📜

ਨਮੋ ਤਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਅਰਹਤੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ

ਵਿਨਯਾਲਙ੍ਕਾਰ-ਟੀਕਾ (ਦੁਤਿਯੋ ਭਾਗੋ)

੨੭. ਉਪਜ੍ਝਾਯਾਦਿਵਤ੍ਤਵਿਨਿਚ੍ਛਯਕਥਾ

ਉਪਜ੍ਝਾਯਵਤ੍ਤਕਥਾਵਣਨਾ

੧੮੩. ਏਵਂ ਵਸ੍ਸੂਪਨਾਯਿਕਵਿਨਿਚ੍ਛਯਂ ਕਥੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਉਪਜ੍ਝਾਯਵਤ੍ਤਾਦਿਵਤ੍ਤਕਥਂ ਕਥੇਤੁਂ ‘‘ਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥਾ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਵਤ੍ਤੇਤਬ੍ਬਂ ਪਵਤ੍ਤੇਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਤਂ, ਸਦ੍ਧਿਵਿਹਾਰਿਕਾਦੀਹਿ ਉਪਜ੍ਝਾਯਾਦੀਸੁ ਪਵਤ੍ਤੇਤਬ੍ਬਂ ਆਭਿਸਮਾਚਾਰਿਕਸੀਲਂ. ਤਂ ਕਤਿਵਿਧਨ੍ਤਿ ਆਹ ‘‘ਵਤ੍ਤਂ ਨਾਮੇਤਂ…ਪੇ… ਬਹੁਵਿਧ’’ਨ੍ਤਿ. ਵਚ੍ਚਕੁਟਿਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਇਤਿ-ਸਦ੍ਦੋ ਆਦ੍ਯਤ੍ਥੋ. ਤੇਨ ਸਦ੍ਧਿਵਿਹਾਰਿਕਵਤ੍ਤਅਨ੍ਤੇਵਾਸਿਕਵਤ੍ਤਅਨੁਮੋਦਨਵਤ੍ਤਾਨਿ ਸਙ੍ਗਯ੍ਹਨ੍ਤਿ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹਿ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਅਟ੍ਠਕਥਾਸੁ ‘‘ਚੁਦ੍ਦਸ ਖਨ੍ਧਕਵਤ੍ਤਾਨੀ’’ਤਿ. ਵਤ੍ਤਕ੍ਖਨ੍ਧਕੇ (ਚੂਲ਼ਵ. ੩੫੬) ਚ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਆਗਤਮੇਵ, ਤਤ੍ਥ ਪਨ ਆਗਨ੍ਤੁਕਵਤ੍ਤਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਆਗਤਂ, ਇਧ ਉਪਜ੍ਝਾਯਵਤ੍ਤਤੋ. ਇਤੋ ਅਞ੍ਞਾਨਿਪਿ ਪਞ੍ਚਸਤ੍ਤਤਿ ਸੇਖਿਯਵਤ੍ਤਾਨਿ ਦ੍ਵੇਅਸੀਤਿ ਮਹਾਵਤ੍ਤਾਨਿ ਚ ਵਤ੍ਤਮੇਵ. ਤੇਸੁ ਪਨ ਸੇਖਿਯਵਤ੍ਤਾਨਿ ਮਹਾਵਿਭਙ੍ਗੇ ਆਗਤਾਨਿ, ਮਹਾਵਤ੍ਤਾਨਿ ਕਮ੍ਮਕ੍ਖਨ੍ਧਕਪਾਰਿਵਾਸਿਕਕ੍ਖਨ੍ਧਕੇਸੁ (ਚੂਲ਼ਵ. ੭੫ ਆਦਯੋ), ਤਸ੍ਮਾ ਇਧ ਚੁਦ੍ਦਸ ਖਨ੍ਧਕਵਤ੍ਤਾਨਿਯੇਵ ਦਸ੍ਸਿਤਾਨਿ. ਤੇਸੁ ਉਪਜ੍ਝਾਯਵਤ੍ਤਂ ਪਠਮਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਤਤ੍ਥ ਉਪਜ੍ਝਾਯਵਤ੍ਤਂ ਤਾਵ ਏਵਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤ੍ਯਾਦਿਮਾਹ.

ਤਤ੍ਥ ਕੋ ਉਪਜ੍ਝਾਯੋ, ਕੇਨਟ੍ਠੇਨ ਉਪਜ੍ਝਾਯੋ, ਕਥਂ ਗਹਿਤੋ ਉਪਜ੍ਝਾਯੋ, ਕੇਨ ਵਤ੍ਤਿਤਬ੍ਬਂ ਉਪਜ੍ਝਾਯਵਤ੍ਤਂ, ਕਤਮਂ ਤਂ ਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ? ਤਤ੍ਥ ਕੋ ਉਪਜ੍ਝਾਯੋਤਿ ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਬ੍ਯਤ੍ਤੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਪਟਿਬਲੇਨ ਦਸਵਸ੍ਸੇਨ ਵਾ ਅਤਿਰੇਕਦਸਵਸ੍ਸੇਨ ਵਾ ਉਪਸਮ੍ਪਾਦੇਤੁ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਵਚਨਤੋ (ਮਹਾਵ. ੭੬) ਬ੍ਯਤ੍ਤਿਬਲਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਉਪਸਮ੍ਪਦਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਦਸਵਸ੍ਸੋ ਵਾ ਅਤਿਰੇਕਦਸਵਸ੍ਸੋ ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੁ ਉਪਜ੍ਝਾਯੋ. ਕੇਨਟ੍ਠੇਨ ਉਪਜ੍ਝਾਯੋਤਿ ਵਜ੍ਜਾਵਜ੍ਜਂ ਉਪਨਿਜ੍ਝਾਯਤੀਤਿ ਉਪਜ੍ਝਾਯੋ, ਸਦ੍ਧਿਵਿਹਾਰਿਕਾਨਂ ਖੁਦ੍ਦਕਂ ਵਜ੍ਜਂ ਵਾ ਮਹਨ੍ਤਂ ਵਜ੍ਜਂ ਵਾ ਭੁਸੋ ਚਿਨ੍ਤੇਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਕਥਂ ਗਹਿਤੋ ਹੋਤਿ ਉਪਜ੍ਝਾਯੋਤਿ ਸਦ੍ਧਿਵਿਹਾਰਿਕੇਨ ਏਕਂਸਂ ਉਤ੍ਤਰਾਸਙ੍ਗਂ ਕਰਿਤ੍ਵਾ ਉਕ੍ਕੁਟਿਕਂ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਜਲਿਂ ਪਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਉਪਜ੍ਝਾਯੋ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਹੋਹੀ’’ਤਿ ਤਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਵੁਤ੍ਤੇ ਸਚੇ ਉਪਜ੍ਝਾਯੋ ‘‘ਸਾਹੂ’’ਤਿ ਵਾ ‘‘ਲਹੂ’’ਤਿ ਵਾ ‘‘ਓਪਾਯਿਕ’’ਨ੍ਤਿ ਵਾ ‘‘ਪਤਿਰੂਪ’’ਨ੍ਤਿ ਵਾ ‘‘ਪਾਸਾਦਿਕੇਨ ਸਮ੍ਪਾਦੇਹੀ’’ਤਿ ਵਾ ਇਮੇਸੁ ਪਞ੍ਚਸੁ ਪਦੇਸੁ ਯਸ੍ਸ ਕਸ੍ਸਚਿ ਪਦਸ੍ਸ ਵਸੇਨ ਕਾਯੇਨ ਵਾ ਵਾਚਾਯ ਵਾ ਕਾਯਵਾਚਾਹਿ ਵਾ ‘‘ਗਹਿਤੋ ਤਯਾ ਉਪਜ੍ਝਾਯੋ’’ਤਿ ਉਪਜ੍ਝਾਯਗ੍ਗਹਣਂ ਵਿਞ੍ਞਾਪੇਤਿ, ਗਹਿਤੋ ਹੋਤਿ ਉਪਜ੍ਝਾਯੋ. ਤਤ੍ਥ ਸਾਹੂਤਿ ਸਾਧੁ. ਲਹੂਤਿ ਅਗਰੁ, ਸੁਭਰਤਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਓਪਾਯਿਕਨ੍ਤਿ ਉਪਾਯਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤਂ, ਏਵਂ ਪਟਿਪਜ੍ਜਨਂ ਨਿਤ੍ਥਰਣੁਪਾਯੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਪਤਿਰੂਪਨ੍ਤਿ ਸਾਮੀਚਿਕਮ੍ਮਮਿਦਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਪਾਸਾਦਿਕੇਨਾਤਿ ਪਸਾਦਾਵਹੇਨ ਕਾਯਵਚੀਪਯੋਗੇਨ ਸਮ੍ਪਾਦੇਹੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਕੇਨ ਵਤ੍ਤਿਤਬ੍ਬਂ ਉਪਜ੍ਝਾਯਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਗਹਿਤਉਪਜ੍ਝਾਯੇਨ ਸਦ੍ਧਿਵਿਹਾਰਿਕੇਨ ਵਤ੍ਤਿਤਬ੍ਬਂ. ਕਤਮਂ ਤਂ ਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਇਦਂ ਆਗਤਮੇਵ, ਤਤ੍ਥ ਕਾਲਸ੍ਸੇਵ ਉਟ੍ਠਾਯ ਉਪਾਹਨਾ ਓਮੁਞ੍ਚਿਤ੍ਵਾਤਿ ਸਚਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚੂਸਕਾਲੇ ਚਙ੍ਕਮਨਤ੍ਥਾਯ ਵਾ ਧੋਤਪਾਦਪਰਿਹਰਣਤ੍ਥਾਯ ਵਾ ਪਟਿਮੁਕ੍ਕਾ ਉਪਾਹਨਾ ਪਾਦਗਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤਾ ਕਾਲਸ੍ਸੇਵ ਉਟ੍ਠਾਯ ਅਪਨੇਤ੍ਵਾ. ਤਾਦਿਸਮੇਵ ਮੁਖਧੋਵਨੋਦਕਂ ਦਾਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਉਤੁਮ੍ਪਿ ਸਰੀਰਸਭਾਵੇ ਚ ਏਕਾਕਾਰੇ ਤਾਦਿਸਮੇਵ ਦਾਤਬ੍ਬਂ.

ਸਗੁਣਂ ਕਤ੍ਵਾਤਿ ਉਤ੍ਤਰਾਸਙ੍ਗਂ ਸਙ੍ਘਾਟਿਞ੍ਚਾਤਿ ਦ੍ਵੇ ਚੀਵਰਾਨਿ ਏਕਤੋ ਕਤ੍ਵਾ ਤਾ ਦ੍ਵੇਪਿ ਸਙ੍ਘਾਟਿਯੋ ਦਾਤਬ੍ਬਾ. ਸਬ੍ਬਞ੍ਹਿ ਚੀਵਰਂ ਸਙ੍ਘਟਿਤਤ੍ਤਾ ਸਙ੍ਘਾਟੀਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਸਙ੍ਘਾਟਿਯੋ ਦਾਤਬ੍ਬਾ’’ਤਿ. ਪਦਵੀਤਿਹਾਰੇਹੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਦਂ ਵੀਤਿਹਰਤਿ ਏਤ੍ਥਾਤਿ ਪਦਵੀਤਿਹਾਰੋ, ਪਦਵੀਤਿਹਾਰਟ੍ਠਾਨਂ. ਦੁਤਵਿਲਮ੍ਬਿਤਂ ਅਕਤ੍ਵਾ ਸਮਗਮਨੇਨ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਪਦਾਨਂ ਅਨ੍ਤਰੇ ਮੁਟ੍ਠਿਰਤਨਮਤ੍ਤਂ. ਪਦਾਨਂ ਵਾ ਵੀਤਿਹਰਣਂ ਅਭਿਮੁਖਂ ਹਰਿਤ੍ਵਾ ਨਿਕ੍ਖੇਪੋ ਪਦਵੀਤਿਹਾਰੋਤਿ ਏਵਮੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ. ਨ ਉਪਜ੍ਝਾਯਸ੍ਸ ਭਣਮਾਨਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤਰਨ੍ਤਰਾ ਕਥਾ ਓਪਾਤੇਤਬ੍ਬਾਤਿ ਅਨ੍ਤਰਘਰੇ ਵਾ ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਵਾ ਭਣਮਾਨਸ੍ਸ ਅਨਿਟ੍ਠਿਤੇ ਤਸ੍ਸ ਵਚਨੇ ਅਞ੍ਞਾ ਕਥਾ ਨ ਸਮੁਟ੍ਠਾਪੇਤਬ੍ਬਾ. ਇਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯਾਤਿ ‘‘ਨ ਉਪਜ੍ਝਾਯਸ੍ਸ ਭਣਮਾਨਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਨ-ਕਾਰਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ. ਤੇਨ ਨਾਤਿਦੂਰੇਤਿਆਦੀਸੁ ਨ-ਕਾਰਪਟਿਸਿਦ੍ਧੇਸੁ ਆਪਤ੍ਤਿ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਦੁਕ੍ਕਟਾਪਤ੍ਤੀਤਿ ਆਪਦਾਉਮ੍ਮਤ੍ਤਖਿਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤਵੇਦਨਾਟ੍ਟਤਾਦੀਹਿ ਵਿਨਾ ਪਣ੍ਣਤ੍ਤਿਂ ਅਜਾਨਿਤ੍ਵਾਪਿ ਵਦਨ੍ਤਸ੍ਸ ਗਿਲਾਨਸ੍ਸ ਚ ਦੁਕ੍ਕਟਮੇਵ. ਆਪਦਾਸੁ ਹਿ ਅਨ੍ਤਰਨ੍ਤਰਾ ਕਥਾ ਵਤ੍ਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਏਵਮਞ੍ਞੇਸੁ ਨ-ਕਾਰਪਟਿਸਿਦ੍ਧੇਸੁ ਈਦਿਸੇਸੁ, ਇਤਰੇਸੁ ਪਨ ਗਿਲਾਨੋਪਿ ਨ ਮੁਚ੍ਚਤਿ. ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਦੁਕ੍ਕਟਾਪਤ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾਤਿ ‘‘ਈਦਿਸੇਸੁ ਗਿਲਾਨੋਪਿ ਨ ਮੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਞ੍ਞਮ੍ਪਿ ਹਿ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਂ ਉਪਜ੍ਝਾਯਵਤ੍ਤਂ ਅਨਾਦਰਿਯੇਨ ਅਕਰੋਨ੍ਤਸ੍ਸ ਅਗਿਲਾਨਸ੍ਸ ਵਤ੍ਤਭੇਦੇ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਦੁਕ੍ਕਟਮੇਵ, ਤੇਨੇਵ ਵਕ੍ਖਤਿ ‘‘ਅਗਿਲਾਨੇਨ ਹਿ ਸਦ੍ਧਿਵਿਹਾਰਿਕੇਨ ਸਟ੍ਠਿਵਸ੍ਸੇਨਪਿ ਸਬ੍ਬਂ ਉਪਜ੍ਝਾਯਵਤ੍ਤਂ ਕਾਤਬ੍ਬਂ, ਅਨਾਦਰਿਯੇਨ ਅਕਰੋਨ੍ਤਸ੍ਸ ਵਤ੍ਤਭੇਦੇ ਦੁਕ੍ਕਟਂ. ਨ-ਕਾਰਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤੇਸੁ ਪਨ ਪਦੇਸੁ ਗਿਲਾਨਸ੍ਸਪਿ ਪਟਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਕਿਰਿਯਂ ਕਰੋਨ੍ਤਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਕਟਮੇਵਾ’’ਤਿ. ਆਪਤ੍ਤਿਸਾਮਨ੍ਤਾ ਭਣਮਾਨੋਤਿ ਪਦਸੋਧਮ੍ਮ(ਪਾਚਿ. ੪੪ ਆਦਯੋ)-ਦੁਟ੍ਠੁਲ੍ਲਾਦਿਵਸੇਨ (ਪਾਰਾ. ੨੮੩) ਆਪਤ੍ਤਿਯਾ ਆਸਨ੍ਨਵਾਚਂ ਭਣਮਾਨੋ. ਆਪਤ੍ਤਿਯਾ ਆਸਨ੍ਨਵਾਚਨ੍ਤਿ ਚ ਆਪਤ੍ਤਿਜਨਕਮੇਵ ਵਚਨਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵਦਤਿ. ਯਾਯ ਹਿ ਵਾਚਾਯ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਆਪਜ੍ਜਤਿ, ਸਾ ਵਾਚਾ ਆਪਤ੍ਤਿਯਾ ਆਸਨ੍ਨਾਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ.

ਚੀਵਰੇਨ ਪਤ੍ਤਂ ਵੇਠੇਤ੍ਵਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਉਤ੍ਤਰਾਸਙ੍ਗਸ੍ਸ ਏਕੇਨ ਕਣ੍ਣੇਨ ਵੇਠੇਤ੍ਵਾ’’ਤਿ ਗਣ੍ਠਿਪਦੇਸੁ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਹੇਟ੍ਠਾਪੀਠਂ ਵਾ ਪਰਾਮਸਿਤ੍ਵਾਤਿ ਇਦਂ ਪੁਬ੍ਬੇ ਤਤ੍ਥ ਠਪਿਤਪਤ੍ਤਾਦਿਨਾ ਅਸਙ੍ਘਟ੍ਟਨਤ੍ਥਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਚਕ੍ਖੁਨਾ ਓਲੋਕੇਤ੍ਵਾਪਿ ਅਞ੍ਞੇਸਂ ਅਭਾਵਂ ਞਤ੍ਵਾਪਿ ਠਪੇਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ ਏਵ. ਚਤੁਰਙ੍ਗੁਲਂ ਕਣ੍ਣਂ ਉਸ੍ਸਾਰੇਤ੍ਵਾਤਿ ਕਣ੍ਣਂ ਚਤੁਰਙ੍ਗੁਲਪ੍ਪਮਾਣਂ ਅਤਿਰੇਕਂ ਕਤ੍ਵਾ ਏਵਂ ਚੀਵਰਂ ਸਙ੍ਘਰਿਤਬ੍ਬਂ. ਓਭੋਗੇ ਕਾਯਬਨ੍ਧਨਂ ਕਾਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਕਾਯਬਨ੍ਧਨਂ ਸਙ੍ਘਰਿਤ੍ਵਾ ਚੀਵਰਭੋਗੇ ਪਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਠਪੇਤਬ੍ਬਂ. ਸਚੇ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤੋ ਹੋਤੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਯੋ ਗਾਮੇਯੇਵ ਵਾ ਅਨ੍ਤਰਘਰੇ ਵਾ ਪਟਿਕ੍ਕਮਨੇ ਵਾ ਭੁਞ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਆਗਚ੍ਛਤਿ, ਪਿਣ੍ਡਂ ਵਾ ਨ ਲਭਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤੋ ਨ ਹੋਤਿ, ਗਾਮੇ ਅਭੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਨ ਲਦ੍ਧਭਿਕ੍ਖਸ੍ਸ ਵਾ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਸਚੇ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਤ੍ਥ ਗਾਮੇਤਿ ਗਾਮਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨੇ ਤਾਦਿਸੇ ਕਿਸ੍ਮਿਞ੍ਚਿ ਪਦੇਸੇ. ਅਨ੍ਤਰਘਰੇਤਿ ਅਨ੍ਤੋਗੇਹੇ. ਪਟਿਕ੍ਕਮਨੇਤਿ ਆਸਨਸਾਲਾਯਂ. ਸਚੇਪਿ ਤਸ੍ਸ ਨ ਹੋਤਿ, ਭੁਞ੍ਜਿਤੁਕਾਮੋ ਚ ਹੋਤਿ, ਉਦਕਂ ਦਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨਾ ਲਦ੍ਧਤੋਪਿ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤੋ ਉਪਨੇਤਬ੍ਬੋ. ਤਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਪਾਨੀਯੇਨ ਪੁਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬੋਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ, ਆਦਿਮ੍ਹਿ ਮਜ੍ਝੇ ਅਨ੍ਤੇਤਿ ਏਵਂ ਤਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਪੁਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਉਪਕਟ੍ਠੋਤਿ ਆਸਨ੍ਨੋ. ਧੋਤਵਾਲਿਕਾਯਾਤਿ ਉਦਕੇਨ ਗਤਟ੍ਠਾਨੇ ਨਿਰਜਾਯ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਵਾਲਿਕਾਯ.

ਨਿਦ੍ਧੂਮੇਤਿ ਜਨ੍ਤਾਘਰੇ ਜਲਮਾਨਅਗ੍ਗਿਧੂਮਰਹਿਤੇ. ਜਨ੍ਤਾਘਰਞ੍ਹਿ ਨਾਮ ਹਿਮਪਾਤਬਹੁਕੇਸੁ ਦੇਸੇਸੁ ਤਪ੍ਪਚ੍ਚਯਰੋਗਪੀਲ਼ਾਦਿਨਿਵਾਰਣਤ੍ਥਂ ਸਰੀਰਸੇਦਤਾਪਨਟ੍ਠਾਨਂ. ਤਤ੍ਥ ਕਿਰ ਅਨ੍ਧਕਾਰਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਤਾਯ ਬਹੂਪਿ ਏਕਤੋ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਚੀਵਰਂ ਨਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਅਗ੍ਗਿਤਾਪਪਰਿਹਾਰਾਯ ਮਤ੍ਤਿਕਾਯ ਮੁਖਂ ਲਿਮ੍ਪਿਤ੍ਵਾ ਸਰੀਰਂ ਯਾਵਦਤ੍ਥਂ ਸੇਦੇਤ੍ਵਾ ਚੁਣ੍ਣਾਦੀਹਿ ਉਬ੍ਬਟ੍ਟੇਤ੍ਵਾ ਨਹਾਯਨ੍ਤਿ. ਤੇਨੇਵ ਪਾਲ਼ਿਯਂ (ਮਹਾਵ. ੬੬) ‘‘ਚੁਣ੍ਣਂ ਸਨ੍ਨੇਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਸਚੇ ਉਸ੍ਸਹਤੀਤਿ ਸਚੇ ਪਹੋਤਿ. ਵੁਤ੍ਤਮੇਵਤ੍ਥਂ ਵਿਭਾਵੇਤਿ ‘‘ਕੇਨਚਿ ਗੇਲਞ੍ਞੇਨ ਅਨਭਿਭੂਤੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ. ਅਪਟਿਘਂਸਨ੍ਤੇਨਾਤਿ ਭੂਮਿਯਂ ਅਪਟਿਘਂਸਨ੍ਤੇਨ. ਕਵਾਟਪੀਠਨ੍ਤਿ ਕਵਾਟਪੀਠਞ੍ਚ ਪਿਟ੍ਠਸਙ੍ਘਾਤਞ੍ਚ ਅਚ੍ਛੁਪਨ੍ਤੇਨ. ਸਨ੍ਤਾਨਕਨ੍ਤਿ ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਕੀਟਕੁਲਾਵਕਮਕ੍ਕਟਕਸੁਤ੍ਤਾਦਿ. ਉਲ੍ਲੋਕਾ ਪਠਮਂ ਓਹਾਰੇਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਉਲ੍ਲੋਕਤੋ ਪਠਮਂ ਉਲ੍ਲੋਕਂ ਆਦਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਅਵਹਰਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਉਲ੍ਲੋਕਨ੍ਤਿ ਚ ਉਦ੍ਧਂ ਓਲੋਕਨਟ੍ਠਾਨਂ, ਉਪਰਿਭਾਗਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਆਲੋਕਸਨ੍ਧਿਕਣ੍ਣਭਾਗਾਤਿ ਆਲੋਕਸਨ੍ਧਿਭਾਗਾ ਚ ਕਣ੍ਣਭਾਗਾ ਚ, ਅਬ੍ਭਨ੍ਤਰਬਾਹਿਰਵਾਤਪਾਨਕਵਾਟਕਾਨਿ ਚ ਗਬ੍ਭਸ੍ਸ ਚ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਕੋਣਾ ਸਮ੍ਮਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਅਞ੍ਞਤ੍ਥ ਨੇਤਬ੍ਬੋਤਿ ਯਤ੍ਥ ਵਿਹਾਰਤੋ ਸਾਸਨੇ ਅਨਭਿਰਤਿ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ, ਤਤੋ ਅਞ੍ਞਤ੍ਥ ਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤਾਦਿਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯੁਤ੍ਤਟ੍ਠਾਨੇ ਨੇਤਬ੍ਬੋ. ਨ ਚ ਅਚ੍ਛਿਨ੍ਨੇ ਥੇਵੇ ਪਕ੍ਕਮਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਰਜਿਤਚੀਵਰਤੋ ਯਾਵ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਕਮ੍ਪਿ ਰਜਨਂ ਗਲ਼ਤਿ, ਨ ਤਾਵ ਪਕ੍ਕਮਿਤਬ੍ਬਂ. ਨ ਉਪਜ੍ਝਾਯਂ ਅਨਾਪੁਚ੍ਛਾ ਏਕਚ੍ਚਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤੋ ਦਾਤਬ੍ਬੋਤਿਆਦਿ ਸਬ੍ਬਂ ਉਪਜ੍ਝਾਯਸ੍ਸ ਵਿਸਭਾਗਪੁਗ੍ਗਲਾਨਂ ਵਸੇਨ ਕਥਿਤਂ. ਏਤ੍ਥ ਚ ਵਿਸਭਾਗਪੁਗ੍ਗਲਾਨਨ੍ਤਿ ਲਜ੍ਜਿਨੋ ਵਾ ਅਲਜ੍ਜਿਨੋ ਵਾ ਉਪਜ੍ਝਾਯਸ੍ਸ ਅਵਡ੍ਢਿਕਾਮੇ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਸਚੇ ਪਨ ਉਪਜ੍ਝਾਯੋ ਅਲਜ੍ਜੀ ਓਵਾਦਮ੍ਪਿ ਨ ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਲਜ੍ਜਿਨੋ ਚ ਏਤਸ੍ਸ ਵਿਸਭਾਗਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਉਪਜ੍ਝਾਯਂ ਵਿਹਾਯ ਲਜ੍ਜੀਹੇਵ ਸਦ੍ਧਿਂ ਆਮਿਸਾਦਿਪਰਿਭੋਗੋ ਕਾਤਬ੍ਬੋ. ਉਪਜ੍ਝਾਯਾਦਿਭਾਵੋ ਹੇਤ੍ਥ ਨਪ੍ਪਮਾਣਨ੍ਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਪਰਿਵੇਣਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾਤਿ ਉਪਜ੍ਝਾਯਸ੍ਸ ਪਰਿਵੇਣਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ. ਸੁਸਾਨਨ੍ਤਿ ਇਦਂ ਉਪਲਕ੍ਖਣਂ. ਉਪਚਾਰਸੀਮਤੋ ਬਹਿ ਗਨ੍ਤੁਕਾਮੇਨ ਅਨਾਪੁਚ੍ਛਾ ਗਨ੍ਤੁਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਵੁਟ੍ਠਾਨਮਸ੍ਸ ਆਗਮੇਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਗੇਲਞ੍ਞਤੋ ਵੁਟ੍ਠਾਨਂ ਅਸ੍ਸ ਆਗਮੇਤਬ੍ਬਂ.

ਉਪਜ੍ਝਾਯਵਤ੍ਤਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਆਚਰਿਯਵਤ੍ਤਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੧੮੪. ਆਚਰਿਯਵਤ੍ਤਕਥਾਯਂ ਕੋ ਆਚਰਿਯੋ, ਕੇਨਟ੍ਠੇਨ ਆਚਰਿਯੋ, ਕਤਿਵਿਧੋ ਆਚਰਿਯੋ, ਕਥਂ ਗਹਿਤੋ ਆਚਰਿਯੋ, ਕੇਨ ਵਤ੍ਤਿਤਬ੍ਬਂ ਆਚਰਿਯਵਤ੍ਤਂ, ਕਤਮਂ ਤਂ ਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ? ਤਤ੍ਥ ਕੋ ਆਚਰਿਯੋਤਿ ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਦਸਵਸ੍ਸਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਵਤ੍ਥੁਂ ਦਸਵਸ੍ਸੇਨ ਨਿਸ੍ਸਯਂ ਦਾਤੁ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਵਚਨਤੋ (ਮਹਾਵ. ੭੭) ਬ੍ਯਤ੍ਤਿਬਲਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਦਸਵਸ੍ਸੋ ਵਾ ਅਤਿਰੇਕਦਸਵਸ੍ਸੋ ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੁ ਆਚਰਿਯੋ. ਕੇਨਟ੍ਠੇਨ ਆਚਰਿਯੋਤਿ ਅਨ੍ਤੇਵਾਸਿਕੇਨ ਆਭੁਸੋ ਚਰਿਤਬ੍ਬੋਤਿ ਆਚਰਿਯੋ, ਉਪਟ੍ਠਾਤਬ੍ਬੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਕਤਿਵਿਧੋ ਆਚਰਿਯੋਤਿ ਨਿਸ੍ਸਯਾਚਰਿਯਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾਚਰਿਯਉਪਸਮ੍ਪਦਾਚਰਿਯਧਮ੍ਮਾਚਰਿਯਵਸੇਨ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧੋ. ਤਤ੍ਥ ਨਿਸ੍ਸਯਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਤਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਵਤ੍ਥਬ੍ਬੋ ਨਿਸ੍ਸਯਾਚਰਿਯੋ. ਪਬ੍ਬਜਿਤਕਾਲੇ ਸਿਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬਸਿਕ੍ਖਾਪਕੋ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾਚਰਿਯੋ. ਉਪਸਮ੍ਪਦਕਾਲੇ ਕਮ੍ਮਵਾਚਾਨੁਸ੍ਸਾਵਕੋ ਉਪਸਮ੍ਪਦਾਚਰਿਯੋ. ਬੁਦ੍ਧਵਚਨਸਿਕ੍ਖਾਪਕੋ ਧਮ੍ਮਾਚਰਿਯੋ ਨਾਮ. ਕਥਂ ਗਹਿਤੋ ਹੋਤਿ ਆਚਰਿਯੋਤਿ ਅਨ੍ਤੇਵਾਸਿਕੇਨ ਏਕਂਸਂ ਉਤ੍ਤਰਾਸਙ੍ਗਂ ਕਰਿਤ੍ਵਾ ਉਕ੍ਕੁਟਿਕਂ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਜਲਿਂ ਪਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਆਚਰਿਯੋ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਹੋਹਿ, ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਵਚ੍ਛਾਮੀ’’ਤਿ ਤਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਵੁਤ੍ਤੇ ਆਚਰਿਯੋ ‘‘ਸਾਹੂ’’ਤਿ ਵਾ ‘‘ਲਹੂ’’ਤਿ ਵਾ ‘‘ਓਪਾਯਿਕ’’ਨ੍ਤਿ ਵਾ ‘‘ਪਤਿਰੂਪ’’ਨ੍ਤਿ ਵਾ ‘‘ਪਾਸਾਦਿਕੇਨ ਸਮ੍ਪਾਦੇਹੀ’’ਤਿ ਵਾ ਕਾਯੇਨ ਵਿਞ੍ਞਾਪੇਤਿ, ਵਾਚਾਯ ਵਿਞ੍ਞਾਪੇਤਿ, ਕਾਯਵਾਚਾਹਿ ਵਿਞ੍ਞਾਪੇਤਿ, ਗਹਿਤੋ ਹੋਤਿ ਆਚਰਿਯੋ.

ਕੇਨ ਵਤ੍ਤਿਤਬ੍ਬਂ ਆਚਰਿਯਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਅਨ੍ਤੇਵਾਸਿਕੇਨ ਵਤ੍ਤਿਤਬ੍ਬਂ ਆਚਰਿਯਵਤ੍ਤਂ. ਬ੍ਯਤ੍ਤੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਪਞ੍ਚ ਵਸ੍ਸਾਨਿ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਵਤ੍ਥਬ੍ਬਂ, ਅਬ੍ਯਤ੍ਤੇਨ ਯਾਵਜੀਵਂ. ਏਤ੍ਥ ਸਚਾਯਂ ਭਿਕ੍ਖੁ ਵੁਡ੍ਢਤਰਂ ਆਚਰਿਯਂ ਨ ਲਭਤਿ, ਉਪਸਮ੍ਪਦਾਯ ਸਟ੍ਠਿਵਸ੍ਸੋ ਵਾ ਸਤ੍ਤਤਿਵਸ੍ਸੋ ਵਾ ਹੋਤਿ, ਨਵਕਤਰਸ੍ਸਪਿ ਬ੍ਯਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਉਕ੍ਕੁਟਿਕਂ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਜਲਿਂ ਪਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਆਚਰਿਯੋ ਮੇ, ਆਵੁਸੋ, ਹੋਹਿ, ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਵਚ੍ਛਾਮੀ’’ਤਿ ਏਵਂ ਤਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਵਤ੍ਵਾ ਨਿਸ੍ਸਯੋ ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ. ਗਾਮਪ੍ਪਵੇਸਨਂ ਆਪੁਚ੍ਛਨ੍ਤੇਨਪਿ ਉਕ੍ਕੁਟਿਕਂ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਜਲਿਂ ਪਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਗਾਮਪ੍ਪਵੇਸਨਂ ਆਪੁਚ੍ਛਾਮਿ ਆਚਰਿਯਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ. ਏਸ ਨਯੋ ਸਬ੍ਬਆਪੁਚ੍ਛਨੇਸੁ. ਕਤਮਂ ਤਂ ਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਉਪਜ੍ਝਾਯਵਤ੍ਤਤੋ ਅਞ੍ਞਂ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਆਹ ‘‘ਇਦਮੇਵ ਚ…ਪੇ… ਆਚਰਿਯਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ. ਨਨੁ ਉਪਜ੍ਝਾਚਰਿਯਾ ਭਿਨ੍ਨਪਦਤ੍ਥਾ, ਅਥ ਕਸ੍ਮਾ ਇਦਮੇਵ ‘‘ਆਚਰਿਯਵਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤੀਤਿ ਆਹ ‘‘ਆਚਰਿਯਸ੍ਸ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਤ੍ਤਾ’’ਤਿ. ਯਥਾ ਏਕੋਪਿ ਭਿਕ੍ਖੁ ਮਾਤੁਭਾਤਾਭੂਤਤ੍ਤਾ ‘‘ਮਾਤੁਲੋ’’ਤਿ ਚ ਧਮ੍ਮੇ ਸਿਕ੍ਖਾਪਕਤ੍ਤਾ ‘‘ਆਚਰਿਯੋ’’ਤਿ ਚ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਏਵਂ ਏਕਮੇਵ ਵਤ੍ਤਂ ਉਪਜ੍ਝਾਯਸ੍ਸ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਤ੍ਤਾ ‘‘ਉਪਜ੍ਝਾਯਵਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਚ ਆਚਰਿਯਸ੍ਸ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਤ੍ਤਾ ‘‘ਆਚਰਿਯਵਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਚ ਵੁਚ੍ਚਤੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇਪਿ ਨਾਮੇ ਭਿਨ੍ਨੇ ਅਤ੍ਥੋ ਭਿਨ੍ਨੋ ਸਿਯਾਤਿ ਆਹ ‘‘ਨਾਮਮਤ੍ਤਮੇਵ ਹੇਤ੍ਥ ਨਾਨ’’ਨ੍ਤਿ. ਯਥਾ ‘‘ਇਨ੍ਦੋ ਸਕ੍ਕੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਨਾਮਮਤ੍ਤਮੇਵ ਭਿਨ੍ਨਂ, ਨ ਅਤ੍ਥੋ, ਏਵਮੇਤ੍ਥਾਪੀਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋਤਿ.

ਇਦਾਨਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਵਤ੍ਤੇ ਸਦ੍ਧਿਵਿਹਾਰਿਕਅਨ੍ਤੇਵਾਸਿਕਾਨਂ ਵਸੇਨ ਲਬ੍ਭਮਾਨਂ ਕਞ੍ਚਿ ਵਿਸੇਸਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਤਤ੍ਥ ਯਾਵ ਚੀਵਰਰਜਨ’’ਨ੍ਤ੍ਯਾਦਿਮਾਹ. ਤਤੋ ਉਪਜ੍ਝਾਯਾਚਰਿਯਾਨਂ ਵਸੇਨ ਵਿਸੇਸਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਉਪਜ੍ਝਾਯੇ’’ਤ੍ਯਾਦਿਮਾਹ. ਤੇਸੁ ਵਤ੍ਤਂ ਸਾਦਿਯਨ੍ਤੇਸੁ ਆਪਤ੍ਤਿ, ਅਸਾਦਿਯਨ੍ਤੇਸੁ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ, ਤੇਸੁ ਅਜਾਨਨ੍ਤੇਸੁ, ਏਕਸ੍ਸ ਭਾਰਕਰਣੇਪਿ ਅਨਾਪਤ੍ਤੀਤਿ ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਪਿਣ੍ਡਤ੍ਥੋ. ਇਦਾਨਿ ਅਨ੍ਤੇਵਾਸਿਕਵਿਸੇਸਵਸੇਨ ਲਬ੍ਭਮਾਨਵਿਸੇਸਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਮਾਹ ‘‘ਏਤ੍ਥ ਚਾ’’ਤਿਆਦਿ.

ਆਚਰਿਯਵਤ੍ਤਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਸਦ੍ਧਿਵਿਹਾਰਿਕਵਤ੍ਤਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

ਸਦ੍ਧਿਵਿਹਾਰਿਕਵਤ੍ਤੇ ਕੋ ਸਦ੍ਧਿਵਿਹਾਰਿਕੋ, ਕੇਨਟ੍ਠੇਨ ਸਦ੍ਧਿਵਿਹਾਰਿਕੋ, ਕੇਨ ਵਤ੍ਤਿਤਬ੍ਬਂ ਸਦ੍ਧਿਵਿਹਾਰਿਕਵਤ੍ਤਂ, ਕਤਮਂ ਤਂ ਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ? ਤਤ੍ਥ ਕੋ ਸਦ੍ਧਿਵਿਹਾਰਿਕੋਤਿ ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਵਾ ਹੋਤੁ ਸਾਮਣੇਰੋ ਵਾ, ਯੋ ਉਪਜ੍ਝਂ ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਸੋ ਸਦ੍ਧਿਵਿਹਾਰਿਕੋ ਨਾਮ. ਕੇਨਟ੍ਠੇਨ ਸਦ੍ਧਿਵਿਹਾਰਿਕੋਤਿ ਉਪਜ੍ਝਾਯੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਵਿਹਾਰੋ ਏਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਸਦ੍ਧਿਵਿਹਾਰਿਕੋਤਿ ਅਤ੍ਥੇਨ. ਕੇਨ ਵਤ੍ਤਿਤਬ੍ਬਂ ਸਦ੍ਧਿਵਿਹਾਰਿਕਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਉਪਜ੍ਝਾਯੇਨ ਵਤ੍ਤਿਤਬ੍ਬਂ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ਵਤ੍ਤਕ੍ਖਨ੍ਧਕੇ (ਮਹਾਵ. ੩੭੮) ‘‘ਤੇਨ ਹਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਉਪਜ੍ਝਾਯਾਨਂ ਸਦ੍ਧਿਵਿਹਾਰਿਕੇਸੁ ਵਤ੍ਤਂ ਪਞ੍ਞਪੇਸ੍ਸਾਮਿ, ਯਥਾ ਉਪਜ੍ਝਾਯੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਵਿਹਾਰਿਕੇਸੁ ਵਤ੍ਤਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ. ਕਤਮਂ ਤਂ ਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਇਦਾਨਿ ਪਕਰਣਾਗਤਂ. ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਪਨ ਪਕਰਣੇ ਸਙ੍ਖੇਪਰੁਚਿਤ੍ਤਾ, ਆਚਰਿਯਸਦ੍ਧਿਵਿਹਾਰਿਕਅਨ੍ਤੇਵਾਸਿਕਵਤ੍ਤਾਨਞ੍ਚ ਸਮਾਨਤ੍ਤਾ ਦ੍ਵੇਪਿ ਏਕਤੋ ਵੁਤ੍ਤਾ, ਤਥਾਪਿ ਵਤ੍ਤਕ੍ਖਨ੍ਧਕੇ ਵਿਸੁਂ ਵਿਸੁਂ ਆਗਤਤ੍ਤਾ ਵਿਸੁਂ ਵਿਸੁਂਯੇਵ ਕਥਯਾਮ.

ਸਙ੍ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ ਅਨੁਗ੍ਗਹੇਤਬ੍ਬੋਤਿ ਉਦ੍ਦੇਸਾਦੀਹਿਸ੍ਸ ਸਙ੍ਗਹੋ ਚ ਅਨੁਗ੍ਗਹੋ ਚ ਕਾਤਬ੍ਬੋ. ਤਤ੍ਥ ਉਦ੍ਦੇਸੋਤਿ ਪਾਲ਼ਿਵਚਨਂ. ਪਰਿਪੁਚ੍ਛਾਤਿ ਪਾਲ਼ਿਯਾ ਅਤ੍ਥਵਣ੍ਣਨਾ. ਓਵਾਦੋਤਿ ਅਨੋਤਿਣ੍ਣੇ ਵਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ ‘‘ਇਦਂ ਕਰੋਹਿ, ਇਦਂ ਮਾ ਕਰਿਤ੍ਥਾ’’ਤਿ ਵਚਨਂ. ਅਨੁਸਾਸਨੀਤਿ ਓਤਿਣ੍ਣੇ ਵਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ. ਅਪਿਚ ਓਤਿਣ੍ਣੇ ਵਾ ਅਨੋਤਿਣ੍ਣੇ ਵਾ ਪਠਮਂ ਵਚਨਂ ਓਵਾਦੋ, ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਵਚਨਂ ਅਨੁਸਾਸਨੀਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਸਚੇ ਉਪਜ੍ਝਾਯਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤੋ ਹੋਤੀਤਿ ਸਚੇ ਅਤਿਰੇਕਪਤ੍ਤੋ ਹੋਤਿ. ਏਸ ਨਯੋ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ. ਪਰਿਕ੍ਖਾਰੋਤਿ ਅਞ੍ਞੋਪਿ ਸਮਣਪਰਿਕ੍ਖਾਰੋ. ਇਧ ਉਸ੍ਸੁਕ੍ਕਂ ਨਾਮ ਧਮ੍ਮਿਯੇਨ ਨਯੇਨ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨਉਪਾਯਪਰਿਯੇਸਨਂ. ਇਤੋ ਪਰਂ ਦਨ੍ਤਕਟ੍ਠਦਾਨਂ ਆਦਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਆਚਮਨਕੁਮ੍ਭਿਯਾ ਉਦਕਸਿਞ੍ਚਨਪਰਿਯੋਸਾਨਂ ਵਤ੍ਤਂ ਗਿਲਾਨਸ੍ਸੇਵ ਸਦ੍ਧਿਵਿਹਾਰਿਕਸ੍ਸ ਕਾਤਬ੍ਬਂ. ਅਨਭਿਰਤਿਵੂਪਕਾਸਨਾਦਿ ਪਨ ਅਗਿਲਾਨਸ੍ਸਪਿ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਮੇਵ. ਚੀਵਰਂ ਰਜਨ੍ਤੇਨਾਤਿ ‘‘ਏਵਂ ਰਜੇਯ੍ਯਾਸੀ’’ਤਿ ਉਪਜ੍ਝਾਯਤੋ ਉਪਾਯਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਰਜਨ੍ਤੇਨ. ਸੇਸਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਸਙ੍ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ ਅਨੁਗ੍ਗਹੇਤਬ੍ਬੋਤਿਆਦੀਸੁ ਅਨਾਦਰਿਯਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਧਮ੍ਮਾਮਿਸੇਹਿ ਅਸਙ੍ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਾਨਂ ਆਚਰਿਯੁਪਜ੍ਝਾਯਾਨਂ ਦੁਕ੍ਕਟਂ ਵਤ੍ਤਭੇਦਤ੍ਤਾ. ਤੇਨੇਵ ਪਰਿਵਾਰੇਪਿ (ਪਰਿ. ੩੨੨) ‘‘ਨ ਦੇਨ੍ਤੋ ਆਪਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਸੇਸਂ ਸੁਵਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਮੇਵ.

ਸਦ੍ਧਿਵਿਹਾਰਿਕਵਤ੍ਤਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਅਨ੍ਤੇਵਾਸਿਕਵਤ੍ਤਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

ਅਨ੍ਤੇਵਾਸਿਕਵਤ੍ਤੇ ਕੋ ਅਨ੍ਤੇਵਾਸਿਕੋ, ਕੇਨਟ੍ਠੇਨ ਅਨ੍ਤੇਵਾਸਿਕੋ, ਕਤਿਵਿਧਾ ਅਨ੍ਤੇਵਾਸਿਕਾ, ਕੇਨ ਵਤ੍ਤਿਤਬ੍ਬਂ ਅਨ੍ਤੇਵਾਸਿਕਵਤ੍ਤਂ, ਕਤਮਂ ਤਂ ਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ? ਤਤ੍ਥ ਕੋ ਅਨ੍ਤੇਵਾਸਿਕੋਤਿ ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਵਾ ਹੋਤੁ ਸਾਮਣੇਰੋ ਵਾ, ਯੋ ਆਚਰਿਯਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਨਿਸ੍ਸਯਂ ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਯੋ ਵਾ ਆਚਰਿਯਸ੍ਸ ਓਵਾਦਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਪਬ੍ਬਜਤਿ, ਯੋ ਵਾ ਤੇਨਾਨੁਸ੍ਸਾਵਿਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਯੋ ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਧਮ੍ਮਂ ਪਰਿਯਾਪੁਣਾਤਿ, ਸੋ ਸਬ੍ਬੋ ਅਨ੍ਤੇਵਾਸਿਕੋਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਤਤ੍ਥ ਪਠਮੋ ਨਿਸ੍ਸਯਨ੍ਤੇਵਾਸਿਕੋ ਨਾਮ, ਦੁਤਿਯੋ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਨ੍ਤੇਵਾਸਿਕੋ ਨਾਮ, ਤਤਿਯੋ ਉਪਸਮ੍ਪਦਨ੍ਤੇਵਾਸਿਕੋ ਨਾਮ, ਚਤੁਤ੍ਥੋ ਧਮ੍ਮਨ੍ਤੇਵਾਸਿਕੋ ਨਾਮ. ਅਞ੍ਞਤ੍ਥ ਪਨ ਸਿਪ੍ਪਨ੍ਤੇਵਾਸਿਕੋਪਿ ਆਗਤੋ, ਸੋ ਇਧ ਨਾਧਿਪ੍ਪੇਤੋ. ਕੇਨਟ੍ਠੇਨ ਅਨ੍ਤੇਵਾਸਿਕੋਤਿ ਅਨ੍ਤੇ ਵਸਤੀਤਿ ਅਨ੍ਤੇਵਾਸਿਕੋ ਅਲੁਤ੍ਤਸਮਾਸਵਸੇਨ. ਕਤਿਵਿਧਾ ਅਨ੍ਤੇਵਾਸਿਕਾਤਿ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧਾ ਅਨ੍ਤੇਵਾਸਿਕਾ.

ਕੇਨ ਵਤ੍ਤਿਤਬ੍ਬਂ ਅਨ੍ਤੇਵਾਸਿਕਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧੇਹਿ ਆਚਰਿਯੇਹਿ ਅਨ੍ਤੇਵਾਸਿਕੇਸੁ ਵਤ੍ਤਿਤਬ੍ਬਂ. ਯਥਾਹ ਵਤ੍ਤਕ੍ਖਨ੍ਧਕੇ (ਚੂਲ਼ਵ. ੩੮੨) ‘‘ਤੇਨ ਹਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਆਚਰਿਯਾਨਂ ਅਨ੍ਤੇਵਾਸਿਕੇਸੁ ਵਤ੍ਤਂ ਪਞ੍ਞਪੇਸ੍ਸਾਮਿ, ਯਥਾ ਆਚਰਿਯੇਹਿ ਅਨ੍ਤੇਵਾਸਿਕੇਸੁ ਵਤ੍ਤਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ. ਕਤਮਂ ਤਂ ਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਯਂ ਭਗਵਤਾ ਵਤ੍ਤਕ੍ਖਨ੍ਧਕੇ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਇਧ ਚ ਸਙ੍ਖੇਪੇਨ ਦਸ੍ਸਿਤਂ, ਤਂ ਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ. ਇਧ ਪਨ ਅਤ੍ਥੋ ਸਦ੍ਧਿਵਿਹਾਰਿਕਵਤ੍ਤੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਅਯਂ ਪਨ ਵਿਸੇਸੋ – ਏਤੇਸੁ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਨ੍ਤੇਵਾਸਿਕੋ ਚ ਉਪਸਮ੍ਪਦਨ੍ਤੇਵਾਸਿਕੋ ਚ ਆਚਰਿਯਸ੍ਸ ਯਾਵਜੀਵਂ ਭਾਰੋ, ਨਿਸ੍ਸਯਨ੍ਤੇਵਾਸਿਕੋ ਚ ਧਮ੍ਮਨ੍ਤੇਵਾਸਿਕੋ ਚ ਯਾਵ ਸਮੀਪੇ ਵਸਨ੍ਤਿ, ਤਾਵਦੇਵ, ਤਸ੍ਮਾ ਆਚਰਿਯੇਹਿਪਿ ਤੇਸੁ ਸਮ੍ਮਾ ਵਤ੍ਤਿਤਬ੍ਬਂ. ਆਚਰਿਯਨ੍ਤੇਵਾਸਿਕੇਸੁ ਹਿ ਯੋ ਯੋ ਨ ਸਮ੍ਮਾ ਵਤ੍ਤਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸ ਆਪਤ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ.

ਅਨ੍ਤੇਵਾਸਿਕਵਤ੍ਤਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਆਗਨ੍ਤੁਕਵਤ੍ਤਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੧੮੫. ਆਗਨ੍ਤੁਕਵਤ੍ਤੇ ਆਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਆਗਨ੍ਤੁਕੋ, ਤੇਨ ਵਤ੍ਤਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਆਗਨ੍ਤੁਕਵਤ੍ਤਂ. ‘‘ਇਦਾਨਿ ਆਰਾਮਂ ਪਵਿਸਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਉਪਚਾਰਸੀਮਾਸਮੀਪਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਉਪਚਾਰਸੀਮਾਸਮੀਪਂ ਪਤ੍ਵਾ ਉਪਾਹਨਾਓਮੁਞ੍ਚਨਾਦਿ ਸਬ੍ਬਂ ਕਾਤਬ੍ਬਂ. ਗਹੇਤ੍ਵਾਤਿ ਉਪਾਹਨਦਣ੍ਡਕੇਨ ਗਹੇਤ੍ਵਾ. ਉਪਾਹਨਪੁਞ੍ਛਨਚੋਲ਼ਕਂ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਉਪਾਹਨਾ ਪੁਞ੍ਛਿਤਬ੍ਬਾਤਿ ‘‘ਕਤਰਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ ਉਪਾਹਨਪੁਞ੍ਛਨਚੋਲ਼ਕ’’ਨ੍ਤਿ ਆਵਾਸਿਕੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ. ਪਤ੍ਥਰਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਸੁਕ੍ਖਾਪਨਤ੍ਥਾਯ ਆਤਪੇ ਪਤ੍ਥਰਿਤਬ੍ਬਂ. ਸਚੇ ਨਵਕੋ ਹੋਤਿ, ਅਭਿਵਾਦਾਪੇਤਬ੍ਬੋਤਿ ਤਸ੍ਸ ਵਸ੍ਸੇ ਪੁਚ੍ਛਿਤੇ ਯਦਿ ਦਹਰੋ ਹੋਤਿ, ਸਯਮੇਵ ਵਨ੍ਦਿਸ੍ਸਤਿ, ਤਦਾ ਇਮਿਨਾ ਵਨ੍ਦਾਪਿਤੋ ਹੋਤਿ. ਨਿਲ੍ਲੋਕੇਤਬ੍ਬੋਤਿ ਓਲੋਕੇਤਬ੍ਬੋ. ਬਹਿ ਠਿਤੇਨਾਤਿ ਬਹਿ ਨਿਕ੍ਖਮਨ੍ਤਸ੍ਸ ਅਹਿਨੋ ਵਾ ਅਮਨੁਸ੍ਸਸ੍ਸ ਵਾ ਮਗ੍ਗਂ ਠਤ੍ਵਾ ਠਿਤੇਨ ਨਿਲ੍ਲੋਕੇਤਬ੍ਬੋ. ਸੇਸਂ ਪੁਬ੍ਬੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਆਗਨ੍ਤੁਕਵਤ੍ਤਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਆਵਾਸਿਕਵਤ੍ਤਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੧੮੬. ਆਵਾਸਿਕਵਤ੍ਤੇ ਆਵਸਤੀਤਿ ਆਵਾਸਿਕੋ, ਤੇਨ ਵਤ੍ਤਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਆਵਾਸਿਕਵਤ੍ਤਂ. ਤਤ੍ਥ ਆਵਾਸਿਕੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਆਗਨ੍ਤੁਕਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਵੁਡ੍ਢਤਰਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਆਸਨਂ ਪਞ੍ਞਪੇਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿਆਦਿ ਪਾਲ਼ਿਯਂ (ਚੂਲ਼ਵ. ੩੫੯) ਆਗਤਞ੍ਚ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਆਗਤਞ੍ਚ (ਚੂਲ਼ਵ. ਅਟ੍ਠ. ੩੫੯) ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ, ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਪਾਕਟਮੇਵ, ਉਪਾਹਨਪੁਞ੍ਛਨਂ ਪਨ ਅਤ੍ਤਨੋ ਰੁਚਿਵਸੇਨ ਕਾਤਬ੍ਬਂ. ਤੇਨੇਵ ਹੇਤ੍ਥ ‘‘ਸਚੇ ਉਸ੍ਸਹਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਉਪਾਹਨਾ ਅਪੁਞ੍ਛਨ੍ਤਸ੍ਸਪਿ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ. ਸੇਨਾਸਨਂ ਪਞ੍ਞਪੇਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਕਤ੍ਥ ਮਯ੍ਹਂ ਸੇਨਾਸਨਂ ਪਾਪੁਣਾਤੀ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤੇਨ ਸੇਨਾਸਨਂ ਪਞ੍ਞਪੇਤਬ੍ਬਂ, ‘‘ਏਤਂ ਸੇਨਾਸਨਂ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਪਾਪੁਣਾਤੀ’’ਤਿ ਏਵਂ ਆਚਿਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਪਪ੍ਫੋਟੇਤ੍ਵਾ ਪਤ੍ਥਰਿਤੁਂ ਪਨ ਵਟ੍ਟਤਿਯੇਵ. ਏਤੇਨ ਮਞ੍ਚਪੀਠਾਦਿਂ ਪਪ੍ਫੋਟੇਤ੍ਵਾ ਪਤ੍ਥਰਿਤ੍ਵਾ ਉਪਰਿ ਪਚ੍ਚਤ੍ਥਰਣਂ ਦਤ੍ਵਾ ਦਾਨਮ੍ਪਿ ਸੇਨਾਸਨਪਞ੍ਞਾਪਨਮੇਵਾਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਮਹਾਆਵਾਸੇਪਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਸ੍ਸ ਆਗਨ੍ਤੁਕਸ੍ਸ ਵਤ੍ਤਂ ਅਕਾਤੁਂ ਨ ਲਬ੍ਭਤਿ. ਸੇਸਂ ਪੁਰਿਮਸਦਿਸਮੇਵ.

ਆਵਾਸਿਕਵਤ੍ਤਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਗਮਿਕਵਤ੍ਤਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੧੮੭. ਗਮਿਕਵਤ੍ਤੇ ਗਨ੍ਤੁਂ ਭਬ੍ਬੋਤਿ ਗਮਿਕੋ, ਤੇਨ ਵਤ੍ਤਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਗਮਿਕਵਤ੍ਤਂ. ਤਤ੍ਰਾਯਂ ਅਨੁਤ੍ਤਾਨਪਦਵਣ੍ਣਨਾ – ਦਾਰੁਭਣ੍ਡਨ੍ਤਿ ਸੇਨਾਸਨਕ੍ਖਨ੍ਧਕੇ (ਚੂਲ਼ਵ. ੩੨੨) ਵੁਤ੍ਤਂ ਮਞ੍ਚਪੀਠਾਦਿ. ਮਤ੍ਤਿਕਾਭਣ੍ਡਮ੍ਪਿ ਰਜਨਭਾਜਨਾਦਿ ਸਬ੍ਬਂ ਤਤ੍ਥ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਭੇਦਮੇਵ. ਤਂ ਸਬ੍ਬਂ ਅਗ੍ਗਿਸਾਲਾਯਂ ਵਾ ਅਞ੍ਞਤਰਸ੍ਮਿਂ ਵਾ ਗੁਤ੍ਤਟ੍ਠਾਨੇ ਪਟਿਸਾਮੇਤ੍ਵਾ ਗਨ੍ਤਬ੍ਬਂ, ਅਨੋਵਸ੍ਸਕੇ ਪਬ੍ਭਾਰੇਪਿ ਠਪੇਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਸੇਨਾਸਨਂ ਆਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਪਕ੍ਕਮਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਯਂ ਪਾਸਾਣਪਿਟ੍ਠਿਯਂ ਵਾ ਪਾਸਾਣਤ੍ਥਮ੍ਭੇਸੁ ਵਾ ਕਤਸੇਨਾਸਨਂ, ਯਤ੍ਥ ਉਪਚਿਕਾ ਨਾਰੋਹਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਅਨਾਪੁਚ੍ਛਨ੍ਤਸ੍ਸਪਿ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ. ਚਤੂਸੁ ਪਾਸਾਣੇਸੂਤਿਆਦਿ ਉਪਚਿਕਾਨਂ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਟ੍ਠਾਨੇ ਪਣ੍ਣਸਾਲਾਦਿਸੇਨਾਸਨੇ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਾਕਾਰਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਪ੍ਪੇਵ ਨਾਮ ਅਙ੍ਗਾਨਿਪਿ ਸੇਸੇਯ੍ਯੁਨ੍ਤਿ ਅਯਂ ਅਜ੍ਝੋਕਾਸੇ ਠਪਿਤਮ੍ਹਿ ਆਨਿਸਂਸੋ. ਓਵਸ੍ਸਕਗੇਹੇ ਪਨ ਤਿਣੇਸੁ ਚ ਮਤ੍ਤਿਕਾਪਿਣ੍ਡੇਸੁ ਚ ਉਪਰਿ ਪਤਨ੍ਤੇਸੁ ਮਞ੍ਚਪੀਠਾਨਂ ਅਙ੍ਗਾਨਿਪਿ ਵਿਨਸ੍ਸਨ੍ਤਿ.

ਗਮਿਕਵਤ੍ਤਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਭਤ੍ਤਗ੍ਗਵਤ੍ਤਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੧੮੮. ਵਤ੍ਤਕ੍ਖਨ੍ਧਕੇ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ ਅਨੁਮੋਦਨਵਤ੍ਤਂ ਆਗਤਂ, ਤਤੋ ਭਤ੍ਤਗ੍ਗਵਤ੍ਤਂ. ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨਿਯਞ੍ਚ (ਸਾਰਤ੍ਥ. ਟੀ. ਚੂਲ਼ਵਗ੍ਗ ੩.੩੭੩-੩੭੪) ‘‘ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਵਤ੍ਤਕ੍ਖਨ੍ਧਕੇ (ਚੂਲ਼ਵ. ੩੫੬) ਆਗਤਾਨਿ ਆਗਨ੍ਤੁਕਾਵਾਸਿਕਗਮਿਯਾਨੁਮੋਦਨਭਤ੍ਤਗ੍ਗਪਿਣ੍ਡਚਾਰਿਕਾਰਞ੍ਞਿਕਸੇਨਾਸਨਜਨ੍ਤਾਘਰਵਚ੍ਚਕੁਟਿਉਪਜ੍ਝਾਯਾਚਰਿਯਸਦ੍ਧਿਵਿਹਾਰਿਕਅਨ੍ਤੇਵਾਸਿਕਵਤ੍ਤਾਨਿ ਚੁਦ੍ਦਸ ਮਹਾਵਤ੍ਤਾਨਿ ਨਾਮਾ’’ਤਿ ਅਨੁਕ੍ਕਮੋ ਵੁਤ੍ਤੋ, ਇਧ ਪਨ ਵਿਨਯਸਙ੍ਗਹਪ੍ਪਕਰਣੇ ਗਮਿਕਵਤ੍ਤਤੋ ਭਤ੍ਤਗ੍ਗਵਤ੍ਤਂ ਆਗਤਂ, ਅਨੁਮੋਦਨਵਤ੍ਤਂ ਪਨ ਵਿਸੁਂ ਅਵਤ੍ਵਾ ਭਤ੍ਤਗ੍ਗਵਤ੍ਤੇਯੇਵ ਅਨ੍ਤੋਗਧਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਛਾ ਵੁਤ੍ਤਂ ਭਤ੍ਤਗ੍ਗਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਭਤ੍ਤੇ ਭੁਤ੍ਤੇਯੇਵ ਅਨੁਮੋਦਨਾਕਰਣਤੋ, ਪਾਲ਼ਿਯਞ੍ਚ ਅਞ੍ਞੇਸੁ ਵਤ੍ਤੇਸੁ ਵਿਯ ‘‘ਤੇਨ ਹਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਅਨੁਮੋਦਨਵਤ੍ਤਂ ਪਞ੍ਞਾਪੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਵਿਸੁਂ ਵਤ੍ਤਭਾਵੇਨ ਅਨਾਗਤਤ੍ਤਾ ਭਤ੍ਤਗ੍ਗਵਤ੍ਤੇਯੇਵ ਅਨ੍ਤੋਗਧਨ੍ਤਿ ਆਚਰਿਯਸ੍ਸ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ ਸਿਯਾ. ਇਮਸ੍ਸ ਚ ਵਿਨਯਾਲਙ੍ਕਾਰਪਕਰਣਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸਾ ਵਣ੍ਣਨਾਭੂਤਤ੍ਤਾ ਸਂਵਣ੍ਣੇਤਬ੍ਬਕ੍ਕਮੇਨੇਵ ਸਂਵਣ੍ਣਨਂ ਕਥਯਿਸ੍ਸਾਮ.

ਭੁਞ੍ਜਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਭਤ੍ਤਂ. ਅਜਤਿ ਗਚ੍ਛਤਿ ਪਵਤ੍ਤਤਿ ਏਤ੍ਥਾਤਿ ਅਗ੍ਗਂ. ‘‘ਆਦਿਕੋਟ੍ਠਾਸਕੋਟੀਸੁ, ਪੁਰਤੋਗ੍ਗਂ ਵਰੇ ਤੀਸੂ’’ਤਿ ਅਭਿਧਾਨਪ੍ਪਦੀਪਿਕਾਯਂ ਆਗਤੇਪਿ ‘‘ਰਾਜਗ੍ਗਨ੍ਤਿ ਰਾਜਾਰਹਂ, ਸਲਾਕਗ੍ਗਨ੍ਤਿ ਸਲਾਕਗ੍ਗਹਣਟ੍ਠਾਨ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ ਅਞ੍ਞਤ੍ਥੇਸੁਪਿ ਪਵਤ੍ਤਨਤੋ ਭਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਗ੍ਗਂ ਭਤ੍ਤਗ੍ਗਂ, ਭਤ੍ਤਪਰਿਵਿਸਨਟ੍ਠਾਨਂ, ਭਤ੍ਤਗ੍ਗੇ ਵਤ੍ਤਿਤਬ੍ਬਂ ਵਤ੍ਤਂ ਭਤ੍ਤਗ੍ਗਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵਿਗ੍ਗਹੋ. ਤਤ੍ਥ ਆਰਾਮੇ ਕਾਲੋ ਆਰੋਚਿਤੋ ਹੋਤੀਤਿ ‘‘ਕਾਲੋ ਭਨ੍ਤੇ, ਨਿਟ੍ਠਿਤਂ ਭਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਆਰੋਚਿਤੋ ਹੋਤਿ. ਤਿਮਣ੍ਡਲਂ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦੇਨ੍ਤੇਨਾਤਿ ਦ੍ਵੇ ਜਾਣੁਮਣ੍ਡਲਾਨਿ ਨਾਭਿਮਣ੍ਡਲਞ੍ਚ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦੇਨ੍ਤੇਨ. ਪਰਿਮਣ੍ਡਲਂ ਨਿਵਾਸੇਤ੍ਵਾਤਿ ਸਮਨ੍ਤਤੋ ਮਣ੍ਡਲਂ ਨਿਵਾਸੇਤ੍ਵਾ. ਉਦ੍ਧਂ ਨਾਭਿਮਣ੍ਡਲਂ, ਅਧੋ ਜਾਣੁਮਣ੍ਡਲਂ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦੇਨ੍ਤੇਨ ਜਾਣੁਮਣ੍ਡਲਸ੍ਸ ਹੇਟ੍ਠਾ ਜਙ੍ਘਟ੍ਠਿਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗੁਲਮਤ੍ਤਂ ਨਿਵਾਸਨਂ ਓਤਾਰੇਤ੍ਵਾ ਨਿਵਾਸੇਤਬ੍ਬਂ, ਤਤੋ ਪਰਂ ਓਤਾਰੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਕਟਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਯਥਾਨਿਸਿਨ੍ਨਸ੍ਸ ਜਾਣੁਮਣ੍ਡਲਤੋ ਹੇਟ੍ਠਾ ਚਤੁਰਙ੍ਗੁਲਮਤ੍ਤਂ ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਂ ਹੋਤੀਤਿ ਮਹਾਪਚ੍ਚਰਿਯਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਕਾਯਬਨ੍ਧਨਂ ਬਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾਤਿ ਤਸ੍ਸ ਨਿਵਾਸਨਸ੍ਸ ਉਪਰਿ ਕਾਯਬਨ੍ਧਨਂ ਬਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਕਾਯਬਨ੍ਧਨੇਨ ਗਾਮੋ ਪਵਿਸਿਤਬ੍ਬੋ, ਯੋ ਪਵਿਸੇਯ੍ਯ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸਾ’’ਤਿ (ਚੂਲ਼ਵ. ੨੭੮) ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ. ਸਗੁਣਂ ਕਤ੍ਵਾਤਿ ਇਦਂ ਉਪਜ੍ਝਾਯਵਤ੍ਤੇ ਵੁਤ੍ਤਮੇਵ. ‘‘ਗਣ੍ਠਿਕਂ ਪਟਿਮੁਞ੍ਚਿਤ੍ਵਾਤਿ ਪਾਸਕੇ ਗਣ੍ਠਿਕਂ ਪਵੇਸੇਤ੍ਵਾ ਅਨ੍ਤੋਗਾਮੋ ਵਾ ਹੋਤੁ ਵਿਹਾਰੋ ਵਾ, ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਪਰਿਵਿਸਨਟ੍ਠਾਨਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੇਨ ਚੀਵਰਂ ਪਾਰੁਪਿਤ੍ਵਾ ਕਾਯਬਨ੍ਧਨਂ ਬਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ ਗਮਨਮੇਵ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਮਹਾਅਟ੍ਠਕਥਾਸੁ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਏਤ੍ਥ ਚ ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਪਰਿਵਿਸਨਟ੍ਠਾਨਨ੍ਤਿ ਯਤ੍ਥ ਅਨ੍ਤੋਵਿਹਾਰੇਪਿ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਸਪੁਤ੍ਤਦਾਰਾ ਆਵਸਿਤ੍ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਨੇਤ੍ਵਾ ਭੋਜੇਨ੍ਤਿ.

ਸੁਪ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨੇਨਾਤਿ ਨ ਸਸੀਸਂ ਪਾਰੁਤੇਨ, ਅਥ ਖੋ ਗਣ੍ਠਿਕਂ ਪਟਿਮੁਞ੍ਚਿਤ੍ਵਾ ਅਨੁਵਾਤਨ੍ਤੇਨ ਗੀਵਂ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦੇਤ੍ਵਾ ਉਭੋ ਕਣ੍ਣੇ ਸਮਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪਟਿਸਂਹਰਿਤ੍ਵਾ ਯਾਵ ਮਣਿਬਨ੍ਧਾ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦੇਨ੍ਤੇਨ. ਸੁਸਂਵੁਤੇਨਾਤਿ ਹਤ੍ਥਂ ਵਾ ਪਾਦਂ ਵਾ ਅਕੀਲ਼ਾਪੇਨ੍ਤੇਨ, ਸੁਵਿਨੀਤੇਨਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਓਕ੍ਖਿਤ੍ਤਚਕ੍ਖੁਨਾਤਿ ਹੇਟ੍ਠਾਖਿਤ੍ਤਚਕ੍ਖੁਨਾ. ਯੋ ਅਨਾਦਰਿਯਂ ਪਟਿਚ੍ਚ ਤਹਂ ਤਹਂ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤੋ ਭਿਯ੍ਯੋ ਤਂ ਤਂ ਦਿਸਾਭਾਗਂ ਪਾਸਾਦਂ ਕੂਟਾਗਾਰਂ ਵੀਥਿਂ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤੋ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸ. ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਪਨ ਠਾਨੇ ਠਤ੍ਵਾ ਹਤ੍ਥਿਅਸ੍ਸਾਦਿਪਰਿਸ੍ਸਯਾਭਾਵਂ ਓਲੋਕੇਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਅਪ੍ਪਸਦ੍ਦੇਨਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਕਿਤ੍ਤਾਵਤਾ ਅਪ੍ਪਸਦ੍ਦੋ ਹੋਤਿ? ਦ੍ਵਾਦਸਹਤ੍ਥੇ ਗੇਹੇ ਆਦਿਮ੍ਹਿ ਸਙ੍ਘਤ੍ਥੇਰੋ ਮਜ੍ਝੇ ਦੁਤਿਯਤ੍ਥੇਰੋ ਅਨ੍ਤੇ ਤਤਿਯਤ੍ਥੇਰੋਤਿ ਏਵਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨੇਸੁ ਸਙ੍ਘਤ੍ਥੇਰੋ ਦੁਤਿਯੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਮਨ੍ਤੇਤਿ, ਦੁਤਿਯਤ੍ਥੇਰੋ ਤਸ੍ਸ ਸਦ੍ਦਞ੍ਚੇਵ ਸੁਣਾਤਿ, ਕਥਞ੍ਚ ਵਵਤ੍ਥਪੇਤਿ, ਤਤਿਯਤ੍ਥੇਰੋ ਪਨ ਸਦ੍ਦਮੇਵ ਸੁਣਾਤਿ, ਕਥਂ ਨ ਵਵਤ੍ਥਪੇਤਿ, ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਅਪ੍ਪਸਦ੍ਦੋ ਹੋਤਿ. ਸਚੇ ਪਨ ਤਤਿਯਤ੍ਥੇਰੋ ਕਥਂ ਵਵਤ੍ਥਪੇਤਿ, ਮਹਾਸਦ੍ਦੋ ਨਾਮ ਹੋਤਿ.

ਨ ਉਕ੍ਖਿਤ੍ਤਕਾਯਾਤਿ ਨ ਉਕ੍ਖੇਪੇਨ, ਇਤ੍ਥਮ੍ਭੂਤਲਕ੍ਖਣੇ ਕਰਣਵਚਨਂ, ਏਕਤੋ ਵਾ ਉਭਤੋ ਵਾ ਉਕ੍ਖਿਤ੍ਤਚੀਵਰੋ ਹੁਤ੍ਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਨ੍ਤੋਇਨ੍ਦਖੀਲਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਨ ਏਵਂ ਗਨ੍ਤਬ੍ਬਂ. ਨਿਸਿਨ੍ਨਕਾਲੇ ਪਨ ਧਮਕਰਣਂ ਨੀਹਰਨ੍ਤੇਨਪਿ ਚੀਵਰਂ ਅਨੁਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾਵ ਨੀਹਰਿਤਬ੍ਬਂ. ਨ ਉਜ੍ਜਗ੍ਘਿਕਾਯਾਤਿ ਨ ਮਹਾਹਸਿਤਂ ਹਸਨ੍ਤੋ, ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵੇਤ੍ਥ ਕਰਣਵਚਨਂ. ਨ ਕਾਯਪ੍ਪਚਾਲਕਨ੍ਤਿ ਕਾਯਂ ਅਚਾਲੇਤ੍ਵਾ ਕਾਯਂ ਪਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਨਿਚ੍ਚਲਂ ਕਤ੍ਵਾ ਉਜੁਕੇਨ ਕਾਯੇਨ ਸਮੇਨ ਇਰਿਯਾਪਥੇਨ. ਨ ਬਾਹੁਪ੍ਪਚਾਲਕਨ੍ਤਿ ਬਾਹੁਂ ਅਚਾਲੇਤ੍ਵਾ ਬਾਹੁਂ ਪਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਨਿਚ੍ਚਲਂ ਕਤ੍ਵਾ. ਨ ਸੀਸਪ੍ਪਚਾਲਕਨ੍ਤਿ ਸੀਸਂ ਅਚਾਲੇਤ੍ਵਾ ਸੀਸਂ ਪਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਨਿਚ੍ਚਲਂ ਉਜੁਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ. ਨ ਖਮ੍ਭਕਤੋਤਿ ਖਮ੍ਭਕਤੋ ਨਾਮ ਕਟਿਯਂ ਹਤ੍ਥਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਕਤਖਮ੍ਭੋ. ਨ ਉਕ੍ਕੁਟਿਕਾਯਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਉਕ੍ਕੁਟਿਕਾ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਪਣ੍ਹਿਯੋ ਉਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਅਗ੍ਗਪਾਦੇਹਿ ਵਾ ਅਗ੍ਗਪਾਦੇ ਉਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਪਣ੍ਹੇਹਿਯੇਵ ਵਾ ਭੂਮਿਂ ਫੁਸਨ੍ਤਸ੍ਸ ਗਮਨਂ. ਕਰਣਵਚਨਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਵੁਤ੍ਤਲਕ੍ਖਣਮੇਵ. ਨ ਓਗੁਣ੍ਠਿਤੇਨਾਤਿ ਸਸੀਸਂ ਪਾਰੁਤੇਨ. ਨ ਪਲ੍ਲਤ੍ਥਿਕਾਯਾਤਿ ਨ ਦੁਸ੍ਸਪਲ੍ਲਤ੍ਥਿਕਾਯ. ਏਤ੍ਥ ਆਯੋਗਪਲ੍ਲਤ੍ਥਿਕਾਪਿ ਦੁਸ੍ਸਪਲ੍ਲਤ੍ਥਿਕਾ ਏਵ. ਨ ਥੇਰੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਅਨੁਪਖਜ੍ਜਾਤਿ ਥੇਰੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਅਤਿਅਲ੍ਲੀਯਿਤ੍ਵਾ ਨ ਨਿਸੀਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਨ ਸਙ੍ਘਾਟਿਂ ਓਤ੍ਥਰਿਤ੍ਵਾਤਿ ਨ ਸਙ੍ਘਾਟਿਂ ਅਤ੍ਥਰਿਤ੍ਵਾ ਨਿਸੀਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਸਕ੍ਕਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਸਤਿਂ ਉਪਟ੍ਠਾਪੇਤ੍ਵਾ. ਪਤ੍ਤਸਞ੍ਞੀਤਿ ਪਤ੍ਤੇ ਸਞ੍ਞਂ ਕਤ੍ਵਾ. ਸਮਸੂਪਕੋ ਨਾਮ ਯਤ੍ਥ ਭਤ੍ਤਸ੍ਸ ਚਤੁਤ੍ਥਭਾਗਪ੍ਪਮਾਣੋ ਸੂਪੋ ਹੋਤਿ. ਸਮਤਿਤ੍ਥਿਕਨ੍ਤਿ ਸਮਪੁਣ੍ਣਂ ਸਮਭਰਿਤਂ. ਥੂਪੀਕਤਂ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਂ ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਥੂਪੀਕਤੋ ਨਾਮ ਪਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤੋਮੁਖਵਟ੍ਟਿਲੇਖਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਕਤੋ, ਪਤ੍ਤੇ ਪਕ੍ਖਿਤ੍ਤੋ ਭਰਿਤੋ ਪੂਰਿਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਏਵਂ ਕਤਂ ਅਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਅਨ੍ਤੋਮੁਖਵਟ੍ਟਿਲੇਖਾਸਮਪ੍ਪਮਾਣੋ ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ. ‘‘ਯਂ ਕਞ੍ਚਿ ਯਾਗੁਂ ਵਾ ਭਤ੍ਤਂ ਵਾ ਫਲਾਫਲਂ ਵਾ ਆਮਿਸਜਾਤਿਕਂ ਸਮਤਿਤ੍ਥਿਕਮੇਵ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ, ਤਞ੍ਚ ਖੋ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨੁਪਗੇਨ ਪਤ੍ਤੇਨ, ਇਤਰੇਨ ਪਨ ਥੂਪੀਕਤਮ੍ਪਿ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਯਾਮਕਾਲਿਕਸਤ੍ਤਾਹਕਾਲਿਕਯਾਵਜੀਵਿਕਾਨਿ ਪਨ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨੁਪਗਪਤ੍ਤੇ ਥੂਪੀਕਤਾਨਿਪਿ ਵਟ੍ਟਨ੍ਤਿ. ਯਂ ਪਨ ਦ੍ਵੀਸੁ ਪਤ੍ਤੇਸੁ ਭਤ੍ਤਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਪੂਰੇਤ੍ਵਾ ਵਿਹਾਰਂ ਪੇਸੇਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਮਹਾਪਚ੍ਚਰਿਯਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਯਂ ਪਤ੍ਤੇ ਪਕ੍ਖਿਪਿਯਮਾਨਂ ਪੂਵਉਚ੍ਛੁਖਣ੍ਡਫਲਾਫਲਾਦਿ ਹੇਟ੍ਠਾ ਓਰੋਹਤਿ, ਤਂ ਥੂਪੀਕਤਂ ਨਾਮ ਨ ਹੋਤਿ. ਪੂਵਵਟਂਸਕਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਂ ਦੇਨ੍ਤਿ, ਥੂਪੀਕਤਮੇਵ ਹੋਤਿ. ਪੁਪ੍ਫਵਟਂਸਕਤਕ੍ਕੋਲਕਟੁਕਫਲਾਦਿਵਟਂਸਕੇ ਪਨ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਦਿਨ੍ਨਂ ਥੂਪੀਕਤਂ ਨ ਹੋਤਿ. ਭਤ੍ਤਸ੍ਸ ਉਪਰਿ ਥਾਲਕਂ ਵਾ ਪਤ੍ਤਂ ਵਾ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਪੂਰੇਤ੍ਵਾ ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਥੂਪੀਕਤਂ ਨਾਮ ਨ ਹੋਤਿ. ਕੁਰੁਨ੍ਦਿਯਮ੍ਪਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਥਾਲਕੇ ਵਾ ਪਤ੍ਤੇ ਵਾ ਪਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਤਂ ਪਤ੍ਤਮਤ੍ਥਕੇ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਦੇਨ੍ਤਿ, ਪਾਟੇਕ੍ਕਭਾਜਨਂ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਇਧ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿਯਂ ਗਿਲਾਨੋ ਨ ਆਗਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਗਿਲਾਨਸ੍ਸਪਿ ਥੂਪੀਕਤਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਪਨ ਪਟਿਗ੍ਗਹੇਤੁਮੇਵ ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤਂ ਪਨ ਭੁਞ੍ਜਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ.

‘‘ਸਕ੍ਕਚ੍ਚ’’ਨ੍ਤਿ ਚ ‘‘ਪਤ੍ਤਸਞ੍ਞੀ’’ਤਿ ਚ ਉਭਯਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯਮੇਵ. ਸਪਦਾਨਨ੍ਤਿ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਓਧਿਂ ਅਕਤ੍ਵਾ ਅਨੁਪਟਿਪਾਟਿਯਾ. ਸਮਸੂਪਕੇ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਵੁਤ੍ਤਮੇਵ. ਥੂਪਕਤੋਤਿ ਮਤ੍ਥਕਤੋ, ਵੇਮਜ੍ਝਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਨ ਸੂਪਂ ਵਾ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਂ ਵਾਤਿਆਦਿ ਪਾਕਟਮੇਵ. ਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਯਂ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਨਤ੍ਥਿ. ਉਜ੍ਝਾਨਸਞ੍ਞੀਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇਪਿ ਗਿਲਾਨੋ ਨ ਮੁਞ੍ਚਤਿ. ਨਾਤਿਮਹਨ੍ਤੋ ਕਬਲ਼ੋਤਿ ਮਯੂਰਣ੍ਡਂ ਅਤਿਮਹਨ੍ਤਂ, ਕੁਕ੍ਕੁਟਣ੍ਡਂ ਅਤਿਖੁਦ੍ਦਕਂ, ਤੇਸਂ ਵੇਮਜ੍ਝਪ੍ਪਮਾਣੋ. ਪਰਿਮਣ੍ਡਲਂ ਆਲੋਪੋਤਿ ਨਾਤਿਦੀਘੋ ਆਲੋਪੋ. ਅਨਾਹਟੇਤਿ ਅਨਾਹਰਿਤੇ, ਮੁਖਦ੍ਵਾਰਂ ਅਸਮ੍ਪਾਪਿਤੇਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸਬ੍ਬੋ ਹਤ੍ਥੋਤਿ ਏਤ੍ਥ ਹਤ੍ਥਸਦ੍ਦੋ ਤਦੇਕਦੇਸੇਸੁ ਅਙ੍ਗੁਲੀਸੁ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ ‘‘ਹਤ੍ਥਮੁਦ੍ਦੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਵਿਯ ਸਮੁਦਾਯੇ ਪਵਤ੍ਤਵੋਹਾਰਸ੍ਸ ਅਵਯਵੇ ਪਵਤ੍ਤਨਤੋ. ਏਕਙ੍ਗੁਲਿਮ੍ਪਿ ਮੁਖੇ ਪਕ੍ਖਿਪਿਤੁਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਨ ਸਕਬਲ਼ੇਨਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਧਮ੍ਮਂ ਕਥੇਨ੍ਤੋ ਹਰੀਤਕਂ ਵਾ ਲਟ੍ਠਿਮਧੁਕਂ ਵਾ ਮੁਖੇ ਪਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਕਥੇਤਿ, ਯਤ੍ਤਕੇਨ ਵਚਨਂ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਂ ਹੋਤਿ, ਤਤ੍ਤਕੇ ਮੁਖਮ੍ਹਿ ਸਨ੍ਤੇ ਕਥੇਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ.

ਪਿਣ੍ਡੁਕ੍ਖੇਪਕਨ੍ਤਿ ਪਿਣ੍ਡਂ ਉਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਉਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ. ਕਬਲ਼ਾਵਚ੍ਛੇਦਕਨ੍ਤਿ ਕਬਲ਼ਂ ਅਵਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਅਵਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ. ਅਵਗਣ੍ਡਕਾਰਕਨ੍ਤਿ ਮਕ੍ਕਟੋ ਵਿਯ ਗਣ੍ਡੇ ਕਤ੍ਵਾ ਕਤ੍ਵਾ. ਹਤ੍ਥਨਿਦ੍ਧੁਨਕਨ੍ਤਿ ਹਤ੍ਥਂ ਨਿਦ੍ਧੁਨਿਤ੍ਵਾ ਨਿਦ੍ਧੁਨਿਤ੍ਵਾ. ਸਿਤ੍ਥਾਵਕਾਰਕਨ੍ਤਿ ਸਿਤ੍ਥਾਨਿ ਅਵਕਿਰਿਤ੍ਵਾ ਅਵਕਿਰਿਤ੍ਵਾ. ਜਿਵ੍ਹਾਨਿਚ੍ਛਾਰਕਨ੍ਤਿ ਜਿਵ੍ਹਂ ਨਿਚ੍ਛਾਰੇਤ੍ਵਾ ਨਿਚ੍ਛਾਰੇਤ੍ਵਾ. ਚਪੁਚਪੁਕਾਰਕਨ੍ਤਿ ‘‘ਚਪੁਚਪੂ’’ਤਿ ਏਵਂ ਸਦ੍ਦਂ ਕਤ੍ਵਾ ਕਤ੍ਵਾ. ਸੁਰੁਸੁਰੁਕਾਰਕਨ੍ਤਿ ‘‘ਸੁਰੁਸੁਰੂ’’ਤਿ ਏਵਂ ਸਦ੍ਦਂ ਕਤ੍ਵਾ ਕਤ੍ਵਾ. ਹਤ੍ਥਨਿਲ੍ਲੇਹਕਨ੍ਤਿ ਹਤ੍ਥਂ ਨਿਲ੍ਲੇਹਿਤ੍ਵਾ ਨਿਲ੍ਲੇਹਿਤ੍ਵਾ. ਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤੇਨ ਹਿ ਅਙ੍ਗੁਲਿਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਨਿਲ੍ਲੇਹਿਤੁਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਘਨਯਾਗੁਫਾਣਿਤਪਾਯਾਸਾਦਿਕੇ ਪਨ ਅਙ੍ਗੁਲੀਹਿ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਅਙ੍ਗੁਲਿਯੋ ਮੁਖੇ ਪਵੇਸੇਤ੍ਵਾ ਭੁਞ੍ਜਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਪਤ੍ਤਨਿਲ੍ਲੇਹਕਓਟ੍ਠਨਿਲ੍ਲੇਹਕੇਸੁਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਙ੍ਗੁਲਿਯਾਪਿ ਪਤ੍ਤੋ ਨ ਨਿਲ੍ਲੇਹਿਤਬ੍ਬੋ, ਏਕਓਟ੍ਠੋਪਿ ਜਿਵ੍ਹਾਯ ਨ ਨਿਲ੍ਲੇਹਿਤਬ੍ਬੋ, ਓਟ੍ਠਮਂਸੇਹਿ ਏਵ ਪਨ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਅਨ੍ਤੋ ਪਵੇਸੇਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ.

ਨ ਸਾਮਿਸੇਨ ਹਤ੍ਥੇਨ ਪਾਨੀਯਥਾਲਕੋਤਿ ਏਤਂ ਪਟਿਕੂਲਵਸੇਨ ਪਟਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਙ੍ਘਿਕਮ੍ਪਿ ਪੁਗ੍ਗਲਿਕਮ੍ਪਿ ਗਿਹਿਸਨ੍ਤਕਮ੍ਪਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਨ੍ਤਕਮ੍ਪਿ ਸਙ੍ਖਮ੍ਪਿ ਸਰਾਵਮ੍ਪਿ ਆਮਿਸਮਕ੍ਖਿਤਂ ਨ ਗਹੇਤਬ੍ਬਮੇਵ, ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਕਟਂ. ਸਚੇ ਪਨ ਹਤ੍ਥਸ੍ਸ ਏਕਦੇਸੋ ਆਮਿਸਮਕ੍ਖਿਤੋ ਨ ਹੋਤਿ, ਤੇਨ ਪਦੇਸੇਨ ਗਹੇਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਨ ਸਸਿਤ੍ਥਕਂ ਪਤ੍ਤਧੋਵਨਂ ਅਨ੍ਤਰਘਰੇ ਛਡ੍ਡੇਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਉਦ੍ਧਰਿਤ੍ਵਾ ਵਾਤਿ ਸਿਤ੍ਥਾਨਿ ਏਕਤੋ ਉਦ੍ਧਰਿਤ੍ਵਾ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ ਰਾਸਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਉਦਕਂ ਛਡ੍ਡੇਤਿ. ਭਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਵਾ ਉਦਕਗਤਿਕਾਨਿ ਕਤ੍ਵਾ ਛਡ੍ਡੇਤਿ, ਪਟਿਗ੍ਗਹੇਨ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਨਂ ਪਟਿਗ੍ਗਹੇ ਛਡ੍ਡੇਤਿ, ਬਹਿ ਨੀਹਰਿਤ੍ਵਾ ਵਾ ਛਡ੍ਡੇਤਿ, ਏਵਂ ਛਡ੍ਡੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ. ਨ ਤਾਵ ਥੇਰੇਨ ਉਦਕਨ੍ਤਿ ਇਦਂ ਹਤ੍ਥਧੋਵਨਉਦਕਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਨ੍ਤਰਾ ਪਿਪਾਸਿਤੇਨ, ਪਨ ਗਲੇ ਵਿਲਗ੍ਗਾਮਿਸੇਨ ਵਾ ਪਾਨੀਯਂ ਪਿਵਿਤ੍ਵਾ ਨ ਧੋਵਿਤਬ੍ਬਾਤਿ.

ਭਤ੍ਤਗ੍ਗਵਤ੍ਤਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਅਨੁਮੋਦਨਵਤ੍ਤਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

ਅਨੁਮੋਦਨਵਤ੍ਤੇ ਅਨੁ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਮੋਦਿਯਤੇ ਪਮੋਦਿਯਤੇਤਿ ਅਨੁਮੋਦਨਾ. ਕਾ ਸਾ? ਧਮ੍ਮਕਥਾ. ਅਨੁਮੋਦਨਾਯ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਵਤ੍ਤਂ ਅਨੁਮੋਦਨਵਤ੍ਤਂ. ਪਞ੍ਚਮੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨੇਤਿ ਅਨੁਮੋਦਨਤ੍ਥਾਯ ਨਿਸਿਨ੍ਨੇ. ਉਪਨਿਸਿਨ੍ਨਕਥਾ ਨਾਮ ਬਹੂਸੁ ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਤੇਸੁ ਪਰਿਕਥਾਕਥਨਂ. ਸੇਸਂ ਸੁਵਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਮੇਵ.

ਅਨੁਮੋਦਨਵਤ੍ਤਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਪਿਣ੍ਡਚਾਰਿਕਵਤ੍ਤਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੧੮੯. ਪਿਣ੍ਡਚਾਰਿਕਵਤ੍ਤੇ ਪਿਣ੍ਡਿਤਬ੍ਬੋ ਸਙ੍ਘਰਿਤਬ੍ਬੋਤਿ ਪਿਣ੍ਡੋ, ਪਿਣ੍ਡਪਾਤੋ. ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਚਰਣਂ ਸੀਲਮਸ੍ਸਾਤਿ ਪਿਣ੍ਡਚਾਰੀ, ਸੋ ਏਵ ਪਿਣ੍ਡਚਾਰਿਕੋ ਸਕਤ੍ਥੇ ਕਪਚ੍ਚਯਵਸੇਨ. ਪਿਣ੍ਡਚਾਰਿਕੇਨ ਵਤ੍ਤਿਤਬ੍ਬਂ ਵਤ੍ਤਂ ਪਿਣ੍ਡਚਾਰਿਕਵਤ੍ਤਂ. ਤਤ੍ਰਾਯਮਨੁਤ੍ਤਾਨਪਦਵਣ੍ਣਨਾ – ਨਿਵੇਸਨਂ ਨਾਮ ਇਤ੍ਥਿਕੁਮਾਰਿਕਾਦੀਨਂ ਵਸਨਟ੍ਠਾਨਂ. ਯਸ੍ਮਾ ਪਵਿਸਨਨਿਕ੍ਖਮਨਦ੍ਵਾਰਂ ਅਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਤ੍ਵਾ ਸਹਸਾ ਪਵਿਸਨ੍ਤੋ ਵਿਸਭਾਗਾਰਮ੍ਮਣਂ ਵਾ ਪਸ੍ਸੇਯ੍ਯ, ਪਰਿਸ੍ਸਯੋ ਵਾ ਭਵੇਯ੍ਯ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਨਿਵੇਸਨਂ…ਪੇ… ਪਵਿਸਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਤਿਦੂਰੇ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤੋ ਅਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਵਾ ਭਵੇਯ੍ਯ, ‘‘ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਗੇਹੇ ਤਿਟ੍ਠਤੀ’’ਤਿ ਵਾ ਮਞ੍ਞੇਯ੍ਯ. ਅਚ੍ਚਾਸਨ੍ਨੇ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤੋ ਅਪਸ੍ਸਿਤਬ੍ਬਂ ਵਾ ਪਸ੍ਸੇਯ੍ਯ, ਅਸੁਣਿਤਬ੍ਬਂ ਵਾ ਸੁਣੇਯ੍ਯ, ਤੇਨ ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਅਗਾਰਵੋ ਵਾ ਅਪ੍ਪਸਾਦੋ ਵਾ ਭਵੇਯ੍ਯ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਨਾਤਿਦੂਰੇ ਨਾਚ੍ਚਾਸਨ੍ਨੇ ਠਾਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਤਿਚਿਰਂ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤੋ ਅਦਾਤੁਕਾਮਾਨਂ ਮਨੋਪਦੋਸੋ ਭਵੇਯ੍ਯ, ਅਞ੍ਞਤ੍ਥ ਭਿਕ੍ਖਾ ਚ ਪਰਿਕ੍ਖਯੇਯ੍ਯ, ਅਤਿਲਹੁਕਂ ਨਿਵਤ੍ਤਨ੍ਤੋ ਦਾਤੁਕਾਮਾਨਂ ਪੁਞ੍ਞਹਾਨਿ ਚ ਭਵੇਯ੍ਯ, ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਚ ਭਿਕ੍ਖਾਯ ਅਸਮ੍ਪਜ੍ਜਨਂ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਨਾਤਿਚਿਰਂ ਠਾਤਬ੍ਬਂ, ਨਾਤਿਲਹੁਕਂ ਨਿਵਤ੍ਤਿਤਬ੍ਬਂ, ਠਿਤੇਨ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਸਲ੍ਲਕ੍ਖਣਾਕਾਰਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ ‘‘ਸਚੇ ਕਮ੍ਮਂ ਵਾ ਨਿਕ੍ਖਿਪਤੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ. ਤਤ੍ਥ ਕਮ੍ਮਂ ਵਾ ਨਿਕ੍ਖਿਪਤੀਤਿ ਕਪ੍ਪਾਸਂ ਵਾ ਸੁਪ੍ਪਂ ਵਾ ਮੁਸਲਂ ਵਾ ਯਞ੍ਚ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਠਿਤਾ ਵਾ ਨਿਸਿਨ੍ਨਾ ਵਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਨਿਕ੍ਖਿਪਤਿ. ਪਰਾਮਸਤੀਤਿ ਗਣ੍ਹਾਤਿ. ਠਪੇਤਿ ਵਾਤਿ ‘‘ਤਿਟ੍ਠਥ ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤੀ ਠਪੇਤਿ ਨਾਮ. ਅਵਕ੍ਕਾਰਪਾਤੀਤਿ ਅਤਿਰੇਕਪਿਣ੍ਡਪਾਤਂ ਅਪਨੇਤ੍ਵਾ ਠਪਨਤ੍ਥਾਯ ਏਕਾ ਸਮੁਗ੍ਗਪਾਤਿ. ਏਤ੍ਥ ਚ ਸਮੁਗ੍ਗਪਾਤਿ ਨਾਮ ਸਮੁਗ੍ਗਪੁਟਸਦਿਸਾ ਪਾਤਿ. ਸੇਸਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯਮੇਵ.

ਪਿਣ੍ਡਚਾਰਿਕਵਤ੍ਤਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਆਰਞ੍ਞਿਕਵਤ੍ਤਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੧੯੦. ਆਰਞ੍ਞਿਕਵਤ੍ਤੇ ਨ ਰਮਨ੍ਤਿ ਜਨਾ ਏਤ੍ਥਾਤਿ ਅਰਞ੍ਞਂ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹਿ –

‘‘ਰਮਣੀਯਾਨਿ ਅਰਞ੍ਞਾਨਿ, ਯਤ੍ਥ ਨ ਰਮਤੀ ਜਨੋ;

ਵੀਤਰਾਗਾ ਰਮਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਨ ਤੇ ਕਾਮਗਵੇਸਿਨੋ’’ਤਿ. (ਧ. ਪ. ੯੯);

ਅਰਞ੍ਞੇ ਵਸਤੀਤਿ ਆਰਞ੍ਞਿਕੋ, ਤੇਨ ਵਤ੍ਤਿਤਬ੍ਬਂ ਵਤ੍ਤਂ ਆਰਞ੍ਞਿਕਵਤ੍ਤਂ. ਤਤ੍ਰਾਯਂ ਵਿਸੇਸਪਦਾਨਮਤ੍ਥੋ – ਕਾਲਸ੍ਸੇਵ ਉਟ੍ਠਾਯਾਤਿ ਅਰਞ੍ਞਸੇਨਾਸਨਸ੍ਸ ਗਾਮਤੋ ਦੂਰਤ੍ਤਾ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤੇਨੇਵ ਕਾਰਣੇਨ ‘‘ਪਤ੍ਤਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਚੀਵਰਂ ਪਾਰੁਪਿਤ੍ਵਾ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਪਰਿਸ੍ਸਮੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਪਤ੍ਤਂ ਥਵਿਕਾਯ ਪਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਅਂਸੇ ਲਗ੍ਗੇਤ੍ਵਾ ਚੀਵਰਂ ਖਨ੍ਧੇ ਕਰਿਤ੍ਵਾ ਅਰਞ੍ਞਮਗ੍ਗੋ ਨ ਦੁਸ੍ਸੋਧਨੋ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਕਣ੍ਟਕਸਰੀਸਪਾਦਿਪਰਿਸ੍ਸਯਵਿਮੋਚਨਤ੍ਥਂ ਉਪਾਹਨਾ ਆਰੋਹਿਤ੍ਵਾ. ਅਰਞ੍ਞਂ ਨਾਮ ਯਸ੍ਮਾ ਚੋਰਾਦੀਨਂ ਵਿਚਰਟ੍ਠਾਨਂ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਦਾਰੁਭਣ੍ਡਂ ਮਤ੍ਤਿਕਾਭਣ੍ਡਂ ਪਟਿਸਾਮੇਤ੍ਵਾ ਦ੍ਵਾਰਵਾਤਪਾਨਂ ਥਕੇਤ੍ਵਾ ਵਸਨਟ੍ਠਾਨਤੋ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਇਤੋ ਪਰਾਨਿ ਭਤ੍ਤਗ੍ਗਵਤ੍ਤਪਿਣ੍ਡਚਾਰਿਕਵਤ੍ਤੇਸੁ ਵੁਤ੍ਤਸਦਿਸਾਨੇਵ. ਗਾਮਤੋ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ ਸਚੇ ਬਹਿਗਾਮੇ ਉਦਕਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਅਨ੍ਤੋਗਾਮੇਯੇਵ ਭਤ੍ਤਕਿਚ੍ਚਂ ਕਤ੍ਵਾ, ਅਥ ਬਹਿਗਾਮੇ ਅਤ੍ਥਿ, ਭਤ੍ਤਕਿਚ੍ਚਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪਤ੍ਤਂ ਧੋਵਿਤ੍ਵਾ ਵੋਦਕਂ ਕਤ੍ਵਾ ਥਵਿਕਾਯ ਪਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਚੀਵਰਂ ਸਙ੍ਘਰਿਤ੍ਵਾ ਅਂਸੇ ਕਰਿਤ੍ਵਾ ਉਪਾਹਨਾ ਆਰੋਹਿਤ੍ਵਾ ਗਨ੍ਤਬ੍ਬਂ.

ਭਾਜਨਂ ਅਲਭਨ੍ਤੇਨਾਤਿਆਦਿ ਅਰਞ੍ਞਸੇਨਾਸਨਸ੍ਸ ਦੁਲ੍ਲਭਦਬ੍ਬਸਮ੍ਭਾਰਤ੍ਤਾ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਅਗ੍ਗਿ ਉਪਟ੍ਠਾਪੇਤਬ੍ਬੋਤਿਆਦਿ ਵਾਲ਼ਮਿਗਸਰੀਸਪਾਦਿਬਾਹਿਰਪਰਿਸ੍ਸਯਕਾਲੇ ਚ ਵਾਤਪਿਤ੍ਤਾਦਿਅਜ੍ਝਤ੍ਤਪਅਸ੍ਸਯਕਾਲੇ ਚ ਇਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬਤ੍ਤਾ. ਬਹੂਨਂ ਪਨ ਵਸਨਟ੍ਠਾਨੇ ਤਾਦਿਸਾਨਿ ਸੁਲਭਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਆਹ ‘‘ਗਣਵਾਸਿਨੋ ਪਨ ਤੇਨ ਵਿਨਾਪਿ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ. ਕਤ੍ਤਰਦਣ੍ਡੋ ਨਾਮ ਪਰਿਸ੍ਸਯਵਿਨੋਦਨੋ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਰਞ੍ਞੇ ਵਿਹਰਨ੍ਤੇਨ ਅਵਸ੍ਸਂ ਇਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਕਤ੍ਤਰਦਣ੍ਡੋ ਉਪਟ੍ਠਾਪੇਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ. ਨਕ੍ਖਤ੍ਤਾਨੇਵ ਨਕ੍ਖਤ੍ਤਪਦਾਨਿ. ਚੋਰਾਦੀਸੁ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਜ੍ਜ, ਭਨ੍ਤੇ, ਕੇਨ ਨਕ੍ਖਤ੍ਤੇਨ ਚਨ੍ਦੋ ਯੁਤ੍ਤੋ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤੇਸੁ ‘‘ਨ ਜਾਨਾਮਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਕੁਜ੍ਝਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਨਕ੍ਖਤ੍ਤਪਦਾਨਿ ਉਗ੍ਗਹੇਤਬ੍ਬਾਨਿ ਸਕਲਾਨਿ ਵਾ ਏਕਦੇਸਾਨਿ ਵਾ’’ਤਿ, ਤਥਾ ਦਿਸਾਮੂਲ਼੍ਹੇਸੁ ‘‘ਕਤਮਾਯਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਦਿਸਾ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤੇਸੁ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਦਿਸਾਕੁਸਲੇਨ ਭਵਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ.

ਆਰਞ੍ਞਿਕਵਤ੍ਤਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਸੇਨਾਸਨਵਤ੍ਤਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੧੯੧. ਸੇਨਾਸਨਵਤ੍ਤੇ ਸਯਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥਾਤਿ ਸੇਨਂ, ਸਯਨਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਆਵਸਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥਾਤਿ ਆਸਨਂ. ਸੇਨਞ੍ਚ ਆਸਨਞ੍ਚ ਸੇਨਾਸਨਂ. ਸੇਨਾਸਨੇਸੁ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਵਤ੍ਤਂ ਸੇਨਾਸਨਵਤ੍ਤਂ. ਇਧ ਪਨ ਯਂ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ, ਤਂ ਉਪਜ੍ਝਾਯਵਤ੍ਤਕਥਾਯਂ (ਵਿ. ਸਙ੍ਗ. ਅਟ੍ਠ. ੧੮੩ ) ਵੁਤ੍ਤਮੇਵ. ਤਤ੍ਥ ਪਨ ਉਪਜ੍ਝਾਯੇਨ ਵੁਤ੍ਥਵਿਹਾਰੋ ਵੁਤ੍ਤੋ, ਇਧ ਪਨ ਅਤ੍ਤਨਾ ਵੁਤ੍ਥਵਿਹਾਰੋਤਿ ਅਯਮੇਵ ਵਿਸੇਸੋ. ਨ ਵੁਡ੍ਢਂ ਅਨਾਪੁਚ੍ਛਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਤਸ੍ਸ ਓਵਰਕੇ ਤਦੁਪਚਾਰੇ ਚ ਆਪੁਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਭੋਜਨਸਾਲਾਦੀਸੁਪਿ ਏਵਮੇਵ ਪਟਿਪਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਭੋਜਨਸਾਲਾਦੀਸੁਪਿ ਉਦ੍ਦੇਸਦਾਨਾਦਿ ਆਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾਵ ਕਾਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਸੇਨਾਸਨਵਤ੍ਤਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਜਨ੍ਤਾਘਰਵਤ੍ਤਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੧੯੨. ਜਨ੍ਤਾਘਰਵਤ੍ਤੇ ਜਾਯਤੀਤਿ ਜਂ, ਕਿਂ ਤਂ? ਸਰੀਰਂ. ਜਂ ਤਾਯਤਿ ਰਕ੍ਖਤੀਤਿ ਜਨ੍ਤਾ, ਕਾ ਸਾ? ਤਿਕਿਚ੍ਛਾ. ਗਯ੍ਹਤੇਤਿ ਘਰਂ, ਕਿਂ ਤਂ? ਨਿਵੇਸਨਂ, ਜਨ੍ਤਾਯ ਸਰੀਰਤਿਕਿਚ੍ਛਾਯ ਕਤਂ ਘਰਂ ਜਨ੍ਤਾਘਰਂ, ਜਨ੍ਤਾਘਰੇ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਵਤ੍ਤਂ ਜਨ੍ਤਾਘਰਵਤ੍ਤਂ. ਤਤ੍ਥ ਪਰਿਭਣ੍ਡਨ੍ਤਿ ਬਹਿਜਗਤਿ. ਸੇਸਂ ਉਪਜ੍ਝਾਯਵਤ੍ਤੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯਤ੍ਤਾ ਸੁਵਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਮੇਵ.

ਜਨ੍ਤਾਘਰਵਤ੍ਤਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਵਚ੍ਚਕੁਟਿਵਤ੍ਤਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੧੯੩. ਵਚ੍ਚਕੁਟਿਵਤ੍ਤੇ ਵਚ੍ਚਯਤੇ ਊਹਦਯਤੇਤਿ ਵਚ੍ਚਂ, ਕਰੀਸਂ. ਕੁਟੀਯਤਿ ਛਿਨ੍ਦੀਯਤਿ ਆਤਪੋ ਏਤਾਯਾਤਿ ਕੁਟਿ, ਵਚ੍ਚਤ੍ਥਾਯ ਕਤਾ ਕੁਟਿ ਵਚ੍ਚਕੁਟਿ, ਵਚ੍ਚਕੁਟਿਯਾ ਵਤ੍ਤਿਤਬ੍ਬਂ ਵਤ੍ਤਂ ਵਚ੍ਚਕੁਟਿਵਤ੍ਤਂ, ਇਧ ਚ ਵਤ੍ਤਕ੍ਖਨ੍ਧਕੇ ਆਚਮਨਵਤ੍ਤਂ ਪਠਮਂ ਆਗਤਂ, ਪਚ੍ਛਾ ਵਚ੍ਚਕੁਟਿਵਤ੍ਤਂ. ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਪਨ ਪਕਰਣੇ ਪਠਮਂ ਵਚ੍ਚਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਛਾ ਆਚਮਤੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੇਨ ਵਚ੍ਚਕੁਟਿਵਤ੍ਤਂ ਪਠਮਂ ਆਗਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਦਨੁਕ੍ਕਮੇਨ ਕਥਯਿਸ੍ਸਾਮ. ਦਨ੍ਤਕਟ੍ਠਂ ਖਾਦਨ੍ਤੇਨਾਤਿ ਅਯਂ ਵਚ੍ਚਕੁਟਿਯਾਪਿ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥੇਵ ਪਟਿਕ੍ਖੇਪੋ. ਨਿਬਦ੍ਧਗਮਨਤ੍ਥਾਯਾਤਿ ਅਤ੍ਤਨਾ ਨਿਬਦ੍ਧਗਮਨਤ੍ਥਾਯ. ਪੁਗ੍ਗਲਿਕਟ੍ਠਾਨਂ ਵਾਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਿਹਾਰਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਸੇਸਂ ਸੁਵਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਮੇਵਾਤਿ.

ਵਚ੍ਚਕੁਟਿਵਤ੍ਤਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਇਤਿ ਵਿਨਯਸਙ੍ਗਹਸਂਵਣ੍ਣਨਾਭੂਤੇ ਵਿਨਯਾਲਙ੍ਕਾਰੇ

ਉਪਜ੍ਝਾਯਵਤ੍ਤਾਦਿਵਤ੍ਤਵਿਨਿਚ੍ਛਯਕਥਾਲਙ੍ਕਾਰੋ ਨਾਮ

ਸਤ੍ਤਵੀਸਤਿਮੋ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ.

੨੮. ਚਤੁਪਚ੍ਚਯਭਾਜਨੀਯਵਿਨਿਚ੍ਛਯਕਥਾ

ਚੀਵਰਭਾਜਨਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੧੯੪. ਏਵਂ ਉਪਜ੍ਝਾਯਾਦਿਵਤ੍ਤਸਙ੍ਖਾਤਾਨਿ ਚੁਦ੍ਦਸ ਖਨ੍ਧਕਵਤ੍ਤਾਨਿ ਕਥੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਪਚ੍ਚਯਾਨਂ ਭਾਜਨਂ ਕਥੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਚਤੁਪਚ੍ਚਯਭਾਜਨ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਚਤੂਤਿ ਸਙ੍ਖ੍ਯਾਸਬ੍ਬਨਾਮਪਦਂ. ਪਟਿਚ੍ਚ ਏਤਿ ਸੀਤਪਟਿਘਾਤਾਦਿਕਂ ਫਲਂ ਏਤਸ੍ਮਾਤਿ ਪਚ੍ਚਯੋ, ਚੀਵਰਾਦਿ, ਪਚ੍ਚਯੋ ਚ ਪਚ੍ਚਯੋ ਚ ਪਚ੍ਚਯਾ, ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਪਚ੍ਚਯਾ ਚਤੁਪਚ੍ਚਯਂ, ਭਾਜੀਯਤੇ ਵਿਭਾਜੀਯਤੇ ਭਾਜਨਂ. ਚਤੁਪਚ੍ਚਯਸ੍ਸ ਭਾਜਨਂ ਚਤੁਪਚ੍ਚਯਭਾਜਨਂ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਚੀਵਰਾਦੀਨਂ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਪਚ੍ਚਯਾਨਂ ਭਾਜਨ’’ਨ੍ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਤਸ੍ਮਿਂ ਚਤੁਪਚ੍ਚਯਭਾਜਨੇ ਸਮਭਿਨਿਵਿਟ੍ਠੇ ਚੀਵਰਭਾਜਨੇ ਤਾਵ ਪਠਮਂ ਚੀਵਰਪਟਿਗ੍ਗਾਹਕੋ…ਪੇ… ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਕਸ੍ਮਾ? ਸਙ੍ਘਿਕਚੀਵਰਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਕਰਭਾਜਨਤ੍ਤਾਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ. ਤਤ੍ਥ ਆਗਤਾਗਤਂ ਚੀਵਰਂ ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਪਟਿਗ੍ਗਹਣਮਤ੍ਤਮੇਵਸ੍ਸ ਭਾਰੋਤਿ ਚੀਵਰਪਟਿਗ੍ਗਾਹਕੋ. ਚੀਵਰਪਟਿਗ੍ਗਾਹਕੇਨ ਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤਂ ਚੀਵਰਂ ਨਿਦਹਤਿ, ਨਿਦਹਨਮਤ੍ਤਮੇਵਸ੍ਸ ਭਾਰੋਤਿ ਚੀਵਰਨਿਦਹਕੋ. ਭਣ੍ਡਾਗਾਰੇ ਨਿਯੁਤ੍ਤੋ ਭਣ੍ਡਾਗਾਰਿਕੋ. ਚੀਵਰਾਦਿਕਸ੍ਸ ਭਣ੍ਡਸ੍ਸ ਠਪਨਟ੍ਠਾਨਭੂਤਂ ਅਗਾਰਂ ਭਣ੍ਡਾਗਾਰਂ. ਚੀਵਰਂ ਭਾਜੇਤਿ ਭਾਗਂ ਕਰੋਤੀਤਿ ਚੀਵਰਭਾਜਕੋ. ਚੀਵਰਸ੍ਸ ਭਾਜਨਂ ਵਿਭਾਗਕਰਣਂ ਚੀਵਰਭਾਜਨਂ, ਵਿਭਜਨਕਿਰਿਯਾ.

ਤਤ੍ਥ ‘‘ਚੀਵਰਪਟਿਗ੍ਗਾਹਕੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋ, ਸੋ ਕੁਤੋ ਲਬ੍ਭਤੇਤਿ ਆਹ ‘‘ਪਞ੍ਚਹਙ੍ਗੇਹਿ…ਪੇ… ਸਮ੍ਮਨ੍ਨਿਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ. ਕਥਂ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤੀਤਿ ਆਹ ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ…ਪੇ… ਵਚਨਤੋ’’ਤਿ. ਛਨ੍ਦਨਂ ਛਨ੍ਦੋ, ਇਚ੍ਛਨਂ ਪਿਹਨਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਗਮਨਂ ਕਰਣਂ ਗਤਿ, ਕਿਰਿਯਾ. ਗਾਰੇਯ੍ਹਾ ਗਤਿ ਅਗਤਿ, ਛਨ੍ਦੇਨ ਅਗਤਿ ਛਨ੍ਦਾਗਤਿ. ਸੇਸੇਸੁਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ. ਕਥਂ ਛਨ੍ਦਾਗਤਿਂ ਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਆਹ ‘‘ਤਤ੍ਥ ਪਚ੍ਛਾ ਆਗਤਾਨਮ੍ਪੀ’’ਤਿਆਦਿ. ਏਵਮਿਤਰੇਸੁਪਿ. ਪਞ੍ਚਮਙ੍ਗਂ ਪਨ ਸਤਿਸਮ੍ਪਜਞ੍ਞਯੁਤ੍ਤਾਭਾਵਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਸੁਕ੍ਕਪਕ੍ਖੇਪਿ ਇਤੋ ਪਟਿਪਕ੍ਖਵਸੇਨ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਤਸ੍ਮਾ’’ਤਿਆਦਿ.

ਇਮਾਯ ਕਮ੍ਮਵਾਚਾਯ ਵਾ ਅਪਲੋਕਨੇਨ ਵਾਤਿ ਇਦਂ ਇਮਸ੍ਸ ਸਮ੍ਮੁਤਿਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਲਹੁਕਕਮ੍ਮਤ੍ਤਾ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਥਾ ਹਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਪਰਿਵਾਰਟ੍ਠਕਥਾਯਂ (ਪਰਿ. ਅਟ੍ਠ. ੪੮੨) ‘‘ਅਵਸੇਸਾ ਤੇਰਸ ਸਮ੍ਮੁਤਿਯੋ ਸੇਨਾਸਨਗ੍ਗਾਹਮਤਕਚੀਵਰਦਾਨਾਦਿਸਮ੍ਮੁਤਿਯੋ ਚਾਤਿ ਏਤਾਨਿ ਲਹੁਕਕਮ੍ਮਾਨਿ ਅਪਲੋਕੇਤ੍ਵਾਪਿ ਕਾਤੁਂ ਵਟ੍ਟਨ੍ਤੀ’’ਤਿ. ਅਨ੍ਤੋਵਿਹਾਰੇ ਸਬ੍ਬਸਙ੍ਘਮਜ੍ਝੇਪਿ ਖਣ੍ਡਸੀਮਾਯਮ੍ਪਿ ਸਮ੍ਮਨ੍ਨਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਅਨ੍ਤੋਵਿਹਾਰੇਤਿ ਬਦ੍ਧਸੀਮਵਿਹਾਰਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਨ ਹਿ ਅਬਦ੍ਧਸੀਮਵਿਹਾਰੇ ਅਪਲੋਕਨਾਦਿਚਤੁਬ੍ਬਿਧਕਮ੍ਮਂ ਕਾਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ ਦੁਬ੍ਬਿਸੋਧਨਤ੍ਤਾ. ਧੁਰਵਿਹਾਰਟ੍ਠਾਨੇਤਿ ਵਿਹਾਰਦ੍ਵਾਰਸ੍ਸ ਸਮ੍ਮੁਖਟ੍ਠਾਨੇ.

੧੯੭. ਭਣ੍ਡਾਗਾਰਸਮ੍ਮੁਤਿਯਂ ਵਿਹਾਰਮਜ੍ਝੇਯੇਵਾਤਿ ਅਵਿਪ੍ਪਵਾਸਸੀਮਾਸਙ੍ਖਾਤਮਹਾਸੀਮਾ ਵਿਹਾਰਸ੍ਸ ਮਜ੍ਝੇਯੇਵ ਸਮ੍ਮਨ੍ਨਿਤਬ੍ਬਾ. ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਪਨ ਠਾਨੇ ਇਮਂ ਪਨ ਭਣ੍ਡਾਗਾਰਂ ਖਣ੍ਡਸੀਮਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਖਣ੍ਡਸੀਮਾਯਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨੇਹਿ ਸਮ੍ਮਨ੍ਨਿਤੁਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਵਿਹਾਰਮਜ੍ਝੇਯੇਵ ‘‘ਸੁਣਾਤੁ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸਙ੍ਘੋ, ਯਦਿ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤਕਲ੍ਲਂ, ਸਙ੍ਘੋ ਇਤ੍ਥਨ੍ਨਾਮਂ ਵਿਹਾਰਂ ਭਣ੍ਡਾਗਾਰਂ ਸਮ੍ਮਨ੍ਨੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ‘‘ਕਮ੍ਮਵਾਚਾਯ ਵਾ ਅਪਲੋਕਨੇਨ ਵਾ ਸਮ੍ਮਨ੍ਨਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਵਚਨਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਞਤ੍ਤਿਦੁਤਿਯਕਮ੍ਮਂ ਉਪਚਾਰਸੀਮਾਯਂ ਕਾਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਕਥਿਨਦਾਨਕਮ੍ਮਮ੍ਪਿ ਅਬਦ੍ਧਸੀਮਾਭੂਤੇ ਵਿਹਾਰੇ ਉਪਚਾਰਸੀਮਾਯਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਏਕਚ੍ਚੇ ਞਤ੍ਤਿਕਮ੍ਮਮ੍ਪਿ ਤਥੇਵ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਅਬਦ੍ਧਸੀਮਵਿਹਾਰੇ ਉਪਚਾਰਸੀਮਾਮਤ੍ਤੇਯੇਵ ਉਪੋਸਥਪਵਾਰਣਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਤਦਯੁਤ੍ਤਂ, ਕਾਰਣਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਕਥਿਨਵਿਨਿਚ੍ਛਯਕਥਾਯਂ (ਵਿ. ਸਙ੍ਗ. ਅਟ੍ਠ. ੨੨੬) ਆਵਿ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ.

੧੯੮. ਤੁਲਾਭੂਤੋਤਿ ਤੁਲਾਸਦਿਸੋ. ਇਦਨ੍ਤਿ ਸਾਮਣੇਰਾਨਂ ਉਪਡ੍ਢਪਟਿਵੀਸਦਾਨਂ. ਇਮਂ ਕਿਰ ਪਾਠਂ ਅਮਨਸਿਕਰੋਨ੍ਤਾ ਇਦਾਨਿ ਕਾਲਚੀਵਰਮ੍ਪਿ ਸਾਮਣੇਰਾਨਂ ਉਪਡ੍ਢਪਟਿਵੀਸਂ ਦੇਨ੍ਤਿ. ਫਾਤਿਕਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਪਹੋਨਕਕਮ੍ਮਂ, ਯਤ੍ਤਕੇਨ ਵਿਨਯਾਗਤੇਨ ਸਮ੍ਮੁਞ੍ਜਨੀਬਨ੍ਧਨਾਦਿਹਤ੍ਥਕਮ੍ਮੇਨ ਵਿਹਾਰਸ੍ਸ ਊਨਤਾ ਨ ਹੋਤਿ, ਤਤ੍ਤਕਂ ਕਤ੍ਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸਬ੍ਬੇਸਨ੍ਤਿ ਤਤ੍ਰੁਪ੍ਪਾਦਵਸ੍ਸਾਵਾਸਿਕਂ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਾਨਂ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਸਾਮਣੇਰਾਨਞ੍ਚ. ਭਣ੍ਡਾਗਾਰਚੀਵਰੇਪੀਤਿ ਅਕਾਲਚੀਵਰਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਉਕ੍ਕੁਟ੍ਠਿਂ ਕਰੋਨ੍ਤੀਤਿ ਮਹਾਸਦ੍ਦਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ. ਏਤਨ੍ਤਿ ਉਕ੍ਕੁਟ੍ਠਿਯਾ ਕਤਾਯ ਸਮਭਾਗਦਾਨਂ. ਵਿਰਜ੍ਝਿਤ੍ਵਾ ਕਰੋਨ੍ਤੀਤਿ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਕਾਲੇਸੁ ਅਕਤ੍ਵਾ ਯਥਾਰੁਚਿਤਕ੍ਖਣੇ ਕਰੋਨ੍ਤਿ. ਸਮਪਟਿਵੀਸੋ ਦਾਤਬ੍ਬੋਤਿ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮਾਤਿ ਯਾਚਨ੍ਤਾਨਂ ਪਟਿਞ੍ਞਾਮਤ੍ਤੇਨਪਿ ਸਮਕੋ ਕੋਟ੍ਠਾਸੋ ਦਾਤਬ੍ਬੋ.

ਅਤਿਰੇਕਭਾਗੇਨਾਤਿ ਦਸ ਭਿਕ੍ਖੂ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਾਟਕਾਪਿ ਦਸੇਵ, ਤੇਸੁ ਏਕੋ ਦ੍ਵਾਦਸ ਅਗ੍ਘਤਿ, ਸੇਸਾ ਦਸਗ੍ਘਨਕਾ. ਸਬ੍ਬੇਸੁ ਦਸਗ੍ਘਨਕਵਸੇਨ ਕੁਸੇ ਪਾਤਿਤੇ ਯਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਦ੍ਵਾਦਸਗ੍ਘਨਕੋ ਕੁਸੋ ਪਾਤਿਤੋ, ਸੋ ‘‘ਏਤ੍ਤਕੇਨ ਮਮ ਚੀਵਰਂ ਪਹੋਤੀ’’ਤਿ ਤੇਨ ਅਤਿਰੇਕਭਾਗੇਨ ਗਨ੍ਤੁਕਾਮੋ ਹੋਤਿ. ਏਤ੍ਥ ਚ ਏਤ੍ਤਕੇਨ ਮਮ ਚੀਵਰਂ ਪਹੋਤੀਤਿ ਦ੍ਵਾਦਸਗ੍ਘਨਕੇਨ ਮਮ ਚੀਵਰਂ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਂ ਹੋਤਿ, ਨ ਤਤੋ ਊਨੇਨਾਤਿ ਸਬ੍ਬਂ ਗਹੇਤੁਕਾਮੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਭਿਕ੍ਖੂ ‘‘ਅਤਿਰੇਕਂ ਆਵੁਸੋ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਕ’’ਨ੍ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਭਗਵਾ ‘‘ਸਙ੍ਘਿਕੇ ਚ ਗਣਸਨ੍ਤਕੇ ਚ ਅਪ੍ਪਕਂ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ, ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਸਂਯਮੋ ਕਾਤਬ੍ਬੋ, ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੇਨਪਿ ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਾਯਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਨੁਕ੍ਖੇਪੇ ਦਿਨ੍ਨੇ’’ਤਿ ਆਹ. ਤਤ੍ਥ ਅਨੁਕ੍ਖੇਪੋ ਨਾਮ ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਅਨੁਕ੍ਖਿਪਿਤਬ੍ਬਂ ਅਨੁਪ੍ਪਦਾਤਬ੍ਬਂ ਕਪ੍ਪਿਯਭਣ੍ਡਂ, ਯਤ੍ਤਕਂ ਤਸ੍ਸ ਪਟਿਵੀਸੇ ਅਧਿਕਂ, ਤਤ੍ਤਕੇ ਅਗ੍ਘਨਕੇ ਯਸ੍ਮਿਂ ਕਿਸ੍ਮਿਞ੍ਚਿ ਕਪ੍ਪਿਯਭਣ੍ਡੇ ਦਿਨ੍ਨੇਤਿ ਅਤ੍ਥੋਤਿ ਇਮਮਤ੍ਥਂ ਸਙ੍ਖੇਪੇਨ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਸਚੇ ਦਸ ਭਿਕ੍ਖੂ ਹੋਨ੍ਤਿ’’ਤ੍ਯਾਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਵਿਕਲਕੇ ਤੋਸੇਤ੍ਵਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਚੀਵਰਵਿਕਲਕਂ ਪੁਗ੍ਗਲਵਿਕਲਕਨ੍ਤਿ ਦ੍ਵੇ ਵਿਕਲਕਾ. ਤਤ੍ਥ ਚੀਵਰਵਿਕਲਕਂ ਨਾਮ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਪਞ੍ਚ ਪਞ੍ਚ ਵਤ੍ਥਾਨਿ ਪਤ੍ਤਾਨਿ, ਸੇਸਾਨਿਪਿ ਅਤ੍ਥਿ, ਏਕੇਕਂ ਪਨ ਨ ਪਾਪੁਣਾਤਿ, ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਦਾਤਬ੍ਬਾਨਿ. ਛਿਨ੍ਦਨ੍ਤੇਹਿ ਚ ਅਡ੍ਢਮਣ੍ਡਲਾਦੀਨਂ ਵਾ ਉਪਾਹਨਥਵਿਕਾਦੀਨਂ ਵਾ ਪਹੋਨਕਾਨਿ ਖਣ੍ਡਾਨਿ ਕਤ੍ਵਾ ਦਾਤਬ੍ਬਾਨਿ, ਹੇਟ੍ਠਿਮਪਰਿਚ੍ਛੇਦੇਨ ਚਤੁਰਙ੍ਗੁਲਵਿਤ੍ਥਾਰਮ੍ਪਿ ਅਨੁਵਾਤਪ੍ਪਹੋਨਕਾਯਾਮਂ ਖਣ੍ਡਂ ਕਤ੍ਵਾ ਦਾਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਅਪਰਿਭੋਗਂ ਪਨ ਨ ਕਾਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਏਵਮੇਤ੍ਥ ਚੀਵਰਸ੍ਸ ਅਪ੍ਪਹੋਨਕਭਾਵੋ ਚੀਵਰਵਿਕਲਕਂ. ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਦਿਨ੍ਨੇ ਪਨੇਤਂ ਤੋਸਿਤਂ ਹੋਤਿ. ਅਥ ਕੁਸਪਾਤੋ ਕਾਤਬ੍ਬੋ, ਸਚੇਪਿ ਏਕਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਕੋਟ੍ਠਾਸੇ ਏਕਂ ਵਾ ਦ੍ਵੇ ਵਾ ਵਤ੍ਥਾਨਿ ਨਪ੍ਪਹੋਨ੍ਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਅਞ੍ਞਂ ਸਾਮਣਕਂ ਪਰਿਕ੍ਖਾਰਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਯੋ ਤੇਨ ਤੁਸ੍ਸਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਤਂ ਭਾਗਂ ਦਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਛਾ ਕੁਸਪਾਤੋ ਕਾਤਬ੍ਬੋ. ਇਦਮ੍ਪਿ ਚੀਵਰਵਿਕਲਕਨ੍ਤਿ ਅਨ੍ਧਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਪੁਗ੍ਗਲਵਿਕਲਕਂ ਨਾਮ ਦਸ ਦਸ ਭਿਕ੍ਖੂ ਗਣੇਤ੍ਵਾ ਵਗ੍ਗਂ ਕਰੋਨ੍ਤਾਨਂ ਏਕੋ ਵਗ੍ਗੋ ਨ ਪੂਰਤਿ, ਅਟ੍ਠ ਵਾ ਨਵ ਵਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤੇਸਂ ਅਟ੍ਠ ਵਾ ਨਵ ਵਾ ਕੋਟ੍ਠਾਸਾ ‘‘ਤੁਮ੍ਹੇ ਇਮੇ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਵਿਸੁਂ ਭਾਜੇਥਾ’’ਤਿ ਦਾਤਬ੍ਬਾ. ਏਵਮਯਂ ਪੁਗ੍ਗਲਾਨਂ ਅਪ੍ਪਹੋਨਕਭਾਵੋ ਪੁਗ੍ਗਲਵਿਕਲਕਂ ਨਾਮ. ਵਿਸੁਂ ਦਿਨ੍ਨੇ ਪਨ ਤਂ ਤੋਸਿਤਂ ਹੋਤਿ, ਏਵਂ ਤੋਸੇਤ੍ਵਾ ਕੁਸਪਾਤੋ ਕਾਤਬ੍ਬੋਤਿ. ਅਥ ਵਾ ਵਿਕਲਕੇ ਤੋਸੇਤ੍ਵਾਤਿ ਯੋ ਚੀਵਰਵਿਭਾਗੋ ਊਨਕੋ, ਤਂ ਅਞ੍ਞੇਨ ਪਰਿਕ੍ਖਾਰੇਨ ਸਮਂ ਕਤ੍ਵਾ ਕੁਸਪਾਤੋ ਕਾਤਬ੍ਬੋਤਿ ਇਮਮਤ੍ਥਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ ‘‘ਸਚੇ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਪਞ੍ਚ ਪਞ੍ਚ ਵਤ੍ਥਾਨੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ.

੧੯੯. ਇਤੋ ਪਰਂ ਤੇਸੁ ਤੇਸੁ ਵਤ੍ਥੂਸੁ ਆਗਤਵਸੇਨ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤੇਸੁ ਵਿਨਿਚ੍ਛਯੇਸੁ ਸਨ੍ਤੇਸੁਪਿ ਤੇਸਂ ਵਿਨਿਚ੍ਛਯਾਨਂ ਅਟ੍ਠਮਾਤਿਕਾਵਿਨਿਚ੍ਛਯਤੋ ਅਵਿਮੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਅਟ੍ਠਮਾਤਿਕਾਵਿਨਿਚ੍ਛਯੇਸ੍ਵੇਵ ਪਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਇਦਾਨਿ ਅਟ੍ਠਿਮਾ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਯਾ ਤਾ ਅਟ੍ਠ ਮਾਤਿਕਾ ਭਗਵਤਾ ਵੁਤ੍ਤਾ, ਤਾਸਂ ਅਟ੍ਠਨ੍ਨਂ ਮਾਤਿਕਾਨਂ ਵਸੇਨ ਵਿਨਿਚ੍ਛਯੋ ਇਦਾਨਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋਤਿ ਯੋਜਨਾ. ਪਰਿਕ੍ਖੇਪਾਰਹਟ੍ਠਾਨੇਨ ਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਨਾਤਿ ਇਮਿਨਾ ਅਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਵਿਹਾਰਸ੍ਸ ਧੁਵਸਨ੍ਨਿਪਾਤਟ੍ਠਾਨਾਦਿਤੋ ਪਠਮਲੇਡ੍ਡੁਪਾਤਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤੋ ਉਪਚਾਰਸੀਮਾਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਇਦਾਨਿ ਦੁਤਿਯਲੇਡ੍ਡੁਪਾਤਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤੋਪਿ ਉਪਚਾਰਸੀਮਾਯੇਵਾਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਅਪਿਚਾ’’ਤਿਆਦਿ ਆਰਦ੍ਧਂ. ਧੁਵਸਨ੍ਨਿਪਾਤਟ੍ਠਾਨਮ੍ਪਿ ਪਰਿਯਨ੍ਤਗਤਮੇਵ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ. ‘‘ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇ ਤਿਯੋਜਨੇ ਠਿਤਾ ਲਾਭਂ ਗਣ੍ਹਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਇਮੇ ਲਾਭਗ੍ਗਹਣਾਦਯੋ ਉਪਚਾਰਸੀਮਾਵਸੇਨੇਵ ਹੋਤਿ, ਨ ਅਵਿਪ੍ਪਵਾਸਸੀਮਾਵਸੇਨਾਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ, ਤੇਨ ਚ ਇਮਾਨਿ ਲਾਭਗ੍ਗਹਣਾਦੀਨਿਯੇਵ ਉਪਚਾਰਸੀਮਾਯਂ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਾਨਿ, ਨ ਅਪਲੋਕਨਕਮ੍ਮਾਦੀਨਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਕਮ੍ਮਾਨਿ, ਤਾਨਿ ਪਨ ਅਵਿਪ੍ਪਵਾਸਸੀਮਾਦੀਸੁਯੇਵ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਾਨੀਤਿ ਪਕਾਸੇਤਿ. ਤਥਾ ਹਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨਿਯਂ (ਸਾਰਤ੍ਥ. ਟੀ. ਮਹਾਵਗ੍ਗ ੩.੩੭੯) ‘‘ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਨਂ ਆਰਾਮਪ੍ਪਵੇਸਨਸੇਨਾਸਨਪੁਚ੍ਛਨਾਦਿ ਪਰਿਵਾਸਮਾਨਤ੍ਤਾਰੋਚਨਵਸ੍ਸਚ੍ਛੇਦਨਿਸ੍ਸਯਸੇਨਾਸਨਗ੍ਗਾਹਾਦਿ ਵਿਧਾਨਨ੍ਤਿ ਇਦਂ ਸਬ੍ਬਂ ਇਮਿਸ੍ਸਾਯੇਵ ਉਪਚਾਰਸੀਮਾਯ ਵਸੇਨ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ.

ਲਾਭਤ੍ਥਾਯ ਠਪਿਤਾ ਸੀਮਾ ਲਾਭਸੀਮਾ. ਲੋਕੇ ਗਾਮਸੀਮਾਦਯੋ ਵਿਯ ਲਾਭਸੀਮਾ ਨਾਮ ਵਿਸੁਂ ਪਸਿਦ੍ਧਾ ਨਤ੍ਥਿ, ਕੇਨਾਯਂ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਾਤਿ ਆਹ ‘‘ਨੇਵ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੇਨਾ’’ਤਿਆਦਿ. ਏਤੇਨ ਨਾਯਂ ਸਾਸਨਵੋਹਾਰਸਿਦ੍ਧਾ, ਲੋਕਵੋਹਾਰਸਿਦ੍ਧਾ ਏਵਾਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਜਨਪਦਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋਤਿ ਇਦਂ ਲੋਕਪਸਿਦ੍ਧਸੀਮਾਸਦ੍ਦਤ੍ਥਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਪਰਿਚ੍ਛੇਦਬ੍ਭਨ੍ਤਰਮ੍ਪਿ ਸਬ੍ਬਂ ਜਨਪਦਸੀਮਾਤਿ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ. ਜਨਪਦੋ ਏਵ ਜਨਪਦਸੀਮਾ, ਏਵਂ ਰਟ੍ਠਸੀਮਾਦੀਸੁਪਿ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਆਣਾਪਵਤ੍ਤਿਟ੍ਠਾਨ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ. ਪਥਵੀਵੇਮਜ੍ਝਗਤਸ੍ਸਾਤਿ ਯਾਵ ਉਦਕਪਰਿਯਨ੍ਤਾ ਖਣ੍ਡਸੀਮਤ੍ਤਾ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਉਪਚਾਰਸੀਮਾਦੀਸੁ ਪਨ ਅਬਦ੍ਧਸੀਮਾਸੁ ਹੇਟ੍ਠਾਪਥਵਿਯਂ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਠਿਤਾਨਂ ਨ ਪਾਪੁਣਾਤਿ, ਕੂਪਾਦਿਪਵੇਸਾਰਹਟ੍ਠਾਨੇ ਠਿਤਾਨਞ੍ਞੇਵ ਪਾਪੁਣਾਤੀਤਿ ਹੇਟ੍ਠਾ ਸੀਮਕਥਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਤਂਤਂਸੀਮਟ੍ਠਭਾਵੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਚਕ੍ਕਵਾਲ਼ਸੀਮਾਯ ਦਿਨ੍ਨਂ ਪਥਵੀਸਨ੍ਧਾਰਕਉਦਕਟ੍ਠਾਨੇਪਿ ਠਿਤਾਨਂ ਪਾਪੁਣਾਤਿ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਚਕ੍ਕਵਾਲ਼ਵੋਹਾਰਤ੍ਤਾਤਿ. ਸਮਾਨਸਂਵਾਸਅਵਿਪ੍ਪਵਾਸਸੀਮਾਸੁ ਦਿਨ੍ਨਸ੍ਸ ਇਦਂ ਨਾਨਤ੍ਤਂ – ‘‘ਅਵਿਪ੍ਪਵਾਸਸੀਮਾਯ ਦਮ੍ਮੀ’’ਤਿ ਦਿਨ੍ਨਂ ਗਾਮਟ੍ਠਾਨਂ ਨ ਪਾਪੁਣਾਤਿ. ਕਸ੍ਮਾ? ‘‘ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਗਾਮਞ੍ਚ ਗਾਮੂਪਚਾਰਞ੍ਚਾ’’ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੧੪੪) ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ. ‘‘ਸਮਾਨਸਂਵਾਸਕਸੀਮਾਯਦਮ੍ਮੀ’’ਤਿ ਦਿਨ੍ਨਂ ਪਨ ਗਾਮੇ ਠਿਤਾਨਮ੍ਪਿ ਪਾਪੁਣਾਤੀਤਿ.

੨੦੦-੧. ਬੁਦ੍ਧਾਧਿਵੁਤ੍ਥੋਤਿ ਬੁਦ੍ਧੇਨ ਭਗਵਤਾ ਅਧਿਵੁਤ੍ਥੋ. ਏਕਸ੍ਮਿਨ੍ਤਿ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਵਿਹਾਰੇ. ਪਾਕਵਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਨਿਬਦ੍ਧਦਾਨਂ. ਵਤ੍ਤਤੀਤਿ ਪਵਤ੍ਤਤਿ. ਤੇਹਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਯੇਸਂ ਸਮ੍ਮੁਖੇ ਏਸ ਦੇਤਿ, ਤੇਹਿ ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ.

੨੦੨. ਦੁਤਿਯਭਾਗੇ ਪਨ ਥੇਰਾਸਨਂ ਆਰੁਲ਼੍ਹੇਤਿ ਯਾਵ ਸਙ੍ਘਨਵਕਂ ਏਕਵਾਰਂ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਭਾਗਂ ਦਤ੍ਵਾ ਚੀਵਰੇ ਅਪਰਿਕ੍ਖੀਣੇ ਪੁਨ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਦਾਤੁਂ ਦੁਤਿਯਭਾਗੇ ਥੇਰਸ੍ਸ ਦਿਨ੍ਨੇਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਪੁਬ੍ਬੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨਾਤਿ ‘‘ਤੁਯ੍ਹੇਵ ਭਿਕ੍ਖੁ ਤਾਨਿ ਚੀਵਰਾਨੀ’’ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੩੬੩) ਭਗਵਤਾ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ. ਪਂਸੁਕੂਲਿਕਾਨਮ੍ਪਿ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ‘‘ਤੁਯ੍ਹਂ ਦੇਮਾ’’ਤਿ ਅਵਤ੍ਵਾ, ‘ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਦੇਮ, ਥੇਰਾਨਂ ਦੇਮਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ‘‘ਪਂਸੁਕੂਲਿਕਾਨਮ੍ਪਿ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨਿਯਂ (ਸਾਰਤ੍ਥ. ਟੀ. ਮਹਾਵਗ੍ਗ ੩.੩੭੯) ਵੁਤ੍ਤਂ. ਵਿਮਤਿਵਿਨੋਦਨਿਯਂ (ਵਿ. ਵਿ. ਟੀ. ਮਹਾਵਗ੍ਗ ੨.੩੭੯) ਪਨ ਪਂਸੁਕੂਲਿਕਾਨਮ੍ਪਿ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਤੁਯ੍ਹਂ ਦੇਮਾ’’ਤਿ ਅਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾਤਿ ਕਾਰਣਂ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਯਦਿ ਏਵਂ ‘‘ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਦੇਮਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇਪਿ ਵਟ੍ਟੇਯ੍ਯ, ‘‘ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਦੇਮ, ਥੇਰਾਨਂ ਦੇਮ, ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਦੇਮਾ’’ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਭੇਦੋ ਨ ਦਿਸ੍ਸਤਿ, ਵੀਮਂਸਿਤਬ੍ਬਮੇਤ੍ਥ ਕਾਰਣਨ੍ਤਿ. ਪਾਰੁਪਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਪਂਸੁਕੂਲਿਕਾਨਂ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਸਾਮਿਕੇਹਿ ਵਿਚਾਰਿਤਮੇਵਾਤਿ ਉਪਾਹਨਤ੍ਥਵਿਕਾਦੀਨਮਤ੍ਥਾਯ ਵਿਚਾਰਿਤਮੇਵ.

੨੦੩. ਉਪਡ੍ਢਂ ਦਾਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਯਂ ਉਭਤੋਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਦਿਨ੍ਨਂ, ਤਤੋ ਉਪਡ੍ਢਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਉਪਡ੍ਢਂ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਨਂ ਦਾਤਬ੍ਬਂ. ਸਚੇਪਿ ਏਕੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਹੋਤਿ, ਏਕਾ ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀ, ਅਨ੍ਤਮਸੋ ਅਨੁਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸਪਿ ਉਪਡ੍ਢਮੇਵ ਦਾਤਬ੍ਬਂ. ‘‘ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਚ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਨਞ੍ਚ ਦਮ੍ਮੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਪਨ ਨ ਮਜ੍ਝੇ ਭਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਦਾਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਯਸ੍ਮਾ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਪਕ੍ਖੇ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚੇਕਂ ਅਪਰਾਮਟ੍ਠਤ੍ਤਾ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਨਂ ਗਣਨਾਯ ਭਾਗੋ ਦਾਤਬ੍ਬੋਤਿ ਦਾਯਕਸ੍ਸ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋਤਿ ਸਿਜ੍ਝਤਿ, ਤਥਾ ਦਾਨਞ੍ਚ ਭਿਕ੍ਖੂਪਿ ਗਣੇਤ੍ਵਾ ਦਿਨ੍ਨੇ ਏਵ ਯੁਜ੍ਜਤਿ. ਇਤਰਥਾ ਹਿ ‘‘ਕਿਤ੍ਤਕਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਦਾਤਬ੍ਬਂ, ਕਿਤ੍ਤਕਂ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਨ’’ਨ੍ਤਿ ਨ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਵਚਨਮ੍ਪਿ ‘‘ਭਿਕ੍ਖੂਨ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਵਚਨਸਦਿਸਮੇਵਾਤਿ ਆਹ ‘‘ਭਿਕ੍ਖੂ ਚ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯੋ ਚ ਗਣੇਤ੍ਵਾ ਦਾਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਪੁਗ੍ਗਲੋ…ਪੇ… ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਗ੍ਗਹਣੇਨ ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ’’ਤਿ. ‘‘ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਚ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਨਞ੍ਚ ਤੁਯ੍ਹਞ੍ਚਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਪਨ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਵਿਸੁਂ ਨ ਲਭਤੀਤਿ ਇਦਂ ਅਟ੍ਠਕਥਾਪਮਾਣੇਨੇਵ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ, ਨ ਹੇਤ੍ਥ ਵਿਸੇਸਕਾਰਣਂ ਉਪਲਬ੍ਭਤਿ. ਤਥਾ ਹਿ ‘‘ਉਭਤੋਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਚ ਤੁਯ੍ਹਞ੍ਚ ਦਮ੍ਮੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਸਾਮਞ੍ਞਵਿਸੇਸਵਚਨੇਹਿ ਸਙ੍ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ ਯਥਾ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਵਿਸੁਂ ਲਭਤਿ, ਏਵਮਿਧਾਪਿ ‘‘ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਚ ਤੁਯ੍ਹਞ੍ਚਾ’’ਤਿ ਸਾਮਞ੍ਞਵਿਸੇਸਵਚਨਸਬ੍ਭਾਵਤੋ ਭਵਿਤਬ੍ਬਮੇਵ ਵਿਸੁਂ ਪੁਗ੍ਗਲਪਟਿਵੀਸੇਨਾਤਿ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਟ੍ਠਕਥਾਵਚਨਮੇਵੇਤ੍ਥ ਪਮਾਣਂ. ਪਾਪੁਣਨਟ੍ਠਾਨਤੋ ਏਕਮੇਵ ਲਭਤੀਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਸ੍ਸਗ੍ਗੇਨ ਪਤ੍ਤਟ੍ਠਾਨਤੋ ਏਕਮੇਵ ਕੋਟ੍ਠਾਸਂ ਲਭਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਕਾਰਣਮਾਹ ‘‘ਕਸ੍ਮਾ? ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਗ੍ਗਹਣੇਨ ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ’’ਤਿ, ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਗ੍ਗਹਣੇਨੇਵ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸਪਿ ਗਹਿਤਤ੍ਤਾਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋਤਿ ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨਿਯਂ (ਸਾਰਤ੍ਥ. ਟੀ. ਮਹਾਵਗ੍ਗ ੩.੩੭੯) ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਵਿਮਤਿਵਿਨੋਦਨਿਯਂ (ਵਿ. ਵਿ. ਟੀ. ਮਹਾਵਗ੍ਗ ੨.੩੭੯) ਪਨ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਸਦ੍ਦੇਨ ਭਿਕ੍ਖੂਨਞ੍ਞੇਵ ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ, ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਪਨ ‘‘ਤੁਯ੍ਹਞ੍ਚਾ’’ਤਿ ਵਿਸੁਂ ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ ਚ ਤਤ੍ਥਸ੍ਸ ਅਗ੍ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾ, ‘‘ਭਿਕ੍ਖੂਨਞ੍ਚ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਨਞ੍ਚ ਤੁਯ੍ਹਞ੍ਚਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਟ੍ਠਾਨਸਦਿਸਤ੍ਤਾਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਪੁਗ੍ਗਲਪ੍ਪਧਾਨੋ ਹੇਤ੍ਥ ਸਙ੍ਘ-ਸਦ੍ਦੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ. ਕੇਚਿ ਪਨ ‘‘ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਗ੍ਗਹਣੇਨ ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਪਾਠਂ ਲਿਖਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਨ ਸੁਨ੍ਦਰਂ ਤਸ੍ਸ ਵਿਸੁਂ ਲਾਭਗ੍ਗਹਣੇ ਕਾਰਣਵਚਨਤ੍ਤਾ. ਤਥਾ ਹਿ ‘‘ਵਿਸੁਂ ਸਙ੍ਘਗ੍ਗਹਣੇਨ ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਵਿਸੁਂ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸਪਿ ਭਾਗਗ੍ਗਹਣੇ ਕਾਰਣਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਯਥਾ ਚੇਤ੍ਥ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਅਗ੍ਗਹਣਂ, ਏਵਂ ਉਪਰਿ ‘‘ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਚ ਤੁਯ੍ਹਞ੍ਚਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁਪਿ ਵਿਸੁਂ ਸਙ੍ਘਾਦਿਸਦ੍ਦੇਹਿ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਅਗ੍ਗਹਣਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਯਦਿ ਹਿ ਗਹਣਂ ਸਿਯਾ, ਸਙ੍ਘਤੋਪਿ ਵਿਸੁਮ੍ਪੀਤਿ ਭਾਗਦ੍ਵਯਂ ਲਭੇਯ੍ਯ ਉਭਯਤ੍ਥ ਗਹਿਤਤ੍ਤਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਪੂਜੇਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿਆਦਿ ਗਿਹਿਕਮ੍ਮਂ ਨ ਹੋਤੀਤਿ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਹਰਾਤਿ ਇਦਂ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਹਰਣਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਭੁਞ੍ਜਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ. ‘‘ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਹਰਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇਪਿ ਹਰਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਈਦਿਸਂ ਗਿਹਿਵੇਯ੍ਯਾਵਚ੍ਚਂ ਨ ਹੋਤੀਤਿ ਕਤ੍ਵਾ ਵੁਤ੍ਤਂ.

੨੦੪. ਅਨ੍ਤੋਹੇਮਨ੍ਤੇਤਿ ਇਮਿਨਾ ਅਨਤ੍ਥਤੇ ਕਥਿਨੇ ਵਸ੍ਸਾਨਂ ਪਚ੍ਛਿਮੇ ਮਾਸੇ ਦਿਨ੍ਨਂ ਪੁਰਿਮਵਸ੍ਸਂਵੁਤ੍ਥਾਨਞ੍ਞੇਵ ਪਾਪੁਣਾਤਿ, ਤਤੋ ਪਰਂ ਹੇਮਨ੍ਤੇ ਦਿਨ੍ਨਂ ਪਚ੍ਛਿਮਵਸ੍ਸਂਵੁਤ੍ਥਾਨਮ੍ਪਿ ਵੁਤ੍ਥਵਸ੍ਸਤ੍ਤਾ ਪਾਪੁਣਾਤਿ, ਹੇਮਨ੍ਤਤੋ ਪਨ ਪਰਂ ਪਿਟ੍ਠਿਸਮਯੇ ‘‘ਵਸ੍ਸਂਵੁਤ੍ਥਸਙ੍ਘਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਏਵਂ ਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਦਿਨ੍ਨਂ ਅਨਨ੍ਤਰੇ ਵਸ੍ਸੇ ਵਾ ਤਤੋ ਪਰੇਸੁ ਵਾ ਯਤ੍ਥ ਕਤ੍ਥਚਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਭਿਕ੍ਖੁਭਾਵੇ ਵੁਤ੍ਥਵਸ੍ਸਾਨਂ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਪਾਪੁਣਾਤਿ. ਯੇ ਪਨ ਸਬ੍ਬਥਾ ਅਵੁਤ੍ਥਵਸ੍ਸਾ, ਤੇਸਂ ਨ ਪਾਪੁਣਾਤੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਲਕ੍ਖਣਞ੍ਞੂ ਵਦਨ੍ਤੀਤਿ ਵਿਨਯਲਕ੍ਖਣਞ੍ਞੁਨੋ ਆਚਰਿਯਾ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਲਕ੍ਖਣਞ੍ਞੂ ਵਦਨ੍ਤੀਤਿ ਇਦਂ ਸਨ੍ਨਿਟ੍ਠਾਨਵਚਨਂ, ਅਟ੍ਠਕਥਾਸੁ ਅਨਾਗਤਤ੍ਤਾ ਪਨ ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਬਹਿਉਪਚਾਰਸੀਮਾਯਂ…ਪੇ… ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਪਾਪੁਣਾਤੀਤਿ ਯਤ੍ਥ ਕਤ੍ਥਚਿ ਵੁਤ੍ਥਵਸ੍ਸਾਨਂ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਪਾਪੁਣਾਤੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਤੇਨੇਵ ਮਾਤਿਕਾਟ੍ਠਕਥਾਯਮ੍ਪਿ (ਕਙ੍ਖ. ਅਟ੍ਠ. ਅਕਾਲਚੀਵਰਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ) ‘‘ਸਚੇ ਪਨ ਬਹਿਉਪਚਾਰਸੀਮਾਯਂ ਠਿਤੋ ‘ਵਸ੍ਸਂਵੁਤ੍ਥਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਦਮ੍ਮੀ’ਤਿ ਵਦਤਿ, ਯਤ੍ਥ ਕਤ੍ਥਚਿ ਵੁਤ੍ਥਵਸ੍ਸਾਨਂ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਾਨਂ ਪਾਪੁਣਾਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਗਣ੍ਠਿਪਦੇਸੁ ਪਨ ‘‘ਵਸ੍ਸਾਵਾਸਸ੍ਸ ਅਨਨੁਰੂਪੇ ਪਦੇਸੇ ਠਤ੍ਵਾ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਵਸ੍ਸਂਵੁਤ੍ਥਾਨਞ੍ਚ ਅਵੁਤ੍ਥਾਨਞ੍ਚ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਪਾਪੁਣਾਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਂ ਨ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ. ਨ ਹਿ ‘‘ਵਸ੍ਸਂਵੁਤ੍ਥਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਦਮ੍ਮੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਅਵੁਤ੍ਥਵਸ੍ਸਾਨਂ ਪਾਪੁਣਾਤਿ. ਸਬ੍ਬੇਸਮ੍ਪੀਤਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਭਿਕ੍ਖੁਭਾਵੇ ਵੁਤ੍ਥਵਸ੍ਸਾਨਂ ਸਬ੍ਬੇਸਮ੍ਪੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ ‘‘ਵਸ੍ਸਂਵੁਤ੍ਥਸਙ੍ਘਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ. ਸਮ੍ਮੁਖੀਭੂਤਾਨਂ ਸਬ੍ਬੇਸਮ੍ਪੀਤਿ ਏਤ੍ਥਾਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ. ਏਵਂ ਵਦਤੀਤਿ ਵਸ੍ਸਂਵੁਤ੍ਥਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਦਮ੍ਮੀਤਿ ਵਦਤਿ. ਅਤੀਤਵਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਅਨਨ੍ਤਰਾਤੀਤਵਸ੍ਸਂ.

੨੦੫. ਇਦਾਨਿ ‘‘ਆਦਿਸ੍ਸ ਦੇਤੀ’’ਤਿ ਪਦਂ ਵਿਭਜਨ੍ਤੋ ‘‘ਆਦਿਸ੍ਸ ਦੇਤੀਤਿ ਏਤ੍ਥਾ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਯਾਗੁਯਾ ਵਾ…ਪੇ… ਭੇਸਜ੍ਜੇ ਵਾ ਆਦਿਸਿਤ੍ਵਾ ਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਦੇਨ੍ਤੋ ਦਾਯਕੋ ਆਦਿਸ੍ਸ ਦੇਤਿ ਨਾਮਾਤਿ ਯੋਜਨਾ. ਸੇਸਂ ਪਾਕਟਮੇਵ.

੨੦੬. ਇਦਾਨਿ ‘‘ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਦੇਤੀ’’ਤਿ ਪਦਂ ਵਿਭਜਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਦੇਤਿ ਏਤ੍ਥਾ’’ਤਿਆਦਿ. ਸਙ੍ਘਤੋ ਚ ਗਣਤੋ ਚ ਵਿਨਿਮੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਤਨੋ ਕੁਲੂਪਕਾਦਿਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਦੇਨ੍ਤੋ ਦਾਯਕੋ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਦੇਤਿ ਨਾਮ. ਤਂ ਪਨ ਪੁਗ੍ਗਲਿਕਦਾਨਂ ਪਰਮ੍ਮੁਖਾ ਵਾ ਹੋਤਿ ਸਮ੍ਮੁਖਾ ਵਾ. ਤਤ੍ਥ ਪਰਮ੍ਮੁਖਾ ਦੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਇਦਂ ਚੀਵਰਂ ਇਤ੍ਥਨ੍ਨਾਮਸ੍ਸ ਦਮ੍ਮੀ’’ਤਿ ਨਾਮਂ ਉਦ੍ਧਰਿਤ੍ਵਾ ਦੇਤਿ, ਸਮ੍ਮੁਖਾ ਦੇਨ੍ਤੋ ਚ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਪਾਦਮੂਲੇ ਚੀਵਰਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਇਦਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਦਮ੍ਮੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਦੇਤਿ, ਤਦੁਭਯਥਾਪਿ ਦੇਨ੍ਤੋ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਦੇਤਿ ਨਾਮਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਨ ਕੇਵਲਂ ਏਕਸ੍ਸੇਵ ਦੇਨ੍ਤੋ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਦੇਤਿ ਨਾਮ, ਅਥ ਖੋ ਅਨ੍ਤੇਵਾਸਿਕਾਦੀਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਦੇਨ੍ਤੋਪਿ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਦੇਤਿ ਨਾਮਾਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਸਚੇ ਪਨਾ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਉਦ੍ਦੇਸਂ ਗਹੇਤੁਂ ਆਗਤੋਤਿ ਤਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਉਦ੍ਦੇਸਂ ਅਗ੍ਗਹਿਤਪੁਬ੍ਬਸ੍ਸਪਿ ਉਦ੍ਦੇਸਂ ਗਣ੍ਹਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਆਗਤਕਾਲਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਅਨ੍ਤੇਵਾਸਿਕਭਾਵੂਪਗਮਨਤੋ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋਤਿ ਪਰਿਨਿਟ੍ਠਿਤਉਦ੍ਦੇਸੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ. ਵਤ੍ਤਂ ਕਤ੍ਵਾ ਉਦ੍ਦੇਸਪਰਿਪੁਚ੍ਛਾਦੀਨਿ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਵਿਚਰਨ੍ਤਾਨਨ੍ਤਿ ਇਦਂ ‘‘ਉਦ੍ਦੇਸਨ੍ਤੇਵਾਸਿਕਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਇਮਸ੍ਸੇਵ ਵਿਸੇਸਨਂ. ਤੇਨ ਉਦ੍ਦੇਸਕਾਲੇ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਉਦ੍ਦੇਸਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਞਤ੍ਥ ਨਿਵਸਨ੍ਤੇ ਅਨਿਬਦ੍ਧਚਾਰਿਕੇ ਨਿਵਤ੍ਤੇਤਿ.

ਏਵਂ ਚੀਵਰਕ੍ਖਨ੍ਧਕੇ (ਮਹਾਵ. ੩੭੯) ਆਗਤਅਟ੍ਠਮਾਤਿਕਾਵਸੇਨ ਚੀਵਰਵਿਭਜਨਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਤਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਚੀਵਰਕ੍ਖਨ੍ਧਕੇ ਮਜ੍ਝੇ ਆਗਤੇਸੁ ਵਤ੍ਥੂਸੁ ਆਗਤਨਯਂ ਨਿਵਤ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਸਚੇ ਕੋਚਿ ਭਿਕ੍ਖੂ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਕਿਂ ਕਾਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਾਯ ਤਸ੍ਸੇਵ ਤਾਨਿ ਚੀਵਰਾਨੀਤਿ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨਾ, ਸੇਸਾਨਿ ਞਾਪਕਾਦਿਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ. ਪਞ੍ਚ ਮਾਸੇਤਿ ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਸਂਯੋਗੇ ਉਪਯੋਗਵਚਨਂ. ਵਡ੍ਢਿਂ ਪਯੋਜੇਤ੍ਵਾ ਠਪਿਤਉਪਨਿਕ੍ਖੇਪਤੋਤਿ ਵਸ੍ਸਾਵਾਸਿਕਤ੍ਥਾਯ ਵੇਯ੍ਯਾਵਚ੍ਚਕਰੇਹਿ ਵਡ੍ਢਿਂ ਪਯੋਜੇਤ੍ਵਾ ਠਪਿਤਉਪਨਿਕ੍ਖੇਪਤੋ. ਤਤ੍ਰੁਪ੍ਪਾਦਤੋਤਿ ਨਾਲ਼ਿਕੇਰਾਰਾਮਾਦਿਤਤ੍ਰੁਪ੍ਪਾਦਤੋ. ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਪਨ ‘‘ਇਦਂ ਇਧ ਵਸ੍ਸਂਵੁਤ੍ਥਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਦੇਮਾਤਿ ਵਾ ਵਸ੍ਸਾਵਾਸਿਕਂ ਦੇਮਾਤਿ ਵਾ ਵਤ੍ਵਾ ਦਿਨ੍ਨਂ ਤਂ ਅਨਤ੍ਥਤਕਥਿਨਸ੍ਸਪਿ ਪਞ੍ਚ ਮਾਸੇ ਪਾਪੁਣਾਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਂ ਵਸ੍ਸਾਵਾਸਿਕਲਾਭਵਸੇਨ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਲਬ੍ਭਮਾਨਵਿਸੇਸਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਤ੍ਥ ਇਧਾਤਿ ਅਭਿਲਾਪਮਤ੍ਤਮੇਵੇਤਂ, ਇਧ-ਸਦ੍ਦਂ ਵਿਨਾ ‘‘ਵਸ੍ਸਂਵੁਤ੍ਥਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਦੇਮਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇਪਿ ਸੋ ਏਵ ਨਯੋ. ਅਨਤ੍ਥਤਕਥਿਨਸ੍ਸਪਿ ਪਞ੍ਚ ਮਾਸੇ ਪਾਪੁਣਾਤੀਤਿ ਵਸ੍ਸਾਵਾਸਿਕਲਾਭਵਸੇਨ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਅਨਤ੍ਥਤਕਥਿਨਸ੍ਸਪਿ ਵੁਤ੍ਥਵਸ੍ਸਸ੍ਸ ਪਞ੍ਚ ਮਾਸੇ ਪਾਪੁਣਾਤਿ, ਤਤੋ ਪਰਂ ਪਨ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਵਸ੍ਸਾਵਾਸਿਕਂ ਪੁਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬਂ ‘‘ਕਿਂ ਅਤੀਤਵਸ੍ਸੇ ਇਦਂ ਵਸ੍ਸਾਵਾਸਿਕਂ, ਉਦਾਹੁ ਅਨਾਗਤਵਸ੍ਸੇ’’ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਤਤੋ ਪਰਨ੍ਤਿ ਪਞ੍ਚਮਾਸਤੋ ਪਰਂ, ਗਿਮ੍ਹਾਨਸ੍ਸ ਪਠਮਦਿਵਸਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਠਿਤਿਕਾ ਪਨ ਨ ਤਿਟ੍ਠਤੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਅਟ੍ਠਿਤਾਯ ਠਿਤਿਕਾਯ ਪੁਨ ਅਞ੍ਞਸ੍ਮਿਂ ਚੀਵਰੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਸਚੇ ਏਕੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਆਗਚ੍ਛਤਿ, ਮਜ੍ਝੇ ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਦ੍ਵੀਹਿਪਿ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ. ਠਿਤਾਯ ਪਨ ਠਿਤਿਕਾਯ ਪੁਨ ਅਞ੍ਞਸ੍ਮਿਂ ਚੀਵਰੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਸਚੇ ਨਵਕਤਰੋ ਆਗਚ੍ਛਤਿ, ਠਿਤਿਕਾ ਹੇਟ੍ਠਾ ਗਚ੍ਛਤਿ. ਸਚੇ ਵੁਡ੍ਢਤਰੋ ਆਗਚ੍ਛਤਿ, ਠਿਤਿਕਾ ਉਦ੍ਧਂ ਆਰੋਹਤਿ. ਅਥ ਅਞ੍ਞੋ ਨਤ੍ਥਿ, ਪੁਨ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਾਪੇਤ੍ਵਾ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ. ਦੁਗ੍ਗਹਿਤਾਨੀਤਿ ਅਗ੍ਗਹਿਤਾਨਿ, ਸਙ੍ਘਿਕਾਨੇਵ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ‘‘ਪਾਤਿਤੇ ਕੁਸੇ’’ਤਿ ਏਕਕੋਟ੍ਠਾਸੇ ਕੁਸਦਣ੍ਡਕੇ ਪਾਤਿਤਮਤ੍ਤੇ ਸਚੇਪਿ ਭਿਕ੍ਖੁਸਹਸ੍ਸਂ ਹੋਤਿ, ਗਹਿਤਮੇਵ ਨਾਮ ਚੀਵਰਂ. ‘‘ਨਾਕਾਮਾ ਭਾਗੋ ਦਾਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਵਚਨਂ (ਮਹਾਵ. ਅਟ੍ਠ. ੩੬੩), ਤਤ੍ਥ ਗਹਿਤਮੇਵ ਨਾਮਾਤਿ ‘‘ਇਮਸ੍ਸ ਇਦਂ ਪਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਨ ਵਿਦਿਤਂ, ਤੇ ਪਨ ਭਾਗਾ ਅਤ੍ਥਤੋ ਤੇਸਂ ਪਤ੍ਤਾਯੇਵਾਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ.

ਸਤ੍ਤਾਹਵਾਰੇਨ ਅਰੁਣਮੇਵ ਉਟ੍ਠਾਪੇਤੀਤਿ ਇਦਂ ਨਾਨਾਸੀਮਵਿਹਾਰੇਸੁ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਨਯੇਨ ਏਕਸ੍ਮਿਮ੍ਪਿ ਵਿਹਾਰੇ ਦ੍ਵੀਸੁ ਸੇਨਾਸਨੇਸੁ ਨਿਵੁਤ੍ਥਭਾਵਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਅਰੁਣੁਟ੍ਠਾਪਨੇਨੇਵ ਤਤ੍ਥ ਵੁਤ੍ਥੋ ਹੋਤਿ, ਨ ਪਨ ਵਸ੍ਸਚ੍ਛੇਦਪਰਿਹਾਰਾਯ. ਅਨ੍ਤੋਉਪਚਾਰਸੀਮਾਯ ਹਿ ਯਤ੍ਥ ਕਤ੍ਥਚਿ ਅਰੁਣਂ ਉਟ੍ਠਾਪੇਨ੍ਤੋ ਅਤ੍ਤਨਾ ਗਹਿਤਸੇਨਾਸਨਂ ਅਪ੍ਪਵਿਟ੍ਠੋਪਿ ਵੁਤ੍ਥਵਸ੍ਸੋ ਏਵ ਹੋਤਿ. ਗਹਿਤਸੇਨਾਸਨੇ ਪਨ ਨਿਵੁਤ੍ਥੋ ਨਾਮ ਨ ਹੋਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਅਰੁਣੁਟ੍ਠਾਪਨੇ ਸਤਿ ਹੋਤਿ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਪੁਰਿਮਸ੍ਮਿਂ ਬਹੁਤਰਂ ਨਿਵਸਤਿ ਨਾਮਾ’’ਤਿ. ਏਤੇਨ ਚ ਇਤਰਸ੍ਮਿਂ ਸਤ੍ਤਾਹਵਾਰੇਨਪਿ ਅਰੁਣੁਟ੍ਠਾਪਨੇ ਸਤਿ ਏਵ ਅਪ੍ਪਤਰਂ ਨਿਵਸਤਿ ਨਾਮ ਹੋਤਿ, ਨਾਸਤੀਤਿ ਦੀਪਿਤਂ ਹੋਤਿ. ਇਦਨ੍ਤਿ ਏਕਾਧਿਪ੍ਪਾਯਦਾਨਂ. ਨਾਨਾਲਾਭੇਹੀਤਿਆਦੀਸੁ ਨਾਨਾ ਵਿਸੁਂ ਵਿਸੁਂ ਲਾਭੋ ਏਤੇਸੂਤਿ ਨਾਨਾਲਾਭਾ, ਦ੍ਵੇ ਵਿਹਾਰਾ, ਤੇਹਿ ਨਾਨਾਲਾਭੇਹਿ. ਨਾਨਾ ਵਿਸੁਂ ਵਿਸੁਂ ਪਾਕਾਰਾਦੀਹਿ ਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਨੋ ਉਪਚਾਰੋ ਏਤੇਸਨ੍ਤਿ ਨਾਨੂਪਚਾਰਾ, ਤੇਹਿ ਨਾਨੂਪਚਾਰੇਹਿ. ਏਕਸੀਮਵਿਹਾਰੇਹੀਤਿ ਏਕਸੀਮਾਯਂ ਦ੍ਵੀਹਿ ਵਿਹਾਰੇਹੀਤਿ ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨਿਯਂ (ਸਾਰਤ੍ਥ. ਟੀ. ਮਹਾਵਗ੍ਗ ੩.੩੬੪) ਵੁਤ੍ਤਂ. ਨਾਨਾਲਾਭੇਹੀਤਿ ਵਿਸੁਂ ਵਿਸੁਂ ਨਿਬਦ੍ਧਵਸ੍ਸਾਵਾਸਿਕਲਾਭੇਹਿ. ਨਾਨੂਪਚਾਰੇਹੀਤਿ ਨਾਨਾਪਰਿਕ੍ਖੇਪਨਾਨਾਦ੍ਵਾਰੇਹਿ. ਏਕਸੀਮਵਿਹਾਰੇਹੀਤਿ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਵਿਹਾਰਾਨਂ ਏਕੇਨ ਪਾਕਾਰੇਨ ਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਏਕਾਯ ਉਪਚਾਰਸੀਮਾਯ ਅਨ੍ਤੋਗਤੇਹਿ ਦ੍ਵੀਹਿ ਵਿਹਾਰੇਹੀਤਿ ਵਿਮਤਿਵਿਨੋਦਨਿਯਂ (ਵਿ. ਵਿ. ਟੀ. ਮਹਾਵਗ੍ਗ ੨.੩੬੪). ਸੇਨਾਸਨਗ੍ਗਾਹੋ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਮ੍ਭਤੀਤਿ ਪਠਮਂ ਗਹਿਤੋ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਮ੍ਭਤਿ. ਤਤ੍ਥਾਤਿ ਯਤ੍ਥ ਸੇਨਾਸਨਗ੍ਗਾਹੋ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਮ੍ਭਤਿ, ਤਤ੍ਥ.

੨੦੭. ਭਿਕ੍ਖੁਸ੍ਸ ਕਾਲਕਤੇਤਿ ਏਤ੍ਥ ਕਾਲਕਤ-ਸਦ੍ਦੋ ਭਾਵਸਾਧਨੋਤਿ ਆਹ ‘‘ਕਾਲਕਿਰਿਯਾਯਾ’’ਤਿ. ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਗਿਲਾਨੁਪਟ੍ਠਾਕਾਨਂ ਚੀਵਰਦਾਨੇ ਸਾਮਣੇਰਾਨਂ ਤਿਚੀਵਰਾਧਿਟ੍ਠਾਨਾਭਾਵਾ ‘‘ਚੀਵਰਞ੍ਚ ਪਤ੍ਤਞ੍ਚਾ’’ਤਿਆਦਿ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਵੁਤ੍ਤਂ.

੨੦੮. ਸਚੇਪਿ ਸਹਸ੍ਸਂ ਅਗ੍ਘਤਿ, ਗਿਲਾਨੁਪਟ੍ਠਾਕਾਨਞ੍ਞੇਵ ਦਾਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ. ਅਞ੍ਞਨ੍ਤਿ ਤਿਚੀਵਰਪਤ੍ਤਤੋ ਅਞ੍ਞਂ. ਅਪ੍ਪਗ੍ਘਨ੍ਤਿ ਅਤਿਜਿਣ੍ਣਾਦਿਭਾਵੇਨ ਨਿਹੀਨਂ. ਤਤੋਤਿ ਅਵਸੇਸਪਰਿਕ੍ਖਾਰਤੋ. ਸਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਪਤ੍ਤਂ ਚੀਵਰਞ੍ਚ. ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸੇਵਾਤਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਤਸ੍ਮਿਂ ਵਿਹਾਰੇ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸੇਵ. ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਕਾਲਕਤਟ੍ਠਾਨਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘‘ਇਧਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੇ ‘‘ਤਤ੍ਥਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਵਿਚ੍ਛਾਵਚਨਤ੍ਤਾ ਚ ਪਰਿਕ੍ਖਾਰਸ੍ਸ ਠਪਿਤਟ੍ਠਾਨਂ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤਿ. ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਅਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਿਕਂ ਅਵੇਭਙ੍ਗਿਕਨ੍ਤਿ ਆਗਤਾਨਾਗਤਸ੍ਸ ਚਾਤੁਦ੍ਦਿਸਸ੍ਸ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸੇਵ ਸਨ੍ਤਕਂ ਹੁਤ੍ਵਾ ਕਸ੍ਸਚਿ ਅਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਿਕਂ ਅਵੇਭਙ੍ਗਿਕਞ੍ਚ ਭਵਿਤੁਂ ਅਨੁਜਾਨਾਮੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ‘‘ਸਨ੍ਤੇ ਪਤਿਰੂਪੇ ਗਾਹਕੇ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਗਾਹਕੇ ਅਸਤਿ ਅਦਤ੍ਵਾ ਭਾਜਿਤੇਪਿ ਸੁਭਾਜਿਤਮੇਵਾਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਦਕ੍ਖਿਣੋਦਕਂ ਪਮਾਣਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨਿਯਂ (ਸਾਰਤ੍ਥ. ਟੀ. ਮਹਾਵਗ੍ਗ ੩.੩੭੬) ਤਾਵ ‘‘ਯਤ੍ਥ ਪਨ ਦਕ੍ਖਿਣੋਦਕਂ ਪਮਾਣਨ੍ਤਿ ਭਿਕ੍ਖੂ ਯਸ੍ਮਿਂ ਰਟ੍ਠੇ ਦਕ੍ਖਿਣੋਦਕਪਟਿਗ੍ਗਹਣਮਤ੍ਤੇਨਪਿ ਦੇਯ੍ਯਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਸਾਮਿਨੋ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਵਿਮਤਿਵਿਨੋਦਨਿਯਂ (ਵਿ. ਵਿ. ਟੀ. ਮਹਾਵਗ੍ਗ ੨.੩੭੬) ਪਨ ‘‘ਦਕ੍ਖਿਣੋਦਕਂ ਪਮਾਣਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਤਕਾਨਿ ਚੀਵਰਾਨਿ ਦਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਪਠਮਂ ਉਦਕਂ ਪਾਤੇਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਛਾ ਦੇਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਯੇਹਿ ਗਹਿਤਂ, ਤੇ ਭਾਗਿਨੋਵ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਪਰਸਮੁਦ੍ਦੇਤਿ ਜਮ੍ਬੁਦੀਪੇ. ਤਮ੍ਬਪਣ੍ਣਿਦੀਪਞ੍ਹਿ ਉਪਾਦਾਯੇਸ ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤੋ.

‘‘ਮਤਕਚੀਵਰਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤੀ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਮਗ੍ਗਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਤਸ੍ਸ ਕਾਲਕਿਰਿਯਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਅਵਿਹਾਰਟ੍ਠਾਨੇ ਚੇ ਦ੍ਵਾਦਸਹਤ੍ਥਬ੍ਭਨ੍ਤਰੇ ਅਞ੍ਞੇਸਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਅਭਾਵਂ ਞਤ੍ਵਾ ‘‘ਇਦਂ ਚੀਵਰਂ ਮਯ੍ਹਂ ਪਾਪੁਣਾਤੀ’’ਤਿ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤਿ, ਸ੍ਵਾਧਿਟ੍ਠਿਤਂ. ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਅਞ੍ਞਤਰੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਬਹੁਭਣ੍ਡੋ ਬਹੁਪਰਿਕ੍ਖਾਰੋ ਕਾਲਕਤੋ ਹੋਤਿ. ਭਗਵਤੋ ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਆਰੋਚੇਸੁਂ, ‘‘ਭਿਕ੍ਖੁਸ੍ਸ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਕਾਲਕਤੇ ਸਙ੍ਘੋ ਸਾਮੀ ਪਤ੍ਤਚੀਵਰੇ. ਅਪਿਚ ਗਿਲਾਨੁਪਟ੍ਠਾਕਾ ਬਹੁਪਕਾਰਾ, ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਿਚੀਵਰਞ੍ਚ ਪਤ੍ਤਞ੍ਚ ਗਿਲਾਨੁਪਟ੍ਠਾਕਾਨਂ ਦਾਤੁਂ. ਯਂ ਤਤ੍ਥ ਲਹੁਭਣ੍ਡਂ ਲਹੁਪਰਿਕ੍ਖਾਰਂ, ਤਂ ਸਮ੍ਮੁਖੀਭੂਤੇਨ ਸਙ੍ਘੇਨ ਭਾਜੇਤੁਂ. ਯਂ ਤਤ੍ਥ ਗਰੁਭਣ੍ਡਂ ਗਰੁਪਰਿਕ੍ਖਾਰਂ, ਤਂ ਆਗਤਾਨਾਗਤਸ੍ਸ ਚਾਤੁਦ੍ਦਿਸਸ੍ਸ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਅਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਿਕਂ ਅਵੇਭਙ੍ਗਿਕ’’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੩੬੯) ਇਮਿਨਾ ਪਾਠੇਨ ਭਗਵਾ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਆਮਿਸਦਾਯਜ੍ਜਂ ਵਿਚਾਰੇਸਿ.

ਤਤ੍ਥ ਤਿਚੀਵਰਪਤ੍ਤਅਵਸੇਸਲਹੁਭਣ੍ਡਗਰੁਭਣ੍ਡਵਸੇਨ ਆਮਿਸਦਾਯਜ੍ਜਂ ਤਿਵਿਧਂ ਹੋਤਿ. ਤੇਸੁ ਤਿਚੀਵਰਪਤ੍ਤਂ ਗਿਲਾਨੁਪਟ੍ਠਾਕਸ੍ਸ ਭਾਗੋ ਹੋਤਿ, ਅਵਸੇਸਲਹੁਭਣ੍ਡਂ ਸਮ੍ਮੁਖੀਭੂਤਸਙ੍ਘਸ੍ਸ, ਪਞ੍ਚਵੀਸਤਿਵਿਧ ਗਰੁਭਣ੍ਡਂ ਚਾਤੁਦ੍ਦਿਸਸਙ੍ਘਸ੍ਸ. ਇਮਿਨਾ ਇਤੋ ਤਿਵਿਧਭਣ੍ਡਤੋ ਅਞ੍ਞਂ ਭਿਕ੍ਖੁਭਣ੍ਡਂ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ, ਇਮੇਹਿ ਤਿਵਿਧੇਹਿ ਪੁਗ੍ਗਲੇਹਿ ਅਞ੍ਞੋ ਦਾਯਾਦੋ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਇਦਾਨਿ ਪਨ ਵਿਨਯਧਰਾ ‘‘ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਅਕਪ੍ਪਿਯਭਣ੍ਡਂ ਗਿਹਿਭੂਤਾ ਞਾਤਕਾ ਲਭਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਕਸ੍ਮਾਤਿ ਚੇ? ‘‘ਯੇ ਤਸ੍ਸ ਧਨੇ ਇਸ੍ਸਰਾ ਗਹਟ੍ਠਾ ਵਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤਾ ਵਾ, ਤੇਸਂ ਦਾਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਆਗਤਤ੍ਤਾਤਿ. ਸਚ੍ਚਂ ਆਗਤੋ, ਸੋ ਪਨ ਪਾਠੋ ਵਿਸ੍ਸਾਸਗ੍ਗਾਹਵਿਸਯੇ ਆਗਤੋ, ਨ ਦਾਯਜ੍ਜਗਹਣਟ੍ਠਾਨੇ. ‘‘ਗਹਟ੍ਠਾ ਵਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤਾ ਵਾ’’ਇਚ੍ਚੇਵ ਆਗਤੋ, ਨ ‘‘ਞਾਤਕਾ ਅਞ੍ਞਾਤਕਾ ਵਾ’’ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਞਾਤਕਾ ਵਾ ਹੋਨ੍ਤੁ ਅਞ੍ਞਾਤਕਾ ਵਾ, ਯੇ ਤਂ ਗਿਲਾਨਂ ਉਪਟ੍ਠਹਨ੍ਤਿ, ਤੇ ਗਿਲਾਨੁਪਟ੍ਠਾਕਭਾਗਭੂਤਸ੍ਸ ਧਨਸ੍ਸ ਇਸ੍ਸਰਾ ਗਹਟ੍ਠਪਬ੍ਬਜਿਤਾ, ਅਨ੍ਤਮਸੋ ਮਾਤੁਗਾਮਾਪਿ. ਤੇ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘‘ਤੇਸਂ ਦਾਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਨ ਪਨ ਯੇ ਗਿਲਾਨਂ ਨੁਪਟ੍ਠਹਨ੍ਤਿ, ਤੇ ਸਨ੍ਧਾਯ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ (ਮਹਾਵ. ਅਟ੍ਠ. ੩੬੯) ‘‘ਗਿਲਾਨੁਪਟ੍ਠਾਕੋ ਨਾਮ ਗਿਹੀ ਵਾ ਹੋਤੁ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ ਵਾ, ਅਨ੍ਤਮਸੋ ਮਾਤੁਗਾਮੋਪਿ, ਸਬ੍ਬੇ ਭਾਗਂ ਲਭਨ੍ਤੀ’’ਤਿ.

ਅਥ ਵਾ ਯੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਤ੍ਤਨੋ ਜੀਵਮਾਨਕਾਲੇਯੇਵ ਸਬ੍ਬਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਰਿਕ੍ਖਾਰਂ ਨਿਸ੍ਸਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਕਸ੍ਸਚਿ ਞਾਤਕਸ੍ਸ ਵਾ ਅਞ੍ਞਾਤਕਸ੍ਸ ਵਾ ਗਹਟ੍ਠਸ੍ਸ ਵਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤਸ੍ਸ ਵਾ ਅਦਾਸਿ, ਕੋਚਿ ਚ ਞਾਤਕੋ ਵਾ ਅਞ੍ਞਾਤਕੋ ਵਾ ਗਹਟ੍ਠੋ ਵਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ ਵਾ ਵਿਸ੍ਸਾਸਂ ਅਗ੍ਗਹੇਸਿ, ਤਾਦਿਸੇ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘‘ਯੇ ਤਸ੍ਸ ਧਨਸ੍ਸ ਇਸ੍ਸਰਾ ਗਹਟ੍ਠਾ ਵਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤਾ ਵਾ, ਤੇਸਂ ਦਾਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਨ ਪਨ ਅਤਾਦਿਸੇ ਞਾਤਕੇ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ (ਮਹਾਵ. ਅਟ੍ਠ. ੩੬੯) ‘‘ਸਚੇ ਪਨ ਸੋ ਜੀਵਮਾਨੋਯੇਵ ਸਬ੍ਬਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਰਿਕ੍ਖਾਰਂ ਨਿਸ੍ਸਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਕਸ੍ਸਚਿ ਅਦਾਸਿ, ਕੋਚਿ ਵਾ ਵਿਸ੍ਸਾਸਂ ਅਗ੍ਗਹੇਸਿ, ਯਸ੍ਸ ਦਿਨ੍ਨਂ, ਯੇਨ ਚ ਗਹਿਤਂ, ਤਸ੍ਸੇਵ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਰੁਚਿਯਾ ਏਵ ਗਿਲਾਨੁਪਟ੍ਠਾਕਾ ਲਭਨ੍ਤੀ’’ਤਿ. ਏਵਂ ਹੋਤੁ, ਕਪ੍ਪਿਯਭਣ੍ਡੇ ਪਨ ਕਥਨ੍ਤਿ? ਤਮ੍ਪਿ ‘‘ਗਿਹਿਞਾਤਕਾਨਂ ਦਾਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਵਾ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਵਾ ਟੀਕਾਸੁ ਵਾ ਨਤ੍ਥਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਵਿਚਾਰੇਤਬ੍ਬਮੇਤਂ.

ਚੀਵਰਭਾਜਨਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਭਾਜਨਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੨੦੯. ਇਦਾਨਿ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਭਾਜਨਵਿਨਿਚ੍ਛਯਂ ਕਥੇਤੁਂ ‘‘ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਭਾਜਨੇ ਪਨਾ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਸੇਨਾਸਨਕ੍ਖਨ੍ਧਕੇ ਸੇਨਾਸਨਭਾਜਨੇਯੇਵ ਪਠਮਂ ਆਗਤੇਪਿ ਚਤੁਪਚ੍ਚਯਭਾਜਨਵਿਨਿਚ੍ਛਯਤ੍ਤਾ ਪਚ੍ਚਯਾਨੁਕ੍ਕਮੇਨ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਭਾਜਨਂ ਪਠਮਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਭਾਜਨੇ ਪਨ ਸਙ੍ਘਭਤ੍ਤਾਦੀਸੁ ਅਯਂ ਵਿਨਿਚ੍ਛਯੋਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ. ਕਥਂ ਏਤਾਨਿ ਸਙ੍ਘਭਤ੍ਤਾਦੀਨਿ ਭਗਵਤਾ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਾਨੀਤਿ ਆਹ ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ…ਪੇ… ਅਨੁਞ੍ਞਾਤੇਸੂ’’ਤਿ. ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਾਯ ਆਭਤਂ ਭਤ੍ਤਂ ਸਙ੍ਘਭਤ੍ਤਂ ਯਥਾ ‘‘ਆਗਨ੍ਤੁਕਸ੍ਸ ਆਭਤਂ ਭਤ੍ਤਂ ਆਗਨ੍ਤੁਕਭਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ. ਸਙ੍ਘਤੋ ਉਦ੍ਦਿਸ੍ਸ ਉਦ੍ਦਿਸਿਤ੍ਵਾ ਦਾਤਬ੍ਬਂ ਭਤ੍ਤਂ ਉਦ੍ਦੇਸਭਤ੍ਤਂ. ਨਿਮਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਦਾਤਬ੍ਬਂ ਭਤ੍ਤਂ ਨਿਮਨ੍ਤਨਭਤ੍ਤਂ. ਸਲਾਕਂ ਪਾਤੇਤ੍ਵਾ ਗਾਹੇਤਬ੍ਬਂ ਭਤ੍ਤਂ ਸਲਾਕਭਤ੍ਤਂ. ਪਕ੍ਖੇ ਪਕ੍ਖਦਿਵਸੇ ਦਾਤਬ੍ਬਂ ਭਤ੍ਤਂ ਪਕ੍ਖਭਤ੍ਤਂ. ਉਪੋਸਥੇ ਉਪੋਸਥਦਿਵਸੇ ਦਾਤਬ੍ਬਂ ਭਤ੍ਤਂ ਉਪੋਸਥਭਤ੍ਤਂ. ਪਾਟਿਪਦੇ ਉਪੋਸਥਦਿਵਸਤੋ ਦੁਤਿਯਦਿਵਸੇ ਦਾਤਬ੍ਬਂ ਭਤ੍ਤਂ ਪਾਟਿਪਦਭਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵਿਗ੍ਗਹੋ. ਠਿਤਿਕਾ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਸਙ੍ਘਤ੍ਥੇਰਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਵਸ੍ਸਗ੍ਗੇਨ ਗਾਹਣਂ ਠਿਤਿਕਾ ਨਾਮ.

ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਿਹਾਰਦ੍ਵਾਰੇਤਿ ਵਿਹਾਰਸ੍ਸ ਦ੍ਵਾਰਕੋਟ੍ਠਕਸਮੀਪਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਭੋਜਨਸਾਲਾਯਾਤਿ ਭਤ੍ਤੁਦ੍ਦੇਸਟ੍ਠਾਨਭੂਤਾਯ ਭੋਜਨਸਾਲਾਯਂ. ਵਸ੍ਸਗ੍ਗੇਨਾਤਿ ਵਸ੍ਸਕੋਟ੍ਠਾਸੇਨ. ਦਿਨ੍ਨਂ ਪਨਾਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਯਥਾ ਸੋ ਦਾਯਕੋ ਵਦਤਿ, ਤਂ ਵਿਧਿਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਸਙ੍ਘਤੋ ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਅਨ੍ਤਰਘਰੇਤਿ ਅਨ੍ਤੋਗੇਹੇ. ਅਨ੍ਤੋਉਪਚਾਰਗਤਾਨਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਗਾਮਦ੍ਵਾਰਵੀਥਿਚਤੁਕ੍ਕੇਸੁ ਦ੍ਵਾਦਸਹਤ੍ਥਬ੍ਭਨ੍ਤਰਂ ਉਪਚਾਰੋ ਨਾਮ.

ਅਨ੍ਤਰਘਰਸ੍ਸ ਉਪਚਾਰੇ ਪਨ ਲਬ੍ਭਮਾਨਵਿਸੇਸਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਘਰੂਪਚਾਰੋ ਚੇਤ੍ਥਾ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਏਕਵਲ਼ਞ੍ਜਨ੍ਤਿ ਏਕੇਨ ਦ੍ਵਾਰੇਨ ਵਲ਼ਞ੍ਜਿਤਬ੍ਬਂ. ਨਾਨਾਨਿਵੇਸਨੇਸੂਤਿ ਨਾਨਾਕੁਲਸ੍ਸ ਨਾਨੂਪਚਾਰੇਸੁ ਨਿਵੇਸਨੇਸੁ. ਲਜ੍ਜੀ ਪੇਸਲੋ ਅਗਤਿਗਮਨਂ ਵਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਮੇਧਾਵੀ ਚ ਉਪਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਉਦ੍ਦਿਸਤੀਤਿ ਆਹ ‘‘ਪੇਸਲੋ ਲਜ੍ਜੀ ਮੇਧਾਵੀ ਇਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ. ਨਿਸਿਨ੍ਨਸ੍ਸਪਿ ਨਿਦ੍ਦਾਯਨ੍ਤਸ੍ਸਪੀਤਿ ਅਨਾਦਰੇ ਸਾਮਿਵਚਨਂ, ਵੁਡ੍ਢਤਰੇ ਨਿਦ੍ਦਾਯਨ੍ਤੇ ਨਵਕਸ੍ਸ ਗਾਹਿਤਂ ਸੁਗ੍ਗਾਹਿਤਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤਿਚੀਵਰਪਰਿਵਾਰਂ ਵਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਉਦਕਮਤ੍ਤਲਾਭੀ ਵਿਯ ਅਞ੍ਞੋਪਿ ਉਦ੍ਦੇਸਭਤ੍ਤਂ ਅਲਭਿਤ੍ਵਾ ਵਤ੍ਥਾਦਿਅਨੇਕਪ੍ਪਕਾਰਕਂ ਲਭਤਿ ਚੇ, ਤਸ੍ਸੇਵ ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਗਣ੍ਠਿਪਦੇਸੁ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਤ੍ਤਨੋ ਰੁਚਿਵਸੇਨ ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਵਤ੍ਵਾ ਆਹਰਿਤੁਂ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਿਤਤ੍ਤਾ ਵਿਸ੍ਸਟ੍ਠਦੂਤੋ ਨਾਮ. ਯਂ ਇਚ੍ਛਤੀਤਿ ‘‘ਉਦ੍ਦੇਸਭਤ੍ਤਂ ਦੇਥਾ’’ਤਿਆਦੀਨਿ ਵਦਨ੍ਤੋ ਯਂ ਇਚ੍ਛਤਿ. ਪੁਚ੍ਛਾਸਭਾਗੇਨਾਤਿ ਪੁਚ੍ਛਾਸਦਿਸੇਨ.

‘‘ਏਕਾ ਕੂਟਟ੍ਠਿਤਿਕਾ ਨਾਮ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਤਮੇਵ ਠਿਤਿਕਂ ਵਿਭਾਵੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਰਞ੍ਞੋ ਵਾ ਹੀ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਅਞ੍ਞੇਹਿ ਉਦ੍ਦੇਸਭਤ੍ਤਾਦੀਹਿ ਅਮਿਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਵਿਸੁਂਯੇਵ ਠਿਤਿਕਾਯ ਗਹੇਤਬ੍ਬਤ੍ਤਾ ‘‘ਏਕਚਾਰਿਕਭਤ੍ਤਾਨੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਥੇਯ੍ਯਾਯ ਹਰਨ੍ਤੀਤਿ ਪਤ੍ਤਹਾਰਕਾ ਹਰਨ੍ਤਿ. ਗੀਵਾ ਹੋਤੀਤਿ ਆਣਾਪਕਸ੍ਸ ਗੀਵਾ ਹੋਤਿ. ਸਬ੍ਬਂ ਪਤ੍ਤਸ੍ਸਾਮਿਕਸ੍ਸ ਹੋਤੀਤਿ ਚੀਵਰਾਦਿਕਮ੍ਪਿ ਸਬ੍ਬਂ ਪਤ੍ਤਸ੍ਸਾਮਿਕਸ੍ਸੇਵ ਹੋਤਿ, ‘‘ਮਯਾ ਭਤ੍ਤਮੇਵ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਨ ਚੀਵਰਾਦਿ’’ਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਗਹੇਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਵਚਨਂ ਕਾਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੀਤਿ ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਵਚਨਂ ਕਾਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਤੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਵੁਤ੍ਤਾ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ. ਅਕਤਭਾਗੋ ਨਾਮਾਤਿ ਆਗਨ੍ਤੁਕਭਾਗੋ ਨਾਮ, ਅਦਿਨ੍ਨਪੁਬ੍ਬਭਾਗੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸਬ੍ਬੋ ਸਙ੍ਘੋ ਪਰਿਭੂਞ੍ਜਤੂਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਪਠਮਮੇਵ ‘ਸਬ੍ਬਸਙ੍ਘਿਕਭਤ੍ਤਂ ਦੇਥਾ’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਛਾ ‘ਸਬ੍ਬੋ ਸਙ੍ਘੋ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਤੂ’ਤਿ ਅਵੁਤ੍ਤੇਪਿ ਭਾਜੇਤ੍ਵਾ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਗਣ੍ਠਿਪਦੇਸੁ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਕਿਂ ਆਹਰੀਯਤੀਤਿ ਅਵਤ੍ਵਾਤਿ ‘‘ਕਤਰਭਤ੍ਤਂ ਤਯਾ ਆਹਰੀਯਤੀ’’ਤਿ ਦਾਯਕਂ ਅਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ. ਪਕਤਿਠਿਤਿਕਾਯਾਤਿ ਉਦ੍ਦੇਸਭਤ੍ਤਠਿਤਿਕਾਯ.

ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਭਾਜਨਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਨਿਮਨ੍ਤਨਭਤ੍ਤਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੨੧੦. ‘‘ਏਤ੍ਤਕੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਸਙ੍ਘਤੋ ਉਦ੍ਦਿਸਿਤ੍ਵਾ ਦੇਥਾ’’ਤਿਆਦੀਨਿ ਅਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਏਤ੍ਤਕਾਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਭਤ੍ਤਂ ਦੇਥਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਦਿਨ੍ਨਂ ਸਙ੍ਘਿਕਂ ਨਿਮਨ੍ਤਨਂ ਨਾਮ. ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਿਕਾਨਮ੍ਪਿ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਭਿਕ੍ਖਾਪਰਿਯਾਯੇਨ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਪਟਿਪਾਟਿਯਾਤਿ ਲਦ੍ਧਪਟਿਪਾਟਿਯਾ. ਵਿਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾਤਿ ‘‘ਭਤ੍ਤਂ ਗਣ੍ਹਥਾ’’ਤਿ ਪਦਂ ਅਵਤ੍ਵਾ. ਤੇਨੇਵਾਹ ‘‘ਭਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਅਵਦਨ੍ਤੇਨਾ’’ਤਿ. ਆਲੋਪਸਙ੍ਖੇਪੇਨਾਤਿ ਏਕੇਕਪਿਣ੍ਡਵਸੇਨ. ਅਯਞ੍ਚ ਨਯੋ ਨਿਮਨ੍ਤਨੇਯੇਵ, ਨ ਉਦ੍ਦੇਸਭਤ੍ਤੇ. ਤਸ੍ਸ ਹਿ ਏਕਸ੍ਸ ਪਹੋਨਕਪ੍ਪਮਾਣਂਯੇਵ ਭਾਜੇਤਬ੍ਬਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਉਦ੍ਦੇਸਭਤ੍ਤੇ ਆਲੋਪਟ੍ਠਿਤਿਕਾ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ.

ਆਰੁਲ਼੍ਹਾਯੇਵ ਮਾਤਿਕਂ. ਸਙ੍ਘਤੋ ਅਟ੍ਠ ਭਿਕ੍ਖੂਤਿ ਏਤ੍ਥ ਯੇ ਮਾਤਿਕਂ ਆਰੁਲ਼੍ਹਾ, ਤੇ ਅਟ੍ਠ ਭਿਕ੍ਖੂਤਿ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਂ. ਉਦ੍ਦੇਸਭਤ੍ਤਨਿਮਨ੍ਤਨਭਤ੍ਤਾਦਿਸਙ੍ਘਿਕਭਤ੍ਤਮਾਤਿਕਾਸੁ ਨਿਮਨ੍ਤਨਭਤ੍ਤਮਾਤਿਕਾਯ ਠਿਤਿਕਾਵਸੇਨ ਆਰੁਲ਼੍ਹੇ ਭਤ੍ਤੁਦ੍ਦੇਸਕੇਨ ਵਾ ਸਯਂ ਵਾ ਸਙ੍ਘਤੋ ਉਦ੍ਦਿਸਾਪੇਤ੍ਵਾ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਗਨ੍ਤਬ੍ਬਂ, ਨ ਅਤ੍ਤਨਾ ਰੁਚਿਤੇ ਗਹੇਤ੍ਵਾਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਮਾਤਿਕਂ ਆਰੋਪੇਤ੍ਵਾਤਿ ‘‘ਸਙ੍ਘਤੋ ਗਣ੍ਹਾਮੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਵੁਤ੍ਤਮਾਤਿਕਾਭੇਦਂ ਦਾਯਕਸ੍ਸ ਵਿਞ੍ਞਾਪੇਤ੍ਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ‘‘ਏਕਵਾਰਨ੍ਤਿ ਯਾਵ ਤਸ੍ਮਿਂ ਆਵਾਸੇ ਵਸਨ੍ਤਿ ਭਿਕ੍ਖੂ, ਸਬ੍ਬੇ ਲਭਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਗਣ੍ਠਿਪਦੇਸੁ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਯਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ – ਏਕਵਾਰਨ੍ਤਿ ਨ ਏਕਦਿਵਸਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਯਤ੍ਤਕਾ ਪਨ ਭਿਕ੍ਖੂ ਤਸ੍ਮਿਂ ਆਵਾਸੇ ਵਸਨ੍ਤਿ, ਤੇ ਸਬ੍ਬੇ. ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਦਿਵਸੇ ਗਹਿਤਭਿਕ੍ਖੂ ਅਞ੍ਞਦਾ ਅਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਯਾਵ ਏਕਵਾਰਂ ਸਬ੍ਬੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਭੋਜਿਤਾ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਜਾਨਾਤਿ ਚੇ, ਯੇ ਜਾਨਨ੍ਤਿ, ਤੇ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਗਨ੍ਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ. ਪਟਿਬਦ੍ਧਕਾਲਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯਾਤਿ ਤਤ੍ਥੇਵ ਵਾਸਸ੍ਸ ਨਿਬਦ੍ਧਕਾਲਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ.

ਨਿਮਨ੍ਤਨਭਤ੍ਤਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਸਲਾਕਭਤ੍ਤਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੨੧੧. ਉਪਨਿਬਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾਤਿ ਲਿਖਿਤ੍ਵਾ. ਗਾਮਵਸੇਨਪੀਤਿ ਯੇਭੁਯ੍ਯੇਨ ਸਮਲਾਭਗਾਮਵਸੇਨਪਿ. ਬਹੂਨਿ ਸਲਾਕਭਤ੍ਤਾਨੀਤਿ ਤਿਂਸਂ ਵਾ ਚਤ੍ਤਾਰੀਸਂ ਵਾ ਭਤ੍ਤਾਨਿ. ਸਚੇ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਅਜ੍ਝਾਹਰਿਤ੍ਵਾ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਂ. ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਤ੍ਵਾਤਿ ਤਾਨਿ ਭਤ੍ਤਾਨਿ ਪਮਾਣਵਸੇਨ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਤ੍ਵਾ. ਨਿਗ੍ਗਹੇਨ ਦਤ੍ਵਾਤਿ ਦੂਰਂ ਗਨ੍ਤੁਂ ਅਨਿਚ੍ਛਨ੍ਤਸ੍ਸ ਨਿਗ੍ਗਹੇਨ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਾਪੇਤ੍ਵਾ. ਪੁਨ ਵਿਹਾਰਂ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਵਿਹਾਰਂ ਅਨਾਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਭਤ੍ਤਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਛਾ ਵਿਹਾਰੇ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਾਪੇਤ੍ਵਾ ਭੁਞ੍ਜਿਤੁਮ੍ਪਿ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਏਕਗੇਹਵਸੇਨਾਤਿ ਵੀਥਿਯਮ੍ਪਿ ਏਕਪਸ੍ਸੇ ਘਰਪਾਲ਼ਿਯਾ ਵਸੇਨ. ਉਦ੍ਦਿਸਿਤ੍ਵਾਪੀਤਿ ‘‘ਅਸੁਕਕੁਲੇ ਸਲਾਕਭਤ੍ਤਾਨਿ ਤੁਯ੍ਹਂ ਪਾਪੁਣਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ.

੨੧੨. ਵਾਰਗਾਮੇਤਿ ਅਤਿਦੂਰਤ੍ਤਾ ਵਾਰੇਨ ਗਨ੍ਤਬ੍ਬਗਾਮੇ. ਸਟ੍ਠਿਤੋ ਵਾ ਪਣ੍ਣਾਸਤੋ ਵਾਤਿ ਦਣ੍ਡਕਮ੍ਮਤ੍ਥਾਯ ਉਦਕਘਟਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਵਿਹਾਰਵਾਰੋਤਿ ਸਬ੍ਬਭਿਕ੍ਖੂਸੁ ਭਿਕ੍ਖਾਯ ਗਤੇਸੁ ਵਿਹਾਰਰਕ੍ਖਣਵਾਰੋ. ਨੇਸਨ੍ਤਿ ਵਿਹਾਰਵਾਰਿਕਾਨਂ. ਫਾਤਿਕਮ੍ਮਮੇਵਾਤਿ ਵਿਹਾਰਰਕ੍ਖਣਕਿਚ੍ਚਸ੍ਸ ਪਹੋਨਕਪਟਿਪਾਦਨਮੇਵ. ਦੂਰਤ੍ਤਾ ਨਿਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾਪਿ ਵਾਰੇਨ ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ ਗਾਮੋ ਵਾਰਗਾਮੋ. ਵਿਹਾਰਵਾਰੇ ਨਿਯੁਤ੍ਤਾ ਵਿਹਾਰਵਾਰਿਕਾ, ਵਾਰੇਨ ਵਿਹਾਰਰਕ੍ਖਣਕਾ. ਅਞ੍ਞਥਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਪਸਾਦਞ੍ਞਥਤ੍ਤਂ. ਫਾਤਿਕਮ੍ਮਮੇਵ ਭਵਨ੍ਤੀਤਿ ਵਿਹਾਰਰਕ੍ਖਣਤ੍ਥਾਯ ਸਙ੍ਘੇਨ ਦਾਤਬ੍ਬਾ ਅਤਿਰੇਕਲਾਭਾ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਏਕਸ੍ਸੇਵ ਪਾਪੁਣਨ੍ਤੀਤਿ ਦਿਵਸੇ ਦਿਵਸੇ ਏਕੇਕਸ੍ਸੇਵ ਪਾਪਿਤਾਨੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸਙ੍ਘਨਵਕੇਨ ਲਦ੍ਧਕਾਲੇਤਿ ਦਿਵਸੇ ਦਿਵਸੇ ਏਕੇਕਸ੍ਸ ਪਾਪਿਤਾਨਿ ਦ੍ਵੇ ਤੀਣਿ ਏਕਚਾਰਿਕਭਤ੍ਤਾਨਿ ਤੇਨੇਵ ਨਿਯਾਮੇਨ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਾਪੁਣਨਟ੍ਠਾਨੇ ਸਙ੍ਘਨਵਕੇਨ ਲਦ੍ਧਕਾਲੇ.

ਯਸ੍ਸ ਕਸ੍ਸਚਿ ਸਮ੍ਮੁਖੀਭੂਤਸ੍ਸ ਪਾਪੇਤ੍ਵਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਯੇਭੁਯ੍ਯੇਨ ਚੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਬਹਿਸੀਮਗਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਮ੍ਮੁਖੀਭੂਤਸ੍ਸ ਯਸ੍ਸ ਕਸ੍ਸਚਿ ਪਾਪੇਤਬ੍ਬਂ ਸਭਾਗਤ੍ਤਾ ਏਕੇਨ ਲਦ੍ਧਂ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਿਮ੍ਪਿ ਅਸਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਾਪੇਤ੍ਵਾ ਦਾਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਗਣ੍ਠਿਪਦੇਸੁ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਰਸਸਲਾਕਨ੍ਤਿ ਉਚ੍ਛੁਰਸਸਲਾਕਂ. ਸਲਾਕਵਸੇਨ ਪਨ ਗਾਹਿਤਤ੍ਤਾ ਨ ਸਾਦਿਤਬ੍ਬਾਤਿ ਇਦਂ ਅਸਾਰੁਪ੍ਪਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਨ ਧੁਤਙ੍ਗਭੇਦਵਸੇਨ. ‘‘ਸਙ੍ਘਤੋ ਨਿਰਾਮਿਸਸਲਾਕਾ…ਪੇ… ਵਟ੍ਟਤਿਯੇਵਾ’’ਤਿ ਹਿ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਮਗ੍ਗੇ (ਵਿਸੁਦ੍ਧਿ. ੧.੨੬) ਵੁਤ੍ਤਂ. ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨਿਯਮ੍ਪਿ (ਸਾਰਤ੍ਥ. ਟੀ. ਚੂਲ਼ਵਗ੍ਗ ੩.੩੨੫) – ਸਙ੍ਘਤੋ ਨਿਰਾਮਿਸਸਲਾਕਾਪਿ ਵਿਹਾਰੇ ਪਕ੍ਕਭਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਵਟ੍ਟਤਿਯੇਵਾਤਿ ਸਾਧਾਰਣਂ ਕਤ੍ਵਾ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਮਗ੍ਗੇ (ਵਿਸੁਦ੍ਧਿ. ੧.੨੬) ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ, ‘‘ਏਵਂ ਗਾਹਿਤੇ ਸਾਦਿਤਬ੍ਬਂ, ਏਵਂ ਨ ਸਾਦਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਵਿਸੇਸੇਤ੍ਵਾ ਅਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਚ ‘‘ਭੇਸਜ੍ਜਾਦਿਸਲਾਕਾਯੋ ਚੇਤ੍ਥ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਿਕਾਨਮ੍ਪਿ ਵਟ੍ਟਨ੍ਤਿ, ਸਲਾਕਵਸੇਨ ਪਨ ਗਾਹਿਤਤ੍ਤਾ ਨ ਸਾਦਿਤਬ੍ਬਾ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ ਵੀਮਂਸਿਤਬ੍ਬੋ. ਯਦਿ ਹਿ ਭੇਸਜ੍ਜਾਦਿਸਲਾਕਾ ਸਲਾਕਵਸੇਨ ਗਾਹਿਤਾ ਨ ਸਾਦਿਤਬ੍ਬਾ ਸਿਯਾ, ‘‘ਸਙ੍ਘਤੋ ਨਿਰਾਮਿਸਸਲਾਕਾ ਵਟ੍ਟਤਿਯੇਵਾ’’ਤਿ ਨ ਵਦੇਯ੍ਯ, ‘‘ਅਤਿਰੇਕਲਾਭੋ ਸਙ੍ਘਭਤ੍ਤਂ ਉਦ੍ਦੇਸਭਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਵਚਨਤੋ (ਮਹਾਵ. ੧੨੮) ਚ ‘‘ਅਤਿਰੇਕਲਾਭਂ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਾਮੀ’’ਤਿ ਸਲਾਕਵਸੇਨ ਗਾਹੇਤਬ੍ਬਂ ਭਤ੍ਤਮੇਵ ਪਟਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਂ, ਨ ਭੇਸਜ੍ਜਂ. ਸਙ੍ਘਭਤ੍ਤਾਦੀਨਿ ਹਿ ਚੁਦ੍ਦਸ ਭਤ੍ਤਾਨਿਯੇਵ ਤੇਨ ਨ ਸਾਦਿਤਬ੍ਬਾਨੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ. ਖਨ੍ਧਕਭਾਣਕਾਨਂ ਵਾ ਮਤੇਨ ਇਧ ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਗਹੇਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਗ੍ਗਤੋ ਦਾਤਬ੍ਬਾ ਭਿਕ੍ਖਾ ਅਗ੍ਗਭਿਕ੍ਖਾ. ਅਗ੍ਗਭਿਕ੍ਖਾਮਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਏਕਕਟਚ੍ਛੁਭਿਕ੍ਖਾਮਤ੍ਤਂ. ਲਦ੍ਧਾ ਵਾ ਅਲਦ੍ਧਾ ਵਾ ਸ੍ਵੇਪਿ ਗਣ੍ਹੇਯ੍ਯਾਸੀਤਿ ਲਦ੍ਧੇਪਿ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਤਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਯਾਵਦਤ੍ਥਂ ਲਭਤਿ…ਪੇ… ਅਲਭਿਤ੍ਵਾ ਸ੍ਵੇ ਗਣ੍ਹੇਯ੍ਯਾਸੀਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ. ਅਗ੍ਗਭਿਕ੍ਖਮਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਹਿ ਏਤ੍ਥ ਮਤ੍ਤ-ਸਦ੍ਦੋ ਬਹੁਭਾਵਂ ਨਿਵਤ੍ਤੇਤਿ.

ਸਲਾਕਭਤ੍ਤਂ ਨਾਮ ਵਿਹਾਰੇਯੇਵ ਉਦ੍ਦਿਸੀਯਤਿ ਵਿਹਾਰਮੇਵ ਸਨ੍ਧਾਯ ਦੀਯਮਾਨਤ੍ਤਾਤਿ ਆਹ ‘‘ਵਿਹਾਰੇ ਅਪਾਪਿਤਂ ਪਨਾ’’ਤਿਆਦਿ. ਤਤ੍ਰ ਆਸਨਸਾਲਾਯਾਤਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਗਾਮੇ ਆਸਨਸਾਲਾਯ. ਵਿਹਾਰਂ ਆਨੇਤ੍ਵਾ ਗਾਹੇਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਤਥਾ ਵਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਮਿਂ ਦਿਵਸੇ ਦਿਨ੍ਨਭਤ੍ਤਂ ਵਿਹਾਰਮੇਵ ਆਨੇਤ੍ਵਾ ਠਿਤਿਕਾਯ ਗਾਹੇਤਬ੍ਬਂ. ਤਤ੍ਥਾਤਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਦਿਸਾਭਾਗੇ. ਤਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾਤਿ ਤਂ ਵਾਰਗਾਮਸਲਾਕਂ ਅਤ੍ਤਨਾ ਗਹੇਤ੍ਵਾ. ਤੇਨਾਤਿ ਯੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਤ੍ਤਵਾਰਗਾਮੇ ਸਲਾਕਂ ਦਿਸਾਗਮਿਕਸ੍ਸ ਅਦਾਸਿ, ਤੇਨ. ਅਨਤਿਕ੍ਕਮਨ੍ਤੇਯੇਵ ਤਸ੍ਮਿਂ ਤਸ੍ਸ ਸਲਾਕਾ ਗਾਹੇਤਬ੍ਬਾਤਿ ਯਸ੍ਮਾ ਉਪਚਾਰਸੀਮਟ੍ਠਸ੍ਸੇਵ ਸਲਾਕਾ ਪਾਪੁਣਾਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਸ੍ਮਿਂ ਦਿਸਂਗਮਿਕੇ ਉਪਚਾਰਸੀਮਂ ਅਨਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤੇਯੇਵ ਤਸ੍ਸ ਦਿਸਂਗਮਿਕਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤਸਲਾਕਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਾਪੇਤ੍ਵਾ ਗਾਹੇਤਬ੍ਬਾ.

ਦੇਵਸਿਕਂ ਪਾਪੇਤਬ੍ਬਾਤਿ ਉਪਚਾਰਸੀਮਾਯਂ ਠਿਤਸ੍ਸ ਯਸ੍ਸ ਕਸ੍ਸਚਿ ਵਸ੍ਸਗ੍ਗੇਨ ਪਾਪੇਤਬ੍ਬਾ. ਏਵਂ ਏਤੇਸੁ ਅਨਾਗਤੇਸੁ ਆਸਨ੍ਨਵਿਹਾਰੇ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਭੁਞ੍ਜਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਇਤਰਥਾ ਸਙ੍ਘਿਕਂ ਹੋਤਿ. ਅਨਾਗਤਦਿਵਸੇਤਿ ਏਤ੍ਥ ਕਥਂ ਤੇਸਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਆਗਤਾਨਾਗਤਭਾਵੋ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤੀਤਿ ਚੇ? ਯਸ੍ਮਾ ਤਤੋ ਤਤੋ ਆਗਤਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਤਸ੍ਮਿਂ ਗਾਮੇ ਆਸਨਸਾਲਾਯ ਸਨ੍ਨਿਪਤਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤੇਸਂ ਆਗਤਾਨਾਗਤਭਾਵੋ ਸਕ੍ਕਾ ਵਿਞ੍ਞਾਤੁਂ. ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਗੋਚਰਗਾਮੇਤਿ ਸਲਾਕਭਤ੍ਤਦਾਯਕਾਨਂ ਗਾਮੇ. ਭੁਞ੍ਜਿਤੁਂ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤੀਤਿ ‘‘ਮਹਾਥੇਰੋ ਏਕਕੋਵ ਵਿਹਾਰੇ ਓਹੀਨੋ ਅਵਸ੍ਸਂ ਸਬ੍ਬਸਲਾਕਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਾਪੇਤ੍ਵਾ ਠਿਤੋ’’ਤਿ ਮਞ੍ਞਮਾਨਾ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ.

ਸਲਾਕਭਤ੍ਤਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਪਕ੍ਖਿਕਭਤ੍ਤਾਦਿਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੨੧੩. ਅਭਿਲਕ੍ਖਿਤੇਸੁ ਚਤੂਸੁ ਪਕ੍ਖਦਿਵਸੇਸੁ ਦਾਤਬ੍ਬਂ ਭਤ੍ਤਂ ਪਕ੍ਖਿਕਂ. ਅਭਿਲਕ੍ਖਿਤੇਸੂਤਿ ਏਤ੍ਥ ਅਭੀਤਿ ਉਪਸਾਰਮਤ੍ਤਂ, ਲਕ੍ਖਣਿਯੇਸੁਇਚ੍ਚੇਵਤ੍ਥੋ, ਉਪੋਸਥਸਮਾਦਾਨਧਮ੍ਮਸ੍ਸਵਨਪੂਜਾਸਕ੍ਕਾਰਾਦਿਕਰਣਤ੍ਥਂ ਲਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬੇਸੁ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਤਬ੍ਬੇਸੁ ਉਪਲਕ੍ਖੇਤਬ੍ਬੇਸੂਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਸ੍ਵੇ ਪਕ੍ਖੋਤਿ ਅਜ੍ਜਪਕ੍ਖਿਕਂ ਨ ਗਾਹੇਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਅਟ੍ਠਮਿਯਾ ਭੁਞ੍ਜਿਤਬ੍ਬਂ, ਸਤ੍ਤਮਿਯਾ ਭੁਞ੍ਜਨਤ੍ਥਾਯ ਨ ਗਾਹੇਤਬ੍ਬਂ, ਦਾਯਕੇਹਿ ਨਿਯਮਿਤਦਿਵਸੇਨੇਵ ਗਾਹੇਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਸਚੇ ਪਨਾ’’ਤਿਆਦਿ. ਸ੍ਵੇ ਲੂਖਨ੍ਤਿ ਅਜ੍ਜ ਆਵਾਹਮਙ੍ਗਲਾਦਿਕਰਣਤੋ ਅਤਿਪਣੀਤਂ ਭੋਜਨਂ ਕਰੀਯਤਿ, ਸ੍ਵੇ ਤਥਾ ਨ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ, ਅਜ੍ਜੇਵ ਭਿਕ੍ਖੂ ਭੋਜੇਸ੍ਸਾਮਾਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨਿਯਂ (ਸਾਰਤ੍ਥ. ਟੀ. ਚੂਲ਼ਵਗ੍ਗ ੩.੩੨੫) ਪਨ ਅਞ੍ਞਥਾ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਪਕ੍ਖਿਕਭਤ੍ਤਤੋ ਉਪੋਸਥਿਕਭਤ੍ਤਸ੍ਸ ਭੇਦਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਉਪੋਸਥਙ੍ਗਾਨਿ ਸਮਾਦਿਯਿਤ੍ਵਾ’’ਤਿਆਦਿ. ਉਪੋਸਥੇ ਦਾਤਬ੍ਬਂ ਭਤ੍ਤਂ ਉਪੋਸਥਿਕਂ.

ਪਕ੍ਖਿਕਭਤ੍ਤਾਦਿਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਆਗਨ੍ਤੁਕਭਤ੍ਤਾਦਿਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੨੧੪. ਨਿਬਨ੍ਧਾਪਿਤਨ੍ਤਿ ‘‘ਅਸੁਕਵਿਹਾਰੇ ਆਗਨ੍ਤੁਕਾ ਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤੂ’’ਤਿ ਨਿਯਮਿਤਂ. ਗਮਿਕੋ ਆਗਨ੍ਤੁਕਭਤ੍ਤਮ੍ਪੀਤਿ ਗਾਮਨ੍ਤਰਤੋ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਅਵੂਪਸਨ੍ਤੇਨ ਗਮਿਕਚਿਤ੍ਤੇਨ ਵਸਿਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਅਞ੍ਞਤ੍ਥ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਆਵਾਸਿਕਸ੍ਸ ਪਨ ਗਨ੍ਤੁਕਾਮਸ੍ਸ ਗਮਿਕਭਤ੍ਤਮੇਵ ਲਬ੍ਭਤਿ. ‘‘ਲੇਸਂ ਓਡ੍ਡੇਤ੍ਵਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਲੇਸਾਭਾਵੇਨ ਯਾਵ ਗਮਨਪਰਿਬਨ੍ਧੋ ਵਿਗਚ੍ਛਤਿ, ਤਾਵ ਭੁਞ੍ਜਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਞਾਪਿਤਨ੍ਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ.

ਧੁਰਭਤ੍ਤਾਦਿਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੨੧੫. ਤਣ੍ਡੁਲਾਦੀਨਿ ਪੇਸੇਨ੍ਤਿ…ਪੇ… ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਅਭਿਹਟਭਿਕ੍ਖਤ੍ਤਾ ਵਟ੍ਟਤਿ.

੨੧੬. ਤਥਾ ਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤਤ੍ਤਾਤਿ ਭਿਕ੍ਖਾਨਾਮੇਨ ਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ. ਪਤ੍ਤਂ ਪੂਰੇਤ੍ਵਾ ਥਕੇਤ੍ਵਾ ਦਿਨ੍ਨਨ੍ਤਿ ‘‘ਗੁਲ਼ਕਭਤ੍ਤਂ ਦੇਮਾ’’ਤਿ ਦਿਨ੍ਨਂ. ਸੇਸਂ ਸੁਵਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਮੇਵ.

ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਭਾਜਨਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਗਿਲਾਨਪਚ੍ਚਯਭਾਜਨਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੨੧੭. ਇਤੋ ਪਰਂ ਪਚ੍ਚਯਾਨੁਕ੍ਕਮੇਨ ਸੇਨਾਸਨਭਾਜਨਕਥਾਯ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਾਯਪਿ ਤਸ੍ਸਾ ਮਹਾਵਿਸਯਤ੍ਤਾ, ਗਿਲਾਨਪਚ੍ਚਯਭਾਜਨੀਯਕਥਾਯ ਪਨ ਅਪ੍ਪਵਿਸਯਤ੍ਤਾ, ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਭਾਜਨੀਯਕਥਾਯ ਅਨੁਲੋਮਤ੍ਤਾ ਚ ਤਦਨਨ੍ਤਰਂ ਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਮਾਹ ‘‘ਗਿਲਾਨਪਚ੍ਚਯਭਾਜਨੀਯਂ ਪਨਾ’’ਤਿਆਦਿ. ਤਤ੍ਥ ਰਾਜਰਾਜਮਹਾਮਤ੍ਤਾਤਿ ਉਪਲਕ੍ਖਣਮਤ੍ਤਮੇਵੇਤਂ. ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਮਹਾਸਾਲਗਹਪਤਿਮਹਾਸਾਲਾਦਯੋਪਿ ਏਵਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿਯੇਵ. ਘਣ੍ਟਿਂ ਪਹਰਿਤ੍ਵਾਤਿਆਦਿ ਹੇਟ੍ਠਾ ਵੁਤ੍ਤਨਯਤ੍ਤਾ ਚ ਪਾਕਟਤ੍ਤਾ ਚ ਸੁਵਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਮੇਵ. ਉਪਚਾਰਸੀਮਂ…ਪੇ… ਭਾਜੇਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਇਦਂ ਸਙ੍ਘਂ ਉਦ੍ਦਿਸ੍ਸ ਦਿਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਕੁਮ੍ਭਂ ਪਨ ਆਵਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾਤਿ ਕੁਮ੍ਭਂ ਦਿਸਾਮੁਖਂ ਕਤ੍ਵਾ. ਸਚੇ ਥਿਨਂ ਸਪ੍ਪਿ ਹੋਤੀਤਿ ਕਕ੍ਖਲ਼ਂ ਸਪ੍ਪਿ ਹੋਤਿ. ਥੋਕਂ ਥੋਕਮ੍ਪਿ ਪਾਪੇਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਏਵਂ ਕਤੇ ਠਿਤਿਕਾਪਿ ਤਿਟ੍ਠਤਿ. ਸਿਙ੍ਗਿਵੇਰਮਰਿਚਾਦਿਭੇਸਜ੍ਜਮ੍ਪਿ ਅਵਸੇਸਪਤ੍ਤਥਾਲਕਾਦਿਸਮਣਪਰਿਕ੍ਖਾਰੋਪੀਤਿ ਇਮਿਨਾ ਨ ਕੇਵਲਂ ਭੇਸਜ੍ਜਮੇਵ ਗਿਲਾਨਪਚ੍ਚਯੋ ਹੋਤਿ, ਅਥ ਖੋ ਅਵਸੇਸਪਰਿਕ੍ਖਾਰੋਪਿ ਗਿਲਾਨਪਚ੍ਚਯੇ ਅਨ੍ਤੋਗਧੋਯੇਵਾਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ.

ਗਿਲਾਨਪਚ੍ਚਯਭਾਜਨਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਸੇਨਾਸਨਗ੍ਗਾਹਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੨੧੮. ਸੇਨਾਸਨਭਾਜਨਕਥਾਯਂ ਸੇਨਾਸਨਗ੍ਗਾਹੇ ਵਿਨਿਚ੍ਛਯੋਤਿ ਸੇਨਾਸਨਭਾਜਨਮੇਵਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਉਤੁਕਾਲੇ ਸੇਨਾਸਨਗ੍ਗਾਹੋ ਚ ਵਸ੍ਸਾਵਾਸੇ ਸੇਨਾਸਨਗ੍ਗਾਹੋ ਚਾਤਿ ਕਾਲਵਸੇਨ ਸੇਨਾਸਨਗ੍ਗਾਹੋ ਨਾਮ ਦੁਵਿਧੋ ਹੋਤੀਤਿ ਯੋਜਨਾ. ਤਤ੍ਥ ਉਤੁਕਾਲੇਤਿ ਹੇਮਨ੍ਤਗਿਮ੍ਹਾਨਉਤੁਕਾਲੇ. ਵਸ੍ਸਾਵਾਸੇਤਿ ਵਸ੍ਸਾਨਕਾਲੇ. ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਉਟ੍ਠਾਪੇਤ੍ਵਾ ਸੇਨਾਸਨਂ ਦਾਤਬ੍ਬਂ, ਅਕਾਲੋ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ ਦਾਯਕੇਹਿ ‘‘ਆਗਤਾਨਾਗਤਸ੍ਸ ਚਾਤੁਦ੍ਦਿਸਸ੍ਸ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਦਮ੍ਮੀ’’ਤਿ ਦਿਨ੍ਨਸਙ੍ਘਿਕਸੇਨਾਸਨਤ੍ਤਾ. ਏਕੇਕਂ ਪਰਿਵੇਣਨ੍ਤਿ ਏਕੇਕਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਸ੍ਸ ਏਕੇਕਂ ਪਰਿਵੇਣਂ. ਤਤ੍ਥਾਤਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਲਦ੍ਧਪਰਿਵੇਣੇ. ਦੀਘਸਾਲਾਤਿ ਚਙ੍ਕਮਨਸਾਲਾ. ਮਣ੍ਡਲਮਾਲ਼ੋਤਿ ਉਪਟ੍ਠਾਨਸਾਲਾ. ਅਨੁਦਹਤੀਤਿ ਪੀਲ਼ੇਤਿ. ਅਦਾਤੁਂ ਨ ਲਭਤੀਤਿ ਇਮਿਨਾ ਸਞ੍ਚਿਚ੍ਚ ਅਦੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਪਟਿਬਾਹਨੇ ਪਵਿਸਨਤੋ ਦੁਕ੍ਕਟਨ੍ਤਿ ਦੀਪੇਤਿ. ਜਮ੍ਬੁਦੀਪੇ ਪਨਾਤਿ ਅਰਿਯਦੇਸੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤੇ ਕਿਰ ਤਥਾ ਪਞ੍ਞਾਪੇਨ੍ਤਿ.

੨੧੯. ਨ ਗੋਚਰਗਾਮੋ ਘਟ੍ਟੇਤਬ੍ਬੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਮੇਵਤ੍ਥਂ ਵਿਭਾਵੇਤਿ ‘‘ਨ ਤਤ੍ਥ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ. ਵਿਤਕ੍ਕਂ ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾਤਿ ‘‘ਇਮਿਨਾ ਨੀਹਾਰੇਨ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਨਿਵਾਰੇਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਚਯੇ ਦਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਏਵਰੂਪਂ ਵਿਤਕ੍ਕਂ ਅਨੁਪ੍ਪਾਦੇਤ੍ਵਾ. ਤੇਸੁ ਚੇ ਏਕੋਤਿ ਤੇਸੁ ਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ ਏਕੋ ਪਣ੍ਡਿਤਪੁਰਿਸੋ. ਭਣ੍ਡਪਟਿਚ੍ਛਾਦਨਨ੍ਤਿ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦਨਭਣ੍ਡਂ, ਸਰੀਰਪਟਿਚ੍ਛਾਦਨਂ ਚੀਵਰਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸੁਦ੍ਧਚਿਤ੍ਤਤ੍ਤਾਵ ਅਨਵਜ੍ਜਨ੍ਤਿ ਇਦਂ ਪੁਚ੍ਛਿਤਕ੍ਖਣੇ ਕਾਰਣਾਚਿਕ੍ਖਣਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ ਨ ਹੋਤਿ ਅਸੁਦ੍ਧਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸਪਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤਪਞ੍ਹਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨੇ ਦੋਸਾਭਾਵਾ. ਏਵਂ ਪਨ ਗਤੇ ਮਂ ਪੁਚ੍ਛਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀਤਿ ਸਞ੍ਞਾਯ ਅਗਮਨਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ.

ਪਟਿਜਗ੍ਗਿਤਬ੍ਬਾਨੀਤਿ ਖਣ੍ਡਫੁਲ੍ਲਾਭਿਸਙ੍ਖਰਣਸਮ੍ਮਜ੍ਜਨਾਦੀਹਿ ਪਟਿਜਗ੍ਗਿਤਬ੍ਬਾਨਿ. ਮੁਣ੍ਡਵੇਦਿਕਾਯਾਤਿ ਚੇਤਿਯਸ੍ਸ ਹਮ੍ਮਿਯਵੇਦਿਕਾਯ ਘਟਾਕਾਰਸ੍ਸ ਉਪਰਿ ਚਤੁਰਸ੍ਸਵੇਦਿਕਾਯ. ਕਤ੍ਥ ਪੁਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਾਯ ਯਤੋ ਪਕਤਿਯਾ ਲਬ੍ਭਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਪੁਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨਾ. ਕਸ੍ਮਾ ਪੁਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿਆਦਿ ਯਤੋ ਪਕਤਿਯਾ ਲਬ੍ਭਤਿ, ਤਤ੍ਥਾਪਿ ਪੁਚ੍ਛਨਸ੍ਸ ਕਾਰਣਸਨ੍ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਪਟਿਕ੍ਕਮ੍ਮਾਤਿ ਵਿਹਾਰਤੋ ਅਪਸਕ੍ਕਿਤ੍ਵਾ. ਤਮਤ੍ਥਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਯੋਜਨਦ੍ਵਿਯੋਜਨਨ੍ਤਰੇ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਉਪਨਿਕ੍ਖੇਪਨ੍ਤਿ ਖੇਤ੍ਤਂ ਵਾ ਨਾਲ਼ਿਕੇਰਾਦਿਆਰਾਮਂ ਵਾ ਕਹਾਪਣਾਦੀਨਿ ਵਾ ਆਰਾਮਿਕਾਨਂ ਨਿਯ੍ਯਾਤੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਇਤੋ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਵਡ੍ਢਿ ਵਸ੍ਸਾਵਾਸਿਕਤ੍ਥਾਯ ਹੋਤੂ’’ਤਿ ਦਿਨ੍ਨਂ. ਵਤ੍ਤਂ ਕਤ੍ਵਾਤਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸੇਨਾਸਨੇ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਵਤ੍ਤਂ ਕਤ੍ਵਾ. ਇਤਿ ਸਦ੍ਧਾਦੇਯ੍ਯੇਤਿ ਏਵਂ ਹੇਟ੍ਠਾ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਸਦ੍ਧਾਯ ਦਾਤਬ੍ਬੇ ਵਸ੍ਸਾਵਾਸਿਕਲਾਭਵਿਸਯੇਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਵਤ੍ਥੁ ਪਨਾਤਿ ਤਤ੍ਰੁਪ੍ਪਾਦੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਰੂਪਿਯਂ, ਤਞ੍ਚ ‘‘ਤਤੋ ਚਤੁਪਚ੍ਚਯਂ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਥਾ’’ਤਿ ਦਿਨ੍ਨਖੇਤ੍ਤਾਦਿਤੋ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਕਪ੍ਪਿਯਕਾਰਕਾਨਂ ਹਤ੍ਥੇ ‘‘ਕਪ੍ਪਿਯਭਣ੍ਡਂ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਥਾ’’ਤਿ ਦਾਯਕੇਹਿ ਦਿਨ੍ਨਵਤ੍ਥੁਸਦਿਸਂ ਹੋਤੀਤਿ ਆਹ ‘‘ਕਪ੍ਪਿਯਕਾਰਕਾਨਞ੍ਹੀ’’ਤਿਆਦਿ. ਸਙ੍ਘਸੁਟ੍ਠੁਤਾਯਾਤਿ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਹਿਤਾਯ. ਪੁਗ੍ਗਲਵਸੇਨੇਵ ਕਾਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਪਰਤੋ ਵਕ੍ਖਮਾਨਨਯੇਨ ਭਿਕ੍ਖੂ ਚੀਵਰੇਨ ਕਿਲਮਨ੍ਤਿ, ਏਤ੍ਤਕਂ ਨਾਮ ਤਣ੍ਡੁਲਭਾਗਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਚੀਵਰਂ ਕਾਤੁਂ ਰੁਚ੍ਚਤੀਤਿਆਦਿਨਾ ਪੁਗ੍ਗਲਪਰਾਮਾਸਵਸੇਨੇਵ ਕਾਤਬ੍ਬਂ, ‘‘ਸਙ੍ਘੋ ਚੀਵਰੇਨ ਕਿਲਮਤੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਪਨ ਸਙ੍ਘਪਰਾਮਾਸਵਸੇਨ ਨ ਕਾਤਬ੍ਬਂ. ਕਪ੍ਪਿਯਭਣ੍ਡਵਸੇਨਾਤਿ ਸਾਮਞ੍ਞਤੋ ਵੁਤ੍ਤਮੇਵਤ੍ਥਂ ਵਿਭਾਵੇਤੁਂ ‘‘ਚੀਵਰਤਣ੍ਡੁਲਾਦਿਵਸੇਨੇਵ ਚਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਚ-ਕਾਰੋ ਚੇਤ੍ਥ ਪਨਸਦ੍ਦਤ੍ਥੇ ਵਤ੍ਤਤਿ, ਨ ਸਮੁਚ੍ਚਯਤ੍ਥੇਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਪੁਗ੍ਗਲਵਸੇਨੇਵ ਕਪ੍ਪਿਯਭਣ੍ਡਵਸੇਨ ਚ ਅਪਲੋਕਨਪ੍ਪਕਾਰਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਤਂ ਪਨ ਏਵਂ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਚੀਵਰਪਚ੍ਚਯਂ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਤ੍ਵਾਤਿ ਸਦ੍ਧਾਦੇਯ੍ਯਤਤ੍ਰੁਪ੍ਪਾਦਵਸੇਨ ਤਸ੍ਮਿਂ ਵਸ੍ਸਾਵਾਸੇ ਲਬ੍ਭਮਾਨਚੀਵਰਸਙ੍ਖਾਤਂ ਪਚ੍ਚਯਂ ‘‘ਏਤ੍ਤਕ’’ਨ੍ਤਿ ਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ. ਸੇਨਾਸਨਸ੍ਸਾਤਿ ਸੇਨਾਸਨਗ੍ਗਾਹਾਪਣਸ੍ਸ. ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਮਹਾਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਕਸ੍ਮਾ ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਆਹ ‘‘ਏਵਞ੍ਹੀ’’ਤਿਆਦਿ, ਸੇਨਾਸਨਗ੍ਗਾਹਾਪਕਸ੍ਸ ਅਤ੍ਤਨਾਵ ਅਤ੍ਤਨੋ ਗਹਣਂ ਅਸਾਰੁਪ੍ਪਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਉਭੋ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਗਾਹੇਸ੍ਸਨ੍ਤੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਸਮ੍ਮਤਸੇਨਾਸਨਗ੍ਗਾਹਾਪਕਸ੍ਸ ਆਣਤ੍ਤਿਯਾ ਅਞ੍ਞੇਨ ਗਹਿਤੋਪਿ ਗਾਹੋ ਰੁਹਤਿਯੇਵਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਅਟ੍ਠਪਿ ਸੋਲ਼ਸਪਿ ਜਨੇ ਸਮ੍ਮਨ੍ਨਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਵਿਸੁਂ ਵਿਸੁਂ ਸਮ੍ਮਨ੍ਨਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਉਦਾਹੁ ਏਕਤੋਤਿ? ਏਕਤੋਪਿ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਏਕਕਮ੍ਮਵਾਚਾਯ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਏਕਤੋ ਸਮ੍ਮਨ੍ਨਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਨਿਗ੍ਗਹਕਮ੍ਮਮੇਵ ਹਿ ਸਙ੍ਘੋ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਨ ਕਰੋਤਿ. ਸਮ੍ਮੁਤਿਦਾਨਂ ਪਨ ਬਹੂਨਮ੍ਪਿ ਏਕਤੋ ਕਾਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਤੇਨੇਵ ਸਤ੍ਤਸਤਿਕਕ੍ਖਨ੍ਧਕੇ ਉਬ੍ਬਾਹਿਕਸਮ੍ਮੁਤਿਯਂ ਅਟ੍ਠਪਿ ਜਨਾ ਏਕਤੋ ਸਮ੍ਮਤਾਤਿ. ਆਸਨਘਰਨ੍ਤਿ ਪਟਿਮਾਘਰਂ. ਮਗ੍ਗੋਤਿ ਉਪਚਾਰਸੀਮਬ੍ਭਨ੍ਤਰਗਤੇ ਗਾਮਾਭਿਮੁਖਮਗ੍ਗੇ ਕਤਸਾਲਾ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਏਵਂ ਪੋਕ੍ਖਰਣਿਰੁਕ੍ਖਮੂਲਾਦੀਸੁਪਿ. ਰੁਕ੍ਖਮੂਲਾਦਯੋ ਛਨ੍ਨਾ ਕਵਾਟਬਦ੍ਧਾਵ ਸੇਨਾਸਨਂ. ਇਤੋ ਪਰਾਨਿ ਸੁਵਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾਨਿ.

੨੨੦. ਮਹਾਲਾਭਪਰਿਵੇਣਕਥਾਯਂ ਲਭਨ੍ਤੀਤਿ ਤਤ੍ਰ ਵਾਸਿਨੋ ਭਿਕ੍ਖੂ ਲਭਨ੍ਤਿ. ਵਿਜਟੇਤ੍ਵਾਤਿ ਏਕੇਕਸ੍ਸ ਪਹੋਨਕਪ੍ਪਮਾਣੇਨ ਵਿਯੋਜੇਤ੍ਵਾ. ਆਵਾਸੇਸੂਤਿ ਸੇਨਾਸਨੇਸੁ. ਪਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਕ੍ਖਿਪਨਂ ਨਾਮ ਤੇਸੁ ਵਸਨ੍ਤਾਨਂ ਇਤੋ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਵਸ੍ਸਾਵਾਸਿਕਦਾਨਂ. ਪਵਿਸਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਅਞ੍ਞੇਹਿ ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਮਹਾਲਾਭੇ ਪਰਿਵੇਣੇ ਵਸਿਤ੍ਵਾ ਚੇਤਿਯੇ ਵਤ੍ਤਂ ਕਤ੍ਵਾਵ ਲਾਭੋ ਗਹੇਤਬ੍ਬੋਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ.

੨੨੧. ਪਚ੍ਚਯਂ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤੀਤਿ ਚੀਵਰਪਚ੍ਚਯਂ ਨਾਧਿਵਾਸੇਤਿ. ਅਯਮ੍ਪੀਤਿ ਤੇਨ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਿਤਪਚ੍ਚਯੋਪਿ. ਪਾਦਮੂਲੇ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਸਾਟਕਂ ਦੇਨ੍ਤੀਤਿ ਪਚ੍ਚਯਦਾਯਕਾ ਦੇਨ੍ਤਿ. ਏਤੇਨ ਗਹਟ੍ਠੇਹਿ ਪਾਦਮੂਲੇ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਦਿਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਪਂਸੁਕੂਲਿਕਾਨਮ੍ਪਿ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਅਥ ਵਸ੍ਸਾਵਾਸਿਕਂ ਦੇਮਾਤਿ ਵਦਨ੍ਤੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਪਂਸੁਕੂਲਿਕਾਨਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਅਜ੍ਝਾਹਰਿਤ੍ਵਾ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਂ. ਵਸ੍ਸਂ ਵੁਤ੍ਥਭਿਕ੍ਖੂਨਨ੍ਤਿ ਪਂਸੁਕੂਲਿਕਤੋ ਅਞ੍ਞੇਸਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ. ਉਪਨਿਬਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ ਗਾਹੇਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ‘‘ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਰੁਕ੍ਖੇ ਵਾ ਮਣ੍ਡਪੇ ਵਾ ਵਸਿਤ੍ਵਾ ਚੇਤਿਯੇ ਵਤ੍ਤਂ ਕਤ੍ਵਾ ਗਣ੍ਹਥਾ’’ਤਿ ਏਵਂ ਉਪਨਿਬਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ ਗਾਹੇਤਬ੍ਬਂ.

ਪਾਟਿਪਦਅਰੁਣਤੋਤਿਆਦਿ ਵਸ੍ਸੂਪਨਾਯਿਕਦਿਵਸਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਨ੍ਤਰਾਮੁਤ੍ਤਕਂ ਪਨ ਪਾਟਿਪਦਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾਪਿ ਗਾਹੇਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ. ‘‘ਕਤ੍ਥ ਨੁ ਖੋ ਵਸਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਕਤ੍ਥ ਵਸਨ੍ਤਸ੍ਸ ਫਾਸੁ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ, ਕਤ੍ਥ ਵਾ ਪਚ੍ਚਯੇ ਲਭਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਏਵਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇਨ ਵਿਤਕ੍ਕੇਨ ਚਰਤੀਤਿ ਵਿਤਕ੍ਕਚਾਰਿਕੋ. ਇਦਾਨਿ ਯਂ ਦਾਯਕਾ ਪਚ੍ਛਿਮਵਸ੍ਸਂਵੁਤ੍ਥਾਨਂ ਵਸ੍ਸਾਵਾਸਿਕਂ ਦੇਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਪਟਿਪਜ੍ਜਨਵਿਧਿਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਪਚ੍ਛਿਮਵਸ੍ਸੂਪਨਾਯਿਕਦਿਵਸੇ ਪਨਾ’’ਤਿਆਦਿ ਆਰਦ੍ਧਂ. ਆਗਨ੍ਤੁਕੋ ਚੇ ਭਿਕ੍ਖੂਤਿ ਚੀਵਰੇ ਗਾਹਿਤੇ ਪਚ੍ਛਾ ਆਗਤੋ ਆਗਨ੍ਤੁਕੋ ਭਿਕ੍ਖੁ. ਪਤ੍ਤਟ੍ਠਾਨੇਤਿ ਵਸ੍ਸਗ੍ਗੇਨ ਆਗਨ੍ਤੁਕਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਪਤ੍ਤਟ੍ਠਾਨੇ. ਪਠਮਵਸ੍ਸੂਪਗਤਾਤਿ ਆਗਨ੍ਤੁਕਸ੍ਸ ਆਗਮਨਤੋ ਪੁਰੇਤਰਮੇਵ ਪਚ੍ਛਿਮਿਕਾਯ ਵਸ੍ਸੂਪਨਾਯਿਕਾਯ ਵਸ੍ਸੂਪਗਤਾ. ਲਦ੍ਧਂ ਲਦ੍ਧਨ੍ਤਿ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਦਾਯਕਾਨਂ ਸਨ੍ਤਿਕਾ ਆਗਤਾਗਤਸਾਟਕਂ.

ਸਾਦਿਯਨ੍ਤਾਪਿ ਹਿ ਤੇਨੇਵ ਵਸ੍ਸਾਵਾਸਿਕਸ੍ਸ ਸਾਮਿਨੋਤਿ ਛਿਨ੍ਨਵਸ੍ਸਤ੍ਤਾ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਪਠਮਮੇਵ ਕਤਿਕਾਯ ਕਤਤ੍ਤਾ ‘‘ਨੇਵ ਅਦਾਤੁਂ ਲਭਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਦਾਤਬ੍ਬਂ ਵਾਰੇਨ੍ਤਾਨਂ ਗੀਵਾ ਹੋਤੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਤੇਸਮੇਵ ਦਾਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਵਸ੍ਸੂਪਗਤੇਸੁ ਅਲਦ੍ਧਵਸ੍ਸਾਵਾਸਿਕਾਨਂ ਏਕਚ੍ਚਾਨਮੇਵ ਦਾਤਬ੍ਬਂ. ਭਤਿਨਿਵਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿ ਭਤਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਵਿਯ ਨਿਵਿਟ੍ਠਂ ਪਰਿਯਿਟ੍ਠਂ. ਭਤਿਨਿਵਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿ ਵਾ ਪਾਨੀਯੁਪਟ੍ਠਾਨਾਦਿਭਤਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਲਦ੍ਧਂ. ਸਙ੍ਘਿਕਂ ਪਨਾਤਿਆਦਿ ਕੇਸਞ੍ਚਿ ਵਾਦਦਸ੍ਸਨਂ. ਤਤ੍ਥ ਸਙ੍ਘਿਕਂ ਪਨ ਅਪਲੋਕਨਕਮ੍ਮਂ ਕਤ੍ਵਾ ਗਾਹਿਤਨ੍ਤਿ ਤਤ੍ਰੁਪ੍ਪਾਦਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਤ੍ਥ ਅਪਲੋਕਨਕਮ੍ਮਂ ਕਤ੍ਵਾ ਗਾਹਿਤਨ੍ਤਿ ‘‘ਛਿਨ੍ਨਵਸ੍ਸਾਵਾਸਿਕਞ੍ਚ ਇਦਾਨਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨਕਵਸ੍ਸਾਵਾਸਿਕਞ੍ਚ ਇਮੇਸਂ ਦਾਤੁਂ ਰੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ ਅਨਨ੍ਤਰੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਅਪਲੋਕਨਂ ਕਤ੍ਵਾ ਗਾਹਿਤਂ ਸਙ੍ਘੇਨ ਦਿਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਵਿਬ੍ਭਨ੍ਤੋਪਿ ਲਭਤੇਵ, ਪਗੇਵ ਛਿਨ੍ਨਵਸ੍ਸੋ. ਪਚ੍ਚਯਵਸੇਨ ਗਾਹਿਤਂ ਪਨ ਤੇਮਾਸਂ ਵਸਿਤ੍ਵਾ ਗਹੇਤੁਂ ਅਤ੍ਤਨਾ ਦਾਯਕੇਹਿ ਚ ਅਨੁਮਤਤ੍ਤਾ ਭਤਿਨਿਵਿਟ੍ਠਮ੍ਪਿ ਛਿਨ੍ਨਵਸ੍ਸੋਪਿ ਵਿਬ੍ਭਨ੍ਤੋਪਿ ਨ ਲਭਤੀਤਿ ਕੇਚਿ ਆਚਰਿਯਾ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਇਦਞ੍ਚ ਪਚ੍ਛਾ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਪਮਾਣਂ, ਤੇਨੇਵ ਵਸ੍ਸੂਪਨਾਯਿਕਦਿਵਸੇ ਏਵਂ ਦਾਯਕੇਹਿ ਦਿਨ੍ਨਂ ਵਸ੍ਸਾਵਾਸਿਕਂ ਗਹਿਤਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਵਸ੍ਸਚ੍ਛੇਦਂ ਅਕਤ੍ਵਾ ਵਾਸੋਵ ਹੇਟ੍ਠਾ ਵਿਹਿਤੋ, ਨ ਪਾਨੀਯੁਪਟ੍ਠਾਨਾਦਿਭਤਿਕਰਣਮਤ੍ਤਂ. ਯਦਿ ਹਿ ਤਂ ਭਤਿਨਿਵਿਟ੍ਠਮੇਵ ਸਿਯਾ, ਭਤਿਕਰਣਮੇਵ ਵਿਧਾਤਬ੍ਬਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਵਸ੍ਸਗ੍ਗੇਨ ਗਾਹਿਤਂ ਛਿਨ੍ਨਵਸ੍ਸਾਦਯੋ ਨ ਲਭਨ੍ਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

‘‘ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਵਸ੍ਸਂਵੁਤ੍ਥੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਵਿਬ੍ਭਮਤਿ, ਸਙ੍ਘਸ੍ਸੇਵ ਤ’’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੩੭੪-੩੭੫) ਵਚਨਤੋ ‘‘ਵਤਟ੍ਠਾਨੇ…ਪੇ… ਸਙ੍ਘਿਕਂ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਸਙ੍ਘਿਕਂ ਹੋਤੀਤਿ ਏਤੇਨ ਵੁਤ੍ਥਵਸ੍ਸਾਨਮ੍ਪਿ ਵਸ੍ਸਾਵਾਸਿਕਭਾਗੋ ਸਙ੍ਘਿਕਤੋ ਅਮੋਚਿਤੋ ਤੇਸਂ ਵਿਬ੍ਭਮੇਨ ਸਙ੍ਘਿਕੋ ਹੋਤੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਮਨੁਸ੍ਸੇਤਿ ਦਾਯਕਮਨੁਸ੍ਸੇ. ਲਭਤੀਤਿ ‘‘ਮਮ ਪਤ੍ਤਭਾਵਂ ਏਤਸ੍ਸ ਦੇਥਾ’’ਤਿ ਦਾਯਕੇ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਾਪੇਨ੍ਤੇਨੇਵ ਸਙ੍ਘਿਕਤੋ ਵਿਯੋਜਿਤਂ ਹੋਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਵਰਭਾਗਂ ਸਾਮਣੇਰਸ੍ਸਾਤਿ ਤਸ੍ਸ ਪਠਮਗਾਹਤ੍ਤਾ, ਥੇਰੇਨ ਪੁਬ੍ਬੇ ਪਠਮਭਾਗਸ੍ਸ ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ, ਇਦਾਨਿ ਗਯ੍ਹਮਾਨਸ੍ਸ ਦੁਤਿਯਭਾਗਤ੍ਤਾ ਚ ਵੁਤ੍ਤਂ.

੨੨੨. ਇਦਾਨਿ ਅਨ੍ਤਰਾਮੁਤ੍ਤਸੇਨਾਸਨਗ੍ਗਾਹਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਅਯਮਪਰੋਪੀ’’ਤ੍ਯਾਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਅਪਰੋਪੀਤਿ ਪੁਬ੍ਬੇ ਵੁਤ੍ਤਸੇਨਾਸਨਗ੍ਗਾਹਦ੍ਵਯਤੋ ਅਞ੍ਞੋਪੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਨਨੁ ਚ ‘‘ਅਯਂ ਸੇਨਾਸਨਗ੍ਗਾਹੋ ਨਾਮ ਦੁਵਿਧੋ ਹੋਤਿ ਉਤੁਕਾਲੇ ਚ ਵਸ੍ਸਾਵਾਸੇ ਚਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋ, ਅਥ ਕਸ੍ਮਾ ‘‘ਅਯਮਪਰੋਪੀ’’ਤ੍ਯਾਦਿ ਵੁਤ੍ਤੋਤਿ ਚੋਦਨਂ ਸਨ੍ਧਾਯਾਹ ‘‘ਦਿਵਸਵਸੇਨ ਹੀ’’ਤਿਆਦਿ. ਅਪਰਜ੍ਜੁਗਤਾਯ ਆਸਾਲ਼੍ਹਿਯਾਤਿ ਪਠਮਵਸ੍ਸੂਪਨਾਯਿਕਦਿਵਸਭੂਤਂ ਆਸਾਲ਼੍ਹਿਪੁਣ੍ਣਮਿਯਾ ਪਾਟਿਪਦਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਮਾਸਗਤਾਯ ਆਸਾਲ਼੍ਹਿਯਾਤਿ ਦੁਤਿਯਵਸ੍ਸੂਪਨਾਯਿਕਦਿਵਸਭੂਤਸਾਵਣਪੁਣ੍ਣਮਿਯਾ ਪਾਟਿਪਦਂ. ਅਪਰਜ੍ਜੁਗਤਾਯ ਪਵਾਰਣਾਤਿ ਅਸ੍ਸਯੁਜਪੁਣ੍ਣਮਿਯਾ ਪਾਟਿਪਦਂ.

੨੨੩. ਉਤੁਕਾਲੇ ਪਟਿਬਾਹਿਤੁਂ ਨ ਲਭਤੀਤਿ ਹੇਮਨ੍ਤਗਿਮ੍ਹੇਸੁ ਅਞ੍ਞੇ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਭਿਕ੍ਖੂ ਪਟਿਬਾਹਿਤੁਂ ਨ ਲਭਤਿ. ਨਵਕਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਨਵਕਮ੍ਮਸਮ੍ਮੁਤਿ. ਅਕਤਨ੍ਤਿ ਅਪਰਿਸਙ੍ਖਤਂ. ਵਿਪ੍ਪਕਤਨ੍ਤਿ ਅਨਿਟ੍ਠਿਤਂ. ਏਕਂ ਮਞ੍ਚਟ੍ਠਾਨਂ ਦਤ੍ਵਾਤਿ ਏਕਂ ਮਞ੍ਚਟ੍ਠਾਨਂ ਪੁਗ੍ਗਲਿਕਂ ਦਤ੍ਵਾ. ਤਿਭਾਗਨ੍ਤਿ ਤਤਿਯਭਾਗਂ. ਏਵਂ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨਮ੍ਪਿ ਥਾਵਰੇਨ ਥਾਵਰਂ ਪਰਿਵਤ੍ਤਨਟ੍ਠਾਨੇਯੇਵ ਪਵਿਸਤਿ, ਨ ਇਤਰਥਾ ਸਬ੍ਬਸੇਨਾਸਨਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨਤੋ. ਸਚੇ ਸਦ੍ਧਿਵਿਹਾਰਿਕਾਦੀਨਂ ਦਾਤੁਕਾਮੋ ਹੋਤੀਤਿ ਸਚੇ ਸੋ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਭਣ੍ਡਠਪਨਟ੍ਠਾਨਂ ਵਾ ਅਞ੍ਞੇਸਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਵਸਨਟ੍ਠਾਨਂ ਵਾ ਦਾਤੁਂ ਨ ਇਚ੍ਛਤਿ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਦ੍ਧਿਵਿਹਾਰਿਕਾਦੀਨਞ੍ਞੇਵ ਦਾਤੁਕਾਮੋ ਹੋਤਿ, ਤਾਦਿਸਸ੍ਸ ‘‘ਤੁਯ੍ਹਂ ਪੁਗ੍ਗਲਿਕਮੇਵ ਕਤ੍ਵਾ ਜਗ੍ਗਾਹੀ’’ਤਿ ਨ ਸਬ੍ਬਂ ਦਾਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਤਤ੍ਥਸ੍ਸ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਵਿਧਿਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਕਮ੍ਮ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ. ਏਵਞ੍ਹੀਤਿਆਦਿਮ੍ਹਿ ਚਯਾਨੁਰੂਪਂ ਤਤਿਯਭਾਗੇ ਵਾ ਉਪਡ੍ਢਭਾਗੇ ਵਾ ਗਹਿਤੇ ਤਂ ਭਾਗਂ ਦਾਤੁਂ ਲਭਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਯੇਨਾਤਿ ਤੇਸੁ ਦ੍ਵੀਸੁ ਤੀਸੁ ਭਿਕ੍ਖੂਸੁ ਯੇਨ. ਸੋ ਸਾਮੀਤਿ ਤਸ੍ਸਾ ਭੂਮਿਯਾ ਵਿਹਾਰਕਰਣੇ ਸੋਵ ਸਾਮੀ, ਤਂ ਪਟਿਬਾਹਿਤ੍ਵਾ ਇਤਰੇਨ ਨ ਕਾਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ.

੨੨੪. ਅਕਤਟ੍ਠਾਨੇਤਿ ਸੇਨਾਸਨਤੋ ਬਹਿ ਚਯਾਦੀਨਂ ਅਕਤਟ੍ਠਾਨੇ. ਚਯਂ ਵਾ ਪਮੁਖਂ ਵਾਤਿ ਸਙ੍ਘਿਕਸੇਨਾਸਨਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਤਤੋ ਬਹਿ ਬਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ ਏਕਂ ਸੇਨਾਸਨਂ ਵਾ. ਬਹਿਕੁਟ੍ਟੇਤਿ ਕੁਟ੍ਟਤੋ ਬਹਿ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਕਤਟ੍ਠਾਨੇਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸੇਸਂ ਸੁਵਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਮੇਵ.

ਸੇਨਾਸਨਗ੍ਗਾਹਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਚਤੁਪਚ੍ਚਯਸਾਧਾਰਣਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

੨੨੫. ਚਤੁਪਚ੍ਚਯਸਾਧਾਰਣਕਥਾਯਂ ਸਮ੍ਮਤੇਨ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਕਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਕੇਨਾਤਿ ਞਤ੍ਤਿਦੁਤਿਯਕਮ੍ਮਵਾਚਾਯ ਵਾ ਅਪਲੋਕਨਕਮ੍ਮੇਨ ਵਾ ਸਮ੍ਮਤੇਨ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਕਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਕਸਮ੍ਮੁਤਿਲਦ੍ਧੇਨ. ਅਵਿਭਤ੍ਤਂ ਸਙ੍ਘਿਕਭਣ੍ਡਨ੍ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬਕਿਚ੍ਚਂ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਅਵਿਭਤ੍ਤਂ ਸਙ੍ਘਿਕਭਣ੍ਡਨ੍ਤਿ ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਆਕਾਰਦਸ੍ਸਨਂ, ਏਵਂ ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪੁਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬਕਿਚ੍ਚਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਅਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾਵ ਦਾਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਕਸ੍ਮਾਤਿ ਚੇ? ਏਤ੍ਤਕਸ੍ਸ ਸਙ੍ਘਿਕਭਣ੍ਡਸ੍ਸ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨਤ੍ਥਾਯੇਵ ਸਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਅਨੁਮਤਿਯਾ ਕਤਸਮ੍ਮੁਤਿਕਮ੍ਮਤ੍ਤਾ. ਗੁਲ਼ਪਿਣ੍ਡੇ…ਪੇ… ਦਾਤਬ੍ਬੋਤਿ ਏਤ੍ਥ ਗੁਲ਼ਪਿਣ੍ਡਂ ਤਾਲਪਕ੍ਕਪ੍ਪਮਾਣਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਪਵਿਟ੍ਠਸ੍ਸਪੀਤਿ ਇਦਂ ਉਪਲਕ੍ਖਣਮਤ੍ਤਂ. ਅਞ੍ਞੇਨ ਕਾਰਣੇਨ ਬਹਿਸੀਮਗਤਸ੍ਸਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ. ਓਦਨਪਟਿਵੀਸੋਤਿ ਸਙ੍ਘਭਤ੍ਤਾਦਿਸਙ੍ਘਿਕਓਦਨਪਟਿਵੀਸੋ. ਅਨ੍ਤੋਉਪਚਾਰਸੀਮਾਯਂ ਠਿਤਸ੍ਸਾਤਿ ਅਨਾਦਰੇ ਸਾਮਿਵਚਨਂ, ਅਨ੍ਤੋਉਪਚਾਰਸੀਮਾਯਂ ਠਿਤਸ੍ਸੇਵ ਗਾਹੇਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਨ ਬਹਿਉਪਚਾਰਸੀਮਂ ਪਤ੍ਤਸ੍ਸਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ (ਚੂਲ਼ਵ. ਅਟ੍ਠ. ੩੨੫) ‘‘ਬਹਿਉਪਚਾਰਸੀਮਾਯ ਠਿਤਾਨਂ ਗਾਹੇਥਾਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਨ ਗਾਹੇਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ. ਅਨ੍ਤੋਗਾਮਟ੍ਠਾਨਮ੍ਪੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਿ-ਸਦ੍ਦੋ ਅਵੁਤ੍ਤਸਮ੍ਪਿਣ੍ਡਨਤ੍ਥੋ, ਅਨ੍ਤੋਗਾਮਟ੍ਠਾਨਮ੍ਪਿ ਬਹਿਗਾਮਟ੍ਠਾਨਮ੍ਪਿ ਗਾਹੇਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸਮ੍ਭਾਵਨਤ੍ਥੋ ਵਾ, ਤੇਨ ਅਨ੍ਤੋਗਾਮਟ੍ਠਾਨਮ੍ਪਿ ਗਾਹੇਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਪਗੇਵ ਬਹਿਗਾਮਟ੍ਠਾਨਨ੍ਤਿ.

ਚਤੁਪਚ੍ਚਯਸਾਧਾਰਣਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਇਤਿ ਵਿਨਯਸਙ੍ਗਹਸਂਵਣ੍ਣਨਾਭੂਤੇ ਵਿਨਯਾਲਙ੍ਕਾਰੇ

ਚਤੁਪਚ੍ਚਯਭਾਜਨੀਯਵਿਨਿਚ੍ਛਯਕਥਾਲਙ੍ਕਾਰੋ ਨਾਮ

ਅਟ੍ਠਵੀਸਤਿਮੋ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ.

ਵਿਹਾਰਵਿਨਿਚ੍ਛਯਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

ਇਦਾਨਿ ਚਤੁਪਚ੍ਚਯਨ੍ਤੋਗਧਤ੍ਤਾ ਵਿਹਾਰਸ੍ਸ ਚਤੁਪਚ੍ਚਯਭਾਜਨਕਥਾਨਨ੍ਤਰਂ ਵਿਹਾਰਵਿਨਿਚ੍ਛਯਕਥਾ ਆਰਭੀਯਤੇ. ਤਤ੍ਰਿਦਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ –

‘‘ਕੋ ਵਿਹਾਰੋ ਕੇਨਟ੍ਠੇਨ;

ਵਿਹਾਰੋ ਸੋ ਕਤਿਵਿਧੋ;

ਕੇਨ ਸੋ ਕਸ੍ਸ ਦਾਤਬ੍ਬੋ;

ਕਥਂ ਕੋ ਤਸ੍ਸ ਇਸ੍ਸਰੋ.

‘‘ਕੇਨ ਸੋ ਗਾਹਿਤੋ ਕਸ੍ਸ;

ਅਨੁਟ੍ਠਾਪਨਿਯਾ ਕਤਿ;

ਕਤਿਹਙ੍ਗੇਹਿ ਯੁਤ੍ਤਸ੍ਸ;

ਧੁਵਵਾਸਾਯ ਦੀਯਤੇ’’ਤਿ.

ਤਤ੍ਥ ਕੋ ਵਿਹਾਰੋਤਿ ਚਤੂਸੁ ਪਚ੍ਚਯੇਸੁ ਸੇਨਾਸਨਸਙ੍ਖਾਤੋ ਚਤੂਸੁ ਸੇਨਾਸਨੇਸੁ ਵਿਹਾਰਸੇਨਾਸਨਸਙ੍ਖਾਤੋ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਨਿਵਾਸਭੂਤੋ ਪਤਿਸ੍ਸਯਵਿਸੇਸੋ. ਕੇਨਟ੍ਠੇਨ ਵਿਹਾਰੋਤਿ ਵਿਹਰਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥਾਤਿ ਵਿਹਾਰੋ, ਇਰਿਯਾਪਥਦਿਬ੍ਬਬ੍ਰਹ੍ਮਅਰਿਯਸਙ੍ਖਾਤੇਹਿ ਚਤੂਹਿ ਵਿਹਾਰੇਹਿ ਅਰਿਯਾ ਏਤ੍ਥ ਵਿਹਰਨ੍ਤੀਤ੍ਯਤ੍ਥੋ. ਸੋ ਕਤਿਵਿਧੋਤਿ ਸਙ੍ਘਿਕਵਿਹਾਰਗਣਸਨ੍ਤਕਵਿਹਾਰਪੁਗ੍ਗਲਿਕਵਿਹਾਰਵਸੇਨ ਤਿਬ੍ਬਿਧੋ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ਸਮਨ੍ਤਪਾਸਾਦਿਕਾਯਂ ‘‘ਚਾਤੁਦ੍ਦਿਸਂ ਸਙ੍ਘਂ ਉਦ੍ਦਿਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਦਿਨ੍ਨਂ ਵਿਹਾਰਂ ਵਾ ਪਰਿਵੇਣਂ ਵਾ ਆਵਾਸਂ ਵਾ ਮਹਨ੍ਤਮ੍ਪਿ ਖੁਦ੍ਦਕਮ੍ਪਿ ਅਭਿਯੁਞ੍ਜਤੋ ਅਭਿਯੋਗੋ ਨ ਰੁਹਤਿ, ਅਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਗਣ੍ਹਿਤੁਮ੍ਪਿ ਨ ਸਕ੍ਕੋਤਿ. ਕਸ੍ਮਾ? ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਧੁਰਨਿਕ੍ਖੇਪਾਭਾਵਤੋ. ਨ ਹੇਤ੍ਥ ਸਬ੍ਬੇ ਚਾਤੁਦ੍ਦਿਸਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਧੁਰਨਿਕ੍ਖੇਪਂ ਕਰੋਨ੍ਤੀਤਿ. ਦੀਘਭਾਣਕਾਦਿਭੇਦਸ੍ਸ ਪਨ ਗਣਸ੍ਸ, ਏਕਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਵਾ ਸਨ੍ਤਕਂ ਅਭਿਯੁਞ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੋ ਸਕ੍ਕੋਤਿ ਤੇ ਧੁਰਂ ਨਿਕ੍ਖਿਪਾਪੇਤੁਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਤ੍ਥ ਆਰਾਮੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਵਿਨਿਚ੍ਛਯੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ. ਇਮਿਨਾ ਦਾਯਕਸਨ੍ਤਕੋ ਵਿਹਾਰੋ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਦੀਪੇਤਿ.

ਕੇਨ ਸੋ ਦਾਤਬ੍ਬੋਤਿ ਖਤ੍ਤਿਯੇਨ ਵਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੇਨ ਵਾ ਯੇਨ ਕੇਨਚਿ ਸੋ ਵਿਹਾਰੋ ਦਾਤਬ੍ਬੋ. ਕਸ੍ਸ ਦਾਤਬ੍ਬੋਤਿ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਵਾ ਗਣਸ੍ਸ ਵਾ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਵਾ ਦਾਤਬ੍ਬੋ. ਕਥਂ ਦਾਤਬ੍ਬੋਤਿ ਯਦਿ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਦੇਤਿ, ‘‘ਇਮਂ ਵਿਹਾਰਂ ਆਗਤਾਨਾਗਤਸ੍ਸ ਚਾਤੁਦ੍ਦਿਸਸ੍ਸ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਦਮ੍ਮੀ’’ਤਿ, ਯਦਿ ਗਣਸ੍ਸ, ‘‘ਇਮਂ ਵਿਹਾਰਂ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਾਨਂ ਦਮ੍ਮੀ’’ਤਿ, ਯਦਿ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ, ‘‘ਇਮਂ ਵਿਹਾਰਂ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਦਮ੍ਮੀ’’ਤਿ ਦਾਤਬ੍ਬੋ. ਕੋ ਤਸ੍ਸ ਇਸ੍ਸਰੋਤਿ ਯਦਿ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਦੇਤਿ, ਸਙ੍ਘੋ ਤਸ੍ਸ ਵਿਹਾਰਸ੍ਸ ਇਸ੍ਸਰੋ. ਯਦਿ ਗਣਸ੍ਸ ਦੇਤਿ, ਗਣੋ ਤਸ੍ਸ ਇਸ੍ਸਰੋ. ਯਦਿ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਦੇਤਿ, ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਤਸ੍ਸ ਇਸ੍ਸਰੋਤਿ. ਤਥਾ ਹਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ‘‘ਦੀਘਭਾਣਕਾਦਿਕਸ੍ਸ ਪਨ ਗਣਸ੍ਸ ਏਕਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਵਾ ਸਨ੍ਤਕ’’ਨ੍ਤਿ.

ਕੇਨ ਸੋ ਗਾਹਿਤੋਤਿ ਸੇਨਾਸਨਗ੍ਗਾਹਾਪਕੇਨ ਸੋ ਵਿਹਾਰੋ ਗਾਹਿਤੋ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ਭਗਵਤਾ ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਞ੍ਚਹਙ੍ਗੇਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਂ ਸੇਨਾਸਨਗ੍ਗਾਹਾਪਕਂ ਸਮ੍ਮਨ੍ਨਿਤੁਂ, ਯੋ ਨ ਛਨ੍ਦਾਗਤਿਂ ਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯ, ਨ ਦੋਸਾਗਤਿਂ ਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯ, ਨ ਮੋਹਾਗਤਿਂ ਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯ, ਏਵਞ੍ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਮ੍ਮਨ੍ਨਿਤਬ੍ਬੋ, ਪਠਮਂ ਭਿਕ੍ਖੁ ਯਾਚਿਤਬ੍ਬੋ, ਯਾਚਿਤ੍ਵਾ ਬ੍ਯਤ੍ਤੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਪਟਿਬਲੇਨ ਸਙ੍ਘੋ ਞਾਪੇਤਬ੍ਬੋ –

‘‘ਸੁਣਾਤੁ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸਙ੍ਘੋ, ਯਦਿ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤਕਲ੍ਲਂ, ਸਙ੍ਘੋ ਇਤ੍ਥਨ੍ਨਾਮਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਸੇਨਾਸਨਗ੍ਗਾਹਾਪਕਂ ਸਮ੍ਮਨ੍ਨੇਯ੍ਯ, ਏਸਾ ਞਤ੍ਤਿ.

‘‘ਸੁਣਾਤੁ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸਙ੍ਘੋ, ਸਙ੍ਘੋ ਇਤ੍ਥਨ੍ਨਾਮਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਸੇਨਾਸਨਗ੍ਗਾਹਾਪਕਂ ਸਮ੍ਮਨ੍ਨਤਿ. ਯਸ੍ਸਾਯਸ੍ਮਤੋ ਖਮਤਿ ਇਤ੍ਥਨ੍ਨਾਮਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਸੇਨਾਸਨਗ੍ਗਾਹਾਪਕਸ੍ਸ ਸਮ੍ਮੁਤਿ, ਸੋ ਤੁਣ੍ਹਸ੍ਸ. ਯਸ੍ਸ ਨਕ੍ਖਮਤਿ, ਸੋ ਭਾਸੇਯ੍ਯ.

‘‘ਸਮ੍ਮਤੋ ਸਙ੍ਘੇਨ ਇਤ੍ਥਨ੍ਨਾਮੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਸੇਨਾਸਨਗ੍ਗਾਹਾਪਕੋ, ਖਮਤਿ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ, ਤਸ੍ਮਾ ਤੁਣ੍ਹੀ, ਏਵਮੇਤਂ ਧਾਰਯਾਮੀ’’ਤਿ (ਚੂਲ਼ਵ. ੩੧੭).

ਕਸ੍ਸ ਸੋ ਗਾਹਿਤੋਤਿ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਸੋ ਵਿਹਾਰੋ ਗਾਹਿਤੋ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ਭਗਵਤਾ ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਠਮਂ ਭਿਕ੍ਖੂ ਗਣੇਤੁਂ, ਭਿਕ੍ਖੂ ਗਣੇਤ੍ਵਾ ਸੇਯ੍ਯਾ ਗਣੇਤੁਂ, ਸੇਯ੍ਯਾ ਗਣੇਤ੍ਵਾ ਸੇਯ੍ਯਗ੍ਗੇਨ ਗਾਹੇਤੁ’’ਨ੍ਤਿ (ਚੂਲ਼ਵ. ੩੧੮). ਅਨੁਟ੍ਠਾਪਨਿਯਾ ਕਤੀਤਿ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਅਨੁਟ੍ਠਾਪਨੀਯਾ ਵੁਡ੍ਢਤਰੋ ਗਿਲਾਨੋ ਭਣ੍ਡਾਗਾਰਿਕੋ ਸਙ੍ਘਤੋ ਲਦ੍ਧਸੇਨਾਸਨੋਤਿ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ਕਙ੍ਖਾਵਿਤਰਣਿਯਂ (ਕਙਖਾ. ਅਟ੍ਠ. ਅਨੁਪਖਜ੍ਜਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ) ‘‘ਵੁਡ੍ਢੋ ਹਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਵੁਡ੍ਢਤਾਯ ਅਨੁਟ੍ਠਾਪਨੀਯੋ, ਗਿਲਾਨੋ ਗਿਲਾਨਤਾਯ, ਸਙ੍ਘੋ ਪਨ ਭਣ੍ਡਾਗਾਰਿਕਸ੍ਸ ਵਾ ਧਮ੍ਮਕਥਿਕਵਿਨਯਧਰਗਣਵਾਚਕਾਚਰਿਯਾਨਂ ਵਾ ਬਹੂਪਕਾਰਤਂ ਗੁਣਵਿਸਿਟ੍ਠਤਞ੍ਚ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਤ੍ਵਾ ਧੁਵਵਾਸਤ੍ਥਾਯ ਵਿਹਾਰਂ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਤ੍ਵਾ ਸਮ੍ਮਨ੍ਨਿਤ੍ਵਾ ਦੇਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਯਸ੍ਸ ਸਙ੍ਘੇਨ ਦਿਨ੍ਨੋ, ਸੋਪਿ ਅਨੁਟ੍ਠਾਪਨੀਯੋ’’ਤਿ.

ਕਤਿਹਙ੍ਗੇਹਿ ਯੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਧੁਵਵਾਸਾਯ ਦੀਯਤੇਤਿ ਉਕ੍ਕਟ੍ਠਪਰਿਚ੍ਛੇਦੇਨ ਦ੍ਵੀਹਿ ਅਙ੍ਗੇਹਿ ਯੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਧੁਵਵਾਸਤ੍ਥਾਯ ਵਿਹਾਰੋ ਦੀਯਤੇ. ਕਤਮੇਹਿ ਦ੍ਵੀਹਿ? ਬਹੂਪਕਾਰਤਾਯ ਗੁਣਵਿਸਿਟ੍ਠਤਾਯ ਚੇਤਿ. ਕਥਂ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤੀਤਿ ਚੇ? ‘‘ਬਹੂਪਕਾਰਤਨ੍ਤਿ ਭਣ੍ਡਾਗਾਰਿਕਤਾਦਿਬਹੁਉਪਕਾਰਭਾਵਂ, ਨ ਕੇਵਲਂ ਇਦਮੇਵਾਤਿ ਆਹ ‘ਗੁਣਵਿਸਿਟ੍ਠਤਞ੍ਚਾ’ਤਿ. ਤੇਨ ਬਹੂਪਕਾਰਤ੍ਤੇਪਿ ਗੁਣਵਿਸਿਟ੍ਠਤ੍ਤਾਭਾਵੇ ਗੁਣਵਿਸਿਟ੍ਠਤ੍ਤੇਪਿ ਬਹੂਪਕਾਰਤ੍ਤਾਭਾਵੇ ਦਾਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤੀ’’ਤਿ ਵਿਨਯਤ੍ਥਮਞ੍ਜੂਸਾਯਂ (ਕਙਖਾ. ਅਭਿ. ਟੀ. ਅਨੁਪਖਜ੍ਜਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ) ਵਚਨਤੋ. ਓਮਕਪਰਿਚ੍ਛੇਦੇਨ ਏਕੇਨ ਅਙ੍ਗੇਨ ਯੁਤ੍ਤਸ੍ਸਪਿ. ਕਤਮੇਨ ਏਕੇਨ ਅਙ੍ਗੇਨ? ਬਹੂਪਕਾਰਤਾਯ ਵਾ ਗੁਣਵਿਸਿਟ੍ਠਤਾਯ ਵਾ. ਕਥਂ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤੀਤਿ ਚੇ? ‘‘ਬਹੂਪਕਾਰਤਂ ਗੁਣਵਿਸਿਟ੍ਠਤਞ੍ਚ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਨ੍ਤੋਤਿ ਭਣ੍ਡਾਗਾਰਿਕਸ੍ਸ ਬਹੂਪਕਾਰਤਂ, ਧਮ੍ਮਕਥਿਕਾਦੀਨਂ ਗੁਣਵਿਸਿਟ੍ਠਤਞ੍ਚ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਨ੍ਤੋ’’ਤਿ ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨਿਯਂ (ਸਾਰਤ੍ਥ. ਟੀ. ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯ ੩.੧੧੯-੧੨੧) ਵਚਨਤੋ.

ਸੇਨਾਸਨਗ੍ਗਾਹੋ ਪਨ ਦੁਵਿਧੋ ਉਤੁਕਾਲੇ ਚ ਵਸ੍ਸਾਵਾਸੇ ਚਾਤਿ ਕਾਲਵਸੇਨ. ਅਥ ਵਾ ਤਯੋ ਸੇਨਾਸਨਗ੍ਗਾਹਾ ਪੁਰਿਮਕੋ ਪਚ੍ਛਿਮਕੋ ਅਨ੍ਤਰਾਮੁਤ੍ਤਕੋਤਿ. ਤੇਸਂ ਵਿਸੇਸੋ ਹੇਟ੍ਠਾ ਵੁਤ੍ਤੋਵ. ‘‘ਉਤੁਕਾਲੇ ਸੇਨਾਸਨਗ੍ਗਾਹੋ ਅਨ੍ਤਰਾਮੁਤ੍ਤਕੋ ਚ ਤਙ੍ਖਣਪਟਿਸਲ੍ਲਾਨੋ ਚਾਤਿ ਦੁਬ੍ਬਿਧੋ. ਵਸ੍ਸਾਵਾਸੇ ਸੇਨਾਸਨਗ੍ਗਾਹੋ ਪੁਰਿਮਕੋ ਚ ਪਚ੍ਛਿਮਕੋ ਚਾਤਿ ਦੁਬ੍ਬਿਧੋਤਿ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸੇਨਾਸਨਗ੍ਗਾਹਾ’’ਤਿ ਆਚਰਿਯਾ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਵਚਨਂ ਪਾਲ਼ਿਯਮ੍ਪਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਮ੍ਪਿ ਨ ਆਗਤਂ. ਪਾਲ਼ਿਯਂ (ਚੂਲ਼ਵ. ੩੧੮) ਪਨ ‘‘ਤਯੋਮੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸੇਨਾਸਨਗ੍ਗਾਹਾ ਪੁਰਿਮਕੋ ਪਚ੍ਛਿਮਕੋ ਅਨ੍ਤਰਾਮੁਤ੍ਤਕੋ’’ਇਚ੍ਚੇਵ ਆਗਤੋ, ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਮ੍ਪਿ (ਚੂਲ਼ਵ. ਅਟ੍ਠ. ੩੧੮) ‘‘ਤੀਸੁ ਸੇਨਾਸਨਗ੍ਗਾਹੇਸੁ ਪੁਰਿਮਕੋ ਚ ਪਚ੍ਛਿਮਕੋ ਚਾਤਿ ਇਮੇ ਦ੍ਵੇ ਗਾਹਾ ਥਾਵਰਾ, ਅਨ੍ਤਰਾਮੁਤ੍ਤਕੇ ਅਯਂ ਵਿਨਿਚ੍ਛਯੋ’’ਤਿ ਆਗਤੋ.

ਇਦਾਨਿ ਪਨ ਏਕਚ੍ਚੇ ਆਚਰਿਯਾ ‘‘ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਕਾਲੇ ਸਬ੍ਬੇ ਵਿਹਾਰਾ ਸਙ੍ਘਿਕਾਵ, ਪੁਗ੍ਗਲਿਕਵਿਹਾਰੋ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ. ਕਸ੍ਮਾ? ਵਿਹਾਰਦਾਯਕਾਨਂ ਵਿਹਾਰਦਾਨਕਾਲੇ ਕੁਲੂਪਕਾ ‘ਇਮਂ ਵਿਹਾਰਂ ਆਗਤਾਨਾਗਤਸ੍ਸ ਚਾਤੁਦ੍ਦਿਸਸ੍ਸ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਦੇਮਾ’ਤਿ ਵਚੀਭੇਦਂ ਕਾਰਾਪੇਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਨਵਵਿਹਾਰਾਪਿ ਸਙ੍ਘਿਕਾ ਏਵ. ਏਕਚ੍ਚੇਸੁ ਵਿਹਾਰੇਸੁ ਏਵਂ ਅਵਤ੍ਵਾ ਦੇਨ੍ਤੇਸੁਪਿ ‘ਤਸ੍ਮਿਂ ਜੀਵਨ੍ਤੇ ਪੁਗ੍ਗਲਿਕੋ ਹੋਤਿ, ਮਤੇ ਸਙ੍ਘਿਕੋਯੇਵਾ’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਪੋਰਾਣਕਵਿਹਾਰਾਪਿ ਸਙ੍ਘਿਕਾਵ ਹੋਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਤਤ੍ਰੇਵਂ ਵਿਚਾਰੇਤਬ੍ਬੋ – ਵਚੀਭੇਦਂ ਕਾਰਾਪੇਤ੍ਵਾ ਦਿਨ੍ਨਵਿਹਾਰੇਸੁਪਿ ਦਾਯਕਾ ਸਙ੍ਘਂ ਉਦ੍ਦਿਸ੍ਸ ਕਰੋਨ੍ਤਾ ਨਾਮ ਅਪ੍ਪਕਾ, ‘‘ਇਮਂ ਨਾਮ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਇਮਂ ਨਾਮ ਥੇਰਂ ਵਸਾਪੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਪੁਤ੍ਤਦਾਰਮਿਤ੍ਤਾਮਚ੍ਚਾਦੀਹਿ ਸਮ੍ਮਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਨ੍ਤਿ, ਪਤਿਟ੍ਠਾਨਕਾਲੇ ਅਵਦਨ੍ਤਾਪਿ ਦਾਨਕਾਲੇ ਯੇਭੁਯ੍ਯੇਨ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਅਥ ਪਨ ਕੁਲੂਪਕਾ ਦਾਨਕਾਲੇ ਸਿਕ੍ਖਾਪੇਤ੍ਵਾ ਵਦਾਪੇਨ੍ਤਿ, ਏਵਂ ਵਦਨ੍ਤਾਪਿ ਦਾਯਕਾ ਅਪ੍ਪਕਾ ਸਙ੍ਘਂ ਉਦ੍ਦਿਸ੍ਸ ਦੇਨ੍ਤਿ, ਬਹੁਤਰਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਕੁਲੂਪਕਮੇਵ ਉਦ੍ਦਿਸ੍ਸ ਦੇਨ੍ਤਿ. ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇ ਕੁਲੂਪਕਾਨਂ ਵਚਨਂ ਨਵਸੁ ਅਧਮ੍ਮਿਕਦਾਨੇਸੁ ‘‘ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਪਰਿਣਤਂ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਪਰਿਣਾਮੇਤੀ’’ਤਿ (ਪਾਰਾ. ੬੬੦; ਪਾਚਿ. ੪੯੨) ਵੁਤ੍ਤਂ ਏਕਂ ਅਧਮ੍ਮਿਕਦਾਨਂ ਆਪਜ੍ਜਤਿ. ‘‘ਤਸ੍ਮਿਂ ਜੀਵਨ੍ਤੇ ਪੁਗ੍ਗਲਿਕੋ, ਮਤੇ ਸਙ੍ਘਿਕੋ’’ਤਿ ਅਯਂ ਪਾਠੋ ਮੂਲਪੁਗ੍ਗਲਿਕਵਿਸਯੇ ਨ ਆਗਤੋ, ਮੂਲਸਙ੍ਘਿਕਵਿਹਾਰਂ ਜਗ੍ਗਾਪੇਤੁਂ ਪੁਗ੍ਗਲਿਕਕਾਰਾਪਨਟ੍ਠਾਨੇ ਆਗਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਨਵਵਿਹਾਰਾਪਿ ਪੁਗ੍ਗਲਂ ਉਦ੍ਦਿਸ੍ਸ ਦਿਨ੍ਨਾ ਸਨ੍ਤਿਯੇਵ. ਪੋਰਾਣਕਵਿਹਾਰਾਪਿ ਮੂਲੇ ਪੁਗ੍ਗਲਿਕਵਸੇਨ ਦਿਨ੍ਨਾ ਸਦ੍ਧਿਵਿਹਾਰਿਕਾਦੀਨਂ ਪੁਗ੍ਗਲਿਕਵਸੇਨੇਵ ਦੀਯਮਾਨਾਪਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਜੀਵਨ੍ਤੇਯੇਵ ਵਿਸ੍ਸਾਸਵਸੇਨ ਗਯ੍ਹਮਾਨਾਪਿ ਪੁਗ੍ਗਲਿਕਾ ਹੋਨ੍ਤਿਯੇਵ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਬ੍ਬਸੋ ਪੁਗ੍ਗਲਿਕਵਿਹਾਰਸ੍ਸ ਅਭਾਵਵਾਦੋ ਵਿਚਾਰੇਤਬ੍ਬੋਵ.

ਅਞ੍ਞੇ ਪਨ ਆਚਰਿਯਾ ‘‘ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਕਾਲੇ ਸਙ੍ਘਿਕਵਿਹਾਰਾ ਨਾਮ ਨ ਸਨ੍ਤਿ, ਸਬ੍ਬੇ ਪੁਗ੍ਗਲਿਕਾਵ. ਕਸ੍ਮਾ? ਨਵਵਿਹਾਰਾਪਿ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪਨਕਾਲੇ ਦਾਨਕਾਲੇ ਚ ਕੁਲੂਪਕਭਿਕ੍ਖੁਂਯੇਵ ਉਦ੍ਦਿਸ੍ਸ ਕਤਤ੍ਤਾ ਪੁਗ੍ਗਲਿਕਾਵ, ਪੋਰਾਣਕਵਿਹਾਰਾਪਿ ਸਿਸ੍ਸਾਨੁਸਿਸ੍ਸੇਹਿ ਵਾ ਅਞ੍ਞੇਹਿ ਵਾ ਪੁਗ੍ਗਲੇਹਿ ਏਵ ਪਰਿਗ੍ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ, ਨ ਕਦਾਚਿ ਸਙ੍ਘੇਨ ਪਰਿਗ੍ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ ਪੁਗ੍ਗਲਿਕਾਵ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਨ ਸਙ੍ਘਿਕਾ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਤਤ੍ਰਾਪ੍ਯੇਵਂ ਵਿਚਾਰੇਤਬ੍ਬਂ – ਨਵਵਿਹਾਰੇਪਿ ਪਤਿਟ੍ਠਾਨਕਾਲੇਪਿ ਦਾਨਕਾਲੇਪਿ ਏਕਚ੍ਚੇ ਸਙ੍ਘਂ ਉਦ੍ਦਿਸ੍ਸ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਏਕਚ੍ਚੇ ਪੁਗ੍ਗਲਂ. ਪੁਬ੍ਬੇਵ ਪੁਗ੍ਗਲਂ ਉਦ੍ਦਿਸ੍ਸ ਕਤੇਪਿ ਅਤ੍ਥਕਾਮਾਨਂ ਪਣ੍ਡਿਤਾਨਂ ਵਚਨਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਪੁਗ੍ਗਲਿਕਦਾਨਤੋ ਸਙ੍ਘਿਕਦਾਨਮੇਵ ਮਹਪ੍ਫਲਤਰਨ੍ਤਿ ਸਦ੍ਦਹਿਤ੍ਵਾ ਸਙ੍ਘਿਕੇ ਕਰੋਨ੍ਤਾਪਿ ਦਾਯਕਾ ਸਨ੍ਤਿ, ਪੁਗ੍ਗਲਿਕਵਸੇਨ ਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤੇ ਪੋਰਾਣਕਵਿਹਾਰੇਪਿ ਕੇਚਿ ਭਿਕ੍ਖੂ ਮਰਣਕਾਲੇ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਨਿਯ੍ਯਾਤੇਨ੍ਤਿ. ਕੇਚਿ ਕਸ੍ਸਚਿ ਅਦਤ੍ਵਾ ਮਰਨ੍ਤਿ, ਤਦਾ ਸੋ ਵਿਹਾਰੋ ਸਙ੍ਘਿਕੋ ਹੋਤਿ. ਸਵਤ੍ਥੁਕਮਹਾਵਿਹਾਰੇ ਪਨ ਕਰੋਨ੍ਤਾ ਰਾਜਰਾਜਮਹਾਮਤ੍ਤਾਦਯੋ ‘‘ਪਞ੍ਚਵਸ੍ਸਸਹਸ੍ਸਪਰਿਮਾਣਂ ਸਾਸਨਂ ਯਾਵ ਤਿਟ੍ਠਤਿ, ਤਾਵ ਮਮ ਵਿਹਾਰੇ ਵਸਿਤ੍ਵਾ ਸਙ੍ਘੋ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਪਚ੍ਚਯੇ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਤੂ’’ਤਿ ਪਣਿਧਾਯ ਚਿਰਕਾਲਂ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚਯੁਪ੍ਪਾਦਕਰਂ ਗਾਮਖੇਤ੍ਤਾਦਿਕਂ ‘‘ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਵਿਹਾਰਸ੍ਸ ਦੇਮਾ’’ਤਿ ਦੇਨ੍ਤਿ, ਵਿਹਾਰਸ੍ਸਾਤਿ ਚ ਵਿਹਾਰੇ ਵਸਨਕਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਉਦ੍ਦਿਸ੍ਸ ਦੇਨ੍ਤਿ, ਨ ਕੁਲੂਪਕਭੂਤਸ੍ਸ ਏਕਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਏਵ, ਤਸ੍ਮਾ ਯੇਭੁਯ੍ਯੇਨ ਸਙ੍ਘਿਕਾ ਦਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਪਾਸਾਣੇਸੁ ਅਕ੍ਖਰਂ ਲਿਖਿਤ੍ਵਾਪਿ ਠਪੇਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਬ੍ਬਸੋ ਸਙ੍ਘਿਕਵਿਹਾਰਾਭਾਵਵਾਦੋਪਿ ਵਿਚਾਰੇਤਬ੍ਬੋਵ.

ਅਪਰੇ ਪਨ ਆਚਰਿਯਾ ‘‘ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਕਾਲੇ ਵਿਹਾਰਦਾਯਕਸਨ੍ਤਕਾਵ, ਤਸ੍ਮਾ ਦਾਯਕਾਯੇਵ ਵਿਚਾਰੇਤੁਂ ਇਸ੍ਸਰਾ, ਨ ਸਙ੍ਘੋ, ਨ ਪੁਗ੍ਗਲੋ. ਵਿਹਾਰਦਾਯਕੇ ਅਸਨ੍ਤੇਪਿ ਤਸ੍ਸ ਪੁਤ੍ਤਧੀਤੁਨਤ੍ਤਪਨਤ੍ਤਾਦਯੋ ਯਾਵ ਕੁਲਪਰਮ੍ਪਰਾ ਤਸ੍ਸ ਵਿਹਾਰਸ੍ਸ ਇਸ੍ਸਰਾਵ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਕਸ੍ਮਾਤਿ ਚੇ? ‘ਯੇਨ ਵਿਹਾਰੋ ਕਾਰਿਤੋ, ਸੋ ਵਿਹਾਰਸਾਮਿਕੋ’ਤਿ (ਪਾਚਿ. ਅਟ੍ਠ. ੧੧੬) ਆਗਤਤ੍ਤਾ ਚ ‘ਤਸ੍ਸ ਵਾ ਕੁਲੇ ਯੋ ਕੋਚਿ ਆਪੁਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬੋ’ਤਿ (ਪਾਚਿ. ਅਟ੍ਠ. ੧੧੬) ਚ ਵਚਨਤੋ ਵਿਹਾਰਸ੍ਸਾਮਿਭੂਤੋ ਦਾਯਕੋ ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਵਂਸੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ ਵਾ ਵਿਚਾਰੇਤੁਂ ਇਸ੍ਸਰੋ. ‘ਪਚ੍ਛਿਨ੍ਨੇ ਕੁਲਵਂਸੇ ਯੋ ਤਸ੍ਸ ਜਨਪਦਸ੍ਸ ਸਾਮਿਕੋ, ਸੋ ਅਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਦੇਤਿ ਚਿਤ੍ਤਲਪਬ੍ਬਤੇ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਨੀਹਟਂ ਉਦਕਵਾਹਕਂ ਅਲ਼ਨਾਗਰਾਜਮਹੇਸੀ ਵਿਯ, ਏਵਮ੍ਪਿ ਵਟ੍ਟਤੀ’ਤਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ (ਪਾਰਾ. ਅਟ੍ਠ. ੨.੫੩੮-੫੩੯) ਵਚਨਤੋ ਵਿਹਾਰਦਾਯਕਸ੍ਸ ਕੁਲਵਂਸੇ ਪਚ੍ਛਿਨ੍ਨੇਪਿ ਤਸ੍ਸ ਜਨਪਦਸ੍ਸ ਇਸ੍ਸਰੋ ਰਾਜਾ ਵਾ ਰਾਜਮਹਾਮਤ੍ਤੋ ਵਾ ਯੋ ਕੋਚਿ ਇਸ੍ਸਰੋ ਵਾ ਵਿਹਾਰਂ ਵਿਚਾਰੇਤੁਂ ਯਥਾਜ੍ਝਾਸਯਂ ਦਾਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਤਮ੍ਪਿ ਅਞ੍ਞੇ ਪਣ੍ਡਿਤਾ ਨਾਨੁਜਾਨਨ੍ਤਿ.

ਕਥਂ? ‘‘ਯੇਨ ਵਿਹਾਰੋ ਕਾਰਿਤੋ, ਸੋ ਵਿਹਾਰਸਾਮਿਕੋ’’ਤਿ ਵਚਨਂ ਪੁਬ੍ਬਵੋਹਾਰਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਨ ਇਦਾਨਿ ਇਸ੍ਸਰਵਸੇਨ ਯਥਾ ਜੇਤਵਨਂ, ਪਤ੍ਤਸ੍ਸਾਮਿਕੋਤ੍ਯਾਦਿ. ਯਥਾ ਹਿ ਜੇਤਸ੍ਸ ਰਾਜਕੁਮਾਰਸ੍ਸ ਵਨਂ ਉਯ੍ਯਾਨਂ ਜੇਤਵਨਨ੍ਤਿ ਵਿਗ੍ਗਹੇ ਕਤੇ ਯਦਿਪਿ ਅਨਾਥਪਿਣ੍ਡਿਕੇਨ ਕਿਣਿਤ੍ਵਾ ਵਿਹਾਰਪਤਿਟ੍ਠਾਪਨਕਾਲਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਰਾਜਕੁਮਾਰੋ ਤਸ੍ਸ ਉਯ੍ਯਾਨਸ੍ਸ ਇਸ੍ਸਰੋ ਨ ਹੋਤਿ, ਤਥਾਪਿ ਅਨਾਥਪਿਣ੍ਡਿਕੇਨ ਕਿਣਿਤਕਾਲਤੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ਇਸ੍ਸਰਭੂਤਪੁਬ੍ਬਤ੍ਤਾ ਪੁਬ੍ਬਵੋਹਾਰਵਸੇਨ ਸਬ੍ਬਦਾਪਿ ਜੇਤਵਨਨ੍ਤ੍ਵੇਵ ਵੋਹਰੀਯਤਿ. ਯਥਾ ਚ ਪਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸਾਮਿਕੋ ਪਤ੍ਤਸ੍ਸਾਮਿਕੋਤਿ ਵਿਗ੍ਗਹੇ ਕਤੇ ਯਦਿਪਿ ਦਾਯਕੇਹਿ ਕਿਣਿਤ੍ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੁਸ੍ਸ ਦਿਨ੍ਨਕਾਲਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਕਮ੍ਮਾਰੋ ਪਤ੍ਤਸ੍ਸ ਇਸ੍ਸਰੋ ਨ ਹੋਤਿ, ਤਥਾਪਿ ਦਾਯਕੇਨ ਕਿਣਿਤਕਾਲਤੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ਇਸ੍ਸਰਭੂਤਪੁਬ੍ਬਤ੍ਤਾ ਪੁਬ੍ਬਵੋਹਾਰਵਸੇਨ ਪਤ੍ਤਸ੍ਸਾਮਿਕੋਤ੍ਵੇਵ ਵੋਹਰੀਯਤਿ, ਏਵਂ ਯਦਿਪਿ ਭਿਕ੍ਖੁਸ੍ਸ ਦਿਨ੍ਨਕਾਲਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਦਾਯਕੋ ਵਿਹਾਰਸ੍ਸ ਇਸ੍ਸਰੋ ਨ ਹੋਤਿ ਵਤ੍ਥੁਪਰਿਚ੍ਚਾਗਲਕ੍ਖਣਤ੍ਤਾ ਦਾਨਸ੍ਸ, ਤਥਾਪਿ ਦਾਨਕਾਲਤੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ਇਸ੍ਸਰਭੂਤਪੁਬ੍ਬਤ੍ਤਾ ਪੁਬ੍ਬਵੋਹਾਰਵਸੇਨ ਵਿਹਾਰਸ੍ਸਾਮਿਕੋਤ੍ਵੇਵ ਵੋਹਰੀਯਤਿ, ਨ ਮੁਖ੍ਯਤੋ ਇਸ੍ਸਰਭਾਵਤੋਤਿ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਵਾ ਗਣਸ੍ਸ ਵਾ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਵਾ ਦਿਨ੍ਨਕਾਲਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਸਙ੍ਘਾਦਯੋ ਪਟਿਗ੍ਗਾਹਕਾ ਏਵ ਵਿਚਾਰੇਤੁਂ ਇਸ੍ਸਰਾ, ਨ ਦਾਯਕੋ.

ਕਥਂ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤੀਤਿ ਚੇ? ਸਨ੍ਤੇਸੁਪਿ ਅਨਾਥਪਿਣ੍ਡਿਕਾਦੀਸੁ ਵਿਹਾਰਦਾਯਕੇਸੁ ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਞ੍ਚਹਙ੍ਗੇਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਸੇਨਾਸਨਗ੍ਗਾਹਾਪਕਂ ਸਮ੍ਮਨ੍ਨਿਤੁ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ (ਚੂਲ਼ਵ. ੩੧੭) ਸਙ੍ਘੇਨ ਸਮ੍ਮਤਂ ਸੇਨਾਸਨਗ੍ਗਾਹਾਪਕਂ ਅਨੁਜਾਨਿਤ੍ਵਾ, ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ…ਪੇ… ਸੇਯ੍ਯਗ੍ਗੇਨ ਗਾਹੇਤੁ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ (ਚੂਲ਼ਵ. ੩੧੮) ਸੇਨਾਸਨਗ੍ਗਾਹਾਪਕਸ੍ਸੇਵ ਵਿਚਾਰੇਤੁਂ ਇਸ੍ਸਰਭਾਵਸ੍ਸ ਵਚਨਤੋ ਚ ‘‘ਦ੍ਵੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਸਙ੍ਘਿਕਂ ਭੂਮਿਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਸੋਧੇਤ੍ਵਾ ਸਙ੍ਘਿਕਂ ਸੇਨਾਸਨਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਯੇਨ ਸਾ ਭੂਮਿ ਪਠਮਂ ਗਹਿਤਾ, ਸੋ ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਚ ‘‘ਉਭੋਪਿ ਪੁਗ੍ਗਲਿਕਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਸੋਯੇਵ ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਚ ‘‘ਯੋ ਪਨ ਸਙ੍ਘਿਕਂ ਵਲ੍ਲਿਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਅਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਆਹਰਿਮੇਨ ਉਪਕਰਣੇਨ ਸਙ੍ਘਿਕਾਯ ਭੂਮਿਯਾ ਪੁਗ੍ਗਲਿਕਵਿਹਾਰਂ ਕਾਰੇਤਿ, ਉਪਡ੍ਢਂ ਸਙ੍ਘਿਕਂ ਉਪਡ੍ਢਂ ਪੁਗ੍ਗਲਿਕ’’ਨ੍ਤਿ ਚ ਸਙ੍ਘਪੁਗ੍ਗਲਾਨਂਯੇਵ ਸਾਮਿਭਾਵਸ੍ਸ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਚ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤਿ.

‘‘ਤਸ੍ਸ ਵਾ ਕੁਲੇ ਯੋ ਕੋਚਿ ਆਪੁਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਵਚਨਮ੍ਪਿ ਤੇਸਂ ਵਿਹਾਰਸ੍ਸ ਇਸ੍ਸਰਭਾਵਦੀਪਕਂ ਨ ਹੋਤਿ, ਅਥ ਖੋ ਗਮਿਕੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਦਿਸਂ ਗਨ੍ਤੁਕਾਮੋ ਵਿਹਾਰੇ ਆਪੁਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬਭਿਕ੍ਖੁਸਾਮਣੇਰਆਰਾਮਿਕੇਸੁ ਅਸਨ੍ਤੇਸੁ ਤੇ ਆਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਗਨ੍ਤਬ੍ਬਭਾਵਮੇਵ ਦੀਪੇਤਿ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ‘‘ਇਮਂ ਪਨ ਦਸਵਿਧਮ੍ਪਿ ਸੇਯ੍ਯਂ ਸਙ੍ਘਿਕੇ ਵਿਹਾਰੇ ਸਨ੍ਥਰਿਤ੍ਵਾ ਵਾ ਸਨ੍ਥਰਾਪੇਤ੍ਵਾ ਵਾ ਪਕ੍ਕਮਨ੍ਤੇਨ ਆਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਪਕ੍ਕਮਿਤਬ੍ਬਂ, ਆਪੁਚ੍ਛਨ੍ਤੇਨ ਚ ਭਿਕ੍ਖੁਮ੍ਹਿ ਸਤਿ ਭਿਕ੍ਖੁ ਆਪੁਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬੋ…ਪੇ… ਤਸ੍ਮਿਂ ਅਸਤਿ ਆਰਾਮਿਕੋ, ਤਸ੍ਮਿਮ੍ਪਿ ਅਸਤਿ ਯੇਨ ਵਿਹਾਰੋ ਕਾਰਿਤੋ, ਸੋ ਵਿਹਾਰਸ੍ਸਾਮਿਕੋ, ਤਸ੍ਸ ਵਾ ਕੁਲੇ ਯੋ ਕੋਚਿ ਆਪੁਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ. ਏਵਂ ਆਰਾਮਿਕਸ੍ਸਪਿ ਆਪੁਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬਤੋ ਓਲੋਕਨਤ੍ਥਾਯ ਵਤ੍ਤਸੀਸੇਨੇਵ ਆਪੁਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬੋ, ਨ ਤੇਸਂ ਸਙ੍ਘਿਕਸੇਨਾਸਨਸ੍ਸ ਇਸ੍ਸਰਭਾਵਤੋਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ.

‘‘ਪਚ੍ਛਿਨ੍ਨੇ ਕੁਲਵਂਸੇ’’ਤ੍ਯਾਦਿਵਚਨਞ੍ਚ ਅਕਪ੍ਪਿਯਵਸੇਨ ਕਤਾਨਂ ਅਕਪ੍ਪਿਯਵੋਹਾਰੇਨ ਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤਾਨਂ ਖੇਤ੍ਤਵਤ੍ਥੁਤਲ਼ਾਕਾਦੀਨਂ ਅਕਪ੍ਪਿਯਤ੍ਤਾ ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਪਰਿਚ੍ਚਤ੍ਤਾਨਂ ਕਪ੍ਪਿਯਕਰਣਤ੍ਥਾਯ ਰਾਜਾਦੀਹਿ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਤੇਸਂਯੇਵ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਦਾਨਮੇਵ ਦੀਪੇਤਿ, ਨ ਤੇਸਂ ਰਾਜਾਦੀਨਂ ਤੇਹਿ ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਅਞ੍ਞੇਸਂ ਸਙ੍ਘਗਣਪੁਗ੍ਗਲਚੇਤਿਯਾਨਂ ਦਾਨਂ. ਯਦਿ ਦਦੇਯ੍ਯੁਂ, ਅਧਮ੍ਮਿਕਦਾਨਅਧਮ੍ਮਿਕਪਅਗ੍ਗਹਅਧਮ੍ਮਿਕਪਰਿਭੋਗਾ ਸਿਯੁਂ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ਪਰਿਵਾਰੇ (ਪਰਿ. ਅਟ੍ਠ. ੩੨੯) ‘‘ਨਵ ਅਧਮ੍ਮਿਕਾਨਿ ਦਾਨਾਨਿ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਪਰਿਣਤਂ ਅਞ੍ਞਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਵਾ ਚੇਤਿਯਸ੍ਸ ਵਾ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਵਾ ਪਰਿਣਾਮੇਤਿ, ਚੇਤਿਯਸ੍ਸ ਪਰਿਣਤਂ ਅਞ੍ਞਚੇਤਿਯਸ੍ਸ ਵਾ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਵਾ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਵਾ ਪਰਿਣਾਮੇਤਿ, ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਪਰਿਣਤਂ ਅਞ੍ਞਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਵਾ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਵਾ ਚੇਤਿਯਸ੍ਸ ਵਾ ਪਰਿਣਾਮੇਤੀ’’ਤਿ. ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਞ੍ਚ (ਪਰਿ. ਅਟ੍ਠ. ੩੨੯) ‘‘ਨਵ ਅਧਮ੍ਮਿਕਾਨਿ ਦਾਨਾਨੀਤਿ…ਪੇ… ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ. ਨਵ ਪਟਿਗ੍ਗਹਪਰਿਭੋਗਾਤਿ ਏਤੇਸਂਯੇਵ ਦਾਨਾਨਂ ਪਟਿਗ੍ਗਹਾ ਚ ਪਰਿਭੋਗਾ ਚਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਸ੍ਮਾ ਯਦਿ ਰਾਜਾਦਯੋ ਇਸ੍ਸਰਾਤਿ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਦੇਯ੍ਯੁਂ, ਤਮ੍ਪਿ ਦਾਨਂ ਅਧਮ੍ਮਿਕਦਾਨਂ ਹੋਤਿ, ਤਂ ਦਾਨਂ ਪਟਿਗ੍ਗਹਾ ਚ ਅਧਮ੍ਮਿਕਪਟਿਗ੍ਗਹਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਦਾਨਂ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤਾ ਚ ਅਧਮ੍ਮਿਕਪਰਿਭੋਗਾ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ.

ਅਥਾਪਿ ਏਵਂ ਵਦੇਯ੍ਯੁਂ ‘‘ਵਿਹਾਰਦਾਨਂ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ, ਅਗ੍ਗਂ ਬੁਦ੍ਧੇਨ ਵਣ੍ਣਿਤਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ (ਚੂਲ਼ਵ. ੨੯੫, ੩੧੫) ‘ਸਙ੍ਘਸ੍ਸਾ’ਤਿ ਅਯਂ ਸਦ੍ਦੋ ‘ਦਾਨ’ਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਸਾਮਿਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ ਨ ਹੋਤਿ, ਅਥ ਖੋ ਸਮ੍ਪਦਾਨਮੇਵ, ‘ਦਾਯਕਸ੍ਸਾ’ਤਿ ਪਨ ਸਾਮਿਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ ਅਜ੍ਝਾਹਰਿਤਬ੍ਬੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਾਮਿਭੂਤੋ ਦਾਯਕੋਵ ਇਸ੍ਸਰੋ, ਨ ਸਮ੍ਪਦਾਨਭੂਤੋ ਸਙ੍ਘੋ’’ਤਿ. ਤੇ ਏਵਂ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਾ – ‘‘ਵਿਹਾਰਦਾਨਂ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਇਦਂ ਦਾਨਸਮਯੇ ਪਵਤ੍ਤਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਨ ਦਿਨ੍ਨਸਮਯੇ ਪਵਤ੍ਤਵਸੇਨ. ਦਾਨਕਾਲੇ ਹਿ ਦਾਯਕੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਤ੍ਥੁਭੂਤਂ ਵਿਹਾਰਂ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਪਰਿਚ੍ਚਜਿਤ੍ਵਾ ਦੇਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਦਾਯਕੋ ਸਾਮੀ ਹੋਤਿ, ਸਙ੍ਘੋ ਸਮ੍ਪਦਾਨਂ, ਦਿਨ੍ਨਕਾਲੇ ਪਨ ਸਙ੍ਘੋਵ ਸਾਮੀ ਹੋਤਿ ਵਿਹਾਰਸ੍ਸ ਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ, ਨ ਦਾਯਕੋ ਪਰਿਚ੍ਚਤ੍ਤਤ੍ਤਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਙ੍ਘੋ ਵਿਚਾਰੇਤੁਂ ਇਸ੍ਸਰੋ. ਤੇਨਾਹ ਭਗਵਾ ‘‘ਪਰਿਚ੍ਚਤ੍ਤਂ ਤਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਦਾਯਕੇਹੀ’’ਤਿ (ਚੂਲ਼ਵ. ੨੭੩). ਇਦਂ ਪਨ ਸਦ੍ਦਲਕ੍ਖਣਗਰੁਕਾ ਸਦ੍ਦਹਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਅਤ੍ਥਤੋ ਪਨ ਚੀਵਰਾਦੀਨਂ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਪਚ੍ਚਯਾਨਂ ਦਾਨਕਾਲੇਯੇਵ ਦਾਯਕਸਨ੍ਤਕਭਾਵੋ ਦਿਨ੍ਨਕਾਲਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਪਟਿਗ੍ਗਾਹਕਸਨ੍ਤਕਭਾਵੋ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਪਾਕਟੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਇਦਮ੍ਪਿ ਵਚਨਂ ਦਾਯਕਸਨ੍ਤਕਭਾਵਸਾਧਕਂ ਨ ਹੋਤੀਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ.

ਏਵਂ ਹੋਤੁ, ਤਥਾਪਿ ‘‘ਸਚੇ ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਪਰਿਚ੍ਚਤ੍ਤਭਾਵਂ ਞਤ੍ਵਾ ਸਾਮਿਕੋ ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਪੁਤ੍ਤਧੀਤਰੋ ਵਾ ਅਞ੍ਞੋ ਵਾ ਕੋਚਿ ਵਂਸੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ ਪੁਨ ਕਪ੍ਪਿਯਵੋਹਾਰੇਨ ਦੇਤਿ, ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ (ਪਾਰਾ. ਅਟ੍ਠ. ੨.੫੩੮-੫੩੯) ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਵਿਹਾਰਸ੍ਸਾਮਿਕਭੂਤਦਾਯਕਸ੍ਸ ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਪੁਤ੍ਤਧੀਤਾਦੀਨਂ ਵਂਸੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨਂ ਵਾ ਦਾਤੁਂ ਇਸ੍ਸਰਭਾਵੋ ਸਿਦ੍ਧੋਯੇਵਾਤਿ. ਨ ਸਿਦ੍ਧੋ. ਕਸ੍ਮਾਤਿ ਚੇ? ਨਨੁ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਪਰਿਚ੍ਚਤ੍ਤਭਾਵਂ ਞਤ੍ਵਾ’’ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਕਪ੍ਪਿਯਤ੍ਤਾ ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਪਰਿਚ੍ਚਤ੍ਤਮੇਵ ਕਪ੍ਪਿਯਕਰਣਤ੍ਥਾਯ ਦਾਯਕਾਦੀਹਿ ਪੁਨ ਕਪ੍ਪਿਯਵੋਹਾਰੇਨ ਦੇਤਿ, ਵਟ੍ਟਤਿ. ਯਥਾ ਅਪ੍ਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਅਪਰਿਭੁਤ੍ਤਮੇਵ ਖਾਦਨੀਯਭੋਜਨੀਯਂ ਭਿਕ੍ਖੁਸਨ੍ਤਕਂਯੇਵ ਆਪਤ੍ਤਿਮੋਚਨਤ੍ਥਂ ਦਾਯਕਾਦਯੋ ਪਟਿਗ੍ਗਹਾਪੇਤਿ, ਨ ਪਰਿਭੁਤ੍ਤਂ, ਯਥਾ ਚ ਬੀਜਗਾਮਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਂਯੇਵ ਭਿਕ੍ਖੁਸਨ੍ਤਕਂ ਬੀਜਗਾਮਭੂਤਗਾਮਭਾਵਤੋ ਪਰਿਮੋਚਨਤ੍ਥਂ ਕਪ੍ਪਿਯਕਾਰਕਾਦਯੋ ਕਪ੍ਪਿਯਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਨ ਅਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਂ, ਏਵਂ ਅਕਪ੍ਪਿਯਂ ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਪਰਿਚ੍ਚਤ੍ਤਂਯੇਵ ਤਲ਼ਾਕਾਦਿਕਂ ਕਪ੍ਪਿਯਕਰਣਤ੍ਥਂ ਦਾਯਕਾਦਯੋ ਪੁਨ ਦੇਨ੍ਤਿ, ਨ ਅਪਰਿਚ੍ਚਤ੍ਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਇਦਮ੍ਪਿ ਵਚਨਂ ਕਪ੍ਪਿਯਕਰਣਤ੍ਤਂਯੇਵ ਸਾਧੇਤਿ, ਨ ਇਸ੍ਸਰਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤਿ.

ਤਥਾਪਿ ਏਵਂ ਵਦੇਯ੍ਯੁਂ ‘‘ਜਾਤਿਭੂਮਿਯਂ ਜਾਤਿਭੂਮਿਕਾ ਉਪਾਸਕਾ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਧਮ੍ਮਿਕਤ੍ਥੇਰਂ ਸਤ੍ਤਹਿ ਜਾਤਿਭੂਮਿਕਵਿਹਾਰੇਹਿ ਪਬ੍ਬਾਜਯਿਂਸੂਤਿ ਵਚਨਤੋ ਦਾਯਕੋ ਵਿਹਾਰਸ੍ਸ ਇਸ੍ਸਰੋਤਿ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤਿ. ਇਸ੍ਸਰਤ੍ਤਾਯੇਵ ਹਿ ਤੇ ਥੇਰਂ ਪਬ੍ਬਾਜੇਤੁਂ ਸਕ੍ਕਾ, ਨੋ ਅਨਿਸ੍ਸਰਾ’’ਤਿ, ਨ ਖੋ ਪਨੇਵਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਕਸ੍ਮਾ? ‘‘ਜਾਤਿਭੂਮਿਕਾ ਉਪਾਸਕਾ’’ਇਚ੍ਚੇਵ ਹਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਨ ‘‘ਵਿਹਾਰਦਾਯਕਾ’’ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਸ੍ਮਿਂ ਦੇਸੇ ਵਸਨ੍ਤਾ ਬਹਵੋ ਉਪਾਸਕਾ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਧਮ੍ਮਿਕਤ੍ਥੇਰਂ ਅਯੁਤ੍ਤਚਾਰਿਤ੍ਤਾ ਸਕਲਸਤ੍ਤਵਿਹਾਰਤੋ ਪਬ੍ਬਾਜਯਿਂਸੁ, ਨ ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਿਹਾਰਦਾਯਕਭਾਵੇਨ ਇਸ੍ਸਰਤ੍ਤਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਇਦਮ੍ਪਿ ਉਦਾਹਰਣਂ ਨ ਇਸ੍ਸਰਭਾਵਦੀਪਕਂ, ਅਥ ਖੋ ਅਪਰਾਧਾਨੁਰੂਪਕਰਣਭਾਵਦੀਪਕਨ੍ਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਏਵਂ ਯਦਾ ਦਾਯਕੋ ਵਿਹਾਰਂ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਤ੍ਵਾ ਦੇਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਮੁਞ੍ਚਚੇਤਨਂ ਪਤ੍ਵਾ ਦਿਨ੍ਨਕਾਲਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਸੋ ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਵਂਸੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ ਵਾ ਜਨਪਦਸ੍ਸਾਮਿਕਰਾਜਾਦਯੋ ਵਾ ਇਸ੍ਸਰਾ ਭਵਿਤੁਂ ਵਾ ਵਿਚਾਰੇਤੁਂ ਵਾ ਨ ਲਭਨ੍ਤਿ, ਪਟਿਗ੍ਗਾਹਕਭੂਤੋ ਸਙ੍ਘੋ ਵਾ ਗਣੋ ਵਾ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਵਾ ਸੋਯੇਵ ਇਸ੍ਸਰੋ ਭਵਿਤੁਂ ਵਾ ਵਿਚਾਰੇਤੁਂ ਵਾ ਲਭਤੀਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ.

ਤਤ੍ਥ ਦਾਯਕਾਦੀਨਂ ਇਸ੍ਸਰੋ ਭਵਿਤੁਂ ਅਲਭਨਭਾਵੋ ਕਥਂ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤੀਤਿ ਚੇ? ‘‘ਵਤ੍ਥੁਪਰਿਚ੍ਚਾਗਲਕ੍ਖਣਤ੍ਤਾ ਦਾਨਸ੍ਸ, ਪਥਵਾਦਿਵਤ੍ਥੁਪਰਿਚ੍ਚਾਗੇਨ ਚ ਪੁਨ ਗਹਣਸ੍ਸ ਅਯੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਵਿਮਤਿਵਿਨੋਦਨਿਯਂ ਵਚਨਤੋ ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਯਂ ਦੀਯਮਾਨਂ ਪਤਤਿ, ਤਂ ਸਾਮਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤੁਂ, ਪਰਿਚ੍ਚਤ੍ਤਂ ਤਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਦਾਯਕੇਹੀ’’ਤਿ (ਚੂਲ਼ਵ. ੨੭੩) ਭਗਵਤਾ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਚ ‘‘ਪਰਿਚ੍ਚਤ੍ਤਂ ਤਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਦਾਯਕੇਹੀਤਿ ਵਚਨੇਨ ਪਨੇਤ੍ਥ ਪਰਸਨ੍ਤਕਾਭਾਵੋ ਦੀਪਿਤੋ’’ਤਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਚ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤਿ. ਸਙ੍ਘਾਦੀਨਂ ਇਸ੍ਸਰੋ ਭਵਿਤੁਂ ਲਭਨਭਾਵੋ ਕਥਂ ਞਾਤਬ੍ਬੋਤਿ ਚੇ? ਸਙ੍ਘਿਕੋ ਨਾਮ ਵਿਹਾਰੋ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਦਿਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ ਪਰਿਚ੍ਚਤ੍ਤੋ, ‘‘ਪੁਗ੍ਗਲਿਕੇ ਪੁਗ੍ਗਲਿਕਸਞ੍ਞੀ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਪੁਗ੍ਗਲਿਕੇ ਆਪਤ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਪੁਗ੍ਗਲਿਕੇ ਅਨਾਪਤ੍ਤੀ’’ਤਿ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਪਾਲ਼ਿਯਂ (ਪਾਚਿ. ੧੧੭, ੧੨੭) ਆਗਮਨਤੋ ਚ ‘‘ਅਨ੍ਤਮਸੋ ਚਤੁਰਙ੍ਗੁਲਪਾਦਕਂ ਗਾਮਦਾਰਕੇਹਿ ਪਂਸ੍ਵਾਗਾਰਕੇਸੁ ਕੀਲ਼ਨ੍ਤੇਹਿ ਕਤਮ੍ਪਿ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਦਿਨ੍ਨਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਗਰੁਭਣ੍ਡਂ ਹੋਤੀ’’ਤਿ (ਚੂਲ਼ਵ. ਅਟ੍ਠ. ੩੨੧) ਸਮਨ੍ਤਪਾਸਾਦਿਕਾਯਂ ਵਚਨਤੋ ਚ ‘‘ਅਭਿਯੋਗੇਪਿ ਚੇਤ੍ਥ ਚਾਤੁਦ੍ਦਿਸਂ ਸਙ੍ਘਂ ਉਦ੍ਦਿਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਦਿਨ੍ਨਂ ਵਿਹਾਰਂ ਵਾ ਪਰਿਵੇਣਂ ਵਾ ਆਵਾਸਂ ਵਾ ਮਹਨ੍ਤਮ੍ਪਿ ਖੁਦ੍ਦਕਮ੍ਪਿ ਅਭਿਯੁਞ੍ਜਤੋ ਅਭਿਯੋਗੋ ਨ ਰੁਹਤਿ, ਅਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਗਣ੍ਹਿਤੁਮ੍ਪਿ ਨ ਸਕ੍ਕੋਤਿ. ਕਸ੍ਮਾ? ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਧੁਰਨਿਕ੍ਖੇਪਾਭਾਵਤੋ. ਨ ਹੇਤ੍ਥ ਸਬ੍ਬੇ ਚਾਤੁਦ੍ਦਿਸਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਧੁਰਨਿਕ੍ਖੇਪਂ ਕਰੋਨ੍ਤੀਤਿ. ਦੀਘਭਾਣਕਾਦਿਭੇਦਸ੍ਸ ਪਨ ਗਣਸ੍ਸ ਏਕਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਵਾ ਸਨ੍ਤਕਂ ਅਭਿਯੁਞ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੋ ਸਕ੍ਕੋਤਿ ਤੇ ਧੁਰਂ ਨਿਕ੍ਖਿਪਾਪੇਤੁ’’ਨ੍ਤਿ ਦੁਤਿਯਪਾਰਾਜਿਕਵਣ੍ਣਨਾਯਂ (ਪਾਰਾ. ਅਟ੍ਠ. ੧.੧੦੨) ਵਚਨਤੋ ਚ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤਿ.

ਕਥਂ ਦਾਯਕਾਦੀਨਂ ਵਿਚਾਰੇਤੁਂ ਅਲਭਨਭਾਵੋ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤੀਤਿ ਚੇ? ਸਨ੍ਤੇਸੁਪਿ ਵੇਲ਼ੁਵਨਵਿਹਾਰਾਦਿਦਾਯਕੇਸੁ ਤੇਸਂ ਵਿਚਾਰਣਂ ਅਨਨੁਜਾਨਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਞ੍ਚਹਙ੍ਗੇਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਸੇਨਾਸਨਗ੍ਗਾਹਾਪਕਂ ਸਮ੍ਮਨ੍ਨਿਤੁ’’ਨ੍ਤਿ ਭਿਕ੍ਖੁਸ੍ਸੇਵ ਸੇਨਾਸਨਗ੍ਗਾਹਾਪਕਸਮ੍ਮੁਤਿਅਨੁਜਾਨਤੋ ਚ ਭਣ੍ਡਨਕਾਰਕੇਸੁ ਕੋਸਮ੍ਬਕਭਿਕ੍ਖੂਸੁ ਸਾਵਤ੍ਥਿਂ ਆਗਤੇਸੁ ਅਨਾਥਪਿਣ੍ਡਿਕੇਨ ਚ ਵਿਸਾਖਾਯ ਮਹਾਉਪਾਸਿਕਾਯ ਚ ‘‘ਕਥਾਹਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਤੇਸੁ ਭਿਕ੍ਖੂਸੁ ਪਟਿਪਜ੍ਜਾਮੀ’’ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੪੬੮) ਏਵਂ ਜੇਤਵਨਵਿਹਾਰਦਾਯਕਪੁਬ੍ਬਾਰਾਮਵਿਹਾਰਦਾਯਕਭੂਤੇਸੁ ਆਰੋਚਿਤੇਸੁਪਿ ਤੇਸਂ ਸੇਨਾਸਨਵਿਚਾਰਣਂ ਅਵਤ੍ਵਾ ਆਯਸ੍ਮਤਾ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਤ੍ਥੇਰੇਨ ‘‘ਕਥਂ ਨੁ ਖੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਤੇਸੁ ਭਿਕ੍ਖੂਸੁ ਸੇਨਾਸਨੇ ਪਟਿਪਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਆਰੋਚਿਤੇ ‘‘ਤੇਨ ਹਿ, ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤ, ਵਿਵਿਤ੍ਤਂ ਸੇਨਾਸਨਂ ਦਾਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਸਚੇ ਪਨ, ਭਨ੍ਤੇ, ਵਿਵਿਤ੍ਤਂ ਨ ਹੋਤਿ, ਕਥਂ ਪਟਿਪਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਤੇਨ ਹਿ ਵਿਵਿਤ੍ਤਂ ਕਤ੍ਵਾਪਿ ਦਾਤਬ੍ਬਂ, ਨ ਤ੍ਵੇਵਾਹਂ, ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤ, ਕੇਨਚਿ ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਵੁਡ੍ਢਤਰਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਸੇਨਾਸਨਂ ਪਟਿਬਾਹਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਵਦਾਮਿ, ਯੋ ਪਟਿਬਾਹੇਯ੍ਯ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸਾ’’ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੪੭੩) ਥੇਰਸ੍ਸੇਵ ਸੇਨਾਸਨਸ੍ਸ ਵਿਚਾਰਣਸ੍ਸ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਤ੍ਤਾ ਚ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤਿ.

ਕਥਂ ਪਨ ਸਙ੍ਘਾਦੀਨਂ ਸੇਨਾਸਨਂ ਵਿਚਾਰੇਤੁਂ ਲਭਨਭਾਵੋ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤੀਤਿ? ‘‘ਏਵਞ੍ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਮ੍ਮਨ੍ਨਿਤਬ੍ਬੋ – ਪਠਮਂ ਭਿਕ੍ਖੁ ਯਾਚਿਤਬ੍ਬੋ, ਯਾਚਿਤ੍ਵਾ ਬ੍ਯਤ੍ਤੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਪਟਿਬਲੇਨ ਸਙ੍ਘੋ ਞਾਪੇਤਬ੍ਬੋ –

ਸੁਣਾਤੁ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸਙ੍ਘੋ…ਪੇ… ਸਮ੍ਮਤੋ ਸਙ੍ਘੇਨ ਇਤ੍ਥਨ੍ਨਾਮੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਸੇਨਾਸਨਗ੍ਗਾਹਾਪਕੋ, ਖਮਤਿ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ, ਤਸ੍ਮਾ ਤੁਣ੍ਹੀ, ਏਵਮੇਤਂ ਧਾਰਯਾਮੀਤਿ (ਚੂਲ਼ਵ. ੩੧੭).

ਏਵਂ ਸਙ੍ਘੇਨ ਸੇਨਾਸਨਗ੍ਗਾਹਾਪਕਂ ਸਮ੍ਮਨ੍ਨਾਪੇਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਤੇਨ ਸਙ੍ਘਸਮ੍ਮਤੇਨ ਸੇਨਾਸਨਗ੍ਗਾਹਾਪਕੇਨ ਸੇਨਾਸਨਗ੍ਗਾਹਕਵਿਧਾਨਂ ਅਨੁਜਾਨਿਤੁਂ ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਠਮਂ ਭਿਕ੍ਖੂ ਗਣੇਤੁਂ, ਭਿਕ੍ਖੂ ਗਣੇਤ੍ਵਾ ਸੇਯ੍ਯਾ ਗਣੇਤੁਂ, ਸੇਯ੍ਯਾ ਗਣੇਤ੍ਵਾ ਸੇਯ੍ਯਗ੍ਗੇਨ ਗਾਹੇਤੁ’’ਨ੍ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਸਙ੍ਘਿਕਸੇਨਾਸਨਸ੍ਸ ਸਙ੍ਘੇਨ ਵਿਚਾਰੇਤੁਂ ਲਭਨਭਾਵੋ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤਿ.

‘‘ਦੀਘਭਾਣਕਾਦਿਭੇਦਸ੍ਸ ਪਨ ਗਣਸ੍ਸ ਏਕਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਵਾ ਦਿਨ੍ਨਵਿਹਾਰਾਦਿਂ ਅਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੇ ਧੁਰਨਿਕ੍ਖੇਪਸਮ੍ਭਵਾ ਪਾਰਾਜਿਕ’’ਨ੍ਤਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ (ਪਾਰਾ. ਅਟ੍ਠ. ੧.੧੦੨) ਆਗਮਨਤੋ ਚ ‘‘ਅਤ੍ਤਨੋ ਪੁਗ੍ਗਲਿਕੇ ਅਨਾਪਤ੍ਤੀ’’ਤਿ ਪਾਲ਼ਿਯਂ (ਪਾਚਿ. ੧੧੭) ਆਗਮਨਤੋ ਚ ‘‘ਯਸ੍ਮਿਂ ਪਨ ਵਿਸ੍ਸਾਸੋ ਰੁਹਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਕਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪੁਗ੍ਗਲਿਕਮਿਵ ਹੋਤੀਤਿ ਮਹਾਪਚ੍ਚਰਿਆਦੀਸੁ ਵੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ (ਪਾਚਿ. ਅਟ੍ਠ. ੧੧੨) ਵਚਨਤੋ ਚ ਗਣਸ੍ਸ ਦਿਨ੍ਨੋ ਗਣਸਨ੍ਤਕਵਿਹਾਰੋ ਗਣੇਨੇਵ ਵਿਚਾਰੀਯਤੇ, ਨੋ ਦਾਯਕਾਦੀਹਿ. ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਦਿਨ੍ਨੋ ਪੁਗ੍ਗਲਿਕਵਿਹਾਰੋਪਿ ਪਟਿਗ੍ਗਾਹਕਪੁਗ੍ਗਲੇਨੇਵ ਵਿਚਾਰੀਯਤੇ, ਨੋ ਦਾਯਕਾਦੀਹੀਤਿ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤਿ. ਏਵਂ ਵਿਨਯਪਾਲ਼ਿਯਂ ਅਟ੍ਠਕਥਾਟੀਕਾਸੁ ਚ ਵਿਹਾਰਸ੍ਸ ਸਙ੍ਘਿਕਗਣਸਨ੍ਤਕਪੁਗ੍ਗਲਿਕਵਸੇਨ ਤਿਵਿਧਸ੍ਸੇਵ ਵਚਨਤੋ ਚ ਤੇਸਂਯੇਵ ਸਙ੍ਘਗਣਪੁਗ੍ਗਲਾਨਂ ਵਿਹਾਰਵਿਚਾਰਣਸ੍ਸ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਤ੍ਤਾ ਚ ਦਾਯਕਸਨ੍ਤਕਸ੍ਸ ਵਿਹਾਰਸ੍ਸ ਵਿਸੁਂ ਅਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਚ ਦਾਯਕਾਨਂ ਵਿਹਾਰਵਿਚਾਰਣਸ੍ਸ ਅਨਨੁਞ੍ਞਾਤਤ੍ਤਾ ਚ ਸਙ੍ਘਾਦਯੋ ਏਵ ਵਿਹਾਰਸ੍ਸ ਇਸ੍ਸਰਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤੇਯੇਵ ਚ ਵਿਚਾਰੇਤੁਂ ਲਭਨ੍ਤੀਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ.

ਏਵਂ ਹੋਤੁ, ਤੇਸੁ ਪਟਿਗ੍ਗਾਹਕਭੂਤੇਸੁ ਸਙ੍ਘਗਣਪੁਗ੍ਗਲੇਸੁ ਸੋ ਵਿਹਾਰੋ ਕਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਕੋ ਹੋਤਿ, ਕੇਨ ਚ ਵਿਚਾਰੇਤਬ੍ਬੋਤਿ? ਵੁਚ੍ਚਤੇ – ਸਙ੍ਘਿਕਵਿਹਾਰੇ ਤਾਵ ‘‘ਆਗਤਾਨਾਗਤਸ੍ਸ ਚਾਤੁਦ੍ਦਿਸਸ੍ਸ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਦਮ੍ਮੀ’’ਤਿ ਦਿਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਪਟਿਗ੍ਗਾਹਕੇਸੁ ਕਾਲਕਤੇਸੁਪਿ ਤਦਞ੍ਞੋ ਚਾਤੁਦ੍ਦਿਸਸਙ੍ਘੋ ਚ ਅਨਾਗਤਸਙ੍ਘੋ ਚ ਇਸ੍ਸਰੋ, ਤਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਕੋ, ਤੇਨ ਵਿਚਾਰੇਤਬ੍ਬੋ. ਗਣਸਨ੍ਤਕੇ ਪਨ ਤਸ੍ਮਿਂ ਗਣੇ ਯਾਵ ਏਕੋਪਿ ਅਤ੍ਥਿ, ਤਾਵ ਗਣਸਨ੍ਤਕੋਵ, ਤੇਨ ਅਵਸਿਟ੍ਠੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਵਿਚਾਰੇਤਬ੍ਬੋ. ਸਬ੍ਬੇਸੁ ਕਾਲਕਤੇਸੁ ਯਦਿ ਸਕਲਗਣੋ ਵਾ ਤਂਗਣਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਅਵਸਿਟ੍ਠਪੁਗ੍ਗਲੋ ਵਾ ਜੀਵਮਾਨਕਾਲੇਯੇਵ ਯਸ੍ਸ ਕਸ੍ਸਚਿ ਦਿਨ੍ਨੋ, ਯੇਨ ਚ ਵਿਸ੍ਸਾਸਗ੍ਗਾਹਵਸੇਨ ਗਹਿਤੋ, ਸੋ ਇਸ੍ਸਰੋ. ਸਚੇਪਿ ਸਕਲਗਣੋ ਜੀਵਮਾਨਕਾਲੇਯੇਵ ਅਞ੍ਞਗਣਸ੍ਸ ਵਾ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਵਾ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਵਾ ਦੇਤਿ, ਤੇ ਅਞ੍ਞਗਣਸਙ੍ਘਪੁਗ੍ਗਲਾ ਇਸ੍ਸਰਾ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਪੁਗ੍ਗਲਿਕਵਿਹਾਰੇ ਪਨ ਸੋ ਵਿਹਾਰਸ੍ਸਾਮਿਕੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਜੀਵਮਾਨਕਾਲੇਯੇਵ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਵਾ ਗਣਸ੍ਸ ਵਾ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਵਾ ਦੇਤਿ, ਤੇ ਇਸ੍ਸਰਾ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਯੋ ਵਾ ਪਨ ਤਸ੍ਸ ਜੀਵਮਾਨਸ੍ਸੇਵ ਵਿਸ੍ਸਾਸਗ੍ਗਾਹਵਸੇਨ ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਸੋਵ ਇਸ੍ਸਰੋ ਹੋਤੀਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ.

ਕਥਂ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤੀਤਿ ਚੇ? ਸਙ੍ਘਿਕੇ ਵਿਹਾਰਸ੍ਸ ਗਰੁਭਣ੍ਡਤ੍ਤਾ ਅਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਿਯਂ ਅਵੇਭਙ੍ਗਿਕਂ ਹੋਤਿ, ਨ ਕਸ੍ਸਚਿ ਦਾਤਬ੍ਬਂ. ਗਣਸਨ੍ਤਕਪੁਗ੍ਗਲਿਕੇਸੁ ਪਨ ਤੇਸਂ ਸਾਮਿਕਤ੍ਤਾ ਦਾਨਵਿਸ੍ਸਾਸਗ੍ਗਾਹਾ ਰੁਹਨ੍ਤਿ, ‘‘ਤਸ੍ਮਾ ਸੋ ਜੀਵਮਾਨੋਯੇਵ ਸਬ੍ਬਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਰਿਕ੍ਖਾਰਂ ਨਿਸ੍ਸਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਕਸ੍ਸਚਿ ਅਦਾਸਿ, ਕੋਚਿ ਵਾ ਵਿਸ੍ਸਾਸਂ ਅਗ੍ਗਹੇਸਿ. ਯਸ੍ਸ ਦਿਨ੍ਨਂ, ਯੇਨ ਚ ਗਹਿਤਂ, ਤਸ੍ਸੇਵ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਚ ‘‘ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਸਨ੍ਤਕਂ ਹੋਤਿ ਅਵਿਭਤ੍ਤਂ, ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਕਾਲਕਤੇ ਇਤਰੋ ਸਾਮੀ, ਬਹੂਨਮ੍ਪਿ ਸਨ੍ਤਕੇ ਏਸੇਵ ਨਯੋ’’ਤਿ (ਮਹਾਵ. ਅਟ੍ਠ. ੩੬੯) ਚ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤਿ.

ਏਵਂ ਪਨ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਅਦਿਨ੍ਨਂ ‘‘ਮਮਚ੍ਚਯੇਨ ਅਸੁਕਸ੍ਸ ਹੋਤੂ’’ਤਿ ਦਾਨਂ ਅਚ੍ਚਯਦਾਨਤ੍ਤਾ ਨ ਰੁਹਤਿ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ (ਚੂਲ਼ਵ. ਅਟ੍ਠ. ੪੧੯) ‘‘ਸਚੇ ਹਿ ਪਞ੍ਚਸੁ ਸਹਧਮ੍ਮਿਕੇਸੁ ਯੋ ਕੋਚਿ ਕਾਲਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ‘ਮਮਚ੍ਚਯੇਨ ਮਯ੍ਹਂ ਪਰਿਕ੍ਖਾਰੋ ਉਪਜ੍ਝਾਯਸ੍ਸ ਹੋਤੁ, ਆਚਰਿਯਸ੍ਸ ਹੋਤੁ, ਸਦ੍ਧਿਵਿਹਾਰਿਕਸ੍ਸ ਹੋਤੁ, ਅਨ੍ਤੇਵਾਸਿਕਸ੍ਸ ਹੋਤੁ, ਮਾਤੁ ਹੋਤੁ, ਪਿਤੁ ਹੋਤੁ, ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਵਾ ਕਸ੍ਸਚਿ ਹੋਤੂ’ਤਿ ਵਦਤਿ, ਤੇਸਂ ਨ ਹੋਤਿ, ਸਙ੍ਘਸ੍ਸੇਵ ਹੋਤਿ. ਨ ਹਿ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਸਹਧਮ੍ਮਿਕਾਨਂ ਅਚ੍ਚਯਦਾਨਂ ਰੁਹਤਿ, ਗਿਹੀਨਂ ਪਨ ਰੁਹਤੀ’’ਤਿ. ਏਤ੍ਥ ਚ ਏਕਚ੍ਚੇ ਪਨ ਵਿਨਯਧਰਾ ‘‘ਗਿਹੀਨਨ੍ਤਿ ਪਦਂ ਸਮ੍ਪਦਾਨਨ੍ਤਿ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਸਨ੍ਤਕਂ ਅਚ੍ਚਯਦਾਨਵਸੇਨ ਗਿਹੀਨਂ ਦਦਨ੍ਤੇ ਰੁਹਤਿ, ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਪਨ ਸਹਧਮ੍ਮਿਕਾਨਂ ਦੇਨ੍ਤੋ ਨ ਰੁਹਤੀ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇ ਮਾਤਾਪਿਤੂਨਂ ਦਦਨ੍ਤੋਪਿ ਰੁਹੇਯ੍ਯ ਤੇਸਂ ਗਿਹਿਭੂਤਤ੍ਤਾ. ‘‘ਅਥ ਚ ਪਨ ‘ਮਾਤੁ ਹੋਤੁ, ਪਿਤੁ ਹੋਤੁ, ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਵਾ ਕਸ੍ਸਚਿ ਹੋਤੂ’ਤਿ ਵਦਤਿ, ਤੇਸਂ ਨ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਨ ਰੁਹਤੀਤਿ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਗਿਹੀਨਂ ਪਨਾ’’ਤਿ ਇਦਂ ਨ ਸਮ੍ਪਦਾਨਵਚਨਂ, ਅਥ ਖੋ ਸਾਮਿਵਚਨਮੇਵਾਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਤੇਨ ਗਿਹੀਨਂ ਪਨ ਸਨ੍ਤਕਂ ਅਚ੍ਚਯਦਾਨਂ ਰੁਹਤੀਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ ਕਾਤਬ੍ਬੋ.

ਕਿਞ੍ਚ ਭਿਯ੍ਯੋ – ‘‘ਸਚੇ ਹਿ ਪਞ੍ਚਸੁ ਸਹਧਮ੍ਮਿਕੇਸੁ ਯੋ ਕੋਚਿ ਕਾਲਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਮਮਚ੍ਚਯੇਨ ਮਯ੍ਹਂ ਪਰਿਕ੍ਖਾਰੋ’’ਤਿ ਆਰਭਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਨ ਹਿ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਸਹਧਮ੍ਮਿਕਾਨਂ ਅਚ੍ਚਯਦਾਨਂ ਰੁਹਤਿ, ਗਿਹੀਨਂ ਪਨ ਰੁਹਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਸਾਮ੍ਯਤ੍ਥੇ ਛਟ੍ਠੀਬਹੁਵਚਨਂ ਸਮਤ੍ਥਿਤਂ ਭਵਤਿ. ਯਦਿ ਏਵਂ ‘‘ਗਿਹੀਨ’’ਨ੍ਤਿ ਪਦਸ੍ਸ ਅਸਮ੍ਪਦਾਨਤ੍ਤੇ ਸਤਿ ਕਤਮਂ ਸਮ੍ਪਦਾਨਂ ਹੋਤੀਤਿ? ‘‘ਯਸ੍ਸ ਕਸ੍ਸਚੀ’’ਤਿ ਪਦਂ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ (ਚੂਲ਼ਵ. ਅਟ੍ਠ. ੪੧੯) ‘‘ਮਾਤੁ ਹੋਤੁ, ਪਿਤੁ ਹੋਤੁ, ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਵਾ ਕਸ੍ਸਚਿ ਹੋਤੂ’’ਤਿ. ਅਯਮਤ੍ਥੋ ਅਜ੍ਜੁਕਵਤ੍ਥੁਨਾ (ਪਾਰਾ. ੧੫੮) ਦੀਪੇਤਬ੍ਬੋ. ਏਵਂ ਜੀਵਮਾਨਕਾਲੇਯੇਵ ਦਤ੍ਵਾ ਮਤੇਸੁ ਵਿਨਿਚ੍ਛਯੋ ਅਮ੍ਹੇਹਿ ਞਾਤੋ, ਕਸ੍ਸਚਿ ਅਦਤ੍ਵਾ ਮਤੇਸੁ ਵਿਨਿਚ੍ਛਯੋ ਕਥਂ ਞਾਤਬ੍ਬੋਤਿ? ਤਤ੍ਥਾਪਿ ਸਙ੍ਘਿਕੇ ਤਾਵ ਹੇਟ੍ਠਾ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਸਙ੍ਘੋਵ ਇਸ੍ਸਰੋ, ਗਣਸਨ੍ਤਕੇ ਪਨ ਏਕਚ੍ਚੇਸੁ ਅਵਸੇਸਾ ਇਸ੍ਸਰਾ, ਸਬ੍ਬੇਸੁ ਮਤੇਸੁ ਸਙ੍ਘੋਵ ਇਸ੍ਸਰੋ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ (ਮਹਾਵ. ਅਟ੍ਠ. ੩੬੯) ‘‘ਸਬ੍ਬੇਸੁ ਮਤੇਸੁ ਸਙ੍ਘਿਕਂ ਹੋਤੀ’’ਤਿ. ਪੁਗ੍ਗਲਿਕੇ ਪਨ ਵਿਹਾਰਸ੍ਸ ਗਰੁਭਣ੍ਡਤ੍ਤਾ ਅਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਿਯਂ ਅਵੇਭਙ੍ਗਿਕਂ ਸਙ੍ਘਿਕਮੇਵ ਹੋਤਿ.

ਕਥਂ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤੀਤਿ ਚੇ? ‘‘ਭਿਕ੍ਖੁਸ੍ਸ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਕਾਲਕਤੇ ਸਙ੍ਘੋ ਸਾਮੀ ਪਤ੍ਤਚੀਵਰੇ, ਅਪਿਚ ਗਿਲਾਨੁਪਟ੍ਠਾਕਾ ਬਹੂਪਕਾਰਾ, ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਙ੍ਘੇਨ ਤਿਚੀਵਰਞ੍ਚ ਪਤ੍ਤਞ੍ਚ ਗਿਲਾਨੁਪਟ੍ਠਾਕਾਨਂ ਦਾਤੁਂ. ਯਂ ਤਤ੍ਥ ਲਹੁਭਣ੍ਡਂ ਲਹੁਪਰਿਕ੍ਖਾਰਂ, ਤਂ ਸਮ੍ਮੁਖੀਭੂਤੇਨ ਸਙ੍ਘੇਨ ਭਾਜੇਤੁਂ. ਯਂ ਤਤ੍ਥ ਗਰੁਭਣ੍ਡਂ ਗਰੁਪਰਿਕ੍ਖਾਰਂ, ਤਂ ਆਗਤਾਨਾਗਤਸ੍ਸ ਚਾਤੁਦ੍ਦਿਸਸ੍ਸ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਅਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਿਯਂ ਅਵੇਭਙ੍ਗਿਕ’’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੩੬੯) ਤੇਨ ਭਗਵਤਾ ਜਾਨਤਾ ਪਸ੍ਸਤਾ ਅਰਹਤਾ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੇਨ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤਿ. ਏਵਮ੍ਪਿ ‘‘ਗਰੁਭਣ੍ਡਂ ਗਰੁਪਰਿਕ੍ਖਾਰਂ’’ਇਚ੍ਚੇਵ ਭਗਵਤਾ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਨ ‘‘ਵਿਹਾਰ’’ਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਕਥਂ ਵਿਹਾਰਸ੍ਸ ਗਰੁਭਣ੍ਡਭਾਵੋਤਿ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤੀਤਿ? ‘‘ਵਿਹਾਰੋ ਵਿਹਾਰਵਤ੍ਥੁ, ਇਦਂ ਦੁਤਿਯਂ ਅਵੇਭਙ੍ਗਿਕ’’ਨ੍ਤਿ ਪਾਲ਼ਿਯਂ,

‘‘ਦ੍ਵਿਸਙ੍ਗਹਾਨਿ ਦ੍ਵੇ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤਤਿਯਂ ਚਤੁਸਙ੍ਗਹਂ;

ਚਤੁਤ੍ਥਂ ਨਵਕੋਟ੍ਠਾਸਂ, ਪਞ੍ਚਮਂ ਅਟ੍ਠਭੇਦਨਂ.

