ੍ਛੇਦੋ ਚ ਮਾਤਿਕਾਪਦੇਨੇਵ ਹੋਤਿ, ਨ ਅਞ੍ਞੇਨ. ਤਤ੍ਥਾਪਿ ਏਕੇਨੇਵ, ਨ ਦੁਤਿਯਾਦੀਹੀਤਿ ਅਯਂ ਵਿਨਯੇ ਧਮ੍ਮਤਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ.

ਅਞ੍ਞਾਤਕਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੭. ਤਤੁਤ੍ਤਰਿਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੫੨੨-੪. ਪਗ੍ਗਾਹਿਕਸਾਲਂ ਵਾਤਿ ਦੁਸ੍ਸਪਸਾਰਂ ਵਾ. ਹਤ੍ਥੇਨ ਪਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਠਤ੍ਵਾ ਸਾਲਾਯਂ ਪਸਾਰੇਤਬ੍ਬਦੁਸ੍ਸਂ ਪਸਾਰੇਨ੍ਤੀਤਿ ਚੋਦਨਾ. ਤਿਚੀਵਰਿਕੇਨੇਵਾਤਿ ਵਿਨਯਤਿਚੀਵਰਿਕੇਨ. ਸੋ ਹਿ ਅਧਿਟ੍ਠਹਿਤ੍ਵਾ ਠਪਿਤਪਰਿਕ੍ਖਾਰਚੋਲ਼ਾਦੀਸੁ ਸਨ੍ਤੇਸੁਪਿ ਤਿਚੀਵਰੇ ਅਚ੍ਛਿਨ੍ਨੇ ਸਨ੍ਤਰੁਤ੍ਤਰਪਰਮਂ ਵਿਞ੍ਞਾਪੇਤ੍ਵਾ ਗਹੇਤੁਂ ਲਭਤਿ. ਅਞ੍ਞਥਾਪੀਤਿ ‘‘ਪਮਾਣਿਕਂ ਤਿਚੀਵਰਂ ਪਰਿਕ੍ਖਾਰਚੋਲ਼ਵਸੇਨ ਅਧਿਟ੍ਠਹਿਤ੍ਵਾ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਤੋ ਤਸ੍ਮਿਂ ਨਟ੍ਠੇ ਬਹੂਨਿਪਿ ਗਹੇਤੁਂ ਲਭਤਿ, ਨ ਸਨ੍ਤਰੁਤ੍ਤਰਪਰਮ’’ਨ੍ਤਿ ਚ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਂ ਵਿਭਾਗਨ੍ਤਿ ‘‘ਤਿਚੀਵਰਿਕਸ੍ਸ ਤਂ ਵਿਭਾਗਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ, ਨ ਪਰਿਕ੍ਖਾਰਚੋਲ਼ਿਕਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਚ ਕੇਚਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਆਚਰਿਯੋ ਪਨ ‘‘ਅਞ੍ਞੇਨਾਤਿ ਅਤਿਚੀਵਰਿਕੇਨ, ਅਞ੍ਞਥਾਤਿ ਇਤੋ ਵੁਤ੍ਤਗ੍ਗਹਣਪਰਿਚ੍ਛੇਦਤੋ ਅਞ੍ਞੇਨਾ’’ਤਿ ਏਤ੍ਤਕਮੇਵ ਵਦਤਿ. ਅਞ੍ਞਥਾਤਿ ਪਨ ਸਚੇ ਤੀਣਿਪਿ ਨਟ੍ਠਾਨਿ, ਸਨ੍ਤਰੁਤ੍ਤਰਪਰਮਂ ਗਣ੍ਹਿਤਬ੍ਬਂ, ਸਚੇ ਦ੍ਵੇ ਵਾ ਏਕਂ ਵਾ ਨਟ੍ਠਂ, ਤੇਨ ‘‘ਅਞ੍ਞਥਾਪੀ’’ਤਿ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਏਕੇ. ਗਣ੍ਠਿਪਦੇਸੁ ਵਿਚਾਰਣਾ ਏਵ ਨਤ੍ਥਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਉਪਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ. ਪਕਤਿਯਾ ਸਨ੍ਤਰੁਤ੍ਤਰੇਨ ਚਰਤਿ, ਸਾਸਙ੍ਕਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਸੇਨ ਵਾ ਤਂਸਮ੍ਮੁਤਿਵਸੇਨ ਵਾ ਤਤਿਯਸ੍ਸ ਅਲਾਭੇਨ ਵਾ.

੫੨੬. ‘‘ਪਮਾਣਮੇਵ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਸਲ੍ਲੇਖਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਂ ਮਿਚ੍ਛਾ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਞਾਤਕਾਦਿਟ੍ਠਾਨੇ ਤਦੁਤ੍ਤਰਿ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਸ੍ਸ ਆਪਤ੍ਤੀਤਿ ਚੇ? ਤਂ ਪਾਲ਼ਿਯਾ ਨ ਸਮੇਤਿ, ‘‘ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ ਞਾਤਕਾਨਂ ਪਵਾਰਿਤਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਹਿ ਪਾਲ਼ਿ. ਏਤ੍ਥ ਚ ਪਵਾਰਿਤਾ ਨਾਮ ਅਚ੍ਛਿਨ੍ਨਕਾਲਤੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ਏਵ ਪਵਾਰਿਤਾ, ਨ ਅਚ੍ਛਿਨ੍ਨਕਾਲੇ. ‘‘ਅਭਿਹਟ੍ਠੁਂ ਪਵਾਰੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ਹਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਯੋ ਅਚ੍ਛਿਨ੍ਨਕਾਲਸ੍ਸਤ੍ਥਾਯ ਪਵਾਰੇਤਿ, ਉਭੋਪਿ ਅਪ੍ਪਵਾਰਿਤਾ ਏਵਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਤੇ ਹਿ ਅਚ੍ਛਿਨ੍ਨਕਾਰਣਾ ਨਟ੍ਠਕਾਰਣਾਵ ਦੇਨ੍ਤਿ ਨਾਮ. ਅਪਿਚ ਯਥਾ ਪਿਟ੍ਠਿਸਮਯੇ ਸਤੁਪ੍ਪਾਦਂ ਕਤ੍ਵਾ ਞਾਤਕਪਵਾਰਿਤਟ੍ਠਾਨਤੋ ਵਸ੍ਸਿਕਸਾਟਿਕਂ ਨਿਪ੍ਫਾਦੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਤੇਨ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇਨ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਂ, ਤਥਾ ਇਧਾਪਿ ਞਾਤਕਪਵਾਰਿਤਟ੍ਠਾਨੇਪਿ ਅਚ੍ਛਿਨ੍ਨਨਟ੍ਠਕਾਰਣਾ ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਅਟ੍ਠਕਥਾਸੁ ਪਮਾਣਮੇਵ ਵਟ੍ਟਤੀ’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਵਚਨਮੇਵ ਪਮਾਣ’’ਨ੍ਤਿ ਧਮ੍ਮਸਿਰਿਤ੍ਥੇਰੋ ਆਹ, ਤਂ ਅਯੁਤ੍ਤਂ, ਕਸ੍ਮਾ? ਯਸ੍ਮਾ ਇਦਂ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਤਦੁਤ੍ਤਰਿ ਵਿਞ੍ਞਾਪੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਂ, ਤਸ੍ਮਿਞ੍ਚ ‘‘ਅਞ੍ਞਾਤਕੋ ਗਹਪਤਿ ਵਾ ਗਹਪਤਾਨੀ ਵਾ’’ਤਿ ਮਾਤਿਕਾਯ ਪਾਲ਼ਿ, ਵਿਭਙ੍ਗੇ ਚ ‘‘ਅਞ੍ਞਾਤਕੋ ਨਾਮ ਮਾਤਿਤੋ ਵਾ…ਪੇ… ਅਸਮ੍ਬਦ੍ਧੋ’’ਤਿ ਪਾਲ਼ਿ, ਅਨਾਪਤ੍ਤਿਵਾਰੇ ਚ ‘‘ਞਾਤਕਾਨਂ ਪਵਾਰਿਤਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਪਾਲ਼ਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਿਵਿਧਾਯਪਿ ਪਾਲ਼ਿਯਾ ਨ ਸਮੇਤੀਤਿ ਅਯੁਤ੍ਤਮੇਵ, ਤਸ੍ਮਾ ਕੇਵਲਂ ਸਲ੍ਲੇਖਮੇਵ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਅਪਰੇ. ਉਪਰਿ ਕਾਣਮਾਤਾਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇ ਅਟ੍ਠਕਥਾਸੁ ਪਨ ‘‘ਤੇਸਮ੍ਪਿ ਪਾਥੇਯ੍ਯਪਹੇਣਕਤ੍ਥਾਯ ਪਟਿਯਤ੍ਤਤੋ ਪਮਾਣਮੇਵ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਨ ਪਨ ‘‘ਪਾਲ਼ਿਯਾ ਨ ਸਮੇਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਨ ਤਤ੍ਥ ਚ ਇਧ ਚ ਨਾਨਾਕਰਣਂ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਥੇਰਸ੍ਸ ਲਦ੍ਧਿ ਸੁਨ੍ਦਰਾ ਵਿਯ ਮਮ ਖਾਯਤਿ, ਵੀਮਂਸਿਤਬ੍ਬਂ. ਯਸ੍ਮਾ ਪਨਿਦਂ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸਤ੍ਥਾਯ ਵਿਞ੍ਞਾਪਨਵਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਇਧ ‘‘ਅਞ੍ਞਸ੍ਸਤ੍ਥਾਯਾ’’ਤਿ ਨ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਸੇਸਂ ਉਤ੍ਤਾਨਤ੍ਥਮੇਵਾ’’ਤਿ ਪਾਠੋ. ‘‘ਅਞ੍ਞਸ੍ਸਤ੍ਥਾਯਾ’’ਤਿ ਨਿਦਾਨਵਿਰੋਧਤੋ ਨ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਥਾਪਿ ਅਨਨ੍ਤਰੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਲਬ੍ਭਤੀਤਿ ਆਚਰਿਯੋ. ਏਵਰੂਪੇਸੁ ਗਹਪਤਿਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇਸੁ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ‘‘ਗਹਪਤਿ ਨਾਮ ਯੋ ਕੋਚਿ ਅਗਾਰਂ ਅਜ੍ਝਾਵਸਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਥਾਪਿ ਪਞ੍ਚ ਸਹਧਮ੍ਮਿਕੇ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਅਵਸੇਸਾ ਚ ਸਿਕ੍ਖਾਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾਤਕੋ ਚ ਤਿਤ੍ਥਿਯੋ ਚ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਤਤੁਤ੍ਤਰਿਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੮. ਪਠਮਉਪਕ੍ਖਟਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੫੨੭-੮. ਅਪਿ ਹੋਤਿ ਚਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਮੇਯ੍ਯਾਤਿ ਪਾਠਸ੍ਸ ਮਯ੍ਹਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਨ ਇਮੇ ਸੁਕਰਾ, ‘‘ਨ ਇਮੇਸਂ ਸੁਕਰਾ’’ਤਿ ਵਾ ਪਾਠੋ. ‘‘ਤਸ੍ਸ ਨ ਇਮੇਸਂ ਸੁਕਰਾ ਅਚ੍ਛਾਦੇਤੁਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ‘‘ਪੁਬ੍ਬੇ ਅਪ੍ਪਵਾਰਿਤੋ’’ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਤਸ੍ਮਿਂ ਖਣੇ ਪਵਾਰਿਤੋਪਿ ਅਪ੍ਪਵਾਰਿਤੋਵ ਹੋਤੀਤਿ.

ਪਠਮਉਪਕ੍ਖਟਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੯. ਦੁਤਿਯਉਪਕ੍ਖਟਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੫੩੨. ਦੁਤਿਯਉਪਕ੍ਖਟੇਨ ਕਿਂਪਯੋਜਨਨ੍ਤਿ? ਨਤ੍ਥਿ, ਕੇਵਲਂ ਅਟ੍ਠੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਵਸੇਨ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਂ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯਾ ਰਹੋਨਿਸਜ੍ਜਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਵਿਯ. ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇ ਤਨ੍ਤਿ ਅਨਾਰੋਪੇਤਬ੍ਬਂ ਭਵੇਯ੍ਯ ਵਿਨਾਪਿ ਤੇਨ ਤਦਤ੍ਥਸਿਦ੍ਧਿਤੋ, ਅਨਿਸ੍ਸਰਤ੍ਤਾ, ਅਨਾਰੋਪੇਤੁਂ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਤ੍ਤਾ ਚ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ‘‘ਆਕਙ੍ਖਮਾਨੋ, ਆਨਨ੍ਦ, ਸਙ੍ਘੋ…ਪੇ… ਸਮੂਹਨੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ (ਦੀ. ਨਿ. ੨.੨੧੬). ਇਦਂ ਸਬ੍ਬਮਕਾਰਣਂ. ਨ ਹਿ ਬੁਦ੍ਧਾ ਅਪ੍ਪਯੋਜਨਂ ਵਾਚਂ ਨਿਚ੍ਛਾਰੇਨ੍ਤਿ, ਪਗੇਵ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ, ਤੇਨੇਵਾਹ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ‘‘ਤਞ੍ਹਿ ਇਮਸ੍ਸ ਅਨੁਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਸਦਿਸ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ. ਅਨੁਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿ ਚ ਨਿਪ੍ਪਯੋਜਨਾ ਨਤ੍ਥਿ, ਤਂਸਦਿਸਞ੍ਚੇਤਂ, ਨ ਨਿਪ੍ਪਯੋਜਨਨ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸਿਤਂ ਹੋਤਿ, ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇ ਕੋ ਪਨੇਤ੍ਥ ਵਿਸੇਸੋਤਿ? ਤਤੋ ਆਹ ‘‘ਪਠਮਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇ ਏਕਸ੍ਸ ਪੀਲ਼ਾ ਕਤਾ, ਦੁਤਿਯੇ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ, ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਵਿਸੇਸੋ’’ਤਿ. ਇਮਿਨਾ ਅਤ੍ਥਵਿਸੇਸੇਨ ਕੋ ਪਨਞ੍ਞੋ ਅਤਿਰੇਕਤ੍ਥੋ ਦਸ੍ਸਿਤੋਤਿ? ਪੋਰਾਣਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ਤਾਵ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਏਕਸ੍ਮਿਮ੍ਪਿ ਵਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ ਉਭਿਨ੍ਨਂ ਪੀਲ਼ਾ ਕਾਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਅਯਮਤਿਰੇਕਤ੍ਥੋ ਦਸ੍ਸਿਤੋ’’ਤਿ. ਤੇਨੇਤਂ ਦੀਪੇਤਿ ‘‘ਨ ਕੇਵਲਂ ਪਟਿਲਦ੍ਧਚੀਵਰਗਣਨਾਯੇਵ ਆਪਤ੍ਤਿਗਣਨਾ, ਪੀਲ਼ਿਤਪੁਗ੍ਗਲਸਙ੍ਖਾਤਵਤ੍ਥੁਗਣਨਾਯਪੀ’’ਤਿ.

ਹੋਨ੍ਤਿ ਚੇਤ੍ਥ –

‘‘ਵਤ੍ਥੁਤੋ ਗਣਨਾਯਾਪਿ, ਸਿਯਾ ਆਪਤ੍ਤਿ ਨੇਕਤਾ;

ਇਤਿ ਸਨ੍ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਞ੍ਚ, ਦੁਤਿਯੂਪਕ੍ਖਟਂ ਇਧ.

‘‘ਕਾਯਸਂਸਗ੍ਗਸਿਕ੍ਖਾਯ, ਵਿਭਙ੍ਗੇ ਵਿਯ ਕਿਨ੍ਤੇਤਂ;

ਏਕਿਤ੍ਥਿਯਾਪਿ ਨੇਕਤਾ, ਆਪਤ੍ਤੀਨਂ ਪਯੋਗਤੋ’’ਤਿ.

ਅਪਿਚੇਤਂ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਤਂਜਾਤਿਕੇਸੁ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇਸੁ ਸਬ੍ਬੇਸੁਪਿ ਗਹੇਤਬ੍ਬਵਿਨਿਚ੍ਛਯਸ੍ਸ ਨਯਦਸ੍ਸਨਪ੍ਪਯੋਜਨਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਆਹ ਚ –

‘‘ਅਞ੍ਞਾਤਿਕਾਯ ਬਹੁਤਾਯ ਵਿਮਿਸ੍ਸਤਾਯ,

ਆਪਤ੍ਤਿਯਾਪਿ ਬਹੁਤਾ ਚ ਵਿਮਿਸ੍ਸਤਾ ਚ;

ਇਚ੍ਚੇਵਮਾਦਿਵਿਧਿਸਮ੍ਭਵਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ,

ਸਤ੍ਥਾ ਉਪਕ੍ਖਟਮਿਦਂ ਦੁਤਿਯਂ ਅਵੋਚਾ’’ਤਿ.

ਤਸ੍ਸਾਯਂ ਸਙ੍ਖੇਪਤੋ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਾ ਵਿਚਾਰਣਾ – ਪੁਰਾਣਚੀਵਰਂ ਏਕਮੇਵ ਭਿਕ੍ਖੁ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਹਿ ਦ੍ਵੀਹਿ, ਬਹੂਹਿ ਵਾ ਧੋਵਾਪੇਤਿ, ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਗਣਨਾਯ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਗਣਨਾ, ਤਥਾ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ, ਬਹੂਨਂ ਵਾ ਸਾਧਾਰਣਂ ਏਕਮੇਵ ਚੀਵਰਂ ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਪਾਰਿਵਤ੍ਤਕਾ ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਇਧਾਪਿ ਤਥਾ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ, ਬਹੂਨਂ ਵਾ ਸਾਧਾਰਣਮੇਕਂ ਵਿਞ੍ਞਾਪੇਤਿ, ਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਪੁਗ੍ਗਲਗਣਨਾਯ ਆਪਤ੍ਤਿਗਣਨਾ. ਤਥਾ ਅਞ੍ਞੇਸੁਪਿ ਏਵਰੂਪੇਸੁ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇਸੁ ਨਯੋ ਨੇਤਬ੍ਬੋ. ਅਯਂ ਤਾਵ ਬਹੁਤਾਯ ਨਯੋ. ਮਿਸ੍ਸਤਾਯ ਪਨ ਞਾਤਿਕਾਯ, ਅਞ੍ਞਾਤਿਕਾਯ ਚ ਏਕਂ ਧੋਵਾਪੇਤਿ, ਏਕਤੋ ਨਿਟ੍ਠਾਪਨੇ ਏਕਂ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਂ. ਅਥ ਞਾਤਿਕਾ ਪਠਮਂ ਥੋਕਂ ਧੋਵਿਤ੍ਵਾ ਠਿਤਾ, ਪੁਨ ਅਞ੍ਞਾਤਿਕਾ ਸੁਧੋਤਂ ਕਰੋਤਿ, ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਂ. ਅਥ ਅਞ੍ਞਾਤਿਕਾ ਪਠਮਂ ਧੋਵਤਿ, ਪਚ੍ਛਾ ਞਾਤਿਕਾ ਸੁਧੋਤਂ ਕਰੋਤਿ, ਅਞ੍ਞਾਤਿਕਾਯ ਪਯੋਗਵਸੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਦੁਕ੍ਕਟਮੇਵ. ਅਞ੍ਞਾਤਿਕਾਯ ਚ ਞਾਤਿਕਾਯ ਚ ਅਞ੍ਞਾਤਿਕਸਞ੍ਞੀ, ਵੇਮਤਿਕੋ, ਞਾਤਿਕਸਞ੍ਞੀ ਵਾ ਧੋਵਾਪੇਤਿ, ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਦੁਕ੍ਕਟਾਦਿਆਪਤ੍ਤਿਭੇਦਗਣਨਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਤਥਾ ਅਞ੍ਞਾਤਿਕਾਯ ਚ ਞਾਤਿਕਾਯ ਚ ਸਨ੍ਤਕਂ ਚੀਵਰਂ ਉਭੋਹਿ ਏਕਤੋ ਦਿਯ੍ਯਮਾਨਂ ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਸ੍ਸ, ਅਞ੍ਞਾਤਿਕਾਯ ਏਵ ਹਤ੍ਥਤੋ ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਸ੍ਸ ਚ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਮੇਵ. ਅਥ ਞਾਤਿਕਾਯ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ. ਅਥ ਉਭੋਸੁ ਅਞ੍ਞਾਤਿਕਾਦਿਸਞ੍ਞੀ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਦੁਕ੍ਕਟਾਦਿਆਪਤ੍ਤਿਭੇਦਗਣਨਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਤਥਾ ਅਞ੍ਞਾਤਕਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇਸੁਪਿ ਯਥਾਸਮ੍ਭਵਂ ਨਯੋ ਨੇਤਬ੍ਬੋ. ਅਯਂ ਮਿਸ੍ਸਤਾਯ ਨਯੋ. ਆਦਿ-ਸਦ੍ਦੇਨ ਪਨ ਅਨੇਕੇ ਅਞ੍ਞਾਤਿਕਾ ਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਾਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਪੁਗ੍ਗਲਗਣਨਾਯ ਦੁਕ੍ਕਟਂ. ਏਕੋ ਦੇਤਿ, ਏਕੋ ਨ ਦੇਤਿ, ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਂ. ਅਥ ਅਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤੋ ਦੇਤਿ, ਨ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਂ. ਅਥ ਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਾਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਾਨਂ ਸਾਧਾਰਣਂ ਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤੋ ਦੇਤਿ, ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਮੇਵ. ਉਭੋ ਦੇਨ੍ਤਿ, ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਮੇਵ. ਅਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤੋ ਦੇਤਿ, ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯੇਨ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ. ਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਸ੍ਸ ਵਚਨੇਨ ਅਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤੋ ਦੇਤਿ, ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ ਏਵ. ਤਥਾ ਉਪਕ੍ਖਟਾਦੀਸੁਪਿ ਯਥਾਸਮ੍ਭਵਂ ਨਯੋ ਨੇਤਬ੍ਬੋ.

ਦੁਤਿਯਉਪਕ੍ਖਟਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੧੦. ਰਾਜਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੫੩੭. ‘‘ਨ ਖੋ ਮਯਂ, ਆਵੁਸੋ, ਚੀਵਰਚੇਤਾਪਨ੍ਨਂ ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਾਮ…ਪੇ… ਕਾਲੇਨ ਕਪ੍ਪਿਯ’’ਨ੍ਤਿ ਇਤੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ਏਵ ਰੂਪਿਯਪਟਿਗ੍ਗਹਣਸਿਕ੍ਖਾਪਦਸ੍ਸ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਞ੍ਞਥਾ ਆਯਸ੍ਮਾ ਉਪਨਨ੍ਦੋ ਮਂਸਸ੍ਸ ਚੇਤਾਪਨ੍ਨਂ ਏਕਮ੍ਪਿ ਕਹਾਪਣਂ ਹਤ੍ਥੇਨ ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੋ ਤਤੋ ਮਹਨ੍ਤਤਰਂ ਚੀਵਰਚੇਤਾਪਨ੍ਨਂ ਕਥਂ ਨ ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਿਸ੍ਸਤਿ, ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇਪਿ ਚੀਵਰਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਚੀਵਰਵਗ੍ਗੇ ਸਙ੍ਗਾਯਿਂਸੂਤਿ.

੫੩੮-੯. ‘‘ਆਗਤਕਾਰਣਂ ਭਞ੍ਜਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਨਨੁ ਪੁਨ ਚੋਦੇਤੁਂ ਨ ਲਭਤੀਤਿ ਏਕੇ. ਆਗਮਨਸ੍ਸ ਸਾਤ੍ਥਕਂ ਨ ਹੋਤਿ, ਚੀਵਰਂ ਨ ਲਭਿਸ੍ਸਤਿ ਪਟਿਸਨ੍ਥਾਰਸ੍ਸ ਕਤਤ੍ਤਾਤਿ ਏਕੇ. ਚੋਦਨਾਲਕ੍ਖਣਂ ਨ ਹੋਤੀਤਿ ਕਤ੍ਵਾ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਏਕੇ. ‘‘ਠਤ੍ਵਾ ਚੋਦੇਮੀ’’ਤਿ ਆਗਤੋ ਤਂ ਠਾਨਂ ਭਞ੍ਜਤਿ, ਕਰੋਤਿ ਚੇਕਂ, ਤੀਣਿਪਿ ਚੇ ਕਰੋਤਿ, ਏਕਮੇਵ, ਏਕਵਚਨਤ੍ਤਾਤਿ ਏਕੇ. ਤੀਣਿ ਠਾਨਾਨਿ ਭਞ੍ਜਤੀਤਿ ਏਕੇ. ਉਪਤਿਸ੍ਸਤ੍ਥੇਰੋ ‘‘ਨ ਚੋਦਨਾਦਿਂ ਭਞ੍ਜਤਿ, ਚੋਦੇਤੁਕਾਮੋ ਅਕਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਅਕਾਸਿ, ਤੇਨ ਵਤ੍ਤਭੇਦੇ ਦੁਕ੍ਕਟ’’ਨ੍ਤਿ ਵਦਤਿ. ਧਮ੍ਮਸਿਰਿਤ੍ਥੇਰੋ ਪਨ ‘‘ਆਸਨੇ ਚੇ ਨਿਸੀਦਤਿ, ਏਕਾਯ ਨਿਸਜ੍ਜਾਯ ਦ੍ਵੇ ਠਾਨਾਨਿ ਭਞ੍ਜਤਿ. ਆਮਿਸਂ ਚੇ ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਏਕੇਨ ਪਟਿਗ੍ਗਹੇਨ ਦ੍ਵੇ ਠਾਨਾਨਿ ਭਞ੍ਜਤਿ. ਧਮ੍ਮਂ ਚੇ ਭਾਸਤਿ, ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇ ਵੁਤ੍ਤਪਰਿਚ੍ਛੇਦਾਯ ਏਕਾਯ ਵਾਚਾਯ ਦ੍ਵੇ ਠਾਨਾਨਿ ਭਞ੍ਜਤਿ, ਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵਦਤਿ. ‘‘ਯਤ੍ਥਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਅਤ੍ਤਨੋ ਏਵ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਨ੍ਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਵਿਯ ਹੋਤਿ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਂ ਪਨ ਨ ਸਮੇਤੀ’’ਤਿ. ਉਪਾਸਕੇਹਿ ਆਣਤ੍ਤਾ ਤਂ. ਮੂਲਂ ਅਸਾਦਿਯਨ੍ਤੇਨਾਤਿ ਮੂਲਸ੍ਸ ਅਕਪ੍ਪਿਯਭਾਵੇ ਸਤਿ ਅਸਾਦਿਯਨ੍ਤੇਨ. ਤਞ੍ਚ ਖੋ ਚਿਤ੍ਤੇਨ, ਨ ਮੁਖੇਨ. ਸਚੇ ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤੇ ਅਕਪ੍ਪਿਯਂ ਦਸ੍ਸੇਤੀਤਿ ਕਤ੍ਵਾ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਅਕਪ੍ਪਿਯਂ ਇਚ੍ਛਨ੍ਤੋਵ ਮੁਖੇਨ ਕਪ੍ਪਿਯਂ ਨਿਦ੍ਦਿਸਤਿ ‘‘ਚੀਵਰਂ ਮੇ ਦੇਥਾ’’ਤਿ, ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਪਟਿਲਾਭੇ ਰੂਪਿਯਪਟਿਗ੍ਗਹਣਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇਨ ਆਪਤ੍ਤਿ.

ਤਤ੍ਰਾਯਂ ਵਿਚਾਰਣਾ – ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਸਾਦਿਯਨ੍ਤੋਪਿ ਮੁਖੇਨ ਕਪ੍ਪਿਯਵੋਹਾਰੇਨ ਚੇ ਵੋਹਰਤਿ ‘‘ਕਹਾਪਣਾਰਹੇਨ, ਪਾਦਾਰਹੇਨ ਵਾ ਕਪ੍ਪਿਯਭਣ੍ਡੇਨ ਇਦਞ੍ਚਿਦਞ੍ਚ ਆਹਰਾ’’ਤਿ. ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਰੂਪਿਯਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵਦਤਿ, ਵਟ੍ਟਤਿ ਏਵ. ਕਸ੍ਮਾ? ਕਞ੍ਚਿ ਸਸ੍ਸੁਟ੍ਠਾਨਕਂ ਭੂਮਿਪਦੇਸਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘‘ਸੀਮਂ ਦੇਮਾਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਵਚਨਤੋ, ‘‘ਵਿਹਾਰਸ੍ਸ ਦੇਮਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਿਤੁਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਚ. ਅਨੁਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ਪਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਸਙ੍ਘਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘ਵਿਹਾਰਸ੍ਸ ਦੇਮਾ’ਤਿ ਦਿਨ੍ਨਂ ਗਰੁਭਣ੍ਡਂ ਨ ਹੋਤਿ, ਦਕ੍ਖਿਣੋਦਕਂ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਤੁਂ, ‘ਸਾਧੂ’ਤਿ ਚ ਵਤ੍ਤੁਂ, ਅਨੁਮੋਦੇਤੁਞ੍ਚ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਕਸ੍ਮਾ? ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ‘ਵਿਹਾਰੋ’ਤਿ ਨਾਮਾਭਾਵਤੋ, ਖੇਤ੍ਤਸ੍ਸੇਵ ‘ਸੀਮਾ’ਤਿ ਨਾਮਭਾਵਤੋ ਚ, ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਕਤਂ ਅਪ੍ਪਮਾਣਂ, ਕਪ੍ਪਿਯਵੋਹਾਰੋਵ ਪਮਾਣਂ. ਕਪ੍ਪਿਯਮੇਵਾਚਿਕ੍ਖਿਤਤ੍ਤਾ ‘ਨ ਤ੍ਵੇਵਾਹਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਕੇਨਚਿ ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਜਾਤਰੂਪਰਜਤਂ ਸਾਦਿਤਬ੍ਬਂ ਪਰਿਯੇਸਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਵਦਾਮੀ’ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੨੯੯) ਵਚਨੇਨਪਿ ਨ ਵਿਰੁਜ੍ਝਤਿ. ਕਪ੍ਪਿਯਵਚਨਪਚ੍ਚਯਾ ਦਾਯਕੋ ਸਯਮੇਵ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਯੁਤ੍ਤਕਂ ਜਾਨਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯਤੋ ਦਾਯਕੇਨ ਏਤਸ੍ਸ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯਂ ਞਤ੍ਵਾ ਕਪ੍ਪਿਯਕਾਰਕਸ੍ਸ ਹਤ੍ਥੇ ਠਪਿਤਂ ਭਿਕ੍ਖੁਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਕਮੇਵ ਹੋਤੀ’’ਤਿ. ਇਦਂ ਸਬ੍ਬਮਯੁਤ੍ਤਂ, ਕਸ੍ਮਾ? ਸੀਮਾਵਿਹਾਰਵਚਨਸ੍ਸ ਦਾਯਕਵਚਨਤ੍ਤਾ. ਇਧ ਚ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਵਚਨਂ ਪਮਾਣਂ. ਤੇਨੇਵਾਹ ‘‘ਅਥਾਪਿ ‘ਮਮ ਤਲ਼ਾਕਂ ਵਾ ਪੋਕ੍ਖਰਣਿਂ ਵਾ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਦਮ੍ਮੀ’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘ਸਾਧੁ, ਉਪਾਸਕ, ਸਙ੍ਘੋ ਪਾਨੀਯਂ ਪਿਵਿਸ੍ਸਤੀ’ਤਿਆਦੀਨਿ ਵਤ੍ਵਾ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ ਏਵਾ’’ਤਿ. ਅਞ੍ਞਥਾ ਖੇਤ੍ਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਖੇਤ੍ਤਪਟਿਬਦ੍ਧਵਚਨਾਨਿ ਸੀਮਾਵਚਨੇਨ ਕਪ੍ਪਨ੍ਤੀਤਿ ਆਪਜ੍ਜਤਿ. ਅਵਿਹਾਰਸ੍ਸ ਚ ਭਿਕ੍ਖੁਸ੍ਸ ਰੂਪਿਯਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਇਦਂ ਵਿਹਾਰਸ੍ਸ ਦਮ੍ਮੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਤ੍ਥਾਯ ਦਿਯ੍ਯਮਾਨਂ ਜਾਨਨ੍ਤੇਨਾਪਿ ਤਂ ਅਪ੍ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਿਤਬ੍ਬਂ. ਤਥਾ ਕਹਾਪਣਾਰਹਾਦਿਨੋ ਅਕਪ੍ਪਿਯਭਣ੍ਡਭਾਵਂ, ਕਹਾਪਣਾਦਿਭਾਵਮੇਵ ਵਾ ਜਾਨਨ੍ਤਮੇਵ ਸਨ੍ਧਾਯ ਤਥਾਵੋਹਰਨ੍ਤਸ੍ਸ ਚ ਅਨਾਪਤ੍ਤੀਤਿ ਆਪਜ੍ਜਤਿ. ‘‘ਨ ਤ੍ਵੇਵਾਹਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਕੇਨਚਿ ਪਰਿਯਾਯੇਨਾ’’ਤਿ ਨਿਪ੍ਪਦੇਸਤੋ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਲੇਸਂ ਓਡ੍ਡੇਤੁਨ੍ਤਿ ਨੋ ਤਕ੍ਕੋ, ਵਿਚਾਰੇਤ੍ਵਾ ਪਨ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ. ‘‘ਨੋ ਚੇ ਇਚ੍ਛਤਿ, ਨ ਕਥੇਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਸਾਮਿਚਿਯਾ ਅਕਰਣੇ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸਾਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ.

‘‘ਅਞ੍ਞਾਤਕਅਪ੍ਪਵਾਰਿਤੇਸੁ ਵਿਯ ਪਟਿਪਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਸਾਮਿਚਿਮ੍ਪਿ ਨ ਕਤ੍ਵਾ ਚੇ ਨਿਪ੍ਫਾਦੇਤਿ, ਅਞ੍ਞਾਤਕਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇਨ ਕਾਰੇਤਬ੍ਬੋਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਕਪ੍ਪਿਯਕਾਰਕਾ ਸਯਮੇਵ ਚੋਦੇਤ੍ਵਾ ਦੇਨ੍ਤਿ, ਵਟ੍ਟਤਿ. ‘‘ਸਯਂ ਕਰਣਮੇਵ ਪਟਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਚ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਾਦੀਨਂ …ਪੇ… ਏਸੇਵ ਨਯੋਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਦੁਕ੍ਕਟ’’ਨ੍ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਨ ਸੁਨ੍ਦਰਂ, ਦਦਨ੍ਤੇਸੁਪੀਤਿ ਅਪਿ-ਸਦ੍ਦੇਨ ਸਙ੍ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਮੇਵ. ਜਾਤਰੂਪਰਜਤਂ ‘‘ਸਙ੍ਘੇ ਸਾਦਿਤੇ ਦੁਕ੍ਕਟ’’ਨ੍ਤਿ ਚ ਵਿਕਪ੍ਪੇਨ੍ਤਿ. ਤਂ ਵਿਸੇਸੇਤ੍ਵਾ ਨਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਮੇਵਾਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ‘‘ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਮੇਵਾਤਿ ਯੇਵਾਪਨਕਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇਸੁ ਸਿਯਾ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਉਪਪਰਿਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬਂ. ‘‘ਯਸ੍ਸ ਕਸ੍ਸਚਿ ਹਿ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ…ਪੇ… ਮਹਾਪਚ੍ਚਰਿਯਂ ਵੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਅਪਬ੍ਬਜਿਤਾਨਂ ਅਨ੍ਤਮਸੋ ਮਾਤਾਪਿਤੂਨਮ੍ਪਿ ਅਤ੍ਥਾਯ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਤਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਕਟਮੇਵਾਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ.

ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨਂ ਨਾਮ ‘‘ਉਗ੍ਗਣ੍ਹੇਯ੍ਯ ਵਾ ਉਗ੍ਗਣ੍ਹਾਪੇਯ੍ਯਵਾ ਉਪਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਂ ਵਾ ਸਾਦਿਯੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤਲਕ੍ਖਣਮੇਵ. ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇਪਿ ਕਤ੍ਥਚਿ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਿਤਬ੍ਬਂ, ਕਤ੍ਥਚਿ ਨ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਿਤਬ੍ਬਂ, ਕਤ੍ਥਚਿ ਪਟਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਂ ਸਾਦਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਏਵਂ ਅਪ੍ਪਟਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਇਦਂ ਸਬ੍ਬਮ੍ਪਿ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਸਚੇ ਪਨਾ’’ਤਿ ਵਿਤ੍ਥਾਰੋ ਆਰਦ੍ਧੋ. ਤਤ੍ਥ ‘‘ਚੇਤਿਯਸ੍ਸ…ਪੇ… ਨ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਅਪ੍ਪਟਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਂ ਵਿਹਾਰਸ੍ਸ ਦਿਨ੍ਨਂ ਸਾਦਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਸਿਦ੍ਧਂ. ਤਥਾ ਥੇਰਸ੍ਸ ‘‘ਮਾਤੁਯਾ ਦੇਮਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਵੁਤ੍ਤੇਪਿ ਪਟਿਗ੍ਗਹਣੇ ਆਪਤ੍ਤਿ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਮੇਵ. ਸਾਪਤ੍ਤਿਕੋ ਹੋਤੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਕਾਯ ਆਪਤ੍ਤਿਯਾ ਸਾਪਤ੍ਤਿਕੋ ਹੋਤੀਤਿ? ਦੁਕ੍ਕਟਾਪਤ੍ਤਿਯਾਤਿ ਏਕੇ. ਨ ਯਾਯ ਕਾਯਚਿ, ਕੇਵਲਂ ਅਟ੍ਠਾਨੇ ਚੋਦੇਤੀਤਿ ਕਤ੍ਵਾ ‘‘ਸਾਪਤ੍ਤਿਕੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਯਥਾ ਕਥਨ੍ਤਿ? ‘‘ਪਞ੍ਚਹਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਙ੍ਗੇਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਸਦ੍ਧਿਵਿਹਾਰਿਕੋ ਪਣਾਮੇਤਬ੍ਬੋ…ਪੇ… ਪਣਾਮੇਨ੍ਤੋ ਅਨਤਿਸਾਰੋ’’ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੬੮) ਏਤ੍ਥ ਨ ਸਮ੍ਮਾਵਤ੍ਤਨ੍ਤਂਯੇਵ ਅਪਣਾਮੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਕਟਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਯਥਾਹ – ‘‘ਨ ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਸਮ੍ਮਾਵਤ੍ਤਨ੍ਤੋ ਨ ਪਣਾਮੇਤਬ੍ਬੋ, ਯੋ ਨ ਪਣਾਮੇਯ੍ਯ, ਆਪਤ੍ਤਿਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸਾ’’ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੬੮), ਤਸ੍ਮਾ ਅਧਿਮਤ੍ਤਪੇਮਾਦਿਅਭਾਵੇਪਿ ਅਪਣਾਮੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ਅਪਿਚ ‘‘ਸਾਤਿਸਾਰੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਏਵਂਸਮ੍ਪਦਮਿਦਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਅਟ੍ਠਕਥਾਯ ‘‘ਸਾਤਿਸਾਰੋ ਹੋਤੀਤਿ ਸਦੋਸੋ ਹੋਤਿ, ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਆਪਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ (ਮਹਾਵ. ਅਟ੍ਠ. ੬੮) ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਨ ਯੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਚੇ? ਨ, ਤਦਨਨ੍ਤਰਮੇਵ ਤਂਮਿਚ੍ਛਾਗਾਹਨਿਵਤ੍ਤਨਤ੍ਥਂ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਨ ਸਮ੍ਮਾਵਤ੍ਤਨ੍ਤੋ ਪਣਾਮੇਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿਕਾ ਕਤਾਤਿ. ਦੁਕ੍ਕਟਾਪਤ੍ਤਿ ਹੋਤੀਤਿ ਆਚਰਿਯੋ, ਵੀਮਂਸਿਤਬ੍ਬਂ. ‘‘ਕਪ੍ਪਿਯਭਣ੍ਡਮ੍ਪਿ ਅਕਪ੍ਪਿਯਮੇਵਾਤਿ ਤਲ਼ਾਕਤੋ ਨਿਪ੍ਫਨ੍ਨਧਞ੍ਞੇਨ ਪਰਿਵਤ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਲਦ੍ਧਂ ਗੋਰਸਮ੍ਪਿ ਨ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਕਪ੍ਪਿਯਵੋਹਾਰੇਪਿ ਵਿਧਾਨਂ ਵਕ੍ਖਾਮ, ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ – ‘‘ਉਦਕਵਸੇਨਾ’’ਤਿਆਦਿ. ਦੁਬ੍ਬਿਨਿਬ੍ਭੋਗਂ ਹੋਤੀਤਿ ਇਦਂ ਪਰਤੋ ‘‘ਤਸ੍ਸੇਵ ਅਕਪ੍ਪਿਯਂ. ਕਸ੍ਮਾ? ਧਞ੍ਞਸ੍ਸ ਵਿਚਾਰਿਤਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਅਸਦਿਸਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਸੁਵੁਤ੍ਤਂ. ਇਦਞ੍ਹਿ ਭਿਕ੍ਖੁਸ੍ਸ ਪਯੋਗਵਸੇਨ ਆਦਿਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇਨ ਮਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ. ਅਕਤਪੁਬ੍ਬਂ ਨਵਸਸ੍ਸਂ ਨਾਮ. ਖਲੇ ਵਾ ਠਤ੍ਵਾ ਰਕ੍ਖਤੀਤਿ ‘‘ਇਦਂ ਵਾ ਏਤ੍ਤਕਂ ਵਾ ਮਾ ਗਣ੍ਹ, ਇਦਂ ਗਹੇਤੁਂ ਲਬ੍ਭਤੀ’’ਤਿ ਵਾ ‘‘ਇਤੋ ਅਪਨੇਹਿ, ਇਧ ਪੁਞ੍ਜਂ ਕਰੋਹੀ’’ਤਿ ਏਵਮਾਦਿਨਾ ਵਾ ਪਯੋਗੇਨ ਚੇ ਰਕ੍ਖਤਿ, ਤਂ ਅਕਪ੍ਪਿਯਂ. ‘‘ਸਚੇ ‘ਮਯਿਠਿਤੇ ਰਕ੍ਖਿਤਂ ਹੋਤੀ’ਤਿ ਰਕ੍ਖਤਿ, ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੇ ਵਾ ਪਸ੍ਸਿਤ੍ਵਾ ‘ਕਿਂ ਕਰੋਥਾ’ਤਿ, ਭਣਤਿ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਂ ਯੁਤ੍ਤਂ. ਰੂਪਿਯਪਟਿਗ੍ਗਹਣਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇ ‘‘ਦ੍ਵਾਰਂ ਪਿਦਹਿਤ੍ਵਾ ਰਕ੍ਖਨ੍ਤੇਨ ਵਸਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਹਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਸ੍ਸੇਵ ਤਂ ਅਕਪ੍ਪਿਯਂ. ਕਸ੍ਮਾ? ਅਪੁਬ੍ਬਸ੍ਸ ਅਨੁਪ੍ਪਾਦਿਤਤ੍ਤਾ. ਹੇਟ੍ਠਾ ‘‘ਸਸ੍ਸਂ ਕਤ੍ਵਾ ਆਹਰਥਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤੁਂ ਪਨ ਨ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ. ਪਣ੍ਣੇਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ. ‘‘ਪਕਤਿਯਾ ਸਯਮੇਵ ਕਰੋਨ੍ਤਾਨਂ ਉਸ੍ਸਾਹਜਨਨਤੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਕਸ੍ਮਾ? ‘‘ਕਹਾਪਣਾਨਂ ਵਿਚਾਰਿਤਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਵਚਨਤੋ, ਪਗੇਵ ਉਟ੍ਠਾਪਿਤਤ੍ਤਾਤਿ ਸਿਦ੍ਧਂ ਹੋਤਿ. ਸਚੇ ਦਾਯਕਾ ਵਾ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਗਾਮਖੇਤ੍ਤਾਰਾਮਾਦਿਂ ਕੇਣਿਯਾ ਗਹਿਤਮਨੁਸ੍ਸਾ ਵਾ ਤਤ੍ਥ ਕੁਟੁਮ੍ਬਿਨੋ ‘‘ਇਮੇ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਕਹਾਪਣਾ ਆਹਟਾ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ, ‘‘ਨ ਕਪ੍ਪਤੀ’’ਤਿ ਏਤ੍ਤਕਮੇਵ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ. ਕਪ੍ਪਿਯਕਾਰਕਾਵ ਚੇ ਵਦਨ੍ਤਿ, ‘‘ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਕਹਾਪਣਾ ਨ ਕਪ੍ਪਨ੍ਤਿ, ਸਪ੍ਪਿਆਦੀਨਿ ਵਟ੍ਟਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਕਪ੍ਪਿਯਕਾਰਕੇ ਵਾ ਗੁਤ੍ਤਟ੍ਠਾਨਂ ਵਾ ਆਚਿਕ੍ਖਥਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਤੇਹਿ ਸਮ੍ਪਾਦਿਤਂ ਕੇਨਚਿ ਅਕਤ੍ਤਬ੍ਬਤਾਯ ‘‘ਇਮਿਨਾ ਸਪ੍ਪਿਂ ਆਹਰਾਹੀ’’ਤਿ ਵਿਚਾਰੇਤਿ ਨਿਟ੍ਠਾਪੇਤ੍ਵਾ ਇਤਰੇਸਂ ਕਪ੍ਪਿਯਂ ਪਰਤੋ ਪਤ੍ਤਚਤੁਕ੍ਕੇ ਚਤੁਤ੍ਥਪਤ੍ਤੋ ਵਿਯ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹਿ ਤਤ੍ਥ ‘‘ਇਮੇ ਕਹਾਪਣੇ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਇਮਂ ਦੇਹੀ’ਤਿ ਕਹਾਪਣੇ ਦਾਪੇਤ੍ਵਾ ਗਹਿਤੋ, ਅਯਂ ਪਤ੍ਤੋ ਏਤਸ੍ਸੇਵ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਦੁਬ੍ਬਿਚਾਰਿਤਤ੍ਤਾ, ਅਞ੍ਞੇਸਂ ਪਨ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਮੂਲਸ੍ਸ ਅਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਤਤ੍ਤਾ’’ਤਿਆਦਿ. ਯਦਿ ਏਵਂ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਅਕਪ੍ਪਿਯਂ. ਕਸ੍ਮਾ? ਕਹਾਪਣਾਨਂ ਵਿਚਾਰਿਤਤ੍ਤਾਤਿ. ਇਦਂ ਦੁਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਚੇ? ਨ, ਮੂਲਸ੍ਸ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਤਟ੍ਠਾਨਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਇਮਸ੍ਸ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਪਤ੍ਤਚਤੁਕ੍ਕੇ ਦੁਤਿਯਤਤਿਯਪਤ੍ਤਾ ਵਿਯ, ਤੇਨੇਵ ਵੁਤ੍ਤਂ ਸਯਂਕਾਰਿਵਾਰੇ ‘‘ਨ ਕਪ੍ਪਤੀ’’ਤਿ ਏਤ੍ਤਕਮੇਵ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬ’ਨ੍ਤਿ. ਤਤੋ ਪਰਂ ਮੂਲਂ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਤਿ ਨਾਮ.

ਮਹਾਵਿਸਯਸਿਕ੍ਖਤ੍ਤਾ, ਰਾਜਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਇਦਂ;

ਰਞ੍ਞੋ ਵਿਯ ਦੁਵਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ, ਚਿਤ੍ਤਾਧਿਪ੍ਪਾਯਤੋਪਿ ਵਾ.

ਰਾਜਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਨਿਟ੍ਠਿਤੋ ਚੀਵਰਵਗ੍ਗੋ ਪਠਮੋ.

੨. ਕੋਸਿਯਵਗ੍ਗੋ

੧. ਕੋਸਿਯਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੫੪੨. ਕੋਸਿਯਕਾਰਕੋਤਿ ਏਤ੍ਥ ਕੋਸਂ ਕਰੋਨ੍ਤੀਤਿ ‘‘ਕੋਸਕਾਰਾ’’ਤਿ ਲਦ੍ਧਵੋਹਾਰਾਨਂ ਪਾਣਕਾਨਂ ਕੋਸਤੋ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਂ ਕੋਸਿਯਂ ਨਾਮ. ਅਤ੍ਤਨਾ ਕਤਂ ਚੇ? ਨਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨਕਾਲੇ ‘‘ਸਯਂ ਕਤਂ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯ’’ਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ. ਉਭੋਹਿ ਚੇ ਕਤਂ, ਯਥਾਪਾਠਮੇਵ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ. ਅਤ੍ਤਨਾ ਚ ਪਰੇਹਿ ਚ ਵਿਪ੍ਪਕਤਂ ਅਤ੍ਤਨਾ ਪਰਿਯੋਸਾਪੇਤੀਤਿਆਦਿਚਤੁਕ੍ਕਮ੍ਪਿ ਸਮ੍ਭਵਨ੍ਤਂ ਨ ਦਸ੍ਸਿਤਂ. ਵਿਨਯਧਮ੍ਮਤਾ ਹੇਸਾ, ਯਦਿਦਂ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਤਿਕੇ ਵਾ ਚਤੁਕ੍ਕੇ ਵਾ ਦਸ੍ਸਿਤੇ ਇਤਰਂ ਸਮ੍ਭਵਨ੍ਤਮ੍ਪਿ ਨ ਵੁਚ੍ਚਤੀਤਿ.

ਕੋਸਿਯਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੨. ਸੁਦ੍ਧਕਾਲ਼ਕਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੫੪੭. ਸੁਦ੍ਧਕਾਲ਼ਕਾਨਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਯਥਾ ਪਠਮੇ ‘‘ਏਕੇਨਪਿ ਕੋਸਿਯਂਸੁਨਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਥਾ ਇਧ ‘‘ਏਕੇਨਪਿ ਅਞ੍ਞੇਨ ਅਮਿਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ’’ਤਿ ਵਚਨਾਭਾਵਤੋ ਅਞ੍ਞੇਹਿ ਮਿਸ੍ਸਭਾਵੇ ਸਤਿਪਿ ਅਪਞ੍ਞਾਯਮਾਨਰੂਪਕਂ ‘‘ਸੁਦ੍ਧਕਾਲ਼ਕ’’ਮਿਚ੍ਚੇਵ ਵੁਚ੍ਚਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਸੁਦ੍ਧਕਾਲ਼ਕਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੩. ਦ੍ਵੇਭਾਗਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੫੫੨. ‘‘ਧਾਰਯਿਤ੍ਵਾ ਦ੍ਵੇ ਤੁਲਾ ਆਦਾਤਬ੍ਬਾ’’ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਯਥਾ ਤੁਲਾਧਾਰਣਾਯ ਕਾਲ਼ਕਾ ਅਧਿਕਾ ਨ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤਥਾ ਕਾਲ਼ਕਾਨਂ ਦ੍ਵੇ ਭਾਵਾ ਗਹੇਤਬ੍ਬਾ ਉਕ੍ਕਟ੍ਠਪਰਿਚ੍ਛੇਦੇਨ. ਕਥਂ ਪਞ੍ਞਾਯਤੀਤਿ? ਸੁਦ੍ਧਕਾਲ਼ਕਪਟਿਸੇਧਨਨਿਦਾਨੇਨ. ਤਤਿਯਂ ਓਦਾਤਾਨਂ ਚਤੁਤ੍ਥਂ ਗੋਚਰਿਯਾਨਨ੍ਤਿ ਹੇਟ੍ਠਿਮਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ. ਮਾਤਿਕਾਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਪਨ ‘‘ਏਕਸ੍ਸਪਿ ਕਾਲ਼ਕਲੋਮਸ੍ਸ ਅਤਿਰੇਕਭਾਵੇ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯ’’ਨ੍ਤਿ (ਕਙ੍ਖਾ. ਅਟ੍ਠ. ਦ੍ਵੇਭਾਗਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ) ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਂ ਤੁਲਾਧਾਰਣਾਯ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਨ ਸਮੇਤਿ, ਅਚਿਤ੍ਤਕਤ੍ਤਾ ਪਨ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਸ੍ਸ ਪੁਬ੍ਬੇ ਤੁਲਾਯ ਧਾਰਯਿਤ੍ਵਾ ਠਪਿਤੇਸੁ ਏਕਮ੍ਪਿ ਲੋਮਂ ਤਤ੍ਥ ਪਤੇਯ੍ਯ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਨ੍ਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋਤਿ ਨੋ ਤਕ੍ਕੋ. ਅਞ੍ਞਥਾ ਦ੍ਵੇ ਤੁਲਾ ਨਾਦਾਤਬ੍ਬਾ, ਊਨਕਤਰਾ ਆਦਾਤਬ੍ਬਾ ਸਿਯੁਂ. ਨ ਹਿ ਲੋਮਂ ਗਣੇਤ੍ਵਾ ਤੁਲਾਧਾਰਣਾ ਕਰੀਯਤਿ. ਅਥ ਗਣੇਤ੍ਵਾਵ ਕਾਤਬ੍ਬਂ. ਕਿਂ ਤੁਲਾਧਾਰਣਾਯ ਪਯੋਜਨਨ੍ਤਿ ਕੇਚਿ. ‘‘ਗੋਚਰਿਯਓਦਾਤੇਸੁ ਏਕਮੇਵ ਦਿਗੁਣਂ ਕਤ੍ਵਾ ਗਹੇਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਅਵਿਚਾਰਿਤਤ੍ਤਾ ਵੀਮਂਸਿਤਬ੍ਬਂ.

ਦ੍ਵੇਭਾਗਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੪. ਛਬ੍ਬਸ੍ਸਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੫੬੨. ਨਵਂ ਨਾਮ ਕਰਣਂ ਉਪਾਦਾਯਾਤਿ ਇਦਂ ਆਦਿਕਰਣਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਵਸ੍ਸਗਣਨਂ ਦੀਪੇਤਿ. ਕਰਿਤ੍ਵਾ ਵਾਤਿ ਵਚਨਂ ਨਿਟ੍ਠਾਨਦਿਵਸਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯਾਤਿ ਦੀਪੇਤਿ. ਧਾਰੇਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਵਚਨਂ ਪਨ ਪਰਿਭੋਗਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯਾਤਿ ਦੀਪੇਤਿ, ਯਸ੍ਮਾ ਲਦ੍ਧਸਮ੍ਮੁਤਿਕਸ੍ਸ ਗਤਗਤਟ੍ਠਾਨੇ ਛਨ੍ਨਂ ਛਨ੍ਨਂ ਵਸ੍ਸਾਨਂ ਓਰਤੋਵ ਕਤਾਨਿ ਬਹੂਨਿਪਿ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਞ੍ਞਂ ਨਵਨ੍ਤਿ ਕਿਂ ਕਤਤੋ ਅਞ੍ਞਂ, ਉਦਾਹੁ ਧਾਰਿਤਤੋ ਅਞ੍ਞਨ੍ਤਿ? ਕਿਞ੍ਚੇਤ੍ਥ ਯਦਿ ਕਤਤੋ ਅਞ੍ਞਂ, ਤੇਸੁ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਦੁਕ੍ਕਤਂ ਵਾ ਪਰਿਭੋਗਜਿਣ੍ਣਂ ਵਾ ਪੁਨ ਕਾਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਤਞ੍ਚ ਖੋ ਵਿਨਾਪਿ ਪੁਰਾਣਸਨ੍ਥਤਸ੍ਸ ਸੁਗਤਵਿਦਤ੍ਥਿਂ ਅਪ੍ਪਟਿਸਿਦ੍ਧਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਤ੍ਤਾ. ਕਤਤੋ ਹਿ ਅਞ੍ਞਂ ਪਟਿਸਿਦ੍ਧਂ, ਇਦਞ੍ਚ ਪੁਬ੍ਬਕਤਨ੍ਤਿ ਤਤੋ ਅਨਨ੍ਤਰਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਿਰੋਧੋ ਹੋਤਿ. ਅਥ ਧਾਰਿਤਤੋ ਅਞ੍ਞਂ ਨਾਮ, ਸਮ੍ਮੁਤਿ ਨਿਰਤ੍ਥਿਕਾ ਆਪਜ੍ਜਤਿ, ਪਠਮਕਤਂ ਚੇ ਅਪਰਿਭੁਤ੍ਤਂ, ਸਤਿਯਾਪਿ ਸਮ੍ਮੁਤਿਯਾ ਅਞ੍ਞਂ ਨਵਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ? ਤਤ੍ਰਿਦਂ ਸਨ੍ਨਿਟ੍ਠਾਨਨਿਦਸ੍ਸਨਂ – ਨਿਟ੍ਠਾਨਦਿਵਸਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਛਨ੍ਨਂ ਛਨ੍ਨਂ ਵਸ੍ਸਾਨਂ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਤਤ੍ਥ ਚ ਸਤ੍ਤਮੇ ਵਸ੍ਸੇ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤੇ ਛਬ੍ਬਸ੍ਸਾਨਿ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਤਞ੍ਚ ਖੋ ਮਾਸਪਰਿਚ੍ਛੇਦਵਸੇਨ, ਨ ਵਸ੍ਸਪਰਿਚ੍ਛੇਦਵਸੇਨ. ਸਤ੍ਤਮੇ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਞ੍ਚ ਊਨਕਞ੍ਚ ਵਸ੍ਸਂ ਨਾਮ, ਤਸ੍ਮਾ ਵਿਪ੍ਪਕਤਸ੍ਸੇਵ ਸਚੇ ਛਬ੍ਬਸ੍ਸਾਨਿ ਪੂਰੇਨ੍ਤਿ, ਪੁਨ ਨਿਟ੍ਠਾਨਦਿਵਸਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਛਬ੍ਬਸ੍ਸਾਨਿ ਲਭਨ੍ਤਿ. ਤਞ੍ਚ ਖੋ ਪਰਿਭੁਤ੍ਤਂ ਵਾ ਹੋਤੁ ਅਪਰਿਭੁਤ੍ਤਂ ਵਾ, ਧਾਰਿਤਮੇਵ ਨਾਮ. ਯਸ੍ਮਾ ‘‘ਨਵਂ ਨਾਮ ਕਰਣਂ ਉਪਾਦਾਯ ਵੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਛਨ੍ਨਂ ਵਸ੍ਸਾਨਂ ਪਰਤੋ ਤਮੇਵ ਪੁਬ੍ਬਕਤਂ ਦੁਕ੍ਕਤਭਾਵੇਨ, ਪਰਿਭੋਗਜਿਣ੍ਣਤਾਯ ਵਾ ਵਿਜਟੇਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਕਰੋਤਿ, ਨਿਟ੍ਠਾਨਦਿਵਸਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਛਬ੍ਬਸ੍ਸਪਰਮਤਾ ਧਾਰੇਤਬ੍ਬਂ, ਅਤਿਰੇਕਂ ਵਾ. ਅਨ੍ਤੋ ਚੇ ਕਰੋਤਿ, ਤਦੇਵ ਅਞ੍ਞਂ ਨਵਂ ਨਾਮ ਹੋਤਿ ਕਰਣਂ ਉਪਾਦਾਯ, ਤਸ੍ਮਾ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਂ. ਅਞ੍ਞਥਾ ‘‘ਨਵਂ ਨਾਮ ਕਰਣਂ ਉਪਾਦਾਯਾ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਨ ਕੋਚਿ ਵਿਸੇਸੋ ਅਤ੍ਥਿ. ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇ ਕਿਂ ਹੋਤਿ? ਅਟ੍ਠੁਪ੍ਪਤ੍ਤੀਤਿ. ‘‘ਯਾਚਨਬਹੁਲਾ ਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਬਹੁਲਾ ਵਿਹਰਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਹਿ ਤਤ੍ਥ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਞ੍ਚ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਕਰਣਂ ਦੀਪੇਤਿ. ਯਦਿ ਏਵਂ ਤਂ ਨਿਬ੍ਬਿਸੇਸਮੇਵ ਆਪਜ੍ਜਤੀਤਿ? ਨਾਪਜ੍ਜਤਿ. ਅਯਂ ਪਨਸ੍ਸ ਵਿਸੇਸੋ, ਯਸ੍ਮਾ ‘‘ਅਞ੍ਞੇਨ ਕਤਂ ਪਟਿਲਭਿਤ੍ਵਾ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਤਿ, ਅਨਾਪਤ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਥੋ ਵਿਸੇਸੋਤਿ. ਕਿਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ? ‘‘ਨਵਂ ਨਾਮ ਕਰਣਂ ਉਪਾਦਾਯ ਵੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਅਤਿਰੇਕਚੀਵਰਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ ਵਿਯ ਪਟਿਲਾਭੇਨਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ ਨਵਤਾ ਆਪਜ੍ਜਤਿ. ਤਤੋ ਪਟਿਲਦ੍ਧਦਿਵਸਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਛਬ੍ਬਸ੍ਸਪਰਮਤਾ ਧਾਰੇਤਬ੍ਬਂ. ਓਰੇਨ ਚੇ ਛਨ੍ਨਂ ਵਸ੍ਸਾਨਂ…ਪੇ… ਕਾਰਾਪੇਯ੍ਯ, ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਨ੍ਤਿ ਆਪਜ੍ਜਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਨਵਂ ਨਾਮ ਕਰਣਮੇਵ ਉਪਾਦਾਯ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਨ ਪਟਿਲਾਭਂ. ਓਰੇਨ ਛਨ੍ਨਂ ਵਸ੍ਸਾਨਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ‘‘ਨਵ’’ਨ੍ਤਿ ਸਙ੍ਖ੍ਯਂ ਗਤਂ, ਅਪ੍ਪਟਿਲਦ੍ਧਂ ਚੇ ਕਾਰਾਪੇਯ੍ਯ, ਯਥਾ ਲਾਭੋ, ਤਥਾ ਕਰੇਯ੍ਯ ਵਾ ਕਾਰਾਪੇਯ੍ਯ ਵਾਤਿ ਚ ਨ ਹੋਤਿ. ਕਸ੍ਮਾ? ਯਸ੍ਮਾ ਅਞ੍ਞੇਨ ਕਤਂ ਪਟਿਲਭਿਤ੍ਵਾ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਤਿ, ਅਨਾਪਤ੍ਤੀਤਿ ਵਿਸੇਸੋਤਿ.

ਛਬ੍ਬਸ੍ਸਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੫. ਨਿਸੀਦਨਸਨ੍ਥਤਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੫੬੫. ਨਾਸ੍ਸੁਧ ਕੋਚੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਅਸ੍ਸੁਧ-ਇਤਿ ਅਵਧਾਰਣਤ੍ਥੇ ਨਿਪਾਤੋ. ਤਤ੍ਥ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ‘‘ਏਵਂ ਭਨ੍ਤੇਤਿ ਖੋ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ’’ਤਿ ਬਹੁਵਚਨਂ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਥਾਪਿ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਭਗਵਤੋ ਪਟਿਸ੍ਸੁਣਿਤ੍ਵਾ ਇਧ ਤੇਸੁ ਭਿਕ੍ਖੂਸੁ ਕੋਚਿ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਨਾਸ੍ਸੁਧ ਉਪਸਙ੍ਕਮਤਿ ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਏਕੇਨਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ. ਤਂ ਸੁਗ੍ਗਾਹਂ ਏਕਾਹਂ ਭਨ੍ਤੇ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਵਰਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ (ਮਹਾਵ. ੩੩੭) ਵਿਯ, ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ…ਪੇ… ਯਥਾਸੁਖਂ ਮਂ ਦਸ੍ਸਨਾਯ ਉਪਸਙ੍ਕਮਨ੍ਤੂਤਿ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਾਯ ਉਪਸਙ੍ਕਮਨ੍ਤੁ.

੫੬੬-੭. ‘‘ਮਯਂ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਉਪਸੇਨ’’ਨ੍ਤਿ ਤਸ੍ਸ ਗਣਪਾਮੋਕ੍ਖਤ੍ਤਾ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਆਰਞ੍ਞਿਕਪਿਣ੍ਡਪਾਤਿਕਪਂਸੁਕੂਲਿਕਵਸੇਨ ਸਬ੍ਬਾਨਿ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ. ਤੇਨੇਵਾਹ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ‘‘ਸਨ੍ਥਤੇ ਚਤੁਤ੍ਥਚੀਵਰਸਞ੍ਞਿਤਾਯਾ’’ਤਿ. ਕਿਂ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਤੇ ਚੀਵਰਂ ਨ ਬੁਜ੍ਝਨ੍ਤੀਤਿ ਚੇ? ਯਥਾ ਹੋਤੁ. ਕਤਮਂ ਚੀਵਰਂ ਨਾਮਾਤਿ? ਛਨ੍ਨਂ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਵਿਕਪ੍ਪਨੁਪਗਂ ਪਚ੍ਛਿਮਨ੍ਤਿ. ਕਿਞ੍ਚ ਵਾਯਿਮਂ ਅਵਾਯਿਮਨ੍ਤਿ? ਵਾਯਿਮਮੇਵਾਤਿ. ਕਤਰਸੁਤ੍ਤੇਨਾਤਿ? ਅਦ੍ਧਾ ਸੋ ਸੁਤ੍ਤਮੇਵ ਨ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਸਿਵੇਯ੍ਯਕਂ ਦੁਸ੍ਸਯੁਗਂ, ਇਦ੍ਧਿਮਯਿਕਞ੍ਚ ਦੇਵਦਤ੍ਤਿਯਞ੍ਚ ਅਚੀਵਰਂ ਕਰੋਤਿ. ਯਦਿ ਏਵਂ ਅਵਾਯਿਮਮ੍ਪੀਤਿ ਵਦਾਮੀਤਿ. ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇ ਸਿਦ੍ਧਾ ਸਨ੍ਥਤੇ ਚੀਵਰਸਞ੍ਞਿਤਾ ਕਮ੍ਬਲਸੀਸੇਨ ਉਣ੍ਣਾਮਯਸਾਮਞ੍ਞਤੋ. ਕਿਂ ਪਨ ਤੇ ਸਨ੍ਥਤਂ ਅਧਿਟ੍ਠਹਿਂਸੂਤਿ? ਦੁਟ੍ਠੁ ਅਧਿਟ੍ਠਹਿਂਸੁ ਅਚੀਵਰਤ੍ਤਾ, ਨ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨੁਪਗਤ੍ਤਾ ਚ ਸਨ੍ਥਤਸ੍ਸ. ਅਥ ਨਾਧਿਟ੍ਠਹਿਂਸੁ, ਪੁਬ੍ਬੇਵ ਤਤ੍ਥ ਅਚੀਵਰਸਞ੍ਞਿਨੋ ਏਤੇਤਿ ਕਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥ ਚੀਵਰਸਞ੍ਞਿਤਾਯ ਤਦੁਭਯਂ ਨ ਯੁਜ੍ਜਤੀਤਿ. ਕਿਂ ਪਨੇਤਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨੁਪਗਂ ਨਤ੍ਥੀਤਿ? ਤਤ੍ਥੇਵਾਗਤਂ, ਅਪਿਚੇਤਂ ਅਵਿਕਪ੍ਪਨੁਪਗਂ ਚੇ, ਚੀਵਰਂ ਨ ਹੋਤਿ, ਅਞ੍ਞਥਾ ‘‘ਚੀਵਰਂ ਨਾਮ ਛਨ੍ਨਂ ਚੀਵਰਾਨਂ ਅਞ੍ਞਤਰ’’ਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਸਿਦ੍ਧਂ ‘‘ਵਿਕਪ੍ਪਨੁਪਗਂ ਪਚ੍ਛਿਮ’’ਨ੍ਤਿ ਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ. ਅਥ ਨ ਵਿਕਪ੍ਪਨੁਪਗਮ੍ਪਿ ਚੀਵਰਮੇਵ ਸਿਦ੍ਧਂ, ਅਨਧਿਟ੍ਠਾਨੁਪਗਂ, ਅਵਿਕਪ੍ਪਨੁਪਗਞ੍ਚ ਏਕਜ੍ਝਂ ‘‘ਚੀਵਰ’’ਨ੍ਤਿ ਸਙ੍ਖ੍ਯਂ ਗਚ੍ਛਤਿ. ਤੇਨੇਵਾਹ ‘‘ਤੇਚੀਵਰਿਕਸ੍ਸ ਚਤੁਤ੍ਥਚੀਵਰਂ ਵਤ੍ਤਮਾਨਂ ਅਂਸਕਾਸਾਵਮੇਵ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ.

ਅਪਿਚ ਸਨ੍ਥਤੇ ਚੀਵਰਸਞ੍ਞਿਤਾ ਨ ਕੇਵਲਂ ਤੇਸਂਯੇਵ, ਅਞ੍ਞੇਸਮ੍ਪਿ ਅਨੁਬਨ੍ਧਤਿ ਏਵ ‘‘ਪੁਰਾਣਸਨ੍ਥਤਂ ਨਾਮ ਸਕਿਂ ਨਿਵਤ੍ਥਮ੍ਪਿ ਸਕਿਂ ਪਾਰੁਤਮ੍ਪੀ’’ਤਿ ਵਚਨਤੋ. ਅਟ੍ਠਕਥਾਚਰਿਯੋ ਪਨਸ੍ਸ ਅਚੀਵਰਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯਭਾਸਿਤਤ੍ਥਦੀਪਨੇਨ ਦੀਪੇਤਿ. ਨਿਵਤ੍ਥਪਾਰੁਤਨ੍ਤਿ ਏਤੇਸਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨਞ੍ਚੇਵ ਨਿਪਨ੍ਨਞ੍ਚਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਪਿਚ ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇਪਿ ਸਨ੍ਥਤੇ ਚੀਵਰਸਞ੍ਞਿਤਾ ਅਨੁਬਨ੍ਧਤਿ ਏਵ. ਖਨ੍ਧਕੇ (ਮਹਾਵ. ੩੫੮) ਹਿ ‘‘ਨਿਸੀਦਨਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤੁਂ ਨ ਵਿਕਪ੍ਪੇਤੁ’’ਨ੍ਤਿ ਚ, ਪਰਿਵਾਰੇ (ਪਰਿ. ੩੨੯) ‘‘ਨਵ ਚੀਵਰਾਨਿ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤਬ੍ਬਾਨੀ’’ਤਿ ਚ ਨਿਸੀਦਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇ ‘‘ਦਸਾ ਵਿਦਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਚ ਇਧ ‘‘ਨਿਸੀਦਨਂ ਨਾਮ ਸਦਸਂ ਵੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ ਚ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਞ੍ਚਸ੍ਸ ‘‘ਸਨ੍ਥਤਸਦਿਸਂ ਸਨ੍ਥਰਿਤ੍ਵਾ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਅਨ੍ਤੇ ਸੁਗਤਵਿਦਤ੍ਥਿਯਾ ਵਿਦਤ੍ਥਿਮਤ੍ਤਪਦੇਸੇ ਦ੍ਵੀਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਫਾਲੇਤ੍ਵਾ ਤਿਸ੍ਸੋ ਦਸਾ ਕਰੀਯਨ੍ਤਿ, ਤਾਹਿ ਦਸਾਹਿ ਸਦਸਂ ਨਾਮ ਵੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ ਚ ‘‘ਨਿਸੀਦਨਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤਬ੍ਬਮੇਵ, ਤਞ੍ਚ ਖੋ ਪਮਾਣਯੁਤ੍ਤਂ ਏਕਮੇਵ, ਦ੍ਵੇ ਨ ਵਟ੍ਟਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਚ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਨਿਸੀਦਨਂ ਨਾਮ ਨਵਨ੍ਨਂ ਚੀਵਰਾਨਂ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਚੀਵਰਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤਬ੍ਬਂ, ਤਞ੍ਚ ਸਨ੍ਥਤਸਦਿਸਂ ਏਲ਼ਕਲੋਮਮਯਸਨ੍ਥਤਵਿਸੇਸਨ੍ਤਿ ਸਿਦ੍ਧਂ, ਤਥਾ ਨਿਸੀਦਨਮੇਵ ਨਿਸੀਦਨਸਨ੍ਥਤਞ੍ਚ ਸਿਦ੍ਧਂ. ਪੋਰਾਣਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ਚ ‘‘ਏਕਮੇਵਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਿਦ੍ਧੇ ਸਿਦ੍ਧਾ ਸਨ੍ਥਤੇ ਚੀਵਰਸਞ੍ਞਿਤਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਕਸ੍ਮਾ? ਸਨ੍ਥਤਸਾਮਞ੍ਞਤੋ.

ਏਤ੍ਥਾਹ – ਕਥਂ ਅਦਸਮੇਵ ਸਨ੍ਥਤਂ ਚੀਵਰਸਙ੍ਖ੍ਯਂ ਨ ਗਚ੍ਛਤਿ. ਅਨੇਕਮ੍ਪਿ ਅਨਧਿਟ੍ਠਿਤਮ੍ਪਿ ਮਹਨ੍ਤਮ੍ਪਿ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਯਤੋ ਸਦਸਮੇਵ ਸਨ੍ਥਤਂ ਚੀਵਰਸਙ੍ਖ੍ਯਂ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਤਤੋ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਞ੍ਚ ਉਪਗਚ੍ਛਤੀਤਿ. ਅਸਨ੍ਥਤਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਓਰੇਨ ਚ ਛਨ੍ਨਂ ਵਸ੍ਸਾਨਂ ਵਿਨਾਪਿ ਸਮ੍ਮੁਤਿਂ, ਤਞ੍ਚ ਪੋਰਾਣਂ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਏਵ, ਨ ਅਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਤਞ੍ਚ ਖੋ ਪਮਾਣਯੁਤ੍ਤਂ ਏਕਮੇਵ, ਦ੍ਵੇ ਨ ਵਟ੍ਟਨ੍ਤੀ’’ਤਿ (ਪਾਰਾ. ਅਟ੍ਠ. ੨.੪੬੯) ਵਚਨਤੋਤਿ. ਅਥਾਪਿ ਸਿਯਾ ਸਨ੍ਥਤਂ ਸਯਨਤ੍ਥਮੇਵ ਕਰੀਯਤਿ, ਨਿਸੀਦਨਂ ਅਸਨ੍ਥਤਮੇਵਾਤਿ. ਤਞ੍ਚ ਨ ਨਿਯਮਤੋ ‘‘ਪੁਰਾਣਸਨ੍ਥਤਂ ਨਾਮ ਸਕਿਂ ਨਿਵਤ੍ਥਂ ਸਕਿਂ ਪਾਰੁਤਮ੍ਪੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾਤਿ. ਏਤ੍ਥ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਨ ਏਤ੍ਥ ਕਾਰਣਂ ਪਰਿਯੇਸਿਤਬ੍ਬਂ ਵਿਨਯਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਯਾ ਅਨਞ੍ਞਵਿਸਯਤ੍ਤਾ.

ਸਨ੍ਥਤਸ੍ਸ ਪਨ ਅਚੀਵਰਭਾਵੇ ਅਯਂ ਯੁਤ੍ਤਿ – ਆਦਿਤੋ ‘‘ਤੀਣਿ ਸਨ੍ਥਤਾਨਿ ਪਨ ਵਿਨਯਕਮ੍ਮਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪਟਿਲਭਿਤ੍ਵਾ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤੁਂ ਨ ਵਟ੍ਟਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਵਚਨਤੋ ਤਾਨਿ ਅਕਪ੍ਪਿਯਾਨੀਤਿ ਸਿਦ੍ਧਂ, ਭਗਵਤਾ ਚ ਖੋਮਾਦੀਨਿ ਛ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਾਨੀਤਿ ਕੋਸੇਯ੍ਯਂ ਕਪ੍ਪਿਯਨ੍ਤਿ ਸਿਦ੍ਧਂ. ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇ ਸੁਦ੍ਧਕੋਸੇਯ੍ਯਮ੍ਪਿ ਚੀਵਰਂ ਕਪ੍ਪਿਯਂ ਜਾਤਂ, ਪਗੇਵ ਕੋਸਿਯਮਿਸ੍ਸਕਸਨ੍ਥਤਚੀਵਰਨ੍ਤਿ ਆਪਜ੍ਜਤਿ. ਤਥਾ ਕਮ੍ਬਲਞ੍ਚ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਂ, ਤਞ੍ਚ ਸੁਦ੍ਧਿਕਮ੍ਪਿ ਹੋਤਿ ਜਾਤਿਕਾਲ਼ਕਭਾਵੇਨ, ਪਗੇਵ ਓਦਾਤਗੋਚਰਿਯਮਿਸ੍ਸਕਸਨ੍ਥਤਚੀਵਰਨ੍ਤਿ ਆਪਜ੍ਜਤਿ. ਤਤੋ ਚ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਵਿਰੋਧੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਨ ਸਨ੍ਥਤਂ ਚੀਵਰਂ ਨਾਮ ਹੋਤਿ, ਨਿਸੀਦਨਂ ਪਨ ਹੋਤਿ ਤਸ੍ਸ ਪਮਾਣਸਣ੍ਠਾਨਪਰਿਚ੍ਛੇਦਸਮ੍ਭਵਤੋ. ਏਤ੍ਥਾਹੁ ਕੇਚਿ ਆਚਰਿਯਾ ‘‘ਦੁਵਿਧਂ ਨਿਸੀਦਨਂ ਸਨ੍ਥਤਂ, ਅਸਨ੍ਥਤਞ੍ਚ. ਤਤ੍ਥ ਸਨ੍ਥਤਂ ਸਨ੍ਥਤਮੇਵ. ਅਸਨ੍ਥਤਂ ਖੋਮਾਦਿਛਬ੍ਬਿਧਂ, ਤਦਨੁਲੋਮਂ ਵਾ ਹੋਤਿ, ਅਯਮੇਤੇਸਂ ਵਿਸੇਸੋ’’ਤਿ.

ਏਤ੍ਥਾਹ – ਕਸ੍ਮਾ ਪਨੇਤ੍ਥ ‘‘ਸਨ੍ਥਤਂ ਪਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ’’ਤਿ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਅਪਞ੍ਞਾਪੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਨਿਸੀਦਨਸਨ੍ਥਤ’’ਨ੍ਤਿ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਨ੍ਤਿ? ਚੀਵਰਸਞ੍ਞਿਤਾਯ ਸਨ੍ਥਤਾਨਂ ਉਜ੍ਝਿਤਤ੍ਤਾ ਤੇਸਂ ਅਚੀਵਰਭਾਵਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਤਥਾ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਧੁਤਙ੍ਗਭੇਦਭਯਾ ਤਾਨਿ ਉਜ੍ਝਿਤ੍ਵਾ ਤੇਰਸਾਪਿ ਧੁਤਙ੍ਗਾਨਿ ਸਮਾਦਿਯਿਂਸੁ, ਸੀਸਦਸ੍ਸਨਵਸੇਨ ਤੀਣੇਵ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ, ਭਗਵਾ ਚ ਤੇਸਂ ਸਨ੍ਥਤਂ ਅਨੁਜਾਨਿ, ਤਤੋ ਨੇਸਂ ਏਵਂ ਹੋਤਿ ‘‘ਨਿਸੀਦਨਚੀਵਰਸਣ੍ਠਾਨਮ੍ਪੇਤਂ ਨਿਸੀਦਨਸਨ੍ਥਤਂ ਨੋ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਂ, ਚਤੁਤ੍ਥਚੀਵਰਭਾਵੇਨ ਪਗੇਵ ਕਤਸਨ੍ਥਤਂ ਵਾ’’ਤਿ. ਤਤੋ ਸਨ੍ਥਤੇ ਨੇਸਂ ਚੀਵਰਸਞ੍ਞਿਤਾ ਨ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਤਦਤ੍ਥਂ ਭਗਵਤਾ ਨਿਸੀਦਨਸਨ੍ਥਤਨ੍ਤਿ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ‘‘ਪਚ੍ਛਿਮਾਨਿ ਦ੍ਵੇ ਵਟ੍ਟਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਕਥਂ ਪਞ੍ਞਾਯਤੀਤਿ ਚੇ? ‘‘ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ ਅਞ੍ਞੇਨ ਕਤਂ ਪਟਿਲਭਿਤ੍ਵਾ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਤੀ’’ਤਿ ਵਚਨਤੋਤਿ.

ਨਿਸੀਦਨਸਨ੍ਥਤਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੬. ਏਲ਼ਕਲੋਮਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੫੭੨-੩. ਅਦ੍ਧਾਨਮਗ੍ਗਪ੍ਪਟਿਪਨ੍ਨਸ੍ਸਾਤਿ ਇਮਿਨਾ ਪਕਤਿਯਾ ਦੀਘਮਗ੍ਗਪ੍ਪਟਿਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨਿਪਿ ਤਿਯੋਜਨਪਰਮਮੇਵ ਹਰਿਤਬ੍ਬਾਨਿ, ਪਗੇਵ ਅਪ੍ਪਟਿਪਨ੍ਨਸ੍ਸਾਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਅਦ੍ਧਾਨਮਗ੍ਗਪ੍ਪਟਿਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਨ੍ਤਿ ਵਾ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ. ਤੇਨੇਵ ਵਾਸਾਧਿਪ੍ਪਾਯਸ੍ਸ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਗਮਨੁਸ੍ਸਾਹਤ੍ਤਾ ‘‘ਅਪ੍ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ’’ਤਿ ਸਙ੍ਖ੍ਯਂ ਗਤਸ੍ਸ ਅਨਾਪਤ੍ਤੀਤਿ ਸਿਦ੍ਧਾ. ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਅਤ੍ਥਵਿਕਪ੍ਪੇ ਹਿ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਪਨੇਵ ਏਲ਼ਕਲੋਮਾਨਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯੁਂ…ਪੇ… ਅਸਨ੍ਤੇਪਿ ਹਾਰਕੇ ਅਦ੍ਧਾਨਂ ਮਗ੍ਗਪ੍ਪਟਿਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਂ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਨ੍ਤਿ ਯੋਜਨਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਆਕਙ੍ਖਮਾਨੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਪਟਿਗ੍ਗਹੇਤਬ੍ਬਾਨੀਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਨ੍ਤਕਾਨਂਯੇਵ ਤਿਯੋਜਨਾਤਿਕ੍ਕਮੇ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਤੇਨ ਅਨਾਕਙ੍ਖਮਾਨੇਨ ਪਰਸਨ੍ਤਕਾਨਿ ਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤਾਨਿ ਅਤਿਰੇਕਤਿਯੋਜਨਂ ਹਰਨ੍ਤਸ੍ਸ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ ਸਿਦ੍ਧਾ. ਅਯਮਤ੍ਥੋ ‘‘ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯੁ’’ਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾ, ‘‘ਅਚ੍ਛਿਨ੍ਨਂ ਪਟਿਲਭਿਤ੍ਵਾ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਚ ਦੀਪਿਤੋਵ ਹੋਤੀਤਿ. ਪੋਰਾਣਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ਚ ‘‘ਅਞ੍ਞਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਹਰਾਪੇਨ੍ਤੋ ਗਚ੍ਛਤਿ ਚੇ, ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਅਨਾਪਤ੍ਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਦ੍ਵੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਤਿਯੋਜਨਪਰਮਂ ਪਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਸ੍ਸ ਭਣ੍ਡਂ ਪਰਿਵਤ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਚੇ ਹਰਨ੍ਤਿ, ਅਨਾਪਤ੍ਤੀਤਿ ਸਿਦ੍ਧਂ, ਤੇਨੇਵ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿਵਾਰੇ ‘‘ਅਞ੍ਞਂ ਹਰਾਪੇਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਕਿਂ ਹਰਾਪੇਤਿ? ਜਾਨਨ੍ਤਂ ਅਜਾਨਨ੍ਤਂ. ਕਿਞ੍ਚੇਤ੍ਥ ਯਦਿ ਜਾਨਨ੍ਤਂ, ‘‘ਅਞ੍ਞੋ ਹਰਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਠਪੇਤਿ, ਤੇਨ ਹਰਿਤੇਪਿ ਆਪਤ੍ਤਿਯੇਵਾ’’ਤਿ ਏਕਂਸਤੋ ਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ. ਜਾਨਨ੍ਤੋਪਿ ਹਿ ਏਕਚ੍ਚੋ ਹਰਤੀਤਿ. ਤਤੋ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯ ਵਿਰੁਜ੍ਝਤਿ. ਅਥ ਅਜਾਨਨ੍ਤਂ, ‘‘ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਯਾਨੇ ਵਾ ਭਣ੍ਡੇ ਵਾ ਅਜਾਨਨ੍ਤਸ੍ਸ ਪਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਤਿਯੋਜਨਂ ਅਤਿਕ੍ਕਾਮੇਤਿ, ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਾਨੀ’’ਤਿ ਪਾਲ਼ਿਯਾ ਵਿਰੁਜ੍ਝਤਿ, ਅਥ ਉਭੋਪਿ ਏਕਤੋ ਏਕਂ ਭਣ੍ਡਂ ਹਰਾਪੇਨ੍ਤਿ, ਤਮ੍ਪਿ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਂ ਸਿਯਾ. ਅਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਨ੍ਤਿ ਯੁਤ੍ਤਿਯਾ ਵਿਰੁਜ੍ਝਤਿ ‘‘ਤਿਯੋਜਨਪਰਮਂ ਸਹਤ੍ਥਾ ਹਰਿਤਬ੍ਬਾਨਿ ਅਸਨ੍ਤੇ ਹਾਰਕੇ’’ਤਿ ਅਵਿਸੇਸੇਨ ਚ ਪਾਲ਼ਿ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਹਾਰਕੋਪਿ ਸਚੇਤਨੋ ਅਚੇਤਨੋਤਿ ਦੁਵਿਧੋ. ਸਚੇਤਨੋਪਿ ਏਲ਼ਕਲੋਮਭਾਵਂ ਵਾ ‘‘ਅਹਮਿਦਂ ਹਰਾਮੀ’’ਤਿ ਵਾ ‘‘ਮਂ ਏਸ ਇਦਂ ਹਰਾਪੇਤੀ’’ਤਿ ਵਾ ਜਾਨਨਾਜਾਨਨਵਸੇਨ ਦੁਵਿਧੋ ਹੋਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਅਚੇਤਨੋ ਨਾਮ ਹਾਰਕੋ ਨਦੀਸੋਤੋ ਵਾ ਨਾਵਾ ਵਾ ਅਸ੍ਸਾਮਿਕਯਾਨਂ ਵਾ ਹੋਤਿ. ਸਚੇਤਨੋ ਪਾਕਟੋਵ. ਤਤ੍ਥ ‘‘ਮਂ ਏਸ ਇਦਂ ਹਰਾਪੇਤੀ’’ਤਿ ਏਤ੍ਤਕਂ ਜਾਨਨ੍ਤਂ ਮਨੁਸ੍ਸਂ ਵਾ ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਗਤਂ ਵਾ ਅਞ੍ਞਂ ਹਰਾਪੇਤਿ, ਅਨਾਪਤ੍ਤੀਤਿ ਅਨੁਗਣ੍ਠਿਪਦਨਯੋ. ਅਯਂ ਪਾਲ਼ਿਯਾ, ਅਟ੍ਠਕਥਾਯ ਚ ਏਕਰਸੋ ਵਿਨਿਚ੍ਛਯੋ, ‘‘ਅਸਨ੍ਤੇ ਹਾਰਕੇ’’ਤਿ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਇਦਂ ਅਵਿਸੇਸਤੋ ਵੁਤ੍ਤਂ, ‘‘ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਯਾਨੇ ਵਾ ਭਣ੍ਡੇ ਵਾ ਅਜਾਨਨ੍ਤਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਪਨ ਸਚੇਤਨੋਵ ਹਾਰਕੋ ਤਤ੍ਥ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤੋਤਿ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ, ਸੋ ਚ ਏਲ਼ਕਲੋਮਭਾਵਞ੍ਚ ‘‘ਇਦਂ ਹਰਾਮੀ’’ਤਿ ਚ ਜਾਨਨ੍ਤੋ ਨਾਧਿਪ੍ਪੇਤੋ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਅਞ੍ਞੋ ਹਰਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਠਪੇਤਿ, ਤੇਨ ਹਰਿਤੇਪਿ ਆਪਤ੍ਤਿਯੇਵਾ’’ਤਿਆਦਿ. ਤਤ੍ਥ ਹੇਤੁਕਤ੍ਤੁਨੋ ਅਭਾਵਤੋਵ. ਪਾਲ਼ਿਯਞ੍ਹਿ ‘‘ਅਞ੍ਞਂ ਹਰਾਪੇਤੀ’’ਤਿ ਹੇਤੁਕਤ੍ਤੁਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਇਤਰੇ ਦ੍ਵੇ ਜਾਨਨ੍ਤਾ ਇਧ ਸਮ੍ਭਵਨ੍ਤਿ. ‘‘ਅਜਾਨਨ੍ਤਸ੍ਸ ਪਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ’’ਤਿ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ‘‘ਏਸ ਹਰਾਪੇਤੀ’’ਤਿ ਵਾ ‘‘ਇਦਂ ਠਾਨਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮਾਪੇਤੀ’’ਤਿ ਵਾ ਜਾਨਨ੍ਤਸ੍ਸ ਯਾਨੇ ਵਾ ਭਣ੍ਡੇ ਵਾ ਪਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਤਿਯੋਜਨਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮਾਪੇਤਿ, ਨ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਾ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਦੀਪੇਤਿ.

‘‘ਹਰਾਪੇਤੀ’’ਤਿ ਇਦਂ ਹੇਤੁਕਤ੍ਤੁਵਚਨਤਂ ਸਾਧੇਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ‘‘ਸਾਮਿਕਸ੍ਸ ਅਜਾਨਨ੍ਤਸ੍ਸੇਵਾ’’ਤਿ ਇਦਂ ‘‘ਮਂ ਏਸ ਹਰਾਪੇਤੀ’’ਤਿ ਏਵਂ ਅਜਾਨਨ੍ਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਸਾਰੇਤਿ ਚੋਦੇਤਿ ਅਨੁਬਨ੍ਧਾਪੇਤੀ’’ਤਿ ਇਦਂ ‘‘ਮਂ ਏਸ ਇਦਂ ਠਾਨਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮਾਪੇਤੀ’’ਤਿ ਏਵਂ ਜਾਨਨ੍ਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਜਾਨਨ੍ਤੋਪਿ ਸਾਰਣਾਦੀਹਿ ਠਿਤਟ੍ਠਾਨਂ ਨਾਤਿਕ੍ਕਮਤਿ, ਨ ਵਾ ਅਨੁਬਨ੍ਧਤਿ. ਅਥ ਸਾਰਣਾਦੀਹਿ ਅਨਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਰੁਚਿਯਾ ਅਤਿਕ੍ਕਮਤਿ ਆਪਤ੍ਤਿ ਏਵ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਹੇਤੁਕਤ੍ਤੁਭਾਵਾਸਮ੍ਭਵਤੋ.

ਇਦਾਨਿ ਯਥਾਠਿਤਟ੍ਠਾਨਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਵਕ੍ਖਾਮ, ‘‘ਅਸਨ੍ਤੇਪਿ ਹਾਰਕੇ’’ਤਿ ਹਾਰਕਾਲਾਭਪਚ੍ਚਯਾਪਿ ਸਯਂ ਹਰਣਤੋ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਮੇਵ, ਪਗੇਵ ਸਤਿ ਹਾਰਕੇਤਿ ਅਯਮੇਕੋ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਵਧਾਰਣਤ੍ਥਂ ਅਪਿ-ਸਦ੍ਦਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਅਸਨ੍ਤੇ ਏਵ ਹਾਰਕੇ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਂ, ਸਤਿ ਪਨ ਹਾਰਕੇ ਨ ਤੇਨ ਹਰਾਪੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਨ੍ਤਿ ਅਯਂ ਦੁਤਿਯੋ ਅਤ੍ਥੋ. ‘‘ਸਙ੍ਘਤੋ ਵਾ…ਪੇ… ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਾ ਧਨੇਨਾ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਅਚਿਤ੍ਤਕਮਿਦਂ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ, ਸਙ੍ਘਾਦਿਤੋ ਪਨ ਅਤ੍ਤਨਾ ਆਕਙ੍ਖਮਾਨੇਨ ਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤਸ੍ਸੇਵ ਏਲ਼ਕਲੋਮਸ੍ਸ ਤਿਯੋਜਨਾਤਿਕ੍ਕਮੇ ਆਪਤ੍ਤਿ, ਨ ਅਜਾਨਤੋ ਅਪ੍ਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤਸ੍ਸ ਚੀਵਰਾਦੀਸੁ ਕੁਤੋਚਿ ਲਗ੍ਗਸ੍ਸ ਅਤਿਕ੍ਕਮਨੇਤਿ ਦੀਪੇਤਿ. ਅਨੁਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ਪਨ ‘‘ਕਮ੍ਬਲਸ੍ਸ ਉਪਰਿ ਨਿਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਸ੍ਸ ਸਚੇ ਏਕਮ੍ਪਿ ਲੋਮਂ ਚੀਵਰੇ ਲਗ੍ਗਂ ਹੋਤਿ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਏਵ ਕਮ੍ਬਲਤੋ ਵਿਜਟਿਤਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਂ ਕਮ੍ਬਲਸ੍ਸ ਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਇਚ੍ਛਾਯ ਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤਮੇਵ ਹੋਤੀਤਿ ਯੁਤ੍ਤਂ. ਯਸ੍ਮਾ ‘‘ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ ਕਤਭਣ੍ਡੇ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਂ ਅਨੇਕਮ੍ਪਿ ਕਤਭਣ੍ਡਟ੍ਠਾਨਿਯਮੇਵ ਹੋਤਿ. ਤਞ੍ਹਿ ਅਨੇਨ ਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤਂ, ਨ ਲੋਮਂ. ਅਥ ਲੋਮਮ੍ਪਿ ਅਗ੍ਗਹਿਤਮੇਵ ਹੋਤਿ, ਕਤਭਣ੍ਡਂ ਦੁਪ੍ਪਰਿਹਾਰਿਯਲੋਮਵਿਨਿਬ੍ਭੋਗਕਤਭਣ੍ਡੋ ਨਿਯਮੋ. ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇ ਅਕਤਭਣ੍ਡੇ ਤਿਕਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਂ, ਕਤਭਣ੍ਡੇ ਤਿਕਦੁਕ੍ਕਟਞ੍ਚ ਨਯਤੋ ਦਸ੍ਸੇਤਬ੍ਬਂ ਭਵੇਯ੍ਯ, ਅਞ੍ਞਥਾ ਤਿਕਸ੍ਸ ਦਸ੍ਸਿਤਤ੍ਤਾ. ਸਉਸ੍ਸਾਹਤ੍ਤਾਤਿ ਅਪ੍ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਗਮਨਤ੍ਤਾ. ਅਚਿਤ੍ਤਕਤ੍ਤਾ ਚਾਤਿ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਉਸ੍ਸਾਹਾਨੁਰੂਪਂ ਲੋਮਾਨਂ ਤਿਯੋਜਨਾਤਿਕ੍ਕਮਨਤੋ ਵਿਨਾਪਿ ਪਯੋਗਚਿਤ੍ਤੇਨ ਹਰਣਚਿਤ੍ਤੇਨ ਆਪਜ੍ਜਤਿ ਏਵਾਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਸਾ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ ਪਾਲ਼ਿਯਾ ਨ ਸਮੇਤੀਤਿ ਅਨ੍ਤੋ ਪਨ ਪਯੋਗੇਨ ਤਿਯੋਜਨਪਰਮਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤਤ੍ਤਾ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ. ‘‘ਤਿਯੋਜਨਂ ਹਰਤੀ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਤਿਯੋਜਨਂ ਪਦਸਾ ਨੇਤੁਕਾਮੋਪਿ ਅਨ੍ਤੋਤਿਯੋਜਨੇ ਪਦੇ ਪਦੇ ਦੁਕ੍ਕਟਂ ਨਾਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ, ਤਂ ਯੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਤਿਯੋਜਨਂ ਵਾਸਾਧਿਪ੍ਪਾਯੋ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਤੋ ਪਰਂ ਹਰਤੀ’ਤਿ ਵਚਨਸ੍ਸਤ੍ਥਿਤਾਯਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਪੁਨਪਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਅਞ੍ਞਂ ਹਰਾਪੇਤੀਤਿ ‘ਇਦਂ ਹਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’ਤਿ ਸਉਸ੍ਸਾਹਮੇਵ ਅਞ੍ਞਂ ਹਰਾਪੇਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਇਤਰਥਾ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਸ੍ਸ ਸੀਸੇ ਠਪੇਸਿ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਅਜਾਨਨ੍ਤੇਪਿ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ ਸਿਯਾ’’ਤਿ. ਸਚੇ ਪਨ ‘‘ਅਗਚ੍ਛਨ੍ਤੇ ਯਾਨੇ ਵਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਹਰਣਾਦੀਹਿ ਜਨਿਤਉਸ੍ਸਾਹਾਨਂ ਹਤ੍ਥਿਆਦੀਨਂ ‘ਇਦਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮਾ’ਤਿ ਵਾ ‘ਹਰਿਸ੍ਸਾਮਾ’ਤਿ ਵਾ ਆਭੋਗੇ ਜਨਿਤੇ ਏਵ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ, ਨ ਅਜਨਿਤੇਤਿ ਉਪਤਿਸ੍ਸਤ੍ਥੇਰੋ ਆਹਾ’’ਤਿ ਚ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਪਰਿਵਤ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਠਪਿਤੇਤਿ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਬਹਿ ਨਿਕ੍ਖਿਪਿਤਤ੍ਤਾਤਿ ਉਪਤਿਸ੍ਸਤ੍ਥੇਰੋ. ਬਹਿਸੀਮਾਯ ਠਪਿਤਂ ਭਣ੍ਡਿਕਂ ਅਨ੍ਤੋ ਅਨ੍ਤੋਸੀਮਾਯਂ ਠਪਿਤਂ ਬਹਿ ਕਰੋਤੋ ਅਨਾਪਤ੍ਤੀਤਿ ਕੇਚਿ, ਨ ਸੁਨ੍ਦਰਂ ਵਿਯ.

੫੭੫. ਪਟਿਲਭਿਤ੍ਵਾ ਹਰਤੀਤਿ ਪਠਮਤਿਯੋਜਨਤੋ ਪਰਂ ਹਰਤਿ, ਨ ਦੁਤਿਯਾਦਿਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਕਤਭਣ੍ਡੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋਕਾਸਾਭਾਵਾ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ.

ਏਲ਼ਕਲੋਮਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੭. ਏਲ਼ਕਲੋਮਧੋਵਾਪਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੫੮੧. ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਪੁਰਾਣਚੀਵਰਧੋਵਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇ ਚੀਵਰਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਞ੍ਞਂ ਪਰਿਕ੍ਖਾਰਂ ਧੋਵਾਪੇਤੀ’’ਤਿ (ਪਾਰਾ. ੫੦੭) ਅਨਾਪਤ੍ਤਿਵਾਰੇ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਇਮਸ੍ਸ ਪਨ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਕਾਲਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਏਲ਼ਕਲੋਮਧੋਵਾਪਨਾਦਿਨਾ ਆਪਤ੍ਤੀਤਿ ਏਕੇ. ਸਾ ਵਾ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ ਮੂਲਾਪਤ੍ਤਿਤੋ ਏਵ, ਨ ਇਮਮ੍ਹਾਤਿ ਏਕੇ. ਏਲ਼ਕਲੋਮਾਨਂ ਅਪਰਿਕ੍ਖਾਰਤ੍ਤਾ ਭਟ੍ਠਂ ਅਗ੍ਗਹਣਮੇਵਾਤਿ ਏਕੇ. ਇਮਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤਿਮਨਯਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਪ੍ਪਕਾਸਨਤ੍ਥਂ ਇਦਂ ਪਞ੍ਹਾਕਮ੍ਮਂ – ‘‘ਧੋਵਾਪੇਤੀ’’ਤਿ ਇਦਂ ਰਜਾਪਨਵਿਜਟਾਪਨਗ੍ਗਹਣੇਨ ਨਿਪ੍ਪਦੇਸਵਾਚਿਪਦਂ, ਉਦਾਹੁ ਅਗ੍ਗਹਣੇਨ ਸਪ੍ਪਦੇਸਵਾਚਿਪਦਂ. ਕਿਞ੍ਚੇਤ੍ਥ ਯਦਿ ਨਿਪ੍ਪਦੇਸਵਾਚਿਪਦਂ, ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਇਦਮੇਵ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ, ਨ ਇਤਰਾਨਿ. ਅਥ ਸਪ੍ਪਦੇਸਵਾਚਿਪਦਂ, ‘‘ਅਵੁਤ੍ਤਾ ਧੋਵਤਿ, ਅਪਰਿਭੁਤ੍ਤਂ ਧੋਵਾਪੇਤੀ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਵਿਰੋਧੋ. ‘‘ਅਵੁਤ੍ਤਾ ਰਜਤਿ ਵਿਜਟੇਤਿ, ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯ’’ਨ੍ਤਿ ਅਨਿਟ੍ਠਪ੍ਪਸਙ੍ਗਤੋਤਿ? ਦੇਸਨਾਵਿਲਾਸਮਤ੍ਤਂ ਭਗਵਤੋ ਵਚਨਂ, ਕਤ੍ਥਚਿ ਤਿਕਪਦਵਚਨਂ, ਕਤ੍ਥਚਿ ਏਕਪਦਵਚਨਂ, ਨਿਪ੍ਪਦੇਸਪਦਮੇਵ ਤੇ ਵਦਨ੍ਤੀਤਿ. ਸਚੇ ‘‘ਕਤਭਣ੍ਡਂ ਧੋਵਾਪੇਤੀ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਟਿਵਿਰੋਧੋ, ‘‘ਕਤਭਣ੍ਡਂ ਵਿਜਟਾਪੇਤਿ, ਅਨਾਪਤ੍ਤੀ’’ਤਿ ਅਨਿਟ੍ਠਪ੍ਪਸਙ੍ਗਤੋ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ ਏਵਾਤਿ ਚੇ? ਨ, ਅਕਤਭਣ੍ਡਸ੍ਸ ਸੁਦ੍ਧਲੋਮਸ੍ਸ ਵਿਜਟਾਪਨਂ ਇਤੋ ਵਾ ਦਾਤਬ੍ਬਂ. ਉਦਕਾਦਿਧੋਵਨਵਸੇਨ ਪਿਣ੍ਡੇਤ੍ਵਾ ਠਿਤਾਨਂ ਵਿਜਟਾਪਨਂ ਲਬ੍ਭਤੀਤਿ ਚੇ? ਪੁਰਾਣਸਨ੍ਥਤਸ੍ਸ ਵਿਜਟਾਪਨੇ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿਯਾ ਭਵਿਤਬ੍ਬਂ, ਨ ਚ ਤਂ ਯੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਅਪਰਿਭੁਤ੍ਤਂ ਧੋਵਾਪੇਤੀ’’ਤਿ ਵਚਨਤੋ. ਤੇਨ ਪਰਿਭੁਤ੍ਤਂ ਧੋਵਾਪੇਤਿ ਰਜਾਪੇਤਿ ਵਿਜਟਾਪੇਤਿ, ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਮੇਵਾਤਿ ਸਿਦ੍ਧਂ ਹੋਤਿ, ਤਞ੍ਚ ਪਰਿਭੁਤ੍ਤਂ ਨਾਮ ਕਤਭਣ੍ਡਮੇਵ ਹੋਤਿ. ਨ ਹਿ ਸਕ੍ਕਾ ਏਲ਼ਕਲੋਮਾਨਿ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤੁਂ, ਅਞ੍ਞਥਾ ‘‘ਪਰਿਭੁਤ੍ਤਂ ਧੋਵਾਪੇਤੀ’’ਤਿ ਵਚਨਂ ਨਿਰਤ੍ਥਕਂ ਹੋਤਿ. ਨ ਹਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਪੁਰਾਣਾਨਿ ਏਲ਼ਕਲੋਮਾਨਿ ਧੋਵਾਪੇਯ੍ਯ ਵਾ’’ਤਿ ਵਚਨਂ ਅਤ੍ਥਿ ਪੁਰਾਣਚੀਵਰਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇ ਵਿਯ. ਤਤ੍ਥ ਆਦਿਨ੍ਨਕਪ੍ਪਵਸੇਨ, ਇਧ ਤਂ ਲਿਖਿਤਂ. ਲੇਖਦੋਸੋਤਿ ਚੇ? ਨ, ਵਿਸੇਸਹੇਤੁਨੋ ਅਭਾਵਾ, ਪੁਰਾਣਚੀਵਰਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇ ਅਪਰਿਭੁਤ੍ਤਂ ਕਤਭਣ੍ਡਂ ਨਾਮ, ‘‘ਕਮ੍ਬਲਕੋਜਵਸਨ੍ਥਤਾਦਿ’’ਨ੍ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਚ. ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਇਮਿਨਾ ਸਦ੍ਦੇਨ ਅਯਮਤ੍ਥੋ ਸਿਦ੍ਧੋ, ‘‘ਧੋਵਾਪੇਤੀ’’ਤਿ ਇਦਂ ਪਨ ਸਿਯਾ ਨਿਪ੍ਪਦੇਸਂ. ਸਿਯਾ ਸਪ੍ਪਦੇਸਂ. ਤਞ੍ਹਿ ‘‘ਅਵੁਤ੍ਤਾ ਧੋਵਤੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਨਿਪ੍ਪਦੇਸਂ. ‘‘ਕਤਭਣ੍ਡਂ ਧੋਵਾਪੇਤੀ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਸਪ੍ਪਦੇਸਂ. ‘‘ਅਕਤਭਣ੍ਡਂ ਧੋਵਾਪੇਤਿ ਰਜਾਪੇਤਿ, ਅਨਾਪਤ੍ਤੀ’’ਤਿ ‘‘ਵਿਜਟਾਪੇਤਿ, ਅਨਾਪਤ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵਚਨਪ੍ਪਮਾਣਤੋ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ ਏਵਾਤਿ ਚੇ? ਨ, ਵਚਨਪ੍ਪਮਾਣਤੋ ਏਵ ਆਪਤ੍ਤੀਤਿ ਆਪਜ੍ਜਨਤੋ. ‘‘ਅਪਰਿਭੁਤ੍ਤਂ ਧੋਵਾਪੇਤੀ’’ਤਿ ਵਚਨਮੇਵ ਹਿ ਤਂ ਅਪਰਿਭੁਤ੍ਤਂ ਸਨ੍ਥਤਂ ਵਿਜਟਾਪੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਅਨਾਪਤ੍ਤੀਤਿ ਦੀਪੇਤਿ ਚੇ? ਸਿਦ੍ਧਂ ਪਰਿਭੁਤ੍ਤਂ ਵਿਜਟਾਪੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਆਪਤ੍ਤਿ ਏਵਾਤਿ.

ਏਲ਼ਕਲੋਮਧੋਵਾਪਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੮. ਰੂਪਿਯਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੫੮੩-੪. ਸਬ੍ਬਮ੍ਪੀਤਿ ਤਿਵਿਧਮ੍ਪਿ. ‘‘ਮੁਤ੍ਤਾ ਮਣਿ ਵੇਲ਼ੁਰਿਯੋ ਸਙ੍ਖੋ’ਤਿਆਦਿ ਪਨ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਰਾਜਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇ ‘ਨ ਵਟ੍ਟਤੀ’ਤਿ ਪਸਙ੍ਗਤੋ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਸਰੂਪਤੋ ਪਨ ਆਪਤ੍ਤਿਦਸ੍ਸਨਵਸੇਨ ਸਕਟ੍ਠਾਨੇਪਿ ਵਤ੍ਤੁਮਾਰਦ੍ਧ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਕਥਮੇਤਂ? ਮੁਤ੍ਤਾਦੀਨਂ ਸਕਟ੍ਠਾਨਂ ਜਾਤਂ, ਨ ਹਿ ਤਾਨਿ ਇਧ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਦਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀਤਿ ਇਮਸ੍ਸ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ, ਰਾਜਸਿਕ੍ਖਾਪਦਸ੍ਸਪਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤਾਨੀਤਿ. ਨ ਕੇਵਲਂ ਹਿਰਞ੍ਞਸੁਵਣ੍ਣਮੇਵ, ਅਞ੍ਞਮ੍ਪਿ ਖੇਤ੍ਤਵਤ੍ਥਾਦਿਕਂ ‘‘ਅਕਪ੍ਪਿਯਂ ਨ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਸਾਮਞ੍ਞੇਨ, ਨ ਸਰੂਪਤੋ. ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਪਨ ਸਰੂਪਤੋ ‘‘ਚੀਵਰਚੇਤਾਪਨ੍ਨਂ ਨਾਮ ਹਿਰਞ੍ਞਂ ਵਾ ਸੁਵਣ੍ਣਂ ਵਾ ਮੁਤ੍ਤਾ ਵਾ ਮਣਿ ਵਾ’’ਤਿ ਏਤ੍ਤਕਮੇਵ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਰਾਜਸਿਕ੍ਖਾਪਦਮੇਵਸ੍ਸ ਸਕਟ੍ਠਾਨਂ. ਮੁਤ੍ਤਾਮਣਿਗ੍ਗਹਣੇਨ ਚੇਤ੍ਥ ਤਜ੍ਜਾਤਿਯਗ੍ਗਹਣਂ ਸਿਦ੍ਧਮੇਵਾਤਿ ਨਾਗਤੋ ਇਮਸ੍ਸ ਪਠਮਮੇਵ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਤ੍ਤਾ. ਯਦਿ ਏਵਂ ਇਧ ਅਨਾਗਤਤ੍ਤਾ ਕਤਰਂ ਨੇਸਂ ਸਕਟ੍ਠਾਨਨ੍ਤਿ? ਇਦਮੇਵ ਅਤ੍ਥਤੋ, ਨੋ ਸਰੂਪਤੋ.

ਕਥਂ? ਏਤਾਨਿ ਹਿ ਰਤਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਵਤ੍ਥੂਨਿ, ਦੁਕ੍ਕਟਵਤ੍ਥੂਨਿ ਚ ਏਕਤੋ ‘‘ਰਤਨ’’ਨ੍ਤਿ ਆਗਤਾਨਿ, ‘‘ਰਤਨਸਮ੍ਮਤ’’ਨ੍ਤਿ ਕਪ੍ਪਿਯਵਤ੍ਥੁ ਆਗਤਂ. ਤੇਸੁ ਚ ਦਸਸੁ ਰਤਨੇਸੁ ਰਜਤਜਾਤਰੂਪਦ੍ਵਯਂ ਇਧ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਵਤ੍ਥੁ, ਅਵਸੇਸਂ ਦੁਕ੍ਕਟਵਤ੍ਥੂਤਿ ਸਿਦ੍ਧਂ. ਇਧ ਚ ਸਿਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਏਵ ਰਤਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦਸ੍ਸ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿਵਾਰੇ ‘‘ਰਤਨਸਮ੍ਮਤਂ ਵਿਸ੍ਸਾਸਂ ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਤਾਵਕਾਲਿਕਂ ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਪਂਸੁਕੂਲਸਞ੍ਞਿਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਨ ਰਤਨਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਸਤ੍ਤਵਿਧਧਞ੍ਞਦਾਸਿਦਾਸਖੇਤ੍ਤਾਦਿ ਪਨ ਬ੍ਰਹ੍ਮਜਾਲਾਦਿਸੁਤ੍ਤਵਸੇਨ (ਦੀ. ਨਿ. ੧.੧ ਆਦਯੋ) ਅਕਪ੍ਪਿਯਨ੍ਤਿ ਸਿਦ੍ਧਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਇਧ ਦੁਕ੍ਕਟਵਤ੍ਥੂਤਿ ਸਿਦ੍ਧਂ, ਤੇਨੇਵ ਅਨੁਯੋਗਵਤ੍ਤੇ ‘‘ਧਮ੍ਮਂ ਜਾਨਾਤਿ, ਧਮ੍ਮਾਨੁਲੋਮਂ, ਵਿਨਯਂ, ਵਿਨਯਾਨੁਲੋਮਂ ਜਾਨਾਤੀ’’ਤਿ (ਪਰਿ. ੪੪੨) ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਥਾ ਆਮਕਮਂਸਮ੍ਪਿ ਦੁਕ੍ਕਟਵਤ੍ਥੁਂ ਆਪਜ੍ਜਤੀਤਿ? ਨ, ਇਧ ਵਿਨਯੇ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਤ੍ਤਾ ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਮਨੁਸ੍ਸਿਕਾਬਾਧੇ ਆਮਕਮਂਸ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ (ਮਹਾਵ. ੨੬੪), ਤਸ੍ਮਾ ਨ ਆਮਕਮਂਸਂ ਸੁਤ੍ਤੇ ਆਗਤਮ੍ਪਿ ਦੁਕ੍ਕਟਵਤ੍ਥੁ ਹੋਤਿ, ਤਥਾਪਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਰਿਭੋਗਤ੍ਥਾਯ ਪਟਿਗ੍ਗਹਣੇ ਦੁਕ੍ਕਟਮੇਵਾਤਿ ਨੋ ਤਕ੍ਕੋਤਿ ਆਚਰਿਯੋ. ‘‘ਇਧ ਨਿਕ੍ਖਿਪਾਹੀ’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਉਪਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਸਾਦਿਯਨਮੇਵ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ‘‘ਅਕਪ੍ਪਿਯਵਿਚਾਰਣਾ ਏਵ ਨ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਚੇ? ਕਪ੍ਪਿਯਞ੍ਚ ਅਕਪ੍ਪਿਯਞ੍ਚ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਠਿਤਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਤਂ ਸਯਂ ਅਪਰਿਭੋਗਾਰਹਂ ਹੁਤ੍ਵਾ ਤਦਗ੍ਘਨਕਂ ਕਪ੍ਪਿਯਭਣ੍ਡਂ ਪਰਿਭੋਗਾਰਹਂ ਹੁਤ੍ਵਾ ਠਿਤਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ, ‘‘ਪਂਸੁਕੂਲਭਾਵੇਨ ਠਿਤਤ੍ਤਾ, ਗੁਤ੍ਤਟ੍ਠਾਨਾਚਿਕ੍ਖਨਸ੍ਸ ਕਪ੍ਪਿਯਤ੍ਤਾ ਚ ਕਪ੍ਪਿਯਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਠਿਤਂ. ‘ਇਦਂ ਗਣ੍ਹਾ’ਤਿਆਦਿਨਾ ਵਦਨ੍ਤਸ੍ਸ ਅਕਪ੍ਪਿਯਤ੍ਤਾ ਅਕਪ੍ਪਿਯਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਠਿਤ’’ਨ੍ਤਿ ਚ. ਏਵਮ੍ਪਿ ਕਪ੍ਪਿਯਞ੍ਚ ਅਕਪ੍ਪਿਯਞ੍ਚਾਤਿ ‘‘ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਓਕਾਸੇ ਠਪਿਤਂ, ਕਿਂ ਨ ਪਸ੍ਸਸੀਤਿ ਛੇਕਤਰੇ ਇਮੇਵ ਕਹਾਪਣੇ’’ਤਿਆਦਿਵਚਨਸ੍ਸ ਕਪ੍ਪਿਯਤ੍ਤਾ ਕਪ੍ਪਿਯਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਠਿਤਂ. ‘‘ਇਦਂ ਗਣ੍ਹਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਦੁਬ੍ਬਿਚਾਰਿਤਤ੍ਤਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਕਪ੍ਪਿਯਤ੍ਤਾ ਤਤੋ ਆਗਤਂ ਅਕਪ੍ਪਿਯਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਠਿਤਮੇਵ ਹੋਤਿ. ‘‘ਇਦਂ ਗਣ੍ਹਾ’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਤੇਨ ਗਹਿਤੇ ‘ਉਗ੍ਗਣ੍ਹਾਪੇਯ੍ਯ ਵਾ’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਵਿਧਿਂ ਨ ਪਾਪੁਣਾਤਿ, ਕੇਵਲਂ ਦੁਬ੍ਬਿਚਾਰਿਤਤ੍ਤਾ ਤਸ੍ਸੇਵ ਤਂ ਅਕਪ੍ਪਿਯਂ ਹੋਤਿ, ਮੂਲਪਟਿਗ੍ਗਹਣਸ੍ਸ ਸੁਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਪਰਤੋ ਪਤ੍ਤਚਤੁਕ੍ਕੇ ਤਤਿਯਪਤ੍ਤੋ ਵਿਯਾਤਿ ਚ ਏਵਂ ਉਪਤਿਸ੍ਸਤ੍ਥੇਰੋ ਵਦਤੀ’’ਤਿ ਅਨੁਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਕਿਂ ਬਹੁਨਾ, ਵਿਸੁਦ੍ਧਾਗਮਤ੍ਤਾ ਕਪ੍ਪਿਯਂ. ਦੁਬ੍ਬਿਚਾਰਣਾਯ ਸਤਿ ਅਕਪ੍ਪਿਯਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਠਿਤਂ ਹੋਤੀਤਿ ਨੋ ਤਕ੍ਕੋਤਿ ਆਚਰਿਯੋ. ‘‘ਏਵਂ ਸਙ੍ਘਗਣਾਦੀਨਮ੍ਪਿ ਅਤ੍ਥਾਯ ਪਰਿਚ੍ਚਤ੍ਤੇਪਿ ਤੇਨ ਸਮਾਨਗਤਿਕਤ੍ਤਾ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਆਪਤ੍ਤਿਵਿਸੇਸ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਨ ਕਿਞ੍ਚਿ ਕਪ੍ਪਿਯਭਣ੍ਡਂ ਚੇਤਾਪਿਤਨ੍ਤਿ ਚੇਤਾਪਿਤਞ੍ਚੇ, ਉਪਾਯਾਭਾਵਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ‘‘ਉਪਨਿਕ੍ਖੇਪਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾਤਿ ਸਚੇ ਸੋ ਉਪਾਸਕੋ ‘ਅਤਿਬਹੁਂ ਏਤਂ ਹਿਰਞ੍ਞਂ, ਇਦਂ ਭਨ੍ਤੇ ਅਜ੍ਜੇਵ ਨ ਵਿਨਾਸੇਤਬ੍ਬ’ਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਸਯਂ ਉਪਨਿਕ੍ਖੇਪਦੇਸੇ ਠਪੇਤਿ, ਅਞ੍ਞੇਨ ਵਾ ਠਪਾਪੇਤਿ, ਏਤਂ ਉਪਨਿਕ੍ਖੇਪਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਤਤੋ ਲਦ੍ਧਂ ਉਦਯਂ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤੋ ਸਙ੍ਘੋ ਪਚ੍ਚਯੇ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਤਿ ਨਾਮਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

੫੮੫. ਅਯਂ ਕਿਰ ਇਤ੍ਥਂਲਕ੍ਖਣਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਉਕ੍ਕਂਸਤੋ. ਏਵਂ ਅਙ੍ਗਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋਪਿ ਅਪਰਭਾਗੇ ਲੋਭਵਸੇਨ ਵਾ ਅਞ੍ਞੇਨ ਵਾ ਕਾਰਣੇਨ ਸਚੇ ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪਾਤੇਤਿ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸ. ਸੇਨਾਸਨਮ੍ਪਿ ਪਰਿਭੋਗੇ ਪਰਿਭੋਗੇਤਿ ਪਵੇਸੇ ਪਵੇਸੇ. ਸੋ ਹਿ ਕਾਰਣਨ੍ਤਰੇਨ ਰੁਕ੍ਖਮੂਲਿਕਸ੍ਸ, ਅਬ੍ਭੋਕਾਸਿਕਸ੍ਸਪਿ ਵਟ੍ਟਤਿ ਏਵ, ਠਾਨਨਿਸਜ੍ਜਾਦਿਵਸੇਨ ਨਿਵਾਸਾਧਿਪ੍ਪਾਯੇ ਸਤਿ ਪਰਿਭੋਗੇ ਪਰਿਭੋਗੇ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬਂ. ਭੇਸਜ੍ਜਸ੍ਸ ਸਤਿਪਚ੍ਚਯਤਾ ਸਬ੍ਬਕਾਲਮ੍ਪੀਤਿ ਏਕੇ. ਅਸਨ੍ਨਿਹਿਤਸ੍ਸ ਪਚ੍ਛਾਭਤ੍ਤਮੇਵ, ਸਨ੍ਨਿਹਿਤਸ੍ਸ ਪੁਰੇਭਤ੍ਤਮ੍ਪੀਤਿ ਨੋ ਤਕ੍ਕੋਤਿ ਆਚਰਿਯੋ. ‘‘ਯਾਮਕਾਲਿਕਂ ਸਤ੍ਤਾਹਕਾਲਿਕਂ ਯਾਵਜੀਵਿਕਂ ਆਹਾਰਤ੍ਥਾਯ…ਪੇ… ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸ. ਅਜ੍ਝੋਹਾਰੇ ਅਜ੍ਝੋਹਾਰੇ ਆਪਤ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸਾ’’ਤਿ (ਪਾਚਿ. ੨੪੪) ਹਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਦੁਕ੍ਕਟਞ੍ਹਿ ਵਿਕਾਲਭੋਜਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇ ਆਗਤਂ ਵਿਕਾਲੇ ਆਪਜ੍ਜਤਿ, ਨੋ ਕਾਲੇ ਆਹਾਰਕਾਲਤ੍ਤਾ, ਸਨ੍ਨਿਧਿਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇ ਆਗਤਂ ਪਨ ਕਾਲੇਪਿ ਸਨ੍ਨਿਧਿਜਾਤਤ੍ਤਾ, ਤੇਨੇਵ ਤਤ੍ਥ ਸਤ੍ਤਾਹਕਾਲਿਕਯਾਵਜੀਵਿਕਦ੍ਵਯਮੇਵ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ. ‘‘ਸਤਿ ਪਚ੍ਚਯੇ’’ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਨਾਯਂ ਵਿਸੇਸੋ ਲਬ੍ਭਤੀਤਿ ਚੇ? ਨ, ਅਨਿਟ੍ਠਪ੍ਪਸਙ੍ਗਤੋ, ਵਚਨਾਨਿਯਮਤੋ ਚ. ਸਨ੍ਨਿਧਿਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇ ਹਿ ‘‘ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ ਯਾਵਕਾਲਿਕਂ ਯਾਵਕਾਲਂ ਨਿਦਹਿਤ੍ਵਾ ਭੁਞ੍ਜਤਿ. ਯਾਮਕਾਲਿਕਂ ਯਾਮੇ ਨਿਦਹਿਤ੍ਵਾ ਭੁਞ੍ਜਤੀ’’ਤਿ (ਪਾਚਿ. ੨੫੬) ਏਤ੍ਥ ਵਚਨਪ੍ਪਮਾਣਤੋ ਯਾਮਕਾਲਿਕਂ ਨ ਪੁਰੇਭਤ੍ਤੇ, ਨ ਪਚ੍ਛਾਭਤ੍ਤੇ, ਨ ਦਿਵਸੇ, ਨ ਰਤ੍ਤਿਯਂ ਯਾਮਮੇਵ ਨਿਦਹਿਤ੍ਵਾ ਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤਸ੍ਸ ਅਨਾਪਤ੍ਤੀਤਿ ਅਨਿਟ੍ਠਪ੍ਪਸਙ੍ਗੋ. ਤਥਾ ਤਤ੍ਥੇਵ ‘‘ਯਾਮਕਾਲਿਕਂ ਯਾਮਂ ਨਿਦਹਿਤ੍ਵਾ ਭੁਞ੍ਜਤਿ, ਸਤ੍ਤਾਹਕਾਲਿਕਂ ਸਤ੍ਤਾਹਂ ਨਿਦਹਿਤ੍ਵਾ ਭੁਞ੍ਜਤੀ’’ਤਿ ਏਤ੍ਤਕਮੇਵ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਸਤਿ ਪਚ੍ਚਯੇ’’ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਤਿਪਚ੍ਚਯ-ਵਚਨਂ ਕਤ੍ਥਚਿ ਹੋਤਿ, ਕਤ੍ਥਚਿ ਨ ਹੋਤੀਤਿ ਵਚਨਾਨਿਯਮਤੋ ਆਪਤ੍ਤਿਯਾਪਿ ਅਨਿਯਮੋ ਸਿਯਾ. ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇਪਿ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਦੁਕ੍ਕਟਂ ਆਪਜ੍ਜਤਿ ਏਵ. ਨ ਅਨਾਹਾਰਪ੍ਪਯੋਜਨਤ੍ਤਾ ਯਾਮਕਾਲਿਕਾਦੀਨਨ੍ਤਿ ਚੇ? ਨ, ਸਪ੍ਪਿਆਦਿਮਿਸ੍ਸਭੋਜਨਸ੍ਸ ਪਣੀਤਭੋਜਨਭਾਵਪ੍ਪਤ੍ਤਿਤੋ. ਅਪਿਚ ਸਬ੍ਬਕਾਲਿਕੇਸੁ ਯਾਵਕਾਲਿਕਂ ਓਲ਼ਾਰਿਕਂ, ਤਂ ਆਹਾਰਤ੍ਥਾਯ ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਸ੍ਸ ਕਾਲੇ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ, ਪਗੇਵ ਅਨੋਲ਼ਾਰਿਕਂ ਯਾਮਕਾਲਿਕਾਦਿਂ, ਆਹਾਰਤ੍ਥਾਯ ਏਵ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਤ੍ਤਾ. ਯਾਵਕਾਲਿਕੇ ਏਵ ਅਨਾਪਤ੍ਤੀਤਿ ਚੇ? ਨ, ਅਨਾਹਾਰਤ੍ਥਾਯ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਸ੍ਸ ਆਪਤ੍ਤਿਸਮ੍ਭਵਤੋ ਇਤਰਂ ਆਹਾਰਤ੍ਥਾਯ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਸ੍ਸ ਵਿਯ, ਤਸ੍ਮਾ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਮੇਵੇਤ੍ਥ ਸਨ੍ਨਿਟ੍ਠਾਨਂ ਪਾਲ਼ਿਂ, ਯੁਤ੍ਤਿਞ੍ਚ ਅਨੁਲੋਮੇਤੀਤਿ.

ਦੇਸਨਾਸੁਦ੍ਧੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਦੇਸਨਾ ਨਾਮ ਵਿਨਯਕਮ੍ਮਂ, ਤੇਨ ਵੁਟ੍ਠਾਨਮ੍ਪਿ ਦੇਸਨਾ ਏਵ ਨਾਮ ਹੋਤੀਤਿ. ‘‘ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤੀ’’ਤਿ ਅਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਪਟਿਸੇਵਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਪਟਿਗ੍ਗਹਣੇ ਪਨ ਸਤਿਂ ਅਕਤ੍ਵਾ ਪਰਿਭੋਗੇ ਕਰੋਨ੍ਤਸ੍ਸ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ. ਖੀਣਾਸਵਾ ਕਤਕਿਚ੍ਚਤ੍ਤਾ ਵਿਭਤ੍ਤਦਾਯਾਦਾ ਵਿਯ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤੇਨ ਤੇਸਂ ਸਾਮਿਪਰਿਭੋਗਾ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਅਞ੍ਞਥਾ ਯਾਵਕਾਲਿਕਭਾਵਂ ਅਨਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਤ੍ਤਾ ਵਿਰੁਜ੍ਝਤਿ. ਇਣਪਰਿਭੋਗੋ ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਭੇਸਜ੍ਜੇ ਆਪਤ੍ਤਿਤੋ, ਇਤਰਸ੍ਮਿਂ ਅਯੁਤ੍ਤਪਰਿਭੋਗਤੋ, ਇਣਂ ਵਿਯ ਅਨਨੁਞ੍ਞਾਤਭੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਚ. ‘‘ਆਦਿਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਹਿ ਅਲਜ੍ਜੀ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਨ ਕੋਚਿ ਸਙ੍ਕਿਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ਭਾਰਭੂਤਾ ਸਦ੍ਧਿਵਿਹਾਰਿਕਾਦਯੋ. ਯਥਾਦਾਨਮੇਵ ਗਹਿਤਤ੍ਤਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਅਤ੍ਤਨੋ ਹਤ੍ਥੇਨ ਚੇ ਦੇਤਿ, ਨ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ‘‘ਅਤਿਰੇਕਭਾਗਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਪੁਨਦਿਵਸੇ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਤ੍ਥਾਯ ਉਦ੍ਧਟਭਾਗਂ ਤਤ੍ਥੇਵ ਦਾਪੇਤਿ, ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਚ. ਪਰਿਵਤ੍ਤਕਂ ਦੇਤਿ, ਧਮ੍ਮਿਯਞ੍ਚੇ, ਵਟ੍ਟਤਿ. ਨੋ ਅਧਮ੍ਮਿਯਂ. ‘‘ਤਂ ਧਮ੍ਮਾਨੁਗ੍ਗਹੇਨ ਉਗ੍ਗਣ੍ਹਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਕੇਨ ਲੇਸੇਨਾਤਿ ਚੇ? ‘‘ਅਲਬ੍ਭਮਾਨਾਯ ਸਾਮਗ੍ਗਿਯਾ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ ਸਮ੍ਭੋਗੇ ਸਂਵਾਸੇ’’ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੧੩੦) ਇਮਿਨਾ ਉਪਸਮ੍ਪਦਕ੍ਖਨ੍ਧਕਵਚਨਲੇਸੇਨ.

੫੮੬. ਅਸ੍ਸਤਿਯਾ ਦਿਨ੍ਨਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਅਸ੍ਸਤਿਯਾ ਦਿਨ੍ਨਂ ਨਾਮ ਅਪਰਿਚ੍ਚਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਦੁਸ੍ਸਨ੍ਤੇ ਬਦ੍ਧਕਹਾਪਣਾਦੀਨਿ ਸਤਿਂ ਪਟਿਲਭਿਤ੍ਵਾ ਦਾਯਕਾ ਚੇ ਪੁਨ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਿ, ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਮੇਵ ਦੇਸੇਤਬ੍ਬਂ. ਤੇਨ ਅਕਪ੍ਪਿਯਭਣ੍ਡੇਨ ਤੇ ਚੇ ਦਾਯਕਾ ਸਪ੍ਪਿਆਦੀਨਿ ਕਿਣਿਤ੍ਵਾ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਦੇਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਸਪਿ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਕਪ੍ਪਤਿ ਦਾਯਕਾਨਂਯੇਵ ਸਨ੍ਤਕਤ੍ਤਾ. ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਹਿ ‘ਵਤ੍ਥਂ ਗਣ੍ਹਾਮੀ’ਤਿ ਵਤ੍ਥਸਞ੍ਞਾਯ ਏਵ ਗਹਿਤਂ, ਨ ਰੂਪਿਯਸਞ੍ਞਾਯ. ਇਦਞ੍ਚ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਤ੍ਥਾਯ ਉਗ੍ਗਹਣਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਨ ਚ ਤੇਨ ਤਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਤ੍ਥਾਯ ਪਰੇਸਂ ਵਾ ਅਤ੍ਥਾਯ ਗਹਿਤਂ. ਅਥ ਤੇ ਦਾਯਕਾ ਨੋ ਚੇ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਿ, ਦਾਯਕੇ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਤ੍ਥਾਯ ਚੇ ਪਰਿਚ੍ਚਤ੍ਤਂ, ਸਙ੍ਘੇ ਨਿਸ੍ਸਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਆਪਤ੍ਤਿ ਦੇਸੇਤਬ੍ਬਾ. ਨੋ ਚੇ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਏਵ ਦੇਸੇਤਬ੍ਬਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਂ ਪੁਬ੍ਬਾਪਰਵਿਰੁਦ੍ਧਂ. ਆਪਤ੍ਤਿਦੇਸਨਾਯ ਹਿ ਸਤਿ ਰੂਪਿਯਂ ਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤਨ੍ਤਿ ਸਿਦ੍ਧਂ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਿਦ੍ਧੇ ‘‘ਤਤੋ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਤਸ੍ਸਪਿ ਕਪ੍ਪਤੀ’’ਤਿ ਇਦਂ ਨ ਯੁਜ੍ਜਤੀਤਿ. ਕਪ੍ਪਤਿ ਏਵਾਤਿ ਚੇ? ਨ, ਵਤ੍ਥੁਂ ਅਨਿਸ੍ਸਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਆਪਤ੍ਤਿ ਦੇਸੇਤਬ੍ਬਾਤਿ ਨ ਯੁਜ੍ਜਤਿ. ਅਚਿਤ੍ਤਕਤ੍ਤਾ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਸ੍ਸ ਯੁਜ੍ਜਤੀਤਿ ਚੇ? ਨ, ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ‘‘ਰੂਪਿਯਂ ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤੀ’’ਤਿ ਵਚਨਤੋ. ‘‘ਰੂਪਿਯਂ ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤੀ’’ਤਿ ਹਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਅਞ੍ਞਥਾ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ‘‘ਰੂਪਿਯ’’ਨ੍ਤਿ ਪਦਂ ਨਿਰਤ੍ਥਕਂ ਹੋਤਿ ਵਿਨਾਪਿ ਤੇਨ ਤਦਤ੍ਥਸਿਦ੍ਧਿਤੋ. ਅਨੇਨ ਚ ਵਤ੍ਥਂ ਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤਂ, ਦਾਯਕੇਨ ਚ ਵਤ੍ਥਮੇਵ ਦਿਨ੍ਨਂ, ਵਤ੍ਥਗਤਮ੍ਪਿ ਰੂਪਿਯਂ ਥੇਯ੍ਯਚਿਤ੍ਤੇਨ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੋ ਪਦਵਾਰੇਨ ਕਾਰੇਤਬ੍ਬੋ. ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਞ੍ਚ ‘‘ਰੂਪਿਯੇ ਅਰੂਪਿਯਸਞ੍ਞੀਤਿ ਸੁਵਣ੍ਣਾਦੀਸੁ ਖਰਪਤ੍ਤਾਦਿਸਞ੍ਞੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਰੂਪਿਯਂ ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤੀ’’ਤਿ ਵਚਨਵਸੇਨ.

‘‘ਅਪਿਚ ਪੁਞ੍ਞਕਾਮਾ’’ਤਿਆਦਿ ਪਨ ਵਿਧਾਨਨ੍ਤਰਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤੇਨੇਵ ਹਿ ‘‘ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਗੇਹੇ ਇਦਂ ਲਦ੍ਧਨ੍ਤਿ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਞ੍ਞਥਾ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖਣੇ ਵਿਮਤਿਵਸੇਨ, ਵਿਮਤਿਯਾ ਚ ਸਤਿ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਮੇਵ ‘‘ਰੂਪਿਯੇ ਵੇਮਤਿਕੋ’’ਤਿਆਦਿ ਵਚਨਤੋਤਿ. ਇਦਂ ਵਿਧਾਨਂ ਨਿਰਤ੍ਥਕਮੇਵ ਆਪਜ੍ਜਤਿ, ਨ ਚ ਨਿਰਤ੍ਥਕਂ. ਕਸ੍ਮਾ? ਦੁਸ੍ਸਨ੍ਤੇ ਬਦ੍ਧਕਹਾਪਣਾਦਿ ਅਸ੍ਸਤਿਯਾ ਦਿਨ੍ਨਂ ਵਤ੍ਥਸਞ੍ਞਾਯ ਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤਞ੍ਚ, ਤਤੋ ਨ ਰੂਪਿਯਂ ਦਿਨ੍ਨਞ੍ਚ ਹੋਤਿ ਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤਞ੍ਚਾਤਿ. ਏਤ੍ਥ ਆਪਤ੍ਤਿਦੇਸਨਾਕਿਚ੍ਚਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਤਂ ਪਨ ਦਾਯਕਾਨਮੇਵ ਪਟਿਦਾਤਬ੍ਬਂ. ਤਤੋ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਕਪ੍ਪਿਯਭਣ੍ਡਞ੍ਚ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਕਪ੍ਪਤੀਤਿ ਇਮਸ੍ਸ ਵਿਧਾਨਨ੍ਤਰਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ‘‘ਅਪਿਚ ਪੁਞ੍ਞਕਾਮਾ’’ਤਿਆਦੀਤਿ ਨੋ ਤਕ੍ਕੋਤਿ ਆਚਰਿਯੋ.

ਰੂਪਿਯਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੯. ਰੂਪਿਯਸਂਵੋਹਾਰਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੫੮੭. ‘‘ਜਾਤਰੂਪਰਜਤਪਰਿਵਤ੍ਤਨ’’ਨ੍ਤਿ ਉਕ੍ਕਟ੍ਠਪਰਿਚ੍ਛੇਦੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਥਾ ‘‘ਰੂਪਿਯਂ ਨਾਮ ਸਤ੍ਥੁਵਣ੍ਣੋ ਕਹਾਪਣੋ’’ਤਿਆਦਿ ਪਾਲ਼ਿਵਚਨਞ੍ਚ. ‘‘ਅਰੂਪਿਯੇ ਰੂਪਿਯਸਞ੍ਞੀ ਰੂਪਿਯਂ ਚੇਤਾਪੇਤੀ’’ਤਿਆਦਿ ਤਿਕਵਚਨਤੋ, ‘‘ਦੁਕ੍ਕਟਵਤ੍ਥੁਨਾ ਪਨ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਵਤ੍ਥੁਂ ਚੇਤਾਪੇਨ੍ਤਸ੍ਸ…ਪੇ… ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਂ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਂ ਗਰੁਕਸ੍ਸ ਚੇਤਾਪਿਤਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਵਚਨਤੋ ਚ ਪਨ ਅਨੁਕ੍ਕਟ੍ਠਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋਪੇਤ੍ਥ ਲਬ੍ਭਤੀਤਿ ਸਿਦ੍ਧਂ. ਸਤ੍ਥੁਵਣ੍ਣੋ ਚ ਕਹਾਪਣੋ ਚ ਤਤੋ ਯੇ ਚਞ੍ਞੇ ਵੋਹਾਰਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੀਤਿ ਏਵਮੇਤ੍ਥ ਸਮੁਚ੍ਚਯੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਪਨ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇ ‘‘ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰਕਂ ਨਾਮ ਕਤਮ੍ਪਿ ਅਕਤਮ੍ਪਿ ਕਤਾਕਤਮ੍ਪੀ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਵਿਭਤ੍ਤਾਨਂ ਤਿਣ੍ਣਂ ਰੂਪਿਯਾਰੂਪਿਯਾਨਞ੍ਚ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਵਸੇਨ ਪਞ੍ਚ ਤਿਕਾ ਵੁਤ੍ਤਾ, ਅਟ੍ਠਕਥਾਚਰਿਯੇਹਿ ਤਦਨੁਲੋਮਤੋ ਏਕੋ ਤਿਕੋ ਦਸ੍ਸਿਤੋਤਿ ਸਬ੍ਬੇ ਛ ਹੋਨ੍ਤਿ.

ਏਤ੍ਥਾਹ – ਅਞ੍ਞਸ੍ਮਿਂ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਤਿਕਚ੍ਛੇਦੇ ਦਸ੍ਸਿਤੇ ਸਤਿਪਿ ਸਮ੍ਭਵੇ ਇਤਰੇ ਨ ਦਸ੍ਸੀਯਨ੍ਤਿ, ਇਧੇਵ ਕਸ੍ਮਾ ਦਸ੍ਸਿਤੋਤਿ? ‘‘ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰਕ’’ਨ੍ਤਿ ਮਾਤਿਕਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਇਧੇਵ ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰਭਾਵਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਨ੍ਤਿ. ਨ ਕਯਵਿਕ੍ਕਯਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇਪਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਪ੍ਪਸਙ੍ਗਤੋਤਿ ਚੇ? ਨ, ਇਧ ਦਸ੍ਸਿਤਨਯਤ੍ਤਾ. ਅਥ ਚ ਰੂਪਿਯਸ੍ਸ ਵਿਭਙ੍ਗੇ ‘‘ਯੇ ਵੋਹਾਰਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਅਨ੍ਤੇ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਸਤ੍ਥੁਵਣ੍ਣਾਦਯੋ ਵਲ਼ਞ੍ਜਨੁਪਗਾ ਏਵਾਤਿ ਸਿਦ੍ਧਂ. ਤਤੋ ਅਵਲ਼ਞ੍ਜਨੁਪਗੇਹਿ ਜਾਤਰੂਪਰਜਤੇਹਿ ਵੋਹਾਰੇਨ ਨ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਨ੍ਤਿ ਆਪਜ੍ਜਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਂ ਆਪਜ੍ਜਨਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੇਨ ‘‘ਕਤੇਨ ਕਤਂ ਚੇਤਾਪੇਤੀ’’ਤਿਆਦਯੋ ਤਿਕਾ ਵੁਤ੍ਤਾਤਿ, ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇ ਰੂਪਿਯਵਿਭਙ੍ਗੇ ‘‘ਯੇ ਚ ਵੋਹਾਰਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਪਦੇ ਅਵੁਤ੍ਤੇ ਅਵਲ਼ਞ੍ਜਨੁਪਗਾਪਿ ਸਙ੍ਗਹਂ ਗਤਾਵ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਕਤਾਦੀਹਿ ਤਿਕਤ੍ਤਯਸ੍ਸ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਪਯੋਜਨਂ ਨ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਚੇ? ਨ, ਕਪ੍ਪਿਯਭਣ੍ਡੇਨ ਕਪ੍ਪਿਯਭਣ੍ਡਪਅਵਤ੍ਤਨਸ੍ਸਾਪਿ ਰੂਪਿਯਸਂਵੋਹਾਰਭਾਵਪ੍ਪਸਙ੍ਗਤੋ. ‘‘ਯੇ ਵੋਹਾਰਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵਚਨੇਨਪਿ ਕਮੁਕ ਕਥਲ ਕਂਸਭਾਜਨ ਸਾਟਕਾਦਿਪਰਿਵਤ੍ਤਨਸ੍ਸਪਿ ਰੂਪਿਯਸਂਵੋਹਾਰਭਾਵਪ੍ਪਸਙ੍ਗੋ ਏਵਾਤਿ ਚੇ? ਨ, ਕਤਾਦਿਵਚਨੇਨ ਜਾਤਰੂਪਾਦਿਅਕਪ੍ਪਿਯਵਤ੍ਥੂਨਞ੍ਞੇਵ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਭਾਵਦੀਪਨਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਉਭਯੇਨਪਿ ਯਦੇਤਂ ਕਤਾਕਤਾਦਿਭੇਦਂ ਪਾਕਤਿਕਰੂਪਿਯਂ ਯਞ੍ਚ ਕਹਾਪਣਮਾਸਕਸਙ੍ਖੇਪਂ, ਯਞ੍ਚ ਕਹਾਪਣਾਦਿਵੋਹਾਰੂਪਗਂ, ਉਭਯਮ੍ਪੇਤਂ ਇਧ ਚ ਅਨਨ੍ਤਰਾਤੀਤਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇ ਚ ਰੂਪਿਯਂ ਨਾਮਾਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਤ੍ਥਸਿਦ੍ਧਿ ਹੋਤਿ, ਨ ਤਣ੍ਡੁਲਾਦੀਨਿ, ਤਤ੍ਥ ਕਤਾਦਿਵੋਹਾਰਾਸਮ੍ਭਵਤੋ. ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਕਤਾਦਿਤਿਕਤ੍ਤਯਪ੍ਪਯੋਜਨਂ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਇਦਾਨਿ ਸੇਸਤ੍ਤਿਕਾਨਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ – ਏਤ੍ਥ ਹਿ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਭੇਦਂ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਵਤ੍ਥੁ ਰੂਪਿਯਂ ਨਾਮ, ਸੇਸਂ ਦੁਕ੍ਕਟਵਤ੍ਥੁਪਿ ਕਪ੍ਪਿਯਵਤ੍ਥੁਪਿ ਨ ਰੂਪਿਯਨ੍ਤਿ ਅਰੂਪਿਯਂ ਨਾਮ ਹੋਤੀਤਿ ਕਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਰੂਪਿਯੇ ਅਰੂਪਿਯਸਞ੍ਞੀ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਸਹਧਮ੍ਮਿਕਾਨਂ ਅਨਾਪਤ੍ਤੀ’’ਤਿ ਇਦਂ ਨ ਏਕਂਸਿਕਂ ਆਪਜ੍ਜਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਵਤ੍ਥੁਮ੍ਹਿ ਦੁਕ੍ਕਟਾਪਜ੍ਜਨਤੋ. ਇਧ ਵਚਨਪ੍ਪਮਾਣਤੋ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਵਤ੍ਥੁਤੋ ਅਞ੍ਞਂ ਅਨ੍ਤਮਸੋ ਮੁਤ੍ਤਾਦਿਪਿ ਅਰੂਪਿਯਮੇਵ ਨਾਮ. ਤਤ੍ਥ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਸਹਧਮ੍ਮਿਕਾਨਂ ਅਨਾਪਤ੍ਤੀਤਿ ਚੇ? ਨ, ਰਾਜਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਿਰੋਧਤੋ. ਤਤ੍ਥ ਹਿ ‘‘ਮੁਤ੍ਤਾ ਵਾ ਮਣਿ ਵਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਮੁਤ੍ਤਾਦਿ ਅਕਪ੍ਪਿਯਂ ਦੁਕ੍ਕਟਵਤ੍ਥੂਤਿ ਚ ਸਿਦ੍ਧਂ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਵਤ੍ਥੂਸੁ ਅਭਾਵਾ. ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇ ‘‘ਅਰੂਪਿਯੇ ਅਰੂਪਿਯਸਞ੍ਞੀ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਸਹਧਮ੍ਮਿਕਾਨਂ ਅਨਾਪਤ੍ਤੀ’’ਤਿ ਸੁਦ੍ਧਕਪ੍ਪਿਯਭਣ੍ਡਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਨ ਸਬ੍ਬਂ ਅਰੂਪਿਯਂ. ਤਤੋ ਅਞ੍ਞਤ੍ਥ ਪਨ ‘‘ਅਰੂਪਿਯੇ ਰੂਪਿਯਸਞ੍ਞੀ’’ਤਿਆਦਿਤਿਕਦੁਕ੍ਕਟੇ ਚ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਦਸ੍ਸਿਤਤਿਕੇ ਚ ਸਬ੍ਬਂ ਅਰੂਪਿਯਂ ਨਾਮਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਰੂਪਿਯਭਾਵਦੀਪਨਤ੍ਥਂ ਦੁਤਿਯੋ ਤਿਕੋ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਤਦਤ੍ਥਮੇਵ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਦਸ੍ਸਿਤੋ ਏਕੋ ਤਿਕੋ. ਕਸ੍ਮਾ ਨ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਸੋ ਵੁਤ੍ਤੋਤਿ ਚੇ? ਤਤ੍ਥ ਚੇਤਾਪਿਤਅਰੂਪਿਯੇ ਰੂਪਿਯਛਡ੍ਡਨਕਸਮ੍ਮੁਤਿਕਿਚ੍ਚਾਭਾਵਤੋ. ਤਸ੍ਮਿਞ੍ਹਿ ਤਿਕੇ ਵੁਤ੍ਤੇ ਕਪ੍ਪਿਯਵਤ੍ਥੁਨੋਪਿ ਅਰੂਪਿਯਛਡ੍ਡਨਕਸਮ੍ਮੁਤਿ ਦਾਤਬ੍ਬਾਤਿ ਆਪਜ੍ਜਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਵਸੇਨ ਰੂਪਿਯਛਡ੍ਡਨਕਸਮ੍ਮੁਤਿ ਏਵ ਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਾਤਿ? ਨ, ਰੂਪਿਯਸ੍ਸਪਿ ਸਮ੍ਮੁਤਿਕਿਚ੍ਚਾਭਾਵਪ੍ਪਸਙ੍ਗਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਰੂਪਿਯੇ ਰੂਪਿਯਸਞ੍ਞੀ ਕਪ੍ਪਿਯਵਤ੍ਥੁਂ ਚੇਤਾਪੇਤਿ ਪਤ੍ਤਚਤੁਕ੍ਕੇ ਤਤਿਯਪਤ੍ਤਂ ਵਿਯ, ਤਂ ਸਙ੍ਘਾਦੀਨਂ ਨਿਸ੍ਸਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬਂ, ਨਿਸ੍ਸਟ੍ਠਂ ਪਨ ਅਞ੍ਞੇਸਂ ਕਪ੍ਪਤਿ ਤਤਿਯਪਤ੍ਤੋ ਵਿਯ. ਅਥ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਤਰੂਪਿਯੇਨ ਚੇਤਾਪਿਤਂ ਹੋਤਿ ਦੁਤਿਯਪਤ੍ਤੋ ਵਿਯ, ਤਂ ਵਿਨਾਪਿ ਸਮ੍ਮੁਤਿਯਾ ਯੋ ਕੋਚਿ ਭਿਕ੍ਖੁ ਛਡ੍ਡੇਤਿ, ਵਟ੍ਟਤਿ. ਤਤੋ ਪਰਂ ‘‘ਸਚੇ ਤਤ੍ਥ ਆਗਚ੍ਛਤਿ ਆਰਾਮਿਕੋ ਵਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਪਟਿਪਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬਂ. ਤਤ੍ਥ ‘‘ਰੂਪਿਯੇ’’ਤਿ ਵਾ ‘‘ਅਰੂਪਿਯੇ’’ਤਿ ਵਾ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਭੁਮ੍ਮਪ੍ਪਤ੍ਤੇ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਨ੍ਤਕਂ, ਉਪਯੋਗਪ੍ਪਤ੍ਤੇ ਪਰਸਨ੍ਤਕਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਏਤ੍ਥਾਹ – ਉਪਤਿਸ੍ਸਤ੍ਥੇਰੋ ਪੁਰਿਮਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇਨ ਰੂਪਿਯਪਟਿਗ੍ਗਹਣਂ ਵਾਰਿਤਂ, ਇਮਿਨਾ ਸੁਦ੍ਧਾਗਮੇਨ ਕਪ੍ਪਿਯਕਾਰਕਸ੍ਸ ਹਤ੍ਥੇ ਕਪ੍ਪਿਯਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਠਿਤੇਨ ਸਂਵੋਹਾਰੋ ਵਾਰਿਤੋਤਿ.

੫੮੯. ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਵਤ੍ਥੁਨਾ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਵਤ੍ਥੁਂ…ਪੇ… ਅਪਰਾਪਰਪਰਿਵਤ੍ਤਨੇ ਇਮਿਨਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਏਵ ਵਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਾਨਂ ਵਸੇਨ ਏਕਤੋ ਆਪਤ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾ, ਤਂ ਪਨ ਪਚ੍ਛਿਮਸ੍ਸ ਵਸੇਨ ਨਿਸ੍ਸਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬਂ. ਏਤੇਨ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਂ ਆਪਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਆਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਏਕੇ. ਪਰਸ੍ਸ ਰੂਪਿਯਗ੍ਗਹਣਂ ਪਰਿਵਤ੍ਤਨਨ੍ਤਿ ਰੂਪਿਯੇ ਅਗ੍ਗਹਿਤੇ ਤਸ੍ਸ ਅਭਾਵਤੋ ਇਮਿਨਾਵ ਆਪਤ੍ਤਿ, ਨ ਪੁਰਿਮੇਨ ਓਮਸਵਾਦੋ ਵਿਯ. ਮੁਸਾਵਾਦੇਨ ਮੁਸਾ ਵਦਨ੍ਤਸ੍ਸਾਪਿ ਹਿ ਓਮਸਵਾਦੇਨੇਵ ਆਪਤ੍ਤਿ. ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਵਤ੍ਥੁਨਾ ਦੁਕ੍ਕਟ…ਪੇ… ਏਸੇਵ ਨਯੋਤਿ ਏਤਸ੍ਸ ਯੁਤ੍ਤਿਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਯੋ ਹਿ ਅਯ’’ਨ੍ਤਿ ਆਹ.

ਵਡ੍ਢਿਂ ਪਯੋਜੇਨ੍ਤਸ੍ਸਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਇਦਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਸਤਿ ਮਾਸੇ, ਸਤਿ ਸਂਵਚ੍ਛਰੇ ‘‘ਏਤ੍ਤਕਂ ਦੇਹੀ’’ਤਿ ਚੇ ਵਦਤਿ. ਰੂਪਿਯਸਂਵੋਹਾਰੋ ਹੋਤਿ. ਵਿਨਾ ਕਪ੍ਪਿਯਕਾਰਕੇਨ ‘‘ਏਤ੍ਤਕਾ ਵੁਡ੍ਢਿ ਹੋਤੁ, ਏਤ੍ਤਕਂ ਗਣ੍ਹਾ’’ਤਿ ਵਦਤੋ ਦੁਕ੍ਕਟਂ ਕਯਵਿਕ੍ਕਯਲਕ੍ਖਣਾਭਾਵਤੋ. ‘‘ਮੂਲੇ ਮੂਲਸਾਮਿਕਾਨ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ ਕਪ੍ਪਿਯਕਰਣੂਪਾਯਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਨ ਕੇਵਲਂ ਨਿਸ੍ਸਟ੍ਠਂ ਅਪਰਿਭੋਗਂ ਹੋਤਿ, ਪੁਨ ਏਵਂ ਕਤੇ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਤਸ੍ਸਪਿ ਪਰਿਭੋਗੇ ਮੂਲਸ੍ਸ ਕਪ੍ਪਿਯਕਰਣੂਪਾਯੋ ਚੇ ਨ ਹੋਤਿ, ਕਪ੍ਪਿਯਂ ਆਚਿਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਯਥਾ ਪਾਲ਼ਿਯਾ ਚੇਤ੍ਥ ਕਪ੍ਪਿਯਕਰਣੂਪਾਯੋ, ਸੋ ਚ ਤਤਿਯਪਤ੍ਤੇਪਿ, ‘‘ਯਥਾ ਚ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਤ੍ਥਾਯ ਗਹਿਤੇ ਏਵਰੂਪੁਪਾਯੋ, ਤਥਾ ਸਙ੍ਘਾਦਿਅਤ੍ਥਾਯ ਗਹਿਤੇਪਿ ਏਸੋ ਵਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਇਮੇ ਕਿਰ ਪਠਮਦੁਤਿਯਪਤ੍ਤੇ ਯਾਵ ਗਹਟ੍ਠੇਨ ਪਰਿਵਤ੍ਤੇਤਿ, ਤਾਵ ਨ ਕਪ੍ਪਿਯਕਰਣੂਪਾਯੋ, ਅਨੇਕਪੁਰਿਸਯੁਗਮ੍ਪਿ ‘‘ਅਕਪ੍ਪਿਯਾ ਏਵਾ’’ਤਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਨੁਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ਪਨ ‘‘ਸਙ੍ਘਸਨ੍ਤਕਂ ਕਪ੍ਪਿਯਭਣ੍ਡਂ ਵਿਕ੍ਕਿਣਿਤ੍ਵਾ ਆਗਤਕਹਾਪਣਾਨਿਪਿ ਪਟਿਗ੍ਗਹਣਂ ਮੋਚੇਤ੍ਵਾਵ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬਾਨਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਕਪ੍ਪਿਯਕਾਰਕੋ ਚੇ ਇਮਾਨਿ ਤਾਨਿ ਕਹਾਪਣਾਨੀਤਿ ਵਦਤਿ, ਨ ਵਟ੍ਟਤਿਯੇਵ, ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਿਤਬ੍ਬਂ, ਨ ਵਿਚਾਰੇਤਬ੍ਬਂ, ਵਿਚਾਰੇਤਿ ਚੇ? ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਨ ਕਪ੍ਪਤਿ. ਪਟਿਗ੍ਗਹਣਂ ਮੋਚੇਤ੍ਵਾ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਤਾਨਿ ਚੇ ਵਿਚਾਰੇਤਿ, ਤਸ੍ਸੇਵ ਨ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਅਭਿਕ੍ਖਣਂ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਰੂਪਿਯਸਂਵੋਹਾਰਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੧੦. ਕਯਵਿਕ੍ਕਯਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੫੯੩. ਪਟਪਿਲੋਤਿਕਾਨਨ੍ਤਿ ਪਟਪਿਲੋਤਿਕੇਹਿ. ‘‘ਅਜ੍ਝਾਚਰਤਿ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਇਦਂ ਪੁਰਿਮਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇਪਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ‘‘ਕਯਿਤਞ੍ਚ ਹੋਤਿ ਵਿਕ੍ਕਯਿਤਞ੍ਚਾ’’ਤਿ ਏਤੇਸਂ ਪਦਾਨਂ ਵਿਪਰੀਤਤੋ ‘‘ਅਤ੍ਤਨੋ ਭਣ੍ਡ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਕਸ੍ਮਾ? ‘‘ਇਮਿਨਾ ਇਮ’’ਨ੍ਤਿ ਵਚਨਾਨੁਰੂਪਤੋ. ਸਦ੍ਧਾਦੇਯ੍ਯਵਿਨਿਪਾਤਨਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਅਟ੍ਠਾਨਪਦਾਨਂ ਵਸੇਨ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਕਯਵਿਕ੍ਕਯਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਨਿਟ੍ਠਿਤੋ ਕੋਸਿਯਵਗ੍ਗੋ ਦੁਤਿਯੋ.

੩. ਪਤ੍ਤਵਗ੍ਗੋ

੧. ਪਤ੍ਤਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੫੯੮. ਬਹੂ ਪਤ੍ਤੇ ਸਨ੍ਨਿਚਯਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਸਨ੍ਨਿਚਯਨ੍ਤਿ ਭਾਵਨਪੁਂਸਕਂ, ਬਹੂ ਪਤ੍ਤੇ ਵਾ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਸਨ੍ਨਿਚਯਂ ਕਰਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ‘‘ਅਡ੍ਢਤੇਰਸਪਲਮਾਸਾਨਂ ਗਾਹਿਕਾ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ਏਤ੍ਥ –

‘‘ਕੁਡੁਵੋ ਚਤੁਪਲੇਯ੍ਯੋ, ਕੁਡੁਵਾਨਂ ਚਤੁਗ੍ਗੁਣਂ;

ਪਤ੍ਥਂ ਚਤੁਗ੍ਗੁਣੋ ਮਾਸਾ-ਤਿ ਕਮਾਹੁ ਚਤੁਗ੍ਗੁਣ’’ਨ੍ਤਿ. –

ਆਦਿਂ ਲੋਕਵੋਹਾਰਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾਵ ਕੇਚਿ ਪਪਞ੍ਚੇਨ੍ਤਿ.

੬੦੨. ਖਾਦਨਨ੍ਤਿ ਖਾਦਨੀਯਂ ਸੂਪਾਦਿ. ‘‘ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਸ੍ਸ ਮਤ੍ਤਾ ਨਾਮ ਓਦਨਤੋ ਚਤੁਤ੍ਥੋ ਭਾਗੋ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ਅਟ੍ਠ. ੨.੩੮੭) ਬ੍ਰਹ੍ਮਾਯੁਸੁਤ੍ਤਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਆਲੋਪਸ੍ਸ ਚਤੁਤ੍ਥਭਾਗਂ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਂ ਅਨੁਰੂਪਨ੍ਤਿ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ. ‘‘ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯਾ ਪਤ੍ਤਸਨ੍ਨਿਚਯਸ੍ਸ ਵਾਰਿਤਤ੍ਤਾ ਤਦਨੁਲੋਮਤੋ ਭਿਕ੍ਖੂਨਮ੍ਪਿ ਦੁਤਿਯੋ ਵਾਰਿਤੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਂ ਨ ਯੁਤ੍ਤਂ, ਪਾਲ਼ਿਯਞ੍ਹਿ ‘‘ਸਨ੍ਨਿਚਯਂ ਕਰੇਯ੍ਯਾਤਿ ਅਨਧਿਟ੍ਠਿਤੋ ਅਵਿਕਪ੍ਪਿਤੋ’’ਤਿ (ਪਾਚਿ. ੭੩੫) ਵੁਤ੍ਤਂ. ਸੋ ਹਿ ਕਥਿਨਕ੍ਖਨ੍ਧਕੇ (ਮਹਾਵ. ੩੦੬ ਆਦਯੋ) ਨਿਚਯਸਨ੍ਨਿਧਿ ਵਿਯ ਏਕੋਪਿ ਪੁਨਦਿਵਸੇ ‘‘ਸਨ੍ਨਿਚਯੋ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਅਨਨ੍ਤਰਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇ ਪਨ ‘‘ਦੁਤਿਯੋ ਵਾਰਿਤੋਤਿ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਂ ਨਿਯਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਦ੍ਵੇ ਪਤ੍ਤੇ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤੁਂ ਨ ਲਭਤਿ. ਸਚੇ ਏਕਤੋ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤਿ, ਦ੍ਵੇਪਿ ਨ ਅਧਿਟ੍ਠਿਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਵਿਸੁਂ ਵਿਸੁਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤਿ, ਦੁਤਿਯੋ ਅਨਧਿਟ੍ਠਿਤੋ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਵਿਕਪ੍ਪੇਤੁਂ ਪਨ ਬਹੂਪਿ ਲਭਤਿ. ਇਦਾਨਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘‘ਨਾਮਮਤ੍ਤੇ ਵਿਸੇਸੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਤ੍ਥ ਨਾਮਨ੍ਤਿ ਮਜ੍ਝਿਮੋ ਮਜ੍ਝਿਮੋਮਕੋ ਮਜ੍ਝਿਮੁਕ੍ਕਟ੍ਠੋਤਿਆਦਿ.

੬੦੮. ‘‘ਪਾਕਸ੍ਸ ਹਿ ਊਨਤ੍ਤਾ ਪਤ੍ਤਸਙ੍ਖ੍ਯਂ ਨ ਗਚ੍ਛਤੀ’’ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਅਧਿਟ੍ਠਿਤਪਤ੍ਤੋਪਿ ਖਰਪਾਕੇਨ ਸੇਤਤ੍ਤਾ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਂ ਵਿਜਹਤੀਤਿ ਚੇ? ਨ, ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਵਿਜਹਨੇਸੁ ਨਵਸੁ ਅਨਾਗਤਤ੍ਤਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਪਠਮਪਾਕਾਨਂ ਏਵ ਊਨਤ੍ਤਾ ਪਤ੍ਤਸਙ੍ਖ੍ਯਂ ਨ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਤਿ ਅਞ੍ਞਂ ਵਿਞ੍ਞਾਪੇਤੁਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ. ‘‘ਊਨਪਞ੍ਚਬਨ੍ਧਨੇਨਾ’’ਤਿ ਹਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਛਿਦ੍ਦੇ, ਰਾਜਿਯਾ ਵਾ ਹਿ ਸਤਿ ਤੇਹਿ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਂ ਵਿਜਹਤੀਤਿ ਵਿਜਹਿਤੇ ਨਾਯਂ ਪਟਿਸੇਧੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਪਚ੍ਚੁਦ੍ਧਰਿਤ੍ਵਾ, ਵਿਕਪ੍ਪੇਤ੍ਵਾਪਿ ਅਞ੍ਞਂ ਵਿਞ੍ਞਾਪੇਤੁਂ ਨ ਲਭਤਿ.

ਏਵਂ ਪਤ੍ਤਕਾਰਕੋ ਮੂਲਂ ਲਭਿਤ੍ਵਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਚਿਤ੍ਵਾ ਠਪਿਤਦਿਵਸਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ. ਦਾਤੁਕਾਮੋ ਹੁਤ੍ਵਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਦਿਨ੍ਨਦਿਵਸਤੋ, ਸੁਤਦਿਵਸਤੋ ਵਾ ਪਟ੍ਠਾਯ ਦਸਾਹਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਲਿਙ੍ਗਪਰਿਵਤ੍ਤੇਨ ਪਨ ਦਸਾਹਾਤਿਕ੍ਕਮੇ ਪਤ੍ਤਸਾਮਿਕਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਸ੍ਸ, ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯਾ ਪਨ ਰਤ੍ਤਾਤਿਕ੍ਕਮੇ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਂ.

ਪਤ੍ਤਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੨. ਊਨਪਞ੍ਚਬਨ੍ਧਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੬੧੨-੩. ਬਹੂ ਪਤ੍ਤੇ ਵਿਞ੍ਞਾਪੇਨ੍ਤੀਤਿ ਏਕਮੇਕਂ ਵਿਞ੍ਞਾਪੇਨ੍ਤਾ ਬਹੂ ਭਿਕ੍ਖੂ ਬਹੂ ਪਤ੍ਤੇ ਵਿਞ੍ਞਾਪੇਨ੍ਤਿ, ਬਹੂ ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਪਤ੍ਤੇ ਵਿਞ੍ਞਾਪੇਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ‘‘ਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਤ੍ਤੋ ਵਿਞ੍ਞਾਪੇਤਬ੍ਬੋ, ਯੋ ਵਿਞ੍ਞਾਪੇਯ੍ਯ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਇਦਂ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਊਨਪਞ੍ਚਬਨ੍ਧਨੇਨ ਸਮੂਹਤਂ ਹੋਤਿ ਨ ਹੋਤੀਤਿ? ਨ ਹੋਤਿ ਤਮੇਵ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਵਿਞ੍ਞਾਪੇਤਿ, ਪਯੋਗੇ ਦੁਕ੍ਕਟ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾਤਿ ਏਕੇ. ਪਟਿਲਾਭਮ੍ਪਿ ਪਰਿਯਾਦਿਯਿਤ੍ਵਾ ਤਂ ਦੁਕ੍ਕਟਂ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਂ ‘‘ਪਟਿਲਾਭੇਨ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਸਮੂਹਤਂ ਹੋਤਿ. ਅਞ੍ਞਥਾ ਸਦੁਕ੍ਕਟਂ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਂ ਆਪਜ੍ਜਤਿ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿਵਾਰਵਿਰੋਧੋ ਚ. ਯਾ ਕਾਚਿ ਪਨ ਅਕਤਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿ ਅਨਨੁਞ੍ਞਾਤਕਾਲੇ ਦੁਕ੍ਕਟਮੇਵ. ਭਿਨ੍ਨੇਨਾਤਿ ਇਤ੍ਥਮ੍ਭੂਤਲਕ੍ਖਣੇ, ਭੇਦੇਨਾਤਿ ਵਾ ਅਤ੍ਥੋ, ਹੇਤ੍ਵਤ੍ਥੇ ਕਰਣਵਚਨਂ.

ਊਨਪਞ੍ਚਬਨ੍ਧਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੩. ਭੇਸਜ੍ਜਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੬੨੦. ‘‘ਸਾ ਅਹੋਸਿ ਸੁਵਣ੍ਣਮਾਲਾ’’ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਸਹਧਮ੍ਮਿਕੇ ਅਞ੍ਞੇਸਂ ਯਥਾਸੁਖਂ ਰੂਪਿਯਂ ਦਾਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ ਉਗ੍ਗਣ੍ਹਾਪੇਤੁਂ, ਸਬ੍ਯੋਹਾਰਾਪੇਭੁਞ੍ਚਾਤਿ ਆਚਰਿਯੋ, ਵੀਮਂਸਿਤਬ੍ਬਂ ਇਦ੍ਧਿਮਸ੍ਸ ਇਦ੍ਧਿਵਿਸਯਤ੍ਤਾ.

੬੨੨. ‘‘ਯੇਸਂ ਮਂਸਂ ਕਪ੍ਪਤੀ’’ਤਿ ਵਚਨੇਨ ਯੇਸਂ ਮਂਸਂ ਨ ਕਪ੍ਪਤਿ, ਤੇਸਂ ਸਪ੍ਪਿਆਦਿ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਨ ਕਪ੍ਪਤਿ, ਨ ਪਨ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਵਤ੍ਥੂਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਤਥਾ ਨ ਪਣੀਤਭੋਜਨਵਤ੍ਥੂਤਿ. ਉਗ੍ਗਹਿਤਕਂ ਕਤ੍ਵਾ ਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਅਜ੍ਝੋਹਰਣਤ੍ਥਂ ਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਂ. ਇਤਰਞ੍ਹਿ ਪਟਿਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਅਜ੍ਝੋਹਰਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਉਭਯੇਸਮ੍ਪੀਤਿ ਪਚ੍ਛਾਭਤ੍ਤਂ ਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤੇਹਿ, ਪੁਰੇਭਤ੍ਤਂ ਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤੇਹਿ ਚ ਕਤਾਨਂ. ‘‘ਮਂਸਸ੍ਸ ਅਕਪ੍ਪਿਯਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਕਾਰਣਪਤਿਰੂਪਕਂ ਵਤ੍ਵਾ. ਖਾਦਿਂਸੂਤਿ ‘‘ਵਿਕਾਲੇ ਕੇਵਲਂ ਨਵਨੀਤਮੇਵ ਖਾਦਿਤੁਕਾਮੇਨ ਦਧਿਤਕ੍ਕਗਤਾਨਿ ਅਪਨੇਤਬ੍ਬਾਨਿ, ਪਚਿਤੁਕਾਮਸ੍ਸ ਸਾਮਂਪਾਕਂ ਨ ਹੋਤੀਤਿ ਥੇਰਸ੍ਸ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਖਯਂ ਗਮਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਖੀਰਂ ਪਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਪਕ੍ਕਸਪ੍ਪਿ ਵਿਕਾਲੇ ਕਪ੍ਪਤੀਤਿ ਸਿਦ੍ਧਂ. ਭੇਸਜ੍ਜੇਹੀਤਿ ਯਾਵਜੀਵਿਕਭੇਸਜ੍ਜੇਹਿ. ਕਤਤੇਲਂ ਪੁਰੇਭਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਅਪਚਿਤ੍ਵਾ ਕਤਂ ਏਵ. ਉਣ੍ਹੋਦਕੇਨਾਤਿ ਤਾਪਨਭਾਵਂ ਦੀਪੇਤੀਤਿ ਕੇਚਿ, ਤਂ ਨ ਸੁਨ੍ਦਰਂ. ਨਿਬ੍ਬਟ੍ਟਿਤਤ੍ਤਾਤਿ ਪਿਞ੍ਞਾਕਾਦਿਤੋ. ‘‘ਤੇਲਤ੍ਥਾਯ ਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤ…ਪੇ… ਦੁਕ੍ਕਟਮੇਵਾ’’ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਅਤੇਲਤ੍ਥਾਯ ਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤੇਹਿ, ਸਤ੍ਤਾਹਾਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤੇਹਿਪਿ ਕਤਤੇਲਂ ਕਤਦਿਵਸਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਸਤ੍ਤਾਹਂ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਛਾਯਾ ਦਿਸ੍ਸਤਿ, ਕਰਮਨ੍ਦਂ ਰੁਕ੍ਖਸਾਰੋਤਿ ਕੇਚਿ.

੬੨੩. ਅਵਸਕਸਟੇ ਯਸ੍ਮਾ ਖੀਰਾਦੀਨਿ ਪਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਤੇਲਂ ਪਚਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਕਸਟਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਤੇਲਮੇਵ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਪਕ੍ਕਤੇਲਕਸਟੇ ਵਿਯ ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਾਯਤੀ’’ਤਿ. ਵਸਾਯ ਸਦ੍ਧਿਂ ਪਕ੍ਕਤ੍ਤਾ ਨ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਚੇ? ਵਦਥ, ਭਨ੍ਤੇ, ਨਵਨੀਤੇ ਦਧਿਗੁਲ਼ਿਕਾਤਿਆਦਿਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ. ਮਧੁਮ੍ਹਿ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਕਾਲਿਕਾ ਯਥਾਸਮ੍ਭਵਂ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਾ, ਉਚ੍ਛੁਮ੍ਹਿ ਚ, ਕਥਂ? ਸਮਕ੍ਖਿਕਂ ਸੇਲ਼ਕਂ ਮਧੁ ਯਾਵਕਾਲਿਕਂ. ਅਨੇਲਕਂ ਉਦਕਸਮ੍ਭਿਨ੍ਨਂ ਯਾਮਕਾਲਿਕਂ, ਅਸਮ੍ਭਿਨ੍ਨਂ ਸਤ੍ਤਾਹਕਾਲਿਕਂ, ਮਧੁਸਿਟ੍ਠਂ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਂ ਯਾਵਜੀਵਿਕਂ. ਤਥਾ ਉਚ੍ਛੁ ਵਾ ਰਸੋ ਵਾ ਸਕਸਟੋ ਯਾਵਕਾਲਿਕੋ, ਨਿਕ੍ਕਸਟੋ ਉਦਕਸਮ੍ਭਿਨ੍ਨੋ ਯਾਮਕਾਲਿਕੋ, ਅਸਮ੍ਭਿਨ੍ਨੋ ਸਤ੍ਤਾਹਕਾਲਿਕੋ, ਸੁਕ੍ਖਕਸਟਂ ਯਾਵਜੀਵਿਕਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਕਸ੍ਮਾ? ਉਦਕਸਮ੍ਭੇਦਵਿਸੇਸਤੋ.

ਕਿਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ? ਚਤੂਸੁ ਕਾਲਿਕੇਸੁ ਪੁਬ੍ਬਂ ਪੁਬ੍ਬਂ ਗਰੁਕਂ, ਅਪਰਂ ਅਪਰਂ ਲਹੁਕਂ. ਤੇਸੁ ਚਾਯਂ ਉਦਕਸਮ੍ਭੇਦੋ ਗਰੁਕਂ ਲਹੁਕਂ ਕਰੋਤਿ, ਲਹੁਕਞ੍ਚ ਗਰੁਕਂ. ਅਮ੍ਬਰਸਾਦੀਨਿ ਹਿ ਯਾਵਕਾਲਿਕਤ੍ਤਾ ਗਰੁਕਾਨਿ, ਉਦਕਸਮ੍ਭੇਦੋ ਪਨ ਤਾਨਿ ਅਮ੍ਬਪਾਨਾਦਿਸਮਞ੍ਞਂ ਦਤ੍ਵਾ ਲਹੁਕਾਨਿ ਯਾਮਕਾਲਿਕਾਨਿ ਕਰੋਤਿ. ‘‘ਫਾਣਿਤਂ ਨਾਮ ਉਚ੍ਛੁਮ੍ਹਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਉਚ੍ਛੁਰਸਂ ਉਪਾਦਾਯਾ’’ਤਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਵਚਨਤੋ ਉਚ੍ਛੁਰਸੋ ਸਤ੍ਤਾਹਕਾਲਿਕੋਤਿ ਸਿਦ੍ਧਂ. ਤਤ੍ਥ ‘‘ਉਦਕਸਮ੍ਭੇਦੋ ਤਂ ਯਾਮਕਾਲਿਕਂ ਕਰੋਤੀ’’ਤਿਆਦਿਂ ਬਹੁਂ ਵਤ੍ਵਾ ਯੋਜਿਤਾ.

ਅਪਿਚੇਤ੍ਥ ਉਚ੍ਛੁਰਸੋ ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਉਚ੍ਛੁਰਸ’’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੩੦੦) ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਤ੍ਤਾ ਗੁਲ਼ੋਦਕਂ ਵਿਯ ਉਚ੍ਛੁਰਸਸਾਮਞ੍ਞਤੋ ਉਦਕੇਨ ਅਸਮ੍ਭਿਨ੍ਨੋਪਿ ਅਗਿਲਾਨਸ੍ਸ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਤੇਨੇਵਾਹ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ‘‘ਉਚ੍ਛੁਰਸੋ ਨਿਕਸਟੋ ਪਚ੍ਛਾਭਤ੍ਤਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ (ਮਹਾ. ਅਟ੍ਠ. ੩੦੦). ਅਯਂ ਸਬ੍ਬੋ ਨੋ ਤਕ੍ਕੋਤਿ ਆਚਰਿਯੋ. ਕੇਚਿ ਪਨਾਹੁ ‘‘ਫਾਣਿਤਂ ਨਾਮ ਉਚ੍ਛੁਮ੍ਹਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤ’ਨ੍ਤਿ ਵਚਨਤੋ, ‘ਉਚ੍ਛੁਰਸਂ ਉਪਾਦਾਯਾ’ਤਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਵਚਨਤੋ ਚ ਉਚ੍ਛੁਰਸੋ ਫਾਣਿਤਮੇਵ, ਤਸ੍ਮਾ ਗੁਲ਼ੇ ਵਿਯ ਪਟਿਪਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ. ਕੇਚਿ ‘‘ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਸਤ੍ਤਾਹਕਾਲਿਕੋਵ ਸਮਾਨੋ ‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਉਚ੍ਛੁਰਸ’ਨ੍ਤਿ ਵਿਸੁਂ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਤ੍ਤਾ ਅਸਮ੍ਭਿਨ੍ਨੋਪਿ ਅਗਿਲਾਨਸ੍ਸ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਕੇਚਿ ‘‘ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਵਿਸੁਂ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਤ੍ਤਾ ਏਵ ਸਮ੍ਭਿਨ੍ਨੋ ਵਾ ਅਸਮ੍ਭਿਨ੍ਨੋ ਵਾ ਯਾਮਕਾਲਿਕੋਵ, ਗੁਲ਼ੋਦਕਂ ਪਨ ਸਤ੍ਤਾਹਕਾਲਿਕਮੇਵਾ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਕੇਚਿ ‘‘ਗੁਲ਼ੋਦਕਂ ਵਿਯ ਸੋ ਦੁਵਿਧੋਪਿ ਸਤ੍ਤਾਹਕਾਲਿਕੋਯੇਵਾ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ.

ਤਤ੍ਥਾਯਂ ਪਠਮਾਚਰਿਯਵਾਦੇ ਵਿਚਾਰਣਾ – ਫਾਣਿਤਾਨੁਮਤਿਯਾਯੇਵ ਉਚ੍ਛੁਰਸਾਨੁਮਤਿਯਾ ਸਿਦ੍ਧਿਤੋ ਵਿਸੁਂ ‘‘ਉਚ੍ਛੁਰਸ’’ਨ੍ਤਿ ਉਦ੍ਧਰਿਤ੍ਵਾ ਅਨੁਮਤਿ ਨਿਰਤ੍ਥਿਕਾਤਿ ਆਪਜ੍ਜਤਿ, ਤਥਾ ‘‘ਉਚ੍ਛੁਰਸੋ ਨਿਕਸਟੋ ਪਚ੍ਛਾਭਤ੍ਤਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਪਿ ਨਿਰਤ੍ਥਿਕਾ. ‘‘ਸਤ੍ਤਾਹਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਸਿਯਾਤਿ, ਨ ਚ ਤਥਾ ਸਕ੍ਕਾ ਵਤ੍ਤੁਂ. ਪਚ੍ਛਾਭਤ੍ਤਂ ਵਟ੍ਟਨਕਰਸਾਧਿਕਾਰਤ੍ਤਾਤਿ ਚੇ? ਨ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਅਧਿਕਾਰੇ ਸਤ੍ਤਾਹਕਾਲਿਕਸ੍ਸ ਅਵਤ੍ਤਬ੍ਬਪ੍ਪਸਙ੍ਗਤੋ. ਕਾਲਭੇਦਂ ਅਨਪੇਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਰਸਾਧਿਕਾਰੇ ਓਤਿਣ੍ਣਤ੍ਤਾ ਵੁਤ੍ਤੋਤਿ ਚੇ? ਨ ਸਕ੍ਕਾ ‘‘ਨਿਕਸਟੋ ਸਤ੍ਤਾਹਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤੁਂ. ਪਚ੍ਛਾਭਤ੍ਤਂ ਵਟ੍ਟਨਕਰਸਾਧਿਕਾਰਤ੍ਤਾ ਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਚੇ? ਨ, ਏਵਞ੍ਹਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਤਦਞ੍ਞਰਸੋ ਵਿਯ ਅਯਮ੍ਪਿ ਪਚ੍ਛਾਭਤ੍ਤਮੇਵ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਨ ਤਤੋ ਪਰਨ੍ਤਿ ਆਪਜ੍ਜਤਿ. ਤਤੋ ਪਰਂ ਅਪਰਿਭੋਗਤ੍ਤਾ ‘‘ਪਚ੍ਛਾਭਤ੍ਤਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਚੇ? ਨ, ਯਾਵਕਾਲਿਕਭਾਵਪ੍ਪਸਙ੍ਗਤੋ. ਨ ਸੋ ਪਸਙ੍ਗੋ ਆਭਿਦੋਸਿਕਸ੍ਸਾਪਿ ਉਚ੍ਛੁਰਸਸ੍ਸ ਪਾਕੇਨ ਫਾਣਿਤਾਦਿਭਾਵਪ੍ਪਸਙ੍ਗਤੋ. ਅਯਮੇਵ ਤਤਿਯਚਤੁਤ੍ਥਾਚਰਿਯਵਾਦੇਸੁ ਵਿਚਾਰਣਾ. ਦੁਤਿਯਵਾਦੇ ਵਿਚਾਰਣਾ ਵੁਤ੍ਤਾ, ਵਿਮਦ੍ਦੋ ਪਨੇਤ੍ਥ ਭੇਸਜ੍ਜਕ੍ਖਨ੍ਧਕੇ (ਮਹਾਵ. ੩੦੦) ਆਵਿ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ. ਫਾਣਿਤਂ ਨਾਮ ਉਚ੍ਛੁਮ੍ਹਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਮਧੁਕਤਾਲਨਾਲ਼ਿਕੇਰਫਾਣਿਤਾਦਿਤੋ ਉਕ੍ਕਟਵਤ੍ਥੁਤੋ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਵਤ੍ਥੁਫਾਣਿਤਸ੍ਸ ਵਿਸੇਸਵਚਨਂ, ਤੇਨੇਤਂ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ ‘‘ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਵਤ੍ਥੁਭੂਤਂ ਇਧ ਫਾਣਿਤਂ ਨਾਮ ਉਚ੍ਛੁਮ੍ਹਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਮੇਵ, ਨ ਮਧੁਕਾਦਿਤੋ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ. ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਯਂਕਿਞ੍ਚਿ ਉਚ੍ਛੁਮ੍ਹਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਂ, ਨ ਤਂ ਸਬ੍ਬਂ ਫਾਣਿਤਮੇਵ ਨਾਮਾਤਿ ਸਾਧਿਤਂ ਹੋਤਿ. ਤੇਨੇਵ ਖਨ੍ਧਕੇ ਫਾਣਿਤਂ ਪਠਮਂ ਅਨੁਜਾਨਿਤ੍ਵਾਵ ਪਚ੍ਛਾ ਉਚ੍ਛੁਰਸੋ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤੋ, ਤਥਾ ਤਤ੍ਥੇਵ ਗੁਲ਼ਂ, ਗੁਲ਼ੋਦਕਞ੍ਚ.

ਉਚ੍ਛੁਰਸਂ ਉਪਾਦਾਯ ਅਪਕ੍ਕਾ ਵਾਤਿਆਦਿਮ੍ਹਿ ਪਨ ਯੇਸਂ ਲਦ੍ਧਿ ‘‘ਉਚ੍ਛੁਰਸੋ ਯਾਮਕਾਲਿਕੋ’’ਤਿ. ‘‘ਤੇ ਅਪਕ੍ਕਾ ਵਾਤਿ ਸਾਮਂ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਅਪਕ੍ਕਾ ਵਾ. ਅਵਤ੍ਥੁਕਪਕ੍ਕਾ ਵਾਤਿ ਵਿਨਾ ਵਤ੍ਥੁਨਾ ਪਕ੍ਕਾ ਵਾ’’ਤਿ ਅਤ੍ਥਂ ਵਣ੍ਣਯਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਨ ਯੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਉਚ੍ਛੁਰਸਂ ਉਪਾਦਾਯਾ’’ਤਿ ਇਮਸ੍ਸ ਵਚਨਸ੍ਸ ਪਯੋਜਨਾਭਾਵਪ੍ਪਸਙ੍ਗਤੋ, ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਪਚਨਾਧਿਕਾਰਾਭਾਵਾ. ਸਾਮਪਾਕੋ ਇਧਾਧਿਪ੍ਪੇਤੋਤਿ ਚੇ? ਸਾਮਂ ਅਪਕ੍ਕਸ੍ਸ ਉਚ੍ਛੁਰਸਸ੍ਸ ਤੇਸਂ ਅਤ੍ਤਨੋਮਤਿਯਾ ਫਾਣਿਤਭਾਵਸਿਦ੍ਧਿਤੋ ਚ ਪਰਤੋ ‘‘ਪੁਰੇਭਤ੍ਤਂ ਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤੇਨ ਅਪਰਿਸ੍ਸਾਵਿਤਉਚ੍ਛੁਰਸੇਨ ਕਤਫਾਣਿਤ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਯਦਸ੍ਸਨਤੋ ਚ ਤਂ ਅਯੁਤ੍ਤਂ, ਤਤ੍ਥ ‘‘ਅਪਰਿਸ੍ਸਾਵਿਤਉਚ੍ਛੁਰਸੇਨ ਸਯਂਕਤਂ ਨਿਰਾਮਿਸਮੇਵ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਵਚਨਂ ਯਂ ਤਤ੍ਥ ਕਸਟਂ ਸਾਮਪਾਕਂ ਨ ਜਨੇਤਿ, ਸਵਤ੍ਥੁਕਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤਕਤਂਯੇਵ ਤਂ ਕਰੋਤੀਤਿ ਦੀਪੇਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਪਟਿਗ੍ਗਹੇਤੁਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ ਵਿਕਾਲੇਤਿ ਪੋਰਾਣਾ. ‘‘ਕੋਟ੍ਟਿਤਉਚ੍ਛੁਫਾਣਿਤਂ ‘ਰਜਨਪਾਕਂ ਵਿਯ ਓਲ਼ਾਰਿਕਂ ਸਵਤ੍ਥੁਕਪਕ੍ਕਂ ਨਾਮ ਹੋਤੀ’ਤਿ ਸਞ੍ਞਾਯ ਪੁਰੇਭਤ੍ਤਮੇਵ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਮਹਾਅਟ੍ਠਕਥਾਚਰਿਯਾ ‘‘ਏਵਂ ਫਾਣਿਤਗ੍ਗਹਣਂ ਅਮਧੁਰਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਪਚ੍ਛਾਭਤ੍ਤਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਵਦਿਂਸੁ. ਕਿਂ ਮਧੁਰਤਾਯ, ਅਮਧੁਰਤਾਯ ਵਾਤਿ? ਅਤ੍ਥਮੇਵ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਮਹਾਪਚ੍ਚਰਿਯਂ ਤਥਾ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਉਪਤਿਸ੍ਸਤ੍ਥੇਰੋ ਆਹ ਕਿਰ. ਤਂ ਯੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਉਚ੍ਛੁਤੋ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤੇਨੇਵਾਹ ‘‘ਖਣ੍ਡਸਕ੍ਖਰਂ ਪਨ…ਪੇ… ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ. ‘‘ਤਂ ਖੀਰਘਟੇ ਪਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਪਚਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ਜਲ੍ਲਿਕਾ ਨਾਮ ਫੇਣਾਦਿ.

ਭੇਸਜ੍ਜੋਦਿਸਂ ਵਦਨ੍ਤੇਨ ਇਤਰੇ ਅਤ੍ਥੁਦ੍ਧਾਰਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਾ. ‘‘ਆਹਾਰਤ੍ਥਂ ਫਰਿਤੁਂ ਸਮਤ੍ਥਾਨੀ’’ਤਿ ਖਨ੍ਧਕੇ (ਮਹਾਵ. ੨੬੦) ‘‘ਯਂ ਭੇਸਜ੍ਜਞ੍ਚੇਵ ਅਸ੍ਸ ਭੇਸਜ੍ਜਸਮ੍ਮਤਞ੍ਚ ਲੋਕਸ੍ਸ, ਆਹਾਰਤ੍ਥਞ੍ਚ ਫਰੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਏਤ੍ਥ ਵਿਚਾਰਣਾ ਭੇਸਜ੍ਜਕ੍ਖਨ੍ਧਕੇ ਆਵਿ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ.

੬੨੪. ਦ੍ਵਾਰਵਾਤਪਾਨਕਵਾਟਾਨੀਤਿ ਦ੍ਵਾਰਸ੍ਸ ਚ ਵਾਤਪਾਨਾਨਞ੍ਚ ਕਵਾਟਾਨਿ. ਕਸਾਵਪਕ੍ਖੇਪਮਤ੍ਤੇਨ ਹਿ ਤਾਨਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਭਾਵਂ ਪਰਿਚ੍ਚਜਿਤਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਮਕ੍ਖੇਤਬ੍ਬਾਨੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਕਸਾਵੋ ਨਾਮ ਕਨਕਲਮ੍ਬਾਦੀਨਿਪੀ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਅਧਿਟ੍ਠੇਤੀਤਿ ‘‘ਇਦਾਨਿ ਅਜ੍ਝੋਹਰਣੀਯਂ ਨ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ, ਬਾਹਿਰਪਰਿਭੋਗੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤਿ. ਇਧ ‘‘ਵਿਕਪ੍ਪੇਤੀ’’ਤਿ ਪਦਂ ਨਤ੍ਥਿ. ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਮ੍ਪਿ ਮੁਖਾਰੁਲ਼੍ਹਿਯਾ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਇਮਂ ਨਵਨੀਤਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਮੀ’’ਤਿ ਅਵਤ੍ਤਬ੍ਬਤੋ.

੬੨੫. ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤੁਂ ਪਨ ਨ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਵਿਸ੍ਸਾਸਾਭਾਵਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਸਚੇ ਸਵਿਸ੍ਸਾਸੋ, ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ‘‘ਪਰਿਭੁਞ੍ਜ ਤ੍ਵ’’ਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਿਤਂ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਉਭਿਨ੍ਨਂ ਅਨਾਪਤ੍ਤੀਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ. ਸਚੇ ਨ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਿਤਂ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਹੋਤੀਤਿ ਸਿਦ੍ਧਂ. ਤਸ੍ਮਾ ਉਭਿਨ੍ਨਂ ਸਨ੍ਤਕਂ ਚੀਵਰਂ ਅਞ੍ਞਤਰੇਨ ਸਮ੍ਮੁਖੀਭੂਤੇਨ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤਬ੍ਬਂ. ਨੋ ਚੇ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤਿ, ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਂ ਹੋਤੀਤਿਪਿ ਯੁਜ੍ਜਤਿ. ਕਾਕਨਿਕਮਤ੍ਤਞ੍ਚੇ ਮੂਲਂ ਅਦਿਨ੍ਨਂ, ‘‘ਨ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨੁਪਗਂ…ਪੇ… ਸਕਭਾਵਂ ਨ ਉਪੇਤੀ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਏਤਂ ਸਦਿਸਂ ਨ ਹੋਤਿ, ਆਭਿਧਮ੍ਮਿਕਗਣਾਨਂ ਦਿਨ੍ਨਂ ਵਿਯ ਚ ਨ ਹੋਤਿ. ਕਸ੍ਮਾ? ਆਭਿਧਮ੍ਮਿਕਾ ਹਿ ਅਨੁਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾਪਿ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਪਚ੍ਛਾ ਆਭਿਧਮ੍ਮਿਕਭੂਤਾਨਮ੍ਪਿ ਤਂ ਸਾਧਾਰਣਂ ਹੋਤੀਤਿ. ਏਤ੍ਥ ਦ੍ਵੇਪਿ ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾ ਏਵ, ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਤਤ੍ਥ ਯਥਾਕਾਮਕਰਣੀਯਤਾ ਅਤ੍ਥਿ ਮਮਤ੍ਤਞ੍ਚ, ਨ ਏਵਂ ਤਦਞ੍ਞੇਸਂ ਸਾਧਾਰਣਂ, ਨ ਚ ਦ੍ਵੇ ਤਯੋ ਭਿਕ੍ਖੂ ‘‘ਏਕਤੋ ਵਸ੍ਸਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਰਕ੍ਖਤਿ ਤਾਵ. ‘‘ਅਵਿਭਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਅਨਾਪਤ੍ਤੀ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਚ ਇਦਂ ਸਦਿਸਂ, ਯੇਨ ਮੂਲੇਨ ਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤਂ, ਤਸ੍ਸ ਸਚੇ ਇਤਰੋ ਦੇਤਿ, ਸੋ ਵਾ ਤਂ ਇਤਰਸ੍ਸ ਦੇਤਿ, ਸਤਿ ਪਟਿਗ੍ਗਹਣੇ ਸਤ੍ਤਾਹਾਤਿਕ੍ਕਮੇ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਤ੍ਤਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਂ ਚੀਵਰਂ ਦ੍ਵੀਸੁ ਸਮ੍ਮੁਖੀਭੂਤੇਨ ਏਕੇਨ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤਬ੍ਬਂ. ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਏਤ੍ਥ ਪਯੋਗੋ ਨ ਦਿਸ੍ਸਤਿ ਸਮਾਨਪਰਿਕ੍ਖਾਰਾਨਂ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਪਯੋਗਾਭਾਵਤੋ, ਤਥਾਪਿ ਸਮਾਨਸਬ੍ਬਭਣ੍ਡਕਾਨਂ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਤੇਲਾਦਿ ਯੇਨ ਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤਂ, ਤਸ੍ਸ ਕਾਲਾਤਿਕ੍ਕਮੇ ਆਪਤ੍ਤਿਸਮ੍ਭਵਤੋ, ਅਨਧਿਟ੍ਠਾਨੇ ਦੁਲ੍ਲਭਵਿਸੇਸਹੇਤੁਤ੍ਤਾ ਚ ‘‘ਅਧਿਟ੍ਠਾਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਂ ਅਯੁਤ੍ਤਂ ਪਤ੍ਤਚੀਵਰਸਤ੍ਤਾਹਕਾਲਿਕਾਨਂ ਅਸਦਿਸਵਿਧਾਨਤ੍ਤਾ. ਏਤ੍ਥ ਪਤ੍ਤਚੀਵਰਞ੍ਹਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਨ੍ਤਕਭਾਵਂ ਉਪਗਤਮੇਵ ਅਨਧਿਟ੍ਠਹਨ੍ਤਸ੍ਸ ਕਾਲਾਤਿਕ੍ਕਮੇ ਆਪਤ੍ਤਿ, ਸਤ੍ਤਾਹਕਾਲਿਕਂ ਪਨ ਪਰਸਨ੍ਤਕਸਾਧਾਰਣਮ੍ਪਿ ਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤਂ ਪਟਿਗ੍ਗਾਹਕਸ੍ਸ ਕਾਲਾਤਿਕ੍ਕਮੇ ਆਪਤ੍ਤਿਕਰਂ. ਪਟਿਗ੍ਗਹਣਞ੍ਚੇਤ੍ਥ ਪਮਾਣਂ, ਨ ਤਤ੍ਥ ਸਕਸਨ੍ਤਕਤਾ, ਸਤ੍ਤਾਹਕਾਲਿਕਞ੍ਚ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਂ, ਸਬ੍ਬੇਸਮ੍ਪਿ ਅਨਜ੍ਝੋਹਰਣੀਯਂ. ਪਤ੍ਤਚੀਵਰਂ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਤੋ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ. ਇਦਞ੍ਚ ਕਾਲਾਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਮ੍ਪਿ ਨਿਸ੍ਸਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਛਾ ਲਦ੍ਧਂ ਕਪ੍ਪਤਿ. ਪਤ੍ਤਚੀਵਰਂ ਪਨ ਤਂ ਤਸ੍ਸ ਵਿਨਯਕਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਕਪ੍ਪਤੀਤਿ. ਅਵਿਭਤ੍ਤਸ੍ਸਪਿ ਇਮਸ੍ਸ ਦਾਨਂ ਰੁਹਤਿ, ਨ ਪਤ੍ਤਚੀਵਰਸ੍ਸ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ‘‘ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਸਨ੍ਤਕਂ ਹੋਤਿ…ਪੇ… ਸਚੇਪਿ ਅਵਿਭਜਿਤ੍ਵਾ ਸਦ੍ਧਿਵਿਹਾਰਿਕਾਦੀਨਂ ਦੇਨ੍ਤਿ, ਅਦਿਨ੍ਨਮੇਵ ਹੋਤੀ’’ਤਿ. ਯਸ੍ਸ ਦਾਨਮੇਵ ਨ ਰੁਹਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਕੁਤੋ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਂ. ਏਕੋ ਚੇ ਪਤ੍ਤਚੀਵਰਂ ਦਸਮੇ ਦਿਵਸੇ ਇਤਰਸ੍ਸ ਦੇਤਿ. ਤਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਸੋ ਦਸ ਦਿਵਸੇ ਪਰਿਹਰਿਤੁਂ ਲਭਤਿ, ਨ ਤਥਾ ਸਤ੍ਤਾਹਕਾਲਿਕਨ੍ਤਿ ਸਬ੍ਬਥਾ ਉਪਪਰਿਕ੍ਖਿਯਮਾਨਂ ਸਰਿਕ੍ਖਂ ਨਕ੍ਖਮਤੀਤਿ ਨ ਤਂ ਸਾਰਤੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਆਚਰਿਯਸ੍ਸ ਤਕ੍ਕੋ. ‘‘ਵਿਨਯਕਮ੍ਮਵਸੇਨ ਪਨ ਅਨਿਸ੍ਸਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਸਹਸਾ ਵਿਰੁਜ੍ਝਿਤ੍ਵਾ ਕਸ੍ਸਚਿ ਪਰਿਚ੍ਚਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਪੁਨ ਪਟਿਲਭਿਤ੍ਵਾ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤੁਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਸਚੇ ਦੇਸਨ੍ਤਰਿਤਂ, ਸਮੁਦ੍ਦਨ੍ਤਰਿਤਂ ਵਾ ਚੀਵਰਂ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਂ ਜਾਤਂ, ਤਂ ਇਧ ਠਿਤੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਏਕਸ੍ਸ ਵਨ੍ਤੇਨ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਚਤ੍ਤਂ ਕਤ੍ਵਾ ਅਨਪੇਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਦੇਸੇਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਵਿਸ੍ਸਾਸੇਨ ਪੁਨ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤਬ੍ਬਂ, ‘‘ਪਤ੍ਤਾਦੀਸੁ ਚ ਅਯਮੇਵ ਨਯੋ’’ਤਿ ਚ ਵੁਤ੍ਤਂ, ‘‘ਤਾਲਨਾਲ਼ਿਕੇਰਫਾਣਿਤਮ੍ਪਿ ਸਤ੍ਤਾਹਕਾਲਿਕਂ ਏਵਾ’’ਤਿ ਚ. ‘‘ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਸਨ੍ਤਕਂ ਏਕੇਨ ਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤਂ ਸਤ੍ਤਾਹਕਾਲਿਕਂ ਸਤ੍ਤਾਹਾਤਿਕ੍ਕਮੇ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਨ ਕਰੋਤਿ, ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤੁਂ ਪਨ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਨ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਚ ‘‘ਪਰਸਨ੍ਤਕਂ ਪਟਿਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਠਪਿਤੇਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ’’ਤਿ ਚ ਕੇਚਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਦੁਕ੍ਕਟਵਤ੍ਥੁਭੂਤਂ ਸਪ੍ਪਿਆਦਿ ਨਿਸ੍ਸਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬਂ ਪੁਨ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਵਿਧਾਨਂ ਨ ਦਿਸ੍ਸਤੀਤਿ.

ਭੇਸਜ੍ਜਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੪. ਵਸ੍ਸਿਕਸਾਟਿਕਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੬੨੭. ‘‘ਏਕਮੇਵ ਕਤ੍ਵਾ’’ਤਿ ਵਚਨੇਨ ਵਸ੍ਸਿਕਸਾਟਿਕਲਕ੍ਖਣੇਨ ਞਾਤਕਾਨਮ੍ਪਿ ਸਤੁਪ੍ਪਾਦਂ ਕਰੋਨ੍ਤੇਨ ਏਕਮੇਵ ਗਹੇਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਧਮ੍ਮਸਿਰਿਤ੍ਥੇਰੋ. ਚਤੁਬ੍ਬਿਧਂ ਖੇਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਤਿਵਿਧਂ ਦਿਸ੍ਸਤਿ, ਤਂ ਪਨ ਏਵਂ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ, ਯਸ੍ਮਿਂ ਖੇਤ੍ਤੇ ਪਰਿਯੇਸਿਤੁਂ ਲਭਤਿ, ਤਂ ਪਰਿਯੇਸਨਖੇਤ੍ਤਂ ਨਾਮ, ‘‘ਏਵਂ ਕਰਣਨਿਵਾਸਨਾਧਿਟ੍ਠਾਨਖੇਤ੍ਤਾਨਿਪੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਏਤ੍ਥ ਪਚ੍ਛਿਮੇਨ ਪੁਰਿਮਗ੍ਗਾਹੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ, ਨ ਪੁਰਿਮੇਨ ਪਚ੍ਛਿਮਗ੍ਗਾਹੋ, ਯਥਾਲਾਭਨ੍ਤਿ ਆਚਰਿਯੋ. ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਖੇਤ੍ਤੇਨ ਪਚ੍ਛਿਮੇਨ ਪੁਰਿਮਾਨਂ ਤਿਣ੍ਣਂ ਗਾਹੋ ਹੋਤਿ, ਤਥਾ ਨਿਵਾਸਨਖੇਤ੍ਤੇਨ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਪੁਰਿਮਾਨਂ. ਕਰਣਖੇਤ੍ਤੇਨ ਪਨ ਏਕਸ੍ਸੇਵ ਪੁਰਿਮਸ੍ਸ ਗਾਹੋ ਹੋਤੀਤਿ. ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਕਰਣਖੇਤ੍ਤਨਿਵਾਸਨਖੇਤ੍ਤਾਨਂ ਕਾਲਤੋ ਨਾਨਤ੍ਤਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਕਿਰਿਯਤੋ ਪਨ ‘‘ਅਟ੍ਠਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਨਿਵਾਸੇਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਪਾਲ਼ਿਵਚਨਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਦ੍ਵਿਧਾ ਕਤ੍ਵਾ ਵੁਤ੍ਤਂ ਅਞ੍ਞਤਰਾਭਾਵੇਨ, ਤਦਤ੍ਥਸਿਦ੍ਧਿਤੋ ਚ, ਕਥਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਨਾਨਤ੍ਤਂ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਪਞ੍ਞਾਯਤੀਤਿ ਚੇ? ਪਾਲ਼ਿਤੋ, ‘‘ਅਡ੍ਢਮਾਸੋ ਸੇਸੋ ਗਿਮ੍ਹਾਨਨ੍ਤਿ ਕਤ੍ਵਾ ਨਿਵਾਸੇਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਹਿ ਪਾਲ਼ਿ, ਤਥਾ ਮਾਤਿਕਾਟ੍ਠਕਥਾਤੋ (ਕਙ੍ਖਾ. ਅਟ੍ਠ. ਵਸ੍ਸਿਕਸਾਟਿਕਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ) ਚ.

ਤਥਾਹ ‘‘ਪਚ੍ਛਿਮੋ ਅਡ੍ਢਮਾਸੋ ਕਰਣਨਿਵਾਸਨਖੇਤ੍ਤਮ੍ਪੀ’’ਤਿ, ਇਮਿਨਾ ਨਯੇਨ ਤਿਵਿਧਮੇਵ ਖੇਤ੍ਤਨ੍ਤਿਪਿ ਸਿਦ੍ਧਂ. ਸਮਨ੍ਤਪਾਸਾਦਿਕਾਯਂ ਪਨ ਕਤ੍ਥਚਿ ਪੋਤ੍ਥਕੇ ‘‘ਜੇਟ੍ਠਮੂਲਪੁਣ੍ਣਮਾਸਿਯਾ ਪਚ੍ਛਿਮਪਾਟਿਪਦਦਿਵਸਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਯਾਵ ਕਾਲ਼ਪਕ੍ਖੁਪੋਸਥੋ, ਅਯਮੇਕੋ ਅਦ੍ਧਮਾਸੋ ਪਰਿਯੇਸਨਖੇਤ੍ਤਞ੍ਚੇਵ ਕਰਣਖੇਤ੍ਤਞ੍ਚ. ਏਤਸ੍ਮਿਞ੍ਹਿ ਅਨ੍ਤਰੇ ਵਸ੍ਸਿਕਸਾਟਿਕਂ ਅਲਦ੍ਧਂ ਪਰਿਯੇਸਿਤੁਂ, ਲਦ੍ਧਂ ਕਾਤੁਞ੍ਚ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਨਿਵਾਸੇਤੁਂ, ਅਧਿਟ੍ਠਾਤੁਞ੍ਚ ਨ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਪਾਠੋ ਦਿਸ੍ਸਤਿ, ਸੋ ਅਪਾਠੋ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਪਾਲ਼ਿਮਾਤਿਕਾਟ੍ਠਕਥਾਵਿਰੋਧਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਤ੍ਥ ‘‘ਅਲਦ੍ਧਂ ਪਰਿਯੇਸਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਕਾਤੁਂ, ਨਿਵਾਸੇਤੁਂ, ਅਧਿਟ੍ਠਾਤੁਞ੍ਚ ਨ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਪਾਠੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਏਵਂ ਤਾਵ ਪਚ੍ਛਿਮੇਨ ਪੁਰਿਮਗ੍ਗਾਹਸਿਦ੍ਧਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ, ਨ ਪੁਰਿਮੇਨ ਕਰਣਖੇਤ੍ਤਾਦੀਨਂ ਗਾਹੋ ਸਮ੍ਭਵਤਿ. ‘‘ਮਾਸੋ ਸੇਸੋ ਗਿਮ੍ਹਾਨਨ੍ਤਿ ਵਸ੍ਸਿਕਸਾਟਿਕਚੀਵਰਂ ਪਰਿਯੇਸਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਤਕਮੇਵ ਹਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਨ, ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ‘‘ਅਯਮੇਕੋ ਅਦ੍ਧਮਾਸੋ ਪਰਿਯੇਸਨਖੇਤ੍ਤਞ੍ਚੇਵ ਕਰਣਖੇਤ੍ਤਞ੍ਚਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾਤਿ ਚੇ? ਨ, ਤਸ੍ਸ ਲੇਖਨਦੋਸਤ੍ਤਾ, ਤਥਾ ਸਾਧਿਤਂ. ਕਰਣਖੇਤ੍ਤੇਨ ਪਨ ਨਿਵਾਸਨਖੇਤ੍ਤਗ੍ਗਾਹੋ ਅਤ੍ਥਿ ਕਾਲਨਾਨਤ੍ਤਾਭਾਵਤੋ, ਤੇਨੇਵ ਪੁਬ੍ਬੇ ਯਥਾਲਾਭਗ੍ਗਹਣਂ ਕਤਂ, ਤਥਾ ਚ ਸਾਧਿਤਮੇਵ, ਨ ਭੇਦੋ ਪਨਤ੍ਥਿ, ਪਯੋਜਨਂ ਵੁਤ੍ਤਮੇਵ. ਨਿਵਾਸਨਕ੍ਖੇਤ੍ਤੇਨ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਕ੍ਖੇਤ੍ਤਗ੍ਗਾਹੋ ਨਤ੍ਥਿ ਏਵ, ਨ ਹਿ ਪੁਰਿਮੇਨ ਪਚ੍ਛਿਮਗ੍ਗਾਹੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਨ ਪਾਲ਼ਿਵਿਰੋਧਤੋਤਿ ਚੇ? ਨ, ਤਦਤ੍ਥਾਜਾਨਨਤੋ. ‘‘ਮਾਸੋ ਸੇਸੋ ਗਿਮ੍ਹਾਨਨ੍ਤਿ ਅਦ੍ਧਮਾਸੋ ਸੇਸੋ ਗਿਮ੍ਹਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਇਤਿ-ਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਹਿ ਇਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਪਰਤੋ ਆਪਤ੍ਤਿਖੇਤ੍ਤਦਸ੍ਸਨਤੋ ਇਤਰਸ੍ਸ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿਖੇਤ੍ਤਭਾਵੋ ਦਸ੍ਸਿਤੋਵ ਹੋਤਿ. ਦਿਨ੍ਨਪੁਬ੍ਬਤੋਪਿ ਞਾਤਕਪਵਾਰਿਤਟ੍ਠਾਨਤੋ ਨਿਪ੍ਫਾਦੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਂ ਪਿਟ੍ਠਿਸਮਯਤ੍ਤਾ, ਪਕਤਿਯਾ ਵਸ੍ਸਿਕਸਾਟਿਕਦਾਯਕਾ ਨਾਮ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਵਾ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਵਾ ਅਪਵਾਰੇਤ੍ਵਾ ਅਨੁਸਂਵਚ੍ਛਰਂ ਦੇਨ੍ਤਾ, ਤਤ੍ਥ ਸਤੁਪ੍ਪਾਦੋਵ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਵਤ੍ਤਭੇਦੇ ਦੁਕ੍ਕਟਨ੍ਤਿ ਤਦਞ੍ਞੇਸੁ.

‘‘ਸਚੇ ਕਤ…ਪੇ… ਵਸ੍ਸੂਪਨਾਯਿਕਦਿਵਸੇ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤਬ੍ਬਾ…ਪੇ… ਛ ਮਾਸੇ ਪਰਿਹਾਰਂ ਲਭਤੀ’’ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਅਨ੍ਤੋਵਸ੍ਸੇਪਿ ਯਾਵ ਵਸ੍ਸਾਨਸ੍ਸ ਪਚ੍ਛਿਮਦਿਵਸਾ ਅਕਤਾ ਪਰਿਹਾਰਂ ਲਭਤੀਤਿ ਦੀਪਿਤਂ ਹੋਤਿ. ਕਸ੍ਮਾ ਨ ਵਿਚਾਰਿਤਨ੍ਤਿ ਚੇ? ਅਤ੍ਥਾਪਤ੍ਤਿਸਿਦ੍ਧਤ੍ਤਾ. ‘‘ਛ ਮਾਸੇ ਪਰਿਹਾਰਂ ਲਭਤੀ’’ਤਿ ਵਚਨੇਨ ਅਕਤਾ ਲਭਤੀਤਿ ਸਿਦ੍ਧਮੇਵ, ਤਂ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਸਿਦ੍ਧਂ, ਸਰੂਪੇਨ ਪਨ ਅਨਾਗਤਤ੍ਤਾ ਸਰੂਪੇਨ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ, ਦੁਸ੍ਸਦ੍ਧਾਪਯਤ੍ਤਾ ਉਪਪਤ੍ਤਿਤੋ ਦਸ੍ਸੇਤੁਞ੍ਚ ਇਦਮਾਰਦ੍ਧਂ ਆਚਰਿਯੇਨ, ‘‘ਯਥਾ ਚੇਤ੍ਥ, ਏਵਂ ਕਥਿਨਬ੍ਭਨ੍ਤਰੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਚੀਵਰਮ੍ਪਿ ਹੇਟ੍ਠਾ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਪਟਿਪਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਅਨੁਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਂ ਦੁਵੁਤ੍ਤਂ ਤਤ੍ਥੇਵ ਪੁਬ੍ਬਾਪਰਵਿਰੋਧਤੋ. ਯਞ੍ਚੇਤ੍ਥ ਅਟ੍ਠਕਥਾਵਚਨਂ ਸਾਧਕਤ੍ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਂ ਤਮਤ੍ਥਂ ਨ ਸਾਧੇਤਿ. ‘‘ਯਦਿ ਨਪ੍ਪਹੋਤਿ ਯਾਵ ਕਤ੍ਤਿਕਪੁਣ੍ਣਮਾ ਪਰਿਹਾਰਂ ਲਭਤੀ’’ਤਿ ਵਚਨਂ ਅਪ੍ਪਹੋਨ੍ਤਸ੍ਸ ਯਾਵ ਕਤ੍ਤਿਕਪੁਣ੍ਣਮਾ ਤਾਵ ਪਰਿਹਾਰਖੇਤ੍ਤਂ, ਤਤੋ ਪਰਂ ਏਕਦਿਵਸੋਪਿ ਨ ਹੋਤੀਤਿ ਦੀਪੇਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਪ੍ਪਹੋਨਕਭਾਵੇਨ ਅਕਤਾਵ ਯਾਵ ਕਤ੍ਤਿਕਪੁਣ੍ਣਮਾ ਪਰਿਹਾਰਂ ਲਭਤਿ, ਤਤੋ ਪਰਂ ਨ ਲਭਤੀਤਿ ਸਿਦ੍ਧਂ. ਤਥਾ ਤਦੇਵ ਵਚਨਂ ਕਤਪਰਿਹਾਰਂ ਨ ਲਭਤੀਤਿ ਦੀਪੇਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਕਤ੍ਤਿਕਪੁਣ੍ਣਮਦਿਵਸੇਯੇਵ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤਬ੍ਬਾ. ‘‘ਅਪ੍ਪਹੋਨ੍ਤੇ ਦਸਾਹੇ ਅਨ੍ਤੋਵਸ੍ਸੇ ਕਰਣਪਰਿਯੋਸਾਨਂਯੇਵ ਪਮਾਣ’’ਨ੍ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ.

ਏਤ੍ਥਾਹ – ‘‘ਏਕਾਹਦ੍ਵੀਹਾਦਿਵਸੇਨਾ’’ਤਿਆਦਿ ਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ. ਕਸ੍ਮਾ? ਗਿਮ੍ਹਦਿਵਸਾਨਂ ਅਨਧਿਟ੍ਠਾਨਕਾਲਤ੍ਤਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਏਵ ‘‘ਅਨ੍ਤੋਦਸਾਹੇ ਵਾ ਤਦਹੇਯੇਵ ਵਾ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤਬ੍ਬਾ’ਤਿ ਚ ਸਾਮਞ੍ਞਤੋ ਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਗਿਮ੍ਹਦਿਵਸਾਨਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਖੇਤ੍ਤਭਾਵਪ੍ਪਸਙ੍ਗਤੋ’’ਤਿ. ਏਤ੍ਥ ਵੁਚ੍ਚਤਿ – ਨ, ਤਦਤ੍ਥਾਜਾਨਨਤੋ. ਦਸਾਹਾਨਾਗਤਾਯ ਵਸ੍ਸੂਪਨਾਯਿਕਾਯ ਗਿਮ੍ਹਦਿਵਸਾ ਦਸਾਹਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਪਠਮਦਿਵਸੇ ਚ ਲਦ੍ਧਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ ਵਸ੍ਸਿਕਸਾਟਿਕਾ ਦਸਾਹਾਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਾਪਿ ਵਸ੍ਸੂਪਨਾਯਿਕਦਿਵਸਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਖੇਤ੍ਤਂ ਅਪ੍ਪਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਨ ਚ ਤਾਵ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਂ ਹੋਤਿ, ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਚੇਤਂ ‘‘ਵਸ੍ਸੂਪਨਾਯਿਕਤੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ਦਸਾਹਾਤਿਕ੍ਕਮੇਪਿ ਅਨਾਪਤ੍ਤੀ’’ਤਿ.

ਅਨ੍ਤੋਦਸਾਹੇ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤਬ੍ਬਾਤਿ ਇਦਂ ਨ ਅਵਿਸੇਸੇਨ ਏਤਸ੍ਮਿਂ ਅਨ੍ਤਰੇ ਗਿਮ੍ਹਦਿਵਸੇਪਿ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਇਮਮਤ੍ਥਂ ਦੀਪੇਤੁਂ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਕਿਨ੍ਤੁ ਗਿਮ੍ਹਦਿਵਸੇ ਚੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ, ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਖੇਤ੍ਤੇ ਚ ਅਨ੍ਤੋਦਸਾਹਂ ਹੋਤਿ, ਅਨ੍ਤੋਦਸਾਹੇ ਖੇਤ੍ਤੇਯੇਵ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤਬ੍ਬਾ, ਨ ਖੇਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਕਤ੍ਵਾ ਦਸਾਹਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਦੀਪੇਤੁਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਕਸ੍ਮਾ? ਗਿਮ੍ਹਦਿਵਸਾਨਮ੍ਪਿ ਗਣਨੂਪਗਤ੍ਤਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਖੇਤ੍ਤਦਿਵਸੇਪਿ ਗਣੇਤ੍ਵਾ ਖੇਤ੍ਤੇ ਏਵ ‘‘ਅਨ੍ਤੋਦਸਾਹੇ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤਬ੍ਬਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤੀਤਿ.

ਵਸ੍ਸਿਕਸਾਟਿਕਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੫. ਚੀਵਰਅਚ੍ਛਿਨ੍ਦਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੬੩੨. ਸਾਮਨ੍ਤਿ ਸਕਸਞ੍ਞਿਤਾਨਿਯਮਨਤ੍ਥਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਸਕਸਞ੍ਞਿਤਾਯੇਵ ਹਿ ਅਚ੍ਛਿਨ੍ਦਾਪਨਅਚ੍ਛਿਨ੍ਦਨੇਸੁ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਮੂਲਙ੍ਗਨਿਦਸ੍ਸਨਮੇਤਂ. ‘‘ਚੀਵਰ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ‘‘ਅਚੀਵਰਂ ਅਚ੍ਛਿਨ੍ਦਨ੍ਤਸ੍ਸ ਨ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਮੇਵ ਹੋਤਿ. ‘‘ਦਤ੍ਵਾਤਿ ਦਤ੍ਵਾ ਵਾ ਦਾਪੇਤ੍ਵਾ ਵਾ’’ਤਿ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਪਦਭਾਜਨਂ ਯੁਜ੍ਜਤਿ, ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਪਨ ਸਨ੍ਤਕਂ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਦਾਪੇਤ੍ਵਾ ਤਂ ਸਯਂ ਵਾ ਅਚ੍ਛਿਨ੍ਦੇਯ੍ਯ, ਤੇਨੇਵ ਵਾ ਅਚ੍ਛਿਨ੍ਦਾਪੇਯ੍ਯਾਤਿ ਅਨਿਟ੍ਠਪ੍ਪਸਙ੍ਗਭਯਾ ਨ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਅਤ੍ਥਤੋ ਪਨ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਨ੍ਤਕਂ ਅਞ੍ਞੇਨ ਸਦ੍ਧਿਵਿਹਾਰਿਕਾਦਿਨਾ ਦਾਪੇਤ੍ਵਾ, ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਕਂ ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਵਿਸ੍ਸਾਸਾ ਦਾਪੇਤ੍ਵਾ ਤਂ ਅਚ੍ਛਿਨ੍ਦੇਯ੍ਯ ਵਾ ਅਚ੍ਛਿਨ੍ਦਾਪੇਯ੍ਯ ਵਾ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ, ਤਞ੍ਚ ਖੋ ਅਨਪੇਕ੍ਖੋ ਦਤ੍ਵਾ. ਯਦਿ ਏਵਂ ‘‘ਚਜਿਤ੍ਵਾ ਦਿਨ੍ਨਂ ਅਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੋ ਭਣ੍ਡਗ੍ਘੇਨ ਕਾਰੇਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ ਇਦਂ ਕਿਨ੍ਤਿ ਚੇ? ਸਕਸਞ੍ਞਾਯ ਅਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਞਾਯ ਥੇਯ੍ਯਾਯ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤੇਨੇਵ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਸਕਸਞ੍ਞਾਯ ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ ਪਨਸ੍ਸ ਪਾਰਾਜਿਕਂ ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿ, ਅਪਿਚ ‘‘ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ ਸੋ ਵਾ ਦੇਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਵਾ ਵਿਸ੍ਸਸਨ੍ਤੋ ਗਣ੍ਹਾਤੀ’’ਤਿ ਵਚਨਤੋਪਿ ਤਂ ਸਿਦ੍ਧਮੇਵ. ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਤਾਵਕਾਲਿਕਂ ਕਤ੍ਵਾ ਦਿਨ੍ਨਂ ਅਚ੍ਛਿਨ੍ਦਨ੍ਤਸ੍ਸ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ ਸਾਧਿਤਾ ਹੋਤਿ. ‘‘ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਉਪਜ੍ਝਂ ਗਣ੍ਹਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿਆਦਿਵਚਨਂ ਸਾਮਣੇਰਸ੍ਸ ਦਾਨਂ ਦੀਪੇਤਿ, ਤਞ੍ਚ ਇਧ ਨਾਧਿਪ੍ਪੇਤਂ. ਪਾਲ਼ਿਯਂ (ਪਾਰਾ. ੬੩੩-੬੩੪) ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੇ ਤਿਕਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਂ ਵਿਯ ਅਨੁਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੇ ਤਿਕਦੁਕ੍ਕਟਮ੍ਪਿ ਆਗਤਨ੍ਤਿ ਚੇ? ਨ, ਤਦਧਿਪ੍ਪਾਯਾਜਾਨਨਤੋ. ਅਨੁਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਕਾਲੇ ਏਵਂ ਦਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਕੁਪਿਤੋ ਚੇ ਅਚ੍ਛਿਨ੍ਦਤਿ, ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸੇਵ ਵਾ ‘‘ਸਿਕ੍ਖਂ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾਯ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਸ੍ਸ ਦਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਅਚ੍ਛਿਨ੍ਦਤਿ ਚੇ, ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਨ੍ਤਿ ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ.

੬੩੩. ਸਕਿਂ ਆਣਤ੍ਤੋ ਬਹੁਕਮ੍ਪਿ ਅਚ੍ਛਿਨ੍ਦਤਿ, ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਨ੍ਤਿ ਏਕਬਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਏਕਂ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਂ, ਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯੇਤਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਆਣਤ੍ਤੋ ਬਹੂਨਿ ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਏਕਂ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯ’’ਨ੍ਤਿ. ਮਾਤਿਕਾਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਪਨ ‘‘ਵਤ੍ਥੁਗਣਨਾਯ ਆਪਤ੍ਤਿਯੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਂ ਆਣਤ੍ਤਿਯਾ ਬਹੁਤ੍ਤਾ ‘‘ਸਬ੍ਬਾਨਿ ਗਣ੍ਹਾ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਸ੍ਸ ਗਾਹਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤੇਨੇਵ ਤਤ੍ਥ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਏਕਵਾਚਾਯ ਸਮ੍ਬਹੁਲਾ ਆਪਤ੍ਤਿਯੋ’’ਤਿ. ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇ ਪਾਲ਼ਿਵਚਨਂ, ਅਟ੍ਠਕਥਾਵਚਨਦ੍ਵਯਞ੍ਚ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਸਮੇਤਿ, ਪਰਸਨ੍ਤਕਮ੍ਪਿ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਂ ਹੋਤਿ ਪਂਸੁਕੂਲਞ੍ਚ, ਤੇਨ ‘‘ਦੁਸ੍ਸਨ੍ਤੇ ਬਦ੍ਧਰੂਪਿਯਂ ਵਿਯਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਂ ਤਦਤ੍ਥਨਿਯਮਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਯਥਾਵਛਾਦਿਤਂ ਅਚ੍ਛਿਨ੍ਦਨਚਿਤ੍ਤੇਨ ਸਚਿਤ੍ਤਕਂ, ਵਚੀਕਮ੍ਮਂ ਪਨ ਕੇਵਲਂ ਅਚ੍ਛਿਨ੍ਦਾਪੇਨ੍ਤਸ੍ਸੇਵ ‘‘ਦੇਹੀ’’ਤਿ ਬਲਕ੍ਕਾਰੇਨ ਗਣ੍ਹਤੋਪਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ, ਤਂ ਨ ਯੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ ਸੋ ਵਾ ਦੇਤੀ’’ਤਿ ਵਚਨਤੋ. ‘‘ਤੁਟ੍ਠੋ ਵਾ ਦੁਟ੍ਠੋ ਵਾ ਦੇਤਿ, ਅਨਾਪਤ੍ਤਿਯੇਵਾ’’ਤਿ ਮਾਤਿਕਾਟ੍ਠਕਥਾਵਚਨਤੋ ਵਾਤਿ ਚੇ? ਨ, ਉਭਯਤ੍ਥ ਅਤ੍ਤਨੋ ਰੁਚਿਯਾ ਦਾਨਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ, ਪਸਯ੍ਹਾਵਹਾਰੇ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿਪ੍ਪਸਙ੍ਗਤੋ ਚ. ‘‘ਭਿਕ੍ਖੁਸ੍ਸ ਸਾਮਂ ਚੀਵਰਂ ਦਤ੍ਵਾ’ਤਿ ਪਾਲ਼ਿਵਚਨਤੋ ਚ ਮਾਤਿਕਾਟ੍ਠਕਥਾਯ ਅਙ੍ਗਵਵਤ੍ਥਾਨੇ ‘ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਤਾ’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਚ ਉਭਯਤ੍ਥ ਦਾਨਹਰਣੇਸੁ ਭਿਕ੍ਖੁਭਾਵੋ ਇਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬੋਤਿ ਦੀਪੇਤੀ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਇਦਮਯੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਨੋ ਤਕ੍ਕੋਤਿ ਆਚਰਿਯੋ. ਕਸ੍ਮਾ? ਅਨੁਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਚੀਵਰਂ ਦਤ੍ਵਾ ਤਂ ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਕਾਲੇ ਅਚ੍ਛਿਨ੍ਦਨ੍ਤਸ੍ਸ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿਪ੍ਪਸਙ੍ਗਤੋ. ‘‘ਅਨੁਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਚੀਵਰਂ ਵਾ ਅਞ੍ਞਂ ਵਾ ਪਰਿਕ੍ਖਾਰਂ ਦਤ੍ਵਾ…ਪੇ… ਆਪਤ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਦੁਕ੍ਕਟਂ ਤਤ੍ਥ ਹੋਤੀਤਿ ਚੇ? ਨਾਸਿਦ੍ਧਤ੍ਤਾ, ਦਾਨਕਾਲੇ ਏਵ ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਤਾ ਪਮਾਣਨ੍ਤਿ ਅਸਿਦ੍ਧਮੇਤਂ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯ ਵਾ ਪਾਲ਼ਿਯਾ ਵਾ ਯੁਤ੍ਤਿਤੋ ਵਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਂ ਨ ਯੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਨੁਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਚੀਵਰਂ ਦਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸੇਵ ਅਨੁਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਕਾਲੇਯੇਵ ਚੀਵਰਂ ਅਚ੍ਛਿਨ੍ਦਨ੍ਤਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਕਟਂ, ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਕਾਲੇ ਵਾ ਦਤ੍ਵਾ ਅਨੁਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਕਾਲੇ ਅਚ੍ਛਿਨ੍ਦਨ੍ਤਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਕਟਨ੍ਤਿ ਤਸ੍ਸ ਵਚਨਸ੍ਸ ਇਦਂ ਵਿਕਪ੍ਪਨ੍ਤਰਞ੍ਚ ਸਮ੍ਭਵਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ (ਪਾਰਾ. ੬੩੧ ਆਦਯੋ) ਵਿਕਪ੍ਪਨ੍ਤਰਸ੍ਸ ਸਮ੍ਭਵਤੋ ਚ ਨ ਯੁਤ੍ਤਂ, ਯਸ੍ਮਾ ਅਨੁਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਕਾਲੇ ਦਤ੍ਵਾ ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਕਾਲੇ ਅਚ੍ਛਿਨ੍ਦਨ੍ਤਸ੍ਸ ਵਿਸੁਂ ਦੁਕ੍ਕਟਂ ਨ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਪੁਰਾਣਚੀਵਰਧੋਵਾਪਨਾਦਿਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇਸੁ ਵਿਯ ਅਪਰਭਾਗੇ ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਤਾ ਚੇਤ੍ਥ ਪਮਾਣਂ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਤਾ’’ਤਿ ਅਙ੍ਗੇਸੁ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਚ ਤਂ ਨ ਯੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਏਤ੍ਥ ‘‘ਪਚ੍ਚਾਸੀਸਨ੍ਤਸ੍ਸੇਵ ਦਾਨਮਧਿਪ੍ਪੇਤਂ, ਨ ਨਿਸ੍ਸਟ੍ਠਦਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਧਮ੍ਮਸਿਰਿਤ੍ਥੇਰੋ ਵਦਤਿ ਕਿਰ, ਵੀਮਂਸਿਤਬ੍ਬਂ.

ਚੀਵਰਅਚ੍ਛਿਨ੍ਦਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੬. ਸੁਤ੍ਤਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੬੩੭. ਛਟ੍ਠੇ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ‘‘ਸਾਮਂ ਸੁਤ੍ਤਂ ਵਿਞ੍ਞਾਪੇਤ੍ਵਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਮਾਤਿਕਾਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਪਨ ‘‘ਚੀਵਰਤ੍ਥਾਯ ਸਾਮਂ ਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਂ ਸੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਅਵਤ੍ਵਾ ਕੇਵਲਂ ‘‘ਚੀਵਰਤ੍ਥਾਯ ਵਿਞ੍ਞਾਪਿਤਸੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਅਙ੍ਗੇਸੁ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਅਞ੍ਞੇਨ ਚੀਵਰਤ੍ਥਾਯ ਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਂ ਸੁਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਸਙ੍ਗਹਂ ਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਸਾਮਨ੍ਤਿ ਚੇਤ੍ਥ ਕਸ੍ਸਚਿ ਨਿਯਮਨਂ. ‘‘ਸਾਮਂ ਵਿਞ੍ਞਾਪੇਤ੍ਵਾ’’ਤਿ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਥਾਪਿ ‘‘ਸਾਮਂ ਵਾਯਾਪੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਤ੍ਥਾਯ ਵਾਯਾਪੇਯ੍ਯਾਤਿ ਏਵਂ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ, ਅਤ੍ਥੋ ਚ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ, ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਪਨ ਆਸਨ੍ਨਪਦੇਨ ਯੋਜਨਾ ਕਤਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਾਮਂ ਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਂ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਅਞ੍ਞਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਂ ਕਪ੍ਪਿਯਂ ਆਪਜ੍ਜਤਿ, ਹਤ੍ਥਕਮ੍ਮਯਾਚਨਵਸੇਨ ਲਦ੍ਧਤਨ੍ਤਵਾਯੋਪਿ ਕਪ੍ਪਿਯੋ. ਵਿਕਪ੍ਪਨੁਪਗਪਚ੍ਛਿਮਪ੍ਪਮਾਣਂ ਚੇ, ਤਨ੍ਤੇ ਵੀਤਂਯੇਵ ਸਕਿਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤਬ੍ਬਂ, ਪੁਨ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਕਿਚ੍ਚਂ ਨਤ੍ਥਿ ਅਧਿਟ੍ਠਿਤੇਨ ਏਕੀਭਾਵੂਪਗਮਨਤੋ. ‘‘ਸਚੇ ਪਨ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾਵ ਚਿਨਸਾਟਕਂ ਵਿਯ, ਅਨ੍ਤਰਨ੍ਤਰਾ ਅਧਿਟ੍ਠਿਤਂ ਹੋਤਿ, ਪੁਨ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਪਟਿਲਾਭੇਨਾਤਿ ਵਚਨੇਨ ਵਾਯਾਪੇਤ੍ਵਾ ਠਪੇਸ੍ਸਾਮੀਤਿਆਦਿ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਅਨ੍ਤੋਗਧਂ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ.

ਸੁਤ੍ਤਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੭. ਮਹਾਪੇਸਕਾਰਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੬੪੨. ਵਿਸਿਟ੍ਠਂ ਕਪ੍ਪਞ੍ਚ ਤਸ੍ਸ ਵਚਨੇਨ ਵਿਸਿਟ੍ਠਂ ਕਤਞ੍ਚ ਪਮਾਣਂ, ਨ ਆਮਿਸਦਾਨਂ. ਕੇਸੁਚਿ ਪੋਤ੍ਥਕੇਸੁ ‘‘ਚੀਵਰ’’ਨ੍ਤਿ ਉਦ੍ਧਰਿਤ੍ਵਾ ਵਿਭਾਗੋ ਵੁਤ੍ਤੋ, ਤਂ ਨ ਸਮੇਤੀਤਿ.

ਮਹਾਪੇਸਕਾਰਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੮. ਅਚ੍ਚੇਕਚੀਵਰਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੬੪੬. ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਚ੍ਚੇਕਚੀਵਰਂ ਪਟਿਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਨਿਕ੍ਖਿਪਿਤੁ’’ਨ੍ਤਿ, ‘‘ਯਾਵ ਪਵਾਰਣਾ ਪਵਾਰਿਤਾ’’ਤਿ ਚ ਯਂ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤੇ ਪਨ ਭਿਕ੍ਖੂ ਤਸ੍ਸ ਵਚਨਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਂ ਮਿਚ੍ਛਾ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਅਚ੍ਚੇਕਚੀਵਰਂ ਨਿਕ੍ਖਿਪਨ੍ਤਾ ਚੀਵਰਕਾਲਸਮਯਂ ਅਤਿਕ੍ਕਾਮੇਸੁਂ. ਕਿਮਿਦਂ ਵਿਭਤ੍ਤਂ, ਉਦਾਹੁ ਅਵਿਭਤ੍ਤਨ੍ਤਿ? ਵਿਭਤ੍ਤਂ, ਪੁਗ੍ਗਲਿਕਂ ਵਾ. ਤੇਨੇਵ ਪਰਤੋ ‘‘ਅਮ੍ਹਾਕਂ, ਆਵੁਸੋ, ਅਚ੍ਚੇਕਚੀਵਰਾਨੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਅਵਿਭਤ੍ਤਂ ਪਨ ਸਙ੍ਘਿਕਤ੍ਤਾ ਨ ਕਸ੍ਸਚਿ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਂ ਕਰੋਤਿ.

ਅਪਿਚ ‘‘ਅਚ੍ਚੇਕਚੀਵਰਂ ਪਟਿਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਨਿਕ੍ਖਿਪਿਤੁ’’ਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਸਾਮਞ੍ਞਵਚਨੇਨ ਵਸ੍ਸੂਪਨਾਯਿਕਦਿਵਸਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ, ਪਿਟ੍ਠਿਸਮਯਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਵਾ ਯਾਵ ਪਵਾਰਣਾ ਨਿਕ੍ਖਿਪਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ ਏਵ ਸਙ੍ਘਿਕਤ੍ਤਾ, ਪੁਗ੍ਗਲਿਕਮ੍ਪਿ ‘‘ਵਸ੍ਸਂਵੁਤ੍ਥਕਾਲੇ ਗਣ੍ਹਥਾ’’ਤਿ ਦਿਨ੍ਨਤ੍ਤਾ. ਤਾਦਿਸਞ੍ਹਿ ਯਾਵ ਵਸ੍ਸਂਵੁਤ੍ਥੋ ਹੋਤਿ, ਤਾਵ ਨ ਤਸ੍ਸੇਵ, ਦਾਯਕਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਕਂ ਹੋਤਿ, ਤਥਾ ਇਤੋ ਤਤਿਯਵਸ੍ਸੇ, ਚਤੁਤ੍ਥਵਸ੍ਸੇ ਵਾ ‘‘ਪਵਾਰਣਾਯ ਗਣ੍ਹਥਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਦਿਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਨਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਯਥਾਦਾਨਮੇਵ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ. ਅਯਮਤ੍ਥੋ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ (ਪਾਰਾ. ਅਟ੍ਠ. ੨.੬੪੬-੯ ਆਦਯੋ) ਪਾਕਟੋ. ਤਾਨਿ ਚੀਵਰਕਾਲਸਮਯਾਤਿਕ੍ਕਮੇ ਨ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਾਨੀਤਿ ਚੇ? ਨ, ਉਦ੍ਦਿਸ੍ਸ ਦਿਨ੍ਨਤ੍ਤਾ. ਯਸ੍ਮਾ ਅਯਂ ਸਮਯੋ ‘‘ਕਾਲੇਪਿ ਆਦਿਸ੍ਸ ਦਿਨ੍ਨ’’ਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਕਾਲੋ’’ਤਿ ਆਗਤੋ, ਗਣਭੋਜਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦਾਦੀਸੁ ‘‘ਸਮਯੋ’’ਤ੍ਵੇਵ ਆਗਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਇਧ ਤੇਸਂ ਏਕਤ੍ਥਤਾਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਏਕਤੋ ‘‘ਚੀਵਰਕਾਲਸਮਯੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਮਾਤਿਕਾਯਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਤਾਦਿਸਂ ਚੀਵਰਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਨ੍ਤਕਭਾਵਂ ਉਪਗਤਂ ਪੁਗ੍ਗਲਿਕਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤੇਨੇਵਾਹ ‘‘ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਪਨੇਵ ਅਚ੍ਚੇਕਚੀਵਰਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ. ਅਤ੍ਤਨੋ ਕੁਟਿਯਾ ਵਸ੍ਸਂਵੁਤ੍ਥਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਹਿ ਦਾਤੁਂ ਅਲਭਨ੍ਤੋ ਅਨ੍ਤੋਵਸ੍ਸੇ ਏਵ ਦਾਨਕਿਚ੍ਚਂ ਪਰਿਨਿਟ੍ਠਾਪੇਤ੍ਵਾ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਤਥਾ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ. ਤਸ੍ਮਾ ਇਦਂ ਅਚ੍ਚੇਕਚੀਵਰਂ ਅਤ੍ਥਿ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਕਾਲਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਵਾ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਵਾ ਸਨ੍ਤਕਭਾਵਂ ਉਪਗਚ੍ਛਨ੍ਤਂ, ਯਂ ਨ ਵਸ੍ਸਾਵਾਸਿਕਭਾਵੇਨ ਦਿਨ੍ਨਂ, ਅਤ੍ਥਿ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਕਾਲਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਅਨੁਪਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਵਸ੍ਸਂਵੁਤ੍ਥਕਾਲੇਯੇਵ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਵਾ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਵਾ ਉਪਗਚ੍ਛਨ੍ਤਂ, ਯਂ ਵਸ੍ਸਾਵਾਸਿਕਭਾਵੇਨ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਸਮਯੇ ਦਿਨ੍ਨਂ, ਅਤ੍ਥਿ ਸਮਯੇ ਦਿਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਕਭਾਵਂ ਅਨੁਪਗਚ੍ਛਨ੍ਤਂ, ਸਙ੍ਘਸਨ੍ਤਕਭਾਵਂ ਵਾ ਦਾਯਕਸਨ੍ਤਕਭਾਵਂ ਵਾ ਉਪਗਚ੍ਛਨ੍ਤਂ, ਈਦਿਸਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘‘ਸਞ੍ਞਾਣਂ ਕਤ੍ਵਾ ਨਿਕ੍ਖਿਪਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਇਦਂ ਅਤਿਰੇਕਸਂਵਚ੍ਛਰਮ੍ਪਿ ਨਿਕ੍ਖਿਪਿਤੁਂ ਲਭਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਨ੍ਤਕਭਾਵਂ ਅਨੁਪਗਤਤ੍ਤਾ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਦਸਾਹਾਨਾਗਤ’’ਨ੍ਤਿ ਇਤੋ ਅਞ੍ਞਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਸਿਦ੍ਧਮੇਤਨ੍ਤਿ. ਦਸਾਹਤੋ ਪੁਰੇਤਰਂ ਲਭਿਤ੍ਵਾ ਯਾਵ ਪਵਾਰਣਾ ਨਿਕ੍ਖਿਪਿਤੁਂ ਨ ਲਭਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਕਭਾਵੂਪਗਤਮੇਵ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤਬ੍ਬਂ, ਤਂਯੇਵ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘‘ਦਸਾਹਾਨਾਗਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਯਤੋ ‘‘ਅਨ੍ਤੋਸਮਯੇ ਅਧਿਟ੍ਠੇਤਿ, ਵਿਕਪ੍ਪੇਤੀ’’ਤਿ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿਵਾਰੇ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਸਞ੍ਞਾਣਂ ਕਤ੍ਵਾ ਨਿਕ੍ਖਿਪਿਤਬ੍ਬਕਂ ਪਨ ਪਰਸ੍ਸ ਦਾਤਬ੍ਬਤਾਯ ਸਕਭਾਵਂ ਅਨੁਪਗਤਂ, ਨ ਹਿ ਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘‘ਅਧਿਟ੍ਠੇਤਿ, ਵਿਕਪ੍ਪੇਤੀ’’ਤਿ ਸਕ੍ਕਾ ਵਤ੍ਤੁਂ, ਨ ਚ ਤਂ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਅਤ੍ਥੇ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਂ ਹੋਤਿ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਾਭਾਵਤੋ, ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਮ੍ਪਿ ਅਯਮਤ੍ਥੋ ਸੁਟ੍ਠੁ ਪਾਕਟੋਵ. ਕਤਮਂ ਸਞ੍ਞਾਣਂ ਕਤ੍ਵਾ ਨਿਕ੍ਖਿਪਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਚੇ? ਪਰਸਨ੍ਤਕਂ ਚੀਵਰਂ ਸਙ੍ਘਿਕਮੇਵ ਹੋਤਿ, ਤਤੋ ‘‘ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਤ੍ਵਾ ਸੁਖਂ ਦਾਤੁਂ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਹਿ ਪਰਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਕਭਾਵੋ ਦਸ੍ਸਿਤੋ.