‘‘ਇਤਿ ਪਞ੍ਚਹਿ ਰਾਸੀਹਿ, ਪਞ੍ਚਨਿਮ੍ਮਲਲੋਚਨੋ;

ਪਞ੍ਚਵੀਸਵਿਧਂ ਨਾਥੋ, ਗਰੁਭਣ੍ਡਂ ਪਕਾਸਯੀ’’ਤਿ. (ਚੂਲ਼ਵ. ਅਟ੍ਠ. ੩੨੧) –

ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਞ੍ਚ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤਿ.

ਇਤਿ ਦਾਯਕੋ ਵਿਹਾਰਂ ਕਤ੍ਵਾ ਕੁਲੂਪਕਭਿਕ੍ਖੁਸ੍ਸ ਦੇਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਮੁਞ੍ਚਚੇਤਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਤੋ ਪੁਬ੍ਬਕਾਲੇ ਦਾਯਕੋ ਵਿਹਾਰਸ੍ਸਾਮਿਕੋ ਹੋਤਿ, ਦਾਤੁਂ ਵਾ ਵਿਚਾਰੇਤੁਂ ਵਾ ਇਸ੍ਸਰੋ, ਮੁਞ੍ਚਚੇਤਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਪਟਿਗ੍ਗਾਹਕਭਿਕ੍ਖੁ ਸਾਮਿਕੋ ਹੋਤਿ, ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤੁਂ ਵਾ ਅਞ੍ਞੇਸਂ ਦਾਤੁਂ ਵਾ ਇਸ੍ਸਰੋ. ਸੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਜੀਵਮਾਨਕ੍ਖਣੇਯੇਵ ਸਦ੍ਧਿਵਿਹਾਰਿਕਾਦੀਨਂ ਨਿਸ੍ਸਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਦੇਤਿ, ਤਦਾ ਤੇ ਸਦ੍ਧਿਵਿਹਾਰਿਕਾਦਯੋ ਸਾਮਿਕਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤੁਂ ਵਾ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਵਾ ਦਾਤੁਂ ਇਸ੍ਸਰਾ. ਯਦਿ ਪਨ ਕਸ੍ਸਚਿ ਅਦਤ੍ਵਾਵ ਕਾਲਂ ਕਰੋਤਿ, ਤਦਾ ਸਙ੍ਘੋਵ ਤਸ੍ਸ ਵਿਹਾਰਸ੍ਸ ਸਾਮਿਕੋ ਹੋਤਿ, ਨ ਦਾਯਕੋ ਵਾ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਵਾ, ਸਙ੍ਘਾਨੁਮਤਿਯਾ ਏਵ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤੁਂ ਲਭਤਿ, ਨ ਅਤ੍ਤਨੋ ਇਸ੍ਸਰਵਤਾਯਾਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ.

ਏਵਂ ਮੂਲਤੋਯੇਵ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਦਿਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਸਙ੍ਘਿਕਭੂਤਵਿਹਾਰੋ ਵਾ ਮੂਲੇ ਗਣਪੁਗ੍ਗਲਾਨਂ ਦਿਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਗਣਸਨ੍ਤਕਪੁਗ੍ਗਲਿਕਭੂਤੋਪਿ ਤੇਸਂ ਗਣਪੁਗ੍ਗਲਾਨਂ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਨਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨਵਸੇਨ ਅਦਤ੍ਵਾ ਕਾਲਕਤਤ੍ਤਾ ਪਚ੍ਛਾ ਸਙ੍ਘਿਕਭਾਵਂ ਪਤ੍ਤਵਿਹਾਰੋ ਵਾ ਸਙ੍ਘੇਨ ਵਿਚਾਰੇਤਬ੍ਬੋ ਹੋਤਿ. ਸਙ੍ਘੇਨਪਿ ਭਗਵਤੋ ਅਨੁਮਤਿਯਾ ਸੇਨਾਸਨਗ੍ਗਾਹਾਪਕਂ ਸਮ੍ਮਨ੍ਨਿਤ੍ਵਾ ਗਾਹਾਪੇਤਬ੍ਬੋ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ਸੇਨਾਸਨਕ੍ਖਨ੍ਧਕੇ (ਚੂਲ਼ਵ. ੩੧੭) ‘‘ਅਥ ਖੋ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਏਤਦਹੋਸਿ ‘ਕੇਨ ਨੁ ਖੋ ਸੇਨਾਸਨਂ ਗਾਹੇਤਬ੍ਬ’ਨ੍ਤਿ. ਭਗਵਤੋ ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਆਰੋਚੇਸੁਂ – ‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਞ੍ਚਹਙ੍ਗੇਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਸੇਨਾਸਨਗ੍ਗਾਹਾਪਕਂ ਸਮ੍ਮਨ੍ਨਿਤੁ’ਨ੍ਤਿ’’ਆਦਿ.

ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ ‘‘ਸੇਨਾਸਨਗ੍ਗਾਹੋ ਨਾਮ ਵਸ੍ਸਕਾਲਵਸੇਨ ਸੇਨਾਸਨਗ੍ਗਾਹੋ, ਉਤੁਕਾਲਵਸੇਨ ਸੇਨਾਸਨਗ੍ਗਾਹੋ, ਧੁਵਵਾਸਵਸੇਨ ਸੇਨਾਸਨਗ੍ਗਾਹੋਤਿ ਤਿਵਿਧੋ ਹੋਤਿ. ਤੇਸੁ ਵਸ੍ਸਕਾਲਵਸੇਨ ਸੇਨਾਸਨਗ੍ਗਾਹੋ ਪੁਰਿਮਵਸ੍ਸਵਸੇਨ ਸੇਨਾਸਨਗ੍ਗਾਹੋ, ਪਚ੍ਛਿਮਵਸ੍ਸਵਸੇਨ ਸੇਨਾਸਨਗ੍ਗਾਹੋਤਿ ਦੁਵਿਧੋ. ਉਤੁਕਾਲਵਸੇਨ ਸੇਨਾਸਨਗ੍ਗਾਹੋਪਿ ਅਨ੍ਤਰਾਮੁਤ੍ਤਕਵਸੇਨ ਸੇਨਾਸਨਗ੍ਗਾਹੋ, ਤਙ੍ਖਣਪਟਿਸਲ੍ਲਾਨਵਸੇਨ ਸੇਨਾਸਨਗ੍ਗਾਹੋਤਿ ਦੁਵਿਧੋ’’ਤਿ ਆਚਰਿਯਾ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਏਤਂ ਪਾਲ਼ਿਯਾ ਚ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯ ਚ ਅਸਮੇਨ੍ਤਂ ਵਿਯ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ਪਾਲ਼ਿਯਞ੍ਹਿ (ਚੂਲ਼ਵ. ੩੧੮) ‘‘ਅਥ ਖੋ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਏਤਦਹੋਸਿ ‘ਕਤਿ ਨੁ ਖੋ ਸੇਨਾਸਨਗ੍ਗਾਹੋ’ਤਿ. ਭਗਵਤੋ ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਆਰੋਚੇਸੁਂ – ਤਯੋਮੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸੇਨਾਸਨਗ੍ਗਾਹਾ ਪੁਰਿਮਕੋ ਪਚ੍ਛਿਮਕੋ ਅਨ੍ਤਰਾਮੁਤ੍ਤਕੋ. ਅਪਰਜ੍ਜੁਗਤਾਯ ਆਸਾਲ਼੍ਹਿਯਾ ਪੁਰਿਮਕੋ ਗਾਹੇਤਬ੍ਬੋ, ਮਾਸਗਤਾਯ ਆਸਾਲ਼੍ਹਿਯਾ ਪਚ੍ਛਿਮਕੋ ਗਾਹੇਤਬ੍ਬੋ, ਅਪਰਜ੍ਜੁਗਤਾਯ ਪਵਾਰਣਾਯ ਆਯਤਿਂ ਵਸ੍ਸਾਵਾਸਤ੍ਥਾਯ ਅਨ੍ਤਰਾਮੁਤ੍ਤਕੋ ਗਾਹੇਤਬ੍ਬੋ. ਇਮੇ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਯੋ ਸੇਨਾਸਨਗ੍ਗਾਹਾ’’ਤਿ ਏਵਂ ਆਗਤੋ, ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਮ੍ਪਿ (ਚੂਲ਼ਵ. ਅਟ੍ਠ. ੩੧੮) ‘‘ਤੀਸੁ ਸੇਨਾਸਨਗ੍ਗਾਹੇਸੁ ਪੁਰਿਮਕੋ ਚ ਪਚ੍ਛਿਮਕੋ ਚਾਤਿ ਇਮੇ ਦ੍ਵੇ ਗਾਹਾ ਥਾਵਰਾ. ਅਨ੍ਤਰਾਮੁਤ੍ਤਕੇ ਅਯਂ ਵਿਨਿਚ੍ਛਯੋ…ਪੇ… ਅਯਂ ਤਾਵ ਅਨ੍ਤੋਵਸ੍ਸੇ ਵਸ੍ਸੂਪਨਾਯਿਕਾਦਿਵਸੇਨ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਆਗਤਸੇਨਾਸਨਗ੍ਗਾਹਕਥਾ, ਅਯਂ ਪਨ ਸੇਨਾਸਨਗ੍ਗਾਹੋ ਨਾਮ ਦੁਵਿਧੋ ਹੋਤਿ ਉਤੁਕਾਲੇ ਚ ਵਸ੍ਸਾਵਾਸੇ ਚਾ’’ਤਿ ਏਵਂ ਆਗਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਙ੍ਘੇਨ ਸਮ੍ਮਤਸੇਨਾਸਨਗ੍ਗਾਹਾਪਕੇਨ ਵਿਚਾਰੇਤਬ੍ਬਾ.

ਸੇਨਾਸਨਗ੍ਗਾਹੋ ਨਾਮ ਉਤੁਕਾਲੇ ਸੇਨਾਸਨਗ੍ਗਾਹੋ, ਵਸ੍ਸਾਵਾਸੇ ਸੇਨਾਸਨਗ੍ਗਾਹੋਤਿ ਦੁਵਿਧੋ. ਤਤ੍ਥ ਉਤੁਕਾਲੋ ਨਾਮ ਹੇਮਨ੍ਤਉਤੁਗਿਮ੍ਹਉਤੁਵਸੇਨ ਅਟ੍ਠ ਮਾਸਾ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਕਾਲੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਅਨਿਯਤਾਵਾਸਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਯੇ ਯਦਾ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਤੇਸਂ ਤਦਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਉਟ੍ਠਾਪੇਤ੍ਵਾ ਸੇਨਾਸਨਂ ਦਾਤਬ੍ਬਂ, ਅਕਾਲੋ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ. ਅਯਂ ਉਤੁਕਾਲੇ ਸੇਨਾਸਨਗ੍ਗਾਹੋ ਨਾਮ. ਵਸ੍ਸਾਵਾਸੇ ਸੇਨਾਸਨਗ੍ਗਾਹੋ ਪਨ ‘‘ਪੁਰਿਮਕੋ ਪਚ੍ਛਿਮਕੋ ਅਨ੍ਤਰਾਮੁਤ੍ਤਕੋ’’ਤਿ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਆਗਤਨਯੇਨ ਤਿਵਿਧੋ ਹੋਤਿ. ਅਨ੍ਤਰਾਮੁਤ੍ਤਕੋਪਿ ਹਿ ਆਯਤਿਂ ਵਸ੍ਸਾਵਾਸਤ੍ਥਾਯ ਗਾਹਿਤਤ੍ਤਾ ਵਸ੍ਸਾਵਾਸੇ ਸੇਨਾਸਨਗ੍ਗਾਹਮੇਵ ਪਵਿਸਤਿ, ਨ ਉਤੁਕਾਲੇ ਸੇਨਾਸਨਗ੍ਗਾਹੋ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹਿ ਭਗਵਤਾ ‘‘ਅਪਰਜ੍ਜੁਗਤਾਯ ਪਵਾਰਣਾਯ ਆਯਤਿਂ ਵਸ੍ਸਾਵਾਸਤ੍ਥਾਯ ਅਨ੍ਤਰਾਮੁਤ੍ਤਕੋ ਗਾਹੇਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ. ਤਙ੍ਖਣਪਟਿਸਲ੍ਲਾਨਵਸੇਨ ਸੇਨਾਸਨਗ੍ਗਾਹੋਤਿ ਚ ਨੇਵ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਨ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਵਿਸੁਂ ਆਗਤੋ, ਉਤੁਕਾਲੇ ਸੇਨਾਸਨਗ੍ਗਾਹੋਯੇਵ ਤਦਙ੍ਗਸੇਨਾਸਨਗ੍ਗਾਹੋਤਿਪਿ ਤਙ੍ਖਣਪਟਿਸਲ੍ਲਾਨਵਸੇਨ ਸੇਨਾਸਨਗ੍ਗਾਹੋਤਿਪਿ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਉਤੁਕਾਲਵਸੇਨ ਸੇਨਾਸਨਗ੍ਗਾਹੋਪਿ ‘‘ਅਨ੍ਤਰਾਮੁਤ੍ਤਕਵਸੇਨ ਸੇਨਾਸਨਗ੍ਗਾਹੋ ਤਙ੍ਖਣਪਟਿਸਲ੍ਲਾਨਵਸੇਨ ਸੇਨਾਸਨਗ੍ਗਾਹੋਤਿ ਦੁਬ੍ਬਿਧੋ’’ਤਿ ਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੋ.

ਅਥਾਪਿ ਵਦਨ੍ਤਿ ‘‘ਯਥਾਵੁਤ੍ਤੇਸੁ ਪਞ੍ਚਸੁ ਸੇਨਾਸਨਗ੍ਗਾਹੇਸੁ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸੇਨਾਸਨਗ੍ਗਾਹਾ ਪਞ੍ਚਙ੍ਗਸਮਨ੍ਨਾਗਤੇਨ ਸੇਨਾਸਨਗ੍ਗਾਹਾਪਕਸਮ੍ਮੁਤਿਲਦ੍ਧੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਅਨ੍ਤੋਉਪਚਾਰਸੀਮਟ੍ਠੇਨ ਹੁਤ੍ਵਾ ਅਨ੍ਤੋਸੀਮਟ੍ਠਾਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਯਥਾਵਿਨਯਂ ਵਿਚਾਰੇਤਬ੍ਬਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤੇ ਪਨ ਵਿਚਾਰਣਾ ਯਾਵਜ੍ਜਕਾਲਾ ਥਾਵਰਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਨ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿ, ਧੁਵਵਾਸਵਸੇਨ ਵਿਚਾਰਣਮੇਵ ਯਾਵਜ੍ਜਕਾਲਾ ਥਾਵਰਂ ਹੁਤ੍ਵਾ ਤਿਟ੍ਠਤੀ’’ਤਿ, ਤਮ੍ਪਿ ਤਥਾ ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਵਤ੍ਤੁਂ. ਕਸ੍ਮਾ? ਸੇਨਾਸਨਗ੍ਗਾਹਾਪਕਭੇਦੇ ‘‘ਧੁਵਵਾਸਵਸੇਨ ਸੇਨਾਸਨਗ੍ਗਾਹੋ’’ਤਿ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਞ੍ਚ ਨਤ੍ਥਿ. ਧੁਵਵਾਸਵਸੇਨ ਵਿਚਾਰਣਞ੍ਚ ਸਮ੍ਮੁਤਿਲਦ੍ਧੇਨ ਸੇਨਾਸਨਗ੍ਗਾਹਾਪਕੇਨ ਵਿਚਾਰੇਤਬ੍ਬਂ ਨ ਹੋਤਿ, ਅਥ ਖੋ ਸਮਗ੍ਗੇਨ ਸਙ੍ਘੇਨ ਅਪਲੋਕਨਕਮ੍ਮਵਸੇਨ ਦੁਵਙ੍ਗਸਮਨ੍ਨਾਗਤਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਸ੍ਸ ਅਨੁਟ੍ਠਾਪਨੀਯਂ ਕਤ੍ਵਾ ਦਾਨਮੇਵ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਮਗ੍ਗੋ ਸਙ੍ਘੋ ਬਹੂਪਕਾਰਤਾਗੁਣਵਿਸਿਟ੍ਠਤਾਸਙ੍ਖਾਤੇਹਿ ਦ੍ਵੀਹਿ ਅਙ੍ਗੇਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਅਪਲੋਕਨਕਮ੍ਮਵਸੇਨ ਸਮ੍ਮਨ੍ਨਿਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਫਾਸੁਕਂ ਆਵਾਸਂ ਧੁਵਵਾਸਵਸੇਨ ਅਨੁਟ੍ਠਾਪਨੀਯਂ ਕਤ੍ਵਾ ਦੇਤਿ, ਤਂ ਯਾਵਜ੍ਜਕਾਲਾ ਥਾਵਰਂ ਹੁਤ੍ਵਾ ਤਿਟ੍ਠਤੀਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ.

ਸਮਗ੍ਗੋ ਸਙ੍ਘੋਵ ਧੁਵਵਾਸਵਸੇਨ ਦੇਤਿ, ਨ ਸੇਨਾਸਨਗ੍ਗਾਹਾਪਕੋਤਿ ਅਯਮਤ੍ਥੋ ਕਥਂ ਞਾਤਬ੍ਬੋਤਿ ਚੇ? ‘‘ਸਙ੍ਘੋ ਪਨ ਭਣ੍ਡਾਗਾਰਿਕਸ੍ਸ ਵਾ ਧਮ੍ਮਕਥਿਕਵਿਨਯਧਰਾਦੀਨਂ ਵਾ ਗਣਵਾਚਕਆਚਰਿਯਸ੍ਸ ਵਾ ਬਹੂਪਕਾਰਤਂ ਗੁਣਵਿਸਿਟ੍ਠਤਞ੍ਚ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਨ੍ਤੋ ਧੁਵਵਾਸਤ੍ਥਾਯ ਵਿਹਾਰਂ ਸਮ੍ਮਨ੍ਨਿਤ੍ਵਾ ਦੇਤੀ’’ਤਿ (ਪਾਚਿ. ਅਟ੍ਠ. ੧੨੦; ਕਙ੍ਖਾ. ਅਟ੍ਠ. ਅਨੁਪਖਜ੍ਜਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ) ‘‘ਸਙ੍ਘੋ ਪਨ ਬਹੁਸ੍ਸੁਤਸ੍ਸ ਉਦ੍ਦੇਸਪਰਿਪੁਚ੍ਛਾਦੀਹਿ ਬਹੂਪਕਾਰਸ੍ਸ ਭਾਰਨਿਤ੍ਥਾਰਕਸ੍ਸ ਫਾਸੁਕਂ ਆਵਾਸਂ ਅਨੁਟ੍ਠਾਪਨੀਯਂ ਕਤ੍ਵਾ ਦੇਤੀ’’ਤਿ ਚ ‘‘ਸਙ੍ਘੋ ਪਨ ਭਣ੍ਡਾਗਾਰਿਕਸ੍ਸ ਵਾ ਧਮ੍ਮਕਥਿਕਵਿਨਯਧਰਗਣਵਾਚਕਾਚਰਿਯਾਨਂ ਵਾ ਬਹੂਪਕਾਰਤਂ ਗੁਣਵਿਸਿਟ੍ਠਤਞ੍ਚ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਤ੍ਵਾ ਧੁਵਵਾਸਤ੍ਥਾਯ ਵਿਹਾਰਂ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਤ੍ਵਾ ਸਮ੍ਮਨ੍ਨਿਤ੍ਵਾ ਦੇਤੀ’’ਤਿ ਚ ‘‘ਬਹੁਸ੍ਸੁਤਸ੍ਸ ਸਙ੍ਘਭਾਰਨਿਤ੍ਥਾਰਕਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਅਨੁਟ੍ਠਾਪਨੀਯਸੇਨਾਸਨਮ੍ਪੀ’’ਤਿ (ਪਰਿ. ਅਟ੍ਠ. ੪੯੫-੪੯੬) ਚ ‘‘ਅਪਲੋਕਨਕਮ੍ਮਂ ਨਾਮ ਸੀਮਟ੍ਠਕਂ ਸਙ੍ਘਂ ਸੋਧੇਤ੍ਵਾ ਛਨ੍ਦਾਰਹਾਨਂ ਛਨ੍ਦਂ ਆਹਰਿਤ੍ਵਾ ਸਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਅਨੁਮਤਿਯਾ ਤਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਸਾਵੇਤ੍ਵਾ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਕਮ੍ਮ’’ਨ੍ਤਿ ਚ ਅਟ੍ਠਕਥਾਸੁ (ਪਰਿ. ਅਟ੍ਠ. ੪੮੨) ਵਚਨਤੋ ਸਾਧੁਕਂ ਨਿਸ੍ਸਂਸਯੇਨ ਞਾਤਬ੍ਬੋਤਿ.

ਕਥਂ ਪਨ ਅਪਲੋਕਨਕਮ੍ਮੇਨ ਦਾਤਬ੍ਬਭਾਵੋ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤੀਤਿ? ‘‘ਬਹੁਸ੍ਸੁਤਸ੍ਸ ਸਙ੍ਘਭਾਰਨਿਤ੍ਥਾਰਕਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਅਨੁਟ੍ਠਾਪਨੀਯਸੇਨਾਸਨਮ੍ਪਿ ਸਙ੍ਘਕਿਚ੍ਚਂ ਕਰੋਨ੍ਤਾਨਂ ਕਪ੍ਪਿਯਕਾਰਕਾਦੀਨਂ ਭਤ੍ਤਵੇਤਨਮ੍ਪਿ ਅਪਲੋਕਨਕਮ੍ਮੇਨ ਦਾਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਪਰਿਵਾਰਟ੍ਠਕਥਾਯਂ (ਪਰਿ. ਅਟ੍ਠ. ੪੯੫-੪੯੬) ਕਮ੍ਮਵਗ੍ਗੇ ਆਗਤਤ੍ਤਾ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤਿ. ਕਥਂ ਪਨ ਦੁਵਙ੍ਗਸਮਨ੍ਨਾਗਤਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋਯੇਵ ਦਾਤਬ੍ਬਭਾਵੋ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤੀਤਿ? ‘‘ਬਹੂਪਕਾਰਤਨ੍ਤਿ ਭਣ੍ਡਾਗਾਰਿਕਤਾਦਿਬਹੁਉਪਕਾਰਭਾਵਂ. ਨ ਕੇਵਲਂ ਇਦਮੇਵਾਤਿ ਆਹ ‘ਗੁਣਵਿਸਿਟ੍ਠਤਞ੍ਚਾ’ਤਿਆਦਿ. ਤੇਨ ਬਹੂਪਕਾਰਤ੍ਤੇਪਿ ਗੁਣਵਿਸਿਟ੍ਠਤ੍ਤਾਭਾਵੇ, ਗੁਣਵਿਸਿਟ੍ਠਤ੍ਤੇਪਿ ਬਹੂਪਕਾਰਤ੍ਤਾਭਾਵੇ ਦਾਤੁਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤੀ’’ਤਿ ਵਿਨਯਤ੍ਥਮਞ੍ਜੂਸਾਯਂ (ਕਙ੍ਖਾ. ਅਟ੍ਠ. ਟੀ. ਅਨੁਪਖਜ੍ਜਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ) ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤਿ.

ਕਸ੍ਮਾ ਪਨ ਸੇਨਾਸਨਗ੍ਗਾਹਾਪਕੇਨ ਵਿਚਾਰੇਤਬ੍ਬੋ ਸੇਨਾਸਨਗ੍ਗਾਹੋ ਯਾਵਜ੍ਜਕਾਲਾ ਨ ਤਿਟ੍ਠਤੀਤਿ? ਪਞ੍ਚਙ੍ਗਸਮਨ੍ਨਾਗਤਸ੍ਸ ਸੇਨਾਸਨਗ੍ਗਾਹਾਪਕਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਦੁਲ੍ਲਭਤ੍ਤਾ, ਨਾਨਾਦੇਸਵਾਸੀਨਂ ਨਾਨਾਚਰਿਯਕੁਲਸਮ੍ਭਵਾਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਏਕਸਮ੍ਭੋਗਪਰਿਭੋਗਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਕਰਤ੍ਤਾ ਚ ਇਮੇਹਿ ਦ੍ਵੀਹਿ ਕਾਰਣੇਹਿ ਨ ਤਿਟ੍ਠਤਿ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ਭਗਵਤਾ ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਞ੍ਚਹਙ੍ਗੇਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਸੇਨਾਸਨਗ੍ਗਾਹਾਪਕਂ ਸਮ੍ਮਨ੍ਨਿਤੁਂ, ਯੋ ਨ ਛਨ੍ਦਾਗਤਿਂ ਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯ, ਨ ਦੋਸਾਗਤਿਂ ਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯ, ਨ ਮੋਹਾਗਤਿਂ ਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯ, ਨ ਭਯਾਗਤਿਂ ਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯ, ਗਹਿਤਾਗਹਿਤਞ੍ਚ ਜਾਨੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ (ਚੂਲ਼ਵ. ੩੧੭). ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਮ੍ਪਿ (ਪਾਚਿ. ਅਟ੍ਠ. ੧੨੨) ‘‘ਏਵਰੂਪੇਨ ਹਿ ਸਭਾਗਪੁਗ੍ਗਲੇਨ ਏਕਵਿਹਾਰੇ ਵਾ ਏਕਪਰਿਵੇਣੇ ਵਾ ਵਸਨ੍ਤੇਨ ਅਤ੍ਥੋ ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਕਸ੍ਮਾ ਪਨ ਧੁਵਵਾਸਤ੍ਥਾਯ ਦਾਨਵਿਚਾਰੋ ਯਾਵਜ੍ਜਕਾਲਾ ਤਿਟ੍ਠਤੀਤਿ? ਪਞ੍ਚਙ੍ਗਸਮਨ੍ਨਾਗਤਾਭਾਵੇਪਿ ਸੀਮਟ੍ਠਕਸ੍ਸ ਸਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਅਨੁਮਤਿਯਾ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਤ੍ਤਾ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹਿ ‘‘ਅਪਲੋਕਨਕਮ੍ਮਂ ਨਾਮ ਸੀਮਟ੍ਠਕਂ ਸਙ੍ਘਂ ਸੋਧੇਤ੍ਵਾ ਛਨ੍ਦਾਰਹਾਨਂ ਛਨ੍ਦਂ ਆਹਰਿਤ੍ਵਾ ਸਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਅਨੁਮਤਿਯਾ ਤਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਸਾਵੇਤ੍ਵਾ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਕਮ੍ਮ’’ਨ੍ਤਿ (ਪਰਿ. ਅਟ੍ਠ. ੪੮੨).

ਉਤੁਕਾਲੇ ਸਙ੍ਘਿਕਸੇਨਾਸਨੇ ਵਸਨ੍ਤੇਨ ਆਗਤੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਨ ਪਟਿਬਾਹੇਤਬ੍ਬੋ ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਅਨੁਟ੍ਠਾਪਨੀਯਾ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹਿ ਭਗਵਤਾ ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਵਸ੍ਸਾਨਂ ਤੇਮਾਸਂ ਪਟਿਬਾਹਿਤੁਂ, ਉਤੁਕਾਲਂ ਪਨ ਨ ਪਟਿਬਾਹਿਤੁ’’ਨ੍ਤਿ (ਚੂਲ਼ਵ. ੩੧੮). ‘‘ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਅਨੁਟ੍ਠਾਪਨੀਯਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਕਤਮੇ ਅਨੁਟ੍ਠਾਪਨੀਯਾਤਿ? ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਅਨੁਟ੍ਠਾਪਨੀਯਾ ਵੁਡ੍ਢਤਰੋ, ਭਣ੍ਡਾਗਾਰਿਕੋ, ਗਿਲਾਨੋ, ਸਙ੍ਘਤੋ ਲਦ੍ਧਸੇਨਾਸਨੋ ਚ. ਤਤ੍ਥ ਵੁਡ੍ਢਤਰੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਤਸ੍ਮਿਂ ਵਿਹਾਰੇ ਅਨ੍ਤੋਸੀਮਟ੍ਠਕਭਿਕ੍ਖੂਸੁ ਅਤ੍ਤਨਾ ਵੁਡ੍ਢਤਰਸ੍ਸ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਅਭਾਵਾ ਯਥਾਵੁਡ੍ਢਂ ਕੇਨਚਿ ਅਨੁਟ੍ਠਾਪਨੀਯੋ. ਭਣ੍ਡਾਗਾਰਿਕੋ ਸਙ੍ਘੇਨ ਸਮ੍ਮਨ੍ਨਿਤ੍ਵਾ ਭਣ੍ਡਾਗਾਰਸ੍ਸ ਦਿਨ੍ਨਤਾਯ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਭਣ੍ਡਂ ਰਕ੍ਖਨ੍ਤੋ ਗੋਪੇਨ੍ਤੋ ਵਸਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਸੋ ਭਣ੍ਡਾਗਾਰਿਕੋ ਕੇਨਚਿ ਅਨੁਟ੍ਠਾਪਨੀਯੋ. ਗਿਲਾਨੋ ਗੇਲਞ੍ਞਾਭਿਭੂਤੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਲਦ੍ਧਸੇਨਾਸਨੇ ਵਸਨ੍ਤੋ ਕੇਨਚਿ ਅਨੁਟ੍ਠਾਪਨੀਯੋ. ਸਙ੍ਘਤੋ ਲਦ੍ਧਸੇਨਾਸਨੋ ਸਮਗ੍ਗੇਨ ਸਙ੍ਘੇਨ ਦਿਨ੍ਨਸੇਨਾਸਨਤ੍ਤਾ ਕੇਨਚਿ ਅਨੁਟ੍ਠਾਪਨੀਯੋ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ (ਮਹਾਵ. ਅਟ੍ਠ. ੩੪੩) ‘‘ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਹਿ ਨ ਵੁਟ੍ਠਾਪੇਤਬ੍ਬਾ ਵੁਡ੍ਢਤਰੋ, ਭਣ੍ਡਾਗਾਰਿਕੋ, ਗਿਲਾਨੋ, ਸਙ੍ਘਤੋ ਲਦ੍ਧਸੇਨਾਸਨੋਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਵੁਡ੍ਢਤਰੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਵੁਡ੍ਢਤਾਯ ਨਵਕਤਰੇਨ ਨ ਵੁਟ੍ਠਾਪੇਤਬ੍ਬੋ, ਭਣ੍ਡਾਗਾਰਿਕੋ ਸਙ੍ਘੇਨ ਸਮ੍ਮਨ੍ਨਿਤ੍ਵਾ ਭਣ੍ਡਾਗਾਰਸ੍ਸ ਦਿਨ੍ਨਤਾਯ, ਗਿਲਾਨੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਗਿਲਾਨਤਾਯ, ਸਙ੍ਘੋ ਪਨ ਬਹੁਸ੍ਸੁਤਸ੍ਸ ਉਦ੍ਦੇਸਪਰਿਪੁਚ੍ਛਾਦੀਹਿ ਬਹੂਪਕਾਰਸ੍ਸ ਭਾਰਨਿਤ੍ਥਾਰਕਸ੍ਸ ਫਾਸੁਕਂ ਆਵਾਸਂ ਅਨੁਟ੍ਠਾਪਨੀਯਂ ਕਤ੍ਵਾ ਦੇਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਸੋ ਉਪਕਾਰਕਤਾਯ ਚ ਸਙ੍ਘਤੋ ਲਦ੍ਧਤਾਯ ਚ ਨ ਵੁਟ੍ਠਾਪੇਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ. ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਇਮੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਅਵਸੇਸਾ ਵੁਟ੍ਠਾਪਨੀਯਾਵ ਹੋਨ੍ਤਿ.

ਅਪਰਸ੍ਮਿਂ ਭਿਕ੍ਖੁਮ੍ਹਿ ਆਗਤੇ ਵੁਟ੍ਠਾਪੇਤ੍ਵਾ ਸੇਨਾਸਨਂ ਦਾਪੇਤਬ੍ਬਂ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ (ਚੂਲ਼ਵ. ਅਟ੍ਠ. ੩੧੮) ‘‘ਉਤੁਕਾਲੇ ਤਾਵ ਕੇਚਿ ਆਗਨ੍ਤੁਕਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਪੁਰੇਭਤ੍ਤਂ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਕੇਚਿ ਪਚ੍ਛਾਭਤ੍ਤਂ ਪਠਮਯਾਮਂ ਵਾ ਮਜ੍ਝਿਮਯਾਮਂ ਵਾ ਪਚ੍ਛਿਮਯਾਮਂ ਵਾ, ਯੇ ਯਦਾ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਤੇਸਂ ਤਦਾਵ ਭਿਕ੍ਖੂ ਉਟ੍ਠਾਪੇਤ੍ਵਾ ਸੇਨਾਸਨਂ ਦਾਤਬ੍ਬਂ, ਅਕਾਲੋ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿ. ਏਤਰਹਿ ਪਨ ਸਦ੍ਧਾ ਪਸਨ੍ਨਾ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਵਿਹਾਰਂ ਕਤ੍ਵਾ ਅਪ੍ਪੇਕਚ੍ਚੇ ਪਣ੍ਡਿਤਾਨਂ ਵਚਨਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ‘‘ਸਙ੍ਘੇ ਦਿਨ੍ਨਂ ਮਹਪ੍ਫਲ’’ਨ੍ਤਿ ਞਤ੍ਵਾ ਚਾਤੁਦ੍ਦਿਸਂ ਸਙ੍ਘਂ ਆਰਬ੍ਭ ‘‘ਇਮਂ ਵਿਹਾਰਂ ਆਗਤਾਨਾਗਤਸ੍ਸ ਚਾਤੁਦ੍ਦਿਸਸ੍ਸ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਦੇਮਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਦੇਨ੍ਤਿ, ਅਪ੍ਪੇਕਚ੍ਚੇ ਅਤ੍ਤਨਾ ਪਸਨ੍ਨਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਆਰਬ੍ਭ ਵਿਹਾਰਂ ਕਤ੍ਵਾਪਿ ਦਾਨਕਾਲੇ ਤੇਨ ਉਯ੍ਯੋਜਿਤਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਚਾਤੁਦ੍ਦਿਸਂ ਸਙ੍ਘਂ ਆਰਬ੍ਭ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਦੇਨ੍ਤਿ, ਅਪ੍ਪੇਕਚ੍ਚੇ ਕਰਣਕਾਲੇਪਿ ਦਾਨਕਾਲੇਪਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਕੁਲੂਪਕਭਿਕ੍ਖੁਮੇਵ ਆਰਬ੍ਭ ਪਰਿਚ੍ਚਜਨ੍ਤਿ, ਤਥਾਪਿ ਦਕ੍ਖਿਣੋਦਕਪਾਤਨਕਾਲੇ ਤੇਨ ਸਿਕ੍ਖਾਪਿਤਾ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਪਾਠਂ ਵਚੀਭੇਦਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਪਨ ਕੁਲੂਪਕਸ੍ਸੇਵ ਦੇਨ੍ਤਿ, ਨ ਸਬ੍ਬਸਙ੍ਘਸਾਧਾਰਣਤ੍ਥਂ ਇਚ੍ਛਨ੍ਤਿ.

ਇਮੇਸੁ ਤੀਸੁ ਦਾਨੇਸੁ ਪਠਮਂ ਪੁਬ੍ਬਕਾਲੇਪਿ ਦਾਨਕਾਲੇਪਿ ਸਙ੍ਘਂ ਉਦ੍ਦਿਸ੍ਸ ਪਵਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਸਬ੍ਬਸਙ੍ਘਿਕਂ ਹੋਤਿ. ਦੁਤਿਯਂ ਪੁਬ੍ਬਕਾਲੇ ਪੁਗ੍ਗਲਂ ਉਦ੍ਦਿਸ੍ਸ ਪਵਤ੍ਤਮਾਨਮ੍ਪਿ ਦਾਨਕਾਲੇ ਸਙ੍ਘਂ ਉਦ੍ਦਿਸ੍ਸ ਪਵਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਸਙ੍ਘਿਕਮੇਵ. ਤਤਿਯਂ ਪਨ ਪੁਬ੍ਬਕਾਲੇਪਿ ਦਾਨਕਾਲੇਪਿ ਕੁਲੂਪਕਪੁਗ੍ਗਲਮੇਵ ਉਦ੍ਦਿਸ੍ਸ ਪਵਤ੍ਤਤਿ, ਨ ਸਙ੍ਘਂ, ਕੇਵਲਂ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਵੁਤ੍ਤਾਨੁਸਾਰੇਨੇਵ ਵਚੀਭੇਦਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ. ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇ ‘‘ਕਿਂ ਅਯਂ ਵਿਹਾਰੋ ਚਿਤ੍ਤਵਸੇਨ ਪੁਗ੍ਗਲਿਕੋ ਹੋਤਿ, ਵਚੀਭੇਦਵਸੇਨ ਸਙ੍ਘਿਕੋ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤਾਯਂ ਏਕਚ੍ਚੇ ਏਵਂ ਵਦੇਯ੍ਯੁਂ –

‘‘ਮਨੋਪੁਬ੍ਬਙ੍ਗਮਾ ਧਮ੍ਮਾ, ਮਨੋਸੇਟ੍ਠਾ ਮਨੋਮਯਾ;

ਮਨਸਾ ਚੇ ਪਸਨ੍ਨੇਨ, ਭਾਸਤਿ ਵਾ ਕਰੋਤਿ ਵਾ;

ਤਤੋ ਨਂ ਸੁਖਮਨ੍ਵੇਤਿ, ਛਾਯਾਵ ਅਨਪਾਯਿਨੀਤਿ. (ਧ. ਪ. ੨) –

ਵਚਨਤੋ ਚਿਤ੍ਤਵਸੇਨ ਪੁਗ੍ਗਲਿਕੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ. ਅਞ੍ਞੇ ‘‘ਯਥਾ ਦਾਯਕਾ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਤਥਾ ਪਟਿਪਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ (ਚੂਲ਼ਵ. ਅਟ੍ਠ. ੩੨੫) ਵਚਨਤੋ ਵਚੀਭੇਦਵਸੇਨ ਸਙ੍ਘਿਕੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ.

ਤਤ੍ਰਾਯਂ ਵਿਚਾਰਣਾ – ਇਦਂ ਦਾਨਂ ਪੁਬ੍ਬੇ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਪਰਿਣਤਂ ਪਚ੍ਛਾ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਪਰਿਣਾਮਿਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਸਙ੍ਘਿਕੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਨਵਸੁ ਅਧਮ੍ਮਿਕਦਾਨੇਸੁ ‘‘ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਪਰਿਣਤਂ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਪਰਿਣਾਮੇਤੀ’’ਤਿ (ਪਾਰਾ. ੬੬੦) ਵੁਤ੍ਤਂ ਅਟ੍ਠਮਂ ਅਧਮ੍ਮਿਕਦਾਨਂ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਦਾਨਸ੍ਸ ਪਟਿਗ੍ਗਹਾਪਿ ਪਰਿਭੋਗਾਪਿ ਅਧਮ੍ਮਿਕਪਟਿਗ੍ਗਹਾ ਅਧਮ੍ਮਿਕਪਰਿਭੋਗਾ ਹੋਨ੍ਤਿ. ‘‘ਪੁਗ੍ਗਲਿਕੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਤੀਸੁ ਧਮ੍ਮਿਕਦਾਨੇਸੁ ‘‘ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਦਿਨ੍ਨਂ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸੇਵ ਦੇਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਤਤਿਯਧਮ੍ਮਿਕਦਾਨਂ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਪਟਿਗ੍ਗਹਾਪਿ ਪਰਿਭੋਗਾਪਿ ਧਮ੍ਮਿਕਪਟਿਗ੍ਗਹਾ ਧਮ੍ਮਿਕਪਰਿਭੋਗਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਪੁਗ੍ਗਲਿਕਪਕ੍ਖਂ ਭਜਤਿ. ਅਪ੍ਪੇਕਚ੍ਚੇ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿਕਾਦਿਗਣੇ ਪਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਵਿਹਾਰਂ ਕਾਰੇਤ੍ਵਾ ਗਣਸ੍ਸ ਦੇਨ੍ਤਿ ‘‘ਇਮਂ ਵਿਹਾਰਂ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਾਨਂ ਦਮ੍ਮੀ’’ਤਿ. ਅਪ੍ਪੇਕਚ੍ਚੇ ਪੁਗ੍ਗਲੇ ਪਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਵਿਹਾਰਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਦੇਨ੍ਤਿ ‘‘ਇਮਂ ਵਿਹਾਰਂ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਦਮ੍ਮੀ’’ਤਿ. ਏਤੇ ਪਨ ਗਣਸਨ੍ਤਕਪੁਗ੍ਗਲਿਕਾ ਵਿਹਾਰਾ ਦਾਨਕਾਲਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਪਟਿਗ੍ਗਾਹਕਸਨ੍ਤਕਾਵ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਨ ਦਾਯਕਸਨ੍ਤਕਾ. ਤੇਸੁ ਗਣਸਨ੍ਤਕੋ ਤਾਵ ਏਕਚ੍ਚੇਸੁ ਮਤੇਸੁ ਅਵਸੇਸਾਨਂ ਸਨ੍ਤਕੋ, ਤੇਸੁ ਧਰਮਾਨੇਸੁਯੇਵ ਕਸ੍ਸਚਿ ਦੇਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਕੋ. ਕਸ੍ਸਚਿ ਅਦਤ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬੇਸੁ ਮਤੇਸੁ ਸਙ੍ਘਿਕੋ ਹੋਤਿ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ (ਮਹਾਵ. ਅਟ੍ਠ. ੩੬੯) ‘‘ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਸਨ੍ਤਕਂ ਹੋਤਿ ਅਵਿਭਤ੍ਤਂ, ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਕਾਲਕਤੇ ਇਤਰੋ ਸਾਮੀ, ਬਹੂਨਂ ਸਨ੍ਤਕੇਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ. ਸਬ੍ਬੇਸੁ ਮਤੇਸੁ ਸਙ੍ਘਿਕਂਵ ਹੋਤੀ’’ਤਿ.

ਪੁਗ੍ਗਲਿਕਵਿਹਾਰੋਪਿ ਯਦਿ ਸੋ ਪਟਿਗ੍ਗਾਹਕਪੁਗ੍ਗਲੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਜੀਵਮਾਨਕਾਲੇਯੇਵ ਸਦ੍ਧਿਵਿਹਾਰਿਕਾਦੀਨਂ ਦੇਤਿ, ਕੋਚਿ ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਵਿਸ੍ਸਾਸੇਨ ਤਂ ਵਿਹਾਰਂ ਅਗ੍ਗਹੇਸਿ, ਤਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਕੋ ਹੋਤਿ. ਕਸ੍ਸਚਿ ਅਦਤ੍ਵਾ ਕਾਲਕਤੇ ਸਙ੍ਘਿਕੋ ਹੋਤਿ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ‘‘ਸੋ ਜੀਵਮਾਨੋਯੇਵ ਸਬ੍ਬਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਰਿਕ੍ਖਾਰਂ ਨਿਸ੍ਸਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਕਸ੍ਸਚਿ ਅਦਾਸਿ, ਕੋਚਿ ਵਾ ਵਿਸ੍ਸਾਸਂ ਅਗ੍ਗਹੇਸਿ. ਯਸ੍ਸ ਦਿਨ੍ਨੋ, ਯੇਨ ਚ ਗਹਿਤੋ, ਤਸ੍ਸੇਵ ਹੋਤੀ’’ਤਿ. ਪਾਲ਼ਿਯਞ੍ਚ (ਮਹਾਵ. ੩੬੯) ‘‘ਭਿਕ੍ਖੁਸ੍ਸ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਕਾਲਕਤੇ ਸਙ੍ਘੋ ਸਾਮੀ ਪਤ੍ਤਚੀਵਰੇ, ਅਪਿਚ ਗਿਲਾਨੁਪਟ੍ਠਾਕਾ ਬਹੂਪਕਾਰਾ. ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਙ੍ਘੇਨ ਤਿਚੀਵਰਞ੍ਚ ਪਤ੍ਤਞ੍ਚ ਗਿਲਾਨੁਪਟ੍ਠਾਕਾਨਂ ਦਾਤੁਂ, ਯਂ ਤਤ੍ਥ ਲਹੁਭਣ੍ਡਂ ਲਹੁਪਰਿਕ੍ਖਾਰਂ, ਤਂ ਸਮ੍ਮੁਖੀਭੂਤੇਨ ਸਙ੍ਘੇਨ ਭਾਜੇਤੁਂ, ਯਂ ਤਤ੍ਥ ਗਰੁਭਣ੍ਡਂ ਗਰੁਪਰਿਕ੍ਖਾਰਂ, ਤਂ ਆਗਤਾਨਾਗਤਸ੍ਸ ਚਾਤੁਦ੍ਦਿਸਸ੍ਸ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਅਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਿਯਂ ਅਵੇਭਙ੍ਗਿਕ’’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੩੬੯) ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਇਮਿਨਾ ਨਯੇਨ ਵਿਨਿਚ੍ਛਯੋ ਕਾਤਬ੍ਬੋ.

ਸਙ੍ਘਿਕੇ ਪਨ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਆਗਤਾਨਂ ‘‘ਪੁਰਿਮਕੋ ਪਚ੍ਛਿਮਕੋ ਅਨ੍ਤਰਾਮੁਤ੍ਤਕੋ ਚਾ’’ਤਿ (ਚੂਲ਼ਵ. ੩੧੮) ਵੁਤ੍ਤਾਨਂ ਤਿਣ੍ਣਂ ਸੇਨਾਸਨਗ੍ਗਾਹਾਨਞ੍ਚ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ (ਚੂਲ਼ਵ. ਅਟ੍ਠ. ੩੧੮) ਆਗਤਾਨਂ ‘‘ਉਤੁਕਾਲੇ ਚ ਵਸ੍ਸਾਵਾਸੇ ਚਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾਨਂ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਸੇਨਾਸਨਗ੍ਗਾਹਾਨਞ੍ਚ ਏਤਰਹਿ ਅਸਮ੍ਪਜ੍ਜਨਤੋ ਅਨੁਟ੍ਠਾਪਨੀਯਪਾਲ਼ਿਯਂ ਆਗਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਭਾਵੇਨ ਅਨੁਟ੍ਠਾਪਨੀਯਸ੍ਸ ਧੁਵਵਾਸਤ੍ਥਾਯ ਸਙ੍ਘੇਨ ਦਿਨ੍ਨਤਾਯ ਅਨੁਟ੍ਠਾਪਨੀਯਸ੍ਸ ਵਸੇਨੇਵ ਵਿਨਿਚ੍ਛਯੋ ਹੋਤਿ. ਵੁਡ੍ਢਤਰਗਿਲਾਨਾ ਹਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਭਾਵੇਨ ਅਨੁਟ੍ਠਾਪਨੀਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ (ਮਹਾਵ. ਅਟ੍ਠ. ੩੪੩) ‘‘ਵੁਡ੍ਢਤਰੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਵੁਡ੍ਢਤਾਯ ਨਵਕਤਰੇਨ ਨ ਵੁਟ੍ਠਾਪੇਤਬ੍ਬੋ, ਗਿਲਾਨੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਗਿਲਾਨਤਾਯਾ’’ਤਿ. ਭਣ੍ਡਾਗਾਰਿਕਧਮ੍ਮਕਥਿਕਾਦਯੋ ਧੁਵਵਾਸਤ੍ਥਾਯ ਸਙ੍ਘੇਨ ਦਿਨ੍ਨਤਾਯ ਅਨੁਟ੍ਠਾਪਨੀਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹਿ ‘‘ਸਙ੍ਘੋ ਪਨ ਭਣ੍ਡਾਗਾਰਿਕਸ੍ਸ ਵਾ ਧਮ੍ਮਕਥਿਕਵਿਨਯਧਰਾਦੀਨਂ ਵਾ…ਪੇ… ਧੁਵਵਾਸਤ੍ਥਾਯ ਵਿਹਾਰਂ ਸਮ੍ਮਨ੍ਨਿਤ੍ਵਾ ਦੇਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਯਸ੍ਸ ਸਙ੍ਘੇਨ ਦਿਨ੍ਨੋ, ਸੋਪਿ ਅਨੁਟ੍ਠਾਪਨੀਯੋ’’ਤਿ (ਪਾਚਿ. ਅਟ੍ਠ. ੧੨੦; ਕਙ੍ਖਾ. ਅਟ੍ਠ. ਅਨੁਪਖਜ੍ਜਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ). ਸੋ ਏਵਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ – ਏਤਰਹਿ ਸਙ੍ਘਿਕਵਿਹਾਰੇਸੁ ਸਙ੍ਘਤ੍ਥੇਰੇਸੁ ਯਥਾਕਮ੍ਮਙ੍ਗਤੇਸੁ ਤਸ੍ਮਿਂ ਵਿਹਾਰੇ ਯੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਵੁਡ੍ਢਤਰੋ, ਸੋਪਿ ‘‘ਅਯਂ ਵਿਹਾਰੋ ਮਯਾ ਵਸਿਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ ਵਦਤਿ. ਯੋ ਤਤ੍ਥ ਬ੍ਯਤ੍ਤੋ ਪਟਿਬਲੋ, ਸੋਪਿ ਤਥੇਵ ਵਦਤਿ. ਯੇਨ ਸੋ ਵਿਹਾਰੋ ਕਾਰਿਤੋ, ਸੋਪਿ ‘‘ਮਯਾ ਪਸੀਦਿਤਪੁਗ੍ਗਲੋ ਆਰੋਪੇਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ ਵਦਤਿ. ਸਙ੍ਘੋਪਿ ‘‘ਮਯਮੇਵ ਇਸ੍ਸਰਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਮ੍ਹੇਹਿ ਇਚ੍ਛਿਤਪੁਗ੍ਗਲੋ ਆਰੋਪੇਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ ਵਦਤਿ. ਏਵਂਦ੍ਵਿਧਾ ਵਾ ਤਿਧਾ ਵਾ ਚਤੁਧਾ ਵਾ ਭਿਨ੍ਨੇਸੁ ਮਹਨ੍ਤਂ ਅਧਿਕਰਣਂ ਹੋਤਿ.

ਤੇਸੁ ਵੁਡ੍ਢਤਰੋ ‘‘ਨ ਤ੍ਵੇਵਾਹਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਕੇਨਚਿ ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਵੁਡ੍ਢਤਰਸ੍ਸ ਆਸਨਂ ਪਟਿਬਾਹਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਵਦਾਮਿ, ਯੋ ਪਟਿਬਾਹੇਯ੍ਯ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਪਾਲ਼ਿਪਾਠਞ੍ਚ (ਮਹਾਵ. ੪੭੩; ਚੂਲ਼ਵ. ੩੧੬), ‘‘ਵੁਡ੍ਢਤਰੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਵੁਡ੍ਢਤਾਯ ਨਵਕਤਰੇਨ ਨ ਵੁਟ੍ਠਾਪੇਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਵਚਨਞ੍ਚ (ਪਾਚਿ. ਅਟ੍ਠ. ੧੧੯ ਆਦਯੋ; ਕਙ੍ਖਾ. ਅਟ੍ਠ. ਅਨੁਪਖਜ੍ਜਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ) ਗਹੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਹਮੇਵ ਏਤ੍ਥ ਵੁਡ੍ਢਤਰੋ, ਮਯਾ ਵੁਡ੍ਢਤਰੋ ਅਞ੍ਞੋ ਨਤ੍ਥਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਹਮੇਵ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਵਿਹਾਰੇ ਵਸਿਤੁਮਨੁਚ੍ਛਵਿਕੋ’’ਤਿ ਸਞ੍ਞੀ ਹੋਤਿ. ਬ੍ਯਤ੍ਤੋਪਿ ‘‘ਬਹੁਸ੍ਸੁਤਸ੍ਸ ਸਙ੍ਘਭਾਰਨਿਤ੍ਥਾਰਕਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਅਨੁਟ੍ਠਾਪਨੀਯਸੇਨਾਸਨਮ੍ਪੀ’’ਤਿ ਪਰਿਵਾਰਟ੍ਠਕਥਾਵਚਨਞ੍ਚ (ਪਰਿ. ਅਟ੍ਠ. ੪੯੫-੪੯੬), ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਬ੍ਯਤ੍ਤੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਪਟਿਬਲੇਨ ਦਸਵਸ੍ਸੇਨ ਵਾ ਅਤਿਰੇਕਦਸਵਸ੍ਸੇਨ ਵਾ ਉਪਸਮ੍ਪਾਦੇਤੁਂ, ਨਿਸ੍ਸਯਂ ਦਾਤੁ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਪਾਲ਼ਿਵਚਨਞ੍ਚ (ਮਹਾਵ. ੭੬, ੮੨) ਗਹੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਹਮੇਵ ਏਤ੍ਥ ਬ੍ਯਤ੍ਤੋ ਪਟਿਬਲੋ, ਨ ਮਯਾ ਅਞ੍ਞੋ ਬ੍ਯਤ੍ਤਤਰੋ ਅਤ੍ਥਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਹਮੇਵ ਇਮਸ੍ਸ ਵਿਹਾਰਸ੍ਸ ਅਨੁਚ੍ਛਵਿਕੋ’’ਤਿ ਸਞ੍ਞੀ. ਵਿਹਾਰਕਾਰਕੋਪਿ ‘‘ਯੇਨ ਵਿਹਾਰੋ ਕਾਰਿਤੋ, ਸੋ ਵਿਹਾਰਸਾਮਿਕੋਤਿ ਵਿਨਯਪਾਠੋ (ਪਾਚਿ. ਅਟ੍ਠ. ੧੧੬) ਅਤ੍ਥਿ, ਮਯਾ ਚ ਬਹੁਂ ਧਨਂ ਚਜਿਤ੍ਵਾ ਅਯਂ ਵਿਹਾਰੋ ਕਾਰਿਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਮਯਾ ਪਸਨ੍ਨਪੁਗ੍ਗਲੋ ਆਰੋਪੇਤਬ੍ਬੋ, ਨ ਅਞ੍ਞੋ’’ਤਿ ਸਞ੍ਞੀ. ਸਙ੍ਘੋਪਿ ‘‘ਸਙ੍ਘਿਕੋ ਨਾਮ ਵਿਹਾਰੋ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਦਿਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ ਪਰਿਚ੍ਚਤ੍ਤੋ’’ਤਿਆਦਿਪਾਲ਼ਿਵਚਨਞ੍ਚ (ਪਾਚਿ. ੧੧੬, ੧੨੧, ੧੨੬, ੧੩੧), ਅਨ੍ਤਮਸੋ ਚਤੁਰਙ੍ਗੁਲਪਾਦਕਂ ਗਾਮਦਾਰਕੇਹਿ ਪਂਸ੍ਵਾਗਾਰਕੇਸੁ ਕੀਲ਼ਨ੍ਤੇਹਿ ਕਤਮ੍ਪਿ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਦਿਨ੍ਨਕਾਲਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਗਰੁਭਣ੍ਡਂ ਹੋਤੀ’’ਤਿਆਦਿਅਟ੍ਠਕਥਾਵਚਨਞ੍ਚ (ਚੂਲ਼ਵ. ਅਟ੍ਠ. ੩੨੧) ਗਹੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਯਂ ਵਿਹਾਰੋ ਸਙ੍ਘਿਕੋ ਸਙ੍ਘਸਨ੍ਤਕੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਮ੍ਹੇਹਿ ਅਭਿਰੁਚਿਤਪੁਗ੍ਗਲੋਵ ਆਰੋਪੇਤਬ੍ਬੋ, ਨ ਅਞ੍ਞੋ’’ਤਿ ਸਞ੍ਞੀ.

ਤਤ੍ਥ ਵੁਡ੍ਢਤਰਸ੍ਸ ਵਚਨੇਪਿ ‘‘ਨ ਤ੍ਵੇਵਾਹਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ’’ਤ੍ਯਾਦਿਵਚਨਂ (ਚੂਲ਼ਵ. ੩੧੬) ਤੇਸੁ ਤੇਸੁ ਆਸਨਸਾਲਾਦੀਸੁ ਅਗ੍ਗਾਸਨਸ੍ਸ ਵੁਡ੍ਢਤਰਾਰਹਤ੍ਤਾ ਭਤ੍ਤਂ ਭੁਞ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋਪਿ ਭਿਕ੍ਖੁ ਵੁਡ੍ਢਤਰੇ ਆਗਤੇ ਵੁਟ੍ਠਾਯ ਆਸਨਂ ਦਾਤਬ੍ਬਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਭਗਵਤਾ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਨ ਧੁਵਵਾਸਂ ਸਨ੍ਧਾਯ. ‘‘ਵੁਡ੍ਢਤਰੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਵੁਡ੍ਢਤਾਯ’’ਤ੍ਯਾਦਿਵਚਨਞ੍ਚ (ਪਾਚਿ. ਅਟ੍ਠ. ੧੨੦; ਕਙ੍ਖਾ. ਅਟ੍ਠ. ਅਨੁਪਖਜ੍ਜਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ) ਯਥਾਵੁਡ੍ਢਂ ਸੇਨਾਸਨੇ ਦੀਯਮਾਨੇ ਵੁਡ੍ਢਤਰੇ ਆਗਤੇ ਨਵਕਤਰੋ ਵੁਟ੍ਠਾਪੇਤਬ੍ਬੋ, ਵੁਟ੍ਠਾਪੇਤ੍ਵਾ ਵੁਡ੍ਢਤਰਸ੍ਸ ਸੇਨਾਸਨਂ ਦਾਤਬ੍ਬਂ, ਵੁਡ੍ਢਤਰੋ ਪਨ ਨਵਕਤਰੇਨ ਨ ਵੁਟ੍ਠਾਪੇਤਬ੍ਬੋ. ਕਸ੍ਮਾ? ‘‘ਅਤ੍ਤਨੋ ਵੁਡ੍ਢਤਰਤਾਯਾ’’ਤਿ ਉਤੁਕਾਲੇ ਯਥਾਵੁਡ੍ਢਂ ਸੇਨਾਸਨਦਾਨਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਨ ਧੁਵਵਾਸਤ੍ਥਾਯ ਦਾਨਂ ਸਨ੍ਧਾਯ, ਤਸ੍ਮਾ ਇਦਮ੍ਪਿ ਵਚਨਂ ਉਪਪਰਿਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬਂ, ਨ ਸੀਘਂ ਅਨੁਜਾਨਿਤਬ੍ਬਂ.

ਬ੍ਯਤ੍ਤਵਚਨੇਪਿ ‘‘ਬਹੁਸ੍ਸੁਤਸ੍ਸ ਸਙ੍ਘਭਾਰਨਿਤ੍ਥਾਰਕਸ੍ਸ’’ਤ੍ਯਾਦਿਵਚਨਞ੍ਚ (ਪਰਿ. ਅਟ੍ਠ. ੪੪੫-੪੯੬) ਨ ਬਹੁਸ੍ਸੁਤਮਤ੍ਤੇਨ ਸਙ੍ਘਿਕਵਿਹਾਰਸ੍ਸ ਇਸ੍ਸਰਭਾਵਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਅਥ ਖੋ ਤਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਸ੍ਸ ਬਹੂਪਕਾਰਤਂ ਗੁਣਵਿਸਿਟ੍ਠਤਞ੍ਚ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਤ੍ਵਾ ਸਙ੍ਘੇਨ ਫਾਸੁਕਂ ਆਵਾਸਂ ਅਨੁਟ੍ਠਾਪਨੀਯਂ ਕਤ੍ਵਾ ਦਿਨ੍ਨੇ ਸੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਕੇਨਚਿ ਤਮ੍ਹਾ ਵਿਹਾਰਾ ਅਨੁਟ੍ਠਾਪਨੀਯੋ ਹੋਤਿ, ਇਮਮਤ੍ਥਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ’’ਤ੍ਯਾਦਿਵਚਨਞ੍ਚ (ਮਹਾਵ. ੮੨) ਨਿਸ੍ਸਯਾਚਰਿਯਾਨਂ ਲਕ੍ਖਣਂ ਪਕਾਸੇਤੁਂ ਭਗਵਤਾ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਨ ਸਙ੍ਘਿਕਵਿਹਾਰਸ੍ਸ ਇਸ੍ਸਰਤ੍ਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਇਦਮ੍ਪਿ ਵਚਨਂ ਉਪਪਰਿਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬਂ, ਨ ਸੀਘਂ ਅਨੁਜਾਨਿਤਬ੍ਬਂ.

ਦਾਯਕਵਚਨਂ ਪਨ ਨਾਨੁਜਾਨਿਤਬ੍ਬਂ ਪਟਿਬਾਹਿਤਬ੍ਬਂ. ਕਸ੍ਮਾ? ‘‘ਯੇਨ ਵਿਹਾਰੋ ਕਾਰਿਤੋ’’ਤ੍ਯਾਦਿਪਾਠਸ੍ਸ ਅਮੁਖ੍ਯਵੋਹਾਰਤ੍ਤਾ. ਯਥਾ ਹਿ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਕਾਲੇ ਰੂਪਾਦੀਸੁ ਸਞ੍ਜਨਸ੍ਸ ਭੂਤਪੁਬ੍ਬਤ੍ਤਾ ਭੂਤਪੁਬ੍ਬਗਤਿਯਾ ਅਰਹਾਪਿ ‘‘ਸਤ੍ਤੋ’’ਤਿ, ਏਵਂ ਦਾਨਕਾਲਤੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ਤਸ੍ਸ ਵਿਹਾਰਸ੍ਸ ਸਾਮਿਭੂਤਪੁਬ੍ਬਤ੍ਤਾ ਦਾਯਕੋ ‘‘ਵਿਹਾਰਸਾਮਿਕੋ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਨ ਇਸ੍ਸਰਤ੍ਤਾ. ਨ ਹਿ ਸਕਲੇ ਵਿਨਯਪਿਟਕੇ ਅਟ੍ਠਕਥਾਟੀਕਾਸੁ ਚ ‘‘ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਦਿਨ੍ਨਸ੍ਸ ਵਿਹਾਰਸ੍ਸ ਦਾਯਕੋ ਇਸ੍ਸਰੋ’’ਤਿ ਵਾ ‘‘ਦਾਯਕੇਨ ਵਿਚਾਰੇਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ ਵਾ ‘‘ਦਾਯਕਸਨ੍ਤਕਵਿਹਾਰੋ’’ਤਿ ਵਾ ਪਾਠੋ ਅਤ੍ਥਿ, ‘‘ਸਙ੍ਘਿਕੋ, ਗਣਸਨ੍ਤਕੋ, ਪੁਗ੍ਗਲਿਕੋ’’ਇਚ੍ਚੇਵ ਅਤ੍ਥਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਸ੍ਸ ਵਚਨਂ ਨਾਨੁਜਾਨਿਤਬ੍ਬਂ.

ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਵਚਨੇਪਿ ‘‘ਸਙ੍ਘਿਕੋ ਨਾਮ ਵਿਹਾਰੋ’’ਤ੍ਯਾਦਿਵਚਨਂ (ਪਾਚਿ. ੧੧੬, ੧੨੧, ੧੨੬, ੧੩੧) ਸਙ੍ਘਸਨ੍ਤਕਭਾਵਂ ਸਙ੍ਘੇਨ ਵਿਚਾਰੇਤਬ੍ਬਭਾਵਂ ਦੀਪੇਤਿ, ਸਙ੍ਘੋ ਪਨ ਵਿਚਾਰੇਨ੍ਤੋ ਪਞ੍ਚਙ੍ਗਸਮਨ੍ਨਾਗਤਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਸੇਨਾਸਨਗ੍ਗਾਹਾਪਕਂ ਸਮ੍ਮਨ੍ਨਿਤ੍ਵਾ ਤੇਨ ਯਥਾਵੁਡ੍ਢਂ ਵਿਚਾਰੇਤਬ੍ਬੋ ਵਾ ਹੋਤਿ, ਸਮਗ੍ਗੇਨ ਸਙ੍ਘੇਨ ਦੁਵਙ੍ਗਸਮਨ੍ਨਾਗਤਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਅਪਲੋਕਨਕਮ੍ਮੇਨ ਧੁਵਵਾਸਤ੍ਥਾਯ ਦਾਤਬ੍ਬੋ ਵਾ. ਤੇਸੁ ਪਞ੍ਚਙ੍ਗਸਮਨ੍ਨਾਗਤਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਦੁਲ੍ਲਭਤ੍ਤਾ ਸੇਨਾਸਨਗ੍ਗਾਹਾਪਕਸਮ੍ਮੁਤਿਯਾ ਅਭਾਵੇ ਸਤਿ ਦੁਵਙ੍ਗਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਪਰਿਯੇਸਿਤਬ੍ਬੋ. ਏਵਂ ਪਨ ਅਪਰਿਯੇਸਿਤ੍ਵਾ ਭਣ੍ਡਾਗਾਰਿਕਤਾਦਿਬਹਊਪਕਾਰਤਾਯੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਬਹੁਸ੍ਸੁਤਤਾਦਿਗੁਣਵਿਸਿਟ੍ਠਤਾਵਿਰਹਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਆਮਿਸਗਰੁਕਤਾਦਿਵਸੇਨ ਸਙ੍ਘੇਨ ਵਿਹਾਰੋ ਦਾਤਬ੍ਬੋ ਨ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਙ੍ਘਵਚਨਮ੍ਪਿ ਉਪਪਰਿਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬਂ, ਨ ਤਾਵ ਅਨੁਜਾਨਿਤਬ੍ਬਂ.

ਅਥ ਤੀਣਿਪਿ ਵਚਨਾਨਿ ਸਂਸਨ੍ਦੇਤਬ੍ਬਾਨਿ. ਤਤ੍ਥ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਇਸ੍ਸਰਤ੍ਤਾ ਸਙ੍ਘੋ ਪੁਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬੋ ‘‘ਕੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਤੁਮ੍ਹੇਹਿ ਅਭਿਰੁਚਿਤੋ’’ਤਿ, ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਏਸੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਕਸ੍ਮਾ ਅਭਿਰੁਚਿਤੋ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਏਸੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਅਮ੍ਹੇ ਚੀਵਰਾਦਿਪਚ੍ਚਯੇਹਿ ਅਨੁਗ੍ਗਹੇਤਾ, ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਞਾਤਿਸਾਲੋਹਿਤੋ, ਉਪਜ੍ਝਾਯੋ, ਆਚਰਿਯੋ, ਸਦ੍ਧਿਵਿਹਾਰਿਕੋ, ਅਨ੍ਤੇਵਾਸਿਕੋ, ਸਮਾਨੁਪਜ੍ਝਾਯਕੋ, ਸਮਾਨਾਚਰਿਯਕੋ, ਪਿਯਸਹਾਯੋ, ਲਾਭੀ, ਯਸਸ੍ਸੀ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਮ੍ਹੇਹਿ ਅਭਿਰੁਚਿਤੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਨ ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਧੁਵਵਾਸਤ੍ਥਾਯ ਵਿਹਾਰੋ ਦਾਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਿਤਬ੍ਬੋ. ਅਥ ‘‘ਏਸੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਸਬ੍ਬੇਹਿ ਅਮ੍ਹੇਹਿ ਵੁਡ੍ਢਤਰੋ ਅਗ੍ਗਾਸਨਂ ਅਗ੍ਗੋਦਕਂ ਅਗ੍ਗਪਿਣ੍ਡਂ ਅਰਹਤਿ, ਧੁਵਵਾਸਤ੍ਥਾਯ ਵਿਹਾਰੋ ਪਨ ਤਸ੍ਸ ਦਾਤਬ੍ਬੋਤਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਚਰਿਯੇਹਿ ਨ ਵੁਤ੍ਤੋ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਿਤਬ੍ਬੋ. ਅਥ ‘‘ਧਮ੍ਮਕਥਿਕੋ, ਵਿਨਯਧਰੋ, ਗਣਵਾਚਕਆਚਰਿਯੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਏਸੋ ਧੁਵਵਾਸਤ੍ਥਾਯ ਦਿਨ੍ਨਵਿਹਾਰਸ੍ਸ ਅਨੁਚ੍ਛਵਿਕੋ, ਏਤਸ੍ਸ ਦਾਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ ਅਨੁਮੋਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਕਥਂ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤੀਤਿ ਚੇ? ‘‘ਸਙ੍ਘੋ ਪਨ ਭਣ੍ਡਾਗਾਰਿਕਸ੍ਸ ਵਾ ਧਮ੍ਮਕਥਿਕਵਿਨਯਧਰਾਦੀਨਂ ਵਾ ਗਣਵਾਚਕਆਚਰਿਯਸ੍ਸ ਵਾ ਬਹੂਪਕਾਰਤਂ ਗੁਣਵਿਸਿਟ੍ਠਤਞ੍ਚ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਨ੍ਤੋ ਧੁਵਵਾਸਤ੍ਥਾਯ ਵਿਹਾਰਂ ਸਮ੍ਮਨ੍ਨਿਤ੍ਵਾ ਦੇਤੀ’’ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤਿ (ਪਾਚਿ. ਅਟ੍ਠ. ੧੨੯; ਕਙ੍ਖਾ. ਅਟ੍ਠ. ਅਨੁਪਖਜ੍ਜਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ).

ਇਧ ਪਨ ਸਾਧਕਪਾਠੇ ‘‘ਭਣ੍ਡਾਗਾਰਿਕਸ੍ਸ ਵਾ’’ਤਿ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨੇ ਕਸ੍ਮਾ ਸਾਧ੍ਯਵਚਨੇ ਭਣ੍ਡਾਗਾਰਿਕੋ ਨ ਵੁਤ੍ਤੋਤਿ? ਏਤਰਹਿ ਭਣ੍ਡਾਗਾਰਸ੍ਸ ਅਭਾਵਾ. ਯਦਿ ਕੇਸੁਚਿ ਵਿਹਾਰੇਸੁ ਭਣ੍ਡਾਗਾਰਂ ਸਮ੍ਮਨ੍ਨੇਯ੍ਯ, ਸੋ ਭਣ੍ਡਾਗਾਰਵਿਹਾਰੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤਚੀਵਰਰਕ੍ਖਣਾਦਿਕਂ ਉਪਕਾਰਂ ਕਰੇਯ੍ਯ, ਤਸ੍ਸ ਬਹੂਪਕਾਰਤਂ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਨ੍ਤੋ ਸਙ੍ਘੋ ਭਣ੍ਡਾਗਾਰਿਕਸ੍ਸ ਫਾਸੁਕਂ ਆਵਾਸਂ ਏਤਰਹਿਪਿ ਧੁਵਵਾਸਤ੍ਥਾਯ ਦਦੇਯ੍ਯ, ਸੋ ਤਸ੍ਸ ਵਿਸੁਂ ਧੁਵਵਾਸਵਿਹਾਰੋਤਿ. ਏਤ੍ਥ ਸਾਧਕਪਾਠੇ ‘‘ਧਮ੍ਮਕਥਿਕਵਿਨਯਧਰਾਦੀਨਂ ਵਾ’’ਤਿਆਦਿਸਦ੍ਦੇਨ ਬਹੁਸ੍ਸੁਤੋ ਆਗਤਾਗਮੋ ਧਮ੍ਮਧਰੋ ਵਿਨਯਧਰੋ ਮਾਤਿਕਾਧਰੋ ਪਣ੍ਡਿਤੋ ਬ੍ਯਤ੍ਤੋ ਮੇਧਾਵੀ ਲਜ੍ਜੀ ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਕੋ ਸਿਕ੍ਖਾਕਾਮੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਗੁਣਵਨ੍ਤੇ ਸਙ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ. ਅਥਾਪਿ ‘‘ਏਸੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਬਹੁਸ੍ਸੁਤੋ ਉਦ੍ਦੇਸਪਰਿਪੁਚ੍ਛਾਦੀਹਿ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਬਹੂਪਕਾਰੋ ਸਙ੍ਘਭਾਰਨਿਤ੍ਥਾਰਕੋ’’ਤਿ ਵਦਤਿ, ‘‘ਸਾਧੁ ਏਸੋਪਿ ਫਾਸੁਕਾਵਾਸਸ੍ਸ ਅਰਹੋ, ਅਨੁਟ੍ਠਾਪਨੀਯਂ ਕਤ੍ਵਾ ਧੁਵਵਾਸਤ੍ਥਾਯ ਵਿਹਾਰੋ ਏਤਸ੍ਸਪਿ ਦਾਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਅਨੁਮੋਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਕਥਂ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤੀਤਿ ਚੇ? ‘‘ਸਙ੍ਘੋ ਪਨ ਬਹੁਸ੍ਸੁਤਸ੍ਸ ਉਦ੍ਦੇਸਪਰਿਪੁਚ੍ਛਾਦੀਹਿ ਬਹੂਪਕਾਰਸ੍ਸ ਭਾਰਨਿਤ੍ਥਾਰਕਸ੍ਸ ਫਾਸੁਕਂ ਆਵਾਸਂ ਅਨੁਟ੍ਠਾਪਨੀਯਂ ਕਤ੍ਵਾ ਦੇਤੀ’’ਤਿ (ਮਹਾਵ. ਅਟ੍ਠ. ੩੪੩) ਵਚਨਤੋ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤਿ.

ਅਥਾਪਿ ‘‘ਅਯਂ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਧਮ੍ਮਕਥਿਕੋ ਵਿਨਯਧਰੋ ਗਣਵਾਚਕਾਚਰਿਯੋ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਬਹੂਪਕਾਰੋ ਵਿਸਿਟ੍ਠਗੁਣਯੁਤ੍ਤੋ’’ਤਿ ਵਦਤਿ, ‘‘ਸਾਧੁ ਏਤਸ੍ਸਪਿ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਧੁਵਵਾਸਤ੍ਥਾਯ ਵਿਹਾਰਂ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਤ੍ਵਾ ਸਮ੍ਮਨ੍ਨਿਤ੍ਵਾਵ ਦਾਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਅਨੁਮੋਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਕਥਂ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤੀਤਿ ਚੇ? ‘‘ਸਙ੍ਘੋ ਪਨ ਭਣ੍ਡਾਗਾਰਿਕਸ੍ਸ ਵਾ ਧਮ੍ਮਕਥਿਕਵਿਨਯਧਰਾਦੀਨਂ ਵਾ ਗਣਵਾਚਕਾਚਰਿਯਸ੍ਸ ਵਾ ਬਹੂਪਕਾਰਤਂ ਗੁਣਵਿਸਿਟ੍ਠਤਞ੍ਚ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਤ੍ਵਾ ਧੁਵਵਾਸਤ੍ਥਾਯ ਵਿਹਾਰਂ ਸਮ੍ਮਨ੍ਨਿਤ੍ਵਾ ਦੇਤੀ’’ਤਿ (ਪਾਚਿ. ਅਟ੍ਠ. ੧੨੦; ਕਙ੍ਖਾ. ਅਟ੍ਠ. ਅਨੁਪਖਜ੍ਜਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ) ਵਚਨਤੋ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤਿ.

ਅਥਾਪਿ ‘‘ਏਸੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਬਹੁਸ੍ਸੁਤੋ ਸਙ੍ਘਭਾਰਨਿਤ੍ਥਾਰਕੋ’’ਤਿ ਵਦਤਿ, ‘‘ਸਾਧੁ ਏਤਸ੍ਸਪਿ ਅਨੁਟ੍ਠਾਪਨੀਯਂ ਕਤ੍ਵਾ ਦਾਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਅਨੁਮੋਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਕਥਂ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤੀਤਿ ਚੇ? ‘‘ਬਹੁਸ੍ਸੁਤਸ੍ਸ ਸਙ੍ਘਭਾਰਨਿਤ੍ਥਾਰਕਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਅਨੁਟ੍ਠਾਪਨੀਯਸੇਨਾਸਨਮ੍ਪੀ’’ਤਿ ਪਰਿਵਾਰਟ੍ਠਕਥਾਯਂ (ਪਰਿ. ਅਟ੍ਠ. ੪੯੫-੪੯੬) ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤਿ. ਤਤੋ ‘‘ਏਵਂ ਦੁਵਙ੍ਗਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਅਨ੍ਤੋਸੀਮਟ੍ਠੋ ਵਾ ਬਹਿਸੀਮਟ੍ਠੋ ਵਾ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਨ੍ਤੋਸੀਮਟ੍ਠੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਸਾਧੁ ਸੁਟ੍ਠੁ ਤਸ੍ਸ ਦਾਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬਂ. ‘‘ਬਹਿਸੀਮਟ੍ਠੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਨ ਦਾਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਿਤਬ੍ਬਂ. ਕਸ੍ਮਾਤਿ ਚੇ? ‘‘ਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਨਿਸ੍ਸੀਮੇ ਠਿਤਸ੍ਸ ਸੇਨਾਸਨਂ ਗਾਹੇਤਬ੍ਬਂ, ਯੋ ਗਾਹੇਯ੍ਯ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸਾ’’ਤਿ (ਚੂਲ਼ਵ. ੩੧੮) ਵਚਨਤੋਤਿ.

ਅਥ ‘‘ਦੁਵਙ੍ਗਸਮਨ੍ਨਾਗਤੇ ਅਨ੍ਤੋਸੀਮਟ੍ਠੇ ਅਸਤਿ ਏਕਙ੍ਗਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਅਨ੍ਤੋਸੀਮਟ੍ਠੋ ਅਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਸਾਧੁ ਸੁਟ੍ਠੁ ਏਤਸ੍ਸ ਦਾਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬਂ. ਕਥਂ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤੀਤਿ ਚੇ? ‘‘ਬਹੂਪਕਾਰਤਂ ਗੁਣਵਿਸਿਟ੍ਠਤਞ੍ਚ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਨ੍ਤੋਤਿ ਭਣ੍ਡਾਗਾਰਿਕਸ੍ਸ ਬਹੂਪਕਾਰਤਂ ਧਮ੍ਮਕਥਿਕਾਦੀਨਂ ਗੁਣਵਿਸਿਟ੍ਠਤਞ੍ਚ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਨ੍ਤੋ’’ਤਿ ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨਿਯਂ (ਸਾਰਤ੍ਥ. ਟੀ. ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯ ੩.੧੧੯-੧੨੧) ਏਕੇਕਙ੍ਗਵਸੇਨ ਆਗਤਤ੍ਤਾ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤਿ. ‘‘ਅਨ੍ਤੋਸੀਮਟ੍ਠੋ ਏਕਙ੍ਗਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋਪਿ ਨਤ੍ਥਿ, ਬਹਿਸੀਮਟ੍ਠੋਵ ਅਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਅਨ੍ਤੋਸੀਮੇ ਠਿਤਸ੍ਸ ਦਾਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੋ. ਕਸ੍ਮਾਤਿ ਚੇ? ‘‘ਅਸਮ੍ਪਤ੍ਤਾਨਮ੍ਪਿ ਉਪਚਾਰਸੀਮਂ ਪਵਿਟ੍ਠਾਨਂ ਅਨ੍ਤੇਵਾਸਿਕਾਦੀਸੁ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੇਸੁ ਦਾਤਬ੍ਬਮੇਵਾ’’ਤਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ (ਮਹਾਵ. ਅਟ੍ਠ. ੩੭੯) ਵਚਨਤੋ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤਿ.

ਸਚੇ ਪਨ ਏਕਙ੍ਗਯੁਤ੍ਤਭਾਵੇਨ ਵਾ ਦੁਵਙ੍ਗਯੁਤ੍ਤਭਾਵੇਨ ਵਾ ਸਮਾਨਾ ਦ੍ਵੇ ਤਯੋ ਭਿਕ੍ਖੂ ਅਨ੍ਤੋਸੀਮਾਯਂ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨਾ ਭਵੇਯ੍ਯੁਂ, ਕਸ੍ਸ ਦਾਤਬ੍ਬੋਤਿ? ਵਡ੍ਢਤਰਸ੍ਸਾਤਿ. ਕਥਂ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤੀਤਿ ਚੇ? ‘‘ਨ ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਙ੍ਘਿਕਂ ਯਥਾਵੁਡ੍ਢਂ ਪਟਿਬਾਹਿਤਬ੍ਬਂ, ਯੋ ਪਟਿਬਾਹੇਯ੍ਯ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸਾ’’ਤਿ (ਚੂਲ਼ਵ. ੩੧੧) ਵਚਨਤੋਤਿ. ਸਚੇ ਪਨ ਅਨ੍ਤੋਸੀਮਾਯਂ ਏਕਙ੍ਗਯੁਤ੍ਤੋ ਵਾ ਦੁਵਙ੍ਗਯੁਤ੍ਤੋ ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੁ ਨਤ੍ਥਿ, ਸਬ੍ਬੇਵ ਆਵਾਸਿਕਾ ਬਾਲਾ ਅਬ੍ਯਤ੍ਤਾ, ਏਵਂ ਸਤਿ ਕਸ੍ਸ ਦਾਤਬ੍ਬੋਤਿ? ਯੋ ਤਂ ਵਿਹਾਰਂ ਆਗਚ੍ਛਤਿ ਆਗਨ੍ਤੁਕੋ ਭਿਕ੍ਖੁ, ਸੋ ਚੇ ਲਜ੍ਜੀ ਹੋਤਿ ਪੇਸਲੋ ਬਹੁਸ੍ਸੁਤੋ ਸਿਕ੍ਖਾਕਾਮੋ, ਸੋ ਤੇਹਿ ਆਵਾਸਿਕੇਹਿ ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਅਞ੍ਞਤ੍ਥ ਅਗਮਨਤ੍ਥਂ ਸਙ੍ਗਹਂ ਕਤ੍ਵਾ ਸੋ ਆਵਾਸੋ ਦਾਤਬ੍ਬੋ.

ਅਯਮਤ੍ਥੋ ਕਥਂ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬੋਤਿ ਚੇ? ‘‘ਇਧ ਪਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਞ੍ਞਤਰਸ੍ਮਿਂ ਆਵਾਸੇ ਸਮ੍ਬਹੁਲਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਵਿਹਰਨ੍ਤਿ ਬਾਲਾ ਅਬ੍ਯਤ੍ਤਾ, ਤੇ ਨ ਜਾਨਨ੍ਤਿ ਉਪੋਸਥਂ ਵਾ ਉਪੋਸਥਕਮ੍ਮਂ ਵਾ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਂ ਵਾ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖੁਦ੍ਦੇਸਂ ਵਾ. ਤਤ੍ਥ ਅਞ੍ਞੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਆਗਚ੍ਛਤਿ ਬਹੁਸ੍ਸੁਤੋ ਆਗਤਾਗਮੋ ਧਮ੍ਮਧਰੋ ਵਿਨਯਧਰੋ ਮਾਤਿਕਾਧਰੋ ਪਣ੍ਡਿਤੋ ਬ੍ਯਤ੍ਤੋ ਮੇਧਾਵੀ ਲਜ੍ਜੀ ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਕੋ ਸਿਕ੍ਖਾਕਾਮੋ, ਤੇਹਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਸੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਙ੍ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ ਅਨੁਗ੍ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ ਉਪਲਾਪੇਤਬ੍ਬੋ ਉਪਟ੍ਠਾਪੇਤਬ੍ਬੋ ਚੁਣ੍ਣੇਨ ਮਤ੍ਤਿਕਾਯ ਦਨ੍ਤਕਟ੍ਠੇਨ ਮੁਖੋਦਕੇਨ. ਨੋ ਚੇ ਸਙ੍ਗਣ੍ਹੇਯ੍ਯੁਂ ਅਨੁਗ੍ਗਣ੍ਹੇਯ੍ਯੁਂ ਉਪਲਾਪੇਯ੍ਯੁਂ ਉਪਟ੍ਠਾਪੇਯ੍ਯੁਂ ਚੁਣ੍ਣੇਨ ਮਤ੍ਤਿਕਾਯ ਦਨ੍ਤਕਟ੍ਠੇਨ ਮੁਖੋਦਕੇਨ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸਾ’’ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੧੬੩) ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੇਨ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਤ੍ਤਾ, ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਞ੍ਚ (ਮਹਾਵ. ਅਟ੍ਠ. ੧੬੩) ‘‘ਸਙ੍ਗਹੇਤਬ੍ਬੋਤਿ ‘ਸਾਧੁ, ਭਨ੍ਤੇ, ਆਗਤਤ੍ਥ, ਇਧ ਭਿਕ੍ਖਾ ਸੁਲਭਾ ਸੂਪਬ੍ਯਞ੍ਜਨਂ ਅਤ੍ਥਿ, ਵਸਥ ਅਨੁਕ੍ਕਣ੍ਠਮਾਨਾ’ਤਿ ਏਵਂ ਪਿਯਵਚਨੇਨ ਸਙ੍ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ, ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਤਥਾਕਰਣਵਸੇਨ ਅਨੁਗ੍ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ, ‘ਆਮ ਵਸਿਸ੍ਸਾਮੀ’ਤਿ ਪਟਿਵਚਨਦਾਪਨੇਨ ਉਪਲਾਪੇਤਬ੍ਬੋ. ਅਥ ਵਾ ਚਤੂਹਿ ਪਚ੍ਚਯੇਹਿ ਸਙ੍ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ ਚੇਵ ਅਨੁਗ੍ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ ਚ, ਪਿਯਵਚਨੇਨ ਉਪਲਾਪੇਤਬ੍ਬੋ, ਕਣ੍ਣਸੁਖਂ ਆਲਪਿਤਬ੍ਬੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ, ਚੁਣ੍ਣਾਦੀਹਿ ਉਪਟ੍ਠਾਪੇਤਬ੍ਬੋ. ਆਪਤ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸਾਤਿ ਸਚੇ ਸਕਲੋਪਿ ਸਙ੍ਘੋ ਨ ਕਰੋਤਿ, ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਦੁਕ੍ਕਟਂ. ਇਧ ਨੇਵ ਥੇਰਾ, ਨ ਦਹਰਾ ਮੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ, ਸਬ੍ਬੇਹਿ ਵਾਰੇਨ ਉਪਟ੍ਠਾਤਬ੍ਬੋ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਾਰੇ ਅਨੁਪਟ੍ਠਹਨ੍ਤਸ੍ਸ ਆਪਤ੍ਤਿ. ਤੇਨ ਪਨ ਮਹਾਥੇਰਾਨਂ ਪਰਿਵੇਣਸਮ੍ਮਜ੍ਜਨਦਨ੍ਤਕਟ੍ਠਦਾਨਾਦੀਨਿ ਨ ਸਾਦਿਤਬ੍ਬਾਨਿ. ਏਵਮ੍ਪਿ ਸਤਿ ਮਹਾਥੇਰੇਹਿ ਸਾਯਂਪਾਤਂ ਉਪਟ੍ਠਾਨਂ ਆਗਨ੍ਤਬ੍ਬਂ. ਤੇਨ ਪਨ ਤੇਸਂ ਆਗਮਨਂ ਞਤ੍ਵਾ ਪਠਮਤਰਂ ਮਹਾਥੇਰਾਨਂ ਉਪਟ੍ਠਾਨਂ ਗਨ੍ਤਬ੍ਬਂ. ਸਚਸ੍ਸ ਸਦ੍ਧਿਂਚਰਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਉਪਟ੍ਠਾਕਾ ਅਤ੍ਥਿ, ‘ਮਯ੍ਹਂ ਉਪਟ੍ਠਾਕਾ ਅਤ੍ਥਿ, ਤੁਮ੍ਹੇ ਅਪ੍ਪੋਸ੍ਸੁਕ੍ਕਾ ਵਿਹਰਥਾ’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ. ਅਥਾਪਿਸ੍ਸ ਸਦ੍ਧਿਂ ਚਰਾ ਨਤ੍ਥਿ, ਤਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਪਨ ਵਿਹਾਰੇ ਏਕੋ ਵਾ ਦ੍ਵੇ ਵਾ ਵਤ੍ਤਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾ ਵਦਨ੍ਤਿ ‘ਮਯ੍ਹਂ ਥੇਰਸ੍ਸ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮ, ਅਵਸੇਸਾ ਫਾਸੁ ਵਿਹਰਨ੍ਤੂ’ਤਿ, ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਅਨਾਪਤ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ. ਏਵਂ ਤਾਦਿਸਂ ਬਹਿਸੀਮਤੋ ਅਨ੍ਤੋਸੀਮਮਾਗਤਂ ਲਜ੍ਜੀਪੇਸਲਬਹੁਸ੍ਸੁਤਸਿਕ੍ਖਾਕਾਮਭੂਤਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਅਨ੍ਤੋਸੀਮਾਯ ਧੁਵਨਿਵਾਸਤ੍ਥਾਯ ਫਾਸੁਕਂ ਆਵਾਸਂ ਅਨੁਟ੍ਠਾਪਨੀਯਂ ਕਤ੍ਵਾ ਦਾਤਬ੍ਬੋਤਿ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤਿ.

ਨਨੁ ਚ ‘‘ਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਨਿਸ੍ਸੀਮੇ ਠਿਤਸ੍ਸ ਸੇਨਾਸਨਂ ਗਾਹੇਤਬ੍ਬਂ, ਯੋ ਗਾਹੇਯ੍ਯ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸਾ’’ਤਿ (ਚੂਲ਼ਵ. ੩੧੮) ਭਗਵਤਾ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਅਥ ਕਸ੍ਮਾ ਨਿਸ੍ਸੀਮਤੋ ਆਗਤਸ੍ਸ ਧੁਵਵਾਸਤ੍ਥਾਯ ਵਿਹਾਰੋ ਦਾਤਬ੍ਬੋਤਿ? ਵੁਚ੍ਚਤੇ – ‘‘ਨਿਸ੍ਸੀਮੇ ਠਿਤਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਇਦਂ ਅਨਾਦਰੇ ਸਾਮਿਵਚਨਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਨਿਸ੍ਸੀਮੇ ਠਿਤਂਯੇਵ ਸੇਨਾਸਨਂ ਨ ਗਾਹੇਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ, ਨ ਨਿਸ੍ਸੀਮੇ ਠਿਤਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤੋਸੀਮਂ ਪਵਿਟ੍ਠਸ੍ਸਪਿ ਸੇਨਾਸਨਂ ਨ ਗਾਹੇਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਪੁਬ੍ਬੇ ਬਹਿਸੀਮਾਯਂ ਠਿਤੇਪਿ ਇਦਾਨਿ ਅਨ੍ਤੋਸੀਮਂ ਪਵਿਟ੍ਠਕਾਲਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਚਤੁਪਚ੍ਚਯਭਾਗੋ ਲਬ੍ਭਤਿ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ (ਮਹਾਵ. ਅਟ੍ਠ. ੩੭੯) ‘‘ਅਸੁਕਵਿਹਾਰੇ ਕਿਰ ਬਹੁਂ ਚੀਵਰਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਨ੍ਤਿ ਸੁਤ੍ਵਾ ਯੋਜਨਨ੍ਤਰਿਕਵਿਹਾਰਤੋਪਿ ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਸਮ੍ਪਤ੍ਤਾਨਂ ਠਿਤਟ੍ਠਾਨਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਦਾਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ. ਅਨ੍ਤੋਸੀਮਟ੍ਠੇਸੁ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਂ ਉਦ੍ਦਿਸਿਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੇਸੁ ਯਤ੍ਥ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖੁਦ੍ਦੇਸਕੋ ਅਤ੍ਥਿ, ਸੋ ਆਵਾਸੋ ਗਨ੍ਤਬ੍ਬੋ ਹੋਤਿ. ਅਨ੍ਤੋਵਸ੍ਸੇਪਿ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖੁਦ੍ਦੇਸਕੇਨ ਵਿਨਾ ਵਸ੍ਸਂ ਵਸਿਤੁਂ ਨ ਲਭਤਿ. ਯਤ੍ਥ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖੁਦ੍ਦੇਸਕੋ ਅਤ੍ਥਿ, ਤਤ੍ਥ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਵਸ੍ਸਂ ਵਸਿਤਬ੍ਬਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਬਹਿਸੀਮਤੋ ਆਗਤੋਪਿ ਲਜ੍ਜੀਪੇਸਲਬਹੁਸ੍ਸੁਤਸਿਕ੍ਖਾਕਾਮਭਿਕ੍ਖੁ ਸਙ੍ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ ਹੋਤਿ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ਭਗਵਤਾ –

‘‘ਇਧ ਪਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਞ੍ਞਤਰਸ੍ਮਿਂ ਆਵਾਸੇ ਤਦਹੁਪੋਸਥੇ ਸਮ੍ਬਹੁਲਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਵਿਹਰਨ੍ਤਿ ਬਾਲਾ ਅਬ੍ਯਤ੍ਤਾ, ਤੇ ਨ ਜਾਨਨ੍ਤਿ ਉਪੋਸਥਂ ਵਾ ਉਪੋਸਥਕਮ੍ਮਂ ਵਾ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਂ ਵਾ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖੁਦ੍ਦੇਸਂ ਵਾ. ਤੇਹਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਏਕੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਾਮਨ੍ਤਾ ਆਵਾਸਾ ਸਜ੍ਜੁਕਂ ਪਾਹੇਤਬ੍ਬੋ ‘ਗਚ੍ਛਾਵੁਸੋ ਸਂਖਿਤ੍ਤੇਨ ਵਾ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਨ ਵਾ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਂ ਪਰਿਯਾਪੁਣਿਤ੍ਵਾ ਆਗਚ੍ਛਾ’ਤਿ. ਏਵਞ੍ਚੇਤਂ ਲਭੇਥ, ਇਚ੍ਚੇਤਂ ਕੁਸਲਂ. ਨੋ ਚੇ ਲਭੇਥ, ਤੇਹਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਸਬ੍ਬੇਹੇਵ ਯਤ੍ਥ ਜਾਨਨ੍ਤਿ ਉਪੋਸਥਂ ਵਾ ਉਪੋਸਥਕਮ੍ਮਂ ਵਾ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਂ ਵਾ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖੁਦ੍ਦੇਸਂ ਵਾ, ਸੋ ਆਵਾਸੋ ਗਨ੍ਤਬ੍ਬੋ. ਨੋ ਚੇ ਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯੁਂ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸ. ਇਧ ਪਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਞ੍ਞਤਰਸ੍ਮਿਂ ਆਵਾਸੇ ਸਮ੍ਬਹੁਲਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਵਸ੍ਸਂ ਵਸਨ੍ਤਿ ਬਾਲਾ ਅਬ੍ਯਤ੍ਤਾ, ਤੇ ਨ ਜਾਨਨ੍ਤਿ ਉਪੋਸਥਂ ਵਾ ਉਪੋਸਥਕਮ੍ਮਂ ਵਾ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਂ ਵਾ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖੁਦ੍ਦੇਸਂ ਵਾ. ਤੇਹਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਏਕੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਾਮਨ੍ਤਾ ਆਵਾਸਾ ਸਜ੍ਜੁਕਂ ਪਾਹੇਤਬ੍ਬੋ ‘ਗਚ੍ਛਾਵੁਸੋ ਸਂਖਿਤ੍ਤੇਨ ਵਾ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਨ ਵਾ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਂ ਪਰਿਯਾਪੁਣਿਤ੍ਵਾ ਆਗਚ੍ਛਾ’ਤਿ. ਏਵਞ੍ਚੇਤਂ ਲਭੇਥ, ਇਚ੍ਚੇਤਂ ਕੁਸਲਂ. ਨੋ ਚੇ ਲਭੇਥ, ਏਕੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਤ੍ਤਾਹਕਾਲਿਕਂ ਪਾਹੇਤਬ੍ਬੋ ‘ਗਚ੍ਛਾਵੁਸੋ ਸਂਖਿਤ੍ਤੇਨ ਵਾ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਨ ਵਾ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਂ ਪਰਿਯਾਪੁਣਿਤ੍ਵਾ ਆਗਚ੍ਛਾ’ਤਿ. ਏਵਞ੍ਚੇਤਂ ਲਭੇਥ, ਇਚ੍ਚੇਤਂ ਕੁਸਲਂ. ਨੋ ਚੇ ਲਭੇਥ, ਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤੇਹਿ ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਆਵਾਸੇ ਵਸ੍ਸਂ ਵਸਿਤਬ੍ਬਂ, ਵਸੇਯ੍ਯੁਂ ਚੇ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸਾਤਿ’’ (ਮਹਾਵ. ੧੬੩).

ਏਵਂ ਬਹਿਸੀਮਤੋ ਆਗਤਸ੍ਸਪਿ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਉਪਕਾਰਂ ਕਾਤੁਂ ਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਸ੍ਸ ਵਿਸਿਟ੍ਠਗੁਣਯੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਦਾਤਬ੍ਬਭਾਵੋ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਗਣੋ ਨ ਹੋਤਿ, ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਵਂਸੋ ਪਵੇਣੀ ਨ ਹੋਤਿ, ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਸਨ੍ਦਿਟ੍ਠਸਮ੍ਭਤ੍ਤੋ ਨ ਹੋਤੀ’’ਤਿਆਦੀਨਿ ਵਤ੍ਵਾ ਨ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਿਤਬ੍ਬੋ. ਗਣਾਦਿਭਾਵੋ ਹਿ ਅਪ੍ਪਮਾਣਂ, ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਬਹੂਪਕਾਰਤਾਦਿਭਾਵੋਯੇਵ ਪਮਾਣਂ. ਸਾਮਗ੍ਗਿਕਰਣਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਹਿ ਸਮਾਨਗਣੋ ਹੋਤਿ. ਤਥਾ ਹਿ ਉਕ੍ਖਿਤ੍ਤਾਨੁਵਤ੍ਤਕਾਨਂ ਲਦ੍ਧਿਨਾਨਾਸਂਵਾਸਕਾਨਮ੍ਪਿ ਲਦ੍ਧਿਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨੇਨ ਤਿਵਿਧਉਕ੍ਖੇਪਨੀਯਕਮ੍ਮਕਤਾਨਂ ਕਮ੍ਮਨਾਨਾਸਂਵਾਸਕਾਨਮ੍ਪਿ ਓਸਾਰਣਂ ਕਤ੍ਵਾ ਸਾਮਗ੍ਗਿਕਰਣੇਨ ਸਂਵਾਸੋ ਭਗਵਤਾ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤੋ. ਅਲਜ੍ਜਿਂ ਪਨ ਬਹੁਸ੍ਸੁਤਮ੍ਪਿ ਸਙ੍ਗਹਂ ਕਾਤੁਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਸੋ ਹਿ ਅਲਜ੍ਜੀਪਰਿਸਂ ਵਡ੍ਢਾਪੇਤਿ, ਲਜ੍ਜੀਪਰਿਸਂ ਹਾਪੇਤਿ. ਭਣ੍ਡਨਕਾਰਕਂ ਪਨ ਵਿਹਾਰਤੋਪਿ ਨਿਕ੍ਕਡ੍ਢਿਤਬ੍ਬਂ. ਤਥਾ ਹਿ ‘‘ਭਣ੍ਡਨਕਾਰਕਕਲਹਕਾਰਕਮੇਵ ਸਕਲਸਙ੍ਘਾਰਾਮਤੋ ਨਿਕ੍ਕਡ੍ਢਿਤੁਂ ਲਭਤਿ. ਸੋ ਹਿ ਪਕ੍ਖਂ ਲਭਿਤ੍ਵਾ ਸਙ੍ਘਮ੍ਪਿ ਭਿਨ੍ਦੇਯ੍ਯ. ਅਲਜ੍ਜੀਆਦਯੋ ਪਨ ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਸਨਟ੍ਠਾਨਤੋਯੇਵ ਨਿਕ੍ਕਡ੍ਢਿਤਬ੍ਬਾ, ਸਕਲਸਙ੍ਘਾਰਾਮਤੋ ਨਿਕ੍ਕਡ੍ਢਿਤੁਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ (ਪਾਚਿ. ਅਟ੍ਠ. ੧੨੮) ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਵੁਡ੍ਢਾਪਚਾਯਨਾਦਿਸਾਮਗ੍ਗਿਰਸਰਹਿਤਂ ਵਿਸਭਾਗਪੁਗ੍ਗਲਮ੍ਪਿ ਸਙ੍ਗਹਂ ਕਾਤੁਂ ਨ ਲਭਤਿ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹਿ ‘‘ਏਵਰੂਪੇਨ ਹਿ ਵਿਸਭਾਗਪੁਗ੍ਗਲੇਨ ਏਕਵਿਹਾਰੇ ਵਾ ਏਕਪਰਿਵੇਣੇ ਵਾ ਵਸਨ੍ਤੇਨ ਅਤ੍ਥੋ ਨਤ੍ਥਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥੇਵਸ੍ਸ ਨਿਵਾਸੋ ਵਾਰਿਤੋ’’ਤਿ (ਪਾਚਿ. ਅਟ੍ਠ. ੧੨੨), ਤਸ੍ਮਾ ਆਵਾਸਿਕੋ ਵਾ ਹੋਤੁ ਆਗਨ੍ਤੁਕੋ ਵਾ, ਸਗਣੋ ਵਾ ਹੋਤੁ ਅਞ੍ਞਗਣੋ ਵਾ, ਬਹੁਸ੍ਸੁਤਸੀਲਵਨ੍ਤਭੂਤੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਙ੍ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹਿ ਭਗਵਤਾ –

‘‘ਬਹੁਸ੍ਸੁਤਂ ਧਮ੍ਮਧਰਂ, ਸਪ੍ਪਞ੍ਞਂ ਬੁਦ੍ਧਸਾਵਕਂ;

ਨੇਕ੍ਖਂ ਜਮ੍ਬੋਨਦਸ੍ਸੇਵ, ਕੋ ਤਂ ਨਨ੍ਦਿਤੁਮਰਹਤਿ;

ਦੇਵਾਪਿ ਨਂ ਪਸਂਸਨ੍ਤਿ, ਬ੍ਰਹ੍ਮੁਨਾਪਿ ਪਸਂਸਿਤੋ’’ਤਿ. (ਅ. ਨਿ. ੪.੬) –

ਅਯਂ ਅਨ੍ਤੋਸੀਮਟ੍ਠੇਨ ਸਙ੍ਘੇਨ ਬਹੂਪਕਾਰਤਾਗੁਣਵਿਸਿਟ੍ਠਤਾਸਙ੍ਖਾਤੇਹਿ ਗੁਣੇਹਿ ਯੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸਙ੍ਘਭਾਰਨਿਤ੍ਥਾਰਕਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਫਾਸੁਕਂ ਆਵਾਸਂ ਅਨੁਟ੍ਠਾਪਨੀਯਂ ਕਤ੍ਵਾ ਦਾਨੇ ਵਿਨਿਚ੍ਛਯੋ.

ਯਦਾ ਪਨ ਸਙ੍ਘਤ੍ਥੇਰੋ ਜਰਾਦੁਬ੍ਬਲਤਾਯ ਵਾ ਰੋਗਪੀਲ਼ਿਤਤਾਯ ਵਾ ਵਿਵੇਕਜ੍ਝਾਸਯਤਾਯ ਵਾ ਗਣਂ ਅਪਰਿਹਰਿਤੁਕਾਮੋ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਦਾਤੁਕਾਮੋ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਚ੍ਚਯੇਨ ਵਾ ਕਲਹਵਿਵਾਦਾਭਾਵਮਿਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਸਦ੍ਧਿਵਿਹਾਰਿਕਾਦੀਨਂ ਨਿਯ੍ਯਾਤੇਤੁਕਾਮੋ ਹੋਤਿ, ਤਦਾ ਨ ਅਤ੍ਤਨੋ ਇਸ੍ਸਰਵਤਾਯ ਦਾਤਬ੍ਬਂ, ਅਯਂ ਵਿਹਾਰੋ ਸਙ੍ਘਿਕੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਙ੍ਘਂ ਸਨ੍ਨਿਪਾਤਾਪੇਤ੍ਵਾ ਤਂ ਕਾਰਣਂ ਆਚਿਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਬਹੂਪਕਾਰਤਾਗੁਣਵਿਸਿਟ੍ਠਤਾਯੁਤ੍ਤਪੁਗ੍ਗਲੋ ਵਿਚਿਨਾਪੇਤਬ੍ਬੋ. ਤਤੋ ਸਙ੍ਘੋ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਅਗਤਿਗਮਨਾਨਿ ਅਨੁਪਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਭਗਵਤੋ ਅਜ੍ਝਾਸਯਾਨੁਰੂਪਂ ਲਜ੍ਜੀਪੇਸਲਬਹੁਸ੍ਸੁਤਸਿਕ੍ਖਾਕਾਮਭੂਤਂ ਪੁਗ੍ਗਲਂ ਵਿਚਿਨਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਯਂ ਭਿਕ੍ਖੁ ਇਮਸ੍ਸ ਵਿਹਾਰਸ੍ਸ ਅਨੁਚ੍ਛਵਿਕੋ’’ਤਿ ਆਰੋਚੇਤਿ. ਮਹਾਥੇਰਸ੍ਸਪਿ ਤਮੇਵ ਰੁਚ੍ਚਤਿ, ਇਚ੍ਚੇਤਂ ਕੁਸਲਂ. ਨੋ ਚੇ ਰੁਚ੍ਚਤਿ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਭਾਰਭੂਤਂ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰਅਙ੍ਗਵਿਯੁਤ੍ਤਂ ਪੁਗ੍ਗਲਂ ਦਾਤੁਕਾਮੋ ਹੋਤਿ. ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇ ਸਙ੍ਘੋ ਛਨ੍ਦਾਦਿਅਗਤਿਂ ਨ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਪੁਗ੍ਗਲੋਵ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸੇਵ ਅਨੁਮਤਿਯਾ ਵਿਹਾਰੋ ਦਾਤਬ੍ਬੋ.

ਸਚੇ ਪਨ ਸਙ੍ਘੋ ਯਂ ਕਞ੍ਚਿ ਆਮਿਸਂ ਲਭਿਤ੍ਵਾ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਗੁਣਵਿਯੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਦਾਤੁਕਾਮੋ ਹੋਤਿ, ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਪਨ ਭਗਵਤੋ ਅਜ੍ਝਾਸਯਾਨੁਰੂਪਂ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰਅਙ੍ਗਯੁਤ੍ਤਭੂਤਸ੍ਸੇਵ ਭਿਕ੍ਖੁਸ੍ਸ ਦਾਤੁਕਾਮੋ, ਤਦਾ ਪੁਗ੍ਗਲੋਪਿ ਸਙ੍ਘਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨੋਯੇਵਾਤਿ ਕਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਕਮ੍ਮਕਾਰਕਸ੍ਸ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸੇਵ ਅਨੁਮਤਿਯਾ ਵਿਹਾਰੋ ਦਾਤਬ੍ਬੋ, ਨ ਸਙ੍ਘਾਨੁਮਤਿਯਾ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ (ਪਾਰਾ. ਅਟ੍ਠ. ੨.੫੩੮-੫੩੯) ‘‘ਸਚੇ ਸਙ੍ਘੋ ਕਿਞ੍ਚਿ ਲਭਿਤ੍ਵਾ ਆਮਿਸਗਰੁਕਤਾਯ ਨ ਨਿਵਾਰੇਤਿ, ਏਕੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਨਿਵਾਰੇਤਿ, ਸੋਵ ਭਿਕ੍ਖੁ ਇਸ੍ਸਰੋ. ਸਙ੍ਘਿਕੇਸੁ ਹਿ ਕਮ੍ਮੇਸੁ ਯੋ ਧਮ੍ਮਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਤਿ, ਸੋਵ ਇਸ੍ਸਰੋ’’ਤਿ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹਿ –

‘‘ਛਨ੍ਦਾ ਦੋਸਾ ਭਯਾ ਮੋਹਾ;

ਯੋ ਧਮ੍ਮਂ ਅਤਿਵਤ੍ਤਤਿ;

ਨਿਹੀਯਤਿ ਤਸ੍ਸ ਯਸੋ;

ਕਾਲ਼ਪਕ੍ਖੇਵ ਚਨ੍ਦਿਮਾ.

‘‘ਛਨ੍ਦਾ ਦੋਸਾ ਭਯਾ ਮੋਹਾ;

ਯੋ ਧਮ੍ਮਂ ਨਾਤਿਵਤ੍ਤਤਿ;

ਆਪੂਰਤਿ ਤਸ੍ਸ ਯਸੋ;

ਸੁਕ੍ਕਪਕ੍ਖੇਵ ਚਨ੍ਦਿਮਾ’’ਤਿ. (ਦੀ. ਨਿ. ੩.੨੪੬; ਅ. ਨਿ. ੪.੧੭-੧੮; ਪਾਰਿ. ੩੮੨, ੩੮੬);

ਯਦਾ ਪਨ ਥੇਰੋਪਿ ਕਿਞ੍ਚਿ ਅਵਤ੍ਵਾ ਯਥਾਕਮ੍ਮਙ੍ਗਤੋ, ਸਙ੍ਘੋਪਿ ਨ ਕਸ੍ਸਚਿ ਵਿਚਾਰੇਤਿ, ਏਵਂ ਸਙ੍ਘਿਕਵਿਹਾਰੇ ਅਭਿਕ੍ਖੁਕੇ ਸੁਞ੍ਞੇ ਵਤ੍ਤਮਾਨੇ ਤਸ੍ਮਿਂ ਦੇਸੇ ਯੇਨ ਕੇਨਚਿ ਸਾਸਨਸ੍ਸ ਵੁਦ੍ਧਿਮਿਚ੍ਛਨ੍ਤੇਨ ਆਚਰਿਯੇਨ ਅਨ੍ਤੋਸੀਮਟ੍ਠਕਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਏਵਂ ਸਮੁਸ੍ਸਾਹੇਤਬ੍ਬਾ ‘‘ਮਾ ਤੁਮ੍ਹੇ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤੋ ਏਵਂ ਅਕਤ੍ਥ, ਅਨ੍ਤੋਸੀਮਟ੍ਠਕੇਸੁ ਭਿਕ੍ਖੂਸੁ ਬਹੂਪਕਾਰਤਾਦਿਯੁਤ੍ਤਂ ਪੁਗ੍ਗਲਂ ਵਿਚਿਨਥ, ਵਿਚਿਨਿਤ੍ਵਾ ਲਭਨ੍ਤਾ ਤਸ੍ਸ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਸਮਗ੍ਗੇਨ ਸਙ੍ਘੇਨ ਧੁਵਵਾਸਤ੍ਥਾਯ ਵਿਹਾਰਂ ਅਨੁਟ੍ਠਾਪਨੀਯਂ ਕਤ੍ਵਾ ਦੇਥ, ਨੋ ਚੇ ਅਨ੍ਤੋਸੀਮਟ੍ਠਕੇਸੁ ਭਿਕ੍ਖੂਸੁ ਅਲਤ੍ਥ, ਅਥ ਬਹਿਸੀਮਟ੍ਠਕੇਸੁ ਭਿਕ੍ਖੂਸੁ ਵਿਚਿਨਥ. ਬਹਿਸੀਮਟ੍ਠਕੇਸੁ ਭਿਕ੍ਖੂਸੁ ਵਿਚਿਨਿਤ੍ਵਾ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਅਙ੍ਗਯੁਤ੍ਤਪੁਗ੍ਗਲੇ ਲਬ੍ਭਮਾਨੇ ਤਂ ਪੁਗ੍ਗਲਂ ਅਨ੍ਤੋਸੀਮਂ ਪਵੇਸੇਤ੍ਵਾ ਅਨ੍ਤੋਸੀਮਟ੍ਠਕਸ੍ਸ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਅਨੁਮਤਿਯਾ ਧੁਵਵਾਸਤ੍ਥਾਯ ਵਿਹਾਰਂ ਸਮ੍ਮਨ੍ਨਿਤ੍ਵਾ ਅਨੁਟ੍ਠਾਪਨੀਯਂ ਕਤ੍ਵਾ ਦੇਥ. ਏਵਂ ਕਰੋਨ੍ਤਾ ਹਿ ਤੁਮ੍ਹੇ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤੋ ਅਪ੍ਪਿਚ੍ਛਕਥਾ-ਸਨ੍ਤੋਸਕਥਾ-ਸਲ੍ਲੇਖਕਥਾ-ਪਵਿਵਿਤ੍ਤਕਥਾਵੀਰਿਯਾਰਮ੍ਭਕਥਾ-ਸੀਲਕਥਾ-ਸਮਾਧਿਕਥਾ-ਪਞ੍ਞਾਕਥਾ-ਵਿਮੁਤ੍ਤਿਕਥਾ-ਵਿਮੁਤ੍ਤਿਞਾਣਦਸ੍ਸਨਕਥਾਸਙ੍ਖਾਤਦਸਕਥਾਵਤ੍ਥੁਸਮ੍ਪਨ੍ਨਂ ਪੁਗ੍ਗਲਂ ਉਪਨਿਸ੍ਸਾਯ ਅਸ੍ਸੁਤਪੁਬ੍ਬਂ ਧਮ੍ਮਂ ਸੁਣਿਸ੍ਸਥ, ਸੁਤਪੁਬ੍ਬਂ ਧਮ੍ਮਂ ਪਰਿਯੋਦਾਪਿਸ੍ਸਥ, ਕਙ੍ਖਂ ਵਿਨੋਦਿਸ੍ਸਥ, ਦਿਟ੍ਠਿਂ ਉਜੁਂ ਕਰਿਸ੍ਸਥ, ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਸਾਦੇਸ੍ਸਥ. ਯਸ੍ਸ ਲਜ੍ਜਿਨੋ ਪੇਸਲਸ੍ਸ ਬਹੁਸ੍ਸੁਤਸ੍ਸ ਸਿਕ੍ਖਾਕਾਮਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਭਿਕ੍ਖਂ ਅਨੁਸਿਕ੍ਖਮਾਨਾ ਸਦ੍ਧਾਯ ਵਡ੍ਢਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਸੀਲੇਨ ਵਡ੍ਢਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਸੁਤੇਨ ਵਡ੍ਢਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਚਾਗੇਨ ਵਡ੍ਢਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਪਞ੍ਞਾਯ ਵਡ੍ਢਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਮਗ੍ਗੇ (ਵਿਸੁਦ੍ਧਿ. ੧.੧੪) ‘‘ਕਤਮੋ ਉਪਨਿਸ੍ਸਯਗੋਚਰੋ ਦਸਕਥਾਵਤ੍ਥੁਗੁਣਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤੋ, ਯਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਅਸ੍ਸੁਤਂ ਸੁਣਾਤਿ, ਸੁਤਂ ਪਰਿਯੋਦਪੇਤਿ, ਕਙ੍ਖਂ ਵਿਤਰਤਿ, ਦਿਟ੍ਠਿਂ ਉਜੁਂ ਕਰੋਤਿ, ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਸਾਦੇਤਿ. ਯਸ੍ਸ ਵਾ ਅਨੁਸਿਕ੍ਖਮਾਨੋ ਸਦ੍ਧਾਯ ਵਡ੍ਢਤਿ, ਸੀਲੇਨ ਵਡ੍ਢਤਿ, ਸੁਤੇਨ ਵਡ੍ਢਤਿ, ਚਾਗੇਨ ਵਡ੍ਢਤਿ, ਪਞ੍ਞਾਯ ਵਡ੍ਢਤਿ, ਅਯਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਉਪਨਿਸ੍ਸਯਗੋਚਰੋ’’ਤਿ. ਏਵਂ ਸਮੁਸ੍ਸਾਹੇਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਕਥਂ ਕਤ੍ਵਾ ਅਨ੍ਤੋਸੀਮਟ੍ਠਕਸਙ੍ਘੇਨੇਵ ਧੁਵਵਾਸਵਿਹਾਰੋ ਦਾਪੇਤਬ੍ਬੋਤਿ.

ਏਵਂ ਜਿਨਸਾਸਨਸ੍ਸ, ਵਡ੍ਢਿਕਾਮੋ ਸੁਪੇਸਲੋ;

ਅਕਾਸਿ ਪਞ੍ਞਵਾ ਭਿਕ੍ਖੁ, ਸੁਟ੍ਠੁ ਆਵਾਸਨਿਚ੍ਛਯਨ੍ਤਿ.

ਇਤਿ ਵਿਨਯਸਙ੍ਗਹਸਂਵਣ੍ਣਨਾਭੂਤੇ ਵਿਨਯਾਲਙ੍ਕਾਰੇ

ਵਿਹਾਰਵਿਨਿਚ੍ਛਯਕਥਾਲਙ੍ਕਾਰੋ.

੨੯. ਕਥਿਨਤ੍ਥਾਰਵਿਨਿਚ੍ਛਯਕਥਾ

੨੨੬. ਏਵਂ ਚਤੁਪਚ੍ਚਯਭਾਜਨਵਿਨਿਚ੍ਛਯਂ ਕਥੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਕਥਿਨਵਿਨਿਚ੍ਛਯਂ ਕਥੇਤੁਮਾਹ ‘‘ਕਥਿਨਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਨਾ’’ਤਿਆਦਿ. ਤਤ੍ਥ ਕਥਿਨਨ੍ਤਿ ਕਤਮਂ ਕਥਿਨਂ? ਸਮੂਹਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿ. ਨ ਹਿ ਪਰਮਤ੍ਥਤੋ ਕਥਿਨਂ ਨਾਮ ਏਕੋ ਧਮ੍ਮੋ ਅਤ੍ਥਿ, ਪੁਰਿਮਵਸ੍ਸਂਵੁਤ੍ਥਾ ਭਿਕ੍ਖੂ, ਅਨੂਨਪਞ੍ਚਵਗ੍ਗਸਙ੍ਘੋ, ਚੀਵਰਮਾਸੋ, ਧਮ੍ਮੇਨ ਸਮੇਨ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਚੀਵਰਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ ਯੇਸੁ ਨਾਮਰੂਪੇਸੁ ਸਮੁਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨੇਸੁ ਤੇਸਂ ਨਾਮਰੂਪਧਮ੍ਮਾਨਂ ਸਮੂਹਸਮਵਾਯਸਙ੍ਖਾਤਂ ਸਮੂਹਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਮਤ੍ਤਮੇਵ ਕਥਿਨਂ. ਅਯਮਤ੍ਥੋ ਕਥਂ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬੋਤਿ? ‘‘ਤੇਸਞ੍ਞੇਵ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਸਙ੍ਗਹੋ ਸਮਵਾਯੋ ਨਾਮਂ ਨਾਮਕਮ੍ਮਂ ਨਾਮਧੇਯ੍ਯਂ ਨਿਰੁਤ੍ਤਿ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਂ ਅਭਿਲਾਪੋ, ਯਦਿਦਂ ਕਥਿਨ’’ਨ੍ਤਿ ਪਰਿਵਾਰਪਾਲ਼ਿਯਂ (ਪਰਿ. ੪੧੨) ਆਗਤਤ੍ਤਾ ਚ, ‘‘ਤੇਸਞ੍ਞੇਵ ਧਮ੍ਮਾਨਨ੍ਤਿ ਯੇਸੁ ਰੂਪਾਦਿਧਮ੍ਮੇਸੁ ਸਤਿ ਕਥਿਨਂ ਨਾਮ ਹੋਤਿ, ਤੇਸਂ ਸਮੋਧਾਨਂ ਮਿਸ੍ਸੀਭਾਵੋ. ਨਾਮਂ ਨਾਮਕਮ੍ਮਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਪਨ ‘ਕਥਿਨ’ਨ੍ਤਿ ਇਦਂ ਬਹੂਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਨਾਮਮਤ੍ਤਂ, ਨ ਪਰਮਤ੍ਥਤੋ ਏਕੋ ਧਮ੍ਮੋ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤੀ’’ਤਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ (ਪਰਿ. ਅਟ੍ਠ. ੪੧੨) ਆਗਤਤ੍ਤਾ ਚ, ‘‘ਯੇਸੁ ਰੂਪਾਦਿਧਮ੍ਮੇਸੂਤਿ ਪੁਰਿਮਵਸ੍ਸਂਵੁਤ੍ਥਾ ਭਿਕ੍ਖੂ, ਪਞ੍ਚਹਿ ਅਨੂਨੋ ਸਙ੍ਘੋ, ਚੀਵਰਮਾਸੋ, ਧਮ੍ਮੇਨ ਸਮੇਨ ਸਮੁਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਚੀਵਰਨ੍ਤਿ ਏਵਮਾਦੀਸੁ ਯੇਸੁ ਰੂਪਾਰੂਪਧਮ੍ਮੇਸੁ. ਸਤੀਤਿ ਸਨ੍ਤੇਸੁ. ਮਿਸ੍ਸੀਭਾਵੋਤਿ ਸਂਸਗ੍ਗਤਾ ਸਮੂਹਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਮਤ੍ਤਂ. ਤੇਨਾਹ ਨ ਪਰਮਤ੍ਥਤੋ ਏਕੋ ਧਮ੍ਮੋ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤੀ’’ਤਿ ਵਿਮਤਿਵਿਨੋਦਨਿਯਂ (ਵਿ. ਵਿ. ਟੀ. ਪਰਿਵਾਰ ੨.੪੧੨) ਆਗਤਤ੍ਤਾ ਚ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬੋਤਿ.

ਕੇਨਟ੍ਠੇਨ ਕਥਿਨਨ੍ਤਿ? ਥਿਰਟ੍ਠੇਨ. ਕਸ੍ਮਾ ਥਿਰਨ੍ਤਿ? ਅਨਾਮਨ੍ਤਚਾਰਅਸਮਾਦਾਨਚਾਰਗਣਭੋਜਨਯਾਵਦਤ੍ਥਚੀਵਰਯੋਚਤਤ੍ਥਚੀਵਰੁਪ੍ਪਾਦਸਙ੍ਖਾਤੇ ਪਞ੍ਚਾਨਿਸਂਸੇ ਅਨ੍ਤੋਕਰਣਸਮਤ੍ਥਤਾਯ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹਿ ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨਿਯਂ (ਸਾਰਤ੍ਥ. ਟੀ. ਮਹਾਵਗ੍ਗ ੩.੩੦੬) ‘‘ਪਞ੍ਚਾਨਿਸਂਸੇ ਅਨ੍ਤੋਕਰਣਸਮਤ੍ਥਤਾਯ ਥਿਰਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ’’ਤਿ, ਤਥਾ ਵਿਮਤਿਵਿਨੋਦਨਿਯਂ (ਵਿ. ਵਿ. ਟੀ. ਮਹਾਵਗ੍ਗ ੨.੩੦੬) ਵਜਿਰਬੁਦ੍ਧਿਟੀਕਾਯਞ੍ਚ (ਵਜਿਰ. ਟੀ. ਮਹਾਵਗ੍ਗ ੩੦੬). ਅਥ ਵਾ ਕੇਨਟ੍ਠੇਨ ਕਥਿਨਨ੍ਤਿ? ਸਙ੍ਗਣ੍ਹਨਟ੍ਠੇਨ. ਕਥਂ ਸਙ੍ਗਣ੍ਹਾਤੀਤਿ? ਪਞ੍ਚਾਨਿਸਂਸੇ ਅਞ੍ਞਤ੍ਥ ਗਨ੍ਤੁਂ ਅਦਤ੍ਵਾ ਸਙ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ ਸਙ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਗਣ੍ਹਾਤਿ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹਿ ਵਿਨਯਤ੍ਥਮਞ੍ਜੂਸਾਯਂ (ਕਙ੍ਖਾ. ਅਭਿ. ਟੀ. ਕਥਿਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ) ‘‘ਪਞ੍ਚਾਨਿਸਂਸੇ ਅਞ੍ਞਤ੍ਥ ਗਨ੍ਤੁਂ ਅਦਤ੍ਵਾ ਸਙ੍ਗਣ੍ਹਨਟ੍ਠੇਨ ਕਥਿਨ’’ਨ੍ਤਿ.

ਕਥਿਨ-ਸਦ੍ਦੋ ਕਾਯ ਧਾਤੁਯਾ ਕੇਨ ਪਚ੍ਚਯੇਨ ਸਿਜ੍ਝਤੀਤਿ? ਟੀਕਾਚਰਿਯਾ ਧਾਤੁਪਚ੍ਚਯੇ ਅਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਅਨਿਪ੍ਫਨ੍ਨਪਾਟਿਪਦਿਕਵਸੇਨੇਵ ਵਣ੍ਣੇਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਯਂ ਸਦ੍ਦੋ ਰੁਲ਼੍ਹੀਸੁਦ੍ਧਨਾਮਭੂਤੋ ਅਨਿਪ੍ਫਨ੍ਨਪਾਟਿਪਦਿਕਸਦ੍ਦੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਕਥਂ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤੀਤਿ ਚੇ? ਤੀਸੁਪਿ ਵਿਨਯਟੀਕਾਸੁ (ਸਾਰਤ੍ਥ. ਟੀ. ਮਹਾਵਗ੍ਗ ੩.੩੦੬; ਵਿ. ਵਿ. ਟੀ. ਮਹਾਵਗ੍ਗ ੨.੩੦੬; ਵਜਿਰ. ਟੀ. ਮਹਾਵਗ੍ਗ ੩੦੬; ਕਙ੍ਖਾ. ਅਭਿ. ਟੀ. ਕਥਿਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ) ‘‘ਥਿਰਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ’’ ਇਚ੍ਚੇਵ ਵਣ੍ਣਿਤਤ੍ਤਾ. ਪਞ੍ਚਾਨਿਸਂਸੇ ਅਨ੍ਤੋਕਰਣਸਮਤ੍ਥਤਾਯਾਤਿ ਪਨ ਥਿਰਤਾ ਚਸ੍ਸ ਹੇਤੁਪਦਮੇਵ. ਅਥ ਵਾ ਕਥਿਨ-ਸਦ੍ਦੋ ਕਥਧਾਤੁਯਾ ਇਨਪਚ੍ਚਯੇਨ ਸਿਜ੍ਝਤਿ. ਕਥਂ? ਕਥ ਸਙ੍ਗਹਣੇਤਿਮਸ੍ਸ ਲਦ੍ਧਧਾਤੁਸਞ੍ਞਾਦਿਸ੍ਸ ਪਞ੍ਚਾਨਿਸਂਸੇ ਅਞ੍ਞਤ੍ਥ ਗਨ੍ਤੁਂ ਅਦਤ੍ਵਾ ਸਙ੍ਗਣ੍ਹਾਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੇ ‘‘ਇਨ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥਾ’’ਤਿ ਯੋਗਵਿਭਾਗੇਨ ਵਾ ‘‘ਸੁਪਤੋ ਚਾ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਚ-ਸਦ੍ਦੇਨ ਵਾ ਇਨਪਚ੍ਚਯਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪਰਕ੍ਖਰਂ ਨੇਤ੍ਵਾ ਕਥਿਨਸਦ੍ਦਤੋ ਸ੍ਯੁਪ੍ਪਤ੍ਤਾਦਿਮ੍ਹਿ ਕਤੇ ਰੂਪਂ. ਕਥਂ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤੀਤਿ ਚੇ? ‘‘ਸਙ੍ਗਣ੍ਹਨਟ੍ਠੇਨਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਕਙ੍ਖਾਵਿਤਰਣੀਟੀਕਾਪਾਠਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤਿ. ਅਥ ਵਾ ਕਠ ਕਿਚ੍ਛਜੀਵਨੇਤਿ ਧਾਤੁਤੋ ਇਨਪਚ੍ਚਯਂ ਕਤ੍ਵਾ ਸਿਜ੍ਝਤਿ. ਅਯਮਤ੍ਥੋ ‘‘ਕਠ ਕਿਚ੍ਛਜੀਵਨੇ, ਮੁਦ੍ਧਜਦੁਤਿਯਨ੍ਤੋ ਧਾਤੁ, ਇਨੋ’’ਤਿ ਅਭਿਧਾਨਪ੍ਪਦੀਪਿਕਾਟੀਕਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤਿ.

ਬਹੂ ਪਨ ਪਣ੍ਡਿਤਾ ਇਮਂ ਪਾਠਂਯੇਵ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਕਥਿਨ-ਸਦ੍ਦੋ ਮੁਦ੍ਧਜਦੁਤਿਯਨ੍ਤੋਯੇਵ ਹੋਤਿ, ਨ ਦਨ੍ਤਜੋ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ ਚੇਵ ਲਿਖਨ੍ਤਿ ਚ, ਨ ਪਨੇਵਂ ਏਕਨ੍ਤਤੋ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ. ਕਸ੍ਮਾ? ਅਭਿਧਾਨਪ੍ਪਦੀਪਿਕਾਟੀਕਾਯਂ ਕਕ੍ਖਲ਼ਪਰਿਯਾਯਂ ਗੁਣਸਦ੍ਦਭੂਤਂ ਕਠਿਨਸਦ੍ਦਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਨ ਸਾਸਨਵੋਹਾਰਤੋ ਨਾਮਸਦ੍ਦਭੂਤਂ. ਤੇਨੇਵਾਹ ‘‘ਪਞ੍ਚਕਂ ਕਕ੍ਖਲ਼ੇ’’ਤਿ. ਅਨੇਕੇਸੁ ਪਨ ਪਾਲ਼ਿਅਟ੍ਠਕਥਾਦਿਪੋਤ੍ਥਕੇਸੁ ਜਿਨਸਾਸਨਵੋਹਾਰਤੋ ਨਾਮਸਦ੍ਦਭੂਤੋ ਕਥਿਨ-ਸਦ੍ਦੋ ਦਨ੍ਤਜੋਯੇਵ ਯੇਭੁਯ੍ਯੇਨ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ, ਤੇਨੇਵ ਚ ਕਾਰਣੇਨ ਅਭਿਧਾਨਪ੍ਪਦੀਪਿਕਾਟੀਕਾਯਮ੍ਪਿ ਵਣ੍ਣਵਿਪਰਿਯਾਯੇ ਕਥਿਨਨ੍ਤਿਪਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਥ ਵਾ ਕਤ੍ਥ ਸਿਲਾਘਾਯਨ੍ਤਿ ਧਾਤੁਤੋ ਇਨਪਚ੍ਚਯਂ ਕਤ੍ਵਾ ਸਸਂਯੋਗਤ੍ਥਕਾਰਂ ਨਿਸਂਯੋਗਂ ਕਤ੍ਵਾ ਸਿਜ੍ਝਤਿ. ਅਯਮਤ੍ਥੋ ਸਿਲਾਘਾਦਿਸੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਵੁਤ੍ਤਿਯਂ ‘‘ਸਿਲਾਘ ਕਤ੍ਥਨੇ’’ਤਿ ਵਚਨਤੋ, ਸਦ੍ਦਨੀਤਿਯਞ੍ਚ ‘‘ਕਤ੍ਥਨਂ ਪਸਂਸਨ’’ਨ੍ਤਿ ਵਣ੍ਣਿਤਤ੍ਤਾ ਚ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤਿ. ਇਦਞ੍ਚ ਵਚਨਂ ‘‘ਇਦਞ੍ਹਿ ਕਥਿਨਵਤ੍ਤਂ ਨਾਮ ਬੁਦ੍ਧਪ੍ਪਸਤ੍ਥ’’ਨ੍ਤਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਵਚਨੇਨ (ਮਹਾਵ. ਅਟ੍ਠ. ੩੦੬) ਸਮੇਤਿ. ਆਚਰਿਯਾ ਪਨ ‘‘ਕਠਧਾਤੁ ਇਨਪਚ੍ਚਯੋ’’ਤਿ ਵਿਕਪ੍ਪੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਕਠ ਸਮਤ੍ਥਨੇ’’ਤਿ ਅਤ੍ਥਂ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਟੀਕਾਸੁ (ਸਾਰਤ੍ਥ. ਟੀ. ਮਹਾਵਗ੍ਗ ੩.੩੦੬; ਵਿ. ਵਿ. ਟੀ. ਮਹਾਵਗ੍ਗ ੨.੩੦੬; ਵਜਿਰ. ਟੀ. ਮਹਾਵਗ੍ਗ ੩੦੬; ਕਙ੍ਖਾ. ਅਭਿ. ਟੀ. ਕਥਿਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ) ‘‘ਥਿਰਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ’’ਤਿ ਵਚਨਂ ਅਨਪੇਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਪਞ੍ਚਾਨਿਸਂਸੇ ਅਨ੍ਤੋਕਰਣਸਮਤ੍ਥਤਾਯਾ’’ਤਿ ਹੇਤੁਮੇਵ ਅਤ੍ਥਭਾਵੇਨ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਵੁਤ੍ਤਂ ਸਿਯਾ, ਤਂ ਪਨ ਥਿਰਭਾਵਸ੍ਸ ਹੇਤੁਯੇਵ.

ਕਥਂ ਵਿਗ੍ਗਹੋ ਕਾਤਬ੍ਬੋਤਿ? ਅਯਂ ਕਥਿਨ-ਸਦ੍ਦੋ ਚਤੂਸੁ ਪਦੇਸੁ ਨਾਮਪਦਂ, ਪਞ੍ਚਸੁ ਨਾਮੇਸੁ ਸੁਦ੍ਧਨਾਮਂ, ਚਤੂਸੁ ਸੁਦ੍ਧਨਾਮੇਸੁ ਰੁਲ਼੍ਹੀਸੁਦ੍ਧਨਾਮਂ, ਦ੍ਵੀਸੁ ਪਾਟਿਪਦਿਕਸਦ੍ਦੇਸੁ ਅਨਿਪ੍ਫਨ੍ਨਪਾਟਿਪਦਿਕਸਦ੍ਦੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਵਿਗ੍ਗਹੋ ਨ ਕਾਤਬ੍ਬੋ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹਿ –

‘‘ਰੁਲ਼੍ਹੀਖ੍ਯਾਤਂ ਨਿਪਾਤਞ੍ਚੁ-ਪਸਗ੍ਗਾਲਪਨਂ ਤਥਾ;

ਸਬ੍ਬਨਾਮਿਕਮੇਤੇਸੁ, ਨ ਕਤੋ ਵਿਗ੍ਗਹੋ ਛਸੂ’’ਤਿ.

ਅਯਮਤ੍ਥੋ ‘‘ਕਥਿਨਨ੍ਤਿ…ਪੇ… ਥਿਰਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ’’ਤਿ ਟੀਕਾਸੁ (ਸਾਰਤ੍ਥ. ਟੀ. ਮਹਾਵਗ੍ਗ ੩.੩੦੬; ਵਿ. ਵਿ. ਟੀ. ਮਹਾਵਗ੍ਗ ੨.੩੦੬; ਵਜਿਰ. ਟੀ. ਮਹਾਵਗ੍ਗ ੩੦੬; ਕਙ੍ਖਾ. ਅਭਿ. ਟੀ. ਕਥਿਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ) ਵਚਨਤੋ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤਿ. ਅਥ ਵਾ ਪਞ੍ਚਾਨਿਸਂਸੇ ਅਞ੍ਞਤ੍ਥ ਗਨ੍ਤੁਂ ਅਦਤ੍ਵਾ ਕਥਤਿ ਸਙ੍ਗਣ੍ਹਾਤੀਤਿ ਕਥਿਨਂ, ਅਯਂ ਵਚਨਤ੍ਥੋ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਵਿਨਯਤ੍ਥਮਞ੍ਜੂਸਾਪਾਠਵਸੇਨ (ਕਙ੍ਖਾ. ਅਭਿ. ਟੀ. ਕਥਿਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ) ਵਿਞ੍ਞਾਯਤਿ. ਅਥ ਵਾ ਕਠਤਿ ਕਿਚ੍ਛੇਨ ਜੀਵਤੀਤਿ ਕਥਿਨੋ, ਰੁਕ੍ਖੋ, ਤਸ੍ਸ ਏਸੋਤਿ ਕਥਿਨੋ, ਥਿਰਭਾਵੋ, ਸੋ ਏਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਕਥਿਨਂ, ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਜਾਤਂ ਠ-ਕਾਰਸ੍ਸ ਥ-ਕਾਰਂ ਕਤ੍ਵਾ ਕਥਿਨਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਯਂ ਨਯੋ ‘‘ਕਠ ਕਿਚ੍ਛਜੀਵਨੇ’’ਤਿ ਧਾਤ੍ਵਤ੍ਥਸਂਵਣ੍ਣਨਾਯ ਚ ‘‘ਪਞ੍ਚਾਨਿਸਂਸੇ ਅਨ੍ਤੋਕਰਣਸਮਤ੍ਥਤਾਯ ਥਿਰਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ’’ਤਿ ਟੀਕਾਵਚਨੇਨ (ਸਾਰਤ੍ਥ. ਟੀ. ਮਹਾਵਗ੍ਗ ੩.੩੦੬; ਵਿ. ਵਿ. ਟੀ. ਮਹਾਵਗ੍ਗ ੨.੩੦੬; ਵਜਿਰ. ਟੀ. ਮਹਾਵਗ੍ਗ ੩੦੬; ਕਙ੍ਖਾ. ਅਭਿ. ਕਥਿਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ) ਚ ਸਮੇਤੀਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ. ਅਥ ਵਾ ਕਥੀਯਤੇ ਸਿਲਾਘਤੇ ਪਸਂਸੀਯਤੇ ਬੁਦ੍ਧਾਦੀਹੀਤਿ ਕਥਿਨਂ, ਅਯਂ ਨਯੋ ‘‘ਕਤ੍ਥ ਸਿਲਾਘਾਯ’’ਨ੍ਤਿ ਧਾਤ੍ਵਤ੍ਥਸਂਵਣ੍ਣਨਾਯ ਚ ‘‘ਇਦਞ੍ਹਿ ਕਥਿਨਵਤ੍ਤਂ ਨਾਮ ਬੁਦ੍ਧਪ੍ਪਸਤ੍ਥ’’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾਵ. ਅਟ੍ਠ. ੩੦੬) ਅਟ੍ਠਕਥਾਵਚਨੇਨ ਚ ਸਮੇਤੀਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ.

ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਸਙ੍ਖੇਪਰੁਚਿਤ੍ਤਾ ਆਚਰਿਯਸ੍ਸ ਸਦ੍ਦਲਕ੍ਖਣਂ ਅਵਿਚਾਰੇਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਥਮੇਵ ਪੁਚ੍ਛਂ ਕਤ੍ਵਾ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤੁਂ ‘‘ਕਥਿਨਂ ਅਤ੍ਥਰਿਤੁਂ ਕੇ ਲਭਨ੍ਤਿ, ਕੇ ਨ ਲਭਨ੍ਤੀ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਕੇ ਲਭਨ੍ਤੀਤਿ ਕੇ ਸਾਧੇਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਪਞ੍ਚ ਜਨਾ ਲਭਨ੍ਤੀਤਿ ਪਞ੍ਚ ਜਨਾ ਸਾਧੇਨ੍ਤਿ. ਕਥਿਨਦੁਸ੍ਸਸ੍ਸ ਹਿ ਦਾਯਕਾ ਪਚ੍ਛਿਮਕੋਟਿਯਾ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਏਕੋ ਪਟਿਗ੍ਗਾਹਕੋਤਿ. ‘‘ਤਤ੍ਰ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਯ੍ਵਾਯਂ ਚਤੁਵਗ੍ਗੋ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੋ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਤੀਣਿ ਕਮ੍ਮਾਨਿ ਉਪਸਮ੍ਪਦਂ ਪਵਾਰਣਂ ਅਬ੍ਭਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਚਮ੍ਪੇਯ੍ਯਕ੍ਖਨ੍ਧਕੇ (ਮਹਾਵ. ੩੮੮) ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਨ ਪਞ੍ਚਵਗ੍ਗਕਰਣੀਯਨ੍ਤਿ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ. ਪਠਮਪ੍ਪਵਾਰਣਾਯ ਪਵਾਰਿਤਾਤਿ ਇਦਂ ਵਸ੍ਸਚ੍ਛੇਦਂ ਅਕਤ੍ਵਾ ਵਸ੍ਸਂਵੁਤ੍ਥਭਾਵਸਨ੍ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਅਨ੍ਤਰਾਯੇਨ ਅਪਵਾਰਿਤਾਨਮ੍ਪਿ ਵੁਤ੍ਥਵਸ੍ਸਾਨਂ ਕਥਿਨਤ੍ਥਾਰਸਮ੍ਭਵਤੋ. ਤੇਨੇਵ ‘‘ਅਪ੍ਪਵਾਰਿਤਾ ਵਾ’’ਤਿ ਅਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਛਿਨ੍ਨਵਸ੍ਸਾ ਵਾ ਪਚ੍ਛਿਮਿਕਾਯ ਉਪਗਤਾ ਵਾ ਨ ਲਭਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਏਤ੍ਤਕਮੇਵ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਞ੍ਞਸ੍ਮਿਂ ਵਿਹਾਰੇ ਵੁਤ੍ਥਵਸ੍ਸਾਪਿ ਨ ਲਭਨ੍ਤੀਤਿ ਨਾਨਾਸੀਮਾਯ ਅਞ੍ਞਸ੍ਮਿਂ ਵਿਹਾਰੇ ਵੁਤ੍ਥਵਸ੍ਸਾ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਵਿਹਾਰੇ ਕਥਿਨਤ੍ਥਾਰਂ ਨ ਲਭਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸਬ੍ਬੇਤਿ ਛਿਨ੍ਨਵਸ੍ਸਾਦਯੋ, ਅਨੁਪਗਤਾਪਿ ਤਤ੍ਥੇਵ ਸਙ੍ਗਹਿਤਾ. ਆਨਿਸਂਸਨ੍ਤਿ ਕਥਿਨਾਨਿਸਂਸਚੀਵਰਂ. ਏਕਂ ਅਤ੍ਥਤਚੀਵਰਂਯੇਵ ਹਿ ਕਥਿਨਚੀਵਰਂ ਨਾਮ ਹੋਤਿ, ਅਵਸੇਸਾਨਿ ਚੀਵਰਾਨਿ ਵਾ ਸਾਟਕਾ ਵਾ ਕਥਿਨਾਨਿਸਂਸਾਯੇਵ ਨਾਮ. ਵਕ੍ਖਤਿ ਹਿ ‘‘ਅਵਸੇਸਕਥਿਨਾਨਿਸਂਸੇ ਬਲਵਵਤ੍ਥਾਨਿ ਵਸ੍ਸਾਵਾਸਿਕਠਿਤਿਕਾਯ ਦਾਤਬ੍ਬਾਨੀ’’ਤਿ. (ਵਿ. ਸਙ੍ਗ. ਅਟ੍ਠ. ੨੨੬) ਇਤਰੇਸਨ੍ਤਿ ਪੁਰਿਮਿਕਾਯ ਉਪਗਤਾਨਂ.

ਸੋ ਚੇ ਪਚ੍ਛਿਮਿਕਾਯ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਗਣਪੂਰਕੋ ਚੇਵ ਹੋਤਿ, ਆਨਿਸਂਸਞ੍ਚ ਲਭਤੀਤਿ ਇਮਿਨਾ ਸਾਮਣੇਰਾਨਂ ਵਸ੍ਸੂਪਗਮਨਂ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਂ ਹੋਤਿ. ਸੋ ਹਿ ਪੁਰਿਮਿਕਾਯ ਵਸ੍ਸੂਪਗਤਤ੍ਤਾ ਆਨਿਸਂਸਂ ਲਭਤਿ, ਪਚ੍ਛਿਮਿਕਾਯ ਪਨ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜਿਤਤ੍ਤਾ ਗਣਪੂਰਕੋ ਹੋਤੀਤਿ. ਸਚੇ ਪੁਰਿਮਿਕਾਯ ਉਪਗਤਾ ਕਥਿਨਤ੍ਥਾਰਕੁਸਲਾ ਨ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿਆਦਿਨਾ ‘‘ਅਟ੍ਠਧਮ੍ਮਕੋਵਿਦੋ ਭਿਕ੍ਖੁ, ਕਥਿਨਤ੍ਥਾਰਮਰਹਤੀ’’ਤਿ ਵਿਨਯਵਿਨਿਚ੍ਛਯੇ (ਵਿ. ਵਿ. ੨੭੦੪) ਆਗਤਤ੍ਤਾ ਸਯਂ ਚੇ ਅਟ੍ਠਧਮ੍ਮਕੁਸਲੋ, ਸਯਮੇਵ ਅਤ੍ਥਰਿਤਬ੍ਬਂ. ਨੋ ਚੇ, ਅਞ੍ਞੇ ਅਟ੍ਠਧਮ੍ਮਕੁਸਲੇ ਪਰਿਯੇਸਿਤ੍ਵਾ ਨੇਤਬ੍ਬਾ, ਏਵਂ ਅਕਤ੍ਵਾ ਕਥਿਨਂ ਅਤ੍ਥਰਿਤੁਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਕਥਿਨਂ ਅਤ੍ਥਰਾਪੇਤ੍ਵਾਤਿ ਸਕਾਰਿਤਵਚਨੇਨ ਤੇਹਿ ਬਾਹਿਰਤੋ ਆਗਤਤ੍ਥੇਰੇਹਿ ਸਯਂ ਕਥਿਨਂ ਨ ਅਤ੍ਥਰਿਤਬ੍ਬਂ, ਸਬ੍ਬਪੁਬ੍ਬਕਿਚ੍ਚਾਦਿਕਂ ਸਂਵਿਦਹਿਤ੍ਵਾ ਤੇ ਪੁਰਿਮਿਕਾਯ ਵਸ੍ਸੂਪਗਤਾ ਅਨ੍ਤੋਸੀਮਟ੍ਠਭਿਕ੍ਖੂਯੇਵ ਅਤ੍ਥਰਾਪੇਤਬ੍ਬਾਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ, ਅਞ੍ਞਥਾ ਅਞ੍ਞੋ ਕਥਿਨਂ ਅਤ੍ਥਰਤਿ, ਅਞ੍ਞੋ ਆਨਿਸਂਸਂ ਲਭਤੀਤਿ ਆਪਜ੍ਜਤਿ, ਨ ਪਨੇਵਂ ਯੁਜ੍ਜਤਿ. ਵਕ੍ਖਤਿ ਹਿ ‘‘ਆਨਿਸਂਸੋ ਪਨ ਇਤਰੇਸਂਯੇਵ ਹੋਤੀ’’ਤਿ. ਦਾਨਞ੍ਚ ਭੁਞ੍ਜਿਤ੍ਵਾਤਿ ਖਾਦਨੀਯਭੋਜਨੀਯਭੂਤਂ ਅਨ੍ਨਪਾਨਾਦਿਦਾਨਂ ਭੁਞ੍ਜਿਤ੍ਵਾ. ਨ ਹਿ ਤੇ ਵਤ੍ਥੁਦਾਨਂ ਲਭਨ੍ਤਿ.

ਕਥਿਨਚੀਵਰਂ ਦੇਮਾਤਿ ਦਾਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਕਥਿਨਚੀਵਰਂ ਦੇਮਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ. ਏਵਞ੍ਹਿ ਸਤਿ ‘‘ਇਦਂ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਕਥਿਨਦੁਸ੍ਸਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨ’’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੩੦੭) ਕਮ੍ਮਵਾਚਾਯ ਸਮੇਤਿ. ਅਥ ਚ ਪਨ ਪੁਬ੍ਬੇ ਕਤਪਰਿਚਯਤ੍ਤਾ ‘‘ਸਙ੍ਘਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਅਵੁਤ੍ਤੇਪਿ ਸਮ੍ਪਦਾਨਂ ਪਾਕਟਨ੍ਤਿ ਕਤ੍ਵਾ ਅਵੁਤ੍ਤਂ ਸਿਯਾਤਿ. ਏਤ੍ਥੇਕੇ ਆਚਰਿਯਾ ਵਦਨ੍ਤਿ ‘‘ਸਙ੍ਘਸ੍ਸਾਤਿ ਅਵੁਤ੍ਤੇਪਿ ਕਾਲੇ ਦਿਨ੍ਨਂ ਸਙ੍ਘਿਕਂ ਹੋਤੀ’’ਤਿ, ਤਤ੍ਰੇਵਂ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ‘‘ਨ ਕਾਲੇ ਦਿਨ੍ਨਂ ਸਬ੍ਬਂ ਸਙ੍ਘਿਕਂ ਹੋਤੀ’’ਤਿ. ਕਥਂ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤੀਤਿ ਚੇ? ‘‘ਯਞ੍ਚ ਕਾਲੇਪਿ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਵਾ ਇਦਂ ਅਕਾਲਚੀਵਰਨ੍ਤਿ, ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਵਾ ਇਦਂ ਤੁਯ੍ਹਂ ਦਮ੍ਮੀਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਦਿਨ੍ਨਂ, ਏਤਂ ਅਕਾਲਚੀਵਰਂ ਨਾਮਾ’’ਤਿ ਕਙ੍ਖਾਵਿਤਰਣਿਯਂ (ਕਙ੍ਖਾ. ਅਟ੍ਠ. ਅਕਾਲਚਿਵਰਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ) ਆਗਤਤ੍ਤਾ ਪੁਗ੍ਗਲਿਕਮ੍ਪਿ ਹੋਤੀਤਿ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਪਰਮ੍ਮੁਖਾਪਿ ਨਾਮਂ ਵਤ੍ਵਾ ਸਮ੍ਮੁਖਾਪਿ ਪਾਦਮੂਲੇ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਦਿਨ੍ਨਂ ਪੁਗ੍ਗਲਿਕਮੇਵ ਹੋਤਿ, ਨ ਸਙ੍ਘਿਕਂ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ (ਮਹਾਵ. ਅਟ੍ਠ. ੩੭੯) ‘‘ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਦੇਤੀਤਿ ‘ਇਮਂ ਚੀਵਰਂ ਇਤ੍ਥਨ੍ਨਾਮਸ੍ਸ ਦਮ੍ਮੀ’ਤਿ ਏਵਂ ਪਰਮ੍ਮੁਖਾ ਵਾ, ਪਾਦਮੂਲੇ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ‘ਇਮਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਦਮ੍ਮੀ’ਤਿ ਏਵਂ ਸਮ੍ਮੁਖਾ ਵਾ ਦੇਤੀ’’ਤਿ. ਏਵਂ ਪੁਗ੍ਗਲਿਕੇ ਸਤਿ ਤਂ ਚੀਵਰਂ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਭਾਜੇਤਬ੍ਬਂ ਹੋਤਿ ਵਾ ਨ ਹੋਤਿ ਵਾਤਿ? ਸੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਦ੍ਧਿਵਿਹਾਰਿਕਅਨ੍ਤੇਵਾਸਿਕਭੂਤਸ੍ਸ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਵਾ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਸਹਧਮ੍ਮਿਕਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਵਾ ਭਾਜੇਤੁਕਾਮੋ ਭਾਜੇਯ੍ਯ, ਅਭਾਜੇਤੁਕਾਮੋ ‘‘ਭਾਜੇਤੂ’’ਤਿ ਨ ਕੇਨਚਿ ਵਚਨੀਯੋ. ਕਥਂ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤੀਤਿ ਚੇ? ‘‘ਨ ਹਿ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਆਦਿਸ੍ਸ ਦਿਨ੍ਨਂ ਕੇਨਚਿ ਭਾਜਨੀਯਂ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਟੀਕਾਸੁ ਆਗਮਨਤੋ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤਿ. ਅਥੇਕੇ ਆਚਰਿਯਾ ਏਵਂ ਵਦਨ੍ਤਿ ‘‘ਕਥਿਨਸ੍ਸ ਏਕਂ ਮੂਲਂ ਸਙ੍ਘੋਤਿ (ਪਰਿ. ੪੦੮) ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਪੁਗ੍ਗਲਂ ਉਦ੍ਦਿਸ੍ਸ ਦਿਨ੍ਨੇਪਿ ਸਙ੍ਘਾਯਤ੍ਤਂ ਸਙ੍ਘਿਕਂ ਹੋਤਿ. ਯਥਾ ਕਿਂ ‘ਸੀਮਾਯ ਦਮ੍ਮਿ, ਸੇਨਾਸਨਸ੍ਸ ਦਮ੍ਮੀ’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇਪਿ ਤਂ ਦਾਨਂ ਸਙ੍ਘਿਕਂ ਹੋਤਿ, ਯਥਾ ਚ ‘ਕਥਿਨਚੀਵਰਂ ਦਮ੍ਮੀ’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਸਙ੍ਘਿਕਂ ਹੋਤੀ’’ਤਿ.

ਤਤ੍ਰੇਵਂ ਵਿਚਾਰੇਤਬ੍ਬਂ – ‘‘ਕਥਿਨਸ੍ਸ ਏਕਂ ਮੂਲਂ ਸਙ੍ਘੋ’’ਤਿ ਵਚਨਂ (ਪਰਿ. ੪੦੮) ਕਥਿਨਸ੍ਸ ਮੂਲਂ ਕਥਿਨਸ੍ਸ ਕਾਰਣਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਯਥਾ ਹਿ ਮੂਲੇ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨੇ ਰੁਕ੍ਖੋ ਤਿਟ੍ਠਤਿ, ਅਵਿਜ੍ਜਮਾਨੇ ਨ ਤਿਟ੍ਠਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਮੂਲਂ ਰੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਕਾਰਣਂ ਹੋਤਿ, ਪਤਿਟ੍ਠਂ ਹੋਤਿ, ਏਵਂ ਸਙ੍ਘੇ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨੇ ਕਥਿਨਂ ਹੋਤਿ, ਨੋ ਅਵਿਜ੍ਜਮਾਨੇ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਙ੍ਘੋ ਕਥਿਨਸ੍ਸ ਮੂਲਂ ਕਥਿਨਸ੍ਸ ਕਾਰਣਂ ਨਾਮ ਹੋਤਿ. ਕਥਂ ਸਙ੍ਘੇ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨੇ ਕਥਿਨਂ ਹੋਤਿ? ਸਬ੍ਬਨ੍ਤਿਮੇਨ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦੇਨ ਚਤੁਵਗ੍ਗਭੂਤੇਨ ਸਙ੍ਘੇਨ ਅਤ੍ਥਾਰਾਰਹਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਞਤ੍ਤਿਦੁਤਿਯਕਮ੍ਮਵਾਚਾਯ ਕਥਿਨਚੀਵਰੇ ਦਿਨ੍ਨੇਯੇਵ ਤੇਨ ਚੀਵਰੇਨ ਅਤ੍ਥਤਂ ਕਥਿਨਂ ਨਾਮ ਹੋਤਿ, ਨੋ ਅਦਿਨ੍ਨੇ, ਤਸ੍ਮਾ ਚਤੁਵਗ੍ਗਸਙ੍ਘੇ ਅਲਬ੍ਭਮਾਨੇ ਸਹਸ੍ਸਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ‘‘ਕਥਿਨਂ ਦਮ੍ਮੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇਪਿ ਕਥਿਨਂ ਨਾਮ ਨ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਉਪਚਾਰਸੀਮਾਯ ਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਨੇ ਵਿਹਾਰੇ ਏਕੋ ਵਾ ਦ੍ਵੇ ਵਾ ਤਯੋ ਵਾ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਵਿਹਰਨ੍ਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਕਥਿਨਚੀਵਰੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਅਞ੍ਞਤੋ ਪਰਿਯੇਸਿਤ੍ਵਾ ਚਤੁਵਗ੍ਗਸਙ੍ਘੋ ਏਕੋ ਪਟਿਗ੍ਗਾਹਕੋਤਿ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਪੂਰਣੇ ਸਤਿ ਕਥਿਨਂ ਅਤ੍ਥਰਿਤੁਂ ਲਭਤਿ, ਨਾਸਤਿ, ਏਵਂ ਸਙ੍ਘੇ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨੇਯੇਵ ਕਥਿਨਂ ਨਾਮ ਹੋਤਿ, ਨੋ ਅਵਿਜ੍ਜਮਾਨੇ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਕਥਿਨਸ੍ਸ ਮੂਲਭੂਤਤਂ ਕਾਰਣਭੂਤਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘‘ਕਥਿਨਸ੍ਸ ਏਕਂ ਮੂਲਂ ਸਙ੍ਘੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਕਥਿਨ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਸਙ੍ਘਿਕਂਯੇਵ ਹੋਤਿ, ਨੋ ਪੁਗ੍ਗਲਿਕਨ੍ਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ ਏਤਸ੍ਮਿਂ ਪਾਠੇ ਨ ਲਬ੍ਭਤਿ. ਯਥਾ ਕਿਂ ‘‘ਕਿਚ੍ਚਾਧਿਕਰਣਸ੍ਸ ਏਕਂ ਮੂਲਂ ਸਙ੍ਘੋ’’ਤਿ (ਚੂਲ਼ਵ. ੨੧੯) ਏਤ੍ਥ ਅਪਲੋਕਨਕਮ੍ਮਞਤ੍ਤਿਕਮ੍ਮਞਤ੍ਤਿਦੁਤਿਯਕਮ੍ਮਞਤ੍ਤਿਚਤੁਤ੍ਥਕਮ੍ਮਸਙ੍ਖਾਤਂ ਕਿਚ੍ਚਾਧਿਕਰਣਂ ਚਤੁਵਗ੍ਗਾਦਿਕੇ ਸਙ੍ਘੇ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨੇਯੇਵ ਹੋਤਿ, ਨੋ ਅਵਿਜ੍ਜਮਾਨੇ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਕਿਚ੍ਚਾਧਿਕਰਣਸ੍ਸ ਮੂਲਭੂਤਤਂ ਕਾਰਣਭੂਤਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘‘ਕਿਚ੍ਚਾਧਿਕਰਣਸ੍ਸ ਏਕਂ ਮੂਲਂ ਸਙ੍ਘੋ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਏਵਂਸਮ੍ਪਦਮਿਦਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ.

ਯਦਿਪਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਯਥਾ ‘ਸੀਮਾਯ ਦਮ੍ਮਿ, ਸੇਨਾਸਨਸ੍ਸ ਦਮ੍ਮੀ’ਤਿਆਦੀਸੁ ਤਂ ਦਾਨਂ ਸਙ੍ਘਾਯਤ੍ਤਮੇਵ ਹੋਤਿ, ਤਥਾ ‘ਕਥਿਨ ਦਮ੍ਮੀ’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਪੁਗ੍ਗਲਂ ਉਦ੍ਦਿਸ੍ਸ ਦਿਨ੍ਨੇਪਿ ਸਙ੍ਘਾਯਤ੍ਤਮੇਵ ਸਙ੍ਘਿਕਮੇਵ ਹੋਤੀ’’ਤਿ, ਤਥਾਪਿ ਏਵਂ ਵਿਚਾਰਣਾ ਕਾਤਬ੍ਬਾ – ‘‘ਸੀਮਾਯ ਦਮ੍ਮਿ, ਸੇਨਾਸਨਸ੍ਸ ਦਮ੍ਮੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਸੀਮਾ ਚ ਸੇਨਾਸਨਞ੍ਚ ਦਾਨਪਟਿਗ੍ਗਾਹਕਾ ਨ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਸੀਮਟ੍ਠਸ੍ਸ ਚ ਸੇਨਾਸਨਟ੍ਠਸ੍ਸ ਚ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਆਯਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ, ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਪਨ ਦਾਨਪਟਿਗ੍ਗਾਹਕੋਵ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਇਮਂ ਕਥਿਨਚੀਵਰਂ ਇਤ੍ਥਨ੍ਨਾਮਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਦਮ੍ਮੀ’’ਤਿ ਪਰਮ੍ਮੁਖਾ ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਪਾਦਮੂਲੇ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਸਮ੍ਮੁਖਾ ਵਾ ਦਿਨ੍ਨਂ ਕਥਂ ਸਙ੍ਘਾਯਤ੍ਤਂ ਸਙ੍ਘਸਨ੍ਤਕਂ ਭਵੇਯ੍ਯ, ਏਵਂ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਅਪਰਿਣਤਂ ਪੁਗ੍ਗਲਿਕਚੀਵਰਂ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਪਰਿਣਾਮੇਯ੍ਯ, ਨਵਸੁ ਅਧਮ੍ਮਿਕਦਾਨੇਸੁ ਏਕਂ ਭਵੇਯ੍ਯ, ਤਸ੍ਸ ਚੀਵਰਸ੍ਸ ਪਟਿਗ੍ਗਹੋਪਿ ਨਵਸੁ ਅਧਮ੍ਮਿਕਪਟਿਗ੍ਗਹੇਸੁ ਏਕੋ ਭਵੇਯ੍ਯ, ਤਸ੍ਸ ਚੀਵਰਸ੍ਸ ਪਰਿਭੋਗੋਪਿ ਨਵਸੁ ਅਧਮ੍ਮਿਕਪਰਿਭੋਗੇਸੁ ਏਕੋ ਭਵੇਯ੍ਯ. ਕਥਂ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤੀਤਿ ਚੇ? ਨਵ ਅਧਮ੍ਮਿਕਾਨਿ ਦਾਨਾਨੀਤਿ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਪਰਿਣਤਂ ਅਞ੍ਞਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਵਾ ਚੇਤਿਯਸ੍ਸ ਵਾ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਵਾ ਪਰਿਣਾਮੇਤਿ, ਚੇਤਿਯਸ੍ਸ ਪਰਿਣਤਂ ਅਞ੍ਞਚੇਤਿਯਸ੍ਸ ਵਾ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਵਾ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਵਾ ਪਰਿਣਾਮੇਤਿ, ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਪਰਿਣਤਂ ਅਞ੍ਞਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਵਾ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਵਾ ਚੇਤਿਯਸ੍ਸ ਵਾ ਪਰਿਣਾਮੇਤਿ, ‘‘ਨਵ ਅਧਮ੍ਮਿਕਾ ਪਰਿਭੋਗਾ’’ਤਿ ਆਗਤਂ ਪਰਿਵਾਰਪਾਲ਼ਿਞ੍ਚ (ਪਰਿ. ੩੨੯) ‘‘ਨਵ ਪਟਿਗ੍ਗਹਪਰਿਭੋਗਾਤਿ ਏਤੇਸਂਯੇਵ ਦਾਨਾਨਂ ਪਟਿਗ੍ਗਹਾ ਚ ਪਰਿਭੋਗਾ ਚਾ’’ਤਿ ਆਗਤਂ ਅਟ੍ਠਕਥਞ੍ਚ (ਪਰਿ. ਅਟ੍ਠ. ੩੨੯) ਓਲੋਕੇਤ੍ਵਾ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤੀਤਿ.

ਅਥਾਪਿ ਏਵਂ ਵਦਨ੍ਤਿ – ਦਾਯਕੋ ਸਙ੍ਘਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਵਾ ਗਨ੍ਥਧੁਤਙ੍ਗਵਸੇਨ ਅਭਿਞ੍ਞਾਤਸ੍ਸ ਵਾ ਭਤ੍ਤੁਦ੍ਦੇਸਕਸ੍ਸ ਵਾ ਪਹਿਣਤਿ ‘‘ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਭਤ੍ਤਗ੍ਗਹਣਤ੍ਥਾਯ ਅਟ੍ਠ ਭਿਕ੍ਖੂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਆਗਚ੍ਛਥਾ’’ਤਿ, ਸਚੇਪਿ ਞਾਤਿਉਪਟ੍ਠਾਕੇਹਿ ਪੇਸਿਤਂ ਹੋਤਿ, ਇਮੇ ਤਯੋ ਜਨਾ ਪੁਚ੍ਛਿਤੁਂ ਨ ਲਭਨ੍ਤਿ. ਆਰੁਲ਼੍ਹਾਯੇਵ ਮਾਤਿਕਂ, ਸਙ੍ਘਤੋ ਅਟ੍ਠ ਭਿਕ੍ਖੂ ਉਦ੍ਦਿਸਾਪੇਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨਵਮੇਹਿ ਗਨ੍ਤਬ੍ਬਂ. ਕਸ੍ਮਾ? ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਹਿ ਏਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਲਾਭੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀਤਿ. ਗਨ੍ਥਧੁਤਙ੍ਗਾਦੀਹਿ ਪਨ ਅਨਭਿਞ੍ਞਾਤੋ ਆਵਾਸਿਕਭਿਕ੍ਖੁ ਪੁਚ੍ਛਿਤੁਂ ਲਭਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤੇਨ ‘‘ਕਿਂ ਸਙ੍ਘਤੋ ਗਣ੍ਹਾਮਿ, ਉਦਾਹੁ ਯੇ ਜਾਨਾਮਿ, ਤੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਆਗਚ੍ਛਾਮੀ’’ਤਿ ਮਾਤਿਕਂ ਆਰੋਪੇਤ੍ਵਾ ਯਥਾ ਦਾਯਕਾ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਤਥਾ ਪਟਿਪਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ (ਚੂਲ਼ਵ. ਅਟ੍ਠ. ੩੨੫), ਈਦਿਸੇਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ‘‘ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਲਾਭੋ ਪੁਗ੍ਗਲਂ ਉਪਨਿਸ੍ਸਾਯ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ ਵਚਨਂ ਉਪਨਿਧਾਯ ‘‘ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਲਾਭੋ ਪੁਗ੍ਗਲਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤਲਾਭੋ ਸਙ੍ਘਂ ਆਮਸਿਤ੍ਵਾ ਦੇਨ੍ਤੋ ਸਙ੍ਘਾਯਤ੍ਤੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤੀਤਿ.

ਇਮਸ੍ਮਿਮ੍ਪਿ ਵਚਨੇ ਏਵਂ ਵਿਚਾਰਣਾ ਕਾਤਬ੍ਬਾ – ਤਸ੍ਮਿਂ ਤੁ ਨਿਮਨ੍ਤਨੇ ਨ ਪੁਗ੍ਗਲਂਯੇਵ ਨਿਮਨ੍ਤੇਤਿ, ਅਥ ਖੋ ਸਸਙ੍ਘਂ ਪੁਗ੍ਗਲਂ ਨਿਮਨ੍ਤੇਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਤੁ ‘‘ਸਙ੍ਘ’’ਨ੍ਤਿ ਅਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਟ੍ਠ ਭਿਕ੍ਖੂ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ‘‘ਕਿਂ ਸਙ੍ਘਤੋ ਗਣ੍ਹਾਮਿ, ਉਦਾਹੁ ਯੇ ਜਾਨਾਮਿ, ਤੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਆਗਚ੍ਛਾਮੀ’’ਤਿ ਅਨਭਿਞ੍ਞਾਤੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਪੁਚ੍ਛਿਤੁਂ ਲਭਤਿ. ਸਙ੍ਘਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਪਨ ਸਙ੍ਘਂ ਪਰਿਹਰਿਤ੍ਵਾ ਵਸਿਤਤ੍ਤਾ ‘‘ਅਟ੍ਠ ਭਿਕ੍ਖੂ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਸਙ੍ਘਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਞੇਸਂ ਗਹਣਕਾਰਣਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਗਨ੍ਥਧੁਤਙ੍ਗਵਸੇਨ ਅਭਿਞ੍ਞਾਤਪੁਗ੍ਗਲੋਪਿ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਪੁਞ੍ਞਨਿਸ੍ਸਿਤਤ੍ਤਾ ‘‘ਅਟ੍ਠ ਭਿਕ੍ਖੂ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਸਙ੍ਘਤੋਯੇਵ ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਭਤ੍ਤੁਦ੍ਦੇਸਕਸ੍ਸਪਿ ਦੇਵਸਿਕਂ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸੇਵ ਭਤ੍ਤਵਿਚਾਰਣਤ੍ਤਾ ‘‘ਅਟ੍ਠ ਭਿਕ੍ਖੂ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਸਙ੍ਘਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਞੇਸਂ ਗਹਣਕਾਰਣਂ ਨਤ੍ਥਿ. ਏਵਂ ‘‘ਅਟ੍ਠ ਭਿਕ੍ਖੂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਆਗਚ੍ਛਥਾ’’ਤਿ ਸਹ ਸਙ੍ਘੇਨ ਨਿਮਨ੍ਤਿਤਤ੍ਤਾ ‘‘ਇਮੇ ਤਯੋ ਜਨਾ ਪੁਚ੍ਛਿਤੁਂ ਨ ਲਭਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਨ ‘‘ਤ੍ਵਂ ਆਗਚ੍ਛਾਹੀ’’ਤਿ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸੇਵ ਨਿਮਨ੍ਤਨੇ ਸਤਿਪਿ ਸਙ੍ਘਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਆਗਨ੍ਤਬ੍ਬਤੋਤਿ. ਏਵਂ ‘‘ਅਟ੍ਠ ਭਿਕ੍ਖੂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਆਗਚ੍ਛਥਾ’’ਤਿ ਸਸਙ੍ਘਸ੍ਸੇਵ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਨਿਮਨ੍ਤਿਤਤ੍ਤਾ ਸਙ੍ਘੋ ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ ਹੋਤਿ, ਨ ‘‘ਤੁਮ੍ਹੇ ਆਗਚ੍ਛਥਾ’’ਤਿ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸੇਵ ਨਿਮਨ੍ਤਿਤਤ੍ਤਾ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਲਾਭੋ ਸਙ੍ਘਾਯਤ੍ਤੋ’’ਤਿ ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਵਤ੍ਤੁਂ, ਅਟ੍ਠਕਥਾਦੀਸੁ ਪਕਰਣੇਸੁਪਿ ‘‘ਪੁਗ੍ਗਲਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਲਾਭੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ’’ ਇਚ੍ਚੇਵ ਵੁਤ੍ਤੋ, ਨ ‘‘ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਲਾਭੋ ਸਙ੍ਘਾਯਤ੍ਤੋ’’ਤਿ. ਚੀਵਰਲਾਭਖੇਤ੍ਤਭੂਤਾਸੁ ਅਟ੍ਠਸੁ ਮਾਤਿਕਾਸੁ ਚ ‘‘ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਦੇਤੀ’’ਤਿ ਚ ਵਿਸੁਂ, ‘‘ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਦੇਤੀ’’ਤਿ ਚ ਵਿਸੁਂ ਆਗਤਂ. ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਦੇਤੀਤਿ ‘‘ਇਮਂ ਚੀਵਰਂ ਇਤ੍ਥਨ੍ਨਾਮਸ੍ਸ ਦਮ੍ਮੀ’’ਤਿ ਏਵਂ ਪਰਮ੍ਮੁਖਾ ਵਾ, ਪਾਦਮੂਲੇ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਇਮਂ ਭਨ੍ਤੇ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਦਮ੍ਮੀ’’ਤਿ ਏਵਂ ਸਮ੍ਮੁਖਾ ਵਾ ਦੇਤੀਤਿ.

ਇਦਾਨਿ ਪਨ ਚੀਵਰਂ ਦਾਤੁਕਾਮਾ ਉਪਾਸਕਾ ਵਾ ਉਪਾਸਿਕਾਯੋ ਵਾ ਸਯਂ ਅਨਾਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਪੁਤ੍ਤਦਾਸਾਦਯੋ ਆਣਾਪੇਨ੍ਤਾਪਿ ‘‘ਇਮਂ ਚੀਵਰਂ ਇਤ੍ਥਨ੍ਨਾਮਸ੍ਸ ਥੇਰਸ੍ਸ ਦੇਥਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸੇਵ ਦਾਪੇਨ੍ਤਿ, ਸਾਮਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਦਦਨ੍ਤਾਪਿ ਪਾਦਮੂਲੇ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਵਾ ਹਤ੍ਥੇ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਵਾ ਹਤ੍ਥੇਨ ਫੁਸਾਪੇਤ੍ਵਾ ਵਾ ਦਦਨ੍ਤਿ ‘‘ਇਮਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਚੀਵਰਂ ਤੁਮ੍ਹੇ ਉਦ੍ਦਿਸ੍ਸ ਏਤ੍ਤਕਂ ਧਨਂ ਪਰਿਚ੍ਚਜਿਤ੍ਵਾ ਕਤਂ, ਏਵਞ੍ਚ ਏਵਞ੍ਚ ਹਤ੍ਥਕਮ੍ਮਂ ਕਤ੍ਵਾ ਸਮ੍ਪਾਦਿਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਤੁਮ੍ਹੇ ਨਿਵਾਸਥ ਪਾਰੁਪਥ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਥਾ’’ਤਿਆਦੀਨਿ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਪਰਿਭੋਗਕਰਣਮੇਵ ਇਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਨ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਦਾਨਂ. ਕੇਚਿ ਅਤੁਟ੍ਠਕਥਮ੍ਪਿ ਕਥੇਨ੍ਤਿ. ਏਵਂ ਪੁਗ੍ਗਲਮੇਵ ਉਦ੍ਦਿਸ੍ਸ ਦਿਨ੍ਨਚੀਵਰਸ੍ਸ ਸਙ੍ਘੇਨ ਆਯਤ੍ਤਕਾਰਣਂ ਨਤ੍ਥਿ. ‘‘ਸਚੇ ਪਨ ‘ਇਦਂ ਤੁਮ੍ਹਾਕਞ੍ਚ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਅਨ੍ਤੇਵਾਸਿਕਾਨਞ੍ਚ ਦਮ੍ਮੀ’ਤਿ ਏਵਂ ਵਦਤਿ, ਥੇਰਸ੍ਸ ਚ ਅਨ੍ਤੇਵਾਸਿਕਾਨਞ੍ਚ ਪਾਪੁਣਾਤੀ’’ਤਿ (ਮਹਾਵ. ਅਟ੍ਠ. ੩੭੯) ਆਗਮਨਤੋ ਏਵਂ ਵਤ੍ਵਾ ਦੇਨ੍ਤੇ ਪਨ ਆਚਰਿਯਨ੍ਤੇਵਾਸਿਕਾਨਂ ਪਾਪੁਣਾਤਿ, ਅਨਨ੍ਤੇਵਾਸਿਕਸ੍ਸ ਪਨ ਨ ਪਾਪੁਣਾਤਿ. ‘‘ਉਦ੍ਦੇਸਂ ਗਹੇਤੁਂ ਆਗਤੋ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਚ ਅਤ੍ਥਿ, ਤਸ੍ਸਪਿ ਪਾਪੁਣਾਤੀ’’ਤਿ ਆਗਮਨਤੋ ਬਹਿਸੀਮਟ੍ਠਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਨ੍ਤੇਵਾਸਿਕਸ੍ਸਪਿ ਪਾਪੁਣਾਤਿ. ‘‘ਤੁਮ੍ਹੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਨਿਬਦ੍ਧਚਾਰਿਕਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਦਮ੍ਮੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਉਦ੍ਦੇਸਨ੍ਤੇਵਾਸਿਕਾਨਂ ਵਤ੍ਤਂ ਕਤ੍ਵਾ ਉਦ੍ਦੇਸਪਰਿਪੁਚ੍ਛਾਦੀਨਿ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਵਿਚਰਨ੍ਤਾਨਂ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਪਾਪੁਣਾਤੀ’’ਤਿ (ਮਹਾਵ. ਅਟ੍ਠ. ੩੭੯) ਆਗਮਨਤੋ ਏਵਂ ਵਤ੍ਵਾ ਦੇਨ੍ਤੇ ਧਮ੍ਮਨ੍ਤੇਵਾਸਿਕਾਨਂ ਵਤ੍ਤਪਟਿਪਤ੍ਤਿਕਾਰਕਾਨਞ੍ਚ ਅਨ੍ਤੇਵਾਸਿਕਾਨਂ ਪਾਪੁਣਾਤਿ. ਏਵਂ ਦਾਯਕਾਨਂ ਵਚਨਾਨੁਰੂਪਮੇਵ ਦਾਨਸ੍ਸ ਪਵਤ੍ਤਨਤੋ ‘‘ਯਥਾ ਦਾਯਕਾ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਤਥਾ ਪਟਿਪਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ (ਚੂਲ਼ਵ. ਅਟ੍ਠ. ੩੨੫) ਅਟ੍ਠਕਥਾਚਰਿਯਾ ਵਦਨ੍ਤਿ.

ਏਵਂ ਇਦਾਨਿ ਦਾਯਕਾ ਯੇਭੁਯ੍ਯੇਨ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸੇਵ ਦੇਨ੍ਤਿ, ਸਤੇਸੁ ਸਹਸ੍ਸੇਸੁ ਏਕੋਯੇਵ ਪਣ੍ਡਿਤੋ ਬਹੁਸ੍ਸੁਤੋ ਦਾਯਕੋ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਦਦੇਯ੍ਯ, ਪੁਗ੍ਗਲਿਕਚੀਵਰਞ੍ਚ ਸਙ੍ਘਿਕਭਵਨਤ੍ਥਾਯ ਅਕਰਿਯਮਾਨਂ ਨ ਞਤ੍ਤਿਯਾ ਕਮ੍ਮਵਾਚਾਯ ਚ ਅਰਹਂ ਹੋਤਿ. ਕਥਂ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤੀਤਿ ਚੇ? ਞਤ੍ਤਿਕਮ੍ਮਵਾਚਾਵਿਰੋਧਤੋ. ਕਥਂ ਵਿਰੋਧੋਤਿ ਚੇ? ਞਤ੍ਤਿਯਾ ਕਮ੍ਮਵਾਚਾਯ ਚ ‘‘ਇਦਂ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਕਥਿਨਦੁਸ੍ਸਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨ’’ਨ੍ਤਿ ਕਥਿਨਚੀਵਰਸ੍ਸ ਸਙ੍ਘਿਕਭਾਵੋ ਵੁਤ੍ਤੋ, ਇਦਾਨਿ ਪਨ ਤਂ ਚੀਵਰਂ ‘‘ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਦਿਨ੍ਨਂ ਪੁਗ੍ਗਲਿਕ’’ਨ੍ਤਿ ਵਚਨਤ੍ਥਾਨੁਰੂਪਤੋ ਪੁਗ੍ਗਲਿਕਂ ਹੋਤਿ, ਏਵਮ੍ਪਿ ਵਿਰੋਧੋ. ‘‘ਸਙ੍ਘੋ ਇਮਂ ਕਥਿਨਦੁਸ੍ਸਂ ਇਤ੍ਥਨ੍ਨਾਮਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਦਦੇਯ੍ਯ ਕਥਿਨਂ ਅਤ੍ਥਰਿਤੁ’’ਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਚ ਸਙ੍ਘੋਤਿ ਧਾਤੁਯਾ ਕਤ੍ਤਾ ਹੋਤਿ, ਭਿਕ੍ਖੁਨੋਤਿ ਸਮ੍ਪਦਾਨਂ, ਇਧ ਪਨ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਤਸ੍ਮਿਂ ਕਥਿਨਚੀਵਰੇ ਅਨਿਸ੍ਸਰਭਾਵਤੋ ਸਙ੍ਘੋ ਕਤ੍ਤਾ ਨ ਹੋਤਿ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਪਟਿਗ੍ਗਾਹਲਕ੍ਖਣਾਭਾਵਤੋ ਸਮ੍ਪਦਾਨਂ ਨ ਹੋਤਿ, ਏਵਮ੍ਪਿ ਵਿਰੋਧੋ. ਦਾਯਕੇਨ ਪਨ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਪਰਿਚ੍ਚਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਸਙ੍ਘਿਕਭੂਤਂ ਕਥਿਨਚੀਵਰਂ ਯਸ੍ਮਿਂ ਕਾਲੇ ਸਙ੍ਘੋ ਕਥਿਨਂ ਅਤ੍ਥਰਿਤੁਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਸਮਨ੍ਨਾਗਤਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਦੇਤਿ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਕਾਲੇ ਞਤ੍ਤਿਦੁਤਿਯਕਮ੍ਮਵਾਚਂ ਇਦਾਨਿ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ‘‘ਞਤ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵੋਹਰਨ੍ਤਿ, ਤਞ੍ਚ ਚੀਵਰਂ ‘‘ਞਤ੍ਤਿਲਦ੍ਧਚੀਵਰ’’ਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਚੀਵਰਦਾਯਕਞ੍ਚ ‘‘ਞਤ੍ਤਿਲਦ੍ਧਦਾਯਕੋ’’ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਙ੍ਘਿਕਚੀਵਰਮੇਵ ਞਤ੍ਤਿਲਦ੍ਧਂ ਹੋਤਿ, ਨੋ ਪੁਗ੍ਗਲਿਕਚੀਵਰਂ. ਞਤ੍ਤਿਲਦ੍ਧਕਾਲਤੋ ਪਨ ਪਟ੍ਠਾਯ ਤਂ ਚੀਵਰਂ ਪੁਗ੍ਗਲਿਕਂ ਹੋਤਿ. ਕਸ੍ਮਾ? ਅਤ੍ਥਾਰਕਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਚੀਵਰਭਾਵਤੋਤਿ.

ਅਥਾਪਿ ਵਦਨ੍ਤਿ ‘‘ਦਿਨ੍ਨਨ੍ਤਿ ਪਾਠਞ੍ਚ ‘ਸਾਧੇਨ੍ਤੀ’ਤਿ ਪਾਠਞ੍ਚ ‘ਆਨਿਸਂਸਂ ਲਭਨ੍ਤੀ’ਤਿ ਪਾਠਞ੍ਚ ਉਪਨਿਧਾਯ ਅਯਮਤ੍ਥੋ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤੀ’’ਤਿ, ਤਤ੍ਥਾਯਮਾਚਰਿਯਾਨਮਧਿਪ੍ਪਾਯੋ – ‘‘ਦਿਨ੍ਨਂ ਇਦਂ ਸਙ੍ਘੇਨਾ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਦਾ-ਧਾਤੁਯਾ ਸਙ੍ਘੇਨਾਤਿ ਕਤ੍ਤਾ, ਇਦਨ੍ਤਿ ਕਮ੍ਮਂ, ਇਮਸ੍ਸ ਕਥਿਨਚੀਵਰਸ੍ਸ ਸਙ੍ਘਿਕਤ੍ਤਾ ਸਙ੍ਘੇਨ ਦਿਨ੍ਨਂ ਹੋਤਿ, ਤੇਨ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤਿ ‘‘ਕਥਿਨ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਸਙ੍ਘਿਕਂ ਹੋਤੀਤਿ. ‘‘ਕਥਿਨਤ੍ਥਾਰਂ ਕੇ ਲਭਨ੍ਤੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਕੇ ਲਭਨ੍ਤੀਤਿ ਕੇ ਸਾਧੇਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਪਞ੍ਚ ਜਨਾ ਸਾਧੇਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵਜਿਰਬੁਦ੍ਧਿਟੀਕਾਯਂ (ਵਜਿਰ. ਟੀ. ਮਹਾਵਗ੍ਗ ੩੦੬) ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਤ੍ਥ ਪਞ੍ਚ ਜਨਾਤਿ ਸਙ੍ਘੋ ਵੁਤ੍ਤੋ, ਇਮਿਨਾਪਿ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤਿ ‘‘ਕਥਿਨਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਸਙ੍ਘਿਕਂ ਹੋਤੀ’’ਤਿ. ਆਨਿਸਂਸਂ ਲਭਨ੍ਤੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਚ ਸਙ੍ਘਿਕਤ੍ਤਾ ਸਬ੍ਬੇ ਸੀਮਟ੍ਠਕਭਿਕ੍ਖੂ ਆਨਿਸਂਸਂ ਲਭਨ੍ਤਿ, ਇਮਿਨਾਪਿ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤਿ ‘‘ਕਥਿਨਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਸਙ੍ਘਿਕਂ ਹੋਤੀ’’ਤਿ.

ਤਤ੍ਰਾਪ੍ਯੇਵਂ ਵਿਚਾਰਣਾ ਕਾਤਬ੍ਬਾ – ਪੁਬ੍ਬੇਦਾਯਕਾ ਚਤ੍ਤਾਰੋਪਿ ਪਚ੍ਚਯੇ ਯੇਭੁਯ੍ਯੇਨ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸੇਵ ਦੇਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਚਤੁਪਚ੍ਚਯਭਾਜਨਕਥਾ ਅਤਿਵਿਤ੍ਥਾਰਾ ਹੋਤਿ. ਅਪ੍ਪਕਤੋ ਪਨ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਦੇਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਦਿਨ੍ਨਂ ਕਥਿਨਚੀਵਰਂ ਸਙ੍ਘੇਨ ਅਤ੍ਥਾਰਕਸ੍ਸ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਦਿਨ੍ਨਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਸਾਧੇਨ੍ਤੀਤਿ ਚ ਕਥਿਨਦੁਸ੍ਸਸ੍ਸ ਦਾਯਕਾ ਚਤ੍ਤਾਰੋ, ਪਟਿਗ੍ਗਾਹਕੋ ਏਕੋਤਿ ਪਞ੍ਚ ਜਨਾ ਕਥਿਨਦਾਨਕਮ੍ਮਂ ਸਾਧੇਨ੍ਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਆਨਿਸਂਸਂ ਲਭਨ੍ਤੀਤਿ ਇਦਞ੍ਚ ਅਤ੍ਥਾਰਕਸ੍ਸ ਚ ਅਨੁਮੋਦਨਾਨਞ੍ਚ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਆਨਿਸਂਸਲਾਭਮੇਵ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਨ ਏਤੇਹਿ ਪਾਠੇਹਿ ‘‘ਕਥਿਨ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਸਙ੍ਘਿਕਂ ਹੋਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ ਵਿਞ੍ਞਾਤਬ੍ਬੋ ਹੋਤੀਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ. ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਚੀਵਰਂ ਸਙ੍ਘੇਨ ਅਤ੍ਥਾਰਕਸ੍ਸ ਦਿਨ੍ਨਭਾਵੋ ਕਥਂ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤੀਤਿ? ‘‘ਇਦਂ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਕਥਿਨਦੁਸ੍ਸਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ, ਸਙ੍ਘੋ ਇਮਂ ਕਥਿਨਦੁਸ੍ਸਂ ਇਤ੍ਥਨ੍ਨਾਮਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਦੇਤਿ ਕਥਿਨਂ ਅਤ੍ਥਰਿਤੁ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਪਾਲ਼ਿਪਾਠਞ੍ਚ (ਮਹਾਵ. ੩੦੭) ‘‘ਸਙ੍ਘੋ ਅਜ੍ਜ ਕਥਿਨਦੁਸ੍ਸਂ ਲਭਿਤ੍ਵਾ ਪੁਨਦਿਵਸੇ ਦੇਤਿ, ਅਯਂ ਨਿਚਯਸਨ੍ਨਿਧੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਅਟ੍ਠਕਥਾਪਾਠਞ੍ਚ ਦਿਸ੍ਵਾ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤੀਤਿ. ਸਙ੍ਘਸਨ੍ਤਕਭੂਤਂ ਚੀਵਰਮੇਵ ਦਾਨਕਿਰਿਯਾਯ ਕਮ੍ਮਂ, ਸਙ੍ਘੋ ਕਤ੍ਤਾ, ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਸਮ੍ਪਦਾਨਂ ਭਵਿਤੁਂ ਅਰਹਭਾਵੋ ਚ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਪਾਲ਼ਿਪਾਠਮੇਵ ਉਪਨਿਧਾਯ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤੀਤਿ.

ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਦਿਨ੍ਨਂ ਪੁਗ੍ਗਲਿਕਚੀਵਰਂ ਸਙ੍ਘਿਕਂ ਕਾਤੁਂ ਕਥਂ ਪਟਿਪਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ? ਸਚੇ ਸੋ ਪਟਿਗ੍ਗਾਹਕਪੁਗ੍ਗਲੋ ਦਾਯਕਾਨਂ ਏਵਂ ਵਦਤਿ ‘‘ਉਪਾਸਕ ਦਾਨਂ ਨਾਮ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਦਿਨ੍ਨਤੋ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਦਿਨ੍ਨਂ ਮਹਪ੍ਫਲਤਰਂ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਦੇਹਿ, ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਦਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਸਙ੍ਘੇਨ ਅਤ੍ਥਾਰਾਰਹਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਕਮ੍ਮਵਾਚਾਯ ਦਤ੍ਵਾ ਤੇਨ ਪੁਗ੍ਗਲੇਨ ਯਥਾਵਿਨਯਂ ਅਤ੍ਥਤੇਯੇਵ ਕਥਿਨਂ ਨਾਮ ਹੋਤਿ, ਨ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਦਤ੍ਵਾ ਪੁਗ੍ਗਲੇਨ ਸਾਮਂਯੇਵ ਅਤ੍ਥਤੇ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਦੇਹੀ’’ਤਿ ਉਯ੍ਯੋਜੇਤ੍ਵਾ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਦਾਪਿਤੇਪਿ ਤਂ ਚੀਵਰਂ ਸਙ੍ਘਿਕਂ ਹੋਤਿ ਕਥਿਨਤ੍ਥਾਰਾਰਹਂ. ਯਦਿ ਪਨ ਦਾਯਕੋ ਅਪ੍ਪਸ੍ਸੁਤਤਾਯ ‘‘ਨਾਹਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਕਿਞ੍ਚਿ ਜਾਨਾਮਿ, ਇਮਂ ਚੀਵਰਂ ਤੁਮ੍ਹਾਕਮੇਵ ਦਮ੍ਮੀ’’ਤਿ ਵਕ੍ਖਤਿ, ਏਵਂ ਸਤਿ ਪੁਗ੍ਗਲਿਕਵਸੇਨੇਵ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਤੇਨ ਪੁਗ੍ਗਲੇਨ ਤਂ ਚੀਵਰਂ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਦਿਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਸਙ੍ਘਿਕਂ ਹੋਤਿ.

ਯਦਿ ਏਵਂ ਸਮਣੇਨੇਵ ਸਮਣਸ੍ਸ ਦਿਨ੍ਨਂ ਚੀਵਰਂ ਕਥਂ ਕਥਿਨਤ੍ਥਾਰਾਰਹਂ ਭਵੇਯ੍ਯਾਤਿ? ਨੋ ਨ ਭਵੇਯ੍ਯ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ (ਮਹਾਵ. ਅਟ੍ਠ. ੩੦੬) ‘‘ਕਥਿਨਂ ਕੇਨ ਦਿਨ੍ਨਂ ਵਟ੍ਟਤਿ? ਯੇਨ ਕੇਨਚਿ ਦੇਵੇਨ ਵਾ ਮਨੁਸ੍ਸੇਨ ਵਾ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਵਾ ਸਹਧਮ੍ਮਿਕਾਨਂ ਅਞ੍ਞਤਰੇਨ ਦਿਨ੍ਨਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ. ਅਥ ਕਸ੍ਮਾ ਪਰਮ੍ਪਰਭੂਤੇਹਿ ਆਚਰਿਯੇਹਿ ਞਤ੍ਤਿਲਦ੍ਧਚੀਵਰਤੋ ਅਵਸੇਸਾਨਿ ਚੀਵਰਾਨਿ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਭਾਜੇਤ੍ਵਾ ਏਵ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤਾਨੀਤਿ? ਵੁਚ੍ਚਤੇ – ਏਕਚ੍ਚੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਚਰਿਯਪਰਮ੍ਪਰਾਗਤਅਨਉਸਾਰੇਨੇਵ ਪਟਿਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਕੇਚਿ ਬਹੂਨਂ ਕਿਰਿਯਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਦਿਟ੍ਠਾਨੁਗਤਿਵਸੇਨ ਪਟਿਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਬਹੁਸ੍ਸੁਤਾਪਿ ਕੇਚਿ ਥੇਰਾ ਅਰੁਚ੍ਚਨ੍ਤਾਪਿ ਪਵੇਣਿਭੇਦਭਯੇਨ ਪਟਿਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਅਪਰੇ ਰੁਚਿਵਸੇਨ ਅਤ੍ਥਞ੍ਚ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯਞ੍ਚ ਪਰਿਣਾਮੇਤ੍ਵਾ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਿ, ਪਕਰਣਮੇਵਾਨੁਗਤਭਿਕ੍ਖੂ ਪਨ ਯਥਾਪਕਰਣਾਗਤਮੇਵ ਅਤ੍ਥਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਸਙ੍ਘਿਕਞ੍ਚ ਪੁਗ੍ਗਲਿਕਞ੍ਚ ਅਮਿਸ੍ਸਂ ਕਤ੍ਵਾ, ਕਾਲਚੀਵਰਞ੍ਚ ਅਕਾਲਚੀਵਰਞ੍ਚ ਅਮਿਸ੍ਸਂ ਕਤ੍ਵਾ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਿ. ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਵਿਭਙ੍ਗੇ (ਪਾਚਿ. ੭੩੮) ‘‘ਥੂਲਨਨ੍ਦਾ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀ ਅਕਾਲਚੀਵਰਂ ‘ਕਾਲਚੀਵਰ’ਨ੍ਤਿ ਅਧਿਟ੍ਠਹਿਤ੍ਵਾ ਭਾਜਾਪੇਸ੍ਸਤਿ, ਅਥ ਭਗਵਾ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਾਪਤ੍ਤਿਂ ਪਞ੍ਞਪੇਸੀ’’ਤਿ ਆਗਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਲਜ੍ਜੀਪੇਸਲਬਹੁਸ੍ਸੁਤਸਿਕ੍ਖਾਕਾਮਭੂਤੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਅਨੇਕ-ਪਾਲ਼ਿਅਟ੍ਠਕਥਾਦਯੋ ਪਕਰਣੇ ਓਲੋਕੇਤ੍ਵਾ ਸਂਸਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਪਕਰਣਮੇਵਾਨੁਗਨ੍ਤਬ੍ਬਂ, ਨ ਅਞ੍ਞੇਸਂ ਕਿਰਿਯਂ ਸਦ੍ਦਹਿਤਬ੍ਬਂ, ਨ ਚ ਅਨੁਗਨ੍ਤਬ੍ਬਂ. ਭਗਵਤੋ ਹਿ ਧਰਮਾਨਕਾਲੇ ਵਾ ਤਤੋ ਪਚ੍ਛਾ ਵਾ ਪੁਬ੍ਬੇ ਦਾਯਕਾ ਯੇਭੁਯ੍ਯੇਨ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਪਚ੍ਚਯੇ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸੇਵ ਦੇਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਙ੍ਘਿਕਸੇਨਾਸਨਸ੍ਸ ਸਙ੍ਘਿਕਚੀਵਰਸ੍ਸ ਚ ਬਾਹੁਲ੍ਲਤੋ ਪੁਬ੍ਬਾਚਰਿਯਾ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਭਾਜੇਤ੍ਵਾ ਏਵ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਂਸੁ.

ਇਦਾਨਿ ਪਨ ਦਾਯਕਾ ਯੇਭੁਯ੍ਯੇਨ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਪਚ੍ਚਯੇ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸੇਵ ਦੇਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਸੇਨਾਸਨਮ੍ਪਿ ਅਭਿਨਵਭੂਤਂ ਪੁਗ੍ਗਲਿਕਮੇਵ ਬਹੁਲਂ ਹੋਤਿ, ਚੀਵਰਮ੍ਪਿ ਪੁਗ੍ਗਲਿਕਮੇਵ ਬਹੁਲਂ. ਦਲਿਦ੍ਦਾਪਿ ਸੁਤ੍ਤਕਨ੍ਤਨਕਾਲਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ‘‘ਇਮਂ ਚੀਵਰਂ ਕਥਿਨਕਾਲੇ ਇਤ੍ਥਨ੍ਨਾਮਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਦਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਚ ਤਥੇਵ ਵਤ੍ਵਾ ਚ ਸਬ੍ਬਕਿਚ੍ਚਾਨਿ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਮਹਦ੍ਧਨਾ ਚ ਸਾਟਕਸ੍ਸ ਕੀਣਿਤਕਾਲਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਤਥੇਵ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਕਥੇਤ੍ਵਾ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਦਾਨਕਾਲੇ ਚ ‘‘ਇਮਂ ਚੀਵਰਂ ਇਤ੍ਥਨ੍ਨਾਮਸ੍ਸ ਦੇਹੀ’’ਤਿ ਪੁਤ੍ਤਦਾਸਾਦਯੋ ਵਾ ਪੇਸੇਨ੍ਤਿ, ਸਾਮਂ ਵਾ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਚੀਵਰਂ ਤਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਸ੍ਸ ਪਾਦਮੂਲੇ ਵਾ ਹਤ੍ਥੇ ਵਾ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਇਮਂ ਚੀਵਰਂ ਤੁਯ੍ਹਂ ਦਮ੍ਮੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਵਾ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਵਾ ਦੇਨ੍ਤਿ, ਸਤੇਸੁ ਵਾ ਸਹਸ੍ਸੇਸੁ ਵਾ ਏਕੋ ਪਣ੍ਡਿਤਪੁਰਿਸੋ ‘‘ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਦਿਨ੍ਨਦਾਨਤੋ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਦਿਨ੍ਨਂ ਮਹਪ੍ਫਲ’’ਨ੍ਤਿ ਞਤ੍ਵਾ ‘‘ਇਮਂ ਕਥਿਨਚੀਵਰਂ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਦਮ੍ਮੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਵਾ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਵਾ ਦੇਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਸਾ ਦਕ੍ਖਿਣਾ ਸਙ੍ਘਗਤਾ ਹੋਤਿ. ਸਚੇ ਪਨ ਦਾਯਕੋ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਦਾਤੁਕਾਮੋ ਹੋਤਿ, ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਪਨ ਤਸ੍ਸ ਮਹਪ੍ਫਲਭਾਵਮਿਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਦਕ੍ਖਿਣਾ-ਵਿਭਙ੍ਗਸੁਤ੍ਤਾਦਿਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾਯ (ਮ. ਨਿ. ੩.੩੭੬ ਆਦਯੋ) ਪੁਗ੍ਗਲਿਕਦਾਨਤੋ ਸਙ੍ਘਿਕਦਾਨਸ੍ਸ ਮਹਪ੍ਫਲਭਾਵਂ ਜਾਨਾਪੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਇਮਂ ਤਵ ਚੀਵਰਂ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਦੇਹੀ’’ਤਿ ਉਯ੍ਯੋਜੇਤਿ, ਦਾਯਕੋਪਿ ਤਸ੍ਸ ਵਚਨਂ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਇਮਂ ਕਥਿਨਚੀਵਰਂ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਦਮ੍ਮੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਵਾ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਵਾ ਦੇਤਿ, ਏਵਮ੍ਪਿ ਸਾ ਦਕ੍ਖਿਣਾ ਸਙ੍ਘਗਤਾ ਹੋਤਿ.

ਯਦਿ ਪਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਉਯ੍ਯੋਜਿਤੋਪਿ ਦੁਪ੍ਪਞ੍ਞੋ ਦਾਯਕੋ ਤਸ੍ਸ ਵਚਨਂ ਅਨਾਦਿਯਿਤ੍ਵਾ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸੇਵ ਦੇਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਸਾ ਦਕ੍ਖਿਣਾ ਪੁਗ੍ਗਲਗਤਾ ਹੋਤਿ. ਅਥ ਪਨ ਸੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਸਯਂ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਪਰਿਚ੍ਚਜਤਿ, ਏਵਮ੍ਪਿ ਤਂ ਚੀਵਰਂ ਸਙ੍ਘਿਕਂ ਹੋਤਿ, ਤਂ ਸਙ੍ਘਿਕਵਸੇਨ ਭਾਜੇਤਬ੍ਬਂ. ਯਦਿ ਪਨ ਦਾਯਕੋਪਿ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸੇਵ ਦੇਤਿ, ਪੁਗ੍ਗਲੋਪਿ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਨ ਪਰਿਚ੍ਚਜਤਿ, ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇ ਤਂ ਚੀਵਰਂ ਪੁਗ੍ਗਲਿਕਂ ਹੋਤਿ, ਨ ਕਥਿਨਕਾਲਮਤ੍ਤੇਨ ਵਾ ਕਥਿਨਵਚਨਮਤ੍ਤੇਨ ਵਾ ਸਙ੍ਘਿਕਂ ਹੋਤਿ. ਇਦਾਨਿ ਪਨ ਇਮਿਨਾ ਨਯੇਨ ਪੁਗ੍ਗਲਿਕਚੀਵਰਂਯੇਵ ਬਹੁਲਂ ਹੋਤਿ. ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇਪਿ ਆਚਰਿਯਪਰਮ੍ਪਰਾ ਪਵੇਣਿਂ ਅਭਿਨ੍ਦਿਤੁਕਾਮਾ ਸਙ੍ਘਿਕਂ ਵਿਯ ਕਤ੍ਵਾ ਭਾਜੇਤ੍ਵਾ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਂਸੁ. ਯਦਿ ਮੁਖ੍ਯਤੋ ਸਙ੍ਘਿਕਂ ਸਿਯਾ, ਸਙ੍ਘੇਨ ਦਿਨ੍ਨਤੋ ਪਰਂ ਏਕਸੂਚਿਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਅਧਿਕਂ ਗਣ੍ਹਿਤੁਂ ਨ ਲਭੇਯ੍ਯ.

ਏਕਚ੍ਚੇ ਥੇਰਾ ਸਙ੍ਘਿਕਨ੍ਤਿ ਪਨ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਭਾਜਨਕਾਲੇ ਪਨ ਇਸ੍ਸਰਵਤਾਯ ਯਥਾਰੁਚਿ ਵਿਚਾਰੇਨ੍ਤਿ, ਏਕਚ੍ਚੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਮੁਖ੍ਯਸਙ੍ਘਿਕਨ੍ਤਿ ਮਞ੍ਞਮਾਨਾ ਅਭਾਜੇਤੁਕਾਮਮ੍ਪਿ ਪੁਗ੍ਗਲਂ ਅਭਿਭਵਿਤ੍ਵਾ ਭਾਜਾਪੇਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਮਾਤਾ ਪਿਤਾ ਞਾਤਕਾ ਉਪਾਸਕਾਦਯੋ ‘‘ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਦੇਮ, ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਞਾਤਕਭਿਕ੍ਖੁਸ੍ਸ ਦੇਮ, ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਕੁਲੂਪਕਸ੍ਸ ਦੇਮਾ’’ਤਿ, ਅਞ੍ਞੇਪਿ ਸਦ੍ਧਾ ਪਸਨ੍ਨਾ ਦਾਯਕਾ ‘‘ਇਤ੍ਥਨ੍ਨਾਮਸ੍ਸ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਦੇਮਾ’’ਤਿ ਵਿਚਾਰੇਤ੍ਵਾ ਪਰਮ੍ਮੁਖਾਪਿ ‘‘ਇਮਂ ਚੀਵਰਂ ਇਤ੍ਥਨ੍ਨਾਮਸ੍ਸ ਦਮ੍ਮੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਸਮ੍ਮੁਖਾਪਿ ਪਾਦਮੂਲੇ ਵਾ ਹਤ੍ਥੇ ਵਾ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਦੇਨ੍ਤਿ, ਏਵਰੂਪਂ ਚੀਵਰਂ ਪੁਗ੍ਗਲਿਕਂ ਹੋਤਿ, ਸਙ੍ਘਂ ਆਮਸਿਤ੍ਵਾ ਅਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਸਙ੍ਘਾਯਤ੍ਤਂ ਨ ਹੋਤਿ, ‘‘ਕਥਿਨਂ ਦਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਵਾ ‘‘ਕਥਿਨਂ ਦਾਤੁਂ ਗਤੋ’’ਤਿ ਵਾ ‘‘ਕਥਿਨਚੀਵਰ’’ਨ੍ਤਿ ਵਾ ਪੁਬ੍ਬਾਪਰਕਾਲੇਸੁ ਵਚਨਂ ਪਨ ਮੁਖ੍ਯਕਥਿਨਭੂਤਸ੍ਸ ਸਙ੍ਘਿਕਚੀਵਰਸ੍ਸ ਕਾਲੇ ਦਿਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਤਦੁਪਚਾਰਤੋ ਵੋਹਾਰਮਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਯਥਾ ਕਿਂ? ‘‘ਉਪੋਸਥਿਕ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਭਤ੍ਤਂ ਚੁਦ੍ਦਸਸੁ ਸਙ੍ਘਿਕਭਤ੍ਤੇਸੁ ਅਨ੍ਤੋਗਧਂ ਮੁਖ੍ਯਸਙ੍ਘਿਕਂ ਹੋਤਿ, ਸਮਾਦਿਨ੍ਨਉਪੋਸਥਾ ਦਾਯਕਾ ਸਾਯਂ ਭੁਞ੍ਜਿਤਬ੍ਬਭਤ੍ਤਭਾਗਂ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਦੇਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਸਙ੍ਘੋ ਸਲਾਕਭਤ੍ਤਂ ਵਿਯ ਠਿਤਿਕਂ ਕਤ੍ਵਾ ਭੁਞ੍ਜਤਿ, ਇਤਿ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਦਿਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਸਙ੍ਘਿਕਂ ਹੋਤਿ. ਇਦਾਨਿ ਪਨ ਦਾਯਕਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਕੁਲੂਪਕਸ੍ਸ ਵਾ ਞਾਤਿਭਿਕ੍ਖੁਸ੍ਸ ਵਾ ਉਪੋਸਥਦਿਵਸੇਸੁ ਭਤ੍ਤਂ ਦੇਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਅਦਿਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਸਙ੍ਘਿਕਂ ਨ ਹੋਤਿ. ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇਪਿ ਉਪੋਸਥਦਿਵਸੇ ਦਿਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਮੁਖ੍ਯਵਸੇਨ ਪਵਤ੍ਤਉਪੋਸਥਭਤ੍ਤਂ ਵਿਯ ਤਦੁਪਚਾਰੇਨ ‘‘ਉਪੋਸਥਭਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵੋਹਰੀਯਤਿ, ਏਵਂਸਮ੍ਪਦਮਿਦਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ.

ਏਵਂ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਕਾਲੇ ਯੇਭੁਯ੍ਯੇਨ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸੇਵ ਦਿਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਪੁਗ੍ਗਲਿਕਭੂਤਂ ਚੀਵਰਂ ਞਤ੍ਤਿਕਮ੍ਮਵਾਚਾਰਹਂ ਨ ਹੋਤਿ, ਸਙ੍ਘਿਕਮੇਵ ਞਤ੍ਤਿਕਮ੍ਮਵਾਚਾਰਹਂ ਹੋਤਿ, ਤਦੇਵ ਚ ਪਞ੍ਚਾਨਿਸਂਸਕਾਰਣਂ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਪਣ੍ਡਿਤੇਨ ਪੁਗ੍ਗਲੇਨ ‘‘ਉਪਾਸਕਾ ਸਙ੍ਘੇ ਦੇਥ, ਸਙ੍ਘੇ ਦਿਨ੍ਨਂ ਮਹਪ੍ਫਲਂ ਹੋਤੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਿਯੋਜੇਤ੍ਵਾ ਦਾਪੇਤਬ੍ਬਂ, ਸਯਂ ਵਾ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਪਰਿਚ੍ਚਜਿਤਬ੍ਬਂ. ਏਵਂ ਪਰਿਚ੍ਚਜਿਤਤ੍ਤਾ ਸਙ੍ਘਿਕਭੂਤਂ ਚੀਵਰਂ ਞਤ੍ਤਿਕਮ੍ਮਵਾਚਾਰਹਞ੍ਚ ਹੋਤਿ ਪਞ੍ਚਾਨਿਸਂਸਨਿਪ੍ਫਾਦਕਞ੍ਚ. ਏਵਂ ਨਿਯੋਜਨਞ੍ਚ ‘‘ਸਙ੍ਘੇ ਗੋਤਮਿ ਦੇਹਿ, ਸਙ੍ਘੇ ਤੇ ਦਿਨ੍ਨੇ ਅਹਞ੍ਚੇਵ ਪੂਜਿਤੋ ਭਵਿਸ੍ਸਾਮਿ ਸਙ੍ਘੋ ਚਾ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੩.੩੭੬) ਭਗਵਤਾ ਵੁਤ੍ਤਵਚਨਂ ਅਨੁਗਤਂ ਹੋਤੀਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ.

ਪਰਿਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਨ੍ਤਾਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਯਾਗੁਭਤ੍ਤਞ੍ਚ ਦਾਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਇਦਂ ਪੁਚ੍ਛਿਤਤ੍ਤਾ ਦੋਸੋ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਕਤ੍ਵਾ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਅਪੁਚ੍ਛਿਤੇ ਪਨ ਏਵਂ ਕਥੇਤੁਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਖਲਿਮਕ੍ਖਿਤਸਾਟਕੋਤਿ ਅਹਤਵਤ੍ਥਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਸੁਟ੍ਠੁ ਧੋਵਿਤ੍ਵਾਤਿਆਦਿਨਾ ਸਪੁਬ੍ਬਕਰਣਂ ਅਤ੍ਥਾਰਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਧੋਵਨਸਿਬ੍ਬਨਰਜਨਕਪ੍ਪਕਰਣੇਨ ਹਿ ਵਿਚਾਰਣਛੇਦਨਬਨ੍ਧਨਾਨਿਪਿ ਦਸ੍ਸਿਤਾਨਿਯੇਵ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਅਤ੍ਥਾਰਦਸ੍ਸਨੇਨ ਪਚ੍ਚੁਦ੍ਧਾਰਅਧਿਟ੍ਠਾਨਾਨਿਪਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਸੂਚਿਆਦੀਨਿ ਚੀਵਰਕਮ੍ਮੁਪਕਰਣਾਨਿ ਸਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਬਹੂਹਿ ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਤਿ ਇਦਂ ਪਨ ਸਿਬ੍ਬਨਸ੍ਸ ਉਪਕਰਣਨਿਦਸ੍ਸਨਂ. ਤਦਹੇਵਾਤਿ ਇਦਂ ਪਨ ਕਰਣਸਨ੍ਨਿਧਿਮੋਚਨਤ੍ਥਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਦਾਯਕਸ੍ਸ ਹਤ੍ਥਤੋ ਸਾਟਕਂ ਲਦ੍ਧਦਿਵਸੇਯੇਵ ਸਙ੍ਘੇਨ ਅਤ੍ਥਾਰਕਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਦਾਤਬ੍ਬਂ, ਏਵਂ ਅਦੇਨ੍ਤੇ ਨਿਚਯਸਨ੍ਨਿਧਿ ਹੋਤਿ. ਅਤ੍ਥਾਰਕੇਨਪਿ ਸਙ੍ਘਤੋ ਲਦ੍ਧਦਿਵਸੇਯੇਵ ਕਥਿਨਂ ਅਤ੍ਥਰਿਤਬ੍ਬਂ, ਏਵਂ ਅਕਰੋਨ੍ਤੇ ਕਰਣਸਨ੍ਨਿਧਿ ਹੋਤਿ.

ਅਞ੍ਞਾਨਿ ਚ ਬਹੂਨਿ ਆਨਿਸਂਸਵਤ੍ਥਾਨਿ ਦੇਤੀਤਿ ਇਮਿਨਾ ਅਤ੍ਥਰਿਤਬ੍ਬਸਾਟਕੋਯੇਵ ਕਥਿਨਸਾਟਕੋ ਨਾਮ, ਤਤੋ ਅਞ੍ਞੇ ਸਾਟਕਾ ਬਹਵੋਪਿ ਕਥਿਨਾਨਿਸਂਸਾਯੇਵ ਨਾਮਾਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਏਤੇਨ ਚ ‘‘ਕਥਿਨਾਨਿਸਂਸੋ’’ਤਿ ਵਤ੍ਥਾਨਿਯੇਵ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ ਨ ਅਗ੍ਘੋਤਿ ਦੀਪੇਤਿ. ਯਦਿ ਅਗ੍ਘੋ ਵੁਤ੍ਤੋ ਸਿਯਾ, ਏਵਂ ਸਤਿ ‘‘ਬਹ੍ਵਾਨਿਸਂਸਾਨਿ ਕਥਿਨਵਤ੍ਥਾਨਿ ਦੇਤੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ, ਏਵਂ ਪਨ ਅਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਬਹੂਨਿ ਕਥਿਨਾਨਿਸਂਸਵਤ੍ਥਾਨਿ ਦੇਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤੇਨ ਞਾਯਤਿ ‘‘ਨ ਅਗ੍ਘੋ ਵੁਤ੍ਤੋ’’ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਬਹ੍ਵਾਨਿਸਂਸਭਾਵੋ ਅਗ੍ਘਵਸੇਨ ਨ ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ, ਅਥ ਖੋ ਵਤ੍ਥਵਸੇਨੇਵ ਗਹੇਤਬ੍ਬੋਤਿ. ਇਤਰੋਤਿ ਅਞ੍ਞੋ ਦਾਯਕੋ. ਤਥਾ ਤਥਾ ਓਵਦਿਤ੍ਵਾ ਸਞ੍ਞਾਪੇਤਬ੍ਬੋਤਿ ‘‘ਉਪਾਸਕ ਦਾਨਂ ਨਾਮ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਦਿਨ੍ਨਕਾਲਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਮਹਪ੍ਫਲਂ ਹੋਤਿ ਮਹਾਨਿਸਂਸਂ, ਅਤ੍ਥਾਰੋ ਪਨ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਉਪਕਾਰਤ੍ਥਾਯ ਭਗਵਤਾ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਞਤ੍ਤਿਲਦ੍ਧਮ੍ਪਿ ਅਲਦ੍ਧਮ੍ਪਿ ਮਹਪ੍ਫਲਮੇਵਾ’’ਤਿ ਵਾ ‘‘ਉਪਾਸਕ ਅਯਮ੍ਪਿ ਦਾਯਕੋ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸੇਵ ਦੇਤਿ, ਤ੍ਵਮ੍ਪਿ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸੇਵ ਦੇਸਿ, ਭਗਵਤਾ ਚ –

‘ਯੋ ਸੀਲਵਾ ਸੀਲਵਨ੍ਤੇਸੁ ਦਦਾਤਿ ਦਾਨਂ;

ਧਮ੍ਮੇਨ ਲਦ੍ਧਂ ਸੁਪਸਨ੍ਨਚਿਤ੍ਤੋ;

ਅਭਿਸਦ੍ਦਹਂ ਕਮ੍ਮਫਲਂ ਉਲ਼ਾਰਂ;

ਤਂ ਵੇ ਦਾਨਂ ਵਿਪੁਲਫਲਨ੍ਤਿ ਬ੍ਰੂਮੀ’ਤਿ. (ਮ. ਨਿ. ੩.੩੮੨) –

ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਦਿਨ੍ਨਕਾਲਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਮਹਪ੍ਫਲਮੇਵਾ’’ਤਿ ਵਾ ਇਤਿਆਦੀਨਿ ਵਤ੍ਵਾ ਸਞ੍ਞਾਪੇਤਬ੍ਬੋ.

ਯਸ੍ਸ ਸਙ੍ਘੋ ਕਥਿਨਚੀਵਰਂ ਦੇਤਿ, ਤੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਕਥਿਨਂ ਅਤ੍ਥਰਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਯੋਜਨਾ. ਯੋ ਜਿਣ੍ਣਚੀਵਰੋ ਹੋਤਿ ਭਿਕ੍ਖੁ, ਤਸ੍ਸ ਦਾਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ. ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ ਇਦਾਨਿ ਭਿਕ੍ਖੂ –

‘‘ਪਟਿਗ੍ਗਹਣਞ੍ਚ ਸਪ੍ਪਾਯਂ, ਞਤ੍ਤਿ ਚ ਅਨੁਸਾਵਨਂ;

ਕਪ੍ਪਬਿਨ੍ਦੁ ਪਚ੍ਚੁਦ੍ਧਾਰੋ, ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਤ੍ਥਰਾਨਿ ਚ;

ਨਿਯੋਜਨਾਨੁਮੋਦਾ ਚ, ਇਚ੍ਚਯਂ ਕਥਿਨੇ ਵਿਧੀ’’ਤਿ. –

ਇਮਂ ਗਾਥਂ ਆਹਰਿਤ੍ਵਾ ਕਥਿਨਦਾਨਕਮ੍ਮਵਾਚਾਯ ਪਠਮਂ ਕਥਿਨਚੀਵਰਸ੍ਸ ਪਟਿਗ੍ਗਹਣਞ੍ਚ ਸਪ੍ਪਾਯਪੁਚ੍ਛਨਞ੍ਚ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਤਦਯੁਤ੍ਤਂ ਵਿਯ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ਕਸ੍ਮਾਤਿ ਚੇ? ‘‘ਅਟ੍ਠਹਙ੍ਗੇਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਭਬ੍ਬੋ ਕਥਿਨਂ ਅਤ੍ਥਰਿਤੁਂ…ਪੇ… ਪੁਬ੍ਬਕਰਣਂ ਜਾਨਾਤਿ, ਪਚ੍ਚੁਦ੍ਧਾਰਂ ਜਾਨਾਤਿ, ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਂ ਜਾਨਾਤਿ, ਅਤ੍ਥਾਰਂ ਜਾਨਾਤਿ, ਮਾਤਿਕਂ ਜਾਨਾਤਿ, ਪਲਿਬੋਧਂ ਜਾਨਾਤਿ, ਉਦ੍ਧਾਰਂ ਜਾਨਾਤਿ, ਆਨਿਸਂਸਂ ਜਾਨਾਤੀ’’ਤਿ ਪਰਿਵਾਰਪਾਲ਼ਿਯਞ੍ਚ (ਪਰਿ. ੪੦੯),

‘‘ਅਟ੍ਠਧਮ੍ਮਵਿਦੋ ਭਿਕ੍ਖੁ, ਕਥਿਨਤ੍ਥਾਰਮਰਹਤਿ;

ਪੁਬ੍ਬਪਚ੍ਚੁਦ੍ਧਾਰਾਧਿਟ੍ਠਾ-ਨਤ੍ਥਾਰੋ ਮਾਤਿਕਾਤਿ ਚ;

ਪਲਿਬੋਧੋ ਚ ਉਦ੍ਧਾਰੋ, ਆਨਿਸਂਸਾ ਪਨਟ੍ਠਿਮੇ’’ਤਿ. (ਵਿ. ਵਿ. ੨੭੦੪, ੨੭੦੬) –

ਵਿਨਯਵਿਨਿਚ੍ਛਯਪ੍ਪਕਰਣੇ ਚ ਆਗਤੇਸੁ ਅਟ੍ਠਸੁ ਅਙ੍ਗੇਸੁ ਅਨਾਗਤਤ੍ਤਾ ਚ ‘‘ਪੁਬ੍ਬਕਰਣਂ ਸਤ੍ਤਹਿ ਧਮ੍ਮੇਹਿ ਸਙ੍ਗਹਿਤਂ ਧੋਵਨੇਨ ਵਿਚਾਰਣੇਨ ਛੇਦਨੇਨ ਬਨ੍ਧਨੇਨ ਸਿਬ੍ਬਨੇਨ ਰਜਨੇਨ ਕਪ੍ਪਕਰਣੇਨਾ’’ਤਿ ਪਰਿਵਾਰਪਾਲ਼ਿਯਞ੍ਚ (ਪਰਿ. ੪੦੮),

‘‘ਧੋਵਨਞ੍ਚ ਵਿਚਾਰੋ ਚ, ਛੇਦਨਂ ਬਨ੍ਧਨਮ੍ਪਿ ਚ;

ਸਿਬ੍ਬਨਂ ਰਜਨਂ ਕਪ੍ਪਂ, ਪੁਬ੍ਬਕਿਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ. (ਵਿ. ਵਿ. ੨੭੦੭) –

ਵਿਨਯਵਿਨਿਚ੍ਛਯਪ੍ਪਕਰਣੇ ਚ ਵੁਤ੍ਤੇਸੁ ਸਤ੍ਤਸੁ ਪੁਬ੍ਬਕਰਣੇਸੁ ਅਨਾਗਤਤ੍ਤਾ ਚ.

ਨ ਕੇਵਲਞ੍ਚ ਪਕਰਣੇਸੁ ਅਨਾਗਤਮੇਵ, ਅਥ ਖੋ ਯੁਤ੍ਤਿਪਿ ਨ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ਕਥਂ? ਪਟਿਗ੍ਗਹਣਂ ਨਾਮ ‘‘ਯੋ ਪਨ ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਦਿਨ੍ਨਂ ਮੁਖਦ੍ਵਾਰਂ ਆਹਾਰਂ ਆਹਾਰੇਯ੍ਯ ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਉਦਕਦਨ੍ਤਪੋਨਾ, ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯ’’ਨ੍ਤਿ (ਪਾਚਿ. ੨੬੫) ਯਾਵਕਾਲਿਕਾਦੀਸੁ ਅਜ੍ਝੋਹਰਿਤਬ੍ਬੇਸੁ ਚਤੂਸੁ ਕਾਲਿਕਵਤ੍ਥੂਸੁ ਭਗਵਤਾ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਨ ਚੀਵਰੇ, ਤਂ ਪਨ ਪਾਦਮੂਲੇ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਦਿਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਪਰਮ੍ਮੁਖਾ ਦਿਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਲਬ੍ਭਤੇਵ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ (ਮਹਾਵ. ਅਟ੍ਠ. ੩੭੯) ‘‘ਇਮਂ ਚੀਵਰਂ ਇਤ੍ਥਨ੍ਨਾਮਸ੍ਸ ਦਮ੍ਮੀਤਿ ਏਵਂ ਪਰਮ੍ਮੁਖਾ ਵਾ ਪਾਦਮੂਲੇ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ‘ਇਮਂ ਤੁਮ੍ਹਾਕ’ਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਸਮ੍ਮੁਖਾ ਵਾ ਦੇਤੀ’’ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਪਟਿਗ੍ਗਹਣਕਿਚ੍ਚਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਦਾਯਕੇਨ ਚੀਵਰੇ ਦਿਨ੍ਨੇ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨਮਤ੍ਤਮੇਵ ਪਮਾਣਂ ਹੋਤਿ.

ਸਪ੍ਪਾਯਪੁਚ੍ਛਨਞ੍ਚ ਏਵਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ – ਏਕੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ‘‘ਭੋਨ੍ਤੋ ਸਙ੍ਘਾ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਕਥਿਨੇ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤੇ ਕਸ੍ਸ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਸਪ੍ਪਾਯਾਰਹਂ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤੇ ਏਕੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਨਾਮਂ ਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਇਤ੍ਥਨ੍ਨਾਮਸ੍ਸ ਥੇਰਸ੍ਸ ਸਪ੍ਪਾਯਾਰਹਂ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਵਦਤਿ, ਸਪ੍ਪਾਯਇਤਿ ਚ ਨਿਵਾਸਨਪਾਰੁਪਨਤ੍ਥਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਏਤਸ੍ਮਿਂ ਵਚਨੇ ਸਦ੍ਦਤੋ ਚ ਅਤ੍ਥਤੋ ਚ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯਤੋ ਚ ਯੁਤ੍ਤਿ ਗਵੇਸਿਤਬ੍ਬਾ ਹੋਤਿ. ਕਥਂ? ਸਦ੍ਦਤੋ ਵਗ੍ਗਭੇਦੇ ਸਤਿਯੇਵ ਬਹੁਵਚਨਂ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਂ, ਨ ਅਭੇਦੇ, ਏਵਂ ਸਦ੍ਦਤੋ. ਸਪ੍ਪਾਯਇਤਿਵਚਨਞ੍ਚ ਅਨੁਰੂਪਤ੍ਥੇਯੇਵ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ, ਨ ਨਿਵਾਸਨਪਾਰੁਪਨਤ੍ਥੇ, ਏਵਂ ਅਤ੍ਥਤੋ. ਇਦਞ੍ਚ ਚੀਵਰਂ ਸਙ੍ਘੋ ਕਥਿਨਂ ਅਤ੍ਥਰਿਤੁਂ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਦੇਤਿ, ਨ ਨਿਵਾਸਨਪਾਰੁਪਨਤ੍ਥਂ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹਿ ਪਾਲ਼ਿਯਂ (ਮਹਾਵ. ੩੦੭) ‘‘ਸਙ੍ਘੋ ਇਮਂ ਕਥਿਨਦੁਸ੍ਸਂ ਇਤ੍ਥਨ੍ਨਾਮਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਦੇਤਿ ਕਥਿਨਂ ਅਤ੍ਥਰਿਤੁ’’ਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਯੁਤ੍ਤਿ ਗਵੇਸਿਤਬ੍ਬਾ ਹੋਤਿ. ‘‘ਪਟਿਗ੍ਗਹਣਞ੍ਚ ਸਪ੍ਪਾਯ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਗਾਥਾਪਿ ਕਤ੍ਥਚਿ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਅਟ੍ਠਕਥਾਟੀਕਾਦੀਸੁ ਚ ਨ ਦਿਸ੍ਸਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਇਧ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਪਟਿਪਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬਂ.

ਸਚੇ ਬਹੂ ਜਿਣ੍ਣਚੀਵਰਾ, ਵੁਡ੍ਢਸ੍ਸ ਦਾਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਇਦਂ ਕਥਿਨਚੀਵਰਸ੍ਸ ਸਙ੍ਘਿਕਤ੍ਤਾ ‘‘ਨ ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਙ੍ਘਿਕਂ ਯਥਾਵੁਡ੍ਢਂ ਪਟਿਬਾਹਿਤਬ੍ਬਂ, ਯੋ ਪਟਿਬਾਹੇਯ੍ਯ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਪਾਲ਼ਿਨਯੇਨ (ਚੂਲ਼ਵ. ੩੧੧) ਵੁਤ੍ਤਂ. ਏਤੇਨੇਵ ਨਯੇਨ ਸਬ੍ਬੇਸੁ ਬਲਵਚੀਵਰੇਸੁ ਸਨ੍ਤੇਸੁਪਿ ਵੁਡ੍ਢਸ੍ਸੇਵ ਦਾਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਸਿਦ੍ਧਂ. ਵੁਡ੍ਢੇਸੁ…ਪੇ… ਦਾਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਕਰਣਸਨ੍ਨਿਧਿਮੋਚਨਤ੍ਥਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤੇਨੇਵਾਹ ‘‘ਸਚੇ ਵੁਡ੍ਢੋ’’ਤ੍ਯਾਦਿ. ਨਵਕਤਰੇਨਪਿ ਹਿ ਕਰਣਸਨ੍ਨਿਧਿਂ ਮੋਚੇਤ੍ਵਾ ਕਥਿਨੇ ਅਤ੍ਥਤੇ ਅਨੁਮੋਦਨਂ ਕਰੋਨ੍ਤਸ੍ਸ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਪਞ੍ਚਾਨਿਸਂਸਲਾਭੋ ਹੋਤੀਤਿ. ਅਪਿਚਾਤਿਆਦਿਨਾ ਸਙ੍ਘੇਨ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਵਤ੍ਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਵਚਨਕ੍ਕਮੋ ਪਨ ਏਵਂ ਕਾਤਬ੍ਬੋ – ਕਥਿਨਦੁਸ੍ਸਂ ਲਭਿਤ੍ਵਾ ਸਙ੍ਘੇ ਸੀਮਾਯ ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਤੇ ਏਕੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਇਦਂ ਕਥਿਨਦੁਸ੍ਸਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ, ਸਙ੍ਘੋ ਇਮਂ ਕਥਿਨਦੁਸ੍ਸਂ ਕਥਨ੍ਨਾਮਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਦਦੇਯ੍ਯ ਕਥਿਨਂ ਅਤ੍ਥਰਿਤੁ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਅਞ੍ਞੇਨ ‘‘ਯੋ ਜਿਣ੍ਣਚੀਵਰੋ, ਤਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ, ਤਤੋ ਪੁਰਿਮੇਨ ‘‘ਬਹੂ ਜਿਣ੍ਣਚੀਵਰਾ’’ਤਿ ਵਾ ‘‘ਨਤ੍ਥਿ ਇਧ ਜਿਣ੍ਣਚੀਵਰਾ’’ਤਿ ਵਾ ਵੁਤ੍ਤੇ ਅਪਰੇਨ ‘‘ਤੇਨ ਹਿ ਵੁਡ੍ਢਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ, ਪੁਨ ਪੁਰਿਮੇਨ ‘‘ਕੋ ਏਤ੍ਥ ਵੁਡ੍ਢੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਇਤਰੇਨ ‘‘ਇਤ੍ਥਨ੍ਨਾਮੋ ਭਿਕ੍ਖੂ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ, ਪੁਨ ਪੁਰਿਮੇਨ ‘‘ਸੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਤਦਹੇਵ ਚੀਵਰਂ ਕਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਥਰਿਤੁਂ ਸਕ੍ਕੋਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਇਤਰੇਨ ‘‘ਸੋ ਸਕ੍ਕੋਤੀ’’ਤਿ ਵਾ ‘‘ਸਙ੍ਘੋ ਮਹਾਥੇਰਸ੍ਸ ਸਙ੍ਗਹਂ ਕਰਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਵਾ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ, ਪੁਨ ਪੁਰਿਮੇਨ ‘‘ਸੋ ਮਹਾਥੇਰੋ ਅਟ੍ਠਹਿ ਅਙ੍ਗੇਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਇਤਰੇਨ ‘‘ਆਮ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ, ਤਤੋ ‘‘ਸਾਧੁ ਸੁਟ੍ਠੁ ਤਸ੍ਸ ਦਾਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਬ੍ਯਤ੍ਤੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਪਟਿਬਲੇਨ ਸਙ੍ਘੋ ਞਾਤਬ੍ਬੋ.

ਏਤ੍ਥ ਚ ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਸਙ੍ਘਸ੍ਸਾ’’ਤਿਆਦਿਵਚਨਂ ‘‘ਸੁਣਾਤੁ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸਙ੍ਘੋ, ਇਦਂ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਕਥਿਨਦੁਸ੍ਸਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ, ਯਦਿ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤਕਲ੍ਲਂ, ਸਙ੍ਘੋ ਇਮਂ ਕਥਿਨਦੁਸ੍ਸਂ ਇਤ੍ਥਨ੍ਨਾਮਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਦਦੇਯ੍ਯ ਕਥਿਨਂ ਅਤ੍ਥਰਿਤੁ’’ਨ੍ਤਿ ਇਮਾਯ ਞਤ੍ਤਿਪਾਲ਼ਿਯਾ ਸਮੇਤਿ. ‘‘ਯੋ ਜਿਣ੍ਣਚੀਵਰੋ, ਤਸ੍ਸਾ’’ਤਿਆਦਿ ‘‘ਸਙ੍ਘੇਨ ਕਸ੍ਸਾ’’ਤਿਆਦਿ ‘‘ਸਙ੍ਘੇਨ ਕਸ੍ਸ ਦਾਤਬ੍ਬਂ, ਯੋ ਜਿਣ੍ਣਚੀਵਰੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਅਟ੍ਠਕਥਾਵਚਨੇਨ (ਮਹਾਵ. ਅਟ੍ਠ. ੩੦੬) ਸਮੇਤਿ. ‘‘ਸੋ ਮਹਾਥੇਰੋ ਅਟ੍ਠਹਙ੍ਗੇਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ’’ਤਿਆਦਿ ‘‘ਅਟ੍ਠਹਙ੍ਗੇਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਭਬ੍ਬੋ ਕਥਿਨਂ ਅਤ੍ਥਰਿਤੁ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਕਾਯ ਪਰਿਵਾਰਪਾਲ਼ਿਯਾ (ਪਰਿ. ੪੦੯) ਸਮੇਤੀਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਯਸ੍ਸ ਪਨ ਦੀਯਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਞਤ੍ਤਿਦੁਤਿਯਕਮ੍ਮਵਾਚਾਯ ਦਾਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ. ਇਮਿਨਾ ਇਮਸ੍ਸ ਕਥਿਨਦਾਨਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਗਰੁਕਤ੍ਤਾ ਨ ਅਪਲੋਕਨਮਤ੍ਤੇਨ ਦਾਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਇਮਮਤ੍ਥਂ ਪਕਾਸੇਤਿ. ਗਰੁਕਲਹੁਕਾਨਂ ਭੇਦੋ ਕਮ੍ਮਾਕਮ੍ਮਵਿਨਿਚ੍ਛਯਕਥਾਯਂ ਆਵਿ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ.

ਏਵਂ ਦਿਨ੍ਨੇ ਪਨ ਕਥਿਨੇ ਪਚ੍ਚੁਦ੍ਧਰਿਤਬ੍ਬਾ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤਬ੍ਬਾ ਵਾਚਾ ਭਿਨ੍ਦਿਤਬ੍ਬਾਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ. ਸਚੇ ਤਂ ਕਥਿਨਦੁਸ੍ਸਂ ਨਿਟ੍ਠਿਤਪਰਿਕਮ੍ਮਮੇਵ ਹੋਤੀਤਿ ਇਮਿਨਾ ਕਥਿਨਦੁਸ੍ਸਂ ਨਾਮ ਨ ਕੇਵਲਂ ਪਕਤਿਸਾਟਕਮੇਵ ਹੋਤਿ, ਅਥ ਖੋ ਪਰਿਨਿਟ੍ਠਿਤਸਤ੍ਤਵਿਧਪੁਬ੍ਬਕਿਚ੍ਚਚੀਵਰਮ੍ਪਿ ਹੋਤੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਚੀਵਰਸ੍ਮਿਂ ਦਿਨ੍ਨੇ ਸਤ੍ਤਵਿਧਪੁਬ੍ਬਕਿਚ੍ਚਕਰਣੇਨ ਅਤ੍ਥੋ ਨਤ੍ਥਿ, ਕੇਵਲਂ ਪਚ੍ਚੁਦ੍ਧਰਣਾਦੀਨਿਯੇਵ ਕਾਤਬ੍ਬਾਨਿ. ਸਚੇ ਪਨ ਕਿਞ੍ਚਿ ਅਪਰਿਨਿਟ੍ਠਿਤਂ ਹੋਤਿ, ਅਨ੍ਤਮਸੋ ਕਪ੍ਪਬਿਨ੍ਦੁਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ, ਤਂ ਨਿਟ੍ਠਾਪੇਤ੍ਵਾਯੇਵ ਪਚ੍ਚੁਦ੍ਧਰਣਾਦੀਨਿ ਕਾਤਬ੍ਬਾਨਿ. ਗਣ੍ਠਿਕਪਟ੍ਟਪਾਸਕਪਟ੍ਟਾਨਿ ਪਨ ਸਿਬ੍ਬਨਨ੍ਤੋਗਧਾਨਿ, ਤਾਨਿਪਿ ਨਿਟ੍ਠਾਪੇਤ੍ਵਾਯੇਵ ਕਾਤਬ੍ਬਾਨਿ. ਅਨਿਟ੍ਠਾਪੇਨ੍ਤੋ ਅਨਿਟ੍ਠਿਤਸਿਬ੍ਬਨਕਿਚ੍ਚਮੇਵ ਹੋਤਿ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ (ਪਾਰਾ. ਅਟ੍ਠ. ੨.੪੬੨-੪੬੩) ‘‘ਤਤ੍ਥ ਕਤਨ੍ਤਿ ਸੂਚਿਕਮ੍ਮਪਰਿਯੋਸਾਨੇਨ ਕਤਂ, ਸੂਚਿਕਮ੍ਮਪਰਿਯੋਸਾਨਂ ਨਾਮ ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਸੂਚਿਯਾ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਂ. ਪਾਸਕਪਟ੍ਟਗਣ੍ਠਿਕਪਟ੍ਟਪਰਿਯੋਸਾਨਂ ਕਤ੍ਵਾ ਸੂਚਿਯਾ ਪਟਿਸਾਮਨ’’ਨ੍ਤਿ. ਇਦਞ੍ਹਿ ਕਥਿਨਵਤ੍ਤਂ ਨਾਮ ਬੁਦ੍ਧਪ੍ਪਸਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ‘‘ਅਤ੍ਥਤਕਥਿਨਾਨਂ ਵੋ ਭਿਕ੍ਖਵੇ ਪਞ੍ਚ ਕਪ੍ਪਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਪਸਤ੍ਥਂ.

ਕਤਪਰਿਯੋਸਿਤਂ ਪਨ ਕਥਿਨਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾਤਿ –

‘‘ਧੋਵਨਞ੍ਚ ਵਿਚਾਰੋ ਚ, ਛੇਦਨਂ ਬਨ੍ਧਨਮ੍ਪਿ ਚ;

ਸਿਬ੍ਬਨਂ ਰਜਨਂ ਕਪ੍ਪਂ, ਪੁਬ੍ਬਕਿਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ. (ਵਿ. ਵਿ. ੨੭੦੭) –

ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ ਸਤ੍ਤਵਿਧਪੁਬ੍ਬਕਰਣਾਨਿ ਕਤ੍ਵਾ ਪਰਿਯੋਸਾਪਿਤਂ ਕਥਿਨਚੀਵਰਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ. ਅਤ੍ਥਾਰਕੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਪਚ੍ਚੁਦ੍ਧਰਿਤਬ੍ਬਾ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤਬ੍ਬਾ ਵਾਚਾ ਭਿਨ੍ਦਿਤਬ੍ਬਾਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ. ਸਙ੍ਘਾਟਿਯਾ ਕਥਿਨਂ ਅਤ੍ਥਰਿਤੁਕਾਮੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਪੁਬ੍ਬੇ ਤਿਚੀਵਰਾਧਿਟ੍ਠਾਨੇਨ ਅਧਿਟ੍ਠਿਤਂ ਪੋਰਾਣਿਕਂ ਸਙ੍ਘਾਟਿਂ ‘‘ਇਮਂ ਸਙ੍ਘਾਟਿਂ ਪਚ੍ਚੁਦ੍ਧਰਾਮੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਚੁਦ੍ਧਰਿਤਬ੍ਬਾ, ਤਤੋ ਅਨਧਿਟ੍ਠਿਤਂ ਨਵਂ ਸਙ੍ਘਾਟਿਂ ‘‘ਇਮਂ ਸਙ੍ਘਾਟਿਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਮੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤਬ੍ਬਾ, ਤਤੋ ਅਤ੍ਥਰਣਕਾਲੇ ਤਮੇਵ ਅਧਿਟ੍ਠਿਤਸਙ੍ਘਾਟਿਂ ‘‘ਇਮਾਯ ਸਙ੍ਘਾਟਿਯਾ ਕਥਿਨਂ ਅਤ੍ਥਰਾਮੀ’’ਤਿ ਵਾਚਾ ਭਿਨ੍ਦਿਤਬ੍ਬਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਏਸ ਨਯੋ ਇਤਰੇਸੁ. ਏਤੇਨ ਕਥਿਨਤ੍ਥਾਰਣਂ ਨਾਮ ਵਚੀਭੇਦਕਰਣਮੇਵ ਹੋਤਿ, ਨ ਕਿਞ੍ਚਿ ਕਾਯਵਿਕਾਰਕਰਣਨ੍ਤਿ ਇਮਮਤ੍ਥਂ ਦੀਪੇਤਿ. ਤਥਾ ਹਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਵਿਨਯਤ੍ਥਮਞ੍ਜੂਸਾਯਂ (ਕਙ੍ਖਾ. ਅਭਿ. ਟੀ. ਕਥਿਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ) ‘‘ਅਤ੍ਥਰਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥਰਣਂ ਕਾਤਬ੍ਬਂ, ਤਞ੍ਚ ਖੋ ਤਥਾਵਚੀਭੇਦਕਰਣਮੇਵਾਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ.

ਤਤ੍ਥ ਪਚ੍ਚੁਦ੍ਧਾਰੋ ਤਿਵਿਧੋ ‘‘ਇਮਂ ਸਙ੍ਘਾਟਿਂ ਪਚ੍ਚੁਦ੍ਧਰਾਮੀ’’ਤਿ ਸਙ੍ਘਾਟਿਯਾ ਪਚ੍ਚੁਦ੍ਧਾਰੋ, ‘‘ਇਮਂ ਉਤ੍ਤਰਾਸਙ੍ਗਂ ਪਚ੍ਚੁਦ੍ਧਰਾਮੀ’’ਤਿ ਉਤ੍ਤਰਾਸਙ੍ਗਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚੁਦ੍ਧਾਰੋ, ‘‘ਇਮਂ ਅਨ੍ਤਰਵਾਸਕਂ ਪਚ੍ਚੁਦ੍ਧਰਾਮੀ’’ਤਿ ਅਨ੍ਤਰਵਾਸਕਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚੁਦ੍ਧਾਰੋਤਿ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ਪਰਿਵਾਰੇ (ਪਰਿ. ੪੦੮) ‘‘ਪਚ੍ਚੁਦ੍ਧਾਰੋ ਤੀਹਿ ਧਮ੍ਮੇਹਿ ਸਙ੍ਗਹਿਤੋ ਸਙ੍ਘਾਟਿਯਾ ਉਤ੍ਤਰਾਸਙ੍ਗੇਨ ਅਨ੍ਤਰਵਾਸਕੇਨਾ’’ਤਿ. ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਂ ਤਿਵਿਧਂ ‘‘ਇਮਂ ਸਙ੍ਘਾਟਿਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਮੀ’’ਤਿ ਸਙ੍ਘਾਟਿਯਾ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਂ, ‘‘ਇਮਂ ਉਤ੍ਤਰਾਸਙ੍ਗਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਮੀ’’ਤਿ ਉਤ੍ਤਰਾਸਙ੍ਗਸ੍ਸ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਂ, ‘‘ਇਮਂ ਅਨ੍ਤਰਵਾਸਕਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਮੀ’’ਤਿ ਅਨ੍ਤਰਵਾਸਕਸ੍ਸ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਨ੍ਤਿ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ਪਰਿਵਾਰੇ (ਪਰਿ. ੪੦੮) ‘‘ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਂ ਤੀਹਿ ਧਮ੍ਮੇਹਿ ਸਙ੍ਗਹਿਤਂ ਸਙ੍ਘਾਟਿਯਾ ਉਤ੍ਤਰਾਸਙ੍ਗੇਨ ਅਨ੍ਤਰਵਾਸਕੇਨਾ’’ਤਿ.

ਅਥ ਵਾ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਂ ਦੁਵਿਧਂ ਕਾਯੇਨ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਂ, ਵਾਚਾਯ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਨ੍ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਪੋਰਾਣਿਕਂ ਸਙ੍ਘਾਟਿਂ ‘‘ਇਮਂ ਸਙ੍ਘਾਟਿਂ ਪਚ੍ਚੁਦ੍ਧਰਾਮੀ’’ਤਿ ਪਚ੍ਚੁਦ੍ਧਰਿਤ੍ਵਾ ਨਵਂ ਸਙ੍ਘਾਟਿਂ ਹਤ੍ਥੇਨ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਇਮਂ ਸਙ੍ਘਾਟਿਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਮੀ’’ਤਿ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਆਭੋਗਂ ਕਤ੍ਵਾ ਕਾਯਵਿਕਾਰਕਰਣੇਨ ਕਾਯੇਨ ਵਾ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤਬ੍ਬਂ, ਵਚੀਭੇਦਂ ਕਤ੍ਵਾ ਵਾਚਾਯ ਵਾ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤਬ੍ਬਂ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ (ਪਾਰਾ. ਅਟ੍ਠ. ੨.੪੬੯; ਕਙ੍ਖਾ. ਅਟ੍ਠ. ਕਥਿਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ) ‘‘ਤਤ੍ਥ ਯਸ੍ਮਾ ਦ੍ਵੇ ਚੀਵਰਸ੍ਸ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਾਨਿ ਕਾਯੇਨ ਵਾ ਅਧਿਟ੍ਠੇਤਿ, ਵਾਚਾਯ ਵਾ ਅਧਿਟ੍ਠੇਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ…ਪੇ… ਅਧਿਟ੍ਠਾਤਬ੍ਬਾ’’ਤਿ. ਅਥ ਵਾ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਂ ਦੁਵਿਧਂ ਸਮ੍ਮੁਖਾਧਿਟ੍ਠਾਨਪਰਮ੍ਮੁਖਾਧਿਟ੍ਠਾਨਵਸੇਨ. ਤਤ੍ਥ ਯਦਿ ਚੀਵਰਂ ਹਤ੍ਥਪਾਸੇ ਠਿਤਂ ਹੋਤਿ, ‘‘ਇਮਂ ਸਙ੍ਘਾਟਿਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਮੀ’’ਤਿ ਵਚੀਭੇਦਂ ਕਤ੍ਵਾ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤਬ੍ਬਂ, ਅਥ ਅਨ੍ਤੋਗਬ੍ਭੇ ਵਾ ਸਾਮਨ੍ਤਵਿਹਾਰੇ ਵਾ ਹੋਤਿ, ਠਪਿਤਟ੍ਠਾਨਂ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਏਤਂ ਸਙ੍ਘਾਟਿਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਮੀ’’ਤਿ ਵਚੀਭੇਦਂ ਕਤ੍ਵਾ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤਬ੍ਬਂ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ (ਪਾਰਾ. ਅਟ੍ਠ. ੨.੪੬੯; ਕਙ੍ਖਾ. ਅਟ੍ਠ. ਕਥਿਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ) ‘‘ਤਤ੍ਰ ਦੁਵਿਧਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਂ ਸਚੇ ਹਤ੍ਥਪਾਸੇ ਹੋਤੀ’’ਤਿਆਦਿ, ਵਿਨਯਤ੍ਥਮਞ੍ਜੂਸਾਯਞ੍ਚ (ਕਙ੍ਖਾ. ਅਭਿ. ਟੀ. ਕਥਿਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ) ‘‘ਦੁਵਿਧਨ੍ਤਿ ਸਮ੍ਮੁਖਾਪਰਮ੍ਮੁਖਾਭੇਦੇਨ ਦੁਵਿਧ’’ਨ੍ਤਿ.

ਅਤ੍ਥਾਰੋ ਕਤਿਵਿਧੋ? ਅਤ੍ਥਾਰੋ ਏਕਵਿਧੋ. ਵਚੀਭੇਦਕਰਣੇਨੇਵ ਹਿ ਅਤ੍ਥਾਰੋ ਸਮ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਨ ਕਾਯਵਿਕਾਰਕਰਣੇਨ. ਅਯਮਤ੍ਥੋ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤ-ਪਰਿਵਾਰਪਾਲ਼ਿਯਾ ਚ ‘‘ਅਤ੍ਥਰਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥਰਣਂ ਕਾਤਬ੍ਬਂ, ਤਞ੍ਚ ਖੋ ਤਥਾਵਚੀਭੇਦਕਰਣਮੇਵਾਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਵਿਨਯਤ੍ਥਮਞ੍ਜੂਸਾਵਚਨੇਨ ਚ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤਿ. ਅਥ ਵਾ ਅਤ੍ਥਾਰੋ ਤਿਵਿਧੋ ਵਤ੍ਥੁਪ੍ਪਭੇਦੇਨ. ਤਤ੍ਥ ਯਦਿ ਸਙ੍ਘਾਟਿਯਾ ਕਥਿਨਂ ਅਤ੍ਥਰਿਤੁਕਾਮੋ ਹੋਤਿ, ਪੋਰਾਣਿਕਾ ਸਙ੍ਘਾਟਿ ਪਚ੍ਚੁਦ੍ਧਰਿਤਬ੍ਬਾ, ਨਵਾ ਸਙ੍ਘਾਟਿ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤਬ੍ਬਾ, ‘‘ਇਮਾਯ ਸਙ੍ਘਾਟਿਯਾ ਕਥਿਨਂ ਅਤ੍ਥਰਾਮੀ’’ਤਿ ਵਾਚਾ ਭਿਨ੍ਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਅਥ ਉਤ੍ਤਰਾਸਙ੍ਗੇਨ ਕਥਿਨਂ ਅਤ੍ਥਰਿਤੁਕਾਮੋ ਹੋਤਿ, ਪੋਰਾਣਕੋ ਉਤ੍ਤਰਾਸਙ੍ਗੋ ਪਚ੍ਚੁਦ੍ਧਰਿਤਬ੍ਬੋ, ਨਵੋ ਉਤ੍ਤਰਾਸਙ੍ਗੋ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤਬ੍ਬੋ, ‘‘ਇਮਿਨਾ ਉਤ੍ਤਰਾਸਙ੍ਗੇਨ ਕਥਿਨਂ ਅਤ੍ਥਰਾਮੀ’’ਤਿ ਵਾਚਾ ਭਿਨ੍ਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਅਥ ਅਨ੍ਤਰਵਾਸਕੇਨ ਕਥਿਨਂ ਅਤ੍ਥਰਿਤੁਕਾਮੋ ਹੋਤਿ, ਪੋਰਾਣਕੋ ਅਨ੍ਤਰਵਾਸਕੋ ਪਚ੍ਚੁਦ੍ਧਰਿਤਬ੍ਬੋ, ਨਵੋ ਅਨ੍ਤਰਵਾਸਕੋ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤਬ੍ਬੋ, ‘‘ਇਮਿਨਾ ਅਨ੍ਤਰਵਾਸਕੇਨ ਕਥਿਨਂ ਅਤ੍ਥਰਾਮੀ’’ਤਿ ਵਾਚਾ ਭਿਨ੍ਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ਪਰਿਵਾਰੇ (ਪਰਿ. ੪੧੩) ‘‘ਸਚੇ ਸਙ੍ਘਾਟਿਯਾ’’ਤਿਆਦਿ.

ਏਤ੍ਥ ਸਿਯਾ – ਕਿਂ ਪਨ ‘‘ਇਮਂ ਸਙ੍ਘਾਟਿਂ ਪਚ੍ਚੁਦ੍ਧਰਾਮੀ’’ਤਿ ਵਿਸੇਸਂ ਕਤ੍ਵਾਵ ਪਚ੍ਚੁਦ੍ਧਰਿਤਬ੍ਬਾ, ਉਦਾਹੁ ‘‘ਇਮਂ ਪਚ੍ਚੁਦ੍ਧਰਾਮੀ’’ਤਿ ਸਾਮਞ੍ਞਤੋਪਿ ਪਚ੍ਚੁਦ੍ਧਰਿਤਬ੍ਬਾਤਿ? ਪਰਿਕ੍ਖਾਰਚੋਲ਼ਾਧਿਟ੍ਠਾਨੇਨ ਅਧਿਟ੍ਠਿਤਂ ਚੀਵਰਂ ‘‘ਇਮਂ ਪਚ੍ਚੁਦ੍ਧਰਾਮੀ’’ਤਿ ਸਾਮਞ੍ਞਤੋ ਪਚ੍ਚੁਦ੍ਧਰਿਤਬ੍ਬਂ, ਨ ‘‘ਇਮਂ ਸਙ੍ਘਾਟਿਂ ਪਚ੍ਚੁਦ੍ਧਰਾਮੀ’’ਤਿ ਵਿਸੇਸਤੋ ਪਚ੍ਚੁਦ੍ਧਰਿਤਬ੍ਬਂ. ਕਸ੍ਮਾ? ਪੁਬ੍ਬੇ ਅਲਦ੍ਧਨਾਮਤ੍ਤਾ. ਤਿਚੀਵਰਾਧਿਟ੍ਠਾਨੇਨ ਅਧਿਟ੍ਠਿਤਂ ਪਨ ਚੀਵਰਂ ਵਿਸੇਸਤੋਯੇਵ ਪਚ੍ਚੁਦ੍ਧਰਿਤਬ੍ਬਂ, ਨ ਸਾਮਞ੍ਞਤੋ. ਕਸ੍ਮਾ? ਪਟਿਲਦ੍ਧਵਿਸੇਸਨਾਮਤ੍ਤਾ. ਇਧ ਪਨ ਕਥਿਨਾਧਿਕਾਰੇ ਪੁਬ੍ਬੇਵ ਤਿਚੀਵਰਾਧਿਟ੍ਠਾਨੇਨ ਅਧਿਟ੍ਠਿਤਤ੍ਤਾ ਵਿਸੇਸਤੋਯੇਵ ਪਚ੍ਚੁਦ੍ਧਰਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ਪਰਿਵਾਰੇ (ਪਰਿ. ੪੦੮) ਕਥਿਨਾਧਿਕਾਰੇ ‘‘ਪਚ੍ਚੁਦ੍ਧਾਰੋ ਤੀਹਿ ਧਮ੍ਮੇਹਿ ਸਙ੍ਗਹਿਤੋ ਸਙ੍ਘਾਟਿਯਾ ਉਤ੍ਤਰਾਸਙ੍ਗੇਨ ਅਨ੍ਤਰਵਾਸਕੇਨਾ’’ਤਿ. ਕਿਂ ਪਨ ਨਿਚ੍ਚਤੇਚੀਵਰਿਕੋਯੇਵ ਕਥਿਨਂ ਅਤ੍ਥਰਿਤੁਂ ਲਭਤਿ, ਉਦਾਹੁ ਅਵਤ੍ਥਾਤੇਚੀਵਰਿਕੋਪੀਤਿ? ਤੇਚੀਵਰਿਕੋ ਦੁਵਿਧੋ ਧੁਤਙ੍ਗਤੇਚੀਵਰਿਕਵਿਨਯਤੇਚੀਵਰਿਕਵਸੇਨ. ਤਤ੍ਥ ਧੁਤਙ੍ਗਤੇਚੀਵਰਿਕੋ ‘‘ਅਤਿਰੇਕਚੀਵਰਂ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਾਮਿ, ਤੇਚੀਵਰਿਕਙ੍ਗਂ ਸਮਾਦਿਯਾਮੀ’’ਤਿ ਅਧਿਟ੍ਠਹਿਤ੍ਵਾ ਧਾਰਣਤੋ ਸਬ੍ਬਕਾਲਮੇਵ ਧਾਰੇਤਿ. ਵਿਨਯਤੇਚੀਵਰਿਕੋ ਪਨ ਯਦਾ ਤਿਚੀਵਰਾਧਿਟ੍ਠਾਨੇਨ ਅਧਿਟ੍ਠਹਿਤ੍ਵਾ ਧਾਰੇਤੁਕਾਮੋ ਹੋਤਿ, ਤਦਾ ਤਥਾ ਅਧਿਟ੍ਠਹਿਤ੍ਵਾ ਧਾਰੇਤਿ. ਯਦਾ ਪਨ ਪਰਿਕ੍ਖਾਰਚੋਲ਼ਾਧਿਟ੍ਠਾਨੇਨ ਅਧਿਟ੍ਠਹਿਤ੍ਵਾ ਧਾਰੇਤੁਕਾਮੋ ਹੋਤਿ, ਤਦਾ ਤਥਾ ਅਧਿਟ੍ਠਹਿਤ੍ਵਾ ਧਾਰੇਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਿਚੀਵਰਾਧਿਟ੍ਠਾਨਸ੍ਸ ਦੁਪ੍ਪਰਿਹਾਰਤ੍ਤਾ ਸਬ੍ਬਦਾ ਧਾਰੇਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਪਰਿਕ੍ਖਾਰਚੋਲ਼ਵਸੇਨ ਧਾਰੇਨ੍ਤੋਪਿ ਤਂ ਪਚ੍ਚੁਦ੍ਧਰਿਤ੍ਵਾ ਆਸਨ੍ਨੇ ਕਾਲੇ ਤਿਚੀਵਰਾਧਿਟ੍ਠਾਨੇਨ ਅਧਿਟ੍ਠਹਨ੍ਤੋਪਿ ਕਥਿਨਂ ਅਤ੍ਥਰਿਤੁਂ ਲਭਤਿਯੇਵਾਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ.

ਕਚ੍ਚਿ ਨੁ ਭੋ ਕਥਿਨਦਾਨਕਮ੍ਮਵਾਚਾਭਣਨਸੀਮਾਯਮੇਵ ਕਥਿਨਂ ਅਤ੍ਥਰਿਤਬ੍ਬਂ, ਉਦਾਹੁ ਅਞ੍ਞਸੀਮਾਯਾਤਿ? ਯਦਿ ਕਥਿਨਦਾਨਕਮ੍ਮਵਾਚਾਭਣਨਬਦ੍ਧਸੀਮਾ ਵਸ੍ਸੂਪਨਾਯਿਕਖੇਤ੍ਤਭੂਤਉਪਚਾਰਸੀਮਾਯ ਅਨ੍ਤੋ ਠਿਤਾ, ਏਵਂ ਸਤਿ ਤਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਸੀਮਮਣ੍ਡਲੇ ਅਤ੍ਥਰਣਂ ਕਾਤਬ੍ਬਂ. ਕਥਂ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤੀਤਿ ਚੇ? ‘‘ਪਰਿਨਿਟ੍ਠਿਤਪੁਬ੍ਬਕਰਣਮੇਵ ਚੇ ਦਾਯਕੋ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਦੇਤਿ, ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਕਮ੍ਮਵਾਚਾਯ ਦਾਤਬ੍ਬਂ. ਤੇਨ ਚ ਤਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਸੀਮਮਣ੍ਡਲੇ ਅਧਿਟ੍ਠਹਿਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਥਰਿਤ੍ਵਾ ਸਙ੍ਘੋ ਅਨੁਮੋਦਾਪੇਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ ਵਜਿਰਬੁਦ੍ਧਿਟੀਕਾਯਂ (ਵਜਿਰ. ਟੀ. ਮਹਾਵਗ੍ਗ ੩੦੮) ਆਗਤਤ੍ਤਾ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤੀਤਿ. ਯਦਿ ਏਵਂ ‘‘ਤਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਸੀਮਮਣ੍ਡਲੇ’’ਇਚ੍ਚੇਵ ਟੀਕਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ‘‘ਯਸ੍ਮਿਂ ਕਿਸ੍ਮਿਞ੍ਚਿ ਸੀਮਮਣ੍ਡਲੇ ਕਮ੍ਮਵਾਚਂ ਭਣਿਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਸੀਮਮਣ੍ਡਲੇ ਅਤ੍ਥਰਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ, ਨ ‘‘ਕਥਿਨਦਾਨਕਮ੍ਮਵਾਚਾਭਣਨਬਦ੍ਧਸੀਮਾ ਵਸ੍ਸੂਪਨਾਯਿਕਖੇਤ੍ਤਭੂਤਉਪਚਾਰਸੀਮਾਯ ਅਨ੍ਤੋ ਠਿਤਾ’’ਤਿ ਵਿਸੇਸਂ ਕਤ੍ਵਾ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ? ਨ ਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ. ਕਮ੍ਮਵਾਚਾਭਣਨਸੀਮਾ ਹਿ ਬਦ੍ਧਸੀਮਾਭੂਤਾ, ਕਥਿਨਤ੍ਥਾਰਸੀਮਾ ਪਨ ਉਪਚਾਰਸੀਮਾਭੂਤਾ, ਉਪਚਾਰਸੀਮਾ ਚ ਨਾਮ ਬਦ੍ਧਸੀਮਂ ਅਵਤ੍ਥਰਿਤ੍ਵਾਪਿ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਾ ਸੀਮਾ ਬਦ੍ਧਸੀਮਾ ਚ ਹੋਤਿ ਉਪਚਾਰਸੀਮਾ ਚਾਤਿ ਤਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਸੀਮਮਣ੍ਡਲੇ ਕਥਿਨਦਾਨਕਮ੍ਮਵਾਚਂ ਭਣਿਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥੇਵ ਅਤ੍ਥਰਣਂ ਕਾਤਬ੍ਬਂ, ਨ ਯਸ੍ਮਿਂ ਕਿਸ੍ਮਿਞ੍ਚਿ ਸੀਮਮਣ੍ਡਲੇ ਕਮ੍ਮਵਾਚਂ ਭਣਿਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥੇਵ ਅਤ੍ਥਰਣਂ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਏਵਮ੍ਪਿ ‘‘ਉਪਚਾਰਸੀਮਾਯ’’ਇਚ੍ਚੇਵ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ, ਨ ‘‘ਵਸ੍ਸੂਪਨਾਯਿਕਖੇਤ੍ਤਭੂਤਉਪਚਾਰਸੀਮਾਯਾ’’ਤਿ, ਤਮ੍ਪਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਮੇਵ. ਤੇਸਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਵਸ੍ਸੂਪਨਾਯਿਕਖੇਤ੍ਤਭੂਤਾਯ ਏਵ ਉਪਚਾਰਸੀਮਾਯ ਕਥਿਨਤ੍ਥਾਰਂ ਕਾਤੁਂ ਲਭਤਿ, ਨ ਅਞ੍ਞਉਪਚਾਰਸੀਮਾਯ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ (ਮਹਾਵ. ਅਟ੍ਠ. ੩੦੬) ‘‘ਅਞ੍ਞਸ੍ਮਿਂ ਵਿਹਾਰੇ ਵੁਤ੍ਥਵਸ੍ਸਾਪਿ ਨ ਲਭਨ੍ਤੀਤਿ ਮਹਾਪਚ੍ਚਰਿਯਂ ਵੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ.

ਯਥਿਚ੍ਛਸਿ, ਤਥਾ ਭਵਤੁ, ਅਪਿ ਤੁ ਖਲੁ ‘‘ਕਮ੍ਮਵਾਚਾਭਣਨਸੀਮਾ ਬਦ੍ਧਸੀਮਾਭੂਤਾ, ਕਥਿਨਤ੍ਥਾਰਸੀਮਾ ਉਪਚਾਰਸੀਮਾਭੂਤਾ’’ਤਿ ਤੁਮ੍ਹੇਹਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਥਾਭੂਤਭਾਵੋ ਕਥਂ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬੋਤਿ? ਵੁਚ੍ਚਤੇ – ਕਥਿਨਤ੍ਥਾਰਸੀਮਾਯਂ ਤਾਵ ਉਪਚਾਰਸੀਮਾਭੂਤਭਾਵੋ ‘‘ਸਚੇ ਪਨ ਏਕਸੀਮਾਯ ਬਹੂ ਵਿਹਾਰਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਬ੍ਬੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਸਨ੍ਨਿਪਾਤੇਤ੍ਵਾ ਏਕਤ੍ਥ ਕਥਿਨਂ ਅਤ੍ਥਰਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਇਮਿਸ੍ਸਾ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯ (ਮਹਾਵ. ਅਟ੍ਠ. ੩੦੬) ਅਤ੍ਥਂ ਸਂਵਣ੍ਣੇਤੁਂ ‘‘ਏਕਸੀਮਾਯਾਤਿ ਏਕਉਪਚਾਰਸੀਮਾਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ ਯੁਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ ਵਜਿਰਬੁਦ੍ਧਿਟੀਕਾਯਂ (ਵਜਿਰ. ਟੀ. ਮਹਾਵਗ੍ਗ ੩੦੬) ਆਗਤਤ੍ਤਾ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤਿ. ਕਮ੍ਮਵਾਚਾਭਣਨਸੀਮਾਯ ਬਦ੍ਧਸੀਮਾਭੂਤਭਾਵੋ ਪਨ ‘‘ਤੇ ਚ ਖੋ ਹਤ੍ਥਪਾਸਂ ਅਵਿਜਹਿਤ੍ਵਾ ਏਕਸੀਮਾਯਂ ਠਿਤਾ. ਸੀਮਾ ਚ ਨਾਮੇਸਾ ਬਦ੍ਧਸੀਮਾ ਅਬਦ੍ਧਸੀਮਾਤਿ ਦੁਵਿਧਾ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਕਙ੍ਖਾਵਿਤਰਣਿਯਂ (ਕਙ੍ਖਾ. ਅਟ੍ਠ. ਨਿਦਾਨਵਣ੍ਣਨਾ) ਆਗਤਤ੍ਤਾ ਚ ‘‘ਸੀਮਾ ਚ ਨਾਮੇਸਾ ਕਤਮਾ, ਯਤ੍ਥ ਹਤ੍ਥਪਾਸਂ ਅਵਿਜਹਿਤ੍ਵਾ ਠਿਤਾ ਕਮ੍ਮਪ੍ਪਤ੍ਤਾ ਨਾਮ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਅਨੁਯੋਗਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਸੀਮਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਵਿਭਾਗਵਨ੍ਤਾਨਂ ਸਭਾਵਵਿਭਾਵਨਂ ਵਿਭਾਗਦਸ੍ਸਨਮੁਖੇਨੇਵ ਹੋਤੀਤਿ ‘ਸੀਮਾ ਚ ਨਾਮੇਸਾ’ਤਿਆਦਿਮਾਹਾ’’ਤਿ ਵਿਨਯਤ੍ਥਮਞ੍ਜੂਸਾਯਂ (ਕਙ੍ਖਾ. ਅਭਿ. ਟੀ. ਨਿਦਾਨਵਣ੍ਣਨਾ) ਆਗਤਤ੍ਤਾ ਚ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤਿ.

ਤਤ੍ਥ ਕਤਿਵਿਧਾ ਬਦ੍ਧਸੀਮਾ, ਕਤਿਵਿਧਾ ਅਬਦ੍ਧਸੀਮਾਤਿ? ਤਿਵਿਧਾ ਬਦ੍ਧਸੀਮਾ ਖਣ੍ਡਸੀਮਾਸਮਾਨਸਂਵਾਸਸੀਮਾਅਵਿਪ੍ਪਵਾਸਸੀਮਾਵਸੇਨ. ਤਿਵਿਧਾ ਅਬਦ੍ਧਸੀਮਾ ਗਾਮਸੀਮਾਉਦਕੁਕ੍ਖੇਪਸੀਮਾਸਤ੍ਤਬ੍ਭਨ੍ਤਰਸੀਮਾਵਸੇਨਾਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾ. ਕਥਂ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤੀਤਿ ਚੇ? ‘‘ਏਵਂ ਏਕਾਦਸ ਵਿਪਤ੍ਤਿਸੀਮਾਯੋ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਤਿਵਿਧਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯੁਤ੍ਤਾ ਨਿਮਿਤ੍ਤੇਨ ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ ਸਮ੍ਮਤਾ ਸੀਮਾ ਬਦ੍ਧਸੀਮਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਖਣ੍ਡਸੀਮਾ ਸਮਾਨਸਂਵਾਸਸੀਮਾ ਅਵਿਪ੍ਪਵਾਸਸੀਮਾਤਿ ਤਸ੍ਸਾਯੇਵ ਭੇਦੋ. ਅਬਦ੍ਧਸੀਮਾ ਪਨ ਗਾਮਸੀਮਾ ਸਤ੍ਤਬ੍ਭਨ੍ਤਰਸੀਮਾ ਉਦਕੁਕ੍ਖੇਪਸੀਮਾਤਿ ਤਿਵਿਧਾ’’ਤਿ ਕਙ੍ਖਾਵਿਤਰਣਿਯਂ (ਕਙ੍ਖਾ. ਅਟ੍ਠ. ਨਿਦਾਨਵਣ੍ਣਨਾ) ਆਗਤਤ੍ਤਾ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤਿ. ਏਵਂ ਤੀਸੁ ਬਦ੍ਧਸੀਮਾਸੁ, ਤੀਸੁ ਅਬਦ੍ਧਸੀਮਾਸੂਤਿ ਛਸੁਯੇਵ ਸੀਮਾਸੁ ਕਮ੍ਮਪ੍ਪਤ੍ਤਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਚਤੁਵਗ੍ਗਕਰਣੀਯਾਦਿਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਭਾਵਵਚਨਤੋ ਸੁਦ੍ਧਾਯ ਉਪਚਾਰਸੀਮਾਯ ਕਮ੍ਮਵਾਚਾਯ ਅਭਣਿਤਬ੍ਬਭਾਵੋ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤਿ. ਅਨ੍ਤੋਉਪਚਾਰਸੀਮਾਯ ਬਦ੍ਧਸੀਮਾਯ ਸਤਿ ਤਂ ਬਦ੍ਧਸੀਮਂ ਅਵਤ੍ਥਰਿਤ੍ਵਾਪਿ ਉਪਚਾਰਸੀਮਾਯ ਗਮਨਤੋ ਸਾ ਬਦ੍ਧਸੀਮਾ ਕਮ੍ਮਵਾਚਾਭਣਨਾਰਹਾ ਚ ਹੋਤਿ ਕਥਿਨਤ੍ਥਾਰਾਰਹਾ ਚਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਨਨੁ ਚ ਪਨ੍ਨਰਸਵਿਧਾ ਸੀਮਾ ਅਟ੍ਠਕਥਾਸੁ (ਮਹਾਵ. ਅਟ੍ਠ. ੩੭੯; ਕਙ੍ਖਾ. ਅਟ੍ਠ. ਅਕਾਲਚੀਵਰਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ) ਆਗਤਾ, ਅਥ ਕਸ੍ਮਾ ਛਲ਼ੇਵ ਵੁਤ੍ਤਾਤਿ? ਸਚ੍ਚਂ, ਤਾਸੁ ਪਨ ਪਨ੍ਨਰਸਸੁ ਸੀਮਾਸੁ ਉਪਚਾਰਸੀਮਾ ਸਙ੍ਘਲਾਭਵਿਭਜਨਾਦਿਟ੍ਠਾਨਮੇਵ ਹੋਤਿ, ਲਾਭਸੀਮਾ ਤਤ੍ਰੁਪ੍ਪਾਦਗਹਣਟ੍ਠਾਨਮੇਵ ਹੋਤੀਤਿ ਇਮਾ ਦ੍ਵੇ ਸੀਮਾਯੋ ਸਙ੍ਘਕਮ੍ਮਕਰਣਟ੍ਠਾਨਂ ਨ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਨਿਗਮਸੀਮਾ ਨਗਰਸੀਮਾ ਜਨਪਦਸੀਮਾ ਰਟ੍ਠਸੀਮਾ ਰਜ੍ਜਸੀਮਾ ਦੀਪਸੀਮਾ ਚਕ੍ਕਵਾਲ਼ਸੀਮਾਤਿ ਇਮਾ ਪਨ ਸੀਮਾਯੋ ਗਾਮਸੀਮਾਯ ਸਮਾਨਗਤਿਕਾ ਗਾਮਸੀਮਾਯਮੇਵ ਅਨ੍ਤੋਗਧਾਤਿ ਨ ਵਿਸੁਂ ਵੁਤ੍ਤਾਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਏਤ੍ਥ ਚ ਉਪਚਾਰਸੀਮਾਯ ਬਦ੍ਧਸੀਮਂ ਅਵਤ੍ਥਰਿਤ੍ਵਾ ਗਤਭਾਵੋ ਕਥਂ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬੋਤਿ? ‘‘ਉਪਚਾਰਸੀਮਾ ਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਵਿਹਾਰਸ੍ਸ ਪਰਿਕ੍ਖੇਪੇਨ, ਅਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਰਿਕ੍ਖੇਪਾਰਹਟ੍ਠਾਨੇਨ ਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਨਾ’’ਤਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ (ਮਹਾਵ. ਅਟ੍ਠ. ੩੭੯) ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਪਰਿਕ੍ਖੇਪਪਰਿਕ੍ਖੇਪਾਰਹਟ੍ਠਾਨਾਨਂ ਅਨ੍ਤੋ ਬਦ੍ਧਸੀਮਾਯ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨਾਯ ਤਂ ਅਵਤ੍ਥਰਿਤ੍ਵਾ ਉਪਚਾਰਸੀਮਾ ਗਤਾ. ਤਥਾ ਹਿ ‘‘ਇਮਿਸ੍ਸਾ ਉਪਚਾਰਸੀਮਾਯ ‘ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਦਮ੍ਮੀ’ਤਿ ਦਿਨ੍ਨਂ ਪਨ ਖਣ੍ਡਸੀਮਸੀਮਨ੍ਤਰਿਕਾਸੁ ਠਿਤਾਨਮ੍ਪਿ ਪਾਪੁਣਾਤੀ’’ਤਿ (ਮਹਾਵ. ਅਟ੍ਠ. ੩੭੯) ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤੇਨ ਞਾਯਤਿ ‘‘ਉਪਚਾਰਸੀਮਾਯ ਅਨ੍ਤੋ ਠਿਤਾ ਬਦ੍ਧਸੀਮਾ ਉਪਚਾਰਸੀਮਾਪਿ ਨਾਮ ਹੋਤੀ’’ਤਿ. ਹੋਤੁ, ਏਵਂ ਸਤਿ ਅਨ੍ਤੋਉਪਚਾਰਸੀਮਾਯਂ ਬਦ੍ਧਸੀਮਾਯ ਸਤਿ ਤਤ੍ਥੇਵ ਕਥਿਨਦਾਨਕਮ੍ਮਵਾਚਂ ਵਾਚਾਪੇਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥੇਵ ਕਥਿਨਂ ਅਤ੍ਥਰਿਤਬ੍ਬਂ ਭਵੇਯ੍ਯ, ਅਨ੍ਤੋਉਪਚਾਰਸੀਮਾਯਂ ਬਦ੍ਧਸੀਮਾਯ ਅਵਿਜ੍ਜਮਾਨਾਯ ਕਥਂ ਕਰਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀਤਿ? ਅਨ੍ਤੋਉਪਚਾਰਸੀਮਾਯਂ ਬਦ੍ਧਸੀਮਾਯ ਅਵਿਜ੍ਜਮਾਨਾਯ ਬਹਿਉਪਚਾਰਸੀਮਾਯਂ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨਬਦ੍ਧਸੀਮਂ ਵਾ ਉਦਕੁਕ੍ਖੇਪਲਭਨਟ੍ਠਾਨਂ ਵਾ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਕਮ੍ਮਵਾਚਂ ਵਾਚਾਪੇਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਵਿਹਾਰਂ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਵਸ੍ਸੂਪਨਾਯਿਕਖੇਤ੍ਤਭੂਤਾਯ ਉਪਚਾਰਸੀਮਾਯਂ ਠਤ੍ਵਾ ਕਥਿਨਂ ਅਤ੍ਥਰਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ.

ਨਨੁ ਚ ਭੋ ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇ ਅਞ੍ਞਿਸ੍ਸਾ ਸੀਮਾਯ ਞਤ੍ਤਿ, ਅਞ੍ਞਿਸ੍ਸਾ ਅਤ੍ਥਾਰੋ ਹੋਤਿ, ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇ ‘‘ਪਰਿਨਿਟ੍ਠਿਤਪੁਬ੍ਬਕਰਣਮੇਵ ਚੇ ਦਾਯਕੋ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਦੇਤਿ, ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਕਮ੍ਮਵਾਚਾਯ ਦਾਤਬ੍ਬਂ. ਤੇਨ ਚ ਤਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਸੀਮਮਣ੍ਡਲੇ ਅਧਿਟ੍ਠਹਿਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਥਰਿਤ੍ਵਾ ਸਙ੍ਘੋ ਅਨੁਮੋਦਾਪੇਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇਨ ਵਜਿਰਬੁਦ੍ਧਿਟੀਕਾਵਚਨੇਨ (ਵਜਿਰ. ਟੀ. ਮਹਾਵਗ੍ਗ ੩੦੮) ਵਿਰੁਜ੍ਝਤੀਤਿ? ਨਨੁ ਅਵੋਚੁਮ੍ਹ ‘‘ਕਮ੍ਮਵਾਚਾਭਣਨਸੀਮਾ ਬਦ੍ਧਸੀਮਾਭੂਤਾ, ਕਥਿਨਤ੍ਥਾਰਸੀਮਾ ਉਪਚਾਰਸੀਮਾਭੂਤਾ’’ਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਵਜਿਰਬੁਦ੍ਧਿਟੀਕਾਵਚਨੇਨ ਨ ਵਿਰੁਜ੍ਝਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਪੁਬ੍ਬੇ ਯੇਭੁਯ੍ਯੇਨ ਬਦ੍ਧਸੀਮਵਿਹਾਰਤ੍ਤਾ ਸਮਗ੍ਗਂ ਸਙ੍ਘਂ ਸਨ੍ਨਿਪਾਤੇਤ੍ਵਾ ਕਮ੍ਮਵਾਚਂ ਵਾਚਾਪੇਤ੍ਵਾ ਉਪਚਾਰਸੀਮਬਦ੍ਧਸੀਮਭੂਤੇ ਤਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਵਿਹਾਰੇ ਅਤ੍ਥਰਣਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਬਦ੍ਧਸੀਮਵਿਹਾਰੇ ਅਹੋਨ੍ਤੇਪਿ ਅਨ੍ਤੋਉਪਚਾਰਸੀਮਾਯਂ ਬਦ੍ਧਸੀਮਾਯ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨਾਯ ਤਤ੍ਥੇਵ ਸੀਮਮਣ੍ਡਲੇ ਕਮ੍ਮਵਾਚਂ ਵਾਚਾਪੇਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥੇਵ ਅਤ੍ਥਰਿਤਬ੍ਬਭਾਵੋ ਅਮ੍ਹੇਹਿਪਿ ਵੁਤ੍ਤੋਯੇਵ. ਯਦਿ ਪਨ ਨ ਚੇਵ ਬਦ੍ਧਸੀਮਵਿਹਾਰੋ ਹੋਤਿ, ਨ ਚ ਅਨ੍ਤੋਉਪਚਾਰਸੀਮਾਯਂ ਬਦ੍ਧਸੀਮਾ ਅਤ੍ਥਿ, ਏਵਰੂਪੇ ਵਿਹਾਰੇ ਕਮ੍ਮਵਾਚਂ ਵਾਚਾਪੇਤੁਂ ਨ ਲਭਤਿ, ਅਞ੍ਞਂ ਬਦ੍ਧਸੀਮਂ ਵਾ ਉਦਕੁਕ੍ਖੇਪਂ ਵਾ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਕਮ੍ਮਵਾਚਂ ਵਾਚਾਪੇਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਿਹਾਰਂ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਵਸ੍ਸੂਪਨਾਯਿਕਖੇਤ੍ਤਭੂਤਾਯ ਉਪਚਾਰਸੀਮਾਯ ਠਤ੍ਵਾ ਕਥਿਨਂ ਅਤ੍ਥਰਿਤਬ੍ਬਂ. ਏਵਮੇਵ ਪਰਮ੍ਪਰਭੂਤਾ ਬਹਵੋ ਆਚਰਿਯਵਰਾ ਕਰੋਨ੍ਤੀਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ.

ਅਪਰੇ ਪਨ ਆਚਰਿਯਾ ‘‘ਬਦ੍ਧਸੀਮਵਿਰਹਾਯ ਸੁਦ੍ਧਉਪਚਾਰਸੀਮਾਯ ਸਤਿ ਤਸ੍ਸਂਯੇਵ ਉਪਚਾਰਸੀਮਾਯਂ ਞਤ੍ਤਿਕਮ੍ਮਵਾਚਾਪਿ ਵਾਚੇਤਬ੍ਬਾ, ਕਥਿਨਂ ਅਤ੍ਥਰਿਤਬ੍ਬਂ, ਨ ਅਞ੍ਞਿਸ੍ਸਾ ਸੀਮਾਯ ਞਤ੍ਤਿ, ਅਞ੍ਞਿਸ੍ਸਾ ਅਤ੍ਥਰਣਂ ਕਾਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਅਯਂ ਪਨ ਨੇਸਮਧਿਪ੍ਪਾਯੋ – ‘‘ਕਥਿਨਤ੍ਥਤਸੀਮਾਯਨ੍ਤਿ ਉਪਚਾਰਸੀਮਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵਜਿਰਬੁਦ੍ਧਿਟੀਕਾਯਂ (ਵਜਿਰ. ਟੀ. ਮਹਾਵਗ੍ਗ ੩੦੬) ਕਥਿਨਤ੍ਥਾਰਟ੍ਠਾਨਭੂਤਾਯ ਸੀਮਾਯ ਉਪਚਾਰਸੀਮਾਭਾਵੋ ਵੁਤ੍ਤੋ, ਤਸ੍ਸਂਯੇਵ ਟੀਕਾਯਂ (ਵਜਿਰ. ਟੀ. ਮਹਾਵਗ੍ਗ ੩੦੮) ਪੁਬ੍ਬੇ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠਪਾਠੇ ‘‘ਤਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਸੀਮਮਣ੍ਡਲੇ ਅਧਿਟ੍ਠਹਿਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਥਰਿਤ੍ਵਾ ਸਙ੍ਘੋ ਅਨੁਮੋਦਾਪੇਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ ਕਮ੍ਮਵਾਚਾਭਣਨਸੀਮਾਯਮੇਵ ਅਤ੍ਥਰਿਤਬ੍ਬਭਾਵੋ ਚ ਵੁਤ੍ਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਞ੍ਞਿਸ੍ਸਾ ਸੀਮਾਯ ਞਤ੍ਤਿ, ਅਞ੍ਞਿਸ੍ਸਾ ਅਤ੍ਥਰਣਂ ਨ ਕਾਤਬ੍ਬਂ, ਤਸ੍ਸਂਯੇਵ ਉਪਚਾਰਸੀਮਾਯਂ ਕਮ੍ਮਵਾਚਂ ਸਾਵੇਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਅਤ੍ਥਾਰੋ ਕਾਤਬ੍ਬੋ, ਉਪਚਾਰਸੀਮਤੋ ਬਹਿ ਠਿਤਂ ਬਦ੍ਧਸੀਮਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਥਰਣਕਿਚ੍ਚਂ ਨਤ੍ਥੀਤਿ.

ਤਤ੍ਰੇਵਂ ਵਿਚਾਰਣਾ ਕਾਤਬ੍ਬਾ – ਇਦਂ ਭਾਸਨ੍ਤਰੇਸੁ ‘‘ਞਤ੍ਤੀ’’ਤਿ ਕਥਿਤਂ ਕਥਿਨਦਾਨਕਮ੍ਮਂ ਚਤੂਸੁ ਸਙ੍ਘਕਮ੍ਮੇਸੁ ਞਤ੍ਤਿਦੁਤਿਯਕਮ੍ਮਂ ਹੋਤਿ, ਞਤ੍ਤਿਦੁਤਿਯਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਨਵਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਕਥਿਨਦਾਨਂ, ਗਰੁਕਲਹੁਕੇਸੁ ਗਰੁਕਂ, ਯਦਿ ‘‘ਉਪਚਾਰਸੀਮਾਯਂ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਸਙ੍ਘਕਮ੍ਮਾਨਿ ਕਾਤਬ੍ਬਾਨੀ’’ਤਿ ਪਕਰਣੇਸੁ ਆਗਤਂ ਅਭਵਿਸ੍ਸਾ, ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇ ਤੇਸਂ ਆਚਰਿਯਾਨਂ ਵਚਨਾਨੁਰੂਪਤੋ ਉਪਚਾਰਸੀਮਾਯਂ ਕਥਿਨਦਾਨਞਤ੍ਤਿਕਮ੍ਮਵਾਚਂ ਵਾਚੇਤਬ੍ਬਂ ਅਭਵਿਸ੍ਸਾ, ਨ ਪਨ ਪਕਰਣੇਸੁ ‘‘ਉਪਚਾਰਸੀਮਾਯਂ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਸਙ੍ਘਕਮ੍ਮਾਨਿ ਕਾਤਬ੍ਬਾਨੀ’’ਤਿ ਆਗਤਂ, ਅਥ ਖੋ ‘‘ਸਙ੍ਘਲਾਭਵਿਭਜਨਂ, ਆਗਨ੍ਤੁਕਵਤ੍ਤਂ ਕਤ੍ਵਾ ਆਰਾਮਪ੍ਪਵਿਸਨਂ, ਗਮਿਕਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਸੇਨਾਸਨਆਪੁਚ੍ਛਨਂ, ਨਿਸ੍ਸਯਪਅਪ੍ਪਸ੍ਸਮ੍ਭਨਂ, ਪਾਰਿਵਾਸਿਕਮਾਨਤ੍ਤਚਾਰਿਕਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਅਰੁਣੁਟ੍ਠਾਪਨਂ, ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਨਂ ਆਰਾਮਪ੍ਪਵਿਸਨਆਪੁਚ੍ਛਨਂ ਇਚ੍ਚੇਵਮਾਦੀਨਿ ਏਵ ਉਪਚਾਰਸੀਮਾਯ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਾਨੀ’’ਤਿ ਆਗਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਕਥਿਨਦਾਨਞਤ੍ਤਿਦੁਤਿਯਕਮ੍ਮਵਾਚਾ ਕੇਵਲਾਯਂ ਉਪਚਾਰਸੀਮਾਯਂ ਨ ਵਾਚੇਤਬ੍ਬਾਤਿ ਸਿਦ੍ਧਾ. ਕਥਂ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤੀਤਿ ਚੇ? ‘‘ਅਵਿਪ੍ਪਵਾਸਸੀਮਾ ਨਾਮ ਤਿਯੋਜਨਾਪਿ ਹੋਤਿ, ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇ ਤਿਯੋਜਨੇ ਠਿਤਾ ਲਾਭਂ ਗਣ੍ਹਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਤਿਯੋਜਨੇ ਠਤ੍ਵਾ ਆਗਨ੍ਤੁਕਵਤ੍ਤਂ ਪੂਰੇਤ੍ਵਾ ਆਰਾਮਂ ਪਵਿਸਿਤਬ੍ਬਂ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ, ਗਮਿਕੋ ਤਿਯੋਜਨਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਸੇਨਾਸਨਂ ਆਪੁਚ੍ਛਿਸ੍ਸਤਿ, ਨਿਸ੍ਸਯਪਟਿਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਤਿਯੋਜਨਾਤਿਕ੍ਕਮੇ ਨਿਸ੍ਸਯੋ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਮ੍ਭਿਸ੍ਸਤਿ, ਪਾਰਿਵਾਸਿਕੇਨ ਤਿਯੋਜਨਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਅਰੁਣਂ ਉਟ੍ਠਪੇਤਬ੍ਬਂ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ, ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯਾ ਤਿਯੋਜਨੇ ਠਤ੍ਵਾ ਆਰਾਮਪ੍ਪਵਿਸਨਂ ਆਪੁਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬਂ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ, ਸਬ੍ਬਮ੍ਪੇਤਂ ਉਪਚਾਰਸੀਮਾਯ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦਵਸੇਨੇਵ ਕਾਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਉਪਚਾਰਸੀਮਾਯਮੇਵ ਭਾਜੇਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਏਵਮਾਦਿਅਟ੍ਠਕਥਾਪਾਠਤੋ (ਮਹਾਵ. ਅਟ੍ਠ. ੩੭੯) ਵਿਞ੍ਞਾਯਤੀਤਿ.

ਅਥੇਵਂ ਵਦੇਯ੍ਯੁਂ – ‘‘ਉਪਚਾਰਸੀਮਾ ਞਤ੍ਤਿਦੁਤਿਯਕਮ੍ਮਵਾਚਾਯ ਠਾਨਂ ਨ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਤੁਮ੍ਹੇਹਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਅਥ ਚ ਪਨ ਕਤਪੁਬ੍ਬਂ ਅਤ੍ਥਿ. ਤਥਾ ਹਿ ਚੀਵਰਪਟਿਗ੍ਗਾਹਕਸਮ੍ਮੁਤਿਚੀਵਰਨਿਦਹਕਸਮ੍ਮੁਤਿਚੀਵਰਭਾਜਕਸਮ੍ਮੁਤੀਨਂ ‘‘ਸੁਣਾਤੁ ਮੇ…ਪੇ… ਧਾਰਯਾਮੀਤਿ ਇਮਾਯ ਕਮ੍ਮਵਾਚਾਯ ਵਾ ਅਪਲੋਕਨੇਨ ਵਾ ਅਨ੍ਤੋਵਿਹਾਰੇ ਸਬ੍ਬਸਙ੍ਘਮਜ੍ਝੇਪਿ ਖਣ੍ਡਸੀਮਾਯਪਿ ਸਮ੍ਮਨ੍ਨਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿਯੇਵਾ’’ਤਿ ਉਪਚਾਰਸੀਮਾਯਂ ਞਤ੍ਤਿਦੁਤਿਯਕਮ੍ਮਵਾਚਾਯ ਨਿਪ੍ਫਾਦੇਤਬ੍ਬਭਾਵੋ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ (ਵਿ. ਸਙ੍ਗ. ਅਟ੍ਠ. ੧੯੪) ਆਗਤੋ. ਭਣ੍ਡਾਗਾਰਸ੍ਸ ਪਨ ‘‘ਇਮਂ ਪਨ ਭਣ੍ਡਾਗਾਰਂ ਖਣ੍ਡਸੀਮਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਖਣ੍ਡਸੀਮਾਯ ਨਿਸਿਨ੍ਨੇਹਿ ਸਮ੍ਮਨ੍ਨਿਤੁਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਵਿਹਾਰਮਜ੍ਝੇਯੇਵ ‘ਸੁਣਾਤੁ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸਙ੍ਘੋ, ਯਦਿ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤਕਲ੍ਲਂ, ਸਙ੍ਘੋ ਇਤ੍ਥਨ੍ਨਾਮਂ ਵਿਹਾਰਂ ਭਣ੍ਡਾਗਾਰਂ ਸਮ੍ਮਨ੍ਨੇਯ੍ਯਾ’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਕਮ੍ਮਵਾਚਾਯ ਵਾ ਅਪਲੋਕਨੇਨ ਵਾ ਸਮ੍ਮਨ੍ਨਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ (ਵਿ. ਸਙ੍ਗ. ਅਟ੍ਠ. ੧੯੭) ਉਪਚਾਰਸੀਮਾਯਮੇਵ ਞਤ੍ਤਿਦੁਤਿਯਕਮ੍ਮਵਾਚਾਯ ਸਮ੍ਮਨ੍ਨਿਤਬ੍ਬਭਾਵੋ ਆਗਤੋਤਿ.

ਤੇ ਏਵਂ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਾ – ਸਚੇਪਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਆਗਤਂ ‘‘ਅਨ੍ਤੋਵਿਹਾਰੇ’’ਤਿ ਪਾਠੋ ‘‘ਵਿਹਾਰਮਜ੍ਝੇ’’ਤਿ ਪਾਠੋ ਚ ਉਪਚਾਰਸੀਮਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤੋਤਿ ਮਞ੍ਞਮਾਨਾ ਤੁਮ੍ਹੇ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤੋ ਏਵਂ ਅਵਚੁਤ੍ਥ, ਤੇ ਪਨ ਪਾਠਾ ਉਪਚਾਰਸੀਮਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਅਟ੍ਠਕਥਾਚਰਿਯੇਹਿ ਨ ਵੁਤ੍ਤਾ, ਅਥ ਖੋ ਅਵਿਪ੍ਪਵਾਸਸੀਮਾਸਙ੍ਖਾਤਂ ਮਹਾਸੀਮਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਕਥਂ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤੀਤਿ ਚੇ? ਖਣ੍ਡਸੀਮਾਯ ਵਕ੍ਖਮਾਨਤ੍ਤਾ. ਖਣ੍ਡਸੀਮਾਯ ਹਿ ਮਹਾਸੀਮਾ ਏਵ ਪਟਿਯੋਗੀ ਹੋਤਿ. ਉਪਚਾਰਸੀਮਾਤਿ ਅਯਮਤ੍ਥੋ ਕਥਂ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬੋਤਿ ਚੇ? ‘‘ਇਮਂ ਪਨ ਸਮਾਨਸਂਵਾਸਕਸੀਮਂ ਸਮ੍ਮਨ੍ਨਨ੍ਤੇਹਿ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜੂਪਸਮ੍ਪਦਾਦੀਨਂ ਸਙ੍ਘਕਮ੍ਮਾਨਂ ਸੁਖਕਰਣਤ੍ਥਂ ਪਠਮਂ ਖਣ੍ਡਸੀਮਾ ਸਮ੍ਮਨ੍ਨਿਤਬ੍ਬਾ…ਪੇ… ਏਵਂ ਬਦ੍ਧਾਸੁ ਪਨ ਸੀਮਾਸੁ ਖਣ੍ਡਸੀਮਾਯ ਠਿਤਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਮਹਾਸੀਮਾਯ ਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਨ੍ਤਾਨਂ ਨ ਕੋਪੇਨ੍ਤਿ, ਮਹਾਸੀਮਾਯ ਵਾ ਠਿਤਾ ਖਣ੍ਡਸੀਮਾਯ ਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਨ੍ਤਾਨਂ. ਸੀਮਨ੍ਤਰਿਕਾਯ ਪਨ ਠਿਤਾ ਉਭਿਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਨ ਕੋਪੇਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਅਟ੍ਠਕਥਾਪਾਠਵਸੇਨ (ਮਹਾਵ. ਅਟ੍ਠ. ੧੩੮) ਜਾਨਿਤਬ੍ਬੋਤਿ. ਅਥ ਵਾ ਤੇਹਿ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤੇਹਿ ਆਭਤਭਣ੍ਡਾਗਾਰਸਮ੍ਮੁਤਿਪਾਠਵਸੇਨਪਿ ਅਯਮਤ੍ਥੋ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤਿ. ਕਥਂ? ਚੀਵਰਪਟਿਗ੍ਗਾਹਕਾਦਿਪੁਗ੍ਗਲਸਮ੍ਮੁਤਿਯੋ ਪਨ ਅਨ੍ਤੋਵਿਹਾਰੇ ਸਬ੍ਬਸਙ੍ਘਮਜ੍ਝੇਪਿ ਖਣ੍ਡਸੀਮਾਯਮ੍ਪਿ ਸਮ੍ਮਨ੍ਨਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਭਣ੍ਡਾਗਾਰਸਙ੍ਖਾਤਵਿਹਾਰਸਮ੍ਮੁਤਿ ਪਨ ਵਿਹਾਰਮਜ੍ਝੇਯੇਵਾਤਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਤ੍ਥ ਵਿਸੇਸਕਾਰਣਂ ਪਰਿਯੇਸਿਤਬ੍ਬਂ.

ਤਤ੍ਰੇਵਂ ਵਿਸੇਸਕਾਰਣਂ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ – ‘‘ਅਞ੍ਞਿਸ੍ਸਾ ਸੀਮਾਯ ਵਤ੍ਥੁ ਅਞ੍ਞਿਸ੍ਸਾ ਕਮ੍ਮਵਾਚਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਦੋਸਪਰਿਹਾਰਤ੍ਥਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਪੁਗ੍ਗਲਸਮ੍ਮੁਤਿਯੋ ਹਿ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਵਤ੍ਥੁਤ੍ਤਾ ਯਦਿ ਮਹਾਸੀਮਭੂਤੇ ਅਨ੍ਤੋਵਿਹਾਰੇ ਕਤ੍ਤੁਕਾਮਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਬ੍ਬਸਙ੍ਘਮਜ੍ਝੇ ਤਂ ਵਤ੍ਥੁਭੂਤਂ ਪੁਗ੍ਗਲਂ ਹਤ੍ਥਪਾਸੇ ਕਤ੍ਵਾ ਕਰੇਯ੍ਯੁਂ. ਯਦਿ ਖਣ੍ਡਸੀਮਾਯ ਕਤ੍ਤੁਕਾਮਾ, ਤਂ ਵਤ੍ਥੁਭੂਤਂ ਪੁਗ੍ਗਲਂ ਖਣ੍ਡਸੀਮਂ ਆਨੇਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥ ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਤਕਮ੍ਮਪ੍ਪਤ੍ਤਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਹਤ੍ਥਪਾਸੇ ਕਤ੍ਵਾ ਕਰੇਯ੍ਯੁਂ. ਉਭਯਥਾਪਿ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਦੋਸੋ ਨਤ੍ਥਿ, ਭਣ੍ਡਾਗਾਰਸਮ੍ਮੁਤਿ ਪਨ ਭਣ੍ਡਾਗਾਰਸ੍ਸ ਵਿਹਾਰਤ੍ਤਾ ਖਣ੍ਡਸੀਮਂ ਆਨੇਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਯਦਿ ਤਂ ਸਮ੍ਮੁਤਿਂ ਖਣ੍ਡਸੀਮਾਯਂ ਠਤ੍ਵਾ ਕਰੇਯ੍ਯੁਂ, ਵਤ੍ਥੁ ਮਹਾਸੀਮਾਯਂ ਹੋਤਿ, ਕਮ੍ਮਵਾਚਾ ਖਣ੍ਡਸੀਮਾਯਨ੍ਤਿ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਦੋਸੋ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਿਞ੍ਚ ਦੋਸੇ ਸਤਿ ਵਤ੍ਥੁਵਿਪਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਕਮ੍ਮਂ ਵਿਪਜ੍ਜਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਮਹਾਸੀਮਭੂਤਵਿਹਾਰਮਜ੍ਝੇਯੇਵ ਸਾ ਸਮ੍ਮੁਤਿ ਕਾਤਬ੍ਬਾਤਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਚਰਿਯਾਨਂ ਮਤਿ, ਨ ਉਪਚਾਰਸੀਮਾਯ ਞਤ੍ਤਿਦੁਤਿਯਕਮ੍ਮਂ ਕਾਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ.

ਅਥਾਪਿ ਏਵਂ ਵਦੇਯ੍ਯੁਂ ‘‘ਵਿਹਾਰਸਦ੍ਦੇਨ ਅਵਿਪ੍ਪਵਾਸਸੀਮਭੂਤਾ ਮਹਾਸੀਮਾਵ ਵੁਤ੍ਤਾ, ਨ ਉਪਚਾਰਸੀਮਾ’’ਤਿ ਇਦਂ ਵਚਨਂ ਕਥਂ ਪਚ੍ਚੇਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ? ਇਮਿਨਾਯੇਵ ਅਟ੍ਠਕਥਾਵਚਨੇਨ. ਯਦਿ ਹਿ ਉਪਚਾਰਸੀਮਾ ਵੁਤ੍ਤਾ ਭਵੇਯ੍ਯ, ਉਪਚਾਰਸੀਮਾ ਨਾਮ ਬਦ੍ਧਸੀਮਂ ਅਵਤ੍ਥਰਿਤ੍ਵਾਪਿ ਪਵਤ੍ਤਾ ਆਵਾਸੇਸੁ ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੂਸੁ ਵਾ ਵਡ੍ਢਨ੍ਤੇਸੁ ਅਨਿਯਮਵਸੇਨ ਵਡ੍ਢਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਖਣ੍ਡਸੀਮਂ ਅਵਤ੍ਥਰਿਤ੍ਵਾ ਪਵਤ੍ਤਨਤੋ ਵਿਹਾਰੇਨ ਸਹ ਖਣ੍ਡਸੀਮਾ ਏਕਸੀਮਾਯੇਵ ਹੋਤਿ, ਏਵਂ ਸਤਿ ਵਿਹਾਰੇ ਠਿਤਂ ਭਣ੍ਡਾਗਾਰਂ ਖਣ੍ਡਸੀਮਾਯ ਠਤ੍ਵਾ ਸਮ੍ਮਨ੍ਨਿਤੁਂ ਸਕ੍ਕਾ ਭਵੇਯ੍ਯ, ਨ ਪਨ ਸਕ੍ਕਾ ‘‘ਖਣ੍ਡਸੀਮਾਯ ਨਿਸਿਨ੍ਨੇਹਿ ਸਮ੍ਮਨ੍ਨਿਤੁਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ (ਮਹਾਵ. ਅਟ੍ਠ. ੩੪੩) ਪਟਿਸਿਦ੍ਧਤ੍ਤਾ. ਤੇਨ ਞਾਯਤਿ ‘‘ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ ਵਿਹਾਰਸਦ੍ਦੇਨ ਅਵਿਪ੍ਪਵਾਸਸੀਮਭੂਤਾ ਮਹਾਸੀਮਾ ਵੁਤ੍ਤਾ, ਨ ਉਪਚਾਰਸੀਮਾ’’ਤਿ. ਉਪਚਾਰਸੀਮਾਯ ਅਨਿਯਮਵਸੇਨ ਵਡ੍ਢਨਭਾਵੋ ਕਥਂ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬੋਤਿ? ‘‘ਉਪਚਾਰਸੀਮਾ ਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਵਿਹਾਰਸ੍ਸ ਪਰਿਕ੍ਖੇਪੇਨ, ਅਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਰਿਕ੍ਖੇਪਾਰਹਟ੍ਠਾਨੇਨ ਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਨਾ ਹੋਤਿ. ਅਪਿਚ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਧੁਵਸਨ੍ਨਿਪਾਤਟ੍ਠਾਨਤੋ ਵਾ ਪਰਿਯਨ੍ਤੇ ਠਿਤਭੋਜਨਸਾਲਤੋ ਵਾ ਨਿਬਦ੍ਧਵਸਨਕਆਵਾਸਤੋ ਵਾ ਥਾਮਮਜ੍ਝਿਮਸ੍ਸ ਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਲੇਡ੍ਡੁਪਾਤਾਨਂ ਅਨ੍ਤੋ ਉਪਚਾਰਸੀਮਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ, ਸਾ ਪਨ ਆਵਾਸੇਸੁ ਵਡ੍ਢਨ੍ਤੇਸੁ ਵਡ੍ਢਤਿ, ਪਰਿਹਾਯਨ੍ਤੇਸੁ ਪਰਿਹਾਯਤਿ. ਮਹਾਪਚ੍ਚਰਿਯਂ ਪਨ ‘ਭਿਕ੍ਖੂਸੁਪਿ ਵਡ੍ਢਨ੍ਤੇਸੁ ਵਡ੍ਢਤੀ’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਚੇ ਵਿਹਾਰੇ ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਤਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਏਕਾਬਦ੍ਧਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਯੋਜਨਸਤਮ੍ਪਿ ਪੂਰੇਤ੍ਵਾ ਨਿਸੀਦਨ੍ਤਿ, ਯੋਜਨਸਤਮ੍ਪਿ ਉਪਚਾਰਸੀਮਾਵ ਹੋਤਿ, ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਲਾਭੋ ਪਾਪੁਣਾਤੀ’’ਤਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ (ਮਹਾਵ. ਅਟ੍ਠ. ੩੭੯) ਵਚਨਤੋਤਿ.

ਯਦਿ ਏਵਂ ਉਪਚਾਰਸੀਮਾਯ ਕਥਿਨਤ੍ਥਤਭਾਵੋ ਕਸ੍ਮਾ ਵੁਤ੍ਤੋਤਿ? ਕਥਿਨਤ੍ਥਰਣਂ ਨਾਮ ਨ ਸਙ੍ਘਕਮ੍ਮਂ, ਪੁਗ੍ਗਲਕਮ੍ਮਮੇਵ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਵਸ੍ਸੂਪਨਾਯਿਕਖੇਤ੍ਤਭੂਤਾਯ ਉਪਚਾਰਸੀਮਾਯ ਕਾਤਬ੍ਬਾ ਹੋਤਿ. ਞਤ੍ਤਿਕਮ੍ਮਵਾਚਾ ਪਨ ਸਙ੍ਘਕਮ੍ਮਭੂਤਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਉਪਚਾਰਸੀਮਾਯ ਕਾਤੁਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਸੁਵਿਸੋਧਿਤਪਰਿਸਾਯ ਬਦ੍ਧਾਬਦ੍ਧਸੀਮਾਯਮੇਵ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਨਨੁ ਚ ਭੋ ‘‘ਕਥਿਨਂ ਅਤ੍ਥਰਿਤੁਂ ਕੇ ਲਭਨ੍ਤਿ, ਕੇ ਨ ਲਭਨ੍ਤਿ? ਗਣਨਵਸੇਨ ਤਾਵ ਪਚ੍ਛਿਮਕੋਟਿਯਾ ਪਞ੍ਚ ਜਨਾ ਲਭਨ੍ਤਿ, ਉਦ੍ਧਂ ਸਤਸਹਸ੍ਸਮ੍ਪਿ, ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਹੇਟ੍ਠਾ ਨ ਲਭਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਅਥ ਕਸ੍ਮਾ ‘‘ਕਥਿਨਤ੍ਥਰਣਂ ਨਾਮ ਨ ਸਙ੍ਘਕਮ੍ਮਂ, ਪੁਗ੍ਗਲਕਮ੍ਮਮੇਵ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ? ‘‘ਨ ਸਙ੍ਘੋ ਕਥਿਨਂ ਅਤ੍ਥਰਤਿ, ਨ ਗਣੋ ਕਥਿਨਂ ਅਤ੍ਥਰਤਿ, ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਕਥਿਨਂ ਅਤ੍ਥਰਤੀ’’ਤਿ ਪਰਿਵਾਰੇ (ਪਰਿ. ੪੧੪) ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਚ ਅਪਲੋਕਨਕਮ੍ਮਾਦੀਨਂ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਸਙ੍ਘਕਮ੍ਮਾਨਂ ਠਾਨੇਸੁ ਅਪਵਿਟ੍ਠਤ੍ਤਾ ਚ. ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਪਨ ਕਥਿਨਤ੍ਥਾਰਸ੍ਸ ਉਪਚਾਰਭੂਤਂ ਕਥਿਨਦਾਨਕਮ੍ਮਵਾਚਾਭਣਨਕਾਲਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਸ੍ਮਿਞ੍ਹਿ ਕਾਲੇ ਕਥਿਨਦਾਯਕਾ ਚਤ੍ਤਾਰੋ, ਪਟਿਗ੍ਗਾਹਕੋ ਏਕੋਤਿ ਪਚ੍ਛਿਮਕੋਟਿਯਾ ਪਞ੍ਚ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤਤੋ ਹੇਟ੍ਠਾ ਨ ਲਭਤੀਤਿ. ਞਤ੍ਤਿਕਮ੍ਮਵਾਚਾਯ ਸਙ੍ਘਕਮ੍ਮਭਾਵੋ ਕਥਂ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬੋਤਿ? ‘‘ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਸਙ੍ਘਕਮ੍ਮਾਨਂ ਞਤ੍ਤਿਦੁਤਿਯਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਨਵਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਕਥਿਨਦਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਆਗਤਤ੍ਤਾ, ‘‘ਸੁਣਾਤੁ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸਙ੍ਘੋ, ਇਦਂ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਕਥਿਨਦੁਸ੍ਸਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਚਾਤਿ.

ਅਪਰੇ ਪਨ ਆਚਰਿਯਾ ‘‘ਭਾਸਨ੍ਤਰੇਸੁ ਞਤ੍ਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾ ਕਥਿਨਦਾਨਕਮ੍ਮਵਾਚਾ ਅਤ੍ਥਾਰਕਿਰਿਯਾਯ ਪਵਿਸਤਿ, ਅਤ੍ਥਾਰਕਿਰਿਯਾ ਚ ਉਪਚਾਰਸੀਮਾਯਂ ਕਾਤਬ੍ਬਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਕਥਿਨਦਾਨਕਮ੍ਮਵਾਚਾਪਿ ਉਪਚਾਰਸੀਮਾਯਂ ਕਾਤਬ੍ਬਾਯੇਵਾ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਤੇਸਂ ਅਯਮਧਿਪ੍ਪਾਯੋ – ਮਹਾਵਗ੍ਗਪਾਲ਼ਿਯਂ (ਮਹਾਵ. ੩੦੬) ‘‘ਏਵਞ੍ਚ ਪਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਕਥਿਨਂ ਅਤ੍ਥਰਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਆਰਭਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਬ੍ਯਤ੍ਤੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਪਟਿਬਲੇਨ ਸਙ੍ਘੋ ਞਾਪੇਤਬ੍ਬੋ…ਪੇ… ਏਵਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਤ੍ਥਤਂ ਹੋਤਿ ਕਥਿਨ’’ਨ੍ਤਿ ਕਥਿਨਦਾਨਞਤ੍ਤਿਕਮ੍ਮਵਾਚਾਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਯਾਵ ਅਨੁਮੋਦਨਾ ਪਾਠੋ ਆਗਤੋ, ਪਰਿਵਾਰਪਾਲ਼ਿਯਞ੍ਚ (ਪਰਿ. ੪੧੨) ‘‘ਕਥਿਨਤ੍ਥਾਰੋ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ ਉਦ੍ਦੇਸਸ੍ਸ ਨਿਦ੍ਦੇਸੇ ‘‘ਸਚੇ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਕਥਿਨਦੁਸ੍ਸਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਹੋਤਿ, ਸਙ੍ਘੇਨ ਕਥਂ ਪਟਿਪਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬਂ, ਅਤ੍ਥਾਰਕੇਨ ਕਥਂ ਪਟਿਪਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬਂ, ਅਨੁਮੋਦਕੇਨ ਕਥਂ ਪਟਿਪਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਂ ਨੀਹਰਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਸਙ੍ਘੇਨ ਞਤ੍ਤਿਦੁਤਿਯੇਨ ਕਮ੍ਮੇਨ ਕਥਿਨਤ੍ਥਾਰਕਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਦਾਤਬ੍ਬਂ…ਪੇ… ਅਨੁਮੋਦਾਮਾ’’ਤਿ ਞਤ੍ਤਿਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਯਾਵ ਅਨੁਮੋਦਨਾ ਪਾਠੋ ਆਗਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਞਤ੍ਤਿਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਯਾਵ ਅਨੁਮੋਦਨਾ ਸਬ੍ਬੋ ਵਿਧਿ ਕਥਿਨਤ੍ਥਾਰਕਿਰਿਯਾਯਂ ਪਵਿਸਤਿ, ਤਤੋ ਕਥਿਨਤ੍ਥਾਰਕਿਰਿਯਾਯ ਉਪਚਾਰਸੀਮਾਯਂ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਾਯ ਸਤਿ ਞਤ੍ਤਿਸਙ੍ਖਾਤਕਥਿਨਦਾਨਕਮ੍ਮਵਾਚਾਪਿ ਉਪਚਾਰਸੀਮਾਯਂ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਾਯੇਵਾਤਿ.

ਤਤ੍ਰੇਵਂ ਵਿਚਾਰਣਾ ਕਾਤਬ੍ਬਾ – ਅਤ੍ਥਾਰਕਿਰਿਯਾਯ ਵਿਸੁਂ ਅਨਾਗਤਾਯ ਸਤਿ ‘‘ਸਬ੍ਬੋ ਵਿਧਿ ਅਤ੍ਥਾਰਕਿਰਿਯਾਯਂ ਪਵਿਸਤੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਭਵੇਯ੍ਯ, ਅਥ ਚ ਪਨ ਮਹਾਵਗ੍ਗਪਾਲ਼ਿਯਞ੍ਚ ਪਰਿਵਾਰਪਾਲ਼ਿਯਞ੍ਚ ਅਤ੍ਥਾਰਕਿਰਿਯਾ ਵਿਸੁਂ ਆਗਤਾਯੇਵ, ਤਸ੍ਮਾ ਞਤ੍ਤਿਸਙ੍ਖਾਤਾ ਕਥਿਨਦਾਨਕਮ੍ਮਵਾਚਾ ਅਤ੍ਥਾਰਕਿਰਿਯਾਯਂ ਨ ਪਵਿਸਤਿ, ਕੇਵਲਂ ਅਤ੍ਥਾਰਕਿਰਿਯਾਯ ਉਪਚਾਰਭੂਤਤ੍ਤਾ ਪਨ ਤਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਅਨੁਕ੍ਕਮੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਯਥਾ ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸੀਮਂ ਸਮ੍ਮਨ੍ਨਿਤੁ’’ਨ੍ਤਿ ਸੀਮਾਸਮ੍ਮੁਤਿਂ ਅਨੁਜਾਨਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਏਵਞ੍ਚ ਪਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਮ੍ਮਨ੍ਨਿਤਬ੍ਬਾ’’ਤਿ ਸੀਮਾਸਮ੍ਮੁਤਿਵਿਧਿਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਪਠਮਂ ਨਿਮਿਤ੍ਤਾ ਕਿਤ੍ਤੇਤਬ੍ਬਾ…ਪੇ… ਏਵਮੇਤਂ ਧਾਰਯਾਮੀ’’ਤਿ ਨਿਮਿਤ੍ਤਕਿਤ੍ਤਨੇਨ ਸਹ ਸੀਮਾਸਮ੍ਮੁਤਿਕਮ੍ਮਵਾਚਾ ਦੇਸਿਤਾ, ਤਤ੍ਥ ਨਿਮਿਤ੍ਤਕਿਤ੍ਤਨਂ ਸੀਮਾਸਮ੍ਮੁਤਿਕਮ੍ਮਂ ਨ ਹੋਤਿ, ਕਮ੍ਮਵਾਚਾਯੇਵ ਸੀਮਾਸਮ੍ਮੁਤਿਕਮ੍ਮਂ ਹੋਤਿ, ਤਥਾਪਿ ਸੀਮਾਸਮ੍ਮੁਤਿਕਮ੍ਮਵਾਚਾਯ ਉਪਚਾਰਭਾਵਤੋ ਸਹ ਨਿਮਿਤ੍ਤਕਿਤ੍ਤਨੇਨ ਸੀਮਾਸਮ੍ਮੁਤਿਕਮ੍ਮਵਾਚਾ ਦੇਸਿਤਾ. ਯਥਾ ਚ ਉਪਸਮ੍ਪਦਾਕਮ੍ਮਵਿਧਿਂ ਦੇਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਪਠਮਂ ਉਪਜ੍ਝਂ ਗਾਹਾਪੇਤਬ੍ਬੋ…ਪੇ… ਏਵਮੇਤਂ ਧਾਰਯਾਮੀ’’ਤਿ ਉਪਜ੍ਝਾਯਗਾਹਾਪਨਾਦਿਨਾ ਸਹ ਉਪਸਮ੍ਪਦਾਕਮ੍ਮਂ ਦੇਸਿਤਂ, ਤਤ੍ਥ ਉਪਜ੍ਝਾਯਗਾਹਾਪਨਾਦਿ ਉਪਸਮ੍ਪਦਾਕਮ੍ਮਂ ਨ ਹੋਤਿ, ਞਤ੍ਤਿਚਤੁਤ੍ਥਕਮ੍ਮਵਾਚਾਯੇਵ ਉਪਸਮ੍ਪਦਾਕਮ੍ਮਂ ਹੋਤਿ, ਤਥਾਪਿ ਉਪਸਮ੍ਪਦਾਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਸਮੀਪੇ ਭੂਤਤ੍ਤਾ ਉਪਜ੍ਝਾਯਗਾਹਾਪਨਾਦਿਨਾ ਸਹ ਞਤ੍ਤਿਚਤੁਤ੍ਥਕਮ੍ਮਵਾਚਾ ਦੇਸਿਤਾ, ਏਵਮੇਤ੍ਥ ਕਥਿਨਦਾਨਕਮ੍ਮਵਾਚਾ ਅਤ੍ਥਾਰਕਿਰਿਯਾ ਨ ਹੋਤਿ, ਤਥਾਪਿ ਅਤ੍ਥਾਰਕਿਰਿਯਾਯ ਉਪਚਾਰਭੂਤਤ੍ਤਾ ਕਥਿਨਦਾਨਞਤ੍ਤਿਦੁਤਿਯਕਮ੍ਮਵਾਚਾਯ ਸਹ ਕਥਿਨਤ੍ਥਾਰਕਿਰਿਯਾ ਦੇਸਿਤਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਕਥਿਨਦਾਨਕਮ੍ਮਵਾਚਾ ਅਤ੍ਥਾਰਕਿਰਿਯਾਯਂ ਨ ਪਵਿਸਤੀਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ.

ਅਥ ਵਾ ਞਤ੍ਤਿਦੁਤਿਯਕਮ੍ਮਵਾਚਾ ਚ ਅਤ੍ਥਾਰੋ ਚਾਤਿ ਇਮੇ ਦ੍ਵੇ ਧਮ੍ਮਾ ਅਤੁਲ੍ਯਕਿਰਿਯਾ ਅਤੁਲ੍ਯਕਤ੍ਤਾਰੋ ਅਤੁਲ੍ਯਕਮ੍ਮਾ ਅਤੁਲ੍ਯਕਾਲਾ ਚ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤੇਨ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤਿ ‘‘ਭਾਸਨ੍ਤਰੇਸੁ ਞਤ੍ਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾ ਞਤ੍ਤਿਦੁਤਿਯਕਮ੍ਮਵਾਚਾ ਅਤ੍ਥਾਰਕਿਰਿਯਾਯਂ ਨ ਪਵਿਸਤੀ’’ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਕਥਂ ਅਤੁਲ੍ਯਕਿਰਿਯਾ ਹੋਨ੍ਤਿ? ਕਮ੍ਮਵਾਚਾ ਦਾਨਕਿਰਿਯਾ ਹੋਤਿ, ਅਤ੍ਥਾਰੋ ਪਨ੍ਨਰਸਧਮ੍ਮਾਨਂ ਕਾਰਣਭੂਤਾ ਅਤ੍ਥਾਰਕਿਰਿਯਾ, ਏਵਂ ਅਤੁਲ੍ਯਕਿਰਿਯਾ. ਕਥਂ ਅਤੁਲ੍ਯਕਤ੍ਤਾਰੋਤਿ? ਕਮ੍ਮਵਾਚਾਯ ਕਤ੍ਤਾ ਸਙ੍ਘੋ ਹੋਤਿ, ਅਤ੍ਥਾਰਸ੍ਸ ਕਤ੍ਤਾ ਪੁਗ੍ਗਲੋ, ਏਵਂ ਅਤੁਲ੍ਯਕਤ੍ਤਾਰੋ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਕਥਂ ਅਤੁਲ੍ਯਕਮ੍ਮਾ ਹੋਨ੍ਤਿ? ਕਮ੍ਮਵਾਚਾਯ ਕਮ੍ਮਂ ਕਥਿਨਦੁਸ੍ਸਂ ਹੋਤਿ, ਅਤ੍ਥਾਰਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਂ ਕਥਿਨਸਙ੍ਖਾਤਾ ਸਮੂਹਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿ, ਏਵਂ ਅਤੁਲ੍ਯਕਮ੍ਮਾ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਕਥਂ ਅਤੁਲ੍ਯਕਾਲਾ ਹੋਨ੍ਤਿ? ਕਥਿਨਦਾਨਕਮ੍ਮਵਾਚਾ ਪੁਬ੍ਬਕਰਣਪਚ੍ਚੁਦ੍ਧਾਰਅਧਿਟ੍ਠਾਨਾਨਂ ਪੁਬ੍ਬੇ ਹੋਤਿ, ਅਤ੍ਥਾਰੋ ਤੇਸਂ ਪਚ੍ਛਾ, ਏਵਂ ਅਤੁਲ੍ਯਕਾਲਾ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ. ਅਥ ਵਾ ਅਤ੍ਥਾਰੋ ‘‘ਇਮਾਯ ਸਙ੍ਘਾਟਿਯਾ ਕਥਿਨਂ ਅਤ੍ਥਰਾਮੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਵਚੀਭੇਦਸਙ੍ਖਾਤੇਨ ਏਕੇਨ ਧਮ੍ਮੇਨ ਸਙ੍ਗਹਿਤੋ, ਨ ਞਤ੍ਤਿਅਨੁਸ੍ਸਾਵਨਾਦਿਨਾ ਅਨੇਕੇਹਿ ਧਮ੍ਮੇਹਿ ਸਙ੍ਗਹਿਤੋ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ਪਰਿਵਾਰੇ (ਪਰਿ. ੪੦੮) ‘‘ਅਤ੍ਥਾਰੋ ਏਕੇਨ ਧਮ੍ਮੇਨ ਸਙ੍ਗਹਿਤੋ ਵਚੀਭੇਦੇਨਾ’’ਤਿ. ਇਮਿਨਾਪਿ ਕਾਰਣੇਨ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬਂ ‘‘ਨ ਞਤ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥਾਰੇ ਪਵਿਟ੍ਠਾ’’ਤਿ.

ਅਞ੍ਞੇ ਪਨ ਆਚਰਿਯਾ ਏਵਂ ਵਦਨ੍ਤਿ – ‘‘ਕਥਿਨਤ੍ਥਾਰਂ ਕੇ ਲਭਨ੍ਤਿ, ਕੇ ਨ ਲਭਨ੍ਤੀਤਿ? ਗਣਨਵਸੇਨ ਤਾਵ ਪਚ੍ਛਿਮਕੋਟਿਯਾ ਪਞ੍ਚ ਜਨਾ ਲਭਨ੍ਤਿ, ਉਦ੍ਧਂ ਸਤਸਹਸ੍ਸਮ੍ਪਿ, ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਹੇਟ੍ਠਾ ਨ ਲਭਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ (ਮਹਾਵ. ਅਟ੍ਠ. ੩੦੬) ਆਗਤਤ੍ਤਾ ‘‘ਹੇਟ੍ਠਿਮਨ੍ਤਤੋ ਪਞ੍ਚ ਭਿਕ੍ਖੂ ਕਥਿਨਤ੍ਥਾਰਂ ਲਭਨ੍ਤਿ, ਤਤੋ ਅਪ੍ਪਕਤਰਾ ਨ ਲਭਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤਿ. ‘‘ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਜਨਾਨਂ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਪਚ੍ਛਿਮਕੋਟਿਯਾ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਕਥਿਨਦੁਸ੍ਸਸ੍ਸ ਦਾਯਕਾ, ਏਕੋ ਪਟਿਗ੍ਗਾਹਕੋਤਿ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਜਨਾਨਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਕਙ੍ਖਾਵਿਤਰਣੀਟੀਕਾਯਂ (ਕਙ੍ਖਾ. ਅਭਿ. ਟੀ. ਕਥਿਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ) ਆਗਤਤ੍ਤਾ ਤਸ੍ਮਿਂ ਵਾਕ੍ਯੇ ‘‘ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਕਿਰਿਯਾਯ ਕਤ੍ਤਾ ‘‘ਸੋ ਕਥਿਨਤ੍ਥਾਰੋ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਤ੍ਥਾਰੋਤਿ ਇਮਿਨਾ ‘‘ਇਮਾਯ ਸਙ੍ਘਾਟਿਯਾ ਕਥਿਨਂ ਅਤ੍ਥਰਾਮੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਅਤ੍ਥਰਣਕਿਰਿਯਾ ਨ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਾ, ਚਤੂਹਿ ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਅਤ੍ਥਾਰਕਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਞਤ੍ਤਿਯਾ ਦਾਨਂ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਨ੍ਤਿ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤਿ. ‘‘ਕਥਿਨਤ੍ਥਾਰਂ ਕੇ ਲਭਨ੍ਤਿ…ਪੇ… ਉਦ੍ਧਂ ਸਤਸਹਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਇਦਂ ਅਤ੍ਥਾਰਕਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਕਥਿਨਦੁਸ੍ਸਦਾਨਕਮ੍ਮਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵਿਨਯਵਿਨਿਚ੍ਛਯਟੀਕਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਸ੍ਮਿਮ੍ਪਿ ਪਾਠੇ ਞਤ੍ਤਿਯਾ ਦਿਨ੍ਨਂਯੇਵ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘‘ਪਞ੍ਚ ਜਨਾ ਅਤ੍ਥਾਰਂ ਲਭਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਇਦਂ ਵਚਨਂ ਅਟ੍ਠਕਥਾਚਰਿਯੇਹਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ‘‘ਇਮਾਯ ਸਙ੍ਘਾਟਿਯਾ ਕਥਿਨਂ ਅਤ੍ਥਰਾਮੀ’’ਤਿਆਦਿ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਰਣਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਨ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਟੀਕਾਚਰਿਯਸ੍ਸ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਏਵਂ ਕਙ੍ਖਾਵਿਤਰਣੀਟੀਕਾ-ਵਿਨਯਵਿਨਿਚ੍ਛਯਟੀਕਾਕਾਰਕੇਹਿ ਆਚਰਿਯੇਹਿ ‘‘ਞਤ੍ਤਿਦੁਤਿਯਕਮ੍ਮਂ ਅਤ੍ਥਾਰੋ ਨਾਮਾ’’ਤਿ ਵਿਨਿਚ੍ਛਿਤਤ੍ਤਾ ਉਪਚਾਰਸੀਮਾਯਂ ਕਥਿਨਦਾਨਞਤ੍ਤਿਕਮ੍ਮਵਾਚਾਕਰਣਂ ਯੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤੀਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ.

ਤਤ੍ਰੇਵਂ ਵਿਚਾਰਣਾ ਕਾਤਬ੍ਬਾ – ‘‘ਞਤ੍ਤਿਦੁਤਿਯਕਮ੍ਮਂਯੇਵ ਅਤ੍ਥਾਰੋ ਨਾਮਾ’’ਤਿ ਟੀਕਾਚਰਿਯਾ ਨ ਵਦੇਯ੍ਯੁਂ. ਵਦੇਯ੍ਯੁਂ ਚੇ, ਅਟ੍ਠਕਥਾਯ ਵਿਰੁਦ੍ਧੋ ਸਿਯਾ. ਕਥਂ ਵਿਰੁਦ੍ਧੋਤਿ ਚੇ? ‘‘ਛਿਨ੍ਨਵਸ੍ਸਾ ਵਾ ਪਚ੍ਛਿਮਿਕਾਯ ਉਪਗਤਾ ਵਾ ਨ ਲਭਨ੍ਤਿ, ਅਞ੍ਞਸ੍ਮਿਂ ਵਿਹਾਰੇ ਵੁਤ੍ਥਵਸ੍ਸਾਪਿ ਨ ਲਭਨ੍ਤੀਤਿ ਮਹਾਪਚ੍ਚਰਿਯਂ ਵੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ (ਮਹਾਵ. ਅਟ੍ਠ. ੩੦੬) ਆਗਤਤ੍ਤਾ ‘‘ਤੇ ਛਿਨ੍ਨਵਸ੍ਸਾਦਯੋ ਕਥਿਨਤ੍ਥਾਰਂ ਨ ਲਭਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤਿ. ਯਦਿ ਞਤ੍ਤਿਦੁਤਿਯਕਮ੍ਮਂ ਅਤ੍ਥਾਰੋ ਨਾਮ ਸਿਯਾ, ਏਵਂ ਸਤਿ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਞਤ੍ਤਿਦੁਤਿਯਕਮ੍ਮੇਪਿ ਗਣਪੂਰਕਭਾਵੇਨ ਅਪ੍ਪਵਿਟ੍ਠਾ ਸਿਯੁਂ. ਅਥ ਚ ਪਨ ‘‘ਪੁਰਿਮਿਕਾਯ ਉਪਗਤਾਨਂ ਪਨ ਸਬ੍ਬੇ ਗਣਪੂਰਕਾ ਹੋਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯ (ਮਹਾਵ. ਅਟ੍ਠ. ੩੦੬) ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਤੇ ਞਤ੍ਤਿਦੁਤਿਯਕਮ੍ਮੇ ਪਵਿਟ੍ਠਾਵ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਟ੍ਠਕਥਾਚਰਿਯੋ ਪਞ੍ਚਾਨਿਸਂਸਹੇਤੁਭੂਤਂ ‘‘ਇਮਾਯ ਸਙ੍ਘਾਟਿਯਾ ਕਥਿਨਂ ਅਤ੍ਥਰਾਮੀ’’ਤਿਆਦਿਕਂ ਵਚੀਭੇਦਂਯੇਵ ‘‘ਅਤ੍ਥਾਰੋ’’ਤਿ ਵਦਤਿ, ਨ ਞਤ੍ਤਿਦੁਤਿਯਕਮ੍ਮਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਤੇ ਛਿਨ੍ਨਵਸ੍ਸਾਦਯੋ ਪਞ੍ਚਾਨਿਸਂਸਹੇਤੁਭੂਤਂ ਕਥਿਨਤ੍ਥਾਰਂ ਨ ਲਭਨ੍ਤਿ, ਞਤ੍ਤਿਦੁਤਿਯਕਮ੍ਮੇ ਪਨ ਚਤੁਵਗ੍ਗਸਙ੍ਘਪੂਰਕਭਾਵਂ ਲਭਨ੍ਤੀਤਿ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤਿ. ਪੁਨਪਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ‘‘ਸਚੇ ਪੁਰਿਮਿਕਾਯ ਉਪਗਤਾ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਵਾ ਹੋਨ੍ਤਿ ਤਯੋ ਵਾ ਦ੍ਵੇ ਵਾ ਏਕੋ ਵਾ, ਇਤਰੇ ਗਣਪੂਰਕੇ ਕਤ੍ਵਾ ਕਥਿਨਂ ਅਤ੍ਥਰਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ. ਏਵਂ ਅਲਬ੍ਭਮਾਨਕਥਿਨਤ੍ਥਾਰੇਯੇਵ ਛਿਨ੍ਨਵਸ੍ਸਾਦਯੋ ਗਣਪੂਰਕੇ ਕਤ੍ਵਾ ਞਤ੍ਤਿਦੁਤਿਯਕਮ੍ਮਵਾਚਾਯ ਕਥਿਨਦੁਸ੍ਸਂ ਦਾਪੇਤ੍ਵਾ ਪੁਰਿਮਿਕਾਯ ਉਪਗਤੇਹਿ ਕਥਿਨਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਰਿਤਬ੍ਬਭਾਵਤੋ ‘‘ਞਤ੍ਤਿਦੁਤਿਯਕਮ੍ਮਂਯੇਵ ਅਤ੍ਥਾਰੋ ਨਾਮਾਤਿ ਟੀਕਾਚਰਿਯਾ ਨ ਵਦੇਯ੍ਯੁ’’ਨ੍ਤਿ ਅਵਚਿਮ੍ਹਾਤਿ.

ਨਨੁ ਚ ਭੋ ਇਮਸ੍ਮਿਮ੍ਪਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਵਚਨੇ ‘‘ਇਤਰੇ ਗਣਪੂਰਕੇ ਕਤ੍ਵਾ ਕਥਿਨਂ ਅਤ੍ਥਰਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਵਚਨੇਨ ਚਤੁਵਗ੍ਗਸਙ੍ਘੇਨ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਞਤ੍ਤਿਦੁਤਿਯਕਮ੍ਮਂਯੇਵ ‘‘ਅਤ੍ਥਾਰੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ? ਨ, ਪੁਬ੍ਬਾਪਰਵਿਰੋਧਤੋ. ਪੁਬ੍ਬੇ ਹਿ ਛਿਨ੍ਨਵਸ੍ਸਾਦੀਨਂ ਕਥਿਨਂ ਅਤ੍ਥਰਿਤੁਂ ਅਲਬ੍ਭਮਾਨਭਾਵੋ ਵੁਤ੍ਤੋ, ਇਧ ‘‘ਞਤ੍ਤਿਦੁਤਿਯਕਮ੍ਮਂ ਅਤ੍ਥਾਰੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਤੇਸਮ੍ਪਿ ਲਬ੍ਭਮਾਨਭਾਵੋ ਵੁਤ੍ਤੋ ਭਵੇਯ੍ਯ, ਨ ਅਟ੍ਠਕਥਾਚਰਿਯਾ ਪੁਬ੍ਬਾਪਰਵਿਰੁਦ੍ਧਂ ਕਥੇਯ੍ਯੁਂ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਕਤ੍ਵਾ’’ਤਿ ਪਦਂ ‘‘ਅਤ੍ਥਰਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਪਦੇਨ ਸਮ੍ਬਜ੍ਝਨ੍ਤੇਨ ਸਮਾਨਕਾਲਵਿਸੇਸਨਂ ਅਕਤ੍ਵਾ ਪੁਬ੍ਬਕਾਲਵਿਸੇਸਨਮੇਵ ਕਤ੍ਵਾ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧਿਤਬ੍ਬਂ, ਏਵਂ ਸਤਿ ਪੁਬ੍ਬਵਚਨੇਨਾਪਰਵਚਨਂ ਗਙ੍ਗੋਦਕੇਨ ਯਮੁਨੋਦਕਂ ਵਿਯ ਸਂਸਨ੍ਦਤਿ, ਪਚ੍ਛਾਪਿ ਚ ‘‘ਕਮ੍ਮਵਾਚਂ ਸਾਵੇਤ੍ਵਾ ਕਥਿਨਂ ਅਤ੍ਥਰਾਪੇਤ੍ਵਾ ਦਾਨਞ੍ਚ ਭੁਞ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਗਮਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵਿਸੁਂ ਕਮ੍ਮਵਾਚਾਸਾਵਨਂ ਵਿਸੁਂ ਕਥਿਨਤ੍ਥਰਣਂ ਪੁਬ੍ਬਾਪਰਾਨੁਕ੍ਕਮਤੋ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਞਤ੍ਤਿਦੁਤਿਯਕਮ੍ਮਂ ਅਤ੍ਥਾਰੋ ਨਾਮ ਨ ਹੋਤਿ, ਕੇਵਲਂ ਅਤ੍ਥਾਰਸ੍ਸ ਕਾਰਣਮੇਵ ਉਪਚਾਰਮੇਵ ਹੋਤੀਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਕਿਞ੍ਚ ਭਿਯ੍ਯੋ – ‘‘ਨ ਸਙ੍ਘੋ ਕਥਿਨਂ ਅਤ੍ਥਰਤਿ, ਨ ਗਣੋ ਕਥਿਨਂ ਅਤ੍ਥਰਤਿ, ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਕਥਿਨਂ ਅਤ੍ਥਰਤੀ’’ਤਿ ਪਰਿਵਾਰਵਚਨੇਨ (ਪਰਿ. ੪੧੪) ਅਯਮਤ੍ਥੋ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬੋਤਿ.

ਯਦਿ ਏਵਂ ਕਙ੍ਖਾਵਿਤਰਣੀਟੀਕਾ-ਵਿਨਯਵਿਨਿਚ੍ਛਯਟੀਕਾਸੁ ਆਗਤਪਾਠਾਨਂ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ ਕਥਂ ਭਾਸਿਤਬ੍ਬੋ ਭਵੇਯ੍ਯ. ਨਨੁ ਕਙ੍ਖਾਵਿਤਰਣੀਟੀਕਾਯਂ ‘‘ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਇਮਿਸ੍ਸਾ ਕਿਰਿਯਾਯ ਕਤ੍ਤਾ ‘‘ਸੋ ਕਥਿਨਤ੍ਥਾਰੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋ, ਵਿਨਯਵਿਨਿਚ੍ਛਯਟੀਕਾਯਞ੍ਚ ‘‘ਕਥਿਨਦੁਸ੍ਸਦਾਨਕਮ੍ਮ’’ਨ੍ਤਿ ਪਦਂ ‘‘ਸਨ੍ਧਾਯਾ’’ਤਿ ਕਿਰਿਯਾਯ ਕਮ੍ਮਂ, ਕਥਿਨਤ੍ਥਾਰੋ…ਪੇ… ਇਦਂ ‘‘ਵੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਕਿਰਿਯਾਯ ਕਮ੍ਮਂ ਹੋਤਿ. ਏਵਂ ਟੀਕਾਸੁ ਨੀਤਤ੍ਥਤੋ ਆਗਤਪਾਠੇਸੁ ਸਨ੍ਤੇਸੁ ‘‘ਞਤ੍ਤਿਦੁਤਿਯਕਮ੍ਮਂਯੇਵ ਅਤ੍ਥਾਰੋ ਨਾਮਾਤਿ ਟੀਕਾਚਰਿਯਾ ਨ ਵਦੇਯ੍ਯੁ’’ਨ੍ਤਿ ਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ? ਯੇਨਾਕਾਰੇਨ ਅਟ੍ਠਕਥਾਵਚਨੇਨ ਟੀਕਾਵਚਨਞ੍ਚ ਪੁਬ੍ਬਾਪਰਅਟ੍ਠਕਥਾਵਚਨਞ੍ਚ ਅਵਿਰੁਦ੍ਧਂ ਭਵੇਯ੍ਯ, ਤੇਨਾਕਾਰੇਨ ਟੀਕਾਪਾਠਾਨਂ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ. ਕਥਂ? ਕਙ੍ਖਾਵਿਤਰਣੀਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ (ਕਙ੍ਖਾ. ਅਟ੍ਠ. ਕਥਿਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ) ‘‘ਸੋ ਸਬ੍ਬਨ੍ਤਿਮੇਨ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦੇਨ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਜਨਾਨਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਆਗਤੋ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਅਟ੍ਠਕਥਾਵਚਨੇ ਚੋਦਕੇਨ ਚੋਦੇਤਬ੍ਬਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਿਤਾਯ ਤਂ ਪਰਿਹਰਿਤੁਂ ‘‘ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਜਨਾਨਂ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਪਚ੍ਛਿਮਕੋਟਿਯਾ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਕਥਿਨਦੁਸ੍ਸਸ੍ਸ ਦਾਯਕਾ, ਏਕੋ ਪਟਿਗ੍ਗਾਹਕੋਤਿ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਜਨਾਨਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਪਾਠੋ ਟੀਕਾਚਰਿਯੇਨ ਵੁਤ੍ਤੋ, ਕਥਂ ਚੋਦੇਤਬ੍ਬਂ ਅਤ੍ਥੀਤਿ? ਭੋ ਅਟ੍ਠਕਥਾਚਰਿਯ ‘‘ਸੋ ਸਬ੍ਬਨ੍ਤਿਮੇਨ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦੇਨ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਜਨਾਨਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋ, ਏਵਂ ਸਤਿ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਕਥਿਨਤ੍ਥਾਰਕਾਨਂ ਏਵ ਸੋ ਕਥਿਨਤ੍ਥਾਰੋ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਨ ਏਕਦ੍ਵਿਤਿਚਤੁਪੁਗ੍ਗਲਾਨਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ ਆਪਜ੍ਜਤਿ, ਏਵਂ ਸਤਿ ‘‘ਨ ਸਙ੍ਘੋ ਕਥਿਨਂ ਅਤ੍ਥਰਤਿ, ਨ ਗਣੋ ਕਥਿਨਂ ਅਤ੍ਥਰਤਿ, ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਕਥਿਨਂ ਅਤ੍ਥਰਤੀ’’ਤਿ ਆਗਤਪਾਲ਼ਿਯਾ ਵਿਰੁਜ੍ਝਨਤੋ ਆਗਮਵਿਰੋਧੋ ਆਪਜ੍ਜਤਿ, ਤਂ ਚੋਦਨਂ ਪਰਿਹਰਨ੍ਤੋ ‘‘ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਜਨਾਨਂ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਪਚ੍ਛਿਮਕੋਟਿਯਾ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਕਥਿਨਦੁਸ੍ਸਸ੍ਸ ਦਾਯਕਾ, ਏਕੋ ਪਟਿਗ੍ਗਾਹਕੋਤਿ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਜਨਾਨਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਪਾਠੋ ਟੀਕਾਚਰਿਯੇਨ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਤਤ੍ਥਾਯਮਧਿਪ੍ਪਾਯੋ – ਭੋ ਚੋਦਕਾਚਰਿਯ ਅਟ੍ਠਕਥਾਚਰਿਯੇਨ ਕਥਿਨਤ੍ਥਾਰਕਾਲੇ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਅਤ੍ਥਾਰਕਾਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਵਸੇਨ ‘‘ਸੋ ਸਬ੍ਬਨ੍ਤਿਮੇਨ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦੇਨ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਜਨਾਨਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਪਾਠੋ ਨ ਵੁਤ੍ਤੋ, ਅਥ ਖੋ ਸਙ੍ਘੇਨ ਅਤ੍ਥਾਰਕਸ੍ਸ ਕਥਿਨਦੁਸ੍ਸਦਾਨਕਾਲੇ ਪਚ੍ਛਿਮਕੋਟਿਯਾ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਕਥਿਨਦੁਸ੍ਸਸ੍ਸ ਦਾਯਕਾ, ਏਕੋ ਪਟਿਗ੍ਗਾਹਕੋਤਿ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਦਾਯਕਪਟਿਗ੍ਗਾਹਕਪੁਗ੍ਗਲਾਨਂ ਅਤ੍ਥਿਤਾਯ ਸੋ ਪਚ੍ਛਾ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬੋ ਅਤ੍ਥਾਰੋ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਕਾਰਣਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਫਲਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਸ੍ਮਿਂ ਅਟ੍ਠਕਥਾਵਚਨੇ ਆਗਮਵਿਰੋਧੋ ਨਾਪਜ੍ਜਤੀਤਿ.

ਵਿਨਯਵਿਨਿਚ੍ਛਯਟੀਕਾਯਮ੍ਪਿ ‘‘ਕਥਿਨਤ੍ਥਾਰਂ ਕੇ ਲਭਨ੍ਤਿ, ਕੇ ਨ ਲਭਨ੍ਤੀਤਿ? ਗਣਨਵਸੇਨ ਤਾਵ ਪਚ੍ਛਿਮਕੋਟਿਯਾ ਪਞ੍ਚ ਜਨਾ ਲਭਨ੍ਤਿ, ਉਦ੍ਧਂ ਸਤਸਹਸ੍ਸਮ੍ਪਿ, ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਹੇਟ੍ਠਾ ਨ ਲਭਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਵਚਨੇ ਪਰੇਹਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਿਤਾਯ ਤਂ ਪੁਚ੍ਛਂ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤੁਂ ‘‘ਇਦਂ ਅਤ੍ਥਾਰਕਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਕਥਿਨਦੁਸ੍ਸਦਾਨਕਮ੍ਮਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਪਾਠੋ ਟੀਕਾਚਰਿਯੇਨ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਕਥਂ ਪੁਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਚੇ? ਭੋ ਅਟ੍ਠਕਥਾਚਰਿਯ ‘‘ਹੇਟ੍ਠਿਮਕੋਟਿਯਾ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਜਨਾਨਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਇਦਂ ਵਚਨਂ ਕਿਂ ਪਞ੍ਚਾਨਿਸਂਸਸ੍ਸ ਕਾਰਣਭੂਤਂ ‘‘ਇਮਾਯ ਸਙ੍ਘਾਟਿਯਾ ਕਥਿਨਂ ਅਤ੍ਥਰਾਮੀ’’ਤਿਆਦਿਅਤ੍ਥਾਰਕਿਰਿਯਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਉਦਾਹੁ ਅਤ੍ਥਾਰਸ੍ਸ ਕਾਰਣਭੂਤਂ ਕਥਿਨਦੁਸ੍ਸਦਾਨਕਮ੍ਮਨ੍ਤਿ. ਕਥਂ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨਾਤਿ? ਭੋ ਭਦ੍ਰਮੁਖ ‘‘ਹੇਟ੍ਠਿਮਕੋਟਿਯਾ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਜਨਾਨਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਇਦਂ ਪਞ੍ਚਾਨਿਸਂਸਸ੍ਸ ਕਾਰਣਭੂਤਂ ‘‘ਇਮਾਯ ਸਙ੍ਘਾਟਿਯਾ ਕਥਿਨਂ ਅਤ੍ਥਰਾਮੀ’’ਤਿਆਦਿਕਂ ਅਤ੍ਥਾਰਕਿਰਿਯਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਅਟ੍ਠਕਥਾਚਰਿਯੇਨ ਨ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਅਥ ਖੋ ਅਤ੍ਥਾਰਸ੍ਸ ਕਾਰਣਭੂਤਂ ਕਥਿਨਦਾਨਕਮ੍ਮਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ. ਤਤ੍ਰਾਯਮਧਿਪ੍ਪਾਯੋ – ਸਙ੍ਘੇਨ ਅਤ੍ਥਾਰਕਸ੍ਸ ਦਿਨ੍ਨਦੁਸ੍ਸੇਨ ਏਵ ਕਥਿਨਤ੍ਥਾਰੋ ਸਮ੍ਭਵਤਿ, ਨ ਠਿਤਿਕਾਯ ਲਦ੍ਧਚੀਵਰੇਨ ਵਾ ਪੁਗ੍ਗਲਿਕਚੀਵਰੇਨ ਵਾ ਸਮ੍ਭਵਤਿ, ਤਞ੍ਚ ਕਥਿਨਦੁਸ੍ਸਦਾਨਕਮ੍ਮਂ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਕਥਿਨਦੁਸ੍ਸਦਾਯਕਾ, ਏਕੋ ਪਟਿਗ੍ਗਾਹਕੋਤਿ ਪਞ੍ਚਸੁ ਭਿਕ੍ਖੂਸੁ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨੇਸੁਯੇਵ ਸਮ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਨ ਤਤੋ ਊਨੇਸੂਤਿ ਪਚ੍ਛਿਮਕੋਟਿਯਾ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਕਾਰਣਸਿਦ੍ਧਿਯਾ ਫਲਸਿਦ੍ਧਿ ਹੋਤਿ, ਤੇਨੇਵ ਚ ਕਾਰਣੇਨ ‘‘ਕਥਿਨਦੁਸ੍ਸਦਾਨਕਮ੍ਮਂ ਵੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਮੁਖ੍ਯਵਸੇਨ ਅਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਉਪਚਾਰਵਸੇਨਾਹ. ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤੇਯੇਵ ਅਟ੍ਠਕਥਾਵਚਨਸ੍ਸ ਪੁਬ੍ਬਾਪਰਵਿਰੋਧੋ ਨਤ੍ਥਿ, ਅਟ੍ਠਕਥਾਵਚਨੇਨ ਚ ਟੀਕਾਵਚਨਂ ਵਿਰੁਦ੍ਧਂ ਨ ਹੋਤੀਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ, ‘‘ਅਪਲੋਕਨਾਦਿਸਙ੍ਘਕਮ੍ਮਕਰਣਤ੍ਥਂ ਬਦ੍ਧਸੀਮਾ ਭਗਵਤਾ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਾ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਵਿਨਯਲਕ੍ਖਣੇਨ ਚ ਸਮੇਤਿ.