‘‘ਤਤੋ ਪਰਂ ਏਕਦਿਵਸਮ੍ਪਿ ਪਰਿਹਾਰੋ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਦਸਾਹਪਰਮਤੋ ਉਦ੍ਧਂ ਅਨੁਪਗਤਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ, ਇਤੋ ਸਮਯਤੋ ਉਦ੍ਧਮੇਵ ਦਸਾਹਸ੍ਸ ਅਨੁਪਗਤਤ੍ਤਾ ਸਮਯਤੋ ਪਰਂ ਦਸਾਹਂ ਨ ਲਭਤੀਤਿ ਕਿਰਸ੍ਸ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ‘‘ਏਤਂ ਪਰਿਹਾਰਂ ਲਭਤਿਯੇਵਾ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਏਕਾਦਸਮਂ ਅਰੁਣਂ ਚੀਵਰਮਾਸੇ ਉਟ੍ਠੇਤੀ’’ਤਿ ਕਾਰਣਂ ਲਿਖਿਤਂ. ਅਨੁਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ਪਨ ‘‘ਅਨਧਿਟ੍ਠਹਿਤ੍ਵਾ ਏਕਾਦਸਦਿਵਸੇ ਨਿਕ੍ਖਿਪਿਤੁਂ ਲਭਤੀ’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤੋ ਭਗਵਾ ਇਤਰਮ੍ਪਿ ਅਨਚ੍ਚੇਕਚੀਵਰਾਦਿਂ ਅਨੁਜਾਨਾਤਿ, ਅਚ੍ਚੇਕਚੀਵਰਮੁਖੇਨਾਤਿ ਅਪਰੇ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਏਤ੍ਥ ਕਤਰਂ ਸੁਭਾਸਿਤਂ? ਉਭਯਮ੍ਪੀਤਿ ਏਕੇ. ਕਥਂ? ਪਠਮਂ ‘‘ਅਚ੍ਚੇਕਚੀਵਰਸ੍ਸ ਅਨਤ੍ਥਤੇ ਕਥਿਨੇ ਦਸਦਿਵਸਾਧਿਕੋ ਮਾਸੋ, ਅਤ੍ਥਤੇ ਕਥਿਨੇ ਦਸਦਿਵਸਾਧਿਕਾ ਪਞ੍ਚਮਾਸਾ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਸਮੇਤਿ, ਅਨੁਗਣ੍ਠਿਪਦਲਦ੍ਧਿਯਾ ਹਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਏਕਾਦਸਦਿਵਸਾਧਿਕੋ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਤਂ ਆਪਜ੍ਜਤਿ, ਦੁਤਿਯਂ ‘‘ਦਸਾਹਾਨਾਗਤਨ੍ਤਿ…ਪੇ… ਦਸਾਹੇਨ ਅਸਮ੍ਪਤ੍ਤਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਸਮੇਤਿ. ਇਮਸ੍ਸ ਨਯਸ੍ਸ ਵਸੇਨ ‘‘ਪਞ੍ਚਮਿਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਚੀਵਰਸ੍ਸ ਨਿਧਾਨਕਾਲੋ ਦਸ੍ਸਿਤੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਪਾਠੋ ਯੁਜ੍ਜਤਿ. ਤਥਾ ਗਣ੍ਠਿਪਦਲਦ੍ਧਿਯਾ ‘‘ਨਵਾਹਾਨਾਗਤਂ ਕਤ੍ਤਿਕਤੇਮਾਸਿਕਪੁਣ੍ਣਮ’’ਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਤਂ ਆਪਜ੍ਜਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਵਸੇਨ ‘‘ਕਾਮਞ੍ਚੇਸ ਦਸਾਹਪਰਮਂ ਅਤਿਰੇਕਚੀਵਰਂ ਧਾਰੇਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾਵ ਸਿਦ੍ਧੋ, ਅਟ੍ਠੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਵਸੇਨ ਪਨ ਅਪੁਬ੍ਬਂ ਵਿਯ ਅਤ੍ਥਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਠਪਿਤ’’ਨ੍ਤਿ ਅਯਂ ਪਾਠੋ ਯੁਜ੍ਜਤਿ. ਕੋ ਪਨੇਤ੍ਥ ਸਾਰੋਤਿ? ਯੋ ਪਚ੍ਛਾ ਵੁਤ੍ਤੋ, ਸੋਵ ਸਾਰੋ. ਤੇਨੇਵ ਅਟ੍ਠਕਥਾਚਰਿਯੇਨ ‘‘ਪਞ੍ਚਮਿਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਪੋਰਾਣਗਣ੍ਠਿਪਦੇਹਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯ ਚ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਂਸਨ੍ਦਨਤੋ, ‘‘ਦਸਾਹਾਨਾਗਤ’’ਨ੍ਤਿ ਪਾਲ਼ਿਯਾ ਸਂਸਨ੍ਦਨਤੋ ਚ ਏਤ੍ਥ ਗਣ੍ਠਿਪਦਲਦ੍ਧਿਪਿ ਪਾਲ਼ਿਯਾ ਸਮੇਤਿ.

ਕਥਂ? ਯਸ੍ਮਾ ਪਵਾਰਣਾਦਿਵਸੇ ਅਰੁਣੁਗ੍ਗਮਨੇ ਭਿਕ੍ਖੁ ਵਸ੍ਸਂਵੁਤ੍ਥੋ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਇਮਿਨਾ ਦਸਮੇਨ ਅਹੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਛਟ੍ਠਿਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਨਵਦਿਵਸਾ ਦਸ ਅਹਾਨੀਤਿ ਦਸਾਹਂ, ਤੇਨ ਦਸਾਹੇਨ, ਸਹਯੋਗਤ੍ਥੇ ਕਰਣਵਚਨਂ. ਕਤ੍ਤਿਕਤੇਮਾਸਿਕਪੁਣ੍ਣਮਾ ਚੀਵਰਸਮਯਂ ਅਸਮ੍ਪਤ੍ਤਾਤਿ ਕਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਨਾਗਤਾ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਯਥਾ ਅਪਰਕਤ੍ਤਿਕਪੁਣ੍ਣਮਾਯ ਵਸ੍ਸਿਕਸਾਟਿਕਂ ਪਚ੍ਚੁਦ੍ਧਰਿਤ੍ਵਾ ਵਿਕਪ੍ਪੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਚਾਤੁਮਾਸਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤੁਂ ਤਤੋ ਪਰਂ ਵਿਕਪ੍ਪੇਤੁ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਏਵਂਸਮ੍ਪਦਮਿਦਨ੍ਤਿ. ਏਤ੍ਥ ਵੁਚ੍ਚਤੀਤਿ ਚੇ? ਨ, ਇਮਸ੍ਸ ਨਿਪ੍ਪਯੋਜਨਭਾਵਪ੍ਪਸਙ੍ਗਤੋ. ਅਚ੍ਚੇਕਚੀਵਰਪਟਿਗ੍ਗਹਣਕਾਲਂ ਨਿਯਮਿਤਨ੍ਤਿ ਚੇ? ਨ, ‘‘ਛਟ੍ਠਿਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਚੀਵਰਂ ਅਚ੍ਚੇਕਮੇਵ ਨ ਹੋਤਿ. ਪਠਮਕਥਿਨੇਨ ਸਿਦ੍ਧਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਪੋਰਾਣਟ੍ਠਕਥਾਗਣ੍ਠਿਪਦੇਸੁ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਤਤੋ ਉਪਰਿ ‘‘ਅਚ੍ਚੇਕਚੀਵਰ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਸ੍ਸ ਆਪਤ੍ਤਿਸਙ੍ਗਹੋ ਚ. ਨ ਚ ਸਾ ਆਪਤ੍ਤਿ ਪਾਲ਼ਿਯਾ, ਅਟ੍ਠਕਥਾਯ, ਯੁਤ੍ਤਿਤੋ ਵਾ ਸਮ੍ਭਵਤਿ. ਅਟ੍ਠੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਮਤ੍ਤਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਚੇ? ਨ, ਦਸਾਹਾਧਿਚ੍ਚਕਾਰਿਕਾ ਅਟ੍ਠੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਪਾਯਂ ਨ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ‘‘ਭਿਕ੍ਖੂ ਅਚ੍ਚੇਕਚੀਵਰਂ ਪਟਿਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਚੀਵਰਕਾਲਸਮਯਂ ਅਤਿਕ੍ਕਾਮੇਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਏਤ੍ਤਿਕਾ ਏਵ ਹਿ ਅਟ੍ਠੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿ. ਤਥਾ ਹਿ ਪਰਿਵਾਰੇ (ਪਰਿ. ੪੭-੫੩) ‘‘ਕਿਸ੍ਮਿਂ ਵਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿ’’ਨ੍ਤਿ ਆਰਭਿਤ੍ਵਾ ਏਤ੍ਤਕਮੇਵ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਅਚ੍ਚੇਕਚੀਵਰਂ ਚੀਵਰਕਾਲਂ ਨਾਤਿਕ੍ਕਾਮੇਤਬ੍ਬਂ, ਇਤਰਂ ਅਤਿਕ੍ਕਾਮੇਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਇਦਂ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਚੇ? ਨ, ਅਚ੍ਚੇਕਚੀਵਰਸ੍ਸੇਵ ਅਪਰਾਧਦਸ੍ਸਨਤੋ, ਵਿਸੇਸਕਾਰਣਾਭਾਵਾ, ‘‘ਕਾਮਞ੍ਚੇਸ ਦਸਾਹਪਰਮਂ ਅਤਿਰੇਕਚੀਵਰਂ ਧਾਰੇਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾਵ ਸਿਦ੍ਧੋ’’ਤਿਆਦਿਵਚਨਵਿਰੋਧਤੋ ਚ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਵਚਨਾਸਮ੍ਭਵਤੋ ਚ.

ਕਥਂ? ਦਸਾਹੇਨ ਸਹ ਕਤ੍ਤਿਕਪੁਣ੍ਣਮਾ ‘‘ਅਨਾਗਤਾ’’ਤਿ ਹਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਦਸਾਹਤੋ ਅਞ੍ਞਾ ਸਾ ਪੁਣ੍ਣਮਾਤਿ ਆਪਜ੍ਜਤਿ. ਅਨਞ੍ਞਾ ਚੇ, ਸਹ-ਸਦ੍ਦੋ ਨ ਸਮ੍ਭਵਤਿ, ਨ ਹਿ ਅਤ੍ਤਨਾਵ ਅਤ੍ਤਨੋ ਯੋਗੋ ਸਮ੍ਭਵਤਿ, ਅਨਾਗਤ-ਸਦ੍ਦੋ ਚ ਨ ਸਮ੍ਭਵਤਿ. ਆਗਤਾ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਾ ਏਵ ਹਿ ਸਾ ਪੁਣ੍ਣਮਾ. ਚੀਵਰਸਮਯਸ੍ਸ ਅਨਨ੍ਤਰਤ੍ਤਾ ਏਕੀਭਾਵਂ ਅਨਾਗਤਤ੍ਤਾ ਅਨਾਗਤਾਯੇਵਾਤਿ ਚੇ? ਨ, ਤਥਾਪਿ ਅਨਾਗਤ-ਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਸਮ੍ਭਵਤੋ, ਆਗਮਨਸਮ੍ਭਵੇ ਸਤਿਯੇਵ ਹਿ ਅਨਾਗਤ-ਸਦ੍ਦੋ ਸਮ੍ਭਵਤਿ, ਨ ਹਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ, ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿ ਵਾ ‘‘ਅਨਾਗਤਾ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਵਿਯ ਖਣਤ੍ਤਯਂ, ਸਾ ਚ ਪੁਣ੍ਣਮਾ ਨ ਕਦਾਚਿ ਸਮਯਭਾਵਂ ਪਾਪੁਣਾਤੀਤਿ ਅਯੁਤ੍ਤਮੇਵ. ‘‘ਤਤੋ ਪਰਂ ਵਿਕਪ੍ਪੇਤੁ’’ਨ੍ਤਿ ਪਨ ਵਚਨਂ ਪਿਟ੍ਠਿਸਮਯਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਠਿਤਤ੍ਤਾ ਸਮ੍ਭਵਤਿ. ਅਪਿਚ ਪਵਾਰਣਾਯਂ ਅਰੁਣੇ ਚ ਉਟ੍ਠਿਤੇ ਸਾ ਪੁਣ੍ਣਮਾ ਚੀਵਰਸਮਯਂ ਏਕਾਹਾਨਾਗਤਾ ਏਵਾਪਜ੍ਜਤਿ ਪੁਬ੍ਬੇ ਸਹਯੋਗਪਤ੍ਤਤ੍ਤਾ. ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇ ਏਕੀਭਾਵਗਤਾਪਿ ਸਾ ਚੀਵਰਸਮਯਂ ਅਨਾਗਤਾ ਏਵ ਜਾਤਾਤਿ ਸਬ੍ਬਦਾ ਨ ਤਥਾਵਿਗ੍ਗਹਕਰਣਵਚਨਤ੍ਥਂ ਕੋਚਿਦੇਵ ਵਚਨਤੋ ਦੀਪੇਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਕਿਮਤ੍ਥਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ‘‘ਦਸਦਿਵਸਾਧਿਕੋ ਮਾਸੋ’’ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ? ਤਂ ਪਾਰਿਪੂਰਿਸਮ੍ਭਵਤੋ. ਪਞ੍ਚਮਿਯਞ੍ਹਿ ਪੁਰੇ ਅਰੁਣਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਅਚ੍ਚੇਕਚੀਵਰਸ੍ਸ ਦਸਦਿਵਸਾਧਿਕੋ ਮਾਸੋਯੇਵ ਪਰਿਪੂਰੋਤਿ ਕਤ੍ਵਾ ਤਥਾ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਪਿਚ ਤਸ੍ਸਾ ਪਞ੍ਚਮਿਯਾ ਦਿਵਸਭਾਗੋਪਿ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਾਯ ਰਤ੍ਤਿਯਾ ‘‘ਹਿਯ੍ਯੋ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਪਗੇਵ ਪੁਰੇ ਅਰੁਣਂ, ਤੇਨੇਵਾਹ ‘‘ਹਿਯ੍ਯੋ ਖੋ, ਆਵੁਸੋ, ਅਮ੍ਹਾਕ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ. ‘‘ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇ ‘ਛਟ੍ਠਿਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯਾ’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਪਠਮਪਾਠਸ੍ਸ ਵਸੇਨ ‘ਅਨਚ੍ਚੇਕਚੀਵਰਮ੍ਪਿ ਪਚ੍ਚੁਦ੍ਧਰਿਤ੍ਵਾ ਠਪਿਤਂ ਤਿਚੀਵਰਮ੍ਪਿ ਏਤਂ ਪਰਿਹਾਰਂ ਲਭਤਿਯੇਵਾ’’’ਤਿ ਚ ‘‘ਦਸਦਿਵਸਾਧਿਕੋ ਮਾਸੋ’’ਤਿਆਦਿ ਚ ਯਂ ਲਿਖਿਤਂ. ਤਂ ਨ, ‘‘ਪਞ੍ਚਮਿਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯਾ’’ਤਿ ਪਾਠੇ ਸਜ੍ਜਿਤੇਵ ਏਤੇਨ ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਅਤ੍ਥਸਮ੍ਭਵਤੋ, ਨ ਤਾਨਿ ਠਾਨਾਨਿ ਪੁਨ ਸਜ੍ਜਿਤਾਨਿ. ਯਥਾਠਿਤਵਸੇਨੇਵ ਅਜ੍ਝੁਪੇਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬਾਨੀਤਿ ਨੋ ਤਕ੍ਕੋਤਿ ਆਚਰਿਯੋ. ਇਦਂ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਪੁਣ੍ਣਮਾਯਂ ਅਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਤ੍ਥਮੇਵਾਤਿ ਉਪਤਿਸ੍ਸਤ੍ਥੇਰੋ. ‘‘ਪਵਾਰਣਾਮਾਸਸ੍ਸ ਜੁਣ੍ਹਪਕ੍ਖਪਞ੍ਚਮਿਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯਾ’’ਤਿ ਪਾਠੇ ਸਜ੍ਜਿਤੇ ਏਤੇਨ ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤੋ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਚੀਵਰਸ੍ਸ ਨਿਧਾਨਕਾਲੋ ਦਸ੍ਸਿਤੋ ਹੋਤਿ, ‘‘ਅਚ੍ਚੇਕਚੀਵਰਨ੍ਤਿ ਅਚ੍ਚਾਯਿਕਚੀਵਰਂ ਵੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿਆਦਿ ਪਾਠੋ. ‘‘ਛਟ੍ਠਿਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯਾ’’ਤਿ ਚ ‘‘ਕਾਮਞ੍ਚੇਸ ਦਸਾਹਪਰਮ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ ਚ ਯਂ ਲਿਖਿਤਂ, ਤਂ ਨ ਪਾਠੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਏਕਾਦਸਦਿਵਸਂ ਪਰਿਹਾਰਂ ਲਭਤੀਤਿ ਕਤ੍ਵਾ ਆਚਰਿਯੇਨ ‘‘ਪਞ੍ਚਮਿਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯਾ’’ਤਿ ਲਿਖਾਪਿਤੋ ਕਿਰ. ‘‘ਪਵਾਰਣਾਮਾਸਸ੍ਸ ਜੁਣ੍ਹਪਕ੍ਖਛਟ੍ਠਿਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਪਨ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਅਨਚ੍ਚੇਕਚੀਵਰਮ੍ਪਿ ਪਚ੍ਚੁਦ੍ਧਰਿਤ੍ਵਾ ਠਪਿਤਂ ਤਿਚੀਵਰਮ੍ਪਿ ਏਤਂ ਪਰਿਹਾਰਂ ਲਭਤਿਯੇਵਾਤਿ ਪਾਠੋ’’ਤਿ ਚ ‘‘ਅਚ੍ਚੇਕਚੀਵਰਸ੍ਸ ਅਨਤ੍ਥਤੇ ਕਥਿਨੇ ਏਕਾਦਸਦਿਵਸਾਧਿਕੋ ਮਾਸੋ, ਅਤ੍ਥਤੇ ਕਥਿਨੇ ਏਕਾਦਸਦਿਵਸਾਧਿਕਾ ਪਞ੍ਚਮਾਸਾਤਿ ਪਾਠੋ’’ਤਿ ਚ ਏਤ੍ਥ ਪਪਞ੍ਚੇਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਸੁਟ੍ਠੁ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਤ੍ਵਾ ਕਥੇਤਬ੍ਬਂ, ਤੁਣ੍ਹੀਭੂਤੇਨ ਵਾ ਭਵਿਤਬ੍ਬਂ.

ਅਚ੍ਚੇਕਚੀਵਰਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੯. ਸਾਸਙ੍ਕਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੬੫੨. ‘‘ਤਿਣ੍ਣਂ ਚੀਵਰਾਨਂ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਚੀਵਰਨ੍ਤਿ ਇਦਂ ਤਿਚੀਵਰੇ ਏਵ ਅਯਂ ਵਿਧਿ, ਇਤਰਸ੍ਮਿਂ ਯਥਾਸੁਖਨ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਵੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ‘‘ਅਤਿਰੇਕਛਾਰਤ੍ਤਂ ਵਿਪ੍ਪਵਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਤਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਸੇਨਾਸਨੇ ਵਾਸੋ ਨ ਵਿਪ੍ਪਵਾਸੋਤਿ ਕਤ੍ਵਾ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਕਸ੍ਮਾ? ਚੀਵਰਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਜਾਨਨਤੋ. ਏਤ੍ਥ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ‘‘ਆਰਞ੍ਞਕਂ ਨਾਮ ਸੇਨਾਸਨਂ ਪਞ੍ਚਧਨੁਸਤਿਕਂ ਪਚ੍ਛਿਮ’’ਨ੍ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਅਤਿਰੇਕਤੋਪਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਆਰਞ੍ਞਕਮੇਵ ਪਨ ਸੇਨਾਸਨਂ ਹੋਤਿ, ਧੁਤਙ੍ਗਂ ਰਕ੍ਖਤਿ ਚੀਵਰਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਜਾਨਨਪਲਿਬੋਧਸਮ੍ਭਵਤੋ.

੬੫੩. ‘‘ਗਾਵੁਤਤੋ ਅਤਿਰੇਕਪ੍ਪਮਾਣੇਨ ਲਭਤੀ’’ਤਿ ਯਂ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਂ ਕਥਂ ਪਞ੍ਞਾਯਤੀਤਿ ਚੇ? ‘‘ਸਿਯਾ ਚ ਤਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਕੋਚਿਦੇਵ ਪਚ੍ਚਯੋ ਤੇਨ ਚੀਵਰੇਨ ਵਿਪ੍ਪਵਾਸਾਯਾ’’ਤਿ ਵਚਨਤੋ. ਯੋਜਨਪ੍ਪਮਾਣੇਪਿ ਸਿਯਾਤਿ ਚੇ? ਨ, ‘‘ਪੁਨ ਗਾਮਸੀਮਂ ਓਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਵਸਿਤ੍ਵਾ ਪਕ੍ਕਮਤੀ’’ਤਿ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿਵਾਰੇ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਤ੍ਤਾ. ਯਦਿ ਏਵਂ ‘‘ਯੋਜਨਪ੍ਪਮਾਣੇ ਨ ਲਭਤੀ’’ਤਿ ਇਦਂ ਕਿਨ੍ਤਿ? ਇਦਂ ਨਿਬਦ੍ਧਾਵਾਸਵਸੇਨੇਵ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਤ੍ਥ ਧੁਤਙ੍ਗਂ ਭਿਜ੍ਜਤੀਤਿ? ਨ ਭਿਜ੍ਜਤਿ, ਕਿਨ੍ਤੁ ਨ ਇਧ ਧੁਤਙ੍ਗਾਧਿਕਾਰੋ ਅਤ੍ਥੀਤਿ. ਅਥ ਕਸ੍ਮਾ ‘‘ਅਯਂ ਧੁਤਙ੍ਗਚੋਰੋਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ? ਅਸਮ੍ਭਵਤੋ. ਕਥਂ ਪਞ੍ਞਾਯਤੀਤਿ? ਅਙ੍ਗੇਸੁ ਅਭਾਵਤੋ. ਧੁਤਙ੍ਗਧਰਸ੍ਸ ਪਤਿਰੂਪਸੇਨਾਸਨਦੀਪਨਤੋ ਧੁਤਙ੍ਗਧਰਤਾ ਤਸ੍ਸ ਸਿਦ੍ਧਾ. ਵਚਨਪ੍ਪਮਾਣਤੋਤਿ ਚੇ? ਨ, ਵਚਨਪ੍ਪਮਾਣਤੋ ਚ ਪਾਲ਼ਿਯੇਵ ਪਮਾਣਂ. ‘‘ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ ਪੁਨ ਗਾਮਸੀਮਂ ਓਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਵਸਿਤ੍ਵਾ ਪਕ੍ਕਮਤੀ’’ਤਿ ਹਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਗਾਮਸੀਮਾ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ ਕਿਤ੍ਤਕਂ ਕਾਲਂ ਵਸਿਤ੍ਵਾ ਪਕ੍ਕਮਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਚੇ? ਪੁਨਦਿਵਸੇਯੇਵ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਟ੍ਠਮੋ ਅਰੁਣੋ ਨਿਬਦ੍ਧਾਵਾਸੇ ਵਾ ਗਨ੍ਤਬ੍ਬਟ੍ਠਾਨੇ ਵਾ ਉਟ੍ਠੇਤਬ੍ਬੋਤਿ ਏਕੇ. ਅਨ੍ਤੋਛਾਰਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਏਕੇ. ਯਾਵ ਨਿਬਦ੍ਧਾਵਾਸਂ ਨ ਕਪ੍ਪੇਤੀਤਿ ਏਕੇ. ਯਾਵ ਮਗ੍ਗਪਰਿਸ੍ਸਮਵਿਨੋਦਨਾਤਿ ਏਕੇ. ਸਤਿ ਅਨ੍ਤਰਾਯੇ ਅਨ੍ਤੋਛਾਰਤ੍ਤਂ ਵਸਤਿ, ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ. ਨਿਬਦ੍ਧਾਵਾਸਕਪ੍ਪਨੇ ਸਤਿ ਅਰੁਣੁਗ੍ਗਮਨੇ ਆਪਤ੍ਤਿ. ਸਚੇ ਤਂਸਤ੍ਤਮੋ ਦਿਵਸੋ, ਤਦਹੇਵ ਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਚੀਵਰਂ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ, ਪਚ੍ਚੁਦ੍ਧਰਿਤਬ੍ਬਂ ਵਾਤਿ ਏਕੇ. ਸਚੇ ਅਨ੍ਤਰਾ ਨਵਮਗ੍ਗਪਾਤੁਭਾਵੇਨ ਵਾ ਨਵਗਾਮਸਨ੍ਨਿਵੇਸੇਨ ਵਾ, ਤਂ ਸੇਨਾਸਨਂ ਅਙ੍ਗਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਤੋ ਪਰਿਹਾਯਤਿ. ਤਦਹੇਵ ਚੀਵਰਂ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ ਵਾ ਪਚ੍ਚੁਦ੍ਧਰਿਤਬ੍ਬਂ ਵਾ. ਛਾਰਤ੍ਤਂ ਵਿਪ੍ਪਵਸਨ੍ਤਸ੍ਸ ਚੇ ਪਰਿਹਾਯਤਿ, ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਦਿਵਸਤ੍ਤਾਤਿ ਏਕੇ. ਆਪਤ੍ਤਿ ਏਵ ਅਨਙ੍ਗਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਤੋਤਿ ਏਕੇ. ਯੁਤ੍ਤਤਰਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਵਿਚਾਰੇਤ੍ਵਾ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ. ਸਚੇ ਧੁਤਙ੍ਗਧਰੋ ਹੋਤਿ, ਗਾਮਸੀਮਾਯਂ ਅਵਸਿਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਛਿਮਪ੍ਪਮਾਣਯੁਤ੍ਤੇ ਠਾਨੇ ਵਸਿਤ੍ਵਾ ਪਕ੍ਕਮਿਤਬ੍ਬਂ. ਪਠਮਂ ਬਦ੍ਧਅਵਿਪ੍ਪਵਾਸਸੀਮੋ ਚੇ ਗਾਮੋ ਹੋਤਿ, ਅਞ੍ਞਸ੍ਮਿਮ੍ਪਿ ਮਾਸੇ ਅਨ੍ਤੋਸੀਮਾਯ ਵਸਤੋ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ. ਪੋਰਾਣਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ‘‘ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਸੇਨਾਸਨੇ ਵਸਨ੍ਤੇਨਾਪਿ ਛਾਰਤ੍ਤਮੇਵ ਚੀਵਰਂ ਗਾਮੇ ਨਿਕ੍ਖਿਪਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੇਨ ਅਞ੍ਞਂ ਅਨ੍ਤੋਛਾਰਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਅਞ੍ਞਮ੍ਪਿ ਵਸਤੋ ਆਪਤ੍ਤਿਯੇਵਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਸਾਸਙ੍ਕਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੧੦. ਪਰਿਣਤਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੬੫੭. ਦੇਥਾਵੁਸੋ ਅਮ੍ਹਾਕਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਅਕਤਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿ ਹੋਤਿ ਨ ਹੋਤੀਤਿ? ਹੋਤਿ, ਯਦਿ ਏਵਂ ਅਞ੍ਞਾਤਕਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਸਿਕ੍ਖਾਪਦਸ੍ਸ ਚ ਇਮਸ੍ਸ ਚ ਕਿਂ ਨਾਨਾਕਰਣਨ੍ਤਿ? ਤਂ ਅਞ੍ਞਾਤਕਅਪ੍ਪਵਾਰਿਤੇਯੇਵ ਵਿਞ੍ਞਾਪੇਨ੍ਤਸ੍ਸ, ਇਦਂ ਞਾਤਕਪਵਾਰਿਤੇਪਿ, ਤਂ ਅਨਚ੍ਛਿਨ੍ਨਚੀਵਰਸ੍ਸੇਵ, ਇਦਂ ਤਸ੍ਸਪਿ, ਤਂ ਚੀਵਰਂਯੇਵ ਵਿਞ੍ਞਾਪੇਨ੍ਤਸ੍ਸ, ਇਦਂ ਅਚੀਵਰਮ੍ਪਿ. ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇ ਇਦਂ ਤਂ ਅਨ੍ਤੋਕਤ੍ਵਾ ਠਿਤਂ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਅਙ੍ਗਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਸਤਿ ਕੇਨ ਭਵਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ? ਇਮਿਨਾ ਭਵਿਤਬ੍ਬਂ ਇਮਸ੍ਸ ਨਿਪ੍ਪਦੇਸਤੋਤਿ ਏਕੇ. ਦ੍ਵੀਹਿਪਿ ਭਵਿਤਬ੍ਬਂ ਉਭਿਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਅਙ੍ਗਸਿਦ੍ਧਿਤੋਤਿ ਏਕੇ. ਇਮਾਨਿ ਤਸ੍ਸ ਅਙ੍ਗਾਨਿ ਵਿਕਪ੍ਪਨੁਪਗਚੀਵਰਤਾ, ਸਮਯਾਭਾਵੋ, ਅਞ੍ਞਾਤਕਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿ, ਤਾਯ ਚ ਪਟਿਲਾਭੋਤਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿ. ਇਮਸ੍ਸ ਪਨ ਸਙ੍ਘੇ ਪਰਿਣਤਭਾਵੋ, ਞਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਰਿਣਾਮਨਂ, ਪਟਿਲਾਭੋਤਿ ਤੀਣਿ. ਏਤ੍ਥ ਪਠਮੋ ਵਾਦੋ ਅਯੁਤ੍ਤੋ ਕਤ੍ਵਾਪਿ ਓਕਾਸਂ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ, ਪਰਿਵਾਰੇ ਚ ਅਵਿਚਾਰਿਤਤ੍ਤਾ. ਯਦਿ ਏਵਂ ਤਤ੍ਥ ਅਙ੍ਗੇਸੁ ‘‘ਅਨਞ੍ਞਪਰਿਣਤਤਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਚੇ? ਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ, ਅਤ੍ਥਤੋ ਸਿਦ੍ਧਤ੍ਤਾ. ਪਰਿਣਤਸਿਕ੍ਖਾਪਦਦ੍ਵਯਸਿਦ੍ਧਿਤੋ, ਪਰਿਣਤਸਞ੍ਞਿਤੋ, ਆਪਤ੍ਤਿਸਮ੍ਭਵਤੋ ਚ ‘‘ਮਯ੍ਹਮ੍ਪਿ ਦੇਥਾ’’ਤਿ ਵਦਤਿ, ‘‘ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਅਨੁਦ੍ਦਿਟ੍ਠਂ, ‘‘ਅਮ੍ਹਾਕਮ੍ਪਿ ਅਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਵਟ੍ਟਤਿ. ‘‘ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਪਰਿਣਤਂ…ਪੇ… ਆਪਤ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਨ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਯਤੋ ਸੁਦ੍ਧਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਵਸੇਨ ਆਗਤਤ੍ਤਾ. ‘‘ਅਞ੍ਞਚੇਤਿਯਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਅਚੇਤਿਯਤ੍ਤਾ, ਤਸ੍ਮਾਯੇਵ ‘‘ਚੇਤਿਯਸ੍ਸ ਪਰਿਣਤਂ…ਪੇ… ਆਪਤ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥਾਪਿ ‘‘ਅਞ੍ਞਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਅਞ੍ਞਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਨ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਯਤੋ ਤਥਾ ਇਧ ਚ ‘ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਪਰਿਣਤਂ…ਪੇ… ਆਪਤ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸਾ’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਚ ‘ਅਤ੍ਤਨੋਪੀ’ਤਿ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਨ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਥਾਪਿ ਸਮ੍ਭਵਤੀ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਤਂ ਪਨ ਇਧ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਰਿਣਾਮਨਾਧਿਕਾਰਤ੍ਤਾ ਇਮਸ੍ਸ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਸ੍ਸ ਨ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਏਕੇ. ਤਤੁਤ੍ਤਰਿਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇ ‘‘ਅਞ੍ਞਸ੍ਸਤ੍ਥਾਯਾ’’ਤਿ (ਪਾਰਾ. ਅਟ੍ਠ. ੨.੫੨੬) ਪਦਂ ਵਿਯਾਤਿ ਏਕੇ. ਤਂ ਨ, ਏਤ੍ਥ ਪੁਗ੍ਗਲਪਰਿਣਾਮਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇ ਅਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ. ਧਮ੍ਮਸਿਰਿਤ੍ਥੇਰੋ ਪਨਾਹ –

‘‘ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਞ੍ਞਤੋ ਲਾਭਂ, ਸਙ੍ਘਸ੍ਸਞ੍ਞਸ੍ਸ ਵਾ ਨਤਂ;

ਪਰਿਣਾਮੇਯ੍ਯ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿ, ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਮ੍ਪਿ ਦੁਕ੍ਕਟ’’ਨ੍ਤਿ.

ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਪਰਿਣਤਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਰਿਣਾਮੇਯ੍ਯ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਂ. ਤਦੇਵ ਅਞ੍ਞਤੋ ਪਰਿਣਾਮੇਯ੍ਯ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਂ. ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਪਰਿਣਤਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਾ ਪਰਸ੍ਸ ਵਾ ਪਰਿਣਾਮੇਯ੍ਯ ਦੁਕ੍ਕਟਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਞ੍ਞਾਤਕਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਆਦੀਸੁ ਵੁਤ੍ਤਾਪਤ੍ਤਿਸਮ੍ਭਵਤੋ ਇਧ ਪਰਿਣਤਦ੍ਵਯੇ ‘‘ਅਤ੍ਤਨੋ’’ਤਿ ਪਦਂ ਨ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਸ੍ਮਿਞ੍ਹਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਦੁਕ੍ਕਟਮਤ੍ਤਪ੍ਪਸਙ੍ਗੋ ਸਿਯਾ, ਅਵੁਤ੍ਤੇ ਪਨੇਤੇਸੁ ਵੁਤ੍ਤਾਪਤ੍ਤੀਨਂ ਯਥਾਗਮਮਞ੍ਞਤਰਾ ਚ ਇਧ ਅਵੁਤ੍ਤਸਿਦ੍ਧਿ ਦੁਕ੍ਕਟਞ੍ਚਾਤਿ ਦ੍ਵੇ ਆਪਤ੍ਤਿਯੋ ਏਕਤੋ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਵਿਨਯਧਰਾਨਂ ਅਨਵਸੇਸਞਾਣਸ੍ਸ ਓਕਾਸੋ ਕਤੋ ਹੋਤੀਤਿ.

ਇਤਿ ਤਿਂਸਕਕਣ੍ਡਂ ਸਾਰਮਣ੍ਡਂ,

ਅਲਮੇਤਂ ਵਿਨਯਸ੍ਸ ਸਾਰਮਣ੍ਡੇ;

ਇਧ ਨਿਟ੍ਠਿਤਸਬ੍ਬਸਾਰਮਣ੍ਡਂ,

ਵਿਨਯਵਸੇਨ ਪੁਨਾਤਿ ਸਾਰਮਣ੍ਡਨ੍ਤਿ.

ਪਰਿਣਤਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਨਿਟ੍ਠਿਤੋ ਪਤ੍ਤਵਗ੍ਗੋ ਤਤਿਯੋ.

ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਵਣ੍ਣਨਾ

੫. ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਕਣ੍ਡੋ

੧. ਮੁਸਾਵਾਦਵਗ੍ਗੋ

੧. ਮੁਸਾਵਾਦਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੧. ਵਾਦਕ੍ਖਿਤ੍ਤੋਤਿ ਏਤ੍ਥ ਅਵਿਸੇਸੇਨ ਵਾਦਜਪ੍ਪਵਿਤਣ੍ਡਸਙ੍ਖਾਤੋ ਤਿਵਿਧੋਪਿ ਕਥਾਮਗ੍ਗੋ ‘‘ਵਾਦੋ’’ ਇਚ੍ਚੇਵ ਵੁਤ੍ਤੋਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਤੇਸੁ ‘‘ਤਿਤ੍ਥਿਯੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿ’’ਨ੍ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਵਾਦਂ ‘‘ਸੇਸਾ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਛਲਜਾਤਿਨਿਗ੍ਗਹਟ੍ਠਾਨਕੁਸਲਤਾਯ ਕਦਾਚਿ ਕਤ੍ਥਚਿ ਅਵਜਾਨਿਤ੍ਵਾ ਪਟਿਜਾਨਾਤਿ, ਤਥਾ ਪੁਬ੍ਬੇ ਕਿਞ੍ਚਿ ਵਚਨਂ ਪਟਿਜਾਨਿਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਛਾ ਅਵਜਾਨਾਤਿ. ਏਵਂ ਵਾ ਅਞ੍ਞਥਾ ਵਾ ਅਞ੍ਞੇਨਞ੍ਞਂ ਪਟਿਚਰਤਿ. ਏਵਂ ਪਵਤ੍ਤੋ ਸਮ੍ਪਜਾਨਮੁਸਾ ਭਾਸਂ ਪਟਿਸ੍ਸੁਣਿਤ੍ਵਾ ਅਸਚ੍ਚਾਯਨ੍ਤੋ ਸਙ੍ਕੇਤਂ ਕਤ੍ਵਾ ਵਿਸਂਵਾਦੇਨ੍ਤੋ ਏਵਂ ਸੋ ਵਾਦਕ੍ਖਿਤ੍ਤੋ ਸਮਾਨੋ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਵਤ੍ਥੁਞ੍ਚ ਪਰਿਪੂਰੇਨ੍ਤੋ ਵਿਚਰਤੀਤਿ ਏਵਮਧਿਪ੍ਪਾਯੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਾਦੇਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਸਬ੍ਬੇ ਧਮ੍ਮਾ ਅਨਤ੍ਤਾ’’ਤਿ (ਧ. ਪ. ੨੭੯; ਚੂਲ਼ਨਿ. ਅਜਿਤਮਾਣਵਪੁਚ੍ਛਾਨਿਦ੍ਦੇਸ ੭; ਨੇਤ੍ਤਿ. ੫; ਮਹਾਨਿ. ੨੭) ਪਠਮਮਾਰਦ੍ਧੇ ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਾਦੇ. ‘‘ਯਂ ਦੁਕ੍ਖਂ ਤਦਨਤ੍ਤਾ’’ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੩.੧੫) ਨੋ ਸਮਯੋ. ‘‘ਸਬ੍ਬੇ ਧਮ੍ਮਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਨਿਬ੍ਬਾਨਮ੍ਪਿ ਸਙ੍ਗਹਂ ਗਚ੍ਛਤਿ. ‘‘ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਪਰਮਂ ਸੁਖ’’ਨ੍ਤਿ (ਧ. ਪ. ੨੦੩-੨੦੪; ਮ. ਨਿ. ੨.੨੧੫) ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਪਨ ਤਂ ਨ ਦੁਕ੍ਖਂ. ਨੋ ਠਾਨਮੇਤਂ ਵਿਜ੍ਜਤਿ. ਅਯਂ ਪਰਵਾਦੀ ‘‘ਯਂ ਦੁਕ੍ਖਂ ਤਦਨਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਸੁਤ੍ਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਸਿਦ੍ਧਨ੍ਤਂ ਸਮ੍ਭਮੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਵਿਰੋਧਿ ਵਿਰੁਦ੍ਧੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਦੋਸਂ ਆਰੋਪੇਸ੍ਸਤੀਤਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਪਠਮਵਾਦੇ ਕਞ੍ਚਿ ਦੋਸਂ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਨ੍ਤੋ ਆਰੋਪਿਤੇ ਵਾ ਦੋਸੇ ਅਨਾਰੋਪਿਤੇ ਵਾ ‘‘ਨਾਯਂ ਮਮ ਵਾਦੋ’’ਤਿ ਤਂ ਅਵਜਾਨਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਨਿਬ੍ਬਾਨਨ੍ਤ੍ਵੇਵ ਸਸ੍ਸਤ’’ਨ੍ਤਿ, ‘‘ਅਨਤ੍ਤਾ ਇਤਿ ਨਿਚ੍ਛਯਾ’’ਤਿ ਚ ਸੁਤ੍ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਪਠਮਵਾਦਸ੍ਸ ਨਿਦ੍ਦੋਸਤਂ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਮਮੇਵ ਅਯਂ ਵਾਦੋ’’ਤਿ ਤਮੇਵ ਪਚ੍ਛਾ ਪਟਿਜਾਨਾਤਿ. ਏਵਂ ਤਤ੍ਥ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਮਾਨਿਸਂਸਂ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਨ੍ਤੋ ਤਂ ਪਟਿਜਾਨਿਤ੍ਵਾ ਯਦਿ ਅਨਤ੍ਤਾ ਸਬ੍ਬੇ ਧਮ੍ਮਾ, ਧਮ੍ਮਾ ਏਵ ਨ ਤੇ ਭਵਨ੍ਤਿ. ਸਭਾਵਂ ਧਾਰੇਨ੍ਤੀਤਿ ਹਿ ‘‘ਧਮ੍ਮਾ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ.

ਅਯਞ੍ਚ ਅਤ੍ਤ-ਸਦ੍ਦੋ ਸਭਾਵਵਾਚੀਤਿ ਏਵਂ ਆਰੋਪਿਤੇ ਵਾ ਦੋਸੇ ਅਨਾਰੋਪਿਤੇ ਵਾ ਦੋਸੋਤਿ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਨਾਯਂ ਮਮ ਵਾਦੋ’’ਤਿ ਤਮੇਵ ਪਠਮਵਾਦਂ ਪਚ੍ਛਾ ਅਵਜਾਨਾਤਿ. ਅਥ ਸੋ ਪਰਵਾਦੀ ਸਪਕ੍ਖਂ ਪਟਿਸੇਧੇ ਪਟਿਜਾਨਨਤ੍ਤਾਪਨਯਨਂ. ਪਟਿਜਾਨਾਤਿ ਪਤ੍ਯਾਸ੍ਸ ਇਤਿ ਵਚਨਤੋ ‘‘ਪਟਿਞ੍ਞਾ ਅਞ੍ਞਾ ਸੋ ਨਾਮ ਤੇ ਨਿਗ੍ਗਹੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਸਭਾਵਾਤਿਰਿਤ੍ਤਂ ਅਤ੍ਥਂ ਪਟਿਸੇਧਾਧਿਪ੍ਪਾਯਤੋ ਸਭਾਵਤੋ ਅਤਿਰਿਤ੍ਤਂ ਬਾਲਪਰਿਕਪ੍ਪਿਤਮਤ੍ਤਾਨਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘‘ਅਨਤ੍ਤਾ ਸਬ੍ਬੇ ਧਮ੍ਮਾ’’ਤਿ ਮੇ ਪਟਿਞ੍ਞਾਤਕਥਾ, ਸਾ ਚ ਤਦਵਤ੍ਥਾਯੇਵਾਤਿ ਨ ਮੇ ਤਂ ਪਟਿਞ੍ਞਾਤਤ੍ਤਾਪਨਯਨਂ ਅਤ੍ਥਿ, ‘‘ਨਾਯਂ ਮਮ ਵਾਦੋ’’ਤਿ ਅਵਜਾਨਨਂ ਪਨ ਸਭਾਵਸਙ੍ਖਾਤਂ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘‘ਅਨਤ੍ਤਾ ਸਬ੍ਬੇ ਧਮ੍ਮਾ’’ਤਿ ਨ ਵਦਾਮੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੇਨ ਕਤਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਅਞ੍ਞੇਨ ਕਾਰਣੇਨ ਤਂ ਪੁਬ੍ਬੇ ਪਟਿਞ੍ਞਾਤਤ੍ਤਾਪਨਯਨਂ ਕਾਰਣਂ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦੇਤਿ. ‘‘ਅਨਤ੍ਤਾ ਸਬ੍ਬੇਵ ਧਮ੍ਮਾ’’ਤਿ ਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ‘‘ਅਤ੍ਤ-ਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਸਭਾਵਵਾਚਿਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਇਦਂ ਕਾਰਣਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਤੇਨ ਪੁਬ੍ਬੇ ਪਟਿਞ੍ਞਾਤਤ੍ਤਾਪਨਯਨਂ ਕਤਂ. ਤਮਞ੍ਞਕਾਰਣਂ ਪਚ੍ਛਾ ਦਸ੍ਸਿਤੇਨ ਅਞ੍ਞੇਨ ਕਾਰਣੇਨ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦੇਤੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ.

ਯਸ੍ਮਾ ਨ ਕੇਵਲਂ ਯਥਾਦਸ੍ਸਿਤਨਯੇਨ ਸੋ ਅਤ੍ਥਮੇਵ ਅਵਜਾਨਾਤਿ, ਪਟਿਜਾਨਾਤਿ ਚ, ਕਿਨ੍ਤੁ ਵਚਨਮ੍ਪਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ (ਪਾਚਿ. ਅਟ੍ਠ. ੧) ‘‘ਜਾਨਿਤਬ੍ਬਤੋ’’ਤਿ ਪਠਮਂ ਕਾਰਣਂ ਵਤ੍ਵਾ ਪਰਵਾਦਿਨਾ ‘‘ਯਦਿ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬਤੋ ਅਨਿਚ੍ਚਂ, ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਤੇ ਅਨਿਚ੍ਚਂ ਸਿਯਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਨ ਮਯਾ ‘ਜਾਨਿਤਬ੍ਬਤੋ’ਤਿ ਕਾਰਣਂ ਵੁਤ੍ਤਂ, ‘ਜਾਤਿਧਮ੍ਮਤੋ’ਤਿ ਮਯਾ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਂ ਤਯਾ ਬਧਿਰਤਾਯ ਅਞ੍ਞੇਨ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖਿਤਨ੍ਤਿਆਦੀਨਿ ਵਦਤੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ‘ਜਾਨਿਤਬ੍ਬਤੋ’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ‘ਜਾਤਿਧਮ੍ਮਤੋ’ਤਿਆਦੀਨਿ ਵਦਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਅਵਜਾਨਿਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਪਟਿਜਾਨਨ੍ਤੋ ਤਂ ਅਵਜਾਨਨਂ ਇਮਿਨਾ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦੇਤਿ ਨਾਮਾ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ.

੨. ਜਾਨਿਤ੍ਵਾ ਜਾਨਨ੍ਤਸ੍ਸ ਚਾਤਿ ਜਾਨਿਤ੍ਵਾ ਵਾ ਜਾਨਨ੍ਤਸ੍ਸ ਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥਦ੍ਵਯਂ ਦੀਪੇਤੀਤਿ.

੩. ਅਪਿਚ ਮਿਚ੍ਛਾਵਾਚਾਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਾਤਿ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧਮਿਚ੍ਛਾਵਾਚਾਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਾ. ਸੀਹਲ਼ਾਦਿਨਾਮਭੇਦਗਤਾਤਿ ਕੇਚਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਏਵਂ ਵਦਤੋ ਵਚਨਂ, ਤਂਸਮੁਟ੍ਠਾਪਿਕਾ ਚੇਤਨਾਤਿ ਉਭਯਂ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਮਾਤਿਕਾਯਂ ਉਭਿਨ੍ਨਂ ਸਙ੍ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ. ਵਿਭਙ੍ਗੇ ਤਂ ਵਚਨਂ ਯਸ੍ਮਾ ਵਿਨਾ ਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਯਾ ਨਤ੍ਥਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਵਾਚਸਿਕਾ ਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿ ਚ ਦਸ੍ਸਿਤਾ. ‘‘ਏਵਂ ਵਦਤੋ ਵਚਨ’’ਨ੍ਤਿ ਲੋਕਵੋਹਾਰੇਨ ਵਤ੍ਵਾ ਪਰਮਤ੍ਥਤੋ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਤਂਸਮੁਟ੍ਠਾਪਿਕਾ ਵਾ ਚੇਤਨਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਚ ਵਦਤਿ. ਓਲ਼ਾਰਿਕੇਨੇਵਾਤਿ ਚੇਤਨਾਸਮੁਟ੍ਠਾਨਵਾਚਾਨਂ ਸੁਖੁਮਤ੍ਤਾ ਵਿਸਯਵਸੇਨੇਵ ਕਤਾਤਿ.

੯. ਦਿਟ੍ਠਸ੍ਸ ਹੋਤੀਤਿ ਦਿਟ੍ਠੋ ਅਸ੍ਸ, ਅਨੇਨ ਵਾ ਉਪਚਾਰਜ੍ਝਾਨਵਸੇਨ ਨ ਮਯਾ ਅਬ੍ਯਾਵਟੋ ਮਤੋ, ‘‘ਨ ਮਯਾ ਪਵਨ੍ਤੋ ਪਟੋ ਦਿਟ੍ਠੋ’’ਤਿਆਦਿਂ ਭਣਨ੍ਤਸ੍ਸ ਚ ਪਰਮਤ੍ਥਸੁਞ੍ਞਤਂ ਉਪਾਦਾਯ ਏਵ ‘‘ਇਤ੍ਥਿਂ ਨ ਪਸ੍ਸਾਮਿ, ਨ ਚ ਪੁਰਿਸ’’ਨ੍ਤਿ ਭਣਨ੍ਤਸ੍ਸ ਚ ਨ ਮੁਸਾਵਾਦੋ.

੧੧. ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਆਪਜ੍ਜਤਿਯੇਵਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਦੁਬ੍ਭਾਸਿਤਾਪਤ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਕਸ੍ਮਾ? ‘‘ਕੇਲ਼ਿਂ ਕੁਰੁਮਾਨੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ. ‘‘ਵਾਚਾ ਗਿਰਾ…ਪੇ… ਵਾਚਸਿਕਾ ਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤੀ’’ਤਿ ਉਜੁਕਂ ਸਨ੍ਧਾਯ, ਕਾਯੋ ਨ ਉਜੁਕੋ.

ਮੁਸਾਵਾਦਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੨. ਓਮਸਵਾਦਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੧੩. ‘‘ਪੁਨ ਅਰੇ ਪਤ੍ਤੇਤਿ ਪੁਨ ਤਂ ਠਾਨਂ ਪਰਿਵਟ੍ਟੇਤ੍ਵਾ ਆਗਤੇ ਅਞ੍ਞਸ੍ਮਿਂ ਅਰੇ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਾਰਪ੍ਪਦੇਸਨ੍ਤਿ ਭੂਮਿਂ. ਪੁਨ ਅਰੇਤਿ ਪੁਨ ਤਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਅਰੇ ਭੂਮਿਂ ਪਤ੍ਤੇਤਿ ਅਤ੍ਥੋਤਿ ਕੇਚਿ, ਤਂ ਨ ਸੁਨ੍ਦਰਂ ਵਿਯ. ਜਾਪਿਤੋਤਿ ਪਰਾਜਿਤੋ, ‘‘ਪਰਾਜਿਤੋ’’ਤਿ ਵਾ ਪਾਠੋ. ਪਾਪੇਸੀਤਿ ਅਭਿਭਵਸਿ. ਮਨਾਪਂ ਭਾਸਮਾਨਸ੍ਸ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਗਰੁਂ ਭਾਰਂ. ਉਦਬ੍ਬਹੀਤਿ ਆਕਡ੍ਢੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ, ਅਨਾਦਰਤ੍ਥੇ ਵਾ ਸਾਮਿਵਚਨਂ. ਧਨਞ੍ਚ ਨਂ ਅਲਾਭੇਸੀਤਿ ਯਥਾ ਸੋ ਧਨਂ ਅਲਭਿ, ਤਥਾ ਅਕਾਸੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ.

੧੫. ਪੁਬ੍ਬੇਤਿ ਨਿਦਾਨੇ. ਅਵਕਣ੍ਣਕਨ੍ਤਿ ਛਿਨ੍ਨਕਣ੍ਣਕਨਾਮਂ. ਜਵਕਣ੍ਣਕਨ੍ਤਿ ਵਙ੍ਕਕਣ੍ਣਕਨਾਮਂ. ਧਨਿਟ੍ਠਕਂ ਧਨਵਡ੍ਢਕਨਾਮਂ, ਸਿਰਿਵਡ੍ਢਕਨਾਮਂ ਕੁਲਵਡ੍ਢਕਸ੍ਸੇਵ ਨਾਮਂ. ਤਚ੍ਛਕਕਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਖਣਨਕਮ੍ਮਕਾਰਾ ਕੋਟ੍ਠਕਾ, ਪਾਸਾਣਕਮ੍ਮਕਾਰਾਤਿ ਕੇਚਿ. ‘‘ਮੁਦ੍ਦਾਤਿ ਪਬ੍ਬਗਣਨਾ. ਗਣਨਾਤਿ ਮਹਾਗਣਨਾ’’ਤਿ ਪੋਰਾਣਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਮਧੁਮੇਹਂ ਓਮੇਹ’’ਨ੍ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ਥੂਲਕਾਯਸ੍ਸ ਮਂਸੂਪਚਯੋਤਿ ਏਕੇ. ਯਭ ਮੇਥੁਨੇ. ਵੀਤਰਾਗਤਾਦੀਹਿ ਅਕ੍ਕੋਸਨ੍ਤੋਪਿ ਕਿਲੇਸੇਹੇਵ ਕਿਰ ਅਕ੍ਕੋਸਤਿ ਨਾਮ, ਤਥਾ ‘‘ਸੋਤਾਪਨ੍ਨੋ’’ਤਿ ਅਕ੍ਕੋਸਨ੍ਤੋ ਆਪਤ੍ਤਿਯਾ ਅਕ੍ਕੋਸਤਿ ਨਾਮਾਤਿ ਏਕੇ. ਲਿਙ੍ਗਾਯਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਅਚ੍ਚੋਦਾਤਾਦਿਪਿ ਲਿਙ੍ਗਮੇਵ ਜਾਤਂ.

੧੬. ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਵਦੇਤੀਤਿ ਉਦ੍ਦੇਸੋ. ਭਣਤੀਤਿ ਵਿਤ੍ਥਾਰੋ. ਵਦੇਤੀਤਿ ਵਾ ਇਮਿਨਾ ਪਰਵਿਞ੍ਞਾਪਨਂ ਦੀਪੇਤਿ.

੨੬. ਅਞ੍ਞਾਪਦੇਸਵਾਰੇਸੁ ਪਨ ‘‘ਏਵਂ ਵਦੇਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਕਸ੍ਮਾ? ਪੁਬ੍ਬੇ ਦਸ੍ਸਿਤਉਦ੍ਦੇਸਕ੍ਕਮਨਿਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ. ਪੁਬ੍ਬੇਪਿ ‘‘ਹੀਨੇਨ ਹੀਨਂ, ਹੀਨੇਨ ਉਕ੍ਕਟ੍ਠਂ, ਉਕ੍ਕਟ੍ਠੇਨ ਹੀਨਂ, ਉਕ੍ਕਟ੍ਠੇਨ ਉਕ੍ਕਟ੍ਠ’’ਨ੍ਤਿ ਜਾਤ੍ਯਾਦੀਸੁ ਏਕੇਕਸ੍ਮਿਂ ਚਤੁਧਾ ਚਤੁਧਾ ਦਸ੍ਸਿਤਉਦ੍ਦੇਸਕ੍ਕਮਸ੍ਸ ਨਿਦਸ੍ਸਨਂ ‘‘ਏਵ’’ਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਕਰੋਤਿ. ‘‘ਹੀਨੇਨ ਹੀਨਂ ਵਦੇਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਟ੍ਠਾਨੇਯੇਵ ਹਿ ‘‘ਏਵਂ ਵਦੇਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਸੋ ਆਕਾਰੋ ਨਿਦਸ੍ਸਿਤੋ ਹੋਤੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਅਞ੍ਞਥਾ ਅਞ੍ਞਾਪਦੇਸੇਨ ਸੋ ਆਕਾਰੋ ਨ ਸਮ੍ਭਵਤੀਤਿ ਆਪਜ੍ਜਤਿ. ਨ ਸਮ੍ਭਵਤਿ ਏਵਾਤਿ ਚੇ? ਨ, ਵਿਸੇਸਕਾਰਣਾਭਾਵਾ, ਤਤ੍ਥ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿਪ੍ਪਸਙ੍ਗਤੋ, ਅਨਿਯਮਨਿਦ੍ਦੇਸੇਨ ਅਨਿਯਮਤ੍ਥਸਮ੍ਭਵਤੋ ਚ. ‘‘ਸਨ੍ਤਿ ਇਧੇਕਚ੍ਚੇ ਚਣ੍ਡਾਲਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਹਿ ਅਨਿਯਮਨਿਦ੍ਦੇਸੇਨ ਚਣ੍ਡਾਲਂ ਵਾ ਅਚਣ੍ਡਾਲਂ ਵਾ ਸਨ੍ਧਾਯ ਭਣਨ੍ਤਸ੍ਸ ਆਪਤ੍ਤੀਤਿ ਅਨਿਯਮਤ੍ਥੋ ਸਮ੍ਭਵਤੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਯਦਿ ਏਵਂ ਏਤ੍ਤਕਮੇਵ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਤਾਵਤਾ ਪੁਬ੍ਬੇ ਦਸ੍ਸਿਤਉਦ੍ਦੇਸਕ੍ਕਮਨਿਦਸ੍ਸਨਸਿਦ੍ਧਿਤੋਤਿ? ਨ, ‘‘ਵਦੇਤੀ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਅਯੋਜਿਤੇ ‘‘ਏਵ’’ਨ੍ਤਿ ਪਦੇ ਇਮਂ ਨਾਮ ਆਕਾਰਂ ਦਸ੍ਸੇਤੀਤਿ ਅਨਵਬੋਧਤੋ. ਅਞ੍ਞਾਪਦੇਸਨਯੇਪਿ ਪਰਵਿਞ੍ਞਾਪਨੇਯੇਵ ਦੁਕ੍ਕਟਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਂ ਵਿਯਾਤਿ ਨਿਯਮਨਪਯੋਜਨਂ ਵਾ ‘‘ਵਦੇਤੀ’’ਤਿ ਪਦਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਅਥ ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਮੀਪੇ ਠਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਞਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਆਣਾਪੇਨ੍ਤੋ ਹੀਨੇਨ ਹੀਨਂ ਵਦੇਤਿ ਭਣਤਿ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਸ੍ਸ. ਸਚੇ ਸਯਂ ਹੀਨੋ ਹੀਨੇਨ ਹੀਨਂ ਚਣ੍ਡਾਲਂ…ਪੇ… ਪੁਕ੍ਕੁਸਂ ‘‘ਪੁਕ੍ਕੁਸੋ’’ਤਿ ਭਣਤਿ ਆਪਤ੍ਤਿ ਵਾਚਾਯ ਵਾਚਾਯ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਸ੍ਸ, ਏਸ ਨਯੋ ਅਞ੍ਞਾਪਦੇਸਵਾਰੇਸੁਪੀਤਿ ਯੋਜਨਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਅਯਮਤ੍ਥੋ ਦੁਟ੍ਠਦੋਸੇਸੁ ਪਰਿਯੇਸਿਤਬ੍ਬੋ. ਅਞ੍ਞਥਾ ‘‘ਵਦੇਤਿ ਭਣਤੀ’’ਤਿ ਏਤੇਸਂ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਉਭਯਤ੍ਥ ਅਨਞ੍ਞਾਪਦੇਸਵਾਰਅਞ੍ਞਾਪਦੇਸਵਾਰੇਸੁ, ਵਿਸੇਸੇਨ ਵਾ ਅਞ੍ਞਾਪਦੇਸਵਾਰੇਸੁ ਨਿਰਤ੍ਥਕਂ ਆਪਜ੍ਜਤਿ ਵਿਨਾਯੇਵ ਤੇਨ ਵਚਨਸਿਲਿਟ੍ਠਤਾਸਮ੍ਭਵਤੋ. ਅਤ੍ਤਤੋ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਅਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਪਨੇਤ੍ਥ ‘‘ਸਾਣਤ੍ਤਿਕ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਤਤ੍ਰਾਯਂ ਪਦਸਨ੍ਧਿ ਵਦੇਤੀਤਿ ਵਦ ਇਤੀਤਿ. ਅਸਮ੍ਮੁਖਾ ਵਦਨ੍ਤਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਕਟਂ ‘‘ਸਮ੍ਮੁਖਾ ਪਨ ਸਤ੍ਤਹਿਪਿ ਆਪਤ੍ਤਿਕ੍ਖਨ੍ਧੇਹਿ ਵਦਨ੍ਤਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਕਟ’’ਨ੍ਤਿ ਅਨ੍ਧਕਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ. ਦਵਕਮ੍ਯਤਾ ਨਾਮ ਕੇਲ਼ਿ, ਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਹਸਾਧਿਪ੍ਪਾਯਤਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਅਸਮ੍ਮੁਖਾਪਿ ਦਵਕਮ੍ਯਤਾਯ ਵਦਨ੍ਤਸ੍ਸ ਦੁਬ੍ਭਾਸਿਤਮੇਵਾ’’ਤਿ ਆਚਰਿਯਾ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਪਾਪਗਰਹਿਤਾਯ ਕੁਜ੍ਝਿਤ੍ਵਾਪਿ ਵਦਨ੍ਤਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਕਟਂ, ਅਸਮ੍ਮੁਖਾ ਅਨਾਪਤ੍ਤੀਤਿ.

ਓਮਸਵਾਦਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੩. ਪੇਸੁਞ੍ਞਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੩੬-੭. ‘‘ਇਮਸ੍ਸ ਸੁਤ੍ਵਾ ਅਮੁਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਪਾਠੋ. ‘‘ਇਮੇਸਂ ਸੁਤ੍ਵਾ’’ਤਿ ਨ ਸੁਨ੍ਦਰਂ. ਭੇਦਾਯਪੀਤਿ ਭੇਦਾਯ. ਤਿਣ੍ਣਮ੍ਪਿ ਭਿਕ੍ਖੁਭਾਵਤੋਯੇਵ ਨਿਪਜ੍ਜਨਤੋ ‘‘ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਪੇਸੁਞ੍ਞੇ’’ਤਿ ਬਹੁਵਚਨਂ ਕਤਂ.

੩੮-੯. ‘‘ਇਤ੍ਥਨ੍ਨਾਮੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਚਣ੍ਡਾਲੋ…ਪੇ… ਪੁਕ੍ਕੁਸੋਤਿ ਭਣਤੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਪੇਸੁਞ੍ਞਂ ਉਪਸਂਹਰਤੀਤਿ ਯੋਜਨਾ. ਅਞ੍ਞਥਾ ‘‘ਪੁਕ੍ਕੁਸੋਤਿ ਭਣਤੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਤਾ ਆਪਜ੍ਜਤਿ. ਏਤ੍ਥ ਅਨੁਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਵਾਰੋ ਲਬ੍ਭਮਾਨੋਪਿ ਨ ਉਦ੍ਧਟੋ ਓਮਸਵਾਦੇ ਦਸ੍ਸਿਤਨਯਤ੍ਤਾ, ਸਙ੍ਖੇਪਤੋ ਅਨ੍ਤੇ ਦਸ੍ਸੇਤੁਕਾਮਤਾਯ ਵਾ. ਤਥਾ ਹਿ ਅਨ੍ਤੇ ਤੀਣਿ ਦੁਕ੍ਕਟਾਨਿ ਦਸ੍ਸਿਤਾਨਿ. ਤਾਨਿ ਪਨ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਭਗਵਾ ਯਸ੍ਮਾ ‘‘ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਸੁਤ੍ਵਾ ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਪੇਸੁਞ੍ਞਂ ਉਪਸਂਹਰਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾਨਂ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਪਦਾਨਂ ਅਞ੍ਞਤਰਵਿਪਲ੍ਲਾਸਵਸੇਨ ਵਾ ਉਭਯਵਿਪਲ੍ਲਾਸਵਸੇਨ ਵਾ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਨ੍ਤਿ ਕਤ੍ਵਾ ਦ੍ਵੇਪਿ ਤਾਨਿ ਏਕਤੋ ਵੁਤ੍ਤਾਨੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤੁਕਾਮੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਬ੍ਬਪਠਮਂਯੇਵ ‘‘ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਸੁਤ੍ਵਾ ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਪੇਸੁਞ੍ਞਂ ਉਪਸਂਹਰਤਿ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਆਹ. ‘‘ਦ੍ਵੀਸੁ ਪਨੇਤੇਸੁ ਯਸ੍ਮਾ ਪਾਰਾਜਿਕਂ ਅਜ੍ਝਾਪਨ੍ਨੋਪਿ ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਤਾਦਿਸਂਯੇਵ ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਂ ਖੁਂਸੇਤੁਕਾਮੋ ਓਮਸਤਿ, ਤਾਦਿਸਸ੍ਸ ਸੁਤ੍ਵਾ ਤਾਦਿਸਸ੍ਸ ਪੇਸੁਞ੍ਞਂ ਉਪਸਂਹਰਤਿ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਸ੍ਸ, ਤਸ੍ਮਾ ‘ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ’ਤਿ ਇਦਂ ਆਦਿਪਦਂ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਵੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਕੇਚਿ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਨ ਯੁਤ੍ਤਂ, ਅਨਵਸੇਸਆਪਤ੍ਤਿਂ ਆਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਪੁਨ ਆਪਤ੍ਤਿਯਾ ਅਸਮ੍ਭਵਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਕੇਵਲਂ ਮਾਤਿਕਾਯਂ ਭਿਕ੍ਖੁਪਦਾਭਾਵਤੋਯੇਵ ‘‘ਭਣਤਿ ਉਪਸਂਹਰਤੀ’’ਤਿ ਪਦਾਨਂ ਕਾਰਕਨਿਦ੍ਦੇਸਾਭਾਵੇ ਅਸਮ੍ਭਵਤੋ ਏਵ ਤਂ ਆਦਿਪਦਂ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਇਦਂ ਪਾਲ਼ਿਲੇਸਾਭਾਵਤੋ ਅਨਾਣਤ੍ਤਿਕਮੇਵ. ‘‘ਨ ਪਿਯਕਮ੍ਯਸ੍ਸ, ਨ ਭੇਦਾਧਿਪ੍ਪਾਯਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਉਪਸਂਹਰਣਾਪੇਕ੍ਖਂ ਸਾਮਿਵਚਨਂ ਤੁਣ੍ਹੀਭੂਤਸ੍ਸ ਵਚਨਪ੍ਪਯੋਜਨਾਭਾਵਤੋ, ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਪਾਪਗਰਹਿਤਾਯ ਭਣਨ੍ਤਸ੍ਸ ਅਨਾਪਤ੍ਤੀ’’ਤਿ.

ਪੇਸੁਞ੍ਞਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੪. ਪਦਸੋਧਮ੍ਮਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੪੫-੬. ਸਬ੍ਬਮੇਤਂ ਪਦਸੋ ਧਮ੍ਮੋ ਨਾਮਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਧਮ੍ਮੋ ਨਾਮ ਬੁਦ੍ਧਭਾਸਿਤੋਤਿ ਏਵਂ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ. ਅਕ੍ਖਰਸਮੂਹੋਤਿ ਅਸਮਤ੍ਤਪਦੇ. ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਭਾਸਿਤਂ ਬੁਦ੍ਧਭਾਸਿਤੇ ਏਵ. ਅਨੁਪਾਸਕਗਹਟ੍ਠੇਹਿ ਭਾਸਿਤੋ ਇਸਿਭਾਸਿਤਾਦਿਸਙ੍ਗਹਂ ਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਕਤ੍ਥਚਿ ਪੋਤ੍ਥਕੇ ‘‘ਦੇਵਤਾਭਾਸਿਤੋ’’ਤਿ ਪਦਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਯਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥਿ, ਸਾ ਪਾਲ਼ਿ. ਗਾਥਾਬਨ੍ਧੇਪਿ ਚ ਏਸ ਨਯੋਤਿ ਏਕਮੇਵ ਅਕ੍ਖਰਂ ਵਤ੍ਵਾ ਠਾਨਂ ਲਬ੍ਭਤਿ ਏਵ. ‘‘ਏਵਂ ਮੇ ਸੁਤ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਸੁਤ੍ਤਂ ਭਣਾਪਿਯਮਾਨੋ ਏਕਾਰਂ ਵਤ੍ਵਾ ਤਿਟ੍ਠਤਿ ਚੇ, ਅਨ੍ਵਕ੍ਖਰੇਨ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਂ, ਅਪਰਿਪੁਣ੍ਣਪਦਂ ਵਤ੍ਵਾ ਠਿਤੇ ਅਨੁਬ੍ਯਞ੍ਜਨੇਨ. ਪਦੇਸੁ ਏਕਂ ਪਠਮਪਦਂ ਵਿਰੁਜ੍ਝਤਿ ਚੇ, ਅਨੁਪਦੇਨ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਂ. ਅਟ੍ਠਕਥਾਨਿਸ੍ਸਿਤੋਤਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਨਿਸ੍ਸਿਤਵਸੇਨ ਠਿਤੋ. ਪੁਬ੍ਬੇ ਪਕਤਿਭਾਸਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ ਅਟ੍ਠਕਥਂ ਸਨ੍ਧਾਯ. ਪਾਲ਼ਿਨਿਸ੍ਸਿਤੋਤਿ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਏਵਾਗਤੋ. ਮਗ੍ਗਕਥਾਦੀਨਿਪਿ ਪਕਰਣਾਨਿ.

੪੮. ਉਪਚਾਰਨ੍ਤਿ ਦ੍ਵਾਦਸਹਤ੍ਥਂ. ‘‘ਓਪਾਤੇਤੀਤਿ ਏਕਤੋ ਭਣਤਿ ਸਮਾਗਚ੍ਛਤੀ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਅਪਲਾਲਦਮਨਮ੍ਪਿ ਸੀਲੁਪਦੇਸੋਪਿ ਭਗਵਤੋ ਕਾਲੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ, ਅਥ ਖੋ ਤੇਸੁ ਯਂ ਯਂ ਬੁਦ੍ਧਵਚਨਤੋ ਆਹਰਿਤ੍ਵਾ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਂ ਤਦੇਵ ਆਪਤ੍ਤਿਵਤ੍ਥੁ ਹੋਤੀਤਿ ਵਿਞ੍ਞਾਪਨਤ੍ਥਂ ਮਹਾਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ‘‘ਵਦਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵਚਨੇਹਿ ਸਿਥਿਲਂ ਕਤਂ. ਬੁਦ੍ਧਵਚਨਤੋ ਆਹਰਿਤ੍ਵਾ ਵੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਬਹੁਲਤਾਯ ਤਬ੍ਬਹੁਲਨਯੇਨ ਤੇਸੁ ਆਪਤ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਮਹਾਪਚ੍ਚਰਿਯਂ ਤਸ੍ਸਾਧਿਪ੍ਪਾਯੋ ਪਕਾਸਿਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ‘‘ਸਬ੍ਬੇਸਮੇਵ ਵਚਨਨ੍ਤਿ ਅਪਰੇ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਸਚੇ ਆਚਰਿਯੋ ਠਿਤੋ ਨਿਸਿਨ੍ਨਾਨਂ ਪਾਠਂ ਦੇਤਿ, ‘‘ਨ ਠਿਤੋ ਨਿਸਿਨ੍ਨਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾਪਤ੍ਤਿਂ ਨਾਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਏਕੇ. ਤੇਸਮ੍ਪਿ ਪਾਠਦਾਨਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਤੋ ਨ ਅਞ੍ਞਨ੍ਤਿ ਤਂ ਨ ਯੁਤ੍ਤਂ, ਛਤ੍ਤਪਾਣਿਕਾਦੀਨਂ ਪਾਠਦਾਨੇਨ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿਪ੍ਪਸਙ੍ਗਤੋ, ਆਪਤ੍ਤਿਭਾਵੋ ਚ ਸਿਦ੍ਧੋ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ –

‘‘ਉਭੋ ਅਤ੍ਥਂ ਨ ਜਾਨਨ੍ਤਿ, ਉਭੋ ਧਮ੍ਮਂ ਨ ਪਸ੍ਸਰੇ;

ਯੋ ਚਾਯਂ ਮਨ੍ਤਂ ਵਾਚੇਤਿ, ਯੋ ਚਾਧਮ੍ਮੇਨਧੀਯਤੀ’’ਤਿ. (ਪਾਚਿ. ੬੪੭);

ਏਤ੍ਥ ਅਧੀਯਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਪਾਠਦਾਨਮ੍ਪਿ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾਵ. ਸੇਖਿਯਟ੍ਠਕਥਾਯਂ (ਪਾਚਿ. ਅਟ੍ਠ. ੬੩੪) ‘‘ਧਮ੍ਮਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ ਪਨੇਤ੍ਥ ਪਦਸੋਧਮ੍ਮੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਯਮੇਵ ਧਮ੍ਮੋ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਧਮ੍ਮਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇਸੁ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਯਦਿ ਏਵਂ ਸਙ੍ਖਾਰਭਾਸਾਦਿਵਸੇਨ ਚਿਤ੍ਤਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਸੇਖਿਯਵਸੇਨ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ ਸਿਯਾ, ਤਤੋ ਛਪਕਜਾਤਕਵਿਰੋਧੋ. ਤਤ੍ਥ ਮਨ੍ਤਾਨਂ ਬਾਹਿਰਗਨ੍ਥਤ੍ਤਾਤਿ ਚੇ? ਨ, ਤਦਧਿਪ੍ਪਾਯਾਜਾਨਨਤੋ. ਅਯਞ੍ਹਿ ਤਤ੍ਥ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ ‘‘ਬਾਹਿਰਕਗਨ੍ਥਸਙ੍ਖਾਤਮ੍ਪਿ ਮਨ੍ਤਂ ਉਚ੍ਚੇ ਆਸਨੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਾਚੇਤੁਂ ਮੇ ਭਿਕ੍ਖਵੇ ਅਮਨਾਪਂ, ਪਗੇਵ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਤੁ’’ਨ੍ਤਿ. ‘‘ਤਦਾਪਿ ਮੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਮਨਾਪਂ ਨੀਚੇ ਆਸਨੇ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਉਚ੍ਚੇ ਆਸਨੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨਸ੍ਸ ਮਨ੍ਤਂ ਵਾਚੇਤੁਂ, ਕਿਮਙ੍ਗਂ ਪਨ ਏਤਰਹਿ…ਪੇ… ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਤੁ’’ਨ੍ਤਿ (ਪਾਚਿ. ੬੪੭) ਹਿ ਅਯਂ ਪਾਲ਼ਿ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਮੇਵ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯਂ ਦੀਪੇਤਿ, ਨ ਅਞ੍ਞਂ. ਤੇਨੇਵ ‘‘ਮਨ੍ਤਂ ਵਾਚੇਤੁਂ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਤੁ’’ਨ੍ਤਿ ਵਚਨਭੇਦੋ ਕਤੋ. ਅਞ੍ਞਥਾ ਉਭਯਤ੍ਥ ‘‘ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਤੁ’’ਮਿਚ੍ਚੇਵ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ.

ਮਯਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਮਾ ਵਦਾਤਿਆਦਿਮ੍ਹਿ ਪਨ ਅਨੁਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤੋ ‘‘ਸਚੇ ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਾਮਣੇਰੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਵਤ੍ਤੁਕਾਮੋ, ਤਥਾ ਸਾਮਣੇਰੋਪਿ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਵਤ੍ਤੁਕਾਮੋ ਸਹਸਾ ਓਪਾਤੇਤਿ, ‘ਯੇਭੁਯ੍ਯੇਨ ਪਗੁਣਂ ਗਨ੍ਥਂ ਭਣਨ੍ਤਂ ਓਪਾਤੇਤੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਵਿਯ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ, ਨ ਹਿ ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਾਮਣੇਰਸ੍ਸ ਉਦ੍ਦਿਸਤਿ ਨਾਮ ਹੋਤਿ. ਯਸ੍ਮਾ ਮਹਾਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਤਸ੍ਮਾਪਿ ਯੁਤ੍ਤਮੇਵੇਤਂ. ਸਚੇ ਤਤ੍ਥ ਵਿਚਾਰੇਤ੍ਵਾ ਪਟਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਂ ਸਿਯਾ ਆਪਤ੍ਤਿ, ਕਿਰਿਯਾਕਿਰਿਯਞ੍ਚ ਨਾਪਜ੍ਜਤਿ. ਕਸ੍ਮਾ? ਯਸ੍ਮਾ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਏਕਤੋ ਵਤ੍ਤੁਕਾਮੋ, ਅਥ ਖੋ ਨਂ ‘ਏਕਤੋ ਮਾ ਵਦਾ’ਤਿ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾਪਿ ਏਕਤੋ ਵਦਨ੍ਤੋ ਆਪਜ੍ਜਤਿ. ਅਵਤ੍ਤੁਕਾਮਸ੍ਸ ਸਹਸਾ ਵਿਰਜ੍ਝਿਤ੍ਵਾ ਏਕਤੋ ਵਦਨ੍ਤਸ੍ਸ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ, ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘ਮਯਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਮਾ ਵਦਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋ ਯਦਿ ਵਦਤਿ, ਅਨਾਪਤ੍ਤੀ’ਤਿ. ਤਥਾਪਿ ਆਚਰਿਯਾਨਂ ਮਤਿਮਨੁਵਤ੍ਤਨ੍ਤੇਨ ਏਵਰੂਪੇਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਪਟਿਪਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬਂ. ਕਸ੍ਮਾ? ਯਸ੍ਮਾ ਮਹਾਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਨਤ੍ਥਿਭਾਵਤੋਯੇਵ ਆਪਤ੍ਤਿ. ਸਚੇ ਤਤ੍ਥ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿਅਵਚਨਂ ਨ ਸਮ੍ਭਵਤਿ ਅਯਮਟ੍ਠਾਨਤ੍ਤਾ’’ਤਿ.

ਤਤ੍ਰਾਯਂ ਵਿਚਾਰਣਾ – ‘‘ਮਯਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਮਾ ਵਦਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋ ਯਦਿ ਵਦਤਿ, ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਅਨਾਪਤ੍ਤੀਤਿ ਯੁਤ੍ਤਮੇਤਂ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਵਤ੍ਤੁਕਾਮਤਾਯਾਭਾਵਤੋ, ਭਾਵੇਪਿ ਸਜ੍ਝਾਯਕਰਣਾਦੀਸੁ ਤੀਸੁ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿਤੋ ਚ. ਅਥ ਸਾਮਣੇਰੇਨ ਬ੍ਯਤ੍ਤਤਾਯ ‘‘ਮਯਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਮਾ ਵਦਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਬ੍ਯਤ੍ਤਤਾਯ ਵਦਤਿ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਏਵ ਵਤ੍ਤੁਕਾਮਤਾਸਬ੍ਭਾਵਤੋ. ਸਹਸਾ ਚੇ ਵਦਤਿ, ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ ਤਦਭਾਵਤੋ. ਸਚੇ ਭਿਕ੍ਖੁ ਏਵਂ ‘‘ਮਯਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਮਾ ਵਦਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਤੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਯਂ ਵਦਤਿ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਏਵ. ਨ ਹਿ ਏਤਂ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਕਿਰਿਯਾਕਿਰਿਯਂ. ਯਦਿ ਏਤਂ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਕਿਰਿਯਾਕਿਰਿਯਂ ਭਵੇਯ੍ਯ, ਯੁਤ੍ਤਂ. ਤਤ੍ਥ ਅਨਾਪਤ੍ਤੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਮਹਾਪਚ੍ਚਰਿਯਂ ਇਮਿਨਾਵ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੇਨ ‘‘ਮਯਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਮਾ ਵਦਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਸਿਯਾ. ਨ ਹਿ ਸਾਮਣੇਰਸ੍ਸ ਕਿਰਿਯਾ ਇਧ ਪਮਾਣਨ੍ਤਿ, ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਪਨ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੇ ਵੁਤ੍ਤੇ ਅਤਿਯੁਤ੍ਤਂਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਕ੍ਖਰਤ੍ਥੋ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਤ੍ਥੋ. ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ‘‘ਯਞ੍ਚ ਪਦਂ ਯਞ੍ਚ ਅਨੁਪਦਂ ਯਞ੍ਚ ਅਨ੍ਵਕ੍ਖਰਂ ਯਞ੍ਚ ਅਨੁਬ੍ਯਞ੍ਜਨਂ, ਸਬ੍ਬਮੇਤਂ ਪਦਸੋਧਮ੍ਮੋ ਨਾਮਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਥਾਪਿ ‘‘ਪਦੇਨ ਵਾਚੇਤਿ, ਪਦੇ ਪਦੇ ਆਪਤ੍ਤਿ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਸ੍ਸ, ਅਕ੍ਖਰਾਯ ਵਾਚੇਤਿ, ਅਕ੍ਖਰਕ੍ਖਰਾਯ ਆਪਤ੍ਤਿ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਇਦਮੇਵ ਦ੍ਵਯਂ ਯੋਜਿਤਂ, ਤਂ ਕਸ੍ਮਾਤਿ ਚੇ? ਪਦੇਨ ਅਨੁਪਦਅਨੁਬ੍ਯਞ੍ਜਨਾਨਂ ਸਙ੍ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ‘‘ਅਨੁਪਦਨ੍ਤਿ ਦੁਤਿਯਪਾਦੋ. ਅਨੁਬ੍ਯਞ੍ਜਨਨ੍ਤਿ ਪੁਰਿਮਬ੍ਯਞ੍ਜਨੇਨ ਸਦਿਸਂ ਪਚ੍ਛਾਬ੍ਯਞ੍ਜਨ’’ਨ੍ਤਿ (ਪਾਚਿ. ਅਟ੍ਠ. ੪੫), ਤਸ੍ਮਾ ਅਨੁਪਦੇਕਦੇਸਮਤ੍ਤਮੇਵ ਅਨੁਬ੍ਯਞ੍ਜਨਨ੍ਤਿ ਸਿਦ੍ਧਂ. ‘‘ਅਕ੍ਖਰਾਨੁਬ੍ਯਞ੍ਜਨਸਮੂਹੋ ਪਦ’’ਨ੍ਤਿ ਚ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਪਦਮਤ੍ਤਮੇਵ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਤੇਨ ਅਨੁਪਦਾਦਿਤ੍ਤਯਗ੍ਗਹਣਤੋਤਿ ਚੇ? ਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਵਚਨਵਿਸੇਸਤੋ. ਪਦੇਨ ਵਾਚੇਨ੍ਤੋ ਹਿ ਪਦੇ ਵਾ ਅਨੁਪਦੇ ਵਾ ਅਨੁਬ੍ਯਞ੍ਜਨੇ ਵਾ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਆਪਜ੍ਜਤਿ. ਨ ਅਕ੍ਖਰੇਨ. ਅਕ੍ਖਰੇਨ ਵਾਚੇਨ੍ਤੋ ਪਨ ਪਦਾਦੀਸੁ ਅਞ੍ਞਤਰਸ੍ਮਿਂ ਆਪਜ੍ਜਤਿ. ਨ ਹਿ ‘‘ਵਰੋ ਵਰਞ੍ਞੂ ਵਰਦੋ ਵਰਾਹਰੋ’’ਤਿਆਦਿਮ੍ਹਿ ਪਠਮਂ ਵ-ਕਾਰਂ ਵਾਚੇਨ੍ਤੋ ਦੁਤਿਯਾਦਿਵ-ਕਾਰੇ ਓਪਾਤੇਤਿ, ਪਠਮਂ ਰੋ-ਕਾਰਂ ਵਾਚੇਨ੍ਤੋ ਦੁਤਿਯਰੋ-ਕਾਰੇ ਓਪਾਤੇਤਿ, ਪਠਮਂ ਰ-ਕਾਰਂ ਵਾਚੇਨ੍ਤੋ ਦੁਤਿਯਰ-ਕਾਰੇ ਓਪਾਤੇਤਿ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਸ੍ਸਾਤਿ ਸਮ੍ਭਵਤਿ. ਅਨੁਬ੍ਯਞ੍ਜਨਾਨੁਲੋਮਤੋ ਸਮ੍ਭਵਤਿ ਏਵਾਤਿ ਚੇ? ਨ, ‘‘ਪਦੇ ਪਦੇ ਆਪਤ੍ਤਿ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਵਿਰੁਦ੍ਧਤ੍ਤਾ. ਇਦਞ੍ਹਿ ਵਚਨਂ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਪਦੇ ਏਕਾ ਆਪਤ੍ਤੀਤਿ ਦੀਪੇਤਿ. ‘‘ਰੂਪਂ ਅਨਿਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਮਾਨੋ ਰੂਤਿ ਓਪਾਤੇਤੀ’’ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਸਕਲਂ ਪਾਦਂ ਵਾਚੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਪਠਮਅਕ੍ਖਰਮਤ੍ਤੇ ਏਕਤੋ ਵੁਤ੍ਤੇ ਆਪਤ੍ਤੀਤਿ ਸਿਦ੍ਧਨ੍ਤਿ ਚੇ? ਨ, ‘‘ਅਕ੍ਖਰਕ੍ਖਰਾਯ ਆਪਤ੍ਤਿ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਵਿਰੁਦ੍ਧਤ੍ਤਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਰੂਤਿ ਓਪਾਤੇਤੀਤਿ ਵਤ੍ਤੁਂ ਅਸਮ੍ਭਵਤੋ ਰੂ-ਕਾਰਸ੍ਸ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਧਮ੍ਮਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਭਾਵਸਿਦ੍ਧਿਤੋ ਤਂ ਅਵਤ੍ਵਾ ਕੇਵਲਂ ਅਕ੍ਖਰਾਯ ਵਾਚੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਧਮ੍ਮਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਅਕ੍ਖਰਭਾਵਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ‘‘ਰੂਪਂ ਅਨਿਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਮਾਨੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਵਚਨਸਿਲਿਟ੍ਠਤਾਵਸੇਨ ਵਾ ਅਨੁਬ੍ਯਞ੍ਜਨੇ ਵੇਦਨਾਵਚਨਂ ਵਿਯਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਪਦਸੋਧਮ੍ਮਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੫. ਪਠਮਸਹਸੇਯ੍ਯਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੫੦. ‘‘ਨ ਸਹਸੇਯ੍ਯਂ ਕਪ੍ਪੇਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਭਾਵਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਕੇਸੁਚਿ ‘‘ਨ ਸਹਸੇਯ੍ਯਾ ਕਪ੍ਪੇਤਬ੍ਬਾ’’ਤਿ ਪਾਠੋ, ਨ ਕਪ੍ਪੇਤਬ੍ਬਾ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾਤਿ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ‘‘ਅਪਸ੍ਸੇਨਂ ਵਾਤਿ ਵਾਯਿਮਮਞ੍ਚਕਮੇਵ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ਯਂ ਏਤੇਸਂ ਨ ਕਪ੍ਪਤਿ, ਤਂ ਤੇਸਮ੍ਪੀਤਿ ਉਪਜ੍ਝਾਯਾਦੀਨਂ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਅਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਸਹਸੇਯ੍ਯਂ ਕਪ੍ਪੇਯ੍ਯਾਤਿ ਪਾਠਸੇਸੋ.

੫੨. ‘‘ਅਨੁਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਨਾਮ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਅਵਸੇਸੋ’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਮਾਤੁਗਾਮੋ ਅਨੁਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋਤਿ ਚਤੁਤ੍ਥਰਤ੍ਤਿਯਂ ਮਾਤੁਗਾਮੋ ਦ੍ਵੇਪਿ ਸਹਸੇਯ੍ਯਾਪਤ੍ਤਿਯੋ ਜਨੇਤੀਤਿ ਅਪਰੇ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ‘‘ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ…ਪੇ… ਪਨ੍ਨੋਤਿ ਪਾਰਾਜਿਕਵਤ੍ਥੁਭੂਤੋ ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਪੁਰਿਸੋ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤੋ’’ਤਿ ਚ, ਉਭਯਮ੍ਪਿ ਵੀਮਂਸਿਤਬ੍ਬਂ. ਦੁਤਿਯਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇ ਮਾਤੁਗਾਮੋ ਨਾਮਾਤਿ ਮਨੁਸ੍ਸਿਤ੍ਥਿਂਯੇਵ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਯਕ੍ਖੀ ਪੇਤੀ ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਗਤਾ ਪਾਰਾਜਿਕਵਤ੍ਥੁਭੂਤਾ ਨ ਗਹਿਤਾ ਤੇਸੁ ਦੁਕ੍ਕਟਤ੍ਤਾ. ‘‘ਸਚੇ ਪਨ ਅਤ੍ਤਨੋਪਿ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇ ਦੁਕ੍ਕਟਂ ਭਵੇਯ੍ਯ, ਅਥ ਕਸ੍ਮਾ ਪਠਮਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯ’’ਨ੍ਤਿ ਚ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਅਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤੇ ਪਮੁਖੇ ਅਨਾਪਤ੍ਤੀ’’ਤਿ ਸੀਹਲ਼ਟ੍ਠਕਥਾਵਚਨਂ, ਤਸ੍ਸਤ੍ਥਂ ਦੀਪੇਤੁਂ ਅਨ੍ਧਕਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ‘‘ਭੂਮਿਯਂ ਵਿਨਾ ਜਗਤਿਯਾ ਪਮੁਖਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਕਥਿਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਪੁਨ ਵਸਤੀਤਿ ਚਤੁਤ੍ਥਦਿਵਸੇ ਵਸਤਿ. ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਪਨ੍ਨੇਤਿ ਭਿਕ੍ਖੁਮ੍ਹਿ ਨਿਪਨ੍ਨੇ. ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਤਮਣ੍ਡਪਂ ਨਾਮ ਮਹਾਵਿਹਾਰੇ ਸਨ੍ਨਿਪਾਤਟ੍ਠਾਨਂ. ‘‘ਤੀਣਿ ਚ ਦਿਵਸਾਨਿ ਦੁਕ੍ਕਟਖੇਤ੍ਤੇ ਵਸਿਤ੍ਵਾ ਚਤੁਤ੍ਥੇ ਦਿਵਸੇ ਸਹਸੇਯ੍ਯਾਪਤ੍ਤਿਪਹੋਨਕੇ ਸਯਤਿ, ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯੇਵਾ’’ਤਿ ਏਕਚ੍ਚੇ ਵਦਨ੍ਤਿ ਕਿਰ, ਤਂ ਨ ਯੁਤ੍ਤਂ.

ਪਠਮਸਹਸੇਯ੍ਯਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੬. ਦੁਤਿਯਸਹਸੇਯ੍ਯਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੫੫. ‘‘ਅਥ ਖੋ ਤੇ ਮਨੁਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਚ ‘‘ਤੇ ਅਦ੍ਧਿਕਾ’’ਤਿ ਚ ਪਾਠੋ. ‘‘ਏਕਰਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿਪਿ ਅਤ੍ਥਿ, ਸੋ ਨ ਸੁਨ੍ਦਰੋ. ਪਣ੍ਡਕੇ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ‘‘ਉਭਤੋਬ੍ਯਞ੍ਜਨੇਹਿ ਮੂਲਾਪਤ੍ਤੀਤਿ ਦਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ, ‘‘ਅਨਿਮਿਤ੍ਤਾਦਯੋ ਇਤ੍ਥਿਯੋਵਾ’’ਤਿ ਚ ਵਦਨ੍ਤਿ ਉਭਤੋਬ੍ਯਞ੍ਜਨਕੇ ਵੁਤ੍ਤਂ ਵਿਯ. ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਮਤਿਤ੍ਥੀ ਪਾਰਾਜਿਕਵਤ੍ਥੁ ਹੋਤਿ, ਅਨੁਪਾਦਿਨ੍ਨਪਕ੍ਖੇ ਠਿਤਤ੍ਤਾ ਪਨ ਇਧ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਨ ਕਰੋਤਿ. ਪਾਰਾਜਿਕਾਪਤ੍ਤਿਟ੍ਠਾਨਞ੍ਚੇਤ੍ਥ ਨ ਓਲੋਕੇਤਬ੍ਬਂ.

ਦੁਤਿਯਸਹਸੇਯ੍ਯਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੭. ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੬੬. ‘‘ਵਿਞ੍ਞੂ ਪਟਿਬਲਾ’’ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਅਵਿਞ੍ਞੂ ਇਤ੍ਥਿਯਾਪਿ ਦੇਸੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ. ਇਧ ਯਕ੍ਖੀਆਦਯੋ ਮਨੁਸ੍ਸਿਤ੍ਥੀ ਵਿਯ ਅਨੋਲ਼ਾਰਿਕਤ੍ਤਾ ਦੁਕ੍ਕਟਵਤ੍ਥੁਕਾ ਜਾਤਾ. ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਗਤਮਨੁਸ੍ਸਵਿਗ੍ਗਹਿਤ੍ਥਿਯਾ ਪਟਿਬਲਤਾਯ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਇਤਰਾਪਿ ਦੁਕ੍ਕਟਵਤ੍ਥੁਯੇਵਾਤਿ ਏਕੇ. ‘‘ਮਾਤੁਗਾਮਾਯਾ’’ਤਿ ਲਿਙ੍ਗਵਿਪਲ੍ਲਾਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਅਟ੍ਠਕਥਾਦਿਪਾਠਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਦਮਿਲ਼ਾਦਿਨਾ ਯਥਾਰੁਚਿ ਕਥੇਤੁਂ ਲਭਤਿ ਕਿਰਾ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ, ਯਥਾ ਯਕ੍ਖੀਆਦਯੋ ਦੁਕ੍ਕਟਵਤ੍ਥੁਕਾ ਜਾਤਾ, ਤਥਾ ਪੁਰਿਸਵਿਗ੍ਗਹਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਠਿਤੇਨ ਯਕ੍ਖਾਦਿਨਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਠਿਤਸ੍ਸ ਮਾਤੁਗਾਮਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਨ੍ਤੋ ਦੁਕ੍ਕਟਂ ਅਨਾਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਕਸ੍ਮਾ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਮਾਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਚੇ? ਈਸਕਮ੍ਪਿ ਦੁਤਿਯਪਕ੍ਖਂ ਅਭਜਨਤੋ. ਮਨੁਸ੍ਸਮਾਤੁਗਾਮੋਪਿ ਨ ਦੁਤਿਯੋ, ਪਗੇਵ ਯਕ੍ਖਾਦਯੋਤਿ. ਨ ਦੁਤਿਯਾਨਿਯਤੇ ਤਸ੍ਸ ਦੁਤਿਯਤ੍ਤਾਤਿ ਚੇ? ਨ ਤਤ੍ਥ ਦੁਟ੍ਠੁਲ੍ਲਵਾਚਾਪੇਕ੍ਖਾ ਦੁਤਿਯਤਾ, ਕਿਨ੍ਤੁ ਨਿਸਜ੍ਜਾਪੇਕ੍ਖਾ, ਇਧ ਚ ਨ ਨਿਸਜ੍ਜਮਤ੍ਤਂ, ਕਿਨ੍ਤੁ ਦੇਸਨਾ ਇਧਾਧਿਪ੍ਪੇਤਾ. ਸਾ ਚ ਨਿਪਜ੍ਜਨਤੋ ਓਲ਼ਾਰਿਕਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਸਮਤ੍ਥਨਿਦਸ੍ਸਨਂ.

ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੮. ਭੂਤਾਰੋਚਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੬੭. ‘‘ਚਤੁਤ੍ਥਪਾਰਾਜਿਕਵਤ੍ਥੁ ਚ ਇਦਞ੍ਚ ਏਕਮੇਵਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਨ ਯੁਤ੍ਤਂ. ਕਸ੍ਮਾ? ਤਤ੍ਥ ‘‘ਮੋਘਪੁਰਿਸਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ. ਤੇ ਅਰਿਯਮਿਸ੍ਸਕਾ ਨ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਦ੍ਵੇਪਿ ਏਕਸਦਿਸਾਨੀਤਿ ਮਮ ਤਕ੍ਕੋ. ‘‘ਅਰਿਯਾਪਿ ਪਟਿਜਾਨਿਂਸੁ, ਤੇਸਮ੍ਪਿ ਅਬ੍ਭਨ੍ਤਰੇ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨਤ੍ਤਾ ਉਤ੍ਤਰਿਮਨੁਸ੍ਸਧਮ੍ਮਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ‘‘ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਭੂਤਂ ਭਗਵਾਤਿ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਅਰਿਯਾਨਂ ਉਤ੍ਤਰਿਮਨੁਸ੍ਸਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਆਰੋਚਿਤਤ੍ਤਾ ‘ਭੂਤ’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਨ ਅਤ੍ਤਨੋ ਉਤ੍ਤਰਿਮਨੁਸ੍ਸਧਮ੍ਮਂ ਸਨ੍ਧਾਯਾਤਿ ਅਪਰੇ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

੭੭. ਪੁਬ੍ਬੇ ਅਵੁਤ੍ਤੇਹੀਤਿ ਚਤੁਤ੍ਥਪਾਰਾਜਿਕੇ ਅਵੁਤ੍ਤੇਹੀਤਿ.

ਭੂਤਾਰੋਚਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੯. ਦੁਟ੍ਠੁਲ੍ਲਾਰੋਚਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੭੮-੮੦. ‘‘ਤੇਨੇਵ ਹਤ੍ਥੇਨ ਉਪਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਅਸੁਚਿਂ ਮੋਚੇਸੀ’’ਤਿ ਪਾਠੋ ਸਮ੍ਪਤਿਪਾਠੋ ਸੁਨ੍ਦਰੋ. ਅਪਲੋਕੇਤ੍ਵਾਵ ਕਾਤਬ੍ਬਾ. ਨੋ ਚੇ, ਪਾਲ਼ਿਯਂਯੇਵ ਵੁਤ੍ਤਂ ਸਿਯਾ. ‘‘ਓਤ੍ਤਪ੍ਪੇਨਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੇ ਰੁਲ਼੍ਹੀਵਸੇਨ ਪਰੇਸੁ ‘‘ਹਿਰੋਤ੍ਤਪ੍ਪੇਨਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਮਹਾਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਉਤ੍ਤਾਨਤ੍ਤਾ ਨ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਾਸਮ੍ਭਵਦਸ੍ਸਨੇਨੇਵ ਹਿ ਦੁਕ੍ਕਟਨ੍ਤਿ ਸਿਦ੍ਧਂ.

੮੩. ਤਤ੍ਥ ‘‘ਕਮ੍ਮ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਅਜ੍ਝਾਚਾਰੇਪਿ ਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਤਂ ਤਸ੍ਸ ਦਣ੍ਡਕਮ੍ਮਵਤ੍ਥੁ. ‘‘ਤਤ੍ਥ ਕਮ੍ਮਂ ਆਪਨ੍ਨੋ’’ਤਿ ਪੁਬ੍ਬੇਪਿ ਲਿਖਿਤਂ. ਮਹਾਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ‘‘ਅਤ੍ਤਕਾਮਂ ਆਪਨ੍ਨੋ’’ਤਿ ਪਾਠੋ, ‘‘ਅਯਮੇਵ ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਵੀਮਂਸਿਤਬ੍ਬਂ.

ਦੁਟ੍ਠੁਲ੍ਲਾਰੋਚਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੧੦. ਪਥਵੀਖਣਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੮੬. ਕਟਸਕ੍ਖਰਾ ਸੇਤਮਤ੍ਤਿਕਾ ਵਿਯ ਮੁਦੁਕਾ ਸਕ੍ਖਰਜਾਤਿ. ‘‘ਅਕਤਪਬ੍ਭਾਰੇਤਿ ਅਵਲਞ੍ਜਿਤਬ੍ਬਟ੍ਠਾਨਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਵੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ‘‘ਅਨੋਵਸ੍ਸਕਟ੍ਠਾਨਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥ’’ਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ. ਮੂਸਿਕੁਕ੍ਕੁਰਨ੍ਤਿ ਮੂਸਿਕਾਹਿ ਉਦ੍ਧਟਪਂਸੁ. ਸੁਦ੍ਧਚਿਤ੍ਤਾਤਿ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ‘‘ਏਵਂ ਪਵਟ੍ਟਿਤੇ ਪਥਵੀ ਭਿਜ੍ਜਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਜਾਨਨ੍ਤਿ, ਨੋ ਪਨ ਚੇ ਪਥਵੀਭੇਦਤ੍ਥਿਕਾ, ਸੁਦ੍ਧਚਿਤ੍ਤਾ ਨਾਮ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਪਂਸੁਆਦਯੋ ਦ੍ਵੇ ਕੋਟ੍ਠਾਸਾ ਆਪਤ੍ਤਿਕਰਾ. ਕੇਚਿ ‘‘ਸਬ੍ਬਚ੍ਛਨ੍ਨਾਦੀਸੁ ਉਪਡ੍ਢੇ ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਸਚੇ ਦੁਕ੍ਕਟਂ, ਯੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਯੁਤ੍ਤਂ ਤਾਦਿਸਸ੍ਸ ਵਤ੍ਥੁਨੋ ਸਮ੍ਭਵਾ, ਇਧ ਪਨ ਜਾਤਪਥਵੀ ਚ ਅਜਾਤਪਥਵੀ ਚਾਤਿ ਦ੍ਵੇਯੇਵ ਵਤ੍ਥੂਨਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਏਕੇਨ ਭਵਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਨ ਯੁਤ੍ਤਂ. ਏਤ੍ਥਾਪਿ ਦੁਕ੍ਕਟਵਚਨਂ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਚੇ? ਤਂ ਪਨ ਸਞ੍ਞਾਵਸੇਨ, ਨ ਵਤ੍ਥੁਵਸੇਨਾਤਿ ਨ ਯੁਤ੍ਤਮੇਵ.

੮੭. ਅਗ੍ਗਿਂ ਕਾਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਉਸੁਮਂ ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਕੇਚਿ. ਏਵਂ ਸਤਿ ਪਥਵਿਯਾ ਅਗ੍ਗਿਮ੍ਹਿ ਕਤੇ ਦੂਰਤੋਪਿ ਭੂਮਿ ਉਣ੍ਹਾ ਹੋਤਿ, ਤਤ੍ਤਕਂ ਕੋਪੇਤਬ੍ਬਂ ਸਿਯਾ, ਨ ਚ ਕਪ੍ਪਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਯਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ ਪਤਤਿ, ਤਂ ਸੋ ਅਗ੍ਗਿ ਡਹਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਏਕੇ. ਅਡਹਿਤੇਪਿ ‘‘ਅਦਡ੍ਢਾਯ ਪਥਵਿਯਾ ਅਗ੍ਗਿਂ ਠਪੇਤੁਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਅਤ੍ਤਨਾ ਪਾਤਨਾਯੇਵ ਦੋਸੋ ਪਤਿਤੇ ਉਪਦਾਹੇਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਪਥਵੀਖਣਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਸਮਤ੍ਤੋ ਵਣ੍ਣਨਾਕ੍ਕਮੇਨ ਮੁਸਾਵਾਦਵਗ੍ਗੋ ਪਠਮੋ.

੨. ਭੂਤਗਾਮਵਗ੍ਗੋ

੧. ਭੂਤਗਾਮਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੮੯. ਫਰਸੁਂ ਨਿਗ੍ਗਹੇਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੋਤਿ ਦਸ੍ਸਿਤਭਾਵਂ ਜਾਨਾਪੇਤਿ. ਕਸ੍ਮਾ ਅਯਂ ਫਰਸੁਂ ਉਗ੍ਗਿਰੀਤਿ ਚੇ? ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਨ੍ਤਿਆਦਿ ਤਸ੍ਸ ਪਰਿਹਾਰੋ. ‘‘ਆਕੋਟੇਸਿ ਛਿਨ੍ਦੀਤਿ ਚ ਵਚਨਤੋ ਰੁਕ੍ਖਦੇਵਤਾਨਂ ਹਤ੍ਥਾਨਿ ਛਿਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਨ ਚਾਤੁਮਹਾਰਾਜਿਕਾਦੀਨਂ ਵਿਯ ਅਚ੍ਛੇਜ੍ਜਾਨੀ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ.

੯੦-੯੨. ਭਵਨ੍ਤਿ ਅਹੁਵੁਞ੍ਚਾਤਿ ਦ੍ਵਿਕਾਲਿਕੋ ਭੂਤਸਦ੍ਦੋ. ਯਦਿ ਬੀਜਤੋ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਨ ਬੀਜਂ ਦਸ੍ਸਿਤਂ, ਤਦੇਵ ਸਨ੍ਤਕਂ ਯਦਿਦਂ. ਸੋਵ ਕੁਕ੍ਕੁਟੋ ਮਂਸਿਮਕ੍ਖਿਤੋਤਿ ਅਯਮੇਵ ਹਿ ਪਰਿਹਾਰੋ. ਅਟ੍ਠਕਥਾਸੁਪਿ ਹਿ ‘‘ਬੀਜੇ ਬੀਜਸਞ੍ਞੀ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ਯਂ ਬੀਜਂ ਭੂਤਗਾਮੋ ਨਾਮ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਬੀਜੇ ਭੂਤਗਾਮਬੀਜੇਤਿ ਯੋਜੇਤ੍ਵਾ. ਅਮੂਲਕਤ੍ਤਾ ਕਿਰ ਸਮ੍ਪੁਣ੍ਣਭੂਤਗਾਮੋ ਨ ਹੋਤਿ, ‘‘ਸਮੂਲਪਤ੍ਤੋ ਏਵ ਹਿ ਭੂਤਗਾਮੋ ਨਾਮਾ’’ਤਿ ਕਾਰਣਂ ਵਦਨ੍ਤਿ. ‘‘ਅਭੂਤਗਾਮਮੂਲਤ੍ਤਾਤਿ ਭੂਤਗਾਮਤੋ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਅਭੂਤਗਾਮਮੂਲਂ, ਭੂਤਗਾਮਸ੍ਸ ਅਮੂਲਕਤ੍ਤਾ ਵਾ. ਨ ਹਿ ਤਤੋ ਅਞ੍ਞੋ ਭੂਤਗਾਮੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ ਦ੍ਵਿਧਾਪਿ ਲਿਖਿਤਂ. ਪਿਯਙ੍ਗੁ ਅਸਨਰੁਕ੍ਖੋ ਵਡ੍ਢਨਤ੍ਤਚੋ ਖਜ੍ਜਫਲੋ, ‘‘ਪੀਤਸਾਲੋ’’ਤਿਪਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਅਮੂਲਕਭੂਤਗਾਮੇ ਸਙ੍ਗਹਂ ਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਨਾਲ਼ਿਕੇਰਸ੍ਸੇਵਾਯਂ. ਘਟਪਿਟ੍ਠਿਜਾਤਤ੍ਤਾ, ਬੀਜਗਾਮਾਨੁਲੋਮਤ੍ਤਾ ਚ ਦੁਕ੍ਕਟਵਤ੍ਥੁ. ਨ ਵਾਸੇਤਬ੍ਬਂ ‘‘ਦੁਰੂਪਚਿਣ੍ਣਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ, ‘‘ਯੇਸਂ ਰੁਕ੍ਖਾਨਂ ਸਾਖਾ ਰੁਹਤੀਤਿ ਵਚਨਤੋ ਯੇਸਂ ਨ ਰੁਹਤਿ, ਤੇਸਂ ਸਾਖਾਯ ਕਪ੍ਪਿਯਕਰਣਕਿਚ੍ਚਂ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਸਿਦ੍ਧ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਮੁਦ੍ਦਤਿਣਨ੍ਤਿ ਤਸ੍ਸ ਨਾਮਂ. ‘‘ਮੁਞ੍ਜਤਿਣਨ੍ਤਿ ਪਾਠੋ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ.

ਸਮਣਕਪ੍ਪੇਹੀਤਿ ਸਮਣਵੋਹਾਰੇਹਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ‘‘ਕਪ੍ਪਿਯਂ ਕਰੋਹੀ’’ਤਿ. ਤਸ੍ਸ ਆਣਤ੍ਤਿਯਾ ਕਰੋਨ੍ਤੇਨਾਪਿ ਸਾਮਣੇਰਾਦਿਨਾ ‘‘ਕਪ੍ਪਿਯ’’ਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਵਾਵ ਅਗ੍ਗਿਪਰਿਜਿਤਂ ਕਾਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਸਿਦ੍ਧਂ. ਅਗ੍ਗਿਪਰਿਜਿਤਾਦੀਨਿ ਵਿਯ ਕਪ੍ਪਿਯਤ੍ਤਾ ਅਬੀਜਨਿਬ੍ਬਟ੍ਟਬੀਜਾਨਿਪਿ ‘‘ਪਞ੍ਚਹਿ ਸਮਣਕਪ੍ਪੇਹੀ’’ਤਿ (ਚੂਲ਼ਵ. ੨੫੦) ਏਤ੍ਥ ਪਵਿਟ੍ਠਾਨਿ, ਯਥਾਲਾਭਤੋ ਵਾ ਸਮਣਕਪ੍ਪਵਚਨਂ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ. ‘‘ਕਪ੍ਪਿਯ’ਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਤੁਕਾਮੋ ‘ਕਪ੍ਪ’ਨ੍ਤਿ ਚੇ ਵਦਤਿ, ‘ਵਟ੍ਟਤੀ’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਕਪ੍ਪਿਯ’ਨ੍ਤਿ ਵਚਨਂ ਸਕਸਕਭਾਸਾਯਪਿ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ‘‘ਕਪ੍ਪਿਯਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ‘ਕਪ੍ਪਿਯਂ’ਇਚ੍ਚੇਵ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ, ‘‘ਇਤਰੇਨ ਪਨ ਯਾਯ ਕਾਯਚਿ ਭਾਸਾਯਾ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਵੀਮਂਸਿਤਬ੍ਬਂ. ‘‘ਉਚ੍ਛੁਂ ਕਪ੍ਪਿਯਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਦਾਰੁਂ ਵਿਜ੍ਝਤੀ’’ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਕਪ੍ਪਿਯਂ ਕਾਤਬ੍ਬਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵਿਰਦ੍ਧੇਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ, ਆਚਰਿਯਾ ਪਨ ‘‘ਕਪ੍ਪਿਯਂ ਕਾਰੇਤਬ੍ਬਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਕਪ੍ਪਿਯਨ੍ਤਿ ਸਿਤ੍ਥਾਦਿਂ ਕਾਰੇਤਿ, ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਕਾਰਣਂ ਵਦਨ੍ਤਾ ਕਾਤੁਂ ਵਟ੍ਟਨਭਾਵੇਨੇਵ ਵਿਰਜ੍ਝਿਤ੍ਵਾ ਕਤੇਪਿ ਕਪ੍ਪਿਯਂ ਜਾਤਂ. ਯਦਿ ਨ ਵਟ੍ਟੇਯ੍ਯ, ਸਿਤ੍ਥਾਦਿਮ੍ਹਿ ਕਤੇ ਨ ਵਟ੍ਟੇਯ੍ਯਾਤਿ, ਉਪਪਰਿਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬਂ. ਉਟ੍ਠਿਤਸੇਵਾਲਘਟਂ ਆਤਪੇ ਨਿਕ੍ਖਿਪਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਵਿਕੋਪੇਤੁਕਾਮਤਾਯ ਸਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਂ ਯੁਤ੍ਤਂ ਵਿਯ. ‘‘ਪੁਪ੍ਫਰਜ੍ਜੁਭਾਜਨਗਤਿਕਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਨਾਲ਼ੇ ਵਾ ਬਦ੍ਧਪੁਪ੍ਫਕਲਾਪੇ ਨਾਲ਼ਸ੍ਮਿਂ ਕਤੇਪਿ ਵਟ੍ਟਤਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਪੁਪ੍ਫਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਿਤਾਯਾ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਪੋਰਾਣਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ‘‘ਬੀਜਗਾਮੇਨ ਭੂਤਗਾਮੋ ਦਸ੍ਸਿਤੋ ਅਨਵਸੇਸਪਰਿਯਾਦਾਨਤ੍ਥ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਭੂਤਗਾਮਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੨. ਅਞ੍ਞਵਾਦਕਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੯੮-੯. ਅਞ੍ਞਂ ਵਦਤੀਤਿ ਅਞ੍ਞਵਾਦਕਂ, ‘‘ਵਚਨਂ ਕਰੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ‘‘ਤੁਣ੍ਹੀਭੂਤਸ੍ਸੇਤਂ ਨਾਮ’’ਨ੍ਤਿ ਪਾਠੋ. ਉਗ੍ਘਾਤੇਤੁਕਾਮੋਤਿ ਸਮੋਹਨਿਤੁਕਾਮੋ, ਅਨ੍ਤਰਾਯਂ ਕਤ੍ਤੁਕਾਮੋਤਿ ਪੋਰਾਣਾ.

੧੦੦. ‘‘ਸੁਦਿਟ੍ਠੋ ਭਨ੍ਤੇ, ਨ ਪਨੇਸੋ ਕਹਾਪਣੋਤਿਆਦੀਸੁ ਅਨਾਰੋਪਿਤੇ ਦੁਕ੍ਕਟੇਨ ਮੁਸਾਵਾਦਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਂ, ਅਰੋਪਿਤੇ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਦ੍ਵਯਂ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਵੀਮਂਸਿਤਬ੍ਬਂ.

੧੦੨. ਅਧਮ੍ਮੇਨ ਵਾ ਵਗ੍ਗੇਨ ਵਾ ਨ ਕਮ੍ਮਾਰਹਸ੍ਸ ਵਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਮਯਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਮਂ ਵਾ ਅਞ੍ਞਂ ਵਾ ਸਙ੍ਘੋ ਅਧਮ੍ਮੇਨ ਵਾ ਕਮ੍ਮਂ, ਵਗ੍ਗੇਨ ਵਾ ਕਮ੍ਮਂ ਕਰਿਸ੍ਸਤਿ, ਨ ਕਮ੍ਮਾਰਹਸ੍ਸ ਵਾ ਮੇ, ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਵਾ ਕਮ੍ਮਂ ਕਰਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਨ ਕਥੇਤੀਤਿ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਂ.

ਅਞ੍ਞਵਾਦਕਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੩. ਉਜ੍ਝਾਪਨਕਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੧੦੩. ‘‘ਛਨ੍ਦਾਯਾ’’ਤਿ ਅਕ੍ਖਰਕ੍ਖਰਾਯਾਤਿਆਦਿ ਵਿਯ ਲਿਙ੍ਗਵਿਪਲ੍ਲਾਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਛਨ੍ਦਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ਵਾ ਅਤ੍ਥੋ. ਯੇਸਂ ਸੇਨਾਸਨਾਨਿ ਪਞ੍ਞਪੇਤਿ, ਤੇਸਂ ਅਤ੍ਤਨਿ ਛਨ੍ਦਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ.

੧੦੬. ਅਨੁਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ ਕਰਣਤ੍ਥੋ ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ. ਅਞ੍ਞਂ ਅਨੁਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਨ੍ਤਿ ਅਞ੍ਞੇਨ ਅਨੁਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੇਨ. ਤਸ੍ਸ ਵਾਤਿ ਅਨੁਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ. ‘‘ਸਮ੍ਮੁਤਿਕਾਲੇ ਪਞ੍ਚਙ੍ਗਵਿਰਹਾਦਯੋ ਅਸਮ੍ਮਤਾ ਨਾਮਾ’’ਤਿ, ‘‘ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੇਨ ਲਦ੍ਧਸਮ੍ਮੁਤਿ ਸਿਕ੍ਖਾਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾਨੇਨ ਵਿਨਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਚ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਸਙ੍ਘੇਨਾਤਿ ਸਬ੍ਬੇਨ ਸਙ੍ਘੇਨ ਕਮ੍ਮਵਾਚਾਯ ਅਸ੍ਸਾਵੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਤਵੇਸੋ ਭਾਰੋ’’ਤਿ ਕੇਵਲਂ ਆਰੋਪਿਤਭਾਰੋ. ਕੇਵਲ-ਸਦ੍ਦੋ ਹੇਤ੍ਥ ਕਮ੍ਮਵਾਚਾਯ ਅਸ੍ਸਾਵਿਤਭਾਵਮਤ੍ਤਮੇਵ ਦੀਪੇਤਿ. ਸਯਮੇਵਾਤਿ ਇਤਰੇਸਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਅਨੁਮਤਿਯਾ. ਅਭੂਤੇਨ ਖੀਯਨਕਸ੍ਸ ਆਦਿਕਮ੍ਮਿਕਸ੍ਸ ਕਥਂ ਅਨਾਪਤ੍ਤੀਤਿ ਚੇ? ਇਮਿਨਾ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇਨ. ਮੁਸਾਵਾਦੇ ਆਪਤ੍ਤਿਯੇਵ ਦ੍ਵੇ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯੋ ਵੁਤ੍ਤਾ ਵਿਯ ਦਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਪੁਬ੍ਬਪਯੋਗੇ ਰੁਕ੍ਖਾਦਿਛਿਨ੍ਦਨਾਦੀਸੁ ਵਿਯ, ਵਿਚਾਰੇਤਬ੍ਬਂ.

ਉਜ੍ਝਾਪਨਕਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੪. ਪਠਮਸੇਨਾਸਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੧੧੦. ‘‘ਏਵਞ੍ਚਿਦਂ ਭਗਵਤਾ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਂ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਵਚਨਤੋ, ਪਰਿਵਾਰੇ ‘‘ਏਕਾ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿ, ਏਕਾ ਅਨੁਪਞ੍ਞਤ੍ਤੀ’’ਤਿ (ਪਰਿ. ੨੨੬) ਵਚਨਤੋ ਚ ਇਧ ਅਤ੍ਥਿ ਅਨੁਪਞ੍ਞਤ੍ਤੀਤਿ ਸਿਦ੍ਧਂ. ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਸਿਦ੍ਧਂ, ‘‘ਏਵਞ੍ਚ ਪਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਇਮਂ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਉਦ੍ਦਿਸੇਯ੍ਯਾਥਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਪਨ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਟ੍ਠਾਨਂ ਨ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ, ਕੇਵਲਂ ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਟ੍ਠਮਾਸੇ…ਪੇ… ਨਿਕ੍ਖਿਪਿਤੁ’’ਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਤਕਮੇਵ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਂ ਕਸ੍ਮਾਤਿ ਚੇ? ਪਠਮਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਯਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਤੋ ਅਵਿਸੇਸਤ੍ਤਾ ਨ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਯਦਿ ਏਵਂ ਕਾ ਏਤ੍ਥ ਅਨੁਪਞ੍ਞਤ੍ਤੀਤਿ? ਅਜ੍ਝੋਕਾਸੇਤਿ. ਅਯਮਨੁਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਯਮ੍ਪਿ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਚੇ? ਅਤ੍ਥਿ, ਤਂ ਪਨ ਓਕਾਸਮਤ੍ਤਦੀਪਨਂ, ਦੁਤਿਯਂ ਚਾਤੁਵਸ੍ਸਿਕਮਾਸਸਙ੍ਖਾਤਕਾਲਦੀਪਨਂ. ਯਸ੍ਮਾ ਉਭਯਮ੍ਪਿ ਏਕਂ ਕਾਲੋਕਾਸਂ ਏਕਤੋ ਕਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਜ੍ਝੋਕਾਸੇ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਦੀਪੇਨ੍ਤੋ ਭਗਵਾ ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ…ਪੇ… ਨਿਕ੍ਖਿਪਿਤੁ’’ਨ੍ਤਿ ਆਹਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਤੇਨੇਵ ਮਾਤਿਕਾਟ੍ਠਕਥਾਯਂ (ਕਙ੍ਖਾ. ਅਟ੍ਠ. ਪਠਮਸੇਨਾਸਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ) ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਯਤ੍ਥ ਚ ਯਦਾ ਚ ਸਨ੍ਥਰਿਤੁਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਤਂ ਸਬ੍ਬਮਿਧ ਅਜ੍ਝੋਕਾਸਸਙ੍ਖ੍ਯਮੇਵ ਗਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ. ਹੇਮਨ੍ਤਕਾਲਸ੍ਸ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿਸਮਯਤ੍ਤਾ ਇਦਂ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਨਿਦਾਨਾਨਪੇਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ਸਿਦ੍ਧਂ, ਤਥਾ ਹਿ ਅਜ੍ਝੋਕਾਸਪਦਸਾਮਤ੍ਥਿਯੇਨ ਅਯਂ ਵਿਸੇਸੋ – ਵਸ੍ਸਾਨਕਾਲੇ ਓਵਸ੍ਸਕਟ੍ਠਾਨੇ ਅਜ੍ਝੋਕਾਸੇ, ਮਣ੍ਡਪਾਦਿਮ੍ਹਿ ਚ ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਹੇਮਨ੍ਤਕਾਲੇ ਪਕਤਿਅਜ੍ਝੋਕਾਸੇ ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਸਬ੍ਬਮਿਧ ਓਵਸ੍ਸਕੇਪਿ ਮਣ੍ਡਪਾਦਿਮ੍ਹਿ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਤਞ੍ਚ ਖੋ ਯਤ੍ਥ ਹਿਮਵਸ੍ਸੇਨ ਸੇਨਾਸਨਂ ਨ ਤੇਮੇਤਿ, ਗਿਮ੍ਹਕਾਲੇ ਪਕਤਿਅਜ੍ਝੋਕਾਸੇਪਿ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਤਞ੍ਚ ਖੋ ਅਕਾਲਮੇਘਾਦਸ੍ਸਨੇਯੇਵਾਤਿ ਅਯਂ ਵਿਸੇਸੋ ‘‘ਅਟ੍ਠ ਮਾਸੇ’’ਤਿ ਚ ‘‘ਅਵਸ੍ਸਿਕਸਙ੍ਕੇਤੇ’’ਤਿ ਚ ਏਤੇਸਂ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਪਦਾਨਂ ਸਾਮਤ੍ਥਿਯਤੋਪਿ ਸਿਦ੍ਧੋ.

ਕਿਞ੍ਚ ਭਿਯ੍ਯੋ – ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਸਨ੍ਦਸ੍ਸਿਤਵਿਸੇਸੋਵ. ਚਮ੍ਮਾਦਿਨਾ ਓਨਦ੍ਧਕੋ ਵਾ ਨਵਵਾਯਿਮੋ ਵਾ ਨ ਸੀਘਂ ਵਿਨਸ੍ਸਤਿ. ਕਾਯਾਨੁਗਤਿਕਤ੍ਤਾਤਿ ਕਾਯੇ ਯਤ੍ਥ, ਤਤ੍ਥ ਗਤਤ੍ਤਾ. ਸਙ੍ਘਿਕਮਞ੍ਚਾਦਿਮ੍ਹਿ ਕਾਯਂ ਫੁਸਾਪੇਤ੍ਵਾ ਵਿਹਰਿਤੁਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਧਮ੍ਮਸਿਰਿਤ੍ਥੇਰੋ. ‘‘ਸਙ੍ਘਿਕਂ ਪਨ ‘ਅਜ੍ਝੋਕਾਸਪਰਿਭੋਗੇਨ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਥ, ਭਨ੍ਤੇ, ਯਥਾਸੁਖ’ਨ੍ਤਿ ਦਾਯਕਾ ਦੇਨ੍ਤਿ ਸੇਨਾਸਨਂ, ਏਵਰੂਪੇ ਅਨਾਪਤ੍ਤੀ’’ਤਿ ਅਨ੍ਧਕਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਵਚਨਤੋ, ਇਧ ਚ ਪਟਿਕ੍ਖੇਪਾਭਾਵਤੋ ਵਟ੍ਟਤਿ. ‘‘ਅਞ੍ਞਞ੍ਚ ਏਵਰੂਪਨ੍ਤਿ ਅਪਰੇ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਪਾਦਟ੍ਠਾਨਾਭਿਮੁਖਾਤਿ ਨਿਸੀਦਨ੍ਤਸ੍ਸ ਪਾਦਪਤਨਟ੍ਠਾਨਾਭਿਮੁਖਾ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ਸਮ੍ਮਜ੍ਜਨ੍ਤਸ੍ਸ ਪਾਦਟ੍ਠਾਨਾਭਿਮੁਖਨ੍ਤਿ ਆਚਰਿਯਸ੍ਸ ਤਕ੍ਕੋ.

੧੧੧. ‘‘ਪਾਦੁਦ੍ਧਾਰੇਨਾਤਿ ਬਹਿਉਪਚਾਰੇ ਠਿਤਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਦੁਕ੍ਕਟਂ ਧਮ੍ਮਕਥਿਕਸ੍ਸ ਵਿਯ. ਕਸ੍ਮਾ ਨ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਂ? ਪਚ੍ਛਾ ਆਗਤੇਹਿ ਵੁਡ੍ਢਤਰੇਹਿ ਉਟ੍ਠਾਪੇਤ੍ਵਾ ਗਹੇਤਬ੍ਬਤੋ. ਧਮ੍ਮਕਥਿਕਸ੍ਸ ਪਨ ਅਨੁਟ੍ਠਪੇਤਬ੍ਬਤ੍ਤਾ. ‘‘ਅਨਾਣਤ੍ਤਿਯਾ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਯਮ੍ਪਿ ਤਸ੍ਸ ਭਾਰੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

੧੧੨. ਪਰਿਹਰਣੇਯੇਵਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਵਿਚਾਰਣੇਤਿ ਧਮ੍ਮਸਿਰਿਤ੍ਥੇਰੋ. ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਨ੍ਤਕਕਰਣੇਤਿ ਉਪਤਿਸ੍ਸਤ੍ਥੇਰੋ. ਬੀਜਨੀਪਤ੍ਤਕਂ ਚਤੁਰਸ੍ਸਬੀਜਨੀ.

੧੧੩. ‘‘ਯੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਵਾ ਸਾਮਣੇਰੋ ਵਾ…ਪੇ… ਲਜ੍ਜੀ ਹੋਤੀ’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਅਲਜ੍ਜਿਂ ਆਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਗਨ੍ਤੁਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਪਾਠੇ ‘‘ਕੇਨਚਿ ਪਲਿਬੁਦ੍ਧਂ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਚ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ‘‘ਪਲਿਬੁਦ੍ਧ’’ਨ੍ਤਿ ਚ ਸੇਨਾਸਨਂਯੇਵ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਥਾਪਿ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ. ‘‘ਅਨਾਪੁਚ੍ਛਂ ਵਾ’’ਤਿ ਪਾਠੋ.

ਪਠਮਸੇਨਾਸਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੫. ਦੁਤਿਯਸੇਨਾਸਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੧੧੬-੭. ਏਤ੍ਤਕਮੇਵ ਵੁਤ੍ਤਮਟ੍ਠਕਥਾਸੁ, ਤਥਾਪਿ ਪਦਟ੍ਠਾਦਯੋਪਿ ਲਬ੍ਭਨ੍ਤਿ ਏਵ. ਅਨੁਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ‘‘ਅਞ੍ਞਂ ਅਤ੍ਥਰਣਾਦਿ ਅਕਪ੍ਪਿਯਤ੍ਤਾ ਨ ਵੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਮਞ੍ਚਂ ਵਾ ਪੀਠਂ ਵਾ ਵਿਹਾਰੇ ਵਾ ਵਿਹਾਰੂਪਚਾਰੇ ਵਾ’ਤਿ ਇਮਿਨਾਪਿ ਸਂਸਨ੍ਦਨਤ੍ਥਂ ‘ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਵੁਤ੍ਤੋ, ਅਥ ਖੋ’ਤਿਆਦਿ ਆਰਦ੍ਧ’’ਨ੍ਤਿ ਚ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਉਪਚਾਰਮਤ੍ਤਞ੍ਚੇਤਂ ‘‘ਰੁਕ੍ਖਮੂਲੇ’’ਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਨਤ੍ਥਿ.

੧੧੮. ਅਨਾਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾਪਿ ਗਨ੍ਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਅਸਤਿਯਾ ਗਚ੍ਛਤੋਪਿ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ, ਆਪੁਚ੍ਛਨਂ ਪਨ ਵਤ੍ਤਂ ਸਞ੍ਚਿਚ੍ਚ ਅਨਾਪੁਚ੍ਛਤੋ ਵਤ੍ਤਭੇਦਦੁਕ੍ਕਟਤ੍ਤਾ. ਪੁਗ੍ਗਲਿਕਸੇਨਾਸਨੇ ਸਙ੍ਘਿਕਸੇਯ੍ਯਂ, ਸਙ੍ਘਿਕਸੇਨਾਸਨੇ ਵਾ ਪੁਗ੍ਗਲਿਕਸੇਯ੍ਯਂ ਅਤ੍ਥਰਿਤ੍ਵਾ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਕਟਂ ਯੁਤ੍ਤਂ ਵਿਯ. ਕਸ੍ਮਾ? ‘‘ਸੇਯ੍ਯਾਮਤ੍ਤਮੇਵ ਨਸ੍ਸੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ. ਇਧ ਪਨ ‘‘ਪਲਿਬੁਦ੍ਧਂ ਪਲਿਬੁਦ੍ਧੋ’’ਤਿ ਦੁਵਿਧਮ੍ਪਿ ਅਤ੍ਥਿ.

ਦੁਤਿਯਸੇਨਾਸਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੬. ਅਨੁਪਖਜ੍ਜਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੧੨੧. ਛਬ੍ਬਗ੍ਗਿਯੇਸੁਯੇਵ ਥੇਰਾ ਭਿਕ੍ਖੂਤਿ ਕੇਚਿ. ਪਾਦੇ ਧੋਵਿਤ੍ਵਾਤਿਆਦਿਮ੍ਹਿ ਪਵਿਸਨ੍ਤਸ੍ਸ ਵਾ ਪਾਦਧੋਵਨਪਾਸਾਣਤੋ ਯਾਵ ਮਞ੍ਚਪੀਠਂ ਪਸ੍ਸਾਵਤ੍ਥਾਯ ਨਿਕ੍ਖਮਨ੍ਤਸ੍ਸ ਵਾ ਯਾਵ ਪਸ੍ਸਾਵਟ੍ਠਾਨਨ੍ਤਿ ਯੋਜਨਾ ਕਾਤਬ੍ਬਾ. ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇ ‘‘ਪਸ੍ਸਾਵਤ੍ਥਾਯ ਨਿਕ੍ਖਮਨ੍ਤਸ੍ਸ ਵਾ’’ਤਿ ਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ, ‘‘ਪਸ੍ਸਾਵਟ੍ਠਾਨਤੋ ਨਿਕ੍ਖਮਨ੍ਤਸ੍ਸ ਵਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ. ਪਸ੍ਸਾਵਟ੍ਠਾਨਨ੍ਤਿ ਕਤ੍ਥਚਿ ਪੋਤ੍ਥਕੇ. ਤਥਾ ਹਿ ਮਾਤਿਕਾਟ੍ਠਕਥਾਯਂ (ਕਙ੍ਖਾ. ਅਟ੍ਠ. ਅਨੁਪਖਜ੍ਜਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ) ‘‘ਪਵਿਸਨ੍ਤਸ੍ਸ ਪਾਦਧੋਵਨਪਾਸਾਣਤੋ ਯਾਵ ਮਞ੍ਚਪੀਠਂ ਨਿਕ੍ਖਮਨ੍ਤਸ੍ਸ ਮਞ੍ਚਪੀਠਤੋ ਯਾਵ ਪਸ੍ਸਾਵਟ੍ਠਾਨਂ, ਤਾਵ ਉਪਚਾਰੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਪਾਦੇ ਧੋਵਿਤ੍ਵਾ ਪਵਿਸਨ੍ਤਸ੍ਸ, ਪਸ੍ਸਾਵਤ੍ਥਾਯ ਨਿਕ੍ਖਮਨ੍ਤਸ੍ਸ ਚ ਦ੍ਵਾਰੇ ਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਪਾਦਧੋਵਨਪਾਸਾਣਤੋ, ਪਸ੍ਸਾਵਟ੍ਠਾਨਤੋ ਚ ਮਞ੍ਚਪੀਠ’’ਨ੍ਤਿ ਕਤ੍ਥਚਿ ਪੋਤ੍ਥਕੇ ਪਾਠੋ, ਸੋ ਅਪਾਠੋ. ਕਸ੍ਮਾ? ਮਞ੍ਚਪੀਠਾਨਂ ਉਪਚਾਰਸ੍ਸ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ. ਪਵਿਸਨ੍ਤਸ੍ਸ ਯਾਵ ਮਞ੍ਚਪੀਠਾਨਂ ਉਪਚਾਰੋ, ਨਿਕ੍ਖਮਨ੍ਤਸ੍ਸ ਤਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਯਾਵ ਪਸ੍ਸਾਵਟ੍ਠਾਨਂ ਵਚ੍ਚਕੁਟਿਚਙ੍ਕਮਟ੍ਠਾਨਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਅਤ੍ਥੇਨ ਯਥਾ ਸਂਸਨ੍ਦਤਿ, ਤਥਾਵਿਧੋ ਪਾਠੋਤਿ ਆਚਰਿਯੋ.

੧੨੨. ਉਪਚਾਰਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾਤਿ ਇਧ ਵੁਤ੍ਤਉਪਚਾਰਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ. ‘‘ਦਸ੍ਸਨਸਵਨੂਪਚਾਰੇਪਿ ਸਨ੍ਥਰਨ੍ਤਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ.

ਅਨੁਪਖਜ੍ਜਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੭. ਨਿਕ੍ਕਡ੍ਢਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੧੨੬-੭. ਛਸਤ੍ਤਕੋਟ੍ਠਕਾਨਿ ਵਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਦ੍ਵਾਰਕੋਟ੍ਠਕਂ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਂ. ‘‘ਨਿਕ੍ਖਮਾ’’ਤਿ ਵਚਨਂ ਸੁਤ੍ਵਾਪਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਰੁਚਿਯਾ ਨਿਕ੍ਖਮਤਿ, ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ; ਇਧ ਅਗ੍ਗਿਸਾਲਾਦਿ ਏਵ ਉਪਚਾਰੋਤਿ.

ਨਿਕ੍ਕਡ੍ਢਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੮. ਵੇਹਾਸਕੁਟਿਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੧੨੯. ‘‘ਪਮਾਣਮਜ੍ਝਿਮਸ੍ਸ ਗਲਪ੍ਪਮਾਣੇ ਦਿਨ੍ਨਤੁਲਾਪਿ ਵੇਹਾਸਕੁਟਿਯੇਵਾ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ, ‘‘ਨ ਸਾ ਇਧ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਵੇਹਾਸਕੁਟਿਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੯. ਮਹਲ੍ਲਕਵਿਹਾਰਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੧੩੫. ਯਾਵ ਦ੍ਵਾਰਕੋਸਾਤਿ ਦ੍ਵਾਰਸਮੀਪਾ, ਯਾਵ ਭਿਤ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ, ਤਂ ਸੁਵੁਤ੍ਤਂ. ਕਵਾਟਵਿਤ੍ਥਾਰਪ੍ਪਮਾਣੋਤਿ ਹਤ੍ਥਪਾਸਸ੍ਸਾਧਿਪ੍ਪੇਤਤ੍ਤਾ, ਸਮਨ੍ਤਾ ਕਵਾਟਵਿਤ੍ਥਾਰਪ੍ਪਮਾਣਉਪਚਾਰਸ੍ਸ ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ ਅਪਰਿਪੂਰਉਪਚਾਰਾਪਿ ਹੋਤਿ. ਆਲੋਕਂ ਕਰੋਤੀਤਿ ਆਲੋਕਂ ਸਨ੍ਧੇਤਿ ਪਿਧੇਤੀਤਿ ਸਨ੍ਧਿ ਏਵ ਆਲੋਕਸਨ੍ਧਿਨਾਮਕਾ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਵਾਤਪਾਨਕਵਾਟਲੇਪਕਮ੍ਮੇ ਅਪ੍ਪਹਰਿਤਟ੍ਠਾਨਕਿਚ੍ਚਂ ਨਤ੍ਥਿ.

੧੩੬. ਇਟ੍ਠਕਾਤਿ ਛਦਨਕਪਾਲਾਸਿਲਾਦਿਇਟ੍ਠਕਾ. ਛਦਨੂਪਰੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਠਮਂ ਤਾਵ ਏਕਵਾਰਂ ਅਪਰਿਸੇਸਂ ਛਾਦੇਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਛਾਦਨਦਣ੍ਡਕੇ ਬਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ ਦੁਤਿਯਵਾਰਂ ਤਥੇਵ ਛਾਦੇਤਬ੍ਬਂ. ‘‘ਤਤਿਯਵਾਰਚਤੁਤ੍ਥਵਾਰੇ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤੇ ਦ੍ਵੇ ਮਗ੍ਗੇ ਅਧਿਟ੍ਠਹਿਤ੍ਵਾ ਤਤਿਯਮਗ੍ਗਂ ਆਣਾਪੇਤ੍ਵਾ ਪਕ੍ਕਮਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਂ ‘‘ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਛਾਦਾਪੇਤੀ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਯੁਜ੍ਜਤਿ.

ਪੋਰਾਣਾ ਪਨ ‘‘ਪਠਮਵਾਰੇਯੇਵ ਤਯੋ ਮਗ੍ਗੇ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਚਤੁਤ੍ਥਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਆਪਤ੍ਤਿ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਂ, ਚਤੁਤ੍ਥਲੇਪਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਆਪਤ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਛਦਨੇ ਵੁਤ੍ਤਵਿਧਿਨਿਦਾਨੇਨ ਸਮੇਤਿ, ਲੇਪੇ ਵੁਤ੍ਤਵਿਧਿਤਿਕਚ੍ਛੇਦੇਨ ਸਮੇਤਿ. ਤਥਾਪਿ ਸੋ ਨ ਯੁਤ੍ਤੋਵ. ਨਿਦਾਨੇ, ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਞ੍ਚ ਸਿਦ੍ਧਲੇਪਤ੍ਤਾ ਸਬ੍ਬਸੋਵਾਪਿ ਅਚ੍ਛਨ੍ਨੇ, ਛਨ੍ਨੇਵਾਪਿ ਅਨੇਕਸੋ ਪਰਿਯਾਯਸ੍ਸ ਤਤਿਯਸ੍ਸੇਵ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਨ੍ਤਿ ਨੋ ਸਮੇਤੀਤਿ ਆਚਰਿਯੋ. ‘‘ਦ੍ਵੇ ਮਗ੍ਗੇ’’ਤਿ, ‘‘ਦ੍ਵੇ ਛਦਨੇ’’ਤਿ ਚ ‘‘ਤਤਿਯਵਾਰਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਏਵਂ ਛਾਦਾਪੇਹੀ’ਤਿ ਆਣਾਪੇਤ੍ਵਾ ਪਕ੍ਕਮਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਚ ਉਪਤਿਸ੍ਸਤ੍ਥੇਰੋ ਵਦਤਿ ਕਿਰ.

ਮਹਲ੍ਲਕਵਿਹਾਰਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੧੦. ਸਪ੍ਪਾਣਕਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੧੪੦. ਸਪ੍ਪਾਣਕਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਉਤ੍ਤਾਨਤ੍ਥਮੇਵ.

ਸਮਤ੍ਤੋ ਵਣ੍ਣਨਾਕ੍ਕਮੇਨ ਭੂਤਗਾਮਵਗ੍ਗੋ ਦੁਤਿਯੋ.

੩. ਓਵਾਦਵਗ੍ਗੋ

੧. ਓਵਾਦਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੧੪੪. ਕਥਾਨੁਸਾਰੇਨਾਤਿ ਯੋ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋਵਾਦਕਤ੍ਥਿਕੋ ਕਿਂਸੀਲੋ ਕਿਂਸਮਾਚਾਰੋ ਕਤਰਕੁਲਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋਤਿਆਦਿ ਕਥਾਨੁਸਾਰੇਨਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸਗ੍ਗਮਗ੍ਗਗਮਨੇਪੀਤਿ ਅਪਿ-ਸਦ੍ਦੇਨ ਮੋਕ੍ਖਗਮਨੇਪਿ. ‘‘ਲਕ੍ਖਣਪ੍ਪਟਿਵੇਧਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤੋ’’ਤਿ ਅਟ੍ਠਗਰੁਧਮ੍ਮਾਨੁਸਾਰੇਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਧਮ੍ਮਕਥਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ.

੧੪੫-੧੪੭. ਨਿਸ੍ਸੀਮਨ੍ਤਿ ਵਿਹਾਰੇ ਬਦ੍ਧਸੀਮਤੋ ਅਞ੍ਞਂ ਅਬਦ੍ਧਸੀਮਂ, ਗਾਮਸੀਮਾਦਿਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ‘‘ਸੁਪਿਨਨ੍ਤੇਨਪੀ’’ਤਿ ਨ ਸਬ੍ਬੇਸਨ੍ਤਿ ਇਧ ਬਾਹੁਲ੍ਲਨਯੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਛਬ੍ਬਗ੍ਗਿਯਾ ਹਿ ਕੇਚਿ ਵੀਸਤਿਵਸ੍ਸਾਪਿ ਅਤ੍ਥਿ ਅਤਿਰੇਕਵੀਸਤਿਵਸ੍ਸਾਪੀਤਿ ਇਮਿਨਾ ਇਮਂ ਮਜ੍ਝਿਮਬੋਧਿਕਾਲੇ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤਿ. ‘‘ਸੀਲਵਾ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧਤ੍ਤਾ ਇਧ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਸੀਲਮੇਵ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਸਂਵਰਸਂਵੁਤੋ’’ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਗਣ੍ਠਾਨੁਗਣ੍ਠਿਪਦੇਸੁ ‘‘ਸਤਿਸਂਵਰਾਦਯੋ ਇਧ ਨਾਧਿਪ੍ਪੇਤਾ, ਤੇਨ ਵਿਭਙ੍ਗਪਾਠਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਚਰਿਯੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਤ੍ਥਤੋਤਿ ਪਾਲ਼ਿਅਤ੍ਥਤੋ. ਕਾਰਣਤੋਤਿ ਕਾਰਣੂਪਪਤ੍ਤਿਤੋ, ਅਟ੍ਠਕਥਾਤੋਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਅਥ ਵਾ ਕਾਰਣਤੋਤਿ ਧਮ੍ਮਤੋ, ਤੇਨ ਅਤ੍ਥਤੋ ਧਮ੍ਮਤੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਅਥ ਵਾ ਅਤ੍ਥਤੋਤਿ ਫਲਤੋ. ‘‘ਕਾਰਣਤੋਤਿ ਹੇਤੁਤੋ. ਧਮ੍ਮਪਦਮ੍ਪਿ ਜਾਤਕੇਨ ਸਹਾ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ਪਞ੍ਹਂ ਕਥੇਤੁਨ੍ਤਿ ‘‘ਪਞ੍ਹਂ ਪੁਟ੍ਠੋ ਕਥੇਤੀ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯਾ ਪੁਟ੍ਠੇਨ ‘‘ਨ ਜਾਨਾਮੀ’’ਤਿ ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਕਥੇਤੁਂ. ‘‘ਨ ਖੋ ਪਨ ਤਂ ਭਗਵਨ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਪਾਠੋ. ‘‘ਨ ਖੋ ਪਨੇਤ’’ਨ੍ਤਿ ਚ ਲਿਖਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਨ ਸੁਨ੍ਦਰਂ. ‘‘ਕਾਸਾਯਵਤ੍ਥਵਸਨਾਯਾ’’ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਪਾਰਾਜਿਕਾਯਪਿ ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯਾ ਕਾਯਸਂਸਗ੍ਗਮੇਵ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਮੇਥੁਨੇਨ ਹਿ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਦੂਸਕੋ ਹੋਤਿ.

੧੪੮-੯. ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾ ਨਾਮ ਪਰਿਵਤ੍ਤਲਿਙ੍ਗਾ, ਪਞ੍ਚਸਤਾ ਸਾਕਿਯਾਨਿਯੋ ਵਾ. ‘‘ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾਪਤ੍ਤਿਮੋਚਨਤ੍ਥਂ ਪਨਾ’’ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਮਾਤੁਗਾਮਗ੍ਗਹਣੇਨ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਸਙ੍ਗਹਂ ਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਸਿਦ੍ਧਂ. ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਗ੍ਗਹਣੇਨ ਪਨ ਮਾਤੁਗਾਮੋ ਤਿਰਿਯਂ ਤਰਣਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇ (ਪਾਚਿ. ੧੮੭-੧੯੦) ਸਙ੍ਗਹਿਤੋ, ਨ ਅਞ੍ਞਤ੍ਥ. ‘‘ਓਸਾਰੇਤਬ੍ਬਾ’’ਤਿ ਪਾਲ਼ਿਪਾਠੋ, ਪਾਲ਼ਿ ਓਸਾਰੇਤਬ੍ਬਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ‘‘ਓਸਾਰੇਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਪਾਲ਼ਿ. ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ ਵਨ੍ਦਿਤੇ ਦੋਸਾਭਾਵਤੋ ਬਹੂਸੁ ਏਕਾਯ ਵਨ੍ਦਿਤੇ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਚੇ? ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯਾਯੇਵ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ. ‘‘ਯਤ੍ਥ ਕਤ੍ਥਚਿ ਨਿਸਿਨ੍ਨਾਯਾਤਿ ਅਨ੍ਤੋਦ੍ਵਾਦਸਹਤ੍ਥੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨਾਯਾ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਨ ਨਿਮਨ੍ਤਿਤਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਗਨ੍ਤੁਕਾਮਾਤਿ ਨਿਮਨ੍ਤਿਤਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਗਨ੍ਤੁਕਾਮਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਇਧ ਨਾਧਿਪ੍ਪੇਤਾ, ਵਸ੍ਸਂ ਉਪਗਨ੍ਤੁਕਾਮਾਵ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਯਤੋ ਪਨਾਤਿ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਵਿਹਾਰਤੋ. ਤਤ੍ਥਾਤਿ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਵਿਹਾਰੇ. ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ‘‘ਓਵਾਦਦਾਯਕਾ ਭਿਕ੍ਖੂ’’ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਓਵਾਦਦਾਯਕੇਹੇਵ ਸਭਿਕ੍ਖੁਕੋ ਆਵਾਸੋ ਹੋਤਿ, ਨ ਸਬ੍ਬੇਹੀਤਿ ਆਪਨ੍ਨੋ, ਤਥਾਪਿ ਅਸਤਿ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋਵਾਦਕੇ ਓਵਾਦਸਂਵਾਸਾਨਂ ਅਤ੍ਥਾਯ ਯਾਚਨਤ੍ਥਾਯ ਅਵਸ੍ਸਂ ਗਨ੍ਤਬ੍ਬਤ੍ਤਾ ਅਞ੍ਞੇਹਿਪਿ ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਸਭਿਕ੍ਖੁਕੋਪਿ ਸਭਿਕ੍ਖੁਕੋ ਏਵਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਸਾ ਰਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬਾਤਿ ਵਸ੍ਸਚ੍ਛੇਦਾਪਤ੍ਤਿ ਰਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬਾ. ਕਸ੍ਮਾ? ਆਪਦਾਸੁ ਹੀਤਿਆਦਿ. ‘‘ਅਯਂ ਉਪੋਸਥੋ ਚਾਤੁਦ੍ਦਸਿਕੋਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਮ੍ਪਿ ਤੇਰਸਿਯਂਯੇਵ, ਏਤਰਹਿ ਪਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯੋ ਚਾਤੁਦ੍ਦਸਿਯਂਯੇਵ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ‘‘ਕਦਾ ਅਯ੍ਯ ਉਪੋਸਥੋ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਨ੍ਤਿ. ‘‘ਜਾਯਾਯੋ ਵਾ ਜਾਰਿਯੋ ਵਾ’’ਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ਕਿਰ. ‘‘ਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯ ਚੇ, ਆਪਤ੍ਤੀ’’ਤਿ ਪਾਠੋ. ਦ੍ਵੇ ਤਿਸ੍ਸੋਤਿ ਦ੍ਵੀਹਿ ਤੀਹਿ. ਏਕਤੋ ਆਗਤਾਨਂ ਵਸੇਨ ‘‘ਤਾਹੀ’’ਤਿ ਬਹੁਵਚਨਂ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ‘‘ਏਕਾ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀ ਵਾ ਬਹੂ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀ ਵਾ ਬਹੂਹਿ ਭਿਕ੍ਖੁਨੁਪਸ੍ਸਯੇਹਿ ਓਵਾਦਤ੍ਥਾਯ ਪੇਸਿਤਾ’’ਤਿ ਵਚਨਸ੍ਸ ਵਿਤ੍ਥਾਰੋ ‘‘ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਸਙ੍ਘੋ ਚ ਅਯ੍ਯ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯੋ ਚਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਵੁਤ੍ਤੋ. ‘‘ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਸਙ੍ਘੋ ਚ ਅਯ੍ਯ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯੋ ਚਾ’ਤਿਆਦਿ ਨਾਨਾਉਪਸ੍ਸਯੇਹਿ ਪੇਸਿਤਾਯ ਵਚਨ’’ਨ੍ਤਿ ਚ ‘‘ਅਪਰਿਪੁਣ੍ਣਸਙ੍ਘਪੁਗ੍ਗਲਨਾਨਾਵਾਸਦੁਤਿਯਵਚਨਵਸੇਨ ਪਞ੍ਚਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਨਂ ਵੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਚ ਲਿਖਿਤਂ. ਯਸ੍ਮਿਂ ਆਵਾਸੇ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖੁਦ੍ਦੇਸੋ ਨ ਪਵਤ੍ਤਤਿ, ਤਤ੍ਥਾਪਿ ਯਾਚਨਂ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਪੁਨਦਿਵਸੇ ਯੇਨ ਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤਂ, ਤੇਨ ‘‘ਨਤ੍ਥਿ ਕੋਚਿ ਭਿਕ੍ਖੁ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋਵਾਦਕੋ ਸਮ੍ਮਤੋ’’ਤਿਆਦਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ. ਅਤ੍ਥਿ ਚੇ ਸਮ੍ਮਤੋ, ਨਿਦ੍ਦਿਸਿਤਬ੍ਬੋ. ‘‘ਸਯਮੇਵ ਚੇ ਸਮ੍ਮਤੋ, ਅਹ’ਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਸਚੇ ਸਮ੍ਮਤੋ ਵਾ ਓਵਾਦਪਟਿਗ੍ਗਾਹਕੋ ਵਾ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਂ ਉਦ੍ਦਿਸਤਿ, ਅਞ੍ਞੇਨ ਆਰੋਚਾਪੇਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਏਕੇ, ‘‘ਅਤ੍ਤਨਾਪਿ ਆਰੋਚੇਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਚ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਕੇਸੁਚਿ ਪੋਤ੍ਥਕੇਸੁ ‘‘ਅਯ੍ਯਾਨਂ ਪਵਾਰੇਤੀ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ, ਏਵਂ ਸਤਿ ‘‘ਅਯ੍ਯਸ੍ਸ ਪਵਾਰੇਮੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ, ਪੋਤ੍ਥਕੇ ਨਤ੍ਥਿ.

ਓਵਾਦਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੨. ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਤਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੧੫੩. ਮੁਨਾਤੀਤਿ ਜਾਨਾਤਿ. ਅਨ੍ਤਰਧਾਯਤਿਪੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਤਦੁਤ੍ਤਮਂ ਚੇ ਅਤ੍ਥਿ, ਤਂ ਪਸ੍ਸਾਮਿ, ਯਂ ਵਿਚਿਤ੍ਤਂ ਵਾ, ਤਦਤ੍ਥਞ੍ਚ. ਤਗ੍ਘ ਕਾਰਣਂ. ਸਹ ਉਪ੍ਪਾਦਮਨਨ੍ਤਰਾ ਕਿਰਿਯਾ. ਯਮਾ ਚ ਤੇ ਮਨਸਾ ਕਤਤ੍ਰ ਨੇਤ੍ਵਾਤਿ. ਯਥਾ ਪਾਤੋ ਸਿਯਾ ਪਾਤੋ ਭਵਂ ਪਾਤੋਵ ਉਦਕਤੋ ਉਗ੍ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਠਿਤਂ, ਤਥਾ ਵਿਰੋਚਮਾਨਂ ਅਙ੍ਗੀਰਸਂ ਬੁਦ੍ਧਂ ਪਸ੍ਸ, ਨ ਕੇਵਲਂ ਪਦੁਮਂ ਵਿਯ, ਵਿਰੋਚਮਾਨਂ ਤਪਨ੍ਤਮਾਦਿਚ੍ਚਮਿਵਨ੍ਤਲਿਕ੍ਖੇਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ. ਅਥ ਵਾ ਅਙ੍ਗੀਰਸਂ ਬੁਦ੍ਧਂ ਪਦੁਮਂਵ ਵਿਰੋਚਮਾਨਂ ਸੂਰਿਯਂਵ ਤਪਨ੍ਤਂ ਪਸ੍ਸ ਬੁਦ੍ਧਂ. ਯਥਾ ਪਾਤੋ ਸਿਯਾ ਫੁਲ੍ਲਮਵੀਤਗਨ੍ਧਂ ਕੋਕਨੁਦਸਙ੍ਖਾਤਂ ਪਦੁਮਂ ਪਸ੍ਸਸਿ, ਤਥਾ ਵਿਰੋਚਮਾਨਂ ਅਙ੍ਗੀਰਸਂ ਬੁਦ੍ਧਂ ਪਸ੍ਸ. ਉਭਯੇਨੇਵ ਹਿ ਭਗਵਤੋ ਕਨ੍ਤਿ ਦੀਪਿਤਾਤਿ ਕਤ੍ਵਾ ਦੀਪਿਤਗੁਣਸੁਭਂ ਬੁਦ੍ਧਂ ਸਕ੍ਕਤ੍ਵਾ ਤਂ ਕਨ੍ਤਿਂ ਪੂਜੇਯ੍ਯ. ਪੂਜਨੇਯ੍ਯਤੋਪਿ ਵੀਤਿਨਾਮੇਯ੍ਯ ਇਤਿ ਲਕ੍ਖਯੇ. ‘‘ਏਕਤੋ ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾਯਾ’’ਤਿ ਪਾਲ਼ਿ.

੧੫੬. ‘‘ਏਕਤੋ ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਪਾਠੋ. ‘‘ਅਭਬ੍ਬੋ ਤ੍ਵ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਵਚਨਤੋ ਅਨੁਕਮ੍ਪਾਵਸੇਨ ਸਦ੍ਧਿਵਿਹਾਰਿਕਾਦਿਂ ਸਙ੍ਘਿਕਾ ਵਿਹਾਰਾ ਨਿਕ੍ਕਡ੍ਢਾਪੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ ਵਿਯ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ਅਭਬ੍ਬੋ ਹਿ ਥੇਰੋ ਸਞ੍ਚਿਚ੍ਚ ਤਂ ਕਾਤੁਂ, ਗਵੇਸਿਤਬ੍ਬਾਵ ਏਤ੍ਥ ਯੁਤ੍ਤੀਤਿ ਕੇਚਿ. ਥੇਰੇਨ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਤੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ਕਤਨ੍ਤਿ ਮਮ ਤਕ੍ਕੋ.

ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਤਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੩. ਭਿਕ੍ਖੁਨੁਪਸ੍ਸਯਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੧੬੨. ‘‘ਏਕਰਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਵਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ (ਪਾਚਿ. ੧੬੧) ਵਚਨਤੋ ਯਤ੍ਥ ਰਤ੍ਤਿਯਂ ਨ ਵਸਨ੍ਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਓਵਦਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਏਕੇ. ਯਦਿ ਏਵਂ ਸਙ੍ਕੇਤਟ੍ਠਾਨਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਓਵਦਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਸਿਦ੍ਧਂ. ‘‘ਤਤੋ ਅਦ੍ਧਯੋਜਨੇਯੇਵ ਸਭਿਕ੍ਖੁਕੋ ਆਵਾਸੋ ਇਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ ਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ. ਭਿਕ੍ਖੁਨੋਵਾਦਕੋ ਚੇ ਅਦ੍ਧਯੋਜਨਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਓਵਦਿਤੁਕਾਮੋ ਹੋਤਿ, ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਸਙ੍ਘੋ ਚ ਅਦ੍ਧਯੋਜਨਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਸੋਤੁਕਾਮੋ, ‘‘ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਸਿਯਾ, ਤਞ੍ਚ ਨ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਹੇਟ੍ਠਿਮਪਰਿਚ੍ਛੇਦੇਨ ਪਨ ‘‘ਏਕਰਤ੍ਤਮ੍ਪੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਉਪਸ੍ਸਯਂ ਹੋਤਿ, ਨ ਉਪਸ੍ਸਯਸਙ੍ਖੇਪੇਨ ਕਤਮਤ੍ਤੇਨਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਯਤ੍ਥ ਵਾਸੂਪਗਤਾ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯੋ, ਸੋ ਉਪਸ੍ਸਯਸਙ੍ਖ੍ਯਂ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਨ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਓਵਾਦੋ ਦਾਤਬ੍ਬੋ. ਏਕਾਵਾਸੇ ਦਿਵਾ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਏਕੇ, ਵਿਚਾਰੇਤ੍ਵਾ ਯੁਤ੍ਤਤਰਂ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ.

ਭਿਕ੍ਖੁਨੁਪਸ੍ਸਯਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੪. ਆਮਿਸਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੧੬੪. ‘‘ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਂ ਸਙ੍ਘੇਨ ਅਸਮ੍ਮਤ’’ਨ੍ਤਿ ਪਾਲ਼ਿਵਚਨਤੋ, ‘‘ਸਮ੍ਮਤੇਨ ਵਾ ਸਙ੍ਘੇਨ ਵਾ ਭਾਰਂ ਕਤ੍ਵਾ ਠਪਿਤੋ’’ਤਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਵਚਨਤੋ ਚ ਅਟ੍ਠਹਙ੍ਗੇਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਸਮ੍ਮਤੇਨ ਵਾ ਵਿਪ੍ਪਵਸਿਤੁਕਾਮੇਨ ‘‘ਯਾਵਾਹਂ ਆਗਮਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਤਾਵ ਤੇ ਭਾਰੋ ਹੋਤੂ’’ਤਿ ਯਾਚਿਤ੍ਵਾ ਠਪਿਤੋ, ਤਸ੍ਸਾਭਾਵਤੋ ਸਙ੍ਘੇਨ ਵਾ ਤਥੇਵ ਭਾਰਂ ਕਤ੍ਵਾ ਠਪਿਤੋ ਅਟ੍ਠਹਿ ਗਰੁਧਮ੍ਮੇਹਿ ਓਵਦਿਤੁਂ ਲਭਤਿ, ਪਗੇਵ ਅਞ੍ਞੇਨ ਧਮ੍ਮੇਨਾਤਿ ਸਿਦ੍ਧਂ. ‘‘ਯੋ ਪਨ ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਸਮ੍ਮਤੋ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯੋ ਓਵਦੇਯ੍ਯ, ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯ’’ਨ੍ਤਿ ਪਗੇਵ ਭਾਰਂ ਕਤ੍ਵਾ ਅਟ੍ਠਪਿਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਅਭਯਗਿਰਿਵਾਸੀਨਮ੍ਪਿ ਇਦਮੇਵ ਮਤਂ, ਅਨੁਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ਪਨ ਇਮਂ ਨਯਂ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਨਤ੍ਥਿ ਕੋਚੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ‘‘ਏਤਰਹਿ ਓਵਾਦਕੋ ਅਸਮ੍ਮਤੋ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋਵਾਦਕੋ ਨਾਮਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਯਂ ਪਨ ਅਨ੍ਧਕਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਂ ਸਙ੍ਘੇਨ ਕਮ੍ਮਵਾਚਾਯ ਅਸਮ੍ਮਤਂ, ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੇਨ ਪਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਅਨੁਗ੍ਗਹਂ ਕਰੋਥ, ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯੋ ਓਵਦਥ, ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਚ ਕਰੋਥ ਫਾਸੁਵਿਹਾਰਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਯਾਚਿਤ੍ਵਾ ਠਪਿਤੋ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਂ ਆਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ, ਤਤੋ ਸੋ ਥੇਰੋ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯੋ ਓਵਦਤਿ, ਏਵਰੂਪਂ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੇਨ ਅਸਮ੍ਮਤਨ੍ਤਿ, ਤਤ੍ਰ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਅਤ੍ਥੋ ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਪੋਰਾਣਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ਪਨ ‘‘ਅਸਮ੍ਮਤੋ ਗਾਮਂ ਓਵਾਦਤ੍ਥਾਯ ਆਗਤਾਨਂ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਨਂ ਵਚਨਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਪਟਿਵਚਨਂ ਦੇਨ੍ਤੋ ਸਙ੍ਘਾਨੁਮਤਿਯਾ, ਨ ਞਤ੍ਤਿਚਤੁਤ੍ਥੇਨਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਂ ਅਨੁਗਣ੍ਠਿਪਦਮਤੇਨ ਸਮੇਤਿ, ਅਨ੍ਧਕਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤਵਚਨਂ ਤੇਨ ਸਮੇਤਿ, ਤਞ੍ਚ ਪਾਲ਼ਿਵਚਨਂ, ਨ ਹਿ ਓਵਾਦਪਟਿਗ੍ਗਾਹਕੋ, ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖੁਦ੍ਦੇਸਕੋ ਵਾ ‘‘ਪਾਸਾਦਿਕੇਨ ਸਮ੍ਪਾਦੇਤੂ’’ਤਿ ਵਚਨਮਤ੍ਤੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋਵਾਦਕੋ ਨਾਮ ਹੋਤਿ. ਹੋਤੀਤਿ ਚੇ, ਅਨੁਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋਪਿ ਤਤ੍ਤਕੇਨ ਵਚਨੇਨ ‘‘ਭਿਕ੍ਖੁਨੋਵਾਦਕੋ ਹੋਤੂ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੋ. ਹੋਤੀਤਿ ਚੇ, ਯਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਗਣ੍ਠਾਨੁਗਣ੍ਠਿਪਦੇਸੁ ‘‘ਅਸਮ੍ਮਤੋ ਨਾਮ ਅਸਮ੍ਮਤਭਾਵੇਨ ‘ਬਹੁਸ੍ਸੁਤੋ ਤ੍ਵਂ ਓਵਦਾਹੀ’ਤਿ ਸਙ੍ਘੇਨ ਭਾਰਂ ਕਤ੍ਵਾ ਠਪਿਤੋ’’ਤਿ. ਏਤ੍ਥ ਬਾਹੁਸਚ੍ਚੇਨ ਕਿਂ ਪਯੋਜਨਂ. ਅਨੁਗਣ੍ਠਿਪਦੇਯੇਵ ‘‘ਅਭਯਗਿਰਿਵਾਸੀ ਵਦਤੀਤਿ ਸੁਤ੍ਵਾ ਸਮ੍ਮਤੇਨ ਵਾ ਆਣਤ੍ਤੋ ਓਵਦਿਤੁਂ ਲਭਤੀਤਿ ਧਮ੍ਮਸਿਰਿਤ੍ਥੇਰੋ ਪਚ੍ਛਾ ਅਨੁਜਾਨਾਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਕਿਂ ਬਹੁਕਾਯ. ‘‘ਪਾਸਾਦਿਕੇਨ ਸਮ੍ਪਾਦੇਤੂ’’ਤਿ ਏਤ੍ਤਕਮਤ੍ਤੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋਵਾਦਕੋ ਹੋਤਿ. ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ‘‘ਭਾਰਂ ਕਤ੍ਵਾ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਕਿਂ ਪਯੋਜਨਂ, ਤਤ੍ਤਕਮ੍ਪਿ ਵਤ੍ਤੁਂ ਅਞ੍ਞੋ ਨ ਲਭਤਿ, ਤੇਨ ਚ ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਬਾਲਂ ਗਿਲਾਨਂ ਗਮਿਕਂ ਅਵਸੇਸੇਹਿ ਓਵਾਦਂ ਗਹੇਤੁ’’ਨ੍ਤਿ (ਚੂਲ਼ਵ. ੪੧੪) ਅਯਂ ਪਾਲ਼ਿ ਵਿਰੁਜ੍ਝੇਯ੍ਯ. ਕਥਂ? ਤਸ੍ਸ ਹਿ ‘‘ਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਓਵਾਦੋ ਨ ਪਚ੍ਚਾਹਰਿਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ (ਚੂਲ਼ਵ. ੪੧੫) ਚਨਤੋ ਸਮ੍ਮਤਾਸਮ੍ਮਤਭਾਵੇਨ ਨਤ੍ਥਿ ਕੋਚੀਤਿ ‘‘ਪਾਸਾਦਿਕੇਨ ਸਮ੍ਪਾਦੇਤੂ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਸਿਯਾ, ਵਦਨ੍ਤੋ ਚ ਇਧ ਪਠਮੇਨ ਆਪਤ੍ਤਿਯਾ ਕਾਰੇਤਬ੍ਬੋ ਹੋਤੀਤਿ. ਹੋਤੁ ਅਸਮ੍ਮਤਤ੍ਤਾ, ਅਕਤਭਾਰਤ੍ਤਾ ਚ. ਇਮਸ੍ਸ ਚ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋਵਾਦਕਤ੍ਤੇ ਇਮਸ੍ਸ ਖੀਯਨੇਨ ਦੁਕ੍ਕਟਂ ਸਿਯਾ, ਸਬ੍ਬਮੇਤਂ ਅਨਿਟ੍ਠਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ‘‘ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋਵਾਦਕੋ ਨਾਮਾ’’ਤਿ ਅਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਤਥਾ ਭਾਰਂ ਕਤ੍ਵਾ ਠਪਿਤੋ ਓਵਦਿਤੁਂ ਲਭਤਿਯੇਵ, ਨਾਞ੍ਞੋਤਿ ਆਚਰਿਯੋ.

ਆਮਿਸਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੫. ਚੀਵਰਦਾਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੧੬੯. ਸਾਦਿਯਿਸ੍ਸਸੀਤਿ ਪੁਚ੍ਛਾ.

ਚੀਵਰਦਾਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੬. ਚੀਵਰਸਿਬ੍ਬਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੧੭੬. ਵਞ੍ਚੇਤ੍ਵਾਤਿ ‘‘ਤਵ ਞਾਤਿਕਾਯਾ’’ਤਿ ਅਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਏਕਿਸ੍ਸਾ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯਾ’’ਤਿ ਏਤ੍ਤਕਮੇਵ ਵਤ੍ਵਾ, ਤੇ ਹਿ ‘‘ਏਕਿਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਵਚਨਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਞਾਤਿਕਾਯ ਸਨ੍ਤਕਸਞ੍ਞਿਨੋ ਸਿਬ੍ਬੇਸੁਂ. ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇ ‘‘ਚੀਵਰਂ ਨਾਮ ਛਨ੍ਨਂ ਚੀਵਰਾਨਂ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਚੀਵਰ’’ਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਤਕਮੇਵ ਪਾਲ਼ਿ, ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਚੀਵਰਨ੍ਤਿ ਯਂ ਨਿਵਾਸੇਤੁਂ ਵਾ ਪਾਰੁਪਿਤੁਂ ਵਾ’’ਤਿਆਦਿ. ‘‘ਵਿਕਪ੍ਪਨੁਪਗਂ ਪਚ੍ਛਿਮ’’ਨ੍ਤਿ ਚ ਲਿਖਿਤਂ, ਸੋ ਪਮਾਦਲੇਖੋ.

ਚੀਵਰਸਿਬ੍ਬਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੭. ਸਂਵਿਧਾਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੧੮੧. ਤਾ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯੋ ਦੂਸਯਿਂਸੂਤਿ ਵਿਪਰਿਣਾਮੋ ਕਾਤਬ੍ਬੋ.

੧੮੨-੪. ਸਮ੍ਪਦਨ੍ਤੀਤਿ ਪਦਸਾ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ. ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵਾਤਿ ‘‘ਸਮ੍ਪਤਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥਾਤਿ ਸਮ੍ਪਾਤੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ. ਪਦਗਤੇ ਉਪਚਾਰੋ ਨ ਲਬ੍ਭਤਿ, ਅਚ੍ਚਾਸਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਮਿਸ੍ਸਂ ਵਿਯ ਹੋਤੀਤਿ. ਕੁਕ੍ਕੁਟਵਸ੍ਸਿਤਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਨੋ ਮਹਾਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ. ‘‘ਤਮ੍ਪਿ ਵੋਹਾਰੇਨਾ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ‘‘ਯੇਭੁਯ੍ਯੇਨ ਤਥਾ ਸਨ੍ਨਿਵੇਸੋ ਹੋਤੀਤਿ ਕਤ੍ਵਾ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਨ ਪਮਾਦਲੇਖੋ’’ਤਿ ਚ, ‘‘ਉਕ੍ਕਟ੍ਠਪਰਿਚ੍ਛੇਦੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ, ਤਤੋ ਉਦ੍ਧਂ ਅਦ੍ਧਯੋਜਨਲਕ੍ਖਣਸਮ੍ਪਤ੍ਤਂ ਨਾਮ ਹੋਤੀਤਿ ਗਹੇਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਚ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਕਪ੍ਪਿਯਭੂਮਿ ਕਿਰਾਯਂ…ਪੇ… ਨ ਵਦਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਦੁਦ੍ਦਸਞ੍ਹੇਤ੍ਥ ਕਾਰਣਂ. ਕਤਰਂ ਪਨ ਤਨ੍ਤਿ? ‘‘ਗਚ੍ਛਾਮਾਤਿ ਸਂਵਿਦਹਤਿ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਤ੍ਥ ‘‘ਗਚ੍ਛਾਮਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤਮਾਨਵਚਨਨ੍ਤਞ੍ਚ, ਅਮਗ੍ਗੇ ਭਿਕ੍ਖੁਨੁਪਸ੍ਸਯਾਦਿਮ੍ਹਿ ਨ ਸਮ੍ਭਵਤਿਯੇਵ ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਅਨ੍ਤਰਘਰਾਦਿਮ੍ਹਿ ਮਗ੍ਗਸਙ੍ਖੇਪਗਮਨਤੋ, ਉਚ੍ਚਾਸਯਨਾਦਿਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਟ੍ਠਾਨਤ੍ਤਾ ਚ. ਨ ਤਿਤ੍ਥਿਯਸੇਯ੍ਯਾਯ ਵਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤਾਵਾਸਤ੍ਤਾ. ਦ੍ਵਾਰੇਤਿ ਸਮੀਪਤ੍ਥੇ ਭੁਮ੍ਮਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਪੁਨ ‘‘ਰਥਿਕਾਯਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਸੇਸਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ‘‘ਏਤ੍ਥਨ੍ਤਰੇ ਸਂਵਿਦਹਿਤੇਪਿ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਦੁਕ੍ਕਟ’’ਨ੍ਤਿ ਆਗਤਤ੍ਤਾ ਨ ਸਮੇਤਿ. ‘‘ਗਾਮਨ੍ਤਰੇ’’ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਅਞ੍ਞਗਾਮਸ੍ਸ ਉਪਚਾਰੋਕ੍ਕਮਨੇ ਏਵ ਆਪਤ੍ਤਿ. ‘‘ਅਦ੍ਧਯੋਜਨੇ’’ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਅਤਿਕ੍ਕਮਨੇਯੇਵ ਯੁਤ੍ਤਂ.

੧੮੫. ਰਟ੍ਠਭੇਦੇਤਿ ਵਿਲੋਪੇ. ਪੋਰਾਣਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ‘‘ਤਯੋਪਿ ਸਙ੍ਕੇਤਾ ਕਾਲਦਿਵਸਮਗ੍ਗਵਸੇਨ, ਤਤ੍ਥ ਪਚ੍ਛਿਮੇਨੇਵ ਆਪਤ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਇਮਿਨਾ ਮਗ੍ਗੇਨਾ’’ਤਿ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਞੇਨ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ ਚੇ, ਆਪਤ੍ਤਿਯੇਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਸਂਵਿਧਾਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੮. ਨਾਵਾਭਿਰੁਹਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੧੮੯. ਨਦਿਯਾ ਕੁਤੋ ਗਾਮਨ੍ਤਰਨ੍ਤਿ ਚੇ? ‘‘ਯਸ੍ਸਾ ਨਦਿਯਾ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਗਾਮਨ੍ਤਰਗਣਨਾਯਾਤਿ ਯਸ੍ਮਿਂ ਗਾਮਤਿਤ੍ਥੇ ਆਰੁਲ਼੍ਹੋ, ਤਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਞਗਾਮਗਣਨਾਯ. ‘‘ਮਾਤੁਗਾਮੋਪਿ ਇਧ ਸਙ੍ਗਹਂ ਗਚ੍ਛਤੀ’’ਤਿ ਆਚਰਿਯਸ੍ਸ ਤਕ੍ਕੋ, ਤੇਨੇਵ ‘‘ਉਭਯਤ੍ਥ ਏਕਤੋ ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾਯ ਦੁਕ੍ਕਟਂ, ਸਿਕ੍ਖਮਾਨਾਯ ਸਾਮਣੇਰਿਯਾ ਅਨਾਪਤ੍ਤੀ’’ਤਿ ਚ ਨ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਏਸੇਵ ਨਯੋ ਅਞ੍ਞੇਸੁਪਿ ਏਵਰੂਪੇਸੁ.

੧੯੧. ‘‘ਲੋਕਸ੍ਸਾਦਮਿਤ੍ਤਸਨ੍ਥਵਵਸੇਨ ਕੇਲ਼ਿਪੁਰੇਕ੍ਖਾਰਾ ਸਂਵਿਦਹਿਤ੍ਵਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਅਕੁਸਲਚਿਤ੍ਤਂ ਲੋਕਵਜ੍ਜਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ? ਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ, ‘‘ਕੇਲ਼ਿਪੁਰੇਕ੍ਖਾਰਾ’’ਤਿ ਵਚਨਂ ਯੇਭੁਯ੍ਯਤਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਪੋਰਾਣਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ਚ ‘‘ਤੀਣਿ ਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਤਿਸ੍ਸੋ ਵੇਦਨਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਸਂਵਿਦਹਨਕਾਲੇ ਵਾ ਕੇਲ਼ਿਪੁਰੇਕ੍ਖਾਰੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਂਵਿਦਹਤਿ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਗਾਮਨ੍ਤਰੋਕ੍ਕਮਨੇ, ਅਦ੍ਧਯੋਜਨਾਤਿਕ੍ਕਮੇ ਵਾ. ਕੁਸਲਚਿਤ੍ਤੋ ਵਾ ਹੋਤਿ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਨ੍ਤੋ, ਚੇਤਿਯਾਦੀਨਿ ਵਾ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ, ਅਬ੍ਯਾਕਤਚਿਤ੍ਤੋ ਵਾ ਹੋਤਿ ਕਿਲਮਥਵਸੇਨ ਨਿਦ੍ਦਾਯਨ੍ਤੋਤਿ ਤਿਚਿਤ੍ਤਾਨਿ ਗਹਿਤਾਨੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ.

ਨਾਵਾਭਿਰੁਹਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੯. ਪਰਿਪਾਚਿਤਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੧੯੨. ਚੇਟਕੇਤਿ ਦਾਰਕੇ. ਤਰੁਣਪੋਤਕੇਤਿ ਪੋਰਾਣਾ. ‘‘ਪਾਪਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਪਕ੍ਖੁਪਚ੍ਛੇਦਾਯ ਇਦਂ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਪਞ੍ਚ ਭੋਜਨੇਯੇਵਾਪਤ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ.

੧੯੪-੭. ਨਿਪ੍ਫਾਦਿਤਨ੍ਤਿ ਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਯਾ ਨ ਹੋਤਿ, ਕਿਨ੍ਤੁ ਪਰਿਕਥਾਦੀਹਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਇਮਿਨਾ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇਨ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ, ਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘‘ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਅਨਾਪਤ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਕਥਾਨੁਸਾਰੇਨ ਤਤ੍ਥ ਪਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਦੇਨ੍ਤਿ, ਇਦਂ ਪਰਿਪਾਚਿਤਂ ਨ ਹੋਤਿ, ਵਟ੍ਟਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਪਠਮਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾਤਿ ਧਮ੍ਮਸਿਰਿਤ੍ਥੇਰੋ, ਉਪਤਿਸ੍ਸਤ੍ਥੇਰੋ ਪਨ ‘‘ਇਤਰਮ੍ਪਿ ਵਟ੍ਟਤਿਯੇਵਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਪੋਰਾਣਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ਪਨ ‘‘ਯਸ੍ਮਾ ਦੇਵਦਤ੍ਤੋ ਪਕਤਿਯਾ ਤਤ੍ਥ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਪਰਿਪਾਚਿਤਂ ਭੁਞ੍ਜਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਇਮਂ ਅਟ੍ਠੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਨਿਦਾਨਂ ਕਤ੍ਵਾ ਇਦਂ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਪਰਿਪਾਚਿਤਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੧੦. ਰਹੋਨਿਸਜ੍ਜਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੧੯੮. ‘‘ਉਪਨਨ੍ਦਸ੍ਸ ਚਤੁਤ੍ਥਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇਨ ਚਾ’’ਤਿ ਪਾਠੋ.

ਰਹੋਨਿਸਜ੍ਜਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਸਮਤ੍ਤੋ ਵਣ੍ਣਨਾਕ੍ਕਮੇਨ ਓਵਾਦਵਗ੍ਗੋ ਤਤਿਯੋ.

੪. ਭੋਜਨਵਗ੍ਗੋ

੧. ਆਵਸਥਪਿਣ੍ਡਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੨੦੩-੪. ਪੂਗਸ੍ਸਾਤਿ ਪੂਗੇਨ. ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਾਯਨ੍ਤੋਤਿ ਨਿਸ੍ਸਰਣੇਨੇਤ੍ਥ ਭਵਿਤਬ੍ਬਂ, ਤਂ ਮਯਂ ਨ ਜਾਨਾਮਾਤਿ ਸਨ੍ਨਿਟ੍ਠਾਨਸ੍ਸ ਕਰਣਵਸੇਨ ‘‘ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਾਯਨ੍ਤੋ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਯਥਾ ਹਿ ਆਯਸ੍ਮਾ ਉਪਾਲਿ ਨਯਗ੍ਗਾਹੇਨ ‘‘ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ ਆਵੁਸੋ ਸੁਪਿਨਨ੍ਤੇਨਾ’’ਤਿ (ਪਾਰਾ. ੭੮) ਆਹ, ਤਥਾ ਥੇਰੋਪਿ ‘‘ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ ਗਿਲਾਨਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਕਸ੍ਮਾ ਨ ਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਦਤੀਤਿ? ਅਨਤ੍ਤਾਧਿਕਾਰਤ੍ਤਾ ਵਿਨਯਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਯਾ, ‘‘ਨਾਯਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਓਕਾਸੋ’’ਤਿ ਪਟਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਤ੍ਤਾ, ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਸ੍ਸ ਅਪਰਿਪੁਣ੍ਣਤ੍ਤਾ. ਪਠਮਪਾਰਾਜਿਕਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤੇਯੇਵ ਹਿ ਸੋ ਥੇਰੋ ‘‘ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ ਸੁਪਿਨਨ੍ਤੇਨਾ’’ਤਿ ਆਹ ‘‘ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਸੁਪਿਨਨ੍ਤਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਪਦਾਨੁਸਾਰੇਨਾਤਿ. ਯਸ੍ਮਾ ਓਦਿਸ੍ਸ ਅਯਾਵਦਤ੍ਥੇਵ ਦਾਯਕਾਨਂ ਪੀਲ਼ਾ ਨਤ੍ਥਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਅਨੋਦਿਸ੍ਸ ਯਾਵਦਤ੍ਥੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

੨੦੮. ‘‘ਅਨ੍ਤਰਾਮਗ੍ਗੇ ਏਕਦਿਵਸ’ਨ੍ਤਿ ਏਕਂਯੇਵ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਚ ‘‘ਏਸੇਵ ਨਯੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਨਯਮੇਵ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਚਾਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਹੀਤਿਆਦਿਮਾਹਾ’’ਤਿ ਚ ‘‘ਸੁਦ੍ਧਚਿਤ੍ਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਪਕਤਿਗਮਨੇਵ ਭੁਞ੍ਜਿਤੁਂ ਲਭਤੀ’’ਤਿ ਚ ‘‘ਅਗਿਲਾਨਸ੍ਸ ਗਿਲਾਨਸਞ੍ਞਿਨੋ ਕਾਯੇਨ ਸਮੁਟ੍ਠਾਤੀ’’ਤਿ ਚ ਲਿਖਿਤਂ.

ਆਵਸਥਪਿਣ੍ਡਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੨. ਗਣਭੋਜਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੨੦੯-੨੧੮. ਗੁਲ਼੍ਹਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨੋਤਿ ਅਪਾਕਟੋਵ. ਏਕੋ ਪੁਤ੍ਤੇਨਾਤਿ ਏਕਸ੍ਸੇਕਂ ਭਤ੍ਤਂ ‘‘ਅਹਂ ਅਞ੍ਞੇਨ ਨਿਮਨ੍ਤਿਤੋ’’ਤਿ ਨ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ‘‘ਸਚੇ ਏਕਤੋ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਿ , ਗਣਭੋਜਨਂ ਹੋਤੀ’’ਤਿ (ਪਾਚਿ. ਅਟ੍ਠ. ੨੧੭-੨੧੮) ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਉਪਾਸਕਾ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਭਿਕ੍ਖੂ ਵਿਸੁਂ ਵਿਸੁਂ ਨਿਮਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਹਤ੍ਥਪਾਸੇ ਠਿਤਾਨਂ ਚੇ ਦੇਨ੍ਤਿ, ਗਣਭੋਜਨਂ ਹੋਤਿ ਏਵਾਤਿ ਏਕੇ, ਤਂ ਨ ਯੁਤ੍ਤਂ ਵਿਯ. ‘‘ਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਤੋ ਪਸਵਨੇ ਗਣਸ੍ਸ ਏਕਤੋ ਗਹਣੇ ਇਮਿਨਾ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇਨ ਆਪਤ੍ਤਿ, ਵਿਸੁਂ ਗਹਣੇ ਪਣੀਤਭੋਜਨਸੂਪੋਦਨਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤੀਹੀ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ‘‘ਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਤੋ ਪਸਵਨਂ ਅਟ੍ਠੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਵਸੇਨ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਂ. ਸੂਪੋਦਨਾਦਿਵਸੇਨ ਤਤ੍ਥ ਆਪਤ੍ਤਿ ਏਵਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਂ ਨ ਯੁਤ੍ਤਂ. ਕਸ੍ਮਾ? ਪਰਿਵਾਰੇ (ਪਰਿ. ੧੬੮) ਏਵ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਆਕਾਰਾਨਂ ਆਗਤਤ੍ਤਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ‘‘ਅਨੁਞ੍ਞਾਤ’’ਨ੍ਤਿ ਦੁਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਟ੍ਠੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਂਯੇਵ ਪਾਕਟਨ੍ਤਿ ‘‘ਪਦਭਾਜਨੇ ਨ ਵੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ. ਏਕਤੋ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੀਤਿ ਗਹਿਤਭਤ੍ਤਾਪਿ ਅਞ੍ਞੇ ਯਾਵ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਿ, ਤਾਵ ਚੇ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿ, ਏਕਤੋ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਿਯੇਵ ਨਾਮ. ‘‘ਗਚ੍ਛਤਿ ਚੇ, ਅਨਾਪਤ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ.

ਏਤ੍ਥਾਹ – ‘‘ਪਟਿਗ੍ਗਹਣਮੇਵ ਹੇਤ੍ਥ ਪਮਾਣ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਅਥ ਕਸ੍ਮਾ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ‘‘ਗਣਭੋਜਨਂ ਨਾਮ ਯਤ੍ਥ ਚਤ੍ਤਾਰੋ…ਪੇ… ਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਏਤਂ ਗਣਭੋਜਨਂ ਨਾਮਾ’’ਤਿ (ਪਾਚਿ. ੨੧੮) ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ? ਵੁਚ੍ਚਤਿ – ਯਤ੍ਥਾਤਿ ਉਪਯੋਗਤ੍ਥੇ ਭੁਮ੍ਮਵਚਨਂ. ਚਤ੍ਤਾਰੋਤਿ ਗਣਸ੍ਸ ਹੇਟ੍ਠਿਮਪਰਿਚ੍ਛੇਦਨਿਦਸ੍ਸਨਂ. ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਭੋਜਨਾਨਨ੍ਤਿ ਆਪਤ੍ਤਿਪ੍ਪਹੋਨਕਭੋਜਨਨਿਦਸ੍ਸਨਂ. ਅਞ੍ਞਤਰੇਨ ਭੋਜਨੇਨ ਨਿਮਨ੍ਤਿਤਾਤਿ ਅਕਪ੍ਪਿਯਨਿਮਨ੍ਤਨਨਿਦਸ੍ਸਨਂ. ਨਿਮਨ੍ਤਨਵਸੇਨੇਵ ਪਨ ਗਣਭੋਜਨਸ੍ਸ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ‘‘ਨਿਮਨ੍ਤਿਤਾ ਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਭੋਜਨਂ ਵਿਞ੍ਞਾਪੇਤ੍ਵਾ ਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਪਨ ਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ਅਟ੍ਠੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਂਯੇਵ ਪਾਕਟਤ੍ਤਾ. ਯਂ ਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤੀਤਿ ਏਵਂ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਤਤ੍ਥ ਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤੀਤਿ ਪਟਿਗ੍ਗਾਹਕਨਿਯਮਵਚਨਂ. ਨ ਹਿ ਅਪ੍ਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤਕਂ ਭਿਕ੍ਖੂ ਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤਿ. ਇਦਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ ‘‘ਗਣਸ੍ਸ ਯਤੋ ਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤਾਹਾਰਭੋਜਨਹੇਤੁ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯ’’ਨ੍ਤਿ. ਆਗਨ੍ਤੁਕਪਟ੍ਟਂ ਮੋਘਸੁਤ੍ਤੇਨ ਸਿਬ੍ਬਿਤ੍ਵਾ ਠਪੇਨ੍ਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਅਨੁਵਾਤੇ ਯਥਾ ਏਕਤਲਂ ਹੋਤਿ, ਤਥਾ ਹਤ੍ਥੇਹਿ ਘਟ੍ਟੇਤਿ. ਵਲੇਤੀਤਿ ਆਵਟ੍ਟੇਤਿ. ਪਰਿਵਤ੍ਤਨਨ੍ਤਿ ਸੁਤ੍ਤਂ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਾਨਂ ਸੁਖਗ੍ਗਹਣਤ੍ਥਂ ਸੁਤ੍ਤਪਰਿਵਤ੍ਤਨਂ ਕਰੋਤਿ, ਪਟ੍ਟਂ ਸਿਬ੍ਬਨ੍ਤਾਨਂ ਸੁਖਸਿਬ੍ਬਨਤ੍ਥਂ ਪਟ੍ਟਪਰਿਵਤ੍ਤਨਞ੍ਚ. ਨਵਚੀਵਰਕਾਰਕੋ ਇਧਾਧਿਪ੍ਪੇਤੋ, ਨ ਇਤਰੋਤਿ. ‘‘ਬਿਮ੍ਬਿਸਾਰਂ ਆਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਸਮ੍ਭਾਰੇ ਕਯਿਰਮਾਨੇਯੇਵ ਕਾਲਾ ਅਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਾ, ਪਚ੍ਛਾ ਗਣਭੋਜਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤੇ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਪੁਚ੍ਛੀ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਅਞ੍ਞਥਾ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯ ਵਿਰੁਜ੍ਝਨਤੋ.

੨੨੦. ‘‘ਦ੍ਵੇ ਤਯੋ ਏਕਤੋਤਿ ਯੇਪਿ ਅਕਪ੍ਪਿਯਨਿਮਨ੍ਤਨਂ ਸਾਦਿਯਿਤ੍ਵਾ’’ਤਿਆਦਿਵਚਨੇਨ ਅਕਪ੍ਪਿਯਨਿਮਨ੍ਤਨਪਚ੍ਚਯਾ ਏਵ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ, ਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਤੋ ਆਪਤ੍ਤਿਯੇਵਾਤਿ ਦੀਪੇਤਿ. ਅਨਿਮਨ੍ਤਿਤੋ ਚਤੁਤ੍ਥੋ ਯਸ੍ਸ ਤਦੇਤਂ ਅਨਿਮਨ੍ਤਿਤਚਤੁਤ੍ਥਂ. ਏਸ ਨਯੋ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ. ਪਵੇਸੇਤ੍ਵਾਤਿ ਨਿਸੀਦਾਪੇਤ੍ਵਾ. ਚੀਵਰਦਾਨਸਮਯਲਦ੍ਧਕਚਤੁਕ੍ਕਂ ਚੀਵਰਕਾਰਸਮਯਲਦ੍ਧਕਚਤੁਕ੍ਕਨ੍ਤਿ ਏਵਮਾਦੀਨਿ. ਤਾਨਿ ਚਾਤਿ ਯੇਹਿ ਭੋਜਨੇਹਿ ਵਿਸਙ੍ਕੇਤੋ ਨਤ੍ਥਿ, ਤਾਨਿ. ਮਹਾਥੇਰੇਤਿ ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੇ. ਅਟ੍ਠਤ੍ਵਾਤਿ ਠਿਤੇਨ ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਦਸ੍ਸਿਤਂ ਹੋਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾਤਿ ਰਥਿਕਾਦੀਸੁ ਭਿਕ੍ਖੁਸਮੀਪੇ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ. ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਪਨ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇ ਕਤ੍ਥਚਿ ਪੋਤ੍ਥਕੇ ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਚੀਵਰਦਾਨਸਮਯੇ ਗਣਭੋਜਨਂ ਭੁਞ੍ਜਿਤੁਂ. ਏਵਞ੍ਚਿਦਂ ਭਗਵਤਾ ਭਿਕ੍ਖੂਨ’’ਨ੍ਤਿ ਪਾਠੋ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ਕਤ੍ਥਚਿ ‘‘ਭੁਞ੍ਜਿਤੁ’’ਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਏਵਞ੍ਚ ਪਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਇਮਂ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਉਦ੍ਦਿਸੇਯ੍ਯਾਥਾ’’ਤਿ ਪਾਠੋ, ਅਯਂ ਸੋਭਨੋ.

ਗਣਭੋਜਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੩. ਪਰਮ੍ਪਰਭੋਜਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੨੨੧. ਅਧਿਟ੍ਠਿਤਾਤਿ ਨਿਚ੍ਚਪ੍ਪਵਤ੍ਤਾ. ਬਦਰਚੁਣ੍ਣਸਕ੍ਕਰਾਦੀਹਿ ਯੋਜਿਤਂ ਬਦਰਸਾਲ਼ਵਂ. ਕਿਰਕਮ੍ਮਕਾਰੇਨਾਤਿ ਕਿਰਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਕਾਰੇਨ.

੨੨੬. ‘‘ਵਿਕਪ੍ਪੇਤ੍ਵਾ ਗਣ੍ਹਾਹੀ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥਾਹੁ ਪੋਰਾਣਤ੍ਥੇਰਾ ‘‘ਭਗਵਤੋ ਸਮ੍ਮੁਖਾ ਅਵਿਕਪ੍ਪੇਤ੍ਵਾ ਗੇਹਤੋ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ ਰਥਿਕਾਯ ਅਞ੍ਞਤਰਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਵਿਕਪ੍ਪੇਸਿ, ਵਿਕਪ੍ਪੇਨ੍ਤੇਨ ਪਨ ‘ਮਯ੍ਹਂ ਭਤ੍ਤਪਚ੍ਚਾਸਂ ਇਤ੍ਥਨ੍ਨਾਮਸ੍ਸ ਦਮ੍ਮੀ’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ, ਇਤਰੇਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ‘ਤਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਕਂ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜ ਵਾ ਯਥਾਪਚ੍ਚਯਂ ਵਾ ਕਰੋਹੀ’’’ਤਿ. ਪਞ੍ਚਸੁਸਹਧਮ੍ਮਿਕੇਸੂਤਿ ਸਮ੍ਮੁਖਾ ਠਿਤਸ੍ਸ ਸਹਧਮ੍ਮਿਕਸ੍ਸ ਯਸ੍ਸ ਵਿਕਪ੍ਪੇਤੁਕਾਮੋ, ਤਂ ਸਹਧਮ੍ਮਿਕਂ ਅਦਿਸ੍ਵਾ ਗਹਟ੍ਠਸ੍ਸ ਵਾ ਸਨ੍ਤਿਕੇ, ਸਯਮੇਵ ਵਾ ‘‘ਪਞ੍ਚਸੁ ਸਹਧਮ੍ਮਿਕੇਸੁ ਇਤ੍ਥਨ੍ਨਾਮਸ੍ਸ ਵਿਕਪ੍ਪੇਮੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਭੁਞ੍ਜਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਏਕੇ, ਏਵਂ ਸਤਿ ਥੇਰੋ ਤਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋਵ ਤਥਾ ਵਾਚਂ ਨਿਚ੍ਛਾਰੇਤ੍ਵਾ ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤੀਤਿ ਤਕ੍ਕੋ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ਮਹਾਪਚ੍ਚਰਿਯਾਦੀਸੁ ਪਨ ਪਰਮ੍ਮੁਖਾ ਵਿਕਪ੍ਪਨਾਵ ਵੁਤ੍ਤਾ, ਸਾ ‘‘ਤੇਨ ਹਾਨਨ੍ਦ, ਵਿਕਪ੍ਪੇਤ੍ਵਾ ਗਣ੍ਹਾਹੀ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਸਮੇਤਿ, ਤਥਾਪਿ ਮਾਤਿਕਾਟ੍ਠਕਥਾਯਂ (ਕਙ੍ਖਾ. ਅਟ੍ਠ. ਪਰਮ੍ਪਰਭੋਜਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ) ‘‘ਤਸ੍ਮਾ ਯੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਪਞ੍ਚਸੁ ਸਹਧਮ੍ਮਿਕੇਸੁ ਅਞ੍ਞਤਰਸ੍ਸ ‘ਮਯ੍ਹਂ ਭਤ੍ਤਪਚ੍ਚਾਸਂ ਤੁਯ੍ਹਂ ਦਮ੍ਮੀ’ਤਿ ਵਾ ‘ਵਿਕਪ੍ਪੇਮੀ’ਤਿ ਵਾ ਏਵਂ ਸਮ੍ਮੁਖਾ ਵਾ ‘ਇਤ੍ਥਨ੍ਨਾਮਸ੍ਸ ਦਮ੍ਮੀ’ਤਿ ਵਾ ‘ਵਿਕਪ੍ਪੇਮੀ’ਤਿ ਵਾ ਏਵਂ ਪਰਮ੍ਮੁਖਾ ਵਾ’’ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਸਹਧਮ੍ਮਿਕਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਏਵ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ, ਨ ਸਯਮੇਵਾਤਿ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ਯਸ੍ਮਾ ਅਯਂ ਪਚ੍ਛਿਮਨਯੋ ਪੋਰਾਣਗਣ੍ਠਿਪਦੇਨਪਿ ਸਮੇਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਇਧ ਮਾਤਿਕਾਟ੍ਠਕਥਾਨੁਸਾਰੇਨ ਅਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਏਤ੍ਥ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ‘‘ਤੇ ਮਨੁਸ੍ਸਾ…ਪੇ… ਭੋਜਨਮਦਂਸੂ’’ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਅਕਪ੍ਪਿਯਨਿਮਨ੍ਤਨਂ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ, ਤਥਾਪਿ ਥੇਰਸ੍ਸ ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਕਾਰਣੇਨ ਭਤ੍ਤੇਨ ਸੋ ਨਿਮਨ੍ਤਿਤੋਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਅਞ੍ਞਥਾ ਪਰਤੋ ‘‘ਦ੍ਵੇ ਤਯੋ ਨਿਮਨ੍ਤਨੇ ਏਕਤੋ ਭੁਞ੍ਜਤੀ’’ਤਿ ਵਚਨੇਨ, ਅਨਾਪਤ੍ਤਿਵਾਰੇਨ ਚ ਵਿਰੁਜ੍ਝਤਿ.

੨੨੯. ਏਤ੍ਥਾਯਂ ਵਿਚਾਰਣਾ – ‘‘ਅਞ੍ਞੋ ਮਨੁਸ੍ਸੋ ਪਤ੍ਤਂ ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਨ ਦਾਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਅਪਰਭਾਗੇ ਅਕਪ੍ਪਿਯਨਿਮਨ੍ਤਨੇਨ ਨਤ੍ਥਿ ਪਯੋਜਨਂ, ਪੁਬ੍ਬਭਾਗੇਯੇਵ ਅਕਪ੍ਪਿਯਨਿਮਨ੍ਤਨੇਨ ਪਯੋਜਨਨ੍ਤਿ ਸ੍ਵੇਪਿ ਭਨ੍ਤੇ ਆਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯਾਥਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਕਤਰਂ ਅਕਪ੍ਪਿਯਨਿਮਨ੍ਤਨਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ ਚੇਤ੍ਥ ਪਮਾਣਨ੍ਤਿ. ਨ, ‘‘ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਚਰਿਤ੍ਵਾ ਲਦ੍ਧਭਤ੍ਤਂ ਭੁਞ੍ਜਤਿ, ਆਪਤ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵਚਨਤੋਤਿ. ਤਤ੍ਥ ‘‘ਸ੍ਵੇਪਿ ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਯਥਾ ਵਚਨਮਤ੍ਤਂ ਅਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਅਕਪ੍ਪਿਯਨਿਮਨ੍ਤਨਕ੍ਕਮੇਨ ਅਤ੍ਥੋ ਗਹਿਤੋ, ਤਥਾ ‘‘ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਚਰਿਤ੍ਵਾ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥਾਪਿ ਅਨ੍ਤਰਾ ਅਕਪ੍ਪਿਯਨਿਮਨ੍ਤਨੇਨ ਲਦ੍ਧਭਤ੍ਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ. ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਹਿ ਚਰਨ੍ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਏਤ੍ਥ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭਤ੍ਤਂ ਗਣ੍ਹਥਾ’’ਤਿ ਦਿਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਅਕਪ੍ਪਿਯਨਿਮਨ੍ਤਨੇਨ ਲਦ੍ਧਂ ਨਾਮ ਹੋਤਿ. ਵੋਹਾਰੇਨ ਪਨ ‘‘ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਚਰਿਤ੍ਵਾ ਲਦ੍ਧਭਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਏਵਂਸਮ੍ਪਦਮਿਦਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਅਞ੍ਞਥਾ ਮਾਤਿਕਾਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ‘‘ਗਣਭੋਜਨੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਪਞ੍ਚਹਿ ਭੋਜਨੇਹਿ ਨਿਮਨ੍ਤਿਤਸ੍ਸ…ਪੇ… ਪਰਸ੍ਸ ਪਰਸ੍ਸ ਭੋਜਨੇ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਵਚਨਵਿਰੋਧੋ. ਇਦਞ੍ਹਿ ਵਚਨਂ ਯੇਨ ਪਠਮਂ ਨਿਮਨ੍ਤਿਤੋ, ਤਤੋ ਪਠਮਨਿਮਨ੍ਤਿਤਂ ਆਦਾਯ ਗਤੋ ਪਰਸ੍ਸ ਪਰਸ੍ਸ ਨਿਮਨ੍ਤਨਕਦਾਯਕਸ੍ਸ ਭੋਜਨੇਤਿ ਅਤ੍ਥਪਰਿਦੀਪਨਤੋ ਨਿਮਨ੍ਤਨਤੋ ਲਦ੍ਧਭਤ੍ਤਸ੍ਸ ਭੋਜਨੇਯੇਵ ਆਪਤ੍ਤੀਤਿ ਦੀਪੇਤਿ. ‘‘ਦ੍ਵੇ ਤਯੋ ਨਿਮਨ੍ਤਨੇ ਏਕਤੋ’’ਤਿ ਵਚਨੇਨਪਿ ਸਮੇਤਿ, ਅਞ੍ਞਥਾ ‘‘ਯੇਨ ਨਿਮਨ੍ਤਿਤੋ, ਤਸ੍ਸ ਭੋਜਨਤੋ ਪਰਸ੍ਸ ਭੋਜਨੇ’’ਤਿ ਏਤ੍ਤਕਂ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਸਿਯਾ, ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਵਾ ‘‘ਨਿਮਨ੍ਤਨੇਨ ਏਕਤੋਭੁਞ੍ਜਤੀ’’ਤਿ ਏਤ੍ਤਕਂ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਸਿਯਾ. ਦੁਤਿਯਨਿਮਨ੍ਤਨਸ੍ਸ ਪਠਮਭੋਜਨੇ ਆਪਤ੍ਤਿਪ੍ਪਸਙ੍ਗਨਿਵਾਰਣਤ੍ਥਂ ‘‘ਯੇਨ ਯੇਨਾ’’ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਨਿਮਨ੍ਤਨਪਟਿਪਾਟਿਯਾ ਭੁਞ੍ਜਤੀਤਿ ਪਾਲ਼ੀਤਿ ਚੇ? ਨ, ‘‘ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ ਨਿਚ੍ਚਭਤ੍ਤੇ’’ਤਿਆਦਿਪਾਲ਼ਿਵਿਰੋਧਤੋ.

ਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ਪਨ ‘‘ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਚਰਿਤ੍ਵਾ ਲਦ੍ਧਭਤ੍ਤਂ ਕਸ੍ਮਾ ਭੁਞ੍ਜਿਤੁਂ ਨ ਲਭਤੀਤਿ ਚੇ? ‘ਪਰਮ੍ਪਰਭੋਜਨਂ ਨਾਮ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਭੋਜਨਾਨਂ ਅਞ੍ਞਤਰੇਨ ਭੋਜਨੇਨ ਨਿਮਨ੍ਤਿਤੋ, ਤਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਭੋਜਨਾਨਂ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਭੋਜਨਂ ਭੁਞ੍ਜਤਿ, ਏਤਂ ਪਰਮ੍ਪਰਭੋਜਨਂ ਨਾਮਾ’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ਯਦਿ ਏਵਂ ਨਿਚ੍ਚਭਤ੍ਤਾਦਿਕਮ੍ਪਿ ਨ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਆਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਨਿਚ੍ਚਭਤ੍ਤਾਦਿ ਓਦਿਸ੍ਸਕਨ੍ਤਿ ਚੇ? ਤਂ ਨ, ਤਦਞ੍ਞਸ੍ਸ ਅਤ੍ਤਨੋ ਧਨੇਨ ਨਿਪ੍ਫਨ੍ਨਸ੍ਸ, ਸਙ੍ਘਤੋ ਲਦ੍ਧਸ੍ਸ ਵਾ ਪਾਤੋ ਪਚਨਕਯਾਗੁ ਚੇ ਘਨਾ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਸਾਪਿ, ਏਕਕੁਟਿਕਂ ਗਾਮਂ ਉਪਨਿਸ੍ਸਾਯ ਵਿਹਰਤੋ ਭਿਕ੍ਖਾਚਰਿਯਵਸੇਨ ਲਭਿਤਬ੍ਬਨਿਚ੍ਚਭਤ੍ਤਸ੍ਸ ਚ ਅਕਪ੍ਪਿਯਭਾਵਪ੍ਪਸਙ੍ਗਤੋ. ਤਤ੍ਥ ਭਿਕ੍ਖਾਚਰਿਯਵਸੇਨ ਲਦ੍ਧਂ ਨ ਕਪ੍ਪਤਿ ਨਿਮਨ੍ਤਨਕਾਨਂ ਅਪ੍ਪਸਾਦਾਵਹਨਤੋਤਿ ਚੇ? ਨ, ‘‘ਪਞ੍ਚ ਭੋਜਨਾਨਿ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਅਨਾਪਤ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵਚਨਵਿਰੋਧਤੋ. ਖਾਦਨੀਯਮ੍ਪਿ ਹਿ ਪਰਸ੍ਸ ਖਾਦਿਤ੍ਵਾ ਭੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਨਿਮਨ੍ਤਨਭੋਜਨਂ ਅਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤੋ ਅਪ੍ਪਸਾਦਂ ਕਰੋਤਿ ਏਵ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਪ੍ਪਸਾਦਾਵਹਂ ਅਪ੍ਪਮਾਣਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਨਿਚ੍ਚਭਤ੍ਤਾਦਿ ਓਦਿਸ੍ਸਕਂ ਨ ਸਮ੍ਭਵਤਿ. ਅਪਿਚ ਹੇਟ੍ਠਾ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਇਧ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਸਂਸਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਯਂ ਯਂ ਖਮਤਿ, ਤਂ ਤਂ ਗਹੇਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਸਬ੍ਬੋਪਿ ਕੇਸਞ੍ਚਿ ਆਚਰਿਯਾਨਂ ਵਿਨਿਚ੍ਛਯੋ. ਆਚਰਿਯਸ੍ਸ ਪਨ ਵਿਨਿਚ੍ਛਯੋ ਅਨ੍ਤੇ ਆਵਿ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ. ‘‘ਖੀਰਂ ਵਾ ਰਸਂ ਵਾ ਪਿਵਤੋ ਅਮਿਸ੍ਸਮ੍ਪੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ‘‘ਹੇਟ੍ਠਾ ਓਦਨੇਨਾਮਿਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਉਪਰਿ ਤਿਟ੍ਠਤੀ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ.

ਮਹਾਉਪਾਸਕੋਤਿ ਗੇਹਸਾਮਿਕੋ. ਮਹਾਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ‘‘ਆਪਤ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵਚਨੇਨ ਕੁਰੁਨ੍ਦਿਯਂ ‘‘ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਵਚਨਂ ਵਿਰੁਦ੍ਧਂ ਵਿਯ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ‘‘ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ ਮਹਾਪਚ੍ਚਰਿਯਂ ਵਿਚਾਰਿਤੋ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ‘‘ਚਾਰਿਤ੍ਤਤੋਤਿ ‘ਸਨ੍ਤਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਅਨਾਪੁਚ੍ਛਾ’ਤਿ ਪਰਤੋ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਤੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਵਚੀਕਮ੍ਮਂ ਅਵਿਕਪ੍ਪਨਂ. ਏਤ੍ਥ ‘‘ਮਹਾਉਪਾਸਕੋ ਭਿਕ੍ਖੂ ਨਿਮਨ੍ਤੇਤਿ…ਪੇ… ਪਚ੍ਛਾ ਲਦ੍ਧਂ ਭਤ੍ਤਂ ਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤਸ੍ਸ ਆਪਤ੍ਤਿ. ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਚਰਿਤ੍ਵਾ ਲਦ੍ਧਭਤ੍ਤਂ ਭੁਞ੍ਜਤਿ, ਆਪਤ੍ਤੀ’’ਤਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਵਚਨਤੋ, ‘‘ਕਾਲਸ੍ਸੇਵ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਚਰਿਤ੍ਵਾ ਭੁਞ੍ਜਿਮ੍ਹਾ’’ਤਿ ਪਾਲ਼ਿਤੋ, ਖਨ੍ਧਕੇ ‘‘ਨ ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਨਿਮਨ੍ਤਨੇ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਭੋਜ੍ਜਯਾਗੁ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤਬ੍ਬਾ, ਯੋ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜੇਯ੍ਯ, ਯਥਾਧਮ੍ਮੋ ਕਾਰੇਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੨੮੩) ਵਚਨਤੋ ਚ ਨਿਮਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਵਾ ਪਵੇਦੇਤੁ ਅਨਿਮਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਵਾ, ਪਠਮਗਹਿਤਨਿਮਨ੍ਤਨਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਪਠਮਨਿਮਨ੍ਤਨਭੋਜਨਤੋ ਅਞ੍ਞਂ ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਪਰਸਨ੍ਤਕਂ ਭੋਜਨਂ ਪਰਮ੍ਪਰਭੋਜਨਾਪਤ੍ਤਿਂ ਕਰੋਤਿ. ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਨ੍ਤਕਂ, ਸਙ੍ਘਗਣਤੋ ਲਦ੍ਧਂ ਵਾ ਅਗਹਟ੍ਠਸਨ੍ਤਕਂ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਨਿਮਨ੍ਤਨਤੋ ਪਠਮਂ ਨਿਬਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਪਨ ਨਿਚ੍ਚਭਤ੍ਤਾਦਿ ਪਰਸਨ੍ਤਕਮ੍ਪਿ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਖਨ੍ਧਕੇ ‘‘ਨ ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ…ਪੇ… ਯਥਾਧਮ੍ਮੋ ਕਾਰੇਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੨੮੩) ਵਚਨਂ ਪਰਸਨ੍ਤਕਭੋਜਨਵੁਤ੍ਤਨਿਯਮਨਂ. ਤਤੋ ਹਤ੍ਥਕੋਵ ਨੋ ਤਕ੍ਕੋਤਿ ਆਚਰਿਯੋ.

ਪਰਮ੍ਪਰਭੋਜਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੪. ਕਾਣਮਾਤਾਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੩੧-੩. ਪਟਿਯਾਲੋਕਨ੍ਤਿ ਪਚ੍ਛਿਮਂ ਦੇਸਂ. ਪੂਵਗਣਨਾਯਾਤਿ ਅਤਿਰਿਤ੍ਤਪੂਵਗਣਨਾਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸਚੇ ‘‘ਅਪਾਥੇਯ੍ਯਾਦਿਅਤ੍ਥਾਯ ਸਜ੍ਜਿਤ’’ਨ੍ਤਿ ਸਞ੍ਞਾਯ ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਅਚਿਤ੍ਤਕਤ੍ਤਾ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਸ੍ਸ ਆਪਤ੍ਤਿ ਏਵ. ਅਥ ਉਗ੍ਗਹਿਤਂ ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਨ ਮੁਚ੍ਚਤਿਯੇਵ. ਅਸਂਵਿਭਾਗੇ ਪਨ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ ਅਕਪ੍ਪਿਯਤ੍ਤਾ. ਅਚਿਤ੍ਤਕਤਾ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਜਾਨਨਾਭਾਵੇਨੇਵ, ਨ ਵਤ੍ਥੁਜਾਨਨਾਭਾਵੇਨਾਤਿ ਏਕੇ. ਨ, ਮਾਤਿਕਾਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ‘‘ਪਾਥੇਯ੍ਯਾਦਿਅਤ੍ਥਾਯ ਸਜ੍ਜਿਤਭਾਵਜਾਨਨ’’ਨ੍ਤਿ ਅਙ੍ਗੇਸੁ ਅਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ. ਪੋਰਾਣਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ਪਨੇਵਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਏਕੇਨ ਵਾ ਅਨੇਕੇਹਿ ਵਾ ਦ੍ਵਤ੍ਤਿਪਤ੍ਤਪੂਰੇਸੁ ਗਹਿਤੇਸੁ ਤੇਸਂ ਅਨਾਰੋਚਨੇਨ ਵਾ ਸਯਂ ਵਾ ਜਾਨਿਤ੍ਵਾ ਯੋ ਅਞ੍ਞਂ ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਕਟਂ. ਏਕਤੋ ਤੀਸੁ, ਚਤੂਸੁ ਵਾ ਪਵਿਟ੍ਠੇਸੁ ਏਕੇਨ ਚੇ ਦ੍ਵੇਪਤ੍ਤਪੂਰਾ ਗਹਿਤਾ, ਦੁਤਿਯੇ ਦ੍ਵੇ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੇ ਪਠਮੋ ਚੇ ਨ ਨਿਵਾਰੇਤਿ, ਪਠਮਸ੍ਸ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਂ. ਨਿਵਾਰੇਤਿ ਚੇ, ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ, ਦੁਤਿਯਸ੍ਸੇਵ ਦੁਕ੍ਕਟ’’ਨ੍ਤਿ. ਸਚੇ ਸਞ੍ਚਿਚ੍ਚ ਨ ਵਦਤਿ, ਪੋਰਾਣਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਂ, ਮਾਤਿਕਾਟ੍ਠਕਥਾਵਸੇਨ (ਕਙ੍ਖਾ. ਅਟ੍ਠ. ਕਾਣਮਾਤਾਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ) ਦੁਕ੍ਕਟਂ. ‘‘ਅਤਿਰੇਕਪਟਿਗ੍ਗਹਣ’’ਨ੍ਤਿ ਤਤ੍ਥ ਪਞ੍ਚਮਂ ਅਙ੍ਗਂ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਪ੍ਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ ਨ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਂ, ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਾਕਰਣਤੋ ਪਨ ਦੁਕ੍ਕਟਂ. ਅਞ੍ਞਥਾ ਕਿਰਿਯਾਕਿਰਿਯਂ ਇਦਂ ਆਪਜ੍ਜਤਿ, ਅਨਿਵਾਰਣਂ, ਅਨਾਰੋਚਨਂ ਵਾ ਛਟ੍ਠਙ੍ਗਂ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਸਿਯਾ. ਏਕਨਿਕਾਯਿਕਾਨਂ ਵਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਆਸਨ੍ਨਵਿਹਾਰਭਿਕ੍ਖੂ, ਆਸਨ੍ਨਆਸਨਸਾਲਾਗਤਾ ਵਾ ਸਚੇ ਵਿਸਭਾਗੇਹਿ ਆਨੀਤਂ ਨ ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਿ, ‘ਆਰਾਮਿਕਾਦੀਨਂਯੇਵ ਵਾ ਦਾਪੇਨ੍ਤੀ’ਤਿ ਜਾਨਾਤਿ, ਯਤ੍ਥ ਪਰਿਭੋਗਂ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਦਾਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਦ੍ਵਤ੍ਤਿਪਤ੍ਤਪੂਰਾ’ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਪਚ੍ਛਿਆਦੀਸੁ ਅਧਿਕਮ੍ਪਿ ਗਣ੍ਹਤੋ ਅਨਾਪਤ੍ਤੀ’’ਤਿ ਕੇਚਿ ਵਿਨਯਧਰਮਾਨਿਨੋ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਤੇਸਂਯੇਵ ਨਿਸੀਦਤੁ, ਆਚਰਿਯਾ ਪਨ ‘‘ਪਚ੍ਛਿਆਦੀਸੁਪਿ ਉਕ੍ਕਟ੍ਠਪਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਮਾਣਵਸੇਨ ਦ੍ਵਤ੍ਤਿਪਤ੍ਤਪੂਰਾ ਗਹੇਤਬ੍ਬਾ. ਉਕ੍ਕਟ੍ਠਪਰਿਚ੍ਛੇਦਕਥਾ ਹੇਸਾ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ.

ਕਾਣਮਾਤਾਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੫. ਪਠਮਪਵਾਰਣਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੨੩੬. ਯਾਵਦਤ੍ਥਪਵਾਰਣਾਯ ਪਵਾਰਿਤਾ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ‘‘ਪਵਾਰਿਤਾ’’ਇਚ੍ਚੇਵ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਾ ਅਟ੍ਠੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾਵ, ਅਥ ਖੋ ਪਚ੍ਛਿਮਾਵ ਇਧਾਧਿਪ੍ਪੇਤਾ.

੨੩੭. ‘‘ਅਲਮੇਤਂ ਸਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਅਤਿਰਿਤ੍ਤਂ ਨਾਮ ਹੋਤਿ. ਭਿਕ੍ਖੁਸ੍ਸ ਇਦਮ੍ਪਿ ਤੇ ਅਧਿਕਂ, ਇਤੋ ਅਞ੍ਞਂ ਨ ਲਚ੍ਛਤੀਤਿ ਕਿਰ ਅਤ੍ਥੋ.

੨੩੮-੯. ‘‘ਅਸਨਂ ਪਞ੍ਞਾਯਤੀ’’ਤਿ ਏਤੇਨੇਵ ‘‘ਭੁਤ੍ਤਾਵੀ’’ਤਿ ਏਤਸ੍ਸ ਸਿਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਵਿਸੁਂ ਅਤ੍ਥਸਿਦ੍ਧਿ ਨਤ੍ਥਿ. ਯਦਿ ਅਤ੍ਥਿ, ਅਙ੍ਗਾਨਂ ਛਕ੍ਕਤ੍ਤਦਸ੍ਸਨਨ੍ਤਿ. ਵੁਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਚੇਤਨ੍ਤਿਆਦਿ ਪਵਾਰਣਙ੍ਗਾਨਂ ਪਞ੍ਚਕਤ੍ਤਦਸ੍ਸਨਂ. ਵਰਕੋਤਿ ਯੋ ਕੋਚਿ ਵਰਕੋ. ‘‘ਪਵਾਰਣਂ ਪਨ ਜਨੇਤਿਯੇਵਾਤਿ ਵਿਸੁਂ ਸਿਤ੍ਥਂ ਵੋਦਕਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਪਵਾਰਣਂ ਨ ਜਨੇਤਿ. ਯਾਗੁਂ ਵਾ ਪਿਵਨ੍ਤੋ ਪਠਮਂ ਉਦਕਂ ਪਿਵਤਿ, ਵਟ੍ਟਤਿ. ਅਵਸਿਟ੍ਠਂ ਹੇਟ੍ਠਾਸਿਤ੍ਥਂ ਪਵਾਰਣਂ ਨ ਜਨੇਤੀ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ਉਪਤਿਸ੍ਸਤ੍ਥੇਰੋ ‘‘ਜਨੇਤਿਯੇਵਾ’’ਤਿ ਵਦਤਿ, ਤਂ ਨ ਇਚ੍ਛਨ੍ਤਿ ਆਚਰਿਯਾ. ਭਜ੍ਜਿਤਪਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿ ਤਣ੍ਡੁਲਚੁਣ੍ਣਮੇਵ. ਭਜ੍ਜਿਤਸਤ੍ਤੁਯੋ ਪਿਣ੍ਡੇਤ੍ਵਾ ਕਤਮੋਦਕੋ ਸਤ੍ਤੁਮੋਦਕੋ.

‘‘ਯਾਗੁਸਿਤ੍ਥਮਤ੍ਤਾਨੇਵ ਦ੍ਵੇ…ਪੇ… ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਤਿ, ਨ ਪਵਾਰੇਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਪਰਚਙ੍ਕਮਚ੍ਛਾਦਯੋ ਪਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਪਕ੍ਕਯਾਗੁਂ ਪਿਵਨ੍ਤੋ ਸਚੇ ਅਞ੍ਞਂ ਤਾਦਿਸਂਯੇਵ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਤਿ, ਪਵਾਰਣਾ ਨ ਹੋਤੀਤਿ ਕਿਰ ਧਮ੍ਮਸਿਰਿਤ੍ਥੇਰੋ. ਸਚੇ ਅਞ੍ਞਂ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਤਿ, ਨ ਪਵਾਰੇਤਿ. ਕਸ੍ਮਾ? ਅਸਨਸਙ੍ਖਾਤਸ੍ਸ ਵਿਪ੍ਪਕਤਭੋਜਨਸ੍ਸਾਭਾਵਤੋ. ਭੋਜਨਸਾਲਾਯਂ ਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤੋ ਚੇ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਪਾਪੁਣਨਕੋਟ੍ਠਾਸਂ ਅਭਿਹਟਂ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਤਿ, ਨ ਪਵਾਰੇਤਿ. ਕਾਮਂ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਤਿ, ਪਤ੍ਤੇ ਪਨ ਆਰਾਮਿਕੋ ਆਕਿਰਤਿ, ਤਤੋ ਭੁਞ੍ਜਿਤੁਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਇਦਞ੍ਹਿ ਬੁਦ੍ਧਪ੍ਪਟਿਕੁਟ੍ਠਅਨੇਸਨਾਯ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇਯੇਵ ਸਙ੍ਗਹਂ ਗਚ੍ਛਤਿ. ਯਥਾ ਹਿ ਸਙ੍ਘਤੋ ਉਦ੍ਧਟਪਿਣ੍ਡਂ ਦੁਸ੍ਸੀਲੋ ਦੇਤਿ, ਤਂ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਤਿ, ਨ ਪਵਾਰੇਤਿ, ਏਵਂਸਮ੍ਪਦਮਿਦਂ. ‘‘ਵਿਸਭਾਗੋ ਲਜ੍ਜੀ ਚੇ ਦੇਤਿ, ਤਂ ਤੇਨ ਸਮ੍ਭੋਗਂ ਅਕਤ੍ਤੁਕਾਮਤਾਯ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਤਿ, ਪਵਾਰੇਤੀਤਿ ਅਪਰੇ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਪਰਿਵੇਸਨਾਯਾਤਿ ਭਤ੍ਤਗ੍ਗੇ. ‘‘ਮਂਸੇਨ ਰਸਂ, ਮਂਸਞ੍ਚ ਰਸਞ੍ਚ ਮਂਸਰਸਨ੍ਤਿ ਆਪਜ੍ਜਨਤੋ ‘ਮਂਸਰਸ’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਪਟਿਕ੍ਖੇਪਤੋ ਹੋਤਿ, ਮਂਸਸ੍ਸ ਰਸਂ ਮਂਸਰਸਨ੍ਤਿ ਵਿਗ੍ਗਹੋ ਨਾਧਿਪ੍ਪੇਤੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਮਂਸਕਰਮ੍ਬਕੋ ਨਾਮ…ਪੇ… ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਸੁਦ੍ਧਯਾਗੁ ਏਵ ਹੋਤਿ. ਅਪ੍ਪਵਾਰਣਮਿਸ੍ਸਕਕਰਮ੍ਬਕੋਯੇਵ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਨ ਪਵਾਰੇਤਿ, ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ਪਰਤੋ ‘‘ਇਦਞ੍ਚ ਕਰਮ੍ਬਕੇਨ ਨ ਸਮਾਨੇਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਤਂ ਅਭਿਹਰਿਤ੍ਵਾ ਕਞ੍ਜਿਯਂ ਗਣ੍ਹਥਾ’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਂ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਤਿ, ਪਵਾਰਣਾ ਨ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਚ ‘‘ਮਿਸ੍ਸਕਯਾਗੁਂ ਗਣ੍ਹਥਾ’ਤਿ ਅਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ‘ਸਮ੍ਮਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵਿਸੁਂ ਕਤ੍ਵਾ ਦੇਤੀ’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਚ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਯਸ੍ਮਾ ਯਾਗੁਮਿਸ੍ਸਕਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਦਦ੍ਵਯੇ ਪਵਾਰਣਾਰਹਸ੍ਸ ਨਾਮਗ੍ਗਹਣਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਤ੍ਰ ਚੇ ਯਾਗੁ ਬਹੁਤਰਾ ਵਾ ਹੋਤਿ ਸਮਸਮਾ ਵਾ, ਨ ਪਵਾਰੇਤਿ. ਕਸ੍ਮਾ? ਤਤ੍ਥ ਅਭਿਹਾਰਕਪਟਿਕ੍ਖੇਪਕਾਨਂ ਯਾਗੁਸਞ੍ਞਤ੍ਤਾ. ਯਾਗੁ ਚੇ ਮਨ੍ਦਾ, ਭਤ੍ਤਂ ਬਹੁਤਰਂ, ਪਵਾਰੇਤਿ. ਕਸ੍ਮਾ? ਤੇਸਂ ਉਭਿਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਤਤ੍ਥ ਭਿਨ੍ਨਸਞ੍ਞਤ੍ਤਾਤਿ ਤਕ੍ਕੋ ਆਚਰਿਯਸ੍ਸ. ਭਤ੍ਤਮਿਸ੍ਸਕੇ ਪਵਾਰਣਾਰਹਸ੍ਸ ਨਾਮਸ੍ਸ ਸਬ੍ਭਾਵਤੋ ਸਬ੍ਬਦਾ ਪਵਾਰੇਤਿ ਏਵ. ਮਿਸ੍ਸਕੇ ਪਨ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਕਾਰਣਂ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ. ਵਿਸੁਂ ਕਤ੍ਵਾ ਦੇਤੀਤਿ ਯਥਾ ਭਤ੍ਤਸਿਟ੍ਠਂ ਨ ਪਤਤਿ, ਤਥਾ ਗਾਲ਼੍ਹਂ ਹਤ੍ਥੇਨ ਪੀਲ਼ੇਤ੍ਵਾ ਪਰਿਸ੍ਸਾਵੇਤ੍ਵਾ ਦੇਤਿ.

ਅਕਪ੍ਪਿਯਕਤਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਕਪ੍ਪਿਯਂ ਅਕਾਰਾਪਿਤੇਹਿ ਕਦਲਿਪ੍ਫਲਾਦੀਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਅਤਿਰਿਤ੍ਤਂ ਕਪ੍ਪਿਯਂ ਕਾਰਾਪੇਤ੍ਵਾਪਿ ਤਂ ਕਦਲਿਪ੍ਫਲਾਦਿਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਅਵਸੇਸਂ ਭੁਞ੍ਜਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਅਮਿਸ੍ਸਕਰਸਤ੍ਤਾ ਪੁਨ ਤਾਨਿ ਕਪ੍ਪਿਯਂ ਕਾਰਾਪੇਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਞਸ੍ਮਿਂ ਭਾਜਨੇ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਅਤਿਰਿਤ੍ਤਂ ਕਾਰੇਤ੍ਵਾ ਭੁਞ੍ਜਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਕਸ੍ਮਾ? ਪੁਬ੍ਬੇ ਤੇਸੁ ਵਿਨਯਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਅਨਾਰੁਲ਼੍ਹਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ‘‘ਭੁਤ੍ਤਾਵਿਨਾ ਚ ਪਵਾਰਿਤੇਨ ਆਸਨਾ ਵੁਟ੍ਠਿਤੇਨ ਕਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਭੁਤ੍ਤਾਵਿਨਾ ਅਪ੍ਪਵਾਰਿਤੇਨ ਆਸਨਾ ਵੁਟ੍ਠਿਤੇਨ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਸਿਦ੍ਧਂ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਪਾਤੋਵ ਅਦ੍ਧਾਨਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੇਸੁ ਦ੍ਵੀਸੁ ਏਕੋ ਪਵਾਰਿਤੋ ਅਵੁਟ੍ਠਿਤੋ ਤਤ੍ਥ ਨਿਸੀਦਤਿ, ਸੋ ਇਤਰੇਨ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਚਰਿਤ੍ਵਾ ਲਦ੍ਧਂ ਭਿਕ੍ਖਂ ਅਤ੍ਤਨਾ ਅਭੁਤ੍ਵਾਪਿ ‘ਅਲਮੇਤਂ ਸਬ੍ਬ’ਨ੍ਤਿ ਕਾਤੁਂ ਲਭਤਿ ਏਵਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਂ ਸੁਕ੍ਕਪਕ੍ਖੇ ‘‘ਭੁਤ੍ਤਾਵਿਨਾ ਕਤਂ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾਵ ਸਿਦ੍ਧਂ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਪਕ੍ਖੇ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਤ੍ਤਙ੍ਗਾਨਿ ਨ ਪੂਰੇਨ੍ਤਿ, ਕਣ੍ਹਪਕ੍ਖੇ ਪਟਿਭਾਗੇਨ ਸਤ੍ਤ ਵੁਤ੍ਤਾਨੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਭੁਤ੍ਤਾਵਿਨਾ ਅਪ੍ਪਵਾਰਿਤੇਨ ਆਸਨਾ ਵੁਟ੍ਠਿਤੇਨ, ਅਵੁਟ੍ਠਿਤੇਨ ਵਾ ਕਤਂ ਹੋਤਿ, ਵਟ੍ਟਤਿ. ‘‘ਪਵਾਰਿਤੇਨ ਆਸਨਾ ਅਵੁਟ੍ਠਿਤੇਨੇਵਾ’’ਤਿ ਇਮਂ ਪਨ ਅਤ੍ਥਵਿਕਪ੍ਪਂ ਦੀਪੇਤੁਂ ‘‘ਸਤ੍ਤਙ੍ਗਾਨਿ ਵੁਤ੍ਤਾਨੀ’’ਤਿਪਿ ਵਤ੍ਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਸੋ ਪੁਨ ਕਾਤੁਂ ਨ ਲਭਤਿ ਪਠਮਂ ਕਤਸ੍ਸ ਪੁਨ ਤੇਨੇਵ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਪ੍ਪਸਙ੍ਗਤੋ. ਯਞ੍ਚ ਅਕਤਂ, ਤਂ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਹਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਥ ਸੋਵ ਪਠਮੋ ਪੁਨ ਕਤ੍ਤੁਕਾਮੋ ਹੋਤਿ, ਅਞ੍ਞਸ੍ਮਿਂ ਭਾਜਨੇ ਪੁਬ੍ਬੇ ਅਕਤਂ ਕਾਤੁਂ ਲਭਤਿ. ਦੁਤਿਯੋ ਪਠਮਭਾਜਨੇਪਿ ਕਾਤੁਂ ਲਭਤਿ. ‘‘ਯੇਨ ਅਕਤਂ, ਤੇਨ ਕਾਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਹਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਇਮਮੇਵਤ੍ਥਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘‘ਯੇਨ ਯਂ ਪਠਮਂ ਕਪ੍ਪਿਯਂ ਕਤਂ, ਤਮੇਵ ਸੋ ਪੁਨ ਕਾਤੁਂ ਨ ਲਭਤਿ, ਅਞ੍ਞੇਨ ਕਾਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ਤਤ੍ਥ ਤਨ੍ਤਿ ਤਂ ਪਠਮਂ ਕਤਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਪੇਸੇਤ੍ਵਾ ਕਾਰੇਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਅਨੁਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਚੇ ਗਤੋ, ਤਤ੍ਰਟ੍ਠੇਨ ਏਕੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਪਟਿਗ੍ਗਾਹੇਤ੍ਵਾ ਅਪਰੇਨ ਕਾਰੇਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਤਤ੍ਥ ਏਕੋਵ ਏਵਮੇਵ ਕਾਤੁਂ ਨ ਲਭਤੀਤਿ. ‘‘ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਗਿਲਾਨਂ ਉਦ੍ਦਿਸ੍ਸਾ’ਤਿਆਦਿਵਚਨਤੋ ਵਿਹਾਰਾਦੀਸੁ ਗਿਲਾਨਸ੍ਸ ਪਾਪੁਣਨਕੋਟ੍ਠਾਸਮ੍ਪਿ ਗਿਲਾਨਾਤਿਰਿਤ੍ਤਂ ਨਾਮ, ਤਸ੍ਮਾ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਆਹਾਰਤ੍ਥਾਯਾਤਿ ਵਿਕਾਲੇ ਏਵਾਤਿ ਏਕੇ.

੨੪੧. ਕਾਯਕਮ੍ਮਂ ਅਜ੍ਝੋਹਰਣਤੋ. ਵਚੀਕਮ੍ਮਂ ਵਾਚਾਯ ‘‘ਅਤਿਰਿਤ੍ਤਂ ਕਰੋਥ ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ਅਕਾਰਾਪਨੇਨਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਪਠਮਪਵਾਰਣਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੬. ਦੁਤਿਯਪਵਾਰਣਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੨੪੩. ਸਾਧਾਰਣਮੇਵਾਤਿ ਸਬ੍ਬਪਵਾਰਣਾਨਂ ਸਾਧਾਰਣਂ ‘‘ਯਾਵਤ੍ਤਕਂ ਇਚ੍ਛਸੀ’’ਤਿ ਇਦਂ.

ਦੁਤਿਯਪਵਾਰਣਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੭. ਵਿਕਾਲਭੋਜਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੨੪੭-੯. ਨਟਾਨਂ ਨਾਟਕਾਨਿ ਨਟਨਾਟਕਾਨਿ, ਸੀਤਾਹਰਣਾਦੀਨਿ. ਮੂਲਞ੍ਚ ਤਂ ਖਾਦਨੀਯਞ੍ਚਾਤਿ ਮੂਲਖਾਦਨੀਯਂ. ਏਸ ਨਯੋ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ. ਪਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿ ਚੁਣ੍ਣਂ. ਖਾਰਕਮੂਲਨ੍ਤਿ ਯੂਪਸਮੂਲਂ. ਚਚ੍ਚੁਮੂਲਂ ਨੇਲ਼ਿਯਮੂਲਂ. ਤਮ੍ਬਕਂ ਵਚਂ. ਤਣ੍ਡੁਲੇਯ੍ਯਕਂ ਚੂਲ਼ਕੁਹੁ. ਵਤ੍ਥੁਲੇਯ੍ਯਕਂ ਮਹਾਕੁਹੁ. ਵਜਕਲਿ ਨਿਕੋਟ੍ਠਂ. ਜਜ੍ਝਰੀ ਹਿਰਤੋ.

ਕੋਟ੍ਠਂ ਜਰਟ੍ਠਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਗਣ੍ਠਿ ਮੁਹੁਕੁਲਮੁਦੁ ਵਿਚਯਤ੍ਥ ਵਜਮੁਜੁ ਵਦੁਲ਼ਵਿ.

ਵਜ੍ਜਯੇਤਿਮੇ ਕਿਂਸੁਕਂ, ਹਲਿਦ੍ਦਿ. ਕਸੇਰੁਕੋ, ਕਟਿਬਲਵਨ੍ਤਿ ਤਸ੍ਸ ਨਾਮਂ. ਅਮ੍ਬਾਟਕਂ ਅਮੂਲਕਂ ਪਿਢਲ ਕਕ੍ਕੁਲ. ਮਸਾਲੁ ਕਿਨਲ਼. ਆਲੁਵ ਕਲ਼ਿ ਤਡ੍ਢਿਅਲ਼ਿ ਅਲਸ ਕਟਿਸ੍ਸਲ ਨਮੇਦਤਿ ਮੇਰ. ਸਿਗ੍ਗੁ ਸੀਰਿ ਕੋਲ਼ ਕਾਲਕਂ ਨੇਕਲ਼ਵਿ. ਖੀਰਵਲ੍ਲਿਕਨ੍ਦੋ ਤੁਮੂਰੋਰਿਯੋ ਹੋਤਿ. ਸਙ੍ਖਤੋ ਧੋਵਨਮੇਵ. ਅਯਂ ‘‘ਪਰਿਸਙ੍ਖਾਰੋ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ਖੀਰਕਾਕੋਲੀ ਕਿਰਿਕਵੇਲ਼ਿ. ਜੀਵਿਕਂ ਜੀਵਿਹਿ. ਉਸਭਕ ਉਮ੍ਮਸੁਵਿਯਿ.

ਹਿਨ੍ਤਾਲਂ ਕਿਤਿਲਿ. ਕੁਨ੍ਤਾਲ ਤੋਹੋ ਤਿਲਿਸਤਾ ਪਦਿਕਲ਼ਿਰੋ ਪਟਸੇਵਲਕਲ਼ਿ. ਕਰਮਨ੍ਦਕਂ ਕਰਮ੍ਬ ਦਣ੍ਡੋਕਿਰ ਉਦਕਜੋਤਿ ਕਣ੍ਡਕੋ. ‘‘ਸਿਙ੍ਘਤਕੋਤਿਪਿ ਵੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ਫਗ੍ਗਵ ਹਕਿਲ਼ਿ. ਨਤ੍ਤਮਾਲਨ੍ਤਿ ਕਰਞ੍ਜਿ.

ਸੇਲ੍ਲੁ ਲੋਹੋਲਿਯਂ. ਕਾਸਮਦ੍ਦਕ ਕੁਦੁਵਵਲਿ ਅਨਸਿਕਿਨ. ਉਮ੍ਮਾਦਿਯ ਮੇਲੇਲਿਦਿਯ. ਚੀਨਮੁਗ੍ਗੋ ਵੇਨਮੁਤ੍ਤਿ ਹੁਰਮੁਗ੍ਗ. ਰਾਜਮਾਸੋ ਮਾਹਵਿਲਿਤਿ. ਅਗ੍ਗਿਮਨ੍ਤੋ ਮੁਞ੍ਚਿ. ਸੁਨਿਪਣ੍ਣਕੋ ਤਿਪਿਲਵਨਿਨਾਲ਼ਿਕਾ ਤਿਲਕ. ਭੂਮਿਯਂ ਜਾਤਲੋਣੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਲੋਣੀਨਾਮਸ੍ਸ ਸਾਧਾਰਣਤ੍ਤਾ ‘‘ਭੂਮਿਯ’’ਨ੍ਤਿ ਵਿਸੇਸੇਤ੍ਵਾ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਬ੍ਰਹ੍ਮੀਪਤ੍ਤਂ ਦੇਮੇਤੇਯੇ ਪਣਸਾ. ‘‘ਦੀਪਵਾਸਿਨੋ ਵਦਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਸਿਥਿਲਂ ਕਤ੍ਵਾ ਕਸ੍ਮਾ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਚੇ? ‘‘ਖਾਦਨੀਯਤ੍ਥਂ ਫਰਤੀਤਿ ਲਕ੍ਖਣੇਨ ਅਸਮਾਨਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਪਦੇਲਿਵਿਨਿਤੇਕਿ. ਸੁਲਸਿਪਣ੍ਣਨ੍ਤਿ ਤਸਾਪਲਿਕਂ.

ਅਗਨ੍ਧਿਕਪੁਪ੍ਫਂ ਕਰਿਸ੍ਸਯੇਤਿ ਚੇਕਵਾਦਿਦਪੁਪ੍ਫਂ ਚੇਲੇਪਤਿਮਲਂ. ਜੀਵਨ੍ਤੀਪੁਪ੍ਫਂ ਜੀਵਿਤਨ੍ਦਿਗਮਲ. ਬਕੁਲ ਮੁਥੁਵਲ. ਕੁਯ੍ਯਕ ਪੁਨਪੁਨ੍ਨਾਮਪੁਨ੍ਨਰਾ, ਜਾਤਿਸੁਮਨ. ਨਵਮਾਲਿਕਾ ਚੇਹੇਮਲ.

ਤਿਨ੍ਤਿਣਿਕ ਕਚਿਨੀ ਵਿਲੇਯਿ. ਮਾਤੁਲੁਙ੍ਗ ਲਵਨੋ. ਪੁਸ੍ਸਫਲ ਸੁਪੁਲਿ. ਤਿਮ੍ਬਰੂਸਕ ਤਿਗਿਬ੍ਬੇਰੇਹਿਤਿ ਸੁਸਤੁਧੁਤ. ਤਿਪੁਸਵਾਤਿਙ੍ਗਣ ਧੁਤਤਿਕੇਣ ਪਟਿਯਿ. ਚੋਚ ਵਰਿਯਿਯੇਲਿ. ਮੋਚ ਅਤਿਰੇਲਿ. ਗੋਟ੍ਠਫਲਂ ਪੂਵਫਲਨ੍ਤਿ ਏਕੇ. ਕੋਟ੍ਠਸੇ ਕਿਰ ਅਚ੍ਛਿਵ.

ਅਸਮੁਸ੍ਸਿ ਬਿਮ੍ਬ ਇਤਿ ਕੇਚਿ. ਕਾਸ੍ਮਰੀਤਿ ਸੇਪਣ੍ਣਿ. ਅਤਿਤੇਮੇਤਿ ਕਰਿਯਮੇਤਿਸ੍ਸ. ਜਾਤਿਫਲਂ ਕਤਂਮੇਤਿ. ਕਟੁਕਫਲਂ ਤਿਰਿਰਕ.

ਤਰੁਣਫਲਂ ਕਿਰਿਉਪੁਲੁ. ਪੋਕ੍ਖਰਟ੍ਠਿ ਕਿਞ੍ਚਕ੍ਖਟ੍ਠਿ. ਸਿਦ੍ਧਤ੍ਥਕਂ ਸਾਸਪਂ ਸੇਤਵਣ੍ਣਂ. ਰਾਜਿਕਂ ਰਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ.

ਹਿਙ੍ਗੁਂ ਹਿਙ੍ਗੁਜਤੁਨ੍ਤਿ ਸਬ੍ਬਾਪਿ ਹਿਙ੍ਗੁਵਿਕਤਿਯੋ. ਏਤ੍ਥ ਹਿਙ੍ਗੁਜਤੁ ਨਾਮ ਪਤ੍ਤਸਾਖਾ ਪਚਿਤ੍ਵਾ ਕਾਤਬ੍ਬਾ. ਸਾਖਾ ਪਚਿਤ੍ਵਾ ਕਤਾ ਸਿਪਾਟਿਕਾ. ਅਞ੍ਞੇਹਿ ਮਿਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਕਤਾਤਿ ਕੇਚਿ. ਤਕਂ ਕਟ੍ਠਜਨ੍ਤਿ ਅਗ੍ਗਿਕੇਲ਼ਿਨਿ. ਨਿਕਿਤਿਸ੍ਸਾਕਾਲੇਸਯੋ. ਤਿਮੇਰ, ਤਕਪਤ੍ਤਿ ਪਸਾਖਾਪਤ੍ਤੇ ਪਚਿਤ੍ਵਾ ਕਾਤਬ੍ਬਾ. ‘‘ਤਕਪਣ੍ਣਿ ਸਾਵਤਿ ਏਵ ਕਾਤਬ੍ਬਾ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ.

ਵਿਕਾਲਭੋਜਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੮. ਸਨ੍ਨਿਧਿਕਾਰਕਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੨੫੩. ਅਪਰਜ੍ਜੁ ਸਨ੍ਨਿਧਿ ਨਾਮ ਹੋਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਜ੍ਜ ਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤਨ੍ਤਿ ਨ ਕੇਵਲਂ ਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤਮੇਵ, ਅਥ ਖੋ ਉਗ੍ਗਹਿਤਕਮ੍ਪਿ, ਤੇਨੇਵ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ‘‘ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸਾਤਿ ਏਵਂ ਸਨ੍ਨਿਧਿਕਤਂ ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਯਾਵਕਾਲਿਕਂ ਵਾ ਯਾਮਕਾਲਿਕਂ ਵਾ ਅਜ੍ਝੋਹਰਿਤੁਕਾਮਤਾਯ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਸ੍ਸ ਪਟਿਗ੍ਗਹਣੇ ਤਾਵ ਆਪਤ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਯਦਿ ਤਂ ਪਠਮਮੇਵ ਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤਂ, ‘‘ਪਟਿਗ੍ਗਹਣੇ ਤਾਵਾ’’ਤਿ ਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਮੇਤਂ ‘‘ਅਤ੍ਤਨੋ ਕਾਲੇ ਗਹਿਤਂ ਅਜ੍ਜ ਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤ’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ.