‘‘ਇਮਾਯ ਸਙ੍ਘਾਟਿਯਾ ਕਥਿਨਂ ਅਤ੍ਥਰਾਮੀ’’ਤਿਆਦਿਕਾ ਪਨ ਅਤ੍ਥਾਰਕਿਰਿਯਾ ਅਪਲੋਕਨਾਦੀਸੁ ਚਤੂਸੁ ਸਙ੍ਘਕਮ੍ਮੇਸੁ ਅਪ੍ਪਵਿਟ੍ਠਾ, ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਾਦਯੋ ਵਿਯ ਪਞ੍ਚਾਨਿਸਂਸਲਾਭਕਾਰਣਭੂਤਾ ਪੁਗ੍ਗਲਕਿਰਿਯਾਵ ਹੋਤੀਤਿ ਵਸ੍ਸੂਪਨਾਯਿਕਖੇਤ੍ਤਭੂਤਾਯ ਅਨ੍ਤੋਉਪਚਾਰਸੀਮਾਯ ਕਾਤਬ੍ਬਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਨ੍ਤੋਉਪਚਾਰਸੀਮਾਯਂ ਬਦ੍ਧਸੀਮਾਯ ਅਵਿਜ੍ਜਮਾਨਾਯ ਬਹਿਉਪਚਾਰਸੀਮਾਯਂ ਬਦ੍ਧਸੀਮਂ ਵਾ ਉਦਕੁਕ੍ਖੇਪਸਤ੍ਤਬ੍ਭਨ੍ਤਰਲਭਮਾਨਟ੍ਠਾਨਂ ਵਾ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਞਤ੍ਤਿਦੁਤਿਯਕਮ੍ਮੇਨ ਕਥਿਨਦੁਸ੍ਸਂ ਦਾਪੇਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਵਿਹਾਰਂ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਅਨ੍ਤੋਉਪਚਾਰਸੀਮਾਯਮੇਵ ਕਥਿਨਤ੍ਥਰਣਂ ਪੁਬ੍ਬਾਚਰਿਯੇਹਿ ਕਤਂ, ਤਂ ਸੁਕਤਮੇਵ ਹੋਤੀਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਏਵਂ ਅਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਸੁਦ੍ਧਉਪਚਾਰਸੀਮਾਯਮੇਵ ਞਤ੍ਤਿਦੁਤਿਯਕਮ੍ਮਂ ਕਾਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਗਯ੍ਹਮਾਨੇ ਸਤਿ ਤੇਸਂ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਾਨਂ ਦਿਟ੍ਠਾਨੁਗਤਿਂ ਆਪਜ੍ਜਮਾਨਾ ਸਿਸ੍ਸਾਨੁਸਿਸ੍ਸਾ ਧੁਵਵਾਸਤ੍ਥਾਯ ਵਿਹਾਰਦਾਨਾਦਿਅਪਲੋਕਨਕਮ੍ਮਂ ਵਾ ਉਪੋਸਥਪਵਾਰਣਾਦਿਞਤ੍ਤਿਕਮ੍ਮਂ ਵਾ ਸੀਮਾਸਮ੍ਮਨ੍ਨਨਾਦਿਞਤ੍ਤਿਦੁਤਿਯਕਮ੍ਮਂ ਵਾ ਉਪਸਮ੍ਪਦਾਦਿਞਤ੍ਤਿਚਤੁਤ੍ਥਕਮ੍ਮਂ ਵਾ ਉਪਚਾਰਸੀਮਾਯਮੇਵ ਕਰੇਯ੍ਯੁਂ, ਏਵਂ ਕਰੋਨ੍ਤਾ ਭਗਵਤੋ ਸਾਸਨੇ ਮਹਨ੍ਤਂ ਜਟਂ ਮਹਨ੍ਤਂ ਗੁਮ੍ਬਂ ਮਹਨ੍ਤਂ ਵਿਸਮਂ ਕਰੇਯ੍ਯੁਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਮਕਰਣਤ੍ਥਂ ਯੁਤ੍ਤਿਤੋ ਚ ਆਗਮਤੋ ਚ ਅਨੇਕਾਨਿ ਕਾਰਣਾਨਿ ਆਹਰਿਤ੍ਵਾ ਕਥਯਿਮ੍ਹਾਤਿ.

ਸਾਸਨੇ ਗਾਰਵਂ ਕਤ੍ਵਾ, ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਸ੍ਸਾਨੁਲੋਮਤੋ;

ਮਯਾ ਕਤਂ ਵਿਨਿਚ੍ਛਯਂ, ਸਮ੍ਮਾ ਚਿਨ੍ਤੇਨ੍ਤੁ ਸਾਧਵੋ.

ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਵਿਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ, ਯੁਤ੍ਤਂ ਚੇ ਹੋਤਿ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੁ;

ਨੋ ਚੇ ਯੁਤ੍ਤਂ ਮਾ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੁ, ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸਾਵਕਾਤਿ.

ਇਤੋ ਪਰਾਨਿਪਿ ਕਾਰਣਸਾਧਕਾਨਿ ਆਹਰਨ੍ਤਿ ਆਚਰਿਯਾ, ਤੇਸਂ ਪਟਿਵਚਨੇਨ ਅਤਿਵਿਤ੍ਥਾਰੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ, ਉਪਚਾਰਸੀਮਾਯ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਸਙ੍ਘਕਮ੍ਮਾਨਂ ਕਤਟ੍ਠਾਨਭਾਵੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ਵੁਤ੍ਤੋਵ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਂ ਵਚਨਂ ਮਨਸਿ ਕਤ੍ਵਾ ਸਂਸਯਂ ਅਕਤ੍ਵਾ ਧਾਰੇਤਬ੍ਬੋਤਿ.

‘‘ਇਮਾਯ ਸਙ੍ਘਾਟਿਯਾ ਕਥਿਨਂ ਅਤ੍ਥਰਾਮੀ’’ਤਿ ਵਾਚਾ ਭਿਨ੍ਦਿਤਬ੍ਬਾਤਿ ਕਿਂ ਏਤ੍ਤਕੇਨ ਵਚੀਭੇਦੇਨ ਕਥਿਨਂ ਅਤ੍ਥਤਂ ਹੋਤਿ, ਉਦਾਹੁ ਅਞ੍ਞੋ ਕੋਚਿ ਕਾਯਵਿਕਾਰੋ ਕਾਤਬ੍ਬੋ? ਨ ਕਾਤਬ੍ਬੋ. ਏਤ੍ਤਕੇਨੇਵ ਹਿ ਵਚੀਭੇਦੇਨ ਅਤ੍ਥਤਂ ਹੋਤਿ, ਕਥਿਨਂ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ਪਰਿਵਾਰੇ (ਪਰਿ. ੪੦੮) ‘‘ਅਤ੍ਥਾਰੋ ਏਕੇਨ ਧਮ੍ਮੇਨ ਸਙ੍ਗਹਿਤੋ ਵਚੀਭੇਦੇਨਾ’’ਤਿ.

ਏਵਂ ਕਥਿਨਤ੍ਥਾਰਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਅਨੁਮੋਦਾਪਨਅਨੁਮੋਦਨੇ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਤੇਨ ਕਥਿਨਤ੍ਥਾਰਕੇਨਾ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਯੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ‘‘ਇਮਾਯ ਸਙ੍ਘਾਟਿਯਾ ਕਥਿਨਂ ਅਤ੍ਥਰਾਮੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਵਚੀਭੇਦੇਨ ਕਥਿਨਂ ਅਤ੍ਥਤਂ, ਤੇਨ ‘‘ਕਥਿਨਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਾਰਾ ਪਨ੍ਨਰਸ ਧਮ੍ਮਾ ਜਾਯਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਪਰਿਵਾਰੇ (ਪਰਿ. ੪੦੩) ਆਗਤਤ੍ਤਾ ਕਥਿਨਤ੍ਥਾਰੇਨ ਸਹੇਵ ਪਞ੍ਚ ਆਨਿਸਂਸਾ ਆਗਤਾ, ਅਥ ਕਸ੍ਮਾ ਸਙ੍ਘਂ ਅਨੁਮੋਦਾਪੇਤੀਤਿ? ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਅਤ੍ਥਾਰਕਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਪਞ੍ਚ ਆਨਿਸਂਸਾ ਆਗਤਾ, ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਪਨ ਅਨਾਗਤਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਚ ਆਗਮਨਤ੍ਥਂ ਸਙ੍ਘਂ ਅਨੁਮੋਦਾਪੇਤਿ, ਸਙ੍ਘੋ ਚ ਅਨੁਮੋਦਨਂ ਕਰੋਤਿ, ਏਵਂ ਕਤੇ ਉਭਿਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਆਨਿਸਂਸਾ ਆਗਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ਪਰਿਵਾਰੇ (ਪਰਿ. ੪੦੩) ‘‘ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਪੁਗ੍ਗਲਾਨਂ ਅਤ੍ਥਤਂ ਹੋਤਿ ਕਥਿਨਂ ਅਤ੍ਥਾਰਕਸ੍ਸ ਚ ਅਨੁਮੋਦਕਸ੍ਸ ਚਾ’’ਤਿ. ਏਤ੍ਥ ਚ ਕਥਿਨਤ੍ਥਾਰਕਭਿਕ੍ਖੁਤੋ ਵੁਡ੍ਢਤਰੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਙ੍ਘੇ ਅਤ੍ਥਿ, ਇਧ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਅਤ੍ਥਾਰਕੇਨ ‘‘ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ, ਅਨੁਮੋਦਕੇਨ ‘‘ਆਵੁਸੋ’’ਤਿ. ਯਦਿ ਪਨ ਕਥਿਨਤ੍ਥਾਰਕੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਵੁਡ੍ਢਤਰੋ ਹੋਤਿ, ਤੇਨ ‘‘ਆਵੁਸੋ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ, ਇਤਰੇਹਿ ‘‘ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ, ਏਵਂ ਸੇਸਨਯਦ੍ਵਯੇਪਿ. ਏਵਂ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਅਤ੍ਥਤਂ ਹੋਤਿ ਕਥਿਨਨ੍ਤਿ. ਇਮੇਸੁ ਪਨ ਸਙ੍ਘਪੁਗ੍ਗਲੇਸੁ ਯੇ ਤਸ੍ਮਿਂ ਵਿਹਾਰੇ ਪੁਰਿਮਿਕਾਯ ਵਸ੍ਸਂ ਉਪਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਪਠਮਪਵਾਰਣਾਯ ਪਵਾਰਿਤਾ, ਤੇਯੇਵ ਅਨੁਮੋਦਿਤੁਂ ਲਭਨ੍ਤਿ, ਛਿਨ੍ਨਵਸ੍ਸਾ ਵਾ ਪਚ੍ਛਿਮਿਕਾਯ ਉਪਗਤਾ ਵਾ ਅਞ੍ਞਸ੍ਮਿਂ ਵਿਹਾਰੇ ਵੁਤ੍ਥਵਸ੍ਸਾ ਵਾ ਨ ਲਭਨ੍ਤਿ, ਅਨਨੁਮੋਦਨ੍ਤਾਪਿ ਆਨਿਸਂਸਂ ਨ ਲਭਨ੍ਤਿ.

ਏਵਂ ਕਥਿਨਤ੍ਥਾਰਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਚੀਵਰਵਿਭਾਗਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਏਵਂ ਅਤ੍ਥਤੇ ਪਨ ਕਥਿਨੇ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਸਚੇ ਕਥਿਨਚੀਵਰੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਆਭਤਂ ਆਨਿਸਂਸਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਏਕਂ ਅਤ੍ਥਤਚੀਵਰਮੇਵ ਕਥਿਨਚੀਵਰਂ ਨਾਮ, ਤਤੋ ਅਞ੍ਞਂ ਤੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਆਭਤਂ ਸਬ੍ਬਂ ਚੀਵਰਂ ਕਥਿਨਾਨਿਸਂਸਚੀਵਰਂ ਨਾਮਾਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਵਕ੍ਖਤਿ ਹਿ ‘‘ਅਵਸੇਸਕਥਿਨਾਨਿਸਂਸੇ ਬਲਵਵਤ੍ਥਾਨੀ’’ਤਿਆਦਿ. ਤੇਨ ਞਾਯਤਿ ‘‘ਵਤ੍ਥਮੇਵ ਇਧ ਆਨਿਸਂਸੋ ਨਾਮ, ਨ ਅਗ੍ਘੋ, ਕਥਿਨਸਾਟਕੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਆਭਤਾਨਂ ਅਞ੍ਞਸਾਟਕਾਨਂ ਬਹੁਲਵਸੇਨ ਅਤ੍ਥਰਿਤਬ੍ਬਂ, ਨ ਕਥਿਨਸਾਟਕਸ੍ਸ ਮਹਗ੍ਘਵਸੇਨਾ’’ਤਿ. ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੋ ਅਨਿਸ੍ਸਰੋ, ਅਤ੍ਥਤਕਥਿਨੋ ਭਿਕ੍ਖੁਯੇਵ ਇਸ੍ਸਰੋ. ਕਸ੍ਮਾ? ਦਾਯਕੇਹਿ ਵਿਚਾਰਿਤਤ੍ਤਾ. ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੋ ਇਸ੍ਸਰੋ, ਕਸ੍ਮਾ? ਦਾਯਕੇਹਿ ਅਵਿਚਾਰਿਤਤ੍ਤਾ, ਮੂਲਕਥਿਨਸ੍ਸ ਚ ਸਙ੍ਘੇ ਦਿਨ੍ਨਤ੍ਤਾ. ਅਵਸੇਸਕਥਿਨਾਨਿਸਂਸੇਤਿ ਤਸ੍ਸ ਦਿਨ੍ਨਵਤ੍ਥੇਹਿ ਅਵਸੇਸਕਥਿਨਾਨਿਸਂਸਵਤ੍ਥੇ. ਬਲਵਵਤ੍ਥਾਨੀਤਿ ਅਤ੍ਥਰਿਤਬ੍ਬਕਥਿਨਸਾਟਕਂਯੇਵ ਅਹਤਂ ਵਾ ਅਹਤਕਪ੍ਪਂ ਵਾ ਦਾਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਆਨਿਸਂਸਚੀਵਰਂ ਪਨ ਯਥਾਸਤ੍ਤਿ ਯਥਾਬਲਂ ਪੁਰਾਣਂ ਵਾ ਅਭਿਨਵਂ ਵਾ ਦੁਬ੍ਬਲਂ ਵਾ ਬਲਵਂ ਵਾ ਦਾਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤੇਸੁ ਦੁਬ੍ਬਲਵਤ੍ਥੇ ਠਿਤਿਕਾਯ ਦਿਨ੍ਨੇ ਲਦ੍ਧਭਿਕ੍ਖੁਸ੍ਸ ਉਪਕਾਰਕਂ ਨ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਉਪਕਾਰਣਯੋਗ੍ਗਾਨਿ ਬਲਵਵਤ੍ਥਾਨਿ ਦਾਤਬ੍ਬਾਨੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਵਸ੍ਸਾਵਾਸਿਕਠਿਤਿਕਾਯ ਦਾਤਬ੍ਬਾਨੀਤਿ ਯਤ੍ਤਕਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਵਸ੍ਸਾਵਾਸਿਕਚੀਵਰਂ ਲਭਿਂਸੁ, ਤੇ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਤੇਸਂ ਹੇਟ੍ਠਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਯਥਾਕ੍ਕਮਂ ਦਾਤਬ੍ਬਾਨਿ. ਥੇਰਾਸਨਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯਾਤਿ ਯਤ੍ਤਕਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਤਿਸ੍ਸਂ ਕਥਿਨਤ੍ਥਤਸੀਮਾਯਂ ਸਨ੍ਤਿ, ਤੇਸੁ ਜੇਟ੍ਠਕਭਿਕ੍ਖੁਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਦਾਤਬ੍ਬਾਨਿ. ਆਸਨਗ੍ਗਹਣਂ ਪਨ ਯਥਾਵੁਡ੍ਢਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨੇ ਸਨ੍ਧਾਯ ਕਤਂ. ਏਤੇਨ ਵਸ੍ਸਾਵਾਸਿਕਕਥਿਨਾਨਿਸਂਸਾਨਂ ਸਮਾਨਗਤਿਕਤਂ ਦੀਪੇਤਿ. ਗਰੁਭਣ੍ਡਂ ਨ ਭਾਜੇਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਕਥਿਨਸਾਟਕੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਆਭਤੇਸੁ ਮਞ੍ਚਪੀਠਾਦਿਕਂ ਗਰੁਭਣ੍ਡਂ ਨ ਭਾਜੇਤਬ੍ਬਂ, ਸਙ੍ਘਿਕਵਸੇਨੇਵ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤਤ੍ਥ ਗਰੁਭਣ੍ਡਵਿਨਿਚ੍ਛਯੋ ਅਨਨ੍ਤਰਕਥਾਯਂ ਆਵਿ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ.

ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਪਨ ਠਾਨੇ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਅਤ੍ਥਿ. ਕਥਂ? ਇਦਾਨਿ ਭਿਕ੍ਖੂ ਕਥਿਨਾਨਿਸਂਸਚੀਵਰਂ ਕੁਸਪਾਤਂ ਕਤ੍ਵਾ ਵਿਭਜਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਯੁਤ੍ਤਂ ਵਿਯ ਨ ਦਿਸ੍ਸਤੀਤਿ. ਕਸ੍ਮਾਤਿ ਚੇ? ‘‘ਅਵਸੇਸਕਥਿਨਾਨਿਸਂਸੇ ਬਲਵਵਤ੍ਥਾਨਿ ਵਸ੍ਸਾਵਾਸਿਕਠਿਤਿਕਾਯ ਦਾਤਬ੍ਬਾਨਿ, ਠਿਤਿਕਾਯ ਅਭਾਵੇ ਥੇਰਾਸਨਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਦਾਤਬ੍ਬਾਨੀ’’ਤਿ ਵਚਨਤੋਤਿ. ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇ ਕਤ੍ਥ ਕੁਸਪਾਤੋ ਕਾਤਬ੍ਬੋਤਿ? ਭਣ੍ਡਾਗਾਰੇ ਠਪਿਤਚੀਵਰੇਤਿ. ਕਥਂ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤੀਤਿ ਚੇ? ‘‘ਉਸ੍ਸਨ੍ਨਂ ਹੋਤੀਤਿ ਬਹੁ ਰਾਸਿਕਤਂ ਹੋਤਿ, ਭਣ੍ਡਾਗਾਰਂ ਨ ਗਣ੍ਹਾਤਿ. ਸਮ੍ਮੁਖੀਭੂਤੇਨਾਤਿ ਅਨ੍ਤੋਉਪਚਾਰਸੀਮਾਯਂ ਠਿਤੇਨ. ਭਾਜੇਤੁਨ੍ਤਿ ਕਾਲਂ ਘੋਸਾਪੇਤ੍ਵਾ ਪਟਿਪਾਟਿਯਾ ਭਾਜੇਤੁਂ…ਪੇ… ਏਵਂ ਠਪਿਤੇਸੁ ਚੀਵਰਪਟਿਵੀਸੇਸੁ ਕੁਸੋ ਪਾਤੇਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ (ਮਹਾਵ. ਅਟ੍ਠ. ੩੪੩) ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਇਮਿਸ੍ਸਂ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਭਾਜੇਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਖਨ੍ਤਿ.

ਏਕਚ੍ਚੇ ਪਨ ਭਿਕ੍ਖੂ ਏਕੇਕਸ੍ਸ ਏਕੇਕਸ੍ਮਿਂ ਚੀਵਰੇ ਅਪ੍ਪਹੋਨ੍ਤੇ ਚੀਵਰਂ ਪਰਿਵਤ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਅਕਪ੍ਪਿਯਵਤ੍ਥੁਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਭਾਜੇਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਅਤਿਓਲ਼ਾਰਿਕਮੇਵ. ਅਞ੍ਞੇਪਿ ਏਕਚ੍ਚਾਨਂ ਚੀਵਰਾਨਂ ਮਹਗ੍ਘਤਾਯ ਏਕਚ੍ਚਾਨਂ ਅਪ੍ਪਗ੍ਘਤਾਯ ਸਮਗ੍ਘਂ ਕਾਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕਾਤਿ ਤਥੇਵ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਤਮ੍ਪਿ ਓਲ਼ਾਰਿਕਮੇਵ. ਤਤ੍ਥ ਹਿ ਅਕਪ੍ਪਿਯਵਤ੍ਥੁਨਾ ਪਰਿਵਤ੍ਤਨੇਪਿ ਤਸ੍ਸ ਵਿਚਾਰਣੇਪਿ ਭਾਗਗ੍ਗਹਣੇਪਿ ਆਪਤ੍ਤਿਯੇਵ ਹੋਤਿ. ਏਕੇ ‘‘ਕਥਿਨਂ ਨਾਮ ਦੁਬ੍ਬਿਚਾਰਣੀਯ’’ਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਥਰਣਂ ਨ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਪੁਗ੍ਗਲਿਕਵਸੇਨੇਵ ਯਥਾਜ੍ਝਾਸਯਂ ਵਿਚਾਰੇਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਪਨ ਯਦਿ ਦਾਯਕੇਹਿ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸੇਵ ਦਿਨ੍ਨਂ, ਪੁਗ੍ਗਲੇਨ ਚ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਅਪਰਿਚ੍ਚਜਿਤਂ, ਏਵਂ ਸਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਨ੍ਤਕਤ੍ਤਾ ਯੁਤ੍ਤਂ ਵਿਯ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ਯਦਿ ਪਨ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਵਾ ਗਣਸ੍ਸ ਵਾ ਦਿਨ੍ਨਂ, ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਦਿਨ੍ਨੇਪਿ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਵਾ ਗਣਸ੍ਸ ਵਾ ਪਰਿਚ੍ਚਜਿਤਂ, ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇ ਸਙ੍ਘਗਣਾਨਂ ਸਨ੍ਤਕਤ੍ਤਾ ਅਯੁਤ੍ਤਂ ਭਵੇਯ੍ਯ. ਅਪਰੇ ਪਨ ਕਥਿਨਵਸੇਨ ਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤੇ ਵਿਚਾਰੇਤੁਂ ਦੁਕ੍ਕਰਨ੍ਤਿ ਮਞ੍ਞਮਾਨਾ ‘‘ਨ ਮਯਂ ਕਥਿਨਵਸੇਨ ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਾਮ, ਵਸ੍ਸਾਵਾਸਿਕਭਾਵੇਨੇਵ ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਾਮਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਯਥਾਰੁਚਿ ਵਿਚਾਰੇਨ੍ਤਿ, ਤਮ੍ਪਿ ਅਯੁਤ੍ਤਂ. ਵਸ੍ਸਾਵਾਸਿਕਮ੍ਪਿ ਹਿ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਦਿਨ੍ਨਂ ਸਙ੍ਘਿਕਂ ਹੋਤਿਯੇਵ, ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਦਿਨ੍ਨਂ ਪੁਗ੍ਗਲਿਕਂ. ਕਥਂ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤੀਤਿ ਚੇ? ‘‘ਸਚੇ ਪਨ ਤੇਸਂ ਸੇਨਾਸਨੇ ਪਂਸੁਕੂਲਿਕੋ ਵਸਤਿ, ਆਗਤਞ੍ਚ ਤਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਵਸ੍ਸਾਵਾਸਿਕਂ ਦੇਮਾ’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਤੇਨ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਆਚਿਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬਂ. ਸਚੇ ਤਾਨਿ ਕੁਲਾਨਿ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਦਾਤੁਂ ਨ ਇਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ‘ਤੁਮ੍ਹਾਕਂਯੇਵ ਦੇਮਾ’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਸਭਾਗੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ‘ਵਤ੍ਤਂ ਕਤ੍ਵਾ ਗਣ੍ਹਾਹੀ’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੋ, ਪਂਸੁਕੂਲਿਕਸ੍ਸ ਪਨੇਤਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ (ਚੂਲ਼ਵ. ਅਟ੍ਠ. ੩੧੮; ਵਿ. ਸਙ੍ਗ. ਅਟ੍ਠ. ੨੧੯) ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ.

ਵਸ੍ਸਾਵਾਸਿਕਂ ਦੁਵਿਧਂ ਸਦ੍ਧਾਦੇਯ੍ਯਤਤ੍ਰੁਪ੍ਪਾਦਵਸੇਨ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ (ਚੂਲ਼ਵ. ਅਟ੍ਠ. ੩੧੮) ‘‘ਇਤਿ ਸਦ੍ਧਾਦੇਯ੍ਯੇ ਦਾਯਕਮਨੁਸ੍ਸਾ ਪੁਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬਾ, ਤਤ੍ਰੁਪ੍ਪਾਦੇ ਪਨ ਕਪ੍ਪਿਯਕਾਰਕਾ ਪੁਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬਾ’’ਤਿ. ਸਦ੍ਧਾਦੇਯ੍ਯਵਸ੍ਸਾਵਾਸਿਕਮ੍ਪਿ ਸਵਿਹਾਰਾਵਿਹਾਰਵਸੇਨ ਦੁਵਿਧਂ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ (ਚੂਲ਼ਵ. ਅਟ੍ਠ. ੩੧੮) ‘‘ਮਹਾਪਦੁਮਤ੍ਥੇਰੋ ਪਨਾਹ ਨ ਏਵਂ ਕਾਤਬ੍ਬਂ. ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਹਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਆਵਾਸਪਟਿਜਗ੍ਗਨਤ੍ਥਾਯ ਪਚ੍ਚਯਂ ਦੇਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਞ੍ਞੇਹਿ ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਤਤ੍ਥ ਪਵਿਸਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ, ‘‘ਯੇਸਂ ਪਨ ਸੇਨਾਸਨਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਕੇਵਲਂ ਪਚ੍ਚਯਮੇਵ ਦੇਨ੍ਤਿ, ਤੇਸਂ ਪਚ੍ਚਯਂ ਅਵਸ੍ਸਾਵਾਸਿਕੇ ਸੇਨਾਸਨੇ ਗਾਹੇਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਚ. ਤਤ੍ਰੁਪ੍ਪਾਦਵਸ੍ਸਾਵਾਸਿਕਂ ਨਾਮ ਕਪ੍ਪਿਯਕਾਰਕਾਨਂ ਹਤ੍ਥੇ ਕਪ੍ਪਿਯਵਤ੍ਥੁਪਅਭੁਞ੍ਜਨਤ੍ਥਾਯ ਦਿਨ੍ਨਵਤ੍ਥੁਤੋ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਂ. ਵੁਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਚੇਤਂ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ (ਚੂਲ਼ਵ. ਅਟ੍ਠ. ੩੧੮) ‘‘ਕਪ੍ਪਿਯਕਾਰਕਾਨਞ੍ਹਿ ਹਤ੍ਥੇ ‘ਕਪ੍ਪਿਯਭਣ੍ਡਂ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਥਾ’ਤਿ ਦਿਨ੍ਨਵਤ੍ਥੁਤੋ ਯਂ ਯਂ ਕਪ੍ਪਿਯਂ, ਤਂ ਸਬ੍ਬਂ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤੁਂ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤ’’ਨ੍ਤਿ. ਏਵਂ ਵਸ੍ਸਾਵਾਸਿਕਚੀਵਰਮ੍ਪਿ ਪੁਬ੍ਬੇ ਯੇਭੁਯ੍ਯੇਨ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸੇਵ ਦੇਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਕਥਿਨਚੀਵਰਂ ਦੇਮਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਕਥਿਨਚੀਵਰਭਾਵੇਨ ਪਟਿਗ੍ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ, ‘‘ਵਸ੍ਸਾਵਾਸਿਕਂ ਦੇਮਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਵਸ੍ਸਾਵਾਸਿਕਚੀਵਰਭਾਵੇਨੇਵ ਪਟਿਗ੍ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ. ਕਸ੍ਮਾ? ‘‘ਯਥਾ ਦਾਯਕਾ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਤਥਾ ਪਟਿਪਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ (ਚੂਲ਼ਵ. ਅਟ੍ਠ. ੩੨੫) ਵਚਨਤੋ.

ਕਿਞ੍ਚਿ ਅਵਤ੍ਵਾ ਹਤ੍ਥੇ ਵਾ ਪਾਦਮੂਲੇ ਵਾ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਗਤੇ ਕਿਂ ਕਾਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ? ਤਤ੍ਥ ਸਚੇ ‘‘ਇਦਂ ਵਤ੍ਥੁ ਚੇਤਿਯਸ੍ਸ ਵਾ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਵਾ ਪਰਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਵਾ ਅਤ੍ਥਾਯ ਪਰਿਣਤ’’ਨ੍ਤਿ ਜਾਨੇਯ੍ਯ, ਤੇਸਂ ਅਤ੍ਥਾਯ ਪਟਿਗ੍ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ. ਅਥ ‘‘ਮਮਤ੍ਥਾਯ ਪਰਿਣਤ’’ਨ੍ਤਿ ਜਾਨੇਯ੍ਯ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਤ੍ਥਾਯ ਪਟਿਗ੍ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ਪਰਿਵਾਰੇ (ਪਰਿ. ੩੨੯) ‘‘ਨਵ ਅਧਮ੍ਮਿਕਦਾਨਾਨੀ’’ਤਿਆਦਿ. ਅਥ ਨ ਕਿਞ੍ਚਿ ਜਾਨੇਯ੍ਯ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਹਤ੍ਥੇ ਵਾ ਪਾਦਮੂਲੇ ਵਾ ਕਿਞ੍ਚਿ ਅਵਤ੍ਵਾ ਠਪਿਤਂ ਤਸ੍ਸੇਵ ਪੁਗ੍ਗਲਿਕਂ ਹੋਤਿ. ਨ ਹਿ ਚੇਤਿਯਾਦੀਨਂ ਅਤ੍ਥਾਯ ਪਰਿਣਤਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਅਵਤ੍ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੁਸ੍ਸ ਹਤ੍ਥੇ ਵਾ ਪਾਦਮੂਲੇ ਵਾ ਠਪੇਤੀਤਿ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ਸਮਨ੍ਤਪਾਸਾਦਿਕਾਯਂ (ਮਹਾਵ. ਅਟ੍ਠ. ੩੭੯) ‘‘ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਦੇਤੀਤਿ ‘ਇਮਂ ਚੀਵਰਂ ਇਤ੍ਥਨ੍ਨਾਮਸ੍ਸ ਦਮ੍ਮੀ’ਤਿ ਏਵਂ ਪਰਮ੍ਮੁਖਾ ਵਾ ਪਾਦਮੂਲੇ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ‘ਇਮਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਦਮ੍ਮੀ’ਤਿ ਏਵਂ ਸਮ੍ਮੁਖਾ ਵਾ ਦੇਤੀ’’ਤਿਆਦਿ.

‘‘ਇਮਿਸ੍ਸਂ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਭਾਜੇਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਕਥਂ ਭਾਜੇਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ? ‘‘ਅਵਸੇਸਕਥਿਨਾਨਿਸਂਸੇ ਬਲਵਵਤ੍ਥਾਨਿ ਵਸ੍ਸਾਵਾਸਿਕਠਿਤਿਕਾਯ ਦਾਤਬ੍ਬਾਨੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਯੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਵਸ੍ਸੇ ਵਸ੍ਸਾਵਾਸਿਕਂ ਨ ਲਭਿਂਸੁ, ਤੇਸਂ ਹੇਟ੍ਠਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਏਕੇਕਂ ਚੀਵਰਂ ਵਾ ਸਾਟਕਂ ਵਾ ਦਾਤਬ੍ਬਂ. ਅਥ ਚੀਵਰਾਨਂ ਵਾ ਸਾਟਕਾਨਂ ਵਾ ਅਵਸਿਟ੍ਠੇਸੁ ਸਨ੍ਤੇਸੁ ਪੁਨ ਥੇਰਾਸਨਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਦੁਤਿਯਭਾਗੋ ਦਾਤਬ੍ਬੋ. ਤਤੋ ਚੀਵਰੇਸੁ ਵਾ ਸਾਟਕੇਸੁ ਵਾ ਖੀਣੇਸੁ ਯੇ ਲਭਨ੍ਤਿ, ਤੇਸੁ ਪਚ੍ਛਿਮਸ੍ਸ ਵਸ੍ਸਾਦੀਨਿ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਤਬ੍ਬਾਨਿ. ਨ ਕੇਵਲਂ ਤਸ੍ਮਿਂ ਕਥਿਨਤ੍ਥਤਦਿਵਸੇ ਦਿਨ੍ਨਦੁਸ੍ਸਾਨਿ ਏਵ ਕਥਿਨਾਨਿਸਂਸਾਨਿ ਨਾਮ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਅਥ ਖੋ ਯਾਵ ਕਥਿਨਸ੍ਸ ਉਬ੍ਭਾਰਾ ਸਙ੍ਘਂ ਉਦ੍ਦਿਸ੍ਸ ਦਿਨ੍ਨਚੀਵਰਾਨਿਪਿ ਸਙ੍ਘਿਕੇਨ ਤਤ੍ਰੁਪ੍ਪਾਦੇਨ ਆਰਾਮਿਕੇਹਿ ਆਭਤਚੀਵਰਾਨਿਪਿ ਕਥਿਨਾਨਿਸਂਸਾਨਿਯੇਵ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਤਾਦਿਸੇਸੁ ਚੀਵਰੇਸੁ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨੇਸੁ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਸਲ੍ਲਕ੍ਖਿਤਵਸ੍ਸਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਹੇਟ੍ਠਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਗਾਹੇਤਬ੍ਬਂ. ‘‘ਠਿਤਿਕਾਯ ਅਭਾਵੇ ਥੇਰਾਸਨਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਦਾਤਬ੍ਬਾਨੀ’’ਤਿ (ਮਹਾਵ. ਅਟ੍ਠ. ੩੦੬) ਵਚਨਤੋ ਤਸ੍ਮਿਂ ਵਸ੍ਸੇ ਵਸ੍ਸਾਵਾਸਿਕਚੀਵਰਾਨਂ ਅਨੁਪ੍ਪਜ੍ਜਨਤੋ ਵਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨੇਸੁਪਿ ਠਿਤਿਕਾਯ ਅਗਾਹਾਪਨਤੋ ਵਾ ਵਸ੍ਸਾਵਾਸਿਕਠਿਤਿਕਾਯ ਅਭਾਵੇ ਸਤਿ ਲਦ੍ਧਬ੍ਬਕਥਿਨਾਨਿਸਂਸੇ ਤਸ੍ਸਂ ਉਪਚਾਰਸੀਮਾਯਂ ਸਬ੍ਬੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਪਟਿਪਾਟਿਯਾ ਨਿਸੀਦਾਪੇਤ੍ਵਾ ਥੇਰਾਸਨਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਠਿਤਿਕਂ ਕਤ੍ਵਾ ਏਕੇਕਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਏਕੇਕਂ ਚੀਵਰਂ ਵਾ ਸਾਟਕਂ ਵਾ ਦਾਤਬ੍ਬਂ. ਸਙ੍ਘਨਵਕਸ੍ਸ ਦਾਨਕਾਲੇਪਿ ਮਹਾਥੇਰਾ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਵੀਸਤਿਵਸ੍ਸਾਨਂ ਦੀਯਤਿ, ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਠਿਤਿਕਾ ਅਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਾ’’ਤਿ ਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਾ, ਠਿਤਿਕਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਤੇਸਂ ਦਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਛਾ ਠਿਤਿਕਾਯ ਦਾਤਬ੍ਬਂ. ਦੁਤਿਯਭਾਗੇ ਪਨ ਥੇਰਾਸਨਂ ਆਰੁਲ਼੍ਹੇ ਪਚ੍ਛਾ ਆਗਤਾਨਂ ਪਠਮਭਾਗੋ ਨ ਪਾਪੁਣਾਤਿ, ਦੁਤਿਯਭਾਗਤੋ ਵਸ੍ਸਗ੍ਗੇਨ ਦਾਤਬ੍ਬੋ. ਅਯਂ ਠਿਤਿਕਾਵਿਚਾਰੋ ਚਤੁਪਚ੍ਚਯਭਾਜਨਕਥਾਤੋ (ਵਿ. ਸਙ੍ਗ. ਅਟ੍ਠ. ੨੦੨) ਗਹੇਤਬ੍ਬੋਤਿ.

ਨਨੁ ਚ ਭੋ ਏਕਚ੍ਚਾਨਿ ਕਥਿਨਾਨਿਸਂਸਚੀਵਰਾਨਿ ਮਹਗ੍ਘਾਨਿ, ਏਕਚ੍ਚਾਨਿ ਅਪ੍ਪਗ੍ਘਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਕਥਂ ਏਕੇਕਸ੍ਸ ਏਕੇਕਸ੍ਮਿਂ ਦਿਨ੍ਨੇ ਅਗ੍ਘਸਮਤ੍ਤਂ ਭਵੇਯ੍ਯਾਤਿ? ਵੁਚ੍ਚਤੇ – ਭਣ੍ਡਾਗਾਰਚੀਵਰਭਾਜਨੇ ਅਗ੍ਘਸਮਤ੍ਤਂ ਇਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬਂ. ਤਥਾ ਹਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਚੀਵਰਕ੍ਖਨ੍ਧਕੇ (ਮਹਾਵ. ੩੪੩) ‘‘ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਭਣ੍ਡਾਗਾਰੇ ਚੀਵਰਂ ਉਸ੍ਸਨ੍ਨਂ ਹੋਤਿ. ਭਗਵਤੋ ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਆਰੋਚੇਸੁਂ – ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਮ੍ਮੁਖੀਭੂਤੇਨ ਸਙ੍ਘੇਨ ਭਾਜੇਤੁਂ…ਪੇ… ਅਥ ਖੋ ਚੀਵਰਭਾਜਕਾਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਏਤਦਹੋਸਿ ‘ਕਥਂ ਨੁ ਖੋ ਚੀਵਰਂ ਭਾਜੇਤਬ੍ਬ’ਨ੍ਤਿ. ਭਗਵਤੋ ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਆਰੋਚੇਸੁਂ – ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਠਮਂ ਉਚ੍ਚਿਨਿਤ੍ਵਾ ਤੁਲਯਿਤ੍ਵਾ ਵਣ੍ਣਾਵਣ੍ਣਂ ਕਤ੍ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਗਣੇਤ੍ਵਾ ਵਗ੍ਗਂ ਬਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ ਚੀਵਰਪਟਿਵੀਸਂ ਠਪੇਤੁ’’ਨ੍ਤਿ. ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਞ੍ਚ (ਮਹਾਵ. ਅਟ੍ਠ. ੩੪੩) ‘‘ਉਚ੍ਚਿਨਿਤ੍ਵਾਤਿ ‘ਇਦਂ ਥੂਲਂ, ਇਦਂ ਸਣ੍ਹਂ, ਇਦਂ ਘਨਂ, ਇਦਂ ਤਨੁਕਂ, ਇਦਂ ਪਰਿਭੁਤ੍ਤਂ, ਇਦਂ ਅਪਰਿਭੁਤ੍ਤਂ, ਇਦਂ ਦੀਘਤੋ ਏਤ੍ਤਕਂ, ਪੁਥੁਲਤੋ ਏਤ੍ਤਕ’ਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਵਤ੍ਥਾਨਿ ਵਿਚਿਨਿਤ੍ਵਾ. ਤੁਲਯਿਤ੍ਵਾਤਿ ‘ਇਦਂ ਏਤ੍ਤਕਂ ਅਗ੍ਘਤਿ, ਇਦਂ ਏਤ੍ਤਕ’ਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਅਗ੍ਘਪਰਿਚ੍ਛੇਦਂ ਕਤ੍ਵਾ. ਵਣ੍ਣਾਵਣ੍ਣਂ ਕਤ੍ਵਾਤਿ ਸਚੇ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਏਕੇਕਮੇਵ ਦਸਦਸਅਗ੍ਘਨਕਂ ਪਾਪੁਣਾਤਿ, ਇਚ੍ਚੇਤਂ ਕੁਸਲਂ. ਨੋ ਚੇ ਪਾਪੁਣਾਤਿ, ਯਂ ਨਵ ਵਾ ਅਟ੍ਠ ਵਾ ਅਗ੍ਘਤਿ, ਤਂ ਅਞ੍ਞੇਨ ਏਕਅਗ੍ਘਨਕੇਨ ਚ ਦ੍ਵਿਅਗ੍ਘਨਕੇਨ ਚ ਸਦ੍ਧਿਂ ਬਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ ਏਤੇਨ ਉਪਾਯੇਨ ਸਮੇ ਪਟਿਵੀਸੇ ਠਪੇਤ੍ਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਭਿਕ੍ਖੂ ਗਣੇਤ੍ਵਾ ਵਗ੍ਗਂ ਬਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾਤਿ ਸਚੇ ਏਕੇਕਸ੍ਸ ਦੀਯਮਾਨੇ ਦਿਵਸੋ ਨ ਪਹੋਤਿ, ਦਸ ਦਸ ਭਿਕ੍ਖੂ ਗਣੇਤ੍ਵਾ ਦਸ ਦਸ ਚੀਵਰਪਟਿਵੀਸੇ ਏਕਵਗ੍ਗਂ ਬਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ ਏਕਂ ਭਣ੍ਡਿਕਂ ਕਤ੍ਵਾ ਏਵਂ ਚੀਵਰਪਟਿਵੀਸਂ ਠਪੇਤੁਂ ਅਨੁਜਾਨਾਮੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਏਵਂ ਠਪਿਤੇਸੁ ਚੀਵਰਪਟਿਵੀਸੇਸੁ ਕੁਸੋ ਪਾਤੇਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤੇਨ ਞਾਯਤਿ ‘‘ਭਣ੍ਡਾਗਾਰਚੀਵਰਭਾਜਨੇ ਅਗ੍ਘਸਮਤ੍ਤਂ ਇਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬਂ, ਕੁਸਪਾਤੋ ਚ ਕਾਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ.

ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਪਨ ਕਥਿਨਾਨਿਸਂਸਚੀਵਰਭਾਜਨੇ ਅਗ੍ਘਸਮਤ੍ਤਂ ਨ ਇਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬਂ, ਕੁਸਪਾਤੋ ਚ ਨ ਕਾਤਬ੍ਬੋ. ਤਥਾ ਹਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਕਥਿਨਕ੍ਖਨ੍ਧਕਟ੍ਠਕਥਾਯਂ (ਮਹਾਵ. ਅਟ੍ਠ. ੩੦੬) ‘‘ਏਵਂ ਅਤ੍ਥਤੇ ਪਨ ਕਥਿਨੇ ਸਚੇ ਕਥਿਨਚੀਵਰੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਆਭਤਂ ਆਨਿਸਂਸਂ ਦਾਯਕਾ ‘ਯੇਨ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਕਥਿਨਂ ਗਹਿਤਂ, ਤਸ੍ਸੇਵ ਦੇਮਾ’ਤਿ ਦੇਨ੍ਤਿ, ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੋ ਅਨਿਸ੍ਸਰੋ. ਅਥ ਅਵਿਚਾਰੇਤ੍ਵਾਵ ਦਤ੍ਵਾ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੋ ਇਸ੍ਸਰੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਚੇ ਕਥਿਨਤ੍ਥਾਰਕਸ੍ਸ ਸੇਸਚੀਵਰਾਨਿਪਿ ਦੁਬ੍ਬਲਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸਙ੍ਘੇਨ ਅਪਲੋਕੇਤ੍ਵਾ ਤੇਸਮ੍ਪਿ ਅਤ੍ਥਾਯ ਵਤ੍ਥਾਨਿ ਦਾਤਬ੍ਬਾਨਿ, ਕਮ੍ਮਵਾਚਾ ਪਨ ਏਕਾਯੇਵ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਅਵਸੇਸਕਥਿਨਾਨਿਸਂਸੇ ਬਲਵਵਤ੍ਥਾਨਿ ਵਸ੍ਸਾਵਾਸਿਕਠਿਤਿਕਾਯ ਦਾਤਬ੍ਬਾਨਿ. ਠਿਤਿਕਾਯ ਅਭਾਵੇ ਥੇਰਾਸਨਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਦਾਤਬ੍ਬਾਨਿ’’ਇਚ੍ਚੇਵ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਅਗ੍ਘਪਰਿਚ੍ਛੇਦਂ ਕਤ੍ਵਾ’’ਤਿ ਵਾ ‘‘ਕੁਸਪਾਤੋ ਕਾਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ ਵਾ. ਤੇਨ ਞਾਯਤਿ ‘‘ਕਥਿਨਾਨਿਸਂਸਚੀਵਰਾਨਿ ਵਸ੍ਸਾਵਾਸਿਕਠਿਤਿਕਾਯ ਵਾ ਵੁਡ੍ਢਤਰਤੋ ਵਾ ਪਟ੍ਠਾਯੇਵ ਦਾਤਬ੍ਬਾਨਿ, ਨੇਵ ਅਗ੍ਘਸਮਤ੍ਤਂ ਕਾਤਬ੍ਬਂ, ਨ ਕੁਸੋ ਪਾਤੇਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ.

ਇਦਾਨਿ ਪਨ ਵਸ੍ਸਾਵਾਸਿਕਭਾਵੇਨ ਅਦਿਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਵਸ੍ਸਾਵਾਸਿਕਠਿਤਿਕਾਯ ਅਕਤਤ੍ਤਾ ਚ ਕਥਿਨਤ੍ਥਤਚੀਵਰਤੋ ਚ ਕਥਿਨਤ੍ਥਾਰਕਸ੍ਸ ਅਵਸੇਸਚੀਵਰਤ੍ਥਾਯ ਦਿਨ੍ਨਵਤ੍ਥਤੋ ਚ ਅਵਸੇਸਕਥਿਨਾਨਿਸਂਸੇ ਬਲਵਵਤ੍ਥਾਨਿ ਵੁਡ੍ਢਤਰਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਏਕਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਸ੍ਸ ਏਕਂ ਵਤ੍ਥਂ ਦਾਤਬ੍ਬਂ, ਤੇਸੁ ਪਨ ਵਰਂ ਵਰਂ ਵੁਡ੍ਢਸ੍ਸ ਦਾਤਬ੍ਬਂ. ਕਥਂ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤੀਤਿ ਚੇ? ‘‘ਪਚ੍ਛਿਮਵਸ੍ਸੂਪਨਾਯਿਕਦਿਵਸੇ ਪਨ ਸਚੇ ਕਾਲਂ ਘੋਸੇਤ੍ਵਾ ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਤੇ ਸਙ੍ਘੇ ਕੋਚਿ ਦਸਹਤ੍ਥਂ ਵਤ੍ਥਂ ਆਹਰਿਤ੍ਵਾ ਵਸ੍ਸਾਵਾਸਿਕਂ ਦੇਤਿ, ਆਗਨ੍ਤੁਕੋ ਸਚੇ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਤ੍ਥੇਰੋ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਦਾਤਬ੍ਬਂ. ਨਵਕੋ ਚੇ ਹੋਤਿ, ਸਮ੍ਮਤੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਸਙ੍ਘਤ੍ਥੇਰੋ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੋ ‘ਸਚੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਇਚ੍ਛਥ, ਪਠਮਭਾਗਂ ਮੁਞ੍ਚਿਤ੍ਵਾ ਇਦਂ ਵਤ੍ਥਂ ਗਣ੍ਹਥਾ’ਤਿ. ਅਮੁਞ੍ਚਨ੍ਤਸ੍ਸ ਨ ਦਾਤਬ੍ਬਂ. ਸਚੇ ਪਨ ਪੁਬ੍ਬੇ ਗਾਹਿਤਂ ਮੁਞ੍ਚਿਤ੍ਵਾ ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਦਾਤਬ੍ਬਂ. ਏਤੇਨੇਵ ਉਪਾਯੇਨ ਦੁਤਿਯਤ੍ਥੇਰਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਪਰਿਵਤ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਪਤ੍ਤਟ੍ਠਾਨੇ ਆਗਨ੍ਤੁਕਸ੍ਸ ਦਾਤਬ੍ਬਂ. ਸਚੇ ਪਠਮਵਸ੍ਸੂਪਗਤਾ ਦ੍ਵੇ ਤੀਣਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਪਞ੍ਚ ਵਾ ਵਤ੍ਥਾਨਿ ਅਲਤ੍ਥੁਂ, ਲਦ੍ਧਂ ਲਦ੍ਧਂ ਏਤੇਨੇਵ ਉਪਾਯੇਨ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਾਪੇਤ੍ਵਾ ਯਾਵ ਆਗਨ੍ਤੁਕਸ੍ਸ ਸਮਕਂ ਹੋਤਿ, ਤਾਵ ਦਾਤਬ੍ਬਂ. ਤੇਨ ਪਨ ਸਮਕੇ ਲਦ੍ਧੇ ਅਵਸਿਟ੍ਠੋ ਅਨੁਭਾਗੋ ਥੇਰਾਸਨੇ ਦਾਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ ਸੇਨਾਸਨਕ੍ਖਨ੍ਧਕਟ੍ਠਕਥਾਯਂ (ਚੂਲ਼ਵ. ਅਟ੍ਠ. ੩੧੮) ਵਚਨਤੋ ਤਂਸਂਵਣ੍ਣਨਾਭੂਤਾਯਂ ਵਿਮਤਿਵਿਨੋਦਨਿਯਞ੍ਚ (ਵਿ. ਵਿ. ਟੀ. ਚੂਲ਼ਵਗ੍ਗ ੨.੩੧੮) ‘‘ਆਗਨ੍ਤੁਕੋ ਸਚੇ ਭਿਕ੍ਖੂਤਿ ਚੀਵਰੇ ਗਾਹਿਤੇ ਪਚ੍ਛਾ ਆਗਤੋ ਆਗਨ੍ਤੁਕੋ ਭਿਕ੍ਖੁ. ਪਤ੍ਤਟ੍ਠਾਨੇਤਿ ਵਸ੍ਸਗ੍ਗੇਨ ਪਤ੍ਤਟ੍ਠਾਨੇ. ਪਠਮਵਸ੍ਸੂਪਗਤਾਤਿ ਆਗਨ੍ਤੁਕਸ੍ਸ ਆਗਮਨਤੋ ਪੁਰੇਤਰਮੇਵ ਪਚ੍ਛਿਮਿਕਾਯ ਵਸ੍ਸੂਪਨਾਯਿਕਾਯ ਵਸ੍ਸੂਪਗਤਾ. ਲਦ੍ਧਂ ਲਦ੍ਧਨ੍ਤਿ ਦਾਯਕਾਨਂ ਸਨ੍ਤਿਕਾ ਆਗਤਾਗਤਸਾਟਕ’’ਨ੍ਤਿ ਵਚਨਤੋ, ਵਜਿਰਬੁਦ੍ਧਿਟੀਕਾਯਞ੍ਚ (ਵਜਿਰ. ਟੀ. ਚੂਲ਼ਵਗ੍ਗ ੩੧੮) ‘‘ਪਠਮਭਾਗਂ ਮੁਞ੍ਚਿਤ੍ਵਾਤਿ ਇਦਂ ਚੇ ਪਠਮਗਾਹਿਤਵਤ੍ਥੁਤੋ ਮਹਗ੍ਘਂ ਹੋਤੀਤਿ ਲਿਖਿਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਚ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤਿ. ਏਵਂ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਟੀਕਾਸੁ ਚ ਵਸ੍ਸਾਵਾਸਿਕਦਾਨੇ ਪਚ੍ਛਾ ਆਭਤਂ ਮਹਗ੍ਘਵਤ੍ਥਂ ਮਹਾਥੇਰਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਪਰਿਵਤ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਤੇਹਿ ਅਨਿਚ੍ਛਿਤਂਯੇਵ ਵਸ੍ਸਗ੍ਗੇਨ ਪਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਚ੍ਛਾ ਆਗਤਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਦਾਤਬ੍ਬਭਾਵਸ੍ਸ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਵਰਂ ਵਰਂ ਵੁਡ੍ਢਸ੍ਸ ਦਾਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤਿ.

‘‘ਸਚੇ ਪਠਮਵਸ੍ਸੂਪਗਤਾ ਦ੍ਵੇ ਤੀਣਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਪਞ੍ਚ ਵਾ ਵਤ੍ਥਾਨਿ ਅਲਤ੍ਥੁ’’ਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਥਗਣਨਾਯ ਏਵ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ, ਅਗ੍ਘਗਣਨਾਯ ਅਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਚ ਕਥਿਨਾਨਿਸਂਸਵਤ੍ਥਸ੍ਸ ਚ ਵਸ੍ਸਾਵਾਸਿਕਗਤਿਕਭਾਵਸ੍ਸ ਵਚਨਤੋ ਕਥਿਨਾਨਿਸਂਸਵਤ੍ਥਾਨਿ ਵਤ੍ਥਗਣਨਾਵਸੇਨੇਵ ਭਾਜੇਤਬ੍ਬਾਨਿ, ਨ ਅਗ੍ਘਸਮਭਾਵੇਨਾਤਿ ਚ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾਨਿ, ਤੇਨੇਵ ਚ ਕਾਰਣੇਨ ‘‘ਯੋ ਬਹੂਨਿ ਕਥਿਨਾਨਿਸਂਸਵਤ੍ਥਾਨਿ ਦੇਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਕੇਨੇਵ ਅਤ੍ਥਰਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾਵ. ਅਟ੍ਠ. ੩੦੬) ਵੁਤ੍ਤਂ. ਬਹੂਨਿ ਹਿ ਕਥਿਨਾਨਿਸਂਸਵਤ੍ਥਾਨਿ ਵਿਭਜਨਕਾਲੇ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਉਪਕਾਰਕਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ.

ਪਾਲ਼ਿਅਟ੍ਠਕਥਾਦੀਹਿ, ਨੇਤ੍ਵਾ ਵੁਤ੍ਤਂ ਵਿਨਿਚ੍ਛਯਂ;

ਕਥਿਨੇ ਚੀਵਰੇ ਮਯ੍ਹਂ, ਚਿਨ੍ਤਯਨ੍ਤੁ ਵਿਚਕ੍ਖਣਾ.

ਚਿਨ੍ਤਯਿਤ੍ਵਾ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ, ਯੁਤ੍ਤਂ ਚੇ ਧਾਰਯਨ੍ਤੁ ਤਂ;

ਅਯੁਤ੍ਤਞ੍ਚੇ ਇਤੋ ਅਞ੍ਞਂ, ਪਰਿਯੇਸਨ੍ਤੁ ਕਾਰਣਨ੍ਤਿ.

‘‘ਯੋ ਚ ਤਤ੍ਥ ਚੀਵਰੁਪ੍ਪਾਦੋ, ਸੋ ਨੇਸਂ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਚੀਵਰਸ੍ਸੇਵ ਅਤ੍ਥਤਕਥਿਨਾਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਸਨ੍ਤਕਭਾਵਸ੍ਸ ਭਗਵਤਾ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਚੀਵਰਤੋ ਅਞ੍ਞਾਨਿ ਸਙ੍ਘਂ ਉਦ੍ਦਿਸ੍ਸ ਦਿਨ੍ਨਾਨਿ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਾਦੀਨਿ ਵਤ੍ਥੂਨਿ ਉਪਚਾਰਸੀਮਂ ਪਵਿਟ੍ਠਸ੍ਸ ਆਗਤਾਗਤਸ੍ਸ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਕਂ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਤਥਾ ਹਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ (ਮਹਾਵ. ਅਟ੍ਠ. ੩੦੬) ‘‘ਕਥਿਨਂ ਅਤ੍ਥਰਾਪੇਤ੍ਵਾ ਦਾਨਞ੍ਚ ਭੁਞ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਗਮਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਆਨਿਸਂਸੋ ਪਨ ਇਤਰੇਸਂਯੇਵ ਹੋਤੀ’’ਤਿ. ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਾਮਣੇਰਾਨਂ ਉਪਡ੍ਢਪਟਿਵੀਸਂ ਦਾਤੁ’’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੩੪੩) ਪਾਠਂ ਉਪਨਿਸ੍ਸਾਯ ਕਥਿਨਾਨਿਸਂਸਚੀਵਰਮ੍ਪਿ ਸਾਮਣੇਰਾਨਂ ਉਪਡ੍ਢਪਟਿਵੀਸਂਯੇਵ ਦੇਨ੍ਤਿ, ਨ ਪਨੇਵਂ ਕਾਤਬ੍ਬਂ. ਭਣ੍ਡਾਗਾਰੇ ਠਪਿਤਞ੍ਹਿ ਅਕਾਲਚੀਵਰਮੇਵ ਸਾਮਣੇਰਾਨਂ ਉਪਡ੍ਢਪਟਿਵੀਸਂ ਕਤ੍ਵਾ ਦਾਤਬ੍ਬਂ. ਵਸ੍ਸਾਵਾਸਿਕਕਥਿਨਾਨਿਸਂਸਾਦਿਕਾਲਚੀਵਰਂ ਪਨ ਸਮਕਮੇਵ ਦਾਤਬ੍ਬਂ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ਚੀਵਰਕ੍ਖਨ੍ਧਕਟ੍ਠਕਥਾਯਂ (ਮਹਾਵ. ਅਟ੍ਠ. ੩੪੩) ‘‘ਸਾਮਣੇਰਾਨਂ ਉਪਡ੍ਢਪਟਿਵੀਸਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਯੇ ਸਾਮਣੇਰਾ ਅਤ੍ਤਿਸ੍ਸਰਾ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਕਮ੍ਮਂ ਨ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਉਦ੍ਦੇਸਪਰਿਪੁਚ੍ਛਾਸੁ ਯੁਤ੍ਤਾ ਆਚਰਿਯੁਪਜ੍ਝਾਯਾਨਂਯੇਵ ਵਤ੍ਤਪਟਿਪਤ੍ਤਿਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਅਞ੍ਞੇਸਂ ਨ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਏਤੇਸਂਯੇਵ ਉਪਡ੍ਢਭਾਗੋ ਦਾਤਬ੍ਬੋ. ਯੇ ਪਨ ਪੁਰੇਭਤ੍ਤਞ੍ਚ ਪਚ੍ਛਾਭਤ੍ਤਞ੍ਚ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਸ੍ਸੇਵ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਕਿਚ੍ਚਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਤੇਸਂ ਸਮਕੋ ਦਾਤਬ੍ਬੋ. ਇਦਞ੍ਚ ਪਿਟ੍ਠਿਸਮਯੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇਨ ਭਣ੍ਡਾਗਾਰੇ ਠਪਿਤੇਨ ਅਕਾਲਚੀਵਰੇਨੇਵ ਕਥਿਤਂ, ਕਾਲਚੀਵਰਂ ਪਨ ਸਮਕਮੇਵ ਦਾਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ.

ਕਚ੍ਚਿ ਨੁ ਖੋ ਸਾਮਣੇਰਾ ਵਸ੍ਸਂ ਉਪਗਤਾ, ਯੇਨ ਆਨਿਸਂਸਂ ਲਭੇਯ੍ਯੁਨ੍ਤਿ? ਆਮ ਉਪਗਤਾਤਿ. ਕਥਂ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤੀਤਿ? ‘‘ਅਥ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਭਿਕ੍ਖੂ ਉਪਗਤਾ, ਏਕੋ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਵਸ੍ਸੋ ਸਾਮਣੇਰੋ, ਸੋ ਚੇ ਪਚ੍ਛਿਮਿਕਾਯ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਗਣਪੂਰਕੋ ਚੇਵ ਹੋਤਿ, ਆਨਿਸਂਸਞ੍ਚ ਲਭਤੀ’’ਤਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ (ਮਹਾਵ. ਅਟ੍ਠ. ੩੦੬) ਵਚਨਤੋ ਵਜਿਰਬੁਦ੍ਧਿਟੀਕਾਯਞ੍ਚ (ਵਜਿਰ. ਟੀ. ਮਹਾਵਗ੍ਗ ੩੦੬) ‘‘ਪਚ੍ਛਿਮਿਕਾਯ ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਪਠਮਪਵਾਰਣਾਯ ਪਵਾਰੇਤੁਮ੍ਪਿ ਲਭਤਿ, ਵਸ੍ਸਿਕੋ ਚ ਹੋਤਿ, ਆਨਿਸਂਸਞ੍ਚ ਲਭਤੀਤਿ ਸਾਮਣੇਰਾਨਂ ਵਸ੍ਸੂਪਗਮਨਂ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਂ ਹੋਤਿ. ਸਾਮਣੇਰਾ ਕਥਿਨਾਨਿਸਂਸਂ ਲਭਨ੍ਤੀਤਿ ਵਦਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵਚਨਤੋਤਿ.

ਤਤ੍ਰੁਪ੍ਪਾਦੇਸੁ ਕਥਿਨਾਨਿਸਂਸੇਸੁ ਯਦਿ ਆਰਾਮਿਕਾ ਤਣ੍ਡੁਲਾਦੀਹਿ ਵਤ੍ਥਾਨਿ ਚੇਤਾਪੇਨ੍ਤਿ, ਵਤ੍ਥੇਹਿਪਿ ਤਣ੍ਡੁਲਾਦੀਨਿ ਚੇਤਾਪੇਨ੍ਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਕਥਂ ਪਟਿਪਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ? ਵਿਭਜਨਕਾਲੇ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨਵਤ੍ਥੁਵਸੇਨ ਕਾਤਬ੍ਬਂ. ਤਥਾ ਹਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਵਜਿਰਬੁਦ੍ਧਿਟੀਕਾਯਂ (ਵਜਿਰ. ਟੀ. ਮਹਾਵਗ੍ਗ ੩੦੬) ‘‘ਤਤ੍ਰੁਪ੍ਪਾਦੇਨ ਤਣ੍ਡੁਲਾਦਿਨਾ ਵਤ੍ਥੂਸੁ ਚੇਤਾਪਿਤੇਸੁ ਅਤ੍ਥਤਕਥਿਨਾਨਮੇਵ ਤਾਨਿ ਵਤ੍ਥਾਨਿ ਪਾਪੁਣਨ੍ਤਿ. ਵਤ੍ਥੇਹਿ ਪਨ ਤਣ੍ਡੁਲਾਦੀਸੁ ਚੇਤਾਪਿਤੇਸੁ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਤਾਨਿ ਪਾਪੁਣਨ੍ਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ. ‘‘ਸਚੇ ਪਨ ਏਕਸੀਮਾਯਂ ਬਹੂ ਵਿਹਾਰਾ ਹੋਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਕਤਰਸੀਮਾ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਾਤਿ? ਉਪਚਾਰਸੀਮਾ. ਉਪਚਾਰਸੀਮਾਯਂਯੇਵ ਹਿ ਸਙ੍ਘਲਾਭਵਿਭਜਨਾਦਿਕਂ ਸਿਜ੍ਝਤਿ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ਵਜਿਰਬੁਦ੍ਧਿਟੀਕਾਯਂ (ਵਜਿਰ. ਟੀ. ਮਹਾਵਗ੍ਗ ੩੦੬) ‘‘ਕਥਿਨਤ੍ਥਤਸੀਮਾਯਨ੍ਤਿ ਉਪਚਾਰਸੀਮਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਉਪਚਾਰਸੀਮਟ੍ਠਸ੍ਸ ਮਤਕਚੀਵਰਾਦਿਭਾਗਿਯਤਾਯ ਬਦ੍ਧਸੀਮਾਯ ਤਤ੍ਰੁਪ੍ਪਾਦਾਭਾਵਤੋ ਵਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਮੇਤਂ ‘ਉਪਚਾਰਸੀਮਾਵ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਾ’ਤਿ’’.

ਏਵਂ ਕਥਿਨਤ੍ਥਾਰਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਸਙ੍ਘੇ ਰੁਚਿਤਾਯ ਮਾਤਿਕਾਪਲਿਬੋਧਉਬ੍ਭਾਰੇ ਅਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾਵ ਅਨ੍ਤੇ ਆਨਿਸਂਸਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਅਤ੍ਥਤਕਥਿਨਾਨਂ ਵੋ ਭਿਕ੍ਖਵੇ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਅਟ੍ਠਵਿਧਾ ਮਾਤਿਕਾ ਪਕ੍ਕਮਨਨ੍ਤਿਕਾ, ਨਿਟ੍ਠਾਨਨ੍ਤਿਕਾ, ਸਨ੍ਨਿਟ੍ਠਾਨਨ੍ਤਿਕਾ, ਨਾਸਨਨ੍ਤਿਕਾ, ਸਵਨਨ੍ਤਿਕਾ, ਆਸਾਵਚ੍ਛੇਦਿਕਾ, ਸੀਮਾਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਿਕਾ, ਸਹੁਬ੍ਭਾਰਾਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥਤਕਥਿਨੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਕਤਪਰਿਯੋਸਿਤਂ ਚੀਵਰਂ ਆਦਾਯ ‘‘ਇਮਂ ਵਿਹਾਰਂ ਨ ਪਚ੍ਚੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਪਕ੍ਕਮਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਉਪਚਾਰਸੀਮਾਤਿਕ੍ਕਮੇਨੇਵ ਕਥਿਨੁਬ੍ਭਾਰੋ ਭਵਤਿ, ਪਞ੍ਚਾਨਿਸਂਸਾਨਿ ਅਲਭਨੇਯ੍ਯੋ ਹੋਤਿ. ਅਯਂ ਕਥਿਨੁਬ੍ਭਾਰੋ ਪਕ੍ਕਮਨਮੇਵਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤਭੂਤਤ੍ਤਾ ਪਕ੍ਕਮਨਨ੍ਤਿਕੋ ਨਾਮ ਹੋਤਿ.

ਅਤ੍ਥਤਕਥਿਨੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਨਿਟ੍ਠਿਤਮੇਵ ਅਤ੍ਤਨੋ ਭਾਗਭੂਤਂ ਚੀਵਰਂ ਆਦਾਯ ਅਞ੍ਞਂ ਵਿਹਾਰਂ ਗਤੋ, ਤਸ੍ਸ ਬਹਿਉਪਚਾਰਸੀਮਗਤਸ੍ਸ ਏਵਂ ਹੋਤਿ ‘‘ਇਮਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਵਿਹਾਰੇ ਇਮਂ ਚੀਵਰਂ ਕਾਰੇਸ੍ਸਾਮਿ, ਨ ਪੁਰਾਣਵਿਹਾਰਂ ਪਚ੍ਚੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ, ਸੋ ਬਹਿਸੀਮਾਯਮੇਵ ਤਂ ਚੀਵਰਂ ਕਾਰੇਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਤਸ੍ਮਿਂ ਚੀਵਰੇ ਨਿਟ੍ਠਿਤੇ ਕਥਿਨੁਬ੍ਭਾਰੋ ਹੋਤਿ. ਅਯਂ ਕਥਿਨੁਬ੍ਭਾਰੋ ਚੀਵਰਨਿਟ੍ਠਾਨਮੇਵਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤੋਤਿ ਨਿਟ੍ਠਾਨਨ੍ਤਿਕੋ ਨਾਮ.

ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਤ੍ਥਤਕਥਿਨੋ ਅਕਤਚੀਵਰਮਾਦਾਯ ਪਕ੍ਕਮਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਬਹਿਉਪਚਾਰਸੀਮਗਤਸ੍ਸ ਏਵਂ ਹੋਤਿ ‘‘ਇਮਂ ਚੀਵਰਂ ਨੇਵ ਕਾਰੇਸ੍ਸਾਮਿ, ਪੋਰਾਣਵਿਹਾਰਞ੍ਚ ਨ ਪਚ੍ਚੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਤੇਨ ਸਨ੍ਨਿਟ੍ਠਾਨੇਨ ਕਥਿਨੁਬ੍ਭਾਰੋ ਹੋਤਿ. ਅਯਂ ਕਥਿਨੁਬ੍ਭਾਰੋ ਸਨ੍ਨਿਟ੍ਠਾਨਮੇਵਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤੋਤਿ ਸਨ੍ਨਿਟ੍ਠਾਨਨ੍ਤਿਕੋ ਨਾਮ.

ਅਤ੍ਥਤਕਥਿਨੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਕਤਮੇਵ ਚੀਵਰਂ ਆਦਾਯ ਪਕ੍ਕਮਤਿ, ਬਹਿਸੀਮਗਤਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸ ਏਵਂ ਹੋਤਿ ‘‘ਇਧੇਵਿਮਂ ਚੀਵਰਂ ਕਾਰੇਸ੍ਸਾਮਿ, ਨ ਚ ਪੋਰਾਣਵਿਹਾਰਂ ਪਚ੍ਚੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਚੀਵਰਂ ਕੁਰੁਮਾਨਂ ਚੋਰਾਦੀਹਿ ਨਸ੍ਸਤਿ, ਅਗ੍ਯਾਦੀਹਿ ਵਿਨਸ੍ਸਤਿ, ਕਥਿਨੁਬ੍ਭਾਰੋ ਹੋਤਿ. ਅਯਂ ਕਥਿਨੁਬ੍ਭਾਰੋ ਨਾਸਨਮੇਵਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤੋਤਿ ਨਾਸਨਨ੍ਤਿਕੋ ਨਾਮ.

ਅਤ੍ਥਤਕਥਿਨੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਕਤਚੀਵਰਮਾਦਾਯ ‘‘ਇਮਂ ਵਿਹਾਰਂ ਪਚ੍ਚੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਪਕ੍ਕਮਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਬਹਿਸੀਮਗਤਸ੍ਸ ਏਵਂ ਹੋਤਿ ‘‘ਇਧੇਵਿਮਂ ਚੀਵਰਂ ਕਾਰੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ, ਸੋ ਕਤਚੀਵਰੋ ਸੁਣਾਤਿ ‘‘ਵਿਹਾਰੇ ਕਿਰ ਸਙ੍ਘੇਨ ਕਥਿਨਂ ਉਬ੍ਭਤ’’ਨ੍ਤਿ, ਤੇਨ ਸਵਨਮਤ੍ਤੇਨਸ੍ਸ ਕਥਿਨਂ ਉਬ੍ਭਤਂ ਹੋਤਿ. ਅਯਂ ਕਥਿਨਬ੍ਭਾਰੋ ਸਵਨਮੇਵਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤੋਤਿ ਸਵਨਨ੍ਤਿਕੋ ਨਾਮ.

ਅਤ੍ਥਤਕਥਿਨੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਞ੍ਞਤ੍ਥ ਪਚ੍ਚਾਸਾਚੀਵਰਕਾਰਣਾ ਪਕ੍ਕਮਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਬਹਿਸੀਮਗਤਸ੍ਸ ਏਵਂ ਹੋਤਿ ‘‘ਇਧ ਬਹਿਸੀਮਾਯਮੇਵ ਚੀਵਰਪਚ੍ਚਾਸਂ ਪਯਿਰੁਪਾਸਾਮਿ, ਨ ਵਿਹਾਰਂ ਪਚ੍ਚੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ, ਸੋ ਤਤ੍ਥੇਵ ਤਂ ਚੀਵਰਪਚ੍ਚਾਸਂ ਪਯਿਰੁਪਾਸਤਿ, ਸੋ ਤਂ ਚੀਵਰਪਚ੍ਚਾਸਂ ਅਲਭਮਾਨੋ ਚੀਵਰਾਸਾ ਪਚ੍ਛਿਜ੍ਜਤਿ, ਤੇਨੇਵ ਤਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਕਥਿਨੁਬ੍ਭਾਰੋ ਭਵਤਿ. ਅਯਂ ਕਥਿਨੁਬ੍ਭਾਰੋ ਆਸਾਵਚ੍ਛੇਦਸਹਿਤਤ੍ਤਾ ਆਸਾਵਚ੍ਛੇਦਿਕੋ ਨਾਮ.

ਅਤ੍ਥਤਕਥਿਨੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਕਤਚੀਵਰਂ ਆਦਾਯ ‘‘ਇਮਂ ਵਿਹਾਰਂ ਪਚ੍ਚੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਪਕ੍ਕਮਤਿ, ਸੋ ਬਹਿਸੀਮਗਤੋ ਤਂ ਚੀਵਰਂ ਕਾਰੇਤਿ, ਸੋ ਕਤਚੀਵਰੋ ‘‘ਵਿਹਾਰਂ ਪਚ੍ਚੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਨ੍ਤੋ ਬਹਿਉਪਚਾਰਸੀਮਾਯਮੇਵ ਕਥਿਨੁਬ੍ਭਾਰਕਾਲਂ ਵੀਤਿਨਾਮੇਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਕਥਿਨੁਬ੍ਭਾਰੋ ਭਵਤਿ. ਅਯਂ ਕਥਿਨੁਬ੍ਭਾਰੋ ਚੀਵਰਕਾਲਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤਿਮਦਿਵਸਸਙ੍ਖਾਤਾਯ ਸੀਮਾਯ ਅਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਤ੍ਤਾ ਸੀਮਾਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਿਕੋ ਨਾਮ.

ਅਤ੍ਥਤਕਥਿਨੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਚੀਵਰਂ ਆਦਾਯ ‘‘ਇਮਂ ਵਿਹਾਰਂ ਪਚ੍ਚੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਪਕ੍ਕਮਤਿ, ਸੋ ਕਤਚੀਵਰੋ ‘‘ਵਿਹਾਰਂ ਪਚ੍ਚੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਨ੍ਤੋ ਪਚ੍ਚਾਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਵਿਹਾਰੇ ਕਥਿਨੁਬ੍ਭਾਰਂ ਪਪ੍ਪੋਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਵਿਹਾਰੇ ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਸਹ ਕਥਿਨੁਬ੍ਭਾਰੋ ਭਵਤਿ. ਅਯਂ ਕਥਿਨੁਬ੍ਭਾਰੋ ਵਿਹਾਰੇ ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਸਹ ਕਤਤ੍ਤਾ ਸਹੁਬ੍ਭਾਰੋ ਨਾਮ. ਅਯਂ ਅਟ੍ਠਵਿਧੋ ਕਥਿਨੁਬ੍ਭਾਰੋ ਅਟ੍ਠ ਮਾਤਿਕਾ ਨਾਮ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ਕਥਿਨਕ੍ਖਨ੍ਧਕਪਾਲ਼ਿਯਂ (ਮਹਾਵ. ੩੧੦) ‘‘ਅਟ੍ਠਿਮਾ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਮਾਤਿਕਾ ਕਥਿਨਸ੍ਸ ਉਬ੍ਭਾਰਾਯ ਪਕ੍ਕਮਨਨ੍ਤਿਕਾ ਨਿਟ੍ਠਾਨਨ੍ਤਿਕਾ ਸਨ੍ਨਿਟ੍ਠਾਨਨ੍ਤਿਕਾ ਨਾਸਨਨ੍ਤਿਕਾ ਸਵਨਨ੍ਤਿਕਾ ਆਸਾਵਚ੍ਛੇਦਿਕਾ ਸੀਮਾਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਿਕਾ ਸਹੁਬ੍ਭਾਰਾਤਿ. ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਤ੍ਥਤਕਥਿਨੋ ਕਤਚੀਵਰਮਾਦਾਯ ਪਕ੍ਕਮਤਿ ‘ਨ ਪਚ੍ਚੇਸ੍ਸ’ਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਪਕ੍ਕਮਨਨ੍ਤਿਕੋ ਕਥਿਨੁਬ੍ਭਾਰੋ’’ਤਿਆਦਿ, ਵਿਨਯਵਿਨਿਚ੍ਛਯਪ੍ਪਕਰਣੇ ਚ –

‘‘ਪਕ੍ਕਮਨਞ੍ਚ ਨਿਟ੍ਠਾਨਂ, ਸਨ੍ਨਿਟ੍ਠਾਨਞ੍ਚ ਨਾਸਨਂ;

ਸਵਨਮਾਸਾ ਚ ਸੀਮਾ ਚ, ਸਹੁਬ੍ਭਾਰੋਤਿ ਅਟ੍ਠਿਮਾ’’ਤਿ. (ਵਿ. ਵਿ. ੨੭੦੯);

ਪਲਿਬੋਧੋ ਦੁਵਿਧੋ ਆਵਾਸਪਲਿਬੋਧੋ, ਚੀਵਰਪਲਿਬੋਧੋਤਿ. ਤਤ੍ਥ ‘‘ਯਸ੍ਮਿਂ ਵਿਹਾਰੇ ਕਥਿਨਂ ਅਤ੍ਥਤਂ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਵਸਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਅਞ੍ਞਤ੍ਥ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋਪਿ ‘‘ਪੁਨ ਤਂ ਵਿਹਾਰਂ ਆਗਚ੍ਛਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਸਾਪੇਕ੍ਖੋ ਹੋਤਿ. ਅਯਂ ਆਵਾਸਪਲਿਬੋਧੋ ਨਾਮ. ਤਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਚੀਵਰਂ ਅਕਤਂ ਵਾ ਹੋਤਿ ਅਪਰਿਯੋਸਿਤਂ ਵਾ, ‘‘ਅਞ੍ਞਤੋ ਚੀਵਰਂ ਲਚ੍ਛਾਮੀ’’ਤਿ ਆਸਾ ਵਾ ਅਨੁਪਚ੍ਛਿਨ੍ਨਾ ਹੋਤਿ. ਅਯਂ ਚੀਵਰਪਲਿਬੋਧੋ ਨਾਮ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ਕਥਿਨਕ੍ਖਨ੍ਧਕੇ (ਮਹਾਵ. ੩੨੫) ‘‘ਕਤਮੇ ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਦ੍ਵੇ ਕਥਿਨਸ੍ਸ ਪਲਿਬੋਧਾ? ਆਵਾਸਪਲਿਬੋਧੋ ਚ ਚੀਵਰਪਲਿਬੋਧੋ ਚ. ਕਥਞ੍ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਆਵਾਸਪਲਿਬੋਧੋ ਹੋਤਿ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਵਸਤਿ ਵਾ ਤਸ੍ਮਿਂ ਆਵਾਸੇ, ਸਾਪੇਕ੍ਖੋ ਵਾ ਪਕ੍ਕਮਤਿ ‘ਪਚ੍ਚੇਸ੍ਸ’ਨ੍ਤਿ, ਏਵਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਆਵਾਸਪਲਿਬੋਧੋ ਹੋਤਿ. ਕਥਞ੍ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਚੀਵਰਪਲਿਬੋਧੋ ਹੋਤਿ? ਇਧ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਚੀਵਰਂ ਅਕਤਂ ਵਾ ਹੋਤਿ ਵਿਪ੍ਪਕਤਂ ਵਾ, ਚੀਵਰਾਸਾ ਵਾ ਅਨੁਪਚ੍ਛਿਨ੍ਨਾ, ਏਵਂ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਚੀਵਰਪਲਿਬੋਧੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ.

ਉਬ੍ਭਾਰੋ ਦੁਵਿਧੋ ਅਟ੍ਠਮਾਤਿਕਾਉਬ੍ਭਾਰਅਨ੍ਤਰੁਬ੍ਭਾਰਵਸੇਨ. ਤਤ੍ਥ ਬਹਿਉਪਚਾਰਸੀਮਗਤਾਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਾ ਸਤ੍ਤ ਕਥਿਨੁਬ੍ਭਾਰਾ ਚ ਬਹਿਉਪਚਾਰਸੀਮਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਨਿਵਤ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਕਥਿਨਤ੍ਥਤਵਿਹਾਰੇ ਅਨ੍ਤਰੁਬ੍ਭਾਰਂ ਪਤ੍ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਸਹ ਅਨ੍ਤਰੁਬ੍ਭਾਰਸ੍ਸ ਕਤਤ੍ਤਾ ਸਹੁਬ੍ਭਾਰਸਙ੍ਖਾਤੋ ਏਕੋ ਕਥਿਨੁਬ੍ਭਾਰੋ ਚਾਤਿ ਇਮੇ ਅਟ੍ਠ ਕਥਿਨੁਬ੍ਭਾਰਾ ਅਟ੍ਠਮਾਤਿਕਾਯ ਪਵਿਟ੍ਠਤ੍ਤਾ ਅਟ੍ਠਮਾਤਿਕਾਉਬ੍ਭਾਰੋ ਨਾਮ. ਬਹਿਸੀਮਂ ਅਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਵਿਹਾਰੇ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਕਥਿਨੁਬ੍ਭਾਰਂ ਞਤ੍ਤਿਦੁਤਿਯਕਮ੍ਮਵਾਚਾਯ ਕਥਿਨੁਬ੍ਭਾਰੋ ਅਟ੍ਠਮਾਤਿਕਾਯ ਅਪ੍ਪਵਿਟ੍ਠੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਕਾਲਪਰਿਚ੍ਛੇਦਂ ਅਪ੍ਪਤ੍ਵਾ ਅਨ੍ਤਰਾਯੇਵ ਕਤਤ੍ਤਾ ਅਨ੍ਤਰੁਬ੍ਭਾਰੋ ਨਾਮ.

ਅਨ੍ਤਰੁਬ੍ਭਾਰਸਹੁਬ੍ਭਾਰਾ ਞਤ੍ਤਿਦੁਤਿਯਕਮ੍ਮਵਾਚਾਯੇਵ ਕਤਾ, ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇ ਕੋ ਤੇਸਂ ਵਿਸੇਸੋਤਿ? ਅਨ੍ਤਰੁਬ੍ਭਾਰੋ ਬਹਿਸੀਮਂ ਅਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਅਨ੍ਤੋਸੀਮਾਯਮੇਵ ਠਿਤੇਹਿ ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਕਤੋ. ਸਹੁਬ੍ਭਾਰੋ ਬਹਿਸੀਮਂ ਗਤੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਪਚ੍ਚਾਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਂ ਅਨ੍ਤਰੁਬ੍ਭਾਰਂ ਪਤ੍ਵਾ ਤੇਹਿ ਅਨ੍ਤੋਸੀਮਟ੍ਠੇਹਿ ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਸਹ ਕਤੋਤਿ ਅਯਮੇਤੇਸਂ ਵਿਸੇਸੋ. ਪਕ੍ਕਮਨਨ੍ਤਿਕਾਦਯੋ ਸਤ੍ਤ ਕਥਿਨੁਬ੍ਭਾਰਾ ਨ ਕਮ੍ਮਵਾਚਾਯ ਕਤਾ, ਕੇਵਲਂ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਪਲਿਬੋਧਾਨਂ ਉਪਚ੍ਛੇਦੇਨ ਪਞ੍ਚਹਿ ਆਨਿਸਂਸੇਹਿ ਵਿਗਤਤ੍ਤਾ ਕਥਿਨੁਬ੍ਭਾਰਾ ਨਾਮ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ਆਚਰਿਯਬੁਦ੍ਧਦਤ੍ਤਤ੍ਥੇਰੇਨ ਵਿਨਯਵਿਨਿਚ੍ਛਯੇ –

‘‘ਅਟ੍ਠਨ੍ਨਂ ਮਾਤਿਕਾਨਂ ਵਾ, ਅਨ੍ਤਰੁਬ੍ਭਾਰਤੋਪਿ ਵਾ;

ਉਬ੍ਭਾਰਾਪਿ ਦੁਵੇ ਵੁਤ੍ਤਾ, ਕਥਿਨਸ੍ਸ ਮਹੇਸਿਨਾ’’ਤਿ.

ਤਟ੍ਟੀਕਾਯਮ੍ਪਿ ‘‘ਅਟ੍ਠਨ੍ਨਂ ਮਾਤਿਕਾਨਨ੍ਤਿ ਬਹਿਸੀਮਗਤਾਨਂ ਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਪਕ੍ਕਮਨਨ੍ਤਿਕਾਦਯੋ ਸਤ੍ਤ ਮਾਤਿਕਾ ਬਹਿਸੀਮਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਅਨ੍ਤਰੁਬ੍ਭਾਰਂ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਸ੍ਸ ਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਾ, ਸਹੁਬ੍ਭਾਰੋ ਇਮਾਸਂ ਅਟ੍ਠਨ੍ਨਂ ਮਾਤਿਕਾਨਂ ਵਸੇਨ ਚ. ਅਨ੍ਤਰੁਬ੍ਭਾਰਤੋਪਿ ਵਾਤਿ ਬਹਿਸੀਮਂ ਅਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥੇਵ ਵਸਿਤ੍ਵਾ ਕਥਿਨੁਬ੍ਭਾਰਕਮ੍ਮੇਨ ਉਬ੍ਭਤਕਥਿਨਾਨਂ ਵਸੇਨ ਲਬ੍ਭਨਤੋ ਅਨ੍ਤਰੁਬ੍ਭਾਰੋਤਿ ਮਹੇਸਿਨਾ ਕਥਿਨਸ੍ਸ ਉਬ੍ਭਾਰਾ ਦੁਵੇ ਵੁਤ੍ਤਾਤਿ ਯੋਜਨਾ. ਬਹਿਸੀਮਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਆਗਤਸ੍ਸ ਵਸੇਨ ਸਉਬ੍ਭਾਰੋ, ਬਹਿਸੀਮਂ ਅਗਤਾਨਂ ਵਸੇਨ ਅਨ੍ਤਰੁਬ੍ਭਾਰੋਤਿ ਏਕੋਯੇਵ ਉਬ੍ਭਾਰੋ ਦ੍ਵਿਧਾ ਵੁਤ੍ਤੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਕਸ੍ਮਾ ਪਨ ਅਨ੍ਤਰੁਬ੍ਭਾਰਵਸੇਨ ਕਮ੍ਮਵਾਚਾਯ ਕਥਿਨਂ ਉਬ੍ਭਤਨ੍ਤਿ? ਮਹਾਦਾਨਂ ਦਾਤੁਕਾਮੇਹਿ ਉਪਾਸਕੇਹਿ ਆਗਤਸ੍ਸ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਅਕਾਲਚੀਵਰਂ ਦਾਤੁਕਾਮੇਹਿ ਯਾਚਿਤਤ੍ਤਾ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹਿ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਵਿਭਙ੍ਗਪਾਲ਼ਿਯਂ (ਪਾਚਿ. ੯੨੫) ‘‘ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਅਞ੍ਞਤਰੇਨ ਉਪਾਸਕੇਨ ਸਙ੍ਘਂ ਉਦ੍ਦਿਸ੍ਸ ਵਿਹਾਰੋ ਕਾਰਾਪਿਤੋ ਹੋਤਿ, ਸੋ ਤਸ੍ਸ ਵਿਹਾਰਸ੍ਸ ਮਹੇ ਉਭਤੋਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਅਕਾਲਚੀਵਰਂ ਦਾਤੁਕਾਮੋ ਹੋਤਿ. ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਉਭਤੋਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਕਥਿਨਂ ਅਤ੍ਥਤਂ ਹੋਤਿ. ਅਥ ਖੋ ਸੋ ਉਪਾਸਕੋ ਸਙ੍ਘਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਕਥਿਨੁਦ੍ਧਾਰਂ ਯਾਚੀ’’ਤਿਆਦਿ. ਕਥਂ ਪਨ ਕਮ੍ਮਵਾਚਾ ਕਾਤਬ੍ਬਾਤਿ? ‘‘ਸੁਣਾਤੁ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸਙ੍ਘੋ, ਯਦਿ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤਕਲ੍ਲਂ, ਸਙ੍ਘੋ ਕਥਿਨਂ ਉਦ੍ਧਰੇਯ੍ਯ, ਏਸਾ ਞਤ੍ਤਿ. ਸੁਣਾਤੁ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸਙ੍ਘੋ, ਸਙ੍ਘੋ ਕਥਿਨਂ ਉਦ੍ਧਰਤਿ. ਯਸ੍ਸਾਯਸ੍ਮਤੋ ਖਮਤਿ ਕਥਿਨਸ੍ਸ ਉਦ੍ਧਾਰੋ, ਸੋ ਤੁਣ੍ਹਸ੍ਸ. ਯਸ੍ਸ ਨਕ੍ਖਮਤਿ, ਸੋ ਭਾਸੇਯ੍ਯ. ਉਬ੍ਭਤਂ ਸਙ੍ਘੇਨ ਕਥਿਨਂ, ਖਮਤਿ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ, ਤਸ੍ਮਾ ਤੁਣ੍ਹੀ, ਏਵਮੇਤਂ ਧਾਰਯਾਮੀ’’ਤਿ ਏਵਂ ਕਾਤਬ੍ਬਾਤਿ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹਿ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਵਿਭਙ੍ਗੇ ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਕਥਿਨਂ ਉਦ੍ਧਰਿਤੁਂ, ਏਵਞ੍ਚ ਪਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਕਥਿਨਂ ਉਦ੍ਧਰਿਤਬ੍ਬਂ. ਬ੍ਯਤ੍ਤੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਪਟਿਬਲੇਨ ਸਙ੍ਘੋ ਞਾਪੇਤਬ੍ਬੋ – ਸੁਣਾਤੁ ਮੇ…ਪੇ… ਧਾਰਯਾਮੀ’’ਤਿ.

ਏਤੇਨ ਚ ਕਥਿਨੁਬ੍ਭਾਰੇਨ ਪੁਬ੍ਬੇ ਕਤਂ ਕਥਿਨਦੁਸ੍ਸਦਾਨਞਤ੍ਤਿਦੁਤਿਯਕਮ੍ਮਵਾਚਂ ਉਬ੍ਭਤਨ੍ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਨ ਪਨ ਕਥਿਨਦੁਸ੍ਸਦਾਨਞਤ੍ਤਿਦੁਤਿਯਕਮ੍ਮਂ ਉਬ੍ਭਤਂ, ਅਥ ਖੋ ਅਤ੍ਥਾਰਕਮ੍ਮਮੇਵਾਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਯਦਿ ਹਿ ਕਥਿਨਦੁਸ੍ਸਦਾਨਞਤ੍ਤਿਦੁਤਿਯਕਮ੍ਮਂ ਉਬ੍ਭਤਂ ਭਵੇਯ੍ਯ, ਤਾਯ ਕਮ੍ਮਵਾਚਾਯ ਕਥਿਨਦੁਸ੍ਸਦਾਨਸ੍ਸ ਸਿਜ੍ਝਨਤੋ ਇਮਾਯ ਕਥਿਨੁਬ੍ਭਾਰਕਮ੍ਮਵਾਚਾਯ ਤਂ ਪੁਬ੍ਬੇ ਦਿਨ੍ਨਦੁਸ੍ਸਂ ਪੁਨ ਆਹਰਾਪੇਤਬ੍ਬਂ ਸਿਯਾ, ਨ ਪਞ੍ਚਾਨਿਸਂਸਵਿਗਮਨਂ. ਯਸ੍ਮਾ ਪਨ ਇਮਾਯ ਕਥਿਨੁਬ੍ਭਾਰਕਮ੍ਮਵਾਚਾਯ ਪਞ੍ਚਾਨਿਸਂਸਵਿਗਮਨਮੇਵ ਹੋਤਿ, ਨ ਪੁਬ੍ਬੇ ਦਿਨ੍ਨਕਥਿਨਦੁਸ੍ਸਸ੍ਸ ਪੁਨ ਆਹਰਾਪਨਂ. ਤੇਨ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤਿ ‘‘ਪਞ੍ਚਾਨਿਸਂਸਲਾਭਕਾਰਣਂ ਅਤ੍ਥਰਣਕਮ੍ਮਮੇਵ ਇਮਾਯ ਕਥਿਨਬ੍ਭਾਰਕਮ੍ਮਵਾਚਾਯ ਉਦ੍ਧਰੀਯਤਿ, ਨ ਕਥਿਨਦੁਸ੍ਸਦਾਨਞਤ੍ਤਿਦੁਤਿਯਕਮ੍ਮਵਾਚਾਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਕਥਿਨੁਬ੍ਭਾਰਕਮ੍ਮਵਾਚਾਕਰਣਤੋ ਪਚ੍ਛਾ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਚੀਵਰਂ ਅਕਾਲਚੀਵਰਂ ਹੋਤਿ, ਸਙ੍ਘੋ ਪਞ੍ਚਾਨਿਸਂਸੇ ਨ ਲਭਤਿ, ਚੀਵਰਂ ਸਬ੍ਬਸਙ੍ਘਿਕਂ ਹੁਤ੍ਵਾ ਆਗਤਾਗਤਸ੍ਸ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਭਾਜਨੀਯਂ ਹੋਤੀਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਅਯਮਤ੍ਥੋ ਕਥਿਨਦੁਸ੍ਸਦਾਨਞਤ੍ਤਿਦੁਤਿਯਕਮ੍ਮਵਾਚਾਯ ਚ ਕਥਿਨੁਬ੍ਭਾਰਕਮ੍ਮਵਾਚਾਯ ਚ ਅਤ੍ਥਞ੍ਚ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯਞ੍ਚ ਸੁਟ੍ਠੁ ਵਿਨਿਚ੍ਛਿਨਿਤ੍ਵਾ ਪੁਬ੍ਬਾਪਰਂ ਸਂਸਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਚੇਤਬ੍ਬੋਤਿ.

ਏਤ੍ਥ ਸਿਯਾ – ਕਥਿਨੁਬ੍ਭਾਰਂ ਯਾਚਨ੍ਤਾਨਂ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਕਥਿਨੁਬ੍ਭਾਰੋ ਦਾਤਬ੍ਬੋ, ਉਦਾਹੁ ਏਕਚ੍ਚਾਨਨ੍ਤਿ, ਕਿਞ੍ਚੇਤ੍ਥ – ਯਦਿ ਤਾਵ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਦਾਤਬ੍ਬੋ, ਕਥਿਨੁਬ੍ਭਾਰਕਮ੍ਮੇਨ ਪਞ੍ਚਾਨਿਸਂਸਵਿਗਮਨਤੋ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਲਾਭਨ੍ਤਰਾਯੋ ਭਵੇਯ੍ਯ, ਅਥ ਏਕਚ੍ਚਾਨਂ ਮੁਖੋਲੋਕਨਂ ਵਿਯ ਸਿਯਾਤਿ? ਯਦਿ ਕਥਿਨਤ੍ਥਾਰਮੂਲਕਲਾਭਤੋ ਕਥਿਨੁਬ੍ਭਾਰਮੂਲਕਲਾਭੋ ਮਹਨ੍ਤੋ ਭਵੇਯ੍ਯ, ਤੇਸਂ ਯਾਚਨ੍ਤਾਨਂ ਕਥਿਨੁਬ੍ਭਾਰੋ ਦਾਤਬ੍ਬੋ. ਯਦਿ ਅਪ੍ਪਕੋ, ਨ ਦਾਤਬ੍ਬੋ. ਯਦਿ ਸਮੋ, ਕੁਲਪ੍ਪਸਾਦਤ੍ਥਾਯ ਦਾਤਬ੍ਬੋਤਿ. ਤਥਾ ਹਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ (ਪਾਚਿ. ਅਟ੍ਠ. ੯੨੭) ‘‘ਕੀਦਿਸੋ ਕਥਿਨੁਦ੍ਧਾਰੋ ਦਾਤਬ੍ਬੋ, ਕੀਦਿਸੋ ਨ ਦਾਤਬ੍ਬੋਤਿ? ਯਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਾਰਮੂਲਕੋ ਆਨਿਸਂਸੋ ਮਹਾ, ਉਬ੍ਭਾਰਮੂਲਕੋ ਅਪ੍ਪੋ, ਏਵਰੂਪੋ ਨ ਦਾਤਬ੍ਬੋ. ਯਸ੍ਸ ਪਨ ਅਤ੍ਥਾਰਮੂਲਕੋ ਆਨਿਸਂਸੋ ਅਪ੍ਪੋ, ਉਬ੍ਭਾਰਮੂਲਕੋ ਮਹਾ, ਏਵਰੂਪੋ ਦਾਤਬ੍ਬੋ. ਸਮਾਨਿਸਂਸੋਪਿ ਸਦ੍ਧਾਪਰਿਪਾਲਨਤ੍ਥਂ ਦਾਤਬ੍ਬੋਵਾ’’ਤਿ. ਇਮਿਨਾਪਿ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤਿ ‘‘ਪਞ੍ਚਾਨਿਸਂਸਾਨਂ ਕਾਰਣਭੂਤਂ ਅਤ੍ਥਾਰਕਮ੍ਮਮੇਵ ਉਦ੍ਧਰੀਯਤਿ, ਨ ਕਥਿਨਦੁਸ੍ਸਦਾਨਭੂਤਂ ਞਤ੍ਤਿਦੁਤਿਯਕਮ੍ਮ’’ਨ੍ਤਿ.

ਆਨਿਸਂਸਕਥਾਯਂ ਪਞ੍ਚਾਤਿ ਇਦਾਨਿ ਵੁਚ੍ਚਮਾਨਾ ਅਨਾਮਨ੍ਤਚਾਰਾਦਯੋ ਪਞ੍ਚ ਕਿਰਿਯਾ. ਕਪ੍ਪਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀਤਿ ਕਪ੍ਪਾ ਭਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਅਨਾਪਤ੍ਤਿਕਾਰਣਾ ਭਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਨਾਮਨ੍ਤਚਾਰੋਤਿ ਅਨਾਮਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਚਰਣਂ. ਯੋ ਹਿ ਦਾਯਕੇਹਿ ਭਤ੍ਤੇਨ ਨਿਮਨ੍ਤਿਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਸਭਤ੍ਤੋ ਸਮਾਨੋ ਵਿਹਾਰੇ ਸਨ੍ਤਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਅਨਾਮਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਕੁਲੇਸੁ ਚਾਰਿਤ੍ਤਂ ਆਪਜ੍ਜਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਚਾਰਿਤ੍ਤਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇਨ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਾਪਤ੍ਤਿ ਹੋਤਿ, ਸਾ ਆਪਤ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥਤਕਥਿਨਸ੍ਸ ਨ ਹੋਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤਤ੍ਥ ਚਾਰਿਤ੍ਤਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਨਾਮ ‘‘ਯੋ ਪਨ ਭਿਕ੍ਖੁ ਨਿਮਨ੍ਤਿਤੋ ਸਭਤ੍ਤੋ ਸਮਾਨੋ ਸਨ੍ਤਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਅਨਾਪੁਚ੍ਛਾ ਪੁਰੇਭਤ੍ਤਂ ਵਾ ਪਚ੍ਛਾਭਤ੍ਤਂ ਵਾ ਕੁਲੇਸੁ ਚਾਰਿਤ੍ਤਂ ਆਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯ ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਸਮਯਾ, ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਂ. ਤਤ੍ਥਾਯਂ ਸਮਯੋ ਚੀਵਰਦਾਨਸਮਯੋ ਚੀਵਰਕਾਰਸਮਯੋ, ਅਯਂ ਤਤ੍ਥ ਸਮਯੋ’’ਤਿ ਅਚੇਲਕਵਗ੍ਗੇ ਪਞ੍ਚਮਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ (ਪਾਚਿ. ੨੯੯-੩੦੦). ਚੀਵਰਵਿਪ੍ਪਵਾਸੋਤਿ ਤਿਣ੍ਣਂ ਚੀਵਰਾਨਂ ਅਞ੍ਞਤਰੇਨ ਵਾ ਸਬ੍ਬੇਨ ਵਾ ਵਿਨਾ ਹਤ੍ਥਪਾਸੇ ਅਕਤ੍ਵਾ ਅਰੁਣੁਟ੍ਠਾਪਨਂ, ਏਵਂ ਕਰੋਤੋਪਿ ਦੁਤਿਯਕਥਿਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇਨ ਆਪਤ੍ਤਿ ਨ ਹੋਤੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਤਤ੍ਥ ਚ ਦੁਤਿਯਕਥਿਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਨਾਮ ‘‘ਨਿਟ੍ਠਿਤਚੀਵਰਸ੍ਮਿਂ ਪਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਉਬ੍ਭਤਸ੍ਮਿਂ ਕਥਿਨੇ ਏਕਰਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਚੇ ਭਿਕ੍ਖੁ ਤਿਚੀਵਰੇਨ ਵਿਪ੍ਪਵਸੇਯ੍ਯ ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਭਿਕ੍ਖੁਸਮ੍ਮੁਤਿਯਾ, ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਂ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯ’’ਨ੍ਤਿ ਆਗਤਂ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯੇਸੁ ਦੁਤਿਯਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ (ਪਾਰਾ. ੪੭੨).

ਗਣਭੋਜਨਨ੍ਤਿ ਏਤੇਨ ਗਣਭੋਜਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇਨ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ. ਤਤ੍ਥ ਗਣਭੋਜਨਂ ਨਾਮ ‘‘ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਭਤ੍ਤਂ ਦੇਥਾ’’ਤਿ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਯਾ ਵਾ ‘‘ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਭਤ੍ਤਂ ਗਣ੍ਹਥਾ’’ਤਿ ਦਾਯਕਾਨਂ ਨਿਮਨ੍ਤਨੇਨ ਵਾ ਅਕਪ੍ਪਿਯਵੋਹਾਰੇਨ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਵਾ ਅਤਿਰੇਕਾ ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਏਕਤੋ ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਿਤ੍ਵਾ ਏਕਤੋ ਭੁਞ੍ਜਨਂ. ਗਣਭੋਜਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਨਾਮ ‘‘ਗਣਭੋਜਨੇ ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਸਮਯਾ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਂ. ਤਤ੍ਥਾਯਂ ਸਮਯੋ ਗਿਲਾਨਸਮਯੋ ਚੀਵਰਦਾਨਸਮਯੋ ਚੀਵਰਕਾਰਸਮਯੋ ਅਦ੍ਧਾਨਗਮਨਸਮਯੋ ਨਾਵਾਭਿਰੁਹਨਸਮਯੋ ਮਹਾਸਮਯੋ ਸਮਣਭਤ੍ਤਸਮਯੋ, ਅਯਂ ਤਤ੍ਥ ਸਮਯੋ’’ਤਿ ਆਗਤਂ ਭੋਜਨਵਗ੍ਗੇ ਦੁਤਿਯਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ (ਪਾਚਿ. ੨੧੫). ਅਨਧਿਟ੍ਠਿਤਂ ਅਵਿਕਪ੍ਪਿਤਂ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਪਠਮਕਥਿਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇਨ ਆਪਤ੍ਤਿ ਨ ਹੋਤੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਤਤ੍ਥ ਪਠਮਕਥਿਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਨਾਮ ‘‘ਨਿਟ੍ਠਿਤਚੀਵਰਸ੍ਮਿਂ ਪਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਉਬ੍ਭਤਸ੍ਮਿਂ ਕਥਿਨੇ ਦਸਾਹਪਰਮਂ ਅਤਿਰੇਕਚੀਵਰਂ ਧਾਰੇਤਬ੍ਬਂ, ਤਂ ਅਤਿਕ੍ਕਾਮਯਤੋ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਂ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯ’’ਨ੍ਤਿ ਆਗਤਂ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯੇਸੁ ਪਠਮਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ (ਪਾਰਾ. ੪੭੨). ਕਥਿਨਤ੍ਥਤਸੀਮਾਯਾਤਿ ਉਪਚਾਰਸੀਮਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਮਤਕਚੀਵਰਨ੍ਤਿ ਮਤਸ੍ਸ ਚੀਵਰਂ. ਤਤ੍ਰੁਪ੍ਪਾਦੇਨਾਤਿ ਸਙ੍ਘਸਨ੍ਤਕੇਨ ਆਰਾਮੁਯ੍ਯਾਨਖੇਤ੍ਤਵਤ੍ਥੁਆਦਿਨਾ. ਯਂ ਸਙ੍ਘਿਕਂ ਚੀਵਰਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਤਂ ਤੇਸਂ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਇਮਿਨਾ ਚੀਵਰਮੇਵ ਕਥਿਨਤ੍ਥਾਰਕਾਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਸਨ੍ਤਕਂ ਹੋਤਿ, ਤਤੋ ਅਞ੍ਞਂ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਭੇਸਜ੍ਜਾਦਿਕਂ ਆਗਤਾਗਤਸ੍ਸ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਕਂ ਹੋਤੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ.

ਏਵਂ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ, ਲਜ੍ਜੀ ਭਿਕ੍ਖੁ ਸੁਪੇਸਲੋ;

ਕਰੇਯ੍ਯ ਕਥਿਨਤ੍ਥਾਰਂ, ਉਬ੍ਭਾਰਞ੍ਚਾਪਿ ਸਾਧੁਕਨ੍ਤਿ.

ਇਤਿ ਵਿਨਯਸਙ੍ਗਹਸਂਵਣ੍ਣਨਾਭੂਤੇ ਵਿਨਯਾਲਙ੍ਕਾਰੇ

ਕਥਿਨਤ੍ਥਾਰਵਿਨਿਚ੍ਛਯਕਥਾਲਙ੍ਕਾਰੋ ਨਾਮ

ਏਕੂਨਤਿਂਸਤਿਮੋ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ.

੩੦. ਗਰੁਭਣ੍ਡਵਿਨਿਚ੍ਛਯਕਥਾ

੨੨੭. ਏਵਂ ਕਥਿਨਵਿਨਿਚ੍ਛਯਂ ਕਥੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਗਰੁਭਣ੍ਡਾਦਿਵਿਨਿਚ੍ਛਯਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਗਰੁਭਣ੍ਡਾਨੀਤਿ ਏਤ੍ਥਾ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਗਰੂਤਿ –

‘‘ਪੁਮੇ ਆਚਰਿਯਾਦਿਮ੍ਹਿ, ਗਰੁ ਮਾਤਾਪਿਤੂਸੁਪਿ;

ਗਰੁ ਤੀਸੁ ਮਹਨ੍ਤੇ ਚ, ਦੁਜ੍ਜਰਾਲਹੁਕੇਸੁ ਚਾ’’ਤਿ. –

ਵੁਤ੍ਤੇਸੁ ਅਨੇਕਤ੍ਥੇਸੁ ਅਲਹੁਕਵਾਚਕੋ. ਭਣ੍ਡ-ਸਦ੍ਦੋ ‘‘ਭਾਜਨਾਦਿਪਰਿਕ੍ਖਾਰੇ, ਭਣ੍ਡਂ ਮੂਲਧਨੇਪਿ ਚਾ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਭਾਜਨਾਦਿਪਰਿਕ੍ਖਾਰਤ੍ਥੋ ਹੋਤਿ. ਵਚਨਤ੍ਥੋ ਪਨ ਗਰਨ੍ਤਿ ਉਗ੍ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ ਉਗ੍ਗਤਾ ਪਾਕਟਾ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਗਰੂਨਿ, ਭਡਿਤਬ੍ਬਾਨਿ ਇਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬਾਨੀਤਿ ਭਣ੍ਡਾਨਿ, ਗਰੂਨਿ ਚ ਤਾਨਿ ਭਣ੍ਡਾਨਿ ਚਾਤਿ ਗਰੁਭਣ੍ਡਾਨਿ, ਆਰਾਮਾਦੀਨਿ ਵਤ੍ਥੂਨਿ. ਇਤਿ ਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਸੇਨਾਸਨਕ੍ਖਨ੍ਧਕੇ ਭਗਵਤਾ ਦਸ੍ਸਿਤਾਨਿ ਇਮਾਨਿ ਪਞ੍ਚ ਵਤ੍ਥੂਨਿ ਗਰੁਭਣ੍ਡਾਨਿ ਨਾਮਾਤਿ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਂ.

ਮਞ੍ਚੇਸੁ ਮਸਾਰਕੋਤਿ ਮਞ੍ਚਪਾਦੇ ਵਿਜ੍ਝਿਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥ ਅਟਨਿਯੋ ਪਵੇਸੇਤ੍ਵਾ ਕਤੋ. ਬੁਨ੍ਦਿਕਾਬਦ੍ਧੋਤਿ ਅਟਨੀਹਿ ਮਞ੍ਚਪਾਦੇ ਡਂਸਾਪੇਤ੍ਵਾ ਪਲ੍ਲਙ੍ਕਸਙ੍ਖੇਪੇਨ ਕਤੋ. ਕੁਲ਼ੀਰਪਾਦਕੋਤਿ ਅਸ੍ਸਮੇਣ੍ਡਕਾਦੀਨਂ ਪਾਦਸਦਿਸੇਹਿ ਪਾਦੇਹਿ ਕਤੋ. ਯੋ ਵਾ ਪਨ ਕੋਚਿ ਵਙ੍ਕਪਾਦਕੋ, ਅਯਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਕੁਲ਼ੀਰਪਾਦਕੋ’’ਤਿ. ਆਹਚ੍ਚਪਾਦਕੋਤਿ ਅਯਂ ਪਨ ‘‘ਆਹਚ੍ਚਪਾਦਕੋ ਨਾਮ ਮਞ੍ਚੋ ਅਙ੍ਗੇ ਵਿਜ੍ਝਿਤ੍ਵਾ ਕਤੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਏਵਂ ਪਰਤੋ ਪਾਲ਼ਿਯਂਯੇਵ (ਪਾਚਿ. ੧੩੧) ਵੁਤ੍ਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਟਨਿਯੋ ਵਿਜ੍ਝਿਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥ ਪਾਦਸਿਖਂ ਪਵੇਸੇਤ੍ਵਾ ਉਪਰਿ ਆਣਿਂ ਦਤ੍ਵਾ ਕਤਮਞ੍ਚੋ ਆਹਚ੍ਚਪਾਦਕੋਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਪੀਠੇਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ.

ਉਣ੍ਣਭਿਸਿਆਦੀਨਂ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਅਞ੍ਞਤਰਾਤਿ ਉਣ੍ਣਭਿਸਿ ਚੋਲ਼ਭਿਸਿ ਵਾਕਭਿਸਿ ਤਿਣਭਿਸਿ ਪਣ੍ਣਭਿਸੀਤਿ ਇਮੇਸਂ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਭਿਸੀਨਂ ਅਞ੍ਞਤਰਾ. ਪਞ੍ਚ ਭਿਸਿਯੋਤਿ ਪਞ੍ਚਹਿ ਉਣ੍ਣਾਦੀਹਿ ਪੂਰਿਤਭਿਸਿਯੋ. ਤੂਲਗਣਨਾਯ ਹਿ ਏਤਾਸਂ ਗਣਨਾ. ਤਤ੍ਥ ਉਣ੍ਣਗ੍ਗਹਣੇਨ ਨ ਕੇਵਲਂ ਏਲ਼ਕਲੋਮਮੇਵ ਗਹਿਤਂ, ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਪਨ ਮਨੁਸ੍ਸਲੋਮਂ ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਕਪ੍ਪਿਯਾਕਪ੍ਪਿਯਮਂਸਜਾਤੀਨਂ ਪਕ੍ਖਿਚਤੁਪ੍ਪਦਾਨਂ ਲੋਮਂ, ਸਬ੍ਬਂ ਇਧ ਉਣ੍ਣਗ੍ਗਹਣੇਨੇਵ ਗਹਿਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਛਨ੍ਨਂ ਚੀਵਰਾਨਂ, ਛਨ੍ਨਂ ਅਨੁਲੋਮਚੀਵਰਾਨਞ੍ਚ ਅਞ੍ਞਤਰੇਨ ਭਿਸਿਚ੍ਛਵਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਤਂ ਸਬ੍ਬਂ ਪਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਭਿਸਿਂ ਕਾਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਏਲ਼ਕਲੋਮਾਨਿ ਪਨ ਅਪਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਕਮ੍ਬਲਮੇਵ ਚਤੁਗ੍ਗੁਣਂ ਵਾ ਪਞ੍ਚਗੁਣਂ ਵਾ ਪਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਕਤਾਪਿ ਉਣ੍ਣਭਿਸਿਸਙ੍ਖਮੇਵ ਗਚ੍ਛਤਿ. ਚੋਲ਼ਭਿਸਿਆਦੀਸੁ ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਨਵਚੋਲ਼ਂ ਵਾ ਪੁਰਾਣਚੋਲ਼ਂ ਵਾ ਸਂਹਰਿਤ੍ਵਾ ਵਾ ਅਨ੍ਤੋ ਪਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਵਾ ਕਤਾ ਚੋਲ਼ਭਿਸਿ, ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਵਾਕਂ ਪਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਕਤਾ ਵਾਕਭਿਸਿ, ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਤਿਣਂ ਪਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਕਤਾ ਤਿਣਭਿਸਿ, ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਸੁਦ੍ਧਤਮਾਲਪਤ੍ਤਂ ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਪਣ੍ਣਂ ਪਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਕਤਾ ਪਣ੍ਣਭਿਸੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਤਮਾਲਪਤ੍ਤਂ ਪਨ ਅਞ੍ਞੇਨ ਮਿਸ੍ਸਮੇਵ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਸੁਦ੍ਧਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਭਿਸਿਯਾ ਪਮਾਣਨਿਯਮੋ ਨਤ੍ਥਿ, ਮਞ੍ਚਭਿਸਿ ਪੀਠਭਿਸਿ ਭੂਮਤ੍ਥਰਣਭਿਸਿ ਚਙ੍ਕਮਨਭਿਸਿ ਪਾਦਪੁਞ੍ਛਨਭਿਸੀਤਿ ਏਤਾਸਂ ਅਨੁਰੂਪਤੋ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਰੁਚਿਵਸੇਨ ਪਮਾਣਂ ਕਾਤਬ੍ਬਂ. ਯਂ ਪਨੇਤਂ ਉਣ੍ਣਾਦਿਪਞ੍ਚਵਿਧਤੂਲਮ੍ਪਿ ਭਿਸਿਯਂ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਤਂ ਮਸੂਰਕੇਪਿ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਕੁਰੁਨ੍ਦਿਯਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਤ੍ਥ ਮਸੂਰਕੇਤਿ ਚਮ੍ਮਮਯਭਿਸਿਯਂ. ਏਤੇਨ ਮਸੂਰਕਂ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਸਿਦ੍ਧਂ ਹੋਤਿ.

ਬਿਮ੍ਬੋਹਨੇ ਤੀਣਿ ਤੂਲਾਨਿ ਰੁਕ੍ਖਤੂਲਂ ਲਤਾਤੂਲਂ ਪੋਟਕੀਤੂਲਨ੍ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਰੁਕ੍ਖਤੂਲਨ੍ਤਿ ਸਿਮ੍ਬਲਿਰੁਕ੍ਖਾਦੀਨਂ ਯੇਸਂ ਕੇਸਞ੍ਚਿ ਰੁਕ੍ਖਾਨਂ ਤੂਲਂ. ਲਤਾਤੂਲਨ੍ਤਿ ਖੀਰਵਲ੍ਲਿਆਦੀਨਂ ਯਾਸਂ ਕਾਸਞ੍ਚਿ ਲਤਾਨਂ ਤੂਲਂ. ਪੋਟਕੀਤੂਲਨ੍ਤਿ ਪੋਟਕੀਤਿਣਾਦੀਨਂ ਯੇਸਂ ਕੇਸਞ੍ਚਿ ਤਿਣਜਾਤਿਕਾਨਂ ਅਨ੍ਤਮਸੋ ਉਚ੍ਛੁਨਲ਼ਾਦੀਨਮ੍ਪਿ ਤੂਲਂ. ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨਿਯਂ (ਸਾਰਤ੍ਥ. ਟੀ. ਚੂਲ਼ਵਗ੍ਗ ੩.੨੯੭) ਪਨ ‘‘ਪੋਟਕੀਤੂਲਨ੍ਤਿ ਏਰਕਤਿਣਤੂਲ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਏਤੇਹਿ ਤੀਹਿ ਸਬ੍ਬਭੂਤਗਾਮਾ ਸਙ੍ਗਹਿਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਰੁਕ੍ਖਵਲ੍ਲਿਤਿਣਜਾਤਿਯੋ ਹਿ ਮੁਞ੍ਚਿਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਞੋ ਭੂਤਗਾਮੋ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਯਸ੍ਸ ਕਸ੍ਸਚਿ ਭੂਤਗਾਮਸ੍ਸ ਤੂਲਂ ਬਿਮ੍ਬੋਹਨੇ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਭਿਸਿਂ ਪਨ ਪਾਪੁਣਿਤ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬਮ੍ਪੇਤਂ ‘‘ਅਕਪ੍ਪਿਯਤੂਲ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਨ ਕੇਵਲਞ੍ਚ ਬਿਮ੍ਬੋਹਨੇ ਏਤਂ ਤੂਲਮੇਵ, ਹਂਸਮੋਰਾਦੀਨਂ ਸਬ੍ਬਸਕੁਣਾਨਂ, ਸੀਹਾਦੀਨਂ ਸਬ੍ਬਚਤੁਪ੍ਪਦਾਨਞ੍ਚ ਲੋਮਮ੍ਪਿ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਪਿਯਙ੍ਗੁਪੁਪ੍ਫਬਕੁਲ਼ਪੁਪ੍ਫਾਦਿ ਪਨ ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਪੁਪ੍ਫਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਤਮਾਲਪਤ੍ਤਂ ਸੁਦ੍ਧਮੇਵ ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਮਿਸ੍ਸਕਂ ਪਨ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਭਿਸੀਨਂ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਂ ਪਞ੍ਚਵਿਧਂ ਉਣ੍ਣਾਦਿਤੂਲਮ੍ਪਿ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਅਦ੍ਧਕਾਯਿਕਾਨਿ ਪਨ ਬਿਮ੍ਬੋਹਨਾਨਿ ਨ ਵਟ੍ਟਨ੍ਤਿ. ਅਦ੍ਧਕਾਯਿਕਾਨੀਤਿ ਉਪਡ੍ਢਕਾਯਪ੍ਪਮਾਣਾਨਿ, ਯੇਸੁ ਕਟਿਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਯਾਵ ਸੀਸਂ ਉਪਦਹਨ੍ਤਿ ਠਪੇਨ੍ਤਿ. ਸੀਸਪ੍ਪਮਾਣਂ ਪਨ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਸੀਸਪ੍ਪਮਾਣਂ ਨਾਮ ਯਸ੍ਸ ਵਿਤ੍ਥਾਰਤੋ ਤੀਸੁ ਕਣ੍ਣੇਸੁ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਕਣ੍ਣਾਨਂ ਅਨ੍ਤਰਂ ਮਿਨਿਯਮਾਨਂ ਵਿਦਤ੍ਥਿ ਚੇਵ ਚਤੁਰਙ੍ਗੁਲਞ੍ਚ ਹੋਤਿ, ਮਜ੍ਝਟ੍ਠਾਨਂ ਮੁਟ੍ਠਿਰਤਨਂ ਹੋਤਿ, ਦੀਘਤੋ ਪਨ ਦਿਯਡ੍ਢਰਤਨਂ ਵਾ ਦ੍ਵਿਰਤਨਂ ਵਾਤਿ ਕੁਰੁਨ੍ਦਿਯਂ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਅਯਂ ਸੀਸਪ੍ਪਮਾਣਸ੍ਸ ਉਕ੍ਕਟ੍ਠਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ, ਇਤੋ ਉਦ੍ਧਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਹੇਟ੍ਠਾ ਪਨ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ (ਚੂਲ਼ਵ. ਅਟ੍ਠ. ੨੯੭) ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਤ੍ਥ ‘‘ਤੀਸੁ ਕਣ੍ਣੇਸੁ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਕਣ੍ਣਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਪਾਠਂ ਉਪਨਿਧਾਯ ਬਿਮ੍ਬੋਹਨਸ੍ਸ ਉਭੋਸੁ ਅਨ੍ਤੇਸੁ ਠਪੇਤਬ੍ਬਚੋਲ਼ਕਂ ਤਿਕੋਣਮੇਵ ਕਰੋਨ੍ਤਿ ਏਕਚ੍ਚੇ. ‘‘ਇਦਞ੍ਚ ਠਾਨਂ ਗਣ੍ਠਿਟ੍ਠਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ.

ਵਿਮਤਿਵਿਨੋਦਨਿਯਂ (ਵਿ. ਵਿ. ਟੀ. ਚੂਲ਼ਵਗ੍ਗ ੨.੨੯੭) ਪਨ ‘‘ਸੀਸਪ੍ਪਮਾਣਂ ਨਾਮ ਯਤ੍ਥ ਗੀਵਾਯ ਸਹ ਸਕਲਂ ਸੀਸਂ ਠਪੇਤੁਂ ਸਕ੍ਕਾ, ਤਸ੍ਸ ਚ ਮੁਟ੍ਠਿਰਤਨਂ ਵਿਤ੍ਥਾਰਪ੍ਪਮਾਣਨ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘ਵਿਤ੍ਥਾਰਤੋ’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਇਦਞ੍ਚ ਬਿਮ੍ਬੋਹਨਸ੍ਸ ਉਭੋਸੁ ਅਨ੍ਤੇਸੁ ਠਪੇਤਬ੍ਬਚੋਲ਼ਪ੍ਪਮਾਣਦਸ੍ਸਨਂ, ਤਸ੍ਸ ਵਸੇਨ ਬਿਮ੍ਬੋਹਨਸ੍ਸ ਵਿਤ੍ਥਾਰਪ੍ਪਮਾਣਂ ਪਰਿਚ੍ਛਿਜ੍ਜਤਿ, ਤਂ ਵਟ੍ਟਂ ਵਾ ਚਤੁਰਸ੍ਸਂ ਵਾ ਕਤ੍ਵਾ ਸਿਬ੍ਬਿਤਂ ਯਥਾ ਕੋਟਿਤੋ ਕੋਟਿ ਵਿਤ੍ਥਾਰਤੋ ਪੁਥੁਲਟ੍ਠਾਨਂ ਮੁਟ੍ਠਿਰਤਨਪ੍ਪਮਾਣਂ ਹੋਤਿ, ਏਵਂ ਸਿਬ੍ਬਿਤਬ੍ਬਂ, ਇਤੋ ਅਧਿਕਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਤਂ ਪਨ ਅਨ੍ਤੇਸੁ ਠਪਿਤਚੋਲ਼ਂ ਕੋਟਿਯਾ ਕੋਟਿਂ ਆਹਚ੍ਚ ਦਿਗੁਣਂ ਕਤਂ ਤਿਕਣ੍ਣਂ ਹੋਤਿ, ਤੇਸੁ ਤੀਸੁ ਕਣ੍ਣੇਸੁ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਕਣ੍ਣਾਨਂ ਅਨ੍ਤਰਂ ਵਿਦਤ੍ਥਿਚਤੁਰਙ੍ਗੁਲਂ ਹੋਤਿ, ਮਜ੍ਝਟ੍ਠਾਨਂ ਕੋਟਿਤੋ ਕੋਟਿਂ ਆਹਚ੍ਚ ਮੁਟ੍ਠਿਰਤਨਂ ਹੋਤਿ, ਇਦਮਸ੍ਸ ਉਕ੍ਕਟ੍ਠਪ੍ਪਮਾਣ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਬਿਮ੍ਬੋਹਨਸ੍ਸ ਉਭੋਸੁ ਅਨ੍ਤੇਸੁ ਠਪੇਤਬ੍ਬਚੋਲ਼ਕਂ ਪਕਤਿਯਾਯੇਵ ਤਿਕਣ੍ਣਂ ਨ ਹੋਤਿ, ਅਥ ਖੋ ਕੋਟਿਯਾ ਕੋਟਿਂ ਆਹਚ੍ਚ ਦਿਗੁਣਕਤਕਾਲੇਯੇਵ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਂ ਚੋਲ਼ਕਂ ਵਟ੍ਟਂ ਵਾ ਹੋਤੁ ਚਤੁਰਸ੍ਸਂ ਵਾ, ਦਿਗੁਣਂ ਕਤ੍ਵਾ ਮਿਨਿਯਮਾਨਂ ਤਿਕਣ੍ਣਮੇਵ ਹੋਤਿ, ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਞ੍ਚ ਕਣ੍ਣਾਨਂ ਅਨ੍ਤਰਂ ਚਤੁਰਙ੍ਗੁਲਾਧਿਕਵਿਦਤ੍ਥਿਮਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਚ ਚੋਲ਼ਕਸ੍ਸ ਮਜ੍ਝਟ੍ਠਾਨਂ ਮੁਟ੍ਠਿਰਤਨਂ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਸੇਵ ਚੋਲ਼ਕਸ੍ਸ ਪਮਾਣੇਨ ਬਿਮ੍ਬੋਹਨਸ੍ਸ ਮਜ੍ਝਟ੍ਠਾਨਮ੍ਪਿ ਮੁਟ੍ਠਿਰਤਨਂ ਹੋਤੀਤਿ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤੀਤਿ.

‘‘ਕਮ੍ਬਲਮੇਵ…ਪੇ… ਉਣ੍ਣਭਿਸਿਸਙ੍ਖਮੇਵ ਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਸਾਮਞ੍ਞਤੋ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਗੋਨਕਾਦਿਅਕਪ੍ਪਿਯਮ੍ਪਿ ਉਣ੍ਣਮਯਤ੍ਥਰਣਂ ਭਿਸਿਯਂ ਪਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਸਯਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਮਸੂਰਕੇਤਿ ਚਮ੍ਮਮਯਭਿਸਿਯਂ, ਚਮ੍ਮਮਯਂ ਪਨ ਬਿਮ੍ਬੋਹਨਂ ਤੂਲਪੁਣ੍ਣਮ੍ਪਿ ਨ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਚ ਵਿਮਤਿਵਿਨੋਦਨਿਯਂ (ਵਿ. ਵਿ. ਟੀ. ਚੂਲ਼ਵਗ੍ਗ ੨.੨੯੭) ਵੁਤ੍ਤਂ. ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨਿਯਂ (ਸਾਰਤ੍ਥ. ਟੀ. ਚੂਲ਼ਵਗ੍ਗ ੩.੨੯੭) ਪਨ ‘‘ਸੀਸਪ੍ਪਮਾਣਨ੍ਤਿ ਯਤ੍ਥ ਗਲਵਾਟਕਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਸਬ੍ਬਸੀਸਂ ਉਪਦਹਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਸੀਸਪ੍ਪਮਾਣਂ ਹੋਤਿ, ਤਞ੍ਚ ਉਕ੍ਕਟ੍ਠਪਰਿਚ੍ਛੇਦਤੋ ਤਿਰਿਯਂ ਮੁਟ੍ਠਿਰਤਨਂ ਹੋਤੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘ਯਤ੍ਥ ਵਿਤ੍ਥਾਰਤੋ ਤੀਸੁ ਕਣ੍ਣੇਸੂ’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਮਜ੍ਝਟ੍ਠਾਨਂ ਮੁਟ੍ਠਿਰਤਨਂ ਹੋਤੀਤਿ ਬਿਮ੍ਬੋਹਨਸ੍ਸ ਮਜ੍ਝਟ੍ਠਾਨਂ ਤਿਰਿਯਤੋ ਮੁਟ੍ਠਿਰਤਨਪ੍ਪਮਾਣਂ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਰਞ੍ਜਰੋਤਿ ਬਹੁਉਦਕਗਣ੍ਹਨਕਾ ਮਹਾਚਾਟਿ. ਜਲਂ ਗਣ੍ਹਿਤੁਂ ਅਲਨ੍ਤਿ ਅਰਞ੍ਜਰੋ, ਵਟ੍ਟਚਾਟਿ ਵਿਯ ਹੁਤ੍ਵਾ ਥੋਕਂ ਦੀਘਮੁਖੋ ਮਜ੍ਝੇ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਕਤੋਤਿ ਗਣ੍ਠਿਪਦੇਸੁ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਨ੍ਤਿ ਅਜ੍ਝਾਹਾਰਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ.

ਦ੍ਵਿਸਙ੍ਗਹਾਨਿ ਦ੍ਵੇ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਦ੍ਵੇ ਪਠਮਦੁਤਿਯਅਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਿਯਾਨਿ ‘‘ਆਰਾਮੋ ਆਰਾਮਵਤ੍ਥੂ’’ਤਿ ਚ ‘‘ਵਿਹਾਰੋ ਵਿਹਾਰਵਤ੍ਥੂ’’ਤਿ ਚ ਵੁਤ੍ਤਦ੍ਵੇਦ੍ਵੇਵਤ੍ਥੁਸਙ੍ਗਹਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਤਤਿਯਂ ਅਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਿਯਂ ‘‘ਮਞ੍ਚੋ ਪੀਠਂ ਭਿਸਿ ਬਿਮ੍ਬੋਹਨ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਚਤੁਵਤ੍ਥੁਸਙ੍ਗਹਂ ਹੋਤਿ. ਚਤੁਤ੍ਥਂ ਅਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਿਯਂ ‘‘ਲੋਹਕੁਮ੍ਭੀ ਲੋਹਭਾਣਕਂ ਲੋਹਵਾਰਕੋ ਲੋਹਕਟਾਹਂ ਵਾਸਿ ਫਰਸੁ ਕੁਠਾਰੀ ਕੁਦਾਲੋ ਨਿਖਾਦਨ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਨਵਕੋਟ੍ਠਾਸਵਨ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਪਞ੍ਚਮਂ ਅਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਿਯਂ ‘‘ਵਲ੍ਲਿ ਵੇਲ਼ੁ ਮੁਞ੍ਜਂ ਪਬ੍ਬਜਂ ਤਿਣਂ ਮਤ੍ਤਿਕਾ ਦਾਰੁਭਣ੍ਡਂ ਮਤ੍ਤਿਕਾਭਣ੍ਡ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਅਟ੍ਠਭੇਦਨਂ ਅਟ੍ਠਪਭੇਦਵਨ੍ਤਂ ਹੋਤੀਤਿ ਯੋਜਨਾ. ਪਞ੍ਚਨਿਮ੍ਮਲਲੋਚਨੋਤਿ ਮਂਸਚਕ੍ਖੁਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁਧਮ੍ਮਚਕ੍ਖੁਬੁਦ੍ਧਚਕ੍ਖੁਸਮਨ੍ਤਚਕ੍ਖੂਨਂ ਵਸੇਨ ਨਿਮ੍ਮਲਪਞ੍ਚਲੋਚਨੋ.

ਸੇਨਾਸਨਕ੍ਖਨ੍ਧਕੇ ਅਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਿਯਂ ਕੀਟਾਗਿਰਿਵਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ ਅਵੇਭਙ੍ਗਿਯਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਸੇਨਾਸਨਕ੍ਖਨ੍ਧਕੇ ਗਾਮਕਾਵਾਸਵਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ ਅਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਿਯਂ ਕੀਟਾਗਿਰਿਵਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ ਅਵੇਭਙ੍ਗਿਯ’’ਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ. ਕਸ੍ਮਾ? ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਵਤ੍ਥੂਨਂ ਸੇਨਾਸਨਕ੍ਖਨ੍ਧਕੇ ਆਗਤਤ੍ਤਾ. ਸੇਨਾਸਨਕ੍ਖਨ੍ਧਕੇਤਿ ਅਯਂ ਸਾਮਞ੍ਞਾਧਾਰੋ. ਗਾਮਕਾਵਾਸਵਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ ਕੀਟਾਗਿਰਿਵਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਨ੍ਤਿ ਵਿਸੇਸਾਧਾਰੋ. ਅਯਮਤ੍ਥੋ ਪਾਲ਼ਿਂ ਓਲੋਕੇਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਚੇਤਬ੍ਬੋ. ਤੇਨੇਵ ਹਿ ਸਮਨ੍ਤਪਾਸਾਦਿਕਾਯਂ (ਚੂਲ਼ਵ. ਅਟ੍ਠ. ੩੨੧) ‘‘ਸੇਨਾਸਨਕ੍ਖਨ੍ਧਕੇ’’ਤਿ ਅਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਇਧ’’ਇਚ੍ਚੇਵ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਇਧਾਤਿ ਇਮਿਨਾ ਗਾਮਕਾਵਾਸਵਤ੍ਥੁਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ, ਕੀਟਾਗਿਰਿਵਤ੍ਥੁ ਪਨ ਸਰੂਪਤੋ ਦਸ੍ਸਿਤਮੇਵ. ਸਾਮਞ੍ਞਾਧਾਰੋ ਪਨ ਤਂਸਂਵਣ੍ਣਨਾਭਾਵਤੋ ਅਵੁਤ੍ਤੋਪਿ ਸਿਜ੍ਝਤੀਤਿ ਨ ਵੁਤ੍ਤੋਤਿ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤਿ.

੨੨੮. ਥਾਵਰੇਨ ਚ ਥਾਵਰਂ, ਗਰੁਭਣ੍ਡੇਨ ਚ ਗਰੁਭਣ੍ਡਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਞ੍ਚਸੁ ਕੋਟ੍ਠਾਸੇਸੁ ਪੁਰਿਮਦ੍ਵਯਂ ਥਾਵਰਂ, ਪਚ੍ਛਿਮਤ੍ਤਯਂ ਗਰੁਭਣ੍ਡਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਸਮਕਮੇਵ ਦੇਤੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਊਨਕਂ ਦੇਨ੍ਤਮ੍ਪਿ ਵਿਹਾਰਵਤ੍ਥੁਸਾਮਨ੍ਤਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਦੂਰਤਰਂ ਦੁਕ੍ਖਗੋਪਂ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਵਕ੍ਖਤਿ ਹਿ ‘‘ਭਿਕ੍ਖੂਨਞ੍ਚੇ ਮਹਗ੍ਘਤਰਂ…ਪੇ… ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ. ਜਾਨਾਪੇਤ੍ਵਾਤਿ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਜਾਨਾਪੇਤ੍ਵਾ, ਅਪਲੋਕੇਤ੍ਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਨਨੁ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਬਹੁਤਰਂ ਰੁਕ੍ਖਾਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਇਦਂ ਸਾਮਿਕੇਸੁ ਅਤ੍ਤਨੋ ਭਣ੍ਡਸ੍ਸ ਮਹਗ੍ਘਤਂ ਅਜਾਨਿਤ੍ਵਾ ਦੇਨ੍ਤੇਸੁ ਤਂ ਞਤ੍ਵਾ ਥੇਯ੍ਯਚਿਤ੍ਤੇਨ ਗਣ੍ਹਤੋ ਅਵਹਾਰੋ ਹੋਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਵਿਹਾਰੇਨ ਵਿਹਾਰੋ ਪਰਿਵਤ੍ਤੇਤਬ੍ਬੋਤਿ ਸਵਤ੍ਥੁਕੇਨ ਅਞ੍ਞੇਸਂ ਭੂਮਿਯਂ ਕਤਪਾਸਾਦਾਦਿਨਾ, ਅਵਤ੍ਥੁਕੇਨ ਵਾ ਸਵਤ੍ਥੁਕਂ ਪਰਿਵਤ੍ਤੇਤਬ੍ਬਂ, ਅਵਤ੍ਥੁਕਂ ਪਨ ਅਵਤ੍ਥੁਕੇਨੇਵ ਪਰਿਵਤ੍ਤੇਤਬ੍ਬਂ ਕੇਵਲਂ ਪਾਸਾਦਸ੍ਸ ਭੂਮਿਤੋ ਅਥਾਵਰਤ੍ਤਾ. ਏਵਂ ਥਾਵਰੇਸੁਪਿ ਥਾਵਰਵਿਭਾਗਂ ਞਤ੍ਵਾਵ ਪਰਿਵਤ੍ਤੇਤਬ੍ਬਂ.

‘‘ਕਪ੍ਪਿਯਮਞ੍ਚਾ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬਾਤਿ ਇਮਿਨਾ ਸੁਵਣ੍ਣਾਦਿਵਿਚਿਤ੍ਤਂ ਅਕਪ੍ਪਿਯਮਞ੍ਚਂ ‘ਸਙ੍ਘਸ੍ਸਾ’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇਪਿ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਤੁਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ‘ਵਿਹਾਰਸ੍ਸ ਦੇਮਾ’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਨ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਖੇਤ੍ਤਾਦਿ ਵਿਯਾਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਵਿਮਤਿਵਿਨੋਦਨਿਯਂ (ਵਿ. ਵਿ. ਟੀ. ਚੂਲ਼ਵਗ੍ਗ ੨.੩੨੧) ਵੁਤ੍ਤਂ. ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨਿਯਂ (ਸਾਰਤ੍ਥ. ਟੀ. ਚੂਲ਼੍ਵਗ੍ਗ ੩.੩੨੧) ਪਨ ‘‘ਕਪ੍ਪਿਯਮਞ੍ਚਾ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬਾਤਿ ‘ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਦੇਮਾ’ਤਿ ਦਿਨ੍ਨਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਸਚੇ ਪਨ ‘ਵਿਹਾਰਸ੍ਸ ਦੇਮਾ’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਸੁਵਣ੍ਣਰਜਤਮਯਾਦਿਅਕਪ੍ਪਿਯਮਞ੍ਚੇਪਿ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਨ ਕੇਵਲਂ…ਪੇ… ਪਰਿਵਤ੍ਤੇਤੁਂ ਵਟ੍ਟਨ੍ਤੀਤਿ ਇਮਿਨਾ ਅਥਾਵਰੇਨ ਥਾਵਰਮ੍ਪਿ ਅਥਾਵਰਮ੍ਪਿ ਪਰਿਵਤ੍ਤੇਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਥਾਵਰੇਨ ਅਥਾਵਰਮੇਵ ਹਿ ਪਰਿਵਤ੍ਤੇਤੁਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ. ‘‘ਅਕਪ੍ਪਿਯਂ ਵਾ ਮਹਗ੍ਘਂ ਕਪ੍ਪਿਯਂ ਵਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਅਕਪ੍ਪਿਯਂ ਨਾਮ ਸੁਵਣ੍ਣਮਯਮਞ੍ਚਾਦਿ ਅਕਪ੍ਪਿਯਭਿਸਿਬਿਮ੍ਬੋਹਨਾਨਿ ਚ. ਮਹਗ੍ਘਂ ਕਪ੍ਪਿਯਂ ਨਾਮ ਦਨ੍ਤਮਯਮਞ੍ਚਾਦਿ, ਪਾਵਾਰਾਦਿਕਪ੍ਪਿਯਅਤ੍ਥਰਣਾਦੀਨਿ ਚਾ’’ਤਿ ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨਿਯਂ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਵਿਮਤਿਵਿਨੋਦਨਿਯਂ ਪਨ ‘‘ਅਕਪ੍ਪਿਯਂ ਵਾਤਿ ਆਸਨ੍ਦਿਆਦਿ, ਪਮਾਣਾਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਂ ਬਿਮ੍ਬੋਹਨਾਦਿ ਚ. ਮਹਗ੍ਘਂ ਕਪ੍ਪਿਯਂ ਵਾਤਿ ਸੁਵਣ੍ਣਾਦਿਵਿਚਿਤ੍ਤਂ ਕਪ੍ਪਿਯਵੋਹਾਰੇਨ ਦਿਨ੍ਨ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

੨੨੯. ‘‘ਕਾਲ਼ਲੋਹ …ਪੇ… ਭਾਜੇਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਵਟ੍ਟਕਂਸਲੋਹਮਯਮ੍ਪਿ ਭਾਜਨਂ ਪੁਗ੍ਗਲਿਕਮ੍ਪਿ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਤੁਮ੍ਪਿ ਪਰਿਹਰਿਤੁਮ੍ਪਿ ਵਟ੍ਟਤਿ ਪੁਗ੍ਗਲਾਨਂ ਪਰਿਹਰਿਤਬ੍ਬਸ੍ਸੇਵ ਭਾਜੇਤਬ੍ਬਤ੍ਤਾਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਉਪਰਿ ‘‘ਕਂਸਲੋਹਵਟ੍ਟਲੋਹਭਾਜਨਵਿਕਤਿ ਸਙ੍ਘਿਕਪਰਿਭੋਗੇਨ ਵਾ ਗਿਹਿਵਿਕਟਾ ਵਾ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿਆਦਿਕੇਨ ਮਹਾਪਚ੍ਚਰਿਵਚਨੇਨ ਵਿਰੁਜ੍ਝਤਿ. ਇਮਸ੍ਸ ਹਿ ‘‘ਵਟ੍ਟਲੋਹਕਂਸਲੋਹਾਨਂ ਯੇਨ ਕੇਨਚਿ ਕਤੋ ਸੀਹਲ਼ਦੀਪੇ ਪਾਦਗ੍ਗਣ੍ਹਨਕੋ ਭਾਜੇਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਮਹਾਅਟ੍ਠਕਥਾਵਚਨਸ੍ਸ ਪਟਿਕ੍ਖੇਪਾਯ ਤਂ ਮਹਾਪਚ੍ਚਰਿਵਚਨਂ ਪਚ੍ਛਾ ਦਸ੍ਸਿਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਵਟ੍ਟਲੋਹਕਂਸਲੋਹਮਯਂ ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਪਾਦਗ੍ਗਣ੍ਹਨਕਵਾਰਕਮ੍ਪਿ ਉਪਾਦਾਯ ਅਭਾਜਨੀਯਮੇਵ, ਗਿਹੀਹਿ ਦੀਯਮਾਨਮ੍ਪਿ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਤੁਮ੍ਪਿ ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਪਾਰਿਹਾਰਿਯਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਪਤ੍ਤਾਦਿਪਰਿਕ੍ਖਾਰਂ ਵਿਯ ਸਯਮੇਵ ਪਟਿਸਾਮੇਤ੍ਵਾ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤੁਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਗਿਹਿਸਨ੍ਤਕਂ ਵਿਯ ਆਰਾਮਿਕਾਦਯੋ ਚੇ ਸਯਮੇਵ ਗੋਪੇਤ੍ਵਾ ਵਿਨਿਯੋਗਕਾਲੇ ਆਨੇਤ੍ਵਾ ਪਟਿਦੇਨ੍ਤਿ, ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ, ‘‘ਪਟਿਸਾਮੇਤ੍ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਦੇਥਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤੁਮ੍ਪਿ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ.

ਪਣ੍ਣਸੂਚਿ ਨਾਮ ਲੇਖਨੀਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਅਤ੍ਤਨਾ ਲਦ੍ਧਾਨਿਪੀਤਿਆਦਿਨਾ ਪਟਿਗ੍ਗਹਣੇ ਦੋਸੋ ਨਤ੍ਥਿ, ਪਰਿਹਰਿਤ੍ਵਾ ਪਰਿਭੋਗੋਵ ਆਪਤ੍ਤਿਕਰੋਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਯਥਾ ਚੇਤ੍ਥ, ਏਵਂ ਉਪਰਿ ਭਾਜਨੀਯਵਾਸਿਆਦੀਸੁ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਨ੍ਤਕੇਸੁਪਿ.

ਅਨਾਮਾਸਮ੍ਪੀਤਿ ਸੁਵਣ੍ਣਾਦਿਮਯਮ੍ਪਿ, ਸਬ੍ਬਂ ਤਂ ਆਮਸਿਤ੍ਵਾ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ.

ਉਪਕ੍ਖਰੇਤਿ ਉਪਕਰਣੇ. ਸਿਖਰਂ ਨਾਮ ਯੇਨ ਪਰਿਬ੍ਭਮਨ੍ਤਾ ਛਿਨ੍ਦਨ੍ਤਿ. ਪਤ੍ਤਬਨ੍ਧਕੋ ਨਾਮ ਪਤ੍ਤਸ੍ਸ ਗਣ੍ਠਿਆਦਿਕਾਰਕੋ. ‘‘ਪਟਿਮਾਨਂ ਸੁਵਣ੍ਣਾਦਿਪਤ੍ਤਕਾਰਕੋ’’ਤਿਪਿ ਵਦਨ੍ਤਿ.

‘‘ਅਡ੍ਢਬਾਹੂਤਿ ਕਪ੍ਪਰਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਯਾਵ ਅਂਸਕੂਟ’’ਨ੍ਤਿ ਗਣ੍ਠਿਪਦੇਸੁ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਅਡ੍ਢਬਾਹੁ ਨਾਮ ਵਿਦਤ੍ਥਿਚਤੁਰਙ੍ਗੁਲਨ੍ਤਿਪਿ ਵਦਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨਿਯਂ (ਸਾਰਤ੍ਥ. ਟੀ. ਚੂਲ਼ਵਗ੍ਗ ੨.੩੨੧) ਵੁਤ੍ਤਂ. ਵਜਿਰਬੁਦ੍ਧਿਟੀਕਾਯਮ੍ਪਿ (ਵਜਿਰ. ਟੀ. ਚੂਲ਼ਵਗ੍ਗ ੩੨੧) ‘‘ਅਡ੍ਢਬਾਹੂਤਿ ਕਪ੍ਪਰਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਯਾਵ ਅਂਸਕੂਟਨ੍ਤਿ ਲਿਖਿਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਵਿਮਤਿਵਿਨੋਦਨਿਯਂ (ਵਿ. ਵਿ. ਟੀ. ਚੂਲ਼ਵਗ੍ਗ ੨.੩੨੧) ਪਨ ‘‘ਅਡ੍ਢਬਾਹੁਪ੍ਪਮਾਣਾ ਨਾਮ ਅਡ੍ਢਬਾਹੁਮਤ੍ਤਾ, ਅਡ੍ਢਬ੍ਯਾਮਮਤ੍ਤਾਤਿਪਿ ਵਦਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਯੋਤ੍ਤਾਨੀਤਿ ਚਮ੍ਮਰਜ੍ਜੁਕਾ. ਤਤ੍ਥਜਾਤਕਾਤਿ ਸਙ੍ਘਿਕਭੂਮਿਯਂ ਜਾਤਾ.

‘‘ਅਟ੍ਠਙ੍ਗੁਲਸੂਚਿਦਣ੍ਡਮਤ੍ਤੋਤਿ ਦੀਘਸੋ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗੁਲਮਤ੍ਤੋ ਪਰਿਣਾਹਤੋ ਪਣ੍ਣਸੂਚਿਦਣ੍ਡਮਤ੍ਤੋ’’ਤਿ ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨਿਯਂ (ਸਾਰਤ੍ਥ. ਟੀ.. ਚੂਲ਼ਵਗ੍ਗ ੩.੩੨੧) ਵਿਮਤਿਵਿਨੋਦਨਿਯਂ ਪਨ (ਵਿ. ਵਿ. ਟੀ. ਚੂਲ਼ਵਗ੍ਗ ੨.੩੨੧) ‘‘ਅਟ੍ਠਙ੍ਗੁਲਸੂਚਿਦਣ੍ਡਮਤ੍ਤੋਤਿ ਸਰਦਣ੍ਡਾਦਿਸੂਚਿਆਕਾਰਤਨੁਦਣ੍ਡਕਮਤ੍ਤੋਪੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਟ੍ਠਙ੍ਗੁਲਪ੍ਪਮਾਣੋਤਿ ਦੀਘਤੋ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗੁਲਪ੍ਪਮਾਣੋ. ਰਿਤ੍ਤਪੋਤ੍ਥਕੋਪੀਤਿ ਅਲਿਖਿਤਪੋਤ੍ਥਕੋਪਿ, ਇਦਞ੍ਚ ਪਣ੍ਣਪ੍ਪਸਙ੍ਗੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਆਸਨ੍ਦਿਕੋਤਿ ਚਤੁਰਸ੍ਸਪੀਠਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਉਚ੍ਚਕਮ੍ਪਿ ਆਸਨ੍ਦਿਕ’’ਨ੍ਤਿ (ਚੂਲ਼ਵ. ੨੯੭) ਵਚਨਤੋ. ਏਕਤੋਭਾਗੇਨ ਦੀਘਪੀਠਮੇਵ ਹਿ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗੁਲਪਾਦਕਂ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਚਤੁਰਸ੍ਸਾਸਨ੍ਦਿਕੋ ਪਨ ਪਮਾਣਾਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤੋਪਿ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਸਤ੍ਤਙ੍ਗੋ ਨਾਮ ਤੀਸੁ ਦਿਸਾਸੁ ਅਪਸ੍ਸਯਂ ਕਤ੍ਵਾ ਕਤਮਞ੍ਚੋ, ਅਯਮ੍ਪਿ ਪਮਾਣਾਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤੋਪਿ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਭਦ੍ਦਪੀਠਨ੍ਤਿ ਵੇਤ੍ਤਮਯਂ ਪੀਠਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਪੀਠਿਕਾਤਿ ਪਿਲੋਤਿਕਬਨ੍ਧਂ ਪੀਠਮੇਵ. ਏਲ਼ਕਪਾਦਪੀਠਂ ਨਾਮ ਦਾਰੁਪਟਿਕਾਯ ਉਪਰਿਪਾਦੇ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਭੋਜਨਫਲਕਂ ਵਿਯ ਕਤਪੀਠਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਆਮਣ੍ਡਕਵਣ੍ਟਕਪੀਠਂ ਨਾਮ ਆਮਲਕਾਕਾਰੇਨ ਯੋਜਿਤਬਹਉਪਾਦਪੀਠਂ. ਇਮਾਨਿ ਤਾਵ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਆਗਤਪੀਠਾਨਿ. ਦਾਰੁਮਯਂ ਪਨ ਸਬ੍ਬਮ੍ਪਿ ਪੀਠਂ ਵਟ੍ਟਤਿ.

‘‘ਘਟ੍ਟਨਫਲਕਂ ਨਾਮ ਯਤ੍ਥ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਰਜਿਤਚੀਵਰਂ ਹਤ੍ਥੇਨ ਘਟ੍ਟੇਨ੍ਤਿ. ਘਟ੍ਟਨਮੁਗ੍ਗਰੋ ਨਾਮ ਅਨੁਵਾਤਾਦਿਘਟ੍ਟਨਤ੍ਥਂ ਕਤੋਤਿ ਵਦਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨਿਯਂ (ਸਾਰਤ੍ਥ. ਟੀ. ਚੂਲ਼ਵਗ੍ਗ ੩.੩੨੧) ਵੁਤ੍ਤਂ. ਵਿਮਤਿਵਿਨੋਦਨਿਯਂ (ਵਿ. ਵਿ. ਟੀ. ਚੂਲ਼ਵਗ੍ਗ ੨.੩੨੧) ‘‘ਘਟ੍ਟਨਫਲਕਂ ਘਟ੍ਟਨਮੁਗ੍ਗਰੋਤਿ ਇਦਂ ਰਜਿਤਚੀਵਰਂ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਮਟ੍ਠੇ ਦਣ੍ਡਮੁਗ੍ਗਰੇ ਵੇਠੇਤ੍ਵਾ ਏਕਸ੍ਸ ਮਟ੍ਠਫਲਕਸ੍ਸ ਉਪਰਿ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਉਪਰਿ ਅਪਰੇਨ ਮਟ੍ਠਫਲਕੇਨ ਨਿਕ੍ਕੁਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਏਕੋ ਉਪਰਿ ਅਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਤਿਟ੍ਠਤਿ, ਦ੍ਵੇ ਜਨਾ ਉਪਰਿਫਲਕਂ ਦ੍ਵੀਸੁ ਕੋਟੀਸੁ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਅਪਰਾਪਰਂ ਆਕਡ੍ਢਨਵਿਕਡ੍ਢਨਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਏਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਹਤ੍ਥੇ ਠਪਾਪੇਤ੍ਵਾ ਹਤ੍ਥੇਨ ਪਹਰਣਂ ਪਨ ਨਿਟ੍ਠਿਤਰਜਨਸ੍ਸ ਚੀਵਰਸ੍ਸ ਅਲ੍ਲਕਾਲੇ ਕਾਤਬ੍ਬਂ, ਇਦਂ ਪਨ ਫਲਕਮੁਗ੍ਗਰੇਹਿ ਘਟ੍ਟਨਂ ਸੁਕ੍ਖਕਾਲੇ ਥਦ੍ਧਭਾਵਵਿਮੋਚਨਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਅਮ੍ਬਣਨ੍ਤਿ ਫਲਕੇਹਿ ਪੋਕ੍ਖਰਣੀਸਦਿਸਕਤਪਾਨੀਯਭਾਜਨਂ. ਰਜਨਦੋਣੀਤਿ ਯਤ੍ਥ ਪਕ੍ਕਰਜਨਂ ਆਕਿਰਿਤ੍ਵਾ ਠਪੇਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨਿਯਂ. ਵਿਮਤਿਵਿਨੋਦਨਿਯਂ ਪਨ ‘‘ਅਮ੍ਬਣਨ੍ਤਿ ਏਕਦੋਣਿਕਨਾਵਾਫਲਕੇਹਿ ਪੋਕ੍ਖਰਣੀਸਦਿਸਂ ਕਤਂ. ਪਾਨੀਯਭਾਜਨਨ੍ਤਿਪਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਰਜਨਦੋਣੀਤਿ ਏਕਦਾਰੁਨਾਵ ਕਤਂ ਰਜਨਭਾਜਨਂ. ਉਦਕਦੋਣੀਤਿ ਏਕਦਾਰੁਨਾਵ ਕਤਂ ਉਦਕਭਾਜਨ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

‘‘ਭੂਮਤ੍ਥਰਣਂ ਕਾਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਅਕਪ੍ਪਿਯਚਮ੍ਮਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਪਚ੍ਚਤ੍ਥਰਣਗਤਿਕਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਮਞ੍ਚਪੀਠੇਪਿ ਅਤ੍ਥਰਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਦੀਪੇਤਿ. ਪਾਵਾਰਾਦਿਪਚ੍ਚਤ੍ਥਰਣਮ੍ਪਿ ਗਰੁਭਣ੍ਡਨ੍ਤਿ ਏਕੇ. ਨੋਤਿ ਅਪਰੇ, ਵੀਮਂਸਿਤ੍ਵਾ ਗਹੇਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨਿਯਂ (ਸਾਰਤ੍ਥ. ਟੀ. ਚੂਲ਼ਵਗ੍ਗ ੩.੩੨੧) ਵੁਤ੍ਤਂ. ਵਜਿਰਬੁਦ੍ਧਿਟੀਕਾਯਂ (ਵਜਿਰ. ਟੀ. ਚੂਲ਼ਵਗ੍ਗ ੩੨੧) ਪਨ ‘‘ਦਣ੍ਡਮੁਗ੍ਗਰੋ ਨਾਮ ‘ਯੇਨ ਰਜਿਤਚੀਵਰਂ ਪੋਥੇਨ੍ਤਿ, ਤਮ੍ਪਿ ਗਰੁਭਣ੍ਡਮੇਵਾ’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ, ‘ਪਚ੍ਚਤ੍ਥਰਣਗਤਿਕ’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਚ ਅਪਿ-ਸਦ੍ਦੇਨ ਪਾਵਾਰਾਦਿਪਚ੍ਚਤ੍ਥਰਣਂ ਸਬ੍ਬਂ ਗਰੁਭਣ੍ਡਮੇਵਾਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਏਤੇਨੇਵ ਸੁਤ੍ਤੇਨ ਅਞ੍ਞਥਾ ਅਤ੍ਥਂ ਵਤ੍ਵਾ ਪਾਵਾਰਾਦਿਪਚ੍ਚਤ੍ਥਰਣਂ ਨ ਗਰੁਭਣ੍ਡਂ, ਭਾਜਨੀਯਮੇਵ, ਸੇਨਾਸਨਤ੍ਥਾਯ ਦਿਨ੍ਨਪਚ੍ਚਤ੍ਥਰਣਮੇਵ ਗਰੁਭਣ੍ਡਨ੍ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਉਪਪਰਿਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਵਿਮਤਿਵਿਨੋਦਨਿਯਂ (ਵਿ. ਵਿ. ਟੀ. ਚੂਲ਼ਵਗ੍ਗ ੨.੩੨੧) ਪਨ ‘‘ਭੂਮਤ੍ਥਰਣਂ ਕਾਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਅਕਪ੍ਪਿਯਚਮ੍ਮਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਤ੍ਥ ਭੂਮਤ੍ਥਰਣਸਙ੍ਖੇਪੇਨ ਸਯਿਤੁਮ੍ਪਿ ਵਟ੍ਟਤਿਯੇਵ. ਪਚ੍ਚਤ੍ਥਰਣਗਤਿਕਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਮਞ੍ਚਾਦੀਸੁ ਅਤ੍ਥਰਿਤਬ੍ਬਂ ਮਹਾਚਮ੍ਮਂ ਏਲ਼ਕਚਮ੍ਮਂ ਨਾਮਾਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਛਤ੍ਤਮੁਟ੍ਠਿਪਣ੍ਣਨ੍ਤਿ ਤਾਲਪਣ੍ਣਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਪਤ੍ਤਕਟਾਹਨ੍ਤਿ ਪਤ੍ਤਪਚਨਕਟਾਹਂ. ਗਣ੍ਠਿਕਾਤਿ ਚੀਵਰਗਣ੍ਠਿਕਾ. ਵਿਧੋਤਿ ਕਾਯਬਨ੍ਧਨਵਿਧੋ.

ਇਦਾਨਿ ਵਿਨਯਤ੍ਥਮਞ੍ਜੂਸਾਯਂ (ਕਙ੍ਖਾ. ਅਭਿ. ਟੀ. ਦੁਬ੍ਬਲਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ) ਆਗਤਨਯੋ ਵੁਚ੍ਚਤੇ – ਆਰਾਮੋ ਨਾਮ ਪੁਪ੍ਫਾਰਾਮੋ ਵਾ ਫਲਾਰਾਮੋ ਵਾ. ਆਰਾਮਵਤ੍ਥੁ ਨਾਮ ਤੇਸਂਯੇਵ ਆਰਾਮਾਨਂ ਅਤ੍ਥਾਯ ਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਠਪਿਤੋਕਾਸੋ. ਤੇਸੁ ਵਾ ਆਰਾਮੇਸੁ ਵਿਨਟ੍ਠੇਸੁ ਤੇਸਂ ਪੋਰਾਣਕਭੂਮਿਭਾਗੋ. ਵਿਹਾਰੋ ਨਾਮ ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਪਾਸਾਦਾਦਿਸੇਨਾਸਨਂ. ਵਿਹਾਰਵਤ੍ਥੁ ਨਾਮ ਤਸ੍ਸ ਪਤਿਟ੍ਠਾਨੋਕਾਸੋ. ਮਞ੍ਚੋ ਨਾਮ ਮਸਾਰਕੋ ਬੁਨ੍ਦਿਕਾਬਦ੍ਧੋ ਕੁਲ਼ੀਰਪਾਦਕੋ ਆਹਚ੍ਚਪਾਦਕੋਤਿ ਇਮੇਸਂ ਪੁਬ੍ਬੇ ਵੁਤ੍ਤਾਨਂ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਮਞ੍ਚਾਨਂ ਅਞ੍ਞਤਰੋ. ਪੀਠਂ ਨਾਮ ਮਸਾਰਕਾਦੀਨਂਯੇਵ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਪੀਠਾਨਂ ਅਞ੍ਞਤਰਂ. ਭਿਸਿ ਨਾਮ ਉਣ੍ਣਭਿਸਿਆਦੀਨਂ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਭਿਸੀਨਂ ਅਞ੍ਞਤਰਂ. ਬਿਮ੍ਬੋਹਨਂ ਨਾਮ ਰੁਕ੍ਖਤੂਲਲਤਾਤੂਲਪੋਟਕੀਤੂਲਾਨਂ ਅਞ੍ਞਤਰੇਨ ਪੁਣ੍ਣਂ. ਲੋਹਕੁਮ੍ਭੀ ਨਾਮ ਕਾਲ਼ਲੋਹੇਨ ਵਾ ਤਮ੍ਬਲੋਹੇਨ ਵਾ ਯੇਨ ਕੇਨਚਿ ਕਤਕੁਮ੍ਭੀ. ਲੋਹਭਾਣਕਾਦੀਸੁਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ. ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਭਾਣਕਨ੍ਤਿ ਅਰਞ੍ਜਰੋ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਵਾਰਕੋਤਿ ਘਟੋ. ਕਟਾਹਂ ਕਟਾਹਮੇਵ. ਵਾਸਿਆਦੀਸੁ ਵਲ੍ਲਿਆਦੀਸੁ ਚ ਦੁਵਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ…ਪੇ….

ਤਤ੍ਥ ਥਾਵਰੇਨ ਥਾਵਰਨ੍ਤਿ ਵਿਹਾਰਵਿਹਾਰਵਤ੍ਥੁਨਾ ਆਰਾਮਆਰਾਮਵਤ੍ਥੁਂ ਵਿਹਾਰਵਿਹਾਰਵਤ੍ਥੁਂ. ਇਤਰੇਨਾਤਿ ਅਥਾਵਰੇਨ, ਪਚ੍ਛਿਮਰਾਸਿਤ੍ਤਯੇਨਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਅਕਪ੍ਪਿਯੇਨਾਤਿ ਸੁਵਣ੍ਣਮਯਮਞ੍ਚਾਦਿਨਾ ਚੇਵ ਅਕਪ੍ਪਿਯਭਿਸਿਬਿਮ੍ਬੋਹਨੇਹਿ ਚ. ਮਹਗ੍ਘਕਪ੍ਪਿਯੇਨਾਤਿ ਦਨ੍ਤਮਯਮਞ੍ਚਾਦਿਨਾ ਚੇਵ ਪਾਵਾਰਾਦਿਨਾ ਚ. ਇਤਰਨ੍ਤਿ ਅਥਾਵਰਂ. ਕਪ੍ਪਿਯਪਰਿਵਤ੍ਤਨੇਨ ਪਰਿਵਤ੍ਤੇਤੁਨ੍ਤਿ ਯਥਾ ਅਕਪ੍ਪਿਯਂ ਨ ਹੋਤਿ, ਏਵਂ ਪਰਿਵਤ੍ਤੇਤੁਂ…ਪੇ… ਏਵਂ ਤਾਵ ਥਾਵਰੇਨ ਥਾਵਰਪਰਿਵਤ੍ਤਨਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਇਤਰੇਨ ਇਤਰਪਰਿਵਤ੍ਤਨੇ ਪਨ ਮਞ੍ਚਪੀਠਂ ਮਹਨ੍ਤਂ ਵਾ ਹੋਤੁ, ਖੁਦ੍ਦਕਂ ਵਾ, ਅਨ੍ਤਮਸੋ ਚਤੁਰਙ੍ਗੁਲਪਾਦਕਂ ਗਾਮਦਾਰਕੇਹਿ ਪਂਸ੍ਵਾਗਾਰਕੇਸੁ ਕੀਲ਼ਨ੍ਤੇਹਿ ਕਤਮ੍ਪਿ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਦਿਨ੍ਨਕਾਲਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਗਰੁਭਣ੍ਡਂ ਹੋਤਿ…ਪੇ… ਸਤਗ੍ਘਨਕੇਨ ਵਾ ਸਹਸ੍ਸਗ੍ਘਨਕੇਨ ਵਾ ਮਞ੍ਚੇਨ ਅਞ੍ਞਂ ਮਞ੍ਚਸਤਮ੍ਪਿ ਲਭਤਿ, ਪਰਿਵਤ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ. ਨ ਕੇਵਲਂ ਮਞ੍ਚੇਨ ਮਞ੍ਚੋਯੇਵ, ਆਰਾਮਆਰਾਮਵਤ੍ਥੁਵਿਹਾਰਵਿਹਾਰਵਤ੍ਥੁਪੀਠਭਿਸਿਬਿਮ੍ਬੋਹਨਾਨਿਪਿ ਪਰਿਵਤ੍ਤੇਤੁਂ ਵਟ੍ਟਨ੍ਤਿ. ਏਸ ਨਯੋ ਪੀਠਭਿਸਿਬਿਮ੍ਬੋਹਨੇਸੁਪਿ.

ਕਾਲ਼ਲੋਹਤਮ੍ਬਲੋਹਕਂਸਲੋਹਵਟ੍ਟਲੋਹਾਨਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਕਂਸਲੋਹਂ ਵਟ੍ਟਲੋਹਞ੍ਚ ਕਿਤ੍ਤਿਮਲੋਹਂ. ਤੀਣਿ ਹਿ ਕਿਤ੍ਤਿਮਲੋਹਾਨਿ ਕਂਸਲੋਹਂ ਵਟ੍ਟਲੋਹਂ ਹਾਰਕੂਟਨ੍ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਤਿਪੁਤਮ੍ਬੇ ਮਿਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਕਤਂ ਕਂਸਲੋਹਂ. ਸੀਸਤਮ੍ਬੇ ਮਿਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਕਤਂ ਵਟ੍ਟਲੋਹਂ. ਰਸਤਮ੍ਬੇ ਮਿਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਕਤਂ ਹਾਰਕੂਟਂ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਕਂਸਲੋਹਂ ਵਟ੍ਟਲੋਹਞ੍ਚ ਕਿਤ੍ਤਿਮਲੋਹ’’ਨ੍ਤਿ. ਤਤੋ ਅਤਿਰੇਕਨ੍ਤਿ ਤਤੋ ਅਤਿਰੇਕਗਣ੍ਹਨਕੋ. ਸਾਰਕੋਤਿ ਮਜ੍ਝੇ ਮਕੁਲ਼ਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਮੁਖਵਟ੍ਟਿਵਿਤ੍ਥਤਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪਿਟ੍ਠਿਤੋ ਨਾਮੇਤ੍ਵਾ ਕਾਤਬ੍ਬਂ ਏਕਂ ਭਾਜਨਂ. ਸਰਾਵਨ੍ਤਿਪਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਆਦਿ-ਸਦ੍ਦੇਨ ਕਞ੍ਚਨਕਾਦੀਨਂ ਗਿਹਿਉਪਕਰਣਾਨਂ ਗਹਣਂ. ਤਾਨਿ ਹਿ ਖੁਦ੍ਦਕਾਨਿਪਿ ਗਰੁਭਣ੍ਡਾਨੇਵ ਗਿਹਿਉਪਕਰਣਤ੍ਤਾ. ਪਿ-ਸਦ੍ਦੇਨ ਪਗੇਵ ਮਹਨ੍ਤਾਨੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ, ਇਮਾਨਿ ਪਨ ਭਾਜਨੀਯਾਨਿ ਭਿਕ੍ਖੁਪਕਰਣਤ੍ਤਾਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਯਥਾ ਚ ਏਤਾਨਿ, ਏਵਂ ਕੁਣ੍ਡਿਕਾਪਿ ਭਾਜਨੀਯਾ. ਵਕ੍ਖਤਿ ਹਿ ‘‘ਯਥਾ ਚ ਮਤ੍ਤਿਕਾਭਣ੍ਡੇ, ਏਵਂ ਲੋਹਭਣ੍ਡੇਪਿ ਕੁਣ੍ਡਿਕਾ ਭਾਜਨੀਯਕੋਟ੍ਠਾਸਮੇਵ ਭਜਤੀ’’ਤਿ. ਸਙ੍ਘਿਕਪਰਿਭੋਗੇਨਾਤਿ ਆਗਨ੍ਤੁਕਾਨਂ ਵੁਡ੍ਢਤਰਾਨਂ ਦਤ੍ਵਾ ਪਰਿਭੋਗੇਨ. ਗਿਹਿਵਿਕਟਾਤਿ ਗਿਹੀਹਿ ਵਿਕਤਾ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਾ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਾ ਸਨ੍ਤਕਕਰਣੇਨ ਵਿਰੂਪਂ ਕਤਾ. ਪੁਗ੍ਗਲਿਕਪਰਿਭੋਗੇਨ ਨ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਆਗਨ੍ਤੁਕਾਨਂ ਅਦਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਨ੍ਤਕਂ ਵਿਯ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤੁਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਪਿਪ੍ਫਲਿਕੋਤਿ ਕਤ੍ਤਰਿ. ਆਰਕਣ੍ਟਕਂ ਸੂਚਿਵੇਧਕਂ. ਤਾਲ਼ਂ ਯਨ੍ਤਂ. ਕਤ੍ਤਰਯਟ੍ਠਿਵੇਧਕੋ ਕਤ੍ਤਰਯਟ੍ਠਿਵਲਯਂ. ਯਥਾ ਤਥਾ ਘਨਕਤਂ ਲੋਹਨ੍ਤਿ ਲੋਹਵਟ੍ਟਿ ਲੋਹਗੁਲ਼ੋ ਲੋਹਪਿਣ੍ਡਿ ਲੋਹਚਕ੍ਕਲਿਕਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਘਨਕਤਂ ਲੋਹਂ. ਖੀਰਪਾਸਾਣਮਯਾਨੀਤਿ ਮੁਦੁਕਖੀਰਵਣ੍ਣਪਾਸਾਣਮਯਾਨਿ.

ਗਿਹਿਵਿਕਟਾਨਿਪਿ ਨ ਵਟ੍ਟਨ੍ਤਿ ਅਨਾਮਾਸਤ੍ਤਾ. ਪਿ-ਸਦ੍ਦੇਨ ਪਗੇਵ ਸਙ੍ਘਿਕਪਰਿਭੋਗੇਨ ਵਾ ਪੁਗ੍ਗਲਿਕਪਰਿਭੋਗੇਨ ਵਾਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਸੇਨਾਸਨਪਰਿਭੋਗੋ ਪਨ ਸਬ੍ਬਕਪ੍ਪਿਯੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਜਾਤਰੂਪਾਦਿਮਯਾ ਸਬ੍ਬਾਪਿ ਸੇਨਾਸਨਪਰਿਕ੍ਖਾਰਾ ਆਮਾਸਾ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਸੇਨਾਸਨਪਰਿਭੋਗੇ ਪਨਾ’’ਤਿਆਦਿ.