ਏਤ੍ਥਾਹ – ਯਥਾ ਪਞ੍ਚ ਭੇਸਜ੍ਜਾਨਿ ਉਗ੍ਗਹਿਤਕਾਨਿ ਅਨਧਿਪ੍ਪੇਤਾਨਿ. ਸਤ੍ਤਾਹਾਤਿਕ੍ਕਮੇ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ ਅਨਜ੍ਝੋਹਰਣੀਯਤ੍ਤਾ, ਤਥਾ ਇਧਾਪਿ ਉਗ੍ਗਹਿਤਕਂ ਨਾਧਿਪ੍ਪੇਤਨ੍ਤਿ? ਏਤ੍ਥ ਵੁਚ੍ਚਤਿ – ਭੇਸਜ੍ਜਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇ (ਪਾਰਾ. ੬੧੮ ਆਦਯੋ) ਉਗ੍ਗਹਿਤਕਂ ਨਾਧਿਪ੍ਪੇਤਨ੍ਤਿ ਯੁਤ੍ਤਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਕਾਲਾਤਿਕ੍ਕਮਨਮਤ੍ਤੇਨ ਤਤ੍ਥ ਆਪਤ੍ਤਿਪ੍ਪਸਙ੍ਗਤੋ. ਏਤ੍ਥ ਨ ਯੁਤ੍ਤਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਕਾਲਾਤਿਕ੍ਕਮਨਮਤ੍ਤੇਨ ਆਪਤ੍ਤਿਪ੍ਪਸਙ੍ਗਾਭਾਵਤੋ. ਅਜ੍ਝੋਹਰਣੇਨੇਵ ਹਿ ਏਤ੍ਥ ਆਪਤ੍ਤੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਨੁਗਣ੍ਠਿਪਦਮਤੇਨ ਅਜ੍ਜ ਉਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਪੁਨਦਿਵਸੇ ਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤੋ ਦ੍ਵੇ ਆਪਤ੍ਤਿਯੋ ਆਪਜ੍ਜਤਿ.

ਤਤ੍ਰਾਯਂ ਵਿਚਾਰਣਾ – ਅਤ੍ਤਨਾ ਭੁਞ੍ਜਿਤੁਕਾਮੋ ਅਜ੍ਜ ਉਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਪੁਨਦਿਵਸੇ ਭੁਞ੍ਜਤਿ, ਦ੍ਵੇ ਆਪਤ੍ਤਿਯੋ ਆਪਜ੍ਜਤਿ. ਸਾਮਣੇਰਾਦੀਨਂਯੇਵ ਅਤ੍ਥਾਯ ਉਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਗਹਿਤਂ ਪੁਨਦਿਵਸੇ ਪਟਿਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤੋ ਆਪਤ੍ਤਿਯਾ ਨ ਕਾਰੇਤਬ੍ਬੋਤਿ. ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸਾਤਿ ਏਤ੍ਥਾਯਮਧਿਪ੍ਪਾਯੋ – ਸਚੇ ਬੇਲਟ੍ਠਸੀਸੋ ਵਿਯ ਦੁਤਿਯਤਤਿਯਾਦਿਦਿਵਸਤ੍ਥਾਯ ਅਜ੍ਜ ਪਟਿਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਸਾਮਣੇਰਾਦੀਨਂ ਗੋਪਨਤ੍ਥਾਯ ਦੇਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਪੁਨਦਿਵਸੇ ਅਜ੍ਝੋਹਰਣਤ੍ਥਂ ਪਟਿਗ੍ਗਹਣੇ ਆਪਤ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸਾਤਿ ਸਮ੍ਭਵਤਿ. ਸਯਮੇਵ ਸਚੇ ਤਂ ਗੋਪੇਤ੍ਵਾ ਠਪੇਤਿ, ਪੁਨਦਿਵਸੇ ਪਤਿਤਂ ਕਚਵਰਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਵਿਮਤਿਵਸੇਨ ਵਾ ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਤੋ ਪਟਿਗ੍ਗਹਣਤੋਵ ਆਪਤ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸਾਤਿ ਸਮ੍ਭਵਤਿ. ਨੋ ਚੇ ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਤਂ ਦੁਕ੍ਕਟਂ ਨਤ੍ਥਿ. ‘‘ਇਦਞ੍ਹਿ ‘ਏਕਂ ਪਾਦਂ ਅਤਿਕ੍ਕਾਮੇਤਿ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਥੁਲ੍ਲਚ੍ਚਯਸ੍ਸਾ’ਤਿਆਦਿ ਵਿਯਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਯੋ ਪਨ ਏਕਪ੍ਪਹਾਰੇਨੇਵ ਦ੍ਵੇਪਿ ਪਾਦੇ ਅਤਿਕ੍ਕਾਮੇਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਤਂ ਥੁਲ੍ਲਚ੍ਚਯਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਏਵਂਸਮ੍ਪਦਮਿਦਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਏਤ੍ਥ ਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤਭਾਵਂ ਅਵਿਜਹਨ੍ਤਮੇਵ ਸਨ੍ਨਿਧਿਂ ਜਨੇਤੀਤਿ ਧਮ੍ਮਸਿਰਿਤ੍ਥੇਰੋ, ਤਂ ‘‘ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਪਾਲ਼ਿਯਾ ਵਿਰੁਜ੍ਝਤਿ. ਕਪਾਲੇਨ ਪੀਤੋ ਪਨ ਸ੍ਨੇਹੋ ਅਬ੍ਬੋਹਾਰਿਕੋ. ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਉਣ੍ਹੇ ਓਤਾਪੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਪਗ੍ਘਰਤਿ, ਤਥਾਪਿ ‘‘ਭੇਸਜ੍ਜਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇ ਵਿਯਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਇਤਰਥਾ ਕਪਾਲੇਨ ਪੀਤਾ ਸਪ੍ਪਿਆਦਯੋਪਿ ਸਤ੍ਤਾਹਾਤਿਕ੍ਕਮੇ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਜਨੇਯ੍ਯੁਨ੍ਤਿ. ਸਯਂ ਪਟਿਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾਤਿ ਇਧਾਪਿ ਪੁਬ੍ਬੇ ਵੁਤ੍ਤਵਿਧਿਯੇਵ. ਦੁਦ੍ਧੋਤਪਤ੍ਤਕਥਾਪਿ ਏਤੇਨ ਸਮੇਤਿ ਵਿਯ. ਆਹਾਰਤ੍ਥਾਯਾਤਿ ਕਾਲੇਪਿ ਲਬ੍ਭਤਿ. ਪਕਤਿਆਮਿਸੇਤਿ ਕਪ੍ਪਿਯਾਮਿਸੇ. ਸਾਮਿਸੇਨ ਮੁਖੇਨ ਅਜ੍ਝੋਹਰਤੋ ਦ੍ਵੇਤਿ ‘‘ਹਿਯ੍ਯੋ ਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤਯਾਮਕਾਲਿਕਂ ਅਜ੍ਜ ਪੁਰੇਭਤ੍ਤਂ ਸਾਮਿਸੇਨ ਮੁਖੇਨ ਅਜ੍ਝੋਹਰਤੋ ਦ੍ਵੇ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਾਨੀ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ਅਜ੍ਜ ਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤਂ ਯਾਵਕਾਲਿਕਮ੍ਪਿ ਹਿ ਯਾਮਾਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਪਾਨਕੇਨ ਸਂਸਟ੍ਠਂ ਸਨ੍ਨਿਧਿਂ ਕਰੋਤਿ. ਅਕਪ੍ਪਿਯਮਂਸੇਸੁ ਮਨੁਸ੍ਸਮਂਸੇ ਥੁਲ੍ਲਚ੍ਚਯਂ, ਸੇਸਮਂਸੇ ਦੁਕ੍ਕਟਞ੍ਚ ਵਡ੍ਢਤਿ.

੨੫੫. ਸਤ੍ਤਾਹਕਾਲਿਕਂ ਯਾਵਜੀਵਿਕਂ ਆਹਾਰਤ੍ਥਾਯਾਤਿ ਕਾਲੇਪਿ ਦੁਕ੍ਕਟਮੇਵ ਸਨ੍ਨਿਧਿਂ ਅਨਾਪਜ੍ਜਨਤੋਤਿ ਕੇਚਿ. ਤਦਹੁ ਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤਂ ਤਦਹੁ ਪੁਰੇਭਤ੍ਤਂ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਚੇ? ਨ, ਪਾਲ਼ਿਯਮ੍ਪਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਮ੍ਪਿ ਵਿਸੇਸਸ੍ਸ ਨਤ੍ਥਿਤਾਯ. ਭੇਸਜ੍ਜਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇ ਪੁਰੇਭਤ੍ਤਂ ਯਥਾਸੁਖਂ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਨਂ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਚੇ? ਆਹਾਰੇ ਸਪ੍ਪਿਆਦਿ ਸਙ੍ਗਹਂ ਯਾਤਿ, ਤੇਨ ਤਗ੍ਗਤਿਕਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਨ ਭੇਸਜ੍ਜਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਉਪਤਿਸ੍ਸੋ.

ਸਨ੍ਨਿਧਿਕਾਰਕਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੯. ਪਣੀਤਭੋਜਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੨੫੯. ਅਕਪ੍ਪਿਯਸਪ੍ਪਿਨਾਤਿ ਯੇਸਂ ਮਂਸਂ ਨ ਕਪ੍ਪਤਿ, ਤੇਸਂ ਸਪ੍ਪਿਨਾ. ‘‘ਵਸਾਤੇਲਞ੍ਹਿ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਅਕਪ੍ਪਿਯਸਪ੍ਪਿ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ਵਿਸਙ੍ਕੇਤਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਸੂਪੋਦਨਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਪਿ ਨ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਕਾਯਿਕਾਨੀਤਿ ਕਾਯੇਨ ਆਪਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬਾਨਿ.

੨੬੧. ਮਹਾਨਾਮਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇਨ ਕਾਰੇਤਬ੍ਬੋਤਿ ਸਙ੍ਘਵਸੇਨ ਪਵਾਰਿਤੇ ਭੇਸਜ੍ਜਤ੍ਥਾਯ ਸਪ੍ਪਿਆਦਿਪਞ੍ਚਕਂ ਵਿਞ੍ਞਾਪੇਤਿ ਚੇ, ਤਤ੍ਥ ‘‘ਨ ਭੇਸਜ੍ਜੇਨ ਕਰਣੀਯੇਨ ਭੇਸਜ੍ਜ’’ਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਸਙ੍ਗਹਂ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਤੇਨ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਪਾਲ਼ਿਮੁਤ੍ਤਕੇਸੁ ‘‘ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਨਮ੍ਪਿ ਦੁਕ੍ਕਟ’’ਨ੍ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ.

ਪਣੀਤਭੋਜਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੧੦. ਦਨ੍ਤਪੋਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੨੬੪-੫. ਮੁਖਦ੍ਵਾਰਨ੍ਤਿ ਕਣ੍ਠਨਾਲ਼ਿ. ਉਚ੍ਚਾਰਣਮਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਉਕ੍ਖਿਪਿਤਬ੍ਬਮਤ੍ਤਕਂ. ਕਸਟਂ ਛਡ੍ਡੇਤ੍ਵਾਤਿ ਸਮੁਦਾਚਾਰਵਸੇਨ, ਅਛਡ੍ਡਿਤੇਪਿ ‘‘ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਹਤ੍ਥਪਾਸਾਤਿਕ੍ਕਮਨ੍ਤਿ ਦਾਯਕਸ੍ਸ. ਭਿਕ੍ਖੁਸ੍ਸ ਦੇਤੀਤਿ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਸ੍ਸ. ਕਞ੍ਜਿਕਨ੍ਤਿ ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਦ੍ਰਵਂ. ਪਤ੍ਤੋ ਪਟਿਗ੍ਗਹੇਤਬ੍ਬੋਤਿ ਭੂਮਿਯਂ ਠਪਿਤੇ ਅਭਿਹਾਰਾਭਾਵਤੋ. ‘‘ਯਥਾ ਪਠਮਤਰਂ ਪਤਿਤਥੇਵੇ ਦੋਸੋ ਨਤ੍ਥਿ, ਤਥਾ ਆਕਿਰਿਤ੍ਵਾ ਅਪਨੇਨ੍ਤਾਨਂ ਪਤਿਤਥੇਵੇਪਿ ਅਭਿਹਟਤ੍ਤਾ ਨੇਵਤ੍ਥਿ ਦੋਸੋ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ਚਰੁਕੇਨਾਤਿ ਖੁਦ੍ਦਕਪਿਣ੍ਡੇਨ. ਜਾਗਰਨ੍ਤਸ੍ਸਪੀਤਿ ‘‘ਅਪਿ-ਸਦ੍ਦੇਨ ਸੁਤ੍ਤਸ੍ਸਪੀ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ਕੇਚੀਤਿ ਅਭਯਗਿਰਿਵਾਸਿਨੋ. ਤੇਹਿ ਕਾਯਸਂਸਗ੍ਗੇ ਕਾਯਪਟਿਬਦ੍ਧੇਨਾਪਿ ਤਪ੍ਪਟਿਬਦ੍ਧੇਨਾਪਿ ਥੁਲ੍ਲਚ੍ਚਯਾਪਤ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸਿਤਾ ਏਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਕਾਯਪਟਿਬਦ੍ਧਪਟਿਬਦ੍ਧੇਨਾਤਿ ਵਚਨਮਤ੍ਤਮੇਵੇਤਂ. ‘‘ਸਤ੍ਥਕੇਨਾਤਿ ਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤਕੇਨਾ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ, ਤਂ ਦੁਲ੍ਲਿਖਿਤਂ ਸਤਿਪਿ ਮਲੇ ਪੁਨ ਪਟਿਗ੍ਗਹੇਤਬ੍ਬਕਿਚ੍ਚਾਭਾਵਤੋ. ਕੇਸਞ੍ਚਿ ਅਤ੍ਥਾਯਾਤਿ ਅਨੁਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾਨਂ ਅਤ੍ਥਾਯ. ‘‘ਸਾਮਣੇਰਸ੍ਸ ਹਤ੍ਥਂ ਫੁਟ੍ਠਮਤ੍ਤਮੇਵ ਤਂ ਪਰਿਚ੍ਚਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ.

ਪਟਿਗ੍ਗਹਣੁਪਗਭਾਰਂ ਨਾਮ ਮਜ੍ਝਿਮਪੁਰਿਸੇਨ ਉਕ੍ਖਿਪਿਤਬ੍ਬਕਂ. ਮੂਲਪਟਿਗ੍ਗਹਣਮੇਵ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਮਚ੍ਛਿਕਵਾਰਣਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ‘ਅਭੁਞ੍ਜਨਤ੍ਥਾਯਾਪਿ ਪਟਿਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਗਹਿਤੇ ਵਟ੍ਟਤੀ’’’ਤਿ ਯੇ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਤੇ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਾ ‘‘ਸੀਸਮਕ੍ਖਨਤੇਲਂ ਪਟਿਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ‘ਇਦਂ ਸੀਸਮਕ੍ਖਨ’ਨ੍ਤਿ ਅਨਾਭੋਗੇਨੇਵ ਸਤ੍ਤਾਹਂ ਅਤਿਕ੍ਕਾਮੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਕਿਂ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਂ ਭਵੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿਆਦਿ, ਸੁਤ੍ਤਾਧਿਪ੍ਪਾਯੋ ਪਨ ਏਵਂ ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ ‘‘ਮਚ੍ਛਿਕਵਾਰਣਤ੍ਥਂ ਬੀਜਨ੍ਤਸ੍ਸ ਤਸ੍ਮਿਂ ਲਗ੍ਗਰਜਾਦਿਮ੍ਹਿ ਪਤ੍ਤੇ ਪਤਿਤੇ ਸੁਖਂ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤੁਂ ਸਕ੍ਕਾ’ਤਿ ਸਞ੍ਞਾਯ ਪੁਬ੍ਬੇ ਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਪਰਿਵਤ੍ਤਨਕਥਾਯਂ ‘‘ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਤਣ੍ਡੁਲੇਸੁ ਖੀਣੇਸੁ ਏਤੇਹਿ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਹਤ੍ਥਗਤੇਹਿ ਸਾਮਣੇਰਸਨ੍ਤਕੇਹਿਪਿ ਸਕ੍ਕਾ ਪਤਿਟ੍ਠਪੇਤੁ’ਨ੍ਤਿ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਾਦੋ ਚੇ ਸਮ੍ਭਵਤਿ, ‘ਪਰਿਵਤ੍ਤਨਂ ਸਾਤ੍ਥਕ’ਨ੍ਤਿ ਉਪਤਿਸ੍ਸਤ੍ਥੇਰੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਯਦਿ ਏਵਂ ਸੁਦ੍ਧਚਿਤ੍ਤਾਨਂ ਨਿਰਤ੍ਥਕਨ੍ਤਿ ਆਪਨ੍ਨਮੇਵ, ਤਥਾ ‘‘ਪਣ੍ਡਿਤੋ ਏਸ ਸਾਮਣੇਰੋ ਪਤ੍ਤਪਰਿਵਤ੍ਤਨਂ ਕਤ੍ਵਾ ਦਸ੍ਸਤਿ, ਮਯਮੇਵ ਚ ਇਮਸ੍ਸ ਵਿਸ੍ਸਾਸੇਨ ਵਾ ਯਾਚਿਤ੍ਵਾ ਵਾ ਭੁਞ੍ਜਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਚਿਤ੍ਤੇ ਸਤਿ ਭੁਞ੍ਜਿਤੁਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ ਕਤੇਪਿ ਪਰਿਵਤ੍ਤਨੇਤਿ ਚ ਆਪਨ੍ਨਂ, ਕਿਂ ਬਹੁਨਾ. ਨਿਰਪੇਕ੍ਖੇਹੇਵ ਗਣ੍ਹਿਤਬ੍ਬਂ, ਨ ਸਾਪੇਕ੍ਖੇਹੀਤਿ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਆਚਰਿਯੋ. ਅਯਮੇਵਤ੍ਥੋ ‘‘ਸਚੇ ਪਨ ਸਕ੍ਕੋਤਿ ਵਿਤਕ੍ਕਂ ਸੋਧੇਤੁਂ, ਤਤੋ ਲਦ੍ਧਂ ਖਾਦਿਤੁਮ੍ਪਿ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਵਚਨੇਨ ਸਿਦ੍ਧੋਵ. ਆਧਾਰਕੇ ਪਤ੍ਤੋ ਠਪਿਤੋ ਹੋਤਿ ਯਥਾਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤਭਾਵੇ ਨਿਰਾਲਯੋ. ਸਮੁਦ੍ਦੋਦਕੇਨ ਅਪ੍ਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤਕੇਨ. ਮੇਣ੍ਡਕਸ੍ਸ ਖੀਰਂ ਖੀਰਤ੍ਤਾਵ ਵਟ੍ਟਤਿ. ‘‘ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਨ ਖੀਰਂ ਮੁਖੇਨੇਵ ਪਿਵਨ੍ਤਸ੍ਸ ਅਨਾਪਤ੍ਤੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਵੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਸਰੀਰਨਿਸ੍ਸਿਤਮਹਾਭੂਤਾਨਿ ਹਿ ਇਧਾਧਿਪ੍ਪੇਤਾਨੀ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ, ਤਦੁਭਯਮ੍ਪਿ ‘‘ਕਪ੍ਪਿਯਮਂਸਖੀਰਂ ਵਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਵਿਰੁਜ੍ਝਤਿ.

ਅਪਿਚ ‘‘ਅਪ੍ਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤਭਾਜਨੇ ਅਞ੍ਞਭਿਕ੍ਖੁਸਨ੍ਤਕੇ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਂ ਪਕ੍ਖਿਪਤਿ, ‘ਤਂ ਥੋਕ’ਨ੍ਤਿ ਵਾ ਅਞ੍ਞੇਨ ਵਾ ਕਾਰਣੇਨ ਵਦਤਿ, ਤਂ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਨ ਕਪ੍ਪਤਿ. ਕਸ੍ਮਾ? ਵਿਨਯਦੁਕ੍ਕਟਤ੍ਤਾ. ਅਤ੍ਤਨਾ ਪਟਿਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਪਕ੍ਖਿਪਿਤਬ੍ਬਂ ਵਿਨਯਵਿਧਿਂ ਅਕਤ੍ਵਾ ਦੁਕ੍ਕਟਨ੍ਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਏਵਂ ਤਾਦਿਸਂ ਕਿਮਤ੍ਥਂ ਨ ਭੁਞ੍ਜਤੀਤਿ? ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ‘ਉਗ੍ਗਹਿਤਕੋ ਹੋਤੀ’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ. ਏਵਞ੍ਹਿ ਤਤ੍ਥ ਵੁਤ੍ਤਂ ਭੂਮਿਯਂ ਵਾ ਭਾਜਨੇ ਵਾ ਫਲਂ ਵਾ ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਆਮਿਸਂ ਵਾ ਯਾਵਜੀਵਿਕਮ੍ਪਿ ਅਪ੍ਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤਕਂ ਅਜਾਨਨ੍ਤੋ ਆਮਸਤਿ, ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਉਗ੍ਗਹਿਤਕਂ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਅਨੁਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਇਮਸ੍ਸ ਮਤੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁ ਭਿਕ੍ਖੁਸ੍ਸ ਸਚੇ ਪਤ੍ਤੇ ਅਪ੍ਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤੇ ਪਿਣ੍ਡਂ ਠਪੇਤਿ, ਤਂ ਅਕਪ੍ਪਿਯਂ ਉਗ੍ਗਹਿਤਕਨ੍ਤਿ ਸਿਦ੍ਧਂ. ਅਯਮੇਵਤ੍ਥੋ ‘‘ਸਚੇ ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਵਾ ਯਾਗੁਪਚਨਕਭਾਜਨੇ…ਪੇ… ਨਿਰਾਮਿਸਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਵਚਨੇਨ ਸਂਸਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਕਥੇਤਬ੍ਬੋ. ‘‘ਕਪ੍ਪਿਯਮਂਸਖੀਰਂ ਵਾ’’ਤਿ ਪਸਙ੍ਗਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਦਧਿ ਚੇ ਪਟਿਲਦ੍ਧਂ, ਤਞ੍ਚ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਨ੍ਤਿ ਕੇਚਿ.

ਦਨ੍ਤਪੋਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਸਮਤ੍ਤੋ ਵਣ੍ਣਨਾਕ੍ਕਮੇਨ ਭੋਜਨਵਗ੍ਗੋ ਚਤੁਤ੍ਥੋ.

੫. ਅਚੇਲਕਵਗ੍ਗੋ

੧. ਅਚੇਲਕਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੨੬੯. ਵਿਘਾਸਾਦਾਨਂ ਅਨ੍ਤਰਾ ਪੂਵਲਾਭੇਨ ਅਞ੍ਞਤਰਾ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਿਕਾ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਠਿਤਾ. ਦਾਪੇਤੀਤਿ ਅਨੁਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੇਨ.

ਅਚੇਲਕਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੨. ਉਯ੍ਯੋਜਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੨੭੬. ਵਿਜਹਨ੍ਤਸ੍ਸਾਤਿ ਅਨਾਦਰਤ੍ਥੇ ਸਾਮਿਵਚਨਂ. ਉਯ੍ਯੋਜਕਸ੍ਸ ਵਿਜਹਨ੍ਤਸ੍ਸ ਸਤੋ ਆਪਤ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸਾਤਿਪਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਇਧ ਅਨੁਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਨਾਮ ਸਾਮਣੇਰੋਵਾਧਿਪ੍ਪੇਤੋ.

ਉਯ੍ਯੋਜਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੩. ਸਭੋਜਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੨੮੦. ਸਭੋਜਨੇਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਠਮਵਿਕਪ੍ਪੋ ‘‘ਇਤ੍ਥੀ ਚ ਪੁਰਿਸੋ ਚਾ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਤਤਿਯਪਦੇਨ ਯੁਜ੍ਜਤਿ, ਦੁਤਿਯਵਿਕਪ੍ਪੋ ਪਠਮੇਹਿ ਦ੍ਵੀਹਿ. ਕੁਲੇਤਿ ਘਰੇ. ਅਨੁਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਨਿਸੀਦਨਚਿਤ੍ਤੇਨ ਸਚਿਤ੍ਤਕਂ.

ਸਭੋਜਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੪. ਰਹੋਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੨੮੪. ਇਧ ਪਞ੍ਚਮਂ ਉਪਨਨ੍ਦਸ੍ਸ ਚਤੁਤ੍ਥਂ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਵਗ੍ਗਸ੍ਸ ਦਸਮਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਉਪਰਿ ਉਪਨਨ੍ਦਸ੍ਸ ‘‘ਤਤਿਯਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇਨਾ’’ਤਿ ਨ ਪਾਠੋ, ‘‘ਚਤੁਤ੍ਥੇਨਾ’’ਤਿ ਪਾਠੋਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਰਹੋਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੫. ਰਹੋਨਿਸਜ੍ਜਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੨੮੯. ਰਹੋਨਿਸਜ੍ਜਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਉਤ੍ਤਾਨਤ੍ਥਮੇਵ.

੬. ਚਾਰਿਤ੍ਤਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੨੯੪. ਸਭਤ੍ਤੋਤਿ ਨਿਮਨ੍ਤਨਭਤ੍ਤੋਤਿ ਪੋਰਾਣਾ.

ਪੁਰੇਭਤ੍ਤਞ੍ਚ ਪਿਣ੍ਡਾਯ, ਚਰਿਤ੍ਵਾ ਯਦਿ ਭੁਞ੍ਜਤਿ;

ਸਿਯਾ ਪਰਮ੍ਪਰਾਪਤ੍ਤਿ, ਪਚ੍ਛਾਭਤ੍ਤਂ ਨ ਸਾ ਸਿਯਾ.

ਪਚ੍ਛਾਭਤ੍ਤਞ੍ਚ ਗਮਿਕੋ, ਪੁਬ੍ਬਗੇਹਂ ਯਦਿ ਗਚ੍ਛੇ;

ਏਕੇ ਆਪਤ੍ਤਿਯੇਵਾਤਿ, ਅਨਾਪਤ੍ਤੀਤਿ ਏਕਚ੍ਚੇ.

ਕੁਲਨ੍ਤਰਸ੍ਸੋਕ੍ਕਮਨੇ, ਆਪਤ੍ਤਿਮਤਯੋ ਹਿ ਤੇ;

ਸਮਾਨਭਤ੍ਤਪਚ੍ਚਾਸਾ, ਇਤਿ ਆਹੁ ਇਧਾਪਰੇ.

ਮਤਾ ਗਣਿਕਭਤ੍ਤੇਨ, ਸਮੇਨ੍ਤਿ ਨਂ ਨਿਮਨ੍ਤਨੇ;

ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨਂ ਸਮਾਨਨ੍ਤਿ, ਏਕੇ ਸਮ੍ਮੁਖਤਾਪਰੇ.

ਸਨ੍ਨਿਟ੍ਠਾਨਤ੍ਥਿਕੇਹੇਵ, ਵਿਚਾਰੇਤਬ੍ਬਭੇਦਤੋ;

ਵਿਞ੍ਞੂ ਚਾਰਿਤ੍ਤਮਿਚ੍ਚੇਵ, ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਮਿਦਂ ਵਿਦੂਤਿ.

ਚਾਰਿਤ੍ਤਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੭. ਮਹਾਨਾਮਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੩੧੦. ਕਾਲਨ੍ਤਿ ਸੋ. ਯਸ੍ਮਾ ਸਙ੍ਘਪਵਾਰਣਾਯਮੇਵਾਯਂ ਵਿਧਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਞਾਤਕਾਨਂ ਪਵਾਰਿਤਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਇਮਿਨਾ ਹਿ ਤਯਾ ਪਵਾਰਿਤਮ੍ਹ, ਅਮ੍ਹਾਕਞ੍ਚ ਇਮਿਨਾ ਚ ਇਮਿਨਾ ਚ ਅਤ੍ਥੋ’’ਤਿ ਯਥਾਭੂਤਂ ਆਚਿਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਵਿਞ੍ਞਾਪੇਤੁਂ ਗਿਲਾਨੋਵ ਲਭਤਿ. ਯਂ ਪਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ਪਣੀਤਭੋਜਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇ ‘‘ਮਹਾਨਾਮਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇਨ ਕਾਰੇਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ, ਤਂ ਸਙ੍ਘਵਸੇਨ ਪਵਾਰਿਤਂ, ਭੇਸਜ੍ਜਤ੍ਥਾਯ ਸਪ੍ਪਿਆਦਿਭੇਸਜ੍ਜਪਞ੍ਚਕਂ ਵਿਞ੍ਞਾਪੇਤਿ ਚੇ, ‘‘ਨ ਭੇਸਜ੍ਜੇਨ ਕਰਣੀਯੇਨ ਭੇਸਜ੍ਜਂ ਵਿਞ੍ਞਾਪੇਤੀ’ਤਿ ਵਚਨੇਨ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ’’ਤਿ (ਪਾਚਿ. ੩੦੯) ਲਿਖਿਤਂ.

ਮਹਾਨਾਮਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੮. ਉਯ੍ਯੁਤ੍ਤਸੇਨਾਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੩੧੧-੫. ਮਂ ਦਿਟ੍ਠੇਨਾਤਿ ਮਯਾ ਦਿਟ੍ਠੇਨ, ਮਮ ਦਸ੍ਸਨੇਨ ਵਾ. ਏਕਮ੍ਪਿ ਸਰਹਤ੍ਥਂ ਪੁਰਿਸਨ੍ਤਿ ਅਙ੍ਗਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਂ.

ਉਯ੍ਯੁਤ੍ਤਸੇਨਾਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੯. ਸੇਨਾਵਾਸਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੩੧੯. ਨਵਮੇ ਸੇਨਾਪਰਿਕ੍ਖੇਪੇਨ ਵਾ ਪਰਿਕ੍ਖੇਪਾਰਹਟ੍ਠਾਨੇਨ ਵਾ ਸਞ੍ਚਰਣਟ੍ਠਾਨਪਰਿਯਨ੍ਤੇਨ ਵਾ ਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿਤਬ੍ਬਾ.

ਸੇਨਾਵਾਸਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੧੦. ਉਯ੍ਯੋਧਿਕਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੩੨੪. ਦਸਮੇ ਏਕਮੇਕਂ ਦਸ੍ਸਨਾਯ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸ. ਯਤ੍ਥ ਠਿਤੋ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਸ੍ਸਾਤਿਆਦਿ. ਅਟ੍ਠਮੇ ਪਨ ਏਕਮੇਕਂ ਦਸ੍ਸਨਾਯ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸ. ਯਤ੍ਥ ਠਿਤੋ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸਾਤਿ ਪਾਲ਼ਿ. ਕਸ੍ਮਾ? ਅਙ੍ਗਪ੍ਪਮਾਣਾਭੇਦੇਪਿ ਅਨੀਕਵਿਸੇਸਤੋ. ਦਸਮੇ ਪਨ ਅਟ੍ਠਮਙ੍ਗਸ੍ਸ ਦਸ੍ਸਨੇਨ ਦੁਕ੍ਕਟਂ ਸਿਯਾਤਿ.

ਉਯ੍ਯੋਧਿਕਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਸਮਤ੍ਤੋ ਵਣ੍ਣਨਾਕ੍ਕਮੇਨ ਅਚੇਲਕਵਗ੍ਗੋ ਪਞ੍ਚਮੋ.

੬. ਸੁਰਾਪਾਨਵਗ੍ਗੋ

੧. ਸੁਰਾਪਾਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਯਂ ਮੁਨਿ ਸਾਗਤਸ੍ਸ,

ਮਹਿਦ੍ਧਿਕਤ੍ਤਸ੍ਸ ਨਿਦਸ੍ਸਨੇਨ;

ਪਾਨਸ੍ਸ ਦੋਸੋ ਤਸ੍ਸ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ,

ਪੁਬ੍ਬੇਵ ਸੋ ਭਦ੍ਦਵਤਿਂ ਪਯਾਤੋ.

ਤਸ੍ਮਾ ਪਸ੍ਸਂ ਨਾਗਮਪੋਥਯਿਤ੍ਵਾ,

ਵਿਨਿਸ੍ਸਟਂ ਸਾਗਤਂ ਇਦ੍ਧਿਯਾ ਚ;

ਨਤੋ ਸੁਰਾਪਾਨਨਿਸੇਧਨਤ੍ਥਂ,

ਕੋਸਮ੍ਬਿਮੇਵਜ੍ਝਗਮਾਤਿ ਞੇਯ੍ਯਂ.

੩੨੬-੮. ਪਸੁਪਾਲਕਾਤਿ ਅਜਪਾਲਕਾ. ਯੇਨ ਮਜ੍ਜਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਬੀਜਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ. ਕੇਚਿ ‘‘ਸਚਿਤ੍ਤਕਪਕ੍ਖੇ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਕੁਸਲਮੇਵਾਤਿ (ਕਙ੍ਖਾ. ਅਟ੍ਠ. ਪਠਮਪਾਰਾਜਿਕਵਣ੍ਣਨਾ) ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਵਤ੍ਥੁਂ ਜਾਨਿਤ੍ਵਾ ਪਿਵਤੋ ਅਕੁਸਲ’’ਨ੍ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਏਵਂ ਸਤਿ ‘‘ਅਕੁਸਲੇਨੇਵ ਪਾਤਬ੍ਬਤਾਯਾਤਿ ਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਸਚਿਤ੍ਤਕਪਕ੍ਖਮੇਵ ਸਨ੍ਧਾਯਾ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਏਵਂ ਸਤਿ ‘‘ਕੁਸਲਾਕੁਸਲਾਬ੍ਯਾਕਤਚਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਤਮ੍ਪਿ ‘‘ਤਬ੍ਬਹੁਲਨਯੇਨ ਵੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਕਙ੍ਖਾਵਿਤਰਣਿਯਮ੍ਪਿ ਅਵਿਸੇਸੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਕੁਸਲਚਿਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ (ਕਙ੍ਖਾ. ਅਟ੍ਠ. ਸੁਰਾਪਾਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ) ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਤਂ ਅਕੁਸਲੇਨੇਵ ਪਿਵਤੀ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤੀਤਿ.

ਸੁਰਾਪਾਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੨. ਅਙ੍ਗੁਲਿਪਤੋਦਕਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੩੩੦. ਅਙ੍ਗੁਲਿਪਤੋਦਕਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਉਤ੍ਤਾਨਤ੍ਥਮੇਵ.

੩. ਹਸਧਮ੍ਮਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੩੩੬. ਤਤਿਯੇ ਕਥਂ ਤਿਵੇਦਨਂ? ਹਸਾਧਿਪ੍ਪਾਯੇਨੇਵ ‘‘ਪਰਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਉਦਕਂ ਖਿਪਨ੍ਤਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਵੇਦਨਂ. ਸੇਸਂ ਉਤ੍ਤਾਨਂ.

ਇਦਂ ਸਞ੍ਞਾਵਿਮੋਕ੍ਖਞ੍ਚੇ, ਤਿਕਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਂ ਕਥਂ;

ਕੀਲ਼ਿਤਂਵ ਅਕੀਲ਼ਾਤਿ, ਮਿਚ੍ਛਾਗਾਹੇਨ ਤਂ ਸਿਯਾ.

ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਕਥਂ ਕੀਲ਼ਾ, ਇਤਿ ਕੀਲ਼ਾਯਂ ਏਵਾਯਂ;

ਅਕੀਲ਼ਾਸਞ੍ਞੀ ਹੋਤੇਤ੍ਥ, ਵਿਨਯਤ੍ਥਂ ਸਮਾਦਯੇ.

ਏਕਨ੍ਤਾਕੁਸਲੋ ਯਸ੍ਮਾ, ਕੀਲ਼ਾਯਾਭਿਰਤਮਨੋ;

ਤਸ੍ਮਾ ਅਕੁਸਲਂ ਚਿਤ੍ਤਂ, ਏਕਮੇਵੇਤ੍ਥ ਲਬ੍ਭਤੀਤਿ.

ਹਸਧਮ੍ਮਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੪. ਅਨਾਦਰਿਯਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੩੪੪. ‘‘ਲੋਕਵਜ੍ਜਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ‘ਇਦਂ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਆਚਰਿਯੁਗ੍ਗਹੋ’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਸ੍ਸ ਨ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ਯਂ ਸਂਕਿਲਿਟ੍ਠੇਨੇਵ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਆਪਜ੍ਜਤਿ, ਯਂ ਵਾ ਅਰਿਯਪੁਗ੍ਗਲੋ ਅਪਞ੍ਞਤ੍ਤੇ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇ ਅਜ੍ਝਾਚਰਤਿ, ਇਦਂ ਲੋਕਵਜ੍ਜਨ੍ਤਿ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥਿਕਵਾਦੀਆਦੀਨਿ ਆਚਰਿਯਕੁਲਾਨਿ. ਤਤ੍ਥ ਦੁਤਿਯਤਤਿਯਵਿਕਪ੍ਪੋ ਇਧ ਨ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤੋ ਸੇਖਿਯਾਨਂ ਲੋਕਵਜ੍ਜਤ੍ਤਾ.

ਗਾਰਯ੍ਹੋ ਆਚਰਿਯੁਗ੍ਗਹੋਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਯਸ੍ਮਾ ਉਚ੍ਛੁਰਸੋ ਸਤ੍ਤਾਹਕਾਲਿਕੋ, ਤਸ੍ਸ ਕਸਟੋ ਯਾਵਜੀਵਿਕੋ, ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂਯੇਵ ਸਮਵਾਯੋ ਉਚ੍ਛੁਯਟ੍ਠਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਵਿਕਾਲੇ ਉਚ੍ਛੁਯਟ੍ਠਿਂ ਖਾਦਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ ਗੁਲ਼ਹਰੀਟਕਂ ਵਿਯਾ’ਤਿ ਏਵਮਾਦਿਕੋ ਸਮ੍ਪਤਿ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੋ ਗਾਰਯ੍ਹਾਚਰਿਯਵਾਦੋ ਨ ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ ਚ, ਪਣ੍ਣਤ੍ਤਿਵਜ੍ਜੇ ਪਨ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ‘‘ਨ ਪਤ੍ਤਹਤ੍ਥੇਨ ਕਵਾਟੋ ਪਣਾਮੇਤਬ੍ਬੋ’ਤਿ ਇਮਸ੍ਸ ‘ਯੇਨ ਹਤ੍ਥੇਨ ਪਤ੍ਤੋ ਗਹਿਤੋ, ਤੇਨ ਹਤ੍ਥੇਨ ਨ ਪਣਾਮੇਤਬ੍ਬੋ, ਇਤਰੇਨ ਪਣਾਮੇਤਬ੍ਬੋ’ਤਿ ਅਤ੍ਥਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਤਥਾ ਆਚਰਨ੍ਤੋ ਨ ਆਪਤ੍ਤਿਯਾ ਕਾਰੇਤਬ੍ਬੋ. ‘ਤਥਾ ਬੁਦ੍ਧਬੋਧਿਚੇਤਿਯਾਨਂ ਪੁਪ੍ਫਂ ਗਣ੍ਹਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਤਥਾ ਆਚਰਨ੍ਤੋ’’ਤਿ ਚ. ਤਥਾ ਆਚਰਤਿ ਅਭਯਗਿਰਿਵਾਸਿਕੋ. ਮਹਾਵਿਹਾਰਵਾਸਿਨੋ ਚੇ ਏਵਂ ਵਦਨ੍ਤਿ, ‘‘ਮਾ ਏਵਂ ਵਦਾ’’ਤਿ ਅਪਸਾਦੇਤਬ੍ਬੋ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਸੁਤ੍ਤਂ ਸੁਤ੍ਤਾਨੁਲੋਮਞ੍ਚ ਉਗ੍ਗਹਿਤਕਾਨਂਯੇਵਾ’’ਤਿਆਦਿ. ‘‘ਇਦਂ ਸਬ੍ਬਂ ਉਪਤਿਸ੍ਸਤ੍ਥੇਰੋ ਆਹਾ’’ਤਿ ਚ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਸੁਤ੍ਤਾਨੁਲੋਮਂ ਅਟ੍ਠਕਥਾ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ.

ਅਨਾਦਰਿਯਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੫. ਭਿਂਸਾਪਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੩੪੫. ਭਿਂਸਾਪਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਉਤ੍ਤਾਨਤ੍ਥਮੇਵ.

੬. ਜੋਤਿਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੩੫੪. ‘‘ਵਿਸਿਬ੍ਬਨਾਪੇਕ੍ਖੋ’’ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਯਸ੍ਸ ਅਪੇਕ੍ਖਾ ਨਤ੍ਥਿ, ਤਸ੍ਸ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ.

ਜੋਤਿਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੭. ਨਹਾਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੩੬੪. ਨਹਾਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਉਤ੍ਤਾਨਤ੍ਥਮੇਵ.

੮. ਦੁਬ੍ਬਣ੍ਣਕਰਣਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੩੬੮. ਅਲਭੀਤਿ ਲਭੋ. ਯਥਾ ‘‘ਪਚਤੀਤਿ ਪਚੋ, ਪਥਤੀਤਿ ਪਥੋ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਏਵਂ ‘‘ਲਭਤੀਤਿ ਲਭੋ’’ਤਿ ਕਸ੍ਮਾ ਨ ਵੁਤ੍ਤਂ? ਪਰਿਨਿਟ੍ਠਿਤਲਾਭਸ੍ਸੇਵ ਇਧਾਧਿਪ੍ਪੇਤਤ੍ਤਾ. ਮਗ੍ਗੇਤਿ ਸਿਬ੍ਬਿਨਿਮਗ੍ਗੇ. ਕਪ੍ਪਕਤੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਅਕਪ੍ਪਕਤਂ ਸਿਬ੍ਬੇਤਿ. ਯਾਵਤਾ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਂ ਨ ਵਿਜਹਤਿ, ਤਾਵਤਾ ਪੁਬ੍ਬਂ ਕਪ੍ਪਮੇਵ. ਕਪ੍ਪਂ ਨ ਵਿਜਹਤਿ ਚੇ, ਪੁਨ ਕਪ੍ਪਂ ਦਾਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਆਚਰਿਯਸ੍ਸ ਤਕ੍ਕੋ.

ਦੁਬ੍ਬਣ੍ਣਕਰਣਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੯. ਵਿਕਪ੍ਪਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੩੭੪. ਪਰਿਭੋਗੋ ਏਤ੍ਥ ਕਾਯਕਮ੍ਮਂ. ਅਪਚ੍ਚੁਦ੍ਧਾਰਣਂ ਵਚੀਕਮ੍ਮਂ.

ਵਿਕਪ੍ਪਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੧੦. ਚੀਵਰਾਪਨਿਧਾਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੩੭੯. ਦਸਮੇ ਯਸ੍ਮਾ ਨਿਸੀਦਨਸਨ੍ਥਤਂ ਚੀਵਰਨਿਸੀਦਨਮ੍ਪੀਤਿ ਉਭਯਮ੍ਪਿ ਸਦਸਮੇਵ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਂ ਉਭਯਮ੍ਪਿ ਏਕਤੋ ਕਤ੍ਵਾ ‘‘ਨਿਸੀਦਨਂ ਨਾਮ ਸਦਸਂ ਵੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਤਤ੍ਥਾਪਿ ਚੀਵਰਗ੍ਗਹਣੇਨ ਚੀਵਰਨਿਸੀਦਨਂ ਗਹਿਤਮੇਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥਤੋ ਸਨ੍ਥਤਨਿਸੀਦਨਮੇਵ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਯਦਿ ਏਵਂ ‘‘ਨਿਸੀਦਨਸਨ੍ਥਤਂ ਨਾਮ ਸਦਸਂ ਵੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ? ਨ, ਇਤਰਸ੍ਸ ਅਨਿਸੀਦਨਅਦਸਭਾਵਪ੍ਪਸਙ੍ਗਤੋ. ਏਤ੍ਥ ਨਿਸੀਦਨਸਨ੍ਥਤਸ੍ਸ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਵਤ੍ਥੁਤ੍ਤਾ ਇਤਰਮ੍ਪਿ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਵਤ੍ਥੁਮੇਵਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ ਤਜ੍ਜਾਤਿਕਤ੍ਤਾ. ਸਸ੍ਸਾਮਿਕੇ ਸੂਚਿਘਰੇ ਸੂਚਿਗਣਨਾਯ ਆਪਤ੍ਤਿਯੋਤਿ ਪੋਰਾਣਾ.

ਚੀਵਰਾਪਨਿਧਾਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਸਮਤ੍ਤੋ ਵਣ੍ਣਨਾਕ੍ਕਮੇਨ ਸੁਰਾਪਾਨਵਗ੍ਗੋ ਛਟ੍ਠੋ.

੭. ਸਪ੍ਪਾਣਕਵਗ੍ਗੋ

੧. ਸਞ੍ਚਿਚ੍ਚਪਾਣਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੩੮੨. ਸਞ੍ਚਿਚ੍ਚਪਾਣਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਉਤ੍ਤਾਨਤ੍ਥਮੇਵ.

੨. ਸਪ੍ਪਾਣਕਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੩੮੭. ‘‘ਪਾਣੋ ਅਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਜਾਨਨ੍ਤੋਪਿ ‘‘ਮਰਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਅਵਿਚਾਰੇਤ੍ਵਾ ਪਿਵਤਿਚੇ, ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ.

ਜਲੇ ਪਕ੍ਖਿਪਨਂ ਪੁਪ੍ਫਂ, ਜਲਪ੍ਪਵੇਸਨਂ ਇਦਂ;

ਏਵਂ ਉਭਿਨ੍ਨਂ ਨਾਨਤ੍ਤਂ, ਞੇਯ੍ਯਂ ਞਾਣਵਤਾ ਸਦਾਤਿ.

ਸਪ੍ਪਾਣਕਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੩. ਉਕ੍ਕੋਟਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੩੯੨. ਤਤਿਯੇ ਦ੍ਵਾਦਸ ਉਕ੍ਕੋਟਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਤਤ੍ਥ ਅਕਤਂ ਕਮ੍ਮਂ, ਦੁਕ੍ਕਟਂ ਕਮ੍ਮਂ, ਪੁਨ ਕਾਤਬ੍ਬਂ ਕਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਅਨੁਵਾਦਾਧਿਕਰਣੇ ਲਬ੍ਭਨ੍ਤਿ. ਅਨਿਹਟਂ, ਦੁਨ੍ਨਿਹਟਂ, ਨ ਪੁਨ ਹਰਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਵਿਵਾਦਾਧਿਕਰਣੇ ਲਬ੍ਭਨ੍ਤਿ, ਅਵਿਨਿਚ੍ਛਿਤਂ, ਦੁਵਿਨਿਚ੍ਛਿਤਂ, ਪੁਨ ਵਿਨਿਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਆਪਤ੍ਤਾਧਿਕਰਣੇ ਲਬ੍ਭਨ੍ਤਿ. ਅਵੂਪਸਨ੍ਤਂ, ਦੁਵੂਪਸਨ੍ਤਂ, ਪੁਨ ਵੂਪਸਮੇਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਕਿਚ੍ਚਾਧਿਕਰਣੇ ਲਬ੍ਭਨ੍ਤੀਤਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਨਯੋ, ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਮੁਖਮਤ੍ਤਮੇਵ ਦਸ੍ਸਿਤਂ.

ਉਕ੍ਕੋਟਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੪. ਦੁਟ੍ਠੁਲ੍ਲਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੩੯੯. ‘‘ਪਾਰਾਜਿਕਾਨੀਤਿ ਅਤ੍ਥੁਦ੍ਧਾਰਵਸੇਨ ਦਸ੍ਸਿਤਾਨੀ’’ਤਿ ਕਥਂ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤੀਤਿ ਚੇ? ਪਰਿਵਾਰਪਾਲ਼ਿਤੋ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹਿ ਤਤ੍ਥ ‘‘ਆਪਤ੍ਤਾਧਿਕਰਣਪਚ੍ਚਯਾ ਕਤਿ ਆਪਤ੍ਤਿਯੋ ਆਪਜ੍ਜਤਿ. ਆਪਤ੍ਤਾਧਿਕਰਣਪਚ੍ਚਯਾ ਚਤਸ੍ਸੋ ਆਪਤ੍ਤਿਯੋ ਆਪਜ੍ਜਤਿ. ਭਿਕ੍ਖੁਨੀ ਜਾਨਂ ਪਾਰਾਜਿਕਂ ਧਮ੍ਮਂ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦੇਤਿ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਪਾਰਾਜਿਕਸ੍ਸ. ਵੇਮਤਿਕਾ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦੇਤਿ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਥੁਲ੍ਲਚ੍ਚਯਸ੍ਸ. ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸਂ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦੇਤਿ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਸ੍ਸ. ਆਚਾਰਵਿਪਤ੍ਤਿਂ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦੇਤਿ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸਾ’’ਤਿ (ਪਰਿ. ੨੯੦). ਪਾਰਾਜਿਕਂ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦੇਨ੍ਤੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ, ਨੋ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਆਪਜ੍ਜਤਿ ਅਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾਤਿ ਚੇ? ਨ, ਸਂਕਿਲਿਟ੍ਠੇਨ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦਨੇ ਵਿਨਾ ਆਪਤ੍ਤਿਯਾ ਅਸਮ੍ਭਵਤੋ. ਦੁਕ੍ਕਟਵਾਰੇ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਾਪਿ ਪਾਰਾਜਿਕਾਪਤ੍ਤਿਯੋ ਪਠਮਂ ਅਤ੍ਥੁਦ੍ਧਾਰਵਸੇਨ ਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸੇਹਿ ਸਹ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਪੁਨ ਵਤ੍ਤੁਨ੍ਤਿ ਨ ਵੁਤ੍ਤਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ.

ਯਾਵ ਕੋਟਿ ਨ ਛਿਜ੍ਜਤੀਤਿ ਚੇਤ੍ਥ ਯੋ ਅਨ੍ਤਮਸੋ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦਨਤ੍ਥਂ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਆਰੋਚੇਤੁ ਵਾ, ਮਾ ਵਾ, ਪਟਿਚ੍ਛਾਦਨਚਿਤ੍ਤੇਨੇਵ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਆਪਨ੍ਨੋ. ਤਸ੍ਸ ਪੁਨ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦਨਤ੍ਥਂ ਅਨਾਰੋਚਨੇਨੇਵ ਨ ਕੋਟਿ ਛਿਨ੍ਨਾ ਹੋਤਿ, ਕਿਂ ਪੁਨ ਪਟਿਨਿਵਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਵਚਨੇਨ ਪਯੋਜਨਨ੍ਤਿ ਨ ਅਨ੍ਤਿਮਸ੍ਸ ਅਨਾਰੋਚਨੇਨ ਛਿਨ੍ਨਾ ਹੋਤਿ, ਅਪ੍ਪਟਿਚ੍ਛਾਦਨੇਨ ਏਵ ਛਿਨ੍ਨਾ ਹੋਤਿ, ਤਤੋ ਅਪ੍ਪਟਿਚ੍ਛਾਦਨਤ੍ਥਂ ਅਪੁਬ੍ਬਸ੍ਸ ਆਰੋਚੇਤਬ੍ਬਂ, ਤਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਕੋਟਿ ਛਿਨ੍ਨਾ ਹੋਤਿ, ਤਦਭਾਵੋ ਪਟਿਨਿਵਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਅਪ੍ਪਟਿਚ੍ਛਾਦਨਤ੍ਥਂ ਆਰੋਚੇਤਬ੍ਬਂ, ਏਵਮ੍ਪਿ ਕੋਟਿ ਛਿਨ੍ਨਾ ਹੋਤੀਤਿ ਏਵਂ ਨੋ ਪਟਿਭਾਤੀਤਿ ਆਚਰਿਯੋ. ਤਤਿਯੇਨ ਦੁਤਿਯਸ੍ਸਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਦੁਤਿਯੋ ਨਾਮ ਪਠਮੋ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਾਨਂ ‘‘ਵਤ੍ਥੁ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ ਵਾਰਿਤਤ੍ਤਾ ਨ ਸੁਨ੍ਦਰਂ. ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਚਤੁਤ੍ਥਸ੍ਸ ਆਰੋਚਨੇਪਿ ਨ ਸੁਨ੍ਦਰਂ. ਕਸ੍ਮਾ? ਪੁਬ੍ਬੇਵ ਸੁਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਅਨਾਰੋਚਿਤਤ੍ਤਾ. ‘‘ਸੁਤੇਨ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਆਰੋਚੇਤਬ੍ਬਂ ਸਿਯਾ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ.

ਦੁਟ੍ਠੁਲ੍ਲਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੫. ਊਨਵੀਸਤਿਵਸ੍ਸਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੪੦੪. ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨਤੋ ਬਹੁਧਾ. ਹਾਯਨਵਡ੍ਢਨਨ੍ਤਿ ਮਾਤੁਕੁਚ੍ਛਿਸ੍ਮਿਂ ਚੇ ਦ੍ਵਾਦਸਨ੍ਨਂ ਮਾਸਾਨਂ ਊਨਤਾਯ ਹਾਯਨਂ ਕਤਂ. ਪਸੂਤਸ੍ਸ ਵਡ੍ਢਨਂ ਕਾਤਬ੍ਬਂ. ਮਾਤੁਕੁਚ੍ਛਿਸ੍ਮਿਂ ਚੇ ਵਡ੍ਢਨਂ ਕਤਂ. ਪਸੂਤਸ੍ਸ ਹਾਯਨਂ ਕਾਤਬ੍ਬਂ. ਨਿਕ੍ਖਮਨੀਯਪੁਣ੍ਣਮਾਸੀ ਨਾਮ ਸਾਵਣਮਾਸਸ੍ਸ ਪੁਣ੍ਣਮਾਸੀ. ‘‘ਪਾਟਿਪਦਦਿਵਸੇਤਿ ਦੁਤਿਯੇ ਉਪਗਚ੍ਛਤਿ ਦਿਵਸੇ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ਸੋ ਹਿ ਪਸੂਤਦਿਵਸਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਵੀਸਤਿਵਸ੍ਸੋ ਹੋਤਿ. ਅਵਸੇਸਾਨਂ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਵਸ੍ਸਾਨਂ ਅਧਿਕਦਿਵਸਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤੇਵ, ਤਸ੍ਮਾ ਨਿਕ੍ਕਙ੍ਖਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਉਪਸਮ੍ਪਾਦੇਨ੍ਤਿ. ਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯਾਤਿ ਗਬ੍ਭਵਸ੍ਸਞ੍ਚ ਪਵਾਰੇਤ੍ਵਾ ਲਦ੍ਧਵਸ੍ਸਞ੍ਚ ਅਗਣੇਤ੍ਵਾ ਜਾਤਦਿਵਸਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਗਣੇਤ੍ਵਾ ਏਕੂਨਵੀਸਤਿਵਸ੍ਸਂ. ਏਕੂਨਵੀਸਤਿਵਸ੍ਸੋਤਿ ‘‘ਗਬ੍ਭਵਸ੍ਸਂ ਏਵ ਪਹਾਯਾ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ, ਤਂ ਦੁਲ੍ਲਿਖਿਤਂ.

੪੦੬. ਅਞ੍ਞਂ ਉਪਸਮ੍ਪਾਦੇਤੀਤਿ ਉਪਜ੍ਝਾਯੋ ਵਾ ਆਚਰਿਯੋ ਵਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਉਪਸਮ੍ਪਾਦੇਤਿ. ‘‘ਓਪਪਾਤਿਕਸ੍ਸ ਸੋਲ਼ਸਵਸ੍ਸੁਦ੍ਦੇਸਿਕਭਾਵਤੋ ਪੁਨ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਵਸ੍ਸੇ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਉਪਸਮ੍ਪਦਾ ਕਾਤਬ੍ਬਾ’’ਤਿ ਆਚਰਿਯਾ ਵਦਨ੍ਤੀਤਿ ਕੇਚਿ.

ਊਨਵੀਸਤਿਵਸ੍ਸਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੬. ਥੇਯ੍ਯਸਤ੍ਥਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੪੦੯. ਥੇਯ੍ਯਸਤ੍ਥੋ ਚੇ ਸੁਦ੍ਧਮਾਤੁਗਾਮੋ ਦ੍ਵੇ ਆਪਤ੍ਤਿਯੋ. ਅਥ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯੋ, ਸਮਯੋ ਰਕ੍ਖਤਿ. ਥੇਯ੍ਯਸਤ੍ਥਭਾਵਸ੍ਸ ਠਾਨਂ ਕਤ੍ਵਾ ਰਕ੍ਖਣੀਯਤ੍ਤਾ ਸਹਧਮ੍ਮਿਕਾਨਂ ਰਕ੍ਖਤਿਯੇਵਾਤਿ ਏਕੇ. ਥੇਯ੍ਯਭਾਵੇ ਨ ਸਹਧਮ੍ਮਿਕਤਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਨ ਰਕ੍ਖਤਿ ਏਵਾਤਿ ਏਕੇ. ਅਪਾਰਾਜਿਕਥੇਯ੍ਯਭਾਵੇ ਸਤਿ ਸਹਧਮ੍ਮਿਕਭਾਵੋਤਿ ਚੇ? ਇਤਰਸ੍ਮਿਂ ਇਤਰਨ੍ਤਿ ਸਮਯੋ ਅਨਿਸ੍ਸਟੋ ਆਪਜ੍ਜਤਿ. ਭਿਕ੍ਖੁ ਥੇਯ੍ਯਸਤ੍ਥੋ ਚੇ, ਯਥਾਵਤ੍ਥੁਕਮੇਵ. ਥੇਯ੍ਯਸਤ੍ਥੇ ਥੇਯ੍ਯਸਤ੍ਥਸਞ੍ਞੀ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਂਵਿਧਾਯਾਤਿ ਚ. ‘‘ਸਦ੍ਧਿ’’ਨ੍ਤਿ ਪਦਂ ਕੇਸੁਚਿ ਨਤ੍ਥਿ, ਤਂ ਅਨਨੁਰੂਪਂ. ਤਥਾ ਦੁਤਿਯੇਪਿ.

ਥੇਯ੍ਯਸਤ੍ਥਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੭. ਸਂਵਿਧਾਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੪੧੨. ‘‘ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਅਞ੍ਞਤਰਾ ਇਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਚ ਪਾਠੋ ਅਤ੍ਥਿ, ਕੇਸੁਚਿ ਨਤ੍ਥਿ. ਨਤ੍ਥਿਭਾਵੋ ਸੁਨ੍ਦਰੋ ‘‘ਤੇਨ ਖੋ ਸਮਯੇਨਾ’’ਤਿ ਅਧਿਕਾਰਤ੍ਤਾਤਿ ਕੇਚਿ. ਇਧ ਏਕਤੋਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾ, ਸਿਕ੍ਖਮਾਨਾ, ਸਾਮਣੇਰੀਤਿ ਇਮਾਪਿ ਤਿਸ੍ਸੋ ਸਙ੍ਗਹਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ. ਇਮਾਸਂ ਪਨ ਸਮਯੋ ਰਕ੍ਖਤਿ, ਅਯਮਿਮਾਸਂ, ਮਾਤੁਗਾਮਸ੍ਸ ਚ ਵਿਸੇਸੋ.

੪੧੪. ਅਪਿਚੇਤ੍ਥ ‘‘ਵਿਞ੍ਞੂ ਪਟਿਬਲਾ’’ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਅਪ੍ਪਟਿਬਲਾ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿਵਤ੍ਥੁਕਾਤਿ ਏਕੇ, ਤਂ ਨ ਯੁਤ੍ਤਂ ਦੁਕ੍ਕਟਵਤ੍ਥੁਕਤ੍ਤਾ. ‘‘ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਂਵਿਦਹਤਿ, ਮਾਤੁਗਾਮੋ ਨ ਸਂਵਿਦਹਤਿ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਹਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਥਾ ਹਿ ਉਪਪਰਿਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬਂ.

ਸਂਵਿਧਾਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੮. ਅਰਿਟ੍ਠਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੪੧੭. ਗਹਟ੍ਠਸ੍ਸਾਪਿ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਦੂਸਕਕਮ੍ਮਂ ਮੋਕ੍ਖਨ੍ਤਰਾਯਿਕਮੇਵ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਸ੍ਸ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾਪਿ ਪਟਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਾ. ਵਿਪਾਕਨ੍ਤਰਾਯਿਕਾ ਅਹੇਤੁਕਤ੍ਤਾ. ਪੁਬ੍ਬੇ ਸਞ੍ਚਿਚ੍ਚ ਆਪਨ੍ਨਾ ਸਮ੍ਮੁਟ੍ਠਾ ਸੁਦ੍ਧਸਞ੍ਞਿਨੋ ਅਨ੍ਤਰਾਯਿਕਾ ਏਵ. ਸੇਸਾਤਿ ਜਾਤਿਕਾ. ਰਸੇਨਾਤਿ ਭਾਵੇਨ. ਅਧਿਕੁਟ੍ਟਨਟ੍ਠੇਨਾਤਿ ਅਧਿਕਰਣਂ ਕਤ੍ਵਾ ਕੁਟ੍ਟਨਟ੍ਠੇਨ ਛਿਨ੍ਦਨਟ੍ਠੇਨ. ਅਸਿਸੂਨੂਪਮਾ ਕੁਸਲਧਮ੍ਮਚ੍ਛੇਦਨਟ੍ਠੇਨ. ਸਤ੍ਤਿਸੂਲੂਪਮਾ ਚਿਤ੍ਤਵਿਤੁਦਨਟ੍ਠੇਨਾਤਿ ਪੋਰਾਣਾ. ਅਨਾਪਤ੍ਤਿਪਾਲ਼ਿਯਂ ‘‘ਆਦਿਕਮ੍ਮਿਕਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਮੁਖਾਰੁਲ਼੍ਹਵਸੇਨ ਲਿਖਿਤਂ.

ਅਰਿਟ੍ਠਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੯. ਉਕ੍ਖਿਤ੍ਤਸਮ੍ਭੋਗਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੪੨੫. ‘‘ਤਂ ਦਿਟ੍ਠਿਂ ਅਪ੍ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਟ੍ਠੇਨਾਤਿ ਇਮਿਨਾ ਲਦ੍ਧਿਨਾਨਾਸਂਵਾਸਕਤਂ ਦੀਪੇਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਿਚਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਵਿਪਾਕਾਬ੍ਯਾਕਤਚਿਤ੍ਤੇਨ ਸਹਵਾਸੇਯ੍ਯਂ ਕਪ੍ਪੇਯ੍ਯਾਤਿ ਏਵਮਤ੍ਥੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ. ਅਞ੍ਞਥਾ ਸਚਿਤ੍ਤਕਤ੍ਤਾ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਸ੍ਸ ਕਿਰਿਯਾਬ੍ਯਾਕਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਨ ਯੁਜ੍ਜਤਿ.

ਉਕ੍ਖਿਤ੍ਤਸਮ੍ਭੋਗਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੧੦. ਕਣ੍ਟਕਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੪੨੮. ਯਤ੍ਥ ਤੇ ਨ ਪਸ੍ਸਾਮਾਤਿ ਤੇਤਿ ਤਂ. ਅਥ ਵਾ ਤਵ ਰੂਪਾਦਿਂ ਨ ਪਸ੍ਸਾਮ. ਅਯਂ ਸਮਣੁਦ੍ਦੇਸੋ ਪਾਰਾਜਿਕੋ ਹੋਤਿ. ‘‘ਸਚੇ ਤਂ ਦਿਟ੍ਠਿਂ ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਜ੍ਜਤਿ, ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਆਰੋਚੇਤ੍ਵਾ ਸਙ੍ਘਾਨੁਮਤਿਯਾ ਪਬ੍ਬਾਜੇਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ ਪੋਰਾਣਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਂ ਨ ਯੁਤ੍ਤਂ, ਦਣ੍ਡਕਮ੍ਮਨਾਸਨਾ ਹਿ ਇਧਾਧਿਪ੍ਪੇਤਾ. ਯਦਿ ਸੋ ਪਾਰਾਜਿਕੋ, ਲਿਙ੍ਗਨਾਸਨਾ ਨਾਮ ਸਿਯਾ. ਤੇ ਪਟਿਸੇਵਤੋ ਨਾਲਂ ਅਨ੍ਤਰਾਯਾਯਾਤਿ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿ ਸਤ੍ਥਰਿ ਅਸਤ੍ਥਾਦਿਦਿਟ੍ਠਿ ਨ ਹੋਤਿ. ਸਚੇ ਸਾ ਯਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਸੋ ਪਾਰਾਜਿਕੋ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਿਮ੍ਪਿ ਏਵਮੇਵ ਪਟਿਪਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬਂ ਸਂਵਰੇ ਅਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤੋ ਲਿਙ੍ਗਨਾਸਨਾਯੇਵ ਨਾਸੇਤਬ੍ਬੋਤਿ ਆਚਰਿਯਸ੍ਸ ਤਕ੍ਕੋ.

ਕਣ੍ਟਕਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਸਮਤ੍ਤੋ ਵਣ੍ਣਨਾਕ੍ਕਮੇਨ ਸਪ੍ਪਾਣਕਵਗ੍ਗੋ ਸਤ੍ਤਮੋ.

੮. ਸਹਧਮ੍ਮਿਕਵਗ੍ਗੋ

੧. ਸਹਧਮ੍ਮਿਕਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੪੩੪. ਸਹਧਮ੍ਮਿਕਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਉਤ੍ਤਾਨਤ੍ਥਮੇਵ.

੨. ਵਿਲੇਖਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੪੩੮. ਆਪਤ੍ਤਿਞ੍ਚ ਸਤਿਸਮ੍ਮੋਸਾਯਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਚ-ਸਦ੍ਦੋ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਞ੍ਚ ਨ ਕਰੋਤੀਤਿ ਦੀਪੇਤਿ, ਨ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਏਵਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਰਟ੍ਠੇਕਦੇਸੋ ਜਨਪਦੋ. ਬੁਦ੍ਧਕਾਲੇ ਅਰਿਟ੍ਠਕਣ੍ਟਕਾ ਸਾਸਨਪਚ੍ਚਤ੍ਥਿਕਾ. ‘‘ਨਾਲਂ ਅਨ੍ਤਰਾਯਾਯਾ’’ਤਿ ਵਚਨੇਨ ਹਿ ਤੇ ਭਗਵਤੋ ਅਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਂ ਦੀਪੇਨ੍ਤਿ. ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤੇ ਭਗਵਤਿ ਦਸਵਤ੍ਥੁਦੀਪਕਾ ਵਜ੍ਜਿਪੁਤ੍ਤਕਾ. ਤੇ ਹਿ ਵਿਨਯਸਾਸਨਪਚ੍ਚਤ੍ਥਿਕਾ. ਪਰੂਪਹਾਰਾਦਿਵਾਦਾ ਪਨ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਾਭਿਧਮ੍ਮਪ੍ਪਚ੍ਚਤ੍ਥਿਕਾ. ਕੇ ਪਨ ਤੇ? ਏਕਚ੍ਚੇ ਮਹਾਸਙ੍ਘਿਕਾਦਯੋ, ਨ ਸਬ੍ਬੇਤਿ ਦੀਪਨਤ੍ਥਂ ‘‘ਪਰੂਪਹਾਰਾ…ਪੇ… ਵਾਦਾ’’ਤਿ ਵਿਸੇਸਨਵਚਨਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਯੇ ਕੁਹਕਾ ਪਾਪਿਚ੍ਛਕਾ ਅਭੂਤਂ ਉਲ੍ਲਪਿਤ੍ਵਾ ਪਟਿਲਦ੍ਧਵਰਭੋਜਨਾਨਿ ਭੁਞ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਮੁਟ੍ਠਸ੍ਸਤੀ ਨਿਦ੍ਦਂ ਓਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਸੁਕ੍ਕਵਿਸ੍ਸਟ੍ਠਿਂ ਪਤ੍ਤਾ, ਅਞ੍ਞੇਹਿ ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਅਤ੍ਥਿ ਅਰਹਤੋ ਸੁਕ੍ਕਵਿਸ੍ਸਟ੍ਠੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਮਾਰਕਾਯਿਕਾ ਉਪਸਂਹਰਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਜਨਂ ਵਞ੍ਚੇਨ੍ਤਿ. ਯੇ ਚ ਸਮ੍ਮਾਪਟਿਪਨ੍ਨਾ ਅਕੁਹਕਾ, ਤੇਪਿ ਤਂ ਵਚਨਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਕੇਚਿ ਤਂਦਿਟ੍ਠਿਕਾ ਹੋਨ੍ਤਿ ਅਧਿਮਾਨਿਨੋ ਚ. ਅਤ੍ਤਨੋ ਸੁਕ੍ਕਵਿਸ੍ਸਟ੍ਠਿਂ ਪਸ੍ਸਿਤ੍ਵਾਪਿ ਨਾਧਿਮੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ, ਅਨਧਿਗਤੇ ਅਧਿਕਤਸਞ੍ਞਿਨੋਵ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਤਥਾ ਅਤ੍ਥਿ ਅਰਹਤੋ ਅਞ੍ਞਾਣਕਙ੍ਖਾਵਿਤਰਣਾ ਨਾਮਗੋਤ੍ਤਾਦੀਸੁ ਵਿਯ ਸਚ੍ਚੇਸੁ ਪਰਵਿਤਰਣਾ ਪਰੇਹਿ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਾ ਨਾਮਾਨੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ ਯਥਾਸਮ੍ਭਵਂ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬੋ. ਤਤ੍ਥ ਵਿਨਯਧਰੋ ‘‘ਅਟ੍ਠਾਨਮੇਤਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਨਵਕਾਸੋ, ਯਂ ਅਰਹਤੋ ਅਸੁਚਿ ਮੁਚ੍ਚੇਯ੍ਯ (ਕਥਾ. ੩੧੩; ਮਹਾਵ. ੩੫੩). ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਾ…ਪੇ… ਅਪਰਪ੍ਪਚ੍ਚਯਾ ਸਤ੍ਥੁਸਾਸਨੇ’’ਤਿਆਦੀਨਿ (ਮਹਾਵ. ੩੦) ਸੁਤ੍ਤਪਦਾਨਿ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਤੇ ਸਾਸਨਪਚ੍ਚਤ੍ਥਿਕੇਸੁ ਨਿਗ੍ਗਹਿਤਂ ਨਿਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਇਤਰੇ ‘‘ਪਰਿਯਤ੍ਤਿ ਮੂਲ’’ਨ੍ਤਿ ਵਾਦਿਨੋ. ‘‘ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖੇ ਉਦ੍ਦਿਸ੍ਸਮਾਨੇ’’ਤਿ ਨਿਦਾਨਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਵਿਭਙ੍ਗਪਦਾਨਿ ਸਿਦ੍ਧਾਨਿ. ਸਿਦ੍ਧੇਯੇਵ ਕਿਂ ਇਮਸ੍ਸ ਅਙ੍ਗਾਨਿ? ਗਰਹਿਤੁਕਾਮਤਾ ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਿਵਣ੍ਣਨਞ੍ਚਾਤਿ.

ਵਿਲੇਖਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੩. ਮੋਹਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੪੪੪. ਮੋਹਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਉਤ੍ਤਾਨਤ੍ਥਮੇਵ.

੪. ਪਹਾਰਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੪੫੨. ਰਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤੋਤਿ ਕਾਯਸਂਸਗ੍ਗਰਾਗੇਨ. ਵਿਹੇਠੇਤੁਕਾਮਂ ਪਨ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਸਚੇ ਅਹਂ ਇਮਂ ਮਾਰੇਮਿ, ਨਤ੍ਥਿ ਮੇ ਮੋਕ੍ਖੋ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਕੁਪਿਤੋ ਸਤ੍ਤਸਞ੍ਞਂ ਪੁਰੇਕ੍ਖਤ੍ਵਾ ਪਹਾਰਂ ਦੇਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਯਥਾਵਤ੍ਥੁਕਮੇਵ.

ਪਹਾਰਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੫. ਤਲਸਤ੍ਤਿਕਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੪੫੬. ‘‘ਕਾਯਂ ਵਾ ਕਾਯਪਟਿਬਦ੍ਧਂ ਵਾ’’ਤਿ (ਪਾਚਿ. ੪੫੬) ਵਚਨਤੋ ਕਾਯਾਦੀਸੁ ਯਂ ਉਚ੍ਚਾਰੇਤਿ, ਤਂ ਤਲਂ ਨਾਮ. ਤਲਮੇਵ ਤਲਸਤ੍ਤਿਕਂ. ਪੋਥਨਸਮਤ੍ਥਟ੍ਠੇਨ ਸਤ੍ਤਿਕਨ੍ਤਿ ਏਕੇ. ਤਂ ‘‘ਉਪ੍ਪਲਪਤ੍ਤਮ੍ਪੀ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਨਿਯਮੇਤਿ. ਏਵਂ ਕੁਪਿਤਾ ਹਿ ਕੋਪਵਸੇਨ ਪੋਥਨਾਸਮਤ੍ਥਤਂ ਅਵਿਚਾਰੇਤ੍ਵਾ ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਹਤ੍ਥਗਤਂ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਨ੍ਤਿ, ਸੁਖਸਮ੍ਫਸ੍ਸਮ੍ਪਿ ਹੋਤੁ, ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਮੇਵ. ਯਸ੍ਮਾ ਪਹਰਿਤੁਕਾਮਤਾਯ ਪਹਟੇ ਪੁਰਿਮੇਨ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਂ. ਕੇਵਲਂ ਉਚ੍ਚਾਰੇਤੁਕਾਮਤਾਯ ਉਗ੍ਗਿਰਣਮਤ੍ਤੇ ਕਤੇ ਇਮਿਨਾ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਂ. ਇਮਿਨਾ ਪਨ ਵਿਰਜ੍ਝਿਤ੍ਵਾ ਪਹਾਰੋ ਦਿਨ੍ਨੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਨ ਪਹਰਿਤੁਕਾਮਤਾਯ ਦਿਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਦੁਕ੍ਕਟਂ. ਕਿਮਿਦਂ ਦੁਕ੍ਕਟਂ ਪਹਾਰਪਚ੍ਚਯਾ, ਉਦਾਹੁ ਉਗ੍ਗਿਰਣਪਚ੍ਚਯਾਤਿ? ਪਹਾਰਪਚ੍ਚਯਾ ਏਵ ਦੁਕ੍ਕਟਂ. ਪੁਰਿਮਂ ਉਗ੍ਗਿਰਣਪਚ੍ਚਯਾ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਨ੍ਤਿ ਸਦੁਕ੍ਕਟਂ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਂ ਯੁਜ੍ਜਤਿ. ਪੁਰਿਮਞ੍ਹਿ ਉਗ੍ਗਿਰਣਂ, ਪਚ੍ਛਾ ਪਹਾਰੋ. ਨ ਚ ਪਚ੍ਛਿਮਪਹਾਰਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਪੁਰਿਮਂ ਉਗ੍ਗਿਰਣਂ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿਵਤ੍ਥੁਕਂ ਭਵਿਤੁਮਰਹਤੀਤਿ ਨੋ ਤਕ੍ਕੋਤਿ ਆਚਰਿਯੋ. ‘‘ਤੇਨ ਪਹਾਰੇਨ ਹਤ੍ਥਾਦੀਸੁ ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਭਿਜ੍ਜਤਿ, ਦੁਕ੍ਕਟਮੇਵਾ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾਪਿ ਪਹਾਰਪਚ੍ਚਯਾ ਦੁਕ੍ਕਟਂ. ਉਗ੍ਗਿਰਣਂ ਯਥਾਵਤ੍ਥੁਕਮੇਵਾਤਿ ਸਿਦ੍ਧਂ, ਸੁਟ੍ਠੁ ਵੀਮਂਸਿਤਬ੍ਬਂ. ‘‘ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਾਦੀਨਂ ਅਸੁਚਿਕਰਣਾਦੀਨਿ ਦਿਸ੍ਵਾ ਕੁਜ੍ਝਿਤ੍ਵਾਪਿ ਉਗ੍ਗਿਰਨ੍ਤਸ੍ਸ ਮੋਕ੍ਖਾਧਿਪ੍ਪਾਯੋ ਏਵਾ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ.

ਤਲਸਤ੍ਤਿਕਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੬. ਅਮੂਲਕਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੪੬੨. ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੇ ਅਨੁਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਸਞ੍ਞੀ ਅਮੂਲਕੇਨ ਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸੇਨਾਤਿ ਸੁਕ੍ਕਵਿਸ੍ਸਟ੍ਠਿਕਾਯਸਂਸਗ੍ਗਾਦਿਨਾ ਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸਾਪਤ੍ਤਿਯਾ ਵਤ੍ਥੁਨਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਨ ਹਿ ਅਨੁਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸਾਪਤ੍ਤਿ ਨਾਮ ਅਤ੍ਥਿ.

ਅਮੂਲਕਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੭. ਸਞ੍ਚਿਚ੍ਚਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੪੬੮. ਊਨਵੀਸਤਿਵਸ੍ਸੋ ਮਞ੍ਞੇਤਿ ਏਤ੍ਥ ਸਯਂ ਸਞ੍ਞਾਯ ਤਥਾ ਅਮਞ੍ਞਨ੍ਤੋ ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚੁਪ੍ਪਾਦਨਤ੍ਥਂ ‘‘ਮਞ੍ਞੇ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤੋ ਕਿਂ ਮੁਸਾਵਾਦੇਨ ਕਾਰੇਤਬ੍ਬੋਤਿ? ਨ ਸਿਯਾ ਅਙ੍ਗਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ, ਨ ਚ ਕੇਵਲਂ ‘‘ਮਞ੍ਞੇ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਨਿਯਮਤੋ ਅਙ੍ਗਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿ ਹੋਤਿ. ਪਰਮਤ੍ਥਵਿਹਿਤਂ ਕਤ੍ਥਚਿ ਹੋਤਿ. ‘‘ਉਦਕਂ ਮਞ੍ਞੇ ਆਦਿਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਮ੍ਹਿ ਪਰੋ ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤੁ ਵਾ, ਮਾ ਵਾ, ਤਂ ਅਪ੍ਪਮਾਣਨ੍ਤਿ ਮਾਤਿਕਾਟ੍ਠਕਥਾਯਂ (ਕਙ੍ਖਾ. ਅਟ੍ਠ. ਸਞ੍ਚਿਚ੍ਚਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ) ‘‘ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚੁਪ੍ਪਾਦਨ’’ਨ੍ਤਿ ਤਸ੍ਸ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ.

ਸਞ੍ਚਿਚ੍ਚਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੮. ਉਪਸ੍ਸੁਤਿਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੪੭੩. ਇਮੇਸਂ ਸੁਤ੍ਵਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਵਚਨ’’ਨ੍ਤਿ ਪਾਠਸੇਸੋ. ਏਕਪਰਿਚ੍ਛੇਦਾਨੀਤਿ ਸਿਯਾ ਕਿਰਿਯਾ ਸਿਯਾ ਅਕਿਰਿਯਾਤਿ ਇਮਿਨਾ ਨਯੇਨ ਏਕਪਰਿਚ੍ਛੇਦਾਨਿ. ਏਤ੍ਥ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਅਞ੍ਞਵਾਦਕਪਚ੍ਚਯਾਪਤ੍ਤਿ ਕਿਰਿਯਾ ਚ ਵਿਹੇਸਕਪਚ੍ਚਯਾਪਤ੍ਤਿ ਅਕਿਰਿਯਾ ਚ, ਤਦੁਭਯਂ ਪਨ ਏਕਸਿਕ੍ਖਾਪਦਨ੍ਤਿ ਕਤ੍ਵਾ ਤਂ ਅਞ੍ਞਵਾਦਕਸਙ੍ਖਾਤਂ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਸਿਯਾ ਕਿਰਿਯਾ ਪਠਮਸ੍ਸ ਵਸੇਨ, ਸਿਯਾ ਅਕਿਰਿਯਾ ਦੁਤਿਯਸ੍ਸ ਵਸੇਨਾਤਿ ਏਵਮਤ੍ਥੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ.

ਉਪਸ੍ਸੁਤਿਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੯. ਕਮ੍ਮਪਟਿਬਾਹਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੪੭੪. ‘‘ਧਮ੍ਮਿਕਾਨਂ ਕਮ੍ਮਾਨ’’ਨ੍ਤਿ (ਪਾਚਿ. ੪੭੫) ਵਚਨਤੋ ਏਕਚ੍ਚੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਧਮ੍ਮਿਕਾਨਂ ਕਮ੍ਮਾਨਂ ‘‘ਛਨ੍ਦਂ ਦਮ੍ਮੀ’’ਤਿ ਛਨ੍ਦਂ ਦੇਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਤੇਸਂ ਮਤਿਮਤ੍ਤਮੇਵ, ਨ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿ. ਅਧਮ੍ਮਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਖਿਯ੍ਯਤਿ, ਤਂ ਵਾ ਉਕ੍ਕੋਟੇਤਿ, ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ ਨੇਵ ਹੋਤੀਤਿ? ਨ, ਤਥਾ ਛਨ੍ਦਦਾਨਕਾਲੇ ਅਕਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਛਾ ਅਧਮ੍ਮਕਮ੍ਮਖਿਯ੍ਯਨਾਦਿਪਚ੍ਚਯਾ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿਵਾਰੇ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ. ਅਧਮ੍ਮੇਨ ਵਾ ਵਗ੍ਗੇਨ ਵਾ ਨ ਕਮ੍ਮਾਰਹਸ੍ਸ ਵਾ ਕਮ੍ਮਕਰਣਪਚ੍ਚਯਾ ਆਪਤ੍ਤਿਮੋਕ੍ਖਕਰਣਤੋ ਅਵਿਸੇਸਮੇਵ ਤਥਾਵਚਨਨ੍ਤਿ ਚੇ? ਨ, ਛਨ੍ਦਦਾਨਕਾਲੇ ਅਧਮ੍ਮਕਮ੍ਮਕਰਣਾਨੁਮਤਿਯਾ ਅਭਾਵਤੋ, ਕਾਰਕਸ੍ਸੇਵ ਵਜ੍ਜਪ੍ਪਸਙ੍ਗਤੋ ਚ. ਗਣਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਕਟਨ੍ਤਿ ਚੇ? ਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿਛਨ੍ਦਦਾਯਕਾਵ ਤੇ, ਨ ਗਣੋ ਅਕਮ੍ਮਪ੍ਪਤ੍ਤਤ੍ਤਾ, ਪਰਿਵਾਰੇਪਿ (ਪਰਿ. ੪੮੨ ਆਦਯੋ) ਕਮ੍ਮਵਗ੍ਗੇ ਕਮ੍ਮਪ੍ਪਤ੍ਤਛਨ੍ਦਦਾਯਕਾ ਵਿਸੁਂ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਤਥਾਪਿ ਅਧਮ੍ਮਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਛਨ੍ਦੋ ਨ ਦਾਤਬ੍ਬੋ ਦੇਨ੍ਤੇ ਅਕਪ੍ਪਿਯਾਨੁਮਤਿਦੁਕ੍ਕਟਤੋ. ਤਤ੍ਥ ਹਿ ਯੋਜਨਦੁਕ੍ਕਟਤੋ ਨ ਮੁਚ੍ਚਨ੍ਤੀਤਿ ਨੋ ਤਕ੍ਕੋਤਿ ਆਚਰਿਯੋ.

ਕਮ੍ਮਪਟਿਬਾਹਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੧੦. ਛਨ੍ਦਂਅਦਤ੍ਵਾਗਮਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੪੮੧. ਸਨ੍ਨਿਪਾਤਂ ਅਨਾਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਚੇ ਛਨ੍ਦਂ ਨ ਦੇਤਿ, ਅਨਾਪਤ੍ਤੀਤਿ ਏਕੇ. ਦੁਕ੍ਕਟਨ੍ਤਿ ਏਕੇ ਧਮ੍ਮਕਮ੍ਮਨ੍ਤਰਾਯਕਰਣਾਧਿਪ੍ਪਾਯਤ੍ਤਾ. ਸਙ੍ਘਮਜ੍ਝੇ ਛਨ੍ਦਂ ਦਾਤੁਂ ਲਭਤੀਤਿ ਕੇਚਿ. ਦਿਨ੍ਨਛਨ੍ਦੇ ਸਙ੍ਘਮਜ੍ਝਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਗਤੇਪਿ ਛਨ੍ਦੋ ਨ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਮ੍ਭੇਯ੍ਯਾਤਿ ਚੇ? ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਮ੍ਭਤਿ. ਕਸ੍ਮਾ? ‘‘ਅਹਤ੍ਥਪਾਸੋ ਛਨ੍ਦਾਰਹੋ’’ਤਿਆਦੀਹਿ ਵਿਰੁਜ੍ਝਨਤੋ. ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਪਨ ਦਾਤੁਕਾਮਤਾਯ ਹਤ੍ਥਪਾਸਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮਨ੍ਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਕੇਚਿ.

ਛਨ੍ਦਂਅਦਤ੍ਵਾਗਮਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੧੧. ਦੁਬ੍ਬਲਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੪੮੪-੫. ਅਦਾਸੀਤਿ ਅਪਲੋਕੇਤ੍ਵਾ ਅਦਾਸਿ. ਭਿਕ੍ਖੂਤਿ ਏਤ੍ਥ ਤੇ ਛਬ੍ਬਗ੍ਗਿਯਾ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਪਰਿਵਜ੍ਜਯਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਸਙ੍ਘੋ’’ਤਿ ਅਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਭਿਕ੍ਖੂ’’ਤਿ ਆਹਂਸੁ. ਪਰਿਣਾਮੇਨ੍ਤੀਤਿ ਨੇਨ੍ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਲਾਭੋਤਿ ਪਦੁਦ੍ਧਾਰਕਰਣਂ ਇਧ ਅਨਧਿਪ੍ਪੇਤਸ੍ਸਪਿ ਯਸ੍ਸ ਕਸ੍ਸਚਿ ਅਤ੍ਥੁਦ੍ਧਾਰਵਸੇਨ ਲਾਭਦੀਪਨਤ੍ਥਂ. ਚੀਵਰਮੇਵ ਹਿ ਇਧਾਧਿਪ੍ਪੇਤਂ, ਤੇਨੇਵ ‘‘ਅਞ੍ਞਂ ਪਰਿਕ੍ਖਾਰਂ ਦਿਨ੍ਨਂ ਖੀਯਤਿ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਦਿਨ੍ਨਨ੍ਤਿ ਚ ਪਰਿਕ੍ਖਾਰਨ੍ਤਿ ਚ ਭੁਮ੍ਮਤ੍ਥੇ ਉਪਯੋਗਵਚਨਂ.

ਦੁਬ੍ਬਲਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੧੨. ਪਰਿਣਾਮਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੪੯੧. ਞਾਤਕਮ੍ਪਿ ਪਰਸ੍ਸ ਦਾਤੁਕਾਮਂ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਦਾਪੇਤਿ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਏਵ. ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਆਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਦਾਤੁਕਾਮਂ ਯਥਾਸੁਖਂ ਵਿਚਾਰੇਤੁਂ ਲਭਤਿ.

ਪਰਿਣਾਮਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਸਮਤ੍ਤੋ ਵਣ੍ਣਨਾਕ੍ਕਮੇਨ ਸਹਧਮ੍ਮਿਕਵਗ੍ਗੋ ਅਟ੍ਠਮੋ.

੯. ਰਤਨਵਗ੍ਗੋ

੧. ਅਨ੍ਤੇਪੁਰਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੪੯੪-੭. ਯਥਾ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਪਯਿਰੁਪਾਸਤਿ, ਏਵਮਾਕਾਰੇਨ ਨਾਰਹਤਾਯਂ ਪੁਰਿਸੋ ਪਾਪੋ ਹੋਤੁਂ, ਨ ਹੋਤਿ ਪਾਪੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ, ਕਾਰਣਤ੍ਥਂ ਵਾ. ਤਨ੍ਤਿ ਨਿਪਾਤਮਤ੍ਤਂ, ਯਤੋਤਿ ਵਾ ਅਤ੍ਥੋ. ਹਤ੍ਥਿਸਮ੍ਮਦ੍ਦਨ੍ਤਿ ਸਙ੍ਘਾਟਸਮ੍ਮਦ੍ਦੋ, ਅਕ੍ਕਮਨਂ ਚੁਣ੍ਣਤਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

੪੯੮. ਰਤਨਂ ਨਾਮ ਅਗ੍ਗਮਹੇਸੀ, ਤਥਾਪਿ ਇਧ ਅਞ੍ਞਾਪਿ ਦੇਵਿਗੋਤ੍ਤਾ ਨ ਰਕ੍ਖਤਿ, ਅਨਾਪਤ੍ਤਿਵਾਰੇ ‘‘ਨ ਮਹੇਸੀ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਵਚਨਾਭਾਵਤੋ. ਸਚੇ ਖਤ੍ਤਿਯੋਵ ਹੋਤਿ, ਨਾਭਿਸਿਤ੍ਤੋ. ਅਭਿਸਿਤ੍ਤੋਯੇਵ ਹੋਤਿ, ਨ ਖਤ੍ਤਿਯੋ ਰਕ੍ਖਤੀਤਿ ਆਚਰਿਯੋ. ਅਨਾਪਤ੍ਤਿਵਾਰੇ ਮਾਤਿਕਾਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਅਙ੍ਗਭਾਵੇਨ ਚ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਅਭਿਸਿਤ੍ਤਭਾਵੋਵਪਮਾਣਂ. ਸੇਸਂ ਉਕ੍ਕਟ੍ਠਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋਤਿ ਏਕੇ.

੫੦੦-੫੦੧. ‘‘ਨ ਸਯਨਿਘਰੇ ਸਯਨਿਘਰਸਞ੍ਞੀ’’ਤਿ ਤਿਕਚ੍ਛੇਦੋਪਿ ਏਤ੍ਥ ਲਬ੍ਭਤਿ. ਨ ਸਯਨਿਘਰਂ ਨਾਮ ਅਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਰੁਕ੍ਖਮੂਲਾਦਿ.

ਅਨ੍ਤੇਪੁਰਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੨. ਰਤਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੫੦੪. ‘‘ਅਧਿਵਾਸੇਨ੍ਤੁ ਗਹਪਤਿਨੋ ਭਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਚ ‘‘ਮੇ ਗਹਪਤਿਨੋ’’ਤਿ ਚ ਅਤ੍ਥਿ.

੫੦੬. ਕੁਰੁਨ੍ਦਿਵਚਨੇਨ ਘਰੇਪਿ ਯਦਿ ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਸਙ੍ਕਨ੍ਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਠਤ੍ਵਾ ਆਚਿਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਪਤਿਰੂਪਾਤਿ ‘‘ਰਤਨਸਮ੍ਮਤੇ ਪਂਸੁਕੂਲਗ੍ਗਹਣਂ ਵਾ ਰਤਨੇ ਨਿਰੁਸ੍ਸੁਕ੍ਕਗਮਨਂ ਵਾ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ‘‘ਤਾਵਕਾਲਿਕਵਸੇਨਪਿ ਅਨਾਮਾਸਂ ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਿਤੁਂ ਨ ਲਭਤੀ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਸਮਾਦਪੇਤ੍ਵਾਤਿ ਯਾਚਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਉਦ੍ਦਿਸ੍ਸ ਅਰਿਯਾ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿ, ਏਸਾ ਅਰਿਯਾਨ ਯਾਚਨਾ’’ਤਿ (ਜਾ. ੧.੭.੫੯) ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ.

ਰਤਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੩. ਵਿਕਾਲਗਾਮਪ੍ਪਵਿਸਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੫੧੧-੨. ਅਹਿਨਾ ਡਟ੍ਠਵਤ੍ਥੁਮ੍ਹਿ ਸੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਨ੍ਤਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਅਨਾਪੁਚ੍ਛਾ ਗਤੋ, ਤਸ੍ਸ ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਂ ਉਦਪਾਦਿ. ਅਦਿਨ੍ਨਾਦਾਨੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨਾਤਿ ਗਾਮੋ ਗਾਮੂਪਚਾਰੋਤਿ ਇਦਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਵਿਕਾਲਗਾਮਪ੍ਪਵਿਸਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੪. ਸੂਚਿਘਰਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੫੧੭. ਤਨ੍ਤਿ ਭੇਦਨਕਂ. ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਸ੍ਸ ਪਠਮਂ ਭੇਦਨਕਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਛਾ ਦੇਸੇਤਬ੍ਬਤ੍ਤਾ. ਏਸ ਨਯੋ ਇਤਰੇਸੁਪਿ.

੫੨੦. ਵਾਸਿਜਟੇਤਿ ਵਾਸਿਦਣ੍ਡਕੇ.

ਸੂਚਿਘਰਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੫. ਮਞ੍ਚਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੫੨੧-੨. ‘‘ਉਚ੍ਚੇ ਮਞ੍ਚੇ’’ਤਿ ਚ ‘‘ਉਚ੍ਚਾ ਮਞ੍ਚੇ’’ਤਿ ਚ ਕਤ੍ਥਚਿ. ਆਯਤੋਤਿ ਵਿਤ੍ਥਤੋ. ਅਟ੍ਠਙ੍ਗੁਲਪਾਦਕਨ੍ਤਿ ਭਾਵਨਪੁਂਸਕਂ, ਅਟ੍ਠਙ੍ਗੁਲਪ੍ਪਮਾਣਂ ਪਾਦਕਂ ਵਾ.

ਮਞ੍ਚਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੬. ਤੂਲੋਨਦ੍ਧਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੫੨੮. ਪੋਟਕਿਤੂਲਨ੍ਤਿ ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਤਿਣਤੂਲਂ. ਪਟਿਲਾਭੇਨ ਉਦ੍ਦਾਲੇਤ੍ਵਾ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਂ ਦੇਸੇਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਪਟਿਲਾਭਮਤ੍ਤੇਨੇਵ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਨ੍ਤਿ ਵਿਯ ਦਿਸ੍ਸਤਿ, ਪਰਿਭੋਗੇਯੇਵ ਪਨ ਆਪਤ੍ਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾ, ‘‘ਅਞ੍ਞੇਨ ਕਤਂ ਪਟਿਲਭਿਤ੍ਵਾ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਤਿ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਵਚਨਂ ਏਤ੍ਥ ਸਾਧਕਂ.

ਤੂਲੋਨਦ੍ਧਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੭. ਨਿਸੀਦਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੫੩੧. ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਨਿਸੀਦਨਸ੍ਸ ਜਾਤਿ ਨ ਦਿਸ੍ਸਤਿ ਏਤ੍ਥ, ਤਥਾਪਿ ਚੀਵਰਕ੍ਖਨ੍ਧਕੇ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਤ੍ਤਾ, ‘‘ਨਵ ਚੀਵਰਾਨਿ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤਬ੍ਬਾਨੀ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਚ ਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਚੀਵਰਜਾਤਿਯੇਵਸ੍ਸ ਜਾਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ‘‘ਸਨ੍ਥਤਸਦਿਸਂ ਸਨ੍ਥਰਿਤ੍ਵਾਤਿ ਸਦਸ’’ਨ੍ਤਿ ਪੁਬ੍ਬੇ ਵੁਤ੍ਤਨਿਸੀਦਨਸਨ੍ਥਤਤ੍ਤਾ ਉਪਮੇਤਿ. ਲਾਭੇ ਸਦਸਂ, ਅਲਾਭੇ ਅਦਸਮ੍ਪਿ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਏਕੇ, ਤਂ ਨ ਯੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਨਿਸੀਦਨਂ ਨਾਮ ਸਦਸਂ ਵੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ ਤਸ੍ਸ ਸਣ੍ਠਾਨਨਿਯਮਨਤੋ.

ਨਿਸੀਦਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੮. ਕਣ੍ਡੁਪਟਿਚ੍ਛਾਦਿਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੫੩੯. ਯਦਿ ਕਣ੍ਡੁਪਟਿਚ੍ਛਾਦਿ ਨਾਮ ਅਧੋਨਾਭਿ ਉਬ੍ਭਜਾਣੁਮਣ੍ਡਲਾ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਕਣ੍ਡੁਪੀਲ਼ਕਾਦਿਪਟਿਚ੍ਛਾਦਿਕਾ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਾ, ਤਸ੍ਸ ਸੁਗਤਸ੍ਸ ਸੁਗਤਵਿਦਤ੍ਥਿਯਾ ਦੀਘਸੋ ਚਤਸ੍ਸੋ ਵਿਦਤ੍ਥਿਯੋ ਤਿਰਿਯਂ ਦ੍ਵੇਤਿ ਇਦਮ੍ਪਿ ਅਤਿਮਹਨ੍ਤਂ ਪਮਾਣਂ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ਸਬ੍ਬੋ ਹਿ ਪੁਰਿਸੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਿਦਤ੍ਥਿਯਾ ਸਤ੍ਤਵਿਦਤ੍ਥਿਕੋ ਹੋਤਿ, ਸੁਗਤਸ੍ਸ ਚ ਏਕਾਵਿਦਤ੍ਥਿ ਮਜ੍ਝਿਮਸ੍ਸ ਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਤਿਸ੍ਸੋ ਵਿਦਤ੍ਥਿਯੋ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਕਣ੍ਡੁਪਟਿਚ੍ਛਾਦਿ ਪਕਤਿਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਪਮਾਣਂ ਆਪਜ੍ਜਤਿ ਤਿਰਿਯਂ, ਦੀਘਸੋ ਪਨ ਦਿਗੁਣਂ ਆਪਜ੍ਜਤੀਤਿ. ਆਪਜ੍ਜਤੁ, ਉਕ੍ਕਟ੍ਠਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ ਤਸ੍ਸਾ, ਚੇ ਇਚ੍ਛਤਿ, ਸਬ੍ਬਮ੍ਪਿ ਸਰੀਰਂ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦੇਸ੍ਸਤਿ, ਸਬ੍ਬਸਰੀਰਗਤਸਙ੍ਘਾਟਿ ਵਿਯ ਬਹੁਗੁਣਂ ਕਤ੍ਵਾ ਨਿਵਾਸੇਤੁਕਾਮੋ ਨਿਵਾਸੇਸ੍ਸਤੀਤਿ ਅਯਂ ਭਗਵਤੋ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ ਸਿਯਾ.

ਕਣ੍ਡੁਪਟਿਚ੍ਛਾਦਿਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੯. ਵਸ੍ਸਿਕਸਾਟਿਕਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੫੪੨. ਵਸ੍ਸਿਕਸਾਟਿਕਾਪਿ ਉਕ੍ਕਟ੍ਠਪਟਿਚ੍ਛੇਦਵਸੇਨ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਾ. ਵਸ੍ਸਕਾਲੇ ਕੇਚਿ ਸਙ੍ਘਾਟਿਪਰਿਭੋਗੇਨੇਵ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀਤਿ ਅਯਂ ਭਗਵਤੋ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ ਸਿਯਾ. ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਇਮਿਨਾ ਤਕ੍ਕੇਨ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਾ, ‘‘ਅਪ੍ਪਮਾਣਿਕਾਯੋ ਕਣ੍ਡੁਪਟਿਚ੍ਛਾਦਿਯੋ ਧਾਰੇਨ੍ਤਿ, ਵਸ੍ਸਿਕਸਾਟਿਕਾਯੋ ਧਾਰੇਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਵਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਪਨ ਅਞ੍ਞਥਾ ਪੁਣ੍ਣਪਰਿਚ੍ਛੇਦਤੋ ਅਧਿਕਪ੍ਪਮਾਣਾਯੋ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਧਾਰੇਸੁਨ੍ਤਿ ਕਤ੍ਵਾ ਏਤਪਰਮਤਾ ਤਾਸਂ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਏਸੇਵ ਨਯੋ ਦਸਮੇਪਿ.

ਵਸ੍ਸਿਕਸਾਟਿਕਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੧੦. ਨਨ੍ਦਤ੍ਥੇਰਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੫੫੧. ਤਤ੍ਥ ਭਿਸਿਂ ਵਾ ਬਿਬ੍ਬੋਹਨਂ ਵਾ ਕਰੋਤੀਤਿ ਦੀਘਸੋ ਬਹੂਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਸਾਧਾਰਣਤ੍ਥਂ ਕਰੋਤੀਤਿ ਯੁਜ੍ਜਤਿ.

ਨਨ੍ਦਤ੍ਥੇਰਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਸਮਤ੍ਤੋ ਵਣ੍ਣਨਾਕ੍ਕਮੇਨ ਰਤਨਵਗ੍ਗੋ ਨਵਮੋ.

ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਕਣ੍ਡਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੬. ਪਾਟਿਦੇਸਨੀਯਕਣ੍ਡੋ

੧. ਪਠਮਪਾਟਿਦੇਸਨੀਯਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੫੫੩-੫. ‘‘ਪਟਿਦੇਸੇਤਬ੍ਬਾਕਾਰਦਸ੍ਸਨ’’ਨ੍ਤਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਆਗਤਵਸੇਨੇਵ ਆਪਤ੍ਤਿ ਦੇਸੇਤਬ੍ਬਾ, ਨ ਅਞ੍ਞਥਾ. ‘‘ਅਨ੍ਤਰਘਰੇ ਅਨ੍ਤਰਘਰਸਞ੍ਞੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਚ ‘‘ਖਾਦਨੀਯਭੋਜਨੀਯੇ ਅਖਾਦਨੀਯਅਭੋਜਨੀਯਸਞ੍ਞੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਚ ‘‘ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯਾ ਅਭਿਕ੍ਖੁਨਿਸਞ੍ਞੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਚ ਨਯੇਨ ਅਪਰੇਪਿ ਤਯੋ ਤਿਕਚ੍ਛੇਦਾ ਯੋਜੇਤ੍ਵਾ ਦਸ੍ਸੇਤਬ੍ਬਾ.

ਪਠਮਪਾਟਿਦੇਸਨੀਯਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੨. ਦੁਤਿਯਪਾਟਿਦੇਸਨੀਯਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੫੫੯. ‘‘ਨਿਮਨ੍ਤਿਤਾ ਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤੀਤਿ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਭੋਜਨਾਨਂ ਅਞ੍ਞਤਰੇਨ ਭੋਜਨੇਨ ਨਿਮਨ੍ਤਿਤਾ ਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਅਥ ਖੋ ਅਕਪ੍ਪਿਯਨਿਮਨ੍ਤਨੇਨ ਨਿਮਨ੍ਤਿਤਤਾ ਏਤ੍ਥ ਨ ਅਙ੍ਗਂ, ਮਾਤਿਕਾਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਵਾ ਇਧ ਵਾ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿਵਾਰੇ ਲੇਸਾਭਾਵਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਨਿਮਨ੍ਤਿਤਾ’’ਤਿ ਪਦਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ਆਚਿਣ੍ਣਵਸੇਨੇਵ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਅਪਰੇਪਿ ਤਯੋ ਤਿਕਚ੍ਛੇਦਾ ਯੋਜੇਤ੍ਵਾ ਦਸ੍ਸੇਤਬ੍ਬਾ ਪਦਭਾਜਨੇ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਯਥਾ ਤਥਾ ਹਿ ਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤਾਨਂ ਤਾਦਿਸਂ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਂ ਅਵਾਰੇਨ੍ਤਾਨਂ ਪਾਟਿਦੇਸਨੀਯਮੇਵ. ‘‘ਏਸਾ ਵੋਸਾਸਤਿ ਨਾਮ, ਵੋਸਾਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਚ ਦੁਵਿਧੋ ਪਾਠੋ. ‘‘ਅਜ੍ਝੋਹਾਰੇ ਅਜ੍ਝੋਹਾਰੇ’’ਤਿ ਵਚਨੇਨ ਪੁਨ ‘‘ਗਾਰਯ੍ਹਂ ਆਵੁਸੋ ਧਮ੍ਮ’’ਨ੍ਤਿ ਏਕਵਚਨਂ ਵਿਰੁਦ੍ਧਨ੍ਤਿ. ਪਠਮਂ ਅਜ੍ਝੋਹਾਰੇਯੇਵ ਆਪਨ੍ਨਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਥਾ ਅਞ੍ਞਤ੍ਰਾਪਿ ਆਗਚ੍ਛਤਿ ‘‘ਆਪਜ੍ਜਿਮ੍ਹਾ’’ਤਿ ਵਚਨਤੋ. ਏਕੇਨ ਬਹੂਨਮ੍ਪਿ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਕੇਚਿ, ਤਂ ਨ ਸੁਨ੍ਦਰਂ. ‘‘ਤੇਹਿ ਭਿਕ੍ਖੂਹੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਪਾਠੇ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾਤਿ ਮਮ ਤਕ੍ਕੋ. ਏਕੇਨ ਸਹੇਵ ‘‘ਅਹਂ ਆਪਜ੍ਜਿ’’ਨ੍ਤਿਪਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਏਕੇਨ ਦ੍ਵੀਹਿ ਤੀਹਿ ਦੇਸੇਤਬ੍ਬਤੋ, ਸਬ੍ਬੇਹਿ ਏਵਂ ਵਤ੍ਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ. ‘‘ਆਪਜ੍ਜਿਮ੍ਹਾਤਿ ਸਹੇਵਾ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਏਕੇਨ ਚੇ ਅਵਾਰਿਤੋ, ‘‘ਅਹਂ, ਆਵੁਸੋ, ਗਾਰਯ੍ਹਂ ਧਮ੍ਮਂ ਆਪਜ੍ਜਿ’’ਨ੍ਤਿਪਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ.

ਦੁਤਿਯਪਾਟਿਦੇਸਨੀਯਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੫੬੨-੫੭੦. ਤਤਿਯਚਤੁਤ੍ਥਸਿਕ੍ਖਾਪਦਾਨਿ ਉਤ੍ਤਾਨਤ੍ਥਾਨਿਯੇਵ.

ਪਾਟਿਦੇਸਨੀਯਕਣ੍ਡਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੭. ਸੇਖਿਯਕਣ੍ਡੋ

੧. ਪਰਿਮਣ੍ਡਲਵਗ੍ਗਵਣ੍ਣਨਾ

੫੭੬. ‘‘ਸਿਕ੍ਖਿਤਸਿਕ੍ਖੇਨਾਤਿ ਚਤੂਹਿ ਮਗ੍ਗੇਹੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਯਸ੍ਮਾ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗੁਲਮਤ੍ਤਂ ਓਤਾਰੇਤ੍ਵਾ ਨਿਵਤ੍ਥਮੇਵ ਨਿਸਿਨ੍ਨਸ੍ਸ ਚਤੁਰਙ੍ਗੁਲਮਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਉਭੋਪੇਤੇ ਅਟ੍ਠਕਥਾਵਾਦਾ ਏਕਪਰਿਚ੍ਛੇਦਾ, ‘‘ਅਡ੍ਢਤੇਯ੍ਯਹਤ੍ਥ’’ਨ੍ਤਿ ਸੁਖੁਮਂ, ਏਕਪਤ੍ਤਂ ਵਾ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਞ੍ਹਿ ਯਥਾਠਾਨੇਨ ਤਿਟ੍ਠਤਿ. ਦੁਪਟ੍ਟਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘‘ਦ੍ਵਿਹਤ੍ਥਪ੍ਪਮਾਣਮ੍ਪੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਉਪਤਿਸ੍ਸਤ੍ਥੇਰੋ. ਏਕਪਟ੍ਟਂ, ਦ੍ਵਿਪਟ੍ਟਂ ਵਾ ਹੇਟ੍ਠਿਮਪਰਿਚ੍ਛੇਦੇਨ ‘‘ਦ੍ਵਿਹਤ੍ਥਪ੍ਪਮਾਣ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹਿ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ‘‘ਤਿਰਿਯਂ ਦ੍ਵਿਹਤ੍ਥੋਪਿ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ, ਤਞ੍ਚ ਖੋ ਅਲਾਭੇ ਏਵ ‘‘ਅਲਾਭੇ ਤਿਰਿਯਂ ਦ੍ਵਿਹਤ੍ਥਪ੍ਪਮਾਣਮ੍ਪਿ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ. ਇਦਂ ਸਬ੍ਬਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨੁਪਗਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਵਿਰੁਦ੍ਧਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਸਜ੍ਜੇਤਬ੍ਬਂ. ਨੋ ਚੇ ਸਜ੍ਜੇਤਿ, ਦੁਕ੍ਕਟਂ. ਸਚਿਤ੍ਤਕਂ ਪਣ੍ਣਤ੍ਤਿਵਿਜਾਨਨਚਿਤ੍ਤੇਨੇਵ ‘‘ਅਨਾਦਰਿਯਂ ਪਟਿਚ੍ਚਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ, ਨ ਵਤ੍ਥੁਵਿਜਾਨਨਚਿਤ੍ਤੇਨ ‘‘ਇਦਮੇਵਂ ਕਤ’’ਨ੍ਤਿ ਜਾਨਤੋਪਿ ਆਪਤ੍ਤਿਯਾ ਅਭਾਵਤੋ. ਫੁਸ੍ਸਦੇਵਤ੍ਥੇਰਵਾਦੋਪਿ ਏਕੇਨ ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਯੁਜ੍ਜਤਿ. ਤਥਾ ਉਪਤਿਸ੍ਸਤ੍ਥੇਰਵਾਦੋਪਿ. ਪਞ੍ਞਤ੍ਤੇਪਿ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇ ਅਪਞ੍ਞਤ੍ਤੇਪਿ ਯਂ ਪਕਤਿਯਾ ਵਜ੍ਜਂ, ਤਂ ਲੋਕਵਜ੍ਜਂ. ਇਦਂ ਪਨ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤੇਯੇਵ ਵਜ੍ਜਂ, ਨਾਪਞ੍ਞਤ੍ਤੇ, ਤਸ੍ਮਾ ਇਤਰਲੋਕਵਜ੍ਜੇਨ ਅਸਦਿਸਤ੍ਤਾ ਨ ਲੋਕਵਜ੍ਜਂ. ਪਣ੍ਣਤ੍ਤਿਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਵਜ੍ਜਤੋ ਪਣ੍ਣਤ੍ਤਿਵਜ੍ਜਂ. ਅਨਾਦਰਿਯਚਿਤ੍ਤੇਨੇਵ ਆਪਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬਤ੍ਤਾ ਸਚਿਤ੍ਤਕਂ, ਤਸ੍ਸ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਤਿਵੇਦਨਤ੍ਤਾ ਤਿਵੇਦਨਂ. ਯਸ੍ਮਾ ਅਨਾਦਰਿਯਚਿਤ੍ਤਤਾ ਨਾਮ ਕੇਵਲਂ ਅਕੁਸਲਮੇਵ, ਤਞ੍ਚ ਪਕਤਿਯਾ ਵਜ੍ਜਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਇਦਂ ਲੋਕਵਜ੍ਜਂ. ਸਞ੍ਚਿਚ੍ਚ ਵੀਤਿਕ੍ਕਮਨਂ ਨਾਮ ਦੋਮਨਸ੍ਸਿਕਸ੍ਸੇਵ ਹੋਤੀਤਿ ਦੁਕ੍ਖਵੇਦਨਂ. ਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ਪਨ ‘‘ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਾਦਿ ਵਿਯ ਨਿਵਾਸਨਾਦਿਦੋਸੋ ਲੋਕਗਰਹਿਤੋ ਨ ਹੋਤੀਤਿ ਪਣ੍ਣਤ੍ਤਿਵਜ੍ਜਨ੍ਤਿ ਫੁਸ੍ਸਦੇਵਤ੍ਥੇਰੋ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ.

੫੭੭. ਵਿਹਾਰੇਪੀਤਿ ਬੁਦ੍ਧੁਪਟ੍ਠਾਨਾਦਿਕਾਲੇ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਪਾਰੁਪਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਉਤ੍ਤਰਾਸਙ੍ਗਕਿਚ੍ਚਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਪਠਮਦੁਤਿਯਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇਸੁ ਪਰਿਲ਼ਾਹਾਦਿਪਚ੍ਚਯਾ ਕਪ੍ਪਤਿ, ਨ ਅਨ੍ਤਰਘਰਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤੇਸੁ.

੫੮੨. ‘‘ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਪਨ ਠਾਨੇ ਠਤ੍ਵਾ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋਪਿ ਪਰਿਸ੍ਸਯਾਭਾਵਂ ਓਲੋਕੇਤੁਂ ਲਭਤਿਯੇਵ. ਤਥਾ ਗਾਮੇ ਪੂਜ’’ਨ੍ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ, ਤਂ ਪਨ ‘‘ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ ਠਤ੍ਵਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਤਾਦਿਸਂ ਅਨ੍ਤਰਾਯਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਪਰਿਮਣ੍ਡਲਵਗ੍ਗਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੨. ਉਜ੍ਜਗ੍ਘਿਕਵਗ੍ਗਵਣ੍ਣਨਾ

੫੮੬. ਹਸਨੀਯਸ੍ਮਿਨ੍ਤਿ ਹੇਤ੍ਵਤ੍ਥੇ ਭੁਮ੍ਮਂ, ਹਸਿਤਬ੍ਬਵਤ੍ਥੁਕਾਰਣਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਨ੍ਤਰਘਰੇ ਉਚ੍ਚਾਸਦ੍ਦੇਨ ਅਨੁਮੋਦਨਾਦਿਂ ਕਰੋਨ੍ਤਸ੍ਸ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ ਕਿਰ. ਤਥਾ ਹਿ ਮਹਿਨ੍ਦਤ੍ਥੇਰੋਪਿ ਹਤ੍ਥਿਸਾਲਾਦੀਸੁ ਮਹਾਜਨਸ੍ਸ ਕਥੇਸਿ.

੫੯੧. ਕੇਚਿ ਭਿਕ੍ਖੂ ‘‘ਪਰਿਕ੍ਖਾਰਟ੍ਠਪਨਮਤ੍ਤੇਨ ਵਾਸੂਪਗਤੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਤੇਸਂ ਮਤਿਮਤ੍ਤਮੇਵ. ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯੋ ਚੇ ਵਾਸੂਪਗਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਭਿਕ੍ਖੁਨੁਪਸ੍ਸਯੋਵ ਕਪ੍ਪਿਯਭੂਮਿ. ‘‘ਯਤ੍ਥ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯੋ ਏਕਰਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਵਸਨ੍ਤਿ, ਅਯਂ ਭਿਕ੍ਖੁਨੁਪਸ੍ਸਯੋ’’ਤਿ (ਪਾਚਿ. ੧੬੧) ਵਚਨਤੋ ਤਾਸਂ ਸਮੀਪਂ ਵਾ ਤਾਹਿ ਗਹਿਤਵਾਸਾਗਾਰਂ ਵਾ ‘‘ਗਚ੍ਛਾਮੀ’’ਤਿ ਗਚ੍ਛਤੋ ਯਥਾਸੁਖਂ ਗਨ੍ਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਨ ਹਿ ਤਾਵਤਾ ਤਂ ਘਰਂ ਅਨ੍ਤਰਘਰਸਙ੍ਖ੍ਯਂ ਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਨੋ ਤਕ੍ਕੋਤਿ ਆਚਰਿਯੋ.

ਉਜ੍ਜਗ੍ਘਿਕਵਗ੍ਗਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੩. ਖਮ੍ਭਕਤਵਗ੍ਗਵਣ੍ਣਨਾ

੬੦੪. ਸੂਪੋ ਪਤ੍ਤਪ੍ਪਮਾਣਵਣ੍ਣਨਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤਾਕਾਰੋ. ਓਲੋਣੀ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਕੁਧਿਤਂ, ਗੋਰਸਤੋ ਪੂਰਾ ਥੂਪਿਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

੬੦੫. ਹੇਟ੍ਠਾ ਓਰੋਹਤੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਓਰੋਹਨਪ੍ਪਮਾਣੇ ਸਤਿ ਏਕਦੇਸੇ ਥੂਪੀਕਤੇਪਿ ਅਨਾਪਤ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ‘‘ਪਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਨ ਹੇਟ੍ਠਾ ਚ ਉਪਰਿ ਚ ਪਦੁਮਿਨਿਪਣ੍ਣਾਦੀਹਿ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦੇਤ੍ਵਾ ਓਦਹਨ੍ਤਿਯਾ ਲਦ੍ਧਂ ਨਾਮ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਚ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਏਤ੍ਥ ‘‘ਯਸ੍ਮਾ ‘ਸਮਤਿਤ੍ਤਿਕੋ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤੋ ਪਟਿਗ੍ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ’ਤਿ ਵਚਨਂ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤੋ ਸਮਪੁਣ੍ਣੋ ਪਟਿਗ੍ਗਹੇਤਬ੍ਬੋਤਿ ਦੀਪੇਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਹਤ੍ਥਗਤੇ ਪਤ੍ਤੇ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤੋ ਦਿਯ੍ਯਮਾਨੋ ਥੂਪੀਕਤੋਪਿ ਚੇ ਹੋਤਿ, ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਦੀਪੇਤਿ. ‘ਥੂਪੀਕਤਂ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਂ ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸਾ’ਤਿ ਹਿ ਵਚਨਂ ਪਠਮਂ ਥੂਪੀਕਤਂ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਂ ਪਚ੍ਛਾ ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਤੋ, ਆਪਤ੍ਤੀਤਿ ਦੀਪੇਤਿ. ਪਤ੍ਤੇਨ ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਤੋ ਚੇਪਿ ਥੂਪੀਕਤਂ ਹੋਤਿ, ਵਟ੍ਟਤਿ ਅਥੂਪੀਕਤਸ੍ਸ ਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ. ਪਯੋਗੋ ਪਨ ਨਤ੍ਥਿ ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਪੁਬ੍ਬਦੇਸਾ’’ਤਿ ਚ ‘‘ਸਮਤਿਤ੍ਤਿਕਨ੍ਤਿ ਵਾ ਭਾਵਨਪੁਂਸਕ’’ਨ੍ਤਿ ਚ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਵਿਚਾਰੇਤ੍ਵਾ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ.

ਖਮ੍ਭਕਤਵਗ੍ਗਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੪. ਸਕ੍ਕਚ੍ਚਵਗ੍ਗਵਣ੍ਣਨਾ

੬੦੯. ਸੂਪੋਦਨਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇ ‘‘ਸੂਪੋ ਨਾਮ ਦ੍ਵੇ ਸੂਪਾ’’ਤਿ ਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ਸੂਪਗ੍ਗਹਣੇਨ ਪਣੀਤਭੋਜਨੇਹਿ ਅਵਸੇਸਾਨਂ ਸਬ੍ਬਭੋਜਨਾਨਂ ਸਙ੍ਗਣ੍ਹਨਤ੍ਥਂ. ਅਨਾਪਤ੍ਤਿਵਾਰੇ ਚਸ੍ਸ ‘‘ਞਾਤਕਾਨਂ ਪਵਾਰਿਤਾਨਂ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸਤ੍ਥਾਯ ਅਤ੍ਤਨੋ ਧਨੇਨਾ’’ਤਿ ਇਦਂ ਅਧਿਕਂ. ਕਤ੍ਥਚਿ ਪੋਤ੍ਥਕੇ ‘‘ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ ਅਸਞ੍ਚਿਚ੍ਚ ਅਸਤਿਯਾ ਅਜਾਨਨ੍ਤਸ੍ਸ ਗਿਲਾਨਸ੍ਸ ਆਪਦਾਸੂ’’ਤਿ ਏਤ੍ਤਕਮੇਵ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਂ ਨ, ‘‘ਸਮਸੂਪਕਂ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਂ ਭੁਞ੍ਜਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਇਮਸ੍ਸ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿਵਾਰੇ ‘‘ਅਞ੍ਞਸ੍ਸਤ੍ਥਾਯਾ’’ਤਿ ਕਤ੍ਥਚਿ ਲਿਖਿਤਂ, ਤਞ੍ਚ ਪਮਾਦਵਸੇਨ ਲਿਖਿਤਂ. ‘‘ਮੁਖੇ ਪਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਵਿਪ੍ਪਟਿਸਾਰੀ ਹੁਤ੍ਵਾ ਓਗਿਲਿਤੁਕਾਮਸ੍ਸਪਿ ਸਹਸਾ ਚੇ ਪਵਿਸਤਿ, ਏਤ੍ਥ ‘ਅਸਞ੍ਚਿਚ੍ਚਾ’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਅਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ ਠਿਤਂ ਸਹਸਾ ਅਨੁਪਧਾਰੇਤ੍ਵਾ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤੋ ‘ਅਸਤਿਯਾ’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ, ਅਨਾਪਤ੍ਤਿਵਾਰੇ ਏਕਚ੍ਚੇਸੁ ਪੋਤ੍ਥਕੇਸੁ ‘‘ਰਸਰਸੇਤਿ ਲਿਖਿਤਂ, ਤਂ ਗਹੇਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਸਕ੍ਕਚ੍ਚਵਗ੍ਗਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੫. ਕਬਲ਼ਵਗ੍ਗਵਣ੍ਣਨਾ

੬੧੮. ‘‘ਸਬ੍ਬਂ ਹਤ੍ਥ’’ਨ੍ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਏਕਦੇਸਂ ਮੁਖੇ ਪਕ੍ਖਿਪਨ੍ਤਸ੍ਸ ਅਨਾਪਤ੍ਤੀਤਿ ਏਕਚ੍ਚੇ. ‘‘ਸਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਏਕਦੇਸਮ੍ਪਿ ਨ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਯੁਤ੍ਤਂ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿਵਾਰੇ ਅਵਿਸੇਸਿਤਤ੍ਤਾ.

੬੨੪. ਸਿਤ੍ਥਾਵਕਾਰਕੇ ‘‘ਕਚਵਰਂ ਛਡ੍ਡੇਨ੍ਤਂ ਸਿਤ੍ਥਂ ਛਡ੍ਡਿਯ੍ਯਤੀ’’ਤਿ ਚ ‘‘ਕਚਵਰਂ ਛਡ੍ਡੇਨ੍ਤੋ’’ਤਿ ਚ ਪਾਠੋ.

ਕਬਲ਼ਵਗ੍ਗਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੬. ਸੁਰੁਸੁਰੁਵਗ੍ਗਵਣ੍ਣਨਾ

੬੨੭. ‘‘ਸੁਰੁਸੁਰੁ’’ਨ੍ਤਿ ਚ ‘‘ਸੁਰੋਸੁਰੋ’’ਤਿ ਚ ਪਾਠੋ. ਸੀਤੀਕਤੋਤਿ ਸੀਤਙ੍ਕੋ. ‘‘ਸਿਲਕਬੁਦ੍ਧੋਤਿ ਅਰਿਯਾਨਂ ਪਰਿਹਾਸਵਚਨਮੇਵੇਤ’’ਨ੍ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ.

੬੩੧. ਪਟਿਕ੍ਕੂਲਵਸੇਨਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਯਦਿ ਪਟਿਕ੍ਕੂਲਵਸੇਨ ਪਟਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਂ, ‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਕਾਮਭੋਗਿਨੋ’’ਤਿ ਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ. ਨ ਹਿ ਤੇ ਪਟਿਕ੍ਕੂਲਂ ਕਰੋਨ੍ਤੀਤਿ ਚੇ? ਨ, ਇਸ੍ਸਰਿਯਲਿਙ੍ਗਵਸੇਨ ਗਹਣਸਮ੍ਭਵਤੋ. ਤੇ ਹਿ ਅਨਾਦਰਾ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਪਤ੍ਤਧੋਵਨਨ੍ਤਿ ਪਤ੍ਤਧੋਵਨੋਦਕਂ ਭੋਜਨਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤਂ.

੬੩੪. ‘‘ਛਤ੍ਤਪਾਦੁਕਾਯ’’ਨ੍ਤਿ ਚ ‘‘ਛਤ੍ਤਪਾਦੇ’’ਤਿ ਚ ਪਾਠੋ.

੬੩੭. ਚਾਪੋਤਿ ਸਤ੍ਤਖਾਦਨਵਧੋ. ‘‘ਸੇਸਾ ਸਬ੍ਬਾ ਧਨੁਵਿਕਤਿ ਕੋਦਣ੍ਡੇ ਪਵਿਟ੍ਠਾ’’ਤਿ ਚ ਲਿਖਿਤਂ, ਪਟਿਮੁਕ੍ਕਨ੍ਤਿ ਪਵੇਸਿਤਂ, ਲਗ੍ਗਿਤਂ ਹੋਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਸੁਰੁਸੁਰੁਵਗ੍ਗਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੭. ਪਾਦੁਕਵਗ੍ਗਵਣ੍ਣਨਾ

੬੪੦. ਸਯਂ ਯਾਨਗਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾ, ਯਥਾ ਯਾਨਗਤਸ੍ਸ ਵੇ.

ਅਲਂ ਵਤ੍ਤੁਂ ਤਥਾ ਨਾਲਂ, ਸਛਤ੍ਤੋ ਛਤ੍ਤਪਾਣਿਨੋ.

ਯਥਾ ਏਤ੍ਥ, ਏਵਂ ਅਞ੍ਞਤ੍ਰਾਪਿ.

੬੪੭. ਛਪਕਵਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ ‘‘ਸਚਾਹਂ ਨ ਲਭਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਪਾਠੋ, ‘‘ਦਸ ਚੇ ਨ ਲਭਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਚ ਅਤ੍ਥਿ, ‘‘ਵਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ ਅਗਿਲਾਨਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਚ ਆਗਚ੍ਛਤਿ, ਤਂ ਨ ਸੁਨ੍ਦਰਂ, ਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇਯੇਵ ਸੁਨ੍ਦਰਂ. ਥੋਮਿਤੋਤਿ ਅਹਮ੍ਪਿ ਜਾਨਾਮੀਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ. ਯਾ ਧਨਯਸਲਾਭਸਙ੍ਖਾਤਾ ਵੁਤ੍ਤਿ ਵਿਨਿਪਾਤੇਨ ਹੋਤਿ ਸਮ੍ਪਰਾਯੇ ਅਪਾਯੇਸੁ ਵਿਨਿਪਾਤਹੇਤੁ ਹੁਤ੍ਵਾ ਪਵਤ੍ਤਤਿ. ਅਥ ਵਾ ਵਿਨਿਪਾਤੇਨਾਤਿ ਹੇਤ੍ਵਤ੍ਥੇ ਕਰਣਵਚਨਂ, ਵਿਨਿਪਾਤਨਾਯ ਪਵਤ੍ਤਤੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਅਧਮ੍ਮਚਰਣੇਨ ਅਧਮ੍ਮਚਰਣਾਯ. ‘‘ਅਸ੍ਮਾ ਕੁਮ੍ਭਿਮਿਵਾ’’ਤਿ ਚ ਪਠਨ੍ਤਿ.

ਪਾਦੁਕਵਗ੍ਗਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਪਕਿਣ੍ਣਕਵਣ੍ਣਨਾ

ਕਾਯਵਾਚਾਚਿਤ੍ਤਤੋ ਸਮੁਟ੍ਠਹਨ੍ਤੀਤਿ ਕਤ੍ਵਾ ‘‘ਸਮਨੁਭਾਸਨਸਮੁਟ੍ਠਾਨਾਨੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ. ਸਮਨੁਭਾਸਨਂ ਕਿਰਿਯਂ. ਇਮਾਨਿ ਕਿਰਿਯਾਨਿ. ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਸਮੁਟ੍ਠਾਨਾਨਿ ਵਾਚਾਚਿਤ੍ਤਤੋਤਿ ਏਤ੍ਥ ਕਾਯਵਚੀਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਭਾਵਤੋ ਉਜ੍ਜਗ੍ਘਿਕਉਚ੍ਚਾਸਦ੍ਦਾਦੀਸੁ ਵਿਯ ‘‘ਕਾਯਵਾਚਾਚਿਤ੍ਤਤੋ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਾਨੀਤਿ ਚੇ? ਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਾਨਿ. ਨਿਸੀਦਨਗਮਨਾਹਾਰਪਕ੍ਖਿਪਨਾਦਿਕਾਯਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਯਾ ਸਬ੍ਭਾਵਾ ਤਤ੍ਥ ਯੁਤ੍ਤਂ, ਨ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨੇ ਤਾਦਿਸਸ੍ਸਾਭਾਵਾ.

ਪਕਿਣ੍ਣਕਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਸੇਖਿਯਕਣ੍ਡਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੮. ਸਤ੍ਤਾਧਿਕਰਣਸਮਥਵਣ੍ਣਨਾ

‘‘ਯੇਭੁਯ੍ਯਸਿਕਾ ਕਾਤਬ੍ਬਾ…ਪੇ… ਤਿਣਵਤ੍ਥਾਰਕੋ ਕਾਤਬ੍ਬੋ, ਸੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ’’ਤਿ ਚ ਲਿਖਿਤਂ.

ਸਤ੍ਤਾਧਿਕਰਣਸਮਥਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਭਿਕ੍ਖੁਵਿਭਙ੍ਗੋ ਨਿਟ੍ਠਿਤੋ.

ਨਮੋ ਤਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਅਰਹਤੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ

ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਵਿਭਙ੍ਗਵਣ੍ਣਨਾ

੧. ਪਾਰਾਜਿਕਕਣ੍ਡਵਣ੍ਣਨਾ

ਗਨ੍ਥਾਰਮ੍ਭਵਣ੍ਣਨਾ

ਵਿਭਙ੍ਗੇ ਵਿਯ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ, ਵਿਤ੍ਥਾਰਮਭਿਸਙ੍ਖਤਂ;

ਅਕਤ੍ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਨਮ੍ਪਿ, ਵਕ੍ਖੇ ਗਣ੍ਠਿਪਦਕ੍ਕਮਂ.

ਯੋ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਨਂ ਵਿਭਙ੍ਗੋ ਅਸ੍ਸ, ਤਸ੍ਸ ਸਂਵਣ੍ਣਨਾਕ੍ਕਮੋ ਪਤ੍ਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਗਨ੍ਥਾਰਮ੍ਭਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੧. ਪਠਮਪਾਰਾਜਿਕਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੬੫੬-੭. ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਠਾਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਕਪਞ੍ਞਾ ਵੀਮਂਸਾ. ਪਦਪਟਿਪਾਟਿਯਾ ਏਵਾਤਿ ਮਾਤਿਕਾਪਦਪਟਿਪਾਟਿਯਾ ਏਵ. ‘‘ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਸਙ੍ਗੀਤਿਕਾਨਂ ਉਪਸਙ੍ਕਪ੍ਪਨਾਨਂ ਵਿਭਾਜਨਂ ਵੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ.

੬੫੮. ‘‘ਏਹਿਭਿਕ੍ਖੁਨੀਤਿ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀ, ਤੀਹਿ ਸਰਣਗਮਨੇਹਿ ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾਤਿ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀ’’ਤਿ ਇਦਂ ਪਨ ਦੇਸਨਾਵਿਲਾਸਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਏਕੇ. ਅਞ੍ਞਬੁਦ੍ਧਕਾਲੇ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਏਕੇ, ਤਂ ਨ ਯੁਤ੍ਤਂ ਵਿਯ ਦਿਸ੍ਸਤਿ ਅਮ੍ਹਾਕਮ੍ਪਿ ਬੁਦ੍ਧਕਾਲੇ ਸਮ੍ਭਵਪ੍ਪਸਙ੍ਗਤੋ, ਏਹਿਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯਾ ਪਟਿਸੇਧਛਾਯਾਦਿਸ੍ਸਨਤੋ ਚ. ਯਥਾਹ ਧਮ੍ਮਪਦੇ ਵਿਸਾਖਾਵਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ (ਧ. ਪ. ਅਟ੍ਠ. ੧. ਵਿਸਾਖਾਵਤ੍ਥੁ) ‘‘ਤਸ੍ਸ ਚੀਵਰਦਾਨਸ੍ਸ ਨਿਸ੍ਸਨ੍ਦੇਨ ਇਮਂ ਮਹਾਲਤਾਪਸਾਧਨਂ ਲਭਿ. ਇਤ੍ਥੀਨਞ੍ਹਿ ਚੀਵਰਦਾਨਂ ਮਹਾਲਤਾਪਸਾਧਨਭਣ੍ਡੇਨ ਮਤ੍ਥਕਂ ਪਪ੍ਪੋਤਿ, ਪੁਰਿਸਾਨਂ ਇਦ੍ਧਿਮਯਪਤ੍ਤਚੀਵਰੇਨਾ’’ਤਿ. ਤੀਹਿ ਸਰਣਗਮਨੇਹਿ ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾਯ ਪਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯਾ ਸਮ੍ਭਵੋ ਅਞ੍ਞਬੁਦ੍ਧਕਾਲੇ ਕਦਾਚਿ ਸਿਯਾ, ਨਤ੍ਥੇਵ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਬੁਦ੍ਧਕਾਲੇ. ਦੇਸਨਾਵਿਲਾਸੇਨ ਪਨ ਭਿਕ੍ਖੁਦੇਸਨਾਕ੍ਕਮੇਨੇਵ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਵੁਤ੍ਤੋ, ਤੇਨੇਵ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਵਸੇਨ ਏਕਤੋਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯੋ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨਾਪਿ ਤਤ੍ਥ ਨ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਤਾਸਂ ਅਤ੍ਥਿਤਾ ਇਮਾਯ ਪਰਿਵਾਰਕਥਾਯ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ –

‘‘ਉਭੋ ਏਕਤੋ ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾ,

ਉਭਿਨ੍ਨਂ ਹਤ੍ਥਤੋ ਚੀਵਰਂ ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹੇਯ੍ਯ;

ਸਿਯਾ ਆਪਤ੍ਤਿਯੋ ਨਾਨਾ,

ਪਞ੍ਹਾ ਮੇਸਾ ਕੁਸਲੇਹਿ ਚਿਨ੍ਤਿਤਾ’’ਤਿ. (ਪਰਿ. ੪੭੯);

ਅਥ ਵਾ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਕਾਲੇ ਏਹਿਭਿਕ੍ਖੁਸਰਣਗਮਨੇਨ ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋਵ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਪਾਤੁਭਾਵੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਭਾਵੇ ਠਿਤਾ ਪੁਰਿਸੂਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਂ ਉਪਾਦਾਯ ‘‘ਏਹਿਭਿਕ੍ਖੁਨੀ’’ਤਿ, ‘‘ਤੀਹਿ ਸਰਣਗਮਨੇਹਿ ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀ’’ਤਿ ਚ ਸਙ੍ਖ੍ਯਂ ਗਚ੍ਛਤਿ. ਨੋ ਚੇ, ਤਂ ਵਚਨਂ ਵਿਰੁਜ੍ਝੇਯ੍ਯਾਤਿ ਏਕੇ, ਵਿਚਾਰੇਤ੍ਵਾ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ. ‘‘ਵਿਞ੍ਞੂ ਪਟਿਬਲੋ’’ਤਿ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਅਵਸ੍ਸਵਭਾਵਸ੍ਸ ਇਜ੍ਝਨਤੋ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਏਤ੍ਥ ਯਸ੍ਮਾ ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਆਮਿਸਂ ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੀਨਂ ਅਗ੍ਗਹਤ੍ਥਾ ਪੁਰਿਸਾਨਂ ਹਤ੍ਥੇਹਿ ਕਦਾਚਿ ਮਿਸ੍ਸੀਭਾਵਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਵਨ੍ਦਨ੍ਤਾਨਂ ਵਾ ਪੁਰਿਸਾਨਂ ਸਿਰਾਨਿ ਅਗ੍ਗਪਾਦੇਹਿ ਮਿਸ੍ਸਿਤਾਨਿ ਕਦਾਚਿ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਕੇਸਚ੍ਛੇਦਨਕਾਲੇ ਵਾ ਸਿਰਂ ਪੁਰਿਸਾਨਂ ਹਤ੍ਥੇਹਿ ਮਿਸ੍ਸਿਤਂ ਹੋਤਿ, ਚਿਤ੍ਤਂ ਨਾਮੇਤਂ ਅਤਿਰਦ੍ਧਗਵੇਸਿ, ਦੁਰਕ੍ਖਿਯਂ ਵਾ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਮਾ ਅਤਿਲਹੁਂ ਪਾਰਾਜਿਕਾਪਤ੍ਤਿ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਨਂ ਹੋਤੂ’’ਤਿ ਬੁਦ੍ਧਾ ਭਗਵਨ੍ਤੋ ਕਾਰੁਞ੍ਞੇਨ ਪਾਰਾਜਿਕਕ੍ਖੇਤ੍ਤਪਰਿਚ੍ਛੇਦਂ, ਥੁਲ੍ਲਚ੍ਚਯਕ੍ਖੇਤ੍ਤਪਰਿਚ੍ਛੇਦਞ੍ਚ ਵਿਸੁਂ ਵਿਸੁਂ ਦੇਸੇਸੁਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

੬੫੯. ਤਬ੍ਬਹੁਲਨਯੇਨ ਸਾ ਵੁਤ੍ਤਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਅਯਮਨੁਗਣ੍ਠਿਪਦਕ੍ਕਮੋ – ਯੇਭੁਯ੍ਯੇਨ ਕਿਰਿਯਸਮੁਟ੍ਠਾਨਤ੍ਤਾ ‘‘ਕਿਰਿਯਸਮੁਟ੍ਠਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਕਾਯਸਂਸਗ੍ਗਂ ਸਮਾਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ਅਵਤ੍ਵਾ ਪਨ ‘‘ਸਾਦਿਯੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਅਕਿਰਿਯਤੋਪਿ ਸਮੁਟ੍ਠਾਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਯਥਾ ਚੇਤ੍ਥ, ਏਵਂ ਹੇਟ੍ਠਾ ‘‘ਮਨੁਸ੍ਸਿਤ੍ਥਿਯਾ ਤਯੋ ਮਗ੍ਗੇ ਮੇਥੁਨਂ ਧਮ੍ਮਂ ਪਟਿਸੇਵਨ੍ਤਸ੍ਸ ਆਪਤ੍ਤਿ ਪਾਰਾਜਿਕਸ੍ਸਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਕਿਰਿਯਸਮੁਟ੍ਠਾਨਤਂ ਵਤ੍ਵਾ ਤਦਨਨ੍ਤਰਂ ‘‘ਭਿਕ੍ਖੁਪਚ੍ਚਤ੍ਥਿਕਾ…ਪੇ… ਸੋ ਚੇ ਪਵੇਸਨਂ ਸਾਦਿਯਤਿ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਪਾਰਾਜਿਕਸ੍ਸਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ (ਪਾਰਾ. ੫੬) ਨਯੇਨ ਅਕਿਰਿਯਸਮੁਟ੍ਠਾਨਤਾਯਪਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਪਠਮਪਾਰਾਜਿਕਸ੍ਸਾਪਿ ਤਬ੍ਬਹੁਲਨਯੇਨੇਵ ਕਿਰਿਯਸਮੁਟ੍ਠਾਨਤਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਨ ਹਿ ਪਵੇਸਨਸਾਦਿਯਨਾਦਿਮ੍ਹਿ ਕਿਰਿਯਸਮੁਟ੍ਠਾਨਤਾ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ਅਙ੍ਗਜਾਤਚਲਨਞ੍ਚੇਤ੍ਥ ਨ ਸਾਰਤੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ ‘‘ਸੋ ਚੇ ਪਵੇਸਨਂ ਨ ਸਾਦਿਯਤਿ, ਪਵਿਟ੍ਠਂ ਨ ਸਾਦਿਯਤਿ, ਠਿਤਂ ਨ ਸਾਦਿਯਤਿ, ਉਦ੍ਧਰਣਂ ਸਾਦਿਯਤਿ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਪਾਰਾਜਿਕਸ੍ਸਾ’’ਤਿ (ਪਾਰਾ. ੫੮) ਏਤ੍ਥ ਠਿਤ ਨ ਸਾਦਿਯਨੇ ਪਕਤਿਯਾਪਿ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਚਲਨਤ੍ਤਾ. ਸਾਦਿਯਨਪਚ੍ਚਯਾ ਹਿ ਸੇਵਨਚਲਨਞ੍ਚੇਤ੍ਥ ਨ ਦਿਸ੍ਸਤੇਵਾਤਿ ਤਬ੍ਬਹੁਲਨਯੇਨੇਵ ਕਿਰਿਯਸਮੁਟ੍ਠਾਨਤਾ ਗਹੇਤਬ੍ਬਾ. ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਅਟ੍ਠਕਥਾਸੁ ਕਸ੍ਮਾ ਤਬ੍ਬਹੁਲਨਯੋ ਅਵੁਤ੍ਤੋਤਿ ਚੇ? ‘‘ਯੋ ਪਨ ਭਿਕ੍ਖੁ ਮੇਥੁਨਂ ਧਮ੍ਮਂ ਪਟਿਸੇਵੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ (ਪਾਰਾ. ੩੯, ੪੨) ਮਾਤਿਕਾਯਂ ਕਿਰਿਯਸਮੁਟ੍ਠਾਨਸ੍ਸ ਸਰੂਪੇਨ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਤਦਨੁਰੂਪਵਸੇਨ ਵਿਭਙ੍ਗਨਯਮਨੋਲੋਕੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਕਿਰਿਯਸਮੁਟ੍ਠਾਨ’’ਮਿਚ੍ਚੇਵ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਯਥਾ ਚੇਤੇਸੁ ਤਬ੍ਬਹੁਲਨਯੇਨ ਕਿਰਿਯਸਮੁਟ੍ਠਾਨਤਾ ਵੁਤ੍ਤਾ, ਤਥਾ ਸੁਰਾਦੀਨਂ ਅਕੁਸਲੇਨੇਵ ਪਾਤਬ੍ਬਤਾ, ਨ ਇਤਰਥਾ ‘‘ਯਂ ਅਕੁਸਲੇਨੇਵ ਆਪਜ੍ਜਤਿ, ਅਯਂ ਲੋਕਵਜ੍ਜਾ, ਸੇਸਾ ਪਣ੍ਣਤ੍ਤਿਵਜ੍ਜਾ’’ਤਿ (ਕਙ੍ਖਾ. ਅਟ੍ਠ. ਪਠਮਪਾਰਾਜਿਕਵਣ੍ਣਨਾ) ਵੁਤ੍ਤੇ ਲੋਕਵਜ੍ਜਪਣ੍ਣਤ੍ਤਿਵਜ੍ਜਾਨਂ ਨਿਯਮਨਲਕ੍ਖਣਸਿਦ੍ਧਿ ਹੋਤਿ, ਤਥਾ ਤਂ ਅਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਯਸ੍ਸਾ ਸਚਿਤ੍ਤਕਪਕ੍ਖੇ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਕੁਸਲਮੇਵ ਹੋਤਿ, ਅਯਂ ਲੋਕਵਜ੍ਜਾ. ਸੇਸਾ ਪਣ੍ਣਤ੍ਤਿਵਜ੍ਜਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਲੋਕਵਜ੍ਜਵਚਨਂ ਨਿਰਤ੍ਥਕਂ ਸਿਯਾ ਵਤ੍ਥੁਅਜਾਨਨਪਕ੍ਖੇਪਿ ਅਕੁਸਲੇਨੇਵ ਪਾਤਬ੍ਬਤ੍ਤਾ. ਯਸ੍ਮਾ ਤਤ੍ਥ ਸੁਰਾਪਾਨਵੀਤਿਕ੍ਕਮਸ੍ਸ ਅਕੁਸਲਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਾਦੋ ਨਤ੍ਥਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਖਨ੍ਧਕਟ੍ਠਕਥਾਯਂ (ਮਹਾਵ. ਅਟ੍ਠ. ੧੦੮) ‘‘ਮਜ੍ਜਪਾਨੇ ਪਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਅਜਾਨਿਤ੍ਵਾਪਿ ਬੀਜਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਮਜ੍ਜਂ ਪਿਵਨ੍ਤਸ੍ਸ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਂ, ਸਾਮਣੇਰੋ ਜਾਨਿਤ੍ਵਾ ਪਿਵਨ੍ਤੋ ਸੀਲਭੇਦਂ ਆਪਜ੍ਜਤਿ, ਨ ਅਜਾਨਿਤ੍ਵਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਵਤ੍ਥੁਅਜਾਨਨਪਕ੍ਖੇ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਾਦੀਨਂ ਸਿਦ੍ਧਿਕਰਅਕੁਸਲਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਾਦਸਦਿਸੇ ਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਾਦੇ ਸਤਿਪਿ ਸਾਮਣੇਰੋ ਸੀਲਭੇਦਂ ਨਾਪਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ. ਅਭਿਨਿਵੇਸਵਚਨਂ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਾਦੀਹਿ ਸਮਾਨਜਾਤਿਕਤ੍ਤਾ ਸਾਮਣੇਰਾਨਂ ਸੁਰਾਪਾਨਸ੍ਸ. ‘‘ਸੁਰਾਦਯੋ ਪਨਿਮੇ’’ਤਿ ਵਤ੍ਥੁਂ ਜਾਨਿਤ੍ਵਾ ਪਾਤਬ੍ਬਤਾਦਿਵਸੇਨ ਵੀਤਿਕ੍ਕਮਨ੍ਤਸ੍ਸ ਅਕੁਸਲਸ੍ਸ ਅਸਮ੍ਭਵੋ ਨਤ੍ਥਿ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਯਸ੍ਸ ਸਚਿਤ੍ਤਕਪਕ੍ਖੇ’’ਤਿਆਦਿ.

ਕਿਞ੍ਚੇਤ੍ਥ ਯੁਤ੍ਤਿਵਚਨੇਨ ਅਰਹਨ੍ਤਾਨਂ ਅਪ੍ਪਵਿਸਨਤੋ ਸਚਿਤ੍ਤਕਾਚਿਤ੍ਤਕਪਕ੍ਖੇਸੁ ਅਕੁਸਲਨਿਯਮੋਤਿ ਚੇ? ਨ, ਧਮ੍ਮਤਾਵਸੇਨ ਸੇਕ੍ਖਾਨਮ੍ਪਿ ਅਪ੍ਪਵਿਸਨਤੋ. ਅਚਿਤ੍ਤਕਪਕ੍ਖੇ ਅਕੁਸਲਨਿਯਮਾਭਾਵਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਸੁਪਨ੍ਤਸ੍ਸ ਮੁਖੇ ਪਕ੍ਖਿਤ੍ਤਜਲਬਿਨ੍ਦੁਮਿਵ ਸੁਰਾਬਿਨ੍ਦੁਆਦਯੋ ਉਦਾਹਰਿਤਬ੍ਬਾਤਿ. ਤਬ੍ਬਹੁਲਨਯੇਨ ਹਿ ਅਤ੍ਥੇ ਗਹਿਤੇ ਪੁਬ੍ਬੇਨਾਪਰਂ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯ ਸਮੇਤਿ. ‘‘ਸਦ੍ਧਿਂ ਪਾਲ਼ਿਯਾ ਅਵਿਸੇਸਤ੍ਥੋ ਪਰਤੋ ਆਵਿ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਅਪਰੇ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਇਦਮੇਤ੍ਥ ਵਿਚਾਰੇਤਬ੍ਬਂ. ਯਦਿ ਵਤ੍ਥੁਜਾਨਨਪਕ੍ਖੇ ਵਿਨਾ ਅਕੁਸਲੇਨ ਮਜ੍ਜਪਾਨਂ ਸਿਯਾ, ਕਸ੍ਮਾ ਨਾਲ਼ਿਮਜ੍ਝਂ ਨਾਤਿਕ੍ਕਮਤਿ ਅਰਿਯਾਨਂ ਪਾਨਕਾਦਿਸਞ੍ਞੀਨਨ੍ਤਿ? ਸੀਲਭੇਦਵਤ੍ਥੁਵੀਤਿਕ੍ਕਮੋ ਵਿਨਾਪਿ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਅਰਿਯਾਨਂ ਧਮ੍ਮਤਾਵਸੇਨੇਵ ਨ ਸਮ੍ਭਵਤੀਤਿ ਚੇ, ਨ, ਚਕ੍ਖੁਪਾਲਤ੍ਥੇਰਵਤ੍ਥੁ (ਧ. ਪ. ਅਟ੍ਠ. ੧.੧) ਆਦਿਵਿਰੋਧਤੋਤਿ. ਅਪਿਚ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋਪਿ ਸਾਮਣੇਰਸ੍ਸ ਵਿਯ ਸੁਰਾਪਾਨਂ ਸਚਿਤ੍ਤਕਮੇਵ ਕਸ੍ਮਾ ਨ ਜਾਤਨ੍ਤਿ? ਅਪ੍ਪਤਿਰੂਪਤ੍ਤਾਤਿ ਚੇ, ਸਾਮਣੇਰਾਨਮ੍ਪਿ ਅਪ੍ਪਤਿਰੂਪਮੇਵ. ਸਹਧਮ੍ਮਿਕਾ ਏਵ ਹਿ ਤੇ. ਮਹਾਸਾਵਜ੍ਜਤ੍ਤਾਤਿ ਚੇ? ਸਾਮਣੇਰਾਨਮ੍ਪਿ ਤਾਦਿਸਮੇਵ. ਸਾਮਣੇਰਾਨਂ ਸਚਿਤ੍ਤਕਮੇਵ ਪਾਰਾਜਿਕਂ, ਇਤਰਂ ਦਣ੍ਡਕਮ੍ਮਵਤ੍ਥੂਤਿ ਚੇ? ਭਿਕ੍ਖੂਨਮ੍ਪਿ ਮਜ੍ਜਪਾਨੇ ਨਤ੍ਥਿ. ਏਤ੍ਥ ਤਿਕਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯੇਨ ਨ ਭਵਿਤਬ੍ਬਂ. ਮਜ੍ਜੇ ਅਮਜ੍ਜਸਞ੍ਞਿਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਕਟਾਪਤ੍ਤਿ ਪਞ੍ਞਾਪੇਤਬ੍ਬਾ ਸਿਯਾ. ਭਿਕ੍ਖੁਸ੍ਸ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਵਤ੍ਥੁ ਸਾਮਣੇਰਾਨਂ ਪਾਰਾਜਿਕਂ ਹੋਤਿ ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਗਤਸਾਮਣੇਰਾਨਂ ਵਿਯਾਤਿ ਚੇ? ਅਚਿਤ੍ਤਕਮ੍ਪਿ ਮਜ੍ਜਪਾਨਾਦੀਨਂ ਸਾਮਣੇਰਾਨਂ ਪਾਰਾਜਿਕਂ ਪਞ੍ਞਾਪੇਤਬ੍ਬਂ ਸਿਯਾ. ਨਾਚਿਤ੍ਤਕਂ ਪਾਰਾਜਿਕਂ ਸਮ੍ਭਵਤੀਤਿ ਚੇ? ਨ, ਪਣ੍ਣਤ੍ਤਿਵਜ੍ਜਮ੍ਪਿ ਪਾਰਾਜਿਕਂ ਸਮ੍ਭਵਤੀਤਿ. ਨਿਕਾਯਨ੍ਤਰਪਕ੍ਖੇ ਅਯਮੇਵ ਦੋਸੋ. ਅਮ੍ਹਾਕਞ੍ਹਿ ਲੋਕਵਜ੍ਜਮੇਵ ਮਜ੍ਜਪਾਨਨ੍ਤਿ. ਕਸ੍ਮਾ ਪਨੇਤ੍ਥ ਸੁਰਾਪਾਨਮੇਵ ਧਮ੍ਮਤਾਵਸੇਨ ਅਰਿਯਾ ਨ ਕਰੋਨ੍ਤੀਤਿ? ਨ ਕੇਵਲਂ ਸੁਰਾਪਾਨਮੇਵ ਧਮ੍ਮਤਾਵਸੇਨ ਅਰਿਯਾ ਨ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਪਾਣੇਸੁਪਿ ਕੋਧਵਸੇਨ ਪਾਣਸਞ੍ਞਿਤਾਯ ਸੀਸਚ੍ਛੇਦਨਾਦੀਨਿ ਨ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਸਦਾਰਸਞ੍ਞਾਯ ਪਰਦਾਰਂ ਨ ਵੀਤਿਕ੍ਕਮਨ੍ਤਿ, ਅਨਤ੍ਥਭਞ੍ਜਕਸਞ੍ਞਾਯ ਅਤ੍ਥਭਞ੍ਜਕਮੁਸਾ ਨ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਸਞ੍ਞਾਯ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਂ ਨ ਪਟਿਪਜ੍ਜਨ੍ਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਆਚਰਿਯਾਪਿ ਸੁਰਾਪਾਨੇ ਅਕੁਸਲਨਿਯਮਾਭਾਵਮੇਵ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਏਵ ਮਾਤਿਕਾਟ੍ਠਕਥਾਯ ਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ਲੋਕਵਜ੍ਜਪਣ੍ਣਤ੍ਤਿਵਜ੍ਜਾਧਿਕਾਰੇ ‘‘ਸਚਿਤ੍ਤਕਪਕ੍ਖੇਅਕੁਸਲਨ੍ਤਿ ਸੁਰਾਪਾਨਾਦਿਸਙ੍ਗਹਤ੍ਥਂ, ਇਤਰਥਾ ਯਸ੍ਸ ਅਕੁਸਲਮੇਵਾਤਿ ਵਦੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ਕਿਰਿਯਸਮੁਟ੍ਠਾਨਤਾ ਪਨਸ੍ਸ ਤਬ੍ਬਹੁਲਨਯਮੇਵ, ਨ ਪਠਮਪਾਰਾਜਿਕੇ. ਕਥਂ? ਕਾਯਸਂਸਗ੍ਗਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਪਠਮਪਾਰਾਜਿਕਸਮੁਟ੍ਠਾਨਂ. ਏਤ੍ਥ ਭਿਕ੍ਖੁਸ੍ਸ ਚ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯਾ ਚ ਕਾਯਸਂਸਗ੍ਗਭਾਵੇ ਸਤਿ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀ ਕਾਯਙ੍ਗਮਚੋਪਯਮਾਨਾਪਿ ਚਿਤ੍ਤੇਨੇਵ ਅਧਿਵਾਸੇਨ੍ਤੀ ਆਪਜ੍ਜਤਿ, ਨ ਏਵਂ ਭਿਕ੍ਖੁ. ਭਿਕ੍ਖੁ ਪਨ ਚੋਪਯਮਾਨੋਵ ਆਪਜ੍ਜਤਿ, ਏਵਮੇਵ ਪਠਮਪਾਰਾਜਿਕੇਪਿ ਚੋਪਨੇ ਸਤਿ ਏਵ ਆਪਜ੍ਜਤਿ, ਨਾਸਤਿ. ਪਵੇਸਨਂ ਸਾਦਿਯਤੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਵੇਸਨਸਾਦਿਯਨਂ ਨਾਮ ਸੇਵਨਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸੁਪ੍ਪਾਦਨਨ੍ਤਿ, ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇਪਿ ‘‘ਵੀਮਂਸਿਤ੍ਵਾ ਗਹੇਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਪਠਮਪਾਰਾਜਿਕਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੨. ਦੁਤਿਯਪਾਰਾਜਿਕਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

‘‘ਕਿਸ੍ਸ ਪਨ ਤ੍ਵਂ ਅਯ੍ਯੇ ਜਾਨਂ ਪਾਰਾਜਿਕਂ ਧਮ੍ਮਂ ਅਜ੍ਝਾਪਨ੍ਨ’’ਨ੍ਤਿ ਵਚਨਤੋ, ‘‘ਅਟ੍ਠਨ੍ਨਂ ਪਾਰਾਜਿਕਾਨਂ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਪਾਰਾਜਿਕਂ ਅਜ੍ਝਾਪਨ੍ਨ’’ਨ੍ਤਿ (ਪਾਚਿ. ੬੬੬) ਵਚਨਤੋ, ਅਨ੍ਤੇ ‘‘ਉਦ੍ਦਿਟ੍ਠਾ ਖੋ ਅਯ੍ਯਾਯੋ ਅਟ੍ਠ ਪਾਰਾਜਿਕਾ ਧਮ੍ਮਾ’’ਤਿਆਦਿਵਚਨਤੋ (ਪਾਚਿ. ੬੭੭), ਪਰਿਵਾਰੇ ‘‘ਸਾਧਾਰਣਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿ ਉਭਤੋਪਞ੍ਞਤ੍ਤੀ’’ਤਿ (ਪਰਿ. ੨੦੧) ਵਚਨਤੋ ਚ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਵਿਭਙ੍ਗਂ ਪਤ੍ਵਾ ਭਗਵਾ ਸਾਧਾਰਣਾਨਿ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਾਨਿ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਵਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ‘‘ਯਾ ਪਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀ ਛਨ੍ਦਸੋ ਮੇਥੁਨਂ ਧਮ੍ਮਂ ਪਟਿਸੇਵੇਯ੍ਯ ਅਨ੍ਤਮਸੋ ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਗਤੇਨਪਿ ਪਾਰਾਜਿਕਾ ਹੋਤਿ ਅਸਂਵਾਸਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਸਵਿਸੇਸਮ੍ਪਿ ਅਵਿਸੇਸਮ੍ਪਿ ਮਾਤਿਕਂ ਨਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਅਨੁਕ੍ਕਮੇਨ ਪਦਭਾਜਨਂ, ਆਪਤ੍ਤਿਭੇਦਂ, ਤਿਕਚ੍ਛੇਦਂ, ਅਨਾਪਤ੍ਤਿਵਾਰਞ੍ਚ ਅਨਵਸੇਸਂ ਵਤ੍ਵਾ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਸਿ. ਸਙ੍ਗੀਤਿਕਾਰਕੇਹਿ ਪਨ ਅਸਾਧਾਰਣਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਯੋਯੇਵ ਇਧ ਵਿਤ੍ਥਾਰਿਤਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ.

੬੬੬. ਤਤ੍ਥ ‘‘ਅਟ੍ਠਨ੍ਨਂ ਪਾਰਾਜਿਕਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਇਦਂ ਕੇਵਲਂ ਸਙ੍ਗੀਤਿਕਾਰਕਾਨਂਯੇਵ ਨਯਤੋ ਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਵਚਨਂ ਇਤੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ਛਟ੍ਠਸਤ੍ਤਮਟ੍ਠਮਾਨਂ ਪਾਰਾਜਿਕਾਨਂ ਅਪਞ੍ਞਤ੍ਤਤ੍ਤਾ. ਭਗਵਤਾ ਪਨ ਇਦਂ ਪਞ੍ਞਾਪਿਤਮਾਦਿਸਿਕ੍ਖਾਪਦਮ੍ਪਿ ਉਪਾਦਾਯ ‘‘ਛਨ੍ਨਂ ਪਾਰਾਜਿਕਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਸਿਯਾ. ਇਤੋ ਉਦ੍ਧਂ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਾਨਿਪਿ ਉਪਾਦਾਯ ‘‘ਅਟ੍ਠਨ੍ਨਂ ਪਾਰਾਜਿਕਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਵਚਨਂ ਅਪਰਭਾਗੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਨ੍ਤਿ ਏਕਚ੍ਚੇ ਆਚਰਿਯਾ. ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਪਨ ‘‘ਇਦਞ੍ਚ ਪਾਰਾਜਿਕਂ ਪਚ੍ਛਾ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ‘ਅਟ੍ਠਨ੍ਨ’ਨ੍ਤਿ ਵਿਭਙ੍ਗੇ ਵੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਟ੍ਠਕਥਾਚਰਿਯਾਨਂ ਮਤੇਨ ਸਿਦ੍ਧਮੇਤਂ ਯਥਾਪਞ੍ਞਤ੍ਤਾਨੁਕ੍ਕਮਵਸੇਨੇਵ ਸਙ੍ਗੀਤਾਨੀਤਿ. ‘‘ਅਞ੍ਞਾਸਿ’’ਨ੍ਤਿ ਪਾਠੋ. ਅਞ੍ਞਾਸੀਤਿ ਨ ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ. ‘‘ਦੁਟ੍ਠੁਲ੍ਲਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵਾ’’ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਵਜ੍ਜਪਟਿਚ੍ਛਾਦਿਕਂ ਯਾ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦੇਤਿ, ਸਾਪਿ ਵਜ੍ਜਪਟਿਚ੍ਛਾਦਿਕਆਯੇਵਾਤਿ ਸਿਦ੍ਧਂ. ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਵਜ੍ਜਪਟਿਚ੍ਛਾਦਨਂ ਪੇਮਵਸੇਨ ਹੋਤਿ, ਤਥਾਪਿ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵੀਤਿਕ੍ਕਮਚਿਤ੍ਤਂ ਦੋਮਨਸ੍ਸਿਕਮੇਵ ਹੋਤੀਤਿ ਕਤ੍ਵਾ ‘‘ਦੁਕ੍ਖਵੇਦਨ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਦੁਤਿਯਪਾਰਾਜਿਕਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੩. ਤਤਿਯਪਾਰਾਜਿਕਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੬੬੯. ਇਮਂ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯਮਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ‘‘ਚੋਦੇਤ੍ਵਾ ਸਾਰੇਤ੍ਵਾ’’ਤਿ ਏਤਂ. ਏਤ੍ਥਾਯਂ ਵਿਚਾਰਣਾ – ਯੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਉਕ੍ਖਿਤ੍ਤਕਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਸਮਾਨਦਿਟ੍ਠਿਕੋ ਲਦ੍ਧਿਨਾਨਾਸਂਵਾਸਕੋ ਹੋਤਿ, ਸੋ ਅਵਨ੍ਦਨੀਯੋ, ਕਮ੍ਮਾਕਮ੍ਮੇ ਉਕ੍ਖਿਤ੍ਤਕੋ ਵਿਯ ਨ ਗਣਪੂਰਣੋ, ਸਹਸੇਯ੍ਯਮ੍ਪਿ ਨ ਲਭਤਿ, ਨ ਤਥਾ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀ. ਸਾ ਹਿ ਯਾਵ ਨ ਸਮਨੁਭਟ੍ਠਾ, ਤਾਵ ਗਣਪੂਰਕਾ ਚ ਹੋਤਿ, ਸਂਵਾਸਞ੍ਚ ਲਭਤਿ. ਲਦ੍ਧਿਨਾਨਾਸਂਵਾਸਿਕਾਨੁਵਤ੍ਤਿਕਾਪਿ ਉਕ੍ਖਿਤ੍ਤਾਨੁਵਤ੍ਤਿਕਾਵ ਹੋਤਿ. ਉਕ੍ਖਿਤ੍ਤੋ ਚੇ ਕਾਲਙ੍ਕਤੋ, ਤਦਨੁਵਤ੍ਤਕੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਲਦ੍ਧਿਨਾਨਾਸਂਵਾਸਕੋ ਹੋਤਿਯੇਵ. ਤਥਾ ਵਿਬ੍ਭਨ੍ਤੇਪਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਤਿਤ੍ਥਿਯਪਕ੍ਕਨ੍ਤਕੇਪਿ ਸਿਕ੍ਖਂ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾਯ ਸਾਮਣੇਰਭੂਮਿਯਂ ਠਿਤੇਪੀਤਿ ਏਕੇ. ਤੇਸਂ ਮਤੇਨ ਉਕ੍ਖਿਤ੍ਤਕੇ ਤਥਾਭੂਤੇਪਿ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀ ਤਦਨੁਵਤ੍ਤਿਕਾ ਸਮਨੁਭਾਸਿਤਬ੍ਬਾਵਾਤਿ ਆਪਜ੍ਜਤਿ. ਸਮਨੁਭਾਸਨਕਮ੍ਮਂ ਸਙ੍ਘਾਯਤ੍ਤਂ, ਸਙ੍ਘੇਨ ਸਞ੍ਚਿਚ੍ਚ ਪੁਰਿਮਕਾਪਤ੍ਤਿਂ ਅਪਨੇਤੁਂ ਨ ਯੁਤ੍ਤਂ ਵਿਯ ਖਾਯਤਿ. ਉਕ੍ਖੇਪਨੀਯਕਮ੍ਮਞ੍ਚ ਆਪਤ੍ਤਿਅਦਸ੍ਸਨਮਤ੍ਤੇ, ਅਪ੍ਪਟਿਕਮ੍ਮਮਤ੍ਤੇ, ਕੁਦਿਟ੍ਠਿਅਪ੍ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨਮਤ੍ਤੇ ਚ ਕਰਿਯਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਅਨੁਵਤ੍ਤਨਮਤ੍ਤੇਨ ਸਮਨੁਭਾਸਿਤ੍ਵਾ ਸਾਸਨਤੋ ਚਾਵੇਤਬ੍ਬਾਨੀਤਿ ਨ ਯੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਚੇ? ਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਮੇਵ, ਇਦਂ ਅਪਾਰਾਜਿਕਵਤ੍ਥੂਸੁਪਿ ਤਪ੍ਪਸਙ੍ਗਤੋ, ਅਨਞ੍ਞਵਿਸਯਤ੍ਤਾ ਚ ਵਿਨਯਸ੍ਸ.

ਤਤਿਯਪਾਰਾਜਿਕਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੪. ਚਤੁਤ੍ਥਪਾਰਾਜਿਕਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੬੭੫. ‘‘ਲੋਕਸ੍ਸਾਦਸਙ੍ਖਾਤਸ੍ਸ ਮਿਤ੍ਤਸਨ੍ਥਵਸ੍ਸ ਵਸੇਨ ਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਕਾਯਸਂਸਗ੍ਗਰਾਗੇਨਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ਤਿਸ੍ਸਿਤ੍ਥਿਯੋਤਿ ਤੀਸੁ ਇਤ੍ਥੀਸੁ, ਤਿਸ੍ਸੋ ਵਾ ਇਤ੍ਥਿਯੋ. ਤਂ ਨ ਸੇਵੇਤਿ ਤਾਸੁ ਨ ਸੇਵਤਿ. ਅਨਰਿਯਾਤਿ ਉਭਤੋਬ੍ਯਞ੍ਜਨਾ. ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਸ੍ਮਿਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨੇ. ਨ ਸੇਵੇਤਿ ਨ ਸੇਵਤਿ. ਨ ਚਾਚਰੇਤਿ ਨਾਚਰਤਿ. ਵਣ੍ਣਾਵਣ੍ਣੋਤਿ ਦ੍ਵੀਹਿਪਿ ਸੁਕ੍ਕਵਿਸ੍ਸਟ੍ਠਿ. ਗਮਨੁਪ੍ਪਾਦਨਨ੍ਤਿ ਸਞ੍ਚਰਿਤ੍ਤਂ.

੬੭੬. ‘‘ਨਿਵਤ੍ਥਂ ਵਾ ਪਾਰੁਤਂ ਵਾ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਨਿਵਤ੍ਥਸ੍ਸ ਵਾ ਪਾਰੁਤਸ੍ਸ ਵਾ ਵਤ੍ਥਸ੍ਸ ਗਹਣਂ ਸਾਦਿਯਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਚਤੁਤ੍ਥਪਾਰਾਜਿਕਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਪਾਰਾਜਿਕਕਣ੍ਡਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੨. ਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸਕਣ੍ਡਵਣ੍ਣਨਾ

੧. ਪਠਮਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੬੮੧. ਆਹਤਕੋਤਿ ਆਨੀਤੋ, ਨਿਯਤਕੋਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਅਕਪ੍ਪਿਯਅਡ੍ਡੋ ਨਾਮ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਵਾ ਆਰਾਮਿਕਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਵਾ ਵਤ੍ਥੁਸ੍ਸ ਕਾਰਣਾ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਵਾਰਿਕਭਾਵੇਨ ਸਯਮੇਵ ਵਾ ਅਧਿਕਰਣਟ੍ਠਾਨਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਏਸੋ ਦਾਸੋ, ਦਾਸੀ, ਵਾਪੀ, ਖੇਤ੍ਤਂ, ਆਰਾਮੋ, ਆਰਾਮਵਤ੍ਥੁ, ਗਾਵੋ, ਗਾਵੀ, ਮਹਿਂਸੀ, ਅਜਾ, ਕੁਕ੍ਕੁਟਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਵੋਹਰਤਿ, ਅਕਪ੍ਪਿਯਂ. ‘‘ਅਯਂ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਆਰਾਮਿਕੋ ਆਰਾਮਿਕਾ, ਅਯਂ ਵਾਪੀ ਇਤ੍ਥਨ੍ਨਾਮੇਨ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਹਤ੍ਥੇ ਦੋਹਨਤ੍ਥਾਯ ਦਿਨ੍ਨਾ. ਇਤੋ ਖੇਤ੍ਤਤੋ ਆਰਾਮਤੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨਕਚਤੁਪਚ੍ਚਯਾ ਇਤੋ ਗਾਵਿਤੋ ਮਹਿਂਸਿਤੋ ਅਜਾਤੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨਕਗੋਰਸਾ ਇਤ੍ਥਨ੍ਨਾਮੇਨ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਦਿਨ੍ਨਾ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤੇ ਵਾ ਅਪੁਚ੍ਛਿਤੇ ਵਾ ਵਤ੍ਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ. ‘‘ਕਤ’’ਨ੍ਤਿ ਅਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਕਰੋਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵਚਨੇਨ ਕਿਰ ਅਨੇਨਕਤਂ ਆਰਬ੍ਭ ਆਚਿਕ੍ਖਿਤਾ ਨਾਮ ਹੋਤਿ. ਗੀਵਾਤਿ ਕੇਵਲਂ ਗੀਵਾ ਏਵ ਹੋਤਿ, ਨ ਪਾਰਾਜਿਕਂ. ਕਾਰਾਪੇਤ੍ਵਾ ਦਾਤਬ੍ਬਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਸਚੇ ਆਵੁਧਭਣ੍ਡਂ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਧਾਰਾ ਨ ਕਾਰੇਤਬ੍ਬਾ, ਅਞ੍ਞੇਨ ਪਨ ਆਕਾਰੇਨ ਸਞ੍ਞਾਪੇਤਬ੍ਬਂ. ‘‘ਤਿਚਿਤ੍ਤਂ ਤਿਵੇਦਨ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ‘‘ਮਾਨੁਸ੍ਸਯਵਸੇਨ ਕੋਧੁਸ੍ਸਯਵਸੇਨਾ’’ਤਿ ਤਬ੍ਬਹੁਲਨਯੇਨ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਪਠਮਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੨. ਦੁਤਿਯਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੬੮੩. ਭਟਿਪੁਤ੍ਤਕਾਨਂ ਕੁਮਾਰਭਟਿਕਾਨਂ ਗਣਾ ਭਟਿਪੁਤ੍ਤਗਣਾ. ਕਪ੍ਪਨ੍ਤਿ ਕਪ੍ਪਿਯਂ. ਕਪ੍ਪਗਤਿਕਨ੍ਤਿ ਕਪ੍ਪਿਯਸਭਾਵਂ. ਪਕ੍ਕਨ੍ਤਾਸੁਪੀਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਰਿਸਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਇਤਰਾਸੁ ਪਕ੍ਕਨ੍ਤਾਸੁ. ਪਣ੍ਣਤ੍ਤਿਂ ਅਜਾਨਨ੍ਤਾ ਅਰਿਯਾਪਿ ਵੁਟ੍ਠਾਪੇਨ੍ਤੀਤਿ ਕਤ੍ਵਾ ਵਾ ਕਮ੍ਮਵਾਚਾਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਆਪਤ੍ਤਿਕ੍ਖਣੇ ਵਿਪਾਕਾਬ੍ਯਾਕਤਸਮਙ੍ਗਿਤਾਵਸੇਨ ਵਾ ‘‘ਤਿਚਿਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ‘‘ਪਬ੍ਬਾਜਨੇ ਨ ਦੁਕ੍ਕਟ’’ਨ੍ਤਿ ਪੋਰਾਣਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਦੁਤਿਯਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੩. ਤਤਿਯਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੬੮੭. ਭਦ੍ਦਾਕਾਪਿਲਾਨੀ ਮਹਾਕਸ੍ਸਪਸ੍ਸ ਪੁਰਾਣਦੁਤਿਯਾ ਕਿਰ. ਞਾਤੀਨਂ ਕੁਲਂ ਯਸ੍ਮਿਂ ਗਾਮਕੇ, ਤਦੇਤਂ ਗਾਮਕਂ ਞਾਤਿਕੁਲਂ, ਕੁਲਸਨ੍ਨਿਹਿਤਂ ਗਾਮਕਂ ਅਗਮਾਸੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ‘‘ਅਜਂ ਗਾਮਂ ਨੇਤੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਵਿਯ ਵਾ ਦ੍ਵਿਕਮ੍ਮਿਕਂ ਕਤ੍ਵਾ ਗਾਮਕਂ ਅਗਮਾਸਿ ਞਾਤਿਕੁਲਂ ਅਗਮਾਸੀਤਿਪਿ ਯੁਜ੍ਜਤਿ.

੬੯੨. ‘‘ਅਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਗਾਮਸ੍ਸ ਉਪਚਾਰਂ ਅਤਿਕ੍ਕਾਮੇਨ੍ਤਿਯਾ’’ਤਿ ਵਚਨੇਨਪਿ ਏਵਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ – ਵਿਕਾਲਗਾਮਪ੍ਪਵੇਸਨੇ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਲੇਡ੍ਡੁਪਾਤਾਨਂਯੇਵ ਵਸੇਨ ਉਪਚਾਰੋ ਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿਤਬ੍ਬੋ, ਇਤਰਥਾ ਯਥਾ ਏਤ੍ਥ ਪਰਿਕ੍ਖੇਪਾਰਹਟ੍ਠਾਨਂ ਪਰਿਕ੍ਖੇਪਂ ਵਿਯ ਕਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਤਿਕ੍ਕਾਮੇਨ੍ਤਿਯਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਏਵਂ ਤਤ੍ਥਾਪਿ ‘‘ਅਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਗਾਮਸ੍ਸ ਉਪਚਾਰਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮਨ੍ਤਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਵਦੇਯ੍ਯ. ਯਸ੍ਮਾ ਪਨ ਤਤ੍ਥ ਪਰਿਕ੍ਖੇਪਾਰਹਟ੍ਠਾਨਤੋ ਉਤ੍ਤਰਿ ਏਕੋ ਲੇਡ੍ਡੁਪਾਤੋ ਉਪਚਾਰੋਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਦਤ੍ਥਦੀਪਨਤ੍ਥਂ ‘‘ਅਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਗਾਮਸ੍ਸ ਉਪਚਾਰਂ ਓਕ੍ਕਮਨ੍ਤਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਯਂ ਪਨ ਅਨ੍ਧਕਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ‘‘ਪਰਿਕ੍ਖੇਪਾਰਹਟ੍ਠਾਨਂਯੇਵ ‘ਉਪਚਾਰ’ਨ੍ਤਿ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਤ੍ਵਾ ਪਰਿਕ੍ਖੇਪਪਰਿਕ੍ਖੇਪਾਰਹਟ੍ਠਾਨਾਨਂ ਨਿਨ੍ਨਾਨਾਕਾਰਣਦੀਪਨਤ੍ਥਂ ‘ਉਪਚਾਰਂ ਓਕ੍ਕਮਨ੍ਤਸ੍ਸਾ’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਪਾਲ਼ਿਵਿਸੇਸਮਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਤ੍ਵਾਵ ਅਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਗਾਮਸ੍ਸ ਉਪਚਾਰਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮਨ੍ਤਸ੍ਸ ਇਧ ਉਪਚਾਰੋ ਪਰਿਕ੍ਖੇਪੋ ਯਥਾ ਭਵੇਯ੍ਯ, ਤਂ ਉਪਚਾਰਂ ਪਠਮਂ ਪਾਦਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮਨ੍ਤਸ੍ਸ ਆਪਤ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸ. ਦੁਤਿਯਂ ਪਾਦਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮਨ੍ਤਸ੍ਸ ਆਪਤ੍ਤਿ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਂ ਨ ਗਹੇਤਬ੍ਬਮੇਵ ਪਾਲ਼ਿਯਾ ਵਿਸੇਸਸਬ੍ਭਾਵਤੋਤਿ. ‘‘ਅਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਗਾਮਸ੍ਸ ਉਪਚਾਰਂ ਓਕ੍ਕਮਨ੍ਤਿਯਾਤਿਪਿ ਏਕਚ੍ਚੇਸੁ ਦਿਸ੍ਸਤਿ, ਤਂ ਨ ਗਹੇਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਅਪਰੇ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਤ੍ਥ ‘‘ਪਾਲ਼ਿਵਿਸੇਸਮਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਤ੍ਵਾ’’ਤਿ ਦੁਵੁਤ੍ਤਂ, ਕਸ੍ਮਾ? ਵਿਕਾਲਗਾਮਪ੍ਪਵੇਸਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇਪਿ ਕਤ੍ਥਚਿ ‘‘ਉਪਚਾਰਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮਨ੍ਤਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਪਾਠੋ ਦਿਸ੍ਸਤੀਤਿ, ਸੋ ਅਨ੍ਧਕਟ੍ਠਕਥਾਪਾਠਤੋ ਗਹਿਤੋਤਿ ਆਚਰਿਯੋ. ਅਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਉਪਚਾਰੋਕ੍ਕਮਨਮੇਵ ਪਾਠੋ ਯੁਜ੍ਜਤਿ, ਨ ਅਤਿਕ੍ਕਮਨਂ. ਕਸ੍ਮਾ? ਬਹੂਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਪਾਲ਼ਿਯਾ ਅਟ੍ਠਕਥਾਹਿ ਵਿਰੁਜ੍ਝਨਤੋ, ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਵਾਪਿ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇ ਵਿਰੁਜ੍ਝਤਿ. ਕਥਂ? ਗਣਮ੍ਹਾ ਓਹੀਯਮਾਨਾਯ ਅਰਞ੍ਞੇ ਆਪਤ੍ਤਿ ਹੋਤਿ, ਨ ਗਾਮੇ. ਅਥ ਚ ਪਨ ਨਿਦਸ੍ਸਨਮ੍ਪਿ ‘‘ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਾ ਬੁਦ੍ਧਵਰੇਨਾ’’ਤਿ (ਪਰਿ. ੪੭੯) ਗਾਥਾ ਦਸ੍ਸਿਤਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਉਪਚਾਰੋਕ੍ਕਮਨਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਨਦਿਂ ਅਤਿਕ੍ਕਾਮੇਨ੍ਤਿਯਾ ਹੋਤਿ. ਕਿਞ੍ਚ ਭਿਯ੍ਯੋ ‘‘ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਸ੍ਸ ਚਤਸ੍ਸੋ ਆਪਤ੍ਤਿਯੋ, ਠਿਤਸ੍ਸ ਚਾਪਿ ਤਤ੍ਤਕਾਤਿਆਦੀਨਂ (ਪਰਿ. ੪੭੫) ਪਰਿਵਾਰਗਾਥਾਨਂ ਅਟ੍ਠਕਥਾਹਿ ਉਪਚਾਰੋਕ੍ਕਮਨਮੇਵ ਪਾਠੋਤਿ ਨਿਟ੍ਠਂ ਗਨ੍ਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਚ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਸੁਟ੍ਠੁ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਤ੍ਵਾ ਕਥੇਤਬ੍ਬਂ.

‘‘ਪਦਸਾ ਗਮਨਮੇਵ ਹਿ ਇਧਾਧਿਪ੍ਪੇਤਂ, ਤੇਨੇਵ ਪਠਮਂ ਪਾਦਂ ਅਤਿਕ੍ਕਾਮੇਨ੍ਤਿਯਾਤਿਆਦਿਮਾਹਾ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਵਿਕਾਲਗਾਮਪ੍ਪਵੇਸਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦਾਦੀਸੁ ਤਦਭਾਵਾ ਯਾਨੇਨ ਵਾ ਇਦ੍ਧਿਯਾ ਵਾ ਪਵਿਸਤੋ, ਅਦ੍ਧਾਨਂ ਗਚ੍ਛਤੋ ਚ ਆਪਤ੍ਤੀਤਿ ਦੀਪੇਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਅਸਾਰੁਪ੍ਪਤ੍ਤਾ ਆਪਤ੍ਤਿਮੋਕ੍ਖੋ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਏਕੇ, ਵਿਚਾਰੇਤ੍ਵਾ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ. ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਵਿਹਾਰਭੂਮਿ ‘‘ਗਾਮਨ੍ਤਰ’’ਨ੍ਤਿ ਨ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਗਾਮਨ੍ਤਰਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਾਯਪਿ ਕਪ੍ਪਿਯਭੂਮਿਤ੍ਤਾ. ‘‘ਪਰਤੋ ‘ਸਚੇ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਸੁ ਮਹਾਬੋਧਿਯਙ੍ਗਣਂ ਪਵਿਸਨ੍ਤੀਸੁ ਏਕਾ ਬਹਿ ਤਿਟ੍ਠਤਿ, ਤਸ੍ਸਾ ਆਪਤ੍ਤੀ’ਤਿਆਦਿਵਚਨਤੋ ਭਿਕ੍ਖੁਵਿਹਾਰੋ ਨ ਕਪ੍ਪਿਯਭੂਮੀਤਿ ਸਿਦ੍ਧਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਕਞ੍ਚਿਨਗਰੇ ਖਨ੍ਧਧਮ੍ਮਵਿਹਾਰੋ ਵਿਯ, ਕਾਵੀਰਪਟ੍ਟਨੇ ਸਾਰੀਧਮ੍ਮਵਿਹਾਰੋ ਵਿਯ ਚ ਅਞ੍ਞੋਪਿ ਸੋ ਵਿਹਾਰੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਸੀਮਬਦ੍ਧਸੁਖਤ੍ਥਂ ਗਾਮਨ੍ਤਰਭਾਵੇ ਨਿਰਨ੍ਤਰਾ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਤ੍ਥਂ ਪਵਿਸਨ੍ਤਿਯਾ, ਨਿਕ੍ਖਮਨ੍ਤਿਯਾਪਿ ਗਾਮਨ੍ਤਰਾਪਤ੍ਤਿ ਹੋਤੀਤਿ ਅਪਰੇ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਚਤੁਗਾਮਸਾਧਾਰਣਤ੍ਤਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਏਵਂਵਿਧੇ ਵਿਹਾਰੇ ਸੀਮਂ ਬਨ੍ਧਨ੍ਤੇਹਿ ਚਤ੍ਤਾਰੋਪਿ ਤੇ ਗਾਮਾ ਸੋਧੇਤਬ੍ਬਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਸਂਵਿਦਹਿਤ੍ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯਾ ਵਾ ਮਾਤੁਗਾਮੇਨ ਵਾ ਥੇਯ੍ਯਸਤ੍ਥੇਨ ਵਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਤਂ ਵਿਹਾਰਂ ਓਕ੍ਕਮਨ੍ਤਿਯਾ ਚਤਸ੍ਸੋ ਆਪਤ੍ਤਿਯੋ ਏਕਤੋਵ ਹੋਨ੍ਤਿ. ‘‘ਗਾਮਨ੍ਤਰੇ ਗਾਮਨ੍ਤਰੇ ਆਪਤ੍ਤਿ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾਤਿ ਏਕੇ.

ਦੁਤਿਯਪਾਦੁਦ੍ਧਾਰੇ ਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸੋਤਿ ਏਤ੍ਥ ਸਚੇ ਦੁਤਿਯੋ ਪਾਦੁਦ੍ਧਾਰੋ ਕਪ੍ਪਿਯਭੂਮਿਯਂ ਹੋਤਿ, ਨ ਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸੋ, ਅਕਪ੍ਪਿਯਭੂਮਿਯਂ ਏਵ ਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸੋ. ‘‘ਉਭਯਤੀਰੇਸੁ ਵਿਚਰਨ੍ਤਿ, ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਦਸ੍ਸਨੂਪਚਾਰਸ੍ਸੇਤ੍ਥ ਸਮ੍ਭਵਾ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ, ਤਂ ਯੁਤ੍ਤਂ. ਸਵਨੂਪਚਾਰੋ ਹੇਤ੍ਥ ਨਦੀਪਾਰੇ, ਗਾਮਨ੍ਤਰੇ ਵਾ ਅਪ੍ਪਮਾਣਨ੍ਤਿ. ਅਨ੍ਧਕਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਪਨ ‘‘ਪਰਤੀਰਤੋ ਨਦਿਂ ਓਤਰਿਤ੍ਵਾ ਦਸ੍ਸਨੂਪਚਾਰਤੋ ਦਾਰੂਨਿ, ਪਣ੍ਣਾਨਿਵਾ ਮਗ੍ਗਿਤ੍ਵਾ ਆਨੇਤਿ, ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ. ਤਿਚੀਵਰਾਨਿ ਪਰਤੀਰੇ ਓਤਾਪੇਤਿ, ਅਨਾਪਤ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਓਰਿਮਤੀਰਮੇਵ ਆਗਚ੍ਛਤਿ, ਆਪਤ੍ਤੀ’’ਤਿ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤੁਕਾਮਤਾਯ ਪਵਿਟ੍ਠਤ੍ਤਾ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਨ੍ਹਾਯਨਾਦਿਕਿਚ੍ਚੇਨ ਪਵਿਟ੍ਠਾਨਂ ਕਤ੍ਥੇਵਾਲਯਸਮ੍ਭਵਾ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਗਾਮਨ੍ਤਰੇ ਪਮਾਣਨ੍ਤਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਪਰਤੀਰਤੋ ਨਦਿਂ ਓਤਰਿਤ੍ਵਾ ਦਸ੍ਸਨੂਪਚਾਰਤੋ ਦਾਰੂਨਿ ਪਣ੍ਣਾਨਿ ਸਕਗਾਮਤੋ ਥੋਕਮ੍ਪਿ ਤਰਣਵਾਰੇਨ ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ ਕਿਰ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ ਪਵਿਸਿਤੁਂ.

ਅਗਾਮਕੇ ਅਰਞ੍ਞੇਤਿ ਅਗਾਮਲਕ੍ਖਣੇ ਅਰਞ੍ਞੇਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਇਮਿਨਾ ਆਪਤ੍ਤਿਖੇਤ੍ਤਂ ਦਸ੍ਸਿਤਂ. ਯਸ੍ਮਾ ਇਦਂ ਆਪਤ੍ਤਿਖੇਤ੍ਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਯਾ ਭਿਕ੍ਖੁਨੁਪਸ੍ਸਯਤੋ ਗਾਮਸ੍ਸ ਇਨ੍ਦਖੀਲਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮਤਿ, ਸਾ ਅਸਨ੍ਤੇ ਗਾਮੇ ਗਣਮ੍ਹਾ ਓਹੀਯਨਾਪਤ੍ਤਿਂ ਆਪਜ੍ਜਤਿ. ਦਸ੍ਸਨਸਵਨੂਪਚਾਰਾਭਾਵੇਪਿ ਪਗੇਵ ਗਾਮੇ ਇਨ੍ਦਖੀਲਾਤਿਕ੍ਕਮਨਕ੍ਖਣੇਯੇਵ ਆਪਜ੍ਜਤਿ. ਸਚੇ ਤਤ੍ਥ ਏਕਾ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀ ਅਤ੍ਥਿ, ਤਸ੍ਸਾ ਦਸ੍ਸਨਸਵਨੂਪਚਾਰਾਤਿਕ੍ਕਮਨਕ੍ਖਣੇ ਆਪਜ੍ਜਤਿ, ਅਰਞ੍ਞਮਗ੍ਗਗਮਨਕਾਲੇ ਏਵਾਯਂ ਵਿਧੀਤਿ ਨ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ. ਗਾਮਤੋ ਪਨ ਨਿਕ੍ਖਮਨ੍ਤੀ ਇਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਆਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ‘‘ਅਗਾਮਕਂ ਅਰਞ੍ਞ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ‘‘ਆਰਾਧਿਕਾ ਚ ਹੋਨ੍ਤਿ ਸਙ੍ਗਾਹਿਕਾ ਲਜ੍ਜਿਨਿਯੋ, ਤਾ ਕੋਪੇਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਞਤ੍ਥ ਨ ਗਨ੍ਤਬ੍ਬਂ. ਗਚ੍ਛਤਿ ਚੇ, ਗਾਮਨ੍ਤਰਨਦੀਪਾਰਰਤ੍ਤਿਵਿਪ੍ਪਵਾਸਗਣਮ੍ਹਾ ਓਹੀਯਨਾਪਤ੍ਤੀਹਿ ਨ ਮੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿਆਦਿ. ਤਤ੍ਥ ‘‘ਗਣਮ੍ਹਾ ਓਹੀਯਨਾਪਤ੍ਤਿ ਸਕਿਂਯੇਵਾਪਜ੍ਜਤਿ. ਇਤਰਾ ਗਾਮੇ ਗਾਮੇ ਪਾਰੇ ਪਾਰੇ ਅਰੁਣੇ ਅਰੁਣੇ ਚਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਤ੍ਥ ‘‘ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਨਿ ਅਸਾਧਕਾਨਿ ਯਥਾਸਮ੍ਭਵਂ ਗਹੇਤਬ੍ਬਤ੍ਤਾ. ‘‘ਮਹਾਬੋਧਿਯਙ੍ਗਣਨ੍ਤਿਆਦਿ ਏਵਂ ਗਾਮਸ੍ਸ ਆਸਨ੍ਨਟ੍ਠਾਨੇਪਿ ਇਮਂ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਆਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਵੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ.

ਤਤਿਯਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੪. ਚਤੁਤ੍ਥਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੬੯੪. ਪਟਿਵਤ੍ਤਾਤਿ ਪਟਿਵਚਨਂ ਦੇਨ੍ਤਿ. ਕਮ੍ਮਦੋਸਨ੍ਤਿ ‘‘ਅਨਞ੍ਞਾਯ ਗਣਸ੍ਸ ਛਨ੍ਦਨ੍ਤਿ ਏਵਮਾਦੀ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਟ੍ਠਾਨਦੋਸਨ੍ਤਿ ਪੋਰਾਣਾ. ਕਾਰਕਗਣਸ੍ਸਾਤਿ ਕਾਰਕਸਙ੍ਘਸ੍ਸ. ‘‘ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਸਙ੍ਘਂ ਸਨ੍ਨਿਪਾਤੇਤ੍ਵਾ’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਕਾਰਕਸਙ੍ਘੋਪਿ ਅਯਮੇਵਾਤਿ ਚੇ? ਪਠਮਮੇਵ ਕਾਰਕਸਙ੍ਘਂ ਨ ਆਮਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਬਲਕ੍ਕਾਰੇਨਾਯਂ ਥੁਲ੍ਲਨਨ੍ਦਾ ਤਂ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਂ ਓਸਾਰੇਸੀ’’ਤਿ ਪੋਰਾਣਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਕਾਰਕਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਸਮ੍ਮੁਖਾਪਿ ਤੇਸਂ ਅਨੁਮਤਿਂ ਪਠਮਂ ਅਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਤਂ ਕਮ੍ਮਂ ਨ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਮ੍ਭੇਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਸਿਦ੍ਧਂ ਹੋਤਿ, ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਂ ਬਲਕ੍ਕਾਰੇਨ ਨ ਕਾਤਬ੍ਬਮੇਵਾਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ‘‘ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਪਿ ਦਿਟ੍ਠਾਵਿਕਮ੍ਮਂ ਕਾਤੁਂ ਲਭਤੀ’’ਤਿ ਚ ਤਤ੍ਥ ਵੁਤ੍ਤਂ.

੬੯੮. ਅਸਨ੍ਤੇ ਕਮ੍ਮਕਾਰਕਸਙ੍ਘੇ ਓਸਾਰੇਤਿ, ਅਨਾਪਤ੍ਤੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਕਿਤ੍ਤਾਵਤਾ ਅਸਨ੍ਤੋ ਨਾਮ ਹੋਤੀਤਿ? ਇਦਂ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਨ ਵਿਚਾਰਿਤਂ. ਕਾਰਕਾਨਂ ਕਾਲਕਿਰਿਯਾਯਾਤਿ ਏਕੇ. ਏਕਸ੍ਸਪਿ ਅਭਾਵੇਨਾਤਿ ਏਕੇ. ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਰਜ੍ਜੇਤਿ ਏਕੇ. ਏਕਰਟ੍ਠੇਤਿ ਏਕੇ. ਏਕਗਾਮੇਤਿ ਏਕੇ. ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਆਵਾਸੇਤਿ ਏਕੇ. ਯਤ੍ਥ ਸਕ੍ਕਾ ਅਪਲੋਕੇਤੁਨ੍ਤਿ ਏਕੇ. ਅਨ੍ਤੋਅਦ੍ਧਯੋਜਨੇਤਿ ਏਕੇ. ਤਤ੍ਥ ਤਸ੍ਮਿਂ ਆਵਾਸੇ ਅਸਨ੍ਤੇ ਕਾਰਕਸਙ੍ਘੇ ਓਸਾਰੇਤਿ, ਅਨਾਪਤ੍ਤੀਤਿ ਇਦਂ ਪਸਂਸਨ੍ਤਿ ਆਚਰਿਯਾ. ਯਤ੍ਥ ਸਕ੍ਕਾ ਅਪਲੋਕੇਤੁਨ੍ਤਿ ਸਾਮੀਚਿ.

ਚਤੁਤ੍ਥਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੫. ਪਞ੍ਚਮਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੭੦੧. ਏਤਂ ਨ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯਾ ਅਵਸ੍ਸੁਤਭਾਵੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋਤਿ ਏਤਂ ਨਿਯਮਨਂ ਨ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਂ ਅਵਚਨਂ ਪਾਲ਼ਿਯਾ ਸਮੇਤਿ. ਕਤਰਪਾਲ਼ਿਯਾਤਿ? ‘‘ਅਨਵਸ੍ਸੁਤੋਤਿ ਜਾਨਨ੍ਤੀ ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤੀ’’ਤਿ ਇਮਾਯ. ਯਦਿ ਹਿ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਅਵਸ੍ਸੁਤਭਾਵੋ ਨ ਪਮਾਣਂ, ਕਿਂ ਇਮਾਯ ਪਾਲ਼ਿਯਾ ਪਯੋਜਨਂ, ‘‘ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ ਉਭੋ ਅਨਵਸ੍ਸੁਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਅਨਵਸ੍ਸੁਤਾ ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤੀ’’ਤਿ ਏਤ੍ਤਕਮੇਵ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਸਿਯਾ. ਅਤ੍ਤਨੋ ਹਿ ਅਨਵਸ੍ਸੁਤਭਾਵੋਯੇਵ ਪਮਾਣਨ੍ਤਿ. ਇਮਸ੍ਸ ਪਨ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿਵਾਰਸ੍ਸ ਅਯਮਤ੍ਥੋ – ਉਭੋ ਚੇ ਅਨਵਸ੍ਸੁਤਾ, ਸਬ੍ਬਥਾਪਿ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ. ਅਥ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀ ਅਨਵਸ੍ਸੁਤਾ ਸਮਾਨਾ ਅਵਸ੍ਸੁਤਮ੍ਪਿ ‘‘ਅਨਵਸ੍ਸੁਤੋ’’ਤਿ ਸਞ੍ਞਾਯ ਤਸ੍ਸ ਹਤ੍ਥਤੋ ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਏਵਮ੍ਪਿ ਅਨਾਪਤ੍ਤੀਤਿ. ਅਥ ਸਾ ਅਨਵਸ੍ਸੁਤਾਪਿ ਅਞ੍ਞਂ ਅਨਵਸ੍ਸੁਤਂ ਵਾ ਅਵਸ੍ਸੁਤਂ ਵਾ ‘‘ਅਵਸ੍ਸੁਤੋ’’ਤਿ ਜਾਨਾਤਿ, ਦੁਕ੍ਕਟਮੇਵ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ਅਨਨ੍ਤਰਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇ ‘‘ਕਿਸ੍ਸ ਤ੍ਵਂ ਅਯ੍ਯੇ ਨ ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਾਸੀਤਿ. ਅਵਸ੍ਸੁਤੋ ਅਯ੍ਯੇਤਿ…ਪੇ… ਨਾਹਂ ਅਵਸ੍ਸੁਤਾ’’ਤਿ.

ਪਞ੍ਚਮਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੬. ਛਟ੍ਠਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੭੦੫. ਤੇਨਾਤਿ ਤਸ੍ਮਾ. ਯਸ੍ਮਾ ਉਯ੍ਯੋਜਿਕਾ ਨ ਦੇਤਿ ਨ ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਪਟਿਗ੍ਗਹੋ ਨ ਵਿਜ੍ਜਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਇਤਰਿਸ੍ਸਾ ਪਰਿਭੋਗਪਚ੍ਚਯਾ. ‘‘ਅਕੁਸਲਚਿਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਬਾਹੁਲ੍ਲੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਸਞ੍ਞਾਯ ਵਦਨ੍ਤਿਯਾਪਿ ਆਪਤ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ.

ਛਟ੍ਠਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੭. ਸਤ੍ਤਮਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੭੧੨-੪. ਕਮ੍ਮਵਾਚਤੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ਆਪਨ੍ਨਾਪਤ੍ਤਿਯੋ ਨ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਮ੍ਭਨ੍ਤਿ. ਞਤ੍ਤਿਯਾ ਦੁਕ੍ਕਟਥੁਲ੍ਲਚ੍ਚਯਾ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਮ੍ਭਨ੍ਤਿ ਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸੇ ਪਤ੍ਤੇਤਿ ਪੋਰਾਣਾ. ਤਂ ‘‘ਅਜ੍ਝਾਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿਯਾ’’ਤਿ ਪਾਲ਼ਿਯਾ ਸਮੇਤਿ. ‘‘ਸੁਤ੍ਵਾ ਨ ਵਦਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਸਚੇ ਜੀਵਿਤਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਨ੍ਤਰਾਯਭਯਾ ਨ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ. ‘‘ਅਧਮ੍ਮਕਮ੍ਮੇ ਅਧਮ੍ਮਕਮ੍ਮਸਞ੍ਞਾ ਆਪਤ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ‘‘ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ ਅਸਮਨੁਭਾਸਨ੍ਤਿਯਾ’’ਤਿ ਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਸਤ੍ਤਮਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੮. ਅਟ੍ਠਮਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੭੧੫. ਪਚ੍ਚਾਕਤਾਤਿ ਪਰਾਜਿਤਾ. ਕੁਲਦੂਸਕਸਿਕ੍ਖਾਪਦਸ੍ਸ, ਇਮਸ੍ਸ ਚ ਨਿਦਾਨਮਤ੍ਤਮੇਵ ਨਾਨਾਕਰਣਂ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹਿ ਤਤ੍ਥ ‘‘ਤਸ੍ਸ ਵਚਨਸ੍ਸ ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਾਯ ਏਵ ਵਚਨੀਯੋ, ਨ ਕੁਲਦੂਸਨਨਿਵਾਰਣਤ੍ਥਾਯਾ’’ਤਿ. ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇ ਉਭੋਪੇਤਾ ਆਪਤ੍ਤਿਯੋ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਸਭਾਗਤ੍ਥਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਇਦਂ ਤਸ੍ਸ ਅਨੁਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਸਦਿਸਂ ਆਪਜ੍ਜਤਿ, ਤਤੋ ਇਦਂ ਨਿਰਤ੍ਥਕਮੇਵ ਆਪਜ੍ਜਤੀਤਿ? ਨ ਏਵਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਵਤ੍ਥੁਵਿਸੇਸਤੋ, ਕਮ੍ਮਵਾਚਾਵਿਸੇਸਤੋ ਚ ਉਭਿਨ੍ਨਂ ਨਾਨਾਕਰਣਂ.

ਅਟ੍ਠਮਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੯. ਨਵਮਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੭੨੩. ‘‘ਕਾਯਿਕਵਾਚਸਿਕੇਨ ਸਂਸਗ੍ਗੇਨਾ’’ਤਿ ਪਾਠਸੇਸੋ.

ਨਵਮਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸਕਣ੍ਡਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੩. ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਕਣ੍ਡਵਣ੍ਣਨਾ

੧. ਪਠਮਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੭੩੩. ਪਠਮਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਉਤ੍ਤਾਨਮੇਵ.

੨. ਦੁਤਿਯਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੭੪੦. ਵਤ੍ਥੁਸਮ੍ਪਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਵਾ ਨ ਤਸ੍ਸਾ ਅਨਾਪਨ੍ਨਕਾਮਤਾਯ ਵਾ ਅਨਾਣਤ੍ਤਿਕਤਾਯ ਵਾ ਅਕਾਲਚੀਵਰਮਦਂਸੁ. ਯਥਾਦਾਨੇ ਏਵ ਉਪਨੇਤਬ੍ਬਂ, ਨ ਭਾਜੇਤਬ੍ਬਂ ਪੁਗ੍ਗਲਿਕਤ੍ਤਾਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਅਤ੍ਥਤੋ ਹਿ ਇਤਰਮ੍ਪਿ ਯਥਾਦਾਨੇ ਏਵ ਉਪਨੇਤਬ੍ਬਮੇਵ. ਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ਪਨ ‘‘ਅਯ੍ਯਾਯ ਦਮ੍ਮੀਤਿ ਏਵਂ ਪਟਿਲਦ੍ਧਨ੍ਤਿ ਨਿਸ੍ਸਟ੍ਠਪਟਿਲਦ੍ਧਂ. ਯਥਾਦਾਨੇਤਿ ਦਾਯਕੇਹਿ ਪਰਿਚ੍ਚਤ੍ਤਵਿਧਾਨੇਨ. ਉਪਨੇਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਅਕਾਲਚੀਵਰਭਾਵੇਨ ਭਾਜੇਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਇਧ ਭਾਜਾਪਿਤਾਯ ਲਦ੍ਧਚੀਵਰਮੇਵ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਂ ਹੋਤਿ, ਤਂ ਵਿਨਯਕਮ੍ਮਂ ਕਤ੍ਵਾਪਿ ਅਤ੍ਤਨਾ ਨ ਲਭਤੀ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ਯਦਿ ਨਿਸ੍ਸਟ੍ਠਪਟਿਲਦ੍ਧਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਇਦਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਸਿਯਾ, ‘‘ਨਿਸ੍ਸਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬਂ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਵਾ ਗਣਸ੍ਸ ਵਾ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਵਾ ਦਦੇਯ੍ਯ, ਦਦੇਯ੍ਯੁਂ, ਅਯ੍ਯਾਯ ਦਮ੍ਮੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਤੀਣਿਪੇਤਾਨਿ ਪਦਾਨਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਾਨਿ ਸਿਯੁਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਨ ਕੇਵਲਂ ਨਿਸ੍ਸਟ੍ਠਪਟਿਲਦ੍ਧਮੇਵ ਯਥਾਦਾਨੇ ਉਪਨੇਤਬ੍ਬਂ, ਅਞ੍ਞਾਹਿ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਹਿ ਲਦ੍ਧਕੋਟ੍ਠਾਸਮ੍ਪਿ ਯਥਾਦਾਨੇਯੇਵ ਉਪਨੇਤਬ੍ਬਂ.

੭੪੧. ‘‘ਅਕਾਲਚੀਵਰੇ ਕਾਲਚੀਵਰਸਞ੍ਞਾਯ ਅਨਾਪਤ੍ਤੀ’’ਤਿ ਪਨ ਭਾਜਨਪਚ੍ਚਯਾ ਆਪਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬਾਪਤ੍ਤਿਂ ਨਾਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਏਤ੍ਤਕਮੇਵ ਦੀਪੇਤਿ, ਨ ਪਟਿਲਦ੍ਧਂ, ਨ ਯਥਾਦਾਨੇ ਦਾਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਇਮਮਤ੍ਥਂ ਦੀਪੇਤਿ. ਲੇਸੇਨ ਪਨ ਗਣ੍ਹਾਤਿ ਚੇ, ਭਣ੍ਡਗ੍ਘੇਨ ਕਾਰੇਤਬ੍ਬਾ.

ਦੁਤਿਯਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੩. ਤਤਿਯਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੭੪੪. ਸਕਸਞ੍ਞਾਯ ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਂ, ਦੁਕ੍ਕਟਞ੍ਚ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਇਤਰਥਾ ਭਣ੍ਡਗ੍ਘੇਨ ਕਾਰੇਤਬ੍ਬਂ.

ਤਤਿਯਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੪. ਚਤੁਤ੍ਥਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੭੫੨. ਲੇਸੇਨ ਗਹੇਤੁਕਾਮਤਾ, ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਵਿਞ੍ਞੁਸ੍ਸ ਵਿਞ੍ਞਾਪਨਂ, ਪਟਿਲਾਭੋਤਿ ਤੀਣਿ ਅਙ੍ਗਾਨਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਪਠਮਂ ਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਂ ਅਲਭਿਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਞਂ ਤਤੋ ਊਨਤਰਮ੍ਪਿ ਲਭੇਯ੍ਯ, ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਮੇਵ ਅਙ੍ਗਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਤੋ. ਏਸ ਨਯੋ ਅਞ੍ਞਤ੍ਥਾਪਿ.

ਚਤੁਤ੍ਥਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੫. ਪਞ੍ਚਮਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੭੫੩. ‘‘ਤੇਲਂ ਗੋਪੇਤ੍ਵਾ ਸਪ੍ਪਿਮ੍ਪਿ ਮੇ ਅਤ੍ਤਨੋ ਕੁਲਘਰਾ’’ਤਿ ਕਿਰ ਪਾਠੋ.

ਪਞ੍ਚਮਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੬. ਛਟ੍ਠਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੭੫੮-੭੬੨. ਪਾਵਾਰਿਕਸ੍ਸਾਤਿ ਦੁਸ੍ਸਵਾਣਿਜਕਸ੍ਸ. ਯਾਯ ਚੇਤਾਪਿਤਂ, ਤਸ੍ਸਾ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਂ, ਨਿਸ੍ਸਟ੍ਠਪਟਿਲਾਭੋ ਚ. ‘‘ਇਤਰਾਸਂ ਪਨ ਜਾਨਿਤ੍ਵਾ ਵਸ੍ਸਗ੍ਗੇਨ ਪਤ੍ਤਕੋਟ੍ਠਾਸਂ ਸਾਦਿਯਨ੍ਤੀਨਮ੍ਪਿ ਨ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਂ, ਕੇਵਲਂ ਯਥਾਦਾਨੇ ਏਵ ਤਾਹਿਪਿ ਉਪਨੇਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ‘‘ਨਿਸ੍ਸਟ੍ਠਂ ਪਟਿਲਭਿਤ੍ਵਾਪਿ ਯਥਾਦਾਨੇ ਉਪਨੇਤਬ੍ਬ’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਸੇਸਾਹਿ ਗਹਿਤਂ ਸੁਗ੍ਗਹਿਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਏਤ੍ਥ ਗਿਲਾਨਾਯਪਿ ਨ ਮੋਕ੍ਖੋ.

ਛਟ੍ਠਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੭. ਸਤ੍ਤਮਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੭੬੪. ਸਤ੍ਤਮੇ ‘‘ਸਯਂ ਯਾਚਿਤਕੇਨਾ’’ਤਿ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਅਵਿਸੇਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਥਾਪਿ ਅਞ੍ਞਦਤ੍ਥਿਕੇਨ ਅਤ੍ਤੁਦ੍ਦੇਸਿਕੇਨ ਸਞ੍ਞਾਚਿਕੇਨਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਅਯਮਤ੍ਥੋ ‘‘ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯੋ ਤੇਨ ਚ ਪਰਿਕ੍ਖਾਰੇਨ ਸਯਮ੍ਪਿ ਯਾਚਿਤ੍ਵਾ ਭੇਸਜ੍ਜਂ ਚੇਤਾਪੇਤ੍ਵਾ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਂਸੂ’’ਤਿ ਇਮਿਸ੍ਸਾ ਪਾਲ਼ਿਯਾ ਅਤ੍ਥੇਨ ਸਂਸਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਤਸ੍ਸਾਯਮਤ੍ਥੋ – ਤੇਨ ਪਰਿਕ੍ਖਾਰੇਨ ਭੇਸਜ੍ਜਂ ਚੇਤਾਪੇਤ੍ਵਾ ਚ-ਸਦ੍ਦੇਨ ਸਞ੍ਞਾਚਿਕੇਨ ਚ ਭੇਸਜ੍ਜਂ ਚੇਤਾਪੇਤ੍ਵਾਤਿ ਇਮਮਤ੍ਥਂ ਦੀਪੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਸਯਮ੍ਪਿ ਯਾਚਿਤ੍ਵਾ ਭੇਸਜ੍ਜਂ ਚੇਤਾਪੇਤ੍ਵਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਅਞ੍ਞਥਾ ‘‘ਤੇਨ ਪਰਿਕ੍ਖਾਰੇਨ ਭੇਸਜ੍ਜਂ ਚੇਤਾਪੇਤ੍ਵਾ ਸਯਮ੍ਪਿ ਯਾਚਿਤ੍ਵਾ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਂਸੂ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਅਨੁਕ੍ਕਮੇਨ ਪਾਲ਼ਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਾ ਸਿਯਾ.

ਪਦਭਾਜਨੇ ਪਨ ‘‘ਸਂਯਾਚਿਕੇਨਾਤਿ ਸਯਂ ਯਾਚਿਤ੍ਵਾ’’ਤਿ ਤਸ੍ਸੇਵ ਪਦਸ੍ਸ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯਮਤ੍ਤਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਸਾ ਹਿ ਪਦਭਾਜਨਧਮ੍ਮਤਾ. ‘‘ਸਙ੍ਘਿਕਂ ਲਾਭਂ ਪਰਿਣਤ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਪਦਾਨਂ ਭਾਜਨੇ ਪਨ ਸਾ ਪਾਕਟਾ. ਅਞ੍ਞਥਾ ਸਂਯਾਚਿਕਪਦੇਨ ਕੋ ਅਞ੍ਞੋ ਅਤਿਰੇਕਤ੍ਥੋ ਸਙ੍ਗਹਿਤੋ ਸਿਯਾ, ਸੋ ਨ ਦਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਤਦੇਵ ਪਦਂ ਨਿਪ੍ਪਯੋਜਨਂ, ਇਦਞ੍ਚ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਪੁਰਿਮੇਨ ਨਿਨ੍ਨਾਨਾਕਰਣਂ ਸਿਯਾ. ਅਤ੍ਤਨੋ ਹਿ ਸਨ੍ਤਕਂ ਯਥਾਕਾਮਂ ਕਰਣੀਯਨ੍ਤਿ. ਏਤ੍ਥ ਚ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਯਾਚਨਾਯ ਵਸੇਨ ਏਕਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਯਾਚਨਾਯ ਲਦ੍ਧਂ ਸਂਯਾਚਿਕਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਅਞ੍ਞਥਾ ਇਤੋ ਪਰੇਨ ਸਂਯਾਚਿਕ-ਸਦ੍ਦੇਨ ਇਦਂ ਨਿਬ੍ਬਿਸੇਸਂ ਆਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ‘‘ਪੁਗ੍ਗਲਿਕੇਨ ਸਂਯਾਚਿਕੇਨਾ’’ਤਿ ਇਦਞ੍ਚ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਵਿਸੁਂ ਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਸਿਯਾ ਇਧੇਵ ਤੇਨ ਆਪਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬਾਪਤ੍ਤਿਯਾ ਸਙ੍ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ, ਨ ਚ ਸਙ੍ਗਹਿਤਾ ਆਪਤ੍ਤਿਦ੍ਵਯਭਾਵਤੋ. ਮਿਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਚੇਤਾਪਿਤਤ੍ਤਾ ਹਿ ਏਕਮੇਵ ਆਪਤ੍ਤੀਤਿ ਚੇ? ਨ, ਸਂਯਾਚਿਕਪਦਸ੍ਸ ਨਿਪ੍ਪਯੋਜਨਭਾਵਪ੍ਪਸਙ੍ਗਤੋ, ਏਵਂ ਸਙ੍ਘਿਕਮਹਾਜਨਿਕਪੁਗ੍ਗਲਿਕਾਨਿ ਮਿਸ੍ਸਿਤ੍ਵਾ ਚੇਤਾਪਨੇ ਏਕਾਪਤ੍ਤਿਭਾਵਪ੍ਪਸਙ੍ਗਤੋ ਚ.

ਸਤ੍ਤਮਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੮. ਅਟ੍ਠਮਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੭੬੯. ਗਣਸ੍ਸਾਤਿ ਆਭਿਧਮ੍ਮਿਕਾਦਿਗਣਸ੍ਸ, ਊਨਚਤੁਵਗ੍ਗਸ੍ਸ ਚ.

ਅਟ੍ਠਮਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੯. ਨਵਮਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੭੭੪. ਸਞ੍ਞਾਚਿਕੇਨਾਤਿ ਗਣਯਾਚਨਾਯ ਲਦ੍ਧੇਨੇਵ, ਨ ਅਞ੍ਞੇਨ.

ਨਵਮਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੧੦. ਦਸਮਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੭੭੯. ਦਸਮੇ ਪਨ ‘‘ਯਾ ਪਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀ ਅਞ੍ਞਦਤ੍ਥਿਕੇਨ ਪਰਿਕ੍ਖਾਰੇਨ ਅਞ੍ਞੁਦ੍ਦਿਸਿਕੇਨ ਪੁਗ੍ਗਲਿਕੇਨ ਅਞ੍ਞਂ ਚੇਤਾਪੇਯ੍ਯ, ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਂ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯ’’ਨ੍ਤਿ ਏਵਂਵਿਧੇਨ ਭਵਿਤਬ੍ਬਂ, ‘‘ਪੁਗ੍ਗਲਿਕੇਨ ਸਂਯਾਚਿਕੇਨਾ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਏਕਾਦਸਮੇਨ ਭਵਿਤਬ੍ਬਂ ਸਿਯਾ ਯਥਾਕ੍ਕਮੇਨ ਸਮ੍ਭਵਤੋ. ਕਾਮਮੇਵ ਚੇਤਂ ਅਟ੍ਠੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਅਭਾਵਤੋ ਨ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਅਤ੍ਥਤੋ ਪਨ ਗਹੇਤਬ੍ਬਮੇਵ. ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਸਙ੍ਘਗਣਪੁਗ੍ਗਲਾਨਂ ਪਵਾਰਿਤਟ੍ਠਾਨੇ, ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸੇਵ ਞਾਤਕਟ੍ਠਾਨੇ ਚ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿਛਾਯਾ ਦਿਸ੍ਸਤਿ, ਇਦਂ ਸਬ੍ਬਂ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਤਕ੍ਕਾਨੁਸਾਰਵਸੇਨੇਵ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਕਤ੍ਵਾ ਨ ਸਾਰਤੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਵਿਚਾਰੇਤ੍ਵਾ ਯਥਾ ਨਿਚ੍ਚਲਕਾਰਣਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਯਂ ਵਾ ਵਿਨਯਕ੍ਕਮਕੋਵਿਦਾ ਅਨੁਜਾਨਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਤਦੇਵ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ. ਪੋਰਾਣਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ਪਨ ‘‘ਆਪਦਾਸੁਪਿ ਅਞ੍ਞਂ ਗਰੁਭਣ੍ਡਮੇਵ ਚੇਤਾਪੇਤਬ੍ਬਂ, ਇਤਰਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਭਿਕ੍ਖੁਸ੍ਸ ਪਨ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਦਸਮਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੧੧. ਏਕਾਦਸਮਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੭੮੪. ‘‘ਦੁਤਿਯਵਗ੍ਗਸ੍ਸ ਪਠਮੇ’’ਤਿ ਅਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਏਕਾਦਸਮੇ’’ਤਿ ਇਧ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਕਸ੍ਮਾ? ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਵਿਭਙ੍ਗੇ ਤਿਂਸਕਕਣ੍ਡਂ ਪਤ੍ਵਾ ਵਗ੍ਗਕ੍ਕਮਸ੍ਸ ਅਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ. ਯਸ੍ਮਾ ਪਵਾਰਿਤਟ੍ਠਾਨੇ ਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿ ਨਾਮ ਨ ਪਟਿਸੇਧੇਤਬ੍ਬਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਭਗਵਾ ਅਞ੍ਞਾਤਿਕਅਪ੍ਪਵਾਰਿਤਟ੍ਠਾਨੇ ਧਮ੍ਮਨਿਮਨ੍ਤਨਵਸੇਨ ਵਦੇਯ੍ਯ ‘‘ਯੇਨਤ੍ਥੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾਯ ‘‘ਚਤੁਕ੍ਕਂਸਪਰਮਂ ਵਿਞ੍ਞਾਪੇਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦਂ ਦਸ੍ਸੇਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਅਞ੍ਞਥਾ ‘‘ਨਿਦਾਨੇਨ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਨ ਸਮੇਤਿ, ਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇਨ ਚ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿਵਾਰੋ’’ਤਿ ਚ ‘‘ਅਕਤਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਯਾ ਚਤੁਕ੍ਕਂਸਪਰਮਂ ਵਿਞ੍ਞਾਪੇਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਚ ਅਨਿਟ੍ਠਂ ਆਪਜ੍ਜਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਮਾਤਿਕਾਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਚੇਤਾਪੇਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਸਹਧਮ੍ਮਿਕੇ ਚ ਞਾਤਕਪਵਾਰਿਤੇ ਚ ਅਞ੍ਞੇਨ ਕਿਸ੍ਮਿਞ੍ਚਿਦੇਵ ਗੁਣੇਨ, ਪਰਿਤੁਟ੍ਠੇਨ ਚ ਵਦੇਯ੍ਯ ‘‘ਯੇਨਤ੍ਥੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ‘‘ਵਿਞ੍ਞਾਪੇਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਅਤ੍ਥੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ. ਪੋਰਾਣਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ਪਨ ‘‘ਇਦਂ ਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਨਪਵਾਰਣਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ ਞਾਤਕਾਨਂ ਪਵਾਰਿਤਾਨਨ੍ਤਿ ਪਨ ਸਬ੍ਬਪ੍ਪਕਾਰੇਨ ਪਵਤ੍ਤਂ ਨਿਚ੍ਚਪਵਾਰਣਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਨਿਚ੍ਚਪਵਾਰਣਾ ਨਾਮ ਯਦਾ ਯੇਨਤ੍ਥੋ, ਤਦਾ ਤਂ ਵਦੇਯ੍ਯਾਥਾਤਿ ਏਵਂ ਪਵਤ੍ਤਾ. ‘ਹਨ੍ਦ ਸੀਤਪਾਵੁਰਣ’ਨ੍ਤਿ ਦੇਨ੍ਤਾਨਂ ਪਨ ਅਤਿਰੇਕਚਤੁਕ੍ਕਂਸਮ੍ਪਿ ਗਹੇਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਯਮੇਵ ਨਯੋ ਦਸਮੇਪੀਤਿ.

ਏਕਾਦਸਮਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਵਿਭਙ੍ਗੇ ਤਿਂਸਕਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਕਣ੍ਡਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੪. ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਕਣ੍ਡਵਣ੍ਣਨਾ

੧. ਲਸੁਣਵਗ੍ਗੋ

੧. ਪਠਮਲਸੁਣਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੭੯੩-੭. ਅਹਂ ਲਸੁਣੇਨਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਪਵਾਰੇਮੀ’’ਤਿ ਪਾਠਸੇਸੋ. ਬਦਰਸਾਲ਼ਵਂ ਕਿਰ ਬਦਰਫਲਾਨਿ ਸੁਕ੍ਖਾਪੇਤ੍ਵਾ ਚੁਣ੍ਣੇਤ੍ਵਾ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਾ ਖਾਦਨੀਯਵਿਕਤਿ.

ਪਠਮਲਸੁਣਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੨. ਦੁਤਿਯਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੮੦੦. ਸਂਹਰਾਪੇਯ੍ਯਾਤਿ ‘‘ਸਂਹਰਤਿ ਵਾ ਸਂਹਰਾਪੇਤਿ ਵਾ’’ਤਿ ਪਦਭਾਜਨਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਏਤ੍ਥ ਆਪਤ੍ਤਿਭੇਦੋ ਨ ਦਸ੍ਸਿਤੋ, ਤਥਾਪਿ ਖੁਰਸਣ੍ਡਾਸਕਤ੍ਤਰਿਆਦਿਪਰਿਯੇਸਨਘਂਸਨਾਦੀਸੁ ਪੁਬ੍ਬਪਯੋਗੇਸੁ ਦੁਕ੍ਕਟਂ ਯੁਜ੍ਜਤਿ, ਯਥਾ ਚੇਤ੍ਥ, ਏਵਂ ਤਲਘਾਤਕਾਦਿਮ੍ਹਿ ਚ ਆਪਤ੍ਤਿਭੇਦੋ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਨ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਯਥਾਸਮ੍ਭਵਂ ਪਨ ਪੁਬ੍ਬਪਯੋਗੇਸੁ ਦੁਕ੍ਕਟਂ ਸਮ੍ਭਵਤਿ. ਏਵਂ ਭਿਕ੍ਖੁਸ੍ਸ ਏਤ੍ਥ ਚ ਲਸੁਣੇ ਚ ਦੁਕ੍ਕਟਂ. ਇਦਂ ਕਿਰਿਯਾਕਿਰਿਯਨ੍ਤਿ ਪੋਰਾਣਾ. ਤਤ੍ਥ ‘‘ਕਿਰਿਯਾਕਿਰਿਯ’’ਨ੍ਤਿ ਨ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਦੁਤਿਯਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੮੦੨-੬. ਤਤਿਯਚਤੁਤ੍ਥਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਉਤ੍ਤਾਨਤ੍ਥਮੇਵ.

੫. ਪਞ੍ਚਮਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੮੧੨. ਪਞ੍ਚਮੇ ਉਦਕਸੁਦ੍ਧਿਪਚ੍ਚਯੇ ਸਤਿਪਿ ਫਸ੍ਸਸਾਦਿਯਨੇ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਪਰਿਚ੍ਛੇਦੇ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਪਬ੍ਬਾਨਨ੍ਤਿ ‘‘ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਅਙ੍ਗੁਲਾਨਂ ਸਹਪਵੇਸਨੇ ਏਕੇਕਅਙ੍ਗੁਲਸ੍ਸ ਏਕੇਕਂ ਪਬ੍ਬਂ ਕਤ੍ਵਾ ਦ੍ਵੇ ਪਬ੍ਬਾ, ਏਕਙ੍ਗੁਲਪ੍ਪਵੇਸਨੇ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਪਬ੍ਬਾਨਂ ਉਪਰਿ ਨ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਮਹਾਪਚ੍ਚਰਿਯਮ੍ਪਿ ਅਯਮੇਵ ਨਯੋ ਦਸ੍ਸਿਤੋ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ.

ਪਞ੍ਚਮਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੮੧੫. ਛਟ੍ਠਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਉਤ੍ਤਾਨਤ੍ਥਮੇਵ.

੭. ਸਤ੍ਤਮਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੮੨੦-੮੨੨. ‘‘ਨਗਰਂ ਅਤਿਹਰਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਪਾਠੋ. ‘‘ਨਗਰਦ੍ਵਾਰੇ ਅਤਿਹਰਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਕਤ੍ਥਚਿ, ਤਤ੍ਥ ਦ੍ਵਾਰੇਨਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਯਮੇਵ ਵਾ ਪਾਠੋ. ਤਂ ਪੁਬ੍ਬਾਪਰਵਿਰੁਦ੍ਧਨ੍ਤਿ ‘‘ਪੁਨਪਿ ਵੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਵਾਦਂ ਸਨ੍ਧਾਯ, ਨ ਤਤੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ਤਤ੍ਥ ਵੁਤ੍ਤਂ ਵਾਦਂ. ਏਤ੍ਥ ‘‘ਮਾਤਰਮ੍ਪਿ ਵਿਞ੍ਞਾਪੇਤ੍ਵਾਤਿ ਵਚਨੇਨ ਵਿਰੁਜ੍ਝਤੀ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ, ਤਂ ਦੁਲ੍ਲਿਖਿਤਂ, ਨ ਹਿ ਤੇਨ ਵਿਰੋਧਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਇਦਂ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ. ਕਰਣੇ ਚੇ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਂ, ਕਾਰਾਪਨੇਪਿ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯੇਨੇਵ ਭਵਿਤਬ੍ਬਂ. ਅਥ ਕਾਰਾਪਨੇ ਦੁਕ੍ਕਟਂ, ਕਰਣੇਪਿ ਦੁਕ੍ਕਟੇਨੇਵ ਭਵਿਤਬ੍ਬਂ. ਨ ਹਿ ਕਰਣੇ ਵਾ ਕਾਰਾਪਨੇ ਵਾ ਵਿਸੇਸੋ ਅਤ੍ਥਿ ਆਪਜ੍ਜਨੇ ਸਤੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ.

੮੨੩. ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਅਪ੍ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਸਾਧੂ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਨ ਹਿ ਪਟਿਗ੍ਗਹੇਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਅਨਾਮਾਸਤ੍ਤਾ ‘‘ਆਮਕਧਞ੍ਞਂ ਪਨ ਞਾਤਕਪਵਾਰਿਤਟ੍ਠਾਨੇਪਿ ਨ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਨੁਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ਪਨ ‘‘ਕਪ੍ਪਿਯੇਨ ਲਦ੍ਧਂ ਧਞ੍ਞਂ ਭਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤਿਯਾ ਦੁਕ੍ਕਟਂ. ਅਪਰਣ੍ਣੇਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ’’ਤਿ ਚ ‘‘ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ ਆਬਾਧਪਚ੍ਚਯਾਤਿ ਵਚਨਤੋ ਸਤ੍ਤ ਧਞ੍ਞਾਨਿਪਿ ਅਨਾਮਾਸਾਨੀਤਿ ਸਿਦ੍ਧਂ, ਤੇਨੇਵ ਹੇਟ੍ਠਾ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਦੁਕ੍ਕਟਵਤ੍ਥੁਮ੍ਹਿ ਸਤ੍ਤ ਧਞ੍ਞਾਨਿਪਿ ਗਹਿਤਾਨਿ ਅਨਾਮਾਸਾਨੀ’’ਤਿ ਚ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ. ਆਮਾਸਾਨਿ ਕਪ੍ਪਿਯਵਤ੍ਥੂਨਿ ਚ ਯਦਿ ਭਵੇਯ੍ਯੁਂ, ਯਥਾ ਞਾਤਕਪਵਾਰਿਤੇ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘‘ਅਪਰਣ੍ਣਂ ਵਿਞ੍ਞਾਪੇਤੀ’’ਤਿ ਅਵਿਸੇਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਏਵਂ ‘‘ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ ਞਾਤਕਾਨਂ ਪਵਾਰਿਤਾਨਂ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਾਯ ਵਿਞ੍ਞਾਪੇਤਿ, ਉਮ੍ਮਤ੍ਤਿਕਾਯ ਆਦਿਕਮ੍ਮਿਕਾਯਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ. ਯਸ੍ਮਾ ਦੁਕ੍ਕਟਵਤ੍ਥੁਤ੍ਤਾ ਚ ਅਨਾਮਾਸਤ੍ਤਾ ਚ ਮਾਤਰਮ੍ਪਿ ਸਤ੍ਤਵਿਧਂ ਧਞ੍ਞਂ ਵਿਞ੍ਞਾਪੇਤੁਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਦਤ੍ਥਦੀਪਨਤ੍ਥਂ ਸਤ੍ਤਵਿਧਂ ਧਞ੍ਞਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘‘ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ ਆਬਾਧਪਚ੍ਚਯਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਯਥਾ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯਾ ਆਬਾਧਪਚ੍ਚਯਾ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਤਥਾ ਭਿਕ੍ਖੁਸ੍ਸਾਪੀਤਿ ਚ. ਯਥਾ ਵਾ ਪਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯਾ ਭਜ੍ਜਨਾਦੀਨਿ ਕਾਰਾਪੇਤੁਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਏਵਂ ਭਿਕ੍ਖੁਸ੍ਸਾਪਿ. ਵੁਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਚੇਤਂ ਅਨ੍ਧਕਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ‘‘ਅਞ੍ਞਤਰੋ ਬਾਲਭਿਕ੍ਖੁ ਕਪ੍ਪਿਯਂ ਅਜਾਨਨ੍ਤੋ ਏਤਦਵੋਚ ‘ਆਮਕਧਞ੍ਞਂ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਤੁਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਏਤਂ ਧਞ੍ਞਂ ਭਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਕੋਟ੍ਟੇਤ੍ਵਾ ਪਚਿਤ੍ਵਾ ਯਾਗੁਖਜ੍ਜਕਂ ਭਤ੍ਤਞ੍ਚ ਦੇਥਾ’ਤਿ, ਆਣਾਪਕਸ੍ਸੇਵ ਭਿਕ੍ਖੁਸ੍ਸ ਆਪਤ੍ਤਿ, ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਅਨਾਪਤ੍ਤੀ’’ਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਸਙ੍ਘਵਾਰਿਕਾਨਂ ਧਞ੍ਞਂ ਕੋਟ੍ਟੇਥਾ’’ਤਿ ਆਰਾਮਿਕਾਨਂ ਵਤ੍ਤੁਞ੍ਚ ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ. ‘‘ਦਿਵਸਂ ਪਰਿਬ੍ਬਯਂ ਗਣ੍ਹਥ, ਤਣ੍ਡੁਲੇ ਸਮ੍ਪਾਦੇਥ, ਤ੍ਵਂ ਏਤ੍ਤਕੇ ਗਣ੍ਹ, ਤ੍ਵਂ ਏਤ੍ਤਕੇ’’ਤਿ ਏਵਮਾਦੀਨਿ ਪਨ ਵਤ੍ਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਚ. ਯਂ ਪਨ ‘‘ਅਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਯਾ ਲਬ੍ਭਮਾਨਂ ਪਨ ਨਵਕਮ੍ਮਤ੍ਥਾਯ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਮ੍ਪਿ ਹੇਟ੍ਠਾ ‘‘ਇਮਂ ਤਲ਼ਾਕਂ ਖੇਤ੍ਤਂ ਵਤ੍ਥੁਂ ਵਿਹਾਰਸ੍ਸ ਦੇਮਾ’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਨਯਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਸੁਵੁਤ੍ਤਮੇਵ. ‘‘ਨਵਕਮ੍ਮਤ੍ਥਾਯ ਧਞ੍ਞਂ ਦੇਮਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਸਾਧੂ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ. ਯਂ ਪਨ ਹੇਟ੍ਠਾ ‘‘ਤਤ੍ਥ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਵਤ੍ਥੁਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਾ ਸਙ੍ਘਗਣਪੁਗ੍ਗਲਚੇਤਿਯਾਨਂ ਵਾ ਅਤ੍ਥਾਯ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਤੁਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ…ਪੇ… ਦੁਕ੍ਕਟਵਤ੍ਥੁਂ ਸਬ੍ਬੇਸਮ੍ਪਿ ਅਤ੍ਥਾਯ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਤੋ ਦੁਕ੍ਕਟਮੇਵਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਮ੍ਪਿ ਸੁਵੁਤ੍ਤਮੇਵ. ਕਸ੍ਮਾ? ‘‘ਚੇਤਿਯਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਾਯ ਧਞ੍ਞਂ ਦਾਤੁਕਾਮੋਮ੍ਹਿ, ਤੁਮ੍ਹੇ ਭਨ੍ਤੇ ਤਦਤ੍ਥਾਯ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਥਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਪਟਿਗ੍ਗਹੇਤੁਂ ਅਕਪ੍ਪਿਯਤ੍ਤਾ. ‘‘ਇਦਂ ਪਨ ਤਾਦਿਸਂ ਨ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਚ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਸਬ੍ਬੋਪਾਯਂ ਉਪਤਿਸ੍ਸਤ੍ਥੇਰਵਾਦੋ ਕਿਰ. ਧਮ੍ਮਸਿਰਿਤ੍ਥੇਰੋ ਪਨੇਵਮਾਹ ‘‘ਪੁਬ੍ਬੇਪਿ ਨਵਕਮ੍ਮਤ੍ਥਾਯ ਪਟਿਗ੍ਗਹੋ ਨ ਵਾਰਿਤੋ, ਸਙ੍ਘਸ੍ਸਤ੍ਥਾਯ ਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤਮ੍ਪਿ ਪਟਿਗ੍ਗਾਹਕਸ੍ਸੇਵ ਅਕਪ੍ਪਿਯ’’ਨ੍ਤਿ.

ਸਤ੍ਤਮਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੮. ਅਟ੍ਠਮਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੮੨੪. ਪੋਰਾਣਾ ‘‘ਨਿਬ੍ਬਿਟ੍ਠਰਾਜਭਟੋ’’ਤਿ ਪਠਨ੍ਤਿ. ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ ਵਾਰਿਤਭਤ੍ਤਵੇਤਨੋ ਰਾਜਭਟੋਤਿ. ‘‘ਤਞ੍ਞੇਵ ਭਟਪਥਨ੍ਤਿ ਤਂਯੇਵ ਭਤ੍ਤਵੇਤਨ’’ਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥਂ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਉਮ੍ਮੁਕਨ੍ਤਿ ਅਲਾਤਂ.

੮੨੬. ਏਤ੍ਥ ਛਡ੍ਡਿਤਂ ਕਿਰਿਯਾ. ਅਨੋਲੋਕਨਂ ਅਕਿਰਿਯਾ.

ਅਟ੍ਠਮਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੯. ਨਵਮਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੮੩੨. ‘‘ਸਾਮਿਕੇ ਅਪਲੋਕੇਤ੍ਵਾ ਛਡ੍ਡੇਤੀ’’ਤਿ ਕਤ੍ਥਚਿ ਪੋਤ੍ਥਕੇ ਨਤ੍ਥਿ, ਕਤ੍ਥਚਿ ਅਤ੍ਥਿ, ਅਤ੍ਥਿਭਾਵੋਵ ਸੇਯ੍ਯੋ ਕਿਰਿਯਾਕਿਰਿਯਤ੍ਤਾ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਸ੍ਸ. ਇਧ ਖੇਤ੍ਤਪਾਲਕਾ, ਆਰਾਮਾਦਿਗੋਪਕਾ ਚ ਸਾਮਿਕਾ ਏਵ. ‘‘ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਖੇਤ੍ਤੇ, ਆਰਾਮੇ ਚ ਤਤ੍ਥ ਕਚਵਰਂ ਨ ਛਡ੍ਡੇਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਕਤਿਕਾ ਚੇ ਨਤ੍ਥਿ, ਭਿਕ੍ਖੁਸ੍ਸ ਛਡ੍ਡੇਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ ਸਙ੍ਘਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਤ੍ਤਾ, ਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਨਂ. ਤਾਸਮ੍ਪਿ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਸਙ੍ਘਸਨ੍ਤਕੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਨ ਤਤ੍ਥ ਭਿਕ੍ਖੁਸ੍ਸ, ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇਪਿ ਸਾਰੁਪ੍ਪਵਸੇਨੇਵ ਕਾਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਨਵਮਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੧੦. ਦਸਮਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੮੩੩. ਸਾਧੁਕੀਲ਼ਿਤਗੀਤਂ ਵਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਾਚਿਣ੍ਣਗੀਤਮ੍ਪਿ ਸੋਤੁਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ. ‘‘ਗੀਤੁਪਸਞ੍ਹਿਤਂ ਪਨ ਧਮ੍ਮਂ ਸੋਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਦੀਘਨਿਕਾਯਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਪੋਰਾਣਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ਪਨ ‘‘ਧਮ੍ਮਗੀਤਮ੍ਪਿ ਨ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਗਾਯਾਮ ਵਾਦੇਮਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਤੁਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਦੁਕ੍ਕਟਂ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ‘‘ਪੂਜਂ ਕਰੋਮ, ਜਾਤਕਂ ਵਾ ਵਤ੍ਥੁਂ ਵਾ ਦੇਸੇਮਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘ਸਾਧੂ’ਤਿ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਚ ਵੁਤ੍ਤਂ.

੮੩੬. ਏਕਪਯੋਗੋ ਨਾਮ ਏਕਦਿਵਸਾਵਲੋਕਨਂ. ਤੇਸਂਯੇਵਾਤਿ ਯੇਸਂ ਨਚ੍ਚਂ ਪਸ੍ਸਤਿ. ‘‘ਭਿਕ੍ਖੁਨੀ ਸਯਮ੍ਪਿ ਨਚ੍ਚਿਤੁਂ ਵਾ ਗਾਯਿਤੁਂ ਵਾ ਵਾਦਿਤੁਂ ਵਾ ਨ ਲਭਤੀ’’ਤਿਆਦਿ ਇਧ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇ ਨਤ੍ਥਿ. ਕਸ੍ਮਾ? ਏਲ਼ਕਲੋਮਸਮੁਟ੍ਠਾਨਤ੍ਤਾ. ਯਦਿ ਏਵਂ ਕਸ੍ਮਾ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਚੇ? ਸੁਤ੍ਤਾਨੁਲੋਮਮਹਾਪਦੇਸਤੋ. ਯਦਿ ਨਚ੍ਚਾਦੀਨਿ ਪਸ੍ਸਿਤੁਂ ਵਾ ਸੋਤੁਂ ਵਾ ਨ ਲਭਤਿ, ਪਗੇਵ ਅਤ੍ਤਨਾ ਕਾਤੁਨ੍ਤਿ ਨਯਤੋ ਲਬ੍ਭਮਾਨਤ੍ਤਾ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਇਤਰਥਾ ਮਹਾਪਦੇਸਾ ਨਿਰਤ੍ਥਕਾ ਸਿਯੁਂ. ਏਵਮਞ੍ਞਤ੍ਥਾਪਿ ਨਯੋ ਨੇਤਬ੍ਬੋ. ‘‘ਸਮੁਟ੍ਠਾਨਮ੍ਪਿ ਇਧ ਵੁਤ੍ਤਮੇਵ ਅਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਛਸਮੁਟ੍ਠਾਨਵਸੇਨ ਗਹੇਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ਤਂ ‘‘ਅਞ੍ਞੇ ਨਚ੍ਚ, ਗਾਯ, ਵਾਦੇਹੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤੁਂ ਨ ਲਬ੍ਭਤੀਤਿਆਦਿਵਚੀਕਮ੍ਮਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਲਿਖਿਤਞ੍ਚੇ, ਤਂ ਸੁਲਿਖਿਤਂ ਏਲ਼ਕਲੋਮਸਮੁਟ੍ਠਾਨੇ ਵਾਚਾਯ ਅਭਾਵਤੋ. ‘‘ਸਯਮ੍ਪਿ ਨਚ੍ਚਿਤੁ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਕਾਯਕਮ੍ਮਞ੍ਚੇ ਸਨ੍ਧਾਯ ਲਿਖਿਤਂ, ਦੁਲ੍ਲਿਖਿਤਂ. ਏਲ਼ਕਲੋਮਸਮੁਟ੍ਠਾਨਞ੍ਹਿ ਏਕਨ੍ਤਤੋ ਕਾਯਕਮ੍ਮਂ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਉਦ੍ਧਟਂ ਅਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਆਦਿਸਦ੍ਦੇਨ ਸਙ੍ਗਹਿਤਮੇਵ ਇਧ ਗਹੇਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ. ਏਤਂ ਏਲ਼ਕਲੋਮਸਮੁਟ੍ਠਾਨਤ੍ਤਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਕਾਰਣਵਚਨੇ ਸੁਤ੍ਤਾਨੁਲੋਮਮਹਾਪਦੇਸਤੋਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਉਦ੍ਧਟਂ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ, ਏਵਂ ਯਥਾਲਾਭਵਸੇਨ ਤਂ ਲਿਖਿਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ‘‘ਆਹਚ੍ਚਭਾਸਿਤਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਸੇਨ ਏਲ਼ਕਲੋਮਸਮੁਟ੍ਠਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਉਪਤਿਸ੍ਸਤ੍ਥੇਰੋ. ‘‘ਏਲ਼ਕਲੋਮਸਮੁਟ੍ਠਾਨਞ੍ਚੇ ਇਦਂ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ, ਆਣਾਪਕੋ ਮੁਚ੍ਚੇਯ੍ਯ, ਨ ਚ ਮੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਂ ‘‘ਕਸ੍ਮਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਸਬ੍ਬਅਟ੍ਠਕਥਾਸੁ ਵੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਚਰਿਯੋ ਆਹਾਤਿ ਧਮ੍ਮਸਿਰਿਤ੍ਥੇਰੋ.

੮੩੭. ਆਰਾਮੇ ਠਤ੍ਵਾਤਿ ਨ ਕੇਵਲਂ ਠਤ੍ਵਾ, ਤਤੋ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਪਨ ਸਬ੍ਬਿਰਿਯਾਪਥੇਹਿਪਿ ਲਭਤਿ. ‘‘ਆਰਾਮੇ ਠਿਤਾਤਿ ਪਨ ਆਰਾਮਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ, ਇਤਰਥਾ ਨਿਸਿਨ੍ਨਾਪਿ ਨ ਲਭੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ, ਤਂ ਸੁਲਿਖਿਤਮੇਵ.

ਦਸਮਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਲਸੁਣਵਗ੍ਗਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੨. ਅਨ੍ਧਕਾਰਵਗ੍ਗਵਣ੍ਣਨਾ

੧. ਪਠਮਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੮੩੯. ‘‘ਦਿਵਾਪਿ ਅਨ੍ਧਕਾਰਂ ਅਤ੍ਥਿ, ਤਪ੍ਪਟਿਸੇਧਨਤ੍ਥਂ ‘ਰਤ੍ਤਨ੍ਧਕਾਰੇ’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ ਪੋਰਾਣਾ. ਸਨ੍ਤਿਟ੍ਠੇਯ੍ਯਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਠਾਨਾਪਦੇਸੇਨ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧੋਪਿ ਇਰਿਯਾਪਥੋ ਸਙ੍ਗਹਿਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਹਤ੍ਥਪਾਸੇ ਤੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਚਙ੍ਕਮਨਾਦਿਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿਯਾ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਮੇਵ. ‘‘ਸਲ੍ਲਪੇਯ੍ਯ ਵਾ’’ਤਿ ਕੇਵਲਂ ਨਿਦਾਨਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ਵਿਸੇਸਾਭਾਵਤੋ. ‘‘ਸਲ੍ਲਪੇਯ੍ਯਵਾਤਿ ਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਹਤ੍ਥਪਾਸੇ ਠਿਤਾ ਸਲ੍ਲਪਤਿ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਹਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਂ ਨ ਯੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਏਕੇ. ਕਸ੍ਮਾ? ਯਸ੍ਮਾ ਤਸ੍ਸ ਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਹਤ੍ਥਪਾਸੇ ਠਿਤੇਨੇਵ ਏਕਂ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਂ. ਸਲ੍ਲਪਨੇਨਪਿ ਅਪਰਮ੍ਪਿ ਏਕਂ ਆਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਨਾਪਜ੍ਜਤਿ, ਕਥਂ ਪਞ੍ਞਾਯਤੀਤਿ? ਅਙ੍ਗਵਸੇਨ. ਇਮਸ੍ਸ ਹਿ ਰਤ੍ਤਨ੍ਧਕਾਰਤਾ, ਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਹਤ੍ਥਪਾਸੇ ਠਾਨਂ ਵਾ ਸਲ੍ਲਪਨਂ ਵਾ, ਸਹਾਯਾਭਾਵੋ, ਰਹੋਪੇਕ੍ਖਤਾਤਿ ਇਮਾਨਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਅਙ੍ਗਾਨਿ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ. ਤਤ੍ਥ ਯਦਿ ਠਾਨਪਚ੍ਚਯਾ ਏਕਾ ਆਪਤ੍ਤਿ ਵਿਸੁਂ ਸਿਯਾ, ਤਸ੍ਸਾ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਅਙ੍ਗਾਨਿ ਸਿਯੁਂ. ਯਦਿ ਸਲ੍ਲਪਨਪਚ੍ਚਯਾ ਏਕਾ, ਤਸ੍ਸਾਪਿ ਪਞ੍ਚ ਅਙ੍ਗਾਨਿ ਸਿਯੁਂ. ਤਸ੍ਮਾ ਮਾਤਿਕਾਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ‘‘ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਵਾ ਪਞ੍ਚ ਵਾ ਅਙ੍ਗਾਨੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਸਿਯਾ, ਨ ਚ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਲ੍ਲਪਨਪਚ੍ਚਯਾ ਵਿਸੁਂ ਨਤ੍ਥੀਤਿ. ਅਤ੍ਥਿਯੇਵ, ਮਾਤਿਕਾਟ੍ਠਕਥਾਵਚਨਞ੍ਚ ਤਦਤ੍ਥਮੇਵਾਤਿ ਏਕੇ. ਕਥਂ? ਸਹੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਤੋ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਆਪਤ੍ਤੀਨਂ. ਕਿਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ? ਸਲ੍ਲਪਨੇ ਸਤਿ ਠਾਨਪਚ੍ਚਯਾ ਆਪਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬਂ ਚਤੁਰਙ੍ਗਿਕਂ, ਸਲ੍ਲਪਨਪਚ੍ਚਯਾ ਆਪਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬਂ ਚਤੁਰਙ੍ਗਿਕਨ੍ਤਿ ਦ੍ਵੇ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਾਨਿ ਸਹੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨਿ ਏਕਤੋ ਆਪਜ੍ਜਨ੍ਤੀਤਿ. ਇਦਂ ਅਯੁਤ੍ਤਂ ਪਾਲ਼ਿਵਿਰੋਧਤੋ. ਪਾਲ਼ਿਯਞ੍ਹਿ ‘‘ਸਲ੍ਲਪੇਯ੍ਯ ਵਾਤਿ ਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਹਤ੍ਥਪਾਸੇ ਠਿਤਾ ਸਲ੍ਲਪਤਿ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਯਦਿ ਦ੍ਵੇ ਸਿਯੁਂ, ‘‘ਆਪਤ੍ਤਿ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਤਾ ਸਿਯਾਤਿ. ਅਯਂ ਨਯੋ ਦੁਤਿਯਾਦੀਸੁਪਿ ਯਥਾਯੋਗਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਏਤ੍ਥ ਦੁਤਿਯੇਨਾਪਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਯਦਿ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯਾ ਰਹੋਪੇਕ੍ਖਤਾ ਅਤ੍ਥਿ, ਸੋ ਚੇ ਪੁਰਿਸੋ, ਨ ਦੁਤਿਯੋ, ਪੁਰਿਸਗਣਨਾਯ ਆਪਤ੍ਤਿਯੋ. ਅਥ ਦੁਤਿਯਾ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਸਾ ਚ ਤੇਨ ਪੁਰਿਸੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਰਹੋਪੇਕ੍ਖਤਾ ਅਤ੍ਥਿ, ਸਾ ਚ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀ ਨ ਦੁਤਿਯਾ ਹੋਤਿ. ਉਭਿਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਆਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਏਕੇ, ਵਿਚਾਰੇਤ੍ਵਾ ਪਨ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ. ਪੋਰਾਣਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ਪਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਹਤ੍ਥਪਾਸੇ ਠਾਨੇਨ ਦੁਕ੍ਕਟ’’ਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਪਾਲ਼ਿਯਾ ਵਿਰੁਜ੍ਝਤਿ. ‘‘ਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਹਤ੍ਥਪਾਸੇ ਤਿਟ੍ਠਤਿ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਹਿ ਪਾਲ਼ਿ, ਕਿਂਬਹੁਨਾ. ਚਤੁਤ੍ਥਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇ ਮਾਤਿਕਾਟ੍ਠਕਥਾਯਂ (ਕਙ੍ਖਾ. ਅਟ੍ਠ. ਦੁਤਿਯਿਕਉਯ੍ਯੋਜਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ) ‘‘ਸਨ੍ਤਿਟ੍ਠਨਾਦੀਸੁ ਤੀਣਿ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਾਨੀ’’ਤਿਆਦਿਵਚਨਤੋ ਵਤ੍ਥੁਗਣਨਾਯ ਆਪਤ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ‘‘ਅਙ੍ਗਾਨਿ ਚੇਤ੍ਥ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਪਞ੍ਚ ਵਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਸਨ੍ਨਿਟ੍ਠਾਨਂ.

ਪਠਮਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੨-੩-੪. ਦੁਤਿਯਤਤਿਯਚਤੁਤ੍ਥਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੮੪੨-੬. ਦੁਤਿਯਤਤਿਯਚਤੁਤ੍ਥਾਨਿ ਉਤ੍ਤਾਨਾਨਿ. ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ‘‘ਸਲ੍ਲਪਤੀਤਿ ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਕਥਂ ਕਥੇਤੀ’’ਤਿ ਪੋਰਾਣਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ਵੁਤ੍ਤਂ.

੮੫੨. ਚਤੁਤ੍ਥੇ ਪਨਾਯਂ ਵਿਸੇਸੋ – ‘‘ਏਕੇਨੇਕਾ’’ਤਿ ਪਠਮਂ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਦੁਤਿਯਿਕਂ ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਨਂ ਉਯ੍ਯੋਜੇਯ੍ਯ, ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਂ ਨ ਸਮ੍ਭਵਤੀਤਿ ਚੇ? ਸਮ੍ਭਵਤਿ. ਕਸ੍ਮਾ? ਸਨ੍ਤਿਟ੍ਠਨਾਦਿਤ੍ਤਯਮਤ੍ਤਾਪੇਕ੍ਖਤ੍ਤਾ, ਤਸ੍ਸ ਵਚਨਸ੍ਸਾਪਿ ਵਾ ਅਞ੍ਞਾਯਪਿ ਰਹੋਪੇਕ੍ਖਨਸ੍ਸਾਦਸਮ੍ਭਵੇ ਸਤਿ ਉਭਿਨ੍ਨਂ ਏਕਤ੍ਥਸਮ੍ਭਵਤੋ ਚ ਸਾਧਿਤਮੇਤਂ. ‘‘ਹਤ੍ਥਪਾਸਂ ਵਿਜਹਿਤ੍ਵਾ ਸਨ੍ਤਿਟ੍ਠਤਿ ਵਾ ਸਲ੍ਲਪਤਿ ਵਾ’’ਤਿ ਏਤ੍ਤਕਮੇਵ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਕਸ੍ਮਾ ‘‘ਨਿਕਣ੍ਣਿਕਂ ਵਾ ਜਪ੍ਪੇਤੀ’’ਤਿ ਨ ਵੁਤ੍ਤਂ? ਹਤ੍ਥਪਾਸਾਤਿਕ੍ਕਮੇ ਅਸਮ੍ਭਵਤੋ. ਤਸ੍ਸ ਤਤਿਯਸ੍ਸ ਪਦਸ੍ਸ ਪਚ੍ਛਿਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਸਮ੍ਭਵਨ੍ਤਮ੍ਪਿ ‘‘ਦੁਤਿਯਿਕਂ ਵਾ ਉਯ੍ਯੋਜੇਤੀ’’ਤਿ ਨ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਤ੍ਥਤੋ ਹਤ੍ਥਪਾਸਂ ਵਿਜਹਿਤ੍ਵਾ ਸਨ੍ਤਿਟ੍ਠਤਿ ਵਾ ਸਲ੍ਲਪਤਿ ਵਾ ਦੁਤਿਯਿਕਂ ਵਾ ਉਯ੍ਯੋਜੇਤਿ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਏਸ ਨਯੋ ਯਕ੍ਖੇਨ ਵਾਤਿਆਦੀਸੁਪਿ. ਤਤ੍ਥ ‘‘ਹਤ੍ਥਪਾਸੇ’’ਤਿ ਵਾ ‘‘ਹਤ੍ਥਪਾਸਂ ਵਿਜਹਿਤ੍ਵਾ’’ਤਿ ਵਾ ਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ਉਭਯਤ੍ਥ ਦੁਕ੍ਕਟਤ੍ਤਾ. ਅਨਾਪਤ੍ਤਿਵਾਰੇਪਿ ਅਸਮ੍ਭਵਤੋ ‘‘ਨਿਕਣ੍ਣਿਕਂ ਵਾ ਜਪ੍ਪੇਤੀ’’ਤਿ ਨ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਚੇ? ਸਮ੍ਭਵਤਿ ਸਤਿ ਕਰਣੀਯੇ ਨਿਕਣ੍ਣਿਕਂ ਵਾ ਜਪ੍ਪੇਤੀਤਿ ਸਮ੍ਭਵਤੋ. ਅਥ ਕਸ੍ਮਾ ਏਵਂ ਨ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਚੇ? ਅਨਵਜ੍ਜਕਥਾਯਂ ਨਿਕਣ੍ਣਿਕਜਪ੍ਪਨੇ ਪਯੋਜਨਾਭਾਵਾ, ਧਮ੍ਮਕਥਾਯਮ੍ਪਿ ਉਦਾਯਿਂ ਆਰਬ੍ਭ ਪਟਿਸਿਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਚ.

ਦੁਤਿਯਤਤਿਯਚਤੁਤ੍ਥਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੫. ਪਞ੍ਚਮਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੮੫੬. ‘‘ਕੁਲਂ ਨਾਮ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਕੁਲਾਨੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਤਿਤ੍ਥਿਯਾਰਾਮੇ ਕਪ੍ਪਤਿ ਤਸ੍ਸ ਕੁਲਵੋਹਾਰਾਭਾਵਤੋਤਿ ਏਕੇ. ਤਿਤ੍ਥਿਯਾਨਂ ਖਤ੍ਤਿਯਾਦਿਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਨ ਕਪ੍ਪਤੀਤਿ ਏਕੇ. ਤਸ੍ਸ ਕਪ੍ਪਿਯਭੂਮਿਤ੍ਤਾ ਨ ਯੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਚੇ? ਨ, ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਖਤ੍ਤਿਯਾਦੀਨਂ ਸਮ੍ਭਵਤੋ. ਤਥਾਪਿ ਗੋਚਰਕੁਲਂ ਇਧਾਧਿਪ੍ਪੇਤਂ. ‘‘ਉਪਚਾਰੋ ਦ੍ਵਾਦਸਹਤ੍ਥੋ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ.

ਪਞ੍ਚਮਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੬. ਛਟ੍ਠਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੮੬੦. ‘‘ਨਿਸੀਦਨ੍ਤਿਯਾ ਏਕਾ, ਨਿਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿਯਾ ਏਕਾ’’ਤਿ ਅਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿਯਾ’’ਤਿਆਦਿ ਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ. ਨ ਹਿ ਗਮਨਪਚ੍ਚਯਾ ਏਸਾ ਆਪਤ੍ਤੀਤਿ? ਨ, ਪਰਿਯੋਸਾਨਾਧਿਪ੍ਪਾਯਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ. ‘‘ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਨਿਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿਯਾ ਦ੍ਵੇ’’ਤਿ ਵਚਨੇਨਪਿ ਗਮਨਂ ਇਧ ਨਾਧਿਪ੍ਪੇਤਨ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸਿਤਂ ਹੋਤਿ, ਤਥਾ ‘‘ਨਿਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਨਿਸੀਦਨ੍ਤਿਯਾ ਦ੍ਵੇ’’ਤਿਪਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ. ਯਦਿ ਏਵਂ ‘‘ਤਸ੍ਮਿਂ ਅਭਿਨਿਪਜ੍ਜਤਿ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਕਸ੍ਮਾ ਨ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਚੇ? ਅਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾਪਿ ਨਿਪਜ੍ਜਨਸਮ੍ਭਵਤੋ. ਨਿਪਜ੍ਜਨਤ੍ਥਾਯ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਨਿਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿਯਾ ਨਿਪਜ੍ਜਨਕਪਯੋਗਤ੍ਤਾ ਏਕਾ ਆਪਤ੍ਤੀਤਿ ਕੇਚਿ.

ਛਟ੍ਠਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੭. ਸਤ੍ਤਮਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੮੬੭. ਅਨਾਪਤ੍ਤਿਵਾਰੇ ‘‘ਧੁਵਪਞ੍ਞਤ੍ਤੇ’’ਤਿ ਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਸਨ੍ਥਰਿਤ੍ਵਾ ਵਾ ਸਨ੍ਥਰਾਪੇਤ੍ਵਾ ਵਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ. ਇਧ ਛਟ੍ਠੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਪਕਤਿਯਾ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤੇ ਅਭਿਨਿਸੀਦਤਿ ਵਾ ਅਭਿਨਿਪਜ੍ਜਤਿ ਵਾ, ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਮੇਵ. ਅਞ੍ਞਤ੍ਥ ਧੁਵਪਞ੍ਞਤ੍ਤਂ. ਇਧ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਸਨ੍ਥਰਿਤ੍ਵਾ ਵਾ ਸਨ੍ਥਰਾਪੇਤ੍ਵਾ ਵਾ ਅਭਿਨਿਸੀਦਤਿ ਵਾ ਅਭਿਨਿਪਜ੍ਜਤਿ ਵਾ, ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਮੇਵ. ਉਭਯਤ੍ਥਾਪਿ ਪਞ੍ਚਮੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਅਨਾਪੁਚ੍ਛਾ ਪਕ੍ਕਮੇਯ੍ਯ, ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਮੇਵ, ਅਨਾਪਤ੍ਤਿਵਾਰੇ ਮਾਤਿਕਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤਕਾਲਤੋ ਅਞ੍ਞਕਾਲਸ੍ਸ ਅਪਰਾਮਟ੍ਠਤ੍ਤਾਤਿ ਨੋ ਤਕ੍ਕੋਤਿ ਆਚਰਿਯੋ. ਅਪਿਚ ਅਤ੍ਥਾਪਤ੍ਤਿਕਾਲੇ ਆਪਜ੍ਜਤਿ, ਨੋ ਵਿਕਾਲੇਤਿਆਦਿਤ੍ਤਿਕੇ, ਅਤ੍ਥਾਪਤ੍ਤਿ ਰਤ੍ਤਿਂ ਆਪਜ੍ਜਤਿ, ਨੋ ਦਿਵਾਤਿਆਦਿਤ੍ਤਿਕੇ ਚ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਇਧ ਪਞ੍ਚਮਛਟ੍ਠਸਤ੍ਤਮਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇਹਿ ਸਙ੍ਗਹਿਤਾਪਤ੍ਤੀਨਂ ਅਪਰਾਮਟ੍ਠਤ੍ਤਾ ਯਥਾਸਮ੍ਭਵਂ ਤਿਵਿਧਕਾਲੇ ਤਿਵਿਧਮੇਤਂ ਯੋਜੇਤ੍ਵਾ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ ਏਵ ਮਹਾਪਦੇਸਨਯਾਨੁਲੋਮਤੋ.

ਸਤ੍ਤਮਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੮. ਅਟ੍ਠਮਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੮੬੯. ਅਟ੍ਠਮੇ ਭਿਕ੍ਖੁਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਕਟਂ ਸਮ੍ਭਵਤਿ.

ਅਟ੍ਠਮਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੯. ਨਵਮਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੮੭੫-੭. ਦੁਗ੍ਗਾਹਵਸੇਨ ਵਾ ਸੁਗ੍ਗਾਹਵਸੇਨ ਵਾ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਸਪਥਕਰਣੇ ਆਪਤ੍ਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਯਸ੍ਮਾ ਮਾਤਿਕਾਯਂ ‘‘ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਵਾ ਪਰਂ ਵਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਯਾ ਅਤ੍ਤਾਨਮੇਵ ਆਰਬ੍ਭ ਸਪਥਂ ਕਰੇਯ੍ਯ, ਤਸ੍ਸਾ ਏਕਾ. ਪਰਮੇਵਾਰਬ੍ਭ ਤਸ੍ਸਾ ਏਕਾ. ਉਭੋਪਿ ਆਰਬ੍ਭ ਤਸ੍ਸਾ ਦ੍ਵੇ ਆਪਤ੍ਤਿਯੋ ਸਮ੍ਭਵਨ੍ਤਿ. ਤਿਕਚ੍ਛੇਦੋ ਪਨੇਤ੍ਥ ਪਰਮੇਵਾਰਬ੍ਭ ਸਪਥਕਰਣਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਪਵਤ੍ਤੋ.

ਨਵਮਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੧੦. ਦਸਮਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੮੮੨. ਦਸਮੇ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿਵਾਰੋ ਰੋਦਨਸ੍ਸੇਵ, ਨ ਵਧਸ੍ਸ, ਤਸ੍ਮਾ ਞਾਤਿਬ੍ਯਸਨਾਦੀਹਿ ਫੁਟ੍ਠਾਪਿ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਵਧਤਿ ਏਵ, ਨ ਰੋਦਤਿ, ਦੁਕ੍ਕਟਮੇਵ.

ਦਸਮਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਅਨ੍ਧਕਾਰਵਗ੍ਗਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੩. ਨਗ੍ਗਵਗ੍ਗਵਣ੍ਣਨਾ

੧-੨. ਪਠਮਦੁਤਿਯਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੮੮੩. ਨਗ੍ਗਵਗ੍ਗਸ੍ਸ ਪਠਮਦੁਤਿਯਾਨਿ ਉਤ੍ਤਾਨਾਨਿ. ਪਠਮੇ ਅਯਂ ਵਿਸੇਸੋ – ਭਿਕ੍ਖੁਸ੍ਸ ਤਥਾ ਨ੍ਹਾਯਨ੍ਤਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਕਟਂ ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਜਨ੍ਤਾਘਰਉਦਕਪਟਿਚ੍ਛਾਦੀਹਿ. ਨ ਚ ਵਿਗਰਹਿ ਤਤ੍ਥ ਭਗਵਾ ਅਤ੍ਤਨਾਵ ਅਨਨੁਞ੍ਞਾਤਤ੍ਤਾ ਉਦਕਸਾਟਿਕਾਯਾਤਿ ਪੋਰਾਣਾ. ‘‘ਏਕਮੇਵ ਨਿਵਾਸੇਤ੍ਵਾ, ਪਾਰੁਪਿਤ੍ਵਾ ਚ ਨਹਾਯਿਤੁਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਪੋਰਾਣਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਪਠਮਦੁਤਿਯਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੩. ਤਤਿਯਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੮੯੪. ਤਤਿਯੇ ਅਨ੍ਤੋਚਤੂਹਪਞ੍ਚਾਹਂ ਧੁਰਂ ਨਿਕ੍ਖਿਪਨ੍ਤਿਯਾਪਿ ਆਪਤ੍ਤਿ ਏਵ. ਲਿਙ੍ਗਪਰਿਵਤ੍ਤੇ ਧੁਰਂ ਨਿਕ੍ਖਿਪਨ੍ਤਿਯਾ ਦੁਕ੍ਕਟਂ ਤਿਕਦੁਕ੍ਕਟਤ੍ਤਾ. ‘‘ਸਮ੍ਬਹੁਲਾਹਿ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਹਿ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਚਤਸ੍ਸੋਪਿ ਸਮ੍ਬਹੁਲਾ’’ਤਿ ਪੋਰਾਣਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਤਤਿਯਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੪. ਚਤੁਤ੍ਥਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੮੯੮. ਚਤੁਤ੍ਥੇ ਸਙ੍ਘਾਟਿਚਾਰਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਸਙ੍ਘਾਟਿਆਦਿਵਸੇਨ ਅਧਿਟ੍ਠਿਤਾਨਂਯੇਵਾਯਂ ਵਿਧਿ, ਨੇਤਰਾਸਂ ਕਿਰ. ਤਤ੍ਥ ਤਿਚੀਵਰੇ ਏਵ ਵਿਪ੍ਪਵਾਸਪਚ੍ਚਯਾ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਂ. ਅਨ੍ਤੋਚੀਵਰਕਾਲੇਪਿ ਪਞ੍ਚਾਹਿਕਂ ਸਙ੍ਘਾਟਿਚਾਰਂ ਅਤਿਕ੍ਕਾਮੇਨ੍ਤਿਯਾ ਆਪਤ੍ਤਿਯੇਵ. ‘‘ਵਿਨਾ ਏਤੇਹਿ ਚੀਵਰੇਹਿ ਉਪਸਮ੍ਪਦਂ ਕਾਤੁਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਪੋਰਾਣਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਚਤੁਤ੍ਥਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੫. ਪਞ੍ਚਮਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੯੦੬. ਪਞ੍ਚਮਸ੍ਸ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿਵਾਰੇ ਤਾਯ ਵਾ ਅਵਿਪ੍ਪਵਾਸਾਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥਤੋ ਲਬ੍ਭਤਿ.

ਪਞ੍ਚਮਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੯੦੭-੯੧੧. ਛਟ੍ਠਸਤ੍ਤਮਾਨਿ ਉਤ੍ਤਾਨਾਨਿ.

੮. ਅਟ੍ਠਮਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੯੧੬. ਸੋਕਜ੍ਝਾਯਿਕਾ ਨਾਮ ਕਿਰ ਮਾਯਾਕਾਰਾ. ਵਿਲੁਮ੍ਪਕਾ ਭਣ੍ਡਕਾਤਿ ਚ ਪੋਰਾਣਾ.

ਅਟ੍ਠਮਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੯. ਨਵਮਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੯੨੦. ‘‘ਕਥਞ੍ਹਿ ਨਾਮ ਅਤਿਕ੍ਕਾਮੇਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਥੁਲ੍ਲਨਨ੍ਦਾ ਚੀਵਰਕਾਲਸਮਯਂ ਆਗਮੇਥਾਤਿ ਅਤਿਕ੍ਕਮਾਪੇਸੀਤਿ ਸਿਦ੍ਧਂ ਹੋਤਿ.

ਨਵਮਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੧੦. ਦਸਮਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੯੨੭. ਦਸਮੇ ਏਕਕੁਲਂ ਏਤਦਵੋਚੁਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਕੁਲਂ ਨਾਮ ਤਸ੍ਮਿਂ ਮਨੁਸ੍ਸਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਬਹੁਵਚਨਂ.

ਦਸਮਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਨਗ੍ਗਵਗ੍ਗਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੪. ਤੁਵਟ੍ਟਵਗ੍ਗਵਣ੍ਣਨਾ

੧. ਪਠਮਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੯੩੪-੫. ਏਕਾਯ ਨਿਪਨ੍ਨਾਯ ਅਪਰਾ ਨਿਪਜ੍ਜਤਿ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਸ੍ਸਾਤਿ ‘‘ਉਭਿਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਪਠਮਨਿਪਨ੍ਨਾਯ ਅਨੁਟ੍ਠਾਪਨਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਏਤ੍ਥ ਕਿਰਿਯਾਕਿਰਿਯਨ੍ਤਿ ਏਕੇ, ਤਂ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯ ਵਿਰੁਜ੍ਝਤਿ. ‘‘ਕਿਰਿਯ’’ਨ੍ਤਿ ਹਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਥ ਕਸ੍ਸਾ ਆਪਤ੍ਤੀਤਿ? ਉਭਿਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਨਿਪਜ੍ਜਨਕਿਰਿਯਂ ਪਟਿਚ੍ਚ. ਇਮਸ੍ਸ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿਵਾਰੇ ‘‘ਵਵਤ੍ਥਾਨਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ’’ਤਿ ਨਤ੍ਥਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਵਵਤ੍ਥਾਨਂ ਕਤ੍ਵਾ ਨਿਪਜ੍ਜਿਤੁਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਏਕੇ. ਵਿਪੁਲਤਰੇ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਏਕੇ. ‘‘ਅਨ੍ਤਰਂ ਕਤ੍ਵਾ ਨਿਪਜ੍ਜਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਪੋਰਾਣਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ਲਿਖਿਤਂ.

ਪਠਮਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੨. ਦੁਤਿਯਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੯੪੦. ਵਵਤ੍ਥਾਨਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਉਪਰਿ ਪਾਰੁਪਨਮ੍ਪਿ ਮਜ੍ਝੇ ਓਭੋਗਂ ਕਤ੍ਵਾ ਉਭਿਨ੍ਨਂ ਅਨ੍ਤਰੇ ਓਤਾਰੇਤਿ, ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਏਕੇ. ਵਵਤ੍ਥਾਨਞ੍ਚ ਯਥਾ ਠਾਨੇ ਨ ਤਿਟ੍ਠਤਿ, ਤਥਾ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਤੁਵਟ੍ਟੇਨ੍ਤਿਯਾ ਆਪਤ੍ਤਿਯੇਵਾਤਿ. ‘‘ਕਿਰਿਯਾਕਿਰਿਯ’’ਨ੍ਤਿ ਚ ਪੋਰਾਣਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਦੁਤਿਯਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੩. ਤਤਿਯਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੯੪੧. ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਜ੍ਝਾਯਨਟ੍ਠਾਨੇ ਚੇ ਵੁਡ੍ਢਤਰਾ ਆਗਚ੍ਛਤਿ, ਵਨ੍ਦਨਕਾਲੇ ਵਾ, ਆਪੁਚ੍ਛਨਕਿਚ੍ਚਂ ਨਤ੍ਥਿ. ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਓਵਰਕੇ ਆਪੁਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬਂ. ‘‘ਅਥ ਓਵਰਕੇ ਮਹਾਥੇਰੀ ਵਸਤਿ, ਸਮ੍ਮੁਖੇ ਇਤਰਾ, ਆਪੁਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬਾ ਤਸ੍ਸਾ ਉਪਚਾਰਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਪੋਰਾਣਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਤਤਿਯਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੯੪੬-੯੫੦. ਚਤੁਤ੍ਥਪਞ੍ਚਮਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਉਤ੍ਤਾਨਤ੍ਥਮੇਵ.

੬. ਛਟ੍ਠਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੯੫੬. ਗਹਪਤਿ ਨਾਮ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਸਹਧਮ੍ਮਿਕੇ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਵਾ ਸਾਮਣੇਰੇਨ ਵਾ ਅਨਨੁਲੋਮਿਕੇਨ ਸਂਸਗ੍ਗੇਨ ਸਂਸਟ੍ਠਾਪਿ ਨ ਸਮਨੁਭਾਸਿਤਬ੍ਬਾਤਿ ਸਮ੍ਭਵਤਿ ਏਵ.

ਛਟ੍ਠਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੯੬੧-੫. ਸਤ੍ਤਮਅਟ੍ਠਮ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਉਤ੍ਤਾਨਤ੍ਥਮੇਵ.

੯. ਨਵਮਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੯੬੯. ਏਕਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਨ੍ਤਿ ਕਾਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇਨੇਵ ਏਕਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ, ਨਿਗਣ੍ਠਾਨਂ ਅਚੇਲਕਾਨਂ ਮਤਂ. ਕਾਪਿਲਾ ਪਨ ‘‘ਪਞ੍ਚਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾ’’ਤਿ ਮਞ੍ਞਨ੍ਤਾ ਏਵਂ ਵਦਨ੍ਤਿ ‘‘ਸਚਕ੍ਖੁਕਤ੍ਤਾ ਅਲਾਬੁਮਾਲੁਵਾਦਯੋ ਯਤ੍ਥ ਆਲਮ੍ਬਨਂ, ਤਤ੍ਥ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ. ਸਸੋਤਕਤ੍ਤਾ ਕਦਲਿਯੋ ਮੇਘਗਜ੍ਜਿਤਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਗਬ੍ਭਂ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਿ. ਸਘਾਨਕਤ੍ਤਾ ਪਨਸਾਦਯੋ ਕੁਣਪਗਨ੍ਧੇਨ ਫਲਨ੍ਤਿ. ਸਜਿਵ੍ਹਕਤ੍ਤਾ ਉਦਕਂ ਪਿਵਨ੍ਤਿ ਯੇਨ, ਸਬ੍ਬੇਪਿ ‘ਪਾਦਪਾ’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ. ਸਕਾਯਪਸਾਦਤ੍ਤਾ ਇਤ੍ਥਿਸਮ੍ਫਸ੍ਸੇਨ ਅਸੋਕਰੁਕ੍ਖਾ ਪੁਪ੍ਫਨ੍ਤੀ’’ਤਿ. ਸਙ੍ਘਾਤਨ੍ਤਿ ਵਿਨਾਸਂ.

੯੭੦. ਇਧ ਚ ਵਸ੍ਸਚ੍ਛੇਦੇਨ ਦੁਕ੍ਕਟਂ. ਪਠਮਂ ਆਵਸਿਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਛਾ ਚਾਰਿਕਾ ਚਰਣਪਚ੍ਚਯਾ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਂ ਆਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਅਥ ਵਸ੍ਸਂ ਅਵਸਿਤ੍ਵਾ ਚਰਤਿ, ਅਵਸ੍ਸੁਪਗਮਨਪਚ੍ਚਯਾ ਦੁਕ੍ਕਟਂ ਆਪਜ੍ਜਤਿ. ਪੋਰਾਣਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ਪਨ ‘‘ਅਨ੍ਤੋਸਤ੍ਤਾਹੇ ਅਨ੍ਤੋਵਸ੍ਸੇ ਚਾਰਿਕਂ ਚਰਨ੍ਤਿਯਾ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਂ. ਸਤ੍ਤਾਹਕਰਣੀਯੇਨ ਪਨ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਦੁਕ੍ਕਟਂ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

੯੭੨. ਕੇਨਚਿ ਉਬ੍ਬਾਲ਼੍ਹਾਤਿ ਵਸ੍ਸਚ੍ਛੇਦਕਾਰਣੇਨਾਤਿ ਨੋ ਤਕ੍ਕੋਤਿ ਆਚਰਿਯੋ. ਕਿਤ੍ਤਾਵਤਾ ਚਾਰਿਕਾ ਹੋਤੀਤਿ? ਇਦਂ ਨ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਵਿਚਾਰਿਤਂ. ਅਨਨ੍ਤਰਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇ ‘‘ਅਨ੍ਤਮਸੋ ਛਪ੍ਪਞ੍ਚਯੋਜਨਾਨਿਪੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਸੋ ਚ ਮਞ੍ਞੇ ਹੇਟ੍ਠਿਮਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋਤਿ.

ਨਵਮਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੧੦. ਦਸਮਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੯੭੩. ਦਸਮੇ ‘‘ਆਹੁਨ੍ਦਰਿਕਾ’’ਤਿ ਪਠਨ੍ਤਿ ਕਿਰ.

ਦਸਮਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਤੁਵਟ੍ਟਵਗ੍ਗਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੫. ਚਿਤ੍ਤਾਗਾਰਵਗ੍ਗਵਣ੍ਣਨਾ

੧. ਪਠਮਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੯੭੮. ਕੀਲ਼ਨਉਪਵਨਂ ਨਾਮ ਕਞ੍ਚਿਨਗਰਸ੍ਸ ਨਗਰੁਪਵਨਂ ਵਿਯ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਉਯ੍ਯਾਨਂ ਨਾਮ ਤਤ੍ਥੇਵ ਨਨ੍ਦਵਨਉਯ੍ਯਾਨਂ ਵਿਯ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ‘‘ਤਤ੍ਥੇਵ ਠਤ੍ਵਾ ਤਂ ਤਂ ਦਿਸਾਭਾਗਂ ਵਿਲੋਕੇਤ੍ਵਾ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਿਯਾ ਪਨ ਪਾਟੇਕ੍ਕਾ ਆਪਤ੍ਤਿਯੋ’’ਤਿ ਪਾਠੋ. ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤੇ ਯਂ ਪੁਬ੍ਬੇ ਵੁਤ੍ਤਂ ਪਦਂ ‘‘ਅਨੁਦ੍ਧਰਮਾਨਾ’’ਤਿ, ਤਂ ਏਕਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਦਿਸਾਭਾਗੇਤਿ ਸਿਦ੍ਧਨ੍ਤਿ ਏਕੇ. ਉਪਚਾਰੋ ਦ੍ਵੇ ਲੇਡ੍ਡੁਪਾਤੋਤਿ ਚ.

ਪਠਮਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੨. ਦੁਤਿਯਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੯੮੪. ‘‘ਆਹਰਿਮੇਹਿ ਵਾਲ਼ੇਹੀ’’ਤਿ ‘‘ਅਸਂਹਾਰਿਮੇਨਾ’’ਤਿ ਚ ਦੁਵਿਧੋ ਪਾਠੋ. ‘‘ਵਿਸੁਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਛਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਤੇਹਿ ਵਾਲ਼ੇਹੀ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ਯਥਾ ਤਥਾ ਵਾਲ਼ਰੂਪੇ ਉਟ੍ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਕਤਪਾਦਂ ‘‘ਪਲ੍ਲਙ੍ਕ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿਵਾਰੇ ‘‘ਅਸਂਹਾਰਿਮੇਹਿ ਵਾਲ਼ੇਹਿ ਕਤਂ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਤੀ’’ਤਿ ਵਚਨਾਭਾਵਤੋ.

ਦੁਤਿਯਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੩. ਤਤਿਯਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੯੮੮. ‘‘ਉਜ੍ਜਵੁਜ੍ਜਵੇਤਿ ਹਤ੍ਥਪ੍ਪਸਾਰਣੇ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ, ਤਂ ਨ ਯੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਯਤ੍ਤਕਂ ਹਤ੍ਥੇਨ ਅਞ੍ਛਿਤਂ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਤਕ੍ਕਮ੍ਹਿ ਵੇਠਿਤੇ ਏਕਾਪਤ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵਚਨਤੋ.

ਤਤਿਯਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੪. ਚਤੁਤ੍ਥਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੯੯੩. ‘‘ਯਾਗੁਪਾਨੇਤਿ ਯਾਗੁਦਾਨੇ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ਪੋਰਾਣਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ‘‘ਮਾਤਾਪਿਤੂਨਂ ਦਾਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਚਤੁਤ੍ਥਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੯੯੪. ਪਞ੍ਚਮਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਉਤ੍ਤਾਨਤ੍ਥਮੇਵ.

੬. ਛਟ੍ਠਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੧੦੦੧. ਛਟ੍ਠੇ ਭਿਕ੍ਖੁਵਿਭਙ੍ਗੇ ਅਚੇਲਕਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇਨ ਏਕਪਰਿਚ੍ਛੇਦਂ. ਇਧ ਅਗਾਰਿਕੋ ਵਿਸੇਸੋ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਅਸਾਧਾਰਣ’’ਨ੍ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ.

ਛਟ੍ਠਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੧੦੦੩-੮. ਸਤ੍ਤਮਟ੍ਠਮੇਸੁ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਨਤ੍ਥਿ.

੯. ਨਵਮਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੧੦੧੫. ‘‘ਖੀਲਨਮਨ੍ਤਂ ਦਾਰੁਸਾਰਖੀਲਂ ਮਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਪਥਵਿਯਂ ਪਵੇਸੇਤ੍ਵਾ ਮਾਰਣਮਨ੍ਤਂ. ਨਾਗਮਣ੍ਡਲਂਨਾਮ ਨਾਗਰੋਧਮਨ੍ਤਂ, ਪਿਟ੍ਠਾਦੀਹਿ ਵਾ ਪਰਿਕ੍ਖੇਪਂ ਕਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥ ਮਨੁਸ੍ਸੇ ਪਵੇਸੇਨ੍ਤਿ ਗੁਤ੍ਤਤ੍ਥਾਯਾ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ.

ਨਵਮਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੧੦੧੭. ਦਸਮਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਉਤ੍ਤਾਨਤ੍ਥਮੇਵ.

ਚਿਤ੍ਤਾਗਾਰਵਗ੍ਗਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੬. ਆਰਾਮਵਗ੍ਗਵਣ੍ਣਨਾ

੧੦੨੧. ਪਠਮਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਉਤ੍ਤਾਨਤ੍ਥਮੇਵ.

੨. ਦੁਤਿਯਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੧੦੩੦. ਭਿਕ੍ਖੁਨੀ ਚੇ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਅਕ੍ਕੋਸਤਿ, ਇਮਿਨਾ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇਨ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਂ. ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਂ ਚੇ ਅਕ੍ਕੋਸਤਿ, ਓਮਸਵਾਦੇਨ ਆਪਜ੍ਜਤਿ. ਓਮਸਵਾਦੇ ਸਮ੍ਮੁਖਾਵ ਰੁਹਤਿ, ਇਧ ਪਨ ਪਰਮ੍ਮੁਖਾਪਿ.

ਤਤ੍ਰਾਯਂ ਵਿਚਾਰਣਾ – ਭਿਕ੍ਖੁਵਿਭਙ੍ਗੇ ਓਸਮਵਾਦਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀ ਅਨੁਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਟ੍ਠਾਨੇ ਤਿਟ੍ਠਤੀਤਿ ਕਤ੍ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਵਿਭਙ੍ਗੇਪਿ ਓਮਸਵਾਦਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇ ਭਿਕ੍ਖੁ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯਾ ਅਨੁਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਟ੍ਠਾਨੇ ਤਿਟ੍ਠਤੀਤਿ ਸਿਦ੍ਧਂ. ਇਧ ਚ ਅਨੁਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਅਕ੍ਕੋਸਨੇ ਦੁਕ੍ਕਟਂ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਭਿਕ੍ਖੁਸ੍ਸ ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਅਕ੍ਕੋਸਨੇ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਂ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਇਮਾਨਿ ਦ੍ਵੇ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਾਨਿ ਭਿਕ੍ਖੁਮ੍ਹਿ ਸਂਸਨ੍ਦਿਯਮਾਨਾਨਿ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਨ ਸਮੇਨ੍ਤਿ. ਯਥਾ ਸਮੇਨ੍ਤਿ, ਤਥਾ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬਂ. ਤਤ੍ਥ ਪੋਰਾਣਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਨਂ ਓਮਸਵਾਦਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇ ਅਨੁਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋਤਿ ਨ ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ, ਇਦਮੇਤ੍ਥ ਯੁਤ੍ਤਂ. ਪਰਿਭਾਸੇਯ੍ਯਾਤਿ ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਅਕ੍ਕੋਸਵਤ੍ਥੂਹਿ. ਤੇਸੁ ਹਿ ਅਞ੍ਞਤਰਸ੍ਮਿਂ ਸਤਿ ਓਮਸਵਾਦਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਮੇਵਾਤਿ ਏਕੇ, ਤਂ ਨ ਯੁਤ੍ਤਂ. ਓਮਸਵਾਦੇ ਪਾਲ਼ਿਮੁਤ੍ਤਕਅਕ੍ਕੋਸੇ ਹਿ ਦੁਕ੍ਕਟਂ ਹੋਤੀਤਿ. ਦੁਕ੍ਕਟੋਕਾਸੇ ਇਦਂ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਂ ਤੇਹਿ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠਂ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਬਾਲਾ ਏਤਾ’’ਤਿ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਇਧ ਆਗਤਪਦਾਨਂਯੇਵ ਵਸੇਨ ਪਰਿਭਾਸਨਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਦੁਤਿਯਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੧੦੩੩. ਤਤਿਯਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਉਤ੍ਤਾਨਤ੍ਥਮੇਵ.

੪. ਚਤੁਤ੍ਥਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੧੦੩੮. ਨਿਮਨ੍ਤਿਤਾ ਵਾ ਪਵਾਰਿਤਾ ਵਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪੋਰਾਣਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ਤਾਵ ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਪਵਾਰਿਤਾਪਿ ਯਾਗੁਂ ਪਾਤੁਂ ਲਭਤਿ, ਭੋਜ੍ਜਯਾਗੁਂ ਨ ਲਭਤਿ. ਯਾਗੁ ਪਨੇਤ੍ਥ ਖਾਦਨੀਯਭੋਜਨੀਯਸਙ੍ਖ੍ਯਂ ਨ ਗਚ੍ਛਤਿ. ਨਿਮਨ੍ਤਿਤਾ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਚਰਿਤ੍ਵਾ ਭੁਞ੍ਜਿਤੁਕਾਮਾ ਸਾਮਿਕੇ ਅਪਲੋਕੇਤ੍ਵਾਵ ਭੁਞ੍ਜਿਤੁਂ ਲਭਤਿ. ਪਰਮ੍ਪਰਭੋਜਨਾਪਤ੍ਤਿ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਨਂ ਨਤ੍ਥਿ. ਨਿਮਨ੍ਤਿਤਾ ਤਂ ਭਤ੍ਤਂ ਭੁਞ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਵਾ ਅਭੁਞ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਵਾ ਪਵਾਰਿਤਾ ਕਪ੍ਪਿਯਂ ਕਾਰਾਪੇਤ੍ਵਾ ਭੁਞ੍ਜਿਤੁਂ ਨ ਲਭਤਿ, ਅਕਪ੍ਪਿਯਨਿਮਨ੍ਤਨੇਨ ਨਿਮਨ੍ਤਿਯਮਾਨਾ ਦ੍ਵੇ ਨਿਮਨ੍ਤਨਾਨਿ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਤੁਞ੍ਚ ਨ ਲਭਤੀ’’ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ‘‘ਪਵਾਰਿਤਾਪਿ ਯਾਗੁਂ ਪਾਤੁਂ ਲਭਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਪਾਲ਼ਿਯਂ, ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਞ੍ਚ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਤ੍ਤਾ. ‘‘ਨਿਮਨ੍ਤਿਤਾ ਅਪ੍ਪਵਾਰਿਤਾ ਯਾਗੁਂ ਪਿਵਤੀ’’ਤਿ ਹਿ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਤ੍ਰਿਦਂ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਸਨ੍ਨਿਟ੍ਠਾਨਂ – ਨਿਮਨ੍ਤਿਤਾ ਵਾ ਪਵਾਰਿਤਾ ਵਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਵਾਸਦ੍ਦੇਨ ਅਕਪ੍ਪਿਯਨਿਮਨ੍ਤਨੇਨ ਨਿਮਨ੍ਤਿਤਾ ਅਪ੍ਪਵਾਰਿਤਾ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਯਾਗੁਂ ਅਞ੍ਞਂ ਖਾਦਨੀਯਂ ਵਾ ਭੋਜਨੀਯਂ ਵਾ ਖਾਦੇਯ੍ਯ ਵਾ ਭੁਞ੍ਜੇਯ੍ਯ ਵਾ, ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਂ ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਸਾਮਿਕਾਨਂ ਅਪਲੋਕਨਾ. ਪਰਮ੍ਪਰਭੋਜਨਾਭਾਵੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਨਂ ਕੋ ਗੁਣੋ ਜਾਤੋਤਿ? ਨ ਏਤਾਸਂ ਗੁਣਲਾਭੋ, ਕੇਵਲਂ ਪਾਕਟਤਰਂ ਜਾਤਂ. ਭਿਕ੍ਖੂਪਿ ਵਿਕਪ੍ਪੇਤ੍ਵਾ ਮਿਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾਵ ਭੁਞ੍ਜਿਤੁਂ ਲਭਨ੍ਤਿ. ਸਮਯੇ ਯਥਾਸੁਖਂ ਲਭਨ੍ਤਿ. ਇਮਿਨਾ ਅਪਲੋਕਨੇਨ ਕਿਨ੍ਤਿ? ਪਵਾਰਿਤਾ ਵਾ ਅਨਿਮਨ੍ਤਿਤਾ ਵਾ ਨ ਕਿਞ੍ਚਿ ਕਪ੍ਪਿਯਂ ਕਾਰਾਪੇਤ੍ਵਾ ਗਿਲਾਨਾਤਿਰਿਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਲਭਨ੍ਤਿ, ਨਿਮਨ੍ਤਿਤਾ ਚ ਪਵਾਰਿਤਾ ਚ ਯਾਗੁਮ੍ਪਿ ਨ ਲਭਨ੍ਤਿ, ਅਪਲੋਕੇਤ੍ਵਾਪਿ ਨ ਲਭਨ੍ਤੀਤਿ.

ਚਤੁਤ੍ਥਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਆਰਾਮਵਗ੍ਗਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੭. ਗਬ੍ਭਿਨਿਵਗ੍ਗਵਣ੍ਣਨਾ

੧. ਪਠਮਾਦਿਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੧੦੬੭. ‘‘ਗਬ੍ਭਿਨਿ’’ਨ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸਨਾਦੀਹਿਪਿ ਗਬ੍ਭਸਮ੍ਭਵਤੋ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਪਦਭਾਜਨੇਪਿ ਪਵਾਰਿਤਭਾਵੋ ਨ ਦਿਸ੍ਸਤਿ.

੧੦੭੪. ਧਾਤਿ ਵਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਦਾਰਕਂ ਸਾਮਿਕਾਨਂ ਦਤ੍ਵਾ ਆਹਟੇ ਵਡ੍ਢੇਤਿ, ਤਥਾ ਮਾਤਾਪੀਤਿ ਕੇਚਿ.

੧੦੮੦. ‘‘ਸਿਕ੍ਖਮਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਪਾਠਂ ਦੀਪਵਾਸਿਨੋ ਰੋਚੇਨ੍ਤਿ ਕਿਰਿਯਾਕਿਰਿਯਤ੍ਤਾ, ਜਮ੍ਬੁਦੀਪਵਾਸਿਨੋ ‘‘ਸਿਕ੍ਖਮਾਨਾ’’ਤਿ. ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ ਸਿਕ੍ਖਾਧਮ੍ਮਮਾਨਨਤੋ ਸਿਕ੍ਖਮਾਨਾਤਿ. ਇਧ ਕਿਰਿਯਾ ਨ ਹੋਤਿ, ਸਞ੍ਞਾਵ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਾ. ਨ ਏਤਾਸੁ ਅਸਿਕ੍ਖਿਤਾ ਉਪਸਮ੍ਪਾਦੇਤਬ੍ਬਾ ਉਪਜ੍ਝਾਯਿਨੀਆਦੀਨਂ ਆਪਤ੍ਤਿਭਾਵਾ. ‘‘ਤਸ੍ਸਾ ਉਪਸਮ੍ਪਦਾ ਹੋਤਿ ਏਵਾ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ.

੧੦੮੨. ਧਮ੍ਮਕਮ੍ਮੇਤਿ ਉਪਸਮ੍ਪਦਕਮ੍ਮਂ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਂ.

੧੧੧੨. ਵੁਟ੍ਠਾਪਿਤਨ੍ਤਿ ਸਾਮਣੇਰਿਭੂਮਿਤੋ ਯਾਯ ਥੇਰਿਯਾ ਉਪਸਮ੍ਪਦਾਪੇਕ੍ਖਾ ਵੁਟ੍ਠਪਿਤਾ, ਸਾ ਥੇਰੀ ਵੁਟ੍ਠਾਪਿਤਾ ਨਾਮ, ਤੇਨੇਵ ਪੁਨ ਵਿਸੇਸਨਤ੍ਥਂ ‘‘ਪਵਤ੍ਤਿਨਿ’’ਨ੍ਤਿ ਆਹ.

ਪਠਮਾਦਿਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਗਬ੍ਭਿਨਿਵਗ੍ਗਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੮. ਕੁਮਾਰਿਭੂਤਵਗ੍ਗਵਣ੍ਣਨਾ

੨. ਦੁਤਿਯਾਦਿਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੧੧੨੪. ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਟ੍ਠਾਰਸਵਸ੍ਸਾਯ ਕੁਮਾਰਿਭੂਤਾਯ…ਪੇ… ਸਿਕ੍ਖਾਸਮ੍ਮੁਤਿਂ ਦਾਤੁ’’ਨ੍ਤਿ ਇਧ ਵੁਤ੍ਤਂ ਵਿਯ ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਦਸਵਸ੍ਸਾਯ ਗਿਹਿਗਤਾਯ…ਪੇ… ਸਿਕ੍ਖਾਸਮ੍ਮੁਤਿਂ ਦਾਤੁ’’ਨ੍ਤਿ ਨ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਦ੍ਵਾਦਸਵਸ੍ਸਾਯ ਏਵ ਗਿਹਿਗਤਾਯ ਸਿਕ੍ਖਾਸਮ੍ਮੁਤਿ ਦਾਤਬ੍ਬਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਗਿਹਿਗਤਾਯ ਸਿਕ੍ਖਾਸਮ੍ਮੁਤਿ ਦਾਤਬ੍ਬਾਤਿ ਏਕੇਤਿ ਕਤ੍ਵਾ ਦਸਵਸ੍ਸਾਯਪਿ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਕਸ੍ਮਾ? ‘‘ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਦ੍ਵਾਦਸਵਸ੍ਸਂ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਸਞ੍ਞਾ ਵੁਟ੍ਠਾਪੇਤੀ’ਤਿ (ਪਾਚਿ. ੧੦੯੩-੧੦੯੫) ਚ ‘ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਦ੍ਵਾਦਸਵਸ੍ਸਂ ਗਿਹਿਗਤਂ…ਪੇ… ਸਿਕ੍ਖਿਤਸਿਕ੍ਖਂ ਵੁਟ੍ਠਾਪੇਤੀ’ਤਿ (ਪਾਚਿ. ੧੦੯੭-੧੧੦੧) ਚ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਪੋਰਾਣਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਕਿਂ ਇਮਿਨਾ ਪਰਿਹਾਰੇਨ. ‘‘ਦਸਵਸ੍ਸਾਯ ਗਿਹਿਗਤਾਯ ਸਿਕ੍ਖਾਸਮ੍ਮੁਤਿ ਦਾਤਬ੍ਬਾ’’ਤਿ ਹਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਗਿਹਿਗਤਾਤਿਪਿ ਵਤ੍ਤੁਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤੀ’ਤਿ ਸਚੇ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਕਮ੍ਮਂ ਕੁਪ੍ਪਤੀ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ.

੧੧੪੬. ਅਹਮੇਵ ਨੂਨ…ਪੇ… ਅਲਜ੍ਜਿਨੀ, ਯਾ ਸਙ੍ਘੋਤਿ ਏਤ੍ਥ ਯਾ ਅਹਮੇਵ ਨੂਨ ਬਾਲਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ‘‘ਯਂ ਸਙ੍ਘੋ’’ਤਿਪਿ ਅਤ੍ਥਿ, ਤਤ੍ਥ ਯਂ ਯਸ੍ਮਾ ਦੇਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਹਮੇਵ ਨੂਨ ਬਾਲਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

੧੧੫੯. ਪੁਰਿਸਸਂਸਟ੍ਠਾ ਕੁਮਾਰਕਸਂਸਟ੍ਠਾ ਚਣ੍ਡੀ ਸੋਕਾਵਾਸਾਵਕਥਂ ਸਿਕ੍ਖਮਾਨਾਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਪਦਭਾਜਨੇ ਏਵ ਚਾਯਂ ਸਿਕ੍ਖਮਾਨਾ ‘‘ਛਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਸਿਕ੍ਖਿਤਸਿਕ੍ਖਾ’’ਤਿ ਕਸ੍ਮਾ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ? ਪੁਬ੍ਬੇ ਗਹਿਤਸਿਕ੍ਖਤ੍ਤਾ, ਪੁਬ੍ਬੇ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਸਿਕ੍ਖਤ੍ਤਾ ਚ ਏਵਂ ਵੁਚ੍ਚਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

੧੧੬੬-੭. ਪਹੂਤਂ ਖਾਦਨੀਯਂ ਭੋਜਨੀਯਂ ਪਸ੍ਸਿਤ੍ਵਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਸਿਕ੍ਖਮਾਨਾਯ ਞਾਤਕਾ ਕਿਰ ਸਮ੍ਪਾਦਯਿਂਸੁ, ਤਂ ਪਸ੍ਸਿਤ੍ਵਾ ਥੇਰੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਉਯ੍ਯੋਜੇਸਿ. ਉਯ੍ਯੋਜੇਤ੍ਵਾ ਤੇਸਂ ਛਨ੍ਦਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਪੁਬ੍ਬੇ ਛਨ੍ਦਦਾਯਕੇ ਗਣਂ ਕਤ੍ਵਾ ਸੇਸਾਨਂ ਛਨ੍ਦਂ ਛਨ੍ਦਮੇਵ ਕਤ੍ਵਾ ਕਮ੍ਮਂ ਕਾਰਾਪੇਸੀ’’ਤਿ ਪੋਰਾਣਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਛਨ੍ਦਂ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਅਨੁਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਇਦਂ ਕਮ੍ਮਂ ਅਜ੍ਜ ਨ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਂ. ‘ਯਥਾਸੁਖ’ਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਿਤਂ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਯੋ ਕੋਚਿ ਮੁਖਰੋ, ਬਾਲੋ ਵਾ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ‘ਯਥਾਸੁਖ’ਨ੍ਤਿ ਵਦਤਿ, ਥੇਰਾਯਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਪਨ ਥੇਰਸ੍ਸ ਅਨੁਮਤਿਯਾ ਸਤਿਯਾ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਿਤੋ ਹੋਤਿ, ਅਸਤਿਯਾ ਨ ਹੋਤਿ, ਤਥਾਪਿ ਪੁਨ ਛਨ੍ਦਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾਵ ਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਅਯਂ ਪਯੋਗੋ. ਗਹਣੇ ਪਯੋਜਨਂ ਪਨ ਨਤ੍ਥਿ. ਸਙ੍ਘਤ੍ਥੇਰੋ ਚੇ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤਿ, ਛਨ੍ਦਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾਵ ਕਾਤਬ੍ਬਂ. ਛਨ੍ਦਂ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਕਾਯੇਨ ਵੁਟ੍ਠਿਤਾਯਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਇਧ ਸਮ੍ਬਾਧੋ, ‘ਅਮੁਕਮ੍ਹਿ ਠਾਨੇ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮਾ’ਤਿ ਹਤ੍ਥਪਾਸਂ ਵਿਜਹਿਤ੍ਵਾਪਿ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ ਚੇ, ਨਤ੍ਥਿ ਦੋਸੋ. ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਨਤ੍ਥਿ, ਤਾ ਪਨ ਹਤ੍ਥਪਾਸਂ ਅਵਿਜਹਿਤ੍ਵਾਵ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਅਯਂ ਪਯੋਗੋ’’ਤਿ. ‘‘ਰਤ੍ਤਿਪਾਰਿਵਾਸਿਯੇ ਉਪੋਸਥਪਵਾਰਣਾਵ ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਅਞ੍ਞਕਮ੍ਮਂ ਪਨ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਉਪੋਸਥਪਵਾਰਣਾਪਿ ਅਨੁਪੋਸਥਪਵਾਰਣਦਿਵਸੇ ਨ ਵਟ੍ਟਨ੍ਤਿ, ਇਤਰਂ ਸਬ੍ਬਕਾਲਂ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਪਰਿਸਪਾਰਿਵਾਸਿਯੇ ਹਤ੍ਥਪਾਸਂ ਅਵਿਜਹਿਤ੍ਵਾ ਚਤੂਸੁ ਗਤੇਸੁ ਚਤੁਵਗ੍ਗਕਰਣੀਯੇ ਅਞ੍ਞਸ੍ਮਿਂ ਪਞ੍ਚਸੁ ਦਸਸੁ ਵੀਸਤੀਸੁ ਗਤੇਸੁ ਸੇਸੇਹਿ ਵਿਸੁਂ ਤਹਿਂ ਤਹਿਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾਪਿ ਪੁਨ ਸਨ੍ਨਿਪਾਤਟ੍ਠਾਨਂ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਕਾਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਅਜ੍ਝਾਸਯਪਾਰਿਵਾਸਿਯੇ ਹਤ੍ਥਪਾਸਂ ਅਵਿਜਹਿਤ੍ਵਾ ਯਥਾਨਿਸਿਨ੍ਨਾਵ ਨਿਸਿਨ੍ਨਾ ਚੇ, ਪੁਨ ਕਾਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ ਹਤ੍ਥਪਾਸਸ੍ਸ ਅਵਿਜਹਿਤਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਪੋਰਾਣਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤੇਸਂ ਪੋਰਾਣਾਨਂ ਮਤੇਨ ਛਨ੍ਦਪਾਰਿਵਾਸਿਯਮੇਵੇਕਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਆਪਨ੍ਨਙ੍ਗਞ੍ਚ ਦਸ੍ਸਿਤਂ, ਇਧਾਪਿ ਤਂ ਵਿਸੁਂ ਨ ਦਸ੍ਸਿਤਂ ਅਸਮ੍ਭਵਤੋਤਿ ਏਕੇ. ਛਨ੍ਦਦਾਯਕੇ ਪਰਿਸਂ ਪਤ੍ਵਾ ਗਤੇ ਤਸ੍ਸ ਪੁਬ੍ਬਛਨ੍ਦਦਾਨਂ ਛਨ੍ਦਪਾਰਿਵਾਸਿਯਨ੍ਤਿ ਨੋ ਤਕ੍ਕੋਤਿ ਆਚਰਿਯੋ.

ਤਤ੍ਰਿਦਂ ਸਨ੍ਨਿਟ੍ਠਾਨਂ – ਪਰਿਸਪਾਰਿਵਾਸਿਯੇ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ‘‘ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਗਚ੍ਛਾਮਾਤਿ ਛਨ੍ਦਂ ਅਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾਵ ਉਟ੍ਠਹਨ੍ਤਿ…ਪੇ… ਕਮ੍ਮਂ ਕਾਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਵਚਨੇ ਹਤ੍ਥਪਾਸਾ ਵਿਜਹਨਂ ਨ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ. ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਕਮ੍ਮਪ੍ਪਤ੍ਤਾਨਂ ਹਤ੍ਥਪਾਸਸ੍ਸ ਅਵਿਜਹਨਮੇਵ ਇਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਕਤ੍ਵਾ ਪੋਰਾਣਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਨ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ, ਅਪ੍ਪਟਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਪਨ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਚੇ? ਨ, ਪਟਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਤ੍ਤਾ. ਕਥਂ? ਛਨ੍ਦੋ ਨਾਮ ਕਮ੍ਮਪ੍ਪਤ੍ਤੇਸੁ ਭਿਕ੍ਖੂਸੁ ਏਕਸੀਮਾਯ ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਤੇਸੁ ਆਗਚ੍ਛਤਿ, ਨਾਸਨ੍ਨਿਪਤਿਤੇਸੁ. ਇਧ ਹਿ ‘‘ਛਨ੍ਦਂ ਅਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ’’ਤਿ ਚ ‘‘ਛਨ੍ਦਸ੍ਸ ਪਨ ਅਵਿਸ੍ਸਟ੍ਠਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਚ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਅਜ੍ਝਾਸਯਂ ਅਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ’’ਤਿ ਚ ‘‘ਅਜ੍ਝਾਸਯਸ੍ਸ ਅਵਿਸ੍ਸਟ੍ਠਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਚ ਨ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਛਨ੍ਦਸ੍ਸ ਅਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨਂ ਕਮ੍ਮਪ੍ਪਤ੍ਤਾਨਂ ਹਤ੍ਥਪਾਸਾਵਿਜਹਨੇਨੇਵ ਹੋਤਿ, ਨ ਵਿਜਹਨੇਤਿ ਸਿਦ੍ਧਂ.

ਹੋਤਿ ਚੇਤ੍ਥ –

‘‘ਯਤੋ ਆਗਮਨਂ ਯਸ੍ਸ, ਤਦਭਾਵਸ੍ਸ ਨਿਗ੍ਗਹੇ;

ਤਸ੍ਮਾ ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਤੇਸੁ, ਭਿਕ੍ਖੂਸੁ ਤਸ੍ਸ ਭੇਦਤੋ’’ਤਿ.

ਰਤ੍ਤਿਪਾਰਿਵਾਸਿਯਛਨ੍ਦੋ ਵਿਯ ਰਤ੍ਤਿਪਾਰਿਵਾਸਿਯਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿਪੀਤਿ ਤਦਨੁਲੋਮੇਨ ਵਟ੍ਟਤਿ ਸ੍ਵਾਤਨਾਯ ਛਨ੍ਦੋ ਵਾ ਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿ ਵਾ ਪਵਾਰਣਾ ਵਾ, ਤਾਯ ਕਮ੍ਮਂ ਕਾਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਉਪੋਸਥਪਵਾਰਣਾ ਪਨ ਅਨੁਪੋਸਥਦਿਵਸੇ ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਇਤਰਂ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਪਨ੍ਨਰਸਿਉਪੋਸਥਂ ਚਾਤੁਦ੍ਦਸਿਯਂ ਕਾਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ ਖੇਤ੍ਤਤ੍ਤਾ. ਨ ਚਾਤੁਦ੍ਦਸਿਉਪੋਸਥਂ ਪਨ੍ਨਰਸਿਯਂ ਅਖੇਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਅਨੁਪੋਸਥਦਿਵਸਤ੍ਤਾ ਪਾਟਿਪਦਦਿਵਸਤ੍ਤਾਤਿ ਏਕਚ੍ਚੇ ਆਚਰਿਯਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਤੇਸਂ ਮਤੇਨ ਚਾਤੁਦ੍ਦਸਿਉਪੋਸਥਂ ਤਤਿਯਂ, ਸਤ੍ਤਮਂ ਵਾ ਪਨ੍ਨਰਸਿਯਂ ਕਾਤੁਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਯਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਵੁਤ੍ਤਂ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ‘‘ਸਚੇ ਚਾਤੁਦ੍ਦਸਿਕਂ ਉਪੋਸਥਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮਾਤਿ ਨਿਸਿਨ੍ਨਾ, ਪਨ੍ਨਰਸੋਤਿ ਕਾਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ. ਤਤੋ ‘‘ਪਨ੍ਨਰਸਿਯਮੇਵ ‘ਚਾਤੁਦ੍ਦਸਿਕਂ ਉਪੋਸਥਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮਾ’ਤਿ ਨਿਸਿਨ੍ਨਾ ਪੁਨਦਿਵਸੇ ਅਤ੍ਤਨੋ ਤਂ ਉਪੋਸਥਂ ‘ਪਨ੍ਨਰਸੋ’ਤਿ ਕਾਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ’’ਤਿ ਏਵਂ ਪਰਿਹਰਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਤੇਸਂ ਮਤਂ ‘‘ਤਥਾਰੂਪਪਚ੍ਚਯੇ ਸਤਿ ਅਞ੍ਞਸ੍ਮਿਮ੍ਪਿ ਚਾਤੁਦ੍ਦਸੇ ਉਪੋਸਥਂ ਕਾਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ (ਕਙ੍ਖਾ. ਅਟ੍ਠ. ਨਿਦਾਨਵਣ੍ਣਨਾ) ਇਮਿਨਾ ਮਾਤਿਕਾਟ੍ਠਕਥਾਵਚਨੇਨ ਨ ਸਮੇਤਿ. ਨ ਹਿ ਤਤ੍ਥ ‘‘ਅਞ੍ਞਸ੍ਮਿਮ੍ਪਿ ਪਨ੍ਨਰਸੇ ਚਾਤੁਦ੍ਦਸਿਕਂ ਕਾਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇਪਿ ‘‘ਸਕਿਂ ਪਕ੍ਖਸ੍ਸ ਚਾਤੁਦ੍ਦਸੇ ਵਾ ਪਨ੍ਨਰਸੇ ਵਾ’’ਤਿ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਦਿਵਸੇ ਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਛਨ੍ਨਂ ਚਾਤੁਦ੍ਦਸਿਕਾਨਂ ਪਚ੍ਛਿਮਾ ਪਨ੍ਨਰਸੀ ਅਨੁਪੋਸਥਦਿਵਸੋ ਨ ਹੋਤੀਤਿ ਸਿਦ੍ਧਂ ਹੋਤਿ. ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਸਿਦ੍ਧਂ, ਇਮਿਨਾ ਪਨ ‘‘ਆਵਾਸਿਕਾਨਂ ਪਨ੍ਨਰਸੋ, ਆਗਨ੍ਤੁਕਾਨਂ ਚਾਤੁਦ੍ਦਸੋ, ਆਗਨ੍ਤੁਕੇਹਿ ਆਵਾਸਿਕਾਨਂ ਸਮਸਮੇਹਿ ਵਾ ਅਪ੍ਪਤਰੇਹਿ ਵਾ ਅਨੁਵਤ੍ਤਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਵਚਨਮੇਤ੍ਥ ਨਿਰਤ੍ਥਕਂ ਹੋਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਦੁਤਿਯਾਦਿਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਕੁਮਾਰਿਭੂਤਵਗ੍ਗਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੯. ਛਤ੍ਤੁਪਾਹਨਵਗ੍ਗਵਣ੍ਣਨਾ

੧੧. ਏਕਾਦਸਮਾਦਿਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੧੨੧੪. ਉਪਚਾਰਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਕਥਿਤਨ੍ਤਿ ‘‘ਦ੍ਵਾਦਸਹਤ੍ਥਂ ਉਪਚਾਰੋ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ.

੧੨੨੧. ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤੇ ਓਕਾਸਂ ਕਾਰਾਪੇਤ੍ਵਾ ਵਿਨਯਂ ਵਾ ਅਭਿਧਮ੍ਮਂ ਵਾ ਪੁਚ੍ਛਤੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਚ ਤੀਣਿ ਪਿਟਕਾਨਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਨਾਮੇਨ ਵੁਤ੍ਤਾਨੀਤਿ ਕਤ੍ਵਾ ਅਭਿਧਮ੍ਮੋ ਬੁਦ੍ਧੇਨ ਭਾਸਿਤੋ ਏਵਾਤਿ ਦੀਪਿਤਂ ਹੋਤਿ.

੧੨੨੪-੫. ਥਨੋ ਚ ਉਦਰੋ ਚ ਥਨੁਦਰਾ. ‘‘ਸਂਕਚ੍ਚਿਕਾਯ ਪਮਾਣਂ ਤਿਰਿਯਂ ਦਿਯਡ੍ਢਹਤ੍ਥਾ’’ਤਿ ਪੋਰਾਣਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਅਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਗਾਮਸ੍ਸ ਉਪਚਾਰਂ ਓਕ੍ਕਮਨ੍ਤਿਯਾ’’ਤਿ ਬਹੂਸੁ ਪੋਤ੍ਥਕੇਸੁ, ਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸਕਣ੍ਡੇ ਵਿਯ ‘‘ਉਪਚਾਰਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮਨ੍ਤਿਯਾ’’ਤਿ ਪਾਠੋ ਅਪ੍ਪਕੇਸੁ, ਸੋਵ ਪਾਠੋ. ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ‘‘ਪਰਿਕ੍ਖੇਪਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮਨ੍ਤਿਯਾਤਿ ਏਕੇਨ ਪਾਦੇਨ ਅਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤੇ ਦੁਕ੍ਕਟਂ, ਦੁਤਿਯੇਨ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਂ. ਉਪਚਾਰੇਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ’’ਤਿ ਵਚਨਮ੍ਪਿ ‘‘ਉਪਚਾਰਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮਨ੍ਤਿਯਾ’’ਤਿ ਪਾਠੋਤਿ ਦੀਪੇਤੀਤਿ ਨੋ ਤਕ੍ਕੋਤਿ ਆਚਰਿਯੋ.

ਏਕਾਦਸਮਾਦਿਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਛਤ੍ਤੁਪਾਹਨਵਗ੍ਗਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਨਿਗਮਨਵਣ੍ਣਨਾ

ਗਿਰਗ੍ਗਸਮਜ੍ਜਾਦੀਨਿ ‘‘ਅਚਿਤ੍ਤਕਾਨਿ ਲੋਕਵਜ੍ਜਾਨੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ‘‘ਨਚ੍ਚ’’ਨ੍ਤਿ ਵਾ ‘‘ਗਨ੍ਧੋ’’ਤਿ ਵਾ ਅਜਾਨਿਤ੍ਵਾਪਿ ਦਸ੍ਸਨੇਨ, ਵਿਲਿਮ੍ਪਨੇਨ ਵਾ ਆਪਜ੍ਜਨਤੋ ਵਤ੍ਥੁਅਜਾਨਨਚਿਤ੍ਤੇਨ ਅਚਿਤ੍ਤਕਾਨਿ. ‘‘ਨਚ੍ਚ’’ਨ੍ਤਿ ਵਾ ‘‘ਗਨ੍ਧੋ’’ਤਿ ਵਾ ਜਾਨਿਤ੍ਵਾ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਿਯਾ, ਵਿਲਿਮ੍ਪਨ੍ਤਿਯਾ ਚ ਅਕੁਸਲਤ੍ਤਾ ਏਵ ਲੋਕਵਜ੍ਜਾਨਿ. ਚੋਰਿਵੁਟ੍ਠਾਪਨਾਦੀਨਿ ‘‘ਚੋਰੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਵਤ੍ਥੁਂ ਜਾਨਿਤ੍ਵਾ ਕਰਣੇ ਏਵ ਆਪਤ੍ਤਿਸਬ੍ਭਾਵਤੋ ਸਚਿਤ੍ਤਕਾਨਿ. ਉਪਸਮ੍ਪਦਾਦੀਨਂ ਏਕਨ੍ਤੇਨ ਅਕੁਸਲਚਿਤ੍ਤੇਨੇਵ ਅਕਤ੍ਤਬ੍ਬਤ੍ਤਾ ਪਣ੍ਣਤ੍ਤਿਵਜ੍ਜਾਨਿ. ‘‘ਇਧ ਸਚਿਤ੍ਤਕਾਚਿਤ੍ਤਕਤਾ ਪਣ੍ਣਤ੍ਤਿਜਾਨਨਾਜਾਨਨਤਾਯ ਅਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਵਤ੍ਥੁਜਾਨਨਾਜਾਨਨਤਾਯ ਗਹੇਤਬ੍ਬਾ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ਅਨੁਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ਪਨ ‘‘ਗਿਰਗ੍ਗਸਮਜ੍ਜਾਦੀਨਿ ‘ਅਚਿਤ੍ਤਕਾਨਿ ਲੋਕਵਜ੍ਜਾਨੀ’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ‘ਨਚ੍ਚ’ਨ੍ਤਿ ਵਾ ‘ਸਙ੍ਘਾਣੀ’ਤਿ ਵਾ ‘ਗਨ੍ਧੋ’ਤਿ ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਨਾਮਵਸੇਨ ਅਜਾਨਿਤ੍ਵਾ ਮਾਯਾਕਾਰਸ੍ਸ ਮਾਯਾਨਿ ਸੀਸਟ੍ਠਿਆਦੀਨਿ ਪਟਿਸਙ੍ਖਾਯ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਿਯਾ, ਅਕ੍ਖਮਾਲਾਦਿਅਤ੍ਥਾਯ ਸਙ੍ਘਾਣਿਂ ਕਟਿਯਾ ਬਨ੍ਧਨ੍ਤਿਯਾ, ‘ਸੇਦਗਨ੍ਧਂ ਅਪਨੇਤ੍ਵਾ ਬੁਦ੍ਧਪੂਜਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’ਤਿ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇਨ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਗਨ੍ਧਂ ਵਿਲਿਮ੍ਪੇਤ੍ਵਾ ਨਹਾਯਨ੍ਤਿਯਾ ਚ ਆਪਤ੍ਤਿਸਬ੍ਭਾਵਤੋ ਨਾਮੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਨਾਮਵਸੇਨ ਵਾ ਵਤ੍ਥੁਸ੍ਸ ਅਜਾਨਨਚਿਤ੍ਤੇਨ ਅਚਿਤ੍ਤਕਾਨਿ ਨਾਮ. ਨ ਅਨ੍ਧਕਾਰੇ ‘ਕਟਿਸੁਤ੍ਤਮਿਦ’ਨ੍ਤਿ ਸਞ੍ਞਾਯ ਸਙ੍ਘਾਣਿਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਕਟਿਯਂ ਧਾਰਣਕਾਲੇ, ਮਤ੍ਤਿਕਾਸਞ੍ਞਾਯ ਚ ਗਨ੍ਧਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਵਿਲਿਮ੍ਪਨਕਾਲੇ ਆਪਤ੍ਤਿਸਬ੍ਭਾਵਤੋ ‘ਅਚਿਤ੍ਤਕਾਨੀ’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਾਨਿ. ਤਸ੍ਮਿਂ ਕਾਲੇ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ, ਤੇਨੇਵ ਸਙ੍ਘਾਣਿਯਾ ਅਸਙ੍ਘਾਣਿਸਞ੍ਞਾਵਾਰੇਪਿ ‘ਆਪਤ੍ਤਿ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਸ੍ਸਾ’ਤਿ ਪਾਲ਼ਿ ਨ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਯਥਾ ‘ਖੇਤ੍ਤਆਬਾਧਪਚ੍ਚਯਾ, ਕਟਿਸੁਤ੍ਤਕਂ ਧਾਰੇਤੀ’ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਵਿਨਾਪਿ ਅਕੁਸਲੇਨ ਸਙ੍ਘਾਣਿਆਦੀਨਿ ਸਕ੍ਕਾ ਧਾਰੇਤੁਨ੍ਤਿ ਸਿਦ੍ਧਂ, ਏਵਂ ਆਬਾਧਪਚ੍ਚਯਾ ਵਿਨਾਪਿ ਅਕੁਸਲੇਨ ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਸੁਰਂ ਪਾਤੁਨ੍ਤਿ ਸਿਦ੍ਧਂ ‘ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ ਆਬਾਧਪਚ੍ਚਯਾ ਮਜ੍ਜਂ ਪਿਵਤੀ’ਤਿ ਪਾਲ਼ਿਯਾ ਅਭਾਵਤੋ. ਅਕੁਸਲੇਨ ਵਿਨਾ ਮਧੁਪੁਣ੍ਣਮੁਟ੍ਠਿਯਂ ਪਕ੍ਖਿਤ੍ਤਮਜ੍ਜਸ੍ਸ ਅਜ੍ਝੋਹਰਣਕਾਲਾਦੀਸੁ ਸੁਰਾਪਾਨਾਪਤ੍ਤਿਂ ਆਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਚ ਸਿਦ੍ਧਂ ‘ਮਜ੍ਜੇ ਅਮਜ੍ਜਸਞ੍ਞੀ ਪਿਵਤਿ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਸ੍ਸਾ’ਤਿ (ਪਾਚਿ. ੩੨੮) ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ. ਕਿਂਬਹੁਨਾ, ਕਾਮਭੋਗਸਞ੍ਞਾਯ ਸਦ੍ਧਿਂ ‘ਸਙ੍ਘਾਣੀ’ਤਿ ਚ ‘ਗਨ੍ਧੋ’ਤਿ ਚ ਜਾਨਿਤ੍ਵਾ ਵਿਨਾ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿਕਾਰਣੇਨ ਧਾਰੇਨ੍ਤਿਯਾ ਏਕਨ੍ਤਾਕੁਸਲਤ੍ਤਾ ਲੋਕਵਜ੍ਜਾਨਿ ਨਾਮ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ. ਇਮਿਨਾ ਉਪਾਯੇਨ ਸੇਸੇਸੁਪਿ ਨਯੋ ਨੇਤਬ੍ਬੋ. ਏਤ੍ਥ ਸੁਰਾਪਾਨਾਧਿਕਾਰੇ ਉਪਤਿਸ੍ਸਤ੍ਥੇਰਵਾਦੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਸਂਕਚ੍ਚਿਕਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇ ‘‘ਅਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਗਾਮਸ੍ਸ ਉਪਚਾਰਂ ਓਕ੍ਕਮਨ੍ਤਿਯਾਤਿ ਪਾਠੋ’’ਤਿ ਚ ‘‘ਪਣੀਤਭੋਜਨਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿ, ਅਚੇਲਕਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ, ਨਿਮਨ੍ਤਿਤਸ੍ਸ ਚਾਰਿਤ੍ਤਾਪਜ੍ਜਨਂ, ਦੁਟ੍ਠੁਲ੍ਲਪ੍ਪਟਿਚ੍ਛਾਦਨਂ, ਊਨਵੀਸਤਿਵਸ੍ਸੁਪਸਮ੍ਪਦਂ, ਮਾਤੁਗਾਮੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਂਵਿਧਾਯ ਅਦ੍ਧਾਨਗਮਨਂ, ਰਾਜਨ੍ਤੇਪੁਰਪ੍ਪਵੇਸਨਂ, ਸਨ੍ਤਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਅਨਾਪੁਚ੍ਛਾ ਵਿਕਾਲੇ ਗਾਮਪ੍ਪਵੇਸਨਂ, ਨਿਸੀਦਨਂ, ਵਸ੍ਸਿਕਸਾਟਿਕਨ੍ਤਿ ਪਾਠੋ’’ਤਿ ਚ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਨਿਗਮਨਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਕਣ੍ਡਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਉਭਤੋਵਿਭਙ੍ਗਟ੍ਠਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਨਮੋ ਤਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਅਰਹਤੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ

ਮਹਾਵਗ੍ਗਵਣ੍ਣਨਾ

੧. ਮਹਾਖਨ੍ਧਕਵਣ੍ਣਨਾ

ਬੋਧਿਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

ਯਂ ਖਨ੍ਧਕੇ ਲੀਨਪਦਾਦਿਭੇਦ-ਪਕਾਸਨਂ ਦਾਨਿ ਸੁਪਤ੍ਤਕਾਲਂ;

ਤਸ੍ਮਾ ਅਪੁਬ੍ਬਂ ਵਿਨਯਤ੍ਥਮੇਵ, ਵਕ੍ਖਾਮਿ ਸਙ੍ਖੇਪਗਹਣਤ੍ਥਂ.

ਤਤ੍ਥ ਕੇਨਟ੍ਠੇਨਾਯਂ ਖਨ੍ਧਕੋਤਿ? ਖਨ੍ਧਾਨਂ ਸਮੂਹਤ੍ਤਾ ਵਿਭਙ੍ਗੋ ਵਿਯ. ਤੇ ਪਨ ਕਥਨ੍ਤਿ? ਖਨ੍ਧਾਨਂ ਪਕਾਸਨਤੋ ਦੀਪਨਤੋ. ਖਨ੍ਧਾਤਿ ਚੇਤ੍ਥ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾਦਿਵਿਨਯਕਮ੍ਮਸਙ੍ਖਾਤਾ, ਚਾਰਿਤ੍ਤਵਾਰਿਤ੍ਤਸਿਕ੍ਖਾਪਦਸਙ੍ਖਾਤਾ ਚ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਯੋ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਾ. ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾਦੀਨਿ ਹਿ ਭਗਵਤਾ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ‘‘ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਯੋ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ. ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਯਞ੍ਚ ਖਨ੍ਧ-ਸਦ੍ਦੋ ਦਿਸ੍ਸਤਿ ‘‘ਦਾਰੁਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਅਗ੍ਗਿਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਉਦਕਕ੍ਖਨ੍ਧੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਵਿਯ. ਤੇਸਂ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਸਙ੍ਖਾਤਾਨਂ ਖਨ੍ਧਾਨਂ ਪਕਾਸਨਤੋ ਵਣ੍ਣਨਤੋ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਕ੍ਖਨ੍ਧਕਾਦਯੋ ਵੀਸਤਿ ‘‘ਖਨ੍ਧਕਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾ, ਅਵਸਾਨੇ ਦ੍ਵੇ ਤਂਸਦਿਸਤ੍ਤਾ ਵੇਲਾਯ ਸਦਿਸਤ੍ਤਾ ਸੀਲਸ੍ਸ ਵੇਲਾਤਿ ਵਚਨਂ ਵਿਯ. ਅਪਿਚ ਭਾਗਰਾਸਤ੍ਥਤਾਪੇਤ੍ਥ ਯੁਜ੍ਜਤੇ ਤੇਸਂ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤੀਨਂ ਭਾਗਤੋ ਚ ਰਾਸਿਤੋ ਚ ਵਿਭਤ੍ਤਤ੍ਤਾ. ਕਿਂ ਪਨੇਤੇਸਂ ਖਨ੍ਧਕਾਨਂ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬਕਾਰਣਨ੍ਤਿ? ਨਾਯਂ ਪੁਚ੍ਛਾ ਸਮ੍ਭਵਤਿ, ਅਞ੍ਞਥਾ ਵੁਤ੍ਤੇਸੁਪਿ ਤਪ੍ਪਸਙ੍ਗਾਨਤਿਕ੍ਕਮਨਤੋ. ਅਥ ਵਾ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜੁਪਸਮ੍ਪਦਾਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਤ੍ਤਾ ਸਾਸਨਪ੍ਪਵੇਸਨਸ੍ਸ ਤਦਤ੍ਥਸਙ੍ਗਹਕੋ ਮਹਾਖਨ੍ਧਕੋ ਪਠਮਂ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਕੇਨਾਤਿ ਚੇ? ਧਮ੍ਮਸਙ੍ਗਾਹਕਤ੍ਥੇਰੇਹਿ. ਭਗਵਤਾ ਪਨ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਵਤ੍ਥੁਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਤਥਾ ਤਥਾ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ, ਨ ਇਮਿਨਾ ਅਨੁਕ੍ਕਮੇਨ. ਥੇਰਾ ਪਨ ਤਂ ਤਂ ਪਯੋਜਨਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਸਮਾਨਜਾਤਿਕੇ ਏਕਜ੍ਝਂ ਕਤ੍ਵਾ ਅਨੁਕ੍ਕਮੇਨ ਸਜ੍ਝਾਯਿਂਸੁ. ਸੇਸਾਨਂ ਪਯੋਜਨਂ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥੇਵ ਆਵਿ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ.

ਖਨ੍ਧਕੋਵਿਦਾਤਿ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਭਾਗਰਾਸਟ੍ਠੇਨ ਨੇਸਂ ਖਨ੍ਧਤ੍ਥਕੋਵਿਦਾ, ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਪਾਰਪ੍ਪਤ੍ਤਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤੇਸਂ ਅਨੁਤ੍ਤਾਨਤ੍ਥਾਨਂ ਪਦਾਨਂ ਸਂਵਣ੍ਣਨਾ. ਕਸ੍ਮਾ ਪਨੇਵਂ ਵਿਸੇਸਿਤਨ੍ਤਿ? ਤਤੋ ਸੇਸਭਾਗਾ ਯੁਤ੍ਤਾ. ਮਾਤਿਕਾਟ੍ਠੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਗ੍ਗਹਣਮ੍ਪੇਤ੍ਥ ਪਦਭਾਜਨਿਯਗ੍ਗਹਣੇਨੇਵ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਯੇਹਿ ਅਤ੍ਥਾ ਯੇਸਂ ਪਦਵਿਸੇਸਾਨਂ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਪਕਾਸਿਤਾ, ਤੇਸਂ ਤੇ ਪਦਵਿਸੇਸੇ ਪੁਨ ਇਧ ਵਦੇਯ੍ਯਾਮ, ਵਣ੍ਣਨਾਯ ਪਰਿਯੋਸਾਨਂ ਕਦਾ ਭਵੇ ਤੇ ਤੇ ਅਤ੍ਥੇਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਂ ਤਸ੍ਸ ਨਿਦ੍ਦੇਸੇਨ ਯੁਜ੍ਜਤਿ. ਉਤ੍ਤਾਨਾ ਚੇਵ ਯਾ ਪਾਲ਼ਿ, ਤਸ੍ਸਾ ਸਂਵਣ੍ਣਨਾਯ ਕਿਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ? ਨ ਹਿ ਅਤ੍ਥਾ ਉਤ੍ਤਾਨਾਤਿ ਸਮ੍ਭਵਤਿ. ਅਧਿਪ੍ਪਾਯਾਨੁਸਨ੍ਧੀਹੀਤਿਆਦਿਵਚਨੇਹਿਪਿ ਤਂ ਵਚਨਂ ਸਮ੍ਭਵਤੀਤਿ ਚੇ? ਨ, ਅਤ੍ਥਗ੍ਗਹਣੇਨ ਚੇਤ੍ਥ ਪਦਵਿਸੇਸਾਨਂ ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ. ਤੇ ਹਿ ਅਤ੍ਥਤੋ ਅਨਪੇਤਤ੍ਥੇਨ, ਅਭਿਧਾਨਤ੍ਥੇਨ ਵਾ ਅਤ੍ਥੋਪਚਾਰੇਨ ਵਾ ਅਤ੍ਥਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਸਂਵਣ੍ਣਨਾਨਯੋਤਿ ਸਂਵਣ੍ਣਨਾ ਨਾਮ ਅਵੁਤ੍ਤੇਸੁ ਉਹਾਪੋਹਕ੍ਕਮਨਿਦਸ੍ਸਨਤੋ ‘‘ਨਯੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋ.

੧. ਉਰੁਵੇਲਾਤਿ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਵਾਲਿਕਰਾਸਿਵਸੇਨ ਲਦ੍ਧਨਾਮਕੋ ਗਾਮੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਮੀਪਤ੍ਥੇ ਏਤਂ ਭੁਮ੍ਮਂ. ਤਥਾਭਾਵਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ‘‘ਨਜ੍ਜਾ ਨੇਰਞ੍ਜਰਾਯ ਤੀਰੇ’’ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਞ੍ਞਥਾ ਤਸ੍ਮਿਂ ਵਾਲਿਕਰਾਸਿਮ੍ਹਿ ਵਿਹਰਤੀਤਿ ਆਪਜ੍ਜਤਿ, ‘‘ਉਰੁਵੇਲਂ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਪਾਵਿਸੀਤਿ ਯੇਨ ਉਰੁਵੇਲਸੇਨਾਨਿਗਮੋ’’ਤਿਆਦਿਵਚਨਵਿਰੋਧੋ ਚ. ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਪਨ ਮੂਲਕਾਰਣਮੇਵ ਦਸ੍ਸਿਤਂ. ਤਤ੍ਥ ਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ…ਪੇ… ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋਤਿ ਨਿਗਮਨਵਚਨਂ. ਤਂ ਕਿਮਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ਚੇ? ਗਾਮਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਪਦਤ੍ਥਸਮ੍ਭਵਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ. ‘‘ਸੋ ਪਨ ਗਾਮੋ ਤਦੁਪਚਾਰੇਨ ਏਵਂ ਨਾਮਂ ਲਭਤੀ’’ਤਿ ਵਚਨਂ ਪਨ ਅਵੁਤ੍ਤਸਿਦ੍ਧਨ੍ਤਿ ਕਤ੍ਵਾ ਨ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ, ਅਥ ਵਾ ਯਸ੍ਸ ‘‘ਉਰੁਵੇਲਾ’’ਤਿ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਵਾਲਿਕਰਾਸਿਸ੍ਸ, ਤਸ੍ਸ ਸਮੀਪਗਾਮਸ੍ਸਪਿ ਨਾਮਂ. ਤਤ੍ਥ ਆਯਸ੍ਮਾ ਉਪਾਲਿਤ੍ਥੇਰੋ ਨ ਇਧ ਗਾਮਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘‘ਉਰੁਵੇਲਾਯਂ ਵਿਹਰਤੀ’’ਤਿ ਆਹ ਗੋਚਰਗਾਮਪਯੋਜਨਾਭਾਵਤੋ. ਨ ਹਿ ਭਗਵਾ ਤਂ ਗਾਮਂ ਗੋਚਰਂ ਕਤ੍ਵਾ ਤਦਾ ਤਤ੍ਥ ਵਿਹਾਸਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਏਤ੍ਥ ਵਾਲਿਕਰਾਸਿਸ੍ਸ ਸਮੀਪੇ ਬੋਧਿਰੁਕ੍ਖਮੂਲੇ ਵਿਹਾਰਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਸੋ ਏਵਮਾਹਾਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤੁਕਾਮੋ ਅਟ੍ਠਕਥਾਚਰਿਯੋ ਏਵਮਾਹਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਭਗਵਤੋ ਗਾਮਤੋ ਦੂਰਤਰੇ ਅਰਞ੍ਞੇ ਅਭਿਸਮ੍ਬੋਧਿਦੀਪਨੇਨ ਦੁਤਿਯੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਟ੍ਠਾਨਨਿਯਮਂ ਤੀਹਿ ਪਦੇਹਿ ਅਕਾਸਿ ਥੇਰੋਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ, ਅਞ੍ਞਥਾ ਪਦਤ੍ਤਯਵਚਨਪਯੋਜਨਾਭਾਵਤੋ. ਤਤ੍ਥ ਨਦਨ੍ਤਾ ਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਨਦੀ. ਨੇਲਞ੍ਜਲਾਯਾਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੇ ਲ-ਕਾਰਸ੍ਸ ਰ-ਕਾਰਂ ਕਤ੍ਵਾ ‘‘ਨੇਰਞ੍ਜਰਾਯਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਕਦ੍ਦਮਸੇਵਾਲਵਿਰਹਿਤਤ੍ਤਾ ਨਿਦ੍ਦੋਸਜਲਾਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ, ਨੀਲਜਲਾਯਾਤਿ ਤਸ੍ਸਾ ਨਾਮਮੇਵ ਵਾ ਏਤਂ.

ਬੋਧਿਰੁਕ੍ਖਮੂਲੇਤਿ ਏਤ੍ਥ ਚ ਬੋਧਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਅਭਿਸਮ੍ਬੋਧੋ. ਸੋ ਚ ਅਤ੍ਥਤੋ ਭਗਵਤੋ ਚਤੁਤ੍ਥਮਗ੍ਗਞਾਣਂ ਹੋਤਿ ‘‘ਵਿਮੋਕ੍ਖਨ੍ਤਿਕਮੇਤਂ ਨਾਮ’’ਨ੍ਤਿ (ਪਟਿ. ਮ. ੧.੧੬੨) ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਵਚਨਤੋ. ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਤਂ ਨਾਮਕਰਣਭੂਤਂ ਚਤੁਤ੍ਥਫਲਞਾਣਮ੍ਪਿ ਵਤ੍ਤੁਂ ਸਮ੍ਭਵਤਿ, ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਕਿਚ੍ਚਾਨਂ ਪਨ ਕਰਣਤੋ ਤਂ ਚਤੁਤ੍ਥਮਗ੍ਗਞਾਣਮੇਵ ਏਤ੍ਥ ਬੋਧੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਤੇਨੇਵ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ‘‘ਤਤਿਯਵਿਜ੍ਜਾਯ ਆਸਵਾਨਂ ਖਯਞਾਣਾਯਾ’’ਤਿ ਤਦੇਵ ਦਸ੍ਸਿਤਂ. ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਪਨ ‘‘ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗਾ’’ਤਿ, ‘‘ਬੋਧਿਪਕ੍ਖਿਯਾ ਧਮ੍ਮਾ’’ਤਿ ਚ. ਤਤ੍ਥ ਯਸ੍ਮਾ ਚਤੂਸੁ ਮਗ੍ਗੇਸੁ ਞਾਣਂ ‘‘ਬੋਧੀ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਾਮਞ੍ਞਤੋ ਵਤ੍ਤੁਕਾਮਤਾਧਿਪ੍ਪਾਯਵਸੇਨ ‘‘ਬੋਧਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਚਤੂਸੁ ਮਗ੍ਗੇਸੁ ਞਾਣ’’ਨ੍ਤਿ (ਚੂਲ਼ਨਿ. ਖਗ੍ਗਵਿਸਾਣਸੁਤ੍ਤਨਿਦ੍ਦੇਸ ੧੨੧) ਵੁਤ੍ਤਂ ਇਧਾਧਿਪ੍ਪੇਤਞਾਣਸ੍ਸਪਿ ਤਦਨ੍ਤੋਗਧਤ੍ਤਾ. ਅਥ ਵਾ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਭਗਵਤੋ ਆਦਿਮਗ੍ਗਤ੍ਤਯਵਚਨਸ੍ਸ ਵੁਤ੍ਤਟ੍ਠਾਨਾਭਾਵਾ ਚਤੁਤ੍ਥਮਗ੍ਗਞਾਣਮੇਵ ਭਗਵਤੋ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ, ਨ ਭਗਵਾ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਾਦਿਭਾਵਂ ਪਤ੍ਵਾ ਬੁਦ੍ਧੋ ਜਾਤੋਤਿ ਸਮਯਨ੍ਤਰਪ੍ਪਸਙ੍ਗਨਿਵਾਰਣਤ੍ਥਂ ‘‘ਚਤੂਸੂ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਆਦਿਤ੍ਤਯਸ੍ਸ ਚਤੁਤ੍ਥਉਪਨਿਸ੍ਸਯਸਮ੍ਭਵੇਨ ਬੋਧਿਪਰਿਯਾਯਸਿਦ੍ਧਿਤੋ. ‘‘ਪੁਗ੍ਗਲੋਪਿ ਸੇਨਾਸਨਮ੍ਪਿ ਉਪਨਿਸ੍ਸਯਪਚ੍ਚਯੇਨ ਪਚ੍ਚਯੋ’’ਤਿ (ਪਟ੍ਠਾ. ੧.੧.੯ ਪਚ੍ਚਯਨਿਦ੍ਦੇਸ) ਵਚਨਤੋ ਫਲਹੇਤੁਕੋ ਫਲਜਨਕੋ ਰੁਕ੍ਖੋ ਫਲਰੁਕ੍ਖੋਤਿ ਵਿਯ ਬੋਧਿਹੇਤੁਰੁਕ੍ਖੋ ਬੋਧਿਰੁਕ੍ਖੋਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਏਤ੍ਥ ‘‘ਯਸ੍ਮਾ ਕੇਵਲਂ ਬੋਧੀਤਿ ਰੁਕ੍ਖਸ੍ਸਪਿ ਨਾਮਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਬੋਧੀ’’ਤਿ ਪਰਤੋ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਨਿਗ੍ਰੋਧਾਦਿਰੁਕ੍ਖਤੋ ਅਸ੍ਸ ਵਿਸੇਸਨਵਚਨਂ ਪਨ ਤਦਞ੍ਞਬੋਧਿਮੂਲਪ੍ਪਸਙ੍ਗਨਿਵਾਰਣਤ੍ਥਂ. ਮਗ੍ਗਞਾਣਞ੍ਹਿ ਕੁਸਲਮੂਲਤ੍ਤਾ ਬੋਧਿ ਚ ਤਂ ਮੂਲਞ੍ਚਾਤਿ ਸਙ੍ਖ੍ਯਂ ਲਭੇਯ੍ਯ. ਪਠਮਾਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਨਿਸੀਦਤੀਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ. ਤੇਨ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਦਿਵਸੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਅਟ੍ਠਾਹਂ ਏਕਪਲ੍ਲਙ੍ਕੇਨ ਨਿਸਿਨ੍ਨਭਾਵਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਏਤ੍ਥ ਏਕ-ਸਦ੍ਦੋ ਤਸ੍ਸ ਨਿਸਜ੍ਜਾਸਙ੍ਖਾਤਸ੍ਸ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾਨੁਯੋਗਾਨੁਰੂਪਸ੍ਸ ਪਲ੍ਲਙ੍ਕਸ੍ਸ ਅਞ੍ਞੇਨ ਇਰਿਯਾਪਥੇਨ ਅਨਨ੍ਤਰਿਯਭਾਵਂ ਅਥਸ੍ਸ ਅਕੋਪਿਤਭਾਵਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਵਿਮੁਤ੍ਤਿਸੁਖਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਵਿਮੁਤ੍ਤਿਯਂ ਵਾ ਸੁਖਨ੍ਤਿ ਨ ਸਮ੍ਭਵਤਿ. ਪਞ੍ਚਮਜ੍ਝਾਨਿਕਤ੍ਤਾ ਭਗਵਤੋ ਫਲਸਮਾਪਤ੍ਤਿਸਙ੍ਖਾਤਾ ਵਿਮੁਤ੍ਤਿ ਏਵ ਅਨੁਜਙ੍ਘਨਟ੍ਠੇਨ ਨਿਬ੍ਬਾਨਸੁਖਨ੍ਤਿ ਵਿਮੁਤ੍ਤਿਸੁਖਂ, ਤਂ ਸਮਾਪਜ੍ਜਨੇਨ ਪਟਿਸਂਵੇਦੀ ਅਨੁਭਵਨ੍ਤੋ ਨਿਸੀਦਿ. ਵੇਨੇਯ੍ਯਕਾਲਾਨਤਿਕ੍ਕਮਨਤੋ ਤਂ ਅਪੇਕ੍ਖਮਾਨੋ ਨਿਸੀਦਿ, ਨ ਵਿਮੁਤ੍ਤਿਸੁਖਸਙ੍ਗੇਨ.

ਅਥ ਖੋਤਿ ਅਧਿਕਾਰਨ੍ਤਰਾਰਮ੍ਭੇ ਨਿਪਾਤਦ੍ਵਯਂ. ਤੇਨ ਵਿਮੁਤ੍ਤਿਸੁਖਂ ਪਟਿਸਂਵੇਦਯਮਾਨੋ ਨ ਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਾਦਂ ਮਨਸਾਕਾਸਿ, ਕਿਨ੍ਤੁ ਤਤੋ ਵੁਟ੍ਠਾਯਾਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਪਟਿਵੇਧਵਸੇਨੇਵ ਸੁਮਨਸਿਕਤਸ੍ਸ ਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਾਦਸ੍ਸ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਮਨਸਿਕਰਣਂ ਗਮ੍ਭੀਰਤ੍ਤਾ ਅਸ੍ਸਾਦਜਨਨਤੋ, ਨ ਅਪੁਬ੍ਬਨਯਦਸ੍ਸਨਾਧਿਪ੍ਪਾਯਤੋ. ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਭੂਤਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮਤ੍ਤਾ ਭਗਵਤੋ ਅਸਮ੍ਮੋਹਤੋ, ਪਟਿਵਿਦ੍ਧਸ੍ਸ ਵਿਸਯਤੋ ਵਾ ਮਨਸਿਕਰਣਂ ਪਨ ਵਿਜਿਤਦੇਸਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਂ ਵਿਯ ਰਞ੍ਞੋ ਅਪੁਬ੍ਬਂ ਪੀਤਿਂ ਜਨੇਤਿ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹਿ ‘‘ਅਮਾਨੁਸੀ ਰਤੀ ਹੋਤਿ, ਸਮ੍ਮਾ ਧਮ੍ਮਂ ਵਿਪਸ੍ਸਤੋ’’ਤਿ (ਧ. ਪ. ੩੭੩). ਰਤ੍ਤਿਯਾ ਪਠਮਂ ਯਾਮਨ੍ਤਿ ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਸਂਯੋਗਵਸੇਨ ਉਪਯੋਗਵਚਨਂ, ਤੇਨ ਤਸ੍ਸ ਵਿਕਪ੍ਪਨਾਨਤ੍ਤਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ‘‘ਅਨੁਲੋਮਪਟਿਲੋਮਂ ਮਨਸਾਕਾਸੀ’’ਤਿ ਏਕਤੋਵ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਥਾਪਿ ਇਮਿਨਾ ਅਨੁਕ੍ਕਮੇਨਾਤਿ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ‘‘ਅਵਿਜ੍ਜਾਪਚ੍ਚਯਾ’’ਤਿਆਦਿ. ਤਤ੍ਥ ਚ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਪਵਤ੍ਤਿਮਤ੍ਤਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਾ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਾ ਕਥਂ ਪਞ੍ਞਾਯਤੀਤਿ? ਪਠਮਭਾਵਾਯ, ਪਟਿਲੋਮਮਨਸਿਕਰਣਂ ਪਨ ਅਨੁਲੋਮੇ ਪਚ੍ਚਯਾਨਂ, ਪਚ੍ਚਯੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨਞ੍ਚ ਤਥਾਭਾਵਸਾਧਨਤ੍ਥਂ. ਯਸ੍ਮਾ ਅਵਿਜ੍ਜਾਯ ਏਵ ਨਿਰੋਧਾ ਸਙ੍ਖਾਰਨਿਰੋਧੋ, ਨ ਅਞ੍ਞਥਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਙ੍ਖਾਰਾਨਂ ਅਵਿਜ੍ਜਾ ਪਚ੍ਚਯੋ, ਤਸ੍ਸਾ ਚ ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਫਲਨ੍ਤਿ ਦੀਪਨਤੋ. ਤਥਾ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਾਯ ਅਨੁਲੋਮਮਨਸਿਕਰਣਂ ਕਾਰਣਨਿਰੋਧਾ ਫਲਨਿਰੋਧਸਾਧਨਤ੍ਥਂ. ਏਤ੍ਥ ਚ ਅਨੁਭਾਵਤੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਦਸ੍ਸਿਤਂ. ਨ ਹਿ ਤਂ ਅਵਿਜ੍ਜਾਦਿਨਿਰੋਧਮਤ੍ਤਨ੍ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ‘‘ਯਤੋ ਖਯਂ ਪਚ੍ਚਯਾਨਂ ਅਵੇਦੀ’’ਤਿ ਵਚਨੇਨ ਅਨੁਲੋਮੋ ਨਾਧਿਪ੍ਪੇਤੋਤਿ ਸਿਦ੍ਧਂ. ਮਗ੍ਗਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਾਯ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਉਭਯਤ੍ਥਪਿ ਕਿਚ੍ਚਤੋ, ਆਰਮ੍ਮਣਤੋ ਚ ਤਸ੍ਸ ਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਵਿਸਯਤੋ ਚ ਤਤ੍ਥ ਮਗ੍ਗੋ ਦਸ੍ਸਿਤੋ.

ਤਤ੍ਥਾਹ – ‘‘ਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਾਦਂ ਪਟਿਲੋਮਂ ਮਨਸਾਕਾਸੀ’’ਤਿ ਨ ਯੁਜ੍ਜਤਿ, ਨ ਹਿ ਪਟਿਲੋਮਾਪਦੇਸੇਨ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਾਦੋ ਭਵਿਤੁਮਰਹਤੀਤਿ? ਵੁਚ੍ਚਤੇ – ਨ, ਤਦਤ੍ਥਜਾਨਨਤੋ. ਅਨੁਲੋਮਪਟਿਲੋਮਨ੍ਤਿ ਹਿ ਭਾਵਨਪੁਂਸਕਂ. ਅਨੁਲੋਮਤੋ, ਪਟਿਲੋਮਤੋ ਚ ਤਂ ਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਾਦਂ ਮਨਸਾਕਾਸੀਤਿ ਹਿ ਤਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਞ੍ਞਥਾ ਨਿਰੋਧਸ੍ਸ ਪਟਿਲੋਮਪ੍ਪਸਙ੍ਗਾਪਤ੍ਤਿਯੇਵਾਪਜ੍ਜਤਿ. ਪਟਿਲੋਮੇ ਚ ਪਨੇਤਸ੍ਮਿਂ ਅਨੁਕ੍ਕਮਨਿਯਮੋ ਅਨੁਲੋਮੇ ਅਨੁਕ੍ਕਮਨਿਯਮਤੋ ਸਿਦ੍ਧੋਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਏਵਂ ਸਤਿ ਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਾਦਸ੍ਸ ਪਟਿਲੋਮੋ ਨਾਮ ਅਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਾਦੋਤਿ ਸਿਦ੍ਧਂ ਹੋਤਿ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ‘‘ਨਿਰੋਧੋ ਹੋਤੀਤਿ ਅਨੁਪ੍ਪਾਦੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿਆਦਿ. ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇ ਪੁਬ੍ਬਾਪਰਵਿਰੋਧੋ ਹੋਤਿ. ਕਥਂ? ਪਟਿਚ੍ਚਾਤਿ ਹਿ ਇਮਿਨਾ ਫਲਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਯਪਰਿਗ੍ਗਹੇਨ, ਪਚ੍ਚਯਾਨਞ੍ਚ ਪਚ੍ਚਯਾਯਤ੍ਤੁਪਗਮਨੇਨ ਤਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦਾਭਿਮੁਖਭਾਵਦੀਪਨਤੋ ਅਸਮੁਪ੍ਪਾਦੋ ਨ ਸਮ੍ਭਵਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਾਦੋਤਿ ਏਵਂ ਉਭਯਪਟਿਕ੍ਖੇਪੇਨ ਪਨਸ੍ਸ ਪਟਿਲੋਮਤਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾਤਿ ਏਕੇ. ਤਂ ਅਯੁਤ੍ਤਂ ਤਸ੍ਸ ਅਨੁਲੋਮਭਾਵਨਿਯਮਨਤੋ, ਅਤ੍ਥਾਤਿਸਯਾਭਾਵਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਪ੍ਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਾਦੋ ਤਸ੍ਸ ਪਟਿਲੋਮੋਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਤੇਨੇਵ ਭਗਵਤਾ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਪਚ੍ਚਯਪਚ੍ਚਯੁਪ੍ਪਨ੍ਨਨਿਰੋਧੋ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਤਤ੍ਥ ਹਿ ‘‘ਅਵਿਜ੍ਜਾਯ ਤ੍ਵੇਵ ਅਸੇਸਵਿਰਾਗਨਿਰੋਧਾ’’ਤਿ ਏਵਂ ਪਚ੍ਚਯਸ੍ਸ ਸਮੁਚ੍ਛਿਨ੍ਨਪਚ੍ਚਯਭਾਵਵਸੇਨ ਪਚ੍ਚਯਨਿਰੋਧਂ, ਫਲਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਯਪਟਿਗ੍ਗਹਾਭਾਵਵਸੇਨ ਪਚ੍ਚਯੁਪ੍ਪਨ੍ਨਨਿਰੋਧਞ੍ਚ ਦੀਪੇਤਿ. ਦੁਵਿਧੋ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਨਿਰੋਧੋ ਅਤ੍ਥਤੋ ਅਨੁਪ੍ਪਾਦੋ ਨਾਮ ਹੋਤੀਤਿ ਕਤ੍ਵਾ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ‘‘ਨਿਰੋਧੋ ਹੋਤੀਤਿ ਅਨੁਪ੍ਪਾਦੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਪਚ੍ਚਯਪਚ੍ਚਯੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨਂ ਨਿਰੋਧਮਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਆਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਚੇ? ਨ, ਤਸ੍ਸਾਨੁਭਾਵਦੀਪਨਾਧਿਪ੍ਪਾਯਤੋ. ਵਿਦਿਤਵੇਲਾਯਨ੍ਤਿ ਮਨਸਿਕਤਵੇਲਾਯਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ, ਅਞ੍ਞਥਾ ਤਤੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ਅਵਿਦਿਤਪ੍ਪਸਙ੍ਗਤੋ.

ਝਾਯਤੋਤਿ ਏਤ੍ਥ ਕਾਮਂ ਲਕ੍ਖਣੂਪਨਿਜ੍ਝਾਨੇਨ ਝਾਯਤੋ ਬੋਧਿਪਕ੍ਖਿਯਧਮ੍ਮਾ ਪਾਤੁਭਵਨ੍ਤਿ, ਚਤੁਅਰਿਯਸਚ੍ਚਧਮ੍ਮਾ ਵਾ ਪਕਾਸਨ੍ਤਿ, ਤਥਾਪਿ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗੇ ਸਮਥਾਦਿਯਾਨਿਕਵਿਭਾਗਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਆਰਮ੍ਮਣੂਪਨਿਜ੍ਝਾਨਗ੍ਗਹਣਂ. ਚਤੁਸਚ੍ਚਧਮ੍ਮਗ੍ਗਹਣਂ ਕਾਮਂ ਅਨੁਲੋਮਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਾਦਦਸ੍ਸਨਾਧਿਕਾਰੇਨ ਵਿਰੁਜ੍ਝਤਿ, ਤਥਾਪਿ ‘‘ਯੋ ਦੁਕ੍ਖਂ ਪਰਿਜਾਨਾਤਿ, ਸੋ ਸਮੁਦਯਂ ਪਜਹਤੀ’’ਤਿ ਲਦ੍ਧਿਵਸੇਨ ਕਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

੨. ‘‘ਪਚ੍ਚਯਕ੍ਖਯਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਕਿਚ੍ਚਪਰਿਯਾਯਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤੇਨ ਪਚ੍ਚਯਨਿਬ੍ਬਾਨਂ, ਤਦੁਪਨਿਸ੍ਸਯਨਿਬ੍ਬਾਨਞ੍ਚਾਤਿ ਦੁਵਿਧਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਦਸ੍ਸਿਤਂ ਹੋਤੀਤਿ. ਕਾਮਞ੍ਚ ਤਂ ਨ ਕੇਵਲਂ ਪਚ੍ਚਯਕ੍ਖਯਮਤ੍ਤਂ ਕਰੋਤਿ, ਅਥ ਖੋ ਪਚ੍ਚਯੁਪ੍ਪਨ੍ਨਕ੍ਖਯਮ੍ਪਿ ਕਰੋਤਿ. ਯਤੋ ਉਭਿਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਨਿਰੋਧੋ ਦਸ੍ਸਿਤੋ, ਤਥਾਪਿ ਹੇਤੁਨਿਰੋਧਾ ਫਲਨਿਰੋਧੋਤਿ ਕਤ੍ਵਾ ‘‘ਪਚ੍ਚਯਕ੍ਖਯਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰਾ ਧਮ੍ਮਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਚਤੁਸਚ੍ਚਗ੍ਗਹਣਂ ਪਠਮਗਾਥਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯਵਿਪਲ੍ਲਾਸੇਨ ਕਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

੩. ਸਮੁਦਯਨਿਰੋਧਸਙ੍ਖਾਤੋ ਅਤ੍ਥੋਤਿ ਏਤ੍ਥ ਸਮੁਦਯੋ ਕਿਚ੍ਚਵਸੇਨ, ਨਿਰੋਧੋ ਆਰਮ੍ਮਣਕਿਰਿਯਾਯ. ਏਤੇਨ ਦ੍ਵਿਪ੍ਪਕਾਰਾ ਨਿਰੋਧਾ ਦਸ੍ਸਿਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ ਤਸ੍ਸ ਅਨੁਭਾਵਸ੍ਸ ਵਸੇਨਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਯਸ੍ਮਾ ਪਲ੍ਲਙ੍ਕਾਭੁਜਿਤਟ੍ਠਾਨਞ੍ਚ ‘‘ਪਲ੍ਲਙ੍ਕੋ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਫਲਾਧਿਗਮਟ੍ਠਾਨਂ ‘‘ਪਲ੍ਲਙ੍ਕ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਅਜਪਾਲਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੪. ਸਮ੍ਮੋਦੀਤਿ ਹਿਤਕਾਮਤਾਯ ਭਗਵਾ ਤੇਨ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਮ੍ਮੋਦਿ. ਵੇਦੇਹਿ ਅਨ੍ਤਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਅਨ੍ਤੋ ਨਾਮ. ਵੇਦਾਨਂ ਵਾ ਅਨ੍ਤਂ ਗਤਤ੍ਤਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਅਰਹਤ੍ਤਂ. ਤਤ੍ਥ ਪਠਮੇਨ ਵੇਦਨ੍ਤਗੂ ਯਸ੍ਮਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਏਵ ਵੁਸਿਤਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯੋ. ਦੁਤਿਯੇਨ ਵੇਦਨ੍ਤਗੂ ਯਸ੍ਮਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਵੁਸਿਤਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯੋਤਿ ਏਵਂ ਯੋਜਨਾ ਕਾਤਬ੍ਬਾ. ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਚਤੁਸਚ੍ਚਯੁਤ੍ਤਂ ਅਤ੍ਥਤੋ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਉਦਾਨਗਾਥਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤਪਟਿਵੇਧਾਭਾਵਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘‘ਧਮ੍ਮਚਕ੍ਕਪ੍ਪਵਤ੍ਤਨ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤੀਤਿ ਪਰਿਹਾਰੋ.

ਅਜਪਾਲਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਮੁਚਲਿਨ੍ਦਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੫. ਮੁਚਲਿਨ੍ਦਵਤ੍ਥੁਮ੍ਹਿ ਏਤਮਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ਇਦਾਨਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਮਤ੍ਥਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਂ ਵਿਵੇਕਨ੍ਤਿ ਉਪਧਿਵਿਵੇਕਂ. ‘‘ਅਬ੍ਯਾਪਜ੍ਜਂ ਸੁਖਂ ਲੋਕੇ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਪਠਮਮਗ੍ਗਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ ਤੇਨ ਸਤ੍ਤੇਸੁ ਮਾਰਣਵਸੇਨ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨਕਬ੍ਯਾਪਾਦਪ੍ਪਹਾਨਸਿਦ੍ਧਿਤੋ. ‘‘ਪਾਣਭੂਤੇਸੁ ਸਂਯਮੋ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਦੁਤਿਯਮਗ੍ਗਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਮਗ੍ਗੀ ਹਿ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਅਵਸਿਟ੍ਠਬ੍ਯਾਪਾਦਤਨੁਤ੍ਤਵਸੇਨ ਪਾਣਭੂਤੇਸੁ ਸਂਯਤੋ ਹੋਤਿ ਵਿਹਿਂਸਾਧਿਪ੍ਪਾਯਾਭਾਵਤੋ. ਏਵਂ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਹਿ ਮਗ੍ਗਾ ਅਨੁਕ੍ਕਮੇਨਾਪਿ ਗਹਿਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ.

ਮੁਚਲਿਨ੍ਦਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਰਾਜਾਯਤਨਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੬. ਰਾਜਾਯਤਨਂ ਪਾਤਲਿ. ‘‘ਚਤੁਦ੍ਦਿਸਾ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ’’ਤਿ ਪਾਠਸੇਸੋ. ਮੁਖਵਟ੍ਟਿਯਂ ਕਿਰਸ੍ਸ ਦਿਨ੍ਨਾਨਂ ਚਤੁਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਲੇਖਾਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ ਅਤ੍ਥਿ, ਤੇ ਵਾਣਿਜਾ ਦੇਵਤਾਯ ਗਾਰਵਦਸ੍ਸਨੇਨ ਭਗਵਤੋ ਰੂਪਕਾਯਦਸ੍ਸਨੇਨ ਪਸਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਸਰਣਂ ਅਗ੍ਗਹੇਸੁਂ. ਦੇਵਤਾਯ ‘‘ਭਗਵਾ ਰਾਜਾਯਤਨਮੂਲੇ ਪਠਮਾਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ’’ਤਿ ਵਚਨਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਸਾਵਕਸਙ੍ਘਾਭਾਵਂ, ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਧਮ੍ਮਸਬ੍ਭਾਵਞ੍ਚ ਜਾਨਿਂਸੂਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਜਾਨਨ੍ਤੀਤਿ ਬੁਦ੍ਧਾਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ.

ਰਾਜਾਯਤਨਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਬ੍ਰਹ੍ਮਯਾਚਨਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੭. ਅਧਿਗਤੋ ਖੋ ਮ੍ਯਾਯਨ੍ਤਿਆਦਿਮ੍ਹਿ ਧਮ੍ਮੋਤਿ ਚਤੁਸਚ੍ਚਧਮ੍ਮੋ, ਗਮ੍ਭੀਰਤ੍ਤਾ ਦੁਦ੍ਦਸੋ. ਦੁਦ੍ਦਸਤ੍ਤਾ ਦੁਰਨੁਬੋਧੋ. ਸਨ੍ਤੋਤਿ ਨਿਬ੍ਬੁਤੋ. ਪਣੀਤੋਤਿ ਅਤਪ੍ਪਕੋ. ਇਦਂ ਦ੍ਵਯਂ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਮੇਵ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਤਕ੍ਕਾਵਚਰੋਤਿ ਤਕ੍ਕੇਨ ਆਕਾਰਪਰਿਵਿਤਕ੍ਕੇਨ ਓਗਾਹਿਤਬ੍ਬੋ ਨ ਹੋਤਿ, ਞਾਣੇਨੇਵ ਅਵਚਰਿਤਬ੍ਬੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਪਣ੍ਡਿਤਵੇਦਨੀਯੋਤਿ ਸਮ੍ਮਾਪਟਿਪਦਂ ਪਟਿਪਨ੍ਨੇਹਿ ਪਣ੍ਡਿਤੇਹਿ ਵੇਦਨੀਯੋ. ਸਬ੍ਬਸਙ੍ਖਾਰਸਮਥੋਤਿਆਦਿ ਸਬ੍ਬਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਮੇਵ. ਤਞ੍ਹਿ ਫਲੂਪਚਾਰੇਨ ਏਕਮ੍ਪਿ ਸਮਾਨਂ ਤਥਾ ਤਥਾ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਰਾਮਾਤਿ ਪਜਾ. ਅਨੁ ਅਨੁ ਅਚ੍ਛਰਿਯਾ ਅਨਚ੍ਛਰਿਯਾ. ਤੇਸਂ ਭਗਵਤੋ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗਪਟਿਪਦਂ ਸੁਤਪੁਬ੍ਬਾਨਂ, ਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਵਾ ਗਮ੍ਭੀਰਭਾਵਂ ਅਧਿਗਤਪੁਬ੍ਬਾਨਂ. ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਭਗਵਤੋ ਚਤ੍ਤਾਰੋਪਿ ਮਗ੍ਗਾ ਸੁਖਪ੍ਪਟਿਪਦਾ, ਤਥਾਪਿ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਪਟਿਪਦਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘‘ਕਿਚ੍ਛੇਨ ਮੇ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਪਕਾਸਿਤਂ ਪਕਾਸਿਤੁ’’ਨ੍ਤਿ ਉਭਯਥਾਪਿ ਪਾਠੋ. ਪਰੇਤੇਹਿ ਯੁਤ੍ਤੇਹਿ. ਰਾਗਰਤ੍ਤਾਤਿ ਕਾਮਰਾਗਦਿਟ੍ਠਿਰਾਗੇਹਿ ਰਤ੍ਤਾ. ਅਤ੍ਤਨਿਚ੍ਚਾਦਿਗਾਹਕਾ ਨ ਦਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ਨ ਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ.

੮. ਸਹਂਪਤਿ ਕਿਰ ‘‘ਨਸ੍ਸਤਿ ਵਤ ਭੋ ਲੋਕੋ’’ਤਿ ਇਮਂ ਸਦ੍ਦਂ ਤਥਾ ਨਿਚ੍ਛਾਰੇਤਿ, ਯਥਾ ਦਸਸਹਸ੍ਸਿਲੋਕਧਾਤੁਬ੍ਰਹ੍ਮਾਨੋ ਸੁਤ੍ਵਾ ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਂਸੁ. ਪਞ੍ਞਾਮਯੇ ਅਕ੍ਖਿਮ੍ਹਿ ਸਨ੍ਤਾਨਾਨੁਸਯਿਤਵਸੇਨ ਅਪ੍ਪਂ ਪਰਿਤ੍ਤਂ ਰਾਗਾਦਿਰਜਂ ਏਤੇਸਂ, ਏਵਂਸਭਾਵਾਤਿ ਅਪ੍ਪਰਜਕ੍ਖਜਾਤਿਕਾ. ਅਸ੍ਸਵਨਤਾਤਿ ਅਸ੍ਸਵਨਤਾਯ.

ਸਮਲੇਹਿ ਸਤ੍ਥਾਰੇਹਿ. ਅਪਾਪੁਰੇਤਨ੍ਤਿ ਵਿਵਰ ਏਤਂ. ਅਮਤਸ੍ਸ ਦ੍ਵਾਰਨ੍ਤਿ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਂ, ਚਤੁਸਚ੍ਚਧਮ੍ਮਂ ਵਾ. ਵਿਜ੍ਜਤ੍ਤਯਚਤੁਮਗ੍ਗਞਾਣੇਹਿ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਬੁਦ੍ਧਂ ਪਟਿਵਿਦ੍ਧਂ. ਸੇਲੇਤਿ ਸਿਲਾਮਯੇ. ਵਿਗਤਰਜਤ੍ਤਾ ਸੁਖਦਸ੍ਸਨਯੋਗ੍ਗੇ ਇਤੋ ਚ ਏਤ੍ਤੋ ਚ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਯਥਾ ਠਿਤੋ ਚਕ੍ਖੁਮਾ ਪੁਰਿਸੋ ਸਮਨ੍ਤਤੋ ਜਨਤਂ ਪਸ੍ਸੇਯ੍ਯ. ਤ੍ਵਮ੍ਪਿ ਸੁਮੇਧ ਸੁਨ੍ਦਰਪਞ੍ਞ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣਾਧਿਗਮਾਯ ਸਮਨ੍ਤਚਕ੍ਖੁ. ਸਬ੍ਬਕਿਲੇਸਸਙ੍ਗਾਮਾਨਂ ਵਿਜਿਤਤ੍ਤਾ ਵਿਜਿਤਸਙ੍ਗਾਮ. ਜਾਤਿਕਨ੍ਤਾਰਾਦਿਨਿਤ੍ਥਰਣਤ੍ਥਂ ਵੇਨੇਯ੍ਯਜਨਸਤ੍ਥਵਾਹਨਸਮਤ੍ਥਤਾਯ ਸਤ੍ਥਵਾਹ. ਕਾਮਚ੍ਛਨ੍ਦਇਣਸ੍ਸ ਅਭਾਵਤੋ ਅਣਣ.

੯. ਬੁਦ੍ਧਚਕ੍ਖੁਨਾ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਪਰੋਪਰਿਯਤ੍ਤਞਾਣੇਨ ਚ ਆਸਯਾਨੁਸਯਞਾਣੇਨ ਚ. ਇਮੇਸਞ੍ਹਿ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਞਾਣਾਨਂ ‘‘ਬੁਦ੍ਧਚਕ੍ਖੂ’’ਤਿ ਨਾਮਂ. ਉਪ੍ਪਲਿਨਿਯਨ੍ਤਿ ਉਪ੍ਪਲਵਨੇ. ਏਵਂ ਸੇਸੇਸੁਪਿ. ਅਨ੍ਤੋ ਨਿਮੁਗ੍ਗਪੋਸੀਨੀਤਿ ਯਾਨਿ ਅਨ੍ਤੋ ਨਿਮੁਗ੍ਗਾਨੇਵ ਪੋਸਿਯਨ੍ਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਯਾਨਿ ਉਦਕਂ ਅਚ੍ਚੁਗ੍ਗਮ੍ਮ ਠਿਤਾਨਿ, ਤਾਨਿ ਸੂਰਿਯਰਂਸਿਸਮ੍ਫਸ੍ਸਂ ਆਗਮਯਮਾਨਾਨਿ ਠਿਤਾਨਿ ਅਜ੍ਜ ਪੁਪ੍ਫਨਕਾਨਿ. ਯਾਨਿ ਸਮੋਦਕਂ ਠਿਤਾਨਿ, ਤਾਨਿ ਸ੍ਵੇ ਪੁਪ੍ਫਨਕਾਨਿ. ਯਾਨਿ ਉਦਕਾਨੁਗ੍ਗਤਾਨਿ, ਤਾਨਿ ਤਤਿਯਦਿਵਸੇ ਪੁਪ੍ਫਨਕਾਨਿ. ਉਦਕਾ ਪਨ ਅਨੁਗ੍ਗਤਾਨਿ ਅਞ੍ਞਾਨਿਪਿ ਸਰੋਗਉਪ੍ਪਲਾਦੀਨਿ ਨਾਮ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਯਾਨਿ ਨੇਵ ਪੁਪ੍ਫਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਮਚ੍ਛਕਚ੍ਛਪਭਕ੍ਖਾਨੇਵ ਭਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਤਾਨਿ ਪਾਲ਼ਿਨਾਰੁਲ਼੍ਹਾਨਿ, ਆਹਰਿਤ੍ਵਾ ਪਨ ਦੀਪੇਤਬ੍ਬਾਨਿ. ਏਤੇਹਿ ਉਗ੍ਘਟਿਤਞ੍ਞੂ ਵਿਪਞ੍ਚਿਤਞ੍ਞੂ ਨੇਯ੍ਯੋ ਪਦਪਰਮੋਤਿ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਪੁਗ੍ਗਲਾ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਾ. ਪਚ੍ਚਭਾਸੀਤਿ ਪਤਿ ਅਭਾਸਿ.

ਅਪਾਰੁਤਾਤਿ ਵਿਵਟਾ. ਪਚ੍ਛਿਮਸ੍ਸ ਪਦਦ੍ਵਯਸ੍ਸ ਅਯਮਤ੍ਥੋ. ਅਹਞ੍ਹਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਗੁਣਂ ਸੁਪ੍ਪਵਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਇਮਂ ਪਣੀਤਂ ਉਤ੍ਤਮਂ ਧਮ੍ਮਂ ਕਾਯਵਾਚਾਕਿਲਮਥਸਞ੍ਞੀ ਹੁਤ੍ਵਾ ਨਾਭਾਸਿ.

ਬ੍ਰਹ੍ਮਯਾਚਨਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਪਞ੍ਚਵਗ੍ਗਿਯਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੧੦. ਇਦਾਨਿ ਪਨ ਸਬ੍ਬੋ ਜਨੋ ਸਦ੍ਧਾਭਾਜਨਂ ਉਪਨੇਤੁ, ਪੂਰੇਸ੍ਸਾਮਿ ਨੇਸਂ ਸਙ੍ਕਪ੍ਪਨ੍ਤਿ. ਅਪ੍ਪਰਜਕ੍ਖਜਾਤਿਕੋਤਿ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯਾ ਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭਿਤਕਿਲੇਸਤ੍ਤਾ ਨਿਕ੍ਕਿਲੇਸਜਾਤਿਕੋ. ਆਜਾਨਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਚੇ ਨ ਨਿਟ੍ਠਾਨਮਕਂਸੁ ਧਮ੍ਮਸਙ੍ਗਾਹਕਾ ਤੇ ਵਿਨਯਕ੍ਕਮਞ੍ਞਾ, ਅਹਂ ਦੇਸੇਯ੍ਯਂ ਪਟਿਵਿਜ੍ਝਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ, ‘‘ਮੁਦ੍ਧਾਪਿ ਤਸ੍ਸ ਵਿਪਤੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ (ਅ. ਨਿ. ੮.੧੧; ਪਾਰਾ. ੨) ਏਤ੍ਥ ਵਿਯ ਅਭੂਤਪਰਿਕਪ੍ਪੋ ਕਿਰੇਸੋ. ਲੋਕੇ ਤਸ੍ਸ ਅਧਿਮੁਤ੍ਤਭਾਵਦੀਪਨਤ੍ਥਞ੍ਹਿ ਇਦਂ ਵਚਨਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਤਦੁਪਦੇਸੇਨ ਅਵਿਦਿਤਭਾਵਦੀਪਨਤ੍ਥਂ. ਤਸ੍ਸ ਅਨਨ੍ਤੇਵਾਸਿਕਭਾਵਦੀਪਨਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ਏਵਮਾਦੀਨਿ ਪਨੇਤ੍ਥ ਪਯੋਜਨਾਨਿ. ਭਗਵਤੋਪਿ ਖੋ ਞਾਣਨ੍ਤਿ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣਂ ਤਸ੍ਸ ਮਰਣਾਰਮ੍ਮਣਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿ. ਤੇਨ ਤਤੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ਤਸ੍ਸ ਸਤਿ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾਯ ਖਿਪ੍ਪਂ ਜਾਨਨਭਾਵਾਰਮ੍ਮਣਨ੍ਤਿ ਦੀਪੇਤਿ. ਪਰੋਪਦੇਸਤੋ ਅਜਾਨਿਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਤੋ ਮਰਣਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਮ੍ਪਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਬੁਦ੍ਧਾਨਮ੍ਪਿ ਅਨੇਕਞਾਣਸਮੋਧਾਨਾਭਾਵਤੋ ਸੁਵੁਤ੍ਤਮੇਤਂ. ਚਿਤ੍ਤਪੁਬ੍ਬਿਕਾ ਹਿ ਚਿਤ੍ਤਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿ, ਅਞ੍ਞਥਾ ਨਵਸਤ੍ਤਪਾਤੁਭਾਵਪ੍ਪਸਙ੍ਗੋ. ਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮਾਨਂ ਏਕਤੋ ਗਹਣੇ ਵਿਰੁਦ੍ਧਕਾਲਾਨਂ ਏਕਤੋ ਜਾਨਨਪ੍ਪਸਙ੍ਗੋ. ਤਤੋ ਏਕਞਾਣਸ੍ਸ ਵਿਤਥਭਾਵਪ੍ਪਤ੍ਤਿਦੋਸੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਬ੍ਬਸ੍ਸ ਵਿਨਾਨੇਕਞਾਣਸਮੋਧਾਨਂ ਆਪਜ੍ਜਿਤਧਮ੍ਮੇਸੁ ਅਪ੍ਪਟਿਹਤਞਾਣਵਨ੍ਤਤ੍ਤਾ ਪਨ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੂ ਏਵ ਭਗਵਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ, ਨ ਸਬ੍ਬਕਾਲਂ ਏਕਤੋ. ਆਲ਼ਾਰਾਦੀਨਂ ਮਰਣਾਜਾਨਨਤੋਤਿ ਚੇ? ਨ, ਤਸ੍ਸ ਜਾਨਨੇਨ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਸ੍ਸਾਪਿ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਾਪਤ੍ਤਿਪ੍ਪਸਙ੍ਗਤੋ. ਯਦਾਭਾਵੇਨ ਯਦਾਭਾਵੋ ਤਬ੍ਭਾਵੇਨ ਤਸ੍ਸਾਭਾਵਪ੍ਪਸਙ੍ਗੋ ਲੋਕੇ ਸਿਦ੍ਧੋਤਿ. ‘‘ਭਗਵਤੋਪਿ ਖੋ ਞਾਣਂ ਉਦਪਾਦੀ’’ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਤਸ੍ਸ ਮਰਣਜਾਨਨਂ ਸਿਦ੍ਧਨ੍ਤਿ ਕਤ੍ਵਾ ਭਵਂ ਮਤੇਨੇਵ ਭਗਵਾ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੂਤਿ ਸਿਦ੍ਧਂ ਨ ਦੇਵਤਾਰੋਚਨਤੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ਅਜਾਨਨਤੋਤਿ ਚੇ? ਨ, ਵਿਸੇਸਂ ਪਰਿਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਅਨ੍ਤਰਾ ਪਜਾਨਨਤੋ, ਦੇਵਤਾਯ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਭਾਵਪ੍ਪਤ੍ਤਿਦੋਸਤੋ ਚ. ਨ ਹਿ ਸੋ ਕਸ੍ਸਚਿ ਵਚਨੇਨ ਅਞ੍ਞਾਸੀਤਿ.

ਅਪਿਚ ਕਿਮਿਦਂ ਤਤ੍ਥ ਜਾਨਨਂ ਨਾਮ ਤਦਾਰਮ੍ਮਣਞਾਣੁਪ੍ਪਤ੍ਤੀਤਿ ਚੇ? ਨ, ਲੋਕੇ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਨੋ ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਾਭਾਵਪ੍ਪਸਙ੍ਗਤੋ. ਸਾਧਿਕਾ ਹਿ ਮਯਾ ਏਕਞਾਣਕ੍ਖਣੇ ਸਬ੍ਬਂ ਞਾਣਂ, ਤਦਞ੍ਞੇਸਞ੍ਚ ਤਦਞ੍ਞਾਣਾਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿ. ਅਪਿਚ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਨੋ ਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮਵਿਸਯੇ ਞਾਣਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਨਸਿਦ੍ਧਿ ਤਸ੍ਸ ਞਾਣਸ੍ਸ ਅਤ੍ਤਨਾਵ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਵਿਸਯੋਤਿ ਚੇ? ਨ, ਹੇਤੁਨਿਦਸ੍ਸਨਾਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਤੋ. ਅਪਿਚ ‘‘ਭਗਵਤੋਪਿ ਖੋ ਞਾਣਂ ਉਦਪਾਦੀ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਵਿਸੇਸਵਚਨਂ ਅਤ੍ਥਿ. ਯੇਨ ਦੇਵਤਾਰੋਚਨੁਤ੍ਤਰਕਾਲਮੇਵ ਭਗਵਤੋ ਞਾਣਂ ਉਦਪਾਦੀਤਿ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ. ਨ ਹਿ ਵਚਨਪੁਬ੍ਬਾਪਰਿਯਭਾਵਮਤ੍ਤੇਨ ਤਦਤ੍ਥਪੁਬ੍ਬਾਪਰਿਯਤਾ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਯੁਤ੍ਤਮੇਤਂ. ਅਭਿਦੋਸਕਾਲਂਕਤੋਤਿ ਪਠਮਯਾਮੇ ਕਾਲਂਕਤੋ. ‘‘ਮਜ੍ਝਿਮਯਾਮੇ’’ਤਿਪਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਉਭਯਤ੍ਥਪਿ ਮਹਾਜਾਨਿਯੋ. ਸਤ੍ਤਦਿਵਸਬ੍ਭਨ੍ਤਰੇ, ਏਕਦਿਵਸਬ੍ਭਨ੍ਤਰੇ ਚ ਪਤ੍ਤਬ੍ਬਮਗ੍ਗਫਲਤੋ ਪਰਿਹੀਨਤ੍ਤਾ ਮਹਤੀ ਜਾਨਿ ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਮਹਾਜਾਨਿ. ਤੇਸੁ ਹਿ ਦ੍ਵੀਸੁ ਆਲ਼ਾਰੋ ਆਕਿਞ੍ਚਞ੍ਞਾਯਤਨਭਵੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੋ, ਉਦਕੋ ਭਵਗ੍ਗੇ, ਤਸ੍ਮਾ ਨੇਸਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾਯ ਅਕ੍ਖਣੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਭਾਵਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਭਗਵਾ ਏਵਂ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ, ਨ ਇਤੋ ਮਨੁਸ੍ਸਲੋਕਤੋ ਚੁਤਿਭਾਵਂ ਸਨ੍ਧਾਯਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਅਬੁਦ੍ਧਵੇਨੇਯ੍ਯਤਞ੍ਚ ਸਨ੍ਧਾਯਾਤਿ ਨੋ ਤਕ੍ਕੋ, ਅਞ੍ਞਥਾ ਅਨਿਟ੍ਠਪ੍ਪਸਙ੍ਗੋਤਿ ਆਚਰਿਯੋ.

ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਜਾਤਕਾਲੇ ਸੁਪਿਨਪਟਿਗ੍ਗਾਹਕਾ ਚੇਵ ਲਕ੍ਖਣਪਰਿਗ੍ਗਾਹਕਾ ਚ ਅਟ੍ਠ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ. ਤੇਸੁ ਤਯੋ ਦ੍ਵਿਧਾ ਬ੍ਯਾਕਰਿਂਸੁ ‘‘ਇਮੇਹਿ ਲਕ੍ਖਣੇਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਅਗਾਰਂ ਅਜ੍ਝਾਵਸਨ੍ਤੋ ਰਾਜਾ ਹੋਤਿ ਚਕ੍ਕਵਤ੍ਤਿ, ਪਬ੍ਬਜਨ੍ਤੋ ਬੁਦ੍ਧੋ’’ਤਿ. ਪਞ੍ਚ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ‘‘ਅਗਾਰੇ ਨ ਤਿਟ੍ਠਤਿ, ਬੁਦ੍ਧੋਵ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਏਕਂਸਬ੍ਯਾਕਰਣਾਵ ਅਹੇਸੁਂ. ਤੇਸੁ ਪੁਰਿਮਾ ਤਯੋ ਯਥਾਮਨ੍ਤਪਾਰਂ ਗਤਾ. ਇਮੇ ਪਨ ਮਨ੍ਤਪਾਰਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮਨ੍ਤਾ ਅਤ੍ਤਨਾ ਲਦ੍ਧਂ ਪੁਞ੍ਞਮਹਤ੍ਤਂ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਂ ਉਦ੍ਦਿਸ੍ਸ ਪੁਰੇਤਰਮੇਵ ਪਬ੍ਬਜਿਂਸੁ. ਇਮੇ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਪਞ੍ਚਵਗ੍ਗਿਯਾ’’ਤਿ. ‘‘ਤੇਸਂ ਪੁਤ੍ਤਾ’’ਤਿਪਿ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਪਟਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਂ. ਕਸ੍ਮਾ ਪਨੇਤ੍ਥ ਭਗਵਾ ‘‘ਬਹੂਪਕਾਰਾ ਖੋ ਮੇ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ. ਕਿਂ ਉਪਕਾਰਕਾਨਂ ਏਵ ਏਸ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਤਿ, ਇਤਰੇਸਂ ਨ ਦੇਸੇਤੀਤਿ? ਨੋ ਨ ਦੇਸੇਤਿ. ਉਪਕਾਰਾਨੁਸ੍ਸਰਣਮਤ੍ਤਕੇਨੇਵ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਨਯੋ. ਅਤ੍ਤਨੋ ਕਤਞ੍ਞੁਕਤਵੇਦਿਭਾਵਪ੍ਪਕਾਸਨਤ੍ਥਂ, ਕਤਞ੍ਞੁਤਾਦਿਪਸਂਸਨਤ੍ਥਂ, ਪਰੇਸਞ੍ਚ ਕਤਞ੍ਞੁਭਾਵਾਦਿਨਿਯੋਜਨਤ੍ਥਂ, ਖਿਪ੍ਪਜਾਨਨਪ੍ਪਸਙ੍ਗਨਿਵਾਰਣਤ੍ਥਂ.

੧੧. ਅਨ੍ਤਰਾ ਚ ਗਯਂ ਅਨ੍ਤਰਾ ਚ ਬੋਧਿਨ੍ਤਿ ਗਯਾਯ ਚ ਬੋਧਿਯਾ ਚ ਮਜ੍ਝੇ ਤਿਗਾਵੁਤਨ੍ਤਰੇ ਠਾਨੇ. ਬੋਧਿਮਣ੍ਡਤੋ ਹਿ ਗਯਾ ਤੀਣਿ ਗਾਵੁਤਾਨਿ. ਬਾਰਾਣਸਿਨਗਰਂ ਅਟ੍ਠਾਰਸ ਯੋਜਨਾਨਿ. ਉਪਕੋ ਪਨ ਬੋਧਿਮਣ੍ਡਸ੍ਸ ਚ ਗਯਾਯ ਚ ਅਨ੍ਤਰੇ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਅਦ੍ਦਸ. ਅਨ੍ਤਰਾ-ਸਦ੍ਦੇਨ ਪਨ ਯੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਉਪਯੋਗਵਚਨਂ ਕਤਂ. ਈਦਿਸੇਸੁ ਚ ਠਾਨੇਸੁ ਅਕ੍ਖਰਚਿਨ੍ਤਕਾ ਏਕਮੇਵ ਅਨ੍ਤਰਾਸਦ੍ਦਂ ਪਯੁਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਸੋ ਦੁਤਿਯਪਦੇਪਿ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬੋ. ਅਯੋਜਿਯਮਾਨੇ ਪਨ ਉਪਯੋਗਵਚਨਂ ਨ ਪਾਪੁਣਾਤਿ. ਇਧ ਪਨ ਯੋਜੇਤ੍ਵਾਵ ਵੁਤ੍ਤੋਤਿ.

ਸਬ੍ਬਾਭਿਭੂਤਿ ਸਬ੍ਬਂ ਤੇਭੂਮਕਧਮ੍ਮਂ ਅਭਿਭਵਿਤ੍ਵਾ ਠਿਤੋ. ਤਣ੍ਹਕ੍ਖਯੇਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨੇ. ਵਿਮੁਤ੍ਤੋਤਿ ਆਰਮ੍ਮਣਤੋ ਵਿਮੁਤ੍ਤੋ. ਨਤ੍ਥਿ ਮੇ ਪਟਿਪੁਗ੍ਗਲੋਤਿ ਮਯ੍ਹਂ ਪਟਿਪੁਗ੍ਗਲੋ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ, ਅਸਦਿਸੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ, ਮਮ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਭਾਵੇ ਦੋਸਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਲੋਕੇ ਠਾਤੁਂ ਅਸਮਤ੍ਥਤਾਯ ਮਮ ਪਚ੍ਚਤ੍ਥਿਕਪੁਗ੍ਗਲੋ ਵਾ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਆਹਞ੍ਛਂ ਅਮਤਦੁਨ੍ਦੁਭਿਨ੍ਤਿ ਧਮ੍ਮਚਕ੍ਖੁਪਟਿਲਾਭਾਯ ਅਮਤਭੇਰਿਂ ਪਹਰਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਗਚ੍ਛਾਮਿ.

ਅਰਹਸਿ ਅਨਨ੍ਤਜਿਨੋ ਭਵਿਤੁਂ ਯੁਤ੍ਤੋ ਤ੍ਵਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਇਦਮ੍ਪਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਤ੍ਥੁਨਾਮਂ. ਹੁਪੇਯ੍ਯਾਸੀਤਿ ਆਵੁਸੋ ਏਵਮ੍ਪਿ ਨਾਮ ਭਵੇਯ੍ਯ. ਪਕ੍ਕਾਮੀਤਿ ਵਙ੍ਕਹਾਰਜਨਪਦਂ ਨਾਮ ਅਗਮਾਸਿ. ਭਗਵਾਪਿ ‘‘ਤਤ੍ਥ ਤਸ੍ਸ ਮਿਗਲੁਦ੍ਦਕਸ੍ਸ ਧੀਤੁਯਾ ਚਾਪਾਯ ਉਕ੍ਕਣ੍ਠਿਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਅਨਾਗਾਮੀ ਅਯਂ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਉਪਨਿਸ੍ਸਯਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਤੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਆਲਪਿ. ਸੋ ਚ ਤਥੇਵਾਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਅਨਾਗਾਮੀ ਹੁਤ੍ਵਾ ਅਨੁਕ੍ਕਮੇਨ ਕਾਲਂ ਕਤ੍ਵਾ ਅਵਿਹੇਸੁ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਾਪੁਣਿ.

੧੨. ਸਣ੍ਠਪੇਸੁਨ੍ਤਿ ਕਤਿਕਂ ਅਕਂਸੁ. ਪਧਾਨਵਿਬ੍ਭਨ੍ਤੋਤਿ ਪਧਾਨਤੋ ਭਟ੍ਠੋ ਪਰਿਹੀਨੋ. ‘‘ਅਭਿਜਾਨਾਥ ਨੁ ਭਾਸਿਤਮੇਤ’’ਨ੍ਤਿ, ‘‘ਵਾਚਂ ਭਾਸਿਤਮੇਵ’’ਨ੍ਤਿ ਚ ਏਵਰੂਪਂ ਕਞ੍ਚਿ ਵਚਨਭੇਦਂ ਅਕਾਸੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਸੁਸ੍ਸੂਸਿਂਸੂਤਿ ਭਗਵਤੋ ਵਚਨਂ ਸੋਤੁਕਾਮਾ ਅਹੇਸੁਂ. ਅਞ੍ਞਾਤਿ ਅਞ੍ਞਾਯ, ਜਾਨਿਤੁਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

੧੩. ਅਥ ਕਿਮਤ੍ਥਂ ਆਮਨ੍ਤੇਸੀਤਿ? ਤਤੋਪਿ ਸੁਟ੍ਠੁਤਰਂ ਪਟਿਜਾਨਨਤ੍ਥਂ, ਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਅਭਿਭਾਰਿਯਦੁਲ੍ਲਭਭਾਵਦੀਪਨਤ੍ਥਂ, ਅਕ੍ਖਰਵਿਕ੍ਖੇਪਨਿਵਾਰਣਤ੍ਥਞ੍ਚ. ਤਤ੍ਥ ਦ੍ਵੇਮੇਤਿ ਅਨ੍ਤਦ੍ਵਯਵਚਨਂ ਅਞ੍ਞੇਸਮ੍ਪਿ ਤਦਨ੍ਤੋਗਧਭਾਵਤੋ. ਅਪਿਚ ਯੋਜਨਾਵਸੇਨ. ਤਣ੍ਹਾਅਵਿਜ੍ਜਾਤਿ ਹਿ ਸਂਸਾਰਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਯਾ ਸੀਸਭੂਤਾ ਦ੍ਵੇ ਕਿਲੇਸਾ. ਤੇ ਚ ਸਮਥਵਿਪਸ੍ਸਨਾਨਂ ਪਟਿਪਕ੍ਖਭੂਤਤ੍ਤਾ ਅਨ੍ਤਾ ਨਾਮ. ਤੇਸੁ ਤਣ੍ਹਾਵਸੇਨ ਕਾਮਸੁਖਲ੍ਲਿਕਾਨੁਯੋਗਂ ਭਜਨ੍ਤੋ ਸਮਥਂ ਪਰਿਹਾਪੇਤਿ ਬਾਲੋ, ਤਥਾ ਅਵਿਜ੍ਜਾਵਸੇਨ ਅਤ੍ਤਕਿਲਮਥਾਨੁਯੋਗਂ ਭਜਨ੍ਤੋ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਵਿਪਸ੍ਸਨਨ੍ਤਿ ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਉਭੋ ਦ੍ਵੇ ਅਨ੍ਤੇ ਅਪ੍ਪਹਾਯ ਅਮਤਂ ਅਧਿਗਨ੍ਤੁਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਅਪਿਚ ਲੀਨੁਦ੍ਧਚ੍ਚਪਹਾਨਦਸ੍ਸਨਮੇਤਂ. ਲੀਨੋ ਹਿ ਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਵੀਰਿਯਾਰਮ੍ਭੋ ਕਾਮਸੁਖਞ੍ਚ ਭਜਤਿ, ਇਤਰੋ ਅਚ੍ਚਾਰਦ੍ਧਵੀਰਿਯੋ ਅਤ੍ਤਕਿਲਮਥਂ. ਉਭੋਪਿ ਤੇ ਵੀਰਿਯਸਮਤਾਯ ਪਟਿਪਕ੍ਖਤ੍ਤਾ ਅਨ੍ਤਾ ਨਾਮ. ਅਪਿਚ ਤਿਸ੍ਸੋ ਸਾਸਨੇ ਪਟਿਪਦਾ ਵੁਤ੍ਤਾ ਆਗਾਲ਼੍ਹਾ, ਨਿਜ੍ਝਾਮਾ, ਮਜ੍ਝਿਮਾ ਚ. ਤਤ੍ਥ ਆਗਾਲ਼੍ਹਾ ‘‘ਪਾਣਾਤਿਪਾਤੀ ਹੋਤਿ, ਨਤ੍ਥਿ ਕਾਮੇਸੁ ਦੋਸੋ’’ਤਿ ਏਵਮਾਦਿਕਾ. ਨਿਜ੍ਝਾਮਾ ‘‘ਅਚੇਲਕੋ ਹੋਤਿ, ਮੁਤ੍ਤਾਚਾਰੋ’’ਤਿ ਏਵਮਾਦਿਕਾ, ਮਜ੍ਝਿਮਾ ‘‘ਅਯਮੇਵ ਅਰਿਯੋ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਮਗ੍ਗੋ’’ਤਿ ਏਵਮਾਦਿਕਾ. ਤਤ੍ਥ ਕਾਮਸੁਖਲ੍ਲਿਕਾਨੁਯੋਗੋ ਆਗਾਲ਼੍ਹਾ ਨਾਮ ਪਟਿਪਦਾ ਹੋਤਿ ਸਬ੍ਬਾਕੁਸਲਮੂਲਤ੍ਤਾ. ਅਤ੍ਤਕਿਲਮਥਾਨੁਯੋਗੋ ਨਿਜ੍ਝਾਮਾ ਨਾਮ ਅਤ੍ਤਜ੍ਝਾਪਨਤੋ. ਉਭੋਪੇਤੇ ਮਜ੍ਝਿਮਾਯ ਪਟਿਪਦਾਯ ਪਟਿਪਕ੍ਖਭੂਤਤ੍ਤਾ ਅਨ੍ਤਾ ਨਾਮ, ਤਸ੍ਮਾ ਇਮੇਵ ਸਨ੍ਧਾਯ ਦ੍ਵੇਮੇਤਿ. ਕਿਮਤ੍ਥਂ ਭਗਵਾ ‘‘ਪਬ੍ਬਜਿਤੇਨ ਨ ਸੇਵਿਤਬ੍ਬਾ’’ਤਿ ਪਬ੍ਬਜਿਤੇ ਏਵ ਅਧਿਕਰੋਤਿ, ਨ ਗਹਟ੍ਠੇਤਿ? ਪਬ੍ਬਜਿਤਾਨਂ ਤਦਧਿਮੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ, ਸੁਖਪਰਿਵਜ੍ਜਨਸਮਤ੍ਥਤਾਯ, ਤਦਧਿਕਤਤ੍ਤਾ ਚ ਪਬ੍ਬਜਿਤਾ ਏਤ੍ਥ ਅਧਿਕਤਾ, ਨ ਗਹਟ੍ਠਾ. ਯਦਿ ਏਵਂ ਕਿਮਤ੍ਥਂ ਕਾਮਸੁਖਲ੍ਲਿਕਾਨੁਯੋਗਮਾਹ, ਨਨੁ ਤੇ ਪਕਤਿਯਾਪਿ ਕਾਮਪਰਿਚ੍ਚਾਗਂ ਕਤ੍ਵਾ ਤਂ ਨਿਸ੍ਸਰਣਤ੍ਥਂ ਪਬ੍ਬਜਿਤਾਤਿ? ਨ, ਤੇਸਂ ਅਨ੍ਤਦ੍ਵਯਨਿਸ੍ਸਿਤਤ੍ਤਾ. ਤੇ ਹਿ ਇਧ ਲੋਕੇ ਕਾਮੇਨ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਮਿਚ੍ਛਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਤਕਿਲਮਥਾਨੁਯੋਗਮਨੁਯੁਤ੍ਤਾ ਤਸ੍ਸੇਵ ਤਪਸ੍ਸ ਫਲੇਨ ਪੇਚ੍ਚ ਦਿਬ੍ਬੇ ਕਾਮੇ ਆਸੀਸਮਾਨਾ ਦਲ਼੍ਹਤਰਂ ਕਾਮਸੁਖਲ੍ਲਿਕਾਨੁਯੋਗਮਨੁਯੁਤ੍ਤਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਅਨ੍ਤਤ੍ਥੋ ਪਨ ਇਧ ਕੁਚ੍ਛਿਤਟ੍ਠੇਨ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ ‘‘ਅਨ੍ਤਮਿਦਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਜੀਵਿਕਾਨਂ, ਯਦਿਦਂ ਪਿਣ੍ਡੋਲ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ (ਇਤਿਵੁ. ੯੧; ਸਂ. ਨਿ. ੩.੮੦) ਵਿਯ.

ਯੋ ਚਾਯਂ ਕਾਮੇਸੁ ਕਾਮਸੁਖਲ੍ਲਿਕਾਨੁਯੋਗੋਤਿ ਏਤ੍ਥ ਕਾਮੇਸੂਤਿ ਵਤ੍ਥੁਕਾਮੋ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤੋ, ਦੁਤਿਯੋ ਕਿਲੇਸਕਾਮੋ. ਤਂਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਸੁਖਮੇਤ੍ਥ ਕਾਮਸੁਖਂ ਨਾਮ. ਤੇਨ ਵਿਪਾਕਸੁਖਸ੍ਸ ਨਿਰਵਜ੍ਜਭਾਵਂ ਦੀਪੇਤੀਤਿ. ਅਲ੍ਲੀਯਨਂ ਨਾਮ ਤਦਭਿਨਨ੍ਦਨਾ. ਅਨੁਯੋਗੋ ਨਾਮ ਭਵਨ੍ਤਰੇ ਤਦਨੁਯੋਗਪਤ੍ਥਨਾ. ਹਾਨਭਾਗਿਯਕਰਤ੍ਤਾ ਕੁਸਲਪਕ੍ਖਸ੍ਸ, ਹੀਨਪੁਗ੍ਗਲਭਾਵਿਤਤ੍ਤਾ, ਹੀਨਧਾਤੁਪਭਵਤ੍ਤਾ ਚ ਲਾਮਕਟ੍ਠੇਨ ਹੀਨੋ. ਗਾਮਨਿਵਾਸਿਸਤ੍ਤਧਮ੍ਮਤ੍ਤਾ ਗਮ੍ਮੋ. ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਸਾਧਾਰਣਤ੍ਤਾ ਪੋਥੁਜ੍ਜਨਿਕੋ. ਅਨਰਿਯੋਤਿ ਅਰਿਯਾਨਂ ਅਨਧਿਪ੍ਪੇਤਤ੍ਤਾ, ਅਰਿਯਧਮ੍ਮਪਟਿਪਕ੍ਖਤ੍ਤਾ, ਅਨਰਿਯਕਰਤ੍ਤਾ, ਅਨਰਿਯਧਮ੍ਮਤ੍ਤਾ, ਅਨਰਿਯਾਚਿਣ੍ਣਤ੍ਤਾ ਚ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਅਨਤ੍ਥਸਙ੍ਖਾਤਸਂਸਾਰਭਯਾਵਹਤ੍ਤਾ, ਅਨਤ੍ਥਫਲਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਕਤ੍ਤਾ ਚ ਅਨਤ੍ਥਸਂਹਿਤੋ. ਅਤ੍ਤਨੋ ਕੇਵਲਂ ਖੇਦੂਪਗਮੋ ਅਤ੍ਤਕਿਲਮਥੋ ਨਾਮ. ਸੋ ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਪੁਬ੍ਬਕਤ੍ਤਤਪਾਨੁਕ੍ਕਮਕਿਰਿਯਾਵਿਸੇਸਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਪਵਤ੍ਤਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਦਿਟ੍ਠਿਵਸੇਨ ਅਨੁਯੋਗੋ ਅਤ੍ਤਕਿਲਮਥਾਨੁਯੋਗੋ ਨਾਮ. ਅਤ੍ਤਵਿਯੋਗਵਿਤ੍ਤਾਪਰਿਸ੍ਸਮਤ੍ਤਾ, ਅਨੁਪਾਯਪਵਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਸਮ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨੋ ਮਿਗਯੋਨਿਗੋਯੋਨਿਕੁਕ੍ਕੁਰਯੋਨਿਸੂਕਰਯੋਨੀਸੁ ਪਾਤਾਯਤਿ. ਵਿਪਚ੍ਚਮਾਨੋ ਨਰਕਂ ਨੇਤੀਤਿ ਅਨਤ੍ਥਸਂਹਿਤੋ. ਏਤੇ ਤ੍ਵਾਤਿ ਏਤੇ ਤੁ. ਤਥਾਗਤੇਨਾਤਿ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਅਵਿਤਥਾਗਮਨਂ ਆਵਿ ਕਰੋਤਿ, ਤੇਨੇਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ ‘‘ਨ ਮਯਾ ਪਰਿਵਿਤਕ੍ਕਿਤਮਤ੍ਤੇਨ ਵਿਤਕ੍ਕਿਤਾ, ਕਿਨ੍ਤੁ ਮਯਾ ਤਥਾਗਤੇਨੇਵ ਸਤਾ ਅਭਿਸਮ੍ਬੋਧਿਞਾਣੇਨ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ’’ਤਿ. ਚਕ੍ਖੁਕਰਣੀਤਿਆਦੀਹਿ ਪਨ ਤਮੇਵ ਪਟਿਪਦਂ ਥੋਮੇਤਿ. ਭੇਸਜ੍ਜਂ ਆਤੁਰਸ੍ਸ ਵਿਯ ‘‘ਚਕ੍ਖੁਕਰਣੀ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਞਾਣਚਕ੍ਖੁਵਿਸੋਧਨਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਞਾਣਕਰਣੀਤਿ ਇਮਿਨਾ ਅਨ੍ਧਕਾਰਵਿਧਮਨਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਉਪਸਮਾਯਾਤਿ ਕਿਲੇਸਪਰਿਲ਼ਾਹਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਅਭਿਞ੍ਞਾਯਾਤਿ ਸਚ੍ਚਪਟਿਵੇਧਨਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਸਮ੍ਬੋਧਾਯਾਤਿ ਸਚ੍ਚਪਟਿਵਿਜ੍ਝਨਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਨਿਬ੍ਬਾਨਾਯਾਤਿ ਸੋਪਾਦਿਸੇਸਨਿਬ੍ਬਾਨਧਾਤੁਯਾ ਅਨੁਪਾਦਿਸੇਸਨਿਬ੍ਬਾਨਧਾਤੁਯਾਤਿ ਏਵਂ ਯਥਾਸਮ੍ਭਵਂ ਯੋਜੇਤ੍ਵਾ ਕਥੇਤਬ੍ਬਂ.

੧੪. ਕਸ੍ਮਾ ਪਨੇਤ੍ਥ ਭਗਵਾ ਅਞ੍ਞਤ੍ਥ ਵਿਯ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬਿਂ ਕਥਂ ਅਕਥੇਤ੍ਵਾ ਪਠਮਮੇਵ ਅਸੇਵਿਤਬ੍ਬਮਨ੍ਤਦ੍ਵਯਂ ਵਤ੍ਵਾ ਮਜ੍ਝਿਮਪਟਿਪਦਂ ਦੇਸੇਸੀਤਿ? ਅਤ੍ਤਾਦਿਮਿਚ੍ਛਾਭਿਮਾਨਨਿਵਾਰਣਤ੍ਥਂ, ਕੁਮ੍ਮਗ੍ਗਪਟਿਪਤ੍ਤਿਨਿਵਾਰਣਤ੍ਥਞ੍ਚ ਅਨ੍ਤਦ੍ਵਯਵਜ੍ਜਨਂ ਵਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਿਸੇਸਾਧਿਗਮਦੀਪਨਨਯੇਨ ਅਬਾਹੁਲ੍ਲਿਕਾਦਿਭਾਵਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ, ਤੇਸਞ੍ਚ ਮਜ੍ਝਿਮਪਟਿਪਦਾਦੀਪਨੇਨ ਤਤ੍ਥ ਅਨੁਯੋਜਨਤ੍ਥਂ ਪਚ੍ਛਾ ਸਮ੍ਮਾਪਟਿਪਦਂ ਦੇਸੇਸਿ, ਤਤੋ ਤਸ੍ਸ ਮਜ੍ਝਿਮਪਟਿਪਦਾਸਙ੍ਖਾਤਸ੍ਸ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਵਿਸਯਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਚਤੁਸਚ੍ਚਧਮ੍ਮਂ ਸਙ੍ਖੇਪਵਿਤ੍ਥਾਰਵਸੇਨ ਦੇਸੇਤੁਕਾਮੋ ‘‘ਇਦਂ ਖੋ ਪਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਦੁਕ੍ਖ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਮਾਹ, ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਅਨੁਸਨ੍ਧਿ. ‘‘ਇਦਂ ਦੁਕ੍ਖਂ ਅਰਿਯਸਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਮੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ’’ਤਿਆਦਿ ਸੁਤ੍ਤਾਨੁਸਨ੍ਧਿਪਕਆਸਨਤ੍ਥਂ ਅਯਮਨੁਕ੍ਕਮੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਂ ਪਟਿਪਦਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਕਿਰ ਕੋਣ੍ਡਞ੍ਞੋ ਆਹ ‘‘ਕਥਂ ਭਗਵਤਾ ਵੁਤ੍ਤਪਟਿਪਦਾਯ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ ਸਿਯਾ. ਅਯਞ੍ਹਿ ਪਟਿਪਦਾ ਕਿਲੇਸਾਨਂ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਸਤਿ ਸਮ੍ਭਵਤਿ, ਨ ਅਞ੍ਞਥਾ. ਕਿਲੇਸਾਨਞ੍ਚ ਯਦਿ ਲੋਭਤੋ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ ਖੁਪ੍ਪਿਪਾਸਾਨਂ ਵਿਯ, ਤਦਾਸੇਵਨਾਯ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿ ਸਿਯਾ, ਤਦਵਤ੍ਥੁਸ੍ਸ ਵਾ ਤੇਸਂ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ. ਤਦਵਤ੍ਥੁਵਿਪਰੀਤਕਾਯਕਿਲਮਥਾਸੇਵਨਾਯ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿ ਸਿਯਾ. ਉਭੋਪੇਤਾ ਭਗਵਤਾ ‘ਅਨ੍ਤਾ’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਕਥਂ ਪਨੇਤਿਸ੍ਸਾਯ ਸਮ੍ਮਾਪਟਿਪਦਾਯ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ ਸਮ੍ਭਵੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ. ਭਗਵਾ ਆਹ ਅਨੁਪਾਯਾਸੇਵਨਤੋ. ਕਥਨ੍ਤਿ ਚੇ? –

‘‘ਸਂਸਾਰਮੂਲਤੋ ਞਾਣਂ, ਤਞ੍ਚ ਞਾਣਾ ਪਹਿਯ੍ਯਤਿ;

ਜੀਵਿਤੇ ਸਤਿ ਤਂ ਹੋਤਿ, ਤਞ੍ਚ ਜੀਵਿਤਸਾਧਨੇ.

‘‘ਤਸ੍ਮਾ ਞਾਣਾਯ ਮੇਧਾਵੀ, ਰਕ੍ਖੇ ਜੀਵਿਤਮਤ੍ਤਨੋ;

ਞਾਣਸਾਧਨਭੂਤਞ੍ਚ, ਸੀਲਞ੍ਚ ਪਰਿਪਾਲਯੇ.

‘‘ਜੀਵਿਤਞ੍ਚ ਯਥਾ ਲੋਕੇ, ਭਿਨ੍ਨੇ ਕਾਯੇ ਨ ਵਿਜ੍ਜਤਿ;

ਤਥੇਵ ਭਿਨ੍ਨਸੀਲਸ੍ਸ, ਨਤ੍ਥਿ ਞਾਣਸ੍ਸ ਸਮ੍ਭਵੋ.

‘‘ਤਸ੍ਮਾ ਆਯੁਞ੍ਚ ਸੀਲਞ੍ਚ, ਞਾਣਤ੍ਥਂ ਰਕ੍ਖਤਾ ਸਤਾ;

ਸੇਵਿਤਬ੍ਬਾ ਨ ਕਾਮਾਪਿ, ਨਾਪਿ ਕਾਯਵਿਨਾਸਨਾ.

‘‘ਕਾਮੇਸੁ ਗੇਧਮੁਪਗਮ੍ਮ ਹਿਨੋ ਗਮ੍ਮਞ੍ਚ,

ਅਚ੍ਚੁਦ੍ਧਨੋ ਕਿਲਮਥਂ ਗਮੁਪੇਤਿ ਮੂਲ਼੍ਹੋ;

ਯੋ ਮਜ੍ਝਿਮਂ ਪਟਿਪਦਂ ਪਰਮਂ ਉਪੇਤਿ,

ਸੋ ਖਿਪ੍ਪਮੇਵ ਲਭਤੇ ਪਰਮਂ ਵਿਮੋਕ੍ਖ’’ਨ੍ਤਿ.

ਸੁਤ੍ਵਾ ਤਦੇਤਂ ਸੁਗਤਸ੍ਸ ਵਾਕ੍ਯਂ,

ਪਞ੍ਞਂ ਮੁਨੀ ਸੋ ਸੁਤਜਂ ਲਭਿਤ੍ਵਾ;

ਚਿਨ੍ਤਾਮਯਂ ਞਾਣ ਪਵੇਸਮਾਨੋ,

ਉਚ੍ਛਿਨ੍ਦਯਂ ਪਞ੍ਹਮਿਮਂ ਅਪੁਚ੍ਛਿ.

‘‘ਨਿਬ੍ਬੇਧਪਦਟ੍ਠਾਨਂ ਪਹਾਯ ਘੋਰਂ,

ਤਪਂ ਕਥਮਿਵਾਤਿ ਸੋ ਤ੍ਵਂ;

ਬ੍ਰੂਹਿ ਤਦੇਵ ਹੋਤਿ ਭਿਕ੍ਖੁ ਚਰ,

ਵਿਰਾਗਮੁਪਯਾਤਿ ਚ ਦੁਕ੍ਖਸਚ੍ਚਸ੍ਸ;

ਦਸ੍ਸਨੇਨੇਵ ਦੁਕ੍ਖਾਨੁਭਵਨਾ,

ਤਮ੍ਹਿ ਦੋਸਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਯੋ’’ਤਿ.

ਸੁਤ੍ਵਾਵ ਕੋਣ੍ਡਞ੍ਞੋ ਮੁਨਿਵਚਨਂ,

ਵੁਟ੍ਠਾਯ ਹਟ੍ਠੋ ਸਹਸਾ ਅਵੋਚ;

‘‘ਉਦਾਹਰ ਤ੍ਵਂ ਭਗਵਾ ਮਮੇਤਂ,

ਭਿਕ੍ਖੁ ਯਥਾ ਪਸ੍ਸਤਿ ਦੁਕ੍ਖਸਚ੍ਚ’’ਨ੍ਤਿ.

ਚਿਨ੍ਤਾਮਯਿਸ੍ਸ ਪਞ੍ਞਾਪਰਿਪੁਣ੍ਣਾ ਭਾਵਨਾਮਯਿਪਞ੍ਞਾਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬਾ ਇਮੇਹਿ ਇਤਿ ਭਗਵਾ ਸੁਤ੍ਤਮਿਦਮਾਹਾਤਿ ਕਿਰ. ਕਸ੍ਮਾ ਭਗਵਾ ਕੋਣ੍ਡਞ੍ਞਸ੍ਸ ਪੁਰਿਮਮੇਵ ਸਚ੍ਚਦੇਸਨਂ ਅਵਡ੍ਢੇਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਧਿਗਤਕ੍ਕਮਮਾਹਾਤਿ? ਨਾਹਂ ਕਸ੍ਸਚਿ ਆਗਮਂ ਦੇਸੇਮਿ, ਅਪਿਚ ਖੋ ਸਯਮੇਵ ਏਵਮਧਿਗਤੋਮ੍ਹੀਤਿ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ. ਤਤ੍ਥ ‘‘ਪੁਬ੍ਬੇ ਅਨਨੁਸ੍ਸੁਤੇਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੂ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਇਦਂ ਅਤ੍ਥਦ੍ਵਯਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ, ਨ ਮਯਾ ਆਲ਼ਾਰਤੋ, ਉਦਕਤੋ ਵਾ ਅਯਂ ਧਮ੍ਮੋ ਸੁਤੋ, ਕਿਨ੍ਤੁ ਪੁਬ੍ਬੇ ਅਨਨੁਸ੍ਸੁਤੇਸ੍ਵੇਵ ਞਾਣਂ ਮੇ ਉਦਪਾਦੀਤਿ ਮਜ੍ਝਿਮਾਯ ਪਟਿਪਦਾਯ ਆਨੁਭਾਵਂ ਪਕਾਸੇਤਿ. ਅਪਿਚ ਯਸ੍ਮਾ ਏਵਂ ਪਟਿਪਨ੍ਨੋ ਵਿਨਾਪਿ ਪਰੋਪਦੇਸੇਨ ਅਰਿਯਸਚ੍ਚਾਨਿ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਕਥਂ ਤੁਮ੍ਹੇਵ ਮਮਾਪਦੇਸੇਨ ਨ ਪਸ੍ਸਥਾਤਿ.

੧੫. ਚਕ੍ਖੁਨ੍ਤਿਆਦੀਨਿ ਪਞ੍ਚ ਪਦਾਨਿ ਞਾਣਵੇਵਚਨਾਨੇਵ. ਞਾਣਞ੍ਹਿ ਸਚ੍ਚਾਨਂ ਆਲੋਚਨਤੋ ਚਕ੍ਖੁਭੂਤਤ੍ਥਜਾਨਨਤੋ ਞਾਣਂ. ਪਕਾਰੇਹਿ ਜਾਨਨਤੋ ਪਞ੍ਞਾ. ਕਿਲੇਸਵਿਦਾਰਣਤੋ, ਵਿਜ੍ਜਨਤੋ ਚ ਵਿਜ੍ਜਾ. ਸਚ੍ਚਚ੍ਛਾਦਕਤਮਵਿਨਾਸਨਤੋ, ਤੇਸਂ ਗਤਿਕੋਟਿਪਕਾਸਨਤੋ ਆਲੋਕੋਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਤਤ੍ਥ ਪਠਮੇਨ ਪਰਿਵਟ੍ਟੇਨ ਸਚ੍ਚਾਨਂ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਅਸਙ੍ਕਰਤੋ ਠਪਨਪਞ੍ਞਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ, ਦੁਤਿਯੇਨ ਤੇਸਂ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਾਕਾਰਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਦਨਪਞ੍ਞਂ, ਤਤਿਯੇਨ ਸਚ੍ਚੇਸੁ ਞਾਣਕਿਚ੍ਚਸਨ੍ਨਿਟ੍ਠਾਨਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ.

੧੬. ਯਾਵਕੀਵਞ੍ਚਾਤਿ ਦ੍ਵੀਹਿ ਪਦੇਹਿ ਯਾਵਇਚ੍ਚੇਵ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ ‘‘ਇਤਿ ਚਿਤ੍ਤਮਨੋ’’ਤਿਆਦਿ ਵਿਯ. ਰਾਗਾਦੀਹਿ ਅਕੁਪ੍ਪਤਾਯ ਅਕੁਪ੍ਪਾ ਵਿਮੁਤ੍ਤਿ. ਵੇਯ੍ਯਾਕਰਣਨ੍ਤਿ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾ. ਸਾ ਹਿ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਬ੍ਯਾਕਰਣਤੋ ਪਕਾਸਨਤੋ ‘‘ਵੇਯ੍ਯਾਕਰਣ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਵਿਰਜਂ ਵੀਤਮਲਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਵਿਰਜਂ ਵਿਸਮਹੇਤੁਵਾਦਵਿਗਮਤੋ. ਵੀਤਮਲਂ ਅਹੇਤੁਕਵਾਦਵਿਗਮਤੋ. ਵਿਰਜਂ ਸਸ੍ਸਤਦਿਟ੍ਠਿਪ੍ਪਹਾਨਤੋ. ਵੀਤਮਲਂ ਉਚ੍ਛੇਦਦਿਟ੍ਠਿਪ੍ਪਹਾਨਤੋ. ਵਿਰਜਂ ਪਰਿਯੁਟ੍ਠਾਨਪ੍ਪਹਾਨਤੋ. ਵੀਤਮਲਂ ਅਨੁਸਯਪ੍ਪਹਾਨਤੋ. ਧਮ੍ਮਚਕ੍ਖੁਨ੍ਤਿ ਧਮ੍ਮਮਤ੍ਤਦਸ੍ਸਨਂ, ਨ ਤਤ੍ਥ ਸਤ੍ਤੋ ਵਾ ਜੀਵੋ ਵਾ ਕਾਰਕੋ ਵਾ ਵੇਦਕੋ ਵਾਤਿ, ਤੇਨੇਵਾਹ ‘‘ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਸਮੁਦਯਧਮ੍ਮਂ, ਸਬ੍ਬਨ੍ਤਂ ਨਿਰੋਧਧਮ੍ਮ’’ਨ੍ਤਿ. ਇਦਞ੍ਹਿ ਤਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਚਕ੍ਖੁਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਆਕਾਰਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਞ੍ਹਿ ਨਿਰੋਧਂ ਆਰਮ੍ਮਣਂ ਕਤ੍ਵਾ ਕਿਚ੍ਚਵਸੇਨ ਏਵ ਸਙ੍ਖਤਂ ਪਟਿਵਿਜ੍ਝਨ੍ਤਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ.

੧੭. ਧਮ੍ਮਚਕ੍ਕਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਦੇਸਨਾਞਾਣਂ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਂ, ਪਟਿਵੇਧਞਾਣਞ੍ਚ ਲਬ੍ਭਤੇਵ. ਏਤ੍ਥ ਕਿਮਤ੍ਥਂ ਦੇਵਾ ਸਦ੍ਦਮਨੁਸ੍ਸਾਵੇਸੁਨ੍ਤਿ? ਨਾਨਾਦਿਟ੍ਠਿਗਤਨ੍ਧਕਾਰਵਿਧਮਨਤੋ ਲਦ੍ਧਾਲੋਕਤ੍ਤਾ, ਅਪਾਯਭਯਸਮਤਿਕ੍ਕਮਨਤੋ ਅਸ੍ਸਾਸਂ ਪਤ੍ਤਤ੍ਤਾ, ਦੇਵਕਾਯਵਿਮਾਨਦਸ੍ਸਨਤੋ ਪੀਤਿਪਾਮੋਜ੍ਜਚਲਿਤਤ੍ਤਾ ਚਾਤਿ ਏਵਮਾਦੀਨੇਤ੍ਥ ਕਾਰਣਾਨਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਪਥਵਿਕਮ੍ਪਨਮਹਾਸਦ੍ਦਪਾਤੁਭਾਵੋ ਚ ਧਮ੍ਮਤਾਵਸੇਨੇਵ ਹੋਤੀਤਿ ਏਕੇ. ਦੇਵਤਾਨਂ ਕੀਲ਼ਿਤੁਕਾਮਤਾਯ ਪਥਵਿਕਮ੍ਪੋ. ਬਹੁਨੋ ਦੇਵਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਸਨ੍ਨਿਪਾਤਤੋ, ਭਗਵਤੋ ਸਰੀਰਪ੍ਪਭਾਜਾਲਵਿਸਜ੍ਜਨਤੋ ਚਾਤਿ ਏਕਚ੍ਚੇ.

੧੮. ਪਬ੍ਬਜ੍ਜੁਪਸਮ੍ਪਦਾਵਿਸੇਸਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤਤ੍ਥ ਇਤਿ-ਸਦ੍ਦੋ ਤਸ੍ਸ ਏਹਿਭਿਕ੍ਖੂਪਸਮ੍ਪਦਾਪਟਿਲਾਭਨਿਮਿਤ੍ਤਵਚਨਪਰਿਯੋਸਾਨਦਸ੍ਸਨੋ. ਤਦਵਸਾਨੋ ਹਿ ਤਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਭਾਵੋ. ਸ੍ਵਾਕ੍ਖਾਤੋਤਿਆਦਿ ‘‘ਏਹੀ’’ਤਿ ਆਮਨ੍ਤਨਾਯ ਪਯੋਜਨਦਸ੍ਸਨਵਚਨਂ. ‘‘ਏਹਿਭਿਕ੍ਖੂ’’ਤਿ ਭਗਵਾ ਅਵੋਚ ‘‘ਸ੍ਵਾਕ੍ਖਾਤੋ ਧਮ੍ਮੋ ਚਰ…ਪੇ… ਕਿਰਿਯਾਯਾ’’ਤਿ ਚ ਅਵੋਚਾਤਿ ਪਦਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ. ਤਤ੍ਥ ਚਰ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਨ੍ਤਿ ਅਵਸਿਟ੍ਠਂ ਮਗ੍ਗਤ੍ਤਯਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਸਮਧਿਗਚ੍ਛ. ਕਿਮਤ੍ਥਂ? ਸਮ੍ਮਾਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸਨ੍ਤਕਿਰਿਯਾਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ‘‘ਏਹਿਭਿਕ੍ਖੂ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਭਗਵਤੋ ਵਚਨੇਨ ਨਿਪ੍ਫਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਕਾਰਣੂਪਚਾਰੇਨ ‘‘ਏਹਿਭਿਕ੍ਖੂਪਸਮ੍ਪਦਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਸਾਵ ਤਸ੍ਸਾਯਸ੍ਮਤੋ ਯਾਵਜੀਵਂ ਉਪਸਮ੍ਪਦਾ ਅਹੋਸੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤੇਨ ਤਸ੍ਸਾ ਉਪਸਮ੍ਪਦਾਯ ਸਿਕ੍ਖਾਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾਤਾਦਿਨਾ ਵਿਚ੍ਛੇਦਾ ਵਾ ਤਦਞ੍ਞਾਯ ਉਪਸਮ੍ਪਦਾਯ ਕਿਚ੍ਚਂ ਵਾ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਇਦਮਤ੍ਥਦ੍ਵਯਂ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਅਟ੍ਠਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਉਪਸਮ੍ਪਦਾਨਂ ਏਹਿਭਿਕ੍ਖੁਓਵਾਦਪਟਿਗ੍ਗਹਣਪਞ੍ਹਬ੍ਯਾਕਰਣਗਰੁਧਮ੍ਮਪਟਿਗ੍ਗਹਣੂਪਸਮ੍ਪਦਾਨਂ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਅਞ੍ਞਤਰਾਯ ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤਰਾ ਵਿਚ੍ਛੇਦੋ ਵਾ ਤਦਞ੍ਞੂਪਸਮ੍ਪਦਾਯ ਕਿਚ੍ਚਂ ਵਾ ਨਤ੍ਥਿ, ਇਤਰਸ੍ਸਤ੍ਥੀਤਿ. ਨਿਕਾਯਨ੍ਤਰਿਕਾ ਪਨਾਹੁ ‘‘ਬੁਦ੍ਧਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਨਿਯਾਮੋਕ੍ਕਨ੍ਤਿਸਙ੍ਖਾਤਾਯ ਉਪਸਮ੍ਪਦਾਯ ਞਤ੍ਤਿਚਤੁਤ੍ਥਕਮ੍ਮੁਪਸਮ੍ਪਦਞ੍ਚ ਦਸਵਗ੍ਗਪਞ੍ਚਵਗ੍ਗਕਰਣੀਯਵਸੇਨ ਦ੍ਵਿਧਾ ਭਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਦਸਵਿਧੋਪਸਮ੍ਪਦਾ’’ਤਿ. ਕਾ ਪਨੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥਤੋ ਉਪਸਮ੍ਪਦਾ ਨਾਮਾਤਿ? ਤਦਧਿਗਤਕਿਰਿਯਾਵਸੇਨ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਯਾ ਅਸੇਕ੍ਖਾ ਤਦਧਿਵਾਸਨਚੇਤਨਾਯ ਪਰਿਭਾਵਿਤਪਞ੍ਚਕ੍ਖਨ੍ਧਿਕਾ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਸਨ੍ਤਤਿ. ਕਾ ਪਨੇਤ੍ਥ ਪਰਿਭਾਵਨਾ ਨਾਮ? ਤਬ੍ਬਿਪਕ੍ਖਧਮ੍ਮਜ੍ਝਾਚਾਰਵਿਰੁਦ੍ਧਭਾਵੋ, ਤਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਤਾਯ ਪਰਿਭਾਵਨਾਯ ਵਸੇਨ ਕਤ੍ਥਚਿ ‘‘ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਯਥਾਹ ‘‘ਲੋਭੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਭਬ੍ਬੋ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾਨਿ ਭਾਵੇਤੁ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ. ਏਤ੍ਥਾਹੁ ਨਿਕਾਯਨ੍ਤਰਿਕਾ ‘‘ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਾਯ ਉਪਸਮ੍ਪਦਾਯ ਪਤ੍ਤਿਸਙ੍ਖਾਤੋ ਚਿਤ੍ਤਵਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤੋ ਸਙ੍ਖਾਰਕ੍ਖਨ੍ਧਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨੋ ਧਮ੍ਮੋ ਅਤ੍ਥਿ, ਤਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਤਿਵਸੇਨ ਪੁਬ੍ਬਾਪਰਿਯਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨਸ੍ਸ ਯਾਵ ਅਵਿਚ੍ਛੇਦੋ, ਤਾਵ ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋਤਿ, ਅਞ੍ਞਥਾ ਤਤੋ ਧਮ੍ਮਨ੍ਤਰੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਕ੍ਖਣੇ ਤਸ੍ਸ ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਅਨੁਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਭਾਵਪ੍ਪਸਙ੍ਗੋ ਆਪਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ. ਤੇ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਾ ‘‘ਸੁਤ੍ਤਂ ਆਹਰਥਾ’’ਤਿ. ਤੇ ਚੇ ਵਦੇਯ੍ਯੁਂ ‘‘ਯੋ ਤੇਸਂ ਦਸਨ੍ਨਂ ਅਸੇਕ੍ਖਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਉਪਾਦਾਯ ਪਟਿਲਾਭਸਮਨ੍ਨਾਗਮੋ ਅਰਿਯੋ ਹੋਤਿ ਵਿਪ੍ਪਹੀਨੋਤਿ ਏਵਮਾਦੀਨਿ ਨੋ ਸੁਤ੍ਤਾਨੀ’’ਤਿ. ਏਵਂ ਸਤਿ ਅਸਨ੍ਤਧਮ੍ਮੇਹਿ, ਪਰਸਤ੍ਤੇਹਿ ਚ ਸਮਨ੍ਨਾਗਮਦੋਸਪ੍ਪਸਙ੍ਗੋ ਨੇਸਂ ਪਾਪੁਣਾਤਿ. ਕਿਂਕਾਰਣਂ? ਸੁਤ੍ਤਸਮ੍ਭਵਤੋ. ਯਥਾਹ – ‘‘ਰਾਜਾ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਚਕ੍ਕਵਤ੍ਤੀ ਸਤ੍ਤਹਿ ਰਤਨੇਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ (ਦੀ. ਨਿ. ੩.੧੯੯-੨੦੦ ਅਤ੍ਥਤੋ ਸਮਾਨਂ) ਵਿਤ੍ਥਾਰੋ. ਵਸਿਭਾਵੋ ਤਤ੍ਥ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਸਦ੍ਦੇਨ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਤਸ੍ਸਹਿਤੇਸੁ ਰਤਨੇਸੁ ਵਸਿਭਾਵੋ ਕਾਮਚਾਰੋ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਚੇ? ਏਤ੍ਥ ਵਸਿਭਾਵੋ ਸਮਨ੍ਨਾਗਮਸਦ੍ਦੇਨ ਵੁਤ੍ਤੋ, ਅਞ੍ਞਤ੍ਥ ਪਤ੍ਤਿਸਙ੍ਖਾਤੋ, ਤਂ ਧਮ੍ਮਨ੍ਤਰਨ੍ਤਿ. ਕਿਮੇਤ੍ਥ ਵਿਸੇਸਕਾਰਣਂ? ਨਤ੍ਥਿ ਚ, ਤਸ੍ਮਾ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਲਕ੍ਖਣਾਵ ਉਪਸਮ੍ਪਦਾ. ਅਯਮੇਵ ਨਯੋ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾਦੀਸੁਪਿ ਨੇਤਬ੍ਬੋ.

੧੯. ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਵਪ੍ਪਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਪਾਟਿਪਦਦਿਵਸੇ…ਪੇ… ਅਸ੍ਸਜਿਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਚਤੁਤ੍ਥਿਯਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਨਾਨਾਦਿਵਸੇਸੁ ਪਾਟੇਕ੍ਕਂ ਧਮ੍ਮਚਕ੍ਖੁਂ ਉਦਪਾਦਿ, ਤਥਾਪਿ ਓਵਾਦਸਾਮਞ੍ਞੇਨ ਵਪ੍ਪਭਦ੍ਦਿਯਾਨਂ, ਮਹਾਨਾਮਅਸ੍ਸਜੀਨਞ੍ਚੇਤ੍ਥ ਏਕਤੋ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

੨੦. ‘‘ਰੂਪਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਨਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਕਿਮਤ੍ਥਂ ਆਦਿਤੋਵ ਅਨਤ੍ਤਲਕ੍ਖਣਂ ਦੀਪੇਤੀਤਿ? ਤੇਸਂ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਕਾਲੇਪਿ ਇਤਰਲਕ੍ਖਣਦ੍ਵਯਸ੍ਸ ਪਾਕਟਤ੍ਤਾ. ਤੇ ਹਿ ਮਨਾਪਾਨਂ ਕਾਮਾਨਂ ਅਨਿਚ੍ਚਤਾਦਸ੍ਸਨੇਨ ਸਂਵਿਗ੍ਗਾ ਪਬ੍ਬਜਿਂਸੂਤਿ ਅਨਿਚ੍ਚਲਕ੍ਖਣਂ ਤਾਵ ਨੇਸਂ ਏਕਦੇਸੇਨ ਪਾਕਟਂ, ਪਬ੍ਬਜਿਤਾਨਞ੍ਚ ਅਤ੍ਤਕਿਲਮਥਾਨੁਯੋਗਤੋ ਕਾਯਿਕਦੁਕ੍ਖਂ, ਤਞ੍ਚ ਮਾਨਸਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਯੋਤਿ ਮਾਨਸਿਕਦੁਕ੍ਖਞ੍ਚ ਪਾਕਟਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਦੁਭਯਂ ਵਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਅਨਤ੍ਤਲਕ੍ਖਣਮੇਵ ਦੀਪੇਤੁਂ ਆਰਭਿ. ਤਞ੍ਚ ਦੀਪੇਨ੍ਤੋ ਦੁਕ੍ਖਲਕ੍ਖਣੇਨੇਵ ਦੀਪੇਤੁਂ ‘‘ਰੂਪਞ੍ਚ ਹਿਦਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਤ੍ਤਾ ਅਭਵਿਸ੍ਸਾ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਕਿਮਤ੍ਥਨ੍ਤਿ? ਅਨਿਚ੍ਚਲਕ੍ਖਣਤੋਪਿ ਤੇਸਂ ਦੁਕ੍ਖਲਕ੍ਖਣਸ੍ਸ ਸੁਟ੍ਠੁਤਰਂ ਪਾਕਟਤ੍ਤਾ. ਤੇਸਞ੍ਹਿ ਅਤ੍ਤਕਿਲਮਥਾਨੁਯੋਗਮਨੁਯੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ, ਤਪ੍ਪਰਾਯਣਭਾਵਤੋ ਚ ਦੁਕ੍ਖਲਕ੍ਖਣਂ ਸੁਟ੍ਠੁ ਪਾਕਟਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਤੇਨ ਤਾਵ ਸੁਟ੍ਠੁ ਪਾਕਟੇਨ ਅਨਤ੍ਤਲਕ੍ਖਣਂ ਦੀਪੇਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਤਦੇਵ ਤਦੁਭਯੇਨਾਪਿ ਦੀਪੇਤੁਂ ‘‘ਤਂ ਕਿਂ ਮਞ੍ਞਥ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਰੂਪਂ ਨਿਚ੍ਚਂ ਵਾ ਅਨਿਚ੍ਚਂ ਵਾ’’ਤਿ ਵਕ੍ਖਤਿ. ਕਲ੍ਲਂ ਨੂਤਿ ਯੁਤ੍ਤਂ ਨੁ. ਏਤਂ ਮਮਾਤਿ ਤਣ੍ਹਾਗ੍ਗਾਹੋ. ਏਸੋਹਮਸ੍ਮੀਤਿ ਮਾਨਗ੍ਗਾਹੋ. ਏਸੋ ਮੇ ਅਤ੍ਤਾਤਿ ਦਿਟ੍ਠਿਗ੍ਗਾਹੋ. ਤਣ੍ਹਾਗ੍ਗਾਹੋ ਚੇਤ੍ਥ ਅਟ੍ਠਸਤਤਣ੍ਹਾਵਿਚਰਿਤਵਸੇਨ, ਮਾਨਗ੍ਗਾਹੋ ਨਵਵਿਧਮਾਨਵਸੇਨ, ਦਿਟ੍ਠਿਗ੍ਗਾਹੋ ਦ੍ਵਾਸਟ੍ਠਿਦਿਟ੍ਠਿਵਸੇਨ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਪਞ੍ਚਵਗ੍ਗਿਯਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੨੫. ਯੇਨ ਸਮਯੇਨ ਭਗਵਾ ਪਞ੍ਚਵਗ੍ਗਿਯੇ ਪਞ੍ਚਮਿਯਂ ਅਰਹਤ੍ਤੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਤਮਿਯਂ ਨਾਲ਼ਕਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਨਾਲ਼ਕਪਟਿਪਦਂ ਆਚਿਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਭਦ੍ਦਪਦਪੁਣ੍ਣਮਾਯਂ ਯਸਸ੍ਸ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਪਰਿਪਕ੍ਕਭਾਵਂ ਞਤ੍ਵਾ ਤਂ ਉਦਿਕ੍ਖਨ੍ਤੋ ਬਾਰਾਣਸਿਯਂ ਵਿਹਾਸਿ, ਤੇਨ ਸਮਯੇਨ ਯਸੋ ਨਾਮਾਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ. ਤਸ੍ਸ ਕਿਰ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਤਸ੍ਸ ਕੁਲਸ੍ਸ ਕਿਤ੍ਤਿਸਦ੍ਦਸਙ੍ਖਾਤੋ, ਪਰਿਜਨਸਙ੍ਖਾਤੋ ਵਾ ਯਸੋ ਵਿਸੇਸਤੋ ਪਵਡ੍ਢਤਿ. ਤੇਨ ਤਸ੍ਸ ਮਾਤਾਪਿਤਰੋ ਏਵਂ ਨਾਮਮਕਂਸੁ. ‘‘ਸੁਖੁਮਾਲੋ’’ਤਿਆਦਿ ਕਿਮਤ੍ਥਂ ਆਯਸ੍ਮਤਾ ਉਪਾਲਿਤ੍ਥੇਰੇਨ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ? ਪਚ੍ਛਿਮਜਨਸ੍ਸ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮੇ ਸਮੁਸ੍ਸਾਹਨਜਨਨਤ੍ਥਂ. ਏਵਂ ਉਤ੍ਤਮਭੋਗਸਮਪ੍ਪਿਤਾਨਮ੍ਪਿ ਉਤ੍ਤਮੇਸੁ ਭੋਗੇਸੁ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਕੇਨਾਪਿ ਅਸੁਭਨਿਮਿਤ੍ਤੇਨ ਵਿਤਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਕਾਲਾਕਾਲਂ ਅਗਣੇਤ੍ਵਾ ਵਿਵੇਕਾਭਿਰਤਿਯਾ ਮਹਨ੍ਤਂ ਭੋਗਕ੍ਖਨ੍ਧਂ ਤਿਣਂ ਵਿਯ ਪਹਾਯ ਗੇਹਤੋ ਨਿਕ੍ਖਮਨਾ ਅਹੋਸਿ, ਕਸ੍ਸ ਪਨਞ੍ਞਸ੍ਸ ਨ ਸਿਯਾਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਸਮਙ੍ਗੀਭੂਤਸ੍ਸਾਤਿ ਤੇਹਿ ਏਕਤ੍ਤਂ ਉਪਗਤਸ੍ਸ, ਅਵਿਵਿਤ੍ਤਸ੍ਸਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਨਿਦ੍ਦਾ ਓਕ੍ਕਮੀਤਿ ਮਨਾਪੇਸੁਪਿ ਵਿਸਯੇਸੁ ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਨਿਵਾਰੇਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਅਭਿਭਵਿਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਸਂ ਉਪਨੇਸੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸਬ੍ਬਰਤ੍ਤਿਯੋ ਚਾਤਿ ਤਯੋਪਿ ਯਾਮੇ. ਤੇਨ ਪਰਿਜਨਸ੍ਸ ਵਿਕਾਰਦਸ੍ਸਨੇ ਕਾਰਣਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਰਤ੍ਤਿ-ਸਦ੍ਦੋ ਪਨੇਤ੍ਥ ਕਾਲੇ ਸੂਰਿਯਾਭਾਵੇ, ਯਾਮੇ ਚ ਪਵਤ੍ਤਤੀਤਿ ਵਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ. ਯਾਮੇਵਿਧ ਵਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ ਤਿਚੀਵਰਵਿਪ੍ਪਵਾਸੇ ਚ. ਕਚ੍ਛੇਤਿ ਕਚ੍ਛਪਸ੍ਸੇ. ਕਣ੍ਠੇਤਿ ਕਣ੍ਠਸ੍ਸ ਹੇਟ੍ਠਾ. ਮੁਦਿਙ੍ਗਸ੍ਸ ਹਿ ਉਪਰਿ ਕਣ੍ਠਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਸਯਨ੍ਤਿਯਾ ਕਣ੍ਠੇ ਮੁਦਿਙ੍ਗਂ ਅਦ੍ਦਸਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਆਲ਼ਮ੍ਬਰਨ੍ਤਿ ਪਣਵਂ. ਉਭਤੋਮੁਖਸ੍ਸ ਤਨੁਕਾ ਦੀਘਾ. ਵਿਤ੍ਥਿਨ੍ਨਸਮਤਲਸ੍ਸ ਵਾਦਿਤਸ੍ਸ ਏਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਵਿਪ੍ਪਲਪਨ੍ਤਿਯੋਤਿ ਸੁਪਿਨਦਸ੍ਸਨਾਦਿਵਸੇਨ ਅਸਮ੍ਬਨ੍ਧਪਲਾਪਂ ਵਿਪ੍ਪਲਪਨ੍ਤਿਯੋ. ਸੁਸਾਨਂ ਮਞ੍ਞੇਤਿ ਸੁਸਾਨਂ ਵਿਯ ਅਦ੍ਦਸ ਸਕਂ ਪਰਿਜਨਨ੍ਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ. ਆਦੀਨਵੋਤਿ ਅਸੁਭਭਾਵੋ. ਨਿਬ੍ਬਿਦਾਯ ਚਿਤ੍ਤਂ ਸਣ੍ਠਾਤੀਤਿ ਵਿਮੁਚ੍ਚਿਤੁਕਾਮਤਾਸਙ੍ਖਾਤਾਯ ਉਕ੍ਕਣ੍ਠਾਯ ਚਿਤ੍ਤਂ ਨਮੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਉਦਾਨਂ ਉਦਾਨੇਸੀਤਿ ‘‘ਇਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਇਮਾਹਿ ਇਤ੍ਥੀਹਿ ਸਹ ਨਾਹਂ ਭਵਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਅਤ੍ਤਮਨਵਾਚਂ ਨਿਚ੍ਛਾਰੇਸਿ. ਦ੍ਵੇ ਕਿਰ ਆਕਾਰਾ ਤਸ੍ਸ ਪਮਾਦਸੁਤ੍ਤਪਰਿਜਨਦਸ੍ਸਨੇ ਪਾਕਟਾ ਜਾਤਾ ਕਿਲੇਸਾਨਂ ਬਲਵਭਾਵੋ, ਅਸੁਭਾਕਾਰਸ੍ਸ ਅਤਿਓਲ਼ਾਰਿਕਭਾਵੋ ਚ. ਏਵਂ ਸਤਿ ਓਲ਼ਾਰਿਕਤਰੇ ਚ ਅਸੁਭਾਕਾਰੇ ਕਿਲੇਸਵਸੇਨਾਯਂ ਸਬ੍ਬੋਪਿ ਲੋਕੋ ਏਤ੍ਥ ਪੀਲ਼ਿਤੋ ਮੁਚ੍ਛਿਤੋ. ਅਹੋ ਕਿਲੇਸਾ ਬਲਵਤਰਾਤਿ ਹਿ ਪਸ੍ਸਤੋ ਪਸ੍ਸਤੋ ਤਸ੍ਸ ਦ੍ਵੇਪਿ ਤੇ ਆਕਾਰਾ ਪਾਕਟਾ ਜਾਤਾ, ਯੇਨੇਵਮਵੋਚਾਤਿ.

‘‘ਸੁਵਣ੍ਣਪਾਦੁਕਾਯੋ ਆਰੋਹਿਤ੍ਵਾ’’ਤਿ ਏਤੇਨਸ੍ਸ ਨਿਸ੍ਸਙ੍ਗਤਾਯ ਵਿਸ੍ਸਟ੍ਠਗਮਨਂ ਦੀਪੇਤਿ. ਸੋ ਹਿ ਬਲਵਸਂਵੇਗਾਭਿਤੁਨ੍ਨਹਦਯਤ੍ਤਾ ਪਰਿਜਨਸ੍ਸ ਪਬੋਧੇ ਸਤਿਪਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਗਮਨਨਿਵਾਰਣਸਮਤ੍ਥਭਾਵਂ ਅਸਹਮਾਨੋ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਤਕ੍ਕੇਨ੍ਤੋ ਵਿਸ੍ਸਟ੍ਠੋ ਅਗਮਾਸਿ. ਅਮਨੁਸ੍ਸਾਤਿ ਦੇਵਤਾ. ਤਾ ਹਿ ਮਨੁਸ੍ਸੇਹਿ ਸੁਗਤਿਪਟਿਵੇਧਞਾਣਸਣ੍ਠਾਨਾਦਿਗੁਣਸਾਮਞ੍ਞੇਨ ‘‘ਅਮਨੁਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ. ਨ ਹਿ ਅਸਮਾਨਜਾਤਿਕਾ ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਾਦਯੋ ‘‘ਅਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ’’ਤਿ ਵਾ ‘‘ਅਵਸਲਾ’’ਤਿ ਵਾ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ, ਕਿਨ੍ਤੁ ਜਾਤਿਸਭਾਗਤਾਯ ਏਵ ਵਸਲਾਦਯੋ ‘‘ਅਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ, ਏਵਂ ਮਨੁਸ੍ਸੇਹਿ ਕੇਨਚਿ ਆਕਾਰੇਨ ਸਭਾਗਤਾਯ ਦੇਵਤਾ ‘‘ਅਮਨੁਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਅਞ੍ਞਥਾ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਨ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਗਤਾਪਿ ‘‘ਅਮਨੁਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਾ ਭਵੇਯ੍ਯੁਂ.

੨੬. ਵਨਗਹਨਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਸੁਮੁਤ੍ਤੋਹਂ ਨਗਰਤੋ’’ਤਿ ਪਮੁਦਿਤਤ੍ਤਾ ਭਗਵਤੋ ਅਵਿਦੂਰੇ ਉਦਾਨੇਸਿ. ਇਦਂ ਖੋ ਯਸਾਤਿ ਭਗਵਾ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਸਨ੍ਧਾਯਾਹ. ਤਞ੍ਹਿ ਤਣ੍ਹਾਦਿਕਿਲੇਸੇਹਿ ਅਨੁਪਦ੍ਦੁਤਂ, ਅਨੁਪਸਟ੍ਠਤਞ੍ਚ ਦਸ੍ਸਨਮਤ੍ਤੇਨਾਪਿ ਅਸ੍ਸਾਦਜਨਨਤੋ. ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਯੇਨ ਤਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਇਧ ਨਿਸਿਨ੍ਨਮਤ੍ਤੋਵ ਤ੍ਵਂ ਅਧਿਗਮਿਸ੍ਸਸੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਕਿਰਾਤਿ ਅਸ੍ਸਦ੍ਧੇਯ੍ਯਅਬ੍ਯਤ੍ਤਿਪਰਿਹਾਸੇਸੁ ਨਿਪਾਤੋ, ਇਧ ਅਬ੍ਯਤ੍ਤਿਯਂ. ਸੁਵਣ੍ਣਪਾਦੁਕਾਯੋ ਓਰੋਹਿਤ੍ਵਾਤਿ ਚ ਸੁਵਣ੍ਣਪਾਦੁਕਾਹਿ ਓਤਰਿਤ੍ਵਾ. ਨਿਸ੍ਸਕ੍ਕਤ੍ਥੇ ਹਿ ਇਦਂ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਵਚਨਂ. ਤਸ੍ਸ ਨਿਸਿਨ੍ਨਮਤ੍ਤਸ੍ਸੇਵ ਅਞ੍ਞਂ ਸਮ੍ਮੋਦਨੀਯਂ ਕਥਂ ਅਕਤ੍ਵਾ ਅਨਾਮਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬਿਂ ਕਥਂ ਕਥੇਸਿ. ਸੁਪਰਿਪਕ੍ਕਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਤ੍ਤਾ, ਪਟਿਵੇਧਕ੍ਖਣਾਨਤਿਕ੍ਕਮਨਤ੍ਥਂ ਅਨੁਪਦ੍ਦੁਤਾਨੁਪਸਟ੍ਠਤਾਨਂ ਪਾਪਕਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾਭਿਮੁਖਚਿਤ੍ਤਤ੍ਤਾ, ਸੇਟ੍ਠਿਸ੍ਸ ਗਹਪਤਿਨੋ ਅਚਿਰਾਗਮਨਦਸ੍ਸਨਤੋ ਚ. ਕਿਮਤ੍ਥਂ ਭਗਵਾ ਤਸ੍ਸ ਸੁਟ੍ਠੁਤਰਂ ਸਂਵਿਗ੍ਗਹਦਯਸ੍ਸ ਭਵਤੋ ਮੁਚ੍ਚਿਤੁਕਾਮਸ੍ਸ ਭਵਾਭਵੂਪਾਯਾਨਿਸਂਸਕਥਂ ਪਠਮਮੇਵ ਕਥੇਸੀਤਿ? ਸਬ੍ਬਭਵਾਦੀਨਵਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ. ਸੋ ਹਿ ਮਨੁਸ੍ਸਲੋਕਸ੍ਸੇਵ ਉਪਦ੍ਦੁਤਉਪਸਟ੍ਠਭਾਵਂ ਅਦ੍ਦਸ, ਨ ਸਗ੍ਗਾਨਨ੍ਤਿ ਕਦਾਚਿ ਸਗ੍ਗਲੋਕਂ ਸੁਖਤੋ ਮਞ੍ਞੇਯ੍ਯ. ਤਤ੍ਥ ਸੁਖਸਞ੍ਞੇਨ ਨਿਬ੍ਬਾਨਾਭਿਮੁਖਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪੇਸੇਯ੍ਯਾਤਿ ਸਗ੍ਗਾਨਮ੍ਪਿ ਆਦੀਨਵਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਕਾਮਤਾਯ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬਿਂ ਕਥਂ ਆਰਭਿ. ਏਤ੍ਥ ਦਾਨਂ, ਦਾਨਾਨਿਸਂਸਂ, ਸੀਲਾਨਿਸਂਸਞ੍ਚ ਕਥੇਨ੍ਤੋ ਦਾਨਸੀਲਕਥਂ ਕਥੇਤਿ ਨਾਮ. ਸਗ੍ਗਵਣ੍ਣਂ ਕਥੇਨ੍ਤੋ ਸਗ੍ਗਕਥਂ ਕਥੇਤਿ ਨਾਮ. ਤਤ੍ਥ ਵਤ੍ਥੁਕਾਮਕਿਲੇਸਕਾਮਾਨਂ ਅਨਿਚ੍ਚਤਂ, ਅਪਸਾਦਤਂ, ਮਹਾਦੀਨਵਤਞ੍ਚ ਕਥੇਨ੍ਤੋ ਕਾਮਾਨਂ ਆਦੀਨਵਂ, ਓਕਾਰਂ, ਸਂਕਿਲੇਸਞ੍ਚ ਪਕਾਸੇਤਿ. ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮੇ ਤਦਭਾਵਤੋ ਚ ਤਂਨਿਸ੍ਸਰਣਤੋ ਚ ਤਬ੍ਬਿਪਰੀਤਂ ਆਨਿਸਂਸਂ ਕਥੇਨ੍ਤੋ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮੇ ਆਨਿਸਂਸਂ ਪਕਾਸੇਤਿ ਨਾਮ. ਤਤ੍ਥ ਓਕਾਰਨ੍ਤਿ ਅਵਕਾਰਂ ਲਾਮਕਭਾਵਂ. ਸਂਕਿਲੇਸਨ੍ਤਿ ਸਂਕਿਲਿਸ੍ਸਨਂ ਬਾਧਨਂ ਉਪਤਾਪਨਂ ਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਕਲ੍ਲਚਿਤ੍ਤਂ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਆਨੁਭਾਵੇਨ, ਦਿਟ੍ਠਿਯੋਗਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਯੋਗਾਨਂ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇਨ ਵਿਹਤਤ੍ਤਾ. ਮੁਦੁਚਿਤ੍ਤਂ ਸਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸਮਾਯੋਗੇਨ, ਵਿਹਿਂਸਾਸਾਰਮ੍ਭਾਦਿਕਿਲੇਸਪਵੇਸਂ ਨਿਵਾਰੇਤ੍ਵਾ ਚਿਤ੍ਤਮੁਦੁਤਾਦਿਕੁਸਲਧਮ੍ਮਪ੍ਪਵੇਸਨਂ ਕਰੋਨ੍ਤਂ ਸਹਜਾਤਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਮੁਦੁਂ ਕਰੋਤਿ. ਸਮਾਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਆਨੁਭਾਵੇਨ ਵਿਨੀਵਰਣਚਿਤ੍ਤਂ. ਤਞ੍ਹਿ ਵਿਸੇਸਤੋ ਨੀਵਰਣਵਿਪਕ੍ਖਭੂਤਨ੍ਤਿ. ਵੀਰਿਯਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਵਸੇਨ ਉਦਗ੍ਗਚਿਤ੍ਤਂ. ਤਞ੍ਹਿ ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਸਙ੍ਖਾਤਲੀਨਭਾਵਵਿਪਕ੍ਖਨ੍ਤਿ. ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਆਨੁਭਾਵੇਨ ਪਸਨ੍ਨਚਿਤ੍ਤਂ ਤਸ੍ਸ ਪਸਾਦਲਕ੍ਖਣਤ੍ਤਾ. ਸਾਮੁਕ੍ਕਂਸਿਕਾਤਿ ਏਤਂ ਵਿਸਯਵਸੇਨ ਦੇਸਨਂ ਉਪਾਲਿਤ੍ਥੇਰੋ ਪਕਾਸੇਤਿ. ਸਚ੍ਚਾਨਿ ਹਿ ਸਾਮੁਕ੍ਕਂਸਿਕਦੇਸਨਾਯ ਵਿਸਯਾਨਿ. ਅਞ੍ਞਥਾ ਦੁਕ੍ਖਾਦੀਨਿ ਸਾਮੁਕ੍ਕਂਸਿਕਾ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾਤਿ ਆਪਜ੍ਜਤਿ ਤਸ੍ਸ ਵਿਭਾਵਨੇ ਸਚ੍ਚਾਨਂ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠਤ੍ਤਾ.

੨੭. ਚਤੁਦ੍ਦਿਸਾਤਿ ਚਤੂਸੁ ਦਿਸਾਸੁ. ਅਭਿਸਙ੍ਖਰੇਸੀਤਿ ਅਭਿਸਙ੍ਖਰਿ. ਕਿਮਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ਚੇ? ਉਭਿਨ੍ਨਂ ਪਟਿਲਭਿਤਬ੍ਬਵਿਸੇਸਨ੍ਤਰਾਯਨਿਸੇਧਨਤ੍ਥਂ. ਯਦਿ ਸੋ ਪੁਤ੍ਤਂ ਪਸ੍ਸੇਯ੍ਯ, ਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸਪਿ ਧਮ੍ਮਚਕ੍ਖੁਪਟਿਲਾਭੋ ਅਰਹਤ੍ਤੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿ, ਸੇਟ੍ਠਿਸ੍ਸਪਿ ਧਮ੍ਮਚਕ੍ਖੁਪਟਿਲਾਭੋ ਨ ਸਿਯਾ. ਦਿਟ੍ਠਸਚ੍ਚੋਪਿ ‘‘ਦੇਹਿ ਤੇ ਮਾਤੁਯਾ ਜੀਵਿਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵਦਨ੍ਤੋ ਕਿਮਞ੍ਞਂ ਨ ਕਰੇਯ੍ਯ. ਯਸੋਪਿ ਤਂ ਵਚਨਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਅਰਹਾਪਿ ਸਮਾਨੋ ਸਯਂ ਅਪ੍ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਉਲ੍ਲੋਕੇਨ੍ਤੋ ਕਿਮਞ੍ਞਾਯ ਸਣ੍ਠਹੇਯ੍ਯ.

੨੮. ਉਭੋਹਿਪਿ ਪਤ੍ਤਬ੍ਬਵਿਸੇਸਕੋਟਿਯਾ ਪਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਭਗਵਾ ਪੁਨ ਤਂ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਮ੍ਭੇਸਿ. ਪੁਬ੍ਬੇ ਅਗਾਰਿਕਭੂਤੋਤਿ ਤਸ੍ਸ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਕਾਲਂ ਸਨ੍ਧਾਯਾਹ. ਸੋਤਾਪਨ੍ਨੋ ਹਿ ਅਗਾਰਮਜ੍ਝੇ ਵਸਨਾਰਹਤ੍ਤਾ ਅਗਾਰਿਯਭੂਤੋ ਨਾਮ ਹੋਤਿ ਅਪਬ੍ਬਜਿਤੋ. ਸਮ੍ਪਤਿ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ ਸਮਾਨੋ ਅਗਾਰਮਜ੍ਝਵਸਨਸ੍ਸ ਅਭਬ੍ਬਤ੍ਤਾ ‘‘ਅਗਾਰਿਕੋ’’ਤਿ ਨ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਏਵਮਾਹ. ਯਸ੍ਸ ਦਿਟ੍ਠੋਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ, ਯੇਨ ਦਿਟ੍ਠੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਪੁਬ੍ਬੇ ਅਗਾਰਿਕਭੂਤੋ’’ਤਿ ਵਚਨੇਨ ਲਦ੍ਧਨਯਤ੍ਤਾ ਪਚ੍ਛਾ ਗਹਪਤਿ ਗਿਹਿਵੇਸਧਾਰਿਮੇਵ ਯਸਂ ਸਨ੍ਧਾਯਾਹ ‘‘ਯਸੇਨ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤੇਨ ਪਚ੍ਛਾਸਮਣੇਨਾ’’ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਚਰ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਨ੍ਤਿ ਆਭਿਸਮਾਚਾਰਿਕਸੀਲਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਚਰ ਪਰਿਪੂਰੇਹਿ ਤਾਵ, ਯਾਵ ਸਮ੍ਮਾਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸਨ੍ਤਕਿਰਿਯਾ, ਯਾਵ ਚੁਤਿਚਿਤ੍ਤਾਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਲਿਙ੍ਗਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਸਨ੍ਧਾਯਾਤਿ ਪੋਰਾਣਾ, ਤਞ੍ਚ ਯੁਤ੍ਤਂ. ਲਿਙ੍ਗਮਤ੍ਤਞ੍ਹਿ ਸਨ੍ਧਾਯ ਸੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ‘‘ਲਭੇਯ੍ਯਾਹਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ ਉਪਸਮ੍ਪਦ’’ਨ੍ਤਿ ਆਹ.

ਕਿਮਤ੍ਥਂ ਭਗਵਾ ਯਸਸ੍ਸ ਮਾਤੁ, ਪਜਾਪਤਿਯਾ ਚ ਭਤ੍ਤਕਿਚ੍ਚਂ ਅਕਤ੍ਵਾਵ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਸੀਤਿ? ਯਸਸ੍ਸ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾਯ ਸੋਕਸਲ੍ਲਸਮਪ੍ਪਿਤਤ੍ਤਾ ਦਾਨਞ੍ਚ ਸੋਮਨਸ੍ਸਿਕਚਿਤ੍ਤੇਨ ਨ ਦਦੇਯ੍ਯੁਂ, ਸਤ੍ਥਰਿ ਚ ਦੋਮਨਸ੍ਸਪ੍ਪਤ੍ਤਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਮਗ੍ਗਪਟਿਵੇਧਮ੍ਪਿ ਨ ਲਭੇਯ੍ਯੁਨ੍ਤਿ ਭਗਵਾ ਪਠਮਂ ਤਾਵ ਤਾ ਵਿਗਤਸੋਕਸਲ੍ਲਹਦਯਾਯੋ ਕਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਭਤ੍ਤਕਿਚ੍ਚਂ ਅਕਾਸਿ.

੩੦. ਸੇਟ੍ਠਾਨੁਸੇਟ੍ਠੀਨਨ੍ਤਿ ਅਨੁਕ੍ਕਮਸੇਟ੍ਠੀਨਨ੍ਤਿ ਪੋਰਾਣਾ. ‘‘ਸੇਟ੍ਠਿਨੋ ਚਾਨੁਸੇਟ੍ਠਿਨੋ ਚ ਯਾਨਿ ਕੁਲਾਨਿ, ਤਾਨਿ ਸੇਟ੍ਠਾਨੁਸੇਟ੍ਠਾਨਿ ਕੁਲਾਨਿ, ਤੇਸਂ ਸੇਟ੍ਠਾਨੁਸੇਟ੍ਠੀਨਂ ਕੁਲਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ਧਮ੍ਮਵਿਨਯੋਤਿ ਸਾਸਨਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਪਾਵਚਨਨ੍ਤਿ ਇਧ ਅਤ੍ਥਤੋ ਏਕਂ. ਅਥ ਵਾ ਧਮ੍ਮੇਨ ਵਿਨਯੋ, ਨ ਦਣ੍ਡਸਤ੍ਥੇਹੀਤਿ ਧਮ੍ਮਵਿਨਯੋ, ਧਮ੍ਮਾਯ ਵਿਨਯੋ, ਨ ਹਿਂਸਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ਵਾ ਧਮ੍ਮਤੋ ਵਿਨਯੋ, ਨਾਧਮ੍ਮਤੋਤਿ ਵਾ ਧਮ੍ਮੋ ਵਿਨਯੋ, ਨਾਧਮ੍ਮੋਤਿ ਵਾ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਵਿਨਯੋ, ਨ ਅਞ੍ਞੇਸਨ੍ਤਿ ਵਾ ਧਮ੍ਮਕਾਯਤ੍ਤਾ, ਧਮ੍ਮਸਾਮਿਤ੍ਤਾ ਵਾ ਧਮ੍ਮੋ ਭਗਵਾ, ਤਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਵਿਨਯੋ, ਨ ਤਕ੍ਕਿਕਾਨਨ੍ਤਿ ਵਾ ਧਮ੍ਮਵਿਨਯੋ. ਸਮਾਨਾਧਿਕਰਣਵਸੇਨ ਵਾ ਧਮ੍ਮਵਿਨਯੋ ਨੀਲੁਪ੍ਪਲਂ ਵਿਯ, ਧਮ੍ਮੋ ਚ ਵਿਨਯੋ ਚਾਤਿ ਧਮ੍ਮਵਿਨਯੋ ਫਲਾਫਲਂ ਵਿਯ ਨਪੁਂਸਕਮਿਤਿ ਪੁਲ੍ਲਿਙ੍ਗਾਪਦੇਸਤੋ ਅਸ੍ਸ ਲਿਙ੍ਗਭਾਵੋ ਸਿਦ੍ਧੋ, ਯਸ੍ਸ ਵਾ ਧਮ੍ਮੋ ਵਿਨਯੋ, ਸੋ ਧਮ੍ਮਵਿਨਯੋ ਸੇਤਪਟੋ ਪੁਰਿਸੋ ਵਿਯ, ਧਮ੍ਮੇਨ ਯੁਤ੍ਤੋ ਵਾ ਵਿਨਯੋ ਧਮ੍ਮਵਿਨਯੋ ਅਸ੍ਸਰਥੋ ਵਿਯਾਤਿ ਏਵਮਾਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਯੋਜਨਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ.

੩੪. ‘‘ਖਣ੍ਡਸੀਮਂ ਨੇਤ੍ਵਾ’’ਤਿ ਭਣ੍ਡੁਕਮ੍ਮਾਰੋਚਨਪਟਿਹਰਣਤ੍ਥਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤੇਨ ‘‘ਸਭਿਕ੍ਖੁਕੇ ਵਿਹਾਰੇ ਅਞ੍ਞਮ੍ਪਿ ਏਤਸ੍ਸ ਕੇਸੇ ਛਿਨ੍ਦਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤੁਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ. ਪਬ੍ਬਾਜੇਤ੍ਵਾਤਿ ਇਮਸ੍ਸ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯਪਕਾਸਨਤ੍ਥਂ ‘‘ਕਾਸਾਯਾਨਿ ਅਚ੍ਛਾਦੇਤ੍ਵਾ ਏਹੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਉਪਜ੍ਝਾਯੋ ਚੇ ਕੇਸਮਸ੍ਸੁਓਰੋਪਨਾਦੀਨਿ ਅਕਤ੍ਵਾ ਪਬ੍ਬਜਤ੍ਥਂ ਸਰਣਾਨਿ ਦੇਤਿ, ਨ ਰੁਹਤਿ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾ. ਕਮ੍ਮਵਾਚਂ ਸਾਵੇਤ੍ਵਾ ਉਪਸਮ੍ਪਾਦੇਤਿ, ਰੁਹਤਿ ਉਪਸਮ੍ਪਦਾ. ਅਪ੍ਪਤ੍ਤਚੀਵਰਾਨਂ ਉਪਸਮ੍ਪਦਾਸਿਦ੍ਧਿਦਸ੍ਸਨਤੋ, ਕਮ੍ਮਵਿਪਤ੍ਤਿਯਾ ਅਭਾਵਤੋ ਚੇਤਂ ਯੁਜ੍ਜਤੇਵਾਤਿ ਏਕੇ. ਹੋਤਿ ਚੇਤ੍ਥ –

‘‘ਸਲਿਙ੍ਗਸ੍ਸੇਵ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾ, ਵਿਲਿਙ੍ਗਸ੍ਸਾਪਿ ਚੇਤਰਾ;

ਅਪੇਤਪੁਬ੍ਬਵੇਸਸ੍ਸ, ਤਂ ਦ੍ਵਯਂ ਇਤਿ ਚਾਪਰੇ’’ਤਿ.

ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਹਿ ਸਹਤ੍ਥੇਨ ਵਾ ਆਣਤ੍ਤਿਯਾ ਵਾ ਦਿਨ੍ਨਮੇਵ ਕਾਸਾਵਂ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਅਦਿਨ੍ਨਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਪਨ ਸਨ੍ਤੇਸ੍ਵੇਵ ਕਾਸਾਵੇਸੁ, ਨਾਸਨ੍ਤੇਸੁ ਅਸਮ੍ਭਵਤੋਤਿ ਤੇਸਂ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਏਵਞ੍ਚ ਪਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਬ੍ਬਾਜੇਤਬ੍ਬੋ ਉਪਸਮ੍ਪਾਦੇਤਬ੍ਬੋ. ਪਠਮਂ…ਪੇ…ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਇਮੇਹਿ ਤੀਹਿ ਸਰਣਗਮਨੇਹਿ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ ਉਪਸਮ੍ਪਦਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਇਮਿਨਾ ਅਨੁਕ੍ਕਮੇਨ ਦਿਨ੍ਨੇਹਿ ਤੀਹਿ ਸਰਣਗਮਨੇਹਿ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ ਉਪਸਮ੍ਪਦਂ ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ ਕੇਵਲੇਹੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯਦਸ੍ਸਨਤੋ –

ਆਦਿਨ੍ਨਪੁਬ੍ਬਲਿਙ੍ਗਸ੍ਸ, ਨਗ੍ਗਸ੍ਸਾਪਿ ਦ੍ਵਯਂ ਭਵੇ;

ਨੇਤਰਸ੍ਸਾਤਿ ਨੋ ਖਨ੍ਤਿ, ਸਬ੍ਬਪਾਠਾਨੁਲੋਮਤੋਤਿ. –

ਆਚਰਿਯੋ. ਆਚਰਿਯੇਨ ਅਦਿਨ੍ਨਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾ ਨ ਰੁਹਤੀਤਿ ਵਦਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ਪੋਰਾਣਗਣ੍ਠਿਪਦੇਪਿ ਤਥੇਵ ਲਿਖਿਤਂ. ਉਰਾਦੀਨਿ ਠਾਨਾਨਿ ਨਾਮ. ਸਂਵੁਤਾਦੀਨਿ ਕਰਣਾਨਿ ਨਾਮ. ‘‘ਅਨੁਨਾਸਿਕਨ੍ਤਂ ਕਤ੍ਵਾ ਏਕਸਮ੍ਬਨ੍ਧਂ ਕਤ੍ਵਾ ਦਾਨਕਾਲੇ ਅਨ੍ਤਰਾ ਅਟ੍ਠਤ੍ਵਾ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ. ਵਿਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਦਾਨੇਪਿ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਟ੍ਠਾਨੇ ਏਵ ਵਿਚ੍ਛੇਦੋ, ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਨ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ਅਨੁਨਾਸਿਕਨ੍ਤੇ ਦਿਯ੍ਯਮਾਨੇ ਖਲਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਬੁਦ੍ਧਂ ਸਰਣਂ ਗਚ੍ਛਾਮੀ’’ਤਿ ਮਕਾਰੇਨ ਮਿਸ੍ਸੀਭੂਤੇ ਖੇਤ੍ਤੇ ਓਤਿਣ੍ਣਤ੍ਤਾ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਉਪਤਿਸ੍ਸਤ੍ਥੇਰੋ. ਮਿਸ੍ਸਂ ਕਤ੍ਵਾ ਵਤ੍ਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਵਚਨਕਾਲੇ ਪਨ ਅਨੁਨਾਸਿਕਟ੍ਠਾਨੇ ਵਿਚ੍ਛੇਦਂ ਅਕਤ੍ਵਾ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਧਮ੍ਮਸਿਰਿਤ੍ਥੇਰੋ. ‘‘ਏਵਂ ਕਮ੍ਮਵਾਚਾਯਮ੍ਪੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਉਭਤੋਸੁਦ੍ਧਿਯਾਵ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਮਹਾਥੇਰੋ ਪਤਿਤਦਨ੍ਤਾਦਿਕਾਰਣਤਾਯ ਅਚਤੁਰਸ੍ਸਂ ਕਤ੍ਵਾ ਵਦਤਿ, ਬ੍ਯਤ੍ਤਸਾਮਣੇਰੋ ਸਮੀਪੇ ਠਿਤੋ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾਪੇਕ੍ਖਂ ਬ੍ਯਤ੍ਤਂ ਵਦਾਪੇਤਿ. ਮਹਾਥੇਰੇਨ ਅਵੁਤ੍ਤਂ ਵਦਾਪੇਤੀਤਿ ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਕਮ੍ਮਵਾਚਾਯ ਇਤਰੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਚੇ ਵਦਤਿ, ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ. ਸਙ੍ਘੋ ਹਿ ਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਤਿ, ਨ ਪੁਗ੍ਗਲੋਤਿ. ਨ ਨਾਨਾਸੀਮਪਵਤ੍ਤਕਮ੍ਮਵਾਚਾਸਾਮਞ੍ਞਨਯੇਨ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਿਤਬ੍ਬਤ੍ਤਾ. ਅਥ ਥੇਰੇਨ ਚਤੁਰਸ੍ਸਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾਪੇਕ੍ਖਂ ਵਤ੍ਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਂ ਸਾਮਣੇਰੋ ਸਯਂ ਵਤ੍ਵਾ ਵਦਾਪੇਤਿ, ਉਭਤੋਸੁਦ੍ਧਿ ਏਵ ਹੋਤਿ ਥੇਰੇਨ ਵੁਤ੍ਤਸ੍ਸੇਵ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ. ਬੁਦ੍ਧਂ ਸਰਣਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਅਸਾਧਾਰਣੇ ਬੁਦ੍ਧਗੁਣੇ, ਧਮ੍ਮਂ ਸਰਣਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ, ਸਙ੍ਘਂ ਸਰਣਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਸੇਕ੍ਖਧਮ੍ਮਂ, ਅਸੇਕ੍ਖਧਮ੍ਮਞ੍ਚ ਸਰਣਂ ਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਅਗ੍ਗਹਿਤਗ੍ਗਹਣਵਸੇਨ ਯੋਜਨਾ ਕਾਤਬ੍ਬਾ. ਅਞ੍ਞਥਾ ਸਰਣਤ੍ਤਯਸਙ੍ਕਰਦੋਸੋ. ਸਬ੍ਬਮਸ੍ਸ ਕਪ੍ਪਿਯਾਕਪ੍ਪਿਯਨ੍ਤਿ ਦਸਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਿਨਿਮੁਤ੍ਤਂ ਪਰਾਮਾਸਾਪਰਾਮਾਸਾਦਿ. ‘‘ਆਭਿਸਮਾਚਾਰਿਕੇਸੁ ਵਿਨੇਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਸੇਖਿਯਉਪਜ੍ਝਾਯਵਤ੍ਤਾਦਿਆਭਿਸਮਾਚਾਰਿਕਸੀਲਮਨੇਨ ਪੂਰੇਤਬ੍ਬਂ. ਤਤ੍ਥ ਚਾਰਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਕਰਣੇ ਵਾਰਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਕਰਣੇ ਦਣ੍ਡਕਮ੍ਮਾਰਹੋ ਹੋਤੀਤਿ ਦੀਪੇਤਿ.

ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਦੁਤਿਯਮਾਰਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੩੫. ‘‘ਤੇਨ ਹੇਤੁਨਾ’’ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ‘‘ਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰਾਸਮ੍ਮਪ੍ਪਧਾਨਾ’’ਤਿ ਹੇਤ੍ਵਤ੍ਥੇ ਨਿਸ੍ਸਕ੍ਕਵਚਨਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਦੁਤਿਯਮਾਰਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਉਰੁਵੇਲਪਾਟਿਹਾਰਿਯਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੩੭-੮. ਵਸੇਯ੍ਯਾਮਾਤਿ ‘‘ਤ੍ਵਞ੍ਚ ਅਹਞ੍ਚ ਵਸੇਯ੍ਯਾਮਾ’’ਤਿ ਪਿਯਵਚਨੇਨ ਤਸ੍ਸ ਸਙ੍ਗਣ੍ਹਨਤ੍ਥਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਕਿਰ. ਤੇਜਸਾ ਤੇਜਨ੍ਤਿ ਆਨੁਭਾਵੇਨ ਆਨੁਭਾਵਂ. ਤੇਜੋਧਾਤੁਯਾ ਵਾ ਤੇਜੋਧਾਤੁਂ. ਉਭਿਨ੍ਨਂ ਸਜੋਤਿਭੂਤਾਨਨ੍ਤਿ ਅਨਾਦਰਤ੍ਥੇ ਸਾਮਿਵਚਨਂ, ਭਾਵਸਤ੍ਤਮੀਅਤ੍ਥੇ ਵਾ. ਅਗ੍ਯਾਗਾਰਮੇਵ ਆਦਿਤ੍ਤਂ, ਨ ਤਤ੍ਥ ਵਸਨਕੋ ਸਤ੍ਤਜਾਤਿਕੋ. ਅਚਿਨ੍ਤੇਯ੍ਯੋ ਹਿ ਇਦ੍ਧਿਵਿਸਯੋ. ਕਸ੍ਮਾ ਪਨ ਭਗਵਾ ਅਗ੍ਯਾਗਾਰਮ੍ਪਿ ਅਨਾਦਿਤ੍ਤਂ ਨਾਧਿਟ੍ਠਾਸੀਤਿ? ਅਤ੍ਤਨੋ ਦੁਕ੍ਖੁਪ੍ਪਾਦਾਭਾਵਸ੍ਸ ਅਨਤਿਵਿਮ੍ਹਾਦਿਭਾਵਪ੍ਪਸਙ੍ਗਤੋ. ਕਿਮਤ੍ਥਂ ਪਰਸਨ੍ਤਕਂ ਮਹਾਸਮ੍ਭਾਰਪਵਤ੍ਤਂ ਤਂ ਵਿਨਾਸੇਤੀਤਿ? ਪੁਨ ਯਥਾਪੋਰਾਣਂ ਇਦ੍ਧਾਨੁਭਾਵੇਨ ਕਤ੍ਤੁਕਾਮਤਾਧਿਪ੍ਪਾਯਤੋ. ਪਰਿਯਾਦਿਨ੍ਨੋਤਿ ਖਯਂ ਨੀਤੋ. ਤੇਜਸਾ ਤੇਜਨ੍ਤਿ ਆਨੁਭਾਵੇਨ ਆਨੁਭਾਵਂ. ਅਗ੍ਯਾਗਾਰਸ੍ਸ ਪਰਿਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਇਤਰੋ ਅਤ੍ਥੋ ਨ ਸਮ੍ਭਵਤਿ. ਅਯਮਤ੍ਥੋ ‘‘ਮਕ੍ਖਂ ਅਸਹਮਾਨੋ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਅਤਿਵਿਯ ਸਮੇਤਿ. ਇਦ੍ਧਾਨੁਭਾਵਮਕ੍ਖਨਞ੍ਹਿ ਤਤ੍ਥ ਮਕ੍ਖੋ ਨਾਮ. ਪਤ੍ਤੇਨਾਤਿ ਪਦੁਮਪਤ੍ਤੇਨਾਤਿਪਿ ਪੋਰਾਣਾ. ਪਦੁਮਿਨਿਸਣ੍ਡੇ ਠਿਤੋ ਹਿ ਭਗਵਾ ਤਤ੍ਥ ਅਹੋਸੀਤਿ ਤੇਸਂ ਮਤਿ.

੩੯. ਦਿਨ੍ਨਨ੍ਤਿ ਅਨੁਮਤਿਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਭੀਤੋ ਨਿਬ੍ਭਯੋ. ਕਸ੍ਮਾ? ਯਤੋ ਸੋ ਮਗ੍ਗੇਨ ਭਯਮਤੀਤੋ. ‘‘ਸੁਮਨਮਨਸੋਤਿ ਸੁਨ੍ਦਰਚਿਤ੍ਤਸਙ੍ਖਾਤਮਨੋ. ਸੁਮਨੋ ਏਵ ਵਾ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ਤੇਜੋਵਾਤਿ ਅਗ੍ਗਿ ਵਿਯ. ਧਾਤੁਕੁਸਲੋਤਿ ਤੇਜੋਧਾਤੁਮ੍ਹਿ ਕੁਸਲੋ. ‘‘ਬ੍ਯਵਹਿਤਾ ਚੇ’’ਤਿ ਸਦ੍ਦਲਕ੍ਖਣਤ੍ਤਾ ਚ ਉਪਸਗ੍ਗੋ. ਤੇਜੋਧਾਤੁਸਮਾਪਤ੍ਤੀਸੁ ਕੁਸਲੋ ਇਚ੍ਚੇਵਤ੍ਥੋ. ਉਦਿਚ੍ਛਰੇਤਿ ਉਲ੍ਲੋਕੇਸੁਂ. ‘‘ਸਂਪਰਿਵਾਰੇਸੁ’’ਨ੍ਤਿ ਚ ਲਿਖਿਤਂ. ਇਤਿ ਏਵਂ ਭਣਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਹਤਾਤਿ ਸਮਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ, ਕਾਲ਼ਕਾਵ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਕਿਰੇਤ੍ਥ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਈਸਕਮ੍ਪਿ ਬ੍ਯਾਪਾਰਂ ਅਕਤ੍ਵਾ ਉਪਸਮਾਨੁਰੂਪਂ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿ. ਯੇ ਚ ਅਨੇਕਵਣ੍ਣਾ ਅਚ੍ਚਿਯੋ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਨੀਲਾ ਅਥ ਲੋਹਿਤਿਕਾ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ.

੪੦. ਚਤੁਦ੍ਦਿਸਾਤਿ ਚਤੂਸੁ ਦਿਸਾਸੁ.

੪੪. ਪਂਸੁਕੂਲਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਨ੍ਤਿ ਪਰਿਯੇਸਮਾਨਸ੍ਸ ਪਟਿਲਾਭਵਸੇਨ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਹੋਤਿ. ਚਿਤ੍ਤਵਿਚਿਤ੍ਤਪਾਟਿਹੀਰਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਾਯ ਚ ਸਾ ਪਰਿਯੇਸਨਾ. ਸਾ ਅਯਂ ਸਾਯਂ. ਤਾ ਇਮਾ ਤਯਿਮਾ. ਦ੍ਵੇ ਏਕਤੋ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਵਦਤਿ. ਆਯਾਮਿ ਅਹਂ ਆਯਮਹਂ. ਏਤਨ੍ਤਿ ਏਤਸ੍ਸ. ਯਥਾ ਮਯਨ੍ਤਿ ਯਸ੍ਮਾ ਮਯਂ.

੫੦-੫੧. ਉਦਕਵਾਹਕੋਤਿ ਉਦਕੋਘੋ. ਉਦਕਸੋਤੋਤਿ ਪੋਰਾਣਾ. ‘‘ਯਾਯ ਤ੍ਵ’’ਨ੍ਤਿ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗਵਿਪਸ੍ਸਨਾਪਟਿਪਦਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਚਿਰਪਟਿਕਾਤਿ ਚਿਰਪਭੁਤਿ, ਨਾਗਦਮਨਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਚਿਰਪਟਿਕਾ. ‘‘ਚਿਰਪਟਿਸਙ੍ਖਾ’’ਤਿਪਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਕੇਸਮਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿਆਦਿਮ੍ਹਿ ਅਬ੍ਬੋਕਿਣ੍ਣਂ ਵਿਸੁਂ ਵਿਸੁਂ ਬਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ ਪਕ੍ਖਿਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਕੇਸਾਦਯੋਵ ਕੇਸਮਿਸ੍ਸਾਤਿ ਪੋਰਾਣਾ. ਖਾਰਿਕਾਜਮਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਖਾਰੀ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਤਾਪਸਪਰਿਕ੍ਖਾਰੋ. ਜਟਿਲੇ ਪਾਹੇਸੀਤਿ ਦ੍ਵੇ ਤਯੋ ਤਾਪਸੇ ਪਾਹੇਸਿ. ‘‘ਸੋਲ਼ਸਾਤਿਰੇਕਅਡ੍ਢਉਡ੍ਢਾਨਿ ਪਾਟਿਹਾਰਿਯਸਹਸ੍ਸਾਨੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

੫੪. ਅਗ੍ਗਿਹੁਤ੍ਤੇ ਕਤਪਰਿਚਯਤ੍ਤਾ ਭਗਵਾ ਤੇਸਂ ਆਦਿਤ੍ਤਪਰਿਯਾਯ-ਮਭਾਸਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੪.੨੮). ਤਤ੍ਥ ਏਕਚ੍ਚਂ ਆਰਮ੍ਮਣਵਸੇਨ ਆਦਿਤ੍ਤਂ ਚਕ੍ਖਾਦਿ ਰਾਗਗ੍ਗਿਨਾ, ਏਕਚ੍ਚਂ ਸਮ੍ਪਯੋਗਵਸੇਨ ਚਕ੍ਖੁਸਮ੍ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ ਵੇਦਯਿਤਾਦਿਕੇਨੇਵ, ਏਕਚ੍ਚਂ ਅਭਿਭੂਤਤ੍ਥੇਨ ਚਕ੍ਖਾਦਿ ਏਵ ਜਾਤਿਆਦਿਨਾ, ਏਕਚ੍ਚਂ ਪਚ੍ਚਯਤ੍ਥੇਨ, ਤਦੇਵ ਸੋਕਾਦਿਨਾਤਿ ਯਥਾਸਮ੍ਭਵਮੇਤ੍ਥ ਆਦਿਤ੍ਤਤਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਏਤ੍ਥ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਦੁਕ੍ਖਲਕ੍ਖਣਮੇਵੇਕਂ ਪਾਕਟਂ, ਤਦਨੁਸਾਰੇਨ ਪਨ ਇਤਰਂ ਲਕ੍ਖਣਦ੍ਵਯਮ੍ਪਿ ਤੇਹਿ ਦਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ ਦੁਕ੍ਖਾਕਾਰਸ੍ਸ ਇਤਰਾਕਾਰਦੀਪਨਤੋ. ਸਨ੍ਤਸੁਖਤਣ੍ਹਾਭਿਨਿਵਿਟ੍ਠਤ੍ਤਾ ਪਨੇਸਂ ਦੁਕ੍ਖਲਕ੍ਖਣਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਾ ਦੇਸਨਾ ਕਤਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ.

ਉਰੁਵੇਲਪਾਟਿਹਾਰਿਯਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਬਿਮ੍ਬਿਸਾਰਸਮਾਗਮਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੫੫-੭. ਵਤ੍ਥੁਕਾਮਭੂਤਾ ਇਤ੍ਥਿਯੋ ਕਾਮਿਤ੍ਥਿਯੋ. ਦੁਤਿਯਾਦਯੋ ਅਸ੍ਸਾਸਕਾ. ਯਸ੍ਮਾ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਏਵ ਭਗਵਤਿ ਬੁਦ੍ਧਕੋਲਾਹਲਂ ਲੋਕੇ ਪਠਮਮੇਵ ਵਸ੍ਸਸਹਸ੍ਸਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ਬ੍ਰਹ੍ਮਾਨੋ ਚ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਵਣ੍ਣਂ ਅਭਿਨਿਮ੍ਮਿਨਿਤ੍ਵਾ ਵੇਦੇਸੁ ਸਹਸ੍ਸਤ੍ਤਯਮਤ੍ਤਂ ਬੁਦ੍ਧਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤਂ ਪਰਿਯਤ੍ਤਿਂ ਪਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਵਾਚੇਨ੍ਤਿ, ਭਗਵਤੋ ਜਾਤਿਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਚ ਬੁਦ੍ਧਕਥਾ ਲਕ੍ਖਣਞ੍ਞੂਹਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੇਹਿ ਉਪ੍ਪਾਦਿਤਾ, ਪਤ੍ਥਟਾ ਲੋਕੇ, ਤਸ੍ਮਾ ਯੁਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਨ ਅਞ੍ਞਥਾ. ‘‘ਤਮਦ੍ਦਸ ਬਿਮ੍ਬਿਸਾਰੋ, ਪਾਸਾਦਸ੍ਮਿਂ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤੋ’’ਤਿਆਦਿਗਾਥਾਹਿ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਕਾਲੇ ਏਵ ਅਭਿਸਿਤ੍ਤਤਾ ਬਿਮ੍ਬਿਸਾਰਸ੍ਸ ਸਿਦ੍ਧਾ.

੫੮. ਇਧਾਵੁਸੋ ਖੀਣਾਸਵੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਪਞ੍ਚਙ੍ਗਵਿਪ੍ਪਹੀਨੋ ਹੋਤਿ ਛਲ਼ਙ੍ਗਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਏਕਾਰਕ੍ਖੋ ਚਤੁਰਾਪਸ੍ਸੇਨੋ ਪਣੁਨ੍ਨਪਚ੍ਚੇਕਸਚ੍ਚੋ ਸਮਵਯਸਟ੍ਠੇਸਨੋ ਅਨਾਵਿਲਸਙ੍ਕਪ੍ਪੋ ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਕਾਯਸਙ੍ਖਾਰੋ ਸੁਵਿਮੁਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤੋ ਸੁਵਿਮੁਤ੍ਤਪਞ੍ਞੋਤਿ (ਦੀ. ਨਿ. ੩.੩੪੮, ੩੬੦; ਅ. ਨਿ. ੧੦.੧੯) ਦਸ ਅਰਿਯਵਾਸਾ ਨਾਮ. ਰੂਪਾਰੂਪਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯੋ ਅਟ੍ਠ ਨਿਰੋਧਸਮਾਪਤ੍ਤਿ ਮਹਾਕਰੁਣਾਸਮਾਪਤ੍ਤੀਤਿਪਿ ਪੋਰਾਣਾ. ਤਤ੍ਥ ਨੀਵਰਣਾ ਪਞ੍ਚਙ੍ਗਾ ਚ. ਛਲ਼ਙ੍ਗੁਪੇਕ੍ਖਾ ਛਲ਼ਙ੍ਗਾ. ਸਤਾਰਕ੍ਖੇਨ ਏਕਾਰਕ੍ਖਾ. ਸਙ੍ਖਾਯ ਏਕਂ ਪਟਿਸੇਵਤਿ, ਅਧਿਵਾਸੇਤਿ, ਪਰਿਵਜ੍ਜੇਤਿ, ਸਙ੍ਖਾਯ ਏਕਂ ਵਿਨੋਦੇਤੀਤਿ ਅਯਂ ਚਤੁਰਾਪਸ੍ਸੇਨੋ. ਪੁਥੁਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਨਂ ਪੁਥੁਪਚ੍ਚੇਕਸਚ੍ਚਾਨਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਪਹੀਨਾਨਿ, ਏਵਂ ਪਣੁਨ੍ਨਪਚ੍ਚੇਕਸਚ੍ਚੋ. ਕਾਮੇਸਨਾ ਭਵੇਸਨਾ ਪਹੀਨਾ ਹੋਤਿ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯੇਸਨਾ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਾ, ਏਵਂ ਸਮਵਯਸਟ੍ਠੇਸਨੋ. ਕਾਮਬ੍ਯਾਪਾਦਵਿਹਿਂਸਾਸਙ੍ਕਪ੍ਪੋ ਪਹੀਨੋ ਹੋਤਿ, ਏਵਂ ਅਨਾਵਿਲਸਙ੍ਕਪ੍ਪੋ, ਸੁਖਸ੍ਸ ਚ ਪਹਾਨਾ…ਪੇ… ਚਤੁਤ੍ਥਂ ਝਾਨਂ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ ਵਿਹਰਤਿ ਏਵਂ ਸੁਵਿਮੁਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤੋ ਹੋਤਿ. ਰਾਗੋ ਪਹੀਨੋ ਉਚ੍ਛਿਨ੍ਨਮੂਲੋ…ਪੇ… ਅਨੁਪ੍ਪਾਦਧਮ੍ਮੋਤਿ ਪਜਾਨਾਤਿ, ਦੋਸੋ, ਮੋਹੋ ਅਨੁਪ੍ਪਾਦਧਮ੍ਮੋਤਿ ਪਜਾਨਾਤਿ, ਏਵਂ ਸੁਵਿਮੁਤ੍ਤਪਞ੍ਞੋਤਿ.