ਸੇਸਾਤਿ ਤਤੋ ਮਹਤ੍ਤਰੀ ਵਾਸਿ. ਯਾ ਪਨਾਤਿ ਯਾ ਕੁਠਾਰੀ ਪਨ. ਕੁਦਾਲੋ ਅਨ੍ਤਮਸੋ ਚਤੁਰਙ੍ਗੁਲਮਤ੍ਤੋਪਿ ਗਰੁਭਣ੍ਡਮੇਵ. ਨਿਖਾਦਨਂ ਚਤੁਰਸ੍ਸਮੁਖਂ ਵਾ ਹੋਤੁ ਦੋਣਿਮੁਖਂ ਵਾ ਵਙ੍ਕਂ ਵਾ ਉਜੁਕਂ ਵਾ, ਅਨ੍ਤਮਸੋ ਸਮ੍ਮੁਞ੍ਜਨੀਦਣ੍ਡਵੇਧਨਮ੍ਪਿ, ਦਣ੍ਡਬਨ੍ਧਞ੍ਚੇ, ਗਰੁਭਣ੍ਡਮੇਵ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਕੁਦਾਲੋ ਦਣ੍ਡਬਨ੍ਧਨਿਖਾਦਨਂ ਵਾ ਅਗਰੁਭਣ੍ਡਂ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿ. ਸਿਪਾਟਿਕਾ ਨਾਮ ਖੁਰਕੋਸੋ, ਸਿਖਰਂ ਪਨ ਦਣ੍ਡਬਨ੍ਧਨਿਖਾਦਨਂ ਅਨੁਲੋਮੇਤੀਤਿ ਆਹ ‘‘ਸਿਖਰਮ੍ਪਿ ਨਿਖਾਦਨੇਨੇਵ ਸਙ੍ਗਹਿਤ’’ਨ੍ਤਿ. ਸਚੇ ਪਨ ਵਾਸਿ ਅਦਣ੍ਡਕਂ ਫਲਮਤ੍ਤਂ, ਭਾਜਨੀਯਂ. ਉਪਕ੍ਖਰੇਤਿ ਵਾਸਿਆਦਿਭਣ੍ਡੇ.

ਪਤ੍ਤਬਨ੍ਧਕੋ ਨਾਮ ਪਤ੍ਤਸ੍ਸ ਗਣ੍ਠਿਕਾਦਿਕਾਰਕੋ. ‘‘ਪਟਿਮਾਨਂ ਸੁਵਣ੍ਣਾਦਿਪਤ੍ਤਕਾਰਕੋ’’ਤਿਪਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਤਿਪੁਚ੍ਛੇਦਨਕਸਤ੍ਥਂ ਸੁਵਣ੍ਣਚ੍ਛੇਦਨਕਸਤ੍ਥਂ ਕਤਪਰਿਕਮ੍ਮਚਮ੍ਮਚ੍ਛਿਨ੍ਦਨਕਖੁਦ੍ਦਕਸਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ਇਮਾਨਿ ਚੇਤ੍ਥ ਤੀਣਿ ਪਿਪ੍ਫਲਿਕਂ ਅਨੁਲੋਮਨ੍ਤੀਤਿ ਆਹ ‘‘ਅਯਂ ਪਨ ਵਿਸੇਸੋ’’ਤਿਆਦਿ. ਇਤਰਾਨੀਤਿ ਮਹਾਕਤ੍ਤਰਿਆਦੀਨਿ.

ਅਡ੍ਢਬਾਹੁਪ੍ਪਮਾਣਾਤਿ ਕਪ੍ਪਰਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਯਾਵ ਅਂਸਕੂਟਪ੍ਪਮਾਣਾ, ਵਿਦਤ੍ਥਿਚਤੁਰਙ੍ਗੁਲਪ੍ਪਮਾਣਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਤਤ੍ਥਜਾਤਕਾਤਿ ਸਙ੍ਘਿਕਭੂਮਿਯਂ ਜਾਤਾ, ਆਰਕ੍ਖਸਂਵਿਧਾਨੇਨ ਰਕ੍ਖਿਤਤ੍ਤਾ ਰਕ੍ਖਿਤਾ ਚ ਸਾ ਮਞ੍ਜੂਸਾਦੀਸੁ ਪਕ੍ਖਿਤ੍ਤਂ ਵਿਯ ਯਥਾ ਤਂ ਨ ਨਸ੍ਸਤਿ, ਏਵਂ ਗੋਪਨਤੋ ਗੋਪਿਤਾ ਚਾਤਿ ਰਕ੍ਖਿਤਗੋਪਿਤਾ. ਤਤ੍ਥਜਾਤਕਾਪਿ ਪਨ ਅਰਕ੍ਖਿਤਾ ਗਰੁਭਣ੍ਡਮੇਵ ਨ ਹੋਤਿ. ਸਙ੍ਘਕਮ੍ਮੇ ਚ ਚੇਤਿਯਕਮ੍ਮੇ ਚ ਕਤੇਤਿ ਇਮਿਨਾ ਸਙ੍ਘਸਨ੍ਤਕੇਨ ਚੇਤਿਯਸਨ੍ਤਕਂ ਰਕ੍ਖਿਤੁਂ ਪਰਿਵਤ੍ਤਿਤੁਞ੍ਚ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਦੀਪੇਤਿ. ਸੁਤ੍ਤਂ ਪਨਾਤਿ ਵਟ੍ਟਿਤਞ੍ਚੇਵ ਅਵਟ੍ਟਿਤਞ੍ਚ ਸੁਤ੍ਤਂ.

ਅਟ੍ਠਙ੍ਗੁਲਸੂਚਿਦਣ੍ਡਮਤ੍ਤੋਤਿ ਅਨ੍ਤਮਸੋ ਦੀਘਸੋ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗੁਲਮਤ੍ਤੋ ਪਰਿਣਾਹਤੋ ਸੀਹਲ਼-ਪਣ੍ਣਸੂਚਿਦਣ੍ਡਮਤ੍ਤੋ. ਏਤ੍ਥਾਤਿ ਵੇਲ਼ੁਭਣ੍ਡੇ. ਦਡ੍ਢਂ ਗੇਹਂ ਯੇਸਂ ਤੇਤਿ ਦਡ੍ਢਗੇਹਾ. ਨ ਵਾਰੇਤਬ੍ਬਾਤਿ ‘‘ਮਾ ਗਣ੍ਹਿਤ੍ਵਾ ਗਚ੍ਛਥਾ’’ਤਿ ਨ ਨਿਸੇਧੇਤਬ੍ਬਾ. ਦੇਸਨ੍ਤਰਗਤੇਨ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਵਿਹਾਰੇ ਸਙ੍ਘਿਕਾਵਾਸੇ ਠਪੇਤਬ੍ਬਾ.

ਅਵਸੇਸਞ੍ਚ ਛਦਨਤਿਣਨ੍ਤਿ ਮੁਞ੍ਜਪਬ੍ਬਜੇਹਿ ਅਵਸੇਸਂ ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਛਦਨਤਿਣਂ. ਅਟ੍ਠਙ੍ਗੁਲਪ੍ਪਮਾਣੋਪੀਤਿ ਵਿਤ੍ਥਾਰਤੋ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗੁਲਪ੍ਪਮਾਣੋ. ਲਿਖਿਤਪੋਤ੍ਥਕੋ ਪਨ ਗਰੁਭਣ੍ਡਂ ਨ ਹੋਤਿ. ਕਪ੍ਪਿਯਚਮ੍ਮਾਨੀਤਿ ਮਿਗਾਦੀਨਂ ਚਮ੍ਮਾਨਿ. ਸਬ੍ਬਂ ਚਕ੍ਕਯੁਤ੍ਤਯਾਨਨ੍ਤਿ ਰਥਸਕਟਾਦਿਕਂ ਸਬ੍ਬਂ ਚਕ੍ਕਯੁਤ੍ਤਯਾਨਂ. ਵਿਸਙ੍ਖਤਚਕ੍ਕਂ ਪਨ ਯਾਨਂ ਭਾਜਨੀਯਂ. ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਵਾਸਿ ਨਾਮ ਯਾ ਸਿਪਾਟਿਕਾਯ ਪਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਪਰਿਹਰਿਤੁਂ ਸਕ੍ਕਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਮੁਟ੍ਠਿਪਣ੍ਣਂ ਤਾਲਪਤ੍ਤਂ. ਤਞ੍ਹਿ ਮੁਟ੍ਠਿਨਾ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਪਰਿਹਰਨ੍ਤੀਤਿ ‘‘ਮੁਟ੍ਠਿਪਣ੍ਣ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ‘‘ਮੁਟ੍ਠਿਪਣ੍ਣਨ੍ਤਿ ਛਤ੍ਤਚ੍ਛਦਪਣ੍ਣਮੇਵਾ’’ਤਿ ਕੇਚਿ. ਅਰਣੀਸਹਿਤਨ੍ਤਿ ਅਰਣੀਯੁਗਲ਼ਂ, ਉਤ੍ਤਰਾਰਣੀ ਅਧਰਾਰਣੀਤਿ ਅਰਣੀਦ੍ਵਯਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਫਾਤਿਕਮ੍ਮਂ ਕਤ੍ਵਾਤਿ ਅਨ੍ਤਮਸੋ ਤਂਅਗ੍ਘਨਕਵਾਲਿਕਾਯਪਿ ਥਾਵਰਂ ਵਡ੍ਢਿਕਮ੍ਮਂ ਕਤ੍ਵਾ. ਕੁਣ੍ਡਿਕਾਤਿ ਅਯਕੁਣ੍ਡਿਕਾ ਚੇਵ ਤਮ੍ਬਲੋਹਕੁਣ੍ਡਿਕਾ ਚ. ਭਾਜਨੀਯਕੋਟ੍ਠਾਸਮੇਵ ਭਜਤੀਤਿ ਭਾਜਨੀਯਪਕ੍ਖਮੇਵ ਸੇਵਤਿ, ਨ ਤੁ ਗਰੁਭਣ੍ਡਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਕਞ੍ਚਨਕੋ ਪਨ ਗਰੁਭਣ੍ਡਮੇਵਾਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ.

ਇਤਿ ਵਿਨਯਸਙ੍ਗਹਸਂਵਣ੍ਣਨਾਭੂਤੇ ਵਿਨਯਾਲਙ੍ਕਾਰੇ

ਗਰੁਭਣ੍ਡਵਿਨਿਚ੍ਛਯਕਥਾਲਙ੍ਕਾਰੋ ਨਾਮ

ਤਿਂਸਤਿਮੋ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ.

੩੧. ਚੋਦਨਾਦਿਵਿਨਿਚ੍ਛਯਕਥਾ

੨੩੦. ਏਵਂ ਗਰੁਭਣ੍ਡਵਿਨਿਚ੍ਛਯਂ ਕਥੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਚੋਦਨਾਦਿਵਿਨਿਚ੍ਛਯਂ ਕਥੇਤੁਂ ‘‘ਚੋਦਨਾਦਿਵਿਨਿਚ੍ਛਯੋਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਨਾ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਚੋਦੀਯਤੇ ਚੋਦਨਾ, ਦੋਸਾਰੋਪਨਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਆਦਿ-ਸਦ੍ਦੇਨ ਸਾਰਣਾਦਯੋ ਸਙ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ਕਮ੍ਮਕ੍ਖਨ੍ਧਕੇ (ਚੂਲ਼ਵ. ੪, ੫) ‘‘ਚੋਦੇਤ੍ਵਾ ਕਤਂ ਹੋਤਿ, ਸਾਰੇਤ੍ਵਾ ਕਤਂ ਹੋਤਿ, ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਰੋਪੇਤ੍ਵਾ ਕਤਂ ਹੋਤੀ’’ਤਿ. ‘‘ਚੋਦੇਤੁਂ ਪਨ ਕੋ ਲਭਤਿ, ਕੋ ਨ ਲਭਤੀ’’ਤਿ ਇਦਂ ਅਨੁਦ੍ਧਂਸਨਾਧਿਪ੍ਪਾਯਂ ਵਿਨਾਪਿ ਚੋਦਨਾਲਕ੍ਖਣਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਸੀਲਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋਤਿ ਇਦਂ ਦੁਸ੍ਸੀਲਸ੍ਸ ਵਚਨਂ ਅਪ੍ਪਮਾਣਨ੍ਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਨਂ ਪਨ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਚੋਦੇਤੁਂ ਅਨਿਸ੍ਸਰਤ੍ਤਾ ‘ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਮੇਵਾ’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਸਤਿਪਿ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਸੁ ਅਨਿਸ੍ਸਰਭਾਵੇ ਤਾਹਿ ਕਤਚੋਦਨਾਪਿ ਚੋਦਨਾਰਹਤ੍ਤਾ ਚੋਦਨਾਯੇਵਾਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੇਨ ‘‘ਪਞ੍ਚਪਿ ਸਹਧਮ੍ਮਿਕਾ ਲਭਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਭਿਕ੍ਖੁਸ੍ਸ ਸੁਤ੍ਵਾ ਚੋਦੇਤੀਤਿਆਦਿਨਾ ਚੋਦਕੋ ਯੇਸਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਚੋਦੇਤਿ, ਤੇਸਮ੍ਪਿ ਵਚਨਂ ਪਮਾਣਮੇਵਾਤਿ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਤਤ੍ਤਾ ਤੇਸਂ ਚੋਦਨਾਪਿ ਰੁਹਤੇਵਾਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਥੇਰੋ ਸੁਤ੍ਤਂ ਨਿਦਸ੍ਸੇਸੀ’’ਤਿ ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨਿਯਂ (ਸਾਰਤ੍ਥ. ਟੀ. ੨.੩੮੫-੩੮੬) ਵੁਤ੍ਤਂ. ਵਿਮਤਿਵਿਨੋਦਨਿਯਂ (ਵਿ. ਵਿ. ਟੀ. ੧.੩੮੬) ਪਨ ‘‘ਅਮੂਲਕਚੋਦਨਾਪਸਙ੍ਗੇਨ ਸਮੂਲਕਚੋਦਨਾਲਕ੍ਖਣਾਦਿਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘ਚੋਦੇਤੁਂ ਪਨ ਕੋ ਲਭਤਿ, ਕੋ ਨ ਲਭਤੀ’ਤਿਆਦਿ ਆਰਦ੍ਧਂ. ‘ਭਿਕ੍ਖੁਸ੍ਸ ਸੁਤ੍ਵਾ ਚੋਦੇਤੀ’ਤਿਆਦਿਸੁਤ੍ਤਂ ਯਸ੍ਮਾ ਯੇ ਚੋਦਕਸ੍ਸ ਅਞ੍ਞੇਸਂ ਵਿਪਤ੍ਤਿਂ ਪਕਾਸੇਨ੍ਤਿ, ਤੇਪਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਖਣੇ ਚੋਦਕਭਾਵੇ ਠਤ੍ਵਾਵ ਪਕਾਸੇਨ੍ਤਿ, ਤੇਸਞ੍ਚ ਵਚਨਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਇਤਰੋਪਿ ਯਸ੍ਮਾ ਚੋਦੇਤੁਞ੍ਚ ਅਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਤਂ ਤੇਹਿ ਤਿਤ੍ਥਿਯਸਾਵਕਪਰਿਯੋਸਾਨੇਹਿ ਪਠਮਚੋਦਕੇਹਿ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਾਪੇਤੁਞ੍ਚ ਲਭਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਇਧ ਸਾਧਕਭਾਵੇਨ ਉਦ੍ਧਟਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਗਰੁਕਾਨਂ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਨ੍ਤਿ ਪਾਰਾਜਿਕਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸਾਨਂ. ਅਵਸੇਸਾਨਨ੍ਤਿ ਥੁਲ੍ਲਚ੍ਚਯਾਦੀਨਂ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਆਪਤ੍ਤੀਨਂ. ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿ ਨਾਮ ‘‘ਨਤ੍ਥਿ ਦਿਨ੍ਨ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਯਪ੍ਪਵਤ੍ਤਾ ਦਸਵਤ੍ਥੁਕਾ ਦਿਟ੍ਠਿ. ‘‘ਅਨ੍ਤਵਾ ਲੋਕੋ ਅਨਨ੍ਤਵਾ ਲੋਕੋ’’ਤਿਆਦਿਕਾ ਅਨ੍ਤਂ ਗਣ੍ਹਾਪਕਦਿਟ੍ਠਿ ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾ ਨਾਮ. ਆਜੀਵਹੇਤੁ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਾਨਂ ਛਨ੍ਨਨ੍ਤਿ ਆਜੀਵਹੇਤੁਪਿ ਆਪਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬਾਨਂ ਉਤ੍ਤਰਿਮਨੁਸ੍ਸਧਮ੍ਮੇ ਪਾਰਾਜਿਕਂ, ਸਞ੍ਚਰਿਤ੍ਤੇ ਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸੋ, ‘‘ਯੋ ਤੇ ਵਿਹਾਰੇ ਵਸਤਿ, ਸੋ ਅਰਹਾ’’ਤਿ ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਥੁਲ੍ਲਚ੍ਚਯਂ, ਭਿਕ੍ਖੁਸ੍ਸ ਪਣੀਤਭੋਜਨਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਯਾ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਂ, ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯਾ ਪਣੀਤਭੋਜਨਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਯਾ ਪਾਟਿਦੇਸਨੀਯਂ, ਸੂਪੋਦਨਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਯਾ ਦੁਕ੍ਕਟਨ੍ਤਿ ਇਮੇਸਂ ਪਰਿਵਾਰੇ (ਪਰਿ. ੨੮੭) ਵੁਤ੍ਤਾਨਂ ਛਨ੍ਨਂ. ਨ ਹੇਤਾ ਆਪਤ੍ਤਿਯੋ ਆਜੀਵਹੇਤੁ ਏਵ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਾ ਸਞ੍ਚਰਿਤ੍ਤਾਦੀਨਂ ਅਞ੍ਞਥਾਪਿ ਆਪਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬਤੋ. ਆਜੀਵਹੇਤੁਪਿ ਏਤਾਸਂ ਆਪਜ੍ਜਨਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਆਜੀਵਹੇਤੁਪਿ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਾਨਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਦਿਟ੍ਠਿਵਿਪਤ੍ਤਿਆਜੀਵਵਿਪਤ੍ਤੀਹਿ ਚੋਦੇਨ੍ਤੋਪਿ ਤਮ੍ਮੂਲਿਕਾਯ ਆਪਤ੍ਤਿਯਾ ਏਵ ਚੋਦੇਤਿ.

‘‘ਕਸ੍ਮਾ ਮਂ ਨ ਵਨ੍ਦਸੀ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤੇ ‘‘ਅਸ੍ਸਮਣੋਸਿ, ਅਸਕ੍ਯਪੁਤ੍ਤਿਯੋਸੀ’’ਤਿ ਅਵਨ੍ਦਨਕਾਰਣਸ੍ਸ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਅਨ੍ਤਿਮਵਤ੍ਥੁਂ ਅਜ੍ਝਾਪਨ੍ਨੋ ਨ ਵਨ੍ਦਿਤਬ੍ਬੋਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਚੋਦੇਤੁਕਾਮਤਾਯ ਏਵ ਅਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨਾ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਸ੍ਸ ਵੁਤ੍ਤਮਤ੍ਥਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਅਵਨ੍ਦਿਯਭਾਵੇ ਤਂ ਕਾਰਣਂ ਨ ਹੋਤੀਤਿ ਚੂਲ਼ਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ਮਜ੍ਝਿਮਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ਚ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਨ੍ਤਿਮਵਤ੍ਥੁਅਜ੍ਝਾਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਅਵਨ੍ਦਿਯੇਸੁ ਅਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਤੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਯਨ੍ਤਸ੍ਸ ਸਹਸੇਯ੍ਯਾਪਤ੍ਤਿਯਾ ਅਭਾਵਤੋ, ਤਸ੍ਸ ਚ ਪਟਿਗ੍ਗਹਣਸ੍ਸ ਰੁਹਨਤੋ ਤਦੇਵ ਯੁਤ੍ਤਤਰਨ੍ਤਿ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤਿ. ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਯਾਵ ਸੋ ਭਿਕ੍ਖੁਭਾਵਂ ਪਟਿਜਾਨਾਤਿ, ਤਾਵ ਵਨ੍ਦਿਤਬ੍ਬੋ, ਯਦਾ ਪਨ ‘‘ਅਸ੍ਸਮਣੋਮ੍ਹੀ’’ਤਿ ਪਟਿਜਾਨਾਤਿ, ਤਦਾ ਨ ਵਨ੍ਦਿਤਬ੍ਬੋਤਿ ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਵਿਸੇਸੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਅਨ੍ਤਿਮਵਤ੍ਥੁਂ ਅਜ੍ਝਾਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਹਿ ਭਿਕ੍ਖੁਭਾਵਂ ਪਟਿਜਾਨਨ੍ਤਸ੍ਸੇਵ ਭਿਕ੍ਖੁਭਾਵੋ, ਨ ਤਤੋ ਪਰਂ. ਭਿਕ੍ਖੁਭਾਵਂ ਅਪ੍ਪਟਿਜਾਨਨ੍ਤੋ ਹਿ ਅਨੁਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਪਕ੍ਖਂ ਭਜਤਿ. ਯਸ੍ਮਾ ਆਮਿਸਂ ਦੇਨ੍ਤੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਇਚ੍ਛਿਤਟ੍ਠਾਨੇਯੇਵ ਦੇਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਪਟਿਪਾਟਿਯਾ ਨਿਸਿਨ੍ਨਾਨਂ ਯਾਗੁਭਤ੍ਤਾਦੀਨਿ ਦੇਨ੍ਤੇਨ ਏਕਸ੍ਸ ਚੋਦੇਤੁਕਾਮਤਾਯ ਅਦਿਨ੍ਨੇਪਿ ਚੋਦਨਾ ਨਾਮ ਨ ਹੋਤੀਤਿ ਆਹ ‘‘ਨ ਤਾਵ ਤਾ ਚੋਦਨਾ ਹੋਤੀ’’ਤਿ.

੨੩੧. ਚੋਦੇਤਬ੍ਬੋਤਿ ਚੁਦਿਤੋ, ਚੁਦਿਤੋ ਏਵ ਚੁਦਿਤਕੋ, ਅਪਰਾਧਵਨ੍ਤੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ. ਚੋਦੇਤੀਤਿ ਚੋਦਕੋ, ਅਪਰਾਧਪਕਾਸਕੋ. ਚੁਦਿਤਕੋ ਚ ਚੋਦਕੋ ਚ ਚੁਦਿਤਕਚੋਦਕਾ. ਉਬ੍ਬਾਹਿਕਾਯਾਤਿ ਉਬ੍ਬਹਨ੍ਤਿ ਵਿਯੋਜੇਨ੍ਤਿ ਏਤਾਯ ਅਲਜ੍ਜੀਨਂ ਤਜ੍ਜਨਿਂ ਵਾ ਕਲਹਂ ਵਾਤਿ ਉਬ੍ਬਾਹਿਕਾ, ਸਙ੍ਘਸਮ੍ਮੁਤਿ, ਤਾਯ. ਵਿਨਿਚ੍ਛਿਨਨਂ ਨਾਮ ਤਾਯ ਸਮ੍ਮਤਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਵਿਨਿਚ੍ਛਿਨਨਮੇਵ. ਅਲਜ੍ਜੁਸ੍ਸਨ੍ਨਾਯ ਹਿ ਪਰਿਸਾਯ ਸਮਥਕ੍ਖਨ੍ਧਕੇ ਆਗਤੇਹਿ ਦਸਹਙ੍ਗੇਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਾ ਦ੍ਵੇ ਤਯੋ ਭਿਕ੍ਖੂ ਤਤ੍ਥੇਵ ਵੁਤ੍ਤਾਯ ਞਤ੍ਤਿਦੁਤਿਯਕਮ੍ਮਵਾਚਾਯ ਸਮ੍ਮਨ੍ਨਿਤਬ੍ਬਾ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ਸਮਥਕ੍ਖਨ੍ਧਕੇ (ਚੂਲ਼ਵ. ੨੩੧-੨੩੨) –

‘‘ਤੇਹਿ ਚੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਅਧਿਕਰਣੇ ਵਿਨਿਚ੍ਛਿਯਮਾਨੇ ਅਨਨ੍ਤਾਨਿ ਚੇਵ ਭਸ੍ਸਾਨਿ ਜਾਯਨ੍ਤਿ, ਨ ਚੇਕਸ੍ਸ ਭਾਸਿਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥੋ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤਿ. ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਏਵਰੂਪਂ ਅਧਿਕਰਣਂ ਉਬ੍ਬਾਹਿਕਾਯ ਵੂਪਸਮੇਤੁਂ. ਦਸਹਙ੍ਗੇਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਉਬ੍ਬਾਹਿਕਾਯ ਸਮ੍ਮਨ੍ਨਿਤਬ੍ਬੋ, ਸੀਲਵਾ ਹੋਤਿ, ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਸਂਵਰਸਂਵੁਤੋ ਵਿਹਰਤਿ ਆਚਾਰਗੋਚਰਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਅਣੁਮਤ੍ਤੇਸੁ ਵਜ੍ਜੇਸੁ ਭਯਦਸ੍ਸਾਵੀ ਸਮਾਦਾਯ ਸਿਕ੍ਖਤਿ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇਸੁ, ਬਹੁਸ੍ਸੁਤੋ ਹੋਤਿ ਸੁਤਧਰੋ ਸੁਤਸਨ੍ਨਿਚਯੋ, ਯੇ ਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਆਦਿਕਲ੍ਯਾਣਾ ਮਜ੍ਝੇਕਲ੍ਯਾਣਾ ਪਰਿਯੋਸਾਨਕਲ੍ਯਾਣਾ ਸਾਤ੍ਥਂ ਸਬ੍ਯਞ੍ਜਨਂ ਕੇਵਲਪਰਿਪੁਣ੍ਣਂ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਅਭਿਵਦਨ੍ਤਿ, ਤਥਾਰੂਪਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਾ ਬਹੁਸ੍ਸੁਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ ਧਾਤਾ ਵਚਸਾ ਪਰਿਚਿਤਾ ਮਨਸਾਨੁਪੇਕ੍ਖਿਤਾ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਸੁਪ੍ਪਟਿਵਿਦ੍ਧਾ, ਉਭਯਾਨਿ ਖੋ ਪਨਸ੍ਸ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਾਨਿ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਨ ਸ੍ਵਾਗਤਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ ਸੁਵਿਭਤ੍ਤਾਨਿ ਸੁਪ੍ਪਵਤ੍ਤੀਨਿ ਸੁਵਿਨਿਚ੍ਛਿਤਾਨਿ ਸੁਤ੍ਤਸੋ ਅਨੁਬ੍ਯਞ੍ਜਨਸੋ, ਵਿਨਯੇ ਖੋ ਪਨ ਛੇਕੋ ਹੋਤਿ ਅਸਂਹੀਰੋ, ਪਟਿਬਲੋ ਹੋਤਿ ਉਭੋ ਅਤ੍ਥਪਚ੍ਚਤ੍ਥਿਕੇ ਅਸ੍ਸਾਸੇਤੁਂ ਸਞ੍ਞਾਪੇਤੁਂ ਨਿਜ੍ਝਾਪੇਤੁਂ ਪੇਕ੍ਖੇਤੁਂ ਪਸ੍ਸਿਤੁਂ ਪਸਾਦੇਤੁਂ, ਅਧਿਕਰਣਸਮੁਪ੍ਪਾਦਵੂਪਸਮਕੁਸਲੋ ਹੋਤਿ, ਅਧਿਕਰਣਂ ਜਾਨਾਤਿ, ਅਧਿਕਰਣਸਮੁਦਯਂ ਜਾਨਾਤਿ, ਅਧਿਕਰਣਨਿਰੋਧਂ ਜਾਨਾਤਿ, ਅਧਿਕਰਣਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨਿਪਟਿਪਦਂ ਜਾਨਾਤਿ. ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਇਮੇਹਿ ਦਸਹਙ੍ਗੇਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਉਬ੍ਬਾਹਿਕਾਯ ਸਮ੍ਮਨ੍ਨਿਤੁਂ.

‘‘ਏਵਞ੍ਚ ਪਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਮ੍ਮਨ੍ਨਿਤਬ੍ਬੋ. ਪਠਮਂ ਭਿਕ੍ਖੁ ਯਾਚਿਤਬ੍ਬੋ, ਯਾਚਿਤ੍ਵਾ ਬ੍ਯਤ੍ਤੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਪਟਿਬਲੇਨ ਸਙ੍ਘੋ ਞਾਪੇਤਬ੍ਬੋ –

‘‘ਸੁਣਾਤੁ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸਙ੍ਘੋ, ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਅਧਿਕਰਣੇ ਵਿਨਿਚ੍ਛਿਯਮਾਨੇ ਅਨਨ੍ਤਾਨਿ ਚੇਵ ਭਸ੍ਸਾਨਿ ਜਾਯਨ੍ਤਿ, ਨ ਚੇਕਸ੍ਸ ਭਾਸਿਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥੋ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤਿ. ਯਦਿ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤਕਲ੍ਲਂ, ਸਙ੍ਘੋ ਇਤ੍ਥਨ੍ਨਾਮਞ੍ਚ ਇਤ੍ਥਨ੍ਨਾਮਞ੍ਚ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਸਮ੍ਮਨ੍ਨੇਯ੍ਯ ਉਬ੍ਬਾਹਿਕਾਯ ਇਮਂ ਅਧਿਕਰਣਂ ਵੂਪਸਮੇਤੁਂ, ਏਸਾ ਞਤ੍ਤਿ.

‘‘ਸੁਣਾਤੁ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸਙ੍ਘੋ, ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਅਧਿਕਰਣੇ ਵਿਨਿਚ੍ਛਿਯਮਾਨੇ ਅਨਨ੍ਤਾਨਿ ਚੇਵ ਭਸ੍ਸਾਨਿ ਜਾਯਨ੍ਤਿ, ਨ ਚੇਕਸ੍ਸ ਭਾਸਿਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥੋ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤਿ. ਸਙ੍ਘੋ ਇਤ੍ਥਨ੍ਨਾਮਞ੍ਚ ਇਤ੍ਥਨ੍ਨਾਮਞ੍ਚ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਸਮ੍ਮਨ੍ਨਤਿ ਉਬ੍ਬਾਹਿਕਾਯ ਇਮਂ ਅਧਿਕਰਣਂ ਵੂਪਸਮੇਤੁਂ. ਯਸ੍ਸਾਯਸ੍ਮਤੋ ਖਮਤਿ ਇਤ੍ਥਨ੍ਨਾਮਸ੍ਸ ਚ ਇਤ੍ਥਨ੍ਨਾਮਸ੍ਸ ਚ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਸਮ੍ਮੁਤਿ ਉਬ੍ਬਾਹਿਕਾਯ ਇਮਂ ਅਧਿਕਰਣਂ ਵੂਪਸਮੇਤੁਂ, ਸੋ ਤੁਣ੍ਹਸ੍ਸ. ਯਸ੍ਸ ਨਕ੍ਖਮਤਿ, ਸੋ ਭਾਸੇਯ੍ਯ.

‘‘ਸਮ੍ਮਤੋ ਸਙ੍ਘੇਨ ਇਤ੍ਥਨ੍ਨਾਮੋ ਚ ਇਤ੍ਥਨ੍ਨਾਮੋ ਚ ਭਿਕ੍ਖੁ ਉਬ੍ਬਾਹਿਕਾਯ ਇਮਂ ਅਧਿਕਰਣਂ ਵੂਪਸਮੇਤੁਂ, ਖਮਤਿ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ, ਤਸ੍ਮਾ ਤੁਣ੍ਹੀ, ਏਵਮੇਤਂ ਧਾਰਯਾਮੀ’’ਤਿ.

ਤੇਹਿ ਚ ਸਮ੍ਮਤੇਹਿ ਵਿਸੁਂ ਵਾ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸਾ ਏਵ ਵਾ ਪਰਿਸਾਯ ‘‘ਅਞ੍ਞੇਹਿ ਨ ਕਿਞ੍ਚਿ ਕਥੇਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਸਾਵੇਤ੍ਵਾ ਤਂ ਅਧਿਕਰਣਂ ਵਿਨਿਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬਂ. ਤੁਮ੍ਹਾਕਨ੍ਤਿ ਚੁਦਿਤਕਚੋਦਕੇ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ.

‘‘ਕਿਮ੍ਹੀਤਿ ਕਿਸ੍ਮਿਂ ਵਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ. ਕਿਮ੍ਹਿ ਨਮ੍ਪਿ ਨ ਜਾਨਾਸੀਤਿ ਕਿਮ੍ਹਿ ਨਨ੍ਤਿ ਵਚਨਮ੍ਪਿ ਨ ਜਾਨਾਸਿ. ਨਾਸ੍ਸ ਅਨੁਯੋਗੋ ਦਾਤਬ੍ਬੋਤਿ ਨਾਸ੍ਸ ਪੁਚ੍ਛਾ ਪਟਿਪੁਚ੍ਛਾ ਦਾਤਬ੍ਬਾ’’ਤਿ ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨਿਯਂ (ਸਾਰਤ੍ਥ. ਟੀ. ੨.੩੮੫-੩੮੬) ਵੁਤ੍ਤਂ, ਵਿਮਤਿਵਿਨੋਦਨਿਯਂ (ਵਿ. ਵਿ. ਟੀ. ੧.੩੮੬) ਪਨ – ਕਿਮ੍ਹੀਤਿ ਕਿਸ੍ਮਿਂ ਵਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ, ਕਤਰਵਿਪਤ੍ਤਿਯਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਕਿਮ੍ਹਿ ਨਂ ਨਾਮਾਤਿ ਇਦਂ ‘‘ਕਤਰਾਯ ਵਿਪਤ੍ਤਿਯਾ ਏਤਂ ਚੋਦੇਸੀ’’ਤਿ ਯਾਯ ਕਾਯਚਿ ਵਿਞ੍ਞਾਯਮਾਨਾਯ ਭਾਸਾਯ ਵੁਤ੍ਤੇਪਿ ਚੋਦਕਸ੍ਸ ਵਿਨਯੇ ਅਪਕਤਞ੍ਞੁਤਾਯ ‘‘ਸੀਲਾਚਾਰਦਿਟ੍ਠਿਆਜੀਵਵਿਪਤ੍ਤੀਸੁ ਕਤਰਾਯਾਤਿ ਮਂ ਪੁਚ੍ਛਤੀ’’ਤਿ ਵਿਞ੍ਞਾਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਸ੍ਸ ਪੁਚ੍ਛਾ, ਨ ਪਨ ‘‘ਕਿਮ੍ਹੀ’’ਤਿਆਦਿਪਦਤ੍ਥਮਤ੍ਤਂ ਅਜਾਨਨ੍ਤਸ੍ਸ. ਨ ਹਿ ਅਨੁਵਿਜ੍ਜਕੋ ਚੋਦਕਂ ਬਾਲਂ ਅਪਰਿਚਿਤਭਾਸਾਯ ‘‘ਕਿਮ੍ਹਿ ਨ’’ਨ੍ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਤਿ. ਕਿਮ੍ਹਿ ਨਮ੍ਪਿ ਨ ਜਾਨਾਸੀਤਿ ਇਦਮ੍ਪਿ ਵਚਨਮਤ੍ਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ ਨ ਹੋਤਿ. ‘‘ਕਤਰਵਿਪਤ੍ਤਿਯਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਅਸੁਕਾਯ ਵਿਪਤ੍ਤਿਯਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤੁਮ੍ਪਿ ‘‘ਨ ਜਾਨਾਸੀ’’ਤਿ ਵਚਨਸ੍ਸ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯਮੇਵ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ. ਤੇਨੇਵ ਵਕ੍ਖਤਿ ‘‘ਨਾਸ੍ਸ ਅਨੁਯੋਗੋ ਦਾਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ.

‘‘ਤਸ੍ਸ ਨਯੋ ਦਾਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ ਤਸ੍ਸਾਤਿ ਬਾਲਸ੍ਸ ਲਜ੍ਜਿਸ੍ਸ. ‘‘ਤਸ੍ਸ ਨਯੋ ਦਾਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਚ ‘‘ਕਿਮ੍ਹਿ ਨਂ ਚੋਦੇਸੀਤਿ ਸੀਲਵਿਪਤ੍ਤਿਯਾ’’ਤਿਆਦਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯਪ੍ਪਕਾਸਨਮੇਵ ਨਯਦਾਨਂ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਨ ਪਨ ਕਿਮ੍ਹਿ-ਨਂ-ਪਦਾਨਂਪਰਿਯਾਯਮਤ੍ਤਦਸ੍ਸਨਂ. ਨ ਹਿ ਬਾਲੋ ‘‘ਕਤਰਵਿਪਤ੍ਤਿਯਂ ਨਂ ਚੋਦੇਸੀ’’ਤਿ ਇਮਸ੍ਸ ਵਚਨਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥੇ ਞਾਤੇਪਿ ਵਿਪਤ੍ਤਿਪ੍ਪਭੇਦਂ, ਅਤ੍ਤਨਾ ਚੋਦਿਯਮਾਨਂ ਵਿਪਤ੍ਤਿਸਰੂਪਞ੍ਚ ਜਾਨਿਤੁਂ ਸਕ੍ਕੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤੇਨੇਵ ਅਜਾਨਨੇਨ ਅਲਜ੍ਜੀ ਅਪਸਾਦੇਤਬ੍ਬੋ. ਕਿਮ੍ਹਿ ਨਨ੍ਤਿ ਇਦਮ੍ਪਿ ਉਪਲਕ੍ਖਣਮਤ੍ਤਂ. ਅਞ੍ਞੇਨ ਵਾ ਯੇਨ ਕੇਨਚਿ ਆਕਾਰੇਨ ਅਵਿਞ੍ਞੁਤਂ ਪਕਾਸੇਤ੍ਵਾ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤਬ੍ਬੋਵ. ‘‘ਦੁਮ੍ਮਙ੍ਕੂਨਂ ਪੁਗ੍ਗਲਾਨਂ ਨਿਗ੍ਗਹਾਯਾ’’ਤਿਆਦਿਵਚਨਤੋ ‘‘ਅਲਜ੍ਜੀਨਿਗ੍ਗਹਤ੍ਥਾਯ…ਪੇ… ਪਞ੍ਞਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਏਹਿਤੀਤਿ ਏਤਿ, ਹਿ-ਕਾਰੋ ਏਤ੍ਥ ਆਗਮੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ, ਆਗਮਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਦਿਟ੍ਠਸਨ੍ਤਾਨੇਨਾਤਿ ਦਿਟ੍ਠਨਿਯਾਮੇਨ. ਅਲਜ੍ਜਿਸ੍ਸ ਪਟਿਞ੍ਞਾਯ ਏਵ ਕਾਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਵਚਨਪਟਿਵਚਨਕ੍ਕਮੇਨੇਵ ਦੋਸੇ ਆਵਿਭੂਤੇਪਿ ਅਲਜ੍ਜਿਸ੍ਸ ‘‘ਅਸੁਦ੍ਧੋ ਅਹ’’ਨ੍ਤਿ ਦੋਸਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨਪਟਿਞ੍ਞਾਯ ਏਵ ਆਪਤ੍ਤਿਯਾ ਕਾਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਕੇਚਿ ਪਨ ‘‘ਅਲਜ੍ਜਿਸ੍ਸ ਏਤਂ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਸੁਦ੍ਧਪਟਿਞ੍ਞਾਯ ਏਵ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿਯਾ ਕਾਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੋ ਸਙ੍ਗਹਿਤੋ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਨ ਯੁਤ੍ਤਂ ਅਨੁਵਿਜ੍ਜਕਸ੍ਸੇਵ ਨਿਰਤ੍ਥਕਤ੍ਤਾਪਤ੍ਤਿਤੋ, ਚੋਦਕੇਨੇਵ ਅਲਜ੍ਜਿਪਟਿਞ੍ਞਾਯ ਠਾਤਬ੍ਬਤੋ. ਦੋਸੋਪਗਮਪਟਿਞ੍ਞਾ ਏਵ ਹਿ ਇਧ ਪਟਿਞ੍ਞਾਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਾ, ਤੇਨੇਵ ਵਕ੍ਖਤਿ ‘‘ਏਤਮ੍ਪਿ ਨਤ੍ਥਿ, ਏਤਮ੍ਪਿ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਪਟਿਞ੍ਞਂ ਨ ਦੇਤੀ’’ਤਿਆਦਿ.

ਤਦਤ੍ਥਦੀਪਨਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ਅਲਜ੍ਜਿਸ੍ਸ ਦੋਸੇ ਆਵਿਭੂਤੇਪਿ ਤਸ੍ਸ ਦੋਸੋਪਗਮਪਟਿਞ੍ਞਾਯ ਏਵ ਕਾਤਬ੍ਬਤਾਦੀਪਨਤ੍ਥਂ. ਵਿਵਾਦਵਤ੍ਥੁਸਙ੍ਖਾਤੇ ਅਤ੍ਥੇ ਪਚ੍ਚਤ੍ਥਿਕਾ ਅਤ੍ਥਪਚ੍ਚਤ੍ਥਿਕਾ. ਸਞ੍ਞਂ ਦਤ੍ਵਾਤਿ ਤੇਸਂ ਕਥਾਪਚ੍ਛੇਦਤ੍ਥਂ ਅਭਿਮੁਖਕਰਣਤ੍ਥਞ੍ਚ ਸਦ੍ਦਂ ਕਤ੍ਵਾ. ਵਿਨਿਚ੍ਛਿਨਿਤੁਂ ਅਨਨੁਚ੍ਛਵਿਕੋਤਿ ਅਸੁਦ੍ਧੋਤਿ ਸਞ੍ਞਾਯ ਚੋਦਕਪਕ੍ਖੇ ਪਵਿਟ੍ਠਤ੍ਤਾ ਅਨੁਵਿਜ੍ਜਕਭਾਵਤੋ ਬਹਿਭੂਤਤ੍ਤਾ ਅਨੁਵਿਜ੍ਜਿਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੁਣੇਯ੍ਯਤ੍ਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਸਨ੍ਦੇਹੇ ਏਵ ਹਿ ਸਤਿ ਅਨੁਵਿਜ੍ਜਿਤੁਂ ਸਕ੍ਕਾ, ਅਸੁਦ੍ਧਲਦ੍ਧਿਯਾ ਪਨ ਸਤਿ ਚੁਦਿਤਕੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ਸਬ੍ਬਂ ਅਸਚ੍ਚਤੋਪਿ ਪਟਿਭਾਤਿ, ਕਥਂ ਤਤ੍ਥ ਅਨੁਵਿਜ੍ਜਨਾ ਸਿਯਾਤਿ.

ਤਥਾ ਨਾਸਿਤਕੋਵ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਇਮਿਨਾ ਵਿਨਿਚ੍ਛਯਮ੍ਪਿ ਅਦਤ੍ਵਾ ਸਙ੍ਘਤੋ ਵਿਯੋਜਨਂ ਨਾਮ ਲਿਙ੍ਗਨਾਸਨਾ ਵਿਯ ਅਯਮ੍ਪਿ ਏਕੋ ਨਾਸਨਪ੍ਪਕਾਰੋਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਏਕਸਮ੍ਭੋਗਪਰਿਭੋਗਾਤਿ ਇਦਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਨ੍ਤਿਕਾ ਤੇਸਂ ਵਿਮੋਚਨਤ੍ਥਂ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਨ ਪਨ ਤੇਸਂ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਸਮ੍ਭੋਗੇ ਯੋਜਨਤ੍ਥਂ.

ਵਿਰਦ੍ਧਂ ਹੋਤੀਤਿ ਸਞ੍ਚਿਚ੍ਚ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਆਪਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ. ਆਦਿਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਅਲਜ੍ਜੀ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਇਦਂ ‘‘ਪਕ੍ਖਾਨਂ ਅਨੁਰਕ੍ਖਣਤ੍ਥਾਯ ਪਟਿਞ੍ਞਂ ਨ ਦੇਤੀ’’ਤਿ ਇਮਸ੍ਸ ਅਲਜ੍ਜੀਲਕ੍ਖਣਸਮ੍ਭਵਸ੍ਸ ਕਰਣਵਚਨਂ. ਪਟਿਚ੍ਛਾਦਿਤਕਾਲਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਅਲਜ੍ਜੀ ਨਾਮ ਏਵ, ਪੁਰਿਮੋ ਲਜ੍ਜਿਭਾਵੋ ਨ ਰਕ੍ਖਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਪਟਿਞ੍ਞਂ ਨ ਦੇਤੀਤਿ ‘‘ਸਚੇ ਮਯਾ ਕਤਦੋਸਂ ਵਕ੍ਖਾਮਿ, ਮਯ੍ਹਂ ਅਨੁਵਤ੍ਤਕਾ ਭਿਜ੍ਜਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਪਟਿਞ੍ਞਂ ਨ ਦੇਤਿ. ਠਾਨੇ ਨ ਤਿਟ੍ਠਤੀਤਿ ਲਜ੍ਜਿਟ੍ਠਾਨੇ ਨ ਤਿਟ੍ਠਤਿ, ਕਾਯਵਾਚਾਸੁ ਵੀਤਿਕ੍ਕਮੋ ਹੋਤਿ ਏਵਾਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਵਿਨਿਚ੍ਛਯੋ ਨ ਦਾਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ, ਪੁਬ੍ਬੇ ਪਕ੍ਖਿਕਾਨਂ ਪਟਿਞ੍ਞਾਯ ਵੂਪਸਮਿਤਸ੍ਸਪਿ ਅਧਿਕਰਣਸ੍ਸ ਦੁਵੂਪਸਨ੍ਤਤਾਯ ਅਯਮ੍ਪਿ ਤਥਾ ਨਾਸਿਤਕੋਵ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ.

੨੩੨. ਅਦਿਨ੍ਨਾਦਾਨਵਤ੍ਥੁਂ ਵਿਨਿਚ੍ਛਿਨਨ੍ਤੇਨ ਪਞ੍ਚਵੀਸਤਿ ਅਵਹਾਰਾ ਸਾਧੁਕਂ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਤਬ੍ਬਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਞ੍ਚਵੀਸਤਿ ਅਵਹਾਰਾ ਨਾਮ ਪਞ੍ਚ ਪਞ੍ਚਕਾਨਿ, ਤਤ੍ਥ ਪਞ੍ਚ ਪਞ੍ਚਕਾਨਿ ਨਾਮ ਨਾਨਾਭਣ੍ਡਪਞ੍ਚਕਂ ਏਕਭਣ੍ਡਪਞ੍ਚਕਂ ਸਾਹਤ੍ਥਿਕਪਞ੍ਚਕਂ ਪੁਬ੍ਬਪਯੋਗਪਞ੍ਚਕਂ ਥੇਯ੍ਯਾਵਹਾਰਪਞ੍ਚਕਨ੍ਤਿ. ਤਥਾ ਹਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਕਙ੍ਖਾਵਿਤਰਣਿਯਂ (ਕਙ੍ਖਾ. ਅਟ੍ਠ. ਦੁਤਿਯਪਾਰਾਜਿਕਵਣ੍ਣਨਾ) ‘‘ਤੇ ਪਨ ਅਵਹਾਰਾ ਪਞ੍ਚ ਪਞ੍ਚਕਾਨਿ ਸਮੋਧਾਨੇਤ੍ਵਾ ਸਾਧੁਕਂ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਤਬ੍ਬਾ’’ਤਿਆਦਿ. ਤਤ੍ਥ ਨਾਨਾਭਣ੍ਡਪਞ੍ਚਕਏਕਭਣ੍ਡਪਞ੍ਚਕਾਨਿ ਪਦਭਾਜਨੇ (ਪਾਰਾ. ੯੨) ਵੁਤ੍ਤਾਨਂ ‘‘ਆਦਿਯੇਯ੍ਯ, ਹਰੇਯ੍ਯ, ਅਵਹਰੇਯ੍ਯ, ਇਰਿਯਾਪਥਂ ਵਿਕੋਪੇਯ੍ਯ, ਠਾਨਾ ਚਾਵੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ਇਮੇਸਂ ਪਦਾਨਂ ਵਸੇਨ ਲਬ੍ਭਨ੍ਤਿ. ਤਥਾ ਹਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਪੋਰਾਣੇਹਿ –

‘‘ਆਦਿਯਨ੍ਤੋ ਹਰਨ੍ਤੋਵ;

ਹਰਨ੍ਤੋ ਇਰਿਯਾਪਥਂ;

ਵਿਕੋਪੇਨ੍ਤੋ ਤਥਾ ਠਾਨਾ;

ਚਾਵੇਨ੍ਤੋਪਿ ਪਰਾਜਿਕੋ’’ਤਿ.

ਤਤ੍ਥ ਨਾਨਾਭਣ੍ਡਪਞ੍ਚਕਂ ਸਵਿਞ੍ਞਾਣਕਅਵਿਞ੍ਞਾਣਕਵਸੇਨ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ, ਇਤਰਂ ਸਵਿਞ੍ਞਾਣਕਵਸੇਨੇਵ. ਕਥਂ? ਆਦਿਯੇਯ੍ਯਾਤਿ ਆਰਾਮਂ ਅਭਿਯੁਞ੍ਜਤਿ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸ. ਸਾਮਿਕਸ੍ਸ ਵਿਮਤਿਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤਿ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਥੁਲ੍ਲਚ੍ਚਯਸ੍ਸ. ਸਾਮਿਕੋ ‘‘ਨ ਮਯ੍ਹਂ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਧੁਰਂ ਨਿਕ੍ਖਿਪਤਿ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਪਾਰਾਜਿਕਸ੍ਸ. ਹਰੇਯ੍ਯਾਤਿ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਭਣ੍ਡਂ ਹਰਨ੍ਤੋ ਸੀਸੇ ਭਾਰਂ ਥੇਯ੍ਯਚਿਤ੍ਤੋ ਆਮਸਤਿ, ਦੁਕ੍ਕਟਂ. ਫਨ੍ਦਾਪੇਤਿ, ਥੁਲ੍ਲਚ੍ਚਯਂ. ਖਨ੍ਧਂ ਓਰੋਪੇਤਿ, ਪਾਰਾਜਿਕਂ. ਅਵਹਰੇਯ੍ਯਾਤਿ ਉਪਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਂ ਭਣ੍ਡਂ ‘‘ਦੇਹਿ ਮੇ ਭਣ੍ਡ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਮਾਨੋ ‘‘ਨਾਹਂ ਗਣ੍ਹਾਮੀ’’ਤਿ ਭਣਤਿ, ਦੁਕ੍ਕਟਂ. ਸਾਮਿਕਸ੍ਸ ਵਿਮਤਿਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤਿ, ਥੁਲ੍ਲਚ੍ਚਯਂ. ਸਾਮਿਕੋ ‘‘ਨ ਮਯ੍ਹਂ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਧੁਰਂ ਨਿਕ੍ਖਿਪਤਿ, ਪਾਰਾਜਿਕਂ. ਇਰਿਯਾਪਥਂ ਵਿਕੋਪੇਯ੍ਯਾਤਿ ‘‘ਸਹਭਣ੍ਡਹਾਰਕਂ ਨੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਪਠਮਂ ਪਾਦਂ ਅਤਿਕ੍ਕਾਮੇਤਿ, ਥੁਲ੍ਲਚ੍ਚਯਂ. ਦੁਤਿਯਂ ਪਾਦਂ ਅਤਿਕ੍ਕਾਮੇਤਿ, ਪਾਰਾਜਿਕਂ. ਠਾਨਾ ਚਾਵੇਯ੍ਯਾਤਿ ਥਲਟ੍ਠਂ ਭਣ੍ਡਂ ਥੇਯ੍ਯਚਿਤ੍ਤੋ ਆਮਸਤਿ, ਦੁਕ੍ਕਟਂ. ਫਨ੍ਦਾਪੇਤਿ, ਥੁਲ੍ਲਚ੍ਚਯਂ. ਠਾਨਾ ਚਾਵੇਤਿ, ਪਾਰਾਜਿਕਂ. ਏਵਂ ਤਾਵ ਨਾਨਾਭਣ੍ਡਪਞ੍ਚਕਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਸਸ੍ਸਾਮਿਕਸ੍ਸ ਪਨ ਦਾਸਸ੍ਸ ਵਾ ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਗਤਸ੍ਸ ਵਾ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤੇਨ ਅਭਿਯੋਗਾਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਆਦਿਯਨਹਰਣ ਅਵਹਰਣ ਇਰਿਯਾਪਥਵਿਕੋਪਨ ਠਾਨਾਚਾਵਨਵਸੇਨ ਏਕਭਣ੍ਡਪਞ੍ਚਕਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਤੇਨਾਹੁ ਪੋਰਾਣਾ –

‘‘ਤਤ੍ਥ ਨਾਨੇਕਭਣ੍ਡਾਨਂ, ਪਞ੍ਚਕਾਨਂ ਵਸਾ ਪਨ;

ਆਦਿਯਨਾਦਿਪਞ੍ਚਕਾ, ਦੁਵਿਧਾਤਿ ਉਦੀਰਿਤਾ’’ਤਿ.

ਕਤਮਂ ਸਾਹਤ੍ਥਿਕਪਞ੍ਚਕਂ? ਸਾਹਤ੍ਥਿਕੋ ਆਣਤ੍ਤਿਕੋ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯੋ ਅਤ੍ਥਸਾਧਕੋ ਧੁਰਨਿਕ੍ਖੇਪੋਤਿ. ਤਥਾ ਹਿ ਵੁਤ੍ਤਂ –

‘‘ਸਾਹਤ੍ਥਾਣਤ੍ਤਿਕੋ ਚੇਵ, ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯੋਤ੍ਥਸਾਧਕੋ;

ਧੁਰਨਿਕ੍ਖੇਪਕੋ ਚਾਤਿ, ਇਦਂ ਸਾਹਤ੍ਥਪਞ੍ਚਕ’’ਨ੍ਤਿ.

ਤਤ੍ਥ ਸਾਹਤ੍ਥਿਕੋ ਨਾਮ ਪਰਸ੍ਸ ਭਣ੍ਡਂ ਸਹਤ੍ਥਾ ਅਵਹਰਤਿ. ਆਣਤ੍ਤਿਕੋ ਨਾਮ ‘‘ਅਸੁਕਸ੍ਸ ਭਣ੍ਡਂ ਅਵਹਰਾ’’ਤਿ ਅਞ੍ਞਂ ਆਣਾਪੇਤਿ. ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯੋ ਨਾਮ ਸੁਙ੍ਕਘਾਤਪਰਿਕਪ੍ਪਿਤੋਕਾਸਾਨਂ ਅਨ੍ਤੋ ਠਤ੍ਵਾ ਬਹਿ ਪਾਤਨਂ. ਅਤ੍ਥਸਾਧਕੋ ਨਾਮ ‘‘ਅਸੁਕਸ੍ਸ ਭਣ੍ਡਂ ਯਦਾ ਸਕ੍ਕੋਸਿ, ਤਦਾ ਤਂ ਅਵਹਰਾ’’ਤਿ ਆਣਾਪੇਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਸਚੇ ਪਰੋ ਅਨਨ੍ਤਰਾਯਿਕੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਤਂ ਅਵਹਰਤਿ, ਆਣਾਪਕਸ੍ਸ ਆਣਤ੍ਤਿਕ੍ਖਣੇਯੇਵ ਪਾਰਾਜਿਕਂ. ਪਰਸ੍ਸ ਵਾ ਪਨ ਤੇਲਕੁਮ੍ਭਿਯਾ ਪਾਦਗ੍ਘਨਕਂ ਤੇਲਂ ਅਵਸ੍ਸਂ ਪਿਵਨਕਾਨਿ ਉਪਾਹਨਾਦੀਨਿ ਪਕ੍ਖਿਪਤਿ, ਹਤ੍ਥਤੋ ਮੁਤ੍ਤਮਤ੍ਤੇਯੇਵ ਪਾਰਾਜਿਕਂ. ਧੁਰਨਿਕ੍ਖੇਪੋ ਪਨ ਆਰਾਮਾਭਿਯੋਗਉਪਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਭਣ੍ਡਵਸੇਨ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਤਾਵਕਾਲਿਕਭਣ੍ਡਦੇਯ੍ਯਾਨਿ ਅਦੇਨ੍ਤਸ੍ਸਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋਤਿ ਇਦਂ ਸਾਹਤ੍ਥਿਕਪਞ੍ਚਕਂ.

ਕਤਮਂ ਪੁਬ੍ਬਪਯੋਗਪਞ੍ਚਕਂ? ਪੁਬ੍ਬਪਯੋਗੋ ਸਹਪਯੋਗੋ ਸਂਵਿਦਾਵਹਾਰੋ ਸਙ੍ਕੇਤਕਮ੍ਮਂ ਨਿਮਿਤ੍ਤਕਮ੍ਮਨ੍ਤਿ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ –

‘‘ਪੁਬ੍ਬਸਹਪਯੋਗੋ ਚ, ਸਂਵਿਦਾਹਰਣਂ ਤਥਾ;

ਸਙ੍ਕੇਤਕਮ੍ਮਂ ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ, ਇਦਂ ਸਾਹਤ੍ਥਪਞ੍ਚਕ’’ਨ੍ਤਿ.

ਤਤ੍ਥ ਆਣਤ੍ਤਿਵਸੇਨ ਪੁਬ੍ਬਪਯੋਗੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਠਾਨਾਚਾਵਨਵਸੇਨ, ਖਿਲਾਦੀਨਿ ਸਙ੍ਕਾਮੇਤ੍ਵਾ ਖੇਤ੍ਤਾਦਿਗ੍ਗਹਣਵਸੇਨ ਚ ਸਹਪਯੋਗੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਸਂਵਿਦਾਵਹਾਰੋ ਨਾਮ ‘‘ਅਸੁਕਂ ਨਾਮ ਭਣ੍ਡਂ ਅਵਹਰਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਸਂਵਿਦਹਿਤ੍ਵਾ ਸਮ੍ਮਨ੍ਤਯਿਤ੍ਵਾ ਅਵਹਰਣਂ. ਏਵਂ ਸਂਵਿਦਹਿਤ੍ਵਾ ਗਤੇਸੁ ਹਿ ਏਕੇਨਪਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਭਣ੍ਡੇ ਠਾਨਾ ਚਾਵਿਤੇ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਅਵਹਾਰੋ ਹੋਤਿ. ਸਙ੍ਕੇਤਕਮ੍ਮਂ ਨਾਮ ਸਞ੍ਜਾਨਨਕਮ੍ਮਂ. ਸਚੇ ਹਿ ਪੁਰੇਭਤ੍ਤਾਦੀਸੁ ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਕਾਲਂ ਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਸੁਕਸ੍ਮਿਂ ਕਾਲੇ ਇਤ੍ਥਨ੍ਨਾਮਂ ਭਣ੍ਡਂ ਅਵਹਰਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋ ਸਙ੍ਕੇਤਤੋ ਅਪਚ੍ਛਾ ਅਪੁਰੇ ਤਂ ਅਵਹਰਤਿ, ਸਙ੍ਕੇਤਕਾਰਕਸ੍ਸ ਸਙ੍ਕੇਤਕਰਣਕ੍ਖਣੇਯੇਵ ਅਵਹਾਰੋ. ਨਿਮਿਤ੍ਤਕਮ੍ਮਂ ਨਾਮ ਸਞ੍ਞੁਪ੍ਪਾਦਨਤ੍ਥਂ ਅਕ੍ਖਿਨਿਖਣਨਾਦਿਨਿਮਿਤ੍ਤਕਰਣਂ. ਸਚੇ ਹਿ ਏਵਂ ਕਤਨਿਮਿਤ੍ਤਤੋ ਅਪਚ੍ਛਾ ਅਪੁਰੇ ‘‘ਯਂ ਅਵਹਰਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋ, ਤਂ ਅਵਹਰਤਿ, ਨਿਮਿਤ੍ਤਕਾਰਕਸ੍ਸ ਨਿਮਿਤ੍ਤਕ੍ਖਣੇਯੇਵ ਅਵਹਾਰੋਤਿ ਇਦਂ ਪੁਬ੍ਬਪਯੋਗਪਞ੍ਚਕਂ.

ਕਤਮਂ ਥੇਯ੍ਯਾਵਹਾਰਪਞ੍ਚਕਂ? ਥੇਯ੍ਯਾਵਹਾਰੋ ਪਸਯ੍ਹਾਵਹਾਰੋ ਪਰਿਕਪ੍ਪਾਵਹਾਰੋ ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਾਵਹਾਰੋ ਕੁਸਾਵਹਾਰੋਤਿ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ –

‘‘ਥੇਯ੍ਯਾ ਪਸਯ੍ਹਾ ਪਰਿਕਪ੍ਪਾ, ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਾ ਕੁਸਾ ਤਥਾ;

ਅਵਹਾਰਾ ਇਮੇ ਪਞ੍ਚ, ਥੇਯ੍ਯਾਵਹਾਰਪਞ੍ਚਕ’’ਨ੍ਤਿ.

ਤਤ੍ਥ ਯੋ ਸਨ੍ਧਿਚ੍ਛੇਦਾਦੀਨਿ ਕਤ੍ਵਾ ਅਦਿਸ੍ਸਮਾਨੋ ਅਵਹਰਤਿ, ਕੂਟਤੁਲਾਕੂਟਮਾਨਕੂਟਕਹਾਪਣਾਦੀਹਿ ਵਾ ਵਞ੍ਚੇਤ੍ਵਾ ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਤਸ੍ਸੇਵਂ ਗਣ੍ਹਤੋ ਅਵਹਾਰੋ ਥੇਯ੍ਯਾਵਹਾਰੋਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਯੋ ਪਨ ਪਸਯ੍ਹ ਬਲਕ੍ਕਾਰੇਨ ਪਰੇਸਂ ਸਨ੍ਤਕਂ ਗਣ੍ਹਾਤਿ ਗਾਮਘਾਤਕਾਦਯੋ ਵਿਯ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਤ੍ਤਬਲਿਤੋ ਵਾ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਅਧਿਕਂ ਗਣ੍ਹਾਤਿ ਰਾਜਭਟਾਦਯੋ ਵਿਯ, ਤਸ੍ਸੇਵਂ ਗਣ੍ਹਤੋ ਅਵਹਾਰੋ ਪਸਯ੍ਹਾਵਹਾਰੋਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਪਰਿਕਪ੍ਪੇਤ੍ਵਾ ਗਹਣਂ ਪਨ ਪਰਿਕਪ੍ਪਾਵਹਾਰੋ ਨਾਮ.

ਸੋ ਭਣ੍ਡੋਕਾਸਸ੍ਸ ਵਸੇਨ ਦੁਵਿਧੋ. ਤਤ੍ਰਾਯਂ ਭਣ੍ਡਪਰਿਕਪ੍ਪੋ – ਸਾਟਕਤ੍ਥਿਕੋ ਅਨ੍ਤੋਗਬ੍ਭਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਸਚੇ ਸਾਟਕੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ, ਗਣ੍ਹਿਸ੍ਸਾਮਿ. ਸਚੇ ਸੁਤ੍ਤਂ, ਨ ਗਣ੍ਹਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਪਰਿਕਪ੍ਪੇਤ੍ਵਾ ਅਨ੍ਧਕਾਰੇ ਪਸਿਬ੍ਬਕਂ ਗਣ੍ਹਾਤਿ. ਤਤ੍ਰ ਚੇ ਸਾਟਕੋ ਹੋਤਿ, ਉਦ੍ਧਾਰੇਯੇਵ ਪਾਰਾਜਿਕਂ. ਸੁਤ੍ਤਞ੍ਚੇ ਹੋਤਿ, ਰਕ੍ਖਤਿ. ਬਹਿ ਨੀਹਰਿਤ੍ਵਾ ਮੁਞ੍ਚਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਸੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਞਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਆਹਰਿਤ੍ਵਾ ਠਪੇਤਿ, ਰਕ੍ਖਤਿਯੇਵ. ‘‘ਸੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਞਤ੍ਵਾਪਿ ਯਂ ਲਦ੍ਧਂ, ਤਂ ਗਹੇਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਪਦਵਾਰੇਨ ਕਾਰੇਤਬ੍ਬੋ. ਭੂਮਿਯਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਉਦ੍ਧਾਰੇ ਪਾਰਾਜਿਕਂ. ‘‘ਚੋਰੋ ਚੋਰੋ’’ਤਿ ਅਨੁਬਨ੍ਧੋ ਛਡ੍ਡੇਤ੍ਵਾ ਪਲਾਯਤਿ, ਰਕ੍ਖਤਿ. ਸਾਮਿਕਾ ਦਿਸ੍ਵਾ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਿ, ਰਕ੍ਖਤਿਯੇਵ. ਅਞ੍ਞੋ ਚੇ ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਭਣ੍ਡਦੇਯ੍ਯਂ. ਸਾਮਿਕੇਸੁ ਨਿਵਤ੍ਤਨ੍ਤੇਸੁ ਸਯਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਪਂਸੁਕੂਲਸਞ੍ਞਾਯ ‘‘ਪਗੇਵੇਤਂ ਮਯਾ ਗਹਿਤਂ, ਮਮ ਦਾਨਿ ਸਨ੍ਤਕ’’ਨ੍ਤਿ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਸ੍ਸਪਿ ਭਣ੍ਡਦੇਯ੍ਯਮੇਵ. ਤਤ੍ਥ ਯ੍ਵਾਯਂ ‘‘ਸਚੇ ਸਾਟਕੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ, ਗਣ੍ਹਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਪਵਤ੍ਤੋ ਪਰਿਕਪ੍ਪੋ, ਅਯਂ ਭਣ੍ਡਪਰਿਕਪ੍ਪੋ ਨਾਮ. ਓਕਾਸਪਰਿਕਪ੍ਪੋ ਪਨ ਏਵਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ – ਏਕਚ੍ਚੋ ਪਨ ਪਰਪਰਿਵੇਣਾਦੀਨਿ ਪਵਿਟ੍ਠੋ ਕਿਞ੍ਚਿ ਲੋਭਨੇਯ੍ਯਭਣ੍ਡਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਗਬ੍ਭਦ੍ਵਾਰਪਮੁਖਹੇਟ੍ਠਾ ਪਾਸਾਦਦ੍ਵਾਰਕੋਟ੍ਠਕਰੁਕ੍ਖਮੂਲਾਦਿਵਸੇਨ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦਂ ਕਤ੍ਵਾ ‘‘ਸਚੇ ਮਂ ਏਤ੍ਥਨ੍ਤਰੇ ਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਦਟ੍ਠੁਕਾਮਤਾਯ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਵਿਚਰਨ੍ਤੋ ਵਿਯ ਦਸ੍ਸਾਮਿ. ਨੋ ਚੇ ਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਹਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਪਰਿਕਪ੍ਪੇਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਤਂ ਆਦਾਯ ਪਰਿਕਪ੍ਪਿਤਪਰਿਚ੍ਛੇਦਂ ਅਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਮਤ੍ਤੇ ਅਵਹਾਰੋ ਹੋਤਿ. ਇਤਿ ਯ੍ਵਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਪਵਤ੍ਤੋ ਪਰਿਕਪ੍ਪੋ, ਅਯਂ ਓਕਾਸਪਰਿਕਪ੍ਪੋ ਨਾਮ. ਏਵਮਿਮੇਸਂ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਪਰਿਕਪ੍ਪਾਨਂ ਵਸੇਨ ਪਰਿਕਪ੍ਪੇਤ੍ਵਾ ਗਣ੍ਹਤੋ ਅਵਹਾਰੋ ਪਰਿਕਪ੍ਪਾਵਹਾਰੋਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਪਟਿਚ੍ਛਾਦੇਤ੍ਵਾ ਪਨ ਅਵਹਰਣਂ ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਾਵਹਾਰੋ. ਸੋ ਏਵਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ – ਯੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਉਯ੍ਯਾਨਾਦੀਸੁ ਪਰੇਸਂ ਓਮੁਞ੍ਚਿਤ੍ਵਾ ਠਪਿਤਂ ਅਙ੍ਗੁਲਿਮੁਦ੍ਦਿਕਾਦਿਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਪਚ੍ਛਾ ਗਣ੍ਹਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਪਂਸੁਨਾ ਵਾ ਪਣ੍ਣੇਨ ਵਾ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦੇਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਉਦ੍ਧਾਰੋ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਨ ਤਾਵ ਅਵਹਾਰੋ ਹੋਤਿ. ਯਦਾ ਪਨ ਸਾਮਿਕਾ ਵਿਚਿਨਨ੍ਤਾ ਅਪਸ੍ਸਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਸ੍ਵੇ ਜਾਨਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਸਾਲਯਾਵ ਗਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਅਥਸ੍ਸ ਤਂ ਉਦ੍ਧਰਤੋ ਉਦ੍ਧਾਰੇ ਅਵਹਾਰੋ. ‘‘ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਕਾਲੇਯੇਵ ਏਤਂ ਮਮ ਸਨ੍ਤਕ’’ਨ੍ਤਿ ਸਕਸਞ੍ਞਾਯ ਵਾ ‘‘ਗਤਾਦਾਨਿ ਤੇ, ਛਡ੍ਡਿਤਭਣ੍ਡਂ ਇਦ’’ਨ੍ਤਿ ਪਂਸੁਕੂਲਸਞ੍ਞਾਯ ਵਾ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਸ੍ਸ ਪਨ ਭਣ੍ਡਦੇਯ੍ਯਂ. ਤੇਸੁ ਦੁਤਿਯਤਤਿਯਦਿਵਸੇ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਵਿਚਿਨਿਤ੍ਵਾ ਅਦਿਸ੍ਵਾ ਧੁਰਨਿਕ੍ਖੇਪਂ ਕਤ੍ਵਾ ਗਤੇਸੁਪਿ ਗਹਿਤਂ ਭਣ੍ਡਦੇਯ੍ਯਮੇਵ. ਪਚ੍ਛਾ ਞਤ੍ਵਾ ਚੋਦਿਯਮਾਨਸ੍ਸ ਅਦਦਤੋ ਸਾਮਿਕਾਨਂ ਧੁਰਨਿਕ੍ਖੇਪੇ ਅਵਹਾਰੋ ਹੋਤਿ. ਕਸ੍ਮਾ? ਯਸ੍ਮਾ ਤਸ੍ਸ ਪਯੋਗੇਨ ਤੇਹਿ ਨ ਦਿਟ੍ਠਂ. ਯੋ ਪਨ ਤਥਾਰੂਪਂ ਭਣ੍ਡਂ ਯਥਾਠਾਨੇ ਠਿਤਂਯੇਵ ਅਪ੍ਪਟਿਚ੍ਛਾਦੇਤ੍ਵਾ ਥੇਯ੍ਯਚਿਤ੍ਤੋ ਪਾਦੇਨ ਅਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਕਦ੍ਦਮੇ ਵਾ ਵਾਲਿਕਾਯ ਵਾ ਪਵੇਸੇਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਪਵੇਸਿਤਮਤ੍ਤੇਯੇਵ ਅਵਹਾਰੋ.

ਕੁਸਂ ਸਙ੍ਕਾਮੇਤ੍ਵਾ ਪਨ ਅਵਹਰਣਂ ਕੁਸਾਵਹਾਰੋ ਨਾਮ. ਸੋਪਿ ਏਵਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ – ਯੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਵਿਲੀਵਮਯਂ ਵਾ ਤਾਲਪਣ੍ਣਮਯਂ ਵਾ ਕਤਸਞ੍ਞਾਣਂ ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਕੁਸਂ ਪਾਤੇਤ੍ਵਾ ਚੀਵਰੇ ਭਾਜਿਯਮਾਨੇ ਅਤ੍ਤਨੋ ਕੋਟ੍ਠਾਸਸ੍ਸ ਸਮੀਪੇ ਠਿਤਂ ਸਮਗ੍ਘਤਰਂ ਵਾ ਮਹਗ੍ਘਤਰਂ ਵਾ ਸਮਸਮਂ ਵਾ ਅਗ੍ਘੇਨ ਪਰਸ੍ਸ ਕੋਟ੍ਠਾਸਂ ਹਰਿਤੁਕਾਮੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਕੋਟ੍ਠਾਸੇ ਪਤਿਤਂ ਕੁਸਂ ਪਰਸ੍ਸ ਕੋਟ੍ਠਾਸੇ ਪਾਤੇਤੁਕਾਮਤਾਯ ਉਦ੍ਧਰਤਿ, ਰਕ੍ਖਤਿ ਤਾਵ. ਪਰਸ੍ਸ ਕੋਟ੍ਠਾਸੇ ਪਾਤਿਤੇ ਰਕ੍ਖਤੇਵ. ਯਦਾ ਪਨ ਤਸ੍ਮਿਂ ਪਤਿਤੇ ਪਰਸ੍ਸ ਕੋਟ੍ਠਾਸਤੋ ਪਰਸ੍ਸ ਕੁਸਂ ਉਦ੍ਧਰਤਿ, ਉਦ੍ਧਟਮਤ੍ਤੇ ਅਵਹਾਰੋ. ਸਚੇ ਪਠਮਤਰਂ ਪਰਸ੍ਸ ਕੋਟ੍ਠਾਸਤੋ ਕੁਸਂ ਉਦ੍ਧਰਤਿ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਕੋਟ੍ਠਾਸੇ ਪਾਤੇਤੁਕਾਮਤਾਯ ਉਦ੍ਧਾਰੇ ਰਕ੍ਖਤਿ, ਪਾਤਨੇਪਿ ਰਕ੍ਖਤਿ. ਅਤ੍ਤਨੋ ਕੋਟ੍ਠਾਸਤੋ ਪਨ ਅਤ੍ਤਨੋ ਕੁਸਂ ਉਦ੍ਧਰਤੋ ਉਦ੍ਧਾਰੇਯੇਵ ਰਕ੍ਖਤਿ, ਤਂ ਉਦ੍ਧਰਿਤ੍ਵਾ ਪਰਕੋਟ੍ਠਾਸੇ ਪਾਤੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਹਤ੍ਥਤੋ ਮੁਤ੍ਤਮਤ੍ਤੇ ਅਵਹਾਰੋ ਹੋਤਿ, ਅਯਂ ਕੁਸਾਵਹਾਰੋ. ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਸਙ੍ਖੇਪੋ, ਵਿਤ੍ਥਾਰੋ ਪਨ ਸਮਨ੍ਤਪਾਸਾਦਿਕਤੋ (ਪਾਰਾ. ਅਟ੍ਠ. ੧.੯੨) ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ.

ਤੁਲਯਿਤ੍ਵਾਤਿ ਉਪਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ.

ਸਾਮੀਚੀਤਿ ਵਤ੍ਤਂ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਪਨ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ.

ਮਹਾਜਨਸਮ੍ਮਦ੍ਦੋਤਿ ਮਹਾਜਨਸਙ੍ਖੋਭੋ. ਭਟ੍ਠੇ ਜਨਕਾਯੇਤਿ ਅਪਗਤੇ ਜਨਕਾਯੇ. ‘‘ਇਦਞ੍ਚ ਕਾਸਾਵਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਨ੍ਤਕਂ ਕਤ੍ਵਾ ਏਤਸ੍ਸੇਵ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਦੇਹੀ’’ਤਿ ਕਿਂ ਕਾਰਣਾ ਏਵਮਾਹ? ਚੀਵਰਸ੍ਸਾਮਿਕੇਨ ਧੁਰਨਿਕ੍ਖੇਪੋ ਕਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਸ੍ਸ ਅਦਿਨ੍ਨਂ ਗਹੇਤੁਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਅਵਹਾਰਕੋਪਿ ਵਿਪ੍ਪਟਿਸਾਰਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਕਾਲਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਚੀਵਰਸ੍ਸਾਮਿਕਂ ਪਰਿਯੇਸਨ੍ਤੋ ਵਿਚਰਤਿ ‘‘ਦਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ, ਚੀਵਰਸ੍ਸਾਮਿਕੇਨ ਚ ‘‘ਮਮੇਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਏਤੇਨਪਿ ਅਵਹਾਰਕੇਨ ਆਲਯੋ ਪਰਿਚ੍ਚਤ੍ਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਏਵਮਾਹ. ਯਦਿ ਏਵਂ ਚੀਵਰਸ੍ਸਾਮਿਕੋਯੇਵ ‘‘ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਨ੍ਤਕਂ ਗਣ੍ਹਾਹੀ’’ਤਿ ਕਸ੍ਮਾ ਨ ਵੁਤ੍ਤੋਤਿ? ਉਭਿਨ੍ਨਂ ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਵਿਨੋਦਨਤ੍ਥਂ. ਕਥਂ? ਅਵਹਾਰਕਸ੍ਸ ‘‘ਮਯਾ ਸਹਤ੍ਥੇਨ ਨ ਦਿਨ੍ਨਂ, ਭਣ੍ਡਦੇਯ੍ਯਮੇਤ’’ਨ੍ਤਿ ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯ, ਇਤਰਸ੍ਸ ‘‘ਮਯਾ ਪਠਮਂ ਧੁਰਨਿਕ੍ਖੇਪਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਛਾ ਅਦਿਨ੍ਨਂ ਗਹਿਤ’’ਨ੍ਤਿ ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯਾਤਿ.

ਸਮਗ੍ਘਨ੍ਤਿ ਅਪ੍ਪਗ੍ਘਂ.

ਦਾਰੁਅਤ੍ਥਂ ਫਰਤੀਤਿ ਦਾਰੂਹਿ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਕਿਚ੍ਚਂ ਸਾਧੇਤਿ. ਮਯਿ ਸਨ੍ਤੇਤਿਆਦਿ ਸਬ੍ਬਂ ਰਞ੍ਞਾ ਪਸਾਦੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਥੇਰੇਨ ਪਨ ‘‘ਅਨਨੁਚ੍ਛਵਿਕਂ ਕਤ’’ਨ੍ਤਿ ਨ ਮਞ੍ਞਿਤਬ੍ਬਂ.

ਏਕਦਿਵਸਂ ਦਨ੍ਤਕਟ੍ਠਚ੍ਛੇਦਨਾਦਿਨਾ ਯਾ ਅਯਂ ਅਗ੍ਘਹਾਨਿ ਵੁਤ੍ਤਾ, ਸਾ ਭਣ੍ਡਸ੍ਸਾਮਿਨਾ ਕਿਣਿਤ੍ਵਾ ਗਹਿਤਮੇਵ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਸਬ੍ਬਂ ਪਨੇਤਂ ਅਟ੍ਠਕਥਾਚਰਿਯਪ੍ਪਮਾਣੇਨ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ. ਪਾਸਾਣਞ੍ਚ ਸਕ੍ਖਰਞ੍ਚ ਪਾਸਾਣਸਕ੍ਖਰਂ.

‘‘ਧਾਰੇਯ੍ਯ ਅਤ੍ਥਂ ਵਿਚਕ੍ਖਣੋ’’ਤਿ ਇਮਸ੍ਸੇਵ ਵਿਵਰਣਂ ‘‘ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਵਾ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿਂ ਵਾ’’ਤਿਆਦਿ. ‘‘ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਸਮਂ ਤੇਨਾ’’ਤਿ ਇਤੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ਏਕਾ ਗਾਥਾ –

‘‘ਦੁਤਿਯਂ ਅਦੁਤਿਯੇਨ, ਯਂ ਜਿਨੇਨ ਪਕਾਸਿਤਂ;

ਪਰਾਜਿਤਕਿਲੇਸੇਨ, ਪਾਰਾਜਿਕਪਦਂ ਇਧਾ’’ਤਿ.

ਤਾਯ ਸਦ੍ਧਿਂ ਘਟੇਤ੍ਵਾ ਅਦੁਤਿਯੇਨ ਪਰਾਜਿਤਕਿਲੇਸੇਨ ਜਿਨੇਨ ਦੁਤਿਯਂ ਯਂ ਇਦਂ ਪਾਰਾਜਿਕਪਦਂ ਪਕਾਸਿਤਂ, ਇਧ ਤੇਨ ਸਮਂ ਅਨੇਕਨਯਵੋਕਿਣ੍ਣਂ ਗਮ੍ਭੀਰਤ੍ਥਵਿਨਿਚ੍ਛਯਂ ਅਞ੍ਞਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਨ ਵਿਜ੍ਜਤੀਤਿ ਯੋਜਨਾ. ਤਤ੍ਥ ਪਰਾਜਿਤਕਿਲੇਸੇਨਾਤਿ ਸਨ੍ਤਾਨੇ ਪੁਨ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਧਮ੍ਮਤਾਪਾਦਨੇ ਚਤੂਹਿ ਮਗ੍ਗਞਾਣੇਹਿ ਸਹ ਵਾਸਨਾਯ ਸਮੁਚ੍ਛਿਨ੍ਨਸਬ੍ਬਕਿਲੇਸੇਨ. ਵਿਮਤਿਵਿਨੋਦਨਿਯਂ (ਵਿ. ਵਿ. ਟੀ. ੧.੧੫੯) ਪਨ ‘‘ਪਰਾਜਿਤਕਿਲੇਸੇਨਾਤਿ ਵਿਜਿਤਕਿਲੇਸੇਨ, ਨਿਕਿਲੇਸੇਨਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਇਧਾਤਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਸਾਸਨੇ.

ਤੇਨਾਤਿ ਤੇਨ ਦੁਤਿਯਪਾਰਾਜਿਕਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇਨ. ਅਤ੍ਥੋ ਨਾਮ ਪਾਲ਼ਿਅਤ੍ਥੋ. ਵਿਨਿਚ੍ਛਯੋ ਨਾਮ ਪਾਲ਼ਿਮੁਤ੍ਤਵਿਨਿਚ੍ਛਯੋ. ਅਤ੍ਥੋ ਚ ਵਿਨਿਚ੍ਛਯੋ ਚ ਅਤ੍ਥਵਿਨਿਚ੍ਛਯਾ, ਤੇ ਗਮ੍ਭੀਰਾ ਯਸ੍ਮਿਨ੍ਤਿ ਗਮ੍ਭੀਰਤ੍ਥਵਿਨਿਚ੍ਛਯਂ . ਵਤ੍ਥੁਮ੍ਹਿ ਓਤਿਣ੍ਣੇਤਿ ਚੋਦਨਾਵਸੇਨ ਵਾ ਅਤ੍ਤਨਾਵ ਅਤ੍ਤਨੋ ਵੀਤਿਕ੍ਕਮਾਰੋਚਨਵਸੇਨ ਵਾ ਸਙ੍ਘਮਜ੍ਝੇ ਅਦਿਨ੍ਨਾਦਾਨਵਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ ਓਤਿਣ੍ਣੇ. ਏਤ੍ਥਾਤਿ ਓਤਿਣ੍ਣੇ ਵਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ. ਵਿਨਿਚ੍ਛਯੋਤਿ ਆਪਤ੍ਤਾਨਾਪਤ੍ਤਿਨਿਯਮਨਂ. ਅਵਤ੍ਵਾਵਾਤਿ ‘‘ਤ੍ਵਂ ਪਾਰਾਜਿਕਂ ਆਪਨ੍ਨੋ’’ਤਿ ਅਵਤ੍ਵਾਵ. ਕਪ੍ਪਿਯੇਪਿ ਚ ਵਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਤਨਾ ਗਹੇਤੁਂ ਕਪ੍ਪਿਯੇ ਮਾਤੁਪਿਤੁਆਦਿਸਨ੍ਤਕੇਪਿ ਵਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ. ਲਹੁਵਤ੍ਤਿਨੋਤਿ ਥੇਯ੍ਯਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਾਦੇਨ ਲਹੁਪਰਿਵਤ੍ਤਿਨੋ. ਆਸੀਵਿਸਨ੍ਤਿ ਸੀਘਮੇਵ ਸਕਲਸਰੀਰੇ ਫਰਣਸਮਤ੍ਥਵਿਸਂ.

੨੩੩. ਪਕਤਿਮਨੁਸ੍ਸੇਹਿ ਉਤ੍ਤਰਿਤਰਾਨਂ ਬੁਦ੍ਧਾਦਿਉਤ੍ਤਮਪੁਰਿਸਾਨਂ ਅਧਿਗਮਧਮ੍ਮੋਤਿ ਉਤ੍ਤਰਿਮਨੁਸ੍ਸਧਮ੍ਮੋ, ਤਸ੍ਸ ਪਰੇਸਂ ਆਰੋਚਨਂ ਉਤ੍ਤਰਿਮਨੁਸ੍ਸਧਮ੍ਮਾਰੋਚਨਂ. ਤਂ ਵਿਨਿਚ੍ਛਿਨਨ੍ਤੇਨ ਛ ਠਾਨਾਨਿ ਸੋਧੇਤਬ੍ਬਾਨੀਤਿ ਯੋਜਨਾ. ਤਤ੍ਥ ਕਿਂ ਤੇ ਅਧਿਗਤਨ੍ਤਿ ਅਧਿਗਮਪੁਚ੍ਛਾ. ਕਿਨ੍ਤਿ ਤੇ ਅਧਿਗਤਨ੍ਤਿ ਉਪਾਯਪੁਚ੍ਛਾ. ਕਦਾ ਤੇ ਅਧਿਗਤਨ੍ਤਿ ਕਾਲਪੁਚ੍ਛਾ. ਕਤ੍ਥ ਤੇ ਅਧਿਗਤਨ੍ਤਿ ਓਕਾਸਪੁਚ੍ਛਾ. ਕਤਮੇ ਤੇ ਕਿਲੇਸਾ ਪਹੀਨਾਤਿ ਪਹੀਨਕਿਲੇਸਪੁਚ੍ਛਾ. ਕਤਮੇਸਂ ਤ੍ਵਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਲਾਭੀਤਿ ਪਟਿਲਦ੍ਧਧਮ੍ਮਪੁਚ੍ਛਾ. ਇਦਾਨਿ ਤਮੇਵ ਛਟ੍ਠਾਨਵਿਸੋਧਨਂ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਤੁਮਾਹ ‘‘ਸਚੇ ਹੀ’’ਤਿਆਦਿ. ਤਤ੍ਥ ਏਤ੍ਤਾਵਤਾਤਿ ਏਤ੍ਤਕੇਨ ਬ੍ਯਾਕਰਣਵਚਨਮਤ੍ਤੇਨ ਨ ਸਕ੍ਕਾਰੋ ਕਾਤਬ੍ਬੋ. ਬ੍ਯਾਕਰਣਞ੍ਹਿ ਏਕਸ੍ਸ ਅਯਾਥਾਵਤੋਪਿ ਹੋਤੀਤਿ. ਇਮੇਸੁ ਛਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਸੋਧਨਤ੍ਥਂ ਏਵਂ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੋਤਿ ਯਥਾ ਨਾਮ ਜਾਤਰੂਪਪਤਿਰੂਪਕਮ੍ਪਿ ਜਾਤਰੂਪਂ ਵਿਯ ਖਾਯਤੀਤਿ ਜਾਤਰੂਪਂ ਨਿਘਂਸਨਤਾਪਨਛੇਦਨੇਹਿ ਸੋਧੇਤਬ੍ਬਂ, ਏਵਮੇਵ ਇਦਾਨੇਵ ਵੁਤ੍ਤੇਸੁ ਛਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਪਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਸੋਧਨਤ੍ਥਂ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੋ. ਵਿਮੋਕ੍ਖਾਦੀਸੂਤਿ ਆਦਿ-ਸਦ੍ਦੇਨ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਞਾਣਦਸ੍ਸਨਮਗ੍ਗਭਾਵਨਾਫਲਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਦਿਂ ਸਙ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ. ਪਾਕਟੋ ਹੋਤਿ ਅਧਿਗਤਵਿਸੇਸਸ੍ਸ ਸਤਿਸਮ੍ਮੋਸਾਭਾਵਤੋ. ਸੇਸਪੁਚ੍ਛਾਸੁਪਿ ‘‘ਪਾਕਟੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਪਦੇ ਏਸੇਵ ਨਯੋ.

ਸਬ੍ਬੇਸਞ੍ਹਿ ਅਤ੍ਤਨਾ ਅਧਿਗਤਮਗ੍ਗੇਨ ਪਹੀਨਾ ਕਿਲੇਸਾ ਪਾਕਟਾ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਇਦਂ ਯੇਭੁਯ੍ਯਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਕਸ੍ਸਚਿ ਹਿ ਅਤ੍ਤਨਾ ਅਧਿਗਤਮਗ੍ਗਵਜ੍ਝਕਿਲੇਸੇਸੁ ਸਨ੍ਦੇਹੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿਯੇਵ ਮਹਾਨਾਮਸ੍ਸ ਸਕ੍ਕਸ੍ਸ ਵਿਯ. ਸੋ ਹਿ ਸਕਦਾਗਾਮੀ ਸਮਾਨੋਪਿ ‘‘ਤਸ੍ਸ ਮਯ੍ਹਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਏਵਂ ਹੋਤਿ – ਕੋ ਸੁ ਨਾਮ ਮੇ ਧਮ੍ਮੋ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਅਪ੍ਪਹੀਨੋ, ਯੇਨ ਮੇ ਏਕਦਾ ਲੋਭਧਮ੍ਮਾਪਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਰਿਯਾਦਾਯ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿ, ਦੋਸਧਮ੍ਮਾਪਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਰਿਯਾਦਾਯ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿ, ਮੋਹਧਮ੍ਮਾਪਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਰਿਯਾਦਾਯ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤੀ’’ਤਿ (ਮ. ਨਿ. ੧.੧੭੫) ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਪੁਚ੍ਛਿ. ਅਯਂ ਕਿਰ ਰਾਜਾ ਸਕਦਾਗਾਮਿਮਗ੍ਗੇਨ ਲੋਭਦੋਸਮੋਹਾ ਨਿਰਵਸੇਸਾ ਪਹੀਯਨ੍ਤੀਤਿ ਸਞ੍ਞੀ ਅਹੋਸੀਤਿ.

ਯਾਯ ਪਟਿਪਦਾਯ ਯਸ੍ਸ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗੋ ਆਗਚ੍ਛਤਿ, ਸਾ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗਪਟਿਪਤ੍ਤਿ ਆਗਮਨਪਟਿਪਦਾ. ਸੋਧੇਤਬ੍ਬਾਤਿ ਸੁਦ੍ਧਾ, ਉਦਾਹੁ ਨ ਸੁਦ੍ਧਾਤਿ ਵਿਚਾਰਣਵਸੇਨ ਸੋਧੇਤਬ੍ਬਾ. ‘‘ਨ ਸੁਜ੍ਝਤੀਤਿ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਪਮਾਦਪਟਿਪਤ੍ਤਿਸਮ੍ਭਵਤੋ. ਅਪਨੇਤਬ੍ਬੋਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਟਿਞ੍ਞਾਯ ਅਪਨੇਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨਿਯਂ (ਸਾਰਤ੍ਥ. ਟੀ. ੨.੧੯੭-੧੯੮). ਵਿਮਤਿਵਿਨੋਦਨਿਯਂ (ਵਿ. ਵਿ. ਟੀ. ੧.੧੯੭) ਪਨ ‘‘ਨ ਸੁਜ੍ਝਤੀਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਯਮਾਨੋ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਕ੍ਕਮਂ ਉਲ੍ਲਙ੍ਘਿਤ੍ਵਾ ਕਥੇਸਿ. ਅਪਨੇਤਬ੍ਬੋਤਿ ਤਯਾ ਵੁਤ੍ਤਕ੍ਕਮੇਨਾਯਂ ਧਮ੍ਮੋ ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਅਧਿਗਨ੍ਤੁਨ੍ਤਿ ਅਧਿਗਤਮਾਨਤੋ ਅਪਨੇਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਸੁਜ੍ਝਤੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਸੁਜ੍ਝਨਾਕਾਰਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਦੀਘਰਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਪਞ੍ਞਾਯਤੀਤਿ ਏਤ੍ਥਾਪਿ ‘‘ਯਦੀ’’ਤਿ ਪਦਂ ਆਨੇਤ੍ਵਾ ਯਦਿ ਸੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਤਾਯ ਪਟਿਪਦਾਯ ਪਞ੍ਞਾਯਤੀਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ. ਚਤੂਸੁ ਪਚ੍ਚਯੇਸੁ ਅਲਗ੍ਗਤ੍ਤਾ ‘‘ਆਕਾਸੇ ਪਾਣਿਸਮੇਨ ਚੇਤਸਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਵੁਤ੍ਤਸਦਿਸਂ ਬ੍ਯਾਕਰਣਂ ਹੋਤੀਤਿ ਯੋਜਨਾ. ਤਤ੍ਥ ਵੁਤ੍ਤਸਦਿਸਨ੍ਤਿ ਤਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਬ੍ਯਾਕਰਣਂ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਸੁਤ੍ਤੇ ਵੁਤ੍ਤੇਨ ਸਦਿਸਂ, ਸਮਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਖੀਣਾਸਵਸ੍ਸ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਸਦਿਸਾ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿ ਹੋਤੀਤਿ ਦੀਘਰਤ੍ਤਂ ਸੁਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭਿਤਕਿਲੇਸਤ੍ਤਾ, ਇਦਞ੍ਚ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਪਟਿਜਾਨਨ੍ਤਸ੍ਸ ਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਖੀਣਾਸਵਸ੍ਸ ਨਾਮਾ’’ਤਿਆਦਿ. ਖੀਣਾਸਵਸ੍ਸ ਨਾਮ…ਪੇ… ਨ ਹੋਤੀਤਿ ਪਹੀਨਵਿਪਲ੍ਲਾਸਤ੍ਤਾ, ਜੀਵਿਤਨਿਕਨ੍ਤਿਯਾ ਚ ਅਭਾਵਤੋ ਨ ਹੋਤਿ, ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਸ੍ਸ ਪਨ ਅਪ੍ਪਹੀਨਵਿਪਲ੍ਲਾਸਤ੍ਤਾ ਜੀਵਿਤਨਿਕਨ੍ਤਿਸਬ੍ਭਾਵਤੋ ਚ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਕੇਨਪਿ ਹੋਤਿ, ਏਵਂ ਸੁਵਿਕ੍ਖਮ੍ਭਿਤਕਿਲੇਸਸ੍ਸ ਵਤ੍ਤਨਸੇਕ੍ਖਧਮ੍ਮਪਟਿਜਾਨਨਂ ਇਮਿਨਾ ਭਯੁਪ੍ਪਾਦਨੇਨ, ਅਮ੍ਬਿਲਾਦਿਦਸ੍ਸਨੇ ਖੇਲ਼ੁਪ੍ਪਾਦਾਦਿਨਾ ਚ ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਵੀਮਂਸਿਤੁਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਸ੍ਸ ਵਚਨੇਨੇਵ ਤਂ ਸਦ੍ਧਾਤਬ੍ਬਂ.

ਅਯਂ ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਮ੍ਪਨ੍ਨਵੇਯ੍ਯਾਕਰਣੋਤਿ ਇਦਂ ਨ ਕੇਵਲਂ ਅਭਾਯਨਕਮੇਵ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ ਏਕਚ੍ਚਸ੍ਸ ਸੂਰਜਾਤਿਕਸ੍ਸ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਸ੍ਸਪਿ ਅਭਾਯਨਤੋ, ਰਜ੍ਜਨੀਯਾਰਮ੍ਮਣਾਨਂ ਬਦਰਸਾਲ਼ਵਾਦਿਅਮ੍ਬਿਲਮਦ੍ਦਨਾਦੀਨਂ ਉਪਯੋਜਨੇਪਿ ਖੇਲ਼ੁਪ੍ਪਾਦਾਦਿਤਣ੍ਹੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਰਹਿਤਂ ਸਬ੍ਬਥਾ ਸੁਵਿਸੋਧਿਤਮੇਵ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

੨੩੪. ‘‘ਨੀਹਰਿਤ੍ਵਾਤਿ ਸਾਸਨਤੋ ਨੀਹਰਿਤ੍ਵਾ’’ਤਿ ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨਿਯਂ (ਸਾਰਤ੍ਥ. ਟੀ. ੨.੪੫) ਵੁਤ੍ਤਂ, ਵਿਮਤਿਵਿਨੋਦਨਿਯਂ (ਵਿ. ਵਿ. ਟੀ. ੧.੪੫) ਪਨ ‘‘ਨੀਹਰਿਤ੍ਵਾਤਿ ਪਾਲ਼ਿਤੋ ਉਦ੍ਧਰਿਤ੍ਵਾ’’ਤਿ. ਤਥਾ ਹਿ ‘‘ਪਞ੍ਚਹੁਪਾਲਿ, ਅਙ੍ਗੇਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਨਾਨੁਯੁਞ੍ਜਿਤਬ੍ਬਂ. ਕਤਮੇਹਿ ਪਞ੍ਚਹਿ? ਸੁਤ੍ਤਂ ਨ ਜਾਨਾਤਿ, ਸੁਤ੍ਤਾਨੁਲੋਮਂ ਨ ਜਾਨਾਤੀ’’ਤਿਆਦਿਪਾਲ਼ਿਤੋ (ਪਰਿ. ੪੪੨) ਸੁਤ੍ਤਂ ਸੁਤ੍ਤਾਨੁਲੋਮਞ੍ਚ ਨੀਹਰਿਂਸੁ, ‘‘ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ ਏਵਂ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਆਚਰਿਯਾਨਂ ਉਗ੍ਗਹੋ ਪਰਿਪੁਚ੍ਛਾਤਿ ਭਣਤੀ’’ਤਿ ਏਵਮਾਦਿਤੋ ਆਚਰਿਯਵਾਦਂ, ‘‘ਆਯਸ੍ਮਾ ਉਪਾਲਿ ਏਵਮਾਹ ‘ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ ਆਵੁਸੋ ਸੁਪਿਨਨ੍ਤੇਨਾ’’ਤਿ (ਪਾਰਾ. ੭੮) ਏਵਮਾਦਿਤੋ ਅਤ੍ਤਨੋਮਤਿਂ ਨੀਹਰਿਂਸੁ. ਸਾ ਚ ਥੇਰਸ੍ਸ ਅਤ੍ਤਨੋਮਤਿ ਸੁਤ੍ਤੇਨ ਸਙ੍ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ ਸੁਤ੍ਤਂ ਜਾਤਂ, ਏਵਮਞ੍ਞਾਪਿ ਸੁਤ੍ਤਾਦੀਹਿ ਸਙ੍ਗਹਿਤਾਵ ਗਹੇਤਬ੍ਬਾ, ਨੇਤਰਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਅਥ ਵਾ ਨੀਹਰਿਤ੍ਵਾਤਿ ਵਿਭਜਿਤ੍ਵਾ, ਸਾਟ੍ਠਕਥਂ ਸਕਲਂ ਵਿਨਯਪਿਟਕਂ ਸੁਤ੍ਤਾਦੀਸੁ ਚਤੂਸੁ ਪਦੇਸੇਸੁ ਪਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਚਤੁਧਾ ਵਿਭਜਿਤ੍ਵਾ ਵਿਨਯਂ ਪਕਾਸੇਸੁਂ ਤਬ੍ਬਿਨਿਮੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਭਾਵਾਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਵਜਿਰਬੁਦ੍ਧਿਟੀਕਾਯਮ੍ਪਿ (ਵਜਿਰ. ਟੀ. ਪਾਰਾਜਿਕ ੪੫) ‘‘ਨੀਹਰਿਤ੍ਵਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਸਾਸਨਤੋ ਨੀਹਰਿਤ੍ਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ…ਪੇ… ਤਾਯ ਹਿ ਅਤ੍ਤਨੋਮਤਿਯਾ ਥੇਰੋ ਏਤਦਗ੍ਗਟ੍ਠਪਨਂ ਲਭਤਿ. ਅਪਿਚ ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ਭਗਵਤਾ ‘ਅਨੁਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੇਨ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤੇਨ ਵਾ ਅਪਞ੍ਞਤ੍ਤੇਨ ਵਾ ਵੁਚ੍ਚਮਾਨੋ…ਪੇ… ਅਨਾਦਰਿਯਂ ਕਰੋਤਿ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸਾ’ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਹਿ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਂ ਨਾਮ ਸੁਤ੍ਤਂ, ਸੇਸਤ੍ਤਯਂ ਅਪਞ੍ਞਤ੍ਤਂ ਨਾਮ. ਤੇਨਾਯਂ ‘ਚਤੁਬ੍ਬਿਧਞ੍ਹਿ ਵਿਨਯਂ, ਮਹਾਥੇਰਾ’ਤਿ ਗਾਥਾ ਸੁਵੁਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਮਿਲਿਨ੍ਦਪਞ੍ਹੇ ਨਾਗਸੇਨਤ੍ਥੇਰੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਪਜ੍ਜਤੇ ਅਨੇਨ ਅਤ੍ਥੋਤਿ ਪਦਂ, ਭਗਵਤਾ ਕਣ੍ਠਾਦਿਵਣ੍ਣੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਟ੍ਠਾਨਂ ਆਹਚ੍ਚ ਵਿਸੇਸੇਤ੍ਵਾ ਭਾਸਿਤਂ ਪਦਂ ਆਹਚ੍ਚਪਦਂ, ਭਗਵਤੋਯੇਵ ਵਚਨਂ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਆਹਚ੍ਚਪਦਨ੍ਤਿ ਸੁਤ੍ਤਂ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤ’’ਨ੍ਤਿ ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨਿਯਂ (ਸਾਰਤ੍ਥ. ਟੀ. ੨.੪੫) ਵੁਤ੍ਤਂ. ਵਿਮਤਿਵਿਨੋਦਨਿਯਂ (ਵਿ. ਵਿ. ਟੀ. ੧.੪੫) ਪਨ ‘‘ਕਣ੍ਠਾਦਿਵਣ੍ਣੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਟ੍ਠਾਨਕਰਣਾਦੀਹਿ ਨੀਹਰਿਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਚੀਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਯਾਵ ਭਾਸਿਤਂ ਵਚਨਂ ਆਹਚ੍ਚਪਦ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਵਜਿਰਬੁਦ੍ਧਿਟੀਕਾਯਂ (ਵਜਿਰ. ਟੀ. ਪਾਰਾਜਿਕ ੪੫) ਪਨ ‘‘ਅਟ੍ਠ ਵਣ੍ਣਟ੍ਠਾਨਾਨਿ ਆਹਚ੍ਚ ਵੁਤ੍ਤੇਨ ਪਦਨਿਕਾਯੇਨਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ, ਉਦਾਹਟੇਨ ਕਣ੍ਠੋਕ੍ਕਨ੍ਤੇਨ ਪਦਸਮੂਹੇਨਾਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਇਦਂ ਕਪ੍ਪਤਿ, ਇਦਂ ਨ ਕਪ੍ਪਤੀ’’ਤਿ ਏਵਂ ਅਵਿਸੇਸੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਯਂ ਭਿਕ੍ਖਵੇ ਮਯਾ ‘ਇਦਂ ਨ ਕਪ੍ਪਤੀ’ਤਿ ਅਪ੍ਪਟਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਂ, ਤਞ੍ਚੇ ਅਕਪ੍ਪਿਯਂ ਅਨੁਲੋਮੇਤਿ, ਕਪ੍ਪਿਯਂ ਪਟਿਬਾਹਤਿ, ਤਂ ਵੋ ਨ ਕਪ੍ਪਤੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ (ਮਹਾਵ. ੩੦੫) ਵੁਤ੍ਤਸਾਮਞ੍ਞਲਕ੍ਖਣਂ ਇਧ ਰਸੋਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਨ੍ਤਿ ਆਹ ‘‘ਰਸੋਤਿ ਸੁਤ੍ਤਾਨੁਲੋਮ’’ਨ੍ਤਿ. ਰਸੋਤਿ ਸਾਰੋ ‘‘ਪਤ੍ਤਰਸੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਧ. ਸ. ੬੨੮-੬੩੦) ਵਿਯ, ਪਟਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਾਨੁਞ੍ਞਾਤਸੁਤ੍ਤਸਾਰੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਰਸੋਤਿ ਵਾ ਲਕ੍ਖਣਂ ਪਟਿਵਤ੍ਥੁਕਂ ਅਨੁਦ੍ਧਰਿਤ੍ਵਾ ਲਕ੍ਖਣਾਨੁਲੋਮੇਨ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ. ਰਸੇਨਾਤਿ ਤਸ੍ਸ ਆਹਚ੍ਚਭਾਸਿਤਸ੍ਸ ਰਸੇਨ, ਤਤੋ ਉਦ੍ਧਟੇਨ ਵਿਨਿਚ੍ਛਯੇਨਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸੁਤ੍ਤਛਾਯਾ ਵਿਯ ਹਿ ਸੁਤ੍ਤਾਨੁਲੋਮਨ੍ਤਿ. ਧਮ੍ਮਸਙ੍ਗਾਹਕਪਭੁਤਿਆਚਰਿਯਪਰਮ੍ਪਰਤੋ ਆਨੀਤਾ ਅਟ੍ਠਕਥਾਤਨ੍ਤਿ ਇਧ ‘‘ਆਚਰਿਯਵਂਸੋ’’ਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਾਤਿ ਆਹ ‘‘ਆਚਰਿਯਵਂਸੋਤਿ ਆਚਰਿਯਵਾਦੋ’’ਤਿ, ਆਚਰਿਯਵਾਦੋ ‘‘ਆਚਰਿਯਵਂਸੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਵੁਤ੍ਤਾਨਂ ਆਚਰਿਯਾਨਂ ਪਰਮ੍ਪਰਾਯ ਆਭਤੋਵ ਪਮਾਣਨ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ. ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋਤਿ ਕਾਰਣੋਪਪਤ੍ਤਿਸਿਦ੍ਧੋ ਉਹਾਪੋਹਨਯਪਵਤ੍ਤੋ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾਦਿਪਮਾਣਪਤਿਰੂਪਕੋ. ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਅਤ੍ਤਨੋਮਤੀ’’ਤਿ ਕੇਚਿ ਅਤ੍ਥਂ ਵਦਨ੍ਤਿ.

ਵਿਨਯਪਿਟਕੇ ਪਾਲ਼ੀਤਿ ਇਧ ਅਧਿਕਾਰਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਸੇਸਪਿਟਕੇਸੁਪਿ ਸੁਤ੍ਤਾਦਿਚਤੁਨਯਾ ਯਥਾਨੁਰੂਪਂ ਲਬ੍ਭਨ੍ਤੇਵ.

‘‘ਮਹਾਪਦੇਸਾਤਿ ਮਹਾਓਕਾਸਾ. ਮਹਨ੍ਤਾਨਿ ਵਿਨਯਸ੍ਸ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪਨਟ੍ਠਾਨਾਨਿ, ਯੇਸੁ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪਿਤੋ ਵਿਨਯੋ ਵਿਨਿਚ੍ਛਿਨੀਯਤਿ ਅਸਨ੍ਦੇਹਤੋ, ਮਹਨ੍ਤਾਨਿ ਵਾ ਕਾਰਣਾਨਿ ਮਹਾਪਦੇਸਾ, ਮਹਨ੍ਤਾਨਿ ਵਿਨਯਵਿਨਿਚ੍ਛਯਕਾਰਣਾਨੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਅਤ੍ਥਤੋ ਪਨ ‘ਯਂ ਭਿਕ੍ਖਵੇ’ਤਿਆਦਿਨਾ ਵੁਤ੍ਤਾਸਾਧਿਪ੍ਪਾਯਾ ਪਾਲ਼ਿਯੇਵ ਮਹਾਪਦੇਸਾਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਤੇਨੇਵਾਹ ‘ਯੇ ਭਗਵਤਾ ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤਾ’ਤਿਆਦਿ. ਇਮੇ ਚ ਮਹਾਪਦੇਸਾ ਖਨ੍ਧਕੇ ਆਗਤਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਤੇਸਂ ਵਿਨਿਚ੍ਛਯਕਥਾ ਤਤ੍ਥੇਵ ਆਵਿ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਇਧ ਨ ਵੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨਿਯਂ (ਸਾਰਤ੍ਥ. ਟੀ. ੨.੪੫) ਵੁਤ੍ਤਂ. ਵਿਮਤਿਵਿਨੋਦਨਿਯਂ (ਵਿ. ਵਿ. ਟੀ. ੧.੪੫) ਪਨ ‘‘ਮਹਾਪਦੇਸਾਤਿ ਮਹਾਓਕਾਸਾ ਮਹਾਵਿਸਯਾ, ਤੇ ਅਤ੍ਥਤੋ ‘ਯਂ ਭਿਕ੍ਖਵੇਤਿਆਦਿਪਾਲ਼ਿਵਸੇਨ ਅਕਪ੍ਪਿਯਾਨੁਲੋਮਤੋ ਕਪ੍ਪਿਯਾਨੁਲੋਮਤੋ ਚ ਪੁਗ੍ਗਲੇਹਿ ਨਯਤੋ ਤਥਾ ਤਥਾ ਗਯ੍ਹਮਾਨਾ ਅਤ੍ਥਨਯਾ ਏਵ. ਤੇ ਹਿ ਭਗਵਤਾ ਸਰੂਪਤੋ ਅਵੁਤ੍ਤੇਸੁਪਿ ਪਟਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਾਨੁਲੋਮੇਸੁ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਾਨੁਲੋਮੇਸੁ ਚ ਸੇਸੇਸੁ ਕਿਚ੍ਚੇਸੁ ਨਿਵਤ੍ਤਿਪਵਤ੍ਤਿਹੇਤੁਤਾਯ ਮਹਾਗੋਚਰਾਤਿ ‘ਮਹਾਪਦੇਸਾ’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾ, ਨ ਪਨ ‘ਯਂ ਭਿਕ੍ਖਵੇ ਮਯਾ ਇਦਂ ਨ ਕਪ੍ਪਤੀ’ਤਿਆਦਿਨਾ ਵੁਤ੍ਤਾ ਸਾਧਿਪ੍ਪਾਯਾ ਪਾਲ਼ਿਯੇਵ ਤਸ੍ਸਾ ਸੁਤ੍ਤੇ ਪਵਿਟ੍ਠਤ੍ਤਾ. ‘ਸੁਤ੍ਤਾਨੁਲੋਮਮ੍ਪਿ ਸੁਤ੍ਤੇ ਓਤਾਰੇਤਬ੍ਬਂ…ਪੇ… ਸੁਤ੍ਤਮੇਵ ਬਲਵਤਰ’ਨ੍ਤਿ (ਪਾਰਾ. ਅਟ੍ਠ. ੧.੪੫) ਹਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਨ ਹੇਸਾ ਸਾਧਿਪ੍ਪਾਯਾ ਪਾਲ਼ਿ ਸੁਤ੍ਤੇ ਓਤਾਰੇਤਬ੍ਬਾ, ਨ ਗਹੇਤਬ੍ਬਾ ਵਾ ਹੋਤਿ. ਯੇਨਾਯਂ ਸੁਤ੍ਤਾਨੁਲੋਮਂ ਸਿਯਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਇਮਂ ਪਾਲ਼ਿਅਧਿਪ੍ਪਾਯਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਪੁਗ੍ਗਲੇਹਿ ਗਹਿਤਾ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਅਤ੍ਥਾਵ ਸੁਤ੍ਤਾਨੁਲੋਮਂ, ਤਂਪਕਾਸਕਤ੍ਤਾ ਪਨ ਅਯਂ ਪਾਲ਼ਿਪਿ ਸੁਤ੍ਤਾਨੁਲੋਮਨ੍ਤਿ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ. ਤੇਨਾਹ ‘ਯੇ ਭਗਵਤਾ ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤਾ’ਤਿਆਦਿ. ‘ਯਂ ਭਿਕ੍ਖਵੇ’ਤਿਆਦਿਪਾਲ਼ਿਨਯੇਨ ਹਿ ਪੁਗ੍ਗਲੇਹਿ ਗਹਿਤਬ੍ਬਾ ਯੇ ਅਕਪ੍ਪਿਯਾਨੁਲੋਮਾਦਯੋ ਅਤ੍ਥਾ ਵੁਤ੍ਤਾ, ਤੇ ਮਹਾਪਦੇਸਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਵਜਿਰਬੁਦ੍ਧਿਟੀਕਾਯਮ੍ਪਿ (ਵਜਿਰ. ਟੀ. ਪਾਰਾਜਿਕ ੪੫) ‘‘ਪਰਿਵਾਰਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਇਧ ਚ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ‘ਸੁਤ੍ਤਾਨੁਲੋਮਂ ਨਾਮ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਮਹਾਪਦੇਸਾ’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਅਥ ਖੋ ਮਹਾਪਦੇਸਨਯਸਿਦ੍ਧਂ ਪਟਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਾਪਟਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਂ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਾਨਨੁਞ੍ਞਾਤਂ ਕਪ੍ਪਿਯਾਕਪ੍ਪਿਯਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥਤੋ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਯਸ੍ਮਾ ‘ਠਾਨਂ ਓਕਾਸੋ ਪਦੇਸੋਤਿ ਕਾਰਣਵੇਵਚਨਾਨਿ ‘ਅਟ੍ਠਾਨਮੇਤਂ, ਆਨਨ੍ਦ, ਅਨਵਕਾਸੋ’ਤਿਆਦਿ ਸਾਸਨਤੋ, ‘ਨਿਗ੍ਗਹਟ੍ਠਾਨ’ਨ੍ਤਿ ਚ ‘ਅਸਨ੍ਦਿਟ੍ਠਿਟ੍ਠਾਨ’ਨ੍ਤਿ ਚ ‘ਅਸਨ੍ਦਿਟ੍ਠਿ ਚ ਪਨ ਪਦੇਸੋ’ਤਿ ਚ ਲੋਕਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਮਹਾਪਦੇਸਾਤਿ ਮਹਾਕਾਰਣਾਨੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਕਾਰਣਂ ਨਾਮ ਞਾਪਕੋ ਹੇਤੁ ਇਧਾਧਿਪ੍ਪੇਤਂ, ਮਹਨ੍ਤਭਾਵੋ ਪਨ ਤੇਸਂ ਮਹਾਵਿਸਯਤ੍ਤਾ ਮਹਾਭੂਤਾਨਂ ਵਿਯ. ਤੇ ਦੁਵਿਧਾ ਵਿਨਯਮਹਾਪਦੇਸਾ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿਕਮਹਾਪਦੇਸਾ ਚਾਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਵਿਨਯਮਹਾਪਦੇਸਾ ਵਿਨਯੇ ਯੋਗਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਇਤਰੇ ਉਭਯਤ੍ਥਾਪਿ, ਤੇਨੇਵ ਪਰਿਵਾਰੇ (ਪਰਿ. ੪੪੨) ਅਨੁਯੋਗਵਤ੍ਤੇ ‘ਧਮ੍ਮਂ ਨ ਜਾਨਾਤਿ, ਧਮ੍ਮਾਨੁਲੋਮਂ ਨ ਜਾਨਾਤੀ’ਤਿ’’ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਤ੍ਥ ਧਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਵਿਨਯਪਿਟਕਂ ਅਵਸੇਸਂ ਪਿਟਕਦ੍ਵਯਂ, ਧਮ੍ਮਾਨੁਲੋਮਨ੍ਤਿ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿਕੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਮਹਾਪਦੇਸੇਤਿਆਦਿ.

ਯਦਿ ਸਾਪਿ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਭਗਵਤਾ ਪਵਤ੍ਤਿਤਾ ਪਕਿਣ੍ਣਕਦੇਸਨਾਵ ਅਟ੍ਠਕਥਾ, ਸਾ ਪਨ ਧਮ੍ਮਸਙ੍ਗਾਹਕੇਹਿ ਪਠਮਂ ਤੀਣਿ ਪਿਟਕਾਨਿ ਸਙ੍ਗਾਯਿਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਵਣ੍ਣਨਾਨੁਰੂਪੇਨੇਵ ਵਾਚਨਾਮਗ੍ਗਂ ਆਰੋਪਿਤਤ੍ਤਾ ‘‘ਆਚਰਿਯਵਾਦੋ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਆਚਰਿਯਾ ਵਦਨ੍ਤਿ ਸਂਵਣ੍ਣੇਨ੍ਤਿ ਪਾਲ਼ਿਂ ਏਤੇਨਾ’’ਤਿ ਕਤ੍ਵਾ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਆਚਰਿਯਵਾਦੋ ਨਾਮ…ਪੇ… ਅਟ੍ਠਕਥਾਤਨ੍ਤੀ’’ਤਿ. ਤਿਸ੍ਸੋ ਹਿ ਸਙ੍ਗੀਤਿਯੋ ਆਰੁਲ਼੍ਹੋਯੇਵ ਬੁਦ੍ਧਵਚਨਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਸਂਵਣ੍ਣਨਾਭੂਤੋ ਕਥਾਮਗ੍ਗੋ ਮਹਾਮਹਿਨ੍ਦਤ੍ਥੇਰੇਨ ਤਮ੍ਬਪਣ੍ਣਿਦੀਪਂ ਆਭਤੋ, ਪਚ੍ਛਾ ਤਮ੍ਬਪਣ੍ਣਿਯੇਹਿ ਮਹਾਥੇਰੇਹਿ ਸੀਹਲ਼ਭਾਸਾਯ ਠਪਿਤੋ ਨਿਕਾਯਨ੍ਤਰਲਦ੍ਧਿਸਙ੍ਕਰਪਰਿਹਰਣਤ੍ਥਂ. ਭਗਵਤੋ ਪਕਿਣ੍ਣਕਦੇਸਨਾਭੂਤਾ ਚ ਸੁਤ੍ਤਾਨੁਲੋਮਭੂਤਾ ਚ ਅਟ੍ਠਕਥਾ ਯਸ੍ਮਾ ਧਮ੍ਮਸਙ੍ਗਾਹਕਤ੍ਥੇਰੇਹਿ ਪਾਲ਼ਿਵਣ੍ਣਨਾਕ੍ਕਮੇਨ ਸਙ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਵੁਤ੍ਤਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਆਚਰਿਯਵਾਦੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਏਤੇਨ ਚ ਅਟ੍ਠਕਥਾ ਸੁਤ੍ਤਸੁਤ੍ਤਾਨੁਲੋਮੇਸੁ ਅਤ੍ਥਤੋ ਸਙ੍ਗਯ੍ਹਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਯਥਾ ਚ ਏਸਾ, ਏਵਂ ਅਤ੍ਤਨੋਮਤਿਪਿ ਪਮਾਣਭੂਤਾ. ਨ ਹਿ ਭਗਵਤੋ ਵਚਨਂ ਵਚਨਾਨੁਲੋਮਞ੍ਚ ਅਨਿਸ੍ਸਾਯ ਅਗ੍ਗਸਾਵਕਾਦਯੋਪਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਞਾਣਬਲੇਨ ਸੁਤ੍ਤਾਭਿਧਮ੍ਮਵਿਨਯੇਸੁ ਕਿਞ੍ਚਿ ਸਮ੍ਮੁਤਿਪਰਮਤ੍ਥਭੂਤਂ ਅਤ੍ਥਂ ਵਤ੍ਤੁਂ ਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਬ੍ਬਮ੍ਪਿ ਵਚਨਂ ਸੁਤ੍ਤੇ ਸੁਤ੍ਤਾਨੁਲੋਮੇ ਚ ਸਙ੍ਗਯ੍ਹਤਿ. ਵਿਸੁਂ ਪਨ ਅਟ੍ਠਕਥਾਦੀਨਂ ਸਙ੍ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ ਤਦਵਸੇਸਂ ਸੁਤ੍ਤਸੁਤ੍ਤਾਨੁਲੋਮਤੋ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਚਤੁਧਾ ਵਿਨਯੋ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠੋ.

ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਅਤ੍ਤਨੋਮਤਿ ਸੁਤ੍ਤਾਦੀਹਿ ਸਂਸਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾਵ ਪਰਿਕਪ੍ਪੀਯਤਿ, ਤਥਾਪਿ ਸਾ ਨ ਸੁਤ੍ਤਾਦੀਸੁ ਵਿਸੇਸਤੋ ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠਾਤਿ ਆਹ ‘‘ਸੁਤ੍ਤਸੁਤ੍ਤਾਨੁਲੋਮਆਚਰਿਯਵਾਦੇ ਮੁਞ੍ਚਿਤ੍ਵਾ’’ਤਿ. ਅਨੁਬੁਦ੍ਧਿਯਾਤਿ ਸੁਤ੍ਤਾਦੀਨਿਯੇਵ ਅਨੁਗਤਬੁਦ੍ਧਿਯਾ. ਨਯਗ੍ਗਾਹੇਨਾਤਿ ਸੁਤ੍ਤਾਦਿਤੋ ਲਬ੍ਭਮਾਨਨਯਗ੍ਗਹਣੇਨ. ਅਤ੍ਤਨੋਮਤਿਂ ਸਾਮਞ੍ਞਤੋ ਪਠਮਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਤਮੇਵ ਵਿਸੇਸੇਤ੍ਵਾ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਅਪਿਚਾ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ‘‘ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਾਭਿਧਮ੍ਮਵਿਨਯਟ੍ਠਕਥਾਸੂ’’ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਪਿਟਕਤ੍ਤਯਸ੍ਸਪਿ ਸਾਧਾਰਣਾ ਏਸਾ ਕਥਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਥੇਰਵਾਦੋਤਿ ਮਹਾਸੁਮਤ੍ਥੇਰਾਦੀਨਂ ਗਾਹੋ. ਇਦਾਨਿ ਤਤ੍ਥ ਪਟਿਪਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬਾਕਾਰਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਤਂ ਪਨਾ’’ਤਿਆਦਿ. ਤਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੇਨਾਤਿ ਅਤ੍ਤਨਾ ਨਯਤੋ ਗਹਿਤੇਨ ਅਤ੍ਥੇਨ. ਪਾਲ਼ਿਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਗਾਹਸ੍ਸ ਨਿਸ੍ਸਯਭੂਤਂ ਸਾਟ੍ਠਕਥਂ ਪਾਲ਼ਿਂ. ਪਾਲ਼ਿਯਾਤਿ ਤਪ੍ਪਟਿਕ੍ਖੇਪਤ੍ਥਂ ਪਰੇਨਾਭਤਾਯ ਸਾਟ੍ਠਕਥਾਯ ਪਾਲ਼ਿਯਾ, ਅਤ੍ਤਨਾ ਗਹਿਤਂ ਅਤ੍ਥਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ, ਪਾਲ਼ਿਞ੍ਚ ਸਂਸਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਆਚਰਿਯਵਾਦੇਤਿ ਅਤ੍ਤਨਾ ਪਰੇਨ ਚ ਸਮੁਦ੍ਧਟਅਟ੍ਠਕਥਾਯ. ਓਤਾਰੇਤਬ੍ਬਾਤਿ ਞਾਣੇਨ ਅਨੁਪ੍ਪਵੇਸੇਤਬ੍ਬਾ. ਓਤਰਤਿ ਚੇਵ ਸਮੇਤਿ ਚਾਤਿ ਅਤ੍ਤਨਾ ਉਦ੍ਧਟੇਹਿ ਸਂਸਨ੍ਦਨਵਸੇਨ ਓਤਰਤਿ, ਪਰੇਨ ਉਦ੍ਧਟੇਨ ਸਮੇਤਿ. ਸਬ੍ਬਦੁਬ੍ਬਲਾਤਿ ਅਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਦੋਸਵਾਸਨਾਯ ਯਾਥਾਵਤੋ ਅਤ੍ਥਸਮ੍ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਅਭਾਵਤੋ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਪਮਾਦਪਾਠਵਸੇਨ ਆਚਰਿਯਵਾਦਸ੍ਸ ਸੁਤ੍ਤਾਨੁਲੋਮੇਨ ਅਸਂਸਨ੍ਦਨਾਪਿ ਸਿਯਾਤਿ ਆਹ ‘‘ਇਤਰੋ ਨ ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ. ਸਮੇਨ੍ਤਮੇਵ ਗਹੇਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਯੇ ਸੁਤ੍ਤੇਨ ਸਂਸਨ੍ਦਨ੍ਤਿ, ਏਵਰੂਪਾਵ ਅਤ੍ਥਾ ਮਹਾਪਦੇਸਤੋ ਉਦ੍ਧਰਿਤਬ੍ਬਾਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ ਤਥਾ ਤਥਾ ਉਦ੍ਧਟਅਤ੍ਥਾਨਂਯੇਵ ਸੁਤ੍ਤਾਨੁਲੋਮਤ੍ਤਾ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਸੁਤ੍ਤਾਨੁਲੋਮਤੋ ਹਿ ਸੁਤ੍ਤਮੇਵ ਬਲਵਤਰ’’ਨ੍ਤਿ. ਅਥ ਵਾ ਸੁਤ੍ਤਾਨੁਲੋਮਸ੍ਸ ਸੁਤ੍ਤੇਕਦੇਸਤ੍ਤੇਪਿ ਸੁਤ੍ਤੇ ਵਿਯ ‘‘ਇਦਂ ਕਪ੍ਪਤਿ, ਇਦਂ ਨ ਕਪ੍ਪਤੀ’’ਤਿ ਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਆਹਚ੍ਚਭਾਸਿਤਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਆਹ ‘‘ਸੁਤ੍ਤਾ…ਪੇ… ਬਲਵਤਰ’’ਨ੍ਤਿ. ਅਪ੍ਪਟਿਵਤ੍ਤਿਯਨ੍ਤਿ ਅਪ੍ਪਟਿਬਾਹਿਯਂ. ਕਾਰਕਸਙ੍ਘਸਦਿਸਨ੍ਤਿ ਪਮਾਣਤ੍ਤਾ ਸਙ੍ਗੀਤਿਕਾਰਕਸਙ੍ਘਸਦਿਸਂ. ‘‘ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਠਿਤਕਾਲਸਦਿਸ’’ਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਬੁਦ੍ਧਾਨਂਯੇਵ ਕਥਿਤਧਮ੍ਮਭਾਵਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ, ਧਰਮਾਨਬੁਦ੍ਧਸਦਿਸਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਸੁਤ੍ਤੇ ਹਿ ਪਟਿਬਾਹਿਤੇ ਬੁਦ੍ਧੋਵ ਪਟਿਬਾਹਿਤੋ ਹੋਤਿ. ‘‘ਸਕਵਾਦੀ ਸੁਤ੍ਤਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਕਥੇਤੀਤਿ ਸਕਵਾਦੀ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸੁਤ੍ਤਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਵੋਹਰਤਿ. ਪਰਵਾਦੀ ਸੁਤ੍ਤਾਨੁਲੋਮਨ੍ਤਿ ਅਞ੍ਞਨਿਕਾਯਵਾਦੀ ਅਤ੍ਤਨੋ ਨਿਕਾਯੇ ਸੁਤ੍ਤਾਨੁਲੋਮਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਕਥੇਤੀ’’ਤਿ ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨਿਯਂ (ਸਾਰਤ੍ਥ. ਟੀ. ੨.੪੫) ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਵਿਮਤਿਵਿਨੋਦਨਿਯਂ (ਵਿ. ਵਿ. ਟੀ. ੧.੪੫) ਪਨ ‘‘ਸਕਵਾਦੀ ਸੁਤ੍ਤਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਕਥੇਤੀਤਿਆਦੀਸੁ ਯੋ ਯਥਾਭੂਤਮਤ੍ਥਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਕਥਨਸੀਲੋ, ਸੋ ਸਕਵਾਦੀ. ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਸਙ੍ਗੀਤਿਤ੍ਤਯਾਰੁਲ਼੍ਹਂ ਪਾਲ਼ਿਵਚਨਂ. ਪਰਵਾਦੀਤਿ ਮਹਾਵਿਹਾਰਵਾਸੀ ਵਾ ਹੋਤੁ ਅਞ੍ਞਨਿਕਾਯਵਾਸੀ ਵਾ, ਯੋ ਵਿਪਰੀਤਤੋ ਅਤ੍ਥਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਕਥਨਸੀਲੋ, ਸੋਵ ਇਧ ‘ਪਰਵਾਦੀ’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਸੁਤ੍ਤਾਨੁਲੋਮਨ੍ਤਿ ਸਙ੍ਗੀਤਿਤ੍ਤਯਾਰੁਲ਼੍ਹਂ ਵਾ ਅਨਾਰੁਲ਼੍ਹਂ ਵਾ ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਵਿਪਲ੍ਲਾਸਤੋ ਵਾ ਵਞ੍ਚਨਾਯ ਵਾ ‘ਸਙ੍ਗੀਤਿਤ੍ਤਯਾਗਤਮਿਦ’ਨ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸਿਯਮਾਨਂ ਸੁਤ੍ਤਾਨੁਲੋਮਂ. ਕੇਚਿ ‘ਅਞ੍ਞਨਿਕਾਯੇ ਸੁਤ੍ਤਾਨੁਲੋਮ’ਨ੍ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਨ ਯੁਤ੍ਤਂ ਸਕਵਾਦੀਪਰਵਾਦੀਨਂ ਉਭਿਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਸਙ੍ਗੀਤਿਤ੍ਤਯਾਰੁਲ਼੍ਹਸੁਤ੍ਤਾਦੀਨਮੇਵ ਗਹੇਤਬ੍ਬਤੋ. ਤਥਾ ਹਿ ਵਕ੍ਖਤਿ ‘ਤਿਸ੍ਸੋ ਸਙ੍ਗੀਤਿਯੋ ਆਰੁਲ਼੍ਹਂ ਪਾਲ਼ਿਆਗਤਂ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ, ਗਹੇਤਬ੍ਬ’ਨ੍ਤਿਆਦਿ (ਪਾਰਾ. ਅਟ੍ਠ. ੧.੪੫). ਨ ਹਿ ਸਕਵਾਦੀ ਅਞ੍ਞਨਿਕਾਯਸੁਤ੍ਤਾਦਿਂ ਪਮਾਣਤੋ ਗਣ੍ਹਾਤਿ. ਯੇਨ ਤੇਸੁ ਸੁਤ੍ਤਾਦੀਸੁ ਦਸ੍ਸਿਤੇਸੁ ਤਤ੍ਥ ਠਾਤਬ੍ਬਂ ਭਵੇਯ੍ਯ, ਵਕ੍ਖਤਿ ਚ ‘ਪਰੋ ਤਸ੍ਸ ਅਕਪ੍ਪਿਯਭਾਵਸਾਧਕਂ ਸੁਤ੍ਤਤੋ ਬਹੁਂ ਕਾਰਣਞ੍ਚ ਵਿਨਿਚ੍ਛਯਞ੍ਚ ਦਸ੍ਸੇਤਿ…ਪੇ… ਸਾਧੂਤਿ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਅਕਪ੍ਪਿਯੇਯੇਵ ਠਾਤਬ੍ਬ’ਨ੍ਤਿ (ਪਾਰਾ. ਅਟ੍ਠ. ੧.੪੫), ਤਸ੍ਮਾ ਪਰਵਾਦਿਨਾਪਿ ਸਙ੍ਗੀਤਿਤ੍ਤਯੇ ਅਨਾਰੁਲ਼੍ਹਮ੍ਪਿ ਅਨਾਰੁਲ਼੍ਹਮਿਚ੍ਚੇਵ ਦਸ੍ਸੀਯਤਿ, ਕੇਵਲਂ ਤਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸ ਸੁਤ੍ਤਾਦਿਨੋ ਸਙ੍ਗੀਤਿਤ੍ਤਯੇ ਅਨਾਗਤਸ੍ਸ ਕੂਟਤਾ, ਆਗਤਸ੍ਸ ਚ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਚ੍ਛਾਯਾਯ ਅਞ੍ਞਥਾ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯਯੋਜਨਾ ਚ ਵਿਸੇਸਾ, ਤਤ੍ਥ ਚ ਯਂ ਕੂਟਂ, ਤਂ ਅਪਨੀਯਤਿ. ਯਂ ਅਞ੍ਞਥਾ ਯੋਜਿਤਂ, ਤਂ ਤਸ੍ਸ ਵਿਪਰੀਤਤਾਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਤਦਞ੍ਞੇਨ ਸੁਤ੍ਤਾਦਿਨਾ ਸਂਸਨ੍ਦਨਾ ਕਰੀਯਤਿ. ਯੋ ਪਨ ਪਰਵਾਦਿਨਾ ਗਹਿਤੋ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਾਦਿਨਾ ਸਂਸਨ੍ਦਤਿ, ਸੋ ਸਕਵਾਦਿਨਾਪਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਗਾਹਂ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਗਹੇਤਬ੍ਬੋਤਿ ਉਭਿਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਸਙ੍ਗੀਤਿਤ੍ਤਯਾਗਤਮੇਵ ਸੁਤ੍ਤਂ ਪਮਾਣਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਤੇਨੇਵ ਕਥਾਵਤ੍ਥੁਪਕਰਣੇ ‘ਸਕਵਾਦੇ ਪਞ੍ਚ ਸੁਤ੍ਤਸਤਾਨਿ ਪਰਵਾਦੇ ਪਞ੍ਚਾ’ਤਿ, ਸੁਤ੍ਤਸਹਸ੍ਸਮ੍ਪਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯਗ੍ਗਹਣਨਾਨਤ੍ਤੇਨ ਸਙ੍ਗੀਤਿਤ੍ਤਯਾਗਤਮੇਵ ਗਹਿਤਂ, ਨ ਨਿਕਾਯਨ੍ਤਰੇ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਵਜਿਰਬੁਦ੍ਧਿਟੀਕਾਯਂ (ਵਜਿਰ. ਟੀ. ਪਾਰਾਜਿਕ ੪੫) ਪਨ ‘‘ਪਰਵਾਦੀਤਿ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਸਮਯਵਿਜਾਨਨਕੋ ਅਞ੍ਞਨਿਕਾਯਿਕੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਪਰਵਾਦੀ ਸੁਤ੍ਤਾਨੁਲੋਮਨ੍ਤਿ ਕਥਂ? ‘ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਉਦਕਦਨ੍ਤਪੋਨਾ’ਤਿ ਸੁਤ੍ਤਂ ਸਕਵਾਦਿਸ੍ਸ, ਤਦਨੁਲੋਮਤੋ ਨਾਲ਼ਿਕੇਰਫਲਸ੍ਸ ਉਦਕਮ੍ਪਿ ਉਦਕਮੇਵ ਹੋਤੀਤਿ ਪਰਵਾਦੀ ਚ.

‘ਨਾਲ਼ਿਕੇਰਸ੍ਸ ਯਂ ਤੋਯਂ, ਪੁਰਾਣਂ ਪਿਤ੍ਤਵਡ੍ਢਨਂ;

ਤਮੇਵ ਤਰੁਣਂ ਤੋਯਂ, ਪਿਤ੍ਤਘਂ ਬਲਵਡ੍ਢਨ’ਨ੍ਤਿ. –

ਏਵਂ ਪਰਵਾਦਿਨਾ ਵੁਤ੍ਤੇ ਸਕਵਾਦੀ ਧਞ੍ਞਫਲਸ੍ਸ ਗਤਿਕਤ੍ਤਾ, ਆਹਾਰਤ੍ਥਸ੍ਸ ਚ ਫਰਣਤੋ ‘ਯਾਵਕਾਲਿਕਮੇਵ ਤ’ਨ੍ਤਿ ਵਦਨ੍ਤੋ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਤੀ’’ਤਿ. ਖੇਪਂ ਵਾ ਗਰਹਂ ਵਾ ਅਕਤ੍ਵਾਤਿ ‘‘ਕਿਂ ਇਮਿਨਾ’’ਤਿ ਖੇਪਂ ਪਟਿਕ੍ਖੇਪਂ ਛਡ੍ਡਨਂ ਵਾ ‘‘ਕਿਮੇਸ ਬਾਲੋ ਵਦਤਿ, ਕਿਮੇਸ ਬਾਲੋ ਜਾਨਾਤੀ’’ਤਿ ਗਰਹਂ ਨਿਨ੍ਦਂ ਵਾ ਅਕਤ੍ਵਾ. ਸੁਤ੍ਤਾਨੁਲੋਮਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਤਨਾ ਅਵੁਤ੍ਤਂ ਅਞ੍ਞਨਿਕਾਯੇ ਸੁਤ੍ਤਾਨੁਲੋਮਂ. ‘‘ਸੁਤ੍ਤੇ ਓਤਾਰੇਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਸਕਵਾਦਿਨਾ ਸੁਤ੍ਤੇ ਓਤਾਰੇਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨਿਯਂ (ਸਾਰਤ੍ਥ. ਟੀ. ੨.੪੫). ਵਿਮਤਿਵਿਨੋਦਨਿਯਂ (ਵਿ. ਵਿ. ਟੀ. ੧.੪੫) ਪਨ ‘‘ਸੁਤ੍ਤੇ ਓਤਾਰੇਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਯਸ੍ਸ ਸੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਨੁਲੋਮਨਤੋ ਇਦਂ ਸੁਤ੍ਤਾਨੁਲੋਮਂ ਅਕਾਸਿ, ਤਸ੍ਮਿਂ, ਤਦਨੁਰੂਪੇ ਵਾ ਅਞ੍ਞਤਰਸ੍ਮਿਂ ਸੁਤ੍ਤੇ ਅਤ੍ਤਨਾ ਗਹਿਤਂ ਸੁਤ੍ਤਾਨੁਲੋਮਂ ਅਤ੍ਥਤੋ ਸਂਸਨ੍ਦਨਵਸੇਨ ਓਤਾਰੇਤਬ੍ਬਂ. ‘ਇਮਿਨਾ ਚ ਇਮਿਨਾ ਚ ਕਾਰਣੇਨ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਸੁਤ੍ਤੇ ਸਂਸਨ੍ਦਤੀ’ਤਿ ਸਂਸਨ੍ਦੇਤ੍ਵਾ ਦਸ੍ਸੇਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਸੁਤ੍ਤਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਠਾਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸੁਤ੍ਤੇਯੇਵ ਠਾਤਬ੍ਬਂ. ਅਯਨ੍ਤਿ ਸਕਵਾਦੀ. ਪਰੋਤਿ ਪਰਵਾਦੀ. ਆਚਰਿਯਵਾਦੋ ਸੁਤ੍ਤੇ ਓਤਾਰੇਤਬ੍ਬੋਤਿ ਯਸ੍ਸ ਸੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸਂਵਣ੍ਣਨਾਵਸੇਨ ਅਯਂ ਆਚਰਿਯਵਾਦੋ ਪਵਤ੍ਤੋ, ਤਸ੍ਮਿਂ, ਤਾਦਿਸੇ ਚ ਅਞ੍ਞਸ੍ਮਿਂ ਸੁਤ੍ਤੇ ਪੁਬ੍ਬਾਪਰਅਤ੍ਥਸਂਸਨ੍ਦਨਵਸੇਨ ਓਤਾਰੇਤਬ੍ਬਂ. ਗਾਰਯ੍ਹਾਚਰਿਯਵਾਦੋਤਿ ਪਮਾਦਲਿਖਿਤੋ, ਭਿਨ੍ਨਲਦ੍ਧਿਕੇਹਿ ਚ ਠਪਿਤੋ, ਏਸ ਨਯੋ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ.

ਵਜਿਰਬੁਦ੍ਧਿਟੀਕਾਯਂ (ਵਜਿਰ. ਟੀ. ਪਾਰਾਜਿਕ ੪੫) ਪਨ – ਪਰੋ ਆਚਰਿਯਵਾਦਨ੍ਤਿ ‘‘ਸੁਙ੍ਕਂ ਪਰਿਹਰਤੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਉਪਚਾਰਂ ਓਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਪਰਿਹਰਤਿ, ਅਵਹਾਰੋ ਏਵਾ’’ਤਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਵਚਨਤੋ ‘‘ਤਥਾ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਪਾਰਾਜਿਕਮਾਪਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ ਪਰਵਾਦਿਨਾ ਵੁਤ੍ਤੇ ਸਕਵਾਦੀ ‘‘ਸੁਙ੍ਕਂ ਪਰਿਹਰਤਿ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਸੁਤ੍ਤਂ ਤਤ੍ਥੇਵ ਆਗਤਮਹਾਅਟ੍ਠਕਥਾਵਚਨੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਪਟਿਸੇਧੇਤਿ. ਤਥਾ ਕਰੋਨ੍ਤਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਕਟਮੇਵਾਤਿ. ਪਰੋ ਅਤ੍ਤਨੋਮਤਿਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਪੁਰੇਭਤ੍ਤਂ ਪਰਸਨ੍ਤਕਂ ਅਵਹਰਾਤਿ ਪੁਰੇਭਤ੍ਤਮੇਵ ਹਰਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਵਾਯਮਨ੍ਤਸ੍ਸ ਪਚ੍ਛਾਭਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ, ਪੁਰੇਭਤ੍ਤਪਯੋਗੋਵ ਸੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਮੂਲਟ੍ਠੋ ਨ ਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਥੇਰਵਾਦਤ੍ਤਾ ਮੂਲਟ੍ਠਸ੍ਸ ਪਾਰਾਜਿਕਮੇਵਾ’’ਤਿ ਪਰਵਾਦਿਨਾ ਵੁਤ੍ਤੇ ਸਕਵਾਦੀ ‘‘ਤਂ ਸਙ੍ਕੇਤਂ ਪੁਰੇ ਵਾ ਪਚ੍ਛਾ ਵਾ ਤਂ ਭਣ੍ਡਂ ਅਵਹਰਤਿ, ਮੂਲਟ੍ਠਸ੍ਸ ਅਨਾਪਤ੍ਤੀ’’ਤਿ ਸੁਤ੍ਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਤਿ.

ਪਰੋ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ‘‘ਅਨਿਯਤਹੇਤੁਧਮ੍ਮੋ ਸਮ੍ਮਤ੍ਤਨਿਯਤਹੇਤੁਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਆਰਮ੍ਮਣਪਚ੍ਚਯੇਨ ਪਚ੍ਚਯੋ’’ਤਿ ਸੁਤ੍ਤਂ ਪਟ੍ਠਾਨੇ ਲਿਖਿਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਨ ਨਿਬ੍ਬਾਨਮੇਵਾਰਮ੍ਮਣ’’ਨ੍ਤਿ ਪਰਵਾਦਿਨਾ ਵੁਤ੍ਤੇ ਸਕਵਾਦੀ ਆਰਮ੍ਮਣਤ੍ਤਿਕਾਦਿਸੁਤ੍ਤਾਨੁਲੋਮੇਨ ਓਤਰਤੀਤਿ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਤਿ. ਸੁਤ੍ਤਾਨੁਲੋਮੇ ਓਤਰਨ੍ਤਂਯੇਵ ਹਿ ਸੁਤ੍ਤਂ ਨਾਮ, ਨੇਤਰਂ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਪਾਲ਼ਿਆਗਤਂ ਪਞ੍ਞਾਯਤੀ’’ਤਿ ਏਤ੍ਤਕੇਨਪਿ ਸਿਦ੍ਧੇ ‘‘ਤਿਸ੍ਸੋ ਸਙ੍ਗੀਤਿਯੋ ਆਰੁਲ਼੍ਹਂ ਪਾਲ਼ਿਆਗਤਂ ਪਞ੍ਞਾਯਤੀ’’ਤਿਆਦਿ. ਤਾਦਿਸਞ੍ਹਿ ਪਮਾਦਲੇਖਨ੍ਤਿ ਆਚਰਿਯੋ. ‘‘ਅਪ੍ਪਮਾਦੋ ਅਮਤਪਦਂ, ਪਮਾਦੋ ਮਚ੍ਚੁਨੋ ਪਦ’’ਨ੍ਤਿ (ਧ. ਪ. ੨੧) ਵਚਨਤੋ ਦਿਨ੍ਨਭੋਜਨੇ ਭੁਞ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਪਰਿਸ੍ਸਯਾਨਿ ਪਰਿਵਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਸਤਿਂ ਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਵਿਹਰਨ੍ਤੋ ਨਿਚ੍ਚੋ ਹੋਤੀਤਿ. ਏਵਰੂਪਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਸ੍ਸ ਆਰੁਲ਼੍ਹਮ੍ਪਿ ਸੁਤ੍ਤਂ ਨ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਨੋ ਚੇ ਤਥਾ ਪਞ੍ਞਾਯਤੀ’’ਤਿ ਸਿਦ੍ਧੇਪਿ ‘‘ਨੋ ਚੇ ਤਥਾ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ, ਨ ਓਤਰਤਿ ਨ ਸਮੇਤੀਤਿ. ਬਾਹਿਰਕਸੁਤ੍ਤਂ ਵਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸੁਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਅਤ੍ਥੇਨ ਅਸਮੇਨ੍ਤਂ ਨ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ. ਪਰੋ ਆਚਰਿਯਵਾਦਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ ਦ੍ਵੀਸੁ ਨਯੇਸੁ ਪਮਾਦਲੇਖਵਸੇਨ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਆਗਤਟ੍ਠਕਥਾਵਚਨਂ ਥੇਰਵਾਦੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਯੋਜੇਤ੍ਵਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਅਥਾਯਂ ਆਚਰਿਯਵਾਦਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਕਥੇਤਿ, ਪਰੋ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਪਰਵਾਦਿਨਾ ‘‘ਮੂਲਬੀਜਂ ਨਾਮ ਹਲਿਦ੍ਦਿ ਸਿਙ੍ਗਿਵੇਰਂ ਵਚਾ…ਪੇ… ਬੀਜੇ ਬੀਜਸਞ੍ਞੀ ਛਿਨ੍ਦਤਿ ਵਾ ਛੇਦਾਪੇਤਿ ਵਾ ਭਿਨ੍ਦਤਿ ਵਾ…ਪੇ… ਆਪਤ੍ਤਿ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਸ੍ਸਾ’’ਤਿ (ਪਾਚਿ. ੯੧) ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਪਾਠਤ੍ਤਾ ‘‘ਹਲਿਦ੍ਦਿਗਣ੍ਠਿਂ ਛਿਨ੍ਦਨ੍ਤਸ੍ਸ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਸਕਵਾਦੀ ‘‘ਯਾਨਿ ਵਾ ਪਨਞ੍ਞਾਨਿ ਅਤ੍ਥਿ ਮੂਲੇ ਜਾਯਨ੍ਤਿ, ਮੂਲੇ ਸਞ੍ਜਾਯਨ੍ਤੀ’’ਤਿਆਦਿਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਅਟ੍ਠਕਥਾਸਙ੍ਖਾਤੇਨ ਆਚਰਿਯਵਾਦੇਨ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਤਿ. ਨ ਹਿ ਗਣ੍ਠਿਮ੍ਹਿ ਗਣ੍ਠਿ ਜਾਯਤੀਤਿ. ਪਰੋ ਸੁਤ੍ਤਾਨੁਲੋਮਨ੍ਤਿ ਪਰਵਾਦਿਨਾ ‘‘ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ ਏਵਂ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਆਚਰਿਯਾਨਂ ਉਗ੍ਗਹੋ’’ਤਿ ਵਚਨਸ੍ਸਾਨੁਲੋਮਤੋ ‘‘ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਪੋਰਾਣਭਿਕ੍ਖੂ ਏਕਪਾਸਾਦੇ ਗਬ੍ਭਂ ਥਕੇਤ੍ਵਾ ਅਨੁਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੇਨ ਸਯਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਤਥਾ ਕਤ੍ਵਾ ਆਗਤਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਤੁਮ੍ਹੇਸੁ ਏਵ ਏਕਚ੍ਚੇਸੁ ਵਦਨ੍ਤੇਸੁ ‘‘ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਨ ਕਿਞ੍ਚਿ ਵਤ੍ਤੁਂ ਸਕ੍ਕਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਸਕਵਾਦੀ ‘‘ਸੁਤ੍ਤਂ ਸੁਤ੍ਤਾਨੁਲੋਮਞ੍ਚ ਉਗ੍ਗਹਿਤਕਾਨਂਯੇਵ ਆਚਰਿਯਾਨਂ ਉਗ੍ਗਹੋ ਪਮਾਣ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਅਟ੍ਠਕਥਾਵਚਨਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਪਟਿਸੇਧੇਤਿ. ਪਰੋ ਅਤ੍ਤਨੋਮਤਿਨ੍ਤਿ ‘‘ਦ੍ਵਾਰਂ ਵਿਵਰਿਤ੍ਵਾ ਅਨਾਪੁਚ੍ਛਾ ਸਯਿਤੇਸੁ ਕੇ ਮੁਚ੍ਚਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਦ੍ਵੇਪਿ ਜਨਾ ਮੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ – ਯੋ ਚ ਯਕ੍ਖਗਹਿਤਕੋ, ਯੋ ਚ ਬਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ ਨਿਪਜ੍ਜਾਪਿਤੋਤਿ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਥੇਰਵਾਦਤ੍ਤਾ ਅਞ੍ਞੇ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਯਥਾ ਤਥਾ ਵਾ ਨਿਪਨ੍ਨਾਦਯੋਪਿ ਮੁਚ੍ਚਨ੍ਤੀਤਿ ਪਟਿਸੇਧੇਤਿ.

ਅਥ ਪਨਾਯਂ ਅਤ੍ਤਨੋਮਤਿਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਕਥੇਤਿ, ਪਰੋ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ‘‘ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਆਪਜ੍ਜਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਪਰਵਾਦਿਨਾ ਵੁਤ੍ਤੇ ਸਕਵਾਦੀ ‘‘ਦਿਵਾ ਕਿਲਨ੍ਤਰੂਪੋ ਮਞ੍ਚੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਪਾਦੇ ਭੂਮਿਤੋ ਅਮੋਚੇਤ੍ਵਾਵ ਨਿਦ੍ਦਾਵਸੇਨ ਨਿਪਜ੍ਜਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਅਨਾਪਤ੍ਤੀ’’ਤਿਆਦਿਅਟ੍ਠਕਥਾਵਚਨਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਏਕਭਙ੍ਗੇਨ ਨਿਪਨ੍ਨਾਦਯੋਪਿ ਮੁਚ੍ਚਨ੍ਤੀਤਿ ਪਟਿਸੇਧੇਤਿ.

ਅਥਾਯਂ ਅਤ੍ਤਨੋਮਤਿਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਕਥੇਤਿ, ਪਰੋ ਸੁਤ੍ਤਾਨੁਲੋਮਨ੍ਤਿ ‘‘ਦੋਮਨਸ੍ਸਮ੍ਪਾਹਂ ਦੇਵਾਨਮਿਨ੍ਦ ਦੁਵਿਧੇਨ ਵਦਾਮਿ ਸੇਵਿਤਬ੍ਬਮ੍ਪਿ ਅਸੇਵਿਤਬ੍ਬਮ੍ਪੀਤਿਆਦਿਵਚਨੇਹਿ (ਦੀ. ਨਿ. ੨.੩੬੦) ਸਂਸਨ੍ਦਨਤੋ ਸਦਾਰਪੋਸੇ ਦੋਸੋ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘ਪੁਤ੍ਤਦਾਰਸ੍ਸ ਸਙ੍ਗਹੋ’’ਤਿ (ਖੁ. ਪਾ. ੫.੬; ਸੁ. ਨਿ. ੨੬੫) ਪਰਵਾਦਿਨਾ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਸਕਵਾਦੀ ਬਹੁਸ੍ਸੁਤੋ ਨ ਹੋਤਿ, ਅਥ ਖੋ ਰਾਗਸਹਿਤੇਨੇਵ ਅਕੁਸਲੇਨ ਭਵਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਤਿ. ਸੇਸੇਸੁਪਿ ਇਮਿਨਾ ਨਯੇਨ ਅਞ੍ਞਥਾਪਿ ਅਨੁਰੂਪਤੋ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਂ, ਇਦਂ ਸਬ੍ਬਂ ਉਪਤਿਸ੍ਸਤ੍ਥੇਰਾਦਯੋ ਆਹੁ. ਧਮ੍ਮਸਿਰਿਤ੍ਥੇਰੋ ਪਨ ‘‘ਏਤ੍ਥ ਪਰੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋ ਅਞ੍ਞਨਿਕਾਯਿਕੋ, ਸੋ ਪਨ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸੁਤ੍ਤਾਦੀਨਿਯੇਵ ਆਹਰਤਿ, ਤਾਨਿ ਸਕਵਾਦੀ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸੁਤ੍ਤਾਦਿਮ੍ਹਿ ਓਤਾਰੇਤ੍ਵਾ ਸਚੇ ਸਮੇਤਿ, ਗਣ੍ਹਾਤਿ. ਨੋ ਚੇ, ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਤੀ’’ਤਿ ਵਦਤੀਤਿ ਆਗਤਂ.

ਨਨੁ ਚ ‘‘ਸੁਤ੍ਤਾਨੁਲੋਮਤੋ ਸੁਤ੍ਤਮੇਵ ਬਲਵਤਰ’’ਨ੍ਤਿ ਹੇਟ੍ਠਾ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਇਧ ਪਨ ‘‘ਸੁਤ੍ਤਂ ਸੁਤ੍ਤਾਨੁਲੋਮੇ ਓਤਾਰੇਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ ਕਸ੍ਮਾ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ? ਨਾਯਂ ਵਿਰੋਧੋ, ‘‘ਸੁਤ੍ਤਾਨੁਲੋਮਤੋ ਸੁਤ੍ਤਮੇਵ ਬਲਵਤਰ’’ਨ੍ਤਿ ਇਦਞ੍ਹਿ ਸਕਮਤੇਯੇਵ ਸੁਤ੍ਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਤ੍ਥ ਹਿ ਸਕਮਤਿਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਮੇਵ ਸੁਤ੍ਤਾਦਿਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘‘ਅਤ੍ਤਨੋਮਤਿ ਸਬ੍ਬਦੁਬ੍ਬਲਾ, ਅਤ੍ਤਨੋਮਤਿਤੋ ਆਚਰਿਯਵਾਦੋ ਬਲਵਤਰੋ, ਆਚਰਿਯਵਾਦਤੋ ਸੁਤ੍ਤਾਨੁਲੋਮਂ ਬਲਵਤਰਂ, ਸੁਤ੍ਤਾਨੁਲੋਮਤੋ ਸੁਤ੍ਤਮੇਵ ਬਲਵਤਰ’’ਨ੍ਤਿ ਚ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਇਧ ਪਨ ਪਰਵਾਦਿਨਾ ਆਨੀਤਂ ਅਞ੍ਞਨਿਕਾਯੇ ਸੁਤ੍ਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘‘ਸੁਤ੍ਤਾਨੁਲੋਮੇ ਸੁਤ੍ਤਂ ਓਤਾਰੇਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਪਰਵਾਦਿਨਾ ਆਨੀਤਂ ਸੁਤ੍ਤਾਦਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸੁਤ੍ਤਾਨੁਲੋਮਆਚਰਿਯਵਾਦਅਤ੍ਤਨੋਮਤੀਸੁ ਓਤਾਰੇਤ੍ਵਾ ਸਮੇਨ੍ਤਂਯੇਵ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ, ਇਤਰਂ ਨ ਗਹੇਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਅਯਂ ਨਯੋ ਇਧ ਵੁਚ੍ਚਤੀਤਿ ਨ ਕੋਚਿ ਪੁਬ੍ਬਾਪਰਵਿਰੋਧੋਤਿ ਅਯਂ ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨਿਯਾਗਤੋ (ਸਾਰਤ੍ਥ. ਟੀ. ੨.੪੫) ਨਯੋ. ਵਿਮਤਿਵਿਨੋਦਨਿਯਂ (ਵਿ. ਵਿ. ਟੀ. ੧.੪੫) ਪਨ ‘‘ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਕੂਟਸੁਤ੍ਤਂ ਬਾਹਿਰਕਸੁਤ੍ਤਾਦਿਵਚਨਂ ਨ ਗਹੇਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਸੁਤ੍ਤਂ ਸੁਤ੍ਤਾਨੁਲੋਮੇ ਓਤਾਰੇਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਬਾਹਿਰਕਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਤਿਸ੍ਸੋ ਸਙ੍ਗੀਤਿਯੋ ਅਨਾਰੁਲ਼੍ਹਗੁਲ਼੍ਹਵੇਸ੍ਸਨ੍ਤਰਾਦੀਨਿ ਚ ਮਹਾਸਙ੍ਘਿਕਨਿਕਾਯਵਾਸੀਨਂ ਸੁਤ੍ਤਾਨਿ. ਵੇਦਲ੍ਲਾਦੀਨਨ੍ਤਿ ਆਦਿ-ਸਦ੍ਦੇਨ ਗੁਲ਼੍ਹਉਮ੍ਮਗ੍ਗਾਦਿਗ੍ਗਹਣਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਇਤਰਂ ਗਾਰਯ੍ਹਸੁਤ੍ਤਂ ਨ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ. ‘‘ਅਤ੍ਤਨੋਮਤਿਯਮੇਵ ਠਾਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਅਞ੍ਞਨਿਕਾਯਤੋ ਆਨੀਤਸੁਤ੍ਤਤੋਪਿ ਸਕਨਿਕਾਯੇ ਅਤ੍ਤਨੋਮਤਿਯੇਵ ਬਲਵਤਰਾਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ‘‘ਸਕਵਾਦੀ ਸੁਤ੍ਤਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਕਥੇਤਿ, ਪਰਵਾਦੀ ਸੁਤ੍ਤਮੇਵਾ’’ਤਿ ਏਵਮਾਦਿਨਾ ਸਮਾਨਜਾਤਿਕਾਨਂ ਵਸੇਨ ਵਾਰੋ ਨ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਸੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸੁਤ੍ਤੇਯੇਵ ਓਤਾਰਣਂ ਭਿਨ੍ਨਂ ਵਿਯ ਹੁਤ੍ਵਾ ਨ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ, ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਚ ਸਕ੍ਕਾ ਯੋਜੇਤੁਨ੍ਤਿ.

ਇਦਾਨਿ ਸਕਵਾਦੀਪਰਵਾਦੀਨਂ ਕਪ੍ਪਿਯਾਕਪ੍ਪਿਯਾਦਿਭਾਵਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵਿਵਾਦੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਤਤ੍ਥ ਪਟਿਪਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬਵਿਧਿਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਅਥ ਪਨਾਯਂ ਕਪ੍ਪਿਯਨ੍ਤਿ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਕਥੇਤੀ’’ਤਿਆਦਿ. ਅਥ ਵਾ ਏਵਂ ਸੁਤ੍ਤਸੁਤ੍ਤਾਨੁਲੋਮਾਦਿਮੁਖੇਨ ਸਾਮਞ੍ਞਤੋ ਵਿਵਾਦਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਵਿਸੇਸਤੋ ਵਿਵਾਦਵਤ੍ਥੁਂ ਤਬ੍ਬਿਨਿਚ੍ਛਯਮੁਖੇਨ ਸੁਤ੍ਤਾਦਿਞ੍ਚ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਅਥ ਪਨਾਯਂ ਕਪ੍ਪਿਯ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਤ੍ਥ ਸੁਤ੍ਤੇ ਚ ਸੁਤ੍ਤਾਨੁਲੋਮੇ ਚ ਓਤਾਰੇਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਸਕਵਾਦਿਨਾ ਅਤ੍ਤਨੋਯੇਵ ਸੁਤ੍ਤੇ ਚ ਸੁਤ੍ਤਾਨੁਲੋਮੇ ਚ ਓਤਾਰੇਤਬ੍ਬਂ. ਪਰੋ ਕਾਰਣਂ ਨ ਵਿਨ੍ਦਤੀਤਿ ਪਰਵਾਦੀ ਕਾਰਣਂ ਨ ਲਭਤਿ. ਸੁਤ੍ਤਤੋ ਬਹੁਂ ਕਾਰਣਞ੍ਚ ਵਿਨਿਚ੍ਛਯਞ੍ਚ ਦਸ੍ਸੇਤੀਤਿ ਪਰਵਾਦੀ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸੁਤ੍ਤਤੋ ਬਹੁਂ ਕਾਰਣਞ੍ਚ ਵਿਨਿਚ੍ਛਯਞ੍ਚ ਆਹਰਿਤ੍ਵਾ ਦਸ੍ਸੇਤਿ, ‘‘ਸਾਧੂਤਿ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਅਕਪ੍ਪਿਯੇਯੇਵ ਠਾਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਨਿਕਾਯੇ ਸੁਤ੍ਤਾਦੀਨਿ ਅਲਭਨ੍ਤੇਨ ਸਕਵਾਦਿਨਾ ਪਰਵਾਦੀਵਚਨੇਯੇਵ ਠਾਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਵਦਤਿ. ਸੁਤ੍ਤੇ ਚ ਸੁਤ੍ਤਾਨੁਲੋਮੇ ਚਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਚ-ਕਾਰੋ ਵਿਕਪ੍ਪਨਤ੍ਥੋ, ਤੇਨ ਆਚਰਿਯਵਾਦਾਦੀਨਮ੍ਪਿ ਸਙ੍ਗਹੋ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਕਾਰਣਞ੍ਚ ਵਿਨਿਚ੍ਛਯਞ੍ਚ ਦਸ੍ਸੇਤੀ’’ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਕਾਰਣਨ੍ਤਿ ਸੁਤ੍ਤਾਦਿਨਯਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਅਤ੍ਤਨੋਮਤਿਯਾ ਉਦ੍ਧਟਂ ਹੇਤੁਂ. ਵਿਨਿਚ੍ਛਯਨ੍ਤਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਵਿਨਿਚ੍ਛਯਂ.

ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਕਾਰਣਚ੍ਛਾਯਾ ਦਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਸਕਵਾਦੀਪਰਵਾਦੀਨਂ ਉਭਿਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਕਪ੍ਪਿਯਾਕਪ੍ਪਿਯਭਾਵਸਾਧਕਂ ਕਾਰਣਪਤਿਰੂਪਕਚ੍ਛਾਯਾ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਕਾਰਣਚ੍ਛਾਯਾਤਿ ਸੁਤ੍ਤਾਦੀਸੁ ‘‘ਕਪ੍ਪਿਯ’’ਨ੍ਤਿ ਗਾਹਸ੍ਸ, ‘‘ਅਕਪ੍ਪਿਯ’’ਨ੍ਤਿ ਗਾਹਸ੍ਸ ਚ ਨਿਮਿਤ੍ਤਭੂਤੇਨ ਕਿਚ੍ਛੇਨ ਪਟਿਪਾਦਨੀਯਂ ਅਵਿਭੂਤਕਾਰਣਂ ਕਾਰਣਚ੍ਛਾਯਾ, ਕਾਰਣਪਤਿਰੂਪਕਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਯਦਿ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਕਾਰਣਚ੍ਛਾਯਾ ਦਿਸ੍ਸਤਿ, ਕਸ੍ਮਾ ਅਕਪ੍ਪਿਯੇਯੇਵ ਠਾਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਆਹ ‘‘ਵਿਨਯਞ੍ਹਿ ਪਤ੍ਵਾ’’ਤਿਆਦਿ. ‘‘ਵਿਨਯਂ ਪਤ੍ਵਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਮੇਵਤ੍ਥਂ ਪਾਕਟਤਰਂ ਕਤ੍ਵਾ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਕਪ੍ਪਿਯਾਕਪ੍ਪਿਯਵਿਚਾਰਣਂ ਆਗਮ੍ਮਾ’’ਤਿ. ਰੁਨ੍ਧਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ ਦੁਬ੍ਬਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਵਿਨਿਚ੍ਛਯੇ ਕਪ੍ਪਿਯਾਕਪ੍ਪਿਯਭਾਵੇ ਸਤਿ ‘‘ਕਪ੍ਪਿਯ’’ਨ੍ਤਿ ਗਹਣਂ ਰੁਨ੍ਧਿਤਬ੍ਬਂ, ‘‘ਅਕਪ੍ਪਿਯ’’ਨ੍ਤਿ ਗਹਣਂ ਗਾਲ਼੍ਹਂ ਕਾਤਬ੍ਬਂ, ਅਪਰਾਪਰਪ੍ਪਵਤ੍ਤਂ ਕਪ੍ਪਿਯਗ੍ਗਹਣਂ ਸੋਤਂ ਪਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿਤਬ੍ਬਂ, ਗਰੁਕਭਾਵਸਙ੍ਖਤੇ ਅਕਪ੍ਪਿਯੇਯੇਵ ਠਾਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਥ ਵਾ ਰੁਨ੍ਧਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਕਪ੍ਪਿਯਸਞ੍ਞਾਯ ਵੀਤਿਕ੍ਕਮਕਾਰਣਂ ਰੁਨ੍ਧਿਤਬ੍ਬਂ, ਤਂਨਿਵਾਰਣਚਿਤ੍ਤਂ ਦਲ਼੍ਹਤਰਂ ਕਾਤਬ੍ਬਂ. ਸੋਤਂ ਪਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਤਤ੍ਥ ਵੀਤਿਕ੍ਕਮਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿ ਪਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਗਰੁਕਭਾਵੇਤਿ ਅਕਪ੍ਪਿਯਭਾਵੇਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਬਹੂਹਿ ਸੁਤ੍ਤਵਿਨਿਚ੍ਛਯਕਾਰਣੇਹੀਤਿ ਬਹੂਹਿ ਸੁਤ੍ਤੇਹਿ ਚੇਵ ਤਤੋ ਆਨੀਤਵਿਨਿਚ੍ਛਯਕਾਰਣੇਹਿ ਚ. ਅਥ ਵਾ ਸੁਤ੍ਤੇਨ ਅਟ੍ਠਕਥਾਵਿਨਿਚ੍ਛਯੇਨ ਚ ਲਦ੍ਧਕਾਰਣੇਹਿ. ਅਤ੍ਤਨੋ ਗਹਣਂ ਨ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਸਕਵਾਦਿਨਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ‘‘ਅਕਪ੍ਪਿਯ’’ਨ੍ਤਿ ਗਹਣਂ ਨ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਇਦਾਨਿ ਵੁਤ੍ਤਮੇਵਤ੍ਥਂ ਨਿਗਮੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਏਵ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਯੋਤਿ ਸਕਵਾਦੀਪਰਵਾਦੀਸੁ ਯੋ ਕੋਚਿ. ਕੇਚਿ ਪਨ ‘‘ਸਕਵਾਦੀਸੁਯੇਵ ਯੋ ਕੋਚਿ ਇਧਾਧਿਪ੍ਪੇਤੋ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇ ‘‘ਅਥ ਪਨਾਯਂ ਕਪ੍ਪਿਯਨ੍ਤਿ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਕਥੇਤੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਉਭੋਪਿ ਸਕਵਾਦਿਨੋਯੇਵ ਸਿਯੁਂ ਹੇਟ੍ਠਾ ਵੁਤ੍ਤਸ੍ਸੇਵ ਨਿਗਮਨਵਸੇਨ ‘‘ਏਵ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਂ ਨ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ. ਅਤਿਰੇਕਕਾਰਣਂ ਲਭਤੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਸੁਤ੍ਤਾਦੀਸੁ ਪੁਰਿਮਂ ਪੁਰਿਮਂ ਅਤਿਰੇਕਕਾਰਣਂ ਨਾਮ, ਯੋ ਵਾ ਸੁਤ੍ਤਾਦੀਸੁ ਚਤੂਸੁ ਬਹੁਤਰਂ ਕਾਰਣਂ ਲਭਤਿ, ਸੋ ਅਤਿਰੇਕਕਾਰਣਂ ਲਭਤਿ ਨਾਮ.

ਸੁਟ੍ਠੁ ਪਵਤ੍ਤਿ ਏਤਸ੍ਸਾਤਿ, ਸੁਟ੍ਠੁ ਪਵਤ੍ਤਤਿ ਸੀਲੇਨਾਤਿ ਵਾ ਸੁਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਸੁਪ੍ਪਵਤ੍ਤੀਤਿ ਸੁਟ੍ਠੁ ਪਵਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ. ਵਾਚਾਯ ਉਗ੍ਗਤਂ ਵਾਚੁਗ੍ਗਤਂ, ਵਚਸਾ ਸੁਗ੍ਗਹਿਤਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਅਥ ਵਾ ਵਾਚੁਗ੍ਗਤਨ੍ਤਿ ਵਾਚਾਯ ਉਗ੍ਗਤਂ, ਤਤ੍ਥ ਨਿਰਨ੍ਤਰਂ ਠਿਤਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸੁਤ੍ਤਤੋਤਿ ਇਮਸ੍ਸ ਵਿਵਰਣਂ ‘‘ਪਾਲ਼ਿਤੋ’’ਤਿ. ਏਤ੍ਥ ਚ ‘‘ਸੁਤ੍ਤਂ ਨਾਮ ਸਕਲਂ ਵਿਨਯਪਿਟਕ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਪੁਨ ਸੁਤ੍ਤਤੋਤਿ ਤਦਤ੍ਥਪਟਿਪਾਦਕਂ ਸੁਤ੍ਤਾਭਿਧਮ੍ਮਪਾਲ਼ਿਵਚਨਂ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਂ. ਅਨੁਬ੍ਯਞ੍ਜਨਸੋਤਿ ਇਮਸ੍ਸ ਵਿਵਰਣਂ ‘‘ਪਰਿਪੁਚ੍ਛਤੋ ਚ ਅਟ੍ਠਕਥਾਤੋ ਚਾ’’ਤਿ. ਪਾਲ਼ਿਂ ਅਨੁਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਥਸ੍ਸ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਤੋ ਪਕਾਸਨਤੋ ‘‘ਅਨੁਬ੍ਯਞ੍ਜਨ’’ਨ੍ਤਿ ਹਿ ਪਰਿਪੁਚ੍ਛਾ ਅਟ੍ਠਕਥਾ ਚ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਏਤ੍ਥ ਚ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯ ਵਿਸੁਂ ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ ‘‘ਪਰਿਪੁਚ੍ਛਾ’’ਤਿ ਥੇਰਵਾਦੋ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਅਥ ਵਾ ਪਰਿਪੁਚ੍ਛਾਤਿ ਆਚਰਿਯਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕਾ ਪਾਲ਼ਿਯਾ ਅਤ੍ਥਸਵਨਂ. ਅਟ੍ਠਕਥਾਤਿ ਪਾਲ਼ਿਮੁਤ੍ਤਕਵਿਨਿਚ੍ਛਯੋ. ਤਦੁਭਯਮ੍ਪਿ ਪਾਲ਼ਿਂ ਅਨੁਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਥਸ੍ਸ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਤੋ ‘‘ਅਨੁਬ੍ਯਞ੍ਜਨ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਵਿਨਯੇਤਿ ਵਿਨਯਾਚਾਰੇ. ਤੇਨੇਵ ਵਕ੍ਖਤਿ ‘‘ਵਿਨਯਂ ਅਜਹਨ੍ਤੋ ਅਵੋਕ੍ਕਮਨ੍ਤੋ’’ਤਿਆਦਿ. ਤਤ੍ਥ ਪਤਿਟ੍ਠਾਨਂ ਨਾਮ ਸਞ੍ਚਿਚ੍ਚ ਆਪਤ੍ਤਿਯਾ ਅਨਾਪਜ੍ਜਨਾਦਿਨਾ ਹੋਤੀਤਿ ਆਹ ‘‘ਲਜ੍ਜਿਭਾਵੇਨ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤੋ’’ਤਿ, ਤੇਨ ਲਜ੍ਜੀ ਹੋਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਵਿਨਯਧਰਸ੍ਸ ਲਕ੍ਖਣੇ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੇ ਕਿਂ ਇਮਿਨਾ ਲਜ੍ਜਿਭਾਵੇਨਾਤਿ ਆਹ ‘‘ਅਲਜ੍ਜੀ ਹੀ’’ਤਿਆਦਿ. ਤਤ੍ਥ ਬਹੁਸ੍ਸੁਤੋਪੀਤਿ ਇਮਿਨਾ ਪਠਮਲਕ੍ਖਣਸਮਨ੍ਨਾਗਮਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਲਾਭਗਰੁਕਤਾਯਾਤਿ ਇਮਿਨਾ ਵਿਨਯੇ ਠਿਤਤਾਯ ਅਭਾਵੇ ਪਠਮਲਕ੍ਖਣਯੋਗਾ ਕਿਚ੍ਚਕਰੋ ਨ ਹੋਤਿ, ਅਥ ਖੋ ਅਕਿਚ੍ਚਕਰੋ ਅਨਤ੍ਥਕਰੋ ਏਵਾਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਸਙ੍ਘਭੇਦਸ੍ਸ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗੇ ਪਵਤ੍ਤਕਲਹਸ੍ਸੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ ਸਙ੍ਘਰਾਜੀਤਿ. ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਕੋਤਿ ਅਣੁਮਤ੍ਤੇਸੁਪਿ ਵਜ੍ਜੇਸੁ ਭਯਦਸ੍ਸਨਵਸੇਨ ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਨ੍ਤੋ. ਤਨ੍ਤਿਂ ਅਵਿਸਂਵਾਦੇਤ੍ਵਾਤਿ ਪਾਲ਼ਿਂ ਅਞ੍ਞਥਾ ਅਕਤ੍ਵਾ. ਅਵੋਕ੍ਕਮਨ੍ਤੋਤਿ ਅਨਤਿਕ੍ਕਮਨ੍ਤੋ.