‘‘ਠਾਨਾਠਾਨਂ ਵਿਪਾਕਞ੍ਚ, ਞਾਣਂ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥਗਾਮਿਨਿਂ;

ਅਨੇਕਧਾਤੁਯੋ ਲੋਕਂ, ਅਧਿਮੁਤ੍ਤਿਞ੍ਚ ਪਾਣਿਨਂ.

‘‘ਜਾਨਾਤਿ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਞ੍ਚ, ਪਰੋਪਰਿਯਤਂ ਮੁਨਿ;

ਝਾਨਾਦਿਸਂਕਿਲੇਸਾਦਿ-ਞਾਣਂ ਵਿਜ੍ਜਤ੍ਤਯਂ ਤਥਾ’’ਤਿ. –

ਇਮਾਨਿ ਦਸ ਬਲਾਨਿ. ਅਸੇਕ੍ਖਙ੍ਗਾਨਿ ਨਾਮ ਅਸੇਕ੍ਖਾ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ…ਪੇ… ਅਸੇਕ੍ਖਵਿਮੁਤ੍ਤਿ ਅਸੇਕ੍ਖਵਿਮੁਤ੍ਤਿਞਾਣਦਸ੍ਸਨਨ੍ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਦਸਮਂ ਅਸੇਕ੍ਖਂ. ਏਤੇਹਿ ਦਸਹਿ ਚੁਪੇਤੋ ਪਾਰਮੀਹੀਤਿ ਪੋਰਾਣਾ.

ਬਿਮ੍ਬਿਸਾਰਸਮਾਗਮਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੬੦. ਕਿਂ ਕਾਹਸੀਤਿ ਕਿਂ ਕਾਹਤਿ. ‘‘ਕਿਂ ਕਰੋਤਿ, ਕਿਂ ਕਰੋਸੀ’’ਤਿ ਵਾ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਂ ਬਹੁਂ ਵਤ੍ਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਪਟਿਪਾਦੇਨ੍ਤੋਤਿ ਨਿਗਮੇਨ੍ਤੋ. ‘‘ਪਚ੍ਚਬ੍ਯਥਾ, ਪਚ੍ਚਬ੍ਯਥ’’ਨ੍ਤਿਪਿ ਪਠਨ੍ਤਿ. ਕਪ੍ਪਨਹੁਤੇਹੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਦਸਕਾਨਂ ਸਤਂ ਸਹਸ੍ਸਂ, ਸਹਸ੍ਸਾਨਂ ਸਤਂ ਸਤਸਹਸ੍ਸਂ, ਸਤਸਹਸ੍ਸਾਨਂ ਸਤਂ ਕੋਟਿ, ਕੋਟਿਸਤਸਹਸ੍ਸਾਨਂ ਸਤਂ ਪਕੋਟਿ, ਪਕੋਟਿਸਤਸਹਸ੍ਸਾਨਂ ਸਤਂ ਕੋਟਿਪਕੋਟਿ, ਕੋਟਿਪਕੋਟਿਸਤਸਹਸ੍ਸਾਨਂ ਸਤਂ ਨਹੁਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਕਪ੍ਪਨਹੁਤੇਹੀਤਿ ਏਵਮਨੁਸਾਰਤੋ ਅਬ੍ਭਤੀਤਂ ਨਾਮਾਤਿ ਖਨ੍ਧਕਭਾਣਕਾਨਂ ਪਾਠੋਤਿ.

੬੩. ‘‘ਕੁਲਚ੍ਛੇਦਾਯਾ’’ਤਿ ਪਾਠੋ, ਕੁਲੁਪਚ੍ਛੇਦਾਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਮਨੁਸ੍ਸਾ ‘‘ਧਮ੍ਮੇਨ ਕਿਰ ਸਮਣਾ ਸਕ੍ਯਪੁਤ੍ਤਿਯਾ ਨਯਨ੍ਤਿ, ਨਾਧਮ੍ਮੇਨਾ’’ਤਿ ਨ ਪੁਨ ਚੋਦੇਸੁਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਪਾਠਸੇਸੇਨ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ ਕਾਤਬ੍ਬੋ.

ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਥੇਰੋ ਨਿਦਾਨਂ ਨਿਟ੍ਠਪੇਸੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਹੋਨ੍ਤਿ ਚੇਤ੍ਥ –

‘‘ਯਂ ਧਮ੍ਮਸੇਨਾਪਤਿ ਏਤ੍ਥ ਮੂਲ-

ਗਨ੍ਥਸ੍ਸ ਸਿਦ੍ਧਿਕ੍ਕਮਦਸ੍ਸਨੇਨ;

ਨਿਦਾਨਨਿਟ੍ਠਾਨਮਕਂਸੁ ਧਮ੍ਮ-

ਸਙ੍ਗਾਹਕਾ ਤੇ ਵਿਨਯਕ੍ਕਮਞ੍ਞੂ.

‘‘ਨਿਦਾਨਲੀਨਤ੍ਥਪਦਾਨਮੇਵ,

ਨਿਦਾਨਿਟ੍ਠਾਨਮਿਦਂ ਵਿਦਿਤ੍ਵਾ;

ਇਤੋ ਪਰਂ ਚੇ ਵਿਨਯਤ੍ਥਯੁਤ੍ਤ-

ਪਦਾਨਿ ਵੀਮਂਸਨਮੇਵ ਞੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ.

ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਉਪਜ੍ਝਾਯਵਤ੍ਤਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੬੪. ਬੁਦ੍ਧੁਪਜ੍ਝਾਯਕਾਨਂ ਇਤਰੇਸਂ ਏਹਿਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਨਿਵਾਸਨਪਾਰੁਪਨਕਪ੍ਪਤੋ ਨੇਸਂ ਵਿਸੁਂ ਵਿਸੁਂ ਸਦਿਸਤ੍ਤਾ ‘‘ਦੁਨ੍ਨਿਵਤ੍ਥਾ ਦੁਪ੍ਪਾਰੁਤਾ ਅਨਾਕਪ੍ਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਨ ਕੇਵਲਞ੍ਚ ਇਤ੍ਥਮ੍ਭੂਤਾ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਚਰਨ੍ਤਿ, ਅਪਿਚ ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਭੁਞ੍ਜਮਾਨਾਨਂ ਉਪਰੀਤਿਆਦਿ. ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਉਜ੍ਝਾਯਨ੍ਤਿ ਪਿਪਾਸਾਸਹਨਤੋ, ਇਤਰੇਸਂ ਆਕਪ੍ਪਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਪਸਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਚ.

੬੫. ਕੇਨ ਕੋ ਉਪਜ੍ਝਾਯੋ ਗਹੇਤਬ੍ਬੋਤਿ? ‘‘ਤਦਾ ਸੋ ਯਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਪਬ੍ਬਾਜਿਤੋ, ਏਤਰਹਿ ਯਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਉਪਸਮ੍ਪਦਾਪੇਕ੍ਖੋ ਹੋਤਿ. ਉਪਜ੍ਝਾਯੇਨ ਚ ਸਾਧੂਤਿ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨਂ ਸਨ੍ਧਾਯਾ’’ਤਿ ਕੇਹਿਚਿ ਲਿਖਿਤਂ. ਤਂ ਤੇ ਏਵਂ ਜਾਨਨ੍ਤਿ ‘‘ਉਪਜ੍ਝਾਯੇਨ ‘ਸਾਹੂ’ਤਿਆਦਿਨਾ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਤੇ ਸਦ੍ਧਿਵਿਹਾਰਿਕਸ੍ਸ ‘ਸਾਧੁ ਸੁਟ੍ਠੁ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਾਮੀ’ਤਿ ਵਚਨਂ ਕੇਵਲਂ ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਆਚਿਣ੍ਣਮੇਵ, ਨ ਕਤ੍ਥਚਿ ਦਿਸ੍ਸਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਵਿਨਾਪਿ ਤੇਨ ਉਪਜ੍ਝਾਯੋ ਗਹਿਤੋਵ ਹੋਤੀ’’ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਸਾਹੂਤਿ ਸਾਧੂਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਲਹੂਤਿ ਲਹੁ, ਤ੍ਵਂ ਮਮ ਨ ਭਾਰਿਯੋਸੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਓਪਾਯਿਕਨ੍ਤਿ ਉਪਾਯਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤਂ, ਇਮਿਨਾ ਉਪਾਯੇਨ ਤ੍ਵਂ ਮੇ ਇਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਭਾਰੋ ਜਾਤੋਸੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਪਤਿਰੂਪਨ੍ਤਿ ਅਨੁਰੂਪਂ ਤੇ ਉਪਜ੍ਝਾਯਗ੍ਗਹਣਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

੬੬. ਤਾਦਿਸਮੇਵ ਮੁਖਧੋਵਨੋਦਕਂ ਉਤੁਮ੍ਹਿ ਏਕਸਭਾਗੇਤਿ. ਇਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯਾਤਿ ‘‘ਨ ਉਪਜ੍ਝਾਯਸ੍ਸ ਭਣਮਾਨਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਵੁਤ੍ਤਨ-ਕਾਰਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ. ਤੇਨ ‘‘ਨਾਤਿਦੂਰੇ ਗਨ੍ਤਬ੍ਬਂ, ਨਾਚ੍ਚਾਸਨ੍ਨੇ ਗਨ੍ਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਵੁਤ੍ਤਨ-ਕਾਰੇਨ ਅਨਾਪਤ੍ਤੀਤਿ ਦੀਪੇਤੀਤਿ ਏਕੇ. ਸਚਿਤ੍ਤਕਾ ਅਯਂ ਆਪਤ੍ਤਿ, ਉਦਾਹੁ ਅਚਿਤ੍ਤਕਾਤਿ? ਅਨਾਦਰਿਯਪਚ੍ਚਯਤ੍ਤਾ ਸਚਿਤ੍ਤਕਾ. ਅਨਾਦਰਿਯਪਚ੍ਚਯਤਾ ਕਥਂ ਪਞ੍ਞਾਯਤੀਤਿ ਚੇ? ਅਨਾਦਰਿਯਪਚ੍ਚਯੇਹਿ ਸਙ੍ਗਹਿਤਨ੍ਤਿ. ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖੁਦ੍ਦੇਸੇ ਸੇਖਿਯਾਨਂ ਗਣਪਰਿਚ੍ਛੇਦਾਕਰਣਞ੍ਹਿ ਖਨ੍ਧਕਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਾਪਤ੍ਤਿਯਾ ਸਙ੍ਗਣ੍ਹਨਤ੍ਥਂ. ਇਦਂ ਪਨ ਲਕ੍ਖਣਂ ਚਾਰਿਤ੍ਤੇਯੇਵ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ, ਨ ਵਾਰਿਤ੍ਤੇ ਅਕਪ੍ਪਿਯਮਂਸਖਾਦਨਾਦਿਆਪਤ੍ਤੀਨਂ ਅਚਿਤ੍ਤਕਤ੍ਤਾ. ਖਨ੍ਧਕਵਾਰਿਤ੍ਤਾਨਂ ਤੇਹਿ ਸਙ੍ਗਹੋ, ਸੇਖਿਯਵਾਰਿਤ੍ਤੇਯੇਵ ਅਚਿਤ੍ਤਕੇਹਿ ਸੂਪੋਦਨਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਪਚ੍ਚਯਾਦੀਹੀਤਿ ਆਚਰਿਯੋ. ਯਤ੍ਥ ਯਤ੍ਥ ਨ-ਕਾਰੇਨ ਪਟਿਸੇਧੋ ਕਰੀਯਤਿ, ਕਿਂ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਦੁਕ੍ਕਟਾਪਤ੍ਤੀਤਿ? ਆਮ. ਯਤ੍ਥ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯ ਨਯੋ ਨ ਦਸ੍ਸਿਤੋ, ਤਤ੍ਥ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ. ਪਰਤੋ ਹਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ‘‘ਸਚੇ ਪਨ ਕਾਲ਼ਵਣ੍ਣਕਤਾ ਵਾ ਸੁਧਾਬਦ੍ਧਾ ਵਾ ਹੋਤਿ ਨਿਰਜਮਤ੍ਤਿਕਾ, ਤਥਾਰੂਪਾਯ ਭੂਮਿਯਾ ਠਪੇਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਨਯੋ ਦਸ੍ਸਿਤੋ.

ਏਤ੍ਥਾਹ – ਯਸ੍ਮਾ ਪਾਲ਼ਿਯਂਯੇਵ ‘‘ਸਚੇ ਉਪਜ੍ਝਾਯਸ੍ਸ ਅਨਭਿਰਤਿ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਹੋਤਿ, ਦਿਟ੍ਠਿਗਤਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਹੋਤੀ’’ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੬੬) ਭਗਵਤੋ ਵਚਨਵਸੇਨ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯੋ ਯੁਤ੍ਤੋਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਨਾਤਿਦੂਰੇ ਨਾਚ੍ਚਾਸਨ੍ਨੇ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਕੋ ਭਗਵਤੋ ਵਚਨਲੇਸੋਤਿ? ਵੁਚ੍ਚਤੇ – ‘‘ਪਠਮਤਰਂ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਆਸਨਂ ਪਞ੍ਞਾਪੇਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਨਿ ਵਦਨ੍ਤਿ ਦੇਸਨਿਯਮਨਤੋ. ਉਪਜ੍ਝਾਯੇਨ ਅਨੁਮਤਂਯੇਵ ਪਠਮਗਮਨਨ੍ਤਿ ਚੇ? ਨ, ਅਸਿਦ੍ਧਤ੍ਤਾ, ਸਿਦ੍ਧੇਪਿ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਨਯਸਿਦ੍ਧਿਤੋ ਚ. ਨ ਹਿ ਵਾਰਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਨੁਮਤਿ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿਕਰਾ ਹੋਤਿ, ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇਪਿ ਵਿਚਾਰੇਤ੍ਵਾ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ. ਕੋਟ੍ਠਕਨ੍ਤਿ ਦ੍ਵਾਰਕੋਟ੍ਠਕਂ. ਨ ਨਿਸ੍ਸਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬਂ, ਨ ਨਿਦਹਿਤਬ੍ਬਂ ਵਾ.

ਉਪਜ੍ਝਾਯਵਤ੍ਤਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਨਸਮ੍ਮਾਵਤ੍ਤਨਾਦਿਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੬੮. ਅਧਿਮਤ੍ਤਂ ਗੇਹਸ੍ਸਿਤਪੇਮਂ ਨ ਹੋਤੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਗੇਹਸ੍ਸਿਤਪੇਮਂ ਨ ਅਕੁਸਲਮਿਚ੍ਚੇਵ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ ਖੀਣਾਸਵਾਨਮ੍ਪਿ ਸਾਧਾਰਣਤ੍ਤਾ ਇਮਸ੍ਸ ਲਕ੍ਖਣਸ੍ਸ. ਨ ਖੀਣਾਸਵਾਨਂ ਅਸਮ੍ਮਾਵਤ੍ਤਨਾਭਾਵਤੋਤਿ ਚੇ? ਨ, ਤੇਸਂ ਨ ਪਣਾਮੇਤਬ੍ਬਂ ਤਂਸਮਨ੍ਨਾਗਮਨਸਿਦ੍ਧਿਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਮਮੇਸ ਭਾਰੋ’’ਤਿ ਮਮਤ੍ਤਕਰਣਂ ਤਤ੍ਥ ਪੇਮਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ‘‘ਏਕੋ ਵਤ੍ਤਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ…ਪੇ… ਤੇਸਂ ਅਨਾਪਤ੍ਤੀ’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਵਿਯ ਸਚੇ ਏਕੋ ਵਤ੍ਤਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ‘ਭਨ੍ਤੇ, ਤੁਮ੍ਹੇ ਅਪ੍ਪੋਸ੍ਸੁਕ੍ਕਾ ਹੋਥ, ਅਹਂ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਸਦ੍ਧਿਵਿਹਾਰਿਕਂ, ਅਨ੍ਤੇਵਾਸਿਕਂ ਵਾ ਗਿਲਾਨਂ ਵਾ ਉਪਟ੍ਠਹਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਓਵਦਿਤਬ੍ਬਂ ਓਵਦਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਇਤਿ ਕਰਣੀਯੇਸੁ ਉਸ੍ਸੁਕ੍ਕਂ ਆਪਜ੍ਜਿਸ੍ਸਾਮੀ’ਤਿ ਵਦਤਿ, ਤੇ ਏਵਾਸਦ੍ਧਿਵਿਹਾਰਿਕਾਦਯੋ ‘ਭਨ੍ਤੇ, ਤੁਮ੍ਹੇਵ ਕੇਵਲਂ ਅਪ੍ਪੋਸ੍ਸੁਕ੍ਕਾ ਹੋਥਾ’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਵਤ੍ਤਂ ਵਾ ਨ ਸਾਦਿਯਨ੍ਤਿ, ਤਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਆਚਰਿਯੁਪਜ੍ਝਾਯਾਨਂ ਅਨਾਪਤ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਨਸਮ੍ਮਾਵਤ੍ਤਨਾਦਿਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਰਾਧਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਵਤ੍ਥੁਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੭੩. ‘‘ਪੂਤਿਮੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਮੁਤ੍ਤਂ ਪੂਤਿਕਾਯੋ ਵਿਯਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾਪਿ ‘‘ਪੂਤਿਭਾਵੇਨ ਮੁਤ੍ਤਂ ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਟ੍ਠਂ ਭੇਸਜ੍ਜਂ ਪੂਤਿਮੁਤ੍ਤਭੇਸਜ੍ਜ’’ਨ੍ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਇਤ੍ਥਨ੍ਨਾਮੋਤਿ ਏਕੋਵ ਨ-ਕਾਰੋ ਹੋਤਿ.

ਰਾਧਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਵਤ੍ਥੁਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਆਚਰਿਯਵਤ੍ਤਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੭੬. ‘‘ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਵਚ੍ਛਾਮੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਓਵਾਦਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਵਸਾਮੀ’’ਤਿ ਪਾਠਸੇਸਵਸੇਨ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਨਿਸ੍ਸਾਯਾਤਿ ਵਾ ਨਿਸ੍ਸਯਾ, ਨਿਸ੍ਸਯੇਨਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਆਯਸ੍ਮਤੋਤਿ ਵਾ ਉਪਯੋਗਤ੍ਥੇ ਸਾਮਿਵਚਨਂ.

ਆਚਰਿਯਵਤ੍ਤਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਨਿਸ੍ਸਯਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੮੩. ਦਿਸਂ ਗਤੋਤਿ ਤਤ੍ਥ ਧੁਰਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਵਾਸੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਤਿਰੋਗਾਮਂ ਗਤੋ. ਯਤ੍ਥ ਨਿਸ੍ਸਯੋ ਲਬ੍ਭਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਗਨ੍ਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥਾਪਿ ਉਪਜ੍ਝਾਯੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ‘‘ਕਤਿਪਾਹੇਨ ਗਮਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਗਮਨੇ ਚੇਸ ਉਸ੍ਸਾਹੋ ਰਕ੍ਖਤਿ. ਮਾ ਇਧ ਪਟਿਕ੍ਕਮੀਤਿ ਮਾ ਇਧ ਗਚ੍ਛ. ਸਭਾਗਾ ਨਾਮ ਉਪਜ੍ਝਾਯਸ੍ਸ ਸਿਸ੍ਸਾ. ਤਤ੍ਥ ਨਿਸ੍ਸਯਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ. ਯਦਿ ਏਵਂ ਕੋ ਵਿਸੇਸੋਤਿ ਚੇ? ਤੇਨ ਇਦਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਅਪ੍ਪੇਵ ਨਾਮ ਖਮੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ. ਵਸਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਉਪਜ੍ਝਾਯੇਨ ਪਰਿਚ੍ਚਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਉਪਜ੍ਝਾਯਸਮੋਧਾਨਂ ਨਿਰਤ੍ਥਕਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸਚੇ ਉਪਜ੍ਝਾਯੋ ਚਿਰੇਨ ਅਨੁਗ੍ਗਹੇਤੁਕਾਮੋ ਹੋਤਿ, ਤਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਉਪਜ੍ਝਾਯੋਵ ਨਿਸ੍ਸਯੋ. ਉਪਜ੍ਝਾਯੋ ਚੇ ਅਲਜ੍ਜੀ ਹੋਤਿ, ਸਦ੍ਧਿਵਿਹਾਰਿਕੇਨ ਅਨੇਕਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਵਾਰੇਤ੍ਵਾ ਅਵਿਰਮਨ੍ਤਂ ਉਪਜ੍ਝਾਯਂ ਪਹਾਯ ਵਿਨਾਪਿ ਨਿਸ੍ਸਯਪਣਾਮਨੇਨ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਨਿਸ੍ਸਯਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਵਸਿਤਬ੍ਬਂ. ਉਪਜ੍ਝਾਯਸ੍ਸ ਚੇ ਲਿਙ੍ਗਂ ਪਰਿਵਤ੍ਤਤਿ, ਏਕਦਿਵਸਮ੍ਪਿ ਨ ਰਕ੍ਖਤਿ. ਪਕ੍ਖਪਣ੍ਡਕੋ ਚੇ ਹੋਤਿ, ਨਿਸ੍ਸਯਜਾਤਿਕੋ ਚੇ ‘‘ਉਪਜ੍ਝਾਯਸ੍ਸ ਸੁਕ੍ਕਪਕ੍ਖਂ ਆਗਮੇਹੀ’’ਤਿ ਵਦਤਿ, ਸਯਮੇਵ ਵਾ ਆਗਮੇਤਿ, ਵਟ੍ਟਤਿ. ਉਪਜ੍ਝਾਯੋ ਚੇ ਉਕ੍ਖੇਪਨਿਯਕਮ੍ਮਕਤੋ ਹੋਤਿ, ਨਾਨਾਸਂਵਾਸਕਭੂਮਿਯਂ ਠਿਤਤ੍ਤਾ ਨਿਸ੍ਸਯੋ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਮ੍ਭਤਿ. ਸਮ੍ਮਾਵਤ੍ਤਨ੍ਤਂ ਪਨ ਪਸ੍ਸਿਤ੍ਵਾ ਕਮ੍ਮਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਂ ਆਗਮੇਤੁਂ ਲਭਤਿ. ਮਾਨਤ੍ਤਾਚਾਰੀ ਚੇ ਹੋਤਿ, ਅਬ੍ਭਾਨਂ ਆਗਮੇਤਬ੍ਬਂ. ਦੀਘਂ ਚੇ ਪਰਿਵਾਸਂ ਚਰਤਿ, ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਨਿਸ੍ਸਯੋ ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ, ਉਪਜ੍ਝਾਯਸਮੋਧਾਨਂ ਅਪ੍ਪਮਾਣਂ. ਪਰਿਵਾਸਮਾਨਤ੍ਤਚਾਰਿਨਾ ਹਿ ਨ ਨਿਸ੍ਸਯੋ ਦਾਤਬ੍ਬੋ. ਯਂ ਪਨ ਪਾਰਿਵਾਸਿਕਕ੍ਖਨ੍ਧਕਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਸਦ੍ਧਿਵਿਹਾਰਿਕਾਨਮ੍ਪਿ ਸਾਦਿਯਨ੍ਤਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਕਟਮੇਵਾ’’ਤਿਆਦਿ (ਚੂਲ਼ਵ. ਅਟ੍ਠ. ੭੫), ਤਂ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਮਤ੍ਥਂ ਸਾਧੇਤਿ ਏਵ. ਯਂ ਪਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਸਚੇ ਸਦ੍ਧਾਪਬ੍ਬਜਿਤਾ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤਾ ‘ਤੁਮ੍ਹੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਵਿਨਯਕਮ੍ਮਮਤ੍ਤਂ ਕਰੋਥਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਵਤ੍ਤਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿਯੇਵ, ਗਾਮਪ੍ਪਵੇਸਨਂ ਆਪੁਚ੍ਛਨ੍ਤਿਯੇਵ, ਤਂ ਵਾਰਿਤਕਾਲਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਅਨਾਪਤ੍ਤੀ’’ਤਿ. ਤਂ ਵਤ੍ਤਸਾਦਿਯਨਪਚ੍ਚਯਾ ਦੁਕ੍ਕਟਾਭਾਵਮਤ੍ਤਦੀਪਨਤ੍ਥਂ, ਸਦ੍ਧਿਵਿਹਾਰਿਕਾਨਂ ਸਾਪੇਕ੍ਖਤਂ ਵਾ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਤਸ੍ਮਾ ਤੇ ਚੇ ਉਪਜ੍ਝਾਯੇਨ ਵਾਰਿਤਾਨੁਰੂਪਮੇਵ ਪਟਿਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਨਿਸ੍ਸਯੋ ਤੇਸਂ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧੋਤਿ ਸਿਦ੍ਧਂ ਹੋਤਿ.

ਦ੍ਵੇ ਲੇਡ੍ਡੁਪਾਤੇ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਨਿਵਤ੍ਤਤੀਤਿ ‘‘ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਦਿਸਾਪਕ੍ਕਨ੍ਤੋ ਨਾਮ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਨ੍ਤੇਵਾਸਿਕੇ ਅਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਧੁਰੇਪਿ ਨਿਸ੍ਸਯੋ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਮ੍ਭਤਿ. ਆਚਰਿਯੁਪਜ੍ਝਾਯਾ ਦ੍ਵੇ ਲੇਡ੍ਡੁਪਾਤੇ ਅਨਤਿਕ੍ਕਮ੍ਮ ਲੇਡ੍ਡੁਪਾਤਦ੍ਵਯਬ੍ਭਨ੍ਤਰੇ ਤਿਰੋਵਿਹਾਰੇਪਿ ਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤੇ, ਅਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤੇ ਵਾ ਵਸਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ਅਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤੇਯੇਵਾਤਿ ਨੋ ਤਕ੍ਕੋਤਿ ਆਚਰਿਯੋ, ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਅਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਰਿਕ੍ਖੇਪਾਰਹਟ੍ਠਾਨਤੋ ਵਿਮੁਤ੍ਤੇ ਅਞ੍ਞਸ੍ਮਿਂ ਵਿਹਾਰੇ ਵਸਨ੍ਤੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਵਿਹਾਰੋਤਿ ਚੇਤ੍ਥ ‘‘ਤਾਦਿਸਸ੍ਸ ਵਿਹਾਰਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤੇ ਠਿਤਾ ਏਕਾ ਕੁਟਿਕਾ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਾਤਿ ਉਪਤਿਸ੍ਸਤ੍ਥੇਰੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਤ੍ਥ ‘‘ਸਚੇ ਉਭੋਪਿ ਆਚਰਿਯਨ੍ਤੇਵਾਸਿਕਾ ਕੇਨਚਿ…ਪੇ… ਨਿਸ੍ਸਯੋ ਨ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਮ੍ਭਤੀ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਸਾਮਞ੍ਞਤੋ ਵੁਤ੍ਤੇਨ ਅਟ੍ਠਕਥਾਵਚਨੇਨ ਧਮ੍ਮਸਿਰਿਤ੍ਥੇਰਵਾਦੋ ਸਮੇਤਿ. ਅਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤੇ ਵਾਤਿ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਲੇਡ੍ਡੁਪਾਤਾਨਂ ਅਨ੍ਤੋ ਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤੋ ਵਾ ਹੋਤਿ ਅਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤੋ ਵਾ. ‘‘ਬਹਿਸੀਮ’’ਨ੍ਤਿ ਚ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਅਨ੍ਤੋਵਿਹਾਰਸੀਮਾਯਂ ਦ੍ਵੇ ਲੇਡ੍ਡੁਪਾਤੇ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾਪਿ ਵਸਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਸਿਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਪਨ ਉਪਤਿਸ੍ਸਤ੍ਥੇਰਵਾਦੋ ਨ ਸਮੇਤਿ. ਏਕਾਵਾਸੇ ਹਿ ਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤੇ ਵਾ ਅਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤੇ ਵਾ ਅਨ੍ਤਮਸੋ ਅਨ੍ਤੋਤਿਯੋਜਨੇਪਿ ਵਸਤੋ ਨਿਸ੍ਸਯੋ ਨ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਮ੍ਭਤਿ. ਸੋ ਚ ਉਪਚਾਰਸੀਮਾਯ ਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਨੋ, ਸਾ ਚ ਉਪਚਾਰਸੀਮਾ ਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਵਿਹਾਰਸ੍ਸ ਪਰਿਕ੍ਖੇਪੇਨ ਅਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਰਿਕ੍ਖੇਪਾਰਹਟ੍ਠਾਨੇਨ ਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਨੋ ਏਕਾਵਾਸੋ.

ਉਪੋਸਥਕ੍ਖਨ੍ਧਕੇ ਏਕਾਵਾਸਵਿਮਤਿਯਂ ਸੀਮਾਯ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਤ੍ਤਾਤਿ ਚੇ? ਨ, ਚੀਵਰਕ੍ਖਨ੍ਧਕਟ੍ਠਕਥਾਯ ਵਿਚਾਰਿਤਤ੍ਤਾ. ਯਥਾਹ ‘‘ਸੀਮਟ੍ਠਕਸਙ੍ਘੋ ਭਾਜੇਤ੍ਵਾ ਗਣ੍ਹਾਤੂ’’ਤਿ (ਮਹਾਵ. ਅਟ੍ਠ. ੩੭੯). ਕਤਰਸੀਮਾਯ ਭਾਜੇਤਬ੍ਬਂ? ਮਹਾਸਿਵਤ੍ਥੇਰੋ ਕਿਰਾਹ ‘‘ਅਵਿਪ੍ਪਵਾਸਸੀਮਾਯਾ’’ਤਿ. ਤਤੋ ਨਂ ਆਹਂਸੁ ‘‘ਅਵਿਪ੍ਪਵਾਸਸੀਮਾ ਨਾਮ ਤਿਯੋਜਨਾਪਿ ਹੋਤਿ, ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇ ਤਿਯੋਜਨੇ ਠਿਤਾ ਲਾਭਂ ਗਣ੍ਹਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਤਿਯੋਜਨੇ ਠਤ੍ਵਾ ਆਗਨ੍ਤੁਕਵਤ੍ਤਂ ਪੂਰੇਤ੍ਵਾ ਆਰਾਮਂ ਪਵਿਸਿਤਬ੍ਬਂ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ, ਗਮਿਕੋ ਤਿਯੋਜਨਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਸੇਨਾਸਨਂ ਆਪੁਚ੍ਛਿਸ੍ਸਤਿ, ਨਿਸ੍ਸਯਪਟਿਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਤਿਯੋਜਨਾਤਿਕ੍ਕਮੇ ਨਿਸ੍ਸਯੋ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਮ੍ਭਿਸ੍ਸਤਿ, ਪਾਰਿਵਾਸਿਕੇਨ ਤਿਯੋਜਨਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਅਰੁਣਂ ਉਟ੍ਠਾਪੇਤਬ੍ਬਂ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ, ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯਾ ਤਿਯੋਜਨੇ ਠਤ੍ਵਾ ਆਰਾਮਪ੍ਪਵੇਸਨਾ ਆਪੁਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬਾ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ, ਸਬ੍ਬਮੇਤਂ ਉਪਚਾਰਸੀਮਾਪਰਿਚ੍ਛੇਦਵਸੇਨ ਕਾਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਅਨ੍ਤੋਉਪਚਾਰਸੀਮਾਯ ਲੇਡ੍ਡੁਪਾਤਦ੍ਵਯਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾਪਿ ਵਸਤੋ ਨਿਸ੍ਸਯੋ ਤਿਯੋਜਨਾਤਿਕ੍ਕਮੇ ਨਿਸ੍ਸਯੋ ਨ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਮ੍ਭਤੀਤਿ ਸਿਦ੍ਧਂ. ਕਾਮਞ੍ਚੇਤ੍ਥ ਉਪਚਾਰਸੀਮਾਯ ਤਿਯੋਜਨਪ੍ਪਮਾਣਾਯ, ਅਤਿਰੇਕਾਯ ਵਾ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਦੋਸਪ੍ਪਸਙ੍ਗੋ ਸਿਯਾਤਿ. ਸਾ ਹਿ ਆਵਾਸੇਸੁ ਵਡ੍ਢਨ੍ਤੇਸੁ ਵਡ੍ਢਤਿ, ਪਰਿਹਾਯਨ੍ਤੇਸੁ ਪਰਿਹਾਯਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਾਦਿਸਸ੍ਸ ਵਿਹਾਰਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤੇ ਠਿਤਾ ਏਕਾ ਕੁਟਿ ਵਿਹਾਰੋਤਿ ਇਧਾਧਿਪ੍ਪੇਤਾ. ਸਾਪਿ ਤਸ੍ਸੇਵ ਵਿਹਾਰਸ੍ਸ ਕੁਟਿਕਾਵ ਹੋਤੀਤਿ ਕਤ੍ਵਾ ਸੋ ਆਵਾਸੋ ਹੋਤਿ. ਨਾਨਾਵਾਸੋ ਏਵ ਚੇ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤੋ, ‘‘ਅਨ੍ਤੇ ਠਿਤਾ ਕੁਟਿਕਾ’’ਤਿ ਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ. ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਲੇਡ੍ਡੁਪਾਤਾਨਂ ਅਬ੍ਭਨ੍ਤਰੇ ਪਨ ਅਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤੇ ਨਾਨਾਵਾਸੇ ਨਿਸ੍ਸਯੋ ਨ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਮ੍ਭਤੀਤਿ ਯ੍ਵਾਯਂ ‘‘ਨੋ ਤਕ੍ਕੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋ, ਸੋ ਤਾਦਿਸੇ ਨਾਨਾਵਾਸੇ ਸੇਨਾਸਨਗ੍ਗਾਹਸ੍ਸ ਅਪ੍ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਨਯੇਨ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਸੇਨਾਸਨਗ੍ਗਾਹੋ ਹਿ ‘‘ਗਹਣੇਨ ਗਹਣਂ ਆਲਯੋ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਮ੍ਭਤੀ’’ਤਿ ਲਕ੍ਖਣਤ੍ਤਾ ਇਤਰਤ੍ਥ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਮ੍ਭਤਿ. ਤਤ੍ਰਾਯਂ ਪਾਲ਼ਿ ‘‘ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਆਯਸ੍ਮਾ ਉਪਨਨ੍ਦੋ ਸਕ੍ਯਪੁਤ੍ਤੋ ਏਕੋ ਦ੍ਵੀਸੁ ਆਵਾਸੇਸੁ ਵਸ੍ਸਂ ਵਸਿ…ਪੇ… ਦੇਥ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਮੋਘਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਏਕਾਧਿਪ੍ਪਾਯ’’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੩੬੪). ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਞ੍ਚਸ੍ਸ ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਇਦਞ੍ਚ ਨਾਨਾਲਾਭੇਹਿ ਨਾਨੂਪਚਾਰੇਹਿ ਏਕਸੀਮਵਿਹਾਰੇਹਿ ਕਥਿਤਂ, ਨਾਨਾਸੀਮਵਿਹਾਰੇ ਪਨ ਸੇਨਾਸਨਗ੍ਗਾਹੋ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਮ੍ਭਤੀ’’ਤਿ (ਮਹਾਵ. ਅਟ੍ਠ. ੩੬੪). ਅਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਾ ਨਾਨਾਵਾਸਾ ਏਕੂਪਚਾਰਸਙ੍ਖ੍ਯਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ. ਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਞ੍ਚ ਏਕੂਪਚਾਰਂ ਅਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਸਙ੍ਖ੍ਯਂ ਗਚ੍ਛਤਿ. ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਲੇਡ੍ਡੁਪਾਤਦ੍ਵਯਬ੍ਭਨ੍ਤਰੇ ਅਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤੇ ਅਞ੍ਞਸ੍ਮਿਂ ਵਿਹਾਰੇ ਵਸਤੋ ਨਿਸ੍ਸਯੋ ਪਨ ਨ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਮ੍ਭਤਿ, ਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤੇ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਮ੍ਭਤਿ ਏਵਾਤਿ ਅਯਮਤ੍ਥੋ ਸਾਧਿਤੋਤਿ. ਏਤ੍ਥਾਹ – ਦ੍ਵੇ ਲੇਡ੍ਡੁਪਾਤੇ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾਵ ਸਤੋਪਿ ਨਿਸ੍ਸਯੋ ਨ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਮ੍ਭਤਿ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹਿ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ‘‘ਸਚੇ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਾਨਂਯੇਵ ਅਸਮ੍ਪਤ੍ਤੇਸੁ ਦਹਰੇਸੁ ਅਰੁਣਂ ਉਗ੍ਗਚ੍ਛਤਿ, ਚੀਵਰਂ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਂ ਹੋਤਿ, ਨਿਸ੍ਸਯੋ ਪਨ ਨ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਮ੍ਭਤੀ’’ਤਿ (ਪਾਰਾ. ਅਟ੍ਠ. ੨.੪੯੫)? ਵੁਚ੍ਚਤੇ – ਤਂ ਉਪਜ੍ਝਾਯੇਨ ਸਮਾਗਮੇ ਸਉਸ੍ਸਾਹਤਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਇਧ ਧੁਵਵਾਸਂ ਸਨ੍ਧਾਯ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਨ ਵਿਲੋਮੇਨ੍ਤਿ. ਕੇਚਿ ਪਨ ‘‘ਦ੍ਵੇ ਲੇਡ੍ਡੁਪਾਤਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮ੍ਮਾਤਿ ਇਦਂ ਦੇਵਸਿਕਂ ਆਰੋਚੇਤ੍ਵਾ ਵਸਨਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਤੇਸਂ ਮਤਿਮਤ੍ਤਮੇਵਾਤਿ ਮਮ ਤਕ੍ਕੋ. ਦੇਵਸਿਕਂ ਆਰੋਚੇਤ੍ਵਾ ਵਤ੍ਥਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਹਿ ਨੇਵ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਨ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਦਿਸ੍ਸਤਿ, ਤਞ੍ਚ ਪਨ ਅਪਕਤਞ੍ਞੂਹਿ ਆਚਿਣ੍ਣਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਨਿਸ੍ਸਯਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਉਪਸਮ੍ਪਾਦੇਤਬ੍ਬਪਞ੍ਚਕਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੮੪. ਨ ਅਸੇਕ੍ਖੇਨ ਸੀਲਕ੍ਖਨ੍ਧੇਨਾਤਿਆਦਿ ‘‘ਅਤ੍ਤਾਨਮੇਵ ਪਠਮਂ, ਪਤਿਰੂਪੇ ਨਿਵੇਸਯੇ’’ਤਿ (ਧ. ਪ. ੧੫੮) ਵਚਨਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਨ ਆਪਤ੍ਤਿਅਙ੍ਗਵਸੇਨ. ਨੀਲਸਮਾਯੋਗਤੋ ਨੀਲਂ ਵਿਯ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਅਸੇਕ੍ਖੇਨ ਵਿਮੁਤ੍ਤਿਞਾਣਦਸ੍ਸਨਕ੍ਖਨ੍ਧੇਨਾ’’ਤਿ. ਅਧਿਸੀਲੇ ਸੀਲਵਿਪਨ੍ਨੋ ਨਾਮ ਆਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਅਵੁਟ੍ਠਿਤੋ.

ਉਪਸਮ੍ਪਾਦੇਤਬ੍ਬਪਞ੍ਚਕਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਅਞ੍ਞਤਿਤ੍ਥਿਯਪੁਬ੍ਬਵਤ੍ਥੁਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੮੬. ਯੋ ਸੋ ਅਞ੍ਞਤਿਤ੍ਥਿਯਪੁਬ੍ਬੋਤਿ ਏਤ੍ਥ ਦ੍ਵੇ ਅਤ੍ਥਵਿਕਪ੍ਪਾ – ਤਸ੍ਸ ਪਸੂਰਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਭਾਵਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਅਞ੍ਞਤਿਤ੍ਥਿਯਪੁਬ੍ਬੋ, ਸੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਤਂਯੇਵ ਤਿਤ੍ਥਾਯਤਨਂ ਸਙ੍ਕਮੀਤਿ ਅਯਮੇਕੋ ਅਤ੍ਥੋ. ਏਵਂ ਤਿਤ੍ਥਿਯਪਕ੍ਕਨ੍ਤਕੋ ਪੁਨ ਗਿਹਿਵੇਸੇਨ ਆਗਤੋ ਅਞ੍ਞਤਿਤ੍ਥਿਯਪੁਬ੍ਬੋ, ਸੋ ਆਗਤੋ ਨ ਉਪਸਮ੍ਪਾਦੇਤਬ੍ਬੋਤਿ ਅਯਮੇਕੋ ਅਤ੍ਥੋ. ਤਂ ਅਞ੍ਞਤਿਤ੍ਥਿਯਪਕ੍ਕਨ੍ਤਕਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਯੋ ਸੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਞ੍ਞਤਿਤ੍ਥਿਯਪੁਬ੍ਬੋ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਨ ਗਿਹਿਵੇਸਧਾਰਣੋਵ ਪੁਬ੍ਬਸਦ੍ਦੇਨ ਵੁਤ੍ਤੋ, ਕਿਨ੍ਤੁ ਤਸ੍ਮਿਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਯਥਾਸਮਾਦਿਨ੍ਨਤਿਤ੍ਥਿਯਵੇਸੇ ਠਿਤੋਪਿ. ਦਿਟ੍ਠਿਵਸੇਨ ਅਤਿਤ੍ਥਿਯਭੂਤਤ੍ਤਾ ਅਤਿਤ੍ਥਿਯਪੁਬ੍ਬੋ, ਸੋ ਪਨਾਗਤੋ ਵਿਬ੍ਭਨ੍ਤੋ ਆਗਚ੍ਛਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਪਰਿਵਾਸਦਾਨਕਿਚ੍ਚਂ ਨਤ੍ਥਿ. ਕਿਂ ਇਮਸ੍ਸ ਅਞ੍ਞਤਿਤ੍ਥਿਯਪੁਬ੍ਬਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਵੇਸਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਸਰਣਗਮਨੇਨ ਸਾਮਣੇਰਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾ ਜਾਤਾ, ਨ ਜਾਤਾਤਿ? ਕਿਞ੍ਚੇਤ੍ਥ ਯਦਿ ਜਾਤਾ, ‘‘ਯੋ ਸੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਞ੍ਞੋਪਿ ਅਞ੍ਞਤਿਤ੍ਥਿਯਪੁਬ੍ਬੋ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਧਮ੍ਮਵਿਨਯੇ ਆਕਙ੍ਖਤਿ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ, ਆਕਙ੍ਖਤਿ ਉਪਸਮ੍ਪਦਂ, ਤਸ੍ਸ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਮਾਸੇ ਪਰਿਵਾਸੋ ਦਾਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੮੬) ਵਚਨਂ ਵਿਰੁਜ੍ਝਤਿ. ਅਥ ਨ ਜਾਤਾ, ਪਰਿਵਾਸਕਮ੍ਮਵਾਚਾਯ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾਯ ਅਪਰਾਮਸਨਂ ਵਿਰੁਜ੍ਝਤੀਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਮਹਾਵਿਹਾਰਵਾਸਿਨੋ ‘‘ਸਾਮਣੇਰਸ੍ਸੇਵ ਸਤੋ ਪਰਿਵਾਸੋ ਦਾਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਇਤਰੇ ਤਥਾ ਨ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਤੇ ਹਿ ‘‘ਏਵਂ ਆਰਾਧਕੋ ਖੋ ਭਿਕ੍ਖਵੇ ਅਞ੍ਞਤਿਤ੍ਥਿਯਪੁਬ੍ਬੋ ਆਗਤੋ ਉਪਸਮ੍ਪਾਦੇਤਬ੍ਬੋ’ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੮੭) ਸੁਤ੍ਤਪਦਂ ਪਰਿਹਰਿਤਬ੍ਬਂ, ਪੁਰੇ ਚ ਪਚ੍ਛਾ ਚ ‘ਅਞ੍ਞਤਿਤ੍ਥਿਯਪੁਬ੍ਬੋ’ਤਿ ਵਚਨਸਾਮਞ੍ਞਤੋ ਨ ਸਾਮਣੇਰੋ ਜਾਤੋਤਿ ਚੇ, ਯਦਿ ਏਵਂ ਅਪਬ੍ਬਾਜੇਤ੍ਵਾਵ ਉਪਸਮ੍ਪਾਦੇਤਬ੍ਬੋਤਿ ਆਪਜ੍ਜਤਿ. ਤਤੋ ਚ ਸਬ੍ਬਪਠਮਂ ਵੁਤ੍ਤਸੁਤ੍ਤਂ ਵਿਰੁਜ੍ਝਤਿ. ‘ਤਿਤ੍ਥਾਯਤਨਂ ਸਙ੍ਕਨ੍ਤੋ’ਤਿ ਪਾਠੋਪਿ ਨ ਸੁਨ੍ਦਰਂ. ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਾਦੀਸੁ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਸਚੇ ਭਿਨ੍ਦਤਿ, ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਮਾਸੇ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣੇਪਿ ਪੁਨ ਪਰਿਪੂਰੇਤਬ੍ਬਂ ਵਿਯ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ਵੁਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਤਸ੍ਸ ਸਂਵਰਂ ਭਿਕ੍ਖੁਕਰਣਤ੍ਥਾਯ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਤ੍ਤਾ ਸੀਲੇ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਵਿਚਾਰੇਤ੍ਵਾ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ. ਸਰਣਾਨਿ ਸਚੇ ਭਿਜ੍ਜਨ੍ਤਿ ਸਾਮਣੇਰਸ੍ਸੇਵ.

ਅਞ੍ਞਤਿਤ੍ਥਿਯਪੁਬ੍ਬਵਤ੍ਥੁਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਪਞ੍ਚਾਬਾਧਵਤ੍ਥੁਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੮੮. ਨਖਪਿਟ੍ਠੀਤਿ ਚੂਲ਼ਙ੍ਗੁਲਿਨਖਪਿਟ੍ਠਿ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਾ. ‘‘ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨੇ ਨਖਪਿਟ੍ਠਿਤੋ ਮਹਨ੍ਤਮ੍ਪਿ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਏਵਂ ਸੇਸੇਸੁਪੀ’’ਤਿ ਕੇਚਿ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯ ਨ ਸਮੇਤਿ ਵਿਯ. ਪਦੁਮਕਣ੍ਣਿਕਾਪਿ ਆਰੁਲ਼੍ਹੇ ਰਤ੍ਤਪਦੁਮਵਣ੍ਣਚਿਤ੍ਰਂ.

ਪਞ੍ਚਾਬਾਧਵਤ੍ਥੁਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਚੋਰਵਤ੍ਥੁਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੯੧-੨. ਧਮ੍ਮਸਾਮੀਤਿ ਯਸ੍ਮਾ ਸਯਂ ਧਮ੍ਮਸਾਮੀ, ਤਸ੍ਮਾ ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਅਪਬ੍ਬਾਜੇਤਬ੍ਬਕਮ੍ਪਿ ਚੋਰਂ ਅਙ੍ਗੁਲਿਮਾਲਂ ਪਬ੍ਬਾਜੇਤ੍ਵਾ ਆਯਤਿਂ ਏਵਮਾਹਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਪਾਲ਼ਿਪੋਤ੍ਥਕੇਸੁ ‘‘ਖਰਭੇਦਕੋ’’ਤਿਪਿ ਲਿਖਿਤਂ. ਸਨ੍ਨਿਸਿਨ੍ਨਾਸੂਤਿ ਵੂਪਸਨ੍ਤਾਸੁ.

ਚੋਰਵਤ੍ਥੁਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਇਣਾਯਿਕਦਾਸਵਤ੍ਥੁਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੯੬. ਪਸ੍ਸ ਮੇ ਪਤ੍ਤਚੀਵਰਮਤ੍ਤਂ, ਅਹਂ ਇਦਂ ਦਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਸਾਮੀਚਿ, ਯਤੋ ਨਤ੍ਥਿ ਆਪਤ੍ਤਿ. ਉਪਡ੍ਢੁਪਡ੍ਢਨ੍ਤਿ ਥੋਕਂ ਥੋਕਂ.

੯੭. ਦੇਸਚਾਰਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਸਾਵਨਪਣ੍ਣਾਰੋਪਨਾਦਿ ਤਂ ਤਂ ਦੇਸਚਾਰਿਤ੍ਤਂ. ‘‘ਦੇਵਦਾਸਿਪੁਤ੍ਤੇ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ‘‘ਆਰਾਮਿਕਂ ਚੇ ਪਬ੍ਬਾਜੇਤੁਕਾਮੋ, ਅਞ੍ਞਮੇਕਂ ਦਤ੍ਵਾ ਪਬ੍ਬਾਜੇਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਮਹਾਪਚ੍ਚਰਿਵਾਦਸ੍ਸ ਅਯਮਿਧ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ‘‘ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਆਰਾਮਿਕੇ ਦੇਮਾ’’ਤਿ ਦਿਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਨ ਤੇ ਤੇਸਂ ਦਾਸਾ. ‘‘ਆਰਾਮਿਕੋ ਚ ਨੇਵ ਦਾਸੋ ਨ ਭੁਜਿਸ੍ਸੋਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਤੋ ਨ ਦਾਸੋ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ਤਕ੍ਕਾਸਿਞ੍ਚਨਂ ਸੀਹਲ਼ਦੀਪੇ ਚਾਰਿਤ੍ਤਂ. ਤੇ ਚ ਪਬ੍ਬਾਜੇਤਬ੍ਬਾ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸਾਰਾਮਿਕਤ੍ਤਾ. ਨਿਸ੍ਸਾਮਿਕਂ ਦਾਸਂ ਅਤ੍ਤਨਾਪਿ ਭੁਜਿਸ੍ਸਂ ਕਾਤੁਂ ਲਭਤਿ. ‘‘ਦਾਸਸ੍ਸ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਾਮਿਕੇ ਦਿਸ੍ਵਾ ਪਲਾਯਨ੍ਤਸ੍ਸ ਆਪਤ੍ਤਿ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਵਦਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਚ ਲਿਖਿਤਂ. ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਾ ਦਾਸੋ ਅਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਨਿਸ੍ਸਾਮਿਕਸ੍ਸ ਦਾਸਸ੍ਸ ਰਾਜਾ ਸਾਮਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਰਾਜਾਨਂ ਵਾ ਤਸ੍ਮਿਂ ਗਾਮੇ ਮਨੁਸ੍ਸੇ ਵਾ ਆਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਪਬ੍ਬਾਜੇਤਬ੍ਬੋਤਿ ਏਕੇ. ‘‘ਭੁਜਿਸ੍ਸਂ ਕਤ੍ਵਾ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ਤਸ੍ਸ ਪਰਿਹਾਰਂ ਭਣਨ੍ਤਿ ‘‘ਯਥਾ ਭੁਜਿਸ੍ਸੋ ਹੋਤਿ, ਤਥਾ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ. ਏਵਂ ਸਙ੍ਕਪ੍ਪੇਨ ਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਪਯੋਜਨਂ ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਕੇਹਿਚਿ ਲਿਖਿਤਂ. ਭੁਜਿਸ੍ਸਂ ਕਾਤੁਮੇਵ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ‘‘ਸਚੇ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਅਨੁਬਨ੍ਧਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਆਪਤ੍ਤਿ ਨਤ੍ਥਿ. ‘‘ਅਸੁਦ੍ਧਾ ਕਿਰ ਮੇਤਿਪਿ ਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯੇਵ ਵੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ.

ਇਣਾਯਿਕਦਾਸਵਤ੍ਥੁਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਕਮ੍ਮਾਰਭਣ੍ਡੁਵਤ੍ਥਾਦਿਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੯੮. ਕਮ੍ਮਾਰਭਣ੍ਡੂਤਿ ਏਤ੍ਥ ਦਾਰਕੋ ਚੂਲ਼ਾਮਤ੍ਤਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਆਗਚ੍ਛਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਆਪੁਚ੍ਛਿਤੁਂ ਲਭਤਿ. ਤਞ੍ਚੇ ਸੋ ਵਾ ਅਞ੍ਞੋ ਵਾ ਅਵਹਰਤਿ, ਦੋਸੋ ਨਤ੍ਥਿ. ‘‘ਕੇਸਮਸ੍ਸੁਓਰੋਹਨਂ ਅਕਤ੍ਵਾ ਅਸਤਿਯਾ ਸਰਣਾਨਿ ਦਤ੍ਵਾ ਪਬ੍ਬਾਜੇਤਿ, ਰੁਹਤੇਵਾ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ.

੧੦੧-੩. ਏਤ੍ਥ ਕੁਲੇ. ‘‘ਉਭਯਾਨਿ ਖੋ ਪਨਸ੍ਸ…ਪੇ… ਅਨੁਬ੍ਯਞ੍ਜਨਸੋਤਿ ਸਬ੍ਬੋਪਾਯਂ ਪਭੇਦੋ ਮਾਤਿਕਾਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਞਾਤੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਚ ‘‘ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਜਾਨਾਤੀਤਿ ਪਾਠੇ ਅਵਤ੍ਤਮਾਨੇਪਿ ਇਦਂ ਨਾਮ ਕਤ੍ਵਾ ਇਦਂ ਆਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਜਾਨਾਤਿ ਚੇ, ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਚ ਲਿਖਿਤਂ. ‘‘ਤਞ੍ਚ ਖੋ ਤਤੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ਪਾਠੇ ਪਗੁਣੇ ਕਤੇਤਿ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ, ਆਚਰਿਯੁਪਜ੍ਝਾਯਾਨਮ੍ਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਕਮ੍ਮਾਰਭਣ੍ਡੁਵਤ੍ਥਾਦਿਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਰਾਹੁਲਵਤ੍ਥੁਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੧੦੫. ‘‘ਅਙ੍ਗਾਰਿਨੋ ਦਾਨਿ ਦੁਮਾ ਭਦਨ੍ਤੇ’’ਤਿਆਦੀਹਿ (ਥੇਰਗਾ. ੫੨੭) ਸਟ੍ਠਿਮਤ੍ਤਾਹਿ. ਦਸ੍ਸੇਹਿ ਇਤਿ ਮਂ ਆਣਾਪੇਸਿ. ਏਤ੍ਥ ਇਤਿ-ਸਦ੍ਦੋ ਆਹਰਿਤਬ੍ਬੋ. ਪੋਕ੍ਖਰਵਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਪੋਕ੍ਖਰਪਤ੍ਤਵਣ੍ਣਂ ਉਦਕਂ, ਤਮ੍ਹਿ ਵਸ੍ਸਨ੍ਤੇ ਤੇਮਿਤੁਕਾਮਾਵ ਤੇਮੇਨ੍ਤਿ. ਉਣ੍ਹੀਸਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯਾਤਿ ਮੁਦ੍ਧਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ.

‘‘ਸਿਨਿਦ੍ਧਨੀਲਮੁਦੁਕੁਞ੍ਚਿਤਕੇਸੋ,

ਸੂਰਿਯਨਿਮ੍ਮਲਤਲਾਭਿਨਲਾਟੋ;

ਯੁਤ੍ਤਤੁਙ੍ਗਮੁਦੁਕਾਯਤਨਾਸੋ,

ਰਂਸਿਜਾਲਵਿਤਤੋ ਨਰਸੀਹੋ’’ਤਿ. (ਅਪ. ਅਟ੍ਠ. ੧.ਸਨ੍ਤਿਕੇਨਿਦਾਨਕਥਾ; ਜਾ. ਅਟ੍ਠ. ੧.ਸਨ੍ਤਿਕੇਨਿਦਾਨਕਥਾ) –

ਆਦਿਗਾਥਾਹਿ. ਅਥ ਵਾ –

‘‘ਚਕ੍ਕਵਰਙ੍ਕਿਤਰਤ੍ਤਸੁਪਾਦੋ,

ਲਕ੍ਖਣਮਣ੍ਡਿਤਆਯਤਪਣ੍ਹਿ;

ਚਾਮਰਛਤ੍ਤਵਿਭੂਸਿਤਪਾਦੋ,

ਏਸ ਹਿ ਤੁਯ੍ਹ ਪਿਤਾ ਨਰਸੀਹੋ.

‘‘ਸਕ੍ਯਕੁਮਾਰਵਰੋ ਸੁਖੁਮਾਲੋ,

ਲਕ੍ਖਣਚਿਤ੍ਤਿਕਪੁਣ੍ਣਸਰੀਰੋ;

ਲੋਕਹਿਤਾਯ ਗਤੋ ਨਰਵੀਰੋ,

ਏਸ ਹਿ ਤੁਯ੍ਹ ਪਿਤਾ ਨਰਸੀਹੋ.

‘‘ਪੁਣ੍ਣਸਸਙ੍ਕਨਿਭੋ ਮੁਖਵਣ੍ਣੋ,

ਦੇਵਨਰਾਨ ਪਿਯੋ ਨਰਨਾਗੋ;

ਮਤ੍ਤਗਜਿਨ੍ਦਵਿਲਾਸਿਤਗਾਮੀ,

ਏਸ ਹਿ ਤੁਯ੍ਹ ਪਿਤਾ ਨਰਸੀਹੋ.

‘‘ਖਤ੍ਤਿਯਸਮ੍ਭਵਅਗ੍ਗਕੁਲੀਨੋ,

ਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸਨਮਸ੍ਸਿਤਪਾਦੋ;

ਸੀਲਸਮਾਧਿਪਤਿਟ੍ਠਿਤਚਿਤ੍ਤੋ,

ਏਸ ਹਿ ਤੁਯ੍ਹ ਪਿਤਾ ਨਰਸੀਹੋ.

‘‘ਆਯਤਯੁਤ੍ਤਸੁਸਣ੍ਠਿਤਨਾਸੋ,

ਗੋਪਖੁਮੋ ਅਭਿਨੀਲਸੁਨੇਤ੍ਤੋ;

ਇਨ੍ਦਧਨੂ ਅਭਿਨੀਲਭਮੂਕੋ,

ਏਸ ਹਿ ਤੁਯ੍ਹ ਪਿਤਾ ਨਰਸੀਹੋ.

‘‘ਵਟ੍ਟਸੁਵਟ੍ਟਸੁਸਣ੍ਠਿਤਗੀਵੋ,

ਸੀਹਹਨੂ ਮਿਗਰਾਜਸਰੀਰੋ;

ਕਞ੍ਚਨਸੁਚ੍ਛਵਿਉਤ੍ਤਮਵਣ੍ਣੋ,

ਏਸ ਹਿ ਤੁਯ੍ਹ ਪਿਤਾ ਨਰਸੀਹੋ.

‘‘ਸੁਦ੍ਧਸੁਗਮ੍ਭੀਰਮਞ੍ਜੁਸਘੋਸੋ,

ਹਿਙ੍ਗੁਲਬਦ੍ਧਸੁਰਤ੍ਤਸੁਜਿਵ੍ਹੋ;

ਵੀਸਤਿ ਵੀਸਤਿ ਸੇਤਸੁਦਨ੍ਤੋ,

ਏਸ ਹਿ ਤੁਯ੍ਹ ਪਿਤਾ ਨਰਸੀਹੋ.

‘‘ਅਞ੍ਜਨਵਣ੍ਣਸੁਨੀਲਸੁਕੇਸੋ,

ਕਞ੍ਚਨਪਟ੍ਟਵਿਸੁਦ੍ਧਨਲਾਟੋ;

ਓਸਧਿਪਣ੍ਡਰਸੁਦ੍ਧਸੁਉਣ੍ਣੋ,

ਏਸ ਹਿ ਤੁਯ੍ਹ ਪਿਤਾ ਨਰਸੀਹੋ.

‘‘ਗਚ੍ਛਤਿਨੀਲਪਥੇ ਵਿਯ ਚਨ੍ਦੋ,

ਤਾਰਗਣਾਪਰਿਵੇਠਿਤਰੂਪੋ;

ਸਾਵਕਮਜ੍ਝਗਤੋ ਸਮਣਿਨ੍ਦੋ,

ਏਸ ਹਿ ਤੁਯ੍ਹ ਪਿਤਾ ਨਰਸੀਹੋ’’ਤਿ. (ਜਾ. ਅਟ੍ਠ. ੧.ਸਨ੍ਤਿਕੇਨਿਦਾਨਕਥਾ) –

ਇਮਾਹਿ.

ਉਦ੍ਦਿਟ੍ਠੇਤਿ ਏਵਂ ਚਰਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ, ‘‘ਉਤ੍ਤਿਟ੍ਠੇ’’ਤਿ ਧਮ੍ਮਪਦਪਾਠੋ. ਧਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਸਪਦਾਨਚਾਰਿਕਵਤ੍ਤਂ. ਅਨੇਸਨਂ ਵਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਸੁਚਰਿਤਂ ਚਰੇ.

ਕੇਸਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨਨ੍ਤਿ ਪਞ੍ਚਸਿਖਾਕਾਰਂ ਵਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਏਕਸਿਖਾਕਾਰਂ. ਪਟ੍ਟਬਨ੍ਧੋਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਟ੍ਟੋਤਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਕੁਲੇ ਆਚਿਣ੍ਣੋ ਅਲਙ੍ਕਾਰਵਿਸੇਸੋ. ਘਰਮਙ੍ਗਲਨ੍ਤਿ ਘਰਮਹੋ. ਛਤ੍ਤਮਙ੍ਗਲਨ੍ਤਿ ਯੁਵਰਾਜਛਤ੍ਤਪਟ੍ਟਿ. ਵਟ੍ਟਾਨੁਗਤਨ੍ਤਿ ਕਿਲੇਸਵਟ੍ਟਾਨੁਗਤਂ. ਵਿਘਾਤਪਚ੍ਚਯਤ੍ਤਾ ਸਵਿਘਾਤਕਂ. ਥੇਰੋ ਰਾਧਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ ਪੁਬ੍ਬੇ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਕਸ੍ਮਾ ਇਦਾਨਿ ‘‘ਕਥਾਹਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਰਾਹੁਲਂ ਪਬ੍ਬਾਜੇਮੀ’’ਤਿ ਆਹਾਤਿ ਚੇ? ਤਤ੍ਥ ਉਪਸਮ੍ਪਦਾਪਟਿਕ੍ਖੇਪੋ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਭਗਵਾ ਉਪਸਮ੍ਪਦਮੇਵ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਿ, ਇਦਾਨਿ ਅਨਾਗਤੇ ਸਂਸਯਾਪਨਯਨਾਧਿਪ੍ਪਾਯੋ ਭਗਵਾ’’ਤਿ ਞਤ੍ਵਾ ਆਹ. ਚਿਤ੍ਤਸਮੁਟ੍ਠਾਨਰੂਪਵਸੇਨ ‘‘ਅਟ੍ਠਿਮਿਞ੍ਜਂ ਆਹਚ੍ਚਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਕਿਰ. ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ, ਚਕ੍ਕਵਤ੍ਤੀਨਞ੍ਚ ਬ੍ਯਤ੍ਤਾਦਿਵਸੇਨ ਨਾਨਤ੍ਤਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ, ਅਞ੍ਞਥਾ ਨਨ੍ਦਾਦਯੋਪਿ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਬੁਦ੍ਧਾ ਸਿਯੁਂ ‘‘ਸਚੇ ਪਬ੍ਬਜਤਿ, ਬੁਦ੍ਧੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਵਚਨਤੋ.

ਪੇਸੇਤ੍ਵਾ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਆਪੁਚ੍ਛਿਸ੍ਸਾਮਾਤਿ ਪਬ੍ਬਾਜੇਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਚ ਇਦਂ ਯਸ੍ਮਾ ਵਿਦੇਸਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਨਾਮ ਲੋਕਸਙ੍ਕੇਤੇਨਾਪਿ ਮਾਤਾਪਿਤੁਵਾਸਤੋ ਮੁਤ੍ਤੋ ਸੇਰਿਵਿਹਾਰੀਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਤਸ੍ਮਾਸ੍ਸ ਤੇ ਅਸਨ੍ਤਪਕ੍ਖੇ ਠਿਤਾ ਵਿਯ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਕਤ੍ਵਾ ‘‘ਨ ਤਸ੍ਸ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾਚਰਿਯੇ ਵਾ ਅਪ੍ਪਸਾਦਂ ਕਰੋਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਨਟ੍ਠਮੇਵ. ਪਬ੍ਬਜਿਤਾ ਸਮਗਤਿਕਾਤਿ ਲੋਕਵੋਹਾਰੋ. ਤੇਨੇਵ ਚੇਤ੍ਥ ਦੁਕ੍ਖਪ੍ਪਤ੍ਤਾਦਿਨਾ ਦੇਸਨ੍ਤਰਗਮਨਞ੍ਚ ਸਮਗਤਿਕਂ ਕਤਂ. ਵਿਦੇਸਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾਤਿ ਚੇਤ੍ਥ ਵਿਦੇਸੋ ਨਾਮ ਮਾਤਾਪਿਤੁਵਾਸਤੋ ਅਞ੍ਞੋ ਦੇਸੋ, ਨ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਦੇਸਤੋ. ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਤ੍ਥੋ ਏਵ ਚੇ ਪਮਾਣਂ, ਨ ਯੁਤ੍ਤਿ. ਮਤਮਾਤਾਪਿਤਿਕੋਪਿ ਨ ਪਬ੍ਬਾਜੇਤਬ੍ਬੋਤਿ ਆਪਜ੍ਜਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤਬ੍ਬਟ੍ਠਾਨੇ ਠਿਤੇਹਿਯੇਵ ਮਾਤਾਪਿਤੂਹਿ ਅਨਨੁਞ੍ਞਾਤੋ ਪੁਤ੍ਤੋ ਨ ਪਬ੍ਬਾਜੇਤਬ੍ਬੋਤਿ ਏਵਮਿਧਾਧਿਪ੍ਪਾਯੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ, ਅਞ੍ਞਥਾ ਪਾਲ਼ਿਯਾ ਵਿਰੁਜ੍ਝੇਯ੍ਯ, ਆਪਤ੍ਤਿਟ੍ਠਾਨਸ੍ਸ ਚ ਸਿਥਿਲਕਰਣਂ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯ ਨ ਯੁਜ੍ਜਤਿ. ਇਦਂ ਤਾਵ ਏਵਂ ਹੋਤੁ, ‘‘ਵਿਹਾਰਂ ਵਾ ਝਾਪੇਮੀ’’ਤਿਆਦਿਨਯੋ ਕਥਂ ਨ ਵਿਰੁਜ੍ਝਤੀਤਿ ਚੇ? ਅਤ੍ਤਪਰੂਪਦ੍ਦਵਪ੍ਪਸਙ੍ਗਭਯੇਨ ਅਵਸੇਨ ਪਬ੍ਬਜਿਤਤ੍ਤਾ, ਪੁਤ੍ਤਰਕ੍ਖਣਤ੍ਥਂ ਪਬ੍ਬਜਿਤਤ੍ਤਾ ਚ. ਏਵਞ੍ਹਿ ਸਤਿ ਸਯਮੇਵ ਸੋ ਅਤ੍ਤਨਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ ਹੋਤਿ, ਨ ਕੇਨਚਿ ਉਪਲਾਪੇਤ੍ਵਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ. ‘‘ਪੁਤ੍ਤਪੇਮਂ ਵਾ ਪੁਤ੍ਤਰਕ੍ਖੇ ਪਿਯੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਨਿਦਾਨਾਨੁਲੋਮਤੋ ਨ ਵਿਰੁਜ੍ਝਤਿ.

ਰਾਹੁਲਵਤ੍ਥੁਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਦਣ੍ਡਕਮ੍ਮਵਤ੍ਥੁਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੧੦੭. ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਰਿਵੇਣਞ੍ਚਾਤਿ ਪੁਗ੍ਗਲਿਕਂ. ਮੁਖਦ੍ਵਾਰਿਕਨ੍ਤਿ ਮੁਖਦ੍ਵਾਰੇਨ ਭੁਞ੍ਜਿਤਬ੍ਬਂ. ਤਤ੍ਥ ਨਿਯੋਜਿਤਬ੍ਬਕਂ, ਤਸ੍ਸ ਆਵਰਣਂ ਨਿਵਾਰਣਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ. ਅਥ ਵਾ ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਆਵਰਣਂ ਕਾਤੁ’’ਨ੍ਤਿ ਯਂ ਆਵਰਣਂ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਂ, ਤਂ ਆਵਰਣਂ ਮੁਖਦ੍ਵਾਰਿਕਂ ਆਹਾਰਂ ਕਰੋਨ੍ਤੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ.

ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਦਣ੍ਡਕਮ੍ਮਵਤ੍ਥੁਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਅਨਾਪੁਚ੍ਛਾਵਰਣਵਤ੍ਥੁਆਦਿਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੧੦੮. ਪਰਸ੍ਸ ਦੁਸ੍ਸੀਲਭਿਕ੍ਖੁਸ੍ਸਪੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਕੇਚਿ ‘‘ਦੁਸ੍ਸੀਲਭਿਕ੍ਖੂਪੀ’’ਤਿ ਲਿਖਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਨ ਸੁਨ੍ਦਰਂ. ਪੋਰਾਣਾ ਪਨ ‘‘ਯਾਵਤਤਿਯਂ ਵੁਚ੍ਚਮਾਨੋ ਚੇ ਨ ਓਰਮਤਿ, ਸਙ੍ਘਂ ਅਪਲੋਕੇਤ੍ਵਾ ਨਾਸੇਤਬ੍ਬੋ, ਪੁਨ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ ਯਾਚਮਾਨੋਪਿ ਅਪਲੋਕੇਤ੍ਵਾ ਪਬ੍ਬਾਜੇਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਉਪਸਮ੍ਪਦਕਮ੍ਮਵਾਚਾਸਦਿਸਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਯਥਾ ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਸਿਕ੍ਖਂ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾਯ ਯਥਾਨਿਵਤ੍ਥਪਾਰੁਤੋਵ ਹੁਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਛਾ ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ਅਤ੍ਤਨੋ ਨਵਕਤਰਸ੍ਸ ਸਮਾਨਵਸ੍ਸਿਕਸ੍ਸ ਪੁਨ ਵਨ੍ਦਨਾਦੀਨਿ ਕਰੋਤਿ, ਏਵਂ ਸਾਮਣੇਰੋਪਿ ਪੁਨ ਗਹਿਤਸਰਣੋ ਤਤੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ਅਤ੍ਤਨੋ ਨਵਕਤਰਸ੍ਸ ਸਮਾਨਵਸ੍ਸਿਕਸ੍ਸ ਸਾਮਣੇਰਸ੍ਸ ਪੁਨ ਵਨ੍ਦਨਾਦੀਨਿ ਕਰੋਤਿ. ਲਿਙ੍ਗਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਵੁਡ੍ਢਤਰਭਾਵਂ ਨ ਸਾਧੇਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਵਿਕਾਲਭੋਜਨਂ ਸਾਮਣੇਰਾਨਂ ਵੀਤਿਕ੍ਕਮੇਵਾਤਿ ਏਕੇ. ‘‘ਅਚ੍ਚਯੋ ਮਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਚ੍ਚਾਗਮਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਅਚ੍ਚਯਂ ਦੇਸਾਪੇਤਬ੍ਬੋ. ‘‘ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਅਨਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨੇਨ ‘ਤ੍ਵਂ, ਸਾਮਣੇਰ, ਗਚ੍ਛਾ’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇਯੇਵ ਪਾਰਾਜਿਕੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ‘‘ਯਾਵਤਤਿਯਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਬੁਦ੍ਧਾਦੀਨਂ ਅਵਣ੍ਣਭਾਸਿਤਮਤ੍ਤੇਨ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿਗ੍ਗਹਿਤਮਤ੍ਤੇਨ ਚ ਸਰਣਾਨਿ ਨ ਭਿਜ੍ਜਨ੍ਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਾਦਿਂ ਕਰੋਨ੍ਤਸ੍ਸਾਪਿ ਤਂ ਸਮ੍ਭੋਤੀਤਿ ਮਮ ਤਕ੍ਕੋ. ‘‘ਨਿਸ੍ਸੀਲਸ੍ਸ ਪੁਨ ਨਾਸਨਾ ਵੁਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਚ ਕੇਚਿ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਯੁਤ੍ਤਂ ਵਿਯ. ਨ ਹਿ ਭਗਵਾ ਸੀਲਵਨ੍ਤਸ੍ਸ ਲਿਙ੍ਗਨਾਸਨਂ ਅਨੁਜਾਨਾਤੀਤਿ ਵਿਚਾਰੇਤਬ੍ਬਂ, ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਦੂਸਕਾਪਦੇਸੇਨ ਭਬ੍ਬਾਭਬ੍ਬੇ ਸਙ੍ਗਣ੍ਹਾਤੀਤਿ ਪੋਰਾਣਾ. ‘‘ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਮ੍ਪਿ ਨ ਲਭਤੀਤਿ ਯਥਾ ਚੇਤ੍ਥ ਅਯਮਤ੍ਥੋ ਦਸ੍ਸਿਤੋ, ਤਥਾ ‘ਪਣ੍ਡਕੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਨੁਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਨ ਉਪਸਮ੍ਪਾਦੇਤਬ੍ਬੋ, ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਨਾਸੇਤਬ੍ਬੋ’ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੧੦੯) ਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਵੁਤ੍ਤਾਨਮ੍ਪਿ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਦੀਪਿਤਂ ਹੋਤਿ. ਨ ਹਿ ਇਦਂ ਠਾਨਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਤੇਸਂ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾਯ ਵਾਰਿਤਟ੍ਠਾਨਂ ਅਤ੍ਥਿ. ‘ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਦੂਸਕੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਨੁਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਨ ਉਪਸਮ੍ਪਾਦੇਤਬ੍ਬੋ, ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਨਾਸੇਤਬ੍ਬੋ’ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੧੧੪) ਵੁਤ੍ਤੇਨਪਿ ਸਮਾਨਤ੍ਤਾ ਤਸ੍ਸ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾ ਵਿਯ ਤੇਸਮ੍ਪਿ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾ ਵਾਰਿਤਾਵ ਹੋਤੀਤਿਪਿ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਪੁਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਦੂਸਕੋਤਿ ਗਹਿਤਨ੍ਤਿ ਅਪਰੇ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਕਿਂ ਇਮਿਨਾ? ਨਨੁ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਯਸ੍ਸ ਚੇਤ੍ਥ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾ ਵਾਰਿਤਾ, ਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਇਦਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਅਨੁਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਨ ਉਪਸਮ੍ਪਾਦੇਤਬ੍ਬੋ, ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਨਾਸੇਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ.

ਅਨਾਪੁਚ੍ਛਾਵਰਣਵਤ੍ਥੁਆਦਿਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਪਣ੍ਡਕਵਤ੍ਥੁਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੧੦੯. ਓਪਕ੍ਕਮਿਕਪਣ੍ਡਕਸ੍ਸ ਹੀਨਙ੍ਗਤ੍ਤਾ ਅਪਬ੍ਬਜਿਤਸ੍ਸ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾ ਵਾਰਿਤਾ, ਪਬ੍ਬਜਿਤਸ੍ਸ ਉਪਸਮ੍ਪਦਾ ਨ ਕਾਤਬ੍ਬਾ. ਪੁਬ੍ਬੇ ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਚੇ ਉਪਚਰਣਂ ਅਤ੍ਥਿ, ਨ ਨਾਸਨਾ ਕਾਤਬ੍ਬਾਤਿ ਨੋ ਤਕ੍ਕੋਤਿ ਆਚਰਿਯੋ. ਛਿਨ੍ਨਙ੍ਗਜਾਤੋ ਨ ਪਣ੍ਡਕੋ. ਪਞ੍ਚਸੁ ਨਪੁਂਸਕਪਣ੍ਡਕੋਵ ਅਭਾਵਕੋ. ਇਤਰੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਭਾਵਕਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਭਾਵੋ ਪਨ ਤੇਸਂ ਪਣ੍ਡਕੋ ਹੋਤਿ. ਏਤੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋਪਿ ਕਿਰ ਪੁਰਿਸਾਵਾਤਿ ਏਕੇ. ਇਤ੍ਥੀਪਿ ਪਕ੍ਖਪਣ੍ਡਕੀ ਹੋਤੀਤਿ ਏਕੇ. ਉਪਕ੍ਕਮੇ ਕਤੇ ਪਣ੍ਡਕਭਾਵੋ ਅਵਸ੍ਸਂ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ ਨ ਲਭਤਿ. ‘‘ਯਦਿ ਪਨ ਕਸ੍ਸਚਿ ਨ ਹੋਤਿ, ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾ ਨ ਵਾਰਿਤਾਤਿ ਵਿਨਿਚ੍ਛਯਂ ਵਦਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

‘‘ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾ ਵਾਰਿਤਾਤਿ ਅਪਣ੍ਡਕਪਕ੍ਖੇ ਪਬ੍ਬਾਜੇਤ੍ਵਾ ਪਣ੍ਡਕਪਕ੍ਖੇ ਨਾਸੇਤਬ੍ਬੋਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ਪੋਰਾਣਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ਪਨ ਮਾਸਪਣ੍ਡਕਲੇਖਪਣ੍ਡਕੇਹਿ ਸਹ ਸਤ੍ਤ ਪਣ੍ਡਕਾ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਤਤ੍ਥ ਲੇਖਪਣ੍ਡਕੋ ਨਾਮ ਕਿਰ ਮਨ੍ਤਵਸੇਨ ਉਪਹਤਬੀਜੋ. ਤਤ੍ਥ ‘‘ਓਪਕ੍ਕਮਿਕਲੇਖਪਣ੍ਡਕਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤਾ ਨ ਨਾਸੇਤਬ੍ਬਾ. ਯੋ ਪਬ੍ਬਾਜੇਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਕਟ’’ਨ੍ਤਿ ਚ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਪਣ੍ਡਕਵਤ੍ਥੁਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਥੇਯ੍ਯਸਂਵਾਸਕਵਤ੍ਥੁਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੧੧੦. ਥੇਯ੍ਯਸਂਵਾਸਕੋਤਿ ਏਤ੍ਥ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਤ੍ਥਵਸੇਨ ਸਂਵਾਸਤ੍ਥੇਨਕੋਵ ਥੇਯ੍ਯਸਂਵਾਸਕੋਤਿ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ, ਅਥ ਖੋ ਤਯੋ ਥੇਯ੍ਯਸਂਵਾਸਕਾ. ਸਂਵਾਸੋਤਿ ਚੇਤ੍ਥ ਨ ਏਕਕਮ੍ਮਾਦਿਕੋ ਸਂਵਾਸੋ, ਕਿਨ੍ਤੁ ਭਿਕ੍ਖੁਵਸ੍ਸਗਣਨਾਦਿਕੋ ਕਿਰਿਯਭੇਦੋ ਇਧ ਸਂਵਾਸੋ ਨਾਮ. ਇਮਞ੍ਹਿ ਸਕ੍ਕਾ ਥੇਯ੍ਯਾਯ ਕਾਤੁਂ, ਨੇਤਰਨ੍ਤਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਵਿਦੇਸਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤੇਹਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤੇ ‘‘ਦਸਵਸ੍ਸੋ’’ਤਿਆਦਿਂ ਭਣਨ੍ਤਸ੍ਸ ਦੋਸੋ. ਗਿਹੀਨਂ ਵੁਤ੍ਤੇ ਦੋਸੋ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਕੇਚਿ. ਰਾਜਭਯਾਦੀਹਿ ਗਹਿਤਲਿਙ੍ਗਾਨਂ ‘‘ਗਿਹੀ ਮਂ ਸਮਣੋਤਿ ਜਾਨਾਤੂ’’ਤਿ ਵਞ੍ਚਨਚਿਤ੍ਤੇ ਸਤਿਪਿ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਵਞ੍ਚੇਤੁਕਾਮਤਾਯ, ਤੇਹਿ ਸਂਵਸਿਤੁਕਾਮਤਾਯ ਚ ਅਭਾਵਾ ਦੋਸੋ ਨ ਜਾਤੋ. ‘‘ਸਬ੍ਬਪਾਸਣ੍ਡਿਯਭਤ੍ਤਾਨੀਤਿ ਵਿਹਾਰਂ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਸਙ੍ਘਿਕਂ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਸ੍ਸ ਸਂਵਾਸਂ ਪਰਿਹਰਿਤੁਂ ਦੁਕ੍ਕਰਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਵੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਚ ਲਿਖਿਤਂ. ‘‘ਸੂਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਗਹਟ੍ਠਮ੍ਪਿ ਸਚੇ ਉਪਸਮ੍ਪਾਦੇਨ੍ਤਿ, ਸੂਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋਤਿ ਆਪਨ੍ਨਂ, ‘‘ਅਨੁਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਕਾਲੇਯੇਵਾ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਸਚੇ ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਕਾਲੇ ਸੁਣਾਤਿ, ਸੂਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਏਵ ਅਨਾਰੋਚੇਨ੍ਤੋਪੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਅਨ੍ਧਕਟ੍ਠਕਥਾਯਂ, ਪੋਰਾਣਗਣ੍ਠਿਪਦੇਸੁ ਚ ਦੁਸ੍ਸੀਲਭਿਕ੍ਖੁ ‘‘ਥੇਯ੍ਯਸਂਵਾਸਕੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋ ‘‘ਥੇਯ੍ਯਾਯ ਵੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਰਟ੍ਠਪਿਣ੍ਡੋ ਭੁਤ੍ਤੋ’’ਤਿ (ਪਾਰਾ. ੧੯੫) ਇਮਿਨਾ ਕਿਰ ਪਰਿਯਾਯੇਨਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਤੇਨੇਵਾਹ ‘‘ਤਂ ਨ ਗਹੇਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ. ‘‘ਮਹਾਪੇਲ਼ਾਦੀਸੂ’’ਤਿ ਏਤੇਨ ਗਿਹਿਸਨ੍ਤਕਂ ਦਸ੍ਸਿਤਂ.

ਸਯਂ ਸਾਮਣੇਰੋਵ ਕੂਟਵਸ੍ਸਾਨਿ ਗਣੇਤ੍ਵਾ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੋ ਪਾਰਾਜਿਕੋ ਹੋਤਿ, ਥੇਯ੍ਯਸਂਵਾਸਕੋ ਪਨ ਨ ਹੋਤਿ, ਤਥਾ ਭਿਕ੍ਖੁਪਿ, ਸੋ ਪਨ ਭਣ੍ਡਗ੍ਘੇਨ ਕਾਰੇਤਬ੍ਬੋਤਿ ਇਮਿਨਾ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੇਨ ‘‘ਸਯਂ ਸਾਮਣੇਰੋਵਾ’’ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਯਂ ਪਨ ਥੇਯ੍ਯਸਂਵਾਸਕੋ ਨਾਮ ਯਸ੍ਮਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋਵ ਹੋਤਿ, ਨਾਪਬ੍ਬਜਿਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਥੇਯ੍ਯਸਂਵਾਸਕੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਪਬ੍ਬਜਿਤੋ ਨ ਪਬ੍ਬਾਜੇਤਬ੍ਬੋ, ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ ਨਾਸੇਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕਾਤਿ ਕਤ੍ਵਾ ਇਮਸ੍ਸ ਵਸੇਨ ਪਣ੍ਡਕਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ‘‘ਅਨੁਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਨ ਉਪਸਮ੍ਪਾਦੇਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਪਾਲ਼ਿ ਠਪਿਤਾ, ਨ ਉਪਸਮ੍ਪਦਾਮਤ੍ਤਸ੍ਸੇਵ ਅਭਬ੍ਬਤ੍ਤਾ ਏਕਾਦਸਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਨੇਸਂ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾਰਹਭਾਵਪ੍ਪਸਙ੍ਗਤੋ. ਅਪਿਚ ਅਨਿਟ੍ਠਦੋਸਪ੍ਪਸਙ੍ਗਤੋ ਤਥਾ ਏਵ ਪਾਲ਼ਿ ਠਪਿਤਾ. ਯਸ੍ਮਾ ਤਿਤ੍ਥਿਯਪਕ੍ਕਮਨਂ, ਸਙ੍ਘਭੇਦਨਞ੍ਚ ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸੇਵ ਹੋਤਿ, ਨਾਨੁਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ, ਸੋ ਦੁਵਿਧੋਪਿ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋਵ ਹੋਤਿ, ਨਾਪਬ੍ਬਜਿਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਤਿਤ੍ਥਿਯਪਕ੍ਕਨ੍ਤਕੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਪਬ੍ਬਜਿਤੋ ਨ ਪਬ੍ਬਾਜੇਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿਆਦਿਪਾਲ਼ਿਯਾ ਸਤਿ ਤੇ ਉਭੋਪਿ ਅਪਬ੍ਬਾਜੇਤਬ੍ਬਾ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਅਨਿਟ੍ਠਪ੍ਪਸਙ੍ਗੋ ਆਪਜ੍ਜਤੀਤਿ. ਤੀਸੁ ਪਨ ਥੇਯ੍ਯਸਂਵਾਸਕੇਸੁ ਸਾਮਣੇਰਾਲਯਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਲਿਙ੍ਗਤ੍ਥੇਨਕੋ, ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾਲਯਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਸਂਵਾਸਤ੍ਥੇਨਕੋ, ਉਭਯਤ੍ਥੇਨਕੋ ਚ. ਨ ਹਿ ਸਾਮਣੇਰਸਂਵਾਸੋ ਇਧ ਸਂਵਾਸੋ ਨਾਮ, ਤੇਨੇਵ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ‘‘ਭਿਕ੍ਖੁਵਸ੍ਸਗਣਨਾਦਿਕੋ ਹਿ ਸਬ੍ਬੋਪਿ ਕਿਰਿਯਭੇਦੋ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਅਤ੍ਥੇ ਸਂਵਾਸੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਏਕੇ. ਯਥਾਵੁਡ੍ਢਂ ਵਨ੍ਦਨਸਾਦਿਯਨਾਸਨਪਟਿਬਾਹਨਾਨਂ ਸਾਮਣੇਰਸਂਵਾਸਸਾਮਞ੍ਞਤੋ ਨੇਵਾਤਿ ਆਚਰਿਯੋ.

ਥੇਯ੍ਯਸਂਵਾਸਕਵਤ੍ਥੁਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਤਿਤ੍ਥਿਯਪਕ੍ਕਨ੍ਤਕਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

ਤਿਤ੍ਥਿਯਪਕ੍ਕਨ੍ਤਕੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇਤਿਆਦਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਨਿਦਾਨਭੂਤੇ ਪਸੂਰਵਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ ਏਵ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਸਮਾਨਮ੍ਪਿ ਤਤ੍ਥ ਵਾਰਿਤਅਧਿਕਾਰਾਭਾਵਾ ਅਭਬ੍ਬਾ. ਇਧੇਵ ਥੇਯ੍ਯਸਂਵਾਸਕੇਨ ਵਿਨਾ ਸਮ੍ਭਵਤੋ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਤਤ੍ਥ ‘‘ਅਥ ਖੋ ਨ ਪਬ੍ਬਾਜੇਤਬ੍ਬੋਪੀ’’ਤਿ ਇਧੇਵ ਵਚਨਂ ਪਸੂਰਸ੍ਸ ਉਪਸਮ੍ਪਦਾਯ ਏਵ ਯਾਚਨਿਚ੍ਛਾਯ ਦਸ੍ਸਨੇਨ, ‘‘ਸੋ ਆਗਤੋ ਨ ਉਪਸਮ੍ਪਾਦੇਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ ਭਗਵਤੋ ਉਪਸਮ੍ਪਦਾਮਤ੍ਤਪਟਿਸੇਧਨੇਨ ਚ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾਨੁਮਤਿਦੋਸਪ੍ਪਸਙ੍ਗਭਯਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਤੇਸਂ ਲਿਙ੍ਗੇ ਆਦਿਨ੍ਨਮਤ੍ਤੇ ਲਦ੍ਧਿਯਾ ਗਹਿਤਾਯਪਿ ਅਗ੍ਗਹਿਤਾਯਪਿ ਤਿਤ੍ਥਿਯਪਕ੍ਕਨ੍ਤਕੋ ਹੋਤਿ, ਅਵਨ੍ਦਨੀਯਸ੍ਸੇਵ ਨਗ੍ਗਲਿਙ੍ਗਸ੍ਸ ਸੇਟ੍ਠਭਾਵਂ ਵਾ ਉਪਗਚ੍ਛਤਿ, ਨ ਮੁਚ੍ਚਤਿ, ਏਤ੍ਥ ‘‘ਪਦਵਾਰੇ ਦੁਕ੍ਕਟਂ, ਆਜੀਵਕੋ ਭਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਵਿਸਮਚਿਤ੍ਤਵਸੇਨ ਗਤਤ੍ਤਾ ਨਗ੍ਗੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਨ ਗਮਨੇਨਾ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਉਭਿਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਵਸੇਨ ਯੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਮਮ ਤਕ੍ਕੋ. ਤਾਵ ਨਂ ਲਦ੍ਧਿ ਰਕ੍ਖਤਿ ਅਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਤਤ੍ਤਾ. ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਕਥਿਤੋਤਿ ਕਥਂ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ? ਅਟ੍ਠਕਥਾਵਚਨਪ੍ਪਮਾਣਤੋਵਾਤਿ ਏਕੇ. ਨਿਦਾਨਵਸੇਨਾਤਿ ਏਕੇ. ਪਸੂਰਸ੍ਸ ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾਨਂ ਏਵ ਤਿਤ੍ਥਿਯਪਕ੍ਕਨ੍ਤਤਾਵਚਨਤੋਤਿ ਏਕੇ. ਯਥਾਹ ‘‘ਉਪਜ੍ਝਾਯੋ ਪਕ੍ਕਨ੍ਤੋਵਾ ਹੋਤਿ, ਵਿਬ੍ਭਨ੍ਤੋ ਵਾ, ਕਾਲਂਕਤੋ ਵਾ, ਪਕ੍ਖਸਙ੍ਕਨ੍ਤੋ ਵਾ’’ਤਿ ਆਚਰਿਯੋ. ਪਕ੍ਖਸਙ੍ਕਨ੍ਤੋ ਵਾਤਿ ਸਾਮਣੇਰਨਾਸਨਾਵਤ੍ਥੂਸੁ ਅਭਾਵਤੋਤਿ ਏਕੇ. ਅਞ੍ਞਤਿਤ੍ਥਿਯਪੁਬ੍ਬਸ੍ਸ ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਸਤੋ ਪਕ੍ਖਸਙ੍ਕਨ੍ਤਭਯਾ ਅਨੁਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਕਾਲੇ ਉਪਸਮ੍ਪਦਤ੍ਥਂ ਪਰਿਵਾਸਪਞ੍ਞਾਪਨੇਨਾਤਿ ਏਕੇ. ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਤ੍ਥਮ੍ਪੀਤਿ ਚੇ? ਨ, ਪੁਬ੍ਬੇ ਵਿਚਾਰਿਤਤ੍ਤਾ, ਅਪਬ੍ਬਜਿਤਸ੍ਸ ਅਧਿਸੀਲਾਭਾਵਤੋ ਚ. ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਸੀਲਞ੍ਹਿ ਅਧਿਸੀਲਂ ਨਾਮ, ਤਞ੍ਚ ਅਪਬ੍ਬਜਿਤਸ੍ਸ ਨਤ੍ਥਿ. ਇਮਸ੍ਸ ਚ ਪਰਿਵਾਸਵਤ੍ਤੇ ਅਧਿਸੀਲਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਯਥਾਹ ‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਞ੍ਞਤਿਤ੍ਥਿਯਪੁਬ੍ਬੋ ਤਿਬ੍ਬਚ੍ਛਨ੍ਦੋ ਹੋਤਿ ਉਦ੍ਦੇਸੇ ਪਰਿਪੁਚ੍ਛਾਯ ਅਧਿਸੀਲੇ’’ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੮੭). ਅਪਿਚ ‘‘ਸਚੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਜਾਤਿਯਾ ਸਾਕਿਯੋ ਅਞ੍ਞਤਿਤ੍ਥਿਯਪੁਬ੍ਬੋ ਆਗਚ੍ਛਤਿ, ਸੋ ਆਗਤੋ ਉਪਸਮ੍ਪਾਦੇਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੮੭) ਏਤ੍ਥ ਉਪਸਮ੍ਪਦਾਮਤ੍ਤਪਰਿਦੀਪਨਤੋ. ਉਪਸਮ੍ਪਦਾਮਤ੍ਤਪਰਿਦੀਪਨਞ੍ਹੇਤ੍ਥ ਤਸ੍ਸੇਵ ਪਰਿਵਾਸਦਾਨਸਿਦ੍ਧਿਤੋ. ਪਰਿਵਾਸਦਾਨਤ੍ਤਨਿਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥੇ ਹੇਸਾ ਪਾਲ਼ਿ.

ਤਿਤ੍ਥਿਯਪਕ੍ਕਨ੍ਤਕਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਗਤਵਤ੍ਥੁਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੧੧੧. ਨਾਗਯੋਨਿਯਾਤਿ ਨਾਗਯੋਨਿਤੋ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਨਾਗਜਾਤਿਹੇਤੂਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਕਿਂਕਾਰਣਾ? ਅਭਿਕ੍ਖਣਂ ਸਕਜਾਤਿਯਾ ਮੇਥੁਨਪਟਿਸੇਵਨੇ, ਵਿਸ੍ਸਟ੍ਠਨਿਦ੍ਦੋਕ੍ਕਮਨੇ ਚ ਸਬ੍ਬੇਸਮ੍ਪਿ.

ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਗਤਵਤ੍ਥੁਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਮਾਤੁਘਾਤਕਾਦਿਵਤ੍ਥੁਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੧੧੨-੫. ਅਪਵਾਹਨਨ੍ਤਿ ਪਕ੍ਖਲਨਂ, ਕਾਸਾਯਵਤ੍ਥਨਿਵਾਸਨਂ ਇਚ੍ਛਮਾਨਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਦੁਟ੍ਠਚਿਤ੍ਤੇਨ. ਕੀਦਿਸੇਨ? ਵਧਕਚਿਤ੍ਤੇਨਾਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਲੋਹਿਤੁਪ੍ਪਾਦਨਵਸੇਨ ਦੁਟ੍ਠਚਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਕੇਚਿ, ਤਂ ਨ ਸੁਨ੍ਦਰਂ.

ਮਾਤੁਘਾਤਕਾਦਿਵਤ੍ਥੁਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਉਭਤੋਬ੍ਯਞ੍ਜਨਕਵਤ੍ਥੁਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੧੧੬. ‘‘ਯਦਿ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਯਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਲਿਙ੍ਗੇਨ ਏਤਂ ਨਾਮਂ ਲਭਨ੍ਤੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ.

ਉਭਤੋਬ੍ਯਞ੍ਜਨਕਵਤ੍ਥੁਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਅਨੁਪਜ੍ਝਾਯਕਾਦਿਵਤ੍ਥੁਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੧੧੭. ‘‘ਕੇਚਿ ‘ਕੁਪ੍ਪਤੀ’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਤਂ ‘ਨ ਗਹੇਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਯਂ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਂ ‘‘ਪਞ੍ਚਵਗ੍ਗਕਰਣੀਯਞ੍ਚੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਕਮ੍ਮਂ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਪਞ੍ਚਮੋ ਕਮ੍ਮਂ ਕਰੇਯ੍ਯ, ਅਕਮ੍ਮਂ ਨ ਚ ਕਰਣੀਯ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ (ਮਹਾਵ. ੩੯੦) ਨਯੇਨ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਪਣ੍ਡਕਾਦੀਨਂ ਗਣਪੂਰਣਭਾਵੇ ਏਵ ਕਮ੍ਮਂ ਕੁਪ੍ਪਤਿ, ਨ ਸਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਕਤ੍ਵਾ ਸੁਵੁਤ੍ਤਂ, ਇਤਰਥਾ ‘‘ਪਣ੍ਡਕੁਪਜ੍ਝਾਯੇਨ ਕਮ੍ਮਂ ਕਰੇਯ੍ਯ, ਅਕਮ੍ਮਂ ਨ ਚ ਕਰਣੀਯ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਕਾਯ ਪਾਲ਼ਿਯਾ ਭਵਿਤਬ੍ਬਂ ਸਿਯਾ. ਯਥਾ ਅਪਰਿਪੁਣ੍ਣਪਤ੍ਤਚੀਵਰਸ੍ਸ ਉਪਸਮ੍ਪਾਦਨਕਾਲੇ ਕਮ੍ਮਵਾਚਾਯਂ ‘‘ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤਚੀਵਰ’’ਨ੍ਤਿ ਅਸਨ੍ਤਂ ਵਤ੍ਥੁਂ ਕਿਤ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਉਪਸਮ੍ਪਦਾਯ ਕਤਾਯ ਤਸ੍ਮਿਂ ਅਸਨ੍ਤੇਪਿ ਉਪਸਮ੍ਪਦਾ ਰੁਹਤਿ, ਏਵਂ ‘‘ਅਯਂ ਬੁਦ੍ਧਰਕ੍ਖਿਤੋ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਧਮ੍ਮਰਕ੍ਖਿਤਸ੍ਸ ਉਪਸਮ੍ਪਦਾਪੇਕ੍ਖੋ’’ਤਿ ਅਵਤ੍ਥੁਂ ਪਣ੍ਡਕੁਪਜ੍ਝਾਯਾਦਿਂ, ਅਸਨ੍ਤਂ ਵਾ, ਵਤ੍ਥੁਂ ਕਿਤ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਕਤਾਯਪਿ ਗਣਪੂਰਕਾਨਮਤ੍ਥਿਤਾਯ ਉਪਸਮ੍ਪਦਾ ਰੁਹਤੇਵ. ‘‘ਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਣ੍ਡਕੁਪਜ੍ਝਾਯੇਨ ਉਪਸਮ੍ਪਾਦੇਤਬ੍ਬੋ, ਯੋ ਉਪਸਮ੍ਪਾਦੇਯ੍ਯ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸ, ਸੋ ਚ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਅਨੁਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ’’ਤਿਆਦਿਵਚਨਸ੍ਸਾਭਾਵਾ ਅਯਮਤ੍ਥੋ ਸਿਦ੍ਧੋਵ ਹੋਤਿ. ਨ ਹਿ ਬੁਦ੍ਧਾ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਯੁਤ੍ਤਂ ਨ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਯੋ ਪਨ, ਭਿਕ੍ਖੁ, ਜਾਨਂ ਊਨਵੀਸਤਿਵਸ੍ਸਂ…ਪੇ… ਸੋ ਚ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਅਨੁਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ’’ਤਿਆਦਿ (ਪਾਚਿ. ੪੦੩). ਤਥਾ ‘‘ਬ੍ਯਤ੍ਤੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਪਟਿਬਲੇਨ ਸਙ੍ਘੋ ਞਾਪੇਤਬ੍ਬੋ’ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੭੧) ਵਚਨਤੋ ਥੇਯ੍ਯਸਂਵਾਸਕਾਦਿਆਚਰਿਯੇਹਿ ਅਨੁਸ੍ਸਾਵਨਾਯ ਕਤਾਯ ਉਪਸਮ੍ਪਦਾ ਨ ਰੁਹਤਿ ਤੇਸਂ ਅਭਿਕ੍ਖੁਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਵਚਨਮ੍ਪਿ ਨ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ. ਕਿਞ੍ਚ ਭਿਯ੍ਯੋ ‘‘ਇਮਾਨਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਕਮ੍ਮਾਨਿ ਪਞ੍ਚਹਾਕਾਰੇਹਿ ਵਿਪਜ੍ਜਨ੍ਤੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ (ਪਰਿ. ੪੮੨) ਨਯੇਨ ਕਮ੍ਮਾਨਂ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਵਿਪਤ੍ਤਿਯਾ ਕਥਿਯਮਾਨਾਯ ‘‘ਸਤ੍ਤਹਿ ਆਕਾਰੇਹਿ ਕਮ੍ਮਾਨਿ ਵਿਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਥੁਤੋ ਵਾ ਞਤ੍ਤਿਤੋ ਵਾ ਅਨੁਸ੍ਸਾਵਨਤੋ ਵਾ ਸੀਮਤੋ ਵਾ ਪਰਿਸਤੋ ਵਾ ਉਪਜ੍ਝਾਯਤੋ ਵਾ ਆਚਰਿਯਤੋ ਵਾ’’ਤਿ ਅਕਥਿਤਤ੍ਤਾ ਨ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ. ‘‘ਪਰਿਸਤੋ ਵਾ’’ਤਿ ਵਚਨੇਨ ਆਚਰਿਯਉਪਜ੍ਝਾਯਾਨਂ ਵਾ ਸਙ੍ਗਹੋ ਕਤੋਤਿ ਚੇ? ਨ, ‘‘ਦ੍ਵਾਦਸਹਾਕਾਰੇਹਿ ਪਰਿਸਤੋ ਕਮ੍ਮਾਨਿ ਵਿਪਜ੍ਜਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਏਤਸ੍ਸ ਵਿਭਙ੍ਗੇ ਤੇਸਮਨਾਮਟ੍ਠਤ੍ਤਾ. ਅਯਮਤ੍ਥੋ ‘‘ਯਸ੍ਮਾ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਸਰੂਪੇਨ ਵੁਤ੍ਤਪਾਲ਼ਿਵਸੇਨੇਵ ਸਕ੍ਕਾ ਜਾਨਿਤੁਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਨਯਮੁਖਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਸਂਖਿਤ੍ਤੋਤਿ ਅਯਮਸ੍ਸ ਯੁਤ੍ਤਿਗਵੇਸਨਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਤ੍ਰਿਦਂ ਵਿਚਾਰੇਤਬ੍ਬਂ – ਅਨੁਪਜ੍ਝਾਯਕਂ ਉਪਸਮ੍ਪਾਦੇਨ੍ਤਾ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਅਭੂਤਂ ਤਂ ਵਤ੍ਥੁਂ ਕਿਤ੍ਤਯਿਂਸੁ, ਉਦਾਹੁ ਮੁਸਾਵਾਦਭਯਾ ਤਾਨੇਵ ਪਦਾਨਿ ਨ ਸਾਵੇਸੁਨ੍ਤਿ. ਕਿਞ੍ਚੇਤ੍ਥ ਯਦਿ ਤਾਵ ਉਪਜ੍ਝਾਯਾਭਾਵਤ ਨ ਸਾਵੇਸੁਂ, ‘‘ਪੁਗ੍ਗਲਂ ਨ ਪਰਾਮਸਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਵਿਪਤ੍ਤਿਪ੍ਪਸਙ੍ਗੋ ਹੋਤਿ, ਅਥ ਸਾਵੇਸੁਂ, ਮੁਸਾਵਾਦੋ ਨੇਸਂ ਭਵਤੀਤਿ? ਵੁਚ੍ਚਤੇ – ਸਾਵੇਸੁਂਯੇਵ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਵਿਪਤ੍ਤਿਪ੍ਪਸਙ੍ਗਭਯਾ, ‘‘ਕਮ੍ਮਂ ਪਨ ਨ ਕੁਪ੍ਪਤੀ’’ਤਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਚ, ਨ ਮੁਸਾਵਾਦਸ੍ਸ ਅਸਮ੍ਭਵਤੋ, ਮੁਸਾਵਾਦੇਨਾਪਿ ਕਮ੍ਮਸਮ੍ਭਵਤੋ ਚ. ਨ ਹਿ ਸਕ੍ਕਾ ਮੁਸਾਵਾਦੇਨ ਕਮ੍ਮਵਿਪਤ੍ਤਿਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਕਾਤੁਨ੍ਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਅਨੁਪਜ੍ਝਾਯਕਂ ਉਪਸਮ੍ਪਾਦੇਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵਚਨਸ੍ਸ ਉਭਯਦੋਸਵਿਨਿਮੁਤ੍ਤੋ ਅਤ੍ਥੋ ਪਰਿਯੇਸਿਤਬ੍ਬੋ.

ਅਯਞ੍ਚੇਤ੍ਥ ਯੁਤ੍ਤਿ – ‘‘ਯਥਾ ਪੁਬ੍ਬੇ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜੁਪਸਮ੍ਪਦੁਪਜ੍ਝਾਯੇਸੁ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨੇਸੁਪਿ ਉਪਜ੍ਝਾਯਗ੍ਗਹਣਕ੍ਕਮੇਨ ਅਗ੍ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ ‘ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਭਿਕ੍ਖੂ ਅਨੁਪਜ੍ਝਾਯਕ’ਨ੍ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਥਾ ਇਧਾਪਿ ਉਪਜ੍ਝਾਯਸ੍ਸ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨਸ੍ਸੇਵ ਸਤੋ ਅਗ੍ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ ‘ਅਨੁਪਜ੍ਝਾਯਕਂ ਉਪਸਮ੍ਪਾਦੇਨ੍ਤੀ’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਕਮ੍ਮਵਾਚਾਚਰਿਯੇਨ ਪਨ ਗਹਿਤੋ ਤੇਨ ਉਪਜ੍ਝਾਯੋਤਿ ਸਞ੍ਞਾਯ ਉਪਜ੍ਝਾਯਂ ਕਿਤ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਕਮ੍ਮਵਾਚਂ ਸਾਵੇਤਬ੍ਬਂ, ਕੇਨਚਿ ਵਾ ਕਾਰਣੇਨ ਕਾਯਸਾਮਗ੍ਗਿਂ ਅਦੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਉਪਜ੍ਝਾਯਸ੍ਸ ਛਨ੍ਦਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਕਮ੍ਮਵਾਚਂ ਸਾਵੇਤਿ, ਉਪਜ੍ਝਾਯੋ ਵਾ ਉਪਸਮ੍ਪਦਾਪੇਕ੍ਖਸ੍ਸ ਉਪਜ੍ਝਂ ਦਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਛਾ ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੇ ਤਸ੍ਮਿਂ ਤਾਦਿਸੇ ਵਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ ਸਮਨੁਯੁਞ੍ਜਿਯਮਾਨੋ ਵਾ ਅਸਮਨੁਯੁਞ੍ਜਿਯਮਾਨੋ ਵਾ ਉਪਜ੍ਝਾਯਦਾਨਤੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ਏਵ ਸਾਮਣੇਰੋ ਪਟਿਜਾਨਾਤਿ, ਸਿਕ੍ਖਾਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾਤਕੋ ਵਾ ਅਨ੍ਤਿਮਵਤ੍ਥੁਅਜ੍ਝਾਪਨ੍ਨਕੋ ਵਾ ਪਟਿਜਾਨਾਤਿ, ਛਨ੍ਦਹਾਰਕਾਦਯੋ ਵਿਯ ਉਪਜ੍ਝਾਯੋ ਵਾ ਅਞ੍ਞਸੀਮਾਗਤੋ ਹੋਤਿ, ‘ਕਮ੍ਮਵਾਚਾ ਰੁਹਤੀ’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਚ੍ਚਨ੍ਤਿਮੇਸੁ ਜਨਪਦੇਸੁ ਵਿਨਯਧਰਪਞ੍ਚਮੇਨ ਗਣੇਨ ਉਪਸਮ੍ਪਦ’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੨੫੯) ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਕੇਚਿ ‘ਵਿਨਯਧਰਪਞ੍ਚਮੇਨ ਉਪਜ੍ਝਾਯੇਨ ਸਨ੍ਨਿਹਿਤੇਨੇਵ ਭਵਿਤਬ੍ਬ’ਨ੍ਤਿ ਵਦਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਪੋਰਾਣਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਸੋ ਚੇ ਪਾਠੋ ਪਮਾਣੋ ਮਜ੍ਝਿਮੇਸੁ ਜਨਪਦੇਸੁ ਤਸ੍ਸ ਵਚਨਸ੍ਸਾਭਾਵਤੋ. ਅਸਨ੍ਨਿਹਿਤੇਪਿ ਉਪਜ੍ਝਾਯੇ ਕਮ੍ਮਵਾਚਾ ਰੁਹਤੀਤਿ ਆਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਚੇ? ਨ, ਕਸ੍ਮਾ? ਕਮ੍ਮਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਂ ‘‘ਪੁਗ੍ਗਲਂ ਪਰਾਮਸਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਪਾਠੋਵ ਨੋ ਪਮਾਣਂ. ਨ ਹਿ ਤਤ੍ਥ ਅਸਨ੍ਨਿਹਿਤੋ ਉਪਜ੍ਝਾਯਸਙ੍ਖਾਤੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਪਰਾਮਸਨਂ ਅਰਹਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਤ੍ਥ ਸਙ੍ਘਪਰਾਮਸਨਂ ਵਿਯ ਪੁਗ੍ਗਲਪਰਾਮਸਨਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਸਙ੍ਘੇਨ ਗਣੇਨ ਉਪਜ੍ਝਾਯੇਨ ਉਪਸਮ੍ਪਾਦੇਨ੍ਤਿ ਤੇਸਂ ਅਤ੍ਥਤੋ ਪੁਗ੍ਗਲਤ੍ਤਾ. ਪਣ੍ਡਕਾਦਿਉਪਜ੍ਝਾਯੇਨ ਉਪਸਮ੍ਪਾਦੇਨ੍ਤਿ ਉਪਸਮ੍ਪਾਦਨਕਾਲੇ ਅਵਿਦਿਤਤ੍ਤਾਤਿ ਪੋਰਾਣਾ.

ਅਪਤ੍ਤਕਾਦਿਵਤ੍ਥੁਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੧੧੮. ਅਪਤ੍ਤਚੀਵਰਂ ਉਪਸਮ੍ਪਾਦੇਨ੍ਤੀਤਿ ਕਮ੍ਮਵਾਚਾਚਰਿਯੋ ‘‘ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤਚੀਵਰ’’ਨ੍ਤਿ ਸਞ੍ਞਾਯ, ਕੇਵਲਂ ਅਤ੍ਥਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਅਨਪੇਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਸਨ੍ਤਪਦਨਿਹਾਰੇਨ ਵਾ ‘‘ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤਚੀਵਰ’’ਨ੍ਤਿ ਕਮ੍ਮਵਾਚਂ ਸਾਵੇਤਿ. ਯਥਾ ਏਤਰਹਿ ਮਤਵਿਪ੍ਪਵੁਤ੍ਥਮਾਤਾਪਿਤਿਕੋਪਿ ‘‘ਅਨੁਞ੍ਞਾਤੋਸਿ ਮਾਤਾਪਿਤੂਹੀ’’ਤਿ ਪੁਟ੍ਠੋ ‘‘ਆਮ ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ਵਦਤਿ. ਕਿਂ ਬਹੁਨਾ, ਅਯਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਸਾਰੋ – ‘‘ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਕਮ੍ਮਾਨਿ ਪਞ੍ਚਹਾਕਾਰੇਹਿ ਵਿਪਜ੍ਜਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਲਕ੍ਖਣਸ੍ਸ ਨ ਤਾਵ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਅਨੁਪਜ੍ਝਾਯਕਾਦਿਂ ਉਪਸਮ੍ਪਾਦੇਨ੍ਤਿ, ਵਜ੍ਜਨੀਯਪੁਗ੍ਗਲਾਨਂ ਅਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਪਣ੍ਡਕੁਪਜ੍ਝਾਯਾਦਿਂ ਉਪਸਮ੍ਪਾਦੇਨ੍ਤਿ. ਤੇਰਸਨ੍ਤਰਾਯਪੁਚ੍ਛਾਯ ਅਦਸ੍ਸਨਤ੍ਤਾ ਅਪਤ੍ਤਚੀਵਰਕਂ ਉਪਸਮ੍ਪਾਦੇਨ੍ਤਿ. ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਞਤ੍ਤਿਚਤੁਤ੍ਥੇਨ ਕਮ੍ਮੇਨ ਉਪਸਮ੍ਪਾਦੇਤੁ’’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੬੯) ਏਵਂ ਸਬ੍ਬਪਠਮਂ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਕਮ੍ਮਵਾਚਾਯ ‘‘ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤਚੀਵਰ’’ਨ੍ਤਿ ਅਵਚਨਮੇਤ੍ਥ ਸਾਧਕਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਤਞ੍ਹਿ ਵਚਨਂ ਅਨੁਕ੍ਕਮੇਨਾਨੁਞ੍ਞਾਤਨ੍ਤਿ.

ਹਤ੍ਥਚ੍ਛਿਨ੍ਨਾਦਿਵਤ੍ਥੁਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੧੧੯. ਇਦਂ ਤਾਵ ਸਬ੍ਬਥਾ ਹੋਤੁ, ‘‘ਮੂਗਂ ਪਬ੍ਬਾਜੇਨ੍ਤਿ, ਬਧਿਰਂ ਪਬ੍ਬਾਜੇਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਇਦਂ ਕਥਂ ਸਮ੍ਭਵਿਤੁਮਰਹਤਿ ਆਦਿਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਇਮੇਹਿ ਤੀਹਿ ਸਰਣਗਮਨੇਹਿ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ (ਮਹਾਵ. ੩੪) ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਤ੍ਤਾਤਿ? ਵੁਚ੍ਚਤੇ – ‘‘ਏਵਞ੍ਚ ਪਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਬ੍ਬਾਜੇਤਬ੍ਬੋਤਿ. ਏਵਂ ਵਦੇਹੀਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੋ…ਪੇ… ਤਤਿਯਮ੍ਪਿ ਸਙ੍ਘਂ ਸਰਣਂ ਗਚ੍ਛਾਮੀ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਏਵਂ ਵਦੇਹੀਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ ਇਮਸ੍ਸ ਵਚਨਸ੍ਸ ਮਿਚ੍ਛਾ ਅਤ੍ਥਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਮੂਗਂ ਪਬ੍ਬਾਜੇਸੁਂ. ‘‘ਏਵਂ ਵਦੇਹੀ’’ਤਿ ਤਂ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾਪੇਕ੍ਖਂ ਆਣਾਪੇਤ੍ਵਾ ਸਯਂ ਉਪਜ੍ਝਾਯੇਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੋ ‘‘ਤਤਿਯਂ ਸਙ੍ਘਂ ਸਰਣਂ ਗਚ੍ਛਾਮੀ’’ਤਿ, ਸੋ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾਪੇਕ੍ਖੋ ਤਥਾ ਆਣਤ੍ਤੋ ਉਪਜ੍ਝਾਯਵਚਨਸ੍ਸ ਅਨੁ ਅਨੁ ਵਦਤੁ ਵਾ, ਮਾ ਵਾ, ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਭਗਵਾ ‘‘ਕਾਯੇਨ ਵਿਞ੍ਞਾਪੇਤਿ, ਵਾਚਾਯ ਵਿਞ੍ਞਾਪੇਤਿ, ਕਾਯੇਨ ਵਾਚਾਯ ਵਿਞ੍ਞਾਪੇਤਿ, ਗਹਿਤੋ ਹੋਤਿ ਉਪਜ੍ਝਾਯੋ. ਦਿਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ ਛਨ੍ਦੋ. ਦਿਨ੍ਨਾ ਹੋਤਿ ਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿ. ਦਿਨ੍ਨਾ ਹੋਤਿ ਪਵਾਰਣਾ’’ਤਿ ਵਦਤਿ. ਤਦਨੁਮਾਨੇਨ ਵਾ ਕਾਯੇਨ ਤੇਨ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾਪੇਕ੍ਖੇਨ ਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ ਸਰਣਗਮਨਨ੍ਤਿ ਵਾ ਲੋਕੇਪਿ ਕਾਯੇਨ ਵਿਞ੍ਞਾਪੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਏਵਂ ਵਦਤੀ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਤਂ ਪਰਿਯਾਯਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਮੂਗਂ ਪਬ੍ਬਾਜੇਨ੍ਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਪੋਰਾਣਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ‘‘ਮੂਗਂ ਕਥਂ ਪਬ੍ਬਾਜੇਨ੍ਤੀ’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਂ ਕਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਕਾਯਪ੍ਪਸਾਦਸਮ੍ਭਵਤੋ ਕਾਯੇਨ ਪਹਾਰਂ ਦਤ੍ਵਾ ਹਤ੍ਥਮੁਦ੍ਦਾਯ ਵਿਞ੍ਞਾਪੇਤ੍ਵਾ ਪਬ੍ਬਾਜੇਸੁ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਕਿਂ ਬਹੁਨਾ, ਅਯਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਸਾਰੋ – ਯਥਾ ਪੁਬ੍ਬੇ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾਧਿਕਾਰੇ ਵਤ੍ਤਮਾਨੇ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾਭਿਲਾਪਂ ਉਪਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਪਣ੍ਡਕੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਨੁਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਨ ਉਪਸਮ੍ਪਾਦੇਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਉਪਸਮ੍ਪਦਵਸੇਨੇਵ ਅਭਿਲਾਪੋ ਕਤੋ. ਥੇਯ੍ਯਸਂਵਾਸਕਪਦੇ ਅਸਮ੍ਭਵਤੋ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਸੋ ਨ ਕਤੋ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾਵ ਤਤ੍ਥ ਕਤਾ, ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਪਨ ਉਪਸਮ੍ਪਦਾਭਿਲਾਪੇਨ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਾ ਤਦਨੁਭਾਵਤੋ. ਉਪਸਮ੍ਪਦਾਯ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾਯ ਵਾਰਿਤਾਯ ਉਪਸਮ੍ਪਦਾ ਵਾਰਿਤਾ ਹੋਤੀਤਿ ਕਤ੍ਵਾ. ਤਥਾ ਇਧ ਉਪਸਮ੍ਪਦਾਧਿਕਾਰੇ ਵਤ੍ਤਮਾਨੇ ਉਪਸਮ੍ਪਦਾਭਿਲਾਪਂ ਉਪਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਉਪਸਮ੍ਪਦਮੇਵ ਸਨ੍ਧਾਯ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾਭਿਲਾਪੋ ਕਤੋਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਕਾਮਂ ਸੋ ਨ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬੋ, ਮੂਗਪਦੇ ਅਸਮ੍ਭਵਤੋ ਤਸ੍ਸ ਵਸੇਨ ਆਦਿਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਉਪਸਮ੍ਪਦਾਭਿਲਾਪੋਵ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬੋ ਵਿਯ ਦਿਸ੍ਸਤਿ, ਤਥਾਪਿ ਤਸ੍ਸੇਵ ਮੂਗਪਦਸ੍ਸ ਵਸੇਨ ਆਦਿਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾਭਿਲਾਪੋਵ ਕਤੋ ਮਿਚ੍ਛਾਗਹਣਨਿਵਾਰਣਤ੍ਥਂ. ਕਥਂ? ‘‘ਮੂਗੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਓਸਾਰਣਂ, ਤਞ੍ਚੇ ਸਙ੍ਘੋ ਓਸਾਰੇਤਿ, ਸੋਸਾਰਿਤੋ’’ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੩੯੬) ਵਚਨਤੋ ਮੂਗੋ ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਹੋਤੀਤਿ ਸਿਦ੍ਧਂ. ਸੋ ‘‘ਕੇਵਲਂ ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋਵ ਹੋਤਿ, ਨ ਪਨ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ ਤਸ੍ਸ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾਯ ਅਸਮ੍ਭਵਤੋ’’ਤਿ ਮਿਚ੍ਛਾਗਾਹੋ ਹੋਤਿ. ਤਂ ਪਰਿਚ੍ਚਜਾਪੇਤ੍ਵਾ ਯੋ ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ, ਸੋ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋਵ ਹੋਤਿ. ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ ਪਨ ਅਤ੍ਥਿ ਕੋਚਿ ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ, ਅਤ੍ਥਿ ਕੋਚਿ ਅਨੁਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ. ਇਮਂ ਸਮ੍ਮਾਗਾਹਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤਿ ਭਗਵਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਅਪਿਚ ਤੇਸਂ ਹਤ੍ਥਚ੍ਛਿਨ੍ਨਾਦੀਨਂ ਪਬ੍ਬਜਿਤਾਨਂ ਸੁਪਬ੍ਬਜਿਤਭਾਵਦੀਪਨਤ੍ਥਂ, ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾਭਾਵਾਸਙ੍ਕਾਨਿਵਾਰਣਤ੍ਥਞ੍ਚੇਤ੍ਥ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾਭਿਲਾਪੋ ਕਤੋ. ਕਥਂ? ‘‘ਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਹਤ੍ਥਚ੍ਛਿਨ੍ਨੋ ਪਬ੍ਬਾਜੇਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਪਟਿਕ੍ਖੇਪੇਨ, ‘‘ਪਬ੍ਬਜਿਤਾ ਸੁਪਬ੍ਬਜਿਤਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਟ੍ਠਾਨਾਭਾਵੇਨ ਚ ਤੇਸਂ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾਭਾਵਪ੍ਪਸਙ੍ਕਾ ਭਵੇਯ੍ਯ. ਯਥਾ ਪਸਙ੍ਕਾਭਵੇ, ਤਥਾ ਪਸਙ੍ਕਂ ਠਪੇਯ੍ਯ. ਖਨ੍ਧਕੇ ਉਪਸਮ੍ਪਦਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘‘ਹਤ੍ਥਚ੍ਛਿਨ੍ਨੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਓਸਾਰਣਂ, ਤਞ੍ਚੇ ਸਙ੍ਘੋ ਓਸਾਰੇਤਿ, ਸੋਸਾਰਿਤੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਭਗਵਾ ਨਿਵਾਰੇਤਿ. ਤੇਨੇਵ ਪਨ ਨਯੇਨ ਪਬ੍ਬਜਿਤਾ ਤੇ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਸੁਪਬ੍ਬਜਿਤਾ ਏਵਾਤਿ ਦੀਪੇਤਿ, ਅਞ੍ਞਥਾ ਸਬ੍ਬੇਪੇਤੇ ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾਵ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਨ ਪਬ੍ਬਜਿਤਾਤਿ ਅਯਮਨਿਟ੍ਠਪ੍ਪਸਙ੍ਗੋ ਆਪਜ੍ਜਤਿ. ਕਥਂ? ‘‘ਹਤ੍ਥਚ੍ਛਿਨ੍ਨੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਨ ਪਬ੍ਬਾਜੇਤਬ੍ਬੋ, ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ ਨਾਸੇਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ ਵਾ ‘‘ਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਹਤ੍ਥਚ੍ਛਿਨ੍ਨੋ ਪਬ੍ਬਾਜੇਤਬ੍ਬੋ, ਯੋ ਪਬ੍ਬਾਜੇਯ੍ਯ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸ, ਸੋ ਚ ਅਪਬ੍ਬਜਿਤੋ’’ਤਿ ਵਾ ਤਨ੍ਤਿਯਾ ਠਪਿਤਾਯ ਚਮ੍ਪੇਯ੍ਯਕ੍ਖਨ੍ਧਕੇ ‘‘ਸੋਸਾਰਿਤੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਕੇਵਲਂ ‘‘ਇਮੇ ਹਤ੍ਥਚ੍ਛਿਨ੍ਨਾਦਯੋ ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾਵ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਨ ਪਬ੍ਬਜਿਤਾ’’ਤਿ ਵਾ ‘‘ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾਪਿ ਚੇ ਪਬ੍ਬਜਿਤਾ, ਨਾਸੇਤਬ੍ਬਾ’’ਤਿ ਵਾ ਅਨਿਟ੍ਠਕੋਟ੍ਠਾਸੋ ਆਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ.

ਇਦਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਵਿਚਾਰੇਤਬ੍ਬਂ – ‘‘ਸੋ ਚ ਅਪਬ੍ਬਜਿਤੋ’’ਤਿ ਵਚਨਾਭਾਵਤੋ ਮੂਗਸ੍ਸ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਸਿਦ੍ਧਿਪ੍ਪਸਙ੍ਗਤੋ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾਪਿ ਏਕਤੋਸੁਦ੍ਧਿਯਾ ਹੋਤੀਤਿ ਅਯਮਨਿਟ੍ਠਕੋਟ੍ਠਾਸੋ ਕਥਂ ਨਾਪਜ੍ਜਤੀਤਿ? ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾਭਿਲਾਪੇਨ ਉਪਸਮ੍ਪਦਾ ਇਧਾਧਿਪ੍ਪੇਤਾਤਿ ਸਮ੍ਮਾਗਾਹੇਨ ਨਾਪਜ੍ਜਤਿ, ਅਞ੍ਞਥਾ ਯਥਾਬ੍ਯਞ੍ਜਨਂ ਅਤ੍ਥੇ ਗਹਿਤੇ ਯਥਾਪਞ੍ਞਤ੍ਤਦੁਕ੍ਕਟਾਭਾਵਸਙ੍ਖਾਤੋ ਅਪਰੋਪਿ ਅਨਿਟ੍ਠਕੋਟ੍ਠਾਸੋ ਆਪਜ੍ਜਤਿ. ਕਥਂ? ‘‘ਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਮੂਗੋ ਪਬ੍ਬਾਜੇਤਬ੍ਬੋ, ਯੋ ਪਬ੍ਬਾਜੇਯ੍ਯ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਦੁਕ੍ਕਟਂ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਹੋਤਿ, ਨ ਤਸ੍ਸਾਵਿਪ੍ਪਕਤਾਯ. ਪੁਬ੍ਬਪਯੋਗਦੁਕ੍ਕਟਮੇਵ ਹਿ ਪਠਮਂ ਆਪਜ੍ਜਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਮੂਗਸ੍ਸ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਪਰਿਯੋਸਾਨਸ੍ਸੇਵ ਅਭਾਵਤੋ ਇਮਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸ ਓਕਾਸੋ ਚ ਸਬ੍ਬਕਾਲਂ ਨ ਸਮ੍ਭਵੇਯ੍ਯ. ਉਪਸਮ੍ਪਦਾਵਸੇਨ ਪਨ ਅਤ੍ਥੇ ਗਹਿਤੇ ਸਮ੍ਭਵਤਿ ਕਮ੍ਮਨਿਪ੍ਫਤ੍ਤਿਤੋ. ਤੇਨੇਵ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ‘‘ਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਣ੍ਡਕੋ ਉਪਸਮ੍ਪਾਦੇਤਬ੍ਬੋ, ਯੋ ਉਪਸਮ੍ਪਾਦੇਯ੍ਯ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਂ ਨ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਂ. ਅਪਞ੍ਞਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਪੁਬ੍ਬਪਯੋਗਦੁਕ੍ਕਟਮੇਵ ਚੇਤ੍ਥ ਸਮ੍ਭਵਤਿ, ਨੇਤਰਂ, ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਸਿਦ੍ਧਮੇਤਂ ‘‘ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾਭਿਲਾਪੇਨ ਉਪਸਮ੍ਪਦਾ ਚ ਤਤ੍ਥ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਾ, ਨ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾ’’ਤਿ.

ਏਤ੍ਥਾਹ – ਸਾਮਣੇਰਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾ ਨ ਕਾਯਪਯੋਗਤੋ ਹੋਤੀਤਿ ਕਥਂ ਪਞ੍ਞਾਯਤੀਤਿ? ਵੁਚ੍ਚਤੇ – ਕਾਯੇਨ ਵਿਞ੍ਞਾਪੇਤੀਤਿਆਦਿਤ੍ਤਿਕਾਦਸ੍ਸਨਤੋ. ਹੋਤਿ ਚੇਤ੍ਥ –

‘‘ਅਪ੍ਪੇਵ ਸਸਕੋ ਕੋਚਿ, ਪਤਿਟ੍ਠੇਯ੍ਯ ਮਹਣ੍ਣਵੇ;

ਨ ਤ੍ਵੇਵ ਚਤੁਗਮ੍ਭੀਰੇ, ਦੁਗ੍ਗਾਹੋ ਵਿਨਯਣ੍ਣਵੇ’’ਤਿ.

ਬ੍ਰਹ੍ਮੁਜੁਗਤ੍ਤੋਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਨਿਦ੍ਦੋਸਤ੍ਥੇ, ਸੇਟ੍ਠਤ੍ਥੇ ਚ ਬ੍ਰਹ੍ਮ-ਸਦ੍ਦਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਨਿਦ੍ਦੋਸਂ ਹੁਤ੍ਵਾ ਉਜੁ ਗਤ੍ਤਂ ਯਸ੍ਸ ਸੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮੁਜੁਗਤ੍ਤੋ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ਅਥ ਵਾ ਕਾਮਭੋਗਿਤ੍ਤਾ ਦੇਵਿਨ੍ਦਾਦਯੋ ਉਪਮਾਵਸੇਨ ਅਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਬ੍ਰਹ੍ਮਾ ਵਿਯ ਉਜੁਗਤ੍ਤੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮੁਜੁਗਤ੍ਤੋ. ਮਹਾਕੁਚ੍ਛਿਤੋ ਘਟੋ ਮਹਾਕੁਚ੍ਛਿਘਟੋ. ਤੇਨ ਸਮਾਨੋ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਮਹਾਕੁਚ੍ਛਿਘਟਸਦਿਸੋ’’ਤਿ. ਗਲਗਣ੍ਡੀਤਿ ਦੇਸਨਾਮਤ੍ਤਮੇਵੇਤਨ੍ਤਿ ਕਥਂ ਪਞ੍ਞਾਯਤੀਤਿ? ‘‘ਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਞ੍ਚਹਿ ਆਬਾਧੇਹਿ ਫੁਟ੍ਠੋ ਪਬ੍ਬਾਜੇਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ ਵਚਨਤੋ. ਕਿਲਾਸੋਪਿ ਇਧਾਧਿਪ੍ਪੇਤੋਤਿ ਨ ਕੇਵਲਂ ਸੋ ਏਵੇਕੋ, ਕਿਨ੍ਤੁ ਪਞ੍ਚਹਿ ਆਬਾਧੇਹਿ ਫੁਟ੍ਠੋ, ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਆਗਤਾ ਰਾਜਭਟਾਦਯੋ ਦਾਸਪਰਿਯੋਸਾਨਾ, ਰਾਹੁਲਵਤ੍ਥੁਮ੍ਹਿ ਆਗਤਾ ਅਨਨੁਞ੍ਞਾਤਮਾਤਾਪਿਤਰੋ ਚਾਤਿ ਦਸਪਿ ਜਨਾ ਇਧਾਧਿਪ੍ਪੇਤਾ. ਤਦਤ੍ਥਦੀਪਨਤ੍ਥਮੇਵ ਲਿਖਿਤਕਕਸਾਹਤਲਕ੍ਖਣਾਹਤੇ ਪੁਬ੍ਬੇ ਵੁਤ੍ਤੇਪਿ ਆਨੇਤ੍ਵਾ ਉਪਾਲਿਤ੍ਥੇਰੋ ਇਧ ਹਤ੍ਥਚ੍ਛਿਨ੍ਨਪਾਲ਼ਿਯਂ ਆਹ. ਤੇਨੇਵ ਚਮ੍ਪੇਯ੍ਯਕ੍ਖਨ੍ਧਕੇ ‘‘ਅਤ੍ਥਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਅਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਓਸਾਰਣਂ, ਤਞ੍ਚੇ ਸਙ੍ਘੋ ਓਸਾਰੇਤਿ, ਏਕਚ੍ਚੋ ਸੋਸਾਰਿਤੋ, ਏਕਚ੍ਚੋ ਦੋਸਾਰਿਤੋ’’ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੩੯੬) ਇਮਸ੍ਸ ਵਿਭਙ੍ਗੇ ‘‘ਪਞ੍ਚਹਿ ਆਬਾਧੇਹਿ ਫੁਟ੍ਠਾ, ਰਾਜਭਟਾ, ਚੋਰਕਾਰਭੇਦਕਇਣਾਯਿਕਦਾਸਾ, ਅਨਨੁਞ੍ਞਾਤਮਾਤਾਪਿਤਰੋ ਚਾ’’ਤਿ ਸਤ੍ਤ ਜਨਾ ਨ ਗਹਿਤਾ, ਨ ਚ ਲਬ੍ਭਨ੍ਤਿ, ਅਞ੍ਞਥਾ ਇਮੇਪਿ ਤਸ੍ਸ ਵਿਭਙ੍ਗੇ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਾ ਸਿਯੁਂ. ਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਾ ਤਤ੍ਥ ਅਭਬ੍ਬਤ੍ਤਾਤਿ ਚੇ? ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇ ‘‘ਸਙ੍ਘੋ ਓਸਾਰੇਤਿ, ਏਕਚ੍ਚੋ ਦੋਸਾਰਿਤੋ’’ਤਿ ਇਮਸ੍ਸ ਵਿਭਙ੍ਗੇ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਾ ਪਣ੍ਡਕਾਦਯੋ ਵਿਯ, ਨ ਚ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਉਭਯਤ੍ਥ ਅਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਨ ਚਿਮੇ ਅਨੁਭਯਾ ਭਵਿਤੁਮਰਹਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਵੁਤ੍ਤਾਨਮੇਵ ਦਸਨ੍ਨਂ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਾਨਂ ਸਙ੍ਗਣ੍ਹਨਤ੍ਥਂ ਪੁਨ ਲਿਖਿਤਕਾਦਯੋ ਵੁਤ੍ਤਾਤਿ. ਅਥ ਕਿਮਤ੍ਥਂ ਤੇ ਇਧ ਉਪ੍ਪਟਿਪਾਟਿਯਾ ਵੁਤ੍ਤਾਤਿ? ਇਣਾਯਿਕਦਾਸਾਨਂ ਸੋਸਾਰਿਤਭਾਵੇਪਿ ਇਣਾਯਿਕਦਾਸਾ ਸਾਮਿਕਾਨਂ ਦਾਤਬ੍ਬਾਤਿ ਤਦਧੀਨਭਾਵਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ. ਤੇਨੇਵ ਤਤ੍ਥ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਪਲਾਤੋਪਿ ਆਨੇਤ੍ਵਾ ਦਾਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿਆਦਿ. ਯੋ ਪਨੇਤ੍ਥ ਚੋਰੋ ਕਤਕਮ੍ਮੋ ਪਬ੍ਬਜਤਿ, ਰਾਜਭਟੋ ਵਾ ਸਚੇ ਕਤਦੋਸੋ, ਇਣਾਯਿਕਗ੍ਗਹਣੇਨੇਵ ਗਹਿਤੋਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਅਥ ਵਾ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਲਕ੍ਖਣੋ ਸਬ੍ਬੋਪਿ ਇਣਾਯਿਕਦਾਸਾਨਂ ‘‘ਸੋਸਾਰਿਤੋ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਾਰਹੋ ਨ ਹੋਤੀਤਿ ਕਤ੍ਵਾ ਤੇਸਂ ਪਰਿਵਜ੍ਜਨਤ੍ਥਂ ਉਪ੍ਪਟਿਪਾਟਿਯਾ ਦੇਸਨਾ ਉਪਰਿ ਆਰੋਹਤਿ, ਨ ਹੇਟ੍ਠਾਤਿ ਦੀਪਨਤੋ. ਲਿਖਿਤਕੋ ‘‘ਸੋਸਾਰਿਤੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਦੇਸਨ੍ਤਰਂ ਨੇਤਬ੍ਬੋ. ਤਥਾਕਾਰਭੇਦਕਾਦਯੋਪੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਭਗਵਤਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਦੇਸਨਾਕੁਸਲਤਾਯ ਪੁਬ੍ਬੇ ਗਹਿਤਗ੍ਗਹਣੇਨ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਾਨਂ ਦਸਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜੁਪਸਮ੍ਪਦਾਕਮ੍ਮਨਿਪ੍ਫਤ੍ਤਿ, ਉਪ੍ਪਟਿਪਾਟਿਵਚਨੇਨ ਪੁਗ੍ਗਲਵੇਮਤ੍ਤਤਞ੍ਚ ਦੇਸਨਾਯ ਕੋਵਿਦਾਨਂ ਦੀਪਿਤਂ ਹੋਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਹੋਤਿ ਚੇਤ੍ਥ –

‘‘ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਯੁਤ੍ਤਂ ਵਚਨੇਨ ਵਤ੍ਵਾ, ਅਯੁਤ੍ਤਮਿਟ੍ਠਂ ਨਯਦੇਸਨਾਯ;

ਸਨ੍ਦੀਪਯਨ੍ਤਂ ਸੁਗਤਸ੍ਸ ਵਾਕ੍ਯਂ, ਚਿਤ੍ਤਂ ਵਿਚਿਤ੍ਤਂਵ ਕਰੋਤਿਪੀ’’ਤਿ.

ਏਤ੍ਥਾਹ – ਚਮ੍ਪੇਯ੍ਯਕ੍ਖਨ੍ਧਕੇ ਊਨਵੀਸਤਿਵਸ੍ਸੋ ਉਭਯਤ੍ਥ ਅਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਅਨੁਭਯੋ ਸਿਯਾਤਿ? ਨ ਸਿਯਾ ਅਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਏਵ. ਯਦਿ ਹਿ ਤਤਿਯਾਯ ਕੋਟਿਯਾ ਭਵਿਤਬ੍ਬਂ, ਸਾ ਅਵਸ੍ਸਂ ਭਗਵਤਾ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਾਵ ਹੋਤਿ, ਨ ਚ ਵੁਤ੍ਤਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਨ ਸੋ ਅਨੁਭਯੋ ਹੋਤਿ. ਅਥ ਕਤਰਂ ਪਕ੍ਖਂ ਭਜਤੀਤਿ? ਦੋਸਾਰਿਤਪਕ੍ਖਂ ਭਜਤਿ. ਅਥ ਕਸ੍ਮਾ ਨ ਵੁਤ੍ਤੋਤਿ? ਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇਨ ਪਟਿਸਿਦ੍ਧਤ੍ਤਾ. ਉਪਨਾਹਂ ਬਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾਤਿ ਪੁਨ ਬਨ੍ਧਨਂ ਕਤ੍ਵਾ. ‘‘ਨਾਨਾਵਿਧੇਹਿ ਓਸਧੇਹਿ ਪਾਦਂ ਬਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ ਆਵਾਟਕੇ ਪਵੇਸੇਤ੍ਵਾ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਵਿਧਾਨਸ੍ਸੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨ’’ਨ੍ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ਕਪ੍ਪਸੀਸੋ ਵਾ ਹਤ੍ਥੀ ਵਿਯ. ਗੋਭਤ੍ਤਨਾਲ਼ਿਕਾ ਨਾਮ ਗੁਨ੍ਨਂ ਭਤ੍ਤਪਾਨਤ੍ਥਂ ਕਤਨਾਲ਼ਿਕਾ. ਉਪਕ੍ਕਮੁਖੋ ਨਾਮ ਕੁਧਿਤਮੁਖੋ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਵਾਤਣ੍ਡਿਕੋ ਨਾਮ ਅਣ੍ਡਕੇਸੁ ਵੁਡ੍ਢਿਰੋਗੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ. ਵਿਕਟੋ ਨਾਮ ਤਿਰਿਯਂ ਗਮਨਕਪਾਦੇਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ. ‘‘ਗੁਣਿ ਕੁਣੀ’’ਤਿ ਦੁਵਿਧੋ ਕਿਰ ਪਾਠੋ. ਯੇਸਞ੍ਚ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾ ਪਟਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਾ, ਉਪਸਮ੍ਪਦਾਪਿ ਤੇਸਂ ਪਟਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਾਵਾਤਿਆਦਿ ਯਸ੍ਮਾ ਹਤ੍ਥਚ੍ਛਿਨ੍ਨਾਦਯੋ ਉਪਸਮ੍ਪਦਾਵਸੇਨੇਵ ਵੁਤ੍ਤਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਤੇ ਏਵ ਹਤ੍ਥਚ੍ਛਿਨ੍ਨਾਦਯੋ ਸਨ੍ਧਾਯਾਹ.

ਹਤ੍ਥਚ੍ਛਿਨ੍ਨਾਦਿਵਤ੍ਥੁਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਅਲਜ੍ਜੀਨਿਸ੍ਸਯਵਤ੍ਥੁਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੧੨੦. ‘‘ਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਲਜ੍ਜੀਨਂ ਨਿਸ੍ਸਯੋ ਦਾਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਅਲਜ੍ਜੀਹਿ ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ, ਸਾਮਣੇਰੇਹਿ ਵਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਦ੍ਵੇਪਿ ਧਮ੍ਮਾਮਿਸਪਰਿਭੋਗਾ ਪਟਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ ਨਿਸ੍ਸਯਭਾਵੇ ਭਾਵਤੋ ਤੇਸਂ. ਯਥਾਹ ‘‘ਆਚਰਿਯੇਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਨ੍ਤੇਵਾਸਿਕੋ ਸਙ੍ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ ਅਨੁਗ੍ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ ਉਦ੍ਦੇਸੇਨ ਪਰਿਪੁਚ੍ਛਾਯ ਓਵਾਦੇਨ ਅਨੁਸਾਸਨਿਯਾ’’ਤਿਆਦਿ (ਮਹਾਵ. ੭੯) ਉਪਜ੍ਝਾਯਸ੍ਸਪਿ ਨਿਸ੍ਸਯਪ੍ਪਣਾਮਨਸਮ੍ਭਵਤੋ, ਸੋਪਿ ਸਦ੍ਧਿਵਿਹਾਰਿਕਸ੍ਸ ਨਿਸ੍ਸਯੋਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਉਪਜ੍ਝਾਯੋ ਚੇ ਅਲਜ੍ਜੀ ਹੋਤਿ, ਨ ਤਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਵਸਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਸਿਦ੍ਧਂ ਹੋਤਿ. ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਸਮ੍ਮਾਪਟਿਪਤ੍ਤਿਯਾ ਸਮਾਨਭਾਗੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਭਾਗੋ. ਤਸ੍ਸਭਾਵੋ ਭਿਕ੍ਖੁਸਭਾਗਤਾ. ਤਂ ਭਿਕ੍ਖੁਸਭਾਗਤਂ. ਯਾਵ ਜਾਨਾਮੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੇਨ ਵਸਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਸਭਾਗਤਂ. ਕਿਂ ਤਂ? ਲਜ੍ਜਿਭਾਵਂ. ‘‘ਸਤ੍ਤਾਹਂ…ਪੇ… ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਸਤ੍ਤਾਹਮਤ੍ਤਂ ਵਸਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਕਿਂ ਭਿਕ੍ਖੁਸਭਾਗਤਾਜਾਨਨੇਨਾਤਿ ਜਾਨਨੇ ਧੁਰਂ ਨਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਵਸਿਤੁਂ ਨ ਲਭਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ‘‘ਭਿਕ੍ਖੁਸਭਾਗਤਂ ਪਨ ਜਾਨਨ੍ਤੋ ਸ੍ਵੇਵ ਗਮਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਕਿਂ ਮੇ ਨਿਸ੍ਸਯਾਰੋਚਨੇਨਾ’’ਤਿ ਅਰੁਣਂ ਉਟ੍ਠਪੇਤੁਂ ਨ ਲਭਤਿ. ‘‘ਪੁਰੇ ਅਰੁਣਂ ਉਟ੍ਠਹਿਤ੍ਵਾ ਗਮਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਆਭੋਗੇਨ ਸਯਨ੍ਤਸ੍ਸ ਚੇ ਅਰੁਣੋ ਉਗ੍ਗਚ੍ਛਤਿ, ਵਟ੍ਟਤਿ.

ਗਮਿਕਾਦਿਨਿਸ੍ਸਯਵਤ੍ਥੁਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੧੨੧. ‘‘ਅਦ੍ਧਾਨਮਗ੍ਗਪ੍ਪਟਿਪਨ੍ਨੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਨਿਸ੍ਸਯਂ ਅਲਭਮਾਨੇਨ ਅਨਿਸ੍ਸਿਤੇਨ ਵਤ੍ਥੁਨ੍ਤਿ ਅਵਸ੍ਸਕਾਲੇਯੇਵ ਵਸ੍ਸਕਾਲੇ ਅਦ੍ਧਾਨਗਮਨਸ੍ਸ ਪਾਲ਼ਿਯਂਯੇਵ ਪਟਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਂ ਅਪ੍ਪਮਾਣਂ ਸਤ੍ਤਾਹਂ ਵਸ੍ਸਚ੍ਛੇਦਾਦਿਵਸੇਨ ਅਦ੍ਧਾਨਗਮਨਸਮ੍ਭਵਤੋ, ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਸ੍ਸੇਵ ਵਸ੍ਸਕਾਲਗਮਨਸਮ੍ਭਵਤੋ ਚ. ਅਨ੍ਤਰਾਮਗ੍ਗੇ…ਪੇ… ਅਨਾਪਤ੍ਤੀਤਿ ਨਿਸ੍ਸਯਦਾਯਕਾਭਾਵੇਯੇਵ. ‘‘ਤਸ੍ਸ ਨਿਸ੍ਸਾਯਾ’’ਤਿ ਪਾਠਾਨੁਰੂਪਂ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ‘‘ਯਦਾ ਪਤਿਰੂਪੋ ਨਿਸ੍ਸਯਦਾਯਕੋ ਆਗਚ੍ਛਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਵਚਨੇਨ ਅਯਂ ਵਿਧਿ ਅਵਸ੍ਸਕਾਲੇ ਏਵਾਤਿ ਸਿਦ੍ਧਂ. ‘‘ਅਨ੍ਤੋਵਸ੍ਸੇ ਪਨ ਕਸ੍ਸਚਿ ਆਗਮਨਾਭਾਵਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਸਚੇ ਸੋ ਜਲਪਟ੍ਟਨੇ ਵਾ ਥਲਪਟ੍ਟਨੇ ਵਾ ਵਸਨ੍ਤੋ ਵਸ੍ਸੂਪਨਾਯਿਕਾਯ ਆਸਨ੍ਨਾਯ ਗਨ੍ਤੁਕਾਮੋ ਸੁਣਾਤਿ ‘‘ਅਸੁਕੋ ਮਹਾਥੇਰੋ ਆਗਮਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ, ਤਂ ਚੇ ਆਗਮੇਤਿ, ਵਟ੍ਟਤਿ. ਆਗਮੇਨ੍ਤਸ੍ਸੇਵ ਚੇ ਵਸ੍ਸੂਪਨਾਯਿਕਦਿਵਸੋ ਹੋਤਿ, ਹੋਤੁ, ਗਨ੍ਤਬ੍ਬਂ ਤਤ੍ਥ, ਯਤ੍ਥ ਨਿਸ੍ਸਯਦਾਯਕਂ ਲਭਤੀਤਿ. ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖੁਦ੍ਦੇਸਕਾਭਾਵੇਨ ਚੇ ਗਨ੍ਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਪਗੇਵ ਨਿਸ੍ਸਯਦਾਯਕਾਭਾਵੇਨ. ਸਚੇ ਸੋ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਜੀਵਿਤਨ੍ਤਰਾਯਂ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਨ੍ਤਰਾਯਂ ਵਾ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਤਤ੍ਥੇਵ ਵਸਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਏਕੇ.

੧੨੨. ‘‘ਨਾਹਂ ਉਸ੍ਸਹਾਮਿ ਥੇਰਸ੍ਸ ਨਾਮਂ ਗਹੇਤੁ’’ਨ੍ਤਿ ਇਤ੍ਥਨ੍ਨਾਮੋ ਇਤ੍ਥਨ੍ਨਾਮਸ੍ਸ ਆਯਸ੍ਮਤੋਤਿ ਲਕ੍ਖਣਤੋ ਆਹ. ‘‘ਗੋਤ੍ਤੇਨਾਪੀ’ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਯੇਨ ਵੋਹਾਰੇਨ ਵੋਹਰਿਯਨ੍ਤਿ, ਤੇਨ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਸਿਦ੍ਧਂ, ਤਸ੍ਮਾ ‘ਕੋ ਨਾਮੋ ਤੇ ਉਪਜ੍ਝਾਯੋ’ਤਿ ਪੁਟ੍ਠੇਨਾਪਿ ਗੋਤ੍ਤਮੇਵ ਨਾਮਂ ਕਤ੍ਵਾ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਸਿਦ੍ਧਂ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧੇਸੁ ਨਾਮੇਸੁ ਯੇਨ ਕੇਨਚਿ ਨਾਮੇਨ ਅਨੁਸ੍ਸਾਵਨਾ ਕਾਤਬ੍ਬਾ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਏਕਸ੍ਸ ਬਹੂਨਿ ਨਾਮਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਏਕਂ ਨਾਮਂ ਞਤ੍ਤਿਯਾ, ਏਕਂ ਅਨੁਸ੍ਸਾਵਨਾਯ ਕਾਤੁਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਅਤ੍ਥਤੋ, ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਤੋ ਚ ਅਭਿਨ੍ਨਾਹਿ ਅਨੁਸ੍ਸਾਵਨਾਹਿ ਭਵਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ. ਕਤ੍ਥਚਿ ‘‘ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਬੁਦ੍ਧਰਕ੍ਖਿਤਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਕਤ੍ਥਚਿ ਕੇਵਲਂ ‘‘ਬੁਦ੍ਧਰਕ੍ਖਿਤਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਸਾਵੇਤਿ, ‘‘ਸਾਵਨਂ ਹਾਪੇਤੀ’’ਤਿ ਨ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਨਾਮਸ੍ਸ ਅਹਾਪਿਤਤ੍ਤਾਤਿ ਏਕੇ. ਸਚੇ ਕਤ੍ਥਚਿ ‘‘ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਬੁਦ੍ਧਰਕ੍ਖਿਤਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਕਤ੍ਥਚਿ ‘‘ਬੁਦ੍ਧਰਕ੍ਖਿਤਸ੍ਸਾਯਸ੍ਮਤੋ’’ਤਿ ਸਾਵੇਤਿ, ਪਾਠਾਨੁਰੂਪਤ੍ਤਾ ਖੇਤ੍ਤਮੇਵ ਓਤਿਣ੍ਣਨ੍ਤਿਪਿ ਏਕੇ. ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਭੇਦਪ੍ਪਸਙ੍ਗਤੋ ਅਨੁਸ੍ਸਾਵਨੇ ਤਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਏਕੇ. ਸਚੇ ਪਨ ਸਬ੍ਬਟ੍ਠਾਨੇਪਿ ਤਥੇਵ ਵਦਤਿ, ਵਟ੍ਟਤਿ ਭਗਵਤਾ ਦਿਨ੍ਨਲਕ੍ਖਣਾਨੁਰੂਪਤ੍ਤਾ. ਲਕ੍ਖਣਵਿਰੋਧਤੋ ਅਞ੍ਞਥਾ ਨ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਚੇ? ਨ, ਪਯੋਗਾਨੁਰੂਪਤ੍ਤਾ. ਤਤ੍ਥ ਤਥਾ, ਇਧ ਅਞ੍ਞਥਾ ਪਯੋਗੋਤਿ ਚੇ? ਨ, ਵਿਪਤ੍ਤਿਲਕ੍ਖਣਾਨਂ ਵਿਰੋਧਤੋ. ਨ ਸਬ੍ਬੇਨ ਸਬ੍ਬਂ, ਸਾਵਨਾਹਾਪਨਾ ਏਵ ਹਿ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਤਦਤ੍ਥਵਿਭਾਵਨੇ ਆਗਤਾਤਿ ਅਞ੍ਞਪਦੇਸੁ ਸਾਵਨੇਸੁ ਪਰਿਹਾਰੋ ਨ ਸਮ੍ਭਵਤਿ ਆਚਿਣ੍ਣਕਪ੍ਪਵਿਰੋਧਤੋ. ਸੋਪਿ ਕਿਂਪਮਾਣਨ੍ਤਿ ਚੇ? ਪਮਾਣਂ ਆਚਰਿਯੁਗ੍ਗਹਸ੍ਸ ਪਮਾਣਤ੍ਤਾ.

੧੨੩. ਦ੍ਵੇ ਏਕਾਨੁਸ੍ਸਾਵਨੇਤਿ ਏਤ੍ਥ ਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ਤਾਵ ਏਵਂ ਲਿਖਿਤਂ ‘‘ਏਕਤੋ ਪਵਤ੍ਤਅਨੁਸ੍ਸਾਵਨੇ’’. ਇਦਂ ਸਨ੍ਧਾਯਾਤਿ ਨਾਨੁਪਜ੍ਝਾਯਂ ਏਕਾਚਰਿਯਂ ਅਨੁਸ੍ਸਾਵਨਕਿਰਿਯਂ ਸਨ੍ਧਾਯ, ਤਞ੍ਚ ਅਨੁਸ੍ਸਾਵਨਕਿਰਿਯਂ ਏਕੇਨੁਪਜ੍ਝਾਯੇਨ ਨਾਨਾਚਰਿਯੇਹਿ ਅਨੁਜਾਨਾਮੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਨਾਨੁਪਜ੍ਝਾਯੇਹਿ ਏਕੇਨਾਚਰਿਯੇਨ ਨ ਤ੍ਵੇਵ ਅਨੁਜਾਨਾਮੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋਤਿ. ਪੋਰਾਣਗਣ੍ਠਿਪਦੇਪਿ ਤਥੇਵ ਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਤਿਣ੍ਣਂ ਉਦ੍ਧਂ ਨ ਕੇਨਚਿ ਆਕਾਰੇਨ ਏਕਤੋ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਂ ਯੁਤ੍ਤਂ, ਨ ਹਿ ਸਙ੍ਘੋ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਤੀਤਿ ਆਚਰਿਯੋ. ਇਦਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਚਿਨ੍ਤੇਤਬ੍ਬਂ. ਕਥਂ? ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਵਾ ਅਤਿਰੇਕਾ ਵਾ ਉਪਸਮ੍ਪਦਾਪੇਕ੍ਖਾ ਸਙ੍ਘਵੋਹਾਰਂ ਨ ਲਭਨ੍ਤਿ ਭਿਕ੍ਖੁਭਾਵਂ ਅਪ੍ਪਤ੍ਤਤ੍ਤਾ. ਕੇਵਲਂ ਭਗਵਤਾ ਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਤਯੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਤਤੋ ਉਦ੍ਧਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਨੋ ਤਕ੍ਕੋਤਿ ਆਚਰਿਯੋ. ਅਨੁਗਣ੍ਠਿਪਦੇਪਿ ਅਯਮੇਵਤ੍ਥੋ ਬਹੁਧਾ ਵਿਚਾਰੇਤ੍ਵਾ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਤਥਾ ਅਨ੍ਧਕਟ੍ਠਕਥਾਯਮ੍ਪਿ. ਨ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਅਤ੍ਥਵਿਕਪ੍ਪੇ ਮਤਿਭੇਦੋ ਅਤ੍ਥਿ. ਯਾ ਪਨੇਸਾ ਉਭੋ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਵੀਸਤਿਵਸ੍ਸਾ, ਉਭਿਨ੍ਨਮੇਕੁਪਜ੍ਝਾਯੋ, ਏਕਾਚਰਿਯੋ, ਏਕਾ ਕਮ੍ਮਵਾਚਾ, ਏਕੋ ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ, ਏਕੋ ਅਨੁਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋਤਿ ਪਰਿਵਾਰਕਥਾ, ਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਏਕੋ ਚੇ ਆਚਰਿਯੋ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ, ਤਿਣ੍ਣਂ ਵਾ ਉਪਸਮ੍ਪਦਾਪੇਕ੍ਖਾਨਂ ਏਕਂ ਕਮ੍ਮਵਾਚਂ ਏਕੇਨੁਪਜ੍ਝਾਯੇਨ ਸਾਵੇਤਿ, ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਏਕੇ. ਤਂ ਅਯੁਤ੍ਤਂ, ਨ ਹਿ ਸਕ੍ਕਾ ਸਿਥਿਲਧਨਿਤਾਦਿਬ੍ਯਞ੍ਜਨਲਕ੍ਖਣਸਮ੍ਪਨ੍ਨਂ ਤਸ੍ਮਿਂ ਖਣੇ ਕਮ੍ਮਵਾਚਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਵਿਮੁਤ੍ਤਦੋਸਾਦੀਸੁ ਪਤਨਤੋ. ਵਿਸੁਂ ਵਿਸੁਂ ਕਰਣਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਇਦਂ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਦੀਪਨਤ੍ਥਂ ‘‘ਤਯੋ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਵੀਸਤਿਵਸ੍ਸਾ, ਤਿਣ੍ਣਮੇਕੁਪਜ੍ਝਾਯੋ, ਏਕਾਚਰਿਯੋ, ਏਕਾ ਕਮ੍ਮਵਾਚਾ, ਦ੍ਵੇ ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾ, ਏਕੋ ਅਨੁਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ’’ਤਿ ਨ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਏਵਞ੍ਹਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਸਕ੍ਕਾ ਤੀਸੁ ਆਕਾਸਟ੍ਠਮਪਨੇਤ੍ਵਾ ਸੀਮਟ੍ਠਾਨਂ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਮਨੁਰੂਪਂ ਕਮ੍ਮਵਾਚਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ, ਤਮਨਿਟ੍ਠਪ੍ਪਸਙ੍ਗਂ ਨਿਵਾਰੇਤੁਂ ‘‘ਉਭੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਤਤ੍ਥ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਵੀਸਤਿਵਸ੍ਸਵਚਨੇਨ ਵਤ੍ਥੁਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿ, ਪਰਿਸਾਯ ਪਧਾਨਤ੍ਤਾ, ਆਚਰਿਯੁਪਜ੍ਝਾਯਵਚਨੇਨ ਪਰਿਸਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿ, ਕਮ੍ਮਵਾਚਾਯ ਅਨੁਸ੍ਸਾਵਨਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸਿਤਾ, ਸੀਮਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿ ਏਵੇਕਾ ਨ ਦਸ੍ਸਿਤਾ. ਤਤੋ ਵਿਪਤ੍ਤਿ ਜਾਤਾ ਕਮ੍ਮਵਾਚਾਨਂ ਨਾਨਾਕ੍ਖਣਿਕਤ੍ਤਾ. ਏਕਕ੍ਖਣਭਾਵੇ ਸਤਿ ਉਭਿਨ੍ਨਂ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿ ਵਾ ਸਿਯਾ ਵਿਪਤ੍ਤਿ ਵਾ, ਨ ਏਕਸ੍ਸੇਵ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿ ਏਕਸ੍ਸ ਵਿਪਤ੍ਤੀਤਿ ਸਮ੍ਭਵਤਿ ਵਿਮੁਤ੍ਤਾਦਿਬ੍ਯਞ੍ਜਨਦੋਸਪ੍ਪਸਙ੍ਗਤੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਂ ਵਚਨਂ ਉਭੋਪਿ ਚੇਤੇ ਸੀਮਗਤਾਵ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਉਭਿਨ੍ਨਂ ਏਕਤੋ ਕਮ੍ਮਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਦੀਪਨਤੋ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਏਕਤੋ ਅਨੁਸ੍ਸਾਵਨਂ ਏਕੇਨ ਉਪਜ੍ਝਾਯੇਨ ਏਕੇਨਾਚਰਿਯੇਨ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਸਾਧੇਤਿ. ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ, ਤਿਣ੍ਣਞ੍ਚ ਏਕਤੋ ਸਸਮਨੁਭਾਸਨਾ ਚ ਪਾਲ਼ਿਯਂਯੇਵ ਦਸ੍ਸਿਤਾ, ਤਞ੍ਚ ਅਨੁਲੋਮੇਤਿ. ਅਟ੍ਠਕਥਾਚਰਿਯੇਹਿ ਨਾਨੁਞ੍ਞਾਤਂ, ਨ ਪਟਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਂ, ਵਿਚਾਰੇਤ੍ਵਾ ਗਹੇਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਆਚਰਿਯੋ, ਤਂ ਧਮ੍ਮਤਾਯ ਵਿਰੁਜ੍ਝਤਿ.

ਅਯਞ੍ਹਿ ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਧਮ੍ਮਤਾ – ਯਦਿਦਂ ਯਤ੍ਥ ਯਤ੍ਥ ਵਚਨਨਾਨਤ੍ਤਮਤ੍ਥਿ, ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਗਰੁਕੇਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਯੁਤ੍ਤਂ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਦੂਤੇਨ ਉਪਸਮ੍ਪਦਾਦਯੋ ਚੇਤ੍ਥ ਨਿਦਸ੍ਸਨਂ. ਯਸ੍ਮਾ ਚੇਤ੍ਥ ਪੁਬ੍ਬੇ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਕਮ੍ਮਵਾਚਾਯ ਨਾਨਤ੍ਤਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਦ੍ਵੇ ਤਯੋ ਏਕਾਨੁਸ੍ਸਾਵਨੇ ਕਾਤੁ’’ਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਏਵਞ੍ਚ ਪਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਕਾਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ ਨ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਨਾਨਤ੍ਤੇ ਸਤਿਪਿ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ, ਬਹੂਨਂ ਵਾ ਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਕਮ੍ਮਵਾਚਾਨੁਸਾਰੇਨ ਗਹੇਤਬ੍ਬਤੋ ਅਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਚੇ? ਨ ਹਿ ਲਹੁਕੇਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਵਤ੍ਵਾ ਗਰੁਕੇਸੁ ਅਵਚਨਂ ਧਮ੍ਮਤਾਤਿ ਆਚਰਿਯੋ. ਅਞ੍ਞਤਰਸ੍ਮਿਂ ਪਨ ਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ਏਵਂ ਪਪਞ੍ਚਿਤਂ ਦ੍ਵੇ ਏਕਾਨੁਸ੍ਸਾਵਨੇਤਿ ਦ੍ਵੇ ਏਕਤੋ ਅਨੁਸ੍ਸਾਵਨੇ. ‘‘ਏਕੇਨ’’ ਇਤਿ ਪਾਠੋ, ਏਕੇਨ ਆਚਰਿਯੇਨਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਪੁਰਿਮਨਯੇਨੇਵਾਤਿ ‘‘ਏਕੇਨ ਵਾ ਦ੍ਵੀਹਿ ਵਾ ਆਚਰਿਯੇਹੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਏਵ, ਤਸ੍ਮਾ ਏਕੇਨਾਚਰਿਯੇਨ ਦ੍ਵੇ ਵਾ ਤਯੋ ਵਾ ਅਨੁਸ੍ਸਾਵੇਤਬ੍ਬਾ. ‘‘ਦ੍ਵੀਹਿ ਵਾ ਤੀਹਿ ਵਾ’’ਤਿ ਪਾਠੋ. ਨਾਨਾਚਰਿਯਾ ਨਾਨੁਪਜ੍ਝਾਯਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਤਞ੍ਚ ਖੋ ਏਕੇਨ ਉਪਜ੍ਝਾਯੇਨ, ਨ ਤ੍ਵੇਵ ਨਾਨੁਪਜ੍ਝਾਯੇਨਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਨ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਚੇ? ਵਟ੍ਟਤਿ. ਕਥਂ? ਏਕੇਨ ਅਨੁਸ੍ਸਾਵਨੇ ਏਕਾਨੁਸ੍ਸਾਵਨੇਤਿ ਵਿਗ੍ਗਹਸ੍ਸ ਪਾਕਟਤ੍ਤਾ ਲੀਨਮੇਵ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਏਕਤੋ ਅਨੁਸ੍ਸਾਵਨੇ’’ਤਿ ਵਿਗ੍ਗਹੋਵ ਵੁਤ੍ਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਉਜੁਕਤ੍ਤਮੇਵ ਸਨ੍ਧਾਯ ਤਞ੍ਚ ਖੋ ਏਕੇਨ ਅਨੁਸ੍ਸਾਵਨਂ ਏਕਾਨੁਸ੍ਸਾਵਨਂ, ਏਕੇਨ ਉਪਜ੍ਝਾਯੇਨ ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਨ ਤ੍ਵੇਵ ਨਾਨੁਪਜ੍ਝਾਯੇਨਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਇਦਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਹਿ ਦ੍ਵਿਧਾ ਵਿਗ੍ਗਹੋ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਨਾਨਾਚਰਿਯੇਹਿ ਨਾਨੁਪਜ੍ਝਾਯਾ ਨ ਵਟ੍ਟਨ੍ਤੀਤਿ ਸਿਦ੍ਧਮੇਵਾ’’ਤਿ ਅਞ੍ਞਥਾਪਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਤਞ੍ਚ ਖੋ ਏਕੇਨ ਉਪਜ੍ਝਾਯੇਨ ਏਕਸ੍ਸ ਉਪਜ੍ਝਾਯਸ੍ਸ ਵਾ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਅਨੁਸ੍ਸਾਵਨਂ, ਨ ਤ੍ਵੇਵ ਨਾਨੁਪਜ੍ਝਾਯੇਨ ਅਨੁਜਾਨਾਮੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਕਿਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ? ‘‘ਏਕੋ ਆਚਰਿਯੋ, ਦ੍ਵੇ ਵਾ ਤਯੋ ਵਾ ਉਪਸਮ੍ਪਦਾਪੇਕ੍ਖਾ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਤਿਣ੍ਣਂ ਵਾ ਉਪਜ੍ਝਾਯਾਨਂ ਨ ਤ੍ਵੇਵ ਅਨੁਜਾਨਾਮੀ’’ਤਿ ਕਿਰ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ. ਅਪਰਸ੍ਮਿਂ ਪਨ ਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ‘‘ਏਕੇਨ ਅਨੁਸ੍ਸਾਵਨੇਤਿ ਵਿਗ੍ਗਹਸ੍ਸ ਪਾਕਟਤ੍ਤਾ ਤਂ ਪਕਾਸੇਤੁਂ ‘ਏਕੇਨਾ’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤੇ ਅਵਸ੍ਸਂ ਪਣ੍ਡਿਤਾ ਜਾਨਨ੍ਤਿ. ਤਂਪਾਕਟਤ੍ਤਾ ਚੇ ਜਾਨਨ੍ਤਿ, ਏਕੇਨਾਤਿ ਇਮਿਨਾ ਕਿਨ੍ਤਿ ਚੇ? ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਜਾਨਨ੍ਤਿ, ਵਿਵਾਦੋ ਪਨ ਹੋਤਿ ਅਲਦ੍ਧਲੇਸਤ੍ਤਾ, ਜਾਨਿਤੁਞ੍ਚ ਨ ਸਕ੍ਕਾ, ‘ਏਕੇਨਾ’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਪਨ ਤਂ ਸਬ੍ਬਂ ਨ ਹੋਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ਏਵਂ ਏਤ੍ਥ ਅਨੇਕੇ ਆਚਰਿਯਾ ਚ ਤਕ੍ਕਿਕਾ ਚ ਅਨੇਕਧਾ ਪਪਞ੍ਚੇਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਸਬ੍ਬਂ ਸੁਟ੍ਠੁ ਉਪਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਗਰੁਕੁਲਂ ਪਯਿਰੁਪਾਸਿਤ੍ਵਾ ਵਂਸਾਨੁਗਤੋਵ ਅਤ੍ਥੋ ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ. ‘‘ਨ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਅਤ੍ਥਵਿਕਪ੍ਪੇ ਮਤਿਭੇਦੋ ਅਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਮੇਵ.

ਉਪਸਮ੍ਪਦਾਵਿਧਿਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੧੨੫. ਕੁਟ੍ਠਂ ਗਣ੍ਡੋਤਿ ਏਤ੍ਥ ਕੁਟ੍ਠਾਦਿਗ੍ਗਹਣੇਨ ਹਤ੍ਥਚ੍ਛਿਨ੍ਨਾਦਯੋਪਿ ਗਹਿਤਾਵ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਪੋਰਾਣਾ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਮਨੁਸ੍ਸੋਸਿ ਪੁਰਿਸੋਸੀ’’ਤਿ ਏਤੇਹਿ ਭਬ੍ਬਾਭਬ੍ਬਪੁਗ੍ਗਲਪਰਿਵਜ੍ਜਨਂ ਕਰੋਤਿ. ‘‘ਭੁਜਿਸ੍ਸੋਸਿ ਅਣਣੋਸੀ’’ਤਿਆਦੀਹਿ ਪੁਬ੍ਬੇ ਹਤ੍ਥਚ੍ਛਿਨ੍ਨਾਧਿਕਾਰੇ ਵੁਤ੍ਤਅਤ੍ਥਵਿਕਪ੍ਪੇਸੁ ਦੁਤਿਯਂ ਵਿਕਪ੍ਪਂ ਉਪਥਮ੍ਭੇਤਿ. ਤਤ੍ਥ ‘‘ਅਣਣੋਸਿ ਭੁਜਿਸ੍ਸੋਸੀ’’ਤਿ ਅਨੁਕ੍ਕਮੇਨ ਅਵਤ੍ਵਾ ਉਪ੍ਪਟਿਪਾਟਿਯਾ ਵਚਨੇਨ ਭੁਜਿਸ੍ਸੋ ਹੋਤਿ, ਨ ਚ ਰਞ੍ਞੋ ਭਤ੍ਤਵੇਤਨਵਸੇਨ ਭਟੋ. ਰਾਜਾਧੀਨਤ੍ਤਾ ਪਨ ਸੋ ਰਾਜਭਟਪਕ੍ਖਂ ਭਜਤੀਤਿ ਤਬ੍ਬਿਪਕ੍ਖਭਾਵਪੁਚ੍ਛਨਤ੍ਥਂ ‘‘ਨਸਿ ਰਾਜਭਟੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਞ੍ਞਥਾ ਪਞ੍ਚਹਿ ਆਬਾਧੇਹਿ ਫੁਟ੍ਠਾਨਂ ਗਹਣੇਨੇਵ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਗਹਣੇ ਸਿਦ੍ਧੇ ਇਤਰੇ ਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਾ. ਅਥ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਾ, ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਾ ਸਿਯੁਂ.

ਚਤ੍ਤਾਰੋਨਿਸ੍ਸਯਾਦਿਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੧੨੮-੯. ‘‘ਤਾਵਦੇਵ ਛਾਯਾ ਮੇਤਬ੍ਬਾ’’ਤਿਆਦਿ ‘‘ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਪਾਦੇ ਵਨ੍ਦਾਪੇਤ੍ਵਾ’’ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਥੇਰਾਥੇਰਭਾਵਜਾਨਨਤ੍ਥਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਚਿਰੇਨ ਅਗਮਾਸੀ’’ਤਿ ਕਿਰ ਪੋਰਾਣਪਾਠੋ, ਚਿਰਂ ਅਕਾਸੀਤਿ ਚਤ੍ਥਿ.

੧੩੦. ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ ਸਮ੍ਭੋਗੇ ਸਂਵਾਸੇਤਿ ਉਕ੍ਖਿਤ੍ਤਕੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਮ੍ਭੋਗਸਂਵਾਸਪਚ੍ਚਯਾ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਾਪਤ੍ਤਿ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਾ, ਤਤੋ ਅਨਾਪਤ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਕਥਂ ਪਞ੍ਞਾਯਤੀਤਿ? ਸਂਵਾਸਗ੍ਗਹਣੇ. ਅਲਜ੍ਜਿਨਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਮ੍ਭੋਗਪਚ੍ਚਯਾ ਆਪਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬਂ ਦੁਕ੍ਕਟਂ ਪਨ ਆਪਜ੍ਜਤਿ ਏਵ, ਨ ਸਂਵਾਸਪਚ੍ਚਯਾ. ਨ ਹਿ ਅਲਜ੍ਜਿਨਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਂਵਾਸੋ ਪਟਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤੋ. ਸਂਵਾਸੋ ਪਨੇਤ੍ਥ ਸਹਸੇਯ੍ਯਪ੍ਪਹੋਨਕੇ ਆਵਾਸੇ ਸਹਵਾਸੋ, ਨ ‘‘ਪਾਰਾਜਿਕੋ ਹੋਤਿ ਅਸਂਵਾਸੋ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਵੁਤ੍ਤਸਂਵਾਸੋ. ਅਯਂ ਸਂਵਾਸੋ ਉਕ੍ਖਿਤ੍ਤਕੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਅਲਜ੍ਜਿਨਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਏਕਚ੍ਚੋ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਧਮ੍ਮਸਮ੍ਭੋਗਵਿਨਿਮੁਤ੍ਤੋਵੇਤਰੋ. ਇਦਂ ਪਨ ‘‘ਉਕ੍ਖਿਤ੍ਤਕੋ ਵਿਬ੍ਭਮੀ’’ਤਿਆਦਿਸੁਤ੍ਤਂ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਉਪਸਮ੍ਪਾਦੇਤਬ੍ਬਾਨੁਪਸਮ੍ਪਾਦੇਤਬ੍ਬਦੀਪਨਸਾਮਞ੍ਞਤੋ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਕਿਞ੍ਚ ਭਿਯ੍ਯੋ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਕ੍ਕਮਤੋਵ ਆਪਤ੍ਤਿਤੋ ਸੁਦ੍ਧਿ ਹੋਤਿ, ਨ ਵਿਬ੍ਭਮੇਨ, ਤਸ੍ਮਾ ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਨ੍ਤਮਸੋ ਦੁਬ੍ਭਾਸਿਤਮ੍ਪਿ ਆਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਅਪਰਭਾਗੇ ਵਿਬ੍ਭਮਿਤ੍ਵਾ ਆਗਤੋ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਤਂ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਦੇਸੇਤ੍ਵਾਵ ਸੁਜ੍ਝਤਿ, ਨ ਅਞ੍ਞਥਾਤਿ ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਸੁਦ੍ਧਿਕ੍ਕਮਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ. ਅਸਾਧਾਰਣਾਪਤ੍ਤਿਯਾ ਅਦਸ੍ਸਨਪਚ੍ਚਯਾ ਉਕ੍ਖਿਤ੍ਤਕਸ੍ਸ ਲਿਙ੍ਗਪਰਿਵਤ੍ਤਨੇਨ ਆਪਤ੍ਤਿਤੋ ਵੁਟ੍ਠਿਤਸ੍ਸ ਪੁਨ ਚੇ ਪਕਤਿਲਿਙ੍ਗਮੇਵੁਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਨਾਨਾਸਂਵਾਸਕਤਾਵ, ਵਿਬ੍ਭਮਿਤ੍ਵਾ ਆਗਤੇਪਿ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਉਪਸਮ੍ਪਾਦੇਤ੍ਵਾ ਨ ਵੁਟ੍ਠਿਤਤ੍ਤਾਤਿ ਚੇ? ਨ ਲਿਙ੍ਗਨ੍ਤਰਪਾਤੁਭਾਵਾ. ਨ ਵਿਬ੍ਭਮੇਨ ਕਮ੍ਮਾਸੁਜ੍ਝਨਤੋ. ਨ ਕਮ੍ਮਾਸੁਜ੍ਝਨੇ ਪੁਨ ਉਪਸਮ੍ਪਦਾਕਮ੍ਮਵਿਪਤ੍ਤਿਪ੍ਪਸਙ੍ਗਤੋ. ਨ ਚ ਕਮ੍ਮਵਿਪਤ੍ਤਿ, ਨ ਚ ਕਮ੍ਮਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿ. ਵਿਬ੍ਭਮੇਨ ਚ ਅਨੁਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਨਾਨਾਸਂਵਾਸਕਭਾਵੇਨ ਕਮ੍ਮਂ ਕੋਪੇਤਿ ਧਮ੍ਮਿਸ੍ਸਰੇਨ ਆਹਚ੍ਚ ਭਾਸਿਤਤ੍ਤਾ. ਤੇਨੇਵ ‘‘ਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸਸੀ’’ਤਿ ਅਨਾਗਤਵਚਨਂ ਕਤਂ. ਤਾਦਿਸੋ ਪਨ ਗਹਟ੍ਠੋ ਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਵਤ੍ਤਪਾਰਿਵਾਸਿਕੋ ਵਿਯ ਪਕਤਤ੍ਤਭੂਮਿਯਂ ਵਿਬ੍ਭਮਾਦਿਨਾ ਅਨੁਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਪਕਤਿਯਂਯੇਵ ਤਿਟ੍ਠਤੀਤਿ ਇਮਸ੍ਸ ਸਬ੍ਬਸ੍ਸਪਿ ਅਤ੍ਥਵਿਕਪ੍ਪਸ੍ਸ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਮਿਦਂ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਪੁਬ੍ਬੇ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰੋ ਪਨ ਪਰਿਵਤ੍ਤਿਤਲਿਙ੍ਗੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਪਕਤਿਲਿਙ੍ਗੇ ਠਿਤਉਕ੍ਖਿਤ੍ਤਕੋ ਪੁਨ ਪੁਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬੋ ‘‘ਪਸ੍ਸਸੀ’’ਤਿ. ‘‘ਆਮ ਪਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤੋ ਓਸਾਰੇਤਬ੍ਬੋ. ‘‘ਦੇਸੇਹੀ’’ਤਿ ਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੋ ਲਿਙ੍ਗਪਰਿਵਤ੍ਤਨੇਨ ਵੁਟ੍ਠਿਤਤ੍ਤਾ. ਤਪ੍ਪਟਿਕਮ੍ਮੋ ਉਕ੍ਖਿਤ੍ਤਕੋ ਪੁਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬੋ ‘‘ਪਟਿਕਮ੍ਮਂ ਕਿਂ ਤੇ ਕਤ’’ਨ੍ਤਿ, ‘‘ਆਮ ਕਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵਦਨ੍ਤੋ ਓਸਾਰੇਤਬ੍ਬੋ. ‘‘ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਮੇ ਪਟਿਕਮ੍ਮਂ ਨ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤੋ ਨ ਓਸਾਰੇਤਬ੍ਬੋਤਿ ਏਕੇ. ਅਸਾਧਾਰਣਾਪਤ੍ਤਿਮ੍ਹਿ ਇਦਂ ਵਿਧਾਨਂ, ਨ ਸਾਧਾਰਣਾਯ. ਤਤ੍ਥ ਉਕ੍ਖਿਤ੍ਤਕੋ ਲਿਙ੍ਗਪਰਿਵਤ੍ਤਨੇਨੇਵ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਕਮ੍ਮੋਤਿ ਏਕੇ. ਵਿਚਾਰੇਤ੍ਵਾ ਯੁਤ੍ਤਤਰਂ ਗਹੇਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਆਚਰਿਯੋ. ਅਨੁਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ਪਨ ‘‘ਅਲਜ੍ਜਿਪਰਿਭੋਗੋ ਸਹਤ੍ਥਦਾਨਾਦਿਵਸੇਨ ਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿਤਬ੍ਬੋ, ‘ਸਾਰਣੀਯਧਮ੍ਮਪੂਰਕਾਦਯੋ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਅਲਜ੍ਜਿਸ੍ਸ ਸਹਤ੍ਥਾ ਦਾਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਾਨਂ ਵਾਦੋ ਪਟਿਸੇਧੇਤਬ੍ਬੋ. ਕਥਂ? ਉਕ੍ਖਿਤ੍ਤਕਸ੍ਸ ਸਹਤ੍ਥਾ ਦਾਤੁਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਵਿਨਿਚ੍ਛਯਾਨੁਸਾਰੇਨ. ਦਾਪੇਤੁਂ ਪਨ ਵਟ੍ਟਤੇਵਾਤਿ ਚ. ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਅਲਜ੍ਜਿਪਰਿਭੋਗਵਸੇਨ ਦੁਕ੍ਕਟਂ, ਅਥ ਖੋ ਅਯਂ ਅਲਜ੍ਜੀ ਨ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਬ੍ਬਾਕਾਰੇਨ ਨਿਰਾਪਤ੍ਤਿਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ ਸਮ੍ਭੋਗੇ ਸਂਵਾਸੇ’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਕਥਂ ਪਞ੍ਞਾਯਤੀਤਿ? ਵਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ ਅਤ੍ਥਤੋ ਉਚ੍ਛੁਰਸਕਸਟਾਨਂ ਸਤ੍ਤਾਹਕਾਲਿਕਯਾਵਜੀਵਿਕਤ੍ਤਾ ‘ਵਟ੍ਟਤਿ ਵਿਕਾਲੇ ਉਚ੍ਛੁਂ ਖਾਦਿਤੁ’ਨ੍ਤਿ ਸਞ੍ਞਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤ੍ਵਾ ਤਂ ਖਾਦਿਤ੍ਵਾ ਤਪ੍ਪਚ੍ਚਯਾ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਂ ਨ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਤਥਾਸਞ੍ਞਿਤਾਯ. ਯੋ ਵਾ ਪਨ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਆਪਨ੍ਨਭਾਵਂ ਪਟਿਜਾਨਿਤ੍ਵਾ ‘ਨ ਪਟਿਕਰੋਮੀ’ਤਿ ਅਭਿਨਿਵਿਸਤਿ, ਇਮੇ ਦ੍ਵੇ –

‘ਸਞ੍ਚਿਚ੍ਚ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਆਪਜ੍ਜਤਿ, ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਪਰਿਗੂਹਤਿ;

ਅਗਤਿਗਮਨਞ੍ਚ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਏਦਿਸੋ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਅਲਜ੍ਜੀਪੁਗ੍ਗਲੋ’ਤਿ. (ਪਰਿ. ੩੫੯) –

ਵੁਤ੍ਤਲਕ੍ਖਣੇ ਅਪਤਨਤੋ ਅਲਜ੍ਜਿਨੋ ਨ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘ਯੋ ਆਪਤ੍ਤਿਦੇਸਨਪਟਿਕਮ੍ਮਾਨਿ ਨ ਕਰੋਤਿ, ਤੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਮ੍ਭੋਗਾਦਿਕਰਣੇ ਅਨਾਪਤ੍ਤੀ’ਤਿ ਵਿਸੇਸੇਤ੍ਵਾ ਵੁਤ੍ਤਵਚਨੇਨ, ਇਤਰੇਨਪਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਰੂਪਿਯਸਂਵੋਹਾਰੋ ਨ ਹੋਤਿ, ਅਥ ਖੋ ਕਯਵਿਕ੍ਕਯੇਨ ਆਪਤ੍ਤਿ ਹੋਤਿਯੇਵਾਤਿ ਨਯੋ ਦਿਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ, ਪਞ੍ਚਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਬ੍ਬਥਾਪਿ ਅਨਾਪਤ੍ਤੀਤਿ ਨਯੋ ਚ. ਏਵਂ ਸਾਪਤ੍ਤਿਟ੍ਠਾਨੇਸੁ ਵਿਸੇਸੇਤ੍ਵਾ ਚ ਵਚਨਤੋ ਇਧ ਤਥਾ ਅਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਤੇਨ ਸਹ ਅਲਜ੍ਜਿਪਰਿਭੋਗੋ ਨਤ੍ਥਿ. ਭਜਾਪਿਯਮਾਨੋ ਪਨ ਅਲਜ੍ਜਿਪਕ੍ਖਂ ਭਜਤੀਤਿ ਇਮਿਨਾਪਿ ਉਪਾਯੇਨ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਤਂ ਤਂ ਸਂਸਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਥੋ ਪਰਿਯੇਸਿਤਬ੍ਬੋਤਿ ਅਪਰੇ. ਆਚਰਿਯਾ ਪਨ ਏਵਂ ਨ ਵਦਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਸਚਾਹਂ ਨ ਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਵਦਤਿ, ਨ ਪਬ੍ਬਾਜੇਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਪੁਬ੍ਬੇ ਆਪਨ੍ਨਾਪਤ੍ਤਿਯੋ ਉਪ੍ਪਬ੍ਬਜਿਤਸ੍ਸਾਪਿ ਨ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਮ੍ਭਨ੍ਤੀਤਿ ਸਿਦ੍ਧਂ, ਤੇਨੇਵ ਆਚਰਿਯਾ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਦੇਸਾਪੇਤ੍ਵਾਵ ਸਿਕ੍ਖਾਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾਨਂ ਕਾਰਾਪੇਨ੍ਤੀਤਿ ਚ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ ਸਮ੍ਭੋਗੇ ਸਂਵਾਸੇਤਿ ਇਦਂ ਪੁਬ੍ਬੇ ਆਪਨ੍ਨਂ ਸਨ੍ਤਿਂ ਏਵ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਨ ਪਸ੍ਸਤੀਤਿ ਆਸਙ੍ਕਿਤਬ੍ਬੋ. ਸਾ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਾਤਿ ਞਾਪਨਤ੍ਥਂ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਚ ਏਕੇ. ‘‘ਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸਸੀ’’ਤਿ ਗਹਟ੍ਠਤ੍ਤਾ ਦੇਸੇਤੁਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਅਨਾਗਤਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਉਪਸਮ੍ਪਾਦੇਤ੍ਵਾ ਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸਸੀ’’ਤਿ ਪਰਿਵਾਸਾਦਿਨਾ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਿਭਾਵੇਨ ‘‘ਪਸ੍ਸਸੀ’’ਤਿ ਅਵਤ੍ਵਾ ਅਨਾਗਤਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਓਸਾਰੇਤ੍ਵਾਤਿ ਅਬ੍ਭਾਨਵਸੇਨ. ਤਤ੍ਥ ਪੁਨ ਕਾਤਬ੍ਬਸ੍ਸ ਅਭਾਵਾ ‘‘ਪਸ੍ਸਸੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਇਦਂ ਸਬ੍ਬਂ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਪਟਿਜਾਨਨਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਏਕਤ੍ਰਾਪਿ ਪੁਨ ਨ ਪਟਿਜਾਨਾਤਿ, ਏਤੇਨ ਸਹ ਤਸ੍ਸਾ ਆਪਤ੍ਤਿਯਾ ਅਨੁਰੂਪੇਨ ਸਂਵਾਸੋ ਨ ਕਾਤਬ੍ਬੋ, ਅਲਜ੍ਜਿਭਾਵੇਨਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਦਿਟ੍ਠਿਯਾਤਿਆਦੀਸੁ ਓਸਾਰਣਂ ਨਾਮ ਸਮਾਨਕਮ੍ਮਾਦਿਨਾ ਕਰਣਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ ਸਮ੍ਭੋਗੇਤਿ ਉਕ੍ਖਿਤ੍ਤਕੇਨ ਸਮ੍ਭੋਗੇ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ. ਕਸ੍ਮਾ? ਉਕ੍ਖਿਤ੍ਤਕਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਗਹਟ੍ਠਭਾਵੇਨ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਤ੍ਤਾ, ਤੇਨੇਵ ‘‘ਅਲਬ੍ਭਮਾਨਾਯ ਸਾਮਗ੍ਗਿਯਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਇਦਾਨਿ ਭਿਕ੍ਖੁਭਾਵੇ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਤੋਤਿ ਕੇਚਿ. ਦ੍ਵੀਸੁਪਿ ਵਾਰੇਸੁ ਕਮ੍ਮਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਵਿਧਾਨਂ ਤੇਯੇਵ ਜਾਨਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਬ੍ਬਵਾਰੇਸੁ ਯੁਤ੍ਤਮਯੁਤ੍ਤਞ੍ਚ ਸੁਟ੍ਠੁ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਤ੍ਵਾ ਕਥੇਤਬ੍ਬਂ.

ਯੋ ਖਨ੍ਧਕਂ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਨਾਮਧੇਯ੍ਯਂ,

ਨਾਨਾਨਯਂ ਸਾਸਨਮੂਲਭੂਤਂ;

ਞਤ੍ਵਾ ਪਕਾਸੇਤਿ ਪਰਸ੍ਸ ਸਮ੍ਮਾ,

ਤਸ੍ਸਾਧਿਪਚ੍ਚਂ ਮੁਨਿਸਾਸਨਸ੍ਮਿਨ੍ਤਿ.

ਮਹਾਖਨ੍ਧਕਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੨. ਉਪੋਸਥਕ੍ਖਨ੍ਧਕਵਣ੍ਣਨਾ

ਸਨ੍ਨਿਪਾਤਾਨੁਜਾਨਨਾਦਿਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੧੩੨-੩. ਤੇਨ ਸਮਯੇਨਾਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਓਵਾਦਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖੁਦ੍ਦੇਸੇ ਧੁਰਂ ਨਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂਯੇਵ ਵਿਸੁਂ ਉਪੋਸਥਕਰਣਂ ਅਨੁਜਾਨਿਤ੍ਵਾ ਠਿਤਸਮਯੇਨ. ਕੋ ਪਨ ਸੋਤਿ? ਮਜ੍ਝਿਮਬੋਧਿਯਂ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖੁਦ੍ਦੇਸਪ੍ਪਹੋਨਕਸਿਕ੍ਖਾਪਦਾਨਂ ਪਰਿਨਿਟ੍ਠਾਨਕਾਲੋ. ਤੇਨੇਵਾਹ ‘‘ਤਾਨਿ ਨੇਸਂ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖੁਦ੍ਦੇਸਂ ਅਨੁਜਾਨੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ. ‘‘ਏਵਞ੍ਚ ਪਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਉਦ੍ਦਿਸਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਨਿਦਾਨੁਦ੍ਦੇਸਂ ਪਞ੍ਞਾਪੇਤੁਕਾਮਤਾਯ ਚ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਾਨਂ ਉਦ੍ਦੇਸਪਰਿਚ੍ਛੇਦਨਿਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਞ੍ਚ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਞ੍ਞਥਾ ‘‘ਏਵਞ੍ਚ ਪਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਇਮਂ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਉਦ੍ਦਿਸੇਯ੍ਯਥਾ’’ਤਿ ਸਬ੍ਬਸਿਕ੍ਖਾਪਦਾਨਂ ਉਦ੍ਦਿਸਿਤਬ੍ਬਕ੍ਕਮਸ੍ਸ ਦਸ੍ਸਿਤਤ੍ਤਾ ਇਦਾਨਿ ‘‘ਏਵਞ੍ਚ ਪਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਉਦ੍ਦਿਸਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਇਦਂ ਨਿਰਤ੍ਥਕਂ ਆਪਜ੍ਜਤਿ, ਇਦਞ੍ਚ ਸਬ੍ਬਸਙ੍ਘੁਪੋਸਥਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ.

੧੩੪. ‘‘ਯਂਨੂਨ ਅਯ੍ਯਾਪਿ…ਪੇ… ਸਨ੍ਨਿਪਤੇਯ੍ਯੁ’’ਨ੍ਤਿ ਬਹੂਨਂ ਅਧਿਕਾਰਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿ. ਤਤ੍ਰਾਪਿ ਵਿਨਯਂ ਆਗਮ੍ਮ ਵੁਤ੍ਤੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਾਮਿ, ਨ ਕੇਵਲਂ ਸਙ੍ਘਤ੍ਥੇਰੋਤਿ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ, ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਗਾਰਵਯੁਤ੍ਤਵਚਨਾਰਹਤਾਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਞ੍ਚ ‘‘ਸੁਣਾਤੁ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ਆਹ. ਤਤ੍ਥ ਸਯਂ ਚੇ ਥੇਰੋ, ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘‘ਆਵੁਸੋ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤੁਂ ਯੁਜ੍ਜਤਿ. ਕਥਂ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ? ਬੁਦ੍ਧਕਾਲੇ ਸਙ੍ਘਤ੍ਥੇਰੋ ਅਬ੍ਯਤ੍ਤੋ ਨਾਮ ਦੁਲ੍ਲਭੋ. ਸਬ੍ਬਕਮ੍ਮਵਾਚਾਯ ਪਯੋਗਨਿਦਸ੍ਸਨੇ ਚ ‘‘ਸੁਣਾਤੁ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸਙ੍ਘੋ’’ ਇਚ੍ਚੇਵ ਭਗਵਾ ਦਸ੍ਸੇਤੀਤਿ ਚੇ? ਏਵਮੇਤਂ ਤਥਾ ਦਸ੍ਸਨਤੋ. ਸਙ੍ਘਂ ਉਪਾਦਾਯ ਸਙ੍ਘਤ੍ਥੇਰੇਨਾਪਿ ‘‘ਸੁਣਾਤੁ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸਙ੍ਘੋ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ, ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਉਪਾਦਾਯ ‘‘ਆਵੁਸੋ’’ਤਿ ਮਹਾਕਸ੍ਸਪਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਵਾਚਾਯ ਪਯੋਗਦਸ੍ਸਨਤੋ, ਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿਉਪੋਸਥੇ ਚ ਥੇਰੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ‘‘ਪਰਿਸੁਦ੍ਧੋ ਅਹਂ, ਆਵੁਸੋ’’ਤਿ ਪਯੋਗਦਸ੍ਸਨਤੋ ਚ. ‘‘ਯਦਿ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤਕਲ੍ਲ’’ਨ੍ਤਿ ਪਰਤੋ ਪਞ੍ਞਾਪੇਤਬ੍ਬੇ ਉਪੋਸਥਕਰਣਨ੍ਤਰਾਯੇ ਸਨ੍ਧਾਯਾਹ. ਉਪੋਸਥਸ੍ਸ ਬਹੁਵਿਧਤ੍ਤਾ ਸਰੂਪਤੋ ਵਤ੍ਤੁਂ ‘‘ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਂ ਉਦ੍ਦਿਸੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਞਤ੍ਤਿਂ ਨਿਟ੍ਠਪੇਸਿ. ਞਤ੍ਤਿਦੁਤਿਯਕਮ੍ਮਤੋ ਏਵ ਹਿ ਉਪੋਸਥਕਮ੍ਮਂ. ਨ, ਤਤਿਯਾਨੁਸ੍ਸਾਵਨਸਮ੍ਭਵਤੋਤਿ ਚੇ? ਨ, ਅਞ੍ਞੇਹਿ ਞਤ੍ਤਿਚਤੁਤ੍ਥਕਮ੍ਮੇਹਿ ਅਸਦਿਸਤ੍ਤਾ. ਨ ਹਿ ਏਤ੍ਥ ਚਤੁਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ‘‘ਸੁਣਾਤੁ ਮੇ’’ਤਿ ਆਰਭੀਯਤੀਤਿ. ਅਞ੍ਞੇਹਿ ਞਤ੍ਤਿਦੁਤਿਯੇਹਿ ਅਸਦਿਸਤ੍ਤਾ ਞਤ੍ਤਿਦੁਤਿਯਮ੍ਪਿ ਮਾਹੋਤੂਤਿ ਚੇ? ਨ, ਞਤ੍ਤਿਦੁਤਿਯਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਅਞ੍ਞਥਾਪਿ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਤੋ. ਤਥਾ ਹਿ ਞਤ੍ਤਿਦੁਤਿਯਕਮ੍ਮਂ ਏਕਚ੍ਚਂ ਅਪਲੋਕਨਵਸੇਨਪਿ ਕਾਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਨ ਅਞ੍ਞਂ ਅਞ੍ਞਥਾ ਕਾਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਕਥਂ ਪਞ੍ਞਾਯਤੀਤਿ? ਇਦਮੇਵ ਉਪੋਸਥਕਮ੍ਮਂ ਞਾਪਕਂ.

‘‘ਕਿਂ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਪੁਬ੍ਬਕਿਚ੍ਚ’’ਨ੍ਤਿ ਇਦਂ ਨ ਞਤ੍ਤਿ ਨਿਟ੍ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ, ਤਞ੍ਹਿ ਞਤ੍ਤਿਤੋ ਪੁਰੇਤਰਮੇਵ ਕਰੀਯਤੀਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਸੁਣਾਤੁ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸਙ੍ਘੋ, ਕਿਂ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਪੁਬ੍ਬਕਿਚ੍ਚਂ, ਯਦਿ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਸਿਯਾਤਿ? ਤਥਾਪਿ ਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ, ਨ ਹਿ ਤਂ ਞਤ੍ਤਿਯਾ ਅਨ੍ਤੋਕਰੀਯਤੀਤਿ. ਯਦਿ ਏਵਂ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਪਯੋਜਨਾਭਾਵਾਤਿ ਚੇ? ਨ, ਯਥਾਗਤਟ੍ਠਾਨੇਯੇਵ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਤੋ, ਪਰਪਦਾਪੇਕ੍ਖਤਾਯਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਇਦਂ ਪੁਬ੍ਬਕਿਚ੍ਚਂ ਅਕਤ੍ਵਾ ਉਪੋਸਥਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਸਙ੍ਘੋ, ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਵਾ ਠਪਨਕ੍ਖੇਤ੍ਤਾਤਿਕ੍ਕਮੇ ਆਪਜ੍ਜਤਿ. ਨ ਹਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਖੇਤ੍ਤੇ ਅਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤੇ ਸਮ੍ਮਜ੍ਜਨਾਸਨੋਦਕਪਦੀਪਕਰਣੇ ਆਪਤ੍ਤਿਮੋਕ੍ਖੋ ਹੋਤਿ. ਉਪੋਸਥਕਮ੍ਮਤੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਕਿਚ੍ਚਾਕਰਣਪਚ੍ਚਯਤ੍ਤਾ ਤਸ੍ਸਾ ਆਪਤ੍ਤਿਯਾ, ਨ ਸਾ ਕਮ੍ਮਪਰਿਯੋਸਾਨਾਪੇਕ੍ਖਾ ਏਤ੍ਥਾਗਤਸਮ੍ਪਜਾਨਮੁਸਾਵਾਦਾਪਤ੍ਤਿ ਵਿਯ, ਤਸ੍ਮਾ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖੁਦ੍ਦੇਸਕੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ‘‘ਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿਂ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤੋ ਆਰੋਚੇਥਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤੁਕਾਮੋ ਪਠਮਂਯੇਵ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਾਪਰਿਸੁਦ੍ਧਪਚ੍ਚਯਂ ਪੁਬ੍ਬਕਿਚ੍ਚਂ ਸਰਾਪੇਤਿ. ਤਞ੍ਹਿ ਕਤਂ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਪਚ੍ਚਯੋ ਹੋਤਿ, ਅਕਤਂ ਅਪਰਿਸੁਦ੍ਧਪਚ੍ਚਯੋ, ਤੇਨੇਵ ਉਭਯਾਪੇਕ੍ਖਾਧਿਪ੍ਪਾਯੇਨ ‘‘ਕਤਂ ਨ ਕਤ’’ਨ੍ਤਿ ਅਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਕਿਂ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਪੁਬ੍ਬਕਿਚ੍ਚ’’ ਮਿਚ੍ਚੇਵਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਅਕਤਪਕ੍ਖੇ ਤਾਵ ਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿਆਰੋਚਨਕ੍ਕਮਨਿਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਪਰਤੋ ‘‘ਯਸ੍ਸ ਸਿਯਾ ਆਪਤ੍ਤਿ, ਸੋ ਆਵਿ ਕਰੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ਚ, ਕਤਪਕ੍ਖੇ ‘‘ਅਸਨ੍ਤਿਯਾ ਆਪਤ੍ਤਿਯਾ ਤੁਣ੍ਹੀ ਭਵਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਚ ਵਕ੍ਖਤਿ.

ਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿਂ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤੋ ਆਰੋਚੇਥ. ਕਿਂਕਾਰਣਾ? ਯਸ੍ਮਾ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਂ ਉਦ੍ਦਿਸਿਸ੍ਸਾਮਿ. ਏਤ੍ਥ ਚ ‘‘ਉਦ੍ਦਿਸਾਮੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤਮਾਨਕਾਲਂ ਅਪਰਾਮਸਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਉਦ੍ਦਿਸਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਅਨਾਗਤਕਾਲਪਰਾਮਸਨੇਨ ਯ੍ਵਾਯਂ ‘‘ਦਾਨਿ ਨੇਸਂ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖੁਦ੍ਦੇਸਂ ਅਨੁਜਾਨੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੧੫੦) ਏਤ੍ਥ ਵੁਤ੍ਤਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖੁਦ੍ਦੇਸੋ, ਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘‘ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਂ ਉਦ੍ਦਿਸਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਏਕੇ. ਯਸ੍ਮਾ ‘‘ਪਞ੍ਚਿਮੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖੁਦ੍ਦੇਸਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਵਤ੍ਤਮਾਨਸ੍ਸ ਨਿਦਾਨੁਦ੍ਦੇਸਸਙ੍ਖਾਤਸ੍ਸ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਸ੍ਸ ਯਦੇਤਂ ਅਨ੍ਤੇ ‘‘ਕਚ੍ਚਿਤ੍ਥ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਾ’’ਤਿਆਦਿਕਂ ਯਾਵਤਤਿਯਾਨੁਸ੍ਸਾਵਨਂ, ਤਸ੍ਸੇਵ ਆਪਤ੍ਤਿਖੇਤ੍ਤਤ੍ਤਾ, ਅਵਯਵੇਪਿ ਅਵਯਵੀਵੋਹਾਰਸਮ੍ਭਵਤੋ ਚ ਇਧ ਆਪਤ੍ਤਿਖੇਤ੍ਤਮੇਵ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘‘ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਂ ਉਦ੍ਦਿਸਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਏਵਞ੍ਹਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਯਸ੍ਮਾ ਪਰਤੋ ਆਪਤ੍ਤਿਖੇਤ੍ਤਂ ਆਗਮਿਸ੍ਸਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਆਪਤ੍ਤਿਭੀਰੁਕਾ ਤੁਮ੍ਹੇ ਸਬ੍ਬੇਵ ਪਠਮਮੇਵ ਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿਂ ਆਰੋਚੇਥਾਤਿ ਅਯਮਤ੍ਥੋ ਸਮ੍ਭਵਤਿ. ਵਤ੍ਤਮਾਨਕਾਲਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿਂ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤੋ ਆਰੋਚੇਥਾ’’ਤਿ ਵਚਨਮੇਵ ਨ ਸਮ੍ਭਵਤਿ ਤਦਾਰੋਚਨਸ੍ਸ ਪਠਮਂ ਇਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬਤ੍ਤਾ, ਪਗੇਵ ਤਸ੍ਸ ਕਰਣਾਭਾਵੇਨ ‘‘ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਂ ਉਦ੍ਦਿਸਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਵਚਨਂ. ਅਯਂ ਨਯੋ ਸਨ੍ਤਿਯਾ ਆਪਤ੍ਤਿਯਾ ਆਰੋਚਨੇ ਯੁਜ੍ਜਤਿ, ਨ ਤੁਣ੍ਹੀਭਾਵੇ, ਅਕਮ੍ਮਪਰਿਯੋਸਾਨਾ ਤੁਣ੍ਹੀਭਾਵਪ੍ਪਤ੍ਤਿਤੋ, ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇਪਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਯੁਜ੍ਜਤੇਵ. ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖੁਦ੍ਦੇਸਕੋ ਹਿ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਆਪਤ੍ਤਿਆਵਿਕਰਣਂ ਅਕਤ੍ਵਾ ਤੁਣ੍ਹੀਭੂਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਪਸ੍ਸਿਤ੍ਵਾ ਤੇਨੇਵ ਤੁਣ੍ਹੀਭਾਵੇਨ ਆਰੋਚਿਤਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿਕੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ‘‘ਸੁਣਾਤੁ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖੁਦ੍ਦੇਸਂ ਆਰਭਿ.

ਏਤ੍ਥਾਹ – ਪਠਮਂ ‘‘ਸਙ੍ਘੋ ਉਪੋਸਥਂ ਕਰੇਯ੍ਯ, ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਂ ਉਦ੍ਦਿਸੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਇਧਾਪਿ ‘‘ਸਙ੍ਘੋ ਉਪੋਸਥਂ ਕਰਿਸ੍ਸਤਿ, ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਂ ਉਦ੍ਦਿਸਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ, ਅਥ ‘‘ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਉਦ੍ਦੇਸਾ’’ਤਿ ਲਕ੍ਖਣਤ੍ਤਾ ਯਥਾਰੁਤਮੇਵ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ, ਤਥਾਪਿ ‘‘ਉਪੋਸਥਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਂ ਉਦ੍ਦਿਸਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ? ਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਲਕ੍ਖਣਵਿਰੋਧਤੋ, ਅਨਿਟ੍ਠਪ੍ਪਸਙ੍ਗਤੋ ਚ. ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਉਦ੍ਦੇਸਾ ਏਵ ਹਿ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਉਪੋਸਥੋ ਕਤੋ ਹੋਤਿ, ਨ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਉਪੋਸਥਕਰਣੇਨ. ਤਞ੍ਚ ਸੋਵ ਕਰਿਸ੍ਸਤਿ, ਨ ਸਙ੍ਘੋਤਿ ਅਨਿਟ੍ਠਪ੍ਪਸਙ੍ਗੋਵ ਆਪਜ੍ਜਤਿ. ‘‘ਸੁਣਾਥਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਅਚਿਤ੍ਤਸਾਮਗ੍ਗਿਪ੍ਪਸਙ੍ਗਭਯਾ ‘‘ਸੁਣੋਮਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਸੁਣਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ‘‘ਉਦ੍ਦਿਸਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾਤਿ ਚੇ? ਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ, ਆਪਤ੍ਤਿਖੇਤ੍ਤਦਸ੍ਸਨਾਧਿਪ੍ਪਾਯਨਿਰਪੇਕ੍ਖਤਾਯ ‘‘ਸੁਣੋਮ’’ ਇਚ੍ਚੇਵ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ. ਏਕਪਦੇਨੇਵ ਹਿਸ੍ਸ ਤਦਧਿਪ੍ਪਾਯੋ ਅਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤੋਤਿ. ਯਦਿ ਏਵਂ ਕਿਮਤ੍ਥਂ ਤਂ ਸਬ੍ਬੇਹੇਵ ਆਰਦ੍ਧਨ੍ਤਿ ਚੇ? ‘‘ਉਦ੍ਦਿਸਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਅਸਾਧਾਰਣਵਚਨੇਨ ਆਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਅਚਿਤ੍ਤਸਾਮਗ੍ਗਿਪ੍ਪਸਙ੍ਗਨਿਵਾਰਣਤ੍ਥਂ. ਸਰਮਾਨੇਨਾਤਿ ਇਮਿਨਾ ਚਸ੍ਸ ਸਮ੍ਪਜਾਨਮੁਸਾਵਾਦਸ੍ਸ ਸਚਿਤ੍ਤਕਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਅਨ੍ਤਰਾਯਿਕੋ ਧਮ੍ਮੋ ਵੁਤ੍ਤੋ ਭਗਵਤਾਤਿ ਏਵਂ ਅਕਿਰਿਯਸਮੁਟ੍ਠਾਨਸ੍ਸਾਪਿ ਏਵਂ ਪਰਿਤ੍ਤਕਸ੍ਸ ਇਮਸ੍ਸ ਮੁਸਾਵਾਦਸ੍ਸ ਮਹਾਦੀਨਵਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਵਿਸੁਦ੍ਧਾਪੇਕ੍ਖੇਨਾਤਿ ਸਾਵਸੇਸਂ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਉਪਾਦਾਯ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿਭਾਵਸਙ੍ਖਾਤਂ ਅਨਵਸੇਸਞ੍ਚ ਉਪਾਦਾਯ ਗਿਹਿਭਾਵਸਙ੍ਖਾਤਂ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਂ ਇਚ੍ਛਨ੍ਤੇਨ ਕਸ੍ਮਾ ਆਵਿ ਕਾਤਬ੍ਬਾ? ਅਨ੍ਤਰਾਯਭਾਵਾਨੁਪਗਮਨੇਨ ਫਾਸੁਵਿਹਾਰਪਚ੍ਚਯਤ੍ਤਾ. ਇਧ ‘‘ਅਜ੍ਜੁਪੋਸਥੋ ਪਨ੍ਨਰਸੋ’’ਤਿ ਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ਪਰਤੋ ਦਿਵਸਨਿਯਮਸ੍ਸ ਕਤ੍ਤੁਕਾਮਤਾਧਿਪ੍ਪਾਯੇਨ ਅਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ. ਏਵਂ ਪਨ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਸਬ੍ਬਦਿਵਸੇਸੁ ਉਦ੍ਦਿਸਿਂਸੁ.

੧੩੫. ‘‘ਆਦਿਮੇਤ’’ਨ੍ਤਿ ਸੀਲਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਮੇਵ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਗਨ੍ਥਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖੋ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤੋ. ‘‘ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਵਾ’’ਤਿ ਮਾਤਿਕਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤਾਨਂ ਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਨਜ੍ਝਾਪਨ੍ਨੋ ਵਾਤਿ ਪੁਗ੍ਗਲਾਧਿਟ੍ਠਾਨਦੇਸਨਾ. ਪੋਰਾਣਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ਪਨ ‘‘‘ਉਪੋਸਥਂ ਕਰੇਯ੍ਯਾ’ਤਿ ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਞਤ੍ਤਿ ਹੋਤਿ. ਯਾਵਤਤਿਯਾਨੁਸ੍ਸਾਵਨਾ ਨਾਮ ‘ਯਸ੍ਸ ਸਿਯਾ ਆਪਤ੍ਤੀ’ਤਿਆਦਿਵਚਨਤ੍ਤਯਂ, ਅਨ੍ਤੇ ‘ਦੁਤਿਯਮ੍ਪਿ ਤਤਿਯਮ੍ਪਿ ਪੁਚ੍ਛਾਮੀ’ਤਿ ਇਦਞ੍ਚਾਤਿ ਦੁਵਿਧਂ. ਤਤ੍ਥ ਪਠਮਂ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਸਰਿਤ੍ਵਾ ਨਿਸਿਨ੍ਨਸ੍ਸ, ਦੁਤਿਯਂ ਅਸਰਨ੍ਤਸ੍ਸ ਸਾਰਣਤ੍ਥ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਵਚੀਦ੍ਵਾਰੇ’’ਤਿ ਪਾਕਟਵਸੇਨ ਉਜੁਕਮੇਵ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਕਾਯਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਯਾਪਿ ਕਰੀਯਤਿ, ਕਾਯਕਮ੍ਮਾਭਾਵਾ ਪਨ ਵਚੀਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਯਾਯੇਵ ਆਵਿ ਕਾਤਬ੍ਬਾ. ‘‘ਸਙ੍ਘਮਜ੍ਝੇ ਵਾ’’ਤਿਆਦਿ ਲਕ੍ਖਣਵਚਨਂ ਕਿਰ. ਸਙ੍ਘੁਪੋਸਥਕਰਣਤ੍ਥਂ ਸਙ੍ਘਮਜ੍ਝੇ ਚੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਙ੍ਘਮਜ੍ਝੇ. ਗਣੁਪੋਸਥਕਰਣਤ੍ਥਞ੍ਚੇ ਗਣਮਜ੍ਝੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਗਣਮਜ੍ਝੇ. ਏਕਸ੍ਸੇਵ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਚੇ ਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿਉਪੋਸਥਂ ਕਤ੍ਤੁਕਾਮੋ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਏਕਪੁਗ੍ਗਲੇ ਆਵਿ ਕਾਤਬ੍ਬਾਤਿ, ‘‘ਏਤੇਨ ਨ ਕੇਵਲਂ ਸਙ੍ਘਮਜ੍ਝੇ ਏਵਾਯਂ ਮੁਸਾਵਾਦੋ ਸਮ੍ਭਵਤਿ, ਅਥ ਖੋ ਏਤ੍ਥ ਵੁਤ੍ਤਲਕ੍ਖਣੇਨ ਅਸਤਿਪਿ ‘ਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿਂ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤੋ ਆਰੋਚੇਥਾ’ਤਿਆਦਿਵਿਧਾਨੇ ਗਣੁਪੋਸਥੇਪਿ ਸਾਪਤ੍ਤਿਕੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਉਪੋਸਥਂ ਕਤ੍ਤੁਕਾਮੋ ਅਨਾਰੋਚੇਤ੍ਵਾ ਤੁਣ੍ਹੀਭੂਤੋਵ ਕਰੋਤਿ ਚੇ, ਸਮ੍ਪਜਾਨਮੁਸਾਵਾਦਾਪਤ੍ਤਿਂ ਆਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਇਮਸ੍ਸਤ੍ਥਸ੍ਸ ਆਵਿਕਰਣਤੋ ਲਕ੍ਖਣਵਚਨਂ ਕਿਰੇਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ ਤਕ੍ਕਿਕਾ. ਅਞ੍ਞਥਾ ‘‘ਗਣਮਜ੍ਝੇਵਾ’’ਤਿ ਨ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਤੇਸਂ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਆਰੋਚਨਾਧਿਪ੍ਪਾਯਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਨੋ ਤਕ੍ਕੋਤਿ ਆਚਰਿਯੋ. ਆਰੋਚੇਨ੍ਤੋ ਹਿ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਆਰੋਚੇਮੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੇਨ ਆਵਿ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਸਙ੍ਘਮਜ੍ਝੇ ਆਵਿ ਕਰੋਤਿ ਨਾਮ. ਅਤ੍ਤਨੋ ਉਭਤੋਪਸ੍ਸੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨਾਨਂ ਆਰੋਚੇਨ੍ਤੋ ਗਣਮਜ੍ਝੇ. ਏਕਸ੍ਸੇਵਾਰੋਚੇਸ੍ਸਾਮਿ ਸਭਾਗਸ੍ਸਾਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੇਨ ਆਰੋਚੇਨ੍ਤੋ ਏਕਪੁਗ੍ਗਲੇ ਆਰੋਚੇਤਿ ਨਾਮ. ਪੁਬ੍ਬੇ ਵਿਭਤ੍ਤਪਦਸ੍ਸ ਪੁਨ ਵਿਭਜਨਂ ਅਤ੍ਥਵਿਸੇਸਾਭਾਵਦੀਪਨਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

੧੩੬-੭. ‘‘ਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਦੇਵਸਿਕਂ…ਪੇ… ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਉਪੋਸਥੇ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਂ ਉਦ੍ਦਿਸਿਤੁ’’ਨ੍ਤਿ ਇਦਂ ਅਨੁਪੋਸਥੇ ਏਵ ਤਂ ਦੁਕ੍ਕਟਂ, ਉਪੋਸਥੇ ਪਨ ਦੇਵਸਿਕਮ੍ਪਿ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਦੀਪੇਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਚਾਤੁਦ੍ਦਸਿਯਂ ਉਦ੍ਦਿਸਿਤ੍ਵਾਪਿ ਪਨ੍ਨਰਸਿਯਂ ਉਦ੍ਦਿਸਿਂਸੁ, ਤੇਨਾਹ ‘‘ਸਕਿਂ ਪਕ੍ਖਸ੍ਸਾ’’ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਪੁਰਿਮੇਨ ਸਾਮਗ੍ਗੀਦਿਵਸੋ ਉਪੋਸਥਦਿਵਸੋ ਏਵਾਤਿ ਦੀਪੇਤਿ. ਉਭਯੇਨ ਅਟ੍ਠਮਿਂ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਦੇਵਸਿਕਂ ਪਟਿਕ੍ਖੇਪਸ੍ਸ ਅਤਿਪ੍ਪਸਙ੍ਗਂ ਨਿਵਾਰੇਤਿ. ਕਿਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ? ਭਿਨ੍ਨੋ ਚੇ ਸਙ੍ਘੋ ਪਾਟਿਪਦਦਿਵਸੇ ਸਮਗ੍ਗੋ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਦਿਵਸੇ ਸਾਮਗ੍ਗੀਉਪੋਸਥਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਉਭਯਮ੍ਪਿ ਦੁਕ੍ਕਟਂ ਆਪਜ੍ਜਨ੍ਤੋ ਉਭਯੇਨ ਏਕੀਭੂਤੇਨ ਨਿਵਾਰਿਤੋ ਹੋਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਅਞ੍ਞਥਾ ਸਾਮਗ੍ਗੀਉਪੋਸਥੋ ਨ ਦੇਵਸਿਕੋ. ਚੇ, ਅਹੋਰਤ੍ਤਂ ਕਾਤਬ੍ਬੋ. ਤਸ੍ਮਿਞ੍ਚ ਪਕ੍ਖੇ ਪਕਤਿਉਪੋਸਥੋ ਨ ਦੇਵਸਿਕੋ. ਚੇ, ਅਹੋਰਤ੍ਤਂ ਕਾਤਬ੍ਬੋ. ਤਸ੍ਮਿਞ੍ਚ ਪਕ੍ਖੇ ਪਕਤਿਉਪੋਸਥੋ ਅਨੁਦ੍ਦਿਟ੍ਠੋ. ਚੇ ਹੋਤਿ, ਸਾਮਗ੍ਗੀਉਪੋਸਥੋ ਕਾਤਬ੍ਬੋਤਿ ਆਪਜ੍ਜਤਿ. ਨ ਅਪਵਾਦਨਯੇਨ ਗਹੇਤਬ੍ਬਤ੍ਤਾਤਿ ਚੇ? ਨ, ਅਨਿਟ੍ਠਪ੍ਪਸਙ੍ਗਤੋ. ਕਿਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ? ਸਾਮਗ੍ਗੀਦਿਵਸੇ ਸਾਮਗ੍ਗੀਉਪੋਸਥਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਤਸ੍ਮਿਂ ਪਕ੍ਖੇ ਪਕਤਿਉਪੋਸਥਦਿਵਸੇ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤੇ ਪਕਤਿਉਪੋਸਥੋ ਨ ਕਾਤਬ੍ਬੋਤਿ. ਅਪਵਾਦੋਤਿ. ਅਪਵਾਦਿਤਬ੍ਬਟ੍ਠਾਨਤੋ ਅਞ੍ਞਤ੍ਥ ਉਸ੍ਸਗ੍ਗਵਿਧਾਨਂ ਨਿਵਾਰੇਤਿ.

ਕਿਤ੍ਤਾਵਤਾ ਨੁ ਖੋ ਸਾਮਗ੍ਗੀਤਿ ਏਤ੍ਥਾਯਮਧਿਪ੍ਪਾਯੋ – ਸਾਮਗ੍ਗੀ ਨਾਮੇਸਾ ਸਭਾਗਾਨਂ ਸਨ੍ਨਿਪਾਤੋ. ਸਭਾਗਾ ਚ ਨਾਮ ਯਤ੍ਤਕਾ ਸਹਧਮ੍ਮਿਕਾ, ਤੇ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਉਦਾਹੁ ਆਵਾਸਸਭਾਗਤਾਯ ਸਭਾਗਾ ਨਾਮ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਯਦਿ ਸਹਧਮ੍ਮਿਕਾਨਂ ਸਾਮਗ੍ਗੀ ਸਾਮਗ੍ਗੀ ਨਾਮ, ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਪੁਥੁਵਿਭਤ੍ਤਾਨਂ ਸਾਮਗ੍ਗੀ ਇਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬਾ. ਅਥਾਵਸਥਵਸੇਨ, ਏਕਾਵਾਸਸਭਾਗਾਨਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਅਞ੍ਞਥਾ ਏਕਾਵਾਸੇ ਸਾਮਗ੍ਗੀਤਿ ਆਪਜ੍ਜਤਿ. ਮਾ ਨੋ ਅਗਮਾਸੀਤਿ ਅਗਤੋ ਮਾ ਹੋਤਿ.

ਸੀਮਾਨੁਜਾਨਨਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੧੩੮. ਏਕਾਵਾਸਗਤਾਨਂ ਵਸੇਨ ਸਾਮਗ੍ਗਿਂ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਏਕਸੀਮਗਤਾਨਂ ਵਸੇਨ ਅਨੁਜਾਨਿਤੁਕਾਮੋ ਭਗਵਾ ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸੀਮਂ ਸਮ੍ਮਨ੍ਨਿਤੁ’’ਨ੍ਤਿ ਆਹ. ਅਥ ਆਵਾਸਪਰਿਚ੍ਛੇਦਂ ਵਤ੍ਤੁਕਾਮੋ ਭਵੇਯ੍ਯ. ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਏਕਾਵਾਸੋ ਯਾਵਤਾ ਏਕਾਸੀਮਾ. ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸੀਮਂ ਸਮ੍ਮਨ੍ਨਿਤੁ’’ਨ੍ਤਿ ਵਦੇਯ੍ਯ. ਤਸ੍ਮਾ ਨ ਇਧ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਬਦ੍ਧਸੀਮਾਵਸੇਨ ਏਕਾਵਾਸਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ ਹੋਤਿ, ਉਪਚਾਰਸੀਮਾਵਸੇਨੇਵ ਹੋਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਕਥਂ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਚੇ? ਪਾਲ਼ਿਤੋਵ, ਯਥਾਹ ‘‘ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਆਯਸ੍ਮਾ ਉਪਨਨ੍ਦੋ ਸਕ੍ਯਪੁਤ੍ਤੋ ਏਕੋ ਦ੍ਵੀਸੁ ਆਵਾਸੇਸੁ ਵਸ੍ਸਂ ਵਸਿ…ਪੇ… ਏਕਾਧਿਪ੍ਪਾਯ’’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੩੬੪). ਅਞ੍ਞਥਾ ਵਸ੍ਸਚ੍ਛੇਦੋਤਿ ਅਨਿਟ੍ਠਪ੍ਪਸਙ੍ਗੋਵ, ਕਥਂ? ਏਕਾਵਾਸਵਸੇਨੇਵ ਚੇ ਸਾਮਗ੍ਗੀ, ਬਹੁਆਵਾਸਅਨਾਵਾਸੇਸੁ ਨ ਸਮ੍ਭਵੇਯ੍ਯ. ਤਤੋ ਸੋ ਤਂ ਆਵਾਸਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਉਪੋਸਥਂ ਕਰੋਤਿ. ‘‘ਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਦਹੁਪੋਸਥੇ ਸਭਿਕ੍ਖੁਕੋ ਅਨਾਵਾਸੋ ਗਨ੍ਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿਆਦਿ (ਮਹਾਵ. ੧੮੧)-ਪਾਲ਼ਿਵਿਰੋਧੋ ਸਤਿਪਿ ਸਙ੍ਘੇ ਅਨਾਵਾਸੇ ਉਪੋਸਥਸ੍ਸ ਅਕਤ੍ਤਬ੍ਬਤੋ. ਅਨਾਵਾਸੇਪਿ ਚੇ ਸਾਮਗ੍ਗੀ ਲਬ੍ਭਤਿ, ‘‘ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਸਾਮਗ੍ਗੀ, ਯਾਵਤਾ ਏਕਾਵਾਸੋ’’ਤਿ ਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਬ੍ਬਥਾ ਪੁਰਿਮਨਯੋ ਪਚ੍ਛਿਮੇਨੇਵ ਪਟਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤੋਤਿ ਕਤ੍ਵਾ ਨਾਨਾਵਾਸਵਸੇਨਪਿ ਸਾਮਗ੍ਗੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ‘‘ਤਂ ਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਮਾਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਨ ਅਕਂਸੂ’ਤਿਆਦੀਸੁ ਵਿਯ ਅਨਾਗਤਮ੍ਪਿ ਅਪੇਕ੍ਖਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘ਕਰੋਮਾ’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਨ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ‘‘ਸੀਮਂ ਅਸੋਧੇਤ੍ਵਾਪਿ ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਕਿਤ੍ਤੇਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ਹੇਟ੍ਠਿਮਕੋਟਿਯਾ ਅਡ੍ਢਟ੍ਠਮਰਤਨੁਬ੍ਬੇਧੋ ਹਤ੍ਥਿਪ੍ਪਮਾਣੋ. ਸਚੇ ਏਕੋ ਬਦ੍ਧੋ ਹੋਤਿ, ਨ ਕਾਤਬ੍ਬੋਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਚਤੂਸੁ ਦਿਸਾਸੁ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਪਬ੍ਬਤਕੂਟਾਨਂ ਹੇਟ੍ਠਾ ਪਿਟ੍ਠਿਪਾਸਾਣਸਦਿਸੇ ਪਾਸਾਣੇ ਠਿਤਤ੍ਤਾ ਏਕਾਬਦ੍ਧਭਾਵੇ ਸਤਿਪਿ ਪਥਵਿਤੋ ਉਦ੍ਧਂ ਤੇਸਂ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੇ ਅਸਤਿ ਹੇਟ੍ਠਾ ਪਥਵਿਗਤਸਮ੍ਬਨ੍ਧਮਤ੍ਤੇ ਅਬ੍ਬੋਹਾਰਿਕਂ ਕਤ੍ਵਾ ਕਿਤ੍ਤੇਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਤੇਨੇਵ ‘ਪਿਟ੍ਠਿਪਾਸਾਣੋ ਅਤਿਮਹਨ੍ਤੋਪਿ ਪਾਸਾਣਸਙ੍ਖ੍ਯਮੇਵ ਗਚ੍ਛਤੀ’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਪਥਵਿਤੋ ਹੇਟ੍ਠਾ ਤਸ੍ਸ ਮਹਨ੍ਤਭਾਵੇ ਗਯ੍ਹਮਾਨੇ ਪਬ੍ਬਤਮੇਵ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਅਨੁਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਚਿਨਿਤ੍ਵਾ ਕਤਪਂਸੁਪੁਞ੍ਜੇ ਤਿਣਗੁਮ੍ਬਰੁਕ੍ਖਾ ਚੇ ਜਾਯਨ੍ਤਿ, ਪਬ੍ਬਤੋ ਹੋਤੀਤਿ ਧਮ੍ਮਸਿਰਿਤ੍ਥੇਰੋ. ਨੇਵਾਤਿ ਉਪਤਿਸ੍ਸਤ੍ਥੇਰੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਪਾਸਾਣੋਤਿ ‘‘ਸੁਧਾਮਯਪਾਸਾਣੋਪਿ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਵੀਮਂਸਿਤਬ੍ਬਂ ਇਟ੍ਠਕਾਯ ਪਟਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਤ੍ਤਾ. ਦ੍ਵਤ੍ਤਿਂਸਪਲਗੁਲ਼ਪਿਣ੍ਡਪ੍ਪਮਾਣੋ ਤੁਲਤਾਯ, ਨ ਤੁਲਗਣਨਾਯ. ਸੋਪੀਤਿ ਖਾਣੁਕੋ ਵਿਯ ਉਟ੍ਠਿਤਪਾਸਾਣੋ.

ਚਤੁਪਞ੍ਚਰੁਕ੍ਖਨਿਮਿਤ੍ਤਮਤ੍ਤਮ੍ਪੀਤਿ ਏਕਚ੍ਚੇਸੁ ਨਿਮਿਤ੍ਤਸਦ੍ਦੋ ਨਤ੍ਥਿ. ਏਤ੍ਥ ਤਯੋ ਚੇ ਸਾਰਰੁਕ੍ਖਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਦ੍ਵੇ ਅਸਾਰਰੁਕ੍ਖਾ, ਸਾਰਰੁਕ੍ਖਾਨਂ ਬਹੁਤ੍ਤਂ ਇਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬਂ. ‘‘ਸੁਸਾਨਮ੍ਪਿ ਇਧ ‘ਵਨਮੇਵਾ’ਤਿ ਸਙ੍ਖ੍ਯਂ ਗਚ੍ਛਤਿ ਸਯਂਜਾਤਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਕੇਚਿ ਪਨ ‘‘ਚਤੂਸੁ ਦ੍ਵੇ ਅਨ੍ਤੋਸਾਰਾ ਚੇ, ਵਟ੍ਟਤਿ. ਅਨ੍ਤੋਸਾਰਾ ਅਧਿਕਾ, ਸਮਾ ਵਾ, ਵਟ੍ਟਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਬਹੂਸੁਪਿ ਦ੍ਵੇ ਚੇ ਅਨ੍ਤੋਸਾਰਾ ਅਤ੍ਥਿ, ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ.

ਪਰਭਾਗੇਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਏਤੇਹਿ ਬਦ੍ਧਟ੍ਠਾਨਤੋ ਗਤਤ੍ਤਾ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਤਥਾ ਦੀਘਮਗ੍ਗੇਪਿ ਗਹਿਤਟ੍ਠਾਨਤੋ ਗਤਟ੍ਠਾਨਸ੍ਸ ਅਞ੍ਞਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ.

ਅਨ੍ਵਦ੍ਧਮਾਸਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਅਨੁਬਦ੍ਧੋ ਅਦ੍ਧਮਾਸੋ, ਅਦ੍ਧਮਾਸਸ੍ਸ ਵਾ ਅਨੂ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ‘‘ਅਨ੍ਤਰਵਾਸਕੋ ਤੇਮਿਯਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਤਤ੍ਤਕਪ੍ਪਮਾਣਉਦਕੇਯੇਵ ਕਾਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਕੇਚਿ. ਤੇਮਿਯਤੀਤਿ ਇਮਿਨਾ ਹੇਟ੍ਠਿਮਕੋਟਿਯਾ ਨਦਿਲਕ੍ਖਣਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਏਵਰੂਪਾਯ ਨਦਿਯਾ ਯਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਮਾਸੇ ਅਪ੍ਪਂ ਵਾ ਬਹੁਂ ਵਾ ਉਦਕਂ ਅਜ੍ਝੋਤ੍ਥਰਿਤ੍ਵਾ ਪਵਤ੍ਤਤਿ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ ਅਪ੍ਪੋਦਕੇਪਿ ਠਤ੍ਵਾ ਕਾਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਏਕੇ. ‘‘ਪਵਤ੍ਤਨਟ੍ਠਾਨੇ ਨਦਿਨਿਮਿਤ੍ਤ’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਸੇਤੁਤੋ ਪਰਤੋ ਤਤ੍ਤਕਂ ਉਦਕਂ ਯਦਿ ਪਵਤ੍ਤਤਿ, ਨਦੀ ਏਵਾ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ.

ਜਾਤਸ੍ਸਰਾਦੀਸੁ ਠਿਤੋਦਕਂ ਜਾਤਸ੍ਸਰਾਦਿਪਦੇਸੇਨ ਅਨਨ੍ਤਰਿਕਮ੍ਪਿ ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਕਾਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ ਨਦਿਪਾਰਸੀਮਾਯ ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਵਿਯ. ਸਚੇ ਸੋ ਪਦੇਸੋ ਕਾਲਨ੍ਤਰੇਨ ਗਾਮਖੇਤ੍ਤਭਾਵਂ ਪਾਪੁਣਾਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਅਞ੍ਞਂ ਸੀਮਂ ਸਮ੍ਮਨ੍ਨਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਉਕ੍ਖੇਪਿਮਨ੍ਤਿ ਉਦ੍ਧਰਿਤ੍ਵਾ ਗਹੇਤਬ੍ਬਕਂ.

ਅਬਦ੍ਧਸੀਮਵਿਹਾਰਾਨਂ ਸੀਮਾਯ ਉਪਚਾਰਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾਤਿ ‘‘ਆਯਤਿਂ ਸਮ੍ਮਨ੍ਨਿਤਬ੍ਬਾਯ ਓਕਾਸਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ਅਨ੍ਤੋਨਿਮਿਤ੍ਤਗਤੇਹਿ ਪਨਾਤਿ ‘‘ਏਕਸ੍ਸ ਉਪਡ੍ਢਂ ਅਨ੍ਤੋਕਤ੍ਤੁਕਾਮਤਾਯ ਸਤਿ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਆਗਮਨੇ ਪਯੋਜਨਂ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਕਤ੍ਵਾ ‘ਅਨ੍ਤੋਨਿਮਿਤ੍ਤਗਤੇਹੀ’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਞ੍ਚ ਸਾਮੀਚਿਵਸੇਨਾ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਅਨਾਗਮਨਮ੍ਪਿ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ‘‘ਸੀਮਾਯ ਅਬਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਵਗ੍ਗਂ ਨਾਮ ਨ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ‘‘ਅਞ੍ਞਸ੍ਮਿਂ ਗਾਮਖੇਤ੍ਤੇ ਠਤ੍ਵਾ ਨਿਮਿਤ੍ਤਕਿਤ੍ਤਨਕਾਲੇ, ਸਮਾਨਸਂਵਾਸਕਸੀਮਾਯ ਸਮ੍ਮਨ੍ਨਨਕਾਲੇ ਚ ਆਗਮਨਪਯੋਜਨਂ ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਭੇਰਿਸਞ੍ਞਂ ਵਾਤਿ ‘‘ਸਮ੍ਮਨ੍ਨਨਪਰਿਯੋਸਾਨਂ ਕਰੋਮਾਤਿ ਵਤ੍ਵਾ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ, ਤੇਨ ਤਾਦਿਸੇ ਕਾਲੇ ਤਂ ਕਪ੍ਪਤੀਤਿ ਸਿਦ੍ਧਂ ਹੋਤਿ. ਕਿਂ ਇਮਿਨਾ? ਸੁਖਕਰਣਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ਮਹਾਜਨਸਨ੍ਨਿਪਾਤਨਪਰਿਸ੍ਸਮਂ ਅਕਤ੍ਵਾ ਅਪ੍ਪਤਰੇਹਿ ਸੁਖਕਰਣਤ੍ਥਂ. ਯਦਿ ਮਹਾਸੀਮਾਬਨ੍ਧਨਕਾਲੇ ਅਨ੍ਤਰਾਯੋ ਹੋਤਿ, ਤਤ੍ਤਕੇਨਪਿ ਸੁਖਵਿਹਾਰੋਤਿ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ‘‘ਪਠਮ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਏਕੇ. ਤਤੋ ਓਰਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਕਥਂ ਪਞ੍ਞਾਯਤੀਤਿ? ਵੀਸਤਿਵਗ੍ਗਕਰਣੀਯਪਰਮਤ੍ਤਾ ਸਙ੍ਘਕਮ੍ਮਸ੍ਸ. ਕਮ੍ਮਾਰਹੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਏਕਵੀਸਤਿ ਭਿਕ੍ਖੂ ਚੇ ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਵਟ੍ਟਤਿ. ਤਤ੍ਤਕਪ੍ਪਮਾਣਂ ਸੁਖਨਿਸਜ੍ਜਵਸੇਨ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਤਮੇਵ ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਅਞ੍ਞੇਪਿ ਕਿਤ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਸਚੇ ਬਨ੍ਧਨ੍ਤਿ, ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਏਕੇ.

‘‘ਏਵਂ ਬਦ੍ਧਾਸੁ ਪਨ…ਪੇ… ਸੀਮਨ੍ਤਰਿਕਾ ਹਿ ਗਾਮਖੇਤ੍ਤਂ ਭਜਤੀ’’ਤਿ ਨ ਆਵਾਸਵਸੇਨ ਸਾਮਗ੍ਗੀਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ, ਕਿਨ੍ਤੁ ਸੀਮਾਵਸੇਨੇਵਾਤਿ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਨਿਮਿਤ੍ਤੁਪਗਪਾਸਾਣੇ ਠਪੇਤ੍ਵਾ’’ਤਿ ਸਞ੍ਚਾਰਿਮਨਿਮਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਤਪ੍ਪਰਤੋ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਇਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਗਣ੍ਠਿਪਦਕ੍ਕਮੋ ਹੋਤਿ – ਨ ਸਕ੍ਖਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀਤਿ ਤੇ ਅਵਿਪ੍ਪਵਾਸਂ ਅਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਸਮਾਨਸਂਵਾਸਕਮੇਵ ਸਮੂਹਨਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਵਾਯਾਮਨ੍ਤਾ ਸਮੂਹਨਿਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਖਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ. ‘‘ਏਕਰਤਨਪ੍ਪਮਾਣਾ’’ਤਿ ਸੁਵਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਨ੍ਤਰਾ ਹੋਤੀਤਿ ਕਤ੍ਵਾ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਏਕਙ੍ਗੁਲਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਵਟ੍ਟਤੇਵ. ਖਣ੍ਡਸੀਮਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਬਨ੍ਧਨਂ ਆਚਿਣ੍ਣਂ. ਆਚਿਣ੍ਣਕਰਣੇਨ ਵਿਗਤਸਮ੍ਮੋਹੋ ਹੋਤੀਤਿ. ਕੁਟਿਗੇਹੇਤਿ ਕੁਟਿਘਰੇ ਭੂਮਿਘਰੇ. ਉਦੁਕ੍ਖਲਂਵਾਤਿ ਭੂਮਿਉਦੁਕ੍ਖਲਂ ਵਿਯ ਖੁਦ੍ਦਕਾਵਾਟਂ. ‘‘ਪਮੁਖੇ’’ਤਿ ਭੂਮਿਕੁਟਿਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਏਕੇ. ਹੇਟ੍ਠਾ ਨ ਓਤਰਤੀਤਿ ਭਿਤ੍ਤਿਤੋ ਓਰਂ ਨਿਮਿਤ੍ਤਾਨਿ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਕਿਤ੍ਤਿਤਤ੍ਤਾ ਹੇਟ੍ਠਾ ਆਕਾਸੇ ਨ ਓਤਰਤਿ, ਉਪਰਿ ਕਤੇ ਪਾਸਾਦੇਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਭਿਤ੍ਤਿਲਗ੍ਗੇਤਿ ਭਿਤ੍ਤਿਨਿਸ੍ਸਿਤਕੇ. ਇਮੇ ਕਿਰ ਭਿਤ੍ਤਿਲਗ੍ਗਾਪਿ ‘‘ਏਕਾਬਦ੍ਧਾ’’ਤਿ ਨ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ. ਸਬ੍ਬੋ ਪਾਸਾਦੋ ਸੀਮਟ੍ਠੋ ਹੋਤੀਤਿ ਏਕਾਬਦ੍ਧੋ ਵਾ ਹੋਤੁ, ਮਾ ਵਾ. ਤਾਲਮੂਲਕਪਬ੍ਬਤੋ ਨਾਮ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬੇਨ ਤਨੁਕੋ. ਆਕਾਸਪਬ੍ਭਾਰਨ੍ਤਿ ਅਪਰਿਕ੍ਖੇਪਪਬ੍ਭਾਰਂ. ਸੁਸਿਰਪਾਸਾਣੋ ਨਾਮ ਲੇਣਂ ਹੋਤਿ. ਅਨ੍ਤੋਲੇਣਨ੍ਤਿ ਪਬ੍ਬਤਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤੋਲੇਣਂ. ਦ੍ਵਾਰਂ ਪਨ ਸਨ੍ਧਾਯ ਪਰਤੋ ‘‘ਓਰਤੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਸਬ੍ਬਥਾਪਿ ਸੀਮਤੋ ਬਹਿਲੇਣੇਨ ਓਤਰਤੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ.

ਮਹਾਸੀਮਂ ਸੋਧੇਤ੍ਵਾਤਿ ਸੀਮਟ੍ਠਂ ਦੂਰਗਤਮ੍ਪਿ ਸੀਮਗਤਂ ਸੀਮਸਮ੍ਬਨ੍ਧਂਵ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਂ ਅਨਾਮਸਿਤ੍ਵਾ ਠਾਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਯਦਿ ਏਵਂ ‘‘ਤਨ੍ਨਿਸ੍ਸਿਤਕਂ ਅਪਨੇਤ੍ਵਾ ਕਮ੍ਮਂ ਕਾਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ. ਮਹਾਅਟ੍ਠਕਥਾਯਮ੍ਪਿ ‘‘ਸੀਮਂ ਸੋਧੇਤ੍ਵਾ ਕਾਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਤਕਮੇਵ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਮਹਾਥੇਰਾਪਿ ‘‘ਸੋਧੇਤਬ੍ਬ’’ਮਿਚ੍ਚੇਵ ਵਦਨ੍ਤੀਤਿ ਏਕੇ. ‘‘ਮਹਾਸੀਮਂ ਸੋਧੇਤ੍ਵਾ ਵਾ ਕਮ੍ਮਂ ਕਾਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਚ ਪਾਠੋ ਅਤ੍ਥਿ. ‘‘ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵਾ’’ਤਿ ਚ ਪਰਤੋ ਵਕ੍ਖਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਾਧਾਰਣਪਾਠੋਵ ਸੁਨ੍ਦਰੋਤਿ ਏਕੇ. ਪੁਰਿਮਨਯੇਪੀਤਿ ਖਣ੍ਡਸੀਮਾਯ ਉਟ੍ਠਹਿਤ੍ਵਾ ਮਹਾਸੀਮਾਯ ਓਨਤੇਪੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਉਕ੍ਖਿਪਾਪੇਤ੍ਵਾ ਕਾਤੁਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਕਸ੍ਮਾ? ਅਨ੍ਤੋ ਠਿਤਤ੍ਤਾ. ਰੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਹੇਟ੍ਠਾ ਪਥਵਿਗਤਂ ਮੂਲਂ ਖਣ੍ਡਸੀਮਾਵ ਹੋਤਿ, ਅਬ੍ਬੋਹਾਰਿਕਂ ਵਾਤਿ ਅਪਰੇ. ‘‘ਮਜ੍ਝੇ ਪਨ ਛਿਨ੍ਨੇ ਮਹਾਸੀਮਾਯ ਠਿਤਮੂਲਂ ਮਹਾਸੀਮਮੇਵ ਭਜਤਿ, ਖਣ੍ਡਸੀਮਾਯ ਠਿਤਂ ਖਣ੍ਡਸੀਮਮੇਵ ਭਜਤਿ ਤਦਾਯਤ੍ਤਪਥਵਿਰਸਾਦੀਹਿ ਅਨੁਗ੍ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਸੀਮਾਯ ਪਚ੍ਛਾ ਉਟ੍ਠਿਤਰੁਕ੍ਖੇ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਕਮ੍ਮਂ ਕਾਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ ਪਚ੍ਛਾਸੀਮਾਯਂ ਕਤਗੇਹੇ ਵਿਯਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਬਨ੍ਧਨਕਾਲੇ ਠਿਤਰੁਕ੍ਖੇ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਕਾਤੁਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ ਉਪਰਿਸੀਮਾਯ ਅਗਮਨਤੋ’’ਤਿ ਕਾਰਣਂ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਏਵਂ ਸਤਿ ਬਨ੍ਧਨਕਾਲੇ ਪੁਨ ਆਰੋਹਣਂ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ, ਬਨ੍ਧਿਤਕਾਲੇ ਏਵ ਆਰੁਹਤੀਤਿ ਆਪਜ੍ਜਤਿ. ਪਚ੍ਛਾ ਉਟ੍ਠਿਤਰੁਕ੍ਖੋ ਪਨ ਤਪ੍ਪਟਿਬਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਸੀਮਸਙ੍ਖ੍ਯਮੇਵ ਗਤੋ, ਏਵਂ ਪੁਬ੍ਬੇ ਉਟ੍ਠਿਤਰੁਕ੍ਖੋਪੀਤਿ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ. ‘‘ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿਪੀ’’ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਤਿਣਾਦਿਪਿ ਸਙ੍ਗਹਿਤਂ. ਮਹਾਥੇਰਾਪਿ ਤਿਣਂ ਸੋਧੇਤ੍ਵਾਵ ਕਰੋਨ੍ਤੀਤਿ.

੧੪੦. ਯਸ੍ਮਾ ਮਜ੍ਝਤੋ ਕੋਣਂ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਕੋਣਤੋ ਕੋਣ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਆਪਤ੍ਤਿਞ੍ਚ ਆਪਜ੍ਜਤਿ ਅਚਿਤ੍ਤਕਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਪਾਰਯਤੀਤਿ ਅਜ੍ਝੋਤ੍ਥਰਤਿ. ਕਾ ਸਾ? ਸੀਮਾ. ‘‘ਯਾ ਸਬ੍ਬਨ੍ਤਿਮੇਨ…ਪੇ… ਵਹਤੀ’’ਤਿ ਤਤੋ ਹੇਟ੍ਠਿਮਾ ਨਾਵਾਸਙ੍ਖ੍ਯਂ ਨ ਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਕਤ੍ਵਾ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਏਕੇ, ਤਂ ਨ ਯੁਤ੍ਤਂ ਦੁਤਿਯਪਾਰਾਜਿਕੇ ਨਾਵਟ੍ਠਭਣ੍ਡਾਧਿਕਾਰੇ ਤਸ੍ਸਾਪਿ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਤ੍ਤਾ. ਮਜ੍ਝਿਮਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਭਾਰਪ੍ਪਮਾਣੇਨ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਏਕੇ. ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਨਮ੍ਪਿ ਨਦੀਪਾਰਸੀਮਾਸਮ੍ਭਵਤੋ ਤਾਸਂ ‘‘ਏਕਾ ਵਾ ਨਦੀਪਾਰਂ ਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਦੋਸਪਰਿਹਰਣਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ਆਚਰਿਯਸ੍ਸ ਤਕ੍ਕੋ. ਉਭਯਤ੍ਥਾਪਿ ਧੁਵ-ਸਦ੍ਦੋ ਗਹਿਤੋ. ਤੇਨ ਉਪੋਸਥਨ੍ਤਰਾਯ ਪਰਿਹਰਣਤ੍ਥਂ ਉਪੋਸਥਦਿਵਸੋ ਨਿਯਮਤੋਵ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਏਤ੍ਥ ਚ ਨਾਵਾ ਨਾਮ ਪਮਾਣਯੁਤ੍ਤਾ ਸਬ੍ਬਸਾਧਾਰਣਾ ਥਮ੍ਭਨਾਵਾ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਾ, ਨ ਕੁਲ੍ਲਨਾਵਾਤਿ ਨੋ ਤਕ੍ਕੋਤਿ ਆਚਰਿਯੋ. ਰੁਕ੍ਖਂ ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਕਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸਚੇ ਏਕਂ ਗਾਮਖੇਤ੍ਤਂ, ਸਬ੍ਬਨਿਮਿਤ੍ਤਾਨਂ ਅਨ੍ਤੋ ਠਿਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਹਤ੍ਥਪਾਸਗਤੇ ਕਤ੍ਵਾ ਸਮ੍ਮਨ੍ਨਿਤਬ੍ਬਾ. ਨਾਨਾਗਾਮਖੇਤ੍ਤਂ ਚੇ, ਅਨਾਗਮਨਮ੍ਪਿ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਉਭਯਤੀਰੇ ਨਿਮਿਤ੍ਤਕਿਤ੍ਤਨਮਤ੍ਤੇਨ ਦੀਪਕੋ ਸਙ੍ਗਹਿਤੋ ਨ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਦੀਪਕੇ ਨਿਮਿਤ੍ਤਾਨਿ ਕਿਤ੍ਤੇਤਬ੍ਬਾਨੇਵ. ‘‘ਨਦਿਯਾ ਹੇਟ੍ਠਾ ਨਿਸਿਨ੍ਨਭਿਕ੍ਖੁ ਕਮ੍ਮਂ ਕੋਪੇਤਿ. ਉਪਰਿਯੇਵ ਹਿ ਨਦੀ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ.

ਸੀਮਾਨੁਜਾਨਨਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਉਪੋਸਥਾਗਾਰਾਦਿਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੧੪੧. ‘‘ਯਂ ਸਙ੍ਘੋ ਆਕਙ੍ਖਤਿ ਵਿਹਾਰਂ ਵਾ…ਪੇ… ਗੁਹਂ ਵਾ’’ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਨ ਕੇਵਲਂ ਪਥਵਿਯਂਯੇਵ, ਵਿਹਾਰਾਦੀਨਂ ਉਪਰਿਪਿ ਸੀਮਾ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਾ ਹੋਤਿ ਉਪੋਸਥਕਮ੍ਮਪਧਾਨਤ੍ਤਾਤਿ ਸਿਦ੍ਧਂ. ਤਪ੍ਪਧਾਨਾ ਸੀਮਾਤਿ ਕਥਂ ਪਞ੍ਞਾਯਤੀਤਿ ਚੇ? ਤਦਧਿਕਾਰਾਨੁਞ੍ਞਾਤਤ੍ਤਾ, ਸਮ੍ਮੁਤਿਯਂ ‘‘ਸਮਾਨਸਂਵਾਸਾ’’ਤਿ ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਸਿਦ੍ਧੇ ਵਿਸੁਂ ‘‘ਏਕੂਪੋਸਥਾ’’ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਚ. ‘‘ਉਪੋਸਥਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਸੇਸਕਮ੍ਮਾਨਿ ਸਮਾਨਸਂਵਾਸਾ ਨਾਮਾ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ‘‘ਏਕਂ ਸਮੂਹਨਿਤ੍ਵਾ’’ਤਿ ਪਾਲ਼ਿਪਾਠੋ.

੧੪੨. ਕਤੋਵਸ੍ਸਾਤਿ ਏਕਸੀਮਾਯ ਸਮਗ੍ਗੇ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਞ੍ਞਥਾ ਨਾਨਾਸੀਮਾਯਂ ਠਿਤਾਨਂ ਸਵਨਂ ਪਮਾਣਂ, ਏਕਸੀਮਾਯਪਿ ਹਤ੍ਥਪਾਸਂ ਮੁਞ੍ਚਿਤ੍ਵਾ ਠਿਤਾਨਂ ਵਾ ਸਵਨਮੇਵ ਪਮਾਣਨ੍ਤਿ ਅਨਿਟ੍ਠਂ ਆਪਜ੍ਜਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਸਮ੍ਮਤਾਯ ਵਾ ਅਸਮ੍ਮਤਾਯ ਵਾਤਿ ਉਪੋਸਥਾਗਾਰਸਮ੍ਮੁਤਿਯਾ, ਨ ਸੀਮਾਸਮ੍ਮੁਤਿਯਾ. ਕਥਂ ਪਞ੍ਞਾਯਤੀਤਿ? ਅਧਿਕਾਰਤੋ, ਪਰਤੋ ਛਨ੍ਦਦਾਨਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਤੋ, ਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿਦਾਨਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਤੋ ਚ. ਤਤ੍ਥ ਪੁਰਿਮਂ ਕਾਰਣਂ ਪੁਰਿਮਂ ਅਨਿਟ੍ਠਂ ਨਿਵਾਰੇਤਿ, ਪਚ੍ਛਿਮਂ ਪਚ੍ਛਿਮਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਉਪੋਸਥਮੁਖਨ੍ਤਿ ਉਪੋਸਥਟ੍ਠਾਨਂ. ‘‘ਉਪੋਸਥਮੁਖਸ੍ਸਾਤਿ ਉਪੋਸਥਾਗਾਰਟ੍ਠਾਨਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ਯਾਨਿ ਕਾਨਿਚਿ ਨਿਮਿਤ੍ਤਾਨਿ ਕਿਤ੍ਤੇਤੁਂ ਵਟ੍ਟੇਤੀਤਿ ਇਦਂ ਕਥਂ ਪਞ੍ਞਾਯਤੀਤਿ? ‘‘ਪਠਮਂ ਨਿਮਿਤ੍ਤਾ ਕਿਤ੍ਤੇਤਬ੍ਬਾ ਨਿਮਿਤ੍ਤੇ ਕਿਤ੍ਤੇਤ੍ਵਾ’’ਤਿ ਏਤ੍ਤਕਮੇਵ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ. ਪਠਮਂ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਨ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤੀਤਿ ਚੇ? ਤਂ ਪਨ ਅਕਾਰਣਂ, ਨ ਹਿ ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਦੇਸਨਾਯ ਆਲਸਿਯਂ ਅਤ੍ਥਿ. ਸੀਮਾਸਮੂਹਨਨਕਾਲੇ ਉਪੋਸਥਾਗਾਰਂ ਸਮੂਹਨਿਤ੍ਵਾਵ ਸੀਮਾਸਮੂਹਨਨਂ ਇਜ੍ਝਤੀਤਿ ਏਕੇ. ਤਂ ਅਯੁਤ੍ਤਂ ਅਬਦ੍ਧਾਯ ਸੀਮਾਯ ਉਪੋਸਥਾਗਾਰਸਮ੍ਮੁਤਿਸਿਦ੍ਧਿਤੋਤਿ ਨੋ ਤਕ੍ਕੋਤਿ ਆਚਰਿਯੋ. ਉਪੋਸਥਮੁਖਨ੍ਤਿ ਉਪੋਸਥਾਗਾਰਸ੍ਸ ਮੁਖਨ੍ਤਿ ਆਚਰਿਯਾ. ਉਪੋਸਥਮੁਖਸ੍ਸ ਨਿਮਿਤ੍ਤਕਿਤ੍ਤਨਾ ਸੀਮਾਯ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਕਾਤਬ੍ਬਾ. ਏਕੇਨਾਪਿ ਕਿਤ੍ਤੇਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਏਕੇ. ‘‘ਪਾਸਾਦੋ ਵਾ ਹੋਤੁ, ਮਣ੍ਡਪਾਦੀਸੁ ਵਾ ਅਞ੍ਞਤਰੋ. ਕਮ੍ਮਵਾਚਾਯ ਪਨ ‘ਉਪੋਸਥਮੁਖ’ਮਿਚ੍ਚੇਵ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ‘‘ਪੋਰਾਣਕੋ ਆਵਾਸੋ ਨਾਮ ਮੂਲਾਵਾਸੋ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ਵਦਤਿ ਘਟਮਤ੍ਤਾ ਇਤਿ ਹਿ ਲਕ੍ਖਣਂ.

ਅਵਿਪ੍ਪਵਾਸਸੀਮਾਨੁਜਾਨਨਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੧੪੩-੪. ‘‘ਮਨਮ੍ਹਿ ਵੂਲ਼੍ਹੋ’’ਤਿ ਵਾ ਪਾਠੋ. ਤਤ੍ਥ ਮਨਮ੍ਹਿ ਵੂਲ਼੍ਹੋਤਿ ਮਨਂ ਵੂਲ਼੍ਹੋ ਅਮ੍ਹੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਗਾਮਞ੍ਚ ਗਾਮੂਪਚਾਰਞ੍ਚਾਤਿ ਅਨ੍ਤਰਘਰਸਙ੍ਖਾਤਂ ਗਾਮਞ੍ਚ ਗਾਮੂਪਚਾਰਞ੍ਚ ਠਪੇਤ੍ਵਾ. ਕੇਚਿ ‘‘ਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਂ ਗਾਮਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘ਗਾਮ’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਅਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘ਗਾਮੂਪਚਾਰ’’ਨ੍ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਪਨ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯ ਵਿਰੁਜ੍ਝਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਨਿਵੇਸਨਰਚ੍ਛਾਦਯੋ ਸਨ੍ਧਾਯ ਗਾਮਂ, ਪਰਿਕ੍ਖੇਪਾਰਹਟ੍ਠਾਨਾਨਿ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘‘ਗਾਮੂਪਚਾਰ’’ਨ੍ਤਿ ਚ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਅਨੇਕਧਾ ਪਠਨ੍ਤਿ. ਕਿਂ ਤੇਨ, ਪਾਲ਼ਿਞ੍ਚ ਅਟ੍ਠਕਥਞ੍ਚ ਸੁਟ੍ਠੁ ਉਪਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਯਥਾ ਸਮੇਨ੍ਤਿ, ਤਥਾ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ. ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਪੁਰਿਮਕਮ੍ਮਵਾਚਾ ਨ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਗਾਮਗਾਮੂਪਚਾਰੇ ਅਨ੍ਤੋਕਤ੍ਵਾ ਸਮਾਨਸਂਵਾਸਕਸੀਮਾਯ ਸਮ੍ਮਤਾਯ ਉਪਰਿ ਅਵਿਪ੍ਪਵਾਸਸੀਮਾਸਮ੍ਮੁਤਿਯਂ ਯੁਜ੍ਜਤਿ. ਯਤ੍ਥ ਪਨ ਕੇਵਲਂ ਅਰਞ੍ਞਂਯੇਵ ਸਮ੍ਮਤਂ, ਤਤ੍ਥ ਕਥਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ. ਤਤ੍ਥ ‘‘ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਗਾਮਞ੍ਚ ਗਾਮੂਪਚਾਰਞ੍ਚਾ’’ਤਿ ਵਚਨਂ ਨ ਸਾਤ੍ਥਕਨ੍ਤਿ ਚੇ? ਵੁਚ੍ਚਤੇ – ਏਵਮੇਤਂ, ਕਿਨ੍ਤੁ ਅਨੁਸ੍ਸਾਵਨਹਾਨਿਪ੍ਪਸਙ੍ਗਤੋ ਤਂ ਵਚਨਂ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਮੇਵਾਤਿ ਇਮਿਨਾਵ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੇਨ ‘‘ਪੁਰਿਮਕਮ੍ਮਵਾਚਾ ਨ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਸਿਯਾ. ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਵਾ ਅਤ੍ਥੇ ਕਮ੍ਮਵਾਚਾਦ੍ਵਯਆਭਾਵਤੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਨ ਹਿ ਤੇ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮੇ ਗਣਪੂਰਕਾ ਹੋਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਉਭਿਨ੍ਨਂ ਨਾਨਾਸਂਵਾਸਕਸਙ੍ਘਾਨਮ੍ਪਿ ਅਯਮੇਵ ਵਿਧਿ ਆਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯਾਤਿ ਚੇ? ਨਾਪਜ੍ਜਤਿ ਪਟਿਗ੍ਗਹਸਨ੍ਨਿਧੀਨਂ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਤ੍ਤਾ, ਓਮਸਨਾਦਿਪਚ੍ਚਯਾ ਅਵਿਸੇਸਤੋ, ਕਮ੍ਮਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਮਤ੍ਤਾਪੇਕ੍ਖਤਾਯ ਚ. ਤਸ੍ਸਾਤਿ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਸਙ੍ਘਸ੍ਸ. ਨ ਕਮ੍ਮਵਾਚਂ ਵਗ੍ਗਂ ਕਰੋਨ੍ਤੀਤਿ ਕਮ੍ਮਂ ਨ ਕੋਪੇਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਏਤ੍ਥਾਤਿ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਗਾਮਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ. ‘‘ਯਦਿ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਅਵਿਪ੍ਪਵਾਸਸੀਮਾ ਗਾਮਞ੍ਚ ਗਾਮੂਪਚਾਰਞ੍ਚ ਨ ਓਤਰਤਿ, ਅਥ ਕਸ੍ਮਾ ਗਾਮੇ ਸੀਮਾਬਨ੍ਧਨਕਾਲੇ ਅਵਿਪ੍ਪਵਾਸਂ ਸਮ੍ਮਨ੍ਨਨ੍ਤੀਤਿ ਚੇ? ਆਚਿਣ੍ਣਕਪ੍ਪੇਨ, ਨ ਤਤੋ ਅਞ੍ਞਂ ਕਞ੍ਚਿ ਅਤ੍ਥਂ ਅਪੇਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ‘‘ਅਤ੍ਥਤੋ ਹਿ ਸਾ ਬਹਿਦ੍ਧਾਪਿ ਅਬਦ੍ਧਾ ਏਵ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਨ੍ਤਰਗਾਮੇ ਬਦ੍ਧਾ ਸਮਾਨਸਂਵਾਸਸੀਮਾ ਯਸ੍ਮਾ ਗਾਮਸਙ੍ਖ੍ਯਂ ਨ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਤਸ੍ਮਾਤਿ ਏਕੇ. ਸੋਪਿ ਸੀਮਾਸਙ੍ਖ੍ਯਮੇਵ ਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਅਵਿਪ੍ਪਵਾਸਸੀਮਾਸਙ੍ਖ੍ਯਂ ਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਇਦਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਵਿਚਾਰੇਤਬ੍ਬਂ – ਗਾਮਂ ਅਨ੍ਤੋਕਤ੍ਵਾ ਬਦ੍ਧਾਯ ਸੀਮਾਯ ਪੁਨ ਅਵਿਪ੍ਪਵਾਸਸਮ੍ਮੁਤਿਯਂ ਅਰਞ੍ਞਪਦੇਸੇ ਠਤ੍ਵਾ ਅਵਿਪ੍ਪਵਾਸਕਮ੍ਮਵਾਚਾ ਕਾਤਬ੍ਬਾ, ਉਦਾਹੁ ਗਾਮੇ ਠਤ੍ਵਾਤਿ? ਗਾਮੇ ਠਤ੍ਵਾ ਕਤਾਯਪਿ ਕਪ੍ਪਿਯਭੂਮਿਯਾ ਫਰਤੀਤਿ. ਬਹਿਸੀਮੇ ਠਿਤਸਮ੍ਮਤਦੋਸਾਨੁਲੋਮਤ੍ਤਾ ਅਕਪ੍ਪਿਯਭੂਮਿਯਂ ਠਤ੍ਵਾ ਨ ਕਾਤਬ੍ਬਾਤਿ ਨੋ ਤਕ੍ਕੋ, ਏਸ ਨਯੋ ਸਮੂਹਨਨੇਪੀਤਿ ਆਚਰਿਯੋ. ਖਣ੍ਡਸੀਮਾਯਂ ਠਤ੍ਵਾ ਅਵਿਪ੍ਪਵਾਸਸੀਮਾਤਿਆਦੀਸੁ ਮਹਾਸੀਮਾ ਕਿਰ ‘‘ਅਵਿਪ੍ਪਵਾਸਸੀਮਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾ.

੧੪੬. ‘‘ਯਸ੍ਸਾਯਸ੍ਮਤੋ ਖਮਤਿ ਏਤਿਸ੍ਸਾ ਸੀਮਾਯ ਸਮਾਨਸਂਵਾਸਾਯ ਏਕੂਪੋਸਥਾਯ ਸਮੁਗ੍ਘਾਤੋ, ਸੋ ਤੁਣ੍ਹਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਅਨ੍ਧਕਪੋਤ੍ਥਕੇ, ਸੀਹਲ਼ਪੋਤ੍ਥਕੇਸੁ ਚ ਕੇਸੁਚਿ ਪਾਠੋ ਅਤ੍ਥਿ. ਕੇਸੁਚਿ ‘‘ਸਮੁਗ੍ਘਾਤੋ ਏਤਿਸ੍ਸਾ ਸੀਮਾਯਾ’’ਤਿ ਪਠਮਂ ਲਿਖਨ੍ਤਿ, ਕੇਸੁਚਿ ‘‘ਏਤਿਸ੍ਸਾ ਸੀਮਾਯ ਸਮੁਗ੍ਘਾਤੋ’’ਤਿ ਚ.

ਗਾਮਸੀਮਾਦਿਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੧੪੭. ਸਾ ਚਾਤਿ ਸਾ ਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਦਿਨ੍ਨਗਾਮਸੀਮਾ ਚ ਇਤਰਾ ਚ. ਸਾ ਕਤਮਾਤਿ ਚੇ? ‘‘ਪਕਤਿਗਾਮਾ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਬਦ੍ਧਸੀਮਾਸਦਿਸਾਯੇਵ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਸਾ ਚ ਹੋਤਿ ਇਤਰਾ ਚ ਹੋਤੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ, ਤਸ੍ਮਾਯੇਵ ‘‘ਤਿਚੀਵਰਵਿਪ੍ਪਵਾਸਪਰਿਹਾਰਂ ਲਭਤੀ’’ਤਿ ਏਕਵਚਨਂ ਕਤਂ, ਤਂ ਨ ਯੁਤ੍ਤਂ ਉਭਿਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਗਾਮਤ੍ਤਾਤਿ ਏਕੇ. ‘‘ਹੋਨ੍ਤਿ, ਨ ਲਭਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਚ ਬਹੁਵਚਨਮ੍ਪਿ ਕਰੋਨ੍ਤੀਤਿ. ‘‘ਸਾ ਚ ਇਤਰਾ ਚਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾ ‘‘ਮਜ੍ਝੇ ਭਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਦਿਨ੍ਨਗਾਮਸੀਮਾ ਪਕਤਿਗਾਮਾਦਯੋ ਅਭਿਨ੍ਨਾ’’ਤਿ ਚ ਵਦਨ੍ਤਿ. ‘‘ਭਿਕ੍ਖੁਵਸਤੀ’’ਤਿ ਪਾਠੋ, ‘‘ਵਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਚ ਲਿਖਿਤਂ. ‘‘ਅਥਸ੍ਸ ਠਿਤੋਕਾਸਤੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਏਕਵਚਨਮੇਵ ਯੁਤ੍ਤਂ. ਸਬ੍ਬਾ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਨਦੀ ਅਸੀਮਾਤਿ ਕਤਰਂ ਸੀਮਂ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਤਿ? ਬਦ੍ਧਸੀਮਂ, ਏਕਾਦਸਵਿਪਤ੍ਤਿਸੀਮਞ੍ਞਤਰਪ੍ਪਸਙ੍ਗਤੋਤਿ ਆਚਰਿਯਾ. ਸਚੇ ਪਠਮਂ ਸੀਮਾਯ ਬਦ੍ਧਾਯ ਪਚ੍ਛਾ ਨਦਿਆਦਯੋ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਪਟਿਕ੍ਖੇਪੋਤਿ ਪਸਙ੍ਗੋ ਆਪਜ੍ਜਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਬਦ੍ਧਸੀਮਮੇਵ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਤਿ. ਯਥਾ ਸਬ੍ਬੋ ਗਾਮੋ ਗਾਮਸੀਮਾ, ਤਥਾ ਸਬ੍ਬਾ ਨਦੀ ਅਸੀਮਾ. ਕਿਨ੍ਤੁ ਤਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਉਦਕੁਕ੍ਖੇਪਸੀਮਾਤਿ ਸੀਮਾਨਾਨਤ੍ਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤੀਤਿ ਨੋ ਤਕ੍ਕੋਤਿ ਆਚਰਿਯੋ. ਯਂ ਮਜ੍ਝਿਮਸ੍ਸ ਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਸਮਨ੍ਤਾ ਉਦਕੁਕ੍ਖੇਪਾਤਿ ਪਨ ਏਕਿਸ੍ਸਾ ਨਦਿਯਾ ਚਤੁਵਗ੍ਗਾਦੀਨਂ ਸਙ੍ਘਾਨਂ ਵਿਸੁਂ ਚਤੁਵਗ੍ਗਕਰਣੀਯਾਦਿਕਮ੍ਮਕਰਣਕਾਲੇ ਸੀਮਾਪਰਿਚ੍ਛੇਦਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਿਚੀਵਰੇਨ ਵਿਪ੍ਪਵਾਸਾਵਿਪ੍ਪਵਾਸਪਰਿਚ੍ਛੇਦਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਮ੍ਪਿ ਸਤ੍ਤਬ੍ਭਨ੍ਤਰਸੀਮਾਯ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦਦਸ੍ਸਨਂ ਵਿਯਾਤਿ ਆਚਰਿਯਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਉਦਕੁਕ੍ਖੇਪਪਰਿਚ੍ਛੇਦਾਭਾਵੇਪਿ ਅਨ੍ਤੋਨਦਿਯਂ ਕਮ੍ਮਂ ਕਾਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਸਿਦ੍ਧਂ.

ਅਯਂ ਪਨ ਵਿਸੇਸੋ – ਤਤ੍ਥ ਨਾਵਾਗਤੋ ਚੇ, ਨਾਵਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ. ਸਤ੍ਥਗਤੋ ਚੇ, ਸਤ੍ਥੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ. ਸੋ ਚੇ ਅਤਿਰੇਕਚਾਤੁਮਾਸਨਿਵਿਟ੍ਠੋ, ਗਾਮੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਤਿਚੀਵਰਾਵਿਪ੍ਪਵਾਸੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਤਤ੍ਥਾਪਿ ਅਯਂ ਵਿਸੇਸੋ – ਸਚੇ ਸਤ੍ਥੋ ਉਦਕੁਕ੍ਖੇਪਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤੋ ਹੋਤਿ, ਉਦਕੁਕ੍ਖੇਪਸੀਮਾਪਮਾਣਨ੍ਤਿ ਏਕੇ. ਸਤ੍ਥੋਵ ਪਮਾਣਨ੍ਤਿ ਆਚਰਿਯਾ. ਸਚੇ ਪਨੇਤ੍ਥ ਬਹੂ ਭਿਕ੍ਖੂਤਿਆਦਿਮ੍ਹਿ ਕੇਚਿ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨੁਪੋਸਥਂ, ਕੇਚਿ ਗਣੁਪੋਸਥਂ, ਕੇਚਿ ਸਙ੍ਘੁਪੋਸਥਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਤੁਕਾਮਤਾਯ ‘‘ਬਹੂ ਸਙ੍ਘਾ’’ਤਿ ਅਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਭਿਕ੍ਖੂ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਊਨਕਂ ਪਨ ਨ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਸੀਮਾਸਮ੍ਭੇਦਸਮ੍ਭਵਤੋਤਿ ਉਪਤਿਸ੍ਸਤ੍ਥੇਰੋ. ਠਪੇਨ੍ਤੇ ਹਿ ਊਨਕਂ ਨ ਠਪੇਤਬ੍ਬਂ. ‘‘ਅਠਪੇਤੁਮ੍ਪਿ ਵਟ੍ਟਤਿ ਏਵਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿਯਾ ਪਨਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਉਦਕੁਕ੍ਖੇਪਮਨਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਪਰਿਵਤ੍ਤਮਾਨਾਯ ਕਾਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ਅਞ੍ਞਿਸ੍ਸਾ ਸੀਮਾਯ ਞਤ੍ਤੀਤਿਆਦਿ ਕਿਂ ਸੀਮਤੋ ਕਮ੍ਮਵਿਪਤ੍ਤਿਭਯਾ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਉਦਾਹੁ ਪਰਿਸਤੋਤਿ? ਏਕਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਨਾਨਾਸੀਮਾਯ ਅਸਮ੍ਭਵਤੋ ਸੀਮਤੋਤਿ. ਏਕਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਨਾਨਾਸੀਮਟ੍ਠਸਙ੍ਘੇਨ ਅਸਮ੍ਭਵਤੋ ਪਰਿਸਤੋਤਿਪਿ ਏਕੇ. ‘‘ਸਵਨਂ ਹਾਪੇਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਦੋਸਪ੍ਪਸਙ੍ਗਤੋਤਿ ਨੋ ਤਕ੍ਕੋ. ਏਕਿਸ੍ਸਾ ਹਿ ਸੀਮਾਯ ਏਕਂ ਕਮ੍ਮਂ ਅਨਿਟ੍ਠਪੇਨ੍ਤੋ ਹਾਪੇਤੀਤਿ ਆਚਰਿਯੋ.

ਬਹਿਨਦਿਤੀਰੇ ਜਾਤਰੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤੋਨਦਿਯਂ ਪਵਿਟ੍ਠਸਾਖਾਯ ਵਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਚ ਨਦਿਤੀਰੇ ਖਾਣੁਕਂ ਕੋਟ੍ਟੇਤ੍ਵਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਚ ਸਚੇ ਪਨ ਸੇਤੁ ਵਾ ਸੇਤੁਪਾਦਾ ਵਾ ਬਹਿਤੀਰੇ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਚ ਸੀਮਾਸੋਧਨਂ ਨਾਮ ਗਾਮਸੀਮਟ੍ਠੇ ਹਤ੍ਥਪਾਸਾਨਯਨਂ. ਖਣ੍ਡਸੀਮਾਯ ਉਟ੍ਠਿਤਰੁਕ੍ਖਤੋ ਵਿਯੋਜੇਤ੍ਵਾ ਕਾਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਕਸ੍ਮਾ? ਤੀਰਟ੍ਠੇ ਰੁਕ੍ਖੇ ਬਦ੍ਧਨਾਵਾਯ ਗਾਮੋ ਆਧਾਰੋਤਿ. ‘‘ਉਭਤੋਭਾਗੇਨ ਗਾਮਸੀਮਂ ਫੁਸਿਤ੍ਵਾ ਠਿਤਸੇਤੁ ਖਣ੍ਡਸੀਮਾਮਹਾਸੀਮਾਯੋ ਫੁਸਿਤ੍ਵਾ ਠਿਤਰੁਕ੍ਖੇਨ ਉਪਮੇਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ ਚ ਲਿਖਿਤਂ. ਤਤ੍ਥ ਪੁਰਿਮਨਯੇ ਤਾਵ ਇਦਂ ਵਿਚਾਰੇਤਬ੍ਬਂ – ਤਾਦਿਸੇ ਠਾਨੇ ਕਤਕਮ੍ਮਂ ਕਿਂ ਨਦਿਯਂ ਕਤਸਙ੍ਖ੍ਯਂ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਉਦਾਹੁ ਗਾਮਸੀਮਾਯਂ, ਅਥ ਉਭਯਤ੍ਥਾਤਿ? ਕਿਞ੍ਚੇਤ੍ਥ ਤਂ ਚੇ ਨਦਿਯਂ ਕਤਸਙ੍ਖ੍ਯਂ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਉਦਕੁਕ੍ਖੇਪਸੀਮਾਵ ਸੋਧੇਤਬ੍ਬਾ, ਨ ਇਤਰਾ. ਅਥ ਗਾਮਸੀਮਾਯਂ ਕਤਸਙ੍ਖ੍ਯਂ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਉਦਕੁਕ੍ਖੇਪਸੀਮਾ ਨ ਸੋਧੇਤਬ੍ਬਾ. ਯਦਿ ਉਭਯਤ੍ਥ ਕਤਸਙ੍ਖ੍ਯਂ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਦ੍ਵੀਸੁ ਸੀਮਾਸੁ ਏਕਕਮ੍ਮਂ ਕਾਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਅਨਿਟ੍ਠਪ੍ਪਸਙ੍ਗੋ ਆਪਜ੍ਜਤਿ. ਤਤੋ ‘‘ਅਞ੍ਞਿਸ੍ਸਾ ਸੀਮਾਯ ਞਤ੍ਤਿ, ਅਞ੍ਞਿਸ੍ਸਾ ਅਨੁਸ੍ਸਾਵਨਾ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਇਦਞ੍ਚ ‘‘ਖਣ੍ਡਸੀਮਾਮਹਾਸੀਮਟ੍ਠਾਨਂ ਕਾਯਸਾਮਗ੍ਗਿਯਾ ਕਮ੍ਮਂ ਕਾਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਇਦਞ੍ਚਾਨਿਟ੍ਠਂ ਆਪਜ੍ਜਤੀਤਿ? ਏਤ੍ਥ ਵੁਚ੍ਚਤੇ – ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਂ ਕਮ੍ਮਂ ਉਭਯਤ੍ਥ ਕਤਸਙ੍ਖ੍ਯਂ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਨ ਚ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਂ ਅਨਿਟ੍ਠਂ ਆਪਜ੍ਜਤਿ. ਕਸ੍ਮਾ? ‘‘ਞਤ੍ਤਿਅਨੁਸ੍ਸਾਵਨਾਨਂ ਏਕੇਕਸੀਮਾਯਂ ਪਵਤ੍ਤਤ੍ਤਾ, ਕਾਰਕਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਵਾ ਏਕੇਕਸੀਮਾਯਂ ਠਿਤਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਉਭਯਤ੍ਥਾਪਿ ਠਾਤੁਂ ਸਕ੍ਕੁਣੇਯ੍ਯਤਾਯ ਪਨ ਤਂ ਅਕਾਰਣਂ. ਏਕੀਭਾਵਂ ਉਪਗਤਸੀਮਟ੍ਠਾਨੇ ਕਤਤ੍ਤਾਤਿ ਇਦਂ ਅਚਲਕਾਰਣਂ. ਏਕੀਭਾਵਂ ਉਪਗਤਾਸੁ ਹਿ ਦ੍ਵੀਸੁ ਨਦੀਗਾਮਸੀਮਾਸੁ ਕਮ੍ਮਂ ਕਾਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਚ. ਸਤ੍ਤਬ੍ਭਨ੍ਤਰਸੀਮਾਯਂ ਚੇ ਨਦੀ ਹੋਤਿ, ਸਮੁਦ੍ਦੋ ਵਾ, ਜਾਤਸ੍ਸਰੋ ਵਾ. ਤੇਸੁ ਠਿਤਭਿਕ੍ਖੁ ਸਤ੍ਤਬ੍ਭਨ੍ਤਰਸੀਮਾਯਂ ਠਿਤਸਙ੍ਖ੍ਯਂ ਨ ਗਚ੍ਛਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਚੇ ਨਦਿਆਦਿਲਕ੍ਖਣਂ ਅਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਦੀਪਕੋ, ਪਾਸਾਣੋ, ਰੁਕ੍ਖੋ ਵਾ ਹੋਤਿ, ਸਤ੍ਤਬ੍ਭਨ੍ਤਰਸਙ੍ਖ੍ਯਂ ਗਚ੍ਛਤਿ. ਮਨੁਸ੍ਸੇਹਿ ਵਲ਼ਞ੍ਜਨਟ੍ਠਾਨਂ ਚੇ ਤਂ ਹੋਤਿ, ਗਾਮਖੇਤ੍ਤਸਙ੍ਖ੍ਯਂ ਗਚ੍ਛਤਿ. ਕਤਰਗਾਮਖੇਤ੍ਤਂ? ਯਤੋ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਸਞ੍ਚਰਨ੍ਤਿ, ਸਬ੍ਬੇ ਚੇ ਸਞ੍ਚਰਨ੍ਤਿ, ਵਿਸੁਂ ਗਾਮਖੇਤ੍ਤਸਙ੍ਖ੍ਯਂ ਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਚ ਆਚਰਿਯਾ.

ਪਚ੍ਛਿਮਨਯੇ ਸਚੇ ਸੇਤੁ ਨਦੀਲਕ੍ਖਣਟ੍ਠਾਨਂ ਅਫੁਸਿਤ੍ਵਾ ਠਿਤੋ, ਗਾਮਸੀਮਾਸਙ੍ਖ੍ਯਂ ਗਚ੍ਛਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਏਕੋ ਚੇ ਗਾਮੋ, ਤਂ ਸੋਧੇਤ੍ਵਾ, ਦ੍ਵੀਸੁ ਤੀਰੇਸੁ ਸਚੇ ਦ੍ਵੇ, ਦ੍ਵੇਪਿ ਗਾਮੇ ਸੋਧੇਤ੍ਵਾ ਕਮ੍ਮਂ ਕਾਤਬ੍ਬਂ. ਏਵਞ੍ਹਿ ਕਤਂ ਉਭਯਤ੍ਰ ਕਤਂ ਹੋਤਿ. ਇਮਿਨਾ ਨਯੇਨ ਦ੍ਵੀਸੁ ਨਦੀਸੁ, ਜਾਤਸ੍ਸਰੇਸੁ ਚ ਏਕਕਮ੍ਮਪਸਿਦ੍ਧਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਅਯਂ ਪਨ ਨਯੋ ਖਣ੍ਡਸੀਮਾਮਹਾਸੀਮਾਨਮ੍ਪਿ ਲਬ੍ਭਤੇਵ. ਸਚੇ ਸੇਤੁ ਨਦੀਲਕ੍ਖਣਟ੍ਠਾਨਂ ਫੁਸਿਤ੍ਵਾ ਠਿਤੋ, ਉਦਕੁਕ੍ਖੇਪਸੀਮਾਪਿ ਸੋਧੇਤਬ੍ਬਾ.

ਸੀਮਾਨਮੇਵ ਚੇਕਤ੍ਤਂ, ਵੇਹਾਸਟ੍ਠਂ ਵਿਨਾ ਗਤੋ;

ਵਿਦਿਤ੍ਵਾ ਏਕਕਮ੍ਮਸ੍ਸ, ਸੀਮਤੋ ਇਦਮਾਦਿਸੇ.

ਏਕਸੀਮਂ ਦ੍ਵਿਸੀਮਂ ਵਾ, ਤਿਸੀਮਂ ਚਤੁਸੀਮਕਂ;

ਏਕਕਮ੍ਮਂ ਸਿਯਾ ਤਸ੍ਸ, ਕੋਪੋ ਪਰਿਸਤੋ ਸਿਯਾਤਿ.

ਅਯਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਵਿਸੇਸੋ – ਨਦਿਯਂ ਕਰੋਨ੍ਤਾਨਂ ਉਦਕੁਕ੍ਖੇਪਤੋ ਬਹਿ ਰੁਕ੍ਖਾਦਿਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ ਅਪ੍ਪਮਾਣਂ. ਗਾਮੇ ਕਰੋਨ੍ਤਾਨਂ ਨਦਿਯਂ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧਰੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਉਦਕੁਕ੍ਖੇਪਤੋ ਬਹਿ ਠਿਤਭਿਕ੍ਖੁ ਅਪ੍ਪਮਾਣਂ, ਤਤੋ ਓਰਂ ਪਮਾਣਂ. ਬਦ੍ਧਸੀਮਾਯ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧਰੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਬਦ੍ਧਸੀਮਾਯ ਠਿਤਭਿਕ੍ਖੁ ਪਮਾਣਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ, ਤੇਨੇਵ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਸੀਮਂ ਸੋਧੇਤ੍ਵਾ ਕਮ੍ਮਂ ਕਾਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ. ‘‘ਸਚੇ ਪਨ ਸੇਤੁ ਵਾ ਸੇਤੁਪਾਦਾ ਵਾ ਬਹਿਤੀਰੇ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਾ ਕਮ੍ਮਂ ਕਾਤੁਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਵਚਨਮ੍ਪਿ ਪਾਰੋਹਾਦੀਸੁ ਵਿਯ ਸਕਲਸੀਮਾਸੋਧਨਮੇਵ ਕਾਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਸਾਧੇਤਿ, ਵੀਮਂਸਿਤਬ੍ਬਂ. ਅਤਿਵੁਟ੍ਠਿਕਾਲੇ ਪਨਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਅਤਿਵੁਟ੍ਠਿ ਨਾਮ ਯਥਾ ਚਾਤੁਮਾਸਿਕਾਯਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਚਤੁਮਾਸਂ ਅਤਿਵੁਟ੍ਠਿਯੇਵ ਸਚੇ ਹੋਤਿ, ਸਬ੍ਬੋਪਿ ਓਘੇਨ ਓਤ੍ਥਟੋਕਾਸੋ ਨਦੀ ਏਵ. ਅਥ ਏਕਿਸ੍ਸਾਪਿ ਅਤਿਵੁਟ੍ਠਿਯਾ ਓਘੋ ਚਤੁਮਾਸਂ ਤਿਟ੍ਠਤਿ, ਸਨ੍ਦਤਿ ਵਾ, ਬਹਿਤੀਰੇ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਓਘੇਨ ਓਤ੍ਥਟੋਕਾਸੋ ਸਬ੍ਬੋਪਿ ਨਦੀ ਏਵ. ਨਦਿਂ ਓਤ੍ਥਰਿਤ੍ਵਾ ਸਨ੍ਦਨਟ੍ਠਾਨਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯਾਤਿ ਤਮੇਵ ਵਾ ਨਦਿਂ ਅਞ੍ਞਂ ਵਾ ਅਪੁਬ੍ਬਂ ਵਾ ਪਦੇਸਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਵਤ੍ਤਵਸੇਨ ਨਦਿਲਕ੍ਖਣਪ੍ਪਤ੍ਤਂ ਓਤ੍ਥਰਿਤ੍ਵਾ ਸਨ੍ਦਨਟ੍ਠਾਨਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਗਾਮਨਿਗਮਸੀਮਂ ਓਤ੍ਥਰਿਤ੍ਵਾਤਿ ਚਤੁਮਾਸਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਅਗਮਨਪਥੇਤਿ ਤਦਹੁ ਗਤਪਚ੍ਚਾਗਤਂ ਕਾਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੁਣੇਯ੍ਯਕੇ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ਯਂ ਪਨ ਅਨ੍ਧਕਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਂ ਨ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ. ਕਸ੍ਮਾ? ਨਦਿਯਮ੍ਪਿ ਤਂਦੋਸਪ੍ਪਸਙ੍ਗਤੋ. ਤਿਪੁਸਕਾਦੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਆਦਿ-ਸਦ੍ਦੇਨ ਕਮਲੁਪ੍ਪਲਾਦੀਨਿਪਿ ਸਙ੍ਗਹਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ. ਸਬ੍ਬੋਪਿ ਅਜਾਤਸ੍ਸਰੋ ਹੋਤਿ, ਗਾਮਸੀਮਾਸਙ੍ਖ੍ਯਮੇਵ ਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਯੇਹਿ ਕਤਂ, ਤੇਸਂ ਗਾਮਸੀਮਾਸਙ੍ਖ੍ਯਂ ਵਾ, ਸਮਨ੍ਤਤੋ ਤੀਰਟ੍ਠਗਾਮੇਹਿ ਚੇ ਕਤਂ, ਸਬ੍ਬਗਾਮਸਙ੍ਖ੍ਯਂ ਵਾ, ਅਞ੍ਞੇਹਿ ਗਾਮਖੇਤ੍ਤੇਹਿ ਅਸਮ੍ਬਨ੍ਧਟ੍ਠਾਨਂ ਚੇ, ਵਿਸੁਂਗਾਮਸੀਮਾਸਙ੍ਖ੍ਯਂ ਵਾ ਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

੧੪੮. ਸਂਸਟ੍ਠਵਿਟਪਾਤਿ ਇਮਿਨਾ ਆਸਨ੍ਨਤ੍ਤਂ ਦੀਪੇਤਿ, ਤੇਨ ਪਦੇਸਸਮ੍ਭਿਨ੍ਦਨਾ ਇਧ ਸਮ੍ਭੇਦੋਤਿ ਦੀਪੇਤਿ. ਸੋ ਪਨ ਵਡ੍ਢਨ੍ਤੋ ਸੀਮਾਸਙ੍ਕਰਂ ਕਰੋਤੀਤਿ ਬਦ੍ਧਸੀਮਟ੍ਠਾਨਪ੍ਪਵੇਸਨਵਸੇਨ ‘‘ਏਕਦੇਸਬਦ੍ਧਸੀਮਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਤੋ ਸਙ੍ਕਰਦੋਸੋ ਹੋਤਿ. ਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸੀਮਾਯ ਸੀਮਾ ਸਮ੍ਭਿਨ੍ਦਿਤਬ੍ਬਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਪਠਮਂ ਬਦ੍ਧਸੀਮਾਯ ਪਚ੍ਛਾ ਅਤ੍ਤਨਾ ਬਨ੍ਧਿਤਬ੍ਬਸੀਮਾ ਨ ਸਮ੍ਭਿਨ੍ਦਿਤਬ੍ਬਾ’’ਤਿ ਏਕੇ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯਂ ਸਂਵਣ੍ਣਯਨ੍ਤਿ. ਪਠਮਂ ਸਮ੍ਮਤਸੀਮਾਯਂ ਸਮ੍ਭੇਦਾਭਾਵਤੋ ਸ੍ਵਾਧਿਪ੍ਪਾਯੋ ਅਜ੍ਝੋਤ੍ਥਰਣੇਨ ਯੁਜ੍ਜਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਪਚ੍ਛਾ ਬਨ੍ਧਿਤਬ੍ਬਸੀਮਾਯ ਪਠਮਂ ਬਦ੍ਧਸੀਮਾ ਨ ਸਮ੍ਭਿਨ੍ਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਸਕਲਂ ਵਾ ਏਕਦੇਸਤੋ ਵਾ ਨਿਮਿਤ੍ਤਾਨਂ ਅਨ੍ਤੋਕਰਣੇਨ ਪਠਮਂ ਬਦ੍ਧਸੀਮਾਯ ਸੀਮਨ੍ਤਰਿਕੇ ਅਕਿਤ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਸਮ੍ਮਨ੍ਨਨਤੋ ਹਿ ਸਮ੍ਭਿਨ੍ਦਤਿ ਨਾਮ, ਪਰੇਸਂ ਬਦ੍ਧਸੀਮਂ ਸਕਲਂ ਵਾ ਏਕਦੇਸਤੋ ਵਾ ਨਿਮਿਤ੍ਤਾਨਂ ਅਨ੍ਤੋਕਰਣੇਨ ਅਜ੍ਝੋਤ੍ਥਰਤਿ ਨਾਮ, ਤੇਨੇਵਾਹ ‘‘ਸੀਮਂ ਸਮ੍ਮਨ੍ਨਨ੍ਤੇਨ ਸੀਮਨ੍ਤਰਿਕਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ’’ਤਿਆਦਿ. ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਪਠਮਂ ਬਦ੍ਧਸੀਮਾਯ ਸੀਮਨ੍ਤਰਿਕਂ ਪਚ੍ਛਾ ਬਨ੍ਧਿਤਬ੍ਬਸੀਮਾਯ ਨਿਮਿਤ੍ਤਭੂਤਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਛਾ ਸੀਮਂ ਸਮ੍ਮਨ੍ਨਿਤੁਨ੍ਤਿ. ਇਮਾ ਦ੍ਵੇਪਿ ਵਿਪਤ੍ਤਿਯੋ ਭਿਕ੍ਖੁਭਿਕ੍ਖੁਨੀਸੀਮਾਨਂ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਨ ਸਮ੍ਭਵਨ੍ਤਿ. ਸੋ ਪਨ ਵਡ੍ਢਨ੍ਤੋ ਸੀਮਾਸਙ੍ਕਰਂ ਕਰੋਤੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਕੇਵਲਂ ਸੀਮਾਸਙ੍ਕਰਮੇਵ ਕਰੋਤਿ. ਤਸ੍ਮਿਂ ਕਤਕਮ੍ਮਾਨਿ ਨ ਕੁਪ੍ਪਨ੍ਤੀਤਿ ਕੇਚਿ, ਤਂ ਨਯੁਤ੍ਤਂ ਸਾਖਾਪਾਰੋਹਛੇਦਨਸੀਮਾਸੋਧਨਾਨਂ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ. ਇਦਂ ਸਬ੍ਬਂ ਸੁਟ੍ਠੁ ਵਿਚਾਰੇਤ੍ਵਾ ਗਰੁਕੁਲੇ ਪਯਿਰੁਪਾਸਿਤ੍ਵਾ ਗਹੇਤਬ੍ਬਯੁਤ੍ਤਕਂ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ, ਇਤਰਂ ਛਡ੍ਡੇਤਬ੍ਬਂ.

ਉਪੋਸਥਭੇਦਾਦਿਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੧੪੯. ‘‘ਦ੍ਵੇਮੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਉਪੋਸਥਾ’’ਤਿ ਤਦਾ ਸਾਮਗ੍ਗੀਉਪੋਸਥਸ੍ਸ ਅਨਨੁਞ੍ਞਾਤਤ੍ਤਾ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਸਾਮਗ੍ਗੀਉਪੋਸਥਸ੍ਸ ਪੁਬ੍ਬਕਿਚ੍ਚੇ ‘‘ਅਜ੍ਜੁਪੋਸਥੋ ਸਾਮਗ੍ਗੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ, ਨ ਚ ਕਮ੍ਮਵਾਚਾਯ ਭਗਵਤਾ ਪਯੋਗੋ ਦਸ੍ਸਿਤੋ, ਪਾਲ਼ਿਨਯਤੋ ਅਟ੍ਠਕਥਾਚਰਿਯੇਹਿ ਉਦ੍ਦਿਸਿਤਬ੍ਬਕ੍ਕਮੋ ਦਸ੍ਸਿਤੋ. ਤਥਾ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖੁਦ੍ਦੇਸਾਨਂ ਉਦ੍ਦੇਸਕ੍ਕਮੋ ਸਿਦ੍ਧੋਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਤਯੋ ਵਾ ਦ੍ਵੇ ਵਾ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਂ ਉਦ੍ਦਿਸਨ੍ਤਿ, ਅਧਮ੍ਮੇਨ ਸਮਗ੍ਗਂ ਨਾਮ ਹੋਤੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਕਾਮਂ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਸਾਮਗ੍ਗੀ ਨਾਮ ਹੋਤਿ ਵਗ੍ਗਕਥਾਯ ਯਥਾਕਮ੍ਮਂ ਸਾਮਗ੍ਗੀਵਵਤ੍ਥਾਨਤੋ. ਤਥਾਪਿ ਵਗ੍ਗਪਟਿਪਕ੍ਖਭਾਵੇਨ ਸਮਗ੍ਗਂ, ਸਮਗ੍ਗਪਟਿਪਕ੍ਖਭਾਵੇਨ ਚ ਵਗ੍ਗਂ ਨਾਮ ਕਤਂ. ਆਵੇਣਿਕਤੋ ਵਾ ਗਣਕਮ੍ਮਾਦਿਸਮ੍ਭਵਤੋ, ਤਸ੍ਸ ਚ ਸਮਗ੍ਗਵਗ੍ਗਭਾਵਸਮ੍ਭਵਤੋ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਧਮ੍ਮੇਨ ਵਗ੍ਗਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿਕਰਣਂ ਧਮ੍ਮਿਕਂ, ਸਙ੍ਘਸ੍ਸੇਵ ਛਨ੍ਦਾਗਮਨਂ, ਨ ਗਣਸ੍ਸਾਤਿ ਕਤ੍ਵਾ ਵਗ੍ਗਂ ਨਾਮ ਹੋਤਿ. ‘‘ਏਕਵਾਰਂ ਕਤਂ ਸੁਕਤਂ, ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਪਨ ਆਪਜ੍ਜਤਿ, ਪੁਨ ਕਾਤੁਂ ਨ ਲਭਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ‘‘ਪਞ੍ਚਸੁ ਏਕਸ੍ਸ ਛਨ੍ਦਂ ਆਹਰਿਤ੍ਵਾ ਚਤੂਹਿ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਂ ਉਦ੍ਦਿਸਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਯੁਤ੍ਤਂ, ਛਨ੍ਦਹਾਰਕੇ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਪਤ੍ਤੇ ਤੇਨ ਸਙ੍ਘੋ ਪਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਛਨ੍ਦੋ ਸਙ੍ਘਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਹੋਤੀਤਿ ਕਤ੍ਵਾ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖੁਦ੍ਦੇਸਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੧੫੦. ਮਾਤਿਕਾਟ੍ਠਕਥਾਯਂ (ਕਙ੍ਖਾ. ਅਟ੍ਠ. ਨਿਦਾਨਵਣ੍ਣਨਾ) ‘‘ਸੁਣਾਤੁ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸਙ੍ਘੋ…ਪੇ… ਆਵਿਕਤਾ ਹਿਸ੍ਸ ਫਾਸੁ ਹੋਤਿ, ਤਤ੍ਥਾਯਸ੍ਮਨ੍ਤੇ ਪੁਚ੍ਛਾਮਿ…ਪੇ… ਤਸ੍ਮਾ ਤੁਣ੍ਹੀ. ਏਵਮੇਤਂ ਧਾਰਯਾਮੀ’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ‘ਉਦ੍ਦਿਟ੍ਠਂ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤੋ ਨਿਦਾਨ’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਅਵਸੇਸੇ ਸੁਤੇਨ ਸਾਵਿਤੇ ਉਦ੍ਦਿਟ੍ਠੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ‘‘ਏਵਮੇਤਂ ਧਾਰਯਾਮੀਤਿ ਸੁਤਾ ਖੋ ਪਨਾਯਸ੍ਮਨ੍ਤੇਹੀ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਧਾਰਯਾਮੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਉਦ੍ਦਿਟ੍ਠਂ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤੋ ਨਿਦਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਵਚਨਂ ਸਂਖਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ, ਤੇਨੇਵ ਖੁਦ੍ਦਕਪੇਯ੍ਯਾਲਵਸੇਨ ਲਿਖਿਤਂ. ਏਵਂ ਮਾਤਿਕਾਟ੍ਠਕਥਾਯਮ੍ਪਿ ‘‘ਆਵਿਕਤਾ ਹਿਸ੍ਸ ਫਾਸੁ ਹੋਤਿ, ਤਤ੍ਥਾਯਸ੍ਮਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥਾਪਿ ‘‘ਉਦ੍ਦਿਟ੍ਠਂ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤੋ ਨਿਦਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਵਚਨਂ ਸਂਖਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਗਹੇਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਏਕੇ. ਕੇਚਿ ‘‘ਅਵਿਵਦਮਾਨੇਹਿ ਸਿਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬ’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਨਿਦਾਨੁਦ੍ਦੇਸੋ ਨਿਟ੍ਠਿਤੋ ਨਾਮ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਨਾਵਿਕਰੋਨ੍ਤੋ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਆਪਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਨ ਯੁਤ੍ਤਂ. ਕਸ੍ਮਾ? ‘‘ਨਿਦਾਨਂ ਉਦ੍ਦਿਸਿਤ੍ਵਾ’’ਤਿ ਨਿਟ੍ਠਾਨਵਚਨੇਨ ਹਿ ਨਿਦਾਨਸ੍ਸ ਨਿਟ੍ਠਿਤਭਾਵੋ ਵੁਤ੍ਤੋ, ਨਿਦਾਨਾਵਸਾਨੇ ਚ ਆਪਤ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾਤਿ. ‘‘ਸਰਭਞ੍ਞਂ ਨਾਮ ਸਰੇਨ ਭਣਨ’’ਨ੍ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ਸਜ੍ਝਾਯਂ ਅਧਿਟ੍ਠਹਿਤ੍ਵਾਤਿ ‘‘ਸਜ੍ਝਾਯਂ ਕਰੋਮੀ’’ਤਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤ੍ਵਾ. ‘‘ਆਪੁਚ੍ਛਾਮੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਮਤ੍ਤੇਨ ਕਥੇਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਤਂ ਤੁਣ੍ਹੀਭਾਵੇ ਯੁਜ੍ਜਤਿ. ‘‘ਅਥਾਪਿ ਲਾਭਾਦਿਨਾ ਅਭਿਭੂਤੋ ਵਾਰੇਤਿ, ਤਂ ਨ ਪਮਾਣ’’ਨ੍ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਏਸੇਵ ਨਯੋਤਿ ਕਥੇਨ੍ਤੋ ਯਦਿ ਵਿਚ੍ਛਿਨ੍ਦਤਿ, ਪੁਨ ਆਪੁਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ.

ਅਧਮ੍ਮਕਮ੍ਮਪਟਿਕ੍ਕੋਸਨਾਦਿਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੧੫੪. ‘‘ਤੇਸਂ ਅਨੁਪਦ੍ਦਵਤ੍ਥਾਯਾ’’ਤਿ ਸਙ੍ਘੋ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਂ ਨ ਕਰੋਤਿ, ਅਞ੍ਞੋਪਿ ਉਪਦ੍ਦਵੋ ਬਹੂਨਂ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖੁਦ੍ਦੇਸਕਅਜ੍ਝੇਸਨਾਦਿਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੧੫੫. ‘‘ਥੇਰਾਧਿਕਂ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖ’’ਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਵਾਪਿ ਪਚ੍ਛਾ ਅਵਿਸੇਸੇਨ ‘‘ਯੋ ਤਤ੍ਥ ਬ੍ਯਤ੍ਤੋ ਪਟਿਬਲੋ, ਤਸ੍ਸਾਧੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ‘‘ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ਵਚਨਂ ਥੇਰਸ੍ਸਾਪਿ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਸਿਦ੍ਧਂ ਹੋਤਿ. ‘‘ਗਚ੍ਛਾਵੁਸੋ ਸਂਖਿਤ੍ਤੇਨ ਵਾ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਨ ਵਾ’’ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਅਸਤਿਪਿ ਅਨ੍ਤਰਾਯੇ ਥਾਮਂ ਪਮਾਣਨ੍ਤਿ ਸਿਦ੍ਧਂ ਹੋਤਿ.

ਦਿਸਂਗਮਿਕਾਦਿਵਤ੍ਥੁਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੧੬੩. ‘‘ਸਚਸ੍ਸ ਸਦ੍ਧਿਂਚਰਾ ਭਿਕ੍ਖੁਉਪਟ੍ਠਾਕਾ ਅਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਪਾਠੋ. ‘‘ਉਤੁਵਸ੍ਸੇਤਿ ਉਤੁਸਂਵਚ੍ਛਰੇ ਹੇਮਨ੍ਤਗਿਮ੍ਹੇਸੂ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ.

ਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿਦਾਨਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੧੬੪. ਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿਂ ਦਮ੍ਮੀਤਿ ‘‘ਸਾਪਤ੍ਤਿਕੋ ਥੇਰਾਨਂ ਦੇਤਿ, ਸਮ੍ਪਜਾਨਮੁਸਾਵਾਦੇ ਦੁਕ੍ਕਟਂ ਸਮ੍ਭਵਤੀ’’ਤਿ ਆਚਰਿਯੇਨ ਲਿਖਿਤਂ. ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ ਕਾਰਣਂ? ਸਮ੍ਪਜਾਨਮੁਸਾਵਾਦੇਨ ਦੁਕ੍ਕਟਾਪਤ੍ਤਿ ਨਾਮ ਕੇਵਲਂ ਭਗਵਤਾ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਅਕਿਰਿਯਸਮੁਟ੍ਠਾਨਾ ਹੋਤੀਤਿ. ‘‘ਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿਂ ਦਮ੍ਮੀ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਕਿਰਿਯਾ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਮ੍ਪਜਾਨਮੁਸਾਵਾਦੇ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਂ ਵਿਯ ਦਿਸ੍ਸਤਿ, ਸੁਟ੍ਠੁ ਉਪਪਰਿਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬਂ. ਮਹਨ੍ਤਾ ਹਿ ਤੇ ਆਚਰਿਯਾ ਨਾਮ. ਤਤ੍ਥ ‘‘ਦਮ੍ਮੀ’’ਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਉਪੋਸਥਕਮ੍ਮਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਹਰਾ’’ਤਿ ਚ ‘‘ਆਰੋਚੇਹੀ’’ਤਿ ਚ ਹਾਰਕਸ੍ਸ ਅਨਾਰੋਚਨਪਚ੍ਚਯਾ ਦੁਕ੍ਕਟਮੋਚਨਤ੍ਥਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਏਸੇਵ ਨਯੋ ਛਨ੍ਦਦਾਨੇਪਿ. ਤਤ੍ਥ ‘‘ਦਮ੍ਮੀ’’ਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਚਿਤ੍ਤਸਾਮਗ੍ਗਿਦੀਪਨਵਚਨਂ, ਸੇਸਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯਮੇਵ, ਏਵਂ ਉਪਤਿਸ੍ਸਤ੍ਥੇਰੋ ਵਣ੍ਣੇਤਿ. ਅਥ ਵਾ ਪਠਮਂ ਸਮਗ੍ਗਭਾਵਂ ਸਨ੍ਧਾਯ, ਦੁਤਿਯਂ ਪਚ੍ਛਾ ਵਿਧਾਤਬ੍ਬਭਾਵਂ, ਤਤਿਯਂ ਛਨ੍ਦਹਾਰਕਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਕਟਮੋਚਨਤ੍ਥਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਉਭਯਤ੍ਥਾਪਿ ‘‘ਸਙ੍ਘਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਪਕ੍ਕਮਤੀ’’ਤਿਆਦਿਵਚਨਤੋ ਸਙ੍ਘੇ ਸਮਗ੍ਗੇ ਏਵ ਛਨ੍ਦਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿਦਾਨਂ ਰੁਹਤਿ, ਨਾਸਮਗ੍ਗੇਤਿ ਸਿਦ੍ਧਂ. ‘‘ਸਙ੍ਘਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਉਕ੍ਖਿਤ੍ਤਕੋ ਪਟਿਜਾਨਾਤਿ, ਆਹਟਾ ਹੋਤਿ ਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧੀ’’ਤਿਆਦਿਵਚਨਤੋ ਉਕ੍ਖਿਤ੍ਤਕਾਦੀਨਮ੍ਪਿ ਛਨ੍ਦਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿਦਾਨਂ ਰੁਹਤੀਤਿ ਸਿਦ੍ਧਂ, ਤਞ੍ਚ ਖੋ ਪਕਤਤ੍ਤਸਞ੍ਞਾਯ, ਨੋ ਅਞ੍ਞਥਾਤਿ ਤਕ੍ਕੋ. ਜਾਨਿਤ੍ਵਾ ਸਾਮਣੇਰਸ੍ਸ ਦਿਨ੍ਨੇ ਨ ਯਾਤਿ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਚ, ਅਜਾਨਿਤ੍ਵਾ ਦਿਨ੍ਨੇ ਯਾਤਿ ਚ, ਅਨਾਪਤ੍ਤੀਤਿ ਏਕੇ. ਬਿਲ਼ਾਲਸਙ੍ਖਲਿਕਾ ਨਾਮ ਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਸਙ੍ਖਲਿਕਾ ਨਾਮ ਅਨਨ੍ਤਰੇਨ ਸਮ੍ਬਜ੍ਝਤਿ, ਅਞ੍ਞੇਨ ਚ ਸਙ੍ਖਲਿਕੇਨਾਤਿ ਕੇਵਲਂ ਸਙ੍ਖਲਿਕਾ ਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿ ਨਾਮ ਹੋਤੀਤਿ ਉਪਤਿਸ੍ਸਤ੍ਥੇਰੋ. ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇ ਵਿਸੇਸਨਂ ਨਿਰਤ੍ਥਕਂ ਹੋਤਿ. ਬਿਲ਼ਾਲਸਙ੍ਖਲਿਕਾ ਬਦ੍ਧਾਵ ਹੋਤਿ ਅਨ੍ਤੋਗੇਹੇ ਏਵ ਸਮ੍ਪਯੋਜਨਤ੍ਤਾ. ਯਥਾ ਸਾ ਨ ਕਤ੍ਥਚਿ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਤਥਾ ਸਾਪਿ ਨ ਕਤ੍ਥਚਿ ਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਕਿਰ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ.

ਛਨ੍ਦਦਾਨਾਦਿਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੧੬੫-੭. ‘‘ਛਨ੍ਦਂ ਦਤ੍ਵਾ ਖਣ੍ਡਸੀਮਂ ਵਾ ਸੀਮਨ੍ਤਰਿਕਂ ਵਾ ਬਹਿਸੀਮਂ ਵਾ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਆਗਤੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਕਮ੍ਮਂ ਨ ਕੋਪੇਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਗਮਿਕਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਛਨ੍ਦਂ ਗਣ੍ਹਿਤ੍ਵਾ ਖਣ੍ਡਸੀਮਂ ਬਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਵਿਹਾਰਸੀਮਂ ਬਨ੍ਧਿਤੁਂ ਤੇਸਂ ਛਨ੍ਦਂ ਨ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ‘‘ਮੁਹੁਤ੍ਤਂ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਹੋਥਾ’’ਤਿਆਦਿਵਚਨਤੋ ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਭਿਕ੍ਖੁਕਮ੍ਮਂ ਗਹਟ੍ਠਾਦੀਸੁ ਹਤ੍ਥਪਾਸਗਤੇਸੁ ਨ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਸਿਦ੍ਧਂ. ਨਿਸ੍ਸੀਮਨ੍ਤਿ ਬਹਿਸੀਮਂ. ਤਸ੍ਸ ਸਮ੍ਮੁਤਿਦਾਨਕਿਚ੍ਚਂ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਤਿਪਿ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਆਸਨੇਨ ਸਹ ਉਦਕਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਪਨ੍ਨਰਸੋਪੀਤਿ ਅਪਿ-ਸਦ੍ਦੋ ਚਾਤੁਦ੍ਦਸਿਂ ਸਮ੍ਪਿਣ੍ਡੇਤਿ, ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ਮਹਾਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ‘‘ਯਦਿ ਨੋ ਏਤ’’ਨ੍ਤਿ. ‘‘ਅਜ੍ਜ ਮੇ ਉਪੋਸਥੋ ਪਨ੍ਨਰਸੋ’’ਤਿ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਂ ਸਦਾ ਨ ਕਿਞ੍ਚਿ, ਨ ਅਞ੍ਞਥਾਤਿ ਏਕੇ.

ਆਪਤ੍ਤਿਪਟਿਕਮ੍ਮਵਿਧਿਕਥਾਦਿਵਣ੍ਣਨਾ

੧੬੯-੧੭੦. ਪਟਿਦੇਸੇਮੀਤਿ ਯਾਯ ਕਾਯਚਿ ਭਾਸਾਯ ਵੁਤ੍ਤੇ ਦੇਸਨਾ ਚ ਪਟਿਗ੍ਗਹੋ ਚ ਹੋਤਿਯੇਵ ਦਿਟ੍ਠਾਵਿਕਮ੍ਮੇਨ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਯਾ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾਤਿ ਕੇਚਿ. ਵੇਮਤਿਕੇਨ ‘‘ਅਹਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਏਕਿਸ੍ਸਾ ਥੁਲ੍ਲਚ੍ਚਯਾਪਤ੍ਤਿਯਾ ਵੇਮਤਿਕੋ, ਯਦਾ ਨਿਬ੍ਬੇਮਤਿਕੋ ਭਵਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਤਦਾ ਤਂ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਪਟਿਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ. ਏਵਂ ਕਤੇ ਯਾਵ ਨਿਬ੍ਬੇਮਤਿਕੋ ਨ ਹੋਤਿ, ਤਾਵ ਸਭਾਗਾਪਤ੍ਤਿਂ ਪਟਿਗ੍ਗਹੇਤੁਂ ਨ ਲਭਤਿ, ਅਞ੍ਞੇਸਞ੍ਚ ਕਮ੍ਮਾਨਂ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧੋ ਨਾਮ ਹੋਤਿ. ਪੁਨ ਨਿਬ੍ਬੇਮਤਿਕੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਦੇਸੇਤਬ੍ਬਂ. ਨ ਚਾਤਿ ਨੇਵ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਨ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਅਤ੍ਥਿ, ਦੇਸਿਤੇ ਪਨ ਦੋਸੋ ਨਤ੍ਥੀਤਿ. ਤਥਾ ਇਤੋ ਵੁਟ੍ਠਹਿਤ੍ਵਾ ਤਂ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਪਟਿਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਚ ਸਕਲਸਙ੍ਘੇ ਸਭਾਗਾਪਤ੍ਤਿਂ ਆਪਨ੍ਨੇ, ਵੇਮਤਿਕੇ ਚ. ਤਥਾ ਚ ‘‘ਸਬ੍ਬੋ ਸਙ੍ਘੋ ਸਭਾਗਾਪਤ੍ਤਿਂ ਆਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਯਦਾ ਸੁਦ੍ਧਂ ਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ, ‘‘ਤਦਾ ਤਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਤਂ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਪਟਿਕਰਿਸ੍ਸਤੀ’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ‘ਉਪੋਸਥਂ ਕਾਤੁਂ ਲਭਤੀ’’ਤਿ ਚ ਲਿਖਿਤਂ.

ਅਨਾਪਤ੍ਤਿਪਨ੍ਨਰਸਕਾਦਿਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੧੭੨-੩. ‘‘ਅਤ੍ਥਞ੍ਞੇ’’ਤਿ ਪੁਬ੍ਬਵਾਰੇ, ‘‘ਅਥਞ੍ਞੇ’’ਤਿ ਪਚ੍ਛਾਵਾਰੇ ਪਾਠੋ. ਸੀਮਂ ਓਕ੍ਕਨ੍ਤੇ ਵਾ ਓਕ੍ਕਮਨ੍ਤੇ ਵਾ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਿ. ਧਮ੍ਮਸਞ੍ਞਿਨੋ ਪਨ ਅਞ੍ਞਾਣੇਨ ਹੋਨ੍ਤਿ. ‘‘ਵੇਮਤਿਕਪਨ੍ਨਰਸਕਂ ਉਤ੍ਤਾਨਮੇਵਾ’’ਤਿ ਪਾਠੋ.

ਸੀਮੋਕ੍ਕਨ੍ਤਿਕਪੇਯ੍ਯਾਲਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੧੭੮. ‘‘ਨ ਅਕਾਮਾ ਦਾਤਬ੍ਬਾ’’ਤਿਵਚਨਤੋ ਇਚ੍ਛਾਯ ਸਤਿ ਦਾਤਬ੍ਬਾਤਿ ਸਿਦ੍ਧਂ.

ਲਿਙ੍ਗਾਦਿਦਸ੍ਸਨਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੧੮੦. ਨਾਭਿਵਿਤਰਨ੍ਤੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਲਦ੍ਧਿਨਾਨਾਸਂਵਾਸਕਾ ਕਿਰ ਤੇ. ਕਮ੍ਮਨਾਨਾਸਂਵਾਸਕਞ੍ਹਿ ਦਿਟ੍ਠਿਂ ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਜ੍ਜਾਪੇਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਓਸਾਰਣਕਮ੍ਮਂ ਕਾਤਬ੍ਬਂ. ਏਵਞ੍ਹਿ ਕਤੇ ਤੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਉਪੋਸਥਂ ਕਾਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਇਤਰੇਨ ਲਦ੍ਧਿਨਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨਮਤ੍ਤੇਨ ਕਾਤੁਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਆਪਤ੍ਤਿਯਾ ਅਦਸ੍ਸਨੇ ਅਪ੍ਪਟਿਕਮ੍ਮੇ ਉਕ੍ਖਿਤ੍ਤਕਞ੍ਚ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਅਪ੍ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗੇ ਉਕ੍ਖਿਤ੍ਤਕਞ੍ਚ ਜਾਨਿਤ੍ਵਾ ਤੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਕਰੋਨ੍ਤਸ੍ਸ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਇਮੇ ਉਕ੍ਖਿਤ੍ਤਾਨੁਵਤ੍ਤਕਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾਤਿ ਏਕੇ.

ਨਗਨ੍ਤਬ੍ਬਗਨ੍ਤਬ੍ਬਵਾਰਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੧੮੧. ਨ ਗਨ੍ਤਬ੍ਬੋਤਿ ਕਿਂ ਸਨ੍ਧਾਯ? ‘‘ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਸਙ੍ਘੇਨਾ’’ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਯਸ੍ਮਿਂ ਵਿਹਾਰੇ ਸਤਂ ਭਿਕ੍ਖੂ ਵਿਹਰਨ੍ਤਿ, ਤੇ ਸਬ੍ਬੇ ਕੇਨਚਿਦੇਵ ਕਰਣੀਯੇਨ ਦਸ ਦਸ ਹੁਤ੍ਵਾ ਵਿਸੁਂ ਵਿਸੁਂ ਨਾਨਾਉਦਕੁਕ੍ਖੇਪਸੀਮਾਦੀਸੁ ਠਤ੍ਵਾ ਉਪੋਸਥਂ ਕਾਤੁਂ ਲਭਨ੍ਤਿ. ਨਵਕਮ੍ਮਸਾਲਾਦਿਕਾ ਨਾਨਾਸੀਮਾਕੋਟਿ ਉਪੋਸਥਾਧਿਟ੍ਠਾਨਤ੍ਥਂ ਸੀਮਾਪਿ ਨਦੀਪਿ ਨ ਗਨ੍ਤਬ੍ਬਾ. ਗਰੁਕਂ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖੁਦ੍ਦੇਸਂ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਲਹੁਕਸ੍ਸ ਅਕਤ੍ਤਬ੍ਬਤ੍ਤਾ ‘‘ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਸਙ੍ਘੇਨਾ’’ਤਿ ਵਚਨਂ ਸਾਧੇਤਿ. ਤਤ੍ਥ ‘‘ਯਸ੍ਮਿਂ ਆਵਾਸੇ ਉਪੋਸਥਕਾਰਕਾ …ਪੇ… ਅਕਤ੍ਵਾ ਨ ਗਨ੍ਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਵਿਸ੍ਸਟ੍ਠਉਪੋਸਥਾਪਿ ਆਵਾਸਾ ਗਨ੍ਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਸਿਦ੍ਧਂ. ‘‘ਤਤੋ ਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿਉਪੋਸਥਕਰਣਤ੍ਥਂ ਵਿਸ੍ਸਟ੍ਠਉਪੋਸਥਾ ਗਨ੍ਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਖਣ੍ਡਸੀਮਂ ਵਾ ਪਵਿਸਿਤੁਨ੍ਤਿ ਅਪਰੇ ਵਦਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਇਮਿਨਾ ਨੇਵ ਉਪੋਸਥਨ੍ਤਰਾਯੋਤਿ ‘‘ਅਤ੍ਤਨੋ ਉਪੋਸਥਨ੍ਤਰਾਯੋ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ.

ਵਜ੍ਜਨੀਯਪੁਗ੍ਗਲਸਨ੍ਦਸ੍ਸਨਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੧੮੩. ‘‘ਅਨ੍ਤਿਮਵਤ੍ਥੁਂ ਅਜ੍ਝਾਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਨਿਸਿਨ੍ਨਪਰਿਸਾਯ ਕਲਹਾਦਿਭਯੇਨ ਨਾਹਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤ੍ਵਾ ਨਿਸੀਦਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਅਞ੍ਞਕਮ੍ਮੇ ਤਸ੍ਸ ਨਿਸਿਨ੍ਨਪਰਿਸਾਯ ਆਪਤ੍ਤਿ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਏਕੇ. ‘‘ਨ ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਨੁਪੋਸਥੇ ਉਪੋਸਥੋ ਕਾਤਬ੍ਬੋ ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਸਙ੍ਘਸਾਮਗ੍ਗਿਯਾ’’ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੧੮੩) ਵਚਨਤੋ ਸਾਮਗ੍ਗੀਦਿਵਸੋ ਅਨੁਪੋਸਥਦਿਵਸੋਤਿ ਅਤ੍ਥਤੋ ਵੁਤ੍ਤਂ ਵਿਯ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ‘‘ਦ੍ਵੇਮੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਉਪੋਸਥਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਵਚਨਵਸੇਨੇਤਂ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਅਞ੍ਞਥਾ ਪਰਿਵਾਰਪਾਲ਼ਿਯਾ ਵਿਰੁਜ੍ਝਤੀਤਿ ਆਚਰਿਯਾ. ਚਾਤੁਦ੍ਦਸਿਯਂ, ਪਨ੍ਨਰਸਿਯਂ ਵਾ ਚੇ ਸਙ੍ਘੋ ਸਮਗ੍ਗੋ ਹੋਤਿ, ‘‘ਅਜ੍ਜੁਪੋਸਥੋ ਸਾਮਗ੍ਗੀ’’ਤਿ ਅਵਤ੍ਵਾ ਪਕਤਿਨੀਹਾਰੇਨੇਵ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਯਥਾਦੇਸਨਾ ਕਤਾਤਿ ਨੋ ਤਕ੍ਕੋ. ਅਞ੍ਞਥਾ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਦ੍ਵਯੇ ਚੇ ਸਾਮਗ੍ਗੀ ਹੋਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਉਪੋਸਥਂ ਅਕਤ੍ਵਾ ਅਨੁਪੋਸਥਦਿਵਸੇ ਏਵ ਸਾਮਗ੍ਗੀਉਪੋਸਥੋ ਕਾਤਬ੍ਬੋਤਿ ਆਪਜ੍ਜਤਿ. ਅਞ੍ਞਥਾ ਪੁਬ੍ਬੇ ਪਟਿਸਿਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਇਦਾਨਿ ਪਟਿਸੇਧਨਕਿਚ੍ਚਂ ਨਤ੍ਥਿ. ‘‘ਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਦੇਵਸਿਕਂ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਂ ਉਦ੍ਦਿਸਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੧੩੬) ਪੁਬ੍ਬੇ ਹਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਥ ਵਾ ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਉਪੋਸਥੇ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਂ ਉਦ੍ਦਿਸਿਤੁ’’ਨ੍ਤਿ ਪੁਬ੍ਬੇ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ‘‘ਸਕਿਂ ਪਕ੍ਖਸ੍ਸ ਚਾਤੁਦ੍ਦਸੇ ਵਾ ਪਨ੍ਨਰਸੇ ਵਾ’’ਤਿ ਚ ‘‘ਦ੍ਵੇਮੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਉਪੋਸਥਾ’’ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੧੪੯) ਚ ਪਚ੍ਛਾ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਤਤੋ ਅਞ੍ਞਸ੍ਮਿਂ ਦਿਵਸੇ ਉਪੋਸਥੋ ਨ ਕਾਤਬ੍ਬੋਤਿ ਅਤ੍ਥਤੋ ਆਪਨ੍ਨਂ ਅਨਿਟ੍ਠਂ, ਸਤਿ ਸਙ੍ਘਸਾਮਗ੍ਗਿਯਾ ਅਞ੍ਞੋ ਦਿਵਸੋ ਪਕਤਿਵਸੇਨ ਅਨੁਪੋਸਥੋਪਿ ਉਪੋਸਥਦਿਵਸੋ ਨਾਮ ਹੋਤੀਤਿ ਦਸ੍ਸਨਵਸੇਨ ਨਿਵਾਰੇਤੁਮ੍ਪਿ ਏਵਂਦੇਸਨਾ ਕਤਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ.

ਉਪੋਸਥਕ੍ਖਨ੍ਧਕਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੩. ਵਸ੍ਸੂਪਨਾਯਿਕਕ੍ਖਨ੍ਧਕਵਣ੍ਣਨਾ

ਵਸ੍ਸੂਪਨਾਯਿਕਾਨੁਜਾਨਨਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੧੮੪. ਮਹਾਅਟ੍ਠਕਥਾਯਮ੍ਪਿ ‘‘ਸਙ੍ਕਾਸਯਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਪਾਠੋ, ਦੀਪਵਾਸਿਨੋ ‘‘ਸਙ੍ਕਾਪਯਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਪਠਨ੍ਤਿ ਕਿਰ. ‘‘ਕਤਿ ਨੁ ਖੋ ਵਸ੍ਸੂਪਨਾਯਿਕਾ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤਾਯਂ ‘‘ਕਿਂ ਨਿਮਿਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਵਸ੍ਸਂ ਉਪਗਨ੍ਤੁ’’ਨ੍ਤਿ ਯਂ ਵਸ੍ਸੂਪਗਮਨਂ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਂ ‘‘ਇਮਂ ਤੇਮਾਸਂ ਵਸ੍ਸਂ ਉਪੇਮੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਉਪਗਨ੍ਤਬ੍ਬਂ. ਵਸ੍ਸਾਨਮਾਸਾ ਚ ਚਤ੍ਤਾਰੋ. ਤਤ੍ਥ ਪਠਮਂ ਤੇਮਾਸਂ, ਪਚ੍ਛਿਮਂ ਤੇਮਾਸਨ੍ਤਿ ਦੁਵਿਧਂ ਤੇਮਾਸਂ. ਤੇਨਾਯਂ ਤੇਸਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਚਿਨ੍ਤਾ ਅਹੋਸਿ.

ਵਸ੍ਸਾਨੇਚਾਰਿਕਾਪਟਿਕ੍ਖੇਪਾਦਿਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੧੮੫. ਅਨਪੇਕ੍ਖਗਮਨੇਨ ਵਾ ਅਞ੍ਞਤ੍ਥ ਅਰੁਣਂ ਉਟ੍ਠਾਪਨੇਨ ਵਾ ਆਪਤ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਠਮਂ ਤਾਵ ਸੋ ਸਤ੍ਤਾਹਂ ਅਨਾਗਤਾਯ ਪਵਾਰਣਾਯ ਸਕਰਣੀਯੋ ਪਕ੍ਕਮਤਿ. ‘‘ਆਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯ ਵਾ ਸੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਤਂ ਆਵਾਸਂ ਨ ਵਾ ਆਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯ, ਤਸ੍ਸ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਪੁਰਿਮਿਕਾ ਚ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ, ਪਟਿਸ੍ਸਵੇ ਚ ਅਨਾਪਤ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਓਰਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਤਥਾ ਹਿ ‘‘ਸੋ ਤਦਹੇਵ ਅਕਰਣੀਯੋ ਪਕ੍ਕਮਤਿ, ਸਕਰਣੀਯੋ ਪਕ੍ਕਮਤਿ, ਤਸ੍ਸ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਪੁਰਿਮਿਕਾ ਚ ਨ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ, ਪਟਿਸ੍ਸਵੇ ਚ ਆਪਤ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸਾ’’ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੨੦੭) ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਸਤ੍ਤਾਹਕਰਣੀਯਾਨੁਜਾਨਨਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੧੮੭-੮. ਦੁਤਿਯਂ ਪਨ ‘‘ਸੋ ਤਂ ਸਤ੍ਤਾਹਂ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਵੀਤਿਨਾਮੇਤਿ, ਤਸ੍ਸ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਪੁਰਿਮਿਕਾ ਚ ਨ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ, ਪਟਿਸ੍ਸਵੇ ਚ ਆਪਤ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਸਤ੍ਤਾਹਤੋ ਪਰਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਤਥਾ ਹਿ ‘‘ਸੋ ਤਂ ਸਤ੍ਤਾਹਂ ਅਨ੍ਤੋ ਸਨ੍ਨਿਵਤ੍ਤਂ ਕਰੋਤਿ, ਤਸ੍ਸ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਪੁਰਿਮਿਕਾ ਚ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ, ਪਟਿਸ੍ਸਵੇ ਚ ਅਨਾਪਤ੍ਤੀ’’ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੨੦੭) ਵੁਤ੍ਤਂ. ਸਤਿਪਿ ਕਾਰਣਦ੍ਵਯੇ ਵਸ੍ਸਚ੍ਛੇਦਕਾਰਣਾਭਾਵੇ ਆਪਤ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਤੀਣਿਪਿ ਏਤਾਨਿ ਵਚਨਾਨਿ ਯਥਾਸਮ੍ਭਵਂ ਯੋਜਿਤਾਨਿ ਵਿਗ੍ਗਹਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਤੀਣਿ ਪਰਿਹੀਨਾਨੀਤਿ ਤਾਸਂ ਨਤ੍ਥਿਤਾਯ.

ਪਹਿਤੇਯੇਵਅਨੁਜਾਨਨਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੧੯੯. ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਙ੍ਘਕਰਣੀਯੇਨ ਗਨ੍ਤੁਂ, ਸਤ੍ਤਾਹਂ ਸਨ੍ਨਿਵਤ੍ਤੋ ਕਾਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਅਨ੍ਤੋਵਸ੍ਸੇ ਸਂਹਾਰਿਕਭਾਵੇਨ ਗਨ੍ਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਧਮ੍ਮਛਨ੍ਦਵਸੇਨਪਿ ਆਗਤੇ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਆਯਮੁਖਂ ਵਿਨਸ੍ਸਤਿ. ਤਤੋ ‘‘ਸੇਨਾਸਨਾਨਿ ਕਤ੍ਵਾ’’ਤਿ ਚ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਆਗਤਨ੍ਤਿ ਆਗਮਨਂ. ਭਾਵੇਤ੍ਥ ਤਪਚ੍ਚਯੋਯਂ. ਸਙ੍ਘਕਰਣੀਯੇਨ ਗਨ੍ਤੁਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਸੇਨਾਸਨਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤੇਸੁ ਏਵ ਸਙ੍ਘਕਰਣੀਯੇਸੁ, ਨ ਅਞ੍ਞੇਸੂ’’ਤਿ ਧਮ੍ਮਸਿਰਿਤ੍ਥੇਰੋ ਵਦਤਿ ਕਿਰ. ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਮ੍ਪਿ ਤਂ ਪਦਂ ਉਦ੍ਧਰਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਉਪੋਸਥਾਗਾਰਾਦੀਸੁ ਸੇਨਾਸਨੇਸੂ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਸੇਨਾਸਨਮੇਵ ਦਸ੍ਸਿਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਉਪਪਰਿਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬਂ.

ਅਨਿਮਨ੍ਤਿਤੇਨ ਗਨ੍ਤੁਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਤਸ੍ਸ ਰਤ੍ਤਿਚ੍ਛੇਦੋ ਚ ਦੁਕ੍ਕਟਾਪਤ੍ਤਿ ਚ ਹੋਤਿ, ਤਂ ‘‘ਵਸ੍ਸਚ੍ਛੇਦੋ’’ਤਿ ਚ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਨਿਮਨ੍ਤਿਤੋਯੇਵ ਨਾਮ ਹੋਤੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਉਪਾਸਕੇਹਿ ‘‘ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਨਾਮ ਦਿਵਸੇ ਦਾਨਾਦੀਨਿ ਕਰੋਮ, ਸਬ੍ਬੇ ਸਨ੍ਨਿਪਤਨ੍ਤੂ’’ਤਿ ਕਤਾਯਪਿ ਕਤਿਕਾਯ ਗਨ੍ਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਪਵਾਰਣਾਯ ਨਵਮਿਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਪਂਸੁਕੂਲਿਕਚੀਵਰਂ ਪਰਿਯੇਸਿਤੁਂ ਕਾਵੀਰਪਟ੍ਟਨੇ ਵਿਯ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਗਨ੍ਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ ਅਨੁਸਂਵਚ੍ਛਰਂ ਨਿਯਮਤੋ ਉਪਾਸਕੇਹਿ ਸਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਠਪਨਤੋ. ਵੁਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਚੇਤਂ ਅਨ੍ਧਕਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ‘‘ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੇਨ ਵਾ ਕਤਿਕਾ ਕਤਾ ‘ਸਮਨ੍ਤਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੂ’ਤਿ, ਘੋਸਨਂ ਵਾ ਕਤਂ ਉਪਾਸਕੇਹਿ, ਤਤ੍ਥ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਸ੍ਸ ਰਤ੍ਤਿਚ੍ਛੇਦੋ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਤਥਾ ‘ਅਨੁਸਂਵਚ੍ਛਰਂ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤੂ’ਤਿ ਸਕਿਂ ਨਿਮਨ੍ਤਿਤੇਪਿ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਚ ‘‘ਚੀਵਰਕਾਲਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਨਿਯਮਂ ਕਤ੍ਵਾ ਸਮਨ੍ਤਤੋ ਆਗਤਾਨਂ ਸਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਦਾਨਤੋ ਕਾਵੀਰਪਟ੍ਟਨੇ ਘੋਸੇਤ੍ਵਾ ਕਰਣਾਕਾਰੋ ਪਞ੍ਞਾਯਤੀਤਿ ਅਪਰੇ’’ਤਿ ਚ. ਆਚਰਿਯਾ ਪਨ ਏਵਂ ਨ ਵਦਨ੍ਤਿ.

ਅਨ੍ਤਰਾਯੇਅਨਾਪਤ੍ਤਿਵਸ੍ਸਚ੍ਛੇਦਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੨੦੧. ‘‘ਸਚੇ ਦੂਰਂ ਗਤੋ ਹੋਤਿ, ਸਤ੍ਤਾਹਵਾਰੇਨ ਅਰੁਣੋ ਉਟ੍ਠਾਪੇਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ ਵਚਨਤੋ ‘ਯਸ੍ਮਿਂ ਅਨ੍ਤਰਾਯੇ ਸਤਿ ਵਸ੍ਸਚ੍ਛੇਦਂ ਕਾਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਅਨ੍ਤਰਾਯੇਵ ਵਸ੍ਸਚ੍ਛੇਦਮਕਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਤਾਹਕਰਣੀਯੇਨ ਵੀਤਿਨਾਮੇਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਦੀਪਿਤਨ੍ਤਿ ਅਪਰੇ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਵਿਨਯਧਰਾ ਪਨ ਨ ਇਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਸਤ੍ਤਾਹਵਾਰੇਨ ਅਰੁਣੋ ਉਟ੍ਠਾਪੇਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ ਇਦਂ ਤਤ੍ਰੁਪ੍ਪਾਦਾਦਿਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘‘ਆਚਰਿਯਾ ਪਨ ਏਵਂ ਨ ਵਦਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਗਾਵੁਂ ਵਾਤਿ ਬਲਿਬਦ੍ਧਂ ਵਾ. ਬਹਿਸੀਮਾਯ ਠਿਤਾਨਨ੍ਤਿ ਤੇਹਿ ਖਣ੍ਡਸੀਮਾਯ ਠਿਤੇਹਿਪੀਤਿ ਉਪਤਿਸ੍ਸਤ੍ਥੇਰੋ. ਵਸ੍ਸਚ੍ਛੇਦੇ ਅਸ੍ਸ ਵਸ੍ਸਚ੍ਛੇਦਸ੍ਸ. ਵਿਹਾਰਾ ਅਞ੍ਞਤ੍ਥ ਵੁਟ੍ਠਾਪੇਨ੍ਤੇਹਿ ਤਤ੍ਥੇਵ ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਇਮਿਨਾ ਚ ਇਮਿਨਾ ਚ ਕਾਰਣੇਨ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਨਾਮ ਪਦੇਸੇ ਇਮਂ ਵਿਹਾਰਂ ਨੇਤ੍ਵਾ ਵੁਟ੍ਠਾਪੇਮਾ’’ਤਿ ਅਨੁਸ੍ਸਾਵੇਤ੍ਵਾਵ ਕਾਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ.

ਵਜਾਦੀਸੁਵਸ੍ਸੂਪਗਮਨਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੨੦੩. ਵਜੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਗਤਸ੍ਸ ਵਸ੍ਸਚ੍ਛੇਦੇ ਅਨਾਪਤ੍ਤੀਤਿ ਵਸ੍ਸਚ੍ਛੇਦੋ ਨ ਹੋਤੀਤਿ ਕਿਰ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਸਤ੍ਥਸ੍ਸ ਅਵਿਹਾਰਤ੍ਤਾ ‘‘ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਵਿਹਾਰੇ’’ਤਿ ਅਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਇਧ ਵਸ੍ਸਂ ਉਪੇਮੀ’’ਤਿ ਏਤ੍ਤਕਂ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ. ‘‘ਸਤ੍ਥੇ ਪਨ ਵਸ੍ਸਂ ਉਪਗਨ੍ਤੁਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ‘ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਵਿਹਾਰੇ ਇਮਂ ਤੇਮਾਸ’ਨ੍ਤਿ ਵਾ ‘ਇਧ ਵਸ੍ਸਂ ਉਪੇਮੀ’ਤਿ ਵਾ ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਆਲਯਕਰਣਮਤ੍ਤੇਨੇਵ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ਤਂ ਪਨ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯ ਵਿਰੁਜ੍ਝਤਿ. ‘‘ਇਧ ਵਸ੍ਸਂ ਉਪੇਮੀਤਿ ਤਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਹਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਟ੍ਠਕਥਾਵਚਨਮ੍ਪਿ ਪੁਬ੍ਬਾਪਰਂ ਵਿਰੁਜ੍ਝਤੀਤਿ ਚੇ? ਨ, ਅਧਿਪ੍ਪਾਯਾਜਾਨਨਤੋ. ਸਤ੍ਥੋ ਦੁਵਿਧੋ ਠਿਤੋ, ਸਞ੍ਚਾਰੋਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਠਿਤੇ ਕੁਟਿਕਾਯ ‘‘ਇਧ ਵਸ੍ਸਂ ਉਪੇਮੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਵਸਿਤਬ੍ਬਂ. ਇਦਞ੍ਹਿ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਤ੍ਥੇ ਵਸ੍ਸਂ ਉਪਗਨ੍ਤੁ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਸਞ੍ਚਾਰਿਮ੍ਹਿ ਪਨ ਸਤ੍ਥੇ ਕੁਟਿਕਾਯ ਅਭਾਵਤੋ ਵਸ੍ਸਂ ਉਪਗਨ੍ਤੁਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਸਤਿ ਸਿਵਿਕਾਯ ਵਾ ਸਕਟਕੁਟਿਕਾਯ ਵਾ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਤਥਾ ਵਜੇਪਿ. ਤੀਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਨਤ੍ਥਿ ਵਸ੍ਸਚ੍ਛੇਦੇ ਆਪਤ੍ਤਿ.

ਪਵਾਰੇਤੁਞ੍ਚ ਲਭਤੀਤਿ ਏਤ੍ਥਾਯਂ ਵਿਚਾਰਣਾ – ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਯੇਨ ਵਜੋ, ਤੇਨ ਗਨ੍ਤੁ’’ਨ੍ਤਿ ਇਦਂ ਕਿਂ ਵਸ੍ਸਰਕ੍ਖਣਤ੍ਥਂ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਉਦਾਹੁ ਵਸ੍ਸਚ੍ਛੇਦਾਪਤ੍ਤਿਰਕ੍ਖਣਤ੍ਥਨ੍ਤਿ? ਕਿਞ੍ਚੇਤ੍ਥ ਯਦਿ ਵਸ੍ਸਰਕ੍ਖਣਤ੍ਥਂ, ‘‘ਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਸੇਨਾਸਨਿਕੇਨ ਵਸ੍ਸਂ ਉਪਗਨ੍ਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਇਦਂ ਵਿਰੁਜ੍ਝਤਿ. ਅਥ ਵਸ੍ਸਚ੍ਛੇਦਾਪਤ੍ਤਿਰਕ੍ਖਣਤ੍ਥਂ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਸਿਦ੍ਧਂ ਨ ਸੋ ਪਵਾਰੇਤੁਂ ਲਭਤੀਤਿ, ਕਾ ਪਨੇਤ੍ਥ ਯੁਤ੍ਤਿ? ਯਤੋ ਅਯਮੇਵ ਤਿਵਿਧੋ ਪਵਾਰੇਤੁਂ ਲਭਤਿ, ਨੇਤਰੋ. ਵਾਲ਼ੇਹਿ ਉਬ੍ਬਾਲ਼੍ਹਾਦਿਕੋ ਹਿ ਉਪਗਤਟ੍ਠਾਨਾਪਰਿਚ੍ਚਾਗਾ ਲਭਤਿ. ਪਰਿਚ੍ਚਾਗਾ ਨ ਲਭਤੀਤਿ ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਯੁਤ੍ਤਿ. ਯੇਨ ਗਾਮੋ, ਤਤ੍ਥ ਗਤੋਪਿ ਪਵਾਰੇਤੁਂ ਲਭਤੀਤਿ ਏਕੇਨਾਤਿ ਆਚਰਿਯੋ. ਯੋ ਹਿ ਪੁਬ੍ਬੇ ‘‘ਇਧ ਵਸ੍ਸਂ ਉਪੇਮੀ’’ਤਿ ਨ ਉਪਗਤੋ, ‘‘ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਵਿਹਾਰੇ’’ਤਿ ਉਪਗਤੋ, ਸੋ ਚ ਪਰਿਚ੍ਚਤ੍ਤੋ. ਅਞ੍ਞਥਾ ਵਿਨਾ ਵਿਹਾਰੇਨ ਕੇਵਲਂ ਗਾਮਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘‘ਇਧ ਵਸ੍ਸਂ ਉਪੇਮੀ’’ਤਿ ਉਪਗਨ੍ਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ. ਆਪਜ੍ਜਤੂਤਿ ਚੇ? ਨ, ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਵਜੇ ਸਤ੍ਥੇ ਨਾਵਾਯ ਵਸ੍ਸਂ ਉਪਗਨ੍ਤੁ’’ਨ੍ਤਿ ਵਚਨਂ ਵਿਯ ‘‘ਗਾਮੇ ਉਪਗਨ੍ਤੁ’’ਨ੍ਤਿ ਵਚਨਾਭਾਵਤੋ. ਯਸ੍ਮਾ ‘‘ਤੀਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਨਤ੍ਥਿ ਵਸ੍ਸਚ੍ਛੇਦੇ ਆਪਤ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵਚਨਂ ਤਤ੍ਥ ਵਸ੍ਸੂਪਗਮਨਂ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਦੀਪੇਤਿ ਤਦਭਾਵੇ ਛੇਦਾਭਾਵਾ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਸਤ੍ਥੇ ਪਨ ਵਸ੍ਸਂ ਉਪਗਨ੍ਤੁਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਕੁਟਿਯਾ ਅਭਾਵਕਾਲਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਸਿਦ੍ਧਂ. ਤੀਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਨਤ੍ਥਿ ਵਸ੍ਸਚ੍ਛੇਦੇ ਆਪਤ੍ਤੀਤਿ ‘‘ਤੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਸ੍ਸੇਵ ਨਤ੍ਥਿ, ਵਿਰੁਜ੍ਝਿਤ੍ਵਾ ਗਮਨੇ ਆਪਤ੍ਤਿ ਚ, ਪਵਾਰੇਤੁਞ੍ਚ ਨ ਲਭਤੀ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਯਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ‘‘ਅਥ ਸਤ੍ਥੋ ਅਨ੍ਤੋਵਸ੍ਸੇਯੇਵ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਪਤ੍ਥਿਤਟ੍ਠਾਨਂ ਪਤ੍ਵਾ ਅਤਿਕ੍ਕਮਤਿ…ਪੇ… ਅਨ੍ਤਰਾ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਗਾਮੇ ਤਿਟ੍ਠਤਿ ਵਾ ਵਿਪ੍ਪਕਿਰਤਿ ਵਾ’’ਤਿਆਦਿ, ਤਂ ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਵਿਰੁਜ੍ਝਿਤ੍ਵਾ ਗਤਾਨਮ੍ਪਿ ਵਿਰੁਜ੍ਝਿਤ੍ਵਾ ਗਮਨਂ ਨ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਪਵਾਰੇਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਤਤ੍ਥ ‘‘ਪਦਰਚ੍ਛਦਨਂ ਕੁਟਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਉਪਗਨ੍ਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਸੇਨਾਸਨਤ੍ਥਾਯ ਰੁਕ੍ਖਂ ਆਰੁਹਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਸਿਦ੍ਧਂ ਹੋਤਿ, ਨ ਪਾਲ਼ਿਵਿਰੋਧਤੋਤਿ ਚੇ? ਨ, ਤਪ੍ਪਟਿਕ੍ਖੇਪੇਨੇਵ ਸਿਦ੍ਧਤ੍ਤਾ, ਇਮਸ੍ਸ ਇਧ ਪੁਨਪਿ ਪਟਿਕ੍ਖੇਪਨਤੋ. ‘‘ਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਸੇਨਾਸਨਿਕੇਨ ਵਸ੍ਸਂ ਉਪਗਨ੍ਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਪਟਿਕ੍ਖੇਪੇਨ ਸਿਦ੍ਧੇ ‘‘ਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਜ੍ਝੋਕਾਸੇ ਵਸ੍ਸਂ ਉਪਗਨ੍ਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਪਟਿਕ੍ਖੇਪੋ ਵਿਯ ਸਿਯਾਤਿ ਚੇ? ਨ, ਅਜ੍ਝੋਕਾਸਸ੍ਸ ਅਸੇਨਾਸਨਭਾਵਾਨੁਮਤਿਪ੍ਪਸਙ੍ਗਤੋ. ਅਜ੍ਝੋਕਾਸੋ ਹਿ ‘‘ਅਜ੍ਝੋਕਾਸੇ ਪਲਾਲਪੁਞ੍ਜੇ’’ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਸੇਨਾਸਨਨ੍ਤਿ ਸਿਦ੍ਧਂ. ਚਤੁਸਾਲਅਜ੍ਝੋਕਾਸੇ ਵਸਨ੍ਤੋਪਿ ‘‘ਚਤੁਸਾਲਾਯ ਵਸਤੀ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਤ੍ਥ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਆਪਜ੍ਜਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਇਧ ਅਸੇਨਾਸਨਿਕੋ ਨਾਮ ਅਤ੍ਤਨਾ ਵਾ ਪਰੇਨ ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਨਿਬਦ੍ਧਵਾਸਤ੍ਥਂ ਅਪਾਪਿਤਸੇਨਾਸਨਿਕੋਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਅਞ੍ਞਥਾ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਪਟਿਕ੍ਖੇਪਾਨਂ ਅਞ੍ਞਤਰਾਤਿਰੇਕਤਾ ਚ ਰੁਕ੍ਖਮੂਲੇਪਿ ਨਿਬ੍ਬਕੋਸੇਪਿ ਵਸ੍ਸਂ ਉਪਗਨ੍ਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਚ, ਅਪਾਪਿਤਸੇਨਾਸਨਿਕੇਨਾਪਿ ਗਬ੍ਭੇ ਵਸਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਚ ਆਪਜ੍ਜਤਿ, ਸਦ੍ਵਾਰਬਨ੍ਧਮੇਵ ਸੇਨਾਸਨਂ ਇਧ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਨ੍ਤਿ ਕਥਂ ਪਞ੍ਞਾਯਤੀਤਿ ਚੇ? ਨਿਦਾਨਤੋ. ਅਯਞ੍ਹਿ ਅਸੇਨਾਸਨਿਕਵਸ੍ਸੂਪਗਮਨਾਪਤ੍ਤਿ ‘‘ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਭਿਕ੍ਖੂ ਅਸੇਨਾਸਨਿਕਾ ਵਸ੍ਸਂ ਉਪਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਸੀਤੇਨਪਿ ਉਣ੍ਹੇਨਪਿ ਕਿਲਮਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਨਿਦਾਨੇ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਸੀਤਾਦਿਪਟਿਕ੍ਖੇਪਮੇਵ ਇਧ ਸੇਨਾਸਨਨ੍ਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਸਿਦ੍ਧਂ. ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇ ਸਿਦ੍ਧਂ ਪੁਬ੍ਬਪਕ੍ਖਨਿਦਸ੍ਸਨਨ੍ਤਿ ਚੇ? ਨ, ਪੁਬ੍ਬੇ ਅਪਰਤ੍ਥਪਵਤ੍ਤਿਸੂਚਨਤੋ. ਦੁਤਿਯਜ੍ਝਾਨਨਿਦ੍ਦੇਸੇ ‘‘ਵਿਤਕ੍ਕਵਿਚਾਰਾਨਂ ਵੂਪਸਮਾ ਅਵਿਤਕ੍ਕਂ ਅਵਿਚਾਰ’’ਨ੍ਤਿ (ਦੀ. ਨਿ. ੧.੨੨੮; ਮ. ਨਿ. ੧.੨੭੧) ਵਚਨਾਨਿ ਨਿਦਸ੍ਸਨਂ. ਅਜ੍ਝੋਕਾਸਪਟਿਕ੍ਖੇਪਨਿਦਾਨੇਨ ਬਹਿਅਜ੍ਝੋਕਾਸੋਵ ਪਟਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤੋ, ਨ ਚਤੁਸਾਲਾਦਿਮਜ੍ਝਗਤੋ ਅਜ੍ਝੋਕਾਸੋਤਿ ਆਪਜ੍ਜਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਨ ਨਿਦਾਨਂ ਪਮਾਣਨ੍ਤਿ ਚੇ? ਨ, ਨਿਯਮਤੋ. ਕਿਞ੍ਚਿ ਹਿ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਨਿਦਾਨਾਪੇਕ੍ਖਂ ਹੋਤੀਤਿ ਸਾਧਿਤਮੇਤਂ. ਇਦਂ ਸਾਪੇਕ੍ਖਂ, ਇਦਂ ਅਨਪੇਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ਕਥਂ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ, ਨ ਹਿ ਏਤ੍ਥ ਉਭਤੋਵਿਭਙ੍ਗੇ ਵਿਯ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਾਨਂ ਪਦਭਾਜਨਂ, ਅਨਾਪਤ੍ਤਿਵਾਰੋ ਵਾ ਅਤ੍ਥੀਤਿ? ਇਧਾਪਿ ਦੇਸਨਾਵਿਧਾਨਤੋ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ. ‘‘ਦੇਵੇ ਵਸ੍ਸਨ੍ਤੇ ਰੁਕ੍ਖਮੂਲਮ੍ਪਿ ਨਿਬ੍ਬਕੋਸਮ੍ਪਿ ਉਪਧਾਵਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਹਿ ਇਮੇਹਿ ਦ੍ਵੀਹਿ ਨਿਦਾਨਵਚਨੇਹਿ ਬਹਿ ਵਾ ਅਨ੍ਤੋ ਵਾ ਸਬ੍ਬਂ ਓਵਸ੍ਸਕਟ੍ਠਾਨਂ ਇਧ ਅਜ੍ਝੋਕਾਸੋ ਨਾਮ. ਅਨੋਵਸ੍ਸਕਟ੍ਠਾਨਮ੍ਪਿ ਅਨਿਬ੍ਬਕੋਸਮੇਵ ਇਧ ਇਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਸਿਦ੍ਧਂ ਹੋਤਿ. ਤੇਨ ਨ ਉਪਗਨ੍ਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਨ ਆਲਯਕਰਣਪਟਿਕ੍ਖੇਪੋ, ‘‘ਇਧ ਵਸ੍ਸਂ ਉਪੇਮੀ’’ਤਿ ਵਚਨਪਟਿਕ੍ਖੇਪੋ. ਛਵਸਰੀਰਂ ਦਹਿਤ੍ਵਾ ਛਾਰਿਕਾਯ, ਅਟ੍ਠਿਕਾਨਞ੍ਚ ਅਤ੍ਥਾਯ ਕੁਟਿਕਾ ਕਰੀਯਤੀਤਿ ਅਨ੍ਧਕਟ੍ਠਕਥਾਵਚਨਂ. ‘‘ਟਙ੍ਕਿਤਮਞ੍ਚੋਤਿ ਕਸਿਕੁਟਿਕਾਪਾਸਾਣਘਰ’’ਨ੍ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ‘‘ਅਕਵਾਟਬਦ੍ਧਸੇਨਾਸਨੇ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਾਪਿਤੇ ਸਭਾਗਟ੍ਠਾਨੇ ਸਕਵਾਟਬਦ੍ਧੇ ਵਸਤਿ ਚੇ, ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਪਯੋਗੋਪਿ ਅਤ੍ਥਿ, ‘‘ਅਸੇਨਾਸਨਿਕੇਨ ਵਸ੍ਸਂ ਨ ਉਪਗਨ੍ਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਪਾਲ਼ਿ ਚ ਅਟ੍ਠਕਥਾ ਚ, ਤਸ੍ਮਾ ਉਪਪਰਿਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬਂ.

ਅਧਮ੍ਮਿਕਕਤਿਕਾਦਿਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੨੦੫. ਮਹਾਵਿਭਙ੍ਗੇ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਅਯਂ ਅਨ੍ਧਕਟ੍ਠਕਥਾਵਚਨਂ ਊਨਪਨ੍ਨਰਸਵਸ੍ਸੇਨ ਸਾਮਣੇਰੇਨ ਇਧ ਵਿਹਾਰੇ ਨ ਵਤ੍ਥਬ੍ਬਾ, ਨ ਪਂਸੁਕੂਲਂ ਆਹਿਣ੍ਡਿਤਬ੍ਬਂ, ਨ ਚੋਲ਼ਭਿਕ੍ਖਾ ਗਹੇਤਬ੍ਬਾ, ਨ ਅਞ੍ਞਵਿਹਾਰੇ ਭੁਞ੍ਜਿਤਬ੍ਬਂ, ਨ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਸ੍ਸ ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯਾ ਵਾ ਸਨ੍ਤਕਂ ਭੁਞ੍ਜਿਤਬ੍ਬਂ, ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਨੇਵ ਆਲਪੇਯ੍ਯਾਮ ਨ ਸਲ੍ਲਪੇਯ੍ਯਾਮ, ਨ ਸਜ੍ਝਾਯਿਤਬ੍ਬਂ, ਮਤ੍ਤਿਕਾਪਤ੍ਤੇਨ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਨ ਅਪਰਿਪੁਣ੍ਣਪਰਿਕ੍ਖਾਰਸ੍ਸ ਵਾਸੋਤਿ.

੨੦੬. ਮੁਸਾਵਾਦੋਤਿ ਵਿਸਂਵਾਦੋ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤੋ. ਕੇਚਿ ‘‘ਵਿਸਂਵਾਦਨਵਸੇਨ ਪਟਿਸ੍ਸੁਣਿਤ੍ਵਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਚ, ‘‘ਰਞ੍ਞੋ ਵੁਤ੍ਤਵਚਨਾਨੁਰੂਪਤੋ ਮੁਸਾਵਾਦੋਤਿ ਗਹਟ੍ਠਾ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਚ ਵਦਨ੍ਤਿ.

੨੦੭. ‘‘ਪੁਰਿਮਿਕਾ ਚ ਨ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ. ਕਸ੍ਮਾ? ‘ਦੁਤਿਯੇ ਵਸਾਮੀ’ਤਿ ਚਿਤ੍ਤੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਪਠਮਸੇਨਾਸਨਗ੍ਗਾਹੋ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਮ੍ਭਤਿ. ਪੁਨ ‘ਪਠਮੇ ਏਵ ਵਸਾਮੀ’ਤਿ ਚਿਤ੍ਤੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਦੁਤਿਯੋ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਮ੍ਭਤਿ. ਉਭਯਾਵਾਸੇ ਵਿਧਾਨਂ ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ਪੋਰਾਣਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ਪਨ ‘‘ਪਠਮਂ ਗਹਿਤਟ੍ਠਾਨੇ ਅਵਸਿਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਞਸ੍ਮਿਂ ਵਿਹਾਰੇ ਸੇਨਾਸਨਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਦ੍ਵੀਹਤੀਹਂ ਵਸਤਿ, ਤਤੋ ਪਠਮਗ੍ਗਾਹੋ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਮ੍ਭਤੀਤਿ ਪੁਰਿਮਿਕਾ ਚ ਨ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ. ਪਚ੍ਛਿਮਗ੍ਗਾਹੋ ਨ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਮ੍ਭਤਿ. ਇਦਞ੍ਹਿ ਦਿਵਸਵਸੇਨ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਮ੍ਭਨਂ ਨਾਮ ਹੋਤਿ. ਅਥ ਪਚ੍ਛਿਮਂ ਤੇਮਾਸਂ ਅਞ੍ਞਸ੍ਮਿਂ ਵਸਤਿ, ਪੁਰਿਮਿਕਾ ਚ ਨ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ, ਇਦਂ ਸੇਨਾਸਨਗ੍ਗਾਹਾਨਂ ਵਸੇਨ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਮ੍ਭਨਂ ਨਾਮਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਉਭੋਪੇਤੇ ਅਤ੍ਥਵਿਕਪ੍ਪਾ ਇਧ ਨਾਧਿਪ੍ਪੇਤਾ. ਯਤ੍ਥਾਯਂ ਪਟਿਸ੍ਸੁਤੋ, ਤਤ੍ਥ ਪੁਰਿਮਿਕਾ ਚ ਨ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ, ਪਟਿਸ੍ਸਵੇ ਚ ਆਪਤ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸ. ਕਤ੍ਥ ਪਨ ਪੁਰਿਮਿਕਾ ਪਞ੍ਞਾਯਤੀਤਿ? ਅਨ੍ਤਰਾਮਗ੍ਗੇ ਦ੍ਵੀਸੁ ਆਵਾਸੇਸੁ ਯਤ੍ਥ ਤਦਹੇਵ ਪਚ੍ਛਿਮਗ੍ਗਾਹੋ, ਤਤ੍ਥ ਪਠਮਂ ਗਹਿਤਟ੍ਠਾਨੇ ਸਤ੍ਤਾਹਕਰਣੀਯੇਨ ਗਚ੍ਛਤੋ ਨ ਵਸ੍ਸਚ੍ਛੇਦੋ, ਸੋ ਤਦਹੇਵ ਅਕਰਣੀਯੋ ਪਕ੍ਕਮਤੀਤਿਆਦਿਮ੍ਹਿ ‘‘ਕਰਣੀਯਂ ਨਾਮ ਸਤ੍ਤਾਹਕਰਣੀਯ’’ਨ੍ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ.

ਪਾਲ਼ਿਮੁਤ੍ਤਕਰਤ੍ਤਿਚ੍ਛੇਦਵਿਨਿਚ੍ਛਯੇ ‘‘ਧਮ੍ਮਸ੍ਸਵਨਾਦੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਆਦਿਮ੍ਹਿ ਚਤੂਸੁ ਵਾਰੇਸੁ ਨਿਰਪੇਕ੍ਖਪਕ੍ਕਮਨਸ੍ਸਾਧਿਪ੍ਪੇਤਤ੍ਤਾ ‘‘ਸਤ੍ਤਾਹਕਰਣੀਯੇਨਾ’’ਤਿ ਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਤਿ ਨਿਰਪੇਕ੍ਖਗਮਨਾਭਾਵਤੋ. ਤਤ੍ਥ ਪੁਰਿਮਾ ਦ੍ਵੇ ਵਾਰਾ ਵਸ੍ਸਂ ਅਨੁਪਗਤਸ੍ਸ ਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਉਪਗਤਸ੍ਸ ਤਦਹੇਵ ਸਤ੍ਤਾਹਕਰਣੀਯੇਨ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਅਨ੍ਤੋਸਤ੍ਤਾਹਂ ਆਗਚ੍ਛਤੋ ਨ ਵਸ੍ਸਚ੍ਛੇਦੋਤਿ ਸਿਦ੍ਧਂ. ਪਚ੍ਛਿਮਾ ਦ੍ਵੇ ਵਾਰਾ ਉਪਗਤਸ੍ਸ ਨਿਰਪੇਕ੍ਖਗਮਨਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਾ, ‘‘ਸਤ੍ਤਾਹਂ ਅਨਾਗਤਾਯ ਪਵਾਰਣਾਯ ਸਕਰਣੀਯੋ ਪਕ੍ਕਮਤੀ’’ਤਿ ਤਤੋ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਸਤ੍ਤਾਹਂ ਵੀਤਿਨਾਮੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਵਸ੍ਸਚ੍ਛੇਦੋਤਿ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਤ੍ਥ ‘‘ਅਕਰਣੀਯੋ ਪਕ੍ਕਮਤੀ’’ਤਿ ਵਚਨਾਭਾਵਾ ਵਿਨਾ ਰਤ੍ਤਿਚ੍ਛੇਦਕਾਰਣੇਨ ਗਨ੍ਤੁਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਸਿਦ੍ਧਂ. ਪਵਾਰੇਤ੍ਵਾ ਪਨ ਗਨ੍ਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ ਪਵਾਰਣਾਯ ਤਂਦਿਵਸਸਨ੍ਨਿਸ੍ਸਿਤਤ੍ਤਾ. ਤਤ੍ਥ ਨ ਵਾ ਆਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯਾਤਿ ਅਨ੍ਤਰਾਯੇਨ. ਆਚਰਿਯੋ ਪਨ ‘‘ਨ ਪੁਨ ਇਧਾਗਚ੍ਛਾਮੀ’ਤਿ ਨਿਰਪੇਕ੍ਖੋਪਿ ਸਕਰਣੀਯੋਵ ਗਨ੍ਤੁਂ ਲਭਤੀਤਿ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਅਕਰਣੀਯੋ’ਤਿ ਨ ਵੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵਦਤਿ. ‘‘ਸੀਹਲ਼ਦੀਪੇ ਕਿਰ ਚੂਲ਼ਪਵਾਰਣਾ ਨਾਮ ਅਤ੍ਥਿ, ਤਂ ਪਵਾਰਣਂ ਕਤ੍ਵਾ ਯਥਾਸੁਖਂ ਸਕਰਣੀਯਾ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਪਯੋਗਞ੍ਚ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਤਤ੍ਥ ਛ ਅਰੁਣਾ ਅਨ੍ਤੋਵਸ੍ਸੇ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਏਕੋ ਬਹਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਸੋ ਤੇਮਾਸਂ ਵੁਤ੍ਥੋ ਹੋਤੀਤਿ ਅਪਰੇ’’ਤਿ ਚ, ‘‘ਆਚਰਿਯੋ ਏਵਂ ਨ ਵਦਤੀ’’ਤਿ ਚ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਵਿਹਾਰਂ ਉਪੇਤੀਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਸ੍ਸਗ੍ਗੇਨ ਪਤ੍ਤਗਬ੍ਭਂ ਉਪੇਤੀਤਿ ਪੋਰਾਣਾ. ਅਸਤਿਯਾ ਪਨ ਵਸ੍ਸਂ ਨ ਉਪੇਤੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਵਿਹਾਰੇ ਇਮਂ ਤੇਮਾਸ’’ਨ੍ਤਿ ਅਵਚਨੇਨ. ‘‘ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤਰਤ੍ਤਿਚ੍ਛੇਦਕਾਰਣਂ ਵਿਨਾ ਤਿਰੋਵਿਹਾਰੇ ਵਸਿਤ੍ਵਾ ਆਗਚ੍ਛਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਗਚ੍ਛਤੋਪਿ ਵਸ੍ਸਚ੍ਛੇਦ’’ਨ੍ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ.

੨੦੮. ਪਟਿਸ੍ਸੁਤੋ ਹੋਤਿ ਪਚ੍ਛਿਮਿਕਾਯਾਤਿ ਅਨ੍ਤਰਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤਭਿਕ੍ਖੁਨਾ, ਛਿਨ੍ਨਵਸ੍ਸੇਨ ਵਾ ਪਟਿਸ੍ਸੁਤੋ, ਅਞ੍ਞੇਨ ਪਨ ਪੁਰਿਮਂ ਅਨੁਪਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਛਿਮਿਕਾਯਂ ਪਟਿਸ੍ਸਵੋ ਨ ਕਾਤਬ੍ਬੋ. ਰਤ੍ਤਿਚ੍ਛੇਦੇ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਵਸ੍ਸਚ੍ਛੇਦੋਤਿ ਸਨ੍ਨਿਟ੍ਠਾਨਂ ਕਤ੍ਵਾ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਕੇਚਿ ਪਨ ਨ ਇਚ੍ਛਨ੍ਤਿ. ਤਂ ਸਾਧੇਤੁਂ ਅਨੇਕਧਾ ਪਪਞ੍ਚੇਨ੍ਤਿ. ਕਿਂ ਤੇਨ.

ਵਸ੍ਸੂਪਨਾਯਿਕਕ੍ਖਨ੍ਧਕਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੪. ਪਵਾਰਣਾਕ੍ਖਨ੍ਧਕਵਣ੍ਣਨਾ

ਅਫਾਸੁਕਵਿਹਾਰਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੨੧੦. ‘‘ਸਙ੍ਘਂ ਆਵੁਸੋ ਪਵਾਰੇਮੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਪਚ੍ਛਾਪਿ ‘‘ਵਦਤੁ ਮਂ ਸਙ੍ਘੋ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਵਿਯ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ਅਯਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ – ਯਸ੍ਮਾ ਅਹਂ ਸਙ੍ਘਂ ਪਵਾਰੇਮਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਤ੍ਥ ਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਾ ਥੇਰਾ, ਮਜ੍ਝਿਮਾ, ਨਵਾ ਵਾ ਅਵਿਸੇਸੇਨਾਯਸ੍ਮਨ੍ਤੋ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਮਂ ਵਦਨ੍ਤੂਤਿ.

ਪਵਾਰਣਾਭੇਦਵਣ੍ਣਨਾ

੨੧੨. ਦ੍ਵੇਮਾ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਵਾਰਣਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਤਾਦਿਸੇ ਕਿਚ੍ਚੇ ਸਤਿ ਯਤ੍ਥ ਕਤ੍ਥਚਿ ਪਵਾਰੇਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਤੇਨੇਵ ਮਹਾਵਿਹਾਰੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਚਾਤੁਦ੍ਦਸਿਯਂ ਪਵਾਰੇਤ੍ਵਾ ਪਨ੍ਨਰਸਿਯਂ ਕਾਯਸਾਮਗ੍ਗਿਂ ਇਦਾਨਿਪਿ ਦੇਨ੍ਤਿ. ਚੇਤਿਯਗਿਰਿ ਮਹਾਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਮ੍ਪਿ ਅਟ੍ਠਮਿਯਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਤਮ੍ਪਿ ਚਾਤੁਦ੍ਦਸਿਯਂ ਪਵਾਰੇਤੁਕਾਮਾਨਂਯੇਵ ਹੋਤਿ. ‘‘ਸਤ੍ਤਾਹਂ ਅਨਾਗਤਾਯ ਪਵਾਰਣਾਯ ਸਕਰਣੀਯੋ ਪਕ੍ਕਮਤਿ, ਅਨਾਪਤ੍ਤੀਤਿ ਵਚਨਤੋ ਇਦਂ ਆਚਿਣ੍ਣ’’ਨ੍ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ‘‘ਨੋ ਚੇ ਅਧਿਟ੍ਠਹੇਯ੍ਯ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਏਕਸ੍ਸ ਵੁਤ੍ਤਦੁਕ੍ਕਟਂ, ਤਸ੍ਸੇਵ ਵੁਤ੍ਤਂ ਪੁਬ੍ਬਕਿਚ੍ਚਞ੍ਚ ਸਙ੍ਘਗਣਾਨਮ੍ਪਿ ਨੇਤਬ੍ਬਂ.

ਪਵਾਰਣਾਦਾਨਾਨੁਜਾਨਨਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੨੧੩. ਤੇਨ ਚ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾਤਿ ਪਵਾਰਣਾਦਾਯਕੇਨ.

ਅਨਾਪਤ੍ਤਿਪਨ੍ਨਰਸਕਾਦਿਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

‘‘ਤਸ੍ਸਾ ਚ ਪਵਾਰਣਾਯ ਆਰੋਚਿਤਾਯ ਸਙ੍ਘੇਨ ਚ ਪਵਾਰਿਤੇ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਸੁਪ੍ਪਵਾਰਿਤਂ ਹੋਤੀਤਿ ਵਚਨਤੋ ਕੇਵਲਂ ਪਵਾਰਣਾਯ ਪਵਾਰਣਾਦਾਯਕੋਪਿ ਪਵਾਰਿਤੋਵ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤੀਤਿ.

੨੨੨. ਅਵੁਟ੍ਠਿਤਾਯ ਪਰਿਸਾਯਾਤਿ ਪਵਾਰੇਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਛਾ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਕਥੇਨ੍ਤਿਯਾ. ਏਕਚ੍ਚਾਯ ਵੁਟ੍ਠਿਤਾਯਾਤਿ ਏਕਚ੍ਚੇਸੁ ਯਥਾਨਿਸਿਨ੍ਨੇਸੁ ਏਕਚ੍ਚੇਸੁ ਸਕਸਕਟ੍ਠਾਨਂ ਗਤੇਸੁ. ਪੁਨ ਪਵਾਰੇਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਪੁਨਪਿ ਸਬ੍ਬੇਹਿ ਸਮਾਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਪਵਾਰੇਤਬ੍ਬਂ. ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ ਸਮਸਮਾ, ਤੇਸਂ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਪਵਾਰੇਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ‘‘ਗਤੇ ਅਨਾਨੇਤ੍ਵਾ ਨਿਸਿਨ੍ਨਾਨਂਯੇਵ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਪਵਾਰੇਤਬ੍ਬਂ, ਉਪੋਸਥਕ੍ਖਨ੍ਧਕੇਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ਸਬ੍ਬਾਯ ਵੁਟ੍ਠਿਤਾਯ ਪਰਿਸਾਯ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ ਸਮਸਮਾ, ਤੇਸਂ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਪਵਾਰੇਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ‘‘ਯਦਿ ਸਬ੍ਬੇ ਵੁਟ੍ਠਹਿਤ੍ਵਾ ਗਤਾ, ਸਨ੍ਨਿਪਾਤੇਤੁਞ੍ਚ ਨ ਸਕ੍ਕਾ, ਏਕਚ੍ਚੇ ਸਨ੍ਨਿਪਾਤਾਪੇਤ੍ਵਾ ਪਵਾਰੇਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਕਸ੍ਮਾ? ਞਤ੍ਤਿਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਸਙ੍ਘਕਮ੍ਮਾਭਾਵਾ ਵਗ੍ਗਂ ਨ ਹੋਤਿ ਕਿਰ. ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਏਕਚ੍ਚੇਸੁ ਗਤੇਸੁਪਿ ਸਬ੍ਬੇਸੁ ਗਤੇਸੁਪਿ ਸਬ੍ਬੇ ਸਨ੍ਨਿਪਾਤਾਪੇਤ੍ਵਾ ਞਤ੍ਤਿਂ ਅਟ੍ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਕੇਵਲਂ ਪਵਾਰੇਤਬ੍ਬਂ. ਏਕਚ੍ਚੇ ਸਨ੍ਨਿਪਾਤਾਪੇਤ੍ਵਾ ਪਵਾਰੇਤੁਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ ‘‘ਸਙ੍ਘਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਪਵਾਰੇਮੀ’’ਤਿ ਵਚਨਤੋ. ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਹਿ ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਤਾ ਪਚ੍ਛਾ ਦਿਟ੍ਠਂ ਵਾ ਸੁਤਂ ਵਾ ਪਰਿਸਙ੍ਕਿਤਂ ਵਾ ਵਤ੍ਤਾਰੋ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਅਨਾਗਤਾਨਂ ਅਤ੍ਥਿਭਾਵਂ ਞਤ੍ਵਾਪਿ ਏਕਚ੍ਚਾਨਂ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਪਵਾਰਣਾਵਚਨਂ ਵਿਯ ਹੋਤਿ. ਸਮ੍ਮੁਖੀਭੂਤੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਨ੍ਨਿਪਾਤਾਪੇਤ੍ਵਾ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਂ ਆਪਨ੍ਨਚੀਵਰਾਦਿਨਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨਂ ਵਿਯ ਪਵਾਰਣਾ ਨ ਹੋਤਿ ਸਬ੍ਬਾਯਤ੍ਤਤ੍ਤਾ. ‘‘ਸਮਗ੍ਗਾਨਂ ਪਵਾਰਣਾ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਵਚਨਞ੍ਚੇਤ੍ਥ ਸਾਧਕਂ. ‘‘ਇਤੋ ਅਞ੍ਞਥਾ ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਅਨਨੁਞ੍ਞਾਤਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਉਪਤਿਸ੍ਸਤ੍ਥੇਰੋ ਵਦਤਿ. ‘‘ਥੋਕਤਰੇਹਿ ਤੇਸਂ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਪਵਾਰੇਤਬ੍ਬਂ ਞਤ੍ਤਿਂ ਅਟ੍ਠਪੇਤ੍ਵਾਵਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਆਗਨ੍ਤੁਕਾ ਨਾਮ ਨਵਮਿਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯਾਗਤਾ ਵਾ ਵਜਸਤ੍ਥਨਾਵਾਸੁ ਵੁਤ੍ਥਵਸ੍ਸਾ ਵਾ ਹੋਨ੍ਤਿ.

੨੩੭. ‘‘ਦਸਵਤ੍ਥੁਕਾ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿ ਹੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋਤਿਆਦੀ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ‘‘ਨਤ੍ਥਿ ਦਿਨ੍ਨਨ੍ਤਿਆਦੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

੨੩੯. ‘‘ਉਪਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਜਾਨਿਸ੍ਸਾਮਾਤਿ ਤੇਨ ਸਹ ਪਵਾਰੇਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ.

ਪਵਾਰਣਾਕ੍ਖਨ੍ਧਕਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੫. ਚਮ੍ਮਕ੍ਖਨ੍ਧਕਵਣ੍ਣਨਾ

ਸੋਣਕੋਲ਼ਿਵਿਸਵਤ੍ਥੁਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੨੪੨. ਅਸੀਤਿਯਾ …ਪੇ… ਕਾਰੇਤੀਤਿ ‘‘ਅਸੀਤਿ ਗਾਮਿਕਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਸਨ੍ਨਿਪਾਤਾਪੇਤ੍ਵਾ’’ਤਿ ਇਮਸ੍ਸ ਕਾਰਣਵਚਨਂ. ਤਤ੍ਥ ‘‘ਗਾਮਾਨਂ ਅਸੀਤਿਯਾ ਸਹਸ੍ਸੇਸੂ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੇ ‘‘ਅਸੀਤਿਯਾ ਗਾਮਸਹਸ੍ਸੇਸੂ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਗਾਮਪ੍ਪਮੁਖਾ ਗਾਮਿਕਾ, ਤੇਸਂ ਸਹਸ੍ਸਾਨਿ. ‘‘ਕਮ੍ਮਚਿਤ੍ਤੀਕਤਾਨੀ’’ਤਿ ਉਪਚਾਰੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਕਮ੍ਮਪਚ੍ਚਯਉਤੁਸਮੁਟ੍ਠਾਨੇ ਹਿ ਤੇਸਂ ਅਞ੍ਜਨਵਣ੍ਣਭਾਵੋ. ‘‘ਕੇਨਚਿਦੇਵ ਕਰਣੀਯੇਨਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੇ ‘‘ਕੇਨਚਿਦੇਵਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਏਤ੍ਥ ਏਵਂ-ਸਦ੍ਦੋ ਓਪਮ੍ਮੇ ਪਵਤ੍ਤਤਿ. ਏਵਮੁਪਮਾਨੋਪਦੇਸਪੁਚ੍ਛਾਵਧਾਰਣਪਟਿਞ੍ਞਾਤਓਪਮ੍ਮੇ. ਪੁਰਤੋ ਪੇਕ੍ਖਮਾਨਾਨਨ੍ਤਿ ਅਨਾਦਰਤ੍ਥੇ ਸਾਮਿਵਚਨਂ. ਤਤੋ ਪਨ ਭਗਵਤੋ ਗਨ੍ਧਕੁਟਿਯਾ ਕਵਾਟਂ ਸੁਬਦ੍ਧਂ ਪਸ੍ਸਿਤ੍ਵਾ ਇਚ੍ਛਿਤਾਕਾਰਕੁਸਲਤਾਯ ਇਦ੍ਧਿਯਾ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਕੁਟਿਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਆਰੋਚੇਸਿ. ਵਿਹਾਰਪਚ੍ਛਾਯਾਯਨ੍ਤਿ ਵਿਹਾਰਸ੍ਸ ਵਡ੍ਢਮਾਨਚ੍ਛਾਯਾਯਂ. ‘‘ਅਹੋ ਨੂਨਾਤਿ ਅਹੋ ਮਹਨ੍ਤੋ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ਭਗਵਤੋ ਸਮ੍ਬਹੁਲੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਆਹਿਣ੍ਡਨਂ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਸੋਣਸ੍ਸ ਵੀਰਿਯਾਰਮ੍ਭਨਿਦਸ੍ਸਨੇਨ ਅਨਾਰਦ੍ਧਵੀਰਿਯਾਨਂ ਉਤ੍ਤੇਜਨਤ੍ਥਂ, ਏਵਂ ਸੁਖੁਮਾਲਾਨਂ ਪਾਦਰਕ੍ਖਣਤ੍ਥਂ ਉਪਾਹਨਾ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਾਤਿ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਞ੍ਚ.

ਸੋਣਸ੍ਸਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੨੪੩. ਤਤ੍ਥ ਚ ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਗਣ੍ਹਾਹੀਤਿ ਤੇਸਂ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਂ ਆਕਾਰਂ ਉਪਲਕ੍ਖੇਹਿ.

੨੪੪. ਅਧਿਮੁਤ੍ਤੋ ਹੋਤੀਤਿ ਪਟਿਵਿਜ੍ਝਿਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਂ ਕਤ੍ਵਾ ਠਿਤੋ ਹੋਤਿ. ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਾਧਿਮੁਤ੍ਤੋਤਿਆਦੀਹਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ, ਅਰਹਤ੍ਤਞ੍ਚ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਤਞ੍ਹਿ ਸਬ੍ਬਕਿਲੇਸੇਹਿ ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤਤ੍ਤਾ ‘ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮ’ਨ੍ਤਿ ਚ ਗੇਹਤੋ ਪਵਿਵਿਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ‘ਪਵਿਵੇਕੋ’ਤਿ ਚ ਬ੍ਯਾਪਜ੍ਜਾਭਾਵਤੋ ‘ਅਬ੍ਯਾਪਜ੍ਜ’ਨ੍ਤਿ ਚ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਉਪਾਦਾਨਸ੍ਸ ਖਯਨ੍ਤੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ‘ਉਪਾਦਾਨਕ੍ਖਯੋ’ਤਿ ਚ ਤਣ੍ਹਾਯ ਖਯਨ੍ਤੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ‘ਤਣ੍ਹਕ੍ਖਯੋ’ਤਿ ਚ ਸਮ੍ਮੋਹਾਭਾਵਤੋ ‘ਅਸਮ੍ਮੋਹੋ’ਤਿ ਚ ਵੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਸਬ੍ਬੇਹਿ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਕੇਚਿ. ਸਿਯਾ ਖੋ ਏਵਮਸ੍ਸਾਤਿ ਕਦਾਚਿ ਏਵਮਸ੍ਸ, ਅਸ੍ਸ ਵਾ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਏਵਂ ਸਿਯਾ. ਪਚ੍ਚਾਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਜਾਨਨ੍ਤੋ. ਕਰਣੀਯਮਤ੍ਤਾਨਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ. ਸੋ ਏਵ ਵਾ ਪਾਠੋ. ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਾਧਿਮੁਤ੍ਤੋਤਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਕਥਿਤਂ. ਸੇਸੇਸੁ ਨਿਬ੍ਬਾਨਨ੍ਤਿ ਕੇਚਿ. ਅਸਮ੍ਮੋਹਾਧਿਮੁਤ੍ਤੋਤਿ ਏਤ੍ਥੇਵ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ. ਸੇਸੇਸੁ ਅਰਹਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਕੇਚਿ. ‘‘ਸਬ੍ਬੇਸ੍ਵੇਵੇਤੇਸੁ ਉਭਯਮ੍ਪੀ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਪਵਿਵੇਕਞ੍ਚ ਚੇਤਸੋ, ਅਧਿਮੁਤ੍ਤਸ੍ਸ, ਉਪਾਦਾਨਕ੍ਖਯਸ੍ਸ ਚਾਤਿ ਉਪਯੋਗਤ੍ਥੇ ਸਾਮਿਵਚਨਂ. ਆਯਤਨਾਨਂ ਉਪ੍ਪਾਦਞ੍ਚ ਵਯਞ੍ਚ ਦਿਸ੍ਵਾ.

ਸਬ੍ਬਨੀਲਿਕਾਦਿਪਟਿਕ੍ਖੇਪਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੨੪੬. ‘‘ਰਞ੍ਜਨਚੋਲ਼ਕੇਨ ਪੁਞ੍ਛਿਤ੍ਵਾ’’ਤਿ ਪਾਠੋ. ‘‘ਖਲ੍ਲਕਾਦੀਨਿ ਅਪਨੇਤ੍ਵਾ’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਦ੍ਵੇ ਤੀਣਿ ਛਿਦ੍ਦਾਨਿ ਕਤ੍ਵਾ ਵਲ਼ਞ੍ਜੇਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਾਨਂ ਵਾਦੋ ਨ ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ.

ਯਾਨਾਦਿਪਟਿਕ੍ਖੇਪਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੨੫੪. ‘‘ਚਤੁਰਙ੍ਗੁਲਾਧਿਕਾਨੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਚਤੁਰਙ੍ਗੁਲਤੋ ਹੇਟ੍ਠਾ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਏਕੇ. ਉਭਤੋਲੋਹਿਤਕੂਪਧਾਨਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਕਾਸਾਵਂ ਪਨ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਕੁਸੁਮ੍ਭਾਦਿਰਤ੍ਤਮੇਵ ਨ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ.

ਸਬ੍ਬਚਮ੍ਮਪਟਿਕ੍ਖੇਪਾਦਿਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੨੫੫. ਕਿਸ੍ਸ ਤ੍ਯਾਯਨ੍ਤਿ ਕਿਸ੍ਸ ਤੇ ਅਯਂ.

੨੫੬. ਗਿਹਿਵਿਕਤਨ੍ਤਿ ਗਿਹੀਨਂ ਅਤ੍ਥਾਯ ਕਤਂ. ‘‘ਯਤ੍ਥ ਕਤ੍ਥਚਿ ਨਿਸੀਦਿਤੁਂ ਅਨੁਜਾਨਾਮੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਦੀਘਨਿਕਾਯਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ‘‘ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਤੂਲਿਕਂ ਸਬ੍ਬਾਨੇਵ ਗੋਨਕਾਦੀਨਿ ਰਤਨਪਰਿਸਿਬ੍ਬਿਤਾਨਿ ਵਟ੍ਟਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਅਥ ਖੋ ਵਿਨਯਪਰਿਯਾਯਂ ਪਤ੍ਵਾ ਗਰੁਕੇ ਠਾਤਬ੍ਬਤੋ ਇਧ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੋ ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ. ‘‘ਤਤ੍ਥ ਪਨ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿਕਦੇਸਨਾਯ ਗਹਟ੍ਠਾਦੀਨਮ੍ਪਿ ਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਤੇਸਂ ਸਙ੍ਗਣ੍ਹਨਤ੍ਥਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ‘ਤੂਲਿਕਂ…ਪੇ… ਵਟ੍ਟਨ੍ਤੀ’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਵਿਯ ਖਾਯਤੀਤਿ ਅਪਰੇ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

੨੫੯. ਮਿਗਮਾਤੁਕੋਤਿ ਤਸ੍ਸ ਨਾਮਂ. ਵਾਤਮਿਗੋਤਿ ਚ ਤਸ੍ਸ ਨਾਮਂ. ‘‘ਕਾਲ਼ਸੀਹੋ ਕਾਲ਼ਮੁਖੋ ਕਪੀ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ਚਮ੍ਮਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਯੇਨ ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਚਮ੍ਮਂ ਵਟ੍ਟਿਸ੍ਸਤਿ, ਸੋ ਪਰਤੋ ਆਵਿ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ. ‘‘ਅਤ੍ਤਨੋ ਪੁਗ੍ਗਲਿਕਵਸੇਨ ਪਰਿਹਾਰੋ ਪਟਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਕਿਞ੍ਚਿ ਚਮ੍ਮਂ ਧਾਰੇਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਸਿਦ੍ਧੇ ‘‘ਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਗੋਚਮ੍ਮ’’ਨ੍ਤਿ ਇਦਂ ਪਰਤੋ ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਬ੍ਬਪਚ੍ਚਨ੍ਤਿਮੇਸੁ ਜਨਪਦੇਸੁ ਚਮ੍ਮਾਨਿ ਅਤ੍ਥਰਣਾਨੀ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਅਨੁਮਤਿਪ੍ਪਸਙ੍ਗਭਯਾ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਚਮ੍ਮਕ੍ਖਨ੍ਧਕਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੬. ਭੇਸਜ੍ਜਕ੍ਖਨ੍ਧਕਵਣ੍ਣਨਾ

ਪਞ੍ਚਭੇਸਜ੍ਜਾਦਿਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੨੬੦. ‘‘ਯਂ ਭੇਸਜ੍ਜਞ੍ਚੇਵ ਅਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਪਰਤੋ ‘‘ਤਦੁਭਯੇਨ ਭਿਯ੍ਯੋਸੋ ਮਤ੍ਤਾਯ ਕਿਸ੍ਸਾ ਹੋਨ੍ਤੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਵਿਰੋਧਦਸ੍ਸਨਤੋ ਨਿਦਾਨਾਨਪੇਕ੍ਖਂ ਯਥਾਲਾਭਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਯਥਾਨਿਦਾਨਂ ਕਸ੍ਮਾ ਨ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਚੇ? ਤਦਞ੍ਞਾਪੇਕ੍ਖਾਧਿਪ੍ਪਾਯਤੋ. ਸਬ੍ਬਬੁਦ੍ਧਕਾਲੇਪਿ ਹਿ ਸਪ੍ਪਿਆਦੀਨਂ ਸਤ੍ਤਾਹਕਾਲਿਕਭਾਵਾਪੇਕ੍ਖਾਤਿ ਤਥਾ ਵਚਨੇਨ ਭਗਵਤੋ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ, ਤੇਨੇਵ ‘‘ਆਹਾਰਤ੍ਥਞ੍ਚ ਫਰੇਯ੍ਯ, ਨ ਚ ਓਲ਼ਾਰਿਕੋ ਆਹਾਰੋ ਪਞ੍ਞਾਯੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਥਾ ਹਿ ਕਾਲੇ ਪਟਿਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਕਾਲੇ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤੁਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਚ ਕਾਲਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ ਨ ਕਤੋ. ਕੁਤੋਯੇਵ ਪਨ ਲਬ੍ਭਾ ਤਦਞ੍ਞਾਪੇਕ੍ਖਾਧਿਪ੍ਪਾਯੋ ਭਗਵਤੋ ਮੂਲਭੇਸਜ੍ਜਾਦੀਨਿ ਤਾਨਿ ਪਟਿਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਯਾਵਜੀਵਨ੍ਤਿ ਕਾਲਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ. ਯਂ ਪਨ ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਾਨਿ ਪਞ੍ਚ ਭੇਸਜ੍ਜਾਨਿ ਕਾਲੇ ਪਟਿਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਕਾਲੇ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤੁ’’ਨ੍ਤਿ ਵਚਨਂ, ਤਂ ‘‘ਸਨ੍ਨਿਧਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਅਪਰਾਪਰਸ੍ਮਿਂ ਦਿਵਸੇ ਕਾਲੇ ਏਵ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤੁਂ ਅਨੁਜਾਨਾਮੀ’’ਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯਤੋ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਅਞ੍ਞਥਾ ਅਤਿਸਯਤ੍ਤਾਭਾਵਤੋ ‘‘ਯਂ ਭੇਸਜ੍ਜਞ੍ਚੇਵ ਅਸ੍ਸਾ’’ਤਿਆਦਿ ਵਿਤਕ੍ਕੁਪ੍ਪਾਦੋ ਨ ਸਮ੍ਭਵਤਿ. ਪਣੀਤਭੋਜਨਾਨੁਮਤਿਯਾ ਪਸਿਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਆਬਾਧਾਨੁਰੂਪਸਪ੍ਪਾਯਾਪੇਕ੍ਖਾਯ ਵੁਤ੍ਤਾਨੀਤਿ ਚੇ? ਤਞ੍ਚ ਨ, ਭਿਯ੍ਯੋਸੋ ਮਤ੍ਤਾਯ ਕਿਸਾਦਿਭਾਵਾਪਤ੍ਤਿਦਸ੍ਸਨਤੋ. ਯਥਾ ‘‘ਉਚ੍ਛੁਰਸਂ ਉਪਾਦਾਯ ਫਾਣਿਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਥਾ ‘‘ਨਵਨੀਤਂ ਉਪਾਦਾਯ ਸਪ੍ਪਿ’’ਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਤੋ ਨਵਨੀਤਂ ਵਿਸੁਂ ਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਚੇ? ਨ, ਵਿਸੇਸਦਸ੍ਸਨਾਧਿਪ੍ਪਾਯਤੋ. ਯਥਾ ਫਾਣਿਤਗ੍ਗਹਣੇਨ ਸਿਦ੍ਧੇਪਿ ਪਰਤੋ ਉਚ੍ਛੁਰਸੋ ਵਿਸੁਂ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤੋ ਉਚ੍ਛੁਸਾਮਞ੍ਞਤੋ ਗੁਲ਼ੋਦਕਟ੍ਠਾਨੇ ਠਪਨਾਧਿਪ੍ਪਾਯਤੋ. ਤਥਾ ਨਵਨੀਤੇ ਵਿਸੇਸਵਿਧਿਦਸ੍ਸਨਾਧਿਪ੍ਪਾਯਤੋ ਨਵਨੀਤਂ ਵਿਸੁਂ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਵਿਸੇਸਵਿਧਿ ਪਨਸ੍ਸ ਭੇਸਜ੍ਜਸਿਕ੍ਖਾਪਦਟ੍ਠਕਥਾਵਸੇਨ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹਿ ਤਤ੍ਥ ‘‘ਪਚਿਤ੍ਵਾ ਸਪ੍ਪਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤੁਕਾਮੇਨ ਅਧੋਤਮ੍ਪਿ ਪਚਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ (ਪਾਰਾ. ਅਟ੍ਠ. ੨.੬੨੨). ਤਤ੍ਥ ਸਪ੍ਪਿ ਪਕ੍ਕਾਵ ਹੋਤਿ, ਨਾਪਕ੍ਕਾ. ਤਥਾ ਫਾਣਿਤਮ੍ਪਿ. ਨਵਨੀਤਂ ਅਪਕ੍ਕਮੇਵ.

ਏਤ੍ਥਾਹ – ਨਵਨੀਤਂ ਵਿਯ ਉਚ੍ਛੁਰਸੋਪਿ ਸਤ੍ਤਾਹਕਾਲਿਕਪਾਲ਼ਿਯਂ ਏਵ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੋਤਿ? ਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੋ. ਕਸ੍ਮਾ? ਸਤ੍ਤਾਹਕਾਲਿਕਪਾਲ਼ਿਯਂ ਵੁਤ੍ਤੇ ਉਚ੍ਛੁਰਸੋ ਗੁਲ਼ਾਪਦੇਸੇਨ ਯਥਾ ਅਗਿਲਾਨਸ੍ਸ ਫਾਣਿਤਂ ਪਟਿਸਿਦ੍ਧਂ, ਤਥਾ ਉਚ੍ਛੁਰਸੋਪੀਤਿ ਆਪਜ੍ਜਤਿ, ਅਵੁਤ੍ਤੇ ਪਨ ਗੁਲ਼ਂ ਵਿਯ ਸੋ ਫਾਣਿਤਸਙ੍ਖ੍ਯਂ ਨ ਗਚ੍ਛਤਿ. ਇਧ ਅਵਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਛਾ ਵਚਨੇਨ ਗੁਲ਼ੋਦਕਟ੍ਠਾਨੇਵ ਠਪਿਤੋ ਹੋਤਿ. ਤਦਤ੍ਥਮੇਵ ਪਚ੍ਛਾਭਤ੍ਤਂ ਵਟ੍ਟਨਕਪਾਨਕਾਧਿਕਾਰੇ ਵੁਤ੍ਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਏਵ ਯਾਮਕਾਲਿਕੋਤਿ ਚੇ? ਨ, ਅਟ੍ਠਕਥਾਵਿਰੋਧਤੋ. ਨ ਉਪਾਦਾਯਤ੍ਥਸ੍ਸ ਨਿਸ੍ਸਯਤ੍ਥਤ੍ਤਾਤਿ ਚੇ? ਕਿਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ – ‘‘ਉਚ੍ਛੁਰਸਂ ਉਪਾਦਾਯ ਉਚ੍ਛੁਵਿਕਤਿ ਫਾਣਿਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ’’ਤਿ (ਪਾਰਾ. ਅਟ੍ਠ. ੨.੬੨੩) ਯਦੇਤਂ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਟ੍ਠਕਥਾਵਚਨਂ, ਤਤ੍ਥ ‘‘ਉਪਾਦਾਯਾ’’ਤਿ ਇਮਸ੍ਸ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਪਚ੍ਚਯਂ ਕਤ੍ਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋਤਿ. ਨ, ਪਰਤੋ ਅਪਰਕਿਰਿਯਾਯ ਅਦਸ੍ਸਨਤੋ. ਯਥਾ ‘‘ਚਕ੍ਖੁਞ੍ਚ ਪਟਿਚ੍ਚ ਰੂਪੇ ਚਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਮ. ਨਿ. ੧.੨੦੪, ੪੦੦; ੩.੪੨੧, ੪੨੫; ਸਂ. ਨਿ. ੨.੪੩) ‘‘ਪਟਿਚ੍ਚਾ’’ਤਿ ਇਮਸ੍ਸ ਉਸ੍ਸੁਕ੍ਕਵਚਨਸ੍ਸ ‘‘ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ ਅਪਰਕਿਰਿਯਾ ਦਿਸ੍ਸਤਿ, ਨ ਤਥਾ ‘‘ਉਚ੍ਛੁਰਸਂ ਉਪਾਦਾਯਾ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਅਪਰਕਿਰਿਯਾ ਦਿਸ੍ਸਤੀਤਿ. ਅਯੁਤ੍ਤਮੇਤਂ ਤਤ੍ਥ ਤਦਭਾਵੇਪਿ ਸਿਦ੍ਧਤ੍ਤਾ. ਯਥਾ ‘‘ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਚ ਮਹਾਭੂਤਾ ਚਤੁਨ੍ਨਞ੍ਚ ਮਹਾਭੂਤਾਨਂ ਉਪਾਦਾਯ ਰੂਪ’’ਨ੍ਤਿ (ਧ. ਸ. ੫੮੪) ਏਤ੍ਥ ਅਪਰਕਿਰਿਯਾਯ ਅਭਾਵੇਪਿ ਉਸ੍ਸੁਕ੍ਕਵਚਨਂ ਸਿਦ੍ਧਂ, ਤਥਾ ਏਤ੍ਥਾਪਿ ਸਿਯਾਤਿ? ਨ, ਤਤ੍ਥ ਪਾਠਸੇਸਾਪੇਕ੍ਖਤ੍ਤਾ. ਯਥਾ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਮਹਾਭੂਤਾ ਉਪਾਦਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਪਵਤ੍ਤਕਂ ਵਾ ਰੂਪਨ੍ਤਿ ਇਮਂ ਪਾਠਸੇਸਂ ਸਾ ਪਾਲ਼ਿ ਅਪੇਕ੍ਖਤਿ, ਨ ਤਥਾ ਇਦਂ ਅਟ੍ਠਕਥਾਵਚਨਂ ਕਞ੍ਚਿ ਪਾਠਂ ਅਪੇਕ੍ਖਤਿ. ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਵਾਦਿਨੋ ਹਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਚਰਿਯਾ. ਸਞ੍ਞਾਕਰਣਮਤ੍ਤਂ ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਰੂਪਸ੍ਸ. ‘‘ਅਤ੍ਥਿ ਰੂਪਂ ਉਪਾਦਾਯਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਧ. ਸ. ੫੮੪) ਹਿ ਸਞ੍ਞਾਕਰਣਮਤ੍ਤਂ, ਏਵਮਿਧਾਪੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਇਧ ਪਨ ‘‘ਉਚ੍ਛੁਰਸਂ ਉਪਾਦਾਯਾ’’ਤਿ ਉਚ੍ਛੁਰਸਂ ਆਦਿਂ ਕਤ੍ਵਾ, ਤਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਉਚ੍ਛੁਰਸੇਨ ਸਂਸਟ੍ਠਂ ਭਤ੍ਤਂ ਅਗਿਲਾਨੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਵਿਞ੍ਞਾਪੇਤ੍ਵਾ ਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤੋ ਪਣੀਤਭੋਜਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇਨ ਕਾਰੇਤਬ੍ਬੋ, ਭਿਕ੍ਖੁਨੀ ਪਾਟਿਦੇਸਨਿਯੇਨਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਂ ਅਯੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਏਕੇ. ਤੇ ਵਿਸੇਸਹੇਤੁਨੋ ਅਭਾਵਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਞਾਪੇਤਬ੍ਬਾ.

ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ‘‘ਉਚ੍ਛੁਰਸਂ ਉਪਾਦਾਯਾਤਿ ਉਚ੍ਛੁਰਸਂ ਆਦਿਂ ਕਤ੍ਵਾ’’ਤਿਆਦੀਨਂ ਪਦਾਨਂ ਅਤ੍ਥਂ ਮਿਚ੍ਛਾ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਯਦਿ ‘‘ਉਚ੍ਛੁਰਸਂ ਉਪਾਦਾਯਾ’’ਤਿ ਵਚਨੇਨ ਉਚ੍ਛੁਰਸੋ ਫਾਣਿਤਂ ਸਿਯਾ, ‘‘ਅਪਕ੍ਕਾ ਵਾ’’ਤਿ ਵਚਨਂ ਨਿਰਤ੍ਥਕਂ ਅਪਕ੍ਕਵਚਨੇਨ ਉਚ੍ਛੁਰਸਸ੍ਸ ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ. ਅਥ ‘‘ਪਕ੍ਕਾ ਵਾ’’ਤਿ ਵਚਨੇਨ ਉਚ੍ਛੁਰਸੋ ਫਾਣਿਤਨ੍ਤਿ ਸਿਦ੍ਧਂ, ‘‘ਉਚ੍ਛੁਰਸਂ ਉਪਾਦਾਯਾ’’ਤਿ ਵਚਨਂ ਨਿਰਤ੍ਥਕਨ੍ਤਿ ਉਤ੍ਤਰਂ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਂ ਅਨੁਤ੍ਤਰਨ੍ਤਿ ਸਾਧਿਤਂ ਹੋਤਿ. ਸੋ ਚੇਤੇਹਿ ਅਪਕ੍ਕਾ ਵਾਤਿ ਸਾਮਂ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਅਪਕ੍ਕਾ ਵਾ. ਅਵਤ੍ਥੁਕਪਕ੍ਕਾ ਵਾਤਿ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾਵ ਸਾਮਂ ਵਿਨਾ ਵਤ੍ਥੁਨਾ ਪਕ੍ਕਾ ਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤਸ੍ਮਾ ਅਞ੍ਞਥਾ ‘‘ਸਵਤ੍ਥੁਕਪਕ੍ਕਾ ਵਾ’’ਤਿ ਚ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ ਦਸ੍ਸਿਤੋ, ਸੋ ਦੁਟ੍ਠੁ ਦਸ੍ਸਿਤੋ. ਕਸ੍ਮਾ? ਮਹਾਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ‘‘ਝਾਮਉਚ੍ਛੁਫਾਣਿਤਂ ਵਾ ਕੋਟ੍ਟਿਤਉਚ੍ਛੁਫਾਣਿਤਂ ਵਾ ਪੁਰੇਭਤ੍ਤਮੇਵ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ, ‘‘ਸਵਤ੍ਥੁਕਪਕ੍ਕਾ ਵਾ’’ਤਿ ਵਚਨਸ੍ਸ ਚ ਲਦ੍ਧਿਵਿਰੋਧਤੋ ਅਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ. ‘‘ਮਹਾਪਚ੍ਚਰਿਯਂ ਪਨ ‘ਏਤਂ ਸਵਤ੍ਥੁਕਪਕ੍ਕਂ ਵਟ੍ਟਤਿ ਨੋ ਵਟ੍ਟਤੀ’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਂ ਕਤ੍ਵਾ ‘ਉਚ੍ਛੁਫਾਣਿਤਂ ਪਚ੍ਛਾਭਤ੍ਤਂ ਨੋ ਵਟ੍ਟਨਕਂ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥੀ’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਂ ਯੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ (ਪਾਰਾ. ਅਟ੍ਠ. ੨.੬੨੩) ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਚ ਸਵਤ੍ਥੁਕਪਕ੍ਕਾ ਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ ਚ ਵੁਤ੍ਤੋਯੇਵ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਦੁਦ੍ਦਸ੍ਸਿਤੋਤਿ ਸਿਦ੍ਧਂ. ਆਹਾਰਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ਆਹਾਰਪਯੋਜਨਂ. ਆਹਾਰਕਿਚ੍ਚਂ ਯਾਪਨਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋਤਿ ਚ.

੨੬੨. ਤੇਲਪਰਿਭੋਗੇਨਾਤਿ ਸਤ੍ਤਾਹਕਾਲਿਕਪਰਿਭੋਗੇਨ.

੨੬੩. ਸਤਿ ਪਚ੍ਚਯੇਤਿ ਏਤ੍ਥ ਸਤਿਪਚ੍ਚਯਤਾ ਗਿਲਾਨਾਗਿਲਾਨਵਸੇਨ ਦ੍ਵਿਧਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਵਿਕਾਲਭੋਜਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦਸ੍ਸ ਹਿ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿਵਾਰੇ ਯਾਮਕਾਲਿਕਾਦੀਨਂ ਤਿਣ੍ਣਮ੍ਪਿ ਅਵਿਸੇਸੇਨ ਸਤਿਪਚ੍ਚਯਤਾ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਖਨ੍ਧਕੇ ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਗਿਲਾਨਸ੍ਸ ਗੁਲ਼ਂ, ਅਗਿਲਾਨਸ੍ਸ ਗੁਲ਼ੋਦਕਂ, ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਗਿਲਾਨਸ੍ਸ ਲੋਣਸੋਵੀਰਕਂ, ਅਗਿਲਾਨਸ੍ਸ ਉਦਕਸਮ੍ਭਿਨ੍ਨ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਸ੍ਮਾ ਸਿਦ੍ਧਂ ਸਤਿਪਚ੍ਚਯਤਾ ਗਿਲਾਨਾਗਿਲਾਨਵਸੇਨ ਦੁਵਿਧਾਤਿ. ਅਞ੍ਞਥਾ ਅਸਤਿ ਪਚ੍ਚਯੇ ਗੁਲ਼ੋਦਕਾਦੀਸੁ ਆਪਜ੍ਜਤਿ. ਤਤੋ ਚ ਪਾਲ਼ਿਵਿਰੋਧੋ.

ਪਿਟ੍ਠੇਹੀਤਿ ਪਿਸਿਤਤੇਲੇਹਿ. ਕੋਟ੍ਠਫਲਨ੍ਤਿ ਕੋਟ੍ਠਰੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਫਲਂ. ‘‘ਮਦਨਫਲਂ ਵਾ’’ਤਿ ਚ ਲਿਖਿਤਂ. ਹਿਙ੍ਗੁਜਤੁ ਨਾਮ ਹਿਙ੍ਗੁਰੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਦਣ੍ਡਪਲ੍ਲਵਪਵਾਲ਼ਪਾਕਨਿਪ੍ਫਨ੍ਨਾ. ਹਿਙ੍ਗੁਸਿਪਾਟਿਕਾ ਨਾਮ ਤਸ੍ਸ ਮੂਲਸਾਖਪਾਕਨਿਪ੍ਫਨ੍ਨਾ. ਤਕਂ ਨਾਮ ਤਸ੍ਸ ਰੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਤਚਪਾਕੋਦਕਂ. ਤਕਪਤ੍ਤੀਤਿ ਤਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤਪਾਕੋਦਕਂ. ਤਕਪਣ੍ਣੀਤਿ ਤਸ੍ਸ ਫਲਪਾਕੋਦਕਂ. ਅਥ ਵਾ ‘‘ਤਕਂ ਨਾਮ ਲਾਖਾ. ਤਕਪਤ੍ਤੀਤਿ ਕਿਤ੍ਤਿਮਲੋਮਲਾਖਾ. ਤਕਪਣ੍ਣੀਤਿ ਪਕ੍ਕਲਾਖਾ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ਉਬ੍ਭਿਦਂ ਨਾਮ ਊਸਪਂਸੁਮਯਂ.

੨੬੪. ਛਕਣਂ ਗੋਮਯਂ. ਪਾਕਤਿਕਚੁਣ੍ਣਂ ਨਾਮ ਅਪਕ੍ਕਕਸਾਵਚੁਣ੍ਣਂ, ਤੇਨ ‘‘ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਗਨ੍ਧਚੁਣ੍ਣਂ ਸਬ੍ਬਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਚਾਲਿਤੇਹੀਤਿ ਪਰਿਸ੍ਸਾਵਿਤੇਹਿ.

੨੬੫. ਨਾਨਾਸਮ੍ਭਾਰੇਹਿ ਕਤਨ੍ਤਿ ਨਾਨੋਸਧੇਹਿ.

ਗੁਲ਼ਾਦਿਅਨੁਜਾਨਨਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੨੭੪. ਸਾਮਂ ਪਕ੍ਕਂ ਸਮਪਕ੍ਕਨ੍ਤਿ ਦੁਵਿਧਂ ਵਿਯ ਦੀਪੇਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਖੀਰਾਦੀਸੁ ਉਣ੍ਹਮਤ੍ਤਮੇਵ ਪਾਕੋ. ਤੇਨ ਉਤ੍ਤਣ੍ਡੁਲਾਦਿਸਮਾਨਾ ਹੋਨ੍ਤਿ.

੨੭੬-੮. ‘‘ਬੁਦ੍ਧਪ੍ਪਮੁਖ’ਨ੍ਤਿ ਆਗਤਟ੍ਠਾਨੇ ‘ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੋ’ਤਿ ਅਵਤ੍ਵਾ ‘ਸਙ੍ਘੋ’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਭਗਵਨ੍ਤਮ੍ਪਿ ਸਙ੍ਗਹੇਤੁ’’ਨ੍ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਨਾਗੋਤਿ ਹਤ੍ਥੀ.

੨੭੯. ਸਮ੍ਬਾਧੇਤਿ ਵਚ੍ਚਮਗ੍ਗੇ ਭਿਕ੍ਖੁਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯਾ ਚ ਪਸ੍ਸਾਵਮਗ੍ਗੇਪਿ ਅਨੁਲੋਮਤੋ. ਦਹਨਂ ਪਟਿਕ੍ਖੇਪਾਭਾਵਾ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਸਤ੍ਥਵਤ੍ਤਿਕਮ੍ਮਾਨੁਲੋਮਤੋ ਨ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਚੇ? ਨ, ਪਟਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਪਟਿਕ੍ਖੇਪਾ, ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਿਤਬ੍ਬਸ੍ਸ ਤਪ੍ਪਰਮਤਾਦੀਪਨਤੋ, ਕਿਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ? ਪੁਬ੍ਬੇ ਪਟਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਸਤ੍ਥਕਮ੍ਮਂ ਸਮ੍ਪਿਣ੍ਡੇਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਛਾ ‘‘ਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ…ਪੇ… ਥੁਲ੍ਲਚ੍ਚਯਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਦ੍ਵਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਸਤ੍ਥਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਪਟਿਕ੍ਖੇਪੋ ਕਤੋ. ਤੇਨ ਸਮ੍ਬਾਧਸ੍ਸ ਸਾਮਨ੍ਤਾ ਦ੍ਵਙ੍ਗੁਲਂ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਿਤਬ੍ਬਂ ਨਾਮ. ਸਤ੍ਥਵਤ੍ਤਿਕਮ੍ਮਤੋ ਉਦ੍ਧਂ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਦੀਪੇਤਿ. ਕਿਞ੍ਚ ਭਿਯ੍ਯੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ਸਮ੍ਬਾਧੇਯੇਵ ਸਤ੍ਥਕਮ੍ਮਂ ਪਟਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਂ, ਪਚ੍ਛਾ ਸਮ੍ਬਾਧਸ੍ਸ ਸਾਮਨ੍ਤਾ ਦ੍ਵਙ੍ਗੁਲਮ੍ਪਿ ਪਟਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਸ੍ਸੇਵ ਪਟਿਕ੍ਖੇਪੋ, ਨੇਤਰਸ੍ਸਾਤਿ ਸਿਦ੍ਧਂ. ਏਤ੍ਥ ‘‘ਸਤ੍ਥਂ ਨਾਮ ਸਤ੍ਥਹਾਰਕਂ ਵਾਸ੍ਸ ਪਰਿਯੇਸੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਵਿਯ ਯੇਨ ਛਿਨ੍ਦਤਿ, ਤਂ ਸਬ੍ਬਂ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਕਣ੍ਟਕੇਨ ਵਾ’’ਤਿਆਦਿ. ਖਾਰਦਾਨਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਵਿਭਙ੍ਗੇ ਪਸਾਖੇ ਲੇਪਮੁਖੇਨ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਏਕੇ ਪਨ ‘‘ਸਤ੍ਥਕਮ੍ਮਂ ਵਾ’’ਤਿ ਪਾਠਂ ਵਿਕਪ੍ਪੇਤ੍ਵਾ ਵਤ੍ਥਿਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ. ‘‘ਵਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਕਿਰ ਅਗ੍ਘਿਕਾ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਤਾਯ ਛਿਨ੍ਦਨਂ ਵਤ੍ਥਿਕਮ੍ਮਂ ਨਾਮਾਤਿ ਚ ਅਤ੍ਥਂ ਵਣ੍ਣਯਨ੍ਤਿ, ਤੇ ‘‘ਸਤ੍ਥਹਾਰਕਂ ਵਾਸ੍ਸ ਪਰਿਯੇਸੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ਇਮਸ੍ਸ ਪਦਭਾਜਨੀਯਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਿਤਬ੍ਬਾ. ਅਣ੍ਡਵੁਡ੍ਢੀਤਿ ਵਾਤਣ੍ਡਕੋ. ਆਦਾਨਵਤ੍ਤੀਤਿ ਆਨਹਵਤ੍ਤਿ.

ਮਨੁਸ੍ਸਮਂਸਪਟਿਕ੍ਖੇਪਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੨੮੦. ‘‘ਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਮਨੁਸ੍ਸਮਂਸਂ…ਪੇ… ਥੁਲ੍ਲਚ੍ਚਯਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ, ‘‘ਨ ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਪ੍ਪਟਿ…ਪੇ… ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਚ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਅਪ੍ਪਟਿਵੇਕ੍ਖਣਦੁਕ੍ਕਟਞ੍ਚ ਥੁਲ੍ਲਚ੍ਚਯਞ੍ਚਾਤਿ ਦ੍ਵੇ ਆਪਜ੍ਜਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਕਪ੍ਪਿਯਮਂਸੇਪਿ ਅਪ੍ਪਟਿਵੇਕ੍ਖਣਪਚ੍ਚਯਾ ਦੁਕ੍ਕਟਮੇਵ. ਕੇਚਿ ‘‘ਮਂਸਭਾਵਂ ਜਾਨਨ੍ਤੋਵ ਆਪਜ੍ਜਤਿ. ਪੂਵਾਦੀਸੁ ਅਜਾਨਨ੍ਤਸ੍ਸ ਕਾ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਾ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਅਜਾਨਨ੍ਤੋਪਿ ਆਪਜ੍ਜਤਿ ਸਾਮਞ੍ਞੇਨ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾਤਿ ਕੇਚਿ.

ਹਤ੍ਥਿਮਂਸਾਦਿਪਟਿਕ੍ਖੇਪਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੨੮੧. ਇਮੇਸਂ …ਪੇ… ਸਬ੍ਬਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਇਦਂ ਦਸਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਮਨੁਸ੍ਸਮਂਸਾਦੀਨਂ ਅਕਪ੍ਪਿਯਭਾਵਮਤ੍ਤਪਰਿਦੀਪਨਵਚਨਂ, ਨਾਪਤ੍ਤਿਵਿਭਾਗਦਸ੍ਸਨਵਚਨਂ. ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਞਤ੍ਵਾ ਵਾ ਅਞਤ੍ਵਾ ਵਾ ਖਾਦਨ੍ਤਸ੍ਸ ਆਪਤ੍ਤਿਯੇਵਾਤਿ ਇਦਮ੍ਪਿ ਅਨਿਯਮਿਤਵਚਨਮੇਵ ‘‘ਅਯਂ ਨਾਮ ਆਪਤ੍ਤੀ’’ਤਿ ਅਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ. ਤਦੁਭਯਮ੍ਪਿ ਹੇਟ੍ਠਾ ਮਨੁਸ੍ਸਾਦੀਨਂ ਮਂਸਾਦੀਸੁ ਥੁਲ੍ਲਚ੍ਚਯਦੁਕ੍ਕਟਾਪਤ੍ਤਿਯੋ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਗਹਿਤਨਯੇਹਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ ਜਾਨਿਤੁਂ ਸਕ੍ਕਾਤਿ ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਤ੍ਰਾਯਂ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ – ਯਸ੍ਮਾ ਏਤੇਸਂ ਮਨੁਸ੍ਸਾਦੀਨਂ ਮਂਸਾਦੀਨਿ ਅਕਪ੍ਪਿਯਾਨਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਮਂਸਾਦੀਸੁ ਥੁਲ੍ਲਚ੍ਚਯਾਪਤ੍ਤਿ. ਸੇਸਾਨਂ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਦੁਕ੍ਕਟਾਪਤ੍ਤੀਤਿ. ਪਾਠੇਯੇਵ ਹਿ ਲੋਹਿਤਾਦਿਂ ਮਂਸਗਤਿਕਂ ਕਤ੍ਵਾ ‘‘ਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਮਨੁਸ੍ਸਮਂਸਂ…ਪੇ… ਥੁਲ੍ਲਚ੍ਚਯਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਤ੍ਥੇਵ ਹਤ੍ਥਾਦੀਨਂ ਮਂਸਾਦੀਸੁਪਿ ਦੁਕ੍ਕਟਾਪਤ੍ਤਿ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਾ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ਸੀਹਲ਼ਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ‘‘ਮਨੁਸ੍ਸਮਂਸੇ ਵਾ ਕੇਸੇ ਵਾ ਨਖੇ ਵਾ ਅਟ੍ਠਿਮ੍ਹਿ ਵਾ ਲੋਹਿਤੇ ਵਾ ਥੁਲ੍ਲਚ੍ਚਯਮੇਵਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਇਮਿਨਾ ਏਵ –

‘‘ਅਟ੍ਠਿਪਿ ਲੋਹਿਤਂ ਚਮ੍ਮਂ, ਲੋਮਮੇਸਂ ਨ ਕਪ੍ਪਤੀ’’ਤਿ. –

ਖੁਦ੍ਦਸਿਕ੍ਖਾਗਾਥਾਪਦਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥੋ ਚ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ ਚ ਸੁਵਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋਤਿ. ਪਟਿਗ੍ਗਹਣੇਤਿ ਏਤ੍ਥ ਅਨਾਦਰਿਯਦੁਕ੍ਕਟਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਉਦਕਮਨੁਸ੍ਸਾਦਿਮਂਸਮ੍ਪਿ ਨ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਨਾਗਰਾਜੇਨ ਵੁਤ੍ਤਾਦੀਨਵੇ ਸਤਿਪਿ ਉਜ੍ਝਾਯਨਾਧਿਕਾਰਮੇਵ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਪਟਿਕੂਲਤਾਯਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਯਾਗੁਮਧੁਗੋਲ਼ਕਾਦਿਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੨੮੩. ਯਥਾਧਮ੍ਮੋ ਕਾਰੇਤਬ੍ਬੋਤਿ ਇਦਂ ਸਙ੍ਗੀਤਿਕਾਰਕਵਚਨਂ. ਨ ਹਿ ਭਗਵਾ ਤਮੇਵ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਦ੍ਵਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਪਞ੍ਞਪੇਸਿ, ਏਵਂ ਏਵਰੂਪੇਸੂਤਿ ਏਕੇ. ਪਠਮਪਞ੍ਞਤ੍ਤਮੇਵ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਥਾਪਿ ਨ ਚ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਸਾਪਤ੍ਤਿਕਾ ਜਾਤਾ. ਕਥਂ? ਪਰਮ੍ਪਰਭੋਜਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦਸ੍ਸ ਅਟ੍ਠੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ. ‘‘ਅਪਿਚ ਮਯਂ ਕਾਲਸ੍ਸੇਵ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਚਰਿਤ੍ਵਾ ਭੁਞ੍ਜਿਮ੍ਹਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਮਾਤਿਕਾਵਿਭਙ੍ਗੇ (ਪਾਚਿ. ੨੨੭) ਚ ‘‘ਪਰਮ੍ਪਰਭੋਜਨਂ ਨਾਮ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਭੋਜਨਾਨਂ ਅਞ੍ਞਤਰੇਨ ਭੋਜਨੇਨ ਨਿਮਨ੍ਤਿਤੋ, ਤਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਞਂ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਭੋਜਨਾਨਂ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਭੋਜਨਂ ਭੁਞ੍ਜਤਿ, ਏਤਂ ਪਰਮ੍ਪਰਭੋਜਨਂ ਨਾਮਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਞ੍ਞਂ ਭੋਜਨਂ ਨਾਮ ਨਿਮਨ੍ਤਨਤੋ ਲਦ੍ਧਂ ਯਂ ਕਿਞ੍ਚੀਤਿ ਸਿਦ੍ਧਂ. ਯਸ੍ਮਾ ਨ ਭੋਜ੍ਜਯਾਗੁਨਿਮਨ੍ਤਨਤੋ ਲਦ੍ਧਭੋਜਨਂ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਏਤ੍ਥ ਅਨਾਪਤ੍ਤੀ’’ਤਿ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਂਸੂਤਿ. ਏਤ੍ਥ ‘‘ਯਥਾਧਮ੍ਮੋ ਕਾਰੇਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਪਨ ਅਞ੍ਞਨਿਮਨ੍ਤਨਤੋ ਲਦ੍ਧਭੋਜਨਮੇਵ ਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤਸ੍ਸ ਆਪਤ੍ਤਿ, ਨੇਤਰਨ੍ਤਿ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਂ. ਤਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਤਸ੍ਸ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿਵਾਰੇ ‘‘ਨਿਚ੍ਚਭਤ੍ਤੇ ਸਲਾਕਭਤ੍ਤੇ ਪਕ੍ਖਿਕੇ ਉਪੋਸਥਿਕੇ ਪਾਟਿਪਦਿਕੇ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਪੁਬ੍ਬੇ ਵੇਸਾਲਿਯਾ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਕਾਲੇ ਨਤ੍ਥਿ, ਯਦਿ ਅਤ੍ਥਿ, ਅਟ੍ਠੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਮਾਤਿਕਾਵਿਭਙ੍ਗਵਿਰੋਧੋ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਅਪਿਚ ਮਯਂ ਕਾਲਸ੍ਸੇਵ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਚਰਿਤ੍ਵਾ ਭੁਞ੍ਜਿਮ੍ਹਾ’’ਤਿ ਅਟ੍ਠੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਂ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ, ਪਦਭਾਜਨੇਪਿ ‘‘ਅਞ੍ਞਂ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਭੋਜਨਾਨਂ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਭੋਜਨਂ ਭੁਞ੍ਜਤੀ’’ਤਿ ਅਵਿਸੇਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਚ ਪਠਮਂ ਵਾ ਪਚ੍ਛਾ ਵਾ ਨਿਮਨ੍ਤਿਤਂ ਭੋਜਨਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਅਨਿਮਨ੍ਤਿਤਮੇਵ ਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤਸ੍ਸ ਆਪਤ੍ਤਿ, ਨੇਤਰਨ੍ਤਿ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਆਪਨ੍ਨਂ, ‘‘ਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਨਿਮਨ੍ਤਿਤੇਨ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਭੋਜ੍ਜਯਾਗੁ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤਬ੍ਬਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਪਨ ਪਠਮਨਿਮਨ੍ਤਿਤਭੋਜਨਤੋ ਅਞ੍ਞਂ ਪਚ੍ਛਾ ਲਦ੍ਧਂ ਨਿਮਨ੍ਤਿਤਭੋਜਨਂ, ਨਿਚ੍ਚਭਤ੍ਤਾਦੀਨਿ ਚ ਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤਸ੍ਸ ਆਪਤ੍ਤੀਤਿ ਆਪਜ੍ਜਮਾਨਂ ਵਿਯ ਜਾਤਨ੍ਤਿ ਅਨੁਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਪ੍ਪਸਙ੍ਗਨਿਵਾਰਣਂ, ਅਨਿਮਨ੍ਤਨਭੋਜਨੇ ਆਪਤ੍ਤਿਪ੍ਪਸਙ੍ਗਨਿਵਾਰਣਞ੍ਚ ਕਰੋਨ੍ਤੋ, ਪਠਮਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਸਿਕ੍ਖਾਪਦਮੇਵ ਇਮਿਨਾ ਅਤ੍ਥੇਨ ਪਰਿਣਾਮੇਨ੍ਤੋ ਚ ‘‘ਯਥਾਧਮ੍ਮੋ ਕਾਰੇਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ ਭਗਵਾ ਆਹ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਪਚ੍ਛਾ ਨਿਮਨ੍ਤਨਭੋਜਨਂ ਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤਸ੍ਸੇਵ ਆਪਤ੍ਤਿ. ਤੇਸੁ ਨ ਨਿਚ੍ਚਭਤ੍ਤਾਦੀਨੀਤਿ ਆਪਨ੍ਨਂ. ਤੇਨੇਵਾਯਸ੍ਮਾ ਉਪਾਲਿਤ੍ਥੇਰੋ ਤਸ੍ਸ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿਵਾਰੇ ‘‘ਨਿਚ੍ਚਭਤ੍ਤੇ’’ਤਿਆਦੀਨਿ ਪਞ੍ਚ ਪਦਾਨਿ ਪਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਸਙ੍ਗਾਯਿ. ਅਧਿਪ੍ਪਾਯਞ੍ਞੂ ਹਿ ਤੇ ਮਹਾਨਾਗਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਪਠਮਮੇਵ ਯਂ ਭਗਵਤਾ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਪਞ੍ਚ ਭੋਜਨਾਨਿ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਅਨਾਪਤ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵਚਨਂ, ਪਚ੍ਛਾਪਿ ਤਂ ਅਨੁਰਕ੍ਖਨ੍ਤੇਨ ਅਭੋਜਨਂ ਮਧੁਗੋਲ਼ਕਂ ਅਪਰਾਮਸਿਤ੍ਵਾ ਭੋਜ੍ਜਯਾਗੁ ਏਵ ਵੁਤ੍ਤਾਤਿ ਏਵਂ ਆਚਰਿਯੋ.

ਏਤ੍ਥਾਹ – ਯਥਾ ਪਚ੍ਛਾਲਦ੍ਧਲੇਸੇਨ ਥੇਰੇਨ ਨਿਚ੍ਚਭਤ੍ਤਾਦਿਪਕ੍ਖੇਪੋ ਕਤੋ, ਏਵਂ ਕਥਿਨਕ੍ਖਨ੍ਧਕੇ ਪਰਮ੍ਪਰਭੋਜਨਂ ਪਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਤ੍ਥਤਕਥਿਨਾਨਂ ਵੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਛ ਕਪ੍ਪਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਕਿਮਤ੍ਥਂ ਨ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ? ਵੁਚ੍ਚਤੇ – ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਲੇਸਨਿਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ. ਅਞ੍ਞਥਾ ਇਦਂ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਵੇਸਾਲਿਯਂ, ਅਨ੍ਧਕਵਿਨ੍ਦੇ ਚਾਤਿ ਉਭਯਤ੍ਥ ਉਪਡ੍ਢੁਪਡ੍ਢੇਨ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਂ ਸਿਯਾ. ਨੋ ਚੇ, ਸਾਪਤ੍ਤਿਕਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਸਿਯੁਂ, ਨ ਚ ਤੇ ਸਾਪਤ੍ਤਿਕਾ ਅਪ੍ਪਟਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤੇਪਿ ਤੇਸਂ ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਦਸ੍ਸਨਤੋ. ‘‘ਤੇਨ ਹਿ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਦੇਹੀਤਿ. ਭਿਕ੍ਖੂ ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਾਯਨ੍ਤਾ ਨ ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਹਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤੇਸਞ੍ਹਿ ‘‘ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਥਾ’’ਤਿ ਭਗਵਤੋ ਆਣਤ੍ਤਿਯਾ ਪਰਿਭੁਤ੍ਤਾਨਮ੍ਪਿ ‘‘ਓਦਿਸ੍ਸਕਂ ਨੁ ਖੋ ਇਦਂ ਅਮ੍ਹਾਕ’’ਨ੍ਤਿ ਵਿਮਤਿਪ੍ਪਤ੍ਤਾਨਂ ਵਿਮਤਿਵਿਨੋਦਨਤ੍ਥਂ ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਯਾਗੁਞ੍ਚ ਮਧੁਗੋਲ਼ਕਞ੍ਚਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਏਵਮਿਧਾਪੇਤੇ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਂ ਪਰਮ੍ਪਰਭੋਜਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਓਮਦ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਪਰਮ੍ਪਰਭੋਜਨਂ ਕਥਂ ਭੁਞ੍ਜਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀਤਿ. ਏਤ੍ਥਾਹੁ ਕੇਚਿ ਆਚਰਿਯਾ ਪਰਮ੍ਪਰਭੋਜਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇਨੇਵ ‘‘ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਭੋਜਨਂ ਨ ਕਪ੍ਪਤੀ’’ਤਿ ਜਾਨਨ੍ਤਾਪਿ ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਯਾਗੁਞ੍ਚਾ’’ਤਿ ਵਿਸੁਂ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਤ੍ਤਾ ‘‘ਪਟਗ੍ਗਿਦਾਨਮਹਾਵਿਕਟਾਦਿ ਵਿਯ ਕਪ੍ਪਤੀ’’ਤਿ ਸਞ੍ਞਾਯ ਭੁਞ੍ਜਿਂਸੁ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਅਪਿਚ ਮਯਂ ਕਾਲਸ੍ਸੇਵ ਭੋਜ੍ਜਯਾਗੁਯਾ ਧਾਤਾ’’ਤਿਆਦਿ, ਤਂ ਅਯੁਤ੍ਤਂ ਤਤ੍ਥ ਅਟ੍ਠੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਮਾਤਿਕਾਵਿਭਙ੍ਗਵਿਰੋਧੇਨ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿਵਾਰੇ ਨਿਚ੍ਚਭਤ੍ਤਾਦੀਨਂ ਅਸਮ੍ਭਵਪ੍ਪਸਙ੍ਗਤੋ, ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਸਾਪਤ੍ਤਿਕਭਾਵਾਨਤਿਕ੍ਕਮਨਤੋ, ਮਿਚ੍ਛਾਗਾਹਹੇਤੁਪ੍ਪਸਙ੍ਗੇਨ ਭਗਵਤਾ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਪ੍ਪਸਙ੍ਗਤੋ ਚ. ਤੇ ਹਿ ਭਿਕ੍ਖੂ ਯਸ੍ਮਾ ਭਗਵਾ ਕਤ੍ਥਚਿ ਵਿਨਯਵਸੇਨ ਕਪ੍ਪਿਯਮ੍ਪਿ ‘‘ਗਾਥਾਭਿਗੀਤਂ ਮੇ ਅਭੋਜਨੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੧.੧੯੪; ਸੁ. ਨਿ. ੮੧; ਮਿ. ਪ. ੪.੫.੯) ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਭਗਵਤੋ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯਂ ਪਤਿ ‘‘ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਾਯਨ੍ਤਾ ਨ ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਪਤਿ ਭਗਵਾਪਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯਪ੍ਪਕਾਸਨਤ੍ਥਮੇਵ ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਯਾਗੁਞ੍ਚਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਦੁਰਵਗ੍ਗਾਹੋ ਹਿ ਭਗਵਤੋ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਤਥਾ ਹਿ ਭਾਰਦ੍ਵਾਜਸ੍ਸ ਪਾਯਾਸਂ ਅਭੋਜਨੇਯ੍ਯਨ੍ਤਿ ਅਕਤਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਪ੍ਪਸਙ੍ਗਤੋ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਿ. ਆਨਨ੍ਦਤ੍ਥੇਰੇਨ ਵਿਞ੍ਞਾਪੇਤ੍ਵਾ ਸਜ੍ਜਿਤਂ ਤੇਕਟੁਲਯਾਗੁਂ ਪਨ ‘‘ਯਦਪਿ, ਆਨਨ੍ਦ, ਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਂ, ਤਦਪਿ ਅਕਪ੍ਪਿਯ’’ਨ੍ਤਿ ਅਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਯਦਪਿ, ਆਨਨ੍ਦ, ਅਨ੍ਤੋਵੁਤ੍ਥ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਮੇਵਾਹ. ਤੇਨ ਨੋ ਚੇ ਤਂ ਅਨ੍ਤੋਵੁਤ੍ਥਂ ਕਪ੍ਪਤੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯਦਸ੍ਸਨੇਨ ਪਣੀਤਭੋਜਨਸੂਪੋਦਨਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਸਿਕ੍ਖਾਪਦਾਨਿ ਉਪਤ੍ਥਮ੍ਭੇਤਿ ਭਗਵਤੋਪਿ ਕਪ੍ਪਤਿ, ਪਗੇਵ ਅਮ੍ਹਾਕਨ੍ਤਿ.

੨੮੪. ਗਿਲਾਨਸ੍ਸੇਵ ਭਗਵਤਾ ਗੁਲ਼ੋ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤੋਤਿ ‘‘ਯਾਨਿ ਖੋ ਪਨ ਤਾਨਿ ਗਿਲਾਨਾਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਪਟਿਸਾਯਨੀਯਾਨੀ’’ਤਿ (ਪਾਰਾ. ੬੨੨) ਵਚਨਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤੇਨੇਵ ਤੇ ਇਧ ਪਟਿਗ੍ਗਹਣੇ ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਾਯਿਂਸੁ. ਇਧ ਪਨ ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਗਿਲਾਨਸ੍ਸ ਗੁਲ਼ੋਦਕ’’ਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੇ ਗੁਲ਼ਾਧਿਕਾਰਤ੍ਤਾ ਪੁਬ੍ਬੇ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਞ੍ਚ ਵਤ੍ਵਾ ਅਗਿਲਾਨਸ੍ਸ ਗੁਲ਼ੋਦਕਂ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਂ, ਤੇਨ ਗਿਲਾਨੇਨ ਸਤਿ ਪਚ੍ਚਯੇ ਗੁਲ਼ੋ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤਬ੍ਬੋ, ਗੁਲ਼ੋਦਕਂ ਅਸਤਿ ਪਚ੍ਚਯੇਪਿ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਇਮਂ ਵਿਸੇਸਂ ਦੀਪੇਤਿ. ਤਤ੍ਥ ‘‘ਗੁਲ਼ੋਦਕਂ ਕਾਲਿਕੇਸੁ ਸਤ੍ਤਾਹਕਾਲਿਕਂ, ਭਗਵਤਾ ਓਦਿਸ੍ਸਾਨੁਞ੍ਞਾਤਤ੍ਤਾ ਸਤ੍ਤਾਹਾਤਿਕ੍ਕਮੇਨ ਦੁਕ੍ਕਟ’’ਨ੍ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਨ ਯੁਤ੍ਤਂ, ਉਦਕਸਮ੍ਭਿਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਸਤ੍ਤਾਹਕਾਲਿਕਭਾਵਂ ਜਹਤਿ. ‘‘ਯਥਾ ਅਮ੍ਬਾਦਿ ਉਦਕਸਮ੍ਭਿਨ੍ਨਂ ਯਾਮਕਾਲਿਕਂ ਜਾਤਂ, ਤਥਾ ਸਤ੍ਤਾਹਕਾਲਿਕਂ ਜਹਿਤ੍ਵਾ ਤਦਨਨ੍ਤਰੇ ਯਾਵਜੀਵਿਕੇ ਠਿਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਯੁਤ੍ਤਂ, ਤਞ੍ਚ ਭਗਵਤਾ ਓਦਿਸ੍ਸਾਨੁਞ੍ਞਾਤਤ੍ਤਾ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਾਭਾਵੇ ਦੋਸੋ ਨਤ੍ਥਿ. ‘‘ਗੁਲ਼ੋਦਕ’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਉਦਕਗਤਿਕ’’ਨ੍ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਯਦਿ ਉਦਕਮਿਸ੍ਸਂ ਉਦਕਗਤਿਕਂ ਹੋਤਿ, ਮਧੁਪਿ ਸਿਯਾ ਤਂ ਤਥਾ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਤ੍ਤਾ. ਮਾ ਹੋਤੁ, ਅਪ੍ਪਟਿਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤਬ੍ਬਂ ਸਿਯਾ ਉਦਕਗਤਿਕਤ੍ਤਾ, ਤਞ੍ਚ ਨ ਹੋਤਿ, ‘‘ਸਬ੍ਬਤ੍ਥਾਪਿ ਉਪਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਗਹੇਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਅਞ੍ਞਤਰਸ੍ਮਿਂ ਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ਵੁਤ੍ਤਂ.

੨੮੫. ਸੁਞ੍ਞਾਗਾਰਨ੍ਤਿ ਚਤੁਤ੍ਥਜ੍ਝਾਨਂ.

ਕਪ੍ਪਿਯਭੂਮਿਅਨੁਜਾਨਨਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੨੯੫. ਓਰਵਸਦ੍ਦਨ੍ਤਿ ਮਹਾਸਦ੍ਦਂ. ਬਹੂਹਿ ਸਮ੍ਪਰਿਵਾਰੇਤ੍ਵਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਏਕੇਨਾਪਿ ਵਟ੍ਟਤਿ. ‘‘ਬਹੂਸੁ ਏਕਸ੍ਸਪਿ ਵਚਨੇਨ ਸਹ ਸਿਯਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ‘‘ਆਮਸਿਤ੍ਵਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਅਨਾਮਸਿਤੇ ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ. ‘‘ਦੋਸੋ ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਵਚਨੇਨ ਸੇਸਾਪਿ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਾ. ‘‘ਭਿਤ੍ਤਿਞ੍ਚੇ ਉਪਸਨ੍ਤੇ ਪਚ੍ਛਾ ਤਂ ਪੂਰੇਨ੍ਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਕਾਤੁਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਪਕਤਿਭੂਮਿਯਂਯੇਵ ਕਾਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਤਂ ਉਪਰਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ‘‘ਇਟ੍ਠਕਾਦੀਹਿ ਕਤਾਚਯਸ੍ਸਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਵਿਰੁਜ੍ਝਤਿ ਵਿਯ. ਮਤ੍ਤਿਕਾਪਿਣ੍ਡਂ ਵਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਅਸਤਿਯਾ ਅਨਧਿਟ੍ਠਿਤਾਯ ਸਰਿਤਟ੍ਠਾਨਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਚੇ ਉਪਰਿ ਅਧਿਟ੍ਠਿਤਾ, ਹੇਟ੍ਠਾ ਠਿਤਂ ਭਣ੍ਡਂ ਅਕਪ੍ਪਿਯਂ, ਉਪਰਿਟ੍ਠਿਤਮੇਵ ਕਪ੍ਪਿਯਂ, ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਵਿਸੇਸੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਏਤ੍ਥ ਕਪ੍ਪਿਯਕੁਟਿ ਲਦ੍ਧੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਏਵਂਵਿਧੇ ਪੁਨ ਕਾਤਬ੍ਬਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਕਪ੍ਪਿਯਕੁਟਿਂ ਕਾਤੁਂ ਦੇਮਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਕਪ੍ਪਿਯਕੁਟਿਕਿਚ੍ਚਂ ਕਾਤੁਨ੍ਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਭੋਜਨਸਾਲਾ ਪਨ ਸੇਨਾਸਨਮੇਵ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਤ੍ਥ ਕਾਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਅਪਰੇ. ‘‘ਅਕਤੇਪਿ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

‘‘ਮੁਖਸਨ੍ਨਿਧਿ ਨਾਮ ਭੋਜਨਕਾਲੇ ਸਨ੍ਨਿਧੀ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ਮੁਖਸਨ੍ਨਿਧੀਤਿ ਤਸ੍ਸ ਨਾਮਂ. ‘‘ਯਦਿ ਸਨ੍ਨਿਧਿ ਹੋਤਿ, ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਂ ਭਵੇਯ੍ਯ, ਮੁਖਸਨ੍ਨਿਧਿ ਪਨ ਦੁਕ੍ਕਟਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਨ੍ਨਿਧਿ ਅਨਧਿਪ੍ਪੇਤਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਤਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਕਂ ਕਤ੍ਵਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਅਨਪੇਕ੍ਖਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨਂ ਨਾਧਿਪ੍ਪੇਤਂ. ਚੀਵਰਵਿਕਪ੍ਪਨੇ ਵਿਯ ਕਪ੍ਪਿਯਮਤ੍ਤਂ ਞਾਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਕੇਚਿ.

ਕੇਣਿਯਜਟਿਲਵਤ੍ਥੁਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੩੦੦. ‘‘ਅਤ੍ਤਨਾ ਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤਂ ਪੁਰੇਭਤ੍ਤਮੇਵ ਪਰਿਚ੍ਚਜਿਤ੍ਵਾ ਸਾਮਣੇਰਾਦੀਹਿ ਪਾਨਕਂ ਕਤ੍ਵਾ ਦਿਨ੍ਨੇ ਪੁਰੇਭਤ੍ਤਮੇਵ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਨ ਪਚ੍ਛਾਭਤ੍ਤਂ ਸਵਤ੍ਥੁਕਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਪੁਨ ਪਟਿਗ੍ਗਹਣੇ ਨਿਦ੍ਦੋਸਤ੍ਤਾ, ਪੁਰੇਭਤ੍ਤਮੇਵ ਪਟਿਗ੍ਗਹਣਸ੍ਸ ਨਿਸ੍ਸਟ੍ਠਤ੍ਤਾ, ਅਤ੍ਤਨਾ ਚ ਅਗ੍ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ ਦੋਸੋ ਨ ਦਿਸ੍ਸਤਿ, ਉਪਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ. ਸਾਲੂਕਾ ਨਾਮ ਕਨ੍ਦਾ, ‘‘ਇਤੋ ਕਿਞ੍ਚਿਤਕ’’ਨ੍ਤਿ ਵੋਹਰਨ੍ਤਿ. ‘‘ਫਾਰੁਸਕਨ੍ਤਿ ਗੋਲ਼ਵਿਸਯੇ ਏਕੋ ਰੁਕ੍ਖੋ’’ਤਿ ਚ ਲਿਖਿਤਂ. ‘‘ਪਕ੍ਕਡਾਕਰਸ’’ਨ੍ਤਿ ਵਿਸੇਸਿਤਤ੍ਤਾ ‘‘ਅਪਕ੍ਕਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਕੁਰੁਨ੍ਦਿਵਚਨੇਨਪਿ ਸਿਦ੍ਧਮੇਵ. ਤਣ੍ਡੁਲਧੋਵਨੋਦਕਮ੍ਪਿ ਧਞ੍ਞਰਸੋ ਏਵ. ‘‘ਨਿਕ੍ਕਸਟੋ ਉਚ੍ਛੁਰਸੋ ਸਤ੍ਤਾਹਕਾਲਿਕੋ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ਸਾਵਿਤ੍ਤੀਤਿ ਗਾਯਤ੍ਤਿ. ਛਨ੍ਦਸੋਤਿ ਵੇਦਸ੍ਸ. ‘‘ਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਬ੍ਬਜਿਤੇਨ ਅਕਪ੍ਪਿਯੇ ਸਮਾਦਪੇਤਬ੍ਬ’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਅਨੁਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸਾਪਿ ਨ ਕੇਵਲਂ ਦਸਸੁ ਏਵ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇਸੁ, ਅਥ ਖੋ ਯਂ ਭਿਕ੍ਖੁਸ੍ਸ ਨ ਕਪ੍ਪਤਿ, ਤਸ੍ਮਿਮ੍ਪੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

੩੦੫. ਦ੍ਵੇ ਪਟਾ ਦੇਸਨਾਮੇਨੇਵਾਤਿ ਚੀਨਪਟ੍ਟਸੋਮਾਰਪਟ੍ਟਾਨਿ. ਤੀਣੀਤਿ ਪਤ੍ਤੁਣ੍ਣੇਨ ਸਹ ਤੀਣਿ. ਇਦ੍ਧਿਮਯਿਕਂ ਏਹਿਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਂ. ਦੇਵਦਤ੍ਤਿਯਂ ਅਨੁਰੁਦ੍ਧਤ੍ਥੇਰੇਨ ਲਦ੍ਧਂ. ‘‘ਯਾਮਾਤਿਕ੍ਕਮੇ ਸਨ੍ਨਿਧਿਵਸੇਨ ਸਤ੍ਤਾਹਾਤਿਕ੍ਕਮੇ ਭੇਸਜ੍ਜਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਸੇਨਾ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ.

ਭੇਸਜ੍ਜਕ੍ਖਨ੍ਧਕਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੭. ਕਥਿਨਕ੍ਖਨ੍ਧਕਵਣ੍ਣਨਾ

ਕਥਿਨਾਨੁਜਾਨਨਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੩੦੬. ‘‘ਕਥਿਨਨ੍ਤਿ ਪਞ੍ਚਾਨਿਸਂਸੇ ਅਨ੍ਤੋਕਰਣਸਮਤ੍ਥਤਾਯ ਥਿਰਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ‘‘ਪਞ੍ਚ ਕਪ੍ਪਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਅਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਕਪ੍ਪਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਅਨਾਗਤਵਚਨਂ ‘‘ਵੋ’’ਤਿ ਇਮਸ੍ਸ ਸਾਮਿਵਚਨਪਕ੍ਖੇ ਯੁਜ੍ਜਤਿ ਤੇਸਂ ਤਸ੍ਮਿਂ ਖਣੇ ਅਨਤ੍ਥਤਕਥਿਨਤ੍ਤਾ. ਦ੍ਵੀਸੁ ਪਨੇਤੇਸੁ ਅਤ੍ਥਵਿਕਪ੍ਪੇਸੁ ਪਚ੍ਛਿਮੋ ਯੁਤ੍ਤੋ ਸਬ੍ਬੇਸਮ੍ਪਿ ਤੇਸਂ ਪਾਵੇਯ੍ਯਕਾਨਂ ਸਬ੍ਬਧੁਤਙ੍ਗਧਰਤ੍ਤਾ. ਨਿਮਨ੍ਤਨਂ ਸਾਦਿਯਨ੍ਤਸ੍ਸੇਵ ਹਿ ਅਨਾਮਨ੍ਤਚਾਰੋ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤੋ, ਤਥਾ ਗਣਭੋਜਨਂ. ਅਸਮਾਦਾਨਚਾਰੋ ਅਨਧਿਟ੍ਠਿਤਤਿਚੀਵਰਸ੍ਸ ਨਤ੍ਥਿ ਅਤੇਚੀਵਰਿਕਸ੍ਸ ਯਾਵਦਤ੍ਥਚੀਵਰਚਤੁਤ੍ਥਾਦਿਚੀਵਰਗ੍ਗਹਣਸਮ੍ਭਵਤੋ. ਇਤਰਸ੍ਸਾਪਿ ਅਨਧਿਟ੍ਠਾਨਮੁਖੇਨ ਲਬ੍ਭਤਿ. ਚੀਵਰੁਪ੍ਪਾਦੋ ਅਪਂਸੁਕੂਲਿਕਸ੍ਸੇਵ. ‘‘ਕਥਿਨਤ੍ਥਤਸੀਮਾਯ’’ਨ੍ਤਿ ਉਪਚਾਰਸੀਮਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਉਪਚਾਰਸੀਮਟ੍ਠਸ੍ਸ ਮਤਕਚੀਵਰਾਦਿਭਾਗਿਯਤਾਯ ਬਦ੍ਧਸੀਮਾਯ ਤਤ੍ਰੁਪ੍ਪਾਦਾਭਾਵਤੋ ਵਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਮੇਤਂ ਉਪਚਾਰਸੀਮਾਵੇਤ੍ਥ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਾਤਿ. ਕਥਿਨਤ੍ਥਾਰਂ ਕੇ ਲਭਨ੍ਤੀਤਿ ਕੇ ਸਾਧੇਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਪਞ੍ਚ ਜਨਾ ਸਾਧੇਨ੍ਤਿ. ਕਥਿਨਦੁਸ੍ਸਸ੍ਸ ਹਿ ਦਾਯਕਾ ਪਚ੍ਛਿਮਕੋਟਿਯਾ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਏਕੋ ਪਟਿਗ੍ਗਾਹਕੋਤਿ. ‘‘ਤਤ੍ਰ ਚੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਯ੍ਵਾਯਂ ਚਤੁਵਗ੍ਗੋ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੋ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਤੀਣਿ ਕਮ੍ਮਾਨਿ ਉਪਸਮ੍ਪਦਂ ਪਵਾਰਣਂ ਅਬ੍ਭਾਨ’’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੩੮੮) ਚਮ੍ਪੇਯ੍ਯਕ੍ਖਨ੍ਧਕੇ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ‘‘ਨ ਪਞ੍ਚਵਗ੍ਗਕਰਣੀਯ’’ਨ੍ਤਿ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ. ‘‘ਯਸ੍ਸ ਸਙ੍ਘੋ ਕਥਿਨਦੁਸ੍ਸਂ ਦੇਤਿ, ਤਂ ਹਤ੍ਥਪਾਸੇ ਅਕਤ੍ਵਾਪਿ ਬਹਿਸੀਮਾਯ ਠਿਤਸ੍ਸਪਿ ਦਾਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਹਤ੍ਥਪਾਸੇ ਕਤ੍ਵਾ ਏਵ ਦਾਤਬ੍ਬਂ. ਕਸ੍ਮਾ? ‘‘ਤਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਪ੍ਪਤ੍ਤਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਤਤ੍ਰੁਪ੍ਪਾਦੇਨ ਤਣ੍ਡੁਲਾਦਿਨਾ ਵਤ੍ਥੇਸੁ ਚੇਤਾਪਿਤੇਸੁ ਅਤ੍ਥਤਕਥਿਨਾਨਮੇਵ ਤਾਨਿ ਵਤ੍ਥਾਨਿ ਪਾਪੁਣਨ੍ਤਿ. ਵਤ੍ਥੇਹਿ ਪਨ ਤਣ੍ਡੁਲਾਦੀਸੁ ਚੇਤਾਪਿਤੇਸੁ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਤਾਨਿ ਪਾਪੁਣਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਪਠਮਪਵਾਰਣਾਯ ਪਵਾਰਿਤਾ ਲਭਨ੍ਤੀਤਿ ਇਦਂ ਉਕ੍ਕਟ੍ਠਕੋਟਿਯਾ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਨ੍ਤਰਾਯੇਨ ਅਪ੍ਪਵਾਰਿਤਾਨਮ੍ਪਿ ਵੁਤ੍ਥਵਸ੍ਸਾਨਂ ਕਥਿਨਤ੍ਥਾਰਸਮ੍ਭਵਤੋ ਇਤਰੇ ਗਣਪੂਰਕੇ ਕਤ੍ਵਾ ਕਥਿਨਂ ਅਤ੍ਥਰਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਕਥਂ ਪਞ੍ਞਾਯਤੀਤਿ ਚੇ? ‘‘ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਪੁਗ੍ਗਲਾਨਂ ਅਤ੍ਥਤਂ ਹੋਤਿ ਕਥਿਨਂ ਅਤ੍ਥਾਰਕਸ੍ਸ ਚ ਅਨੁਮੋਦਕਸ੍ਸ ਚਾ’’ਤਿ (ਪਰਿ. ੪੦੩) ਪਰਿਵਾਰੇ ਏਕਵਚਨਕਰਣਤੋ, ਤਤ੍ਥੇਵ ‘‘ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਤਂ ਹੋਤਿ ਕਥਿਨਂ, ਗਣਸ੍ਸ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਤਂ ਹੋਤਿ ਕਥਿਨ’’ਨ੍ਤਿ (ਪਰਿ. ੪੧੪) ਵਚਨਤੋ ਚ.

ਅਞ੍ਞਸ੍ਮਿਂ ਵਿਹਾਰੇ ਵੁਤ੍ਥਵਸ੍ਸਾਪਿ ਨ ਲਭਨ੍ਤੀਤਿ ਇਦਂ ਕਿਂ ਏਕਸੀਮਸ੍ਮਿਂ, ਉਦਾਹੁ ਨਾਨਾਸੀਮਸ੍ਮਿਨ੍ਤਿ? ਕਿਞ੍ਚੇਤ੍ਥ – ਯਦਿ ਤਾਵ ਏਕਸੀਮਸ੍ਮਿਂ, ਪਰਤੋ ‘‘ਸਚੇ ਪਨ ਏਕਸੀਮਾਯ ਬਹੂ ਵਿਹਾਰਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਬ੍ਬੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਸਨ੍ਨਿਪਾਤੇਤ੍ਵਾ ਏਕਤ੍ਥ ਕਥਿਨਂ ਅਤ੍ਥਰਿਤਬ੍ਬਂ, ਵਿਸੁਂ ਵਿਸੁਂ ਅਤ੍ਥਰਿਤੁਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਅਟ੍ਠਕਥਾਵਚਨੇਨ ਵਿਰੁਜ੍ਝਤਿ. ਇਦਞ੍ਹਿ ਵਚਨਂ ਸਬ੍ਬੇਸਂਯੇਵ ਏਕੋ ਕਥਿਨਤ੍ਥਾਰੋਤਿ ਦੀਪੇਤਿ. ਅਥ ਨਾਨਾਸੀਮਸ੍ਮਿਂ, ਉਪਨਨ੍ਦਸ੍ਸ ਏਕਾਧਿਪ੍ਪਾਯਦਾਨਾਨੁਮਤਿਯਾ ਵਿਰੁਜ੍ਝਤਿ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ‘‘ਦੇਥ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਮੋਘਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਏਕਾਧਿਪ੍ਪਾਯ’’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੩੬੪). ਇਦਞ੍ਹਿ ਵਚਨਂ ਦ੍ਵੀਸੁਪਿ ਆਵਾਸੇਸੁ ਤਸ੍ਸ ਕਥਿਨਤ੍ਥਾਰਸਿਦ੍ਧਿਂ ਦੀਪੇਤੀਤਿ. ਅਵਿਰੋਧੋਵ ਇਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬੋ ਅਪ੍ਪਟਿਸਿਦ੍ਧਤ੍ਤਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਏਕਸੀਮਸ੍ਮਿਂ ਵਾ ਨਾਨਾਸੀਮਸ੍ਮਿਂ ਵਾ ਨਾਨੂਪਚਾਰੇ ਅਞ੍ਞਸ੍ਮਿਂ ਵਿਹਾਰੇ ਵੁਤ੍ਥਵਸ੍ਸਾਪਿ ਨ ਲਭਨ੍ਤੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ‘‘ਪਚ੍ਛਿਮਿਕਾਯ ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਪਠਮਪਵਾਰਣਾਯ ਪਵਾਰੇਤੁਮ੍ਪਿ ਲਭਤਿ, ਵਸ੍ਸਿਕੋ ਚ ਹੋਤਿ ਆਨਿਸਂਸਞ੍ਚ ਲਭਤੀਤਿ ਸਾਮਣੇਰਾਨਂ ਵਸ੍ਸੂਪਗਮਨਂ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਂ ਹੋਤਿ, ਸਾਮਣੇਰਾ ਕਥਿਨਾਨਿਸਂਸਂ ਲਭਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ.

ਤਿਣ੍ਣਂ ਚੀਵਰਾਨਂ ਅਞ੍ਞਤਰਪ੍ਪਹੋਨਕਨ੍ਤਿ ਇਦਂ ‘‘ਨ ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਸਙ੍ਘਾਟਿਯਾ ਉਤ੍ਤਰਾਸਙ੍ਗੇਨ ਅਨ੍ਤਰਵਾਸਕੇਨ ਅਤ੍ਥਤਂ ਹੋਤਿ ਕਥਿਨ’’ਨ੍ਤਿ ਇਮਾਯ ਪਾਲ਼ਿਯਾ ਵਿਰੁਜ੍ਝਨਂ ਵਿਯ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ਅਯਞ੍ਹਿ ਪਾਲ਼ਿ ਤਿਣ੍ਣਂ ਚੀਵਰਾਨਂ ਅਞ੍ਞਤਰਵਿਰਹੇਨਾਪਿ ਨ ਅਤ੍ਥਤਂ ਹੋਤਿ ਕਥਿਨਨ੍ਤਿ ਦੀਪੇਤੀਤਿ ਚੇ? ਨ, ਤਦਤ੍ਥਜਾਨਨਤੋ, ਨ ਤਿਣ੍ਣਂ ਚੀਵਰਾਨਂ ਅਞ੍ਞਤਰਵਿਰਹੇਨ ਨ ਅਤ੍ਥਤਂ ਹੋਤਿ ਕਥਿਨਨ੍ਤਿ ਹਿ ਦੀਪੇਤੁਕਾਮੋ ਭਗਵਾ ਤਂ ਪਾਲ਼ਿਮਾਹ. ਯਦਿ ਏਵਂ ‘‘ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਸਙ੍ਘਾਟਿਯਾ ਉਤ੍ਤਰਾਸਙ੍ਗੇਨ ਅਨ੍ਤਰਵਾਸਕੇਨਾ’’ਤਿ ਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਾ ਸਿਯਾਤਿ ਚੇ? ਨ, ਅਧਿਪ੍ਪਾਯਜਾਨਨਤੋਵ. ਯੋ ਸਙ੍ਘਾਟਿਯਾ ਅਤ੍ਥਰਿਤੁਕਾਮੋ, ਤਸ੍ਸ ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਸਙ੍ਘਾਟਿਯਾ ਨ ਅਤ੍ਥਤਂ ਹੋਤਿ. ਏਸ ਨਯੋ ਇਤਰਤ੍ਥਾਪੀਤਿ ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਤੇਨੇਵ ਸੁਕ੍ਕਪਕ੍ਖੇ ‘‘ਸਙ੍ਘਾਟਿਯਾ ਅਤ੍ਥਤਂ ਹੋਤੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਏਕਮੇਵ ਚੀਵਰਂ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇ ‘‘ਚਤੁਵੀਸਤਿਯਾ ਆਕਾਰੇਹਿ ਅਨਤ੍ਥਤਂ ਹੋਤਿ ਕਥਿਨਂ, ਸਤ੍ਤਰਸਹਿ ਆਕਾਰੇਹਿ ਅਤ੍ਥਤਂ ਹੋਤਿ ਕਥਿਨ’’ਨ੍ਤਿ ਯਥਾਰਹਂ ਉਕ੍ਕਟ੍ਠਕੋਟਿਯਾ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਕਣ੍ਹਪਕ੍ਖੇ ਉਲ੍ਲਿਖਿਤ…ਪੇ… ਨਿਸ੍ਸੀਮਟ੍ਠਾਨੁਮੋਦਨਾਨਂ ਚਤੁਵੀਸਤਿਯਾ ਆਕਾਰਾਨਂ ਸਮ੍ਭਵਨ੍ਤਾਨਂ ਸਬ੍ਬੇਨ ਸਬ੍ਬਂ ਅਭਾਵੇਨਪਿ ਨਿਮਿਤ੍ਤਕਤਾਦੀਨਂ ਅਸਮ੍ਭਵਨ੍ਤਾਨਂ ਅਞ੍ਞਤਰਭਾਵੇਨਪਿ ਨ ਅਤ੍ਥਤਂ ਹੋਤਿ ਕਥਿਨਨ੍ਤਿ ਏਵਮਧਿਪ੍ਪਾਯੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਸੁਕ੍ਕਪਕ੍ਖੇਪਿ ਅਹਤਾਹਤਕਪ੍ਪ…ਪੇ… ਸੀਮਟ੍ਠਾਨੁਮੋਦਨਾਨਂ ਸਤ੍ਤਰਸਨ੍ਨਂ ਆਕਾਰਾਨਂ ਸਮ੍ਭਵਨ੍ਤਾਨਂ ਅਞ੍ਞਤਰਭਾਵੇਨਪਿ ਇਤਰੇਸਂ ਸਬ੍ਬੇਨ ਸਬ੍ਬਂ ਅਭਾਵੇਨਪਿ ਅਤ੍ਥਤਂ ਹੋਤਿ ਕਥਿਨਨ੍ਤਿ ਏਵਮਧਿਪ੍ਪਾਯੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਅਞ੍ਞਥਾ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਵਿਰੋਧੋ, ਯਥਾਸਮ੍ਭਵਂ ਯੋਜੇਤ੍ਵਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਤਤ੍ਰਿਦਂ ਮੁਖਮਤ੍ਤਨਿਦਸ੍ਸਨਂ – ਕਣ੍ਹਪਕ੍ਖੇ ‘‘ਉਤ੍ਤਰਾਸਙ੍ਗੇਨ ਅਤ੍ਥਤੇ ਕਥਿਨੇ ਨ ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਸਙ੍ਘਾਟਿਯਾ ਨ ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਅਨ੍ਤਰਵਾਸਕੇਨ ਅਤ੍ਥਤਂ ਹੋਤਿ ਕਥਿਨ’’ਨ੍ਤਿ ਵਚਨਪ੍ਪਮਾਣਤੋ ਤਂ ਕਥਿਨਂ ਅਨਤ੍ਥਤਂ ਸਿਯਾ. ਸੁਕ੍ਕਪਕ੍ਖੇ ਚ ‘‘ਅਨਿਮਿਤ੍ਤਕਤੇਨ ਅਤ੍ਥਤਂ ਹੋਤਿ ਕਥਿਨ’’ਨ੍ਤਿ ਵਚਨਪ੍ਪਮਾਣਤੋ ਅਨਿਮਿਤ੍ਤਕਤੇਨ ਕਥਿਨੇ ਅਤ੍ਥਤੇ ਤਞ੍ਚੇ ਪਰਿਕਥਾ ਕਤਂ, ਤਥਾਪਿ ਅਤ੍ਥਤਮੇਵ ਕਥਿਨਂ ਹੋਤੀਤਿ ਅਯਂ ਦੁਵਿਧੋਪਿ ਵਿਰੋਧੋ. ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੇ ਗਹਿਤੇ ਪਰਿਹਾਰੋ ਹੋਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਯੋ ਆਨਿਸਂਸਂ ਬਹੁਂ ਦੇਤੀਤਿ ਇਮਿਨਾ ਪਚ੍ਚਯਲੋਲਭਾਵਂ ਵਿਯ ਦੀਪੇਤਿ, ਤਥਾਪਿ ਭਗਵਤਾ ਯਾਵਦਤ੍ਥਚੀਵਰਪਰਿਯੇਸਨਪਞ੍ਞਾਪਨਮੁਖੇਨ ਦ੍ਵਾਰਂ ਦਿਨ੍ਨਨ੍ਤਿ ਕਤ੍ਵਾ ਸਙ੍ਘਾਨੁਗ੍ਗਹਤ੍ਥਂ ਹੋਤਿ. ‘‘ਅਕਾਤੁਂ ਨ ਹੋਤੀਤਿ ਅਨਾਦਰਿਯੇਨ ਅਕਰੋਨ੍ਤਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਕਟ’’ਨ੍ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ਅਨੁਮੋਦਾਮਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਸਬ੍ਬਸਙ੍ਗਾਹਿਕਵਸੇਨ ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਅਨੁਮੋਦਾਮੀ’’ਤਿ ਏਕਕੇਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ, ਇਤਰਥਾ ‘‘ਨ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਮਹਾਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਕਿਰ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਕਥਿਨਚੀਵਰਂ ਅਧਿਟ੍ਠਹਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਇਮਾਯ ਸਙ੍ਘਾਟਿਯਾ ਕਥਿਨਂ ਅਤ੍ਥਰਾਮੀ’’ਤਿ ਵਾਚਾਯ ਭਿਨ੍ਨਮਤ੍ਤਾਯ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਤਂ ਹੋਤਿ. ‘‘ਕਮ੍ਮਵਾਚਾ ਪਨ ਏਕਾਯੇਵ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਕਥਿਨਦੁਸ੍ਸਸ੍ਸ ਏਵ ਕਮ੍ਮਵਾਚਾ, ਸੇਸਚੀਵਰਦਾਨੇ ਅਪਲੋਕਨਮੇਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ਏਕਸੀਮਾਯਾਤਿ ਏਕਉਪਚਾਰਸੀਮਾਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ ਯੁਜ੍ਜਤਿ. ਕੇਚਿ ਪਨ ‘‘ਬਦ੍ਧਸੀਮਾ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਾ ਏਕਸੀਮਾਯ ਏਕਟ੍ਠਾਨੇ ਅਤ੍ਥਰਿਤੇ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥਰਿਤਂ ਹੋਤਿ ‘ਸਬ੍ਬੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਤ੍ਵਾ’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ, ਤੇਹਿਪਿ ਅਨੁਮੋਦਨ੍ਤੇਹਿ ਅਤ੍ਥਰਿਤਮੇਵ ਹੋਤਿ, ਉਪਚਾਰਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਨੇ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਲਦ੍ਧਂ ਤੇਹਿ ਤੇਹਿ ਲਦ੍ਧਬ੍ਬਂ ਹੋਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਪਵਿਟ੍ਠੇਹਿਪਿ ਲਭਿਤਬ੍ਬਂ ਸਬ੍ਬੇਹਿਪਿ ਅਤ੍ਥਰਿਤਤ੍ਤਾ, ਅਯਂ ਵਿਸੇਸੋ. ਮਹਾਅਟ੍ਠਕਥਾਯਮ੍ਪਿ ਏਵਮੇਵ ਵੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਵੀਮਂਸਿਤਬ੍ਬਂ.

੩੦੮. ਚਤੁਵੀਸਤਿ ਆਕਾਰਵਨ੍ਤਤਾਯ ਮਹਾਭੂਮਿਕਂ. ‘‘ਦੀਘਸਿਬ੍ਬਿਤਨ੍ਤਿ ਪਚ੍ਛਾਕਤਸਿਬ੍ਬਨਂ, ਓਵਟ੍ਟਿਤ੍ਵਾ ਸਿਬ੍ਬਨਂ ਵਾ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ਕਣ੍ਡੁਸਂ ਨਾਮ ਪੁਬ੍ਬਬਨ੍ਧਨਂ. ਪਠਮਚਿਮਿਲਿਕਾ ਘਟੇਤ੍ਵਾ ਠਪਿਤਾ ਹੋਤੀਤਿ ਕਥਿਨਦੁਸ੍ਸਂ ਦੁਬ੍ਬਲਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਤਂ ਬਲਵਤਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਕਤਿਦੁਸ੍ਸੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਘਟੇਤ੍ਵਾ ਦੁਪਟ੍ਟਂ ਕਤ੍ਵਾ ਸਿਬ੍ਬਿਤੁਕਾਮੇਹਿ ਕਥਿਨਦੁਸ੍ਸਤੋ ਪਕਤਿਦੁਸ੍ਸਸ੍ਸ ਮਹਨ੍ਤਤਾਯ ਪਠਮਂ ਤਪ੍ਪਮਾਣਾਨੁਰੂਪਂ ਬਨ੍ਧਕਣ੍ਡੁਸੇ ਘਟੇਤ੍ਵਾ ਰਜ੍ਜੁਕੇਹਿ ਬਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ ਕਤਂ ਹੋਤੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਕਥਿਨਚੀਵਰਸ੍ਸ ਅਪ੍ਪਤਾਯ ਪਠਮਂ ਬਦ੍ਧਦੁਸ੍ਸਂ ਕੁਚ੍ਛਿਚਿਮਿਲਿਕਾ ਹੋਤਿ, ਮਹਾਪਚ੍ਚਰਿਯਂ, ਕੁਰੁਨ੍ਦਿਯਞ੍ਚ ਵੁਤ੍ਤਵਚਨਨਿਦਸ੍ਸਨਂ, ਬ੍ਯਞ੍ਜਨੇ ਏਵ ਭੇਦੋ, ਅਤ੍ਥੇ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਕਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ‘‘ਇਮਿਨਾ ਕਿਂ ਦੀਪੇਤੀਤਿ ਚੇ? ਤਥਾਕਤਂ ਦੁਪਟ੍ਟਚੀਵਰਂ ਪਕਤਿਚੀਵਰਸ੍ਸ ਮਹਨ੍ਤਤਾਯ ਪਕਤਿਚੀਵਰਸਙ੍ਖ੍ਯਮੇਵ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਨ ਕਥਿਨਚੀਵਰਸਙ੍ਖ੍ਯਨ੍ਤਿ ਕਸ੍ਸਚਿ ਸਿਯਾ, ਨੇਵਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਏਵਂ ਕੁਚ੍ਛਿਚਿਮਿਲਿਕਭਾਵੇਨ ਠਿਤਮ੍ਪਿ ਕਥਿਨਚੀਵਰਂ. ਮਹਨ੍ਤਮ੍ਪਿ ਤਂ ਪਕਤਿਚੀਵਰਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਕਥਿਨਚੀਵਰਮੇਵਾਤਿ. ਹੇਟ੍ਠਿਮਕੋਟਿਯਾ ਪਞ੍ਚਕਸ੍ਸ ਇਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬਤ੍ਤਾ ਕਥਿਨਦੁਸ੍ਸਂ ਖਣ੍ਡਾਖਣ੍ਡਂ ਬਹੁਧਾ ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਸਿਬ੍ਬਿਤੁਕਾਮੋ ਕਥਿਨਚੀਵਰਤੋ ਪਟ੍ਟਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਞਸ੍ਮਿਂ ਅਕਥਿਨਚੀਵਰੇ ਪਟ੍ਟਮਾਰੋਪੇਤੀ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ਅਥ ਵਾ ਬਹੂਨਿ ਕਥਿਨਦੁਸ੍ਸਾਨਿ ਪਂਸੁਕੂਲਾਨਿ ਖੁਦ੍ਦਕਖੁਦ੍ਦਕਾਨਿ ਏਕਚੀਵਰਤ੍ਥਾਯ, ਮਹਨ੍ਤਾਨਿ ਚ ਊਨਤ੍ਥਾਯ ਦਿਨ੍ਨਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਕਥਿਨਚੀਵਰਤੋਤਿ ਭਿਕ੍ਖੁ ਏਕਚ੍ਚਤੋ ਕਥਿਨਚੀਵਰਤੋ ਪਟ੍ਟਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਞਸ੍ਮਿਂ ਆਰੋਪੇਤਿ. ਏਤ੍ਥਾਹ – ਕਿਂ ਪਂਸੁਕੂਲਾਨਿ ਕਥਿਨਦੁਸ੍ਸਾਨਿ ਵਿਕਪ੍ਪਨੁਪਗਪਚ੍ਛਿਮਾਨਿ ਦਾਤਬ੍ਬਾਨਿ, ਉਦਾਹੁ ਖੁਦ੍ਦਕਾਨਿਪੀਤਿ? ਏਤ੍ਥ ਅਚੀਵਰਸਙ੍ਖ੍ਯਤ੍ਤਾ ਖੁਦ੍ਦਕਾਨਿ ਦਾਤੁਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਕਮ੍ਮਵਾਚਾ ਤਤ੍ਥ ਨ ਰੁਹਤੀਤਿ ਏਕੇ. ‘‘ਪਂਸੁਕੂਲੇਨ ਅਤ੍ਥਤਂ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਨਯਦਾਨਤੋ ਕੁਚ੍ਛਿਚਿਮਿਲਿਕਭਾਵੇਨ ਠਿਤਸ੍ਸ ਕਥਿਨਦੁਸ੍ਸਸ੍ਸ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਭਾਵੇਨ ਅਨਧਿਟ੍ਠਾਨੁਪਗਸ੍ਸ ਪੁਰਾਣਚੀਵਰਭਾਵੇਨੇਵ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਾਰਹਸ੍ਸਪਿ ਕਥਿਨਚੀਵਰਭਾਵਾਨੁਮਤਿਮੁਖੇਨ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਪਦਾਨਤੋ ਚ ਖੁਦ੍ਦਕਾਨਿਪਿ ਦਾਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਤਞ੍ਹਿ ਕਥਿਨਤ੍ਥਾਰਕੋ ਘਟੇਤ੍ਵਾ ਕਥਿਨਚੀਵਰਂ ਕਰਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਕਤ੍ਵਾ ਕਪ੍ਪਤੀਤਿ ਏਕੇ, ਯੁਤ੍ਤਤਰਂ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ.

ਨਿਚਯਸਨ੍ਨਿਧਿ ਸਙ੍ਘਾਯਤ੍ਤਾ ਸਙ੍ਘੇਨ ਕਤਤ੍ਤਾ. ਰਤ੍ਤਾਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਂ ਨਿਸ੍ਸਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬਤ੍ਤਾ ‘‘ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਪਞ੍ਚ ਖਣ੍ਡਾਨਿ ਪਟ੍ਟਾਨਿ ਪਮਾਣਂ ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਪਞ੍ਚਕਂ. ਤੇਨ ਵਾ ਅਤਿਰਿਤ੍ਤੇਨ ਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤਦਹੇਵ ਸਞ੍ਛਿਨ੍ਨੇਨਾਤਿ ਸਙ੍ਘੇਨ ਕਥਿਨਤ੍ਥਾਰਕਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਵਾਚਂ ਵਤ੍ਵਾ ਦਿਨ੍ਨੇਨੇਵ ਤਦਹੇਵ ਸਞ੍ਛਿਨ੍ਨੇਨ ਸਮਣ੍ਡਲਿਕਤੇਨ ਭਵਿਤਬ੍ਬਂ. ਏਵਂ ਦਿਨ੍ਨਂਯੇਵ ਹਿ ਪਰਿਵਾਰੇ ‘‘ਪੁਬ੍ਬਕਰਣਂ ਸਤ੍ਤਹਿ ਧਮ੍ਮੇਹਿ ਸਙ੍ਗਹਿਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਨ ਦਾਯਕੇਨ ਦਿਯ੍ਯਮਾਨਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਪਰਿਨਿਟ੍ਠਿਤਪੁਬ੍ਬਕਰਣਮੇਵ ਚੇ ਦਾਯਕੋ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਦੇਤਿ, ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਕਮ੍ਮਵਾਚਾਯ ਦਾਤਬ੍ਬਂ. ਤੇਨ ਚ ਤਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਸੀਮਾਮਣ੍ਡਲੇ ਅਧਿਟ੍ਠਹਿਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਥਰਿਤ੍ਵਾ ਸਙ੍ਘੋ ਅਨੁਮੋਦਾਪੇਤਬ੍ਬੋ ਕਤਪੁਬ੍ਬਕਰਣਸ੍ਸ ਪੁਨ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਾਭਾਵਤੋ. ਅਤ੍ਥਾਰਕਸ੍ਸ ਹਤ੍ਥਗਤਮੇਵ ਹਿ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘‘ਨ ਉਲ੍ਲਿਖਿਤਮਤ੍ਤੇਨਾ’’ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਪਰਿਨਿਟ੍ਠਿਤਪੁਬ੍ਬਕਰਣਮ੍ਪਿ ਪੁਨ ਧੋਵਿਤ੍ਵਾ ਵਿਸਿਬ੍ਬਿਤ੍ਵਾ ਕਾਤਬ੍ਬਮੇਵ ਵਚਨਪਮਾਣਤੋਤਿ ਚੇ? ਨ, ਛਿਨ੍ਨਸ੍ਸ ਪੁਨ ਛੇਦਾਸਮ੍ਭਵਤੋ. ਅਞ੍ਞਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ ਛਿਨ੍ਦਿਤਬ੍ਬਮੇਵਾਤਿ ਚੇ? ਨ, ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾਧਿਕਾਰੇ ‘‘ਕੇਸਮਸ੍ਸੁਂ ਓਹਾਰਾਪੇਤ੍ਵਾ’’ਤਿ ਵਚਨਪ੍ਪਮਾਣਤੋ ਮੁਣ੍ਡਿਕਸ੍ਸ ਛਿਨ੍ਨੇਪਿ ਕੇਸੇ ਪਰਿਯੇਸਿਤ੍ਵਾ ਸਿਰਸ੍ਮਿਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਓਹਾਰਾਪੇਤ੍ਵਾ ਪਬ੍ਬਾਜੇਤਬ੍ਬਪ੍ਪਸਙ੍ਗਤੋ, ਨ ਇਧ ਨ-ਕਾਰੇਨ ਪਟਿਸਿਦ੍ਧਤ੍ਤਾਤਿ ਚੇ? ਨ, ‘‘ਨ ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਸਙ੍ਘਾਟਿਯਾ’’ਤਿ ਨ-ਕਾਰੇਨ ਪਟਿਸਿਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਉਤ੍ਤਰਾਸਙ੍ਗੇਨ ਅਤ੍ਥਤੇ ਅਨਤ੍ਥਤਂ ਹੋਤੀਤਿ ਅਨਿਟ੍ਠਪ੍ਪਸਙ੍ਗਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਭਿਨਿਵੇਸੋ ਨ ਕਾਤਬ੍ਬੋ. ‘‘ਬਹਿਉਪਚਾਰਸੀਮਾਯ ਠਿਤੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾਪਿ ਪੁਬ੍ਬੇ ਵੁਤ੍ਤਵਿਨਿਚ੍ਛਯੋਵ ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ.

੩੦੯. ਅਸਨ੍ਨਿਧਿਕਤੇਨ ਅਤ੍ਥਤਂ ਹੋਤਿ ਕਥਿਨਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਕਿਂ ਕਥਿਨਤ੍ਥਾਰਮਾਸੇਯੇਵ ਦੁਵਿਧੋਪਿ ਸਨ੍ਨਿਧਿ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤੋ, ਉਦਾਹੁ ਤਤੋ ਪੁਬ੍ਬੇਪਿ, ਦਾਯਕੇਨ ਵਾ ਕਦਾ ਦਾਤਬ੍ਬਂ, ਕਿਂ ਕਥਿਨਤ੍ਥਾਰਮਾਸੇਯੇਵ, ਉਦਾਹੁ ਤਤੋ ਪੁਬ੍ਬੇਪਿ, ਕਥਿਨਤ੍ਥਾਰਮਾਸੇਪਿ ਅਸੁਕਸ੍ਮਿਂ ਦਿਵਸੇਯੇਵ ਅਤ੍ਥਾਰਤ੍ਥਾਯ ਦਮ੍ਮੀਤਿ ਦਾਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ ਨ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਇਦਂ ਵਿਚਾਰੇਤਬ੍ਬਂ. ਕਥਿਨਤ੍ਥਾਰਮਾਸੇ ਏਵ ਦੁਵਿਧੋਪਿ ਸਨ੍ਨਿਧਿ. ਦਾਯਕੇਨਾਪਿ ਵਸ੍ਸਾਵਾਸਿਕਂ ਵਿਯ ਕਥਿਨਚੀਵਰਂ ਉਦ੍ਦਿਸ੍ਸ ਦਿਨ੍ਨਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਕਸ੍ਮਾ? ‘‘ਕਥਿਨਦਾਯਕਸ੍ਸ ਵਤ੍ਤਂ ਅਤ੍ਥੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ (ਮਹਾਵ. ਅਟ੍ਠ. ੩੦੬) ਨਯੇਨ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ. ਉਕ੍ਕਟ੍ਠਮਤ੍ਤਮੇਤਨ੍ਤਿ ਚੇ? ਨ, ‘‘ਕਥਿਨਂ ਨਾਮ ਅਤਿਉਕ੍ਕਟ੍ਠਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ (ਮਹਾਵ. ਅਟ੍ਠ. ੩੦੮) ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ. ਨ ਆਗਮਨਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਚੇ? ਨ, ਇਦਮ੍ਪਿ ਆਗਮਨਮੇਵ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਪੁਬ੍ਬੇ ਦਿਨ੍ਨਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ.

੩੧੦. ਕਥਿਨਸ੍ਸਾਤਿ ਕਥਿਨਤ੍ਥਾਰਸ੍ਸ. ਉਬ੍ਭਾਰਾਯਾਤਿ ਵੂਪਸਮਾਯ, ਅਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਕਿਮਤ੍ਥਿਯਂ ਉਬ੍ਭਾਰਨਿਦਸ੍ਸਨਨ੍ਤਿ ਚੇ? ਪਞ੍ਚਹਿ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿਕਾਲਪਰਿਯਨ੍ਤਦਸ੍ਸਨੇਨ ਤੇਸੁ ਸਂਵਰੁਪ੍ਪਾਦਨਤ੍ਥਂ. ਅਞ੍ਞਥਾ ‘‘ਚੀਵਰਕਾਲਸਮਯੋ ਨਾਮ ਅਨਤ੍ਥਤੇ ਕਥਿਨੇ ਵਸ੍ਸਾਨਸ੍ਸ ਪਚ੍ਛਿਮੋ ਮਾਸੋ, ਅਤ੍ਥਤੇ ਕਥਿਨੇ ਪਞ੍ਚ ਮਾਸਾ’’ਤਿ (ਪਾਰਾ. ੬੪੯) ਵਿਭਙ੍ਗੇ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਅਨ੍ਤਰਾਪਕ੍ਕਮਨਨ੍ਤਿਕਾਦਿਉਬ੍ਭਾਰਾਭਾਵੇਪਿ ਪਞ੍ਚਹਿ ਪਞ੍ਚਸੁ ਮਾਸੇਸੁ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿਯੇਵਾਤਿ ਮਿਚ੍ਛਾਗਾਹੋ ਸਿਯਾ. ਤਤੋ ਆਪਤ੍ਤਿਖੇਤ੍ਤੇ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿਖੇਤ੍ਤਸਞ੍ਞਾਯ ਤਂ ਤਂ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਆਪਜ੍ਜਤਿ, ਇਤਰੇਸਞ੍ਚ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਲਾਭਨ੍ਤਰਾਯਂ ਕਰੋਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਆਦਾਯਸਤ੍ਤਕਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੩੧੧. ਸਨ੍ਨਿਟ੍ਠਾਨਨ੍ਤਿਕੇ ਦ੍ਵੇਪਿ ਪਲਿਬੋਧਾ ਏਕਤੋ ਛਿਜ੍ਜਨ੍ਤੀਤਿ ਇਧ, ਪਰਿਵਾਰਟ੍ਠਕਥਾਯਞ੍ਚ ਵੁਤ੍ਤਂ ਇਮਿਸ੍ਸਾ ਖਨ੍ਧਕਪਾਲ਼ਿਯਾ ਸਮੇਤਿ ਏਕਤੋ ਉਭਿਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਧੁਰਨਿਕ੍ਖੇਪਸ੍ਸ ਕਤਤ੍ਤਾ. ‘‘ਇਦਂ ਬਹਿਸੀਮਾਯਮੇਵ ਵੁਤ੍ਤਂ ਸਨ੍ਨਿਟ੍ਠਾਨਨ੍ਤਿਕਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਯਂ ਪਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ਪਰਿਵਾਰੇ ‘ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਕਥਿਨੁਦ੍ਧਾਰਾ ਸਿਯਾ ਅਨ੍ਤੋਸੀਮਾਯ ਉਦ੍ਧਰਿਯ੍ਯਨ੍ਤਿ, ਸਿਯਾ ਬਹਿਸੀਮਾਯ ਉਦ੍ਧਰਿਯ੍ਯਨ੍ਤਿ, ਨਿਟ੍ਠਾਨਨ੍ਤਿਕੋ ਸਨ੍ਨਿਟ੍ਠਾਨਨ੍ਤਿਕੋ ਨਾਸਨਨ੍ਤਿਕੋ ਆਸਾਵਚ੍ਛੇਦਿਕੋ’ਤਿ (ਪਰਿ. ੪੧੬). ਤਤ੍ਥ ਬਹਿਸੀਮਾਯ ਸਨ੍ਨਿਟ੍ਠਾਨਨ੍ਤਿਕੋ ਉਦ੍ਧਰਿਯ੍ਯਤੀਤਿ ਇਧ ਦਸ੍ਸਿਤਨਯੋਵ. ਕਥਂ ਅਨ੍ਤੋਸੀਮਾਯ ਸਨ੍ਨਿਟ੍ਠਾਨਨ੍ਤਿਕੋ? ਅਕਤਚੀਵਰਮਾਦਾਯ ‘ਨ ਪਚ੍ਚੇਸ੍ਸ’ਨ੍ਤਿ ਗਤੋ, ਗਤਗਤਟ੍ਠਾਨੇ ਫਾਸੁਵਿਹਾਰਂ ਅਲਭਨ੍ਤੋ ਤਮੇਵ ਵਿਹਾਰਂ ਆਗਚ੍ਛਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਚੀਵਰਪਲਿਬੋਧੋ ਠਿਤੋ. ਸੋ ਚ ‘ਨੇਵਿਮਂ ਚੀਵਰਂ ਕਾਰੇਸ੍ਸ’ਨ੍ਤਿ ਚਿਤ੍ਤੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਮਤ੍ਤੇ ਛਿਜ੍ਜਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਨ੍ਤੋਸੀਮਾਯ ਉਦ੍ਧਰਿਯ੍ਯਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਦੁਵਿਧੋ ਸਨ੍ਨਿਟ੍ਠਾਨਨ੍ਤਿਕੋ’’ਤਿ ਪੋਰਾਣਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ਲਿਖਿਤਂ, ਤਂ ਯੁਤ੍ਤਂ, ਅਞ੍ਞਥਾ ਅਨ੍ਤੋਸੀਮਾਯ ‘‘ਨੇਵਿਮਂ ਚੀਵਰਂ ਕਾਰੇਸ੍ਸ’’ਨ੍ਤਿ ਪਵਤ੍ਤਉਬ੍ਭਾਰੋ ਇਤਰੇਸੁ ਸਮੋਧਾਨਂ ਨ ਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਅਤਿਰਿਤ੍ਤੋ ਸਿਯਾ. ਸੀਮਾਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਿਕੋਤਿ ਚੀਵਰਕਾਲਸੀਮਾਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਿਕੋ. ਸਉਬ੍ਭਾਰੇ ਚੀਵਰਪਲਿਬੋਧੋ ਪਠਮਂ ਛਿਜ੍ਜਨ੍ਤੋ ਵਿਯ ਖਾਯਤਿ, ਅਥ ਖੋ ਸਾਪੇਕ੍ਖਤਾਯ ਚੀਵਰਕਰਣੇ ਸਉਸ੍ਸਾਹੋਵ ਹੋਤੀਤਿ ਲੇਸਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਪਰਿਵਾਰਵਸੇਨ ‘‘ਦ੍ਵੇ ਪਲਿਬੋਧਾ ਅਪੁਬ੍ਬਂ ਅਚਰਿਮਂ ਛਿਜ੍ਜਨ੍ਤੀ’’ਤਿ (ਮਹਾਵ. ਅਟ੍ਠ. ੩੧੧) ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਕਤਚੀਵਰੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਇਧ ਨ ਸਮ੍ਭਵਤਿ.

੩੧੬. ਸਬ੍ਬਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਰਿਕ੍ਖਾਰਂ ਅਨਵਸੇਸੇਤ੍ਵਾ ਪਕ੍ਕਮਨ੍ਤੋ ‘‘ਸਮਾਦਾਯ ਪਕ੍ਕਮਤੀ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ‘‘ਕਥਿਨੁਦ੍ਧਾਰੇ ਵਿਸੇਸੋ ਨਤ੍ਥਿ. ਪੁਗ੍ਗਲਾਧਿਪ੍ਪਾਯਵਿਸੇਸੇਨ ਕੇਵਲਂ ਵਾਰਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਸਮਾਦਾਯਵਾਰਾ ਵੁਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਸਬ੍ਬੇਸੁ ਗਣ੍ਠਿਪਦੇਸੁ ਲਿਖਿਤਂ. ਇਧ ਪਨ ਪੁਗ੍ਗਲਾਧਿਪ੍ਪਾਯੇਨ ਪਯੋਜਨਂ ਵੀਮਂਸਿਤਬ੍ਬਂ. ਪਕ੍ਕਮਨਨ੍ਤਿਕਸ੍ਸ ਅਭਾਵਾ ‘‘ਯਥਾਸਮ੍ਭਵ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਵਿਪ੍ਪਕਤੇਪਿ ਧੁਰਨਿਕ੍ਖੇਪਵਸੇਨ ਪਕ੍ਕਮਨਨ੍ਤਿਕਤਾ ਸਮ੍ਭਵਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਪਕ੍ਕਮਨਨ੍ਤਿਕਵਾਰੋਪਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੋਤਿ ਚੇ? ਨ, ਸਨ੍ਨਿਟ੍ਠਾਨਨ੍ਤਿਕਲਕ੍ਖਣਪ੍ਪਸਙ੍ਗਤੋ. ਅਕਤਚੀਵਰਸ੍ਸ ਨ ਸਵਨਨ੍ਤਿਕਤਾ ਚ.