ਵਿਤ੍ਥੁਨਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥਂ ਅਦਿਸ੍ਵਾ ਨਿਤ੍ਥੁਨਤਿ, ਵਿਤ੍ਥਮ੍ਭਤਿ ਵਾ. ਵਿਪ੍ਫਨ੍ਦਤੀਤਿ ਕਮ੍ਪਤਿ. ਸਨ੍ਤਿਟ੍ਠਿਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਤੀਤਿ ਏਕਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਅਤ੍ਥੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਤਿ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਯਂ ਯਂ ਪਰੇਨ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਤਂ ਤਂ ਅਨੁਜਾਨਾਤੀ’’ਤਿ. ਸਕਵਾਦਂ ਛਡ੍ਡੇਤ੍ਵਾ ਪਰਵਾਦਂ ਗਣ੍ਹਾਤੀਤਿ ‘‘ਉਚ੍ਛੁਮ੍ਹਿ ਕਸਟਂ ਯਾਵਜੀਵਿਕਂ, ਰਸੋ ਸਤ੍ਤਾਹਕਾਲਿਕੋ, ਤਦੁਭਯਵਿਨਿਮੁਤ੍ਤੋ ਚ ਉਚ੍ਛੁ ਨਾਮ ਵਿਸੁਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਉਚ੍ਛੁਪਿ ਵਿਕਾਲੇ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਪਰਵਾਦਿਨਾ ਵੁਤ੍ਤੇ ਤਮ੍ਪਿ ਗਣ੍ਹਾਤਿ. ਏਕੇਕਲੋਮਨ੍ਤਿ ਪਲਿਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਯਮ੍ਹੀਤਿ ਯਸ੍ਮਿਂ ਪੁਗ੍ਗਲੇ. ਪਰਿਕ੍ਖਯਂ ਪਰਿਯਾਦਾਨਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥਤੋ ਏਕਂ.

ਆਚਰਿਯਪਰਮ੍ਪਰਾਤਿ ਆਚਰਿਯਾਨਂ ਵਿਨਿਚ੍ਛਯਪਰਮ੍ਪਰਾ. ਤੇਨੇਵ ਵਕ੍ਖਤਿ ‘‘ਅਤ੍ਤਨੋਮਤਿਂ ਪਹਾਯ…ਪੇ… ਯਥਾ ਆਚਰਿਯੋ ਚ ਆਚਰਿਯਾਚਰਿਯੋ ਚ ਪਾਲ਼ਿਞ੍ਚ ਪਰਿਪੁਚ੍ਛਞ੍ਚ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਤਥਾ ਞਾਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ. ਨ ਹਿ ਆਚਰਿਯਾਨਂ ਨਾਮਮਤ੍ਤਤੋ ਪਰਮ੍ਪਰਜਾਨਨੇ ਪਯੋਜਨਂ ਅਤ੍ਥਿ. ਪੁਬ੍ਬਾਪਰਾਨੁਸਨ੍ਧਿਤੋਤਿ ਪੁਬ੍ਬਵਚਨਸ੍ਸ ਅਪਰਵਚਨੇਨ ਸਹ ਅਤ੍ਥਸਮ੍ਬਨ੍ਧਜਾਨਨਤੋ. ਅਤ੍ਥਤੋਤਿ ਸਦ੍ਦਤ੍ਥਪਿਣ੍ਡਤ੍ਥਅਧਿਪ੍ਪੇਤਤ੍ਥਾਦਿਤੋ. ਕਾਰਣਤੋਤਿ ਤਦਤ੍ਥੁਪਪਤ੍ਤਿਤੋ. ਆਚਰਿਯਪਰਮ੍ਪਰਨ੍ਤਿ ਇਮਸ੍ਸੇਵ ਵੇਵਚਨਂ ‘‘ਥੇਰਵਾਦਙ੍ਗ’’ਨ੍ਤਿ, ਥੇਰਪਟਿਪਾਟਿਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਦ੍ਵੇ ਤਯੋ ਪਰਿਵਟ੍ਟਾਤਿ ਦ੍ਵੇ ਤਯੋ ਪਰਮ੍ਪਰਾ.

ਇਮੇਹਿ ਚ ਪਨ ਤੀਹਿ ਲਕ੍ਖਣੇਹੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਠਮੇਨ ਲਕ੍ਖਣੇਨ ਵਿਨਯਸ੍ਸ ਸੁਟ੍ਠੁ ਉਗ੍ਗਹਿਤਭਾਵੋ ਵੁਤ੍ਤੋ, ਦੁਤਿਯੇਨ ਤਤ੍ਥ ਲਜ੍ਜਿਭਾਵੇਨ ਚੇਵ ਅਚਲਤਾਯ ਚ ਸੁਪ੍ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਤਾ, ਤਤਿਯੇਨ ਪਾਲ਼ਿਅਟ੍ਠਕਥਾਸੁ ਸਰੂਪੇਨ ਅਨਾਗਤਾਨਮ੍ਪਿ ਤਦਨੁਲੋਮਤੋ ਆਚਰਿਯੇਹਿ ਦਿਨ੍ਨਨਯਤੋ ਵਿਨਿਚ੍ਛਿਨਿਤੁਂ ਸਮਤ੍ਥਤਾ. ਓਤਿਣ੍ਣੇ ਵਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਨ੍ਤਿ ਚੋਦਨਾਵਸੇਨ ਵੀਤਿਕ੍ਕਮਵਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ ਸਙ੍ਘਮਜ੍ਝੇ ਓਤਿਣ੍ਣੇ. ਚੋਦਕੇਨ ਚ ਚੁਦਿਤਕੇਨ ਚ ਵੁਤ੍ਤੇ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੇਤਿ ਏਵਂ ਓਤਿਣ੍ਣਵਤ੍ਥੁਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਚੋਦਕੇਨ ‘‘ਦਿਟ੍ਠਂ ਸੁਤ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ, ਚੁਦਿਤਕੇਨ ‘‘ਅਤ੍ਥੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਚ ਯਂ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੇ ਵੁਤ੍ਤੇਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਵਤ੍ਥੁ ਓਲੋਕੇਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਤਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਸ੍ਸ ਵਤ੍ਥੁ ਓਲੋਕੇਤਬ੍ਬਂ. ‘‘ਤਿਣੇਨ ਵਾ ਪਣ੍ਣੇਨ ਵਾ…ਪੇ… ਯੋ ਆਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਹਿਦਂ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯੇ ਅਞ੍ਞਾਤਕਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਸਿਕ੍ਖਾਪਦਸ੍ਸ (ਪਾਰਾ. ੫੧੭) ਵਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਂ.

ਥੁਲ੍ਲਚ੍ਚਯਦੁਬ੍ਭਾਸਿਤਾਪਤ੍ਤੀਨਂ ਮਾਤਿਕਾਯ ਅਨਾਗਤਤ੍ਤਾ ‘‘ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਆਪਤ੍ਤੀਨਂ ਅਞ੍ਞਤਰ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਿਕਦੁਕ੍ਕਟਨ੍ਤਿ ‘‘ਅਨੁਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੇ ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਸਞ੍ਞੀ ਉਜ੍ਝਾਯਤਿ ਖੀਯਤਿ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ (ਪਾਚਿ. ੧੦੬) ਆਗਤਂ ਤਿਕਦੁਕ੍ਕਟਂ. ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਵਾ ਆਪਤ੍ਤਿਨ੍ਤਿ ‘‘ਕਾਲੇ ਵਿਕਾਲਸਞ੍ਞੀ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸ, ਕਾਲੇ ਵੇਮਤਿਕੋ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸਾ’’ਤਿਆਦਿਕਂ (ਪਾਚਿ. ੨੫੦) ਦੁਕਦੁਕ੍ਕਟਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਅਨ੍ਤਰਾਪਤ੍ਤਿਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਤਸ੍ਮਿਂ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇ ਆਗਤਵਤ੍ਥੁਵੀਤਿਕ੍ਕਮਂ ਵਿਨਾ ਅਞ੍ਞਸ੍ਮਿਂ ਵਤ੍ਥੁਵੀਤਿਕ੍ਕਮੇ ਨਿਦਾਨਤੋ ਪਭੁਤਿ ਵਿਨੀਤਵਤ੍ਥੁਪਰਿਯੋਸਾਨਾ ਅਨ੍ਤਰਨ੍ਤਰਾ ਵੁਤ੍ਤਾ ਆਪਤ੍ਤਿ. ਇਧ ਪਨ ‘‘ਵਤ੍ਥੁਂ ਓਲੋਕੇਤੀ’’ਤਿ ਵਿਸੁਂ ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ ਤਦਵਸੇਸਾ ਅਨ੍ਤਰਾਪਤ੍ਤੀਤਿ ਗਹਿਤਾ. ਪਟਿਲਾਤਂ ਉਕ੍ਖਿਪਤੀਤਿ ਇਦਮ੍ਪਿ ਵਿਸਿਬ੍ਬਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇ (ਪਾਚਿ. ੩੫੦) ਆਗਤਂ, ਤਤ੍ਥ ਡਯ੍ਹਮਾਨਂ ਅਲਾਤਂ ਅਗ੍ਗਿਕਪਾਲਾਦਿਤੋ ਬਹਿ ਪਤਿਤਂ ਅਵਿਜ੍ਝਾਤਮੇਵ ਪਟਿਉਕ੍ਖਿਪਤਿ, ਪੁਨ ਯਥਾਠਾਨੇ ਠਪੇਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਵਿਜ੍ਝਾਤਂ ਪਨ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਨ੍ਤਸ੍ਸ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਮੇਵ.

ਅਨਾਪਤ੍ਤਿਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਅਨ੍ਤਰਨ੍ਤਰਾ ਵੁਤ੍ਤਾ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿਪਿ ਅਤ੍ਥਿ, ‘‘ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਇਦ੍ਧਿਮਸ੍ਸ ਇਦ੍ਧਿਵਿਸਯੇ’’ਤਿਆਦਿ ਵਿਯ ਸਾਪਿ ਸਙ੍ਗਯ੍ਹਤਿ. ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਨ੍ਤਰੇਸੂਤਿ ਵਿਨੀਤਵਤ੍ਥੁਂ ਅਨ੍ਤੋਕਤ੍ਵਾ ਏਕੇਕਸ੍ਮਿਂ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਨ੍ਤਰੇ.

ਪਾਰਾਜਿਕਾਪਤ੍ਤੀਤਿ ਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਇਦਂ ਆਪਨ੍ਨਪੁਗ੍ਗਲੇਨ ਲਜ੍ਜਿਧਮ੍ਮੇ ਠਤ੍ਵਾ ਯਥਾਭੂਤਂ ਆਵਿਕਰਣੇਪਿ ਦੁਬ੍ਬਿਨਿਚ੍ਛਯਂ ਅਦਿਨ੍ਨਾਦਾਨਾਦਿਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਯਂ ਪਨ ਮੇਥੁਨਾਦੀਸੁ ਵਿਜਾਨਨਂ, ਤਂ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਮੇਵ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਮੇਥੁਨਧਮ੍ਮਵੀਤਿਕ੍ਕਮੋ ਹੀ’’ਤਿਆਦਿ. ਯੋ ਪਨ ਅਲਜ੍ਜਿਤਾਯ ਪਟਿਞ੍ਞਂ ਅਦਤ੍ਵਾ ਵਿਕ੍ਖੇਪਂ ਕਰੋਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਆਪਤ੍ਤਿ ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਓਲ਼ਾਰਿਕਾਪਿ ਵਿਨਿਚ੍ਛਿਨਿਤੁਂ. ਯਾਵ ਸੋ ਯਥਾਭੂਤਂ ਨਾਵਿਕਰੋਤਿ, ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਚ ਆਪਤ੍ਤਿਸਨ੍ਦੇਹੋ ਨ ਵਿਗਚ੍ਛਤਿ, ਤਾਵ ਨਾਸਿਤਕੋਵ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ. ਸੁਖੁਮਾਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋਪਿ ਦੁਵਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਸਭਾਵਸ੍ਸ ਲਹੁਪਰਿਵਤ੍ਤਿਨੋ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸੀਘਪਰਿਵਤ੍ਤਿਤਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਸੁਖੁਮਾਤਿ ਵਾ ਚਿਤ੍ਤਪਰਿਵਤ੍ਤਿਯਾ ਸੁਖੁਮਤਾਯ ਸੁਖੁਮਾ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਚਿਤ੍ਤਲਹੁਕਾ’’ਤਿ, ਚਿਤ੍ਤਂ ਵਿਯ ਲਹੁਕਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਥ ਵਾ ਚਿਤ੍ਤਂ ਲਹੁ ਸੀਘਪਰਿਵਤ੍ਤਿ ਏਤੇਸਨ੍ਤਿ ਚਿਤ੍ਤਲਹੁਕਾ. ਤੇਤਿ ਤੇ ਵੀਤਿਕ੍ਕਮੇ. ਤਂਵਤ੍ਥੁਕਨ੍ਤਿ ਤੇ ਅਦਿਨ੍ਨਾਦਾਨਮਨਉਸ੍ਸਵਿਗ੍ਗਹਵੀਤਿਕ੍ਕਮਾ ਵਤ੍ਥੁ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਂ ਕਾਰਣਮੇਤਸ੍ਸਾਤਿ ਤਂਵਤ੍ਥੁਕਂ.

ਯਂ ਆਚਰਿਯੋ ਭਣਤਿ, ਤਂ ਕਰੋਹੀਤਿਆਦਿ ਸਬ੍ਬਂ ਲਜ੍ਜੀਪੇਸਲਂ ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਕਮੇਵ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਯੋ ਯਾਥਾਵਤੋ ਪਕਾਸੇਤ੍ਵਾ ਸੁਦ੍ਧਿਮੇਵ ਗਵੇਸਤਿ, ਤੇਨਪਿ. ਪਾਰਾਜਿਕੋਸੀਤਿ ਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੋਤਿ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿਕੋਟਿਯਾਪਿ ਸਙ੍ਕਿਯਮਾਨਤ੍ਤਾ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤੇਨੇਵ ‘‘ਪਾਰਾਜਿਕਚ੍ਛਾਯਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਸੀਲਾਨਿ ਸੋਧੇਤ੍ਵਾਤਿ ਯਂਵਤ੍ਥੁਕਂ ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ, ਤਂ ਅਮਨਸਿਕਰਿਤ੍ਵਾ ਅਵਸੇਸਸੀਲਾਨਿ ਸੋਧੇਤ੍ਵਾ’’ਤਿ ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨਿਯਂ (ਸਾਰਤ੍ਥ. ਟੀ. ੨.੪੫) ਵੁਤ੍ਤਂ, ਵਿਮਤਿਵਿਨੋਦਨਿਯਂ (ਵਿ. ਵਿ. ਟੀ. ੧.੪੫) ਪਨ ‘‘ਸੀਲਾਨਿ ਸੋਧੇਤ੍ਵਾਤਿ ਯਸ੍ਮਿਂ ਵੀਤਿਕ੍ਕਮੇ ਪਾਰਾਜਿਕਾਸਙ੍ਕਾ ਵਤ੍ਤਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਪਾਰਾਜਿਕਾਭਾਵਪਕ੍ਖਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਦੇਸਨਾਵੁਟ੍ਠਾਨਗਾਮਿਨੀਨਂ ਆਪਤ੍ਤੀਨਂ ਸੋਧਨਵਸੇਨ ਸੀਲਾਨਿ ਸੋਧੇਤ੍ਵਾ’’ਤਿ. ਪਾਕਟਭਾਵਤੋ ਸੁਖਵਲਞ੍ਜਤਾਯ ਚ ‘‘ਦ੍ਵਤ੍ਤਿਂਸਾਕਾਰਂ ਤਾਵ ਮਨਸਿ ਕਰੋਹੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਉਪਲਕ੍ਖਣਵਸੇਨ ਵਾ. ਅਞ੍ਞਸ੍ਮਿਂ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨੇ ਕਤਪਰਿਚਯੇਨ ਤਮੇਵ ਮਨਸਿ ਕਾਤਬ੍ਬਂ. ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਵਾ ਅਭਿਰੁਚਿਤਂ ਮਨਸਿ ਕਾਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੇਵ. ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਘਟਯਤੀਤਿ ਅਨ੍ਤਰਨ੍ਤਰਾ ਖਣ੍ਡਂ ਅਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਆਰਮ੍ਮਣਭਾਵੇਨ ਚਿਰਕਾਲਂ ਘਟਯਤਿ. ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਪਾਕਟਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਉਪਟ੍ਠਹਨ੍ਤੀਤਿ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਿਕੋ ਚੇ, ਤਸ੍ਸ ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਪਾਕਟਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਉਪਟ੍ਠਹਨ੍ਤਿ.

ਸਚੇ ਕਤਪਾਰਾਜਿਕਵੀਤਿਕ੍ਕਮੋ ਭਵੇਯ੍ਯ, ਤਸ੍ਸ ਸਤਿਪਿ ਅਸਰਿਤੁਕਾਮਤਾਯ ਵਿਪ੍ਪਟਿਸਾਰਵਤ੍ਥੁਵਸੇਨ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਤਂ ਉਪਟ੍ਠਹਤੀਤਿ ਚਿਤ੍ਤੇਕਗ੍ਗਤਂ ਨ ਵਿਨ੍ਦਤਿ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਨ ਘਟਯਤੀ’’ਤਿਆਦਿ. ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਨ ਘਟਯਤੀਤਿ ਚਿਤ੍ਤਕ੍ਖੋਭਾਦਿਬਹੁਲਸ੍ਸ ਸੁਦ੍ਧਸੀਲਸ੍ਸਪਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਨ ਸਮਾਧਿਯਤਿ, ਤਂ ਇਧ ਪਾਰਾਜਿਕਮੂਲਨ੍ਤਿ ਨ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ. ਕਤਪਾਪਮੂਲਕੇਨ ਵਿਪ੍ਪਟਿਸਾਰੇਨੇਵੇਤ੍ਥ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਸਮਾਧਿਯਨਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘‘ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਨ ਘਟਯਤੀ’’ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਵਿਪ੍ਪਟਿਸਾਰਗ੍ਗਿਨਾ’’ਤਿਆਦਿ. ਅਤ੍ਤਨਾਤਿ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਕਰਣਭੂਤੇਨ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਕਤ੍ਤਾ ਜਾਨਾਤਿ, ਪਚ੍ਚਤ੍ਤੇ ਵਾ ਕਰਣਵਚਨਂ, ਅਤ੍ਤਾ ਸਯਂ ਜਾਨਾਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਞ੍ਞਾ ਚ ਦੇਵਤਾ ਜਾਨਨ੍ਤੀਤਿ ਆਰਕ੍ਖਦੇਵਤਾਹਿ ਅਞ੍ਞਾ ਪਰਚਿਤ੍ਤਵਿਦੁਨਿਯੋ ਦੇਵਤਾ ਜਾਨਨ੍ਤਿ.

ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ ਪਣ੍ਡਿਤੇਹਿ ਵਿਚਾਰੇਤਬ੍ਬਂ ਕਾਰਣਂ ਅਤ੍ਥਿ. ਕਥਂ? ਇਦਾਨਿ ਏਕਚ੍ਚੇ ਵਿਨਯਧਰਾ ਪਠਮਪਾਰਾਜਿਕਵਿਸਯੇ ਵਤ੍ਥੁਮ੍ਹਿ ਓਤਿਣ੍ਣੇ ਇਤ੍ਥਿਯਾ ਵਾ ਪੁਰਿਸੇਨ ਵਾ ਗਹਟ੍ਠੇਨ ਵਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤੇਨ ਵਾ ਚੋਦਿਯਮਾਨੇ ਚੁਦਿਤਕਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਪਟਿਞ੍ਞਾਯ ਅਦੀਯਮਾਨਾਯ ਤਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਸੁਸਾਨੇ ਏਕਕਮੇਵ ਸਯਾਪੇਨ੍ਤਿ, ਏਵਂ ਸਯਾਪਿਯਮਾਨੋ ਸੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਚੇ ਭਯਸਨ੍ਤਾਸਵਿਰਹਿਤੋ ਸਬ੍ਬਰਤ੍ਤਿਂ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸੁਸਾਨੇ ਸਯਿਤੁਂ ਵਾ ਨਿਸੀਦਿਤੁਂ ਵਾ ਸਕ੍ਕੋਤਿ, ਤਂ ‘‘ਪਰਿਸੁਦ੍ਧੋ ਏਸੋ’’ਤਿ ਵਿਨਿਚ੍ਛਿਨਨ੍ਤਿ. ਸਚੇ ਪਨ ਭਯਸਨ੍ਤਾਸਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਸਬ੍ਬਰਤ੍ਤਿਂ ਸਯਿਤੁਂ ਵਾ ਨਿਸੀਦਿਤੁਂ ਵਾ ਨ ਸਕ੍ਕੋਤਿ, ਤਂ ‘‘ਅਸੁਦ੍ਧੋ’’ਤਿ ਵਿਨਿਚ੍ਛਿਨਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਅਯੁਤ੍ਤਂ ਵਿਯ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ਕਸ੍ਮਾਤਿ ਚੇ? ਅਟ੍ਠਕਥਾਯ ਵਿਰੁਦ੍ਧੋਤਿ, ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਦੁਤਿਯਤਤਿਯਪਾਰਾਜਿਕਵਿਸਯੇ ਏਵ ਤਥਾਰੂਪੋ ਵਿਚਾਰੋ ਵੁਤ੍ਤੋ, ਨ ਪਠਮਚਤਉਤ੍ਥਪਾਰਾਜਿਕਵਿਸਯੇ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹਿ ਤਤ੍ਥ ‘‘ਮੇਥੁਨਧਮ੍ਮਵੀਤਿਕ੍ਕਮੋ ਹਿ ਉਤ੍ਤਰਿਮਨੁਸ੍ਸਧਮ੍ਮਵੀਤਿਕ੍ਕਮੋ ਚ ਓਲ਼ਾਰਿਕੋ, ਅਦਿਨ੍ਨਾਦਾਨਮਨੁਸ੍ਸਵਿਗ੍ਗਹਵੀਤਿਕ੍ਕਮਾ ਪਨ ਸੁਖੁਮਾ ਚਿਤ੍ਤਲਹੁਕਾ, ਤੇ ਸੁਖੁਮੇਨੇਵ ਆਪਜ੍ਜਤਿ, ਸੁਖੁਮੇਨ ਰਕ੍ਖਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਵਿਸੇਸੇਨ ਤਂਵਤ੍ਥੁਕਂ ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਂ ਪੁਚ੍ਛਿਯਮਾਨੋ’’ਤਿ. ਟੀਕਾਯਞ੍ਚ (ਸਾਰਤ੍ਥ. ਟੀ. ੨.੪੫) ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਤਂਵਤ੍ਥੁਕਨ੍ਤਿ ਤੇ ਅਦਿਨ੍ਨਾਦਾਨਮਨੁਸ੍ਸਵਿਗ੍ਗਹਵੀਤਿਕ੍ਕਮਾ ਵਤ੍ਥੁ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਂ ਕਾਰਣਮੇਤਸ੍ਸਾਤਿ ਤਂਵਤ੍ਥੁਕ’’ਨ੍ਤਿ, ਇਦਮ੍ਪਿ ਏਕਂ ਕਾਰਣਂ.

ਤਤ੍ਥਾਪਿ ਅਞ੍ਞੇ ਪਣ੍ਡਿਤੇਪਿ ਵਿਨਿਚ੍ਛਿਨਾਪੇਤ੍ਵਾ ਤੇਸਮ੍ਪਿ ਪਾਰਾਜਿਕਚ੍ਛਾਯਾਦਿਸ੍ਸਨੇਯੇਵ ਤਥਾ ਵਿਨਿਚ੍ਛਯੋ ਕਾਤਬ੍ਬੋ, ਨ ਸੁਦ੍ਧਭਾਵਦਿਸ੍ਸਨੇ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ‘‘ਆਪਤ੍ਤੀਤਿ ਅਵਤ੍ਵਾ ‘ਸਚਸ੍ਸ ਆਚਰਿਯੋ ਧਰਤਿ…ਪੇ… ਅਥ ਦਹਰਸ੍ਸਪਿ ਪਾਰਾਜਿਕਚ੍ਛਾਯਾਵ ਉਪਟ੍ਠਾਤਿ, ਤੇਨਪਿ ‘ਪਾਰਾਜਿਕੋਸੀ’ਤਿ ਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੋ. ਦੁਲ੍ਲਭੋ ਹਿ ਬੁਦ੍ਧੁਪ੍ਪਾਦੋ, ਤਤੋ ਦੁਲ੍ਲਭਤਰਾ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾ ਚ ਉਪਸਮ੍ਪਦਾ ਚ, ਏਵਂ ਪਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ, ਇਦਮੇਕਂ. ਨਿਸੀਦਾਪਿਯਮਾਨੋਪਿ ਵਿਵਿਤ੍ਤੋਕਾਸੇਯੇਵ ਨਿਸੀਦਾਪੇਤਬ੍ਬੋ, ਨ ਸੁਸਾਨੇ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹਿ ਤਤ੍ਥ ‘‘ਵਿਵਿਤ੍ਤਂ ਓਕਾਸਂ ਸਮ੍ਮਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਦਿਵਾਵਿਹਾਰਂ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ’’ਤਿਆਦਿ, ਇਦਮੇਕਂ. ਵਿਵਿਤ੍ਤੋਕਾਸੇ ਨਿਸੀਦਾਪਿਯਮਾਨੋਪਿ ਦਿਵਾਯੇਵ ਨਿਸੀਦਾਪੇਤਬ੍ਬੋ, ਨ ਰਤ੍ਤਿਂ. ਤਥਾ ਹਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਦਿਵਸਂ ਅਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਮ੍ਪਿ ਨ ਜਾਨਾਤਿ, ਸੋ ਦਿਵਸਾਤਿਕ੍ਕਮੇ ਉਪਟ੍ਠਾਨਂ ਆਗਤੋ ਏਵਂ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ, ਇਦਮੇਕਂ.

ਈਦਿਸਂ ਵਿਧਾਨਂ ਸਯਂ ਆਰੋਚਿਤੇ ਏਵ ਵਿਧਾਤਬ੍ਬਂ, ਨ ਪਰੇਹਿ ਚੋਦਿਯਮਾਨੇ. ਤਥਾ ਹਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਏਵਂ ਕਤਵੀਤਿਕ੍ਕਮੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਸਯਮੇਵ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਆਰੋਚਿਤੇ ਪਟਿਪਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ. ਅਥ ਕਸ੍ਮਾ ਇਦਾਨਿ ਏਵਂ ਕਰੋਨ੍ਤੀਤਿ? ਗਿਹੀਨਂ ਅਸਕ੍ਖਿਕਅਟ੍ਟਕਰਣੇ ਉਦਕੇ ਨਿਮੁਜ੍ਜਾਪਨਂ ਵਿਯ ਮਞ੍ਞਮਾਨਾ ਏਵਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ. ਤਮ੍ਪਿ ਮਾਯਾਕੁਸਲਾ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਵਿਵਿਧੇਹਿ ਉਪਾਯੇਹਿ ਵਿਤਥਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਚ੍ਚਮ੍ਪਿ ਹੋਤਿ, ਅਸਚ੍ਚਮ੍ਪਿ ਹੋਤਿ. ਤੇਨੇਵ ਚ ਕਾਰਣੇਨ ਮਹੋਸਧਪਣ੍ਡਿਤਾਦਯੋ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਾ ਅਸਕ੍ਖਿਕਮ੍ਪਿ ਅਟ੍ਟਂ ਉਦਕਨਿਮੁਜ੍ਜਾਪਨਾਦਿਨਾ ਨ ਵਿਨਿਚ੍ਛਿਨਨ੍ਤਿ, ਉਭਿਨ੍ਨਂ ਵਚਨਂ ਪਰਿਸਂ ਗਾਹਾਪੇਤ੍ਵਾ ਤੇਸਂ ਵਚਨਞ੍ਚ ਕਿਰਿਯਞ੍ਚ ਪਰਿਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਸਚ੍ਚਞ੍ਚ ਵਿਤਥਞ੍ਚ ਞਤ੍ਵਾਵ ਵਿਨਿਚ੍ਛਿਨਨ੍ਤਿ. ਸਾਸਨੇ ਪਨ ਭਿਕ੍ਖੂ ਸੂਰਜਾਤਿਕਾਪਿ ਸਨ੍ਤਿ, ਭੀਰੁਕਜਾਤਿਕਾਪਿ ਸਨ੍ਤਿ. ਸੁਸਾਨਞ੍ਚ ਨਾਮ ਪਕਤਿਮਨੁਸ੍ਸਾਨਮ੍ਪਿ ਭਯਸਨ੍ਤਾਸਕਰਂ ਹੋਤਿ, ਰਤ੍ਤਿਕਾਲੇ ਪਨ ਅਤਿਵਿਯ ਭਯਾਨਕਂ ਹੁਤ੍ਵਾ ਉਪਟ੍ਠਾਤਿ, ਏਵਂਭੂਤੇ ਸੁਸਾਨੇ ਰਤ੍ਤਿਯਂ ਏਕੋ ਅਸਹਾਯੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਨਿਪਜ੍ਜਾਪਿਯਮਾਨੋ ਭੀਰੁਕਜਾਤਿਕੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਸੀਲੋਪਿ ਸਮਾਨੋ ਕਿਂ ਨ ਭਾਯੇਯ੍ਯ, ਕਥਂ ਸਬ੍ਬਰਤ੍ਤਿਂ ਸਯਿਤੁਂ ਵਾ ਨਿਸੀਦਿਤੁਂ ਵਾ ਸਕ੍ਕੁਣੇਯ੍ਯ, ਤਥਾਰੂਪਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ‘‘ਅਪਰਿਸੁਦ੍ਧੋ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤੋ ਕਥਂ ਕਿਚ੍ਚਕਰੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ.

ਅਲਜ੍ਜੀ ਪਨ ਸੂਰਜਾਤਿਕੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਜ੍ਜਂ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦੇਤੁਕਾਮੋ ਭਾਯਨ੍ਤੋਪਿ ਅਭਾਯਨ੍ਤੋ ਵਿਯ ਹੁਤ੍ਵਾ ‘‘ਸਚੇ ਵਿਕਾਰਂ ਦਸ੍ਸੇਸ੍ਸਾਮਿ, ਅਨਤ੍ਥਂ ਮੇ ਕਰਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਅਨਤ੍ਥਭਯੇਨ ਅਧਿਵਾਸੇਤ੍ਵਾ ਸਯਿਤੁਂ ਵਾ ਨਿਸੀਦਿਤੁਂ ਵਾ ਸਕ੍ਕੁਣੇਯ੍ਯ, ਏਵਰੂਪਂ ਪੁਗ੍ਗਲਂ ‘‘ਪਰਿਸੁਦ੍ਧੋ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤੋ ਕਥਂ ਸੁਵਿਨਿਚ੍ਛਿਤੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀਤਿ. ਇਦਮ੍ਪਿ ਏਕਂ ਕਾਰਣਂ.

ਅਥਾਪਿ ਵਦੇਯ੍ਯੁਂ – ਯਥਾ ਉਦਕੇ ਨਿਮੁਜ੍ਜਾਪਿਤਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਅਸਚ੍ਚਵਾਦੀਨਂ ਦੇਵਤਾਨੁਭਾਵੇਨ ਕੁਮ੍ਭੀਲਾਦਯੋ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਾ ਵਿਯ ਉਪਟ੍ਠਹਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਸਚ੍ਚਵਾਦਿਨੋ ਸੀਘਂ ਪ੍ਲਵਨ੍ਤਿ, ਸਚ੍ਚਵਾਦੀਨਂ ਪਨ ਨ ਉਪਟ੍ਠਹਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤੇ ਸੁਖੇਨ ਨਿਸੀਦਿਤੁਂ ਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਿ, ਏਵਂ ਤੇਸਮ੍ਪਿ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਅਪਰਿਸੁਦ੍ਧਸੀਲਾਨਂ ਦੇਵਤਾਨੁਭਾਵੇਨ ਸੀਹਬ੍ਯਗ੍ਘਾਦਯੋ ਆਗਤਾ ਵਿਯ ਪਞ੍ਞਾਯਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤੇ ਸਬ੍ਬਰਤ੍ਤਿਂ ਸਯਿਤੁਂ ਵਾ ਨਿਸੀਦਿਤੁਂ ਵਾ ਨ ਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਿ. ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਸੀਲਾਨਂ ਪਨ ਤਥਾ ਨ ਪਞ੍ਞਾਯਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤੇ ਸਬ੍ਬਰਤ੍ਤਿਂ ਦੇਵਤਾਹਿ ਰਕ੍ਖਿਤਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਭਯਸਨ੍ਤਾਸਰਹਿਤਾ ਸੁਸਾਨੇ ਸਯਿਤੁਂ ਵਾ ਨਿਸੀਦਿਤੁਂ ਵਾ ਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਿ, ਏਵਂ ਦੇਵਤਾ ਸਕ੍ਖਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਵਿਨਿਚ੍ਛਿਤਤ੍ਤਾ ਸੁਵਿਨਿਚ੍ਛਿਤਮੇਵ ਹੋਤੀਤਿ, ਤਮ੍ਪਿ ਤਥਾ ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਵਤ੍ਤੁਂ. ਕਸ੍ਮਾ? ਅਟ੍ਠਕਥਾਟੀਕਾਦੀਸੁ ਤਥਾ ਅਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ. ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਞ੍ਹਿ ‘‘ਵਿਵਿਤ੍ਤਂ ਓਕਾਸਂ ਸਮ੍ਮਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਦਿਵਾਵਿਹਾਰਂ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਸੀਲਾਨਿ ਸੋਧੇਤ੍ਵਾ ‘ਦ੍ਵਤ੍ਤਿਂਸਾਕਾਰਂ ਤਾਵ ਮਨਸਿਕਰੋਹੀ’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੋ. ਸਚੇ ਤਸ੍ਸ ਅਰੋਗਂ ਸੀਲਂ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਘਟਯਤਿ, ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਪਾਕਟਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਉਪਟ੍ਠਹਨ੍ਤਿ, ਉਪਚਾਰਪ੍ਪਨਾਪ੍ਪਤ੍ਤਂ ਵਿਯ ਚਿਤ੍ਤਂ ਏਕਗ੍ਗਂ ਹੋਤਿ, ਦਿਵਸਂ ਅਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਮ੍ਪਿ ਨ ਜਾਨਾਤਿ…ਪੇ… ਯਸ੍ਸ ਪਨ ਸੀਲਂ ਭਿਨ੍ਨਂ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਨ ਘਟਯਤਿ, ਪਤੋਦਾਭਿਤੁਨ੍ਨਂ ਵਿਯ ਚਿਤ੍ਤਂ ਕਮ੍ਪਤਿ, ਵਿਪ੍ਪਟਿਸਾਰਗ੍ਗਿਨਾ ਡਯ੍ਹਤਿ, ਤਤ੍ਤਪਾਸਾਣੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਵਿਯ ਤਙ੍ਖਣਞ੍ਞੇਵ ਵੁਟ੍ਠਾਤੀ’’ਤਿ ਏਤ੍ਤਕਮੇਵ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਟੀਕਾਯਮ੍ਪਿ (ਸਾਰਤ੍ਥ. ਟੀ. ੨.੪੫) ‘‘ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਘਟਯਤੀਤਿ ਅਨ੍ਤਰਨ੍ਤਰਾ ਖਣ੍ਡਂ ਅਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਆਰਮ੍ਮਣਭਾਵੇਨ ਚਿਰਕਾਲਂ ਘਟਯਤਿ. ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਪਾਕਟਾ ਉਪਟ੍ਠਹਨ੍ਤੀਤਿ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਿਕੋ ਚੇ, ਤਸ੍ਸ ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਪਾਕਟਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਉਪਟ੍ਠਹਨ੍ਤਿ. ਸਚੇ ਕਤਪਾਰਾਜਿਕਵੀਤਿਕ੍ਕਮੋ ਭਵੇਯ੍ਯ, ਤਸ੍ਸ ਸਤਿਪਿ ਅਸਰਿਤੁਕਾਮਤਾਯ ਵਿਪ੍ਪਟਿਸਾਰਵਤ੍ਥੁਵਸੇਨ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਤਂ ਉਪਟ੍ਠਹਤੀਤਿ ਚਿਤ੍ਤੇਕਗ੍ਗਤਂ ਨ ਵਿਨ੍ਦਤੀ’’ਤਿ ਏਤ੍ਤਕਮੇਵ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਵਿਮਤਿਵਿਨੋਦਨਿਯਮ੍ਪਿ (ਵਿ. ਵਿ. ਟੀ. ੧.੪੫) ‘‘ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਘਟਯਤੀਤਿ ਵਿਪ੍ਪਟਿਸਾਰਮੂਲਕੇਨ ਵਿਕ੍ਖੇਪੇਨ ਅਨ੍ਤਰਨ੍ਤਰਾ ਖਣ੍ਡਂ ਅਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਪਬਨ੍ਧਵਸੇਨ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਸਙ੍ਘਟਯਤਿ. ਸਙ੍ਖਾਰਾਤਿ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਸਾਪਤ੍ਤਿਕਸ੍ਸ ਹਿ ਪਗੁਣਮ੍ਪਿ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਨ ਸੁਟ੍ਠੁ ਉਪਟ੍ਠਾਤਿ. ਪਗੇਵ ਪਾਰਾਜਿਕਸ੍ਸ. ਤਸ੍ਸ ਹਿ ਵਿਪ੍ਪਟਿਸਾਰਨਿਨ੍ਨਤਾਯ ਚਿਤ੍ਤਂ ਏਕਗ੍ਗਂ ਨ ਹੋਤਿ. ਏਕਸ੍ਸ ਪਨ ਵਿਤਕ੍ਕਵਿਕ੍ਖੇਪਾਦਿਬਹੁਲਸ੍ਸ ਸੁਦ੍ਧਸੀਲਸ੍ਸਪਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਨ ਸਮਾਧਿਯਤਿ, ਤਂ ਇਧ ਪਾਰਾਜਿਕਮੂਲਨ੍ਤਿ ਨ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ. ਕਤਪਾਪਮੂਲਕੇਨ ਵਿਪ੍ਪਟਿਸਾਰੇਨੇਵੇਤ੍ਥ ਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਸਮਾਧਿਯਨਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਨ ਘਟਯਤੀ’ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਤਕਮੇਵ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਦੇਵਤਾਨੁਭਾਵੇਨਾ’’ਤਿਆਦਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਯਦਿ ਬੁਦ੍ਧਸਾਸਨੇ ਸਗਾਰਵੋ ਸਿਕ੍ਖਾਕਾਮੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਦੁਤਿਯਤਤਿਯਪਾਰਾਜਿਕਵਿਸਯੇ ਅਤ੍ਤਨੋ ਕਞ੍ਚਿ ਵੀਤਿਕ੍ਕਮਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਪਾਰਾਜਿਕਂ ਆਪਨ੍ਨੋ ਨੁ ਖੋ ਅਹਂ, ਨ ਨੁ ਖੋ’’ਤਿ ਸਂਸਯਪਕ੍ਖਨ੍ਦੋ ਵਿਨਯਧਰਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਤਂ ਵੀਤਿਕ੍ਕਮਂ ਯਥਾਭੂਤਂ ਆਚਿਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਪੁਚ੍ਛੇਯ੍ਯ, ਤਤੋ ਵਿਨਯਧਰੇਨ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ‘‘ਸਬ੍ਬਂ ਪੁਬ੍ਬਵਿਧਾਨਂ ਕਤ੍ਵਾ ਵਿਵਿਤ੍ਤਂ ਓਕਾਸਂ ਸਮ੍ਮਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਦਿਵਾਵਿਹਾਰਂ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਸੀਲਾਨਿ ਸੋਧੇਤ੍ਵਾ ਦ੍ਵਤ੍ਤਿਂਸਾਕਾਰੇ ਤਾਵ ਮਨਸਿਕਰੋਹੀ’’ਤਿ ਏਤ੍ਤਕਮੇਵ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੋ, ਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੋ ‘‘ਸੁਸਾਨੇ ਸੇਯ੍ਯਂ ਕਪ੍ਪੇਹੀ’’ਤਿਆਦਿ. ਆਗਤਕਾਲੇਪਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਆਗਤਨਯੇਨੇਵ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਆਗਤਨਯੇਨੇਵਸ੍ਸ ਸੁਦ੍ਧਾਸੁਦ੍ਧਭਾਵੋ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੋਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ.

ਏਵਂ ਹੋਤੁ, ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇ ਇਦਾਨਿ ਪਠਮਪਾਰਾਜਿਕਵਿਸਯੇ ਚੋਦੇਨ੍ਤਾਨਂ ਕਥਂ ਵਿਨਿਚ੍ਛਯੋ ਕਾਤਬ੍ਬੋਤਿ? ਚੋਦਕੇਨ ਵਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ ਆਰੋਚਿਤੇ ਚੁਦਿਤਕੋ ਪੁਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬੋ ‘‘ਸਨ੍ਤਮੇਤਂ, ਨੋ’’ਤਿ ਏਵਂ ਵਤ੍ਥੁਂ ਉਪਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਭੂਤੇਨ ਵਤ੍ਥੁਨਾ ਚੋਦੇਤ੍ਵਾ ਸਾਰੇਤ੍ਵਾ ਞਤ੍ਤਿਸਮ੍ਪਦਾਯ ਅਨੁਸ੍ਸਾਵਨਸਮ੍ਪਦਾਯ ਤਂ ਅਧਿਕਰਣਂ ਵੂਪਸਮੇਤਬ੍ਬਂ. ਏਵਮ੍ਪਿ ਅਲਜ੍ਜੀ ਨਾਮ ‘‘ਏਤਮ੍ਪਿ ਨਤ੍ਥਿ, ਏਤਮ੍ਪਿ ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਵਦੇਯ੍ਯ, ਪਟਿਞ੍ਞਂ ਨ ਦਦੇਯ੍ਯ, ਅਥ ਕਿਂ ਕਾਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ? ਏਵਮ੍ਪਿ ਅਲਜ੍ਜਿਸ੍ਸ ਪਟਿਞ੍ਞਾਯ ਏਵ ਆਪਤ੍ਤਿਯਾ ਕਾਰੇਤਬ੍ਬਂ ਯਥਾ ਤਂ ਤਿਪਿਟਕਚੂਲ਼ਾਭਯਤ੍ਥੇਰੇਨਾਤਿ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ (ਪਾਰਾ. ਅਟ੍ਠ. ੨.੩੮੫-੩੮੬) ‘‘ਏਵਂ ਲਜ੍ਜਿਨਾ ਚੋਦਿਯਮਾਨੋ ਅਲਜ੍ਜੀ ਬਹੂਸੁਪਿ ਵਤ੍ਥੂਸੁ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇਸੁ ਪਟਿਞ੍ਞਂ ਨ ਦੇਤਿ, ਸੋ ‘ਨੇਵ ਸੁਦ੍ਧੋ’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੋ, ਨ ‘ਅਸੁਦ੍ਧੋ’ਤਿ, ਜੀਵਮਤਕੋ ਨਾਮ ਆਮਕਪੂਤਿਕੋ ਨਾਮ ਚੇਸ. ਸਚੇ ਪਨਸ੍ਸ ਅਞ੍ਞਮ੍ਪਿ ਤਾਦਿਸਂ ਵਤ੍ਥੁ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਨ ਵਿਨਿਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬਂ, ਤਥਾ ਨਾਸਿਤਕੋਵ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿਆਦਿ.

੨੩੫. ਏਵਂ ਵਿਨਯਧਰਲਕ੍ਖਣਞ੍ਚ ਛਟ੍ਠਾਨਓਲੋਕਨਞ੍ਚ ਵਿਦਿਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ…ਪੇ… ਵਿਨਿਚ੍ਛਯੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋਤਿ ਯੋਜਨਾ. ਕਿਮਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ਆਹ ‘‘ਯਾ ਸਾ…ਪੇ… ਜਾਨਨਤ੍ਥ’’ਨ੍ਤਿ. ਯਾ ਸਾ ਪੁਬ੍ਬੇ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਭੇਦਾ ਚੋਦਨਾ ਅਤ੍ਥਿ, ਤਸ੍ਸਾਯੇਵ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਵਿਪਤ੍ਤਿਜਾਨਨਤ੍ਥਂ ਆਦਿਮਜ੍ਝਪਅਯੋਸਾਨਾਦੀਨਂ ਵਸੇਨ ਵਿਨਿਚ੍ਛਯੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ, ਨ ਅਵੁਤ੍ਤਚੋਦਨਾਪਭੇਦਜਾਨਨਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਨ੍ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਨਤ੍ਥੇ ਨਿਪਾਤੋ, ਸੋ ਵਿਨਿਚ੍ਛਯੋ ਕਤਮੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਚੋਦਨਾਯ ਕਤਿ ਮੂਲਾਨਿ, ਕਤਿ ਵਤ੍ਥੂਨਿ, ਕਤਿ ਭੂਮਿਯੋਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਕਤਿਹਾਕਾਰੇਹੀ’’ਤਿਪਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ਪਰਿਵਾਰੇ (ਪਰਿ. ੩੬੨) ਚੋਦਨਾਕਣ੍ਡੇ ‘‘ਚੋਦਨਾਯ ਕਤਿ ਮੂਲਾਨਿ, ਕਤਿ ਵਤ੍ਥੂਨਿ, ਕਤਿ ਭੂਮਿਯੋ, ਕਤਿਹਾਕਾਰੇਹਿ ਚੋਦੇਤੀ’’ਤਿ. ਮੇਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤੋ ਵਕ੍ਖਾਮਿ, ਨੋ ਦੋਸਨ੍ਤਰੋਤਿ ਏਤਸ੍ਸਪਿ ਪਰਤੋ ‘‘ਚੋਦਨਾਯ ਇਮਾ ਪਞ੍ਚ ਭੂਮਿਯੋ. ਕਤਮੇਹਿ ਦ੍ਵੀਹਾਕਾਰੇਹਿ ਚੋਦੇਤਿ, ਕਾਯੇਨ ਵਾ ਚੋਦੇਤਿ, ਵਾਚਾਯ ਵਾ ਚੋਦੇਤਿ, ਇਮੇਹਿ ਦ੍ਵੀਹਾਕਾਰੇਹਿ ਚੋਦੇਤੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ. ਕਸ੍ਮਾ? ਚੋਦਨਾਕਣ੍ਡੇ (ਪਰਿ. ੩੬੨) ਤਥਾ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨਤੋਤਿ. ਪਨ੍ਨਰਸਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਪਤਿਟ੍ਠਾਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਕਾਯਸਮਾਚਾਰਤਾ, ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਵਚੀਸਮਾਚਾਰਤਾ, ਮੇਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤੇ ਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਿਤਤਾ, ਬਹੁਸ੍ਸੁਤਤਾ, ਉਭਯਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਸ੍ਵਾਗਤਤਾ, ਕਾਲੇਨ ਵਚਨਤਾ, ਭੂਤੇਨ ਵਚਨਤਾ, ਸਣ੍ਹੇਨ ਵਚਨਤਾ, ਅਤ੍ਥਸਞ੍ਹਿਤੇਨ ਵਚਨਤਾ, ਮੇਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਵਚਨਤਾ, ਕਾਰੁਞ੍ਞਤਾ, ਹਿਤੇਸਿਤਾ, ਅਨੁਕਮ੍ਪਤਾ, ਆਪਤ੍ਤਿਵੁਟ੍ਠਾਨਤਾ, ਵਿਨਯਪੁਰੇਕ੍ਖਾਰਤਾਤਿ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ਉਪਾਲਿਪਞ੍ਚਕੇ (ਪਰਿ. ੪੩੬) ‘‘ਚੋਦਕੇਨੁਪਾਲਿ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਪਰਂ ਚੋਦੇਤੁਕਾਮੇਨ ਏਵਂ ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬਂ – ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਕਾਯਸਮਾਚਾਰੋ ਨੁ ਖੋਮ੍ਹਿ…ਪੇ… ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਵਚੀਸਮਾਚਾਰੋ ਨੁ ਖੋਮ੍ਹਿ…ਪੇ… ਮੇਤ੍ਤਂ ਨੁ ਖੋ ਮੇ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਿਤਂ ਸਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰੀਸੁ…ਪੇ… ਬਹੁਸ੍ਸੁਤੋ ਨੁ ਖੋਮ੍ਹਿ ਸੁਤਧਰੋ ਸੁਤਸਨ੍ਨਿਚਯੋ…ਪੇ… ਉਭਯਾਨਿ ਖੋ ਮੇ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਾਨਿ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਨ ਸ੍ਵਾਗਤਾਨਿ…ਪੇ… ਕਾਲੇਨ ਵਕ੍ਖਾਮਿ, ਨੋ ਅਕਾਲੇਨ, ਭੂਤੇਨ ਵਕ੍ਖਾਮਿ, ਨੋ ਅਭੂਤੇਨ, ਸਣ੍ਹੇਨ ਵਕ੍ਖਾਮਿ, ਨੋ ਫਰੁਸੇਨ, ਅਤ੍ਥਸਞ੍ਹਿਤੇਨ ਵਕ੍ਖਾਮਿ, ਨੋ ਅਨਤ੍ਥਸਞ੍ਹਿਤੇਨ, ਮੇਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤੋ ਵਕ੍ਖਾਮਿ, ਨੋ ਦੋਸਨ੍ਤਰੋ…ਪੇ… ਕਾਰੁਞ੍ਞਤਾ, ਹਿਤੇਸਿਤਾ, ਅਨੁਕਮ੍ਪਤਾ, ਆਪਤ੍ਤਿਵੁਟ੍ਠਾਨਤਾ, ਵਿਨਯਪੁਰੇਕ੍ਖਾਰਤਾ’’ਤਿ.

ਤਤ੍ਥ ਕਾਰੁਞ੍ਞਤਾਤਿ ਕਾਰੁਣਿਕਭਾਵੋ. ਇਮਿਨਾ ਕਰੁਣਾ ਚ ਕਰੁਣਾਪੁਬ੍ਬਭਾਗੋ ਚ ਦਸ੍ਸਿਤੋ. ਹਿਤੇਸਿਤਾਤਿ ਹਿਤਗਵੇਸਨਤਾ. ਅਨੁਕਮ੍ਪਤਾਤਿ ਤੇਨ ਹਿਤੇਨ ਸਂਯੋਜਨਤਾ. ਆਪਤ੍ਤਿਵੁਟ੍ਠਾਨਤਾਤਿ ਆਪਤ੍ਤਿਤੋ ਵੁਟ੍ਠਾਪੇਤ੍ਵਾ ਸੁਦ੍ਧਨ੍ਤੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪਨਤਾ. ਵਤ੍ਥੁਂ ਚੋਦੇਤ੍ਵਾ ਸਾਰੇਤ੍ਵਾ ਪਟਿਞ੍ਞਂ ਆਰੋਪੇਤ੍ਵਾ ਯਥਾਪਟਿਞ੍ਞਾਯ ਕਮ੍ਮਕਰਣਂ ਵਿਨਯਪੁਰੇਕ੍ਖਾਰਤਾ ਨਾਮ. ਅਮੂਲਕਮ੍ਪਿ ਸਮੂਲਕਮ੍ਪਿ ‘‘ਮੂਲ’’ਨ੍ਤਿ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਵਦਨ੍ਤੀਤਿ ਆਹ ‘‘ਦ੍ਵੇ ਮੂਲਾਨੀ’’ਤਿ. ਕਾਲੇਨ ਵਕ੍ਖਾਮੀਤਿਆਦੀਸੁ ਏਕੋ ਏਕਂ ਓਕਾਸਂ ਕਾਰੇਤ੍ਵਾ ਚੋਦੇਨ੍ਤੋ ਕਾਲੇਨ ਵਦਤਿ ਨਾਮ. ਸਙ੍ਘਮਜ੍ਝੇ ਗਣਮਜ੍ਝੇ ਸਲਾਕਗ੍ਗਯਾਗੁਅਗ੍ਗਵਿਤਕ੍ਕਮਾਲ਼ਕਭਿਕ੍ਖਾਚਾਰਮਗ੍ਗਆਸਨਸਾਲਾਦੀਸੁ, ਉਪਟ੍ਠਾਕੇਹਿ ਪਰਿਵਾਰਿਤਕ੍ਖਣੇ ਵਾ ਚੋਦੇਨ੍ਤੋ ਅਕਾਲੇਨ ਵਦਤਿ ਨਾਮ. ਤਚ੍ਛੇਨ ਵਤ੍ਥੁਨਾ ਚੋਦੇਨ੍ਤੋ ਭੂਤੇਨ ਵਦਤਿ ਨਾਮ. ਤੁਚ੍ਛੇਨ ਚੋਦੇਨ੍ਤੋ ਅਭੂਤੇਨ ਵਦਤਿ ਨਾਮ. ‘‘ਅਮ੍ਭੋ ਮਹਲ੍ਲਕ ਪਰਿਸਾਵਚਰ ਪਂਸੁਕੂਲਿਕ ਧਮ੍ਮਕਥਿਕ ਪਤਿਰੂਪਂ ਤਵ ਇਦ’’ਨ੍ਤਿ ਵਦਨ੍ਤੋ ਫਰੁਸੇਨ ਵਦਤਿ ਨਾਮ. ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਮਹਲ੍ਲਕਾ ਪਰਿਸਾਵਚਰਾ ਪਂਸੁਕੂਲਿਕਾ ਧਮ੍ਮਕਥਿਕਾ ਪਤਿਰੂਪਂ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਇਦ’’ਨ੍ਤਿ ਵਦਨ੍ਤੋ ਸਣ੍ਹੇਨ ਵਦਤਿ ਨਾਮ. ਕਾਰਣਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਕਤ੍ਵਾ ਵਦਨ੍ਤੋ ਅਤ੍ਥਸਞ੍ਹਿਤੇਨ ਵਦਤਿ ਨਾਮ. ਮੇਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤੋ ਵਕ੍ਖਾਮਿ, ਨੋ ਦੋਸਨ੍ਤਰੋਤਿ ਮੇਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤਂ ਉਪਟ੍ਠਾਪੇਤ੍ਵਾ ਵਕ੍ਖਾਮਿ, ਨ ਦੁਟ੍ਠਚਿਤ੍ਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾ. ਸਚ੍ਚੇ ਚ ਅਕੁਪ੍ਪੇ ਚਾਤਿ ਵਚੀਸਚ੍ਚੇ ਚ ਅਕੁਪ੍ਪਤਾਯ ਚ. ਚੁਦਿਤਕੇਨ ਹਿ ਸਚ੍ਚਞ੍ਚ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ, ਕੋਪੋ ਚ ਨ ਕਾਤਬ੍ਬੋ, ਅਤ੍ਤਨਾ ਚ ਨ ਕੁਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬਂ, ਪਰੋ ਚ ਨ ਘਟ੍ਟੇਤਬ੍ਬੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ ‘‘ਸਙ੍ਘੇਨ ਓਤਿਣ੍ਣਾਨੋਤਿਣ੍ਣਂ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬਂ – ਅਨੁਵਿਜ੍ਜਕੇਨ ਯੇਨ ਧਮ੍ਮੇਨ ਯੇਨ ਵਿਨਯੇਨ ਯੇਨ ਸਤ੍ਥੁਸਾਸਨੇਨ ਤਂ ਅਧਿਕਰਣਂ ਵੂਪਸਮ੍ਮਤਿ, ਤਥਾ ਤਂ ਅਧਿਕਰਣਂ ਵੂਪਸਮੇਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ਚੋਦਨਾਕਣ੍ਡੇ (ਪਰਿ. ੩੬੩) ‘‘ਚੋਦਕੇਨ ਕਥਂ ਪਟਿਪਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬਂ? ਚੁਦਿਤਕੇਨ ਕਥਂ ਪਟਿਪਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬਂ? ਸਙ੍ਘੇਨ ਕਥਂ ਪਟਿਪਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬਂ? ਅਨੁਵਿਜ੍ਜਕੇਨ ਕਥਂ ਪਟਿਪਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬਂ? ਚੋਦਕੇਨ ਕਥਂ ਪਟਿਪਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ? ਚੋਦਕੇਨ ਪਞ੍ਚਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਪਤਿਟ੍ਠਾਯ ਪਰੋ ਚੋਦੇਤਬ੍ਬੋ. ਕਾਲੇਨ ਵਕ੍ਖਾਮਿ ਨੋ ਅਕਾਲੇਨ, ਭੂਤੇਨ ਵਕ੍ਖਾਮਿ ਨੋ ਅਭੂਤੇਨ, ਸਣ੍ਹੇਨ ਵਕ੍ਖਾਮਿ ਨੋ ਫਰੁਸੇਨ, ਅਤ੍ਥਸਞ੍ਹਿਤੇਨ ਵਕ੍ਖਾਮਿ ਨੋ ਅਨਤ੍ਥਸਞ੍ਹਿਤੇਨ, ਮੇਤ੍ਤਚਿਤ੍ਤੋ ਵਕ੍ਖਾਮਿ ਨੋ ਦੋਸਨ੍ਤਰੋਤਿ. ਚੋਦਕੇਨ ਏਵਂ ਪਟਿਪਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬਂ. ਚੁਦਿਤਕੇਨ ਕਥਂ ਪਟਿਪਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ? ਚੁਦਿਤਕੇਨ ਦ੍ਵੀਸੁ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਪਤਿਟ੍ਠਾਤਬ੍ਬਂ ਸਚ੍ਚੇ ਚ ਅਕੁਪ੍ਪੇ ਚ. ਚੁਦਿਤਕੇਨ ਏਵਂ ਪਟਿਪਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬਂ. ਸਙ੍ਘੇਨ ਕਥਂ ਪਟਿਪਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ? ਸਙ੍ਘੇਨ ਓਤਿਣ੍ਣਾਨੋਤਿਣ੍ਣਂ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬਂ. ਸਙ੍ਘੇਨ ਏਵਂ ਪਟਿਪਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬਂ. ਅਨੁਵਿਜ੍ਜਕੇਨ ਕਥਂ ਪਟਿਪਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ? ਅਨੁਵਿਜ੍ਜਕੇਨ ਯੇਨ ਧਮ੍ਮੇਨ ਯੇਨ ਵਿਨਯੇਨ ਯੇਨ ਸਤ੍ਥੁਸਾਸਨੇਨ ਤਂ ਅਧਿਕਰਣਂ ਵੂਪਸਮ੍ਮਤਿ, ਤਥਾ ਤਂ ਅਧਿਕਰਣਂ ਵੂਪਸਮੇਤਬ੍ਬਂ. ਅਨੁਵਿਜ੍ਜਕੇਨ ਏਵਂ ਪਟਿਪਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ.

ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਮ੍ਪਿ (ਪਰਿ. ਅਟ੍ਠ. ੩੬੨-੩੬੩) ‘‘ਚੋਦਨਾਯ ਕੋ ਆਦੀਤਿਆਦਿਪੁਚ੍ਛਾਨਂ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨੇ ਸਚ੍ਚੇ ਅਕੁਪ੍ਪੇ ਚਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਸਚ੍ਚੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਤਬ੍ਬਂ ਅਕੁਪ੍ਪੇ ਚ, ਯਂ ਕਤਂ ਵਾ ਅਕਤਂ ਵਾ, ਤਦੇਵ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ, ਨ ਚੋਦਕੇ ਵਾ ਅਨੁਵਿਜ੍ਜਕੇ ਵਾ ਸਙ੍ਘੇ ਵਾ ਕੋਪੋ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤਬ੍ਬੋ. ਓਤਿਣ੍ਣਾਨੋਤਿਣ੍ਣਂ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਓਤਿਣ੍ਣਞ੍ਚ ਅਨੋਤਿਣ੍ਣਞ੍ਚ ਵਚਨਂ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬਂ. ਤਤ੍ਰਾਯਂ ਜਾਨਨਵਿਧਿ – ਏਤ੍ਤਕਾ ਚੋਦਕਸ੍ਸ ਪੁਬ੍ਬਕਥਾ, ਏਤ੍ਤਕਾ ਪਚ੍ਛਿਮਕਥਾ, ਏਤ੍ਤਕਾ ਚੁਦਿਤਕਸ੍ਸ ਪੁਬ੍ਬਕਥਾ, ਏਤ੍ਤਕਾ ਪਚ੍ਛਿਮਕਥਾਤਿ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬਾ. ਚੋਦਕਸ੍ਸ ਪਮਾਣਂ ਗਣ੍ਹਿਤਬ੍ਬਂ, ਚੁਦਿਤਕਸ੍ਸ ਪਮਾਣਂ ਗਣ੍ਹਿਤਬ੍ਬਂ, ਅਨੁਵਿਜ੍ਜਕਸ੍ਸ ਪਮਾਣਂ ਗਣ੍ਹਿਤਬ੍ਬਂ. ਅਨੁਵਿਜ੍ਜਕੋ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਕਮ੍ਪਿ ਅਹਾਪੇਨ੍ਤੋ ‘ਆਵੁਸੋ, ਸਮਨ੍ਨਾਹਰਿਤ੍ਵਾ ਉਜੁਂ ਕਤ੍ਵਾ ਆਹਰਾ’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੋ, ਸਙ੍ਘੇਨ ਏਵਂ ਪਟਿਪਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬਂ. ਯੇਨ ਧਮ੍ਮੇਨ ਯੇਨ ਵਿਨਯੇਨ ਯੇਨ ਸਤ੍ਥੁਸਾਸਨੇਨ ਤਂ ਅਧਿਕਰਣਂ ਵੂਪਸਮ੍ਮਤੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਧਮ੍ਮੋਤਿ ਭੂਤਂ ਵਤ੍ਥੁ. ਵਿਨਯੋਤਿ ਚੋਦਨਾ ਚੇਵ ਸਾਰਣਾ ਚ. ਸਤ੍ਥੁਸਾਸਨਨ੍ਤਿ ਞਤ੍ਤਿਸਮ੍ਪਦਾ ਚੇਵ ਅਨੁਸ੍ਸਾਵਨਸਮ੍ਪਦਾ ਚ. ਏਤੇਨ ਹਿ ਧਮ੍ਮੇਨ ਚ ਵਿਨਯੇਨ ਚ ਸਤ੍ਥੁਸਾਸਨੇਨ ਚ ਅਧਿਕਰਣਂ ਵੂਪਸਮ੍ਮਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਨੁਵਿਜ੍ਜਕੇਨ ਭੂਤੇਨ ਵਤ੍ਥੁਨਾ ਚੋਦੇਤ੍ਵਾ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਸਾਰੇਤ੍ਵਾ ਞਤ੍ਤਿਸਮ੍ਪਦਾਯ ਚੇਵ ਅਨੁਸ੍ਸਾਵਨਸਮ੍ਪਦਾਯ ਚ ਤਂ ਅਧਿਕਰਣਂ ਵੂਪਸਮੇਤਬ੍ਬਂ, ਅਨੁਵਿਜ੍ਜਕੇਨ ਏਵਂ ਪਟਿਪਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਆਗਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਮੇਤ੍ਤਕਂ ਦ੍ਵਯਨ੍ਤਿ.

ਏਵਂ ਏਕਦੇਸੇਨ ਚੋਦਨਾਕਣ੍ਡਨਯਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਏਕਦੇਸੇਨੇਵ ਮਹਾਸਙ੍ਗਾਮਨਯਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਅਨੁਵਿਜ੍ਜਕੇਨ ਚੋਦਕੋ ਪੁਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਯਂ ਖੋ ਤ੍ਵਂ, ਆਵੁਸੋ, ਇਮਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਚੋਦੇਸਿ, ਕਿਮ੍ਹਿ ਨਂ ਚੋਦੇਸੀਤਿ ਚੋਦਨਾਸਾਮਞ੍ਞਤੋ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਪਾਲ਼ਿਯਂ (ਮਹਾਵ. ੨੩੭) ਪਨ ਪਵਾਰਣਟ੍ਠਪਨਵਸੇਨ ਚੋਦਨਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘‘ਯਂ ਖੋ ਤ੍ਵਂ, ਆਵੁਸੋ, ਇਮਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਪਵਾਰਣਂ ਠਪੇਸੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਸੇਸਂ ਸੁਵਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਮੇਵ.

ਏਵਂ ਏਕਦੇਸੇਨ ਮਹਾਸਙ੍ਗਾਮਨਯਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਏਕਦੇਸੇਨੇਵ ਚੂਲ਼ਸਙ੍ਗਾਮਨਯਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਸਙ੍ਗਾਮਾਵਚਰੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਸਙ੍ਗਾਮਾਵਚਰੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾਤਿ ਸਙ੍ਗਾਮੋ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਅਧਿਕਰਣਵਿਨਿਚ੍ਛਯਤ੍ਥਾਯ ਸਙ੍ਘਸਨ੍ਨਿਪਾਤੋ. ਤਤ੍ਰ ਹਿ ਅਤ੍ਤਪਚ੍ਚਤ੍ਥਿਕਾ ਚੇਵ ਸਾਸਨਪਚ੍ਚਤ੍ਥਿਕਾ ਚ ਉਦ੍ਧਮ੍ਮਂ ਉਬ੍ਬਿਨਯਂ ਸਤ੍ਥੁਸਾਸਨਂ ਦੀਪੇਨ੍ਤਾ ਸਮੋਸਰਨ੍ਤਿ ਵੇਸਾਲਿਕਾ ਵਜ੍ਜਿਪੁਤ੍ਤਕਾ ਵਿਯ. ਯੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਤੇਸਂ ਪਚ੍ਚਤ੍ਥਿਕਾਨਂ ਲਦ੍ਧਿਂ ਮਦ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਸਕਵਾਦਦੀਪਨਤ੍ਥਾਯ ਤਤ੍ਥ ਅਵਚਰਤਿ, ਅਜ੍ਝੋਗਾਹੇਤ੍ਵਾ ਵਿਨਿਚ੍ਛਯਂ ਪਵਤ੍ਤੇਤਿ, ਸੋ ਸਙ੍ਗਾਮਾਵਚਰੋ ਨਾਮ ਯਸਤ੍ਥੇਰੋ ਵਿਯ, ਤੇਨ ਸਙ੍ਗਾਮਾਵਚਰੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਸਙ੍ਘਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਨ੍ਤੇਨ ਨੀਚਚਿਤ੍ਤੇਨ ਸਙ੍ਘੋ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤਬ੍ਬੋ. ਨੀਚਚਿਤ੍ਤੇਨਾਤਿ ਮਾਨਦ੍ਧਜਂ ਨਿਪਾਤੇਤ੍ਵਾ ਨਿਹਤਮਾਨਚਿਤ੍ਤੇਨ. ਰਜੋਹਰਣਸਮੇਨਾਤਿ ਪਾਦਪੁਞ੍ਛਨਸਮੇਨ, ਯਥਾ ਰਜੋਹਰਣਸ੍ਸ ਸਂਕਿਲਿਟ੍ਠੇ ਵਾ ਅਸਂਕਿਲਿਟ੍ਠੇ ਵਾ ਪਾਦੇ ਪੁਞ੍ਛਿਯਮਾਨੇ ਨੇਵ ਰਾਗੋ ਨ ਦੋਸੋ, ਏਵਂ ਇਟ੍ਠਾਨਿਟ੍ਠੇਸੁ ਅਰਜ੍ਜਨ੍ਤੇਨ ਅਦੁਸ੍ਸਨ੍ਤੇਨਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਯਥਾਪਤਿਰੂਪੇ ਆਸਨੇਤਿ ਯਥਾਪਤਿਰੂਪਂ ਆਸਨਂ ਞਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਾਪੁਣਨਟ੍ਠਾਨੇ ਥੇਰਾਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਪਿਟ੍ਠਿਂ ਅਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਨਿਸੀਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਅਨਾਨਾਕਥਿਕੇਨਾਤਿ ਨਾਨਾਵਿਧਂ ਤਂ ਤਂ ਅਨਤ੍ਥਕਥਂ ਅਕਥੇਨ੍ਤੇਨ. ਅਤਿਰਚ੍ਛਾਨਕਥਿਕੇਨਾਤਿ ਦਿਟ੍ਠਸੁਤਮੁਤਮ੍ਪਿ ਰਾਜਕਥਾਦਿਕਂ ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਕਥਂ ਅਕਥੇਨ੍ਤੇਨ. ਸਾਮਂ ਵਾ ਧਮ੍ਮੋ ਭਾਸਿਤਬ੍ਬੋਤਿ ਸਙ੍ਘਸਨ੍ਨਿਪਾਤਟ੍ਠਾਨੇ ਕਪ੍ਪਿਯਾਕਪ੍ਪਿਯਸਨ੍ਨਿਸ੍ਸਿਤਾ ਵਾ ਰੂਪਾਰੂਪਪਰਿਚ੍ਛੇਦਸਮਥਚਾਰਵਿਪਸ੍ਸਨਾਚਾਰਟ੍ਠਾਨਨਿਸਜ੍ਜਵਤ੍ਤਾਦਿਨਿਸ੍ਸਿਤਾ ਵਾ ਕਥਾ ਧਮ੍ਮੋ ਨਾਮ. ਏਵਰੂਪੋ ਧਮ੍ਮੋ ਸਯਂ ਵਾ ਭਾਸਿਤਬ੍ਬੋ, ਪਰੋ ਵਾ ਅਜ੍ਝੇਸਿਤਬ੍ਬੋ. ਯੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਤਥਾਰੂਪਿਂ ਕਥਂ ਕਥੇਤੁਂ ਪਹੋਤਿ, ਸੋ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੋ ‘‘ਆਵੁਸੋ, ਸਙ੍ਘਮਜ੍ਝਮ੍ਹਿ ਪਞ੍ਹੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਤ੍ਵਂ ਕਥੇਯ੍ਯਾਸੀ’’ਤਿ. ਅਰਿਯੋ ਵਾ ਤੁਣ੍ਹੀਭਾਵੋ ਨਾਤਿਮਞ੍ਞਿਤਬ੍ਬੋਤਿ ਅਰਿਯਾ ਤੁਣ੍ਹੀ ਨਿਸੀਦਨ੍ਤਾ ਨ ਬਾਲਪੁਥੁਜ੍ਜਨਾ ਵਿਯ ਨਿਸੀਦਨ੍ਤਿ, ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾਵ ਨਿਸੀਦਨ੍ਤਿ. ਇਤਿ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਮਨਸਿਕਾਰਵਸੇਨ ਤੁਣ੍ਹੀਭਾਵੋ ਅਰਿਯੋ ਤੁਣ੍ਹੀਭਾਵੋ ਨਾਮ, ਸੋ ਨਾਤਿਮਞ੍ਞਿਤਬ੍ਬੋ, ‘‘ਕਿਂ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਾਨੁਯੋਗੇਨਾ’’ਤਿ ਨਾਵਜਾਨਿਤਬ੍ਬੋ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਤਿਰੂਪਂ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾਵ ਨਿਸੀਦਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਨ ਉਪਜ੍ਝਾਯੋ ਪੁਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬੋਤਿ ‘‘ਕੋ ਨਾਮ ਤੁਯ੍ਹਂ ਉਪਜ੍ਝਾਯੋ’’ਤਿ ਨ ਪੁਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬੋ. ਏਸ ਨਯੋ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ. ਨ ਜਾਤੀਤਿ ‘‘ਖਤ੍ਤਿਯਜਾਤਿਯੋ ਤ੍ਵਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਜਾਤਿਯੋ’’ਤਿ ਏਵਂ ਜਾਤਿ ਨ ਪੁਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬਾ. ਨ ਆਗਮੋਤਿ ‘‘ਦੀਘਭਾਣਕੋ ਤ੍ਵਂ ਮਜ੍ਝਿਮਭਾਣਕੋ’’ਤਿ ਏਵਂ ਆਗਮੋ ਨ ਪੁਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬੋ. ਕੁਲਪਦੇਸੋਪਿ ਖਤ੍ਤਿਯਕੁਲਾਦਿਵਸੇਨੇਵ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਅਤ੍ਰਸ੍ਸ ਪੇਮਂ ਵਾ ਦੋਸੋ ਵਾਤਿ ਤਤ੍ਰ ਪੁਗ੍ਗਲੇ ਏਤੇਸਂ ਕਾਰਣਾਨਂ ਅਞ੍ਞਤਰਵਸੇਨ ਪੇਮਂ ਵਾ ਭਵੇਯ੍ਯ ਦੋਸੋ ਵਾ.

ਨੋ ਪਰਿਸਕਪ੍ਪਿਕੇਨਾਤਿ ਪਰਿਸਕਪ੍ਪਕੇਨ ਪਰਿਸਾਨੁਵਿਧਾਯਕੇਨ ਨ ਭਵਿਤਬ੍ਬਂ, ਯਂ ਪਰਿਸਾਯ ਰੁਚ੍ਚਤਿ, ਤਦੇਵ ਚੇਤੇਤ੍ਵਾ ਕਪ੍ਪੇਤ੍ਵਾ ਨ ਕਥੇਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਨ ਹਤ੍ਥਮੁਦ੍ਦਾ ਦਸ੍ਸੇਤਬ੍ਬਾਤਿ ਕਥੇਤਬ੍ਬੇ ਚ ਅਕਥੇਤਬ੍ਬੇ ਚ ਸਞ੍ਞਾਜਨਨਤ੍ਥਂ ਹਤ੍ਥਵਿਕਾਰੋ ਨ ਕਾਤਬ੍ਬੋ.

ਅਤ੍ਥਂ ਅਨੁਵਿਧਿਯਨ੍ਤੇਨਾਤਿ ਵਿਨਿਚ੍ਛਯਪਟਿਵੇਧਮੇਵ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਨ੍ਤੇਨ, ‘‘ਇਦਂ ਸੁਤ੍ਤਂ ਉਪਲਬ੍ਭਤਿ, ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਵਿਨਿਚ੍ਛਯੇ ਇਦਂ ਵਕ੍ਖਾਮੀ’’ਤਿ ਏਵਂ ਪਰਿਤੁਲਯਨ੍ਤੇਨ ਨਿਸੀਦਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਨ ਚ ਆਸਨਾ ਵੁਟ੍ਠਾਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਨ ਆਸਨਾ ਵੁਟ੍ਠਾਯ ਸਨ੍ਨਿਪਾਤਮਣ੍ਡਲੇ ਵਿਚਰਿਤਬ੍ਬਂ. ਵਿਨਯਧਰੇ ਹਿ ਉਟ੍ਠਿਤੇ ਸਬ੍ਬਾ ਪਰਿਸਾ ਵੁਟ੍ਠਹਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਨ ਵੁਟ੍ਠਾਤਬ੍ਬਂ. ਨ ਵੀਤਿਹਾਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਨ ਵਿਨਿਚ੍ਛਯੋ ਹਾਪੇਤਬ੍ਬੋ. ਨ ਕੁਮ੍ਮਗ੍ਗੋ ਸੇਵਿਤਬ੍ਬੋਤਿ ਨ ਆਪਤ੍ਤਿ ਦੀਪੇਤਬ੍ਬਾ. ਅਸਾਹਸਿਕੇਨ ਭਵਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਨ ਸਹਸਾ ਕਾਰਿਨਾ ਭਵਿਤਬ੍ਬਂ, ਨ ਸਹਸਾ ਦੁਰੁਤ੍ਤਵਚਨਂ ਕਥੇਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਵਚਨਕ੍ਖਮੇਨਾਤਿ ਦੁਰੁਤ੍ਤਵਾਚਂ ਖਮਨਸੀਲੇਨ. ਹਿਤਪਰਿਸਕ੍ਕਿਨਾਤਿ ਹਿਤੇਸਿਨਾ ਹਿਤਗਵੇਸਿਨਾ ਕਰੁਣਾ ਚ ਕਰੁਣਾਪੁਬ੍ਬਭਾਗੋ ਚ ਉਪਟ੍ਠਾਪੇਤਬ੍ਬੋਤਿ ਅਯਂ ਪਦਦ੍ਵਯੇਪਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਅਨਸੁਰੁਤ੍ਤੇਨਾਤਿ ਨ ਅਸੁਰੁਤ੍ਤੇਨ, ਅਸੁਰੁਤ੍ਤਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਵਿਗ੍ਗਾਹਿਕਕਥਾਸਙ੍ਖਾਤਂ ਅਸੁਨ੍ਦਰਵਚਨਂ, ਤਂ ਨ ਕਥੇਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਤ੍ਤਾ ਪਰਿਗ੍ਗਹੇਤਬ੍ਬੋਤਿ ‘‘ਵਿਨਿਚ੍ਛਿਨਿਤੁਂ ਵੂਪਸਮੇਤੁਂ ਸਕ੍ਖਿਸ੍ਸਾਮਿ ਨੁ ਖੋ, ਨੋ’’ਤਿ ਏਵਂ ਅਤ੍ਤਾ ਪਰਿਗ੍ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਮਾਣਂ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਪਰੋ ਪਰਿਗ੍ਗਹੇਤਬ੍ਬੋਤਿ ‘‘ਲਜ੍ਜਿਯਾ ਨੁ ਖੋ ਅਯਂ ਪਰਿਸਾ ਸਕ੍ਕਾ ਸਞ੍ਞਾਪੇਤੁਂ, ਉਦਾਹੁ ਨੋ’’ਤਿ ਏਵਂ ਪਰੋ ਪਰਿਗ੍ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ. ਚੋਦਕੋ ਪਰਿਗ੍ਗਹੇਤਬ੍ਬੋਤਿ ‘‘ਧਮ੍ਮਚੋਦਕੋ ਨੁ ਖੋ, ਨੋ’’ਤਿ ਏਵਂ ਪਰਿਗ੍ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ. ਚੁਦਿਤਕੋ ਪਰਿਗ੍ਗਹੇਤਬ੍ਬੋਤਿ ‘‘ਧਮ੍ਮਚੁਦਿਤਕੋ ਨੁ ਖੋ, ਨੋ’’ਤਿ ਏਵਂ ਪਰਿਗ੍ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ. ਅਧਮ੍ਮਚੋਦਕੋ ਪਰਿਗ੍ਗਹੇਤਬ੍ਬੋਤਿ ਤਸ੍ਸ ਪਮਾਣਂ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬਂ. ਸੇਸੇਸੁਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ.

ਵੁਤ੍ਤਂ ਅਹਾਪੇਨ੍ਤੇਨਾਤਿ ਚੋਦਕਚੁਦਿਤਕੇਹਿ ਵੁਤ੍ਤਵਚਨਂ ਅਹਾਪੇਨ੍ਤੇਨ. ਅਵੁਤ੍ਤਂ ਅਪਕਾਸੇਨ੍ਤੇਨਾਤਿ ਅਨੋਸਟਂ ਵਤ੍ਥੁਂ ਅਪਕਾਸੇਨ੍ਤੇਨ. ਮਨ੍ਦੋ ਹਾਸੇਤਬ੍ਬੋਤਿ ਮਨ੍ਦੋ ਮੋਮੂਲ਼੍ਹੋ ਪਗ੍ਗਣ੍ਹਿਤਬ੍ਬੋ, ‘‘ਨਨੁ ਤ੍ਵਂ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤੋ’’ਤਿ ਉਤ੍ਤੇਜੇਤ੍ਵਾ ਅਨੁਯੋਗਵਤ੍ਤਂ ਕਥਾਪੇਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਅਨੁਯੋਗੋ ਗਣ੍ਹਿਤਬ੍ਬੋ. ਭੀਰੁ ਅਸ੍ਸਾਸੇਤਬ੍ਬੋਤਿ ਯਸ੍ਸ ਸਙ੍ਘਮਜ੍ਝਂ ਵਾ ਗਣਮਜ੍ਝਂ ਵਾ ਅਨੋਸਟਪੁਬ੍ਬਤ੍ਤਾ ਸਾਰਜ੍ਜਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਤਾਦਿਸੋ ‘‘ਮਾ ਭਾਯਿ, ਵਿਸ੍ਸਤ੍ਥੋ ਕਥਯਾਹਿ, ਮਯਂ ਤੇ ਉਪਤ੍ਥਮ੍ਭਾ ਭਵਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾਪਿ ਅਨੁਯੋਗਵਤ੍ਤਂ ਕਥਾਪੇਤਬ੍ਬੋ. ਚਣ੍ਡੋ ਨਿਸੇਧੇਤਬ੍ਬੋਤਿ ਅਪਸਾਰੇਤਬ੍ਬੋ ਤਜ੍ਜੇਤਬ੍ਬੋ. ਅਸੁਚਿ ਵਿਭਾਵੇਤਬ੍ਬੋਤਿ ਅਲਜ੍ਜਿਂ ਪਕਾਸੇਤ੍ਵਾ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਦੇਸਾਪੇਤਬ੍ਬੋ. ਉਜੁਮਦ੍ਦਵੇਨਾਤਿ ਯੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਉਜੁ ਸੀਲਵਾ ਕਾਯਵਙ੍ਕਾਦਿਰਹਿਤੋ, ਸੋ ਮਦ੍ਦਵੇਨੇਵ ਉਪਚਰਿਤਬ੍ਬੋ. ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਚ ਪੁਗ੍ਗਲੇਸੁ ਚਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਯੋ ਧਮ੍ਮਗਰੁਕੋ ਹੋਤਿ, ਨ ਪੁਗ੍ਗਲਗਰੁਕੋ, ਅਯਮੇਵ ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਚ ਪੁਗ੍ਗਲੇਸੁ ਚ ਮਜ੍ਝਤ੍ਤੋਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਸੇਸਂ ਸੁਵਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਮੇਵ.

ਇਤਿ ਵਿਨਯਸਙ੍ਗਹਸਂਵਣ੍ਣਨਾਭੂਤੇ ਵਿਨਯਾਲਙ੍ਕਾਰੇ

ਚੋਦਨਾਦਿਵਿਨਿਚ੍ਛਯਕਥਾਲਙ੍ਕਾਰੋ ਨਾਮ

ਏਕਤਿਂਸਤਿਮੋ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ.

੩੨. ਗਰੁਕਾਪਤ੍ਤਿਵੁਟ੍ਠਾਨਵਿਨਿਚ੍ਛਯਕਥਾ

ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਪਰਿਵਾਸਕਥਾ

੨੩੬. ਏਵਂ ਚੋਦਨਾਦਿਵਿਨਿਚ੍ਛਯਂ ਕਥੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਗਰੁਕਾਪਤ੍ਤਿਵੁਟ੍ਠਾਨਵਿਨਿਚ੍ਛਯਂ ਕਥੇਤੁਂ ‘‘ਗਰੁਕਾਪਤ੍ਤਿਵੁਟ੍ਠਾਨ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਗਰੁ ਅਲਹੁਕਂ ਪਟਿਕਰਣਂ ਏਤਿਸ੍ਸਾ ਆਪਤ੍ਤਿਯਾਤਿ ਗਰੁਕਾ, ਆਪਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬਾਤਿ ਆਪਤ੍ਤਿ, ਗਰੁਕਾ ਚ ਸਾ ਆਪਤ੍ਤਿ ਚਾਤਿ ਗਰੁਕਾਪਤ੍ਤਿ, ਵੁਟ੍ਠਹਤੇ ਵੁਟ੍ਠਾਨਂ, ਗਰੁਕਾਪਤ੍ਤਿਯਾ ਵੁਟ੍ਠਾਨਂ ਗਰੁਕਾਪਤ੍ਤਿ ਵੁਟ੍ਠਾਨਂ. ਕਿਂ ਤਂ? ਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸਾਪਤ੍ਤਿਤੋ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਭਾਵੋ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਪਰਿਵਾਸਮਾਨਤ੍ਤਾਦੀਹਿ ਵਿਨਯਕਮ੍ਮੇਹਿ ਗਰੁਕਾਪਤ੍ਤਿਤੋ ਵੁਟ੍ਠਾਨ’’ਨ੍ਤਿ. ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧੋ ਪਰਿਵਾਸੋ, ਅਪ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਪਰਿਵਾਸੋ ਪਨ ਇਧ ਨਾਧਿਪ੍ਪੇਤੋਤਿ ਆਹ ‘‘ਤਿਵਿਧੋ ਪਰਿਵਾਸੋ’’ਤਿ. ਤਥਾ ਹਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਸਮਨ੍ਤਪਾਸਾਦਿਕਾਯਂ (ਚੂਲ਼ਵ. ਅਟ੍ਠ. ੭੫) ‘‘ਤਤ੍ਥ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧੋ ਪਰਿਵਾਸੋ – ਅਪ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਪਰਿਵਾਸੋ ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਪਰਿਵਾਸੋ ਸੁਦ੍ਧਨ੍ਤਪਰਿਵਾਸੋ ਸਮੋਧਾਨਪਰਿਵਾਸੋਤਿ. ਤੇਸੁ ‘ਯੋ ਸੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਞ੍ਞੋਪਿ ਅਞ੍ਞਤਿਤ੍ਥਿਯਪੁਬ੍ਬੋ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਧਮ੍ਮਵਿਨਯੇ ਆਕਙ੍ਖਤਿ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ, ਆਕਙ੍ਖਤਿ ਉਪਸਮ੍ਪਦਂ, ਤਸ੍ਸ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਮਾਸੇ ਪਰਿਵਾਸੋ ਦਾਤਬ੍ਬੋ’ਤਿ ਏਵਂ ਮਹਾਖਨ੍ਧਕੇ (ਮਹਾਵ. ੮੬) ਵੁਤ੍ਤੋ ਤਿਤ੍ਥਿਯਪਰਿਵਾਸੋ ਅਪ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਪਰਿਵਾਸੋ ਨਾਮ. ਤਤ੍ਥ ਯਂ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ, ਤਂ ਵੁਤ੍ਤਮੇਵ. ਅਯਂ ਪਨ ਇਧ ਅਨਧਿਪ੍ਪੇਤੋ’’ਤਿ. ਇਤੋ ਪਰਂ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਸੁਵਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋਤਿ ਤਸ੍ਮਾ ਦੁਬ੍ਬਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਟ੍ਠਾਨੇਯੇਵ ਵਣ੍ਣਯਿਸ੍ਸਾਮ.

੨੩੭. ਏਵਂ ਯੋ ਯੋ ਆਪਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸ ਨਾਮਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਕਮ੍ਮਵਾਚਾ ਕਾਤਬ੍ਬਾਤਿ ਏਤੇਨ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਸਬ੍ਬਸਾਧਾਰਣਵਸੇਨ ‘‘ਸੁਣਾਤੁ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸਙ੍ਘੋ, ਅਯਂ ਇਤ੍ਥਨ੍ਨਾਮੋ ਭਿਕ੍ਖੂ’’ਤਿ ਚ ‘‘ਯਦਿ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤਕਲ੍ਲਂ, ਸਙ੍ਘੋ ਇਤ੍ਥਨ੍ਨਾਮਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ’’ਤਿ ਚ ਆਗਤੇਪਿ ਕਮ੍ਮਵਾਚਾਭਣਨਕਾਲੇ ਤਥਾ ਅਭਣਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਯਂ ਬੁਦ੍ਧਰਕ੍ਖਿਤੋ ਭਿਕ੍ਖੂ’’ਤਿ ਚ ‘‘ਇਮਸ੍ਸ ਬੁਦ੍ਧਰਕ੍ਖਿਤਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ’’ਤਿ ਚ ਏਵਂ ਸਕਸਕਨਾਮਂ ਉਦ੍ਧਰਿਤ੍ਵਾਵ ਕਮ੍ਮਵਾਚਾ ਕਾਤਬ੍ਬਾਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ.

ਮਾਲ਼ਕਸੀਮਾਯਮੇਵ ਵਤ੍ਤਂ ਸਮਾਦਾਤਬ੍ਬਂ, ਨ ਤਤੋ ਬਹਿ. ਕਸ੍ਮਾ? ‘‘ਅਞ੍ਞਤ੍ਥ ਕਮ੍ਮਵਾਚਾ ਅਞ੍ਞਤ੍ਥ ਸਮਾਦਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਦੋਸਪ੍ਪਸਙ੍ਗਤੋ. ਅਸਮਾਦਿਨ੍ਨਵਤ੍ਤਸ੍ਸ ਆਰੋਚਨਾਸਮ੍ਭਵਤੋ, ਮਾਲ਼ਕਸੀਮਾਯ ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਤਾਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਏਕਸ੍ਸਪਿ ਅਨਾਰੋਚਨੇ ਸਤਿ ਰਤ੍ਤਿਚ੍ਛੇਦਸਮ੍ਭਵਤੋ ਚ. ਪਰਿਵਾਸਂ ਸਮਾਦਿਯਾਮਿ, ਵਤ੍ਤਂ ਸਮਾਦਿਯਾਮੀਤਿ ਇਮੇਸੁ ਦ੍ਵੀਸੁ ਪਦੇਸੁ ਏਕੇਕੇਨ ਵਾ ਉਭੋਹਿ ਪਦੇਹਿ ਵਾ ਸਮਾਦਾਤਬ੍ਬਂ. ਕਥਂ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤੀਤਿ ਚੇ? ‘‘ਏਕਪਦੇਨਪਿ ਚੇਤ੍ਥ ਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤੋ ਹੋਤਿ ਪਰਿਵਾਸੋ, ਦ੍ਵੀਹਿ ਪਨ ਸੁਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤੋਯੇਵ, ਸਮਾਦਾਨੇਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ’’ਤਿ ਵਕ੍ਖਮਾਨਤ੍ਤਾ. ਸਮਾਦਿਯਿਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥੇਵ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਆਰੋਚੇਤਬ੍ਬਂ, ਨ ਤਤ੍ਥ ਅਨਾਰੋਚੇਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਞਤ੍ਥ ਗਨ੍ਤਬ੍ਬਂ. ਕਸ੍ਮਾ? ਵੁਟ੍ਠਿਤਾਯ ਪਰਿਸਾਯ ਪੁਨ ਸਨ੍ਨਿਪਾਤੇਤੁਂ ਦੁਕ੍ਕਰਤ੍ਤਾ, ਏਕਸ੍ਸਪਿ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਅਨਾਰੋਚੇਤ੍ਵਾ ਅਰੁਣੁਟ੍ਠਾਪਨੇ ਸਤਿ ਰਤ੍ਤਿਚ੍ਛੇਦਕਰਤ੍ਤਾ.

ਆਰੋਚੇਨ੍ਤੇਨ ਏਵਂ ਆਰੋਚੇਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ. ‘‘ਅਹਂ ਭਨ੍ਤੇ…ਪੇ… ਸਙ੍ਘੋ ਧਾਰੇਤੂ’’ਤਿ ਏਤ੍ਤਕਮੇਵ ਵਤ੍ਵਾ ਯਾਚਨੇ ਵਿਯ ‘‘ਦੁਤਿਯਮ੍ਪਿ ਤਤਿਯਮ੍ਪੀ’’ਤਿ ਅਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਅਚ੍ਚਾਯਿਕਕਰਣੇ ਸਤਿ ਏਕਵਾਰਂ ਆਰੋਚਿਤੇਪਿ ਉਪਪਨ੍ਨਮੇਵਾਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਵੇਦਿਯਾਮਹਂ ਭਨ੍ਤੇ, ਵੇਦਿਯਤੀਤਿ ਮਂ ਸਙ੍ਘੋ ਧਾਰੇਤੂਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਵੇਦਿਯਾਮੀਤਿ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਸੁਖਂ ਅਨੁਭਵਾਮਿ, ਨ ਤਪ੍ਪਚ੍ਚਯਾ ਅਹਂ ਦੁਕ੍ਖਿਤੋਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ’’ਤਿ ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨਿਯਂ (ਸਾਰਤ੍ਥ. ਟੀ. ਚੂਲ਼ਵਗ੍ਗ ੩.੯੭) ਵੁਤ੍ਤਂ. ਏਤ੍ਥ ਚ ‘‘ਸੁਖਂ ਵੇਦੇਮਿ ਵੇਦਨ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ ਵਿਯ ਪਿ-ਸਦ੍ਦੋ ਅਨੁਭਵਨਤ੍ਥੋ ਹੋਤਿ. ਵਜਿਰਬੁਦ੍ਧਿਟੀਕਾਯਂ (ਵਜਿਰ. ਟੀ. ਚੂਲ਼ਵਗ੍ਗ ੯੭) ਪਨ ‘‘ਵੇਦਿਯਾਮੀਤਿ ਜਾਨੇਮਿ, ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਸੁਖਂ ਅਨੁਭਵਾਮਿ, ਨ ਤਪ੍ਪਚ੍ਚਯਾ ਅਹਂ ਦੁਕ੍ਖਿਤੋਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋਤਿ ਲਿਖਿਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਏਤ੍ਥ ਪਨ ‘‘ਦੀਪਙ੍ਕਰੋ ਲੋਕਵਿਦੂ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਵਿਯ ਞਾਣਤ੍ਥੋ ਅਨੁਭਵਨਤ੍ਥੋ ਚ. ਵਿਮਤਿਵਿਨੋਦਨਿਯਂ (ਵਿ. ਵਿ. ਟੀ. ਚੂਲ਼ਵਗ੍ਗ ੨.੯੭) ਪਨ ‘‘ਵੇਦਿਯਾਮਹਨ੍ਤਿ ਜਾਨਾਪੇਮਹਂ, ਆਰੋਚੇਮੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ, ਅਨੁਭਵਾਮੀਤਿਪਿਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਂ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਪੁਰਿਮਂ ਪਨ ਪਸਂਸਨ੍ਤਿ ਆਰੋਚਨਵਚਨਤ੍ਤਾ’’ਤਿ. ਏਤ੍ਥ ਤੁ –

‘‘ਸਮ੍ਪਨ੍ਨਂ ਸਾਲਿਕੇਦਾਰਂ, ਸੁਵਾ ਖਾਦਨ੍ਤਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ;

ਪਟਿਵੇਦੇਮਿ ਤੇ ਬ੍ਰਹ੍ਮੇ, ਨ ਨਂ ਵਾਰੇਤੁਮੁਸ੍ਸਹੇ’’ਤਿ. –

ਆਦੀਸੁ ਵਿਯ ਆਰੋਚਨਤ੍ਥੋਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ.

ਆਰੋਚੇਤ੍ਵਾ…ਪੇ… ਨਿਕ੍ਖਿਪਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਪਰਿਮੋਚਨਤ੍ਥਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਕੇਚਿ ਪਨ ‘‘ਤਦਹੇਵ ਪੁਨ ਵਤ੍ਤਂ ਸਮਾਦਿਯਿਤ੍ਵਾ ਅਰੁਣਂ ਉਟ੍ਠਾਪੇਤੁਕਾਮਸ੍ਸ ਰਤ੍ਤਿਚ੍ਛੇਦਪਰਿਹਾਰਤ੍ਥਮ੍ਪੀ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਯਸ੍ਸ ਮਾਲ਼ਕੇ ਨਾਰੋਚਿਤਂ, ਤਸ੍ਸ ਆਰੋਚੇਤ੍ਵਾ ਨਿਕ੍ਖਿਪਿਤਬ੍ਬਂ. ਯਸ੍ਸ ਆਰੋਚਿਤਂ, ਤਸ੍ਸ ਪੁਨ ਆਰੋਚਨਕਿਚ੍ਚਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਕੇਵਲਂ ਨਿਕ੍ਖਿਪਿਤਬ੍ਬਮੇਵ. ‘‘ਸਭਾਗਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਵਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਵਿਸਭਾਗਾਨਂ ਵਸਨਟ੍ਠਾਨੇ ਵਤ੍ਤਂ ਅਸਮਾਦਿਯਿਤ੍ਵਾ ਬਹਿ ਏਵ ਕਾਤੁਮ੍ਪਿ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਦ੍ਵੇ ਲੇਡ੍ਡੁਪਾਤੇ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾਤਿ ਇਦਂ ਵਿਹਾਰੇ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਸਜ੍ਝਾਯਾਦਿਸਦ੍ਦਸਵਨੂਪਚਾਰਵਿਜਹਨਤ੍ਥਂ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਮਹਾਮਗ੍ਗਤੋ ਓਕ੍ਕਮ੍ਮਾਤਿ ਇਦਂ ਮਗ੍ਗਪਟਿਪਨ੍ਨਾਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਸਵਨੂਪਚਾਰਾਤਿਕ੍ਕਮਨਤ੍ਥਂ, ਗੁਮ੍ਬੇਨ ਵਾਤਿਆਦਿ ਦਸ੍ਸਨੂਪਚਾਰਵਿਜਹਨਤ੍ਥਂ. ਸੋਪਿ ਕੇਨਚਿ ਕਮ੍ਮੇਨ ਪੁਰੇਅਰੁਣੇ ਏਵ ਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਇਮਿਨਾ ਆਰੋਚਨਾਯ ਕਤਾਯ ਸਬ੍ਬੇਸੁ ਭਿਕ੍ਖੂਸੁ ਬਹਿਵਿਹਾਰਂ ਗਤੇਸੁਪਿ ਊਨੇਗਣੇਚਰਣਦੋਸੋ ਵਾ ਵਿਪ੍ਪਵਾਸਦੋਸੋ ਵਾ ਨ ਹੋਤਿ ਆਰੋਚਨਤ੍ਥਤ੍ਤਾ ਸਹਵਾਸਸ੍ਸਾਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਅਯਞ੍ਚਾ’’ਤਿਆਦਿ. ਅਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਵਤ੍ਤੇਨ ਅਨ੍ਤੋਉਪਚਾਰਗਤਾਨਂ ਸਬ੍ਬੇਸਮ੍ਪਿ ਆਰੋਚੇਤਬ੍ਬਾ. ‘‘ਅਯਂ ਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਵਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਰਿਹਾਰੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਤ੍ਥ ਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਵਤ੍ਤਸ੍ਸਾਤਿ ਵਤ੍ਤਂ ਨਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਪਰਿਵਸਨ੍ਤਸ੍ਸਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਯਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਥੇਰਸ੍ਸ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ – ਵਤ੍ਤਂ ਨਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਪਰਿਵਸਨ੍ਤਸ੍ਸ ਉਪਚਾਰਗਤਾਨਂ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਆਰੋਚਨਕਿਚ੍ਚਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਦਿਟ੍ਠਰੂਪਾਨਂ ਸੁਤਸਦ੍ਦਾਨਂ ਆਰੋਚੇਤਬ੍ਬਂ, ਅਦਿਟ੍ਠਅਸੁਤਾਨਮ੍ਪਿ ਅਨ੍ਤੋਦ੍ਵਾਦਸਹਤ੍ਥਗਤਾਨਂ ਆਰੋਚੇਤਬ੍ਬਂ. ਇਦਂ ਵਤ੍ਤਂ ਨਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਪਰਿਵਸਨ੍ਤਸ੍ਸ ਲਕ੍ਖਣਨ੍ਤਿ. ਥੇਰਸ੍ਸਾਤਿ ਮਹਾਪਦੁਮਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ.

੨੩੮. ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਵਿਨੋਦਨਤ੍ਥਾਯਾਤਿ ਇਮੇਸੁ ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਦਿਵਸਪ੍ਪਮਾਣੇਨ ਪਰਿਵਸਿਤਦਿਵਸੇਸੁ ‘‘ਸਿਯੁਂ ਨੁ ਖੋ ਤਿਵਿਧਰਤ੍ਤਿਚ੍ਛੇਦਕਾਰਣਯੁਤ੍ਤਾਨਿ ਕਾਨਿਚਿ ਦਿਵਸਾਨਿ, ਏਵਂ ਸਤਿ ਅਪਰਿਪੁਣ੍ਣਪਰਿਵਾਸਦਿਵਸਤ੍ਤਾ ਨ ਮਾਨਤ੍ਤਾਰਹੋ ਭਵੇਯ੍ਯ, ਅਸਤਿ ਚ ਮਾਨਤ੍ਤਾਰਹਭਾਵੇ ਮਾਨਤ੍ਤਂ ਦਿਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਅਦਿਨ੍ਨਂਯੇਵ ਭਵੇਯ੍ਯ, ਏਵਞ੍ਚ ਸਤਿ ਆਪਨ੍ਨਾਪਤ੍ਤਿਤੋ ਵੁਟ੍ਠਾਨਂ ਨ ਭਵੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ਇਮਸ੍ਸ ਵਿਨਯਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਸ੍ਸ ਵਿਨੋਦਨਤ੍ਥਾਯ. ਏਕੇਨ ਵਾ ਦ੍ਵੀਹਿ ਵਾ ਤੀਹਿ ਵਾ ਦਿਵਸੇਹਿ ਅਧਿਕਤਰਾਨਿ ਦਿਵਸਾਨਿ ਪਰਿਵਸਿਤ੍ਵਾ ਨਨੁ ਚਾਯਂ ਪਰਿਵੁਤ੍ਥਪਰਿਵਾਸੋ, ਤਸ੍ਮਾਨੇਨ ਮਾਨਤ੍ਤਮੇਵ ਯਾਚਿਤਬ੍ਬਂ, ਅਥ ਕਸ੍ਮਾ ਵਤ੍ਤਂ ਸਮਾਦਿਯਿਤ੍ਵਾ ਮਾਨਤ੍ਤਂ ਯਾਚਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਆਹਾਤਿ ਚੋਦਨਂ ਮਨਸਿ ਕਰੋਨ੍ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਅਯਞ੍ਹਿ ਵਤ੍ਤੇ ਸਮਾਦਿਨ੍ਨੇ’’ਤਿਆਦਿ. ਹਿ ਯਸ੍ਮਾ ਅਯਂ ਭਿਕ੍ਖੁ ਵਤ੍ਤੇ ਸਮਾਦਿਨ੍ਨੇ ਏਵ ਮਾਨਤ੍ਤਾਰਹੋ ਹੋਤਿ, ਨ ਅਸਮਾਦਿਨ੍ਨੇ, ਇਤਿ ਤਸ੍ਮਾ ਵਤ੍ਤਂ ਸਮਾਦਿਯਿਤ੍ਵਾ ਮਾਨਤ੍ਤਂ ਯਾਚਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ. ਨਨੁ ਚ ਕਮ੍ਮਵਾਚਾਯਂ ‘‘ਸੋ ਪਰਿਵੁਤ੍ਥਪਰਿਵਾਸੋ ਸਙ੍ਘਂ ਮਾਨਤ੍ਤਂ ਯਾਚਤਿ’’ਇਚ੍ਚੇਵ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਸਮਾਦਿਨ੍ਨਵਤ੍ਤੋ’’ਤਿ, ਅਥ ਕਸ੍ਮਾ ‘‘ਵਤ੍ਤੇ ਸਮਾਦਿਨ੍ਨੇ ਏਵ ਮਾਨਤ੍ਤਾਰਹੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਚੋਦਨਂ ਸਨ੍ਧਾਯਾਹ ‘‘ਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਵਤ੍ਤੇਨ ਪਰਿਵੁਤ੍ਥਤ੍ਤਾ’’ਤਿ. ਯਸ੍ਮਾ ਅਯਂ ਭਿਕ੍ਖੁ ਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਵਤ੍ਤੇਨ ਹੁਤ੍ਵਾ ਪਰਿਵੁਤ੍ਥੋ ਹੋਤਿ, ਨੋ ਅਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਵਤ੍ਤੇਨ, ਤਸ੍ਮਾ ਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਵਤ੍ਤੇਨ ਹੁਤ੍ਵਾ ਪਰਿਵੁਤ੍ਥਤ੍ਤਾ ਅਯਂ ਭਿਕ੍ਖੁ ਵਤ੍ਤੇ ਸਮਾਦਿਨ੍ਨੇ ਏਵ ਮਾਨਤ੍ਤਾਰਹੋ ਹੋਤਿ, ਨੋ ਅਸਮਾਦਿਨ੍ਨੇਤਿ ਯੋਜਨਾ. ਤਥਾ ਹਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਅਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਵਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਨ ਪੁਨ ਸਮਾਦਾਨਕਿਚ੍ਚਂ ਨਤ੍ਥਿ. ਸੋ ਹਿ ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਦਿਵਸਾਤਿਕ੍ਕਮੇਨੇਵ ਮਾਨਤ੍ਤਾਰਹੋ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਸ੍ਸ ਮਾਨਤ੍ਤਂ ਦਾਤਬ੍ਬਮੇਵਾ’’ਤਿ.

ਚਤੂਹਿ ਪਞ੍ਚਹਿ ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਤਿ ਊਨੇਗਣੇਚਰਣਦੋਸਾ ਵਿਮੁਚ੍ਚਨਤ੍ਥਂ. ਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਵਿਹਾਰਸ੍ਸ ਪਰਿਕ੍ਖੇਪਤੋਤਿਆਦਿ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਅਥ ਖੋ ਅਟ੍ਠਕਥਾਚਰਿਯਾਨਂ ਵਚਨੇਨ ਤਥਾ ਏਵ ਪਟਿਪਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਚ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਅਤ੍ਥਿਭਾਵਂ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਤ੍ਵਾਤਿ ਦ੍ਵਾਦਸਹਤ੍ਥੇ ਉਪਚਾਰੇ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਤ੍ਵਾ, ਅਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਵਤ੍ਤਾਨਂ ਉਪਚਾਰਸੀਮਾਯ ਆਗਤਭਾਵਂ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਤ੍ਵਾ ਸਹਵਾਸਾਦਿਕਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਚ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘ਨਿਕ੍ਖਿਪਨ੍ਤੇਨ ਆਰੋਚੇਤ੍ਵਾ ਨਿਕ੍ਖਿਪਿਤਬ੍ਬਂ ਪਯੋਜਨਂ ਅਤ੍ਥੀ’ਤਿ ਚ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਨ ਪਨ ਤਂ ਪਯੋਜਨਂ ਦਸ੍ਸਿਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵਜਿਰਬੁਦ੍ਧਿਟੀਕਾਯਂ (ਵਜਿਰ. ਟੀ. ਚੂਲ਼ਵਗ੍ਗ ੯੭) ਵੁਤ੍ਤਂ, ਵਤ੍ਤਭੇਦਦੁਕ੍ਕਟਾ ਮੁਚ੍ਚਨਪਯੋਜਨਂ ਹੋਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

੨੩੯. ਅਬ੍ਭਾਨਂ ਕਾਤੁਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਕਤਮ੍ਪਿ ਅਕਤਮੇਵ ਹੋਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ‘‘ਤੇਨਾਪਿ ਵਤ੍ਤਂ ਸਮਾਦਿਯਿਤ੍ਵਾ ਆਰੋਚੇਤ੍ਵਾ ਅਬ੍ਭਾਨਂ ਯਾਚਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਅਬ੍ਭਾਨਯਾਚਨਤ੍ਥਂ ਮਾਨਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸਮਾਦਿਯਨਕਾਲੇਪਿ ਆਰੋਚੇਤਬ੍ਬਮੇਵ. ਪੁਬ੍ਬੇ ਮਾਨਤ੍ਤਚਾਰਿਤਕਾਲੇ ਆਰੋਚਿਤਮੇਵਾਤਿ ਅਨਾਰੋਚੇਤ੍ਵਾ ਅਬ੍ਭਾਨਂ ਨ ਯਾਚਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤਿ. ਏਵਂ ਮਾਨਤ੍ਤਯਾਚਨਕਾਲੇਪਿ ਪਰਿਵਾਸਂ ਸਮਾਦਿਯਿਤ੍ਵਾ ਆਰੋਚੇਤਬ੍ਬਮੇਵਾਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ.

੨੪੦. ਚਿਣ੍ਣਮਾਨਤ੍ਤੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਬ੍ਭੇਤਬ੍ਬੋਤਿ ਚਿਣ੍ਣਮਾਨਤ੍ਤਸ੍ਸ ਚ ਅਬ੍ਭਾਨਾਰਹਸ੍ਸ ਚ ਨਿਨ੍ਨਾਨਾਕਰਣਤ੍ਤਾ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਞ੍ਞਥਾ ‘‘ਅਬ੍ਭਾਨਾਰਹੋ ਅਬ੍ਭੇਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਸਿਯਾ. ਉਕ੍ਖੇਪਨੀਯਕਮ੍ਮਕਤੋਪਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਲਦ੍ਧਿਗ੍ਗਹਣਵਸੇਨ ਸਭਾਗਭਿਕ੍ਖੁਮ੍ਹਿ ਸਤਿ ਤਸ੍ਸ ਅਨਾਰੋਚਾਪੇਤੁਂ ਨ ਲਭਤਿ.

‘‘ਅਨਨ੍ਤਰਾਯਿਕਸ੍ਸ ਪਨ ਅਨ੍ਤਰਾਯਿਕਸਞ੍ਞਾਯ ਛਾਦਯਤੋ ਅਚ੍ਛਨ੍ਨਾਵਾ’’ਤਿ ਪਾਠੋ. ਅਵੇਰਿਭਾਵੇਨ ਸਭਾਗੋ ਅਵੇਰਿਸਭਾਗੋ. ‘‘ਸਭਾਗਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸਂ ਆਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਪਨ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਆਵਿ ਕਾਤੁਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਪਸਙ੍ਗਤੋ ਇਧੇਵ ਪਕਾਸਿਤਂ. ਲਹੁਕੇਸੁ ਪਟਿਕ੍ਖੇਪੋ ਨਤ੍ਥਿ. ਤਤ੍ਥ ਞਤ੍ਤਿਯਾ ਆਵਿ ਕਤ੍ਵਾ ਉਪੋਸਥਂ ਕਾਤੁਂ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਤ੍ਤਾ ਲਹੁਕਸਭਾਗਂ ਆਵਿ ਕਾਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ. ਸਭਾਗਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸਂ ਪਨ ਞਤ੍ਤਿਯਾ ਆਰੋਚਨਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਕਿਰ. ‘‘ਤਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਤਂ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਪਟਿਕਰਿਸ੍ਸਤੀਤਿ (ਮਹਾਵ. ੧੭੧) ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਲਹੁਕਸ੍ਸੇਵਾਯਂ ਸਮਨੁਞ੍ਞਾਤਾ. ਨ ਹਿ ਸਕ੍ਕਾ ਸੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਏਕਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸਸ੍ਸ ਪਟਿਕਰਣਂ ਕਾਤੁ’’ਨ੍ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ਲਹੁਕੇਸੁਪਿ ਸਭਾਗਂ ਆਵਿ ਕਾਤੁਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਏਵ ਹਿ ਞਤ੍ਤਿਯਾ ਆਵਿਕਰਣਂ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਂ, ਇਤਰਥਾ ਤਂ ਨਿਰਤ੍ਥਕਂ ਸਿਯਾ. ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਾਰੋਚਨਸ੍ਸ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਤਤੋ ਨ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਦੀਪਨਤ੍ਥਮੇਵ ਞਤ੍ਤਿਯਾ ਆਵਿਕਰਣਮਨੁਞ੍ਞਾਤਂ, ਤੇਨੇਵ ਇਧ ‘‘ਸਭਾਗਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸਂ ਆਪਨ੍ਨਸ੍ਸਾ’’ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਅਯਮਤ੍ਥੋ ‘‘ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਤੇ ਦ੍ਵੇ ਨਿਰਾਪਤ੍ਤਿਕਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤੇਸਂ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਸੇਸੇਹਿ ਸਭਾਗਾਪਤ੍ਤਿਯੋ ਦੇਸੇਤਬ੍ਬਾ’’ਤਿ ਵਚਨੇਨ ਕਙ੍ਖਾਵਿਤਰਣਿਯਮ੍ਪਿ (ਕਙ੍ਖਾ. ਅਟ੍ਠ. ਨਿਦਾਨਵਣ੍ਣਨਾ) ਪਕਾਸਿਤੋਵ. ਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸਂ ਪਨ ਞਤ੍ਤਿਯਾ ਆਰੋਚੇਤ੍ਵਾ ਉਪੋਸਥਂ ਕਾਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਤਸ੍ਸਾ ਞਤ੍ਤਿਯਾ ਅਯਮਤ੍ਥੋ – ਯਦਾ ਸੁਦ੍ਧਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਾਰੋਚਨਵਸੇਨ ਪਟਿਕਰਿਸ੍ਸਤਿ, ਏਵਂ ਪਟਿਕਤੇ ‘‘ਨ ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਾਪਤ੍ਤਿਕੇਨ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਂ ਸੋਤਬ੍ਬਂ, ਯੋ ਸੁਣੇਯ੍ਯ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸਾ’’ਤਿ (ਚੂਲ਼ਵ. ੩੮੬) ਵੁਤ੍ਤਾਪਤ੍ਤਿਤੋ ਮੋਕ੍ਖੋ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਗਰੁਕਂ ਵਾ ਹੋਤੁ ਲਹੁਕਂ ਵਾ, ਞਤ੍ਤਿਯਾ ਆਵਿ ਕਾਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਉਭੋਸੁ ਨਯੇਸੁ ਯੁਤ੍ਤਤਰਂ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ. ‘‘ਨਾਮਞ੍ਚੇਵ ਆਪਤ੍ਤਿ ਚਾਤਿ ਤੇਨ ਤੇਨ ਵੀਤਿਕ੍ਕਮੇਨਾਪਨ੍ਨਾਪਤ੍ਤਿ ਆਪਤ੍ਤਿ. ਨਾਮਨ੍ਤਿ ਤਸ੍ਸਾ ਆਪਤ੍ਤਿਯਾ ਨਾਮ’’ਨ੍ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ਆਰੋਚੇਤ੍ਵਾ ਨਿਕ੍ਖਿਪਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਆਰੋਚਨਂ ਵਤ੍ਤਭੇਦਦੁਕ੍ਕਟਪਰਿਹਰਣਪ੍ਪਯੋਜਨਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

‘‘ਸਤਿਯੇਵ ਅਨ੍ਤਰਾਯੇ ਅਨ੍ਤਰਾਯਿਕਸਞ੍ਞੀ ਛਾਦੇਤਿ, ਅਚ੍ਛਨ੍ਨਾ ਹੋਤਿ. ਅਨ੍ਤਰਾਯਿਕਸ੍ਸ ਪਨ ਅਨ੍ਤਰਾਯਿਕਸਞ੍ਞਾਯ ਵਾ ਅਨਨ੍ਤਰਾਯਿਕਸਞ੍ਞਾਯ ਵਾ ਛਾਦਯਤੋ ਅਚ੍ਛਨ੍ਨਾਵਾ’’ਤਿਪਿ ਪਾਠੋ. ਅਵੇਰੀਤਿ ਹਿਤਕਾਮੋ. ਉਦ੍ਧਸ੍ਤੇ ਅਰੁਣੇਤਿ ਉਟ੍ਠਿਤੇ ਅਰੁਣੇ. ਸੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇਤਿ ਸਭਾਗਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸਂ ਅਨਾਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ. ਵਤ੍ਥੁਨ੍ਤਿ ਅਸੁਚਿਮੋਚਨਾਦਿਵੀਤਿਕ੍ਕਮਂ. ਸੁਕ੍ਕਵਿਸ੍ਸਟ੍ਠੀਤਿ ਵਤ੍ਥੁ ਚੇਵ ਗੋਤ੍ਤਞ੍ਚਾਤਿ ‘‘ਸੁਕ੍ਕਵਿਸ੍ਸਟ੍ਠੀ’’ਤਿ ਇਦਂ ਅਸੁਚਿਮੋਚਨਲਕ੍ਖਣਸ੍ਸ ਵੀਤਿਕ੍ਕਮਸ੍ਸ ਪਕਾਸਨਤੋ ਵਤ੍ਥੁ ਚੇਵ ਹੋਤਿ, ਸਜਾਤਿਯਸਾਧਾਰਣਵਿਜਾਤਿਯਵਿਨਿਵਤ੍ਤਸਭਾਵਾਯ ਸੁਕ੍ਕਵਿਸ੍ਸਟ੍ਠਿਯਾ ਏਵ ਪਕਾਸਨਤੋ ਗੋਤ੍ਤਞ੍ਚ ਹੋਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਗਂ ਤਾਯਤੀਤਿ ਹਿ ਗੋਤ੍ਤਂ. ਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸੋਤਿ ਨਾਮਞ੍ਚੇਵ ਆਪਤ੍ਤਿ ਚਾਤਿ ਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸੋਤਿ ਤੇਨ ਤੇਨ ਵੀਤਿਕ੍ਕਮੇਨ ਆਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਆਪਤ੍ਤਿਨਿਕਾਯਸ੍ਸ ਨਾਮਪਕਾਸਨਤੋ ਨਾਮਞ੍ਚੇਵ ਹੋਤਿ, ਆਪਤ੍ਤਿਸਭਾਵਤੋ ਆਪਤ੍ਤਿ ਚ.

ਸੁਦ੍ਧਸ੍ਸਾਤਿ ਸਭਾਗਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸਂ ਅਨਾਪਨ੍ਨਸ੍ਸ, ਤਤੋ ਵੁਟ੍ਠਿਤਸ੍ਸ ਵਾ. ਅਞ੍ਞਸ੍ਮਿਨ੍ਤਿ ਸੁਦ੍ਧਨ੍ਤਪਰਿਵਾਸਵਸੇਨ ਆਪਤ੍ਤਿਵੁਟ੍ਠਾਨਤੋ ਅਞ੍ਞਸ੍ਮਿਂ ਆਪਤ੍ਤਿਵੁਟ੍ਠਾਨੇ. ਪਟਿਚ੍ਛਾਦਿਯਿਤ੍ਥਾਤਿ ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਾ. ਕਾ ਸਾ? ਆਪਤ੍ਤਿ. ਦਿਵਸਾਦੀਹਿ ਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਵਸਨਂ ਪਰਿਵਾਸੋ. ਕੋ ਸੋ? ਵਿਨਯਕਮ੍ਮਕਰਣਂ. ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਾਯ ਆਪਤ੍ਤਿਯਾ ਪਰਿਵਾਸੋ ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਪਰਿਵਾਸੋ.

ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਪਰਿਵਾਸਕਥਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਸੁਦ੍ਧਨ੍ਤਪਰਿਵਾਸਕਥਾ

੨੪੨. ਸੁਜ੍ਝਨਂ ਸੁਦ੍ਧੋ, ਕੋ ਸੋ? ਆਪਤ੍ਤਿਵਿਗਮੋ. ਅਮਤਿ ਓਸਾਨਭਾਵਂ ਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਅਨ੍ਤੋ, ਸੁਦ੍ਧੋ ਅਨ੍ਤੋ ਯਸ੍ਸ ਪਰਿਵਾਸਸ੍ਸਾਤਿ ਸੁਦ੍ਧਨ੍ਤੋ, ਸੁਦ੍ਧਨ੍ਤੋ ਚ ਸੋ ਪਰਿਵਾਸੋ ਚਾਤਿ ਸੁਦ੍ਧਨ੍ਤਪਰਿਵਾਸੋ, ਸੁਦ੍ਧਕਾਲਂ ਪਰਿਯਨ੍ਤਂ ਕਤ੍ਵਾ ਅਸੁਦ੍ਧਕਾਲਪ੍ਪਮਾਣੇਨ ਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਕਤਪਰਿਵਾਸੋ.

ਸੁਦ੍ਧਨ੍ਤਪਰਿਵਾਸਕਥਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਓਧਾਨਸਮੋਧਾਨਪਰਿਵਾਸਕਥਾ

੨੪੩. ਸਮੋਧੀਯਤੇ ਸਮੋਧਾਨਂ, ਨਾਨਾਕਾਲਿਕਾ ਨਾਨਾਵਤ੍ਥੁਕਾ ਆਪਤ੍ਤਿਯੋ ਅਗ੍ਘਾਦਿਵਸੇਨ ਸਮੋਧਾਨਂ ਏਕੀਕਰਣਂ, ਸਮੋਧਾਨੇਤ੍ਵਾ ਕਤੋ ਪਰਿਵਾਸੋ ਸਮੋਧਾਨਪਰਿਵਾਸੋਤਿ ਵਿਗ੍ਗਹੋ. ਕਮ੍ਮਵਾਚਾਯਂ ‘‘ਪਟਿਕਸ੍ਸਿਤੋ ਸਙ੍ਘੇਨ ਇਤ੍ਥਨ੍ਨਾਮੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਨ੍ਤਰਾ ਸਮ੍ਬਹੁਲਾਨਂ ਆਪਤ੍ਤੀਨਂ ਅਪ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਾਨਂ ਮੂਲਾਯਪਟਿਕਸ੍ਸਨਾ, ਖਮਤਿ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ, ਤਸ੍ਮਾ ਤੁਣ੍ਹੀ, ਏਵਮੇਤਂ ਧਾਰਯਾਮੀ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਗਤ੍ਯਤ੍ਥਧਾਤੁਯਾ ਕਮ੍ਮਨਿ ਚ ਨਯਨਤ੍ਥਧਾਤੁਯਾ ਕਮ੍ਮਨਿ ਚ ਤਦਤ੍ਥਸਮ੍ਪਦਾਨੇ ਚ ਵਿਭਤ੍ਤਿਪਰਿਣਾਮੇ ਚਾਤਿ ਇਮੇਸੁ ਚਤੂਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਆਯਾਦੇਸਸ੍ਸ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ, ਪਟਿਪੁਬ੍ਬਕਸਧਾਤੁਯਾ ਚ ਨਯਨਤ੍ਥਤ੍ਤਾ ‘‘ਮੂਲਾਯਾ’’ਤਿ ਇਦਂ ‘‘ਪਟਿਕਸ੍ਸਿਤੋ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਕਮ੍ਮਂ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਪਟਿਕਸ੍ਸਿਤੋ…ਪੇ… ਮੂਲਾਯ’’ ਇਤਿ ਏਤ੍ਤਕਮੇਵ ਭਵਿਤਬ੍ਬਂ, ਨ ‘‘ਮੂਲਾਯਪਟਿਕਸ੍ਸਨਾ’’ਤਿ ਏਵਂ ਮਞ੍ਞਮਾਨਾ ਸਦ੍ਦਵਿਦੁਨੋ ‘‘ਪਟਿਕਸ੍ਸਨਾ’’ਤਿ ਇਦਂ ਅਧਿਕਨ੍ਤਿ ਵਾ ਵਦੇਯ੍ਯੁਂ ਮਕ੍ਖੇਯ੍ਯੁਂ ਵਾ, ਨ ਪਨੇਤਂ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ. ਨਵਪਾਠੇਸੁਯੇਵ ਅਯਂ ਪਾਠੋ ਸਦ੍ਦਲਕ੍ਖਣਯੁਤ੍ਤੋ ਵਾ ਅਯੁਤ੍ਤੋ ਵਾਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤਬ੍ਬੋ, ਨ ਪਨ ਪਾਲ਼ਿਯਟ੍ਠਕਥਾਦਿਤੋ ਆਗਤੇਸੁ ਪੋਰਾਣਪਾਠੇਸੁ. ਤੇਸੁ ਪਨ ਕਥਂ ਯੋਜਿਯਮਾਨੋ ਅਯਂ ਪਾਠੋ ਸਦ੍ਦਯੁਤ੍ਤਿਯਾ ਚ ਅਤ੍ਥਯੁਤ੍ਤਿਯਾ ਚ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਭਵੇਯ੍ਯਾਤਿ ਯੋਜਨਾਕਾਰੋਯੇਵ ਚਿਨ੍ਤੇਤਬ੍ਬੋ. ਅਯਞ੍ਚ ਪਾਠੋ ਪੋਰਾਣਪਾਲ਼ਿਪਾਠੋਵ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਮੂਲਾਯਪਟਿਕਸ੍ਸਨਾ’’ਤਿ ਇਦਂ ਕਰਣਵਸੇਨ ਵਿਪਰਿਣਾਮੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਮੂਲਾਯਪਟਿਕਸ੍ਸਨਾਯ ਪਟਿਕਸ੍ਸਿਤੋ’’ਤਿ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਂ.

ਕਥਂ ਪਨੇਤਸ੍ਸ ਪੋਰਾਣਪਾਠਭਾਵੋ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬੋਤਿ? ਪਕਰਣੇ ਆਗਤਤ੍ਤਾ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹਿ ਵਿਮਤਿਵਿਨੋਦਨਿਯਂ (ਵਿ. ਵਿ. ਟੀ. ਚੂਲ਼ਵਗ੍ਗ ੨.੧੦੨) ‘‘ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਪਟਿਕਸ੍ਸਿਤੋ ਸਙ੍ਘੇਨ ਉਦਾਯਿ ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਨ੍ਤਰਾ ਏਕਿਸ੍ਸਾ ਆਪਤ੍ਤਿਯਾ…ਪੇ… ਮੂਲਾਯਪਟਿਕਸ੍ਸਨਾਤਿ ਇਦਂ ਕਰਣਵਸੇਨ ਵਿਪਰਿਣਾਮੇਤ੍ਵਾ ਮੂਲਾਯਪਟਿਕਸ੍ਸਨਾਯ ਪਟਿਕਸ੍ਸਿਤੋਤਿ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ. ਅਥ ਵਾ ‘‘ਮੂਲਾਯ ਪਟਿਕਸ੍ਸਨਾ ਮੂਲਾਯਪਟਿਕਸ੍ਸਨਾ’’ਤਿ ਅਲੁਤ੍ਤਸਮਾਸਵਸੇਨ ਉਤ੍ਤਰਪਦੇਨ ਸਮਾਸਂ ਕਤ੍ਵਾ ਸਙ੍ਘੇਨ ਇਤ੍ਥਨ੍ਨਾਮੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਨ੍ਤਰਾ ਸਮ੍ਬਹੁਲਾਨਂ ਆਪਤ੍ਤੀਨਂ ਅਪ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਾਨਂ ਹੇਤੁ ਪਟਿਕਸ੍ਸਿਤੋ. ਸਾ ਮੂਲਾਯਪਟਿਕਸ੍ਸਨਾ ਖਮਤਿ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸਾਤਿ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਂ. ਤਥਾ ਹਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਤਤ੍ਥੇਵ (ਵਿ. ਵਿ. ਟੀ. ਚੂਲ਼ਵਗ੍ਗ ੨.੧੦੨) ‘‘ਅਥ ਵਾ ਮੂਲਾਯਪਟਿਕਸ੍ਸਨਾ ਖਮਤਿ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸਾਤਿ ਉਤ੍ਤਰਪਦੇਨ ਸਹ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤਵਸੇਨੇਵ ਯੋਜੇਤੁਮ੍ਪਿ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ.

ਤਂ ਦੇਨ੍ਤੇਨ ਪਠਮਂ ਮੂਲਾਯ ਪਟਿਕਸ੍ਸਿਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਛਾਪਰਿਵਾਸੋ ਦਾਤਬ੍ਬੋਤਿ ਏਤ੍ਥ ਤਂ ਓਧਾਨਸਮੋਧਾਨਪਰਿਵਾਸਂ ਦੇਨ੍ਤੇਨ ਪਠਮਂ ਤਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਮੂਲਾਯ ਪਟਿਕਸ੍ਸਿਤ੍ਵਾ ਮੂਲਦਿਵਸੇ ਆਕਡ੍ਢਿਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤਰਾਪਤ੍ਤਿਯਾ ਸਮੋਧਾਨਪਰਿਵਾਸੋ ਦਾਤਬ੍ਬੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਯਥਾ ਕਿਂ ਵਿਮਤਿਵਿਨੋਦਨਿਯਂ (ਵਿ. ਵਿ. ਟੀ. ਚੂਲ਼ਵਗ੍ਗ ੨.੧੦੨) ‘‘ਉਦਾਯਿਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਅਨ੍ਤਰਾ ਏਕਿਸ੍ਸਾ ਆਪਤ੍ਤਿਯਾ…ਪੇ… ਮੂਲਾਯ ਪਟਿਕਸ੍ਸਿਤ੍ਵਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਅਨ੍ਤਰਾ ਏਕਿਸ੍ਸਾ ਆਪਤ੍ਤਿਯਾ ਹੇਤੁਭੂਤਾਯ ਉਦਾਯਿਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਮੂਲਾਯ ਪਟਿਕਸ੍ਸਿਤ੍ਵਾ ਮੂਲਦਿਵਸੇ ਆਕਡ੍ਢਿਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸਾ ਅਨ੍ਤਰਾਪਤ੍ਤਿਯਾ ਸਮੋਧਾਨਪਰਿਵਾਸਂ ਦੇਤੂਤਿ ਯੋਜਨਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਮਹਾਸੁਮਤ੍ਥੇਰਵਾਦੇ ਆਵਿਕਾਰਾਪੇਤ੍ਵਾ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤਬ੍ਬੋਤਿ ਤਸ੍ਸ ਅਤੇਕਿਚ੍ਛਭਾਵਂ ਤੇਨੇਵ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਪਾਕਟਂ ਕਾਰੇਤ੍ਵਾ ਲਜ੍ਜੀਗਣਤੋ ਵਿਯੋਜਨਵਸੇਨ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤਬ੍ਬੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਓਧਾਨਸਮੋਧਾਨਪਰਿਵਾਸਕਥਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਅਗ੍ਘਸਮੋਧਾਨਪਰਿਵਾਸਕਥਾ

੨੪੪. ਅਗ੍ਘੇਨ ਅਗ੍ਘਵਸੇਨ ਅਰਹਵਸੇਨ ਸਮੋਧਾਨਂ ਅਗ੍ਘਸਮੋਧਾਨਂ, ਆਪਨ੍ਨਾਸੁ ਸਮ੍ਬਹੁਲਾਸੁ ਆਪਤ੍ਤੀਸੁ ਯਾ ਆਪਤ੍ਤਿਯੋ ਚਿਰਤਰਪ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਾਯੋ, ਤਾਸਂ ਅਗ੍ਘੇਨ ਸਮੋਧਾਯ ਤਾਸਂ ਰਤ੍ਤਿਪਰਿਚ੍ਛੇਦਵਸੇਨ ਅਵਸੇਸਾਨਂ ਊਨਤਰਪ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਾਨਂ ਆਪਤ੍ਤੀਨਂ ਪਰਿਵਾਸੋ ਦੀਯਤਿ, ਅਯਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਅਗ੍ਘਸਮੋਧਾਨੋ . ਸਤਂ ਆਪਤ੍ਤਿਯੋਤਿ ਕਾਯਸਂਸਗ੍ਗਾਦਿਵਸੇਨ ਏਕਦਿਵਸੇ ਆਪਨ੍ਨਾ ਸਤਂ ਆਪਤ੍ਤਿਯੋ. ਦਸਸਤਨ੍ਤਿ ਸਹਸ੍ਸਆਪਤ੍ਤਿਯੋ. ਰਤ੍ਤਿਸਤਂ ਛਾਦਯਿਤ੍ਵਾਨਾਤਿ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਂ. ‘‘ਅਗ੍ਘਸਮੋਧਾਨੋ ਨਾਮ ਸਭਾਗਵਤ੍ਥੁਕਾਯੋ ਸਮ੍ਬਹੁਲਾ ਆਪਤ੍ਤਿਯੋ ਆਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਬਹੁਰਤ੍ਤਿਂ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦਿਤਾਪਤ੍ਤਿਯਂ ਨਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਦਾਤਬ੍ਬੋ, ਇਤਰੋ ਨਾਨਾਵਤ੍ਥੁਕਾਨਂ ਵਸੇਨਾਤਿ ਅਯਮੇਤੇਸਂ ਵਿਸੇਸੋ’’ਤਿ ਵਜਿਰਬੁਦ੍ਧਿਟੀਕਾਯਂ (ਵਜਿਰ. ਟੀ. ਚੂਲ਼ਵਗ੍ਗ ੧੦੨) ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਅਗ੍ਘਸਮੋਧਾਨਪਰਿਵਾਸਕਥਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੨੪੬. ਲਿਙ੍ਗਪਰਿਵਤ੍ਤਨਕਕਥਾਯਂ ਯਦਿ ਕਸ੍ਸਚਿ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਂ ਪਾਤੁ ਭਵੇਯ੍ਯ, ਕਿਂ ਤੇਨ ਪੁਨ ਉਪਜ੍ਝਾ ਗਹੇਤਬ੍ਬਾ, ਪੁਨ ਉਪਸਮ੍ਪਦਾ ਕਾਤਬ੍ਬਾ, ਕਿਂ ਭਿਕ੍ਖੂਪਸਮ੍ਪਦਾਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਵਸ੍ਸਗਣਨਾ ਕਾਤਬ੍ਬਾ, ਉਦਾਹੁ ਇਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯਾਤਿ ਪੁਚ੍ਛਾਯ ਸਤਿ ਤਂ ਪਰਿਹਰਿਤੁਮਾਹ ‘‘ਸਚੇ’’ਤਿਆਦਿ. ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇ ਸਾ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਮਜ੍ਝੇਯੇਵ ਵਸਿਤਬ੍ਬਂ ਭਵੇਯ੍ਯਾਤਿ ਚੋਦਨਂ ਸਨ੍ਧਾਯਾਹ ‘‘ਅਪ੍ਪਤਿਰੂਪ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ. ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੁਭੂਤਕਾਲੇ ਆਪਜ੍ਜਿਤਾਪਤ੍ਤਿਯੋ ਕਥਂ ਕਾਤਬ੍ਬਾਤਿ ਚੋਦਨਂ ਮਨਸਿ ਕਤ੍ਵਾ ਆਹ ‘‘ਯਾ ਦੇਸਨਾਗਾਮਿਨਿਯੋ ਵਾ’’ਤਿਆਦਿ. ਤਤ੍ਥ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਹਿ ਸਾਧਾਰਣਾਤਿ ਸਞ੍ਚਰਿਤ੍ਤਾਦਯੋ. ਅਸਾਧਾਰਣਾਤਿ ਸੁਕ੍ਕਵਿਸ੍ਸਟ੍ਠਿਆਦਯੋ. ਹੋਤੁ ਭਗਵਤੋ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਵਸੇਨ ਲਿਙ੍ਗੇ ਪਰਿਵਤ੍ਤੇ ਅਸਾਧਾਰਣਾਪਤ੍ਤੀਹਿ ਵੁਟ੍ਠਿਤਭਾਵੋ, ਪੁਨ ਪਕਤਿਲਿਙ੍ਗੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਪੁਨ ਆਪਤ੍ਤਿ ਸਿਯਾਤਿ ਆਸਙ੍ਕਂ ਪਰਿਹਰਿਤੁਂ ‘‘ਪੁਨ ਪਕਤਿਲਿਙ੍ਗੇ’’ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਇਦਾਨਿ ਤਮਤ੍ਥਂ ਪਾਲ਼ਿਯਾ ਸਾਧੇਤੁਂ ‘‘ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਚੇਤ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ ਪਠਮਪਾਰਾਜਿਕਵਣ੍ਣਨਾਯ ਟੀਕਾਸੁ (ਸਾਰਤ੍ਥ. ਟੀ. ੨.੬੯; ਵਜਿਰ. ਟੀ. ਪਾਰਾਜਿਕ ੬੯) ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ, ਇਧ ਪਨ ਗਰੁਕਾਪਤ੍ਤਿਵੁਟ੍ਠਾਨਕਥਾਭੂਤਤ੍ਤਾ ਸਾਯੇਵ ਕਥਾ ਵੁਚ੍ਚਤੇ.

੨੪੭. ਤਤ੍ਥ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਹਿ ਸਾਧਾਰਣਾਯ ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਾਯ ਆਪਤ੍ਤਿਯਾਤਿ ਸਞ੍ਚਰਿਤ੍ਤਾਦਿਆਪਤ੍ਤਿਯਾ, ਹੇਤ੍ਵਤ੍ਥੇ ਚੇਤਂ ਕਰਣਵਚਨਂ. ਪਰਿਵਸਨ੍ਤਸ੍ਸਾਤਿ ਅਨਾਦਰੇ ਸਾਮਿਵਚਨਂ. ਪਕ੍ਖਮਾਨਤ੍ਤਮੇਵ ਦਾਤਬ੍ਬਂ, ਨ ਪੁਨ ਪਰਿਵਾਸੋ ਦਾਤਬ੍ਬੋ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਭਾਵੇ ਅਪਰਿਵਾਸਾਰਹਤ੍ਤਾਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਮਾਨਤ੍ਤਂ ਚਰਨ੍ਤਸ੍ਸਾਤਿ ਅਨਾਦਰੇਯੇਵ ਸਾਮਿਵਚਨਂ, ਛਾਰਤ੍ਤਮਾਨਤ੍ਤੇ ਆਚਿਣ੍ਣੇਯੇਵ ਪਰਿਵਤ੍ਤਤਿ, ਪੁਨ ਪਕ੍ਖਮਾਨਤ੍ਤਮੇਵ ਦਾਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ. ਤੇਨ ਵਕ੍ਖਤਿ ‘‘ਸਚੇ ਚਿਣ੍ਣਮਾਨਤ੍ਤਸ੍ਸਾ’’ਤਿਆਦਿ. ਅਕੁਸਲਵਿਪਾਕੇ ਪਰਿਕ੍ਖੀਣੇਤਿ ਪੁਰਿਸਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤਰਧਾਨਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਇਤ੍ਥਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਪਤਿਟ੍ਠਾਨਂ ਪਨ ਕੁਸਲਵਿਪਾਕਮੇਵ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ‘‘ਉਭਯਮ੍ਪਿ ਅਕੁਸਲੇਨ ਅਨ੍ਤਰਧਾਯਤਿ, ਕੁਸਲੇਨ ਪਟਿਲਬ੍ਭਤੀ’’ਤਿ. ਛਾਰਤ੍ਤਂ ਮਾਨਤ੍ਤਮੇਵ ਦਾਤਬ੍ਬਂ, ਨ ਪਰਿਵਾਸੋ ਦਾਤਬ੍ਬੋ, ਨ ਵਾ ਪਕ੍ਖਮਾਨਤ੍ਤਂ ਦਾਤਬ੍ਬਂ.

‘‘ਅਯਂ ਪਨ ਵਿਸੇਸੋ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਤਂ ਵਿਸੇਸਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਮਾਹ ‘‘ਸਚੇ’’ਤਿਆਦਿ. ਪਰਿਵਾਸਦਾਨਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਛਾਰਤ੍ਤਂ ਮਾਨਤ੍ਤਮੇਵ ਦਾਤਬ੍ਬਂ. ਕਸ੍ਮਾ? ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਕਾਲੇ ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਤ੍ਤਾ. ਭਿਕ੍ਖੁਕਾਲੇ ਛਨ੍ਨਾਯੇਵ ਹਿ ਆਪਤ੍ਤਿ ਪਰਿਵਾਸਾਰਹਾ ਹੋਤਿ, ਨੋ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਕਾਲੇਤਿ ਅਯਮੇਤਾਸਂ ਵਿਸੇਸੋ. ਪਕ੍ਖਮਾਨਤ੍ਤਂ ਚਰਨ੍ਤਿਯਾਤਿ ਅਨਾਦਰੇ ਸਾਮਿਵਚਨਂ, ਪਕ੍ਖਮਾਨਤ੍ਤੇ ਆਚਿਣ੍ਣੇਯੇਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤਥਾ ਹਿ ਵਕ੍ਖਤਿ ‘‘ਚਿਣ੍ਣਮਾਨਤ੍ਤਾਯਾ’’ਤਿਆਦਿ. ਛਾਰਤ੍ਤਂ ਮਾਨਤ੍ਤਂ ਚਰਨ੍ਤਸ੍ਸਾਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਨਯਮੇਵ.

ਪਰਿਵਾਸਵਿਨਿਚ੍ਛਯਕਥਾ

ਇਦਾਨਿ ਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸਾਪਤ੍ਤਿ ਯਸ੍ਮਾ ਸਾਵਸੇਸਗਰੁਕਾਪਤ੍ਤਿ ਹੋਤਿ ਸਤੇਕਿਚ੍ਛਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਯਥਾ ਨਾਮ ਰੋਗਾਤੁਰੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਕਿਞ੍ਚਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਹਿਤਸੁਖਕਾਰਣਂ ਕਾਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਤਿ, ਤਮੇਨਂ ਕਾਰੁਣਿਕੋ ਤਿਕਿਚ੍ਛਕੋ ਕਰੁਣਾਸਞ੍ਚੋਦਿਤੋ ਤਿਕਿਚ੍ਛਂ ਕਤ੍ਵਾ ਗੇਲਞ੍ਞਤੋ ਵੁਟ੍ਠਾਪੇਤ੍ਵਾ ਹਿਤਸੁਖਂ ਜਨੇਤਿ, ਏਵਂ ਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸਾਪਤ੍ਤਿਸਮਙ੍ਗੀ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਆਣਾਵੀਤਿਕ੍ਕਮਨ੍ਤਰਾਯਿਕਭਾਵਤੋ ਸਗ੍ਗਮੋਕ੍ਖਮਗ੍ਗਂ ਸੋਧੇਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਤਿ, ਤਮੇਨਂ ਮਹਾਕਾਰੁਣਿਕੋ ਭਗਵਾ ਮਹਾਕਰੁਣਾਯ ਸਞ੍ਚੋਦਿਤਮਾਨਸੋ ਅਨੇਕੇਹਿ ਨਯੇਹਿ ਆਪਤ੍ਤਿਤੋ ਵੁਟ੍ਠਾਨਂ ਕਤ੍ਵਾ ਸਗ੍ਗਮੋਕ੍ਖਸੁਖੇ ਪਤਿਟ੍ਠਪੇਤਿ, ਭਗਵਤੋ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯਞ੍ਞੁਨੋ ਅਟ੍ਠਕਥਾਚਰਿਯਾਪਿ ਅਨੇਕੇਹਿ ਕਾਰਣੇਹਿ ਭਗਵਤੋ ਵਚਨਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਂ ਪਕਾਸੇਤ੍ਵਾ ਵਿਸੁਦ੍ਧਕਾਮਾਨਂ ਨਯਂ ਦੇਨ੍ਤਿ, ਤਥਾ ਟੀਕਾਚਰਿਯਾਦਯੋਪਿ. ਏਵਂ ਦਿਨ੍ਨੇ ਪਨ ਨਯੇ ਯੋਨਿਸੋ ਮਨਸਿ ਕਾਤੁਂ ਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਾ ਪਣ੍ਡਿਤਾ ਯਥਾਨੁਸਿਟ੍ਠਂ ਪਟਿਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਾ ਅਞ੍ਞਥਾ ਅਤ੍ਥਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਨ ਯਥਾਨੁਸਿਟ੍ਠਂ ਪਟਿਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਤੇਸਂ ਦਿਟ੍ਠਾਨੁਗਤਿਂ ਅਨੁਗਚ੍ਛਨ੍ਤਾ ਸਿਸ੍ਸਾਦਯੋਪਿ ਤਥੇਵ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਭਗਵਤੋ ਵਚਨਞ੍ਚ ਪੁਬ੍ਬੇਨਾਪਰਂ ਸਂਸਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਅਟ੍ਠਕਥਾਟੀਕਾਦਿਵਚਨਞ੍ਚ ਸਮ੍ਮਾ ਤੁਲਯਿਤ੍ਵਾ ਤਥਤੋ ਭਗਵਤੋ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯਂ ਞਤ੍ਵਾ ਯਥਾਨੁਸਿਟ੍ਠਂ ਪਟਿਪਜ੍ਜਨ੍ਤੇਹਿ ਗਰੁਕਾਪਤ੍ਤਿਤੋ ਵੁਟ੍ਠਹਨਤ੍ਥਂ ਯੋਗੋ ਕਰਣੀਯੋ.

ਤਸ੍ਮਾ ਯਦਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ ਵਿਨਯਧਰਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ‘‘ਗਰੁਕਾਪਤ੍ਤਿਵੁਟ੍ਠਾਨਂ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ, ਤਦਾ ਵਿਨਯਧਰੇਨ ‘‘ਤ੍ਵਂ ਕਤਰਾਪਤ੍ਤਿਂ ਆਪਨ੍ਨੋ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬੋ. ‘‘ਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸਂ ਆਪਨ੍ਨੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਕਤਰਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸ’’ਨ੍ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਇਮਂ ਨਾਮਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਸੁਕ੍ਕਵਿਸ੍ਸਟ੍ਠਿਯਂ ਮੋਚੇਤੁਕਾਮਚੇਤਨਾ, ਉਪਕ੍ਕਮੋ, ਮੁਚ੍ਚਨਨ੍ਤਿ ਤੀਣਿ ਅਙ੍ਗਾਨਿ. ਕਾਯਸਂਸਗ੍ਗੇ ਮਨੁਸ੍ਸਿਤ੍ਥੀ, ਇਤ੍ਥਿਸਞ੍ਞਿਤਾ, ਕਾਯਸਂਸਗ੍ਗਰਾਗੋ, ਤੇਨ ਰਾਗੇਨ ਵਾਯਾਮੋ, ਹਤ੍ਥਗ੍ਗਾਹਾਦਿਸਮਾਪਜ੍ਜਨਨ੍ਤਿ ਪਞ੍ਚ ਅਙ੍ਗਾਨਿ. ਦੁਟ੍ਠੁਲ੍ਲਵਾਚਾਯਂ ਮਨੁਸ੍ਸਿਤ੍ਥੀ, ਇਤ੍ਥਿਸਞ੍ਞਿਤਾ, ਦੁਟ੍ਠੁਲ੍ਲਵਾਚਸ੍ਸਾਦਰਾਗੋ, ਤੇਨ ਰਾਗੇਨ ਓਭਾਸਨਂ, ਤਙ੍ਖਣਵਿਜਾਨਨਨ੍ਤਿ ਪਞ੍ਚ ਅਙ੍ਗਾਨਿ. ਅਤ੍ਤਕਾਮੇ ਮਨੁਸ੍ਸਿਤ੍ਥੀ, ਇਤ੍ਥਿਸਞ੍ਞਿਤਾ, ਅਤ੍ਤਕਾਮਪਾਰਿਚਰਿਯਾਯ ਰਾਗੋ, ਤੇਨ ਰਾਗੇਨ ਵਣ੍ਣਭਣਨਂ, ਤਙ੍ਖਣਵਿਜਾਨਨਨ੍ਤਿ ਪਞ੍ਚ ਅਙ੍ਗਾਨਿ. ਸਞ੍ਚਰਿਤ੍ਤੇ ਯੇਸੁ ਸਞ੍ਚਰਿਤ੍ਤਂ ਸਮਾਪਜ੍ਜਤਿ, ਤੇਸਂ ਮਨੁਸ੍ਸਜਾਤਿਕਤਾ, ਨਾਲਂਵਚਨੀਯਤਾ, ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਨਵੀਮਂਸਨਪਚ੍ਚਾਹਰਣਾਨੀਤਿ ਪਞ੍ਚ ਅਙ੍ਗਾਨਿ. ਕੁਟਿਕਾਰੇ ਉਲ੍ਲਿਤ੍ਤਾਦੀਨਂ ਅਞ੍ਞਤਰਤਾ, ਹੇਟ੍ਠਿਮਪਮਾਣਸਮ੍ਭਵੋ, ਅਦੇਸਿਤਵਤ੍ਥੁਕਤਾ, ਪਮਾਣਾਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਤਾ, ਅਤ੍ਤੁਦ੍ਦੇਸਿਕਤਾ, ਵਾਸਾਗਾਰਤਾ, ਲੇਪਘਟਨਾਤਿ ਸਤ੍ਤ ਪਮਾਣਯੁਤ੍ਤਾਦੀਸੁ ਛਧਾ ਅਙ੍ਗਾਨਿ. ਵਿਹਾਰਕਾਰੇ ਤਾਨਿਯੇਵ ਛ ਅਙ੍ਗਾਨਿ. ਦੁਟ੍ਠਦੋਸੇ ਯਂ ਚੋਦੇਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋਤਿ ਸਙ੍ਖ੍ਯੁਪਗਮਨਂ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਸੁਦ੍ਧਸਞ੍ਞਿਤਾ, ਯੇਨ ਪਾਰਾਜਿਕੇਨ ਚੋਦੇਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਦਿਟ੍ਠਾਦਿਵਸੇਨ ਅਮੂਲਕਤਾ, ਚਾਵਨਾਧਿਪ੍ਪਾਯੇਨ ਸਮ੍ਮੁਖਾਚੋਦਨਾ, ਤਸ੍ਸ ਤਙ੍ਖਣਵਿਜਾਨਨਨ੍ਤਿ ਪਞ੍ਚ ਅਙ੍ਗਾਨਿ. ਅਞ੍ਞਭਾਗਿਯੇ ਅਞ੍ਞਭਾਗਿਯਸ੍ਸ ਅਧਿਕਰਣਸ੍ਸ ਕਞ੍ਚਿਦੇਸਂ ਲੇਸਮਤ੍ਤਂ ਉਪਾਦਿਯਨਤਾ, ਪੁਰਿਮਾਨਿ ਪਞ੍ਚਾਤਿ ਛ ਅਙ੍ਗਾਨਿ. ਸਙ੍ਘਭੇਦੇ ਭੇਦਾਯ ਪਰਕ੍ਕਮਨਂ, ਧਮ੍ਮਕਮ੍ਮੇਨ ਸਮਨੁਭਾਸਨਂ, ਕਮ੍ਮਵਾਚਾਪਰਿਯੋਸਾਨਂ, ਅਪ੍ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨਨ੍ਤਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਅਙ੍ਗਾਨਿ. ਭੇਦਾਨੁਵਤ੍ਤਕੇ ਅਙ੍ਗੇਸੁ ਯਥਾ ਤਤ੍ਥ ਪਰਕ੍ਕਮਨਂ, ਏਵਂ ਇਧ ਅਨੁਵਤ੍ਤਨਨ੍ਤਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਅਙ੍ਗਾਨਿ. ਦੁਬ੍ਬਚੇ ਅਙ੍ਗੇਸੁ ਯਥਾ ਤਤ੍ਥ ਪਰਕ੍ਕਮਨਂ, ਏਵਂ ਇਧ ਅਵਚਨੀਯਕਰਣਤਾਤਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਅਙ੍ਗਾਨਿ. ਕੁਲਦੂਸਕੇ ਅਙ੍ਗੇਸੁ ਯਥਾ ਤਤ੍ਥ ਪਰਕ੍ਕਮਨਂ, ਏਵਂ ਇਧ ਛਨ੍ਦਾਦੀਹਿ ਪਾਪਨਨ੍ਤਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਅਙ੍ਗਾਨਿ. ਇਤਿ ਇਮਾਨਿ ਅਙ੍ਗਾਨਿ ਸੋਧੇਤ੍ਵਾ ਸਚੇ ਅਙ੍ਗਪਾਰਿਪੂਰੀ ਹੋਤਿ, ‘‘ਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸੋ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੋ. ਨੋ ਚੇ, ‘‘ਨਾਯਂ ਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸੋ, ਥੁਲ੍ਲਚ੍ਚਯਾਦੀਸੁ ਅਞ੍ਞਤਰਾਪਤ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਨਾਯਂ ਵੁਟ੍ਠਾਨਗਾਮਿਨੀ, ਦੇਸਨਾਗਾਮਿਨੀ ਅਯਂ ਆਪਤ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਪਤਿਰੂਪਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਦੇਸੇਹੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਦੇਸਾਪੇਤਬ੍ਬੋ.

ਅਥ ਪਨ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿਚ੍ਛਾਯਾ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ, ‘‘ਅਨਾਪਤ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਉਯ੍ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਾ. ਸਚੇ ਪਨ ਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸਚ੍ਛਾਯਾ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ, ‘‘ਤ੍ਵਂ ਇਮਂ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਆਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਛਾਦੇਸਿ, ਨ ਛਾਦੇਸੀ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਨ ਛਾਦੇਮੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਤੇਨ ਹਿ ਤ੍ਵਂ ਨ ਪਰਿਵਾਸਾਰਹੋ, ਮਾਨਤ੍ਤਾਰਹੋਵ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੋ. ‘‘ਛਾਦੇਮੀ’’ਤਿ ਪਨ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਦਸਸੁ ਆਕਾਰੇਸੁ ਅਞ੍ਞਤਰਕਾਰਣੇਨ ਛਾਦੇਸਿ, ਉਦਾਹੁ ਅਞ੍ਞਕਾਰਣੇਨਾ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਦਸਸੁ ਅਞ੍ਞਤਰਕਾਰਣੇਨਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਏਵਮ੍ਪਿ ਮਾਨਤ੍ਤਾਰਹੋ ਹੋਤਿ, ਨ ਪਰਿਵਾਸਾਰਹੋ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੋ. ਅਥ ‘‘ਅਞ੍ਞਕਾਰਣੇਨਾ’’ਤਿ ਵਦਤਿ, ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇਪਿ ‘‘ਤ੍ਵਂ ਆਪਤ੍ਤਿਆਪਨ੍ਨਭਾਵਂ ਜਾਨਨ੍ਤੋ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦੇਸਿ, ਉਦਾਹੁ ਅਜਾਨਨ੍ਤੋ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਜਾਨਨ੍ਤੋ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦੇਮੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਚ ‘‘ਆਪਤ੍ਤਿਆਪਨ੍ਨਭਾਵਂ ਸਰਨ੍ਤੋ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦੇਸਿ, ਉਦਾਹੁ ਵਿਸਰਿਤ੍ਵਾ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦੇਸੀ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਵਿਸਰਿਤ੍ਵਾ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦੇਮੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਚ ‘‘ਆਪਤ੍ਤਿਆਪਨ੍ਨਭਾਵੇ ਵੇਮਤਿਕੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦੇਸਿ, ਉਦਾਹੁ ਨਿਬ੍ਬੇਮਤਿਕੋ ਹੁਤ੍ਵਾ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਵੇਮਤਿਕੋ ਹੁਤ੍ਵਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਚ ‘‘ਨ ਤ੍ਵਂ ਪਰਿਵਾਸਾਰਹੋ, ਮਾਨਤ੍ਤਾਰਹੋਵ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੋ.

ਅਥ ‘‘ਜਾਨਨ੍ਤੋ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦੇਮੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਚ ‘‘ਸਰਨ੍ਤੋ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦੇਮੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਚ ‘‘ਨਿਬ੍ਬੇਮਤਿਕੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦੇਮੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਚ ‘‘ਤ੍ਵਂ ਪਰਿਵਾਸਾਰਹੋ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੋ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ਸਮੁਚ੍ਚਯਕ੍ਖਨ੍ਧਕੇ (ਚੂਲ਼ਵ. ੧੪੪) ‘‘ਸੋ ਏਵਂ ਵਦਤਿ ‘ਯਾਯਂ, ਆਵੁਸੋ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਜਾਨਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਾ, ਧਮ੍ਮਿਕਂ ਤਸ੍ਸਾ ਆਪਤ੍ਤਿਯਾ ਪਰਿਵਾਸਦਾਨਂ, ਧਮ੍ਮਤ੍ਤਾ ਰੁਹਤਿ. ਯਾ ਚ ਖ੍ਵਾਯਂ, ਆਵੁਸੋ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਅਜਾਨਪ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਾ, ਅਧਮ੍ਮਿਕਂ ਤਸ੍ਸਾ ਆਪਤ੍ਤਿਯਾ ਪਰਿਵਾਸਦਾਨਂ, ਅਧਮ੍ਮਤ੍ਤਾ ਨ ਰੁਹਤਿ. ਏਕਿਸ੍ਸਾ, ਆਵੁਸੋ, ਆਪਤ੍ਤਿਯਾ ਭਿਕ੍ਖੁ ਮਾਨਤ੍ਤਾਰਹੋ’’’ਤਿ ਚ, ‘‘ਸੋ ਏਵਂ ਵਦਤਿ ‘ਯਾਯਂ ਆਪਤ੍ਤਿ ਸਰਮਾਨਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਾ, ਧਮ੍ਮਿਕਂ ਤਸ੍ਸਾ ਆਪਤ੍ਤਿਯਾ ਪਰਿਵਾਸਦਾਨਂ, ਧਮ੍ਮਤ੍ਤਾ ਰੁਹਤਿ. ਯਾ ਚ ਖ੍ਵਾਯਂ ਆਪਤ੍ਤਿ ਅਸਰਮਾਨਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਾ, ਅਧਮ੍ਮਿਕਂ ਤਸ੍ਸਾ ਆਪਤ੍ਤਿਯਾ ਪਰਿਵਾਸਦਾਨਂ, ਅਧਮ੍ਮਤ੍ਤਾ ਨ ਰੁਹਤਿ. ਏਕਿਸ੍ਸਾ, ਆਵੁਸੋ, ਆਪਤ੍ਤਿਯਾ ਭਿਕ੍ਖੁ ਮਾਨਤ੍ਤਾਰਹੋ’’’ਤਿ ਚ, ‘‘ਸੋ ਏਵਂ ਵਦਤਿ ‘ਯਾਯਂ, ਆਵੁਸੋ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਨਿਬ੍ਬੇਮਤਿਕਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਾ, ਧਮ੍ਮਿਕਂ ਤਸ੍ਸਾ ਆਪਤ੍ਤਿਯਾ ਪਰਿਵਾਸਦਾਨਂ, ਧਮ੍ਮਤ੍ਤਾ ਰੁਹਤਿ. ਯਾ ਚ ਖ੍ਵਾਯਂ, ਆਵੁਸੋ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਵੇਮਤਿਕਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਾ, ਅਧਮ੍ਮਿਕਂ ਤਸ੍ਸਾ ਆਪਤ੍ਤਿਯਾ ਪਰਿਵਾਸਦਾਨਂ, ਅਧਮ੍ਮਤ੍ਤਾ ਨ ਰੁਹਤਿ. ਏਕਿਸ੍ਸਾ, ਆਵੁਸੋ, ਆਪਤ੍ਤਿਯਾ ਭਿਕ੍ਖੁਮਾਨਤ੍ਤਾਰਹੋ’’’ਤਿ ਚ.

ਏਵਂ ਪਰਿਵਾਸਾਰਹਭਾਵਂ ਪਕਾਸੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਯਂ ਭਿਕ੍ਖੁ ਪਰਿਵਾਸਾਰਹੋ, ਤੀਸੁ ਪਰਿਵਾਸੇਸੁ ਕਤਰਪਰਿਵਾਸਾਰਹੋ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਭਿਕ੍ਖੁ ਤ੍ਵਂ ਕਤਿ ਆਪਤ੍ਤਿਯੋ ਛਾਦੇਸੀ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਏਕਂ ਆਪਤ੍ਤਿ’’ਨ੍ਤਿ ਵਾ ‘‘ਦ੍ਵੇ ਤੀਣਿ ਤਤੁਤ੍ਤਰਿ ਵਾ ਆਪਤ੍ਤਿਯੋ ਛਾਦੇਮੀ’’ਤਿ ਵਾ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਕਤੀਹਂ ਤ੍ਵਂ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦੇਸੀ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਏਕਾਹਮੇਵਾਹਂ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦੇਮੀ’’ਤਿ ਵਾ ‘‘ਦ੍ਵੀਹਂ ਤੀਹਂ ਤਤੁਤ੍ਤਰਿ ਵਾ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦੇਮੀ’’ਤਿ ਵਾ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਯਾਵਤੀਹਂ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦੇਸਿ, ਤਾਵਤੀਹਂ ਤ੍ਵਂ ਪਟਿਵਸਿਸ੍ਸਸੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੋ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ਭਗਵਤਾ ‘‘ਯਾਵਤੀਹਂ ਜਾਨਂ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦੇਤਿ, ਤਾਵਤੀਹਂ ਤੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਅਕਾਮਾ ਪਰਿਵਤ੍ਥਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ. ਤਤੋ ‘‘ਅਯਂ ਭਿਕ੍ਖੁ ਆਪਤ੍ਤਿਪਰਿਯਨ੍ਤਂ ਜਾਨਾਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਪਰਿਵਾਸਾਰਹੋ’’ਤਿ (ਪਾਰਾ. ੪੪੨) ਞਤ੍ਵਾ ਤਦਨੁਰੂਪਾ ਕਮ੍ਮਵਾਚਾ ਕਾਤਬ੍ਬਾ.

ਏਤ੍ਥ ਚ ਆਪਤ੍ਤਿਪਰਿਯਨ੍ਤਪੁਚ੍ਛਨਂ ਕਮ੍ਮਵਾਚਾਕਰਣਤ੍ਥਮੇਵ ਹੋਤਿ, ਰਤ੍ਤਿਪਰਿਯਨ੍ਤਪੁਚ੍ਛਨਂ ਪਨ ਤਦਤ੍ਥਞ੍ਚੇਵ ਸੁਦ੍ਧਨ੍ਤਪਰਿਵਾਸਸ੍ਸ ਅਨਨੁਰੂਪਭਾਵਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਞ੍ਚ ਹੋਤਿ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ (ਚੁਲ਼ਵ. ਅਟ੍ਠ. ੧੦੨) ‘‘ਸੋ ਦੁਵਿਧੋ ਚੂਲ਼ਸੁਦ੍ਧਨ੍ਤੋ ਮਹਾਸੁਦ੍ਧਨ੍ਤੋਤਿ, ਦੁਵਿਧੋਪਿ ਚੇਸ ਰਤ੍ਤਿਪਰਿਚ੍ਛੇਦਂ ਸਕਲਂ ਵਾ ਏਕਚ੍ਚਂ ਵਾ ਅਜਾਨਨ੍ਤਸ੍ਸ ਚ ਅਸਰਨ੍ਤਸ੍ਸ ਚ ਤਤ੍ਥ ਵੇਮਤਿਕਸ੍ਸ ਚ ਦਾਤਬ੍ਬੋ. ਆਪਤ੍ਤਿਪਰਿਯਨ੍ਤਂ ਪਨ ‘ਅਹਂ ਏਤ੍ਤਕਾ ਆਪਤ੍ਤਿਯੋ ਆਪਨ੍ਨੋ’ਤਿ ਜਾਨਾਤੁ ਵਾ, ਮਾ ਵਾ, ਅਕਾਰਣਮੇਤ’’ਨ੍ਤਿ. ਤਤੋ ਤਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਨਿਸੀਦਨਟ੍ਠਾਨਂ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬਂ. ਦੁਵਿਧਞ੍ਹਿ ਨਿਸੀਦਨਟ੍ਠਾਨਂ ਅਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਵਤ੍ਤੇਨ ਨਿਸੀਦਿਤਬ੍ਬਟ੍ਠਾਨਂ, ਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਵਤ੍ਤੇਨ ਨਿਸੀਦਿਤਬ੍ਬਟ੍ਠਾਨਨ੍ਤਿ.

ਤਤ੍ਥ ਅਪ੍ਪਭਿਕ੍ਖੁਕੇ ਵਿਹਾਰੇ ਸਭਾਗਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਵਸਨਟ੍ਠਾਨੇ ਉਪਚਾਰਸੀਮਾਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਨੋ ਅਨ੍ਤੋਵਿਹਾਰੋ ਅਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਵਤ੍ਤੇਨ ਨਿਸੀਦਿਤਬ੍ਬਟ੍ਠਾਨਂ ਹੋਤਿ. ਉਪਚਾਰਸੀਮਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮ੍ਮ ਮਹਾਮਗ੍ਗਤੋ ਓਕ੍ਕਮ੍ਮ ਗੁਮ੍ਬਵਤਿਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਟ੍ਠਾਨਂ ਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਵਤ੍ਤੇਨ ਨਿਸੀਦਿਤਬ੍ਬਟ੍ਠਾਨਂ ਹੋਤਿ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ (ਚੂਲ਼ਵ. ਅਟ੍ਠ. ੧੦੨) ‘‘ਸਚੇ ਅਪ੍ਪਭਿਕ੍ਖੁਕੋ ਵਿਹਾਰੋ ਹੋਤਿ, ਸਭਾਗਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਵਸਨ੍ਤਿ, ਵਤ੍ਤਂ ਅਨਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਵਿਹਾਰੇਯੇਵ ਰਤ੍ਤਿਪਰਿਗ੍ਗਹੋ ਕਾਤਬ੍ਬੋ. ਅਥ ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਸੋਧੇਤੁਂ, ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਵਤ੍ਤਂ ਨਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਚੂਸਸਮਯੇ ਏਕੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਮਾਨਤ੍ਤਵਣ੍ਣਨਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਉਪਚਾਰਸੀਮਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਮਹਾਮਗ੍ਗਾ ਓਕ੍ਕਮ੍ਮ ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਟ੍ਠਾਨੇ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਅਨ੍ਤੋਅਰੁਣੇਯੇਵ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਵਤ੍ਤਂ ਸਮਾਦਿਯਿਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਪਰਿਵਾਸੋ ਆਰੋਚੇਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ. ‘‘ਮਾਨਤ੍ਤਵਣ੍ਣਨਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵਾ’’ਤਿ ਚ ‘‘ਸਚੇ ਅਪ੍ਪਭਿਕ੍ਖੁਕੋ ਵਿਹਾਰੋ ਹੋਤਿ, ਸਭਾਗਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਵਸਨ੍ਤਿ, ਵਤ੍ਤਂ ਅਨਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਅਨ੍ਤੋਵਿਹਾਰੇਯੇਵ ਰਤ੍ਤਿਯੋ ਗਣੇਤਬ੍ਬਾ. ਅਥ ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਸੋਧੇਤੁਂ, ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਵਤ੍ਤਂ ਨਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਚੂਸਸਮਯੇ ਚਤੂਹਿ ਪਞ੍ਚਹਿ ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਵਿਹਾਰਸ੍ਸ ਪਰਿਕ੍ਖੇਪਤੋ, ਅਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਰਿਕ੍ਖੇਪਾਰਹਟ੍ਠਾਨਤੋ ਦ੍ਵੇ ਲੇਡ੍ਡੁਪਾਤੇ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਮਹਾਮਗ੍ਗਤੋ ਓਕ੍ਕਮ੍ਮ ਗੁਮ੍ਬੇਨ ਵਾ ਵਤਿਯਾ ਵਾ ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਟ੍ਠਾਨੇ ਨਿਸੀਦਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ (ਵਿ. ਸਙ੍ਗ. ਅਟ੍ਠ. ੨੩੮) ਇਦਂ ਵਚਨਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਤਤ੍ਥ ਅਪ੍ਪਭਿਕ੍ਖੁਕੋ ਵਿਹਾਰੋ ਹੋਤੀਤਿ ਇਦਂ ਬਹੁਭਿਕ੍ਖੁਕੇ ਵਿਹਾਰੇ ਅਞ੍ਞੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਅਞ੍ਞੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਰਤ੍ਤਿਚ੍ਛੇਦਵਤ੍ਤਭੇਦਕਾਰਣਾਨਿ ਸੋਧੇਤੁਂ ਦੁਕ੍ਕਰਤ੍ਤਾ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਵਕ੍ਖਤਿ ਹਿ ‘‘ਅਥ ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਸੋਧੇਤੁ’’ਨ੍ਤਿ. ਸਭਾਗਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਵਸਨ੍ਤੀਤਿ ਇਦਂ ਵਿਸਭਾਗਾਨਂ ਵੇਰੀਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਵਤ੍ਤਂ ਆਰੋਚੇਨ੍ਤੋ ਪਕਾਸੇਤੁਕਾਮੋ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ (ਚੂਲ਼ਵ. ਅਟ੍ਠ. ੧੦੨; ਵਿ. ਸਙ੍ਗ. ਅਟ੍ਠ. ੨੩੬) ‘‘ਤਸ੍ਮਾ ਅਵੇਰਿਸਭਾਗਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਆਰੋਚੇਤਬ੍ਬਾ. ਯੋ ਪਨ ਵਿਸਭਾਗੋ ਹੋਤਿ ਸੁਤ੍ਵਾ ਪਕਾਸੇਤੁਕਾਮੋ, ਏਵਰੂਪਸ੍ਸ ਉਪਜ੍ਝਾਯਸ੍ਸਪਿ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਨਾਰੋਚੇਤਬ੍ਬਾ’’ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਵਿਸਭਾਗਾਨਂ ਵਸਨਟ੍ਠਾਨੇ ਵਤ੍ਤਂ ਅਸਮਾਦਿਯਿਤ੍ਵਾ ਬਹਿਯੇਵ ਕਾਤੁਮ੍ਪਿ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਵਿਹਾਰੇਯੇਵਾਤਿ ਅਨ੍ਤੋਉਪਚਾਰਸੀਮਾਯਮੇਵ. ਵਕ੍ਖਤਿ ਹਿ ‘‘ਅਥ ਨ ਸਕ੍ਕਾ…ਪੇ… ਉਪਚਾਰਸੀਮਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ’’ਤਿ. ਰਤ੍ਤਿਪਰਿਗ੍ਗਹੋ ਕਾਤਬ੍ਬੋਤਿ ਰਤ੍ਤਿਗਣਨਾ ਕਾਤਬ੍ਬਾ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹਿ ਮਾਨਤ੍ਤਵਣ੍ਣਨਾਯਂ ‘‘ਰਤ੍ਤਿਯੋ ਗਣੇਤਬ੍ਬਾ’’ਤਿ. ਅਥ ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਸੋਧੇਤੁਨ੍ਤਿ ਬਹੁਭਿਕ੍ਖੁਕਤ੍ਤਾ ਵਾ ਵਿਹਾਰਸ੍ਸ ਵਿਸਭਾਗਾਨਂ ਵਸਨਟ੍ਠਾਨਤ੍ਤਾ ਵਾ ਰਤ੍ਤਿਚ੍ਛੇਦਵਤ੍ਤਾਭੇਦਕਾਰਣਾਨਿਪਿ ਸੋਧੇਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕਾ. ਵਤ੍ਤਂ ਨਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾਤਿ ਪਰਿਵਾਸਵਤ੍ਤਂ ਨਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ. ਪਚ੍ਚੂਸਸਮਯੇਤਿ ਪਚ੍ਛਿਮਯਾਮਕਾਲੇ ਅਰੁਣੋਦਯਤੋ ਪੁਰੇਤਰਮੇਵ. ਤਥਾ ਹਿ ਵਕ੍ਖਤਿ ‘‘ਅਨ੍ਤੋਅਰੁਣੇਯੇਵ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਵਤ੍ਤਂ ਸਮਾਦਿਯਿਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਪਰਿਵਾਸੋ ਆਰੋਚੇਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ. ਏਕੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਤਿ ਵਿਪ੍ਪਵਾਸਰਤ੍ਤਿਚ੍ਛੇਦਵਿਮੁਚ੍ਚਨਤ੍ਥਂ ਵਿਨਾ ਪਕਤਤ੍ਤੇਨ ਸਭਿਕ੍ਖੁਕਆਵਾਸਅਭਿਕ੍ਖੁਕਅਨਾਵਾਸਗਮਨਸਙ੍ਖਾਤਵਤ੍ਤਭੇਦਵਿਮੁਚ੍ਚਨਤ੍ਥਞ੍ਚ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਥਾ ਹਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਾਰਿਵਾਸਿਕੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਸਭਿਕ੍ਖੁਕਾ ਆਵਾਸਾ ਅਭਿਕ੍ਖੁਕੋ ਅਨਾਵਾਸੋ ਗਨ੍ਤਬ੍ਬੋ ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਪਕਤਤ੍ਤੇਨ ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਅਨ੍ਤਰਾਯਾ’’ਤਿ (ਚੂਲ਼ਵ. ੭੬).