ਤਤ੍ਰਾਯਂ ਆਦਿਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਵਾਰਵਿਭਾਵਨਾ – ਆਦਾਯਵਾਰਾ ਸਤ੍ਤ, ਤਥਾ ਸਮਾਦਾਯਵਾਰਾਤਿ ਦ੍ਵੇ ਸਤ੍ਤਕਵਾਰਾ. ਤਤੋ ਪਕ੍ਕਮਨਨ੍ਤਿਕਂ ਵਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਵਿਪ੍ਪਕਤਚੀਵਰਸ੍ਸ ਆਦਾਯਵਾਰਾ, ਸਮਾਦਾਯਵਾਰਾ ਚਾਤਿ ਦ੍ਵੇ ਛਕ੍ਕਵਾਰਾ. ਤਤੋ ਪਰਂ ਨਿਟ੍ਠਾਨਸਨ੍ਨਿਟ੍ਠਾਨਨਾਸਨਨ੍ਤਿਕਾਨਂ ਵਸੇਨ ਤੀਣਿ ਤਿਕਾਨਿ ਦਸ੍ਸਿਤਾਨਿ, ਤਤ੍ਥ ਪਠਮਤ੍ਤਿਕਂ ਅਨ੍ਤੋਸੀਮਾਯ ‘‘ਨ ਪਚ੍ਚੇਸ੍ਸ’’ਨ੍ਤਿ ਇਮਂ ਵਿਧਿਂ ਅਨਾਮਸਿਤ੍ਵਾ ਬਹਿਸੀਮਾਯਂ ਏਵ ‘‘ਨ ਪਚ੍ਚੇਸ੍ਸ’’ਨ੍ਤਿ ਪਵਤ੍ਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਪਕ੍ਕਮਨਨ੍ਤਿਕਸੀਮਾਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਿਕਸਉਬ੍ਭਾਰਾ ਤਤ੍ਥ ਨ ਯੁਜ੍ਜਨ੍ਤਿ. ‘‘ਆਸਾਵਚ੍ਛੇਦਿਕੋ ਸਮ੍ਭਵਨ੍ਤੋਪਿ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਕਾਰਣੇਨ ਨ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਦੁਤਿਯਤ੍ਤਿਕਂ ਅਨ੍ਤੋਸੀਮਾਯ ‘ਨ ਪਚ੍ਚੇਸ੍ਸ’ਨ੍ਤਿ ਪਵਤ੍ਤਂ, ਏਤ੍ਥ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਪਕ੍ਕਮਨਨ੍ਤਿਕੋ ਸਮ੍ਭਵਤਿ, ਤਥਾਪਿ ਯੇਹਿ ਚੀਵਰਪਲਿਬੋਧੋ ਛਿਜ੍ਜਤਿ, ਤੇਸਂਯੇਵਾਧਿਪ੍ਪੇਤਤ੍ਤਾ ਨ ਵੁਤ੍ਤੋ’’ਤਿ ਪੋਰਾਣਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਸਬ੍ਬਸ੍ਮਿਮ੍ਪਿ ਪਨ੍ਨਰਸਕੇ ਵਿਪ੍ਪਕਤਚੀਵਰਸ੍ਸੇਵਾਧਿਪ੍ਪੇਤਤ੍ਤਾਤਿ ਤਕ੍ਕੋ. ਅਧਿਟ੍ਠਾਨੁਪਗੇ ਚ ਵਿਪ੍ਪਕਤੇ ਸਤਿ ਨ ਨਿਟ੍ਠਾਨਨ੍ਤਿਕੋ. ਨਿਟ੍ਠਾਨਾਵਸੇਸੇ ਸਤਿ ਨ ਨਾਸਨਨ੍ਤਿਕੋਤਿ ਪੋਰਾਣਾ. ਤਤਿਯਤ੍ਤਿਕਂ ਅਨਧਿਟ੍ਠਿਤ-ਪਦੇਨ ਵਿਸੇਸੇਤ੍ਵਾ ਪਵਤ੍ਤਂ, ਅਤ੍ਥਤੋ ਪਠਮਤ੍ਤਿਕੇਨ ਸਮੇਤਿ. ਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਦਸ੍ਸਨਪਯੋਜਨਂ ਕਿਰ ਤਂ. ਯਸ੍ਮਾ ਇਮੇ ਤਯੋ ਅਤ੍ਥਵਿਕਪ੍ਪਾ ਇਮੇਹਿ ਏਵ ਤੀਹਿ ਕਥਿਨੁਦ੍ਧਾਰੇਹਿ ਸਕ੍ਕਾ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਇਮੇਵ ਯੋਜਿਤਾ ਏਕਸਮ੍ਬਨ੍ਧਵਸੇਨ, ਅਞ੍ਞਥਾ ਪਠਮਤ੍ਤਿਕਂ ਛਕ੍ਕਂ ਭਵੇਯ੍ਯ ਇਮਸ੍ਸ ਪਨ੍ਨਰਸਕਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤੇ ਛਕ੍ਕਂ ਵਿਯ. ਤਤਿਯਤ੍ਤਿਕਾਨਨ੍ਤਰਂ ਚਤੁਤ੍ਥਤ੍ਤਿਕਂ ਸਮ੍ਭਵਨ੍ਤਂ ‘‘ਅਨ੍ਤੋਸੀਮਾਯਂ ‘ਪਚ੍ਚੇਸ੍ਸ’’ਨ੍ਤਿ ਵਚਨਵਿਸੇਸੇਨ ਸਮ੍ਭਵਤਿ. ਤਥਾ ਚ ਯੋਜਿਯਮਾਨਂ ਇਤਰੇਹਿ ਸਵਨਨ੍ਤਿਕਾਦੀਹਿ ਅਵਿਰੁਦ੍ਧਕ੍ਕਮਂ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਚਤੁਤ੍ਥਤ੍ਤਿਕਂ ਅਹੁਤ੍ਵਾ ਛਕ੍ਕਂ ਜਾਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਏਵਂ ਤੀਣਿ ਤਿਕਾਨਿ ਏਕਂ ਛਕ੍ਕਞ੍ਚਾਤਿ ਪਠਮਂ ਪਨ੍ਨਰਸਕਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਇਦਾਨਿ ਇਦਮੇਵ ਪਨ੍ਨਰਸਕਂ ਉਪਸਗ੍ਗਵਿਸੇਸੇਨ ਦੁਤਿਯਂ ਸਮਾਦਾਯਪਨ੍ਨਰਸਕਂ ਨਾਮ ਕਤਂ. ਪੁਨ ਵਿਪ੍ਪਕਤਚੀਵਰਂ ਆਦਾਯਾਤਿ ਤਤਿਯਂ ਪਨ੍ਨਰਸਕਂ, ਸਮਾਦਾਯਾਤਿ ਚਤੁਤ੍ਥਂ ਪਨ੍ਨਰਸਕਂ ਦਸ੍ਸਿਤਂ. ਏਵਂ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਪਨ੍ਨਰਸਕਾਨਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾਨਿ. ਤਤ੍ਥ ਪਠਮਦੁਤਿਯੇਸੁ ਪਨ੍ਨਰਸਕੇਸੁ ਸਬ੍ਬੇਨ ਸਬ੍ਬਂ ਅਕਤਚੀਵਰਂ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਂ, ਇਤਰੇਸੁ ਦ੍ਵੀਸੁ ਵਿਪ੍ਪਕਤਨ੍ਤਿ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਂ. ‘‘ਪੁਬ੍ਬੇ ਨਿਬਦ੍ਧਟ੍ਠਾਨੇ ਚੀਵਰਾਸਾਯ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ, ਅਞ੍ਞਤ੍ਥ ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਉਪਚ੍ਛਿਨ੍ਨਾਯ ਚੇ ਚੀਵਰਾਸਾਯ ਚੀਵਰਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ, ਨ ਤਂ ਚੀਵਰਪਲਿਬੋਧਂ ਕਰੋਤੀ’’ਤਿ ਪੋਰਾਣਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯੇਸੁ ਤਤਿਯਕਥਿਨੇ ਆਗਤਚੀਵਰਪਚ੍ਚਾਸਾ ਇਧ ਚੀਵਰਾਸਾਤਿ ਤਕ੍ਕੋ. ਯਤ੍ਥ ਚੀਵਰਾਸਾ, ਤਂ ਠਾਨਂ ਅਧਿਕਰਣੂਪਚਾਰੇਨ ‘‘ਚੀਵਰਾਸਾ’’ਤ੍ਵੇਵ ਵੁਚ੍ਚਤੀਤਿ ਕਤ੍ਵਾ ‘‘ਤਂ ਚੀਵਰਾਸਂ ਪਯਿਰੁਪਾਸਤੀ’’ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਨਾਸਾਯ ਲਭਤੀਤਿ ਅਨਾਸਾਯਿਤਟ੍ਠਾਨੇ ਲਭਤੀਤਿਆਦਿਨਾ ਅਤ੍ਥੋ ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ. ਏਤ੍ਥ ਨਿਟ੍ਠਾਨਸਨ੍ਨਿਟ੍ਠਾਨਨਾਸਨਆਸਾਵਚ੍ਛੇਦਿਕਵਸੇਨ ਏਕੋ ਵਾਰੋਤਿ ਇਦਮੇਕਂ ਚਤੁਕ੍ਕਂ ਜਾਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਪੁਬ੍ਬੇ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ ਤੀਣਿ ਤਿਕਾਨਿ ਆਸਾਵਚ੍ਛੇਦਿਕਾਧਿਕਾਨਿ ਤੀਣਿ ਚਤੁਕ੍ਕਾਨੀਤਿ ਏਕਂ ਅਨਾਸਾਯਦ੍ਵਾਦਸਕਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਤਦਨਨ੍ਤਰੇ ਆਸਾਯਦ੍ਵਾਦਸਕੇ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਪਠਮਦ੍ਵਾਦਸਕ੍ਕਮੋ ਲਬ੍ਭਤਿ, ਤਥਾਪਿ ਤਂ ਨਿਬ੍ਬਿਸੇਸਨ੍ਤਿ ਤਮੇਕਂ ਦ੍ਵਾਦਸਕਂ ਅਵੁਤ੍ਤਸਿਦ੍ਧਂ ਕਤ੍ਵਾ ਵਿਸੇਸਤੋ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਆਦਿਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ‘‘ਅਨ੍ਤੋਸੀਮਾਯ ਪਚ੍ਚੇਸ੍ਸ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਂ ਦੁਤਿਯਚਤੁਕ੍ਕੇ ‘‘ਸੋ ਬਹਿਸੀਮਗਤੋ ਸੁਣਾਤੀ’’ਤਿਆਦਿਵਚਨਸ੍ਸ ਤਤਿਯਚਤੁਕ੍ਕੇ ਸਵਨਨ੍ਤਿਕਾਦੀਨਞ੍ਚ ਓਕਾਸਕਰਣਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਇਦਂ ਪਨ ਦ੍ਵਾਦਸਕਂ ਅਨਾਸਾਯ ਵਸੇਨ ਲਬ੍ਭਮਾਨਮ੍ਪਿ ਇਮਿਨਾ ਅਵੁਤ੍ਤਸਿਦ੍ਧਂ ਕਤ੍ਵਾ ਨ ਦਸ੍ਸਿਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਏਵਮੇਤ੍ਥ ਦ੍ਵੇ ਦ੍ਵਾਦਸਕਾਨਿ ਉਦ੍ਧਰਿਤਾਨਿ. ਕਰਣੀਯਦ੍ਵਾਦਸਕੇਪਿ ਯਥਾਦਸ੍ਸਿਤਅਨਾਸਾਯਦ੍ਵਾਦਸਕਂ, ਅਵੁਤ੍ਤਸਿਦ੍ਧਂ ਆਸਾਯਦ੍ਵਾਦਸਕਞ੍ਚਾਤਿ ਦ੍ਵੇ ਦ੍ਵਾਦਸਕਾਨਿ ਉਦ੍ਧਰਿਤਬ੍ਬਾਨਿ. ਇਦਾਨਿ ਦਿਸਂਗਮਿਕਨਵਕਂ ਹੋਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਯਸ੍ਮਾ ‘‘ਦਿਸਂਗਮਿਕੋ ਪਕ੍ਕਮਤੀ’’ਤਿ ਵਚਨੇਨੇਵ ‘‘ਨ ਪਚ੍ਚੇਸ੍ਸ’’ਨ੍ਤਿ ਇਦਂ ਅਵੁਤ੍ਤਸਿਦ੍ਧਮੇਵ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਂ ਨ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਆਵਾਸਪਲਿਬੋਧਾਭਾਵੋ ਦਸ੍ਸਿਤੋ.

੩੨੧. ‘‘ਚੀਵਰਪਟਿਵੀਸਂ ਅਪਵਿਲਾਯਮਾਨੋ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਚੀਵਰਪਲਿਬੋਧਸਮਙ੍ਗਿਤਮਸ੍ਸ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਪਟਿਵੀਸੋਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਤ੍ਤਬ੍ਬੋ ਚੀਵਰਭਾਗੋ. ਅਪਵਿਲਾਯਮਾਨੋਤਿ ਆਕਙ੍ਖਮਾਨੋ. ਤਸ੍ਸ ਚੀਵਰਲਾਭੇ ਸਤਿ ਵਸ੍ਸਂਵੁਤ੍ਥਾਵਾਸੇ ਨਿਟ੍ਠਾਨਸਨ੍ਨਿਟ੍ਠਾਨਨਾਸਨਨ੍ਤਿਕਾਨਂ ਵਸੇਨ ਏਕਂ ਤਿਕਂ, ਤੇਸਂਯੇਵ ਵਸੇਨ ਅਨ੍ਤਰਾਮਗ੍ਗੇ ਏਕਂ, ਗਤਟ੍ਠਾਨੇ ਏਕਨ੍ਤਿ ਤਿਣ੍ਣਂ ਤਿਕਾਨਂ ਵਸੇਨ ਏਕਂ ਨਵਕਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਤਤੋ ਪਰਂ ਨਿਟ੍ਠਾਨਸਨ੍ਨਿਟ੍ਠਾਨਨਾਸਨਨ੍ਤਿ ਕਸੀਮਾਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਿਕਸਉਬ੍ਭਾਰਾਨਂ ਵਸੇਨ ਫਾਸੁਵਿਹਾਰਪਞ੍ਚਕਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਉਭਯਤ੍ਥ ਸੇਸਕਥਿਨੁਦ੍ਧਾਰਾਸਮ੍ਭਵੋ ਪਾਕਟੋਵ. ਅਯਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਪਞ੍ਚਕੇ ਵਿਸੇਸੋ – ਸਮਾਦਾਯਵਾਰੋ ਨ ਸਮ੍ਭਵਤਿ ‘‘ਪਚ੍ਚੇਸ੍ਸ’’ਨ੍ਤਿ ਪਚ੍ਚਾਗਮਨਾਧਿਪ੍ਪਾਯਤੋ.

੩੨੫. ਦ੍ਵੇਮੇ ਭਿਕ੍ਖਵੇ ਕਥਿਨਸ੍ਸ ਪਲਿਬੋਧਾਤਿ ਕਥਿਨਤ੍ਥਾਰਸ੍ਸ ਅਨੁਪਬਨ੍ਧਨਪਚ੍ਚਯਾਤਿ.

ਕਥਿਨਕ੍ਖਨ੍ਧਕਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੮. ਚੀਵਰਕ੍ਖਨ੍ਧਕਵਣ੍ਣਨਾ

ਜੀਵਕਵਤ੍ਥੁਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੩੨੬. ਰਾਜਗਹਕੋਤਿ ਰਾਜਗਹਵਾਸੀ.

੩੨੮. ਅਮੋਹਜਾਤਿਕਤ੍ਤਾ ਨ ਚਿਰਸ੍ਸੇਵ ਵਿਞ੍ਞੁਤਂ ਪਾਪੁਣਿ. ਅਹਂ ਤੇ ਪਿਤਾ, ਕੇਨਟ੍ਠੇਨ? ਯਸ੍ਮਾ ਤ੍ਵਂ ਮਯਾ ਪੋਸਾਪਿਤੋ.

੩੨੯. ‘‘ਸਕ੍ਕੇ ਵਿਸ੍ਸਟ੍ਠਮਤ੍ਤੇ’’ਤਿ ਪਾਠੋ, ਅਟ੍ਠਮਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇ ਵਿਸ੍ਸਟ੍ਠਮਤ੍ਤੋਵ.

ਪਜ੍ਜੋਤਰਾਜਵਤ੍ਥੁਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੩੩੪. ਭੁਞ੍ਜਿਤੁਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨਸ੍ਸਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਧਮ੍ਮਪਦੇ ‘ਬਹਿਨਗਰੇ ਦਿਸ੍ਵਾ’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਦ੍ਵੀਸੁ ਦਿਵਸੇਸੁ ਦਿਨ੍ਨਂ ਤੇਨ ਤੇਸੁ ਏਕੇਕਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਦ੍ਵੀਸੁ ਅਟ੍ਠਕਥਾਸੁ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਯੁਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ.

ਸਮਤ੍ਤਿਂਸਵਿਰੇਚਨਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੩੩੬. ਕਬਲ਼ੇ ਕਬਲ਼ੇਤਿ ਏਤ੍ਥ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਗੁਲ਼ਾਦੀਸੁ ਪਕ੍ਖਿਤ੍ਤਂ, ਤਂ ਪਨ ਭਗਵਾਵ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਨਤ੍ਥਿ ਦੋਸੋ.

ਵਰਯਾਚਨਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੩੩੭. ਮਹਾਪਿਟ੍ਠਿਯਕੋਜਵਂ ਨਾਮ ਅਤਿਰੇਕਚਤੁਰਙ੍ਗੁਲਪੁਪ੍ਫਂ ਕਿਰ.

ਕਮ੍ਬਲਾਨੁਜਾਨਨਾਦਿਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੩੪੦. ਉਪਚਾਰੇਤਿ ਸੁਸਾਨਸ੍ਸ ਉਪਚਾਰੇ. ਬਹਿਪਿ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਏਕੇ. ਕਤਿਕਕਰਣਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਮਯ੍ਹਂ ਸਨ੍ਤਕਂ ਤਵ ਚ ਮਮ ਚ ਹੋਤੂਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਤਰੇਨ ਚ ਤਥਾਵੁਤ੍ਤੇ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਸਮਾਨਪਰਿਕ੍ਖਾਰਵਿਧਿਂ ਵਦਨ੍ਤਿ.

੩੪੨. ‘‘ਖਣ੍ਡਸੀਮਾਯਪਿ ਸਮ੍ਮਨ੍ਨਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਸੇਸਕਮ੍ਮਾਨਿਪਿ ਤਤ੍ਥ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਕਾਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇ ਚੋਰਿਕਾਯ ਕਤਸਦਿਸਂ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਨ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਦੀਪਵਾਸਿਨੋ ਵਦਨ੍ਤਿ ਕਿਰ. ‘‘ਚੋਰਿਕਾਯ ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ ਨ ਪਾਪੁਣਾਤੀਤਿ ਸੇਨਾਸਨਕ੍ਖਨ੍ਧਕੇ ਆਗਤਸੁਤ੍ਤਞ੍ਚ ਸਾਧਕ’’ਨ੍ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤੇਸਂ ਮਤੇਨ ਇਦਂ ਆਵੇਣਿਕਲਕ੍ਖਣਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਭਣ੍ਡਾਗਾਰਸਮ੍ਮੁਤਿਆਦਿਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੩੪੩. ‘‘ਇਦਂ ਪਨ ਭਣ੍ਡਾਗਾਰਨ੍ਤਿ ਆਵੇਣਿਕਲਕ੍ਖਣ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਚੀਵਰਰਜਨਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੩੪੪. ਗੋਮਯੇ ਆਪਤ੍ਤਿ ਨਤ੍ਥਿ, ਵਿਰੂਪਤ੍ਤਾਵਾਰਿਤਂ. ‘‘ਕੁਙ੍ਕੁਮਪੁਪ੍ਫਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ‘‘ਅਲ੍ਲਿਕਾਯਾ’’ਤਿਪਿ ਪਾਠੋ ਅਤ੍ਥਿ.

ਨਿਸੀਦਨਾਦਿਅਨੁਜਾਨਨਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੩੫੩. ਅਟ੍ਠਾਨਮੇਤਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਰੂਪਕਣ੍ਡੇ ‘‘ਚਤੁਸਮੁਟ੍ਠਾਨਿਕ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਕਮ੍ਮਸਮੁਟ੍ਠਾਨਂ ਰਾਗਚਿਤ੍ਤਾਭਾਵਾ ਨ ਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ ਵਾ ਰਾਗਪਚ੍ਚਯੇ ਸਤਿ ਕਮ੍ਮਸਮੁਟ੍ਠਾਨਂ ਹੋਤੀਤਿ ਵਾ ਵਿਚਾਰੇਤ੍ਵਾ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ ਕਥਾਵਤ੍ਥੁਨਾ ਚ.

੩੬੨. ਅਗ੍ਗਲ਼ਗੁਤ੍ਤਿਯੇਵ ਪਮਾਣਨ੍ਤਿ ਇਮੇਹਿ ਚਤੂਹਿ ਨਿਕ੍ਖੇਪਕਾਰਣੇਹਿ ਠਪੇਨ੍ਤੇਨ ਅਗ੍ਗਲ਼ਗੁਤ੍ਤਿਵਿਹਾਰੇਯੇਵ ਠਪੇਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ.

ਸਙ੍ਘਿਕਚੀਵਰੁਪ੍ਪਾਦਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੩੬੩. ਨੋ ਚੇ ਅਤ੍ਥਤਂ ਹੋਤਿ ‘‘ਏਕਂ ਚੀਵਰਮਾਸ’’ਨ੍ਤਿ ਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ. ਕਸ੍ਮਾ? ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਸ੍ਸੇਵ ਤਾਨਿ ਚੀਵਰਾਨਿ ਯਾਵ ਚੀਵਰਮਾਸਾ’’ਤਿ ਵਚਨਸ੍ਸ ਅਭਾਵਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਨਤ੍ਥਤਕਥਿਨਸ੍ਸ ਅਨਨੁਞ੍ਞਾਤਨ੍ਤਿ ਚੇ? ਨ, ਹੇਟ੍ਠਾ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਤ੍ਤਾ, ਤਤੋ ਲੀਨਤ੍ਥਦੀਪਨਤ੍ਥਮਿਧ ਤਥਾ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਚ. ਹੇਟ੍ਠਾ ਹਿ ‘‘ਅਕਾਲਚੀਵਰਂ ਨਾਮ ਅਨਤ੍ਥਤੇ ਕਥਿਨੇ ਏਕਾਦਸਮਾਸੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ, ਅਤ੍ਥਤੇ ਕਥਿਨੇ ਸਤ੍ਤਮਾਸੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ, ਕਾਲੇਪਿ ਆਦਿਸ੍ਸ ਦਿਨ੍ਨਂ, ਏਤਂ ਅਕਾਲਚੀਵਰਂ ਨਾਮਾ’’ਤਿ (ਪਾਰਾ. ੫੦੦) ਵਚਨਤੋ ਅਨਤ੍ਥਤਕਥਿਨਾਨਂ ਏਕਚੀਵਰਮਾਸੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ, ਤੇਸਂਯੇਵ ਹੋਤੀਤਿ ਸਿਦ੍ਧਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਇਧ ਤਂ ਅਵਤ੍ਵਾ ਏਕੋਪਿ ਤਯੋ ਗਣਪੂਰਕੇ ਲਭਿਤ੍ਵਾ ਕਥਿਨਂ ਅਤ੍ਥਰਿਤੁਂ ਲਭਤੀਤਿ ਇਮਂ ਲੀਨਤ੍ਥਂ ਪਕਾਸੇਤੁਂ ‘‘ਯਾਵ ਕਥਿਨਸ੍ਸ ਉਬ੍ਭਾਰਾਯਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਇਤਰਥਾ ਅਯਮਤ੍ਥੋ ਨ ਞਾਯਤਿ. ‘‘ਜਾਨਿਤਬ੍ਬੋ ਚ ਵਿਨਯਧਰੇਹੀਤਿ ਤਥਾ ਵੁਤ੍ਤੋਤਿ ਅਪਰੇ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਤ੍ਥਤਂ ਹੋਤਿ, ਪਞ੍ਚ ਮਾਸੇ ਸਬ੍ਬਂ ਤਸ੍ਸੇਵ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਹੋਤੀਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ. ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਸਂਯੋਗਵਸੇਨ ਉਪਯੋਗਵਚਨਂ. ‘‘ਇਧ ਵਸ੍ਸਂਵੁਤ੍ਥਸਙ੍ਘਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਨਿਯਮਿਤਤ੍ਤਾ ‘‘ਵਸ੍ਸਾਵਾਸਿਕਂ ਦੇਮਾ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਚ ‘‘ਇਧਾ’’ਤਿ ਅਧਿਕਾਰਤ੍ਤਾ ਤਸ੍ਮਿਂ ਵੁਤ੍ਤੇ ਲਭਤਿ. ‘‘ਪਿਟ੍ਠਿਸਮਯੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਤ੍ਤਾਤਿ ਚੀਵਰਕਾਲਸ੍ਸਾਸਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਚ ਅਨਤ੍ਥਤਕਥਿਨਾਨਮ੍ਪਿ ਵੁਤ੍ਥਵਸ੍ਸਾਨਞ੍ਚ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਟ੍ਠਾਨਤ੍ਤਾ ਏਵ ਵੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਅਞ੍ਞਤਰਸ੍ਮਿਂ ਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ਲਿਖਿਤਂ. ਕੇਚਿ ਪਨ ‘‘ਯਂ ਪਨ ਇਦਂ ‘ਇਧ ਵਸ੍ਸਂਵੁਤ੍ਥਸਙ੍ਘਸ੍ਸਾ’ਤਿਆਦਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਯਾਵ ‘ਅਨਾਗਤਵਸ੍ਸੇ’ਤਿ ਪਦਂ, ਤਾਵ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ‘ਕਸ੍ਮਾ? ਪਿਟ੍ਠਿਸਮਯੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਤ੍ਤਾ’ਤਿ ਇਦਂ ਪਰਤੋ ‘ਤਤ੍ਰ ਸਮ੍ਮੁਖੀਭੂਤਾਨਂ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਪਾਪੁਣਾਤੀ’ਤਿ ਇਮਸ੍ਸ ਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ‘ਕਸ੍ਮਾ? ਪਿਟ੍ਠਿਸਮਯੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਤ੍ਤਾ’ਤਿ ਲਿਖਿਤਬ੍ਬਂ. ਕਸ੍ਮਾਤਿ ਚੇ? ਪਰਤੋ ‘ਚੀਵਰਮਾਸਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਯਾਵ ਹੇਮਨ੍ਤਸ੍ਸਾ’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇਨ ਨਿਬ੍ਬਿਸੇਸਤ੍ਤਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਏਵ ਏਕਚ੍ਚੇਸੁ ਪਣ੍ਡਿਤਨ੍ਤਿ ਵਦਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਇਧ ਪਨ ਇਧ-ਸਦ੍ਦੇਨ ਵਿਸੇਸਿਤਂ, ਤਤ੍ਥ ਨਤ੍ਥਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਵਿਰੋਧੋ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ. ‘‘ਮਯ੍ਹਿਮਾਨਿ ਚੀਵਰਾਨਿ ਪਾਪੁਣਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵਚਨਮੇਵਾਧਿਟ੍ਠਾਨਂ, ਇਦਮੇਤ੍ਥ ਉਕ੍ਕਟ੍ਠਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਮਯ੍ਹਿਮਾਨਿ ਚੀਵਰਾਨੀ’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇਪਿ ਅਧਿਟ੍ਠਿਤਮੇਵ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਮਯ੍ਹਿਮਾਨੀ’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਤਸ੍ਸ ਚੀਵਰਾਨਿ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘ਚੀਵਰਾਨਿ ਪਾਪੁਣਨ੍ਤੀ’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਮੇਵਾ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਦੁਗ੍ਗਹਿਤਾਨੀਤਿ ਸਙ੍ਘਿਕਾਨੇਵ ਹੋਨ੍ਤਿ. ‘‘ਗਹਿਤਮੇਵ ਨਾਮਾ’ਤਿ ਇਮਸ੍ਸ ਇਦਂ ਪਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਨ ਵਿਦਿਤਂ, ਤੇ ਪਨ ਭਾਗਾ ਤੇਸਂ ਅਤ੍ਥਤੋ ਪਤ੍ਤਾਯੇਵਾਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ‘‘ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਅਪਤਿਤੇ ਪੁਨ ਆਗਤਾ ਲਭਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਉਪਨਨ੍ਦਸਕ੍ਯਪੁਤ੍ਤਵਤ੍ਥੁਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੩੬੪. ‘‘ਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਵਸ੍ਸਂਵੁਤ੍ਥੇਨਾ’’ਤਿ ਚੀਵਰਸਮਯਂ ਉਪਾਦਾਯ ਪਟਿਕ੍ਖੇਪੋ ਕਤੋ.ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਵਿਹਾਰੇ ‘‘ਰਾਜਵਿਹਾਰੇ ਵਿਯ ਨਾਨਾਪਰਿਵੇਣੇਸੁ ਵਾ ਇਧ ਵਾ ਵੁਤ੍ਥਾ ਲਭਤੂ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਦਿਨ੍ਨਂ. ‘‘ਸਤ੍ਤਾਹਵਾਰੇਨ ਅਰੁਣਮੇਵ ਉਟ੍ਠਾਪੇਤੀਤਿ ਏਤਂ ਵਚਨਮਤ੍ਤਮੇਵ ਏਕਵਿਹਾਰੇ ਸਤ੍ਤਾਹਕਿਚ੍ਚਾਭਾਵਾ’’ਤਿ ਚ ਲਿਖਿਤਂ.

ਮਤਸਨ੍ਤਕਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੩੬੯. ਭਿਕ੍ਖੁਸ੍ਸਾਤਿ ਭਿਕ੍ਖੁਸ੍ਮਿਂ ਕਾਲਂਕਤੇ. ਤਤ੍ਥ ‘‘ਪਤ੍ਤਚੀਵਰੇ’’ਤਿ ਪਧਾਨਪਰਿਕ੍ਖਾਰਦਸ੍ਸਨਮੁਖੇਨ ਸਬ੍ਬਪਰਿਕ੍ਖਾਰਨਿਦਸ੍ਸਨਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਅਧਮ੍ਮੇਨ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਞ੍ਚੇਤਂ ਹੋਤਿ, ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਕਪ੍ਪਿਯਮੇਵ ਮਤਤ੍ਤਾਤਿ ਏਕੇ. ਨੋਤਿ ਤਕ੍ਕੋ ਪਤ੍ਤਚਤੁਕ੍ਕੇ ਸਬ੍ਬਥਾ ਅਕਪ੍ਪਿਯਪਤ੍ਤਨਯਵਿਰੋਧਤੋ. ਅਧਮ੍ਮੇਨ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸੇਨਾਸਨੇ ਚ ਵਸਤੋ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ. ਅਞ੍ਞਤਰਸ੍ਮਿਂ ਆਵਾਸੇ ਦ੍ਵੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਵਸਨ੍ਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਚੇਕੋ ਕਾਲਂਕਤੋ, ਇਤਰੋ ਤਸ੍ਸ ਪਰਿਕ੍ਖਾਰਂ ਅਪਾਪੇਤ੍ਵਾ ਤਂ ਥੇਯ੍ਯਚਿਤ੍ਤੇਨ ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਸਙ੍ਘਸਨ੍ਤਕਂ ਗਹਿਤਂ ਹੋਤਿ, ਭਣ੍ਡਗ੍ਘੇਨ ਕਾਰੇਤਬ੍ਬੋ. ਅਨਾਵਾਸੇ ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਨ ਕਾਰੇਤਬ੍ਬੋ ਅਸ੍ਸਾਮਿਕਸ੍ਸ ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ. ਮਰਣਸਮਯੇ ਵਤ੍ਤੁਂ ਅਸਹਨ੍ਤੋ ਚੇ ਚਿਤ੍ਤੇਨੇਵ ਦੇਤਿ, ਪੁਞ੍ਞਂ ਪਸਵਤਿ, ਸਙ੍ਘੋਵ ਤਸ੍ਸ ਸਾਮੀ. ਪਰੋ ਵਾ ਅਵਿਸ੍ਸਾਸਿਕੋ ਸਯਮੇਵ ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਗਹਣਂ ਨ ਰੁਹਤਿ, ਥੇਯ੍ਯਚਿਤ੍ਤੇਨ ਚੇ, ਭਣ੍ਡਗ੍ਘੇਨ ਕਾਰੇਤਬ੍ਬੋ. ਤਸ੍ਸ ਚ ਆਵਾਸਗਤਸ੍ਸ ਕੋ ਸਾਮੀ. ‘‘ਸਙ੍ਘੋ ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਸਙ੍ਘੇਨ ਬਲਕ੍ਕਾਰੇਨ ਸੋ ਵਾਰੇਤਬ੍ਬੋਤਿ ਏਕੇ. ਜੀਵਮਾਨਕਾਲੇ ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ ਨ ਸਙ੍ਘੋ ਸਾਮੀਤਿ ਏਕੇ. ਸਾਮਿਕੋ ਚੇ ਸਯਂ ਪਸ੍ਸਿਤ੍ਵਾ ਅਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿਤੁਂ ਲਭਤਿ, ਸਙ੍ਘੋਪਿ ਲਭਤਿ ਸਾਮਿਠਾਨੇ ਠਿਤਤ੍ਤਾਤਿ ਇਤਰੇ, ਵਿਚਾਰੇਤ੍ਵਾ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ.

ਮਤਕਸ੍ਸ ਹਿਰਞ੍ਞਾਦਿਅਕਪ੍ਪਿਯਭਣ੍ਡਂ ਹੋਤਿ. ਉਗ੍ਗਹਿਤਞ੍ਚੇਤਂ ਹੋਤਿ, ਉਗ੍ਗਹਿਤੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਪਟਿਪਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬਂ. ਧਮ੍ਮੇਨ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਚੇ, ਕਪ੍ਪਿਯਕਾਰਕੋ ਆਚਿਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬੋ. ਦਾਸੋ ਚੇ ਗਹਿਤੋ ਹੋਤਿ, ਨ ਸਙ੍ਘੋ ਸਾਮੀ, ਆਰਾਮਿਕੋ ਚੇ, ਸਙ੍ਘੋ ਸਾਮੀ. ਗਾਵੀਮਹਿਂਸੀਆਦਯੋ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਆਵਾਸਗਤਾਨਂ ਸਙ੍ਘੋ ਸਾਮੀ, ਅਨਾਵਾਸਗਤਾਨਂ ਨ ਸਙ੍ਘੋ ਸਾਮੀ. ਸਙ੍ਘੋ ਚੇ ਆਵਾਸਂ ਆਨੇਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਨ੍ਤਕਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਛਾ ਸਮੀਪੇ ਬਹਿਸੀਮਾਯ ਠਪੇਤਿ, ਕਾਰਕਸਙ੍ਘੋ ਸਾਮੀ, ਤਥਾ ਆਰਾਮਿਕੇ. ਮਤਕਸ੍ਸ ਪਰਿਕ੍ਖਾਰੋ ਨਿਕ੍ਖੇਪਵਸੇਨ ਠਪਿਤੋ ਹੋਤਿ, ਏਸੋਵ ਸਾਮੀ. ਮਹਗ੍ਘੋ ਚੇ ਹੋਤਿ, ਸੇਸਸ੍ਸ ਸਙ੍ਘੋ ਸਾਮੀ. ‘‘ਕੇਨਚਿ ਗਿਲਾਨੁਪਟ੍ਠਾਕੇਨਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਕ੍ਕਮੋ ਏਤੇਨ ਦਸ੍ਸਿਤੋ. ਪੁਨ ਉਪਟ੍ਠਾਕਾਨਂ ਬਹੁਭਾਵੇ ਸਤਿ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਦਾਤਬ੍ਬਕਮ੍ਮਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੇਨ ਭਗਵਤਾ ਕਮ੍ਮਵਾਚਾਯਂ ‘‘ਗਿਲਾਨੁਪਟ੍ਠਾਕਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਸਾਮਣੇਰਵਾਰੇ ‘‘ਚੀਵਰ’’ਨ੍ਤਿ ਪਾਠੋ. ‘‘ਇਮਂ ਤੁਯ੍ਹਂ ਦੇਮਿ ਦਦਾਮਿ ਦਜ੍ਜਾਮਿ ਓਣੋਜੇਮਿ ਪਰਿਚ੍ਚਜਾਮਿ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਾਮਿ ਨਿਸ੍ਸਜ੍ਜਾਮੀ’ਤਿ ਵਾ ‘ਇਤ੍ਥਨ੍ਨਾਮਸ੍ਸ ਦੇਮਿ…ਪੇ… ਨਿਸ੍ਸਜ੍ਜਾਮੀ’ਤਿ ਵਾ ਵਦਤਿ, ‘ਸਮ੍ਮੁਖਾ ਵਾ ਪਰਮ੍ਮੁਖਾ ਵਾ ਵੁਤ੍ਤੇ ਦਿਨ੍ਨਂਯੇਵ ਹੋਤੀ’ਤਿ ਦਾਨਲਕ੍ਖਣਸ੍ਸ ਚ ‘ਤੁਯ੍ਹਂ ਗਣ੍ਹਾਹੀ’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘ਮਯ੍ਹਂ ਗਣ੍ਹਾਮੀ’ਤਿ ਵਦਤਿ, ‘ਸੁਦਿਨ੍ਨਂ ਸੁਗ੍ਗਹਿਤਞ੍ਚਾ’ਤਿ (ਪਾਰਾ. ਅਟ੍ਠ. ੨.੪੬੯) ਗਹਣਲਕ੍ਖਣਸ੍ਸ ਚ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ‘ਮਮ ਸਨ੍ਤਕਂ ਤਵ ਚ ਮਮ ਚ ਹੋਤੂ’ਤਿ ਏਵਮਾਦਿਵਚਨੇਨ ਸਮਾਨਪਰਿਕ੍ਖਾਰਂ ਕਾਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਆਚਰਿਯਾ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ.

ਅਨੁਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ਪਨ ਅਤੀਵ ਪਪਞ੍ਚਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ‘‘ਇਦਮੇਤ੍ਥ ਆਚਰਿਯਾਨਂ ਸਨ੍ਨਿਟ੍ਠਾਨਂ – ਸਚੇਸਮ੍ਬਹੁਲਾ, ਦ੍ਵੇ ਵਾ ਸਮਾਨਪਰਿਕ੍ਖਾਰਂ ਕਤ੍ਤੁਕਾਮਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤੇ ਸਬ੍ਬੇ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਨ੍ਤਕਂ ਵਤ੍ਤਮਾਨਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨਕੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਪੇਸਲਸ੍ਸ ਏਕਸ੍ਸ ਪਰਿਚ੍ਚਜਨ੍ਤਿ, ਸੋ ਪੁਨ ਤੇਸਮੇਵ ਪਰਿਚ੍ਚਜਤਿ, ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਤੇ ਸਮਾਨਪਰਿਕ੍ਖਾਰਿਕਾ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ. ਇਦਂ ਸਮਾਨਪਰਿਕ੍ਖਾਰਲਕ੍ਖਣਂ ਪਾਲ਼ਿਆਦੀਸੁ ਵੁਤ੍ਤਲਕ੍ਖਣੇਯੇਵ ਪਤਨਤੋ ਅਚਲਪ੍ਪਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ, ਤਥਾਪਿ ਪੋਰਾਣਵਿਧਿਂ ਅਜ੍ਝੋਤ੍ਥਰਿਤ੍ਵਾ ਵਤ੍ਤਨਤੋ ਪਟਿਸੇਧੇਤਬ੍ਬੋ, ਆਚਰਿਯਾਨਂ ਮਤਾਨੁਸਾਰੇਨ ਕਾਤਬ੍ਬਂ ਕਾਤੁਕਾਮੇਨਾਤਿ ਅਪਰੇ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ‘‘ਵਸ੍ਸਂਵੁਤ੍ਥਸਾਮਣੇਰੋ ਪਞ੍ਚਸੁ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇਸੁ ਏਕਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਗਹਿਤੋ ਲਾਭਂ ਨ ਲਭਤਿ, ਅਨ੍ਤਿਮਵਤ੍ਥੁਂ ਅਜ੍ਝਾਪਨ੍ਨੋ ਨਾਮ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ.

ਵਸ੍ਸਂਵੁਤ੍ਥਾਨਂਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਚੀਵਰਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੩੭੫. ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਚੀਵਰੇ ਅਭਾਜਿਤੇ ਪਕ੍ਕਮਤੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਸਙ੍ਘੇਨ ਤਤ੍ਰੁਪ੍ਪਾਦਤੋ ਏਕੇਕਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਏਤ੍ਤਕਂ ਵਸ੍ਸਾਵਾਸਿਕਂ ਦਾਤੁਂ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਰੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ ਸਾਵਿਤੇਪਿ ਵਿਬ੍ਭਮਤਿ, ਤਤੋ ਨ ਲਭਤਿ, ਪੁਨ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਚੀਵਰਭਾਜਨਂ ਸਮ੍ਭਾਵੇਨ੍ਤੋਪਿ ਨ ਲਭਤਿਯੇਵ ਪੁਬ੍ਬਪਕਤਿਤੋ ਭਟ੍ਠਤ੍ਤਾ. ਅਥ ਪਾਪਿਤੇ ਵਿਬ੍ਭਮਤਿ, ਲਭਤੀ’’ਤਿ ਚ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਸਙ੍ਘੇਭਿਨ੍ਨੇਚੀਵਰੁਪ੍ਪਾਦਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੩੭੬. ਪਰਸਮੁਦ੍ਦੇਤਿ ਜਮ੍ਬੁਦੀਪੇ.

ਅਟ੍ਠਚੀਵਰਮਾਤਿਕਾਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੩੭੯. ਯਸ੍ਮਾ ਅਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਰਿਕ੍ਖੇਪਾਰਹਟ੍ਠਾਨਂ ਦੁਬ੍ਬਿਜਾਨਂ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਅਪਿਚਾ’’ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਤ੍ਥ ਧੁਵਸਨ੍ਨਿਪਾਤਟ੍ਠਾਨਮ੍ਪਿ ਪਰਿਯਨ੍ਤਗਤਮੇਵ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ. ‘‘ਮਹਾਪਚ੍ਚਰਿਯਂ ਪਨ ਭਿਕ੍ਖੂਸੁਪਿ…ਪੇ… ਪਾਪੁਣਾਤੀਤਿ ‘ਉਪਚਾਰਸੀਮਾਯ ਦੇਮਾ’ਤਿ ਏਵਂ ਦਿਨ੍ਨਮੇਵ ਸਨ੍ਧਾਯਾ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ‘‘ਸਮਾਨਸਂਵਾਸਕਸੀਮਾਯਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਖਣ੍ਡਸੀਮਾਦੀਸੁ ਠਿਤਾਨਂ ਨ ਪਾਪੁਣਾਤਿ ਤਾਸਂ ਵਿਸੁਂ ਸਮਾਨਸਂਵਾਸਕਸੀਮਤ੍ਤਾ. ਸਮਾਨਸਂਵਾਸਕਅਵਿਪ੍ਪਵਾਸਸੀਮਾਨਂ ਇਦਂ ਨਾਨਤ੍ਤਂ – ‘‘ਅਵਿਪ੍ਪਵਾਸਸੀਮਾਯ ਦਮ੍ਮੀ’’ਤਿ ਦਿਨ੍ਨਂ ਗਾਮਟ੍ਠਾਨਂ ਨ ਪਾਪੁਣਾਤਿ. ਕਸ੍ਮਾ? ‘‘ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਗਾਮਞ੍ਚ ਗਾਮੂਪਚਾਰਞ੍ਚਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ. ‘‘ਸਮਾਨਸਂਵਾਸਕਸੀਮਾਯਾ’’ਤਿ ਦਿਨ੍ਨਂ ਪਨ ਯਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ ਅਵਿਪ੍ਪਵਾਸਸੀਮਾ ਅਤ੍ਥਿ, ਤਤ੍ਥ ਠਿਤਾਨਂ, ਇਤਰਤ੍ਰ ਠਿਤਾਨਞ੍ਚ ਪਾਪੁਣਾਤਿ. ‘‘ਖਣ੍ਡਸੀਮਾਯਂ ਠਤ੍ਵਾ ‘ਸੀਮਟ੍ਠਕਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਦਮ੍ਮੀ’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਉਪਚਾਰਸੀਮਾਯ ਏਵ ਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਦਾਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਅਵਿਪ੍ਪਵਾਸਸੀਮਾਯ ਦੇਮਾ’’ਤਿ ਖਣ੍ਡਸੀਮਾਯਂ ਠਤ੍ਵਾ ਦਿਨ੍ਨੇ ਤਤ੍ਥੇਵ ਪਾਪੁਣਾਤੀਤਿ ਕੇਚਿ. ਯੋਜਨਸਤਮ੍ਪਿ ਪੂਰੇਤ੍ਵਾ ਨਿਸੀਦਨ੍ਤੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਵਿਹਾਰੂਪਚਾਰੇ ਹਤ੍ਥਪਾਸੇਨ, ਬਹਿਗਾਮਾਦੀਸੁ ਦ੍ਵਾਦਸਹਤ੍ਥੇਨ ਉਪਚਾਰੋਤਿ ਏਕੇ. ‘‘ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਵਿਹਾਰੇ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਏਕਾਬਦ੍ਧਾ ਹੁਤ੍ਵਾਪਿ ਪਰਿਕ੍ਖੇਪਪਰਿਕ੍ਖੇਪਾਰਹਟ੍ਠਾਨਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਠਿਤਾਨਂ ਨ ਪਾਪੁਣਾਤੀਤਿ ਏਕੇ. ‘‘ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਵਿਹਾਰਤੋ ਬਹਿ ਯਤ੍ਥ ਕਤ੍ਥਚਿ ਠਤ੍ਵਾ ‘ਸਙ੍ਘਸ੍ਸਾ’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੋਵ ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਏਕੋਪਿ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਵਾ ਪਾਪੇਤ੍ਵਾ ਗਨ੍ਤਬ੍ਬਂ, ਆਨੇਤ੍ਵਾ ਵਾ ਪਾਪੇਤਬ੍ਬਂ, ਇਤਰਥਾ ਗਤਸ੍ਸ ਨ ਪਾਪੁਣਾਤਿ. ਸਮਾਨਲਾਭਕਤਿਕਾ ਮੂਲਾਵਾਸੇ ਸਤਿ ਸਿਯਾ, ਮੂਲਾਵਾਸਵਿਨਾਸੇਨ ਕਤਿਕਾਪਿ ਵਿਨਸ੍ਸਤਿ. ਸਮਾਨਲਾਭਵਚਨਂ ਸਤਿ ਦ੍ਵੀਸੁ, ਬਹੂਸੁ ਵਾ ਯੁਜ੍ਜਤਿ. ਤੇਨੇਵ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਅਵਸਿਟ੍ਠੇ ਯੁਜ੍ਜਤੀਤਿ ਨੋ ਮਤਿ.

‘‘ਤਾਵਕਾਲਿਕਕਾਲੇਨ, ਮੂਲਚ੍ਛੇਦਵਸੇਨ ਵਾ;

ਅਞ੍ਞੇਸਂ ਕਮ੍ਮਂ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ, ਸਿਯਾ ਨਾਵਾਸਸਙ੍ਗਮੋ’’ਤਿ. –

ਆਚਰਿਯੋ.

ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਦਿਨ੍ਨਮੇਵਾਤਿ ‘‘ਸਮਾਨਭਾਗੋਵ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ‘‘ਏਕਮੇਕਂ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਪਾਪੁਣਾਤੀਤਿ ਚੇ ਵਦਤਿ, ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ ਵਿਭਾਗਸ੍ਸ ਕਤਤ੍ਤਾ. ‘‘ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਚੀਵਰੇ ਦਿਨ੍ਨੇ ਪਂਸੁਕੂਲਿਕਾਨਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ‘‘ਉਭਤੋਸਙ੍ਘਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਅਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਸਙ੍ਘੇਨ ਮਿਸ੍ਸਿਤਤ੍ਤਾ, ਤਤ੍ਥ ਅਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਚ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਵਿਸੁਂ ਲਭਤਿ. ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇ ‘‘ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਚ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਚ ਦਮ੍ਮੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇਪਿ ‘‘ਉਭਤੋਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਦਿਨ੍ਨਮੇਵ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਵਿਰੁਜ੍ਝਤੀਤਿ ਚੇ? ਨ ਵਿਰੁਜ੍ਝਤਿ, ਤਂ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਸਙ੍ਘਾਨਂ ਦਿਨ੍ਨਭਾਵਮੇਵ ਦੀਪੇਤਿ, ਨ ਉਭਤੋਸਙ੍ਘਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਏਵ ‘‘ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਚ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਚ ਤੁਯ੍ਹਞ੍ਚਾ’’ਤਿ ਵਾਰੋ ਨ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਅਥ ਵਾ ਅਟ੍ਠਕਥਾਵਚਨਮੇਵ ਪਮਾਣਂ, ਨ ਵਿਚਾਰਣਾਤਿ ਏਕੇ. ਯਸ੍ਮਾ ਏਕੋ ਅਦ੍ਧਾਨਾਦਿਯਕੋ ਵਿਯ ਦੁਵਿਧੋ ਨ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਉਭਤੋਸਙ੍ਘਗ੍ਗਹਣੇਨ ਏਕੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਨ ਗਹਿਤੋਤਿ. ‘‘ਸਬ੍ਬਾਵਾਸਸ੍ਸ ਚ ਚੇਤਿਯਸ੍ਸ ਚ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਚਾ’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਸਬ੍ਬਵਿਹਾਰੇਸੁ ਚੇਤਿਯਧਮ੍ਮਾਨਂ ਏਕੇਕਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਭਾਗੋ ਦਾਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ‘‘ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਚ ਚੇਤਿਯਸ੍ਸ ਚਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਨ ਵਿਰੁਜ੍ਝਤੀਤਿ ਚੇ? ਨ, ਤਤ੍ਥ ‘‘ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ, ਇਧ ਵਿਹਾਰੇਨ ਘਟਿਤਤ੍ਤਾ ਚ ਤਮ੍ਹਿ ਤਮ੍ਹਿ ਵਿਹਾਰੇ ਏਕਭਾਗਂ ਲਭਿਤਬ੍ਬਮੇਵਾਤਿ ਪਰਿਹਰਨ੍ਤਿ. ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਾਪੇਤ੍ਵਾਤਿ ਵਿਕਾਲੇ ਅਪਰਿਭੋਗਤ੍ਤਾ ਸਕਲੋਪਿ ਵਟ੍ਟੇਯ੍ਯਾਤਿ ਚੇ? ‘‘ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਹਰਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ, ਤੇਨ ‘‘ਹਰਾਮੀ’’ਤਿ ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ ਚ ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਪਚ੍ਛਿਮਵਸ੍ਸਂਵੁਤ੍ਥਾਨਮ੍ਪੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਅਪਿ-ਸਦ੍ਦੋ ਅਵਧਾਰਣਤ੍ਥੋ, ਪਚ੍ਛਿਮਵਸ੍ਸਂਵੁਤ੍ਥਾਨਮੇਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ, ਇਤਰਥਾ ਸਮੁਚ੍ਚਯਤ੍ਥੇ ਗਹਿਤੇ ‘‘ਲਕ੍ਖਣਞ੍ਞੂ ਵਦਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵਚਨਂ ਨਿਰਤ੍ਥਕਂ ਸਿਯਾ. ਕਸ੍ਮਾਤਿ ਆਰਭਿਤ੍ਵਾ ਪਪਞ੍ਚਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ. ਕਿਂ ਤੇਨ, ਪਰਤੋ ‘‘ਚੀਵਰਮਾਸਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ…ਪੇ… ਅਤੀਤਵਸ੍ਸਂਵੁਤ੍ਥਾਨਮੇਵ ਪਾਪੁਣਾਤੀ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਸਿਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਨ ਵਿਚਾਰਿਤਂ, ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਲਕ੍ਖਣਞ੍ਞੂ’’ਤਿ ਅਚਲਵਸੇਨ. ਸਚੇ ਪਨ ਬਹਿਉਪਚਾਰਸੀਮਾਯ ਠਿਤੋ…ਪੇ… ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਾਨਂ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਪਾਪੁਣਾਤੀਤਿ ਯਤ੍ਥ ਕਤ੍ਥਚਿ ਵੁਤ੍ਥਵਸ੍ਸਾਨਨ੍ਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ ‘‘ਯਤ੍ਥ ਕਤ੍ਥਚਿ ਵੁਤ੍ਥਵਸ੍ਸਾਨਂ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਾਨਂ ਪਾਪੁਣਾਤੀ’’ਤਿ (ਕਙ੍ਖਾ. ਅਟ੍ਠ. ਅਕਾਲਚੀਵਰਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ) ਕਙ੍ਖਾਵਿਤਰਣਿਯਂ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ. ਗਿਮ੍ਹਾਨਂ ਪਠਮਦਿਵਸਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਵੁਤ੍ਤੇ ਪਨ ਯਸ੍ਮਾ ਅਨਨ੍ਤਰਾਤੀਤਂ ਹੇਮਨ੍ਤਂ ਏਵ ਵੁਤ੍ਥਾ ਨਾਮ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਨ ਵਸ੍ਸਂ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਮਾਤਿਕਾ ਆਰੋਪੇਤਬ੍ਬਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਯੇ ਵਾ ਥੇਰੇਹਿ ਪੇਸਿਤਾ, ਤੇਸਂ ਪਾਪੁਣਾਤੀਤਿ ਕਿਰ ਅਤ੍ਥੋ.

ਚੀਵਰਕ੍ਖਨ੍ਧਕਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੯. ਚਮ੍ਪੇਯ੍ਯਕ੍ਖਨ੍ਧਕਵਣ੍ਣਨਾ

ਦ੍ਵੇਨਿਸ੍ਸਾਰਣਾਦਿਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੩੯੫. ਅਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਨਿਸ੍ਸਾਰਣਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਨਿਸ੍ਸਾਰਣਂ ਨਾਮ ਕੁਲਦੂਸਕਾਨਂਯੇਵ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਂ, ਅਯਂ ਪਨ ਕੁਲਦੂਸਕੋ ਨ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਅਪ੍ਪਤ੍ਤੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਯਦਿ ਏਵਂ ਕਥਂ ਸੁਨਿਸ੍ਸਾਰਿਤੋ ਹੋਤੀਤਿ? ਚੂਲ਼ਵਗ੍ਗੇ ‘‘ਆਕਙ੍ਖਮਾਨੋ ਸਙ੍ਘੋ ਪਬ੍ਬਾਜਨੀਯਕਮ੍ਮਂ ਕਰੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ (ਚੂਲ਼ਵ. ੨੭) ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ. ‘‘ਤਸ੍ਸਪਾਪਿਯਸਿਕਕਮ੍ਮਾਰਹਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸਪਾਪਿਯਸਿਕਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਚਕ੍ਕਂ ਬਨ੍ਧਨ੍ਤਿ ਞਾਤਬ੍ਬਂ.

ਉਪਾਲਿਪੁਚ੍ਛਾਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੪੦੦. ‘‘ਪਰਤੋਤਿ ਉਪਾਲਿਪੁਚ੍ਛਤੋ ਪਰ’’ਨ੍ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ਦੋਸਾਰਿਤਪਾਲ਼ਿਯਂ ‘‘ਊਨਵੀਸਤਿਵਸ੍ਸੋ ਨ ਆਗਤੋ ਵਿਪ੍ਪਨ੍ਨਵਤ੍ਥੁਕਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਚਮ੍ਪੇਯ੍ਯਕ੍ਖਨ੍ਧਕੇ ਅਧਮ੍ਮਕਮ੍ਮਾਨਿਯੇਵ ਦ੍ਵਿਧਾ ਕਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਚਾਗਤਾਨੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਤੇਨੇਵ ਪਰਿਵਾਰੇ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਖਨ੍ਧਕੇ ‘‘ਪਞ੍ਚ ਅਧਮ੍ਮਿਕਾਨੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਅਨ੍ਧਮੂਗਬਧਿਰੋ ਸੋਸਾਰਿਤੋ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਅਪਬ੍ਬਜਿਤਸ੍ਸਪਿ ਉਪਸਮ੍ਪਦਾ ਰੁਹਤੀਤਿ ਸਿਦ੍ਧਂ.

ਚਮ੍ਪੇਯ੍ਯਕ੍ਖਨ੍ਧਕਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੧੦. ਕੋਸਮ੍ਬਕਕ੍ਖਨ੍ਧਕਵਣ੍ਣਨਾ

ਕੋਸਮ੍ਬਕਵਿਵਾਦਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੪੫੧. ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿਕੋਤਿ ਏਤ੍ਥ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ‘‘ਵਿਨਯਧਰੋ ਮਾਤਿਕਾਧਰੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਉਭਤੋਵਿਭਙ੍ਗਂ ਪਨ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਨ ਖਨ੍ਧਕਭਾਣਕੋ ਹੋਤਿ. ਆਵੁਸੋ ਏਤ੍ਥ ਆਪਤ੍ਤੀਤਿ ਵਚਨਂ ਉਪਾਦਾਯ ‘‘ਸੋ ਤਸ੍ਸਾ ਆਪਤ੍ਤਿਯਾ ਆਪਤ੍ਤਿਦਿਟ੍ਠਿ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਪਚ੍ਛਾ ਵਿਨਯਧਰੋ ‘‘ਵਤ੍ਥੁਮ੍ਹਿ ਸਤਿ ਪਮਾਣਂ, ਨ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਯ’’ਨ੍ਤਿ ਸਤਿਂ ਪਟਿਲਭਿਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸਾ ਆਪਤ੍ਤਿਯਾ ਆਪਤ੍ਤਿਦਿਟ੍ਠਿ ਅਹੋਸਿ, ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ਅਨ੍ਤੇ ‘‘ਅਞ੍ਞੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਤਸ੍ਸਾ ਆਪਤ੍ਤਿਯਾ ਆਪਤ੍ਤਿਦਿਟ੍ਠਿਨੋ ਹੋਨ੍ਤੀ’’ਤਿ.

੪੫੫. ‘‘ਯਥਾ ਮਯਾ ਞਤ੍ਤੀ’’ਤਿ ਲਿਖਨ੍ਤਿ ‘‘ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਏਕਵਚਨਤ੍ਤਾ.

ਦੀਘਾਵੁਵਤ੍ਥੁਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੪੫੮. ‘‘ਭੂਤਪੁਬ੍ਬਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਬਾਰਾਣਸਿਯਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਦਤ੍ਤੋ’’ਤਿ ਲਿਖਨ੍ਤਿ. ਪੁਰਾਣਪੋਤ੍ਥਕੇਸੁ ‘‘ਬਾਰਾਣਸਿਯ’’ਨ੍ਤਿ ਨਤ੍ਥਿ, ‘‘ਨਤ੍ਥਿਭਾਵੋਵ ਸੁਨ੍ਦਰੋ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ.

ਪਾਲਿਲੇਯ੍ਯਕਗਮਨਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੪੬੭. ਰਕ੍ਖਿਤਵਨਸਣ੍ਡੇਤਿ ਸਙ੍ਗੀਤਿਤ੍ਥੇਰੇਹਿ ਸੁਵਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ ਕਤ੍ਵਾ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਪਾਲਿਲੇਯ੍ਯੋਤਿ ਗਾਮੋ, ਤਸ੍ਸ ਵਸੇਨਾ’’ਤਿਪਿ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਧਮ੍ਮਪਦਟ੍ਠਕਥਾਯ ਨ ਵਿਰੁਜ੍ਝਤਿ.

ਅਟ੍ਠਾਰਸਵਤ੍ਥੁਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੪੭੩. ਨ ਤ੍ਵੇਵ…ਪੇ… ਪਟਿਬਾਹਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਵਦਾਮੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਸੇਨਾਸਨਾਰਹਸ੍ਸ ਯੋ ਸੇਨਾਸਨਂ ਪਟਿਬਾਹਤਿ, ਤਸ੍ਸੇਵ ਆਪਤ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸ. ‘‘ਕਲਹਕਾਰਕਾਦੀਨਮੇਤ੍ਥ ਓਕਾਸੋ ਨਤ੍ਥੀਤਿਆਦਿਕਂ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਕਤਿਕਂ ਵਤ੍ਵਾ ਤਂ ਨ ਪਞ੍ਞਾਪੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਵਾ ‘ਅਹਂ ਬੁਦ੍ਧੋ’ਤਿ ਪਸਯ੍ਹ ਅਤ੍ਤਨਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਞ੍ਞਾਪੇਤ੍ਵਾ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਂ ‘ਯੁਤ੍ਤਿਯਾ ਗਣ੍ਹਥਾ’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਵਾਰੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਵਾ ਦੋਸੋ ਨਤ੍ਥਿ. ਇਧ ਕਲਹਵੂਪਸਮਨਤ੍ਥਂ ਆਗਤਾਨਂ ਕੋਸਮ੍ਬਿਕਾਨਮ੍ਪਿ ‘ਯਥਾਵੁਡ੍ਢ’ਨ੍ਤਿ ਅਵਤ੍ਵਾ ‘ਵਿਵਿਤ੍ਤੇ ਅਸਤਿ ਵਿਵਿਤ੍ਤਂ ਕਤ੍ਵਾਪਿ ਦਾਤਬ੍ਬ’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਵਿਵਿਤ੍ਤਂ ਕਤ੍ਵਾ ਦੇਨ੍ਤਂ ਪਟਿਬਾਹੇਨ੍ਤਸ੍ਸੇਵ ਆਪਤ੍ਤੀਤਿ ਕਿਰ ਅਯਮਤ੍ਥੋ ਪਾਰਿਵਾਸਿਕਾਦੀਨਂ ਵਿਹਾਰਪਰਿਯਨ੍ਤਦਾਪਨੇਨ ਸਾਧਿਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ.

ਸਙ੍ਘਸਾਮਗ੍ਗੀਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੪੭੫. ‘‘ਅਥ ਖੋ ਤੇ ਉਕ੍ਖਿਤ੍ਤਾਨੁਵਤ੍ਤਕਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਤਂ ਉਕ੍ਖਿਤ੍ਤਕਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਓਸਾਰੇਤ੍ਵਾ ਯੇਨ ਉਕ੍ਖੇਪਕਾ ਭਿਕ੍ਖੂ…ਪੇ… ਤਸ੍ਸ ਵਤ੍ਥੁਸ੍ਸ ਵੂਪਸਮਾਯ ਸਙ੍ਘਸਾਮਗ੍ਗਿਂ ਕਰੋਮਾ’’ਤਿ ਵਚਨਂ ਦੁਵਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਵਿਨਿਚ੍ਛਯਂ ਵਿਨਯਲਕ੍ਖਣਕੁਸਲਸ੍ਸ. ਵਿਜ੍ਜਮਾਨੇ ਹਿ ਕਾਰਕਸਙ੍ਘੇ ਇਤਰੋ ਸਙ੍ਘੋ ਓਸਾਰਿਤੁਂ ਨ ਲਭਤਿ. ਓਸਾਰੇਨ੍ਤੋ ਚੇ, ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਕਾਰਕਸਙ੍ਘੇਨ ਸਮਾਨਲਦ੍ਧਿਕਭਾਵਂ ਪਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਤੇਨ ਸਮਾਨਸਂਵਾਸਕਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤਤੋ ਉਕ੍ਖੇਪਕਾਨਂ ਛਨ੍ਦਂ ਅਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਓਸਾਰੇਨ੍ਤਾਨਂ ਕਮ੍ਮਂ ਕੁਪ੍ਪਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਤੇਨ ਹਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਓਸਾਰੇਥਾ’’ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੪੭੪) ਭਗਵਤੋ ਵਚਨੇਨ ਉਕ੍ਖਿਤ੍ਤਾਨੁਵਤ੍ਤਕਾ ਓਸਾਰੇਸੁਂ, ਉਦਾਹੁ ਨਿਸ੍ਸੀਮਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ, ਉਦਾਹੁ ਇਤਰੇਸਂ ਛਨ੍ਦਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਓਸਾਰੇਸੁਂ, ਨਨੁ ਏਤੇਸਮਞ੍ਞਤਰੇਨੇਤ੍ਥ ਭਵਿਤਬ੍ਬਂ, ਨ ਚ ਪਨੇਤਂ ਸਬ੍ਬਗਣ੍ਠਿਪਦੇਸੁ ਵਿਚਾਰਿਤਂ. ਅਯਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਤਕ੍ਕੋ –

‘‘ਯਸ੍ਮਿਂ ਵਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ ਸਙ੍ਘੇਨ, ਕਤਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ;

ਸਤਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਨ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ, ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਮ੍ਭਨਂ ਖਮਂ.

‘‘ਵਿਰਮਨ੍ਤੇ ਤਤੋ ਦੋਸੋ, ਅਪਿ ਸਙ੍ਘੋ ਅਕਾਰਕੋ;

ਓਸਾਰੇਤੁਂ ਅਲਂ ਯਸ੍ਮਾ, ਕਾਰਕੋ ਅਨੁਲੋਮਿਕੋ’’ਤਿ.

੪੭੭. ‘‘ਅਟ੍ਠ ਦੂਤਙ੍ਗਾਨਿ ਨਾਮ ਸੋਤਾ ਚ ਹੋਤਿ, ਸਾਵੇਤਾ ਚ ਉਗ੍ਗਹੇਤਾ ਚ ਧਾਰੇਤਾ ਚ ਵਿਞ੍ਞਾਤਾ ਚ ਵਿਞ੍ਞਾਪੇਤਾ ਚ ਕੁਸਲੋ ਚ ਸਹਿਤਾਸਹਿਤਦਸ੍ਸਨੋ ਚ ਅਕਲਹਕਾਰਕੋ ਚਾਤਿ ਏਤਾਨੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਕੋਸਮ੍ਬਕਕ੍ਖਨ੍ਧਕਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਮਹਾਵਗ੍ਗਸ੍ਸ ਲੀਨਤ੍ਥਪਕਾਸਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਨਮੋ ਤਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਅਰਹਤੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ

ਚੂਲ਼ਵਗ੍ਗਵਣ੍ਣਨਾ

੧. ਕਮ੍ਮਕ੍ਖਨ੍ਧਕਵਣ੍ਣਨਾ

ਅਧਮ੍ਮਕਮ੍ਮਦ੍ਵਾਦਸਕਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੪. ਅਸਮ੍ਮੁਖਾ ਕਤਂ ਹੋਤੀਤਿਆਦਯੋ ਤਿਕਾ ਕੇਵਲਂ ਦੇਸਨਾਮਤ੍ਤਮੇਵ. ਨ ਹਿ ਤੀਹਿ ਏਵ ਅਙ੍ਗੇਹਿ ਸਮੋਧਾਨੇਹਿ ਅਧਮ੍ਮਕਮ੍ਮਂ ਹੋਤਿ, ਏਕੇਨਪਿ ਹੋਤਿ ਏਵ, ਅਯਮਤ੍ਥੋ ‘‘ਤਿਣ੍ਣਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ’’ਤਿਆਦਿਪਾਲ਼ਿਯਾ (ਚੂਲ਼ਵ. ੬) ਸਾਧੇਤਬ੍ਬੋ. ‘‘ਅਪ੍ਪਟਿਞ੍ਞਾਯ ਕਤਂ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਲਜ੍ਜਿਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਕਣ੍ਹਪਕ੍ਖੇ ‘‘ਅਦੇਸਨਾਗਾਮਿਨਿਯਾ ਆਪਤ੍ਤਿਯਾ ਕਤਂ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਸੁਕ੍ਕਪਕ੍ਖੇ ‘‘ਦੇਸਨਾਗਾਮਿਨਿਯਾ ਆਪਤ੍ਤਿਯਾ ਕਤਂ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਇਦਂ ਦ੍ਵਯਂ ਪਰਤੋ ‘‘ਤੀਹਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਙ੍ਗੇਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਆਕਙ੍ਖਮਾਨੋ ਸਙ੍ਘੋ ਤਜ੍ਜਨੀਯਕਮ੍ਮਂ ਕਰੇਯ੍ਯ. ਅਧਿਸੀਲੇ ਸੀਲਵਿਪਨ੍ਨੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਵਿਰੁਜ੍ਝਤਿ, ਅਦੇਸਨਾਗਾਮਿਨਿਂ ਆਪਨ੍ਨੋ ਹਿ ‘‘ਅਧਿਸੀਲੇ ਸੀਲਵਿਪਨ੍ਨੋ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤੀਤਿ. ਯੁਤ੍ਤਮੇਤਂ, ਕਤ੍ਤੁ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ ਏਤ੍ਥ ਚਿਨ੍ਤੇਤਬ੍ਬੋ. ਏਤ੍ਥਾਹ ਉਪਤਿਸ੍ਸਤ੍ਥੇਰੋ ‘‘ਤਜ੍ਜਨੀਯਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਹਿ ਵਿਸੇਸੇਨ ਭਣ੍ਡਨਕਾਰਕਤ੍ਤਂ ਅਙ੍ਗ’ਨ੍ਤਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਂ ਪਾਲ਼ਿਯਾ ਆਗਤਨਿਦਾਨੇਨ ਯੁਜ੍ਜਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਬ੍ਬਤ੍ਤਿਕੇਸੁਪਿ ਭਣ੍ਡਨਂ ਆਰੋਪੇਤ੍ਵਾ ਭਣ੍ਡਨਪਚ੍ਚਯਾ ਆਪਨ੍ਨਾਪਤ੍ਤਿਵਸੇਨ ਇਦਂ ਕਮ੍ਮਂ ਕਾਤਬ੍ਬਂ, ਤਸ੍ਮਾ ‘ਅਧਿਸੀਲੇ ਸੀਲਵਿਪਨ੍ਨੋ’ਤਿ ਏਤ੍ਥਾਪਿ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗੇ ਵਾ ਅਪਰਭਾਗੇ ਵਾ ਚੋਦਨਾਸਾਰਣਾਦਿਕਾਲੇ ਭਣ੍ਡਨਪਚ੍ਚਯਾ ਆਪਨ੍ਨਾਪਤ੍ਤਿਵਸੇਨੇਵ ਕਾਰੇਤਬ੍ਬਂ, ਨ ਕੇਵਲਂ ਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸਪਚ੍ਚਯਾ ਕਾਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ. ‘‘ਅਦੇਸਨਾਗਾਮਿਨਿਯਾ ਆਪਤ੍ਤਿਯਾਤਿ ਪਾਰਾਜਿਕਾਪਤ੍ਤਿਯਾ’ਤਿ ਏਤ੍ਤਕਮਤ੍ਤਂ ਵਤ੍ਵਾ ਪਰਤੋ ‘ਅਧਿਸੀਲੇ ਪਾਰਾਜਿਕਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸੇ ਅਜ੍ਝਾਚਾਰਾ’ਤਿ ਪੋਰਾਣਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ਵੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ‘‘ਅਧਿਸੀਲੇ ਸੀਲਵਿਪਨ੍ਨੋ’ਤਿ ਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸਂ ਸਨ੍ਧਾਯਾ’’ਤਿ ਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ਲਿਖਿਤਂ. ਇਦਂ ਪੋਰਾਣਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ਪੁਰਿਮਵਚਨੇਨ ਸਮੇਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਤ੍ਥ ਪਚ੍ਛਿਮਂ ਪਾਰਾਜਿਕਪਦਂ ਅਤ੍ਥੁਦ੍ਧਾਰਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ਸਿਯਾ, ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਞ੍ਚ ‘‘ਅਦੇਸਨਾਗਾਮਿਨਿਯਾਤਿ ਪਾਰਾਜਿਕਾਪਤ੍ਤਿਯਾ ਵਾ ਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸਾਪਤ੍ਤਿਯਾ ਵਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਤ੍ਥ ਪਾਰਾਜਿਕਾਪਤ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੁਦ੍ਧਾਰਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਾ ਸਿਯਾ. ਯਤੋ ਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ‘‘ਅਧਿਸੀਲੇ ਸੀਲਵਿਪਨ੍ਨੋ’ਤਿ ਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸਂ ਸਨ੍ਧਾਯਾ’’ਤਿ ਏਤ੍ਤਕਮੇਵ ਲਿਖਿਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ਸਕਲੇਨ ਨਯੇਨ ਪਾਰਾਜਿਕਾਪਤ੍ਤਿਪਚ੍ਚਯਾ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਭਣ੍ਡਨਹੇਤੁ ਨ ਤਜ੍ਜਨੀਯਕਮ੍ਮਂ ਕਾਤਬ੍ਬਂ ਪਯੋਜਨਾਭਾਵਾ, ਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸਪਚ੍ਚਯਾ ਕਾਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਅਯਮਤ੍ਥੋ ਸਿਦ੍ਧੋ ਹੋਤਿ. ਨ, ਸੁਕ੍ਕਪਕ੍ਖੇ ‘‘ਦੇਸਨਾਗਾਮਿਨਿਯਾ ਆਪਤ੍ਤਿਯਾ ਕਤਂ ਹੋਤੀ’’ਤਿ (ਚੂਲ਼ਵ. ੫) ਵਚਨਤੋਤਿ ਚੇ? ਨ, ਏਕੇਨ ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸਸ੍ਸਪਿ ਦੇਸਨਾਗਾਮਿਨਿਵੋਹਾਰਸਮ੍ਭਵਤੋ,

ਯੇਨ ਕਮ੍ਮੇਨ ਸਨ੍ਤਜ੍ਜਨਂ ਕਰੀਯਤਿ, ਤਂ ਤਜ੍ਜਨੀਯਕਮ੍ਮਂ ਨਾਮ. ਯੇਨ ਕਮ੍ਮੇਨ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਤੇ ਵਤ੍ਥਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਨਿਸ੍ਸਿਯਤਿ ਭਜਾਪਿਯਤਿ ਨਿਯਸ੍ਸੋ, ਤਂ ਨਿਯਸਕਮ੍ਮਂ ਨਾਮ. ਯੇਨ ਤਤੋ ਆਵਾਸਤੋ, ਗਾਮਤੋ ਚ ਪਬ੍ਬਾਜੇਨ੍ਤਿ ਕੁਲਦੂਸਕਂ, ਤਂ ਪਬ੍ਬਾਜਨੀਯਕਮ੍ਮਂ ਨਾਮ. ਯੇਨ ਕਮ੍ਮੇਨ ਅਕ੍ਕੁਟ੍ਠਗਹਟ੍ਠਸਮਈਪਮੇਵ ਪਟਿਸਾਰਿਯਤਿ ਸੋ ਅਕ੍ਕੋਸਕੋ ਪਚ੍ਛਾ ਪੇਸਿਯਤਿ, ਤਂ ਪਟਿਸਾਰਣੀਯਕਮ੍ਮਂ ਨਾਮ. ਯੇਨ ਸਮਾਨਸਂਵਾਸਕਭੂਮਿਤੋ ਉਕ੍ਖਿਪਿਯਤਿ. ਛਡ੍ਡੀਯਤਿ ਸਾਤਿਸਾਰੋ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੇਨ, ਤਂ ਕਮ੍ਮਂ ਉਕ੍ਖੇਪਨੀਯਕਮ੍ਮਂ ਨਾਮਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

੧੧. ‘‘ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਤੇ ਵਤ੍ਥਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਗਰੁਨਿਸ੍ਸਯਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਨ ਇਤਰਨ੍ਤਿ.

੨੧. ਅਸ੍ਸਜਿਪੁਨਬ੍ਬਸੁਕਵਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ ‘‘ਤੇਸੁ ਵਿਬ੍ਭਨ੍ਤੇਸੁਪਿ ਕਮ੍ਮਂ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਮ੍ਭੇਤੁਂ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਮ੍ਪਿ ਸਮ੍ਮਾਵਤ੍ਤਨ੍ਤਾਨਂਯੇਵਾ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ਸਮ੍ਮੁਖਾ ਵੁਤ੍ਤਮੇਵ ਗਿਹਿਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤਂ ਨਾਮ. ਪਰਮ੍ਮੁਖਾ ਵੁਤ੍ਤਂ ਦੇਸਨਂ ਗਚ੍ਛਤਿ.

੪੧. ਖਮਾਪੇਨ੍ਤੇਨ ‘‘ਖਮਾਹੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਮਤ੍ਤਮੇਵ, ਨ ਉਕ੍ਕੁਟਿਕਾਦਿਸਾਮੀਚਿਨਾ ਪਯੋਜਨਨ੍ਤਿ. ਅਨੁਦੂਤਨ੍ਤਿ ਸਹਾਯਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

੫੦. ਅਦਸ੍ਸਨੇਯੇਵ ਉਕ੍ਖੇਪਨੀਯਂ ਕਾਤਬ੍ਬਂ, ਨ ਅਞ੍ਞਥਾ. ‘‘ਤਜ੍ਜਨੀਯਾਦਿਕਰਣਕਾਲੇ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਰੋਪੇਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸਾ ਅਦਸ੍ਸਨੇ, ਅਪ੍ਪਟਿਕਮ੍ਮੇ ਵਾ ਭਣ੍ਡਨਕਾਰਕਾਦਿਅਙ੍ਗੇਹਿ ਕਾਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ.

ਤਜ੍ਜਨੀਯਕਮ੍ਮਾਦੀਸੁ ਅਯਂ ਪਕਿਣ੍ਣਕਵਿਨਿਚ੍ਛਯੋਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਕਿਂ ਤਜ੍ਜਨੀਯਕਮ੍ਮਂ, ਤਜ੍ਜਨੀਯਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਕਿਂ ਮੂਲਂ, ਕਿਂ ਵਤ੍ਥੁ, ਕਿਂ ਪਰਿਯੋਸਾਨਂ, ਕਸ੍ਮਾ ‘‘ਤਜ੍ਜਨੀਯਕਮ੍ਮ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤੀਤਿ? ਕਿਂ ਤਜ੍ਜਨੀਯਕਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ ਸਤਿ ਕਰਣਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿ. ਤਜ੍ਜਨੀਯਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਕਿਂ ਮੂਲਨ੍ਤਿ ਸਙ੍ਘੋ ਮੂਲਂ. ਤਜ੍ਜਨੀਯਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਕਿਂ ਵਤ੍ਥੂਤਿ ਕਲਹਜਾਤਾਪਤ੍ਤਿਵਤ੍ਥੁ. ਕਿਂ ਪਰਿਯੋਸਾਨਨ੍ਤਿ ਭਾਵਨਾਪਰਿਯੋਸਾਨਂ. ਕਸ੍ਮਾ ਤਜ੍ਜਨੀਯਕਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤੀਤਿ ਸਙ੍ਘੋ ਕਲਹਕਾਰਕਪੁਗ੍ਗਲਂ ਕਲਹੇ ਚ ਭੇਦੇ ਚ ਭਯਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਖਨ੍ਤਿਯਾ ਜਨੇਤਿ, ਉਪਸਮੇ ਜਨੇਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਤਜ੍ਜਨੀਯਕਮ੍ਮ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਕਥਂ ਤਜ੍ਜਨੀਯਕਮ੍ਮਂ ਕਤਂ ਹੋਤਿ, ਕਥਂ ਅਕਤਂ. ਕਿਨ੍ਤਿ ਚ ਤਜ੍ਜਨੀਯਕਮ੍ਮਂ ਕਤਂ ਹੋਤਿ, ਕਿਨ੍ਤਿ ਚ ਅਕਤਂ. ਕੇਨ ਚ ਤਜ੍ਜਨੀਯਕਮ੍ਮਂ ਕਤਂ ਹੋਤਿ, ਕੇਨ ਚ ਅਕਤਂ. ਕਤ੍ਥ ਚ ਤਜ੍ਜਨੀਯਕਮ੍ਮਂ ਕਤਂ ਹੋਤਿ, ਕਤ੍ਥ ਚ ਅਕਤਂ. ਕਾਯ ਵੇਲਾਯ ਤਜ੍ਜਨੀਯਕਮ੍ਮਂ ਕਤਂ ਹੋਤਿ, ਕਾਯ ਵੇਲਾਯ ਅਕਤਂ ਹੋਤਿ? ਕਥਂ ਤਜ੍ਜਨੀਯਕਮ੍ਮਂ ਕਤਂ ਹੋਤੀਤਿ ਸਮਗ੍ਗੇਨ ਸਙ੍ਘੇਨ ਞਤ੍ਤਿਚਤੁਤ੍ਥੇਨ ਕਮ੍ਮੇਨ. ਕਥਂ ਅਕਤਂ ਹੋਤੀਤਿ ਵਗ੍ਗੇਨ ਸਙ੍ਘੇਨ ਞਤ੍ਤਿਚਤੁਤ੍ਥੇਨ ਕਮ੍ਮੇਨ. ਕਿਨ੍ਤਿ ਚ ਕਤਂ ਹੋਤੀਤਿ ਕਰਣਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ. ਕਿਨ੍ਤਿ ਚ ਅਕਤਂ ਹੋਤੀਤਿ ਕਰਣਵਿਪਤ੍ਤਿਯਾ. ਕੇਨ ਚ ਕਤਂ ਹੋਤੀਤਿ ਸਙ੍ਘੇਨ. ਕੇਨ ਚ ਅਕਤਂ ਹੋਤੀਤਿ ਗਣੇਨ ਪੁਗ੍ਗਲੇਨ. ਕਤ੍ਥ ਚ ਕਤਂ ਹੋਤੀਤਿ ਯਸ੍ਸ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਸਙ੍ਘੋ ਤਜ੍ਜਨੀਯਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਸਮ੍ਮੁਖੀਭੂਤੇ. ਕਤ੍ਥ ਚ ਅਕਤਂ ਹੋਤੀਤਿ ਯਸ੍ਸ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਸਙ੍ਘੋ ਤਜ੍ਜਨੀਯਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਅਸਮ੍ਮੁਖੀਭੂਤੇ. ਕਾਯ ਵੇਲਾਯ ਕਤਂ ਹੋਤੀਤਿ ਯਦਾ ਕਲਹਜਾਤਾਪਤ੍ਤਿ ਸਂਵਿਜ੍ਜਤਿ. ਕਾਯ ਵੇਲਾਯ ਅਕਤਂ ਹੋਤੀਤਿ ਯਦਾ ਕਲਹਜਾਤਾਪਤ੍ਤਿ ਨ ਸਂਵਿਜ੍ਜਤਿ. ਕਤਿਹਾਕਾਰੇਹਿ ਤਜ੍ਜਨੀਯਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤਕਲ੍ਲਂ ਹੋਤਿ, ਕਤਿਹਾਕਾਰੇਹਿ ਅਪਤ੍ਤਕਲ੍ਲਂ? ਸਤ੍ਤਹਾਕਾਰੇਹਿ ਤਜ੍ਜਨੀਯਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤਕਲ੍ਲਂ ਹੋਤਿ, ਸਤ੍ਤਹਾਕਾਰੇਹਿ ਅਪਤ੍ਤਕਲ੍ਲਂ. ਕਤਮੇਹਿ ਸਤ੍ਤਹਾਕਾਰੇਹਿ ਪਤ੍ਤਕਲ੍ਲਂ, ਕਤਮੇਹਿ ਸਤ੍ਤਹਾਕਾਰੇਹਿ ਅਪਤ੍ਤਕਲ੍ਲਂ ਹੋਤਿ? ਕਲਹਜਾਤਾਪਤ੍ਤਿ ਨ ਸਂਵਿਜ੍ਜਤਿ, ਸੋ ਵਾ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਅਸਮ੍ਮੁਖੀਭੂਤੋ ਹੋਤਿ, ਸਙ੍ਘੋ ਵਾ ਵਗ੍ਗੋ ਹੋਤਿ, ਅਸਂਵਾਸਿਕੋ ਵਾ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਤਸ੍ਸਂ ਪਰਿਸਾਯਂ ਸਂਵਿਜ੍ਜਤਿ, ਅਚੋਦਿਤੋ ਵਾ ਹੋਤਿ ਅਸਾਰਿਤੋ ਵਾ, ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਵਾ ਅਨਾਰੋਪਿਤੋ. ਇਮੇਹਿ ਸਤ੍ਤਹਾਕਾਰੇਹਿ ਤਜ੍ਜਨੀਯਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਅਪਤ੍ਤਕਲ੍ਲਂ ਹੋਤਿ, ਇਤਰੇਹਿ ਸਤ੍ਤਹਾਕਾਰੇਹਿ ਪਤ੍ਤਕਲ੍ਲਂ ਹੋਤਿ. ਏਵਂ ਸੇਸਕਮ੍ਮੇਸੂਤਿ.

ਕਮ੍ਮਕ੍ਖਨ੍ਧਕਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੨. ਪਾਰਿਵਾਸਿਕਕ੍ਖਨ੍ਧਕਵਣ੍ਣਨਾ

ਪਾਰਿਵਾਸਿਕਵਤ੍ਤਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੭੫. ਪਾਰਿਵਾਸਿਕਕ੍ਖਨ੍ਧਕੇ ‘‘ਮਾ ਮਂ ਗਾਮਪ੍ਪਵੇਸਨਂ ਆਪੁਚ੍ਛਥਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਅਨਾਪੁਚ੍ਛਾਪਿ ਗਾਮਂ ਪਵਿਸਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਸਙ੍ਘੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਤ੍ਤਟ੍ਠਾਨੇ ਗਹੇਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਓਣੋਜਨਂ ਨਾਮ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨਂ. ‘‘ਤਂ ਪਨ ਪਾਰਿਵਾਸਿਕੇਨ ਪਾਪਿਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਤਨਾ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਤਸ੍ਸੇਵ ਪੁਨਦਿਵਸਾਦਿਅਤ੍ਥਾਯ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨਂ ਕਾਤਬ੍ਬਂ, ਅਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾਯੇਵ ਚੇ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤਿ, ਨ ਲਭਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

੭੬. ਪਕਤਿਯਾਵ ਨਿਸ੍ਸਯੋਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਅਨ੍ਤੇਵਾਸਿਕਾਨਂ ਆਲਯਸਬ੍ਭਾਵੇ ਯਾਵ ਵਸ੍ਸੂਪਨਾਯਿਕਦਿਵਸੋ, ਤਾਵ ਕਪ੍ਪਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਆਲਯਸ੍ਸ ਸਬ੍ਭਾਵੇ ਨਿਸ੍ਸਯੋ ਨ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਮ੍ਭਤੀਤਿ ਚੇ? ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਇਦਾਨਿ ਖਮਾਪੇਯ੍ਯਾਮੀਤਿਆਦਿਨਾ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਤ੍ਥ ਏਕਨ੍ਤੇਨ ਵਿਸ੍ਸਟ੍ਠਤ੍ਤਾ, ਇਧ ਪਨ ਏਕਨ੍ਤੇਨੇਵ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਸਮਭਾਵੋ ਇਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬੋ ਏਵਾਤਿ ਏਕੇ. ਪਟਿਬਲਸ੍ਸ ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੁਸ੍ਸਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਲਦ੍ਧਸਮ੍ਮੁਤਿਕੇਨ ਆਣਤ੍ਤੋਪਿ ਗਰੁਧਮ੍ਮੇਹਿ, ਅਞ੍ਞੇਹਿ ਵਾ ਓਵਦਿਤੁਂ ਨ ਲਭਤੀ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ਤਤੋ ਵਾ ਪਾਪਿਟ੍ਠਤਰਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਅਸਞ੍ਚਿਚ੍ਚ ਆਪਨ੍ਨਸਞ੍ਚਰਿਤ੍ਤਤੋ ਸੁਕ੍ਕਵਿਸ੍ਸਟ੍ਠਿ ਪਾਪਿਟ੍ਠਤਰਾਤਿ ਅਯਮ੍ਪਿ ਨਯੋ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਪਚ੍ਚਯਨ੍ਤਿ ਵਸ੍ਸਾਵਾਸਿਕਂ. ਸੇਨਾਸਨਂ ਨ ਲਭਤਿ ਸੇਯ੍ਯਪਰਿਯਨ੍ਤਭਾਗਿਤਾਯ. ‘‘ਉਦ੍ਦੇਸਾਦੀਨਿ ਦਾਤੁਮ੍ਪਿ ਨ ਲਭਤੀ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ‘‘ਸਚੇ ਦ੍ਵੇ ਪਾਰਿਵਾਸਿਕਾ ਗਤਟ੍ਠਾਨੇ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਉਭੋਹਿਪਿ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਸ੍ਸ ਆਰੋਚੇਤਬ੍ਬਂ ਅਵਿਸੇਸੇਨ ‘ਆਗਨ੍ਤੁਕੇਨ ਆਰੋਚੇਤਬ੍ਬਂ, ਆਗਨ੍ਤੁਕਸ੍ਸ ਆਰੋਚੇਤਬ੍ਬ’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਞ੍ਞਵਿਹਾਰਗਤੇਨਾਪਿ ਤਤ੍ਥ ਪੁਬ੍ਬੇ ਆਰੋਚਿਤਸ੍ਸ ਪੁਨਾਰੋਚਨਕਿਚ੍ਚਂ ਨਤ੍ਥਿ. ‘‘ਅਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਵਤ੍ਤਸ੍ਸ ਬਹਿ ਆਰੋਚਿਤਸ੍ਸ ਯਥਾ ਪੁਨ ਵਿਹਾਰੇ ਆਰੋਚਨਕਿਚ੍ਚਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਏਵਂ ‘ਆਗਨ੍ਤੁਕਸੋਧਨਤ੍ਥਂ ਉਪੋਸਥਦਿਵਸੇ ਆਰੋਚੇਤਬ੍ਬ’ਨ੍ਤਿ ਵਚਨਞ੍ਹੇਤ੍ਥ ਸਾਧਕ’’ਨ੍ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ.

੮੧. ਏਕਚ੍ਛਨ੍ਨੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨਸ੍ਸਾਪਿ ਰਤ੍ਤਿਚ੍ਛੇਦਦੁਕ੍ਕਟਾਪਤ੍ਤਿਯੋ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਏਕੇ. ਅਵਿਸੇਸੇਨਾਤਿ ਪਾਰਿਵਾਸਿਕਸ੍ਸ ਉਕ੍ਖਿਤ੍ਤਕਸ੍ਸਾਤਿ ਇਮਂ ਭੇਦਂ ਅਕਤ੍ਵਾ. ‘‘ਤਦਹੁਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੇਪਿ ਪਕਤਤ੍ਤੇ’’ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਅਨੁਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੇਹਿ ਵਸਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ. ‘‘ਸਮਵਸ੍ਸਾਤਿ ਏਤੇਨ ਅਪਚ੍ਛਾ ਅਪੁਰਿਮਂ ਨਿਪਜ੍ਜਨੇ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਵਤ੍ਤਭੇਦਾਪਤ੍ਤਿਭਾਵਂ ਦੀਪੇਤੀ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ.

ਪਾਰਿਵਾਸਿਕਵਤ੍ਤਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਮੂਲਾਯਪਟਿਕਸ੍ਸਨਾਰਹਵਤ੍ਤਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੮੬. ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਨਵਕਤਰਨ੍ਤਿ ਪਾਰਿਵਾਸਿਕਾਦਿਨਵਕਤਰਂ. ਪਠਮਂ ਸਙ੍ਘਮਜ੍ਝੇ ਪਰਿਵਾਸਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਵਤ੍ਤੇਨ ਪੁਨ ਏਕਸ੍ਸਪਿ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਸਮਾਦਿਯਿਤੁਂ, ਨਿਕ੍ਖਿਪਿਤੁਞ੍ਚ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਮਾਨਤ੍ਤੇ ਪਨ ਨਿਕ੍ਖਿਪਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਊਨੇ ਗਣੇ ਚਰਣਦੋਸਤ੍ਤਾ ਨ ਗਹੇਤੁਨ੍ਤਿ ਏਕੇ. ਪਠਮਂ ਆਦਿਨ੍ਨਵਤ੍ਤਂ ਏਕਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਯਥਾ ਨਿਕ੍ਖਿਪਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਤਥਾ ਸਮਾਦਿਯਿਤੁਮ੍ਪਿ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਪੋਰਾਣਗਣ੍ਠਿਪਦੇ.

ਪਾਰਿਵਾਸਿਕਕ੍ਖਨ੍ਧਕਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੩. ਸਮੁਚ੍ਚਯਕ੍ਖਨ੍ਧਕਵਣ੍ਣਨਾ

ਸੁਕ੍ਕਵਿਸ੍ਸਟ੍ਠਿਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੯੭. ‘‘ਵੇਦਯਾਮੀਤਿ ਜਾਨਾਮਿ, ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਸੁਖਂ ਅਨੁਭਵਾਮਿ, ਨ ਤਪ੍ਪਚ੍ਚਯਾ ਅਹਂ ਦੁਕ੍ਖਿਤੋਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ਯਸ੍ਸ ਮਾਲ਼ਕੇ ਨਾਰੋਚਿਤਂ, ਤਸ੍ਸ ਆਰੋਚੇਤ੍ਵਾ ਨਿਕ੍ਖਿਪਿਤਬ੍ਬਂ. ਯਸ੍ਸ ਆਰੋਚਿਤਂ, ਤਸ੍ਸ ਪੁਨ ਆਰੋਚਨਕਿਚ੍ਚਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਕੇਵਲਂ ਨਿਕ੍ਖਿਪਿਤਬ੍ਬਮੇਵ. ਵਤ੍ਤਂ ਨਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਵਸਨ੍ਤਸ੍ਸ ਉਪਚਾਰਸੀਮਾਗਤਾਨਂ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਆਰੋਚਨਕਿਚ੍ਚਂ ਨਤ੍ਥਿ. ਦਿਟ੍ਠਰੂਪਾਨਂ ਸੁਤਸਦ੍ਦਾਨਂ ਆਰੋਚੇਤਬ੍ਬਂ, ਅਦਿਟ੍ਠਅਸ੍ਸੁਤਾਨਮ੍ਪਿ ਅਨ੍ਤੋਦ੍ਵਾਦਸਹਤ੍ਥਗਤਾਨਂ ਆਰੋਚੇਤਬ੍ਬਂ. ‘‘ਇਦਂ ਵਤ੍ਤਂ ਨਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਵਸਨ੍ਤਸ੍ਸ ਲਕ੍ਖਣ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਵਿਹਾਰਸ੍ਸ ਪਰਿਕ੍ਖੇਪਤੋ’ਤਿਆਦਿ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਅਥ ਖੋ ਅਟ੍ਠਕਥਾਚਰਿਯਾਨਂ ਵਚਨੇਨ ਤਥਾ ਏਵ ਪਟਿਪਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਚ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਅਤ੍ਥਿਭਾਵਂ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਤ੍ਵਾਤਿ ਦ੍ਵਾਦਸਹਤ੍ਥੇ ਉਪਚਾਰੇ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਤ੍ਵਾ, ਅਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਵਤ੍ਤਾਨਂ ਉਪਚਾਰਸੀਮਾਯ ਆਗਤਭਾਵਂ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਤ੍ਵਾ ਸਹਵਾਸਾਦਿਕਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਚ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਨਿਕ੍ਖਿਪਨ੍ਤੇਨ ਆਰੋਚੇਤ੍ਵਾ ਨਿਕ੍ਖਿਪਿਤਬ੍ਬਂ, ਪਯੋਜਨਂ ਅਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਚ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਨ ਪਨ ਤਂ ਪਯੋਜਨਂ ਦਸ੍ਸਿਤਂ. ਚਿਣ੍ਣਮਾਨਤ੍ਤੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਬ੍ਭੇਤਬ੍ਬੋਤਿ ਚਿਣ੍ਣਮਾਨਤ੍ਤਸ੍ਸ ਚ ਅਬ੍ਭਾਨਾਰਹਸ੍ਸ ਚ ਨਿਨ੍ਨਾਨਾਕਾਰਣਤ੍ਤਾ ਅਞ੍ਞਥਾ ‘‘ਅਬ੍ਭਾਨਾਰਹੋ ਅਬ੍ਭੇਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਸਿਯਾ. ਉਕ੍ਖੇਪਨੀਯਕਮ੍ਮਕਤੋਪਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਲਦ੍ਧਿਗ੍ਗਹਣਵਸੇਨ ਸਭਾਗਭਿਕ੍ਖੁਮ੍ਹਿ ਸਤਿ ਤਸ੍ਸ ਅਨਾਰੋਚਾਪੇਤੁਂ ਨ ਲਭਤਿ.

ਪਰਿਵਾਸਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੧੦੨. ‘‘ਅਨਨ੍ਤਰਾਯਿਕਸ੍ਸ ਪਨ ਅਨ੍ਤਰਾਯਿਕਸਞ੍ਞਾਯ ਛਾਦਯਤੋ ਅਚ੍ਛਨ੍ਨਾਵਾ’’ਤਿ ਪਾਠੋ. ਅਵੇਰਿਭਾਵੇਨ ਸਭਾਗੋ ਅਵੇਰਿਸਭਾਗੋ. ‘‘ਸਭਾਗਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸਂ ਆਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਪਨ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਆਵਿ ਕਾਤੁਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਪਸਙ੍ਗਤੋ ਇਧੇਵ ਪਕਾਸਿਤਂ. ਲਹੁਕੇਸੁ ਪਟਿਕ੍ਖੇਪੋ ਨਤ੍ਥਿ. ਤਤ੍ਥ ਞਤ੍ਤਿਯਾ ਆਵਿ ਕਤ੍ਵਾ ਉਪੋਸਥਂ ਕਾਤੁਂ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਤ੍ਤਾ ਲਹੁਕਸਭਾਗਂ ਆਵਿ ਕਾਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ. ਸਭਾਗਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸਂ ਪਨ ਞਤ੍ਤਿਯਾ ਆਰੋਚਨਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਕਿਰ. ‘‘ਤਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਤਂ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਪਟਿਕਰਿਸ੍ਸਤੀ’ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੧੭੧) ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਲਹੁਕਸ੍ਸੇਵਾਯਮਨੁਞ੍ਞਾਤਾ. ਨ ਹਿ ਸਕ੍ਕਾ ਸੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਏਕਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸਸ੍ਸ ਪਟਿਕਰਣਂ ਕਾਤੁ’’ਨ੍ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ਲਹੁਕੇਸੁਪਿ ਸਭਾਗਂ ਆਵਿ ਕਾਤੁਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਏਵ ਹਿ ਞਤ੍ਤਿਯਾ ਆਵਿਕਰਣਂ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਂ, ਇਤਰਥਾ ਤਂ ਨਿਰਤ੍ਥਕਂ ਸਿਯਾ. ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਾਰੋਚਨਸ੍ਸ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਤਤੋ ਨ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਦੀਪਨਤ੍ਥਮੇਵ ਞਤ੍ਤਿਯਾ ਆਵਿਕਰਣਮਨੁਞ੍ਞਾਤਂ, ਤੇਨੇਵ ਇਧ ‘‘ਸਭਾਗਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸਂ ਆਪਨ੍ਨਸ੍ਸਾ’’ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਯਮਤ੍ਥੋ ‘‘ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਤੇ ਦ੍ਵੇ ਨਿਰਾਪਤ੍ਤਿਕਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤੇਸਂ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਸੇਸੇਹਿ ਸਭਾਗਾਪਤ੍ਤਿਯੋ ਦੇਸੇਤਬ੍ਬਾ’’ਤਿ (ਕਙ੍ਖਾ. ਅਟ੍ਠ. ਨਿਦਾਨਵਣ੍ਣਨਾ) ਵਚਨੇਨ ਕਙ੍ਖਾਵਿਤਰਣਿਯਂ ਪਕਾਸਿਤੋਵ. ਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸਂ ਪਨ ਞਤ੍ਤਿਯਾ ਆਰੋਚੇਤ੍ਵਾ ਉਪੋਸਥਂ ਕਾਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਤਸ੍ਸਾ ਞਤ੍ਤਿਯਾ ਅਯਮਤ੍ਥੋ ਯਦਾ ਸੁਦ੍ਧਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਆਰੋਚਨਵਸੇਨ ਪਟਿਕਰਿਸ੍ਸਤਿ. ਏਵਂ ਪਟਿਕਤੇ ‘‘ਨ ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਾਪਤ੍ਤਿਕੇਨ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਂ ਸੋਤਬ੍ਬਂ, ਯੋ ਸੁਣੇਯ੍ਯ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸਾ’’ਤਿ (ਚੂਲ਼ਵ. ੩੮੬) ਵੁਤ੍ਤਾਪਤ੍ਤਿਤੋ ਮੋਕ੍ਖੋ ਹੋਤੀਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਗਰੁਕਂ ਵਾ ਹੋਤੁ ਲਹੁਕਂ ਵਾ, ਞਤ੍ਤਿਯਾ ਆਵਿ ਕਾਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਉਭੋਸੁ ਨਯੇਸੁ ਯੁਤ੍ਤਤਰਂ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ.

ਨਾਮਞ੍ਚੇਵ ਆਪਤ੍ਤਿ ਚਾਤਿ ‘‘ਤੇਨ ਤੇਨ ਵੀਤਿਕ੍ਕਮੇਨਾਪਨ੍ਨਾਪਤ੍ਤਿ ਆਪਤ੍ਤਿ. ਨਾਮਨ੍ਤਿ ਤਸ੍ਸਾ ਆਪਤ੍ਤਿਯਾ ਨਾਮ’’ਨ੍ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ਆਰੋਚੇਤ੍ਵਾ ਨਿਕ੍ਖਿਪਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਆਰੋਚਨਂ ਵਤ੍ਤਭੇਦਦੁਕ੍ਕਟਪਅਹਰਣਪ੍ਪਯੋਜਨਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਅਕਾਰਣਮੇਤਨ੍ਤਿ ‘‘ਸਮ੍ਬਹੁਲਾ ਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸਾ ਆਪਤ੍ਤਿਯੋ ਆਪਜ੍ਜਿ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਵੁਟ੍ਠਾਨਤੋ.

ਦਸਸਤਂ ਰਤ੍ਤਿਸਤਨ੍ਤਿ ਦਸਸਤਂ ਆਪਤ੍ਤਿਯੋ ਰਤ੍ਤਿਸਤਂ ਛਾਦੇਤ੍ਵਾਤਿ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਂ. ਅਗ੍ਘਸਮੋਧਾਨੋ ਨਾਮ ਸਭਾਗਵਤ੍ਥੁਕਾਯੋ ਸਮ੍ਬਹੁਲਾ ਆਪਤ੍ਤਿਯੋ ਆਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਬਹੁਰਤ੍ਤਿਂ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦਿਤਾਪਤ੍ਤਿਯਂ ਨਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਦਾਤਬ੍ਬੋ, ਇਤਰੋ ਨਾਨਾਵਤ੍ਥੁਕਾਨਂ ਵਸੇਨਾਤਿ ਅਯਮੇਤੇਸਂ ਵਿਸੇਸੋਤਿ.

ਪਰਿਵਾਸਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

‘‘ਗਾਮਸ੍ਸਾਤਿ ਨ ਵੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਕਿਰ ਗਾਮੂਪਚਾਰੇਪਿ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਚ ‘‘ਅਯਂ ਪਨ ਵਿਸੇਸੋ’’ਤਿ. ‘‘ਏਤ੍ਥ ਅਟ੍ਠਕਥਾਚਰਿਯਾਵ ਪਮਾਣਂ. ਯੁਤ੍ਤਂ ਨ ਦਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ਅਨੁਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ਪਨ ‘‘ਅਯਂ ਪਨ ਵਿਸੇਸੋ, ਆਗਨ੍ਤੁਕਸ੍ਸ…ਪੇ… ਓਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਰਤ੍ਤਿਚ੍ਛੇਦੋ ਹੋਤਿਯੇਵਾ’’ਤਿ ਵਚਨੇ ਹੇਟ੍ਠਾ ‘‘ਅਨ੍ਤੋਅਰੁਣੇ ਏਵ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ ਗਾਮੂਪਚਾਰਤੋ ਦ੍ਵੇ ਲੇਡ੍ਡੁਪਾਤੇ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਗਰੁਂ ਕਤ੍ਵਾ ਵਚਨਤੋ, ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਨਂ ਗਰੁਕਵਸੇਨੇਵ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਾਨਂ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਚ ਤਦਨੁਰੂਪਵਸੇਨੇਵ ਅਟ੍ਠਕਥਾਚਰਿਯੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਨਂ ਗਰੁਂ ਕਤ੍ਵਾ ਮਾਨਤ੍ਤਚਰਣਵਿਧਿਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ‘‘ਯਤ੍ਤਕਾ ਪੁਰੇਭਤ੍ਤਂ ਵਾ’’ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਕੁਰੁਨ੍ਦਿਆਦੀਸੁ ਵੁਤ੍ਤਵਚਨੇਨ ਕਰੋਨ੍ਤਸ੍ਸਪਿ ਦੋਸੋ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਕੇਵਲਂ ਲਕ੍ਖਣਮਤ੍ਤਮੇਵ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਦੁਭਯਮ੍ਪਿ ਤੇਨ ਤੇਨ ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਯੁਜ੍ਜਤਿ, ਵਿਨਿਚ੍ਛਯੇ ਪਤ੍ਤੇ ਲਕ੍ਖਣੇ ਏਵ ਠਾਤਬ੍ਬਤੋ ਕੁਰੁਨ੍ਦਿਆਦੀਸੁ ਵੁਤ੍ਤਵਚਨਂ ਪਚ੍ਛਾ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਪਯੋਗੋ ਪਨ ਪੁਰਿਮੋਵ. ਯਥਾ ਚੇਤ੍ਥ, ਤਥਾ ਸਚੇ ਕਾਚਿ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀ ਦ੍ਵੇ ਲੇਡ੍ਡੁਪਾਤੇ ਅਨਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਅਰੁਣਂ ਉਟ੍ਠਪੇਤਿ, ਦੋਸੋ ਨਤ੍ਥਿ, ਤਥਾਪਿ ਸਬ੍ਬਟ੍ਠਕਥਾਸੁ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ‘‘ਪੁਰਿਮਮੇਵ ਆਚਿਣ੍ਣ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਪਰਿਵਾਸਵਤ੍ਤਾਦੀਨਨ੍ਤਿ ‘‘ਪਰਿਵਾਸਨਿਸ੍ਸਯਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਆਦੀਨਂ ਉਪਚਾਰਸੀਮਾਯ ਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਭਿਕ੍ਖੁਨੁਪਸ੍ਸਯਸ੍ਸ ਉਪਚਾਰਸੀਮਾਵ ਗਹੇਤਬ੍ਬਾ, ਨ ਗਾਮੋ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ‘‘ਤਸ੍ਮਿਂ ਗਾਮੇ ਭਿਕ੍ਖਾਚਾਰੋ ਸਮ੍ਪਜ੍ਜਤੀ’ਤਿਆਦਿ ਪਵਾਰਿਤਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਨ ਹਿ ਤਤ੍ਥ ਅਨ੍ਤੋਗਾਮੇ ਵਿਹਾਰੋ ਅਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਚ ਲਿਖਿਤਂ, ‘‘ਤਮ੍ਪਿ ਤੇਨ ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਯੁਜ੍ਜਤਿ, ਨ ਅਤ੍ਥਤੋ’’ਤਿ ਚ.

ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਪਰਿਵਾਸਾਦਿਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੧੦੮. ‘‘ਵਿਸੁਂ ਮਾਨਤ੍ਥਂ ਚਰਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਮੂਲਾਯ ਪਟਿਕਸ੍ਸਨਂ ਅਕਤ੍ਵਾ ਵਿਸੁਂ ਕਮ੍ਮਵਾਚਾਯਾ’’ਤਿ ਚ ਲਿਖਿਤਂ. ‘‘ਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸਾਪਤ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਏਕੋਵ, ਏਕਵਤ੍ਥੁਮ੍ਹਿ ਆਪਨ੍ਨਾ ਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸਾ ਥੁਲ੍ਲਚ੍ਚਯਦੁਕ੍ਕਟਮਿਸ੍ਸਕਾ ਨਾਮ. ਮਕ੍ਖਧਮ੍ਮੋ ਨਾਮ ਛਾਦੇਤੁਕਾਮਤਾ.

੧੪੩. ਧਮ੍ਮਤਾਤਿ ਧਮ੍ਮਤਾਯ, ਤਥਾਤਾਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ ‘‘ਅਲਜ੍ਜਿਤਾ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਵਿਯ.

੧੪੮. ਪੁਰਿਮਂ ਉਪਾਦਾਯ ਦ੍ਵੇ ਮਾਸਾ ਪਰਿਵਸਿਤਬ੍ਬਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਪਰਿਵਸਿਤਦਿਵਸਾਪਿ ਗਣਨੂਪਗਾ ਹੋਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ.

੧੮੪. ਤਸ੍ਮਿਂ ਭੂਮਿਯਨ੍ਤਿ ਤਸ੍ਸਂ ਭੂਮਿਯਂ. ਸਮ੍ਬਹੁਲਾ ਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸਾ ਆਪਤ੍ਤਿਯੋ ਆਪਜ੍ਜਤਿ ਪਰਿਮਾਣਮ੍ਪੀਤਿਆਦਿ ਜਾਤਿਵਸੇਨੇਕਵਚਨਂ.

ਸਮੁਚ੍ਚਯਕ੍ਖਨ੍ਧਕਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੪. ਸਮਥਕ੍ਖਨ੍ਧਕਵਣ੍ਣਨਾ

ਸਮ੍ਮੁਖਾਵਿਨਯਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੧੮੬-੧੮੭. ਯਤ੍ਥ ਯਤ੍ਥ ਕਮ੍ਮਵਾਚਾਯ ‘‘ਅਯ’’ਨ੍ਤਿ ਵਾ ‘‘ਇਮੇ’’ਤਿ ਵਾ ਸਮ੍ਮੁਖਾਨਿਦ੍ਦੇਸਨਿਯਮੋ ਅਤ੍ਥਿ, ਸਬ੍ਬਂ ਤਂ ਕਮ੍ਮਂ ਸਮ੍ਮੁਖਾਕਰਣੀਯਮੇਵ, ਨ ਕੇਵਲਂ ਤਜ੍ਜਨੀਯਾਦਿਪਞ੍ਚਵਿਧਮੇਵ. ਪਞ੍ਚਵਿਧਸ੍ਸੇਵ ਪਨ ਉਦ੍ਧਰਿਤ੍ਵਾ ਦਸ੍ਸਨਂ ਕਮ੍ਮਕ੍ਖਨ੍ਧਕੇ ਤਾਵ ਤਸ੍ਸੇਵ ਪਾਲ਼ਿਆਰੁਲ਼੍ਹਤ੍ਤਾ, ਚਤੁਵੀਸਤਿਯਾ ਪਾਰਾਜਿਕੇਸੁ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨੇਸੁ ਪਾਰਾਜਿਕਕਣ੍ਡੇ ਆਗਤਾਨਂਯੇਵ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਉਦ੍ਧਰਿਤ੍ਵਾ ਦਸ੍ਸਨਂ ਵਿਯਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਤਤ੍ਥ ‘‘ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਸਮ੍ਮੁਖਤਾ ਹਤ੍ਥਪਾਸੂਪਗਮਨਮੇਵਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਂ ਕਾਰਣਂ ਸਮ੍ਮੁਖਾਕਰਣੀਯਸ੍ਸਪਿ ਸਮ੍ਮੁਖਾਨਿਦ੍ਦੇਸਨਿਯਮਾਭਾਵਤੋ. ਕਾਮਂ ਅਯਮਤ੍ਥੋ ਕਮ੍ਮਕ੍ਖਨ੍ਧਕੇਯੇਵ ‘‘ਤੀਹਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਙ੍ਗੇਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਂ ਤਜ੍ਜਨੀਯਕਮ੍ਮਂ ਅਧਮ੍ਮਕਮ੍ਮਞ੍ਚ ਹੋਤਿ…ਪੇ… ਅਸਮ੍ਮੁਖਾਕਤਂ ਹੋਤੀ’’ਤਿ (ਚੂਲ਼ਵ. ੪) ਵਚਨੇਨੇਵ ਸਿਦ੍ਧੋ, ਤਤ੍ਥ ਪਨ ਆਪਤ੍ਤਿ ਨ ਦਸ੍ਸਿਤਾ. ਇਧ ‘‘ਯੋ ਕਰੇਯ੍ਯ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਤਤ੍ਥ ਭਵਿਤਬ੍ਬਾਪਤ੍ਤਿਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਇਦਂ ਆਰਦ੍ਧਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ‘‘ਸਮ੍ਮੁਖਾਵਿਨਯਪਤਿਰੂਪਕੇਨ ਵੂਪਸਨ੍ਤਮ੍ਪਿ ਸਮ੍ਮੁਖਾਵਿਨਯੇਨੇਵ ਵੂਪਸਨ੍ਤਗਣਨਂ ਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘ਅਧਮ੍ਮਵਾਦੀ ਪੁਗ੍ਗਲੋ’ਤਿਆਦਿ ਆਰਦ੍ਧ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਲਿਖਿਤਞ੍ਚ. ਏਵਂ ਵੂਪਸਨ੍ਤਂ ਸਮ੍ਮੁਖਾਵਿਨਯਪਤਿਰੂਪਕੇਨ ਵੂਪਸਨ੍ਤਂ ਨਾਮ ਹੋਤਿ, ਨ ਸਮ੍ਮੁਖਾਵਿਨਯੇਨ ਚ ਅਞ੍ਞੇਨ ਕੇਨਚੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਇਦਮਾਰਦ੍ਧਨ੍ਤਿ ਆਚਰਿਯੋ.

ਸਤਿਵਿਨਯਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੧੯੫. ਦਬ੍ਬਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਵਾਚਾਯ ‘‘ਸਙ੍ਘੋ ਇਮਂ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਦਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਸਮ੍ਮੁਖਾਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਨਤ੍ਥਿ, ਤਥਾਪਿ ‘‘ਪਠਮਂ ਦਬ੍ਬੋ ਯਾਚਿਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ ਵਚਨੇਨ ਸਮ੍ਮੁਖਾਕਰਣੀਯਤਾ ਤਸ੍ਸ ਸਿਦ੍ਧਾ. ਤਥਾ ਅਞ੍ਞਤ੍ਥਾਪਿ ਯਥਾਸਮ੍ਭਵਂ ਲੇਸੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਸਤਿਵੇਪੁਲ੍ਲਪ੍ਪਤ੍ਤਸ੍ਸ ਦਾਤਬ੍ਬੋ ਵਿਨਯੋ ਸਤਿਵਿਨਯੋ.

ਅਮੂਲ਼੍ਹਵਿਨਯਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੧੯੬-੭. ‘‘ਯਸ੍ਸ ਉਮ੍ਮਤ੍ਤਕਸ੍ਸ ਤਂਤਂਵੀਤਿਕ੍ਕਮਤੋ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ, ਤਾਦਿਸਸ੍ਸੇਵ ਅਮੂਲ਼੍ਹਵਿਨਯਂ ਦਾਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਅਮੂਲ਼੍ਹਸ੍ਸ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਵਿਨਯੋ ਅਮੂਲ਼੍ਹਵਿਨਯੋ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ, ਤਂ ਯੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਸਙ੍ਘੋ ਗਗ੍ਗਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਅਮੂਲ਼੍ਹਸ੍ਸ ਅਮੂਲ਼੍ਹਵਿਨਯਂ ਦੇਤੀ’’ਤਿ ਵਚਨਤੋ. ‘‘ਤੀਣਿਮਾਨਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਧਮ੍ਮਿਕਾਨਿ ਅਮੂਲ਼੍ਹਵਿਨਯਸ੍ਸ ਦਾਨਾਨੀ’’ਤਿ ਇਮਸ੍ਸ ਵਿਭਙ੍ਗੇ ‘‘ਨ ਸਰਾਮੀ’’ਤਿ ਵਚਨਂ ਵੀਤਿਕ੍ਕਮਕਾਲਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਤਸ੍ਸ ਵਿਭਙ੍ਗਸ੍ਸ ਪਵਤ੍ਤਤ੍ਤਾ. ਅਮੂਲ਼੍ਹਵਿਨਯਦਾਨਕਾਲੇ ਪਨਸ੍ਸ ਅਮੂਲ਼੍ਹਤਾ ਵਿਨਿਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬਾ.

ਪਟਿਞ੍ਞਾਤਕਰਣਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੨੦੦. ‘‘ਅਪ੍ਪਟਿਞ੍ਞਾਯ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਕਮ੍ਮਾਨਿ ਕਰੋਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਆਰਭਨ੍ਤਸ੍ਸ ਕਾਰਣਂ ਵੁਤ੍ਤਮੇਵ. ਪਟਿਞ੍ਞਾਤੇਨ ਕਰਣਂ ਪਟਿਞ੍ਞਾਤਕਰਣਂ.

ਤਸ੍ਸਪਾਪਿਯਸਿਕਾਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੨੦੭. ‘‘ਤੀਹਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਙ੍ਗੇਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਂ ਤਸ੍ਸਪਾਪਿਯਸਿਕਾਕਮ੍ਮ’’ਨ੍ਤਿ ਆਰਭਿਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਚ ਅਙ੍ਗਾਨਿ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਪਾਲ਼ਿ ਗਤਾ, ‘‘ਸਾ ਪੇਯ੍ਯਾਲੇਨ ਸਙ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਗਤਾਤਿ ਞਾਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ਤਥਾ ਸੁਕ੍ਕਪਕ੍ਖੇਪਿ.

ਤਿਣਵਤ੍ਥਾਰਕਾਦਿਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੨੧੪. ‘‘ਸਬ੍ਬੇਹੇਵ ਏਕਜ੍ਝਂ ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਛਨ੍ਦਦਾਨਸ੍ਸ ਪਟਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਪਵਾਰਣਕ੍ਖਨ੍ਧਕਟ੍ਠਕਥਾਯਞ੍ਚ ‘‘ਭਿਨ੍ਨਸ੍ਸ ਹਿ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਸਮਗ੍ਗਕਰਣਕਾਲੇ, ਤਿਣਵਤ੍ਥਾਰਕਸਮਥੇ, ਇਮਸ੍ਮਿਞ੍ਚ ਪਵਾਰਣਸਙ੍ਗਹੇਤਿ ਇਮੇਸੁ ਤੀਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਛਨ੍ਦਂ ਦਾਤੁਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ (ਮਹਾਵ. ਅਟ੍ਠ. ੨੪੧) ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਇਧ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਵਾ ਛਨ੍ਦਂ ਦਤ੍ਵਾ ਪਰਿਵੇਣਾਦੀਸੁ ਨਿਸਿਨ੍ਨਾਤਿ ਇਦਂ ਵਿਰੁਜ੍ਝਤਿ ਵਿਯ ਖਾਯਤੀਤਿ ਚੇ? ਨ ਖਾਯਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯਞ੍ਞੂਨਂ. ਅਯਞ੍ਹੇਤ੍ਥ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ – ਵਿਸੁਜ੍ਝਿਤੁਕਾਮੇਹਿ ਸਬ੍ਬੇਹੇਵ ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਤਬ੍ਬਂ, ਅਸਨ੍ਨਿਪਤਿਤਸ੍ਸ ਨਤ੍ਥਿ ਸੁਦ੍ਧਿ ਛਨ੍ਦਦਾਯਕਸ੍ਸ. ਕੇਵਲਂ ਤਂ ਕਮ੍ਮਂ ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਤਾਨਂ ਸਮ੍ਪਜ੍ਜਤਿ. ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਵਿਸੁਜ੍ਝਿਤੁਕਾਮਾਨਂ ਛਨ੍ਦਂ ਦਾਤੁਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਇਤਰਥਾ ਪਾਲ਼ਿਯਾ ਚ ਵਿਰੁਜ੍ਝਤਿ. ‘‘ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਯੇ ਨ ਤਤ੍ਥ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਹਿ ਅਯਂ ਪਾਲ਼ਿ ਸਨ੍ਨਿਪਾਤਂ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਛਨ੍ਦਂ ਦਤ੍ਵਾ ਠਿਤਾਨਂ ਅਤ੍ਥਿਤਂ ਦੀਪੇਤਿ. ਨਿਸ੍ਸੀਮਗਤੇ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ ਸਿਯਾਤਿ ਚੇ? ਨਿਸ੍ਸੀਮਗਤੇ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਇਧ ਕਿਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਯੋ ਸਾਮਗ੍ਗੀਉਪੋਸਥੇ ਛਨ੍ਦਂ ਦਤ੍ਵਾ ਤਿਟ੍ਠਤਿ ਚੇ, ਨਾਨਾਸਂਵਾਸਕਭੂਮਿਯਂਯੇਵ ਤਿਟ੍ਠਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਛਨ੍ਦਦਾਯਕਸ੍ਸ ਪਵਾਰਣਸਙ੍ਗਹੋਪਿ ਨਤ੍ਥਿ. ਯੋ ਚ ਤਿਣਵਤ੍ਥਾਰਕਕਮ੍ਮੇ ਨਾਗਚ੍ਛਤਿ, ਸੋ ਤਾਹਿ ਆਪਤ੍ਤੀਹਿ ਨ ਸੁਜ੍ਝਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਯਸ੍ਸ ਏਤਂ ਨ ਰੁਚ੍ਚਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਪਰਿਵਾਰੇ ਵੁਤ੍ਤਪਰਿਸਤੋ ਕਮ੍ਮਵਿਪਤ੍ਤਿਲਕ੍ਖਣਂ ਵਿਰੁਜ੍ਝਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਹਿ ਕੇਵਲਂ ਛਨ੍ਦਾਰਹਾਨਂ ਛਨ੍ਦੋ ਅਨਾਹਟੋ ਹੋਤਿ ਸਚੇ, ਅਕਤਂ ਤਬ੍ਬਿਪਰੀਤੇਨ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਦੀਪਨਤੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਤਥਾ ਪਤ੍ਤਕਲ੍ਲਲਕ੍ਖਣਮ੍ਪਿ ਵਿਰੁਜ੍ਝਤਿ. ਤੇਸੁ ਤੀਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਕਮ੍ਮਪ੍ਪਤ੍ਤਾਯੇਵ ਸਬ੍ਬੇ, ਨ ਤਤ੍ਥ ਛਨ੍ਦਾਰਹੋ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਚੇ? ਨ, ਚਤੁਵਗ੍ਗਾਦਿਕਰਣਵਿਭਾਜਨੇ ਅਵਿਸੇਸੇਤ੍ਵਾ ਛਨ੍ਦਾਰਹਸ੍ਸ ਆਗਤਤ੍ਤਾ, ਤਂ ਸਾਮਞ੍ਞਤੋ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਇਦਞ੍ਚ ਆਵੇਣਿਕਲਕ੍ਖਣਂ, ਤੇਨੇਵ ਸਤਿਪਿ ਦਿਟ੍ਠਾਵਿਕਮ੍ਮੇ ਇਦਂ ਪਟਿਕੁਟ੍ਠਕਤਂ ਨ ਹੋਤੀਤਿ ਚੇ? ਨ, ਨਾਨਤ੍ਤਸਭਾਵਤੋ. ਇਧ ਹਿ ਯੇ ਪਨ ‘‘ਨ ਮੇਤਂ ਖਮਤੀ’ਤਿ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਦਿਟ੍ਠਾਵਿਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਨ੍ਤੀ’’ਤਿ (ਚੂਲ਼ਵ. ਅਟ੍ਠ. ੨੧੪) ਵਚਨਤੋ ਨ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਦਿਟ੍ਠਾਵਿਕਮ੍ਮਂ ਕਤਂ. ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਤਿ ਪਟਿਕੁਟ੍ਠਕਤਮੇਵ ਹੋਤਿ. ਅਞ੍ਞਥਾ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗਾ ਤਾ ਞਤ੍ਤਿਯੋ ਨਿਰਤ੍ਥਿਕਾ ਸਿਯੁਂ, ਨ ਚ ਪਰਿਵਾਰਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਛਨ੍ਦਾਰਹਾਧਿਕਾਰੇ ਨਯੋ ਦਿਨ੍ਨੋ. ਪਵਾਰਣਕ੍ਖਨ੍ਧਕਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ‘‘ਤੀਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਛਨ੍ਦਂ ਦਾਤੁਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ (ਮਹਾਵ. ਅਟ੍ਠ. ੨੪੧) ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਵਿਰੁਜ੍ਝਤੀਤਿ ਚੇ? ਨ, ਅਟ੍ਠਕਥਾਯ ਪਮਾਣਭਾਵੇ ਸਤਿ ‘‘ਇਧ ਛਨ੍ਦਂ ਦਤ੍ਵਾ ਪਰਿਵੇਣਾਦੀਸੁ ਨਿਸਿਨ੍ਨਾ’’ਤਿਆਦਿ ਵਚਨੇ ਸੁਦ੍ਧਿਕਾਮਤੋ ਏਵ ਗਹਿਤੇ ਸਬ੍ਬਂ ਨ ਵਿਰੁਜ੍ਝਤੀਤਿ ਏਕੇ. ‘‘ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਵਾ ਛਨ੍ਦਂ ਦਤ੍ਵਾ ਪਰਿਵੇਣਾਦੀਸੁ ਨਿਸਿਨ੍ਨਾ, ਤੇ ਆਪਤ੍ਤੀਹਿ ਨ ਵੁਟ੍ਠਹਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਇਦਂ ਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ. ਕਸ੍ਮਾ? ਹੇਟ੍ਠਾ ‘‘ਸਬ੍ਬੇਹੇਵ ਏਕਜ੍ਝਂ ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਛਨ੍ਦਦਾਨਸ੍ਸ ਪਟਿਕ੍ਖੇਪਵਚਨਤੋ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ‘‘ਤੀਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਛਨ੍ਦਂ ਦਾਤੁਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ, ਅਨ੍ਧਕਟ੍ਠਕਥਾਯਮ੍ਪਿ ਤਥੇਵ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਚਾਤਿ? ਨ, ਏਕਜ੍ਝਮੇਵ ਕਮ੍ਮੇ ਕਰੀਯਮਾਨੇ ਯੋ ਇਧ ‘‘ਸੁਣਾਤੁ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸਙ੍ਘੋ, ਅਮ੍ਹਾਕਂ…ਪੇ… ਗਿਹਿਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਸਾਧਾਰਣਞਤ੍ਤਿਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ‘‘ਸੁਣਨ੍ਤੁ ਮੇ, ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਅਸਾਧਾਰਣਞਤ੍ਤਿਯੋ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਸੁਣਾਤੁ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ ਸਙ੍ਘੋ, ਅਮ੍ਹਾਕਂ…ਪੇ… ਏਵਮੇਤਂ ਧਾਰਯਾਮੀ’’ਤਿ ਏਕਤੋਪਕ੍ਖਿਕਾਨਂ ਸਨ੍ਧਿਯਾ ਕਤਾਯ ਤਦਨਨ੍ਤਰੇ ਕੇਨਚਿ ਕਰਣੀਯੇਨ ਛਨ੍ਦਂ ਦਤ੍ਵਾ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਆਪਤ੍ਤੀਹਿ ਵੁਟ੍ਠਾਨਂ ਨਤ੍ਥਿ. ਅਪਰੇਸਮ੍ਪਿ ਏਕਤੋਪਕ੍ਖਿਕਾਨਂ ਅਬ੍ਭਨ੍ਤਰੇ ਠਿਤਤ੍ਤਾ ਵਿਭੂਤਤ੍ਤਾ ਕਰਣਸ੍ਸ ਅਯਮਤ੍ਥੋਵ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਸਾਧਾਰਣਵਸੇਨ ਦੁਤਿਯਾਯ ਞਤ੍ਤਿਯਾ ਠਪਿਤਾਯ ਯੇ ਤਸ੍ਮਿਂ ਖਣੇ ਞਤ੍ਤਿਦੁਤਿਯਕਮ੍ਮਵਾਚਾਸੁ ਅਨਾਰਦ੍ਧਾਸੁ, ਅਪਰਿਯੋਸਿਤਾਸੁ ਵਾ ਛਨ੍ਦਂ ਦਤ੍ਵਾ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਤੇਸਮ੍ਪਿ ਨ ਵੁਟ੍ਠਾਤਿ ਏਵ. ਯੇ ਨ ਤਤ੍ਥ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਪਦਸ੍ਸ ਚ ਯੇ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰੇਨ ਨਯੇਨ ਤਤ੍ਥ ਨ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ. ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨਤ੍ਥਞ੍ਚ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ‘‘ਛਨ੍ਦਂ ਦਤ੍ਵਾ ਪਰਿਵੇਣਾਦੀਸੁ ਨਿਸਿਨ੍ਨਾ’’ਤਿ ਇਦਮੇਵ ਅਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਯੇ ਪਨ ਤੇਹਿ ਵਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਆਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾਪਿ ਤਤ੍ਥ ਅਨਾਗਤਾ, ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਵਾ ਛਨ੍ਦਂ ਦਤ੍ਵਾ ਪਰਿਵੇਣਾਦੀਸੁ ਨਿਸਿਨ੍ਨਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਏਵਂ ਪੁਬ੍ਬੇਨਾਪਰਂ ਸਨ੍ਧੀਯਤਿ. ‘‘ਪਾਲ਼ਿਯਾ ਚ ਤਤ੍ਥ ਦਿਟ੍ਠਾਵਿਕਮ੍ਮੇਨ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਅਕੁਪ੍ਪਤਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਅਧਿਕਰਣਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੨੨੦. ਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਾਦੋ ਵਿਵਾਦੋ. ਵਿਵਾਦਸਦ੍ਦੋਪਿ ਕਾਰਣੂਪਚਾਰੇਨ ਕੁਸਲਾਦਿਸਙ੍ਖ੍ਯਂ ਗਚ੍ਛਤਿ. ਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘‘ਸਮਥੇਹਿ ਚ ਅਧਿਕਰਣੀਯਤਾਯ ਅਧਿਕਰਣ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਥ ਵਾ ਵਿਵਾਦਹੇਤੁਭੂਤਸ੍ਸ ਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਾਦਸ੍ਸ ਵੂਪਸਮੇਨ ਸਮ੍ਭਵਸ੍ਸ ਸਦ੍ਦਸ੍ਸਪਿ ਵੂਪਸਮੋ ਹੋਤੀਤਿ ਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਾਦਸ੍ਸਪਿ ਸਮਥੇਹਿ ਅਧਿਕਰਣੀਯਤਾ ਪਰਿਯਾਯੋ ਸਮ੍ਭਵਤਿ. ‘‘ਕੁਸਲਚਿਤ੍ਤਾ ਵਿਵਦਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਵਿਵਾਦੇਪਿ ‘‘ਵਿਪਚ੍ਚਤਾਯ ਵੋਹਾਰੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਨ ਵੁਤ੍ਤਵਚਨਹੇਤੁਵਸੇਨਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

੨੨੨. ‘‘ਆਪਤ੍ਤਿਞ੍ਹਿ ਆਪਜ੍ਜਨ੍ਤੋ ਕੁਸਲਚਿਤ੍ਤੋ ਵਾ’’ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਕੁਸਲਮ੍ਪਿ ਸਿਯਾਤਿ ਚੇ? ਨ ਤਂ ਆਪਤ੍ਤਾਧਿਕਰਣਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਯੋ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਆਪਜ੍ਜਤਿ, ਸੋ ਤੀਸੁ ਚਿਤ੍ਤੇਸੁ ਅਞ੍ਞਤਰਚਿਤ੍ਤਸਮਙ੍ਗੀ ਹੁਤ੍ਵਾ ਆਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ‘‘ਯਂ ਕੁਸਲਚਿਤ੍ਤੋ ਆਪਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਯੋ ‘‘ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਮਤ੍ਤਂ ਆਪਤ੍ਤਾਧਿਕਰਣ’’ਨ੍ਤਿ ਵਦੇਯ੍ਯ, ਤਸ੍ਸ ਅਕੁਸਲਾਦਿਭਾਵੋਪਿ ਆਪਤ੍ਤਾਧਿਕਰਣਸ੍ਸ ਨ ਯੁਜ੍ਜਤੇਵ ਵਿਵਾਦਾਧਿਕਰਣਾਦੀਨਂ ਵਿਯਾਤਿ ਚੇ? ਨ, ‘‘ਨਤ੍ਥਾਪਤ੍ਤਾਧਿਕਰਣਂ ਕੁਸਲ’’ਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਵਿਰੋਧਸਮ੍ਭਵਤੋ. ਅਨੁਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ਪਨ ‘‘ਆਪਤ੍ਤਾਧਿਕਰਣਂ ਨਾਮ ਤਥਾਪਵਤ੍ਤਮਾਨਅਕਉਸਲਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਾਦਰੂਪਕ੍ਖਨ੍ਧਾਨਮੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਅਵਸਿਟ੍ਠੇਸੁ ਕੁਸਲਾਬ੍ਯਾਕਤਪਞ੍ਞਤ੍ਤੀਸੁ ‘ਆਪਤ੍ਤਾਧਿਕਰਣਂ ਸਿਯਾ ਅਕੁਸਲਂ ਸਿਯਾ ਅਬ੍ਯਾਕਤ’ਨ੍ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਤਾਵ ਪਟਿਸਿਦ੍ਧਾ ਕੁਸਲਤ੍ਤਿਕੇ ਅਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਤ੍ਤਾ. ਕੁਸਲਪਟਿਸੇਧੇਨੇਵ ਤੇਨ ਸਮਾਨਗਤਿਕਤ੍ਤਾ ਕਿਰਿਯਾਬ੍ਯਾਕਤਾਨਮ੍ਪਿ ਪਟਿਸੇਧੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ, ਕਿਰਿਯਾਬ੍ਯਾਕਤਾਨਂ ਵਿਯ ਅਨੁਗਮਨਤੋ ਵਿਪਾਕਾਬ੍ਯਾਕਤਾਨਮ੍ਪਿ ਪਟਿਸੇਧੋ ਕਤੋਵ ਹੋਤਿ, ਤਥਾਪਿ ਅਬ੍ਯਾਕਤਸਾਮਞ੍ਞਤੋ ਰੂਪਕ੍ਖਨ੍ਧੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਵਿਪਾਕਕਿਰਿਯਾਬ੍ਯਾਕਤਾਨਮ੍ਪਿ ਅਧਿਵਚਨਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਤ੍ਥ ‘‘ਕੁਸਲਚਿਤ੍ਤਂ ਅਙ੍ਗਂ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਵਿਨਯੇ ਅਪਕਤਞ੍ਞੁਨੋ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ ਅਪ੍ਪਹਰਿਤਕਰਣਾਦਿਕੇ ਸਤਿ. ਤਸ੍ਮਾਤਿ ਯਸ੍ਮਾ ‘‘ਨਤ੍ਥਿ ਆਪਤ੍ਤਾਧਿਕਰਣਂ ਕੁਸਲ’’ਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਕੁਸਲਚਿਤ੍ਤਂ ਅਙ੍ਗਂ ਨ ਹੋਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਯਦਿ ਏਵਂ ਕਸ੍ਮਾ ‘‘ਤਿਚਿਤ੍ਤਂ ਤਿਵੇਦਨ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤੀਤਿ ਚੇ? ਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਨਯਿਦ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ ਆਰਦ੍ਧਨ੍ਤਿ ਏਕੇ. ਆਪਤ੍ਤਿਸਮੁਟ੍ਠਾਪਕਚਿਤ੍ਤਂ ਅਙ੍ਗਪ੍ਪਹੋਨਕਚਿਤ੍ਤਂ ਨਾਮ. ‘‘ਏਕਨ੍ਤਤੋਤਿ ਯੇਭੁਯ੍ਯੇਨਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ, ਇਤਰਥਾ ਵਿਰੁਜ੍ਝਤਿ. ਕਸ੍ਮਾ? ‘ਯਸ੍ਸਾ ਸਚਿਤ੍ਤਕਪਕ੍ਖੇ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਕੁਸਲਮੇਵ ਹੋਤੀ’ਤਿ (ਕਙ੍ਖਾ. ਅਟ੍ਠ. ਪਠਮਪਾਰਾਜਿਕਵਣ੍ਣਨਾ) ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਤੇਨ ਕਿਂ? ਵਿਪਾਕੋ ਨਤ੍ਥਿ, ਕਸ੍ਮਾ? ਏਕਨ੍ਤਾਕੁਸਲਤ੍ਤਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਕਥਾਵ ਤਤ੍ਥ ਨਤ੍ਥਿ. ਯਤ੍ਥ ਪਨ ਅਤ੍ਥਿ, ਤਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਯਂ ਪਨ ਪਣ੍ਣਤ੍ਤਿਵਜ੍ਜ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਅਸਞ੍ਚਿਚ੍ਚ ਪਨ ਕਿਞ੍ਚਿ ਅਜਾਨਨ੍ਤਸ੍ਸ…ਪੇ… ਅਬ੍ਯਾਕਤਂ ਹੋਤੀਤਿ ਭਿਕ੍ਖੁਮ੍ਹਿ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਗਤਚਿਤ੍ਤੇਨ ਨਿਪਨ੍ਨੇ, ਨਿਦ੍ਦਾਯਨ੍ਤੇ ਵਾ ਮਾਤੁਗਾਮੋ ਚੇ ਸੇਯ੍ਯਂ ਕਪ੍ਪੇਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨਮ੍ਪਿ ਕੁਸਲਚਿਤ੍ਤਂ ਆਪਤ੍ਤਿਯਾ ਅਙ੍ਗਂ ਨ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਸ੍ਮਿਂ ਖਣੇ ਸੇਯ੍ਯਾਕਾਰੇਨ ਵਤ੍ਤਮਾਨਰੂਪਮੇਵ ਆਪਤ੍ਤਾਧਿਕਰਣਂ ਨਾਮ. ਭਵਙ੍ਗਚਿਤ੍ਤੇ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨੇਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ. ਤਸ੍ਮਿਞ੍ਹਿ ਖਣੇ ਉਟ੍ਠਾਤਬ੍ਬੇ ਜਾਤੇ ਅਨੁਟ੍ਠਾਨਤੋ ਰੂਪਕ੍ਖਨ੍ਧੋਵ ਆਪਤ੍ਤਿ ਨਾਮ, ਨ ਵਿਪਾਕੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ. ਸਚੇ ਪਨ ਵਦੇਯ੍ਯ, ਤਸ੍ਸ ਏਵਂਵਾਦਿਨੋ ਅਚਿਤ੍ਤਕਾਨਂ ਕੁਸਲਚਿਤ੍ਤਂ ਆਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯ. ਕਿਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ? ਏਲ਼ਕਲੋਮਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਮਨਸਿਕਾਰੇਨ ਤਿਯੋਜਨਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮਨ੍ਤਸ੍ਸ, ਪਣ੍ਣਤ੍ਤਿਂ ਅਜਾਨਿਤ੍ਵਾ ਪਦਸੋ ਧਮ੍ਮਂ ਵਾਚੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਚ ਆਪਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬਾਪਤ੍ਤਿਯਾ ਕੁਸਲਚਿਤ੍ਤਂ ਆਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯਾਤਿ. ਆਪਜ੍ਜਤਿਯੇਵਾਤਿ ਚੇ? ਨਾਪਜ੍ਜਤਿ. ਕਸ੍ਮਾ? ‘‘ਨਤ੍ਥਿ ਆਪਤ੍ਤਾਧਿਕਰਣਂ ਕੁਸਲ’’ਨ੍ਤਿ ਵਚਨਤੋ.

ਚਲਿਤੋ ਕਾਯੋ, ਪਵਤ੍ਤਾ ਵਾਚਾ, ਅਞ੍ਞਤਰਮੇਵ ਅਙ੍ਗਨ੍ਤਿ ਅਞ੍ਞਤਰਮੇਵ ਆਪਤ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਕੇਵਲਂ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਯਾ ਅਕੁਸਲਾਦਿਭਾਵਾਸਮ੍ਭਵਤੋ ਆਪਤ੍ਤਿਤਾ ਨ ਯੁਜ੍ਜਤਿ. ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਆਪਜ੍ਜਨ੍ਤੋ ਤੀਸੁ ਅਞ੍ਞਤਰਸਮਙ੍ਗੀ ਹੁਤ੍ਵਾ ਆਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ‘‘ਯਂ ਕੁਸਲਚਿਤ੍ਤੋ’’ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਪਥਵੀਖਣਨਾਦੀਸੁ ਕੁਸਲਚਿਤ੍ਤਕ੍ਖਣੇ ਵੀਤਿਕ੍ਕਮਵਸੇਨ ਪਵਤ੍ਤਰੂਪਸਮ੍ਭਵਤੋ ਕੁਸਲਚਿਤ੍ਤੋ ਵਾ ਅਬ੍ਯਾਕਤਾਪਤ੍ਤਿਂ ਆਪਜ੍ਜਤਿ. ਤਥਾ ਅਬ੍ਯਾਕਤਚਿਤ੍ਤੋ ਵਾ ਅਬ੍ਯਾਕਤਰੂਪਸਙ੍ਖਾਤਂ ਅਬ੍ਯਾਕਤਾਪਤ੍ਤਿਂ ਆਪਜ੍ਜਤਿ, ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਾਦੀਸੁ ਅਕੁਸਲਚਿਤ੍ਤੋ ਵਾ ਅਕੁਸਲਾਪਤ੍ਤਿਂ ਆਪਜ੍ਜਤਿ, ਰੂਪਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਅਬ੍ਬੋਹਾਰਿਕਂ. ਸੁਪਿਨਪਸ੍ਸਨਕਾਲਾਦੀਸੁ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਾਦਿਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਸਹਸੇਯ੍ਯਾਦਿਵਸੇਨ ਆਪਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬਾਪਤ੍ਤਿਂ ਆਪਜ੍ਜਨ੍ਤੋ ਅਕੁਸਲਚਿਤ੍ਤੋ ਅਬ੍ਯਾਕਤਾਪਤ੍ਤਿਂ ਆਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਇਦਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਆਪਤ੍ਤਾਧਿਕਰਣਂ ਅਕੁਸਲਨ੍ਤਿ ਅਕੁਸਲਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਾਦੋ. ਪੋਰਾਣਗਣ੍ਠਿਪਦੇਸੁ ਪਨ ‘‘ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ ਕਲ੍ਯਾਣਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ ਸੇਕ੍ਖੋ ਅਰਹਾਤਿ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਪੁਗ੍ਗਲੇ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਤੇਸੁ ਅਰਹਤੋ ਆਪਤ੍ਤਾਧਿਕਰਣਂ ਅਬ੍ਯਾਕਤਮੇਵ, ਤਥਾ ਸੇਕ੍ਖਾਨਂ, ਤਥਾ ਕਲ੍ਯਾਣਪੁਥੁਜ੍ਜਨਸ੍ਸ ਅਸਞ੍ਚਿਚ੍ਚ ਵੀਤਿਕ੍ਕਮਕਾਲੇ ਅਬ੍ਯਾਕਤਮੇਵ. ਇਤਰਸ੍ਸ ਅਕੁਸਲਮ੍ਪਿ ਹੋਤਿ ਅਬ੍ਯਾਕਤਮ੍ਪਿ. ਯਸ੍ਮਾ ਚਸ੍ਸ ਸਞ੍ਚਿਚ੍ਚ ਵੀਤਿਕ੍ਕਮਕਾਲੇ ਅਕੁਸਲਮੇਵ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘ਨਤ੍ਥਿ ਆਪਤ੍ਤਾਧਿਕਰਣਂ ਕੁਸਲ’ਨ੍ਤਿ. ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਅਬ੍ਯਾਕਤਂ ਨਾਮ ਤਸ੍ਸ ਵਿਪਾਕਾਭਾਵਮਤ੍ਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਏਵਂਨਾਮਕਂ ਜਾਤ’’ਨ੍ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ, ਵਿਚਾਰੇਤ੍ਵਾ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ.

੨੨੪. ਵਿਵਾਦੋ ਵਿਵਾਦਾਧਿਕਰਣਨ੍ਤਿ ਯੋ ਕੋਚਿ ਵਿਵਾਦੋ, ਸੋ ਸਬ੍ਬੋ ਕਿਂ ਵਿਵਾਦਾਧਿਕਰਣਂ ਨਾਮ ਹੋਤੀਤਿ ਏਕਪੁਚ੍ਛਾ. ‘‘ਵਿਵਾਦੋ ਅਧਿਕਰਣਨ੍ਤਿ ਵਿਵਾਦਾਧਿਕਰਣਮੇਵ ਵਿਵਾਦੋ ਚ ਅਧਿਕਰਣਞ੍ਚਾਤਿ ਪੁਚ੍ਛਤਿ. ਤਦੁਭਯਂ ਵਿਵਾਦਾਧਿਕਰਣਮੇਵਾਤਿ ਪੁਚ੍ਛਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਪੋਰਾਣਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਕੇਸੁਚਿ ਪੋਤ੍ਥਕੇਸੁ ਅਯਂ ਪੁਚ੍ਛਾ ਨਤ੍ਥਿ. ਯਦਿ ਏਵਂ ਇਮਾਯ ਨ ਭਵਿਤਬ੍ਬਂ ਵਿਵਾਦੋ ਵਿਵਾਦਾਧਿਕਰਣਂ, ਵਿਵਾਦਾਧਿਕਰਣਂ ਵਿਵਾਦੋ, ਵਿਵਾਦਾਧਿਕਰਣਂ ਵਿਵਾਦੋ ਚੇਵ ਅਧਿਕਰਣਞ੍ਚਾਤਿ ਪਞ੍ਚਪਞ੍ਹਾਹਿ ਭਵਿਤਬ੍ਬਂ ਸਿਯਾ. ਕੇਸੁਚਿ ਪੋਤ੍ਥਕੇਸੁ ਤਿਸ੍ਸੋ, ਕੇਸੁਚਿ ਚਤਸ੍ਸੋ, ਪਞ੍ਚ ਨਤ੍ਥਿ. ਤਤ੍ਥ ਦ੍ਵੇ ਵਿਭਤ੍ਤਾ. ਇਤਰਾਸੁ ਅਧਿਕਰਣਂ ਵਿਵਾਦੋਤਿ ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਅਧਿਕਰਣਂ, ਵਿਵਾਦਸਙ੍ਖ੍ਯਮੇਵ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਵਿਵਾਦੋ ਅਧਿਕਰਣਨ੍ਤਿ ਯੋ ਕੋਚਿ ਵਿਵਾਦੋ, ਸੋ ਸਬ੍ਬੋ ਅਧਿਕਰਣਸਙ੍ਖ੍ਯਂ ਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਪੁਚ੍ਛਤਿ. ਏਸ ਨਯੋ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ.

੨੨੮. ਸਮ੍ਮੁਖਾਵਿਨਯਸ੍ਮਿਨ੍ਤਿ ਸਮ੍ਮੁਖਾਵਿਨਯਭਾਵੇ.

੨੩੦. ‘‘ਅਨ੍ਤਰੇਨਾਤਿ ਕਾਰਣੇਨਾ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ.

੨੩੩. ਉਬ੍ਬਾਹਿਕਾਯ ਖਿਯ੍ਯਨਕੇ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿ ਨ ਵੁਤ੍ਤਾ ਤਤ੍ਥ ਛਨ੍ਦਦਾਨਸ੍ਸ ਨਤ੍ਥਿਤਾਯ.

੨੩੬. ਤਸ੍ਸ ਖੋ ਏਤਨ੍ਤਿ ਏਸੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ ‘‘ਏਤਦਗ੍ਗ’’ਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਵਿਯ.

੨੩੮. ‘‘ਕਾ ਚ ਤਸ੍ਸ ਪਾਪਿਯਸਿਕਾ’’ਤਿ ਕਿਰ ਪਾਠੋ.

੨੪੨. ‘‘ਕਿਚ੍ਚਮੇਵ ਕਿਚ੍ਚਾਧਿਕਰਣ’’ਨ੍ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਅਪਲੋਕਨਕਮ੍ਮਾਦੀਨਮੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ, ਤਂ ਵਿਵਾਦਾਧਿਕਰਣਾਦੀਨਿ ਵਿਯ ਸਮਥੇਹਿ ਸਮੇਤਬ੍ਬਂ ਨ ਹੋਤਿ, ਕਿਨ੍ਤੁ ਸਮ੍ਮੁਖਾਵਿਨਯੇਨ ਸਮ੍ਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਸਮਥਕ੍ਖਨ੍ਧਕਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੫. ਖੁਦ੍ਦਕਵਤ੍ਥੁਕ੍ਖਨ੍ਧਕਵਣ੍ਣਨਾ

ਖੁਦ੍ਦਕਵਤ੍ਥੁਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੨੪੪. ਪੁਥੁਪਾਣਿਨਾ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਕਮ੍ਮਂ ਪੁਥੁਪਾਣਿਕਂ.

੨੪੫. ‘‘ਕਣ੍ਣਤੋ ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤਮੁਤ੍ਤੋਲਮ੍ਬਕਾਦੀਨਂ ਕੁਣ੍ਡਲਾਦੀਨ’’ਨ੍ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ‘‘ਕਾਯੂਰ’’ਨ੍ਤਿ ਪਾਲ਼ਿਪਾਠੋ. ‘‘ਕੇਯੂਰਾਦੀਨੀ’’ਤਿ ਆਚਰਿਯੇਨੁਦ੍ਧਟਂ.

੨੪੮. ‘‘ਸਾਧੁਗੀਤਂ ਨਾਮ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤਟ੍ਠਾਨੇ ਗੀਤ’’ਨ੍ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ਦਨ੍ਤਗੀਤਂ ਗਾਯਿਤੁਕਾਮਾਨਂ ਵਾਕ੍ਕਕਰਣੀਯਂ. ਦਨ੍ਤਗੀਤਸ੍ਸ ਵਿਭਾਵਨਤ੍ਥਂ ‘‘ਯਂ ਗਾਯਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ.

੨੪੯. ਚਤੁਰਸ੍ਸਵਤ੍ਤਂ ਨਾਮ ਚਤੁਪ੍ਪਾਦਗਾਥਾਵਤ੍ਤਂ. ‘‘ਤਰਙ੍ਗਵਤ੍ਤਾਦੀਨਿ ਉਚ੍ਚਾਰਣਵਿਧਾਨਾਨਿ ਨਟ੍ਠਪਯੋਗਾਨੀ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ਬਾਹਿਰਲੋਮਿਨ੍ਤਿ ਭਾਵਨਪੁਂਸਕਂ, ਯਥਾ ਤਸ੍ਸ ਉਣ੍ਣਪਾਵਾਰਸ੍ਸ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਲੋਮਾਨਿ ਦਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਤਥਾ ਧਾਰੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਕਟਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ.

੨੫੧. ਵਿਰੂਪਕ੍ਖੇਹੀਤਿਆਦਿ ਸਹਯੋਗਕਰਣਵਚਨਂ. ਸਰਬੂਤਿ ਗੇਹਗੋਲ਼ਿਕਾ. ਸਾ ਕਿਰ ਸੇਤਾ ਸਵਿਸਾ ਹੋਤਿ. ਸੋਹਨ੍ਤਿ ਯਸ੍ਸ ਮੇ ਏਤੇਹਿ ਮੇਤ੍ਤਂ, ਸੋਹਂ ਨਮੋ ਕਰੋਮਿ ਭਗਵਤੋਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ. ਅਞ੍ਞਮ੍ਹਿ…ਪੇ… ਛੇਤਬ੍ਬਮ੍ਹੀਤਿ ਰਾਗਾਨੁਸਯੇ.

੨੫੨. ਉਟ੍ਟਿਤ੍ਵਾਤਿ ਪਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ. ਓਤਰਤੂਤਿ ਇਦ੍ਧਿਯਾ ਓਤਾਰੇਤ੍ਵਾ ਗਣ੍ਹਾਤੁ. ਅਨੁਪਰਿਯਾਯੀਤਿ ਅਨੁਪਰਿਬ੍ਭਮਿ.

੨੫੩. ਨ ਅਚ੍ਛੁਪਿਯਨ੍ਤੀਤਿ ਨ ਲਗ੍ਗਨ੍ਤਿ. ਰੂਪਕਾਕਿਣ੍ਣਾਨੀਤਿ ਇਤ੍ਥਿਰੂਪਾਦੀਹਿ ਵੋਕਿਣ੍ਣਾਨਿ.

੨੫੪. ਆਲਿਨ੍ਦਕਮਿਡ੍ਢਿਕਾਦੀਨਨ੍ਤਿ ਪਮੁਖਮਿਡ੍ਢਿਕਾਦੀਨਂ. ਪਰਿਵਤ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥੇਵਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਪਰਿਵਤ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਤਤਿਯਵਾਰੇ ਤਤ੍ਥੇਵ ਮਿਡ੍ਢਿਯਾ ਪਤਿਟ੍ਠਾਤੀ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ਪਰਿਭਣ੍ਡਂ ਨਾਮ ਗੇਹਸ੍ਸ ਬਹਿ ਕੁਟ੍ਟਪਾਦਸ੍ਸ ਥਿਰਭਾਵਤ੍ਥਂ ਕਤਾ ਤਨੁਕਮਿਡ੍ਢਿਕਾ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਏਤ੍ਥ ‘‘ਪਰਿਵਟ੍ਟਿਤ੍ਵਾ ਪਤ੍ਤੋ ਭਿਜ੍ਜਤੀਤਿ ਅਧਿਕਰਣਭੇਦਾਸਙ੍ਕਾਯ ਅਭਾਵੇ ਠਾਨੇ ਠਪੇਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ਪਤ੍ਤਮਾਲ਼ਕੋ ਵਟ੍ਟਿਤ੍ਵਾ ਪਤ੍ਤਾਨਂ ਅਪਤਨਤ੍ਥਂ ਵਟ੍ਟਂ ਵਾ ਚਤੁਰਸ੍ਸਂ ਵਾ ਇਟ੍ਠਕਾਦੀਹਿ ਪਰਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਮਾਲ਼ਕਚ੍ਛਨ੍ਨੇਨ ਕਤੋ. ‘‘ਪਤ੍ਤਮਣ੍ਡਲਿਕਾ ਪਤ੍ਤਪਚ੍ਛਿਕਾ ਤਾਲਪਤ੍ਤਾਦੀਹਿ ਕਤਾ’’ਤਿ ਚ ਲਿਖਿਤਂ. ਮਿਡ੍ਢਨ੍ਤੇ ਆਧਾਰਕੇ ਠਪੇਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ ਪਤ੍ਤਸਨ੍ਧਾਰਣਤ੍ਥਂ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ. ਮਞ੍ਚੇ ਆਧਾਰਕੇਪਿ ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ ਨਿਸੀਦਨਪਚ੍ਚਯਾ ਵਾਰਿਤਤ੍ਤਾ. ਆਸਨ੍ਨਭੂਮਿਕਤ੍ਤਾ ਓਲਮ੍ਬੇਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ.

੨੫੫. ‘‘ਅਂਸਕੂਟੇ ਲਗ੍ਗੇਤ੍ਵਾਤਿ ਵਚਨਤੋ ਅਗ੍ਗਹਤ੍ਥੇ ਲਗ੍ਗੇਤ੍ਵਾ ਅਙ੍ਕੇ ਠਪੇਤੁਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਕੇਚਿ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਨ ਸੁਨ੍ਦਰਂ, ‘‘ਨ ਕੇਵਲਂ ਯਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤੋ’’ਤਿਆਦਿ ਯਦਿ ਹਤ੍ਥੇਨ ਗਹਿਤਪਤ੍ਤੇ ਭੇਦਸਞ੍ਞਾ, ਪਗੇਵ ਅਞ੍ਞੇਨ ਸਰੀਰਾਵਯਵੇਨਾਤਿ ਕਤ੍ਵਾ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਪਨ ਪਚੁਰਵੋਹਾਰਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਘਟਿਕਪਾਲਮਯਂ ਘਟਿਕਟਾਹਂ. ਛਵਸੀਸਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ‘‘ਸਿਲਾਪੁਤ੍ਤਕਸ੍ਸ ਸਰੀਰਂ, ਖੀਰਸ੍ਸ ਧਾਰਾਤਿਆਦਿਵੋਹਾਰਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਮਞ੍ਚੇ ਨਿਸੀਦਿਤੁਂ ਆਗਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ‘‘ਪਿਸਾਚਿਲ੍ਲਿਕਾਤਿ ਪਿਸਾਚਦਾਰਕਾ’’ਤਿਪਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਦਿਨ੍ਨਕਮੇਵ ਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤਮੇਵ. ਚਬ੍ਬੇਤ੍ਵਾਤਿ ਖਾਦਿਤ੍ਵਾ. ਅਟ੍ਠਿਕਾਨਿ ਚ ਕਣ੍ਟਕਾਨਿ ਚ ਅਟ੍ਠਿਕਕਣ੍ਟਕਾਨਿ. ‘‘ਏਤੇਸੁ ਸਬ੍ਬੇਸੁ ਪਣ੍ਣਤ੍ਤਿਂ ਜਾਨਾਤੁ ਵਾ, ਮਾ ਵਾ, ਆਪਤ੍ਤਿਯੇਵਾ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ.

੨੫੬. ਵਿਪ੍ਫਾਲ਼ੇਤ੍ਵਾਤਿ ਫਾਲ਼ੇਤ੍ਵਾ. ਕਿਣ੍ਣੇਨ ਪੂਰੇਤੁਨ੍ਤਿ ਸੁਰਾਕਿਣ੍ਣੇਨ ਪੂਰੇਤੁਂ. ਬਿਦਲਕਂ ਨਾਮ ਦਿਗੁਣਕਰਣਸਙ੍ਖਾਤਸ੍ਸ ਕਿਰਿਯਾਵਿਸੇਸਸ੍ਸ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਕਸ੍ਸ ਦਿਗੁਣਕਰਣਂ? ਯੇਨ ਕਿਲਞ੍ਜਾਦਿਨਾ ਮਹਨ੍ਤਂ ਕਥਿਨਮਤ੍ਥਤਂ, ਤਸ੍ਸ. ਤਞ੍ਹਿ ਦਣ੍ਡਕਥਿਨਪ੍ਪਮਾਣੇਨ ਪਰਿਯਨ੍ਤੇ ਸਂਹਰਿਤ੍ਵਾ ਦਿਗੁਣਂ ਕਾਤਬ੍ਬਂ. ਅਞ੍ਞਥਾ ਖੁਦ੍ਦਕਚੀਵਰਸ੍ਸ ਅਨੁਵਾਤਪਰਿਭਣ੍ਡਾਦਿਵਿਧਾਨਕਰਣੇ ਹਤ੍ਥਸ੍ਸ ਓਕਾਸੋ ਨ ਹੋਤਿ. ਸਲਾਕਾਯ ਸਤਿ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਚੀਵਰਾਨਂ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਞਤ੍ਵਾ ਸਿਬ੍ਬਿਤਾਸਿਬ੍ਬਿਤਂ ਸੁਖਂ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ. ਦਣ੍ਡਕਥਿਨੇ ਕਤੇ ਨ ਬਹੂਹਿ ਸਹਾਯੇਹਿ ਪਯੋਜਨਂ. ‘‘ਅਸਂਕੁਟਿਤ੍ਵਾ ਚੀਵਰਂ ਸਮਂ ਹੋਤਿ. ਕੋਣਾਪਿ ਸਮਾ ਹੋਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ, ‘‘ਹਲਿਦ੍ਦਿਸੁਤ੍ਤੇਨ ਸਞ੍ਞਾਕਰਣ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਹਲਿਦ੍ਦਿਸੁਤ੍ਤੇਨ ਚੀਵਰਂ ਸਿਬ੍ਬੇਤੁਮ੍ਪਿ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਸਿਦ੍ਧਂ. ਤਤ੍ਥ ਹਿ ਕੇਚਿ ਅਕਪ੍ਪਿਯਸਞ੍ਞਿਨੋ. ਪਟਿਗ੍ਗਹੋ ਨਾਮ ਅਙ੍ਗੁਲਿਕੋਸੋ.

੨੫੭-੮. ਪਾਤੀਤਿ ਪਟਿਗ੍ਗਹਸਣ੍ਠਾਨਂ. ਪਟਿਗ੍ਗਹਤ੍ਥਵਿਕਨ੍ਤਿ ਅਙ੍ਗੁਲਿਕੋਸਤ੍ਥਵਿਕਂ. ਸੂਚਿਸਤ੍ਥਕਾਨਂ ਪੁਬ੍ਬੇ ਆਵੇਸਨਤ੍ਥਵਿਕਾਯ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਤ੍ਤਾ ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭੇਸਜ੍ਜਤ੍ਥਵਿਕ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਏਤ੍ਥ ਸੂਚਿਸਤ੍ਥਕਾਦੀਨਿਪਿ ਠਪੇਤਬ੍ਬਾਨੀਤਿ ਨਿਦਾਨਂ ਸੂਚੇਤਿ. ਸਚੇਪਿ ਉਪਨਨ੍ਦੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਲਜ੍ਜੀ, ਤਥਾਪਿ ਸਨ੍ਤਕਮੇਤਂ ਅਮੂਲਚ੍ਛੇਦਕਤਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਲਜ੍ਜਿਨੋਪਿ ਸਮਾਨਸ੍ਸ ਕਪ੍ਪਤੀਤਿ ਯੁਜ੍ਜਤਿ. ਨ ਸਮ੍ਮਤੀਤਿ ਨ ਪਹੋਤਿ.

੨੬੦-੧. ਬਹਿ ਕੁਟ੍ਟਸ੍ਸ ਸਮਨ੍ਤਤੋ ਨੀਚਵਤ੍ਥੁਕਂ ਕਤ੍ਵਾ ਠਿਤਂ ‘‘ਮਣ੍ਡਲਿਕ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਜਨ੍ਤਾਘਰਪ੍ਪਟਿਚ੍ਛਾਦਿਨਾ ਛਨ੍ਨਸ੍ਸ ਨਗ੍ਗਿਯਂ ਯਸ੍ਸ ਨ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ, ਤਸ੍ਸੇਵ ਪਰਿਕਮ੍ਮਂ ਕਾਤਬ੍ਬਂ. ਏਸ ਨਯੋ ਉਦਕਵਤ੍ਥਪਟਿਚ੍ਛਾਦੀਸੁਪਿ.

੨੬੨-੩. ਪਣਿਯਾ ਨਾਮ ਪਣਿਯਕਾਰਕਾ. ਆਕਡ੍ਢਨਯਨ੍ਤਂ ਆਕਡ੍ਢਿਯਮਾਨਂ ਕੂਪਸ੍ਸ ਉਪਰਿਭਾਗੇ ਪਰਿਬ੍ਭਮਤਿ. ਅਰਹਟਘਟਿਯਨ੍ਤਂ ਸਕਟਚਕ੍ਕਸਣ੍ਠਾਨਯਨ੍ਤਂ. ਤਸ੍ਸ ਅਰੇ ਅਰੇ ਘਟਿਕਾਨਿ ਬਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ ਏਕੇਨ, ਦ੍ਵੀਹਿ ਵਾ ਪਰਿਬ੍ਭਮਿਯਮਾਨਸ੍ਸ ਉਦਕਨਿਬ੍ਬਾਹਨਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਆਵਿਦ੍ਧਪਕ੍ਖਪਾਸਂ ਨਾਮ ਯਤ੍ਥ ਮਣ੍ਡਲਾਕਾਰੇਨ ਪਕ੍ਖਪਾਸਾ ਬਜ੍ਝਨ੍ਤਿ ਆਵਿਦ੍ਧਵਤ੍ਥਤਾ ਵਿਯ ਆਵਿਦ੍ਧਪਕ੍ਖਪਾਸਕਾ. ਪੁਬ੍ਬੇ ਪਤ੍ਤਸਙ੍ਗੋਪਨਤ੍ਥਂ, ਇਦਾਨਿ ਠਪੇਤਬ੍ਬਂ ਭੁਞ੍ਜਿਤੁਂ ਆਧਾਰਕੋ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤੋ.

੨੭੩. ਪਰਗਲਂ ਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਇਮਸ੍ਸ ਪਯੋਗਾਭਾਵਾ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਕਮ੍ਮਸਤੇਨਾਤਿ ਮਹਤਾ ਉਸ੍ਸਾਹੇਨ.

੨੭੭-੮. ਲੋਹਭਣ੍ਡਂ ਨਾਮ ਕਂਸਤੋ ਸੇਸਲੋਹਭਣ੍ਡਂ. ਮੁਦ੍ਦਿਕਕਾਯਬਨ੍ਧਨਂ ਨਾਮ ਚਤੁਰਸ੍ਸਂ ਅਕਤ੍ਵਾ ਸਜ੍ਜਿਤਂ. ਪਾਮਙ੍ਗਦਸਾ ਚਤੁਰਸ੍ਸਾ. ਮੁਦਿਙ੍ਗਸਣ੍ਠਾਨੇਨਾਤਿ ਸਙ੍ਘਾਟਿਯਾ ਮੁਦਿਙ੍ਗਸਿਬ੍ਬਨਾਕਾਰੇਨ ਵਰਕਸੀਸਾਕਾਰੇਨ. ਪਵਨਨ੍ਤੋਤਿ ਪਾਸਨ੍ਤੋ. ‘‘ਦਸਾਮੂਲ’’ਨ੍ਤਿ ਚ ਲਿਖਿਤਂ. ਅਕਾਯਬਨ੍ਧਨੇਨ ਸਞ੍ਚਿਚ੍ਚ ਵਾ ਅਸਞ੍ਚਿਚ੍ਚ ਵਾ ਗਾਮਪ੍ਪਵੇਸਨੇ ਆਪਤ੍ਤਿ. ‘‘ਸਰਿਤਟ੍ਠਾਨਤੋ ਬਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ ਪਵਿਸਿਤਬ੍ਬਂ, ਨਿਵਤ੍ਤਿਤਬ੍ਬਂ ਵਾ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ.

੨੭੯. ਸਤ੍ਤਙ੍ਗੁਲਂ ਵਾ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗੁਲਂ ਵਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਸੁਗਤਙ੍ਗੁਲੇਨਾ’’ਤਿ ਅਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਪਕਤਿਅਙ੍ਗੁਲੇਨ ਸਾਰੁਪ੍ਪਤ੍ਥਾਯ ਵਡ੍ਢੇਤ੍ਵਾਪਿ ਕਰੋਨ੍ਤਿ ਚੇ, ਨ ਦੋਸੋ.

੨੮੦. ਤਾਲਵਣ੍ਟਾਕਾਰੇਨ ਸੀਹਲ਼ਿਤ੍ਥੀਨਂ ਵਿਯ.

ਖੁਦ੍ਦਕਵਤ੍ਥੁਕ੍ਖਨ੍ਧਕਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੬. ਸੇਨਾਸਨਕ੍ਖਨ੍ਧਕਵਣ੍ਣਨਾ

ਵਿਹਾਰਾਨੁਜਾਨਨਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੨੯੪. ਨਿਲੀਯਨ੍ਤਿ ਭਿਕ੍ਖੂ ਏਤ੍ਥਾਤਿ ਵਿਹਾਰਾਦਯੋ ਲੇਣਾਨਿ ਨਾਮ. ਆਗਤ-ਵਚਨੇਨ ਤਸ੍ਸਾਗਤਸਙ੍ਘੋਵ ਸਾਮੀ, ਨ ਅਨਾਗਤੋਤਿ ਕੇਚਿ, ਤਂ ਨ ਯੁਜ੍ਜਤਿ ਸਮਾਨਲਾਭਕਤਿਕਾਯ ਸਿਦ੍ਧਤ੍ਤਾ.

੨੯੬-੭. ਦੀਪਿਨਙ੍ਗੁਟ੍ਠੇਨਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਦੀਪਿਨਾ ਅਕਪ੍ਪਿਯਚਮ੍ਮਂ ਦਸ੍ਸੇਤੀ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ਥਮ੍ਭਕਵਾਤਪਾਨਂ ਨਾਮ ਤਿਰਿਯਂ ਦਾਰੂਨਿ ਅਦਤ੍ਵਾ ਉਜੁਕਂ ਠਿਤੇਹੇਵ ਦਾਰੂਹਿ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਂ. ਭਿਸੀਨਂ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਂ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਬਿਮ੍ਬੋਹਨੇ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤੂਲਪੂਰਿਤਂ ਭਿਸਿਂ ਅਪਸ੍ਸਯਿਤੁਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ ਉਣ੍ਣਾਦੀਨਂਯੇਵ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਤ੍ਤਾ. ਨਿਸੀਦਨਨਿਪਜ੍ਜਨਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਪਸ੍ਸਯਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਚੇ? ਅਕਪ੍ਪਿਯਨ੍ਤਿ ਨ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਕੇਚਿ. ਯਦਿ ਏਵਂ ਅਕਪ੍ਪਿਯਮਞ੍ਚਞ੍ਚ ਅਪਸ੍ਸਯਿਤੁਂ ਨ ਵਟ੍ਟੇਯ੍ਯ. ਯਸ੍ਮਾ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਦੋਸੋ ਨਤ੍ਥਿ. ਅਪਿਚ ਗਿਲਾਨਸ੍ਸ ਬਿਮ੍ਬੋਹਨਂ ਨਿਪਜ੍ਜਿਤੁਮ੍ਪਿ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਭਿਸਿਪਿ ਵਟ੍ਟਤਿ ਅਪਸ੍ਸਯਿਤੁਂ. ਆਚਰਿਯਾ ਚ ਅਨੁਜਾਨਨ੍ਤਿ, ਵਲ਼ਞ੍ਜੇਨ੍ਤਿ ਚਾਤਿ ਏਕੇ. ਸਿਮ੍ਬਲਿਤੂਲਸੁਤ੍ਤੇਨ ਸਿਬ੍ਬਿਤਂ ਚੀਵਰਂ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਕਸ੍ਮਾ? ਕਪ੍ਪਾਸਸ੍ਸ ਅਨੁਲੋਮਤੋ. ‘‘ਅਕ੍ਕਫਲਸੁਤ੍ਤਮਯਮ੍ਪਿ ਅਕ੍ਕਵਾਕਮਯਮੇਵ ਪਟਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਤੇ ਏਵ ਵਦਨ੍ਤਿ.

੨੯੮. ਅਨਿਬਨ੍ਧਨੀਯੋ ਅਲਗ੍ਗੋ. ਪਟਿਬਾਹੇਤ੍ਵਾਤਿ ਮਟ੍ਠਂ ਕਤ੍ਵਾ. ‘‘ਸੇਤਵਣ੍ਣਾਦੀਨਂ ਯਥਾਸਙ੍ਖ੍ਯਂ ਇਕ੍ਕਾਸਾਦਯੋ ਬਨ੍ਧਨਤ੍ਥਂ ਵੁਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ.

੩੦੦. ਪਕੁਟ੍ਟਂ ਸਮਨ੍ਤਤੋ ਆਵਿਦ੍ਧਪਮੁਖਂ.

੩੦੩. ਸੁਧਾਲੇਪੋਤਿ ਸੁਧਾਮਤ੍ਤਿਕਾਲੇਪੋ.

੩੦੫. ਆਸਤ੍ਤਿ ਤਣ੍ਹਾ. ਸਨ੍ਤਿਂ ਅਦਰਂ.

੩੦੭. ਕੇਤੁਨ੍ਤਿ ਕਯੇਨ ਗਹੇਤੁਂ.

੩੦੮. ਚਿਤਾਤਿ ਇਟ੍ਠਕਾਯੋ ਕਬਲ਼ੇਨ ਨਿਦ੍ਧਮਨਵਸੇਨ ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਕਤਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

੩੧੦. ਛਬ੍ਬਗ੍ਗਿਯਾਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਅਨ੍ਤੇਵਾਸਿਕਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਵੀਸਤਿਵਸ੍ਸਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਛਬ੍ਬਗ੍ਗਿਯਾ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ. ‘‘ਆਰਾਧਯਿਂਸੁ ਮੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਚਿਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੧.੨੨੫) ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਅਞ੍ਞਸ੍ਮਿਂ ਕਾਲੇ ਸਾਵਤ੍ਥਿਗਮਨੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਵਤ੍ਥੁਂ ਇਧ ਆਪਤ੍ਤਿਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਆਹਰਿਤ੍ਵਾ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਯੁਤ੍ਤਂ ਵਿਯ, ਵਿਚਾਰੇਤ੍ਵਾ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ. ਵੁਦ੍ਧਨ੍ਤਿ ਵੁਦ੍ਧਤਰਂ.

੩੧੩. ਸਨ੍ਥਰੇਤਿ ਤਿਣਸਨ੍ਥਰਾਦਯੋ.

ਸੇਨਾਸਨਗ੍ਗਾਹਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੩੧੮. ‘‘ਸੇਯ੍ਯਗ੍ਗੇਨਾਤਿ ਮਞ੍ਚਟ੍ਠਾਨਪਰਿਚ੍ਛੇਦੇਨ. ਵਿਹਾਰਗ੍ਗੇਨਾਤਿ ਓਵਰਕਗ੍ਗੇਨਾ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ਥਾਵਰਾਤਿ ਨਿਯਤਾ. ਪਚ੍ਚਯੇਨੇਵ ਹਿ ਤਨ੍ਤਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸੇਨਾਸਨੇ ਮਹਾਥੇਰਾ ਤਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਯਸ੍ਸ ਕਾਰਣਾ ਅਞ੍ਞਤ੍ਥ ਅਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਵਸਨ੍ਤਾਯੇਵ ਨਂ ਪਟਿਜਗ੍ਗਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਘਟ੍ਟਨਕਮ੍ਮਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਨ ਤਤ੍ਥ ਮਨੁਸ੍ਸਾ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ‘‘ਵਿਤਕ੍ਕਂ ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਸੁਦ੍ਧਚਿਤ੍ਤੇਨ ਗਮਨਵਤ੍ਤੇਨੇਵ ਗਨ੍ਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਪਾਠੋ. ਮੁਦ੍ਦਵੇਦਿਕਾ ਨਾਮ ਚੇਤਿਯਸ੍ਸ ਹਮ੍ਮਿਯਵੇਦਿਕਾ. ਪਟਿਕ੍ਕਮ੍ਮਾਤਿ ਅਪਸਕ੍ਕਿਤ੍ਵਾ. ਸਮਾਨਲਾਭਕਤਿਕਾ ਮੂਲਾਵਾਸੇ ਸਤਿ ਸਿਯਾ, ਮੂਲਾਵਾਸਵਿਨਾਸੇਨ ਕਤਿਕਾਪਿ ਵਿਨਸ੍ਸਤਿ. ਸਮਾਨਲਾਭ-ਵਚਨਂ ਸਤਿ ਦ੍ਵੀਸੁ, ਬਹੂਸੁ ਵਾ ਯੁਜ੍ਜਤਿ, ਤੇਨੇਵ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਅਵਸਿਟ੍ਠੇਤਿ ਨੋ ਮਤਿ. ਤਾਵਕਾਲਿਕਂ ਕਾਲੇਨ ਮੂਲਚ੍ਛੇਦਨਵਸੇਨ ਵਾ ਅਞ੍ਞੇਸਂ ਵਾ ਕਮ੍ਮਂ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਸਿਯਾ ਨਾਵਾਯਂ ਸਙ੍ਗਮੋਤਿ ਆਚਰਿਯੋ. ਪੁਗ੍ਗਲਵਸੇਨੇਵ ਕਾਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਅਪਲੋਕਨਕਾਲੇ ਸਙ੍ਘੋ ਵਸ੍ਸਂਵੁਤ੍ਥਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਪਾਟੇਕ੍ਕਂ ‘‘ਏਤ੍ਤਕਂ ਵਸ੍ਸਾਵਾਸਿਕਂ ਵਤ੍ਥਂ ਦੇਤਿ, ਰੁਚ੍ਚਤਿ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਪੁਗ੍ਗਲਮੇਵ ਪਰਾਮਸਿਤ੍ਵਾ ਦਾਤਬ੍ਬਂ, ਨ ਸਙ੍ਘਵਸੇਨ ਕਾਤਬ੍ਬਂ. ਨ ਸਙ੍ਘੋ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਏਤ੍ਤਕਂ ਦੇਤੀਤਿ. ‘‘ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਆਵਾਸੇ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਤੀ’ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਸਙ੍ਘਵਸੇਨ ਕਾਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ਨ ਹਿ ਤਥਾ ਵੁਤ੍ਤੇ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਕਿਞ੍ਚਿ ਕਮ੍ਮਂ ਕਤਂ ਨਾਮ ਹੋਤਿ. ‘‘ਸਮ੍ਮਤਸੇਨਾਸਨਗ੍ਗਾਹਾਪਕਤੋ ਅਞ੍ਞੇਨ ਗਾਹਿਤੇਪਿ ਗਾਹੋ ਰੁਹਤਿ ਅਗ੍ਗਹਿਤੁਪਜ੍ਝਾਯਸ੍ਸ ਉਪਸਮ੍ਪਦਾ ਵਿਯਾ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ‘‘ਕਮ੍ਮਵਾਚਾਯਪਿ ਸਮ੍ਮੁਤਿ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ.

ਅਟ੍ਠਪਿ ਸੋਲ਼ਸਪਿ ਜਨੇਤਿ ਏਤ੍ਥ ਕਿਂ ਵਿਸੁਂ ਵਿਸੁਂ, ਉਦਾਹੁ ਏਕਤੋਤਿ? ਏਕਤੋਪਿ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਨ ਹਿ ਤੇ ਤਥਾ ਸਮ੍ਮਤਾ ਸਙ੍ਘੇਨ ਕਮ੍ਮਕਤਾ ਨਾਮ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤੇਨੇਵ ਸਤ੍ਤਸਤਿਕਕ੍ਖਨ੍ਧਕੇ ਏਕਤੋ ਅਟ੍ਠ ਜਨਾ ਸਮ੍ਮਤਾਤਿ. ਤੇਸਂ ਸਮ੍ਮੁਤਿ ਕਮ੍ਮਵਾਚਾਯਪੀਤਿ ਞਤ੍ਤਿਦੁਤਿਯਕਮ੍ਮਵਾਚਾਯਪਿ. ਅਪਲੋਕਨਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਵਤ੍ਥੂਹਿ ਸਾ ਏਵ ਕਮ੍ਮਵਾਚਾ ਲਬ੍ਭਮਾਨਾ ਲਬ੍ਭਤਿ, ਤਸ੍ਸਾ ਚ ਵਤ੍ਥੂਹਿ ਅਪਲੋਕਨਕਮ੍ਮਮੇਵ ਲਬ੍ਭਮਾਨਂ ਲਬ੍ਭਤਿ, ਨ ਅਞ੍ਞਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਇਮਂ ਨਯਂ ਮਿਚ੍ਛਾ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੋ ‘‘ਅਪਲੋਕਨਕਮ੍ਮਂ ਞਤ੍ਤਿਦੁਤਿਯਕਮ੍ਮਂ ਕਾਤੁਂ, ਞਤ੍ਤਿਦੁਤਿਯਕਮ੍ਮਞ੍ਚ ਅਪਲੋਕਨਕਮ੍ਮਂ ਕਾਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਏਵਞ੍ਚ ਸਤਿ ਕਮ੍ਮਸਙ੍ਕਰਦੋਸੋ ਆਪਜ੍ਜਤਿ. ਮਗ੍ਗੋ ਪੋਕ੍ਖਰਣੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਮਗ੍ਗੋ ਨਾਮ ਮਗ੍ਗੇ ਕਤਦੀਘਸਾਲਾ, ਪੋਕ੍ਖਰਣੀਤਿ ਨਹਾਯਿਤੁਂ ਕਤਪੋਕ੍ਖਰਣੀ. ਏਤਾਨਿ ਹਿ ਅਸੇਨਾਸਨਾਨੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਭਤ੍ਤਸਾਲਾ ਨ ਆਗਤਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਂ ਸੇਨਾਸਨਨ੍ਤਿ ਚੇ? ਸਾਪਿ ਏਤ੍ਥੇਵ ਪਵਿਟ੍ਠਾ ਵਾਸਤ੍ਥਾਯ ਅਕਤਤ੍ਤਾ. ਭੋਜਨਸਾਲਾ ਪਨ ਉਭਯਤ੍ਥ ਨਾਗਤਾ. ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਨਾਗਤਾ, ਉਪਰਿ ‘‘ਭੋਜਨਸਾਲਾ ਪਨ ਸੇਨਾਸਨਮੇਵਾ’’ਤਿ (ਚੂਲ਼ਵ. ਅਟ੍ਠ. ੩੧੮) ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਸੇਨਾਸਨਂ. ‘‘ਕਪ੍ਪਿਯਕੁਟਿ ਚ ਏਤ੍ਥ ਕਾਤਬ੍ਬਾ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਨੇਤਿ ਏਕੇ. ਰੁਕ੍ਖਮੂਲਵੇਲ਼ੁਗੁਮ੍ਬਾ ਛਨ੍ਨਾ ਕਵਾਟਬਦ੍ਧਾਵ ਸੇਨਾਸਨਂ. ‘‘ਅਲਾਭਕੇਸੁ ਆਵਾਸੇਸੂਤਿ ਅਲਾਭਕੇਸੁ ਸੇਨਾਸਨੇਸੂ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ, ਤਂ ਯੁਤ੍ਤਂ. ਨ ਹਿ ਪਾਟੇਕ੍ਕਂ ਸੇਨਾਸਨਂ ਹੋਤਿ. ਤਂ ਸਞ੍ਞਾਪੇਤ੍ਵਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਂ ਅਗਚ੍ਛਨ੍ਤੇ ਬਲਕ੍ਕਾਰੇਨਪਿ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਅਯਮ੍ਪੀਤਿ ਪਚ੍ਚਯੋਪਿ.

ਉਪਨਿਬਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾਤਿ ਤਸ੍ਸ ਸਮੀਪੇ ਰੁਕ੍ਖਮੂਲਾਦੀਸੁ ਵਸਿਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥ ਵਤ੍ਤਂ ਕਤ੍ਵਾਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਪਰਿਯਤ੍ਤਿਪਟਿਪਤ੍ਤਿਪਟਿਵੇਧਵਸੇਨ ਤਿਵਿਧਮ੍ਪਿ. ‘‘ਦਸਕਥਾਵਤ੍ਥੁਕਂ ਦਸਅਸੁਭਂ ਦਸਅਨੁਸ੍ਸਤਿ’’ਨ੍ਤਿ ਪਾਠੋ. ‘‘ਪਠਮਭਾਗਂ ਮੁਞ੍ਚਿਤ੍ਵਾਤਿ ਇਦਂ ਚੇ ਪਠਮਗਾਹਿਤਵਤ੍ਥੁਤੋ ਮਹਗ੍ਘਂ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ਛਿਨ੍ਨਵਸ੍ਸਾਨਂ ਵਸ੍ਸਾਵਾਸਿਕਂ ਨਾਮ ਪੁਬ੍ਬੇ ਗਹਿਤਵਸ੍ਸਾਵਾਸਿਕਾਨਂ ਪਚ੍ਛਾ ਛਿਨ੍ਨਵਸ੍ਸਾਨਂ. ਭਤਿਨਿਵਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿ ਭਤਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਵਿਯ ਨਿਵਿਟ੍ਠਂ ਪਰਿਯਿਟ੍ਠਂ. ‘‘ਸਙ੍ਘਿਕਂ ਪਨ…ਪੇ… ਵਿਬ੍ਭਨ੍ਤੋਪਿ ਲਭਤੇਵਾ’’ਤਿ ਇਦਂ ਤਤ੍ਰੁਪ੍ਪਾਦਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਇਮਿਨਾ ਅਪਲੋਕਨਮੇਵ ਪਮਾਣਂ, ਨ ਗਾਹਾਪਨਨ੍ਤਿ ਕੇਚਿ. ਵਿਨਯਧਰਾ ਪਨ ‘‘ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਵਿਹਾਰੇ ਵਸ੍ਸਂ ਉਪਗਤਾਨਂ ਏਕੇਕਸ੍ਸ ਤਿਚੀਵਰਂ ਸਙ੍ਘੋ ਦਸ੍ਸਤੀ’ਤਿਆਦਿਨਾ ਅਪਲੋਕਿਤੇਪਿ ਅਭਾਜਿਤਂ ਵਿਬ੍ਭਨ੍ਤਕੋ ਨ ਲਭਤਿ. ‘ਅਪਲੋਕਨਕਮ੍ਮਂ ਕਤ੍ਵਾ ਗਾਹਿਤ’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ, ‘ਅਭਾਜਿਤੇ ਵਿਬ੍ਭਮਤੀ’ਤਿ ਏਵਂ ਪੁਬ੍ਬੇ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਚਾ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ‘‘ਪਚ੍ਚਯਵਸੇਨਾਤਿ ਗਹਪਤਿਕਂ ਵਾ ਅਞ੍ਞਂ ਵਾ ਵਸ੍ਸਾਵਾਸਿਕਂ ਪਚ੍ਚਯਵਸੇਨ ਗਾਹਿਤ’’ਨ੍ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ‘‘ਏਕਮੇਵ ਵਤ੍ਥਂ ਦਾਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਤਤ੍ਥ ਨਿਸਿਨ੍ਨਾਨਂ ਏਕਮੇਕਂ ਵਤ੍ਥਂ ਪਾਪੁਣਾਤੀ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ਦੁਤਿਯੋ ਥੇਰਾਸਨੇਤਿ ਅਨੁਭਾਗੋ. ਪਠਮਭਾਗੋ ਅਞ੍ਞਥਾ ਥੇਰੇਨ ਗਹਿਤੋਤਿ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬਂ.

ਉਪਨਨ੍ਦਵਤ੍ਥੁਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੩੨੦. ਤਿਵਸ੍ਸਨ੍ਤਰੇਨਾਤਿ ਤਿਣ੍ਣਂ ਵਸ੍ਸਾਨਂ ਅਨ੍ਤੋ ਠਿਤੇਨ. ਹਤ੍ਥਿਮ੍ਹਿ ਨਖੋ ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਹਤ੍ਥਿਨਖੋ. ਪਾਸਾਦਸ੍ਸ ਨਖੋ ਨਾਮ ਹੇਟ੍ਠਿਮਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ. ਗਿਹਿਵਿਕਟਨੀਹਾਰੇਨਾਤਿ ਗਿਹੀਹਿ ਕਤਨੀਹਾਰੇਨੇਵ. ‘‘ਤੇਹਿ ਅਤ੍ਥਰਿਤ੍ਵਾ ਦਿਨ੍ਨਾਨੇਵ ਨਿਸੀਦਿਤੁਂ ਲਬ੍ਭਨ੍ਤਿ, ਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਸਯਂ ਅਤ੍ਥਰਿਤ੍ਵਾ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬਂ ਸਙ੍ਘੇਨ ਅਤ੍ਥਰਾਪੇਤ੍ਵਾ ਵਾ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ.

ਅਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਿਯਵਤ੍ਥੁਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੩੨੧. ‘‘ਨ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤਬ੍ਬਂ ਸਙ੍ਘੇਨ ਵਾ ਗਣੇਨ ਵਾ ਪੁਗ੍ਗਲੇਨ ਵਾ’’ਤਿ ਵਚਨਂ ‘‘ਯਂ ਅਗਰੁਭਣ੍ਡਂ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਿਯਂ ਵੇਭਙ੍ਗਿਯਂ ਸਙ੍ਘਿਕਂ, ਤਂ ਗਣੋ ਚੇ ਤਸ੍ਮਿਂ ਆਵਾਸੇ ਵਸਤਿ ਪੁਗ੍ਗਲੋਪਿ ਵਾ, ਗਣੇਨ ਵਾ ਪੁਗ੍ਗਲੇਨ ਵਾ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਿਤਂ ਸਙ੍ਘੇਨ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਿਤਸਦਿਸਮੇਵ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤਵਚਨਂ ਸਾਧੇਤਿ, ਅਞ੍ਞਥਾ ਏਤ੍ਥ ਗਣਪੁਗ੍ਗਲਗ੍ਗਹਣਂ ਨਿਰਤ੍ਥਕਂ. ਅਰਞ੍ਜਰੋ ਉਦਕਚਾਟਿ, ਅਲਞ੍ਜਲੋ, ਬਹੁਉਦਕਗਣ੍ਹਨਕੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ‘‘ਵਟ੍ਟਚਾਟਿ ਵਿਯ ਹੁਤ੍ਵਾ ਥੋਕਂ ਦੀਘਮੁਖੋ ਮਜ੍ਝੇ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਕਤੋ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ਮਂਸਦਿਬ੍ਬਧਮ੍ਮਬੁਦ੍ਧਸਮਨ੍ਤਚਕ੍ਖੁਵਸੇਨ ਪਞ੍ਚ.

ਗਰੁਭਣ੍ਡੇਨ ਚ ਗਰੁਭਣ੍ਡਨ੍ਤਿ ਸਂਹਾਰਿਮਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਪਤ੍ਤਚੀਵਰਂ ਨਿਕ੍ਖਿਪਿਤੁਨ੍ਤਿ ਅਟ੍ਟਕਚ੍ਛਨ੍ਨੇਨ ਕਤੇ ਮਞ੍ਚੇ. ਵਟ੍ਟਲੋਹਂ ਨਾਮ ਪੀਤਵਣ੍ਣਂ. ਪਾਰਿਹਾਰਿਯਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਆਗਨ੍ਤੁਕਸ੍ਸ ਅਦਤ੍ਵਾ ਪਰਿਚਾਰਿਕਹਤ੍ਥਤੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਨਾਮਂ ਲਿਖਾਪੇਤ੍ਵਾ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਯਥਾਸੁਖਂ ਪਰਿਹਰਿਤੁਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ. ‘‘ਗਿਹਿਵਿਕਟਨੀਹਾਰੇਨੇਵਾਤਿ ਯਾਵ ਅਤ੍ਤਨੋ ਕਮ੍ਮਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ, ਤਾਵ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਦੇਤੀ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ਸਿਖਰਂ ਨਾਮ ਯੇਨ ਪਰਿਬ੍ਭਮਨ੍ਤਾ ਛਿਨ੍ਦਨ੍ਤਿ. ਪਤ੍ਤਬਨ੍ਧਕੋ ਨਾਮ ਪਤ੍ਤਸ੍ਸ ਗਣ੍ਠਿਆਦਿਕਾਰਕੋ. ‘‘ਪਟਿਮਾਨਂ ਸੁਵਣ੍ਣਾਦਿਪਤ੍ਤਕਾਰਕੋ’’ਤਿਪਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ‘‘ਅਡ੍ਢਬਾਹੂਤਿ ਕਪ੍ਪਰਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਯਾਵ ਅਂਸਕੂਟ’’ਨ੍ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ਇਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯਾਤਿ ਇਮਂ ਪਾਲ਼ਿਂ ਆਦਿਂ ਕਤ੍ਵਾ. ਦਣ੍ਡਮੁਗ੍ਗਰੋ ਨਾਮ ਯੇਨ ਰਜਿਤਚੀਵਰਂ ਪੋਥੇਨ੍ਤਿ. ‘ਪਚ੍ਚਤ੍ਥਰਣਗਤਿਕ’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ, ‘‘ਤਮ੍ਪਿ ਗਰੁਭਣ੍ਡਮੇਵਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਚ ਅਪਿ-ਸਦ੍ਦੇਨ ਪਾਵਾਰਾਦਿਪਚ੍ਚਤ੍ਥਰਣਂ ਸਬ੍ਬਂ ਗਰੁਭਣ੍ਡਮੇਵਾ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਏਤੇਨੇਵ ਸੁਤ੍ਤੇਨ ਅਞ੍ਞਥਾ ਅਤ੍ਥਂ ਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਪਾਵਾਰਾਦਿਪਚ੍ਚਤ੍ਥਰਣਂ ਨ ਗਰੁਭਣ੍ਡਂ, ਭਾਜਨੀਯਮੇਵ, ਸੇਨਾਸਨਤ੍ਥਾਯ ਦਿਨ੍ਨਪਚ੍ਚਤ੍ਥਰਣਮੇਵ ਗਰੁਭਣ੍ਡ’’ਨ੍ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਉਪਪਰਿਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬਂ. ਗਣ੍ਠਿਕਾਤਿ ਚੀਵਰਗਣ੍ਠਿਕਾ. ਭਞ੍ਚਕੋ ਨਾਮ ਸਰਕੋ.

ਨਵਕਮ੍ਮਦਾਨਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੩੨੩-੪. ਅਗ੍ਗਲ਼ਬਨ੍ਧਸੂਚਿਦ੍ਵਾਰਕਰਣਮਤ੍ਤੇਨਪਿ. ‘‘ਕਪੋਤਭਣ੍ਡਿਕਾ ਨਾਮ ਵਲ਼ਭਿਯਾ ਉਪਰਿ ਠਪੇਤਬ੍ਬਵਲਯਂ ਵਾ ਤਿਣਚ੍ਛਦਨਗੇਹਸ੍ਸ ਪਿਟ੍ਠਿਵਂਸਸ੍ਸ ਹੇਟ੍ਠਾ ਠਪੇਤਬ੍ਬਂ ਵਾ ਉਭਯਮਸ੍ਸ ਗਤਾ ਦਾਰੂ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ਕਾਰਨ੍ਤਰਾਤਿ ਤਦਾ ਪੁਨ ਪਵਿਸਟ੍ਠਂ ਪੁਬ੍ਬਪਯੋਜਿਤਾਨਾਨਂ ਵਚਨਪਾਤਸੇਨਾਸਨਵਾਸੋ. ਨ ਪਨ ਪਤਿਸਟ੍ਠਤੋਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਵਿਨਟ੍ਠਵਾਸੋ ਨ ਚ ਪਟਿਸੇਧਕੋ ਹੋਤੀਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ. ਦ੍ਵਾਰਵਾਤਪਾਨਾਦੀਨਿ ਅਪਹਰਿਤ੍ਵਾ ਦਾਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੁਣੇਯ੍ਯਤੋ ‘‘ਪਟਿਦਾਤਬ੍ਬਾਨਿਯੇਵਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਗੋਪਾਨਸਿਆਦਯੋ ਦੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਵਿਹਾਰੋ ਪਲੁਜ੍ਜਤੀਤਿ ‘‘ਮੂਲਂ ਵਾ ਦਾਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਏਕੇ. ‘‘ਨੇਵਾਸਿਕਾ ਪਕਤਿਯਾ ਅਨਤ੍ਥਤਾਯ ਭੂਮਿਯਾ ਠਪੇਨ੍ਤਿ ਚੇ, ਤੇਸਮ੍ਪਿ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿਯੇਵਾ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ‘‘ਦ੍ਵਾਰਵਾਤਪਾਨਾਦਯੋ ਅਪਰਿਕਮ੍ਮਕਤਾਪਿ ਅਪਟਿਚ੍ਛਾਦੇਤ੍ਵਾ ਨ ਅਪਸ੍ਸਯਿਤਬ੍ਬਾ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ.

ਸਙ੍ਘਭਤ੍ਤਾਦਿਅਨੁਜਾਨਨਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

ਉਦ੍ਦੇਸਭਤ੍ਤਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੩੨੫. ਯਾ ਭਤ੍ਤੁਦ੍ਦੇਸਟ੍ਠਾਨਭੂਤਾਯ ਭੋਜਨਸਾਲਾਯ ਪਕਤਿਠਿਤਿਕਾ. ਦਿਨ੍ਨਂ ਪਨਾਤਿ ਯਥਾ ਸੋ ਦਾਯਕੋ ਦੇਤਿ, ਤਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਸਙ੍ਘਤੋ ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਏਕਵਲ਼ਞ੍ਜਨ੍ਤਿ ਏਕਦ੍ਵਾਰੇਨ ਵਲ਼ਞ੍ਜਿਤਬ੍ਬਂ. ਤਿਚੀਵਰਪਰਿਵਾਰਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਉਦਕਮਤ੍ਤਲਾਭੀ ਵਿਯ ਅਞ੍ਞੋਪਿ ਉਦ੍ਦੇਸਭਤ੍ਤਂ ਅਲਭਿਤ੍ਵਾ ਵਤ੍ਥਾਦਿਮਨੇਕਪ੍ਪਕਾਰਂ ਲਭਤਿ ਚੇ, ਤਸ੍ਸੇਵ ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ‘‘ਉਦ੍ਦੇਸਪਤ੍ਤੇ ਦੇਥਾ’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਆਗਤਭਾਵੇਨ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਪਰਿਚ੍ਚਤ੍ਤਂ ਨ ਹੋਤਿਯੇਵ ਤਸ੍ਸੇਵ ਹਤ੍ਥੇ ਗਤਤ੍ਤਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਤੇਹਿ ਵੁਤ੍ਤਕ੍ਕਮੇਨ ਸਬ੍ਬੇਹਿ ਭਾਜੇਤ੍ਵਾ ਭੁਞ੍ਜਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਪਟਿਪਾਟਿਪਤ੍ਤਂ ਵਾ ਠਿਤਿਕਾਯ ਠਿਤਪਤ੍ਤਂ ਵਾ. ‘‘ਕੂਟਟ੍ਠਿਤਿਕਾ ਨਾਮ ਅਗ੍ਗਹੇਤਬ੍ਬਾਨਮ੍ਪਿ ਗਾਹਿਤਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ, ‘‘ਪਣੀਤਭਤ੍ਤਟ੍ਠਿਤਿਕਞ੍ਚ ਅਜਾਨਿਤ੍ਵਾ ਮਿਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਗਾਹਿਤੇਪਿ ਏਵਮੇਵ ਪਟਿਪਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਚ ਲਿਖਿਤਂ. ਤਞ੍ਚੇ ਥੇਯ੍ਯਾਯ ਹਰਨ੍ਤਿ ਪਤ੍ਤਹਾਰਕਾ, ਆਣਾਪਕਸ੍ਸ ਗੀਵਾ ਹੋਤਿ. ਅਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਮ੍ਪਿ ਠਿਤਿਕਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਤਂਦਿਵਸਮੇਵ ਚੇ ਭਿਕ੍ਖਾ ਲਬ੍ਭਤਿ, ਅਪਰਦਿਵਸਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਨ ਲਬ੍ਭਤਿ ਕਿਰਾ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ਪਚ੍ਛਾ ‘‘ਸਬ੍ਬੋ ਸਙ੍ਘੋ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਤੂ’’ਤਿ ਅਵੁਤ੍ਤੇਪਿ ਭਾਜੇਤ੍ਵਾ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤਬ੍ਬਂ. ‘‘ਏਤ੍ਤਕੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਸਙ੍ਘਤੋ ਉਦ੍ਦਿਸਿਤ੍ਵਾ ਦੇਥਾ’ਤਿ ਅਵਤ੍ਵਾ ‘ਏਤ੍ਤਕਾਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਭਤ੍ਤਂ ਗਣ੍ਹਥਾ’ਤਿ ਦਿਨ੍ਨਂ ਸਙ੍ਘਿਕਨਿਮਨ੍ਤਨਂ ਨਾਮਾ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ.

ਨਿਮਨ੍ਤਨਭਤ੍ਤਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

ਪਟਿਪਾਟਿਯਾਤਿ ਯਥਾਲਦ੍ਧਪਟਿਪਾਟਿਯਾ. ਵਿਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾਤਿ ਭਤ੍ਤਂ ਗਣ੍ਹਥਾਤਿ ਪਦਂ ਅਵਤ੍ਵਾ. ਆਲੋਪਸਙ੍ਖੇਪੇਨਾਤਿ ਅਯਂ ਨਯੋ ਨਿਮਨ੍ਤਨਾਯਮੇਵ, ਉਦ੍ਦੇਸਭਤ੍ਤੇ ਪਨ ਏਕਸ੍ਸ ਪਹੋਨਕਪ੍ਪਮਾਣੇ ਏਵ ਠਿਤਿਕਾ ਤਿਟ੍ਠਤਿ. ‘‘ਏਕਵਾਰਨ੍ਤਿ ਯਾਵ ਤਸ੍ਮਿਂ ਆਵਾਸੇ ਵਸਨ੍ਤਿ ਭਿਕ੍ਖੂ, ਸਬ੍ਬੇਵ ਲਭਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ.

ਸਲਾਕਭਤ੍ਤਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

ਨ ਹਿ ਬਹਿਸੀਮਾਯ ਸਙ੍ਘਲਾਭੋਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਉਦ੍ਦੇਸਭਤ੍ਤਾਦੀਸੁ ਬਹਿਸੀਮਾਯ ਠਿਤਸ੍ਸਪਿ ਚੇ ਉਪਾਸਕਾ ਦੇਨ੍ਤਿ, ਗਹੇਤੁਂ ਲਭਨ੍ਤਿ, ਅਤ੍ਤਨੋਪਿ ਪਾਪੇਤ੍ਵਾ ਗਹਣਂ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਂ, ਤਥਾ ਇਧ ਨ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਨ ਪਾਪੁਣਨ੍ਤੀਤਿ ਉਦ੍ਦਿਸਿਤ੍ਵਾਪਿ. ਵਾਰਗਾਮਨ੍ਤਿ ਦੂਰਤ੍ਤਾ ਵਾਰੇਨ ਨਿਗ੍ਗਹੇਨ ਗਨ੍ਤਬ੍ਬਗਾਮੇ. ਫਾਤਿਕਮ੍ਮਮੇਵਾਤਿ ਅਤਿਰੇਕਲਾਭਾ ਚ ਭਵਨ੍ਤਿ. ਸਮ੍ਮੁਖੀਭੂਤਸ੍ਸਾਤਿ ਯੇਭੁਯ੍ਯੇਨ ਚੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਬਹਿਸੀਮਂ ਗਤਾ, ਸਮ੍ਮੁਖੀਭੂਤਸ੍ਸ ਪਾਪੇਤਬ੍ਬਂ. ਸਭਾਗਤ੍ਤਾ ਹਿ ਏਕੇਨ ਲਦ੍ਧਂ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਪਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਿਮ੍ਪਿ ਅਸਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਾਪੇਤ੍ਵਾ ਦਾਤਬ੍ਬਂ. ‘‘ਲਦ੍ਧਾ ਵਾ ਅਲਦ੍ਧਾ ਵਾ’’ਤਿ ਵਚਨਸਿਲਿਟ੍ਠਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਵਿਹਾਰੇ ਅਪਾਪਿਤਂ ਪਨ…ਪੇ… ਨ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਸਲਾਕਭਤ੍ਤਂ ਵਿਹਾਰੇ ਉਦ੍ਦਿਸਿਯਤਿ. ਤੇਨ ਪਨ ਦਿਨ੍ਨਸਲਾਕੇਨ. ਤਸ੍ਸਾਤਿ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਗਤਸ੍ਸ. ਸਲਾਕਾ ਗਹੇਤਬ੍ਬਾਤਿ ਯੁਤ੍ਤਂ ਵਿਯ. ਸਬ੍ਬਪੋਤ੍ਥਕੇਸੁ ‘‘ਗਾਹੇਤਬ੍ਬਾ’’ਤਿ ਪਾਠੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਤੇਨਾਤਿ ਸਲਾਕਗ੍ਗਾਹਾਪਕੇਨਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ‘‘ਚੋਰਿਕਾਯ ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ ਨ ਪਾਪੁਣਾਤੀ’’ਤਿ ਵਚਨਤੋ ‘‘ਕੁਟਿਸੋਧਨਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਚ ਦੀਪਵਾਸਿਨੋ ਵਦਨ੍ਤਿ ਕਿਰ. ਏਕਂ ਮਹਾਥੇਰਸ੍ਸਾਤਿ ਮਹਾਥੇਰੋ ਵਿਹਾਰਤੋ ਯੇਭੁਯ੍ਯੇਨ ਨ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਇਤਰੇ ਕਦਾਚਿ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਭਾਗਾ ਚੇ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਾਪੇਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਇਤਰੇਸਂ ਦਿਯ੍ਯਤਿ. ਵਿਹਾਰੇ ਥੇਰਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤਸਲਾਕਭਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਮਹਾਥੇਰੋ ਏਕਕੋਵ ਵਿਹਾਰੇ ਓਹੀਨੋ, ‘‘ਅਵਸ੍ਸਂ ਸਬ੍ਬਸਲਾਕਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਾਪੇਤ੍ਵਾ ਠਿਤੋ’’ਤਿ ਪਟਿਸ੍ਸਯਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਆਗਨ੍ਤੁਕਭਿਕ੍ਖੂਨਮ੍ਪਿ ਅਦਸ੍ਸਨਤੋ ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਂ ਅਕਤ੍ਵਾ ਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤਿ.

ਪਕ੍ਖਿਕਭਤ੍ਤਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

ਉਪੋਸਥਦਿਵਸੇ ਆਪਤ੍ਤਿਦੇਸਨਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘‘ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਸੀਲਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਆਹ. ਲੇਖਂ ਕਤ੍ਵਾ ਨਿਬਦ੍ਧਾਪਿਤਂ. ‘‘ਆਗਨ੍ਤੁਕਭਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਗਮਿਕਭਤ੍ਤਮ੍ਪੀ’’ਤਿ ਆਗਨ੍ਤੁਕੋਵ ਹੁਤ੍ਵਾ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਨਾਥਗਿਲਾਨੁਪਟ੍ਠਾਕੋਪਿ ਤੇਨ ਦਿਨ੍ਨਂ ਭੁਞ੍ਜਤਿ ਚੇ, ਤਸ੍ਸਪਿ ਪਾਪੇਤਬ੍ਬਮੇਵ. ਗੁਲ਼ਪਿਣ੍ਡਂ ਤਾਲਪਕ੍ਕਮਤ੍ਤਂ.

ਸੇਨਾਸਨਕ੍ਖਨ੍ਧਕਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੭. ਸਙ੍ਘਭੇਦਕਕ੍ਖਨ੍ਧਕਵਣ੍ਣਨਾ

ਛਸਕ੍ਯਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੩੩੦. ‘‘ਅਨੁਪਿਯਂ ਨਾਮਾ’’ਤਿ ਏਕਵਚਨੇਨ ਦਿਸ੍ਸਤਿ, ਸਤ੍ਤਮਿਯਂ ਪਨ ‘‘ਅਨੁਪਿਯਾਯ’’ਨ੍ਤਿ. ‘‘ਕਾਲ਼ੁਦਾਯਿਪ੍ਪਭੁਤਯੋ ਦਸ ਦੂਤਾ’’ਤਿ ਪਾਠੋ. ‘‘ਨ ਹੇਟ੍ਠਾਪਾਸਾਦਾ ਨ ਹੇਟ੍ਠਾਪਾਸਾਦਂ ਵਾ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ.

੩੩੨. ਪੁਬ੍ਬੇ ਪੁਬ੍ਬਕਾਲੇ. ‘‘ਰਞ੍ਞੋ ਸਤੋ’’ਤਿ ਚ ‘‘ਰਞ੍ਞੋਵਸਤੋ’’ਤਿ ਚ ਪਾਠੋ.

੩੩੩. ਨ ਲਾਭਤਣ੍ਹਾ ਇਧ ਕਾਮਤਣ੍ਹਾ, ਝਾਨਸ੍ਸ ਨੇਸਾ ਪਰਿਹਾਨਿ ਹੇਤੁ. ਬੁਦ੍ਧਤ੍ਤਸੀਲਂ ਪਨ ਪਤ੍ਥਯਨ੍ਤੋ ਝਾਨਾਪਿ ਨਟ੍ਠੋਤਿ. ਨਨੁ ਪਤ੍ਤਭਾਵਨਾ. ਮਨੋਮਯਨ੍ਤਿ ਝਾਨਮਨੋਮਯਂ.

੩੩੪. ਸਤ੍ਥਾਰੋਤਿ ਗਣਸਤ੍ਥਾਰੋ.

੩੩੯. ਪੋਤ੍ਥਨਿਕਨ੍ਤਿ ਛੁਰਿਕਂ.

੩੪੦. ਮਨੁਸ੍ਸੇਤਿ ਪੁਰਿਸੇ.

੩੪੧. ਏਕਰਤ੍ਤਾਧਿਕਾਰੇਨ ਰਕ੍ਖਂ ਪਚ੍ਚਾਸੀਸਨ੍ਤਾ ਈਦਿਸਾਤਿ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ‘‘ਪਞ੍ਚਿਮੇ’’ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਪੁਬ੍ਬੇ ਰਕ੍ਖਸ੍ਸੇਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਮਯ੍ਹਂ ਪਨ ਰਕ੍ਖਣੇ ਕਿਚ੍ਚਂ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਪਰੂਪਕ੍ਕਮੇਨ ਤਥਾਗਤਂ ਜੀਵਿਤਾ ਵੋਰੋਪੇਯ੍ਯਾਤਿ ਇਦਂ ਆਣਤ੍ਤਿਯਾ ਆਗਤਤ੍ਤਾ ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤਂ.

੩੪੨. ਮਾ ਆਸਦੋਤਿ ਮਾ ਵਧਕਚਿਤ੍ਤੇਨ ਉਪਗਚ੍ਛ. ਇਤੋਤਿ ਇਮਮ੍ਹਾ ਜੀਵਿਤਮ੍ਹਾ. ‘‘ਯਤੋਤਿ ਯਸ੍ਮਾ, ਯਤੋਤਿ ਵਾ ਗਤਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ‘‘ਪਟਿਕੁਟਿਤੋਤਿ ਅਪਸਕ੍ਕਿਤ੍ਵਾ ਸਙ੍ਕੁਚਿਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਵਾ ਪਟਿਸਕ੍ਕਤੀ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ.

੩੪੩. ਤਿਕਭੋਜਨਨ੍ਤਿ ਤੀਹਿ ਭੁਞ੍ਜਿਤਬ੍ਬਭੋਜਨਂ. ‘‘ਤਿਕਭੋਜਨੀਯ’’ਨ੍ਤਿਪਿ ਪਾਠੋ. ਪਰਿਕਪ੍ਪਤੋ ਹਿ ਤਿਣ੍ਣਂ ਭੁਞ੍ਜਿਤੁਂ ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਤਤੋ ਉਦ੍ਧਂ ਗਣਭੋਜਨਮੇਵ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਸਾਪਿ ਇਦਮੇਵ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਇਧ ਅਪੁਬ੍ਬਂ ਨਤ੍ਥਿ. ‘‘ਅਕਤਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਲਦ੍ਧਂ ਤਿਣ੍ਣਂ ਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤਾਨਂ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਤਂ ਗਣਭੋਜਨਂ ਨਾਮ ਨ ਹੋਤਿ, ਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਵਸੇਨ ਪਨ ਨ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ਤਯੋ ਅਤ੍ਥਵਸੇ ਪਟਿਚ੍ਚਾਤਿ ਏਤ੍ਥਾਪਿ ‘‘ਮਾ ਪਾਪਿਚ੍ਛਾਪਕ੍ਖਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਸਙ੍ਘਂ ਭਿਨ੍ਦੇਯ੍ਯੁ’’ਨ੍ਤਿ ਪੇਸਲਾਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਫਾਸੁਵਿਹਾਰਾਯਾਤਿ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਂ. ਕੁਲਾਨੁਦ੍ਦਯਤਾਯ ਚਾਤਿ ਕੁਲਾਨਂ ਪਸਾਦਰਕ੍ਖਣਤ੍ਥਂ. ਵਜ੍ਜਨ੍ਤਿ ਵਜ੍ਜਮੇਵ. ‘‘ਵਜ੍ਜਮਿਮਂ ਫੁਸੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ‘‘ਵਜ੍ਜਨੀਯਂ ਪੁਗ੍ਗਲਂ ਫੁਸੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਇਮਸ੍ਸ ਮਨੋ ਨ ਫੁਸੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਮ੍ਪਿ ਸਿਯਾ. ਚਕ੍ਕਭੇਦਨ੍ਤਿ ਸਾਸਨਭੇਦਂ. ਆਯੁਕਪ੍ਪਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਅਵੀਚਿਮ੍ਹਿ ਆਯੁਪਰਿਮਾਣਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਯੇਨ ਪਨ ਕਮ੍ਮੇਨ ਯਤ੍ਤਕਂ ਅਨੁਭਵਿਤਬ੍ਬਂ, ਤਸ੍ਸ ਆਯੁਕਪ੍ਪਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

੩੪੫. ‘‘ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਆਸਨਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਨਿਸੀਦੀ’’ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਵਿਸਭਾਗਟ੍ਠਾਨਂ ਗਤਸ੍ਸ ਪੇਸਲਸ੍ਸਪਿ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਤੇਸਂ ਆਸਨੇ ਨਿਸੀਦਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਸਿਦ੍ਧਂ. ਆਗਿਲਾਯਤੀਤਿ ਰੁਜ੍ਜਤਿ. ਆਦੇਸਨਾਪਾਟਿਹਾਰਿਯਾਨੁਸਾਸਨਿਯਾਤਿ ਤਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸ ਚਿਤ੍ਤਾਚਾਰਂ ਆਦਿਸ੍ਸ ਆਦਿਸ੍ਸ ਦੇਸਨਾ, ਆਦੇਸਨਾਪਾਟਿਹਾਰਿਯਾਨੁਸਾਸਨੀ. ਇਦ੍ਧਿ ਏਵ ਪਾਟਿਹਾਰਿਯਂ ਇਦ੍ਧਿਪਾਟਿਹਾਰਿਯਂ, ਇਦ੍ਧਿਪਾਟਿਹਾਰਿਯਸਂਯੁਤ੍ਤਾਯ ਅਨੁਸਾਸਨਿਯਾ ਓਵਦਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਨਨੁ ਤਂ ਆਵੁਸੋਤਿ ਏਤ੍ਥ ਤਂ ਵਚਨਂ ਨਨੁ ਮਯਾ ਵੁਤ੍ਤੋਸੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

੩੪੬-੯. ਸੁਵਿਕ੍ਖਾਲਿਤਨ੍ਤਿ ਸੁਧੋਤਂ. ਸਂਖਾਦਿਤ੍ਵਾਤਿ ਸੁਟ੍ਠੁ ਖਾਦਿਤ੍ਵਾ. ‘‘ਮਹਿਂ ਵਿਕੁਬ੍ਬਤੋਤਿ ਮਹਾਵਿਸਾਲੋ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ਤਸ੍ਸ ਭਿਸਂ ਘਸਮਾਨਸ੍ਸ. ਤਤ੍ਥ ਨਦੀਸੁ ਜਗ੍ਗਤੋਤਿ ਪਾਲੇਨ੍ਤਸ੍ਸ. ‘‘ਕਿਂ? ਹਤ੍ਥਿਯੂਥਂ ਗਨ੍ਤੁ’’ਨ੍ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ‘‘ਅਸਂਪਾਤੋ’ਤਿ ਪਾਠੋ, ਅਪਤ੍ਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ‘‘ਅਪਾਯਬਹੁਤ੍ਤਾ ਪੁਨ ਦਸ੍ਸਿਤੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਏਵਂਸਤੇਤਿ ਏਵਂ ਅਸ੍ਸ ਤੇ ਆਸਵਾ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ.

੩੫੦. ‘‘ਵੋਸਾਨਂ ਪਰਿਨਿਟ੍ਠਾਨਂ ਵਾ’’ਤਿ ਚ ਲਿਖਿਤਂ. ਜਾਤੂਤਿ ਦਲ਼੍ਹਤ੍ਥੇ ਨਿਪਾਤੋ. ਮਾ ਉਦਪਜ੍ਜਥਾਤਿ ਮਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯ. ‘‘ਸੋ ਪਮਾਦਮਨੁਯੁਞ੍ਜਨ੍ਤੋ’’ਤਿ ਪਾਠੋ. ਅਨਾਦਰਂ ਕੁਸਲੇਸੁ. ਉਦਧਿ ਮਹਾਤਿ ਕਿਤ੍ਤਕੋ ਮਹਾ? ਭੇਸ੍ਮਾ ਯਾਵ ਭਯਾਨਕੋ, ਤਾਵ ਮਹਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ.

੩੫੧. ਨ ਖੋ, ਉਪਾਲਿ, ਭਿਕ੍ਖੁਨੀ ਸਙ੍ਘਂ ਭਿਨ੍ਦਤੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਙ੍ਘਂ ਨ ਭਿਨ੍ਦਤਿ, ਭਿਕ੍ਖੁਨੀ ਸਙ੍ਘਂ ਭਿਨ੍ਦਤੀਤਿ ਕੇਚਿ, ਨੇਤਂ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ. ਕੇਵਲਂ ‘‘ਸਙ੍ਘੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੋਵ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤੋ. ‘‘ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਦੇਤਿ, ਉਭਤੋਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਦੇਤਿ ਚਾ’’ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੩੭੯) ਮਾਤਿਕਾਵਚਨਮ੍ਪਿ ਸਾਧੇਤਿ. ਤਸ੍ਮਿਂ ਅਧਮ੍ਮਦਿਟ੍ਠਿਭੇਦੇ ਧਮ੍ਮਦਿਟ੍ਠਿ ਸਿਯਾ. ‘‘ਸੀਲਸਤਿਭੇਦੇਸੁਪਿ ਸਮਾਨੋ ਧਮ੍ਮਂ ਕਾਤੁਨ੍ਤਿ ਸਙ੍ਘਭੇਦੇ ਵੇਮਤਿਕੋਪਿ ਤਾਦਿਸੋ ਵਾ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ਵਿਨਿਧਾਯਾਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਞ੍ਚਨਾਧਿਪ੍ਪਾਯਤਂ ਛਾਦੇਤ੍ਵਾ.

ਸਙ੍ਘਭੇਦਕਕ੍ਖਨ੍ਧਕਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੮. ਵਤ੍ਤਕ੍ਖਨ੍ਧਕਵਣ੍ਣਨਾ

ਆਗਨ੍ਤੁਕਵਤ੍ਤਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੩੫੭. ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਗਾਮੇ ਅਞ੍ਞਵਿਹਾਰਤੋ ਆਗਤੋਪਿ ਆਗਨ੍ਤੁਕੋਵ. ਤਤ੍ਥ ਕੇਚਿ ਏਵਂ ਵਦਨ੍ਤਿ ‘‘ਆਵਾਸਿਕੋ ਕਤ੍ਥਚਿ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਸਚੇ ਆਗਤੋ, ‘ਤੇਨਾਪਿ ਆਗਨ੍ਤੁਕਭਤ੍ਤਂ ਭੁਞ੍ਜਿਤਬ੍ਬ’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਦੂਰਾਗਮਨਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ, ਨ ਗਾਮੇ, ਤਸ੍ਮਾ ਨ ਯੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ. ਤੇ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਾ ‘‘ਆਗਨ੍ਤੁਕਭਤ੍ਤਂ ਨਾਮ ਗਹਟ੍ਠੇਹਿ ਠਪਿਤਂ. ਯਸ੍ਮਿਂ ਨਿਬਦ੍ਧਂ, ਤਤੋ ਅਞ੍ਞਗਾਮਤੋਤਿ ਆਪਨ੍ਨਂ. ਤਥਾ ਵਿਹਾਰਾਧਿਕਾਰਤ੍ਤਾ ਅਞ੍ਞਵਿਹਾਰਤੋ ਆਗਤੋਪਿ ਆਗਨ੍ਤੁਕੋ ਵਾ’’ਤਿ ਆਚਰਿਯਾਨਂ ਸਨ੍ਨਿਟ੍ਠਾਨਂ. ਪਾਨੀਯਂ ਪੁਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬਂ, ਪਰਿਭੋਜਨੀਯਂ ਪੁਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਉਦ੍ਧਰਿਤ੍ਵਾ ਘਟਸਰਾਵਾਦਿਗਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਪਠਮਂ, ਦੁਤਿਯਂ ਕੂਪਤਲ਼ਾਕਾਦਿਗਤਨ੍ਤਿ ਆਚਰਿਯੋ. ਦੁਤਿਯਵਾਰੇ ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਸਨਟ੍ਠਾਨਤ੍ਤਾ ਵਿਸੁਂ ਪੁਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬਮੇਵ, ਤਸ੍ਮਾ ਵੁਤ੍ਤਂ ਏਤਂ ‘‘ਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਨਭਿਕ੍ਖੋ ਵਾ ਗਾਮੋ’’ਤਿ. ਬਹੂਸੁ ਪੋਤ੍ਥਕੇਸੁ ਦੁਵਿਧਾਪਿ ਯੁਜ੍ਜਤਿ.

ਅਨੁਮੋਦਨਵਤ੍ਤਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੩੬੨-੪. ਪਞ੍ਚਮੇ ਅਨੁਮੋਦਨਤ੍ਥਾਯ ਨਿਸਿਨ੍ਨੇ. ‘‘ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਪਰਿਵਿਸਨਟ੍ਠਾਨਨ੍ਤਿ ਯਤ੍ਥ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਸਪੁਤ੍ਤਦਾਰਾ ਆਵਸਿਤ੍ਵਾ ਦੇਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਖਨ੍ਧਕੇ ਆਗਨ੍ਤੁਕਾਵਾਸਿਕਗਮਿਕਾਨੁਮੋਦਨਭਤ੍ਤਗ੍ਗਪਿਣ੍ਡਚਾਰਿਕਾਰਞ੍ਞਕਸੇਨਾਸਨਜਨ੍ਤਾਘਰਵਚ੍ਚਕੁਟਿਉਪਜ੍ਝਾਚਰਿਯਸਦ੍ਧਿਵਿਹਾਰਿਕਨ੍ਤੇਵਾਸਿਕਵਤ੍ਤਾਨਿ ਚੁਦ੍ਦਸ ਮਹਾਵਤ੍ਤਾਨਿ ਨਾਮ. ਅਗ੍ਗਹਿਤਗ੍ਗਹਣੇਨ ਗਣਿਯਮਾਨਾਨਿ ਅਸੀਤਿ ਖਨ੍ਧਕਵਤ੍ਤਾਨਿ ਨਾਮ ਹੋਨ੍ਤਿ.

ਵਤ੍ਤਕ੍ਖਨ੍ਧਕਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੯. ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਟ੍ਠਪਨਕ੍ਖਨ੍ਧਕਵਣ੍ਣਨਾ

ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖੁਦ੍ਦੇਸਯਾਚਨਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੩੮੩-੪. ‘‘ਨਨ੍ਦਿਮੁਖੀ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ਆਯਤਕੇਨੇਵਾਤਿ ਆਦਿਮ੍ਹਿ ਏਵ. ਯਨ੍ਤਿ ਯਸ੍ਮਾ. ਸਵਨ੍ਤਿਯੋ ਮਹਾਨਦਿਯੋ. ‘‘ਮਹਨ੍ਤਭੂਤਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਪਾਠੋ. ਪਤ੍ਤਾਤਿ ਪਤ੍ਵਾ. ‘‘ਸਮੂਲਿਕਾਯ ਠਪੇਤਿ ਅਕਤਾਯਾ’’ਤਿ ਠਪਨਕਸ੍ਸ ਸਞ੍ਞਾਮੂਲਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਂ ਵਤ੍ਥੁਂ ਅਵਿਨਿਚ੍ਛਿਨਿਤ੍ਵਾਵ ਪਰਿਸਾ ਵੁਟ੍ਠਾਤਿ.

ਅਤ੍ਤਾਦਾਨਅਙ੍ਗਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੩੯੮-੯. ‘‘ਅਤ੍ਤਾਦਾਨਨ੍ਤਿ ਸਯਂ ਪਰੇਹਿ ਚੋਦਿਤੋ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਸੋਧੇਤੁਂ ਅਨਾਦਿਯਿਤ੍ਵਾ ਪਰੇਸਂ ਵਿਪ੍ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਸਾਸਨਂ ਸੋਧੇਤੁਂ ਅਤ੍ਤਨਾ ਆਦਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ਵਸ੍ਸਾਰਤ੍ਤੋਤਿ ਵਸ੍ਸਕਾਲੋ. ਸਪ੍ਪਟਿਮਾਸੋਤਿ ਆਕਡ੍ਢਨਯੁਤ੍ਤੋਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ.

੪੦੧. ਉਪਦਹਾਤਬ੍ਬੋਤਿ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤਬ੍ਬੋ, ਵਿਪ੍ਪਟਿਸਾਰਮੁਖੇਨ ਧਾਰੇਤਬ੍ਬੋਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ.

ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਟ੍ਠਪਨਕ੍ਖਨ੍ਧਕਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੧੦. ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਕ੍ਖਨ੍ਧਕਵਣ੍ਣਨਾ

ਮਹਾਪਜਾਪਤਿਗੋਤਮੀਵਤ੍ਥੁਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੪੦੨-੩. ਸੂਨੇਹੀਤਿ ਸੁਤੇਹਿ. ‘‘ਸੇਤਟ੍ਟਿਕਾ ਨਾਮ ਰੋਗਜਾਤੀ’’ਤਿ ਪਾਲ਼ਿ. ‘‘ਸੇਤਟ੍ਠਿਕਾ’’ਤਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾ. ‘‘ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਪਤ੍ਤਖੀਣਾਸਵਗ੍ਗਹਣੇਨ ਝਾਨਾਨਿਪਿ ਗਹਿਤਾਨੇਵ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਨ ਹਿ ਨਿਜ੍ਝਾਨਿਕਾਨਂ ਸਬ੍ਬਪ੍ਪਕਾਰਾ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿ ਇਜ੍ਝਤੀ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ.

ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਉਪਸਮ੍ਪਦਾਨੁਜਾਨਨਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੪੦੪. ਯਦਗ੍ਗੇਨ ਯਂ ਦਿਵਸਂ ਆਦਿਂ ਕਤ੍ਵਾ. ਤਦੇਵਾਤਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਏਵ ਦਿਵਸੇ. ‘‘ਅਨੁਞਤ੍ਤਿਯਾ’’ਤਿ ਪਾਠੋ. ‘‘ਅਨੁਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਯਾ’’ਤਿ ਨ ਸੁਨ੍ਦਰਂ.

੪੦੫. ‘‘ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਾਮਿ ਯਾਵਜੀਵਂ ਅਨਤਿਕ੍ਕਮਨੀਯੋ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਕਿਂ ਕਾਰਣਾ ਵਰਂ ਯਾਚਤੀਤਿ ਚੇ? ਪਰੂਪਵਾਦਵਿਵਜ੍ਜਨਤ੍ਥਂ. ਦੁਬ੍ਬੁਦ੍ਧਿਨੋ ਹਿ ਕੇਚਿ ਵਦੇਯ੍ਯੁਂ ‘‘ਮਹਾਪਜਾਪਤਿਯਾ ਪਠਮਂ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਤਤ੍ਤਾ ਉਭਤੋਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਯਥਾਵੁਡ੍ਢਅਭਿਵਾਦਨਂ ਨ ਜਾਤਂ. ਗੋਤਮੀ ਚੇ ਵਰਂ ਯਾਚੇਯ੍ਯ, ਭਗਵਾ ਅਨੁਜਾਨੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ.

੪੦੮. ਵਿਮਾਨੇਤ੍ਵਾਤਿ ਅਪਰਜ੍ਝਿਤ੍ਵਾ.

੪੧੦-੩. ਕਮ੍ਮਪ੍ਪਤ੍ਤਾਯੋਪੀਤਿ ਕਮ੍ਮਾਰਹਾਪਿ. ਆਪਤ੍ਤਿਗਾਮਿਨਿਯੋਪੀਤਿ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਆਪਨ੍ਨਾਯੋਪਿ. ਦ੍ਵੇ ਤਿਸ੍ਸੋ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯੋਤਿ ਦ੍ਵੀਹਿ ਤੀਹਿ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਹਿ. ‘‘ਮਨੋਸਿਲਿਕਾਯਾ’’ਤਿ ਪਾਠੋ.

੪੨੦. ‘‘ਤੇਨ ਚ ਭਿਕ੍ਖੁ ਨਿਮਨ੍ਤੇਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ ਸਾਮੀਚਿਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ.

੪੨੨-੩. ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ…ਪੇ… ਤਾਵਕਾਲਿਕ’’ਨ੍ਤਿ ਪੁਗ੍ਗਲਿਕਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਨ ਸਙ੍ਘਿਕਨ੍ਤਿ ਆਚਰਿਯੋ. ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਉਤੁਨਿਯਾ ਕਟਿਸੁਤ੍ਤਕ’’ਨ੍ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਭਿਕ੍ਖੁਸ੍ਸ ਵਿਨਿਬਨ੍ਧਂ ਕਟਿਸੁਤ੍ਤਕਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਪਗ੍ਘਰਨ੍ਤੀ ਵਿਸਵਿਣਾ. ਵੇਪੁਰਿਸਿਕਾ ਮਸ੍ਸੁਦਾਠੀ.

੪੨੫. ਤਯੋ ਨਿਸ੍ਸਯੇਤਿ ਰੁਕ੍ਖਮੂਲਞ੍ਹਿ ਸਾ ਨ ਲਭਤਿ.

੪੨੬. ਭਤ੍ਤਗ੍ਗੇ ਸਚੇ ਦਾਯਕਾ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਭੁਤ੍ਤਵਤੋ ਚਤੁਪਚ੍ਚਯੇ ਦਾਤੁਕਾਮਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਯਥਾਵੁਡ੍ਢਮੇਵ.

੪੨੭. ਵਿਕਾਲੇਤਿ ਯਾਵ ਵਿਕਾਲੇ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤਾਵ ਪਵਾਰੇਸੁਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਜ੍ਜਤ੍ਤਨਾਤਿ ਅਜ੍ਜਤਨਾ.

੪੨੮. ਅਨੁਵਾਦਨ੍ਤਿ ਇਸ੍ਸਰਿਯਟ੍ਠਾਨਂ. ਇਦਂ ਸਬ੍ਬਂ ‘‘ਅਜ੍ਜਤਗ੍ਗੇ ਓਵਟੋ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਸੁ ਵਚਨਪਥੋ’’ਤਿ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਸ੍ਸ ਗਰੁਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਵੀਤਿਕ੍ਕਮਆਪਤ੍ਤਿਪਞ੍ਞਾਪਨਤ੍ਥਂ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ, ਅਞ੍ਞਥਾ ਯੇਸਂ ਗਰੁਧਮ੍ਮਾਨਂ ਪਟਿਗ੍ਗਹਣੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਨਂ ਉਪਸਮ੍ਪਦਾ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਾ, ਤੇਸਂ ਵੀਤਿਕ੍ਕਮੇ ਅਨੁਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾਵ ਸਿਯਾਤਿ ਆਸਙ੍ਕਾ ਭਵੇਯ੍ਯ.

੪੨੯. ਇਤ੍ਥਿਯੁਤ੍ਤੇਨਾਤਿ ਇਤ੍ਥੀਹਿ ਗਾਵੀਆਦੀਹਿ ਧੁਰਟ੍ਠਾਨੇ ਯੁਤ੍ਤੇਨ. ਪੁਰਿਸਨ੍ਤਰੇਨਾਤਿ ਪੁਰਿਸੇਨ ਅਨ੍ਤਰਿਕੇਨ. ‘‘ਪੁਰਿਸਦੁਤਿਯੇਨਾ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ, ਪੁਰਿਸਸਾਰਥਿਨਾਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ‘‘ਬਾਲ਼੍ਹਤਰਂ ਅਫਾਸੂ’’ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਗਿਲਾਨਾਯ ਵਟ੍ਟਤਿਚ੍ਚੇਵ ਸਿਦ੍ਧਂ, ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਆਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਟ੍ਠਾਨੇ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ.

੪੩੦. ਸਾ ਕੇਨਚਿਦੇਵ ਅਨ੍ਤਰਾਯੇਨਾਤਿ ਸਬ੍ਬਨ੍ਤਰਾਯਸਙ੍ਗਹਨਵਚਨਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਂ ਨ ਅਨ੍ਤਰਾਯਂ ਕਿਤ੍ਤੇਤ੍ਵਾ, ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਰਾਯੇਨ ‘‘ਰਾਜਨ੍ਤਰਾਯੇਨਾ’’ਤਿ ਸਾਧੇਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਆਚਰਿਯੋ.

੪੩੧-੨. ‘‘ਨਵਕਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਕਤ੍ਵਾ ‘ਏਤ੍ਤਕਾਨਿ ਵਸ੍ਸਾਨਿ ਵਸਤੂ’ਤਿ ਅਪਲੋਕੇਤ੍ਵਾ ਸਙ੍ਘਿਕਭੂਮਿਦਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ‘‘ਸਾਗਾਰ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਅਗਾਰਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤਰਹੋਨਿਸਜ੍ਜਸਿਕ੍ਖਾਦਿਵਜ੍ਜਿਤਾਤਿ ਕੇਚਿ, ਯੁਤ੍ਤਮੇਤਂ. ਕਸ੍ਮਾ? ‘‘ਸਹਾਗਾਰਸੇਯ੍ਯਮਤ੍ਤਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ’’ਤਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ. ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪੋਸੇਤੁ’’ਨ੍ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਪੋਸਨਯੁਤ੍ਤਕਮ੍ਮਂ ਸਬ੍ਬਂ ਵਟ੍ਟਤਿ ਮਾਤੁਯਾ, ਨ ਅਞ੍ਞੇਸਂ. ਵਸਿਤੁਂ ਚੇ ਨ ਸਕ੍ਕੋਤਿ ਦੁਤਿਯਂ ਵਿਨਾ, ਸਮ੍ਮਨ੍ਨਿਤ੍ਵਾਵ ਦਾਤਬ੍ਬਾ ਤਾਯ ਇਤਿ ਨੋ ਮਤਿ. ਕਿਤ੍ਤਕਂ ਕਾਲਂ? ਵਸਿਤ੍ਵਾ ਚੇ ਦੁਤਿਯਾ ਗਨ੍ਤੁਮਿਚ੍ਛਤਿ, ਅਞ੍ਞਂ ਸਮ੍ਮਨ੍ਨਿਤੁਂ ਯੁਤ੍ਤਾਵ. ਸਾ ਵਿਜਾਤਾ ਲਭੇਤਿ ਆਚਰਿਯੋ.

੪੩੪. ‘‘ਇਦਂ ਓਦਿਸ੍ਸ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਂ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਏਕਤੋ ਵਾ ਉਭਤੋ ਵਾ ਅਵਸ੍ਸਵੇ ਸਤਿਪਿ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ‘‘ਕੇਸਚ੍ਛੇਦਾਦਿਕਂ ਕਮ੍ਮਂ ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ ਸਾਦਿਤੁਂ ’’ਇਚ੍ਚੇਵ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਤਦਞ੍ਞੇ ਸਾਦਿਤੁ’’ਨ੍ਤਿ. ‘‘ਕੇਸਚ੍ਛੇਦਾਦਿਕਂ ਕਮ੍ਮਂ ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ’’ਤਿ ਅਵਤ੍ਵਾ ਏਤ੍ਤਕਂ ਯਸ੍ਮਾ ‘‘ਸਾਦਿਤੁ’’ਨ੍ਤਿ ਭਾਸਿਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਾ ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਯ ਉਭਤੋਪਿ ਅਵਸ੍ਸਵੇ ਅਪਿ ਪਾਰਾਜਿਕਖੇਤ੍ਤੇਨ ਸਾ ਪਾਰਾਜਿਕਂ ਫੁਸਤਿ. ਇਤਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਸ੍ਵੇਤਂ ਸਬ੍ਬਾਸੁਪਿ ਵਿਨਿਚ੍ਛਿਤਂ. ਓਦਿਸ੍ਸਕਾਭਿਲਾਪੋ ਹਿ ਅਞ੍ਞਥਾ ਨਿਬ੍ਬਿਸੇਸਤੋ ਤਂ ਪਮਾਣਂ. ਯਦਿ ਤਥਾ ਭਿਕ੍ਖੁਸ੍ਸ ਕਪ੍ਪਤਿ ਵਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾ.

ਕਾਲਮੋਦਿਸ੍ਸ ਨਂ ਪਦਂ, ਨ ਸਤ੍ਤੋਦਿਸ੍ਸਕਞ੍ਹਿ ਤਂ;

ਅਥ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯਾ ਏਵ, ਕਾਲਮੋਦਿਸ੍ਸ ਭਾਸਿਤਂ.

ਏਵਂ ਪਾਰਾਜਿਕਾਪਤ੍ਤਿ, ਸਿਥਿਲਾਵ ਕਤਾ ਸਿਯਾ;

ਸਬ੍ਬਸੋ ਪਿਹਿਤਂ ਦ੍ਵਾਰਂ, ਸਬ੍ਬਪਾਰਾਜਿਕਸ੍ਮਿਨ੍ਤਿ.

ਨਿਰਤ੍ਥਕਭਾਵਤੋ, ਉਬ੍ਭਜਾਣੁਮਣ੍ਡਲੇ;

ਤਸ੍ਮਾ ਨ ਸਾਦਿਯਨ੍ਤੀਤਿ, ਨਿਦਾਨਵਚਨਕ੍ਕਮਂ.

ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਸਤ੍ਥੁਨਾ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਸਾਦਿਤੁਨ੍ਤਿ ਨ ਅਞ੍ਞਥਾ;

ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਣ੍ਹਿਸਮ੍ਫਸ੍ਸਂ, ਸਾਦਿਤੁਂ ਯੇਨ ਵਾਰਿਤਂ.

ਅਪਿ ਪਾਰਾਜਿਕਕ੍ਖੇਤ੍ਤੇ, ਕਥਂ ਦ੍ਵਾਰਂ ਦਦੇਯ੍ਯ ਸੋ;

ਤਥਾਪਿ ਬੁਦ੍ਧਪੁਤ੍ਤਾਨਂ, ਬੁਦ੍ਧਭਾਸਿਤਭਾਸਿਤਂ.

ਵਚਨਞ੍ਚ ਸਮਾਨੇਨ੍ਤੋ, ਨੋ ਚੇਤ੍ਥ ਯੁਤ੍ਤਿਕਥਾ ਧੀਰਾ;

ਕੇਸਚ੍ਛੇਦਾਦਿਕਮ੍ਮਸ੍ਸ, ਅਵਸ੍ਸਂ ਕਰਣੀਯਤੋ.

ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਚਾਤਿਲੋਲਤ੍ਤਾ, ਗਣਸ੍ਸ ਚ ਅਙ੍ਗਸਮ੍ਪਦਾ-

ਭਾਵਾ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਨਂ ਮਹੇਸਿਨਾ, ਰਕ੍ਖਿਤੁਞ੍ਚ ਅਸਙ੍ਕਤ੍ਤਾ;

ਨਨੁ ਮੋਦਿਸ੍ਸਕਂ ਕਤਨ੍ਤਿ.

ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਕ੍ਖਨ੍ਧਕਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੧੧. ਪਞ੍ਚਸਤਿਕਕ੍ਖਨ੍ਧਕਵਣ੍ਣਨਾ

ਸਙ੍ਗੀਤਿਨਿਦਾਨਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੪੩੭. ਛਿਨ੍ਨਪਾਤਨ੍ਤਿ ਭਾਵਨਪੁਂਸਕਂ, ਤੇਨਾਕਾਰੇਨ ਪਤਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਉਪਦ੍ਦੁਤਾ ਚ ਮਯਂ ਹੋਮਾਤਿ ਅਤੀਤਤ੍ਥੇ ਵਤ੍ਤਮਾਨਵਚਨਂ, ਅਹੁਮ੍ਹਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਥ ਵਾ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਤਿ ਹੋਮ. ‘‘ਪਞ੍ਚ ਭਿਕ੍ਖੁਸਤਾਨੀ’’ਤਿ ਗਣਨਵਸੇਨ ਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਵਸ੍ਸਂ ਵਸਨ੍ਤਾ’’ਤਿ ਪੁਗ੍ਗਲਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਕਤੋ.

ਖੁਦ੍ਦਾਨੁਖੁਦ੍ਦਕਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੪੪੩. ‘‘ਵਸ੍ਸਿਕਸਾਟਿਕਂ ਅਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ’’ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਭਗਵਤੋ ਚਤੁਤ੍ਥਚੀਵਰਮ੍ਪਿ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਸਿਦ੍ਧਂ. ਤੇਨੇਵਾਹ ਚੀਵਰਕ੍ਖਨ੍ਧਕੇ ‘‘ਚਤੁਤ੍ਥਂ ਚੀਵਰਂ ਪਾਰੁਪੀ’’ਤਿ.

੪੪੪. ‘‘ਅਪਿਚ ਯਥੇਵ ਮਯਾ’’ਤਿਆਦਿ ਸਙ੍ਗੀਤਿਯਾ ਅਗ੍ਗਹਣਾਧਿਪ੍ਪਾਯਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਕਿਨ੍ਤੁ ਸੁਸਙ੍ਗੀਤਾ ਆਵੁਸੋ ਥੇਰੇਹਿ ਧਮ੍ਮੋ ਚ ਵਿਨਯੋ ਚ. ਅਪਿਚਾਹਂ ਨਾਮ ਤਥੇਵਾਹਂ ਧਾਰੇਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਯਥੇਵ ਮਯਾ ਭਗਵਤੋ ਸਮ੍ਮੁਖਾ ਸੁਤਂ ਸਮ੍ਮੁਖਾ ਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤਂ, ਤਥੇਵ ਥੇਰੇਹਿ ਭਗਵਤਾ ਸਯਮੇਵ ਏਤਦਗ੍ਗਂ ਆਰੋਪਿਤੇਹਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਸੁਸਙ੍ਗਹਿਤਾ ਸਙ੍ਗੀਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ.

ਬ੍ਰਹ੍ਮਦਣ੍ਡਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੪੪੫. ‘‘ਤ੍ਵਂਯੇਵ ਆਣਾਪੇਹੀ’’ਤਿ ਏਤ੍ਤਕਮੇਵ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਥੇਰਾ ਪਨ ਬ੍ਰਹ੍ਮਦਣ੍ਡਂ ਕਤ੍ਵਾ ਵੁਤ੍ਤਂਯੇਵ ‘‘ਛਨ੍ਨਸ੍ਸਾ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹਂਸੂਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਏਤ੍ਥ ਚ ਆਨਨ੍ਦਤ੍ਥੇਰੋ ਵਿਯ ਅਞ੍ਞੋਪਿ ਸਙ੍ਘੇਨ ਆਣਤ੍ਤੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਬ੍ਰਹ੍ਮਦਣ੍ਡਕਤੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਆਲਪਿਤੁਂ ਲਭਤਿ, ਨ ਅਞ੍ਞੋ. ਉਜ੍ਜਵਨਿਕਾਯਾਤਿ ਪਟਿਸੋਤਗਾਮਿਨਿਯਾ. ਆਗਮਾ ਨੁ ਖੋ ਇਧ ਆਗਮਾ ਨੁ ਖ੍ਵਿਧ. ਆਗਮਾ ਖੋ ਇਧ, ਤੇ ਓਰੋਧਾ ਇਧ ਆਗਮਾ ਖੋ. ‘‘ਭਿਸਿਚ੍ਛਵੀਤਿ ਭਿਸਿਤ੍ਥਵਿਕਾ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ਸਬ੍ਬੇਵਿਮੇਤਿ ਸਬ੍ਬਮੇਵ. ਕੁਲਵਂ ਗਮੇਨ੍ਤੀਤਿ ਨਿਰਤ੍ਥਕਵਿਨਾਸਂ ਗਮੇਨ੍ਤਿ. ਕੁਚ੍ਛਿਤੋ ਲਵੋ ਕੁਲਵੋ, ਅਨਯਵਿਨਾਸੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਇਮਾਯ ਖੋ ਪਨ ‘‘ਧਮ੍ਮਵਿਨਯਸਙ੍ਗੀਤਿਯਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੇ ਵਿਸੇਸੇਨ ਵਿਨਯਸ੍ਸ ਸਾਸਨਮੂਲਭਾਵਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਠਿਤੇ ਸਕਲਸਾਸਨਠਿਤਿਸਿਦ੍ਧਿਦੀਪਨਤ੍ਥਞ੍ਚ ‘‘ਇਦਂ ਵੋ ਕਪ੍ਪਤਿ, ਇਦਂ ਵੋ ਨ ਕਪ੍ਪਤੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ ਆਰਦ੍ਧਤ੍ਤਾ, ਇਮਿਸ੍ਸਾ ਚ ਪਰਿਯਤ੍ਤਿਯਾ ਵਿਨਯਪਿਟਕਤ੍ਤਾ ‘‘ਵਿਨਯਸਙ੍ਗੀਤਿਯਾ’’ਤਿ ਇਧ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਪਞ੍ਚਸਤਿਕਕ੍ਖਨ੍ਧਕਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੧੨. ਸਤ੍ਤਸਤਿਕਕ੍ਖਨ੍ਧਕਵਣ੍ਣਨਾ

ਦਸਵਤ੍ਥੁਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੪੪੬. ਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਮਣਿਸੁਵਣ੍ਣਾਤਿ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇਨੇਵ ਪਟਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਮਣਿਸੁਵਣ੍ਣਾ. ਤਤ੍ਥ ਮਣਿਗ੍ਗਹਣੇਨ ਸਬ੍ਬਂ ਦੁਕ੍ਕਟਵਤ੍ਥੁ, ਸੁਵਣ੍ਣਗ੍ਗਹਣੇਨ ਸਬ੍ਬਂ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਵਤ੍ਥੁ ਗਹਿਤਂ ਹੋਤਿ. ਭਿਕ੍ਖਗ੍ਗੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਗਣਨਾਯਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ.

੪੪੭. ਮਹਿਕਾਤਿ ਹਿਮਂ. ਪੋਸਾਤਿ ਸਤ੍ਤਾ. ਸਰਜਾਤਿ ਸਕਿਲੇਸਰਜਾ. ਮਗਾਤਿ ਮਗਸਦਿਸਾ. ਤਸ੍ਮਿਂ ਤਸ੍ਮਿਂ ਵਿਸਯੇ, ਭਵੇ ਵਾ ਨੇਤੀਤਿ ਨੇਤ੍ਤਿ, ਤਣ੍ਹਾਯੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ, ਤਾਯ ਸਹ ਵਤ੍ਤਨ੍ਤੀਤਿ ਸਨੇਤ੍ਤਿਕਾ.

੪੫੦-੨. ਅਹੋਗਙ੍ਗੋਤਿ ਪਬ੍ਬਤਸ੍ਸ ਨਾਮਂ. ਅਨੁਮਾਨੇਸ੍ਸਾਮਾਤਿ ਪਞ੍ਞਾਪੇਸ੍ਸਾਮ. ਆਸੁਤਾਤਿ ਸਜ੍ਜਿਤਾ, ‘‘ਅਸੁਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਵਾ ਪਾਠੋ, ਅਨਾਵਿਲਾ ਅਪਕ੍ਕਾ ਤਰੁਣਾ.

੪੫੩. ਉਜ੍ਜਵਿਂਸੁ ਪਟਿਸੋਤੇਨ ਗਚ੍ਛਿਂਸੁ.

੪੫੫. ਅਪ੍ਪੇਵ ਨਾਮਾਤਿ ਸਾਧੁ ਨਾਮ. ਮੂਲਾ ਦਾਯਕਾ ਪੇਸਲਕਾ. ‘‘ਕੁਲ੍ਲਕਵਿਹਾਰੇਨਾਤਿ ਖੁਦ੍ਦਕਵਿਹਾਰੇਨਾ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ਰੂਪਾਵਤਾਰਤ੍ਤਾ ਕੁਲ੍ਲਕਵਿਹਾਰੋ ਨਾਮ. ਕਥਂ ਪਨੇਤਂ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ, ਯੇਨ ਸਨ੍ਨਿਧਿਕਤਂ ਯਾਵਜੀਵਿਕਂ ਯਾਵਕਾਲਿਕੇਨ ਤਦਹੁਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤੇਨ ਸਮ੍ਭਿਨ੍ਨਰਸਂ ਤਦਹੁਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤਸਙ੍ਖਯਂ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਸਨ੍ਨਿਧਿਕਤਾਮਿਸਸਙ੍ਖ੍ਯਮੇਵ ਗਚ੍ਛਤੀਤਿ? ਵੁਚ੍ਚਤੇ – ‘‘ਯਾਵਕਾਲਿਕੇਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਯਾਵਜੀਵਿਕਂ ਤਦਹੁਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਪੁਰੇਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤਂ ਯਾਵਜੀਵਿਕਂ ਤਦਹੁਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤੇਨਾਮਿਸੇਨ ਚੇ ਸਮ੍ਭਿਨ੍ਨਂ, ਪੁਰੇਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤਸਙ੍ਖ੍ਯਮੇਵ ਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਸਿਦ੍ਧਂ. ਅਞ੍ਞਥਾ ‘‘ਸਤ੍ਤਾਹਕਾਲਿਕੇਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਯਾਵਜੀਵਿਕਂ ਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤਂ ਸਤ੍ਤਾਹਂ ਕਪ੍ਪਤੀ’’ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੩੦੫) ਵੁਤ੍ਤਟ੍ਠਾਨੇ ਵਿਯ ਇਧਾਪਿ ‘‘ਯਾਵਕਾਲਿਕੇਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਯਾਵਜੀਵਿਕਂ ਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤਂ ਕਾਲੇ ਕਪ੍ਪਤੀ’’ਤਿ ਵਦੇਯ੍ਯ, ਤਞ੍ਚਾਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਸ੍ਮਾ ਪੁਰੇਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤਂ ਤਂ ਆਮਿਸਸਮ੍ਭਿਨ੍ਨਂ ਆਮਿਸਗਤਿਕਮੇਵਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ਪਨ ‘‘ਸਨ੍ਨਿਧਿਕਾਰਕਂ ਖਾਦਨੀਯਂ ਵਾ ਭੋਜਨੀਯਂ ਵਾ’’ਤਿ (ਪਾਚਿ. ੨੫੩) ਵੁਤ੍ਤਂ. ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਮਤ੍ਤਂ ਨ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ.

੪੫੭. ਇਧਾਤਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਪਾਠੇ. ‘‘‘ਕਾਲੇ ਕਪ੍ਪਤਿ, ਵਿਕਾਲੇ ਨ ਕਪ੍ਪਤੀ’ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੩੦੫) ਵੁਤ੍ਤਵਚਨਮਤ੍ਤੇਨ ‘ਵਿਕਾਲੇ ਕਪ੍ਪਤੀ’ਤਿ ਵਿਕਾਲਭੋਜਨਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਂ ਆਵਹਂ ਹੋਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ, ‘ਨ ਕਪ੍ਪਤੀ’ਤਿ ਸਨ੍ਨਿਧਿਭੋਜਨਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਂ ਆਵਹਂ ਹੋਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ, ਯਦਿ ਸਮ੍ਭਿਨ੍ਨਰਸਂ ਅਜ੍ਜਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤਮ੍ਪਿ ਯਾਵਜੀਵਿਕਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ਸੁਤ੍ਤਵਿਭਙ੍ਗੇਤਿ ਮਾਤਿਕਾਸਙ੍ਖਾਤੇ ਸੁਤ੍ਤੇ ਚ ਤਸ੍ਸ ਪਦਭਾਜਨੀਯਸਙ੍ਖਾਤੇ ਵਿਭਙ੍ਗੇ ਚਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਇਦਂ ਆਗਤਮੇਵ. ਕਤਰਨ੍ਤਿ? ‘‘ਅਤਿਕ੍ਕਾਮਯਤੋ ਛੇਦਨਕ’’ਨ੍ਤਿ ਇਦਂ.

ਤਿਵਿਦਤ੍ਥਿਪਮਾਣਞ੍ਚੇ, ਅਦਸਂ ਤਂ ਨਿਸੀਦਨਂ;

ਨਿਸੀਦਨਂ ਕਥਂ ਹੋਤਿ, ਸਦਸਂ ਤਞ੍ਹਿ ਲਕ੍ਖਣਂ.

ਤਿਵਿਦਤ੍ਥਿਪਮਾਣਂ ਤਂ, ਦਸਾ ਤਤ੍ਥ ਵਿਦਤ੍ਥਿ ਚੇ;

ਤਂਨਿਸੀਦਨਨਾਮਤ੍ਤਾ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਛੇਦਨਕਂ ਸਿਯਾ.

ਅਨਿਸੀਦਨਨਾਮਮ੍ਹਿ, ਕਥਂ ਛੇਦਨਕਂ ਭਵੇ;

ਇਤਿ ਚੇ ਨੇਵ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ, ਨਿਸੀਦਨਵਿਦਤ੍ਥਿਤੋ.

ਕਪ੍ਪਤੇ ਸਦਸਾਮਤ੍ਤਂ, ਨਿਸੀਦਨਮਿਤਿ ਕਾਰਣਂ;

ਕਥਂ ਯੁਜ੍ਜਤਿ ਨੋ ਚੇਤਂ, ਨਿਸੀਦਨਸ੍ਸ ਨਾਮਕਂ.

ਨਿਸੀਦਨਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ, ਪਮਾਣਸਮਤਿਕ੍ਕਮਾ;

ਤਸ੍ਸਾਨੁਮਤਿਹੇਤੁਤ੍ਤਾ, ਤਤ੍ਥ ਛੇਦਨਕਂ ਭਵੇ.

ਜਾਤਰੂਪਕਪ੍ਪੇ –

ਜਾਤਰੂਪਂ ਪਟਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਂ, ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸੇਵ ਪਾਲ਼ਿਯਂ;

ਨ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸਾਤਿ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ, ਤਞ੍ਚੇ ਕਪ੍ਪਤਿ ਸਬ੍ਬਸੋ.

ਵਿਕਾਲਭੋਜਨਞ੍ਚਾਪਿ, ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸੇਵ ਵਾਰਿਤਂ;

ਨ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸਾਤਿ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ, ਕਪ੍ਪਤੀਤਿ ਕਥਂ ਸਮਂ.

ਸਤ੍ਤਸਤਿਕਕ੍ਖਨ੍ਧਕਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਚੂਲ਼ਵਗ੍ਗਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਨਮੋ ਤਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਅਰਹਤੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ

ਪਰਿਵਾਰਵਣ੍ਣਨਾ

ਸੋਲ਼ਸਮਹਾਵਾਰਵਣ੍ਣਨਾ

ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਵਾਰਵਣ੍ਣਨਾ

੧-੨. ਸੀਲਸਮਾਧਿਪਞ੍ਞਾਵਿਮੁਤ੍ਤਿਵਿਮੁਤ੍ਤਿਞਾਣਦਸ੍ਸਨਸਙ੍ਖਾਤਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਕ੍ਖਨ੍ਧਸਰੀਰਸ੍ਸ ਸਾਸਨੇਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਪਰਿਵਾਰੋਤਿ ਸਙ੍ਗਹਂ ਯੋ ਸਮਾਰੁਲ਼੍ਹੋ, ਤਸ੍ਸ ਪਰਿਵਾਰਸ੍ਸ. ਵਿਨਯਭੂਤਾ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿ ਵਿਨਯਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿ. ‘‘ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਕਾਲਂ ਜਾਨਤਾ’’ਤਿ ਦੁਕਨਯਵਸੇਨ ਵਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਨਯੇਨ ਵਤ੍ਤੁਂ ‘‘ਅਪਿਚ ਪੁਬ੍ਬੇਨਿਵਾਸਾਦੀਹੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਤ੍ਥ ਪਸ੍ਸਨਂ ਨਾਮ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਤਾ ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁਨਾ ਯੋਜਿਤਂ ਪਟਿਵੇਧਞਾਣਦਸ੍ਸਨਂ. ਦੇਸਨਾਪਞ੍ਞਾਯ ਪਸ੍ਸਤਾਤਿ ਆਸਯਾਨੁਸਯਾਦਿਕੇ. ਪੁਚ੍ਛਾਯਾਤਿ ਸਤ੍ਤਮੀ. ਪੁਨਪਿ ਏਤ੍ਥਾਤਿ ਪੁਚ੍ਛਾਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨੇ. ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠੀਤਿ ਨਤ੍ਥਿਕਦਿਟ੍ਠਿ ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਦਿਟ੍ਠਿ. ‘‘ਆਜੀਵਹੇਤੁ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਾਨੀ’’ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਇਮਾਨਿ ਛ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਾਨਿ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਸੇਸਾ ਆਚਾਰਵਿਪਤ੍ਤਿ ਨਾਮਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਕਾਯੇਨ ਪਨ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਆਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਪੁਬ੍ਬਭਾਗੇ ਸੇਵਨਚਿਤ੍ਤਮਙ੍ਗਂ ਕਤ੍ਵਾ ਕਾਯਦ੍ਵਾਰਸਙ੍ਖਾਤਂ ਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਂ ਜਨਯਿਤ੍ਵਾ ਪਵਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਾਦਸਙ੍ਖਾਤਂ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਆਪਜ੍ਜਤਿ, ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਸਮੁਟ੍ਠਾਪਿਤਾ ਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿ, ਤਥਾਪਿ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਸ੍ਸ ਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਯਾ ਸਾਧਿਤਤ੍ਤਾ ‘ਕਾਯਦ੍ਵਾਰੇਨ ਆਪਜ੍ਜਤੀ’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਇਮਮਤ੍ਥਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਨ ਭਣ੍ਡਨਾਦਿਤ੍ਤਯਵੂਪਸਮਂ. ਆਪਾਣਕੋਟਿਕਨ੍ਤਿ ਜੀਵਿਤਪਰਿਯਨ੍ਤਂ ਕਤ੍ਵਾ. ਪੋਰਾਣਕੇਹਿ ਮਹਾਥੇਰੇਹੀਤਿ ਸੀਹਲ਼ਦੀਪੇ ਮਹਾਥੇਰੇਹਿ ਪੋਤ੍ਥਕਂ ਆਰੋਪਿਤਕਾਲੇ ਠਪਿਤਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ‘‘ਚਤੁਤ੍ਥਸਙ੍ਗੀਤਿਸਦਿਸਾ ਪੋਤ੍ਥਕਾਰੁਲ਼੍ਹਸਙ੍ਗੀਤਿ ਅਹੋਸੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਮਹਾਵਿਭਙ੍ਗੇ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਵਾਰਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਕਤਾਪਤ੍ਤਿਵਾਰਾਦਿਵਣ੍ਣਨਾ

੧੬੬. ਕਤਾਪਤ੍ਤਿਵਾਰੇ ‘‘ਸਙ੍ਘਿਕਂ ਮਞ੍ਚਂ ਵਾ’’ਤਿਆਦਿ ਅਜ੍ਝੋਕਾਸਤ੍ਤਾ ਵਿਹਾਰਬ੍ਭਨ੍ਤਰੇਪਿ ਆਪਜ੍ਜਨਤੋ ਲੇਡ੍ਡੁਪਾਤਾਤਿਕ੍ਕਮਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਦੁਤਿਯੇ ਸੇਯ੍ਯਂ ਸਨ੍ਥਰਿਤ੍ਵਾਤਿ ਅਬ੍ਭਨ੍ਤਰੇ ਸਨ੍ਥਰਿਤਭਾਵਤੋ ਵਿਹਾਰਤੋ ਬਹਿਗਮਨੇਪਿ ਤਂਦਿਵਸਾਨਾਗਮੇ ਆਪਜ੍ਜਨਤੋ ‘‘ਪਰਿਕ੍ਖੇਪਂ ਅਤਿਕ੍ਕਾਮੇਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

੧੭੧. ਸਞ੍ਚਿਚ੍ਚ ਪਾਣਂ ਜੀਵਿਤਾ ਵੋਰੋਪੇਨ੍ਤੋ ਚਤਸ੍ਸੋ ਆਪਤ੍ਤਿਯੋਤਿ ਏਤ੍ਥ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇ ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਗਤਪਾਣੋਵ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤੋ, ਅਥ ਖੋ ਪਾਣੋਤਿ ਵੋਹਾਰਸਾਮਞ੍ਞਤੋ ਅਤ੍ਥੁਦ੍ਧਾਰਵਸੇਨ ‘‘ਚਤਸ੍ਸੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਏਸ ਨਯੋ ਅਞ੍ਞੇਸੁਪਿ ਏਵਰੂਪੇਸੁ ਠਾਨੇਸੁ.

੧੭੩. ਵਿਕਾਲੇ ਗਾਮਪ੍ਪਵੇਸਨੇ ‘‘ਪਠਮਂ ਪਾਦਂ ਪਰਿਕ੍ਖੇਪਂ ਅਤਿਕ੍ਕਾਮੇਤਿ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸਾ’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਉਪਚਾਰੇ ਨਾਪਜ੍ਜਤਿ, ਪਰਿਕ੍ਖੇਪਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾਵ ਆਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਸਿਦ੍ਧਮੇਵਾ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ.

੧੯੩. ਪਚ੍ਚਯਵਾਰੇ ਪੁਰਿਮਵਾਰਤੋ ਵਿਸੇਸੋ ਅਤ੍ਥਿਯੇਵ, ‘‘ਮੇਥੁਨਂ ਧਮ੍ਮਂ ਪਟਿਸੇਵਨ੍ਤੋ ਕਤਿ ਆਪਤ੍ਤਿਯੋ ਆਪਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਜਤੁਮਟ੍ਠਕਸ੍ਸੋਕਾਸੋ ਨ ਜਾਤੋ, ਇਧ ਪਨ ‘‘ਮੇਥੁਨਂ ਧਮ੍ਮਂ ਪਟਿਸੇਵਨਪਚ੍ਚਯਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਪੁਗ੍ਗਲਨਿਦ੍ਦੇਸਾਭਾਵਾ ਜਤੁਮਟ੍ਠਕਞ੍ਚ ਪਵਿਟ੍ਠਂ, ਏਵਂ ਵਿਸੇਸੋ ਅਤ੍ਥਿ. ਤਥਾ ਏਵਰੂਪੇਸੁ ਠਾਨੇਸੁ.

ਮਹਾਵਿਭਙ੍ਗੇ ਚ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਵਿਭਙ੍ਗੇ ਸੋਲ਼ਸਮਹਾਵਾਰਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਸਮੁਟ੍ਠਾਨਸੀਸਵਣ੍ਣਨਾ

੨੫੭. ਅਨਤ੍ਤਾਤਿ ਅਤ੍ਤਵਿਰਹਿਤਾ ‘‘ਅਲਵਣਭੋਜਨ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ ਵਿਯ. ਕਰੁਣਾਸੀਤਲਭਾਵੇਨ ਚਨ੍ਦਸਦਿਸੋ. ਕਿਲੇਸਤਿਮਿਰਪ੍ਪਹਾਨਤੋ ਆਦਿਚ੍ਚੋ. ਯਸ੍ਮਾ ਤੇ ਦੇਸਯਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਙ੍ਗੀਰਸੋਪਿ. ਪਿਟਕੇ ਤੀਣਿ ਦੇਸਯਿ ਤੇਸਂ ਅਞ੍ਞਤਰਤ੍ਤਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਵਿਨਯੋ ਯਦਿ ਤਿਟ੍ਠਤਿ, ਏਵਂ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਸਦ੍ਧਮ੍ਮਾਦਿ ਨੀਯਤਿ ਪਵਤ੍ਤਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਯਂ ਪਨ ਕਥਂ ਤਿਟ੍ਠਤੀਤਿ? ਆਹ ‘‘ਉਭਤੋ ਚਾ’’ਤਿਆਦਿ. ਪਰਿਵਾਰੇਨ ਗਨ੍ਥਿਤਾ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤਸ੍ਸੇਵ ਪਰਿਵਾਰਸ੍ਸ ਸੁਤ੍ਤੇ. ਨਿਯਤਸਮੁਟ੍ਠਾਨਂ ਕਤਂ, ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਅਸਮ੍ਭਿਨ੍ਨਸਮੁਟ੍ਠਾਨਾਨਿ ਅਸਙ੍ਕਰਸਮੁਟ੍ਠਾਨਾਨਿ, ਅਞ੍ਞੇਹਿ ਅਸਦਿਸਸਮੁਟ੍ਠਾਨਾਨੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਯਸ੍ਮਾ ਪਰਿਵਾਰੇ ਸਤਿ ਵਿਨਯੋ ਤਿਟ੍ਠਤਿ, ਵਿਨਯੇ ਸਤਿ ਸਦ੍ਧਮ੍ਮੋ ਤਿਟ੍ਠਤਿ, ਯਸ੍ਮਾ ਸਮੁਟ੍ਠਾਨਾਨਿ ਚ ਸੁਤ੍ਤੇ ਦਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਿਕ੍ਖੇਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ‘‘ਧਮ੍ਮਕਾਮੋ ਸੁਪੇਸਲੋ’’ਤਿ ਪਰਿਵਾਰੇ ਗਾਰਵਜਨਨਤ੍ਥਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਤ੍ਥਾਤਿ ‘‘ਦਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਤਤ੍ਥ. ‘‘ਏਕੇਨ ਸਮੁਟ੍ਠਾਨੇਨ ਸਮੁਟ੍ਠਾਤੀਤਿ ਪਠਮਪਾਰਾਜਿਕਂ ਏਕੇਨ ਸਮੁਟ੍ਠਾਨੇਨ ਸਮੁਟ੍ਠਾਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਪਾਲ਼ਿਯਞ੍ਹਿ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠਸਮੁਟ੍ਠਾਨਞ੍ਚ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ‘‘ਤਸ੍ਸੇਵ ਪਰਿਵਾਰਸ੍ਸ, ਸਮੁਟ੍ਠਾਨਂ ਨਿਯਤੋ ਕਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਪੁਰਿਮਨਯੇਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਯਥਾਞਾਯਨ੍ਤਿ ਯਥਾਭੂਤਂ. ‘‘ਸਞ੍ਚਰਿਤ੍ਤਾਭਾਸਨਞ੍ਚਾ’’ਤਿ ਪਾਠੋ. ‘‘ਸਞ੍ਚਰਿਤ੍ਤਾਨੁਭਾਸਨਞ੍ਚਾ’’ਤਿਪਿ ਅਤ੍ਥਿ. ਨਯਵਜ੍ਜੇਹਿ ਵਿਨਯਵਜ੍ਜੇਹੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਪਠਮਪਾਰਾਜਿਕਸਮੁਟ੍ਠਾਨਵਣ੍ਣਨਾ

੨੫੮. ਨਾਨੁਬਨ੍ਧੇ ਪਵਤ੍ਤਿਨਿਨ੍ਤਿ ‘‘ਯਾ ਪਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀ ਵੁਤ੍ਥਾਪਿਤਂ ਪਵਤ੍ਤਿਨਿਂ ਦ੍ਵੇ ਵਸ੍ਸਾਨਿ ਨਾਨੁਬਨ੍ਧੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਸਿਕ੍ਖਾਪਦਞ੍ਚ. ਅਯਂ ਪਾਠੋ ਏਕਚ੍ਚੇਸੁ ਪੋਤ੍ਥਕੇਸੁ ਨ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ਛਸਤ੍ਤਤਿ ਪਠਮਪਾਰਾਜਿਕਸਮੁਟ੍ਠਾਨਾ.

ਦੁਤਿਯਪਾਰਾਜਿਕਸਮੁਟ੍ਠਾਨਵਣ੍ਣਨਾ

੨੫੯. ‘‘ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਂ ਚੀਵਰਂ ਦਤ੍ਵਾਤਿ ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚੁਪ੍ਪਾਦਨਞ੍ਚ ਧਮ੍ਮਿਕਾਨਂ ਕਮ੍ਮਾਨਂ ਛਨ੍ਦਂ ਦਤ੍ਵਾ ਖੀਯਨਞ੍ਚ ਚੀਵਰਂ ਦਤ੍ਵਾ ਖੀਯਨਞ੍ਚਾ’’ਤਿ ਪਾਠੋ. ‘‘ਦਤ੍ਵਾ’’ਤਿ ਉਪ੍ਪਟਿਪਾਟਿਯਾ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਂ ਧਮ੍ਮਿਕਂ ਦਤ੍ਵਾਤਿ ਪਾਠੋ ਸੁਨ੍ਦਰੋ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਵਿਚਾਰੇਤ੍ਵਾ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ.

੨੬੯. ਅਕਤਨ੍ਤਿ ਅਭਿਨਵਂ.

ਅਨ੍ਤਰਪੇਯ੍ਯਾਲਂ

ਕਤਿਪੁਚ੍ਛਾਵਾਰਵਣ੍ਣਨਾ

੨੭੧. ਪਟਿਨਿਦ੍ਦੇਸਨ੍ਤਿ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਨਿਦ੍ਦਿਸਨਂ. ਆਪਤ੍ਤਿਕ੍ਖਨ੍ਧੇਹਿ ਵਿਨੀਤਾਨਿ ਸਂਵਰਾਨੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਏਤੇਹਿ ਆਪਤ੍ਤਿਕ੍ਖਨ੍ਧੇਹਿ. ‘‘ਆਰਕਾ’’ਤਿ ਨਿਵਤ੍ਤਿਅਤ੍ਥੇਨ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਤਂ ਪੁਨ ਸਰੂਪੇਨ ਵਤ੍ਤੁਕਾਮੋ ‘‘ਭੁਸਾ ਵਾ’’ਤਿ ਆਹ. ‘‘ਗੇਹਂ ਧੂਮੇਨ ਪੁਣ੍ਣਂ ਆਧੂਮਿਤ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ ਵਿਯ ਰਾਗਾਦਿਵੇਰਂ ਮਣਤਿ ਵਿਨਾਸੇਤਿ. ਏਤਾਯਾਤਿ ਵਿਰਤਿਯਾ. ਵੇਲ ਚਲਨੇ. ਨਿਯ੍ਯਾਨਂ ਮਗ੍ਗਂ ਸਿਨੋਤਿ ਬਨ੍ਧਤੀਤਿ ਸੇਤੁ. ‘‘ਸੇਤੁਘਾਤੋਤਿ ਵੀਤਿਕ੍ਕਮਪਟਿਪਕ੍ਖਭੂਤਾ ਵਿਰਤਿ, ਤਦਤ੍ਥਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਕਰਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਾਦੋ ਵਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਧਮ੍ਮਸ੍ਸਵਨਗ੍ਗਨ੍ਤਿ ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਣਨ੍ਤਾਨਂ ਸਮੂਹ’’ਨ੍ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ਸਚੇ ਨ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਵਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤੋ ਵਾ ਨਿਸੀਦਤਿ. ਕਾਯਪ੍ਪਾਗਬ੍ਭਿਯਂ ਕਾਯਦੁਚ੍ਚਰਿਤਂ. ‘‘ਪਮਾਦੇ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਤਦਤ੍ਥਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਸਤਿਵਿਪ੍ਪਵਾਸੇ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

੨੭੨-੩. ਸਪਰਸਨ੍ਤਾਨੇ ਵਾਤਿ ਸਸਨ੍ਤਾਨੇ ਵਾ ਪਰਸਨ੍ਤਾਨੇ ਵਾ. ਤਥਾ ਵਿਵਦਨ੍ਤਾ ਪਨਾਤਿ ਭੇਦਕਰਵਤ੍ਥੂਨਿ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਵਿਵਦਨ੍ਤਾ. ਉਭਯੇਹਿਪੀਤਿ ਥੇਰਨਵੇਹਿ. ਨਨ੍ਤਿ ਮੇਤ੍ਤਂ ਕਾਯਕਮ੍ਮਂ. ਯੇਸਂ ਪੁਗ੍ਗਲਾਨਂ ਪਿਯਂ ਕਰੋਤਿ, ਤੇਸਂ ਮੇਤ੍ਤਾਕਾਯਕਮ੍ਮਸਙ੍ਖਾਤੋ ਧਮ੍ਮੋ. ਏਤ੍ਤਕਨ੍ਤਿ ਆਮਿਸਵਿਭਤ੍ਤਿਦਸ੍ਸਨਂ. ਅਸੁਕਸ੍ਸ ਚਾਤਿ ਪੁਗ੍ਗਲਵਿਭਤ੍ਤਿਦਸ੍ਸਨਂ. ‘‘ਦੁਸ੍ਸੀਲਸ੍ਸ ਅਦਾਤੁਮ੍ਪਿ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਏਵ ਅਲਜ੍ਜਿਪਰਿਭੋਗੋ ਵਾਰਿਤੋ. ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਦਾਤਬ੍ਬਮੇਵਾਤਿ ਸਨ੍ਨਿਟ੍ਠਾਨੇਨ ਅਜਾਨਨ੍ਤੇਨ ਵਿਭਾਗਂ ਅਕਤ੍ਵਾ ਦਾਤਬ੍ਬਭਾਵਂ ਦੀਪੇਤੀਤਿ ਏਕੇ. ‘‘ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਦਾਤਬ੍ਬਮੇਵਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਅਟ੍ਠਕਥਾਸੁ. ਤਤ੍ਥ ‘‘ਅਲਜ੍ਜਿਉਕ੍ਖਿਤ੍ਤਕਾਨਂ ਪਰਿਭੋਗਸੀਸੇਨ ਸਹਤ੍ਥਾ ਨ ਦਾਤਬ੍ਬਂ, ਦਾਪੇਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਅਪਰੇ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਵਿਚਿਨਿਤ੍ਵਾ ਦਾਨਂ ਵਿਚੇਯ੍ਯ ਦਾਨਂ. ਯਸ੍ਮਾ ਅਯਂ ਵਿਸੇਸੋ ਕਾਤਬ੍ਬੋਯੇਵਾਤਿ ਅਯਂ ਕਰੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਪੁਗ੍ਗਲਵਿਭਾਗੋ ਨ ਕਤੋਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ. ਪਕਤਿਵਣ੍ਣੇਨ ਵਿਸਭਾਗਵਣ੍ਣੇਨ. ‘‘ਇਦਂ ਨਾਮ ਆਪਨ੍ਨੋ’’ਤਿ ਪਰੇਹਿ ਅਪਰਾਮਸਿਤਬ੍ਬਤੋ ਅਪਰਾਮਟ੍ਠਾਨਿ. ਅਨੁਲੋਮੇਹਿ ਗਹਿਤਸਙ੍ਖਾਰਾਰਮ੍ਮਣੇਹਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਾਰਮ੍ਮਣਂ ਕਤ੍ਵਾ ਨਿਯ੍ਯਾਤਿ.

ਛਆਪਤ੍ਤਿਸਮੁਟ੍ਠਾਨਵਾਰਾਦਿਵਣ੍ਣਨਾ

੨੭੬. ‘‘ਪਠਮੇਨ ਆਪਤ੍ਤਿਸਮੁਟ੍ਠਾਨੇਨ ਦੁਬ੍ਭਾਸਿਤਂ ਆਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯਾਤਿ ਨ ਹੀਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਵਾਚਾਚਿਤ੍ਤਵਸੇਨੇਵਾਪਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬਤੋ.

੨੭੭. ਕੁਟਿਂ ਕਰੋਤੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਸਞ੍ਚਰਿਤ੍ਤਮਵਤ੍ਵਾ ਦੁਕ੍ਕਟਥੁਲ੍ਲਚ੍ਚਯਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸਾਨਂ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਵਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ ਪਟਿਪਾਟਿਯਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਮਿਦਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਨ ਹਿ ਸਞ੍ਚਰਿਤ੍ਤੇ ਏਵ ਆਪਜ੍ਜਤਿ. ‘‘ਇਮਿਨਾ ਪਨ ਨਯੇਨ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਪਟਿਪਾਟਿਯਾ ਅਗ੍ਗਹਣੇ ਕਾਰਣਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

੨੮੩. ਵਿਵੇਕਦਸ੍ਸਿਨਾਤਿ ਤਦਙ੍ਗਵਿਵੇਕਾਦਿਪਞ੍ਚਵਿਧਵਿਵੇਕਦਸ੍ਸਿਨਾ.

੨੮੪. ਅਤ੍ਤਨੋ ਦੁਟ੍ਠੁਲ੍ਲਨ੍ਤਿ ਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸਂ.

੨੮੮. ਵਿਵਾਦਾਧਿਕਰਣਪਚ੍ਚਯਾਤਿ ਅਞ੍ਞੇਹਿ, ਅਤ੍ਤਨਾ ਵਾ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗੇ ਆਪਨ੍ਨਪਚ੍ਚਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਓਮਸਤੀਤਿ ‘‘ਅਯਂ ਧਮ੍ਮੋ, ਅਯਂ ਵਿਨਯੋ’’ਤਿ ਵਿਵਦਨ੍ਤੋ ‘‘ਤ੍ਵਂ ਕਿਂ ਜਾਨਾਸੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਓਮਸਤਿ. ਤੀਹਿ ਸਮਥੇਹਿ ਸਮ੍ਮੁਖਾਵਿਨਯਪਟਿਞ੍ਞਾਤਕਰਣਤਿਣਵਤ੍ਥਾਰਕੇਹਿ. ‘‘ਸਮ੍ਮੁਖਾਵਿਨਯਞ੍ਚੇਤ੍ਥ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਇਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬਤੋ ‘ਸਮ੍ਮੁਖਾਵਿਨਯੇਨ ਚੇਵ ਪਟਿਞ੍ਞਾਤਕਰਣੇਨ ਚਾ’ਤਿਆਦਿਨਾ ਦ੍ਵੀਹਿਪਿ ਯੋਜਿਤਂ. ਏਸ ਨਯੋ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

੨੯੧. ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਤ ਆਪਤ੍ਤਿਯੋਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਅਵਸੇਸਾ ਨਤ੍ਥਿ, ਤਥਾਪਿ ਪਟਿਪਾਟਿਯਾ ਪਾਟਵਜਨਨਤ੍ਥਂ ਪੁਚ੍ਛਾ ਕਤਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਅਨ੍ਤਰਪੇਯ੍ਯਾਲਂ ਨਿਟ੍ਠਿਤਂ.

ਸਮਥਭੇਦਵਣ੍ਣਨਾ

ਅਧਿਕਰਣਪਰਿਯਾਯਵਾਰਾਦਿਵਣ੍ਣਨਾ

੨੯੩-੪. ਲੋਭਕਾਰਣਾ ਵਿਵਾਦਨਤੋ ‘‘ਲੋਭੋ ਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਏਵਂ ਸੇਸੇਸੁ. ਠਾਨਾਨੀਤਿਆਦੀਨਿ ਕਾਰਣਵੇਵਚਨਾਨਿ. ਕਾਰਣਞ੍ਹਿ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥਾਤਿ ਠਾਨਂ, ਵਸਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥਾਤਿ ਵਤ੍ਥੁ, ਭਵਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥਾਤਿ ਭੂਮੀਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਕੇ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿ ਵਸਨ੍ਤਿ ਭਵਨ੍ਤਿ ਚਾਤਿ? ਵਿਵਾਦਾਧਿਕਰਣਾਦਯੋ. ਕੁਸਲਾਕੁਸਲਾਬ੍ਯਾਕਤਚਿਤ੍ਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਵਿਵਦਨਤੋ ‘‘ਨਵ ਹੇਤੂ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਕੋਧਨੋ ਹੋਤਿ ਉਪਨਾਹੀਤਿਆਦੀਨਿ ਦ੍ਵਾਦਸ ਮੂਲਾਨਿ. ਅਕ੍ਕੋਸਨ੍ਤੇਨ ਹਿ ਚਤੂਸੁ ਵਿਪਤ੍ਤੀਸੁ ਏਕੇਨ ਅਨੁਵਦਨਤੋ ‘‘ਚਤਸ੍ਸੋ ਵਿਪਤ੍ਤਿਯੋ ਠਾਨਾਨੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਚੁਦ੍ਦਸ ਮੂਲਾਨੀਤਿ ਵਿਵਾਦਾਧਿਕਰਣੇ ਵੁਤ੍ਤਾ ਦ੍ਵਾਦਸ, ਕਾਯੋ, ਵਾਚਾ ਚ.

੨੯੫-੬. ਸਤ੍ਤ ਆਪਤ੍ਤਿਕ੍ਖਨ੍ਧਾ ਠਾਨਾਨੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਆਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਯਾ ਆਪਤ੍ਤਿ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਸਾ ਆਪਤ੍ਤਿਯਾ ਪੁਬ੍ਬੇ ਆਪਨ੍ਨਾ ਆਪਤ੍ਤਿ ਠਾਨਂ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਨਤ੍ਥਿ ਆਪਤ੍ਤਾਧਿਕਰਣਂ ਕੁਸਲਨ੍ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਨਤ੍ਥਿ ਆਪਤ੍ਤਾਧਿਕਰਣਸ੍ਸ ਕੁਸਲਹੇਤੁ, ਕੁਸਲਚਿਤ੍ਤਂ ਪਨ ਅਙ੍ਗਂ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਕਮ੍ਮਾਨਿ ਠਾਨਾਨੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਏਵਂ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਠਿਤਪਾਲ਼ਿ ਕਮ੍ਮਂ ਨਾਮ. ‘ਯਥਾਠਿਤਪਾਲ਼ਿਵਸੇਨ ਕਰੋਨ੍ਤਾਨਂ ਕਿਰਿਯਾ ਕਿਚ੍ਚਾਧਿਕਰਣਂ ਨਾਮਾ’’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ‘‘ਪਾਲ਼ਿਅਨੁਸਾਰੇਨ ਪਟਿਕਾਤਬ੍ਬਲਕ੍ਖਣਂ ਵਾ ਕਮ੍ਮਂ. ਤਥੇਵ ਕਰਣਂ ਕਿਚ੍ਚਾਧਿਕਰਣ’’ਨ੍ਤਿ ਚ. ਞਤ੍ਤਿਞਤ੍ਤਿਦੁਤਿਯਞਤ੍ਤਿਚਤੁਤ੍ਥਕਮ੍ਮਾਨਿ ਞਤ੍ਤਿਤੋ ਜਾਯਨ੍ਤਿ, ਅਪਲੋਕਨਕਮ੍ਮਂ ਅਪਲੋਕਨਤੋ, ‘‘ਕਿਚ੍ਚਾਧਿਕਰਣਂ ਏਕੇਨ ਸਮਥੇਨ ਸਮ੍ਮਤਿ ਸਮ੍ਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ਸਿਯੁਨ੍ਤਿ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਕਥਞ੍ਚ ਸਿਯਾਤਿ ਕਥਂ ਹੋਤਿ. ਵਿਵਾਦਾਧਿਕਰਣਸ੍ਸ ਦ੍ਵੇਤਿ ਤੇ ਦ੍ਵੇ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਞੇਹਿ ਨ ਸਮ੍ਮਤਿ.

੨੯੭. ਸਾਧਾਰਣਾਤਿ ਤਂ ਸਮੇਤਬ੍ਬਾ.

੨੯੮. ਤਬ੍ਭਾਗਿਯਾਤਿ ਤਂਕੋਟ੍ਠਾਸਾ.

੨੯੯. ਏਕਾਧਿਕਰਣਂ ਸਬ੍ਬੇ ਸਮਥਾ ਸਮਗ੍ਗਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਸਮੇਤੁਂ ਭਬ੍ਬਾਤਿ ਪੁਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ‘‘ਸਮਥਾ ਸਮਥਸ੍ਸ ਸਾਧਾਰਣਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਸਮਥਾ ਸਮਥਸ੍ਸਾ ਸਿਯਾ ਸਾਧਾਰਣਾ ਸਿਯਾ ਅਸਾਧਾਰਣਾ.

੩੦੦. ਸਮਥਾ ਸਮਥਸ੍ਸ ਤਬ੍ਭਾਗਿਯਵਾਰੇਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ.

੩੦੧. ਇਮੇ ਸਮਥਾ ਸਮਥਾ, ਨ ਸਮ੍ਮੁਖਾਵਿਨਯੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

੩੦੨. ‘‘ਸਮਥਾ ਵਿਨਯੋ’’ਤਿਪਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਵਿਨਯੋ ਸਮ੍ਮੁਖਾਵਿਨਯੋਤਿ ਵਿਨਯਵਾਰੋ ਉਦ੍ਧਟੋ ਸਿਯਾ. ਨ ਸਮ੍ਮੁਖਾਵਿਨਯੋਤਿ ਸਮ੍ਮੁਖਾਵਿਨਯਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਸਤਿਵਿਨਯਾਦਯੋ ਸੇਸਸਮਥਾ.

੩੦੩. ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਸਮ੍ਮੁਖਾ ਪਟਿਞ੍ਞਾਤੇ ਤਂ ਪਟਿਜਾਨਨਂ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਸਮ੍ਮੁਖਤਾ ਨਾਮ ਹੋਤੀਤਿ ‘‘ਤਸ੍ਸ ਪਟਿਜਾਨਨਚਿਤ੍ਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘ਸਮ੍ਮੁਖਾਵਿਨਯੋ ਕੁਸਲੋ’ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਨਤ੍ਥਿ ਸਮ੍ਮੁਖਾਵਿਨਯੋ ਅਕੁਸਲੋਤਿ ‘‘ਧਮ੍ਮਵਿਨਯਪੁਗ੍ਗਲਸਮ੍ਮੁਖਤਾਹਿ ਤਿਵਙ੍ਗਿਕੋ ਸਮ੍ਮੁਖਾਵਿਨਯੋ ਏਤੇਹਿ ਵਿਨਾ ਨਤ੍ਥਿ. ਤਤ੍ਥ ਕੁਸਲਚਿਤ੍ਤੇਹਿ ਕਰਣਕਾਲੇ ਕੁਸਲੋ, ਅਰਹਨ੍ਤਾਨਂ ਕਰਣਕਾਲੇ ਅਬ੍ਯਾਕਤੋ, ਏਤੇਸਂ ਅਕੁਸਲਪਟਿਪਕ੍ਖਤ੍ਤਾ ਅਕੁਸਲਸ੍ਸ ਸਮ੍ਭਵੋ ਨਤ੍ਥਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘ਨਤ੍ਥਿ ਸਮ੍ਮੁਖਾਵਿਨਯੋ ਅਕੁਸਲੋ’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ‘‘ਯੇਭੁਯ੍ਯਸਿਕਾ ਅਧਮ੍ਮਵਾਦੀਹਿ ਵੂਪਸਮਨਕਾਲੇ ਸਲਾਕਗ੍ਗਾਹਾਪਕੇ ਧਮ੍ਮਵਾਦਿਮ੍ਹਿ ਕੁਸਲਾ, ਧਮ੍ਮਵਾਦੀਨਮ੍ਪਿ ਅਧਮ੍ਮਵਾਦਿਮ੍ਹਿ ਸਲਾਕਗ੍ਗਾਹਾਪਕੇ ਜਾਤੇ ਅਕੁਸਲਾ, ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਅਰਹਤੋ ਵਸੇਨੇਵ ਅਬ੍ਯਾਕਤਤਾ, ਅਨਰਹਤੋ ਸਞ੍ਚਿਚ੍ਚ ਸਤਿਵਿਨਯਦਾਨੇ ਸਤਿਵਿਨਯੋ ਅਕੁਸਲੋ, ਅਮੂਲ਼੍ਹਵਿਨਯੋ ਅਨੁਮ੍ਮਤ੍ਤਕਸ੍ਸ ਦਾਨੇ, ਪਟਿਞ੍ਞਾਤਕਰਣਂ ਮੂਲ਼੍ਹਸ੍ਸ ਅਜਾਨਨਤੋ ਪਟਿਞ੍ਞਾਯਕਰਣੇ, ਤਸ੍ਸਪਾਪਿਯਸਿਕਾ ਸੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਕਰਣੇ, ਤਿਣਵਤ੍ਥਾਰਕਂ ਮਹਾਕਲਹੇ, ਸਞ੍ਚਿਚ੍ਚ ਕਰਣੇ ਚ ਅਕੁਸਲ’’ਨ੍ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ.

ਯਤ੍ਥਵਾਰਪੁਚ੍ਛਾਵਾਰਵਣ੍ਣਨਾ

੩੦੪. ਲਬ੍ਭਤੀਤਿ ਪੁਚ੍ਛਾ.

ਸਮਥਵਾਰਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨਾਵਾਰਵਣ੍ਣਨਾ

੩੦੫. ਯਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਸਮ੍ਮੁਖਾਵਿਨਯੇਨ ਚਾਤਿਆਦਿ ਤਸ੍ਸਾ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨਂ. ਯਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਸਮ੍ਮੁਖਾਵਿਨਯੇਨ ਚ ਯੇਭੁਯ੍ਯਸਿਕਾਯ ਚ ਅਧਿਕਰਣਂ ਵੂਪਸਮ੍ਮਤਿ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਯਤ੍ਥ ਯੇਭੁਯ੍ਯਸਿਕਾ ਲਬ੍ਭਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਸਮ੍ਮੁਖਾਵਿਨਯੋ ਲਬ੍ਭਤੀਤਿ ਏਵਂ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ. ਯਤ੍ਥ ਪਟਿਞ੍ਞਾਤਕਰਣਂ ਲਬ੍ਭਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਸਮ੍ਮੁਖਾਵਿਨਯੋ ਲਬ੍ਭਤੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਏਕਂ ਵਾ ਦ੍ਵੇ ਵਾ ਬਹੂ ਵਾ ਆਪਤ੍ਤਿਯੋ ਆਪਨ੍ਨੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ‘‘ਇਮਂ ਨਾਮ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਆਪਨ੍ਨੋਸੀ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤੋ ‘‘ਆਮਾ’’ਤਿ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਪਟਿਜਾਨਾਤਿ, ਦ੍ਵੇਪਿ ਲਬ੍ਭਨ੍ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਸਙ੍ਘਸਮ੍ਮੁਖਤਾ ਧਮ੍ਮਵਿਨਯਪੁਗ੍ਗਲਸਮ੍ਮੁਖਤਾਤਿ ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤਸਮ੍ਮੁਖਾਵਿਨਯੇ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਪੁਰਤੋ ਪਟਿਞ੍ਞਾਤਂ ਕਤਂ ਚੇ, ਸਙ੍ਘਸਮ੍ਮੁਖਤਾ. ਤਤ੍ਥੇਵ ਦੇਸਿਤਂ ਚੇ, ਧਮ੍ਮਵਿਨਯਸਮ੍ਮੁਖਤਾਯੋਪਿ ਲਦ੍ਧਾ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਅਵਿਵਦਨ੍ਤਾ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਪਟਿਜਾਨਨ੍ਤਿ ਚੇ, ਪੁਗ੍ਗਲਸਮ੍ਮੁਖਤਾ. ਤਸ੍ਸੇਵ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਦੇਸਿਤਂ ਚੇ, ਧਮ੍ਮਵਿਨਯਸਮ੍ਮੁਖਤਾਯੋਪਿ ਲਦ੍ਧਾ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਏਕਸ੍ਸੇਵ ਵਾ ਏਕਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਆਪਤ੍ਤਿਦੇਸਨਕਾਲੇ ‘‘ਪਸ੍ਸਸਿ, ਪਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਤਤ੍ਥ ਧਮ੍ਮਵਿਨਯਪੁਗ੍ਗਲਸਮ੍ਮੁਖਤਾਸਞ੍ਞਿਤੋ ਸਮ੍ਮੁਖਾਵਿਨਯੋ ਚ ਪਟਿਞ੍ਞਾਤਕਰਣਞ੍ਚ ਲਦ੍ਧਂ ਹੋਤਿ.

ਸਂਸਟ੍ਠਵਾਰਾਦਿਵਣ੍ਣਨਾ

੩੦੬. ਅਧਿਕਰਣਾਨਂ ਵੂਪਸਮੋਵ ਸਮਥੋ ਨਾਮ, ਸੋ ਅਧਿਕਰਣਂ ਵਿਨਾ ਨਤ੍ਥਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਨ ਚ ਲਬ੍ਭਾ ਵਿਨਿਭੁਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਨਾਨਾਕਰਣਂ ਕਾਤੁਂ.

੩੦੯-੩੧੦. ਸਮਥਾ ਸਮਥੇਹਿ ਸਮ੍ਮਨ੍ਤੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਸਮ੍ਮਨ੍ਤੀਤਿ ਸਮ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ. ਅਧਿਕਰਣਾ ਵਾ ਪਨ ਸਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਵੂਪਸਮ੍ਮਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਯੇਭੁਯ੍ਯਸਿਕਾ ਸਮ੍ਮੁਖਾਵਿਨਯੇਨ ਸਮ੍ਮਤੀ’’ਤਿ ਇਮਾਯ ਸਮ੍ਮੁਖਾਵਿਨਯੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਮ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਨ ਸਤਿਵਿਨਯਾਦੀਹਿ ਤੇਸਂ ਤਸ੍ਸਾ ਅਨੁਪਕਾਰਤ੍ਤਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸਮਥਾ ਅਧਿਕਰਣੇਹਿ ਸਮ੍ਮਨ੍ਤੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਸਮਥਾ ਅਭਾਵਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

੩੧੧. ‘‘ਸਮ੍ਮੁਖਾਵਿਨਯੋ ਵਿਵਾਦਾਧਿਕਰਣੇਨ ਨ ਸਮ੍ਮਤੀ’’ਤਿ ਪਾਠੋ. ਯੇਭੁਯ੍ਯਸਿਕਾਯ ਸਮਾਨਭਾਵਤੋ ਚ ਅਵਸਾਨੇ ‘‘ਸਮ੍ਮੁਖਾਵਿਨਯੋ ਨ ਕੇਨਚਿ ਸਮ੍ਮਤੀ’’ਤਿ (ਪਰਿ. ੩੧੩) ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਚ ਸਮ੍ਮੁਖਾਵਿਨਯੋ ਸਯਂ ਸਮਥੇਨ ਵਾ ਅਧਿਕਰਣੇਨ ਵਾ ਸਮੇਤਬ੍ਬੋ ਨ ਹੋਤੀਤਿ ਕਤ੍ਵਾ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਸਤਿਵਿਨਯੋ ਕਿਚ੍ਚਾਧਿਕਰਣੇਨ ਸਮ੍ਮਤਿ. ਅਮੂਲ਼੍ਹਵਿਨਯਤਸ੍ਸਪਾਪਿਯਸਿਕਤਿਣਵਤ੍ਥਾਰਕਾਪਿ ਕਿਚ੍ਚਾਧਿਕਰਣੇਨ ਸਮ੍ਮਨ੍ਤਿ.

੩੧੩. ਵਿਵਾਦਾਧਿਕਰਣਂ ਕਿਚ੍ਚਾਧਿਕਰਣੇਨ ਸਮ੍ਮਤੀਤਿ ‘‘ਸੁਣਾਤੁ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ…ਪੇ… ਪਠਮਂ ਸਲਾਕਂ ਨਿਕ੍ਖਿਪਾਮੀ’’ਤਿ ਏਵਂ ਵਿਵਾਦਾਧਿਕਰਣਂ ਕਿਚ੍ਚਾਧਿਕਰਣੇਨ ਸਮ੍ਮਤਿ. ਅਨੁਵਾਦਾਧਿਕਰਣਆਪਤ੍ਤਾਧਿਕਰਣਾਪਿ ਕਿਚ੍ਚਾਧਿਕਰਣੇਨ ਸਮ੍ਮਨ੍ਤਿ. ‘‘‘ਅਕਤਂ ਕਮ੍ਮਂ ਦੁਕ੍ਕਟਂ ਕਮ੍ਮ’ਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਕਿਚ੍ਚਾਧਿਕਰਣਮ੍ਪਿ ਕਿਚ੍ਚਾਧਿਕਰਣੇਨ ਸਮ੍ਮਤੀਤਿ ਏਵਂ ਪਾਠੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ਅਞ੍ਞਤਰਸ੍ਮਿਂ ਪਨ ਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ‘‘‘ਸਮਥਾ ਅਧਿਕਰਣੇਹਿ ਸਮ੍ਮਨ੍ਤੀ’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਯਸ੍ਮਾ ਸਬ੍ਬੇ ਸਮਥਾ ਕਿਚ੍ਚਾਧਿਕਰਣੇਨ ਸਮ੍ਮਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘ਸਮਥਾ ਕਿਚ੍ਚਾਧਿਕਰਣੇਨ ਸਮ੍ਮਨ੍ਤੀ’ਤਿ ਪਾਠੋ ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

੩੧੪. ਵਿਵਾਦਾਧਿਕਰਣਂ ਕਤਮਂ ਅਧਿਕਰਣਂ ਸਮੁਟ੍ਠਾਪੇਤੀਤਿ ‘‘ਨਾਯਂ ਧਮ੍ਮੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਮਤ੍ਤੇਨ ਕਿਞ੍ਚਿ ਅਧਿਕਰਣਂ ਨ ਸਮੁਟ੍ਠਾਪੇਤਿ.

੩੧੮-੯. ‘‘ਕਤਮਾਧਿਕਰਣਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨ’’ਨ੍ਤਿ ਪਾਠੋ. ਵਿਵਾਦਾਧਿਕਰਣਂ ਵਿਵਾਦਾਧਿਕਰਣਂ ਭਜਤੀਤਿ ਪਠਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨਵਿਵਾਦਂ ਪਚ੍ਛਾ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ ਭਜਤਿ. ਵਿਵਾਦਾਧਿਕਰਣਂ ਦ੍ਵੇ ਸਮਥੇ ਭਜਤੀਤਿ ‘‘ਇਮਂ ਵੂਪਸਮੇਤੁਂ ਸਮਤ੍ਥਾ ਤੁਮ੍ਹੇ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਂ ਵਿਯ ਭਜਤਿ ‘‘ਮਯਂ ਤਂ ਵੂਪਸਮੇਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤੇਹਿ ਵਿਯ ਦ੍ਵੀਹਿ ਸਮਥੇਹਿ ਸਙ੍ਗਹਿਤਂ.

ਸਮਥਭੇਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਖਨ੍ਧਕਪੁਚ੍ਛਾਵਾਰਵਣ੍ਣਨਾ

ਪੁਚ੍ਛਾਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨਾਵਣ੍ਣਨਾ

੩੨੦. ਨਿਦਾਨਂ ਨਾਮ ਕਾਲਞ੍ਚ ਨਗਰਞ੍ਚ ਦੇਸੋ ਚ ਭਗਵਾ ਚ. ਵਤ੍ਥੁਪੁਗ੍ਗਲਾਦਿ ਨਿਦ੍ਦੇਸੋ. ਯਾਨਿ ਤਤ੍ਥ ਉਪਸਮ੍ਪਦਕ੍ਖਨ੍ਧਕੇ ‘‘ਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਊਨਵੀਸਤਿਵਸ੍ਸੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਉਪਸਮ੍ਪਾਦੇਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਉਤ੍ਤਮਾਨਿ ਪਦਾਨਿ ਵੁਤ੍ਤਾਨੀਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ. ਸਾ ਸਾ ਤਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸ ਪਦਸ੍ਸ ਆਪਤ੍ਤੀਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤੀਤਿ ਯਾ ‘‘ਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਊਨਵੀਸਤਿਵਸ੍ਸੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਉਪਸਮ੍ਪਾਦੇਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ ਪਦੇਨ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਾ ਆਪਤ੍ਤਿ, ਸਾ ਤਸ੍ਸ ਪਦਸ੍ਸਾਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਚਮ੍ਮਸਂਯੁਤ੍ਤੇਤਿ ਚਮ੍ਮਕ੍ਖਨ੍ਧਕੇ.

ਏਕੁਤ੍ਤਰਿਕਨਯਵਣ੍ਣਨਾ

ਏਕਕਵਾਰਵਣ੍ਣਨਾ

੩੨੧. ਏਕੁਤ੍ਤਰਿਕਨਯੇ ਆਪਤ੍ਤਿ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਆਪਤ੍ਤਿ ਨਾਮ ਕਿਂ ਪਰਮਤ੍ਥਸਭਾਵਾ, ਉਦਾਹੁ ਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਸਭਾਵਾਤਿ? ਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਸਭਾਵਾ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹਿ ਪਰਿਵਾਰੇ ‘‘ਵਤ੍ਥੁ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬਂ, ਗੋਤ੍ਤਂ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬਂ, ਨਾਮਂ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬਂ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬਾ’’ਤਿ ਏਤੇਸਂ ਪਦਾਨਂ ਵਿਭਙ੍ਗੇ ‘‘ਮੇਥੁਨਧਮ੍ਮੋਤਿ ਵਤ੍ਥੁ ਚ ਗੋਤ੍ਤਞ੍ਚ. ਪਾਰਾਜਿਕਨ੍ਤਿ ਨਾਮਞ੍ਚੇਵ ਆਪਤ੍ਤਿ ਚਾ’’ਤਿ. ਨਾਮਞ੍ਚ ਗੋਤ੍ਤਞ੍ਚ ‘‘ਨਾਮਗੋਤ੍ਤਂ ਨ ਜੀਰਤੀ’’ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੧.੭੬) ਵਚਨਤੋ ਸਮ੍ਮੁਤਿਮਤ੍ਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਕੁਸਲਤ੍ਤਿਕਵਿਨਿਮੁਤ੍ਤਾ ਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਧਮ੍ਮਭੂਤਾ ਏਕਚ੍ਚਾ ਸਮ੍ਮੁਤਿ ਏਵਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਯਂ ਪਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ਸਮਥਕ੍ਖਨ੍ਧਕੇ ‘‘ਆਪਤ੍ਤਾਧਿਕਰਣਂ ਸਿਯਾ ਅਕੁਸਲਂ, ਸਿਯਾ ਅਬ੍ਯਾਕਤ’’ਨ੍ਤਿ (ਚੂਲ਼ਵ. ੨੨੨), ਤਂ ‘‘ਵਿਵਾਦਾਧਿਕਰਣਂ ਸਿਯਾ ਕੁਸਲਂ, ਸਿਯਾ ਅਕੁਸਲਂ, ਸਿਯਾ ਅਬ੍ਯਾਕਤ’’ਨ੍ਤਿ (ਚੂਲ਼ਵ. ੨੨੦) ਏਤ੍ਥ ਵਿਯ ਪਰਿਯਾਯਤੋ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਤ੍ਥਤੋ ਹਿ ਵਿਵਾਦੋ ਨਾਮ ਏਕਚ੍ਚੋ ਸਮ੍ਮੁਤਿਵਿਸੇਸੋ. ਯੋ ਚਿਤ੍ਤਸਮਙ੍ਗਿਨੋ, ਸੋ ‘‘ਤਂ ਚਿਤ੍ਤਪਰਿਯਾਯੇਨ ਪਨ ਸਿਯਾ ਕੁਸਲ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ ਵੋਹਾਰਲਦ੍ਧੋ, ਤਥਾ ਆਪਤ੍ਤਾਧਿਕਰਣਮ੍ਪੀਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਤੇਨੇਵ ਵੁਤ੍ਤਂ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ‘‘ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਆਪਜ੍ਜਮਾਨੋ ਹਿ ਅਕੁਸਲਚਿਤ੍ਤੋ ਵਾ ਆਪਜ੍ਜਤਿ ਕੁਸਲਾਬ੍ਯਾਕਤਚਿਤ੍ਤੋ ਵਾ’’ਤਿ (ਕਙ੍ਖਾ. ਅਟ੍ਠ. ਪਠਮਪਾਰਾਜਿਕਵਣ੍ਣਨਾ). ਅਞ੍ਞਥਾ ਸਮਥੇਹਿ ਅਧਿਕਰਣੀਯਤਾ ਨ ਸਮ੍ਭਵਤਿ. ਨ ਹਿ ਸਮਥਾ ਕੁਸਲਾਦਿਂ ਅਕੁਸਲਾਦਿਂ ਵਾ ਅਧਿਕਿਚ੍ਚਪਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ, ਸਮਥਵਸੇਨ ਵਾ ਕੁਸਲਾਦਿ ਸਮ੍ਮਤਿ. ਨ ਚ ਕੁਸਲਸ੍ਸ ਵਿਵਾਦਸ੍ਸ, ਅਨੁਵਾਦਸ੍ਸ ਵਾ ਕੁਸਲਾਦਿਸਮਥੇਹਿ ਵੂਪਸਮੇਤਬ੍ਬਤਾ ਆਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਤੇਸਂ ਅਧਿਕਰਣਮਤ੍ਤਮੇਵ ਨ ਸਮ੍ਭਵੇਯ੍ਯ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਧਿਕਰਣਾਨਂ, ਸਮਥਾਨਞ੍ਚ ਕੁਸਲਾਦਿਭਾਵੋ ਪਰਿਯਾਯਦੇਸਨਾਯ ਲਬ੍ਭਤਿ, ਨੋ ਅਞ੍ਞਥਾ, ਤੇਨੇਵ ਸਮ੍ਮੁਖਾਵਿਨਯੇ ਵਿਯ ਆਪਤ੍ਤਾਧਿਕਰਣੇ ਤਿਕਂ ਨ ਪੂਰਿਤਂ. ਸਞ੍ਚਿਚ੍ਚ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਆਪਜ੍ਜਮਾਨਸ੍ਸ ਯਸ੍ਮਾ ਸਞ੍ਚੇਤਨਾ ਏਕਨ੍ਤਤੋ ਅਕੁਸਲਾਵ ਹੋਤਿ. ਇਤਰਸ੍ਸ ਸਚਿਤ੍ਤਕਸ੍ਸ ਵਾ ਅਚਿਤ੍ਤਕਸ੍ਸ ਵਾ ਤਦਾਭਾਵਮਤ੍ਤਂ ਉਪਾਦਾਯ ‘‘ਅਬ੍ਯਾਕਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਯਥਾ ਹਿ ‘‘ਤਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਚੋਦਯਮਾਨੋ ਤਂ ਚੀਵਰਂ ਅਭਿਨਿਪ੍ਫਾਦੇਯ੍ਯ, ਇਚ੍ਚੇਤਂ ਕੁਸਲ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ (ਪਾਰਾ. ੫੩੮) ਨ ਕੁਸਲਸਦ੍ਦੋ ਸੁਖਵਿਪਾਕੋ, ‘‘ਸਮ੍ਪਰਾਯਿਕਾਨਂ ਅਕੁਸਲਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਪਟਿਘਾਤਾਯਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਪਰਿ. ੪੯੮) ਨ ਅਕੁਸਲਾ ਵਾ ਹੋਤਿ. ਇਤਰਸ੍ਸ ਸਚਿਤ੍ਤਕਸ੍ਸ ਵਾ ਅਚਿਤ੍ਤਕਸ੍ਸ ਵਾ ਤਦਾਭਾਵਮਤ੍ਤਂ ਉਪਾਦਾਯ ‘‘ਅਬ੍ਯਾਕਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਯਥਾ ਹਿ ਦ੍ਵਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਚੋਦਯਮਾਨੋ ਤਂ ਚੀਵਰਂ ਅਭਿਨਿਪ੍ਫਾਦੇਯ੍ਯ, ਯਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ‘‘ਆਪਤ੍ਤਾਧਿਕਰਣਂ ਅਕੁਸਲ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਸ੍ਸ ਵਸੇਨ ਤਦਕੁਸਲਤੋ ਸਤ੍ਤ ਵਿਨੀਤਵਤ੍ਥੂਨਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾਨਿ, ਤਤੋ ਚੀਵਰਨ੍ਤਿ ਸਮ੍ਭਵਤੋ ਅਚੀਵਰਕਾ, ਅਨ੍ਤਰਾਪਤ੍ਤਿਕਾ ਚ. ਅਨਨ੍ਤਰਿਕਲਕ੍ਖਣਪ੍ਪਤ੍ਤਸ੍ਸ ਵਸੇਨ ਨਿਯਤਾ ਚ ਨਾਮਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਸਮ੍ਮੁਤਿਨਿਦ੍ਦੇਸੇ ਗਰੁਕਲਹੁਕਨਿਦ੍ਦੇਸੋਪਿ ਸਮ੍ਭਵਤਿ. ਅਞ੍ਞਥਾ ‘‘ਅਨਨ੍ਤਰਾਯਿਕਾ ਪਣ੍ਣਤ੍ਤਿਵਜ੍ਜਾ, ਅਨਵਜ੍ਜਾਪਣ੍ਣਤ੍ਤੀ’’ਤਿ ਚ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਕੁਟਿਕਾਰਮਹਲ੍ਲਕਾਪਤ੍ਤਿ ਅਨ੍ਤਰਾਯਿਕਾ ਲੋਕਵਜ੍ਜਸਾਵਜ੍ਜਪਣ੍ਣਤ੍ਤਿਤੋ. ਸਮ੍ਪਜਾਨਮੁਸਾਵਾਦੋ ਓਮਸਵਾਦਾਦਿਤੋ ਗਰੁਕਾਦਿ ਨ ਸਮ੍ਭਵੇਯ੍ਯ, ਤਤੋ ਵਾ ਅਯਂ ਲਹੁਕਾਦੀਤਿ ਇਦਂ ਸਬ੍ਬਂ ਏਕਚ੍ਚਾਨਂ ਆਚਰਿਯਾਨਂ ਮਤਂ, ‘‘ਸਬ੍ਬਂ ਅਯੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਕਸ੍ਮਾ? ਯਸ੍ਮਾ ‘‘ਪਾਰਾਜਿਕਨ੍ਤਿ ਨਾਮਞ੍ਚੇਵ ਆਪਤ੍ਤਿਚਾ’’ਤਿ ਵਚਨੇਨ ਚੇ ਆਪਤ੍ਤਿ ਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਧਮ੍ਮੋ ਸਿਯਾ, ਵਤ੍ਥੁ ਚ ਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਧਮ੍ਮੋ ਸਿਯਾ ਗੋਤ੍ਤੇਨ ਸਮਾਨਾਧਿਕਰਣਭਾਵੇਨ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਮੇਥੁਨਧਮ੍ਮੋ’’ਤਿ ਪਦਂ ਅਜ੍ਝਾਚਾਰਸਙ੍ਖਾਤਂ ਵਤ੍ਥੁਞ੍ਚ ਦੀਪੇਤਿ. ਅਜ੍ਝਾਚਾਰਵਸੇਨੇਵ ਆਪਤ੍ਤਿਯਾ ਲਦ੍ਧਨਾਮਂ ਅਸਾਧਾਰਣਨਾਮਤ੍ਤਾ ‘‘ਗੋਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਚ ਵੁਚ੍ਚਤੀਤਿ ਅਯਂ ਤਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੋ.

‘‘ਆਪਤ੍ਤਾਧਿਕਰਣਸ੍ਸ ਕਿਂ ਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਨ੍ਤਿ? ਲੋਭੋ ਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮੋ, ਦੋਸੋ, ਮੋਹੋ, ਅਲੋਭੋ, ਅਦੋਸੋ, ਅਮੋਹੋ ਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮੋ’’ਤਿ ‘‘ਕਤਿ ਹੇਤੂਤਿ? ਛ ਹੇਤੂ ਤਯੋ ਅਕੁਸਲਹੇਤੂ, ਤਯੋ ਅਬ੍ਯਾਕਤਹੇਤੂ’’ਤਿ ਚ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਨਿਪ੍ਪਰਿਯਾਯੇਨੇਵ ‘‘ਆਪਤ੍ਤਾਧਿਕਰਣਂ ਸਿਯਾ ਅਕੁਸਲਂ, ਸਿਯਾ ਅਬ੍ਯਾਕਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਸਮਥਕ੍ਖਨ੍ਧਕੇ ਪਨ ਸਨ੍ਧਾਯਭਾਸਿਤਵਸੇਨ ਤਥਾ ਏਵ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਸ੍ਮਾ ਆਪਤ੍ਤਾਧਿਕਰਣਂ ਸਭਾਵਤੋ ਨਿਪ੍ਪਰਿਯਾਯੇਨੇਵ ਅਕੁਸਲਾ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਖਨ੍ਧਾ, ਰੂਪਅਬ੍ਯਾਕਤਾ ਚ ਹੋਨ੍ਤਿ. ‘‘ਨਤ੍ਥਿ ਆਪਤ੍ਤਾਧਿਕਰਣਂ ਕੁਸਲ’’ਨ੍ਤਿ (ਚੂਲ਼ਵ. ੨੨੨) ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਕੁਸਲਮੇਵ ਪਟਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਂ, ਖੀਣਾਸਵਾਨਂ ਕਿਰਿਯਾਬ੍ਯਾਕਤਂ ਨਾਮ ਹੋਤੀਤਿ ਕੁਸਲੇ ਪਟਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤੇ ਕਿਰਿਯਾਬ੍ਯਾਕਤਮ੍ਪਿ ਪਟਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਮੇਵ ਹੋਤਿ. ਤਸ੍ਮਿਂ ਪਟਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤੇ ਸਬ੍ਬਥਾ ਅਵਾਵਟਂ ਵਿਪਾਕਾਬ੍ਯਾਕਤਂ ਪਟਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਮੇਵ ਹੋਤਿ. ਨਿਬ੍ਬਾਨਾਬ੍ਯਾਕਤੇ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਮੇਵ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਏਕੇ, ਤਂ ਅਯੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਛ ਹੇਤੁਯੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ. ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਸਾਮਞ੍ਞੇਨ, ਤਥਾਪਿ ਵਿਪਾਕਹੇਤੁਯੇਵ ਤਤ੍ਥ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤੋ, ਨ ਕਿਰਿਯਾਹੇਤੁ, ਤੇ ਹਿ ਕੁਸਲਸਭਾਵਾ ਚ, ਤਸ੍ਮਾ ਰੂਪਂ, ਵਿਪਾਕਾਬ੍ਯਾਕਤਞ੍ਚਾਪਤ੍ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਅਕੁਸਲਾਪਤ੍ਤਿਤੋ ਵਿਨੀਤਵਤ੍ਥੂਨਿ. ਇਤਰਸ੍ਸਾਪਿ ਆਦਿਤੋ ਛਾਦਨਾ ਕੁਸਲਚਿਤ੍ਤਤੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਅਨ੍ਤਰਾਯਿਕਨਿਯਤਸਾਵਜ੍ਜਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਭਾਵੋਪਿ ਚਸ੍ਸਾ ਵੇਵਚਨਵਸੇਨ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ ਪਣ੍ਣਤ੍ਤਿਵਜ੍ਜਾਯ, ਸਞ੍ਚਿਚ੍ਚ ਆਪਨ੍ਨਾਯ ਚ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਜੀਵਿਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਸਿਯਾ ਸਾਰਮ੍ਮਣਂ ਸਿਯਾ ਅਨਾਰਮ੍ਮਣ’’ਨ੍ਤਿ ਵਚਨਂ ਵਿਯ ਏਕਨ੍ਤਾਕੁਸਲਂ ਅਨੇਕਨ੍ਤਾਕੁਸਲਞ੍ਚ ਲੋਕਵਜ੍ਜਂ, ਏਕਨ੍ਤਾਬ੍ਯਾਕਤਂ ਭੂਤਾਰੋਚਨਂ ਅਨੇਕਨ੍ਤਾਬ੍ਯਾਕਤਞ੍ਚ ਸੇਸਂ ਪਣ੍ਣਤ੍ਤਿਵਜ੍ਜਂ ਏਕਤੋ ਸਮ੍ਪਿਣ੍ਡੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਆਪਤ੍ਤਾਧਿਕਰਣਂ ਸਿਯਾ ਅਕੁਸਲਂ ਸਿਯਾਬ੍ਯਾਕਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਸਮਥਕ੍ਖਨ੍ਧਕੇ ਪਨ ਪਣ੍ਣਤ੍ਤਿਵਜ੍ਜਮੇਵ ਸਨ੍ਧਾਯ ਤਥਾ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ, ਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ਚ ‘‘ਆਪਤ੍ਤਾਧਿਕਰਣਂ ਸਿਯਾ ਅਕੁਸਲਂ, ਸਿਯਾ ਅਬ੍ਯਾਕਤਂ, ਨਤ੍ਥਿ ਆਪਤ੍ਤਾਧਿਕਰਣਂ ਕੁਸਲ’ਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਸਨ੍ਧਾਯਭਾਸਿਤਵਸੇਨ ਅਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਯਸ੍ਮਿਞ੍ਹਿ ਪਥਵਿਖਣਨਾਦਿਕੇ ਆਪਤ੍ਤਾਧਿਕਰਣੇ ਅਪਕਤਞ੍ਞੁਨੋ ਸਨ੍ਧਾਯ ਅਪ੍ਪਹਰਿਤਕਰਣਾਦਿਕਾਲੇ ਕੁਸਲਚਿਤ੍ਤਂ ਅਙ੍ਗਂ ਹੋਤਿ, ਖਣਨਾਦਿਪਯੋਗਸਙ੍ਖਾਤਂ ਰੂਪਾਬ੍ਯਾਕਤਂ ਆਪਤ੍ਤਿਸਮੁਟ੍ਠਾਪੇਨ੍ਤਂ ਹੋਤੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ’’ਤਿ. ਯਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਅਤ੍ਥਾਪਤ੍ਤਿ ਕੁਸਲਚਿਤ੍ਤੋ ਆਪਜ੍ਜਤਿ, ਕੁਸਲਚਿਤ੍ਤੋ ਵੁਟ੍ਠਾਤੀ’’ਤਿਆਦਿ. ਤਸ੍ਮਿਞ੍ਹਿ ਸਤਿ ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਵਤ੍ਤੁਂ ‘‘ਨਤ੍ਥਿ ਆਪਤ੍ਤਾਧਿਕਰਣਂ ਕੁਸਲ’’ਨ੍ਤਿ. ਯਸ੍ਮਾ ਆਪਤ੍ਤਿਸਮੁਟ੍ਠਾਪਕਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ ਨ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਨ ਯਿਦਂ ਅਙ੍ਗਪ੍ਪਹੋਨਕਚਿਤ੍ਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਯਦਿ ਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ, ‘‘ਸਿਯਾ ਕੁਸਲ’’ਨ੍ਤਿ ਚ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਭਵੇਯ੍ਯ, ਨ ਚ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਸ੍ਮਾ ਇਦਂ ਪਨ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ – ਯਂ ਤਾਵ ਆਪਤ੍ਤਾਧਿਕਰਣਂ ਲੋਕਵਜ੍ਜਂ, ਤਂ ਏਕਨ੍ਤਤੋ ਅਕੁਸਲਮੇਵ, ਤਤ੍ਥ ‘‘ਸਿਯਾ ਅਕੁਸਲ’’ਨ੍ਤਿ ਵਿਕਪ੍ਪੋ ਨਤ੍ਥਿ. ਯਂ ਪਨ ਪਣ੍ਣਤ੍ਤਿਵਜ੍ਜਂ, ਤਂ ਯਸ੍ਮਾ ਸਞ੍ਚਿਚ੍ਚ ‘‘ਇਮਂ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਵੀਤਿਕ੍ਕਮਾਮੀ’’ਤਿ ਵੀਤਿਕ੍ਕਮਨ੍ਤਸ੍ਸੇਵ ਅਕੁਸਲਂ ਹੋਤਿ, ਅਸਞ੍ਚਿਚ੍ਚ ਪਨ ਕਿਞ੍ਚਿ ਅਜਾਨਨ੍ਤਸ੍ਸ ਸਹਸੇਯ੍ਯਾਦਿਵਸੇਨ ਆਪਜ੍ਜਤੋ ਰੂਪਵਿਪਾਕਂ ਅਬ੍ਯਾਕਤਂ ਹੋਤਿ ਅਨੁਟ੍ਠਾਨਤੋ. ਤਸ੍ਮਾ ਤਸ੍ਸ ਪਣ੍ਣਤ੍ਤਿਵਜ੍ਜਸ੍ਸ ਸਞ੍ਚਿਚ੍ਚਾਸਞ੍ਚਿਚ੍ਚਵਸੇਨ ਇਮਂ ਵਿਕਪ੍ਪਭਾਵਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਇਦਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਆਪਤ੍ਤਾਧਿਕਰਣਂ ਸਿਯਾ ਅਕੁਸਲਂ, ਸਿਯਾ ਅਬ੍ਯਾਕਤਂ, ਨਤ੍ਥਿ ਆਪਤ੍ਤਾਧਿਕਰਣਂ ਕੁਸਲ’’ਨ੍ਤਿ.

ਸਚੇ ਪਨ ਕੋਚਿ ਵਿਨਯੇ ਅਪਕਤਞ੍ਞੂ ‘‘ਯਂ ਕੁਸਲਚਿਤ੍ਤੋ ਆਪਜ੍ਜਤਿ, ਇਦਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਆਪਤ੍ਤਾਧਿਕਰਣਂ ਕੁਸਲ’’ਨ੍ਤਿ ਵਦੇਯ੍ਯ, ਤਸ੍ਸੇਵਂਵਾਦਿਨੋ ਅਚਿਤ੍ਤਕਾਨਂ ਏਲ਼ਕਲੋਮਾਦਿਸਮੁਟ੍ਠਾਨਾਨਮ੍ਪਿ ਕੁਸਲਚਿਤ੍ਤਸਮਙ੍ਗਿਕਾਲੇ ਤਾਸਂ ਆਪਤ੍ਤੀਨਂ ਕੁਸਲਚਿਤ੍ਤੋ ਆਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯ, ਨ ਵਾ ਆਪਜ੍ਜਤਿ. ਕਿਂਕਾਰਣਂ? ਨ ਚ ਤਤ੍ਥ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨਮ੍ਪਿ ਕੁਸਲਚਿਤ੍ਤਂ ਆਪਤ੍ਤਿਯਾ ਅਙ੍ਗਂ. ਅਤ੍ਤਭਾਵੋ ਸਭਾਵੋ ਪਕਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਕਤਰਂ ਪਨ ਤਸ੍ਸਾ ਆਪਤ੍ਤਿਯਾ ਤਦਾ ਅਙ੍ਗਸਭਾਵੋਤਿ? ਵੁਚ੍ਚਤੇ – ਕਾਯਵਚੀਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਵਸੇਨ ਪਨ ਚਲਿਤਸ੍ਸ ਕਾਯਸ੍ਸ, ਪਵਤ੍ਤਾਯ ਵਾਚਾਯ ਚਾਤਿ ਏਤੇਸਂ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਚਲਿਤਪ੍ਪਵਤ੍ਤਾਨਂ ਕਾਯਵਾਚਾਨਂ ਅਞ੍ਞਤਰਮੇਵ ਅਙ੍ਗਸਭਾਵੋ, ਤਞ੍ਚ ਰੂਪਕ੍ਖਨ੍ਧਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਅਬ੍ਯਾਕਤਨ੍ਤਿ. ਕਿਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ? ਕਾਯੋ, ਵਾਚਾ ਚ ਤਦਾ ਆਪਤ੍ਤਾਧਿਕਰਣਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਯਾ ਪਨੇਤ੍ਥ ਅਕੁਸਲਾਪਤ੍ਤਿਕ੍ਖਣੇ ਕਾਯਵਾਚਾਯੋ ਅਬ੍ਯਾਕਤਭਾਵੋ, ਤਾ ਅਬ੍ਬੋਹਾਰਿਕਾ ਹੋਨ੍ਤਿ ਕਾਯਵਚੀਕਮ੍ਮਕਾਲੇ ਮਨੋਕਮ੍ਮਂ ਵਿਯ. ਤਦਾ ਹਿ ਕਾਯਵਾਚਾਯੋ ਆਪਤ੍ਤਿਕਰਾਦਿਟ੍ਠਾਨੇ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿ. ਯਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਆਪਤ੍ਤਿਕਰਾ ਧਮ੍ਮਾ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬਾ. ਕਤਿ ਮੂਲਾਨੀਤਿ ਛ ਆਪਤ੍ਤਿਸਮੁਟ੍ਠਾਨਾਨਿ ਮੂਲਾਨੀ’’ਤਿਆਦਿ. ਯਦਾ ਪਨ ਕਾਯਵਾਚਾਯੋ ਆਪਤ੍ਤਿਯਾ ਅਙ੍ਗਮੇਵ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤਦਾ ‘‘ਚਿਤ੍ਤਂ ਚਿਤ੍ਤਾਧਿਪਤੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ (ਧ. ਸ. ਅਟ੍ਠ. ੧ ਕਾਮਾਵਚਰਕੁਸਲਵਣ੍ਣਨਾ) ਵਚਨਂ ਵਿਯ ਪੁਬ੍ਬਪਯੋਗਾਨਂ ਅਪਰਪਯੋਗਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਯਭਾਵਤੋ ਆਪਤ੍ਤਿਕਰਾਦਿਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਂ ਨ ਵਿਜਹਨ੍ਤਿ. ਯਥਾ ਤਬ੍ਭਾਵੇਪਿ ‘‘ਆਪਤ੍ਤਾਧਿਕਰਣਸ੍ਸ ਕਤਿ ਵਤ੍ਥੂਨੀਤਿ? ਸਤ੍ਤ ਆਪਤ੍ਤਿਕ੍ਖਨ੍ਧਾ ਵਤ੍ਥੂਨਿ. ਕਤਿ ਭੂਮਿਯੋਤਿ? ਸਤ੍ਤ ਆਪਤ੍ਤਿਕ੍ਖਨ੍ਧਾ ਭੂਮਿਯੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਥਾ ਤਬ੍ਭਾਵੇਪਿ ਆਪਤ੍ਤਿਕਰਾ ‘‘ਆਪਤ੍ਤਿਸਮੁਟ੍ਠਾਨਾ’’ਇਚ੍ਚੇਵ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਆਪਤ੍ਤਿ ਨਾਮ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਅਕੁਸਲਕ੍ਖਨ੍ਧਾ ਸਞ੍ਚਿਚ੍ਚ ਵੀਤਿਕ੍ਕਮਕਾਲੇ ਭੂਤਾਰੋਚਨਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬਾਪਿ ਅਵਿਸੇਸਤੋ, ਵਿਸੇਸਤੋ ਪਨ ਸਬ੍ਬਾਪਿ ਏਕਨ੍ਤਾਕੁਸਲਾ ਅਕੁਸਲਾ, ਅਨੇਕਨ੍ਤਾਕੁਸਲਾ ਪਨ ਗਿਰਗ੍ਗਸਮਜ੍ਜਚਿਤ੍ਤਾਗਾਰਸਙ੍ਘਾਨਿਇਤ੍ਥਾਲਙ੍ਕਾਰਗਨ੍ਧਵਣ੍ਣਕਵਾਸਿਤਪਿਞ੍ਞਾਕਪ੍ਪਭੇਦਾ, ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਆਦੀਨਂ ਉਮ੍ਮਦ੍ਦਨਪਰਿਮਦ੍ਦਨਪ੍ਪਭੇਦਾ ਚਾਤਿ ਦਸਪ੍ਪਭੇਦਾ ਸਕਨਾਮੇਹਿ ਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਵਤ੍ਥੁਜਾਨਨਸਚਿਤ੍ਤਕਕਾਲੇ ਏਵ ਅਕੁਸਲਾ, ਤਦਭਾਵਤੋ ਅਚਿਤ੍ਤਕਕਾਲੇ ਵਿਨਾ ਅਨਾਪਤ੍ਤਾਧਿਕਰਣੇਨ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਾਦਿਸੀਸੇਨ ਕੁਸਲਚਿਤ੍ਤੇਨ ਤਂ ਤਂ ਵਤ੍ਥੁਂ ਵੀਤਿਕ੍ਕਮਨ੍ਤਸ੍ਸ ਆਪਤ੍ਤਿ ਕੇਵਲਂ ਰੂਪਅਬ੍ਯਾਕਤਮੇਵ.

ਕੇਚਿ ਪਨੇਤ੍ਥ ‘‘ਅਪ੍ਪਕਾਸੇ ਠਾਨੇ ਕਟਿਸੁਤ੍ਤਕਸਞ੍ਞਾਯ ਸਙ੍ਘਾਣਿਂ, ਮਤ੍ਤਿਕਾਸਞ੍ਞਾਯ ਗਨ੍ਧਵਣ੍ਣਕਾਦਿਂ ਵਾ ਧਾਰੇਨ੍ਤਿਯਾਪਿ ਆਪਤ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਚਿਤ੍ਤਕਾਯੇਵਾ’’ਤਿ ਵਣ੍ਣਯਨ੍ਤਿ. ਤੇ ‘‘ਸਙ੍ਘਾਣਿਯਾ ਅਸਙ੍ਘਾਣਿਸਞ੍ਞਾਯ ਧਾਰੇਤਿ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਪਾਠਾਭਾਵਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਿਤਬ੍ਬਾ. ਸੁਰਾਪਾਨਾਪਤ੍ਤਿ ਪਨ ਅਚਿਤ੍ਤਕਾਪਿ ਏਕਨ੍ਤਾਕੁਸਲਾਵ. ਤੇਨੇਵ ‘‘ਮਜ੍ਜੇ ਅਮਜ੍ਜਸਞ੍ਞੀ ਪਿਵਤਿ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਸ੍ਸਾ’’ਤਿ (ਪਾਚਿ. ੩੨੮) ਵੁਤ੍ਤਂ. ਯਸ੍ਮਾ ਪਨੇਤ੍ਥ ਆਬਾਧਪਚ੍ਚਯਾਪਿ ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਵਿਨਾ ਅਕੁਸਲੇਨ ਸੁਰਾਪਾਨਂ ਪਾਤੁਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤੇਸੁ ਅਨੇਕਨ੍ਤਾਕੁਸਲੇਸੁ ਵਿਯ ਲੋਕਵਜ੍ਜੇਸੁ ਇਧ ‘‘ਸੁਰਾਪਾਨੇਸੁ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ ਆਬਾਧਪਚ੍ਚਯਾ’’ਤਿ ਨ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਸੂਪਸਂਪਾਕਾਦਿ ਪਨ ਅਮਜ੍ਜਮੇਵ. ਤਤ੍ਥ ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਵਿਨੋਦਨਤ੍ਥਂ ‘‘ਅਨਾਪਤ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਉਦਕਦਨ੍ਤਪੋਣੇ ਵਿਯ. ਭੂਤਾਰੋਚਨਾਪਤ੍ਤਿ ਰੂਪਾਬ੍ਯਾਕਤਮੇਵ, ਅਚਿਤ੍ਤਕਕਾਲੇ ਸਹਸੇਯ੍ਯਾਦਿ ਰੂਪਵਿਪਾਕਾਬ੍ਯਾਕਤਮੇਵ, ਤਤ੍ਥ ਸੁਪਿਨਨ੍ਤੋ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨਮ੍ਪਿ ਅਕੁਸਲਂ ਅਨਙ੍ਗਤ੍ਤਾ ਅਬ੍ਬੋਹਾਰਿਕਂ ਹੋਤਿ. ਕੁਸਲੇ ਕਥਾਵ ਨਤ੍ਥਿ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ ਸਭਾਵਤ੍ਤਾ ਕੁਸਲਸ੍ਸ. ਤਥਾ ਕਿਰਿਯਾਤਿ ਇਮਿਨਾ ਨਯੇਨ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਯਥਾਸਮ੍ਭਵਂ ਅਕੁਸਲਂ ਵਾ ਸੁਦ੍ਧਰੂਪਂ ਵਾ ਸਵਿਪਾਕਂ ਵਾਤਿ ਤਿਧਾ ਭਿਜ੍ਜਤੀਤਿ ਅਯਮਤ੍ਥੋ ਦਸ੍ਸਿਤੋ ਹੋਤਿ.

ਤਤ੍ਥ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਸੁਰਾਪਾਨਂ ਏਕਚ੍ਚਞ੍ਚ ਪਣ੍ਣਤ੍ਤਿਵਜ੍ਜਂ, ਏਕਨ੍ਤਾਕੁਸਲਞ੍ਚ ਸਚਿਤ੍ਤਕਮੇਵ, ਭੂਤਾਰੋਚਨਂ ਅਚਿਤ੍ਤਕਮੇਵ, ਸੇਸਂ ਸਹ ਸੁਰਾਪਾਨੇਨ ਅਨੇਕਨ੍ਤਾਕੁਸਲਂ ਲੋਕਵਜ੍ਜਞ੍ਚ ਅਨੇਕਨ੍ਤਾਬ੍ਯਾਕਤਂ ਪਣ੍ਣਤ੍ਤਿਵਜ੍ਜਞ੍ਚ ਯੇਭੁਯ੍ਯੇਨ ਸਚਿਤ੍ਤਕਾਚਿਤ੍ਤਕਨ੍ਤਿ ਸਬ੍ਬਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਤਿਪ੍ਪਭੇਦਂ ਹੋਤਿ. ਯਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਸਚਿਤ੍ਤਕਮੇਵ, ਤਂ ਮੇਥੁਨਾਦਿਵਤ੍ਥੁਜਾਨਨਚਿਤ੍ਤੇਨੇਵ ਸਚਿਤ੍ਤਕਂ, ਸਬ੍ਬਂ ਸੇਖਿਯਂ ਪਣ੍ਣਤ੍ਤਿਜਾਨਨਚਿਤ੍ਤੇਨੇਵ ਸਚਿਤ੍ਤਕਂ ‘‘ਅਨਾਦਰਿਯਂ ਪਟਿਚ੍ਚਾ’’ਤਿ ਵਚਨਤੋਤਿ ਸਚਿਤ੍ਤਕਂ ਦੁਵਿਧਂ ਹੋਤਿ. ਏਕਨ੍ਤਾਚਿਤ੍ਤਕਂ ਪਣ੍ਣਤ੍ਤਿਜਾਨਨਚਿਤ੍ਤਾਭਾਵੇਨ, ਨ ਵਤ੍ਥੁਜਾਨਨਚਿਤ੍ਤਾਭਾਵੇਨ. ਤਦਭਾਵਤੋ ਏਕਨ੍ਤਾਕੁਸਲਂ ਸੁਰਾਪਾਨਂ, ਏਕਨ੍ਤਾਬ੍ਯਾਕਤਂ ਸਞ੍ਚਰਿਤ੍ਤਂ, ਵਤ੍ਥੁਜਾਨਨਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਵਾ ਪਣ੍ਣਤ੍ਤਿਜਾਨਨਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਵਾ ਉਭਿਨ੍ਨਂ ਅਭਾਵੇਨ ਅਚਿਤ੍ਤਕਭਾਵੇਨ ਅਚਿਤ੍ਤਕਂ ਹੋਤਿ. ਸੁਰਾਪਾਨਂ ਪਨ ਸਚਿਤ੍ਤਕਂ ਹੋਤਿ ਵਤ੍ਥੁਜਾਨਨਚਿਤ੍ਤੇਨੇਵ. ਅਰਿਯਪੁਗ੍ਗਲਾਨਂ ਇਤਰੇਸਂ ਉਭਿਨ੍ਨਂ ਵਾ ਅਞ੍ਞਤਰਸ੍ਸ ਭਾਵੇਨ ਸੇਸਂ ਚਿਤ੍ਤਕਾਚਿਤ੍ਤਕਂ. ਵਿਸੇਸਤੋ ਚ ਵਤ੍ਥੁਜਾਨਨਚਿਤ੍ਤਾਭਾਵੇਨ, ਅਪਕਤਞ੍ਞੁਨੋ ਪਣ੍ਣਤ੍ਤਿਜਾਨਨਚਿਤ੍ਤਾਭਾਵੇਨ ਵਾ ਅਚਿਤ੍ਤਕਭਾਵੇਨ ਅਚਿਤ੍ਤਕਂ ਹੋਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਏਕਨ੍ਤਾਚਿਤ੍ਤਕਞ੍ਚ ਸਚਿਤ੍ਤਕਞ੍ਚ ‘‘ਅਚਿਤ੍ਤਕ’’ਮਿਚ੍ਚੇਵ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਅਯਂ ਤਾਵ ‘‘ਆਪਤ੍ਤਿ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬਾ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਵਿਨਿਚ੍ਛਯੋ.

ਮੂਲਵਿਸੁਦ੍ਧਿਯਾ ਅਨ੍ਤਰਾਪਤ੍ਤੀਤਿ ਅਨ੍ਤਰਾਪਤ੍ਤਿਂ ਆਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਮੂਲਾਯਪਟਿਕਸ੍ਸਨਂ ਕਤ੍ਵਾ ਠਿਤੇਨ ਆਪਨ੍ਨਾਪਤ੍ਤਿ. ਅਯਂ ਅਗ੍ਘਵਿਸੁਦ੍ਧਿਯਾ ਅਨ੍ਤਰਾਪਤ੍ਤੀਤਿ ਸਮ੍ਬਹੁਲਾ ਆਪਤ੍ਤਿਯੋ ਆਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਤਾਸੁ ਸਬ੍ਬਚਿਰਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਵਸੇਨ ਅਗ੍ਘਸਮੋਧਾਨਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਵਸਨ੍ਤੇਨ ਆਪਨ੍ਨਾਪਤ੍ਤਿ. ‘‘ਪੁਨਪਿ ਆਪਜ੍ਜਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਸਉਸ੍ਸਾਹੇਨੇਵ ਚਿਤ੍ਤੇਨ. ‘‘ਅਯਂ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯਾ ਏਵਾ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ‘‘ਪਾਰਾਜਿਕਮੇਵਾ’’ਤਿ ਇਦਞ੍ਚ ਭੂਤਵਸੇਨ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਏਵਂ ਦੇਸਿਤੇ ਪਨ ਯਾ ਕਾਚਿ ਆਪਤ੍ਤਿ ਨ ਵੁਟ੍ਠਾਤੀਤਿ ਅਪਰੇ, ਤਂ ਨ ਗਹੇਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਧਮ੍ਮਿਕਸ੍ਸ ਪਟਿਸ੍ਸਵਸ੍ਸ ਅਸਚ੍ਚਾਪਨੇ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਅਧਮ੍ਮਿਕਪਟਿਸ੍ਸਵੇ ਦੁਕ੍ਕਟਂ ਨ ਹੋਤਿ. ‘‘ਪੁਬ੍ਬੇ ਸੁਦ੍ਧਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ‘ਤੁਮ੍ਹੇ ਵਿਬ੍ਭਮਥਾ’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘ਸਾਧੂ’ਤਿ ਪਟਿਸ੍ਸੁਣਿਤ੍ਵਾ ਸਚੇ ਨ ਵਿਬ੍ਭਮਤਿ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ, ਏਵਂ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥਾ’’ਤਿ ਚ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਆਵਿਕਰੋ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿਪਿ ਪਾਲ਼ਿ. ਕਾਲੇਨ ਵਕ੍ਖਾਮਿ, ਨੋ ਅਕਾਲੇਨਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਪਞ੍ਚਦਸਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ. ਭਬ੍ਬਾਪਤ੍ਤਿਕਾ ਨਾਮ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਆਪਜ੍ਜਿਤੁਂ ਭਬ੍ਬਾ.

ਦੁਕਵਾਰਵਣ੍ਣਨਾ

੩੨੨. ਨਿਦਹਨੇ ਆਤਪੇ. ‘‘ਏਕਰਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਚੇ ਭਿਕ੍ਖੁ ਤਿਚੀਵਰੇਨ ਵਿਪ੍ਪਵਸੇਯ੍ਯ (ਪਾਰਾ. ੪੭੨). ਛਾਰਤ੍ਤਪਰਮਂ ਤੇਨਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ (ਪਾਰਾ. ੬੫੩) ਵੁਤ੍ਤਾਪਤ੍ਤਿਕੋ ਗਣਪੂਰਕੋ ਹੁਤ੍ਵਾਪਿ ਕਮ੍ਮਂ ਕੋਪੇਤਿ ਨਾਨਾਸਂਵਾਸਕਤ੍ਤਾ. ਕਮ੍ਮੇਨ ਵਾ ਸਲਾਕਗ੍ਗਾਹੇਨ ਵਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਉਦ੍ਦੇਸੋ ਚੇਵ ਕਮ੍ਮਞ੍ਚ ਏਕਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖੁਦ੍ਦੇਸੋਤਿ ਵਾ ਕਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਵਾ ਅਤ੍ਥਤੋ ਏਕਮੇਵ, ਤੇਸੁ ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਕਤੇ ਸਙ੍ਘਭੇਦੋ ਹੋਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਪੁਬ੍ਬਭਾਗਾਤਿ ਸਙ੍ਘਭੇਦਤੋ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗਾ. ‘‘ਪਮਾਣ’’ਨ੍ਤਿ ਇਮੇਸਂ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਅਞ੍ਞਤਰੇਨ ਭੇਦੋ ਹੋਤਿ, ਨ ਇਤਰੇਹੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਵਿਨਯੇ ਸਿਦ੍ਧਾ ਵਿਨਯਸਿਦ੍ਧਾ, ਰੋਮਜਨਪਦੇ ਜਾਤਂ ਰੋਮਕਂ, ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਲੋਣਤ੍ਤਾ ਦੁਕੇਸੁ ਵੁਤ੍ਤਾਤਿ.

ਤਿਕਵਾਰਵਣ੍ਣਨਾ

੩੨੩. ਵੋ ਤੁਮ੍ਹੇਹਿ ਨ ਸਮੁਦਾਚਰਿਤਬ੍ਬਂ. ਵਚੀਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਂ ਕਾਯਕਿਰਿਯਂ ਕਤ੍ਵਾਤਿ ਕਾਯੇਨ ਨਿਪਚ੍ਚਕਾਰਂ ਕਤ੍ਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਉਪਘਾਤੇਤਿ ਵਿਨਾਸੇਤਿ. ਓਮਦ੍ਦਿਤ੍ਵਾਤਿ ਅਭਿਭਵਿਤ੍ਵਾ. ਵਦਤੋਤਿ ਵਦਨ੍ਤਸ੍ਸ. ‘‘ਬਾਲਸ੍ਸ ਨਿਸ੍ਸਯੋ ਦਾਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ ਦੁਕੇ ਆਗਤਂ, ਇਧ ਪਨ ‘‘ਨ ਦਾਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਆਪਤ੍ਤਿਬਾਹੁਲ੍ਲਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਨਾਦਾਤਬ੍ਬਂ, ‘‘ਇਮਸ੍ਮਾ ਵਿਹਾਰਾ ਪਰਂ ਮਾ ਨਿਕ੍ਖਮਾਹਿ, ਵਿਨਯਧਰਾਨਂ ਵਾ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਆਗਚ੍ਛ ਵਿਨਿਚ੍ਛਯਂ ਦਾਤੁ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਤਸ੍ਸ ਵਚਨਂ ਨ ਗਹੇਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤਿਕਭੋਜਨਂ ਨਾਮ ਸਚੇ ਤਯੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਗਣਭੋਜਨੇਨ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ, ਇਦਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਤਿਕਂ. ‘‘ਪਸੁਤ੍ਤੋ’’ਤਿ ਬਾਹੁਲ੍ਲਤੋ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਥ ਵਾ ਨਿਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ‘‘ਇਦਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਗਚ੍ਛਾਮਿ, ਤਾਵਕਾਲਿਕਂ ਭਨ੍ਤੇ ਦੇਥਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘ਨਵਕਮ੍ਮਾਦਿਅਤ੍ਥਂ ਵਿਨਾ ਦਾਤੁਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ਵਿਕਪ੍ਪੇਤ੍ਵਾ ਠਪਿਤਂ ਵਸ੍ਸਿਕਸਾਟਿਕਂ ਪਚ੍ਛਿਮੇ ਪਾਟਿਪਦਦਿਵਸੇ ਨਿਵਾਸੇਨ੍ਤੋ ਦੁਕ੍ਕਟਂ ਆਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਪਚ੍ਚੁਦ੍ਧਰਿਤ੍ਵਾਤਿ ਪਚ੍ਚੁਦ੍ਧਰਣਂ ਅਕਤ੍ਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ‘‘ਵਿਕਪ੍ਪੇਤੁ’’ਨ੍ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਅਵਿਕਪ੍ਪਨਪਚ੍ਚਯਾ ਆਪਤ੍ਤਿ ਹੇਮਨ੍ਤੇ ਆਪਜ੍ਜਤਿ, ਵਿਕਪ੍ਪਨਾ ਪਨ ਕਤ੍ਤਿਕਪੁਣ੍ਣਮਦਿਵਸੇ ਕਾਤਬ੍ਬਾਤਿ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਞਾਤਬ੍ਬਂ. ਅਯਂ ਨਯੋ ਅਵਿਕਪ੍ਪਨਂ ਸਨ੍ਧਾਯ, ਪੁਰਿਮੋ ਵਿਕਪ੍ਪਿਤਪਰਿਭੋਗਪਚ੍ਚਯਾਪਤ੍ਤਿਂ ਸਨ੍ਧਾਯ. ਵਤ੍ਥਪਟਿਚ੍ਛਾਦਿ ਸਬ੍ਬਕਪ੍ਪਿਯਤਾਯਾਤਿ ਵਤ੍ਥਪਟਿਚ੍ਛਾਦਿ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਕਪ੍ਪਿਯਤ੍ਤਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਕੇਚਿ ਇਮਮਤ੍ਥਂ ਅਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਵਤ੍ਥਪਟਿਚ੍ਛਾਦਿ ਸਬ੍ਬਕਪ੍ਪਿਯਤਾ ਤਾਯ ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨੇਨਾ’’ਤਿ ਲਿਖਨ੍ਤਿ. ‘‘ਵਤ੍ਥਮੇਵ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦਿ ਵਤ੍ਥਪਟਿਚ੍ਛਾਦੀ’’ਤਿ ਵਿਗ੍ਗਹਤ੍ਤਾ ‘‘ਤਾਯਾ’’ਤਿ ਨ ਯੁਜ੍ਜਤਿ. ‘‘ਤੇਨਾ’’ਤਿ ਭਵਿਤਬ੍ਬਤ੍ਤਾਤਿ ਇਦਂ ਸਬ੍ਬਂ ਅਞ੍ਞਤਰਸ੍ਮਿਂ ਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ਲਿਖਿਤਂ, ਵਿਚਾਰੇਤ੍ਵਾ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ.

ਚਤੁਕ੍ਕਵਾਰਵਣ੍ਣਨਾ

੩੨੪. ਚਤੂਹਾਕਾਰੇਹਿ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਆਪਜ੍ਜਤਿ…ਪੇ… ਕਮ੍ਮਵਾਚਾਯ ਆਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਯਞ੍ਹਿ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਕਮ੍ਮਵਾਚਾਯ ਆਪਜ੍ਜਤਿ, ਨ ਤਤ੍ਥ ਕਾਯਾਦਯੋਤਿ ਆਪਨ੍ਨਂ, ਤਤੋ ਕਮ੍ਮਵਾਚਾਯ ਸਦ੍ਧਿਂ ਆਪਤ੍ਤਿਕਰਾ ਧਮ੍ਮਾ ਸਤ੍ਤਾਤਿ ਆਪਜ੍ਜਤਿ, ਏਵਂ ਸਤਿ ‘‘ਛ ਆਪਤ੍ਤਿਸਮੁਟ੍ਠਾਨਾਨੀ’’ਤਿ ਵਚਨਵਿਰੋਧੋ, ਤਾਨਿ ਏਵ ਆਪਤ੍ਤਿਕਰਾ ਧਮ੍ਮਾ ਨਾਮ. ਅਥ ਤਤ੍ਥਾਪਿ ਕਾਯਾਦਯੋ ਏਕਤੋ ਵਾ ਨਾਨਾਤੋ ਵਾ ਲਬ੍ਭਨ੍ਤਿ, ਚਤੂਹਾਕਾਰੇਹੀਤਿ ਨ ਯੁਜ੍ਜਤੀਤਿ ‘‘ਛਹਾਕਾਰੇਹਿ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਆਪਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਸਿਯਾਤਿ ਏਵਂ ਏਤਾਨਿ ਸੁਤ੍ਤਪਦਾਨਿ ਵਿਰੋਧਿਤਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਕਥਂ ਅਵਿਰੋਧਿਤਾਨਿ? ਸਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਕਾਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਕਭੇਦਭਿਨ੍ਨਤ੍ਤਾ. ਕਾਯਾਦੀਨਂ ਯਾ ਕਿਰਿਯਾ ਆਪਤ੍ਤਿ, ਨਂ ਏਕਚ੍ਚਂ ਕਾਯੇਨ ਸਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਕੇਨ ਆਪਜ੍ਜਤਿ, ਏਕਚ੍ਚਂ ਸਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਕਾਯ ਵਾਚਾਯ, ਏਕਚ੍ਚਂ ਸਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਕਾਹਿ ਕਾਯਵਾਚਾਹਿ ਆਪਜ੍ਜਤਿ, ਯਾ ਪਨ ਅਕਿਰਿਯਾ ਆਪਤ੍ਤਿ, ਤਂ ਏਕਚ੍ਚਂ ਕਮ੍ਮਵਾਚਾਯ ਆਪਜ੍ਜਤਿ, ਤਞ੍ਚ ਖੋ ਅਵਸਿਟ੍ਠਾਹਿ ਅਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਕਾਹਿ ਕਾਯਵਾਚਾਹਿਯੇਵ, ਨ ਵਿਨਾ ‘‘ਨੋ ਚੇ ਕਾਯੇਨ ਵਾਚਾਯ ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਜ੍ਜਤਿ, ਕਮ੍ਮਵਾਚਾਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਆਪਤ੍ਤਿ ਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸਸ੍ਸਾ’’ਤਿ (ਪਾਰਾ. ੪੧੪) ਵਚਨਤੋ, ਅਵਿਸੇਸੇਨ ਵਾ ਏਕਚ੍ਚਂ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਕਾਯੇਨ ਆਪਜ੍ਜਤਿ, ਏਕਚ੍ਚਂ ਵਾਚਾਯ, ਏਕਚ੍ਚਂ ਕਾਯਵਾਚਾਹਿ. ਯਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਕਾਯਵਾਚਾਹਿ, ਤਂ ਏਕਚ੍ਚਂ ਕੇਵਲਾਹਿ ਕਾਯਵਾਚਾਹਿ ਆਪਜ੍ਜਤਿ, ਏਕਚ੍ਚਂ ਕਮ੍ਮਵਾਚਾਯ ਆਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਅਯਮਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋਤਿ ਏਵਂ ਅਵਿਰੋਧਿਤਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ.

ਤਤ੍ਰਾਯਂ ਸਮਾਸਤੋ ਅਤ੍ਥਵਿਭਾਵਨਾ – ਕਾਯੇਨ ਆਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਕਾਯੇਨ ਸਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਕੇਨ ਅਕਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਕਤ੍ਵਾ ਏਕਚ੍ਚਂ ਆਪਜ੍ਜਤਿ, ਅਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਕੇਨ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਅਕਤ੍ਵਾ ਆਪਜ੍ਜਤਿ, ਤਦੁਭਯਮ੍ਪਿ ਕਾਯਕਮ੍ਮਂ ਨਾਮ. ਅਕਤਮ੍ਪਿ ਹਿ ਲੋਕੇ ‘‘ਕਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਦੁਕ੍ਕਟਂ ਮਯਾ, ਯਂ ਮਯਾ ਪੁਞ੍ਞਂ ਨ ਕਤ’’ਨ੍ਤਿ ਏਵਮਾਦੀਸੁ, ਸਾਸਨੇ ਚ ‘‘ਇਦਂ ਤੇ, ਆਵੁਸੋ ਆਨਨ੍ਦ, ਦੁਕ੍ਕਟਂ, ਯਂ ਤ੍ਵਂ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਨ ਪੁਚ੍ਛੀ’’ਤਿ (ਚੂਲ਼ਵ. ੪੪੩) ਏਵਮਾਦੀਸੁ, ਏਵਮਿਧ ਵਿਨਯਪਰਿਯਾਯੇਨ ਕਾਯੇਨ ਅਕਰਣਮ੍ਪਿ ‘‘ਕਾਯਕਮ੍ਮ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਅਯਮੇਵ ਨਯੋ ‘‘ਵਾਚਾਯ ਆਪਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ. ਪੁਰਤੀਤਿ ਪੁਰਿਸੋ, ਪੁਰ ਅਗ੍ਗਗਮਨੇ. ਪੁਰਤੀਤਿ ਪੁਰਤੋ ਗਚ੍ਛਤਿ ਸਬ੍ਬਕਮ੍ਮੇਸੁ ਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮੋ ਹੋਤਿ. ਪਠਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨਵਸੇਨਾਤਿ ਪਠਮਕਪ੍ਪਿਯੇਸੁ ਹਿ ਪਠਮਂ ਪੁਰਿਸਲਿਙ੍ਗਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ‘‘ਪੁਰਿਮ’’ਨ੍ਤਿ ਸਙ੍ਖਂ ਗਤਂ ਪੁਰਿਸਲਿਙ੍ਗਂ ਜਾਯਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸਤਂ ਤਿਂਸ ਚਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਅਸਾਧਾਰਣਾਪਿ ਪਾਰਾਜਿਕਾ ਨੋ ਅਨ੍ਤੋਗਧਾਯੇਵ ਜਾਤਾ ਪਾਰਾਜਿਕਾਪਨ੍ਨਾਨਂ ਭਿਕ੍ਖੁਭਾਵਾਯ ਅਭਬ੍ਬਤ੍ਤਾ. ‘‘ਅਸਾਧਾਰਣਵਚਨੇਨ ਪਨ ਸਾਮਞ੍ਞੇਨ ਉਦ੍ਧਟਾਨੀ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ‘‘ਸਤਞ੍ਚੇਵ ਤਿਂਸਞ੍ਚ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਾਨੀਤਿ ਪਾਠੋ’’ਤਿ ਚ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਭਿਕ੍ਖੁਸ੍ਸ ਚ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯਾ ਚ ਚਤੂਸੁ ਪਾਰਾਜਿਕੇਸੂਤਿ ਸਾਧਾਰਣੇਸੁ ਏਵ. ਅਤ੍ਥਿ ਵਤ੍ਥੁਨਾਨਤ੍ਤਤਾ ਨੋ ਆਪਤ੍ਤਿਨਾਨਤ੍ਤਤਾਤਿ ਪਠਮਪਞ੍ਹੋ ਇਧ ਦੁਤਿਯੋ ਨਾਮ. ਅਤ੍ਥਿ ਆਪਤ੍ਤਿਸਭਾਗਤਾ ਨੋ ਵਤ੍ਥੁਸਭਾਗਤਾਤਿ ਏਤੇਨ ਵਿਸੇਸੋ ਨਤ੍ਥਿ. ਮਨ੍ਤਾਭਾਸਾਤਿ ਮਤਿਯਾ ਭਾਸਾ. ‘‘ਅਭਿਵਾਦਨਾਰਹਾਤਿ ਯਥਾਨਿਸਿਨ੍ਨਾਵ ਸੀਸਂ ਉਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਵਨ੍ਦਨ੍ਤਿ. ਨਵਮਭਿਕ੍ਖੁਨਿਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਅਨੁਟ੍ਠਿਤਬ੍ਬਤੋ ਆਸਨਾ ਨ ਪਚ੍ਚੁਟ੍ਠੇਨ੍ਤਿ. ਅਵਿਸੇਸੇਨਾਤਿ ਉਪਜ੍ਝਾਯਸ੍ਸ, ਇਤਰਸ੍ਸ ਵਾ ਵਿਪ੍ਪਕਤਭੋਜਨਸ੍ਸ, ਸਮੀਪਗਤੋ ਯੋ ਕੋਚਿ ਵੁਡ੍ਢਤਰੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਵਿਪ੍ਪਕਤਭੋਜਨੇਨਾਪਿ ਹਿ ਉਟ੍ਠਹਿਤ੍ਵਾ ਆਸਨਂ ਦਾਤਬ੍ਬਂ. ਇਧ ਨ ਕਪ੍ਪਨ੍ਤੀਤਿ ਵਦਨ੍ਤੋਪੀਤਿ ਪਚ੍ਚਨ੍ਤਿਮਜਨਪਦੇਸੁ ਠਤ੍ਵਾ ‘‘ਇਧ ਨ ਕਪ੍ਪਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤੋ ਵਿਨਯਾਤਿਸਾਰਦੁਕ੍ਕਟਂ ਆਪਜ੍ਜਤਿ. ਕਪ੍ਪਿਯਞ੍ਹਿ ‘‘ਨ ਕਪ੍ਪਤੀ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤੋ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਂ ਸਮੁਚ੍ਛਿਨ੍ਦਤਿ ਨਾਮ. ਤਥਾ ਇਧ ਕਪ੍ਪਨ੍ਤੀਤਿਆਦੀਸੁਪਿ ਠਤ੍ਵਾ ‘‘ਇਧ ਕਪ੍ਪਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤੋ ਵਿਨਯਾਗਤਭਿਕ੍ਖੁ ਵਿਨਯੋ ਪੁਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਪਞ੍ਚਕਵਾਰਵਣ੍ਣਨਾ

੩੨੫. ਨ ਉਪੇਤਿ ਪੁਗ੍ਗਲੋ. ‘‘ਨਿਮਨ੍ਤਿਤੋ ਸਭਤ੍ਤੋ ਸਮਾਨੋ ਸਨ੍ਤਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਅਨਾਪੁਚ੍ਛਾ’’ਤਿ (ਪਾਚਿ. ੨੯੯) ਵਚਨਤੋ ਨਿਮਨ੍ਤਨਾਭਾਵਾ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਿਕਸ੍ਸ ਅਨਾਮਨ੍ਤਚਾਰੋ ਵਟ੍ਟਤਿ. ‘‘ਗਿਲਾਨਸਮਯੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਆਭੋਗਂ ਕਤ੍ਵਾ ਭੋਜਨਂ ਅਧਿਟ੍ਠਹਿਤ੍ਵਾ ਭੋਜਨਂ ਨਾਮ. ‘‘ਮਯ੍ਹਂ ਭਤ੍ਤਪਚ੍ਚਾਸਂ ਇਤ੍ਥਨ੍ਨਾਮਸ੍ਸ ਦਮ੍ਮੀ’’ਤਿ ਏਵਂ ਅਵਿਕਪ੍ਪਨਾ. ਪਰਮ੍ਮੁਖੇ ਅਗੁਣਵਚਨਂ ਅਯਸੋ. ਸਮ੍ਮੁਖਾ ਗਰਹਾ. ਸੀਲਦਿਟ੍ਠਿਬ੍ਯਸਨਾਨਂ ਵਿਨਯਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਤੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਇਤਰੇ ਪਞ੍ਚਕਂ ਪੂਰੇਤੁਂ ਵੁਤ੍ਤਾ. ‘‘ਵਿਨਯਧਰਪਞ੍ਚਮੇਨ ਗਣੇਨਾ’’ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੨੫੯) ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਪਞ੍ਚਕਂ ਜਾਤਂ. ਅਞ੍ਞਤਰਸ੍ਮਿਂ ਵਿਹਾਰੇ ਏਕੋ ਥੇਰੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ‘‘ਯੋਨਕਵਿਸਯਤੋਤਿ ਚੀਨਟ੍ਠਾਨਾ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ਅਟ੍ਠ ਕਪ੍ਪੇ ਅਨੁਸ੍ਸਰੀਤਿ ਪੁਬ੍ਬੇਨਿਵਾਸਞਾਣਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਸੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਨਨ੍ਤਰੇ ਠਾਨੇ ਠਤ੍ਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਞਤ੍ਤਿਯਾ ਕਮ੍ਮਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾਤਿ ਞਤ੍ਤਿਟ੍ਠਪਿਤਕਾਲੇ ਕਮ੍ਮਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਹੋਤਿ. ਪੁਨ ਕਮ੍ਮਵਾਚਾਯ ਕਮ੍ਮਸਿਦ੍ਧਿ. ਞਤ੍ਤਿਖੇਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਞਤ੍ਤਿਯਾਵ ਕਾਤਬ੍ਬਟ੍ਠਾਨਂ ਤਸ੍ਸਾ ਖੇਤ੍ਤਂ, ਞਤ੍ਤਿਦੁਤਿਯਾਦਿਕਮ੍ਮੇ ਪਠਮਟ੍ਠਪਨਂ ਤਸ੍ਸਾ ਓਕਾਸੋ ਨਾਮ. ਆਰਞ੍ਞਕੇ ਇਦਞ੍ਚਿਦਞ੍ਚਾਨਿਸਂਸਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਇਦਮਤ੍ਥਿਤਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਛਕ੍ਕਵਾਰਵਣ੍ਣਨਾ

੩੨੬. ‘‘ਛਬ੍ਬਸ੍ਸਪਰਮਤਾ ਧਾਰੇਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਵਿਭਙ੍ਗੇ ਪਾਠਤ੍ਤਾ ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਚੁਦ੍ਦਸਪਰਮਾਨਿ ਨਵ ਛਕ੍ਕਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਕਥਂ? ਪਠਮਂ ਏਕਂ ਛਕ੍ਕਂ, ਸੇਸੇਸੁ ਅਟ੍ਠਸੁ ਏਕੇਕੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਏਕੇਕਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਤੀਣਿ ਛਕ੍ਕਾਨਿ ਅਨ੍ਤਰਪੇਯ੍ਯਾਲੇ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ. ਕਥਂ? ‘‘ਚਤੁਤ੍ਥੇਨ ਆਪਤ੍ਤਿਸਮੁਟ੍ਠਾਨੇਨ ਛ ਆਪਤ੍ਤਿਯੋ ਆਪਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਪਞ੍ਚਮੇਨ, ਛਟ੍ਠੇਨ ਚ ਤੀਣਿ ਛਕ੍ਕਾਨਿ. ਲੋਭਾਦਯੋ ਛ ਵਿਵਾਦਮੂਲਾਨਿ, ਤਥਾ ਅਨੁਵਾਦਸ੍ਸ. ਦੀਘਸੋ ਛ ਵਿਦਤ੍ਥਿਯੋ ਵਸ੍ਸਿਕਸਾਟਿਕਾਯ. ਤਿਰਿਯਂ ਛ ਵਿਦਤ੍ਥਿਯੋ ਸੁਗਤਚੀਵਰਸ੍ਸ. ਵਿਪ੍ਪਕਤਚੀਵਰਂ ਆਦਾਯ ਪਕ੍ਕਮਨੇ ਨਿਟ੍ਠਾਨਨ੍ਤਿਕੋ, ਸਨ੍ਨਿਟ੍ਠਾਨਨਾਸਨ ਸਵਨ ਸੀਮਾਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਿਕਸਹੁਬ੍ਭਾਰਾਤਿ ਛ, ਸਮਾਦਾਯ ਵਾਰੇਪਿ ਛਾਤਿ ਛਕ੍ਕਦ੍ਵਯਂ. ਸਤ੍ਤਕੇ ਪਕ੍ਕਮਨਨ੍ਤਿਕੇਨ ਸਹ ਸਤ੍ਤ.

ਸਤ੍ਤਕਵਾਰਵਣ੍ਣਨਾ

੩੨੭. ਛਕ੍ਕੇ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿਯੇਵ ਸਤ੍ਤਕਵਸੇਨ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਾਨੀਤਿ ਛਕ੍ਕੇ ਵੁਤ੍ਤਚੁਦ੍ਦਸਪਰਮਾਨਿ ਸਤ੍ਤਕਵਸੇਨ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਾਨਿ. ਸਤ੍ਤਮੇ ਅਰੁਣੁਗ੍ਗਮਨੇ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਨ੍ਤਿ ‘‘ਛਾਰਤ੍ਤਪਰਮਂ ਤੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਤੇਨ ਚੀਵਰੇਨ ਵਿਪ੍ਪਵਸਿਤਬ੍ਬਂ, ਤਤੋ ਚੇ ਉਤ੍ਤਰਿ ਵਿਪ੍ਪਵਸੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਂ ਹੋਤਿ. ਚਮ੍ਪੇਯ੍ਯਕ੍ਖਨ੍ਧਕੇ ਸੁਗਤਚੀਵਰਭਾਣਵਾਰਸ੍ਸ ਪਰਤੋ ‘‘ਇਧ ਪਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁਸ੍ਸ ਨ ਹੋਤਿ ਆਪਤ੍ਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾ, ਤਮੇਨਂ ਚੋਦੇਤਿ ਸਙ੍ਘੋ ਵਾ ਸਮ੍ਬਹੁਲਾ ਵਾ ਏਕਪੁਗ੍ਗਲੋ ਵਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਵੁਤ੍ਤਸਤ੍ਤਕਾਤਿ.

ਅਟ੍ਠਕਵਾਰਵਣ੍ਣਨਾ

੩੨੮. ਤੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਉਪੋਸਥਾਦਿਕਰਣਂ ਆਨਿਸਂਸੋ, ਅਕਰਣਂ ਆਦੀਨਵੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਏਤੇ ਅਟ੍ਠਾਨਿਸਂਸੇ ਸਮ੍ਪਸ੍ਸਮਾਨੇਨਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ‘‘ਅਯਸੋ ਅਕ੍ਕੋਸੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਪੁਬ੍ਬੇਵਸ੍ਸ ਹੋਤਿ ‘‘ਮੁਸਾ ਭਣਿਸ੍ਸ’’ਨ੍ਤਿ, ਭਣਨ੍ਤਸ੍ਸ ਹੋਤਿ ‘‘ਮੁਸਾ ਭਣਾਮੀ’’ਤਿ, ਭਣਿਤਸ੍ਸ ਹੋਤਿ ‘‘ਮੁਸਾ ਮਯਾ ਭਣਿਤ’’ਨ੍ਤਿ, ਵਿਨਿਧਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਂ ਖਨ੍ਤਿਂ ਰੁਚਿਂ ਭਾਵਂ ਸਞ੍ਞਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਅਕਪ੍ਪਿਯਕਤਂ ਹੋਤਿ ਅਪ੍ਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤਕਤਨ੍ਤਿਆਦਯੋ ਅਟ੍ਠ ਅਨਤਿਰਿਤ੍ਤਾ. ਸਪ੍ਪਿਆਦਿ ਅਟ੍ਠਮੇ ਅਰੁਣੁਗ੍ਗਮਨੇ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਂ ਹੋਤਿ. ਅਟ੍ਠਵਾਚਿਕਾ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਨਂ ਉਪਸਮ੍ਪਦਾ ਉਭਤੋਞਤ੍ਤਿਚਤੁਤ੍ਥਤ੍ਤਾ. ਵਸ੍ਸਿਕਸਾਟਿਕਦਾਨਾਦੀਨਿ ਅਟ੍ਠ ਵਰਾਨਿ.

ਨਵਕਵਾਰਵਣ੍ਣਨਾ

੩੨੯. ਨਵਹਿ ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਭਿਜ੍ਜਤਿ. ਮਨੁਸ੍ਸਮਂਸਵਜ੍ਜੇਹਿ ਨਵ ਮਂਸੇਹਿ ਵਿਨਿਚ੍ਛਯੋ. ਸੁਨ੍ਦਰਂ ਨ ਸੁਨ੍ਦਰਨ੍ਤਿ ਸਙ੍ਘਾਟਿਆਦੀਨਿ ਨਵ ਚੀਵਰਾਨਿ. ਤਾਨੇਵ ਅਧਿਟ੍ਠਿਤਕਾਲਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਨ ਵਿਕਪ੍ਪੇਤਬ੍ਬਾਨਿ, ਅਧਿਟ੍ਠਿਤਕਾਲਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਅਪਚ੍ਚੁਦ੍ਧਰਿਤ੍ਵਾ ਨ ਵਿਕਪ੍ਪੇਤਬ੍ਬਾਨੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਨਵ ਵਿਦਤ੍ਥਿਯੋ ਸੁਗਤਚੀਵਰਸ੍ਸ. ‘‘ਵਗ੍ਗਂ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਸਙ੍ਘਂ ਵਗ੍ਗਸਞ੍ਞੀ ਓਵਦਤੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਅਧਮ੍ਮਕਮ੍ਮੇ ਦ੍ਵੇ ਨਵਕਾਨਿ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ.

ਦਸਕਵਾਰਵਣ੍ਣਨਾ

੩੩੦. ‘‘ਓਰਮਤ੍ਤਕਞ੍ਚ ਅਧਿਕਰਣਂ ਹੋਤਿ, ਨ ਚ ਗਤਿਗਤ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ (ਚੂਲ਼ਵ. ੨੦੪) ਦਸ ਅਧਮ੍ਮਿਕਾ ਸਲਾਕਗ੍ਗਾਹਾ. ਵਿਪਰੀਤਾ ਧਮ੍ਮਿਕਾ. ਸਮਥਕ੍ਖਨ੍ਧਕੇ ਵੁਤ੍ਤੇਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਹੋਤੀਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ. ‘‘ਸਂਕਚ੍ਚਿਕਂ ਵਾ ਪਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਦਸਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਕਪ੍ਪਿਯਤ੍ਤਾ ਏਤੇਸਂ. ਮਾਤੁਰਕ੍ਖਿਤਾਦਯੋ ਦਸ ਇਤ੍ਥਿਯੋ. ਧਨਕ੍ਕੀਤਾਦਯੋ ਦਸ ਭਰਿਯਾ. ‘‘ਸਿਕ੍ਖਾਸਮ੍ਮੁਤਿਂ ਦਤ੍ਵਾ ਦਸਵਸ੍ਸਾਯ ਤਸ੍ਸਾ ਦ੍ਵਾਦਸਵਸ੍ਸਕਾਲੇ ਸਯਮ੍ਪਿ ਦ੍ਵਾਦਸਵਸ੍ਸਾ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਵੁਟ੍ਠਾਪਨਸਮ੍ਮੁਤਿ ਸਾਦਿਤਬ੍ਬਾ. ‘‘ਵਿਨਯਧਰਸ੍ਸੇਵ ‘ਆਪਤ੍ਤਾਨਾਪਤ੍ਤਿਂ ਨ ਜਾਨਾਤੀ’ਤਿ ਆਰਬ੍ਭ ਯਾਵ ‘ਉਭਯਾਨਿ ਖੋ ਪਨਸ੍ਸ…ਪੇ… ਅਨੁਬ੍ਯਞ੍ਜਨਸੋ’ਤਿ ਪਞ੍ਚਙ੍ਗਾਨਿ ਵਤ੍ਵਾ ਪੁਨਪਿ ‘ਆਪਤ੍ਤਾਨਾਪਤ੍ਤਿਂ ਨ ਜਾਨਾਤਿ’ਚ੍ਚੇਵ ਆਰਬ੍ਭ ਯਾਵ ‘ਅਧਿਕਰਣੇ ਚ ਨ ਵਿਨਿਚ੍ਛਯਕੁਸਲੋ ਹੋਤੀ’ਤਿ ਪਞ੍ਚ ਵੁਤ੍ਤਾ, ਤੇ ਤਥਾ ਤਥਾ ਪਞ੍ਚ ਪਞ੍ਚ ਕਤ੍ਵਾ ਦਸ ਹੋਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ‘‘ਦਸਵਸ੍ਸਾਯ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯਾ ਨਿਸ੍ਸਯੋ ਦਾਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ ਏਕਚ੍ਚੇਸੁ ਪੋਤ੍ਥਕੇਸੁ ਨਤ੍ਥਿ, ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਨਤ੍ਥਿ, ਪਾਠੋ ਏਵ ਪਨ ਹੋਤਿ.

ਏਕਾਦਸਕਵਾਰਵਣ੍ਣਨਾ

੩੩੧. ਨ ਵੋਦਾਯਨ੍ਤਿ ਨ ਪਕਾਸੇਨ੍ਤਿ. ਰੋਗਮੇਵ ਰੋਗਾਤਙ੍ਕਂ. ਰੋਗਨ੍ਤਰਾਯਂ ਵਾ.

ਏਕੁਤ੍ਤਰਿਕਨਯਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਉਪੋਸਥਾਦਿਪੁਚ੍ਛਾਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨਾਵਣ੍ਣਨਾ

੩੩੨. ‘‘ਸਙ੍ਘਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਪਵਾਰੇਮੀ’’ਤਿਆਦਿ ਪਵਾਰਣਕਥਾ ਨਾਮ ਵਿਨੀਤਗਾਥਾਸੁ ਵਿਯ.

ਅਤ੍ਥਵਸਪਕਰਣਵਣ੍ਣਨਾ

੩੩੪. ਦਸ ਅਤ੍ਥਵਸੇ ਪਟਿਚ੍ਚਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਤਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਸ੍ਸ ਪਞ੍ਞਾਪਨੇ ਗੁਣਵਿਸੇਸਦੀਪਨਤੋ, ਅਪਞ੍ਞਾਪਨੇ ਆਦੀਨਵਦਸ੍ਸਨਤੋ ਚ ਸਙ੍ਘਸੁਟ੍ਠੁਤਾ ਹੋਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਯਥਾਸਮ੍ਭਵਂ ਲੋਕਵਜ੍ਜਸ੍ਸ ਅਪਣ੍ਣਤ੍ਤਿਸਮ੍ਭਵਸ੍ਸ ਪਞ੍ਞਾਪਨੇ ਪਯੋਗਵਿਸੁਦ੍ਧਿ ਗੁਣੋ. ਪਣ੍ਣਤ੍ਤਿਸਮ੍ਭਵਸ੍ਸ ਪਨ ਸੇਖਿਯਸ੍ਸ ਲੋਕਵਜ੍ਜਸ੍ਸ ਪਞ੍ਞਾਪਨੇ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਵਿਸੁਦ੍ਧਿ ਗੁਣੋ, ਪਣ੍ਣਤ੍ਤਿਵਜ੍ਜਸ੍ਸ ਆਸਯਵਿਸੁਦ੍ਧਿ ਗੁਣੋ ਅਪ੍ਪਿਚ੍ਛਾਦਿਗੁਣਾਵਹਨਤੋ, ਤੇਨੇਵਾਹ ‘‘ਸੁਭਰਤਾਯ ਸੁਪੋਸਤਾਯ ਅਪ੍ਪਿਚ੍ਛਤਾਯ ਅਪ੍ਪਿਚ੍ਛਸ੍ਸ ਵਣ੍ਣਂ ਭਾਸਿਤ੍ਵਾ’’ਤਿ. ਸਮਣਾਚਾਰਵਿਸੁਦ੍ਧਿ ਚਸ੍ਸ ਗੁਣੋਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਅਥ ਵਾ ਲੋਕਵਜ੍ਜਸ੍ਸ ਪਞ੍ਞਾਪਨੇ ਸਙ੍ਘਸੁਟ੍ਠੁਤਾ ਹੋਤਿ ਪਾਕਟਾਦੀਨਵਤੋ, ਪਣ੍ਣਤ੍ਤਿਵਜ੍ਜਸ੍ਸ ਪਞ੍ਞਾਪਨੇ ਸਙ੍ਘਫਾਸੁਤਾ ਹੋਤਿ ਪਾਕਟਾਨਿਸਂਸਤ੍ਤਾ. ਤਥਾ ਪਠਮੇਨ ਦੁਮ੍ਮਙ੍ਕੂਨਂ ਨਿਗ੍ਗਹੋ, ਦੁਤਿਯੇਨ ਪੇਸਲਾਨਂ ਫਾਸੁਵਿਹਾਰੋ, ਪਠਮੇਨ ਸਮ੍ਪਰਾਯਿਕਾਨਂ ਆਸਵਾਨਂ ਪਟਿਘਾਤੋ, ਦੁਤਿਯੇਨ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਿਕਾਨਂ, ਤਥਾ ਪਠਮੇਨ ਅਪ੍ਪਸਨ੍ਨਾਨਂ ਪਸਾਦੋ, ਦੁਤਿਯੇਨ ਪਸਨ੍ਨਾਨਂ ਭਿਯ੍ਯੋਭਾਵੋ, ਤਥਾ ਪਠਮੇਨ ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਟ੍ਠਿਤਿ, ਦੁਤਿਯੇਨ ਵਿਨਯਾਨੁਗ੍ਗਹੋ ਹੋਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਪਰਿਵਾਰਨਯੇਨ ਵਾ ਪਠਮੇਨ ਪਾਪਿਚ੍ਛਾਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਪਕ੍ਖੁਪਚ੍ਛੇਦੋ, ਦੁਤਿਯੇਨ ਗਿਹੀਨਂ ਅਨੁਕਮ੍ਪਾ ਹੋਤਿ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ‘‘ਦ੍ਵੇ ਅਤ੍ਥਵਸੇ ਪਟਿਚ੍ਚ ਤਥਾਗਤੇਨ ਸਾਵਕਾਨਂ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਂ ਗਿਹੀਨਂ ਅਨੁਕਮ੍ਪਾਯ ਪਾਪਿਚ੍ਛਾਨਂ ਪਕ੍ਖੁਪਚ੍ਛੇਦਾਯਾ’’ਤਿ (ਪਰਿ. ੪੯੮). ਤਥਾ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਿਕਸਮ੍ਪਰਾਯਿਕਾਨਂ ਵੇਰਾਨਂ ਵਜ੍ਜਾਨਂ ਅਕੁਸਲਾਨਂ ਵਸੇਨਪਿ ਯੋਜਨਾ ਕਾਤਬ੍ਬਾ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ‘‘ਦ੍ਵੇ ਅਤ੍ਥਵਸੇ…ਪੇ… ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਂ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਿਕਾਨਂ ਵੇਰਾਨਂ ਸਮ੍ਪਰਾਯਿਕਾਨਂ ਵੇਰਾਨਂ ਪਟਿਘਾਤਾਯਾ’’ਤਿਆਦਿ (ਪਰਿ. ੪੯੮). ਅਪਿਚੇਤ੍ਥ ਸਬ੍ਬਮ੍ਪਿ ਅਕਤਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤਂ, ਗਿਹੀਨਂ ਪੀਲ਼ਾਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤਂ, ਤੇਸਂ ਪਸਾਦਭੋਗਕ੍ਖਯਰਕ੍ਖਾਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤਞ੍ਚ ਗਿਹੀਨਂ ਅਨੁਕਮ੍ਪਾਯ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਂ ਨਾਮ, ਕੁਲਦੂਸਕਗਣਭੋਜਨਾਨਿ ਪਾਪਿਚ੍ਛਾਨਂ ਪਕ੍ਖੁਪਚ੍ਛੇਦਾਯ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਂ. ਸਬ੍ਬਂ ਲੋਕਵਜ੍ਜਂ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਿਕਸਮ੍ਪਰਾਯਿਕਵੇਰਾਦਿਪਟਿਘਾਤਾਯ, ਮਾਤੁਗਾਮੇਨ ਸਂਵਿਧਾਨਂ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਿਕਵੇਰਾਦਿਸਂਵਰਾਯ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਅਪਿਚੇਤ੍ਥ ਆਦਿਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਦਸਅਤ੍ਥਵਸਪਕਰਣਮੇਵ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਵਿਨਿਚ੍ਛਯੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਵਤ੍ਥੁਵੀਤਿਕ੍ਕਮੇਨ ਯਂ, ਏਕਨ੍ਤਾਕੁਸਲਂ ਭਵੇ;

ਤਂ ਸਙ੍ਘਸੁਟ੍ਠੁਭਾਵਾਯ, ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਂ ਲੋਕਵਜ੍ਜਤੋ.

ਪਾਰਾਜਿਕਾਦਿਂ,

ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਜਾਨਨੇਨੇਵ, ਯਤ੍ਥਾਪਤ੍ਤਿ ਨ ਅਞ੍ਞਥਾ;

ਤਂ ਧਮ੍ਮਟ੍ਠਿਤਿਯਾ ਵਾਪਿ, ਪਸਾਦੁਪ੍ਪਾਦਬੁਦ੍ਧਿਯਾ.

ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤਂ ਇਤਰਞ੍ਚ ਸੇਖਿਯਂ, ਇਦਂ ਪਣ੍ਣਤ੍ਤਿਸਮ੍ਭਵਂ ਲੋਕਵਜ੍ਜਂ ਨਾਮ. ਵਤ੍ਥੁਨੋ, ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਯਾ ਵਾ ਵੀਤਿਕ੍ਕਮਚੇਤਨਾਯਾਭਾਵੇਪਿ ਪਟਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਕਰਣੇ, ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਸ੍ਸ ਅਕਰਣੇ ਵਾ ਸਤਿ ਯਤ੍ਥ ਆਪਤ੍ਤਿ ਪਹੋਤਿ, ਤਂ ਸਬ੍ਬਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਸੁਰਾਪਾਨਂ ਪਣ੍ਣਤ੍ਤਿਵਜ੍ਜਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਤਤ੍ਥ ਉਕ੍ਕੋਟਨਕੇ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਂ, ‘‘ਯੋ ਪਨ ਭਿਕ੍ਖੁ ਧਮ੍ਮਿਕਾਨਂ ਕਮ੍ਮਾਨਂ ਛਨ੍ਦਂ ਦਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਛਾ ਖੀਯਨਧਮ੍ਮਂ ਆਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯ, ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਂ (ਪਾਚਿ. ੪੭੫), ਯੋ ਪਨ ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਙ੍ਘੇ ਵਿਨਿਚ੍ਛਯਕਥਾਯ ਵਤ੍ਤਮਾਨਾਯ ਛਨ੍ਦਂ ਅਦਤ੍ਵਾ ਉਟ੍ਠਾਯਾਸਨਾ ਪਕ੍ਕਮੇਯ੍ਯ, ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਂ (ਪਾਚਿ. ੪੮੦), ਯੋ ਪਨ ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਮਗ੍ਗੇਨ ਸਙ੍ਘੇਨ ਚੀਵਰਂ ਦਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਛਾ ਖੀਯਨਧਮ੍ਮਂ ਆਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯ…ਪੇ… ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯ’’ਨ੍ਤਿ (ਪਾਚਿ. ੪੮੫) ਏਵਮਾਦਿ ਸਙ੍ਘਫਾਸੁਤਾਯ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਂ. ‘‘ਅਞ੍ਞਵਾਦਕੇ ਵਿਹੇਸਕੇ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਂ (ਪਾਚਿ. ੧੦੧), ਪਾਰਾਜਿਕਾਦੀਹਿ ਅਨੁਦ੍ਧਂਸਨੇ ਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸਾਦਿ ਚ ਦੁਮ੍ਮਙ੍ਕੂਨਂ ਨਿਗ੍ਗਹਾਯ, ਅਨੁਪਖਜ੍ਜਨਿਕ੍ਕਡ੍ਢਨਉਪਸ੍ਸੂਤਿਸਿਕ੍ਖਾਪਦਾਦਿ ਪੇਸਲਾਨਂ ਫਾਸੁਵਿਹਾਰਾਯ, ਸਬ੍ਬਂ ਲੋਕਵਜ੍ਜਂ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਿਕਸਮ੍ਪਰਾਯਿਕਾਨਂ ਆਸਵਾਨਂ ਪਟਿਘਾਤਾਯ, ਸਬ੍ਬਂ ਪਣ੍ਣਤ੍ਤਿਵਜ੍ਜਂ ਦਿਟ੍ਠਧਮ੍ਮਿਕਾਨਮੇਵ ਸਂਵਰਾਯ. ਸਬ੍ਬਂ ਗਿਹਿਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤਂ ਅਪ੍ਪਸਨ੍ਨਾਨਂ ਵਾ ਪਸਾਦਾਯ ਪਸਨ੍ਨਾਨਂ ਵਾ ਭਿਯ੍ਯੋਭਾਵਾਯ ਚ. ਵਿਸੇਸੇਨ ਅਰਿਟ੍ਠਸਮਣੁਦ੍ਦੇਸਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ, ਸਾਮਞ੍ਞੇਨ ਪਚ੍ਚਯੇਸੁ ਮਰਿਯਾਦਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤਞ੍ਚ ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਟ੍ਠਿਤਿਯਾ, ‘‘ਅਪ੍ਪਿਚ੍ਛਸ੍ਸਾਯਂ ਧਮ੍ਮੋ, ਨਾਯਂ ਧਮ੍ਮੋ ਮਹਿਚ੍ਛਸ੍ਸਾ’’ਤਿ (ਦੀ. ਨਿ. ੩.੩੫੮; ਅ. ਨਿ. ੮.੩੦) ਆਦਿਸੁਤ੍ਤਮੇਤ੍ਥ ਸਾਧਕਂ. ‘‘ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਿਵਣ੍ਣਕੇ (ਪਾਚਿ. ੪੩੯) ਮੋਹਨਕੇ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ (ਪਾਚਿ. ੪੪੪) ਵਿਨਯਾਨੁਗ੍ਗਹਾਯ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ‘‘ਭੂਤਗਾਮਪਾਤਬ੍ਯਤਾਯ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯ’’ਨ੍ਤਿ (ਪਾਚਿ. ੯੦) ਇਦਂ ਕਿਮਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ਚੇ? ਅਪ੍ਪਸਨ੍ਨਾਨਂ ਪਸਾਦਾਯ, ਪਸਨ੍ਨਾਨਂ ਭਿਯ੍ਯੋਭਾਵਾਯ ਚ. ਕਥਂ?

‘‘ਭੂਤਗਾਮੋ ਸਜੀਵੋਤਿ, ਅਵਿਪਲ੍ਲਤ੍ਤਦਿਟ੍ਠਿਨੋ;

ਤਸ੍ਸ ਕੋਪਨਸਞ੍ਞਾਯ, ਪਸਾਦੋ ਬੁਦ੍ਧਸਾਵਕੇ.

‘‘ਨਿਜ੍ਜੀਵਸਞ੍ਞਿਤਂਪੇਤਂ, ਅਕੋਪੇਨ੍ਤੋ ਕਥਂ ਮੁਨਿ;

ਜੀਵਂ ਕੋਪੇਯ੍ਯ ਨਿਦ੍ਦੋਸੋ, ਮਚ੍ਛਮਂਸਾਨੁਜਾਨਨੇ.

ਏਵਮ੍ਪਿ –

‘‘ਤਸ੍ਸ ਕੋਪਨਸਞ੍ਞਾਯ, ਪਸਾਦੋ ਬੁਦ੍ਧਸਾਵਕੇ;

ਯਤੋ ਤਿਤ੍ਥਕਰਾਵਿਮੇ, ਵਿਰਤਾ ਭੂਤਗਾਮਤੋ;

ਲੋਕਸ੍ਸ ਚਿਤ੍ਤਰਕ੍ਖਤ੍ਥਂ, ਤਤੋਪਿ ਵਿਰਤੋ ਮੁਨੀ’’ਤਿ. –

ਪਸਨ੍ਨਾਨਂ ਭਿਯ੍ਯੋਭਾਵੋ ਹੋਤਿ.

ਵਿਵਿਤ੍ਤਸੇਨਾਸਨਭੋਗਤਣ੍ਹਾਵਸੇਨਨਿਜ੍ਜੀਵਮਿਤਾਰਕ੍ਖਂ;

ਬੁਦ੍ਧੋਭਿਨਿਨ੍ਨਞ੍ਚ ਵਿਵਜ੍ਜਯਨ੍ਤੋ;

ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਤਤ੍ਥ ਚ ਪਞ੍ਞਪੇਸਿ.

ਨਿਜ੍ਜੀਵਸ੍ਸਾਪਿ ਮਂਸਸ੍ਸ, ਖਾਦਨਕਂ ਯਤਿਂ ਪਤਿ;

ਨਿਨ੍ਦਮਾਨਂ ਜਨਂ ਦਿਸ੍ਵਾ, ਭੂਤਗਾਮਂ ਪਰਿਚ੍ਚਜਿ.

ਤਿਕੋਟਿਪਰਿਸੁਦ੍ਧਤ੍ਤਾ, ਮਚ੍ਛਮਂਸਾਨੁਜਾਨਨੇ;

ਪਟਿਚ੍ਚ ਮਂਸਾਨੁਜਾਨਨਂ, ਕਮ੍ਮੇ ਦਿਟ੍ਠਿਪ੍ਪਸਙ੍ਗਭਯਾ.

ਅਪਰਿਕ੍ਖਕਸ੍ਸ ਲੋਕਸ੍ਸ, ਪਰਾਨੁਦ੍ਦਯਤਾਯ ਚ;

ਭੂਤਗਾਮਪਾਤਬ੍ਯਤਾਯ, ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਪ੍ਪਸਙ੍ਗਭਯਾ.

ਤਤ੍ਥ ਪਰਿਯਾਯਵਚਨਂ ਅਨੁਜਾਨਿ ਭਗਵਾ, ਉਦ੍ਦਿਸ੍ਸ ਕਤਂ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਿ ਪਰਸ੍ਸ ਵਾ ਪਾਪਪ੍ਪਸਙ੍ਗਭਯੇਨ. ਇਧ ਪਨ ਭੂਤਗਾਮਪਾਤਬ੍ਯਤਾਯ ਪਾਪਾਭਾਵਞਾਪਨਤ੍ਥਂ ਅਤ੍ਤੁਦ੍ਦੇਸਿਕਂ ਵਿਹਾਰਂ, ਕੁਟਿਞ੍ਚ ਅਨੁਜਾਨੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਪਕਿਰਿਯਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਤੇ ਤੇ ਪਯੋਜਨਵਿਸੇਸਸਙ੍ਖਾਤਾ ਅਤ੍ਥਵਸਾਤਿ ਅਤ੍ਥਵਸਪਕਰਣਨ੍ਤਿ.

ਮਹਾਵਗ੍ਗਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਪਠਮਗਾਥਾਸਙ੍ਗਣਿਕਵਣ੍ਣਨਾ

ਸਤ੍ਤਨਗਰੇਸੁ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ

੩੩੫. ਵਚਨਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨਤ੍ਥੇ ਵਾ ਨਿਪਾਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਡ੍ਢੁਡ੍ਢਸਤਾਨੀਤਿ ਤੀਣਿ ਸਤਾਨਿ, ਪਞ੍ਞਾਸਾਨਿ ਚ. ਵਿਗ੍ਗਹਨ੍ਤਿ ਮਨੁਸ੍ਸਵਿਗ੍ਗਹਂ. ਅਤਿਰੇਕਂ ਵਾਤਿ ਦਸਾਹਪਰਮਂ ਅਤਿਰੇਕਚੀਵਰਂ. ਕਾਲ਼ਕਨ੍ਤਿ ‘‘ਸੁਦ੍ਧਕਾਲ਼ਕਾਨ’’ਨ੍ਤਿ (ਪਾਰਾ. ੫੫੨-੫੫੪) ਵੁਤ੍ਤਕਾਲ਼ਕਂ. ਭੂਤਨ੍ਤਿ ਭੂਤਾਰੋਚਨਂ. ਪਰਮ੍ਪਰਭਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਪਰਮ੍ਪਰਭੋਜਨਂ. ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਸੁ ਚ ਅਕ੍ਕੋਸੋਤਿ ਯਾ ਪਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਅਕ੍ਕੋਸੇਯ੍ਯ ਵਾ ਪਰਿਭਾਸੇਯ੍ਯ ਵਾ (ਪਾਚਿ. ੧੦੨੯). ਅਨ੍ਤਰਵਾਸਕਨ੍ਤਿ ਅਞ੍ਞਾਤਿਕਾਯ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯਾ ਚੀਵਰਪਟਿਗ੍ਗਹਣਂ. ਰੂਪਿਯਨ੍ਤਿ ਰੂਪਿਯਸਬ੍ਬੋਹਾਰਂ. ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਸਾਮਂ ਸੁਤ੍ਤਂ ਵਿਞ੍ਞਾਪੇਤ੍ਵਾ ਤਨ੍ਤਵਾਯੇਹਿ. ਉਜ੍ਝਾਪਨਕੇਤਿ ਉਜ੍ਝਾਪਨਕੇ ਖੀਯਨਕੇ. ਪਾਚਿਤਪਿਣ੍ਡਨ੍ਤਿ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਪਅਪਾਚਿਤਪਿਣ੍ਡਪਾਤਂ. ਚਾਰਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਨਿਮਨ੍ਤਿਤੋ ਸਭਤ੍ਤੋ ਸਮਾਨੋ ਸਨ੍ਤਂ. ਚੀਵਰਂ ਦਤ੍ਵਾਤਿ ਸਮਗ੍ਗੇਨ ਸਙ੍ਘੇਨ ਚੀਵਰਂ ਦਤ੍ਵਾ. ਵੋਸਾਸਨ੍ਤੀਤਿ ਭਿਕ੍ਖੂ ਪਨੇਵ ਕੁਲੇਸੁ ਨਿਮਨ੍ਤਿਤਾ ਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤਿ (ਪਾਚਿ. ੫੫੮), ਤਤ੍ਥ ਚੇਸਾ. ਗਿਰਗ੍ਗਚਰਿਯਾਤਿ ‘‘ਯਾ ਪਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀ ਨਚ੍ਚਂ ਵਾ ਗੀਤਂ ਵਾ’’ਤਿ (ਪਾਚਿ. ੮੩੪) ਚ, ‘‘ਅਨ੍ਤੋਵਸ੍ਸਂ ਚਾਰਿਕਂ ਚਰੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ (ਪਾਚਿ. ੯੭੦) ਚ ਵੁਤ੍ਤਦ੍ਵਯਂ. ਛਨ੍ਦਦਾਨੇਨਾਤਿ ਪਾਰਿਵਾਸਿਕਛਨ੍ਦਦਾਨੇਨ ਸਿਕ੍ਖਮਾਨਂ ਵੁਟ੍ਠਾਪੇਯ੍ਯ (ਪਾਚਿ. ੧੧੬੭). ਪਾਰਾਜਿਕਾਨਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿ, ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਨਂ ਸਞ੍ਞਾਚਿਕਕੁਟਿਞ੍ਚ ਕੋਸਿਯਮਿਸ੍ਸਸਨ੍ਥਤਞ੍ਚ ਸੇਯ੍ਯਾ ਚ ਅਨੁਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੇਨ ਸਹ ਪਥਵੀਖਣਨਂ. ਗਚ੍ਛ ਦੇਵਤੇਤਿ ਭੂਤਗਾਮਪਾਤਬ੍ਯਤਾ ਸਪ੍ਪਾਣਕਉਦਕਸਿਞ੍ਚਨਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਮਹਾਵਿਹਾਰੋਤਿ ਮਹਲ੍ਲਕਵਿਹਾਰੋ. ਅਞ੍ਞਨ੍ਤਿ ਅਞ੍ਞਵਾਦਕਂ. ਦ੍ਵਾਰਨ੍ਤਿ ਯਾਵਦ੍ਵਾਰਕੋਸਾ. ‘‘ਅਨਾਦਰਿਯਪਾਚਿਤ੍ਤੀਤਿ ਚ ਸਹਧਮ੍ਮਿਕਂ ਵੁਚ੍ਚਮਾਨੋ’’ਤਿ ਪਾਠੋ. ਪਯੋਪਾਨਨ੍ਤਿ ਸੁਰੁਸੁਰੁਕਾਰਕਂ. ਏਲ਼ਕਲੋਮਾਨਿ ਪਤ੍ਤੋ ਚਾਤਿ ਏਲ਼ਕਲੋਮਧੋਵਾਪਨਞ੍ਚ ਊਨਪਞ੍ਚਬਨ੍ਧਨਪਤ੍ਤੋ ਚ. ਓਵਾਦੋ ਚੇਵ ਭੇਸਜ੍ਜਨ੍ਤਿ ਭਿਕ੍ਖੁਨੁਪਸ੍ਸਯਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਓਵਾਦੋ ਤਦੁਤ੍ਤਰਿਭੇਸਜ੍ਜਵਿਞ੍ਞਾਪਨਞ੍ਚ. ਸੂਚਿ ਅਰਞ੍ਞਕੋਤਿ ‘‘ਅਟ੍ਠਿਮਯਂ ਵਾ ਦਨ੍ਤਮਯਂ ਵਾ ਵਿਸਾਣਮਯਂ ਵਾ ਸੂਚਿਘਰ’’ਨ੍ਤਿ (ਪਾਚਿ. ੫੧੭) ਚ ‘‘ਯਾਨਿ ਖੋ ਪਨ ਤਾਨਿ ਆਰਞ੍ਞਕਾਨਿ ਸੇਨਾਸਨਾਨਿ ਸਾਸਙ੍ਕ…ਪੇ… ਪਟਿਦੇਸੇਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ (ਪਾਚਿ. ੫੭੦) ਚ. ਓਵਾਦੋਤਿ ਯਾ ਪਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀ ਓਵਾਦਾਯ ਵਾ ਸਂਵਾਸਾਯ ਵਾ ਨ ਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯ (ਪਾਚਿ. ੧੦੫੫). ਪਾਰਾਜਿਕਾਨਿ ਚਤ੍ਤਾਰੀਤਿਆਦਿ ਦ੍ਵੀਸੁ ਨਗਰੇਸੁ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਸਮ੍ਪਿਣ੍ਡਨਂ.

ਚਤੁਵਿਪਤ੍ਤਿਵਣ੍ਣਨਾ

੩੩੬. ਏਕਤਿਂਸਾ ਯੇ ਗਰੁਕਾਤਿ ਉਭਤੋ ਅਟ੍ਠ ਪਾਰਾਜਿਕਾ, ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਤੇਰਸ, ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਨਂ ਦਸ ਚ ਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸਾ. ਸਾਧਾਰਣਾਸਾਧਾਰਣਵਸੇਨ ਅਟ੍ਠ ਅਨਵਸੇਸਾ ਨਾਮ ਪਾਰਾਜਿਕਾਨਿ. ਤਦੇਵਾਤਿ ਸੀਲਵਿਪਤ੍ਤਿਂਯੇਵ. ਵਿਤ੍ਥਾਰਤੋ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਪਾਰਾਜਿਕ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਅਪੁਚ੍ਛਿਤਮੇਵ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਿਤਂ. ‘‘ਤਤ੍ਥ ਯੋ ਚਾਯਂ, ਅਕ੍ਕੋਸਤਿ ਹਸਾਧਿਪ੍ਪਾਯੋ’’ਤਿ ਪਾਠੋ. ਦੁਟ੍ਠੁਲ੍ਲਵਿਭਾਵਨਵਸੇਨਾਗਤਵਿਪਤ੍ਤਿਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਪੁਚ੍ਛਾਪਟਿਪਾਟਿਯਾ ਯਾਵਤਤਿਯਕਪਞ੍ਹਂ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਿਤੁਮਾਰਭਿ. ਉਕ੍ਖਿਤ੍ਤਾਨੁਵਤ੍ਤਿਕਾ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀ ਅਟ੍ਠ ਯਾਵਤਤਿਯਕਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸਾ ਇਧ ਪੁਚ੍ਛਿਤਤ੍ਤਾ ਅਨਨ੍ਤਰਪਞ੍ਹਾ ਨਾਮ ਜਾਤਾ.

ਛੇਦਨਕਾਦਿਵਣ੍ਣਨਾ

੩੩੭. ਪਮਾਣਾਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਮਞ੍ਚਨਿਸੀਦਨਕਣ੍ਡੁਪਟਿਚ੍ਛਾਦਿਵਸ੍ਸਿਕਸਾਟਿਕਾਸੁਗਤਚੀਵਰਪ੍ਪਮਾਣਂ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਨਂ ਉਦਕਸਾਟਿਕਾਤਿ ਛ ਛੇਦਨਕਾਨਿ. ਚੀਵਰਵਿਪ੍ਪਵਾਸਸਮ੍ਮੁਤਿਆਦਯੋ ਚਤਸ੍ਸੋ ਸਮ੍ਮੁਤਿਯੋ. ‘‘ਅਯਂ ਤਤ੍ਥ ਸਾਮੀਚੀ’’ਤਿ ਏਵਂ ਆਗਤਾ ਸਤ੍ਤ ਸਾਮੀਚਿਯੋ.

ਅਸਾਧਾਰਣਾਦਿਵਣ੍ਣਨਾ

੩੩੮. ਪੁਬ੍ਬੇ ਵੁਤ੍ਤਚੁਦ੍ਦਸਪਰਮਾਨੇਵ ਅਨ੍ਤਰਪਞ੍ਹੇ ਨਿਟ੍ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਪੁਰਿਮਪਞ੍ਹਂ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਨ੍ਤੋ. ਧੋਵਨਞ੍ਚ ਪਟਿਗ੍ਗਹੋਤਿ ਗਾਥਾ ਅਟ੍ਠਕਥਾਚਰਿਯਾਨਂ. ਦ੍ਵੇ ਲੋਮਾਨਿ ਏਲ਼ਕਲੋਮਤਿਯੋਜਨਪਰਮਾਨਿ.

ਦ੍ਵੇਵੀਸਤਿ ਖੁਦ੍ਦਕਾਤਿ –

‘‘ਸਕਲੋ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਵਗ੍ਗੋ, ਪਰਮ੍ਪਰਞ੍ਚ ਭੋਜਨਂ;

ਅਨਤਿਰਿਤ੍ਤਂ ਅਭਿਹਟਂ, ਪਣੀਤਞ੍ਚ ਅਚੇਲਕਂ;

ਜਾਨਂ ਦੁਟ੍ਠੁਲ੍ਲਛਾਦਨਂ.

‘‘ਊਨਂ ਮਾਤੁਗਾਮੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ, ਯਾ ਚ ਅਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤਰਾਜਕੇ;

ਸਨ੍ਤਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਅਨਾਪੁਚ੍ਛਾ, ਵਿਕਾਲੇ ਗਾਮਪ੍ਪਵੇਸਨਂ.

‘‘ਨਿਸੀਦਨੇ ਚ ਯਾ ਸਿਕ੍ਖਾ, ਵਸ੍ਸਿਕਾਯ ਚ ਸਾਟਿਕਾ;

ਦ੍ਵਾਵੀਸਤਿ ਇਮਾ ਸਿਕ੍ਖਾ, ਖੁਦ੍ਦਕੇਸੁ ਪਕਾਸਿਤਾ’’ਤਿ. –

ਪਾਠੋ. ‘‘ਕੁਲੇਸੁ ਚਾਰਿਤ੍ਤਾਪਤ੍ਤੀ’’ਤਿ ਪਾਠੋ ਨ ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ ਸਾਧਾਰਣਤ੍ਤਾ ਤਸ੍ਸ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਸ੍ਸ. ਛਚਤ੍ਤਾਰੀਸਾ ਚਿਮੇਤਿ ਛਚਤ੍ਤਾਰੀਸ ਇਮੇ. ‘‘ਪਾਰਾਜਿਕਾਨਿ ਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸੋ’’ਤਿ ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇ ਏਵ ਵਿਭਜਿਤ੍ਵਾ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਵਿਭਤ੍ਤਿਯੋ ਨਾਮ. ਸਾਧਾਰਣਨ੍ਤਿ ਅਟ੍ਠਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਸਾਧਾਰਣਂ. ਪਾਰਾਜਿਕਭੂਤਾ ਵਿਭਤ੍ਤਿਯੋ ਪਾਰਾਜਿਕਵਿਭਤ੍ਤਿਯੋ. ਸਾਧਾਰਣੇ ਸਤ੍ਤਵਜ੍ਜੋ ਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸੋ. ਅਞ੍ਞਤਰਸ੍ਮਿਂ ਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ‘‘ਅਥ ਵਾ ‘ਦ੍ਵੇ ਉਪੋਸਥਾ ਦ੍ਵੇ ਪਵਾਰਣਾ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਕਮ੍ਮਾਨਿ ਪਞ੍ਚੇਵ ਉਦ੍ਦੇਸਾ ਚਤੁਰੋ ਭਵਨ੍ਤਿ, ਨਞ੍ਞਥਾ’ਤਿ ਪਾਲ਼ਿਂ ਉਦ੍ਧਰਨ੍ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ‘ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਕਮ੍ਮਾਨੀ’ਤਿ ਵਿਸੇਸਾਭਾਵਾ ਉਦ੍ਧਰਿਤਪੋਤ੍ਥਕਮੇਵ ਸੁਨ੍ਦਰਂ, ਪੁਬ੍ਬੇਪਿ ਵਿਭਤ੍ਤਿਮਤ੍ਤਦਸ੍ਸਨਵਸੇਨੇਵ ਚੇਤਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘ਨ ਸਮਥੇਹਿ ਵੂਪਸਮਨਵਸੇਨਾ’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਕਮ੍ਮਵਿਭਜਨੇ ‘ਸਮਥੇਹਿ ਵੂਪਸਮ੍ਮਤੀ’ਤਿ ਨ ਵਿਸੇਸਿਤਂ ਉਪੋਸਥਪ੍ਪਵਾਰਣਾਨਂਯੇਵ ਵਿਭਾਗਤ੍ਤਾ. ਕਸ੍ਮਾ? ਏਤ੍ਥਾਪਿ ‘ਉਪੋਸਥਪ੍ਪਵਾਰਣਾਨਂਯੇਵ ਵਿਸੇਸੇਤ੍ਵਾ ਨਯਂ ਦੇਥਾ’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ, ਅਧਮ੍ਮੇਨ ਵਗ੍ਗਾਦਿਕਮ੍ਮੇਨ ਆਪਤ੍ਤਿਯੋਪਿ ਵੂਪਸਮ੍ਮਨ੍ਤੀਤਿ ਆਪਜ੍ਜਨਤੋਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਵਿਚਾਰੇਤਬ੍ਬਂ. ਦ੍ਵੀਹਿ ਚਤੂਹਿ ਤੀਹਿ ਕਿਚ੍ਚਂ ਏਕੇਨਾਤਿ ਦ੍ਵੀਹਿ ਵਿਵਾਦਾਧਿਕਰਣਂ, ਚਤੂਹਿ ਅਨੁਵਾਦਾਧਿਕਰਣਂ, ਤੀਹਿ ਆਪਤ੍ਤਾਧਿਕਰਣਂ, ਏਕੇਨ ਕਿਚ੍ਚਾਧਿਕਰਣਂ ਸਮ੍ਮਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਪਾਰਾਜਿਕਾਦਿਆਪਤ੍ਤਿਵਣ੍ਣਨਾ

੩੩੯. ਨਿਬ੍ਬਚਨਮਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵੇਵਚਨਮਤ੍ਤਂ. ਸੇਸੇਤਿ ਆਦਿਤੋ ਸੇਸਾ ਮਜ੍ਝਨ੍ਤਾ. ਪਦਨ੍ਤਿ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ. ਸਦ੍ਧਾਚਿਤ੍ਤਂ ਪਸਨ੍ਨਚਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ, ‘‘ਸਨ੍ਤਾਚਿਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵਾ ਪਾਠੋ. ਅਨਾਲ਼ਿਯਨ੍ਤਿ ਦਲਿਦ੍ਦਂ. ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਇਦਂ ਨਿਬ੍ਬਚਨਂ ‘‘ਗਰੁਕਂ ਲਹੁਕਞ੍ਚਾ’’ਤਿਆਦਿਪਞ੍ਹੇ ਨਤ੍ਥਿ, ‘‘ਹਨ੍ਦ ਵਾਕ੍ਯਂ ਸੁਣੋਮ ਤੇ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਪਨ ਵਚਨੇਨ ਸਙ੍ਗਹਿਤਸ੍ਸਤ੍ਥਸ੍ਸ ਦੀਪਨਤ੍ਥਂ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ‘‘ਆਕਾਸੋ ਪਕ੍ਖਿਨਂ ਗਤੀ’’ਤਿ ਚ ਪਾਠੋ ਅਤ੍ਥਿ, ਸੋ ਜਾਤਿਵਸੇਨ ਯੁਜ੍ਜਤਿ. ਪਕ੍ਖੀਨਨ੍ਤਿ ਉਜੁਕਮੇਵ.

ਪਠਮਗਾਥਾਸਙ੍ਗਣਿਕਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਅਧਿਕਰਣਭੇਦਵਣ੍ਣਨਾ

ਉਕ੍ਕੋਟਨਭੇਦਾਦਿਵਣ੍ਣਨਾ

੩੪੦. ਅਧਿਕਰਣਉਕ੍ਕੋਟੇਨ ਸਮਥਾਨਂ ਉਕ੍ਕੋਟਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਨ੍ਤਿ ਅਧਿਕਰਣਾਨਿ ਸਤ੍ਤਹਿ ਸਮਥੇਹਿ ਸਮ੍ਮਨ੍ਤਿ, ਤਾਨਿ ਉਕ੍ਕੋਟੇਨ੍ਤੋ ਸਤ੍ਤ ਸਮਥੇ ਉਕ੍ਕੋਟੇਤਿ ਨਾਮਾਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਪਸਵਤੀਤਿ ਸਮ੍ਭਵਤਿ. ‘‘ਅਨੁਵਾਦਾਧਿਕਰਣੇ ਲਬ੍ਭਨ੍ਤੀ’ਤਿਆਦੀਨਿ ‘ਧਮ੍ਮੋ ਅਧਮ੍ਮੋ’ਤਿਆਦੀਨਂ ਸਮਾਨਤ੍ਤਾ ਤੇਸੁ ਵਿਸੇਸਤੋ ਲਬ੍ਭਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਨਿਹਤਨ੍ਤਿ ਸੁਤ੍ਤਾਦਿਨਾ. ਅਵਿਨਿਚ੍ਛਿਤਨ੍ਤਿ ‘‘ਆਪਤ੍ਤਿਅਨਾਪਤ੍ਤੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ. ‘‘ਤਤ੍ਥ ਜਾਤਕਂ ਅਧਿਕਰਣਂ ਉਕ੍ਕੋਟੇਤਿ…ਪੇ… ਤਿਣਵਤ੍ਥਾਰਕਂ ਉਕ੍ਕੋਟੇਤੀ’’ਤਿ ਦਸੇਵ ਵੁਤ੍ਤਾ. ‘‘ਸਮ੍ਮੁਖਾਵਿਨਯਪਟਿਞ੍ਞਾਤਕਰਣਯੇਭੁਯ੍ਯਸਿਕਾ ਅਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਉਕ੍ਕੋਟੇਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕਾ, ਕਮ੍ਮਵਾਚਾਪਿ ਤੇਸਂ ਨਤ੍ਥਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਤੇ ਉਕ੍ਕੋਟੇਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕਾਤਿ ਵਦਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ਪਾਲ਼ਿਮੁਤ੍ਤਕਵਿਨਿਚ੍ਛਯੇਨੇਵਾਤਿ ਵਿਨਯਲਕ੍ਖਣਂ ਵਿਨਾ ਕੇਵਲਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾਮਤ੍ਤਵਸੇਨੇਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਖਨ੍ਧਕਤੋ ਵਾ ਪਰਿਵਾਰਤੋ ਵਾ ਆਨੀਤਸੁਤ੍ਤੇਨ. ਨਿਜ੍ਝਾਪੇਨ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤਿ. ਪੁਬ੍ਬੇ ਧਮ੍ਮਵਿਨਯੇਨ ਵਿਨਿਚ੍ਛਿਤਂ ਅਧਿਕਰਣਂ ਉਪਜ੍ਝਾਯਾਦੀਨਂ ਅਤ੍ਥਾਯ ‘‘ਅਧਮ੍ਮਂ ਧਮ੍ਮੋ’’ਤਿਆਦੀਨਿ ਦੀਪੇਤ੍ਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਵਿਸਮਾਨਿ ਕਾਯਕਮ੍ਮਾਦੀਨਿ ਨਿਸ੍ਸਿਤਤ੍ਤਾ ਵਿਸਮਨਿਸ੍ਸਿਤੋ. ਏਵਂ ਸੇਸੇਸੁ.

ਅਧਿਕਰਣਨਿਦਾਨਾਦਿਵਣ੍ਣਨਾ

੩੪੨-੩. ਕਿਂਸਮ੍ਭਾਰਨ੍ਤਿ ਕਿਂਪਰਿਕ੍ਖਾਰਂ, ਏਤ੍ਥ ਕਿਨ੍ਤਿ ਲਿਙ੍ਗਸਾਮਞ੍ਞਮਬ੍ਯਯਂ. ਪੁਬ੍ਬੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਵਿਵਾਦਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਪਚ੍ਛਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨਕਵਿਵਾਦੋ ਵਿਵਾਦਨਿਦਾਨਂ ਨਾਮ. ਆਪਤ੍ਤਾਧਿਕਰਣਪਚ੍ਚਯਾ ਚਤਸ੍ਸੋ ਆਪਤ੍ਤਿਯੋ ਆਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀ ਜਾਨਂ ਪਾਰਾਜਿਕਂ ਧਮ੍ਮਂ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦੇਤਿ ਪਾਰਾਜਿਕਂ, ਵੇਮਤਿਕਾ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦੇਤਿ ਥੁਲ੍ਲਚ੍ਚਯਂ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸਂ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦੇਤਿ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਂ, ਆਚਾਰਵਿਪਤ੍ਤਿਂ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦੇਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਂ. ਪੁਬ੍ਬੇ ਕਤਉਕ੍ਖੇਪਨਿਯਾਦਿਕਿਚ੍ਚਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨਕਕਿਚ੍ਚਾਨਂ. ਕੀਦਿਸਾਨਂ? ਸਮਨੁਭਾਸਨਾਦੀਨਂ ਵਸੇਨ. ਤਂ ਹੀਤਿ ਅਧਿਕਰਣਂ.

੩੪੪. ਅਧਿਕਰਣੇਸੁ ਯੇਨ ਅਧਿਕਰਣੇਨ ਸਮ੍ਮਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਨ੍ਤਿ ਯਦਾ ਅਧਿਕਰਣੇਹਿ ਸਮ੍ਮਨ੍ਤਿ, ਤਦਾ ਕਿਚ੍ਚਾਧਿਕਰਣੇਨੇਵ ਸਮ੍ਮਨ੍ਤਿ, ਨ ਅਞ੍ਞੇਹੀਤਿ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਨ ਏਕਨ੍ਤਤੋ ਅਧਿਕਰਣੇਨੇਵ ਸਮ੍ਮਨ੍ਤੀਤਿ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ.

੩੪੮. ਆਪਤ੍ਤਾਧਿਕਰਣੇ ਸਙ੍ਘੋ ਵਿਵਦਤੀਤਿ ਆਪਤ੍ਤਾਨਾਪਤ੍ਤੀਤਿ ਏਵਂ.

੩੫੩. ਸਮੁਟ੍ਠਾਨਾਭਾਵਤੋ ਸਮ੍ਮੁਖਾਵਿਨਯੇ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਕਿਰਿਯਾਕਰਣਮਿਚ੍ਚਾਦਿਨਾ ਅਵਿਭਜਿਤ੍ਵਾਵ ਸਤਿਵਿਨਯਾਦੀਨਂ ਛਨ੍ਨਂਯੇਵ ਛ ਸਮੁਟ੍ਠਾਨਾਨਿ ਵਿਭਤ੍ਤਾਨਿ. ਤਂ ਕਸ੍ਮਾ? ਕਮ੍ਮਸਙ੍ਗਹਾਭਾਵੇਨ, ਸਤਿਵਿਨਯਾਦੀਨਂ ਵਿਯ ਸਙ੍ਘਸਮ੍ਮੁਖਤਾਦੀਨਂ ਕਿਚ੍ਚਯਤਾ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ.

ਅਧਿਕਰਣਭੇਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਦੁਤਿਯਗਾਥਾਸਙ੍ਗਣਿਕਵਣ੍ਣਨਾ

ਚੋਦਨਾਦਿਪੁਚ੍ਛਾਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨਾਵਣ੍ਣਨਾ

੩੫੯. ਵਿਗ੍ਗਾਹਿਕਕਥਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਨਿਸਾਮਯਾਤਿ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਹਿ. ‘‘ਕਾਰਯ’’ ਇਤਿ ਪਾਠੋ. ਪੁਬ੍ਬਾਪਰਂ ਨ ਜਾਨਾਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਕੋਵਿਦੋ ਹੋਤੀਤਿ ਏਕੇ. ਅਯਂ ਪਨ ਦੁਵਿਧੇਪਿ ਕਿਚ੍ਚੇ ਕੇਨਚਿ ਇਰਿਯਾਪਥੇਨ.

ਚੋਦਨਾਕਣ੍ਡਵਣ੍ਣਨਾ

ਅਨੁਵਿਜ੍ਜਕਕਿਚ੍ਚਵਣ੍ਣਨਾ

੩੬੦. ਅਨੁਵਿਜ੍ਜਕਪੁਚ੍ਛਨੇ ਆਜੀਵਵਿਪਤ੍ਤਿ ਨ ਪੁਚ੍ਛਿਤਾ. ਪਞ੍ਚਾਪਤ੍ਤਿਕ੍ਖਨ੍ਧਵਸੇਨ ਆਚਾਰਵਿਪਤ੍ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤਾ. ‘‘ਆਜੀਵਵਿਪਤ੍ਤਿਯਾਪਿ ਤਥੇਵ, ਸਙ੍ਗਹਗਮਨਤੋ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ‘‘ਅਜ੍ਝਾਪਜ੍ਜਨ੍ਤੋ’’ਤਿ ਪਾਠੋ.

੩੬੩. ਤਸ੍ਮਾ ਨ ਚ ਆਮਿਸਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯਾਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧਿਤਬ੍ਬਂ.

ਚੂਲ਼ਸਙ੍ਗਾਮਵਣ੍ਣਨਾ

ਅਨੁਵਿਜ੍ਜਕਸ੍ਸਪਟਿਪਤ੍ਤਿਵਣ੍ਣਨਾ

੩੬੫. ਠਾਨਨਿਸਜ੍ਜਵਤ੍ਥਾਦਿਨਿਸ੍ਸਿਤਾਤਿ ‘‘ਏਵਂ ਠਾਤਬ੍ਬਂ ਏਵਂ ਨਿਸੀਦਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਏਵਮਾਦਿਕਾ. ਸਞ੍ਞਾਜਨਨਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ‘‘ਏਵਂ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਸਞ੍ਜਾਨਨਤ੍ਥਂ. ਅਨੁਵਿਧਿਯਨ੍ਤੇਨਾਤਿ ਚਿਤ੍ਤੇ ਠਪੇਨ੍ਤੇਨਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਲਜ੍ਜਾ ਸਾ ਨੁ ਖੋਤਿ ਕਿਂ ਸਾ ਲਜ੍ਜਾ ਅਯਂ ਪਰਿਸਾਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਅਨੁਯੋਗਵਤ੍ਤਂ ਕਥਾਪੇਤ੍ਵਾਤਿ ‘‘ਕਿਮਨੁਯੋਗਵਤ੍ਤਂ ਜਾਨਾਸੀ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਤੇਨੇਵ ਕਥਾਪੇਤ੍ਵਾ. ਅਜਾਨਨਪ੍ਪਸਙ੍ਗਾ ਨਾਮ ਅਞ੍ਞਾਣਂ.

੩੬੭. ‘‘ਭਯੇਨ ਭਯਾ ਗਚ੍ਛਤੀ’’ਤਿ ਭਯੇਨ ਭਯਹੇਤੁ ਭਯਾ ਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਹੇਤੁਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਯਥਾ ‘‘ਰਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਪਨ ਦੁਟ੍ਠਤ੍ਤਾ ਚ ਛਨ੍ਦਾ ਦੋਸਾ ਚ ਗਚ੍ਛਤੀ’’ਤਿ ਹਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਏਵਂ.

ਮਹਾਸਙ੍ਗਾਮਵਣ੍ਣਨਾ

ਵੋਹਰਨ੍ਤੇਨਜਾਨਿਤਬ੍ਬਾਦਿਵਣ੍ਣਨਾ

੩੭੫. ਵਣ੍ਣਾਵਣ੍ਣੋਤਿ ਨੀਲਾਦਿਵਣ੍ਣਵਸੇਨ ਚ ਆਰੋਗ੍ਯਤ੍ਥਾਦਿਅਵਣ੍ਣਵਸੇਨ ਚ ਵੁਤ੍ਤਸੁਕ੍ਕਵਿਸ੍ਸਟ੍ਠਿ.

੪੦੨. ਭੂਮਿਪੁਚ੍ਛਾਤਿ ਭੂਮਿ ਪੁਥਵੀ ਜਗਤੀ ਚਾਤਿ ਸਬ੍ਬਾਨਿ ਪਥਵਿਵੇਵਚਨਾਨਿ.

ਕਥਿਨਭੇਦਵਣ੍ਣਨਾ

ਕਥਿਨਅਤ੍ਥਤਾਦਿਵਣ੍ਣਨਾ

੪੦੩-੪. ਕਿਨ੍ਤਿ ਕਥਂ. ਅਨਾਦਿਯਦਾਨਂ ਤਾਵਕਾਲਿਕਵਤ੍ਥੁ. ‘‘ਅਨਾਗਤਵਸੇਨ ਅਨਨ੍ਤਰਾ ਹੁਤ੍ਵਾ’’ਤਿ ਉਦਕਾਹਰਣਾਦਿਪਯੋਗਸ੍ਸ ਧੋਵਨਾਦਿਪੁਬ੍ਬਕਰਣਸ੍ਸ ਪਚ੍ਛਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨਤੋ, ਧੋਵਨਾਦਿਕਿਰਿਯਞ੍ਚ ਸਨ੍ਧਾਯ ਪਯੋਗਕਰਣਤੋ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਪੁਰੇਜਾਤਪਚ੍ਚਯੇ ਪਨੇਸ ਪਯੋਗੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਏਕਂ ਧਮ੍ਮਮ੍ਪਿ ਨ ਲਭਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪੁਰੇਜਾਤਸ੍ਸ ਨਤ੍ਥਿਤਾਯ.

ਕਥਿਨਾਦਿਜਾਨਿਤਬ੍ਬਵਿਭਾਗਵਣ੍ਣਨਾ

੪੧੨. ਰੂਪਾਦਿਧਮ੍ਮੇਸੂਤਿ ਵਣ੍ਣਗਨ੍ਧਾਦਿਅਟ੍ਠਕੇਸੁ. ‘‘ਵਸ੍ਸਾਨਸ੍ਸ ਪਚ੍ਛਿਮੋ ਮਾਸੋ’’ਤਿ (ਪਾਰਾ. ੨੧੮) ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਪਚ੍ਛਿਮੇ ਮਾਸੇ ਯਸ੍ਮਿਂ ਵਾ ਤਸ੍ਮਿਂ ਵਾ ਦਿਵਸੇ ਅਤ੍ਥਰਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਸਿਦ੍ਧਂ.

੪੧੫. ‘‘ਆਦਿਚ੍ਚਬਨ੍ਧੁਨਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਥੇਰਵਚਨ’’ਨ੍ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ.

ਪਲਿਬੋਧਪਞ੍ਹਾਬ੍ਯਾਕਰਣਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੪੧੫-੬. ਸਨ੍ਨਿਟ੍ਠਾਨਨ੍ਤਿਕੋ ਕਥਂ ਬਹਿਸੀਮਾਯ ਉਦ੍ਧਰੀਯਤਿ? ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਕਤਚੀਵਰਂ ਸਮਾਦਾਯ ਪਕ੍ਕਮਤਿ ‘‘ਨ ਪਚ੍ਚੇਸ੍ਸ’’ਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਬਹਿਸੀਮਾਗਤਸ੍ਸ ਏਵਂ ਹੋਤਿ ‘‘ਨੇਵਿਮਂ ਚੀਵਰਂ ਕਾਰੇਸ੍ਸ’’ਨ੍ਤਿ, ਏਵਮੇਤਸ੍ਸ ਬਹਿਸੀਮਾਗਤਸ੍ਸ ਉਦ੍ਧਰੀਯਤਿ. ਕਥਂ ਅਨ੍ਤੋਸੀਮਾਯ? ਅਕਤਚੀਵਰਂ ਸਮਾਦਾਯ ਪਕ੍ਕਮਤਿ ‘‘ਨ ਪਚ੍ਚੇਸ੍ਸ’’ਨ੍ਤਿ, ਤਤੋ ਤਤ੍ਥ ਫਾਸੁਵਿਹਾਰਂ ਅਲਭਨ੍ਤੋ ਤਮੇਵ ਵਿਹਾਰਂ ਆਗਚ੍ਛਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਚੀਵਰਪਲਿਬੋਧੋਯੇਵ ਠਿਤੋ, ਸੋ ਚ ‘‘ਨੇਵਿਮਂ ਚੀਵਰਂ ਕਾਰੇਸ੍ਸ’’ਨ੍ਤਿ ਚਿਤ੍ਤੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਛਿਜ੍ਜਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਅਨ੍ਤੋਸੀਮਾਯ ਉਦ੍ਧਰੀਯਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਸਨ੍ਨਿਟ੍ਠਾਨਨ੍ਤਿਕਂ ਦੁਵਿਧਂ ‘‘ਨ ਪਚ੍ਚੇਸ੍ਸ’’ਨ੍ਤਿ ਆਵਾਸਪਲਿਬੋਧਂ ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਤਤੋ ਪੁਨਪਿ ਤਮੇਵ ਵਿਹਾਰਂ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ‘‘ਨੇਵਿਮਂ ਚੀਵਰਂ ਕਾਰੇਸ੍ਸ’’ਨ੍ਤਿ ਸਨ੍ਨਿਟ੍ਠਾਨਂ ਕਰੋਤਿ, ਬਹਿਸੀਮਾਯ ਠਤ੍ਵਾ ‘‘ਨੇਵਿਮਂ ਚੀਵਰਂ ਕਾਰੇਸ੍ਸਂ ਨ ਪਚ੍ਚੇਸ੍ਸ’’ਨ੍ਤਿ ਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਾਦੇਨ ਸਨ੍ਨਿਟ੍ਠਾਨਨ੍ਤਿਕਂ ਹੋਤਿ. ਗਾਥਾਯਮ੍ਪਿ ‘‘ਦ੍ਵੇ ਪਲਿਬੋਧਾ ਅਪੁਬ੍ਬਂ ਅਚਰਿਮ’’ਨ੍ਤਿ ਇਦਂ ਇਮਮੇਵ ਸਨ੍ਧਾਯ. ‘‘ਆਸਾਵਚ੍ਛੇਦਿਕੋ ਕਥਂ ਅਨ੍ਤੋਸੀਮਾਯ? ਆਸੀਸਿਤੇਨ ‘ਤੁਮ੍ਹੇ ਵਿਹਾਰਮੇਵ ਪਤ੍ਥੇਥ, ਅਹਂ ਪਹਿਣਿਸ੍ਸਾਮੀ’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ‘ਨ ਪਚ੍ਚੇਸ੍ਸ’ਨ੍ਤਿ ਆਵਾਸਪਲਿਬੋਧਂ ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਗਤੋ ਪੁਨ ਤਂ ਵਿਹਾਰਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤੇਨ ‘ਨਾਹਂ ਸਕ੍ਕੋਮਿ ਦਾਤੁ’ਨ੍ਤਿ ਪਹਿਤੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ‘‘ਅਤ੍ਥਾਰੇ ਹਿ ਸਤਿ ਉਦ੍ਧਾਰੋ ਨਾਮਾ’’ਤਿ ਅਤ੍ਥਾਰਂ ਵਿਨਾ ਉਦ੍ਧਾਰਂ ਨ ਲਭਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਪੁਰਿਮਾ ਦ੍ਵੇਤਿ ‘‘ਦ੍ਵੇ ਕਥਿਨੁਦ੍ਧਾਰਾ ਏਕੁਪ੍ਪਾਦਾ ਏਕਨਿਰੋਧਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾਧਿਕਾਰੇ ਪਠਮਂ ਵੁਤ੍ਤਾ ਅਨ੍ਤਰਬ੍ਭਾਰਸਹੁਬ੍ਭਾਰਾ. ਨ ਪਕ੍ਕਮਨਨ੍ਤਿਕਾਦਯੋ ਦ੍ਵੇ. ਏਕਤੋ ਨਿਰੁਜ੍ਝਨ੍ਤੀਤਿ ਉਦ੍ਧਾਰਭਾਵਂ ਪਾਪੁਣਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਕਥਿਨਭੇਦਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਵਗ੍ਗਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਉਪਾਲਿਪਞ੍ਚਕਵਣ੍ਣਨਾ

ਅਨਿਸ੍ਸਿਤਵਗ੍ਗਵਣ੍ਣਨਾ

੪੧੯. ਕਾਯਿਕਉਪਘਾਤਿਕਾ ਨਾਮ ਕਾਯੇਨ ਵੀਤਿਕ੍ਕਮੋ.

ਨਪ੍ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਮ੍ਭਨਵਗ੍ਗਵਣ੍ਣਨਾ

੪੨੦. ਓਮਦ੍ਦਕਾਰਕੋਤਿ ਓਮਦ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਅਭਿਭਵਿਤ੍ਵਾ ਕਾਰਕੋ.

ਵੋਹਾਰਵਗ੍ਗਵਣ੍ਣਨਾ

੪੨੪. ਭੇਦਕਰਵਤ੍ਥੂਨਿ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਵਿਵਾਦਾਧਿਕਰਣਂ ਸਮੁਟ੍ਠਾਤਿ, ਏਵਂ ਯਥਾਸਙ੍ਖ੍ਯਂ ਗਚ੍ਛਤਿ. ਕੋਧੋਪਨਾਹਾਦਿਦ੍ਵਾਦਸਮੂਲਪਯੋਗਂ ਵਿਵਾਦਾਧਿਕਰਣਂ, ਤਥਾ ਸੇਸੇਸੁ. ਓਸਾਰਣਾਦੀਸੁ ਨਵਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਕਮ੍ਮਞਤ੍ਤਿਯਾ ਕਰਣਂ. ਦ੍ਵੀਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਞਤ੍ਤਿਦੁਤਿਯਞਤ੍ਤਿਚਤੁਤ੍ਥਕਮ੍ਮੇਸੁ. ਯਸ੍ਮਾ ਮਹਾਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਉਭਤੋਵਿਭਙ੍ਗਾ ਅਸਙ੍ਗਹਿਤਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਯਂ ਕੁਰੁਨ੍ਦਿਯਂ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਂ ਗਹੇਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ.

ਦਿਟ੍ਠਾਵਿਕਮ੍ਮਵਗ੍ਗਵਣ੍ਣਨਾ

੪੨੫. ਤਿਣ੍ਣਨ੍ਨਂ ਉਪਰਿ ਸਹ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਦੇਸੇਤੁਂ ਨ ਲਬ੍ਭਨ੍ਤਿ. ਕਮ੍ਮਨਾਨਾਸਂਵਾਸਕਾਨਂ ਲਦ੍ਧਿਗ੍ਗਹਿਤਕੋਵ ਲਦ੍ਧਿਨਾਨਾਸਂਵਾਸਕੋ. ‘‘ਅਵਿਪ੍ਪਵਾਸਸੀਮਾਯ ਠਿਤਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਮਹਾਸੀਮਂ ਕਿਰ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ.

੪੩੩. ‘‘ਉਮ੍ਮਾਦਾ ਚਿਤ੍ਤਕ੍ਖੇਪਾ’’ਤਿ ਪਾਠੋ.

ਮੁਸਾਵਾਦਵਗ੍ਗਵਣ੍ਣਨਾ

੪੪੪. ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਜਾਨਨ੍ਤਸ੍ਸਾਤਿ ਯਸ੍ਸ ਕਸ੍ਸਚਿ ਜਾਨਨ੍ਤਸ੍ਸ ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਵੁਤ੍ਤਮੁਸਾਵਾਦੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

੪੪੬. ਅਨੁਯੋਗੋ ਨ ਦਾਤਬ੍ਬੋਤਿ ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ਅਨਾਦਿਯਿਤ੍ਵਾ ਤੁਣ੍ਹੀ ਭਵਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਭਿਕ੍ਖੁਨੋਵਾਦਵਗ੍ਗਵਣ੍ਣਨਾ

੪੫੪. ਵੋਹਾਰਨਿਰੁਤ੍ਤਿਯਂ ਸਦ੍ਦਨਿਰੁਤ੍ਤਿਯਂ. ਮਗ੍ਗਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਣਾਦਯੋ ਏਕੂਨਵੀਸਤਿ.

ਉਬ੍ਬਾਹਿਕਵਗ੍ਗਵਣ੍ਣਨਾ

੪੫੫. ਪਸਾਰੇਤਾ ਮੋਹੇਤਾ.

ਅਧਿਕਰਣਵੂਪਸਮਵਗ੍ਗਵਣ੍ਣਨਾ

੪੫੮. ‘‘ਯਥਾਰਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਅਨੁਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੇ ਅਪੇਕ੍ਖਤੀ’’ਤਿਪਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ‘‘ਯਥਾਵੁਡ੍ਢਨ੍ਤਿ ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੇ ਅਪੇਕ੍ਖਤੀ’’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ.

ਕਥਿਨਤ੍ਥਾਰਵਗ੍ਗਵਣ੍ਣਨਾ

੪੬੭. ‘‘ਏਕਾਵਤ੍ਤੋ’’ਤਿਪਿ ਪਠਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਕੁਦ੍ਧੋ ਕੋਧਾਭਿਭੂਤੋਤਿ ਕਿਰਤ੍ਥੋ. ਏਕਵਤ੍ਥੋਤਿਪਿ ਕੇਚਿ, ਉਤ੍ਤਰਾਸਙ੍ਗਂ ਅਪਨੇਤ੍ਵਾ ਠਿਤੋਤਿ ਕਿਰਤ੍ਥੋ, ਤਂ ਸਬ੍ਬਂ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਉਦ੍ਧਟਪਾਲ਼ਿਯਾ ਵਿਰੁਜ੍ਝਤੀਤਿ. ਏਕਾਵਟ੍ਟੋਤਿ ਹਿ ਉਦ੍ਧਟਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਨ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ. ਅਨ੍ਤਰਾ ਵੁਤ੍ਤਕਾਰਣੇਨਾਤਿ ‘‘ਕਿਚ੍ਚਯਪਸੁਤਤ੍ਤਾ ਵਨ੍ਦਨਂ ਅਸਮਨ੍ਨਾਹਰਨ੍ਤੋ ਨਲਾਟਂ ਪਟਿਹਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿਆਦਿਵੁਤ੍ਤਕਾਰਣੇਨ.

ਉਪਾਲਿਪਞ੍ਚਕਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਆਪਤ੍ਤਿਸਮੁਟ੍ਠਾਨਵਣ੍ਣਨਾ

੪੭੦. ਪੁਬ੍ਬੇ ਵੁਤ੍ਤਮੇਵਾਤਿ ਸਹਸੇਯ੍ਯਾਦਿਪਣ੍ਣਤ੍ਤਿਵਜ੍ਜਂ. ਇਤਰਨ੍ਤਿ ਸਚਿਤ੍ਤਕਂ. ਦੇਸੇਨ੍ਤੋ, ਦੋਮਨਸ੍ਸਿਕੋ ਅਞ੍ਞੇਹਿ ਭਿਂਸਾਪਨਾਦੀਨਿ ਕਤ੍ਵਾ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਆਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ.

ਦੁਤਿਯਗਾਥਾਸਙ੍ਗਣਿਕਵਣ੍ਣਨਾ

ਕਾਯਿਕਾਦਿਆਪਤ੍ਤਿਵਣ੍ਣਨਾ

੪੭੪-੫. ਨਿਦਾਨੁਦ੍ਦੇਸਂ ਵਿਨਾ ਸੇਸੁਦ੍ਦੇਸਾਭਾਵਾ ‘‘ਸਬ੍ਬਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖੁਦ੍ਦੇਸਾਨਞ੍ਚ ਸਙ੍ਗਹੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਵਿਨਯੇ ਗਰੁਕਾ ਵਿਨਯਗਰੁਕਾ. ਇਦਂ ਪਨ ਦ੍ਵੀਸੁ ਗਾਥਾਸੁ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਆਗਤਂ, ਅਞ੍ਞੇਹਿ ਪਨ ਮਿਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਵੁਤ੍ਤਭਾਵਾ ਨਾਨਾਕਰਣਂ ਪਚ੍ਚੇਤਬ੍ਬਂ. ਨਵਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਕਮ੍ਮਂ ਹੋਤੀਤਿ ਕਮ੍ਮਞਤ੍ਤਿ ਹੋਤਿ. ਵਾਚਾਤਿ ਵਚੀਸਮ੍ਭਵਾ. ਅਦ੍ਧਾਨਹੀਨੋ ਊਨਵੀਸਤਿਵਸ੍ਸੋ. ‘‘ਅਪਿਚੇਤ੍ਥਾਤਿ ਕੁਰੁਨ੍ਦਿਵਾਦੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਵਨਪ੍ਪਤਿਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਅਦਿਨ੍ਨਾਦਾਨੇ ਆਗਤਂ ਵਨਪ੍ਪਤਿਂ. ਵਿਸ੍ਸਟ੍ਠਿਛਡ੍ਡਨੇਤਿ ਸੁਕ੍ਕਵਿਸ੍ਸਟ੍ਠਿਯਂ. ਦੁਕ੍ਕਟਾ ਕਤਾਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਆਮਕਧਞ੍ਞਂ ਵਿਞ੍ਞਾਪੇਤ੍ਵਾ ਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤਿਯਾ ਪੁਬ੍ਬਪਯੋਗੇ ਦੁਕ੍ਕਟਂ, ਅਜ੍ਝੋਹਾਰੇ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਂ.

ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਵਣ੍ਣਨਾ

੪੭੬. ਮਹਾਸਙ੍ਘਿਕਾ ਸਾਮਣੇਰੇਪਿ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਦੇਸਾਪੇਨ੍ਤਿ ਕਿਰ, ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਨ ਦੇਸਾਪੇਤਬ੍ਬਾ’’ਤਿ, ਦਣ੍ਡਕਮ੍ਮਂ ਪਨ ਤੇਸਂ ਕਾਤਬ੍ਬਂ ਤਥਾਰੂਪੇ ਓਲ਼ਾਰਿਕਵੀਤਿਕ੍ਕਮੇ.

ਅਵਨ੍ਦਨੀਯਪੁਗ੍ਗਲਾਦਿਵਣ੍ਣਨਾ

੪੭੭. ਦਸਸਤਂ ਆਪਤ੍ਤਿਯੋਤਿ ਸਹਸ੍ਸਂ ਆਪਤ੍ਤਿਯੋ. ਚਮ੍ਪਾਯਂ ਵਿਨਯਵਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਨ੍ਤਿ ਚਮ੍ਪੇਯ੍ਯਕ੍ਖਨ੍ਧਕੇ. ਅਧਮ੍ਮੇਨ ਵਗ੍ਗਨ੍ਤਿਆਦੀਨਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਕਮ੍ਮਾਨਿਯੇਵ ਭਗਵਤਾ ਵੁਤ੍ਤਾਨੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਨ ਕੇਵਲਂ ਆਪਤ੍ਤਿਯੇਵ, ਅਥ ਖੋ ਛ ਸਮਥਾ…ਪੇ… ਸਮ੍ਮੁਖਾਵਿਨਯੇਨ ਸਮ੍ਮਨ੍ਤਿ, ਸਮਾਯੋਗਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ ਸਮ੍ਮੁਖਾਵਿਨਯੇਨ ਸਮ੍ਪਯੋਗਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਵਿਨਾ ਸਮਥੇਹਿ ਸਮ੍ਮਤਿ, ਸਮਥਭਾਵਂ ਗਚ੍ਛਤਿ. ਪਟਿਸੇਧਤ੍ਥੇ ਸਤਿ ਵਿਨਾ ਸਮਥੇਹੀਤਿ ਸਮਥੇਹਿ ਵਿਨਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਸੋਲ਼ਸਕਮ੍ਮਾਦਿਵਣ੍ਣਨਾ

੪੭੮. ਅਸੁਤ੍ਤਕਨ੍ਤਿ ਸੁਤ੍ਤਵਿਰਹਿਤਂ, ਉਸੁਤ੍ਤਂ ਤਤ੍ਰ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ.

ਦੁਤਿਯਗਾਥਾਸਙ੍ਗਣਿਕਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਸੇਦਮੋਚਨਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

ਅਵਿਪ੍ਪਵਾਸਪਞ੍ਹਾਵਣ੍ਣਨਾ

੪੭੯. ਤਹਿਨ੍ਤਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਪੁਗ੍ਗਲੇ. ਅਕਪ੍ਪਿਯਸਮ੍ਭੋਗੋ ਨਾਮ ਮੇਥੁਨਧਮ੍ਮਾਦਿ. ‘‘ਵਰਸੇਨਾਸਨਰਕ੍ਖਣਤ੍ਥਾਯ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਗਰੁਭਣ੍ਡਵਿਨਿਚ੍ਛਯੇ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਏਕਾਦਸਾਵਨ੍ਦਿਯੇ ਪਣ੍ਡਕਾਦਯੋ ਏਕਾਦਸ. ਉਪੇਤਿ ਸਪਰਿਸਂ. ਨ ਜੀਵਤਿ ਨਿਮ੍ਮਿਤਰੂਪਤ੍ਤਾ. ‘‘ਉਬ੍ਭਕ੍ਖਕੇਨ ਵਦਾਮੀ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਮੁਖੇ ਮੇਥੁਨਧਮ੍ਮਾਭਾਵਂ ਦੀਪੇਤਿ. ਅਧੋਨਾਭਿਵਿਵਜ੍ਜਨੇਨ ਵਚ੍ਚਮਗ੍ਗਪ੍ਪਸ੍ਸਾਵਮਗ੍ਗੇਸੁ. ਗਾਮਨ੍ਤਰਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਂ ਨਦਿਪਾਰਂ ਓਕ੍ਕਨ੍ਤਭਿਕ੍ਖੁਨਿਂ ਸਨ੍ਧਾਯਾਤਿ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯਾ ਗਾਮਾਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਪਰਤੀਰੇ ਨਦਿਸਮੀਪਮੇਵ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਤਤ੍ਥ ਪਰਤੀਰੇ ਗਾਮੂਪਚਾਰੋ ਏਕਲੇਡ੍ਡੁਪਾਤੋ ਨਦਿਪਰਿਯਨ੍ਤੇਨ ਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਨੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਪਰਤੀਰੇ ਰਤਨਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਅਰਞ੍ਞਂ ਨ ਅਤ੍ਥਿ, ਤਞ੍ਚ ਤਿਣਾਦੀਹਿ ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਦਸ੍ਸਨੂਪਚਾਰਵਿਰਹਿਤਂ ਕਰੋਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਅਤ੍ਤਨੋ ਗਾਮੇ ਆਪਤ੍ਤਿ ਨਤ੍ਥਿ. ਪਰਤੀਰੇ ਪਨ ਏਕਲੇਡ੍ਡੁਪਾਤਸਙ੍ਖਾਤੇ ਗਾਮੂਪਚਾਰੇਯੇਵ ਪਦਂ ਠਪੇਤਿ. ਅਨ੍ਤਰੇ ਅਭਿਧਮ੍ਮਵਸੇਨ ਅਰਞ੍ਞਭੂਤਂ ਸਕਗਾਮਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮਤਿ ਨਾਮ, ਤਸ੍ਮਾ ਗਣਮ੍ਹਾ ਓਹੀਯਨਾ ਚ ਹੋਤੀਤਿ ਞਾਤਬ੍ਬਂ. ਏਤ੍ਤਾਵਤਾਪਿ ਸਨ੍ਤੋਸਮਕਤ੍ਵਾ ਵਿਚਾਰੇਤ੍ਵਾ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ. ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾ ਪਞ੍ਚਸਤਾ ਮਹਾਪਜਾਪਤਿਪ੍ਪਮੁਖਾ. ਮਹਾਪਜਾਪਤਿਪਿ ਹਿ ਆਨਨ੍ਦਤ੍ਥੇਰੇਨ ਦਿਨ੍ਨਓਵਾਦਸ੍ਸ ਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾ ਨਾਮ.

ਪਾਰਾਜਿਕਾਦਿਪਞ੍ਹਾਵਣ੍ਣਨਾ

੪੮੦. ‘‘ਦੁਸ੍ਸਕੁਟਿਂ ਸਨ੍ਧਾਯਾ’’ਤਿ ਸਹ ਦੁਸ੍ਸੇਨ ਵੀਤਿਕ੍ਕਮਨਸ੍ਸ ਸਕ੍ਕੁਣੇਯ੍ਯਤਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਲਿਙ੍ਗਪਰਿਵਤ੍ਤੇ ਪਟਿਗ੍ਗਹਣਸ੍ਸ ਵਿਜਹਨਤੋ ਸਾਮਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਭੁਞ੍ਜਿਤੁਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਕਾਕਊਹਦਨਂ ਵਾਤਿ ਕਾਕੇਨ ਊਹਦਨਂ ਵਾ. ‘‘ਤਯੋ ਪੁਰਿਸੇਪਿ ਉਪਗਨ੍ਤ੍ਵਾ’’ਤਿ ਪਾਠਸੇਸੋ.

ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਾਦਿਪਞ੍ਹਾਵਣ੍ਣਨਾ

੪੮੧. ਮੇਥੁਨਧਮ੍ਮਪਚ੍ਚਯਾ ਨਾਮ ਕਾਯਸਂਸਗ੍ਗੋ. ਤਂਹੇਤੁ ਮੇਥੁਨਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗਭੂਤਂ ਕਾਯਸਂਸਗ੍ਗਂ ਵਾਯਾਮਨ੍ਤਿਯਾਤਿ ਅਟ੍ਠਵਤ੍ਥੁਪੂਰਣਂ ਸਨ੍ਧਾਯ. ਪਰਿਭੋਗਪ੍ਪਚ੍ਚਯਾਤਿ ਪਰਿਭੋਗਕਾਰਣਾ. ਤਸ੍ਮਾਤਿ ਯਸ੍ਮਾ ਪਰਿਭੋਗਪ੍ਪਚ੍ਚਯਾ ਆਪਜ੍ਜਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਭੋਜਨਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਹੋਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਪੋਰਾਣਪੋਤ੍ਥਕੇਸੁ ‘‘ਤਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਪਾਠੋ. ‘‘ਕਾਰਣਵਚਨਂ ਸੁਨ੍ਦਰਂ ਭੋਜਨਪਰਿਚ੍ਛੇਦਦਸ੍ਸਨਤੋ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ.

ਸੇਦਮੋਚਨਗਾਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਪਞ੍ਚਵਗ੍ਗੋ

ਕਮ੍ਮਵਗ੍ਗਵਣ੍ਣਨਾ

੪੮੩. ‘‘ਉਮ੍ਮਤ੍ਤਕਸਮ੍ਮੁਤਿਂ ਉਮ੍ਮਤ੍ਤਕੇ ਯਾਚਿਤ੍ਵਾ ਗਤੇ ਅਸਮ੍ਮੁਖਾਪਿ ਦਾਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਤ੍ਥ ਨਿਸਿਨ੍ਨੇਪਿ ਨ ਕੁਪ੍ਪਤਿ ਨਿਯਮਾਭਾਵਾ. ਅਸਮ੍ਮੁਖਾ ਕਤੇ ਦੋਸਾਭਾਵਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਅਸਮ੍ਮੁਖਾਕਤਂ ਸੁਕਤਂ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਦੂਤੇਨ ਉਪਸਮ੍ਪਦਾ ਪਨੇਤ੍ਥ ਸਮ੍ਮੁਖਾ ਕਾਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕਾ. ਕਮ੍ਮਵਾਚਾਨਾਨਤ੍ਤਸਭਾਵਾ ਪਤ੍ਤਨਿਕ੍ਕੁਜ੍ਜਨਾਦਯੋ ਹਤ੍ਥਪਾਸਤੋ ਅਪਨੇਤ੍ਵਾ ਕਾਤਬ੍ਬਾ, ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਅਸਮ੍ਮੁਖਾ ਕਤਂ ਸੁਕਤਂ ਹੋਤੀ’’ਤਿ. ‘‘ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਚੋਦੇਤ੍ਵਾ ਸਾਰੇਤ੍ਵਾ ਕਾਤਬ੍ਬਂ ਅਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਅਚੋਦੇਤ੍ਵਾ ਅਸਾਰੇਤ੍ਵਾ ਕਰੋਤੀ’’ਤਿ ਅਯਂ ਵਚਨਤ੍ਥੋ. ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਕਤ੍ਤਿਕਮਾਸਨ੍ਤਿ ਸੋ ਪਵਾਰਣਾਮਾਸੋ, ਦ੍ਵੇ ਚ ਪੁਣ੍ਣਮਾਸਿਯੋਤਿ ਪਠਮਦੁਤਿਯਵਸ੍ਸੂਪਗਤਾਨਂ ਪਵਾਰਣਾ ਪੁਣ੍ਣਮਾਸਾ ਦ੍ਵੇ.

੪੮੫. ਪਦਂ ਵਾ ਛਡ੍ਡੇਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਕ-ਵਗ੍ਗਾਦੀਸੁ ਪਞ੍ਚਸੁ. ਗਰੁਕਨ੍ਤਿ ਦੀਘਂ, ਸਂਯੋਗਪਰਞ੍ਚ. ‘‘ਬੁਦ੍ਧਰਕ੍ਖਿਤਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਯਸ੍ਸ ਨਕ੍ਖਮਤੀ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਤ-ਕਾਰਕ-ਕਾਰਾ ਸਂਯੋਗਪਰਾ. ਦੀਘੇ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੇ ਰਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ‘‘ਸੋ ਤੁਣ੍ਹੀ ਅਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੇ ਸੋ ਤੁਣ੍ਹਿ ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਵਚਨਂ.

੪੮੬. ਸੇਸਟ੍ਠਕਥਾਸੁ ਵੁਤ੍ਤਵਚਨਂ ਕੁਰੁਨ੍ਦਿਯਂ ਪਾਕਟਂ ਕਤ੍ਵਾ ‘‘ਨਿਸੀਦਿਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

੪੮੭-੮. ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਸੀਲਾ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਭਿਕ੍ਖੂਤਿ ਪਾਰਾਜਿਕਂ ਅਨਾਪਨ੍ਨਾ. ਨ ਤੇਸਂ ਛਨ੍ਦੋ ਵਾ ਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿ ਵਾ ਏਤੀਤਿ ਤੀਸੁ, ਦ੍ਵੀਸੁ ਵਾ ਨਿਸਿਨ੍ਨੇਸੁ ਏਕਸ੍ਸ, ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਵਾ ਛਨ੍ਦਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿ ਆਹਟਾਪਿ ਅਨਾਹਟਾਵ.

ਅਪਲੋਕਨਕਮ੍ਮਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੪੯੫-੬. ਕਾਯਸਮ੍ਭੋਗਸਾਮਗ੍ਗਿਦਾਨਸਹਸੇਯ੍ਯਪਟਿਗ੍ਗਹਣਾਦਿ ਇਮਸ੍ਸ ਅਪਲੋਕਨਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਠਾਨਂ ਹੋਤੀਤਿ ਏਵਮ੍ਪਿ ਅਪਲੋਕਨਕਮ੍ਮਂ ਪਵਤ੍ਤਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਕਮ੍ਮਞ੍ਞੇਵ ਲਕ੍ਖਣਨ੍ਤਿ ਕਮ੍ਮਲਕ੍ਖਣਂ. ਓਸਾਰਣਨਿਸ੍ਸਾਰਣਭਣ੍ਡੁਕਮ੍ਮਾਦਯੋ ਵਿਯ ਕਮ੍ਮਞ੍ਚ ਹੁਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਞਞ੍ਚ ਨਾਮਂ ਨ ਲਭਤਿ, ਕਮ੍ਮਮੇਵ ਹੁਤ੍ਵਾ ਉਪਲਕ੍ਖੀਯਤੀਤਿ ਕਮ੍ਮਲਕ੍ਖਣਂ ਉਪਨਿਸ੍ਸਯੋ ਵਿਯ. ਹੇਤੁਪਚ੍ਚਯਾਦਿਲਕ੍ਖਣਵਿਮੁਤ੍ਤੋ ਹਿ ਸਬ੍ਬੋ ਪਚ੍ਚਯਵਿਸੇਸੋ ਤਤ੍ਥ ਸਙ੍ਗਯ੍ਹਤਿ, ਏਵਮ੍ਪਿ ‘‘ਕਮ੍ਮਲਕ੍ਖਣਮੇਵਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਕਮ੍ਮਲਕ੍ਖਣਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਅਚ੍ਛਿਨ੍ਨਚੀਵਰਜਿਣ੍ਣਚੀਵਰਨਟ੍ਠਚੀਵਰਾਨ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਤਤੋ ਅਤਿਰੇਕਂ ਦੇਨ੍ਤੇਨ ਅਪਲੋਕੇਤ੍ਵਾ ਦਾਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਅਪਲੋਕਨਂ ਕਮ੍ਮਲਕ੍ਖਣਮੇਵ. ਏਵਂ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਲਕ੍ਖਣਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਇਣਪਲਿਬੋਧਮ੍ਪੀਤਿ ਸਚੇ ਤਾਦਿਸਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਇਣਾਯਿਕਾ ਪਲਿਬੁਜ੍ਝਨ੍ਤਿ. ਤਤ੍ਰੁਪ੍ਪਾਦਤੋ ਦਾਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਅਨ੍ਤਰਸਨ੍ਨਿਪਾਤੋਤਿ ਉਪੋਸਥਪ੍ਪਵਾਰਣਾਦਿਮਹਾਸਨ੍ਨਿਪਾਤੇ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਅਨ੍ਤਰਾ ਮਙ੍ਗਲੁਚ੍ਚਾਰਣਾਦਿ. ਉਪਨਿਕ੍ਖੇਪਤੋਤਿ ਚੇਤਿਯਸ੍ਸ ਆਪਦਤ੍ਥਾਯ ਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਤੋ. ‘‘ਅਞ੍ਞਾ ਕਤਿਕਾ ਕਾਤਬ੍ਬਾ’’ਤਿ ਯੇ ਰੁਕ੍ਖੇ ਉਦ੍ਦਿਸ੍ਸ ਪੁਬ੍ਬੇ ਕਤਿਕਾ ਕਤਾ, ਤੇਹਿ ਇਮੇਸਂ ਅਞ੍ਞਤ੍ਤਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਸਚੇ ਤਤ੍ਥ ਮੂਲੇ’’ਤਿ ਪੁਬ੍ਬੇ ‘‘ਇਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਭਾਜੇਤ੍ਵਾ ਖਾਦਨ੍ਤੂ’’ਤਿ ਵਚਨੇਨ ਪੁਗ੍ਗਲਿਕਪਰਿਭੋਗੋ ਪਟਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤੋ ਹੋਤਿ. ਅਨੁਵਿਚਰਿਤ੍ਵਾਤਿ ਪਚ੍ਛਤੋ ਪਚ੍ਛਤੋ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ. ਤੇਸਂ ਸਨ੍ਤਿਕਾ ਪਚ੍ਚਯਂ ਪਚ੍ਚਾਸੀਸਨ੍ਤੇਨਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਮੂਲਭਾਗਨ੍ਤਿ ਦਸਮਭਾਗਂ ਕਤ੍ਵਾ. ਪੁਬ੍ਬਕਾਲੇ ਦਸਮਭਾਗਂ ਕਤ੍ਵਾ ਅਦਂਸੁ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਮੂਲਭਾਗੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਕਤਾਵਾਸਂ ਵਾ ਕਤ੍ਵਾਤਿ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਆਯੇਨ. ਜਗ੍ਗਿਤਕਾਲੇਯੇਵ ਨ ਵਾਰੇਤਬ੍ਬਾਤਿ ਜਗ੍ਗਿਤਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਪੁਪ੍ਫਫਲਭਰਿਤਕਾਲੇਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਜਗ੍ਗਨਕਾਲੇਤਿ ਜਗ੍ਗਿਤੁਂ ਆਰਦ੍ਧਕਾਲੇ. ਞਤ੍ਤਿਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਭੇਦੇ ਪਨਾਤਿ ਞਤ੍ਤਿਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਠਾਨਭੇਦੇ.

ਇਦਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਪਕਿਣ੍ਣਕਂ – ਅਤ੍ਥਿ ਸਙ੍ਘਕਮ੍ਮਂ ਸਙ੍ਘੋ ਏਵ ਕਰੋਤਿ, ਨ ਗਣੋ, ਨ ਪੁਗ੍ਗਲੋ, ਤਂ ਅਪਲੋਕਨਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਲਕ੍ਖਣੇਕਦੇਸਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਇਤਰਂ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧਮ੍ਪਿ ਕਮ੍ਮਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਅਤ੍ਥਿ ਸਙ੍ਘਕਮ੍ਮਂ ਸਙ੍ਘੋ ਚ ਕਰੋਤਿ, ਗਣੋ ਚ ਕਰੋਤਿ, ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਚ ਕਰੋਤਿ, ਤਂ ਪੁਬ੍ਬੇ ਠਪਿਤਂ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ‘‘ਯਸ੍ਮਿਂ ਵਿਹਾਰੇ ਦ੍ਵੇ ਤਯੋ ਜਨਾ ਵਸਨ੍ਤਿ, ਤੇਹਿ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਕਤਮ੍ਪਿ ਸਙ੍ਘੇਨ ਕਤਸਦਿਸਮੇਵ. ਯਸ੍ਮਿਂ ਪਨ ਵਿਹਾਰੇ ਏਕੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਹੋਤਿ, ਤੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ’’ਤਿਆਦਿ (ਪਰਿ. ਅਟ੍ਠ. ੪੯੫-੪੯੬). ਅਤ੍ਥਿ ਗਣਕਮ੍ਮਂ ਸਙ੍ਘੋ ਚ ਕਰੋਤਿ, ਗਣੋ ਚ ਕਰੋਤਿ, ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਚ ਕਰੋਤਿ, ਤਂ ਯੋ ਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿਉਪੋਸਥੋ ਅਞ੍ਞੇਸਂ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਕਰੀਯਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਵਸੇਨ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਅਤ੍ਥਿ ਗਣਕਮ੍ਮਂ ਗਣੋਵ ਕਰੋਤਿ, ਨ ਸਙ੍ਘੋ, ਨ ਪੁਗ੍ਗਲੋ, ਤਂ ਯੋ ਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿਉਪੋਸਥੋ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਆਰੋਚਨਵਸੇਨ ਕਰੀਯਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਵਸੇਨ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਅਤ੍ਥਿ ਪੁਗ੍ਗਲਕਮ੍ਮਂ ਪੁਗ੍ਗਲੋਵ ਕਰੋਤਿ, ਨ ਸਙ੍ਘੋ, ਨ ਗਣੋ, ਤਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨੁਪੋਸਥਵਸੇਨ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਅਤ੍ਥਿ ਗਣਕਮ੍ਮਂ ਏਕਚ੍ਚੋਵ ਗਣੋ ਕਰੋਤਿ, ਏਕਚ੍ਚੋ ਨ ਕਰੋਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਅਞਤ੍ਤਿਕਂ ਦ੍ਵੇਯੇਵ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਨ ਤਯੋ. ਸਞਤ੍ਤਿਕਂ ਤਯੋਵ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਨ ਤਤੋ ਊਨਾ ਵਾ ਅਧਿਕਾ ਵਾਤਿ.

ਅਪਞ੍ਞਤ੍ਤੇਪਞ੍ਞਤ੍ਤਵਗ੍ਗਵਣ੍ਣਨਾ

੫੦੦. ਕਕੁਸਨ੍ਧਕੋਣਾਗਮਨਕਸ੍ਸਪਾ ਏਵ ਹਿ ਸਤ੍ਤ ਆਪਤ੍ਤਿਕ੍ਖਨ੍ਧੇ ਪਞ੍ਞਪੇਸੁਂ. ਵਿਪਸ੍ਸੀਆਦਯੋ ਪਨ ਓਵਾਦਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਂ ਉਦ੍ਦਿਸਿਂਸੁ, ਨ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਪਞ੍ਞਪੇਸੁਂ.

ਨਿਗਮਨਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

ਉਭਤੋਵਿਭਙ੍ਗਖਨ੍ਧਕਪਰਿਵਾਰੇਹਿ ਵਿਭਤ੍ਤਂ ਦੇਸਨਂ ਅਤ੍ਥਿ ਤਸ੍ਸ ਵਿਨਯਪਿਟਕਸ੍ਸ, ਨਾਮੇਨ ਸਮਨ੍ਤਪਾਸਾਦਿਕਾ ਨਾਮ ਸਂਵਣ੍ਣਨਾ ‘‘ਸਮਨ੍ਤਪਾਸਾਦਿਕਾ ਨਾਮਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਵਚਨਸਂਵਣ੍ਣਨਾ ਸਮਤ੍ਤਾਤਿ ਆਹ. ਤਤ੍ਥ ਪਧਾਨਘਰੇ. ਇਦ੍ਧਾ ਅਤ੍ਥਵਿਨਿਚ੍ਛਯਾਦੀਹਿ.

ਸਮ੍ਮਾ ਉਦਿਤੋ ਸਮੁਦਿਤੋ, ਤੇ ਗੁਣੇ ਅਕਿਚ੍ਛੇਨ ਅਧਿਗਤੋ ਅਧਿਕਪ੍ਪਮਾਣਗੁਣੇਹਿ ਵਾ ਸਮੁਦਿਤੋ, ਤੇਨ ਸਮੁਦਿਤੇਨ ‘‘ਗਤਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਗਤਿਯੋ ਸਮਨ੍ਨੇਸਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾਯ ਸਤਿਯਾ ਉਪ੍ਪਾਦਿਤਾ ਸਦ੍ਧਾਦਯੋ ਪਰਮਵਿਸੁਦ੍ਧਾ ਨਾਮ ਸਮਨ੍ਨਾਰਕ੍ਖਤ੍ਤਾ. ਇਤਿ ਸਤਿਪਿ ਸਦ੍ਧਾਦੀਹਿ ਵੁਤ੍ਤਾ ਹੋਤਿ. ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇ ਏਤ੍ਥ ਵੁਤ੍ਤੇ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧੇ ਸੀਲੇ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਸਂਵਰਸੀਲਂ ਸਦ੍ਧਾ ਮਣ੍ਡੇਤਿ. ਸਦ੍ਧਾਸਾਧਨਞ੍ਹਿ ਤਂ. ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸਂਵਰਾਜੀਵਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿਪਚ੍ਚਯਪਰਿਭੋਗਸੀਲਾਨਿ ਪਟਿਮਣ੍ਡੇਨ੍ਤਿ ਸਤਿਵੀਰਿਯਪਞ੍ਞਾਯੋਤਿ ਯਥਾਯੋਗਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਅਪਿਚ ਸਦ੍ਧਾ ਚ ਬੁਦ੍ਧਿਰਹਿਤਾ ਅਵਿਸੁਦ੍ਧਾ ਹੋਤਿ ਬੁਦ੍ਧਿਯਾ ਪਸਾਦਹੇਤੁਤ੍ਤਾ. ਬੁਦ੍ਧਿਯੋ ਪਨ ਤਸ੍ਸਾਨੁਭਾਵੇਨ ਪਰਮਵਿਸੁਦ੍ਧਾ ਨਾਮ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਪਞ੍ਞਾ ਸਦ੍ਧਾਰਹਿਤਾ ਕੇਰਾਟਿਕਪਕ੍ਖਂ ਭਜਤਿ, ਸਦ੍ਧਾਯੁਤ੍ਤਾ ਏਵ ਵਿਸੁਦ੍ਧਾ ਹੋਤਿ. ਵੀਰਿਯਞ੍ਚ ਸਮਾਧਿਰਹਿਤਂ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਾਯ ਸਂਵਤ੍ਤਤਿ, ਨ ਸਮਾਧਿਯੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵੀਰਿਯਸ੍ਸ ਸੁਦ੍ਧਵਚਨਤੋ ਸਮਾਧਿਪਿ ਵੁਤ੍ਤੋ ਹੋਤਿ, ਏਵਂ ਪਰਮਵਿਸੁਦ੍ਧਾ ਸਦ੍ਧਾਦਯੋਪਿ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਂ ਪਟਿਮਣ੍ਡੇਨ੍ਤੀਤਿ ਞਾਤਬ੍ਬਂ. ਕਥਂ? ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਦੇਸਕੇ ਸਤ੍ਥਰਿ ਚ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਯਞ੍ਚ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਫਲੇ ਚ ਸਦ੍ਧਾਯ ਵਿਨਾ ਸੀਲਸਮਾਦਾਨਂ, ਸਮਾਦਿਨ੍ਨਵਿਸੋਧਨਞ੍ਚ ਕਾਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕਾਤਿ ਸਦ੍ਧਾ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਂ ਪਟਿਮਣ੍ਡੇਤਿ. ਤਤ੍ਥ ‘‘ਇਤਿਪਿ ਸੋ ਭਗਵਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ (ਦੀ. ਨਿ. ੧.੨੫੫; ਮ. ਨਿ. ੧.੭੪; ਸਂ. ਨਿ. ੧.੨੪੯) ਸਤ੍ਥਰਿ ਚ ਪੂਜੇਤੁਂ ਸਕ੍ਕੋਤਿ. ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਯਂ ਸੀਲਵਿਪਤ੍ਤਿਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਮੂਲਕੇ ਸਨ੍ਦਿਟ੍ਠਿਕਸਮ੍ਪਰਾਯਿਕਫਲੇ ਚ ਸਦ੍ਧਾਪਵਤ੍ਤਿ ਵਿਤ੍ਥਾਰਤੋ ਞਾਤਬ੍ਬਾ, ਸੀਲਵਿਪਤ੍ਤਿਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਆਦੀਨਵਮਾਨਿਸਂਸਞ੍ਚ ਆਦੀਨਵਪਰਿਚ੍ਚਾਗੇ, ਆਨਿਸਂਸਸਮ੍ਪਾਦਨੇ ਚ ਉਪਾਯਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਤਥਾ ਪਵਤ੍ਤਮਾਨਾ ਪਞ੍ਞਾ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਸਂਵਰਂ ਪਟਿਮਣ੍ਡੇਤਿ. ‘‘ਅਤਿਸੀਤ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਅਪ੍ਪਵਤ੍ਤਨਾਰਹਂ ਕੋਸਜ੍ਜਂ ‘‘ਯੋ ਚ ਸੀਤਞ੍ਚ ਉਣ੍ਹਞ੍ਚਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾਨੁਸਾਰੇਨ ਪਜਹਿਤ੍ਵਾ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨਂ ਅਸਂਵਰਸਂਵਰਾਨਂ ਅਨੁਪ੍ਪਾਦਨਪਜਹਨਉਪ੍ਪਾਦਨਵਡ੍ਢਨਵਸੇਨ ਪਵਤ੍ਤਮਾਨਵੀਰਿਯਂ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਂ ਪਟਿਮਣ੍ਡੇਤਿ, ਇਮਿਨਾ ਨਯੇਨ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸਂਵਰਾਦੀਸੁਪਿ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਂ. ਚਤੁਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਸਙ੍ਗਹਵਤ੍ਥੂਨਂ ਅਨੁਕੂਲਸਮੁਦਾਚਾਰੋ ਇਧ ਆਚਾਰੋਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਅਜ੍ਜਵ-ਵਚਨੇਨ ਲਾਭਸਕ੍ਕਾਰਹੇਤੁ ਕਾਯਦੁਚ੍ਚਰਿਤਾਦਿਕੁਟਿਲਕਰਮਾਯਾਸਾਠੇਯ੍ਯਪਟਿਪਕ੍ਖਅਜ੍ਜਵਧਮ੍ਮਸਮਾਯੋਗਦੀਪਨੇਨ ਅਲੋਭਜ੍ਝਾਸਯਤਾ ਦੀਪਿਤਾ. ਮਦ੍ਦਵ-ਵਚਨੇਨ ਕਕ੍ਖਲ਼ਭਾਵਕਰਪਟਿਘਾਦਿਪਟਿਪਕ੍ਖਭੂਤਮੇਤ੍ਤਾਦਿਮਦ੍ਦਵਧਮ੍ਮਸਮਾਯੋਗਦੀਪਨੇਨ ਹਿਤਜ੍ਝਾਸਯਾਦੀਨਿ ਦੀਪਿਤਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਆਦਿ-ਸਦ੍ਦੇਨ ‘‘ਖਨ੍ਤਿ ਚ ਸੋਰਚ੍ਚਞ੍ਚ ਸਾਖਲ੍ਯਞ੍ਚ ਪਟਿਸਨ੍ਥਾਰੋ ਚਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ (ਧ. ਸ. ਦੁਕਮਾਤਿਕਾ ੧੨੫-੧੨੬) ਵੁਤ੍ਤਧਮ੍ਮੇਹਿ ਸਮਾਯੋਗੋ ਦੀਪਿਤੋ ਹੋਤਿ. ਇਧ ਵੁਤ੍ਤਾ ਅਜ੍ਜਵਮਦ੍ਦਵਾਦਯੋ ਗੁਣਾ ਸੀਲਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਹੇਤੂ ਚ ਹੋਨ੍ਤਿ ਸੀਲਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਫਲਞ੍ਚ ਤਂਸਮ੍ਪਾਦਨਤੋ. ਸਕਸਮਯੋਤਿ ਚਤੁਪਰਿਸਾ. ਏਤੇਨ ਸਭਾਗਦੁਕ੍ਖਭਾਵਾਭਾਵੋ ਸੂਚਿਤੋ. ਅਥ ਵਾ ਸਕਸਮਯੋਤਿ ਸੋਗਤਂ ਪਿਟਕਤ੍ਤਯਂ ਸਕਸਮਯੋ ਏਵ ਗਹਨਂ ਦੁਦ੍ਦੀਪਨਤ੍ਤਾ, ਸਕਸਮਯਸ੍ਸ ਸਨ੍ਨਿਟ੍ਠਾਨਂ ਸਕਸਮਯਗਹਨਂ –

‘‘ਸਚ੍ਚਂ ਸਤ੍ਤੋ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿ, ਪਚ੍ਚਯਾਕਾਰਮੇਵ ਚ;

ਦੁਦ੍ਦਸਾ ਚਤੁਰੋ ਧਮ੍ਮਾ, ਦੇਸੇਤੁਞ੍ਚ ਸੁਦੁਕ੍ਕਰਾ’’ਤਿ. (ਵਿਭ. ਅਟ੍ਠ. ੨੨੫) –

ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਯਥਾ ਸਕਸਮਯਸ੍ਸ ਗਹਨਪਦੇਨ ਯੋਜਨਾ ਵੁਤ੍ਤਾ, ਤਥਾ ਪਰਸਮਯਸ੍ਸਪਿ. ਪਞ੍ਞਾਵੇਯ੍ਯਤ੍ਤਿਯੇਨਾਤਿ ਅਨੇਨ ਤਿਖਿਣੇਨ ਞਾਣੇਨ ਕਤਸਿਲਾਨਿਸਿਤਸਤ੍ਥਸਦਿਸਸਭਾਵਪਞ੍ਞਾ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਤਿਪਿਟਕਸਙ੍ਖਾਤਾਯ ਪਰਿਯਤ੍ਤਿਯਾ ਪਭੇਦੋ ਤਿਪਿਟਕਪਰਿਯਤ੍ਤਿਪ੍ਪਭੇਦੋ. ਤਸ੍ਮਿਂ ਪਭੇਦੇ. ਤਨ੍ਤਿ ਚ ਤਨ੍ਤਿਅਤ੍ਥੋ ਚ ਸਾਸਨਂ ਨਾਮ. ਇਧ ‘‘ਤਨ੍ਤਿ ਏਵਾ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਯਸ੍ਮਿਂ ਅਯਂ ਸਂਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਾਪਿਤਾ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਕਾਲੇ ਪਟਿਵੇਧਞਾਣਾਭਾਵਤੋ ਸੁਤਮਯਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘‘ਅਪ੍ਪਟਿਹਤਞਾਣਪ੍ਪਭਾਵੇਨਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਕਰਣਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਜਨਿਤਤ੍ਤਾ ਸੁਖਵਿਨਿਗ੍ਗਤਂ. ਸੁਖਵਿਨਿਗ੍ਗਤਤ੍ਤਾ ਮਧੁਰੋਦਾਤਵਚਨਲਾਵਣ੍ਣਯੁਤ੍ਤੇਨਾਪਿ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਂ, ਈਦਿਸਂ ਵਚਨਂ ਸੋਤਸੁਖਞ੍ਚ ਸਨ੍ਨਿਵੇਸਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਸੁਖਞ੍ਚ ਹੋਤਿ. ‘‘ਵੇਯ੍ਯਾਕਰਣੇਨਾ’’ਤਿ ਅਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਮਹਾਵੇਯ੍ਯਾਕਰਣੇਨਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਸਿਕ੍ਖਾਨਿਰੁਤ੍ਤਿਛਨ੍ਦੋਵਿਚਿਤ੍ਯਾਦਿਪਟਿਮਣ੍ਡਿਤਪਾਣਿਨਿਯਨ੍ਯਾਸਾਧਾਰਣਧਾਰਣਸਭਾਵੋ ਸੂਚਿਤੋ ਭਵਤਿ. ਯੁਤ੍ਤਵਾਦਿਨਾਤਿਆਦੀਸੁ ਯੁਤ੍ਤਮੁਤ੍ਤਵਾਦਿਨਾ ਠਾਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਪਞ੍ਞਾਯ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੇਨਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਓਜਾਭੇਦੇਪਿ ਆਯੁਸਤ੍ਤਿਕਰਣਤਾਦਿਸਾਮਤ੍ਥਯੋਗਾਨਂ ਮਹਾਕਵਿਨਾ ਰਚਿਤਗਨ੍ਥਸ੍ਸ ਮਹਨ੍ਤਤ੍ਤਾ ਵਾ ‘‘ਤਿਪਿਟਕਪਰਿਯਤ੍ਤਿਪ੍ਪਭੇਦੇ’’ਤਿਆਦੀਹਿ ਸਾਸਨੇ, ਹੇਤੁਵਿਸਯੇ, ਸਦ੍ਦੇ ਚਾਤਿ ਇਮੇਸੁ ਤੀਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਪਾਟਵਭਾਵਂ ਦੀਪੇਨ੍ਤੋ ਵੇਨਯਿਕਬੁਦ੍ਧਿਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਸਬ੍ਭਾਵਮਸ੍ਸ ਸੂਚੇਤਿ. ਯੇਸਂ ਪੁਗ੍ਗਲਾਨਂ ਪਭਿਨ੍ਨਾ ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਦਿ, ਤੇ ਪਭਿਨ੍ਨਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਦਯੋ ਧਮ੍ਮਾ. ਤੇਹਿ ਪਰਿਵਾਰਿਤੋ ਉਕ੍ਖਿਤ੍ਤਸਨ੍ਤਤਿਉਪਚ੍ਛੇਦਮਕਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਨ੍ਤਾਨੇ ਉਪ੍ਪਾਦਨਵਡ੍ਢਨਵਸੇਨ ਵਾਰਿਤੋ ਸੋ ਪਭਿਨ੍ਨਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਪਰਿਵਾਰੋ. ਤਸ੍ਮਿਂ ਪਭਿਨ੍ਨਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਪਰਿਵਾਰੇ ਉਤ੍ਤਰਿਮਨੁਸ੍ਸਧਮ੍ਮੇਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਛਲ਼ਭਿਞ੍ਞਚਤੁਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਦਿਪ੍ਪਭੇਦਗੁਣਪਟਿਮਣ੍ਡਿਤੇ ਪਨ ਛਲ਼ਭਿਞ੍ਞਾ ਉਤ੍ਤਰਿਮਨੁਸ੍ਸਧਮ੍ਮਾ ਏਵ. ਚਤੂਸੁ ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਸੁ ਅਤ੍ਥਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਯ ਏਕਦੇਸੋਵ. ਤਦੁਭਯਂ ਸਯਂ ਉਤ੍ਤਰਿਮਨੁਸ੍ਸਧਮ੍ਮਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਂ ਕਥਂ ਉਤ੍ਤਰਿਮਨੁਸ੍ਸਧਮ੍ਮਂ ਪਟਿਮਣ੍ਡੇਤੀਤਿ ਚੇ? ਰੁਕ੍ਖਂ ਰੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਅਵਯਵਭੂਤਪੁਪ੍ਫਾਦਯੋ ਵਿਯ ਸਯਞ੍ਚ ਯੇਸਂ ਉਤ੍ਤਰਿਮਨੁਸ੍ਸਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਵਯਵਤ੍ਤਾਤਿ. ਕਾਮਾਵਚਰਧਮ੍ਮਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਞਾਣਂ ਉਤ੍ਤਰਿਮਨੁਸ੍ਸਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਨਵਯਵਭੂਤਂ ਉਤ੍ਤਰਿਮਨੁਸ੍ਸਧਮ੍ਮਂ ਪਟਿਮਣ੍ਡੇਤਿ, ਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਅਨਵਯਵਭੂਤੋ ਅਲਙ੍ਕਾਰੋ ਵਿਯ ਪੁਰਿਸਂ. ਅਥ ਵਾ ਕਾਮਾਵਚਰਪਅਸਮ੍ਭਿਦਾਪਰਿਵਾਰੋ ਛਲ਼ਭਿਞ੍ਞਾਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਦਿਪ੍ਪਭੇਦਗੁਣੇ ਪਟਿਮਣ੍ਡੇਤਿ. ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਪੁਨ ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾਵਚਨਞ੍ਚ. ਸਾਸਨੇ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਸਾਸਨਸ੍ਸ ਅਲਙ੍ਕਾਰਭੂਤੇਨ, ਯਸ੍ਮਿਂ ਵਂਸੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ, ਤਸ੍ਸੇਵ ਵਾ ਅਲਙ੍ਕਾਰਭੂਤੇਨ. ਸਙ੍ਖੇਪਵਿਤ੍ਥਾਰੇਸੁ ਇਤਰੀਤਰਕਰਣਂ, ਅਪ੍ਪਸਨ੍ਨਪਸਨ੍ਨਾਨਂ ਪਸਾਦੁਪ੍ਪਾਦਨਾਭਿਵੁਡ੍ਢਿਕਰਣਂ, ਵੁਤ੍ਤਾਨਂ ਗਮ੍ਭੀਰਾਨਂ ਗਮ੍ਭੀਰੁਤ੍ਤਾਨਭਾਵਕਰਣਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਛਬ੍ਬਿਧਾਚਰਿਯਗੁਣਯੋਗਤੋ ਵਿਪੁਲਬੁਦ੍ਧਿ ਨਾਮ. ਯੇ ਧਮ੍ਮਚਿਨ੍ਤਨਂ ਅਤਿਧਾਵਨ੍ਤਾ ਕੇਚਿ ਉਚ੍ਛੇਦਾਦਿਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰਂ ਅਨ੍ਤਂ ਵਾ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਿ, ‘‘ਸਬ੍ਬਂ ਞੇਯ੍ਯਂ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿ ਏਵਾ’’ਤਿ ਵਾ ‘‘ਪਰਮਤ੍ਥੋ ਏਵਾ’’ਤਿ ਵਾ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਿ, ਤੇਸਂ ਬੁਦ੍ਧਿ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਪਚ੍ਚਯਤ੍ਤਾ ਸਮਲਾ ਨਾਮ ਹੋਤਿ, ਇਮਸ੍ਸ ਪਨ ਬੁਦ੍ਧਿ ਧਮ੍ਮਚਿਨ੍ਤਾਤਿਧਾਵਨਰਹਿਤਤ੍ਤਾ ਵਿਸੁਦ੍ਧਾ ਨਾਮ ਹੋਤਿ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਵਿਪੁਲਵਿਸੁਦ੍ਧਬੁਦ੍ਧਿਨਾ’’ਤਿ. ਗਰੂਹਿ ‘‘ਪਿਯੋ ਗਰੁ ਭਾਵਨੀਯੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ (ਅ. ਨਿ. ੭.੩੭; ਨੇਤ੍ਤਿ. ੧੧੩) ਵੁਤ੍ਤਗੁਣੇਹਿ ਯੁਤ੍ਤਗਰੂਹਿ. ਗੁਣੇਹਿ ਥਿਰਭਾਵਂ ਗਤਤ੍ਤਾ ਥੇਰੇਨ.

ਸੀਲੇਨ ਸੀਲਸ੍ਸ ਵਾ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਯਾ ਸੀਲਵਿਸੁਦ੍ਧਿਯਾ. ਅਵਿਜ੍ਜਣ੍ਡਕੋਸਂ ਪਦਾਲੇਤ੍ਵਾ ਪਠਮਂ ਅਭਿਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਲੋਕਜੇਟ੍ਠਸ੍ਸ. ਲੋਕਸ੍ਸ ਵਾ ਗਮ੍ਭੀਰੇ ਮਹਨ੍ਤੇ ਸੀਲਾਦਿਕ੍ਖਨ੍ਧੇ ਏਸਿ ਗਵੇਸੀਤਿ ਮਹੇਸੀਤਿ.

ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਸਮਧਿਕਸਤ੍ਤਵੀਸਤਿਸਹਸ੍ਸਪਰਿਮਾਣਾਯ ਸਮਨ੍ਤਪਾਸਾਦਿਕਸਞ੍ਞਿਤਾਯ ਵਿਨਯਟ੍ਠਕਥਾਯ ਸਬ੍ਬਪਦੇਸੁ ਵਿਨਿਚ੍ਛਯਜਾਤਂ ਸਙ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਗਣ੍ਠਿਟ੍ਠਾਨਵਿਕਾਸਨਾ ਕਤਾ ਹੋਤਿ, ਤਥਾਪਿ ਯਂ ਏਤ੍ਥ ਲਿਖਿਤਂ, ਤਂ ਸੁਟ੍ਠੁ ਵਿਚਾਰੇਤ੍ਵਾ ਪਾਲ਼ਿਞ੍ਚ ਅਟ੍ਠਕਥਞ੍ਚ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਤ੍ਵਾ ਯੇ ਆਚਰਿਯਾ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਮਹਾਨੁਭਾਵਂ, ਵਿਨਯਪਿਟਕਸ੍ਸ ਚ ਵਿਚਿਤ੍ਰਨਯਗਮ੍ਭੀਰਤ੍ਥਤਂ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਤ੍ਵਾ ਪੋਰਾਣਾਨਂ ਕਥਾਮਗ੍ਗਂ ਅਵਿਨਾਸੇਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਮਤਿਂ ਪਹਾਯ ਕੇਵਲਂ ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਟ੍ਠਿਤਿਯਾ, ਪਰਾਨੁਗ੍ਗਹਕਾਮਤਾਯ ਚ ਵਿਨਯਪਿਟਕਂ ਪਕਾਸੇਨ੍ਤਾ ਠਿਤਾ, ਤੇਸਂ ਪਾਦਮੂਲੇ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਖਨ੍ਤਿਸੋਰਚ੍ਚਾਦਿਗੁਣਸਮਨ੍ਨਾਗਤੇਨ ਹੁਤ੍ਵਾ ਵਤ੍ਤਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਤੇਸਂ ਚਿਤ੍ਤਂ ਆਰਾਧੇਤ੍ਵਾ ਪਵੇਣਿਯਾ ਆਗਤਂ ਵਿਨਿਚ੍ਛਯਂ ਕਥਾਪੇਤ੍ਵਾ ਉਪਧਾਰੇਤ੍ਵਾ ਯਂ ਤੇਨ ਸਂਸਨ੍ਦਤਿ, ਤਂ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ, ਇਤਰਂ ਛਡ੍ਡੇਤਬ੍ਬਂ. ਇਤਰਥਾ ਤੁਣ੍ਹੀਭੂਤੇਨ ਭਵਿਤਬ੍ਬਂ. ਵਿਨਿਚ੍ਛਯਸਙ੍ਕਰਕਰੇਨ ਪਨ ਨ ਭਵਿਤਬ੍ਬਮੇਵ. ਕਸ੍ਮਾ? ਸਾਸਨਸ੍ਸ ਨਾਸਹੇਤੁਤ੍ਤਾ. ਹੋਤਿ ਚੇਤ੍ਥ –

‘‘ਅਸਮ੍ਬੁਧਂ ਬੁਦ੍ਧਮਹਾਨੁਭਾਵਂ,

ਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਗਮ੍ਭੀਰਨਯਤ੍ਥਤਞ੍ਚ;

ਯੋ ਵਣ੍ਣਯੇ ਤਂ ਵਿਨਯਂ ਅਵਿਞ੍ਞੂ,

ਸੋ ਦੁਦ੍ਦਸੋ ਸਾਸਨਨਾਸਹੇਤੁ.

ਪਾਲ਼ਿਂ ਤਦਤ੍ਥਞ੍ਚ ਅਸਮ੍ਬੁਧਞ੍ਹਿ,

ਨਾਸੇਤਿ ਯੋ ਅਟ੍ਠਕਥਾਨਯਞ੍ਚ;

ਅਨਿਚ੍ਛਯਂ ਨਿਚ੍ਛਯਤੋ ਪਰੇਹਿ,

ਗਾਹੇਤਿ ਤੇਹੇਵ ਪੁਰਕ੍ਖਤੋ ਸੋ.

ਅਨੁਕ੍ਕਮੇਨੇਵ ਮਹਾਜਨੇਨ,

ਪੁਰਕ੍ਖਤੋ ਪਣ੍ਡਿਤਮਾਨਿਭਿਕ੍ਖੁ;

ਅਪਣ੍ਡਿਤਾਨਂ ਵਿਮਤਿਂ ਅਕਤ੍ਵਾ,

ਆਚਰਿਯਲੀਲ਼ਂ ਪੁਰਤੋ ਕਰੋਤੀ’’ਤਿ.

ਸਮਨ੍ਤਪਾਸਾਦਿਕਾਯ ਗਣ੍ਠਿਪਦਾਧਿਪ੍ਪਾਯਪ੍ਪਕਾਸਨਾ ਸਮਤ੍ਤਾ.

ਵਜਿਰਬੁਦ੍ਧਿਟੀਕਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.