ਮਾਨਤ੍ਤਵਣ੍ਣਨਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨਾਤਿ ‘‘ਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਵਿਹਾਰਸ੍ਸ ਪਰਿਕ੍ਖੇਪਤੋ, ਅਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਰਿਕ੍ਖੇਪਾਰਹਟ੍ਠਾਨਤੋ ਦ੍ਵੇ ਲੇਡ੍ਡੁਪਾਤੇ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ. ਯਦਿ ਏਵਂ ਵਿਸਮਮਿਦਂ ਨਯਦਸ੍ਸਨਂ, ਪਰਿਕ੍ਖੇਪਪਰਿਕ੍ਖੇਪਾਰਹਟ੍ਠਾਨੇ ਏਵ ਹਿ ਉਪਚਾਰਸੀਮਾ ਹੋਤਿ, ਕਸ੍ਮਾ ਤਤ੍ਥ ਉਪਚਾਰਸੀਮਤੋ ਦ੍ਵੇਲੇਡ੍ਡੁਪਾਤਾਤਿਕ੍ਕਮੋ ਵੁਤ੍ਤੋ, ਇਧ ਪਨ ਉਪਚਾਰਸੀਮਾਤਿਕ੍ਕਮੋ ਏਵਾਤਿ? ਸਚ੍ਚਂ, ਤਥਾਪਿ ਵਿਹਾਰੇ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਸਜ੍ਝਾਯਾਦਿਸਦ੍ਦਸਵਨਸਬ੍ਭਾਵਤੋ ਸੁਵਿਦੂਰਾਤਿਕ੍ਕਮੋ ਵੁਤ੍ਤੋ, ਇਧ ਪਨ ਉਪਚਾਰਸੀਮਤੋ ਅਤਿਕ੍ਕਮਮਤ੍ਤੋਪਿ ਅਤਿਕ੍ਕਮੋਯੇਵਾਤਿ ਕਤ੍ਵਾ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਬੁਦ੍ਧਮਤਞ੍ਞੁਨੋ ਹਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਚਰਿਯਾ. ਤਥਾ ਹਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਵਜਿਰਬੁਦ੍ਧਿਟੀਕਾਯਂ (ਵਜਿਰ. ਟੀ. ਚੂਲ਼ਵਗ੍ਗ ੯੭) ‘‘ਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਵਿਹਾਰਸ੍ਸ ਪਰਿਕ੍ਖੇਪਤੋਤਿਆਦਿ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਅਥ ਖੋ ਅਟ੍ਠਕਥਾਚਰਿਯਾਨਂ ਵਚਨੇਨ ਤਥਾ ਏਵ ਪਟਿਪਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਚ ਵੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ.

ਮਾਨਤ੍ਤਵਣ੍ਣਨਾਯਂ ਚਤੂਹਿ ਪਞ੍ਚਹਿ ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਤਿ ਇਦਂ ਪਨ ਊਨੇਗਣੇਚਰਣਰਤ੍ਤਿਚ੍ਛੇਦਵਿਮੁਚ੍ਚਨਤ੍ਥਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਦ੍ਵੇ ਲੇਡ੍ਡੁਪਾਤੇ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾਤਿਆਦਿ ਅਞ੍ਞੇਸਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਸਵਨੂਪਚਾਰਦਸ੍ਸਨੂਪਚਾਰਵਿਜਹਨਤ੍ਥਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤੇਨੇਵਾਹ ਟੀਕਾਚਰਿਯੋ ‘‘ਦ੍ਵੇ ਲੇਡ੍ਡੁਪਾਤੇ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾਤਿ ਇਦਂ ਵਿਹਾਰੇ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਸਜ੍ਝਾਯਾਦਿਸਦ੍ਦਸਵਨੂਪਚਾਰਵਿਜਹਨਤ੍ਥਂ ਵੁਤ੍ਤਂ, ‘ਮਹਾਮਗ੍ਗਤੋ ਓਕ੍ਕਮ੍ਮਾਤਿ ਇਦਂ ਮਗ੍ਗਪਟਿਪਨ੍ਨਾਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਸਵਨੂਪਚਾਰਵਿਜਹਨਤ੍ਥਂ, ਗੁਮ੍ਬੇਨ ਵਾਤਿਆਦਿ ਦਸ੍ਸਨੂਪਚਾਰਵਿਜਹਨਤ੍ਥ’’ਨ੍ਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਂ ਦੁਵਿਧਂ ਠਾਨਂ ਪਰਿਵਸਨ੍ਤਮਾਨਤ੍ਤਚਾਰਿਕਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਨਿਸੀਦਿਤਬ੍ਬਟ੍ਠਾਨਂ ਹੋਤਿ. ਤੇਸੁ ਚ ਯਦਿ ਅਨ੍ਤੋਵਿਹਾਰੇਯੇਵ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਪਰਿਵਸਤਿ, ਉਪਚਾਰਸੀਮਗਤਾਨਂ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਆਰੋਚੇਤਬ੍ਬਂ ਹੋਤਿ. ਅਥ ਬਹਿਉਪਚਾਰਸੀਮਾਯਂ, ਦਿਟ੍ਠਰੂਪਾਨਂ ਸੁਤਸਦ੍ਦਾਨਂ ਆਰੋਚੇਤਬ੍ਬਂ. ਅਦਿਟ੍ਠਅਸੁਤਾਨਮ੍ਪਿ ਅਨ੍ਤੋਦ੍ਵਾਦਸਹਤ੍ਥਗਤਾਨਂ ਆਰੋਚੇਤਬ੍ਬਮੇਵ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹਿ ਵਜਿਰਬੁਦ੍ਧਿਟੀਕਾਯਂ ‘‘ਵਤ੍ਤਂ ਨਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਵਸਨ੍ਤਸ੍ਸ ਉਪਚਾਰਸੀਮਗਤਾਨਂ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਆਰੋਚਨਕਿਚ੍ਚਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਦਿਟ੍ਠਰੂਪਾਨਂ ਸੁਤਸਦ੍ਦਾਨਂ ਆਰੋਚੇਤਬ੍ਬਂ. ਅਦਿਟ੍ਠਅਸ੍ਸੁਤਾਨਮ੍ਪਿ ਅਨ੍ਤੋਦ੍ਵਾਦਸਹਤ੍ਥਗਤਾਨਂ ਆਰੋਚੇਤਬ੍ਬਂ. ਇਦਂ ਵਤ੍ਤਂ ਨਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਵਸਨ੍ਤਸ੍ਸ ਲਕ੍ਖਣਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ. ਇਦਞ੍ਚ ਵਤ੍ਤਂ ਅਨਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਵਸਨ੍ਤਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤੋਵਿਹਾਰੇਯੇਵ ਰਤ੍ਤਿਪਰਿਗ੍ਗਹਸ੍ਸ ਚ ਨਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਵਸਨ੍ਤਸ੍ਸ ਉਪਚਾਰਸੀਮਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਵਤ੍ਤਸਮਾਦਾਨਸ੍ਸ ਚ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਉਪਚਾਰੋ ਪਨ ਅਨ੍ਤੋਸੀਮਾਯ ਠਿਤਾਨਂ ਸਕਲਉਪਚਾਰਸੀਮਾ ਹੋਤਿ, ਬਹਿਉਪਚਾਰਸੀਮਾਯ ਠਿਤਾਨਂ ਦ੍ਵਾਦਸਹਤ੍ਥਮਤ੍ਤਂ. ਤੇਨੇਵ ਹਿ ਉਦ੍ਦੇਸਭਤ੍ਤਾਦਿਸਙ੍ਘਲਾਭੋ ਯਦਿ ਅਨ੍ਤੋਸੀਮਾਯ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਸੀਮਟ੍ਠਕਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਹੋਤਿ. ਯਦਿ ਬਹਿਸੀਮਾਯਂ, ਦ੍ਵਾਦਸਹਤ੍ਥਬ੍ਭਨ੍ਤਰੇ ਪਤ੍ਤਭਿਕ੍ਖੂਨਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਉਪਚਾਰਵਸੇਨਪਿ ਏਸ ਅਤ੍ਥੋ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤਿ. ਤਥਾ ਹਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਵਜਿਰਬੁਦ੍ਧਿਟੀਕਾਯਂ (ਵਜਿਰ. ਟੀ. ਚੂਲ਼ਵਗ੍ਗ ੯੭) ‘‘ਅਤ੍ਥਿਭਾਵਂ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਤ੍ਵਾਤਿ ਦ੍ਵਾਦਸਹਤ੍ਥੇ ਉਪਚਾਰੇ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਤ੍ਵਾ ਅਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਵਤ੍ਤਾਨਂ ਉਪਚਾਰਸੀਮਾਯ ਆਗਤਭਾਵਂ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਤ੍ਵਾ ਸਹਵਾਸਾਦਿਕਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਚ ਵੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ.

ਏਵਂ ਅਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਵਤ੍ਤਾਨਂ ਹੁਤ੍ਵਾ ਪਰਿਵਸਨ੍ਤਾਨਂ ਅਨ੍ਤੋਵਿਹਾਰੇਯੇਵ ਵਸਨਸ੍ਸ, ਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਵਤ੍ਤਾਨਂ ਹੁਤ੍ਵਾ ਪਰਿਵਸਨ੍ਤਾਨਂ ਵਿਹਾਰਤੋ ਬਹਿ ਦ੍ਵੇ ਲੇਡ੍ਡੁਪਾਤੇ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਵਸਨਸ੍ਸ ਚ ਅਟ੍ਠਕਥਾਦੀਸੁ ਪਕਰਣੇਸੁ ਆਗਤਤ੍ਤਾ ਤਥਾਗਤਨਯੋ ਪਕਰਣਾਗਤਨਯੋ ਹੋਤਿ. ਇਦਾਨਿ ਪਨ ਆਚਰਿਯਾ ਅਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਵਤ੍ਤਸ੍ਸ ਚ ਰਤ੍ਤਿਚ੍ਛੇਦਵਤ੍ਤਭੇਦਦੋਸੇ ਪਰਿਹਰਿਤੁਂ ਅਤਿਦੁਕ੍ਕਰਤ੍ਤਾ, ਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਵਤ੍ਤਸ੍ਸ ਚ ਦੇਵਸਿਕਂ ਪਚ੍ਚੂਸਸਮਯੇ ਬਹਿਸੀਮਗਮਨਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਤ੍ਤਾ, ਵਾਲ਼ਸਰੀਸਪਾਦਿਪਰਿਸਯਸ੍ਸ ਚ ਆਸਙ੍ਕਿਤਬ੍ਬਭਾਵਤੋ ਰਤ੍ਤਿਚ੍ਛੇਦਵਤ੍ਤਭੇਦਪਰਿਹਰਣਵਸੇਨ ਲਕ੍ਖਣਪਾਰਿਪੂਰਿਮੇਵ ਮਨਸਿ ਕਰੋਨ੍ਤਾ ਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਵਤ੍ਤਾਪਿ ਸਮਾਨਾ ਅਨ੍ਤੋਵਿਹਾਰੇਯੇਵ ਪਰਿਵਾਸਵਸਨਞ੍ਚ ਮਾਨਤ੍ਤਚਰਣਞ੍ਚ ਕਰੋਨ੍ਤਿ.

ਏਕਚ੍ਚੇ ਆਚਰਿਯਾ ਬਹਿਉਪਚਾਰਸੀਮਾਯਂ ਪਤਿਰੂਪਟ੍ਠਾਨੇ ਪਕਤਤ੍ਤਾਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਵਸਨਸਾਲਂ ਕਾਰਾਪੇਤ੍ਵਾ ਪਾਰਿਵਾਸਿਕਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਨਿਪਜ੍ਜਨਮਞ੍ਚਂ ਸਬ੍ਬਤੋ ਛਨ੍ਨਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਨਂ ਸਦ੍ਵਾਰਬਨ੍ਧਨਂ ਸੁਗੁਤ੍ਤਂ ਕਾਰਾਪੇਤ੍ਵਾ ਤਂ ਪਦੇਸਂ ਵਤਿਯਾ ਪਰਿਕ੍ਖਿਪਾਪੇਤ੍ਵਾ ਸਾਯਨ੍ਹਸਮਯੇ ਤਤ੍ਥ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਉਪਟ੍ਠਾਕਸਾਮਣੇਰਾਦਯੋ ਨਿਵਤ੍ਤਾਪੇਤ੍ਵਾ ਪੁਰਿਮਯਾਮੇ ਵਾ ਮਜ੍ਝਿਮਯਾਮੇ ਵਾ ਸਮਨ੍ਤਤੋ ਸਦ੍ਦਛਿਜ੍ਜਨਕਾਲੇ ਪਕਤਤ੍ਤਭਿਕ੍ਖੂ ਸਾਲਾਯਂ ਨਿਪਜ੍ਜਾਪੇਤ੍ਵਾ ਪਾਰਿਵਾਸਿਕਭਿਕ੍ਖੂ ਵਤ੍ਤਂ ਸਮਾਦਾਪੇਤ੍ਵਾ ਆਰੋਚਾਪੇਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਮਞ੍ਚਕੇਸੁ ਨਿਪਜ੍ਜਾਪੇਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਛਿਮਯਾਮਕਾਲੇ ਉਟ੍ਠਾਪੇਤ੍ਵਾ ਅਰੁਣੇ ਉਟ੍ਠਿਤੇ ਆਰੋਚਾਪੇਤ੍ਵਾ ਵਤ੍ਤਂ ਨਿਕ੍ਖਿਪਾਪੇਨ੍ਤਿ. ਏਸ ਨਯੋ ਪਕਰਣੇਸੁ ਅਨਾਗਤਤ੍ਤਾ ਆਚਰਿਯਾਨਂ ਮਤੇਨ ਕਤਤ੍ਤਾ ਆਚਰਿਯਨਯੋ ਨਾਮ. ਏਸ ਨਯੋਪਿ ਯਥਾਰੁਤਤੋ ਪਕਰਣੇਸੁ ਅਨਾਗਤੋਪਿ ਪਕਰਣਾਨੁਲੋਮਵਸੇਨ ਰਤ੍ਤਿਚ੍ਛੇਦਵਤ੍ਤਭੇਦਦੋਸੇ ਪਰਿਹਰਿਤ੍ਵਾ ਲਜ੍ਜਿਪੇਸਲੇਹਿ ਬਹੁਸ੍ਸੁਤੇਹਿ ਸਿਕ੍ਖਾਕਾਮੇਹਿ ਵਿਨਯੇ ਪਕਤਞ੍ਞੂਹਿ ਵਿਚਾਰਿਤੋ ਸਮਾਨੋ ਸੁਨ੍ਦਰੋ ਪਸਤ੍ਥੋਵ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਅਨੁਲੋਮਨਯੋ’’ਤਿਪਿ ਵਤ੍ਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ.

ਨਨੁ ਚ ਅਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਵਤ੍ਤਾਨਂਯੇਵ ਅਨ੍ਤੋਵਿਹਾਰੇ ਵਸਨਂ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਅਥ ਕਸ੍ਮਾ ਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਵਤ੍ਤਾਪਿ ਸਮਾਨਾ ਵਸਨ੍ਤੀਤਿ? ਸਚ੍ਚਂ, ਤਤ੍ਥ ਪਨ ਅਪ੍ਪਭਿਕ੍ਖੁਕਤ੍ਤਾ ਸਭਾਗਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਵਸਨਟ੍ਠਾਨਤ੍ਤਾ ਚ ਰਤ੍ਤਿਚ੍ਛੇਦਵਤ੍ਤਭੇਦਦੋਸੇ ਚ ਪਰਿਹਰਿਤੁਂ ਸਕ੍ਕੁਣੇਯ੍ਯਭਾਵਤੋ ਸਕਲਰਤ੍ਤਿਨ੍ਦਿਵਮ੍ਪਿ ਵਤ੍ਤਂ ਅਨਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਵਸਨਂ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਇਧ ਪਨ ਤਥਾ ਅਸਕ੍ਕੁਣੇਯ੍ਯਭਾਵਤੋ ਦਿਵਾ ਵਤ੍ਤਂ ਨਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਰਤ੍ਤਿਯਂ ਸਮਾਦਿਯਨ੍ਤੋ ਆਗਨ੍ਤੁਕਾਨਂ ਅਨਾਗਮਨਕਾਲਭਾਵਤੋ, ਸਦ੍ਦਛਿਜ੍ਜਨਕਾਲਭਾਵਤੋ ਚ ਰਤ੍ਤਿਚ੍ਛੇਦਾਦਿਦੋਸੇ ਪਰਿਹਰਿਤੁਂ ਸਕ੍ਕੁਣੇਯ੍ਯਤ੍ਤਾ ਤਦਨੁਲੋਮੋਯੇਵ ਹੋਤੀਤਿ ਮਨ੍ਤ੍ਵਾ ਆਚਰਿਯਾ ਏਵਂ ਕਰੋਨ੍ਤੀਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ.

ਏਵਂ ਹੋਤੁ, ਬਹਿਉਪਚਾਰਸੀਮਾਯ ਵਸਨ੍ਤਾਨਂ ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਟ੍ਠਾਨੇ ਨਿਸੀਦਨਮੇਵ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਨ ਪਕਤਤ੍ਤਸਾਲਾਕਰਣਮਞ੍ਚਕਰਣਾਦੀਨਿ, ਅਥ ਕਸ੍ਮਾ ਏਤਾਨਿ ਕਰੋਨ੍ਤੀਤਿ? ਸਚ੍ਚਂ, ਤਥਾਪਿ ਪਕਤਤ੍ਤਸਾਲਾਕਰਣਂ ਪਾਰਿਵਾਸਿਕਾਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਪਕਤਤ੍ਤੇਹਿ ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਵਿਪ੍ਪਵਾਸਰਤ੍ਤਿਚ੍ਛੇਦਵਤ੍ਤਭੇਦਦੋਸਪਰਿਹਰਣਤ੍ਥਂ, ਤਂ ‘‘ਤਯੋ ਖੋ, ਉਪਾਲਿ, ਪਾਰਿਵਾਸਿਕਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਰਤ੍ਤਿਚ੍ਛੇਦਾ ਸਹਵਾਸੋ, ਵਿਪ੍ਪਵਾਸੋ, ਅਨਾਰੋਚਨਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਪਾਠਂ (ਚੂਲ਼ਵ. ੮੩) ਅਨੁਲੋਮੇਤਿ. ਮਞ੍ਚਕਰਣਂ ਸਹਵਾਸਰਤ੍ਤਿਚ੍ਛੇਦਵਤ੍ਤਭੇਦਦੋਸਪਰਿਹਰਣਤ੍ਥਂ, ਤਂ ‘‘ਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਾਰਿਵਾਸਿਕੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਪਕਤਤ੍ਤੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਏਕਚ੍ਛਨ੍ਨੇ ਆਵਾਸੇ ਵਤ੍ਥਬ੍ਬਂ, ਨ ਏਕਚ੍ਛਨ੍ਨੇ ਅਨਾਵਾਸੇ ਵਤ੍ਥਬ੍ਬਂ, ਨ ਏਕਚ੍ਛਨ੍ਨੇ ਆਵਾਸੇ ਵਾ ਅਨਾਵਾਸੇ ਵਾ ਵਤ੍ਥਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਪਾਠਞ੍ਚ (ਚੂਲ਼ਵ. ੮੧) ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਪਾਠਞ੍ਚ ਅਨੁਲੋਮੇਤਿ. ਆਦਿ-ਸਦ੍ਦੇਨ ਸਾਯਨ੍ਹਸਮਯੇ ਗਮਨਾਦੀਨਿ ਸਙ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ. ਤੇਸੁ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਪਚ੍ਚੂਸਸਮਯੇ ਗਮਨੇ ਏਵ ਵੁਤ੍ਤੇਪਿ ਸਾਯਨ੍ਹਸਮਯੇ ਗਮਨਂ ਰਤ੍ਤਿਗਮਨਸ੍ਸ ਬਹੁਪਰਿਸ੍ਸਯਤ੍ਤਾ ਪਰਿਸ੍ਸਯਵਿਨੋਦਨਤ੍ਥਂ, ਤਂ ‘‘ਅਨ੍ਤਰਾਯਤੋ ਪਰਿਮੁਚ੍ਚਨਤ੍ਥਾਯ ਗਨ੍ਤਬ੍ਬਮੇਵਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਅਟ੍ਠਕਥਾਪਾਠਂ (ਚੂਲ਼ਵ. ਅਟ੍ਠ. ੭੬) ਅਨੁਲੋਮੇਤਿ. ਉਪਟ੍ਠਾਕਸਾਮਣੇਰਾਦੀਨਂ ਨਿਵਤ੍ਤਾਪਨਂ ਅਨੁਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੇਨ ਸਹਸੇਯ੍ਯਸਙ੍ਕਾਨਿਵਤ੍ਤਨਤ੍ਥਂ, ਤਂ ‘‘ਯੋ ਪਨ ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਨੁਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੇਨ ਸਹਸੇਯ੍ਯਂ ਕਪ੍ਪੇਯ੍ਯ, ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਮਾਤਿਕਾਪਾਠਂ (ਪਾਚਿ. ੪੯) ਅਨੁਲੋਮੇਤਿ. ਪੁਰਿਮਯਾਮੇ ਵਾ ਮਜ੍ਝਿਮਯਾਮੇ ਵਾ ਸਮਨ੍ਤਤੋ ਸਦ੍ਦਛਿਜ੍ਜਨਕਾਲੇ ਪਕਤਤ੍ਤਭਿਕ੍ਖੂ ਸਾਲਾਯਂ ਨਿਪਜ੍ਜਾਪੇਤ੍ਵਾ ਪਾਰਿਵਾਸਿਕਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਵਤ੍ਤਸਮਾਦਾਪਨਂ ਅਞ੍ਞਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਸਦ੍ਦਸਵਨਵਿਵਜ੍ਜਨਤ੍ਥਂ, ਤਂ ਅਨਾਰੋਚਨਰਤ੍ਤਿਚ੍ਛੇਦਦੋਸਪਰਿਹਰਣਤ੍ਥਂ, ਤਂ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਰਤ੍ਤਿਚ੍ਛੇਦਪਾਠਂ ਅਨੁਲੋਮੇਤਿ.

ਨਨੁ ਚ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਅਨ੍ਤੋਅਰੁਣੇਯੇਵ ਵਤ੍ਤਸਮਾਦਾਪਨਂ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਅਥ ਕਸ੍ਮਾ ‘‘ਪੁਰਿਮਯਾਮਮਜ੍ਝਿਮਯਾਮੇਸੂ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ? ਨਾਯਂ ਦੋਸੋ, ਹਿਯ੍ਯੋਅਰੁਣੁਗ੍ਗਮਨਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਹਿ ਯਾਵ ਅਜ੍ਜਅਰੁਣੁਗ੍ਗਮਨਾ ਏਕੋ ਰਤ੍ਤਿਨ੍ਦਿਵੋ ਅਜ੍ਜਅਰੁਣਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤੋ ਨਾਮ, ਅਜ੍ਜਅਰੁਣਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਪਚ੍ਛਾਕਾਲੋ ਅਰੁਣਸ੍ਸ ਬਹਿ ਨਾਮ, ਤਸ੍ਮਾ ਪੁਰਿਮਮਜ੍ਝਿਮਯਾਮੇਸੁ ਕਤਵਤ੍ਤਸਮਾਦਾਨਮ੍ਪਿ ਅਰੁਣੋਦਯਤੋ ਪੁਰੇ ਕਤਤ੍ਤਾ ਅਨ੍ਤੋਅਰੁਣੇ ਕਤਂਯੇਵ ਹੋਤਿ. ਵਤ੍ਤਂ ਅਸਮਾਦਿਯਿਤ੍ਵਾ ਨਿਪਜ੍ਜਨੇ ਚ ਸਤਿ ਨਿਦ੍ਦਾਵਸੇਨ ਅਰੁਣੁਗ੍ਗਮਨਕਾਲਂ ਅਜਾਨਿਤ੍ਵਾ ਵਤ੍ਤਸਮਾਦਾਨਂ ਅਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਂ ਭਵੇਯ੍ਯ, ਤਸ੍ਮਾ ਪੁਰੇਤਰਮੇਵ ਸਮਾਦਾਨਂ ਕਤ੍ਵਾ ਨਿਪਜ੍ਜਨਂ ਞਾਯਾਗਤਂ ਹੋਤਿ, ‘‘ਅਨ੍ਤੋਅਰੁਣੇਯੇਵ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਵਤ੍ਤਂ ਸਮਾਦਿਯਿਤ੍ਵਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਅਟ੍ਠਕਥਾਪਾਠਞ੍ਚ (ਚੂਲ਼ਵ. ਅਟ੍ਠ. ੧੦੨) ਅਨੁਲੋਮੇਤਿ.

ਏਵਂ ਹੋਤੁ, ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇਪਿ ਕਸ੍ਮਾ ‘‘ਆਰੋਚਾਪੇਤ੍ਵਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਨਨੁ ਮਾਲ਼ਕਸੀਮਾਯਂ ਸਮਾਦਿਨ੍ਨਕਾਲੇਯੇਵ ਵਤ੍ਤਮਾਰੋਚਿਤਨ੍ਤਿ? ਸਚ੍ਚਂ ਆਰੋਚਿਤਂ, ਅਯਂ ਪਨ ਭਿਕ੍ਖੁ ਦਿਵਾ ਵਤ੍ਤਂ ਨਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ, ਇਦਾਨਿ ਸਮਾਦਿਨ੍ਨੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਮਾਲ਼ਕਸੀਮਾਯ ਆਰੋਚਿਤਮ੍ਪਿ ਪੁਨ ਆਰੋਚੇਤਬ੍ਬਂ ਹੋਤਿ. ਇਦਮ੍ਪਿ ‘‘ਅਨ੍ਤੋਅਰੁਣੇਯੇਵ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਵਤ੍ਤਂ ਸਮਾਦਿਯਿਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਪਰਿਵਾਸੋ ਆਰੋਚੇਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ ਪਾਠਂ (ਚੂਲ਼ਵ. ਅਟ੍ਠ. ੧੦੨) ਅਨੁਲੋਮੇਤਿ. ਅਥ ‘‘ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਮਞ੍ਚਕੇਸੁ ਨਿਪਜ੍ਜਾਪੇਤ੍ਵਾ’’ਤਿ ਕਸ੍ਮਾ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਨਨੁ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਸ੍ਸ ਮਞ੍ਚੇਸੁ ਨਿਪਜ੍ਜਮਾਨਾਪਿ ਪਕਤਤ੍ਤਸਾਲਤੋ ਨਿਬ੍ਬੋਦਕਪਤਨਟ੍ਠਾਨਤੋ ਬਹਿ ਨਿਪਜ੍ਜਮਾਨਾ ਸਹਵਾਸਰਤ੍ਤਿਚ੍ਛੇਦਦੋਸਤੋ ਮੁਤ੍ਤਾਯੇਵਾਤਿ? ਨ ਪਨੇਵਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਨ ਹਿ ਪਾਰਿਵਾਸਿਕੋ ਪਕਤਤ੍ਤਭਿਕ੍ਖੂਹੇਵ ਏਕਚ੍ਛਨ੍ਨੇ ਨਿਪਨ੍ਨੋ ਸਹਵਾਸਰਤ੍ਤਿਚ੍ਛੇਦਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਹੋਤਿ, ਅਥ ਖੋ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਮ੍ਪਿ ਹੋਤਿਯੇਵ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਚੇਤਂ ਸਮਨ੍ਤਪਾਸਾਦਿਕਾਯਂ (ਚੂਲ਼ਵ. ਅਟ੍ਠ. ੮੧) ‘‘ਸਚੇ ਹਿ ਦ੍ਵੇ ਪਾਰਿਵਾਸਿਕਾ ਏਕਤੋ ਵਸੇਯ੍ਯੁਂ, ਤੇ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਸ੍ਸ ਅਜ੍ਝਾਚਾਰਂ ਞਤ੍ਵਾ ਅਗਾਰਵਾ ਵਾ ਵਿਪ੍ਪਟਿਸਾਰਿਨੋ ਵਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਪਾਪਿਟ੍ਠਤਰਂ ਵਾ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਆਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯੁਂ ਵਿਬ੍ਭਮੇਯ੍ਯੁਂ ਵਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਨੇਸਂ ਸਹਸੇਯ੍ਯਾ ਸਬ੍ਬਪ੍ਪਕਾਰੇਨ ਪਟਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਾ’’ਤਿ. ‘‘ਪਚ੍ਛਿਮਯਾਮਕਾਲੇ ਉਟ੍ਠਾਪੇਤ੍ਵਾ ਅਰੁਣੇ ਉਟ੍ਠਿਤੇ ਆਰੋਚਾਪੇਤ੍ਵਾ ਵਤ੍ਤਂ ਨਿਕ੍ਖਿਪਾਪੇਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਅਰੁਣੇ ਅਨੁਟ੍ਠਿਤੇਯੇਵ ਵਤ੍ਤਨਿਕ੍ਖਿਪਨੇ ਕਰਿਯਮਾਨੇ ਰਤ੍ਤਿਚ੍ਛੇਦੋ ਹੋਤਿ, ਸਾ ਰਤ੍ਤਿ ਗਣਨੂਪਗਾ ਨ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਪਠਮਪਰਿਚ੍ਛੇਦੇ ਵੁਤ੍ਤਂ ਅਰੁਣਕਥਾਵਿਨਿਚ੍ਛਯਂ ਓਲੋਕੇਤ੍ਵਾ ਅਰੁਣੁਗ੍ਗਮਨਭਾਵੋ ਸੁਟ੍ਠੁ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬੋ.

‘‘ਆਰੋਚਾਪੇਤ੍ਵਾ ਵਤ੍ਤਂ ਨਿਕ੍ਖਿਪਾਪੇਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਕਸ੍ਮਾ ਆਰੋਚਾਪੇਤਿ, ਨਨੁ ਸਮਾਦਿਨ੍ਨਕਾਲੇਯੇਵ ਆਰੋਚਿਤਨ੍ਤਿ? ਸਚ੍ਚਂ, ਤਥਾਪਿ ਪਾਰਿਵਾਸਿਕਵਤ੍ਤਸਮਾਦਾਨਕਾਲੇ ਆਰੋਚਿਤੇਸੁ ਭਿਕ੍ਖੂਸੁ ਏਕਚ੍ਚੇ ਨਿਕ੍ਖਿਪਨਕਾਲੇ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਅਞ੍ਞੇ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਏਵਂ ਪਰਿਸਸਙ੍ਕਮਨਮ੍ਪਿ ਸਿਯਾ, ਤਥਾ ਚ ਸਤਿ ਅਭਿਨਵਾਗਤਾਨਂ ਸਬ੍ਭਾਵਾ ਆਰੋਚੇਤਬ੍ਬਂ ਹੋਤਿ, ਅਸਤਿ ਪਨ ਅਭਿਨਵਾਗਤਭਿਕ੍ਖੁਮ੍ਹਿ ਆਰੋਚਨਕਿਚ੍ਚਂ ਨਤ੍ਥਿ. ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇਪਿ ਆਰੋਚਨੇ ਦੋਸਾਭਾਵਤੋ ਪੁਨ ਆਰੋਚਨਂ ਞਾਯਾਗਤਂ ਹੋਤਿ, ਮਾਨਤ੍ਤਚਰਣਕਾਲੇ ਪਨ ਸਮਾਦਾਨੇ ਆਰੋਚਿਤੇਪਿ ਨਿਕ੍ਖਿਪਨੇ ਅਵਸ੍ਸਂ ਆਰੋਚੇਤਬ੍ਬਮੇਵ. ਕਸ੍ਮਾ? ਦਿਵਸਨ੍ਤਰਭਾਵਤੋ. ‘‘ਦੇਵਸਿਕਂ ਆਰੋਚੇਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ (ਚੂਲ਼ਵ. ਅਟ੍ਠ. ੯੦) ਹਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇਪਿ ਸਾਯਂ ਸਮਾਦਾਨਕਾਲੇ ਆਰੋਚੇਸ੍ਸਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਨਿਕ੍ਖਿਪਨੇ ਆਰੋਚਨਕਿਚ੍ਚਂ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਚੇ? ਨ, ਸਾਯਂ ਸਮਾਦਾਨਕਾਲੇ ਏਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਗਚ੍ਛਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿਪਿ, ਨ ਆਗਚ੍ਛਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿਪਿ, ਅਨਾਗਤਾਨਂ ਕਥਂ ਆਰੋਚੇਤੁਂ ਲਭਿਸ੍ਸਤਿ, ਅਨਾਰੋਚਨੇ ਚ ਸਤਿ ਰਤ੍ਤਿਚ੍ਛੇਦੋ ਸਿਯਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਸ੍ਮਿਂ ਦਿਵਸੇ ਅਰੁਣੇ ਉਟ੍ਠਿਤੇ ਵਤ੍ਤਨਿਕ੍ਖਿਪਨਤੋ ਪੁਰੇਯੇਵ ਆਰੋਚੇਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਨੋ ਮਤਿ, ਸੁਟ੍ਠੁਤਰਂ ਉਪਧਾਰੇਤ੍ਵਾ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ. ਏਵਂ ਪਕਰਣਾਗਤਨਯੇਨ ਵਾ ਪਕਰਣਾਨੁਲੋਮਆਚਰਿਯਨਯੇਨ ਵਾ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਆਣਂ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਨ੍ਤੇਨ ਵਿਨਯਕੋਵਿਦੇਨ ਬਹੁਸ੍ਸੁਤੇਨ ਲਜ੍ਜੀਪੇਸਲਭੂਤੇਨ ਵਿਨਯਧਰੇਨ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਕਾਮਾਨਂ ਪੇਸਲਾਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਸੀਲਵਿਸੁਦ੍ਧਤ੍ਥਾਯ ਸੁਟ੍ਠੁ ਵਿਚਾਰੇਤ੍ਵਾ ਪਰਿਵਾਸਵਤ੍ਤਾਮਾਨਤ੍ਤਚਰਣਵਤ੍ਤਾਨਿ ਆਚਿਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬਾਨੀਤਿ.

ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ ਲਜ੍ਜੀਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਪਰਿਵਾਸਾਦਿਕਥਾਯ ਕੁਸਲਤ੍ਥਂ ਨਾਨਾਵਾਦਨਯੋ ਵੁਚ੍ਚਤੇ – ਕੇਚਿ ਭਿਕ੍ਖੂ ‘‘ਪਕਤਤ੍ਤਸਾਲਂ ਕੁਰੁਮਾਨੇਨ ਤਸ੍ਸਾ ਸਾਲਾਯ ਮਜ੍ਝੇ ਥਮ੍ਭਂ ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਕਤ੍ਵਾ ਤਤੋ ਦ੍ਵਾਦਸਹਤ੍ਥਮਤ੍ਤਂ ਪਦੇਸਂ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਤ੍ਵਾ ਯਥਾ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤੇ ਪਾਰਿਵਾਸਿਕਾਨਂ ਮਞ੍ਚੇ ਨਿਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਸ੍ਸ ਗੀਵਾ ਤਸ੍ਸ ਪਦੇਸਸ੍ਸ ਉਪਰਿ ਹੋਤਿ, ਤਥਾ ਪਞ੍ਞਾਪੇਤਬ੍ਬੋ. ਏਵਂ ਕਤੇ ਸੁਕਤਂ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ ਕਰੋਨ੍ਤਿ ਚ. ਏਕਚ੍ਚੇ ‘‘ਮਞ੍ਚੇ ਨਿਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਸ੍ਸ ਕਟਿ ਤਸ੍ਸ ਪਦੇਸਸ੍ਸ ਉਪਰਿ ਹੋਤਿ, ਯਥਾ ਪਞ੍ਞਾਪੇਤਬ੍ਬੋ, ਏਵਂ ਕਤੇ ਸੁਕਤਂ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ ਕਰੋਨ੍ਤਿ ਚ, ਤਂ ਵਚਨਂ ਨੇਵ ਪਾਲ਼ਿਯਂ, ਨ ਅਟ੍ਠਕਥਾਟੀਕਾਦੀਸੁ ਵਿਜ੍ਜਤਿ, ਕੇਵਲਂ ਤੇਸਂ ਪਰਿਕਪ੍ਪਮੇਵ. ਅਯਂ ਪਨ ਨੇਸਂ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ ਸਿਯਾ – ‘‘ਦ੍ਵਾਦਸਹਤ੍ਥਂ ਪਨ ਉਪਚਾਰਂ ਮੁਞ੍ਚਿਤ੍ਵਾ ਨਿਸੀਦਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤਵਚਨਞ੍ਚ ‘‘ਅਥ ਦ੍ਵਾਦਸਹਤ੍ਥਂ ਉਪਚਾਰਂ ਓਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਅਜਾਨਨ੍ਤਸ੍ਸੇਵ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਰਤ੍ਤਿਚ੍ਛੇਦੋ ਹੋਤਿ ਏਵ, ਵਤ੍ਤਭੇਦੋ ਪਨ ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਵਚਨਞ੍ਚ (ਚੂਲ਼ਵ. ਅਟ੍ਠ. ੯੭) ‘‘ਅਦਿਟ੍ਠਅਸ੍ਸੁਤਾਨਮ੍ਪਿ ਅਨ੍ਤੋਦ੍ਵਾਦਸਹਤ੍ਥਗਤਾਨਂ ਆਰੋਚੇਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਟੀਕਾਵਚਨਞ੍ਚ (ਸਾਰਤ੍ਥ. ਟੀ. ਚੂਲ਼ਵਗ੍ਗ ੩.੯੭) ‘‘ਅਦਿਟ੍ਠਅਸ੍ਸੁਤਾਨਮ੍ਪਿ ਅਨ੍ਤੋਦ੍ਵਾਦਸਹਤ੍ਥਗਤਾਨਂ ਆਰੋਚੇਤਬ੍ਬਂ, ‘ਇਦਂ ਵਤ੍ਤਂ ਨਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਵਸਨ੍ਤਸ੍ਸ ਲਕ੍ਖਣ’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਵਜਿਰਬੁਦ੍ਧਿਟੀਕਾਵਚਨਞ੍ਚ (ਵਜਿਰ. ਟੀ. ਚੂਲ਼ਵਗ੍ਗ ੯੭) ‘‘ਅਤ੍ਥਿਭਾਵਂ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਤ੍ਵਾਤਿ ਦ੍ਵਾਦਸਹਤ੍ਥੇ ਉਪਚਾਰੇ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਤ੍ਵਾ, ਅਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਵਤ੍ਤਾਨਂ ਉਪਚਾਰਸੀਮਾਯ ਆਗਤਭਾਵਂ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਤ੍ਵਾ ਸਹਵਾਸਾਦਿਕਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਵਜਿਰਬੁਦ੍ਧਿਟੀਕਾਵਚਨਞ੍ਚ ਪਸ੍ਸਿਤ੍ਵਾ ਅਯੋਨਿਸੋ ਅਤ੍ਥਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਦ੍ਵਾਦਸਹਤ੍ਥਮੇਵ ਪਮਾਣਂ, ਤਤੋ ਊਨਮ੍ਪਿ ਅਧਿਕਮ੍ਪਿ ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਮਜ੍ਝੇ ਥਮ੍ਭਤੋ ਦ੍ਵਾਦਸਹਤ੍ਥਮਤ੍ਤੇ ਪਦੇਸੇ ਨਿਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਸ੍ਸ ਗੀਵਾ ਵਾ ਕਟਿ ਵਾ ਹੋਤੁ, ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇ ਦ੍ਵਾਦਸਹਤ੍ਥਪ੍ਪਦੇਸੇ ਪਾਰਿਵਾਸਿਕਭਿਕ੍ਖੁ ਹੋਤਿ, ਤਤੋ ਸਹਵਾਸਤੋ ਵਾ ਵਿਪ੍ਪਵਾਸਤੋ ਵਾ ਰਤ੍ਤਿਚ੍ਛੇਦਵਤ੍ਤਭੇਦਦੋਸਾ ਨ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ.

ਤਤ੍ਰੇਵਂ ਯੁਤ੍ਤਾਯੁਤ੍ਤਵਿਚਾਰਣਾ ਕਾਤਬ੍ਬਾ. ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਪਾਠੇਸੁ ਪਠਮਪਾਠਸ੍ਸ ਅਯਮਧਿਪ੍ਪਾਯੋ – ਪਕਤਤ੍ਤਭਿਕ੍ਖੁਮ੍ਹਿ ਛਮਾਯ ਨਿਸਿਨ੍ਨੇ ਯਦਿ ਪਾਰਿਵਾਸਿਕਭਿਕ੍ਖੁ ਆਸਨੇ ਨਿਸੀਦਿਤੁਕਾਮੋ, ਪਕਤਤ੍ਤਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਨਿਸਿਨ੍ਨਟ੍ਠਾਨਤੋ ਦ੍ਵਾਦਸਹਤ੍ਥਂ ਉਪਚਾਰਂ ਮੁਞ੍ਚਿਤ੍ਵਾਵ ਨਿਸੀਦਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਨ ਦ੍ਵਾਦਸਹਤ੍ਥਬ੍ਭਨ੍ਤਰੇਤਿ. ਏਤੇਨ ਦ੍ਵੀਸੁਪਿ ਛਮਾਯ ਨਿਸਿਨ੍ਨੇਸੁ ਦ੍ਵਾਦਸਹਤ੍ਥਬ੍ਭਨ੍ਤਰੇਪਿ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਦ੍ਵਾਦਸਹਤ੍ਥਪ੍ਪਦੇਸਤੋ ਬਹਿ ਨਿਸੀਦਨ੍ਤੋ ਆਸਨੇਪਿ ਨਿਸੀਦਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਨ ਛਮਾਯ ਨਿਸਿਨ੍ਨੇਤਿ ਪਕਤਤ੍ਤੇ ਭੂਮਿਯਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨੇ ਇਤਰੇਨ ਅਨ੍ਤਮਸੋ ਤਿਣਸਨ੍ਥਰੇਪਿ ਉਚ੍ਚਤਰੇ ਵਾਲਿਕਤਲੇਪਿ ਵਾ ਨ ਨਿਸੀਦਿਤਬ੍ਬਂ, ਦ੍ਵਾਦਸਹਤ੍ਥਂ ਪਨ ਉਪਚਾਰਂ ਮੁਞ੍ਚਿਤ੍ਵਾ ਨਿਸੀਦਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ (ਚੂਲ਼ਵ. ਅਟ੍ਠ. ੮੧). ਇਤਿ ਪਕਤਤ੍ਤੇ ਛਮਾਯ ਨਿਸਿਨ੍ਨੇ ਪਾਰਿਵਾਸਿਕੇਨ ਨਿਸੀਦਿਤਬ੍ਬਟ੍ਠਾਨਦੀਪਕੋ ਅਯਂ ਪਾਠੋ, ਨ ਮਞ੍ਚਪਞ੍ਞਾਪਨਟ੍ਠਾਨਸਯਨਟ੍ਠਾਨਦੀਪਕੋ, ਤਂ ਪੁਬ੍ਬਾਪਰਪਰਿਪੁਣ੍ਣਂ ਸਕਲਂ ਪਾਠਂ ਅਨੋਲੋਕੇਤ੍ਵਾ ਏਕਦੇਸਮਤ੍ਤਮੇਵ ਪਸ੍ਸਿਤ੍ਵਾ ਪਰਿਕਪ੍ਪਵਸੇਨ ਅਯੋਨਿਸੋ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯਂ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਿ.

ਦੁਤਿਯਪਾਠਸ੍ਸ ਪਨ ਅਯਮਧਿਪ੍ਪਾਯੋ – ਬਹਿ ਉਪਚਾਰਸੀਮਾਯ ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਟ੍ਠਾਨੇ ਵਤ੍ਤਂ ਸਮਾਦਿਯਿਤ੍ਵਾ ਨਿਸਿਨ੍ਨੇ ਭਿਕ੍ਖੁਸ੍ਮਿਂ ਤਸ੍ਸ ਨਿਸਿਨ੍ਨਟ੍ਠਾਨਤੋ ਦ੍ਵਾਦਸਹਤ੍ਥਂ ਉਪਚਾਰਂ ਓਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਅਜਾਨਨ੍ਤਸ੍ਸੇਵ ਅਞ੍ਞੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਪਾਰਿਵਾਸਿਕਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਰਤ੍ਤਿਚ੍ਛੇਦੋ ਹੋਤਿ, ਵਤ੍ਤਭੇਦੋ ਪਨ ਨਤ੍ਥਿ. ਕਸ੍ਮਾ ਰਤ੍ਤਿਚ੍ਛੇਦੋ ਹੋਤਿ? ਉਪਚਾਰਂ ਓਕ੍ਕਮਿਤਤ੍ਤਾ. ਕਸ੍ਮਾ ਨ ਵਤ੍ਤਭੇਦੋ? ਅਜਾਨਨ੍ਤਤ੍ਤਾਤਿ. ਏਤੇਨ ਬਹਿਉਪਚਾਰਸੀਮਾਯ ਉਪਚਾਰੋ ਦ੍ਵਾਦਸਹਤ੍ਥਪ੍ਪਮਾਣੋ ਹੋਤਿ ਆਰੋਚਨਕ੍ਖੇਤ੍ਤਭੂਤੋਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਗੁਮ੍ਬੇਨ ਵਾ ਵਤਿਯਾ ਵਾ ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਟ੍ਠਾਨੇ ਨਿਸੀਦਿਤਬ੍ਬਂ, ਅਨ੍ਤੋਅਰੁਣੇਯੇਵ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਵਤ੍ਤਂ ਸਮਾਦਿਯਿਤ੍ਵਾ ਆਰੋਚੇਤਬ੍ਬਂ. ਸਚੇ ਅਞ੍ਞੋ ਕੋਚਿ ਭਿਕ੍ਖੁ ਕੇਨਚਿਦੇਵ ਕਰਣੀਯੇਨ ਤਂ ਠਾਨਂ ਆਗਚ੍ਛਤਿ, ਸਚੇ ਏਸ ਤਂ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਸਦ੍ਦਂ ਵਾਸ੍ਸ ਸੁਣਾਤਿ, ਆਰੋਚੇਤਬ੍ਬਂ. ਅਨਾਰੋਚੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਰਤ੍ਤਿਚ੍ਛੇਦੋ ਚੇਵ ਵਤ੍ਤਭੇਦੋ ਚ. ਅਥ ਦ੍ਵਾਦਸਹਤ੍ਥਂ ਉਪਚਾਰਂ ਓਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਅਜਾਨਨ੍ਤਸ੍ਸੇਵ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਰਤ੍ਤਿਚ੍ਛੇਦੋ ਹੋਤਿ ਏਵ, ਵਤ੍ਤਭੇਦੋ ਪਨ ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿ (ਚੂਲ਼ਵ. ਅਟ੍ਠ. ੯੭). ਇਤਿ ਅਯਮ੍ਪਿ ਪਾਠੋ ਆਰੋਚਨਕ੍ਖੇਤ੍ਤਦੀਪਕੋ ਹੋਤਿ, ਨ ਮਞ੍ਚਪਞ੍ਞਾਪਨਾਦਿਦੀਪਕੋਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ.

ਤਤਿਯਪਾਠਸ੍ਸ ਪਨ ਅਯਮਧਿਪ੍ਪਾਯੋ – ਕਿਂ ਬਹਿਉਪਚਾਰਸੀਮਾਯ ਵਤ੍ਤਸਮਾਦਾਨਟ੍ਠਾਨਂ ਆਗਤਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਦਿਟ੍ਠਰੂਪਾਨਂ ਸੁਤਸਦ੍ਦਾਨਂਯੇਵ ਆਰੋਚੇਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਾਯ ਸਤਿ ਅਦਿਟ੍ਠਅਸ੍ਸੁਤਾਨਮ੍ਪਿ ਅਨ੍ਤੋਦ੍ਵਾਦਸਹਤ੍ਥਗਤਾਨਂ ਆਰੋਚੇਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ. ਏਤੇਨ ਅਦਿਟ੍ਠਅਸ੍ਸੁਤਾਨਂ ਪਨ ਅਨ੍ਤੋਦ੍ਵਾਦਸਹਤ੍ਥਗਤਾਨਂਯੇਵ ਆਰੋਚੇਤਬ੍ਬਂ, ਨ ਬਹਿਦ੍ਵਾਦਸਹਤ੍ਥਗਤਾਨਂ, ਦਿਟ੍ਠਸੁਤਾਨਂ ਪਨ ਅਨ੍ਤੋਦ੍ਵਾਦਸਹਤ੍ਥਗਤਾਨਮ੍ਪਿ ਬਹਿਦ੍ਵਾਦਸਹਤ੍ਥਗਤਾਨਮ੍ਪਿ ਆਕਾਸਾਦਿਗਤਾਨਮ੍ਪਿ ਆਰੋਚੇਤਬ੍ਬਮੇਵਾਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਅਯਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਥੇਰਸ੍ਸ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ – ਵਤ੍ਤਂ ਨਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਪਰਿਵਸਨ੍ਤਸ੍ਸ ਉਪਚਾਰਗਤਾਨਂ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਆਰੋਚਨਕਿਚ੍ਚਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਦਿਟ੍ਠਰੂਪਾਨਂ ਸੁਤਸਦ੍ਦਾਨਂ ਆਰੋਚੇਤਬ੍ਬਂ, ਅਦਿਟ੍ਠਅਸ੍ਸੁਤਾਨਮ੍ਪਿ ਅਨ੍ਤੋਦ੍ਵਾਦਸਹਤ੍ਥਗਤਾਨਂ ਆਰੋਚੇਤਬ੍ਬਂ. ਇਦਂ ਵਤ੍ਤਂ ਨਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਪਰਿਵਸਨ੍ਤਸ੍ਸ ਲਕ੍ਖਣ’’ਨ੍ਤਿ (ਸਾਰਤ੍ਥ. ਟੀ. ਚੂਲ਼ਵਗ੍ਗ ੩.੯੭). ਇਤਿ ਅਯਮ੍ਪਿ ਪਾਠੋ ਆਰੋਚੇਤਬ੍ਬਲਕ੍ਖਣਦੀਪਕੋ ਹੋਤਿ, ਨ ਮਞ੍ਚਪਞ੍ਞਾਪਨਾਦਿਦੀਪਕੋਤਿ. ਚਤੁਤ੍ਥਪਾਠਸ੍ਸ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋਪਿ ਤਤਿਯਪਾਠਸ੍ਸ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯਸਦਿਸੋਵ.

ਪਞ੍ਚਮਪਾਠਸ੍ਸ ਪਨ ਅਯਮਧਿਪ੍ਪਾਯੋ – ਅਤ੍ਥਿਭਾਵਂ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਤ੍ਵਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਏਤਸ੍ਮਿਂ ਅਟ੍ਠਕਥਾਵਚਨੇ ਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਵਤ੍ਤਾਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਨਿਸਿਨ੍ਨਟ੍ਠਾਨਤੋ ਦ੍ਵਾਦਸਹਤ੍ਥੇ ਉਪਚਾਰੇ ਅਞ੍ਞੇਸਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਅਤ੍ਥਿਭਾਵਂ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਤ੍ਵਾ ਅਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਵਤ੍ਤਾਨਂ ਉਪਚਾਰਸੀਮਾਯ ਅਞ੍ਞੇਸਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਆਗਤਭਾਵਂ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਤ੍ਵਾ ਸਹਵਾਸਾਦਿਕਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਆਦਿ-ਸਦ੍ਦੇਨ ਵਿਪ੍ਪਵਾਸਅਨਾਰੋਚਨਊਨੇਗਣੇਚਰਣਾਨਿ ਸਙ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ. ਅਯਞ੍ਚ ਯਸ੍ਮਾ ਗਣਸ੍ਸ ਆਰੋਚੇਤ੍ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੂਨਞ੍ਚ ਅਤ੍ਥਿਭਾਵਂ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਤ੍ਵਾ ਵਸਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਵਤ੍ਤਾਨਂ ਬਹਿਉਪਚਾਰਸੀਮਾਯ ਸਮਾਦਿਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਨਿਸਿਨ੍ਨਟ੍ਠਾਨਤੋ ਦ੍ਵਾਦਸਹਤ੍ਥੇ ਉਪਚਾਰੇ ਅਞ੍ਞੇਸਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਅਤ੍ਥਿਭਾਵਂ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਤ੍ਵਾ ਅਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਵਤ੍ਤਾਨਂ ਅਨ੍ਤੋਵਿਹਾਰੇ ਸਮਾਦਿਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਉਪਚਾਰਸੀਮਾਯ ਅਞ੍ਞੇਸਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਆਗਤਭਾਵਂ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਤ੍ਵਾ ਸਹਵਾਸਵਿਪ੍ਪਵਾਸਅਨਾਰੋਚਨਊਨੇਗਣੇਚਰਣਸਙ੍ਖਾਤਾਨਿ ਵਤ੍ਤਚ੍ਛੇਦਕਾਰਣਾਨਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾਨੀਤਿ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ (ਚੂਲ਼ਵ. ਅਟ੍ਠ. ੯੭) ‘‘ਅਯਞ੍ਚ ਯਸ੍ਮਾ ਗਣਸ੍ਸ ਆਰੋਚੇਤ੍ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੂਨਞ੍ਚ ਅਤ੍ਥਿਭਾਵਂ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਤ੍ਵਾਵ ਵਸਿ, ਤੇਨਸ੍ਸ ਊਨੇਗਣੇਚਰਣਦੋਸੋ ਵਾ ਵਿਪ੍ਪਵਾਸੋ ਵਾ ਨ ਹੋਤੀ’’ਤਿ. ਇਤਿ ਅਯਞ੍ਚ ਪਾਠੋ ਪਕਤਤ੍ਤਭਿਕ੍ਖੂਸੁ ਗਤੇਸੁਪਿ ਵਤ੍ਤਂ ਆਰੋਚੇਤ੍ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਅਤ੍ਥਿਭਾਵਂ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਤ੍ਵਾ ਵਸਿਤਤ੍ਤਾ ਦੋਸਾਭਾਵਮੇਵ ਦੀਪੇਤਿ, ਨ ਮਞ੍ਚਪਞ੍ਞਾਪਨਾਦੀਨਿ. ਇਤਿ ਇਮੇਸਂ ਪਾਠਾਨਂ ਅਯੋਨਿਸੋ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਦ੍ਵਾਦਸਹਤ੍ਥਮੇਵ ਪਮਾਣ’’ਨ੍ਤਿ ਮਞ੍ਞਮਾਨਾ ਵਿਚਾਰਿਂਸੁ, ਤੇਸਂ ਦਿਟ੍ਠਾਨੁਗਤਿਂ ਆਪਜ੍ਜਮਾਨਾ ਸਿਸ੍ਸਾਨੁਸਿਸ੍ਸਾਦਯੋਪਿ ਤਥੇਵ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਤਦੇਤਂ ਅਪ੍ਪਮਾਣਂ.

ਕਥਂ? ਯਂ ਤਤ੍ਥ ਪਕਤਤ੍ਤਸਾਲਾਯ ਮਜ੍ਝੇ ਥਮ੍ਭਂ ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਕਤ੍ਵਾ ਦ੍ਵਾਦਸਹਤ੍ਥਂ ਮਿਨਿਂਸੁ, ਤਦਪ੍ਪਮਾਣਂ. ਨ ਹਿ ਥਮ੍ਭੇਨ ਵਾ ਸਾਲਾਯ ਵਾ ਸਹਵਾਸੋ ਵਾ ਵਿਪ੍ਪਵਾਸੋ ਵਾ ਵੁਤ੍ਤੋ, ਅਥ ਖੋ ਪਕਤਤ੍ਤਭਿਕ੍ਖੁਨਾਵ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹਿ ਸਮਨ੍ਤਪਾਸਾਦਿਕਾਯਂ (ਚੂਲ਼ਵ. ਅਟ੍ਠ. ੮੩) ‘‘ਤਤ੍ਥ ਸਹਵਾਸੋਤਿ ਯ੍ਵਾਯਂ ਪਕਤਤ੍ਤੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਏਕਚ੍ਛਨ੍ਨੇਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਵੁਤ੍ਤੋ ਏਕਤੋ ਵਾਸੋ. ਵਿਪ੍ਪਵਾਸੋਤਿ ਏਕਕਸ੍ਸੇਵ ਵਾਸੋ’’ਤਿ. ਯਞ੍ਹਿ ਤਤੋ ਦ੍ਵਾਦਸਹਤ੍ਥਮਤ੍ਤਟ੍ਠਾਨੇ ਭਿਕ੍ਖੁਸ੍ਸ ਗੀਵਾਟ੍ਠਪਨਂ ਵਾ ਕਟਿਟ੍ਠਪਨਂ ਵਾ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਤਦਪਿ ਅਪ੍ਪਮਾਣਂ. ਬਹਿਉਪਚਾਰਸੀਮਾਯ ਹਿ ਪਰਿਵਸਨ੍ਤਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਸ੍ਸ ਸਕਲਸਰੀਰਂ ਪਕਤਤ੍ਤਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਅਨ੍ਤੋਦ੍ਵਾਦਸਹਤ੍ਥੇ ਉਪਚਾਰੇ ਠਪੇਤਬ੍ਬਂ ਹੋਤਿ, ਨ ਏਕਦੇਸਮਤ੍ਤਂ.

ਤੇਸਂ ਪਨ ਅਯਮਧਿਪ੍ਪਾਯੋ ਸਿਯਾ – ਦ੍ਵਾਦਸਹਤ੍ਥਪ੍ਪਦੇਸਤੋ ਸਕਲਸਰੀਰਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤੋਕਰਣੇ ਸਤਿ ਸਹਵਾਸੋ ਭਵੇਯ੍ਯ, ਬਹਿਕਰਣੇ ਸਤਿ ਵਿਪ੍ਪਵਾਸੋ, ਤੇਨ ਉਪਡ੍ਢਂ ਅਨ੍ਤੋ ਉਪਡ੍ਢਂ ਬਹਿ ਹੋਤੂਤਿ, ਤਂ ਮਿਚ੍ਛਾਞਾਣਵਸੇਨ ਹੋਤਿ. ਨ ਹਿ ਸਹਵਾਸਦੋਸੋ ਦ੍ਵਾਦਸਹਤ੍ਥੇਨ ਕਥਿਤੋ, ਅਥ ਖੋ ਏਕਚ੍ਛਨ੍ਨੇ ਸਯਨੇਨ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ਭਗਵਤਾ ਪਾਰਿਵਾਸਿਕਕ੍ਖਨ੍ਧਕੇ (ਚੂਲ਼ਵ. ੮੧) ‘‘ਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਾਰਿਵਾਸਿਕੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਪਕਤਤ੍ਤੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਏਕਚ੍ਛਨ੍ਨੇ ਆਵਾਸੇ ਵਤ੍ਥਬ੍ਬਂ, ਨ ਏਕਚ੍ਛਨ੍ਨੇ ਅਨਾਵਾਸੇ ਵਤ੍ਥਬ੍ਬਂ, ਨ ਏਕਚ੍ਛਨ੍ਨੇ ਆਵਾਸੇ ਵਾ ਅਨਾਵਾਸੇ ਵਾ ਵਤ੍ਥਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ. ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਮ੍ਪਿ (ਚੂਲ਼ਵ. ਅਟ੍ਠ. ੮੧) ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਏਕਚ੍ਛਨ੍ਨੇ ਆਵਾਸੇ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਆਵਾਸੋ ਨਾਮ ਵਸਨਤ੍ਥਾਯ ਕਤਸੇਨਾਸਨਂ. ਅਨਾਵਾਸੋ ਨਾਮ ਚੇਤਿਯਘਰਂ ਬੋਧਿਘਰਂ ਸਮ੍ਮੁਞ੍ਜਨਿਅਟ੍ਟਕੋ ਦਾਰੁਅਟ੍ਟਕੋ ਪਾਨੀਯਮਾਲ਼ੋ ਵਚ੍ਚਕੁਟਿ ਦ੍ਵਾਰਕੋਟ੍ਠਕੋਤਿ ਏਵਮਾਦਿ. ਤਤਿਯਪਦੇਨ ਤਦੁਭਯਮ੍ਪਿ ਗਹਿਤਂ, ‘ਏਤੇਸੁ ਯਤ੍ਥ ਕਤ੍ਥਚਿ ਏਕਚ੍ਛਨ੍ਨੇ ਛਦਨਤੋ ਉਦਕਪਤਨਟ੍ਠਾਨਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਨੇ ਓਕਾਸੇ ਉਕ੍ਖਿਤ੍ਤਕੋ ਵਸਿਤੁਂ ਨ ਲਭਤਿ, ਪਾਰਿਵਾਸਿਕੋ ਪਨ ਅਨ੍ਤੋਆਵਾਸੇਯੇਵ ਨ ਲਭਤੀ’ਤਿ ਮਹਾਪਚ੍ਚਰਿਯਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਮਹਾਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਪਨ ‘ਅਵਿਸੇਸੇਨ ਉਦਕਪਾਤੇਨ ਵਾਰਿਤ’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਕੁਰੁਨ੍ਦਿਯਂ ‘ਏਤੇਸੁ ਏਤ੍ਤਕੇਸੁ ਪਞ੍ਚਵਣ੍ਣਛਦਨਬਦ੍ਧਟ੍ਠਾਨੇਸੁ ਪਾਰਿਵਾਸਿਕਸ੍ਸ ਚ ਉਕ੍ਖਿਤ੍ਤਕਸ੍ਸ ਚ ਪਕਤਤ੍ਤੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਉਦਕਪਾਤੇਨ ਵਾਰਿਤ’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਨਾਨੂਪਚਾਰੇਪਿ ਏਕਚ੍ਛਨ੍ਨੇ ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਸਚੇ ਪਨੇਤ੍ਥ ਤਦਹੁਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੇਪਿ ਪਕਤਤ੍ਤੇ ਪਠਮਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਨਿਪਨ੍ਨੇ ਸਟ੍ਠਿਵਸ੍ਸੋਪਿ ਪਾਰਿਵਾਸਿਕੋ ਪਚ੍ਛਾ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਜਾਨਨ੍ਤੋ ਨਿਪਜ੍ਜਤਿ, ਰਤ੍ਤਿਚ੍ਛੇਦੋ ਚੇਵ ਵਤ੍ਤਭੇਦਦੁਕ੍ਕਟਞ੍ਚ, ਅਜਾਨਨ੍ਤਸ੍ਸ ਰਤ੍ਤਿਚ੍ਛੇਦੋਵ, ਨ ਵਤ੍ਤਭੇਦਦੁਕ੍ਕਟਂ. ਸਚੇ ਪਨ ਤਸ੍ਮਿਂ ਪਠਮਂ ਨਿਪਨ੍ਨੇ ਪਚ੍ਛਾ ਪਕਤਤ੍ਤੋ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਨਿਪਜ੍ਜਤਿ, ਪਾਰਿਵਾਸਿਕੋ ਚ ਜਾਨਾਤਿ, ਰਤ੍ਤਿਚ੍ਛੇਦੋ ਚੇਵ ਵਤ੍ਤਭੇਦਦੁਕ੍ਕਟਞ੍ਚ. ਨੋ ਚੇ ਜਾਨਾਤਿ, ਰਤ੍ਤਿਚ੍ਛੇਦੋਵ, ਨ ਵਤ੍ਤਭੇਦਦੁਕ੍ਕਟਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਾਲਾਯਪਿ ਵਿਹਾਰੇਪਿ ਛਦਨਤੋ ਉਦਕਪਤਨਟ੍ਠਾਨਤੋ ਮੁਤ੍ਤਮਤ੍ਤੇਯੇਵ ਸਹਵਾਸਦੋਸੋ ਨ ਵਿਜ੍ਜਤੀਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ.

ਏਕਚ੍ਚੇ ਪਨ ਮਜ੍ਝਿਮਤ੍ਥਮ੍ਭਤੋ ਦ੍ਵਾਦਸਹਤ੍ਥਾਯਾਮੇਨ ਦਣ੍ਡਕੇਨ ਚਕ੍ਕਂ ਭਮਿਤ੍ਵਾ ਸਮਨ੍ਤਤੋ ਬਾਹਿਰੇ ਲੇਖਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਏਵਂ ਕਤੇ ਸਾ ਬਾਹਿਰਲੇਖਾ ਆਵਟ੍ਟਤੋ ਦ੍ਵਾਸਤ੍ਤਤਿਹਤ੍ਥਮਤ੍ਤਾ ਹੋਤਿ, ਤਤੋ ਤਂ ਪਦੇਸਂ ਦ੍ਵਾਦਸਹਤ੍ਥੇਨ ਦਣ੍ਡਕੇਨ ਮਿਨਿਤ੍ਵਾ ਭਾਜਿਯਮਾਨਂ ਛਭਾਗਮੇਵ ਹੋਤਿ, ਤਤੋ ਤੇਸਂ ਛਭਾਗਾਨਂ ਸੀਮਾਯ ਏਕੇਕਸ੍ਮਿਂ ਮਞ੍ਚੇ ਪਞ੍ਞਪਿਯਮਾਨੇ ਛਲ਼ੇਵ ਮਞ੍ਚਟ੍ਠਾਨਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਵਟ੍ਟਮਣ੍ਡਲੇ ਛ ਭਿਕ੍ਖੂਯੇਵ ਅਪੁਬ੍ਬਂ ਅਚਰਿਮਂ ਵਸਿਤੁਂ ਲਭਨ੍ਤਿ, ਨ ਤਤੋ ਉਦ੍ਧਨ੍ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਕਸ੍ਮਾ ਪਨ ਏਵਂ ਕਰੋਨ੍ਤੀਤਿ? ਪੁਬ੍ਬੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ‘‘ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਦ੍ਵਾਦਸਹਤ੍ਥਮਤ੍ਤਮੇਵ ਪਮਾਣ’’ਨ੍ਤਿ ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ. ਏਵਂ ਕਿਰ ਨੇਸਮਧਿਪ੍ਪਾਯੋ – ਪਾਰਿਵਾਸਿਕੋ ਪਕਤਤ੍ਤਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਦ੍ਵਾਦਸਹਤ੍ਥਬ੍ਭਨ੍ਤਰੇ ਸਯਮਾਨੋ ਸਹਵਾਸੋ ਸਿਯਾ, ਬਾਹਿਰੇ ਸਯਮਾਨੋ ਵਿਪ੍ਪਵਾਸੋ, ਤਥਾ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਸ੍ਸਪੀਤਿ. ਏਵਂ ਕਰੋਨ੍ਤਾਨਂ ਪਨ ਨੇਸਂ ਸਕਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋਪਿ ਨ ਸਿਜ੍ਝਤਿ, ਕੁਤੋ ਭਗਵਤੋ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ.

ਕਥਂ? ਪਾਰਿਵਾਸਿਕੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਪਕਤਤ੍ਤਭਿਕ੍ਖੂਨਞ੍ਚ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਸ੍ਸ ਚ ਦ੍ਵਾਦਸਹਤ੍ਥਮਤ੍ਤੇ ਪਦੇਸੇ ਹੋਤੂਤਿ ਨੇਸਮਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਅਥ ਪਨ ਮਜ੍ਝਿਮਤ੍ਥਮ੍ਭਂ ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਕਤ੍ਵਾ ਮਿਨਿਯਮਾਨਾ ਸਮਨ੍ਤਤੋ ਬਾਹਿਰਲੇਖਾ ਥਮ੍ਭਤੋਯੇਵ ਦ੍ਵਾਦਸਹਤ੍ਥਮਤ੍ਤਾ ਹੋਤਿ, ਨ ਪਕਤਤ੍ਤਭਿਕ੍ਖੂਹਿ. ਤੇ ਹਿ ਥਮ੍ਭਤੋ ਬਹਿ ਏਕਰਤਨਦ੍ਵਿਤਿਰਤਨਾਦਿਟ੍ਠਾਨੇ ਠਿਤਾ, ਬਾਹਿਰਤੋਪਿ ਲੇਖਾਯੇਵ ਥਮ੍ਭਤੋ ਦ੍ਵਾਦਸਹਤ੍ਥਮਤ੍ਤਾ ਹੋਤਿ, ਨ ਤਸ੍ਸੂਪਰਿ ਨਿਪਨ੍ਨਭਿਕ੍ਖੁ. ਸੋ ਹਿ ਦ੍ਵਿਰਤਨਮਤ੍ਤੇਨਪਿ ਤਿਰਤਨਮਤ੍ਤੇਨਪਿ ਲੇਖਾਯ ਅਨ੍ਤੋਪਿ ਹੋਤਿ ਬਹਿਪਿ. ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਸ੍ਸਪਿ ਛਭਾਗਸੀਮਾਯੇਵ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਸ੍ਸ ਦ੍ਵਾਦਸਹਤ੍ਥਮਤ੍ਤਾ ਹੋਤਿ, ਨ ਤਸ੍ਸੂਪਰਿ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਮਞ੍ਚੋ ਵਾ ਤਤ੍ਥ ਨਿਪਨ੍ਨਭਿਕ੍ਖੁ ਵਾ. ਮਞ੍ਚੋ ਹਿ ਏਕਰਤਨਮਤ੍ਤੇਨ ਵਾ ਦ੍ਵਿਰਤਨਮਤ੍ਤੇਨ ਵਾ ਸੀਮਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਠਿਤੋ, ਭਿਕ੍ਖੂਪਿ ਸਯਮਾਨਾ ਨ ਸੀਮਾਯ ਉਪਰਿਯੇਵ ਸਯਨ੍ਤਿ, ਵਿਦਤ੍ਥਿਮਤ੍ਤੇਨ ਵਾ ਰਤਨਮਤ੍ਤੇਨ ਵਾ ਸੀਮਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਵਾ ਅਪ੍ਪਤ੍ਵਾ ਵਾ ਸਯਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤੇ ਪਾਰਿਵਾਸਿਕਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਪਕਤਤ੍ਤਭਿਕ੍ਖੂਨਮ੍ਪਿ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਸ੍ਸਪਿ ਦ੍ਵਾਦਸਹਤ੍ਥਮਤ੍ਤਟ੍ਠਾਯਿਨੋ ਨ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤਤੋ ਊਨਾਵ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਕਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋਪਿ ਨ ਸਿਜ੍ਝਤਿ.

ਭਗਵਤੋ ਪਨ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ – ਯਦਿ ਅਪ੍ਪਭਿਕ੍ਖੁਕਾਦਿਅਙ੍ਗਸਮ੍ਪਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਵਿਹਾਰਸ੍ਸ ਵਤ੍ਤਂ ਅਨਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਅਨ੍ਤੋਵਿਹਾਰੇਯੇਵ ਪਰਿਵਸਤਿ, ਏਵਂ ਸਤਿ ਪਕਤਤ੍ਤੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਨ ਏਕਚ੍ਛਨ੍ਨੇ ਆਵਾਸੇ ਵਸਿਤਬ੍ਬਂ. ਯਦਿ ਤਾਦਿਸਆਵਾਸੇ ਵਾ ਅਨਾਵਾਸੇ ਵਾ ਛਦਨਤੋ ਉਦਕਪਤਨਟ੍ਠਾਨਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤੋ ਸਯੇਯ੍ਯ, ਸਹਵਾਸੋ ਨਾਮ, ਰਤ੍ਤਿਚ੍ਛੇਦੋ ਹੋਤੀਤਿ ਅਯਮਤ੍ਥੋ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤ-ਪਾਲ਼ਿਯਾ ਚ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯ ਚ ਪਕਾਸੇਤਬ੍ਬੋ. ਨ ਏਕਚ੍ਛਨ੍ਨੇ ਆਵਾਸੇ ਦ੍ਵੀਹਿ ਵਤ੍ਥਬ੍ਬਂ. ਯਦਿ ਵਸੇਯ੍ਯ, ਵੁਡ੍ਢਸ੍ਸ ਰਤ੍ਤਿਚ੍ਛੇਦੋਯੇਵ, ਨਵਕਸ੍ਸ ਰਤ੍ਤਿਚ੍ਛੇਦੋ ਚੇਵ ਵਤ੍ਤਭੇਦਦੁਕ੍ਕਟਞ੍ਚ ਹੋਤਿ. ਸਮਵਸ੍ਸਾ ਚੇ, ਅਜਾਨਨ੍ਤਸ੍ਸ ਰਤ੍ਤਿਚ੍ਛੇਦੋਯੇਵ, ਜਾਨਨ੍ਤਸ੍ਸ ਉਭਯਮ੍ਪੀਤਿ ਅਯਮਤ੍ਥੋ ‘‘ਤਯੋ ਖੋ, ਉਪਾਲਿ, ਪਾਰਿਵਾਸਿਕਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਰਤ੍ਤਿਚ੍ਛੇਦਾ ਸਹਵਾਸੋ ਵਿਪ੍ਪਵਾਸੋ ਅਨਾਰੋਚਨਾ’’ਤਿ ਚ ‘‘ਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਾਰਿਵਾਸਿਕੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਪਾਰਿਵਾਸਿਕੇਨ ਵੁਡ੍ਢਤਰੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਨ ਏਕਚ੍ਛਨ੍ਨੇ ਆਵਾਸੇ ਵਤ੍ਥਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ (ਚੂਲ਼ਵ. ੮੨) ਚ ‘‘ਵੁਡ੍ਢਤਰੇਨਾਤਿ ਏਤ੍ਥ…ਪੇ… ਸਚੇ ਹਿ ਦ੍ਵੇ ਪਾਰਿਵਾਸਿਕਾ ਏਕਤੋ ਵਸੇਯ੍ਯੁਂ, ਤੇ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਸ੍ਸ ਅਜ੍ਝਾਚਾਰਂ ਞਤ੍ਵਾ ਅਗਾਰਵਾ ਵਾ ਵਿਪ੍ਪਟਿਸਾਰਿਨੋ ਵਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਪਾਪਿਟ੍ਠਤਰਂ ਵਾ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਆਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯੁਂ ਵਿਬ੍ਭਮੇਯ੍ਯੁਂ ਵਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਨੇਸਂ ਸਹਸੇਯ੍ਯਾ ਸਬ੍ਬਪ੍ਪਕਾਰੇਨ ਪਟਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਾ’’ਤਿ (ਚੂਲ਼ਵ. ਅਟ੍ਠ. ੮੧) ਚ ਇਮੇਹਿ ਪਾਲ਼ਿਅਟ੍ਠਕਥਾਪਾਠੇਹਿ ਪਕਾਸੇਤਬ੍ਬੋ. ਵਿਪ੍ਪਵਾਸੇਪਿ ਪਾਰਿਵਾਸਿਕੇਨ ਅਭਿਕ੍ਖੁਕੇ ਆਵਾਸੇ ਨ ਵਤ੍ਥਬ੍ਬਂ, ਪਕਤਤ੍ਤੇਨ ਵਿਨਾ ਅਭਿਕ੍ਖੁਕੋ ਆਵਾਸੋ ਨ ਗਨ੍ਤਬ੍ਬੋ, ਬਹਿਸੀਮਾਯਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਵਸਨਟ੍ਠਾਨਤੋ ਦ੍ਵਾਦਸਹਤ੍ਥਪ੍ਪਮਾਣਸ੍ਸ ਉਪਚਾਰਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤੋ ਨਿਸੀਦਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਭਗਵਤੋ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ.

ਅਯਮਤ੍ਥੋ ‘‘ਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਾਰਿਵਾਸਿਕੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਸਭਿਕ੍ਖੁਕਾ ਆਵਾਸਾ ਅਭਿਕ੍ਖੁਕੋ ਆਵਾਸੋ ਗਨ੍ਤਬ੍ਬੋ ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਪਕਤਤ੍ਤੇਨ ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਅਨ੍ਤਰਾਯਾ’’ਤਿਆਦਿ (ਚੂਲ਼ਵ. ੭੬) ਚ ‘‘ਤਯੋ ਖੋ, ਉਪਾਲਿ…ਪੇ… ਅਨਾਰੋਚਨਾ’’ਤਿ ਚ ‘‘ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਖੋ, ਉਪਾਲਿ, ਮਾਨਤ੍ਤਚਾਰਿਕਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਰਤ੍ਤਿਚ੍ਛੇਦਾ ਸਹਵਾਸੋ, ਵਿਪ੍ਪਵਾਸੋ, ਅਨਾਰੋਚਨਾ, ਊਨੇਗਣੇਚਰਣ’’ਨ੍ਤਿ (ਚੂਲ਼ਵ. ੯੨) ਚ ‘‘ਵਿਪ੍ਪਵਾਸੋਤਿ ਏਕਕਸ੍ਸੇਵ ਵਾਸੋ’’ਤਿ ਚ ‘‘ਅਯਞ੍ਚ ਯਸ੍ਮਾ ਗਣਸ੍ਸ ਆਰੋਚੇਤ੍ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੂਨਞ੍ਚ ਅਤ੍ਥਿਭਾਵਂ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਤ੍ਵਾਵ ਵਸਿ, ਤੇਨਸ੍ਸ ਊਨੇਗਣੇਚਰਣਦੋਸੋ ਵਾ ਵਿਪ੍ਪਵਾਸੋ ਵਾ ਨ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਚ ‘‘ਅਤ੍ਥਿਭਾਵਂ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਤ੍ਵਾਤਿ ਦ੍ਵਾਦਸਹਤ੍ਥੇ ਉਪਚਾਰੇ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਤ੍ਵਾ, ਅਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਵਤ੍ਤਾਨਂ ਉਪਚਾਰਸੀਮਾਯ ਆਗਤਭਾਵਂ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਤ੍ਵਾ ਸਹਵਾਸਾਦਿਕਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਚ ਆਗਤੇਹਿ ਪਾਲ਼ਿਯਟ੍ਠਕਥਾ-ਵਜਿਰਬੁਦ੍ਧਿਟੀਕਾਪਾਠੇਹਿ ਪਕਾਸੇਤਬ੍ਬੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਵਿਹਾਰੇ ਪਰਿਵਸਨ੍ਤਸ੍ਸ ਉਪਚਾਰਸੀਮਾਯ ਅਬ੍ਭਨ੍ਤਰੇ ਯਤ੍ਥ ਕਤ੍ਥਚਿ ਵਸਨ੍ਤਸ੍ਸ ਨਤ੍ਥਿ ਵਿਪ੍ਪਵਾਸੋ, ਬਹਿਉਪਚਾਰਸੀਮਾਯਂ ਪਰਿਵਸਨ੍ਤਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨਪਰਿਯਨ੍ਤਤੋ ਦ੍ਵਾਦਸਹਤ੍ਥਬ੍ਭਨ੍ਤਰੇ ਵਸਨ੍ਤਸ੍ਸ ਚ ਨਤ੍ਥਿ ਵਿਪ੍ਪਵਾਸੋਤਿ, ਤਞ੍ਚ ਪਰਿਵਾਸਕਾਲੇ ‘‘ਏਕੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਸਦ੍ਧਿ’’ਨ੍ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਏਕਸ੍ਸਪਿ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ, ਮਾਨਤ੍ਤਚਰਣਕਾਲੇ ‘‘ਚਤੂਹਿ ਪਞ੍ਚਹਿ ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਸਦ੍ਧਿ’’ਨ੍ਤਿ (ਚੂਲ਼ਵ. ਅਟ੍ਠ. ੧੦੨) ਵਚਨਤੋ ਚ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਹਤ੍ਥਪਾਸਭੂਤੇ ਦ੍ਵਾਦਸਹਤ੍ਥਬ੍ਭਨ੍ਤਰੇਪਿ ਵਸਿਤੁਂ ਲਭਤਿ, ਨਤ੍ਥਿ ਵਿਪ੍ਪਵਾਸੋਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ.

ਵਤ੍ਤਂ ਸਮਾਦਿਯਿਤ੍ਵਾ ਤੇਸਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਆਰੋਚਿਤਕਾਲਤੋ ਪਨ ਪਟ੍ਠਾਯ ਕੇਨਚਿ ਕਰਣੀਯੇਨ ਤੇਸੁ ਭਿਕ੍ਖੂਸੁ ਗਤੇਸੁਪਿ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਅਟ੍ਠਕਥਾਪਾਠਨਯੇਨ ਵਿਪ੍ਪਵਾਸੋ ਨ ਹੋਤਿ. ਤਥਾ ਹਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਵਿਮਤਿਵਿਨੋਦਨਿਯਂ (ਵਿ. ਵਿ. ਟੀ. ਚੂਲ਼ਵਗ੍ਗ ੨.੯੭) ‘‘ਸੋਪਿ ਕੇਨਚਿ ਕਮ੍ਮੇਨ ਪੁਰੇਅਰੁਣੇ ਏਵ ਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਇਮਿਨਾ ਆਰੋਚਨਾਯ ਕਤਾਯ ਸਬ੍ਬੇਸੁਪਿ ਭਿਕ੍ਖੂਸੁ ਬਹਿਵਿਹਾਰਂ ਗਤੇਸੁ ਊਨੇਗਣੇਚਰਣਦੋਸੋ ਵਾ ਵਿਪ੍ਪਵਾਸਦੋਸੋ ਵਾ ਨ ਹੋਤਿ ਆਰੋਚਿਤਤ੍ਤਾ ਸਹਵਾਸਸ੍ਸਾਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਤੇਨਾਹ ‘ਅਯਞ੍ਚਾ’ਤਿਆਦੀ’’ਤਿ. ਅਪਰੇ ਪਨ ਆਚਰਿਯਾ ‘‘ਬਹਿਸੀਮਾਯ ਵਤ੍ਤਸਮਾਦਾਨਟ੍ਠਾਨੇ ਵਤਿਪਰਿਕ੍ਖੇਪੋਪਿ ਪਕਤਤ੍ਤਭਿਕ੍ਖੂਹੇਵ ਕਾਤਬ੍ਬੋ, ਨ ਕਮ੍ਮਾਰਹਭਿਕ੍ਖੂਹਿ. ਯਥਾ ਲੋਕੇ ਬਨ੍ਧਨਾਗਾਰਾਦਿ ਦਣ੍ਡਕਾਰਕੇਹਿ ਏਵ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਂ, ਨ ਦਣ੍ਡਾਰਹੇਹਿ, ਏਵਮਿਧਾਪੀ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਤਮ੍ਪਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਦੀਸੁ ਨ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ਨ ਹਿ ਵਤਿਪਰਿਕ੍ਖੇਪੋ ਦਣ੍ਡਕਮ੍ਮਤ੍ਥਾਯ ਕਾਰਿਤੋ, ਅਥ ਖੋ ਦਸ੍ਸਨੂਪਚਾਰਵਿਜਹਨਤ੍ਥਮੇਵ. ਤਥਾ ਹਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨਿਯਂ (ਸਾਰਤ੍ਥ. ਟੀ. ਚੂਲ਼ਵਗ੍ਗ ੩.੯੭) ‘‘ਗੁਮ੍ਬੇਨ ਵਾ ਵਤਿਯਾ ਵਾ ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਟ੍ਠਾਨੇਤਿ ਦਸ੍ਸਨੂਪਚਾਰਵਿਜਹਨਤ੍ਥ’’ਨ੍ਤਿ. ਤਥਾ ਵਿਮਤਿਵਿਨੋਦਨਿਯਮ੍ਪਿ (ਵਿ. ਵਿ. ਟੀ. ਚੂਲ਼ਵਗ੍ਗ ੨.੯੭) ‘‘ਗੁਮ੍ਬੇਨ ਵਾਤਿਆਦਿ ਦਸ੍ਸਨੂਪਚਾਰਵਿਜਹਨਤ੍ਥ’’ਨ੍ਤਿ. ਇਤੋ ਪਰਂ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਪਰਿਵਾਸਦਾਨਞ੍ਚ ਮਾਨਤ੍ਤਦਾਨਞ੍ਚ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਯਤ੍ਥ ਪਨ ਸਂਸਯਿਤਬ੍ਬਂ ਅਤ੍ਥਿ, ਤਤ੍ਥ ਸਂਸਯਵਿਨੋਦਨਤ੍ਥਾਯ ਕਥੇਤਬ੍ਬਂ ਕਥਯਾਮ.

ਏਕਚ੍ਚੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਏਵਂ ਵਦਨ੍ਤਿ – ਪਾਰਿਵਾਸਿਕੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਵੁਡ੍ਢਤਰੋਪਿ ਸਮਾਨੋ ਵਤ੍ਤੇ ਸਮਾਦਿਨ੍ਨੇ ਨਵਕਟ੍ਠਾਨੇ ਠਿਤੋ. ਤਥਾ ਹਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਯਤ੍ਥ ਪਨ ਨਿਸੀਦਾਪੇਤ੍ਵਾ ਪਰਿਵਿਸਨ੍ਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਸਾਮਣੇਰਾਨਂ ਜੇਟ੍ਠਕੇਨ, ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਸਙ੍ਘਨਵਕੇਨ ਹੁਤ੍ਵਾ ਨਿਸੀਦਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ (ਚੂਲ਼ਵ. ਅਟ੍ਠ. ੭੫) ਤਸ੍ਮਾ ਆਰੋਚਿਤਕਾਲਾਦੀਸੁ ‘‘ਅਹਂ ਭਨ੍ਤੇ’’ਇਚ੍ਚੇਵ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ, ਨ ‘‘ਅਹਂ ਆਵੁਸੋ’’ਤਿ. ਤਤ੍ਰੇਵਂ ਵਿਚਾਰਣਾ ਕਾਤਬ੍ਬਾ – ਪਾਰਿਵਾਸਿਕਾਦਯੋ ਭਿਕ੍ਖੂ ਸੇਯ੍ਯਾਪਰਿਯਨ੍ਤਆਸਨਪਰਿਯਨ੍ਤਭਾਗਿਤਾਯ ਨਵਕਟ੍ਠਾਨੇ ਠਿਤਾ, ਨ ਏਕਨ੍ਤੇਨ ਨਵਕਭੂਤਤ੍ਤਾ. ਤਥਾ ਹਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਭਗਵਤਾ ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਾਰਿਵਾਸਿਕਾਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਪਞ੍ਚ ਯਥਾਵੁਡ੍ਢਂ ਉਪੋਸਥਂ ਪਵਾਰਣਂ ਵਸ੍ਸਿਕਸਾਟਿਕਂ ਓਣੋਜਨਂ ਭਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ (ਚੂਲ਼ਵ. ੭੫). ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਞ੍ਚ (ਚੂਲ਼ਵ. ਅਟ੍ਠ. ੮੧) ‘‘ਪਕਤਤ੍ਤਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਆਸਨਾ ਵੁਟ੍ਠਾਤਬ੍ਬਂ, ਪਕਤਤ੍ਤੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਆਸਨੇਨ ਨਿਮਨ੍ਤੇਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ ਏਤਿਸ੍ਸਾ ਪਾਲ਼ਿਯਾ ਸਂਵਣ੍ਣਨਾਯ ‘‘ਵੁਟ੍ਠਾਤਬ੍ਬਂ, ਨਿਮਨ੍ਤੇਤਬ੍ਬੋਤਿ ਤਦਹੁਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਦਿਸ੍ਵਾ ਵੁਟ੍ਠਾਤਬ੍ਬਮੇਵ, ਵੁਟ੍ਠਾਯ ਚ ‘ਅਹਂ ਇਮਿਨਾ ਸੁਖਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਵੁਟ੍ਠਾਪਿਤੋ’ਤਿ ਪਰਮ੍ਮੁਖੇਨ ਨ ਗਨ੍ਤਬ੍ਬਂ, ‘ਇਦਂ ਆਚਰਿਯ ਆਸਨਂ, ਏਤ੍ਥ ਨਿਸੀਦਥਾ’ਤਿ ਏਵਂ ਨਿਮਨ੍ਤੇਤਬ੍ਬੋਯੇਵਾ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥੇਵ ‘‘ਆਚਰਿਯਾ’’ਤਿ ਆਲਪਨਵਿਸੇਸੋ ਵੁਤ੍ਤੋ, ਨ ਅਞ੍ਞਤ੍ਥ. ਯਦਿ ਵੁਡ੍ਢਤਰੇਨਪਿ ‘‘ਭਨ੍ਤੇ’’ਇਚ੍ਚੇਵ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੋ ਸਿਯਾ, ਇਧਾਪਿ ‘‘ਇਦਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਆਸਨ’’ਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਭਵੇਯ੍ਯ, ਨ ਪਨ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਨ ਤੇਸਂ ਤਂ ਵਚਨਂ ਸਾਰਤੋ ਪਚ੍ਚੇਤਬ੍ਬਂ. ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਪਨ ਵਿਨਯਸਙ੍ਗਹਪ੍ਪਕਰਣੇ (ਵਿ. ਸਙ੍ਗ. ਅਟ੍ਠ. ੨੩੭) ‘‘ਆਰੋਚੇਨ੍ਤੇਨ ਸਚੇ ਨਵਕਤਰੋ ਹੋਤਿ, ‘ਆਵੁਸੋ’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ. ਸਚੇ ਵੁਡ੍ਢਤਰੋ, ‘ਭਨ੍ਤੇ’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਇਦਞ੍ਚ ‘‘ਏਕੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਸਦ੍ਧਿ’’ਨ੍ਤਿ ਹੇਟ੍ਠਾ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਤਂ ਪਟਿਗ੍ਗਾਹਕਭੂਤਂ ਪਕਤਤ੍ਤਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ.

ਬਹਵੋ ਪਨ ਭਿਕ੍ਖੂ ਪਾਰਿਵਾਸਿਕਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਸਙ੍ਘਮਜ੍ਝੇ ਨਿਸੀਦਾਪੇਤ੍ਵਾ ਵਤ੍ਤਂ ਯਾਚਾਪੇਤ੍ਵਾ ਕਮ੍ਮਵਾਚਾਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਸਮਾਦਾਪੇਤ੍ਵਾ ਆਰੋਚਨਮਕਾਰੇਤ੍ਵਾ ਸਙ੍ਘਮਜ੍ਝਤੋ ਨਿਕ੍ਖਮਾਪੇਤ੍ਵਾ ਪਰਿਸਪਰਿਯਨ੍ਤੇ ਨਿਸੀਦਾਪੇਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥ ਨਿਸਿਨ੍ਨੇਨ ਆਰੋਚਾਪੇਤ੍ਵਾ ਵਤ੍ਤਂ ਨਿਕ੍ਖਿਪਾਪੇਨ੍ਤਿ, ਏਵਂ ਕਰੋਨ੍ਤਾਨਞ੍ਚ ਨੇਸਂ ਅਯਮਧਿਪ੍ਪਾਯੋ – ਅਯਂ ਭਿਕ੍ਖੁ ਵਤ੍ਤੇ ਅਸਮਾਦਿਨ੍ਨੇ ਵੁਡ੍ਢਟ੍ਠਾਨਿਯੋਪਿ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਯਾਚਨਕਾਲੇ ਚ ਕਮ੍ਮਵਾਚਾਸਵਨਕਾਲੇ ਚ ਵਤ੍ਤਸਮਾਦਾਨਕਾਲੇ ਚ ਸਙ੍ਘਮਜ੍ਝੇ ਨਿਸੀਦਨਾਰਹੋ ਹੋਤਿ, ਵਤ੍ਤੇ ਪਨ ਸਮਾਦਿਨ੍ਨੇ ਨਵਕਟ੍ਠਾਨਿਯੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਨ ਸਙ੍ਘਮਜ੍ਝੇ ਨਿਸੀਦਨਾਰਹੋ, ਆਸਨਪਰਿਯਨ੍ਤਭਾਗਿਤਾਯ ਪਰਿਸਪਰਿਯਨ੍ਤੇਯੇਵ ਨਿਸੀਦਨਾਰਹੋਤਿ, ਤਦੇਤਂ ਏਵਂ ਵਿਚਾਰੇਤਬ੍ਬਂ – ਅਯਂ ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਙ੍ਘਮਜ੍ਝੇ ਨਿਸੀਦਮਾਨੋ ਆਸਨਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਯਥਾਵੁਡ੍ਢਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਨ ਹੋਤਿ, ਅਥ ਖੋ ਕਮ੍ਮਾਰਹਭਾਵੇਨ ਆਸਨਂ ਅਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਜਲਿਂ ਪਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਉਕ੍ਕੁਟਿਕਮੇਵ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ, ਕਮ੍ਮਾਰਹੋ ਚ ਨਾਮ ਸਙ੍ਘਮਜ੍ਝੇਯੇਵ ਠਪੇਤਬ੍ਬੋ ਹੋਤਿ, ਨੋ ਬਹਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਸਙ੍ਘਮਜ੍ਝੇ ਨਿਸੀਦਨਾਰਹੋ ਨ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਵਤ੍ਤੁਂ ਤਸ੍ਮਿਂ ਕਾਲੇ, ਨਿਕ੍ਖਮਾਪਿਤੇ ਚ ਵਤ੍ਤਾਰੋਚਨਵਤ੍ਤਨਿਕ੍ਖਿਪਨਾਨਂ ਅਨਿਟ੍ਠਿਤਤ੍ਤਾ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਆਹਚ੍ਚ ਸੁਟ੍ਠੁ ਨਿਸਿਨ੍ਨਂ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਂ ਪਰਿਹਰਿਤੁਮਸਕ੍ਕੁਣੇਯ੍ਯਤ੍ਤਾ, ਚੀਵਰਕਣ੍ਣਪਾਦਪਿਟ੍ਠਿਆਦੀਹਿ ਬਾਧਿਤਤ੍ਤਾ ਅਗਾਰਵਕਿਰਿਯਾ ਵਿਯ ਦਿਸ੍ਸਤਿ, ਆਰੋਚਨਕਿਰਿਯਞ੍ਚ ਵਤ੍ਤਨਿਕ੍ਖਿਪਨਞ੍ਚ ਸਙ੍ਘਮਜ੍ਝੇਯੇਵ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਪਰਿਯਨ੍ਤੇ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਅਟ੍ਠਕਥਾਵਿਰੋਧੋ ਹੋਤਿ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ (ਚੂਲ਼ਵ. ਅਟ੍ਠ. ੯੭) ‘‘ਵਤ੍ਤਂ ਸਮਾਦਿਯਿਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥੇਵ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਆਰੋਚੇਤਬ੍ਬਂ…ਪੇ… ਆਰੋਚੇਤ੍ਵਾ ਸਚੇ ਨਿਕ੍ਖਿਪਿਤੁਕਾਮੋ, ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਸਙ੍ਘਮਜ੍ਝੇ ਨਿਕ੍ਖਿਪਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ. ਕਸ੍ਮਾ? ਸਮਾਦਾਨਟ੍ਠਾਨੇਯੇਵ ਆਰੋਚਾਪੇਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥੇਵ ਨਿਕ੍ਖਿਪਾਪੇਤ੍ਵਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਸਬ੍ਬਕਿਚ੍ਚਮੇਵ ਨਿਕ੍ਖਮਾਪੇਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਆਸਨੇ ਨਿਸੀਦਾਪੇਨ੍ਤੋ ਞਾਯਾਗਤੋਤਿ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਖਨ੍ਤਿ.

ਤਥਾ ਸਾਯਂ ਵਤ੍ਤਾਰੋਚਨਕਾਲੇ ਬਹੂਸੁ ਪਾਰਿਵਾਸਿਕੇਸੁ ਵੁਡ੍ਢਤਰਂ ਪਠਮਂ ਸਮਾਦਾਪੇਤ੍ਵਾ ਆਰੋਚਾਪੇਤ੍ਵਾ ਅਨੁਕ੍ਕਮੇਨ ਸਬ੍ਬਪਚ੍ਛਾ ਨਵਕਤਰਂ ਸਮਾਦਾਪੇਨ੍ਤਿ ਆਰੋਚਾਪੇਨ੍ਤਿ, ਪਾਤੋ ਨਿਕ੍ਖਿਪਨਕਾਲੇ ਪਨ ਨਵਕਤਰਂ ਪਠਮਂ ਆਰੋਚਾਪੇਤ੍ਵਾ ਨਿਕ੍ਖਿਪਾਪੇਨ੍ਤਿ, ਤਤੋ ਅਨੁਕ੍ਕਮੇਨ ਵੁਡ੍ਢਤਰਂ ਸਬ੍ਬਪਚ੍ਛਾ ਆਰੋਚਾਪੇਤ੍ਵਾ ਨਿਕ੍ਖਿਪਾਪੇਨ੍ਤਿ. ਤੇਸਂ ਅਯਮਧਿਪ੍ਪਾਯੋ ਸਿਯਾ – ਯਦਾ ਦਸ ਭਿਕ੍ਖੂ ਪਕਤਤ੍ਤਾ ਦਸ ਭਿਕ੍ਖੂ ਪਾਰਿਵਾਸਿਕਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤਦਾ ਵੁਡ੍ਢਤਰੇਨ ਪਠਮਂ ਸਮਾਦਿਯਿਤ੍ਵਾ ਆਰੋਚਿਤੇ ਤਸ੍ਸ ਆਰੋਚਨਂ ਅਵਸੇਸਾ ਏਕੂਨਵੀਸਤਿ ਭਿਕ੍ਖੂ ਸੁਣਨ੍ਤਿ, ਦੁਤਿਯਸ੍ਸ ਅਟ੍ਠਾਰਸ, ਤਤਿਯਸ੍ਸ ਸਤ੍ਤਰਸਾਤਿ ਅਨੁਕ੍ਕਮੇਨ ਹਾਯਿਤ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬਨਵਕਸ੍ਸ ਆਰੋਚਨਂ ਦਸ ਪਕਤਤ੍ਤਾ ਸੁਣਨ੍ਤਿ ਸੇਸਾਨਂ ਅਪਕਤਤ੍ਤਭਾਵਤੋ. ਤਤੋ ਨਿਕ੍ਖਿਪਨਕਾਲੇ ਸਬ੍ਬਨਵਕੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ਅਤ੍ਤਨਾ ਆਰੋਚਿਤਾਨਂ ਦਸਨ੍ਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਆਰੋਚੇਤ੍ਵਾ ਨਿਕ੍ਖਿਪਤਿ, ਤਤੋ ਪਟਿਲੋਮੇਨ ਦੁਤਿਯੋ ਏਕਾਦਸਨ੍ਨਂ, ਤਤਿਯੋ ਦ੍ਵਾਦਸਨ੍ਨਨ੍ਤਿ ਅਨੁਕ੍ਕਮੇਨ ਵਡ੍ਢਿਤ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬਜੇਟ੍ਠਕੋ ਅਤ੍ਤਨਾ ਪੁਬ੍ਬੇ ਆਰੋਚਿਤਾਨਂ ਏਕੂਨਵੀਸਤਿਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਆਰੋਚੇਤ੍ਵਾ ਨਿਕ੍ਖਿਪਤਿ, ਏਵਂ ਯਥਾਨੁਕ੍ਕਮੇਨ ਨਿਕ੍ਖਿਪਨਂ ਹੋਤਿ. ਸਬ੍ਬਜੇਟ੍ਠਕੇ ਪਨ ਪਠਮਂ ਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤੇ ਸਤਿ ਪੁਬ੍ਬੇ ਅਤ੍ਤਨਾ ਆਰੋਚਿਤਾਨਂ ਨਵਨ੍ਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਤਦਾ ਅਪਕਤਤ੍ਤਭਾਵਤੋ ਆਰੋਚਿਤਾਨਂ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਨਿਕ੍ਖਿਪਨਂ ਨ ਹੋਤਿ, ਤਥਾ ਸੇਸਾਨਂ. ਤੇਸਂ ਪਨ ਏਕਚ੍ਚਾਨਂ ਊਨਂ ਹੋਤਿ, ਏਕਚ੍ਚਾਨਂ ਅਧਿਕਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਸਬ੍ਬਨਵਕਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਅਨੁਕ੍ਕਮੇਨ ਨਿਕ੍ਖਿਪਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ.

ਏਵਂਵਾਦੀਨਂ ਪਨ ਤੇਸਮਾਯਸ੍ਮਨ੍ਤਾਨਂ ਵਾਦੇ ਪਕਤਤ੍ਤਾਯੇਵ ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਰੋਚੇਤਬ੍ਬਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਨੋ ਅਪਕਤਤ੍ਤਾ. ਪੁਬ੍ਬੇ ਆਰੋਚਿਤਾਨਂਯੇਵ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਵਤ੍ਤਂ ਨਿਕ੍ਖਿਪਿਤਬ੍ਬਂ ਹੋਤਿ, ਨੋ ਅਨਾਰੋਚਿਤਾਨਂ. ਏਵਂ ਪਨ ਪਕਤਤ੍ਤਾਯੇਵ ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਰੋਚੇਤਬ੍ਬਾ ਨ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਅਥ ਖੋ ਅਪਕਤਤ੍ਤਾਪਿ ‘‘ਸਚੇ ਦ੍ਵੇ ਪਾਰਿਵਾਸਿਕਾ ਗਤਟ੍ਠਾਨੇ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਉਭੋਹਿ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਸ੍ਸ ਆਰੋਚੇਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ. ਪੁਬ੍ਬੇ ਆਰੋਚਿਤਾਨਮ੍ਪਿ ਅਨਾਰੋਚਿਤਾਨਮ੍ਪਿ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਆਰੋਚੇਤ੍ਵਾ ਨਿਕ੍ਖਿਪਿਤਬ੍ਬਮੇਵ ‘‘ਸਚੇ ਸੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਕੇਨਚਿਦੇਵ ਕਰਣੀਯੇਨ ਪਕ੍ਕਨ੍ਤੋ ਹੋਤਿ, ਯਂ ਅਞ੍ਞਂ ਸਬ੍ਬਪਠਮਂ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਆਰੋਚੇਤ੍ਵਾ ਨਿਕ੍ਖਿਪਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ (ਚੂਲ਼ਵ. ਅਟ੍ਠ. ੧੦੨) ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਥਾ ਅਕਰੋਨ੍ਤੇਪਿ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਆਰੋਚਿਤਤ੍ਤਾ ਨਤ੍ਥਿ ਦੋਸੋ. ਅਪ੍ਪੇਕਚ੍ਚੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ‘‘ਪਕਤਤ੍ਤਸ੍ਸੇਵਾਯਂ ਆਰੋਚਨਾ’’ਤਿ ਮਞ੍ਞਮਾਨਾ ਸਾਯਂ ਵੁਡ੍ਢਪਟਿਪਾਟਿਯਾ ਵਤ੍ਤਂ ਸਮਾਦਿਯਿਤ੍ਵਾ ਆਰੋਚੇਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਯਨਂ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਦ੍ਵਾਰਜਗ੍ਗਨਸਯਨਸੋਧਨਾਦੀਨਿ ਕਰੋਨ੍ਤਾ ਅਞ੍ਞੇਸਂ ਆਰੋਚਿਤਂ ਨ ਸੁਣਨ੍ਤਿ. ਅਪ੍ਪੇਕਚ੍ਚੇ ਪਾਤੋ ਸਯਂ ਆਰੋਚੇਤ੍ਵਾ ਨਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਞੇਸਂ ਆਰੋਚਨਂ ਵਾ ਨਿਕ੍ਖਿਪਨਂ ਵਾ ਅਨਾਗਮੇਤ੍ਵਾ ਭਿਕ੍ਖਾਚਾਰਾਦੀਨਂ ਅਤ੍ਥਾਯ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਏਵਂ ਕਰੋਨ੍ਤਾਨਂ ਤੇਸਂ ਆਰੋਚਨਂ ਏਕਚ੍ਚਾਨਂ ਅਸੁਤਭਾਵਸਮ੍ਭਵਤੋ ਸਾਸਙ੍ਕੋ ਹੋਤਿ ਪਾਰਿਵਾਸਿਕਾਨਂ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਾਰੋਚਨਸ੍ਸ ਪਕਰਣੇਸੁ ਆਗਤਤ੍ਤਾ. ਨ ਕੇਵਲਂ ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨਿਯਂਯੇਵ, ਅਥ ਖੋ ਵਜਿਰਬੁਦ੍ਧਿਟੀਕਾਯਮ੍ਪਿ (ਵਜਿਰ. ਟੀ. ਚੂਲ਼ਵਗ੍ਗ ੭੬) ‘‘ਸਚੇ ਦ੍ਵੇ ਪਾਰਿਵਾਸਿਕਾ ਗਤਟ੍ਠਾਨੇ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਉਭੋਹਿਪਿ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਸ੍ਸ ਆਰੋਚੇਤਬ੍ਬਂ ਅਵਿਸੇਸੇਨ ‘ਆਗਨ੍ਤੁਕੇਨ ਆਰੋਚੇਤਬ੍ਬਂ, ਆਗਨ੍ਤੁਕਸ੍ਸ ਆਰੋਚੇਤਬ੍ਬ’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਤਥਾ ਅਪ੍ਪੇਕਚ੍ਚੇ ਪਕਤਤ੍ਤਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਪਾਰਿਵਾਸਿਕੇਸੁ ਭਿਕ੍ਖੂਸੁ ਸਾਯਂ ਵਤ੍ਤਸਮਾਦਾਨਤ੍ਥਂ ਪਕਤਤ੍ਤਸਾਲਤੋ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਯਨਸਮੀਪਂ ਗਤੇਸੁ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਯਨਪਞ੍ਞਾਪਨਪਅਕ੍ਖਾਰਠਪਨਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਆਲਾਪਸਲ੍ਲਾਪਕਰਣਾਦਿਵਸੇਨ ਆਲ਼ੋਲੇਨ੍ਤਾ ਪਾਰਿਵਾਸਿਕਾਨਂ ਵਤ੍ਤਾਰੋਚਨਂ ਨ ਸੁਣਨ੍ਤਿ, ਨ ਮਨਸਿ ਕਰੋਨ੍ਤਿ. ਅਪ੍ਪੇਕਚ੍ਚੇ ਪਾਤੋ ਵਤ੍ਤਨਿਕ੍ਖਿਪਨਕਾਲੇ ਪਾਰਿਵਾਸਿਕਭਿਕ੍ਖੂਸੁ ਵਤ੍ਤਾਰੋਚਨਵਤ੍ਤਨਿਕ੍ਖਿਪਨਾਨਿ ਕਰੋਨ੍ਤੇਸੁਪਿ ਨਿਦ੍ਦਾਪਸੁਤਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਨ ਸੁਣਨ੍ਤਿ. ਏਵਂ ਕਰੋਨ੍ਤਾਨਮ੍ਪਿ ਤੇਸਂ ਏਕਚ੍ਚਾਨਂ ਅਸ੍ਸੁਤਸਮ੍ਭਵਤੋ ਵਤ੍ਤਾਰੋਚਨਂ ਸਾਸਙ੍ਕਂ ਹੋਤੀਤਿ. ਹੋਤੁ ਸਾਸਙ੍ਕਂ, ਸੁਣਨ੍ਤਾਨਂ ਅਸ੍ਸੁਤਸਮ੍ਭਵੇਪਿ ਆਰੋਚਕਾਨਂ ਸਮ੍ਮਾਆਰੋਚਨੇਨ ਵਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਤ੍ਤਾ ਕੋ ਦੋਸੋਤਿ ਚੇ? ਆਰੋਚਕਾਨਂ ਸਮ੍ਮਾ ਆਰੋਚਿਤਤ੍ਤਾ ਵਤ੍ਤੇ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣੇਪਿ ਵਤ੍ਤਭੇਦਦੁਕ੍ਕਟਤੋਵ ਵਿਮੁਤ੍ਤੋ ਸਿਯਾ, ਨ ਰਤ੍ਤਿਚ੍ਛੇਦਤੋ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹਿ ਸਮਨ੍ਤਪਾਸਾਦਿਕਾਯਂ (ਚੂਲ਼ਵ. ਅਟ੍ਠ. ੭੬) ‘‘ਸਚੇ ਵਾਯਮਨ੍ਤੋਪਿ ਸਮ੍ਪਾਪੁਣਿਤੁਂ ਵਾ ਸਾਵੇਤੁਂ ਵਾ ਨ ਸਕ੍ਕੋਤਿ, ਰਤ੍ਤਿਚ੍ਛੇਦੋਵ ਹੋਤਿ, ਨ ਵਤ੍ਤਭੇਦਦੁਕ੍ਕਟ’’ਨ੍ਤਿ.

ਅਥਞ੍ਞੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਵਤ੍ਤਂ ਸਮਾਦਿਯਿਤ੍ਵਾ ਰਤ੍ਤਿਂ ਨਿਪਨ੍ਨਾ ਨਿਦ੍ਦਾਭਾਵੇਨ ਮਨੁਸ੍ਸਸਦ੍ਦਮ੍ਪਿ ਸੁਣਨ੍ਤਿ, ਭੇਰਿਆਦਿਸਦ੍ਦਮ੍ਪਿ ਸੁਣਨ੍ਤਿ, ਸਕਟਨਾਵਾਦਿਯਾਨਸਦ੍ਦਮ੍ਪਿ ਸੁਣਨ੍ਤਿ, ਤੇ ਤੇਨ ਸਦ੍ਦੇਨ ਆਸਙ੍ਕਨ੍ਤਿ ‘‘ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਨੁ ਖੋ ਅਯ’’ਨ੍ਤਿ, ਤੇ ਤੇਨ ਕਾਰਣੇਨ ਰਤ੍ਤਿਚ੍ਛੇਦਂ ਮਞ੍ਞਨ੍ਤਿ. ਕਸ੍ਮਾ? ‘‘ਅਯਞ੍ਚ ਨੇਸਂ ਛਤ੍ਤਸਦ੍ਦਂ ਵਾ ਉਕ੍ਕਾਸਿਤਸਦ੍ਦਂ ਵਾ ਖਿਪਿਤਸਦ੍ਦਂ ਵਾ ਸੁਤ੍ਵਾ ਆਗਨ੍ਤੁਕਭਾਵਂ ਜਾਨਾਤਿ, ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਆਰੋਚੇਤਬ੍ਬਂ. ਗਤਕਾਲੇ ਜਾਨਨ੍ਤੇਨਪਿ ਅਨੁਬਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ ਆਰੋਚੇਤਬ੍ਬਮੇਵ. ਸਮ੍ਪਾਪੁਣਿਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਸ੍ਸ ਰਤ੍ਤਿਚ੍ਛੇਦੋਵ ਹੋਤਿ, ਨ ਵਤ੍ਤਭੇਦਦੁਕ੍ਕਟ’’ਨ੍ਤਿ (ਚੂਲ਼ਵ. ਅਟ੍ਠ. ੭੬) ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾਤਿ. ਤੇ ਏਵਂ ਸਞ੍ਞਾਪੇਤਬ੍ਬਾ – ਮਾਯਸ੍ਮਨ੍ਤੋ ਏਵਂ ਮਞ੍ਞਿਤ੍ਥ, ਨਾਯਂ ਪਾਠੋ ਬਹਿਸੀਮਟ੍ਠਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤੋ, ਅਥ ਖੋ ਉਪਚਾਰਸੀਮਟ੍ਠਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹਿ ਤਤ੍ਥੇਵ ‘‘ਯੇਪਿ ਅਨ੍ਤੋਵਿਹਾਰਂ ਅਪ੍ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਉਪਚਾਰਸੀਮਂ ਓਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੀ’’ਤਿ. ਤਤ੍ਥਪਿ ਆਗਨ੍ਤੁਕਭਾਵਸ੍ਸ ਜਾਨਿਤਤ੍ਤਾ ਰਤ੍ਤਿਚ੍ਛੇਦੋ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਦੂਰੇਸਦ੍ਦਸਵਨਮਤ੍ਤੇਨ ਰਤ੍ਤਿਚ੍ਛੇਦੋ ਨਤ੍ਥਿ, ‘‘ਅਯਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਸਦ੍ਦੋ, ਅਯਂ ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਵਾਦਿਤਭੇਰਿਘਣ੍ਟਾਦਿਸਦ੍ਦੋ, ਅਯਂ ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਪਾਜਿਤਸਕਟਨਾਵਾਦਿਸਦ੍ਦੋ’’ਤਿ ਨਿਸਿਨ੍ਨਟ੍ਠਾਨਤੋ ਜਾਨਨ੍ਤੋਯੇਵ ਰਤ੍ਤਿਚ੍ਛੇਦਕਰੋ ਹੋਤਿ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਆਯਸ੍ਮਾ ਕਰਵੀਕਤਿਸ੍ਸਤ੍ਥੇਰੋ ‘ਸਮਣੋ ਅਯ’ਨ੍ਤਿ ਵਵਤ੍ਥਾਨਮੇਵ ਪਮਾਣ’’ਨ੍ਤਿ.

ਦਿਵਾ ਦੂਰੇ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਂ ਜਨਕਾਯਂ ਦਿਸ੍ਵਾਪਿ ‘‘ਇਮੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਨੁ ਖੋ’’ਤਿ ਪਰਿਕਪ੍ਪੇਨ੍ਤਾ ਰਤ੍ਤਿਚ੍ਛੇਦਂ ਮਞ੍ਞਨ੍ਤਿ, ਤਮ੍ਪਿ ਅਕਾਰਣਂ. ਕਸ੍ਮਾ? ‘‘ਭਿਕ੍ਖੂ’’ਤਿ ਵਵਤ੍ਥਾਨਸ੍ਸ ਅਭਾਵਾ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ‘‘ਨਦੀਆਦੀਸੁ ਨਾਵਾਯ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਮ੍ਪਿ ਪਰਤੀਰੇ ਠਿਤਮ੍ਪਿ ਆਕਾਸੇ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਮ੍ਪਿ ਪਬ੍ਬਤਥਲਅਰਞ੍ਞਾਦੀਸੁ ਦੂਰੇ ਠਿਤਮ੍ਪਿ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਸਚੇ ‘ਭਿਕ੍ਖੂ’ਤਿ ਵਵਤ੍ਥਾਨਂ ਅਤ੍ਥਿ, ਨਾਵਾਦੀਹਿ ਵਾ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਮਹਾਸਦ੍ਦਂ ਕਤ੍ਵਾ ਵਾ ਵੇਗੇਨ ਅਨੁਬਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ ਵਾ ਆਰੋਚੇਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ. ਇਤਿ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਦਿਸ੍ਵਾਪਿ ‘‘ਭਿਕ੍ਖੂ’’ਤਿ ਵਵਤ੍ਥਾਨਮੇਵ ਪਮਾਣਂ. ਅਭਿਕ੍ਖੁਂ ਪਨ ‘‘ਭਿਕ੍ਖੂ’’ਤਿ ਵਵਤ੍ਥਾਨੇ ਸਨ੍ਤੇਪਿ ਵਾ ਅਸਨ੍ਤੇਪਿ ਵਾ ਕਿਂ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਅਤ੍ਥਿ, ਬਹਵੋ ਪਨ ਭਿਕ੍ਖੂ ਇਦਂ ਰੂਪਦਸ੍ਸਨਂ ਸਦ੍ਦਸਵਨਞ੍ਚ ਆਸਙ੍ਕਨ੍ਤਾ ‘‘ਪਭਾਤੇ ਸਤਿ ਤਂ ਦ੍ਵਯਂ ਭਵੇਯ੍ਯ, ਤਸ੍ਮਾ ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਗਮਨਕਾਲਸਦ੍ਦਕਰਣਕਾਲਤੋ ਪੁਬ੍ਬੇਯੇਵ ਵਤ੍ਤਂ ਨਿਕ੍ਖਿਪਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਮਞ੍ਞਮਾਨਾ ਅਨੁਗ੍ਗਤੇਯੇਵ ਅਰੁਣੇ ਵਤ੍ਤਂ ਨਿਕ੍ਖਿਪਨ੍ਤਿ, ਤਦਯੁਤ੍ਤਂ ਰਤ੍ਤਿਚ੍ਛੇਦਤ੍ਤਾਤਿ.

ਅਥ ਪਨ ਵਿਨਯਧਰੇਨ ‘‘ਕਿਤ੍ਤਕਾ ਤੇ ਆਪਤ੍ਤਿਯੋ, ਛਾਦੇਸਿ, ਕੀਵਤੀਹਂ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦੇਸੀ’’ਤਿ ਪੁਟ੍ਠੋ ਸਮਾਨੋ ‘‘ਅਹਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਆਪਤ੍ਤਿਪਰਿਯਨ੍ਤਂ ਨ ਜਾਨਾਮਿ, ਰਤ੍ਤਿਪਰਿਯਨ੍ਤਂ ਨ ਜਾਨਾਮਿ, ਆਪਤ੍ਤਿਪਰਿਯਨ੍ਤਂ ਨਸ੍ਸਰਾਮਿ, ਰਤ੍ਤਿਪਰਿਯਨ੍ਤਂ ਨਸ੍ਸਰਾਮਿ, ਆਪਤ੍ਤਿਪਰਿਯਨ੍ਤੇ ਵੇਮਤਿਕੋ, ਰਤ੍ਤਿਪਰਿਯਨ੍ਤੇ ਵੇਮਤਿਕੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਅਯਂ ਭਿਕ੍ਖੁ ਸੁਦ੍ਧਨ੍ਤਪਰਿਵਾਸਾਰਹੋ’’ਤਿ ਞਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸਪਿ ਦੁਵਿਧਤ੍ਤਾ ਚੂਲ਼ਸੁਦ੍ਧਨ੍ਤਮਹਾਸੁਦ੍ਧਨ੍ਤਵਸੇਨ ‘‘ਤੇਸੁ ਅਯਂ ਭਿਕ੍ਖੁ ਇਮਸ੍ਸ ਅਰਹੋ’’ਤਿ ਞਾਪਨਤ੍ਥਂ ਉਪਸਮ੍ਪਦਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਅਨੁਲੋਮਕ੍ਕਮੇਨ ਵਾ ਆਰੋਚਿਤਦਿਵਸਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਪਟਿਲੋਮਕ੍ਕਮੇਨ ਵਾ ‘‘ਕਿਤ੍ਤਕਂ ਕਾਲਂ ਤ੍ਵਂ ਆਰੋਚਨਆਵਿਕਰਣਾਦਿਵਸੇਨ ਸੁਦ੍ਧੋ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਆਮ ਭਨ੍ਤੇ, ਏਤ੍ਤਕਂ ਕਾਲਂ ਅਹਂ ਸੁਦ੍ਧੋਮ੍ਹੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਅਯਂ ਭਿਕ੍ਖੁ ਏਕਚ੍ਚਂ ਰਤ੍ਤਿਪਰਿਯਨ੍ਤਂ ਜਾਨਾਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਚੂਲ਼ਸੁਦ੍ਧਨ੍ਤਾਰਹੋ’’ਤਿ ਞਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਸੁਦ੍ਧਕਾਲਂ ਅਪਨੇਤ੍ਵਾ ਅਸੁਦ੍ਧਕਾਲਵਸੇਨ ਪਰਿਯਨ੍ਤਂ ਕਤ੍ਵਾ ਚੂਲ਼ਸੁਦ੍ਧਨ੍ਤਪਰਿਵਾਸੋ ਦਾਤਬ੍ਬੋ. ਅਯਂ ਉਦ੍ਧਮ੍ਪਿ ਆਰੋਹਤਿ, ਅਧੋਪਿ ਓਰੋਹਤਿ. ਯੋ ਪਨ ਅਨੁਲੋਮਵਸੇਨ ਵਾ ਪਟਿਲੋਮਵਸੇਨ ਵਾ ਪੁਚ੍ਛਿਯਮਾਨੋ ‘‘ਸਕਲਮ੍ਪਿ ਰਤ੍ਤਿਪਰਿਯਨ੍ਤਂ ਅਹਂ ਨ ਜਾਨਾਮਿ ਨਸ੍ਸਰਾਮਿ, ਵੇਮਤਿਕੋ ਹੋਮੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਅਯਂ ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਕਲਮ੍ਪਿ ਰਤ੍ਤਿਪਰਿਯਨ੍ਤਂ ਨ ਜਾਨਾਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਮਹਾਸੁਦ੍ਧਨ੍ਤਾਰਹੋ’’ਤਿ ਞਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਉਪਸਮ੍ਪਦਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਯਾਵ ਵਤ੍ਤਸਮਾਦਾਨਾ ਏਤ੍ਤਕਂ ਕਾਲਂ ਪਰਿਯਨ੍ਤਂ ਕਤ੍ਵਾ ਮਹਾਸੁਦ੍ਧਨ੍ਤਪਰਿਵਾਸੋ ਦਾਤਬ੍ਬੋ. ਉਦ੍ਧਂਆਰੋਹਨਅਧੋਓਰੋਹਨਭਾਵੋ ਪਨੇਸਂ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ (ਚੂਲ਼ਵ. ਅਟ੍ਠ. ੧੦੨) ਵੁਤ੍ਤੋਯੇਵ. ਇਤੋ ਪਰਮ੍ਪਿ ਵਿਧਾਨਂ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਆਗਤਨਯੇਨੇਵ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ.

ਇਦਾਨਿ ਪਨ ਬਹਵੋ ਭਿਕ੍ਖੂ ‘‘ਅਯਂ ਚੂਲ਼ਸੁਦ੍ਧਨ੍ਤਾਰਹੋ, ਅਯਂ ਮਹਾਸੁਦ੍ਧਨ੍ਤਾਰਹੋ’’ਤਿ ਅਵਿਚਿਨਨ੍ਤਾ ਅਨ੍ਤੋਕਮ੍ਮਵਾਚਾਯਂ ‘‘ਆਪਤ੍ਤਿਪਰਿਯਨ੍ਤਂ ਨ ਜਾਨਾਤਿ, ਰਤ੍ਤਿਪਰਿਯਨ੍ਤਂ ਨ ਜਾਨਾਤਿ, ਆਪਤ੍ਤਿਪਰਿਯਨ੍ਤਂ ਨਸ੍ਸਰਤਿ, ਰਤ੍ਤਿਪਰਿਯਨ੍ਤਂ ਨਸ੍ਸਰਤਿ, ਆਪਤ੍ਤਿਪਰਿਯਨ੍ਤੇ ਵੇਮਤਿਕੋ, ਰਤ੍ਤਿਪਰਿਯਨ੍ਤੇ ਵੇਮਤਿਕੋ’’ਤਿ ਅਵਿਸੇਸਵਚਨਮੇਵ ਮਨਸਿ ਕਰੋਨ੍ਤਾ ‘‘ਇਮਾਯ ਕਮ੍ਮਵਾਚਾਯ ਦਿਨ੍ਨਂ ਸੁਦ੍ਧਨ੍ਤਪਰਿਵਾਸਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਚਾਹਮਤ੍ਤਂ ਵਾ ਦਸਾਹਮਤ੍ਤਂ ਵਾ ਪਰਿਵਸਿਤ੍ਵਾ ਅਪਰਿਯਨ੍ਤਰਤ੍ਤਿਪਟਿਚ੍ਛਾਦਿਤਾਹਿ ਅਪਰਿਯਨ੍ਤਾਹਿ ਆਪਤ੍ਤੀਹਿ ਮੋਕ੍ਖੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਮਞ੍ਞਨ੍ਤਾ ਪਞ੍ਚਾਹਮਤ੍ਤਂ ਵਾ ਦਸਾਹਮਤ੍ਤਂ ਵਾ ਪਰਿਵਸਿਤ੍ਵਾ ਮਾਨਤ੍ਤਂ ਯਾਚਨ੍ਤਿ, ਏਵਂ ਕਰੋਨ੍ਤਾ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਸਹਸ੍ਸਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਪਰਿਵਸਨ੍ਤਾਪਿ ਆਪਤ੍ਤਿਤੋ ਨ ਮੁਚ੍ਚੇਯ੍ਯੁਂ. ਕਸ੍ਮਾਤਿ ਚੇ? ਪਾਲ਼ਿਯਾ ਚ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯ ਚ ਵਿਰੁਜ੍ਝਨਤੋ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹਿ ਪਾਲ਼ਿਯਂ (ਪਾਰਾ. ੪੪੨) ‘‘ਯਾਵਤੀਹਂ ਜਾਨਂ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦੇਤਿ, ਤਾਵਤੀਹਂ ਤੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਅਕਾਮਾ ਪਰਿਵਤ੍ਥਬ੍ਬਂ. ਪਰਿਵੁਤ੍ਥਪਰਿਵਾਸੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਉਤ੍ਤਰਿ ਛਾਰਤ੍ਤਂ ਭਿਕ੍ਖੁਮਾਨਤ੍ਤਾਯ ਪਟਿਪਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬਂ. ਚਿਣ੍ਣਮਾਨਤ੍ਤੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਯਤ੍ਥ ਸਿਯਾ ਵੀਸਤਿਗਣੋ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੋ, ਤਤ੍ਥ ਸੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਬ੍ਭੇਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਦਿਵਸਮਤ੍ਤਂ ਅਪਰਿਵਸਿਤ੍ਵਾ ਮਾਨਤ੍ਤਾਰਹੋ ਨਾਮ ਨ ਹੋਤਿ, ਅਮਾਨਤ੍ਤਾਰਹਸ੍ਸ ਮਾਨਤ੍ਤਦਾਨਂ ਨ ਰੁਹਤਿ, ਅਚਿਣ੍ਣਮਾਨਤ੍ਤੋ ਅਬ੍ਭਾਨਾਰਹੋ ਨ ਹੋਤਿ, ਅਨਬ੍ਭਾਨਾਰਹਸ੍ਸ ਅਬ੍ਭਾਨਂ ਨ ਰੁਹਤਿ, ਅਨਬ੍ਭਿਤੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਆਪਤ੍ਤਿਮੁਤ੍ਤੋ ਪਕਤਤ੍ਤੋ ਨ ਹੋਤੀਤਿ ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਭਗਵਤੋ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ.

ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ (ਚੂਲ਼ਵ. ਅਟ੍ਠ. ੧੦੨) ਪਨ ਚੂਲ਼ਸੁਦ੍ਧਨ੍ਤੇ ‘‘ਤਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਪਰਿਵਸਨ੍ਤੇਨ ਯਤ੍ਤਕਂ ਕਾਲਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸੁਦ੍ਧਿਂ ਜਾਨਾਤਿ, ਤਤ੍ਤਕਂ ਅਪਨੇਤ੍ਵਾ ਅਵਸੇਸਂ ਮਾਸਂ ਵਾ ਦ੍ਵਿਮਾਸਂ ਵਾ ਪਰਿਵਸਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ, ਮਹਾਸੁਦ੍ਧਨ੍ਤੇ ‘‘ਤਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਗਹਿਤਦਿਵਸਤੋ ਯਾਵ ਉਪਸਮ੍ਪਦਦਿਵਸੋ, ਤਾਵ ਰਤ੍ਤਿਯੋ ਗਣੇਤ੍ਵਾ ਪਰਿਵਸਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਰਤ੍ਤਿਪ੍ਪਮਾਣਂ ਪਰਿਵਸਨ੍ਤੋਯੇਵ ਮਾਨਤ੍ਤਾਰਹੋ ਹੋਤਿ, ਨ ਪਞ੍ਚਾਹਦਸਾਹਰਤ੍ਤਿਪ੍ਪਮਾਣਮਤ੍ਤਂ ਪਰਿਵਸਨ੍ਤੋਤਿ ਅਯਂ ਅਟ੍ਠਕਥਾਚਰਿਯਾਨਂ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਤੇਨੇਵ ਚ ਕਾਰਣੇਨ ਦੇਸਨਾਆਰੋਚਨਾਦੀਹਿ ਸਬ੍ਬਕਾਲਂ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਸੋਧੇਤ੍ਵਾ ਵਸਨ੍ਤਾਨਂ ਲਜ੍ਜੀਪੇਸਲਾਨਂ ਸਿਕ੍ਖਾਕਾਮਾਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਸੁਦ੍ਧਨ੍ਤਪਰਿਵਾਸਂ ਦਾਤੁਂ ਅਯੁਤ੍ਤਰੂਪੋ, ਦੇਸਨਾਆਰੋਚਨਾਦੀਹਿ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਅਸੋਧੇਤ੍ਵਾ ਪਮਾਦਵਸੇਨ ਚਿਰਕਾਲਂ ਵਸਨ੍ਤਾਨਂ ਜਨਪਦਵਾਸਿਕਾਦੀਨਂ ਦਾਤੁਂ ਯੁਤ੍ਤਰੂਪੋਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਏਤ੍ਥਾਪਿ ਅਵਸੇਸਵਿਨਿਚ੍ਛਯੋ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਅਥ ਪਨ ਵਿਨਯਧਰੇਨ ‘‘ਤ੍ਵਂ, ਆਵੁਸੋ, ਕਤਰਆਪਤ੍ਤਿਂ ਆਪਨ੍ਨੋ, ਕਤਿ ਰਤ੍ਤਿਯੋ ਤੇ ਛਾਦਿਤਾ’’ਤਿ ਪੁਟ੍ਠੋ ‘‘ਅਹਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸਂ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਆਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਪਕ੍ਖਮਤ੍ਤਂ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦਿਤਾ, ਤੇਨਾਹਂ ਸਙ੍ਘਂ ਪਕ੍ਖਪਰਿਵਾਸਂ ਯਾਚਿਤ੍ਵਾ ਸਙ੍ਘੇਨ ਦਿਨ੍ਨੇ ਪਕ੍ਖਪਰਿਵਾਸੇ ਪਰਿਵਸਿਤ੍ਵਾ ਅਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਵਤ੍ਤੋਵ ਹੁਤ੍ਵਾ ਅਨ੍ਤਰਾ ਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸਾਪਤ੍ਤਿਂ ਆਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਚਾਹਮਤ੍ਤਂ ਛਾਦਿਤਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਅਯਂ ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਮੋਧਾਨਪਰਿਵਾਸਾਰਹੋ, ਤੀਸੁ ਚ ਸਮੋਧਾਨਪਰਿਵਾਸੇਸੁ ਓਧਾਨਸਮੋਧਾਨਾਰਹੋ’’ਤਿ ਞਤ੍ਵਾ ‘‘ਤੇਨ ਹਿ ਭਿਕ੍ਖੁ ਤ੍ਵਂ ਮੂਲਾਯਪਟਿਕਸ੍ਸਨਾਰਹੋ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਤਂ ਮੂਲਾਯ ਪਟਿਕਸ੍ਸਿਤ੍ਵਾ ਪਰਿਵੁਤ੍ਥਦਿਵਸੇ ਅਦਿਵਸੇ ਕਤ੍ਵਾ ਅਨ੍ਤਰਾ ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨੇ ਪਞ੍ਚ ਦਿਵਸੇ ਮੂਲਾਪਤ੍ਤਿਯਾ ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨੇਸੁ ਦਿਵਸੇਸੁ ਸਮੋਧਾਨੇਤ੍ਵਾ ਓਧਾਨਸਮੋਧਾਨੋ ਦਾਤਬ੍ਬੋ. ਇਤੋ ਪਰਾਨਿ ਓਧਾਨਸਮੋਧਾਨੇ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਵਚਨਾਨਿ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਞ੍ਚ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾਨਿ.

ਅਥ ਪਨ ਵਿਨਯਧਰੇਨ ਪੁਟ੍ਠੋ ‘‘ਅਹਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸਮ੍ਬਹੁਲਾ ਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸਾ ਆਪਤ੍ਤਿਯੋ ਆਪਜ੍ਜਿਂ, ਸਮ੍ਬਹੁਲਾ ਆਪਤ੍ਤਿਯੋ ਏਕਾਹਪ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਾਯੋ…ਪੇ… ਸਮ੍ਬਹੁਲਾ ਆਪਤ੍ਤਿਯੋ ਦਸਾਹਪ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਾਯੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਅਯਂ ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਗ੍ਘਸਮੋਧਾਨਾਰਹੋ’’ਤਿ ਞਤ੍ਵਾ ਤਾਸਂ ਆਪਤ੍ਤੀਨਂ ਯਾ ਆਪਤ੍ਤਿਯੋ ਚਿਰਤਰਪ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਾਯੋ, ਤਾਸਂ ਅਗ੍ਘੇਨ ਸਮੋਧਾਨਪਰਿਵਾਸੋ ਦਾਤਬ੍ਬੋ. ਤਤ੍ਰੇਵਂ ਵਦਨ੍ਤਿ – ‘‘ਯਾ ਆਪਤ੍ਤਿਯੋ ਚਿਰਤਰਪ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਾਯੋ, ਤਾਸਂ ਅਗ੍ਘੇਨ ਸਮੋਧਾਨਪਰਿਵਾਸੋ ਦਾਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋ, ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇ ਪਕ੍ਖਪ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਮਾਸਪ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਾਦੀਸੁ ਕਥਨ੍ਤਿ? ਤੇਸੁਪਿ ‘‘ਯਾ ਆਪਤ੍ਤਿਯੋ ਪਕ੍ਖਪ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਾਯੋ, ਯਾ ਆਪਤ੍ਤਿਯੋ ਮਾਸਪ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਾਯੋ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੋਤਿ. ਯਦਿ ਏਵਂ ਪਾਲ਼ਿਵਿਰੋਧੋ ਆਪਜ੍ਜਤਿ. ਪਾਲ਼ਿਯਞ੍ਹਿ ਦਸਾਹਪ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਪਰਿਯੋਸਾਨਾ ਏਵ ਆਪਤ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸਿਤਾ, ਨ ਪਕ੍ਖਪ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਮਾਸਪ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਾਦਯੋਤਿ? ਸਚ੍ਚਂ, ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਤਥਾਦਸ੍ਸਨਂ ਪਨ ਨਯਦਸ੍ਸਨਮਤ੍ਤਂ. ਤਥਾ ਹਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ (ਚੂਲ਼ਵ. ਅਟ੍ਠ. ੧੦੨) ‘‘ਪਞ੍ਚਦਸ ਦਿਵਸਾਨਿ ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਾਯ ‘ਪਕ੍ਖਪ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨ’ਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਯੋਜਨਾ ਕਾਤਬ੍ਬਾ…ਪੇ… ਏਵਂ ਯਾਵ ਸਟ੍ਠਿਸਂਵਚ੍ਛਰਂ, ਅਤਿਰੇਕਸਟ੍ਠਿਸਂਵਚ੍ਛਰਪ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਨ੍ਤਿ ਵਾ ਤਤੋ ਵਾ ਭਿਯ੍ਯੋਪਿ ਵਤ੍ਵਾ ਯੋਜਨਾ ਕਾਤਬ੍ਬਾ’’ਤਿ. ਮਹਾਪਦੁਮਤ੍ਥੇਰੇਨਪਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਅਯਂ ਸਮੁਚ੍ਚਯਕ੍ਖਨ੍ਧਕੋ ਨਾਮ ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਠਿਤਕਾਲਸਦਿਸੋ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਨਾਮ ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਾ ਵਾ ਹੋਤੁ ਅਪ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਾ ਵਾ ਸਮਕਊਨਤਰਅਤਿਰੇਕਪ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਾ ਵਾ, ਵਿਨਯਧਰਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਵਾਚਂ ਯੋਜੇਤੁਂ ਸਮਤ੍ਥਭਾਵੋਯੇਵੇਤ੍ਥ ਪਮਾਣ’’ਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਪਕ੍ਖਪ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਾਦੀਨਂ ਕਮ੍ਮਵਾਚਾਕਰਣੇ ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਂ ਨ ਕਾਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ.

ਹੋਤੁ, ਏਵਮ੍ਪਿ ਪਕ੍ਖਪ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਂ ਪਰਿਯਨ੍ਤਂ ਕਤ੍ਵਾ ਕਤਾਯ ਕਮ੍ਮਵਾਚਾਯ ਤਤੋ ਉਦ੍ਧਂ ਆਪਤ੍ਤਿ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਕਥਂ ਜਾਨੇਯ੍ਯਾਤਿ? ਇਦਾਨਿ ਸਿਕ੍ਖਾਕਾਮਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਦੇਵਸਿਕਮ੍ਪਿ ਦੇਸਨਾਰੋਚਨਾਵਿਕਰਣਾਨਿ ਕਰੋਨ੍ਤਿ ਏਕਾਹਿਕਦ੍ਵੀਹਿਕਾਦਿਵਸੇਨਪਿ, ਕਿਚ੍ਚਪਸੁਤਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਤਥਾ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਾਪਿ ਉਪੋਸਥਦਿਵਸਂ ਨਾਤਿਕ੍ਕਮਨ੍ਤਿ, ਗਿਲਾਨਾਦਿਵਸੇਨ ਤਦਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਾਪਿ ਅਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਭਾਵਂ ਜਾਨਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਦਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਭਾਵੇ ਸਤਿ ਅਤਿਰੇਕਪਕ੍ਖਪ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਮਾਸਪ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਾਦਿਵਸੇਨ ਵਡ੍ਢੇਤ੍ਵਾ ਕਮ੍ਮਵਾਚਂ ਕਰੇਯ੍ਯ, ਤਦਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਭਾਵੇ ਪਨ ਅਸਤਿ ਪਕ੍ਖਪ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਪਰਿਯਨ੍ਤਾ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਪਕ੍ਖਪਰਿਯਨ੍ਤਕਮ੍ਮਵਾਚਾਕਰਣਂ ਞਾਯਾਗਤਂ ਹੋਤੀਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ.

ਏਵਂ ਹੋਤੁ, ਤਥਾਪਿ ਯਦੇਤਂ ‘‘ਸਮ੍ਬਹੁਲਾ ਆਪਤ੍ਤਿਯੋ ਏਕਾਹਪ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਾਯੋ…ਪੇ… ਸਮ੍ਬਹੁਲਾ ਆਪਤ੍ਤਿਯੋ ਪਕ੍ਖਪ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਾਯੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਤ੍ਥ ਇਮਿਨਾਯੇਵ ਅਨੁਕ੍ਕਮੇਨ ਮਯਾ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦਿਤਾ ਆਪਤ੍ਤਿਯੋ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਕਥਂ ਜਾਨੇਯ੍ਯ, ਅਜਾਨਨੇ ਚ ਸਤਿ ‘‘ਯਾ ਚ ਖ੍ਵਾਯਂ, ਆਵੁਸੋ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਅਜਾਨਪ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਾ, ਅਧਮ੍ਮਿਕਂ ਤਸ੍ਸਾ ਆਪਤ੍ਤਿਯਾ ਪਰਿਵਾਸਦਾਨਂ, ਅਧਮ੍ਮਤ੍ਤਾ ਨ ਰੁਹਤੀ’’ਤਿ ਇਦਂ ਆਪਜ੍ਜਤੀਤਿ? ਨਾਪਜ੍ਜਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਹਿ ਆਪਤ੍ਤਿਯਾ ਆਪਨ੍ਨਭਾਵਂ ਅਜਾਨਨ੍ਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦੇਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਆਪਤ੍ਤਿ ਚ ਹੋਤਿ ਆਪਤ੍ਤਿਸਞ੍ਞੀ ਚਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਆਪਤ੍ਤਿਸਞ੍ਞਿਤਾਭਾਵਾ ਅਪ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਮੇਵ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਪ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਾਯ ਆਪਤ੍ਤਿਯਾ ਪਰਿਵਾਸਦਾਨਂ ਅਧਮ੍ਮਿਕਂ ਹੋਤਿ. ਇਧ ਪਨ ‘‘ਏਤ੍ਤਕਾ ਰਤ੍ਤਿਯੋ ਮਯਾ ਛਾਦਿਤਾ’’ਤਿ ਛਨ੍ਨਕਾਲਮੇਵ ਨ ਜਾਨਾਤਿ, ਤਦਜਾਨਭਾਵੇ ਸਤਿਪਿ ਪਰਿਵਾਸਦਾਨਂ ਰੁਹਤਿ. ਤੇਨੇਵ ਚ ਕਾਰਣੇਨ ਸੁਦ੍ਧਨ੍ਤਪਰਿਵਾਸੇ (ਚੂਲ਼ਵ. ੧੫੬-੧੫੭) ‘‘ਆਪਤ੍ਤਿਪਰਿਯਨ੍ਤਂ ਨ ਜਾਨਾਤਿ, ਰਤ੍ਤਿਪਰਿਯਨ੍ਤਂ ਨ ਜਾਨਾਤਿ, ਆਪਤ੍ਤਿਪਰਿਯਨ੍ਤਂ ਨਸ੍ਸਰਤਿ, ਰਤ੍ਤਿਪਰਿਯਨ੍ਤਂ ਨਸ੍ਸਰਤਿ, ਆਪਤ੍ਤਿਪਰਿਯਨ੍ਤੇ ਵੇਮਤਿਕੋ, ਰਤ੍ਤਿਪਰਿਯਨ੍ਤੇ ਵੇਮਤਿਕੋ’’ਤਿ ਰਤ੍ਤਿਪਰਿਯਨ੍ਤਸ੍ਸ ਅਜਾਨਨਅਸਰਣਵੇਮਤਿਕਭਾਵੇ ਸਤਿਪਿ ਪਰਿਵਾਸਦਾਨਂ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਛਾਦਿਤਕਾਲਂ ਤਥਤੋ ਅਜਾਨਨ੍ਤੋਪਿ ‘‘ਸਮ੍ਬਹੁਲਾ ਆਪਤ੍ਤਿਯੋ ਏਕਾਹਪ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਾਯੋ…ਪੇ… ਸਮ੍ਬਹੁਲਾ ਆਪਤ੍ਤਿਯੋ ਪਕ੍ਖਪ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਾਯੋ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਅਪ੍ਪਵਿਟ੍ਠਸ੍ਸ ਅਭਾਵਾ ਸਮ੍ਪਜ੍ਜਤਿਯੇਵਾਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ.

ਅਥਾਪਿ ਏਵਂ ਵਦੇਯ੍ਯੁਂ – ‘‘ਸਮ੍ਬਹੁਲਾ ਆਪਤ੍ਤਿਯੋ ਏਕਾਹਪ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਾਯੋ…ਪੇ… ਸਮ੍ਬਹੁਲਾ ਆਪਤ੍ਤਿਯੋ ਪਕ੍ਖਪ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਾਯੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਤੇਸੁ ਦਿਵਸੇਸੁ ਆਪਤ੍ਤਿਯੋ ਅਤ੍ਥਿ ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਾਯੋਪਿ, ਅਤ੍ਥਿ ਅਪ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਾਯੋਪਿ, ਅਤ੍ਥਿ ਚਿਰਪ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਾਯੋਪਿ, ਅਤ੍ਥਿ ਅਚਿਰਪ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਾਯੋਪਿ, ਅਤ੍ਥਿ ਏਕਾਪਿ, ਅਤ੍ਥਿ ਸਮ੍ਬਹੁਲਾਪਿ, ਸਬ੍ਬਾ ਤਾ ਆਪਤ੍ਤਿਯੋ ਏਤੇਨੇਵ ਪਦੇਨ ਸਙ੍ਗਹਿਤਾ ਸਿਯੁਨ੍ਤਿ? ਸਙ੍ਗਹਿਤਾ ਏਵ. ਨ ਹੇਤ੍ਥ ਸਂਸਯੋ ਕਾਤਬ੍ਬੋ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ (ਚੂਲ਼ਵ. ਅਟ੍ਠ. ੧੦੨) ‘‘ਅਞ੍ਞਸ੍ਮਿਂ ਪਨ ਆਪਤ੍ਤਿਵੁਟ੍ਠਾਨੇ ਇਦਂ ਲਕ੍ਖਣਂ – ਯੋ ਅਪ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਂ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ‘ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਾ’ਤਿ ਵਿਨਯਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਆਪਤ੍ਤਿ ਵੁਟ੍ਠਾਤਿ. ਯੋ ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਂ ‘ਅਪ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਾ’ਤਿ ਵਿਨਯਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਨ ਵੁਟ੍ਠਾਤਿ. ਅਚਿਰਪ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਂ ‘ਚਿਰਪ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਾ’ਤਿ ਕਰੋਨ੍ਤਸ੍ਸਪਿ ਵੁਟ੍ਠਾਤਿ, ਚਿਰਪ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਂ ‘ਅਚਿਰਪ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਾ’ਤਿ ਕਰੋਨ੍ਤਸ੍ਸ ਨ ਵੁਟ੍ਠਾਤਿ. ਏਕਂ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਆਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ‘ਸਮ੍ਬਹੁਲਾ’ਤਿ ਕਰੋਨ੍ਤਸ੍ਸਪਿ ਵੁਟ੍ਠਾਤਿ ਏਕਂ ਵਿਨਾ ਸਮ੍ਬਹੁਲਾਨਂ ਅਭਾਵਤੋ. ਸਮ੍ਬਹੁਲਾ ਪਨ ਆਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ‘ਏਕਂ ਆਪਜ੍ਜਿ’ਨ੍ਤਿ ਕਰੋਨ੍ਤਸ੍ਸ ਨ ਵੁਟ੍ਠਾਤੀ’’ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਏਤੇਹਿ ਪਦੇਹਿ ਸਬ੍ਬਾਸਂ ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਾਪਤ੍ਤੀਨਂ ਸਙ੍ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ ਤਾਹਿ ਆਪਤ੍ਤੀਹਿ ਵੁਟ੍ਠਾਨਂ ਸਮ੍ਭਵਤੀਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ.

ਅਥ ਪਨ ਵਿਨਯਧਰੇਨ ਪੁਟ੍ਠੋ ‘‘ਅਹਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸਮ੍ਬਹੁਲਾ ਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸਾ ਆਪਤ੍ਤਿਯੋ ਆਪਜ੍ਜਿਂ ਏਕਂ ਸੁਕ੍ਕਵਿਸ੍ਸਟ੍ਠਿਂ, ਏਕਂ ਕਾਯਸਂਸਗ੍ਗਂ, ਏਕਂ ਦੁਟ੍ਠੁਲ੍ਲਵਾਚਂ, ਏਕਂ ਅਤ੍ਤਕਾਮਂ, ਏਕਂ ਸਞ੍ਚਰਿਤ੍ਤਂ, ਏਕਂ ਕੁਟਿਕਾਰਂ, ਏਕਂ ਵਿਹਾਰਕਾਰਂ, ਏਕਂ ਦੁਟ੍ਠਦੋਸਂ, ਏਕਂ ਅਞ੍ਞਭਾਗਿਯਂ, ਏਕਂ ਸਙ੍ਘਭੇਦਂ, ਏਕਂ ਭੇਦਾਨੁਵਤ੍ਤਕਂ, ਏਕਂ ਦੁਬ੍ਬਚਂ, ਏਕਂ ਕੁਲਦੂਸਕ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਅਯਂ ਭਿਕ੍ਖੁ ਮਿਸ੍ਸਕਸਮੋਧਾਨਪਰਿਵਾਸਾਰਹੋ’’ਤਿ ਞਤ੍ਵਾ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ (ਚੂਲ਼ਵ. ਅਟ੍ਠ. ੧੦੨) ਆਗਤਨਯੇਨ ਪਰਿਵਾਸੋ ਦਾਤਬ੍ਬੋ. ਏਤ੍ਥਾਹ – ਅਗ੍ਘਸਮੋਧਾਨਮਿਸ੍ਸਕਸਮੋਧਾਨਾਨਂ ਕੋ ਵਿਸੇਸੋ, ਕਿਂ ਨਾਨਾਕਰਣਨ੍ਤਿ? ਵੁਚ੍ਚਤੇ – ਅਗ੍ਘਸਮੋਧਾਨਪਰਿਵਾਸੋ ਅਚਿਰਪ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਾ ਆਪਤ੍ਤਿਯੋ ਚਿਰਪ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਾਯਂ ਆਪਤ੍ਤਿਯਂ ਸਮੋਧਾਨੇਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸਾ ਚਿਰਪ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਾਯ ਆਪਤ੍ਤਿਯਾ ਅਗ੍ਘਵਸੇਨ ਦੀਯਤਿ, ਮਿਸ੍ਸਕਸਮੋਧਾਨਪਰਿਵਾਸੋ ਨਾਨਾਵਤ੍ਥੁਕਾ ਆਪਤ੍ਤਿਯੋ ਸਮੋਧਾਨੇਤ੍ਵਾ ਤਾਸਂ ਮਿਸ੍ਸਕਵਸੇਨ ਦੀਯਤਿ, ਅਯਮੇਤੇਸਂ ਵਿਸੇਸੋ. ਅਥ ਵਾ ਅਗ੍ਘਸਮੋਧਾਨੋ ਸਭਾਗਵਤ੍ਥੂਨਂ ਆਪਤ੍ਤੀਨਂ ਸਮੋਧਾਨਵਸੇਨ ਹੋਤਿ, ਇਤਰੋ ਵਿਸਭਾਗਵਤ੍ਥੂਨਨ੍ਤਿ ਆਚਰਿਯਾ. ਤੇਨੇਵਾਹ ਆਚਰਿਯਵਜਿਰਬੁਦ੍ਧਿਤ੍ਥੇਰੋ (ਵਜਿਰ. ਟੀ. ਚੂਲ਼ਵਗ੍ਗ ੧੦੨) ‘‘ਅਗ੍ਘਸਮੋਧਾਨੋ ਨਾਮ ਸਭਾਗਵਤ੍ਥੁਕਾਯੋ ਸਮ੍ਬਹੁਲਾ ਆਪਤ੍ਤਿਯੋ ਆਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਬਹੁਰਤ੍ਤਿਂ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦਿਤਾਪਤ੍ਤਿਯਂ ਨਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਦਾਤਬ੍ਬੋ, ਇਤਰੋ ਨਾਨਾਵਤ੍ਥੁਕਾਨਂ ਵਸੇਨਾਤਿ ਅਯਮੇਤੇਸਂ ਵਿਸੇਸੋ’’ਤਿ.

ਅਥ ਸਿਯਾ ‘‘ਏਵਂ ਚਿਰਪ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਾਯੋ ਚ ਅਚਿਰਪ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਾਯੋ ਚ ਨਾਨਾਵਤ੍ਥੁਕਾਯੋ ਆਪਤ੍ਤਿਯੋ ਆਪਜ੍ਜਨ੍ਤਸ੍ਸ ਕੋ ਪਰਿਵਾਸੋ ਦਾਤਬ੍ਬੋ ਅਗ੍ਘਸਮੋਧਾਨੋ ਵਾ ਮਿਸ੍ਸਕਸਮੋਧਾਨੋ ਵਾ, ਅਥ ਤਦੁਭਯਾ ਵਾ’’ਤਿ. ਕਿਞ੍ਚੇਤ੍ਥ – ਯਦਿ ਅਗ੍ਘਸਮੋਧਾਨਂ ਦਦੇਯ੍ਯ, ਚਿਰਪ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਾਹਿ ਚ ਅਚਿਰਪ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਾਹਿ ਚ ਸਭਾਗਵਤ੍ਥੁਕਾਹਿ ਆਪਤ੍ਤੀਹਿ ਵੁਟ੍ਠਿਤੋ ਭਵੇਯ੍ਯ, ਚਿਰਪ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਾਹਿ ਚ ਅਚਿਰਪ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਾਹਿ ਚ ਨੋ ਵਿਸਭਾਗਵਤ੍ਥੁਕਾਹਿ. ਯਦਿ ਚ ਮਿਸ੍ਸਕਸਮੋਧਾਨਂ ਦਦੇਯ੍ਯ, ਸਮਾਨਕਾਲਪ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਾਹਿ ਵਿਸਭਾਗਵਤ੍ਥੂਹਿ ਆਪਤ੍ਤੀਹਿ ਵੁਟ੍ਠਿਤੋ ਭਵੇਯ੍ਯ, ਨੋ ਅਸਮਾਨਕਆਲਪ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਾਹਿ ਸਭਾਗਵਤ੍ਥੁਕਾਹਿ ਚ, ਅਥ ਤਦੁਭਯਮ੍ਪਿ ਦਦੇਯ੍ਯ, ‘‘ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਕਮ੍ਮੇ ਦ੍ਵੇ ਪਰਿਵਾਸਾ ਦਾਤਬ੍ਬਾ’’ਤਿ ਨੇਵ ਪਾਲ਼ਿਯਂ, ਨ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ? ਵੁਚ੍ਚਤੇ – ਇਦਞ੍ਹਿ ਸਬ੍ਬਮ੍ਪਿ ਪਰਿਵਾਸਾਦਿਕਂ ਵਿਨਯਕਮ੍ਮਂ ਵਤ੍ਥੁਵਸੇਨ ਵਾ ਗੋਤ੍ਤਵਸੇਨ ਵਾ ਨਾਮਵਸੇਨ ਵਾ ਆਪਤ੍ਤਿਵਸੇਨ ਵਾ ਕਾਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿਯੇਵ.

ਤਤ੍ਥ ਸੁਕ੍ਕਵਿਸ੍ਸਟ੍ਠੀਤਿ ਵਤ੍ਥੁ ਚੇਵ ਗੋਤ੍ਤਞ੍ਚ. ਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸੋਤਿ ਨਾਮਞ੍ਚੇਵ ਆਪਤ੍ਤਿ ਚ. ਤਤ੍ਥ ‘‘ਸੁਕ੍ਕਵਿਸ੍ਸਟ੍ਠਿਂ ਕਾਯਸਂਸਗ੍ਗ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਵਚਨੇਨਾਪਿ ‘‘ਨਾਨਾਵਤ੍ਥੁਕਾਯੋ’’ਤਿ ਵਚਨੇਨਪਿ ਵਤ੍ਥੁ ਚੇਵ ਗੋਤ੍ਤਞ੍ਚ ਗਹਿਤਂ ਹੋਤਿ, ‘‘ਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸੋ’’ਤਿ ਵਚਨੇਨਪਿ ‘‘ਆਪਤ੍ਤਿਯੋ’’ਤਿ ਵਚਨੇਨਪਿ ਨਾਮਞ੍ਚੇਵ ਆਪਤ੍ਤਿ ਚ ਗਹਿਤਾ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਗ੍ਘਸਮੋਧਾਨਵਸੇਨ ਪਰਿਵਾਸੇ ਦਿਨ੍ਨੇ ‘‘ਅਹਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸਮ੍ਬਹੁਲਾ ਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸਾ ਆਪਤ੍ਤਿਯੋ ਆਪਜ੍ਜਿ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਵਚਨੇਨੇਵ ਵਤ੍ਥੁਸ੍ਸ ਚ ਗੋਤ੍ਤਸ੍ਸ ਚ ਨਾਮਸ੍ਸ ਚ ਆਪਤ੍ਤਿਯਾ ਚ ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ ਚਿਰਪ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਾਹਿ ਅਚਿਰਪ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਾਹਿ ਚ ਸਭਾਗਵਤ੍ਥੁਕਾਹਿ ਚ ਵਿਸਭਾਗਵਤ੍ਥੁਕਾਹਿ ਚ ਸਬ੍ਬਾਹਿ ਆਪਤ੍ਤੀਹਿ ਵੁਟ੍ਠਾਤੀਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ਸਮਨ੍ਤਪਾਸਾਦਿਕਾਯਂ ‘‘ਏਤ੍ਥ ਚ ‘ਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸਾ ਆਪਤ੍ਤਿਯੋ ਆਪਜ੍ਜਿਂ ਨਾਨਾਵਤ੍ਥੁਕਾਯੋ’ਤਿਪਿ ‘ਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸਾ ਆਪਤ੍ਤਿਯੋ ਆਪਜ੍ਜਿ’ਨ੍ਤਿਪਿ ਏਵਂ ਪੁਬ੍ਬੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਵਤ੍ਥੁਵਸੇਨਪਿ ਗੋਤ੍ਤਵਸੇਨਪਿ ਨਾਮਵਸੇਨਪਿ ਆਪਤ੍ਤਿਵਸੇਨਪਿ ਯੋਜੇਤ੍ਵਾ ਕਮ੍ਮਵਾਚਂ ਕਾਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿਯੇਵਾਤਿ ਅਯਂ ਮਿਸ੍ਸਕਸਮੋਧਾਨੋ’’ਤਿ, ਇਮਸ੍ਮਿਞ੍ਚ ਵਿਨਯਸਙ੍ਗਹਪ੍ਪਕਰਣੇ (ਵਿ. ਸਙ੍ਗ. ਅਟ੍ਠ. ੨੪੫) ਤਥੇਵ ਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਤਸ੍ਮਾ ਨ ਇਧ ਵਿਸੁਂ ਕਮ੍ਮਵਾਚਂ ਯੋਜੇਤ੍ਵਾ ਦਸ੍ਸਯਿਸ੍ਸਾਮ, ਪੁਬ੍ਬੇ ਸਬ੍ਬਾਪਤ੍ਤਿਸਾਧਾਰਣਂ ਕਤ੍ਵਾ ਯੋਜੇਤ੍ਵਾ ਦਸ੍ਸਿਤਾਯ ਏਵ ਕਮ੍ਮਵਾਚਾਯ ਨਾਨਾਵਤ੍ਥੁਕਾਹਿਪਿ ਆਪਤ੍ਤੀਹਿ ਵੁਟ੍ਠਾਨਸਮ੍ਭਵਤੋ ਸਾਯੇਵੇਤ੍ਥ ਕਮ੍ਮਵਾਚਾ ਅਲ’’ਨ੍ਤਿ.

ਯਦਿ ਏਵਂ ਆਚਰਿਯਵਜਿਰਬੁਦ੍ਧਿਤ੍ਥੇਰੇਨ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਵਿਸੇਸੋ ਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੋ, ਅਥ ਕਸ੍ਮਾ ਵੁਤ੍ਤੋਤਿ? ਤੀਸੁ ਸਮੋਧਾਨਪਰਿਵਾਸੇਸੁ ਓਧਾਨਸਮੋਧਾਨੋ ਮੂਲਾਯਪਟਿਕਸ੍ਸਨਾਯ ਓਧੂਨਿਤਕਾਲੇਯੇਵ ਦਾਤਬ੍ਬੋ, ਅਗ੍ਘਸਮੋਧਾਨਮਿਸ੍ਸਕਸਮੋਧਾਨਪਰਿਵਾਸਾ ਪਨ ਵਿਸੁਂਯੇਵ ਦਾਤਬ੍ਬਾ. ‘‘ਏਵਂ ਦਿਨ੍ਨੇ ਏਤੇਸਂ ਕੋ ਵਿਸੇਸੋ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤਾਯਂ ਵਿਸੇਸਸਮ੍ਭਵਮਤ੍ਤਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਪਨ ਪਰਿਵਾਸਾਦਿਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਲਕ੍ਖਣਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਵਤ੍ਥੁਵਸੇਨ ਵਾ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ, ਤਸ੍ਮਾ ਲਕ੍ਖਣਵਸੇਨੇਵ ਸਭਾਗਵਤ੍ਥੁਕਾਹਿਪਿ ਆਪਤ੍ਤੀਹਿ ਵੁਟ੍ਠਾਨਂ ਸਮ੍ਭਵਤਿ. ਤੇਨੇਵ ਚ ਕਾਰਣੇਨ ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨਿਨਾਮਿਕਾਯਂ ਵਿਨਯਟੀਕਾਯਞ੍ਚ ਵਿਮਤਿਵਿਨੋਦਨਿਨਾਮਿਕਾਯਂ ਵਿਨਯਟੀਕਾਯਞ੍ਚ ਨ ਕੋਚਿ ਵਿਸੇਸੋ ਵੁਤ੍ਤੋਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ.

ਯਦਿ ਏਵਂ ਮਿਸ੍ਸਕਸਮੋਧਾਨਕਮ੍ਮਵਾਚਾਯਪਿ ਚਿਰਪ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਾਹਿ ਅਚਿਰਪ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਾਹਿਪਿ ਆਪਤ੍ਤੀਹਿ ਵੁਟ੍ਠਾਨਂ ਸਮ੍ਭਵੇਯ੍ਯ. ਤਤ੍ਥਪਿ ਹਿ ‘‘ਅਹਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸਮ੍ਬਹੁਲਾ ਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸਾ ਆਪਤ੍ਤਿਯੋ ਆਪਜ੍ਜਿਂ ਨਾਨਾਵਤ੍ਥੁਕਾਯੋ’’ਤਿਪਿ ‘‘ਏਕਾ ਸੁਕ੍ਕਵਿਸ੍ਸਟ੍ਠਿ…ਪੇ… ਏਕਾ ਕੁਲਦੂਸਕਾ’’ਤਿਪਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ. ਏਵਂ ਸਤਿ ‘‘ਸਮ੍ਬਹੁਲਾ’’ਤਿਪਿ ‘‘ਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸਾ ਆਪਤ੍ਤਿਯੋ’’ਤਿਪਿ ਵਤ੍ਥੁਗੋਤ੍ਤਨਾਮਾਪਤ੍ਤੀਹਿ ਕਿਤ੍ਤਨਸਮ੍ਭਵਤੋ ਚਿਰਪ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਾਹਿਪਿ ਅਚਿਰਪ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਾਹਿਪਿ ਆਪਤ੍ਤੀਹਿ ਵੁਟ੍ਠਾਨਂ ਸਮ੍ਭਵੇਯ੍ਯਾਤਿ? ਨ ਪਨੇਵਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਵਤ੍ਥਾਦਿਕਿਤ੍ਤਨਞ੍ਹਿ ਸਬ੍ਬਾਪਤ੍ਤੀਨਂ ਗਣ੍ਹਨਤ੍ਥਂ ਹੋਤਿ. ਏਵਂ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੇਪਿ ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਕਾਲਸ੍ਸ ਅਕਥਿਤਤ੍ਤਾ ‘‘ਏਤ੍ਤਕਂ ਨਾਮ ਕਾਲਂ ਪਰਿਵਸਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਨ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਅਪਞ੍ਞਾਯਮਾਨੇ ਤੇਨ ਪਮਾਣੇਨ ਪਰਿਵਾਸੋ ਨ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਅਸਤਿ ਆਪਤ੍ਤਿਤੋ ਵੁਟ੍ਠਾਨਂ ਨ ਸਮ੍ਭਵਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਮਿਸ੍ਸਕਸਮੋਧਾਨਕਮ੍ਮਵਾਚਾਯ ਚਿਰਪ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਾਹਿਪਿ ਅਚਿਰਪ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਾਹਿਪਿ ਆਪਤ੍ਤੀਹਿ ਵੁਟ੍ਠਾਨਂ ਨ ਸਮ੍ਭਵਤੀਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ.

ਪਰਿਵਾਸਵਿਨਿਚ੍ਛਯਕਥਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਮਾਨਤ੍ਤਵਿਨਿਚ੍ਛਯਕਥਾ

ਮਾਨਤ੍ਤਕਥਾਯਮ੍ਪਿ ਮਾਨਤ੍ਤਂ ਨਾਮ ਅਪ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਮਾਨਤ੍ਤਂ ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਮਾਨਤ੍ਤਂ ਪਕ੍ਖਮਾਨਤ੍ਤਂ ਸਮੋਧਾਨਮਾਨਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧਂ ਹੋਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਯੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸਂ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਆਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਤਂ ਦਿਵਸਮੇਵ ਆਰੋਚੇਤਿ, ਏਕਰਤ੍ਤਿਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਨ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦੇਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਪਰਿਵਾਸਂ ਅਦਤ੍ਵਾਵ ਦਿਨ੍ਨਂ ਮਾਨਤ੍ਤਂ ਅਪ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਮਾਨਤ੍ਤਂ ਨਾਮ. ਯੋ ਆਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਦਸਹਿ ਆਕਾਰੇਹਿ ਵਿਨਾ ਤਂ ਦਿਵਸਂ ਨਾਰੋਚੇਤਿ, ਏਕਰਤ੍ਤਾਦਿਵਸੇਨ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦੇਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਯਥਾਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਦਿਵਸਂ ਪਰਿਵਾਸਂ ਦਤ੍ਵਾ ਪਰਿਵੁਤ੍ਥਪਰਿਵਾਸਸ੍ਸ ਦਿਨ੍ਨਂ ਮਾਨਤ੍ਤਂ ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਮਾਨਤ੍ਤਂ ਨਾਮ. ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਆਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਾਯ ਵਾ ਅਪ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਾਯ ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯਾ ਪਕ੍ਖਮਤ੍ਤਮੇਵ ਦਿਨ੍ਨਂ ਮਾਨਤ੍ਤਂ ਪਕ੍ਖਮਾਨਤ੍ਤਂ ਨਾਮ. ਭਿਕ੍ਖੁ ਪਨ ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਾਯ ਆਪਤ੍ਤਿਯਾ ਪਰਿਵਸਿਤ੍ਵਾ ਅਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਵਤ੍ਤਕਾਲੇਯੇਵ ਪੁਨ ਆਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਨ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦੇਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਮੂਲਾਯ ਪਟਿਕਸ੍ਸਿਤ੍ਵਾ ਪਰਿਵੁਤ੍ਥਦਿਵਸੇ ਅਦਿਵਸੇ ਕਤ੍ਵਾ ਅਪ੍ਪਟਿਚ੍ਛਾਦਿਤਤ੍ਤਾ ਸਮੋਧਾਨਪਰਿਵਾਸਂ ਅਦਤ੍ਵਾ ਦਿਨ੍ਨਂ ਮਾਨਤ੍ਤਂ ਸਮੋਧਾਨਮਾਨਤ੍ਤਂ ਨਾਮ. ਮਾਨਤ੍ਤਾਰਹਕਾਲੇਪਿ ਮਾਨਤ੍ਤਚਰਣਕਾਲੇਪਿ ਅਬ੍ਭਾਨਾਰਹਕਾਲੇਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ. ਤੇਸੁ ਤੀਣਿ ਮਾਨਤ੍ਤਾਨਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਸੁਵਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਤ੍ਤਾ ਨ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ. ਪਕ੍ਖਮਾਨਤ੍ਤਂ ਪਚ੍ਛਾ ਆਗਮਿਸ੍ਸਤਿ.

ਯਾਨਿ ਪਨ ਪਰਿਵਾਸਮਾਨਤ੍ਤਾਨਿ ਅਨਵਟ੍ਠਿਤਤ੍ਤਾ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਸ੍ਸ ਗਿਹਿਆਦਿਵਸੇਨ ਪਰਿਵਤ੍ਤਨੇ ਸਤਿ ਪੁਨ ਦਾਤਬ੍ਬਾਦਾਤਬ੍ਬਭਾਵੇ ਸਙ੍ਕਿਤਬ੍ਬਾਨਿ, ਤਾਨਿ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਅਨੇਕੇਹਿ ਪਕਾਰੇਹਿ ਵਿਤ੍ਥਾਰਤੋ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ. ਤੇਸੁ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਸਂਸਯਵਿਨੋਦਨਤ੍ਥਾਯ ਏਕਦੇਸਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਸਚੇ ਕੋਚੀ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਵਿਬ੍ਭਮਤੀਤਿ ਵਿਰੂਪੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਭਮਤਿ, ਹੀਨਾਯਾਵਤ੍ਤਤਿ ਗਿਹੀ ਹੋਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸਾਮਣੇਰੋ ਹੋਤੀਤਿ ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਭਾਵਂ ਜਹਿਤ੍ਵਾ ਸਾਮਣੇਰਭਾਵਂ ਉਪਗਚ੍ਛਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਪਾਰਾਜਿਕਪ੍ਪਤ੍ਤਭਾਵੇਨ ਵਾ ‘‘ਗਿਹੀਤਿ ਮਂ ਧਾਰੇਥਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਸਿਕ੍ਖਾਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾਨੇਨ ਵਾ ਗਿਹੀ ਹੋਤਿ. ਤੇਸੁ ਪਠਮੇਨ ਪੁਨ ਉਪਸਮ੍ਪਦਾਯ ਅਭਬ੍ਬਤ੍ਤਾ ਪੁਨ ਪਰਿਵਾਸੋ ਨ ਰੁਹਤਿਯੇਵ, ਦੁਤਿਯੇਨ ਪਨ ਪੁਨ ਉਪਸਮ੍ਪਦਾਯ ਭਬ੍ਬਤ੍ਤਾ ‘‘ਸੋ ਚੇ ਪੁਨ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਇਤਰੋ ਪਨ ਪਾਰਾਜਿਕਪ੍ਪਤ੍ਤਭਾਵੇਨ ਸਾਮਣੇਰੋ ਨ ਹੋਤਿ. ਕਸ੍ਮਾ? ਸਰਣਗਮਨਾਦੀਨਂ ਵਿਨਸ੍ਸਨਤੋ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹਿ ਵਿਮਤਿਵਿਨੋਦਨਿਯਂ (ਵਿ. ਵਿ. ਟੀ. ਮਹਾਵਗ੍ਗ ੨.੧੦੮) ‘‘ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾਨਮ੍ਪਿ ਪਾਰਾਜਿਕਸਮਆਪਤ੍ਤਿਯਾ ਸਰਣਗਮਨਾਦਿਸਾਮਣੇਰਭਾਵਸ੍ਸਪਿ ਵਿਨਸ੍ਸਨਤੋ ਸੇਨਾਸਨਗ੍ਗਾਹੋ ਚ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਮ੍ਭਤਿ, ਸਙ੍ਘਲਾਭਮ੍ਪਿ ਤੇਨ ਲਭਨ੍ਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ, ਗਿਹੀ ਪਨ ਹੁਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਸਾਮਣੇਰਭਾਵਮਤ੍ਤਂ ਲਦ੍ਧਬ੍ਬਂ ਹੋਤਿ. ‘‘ਸਾਮਣੇਰੋਤਿ ਮਂ ਧਾਰੇਥਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਪਨ ਸਿਕ੍ਖਾਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾਨੇ ਕਤੇ ਸਿਯਾ ਸਾਮਣੇਰਭਾਵੋ, ਤਤੋਪਿ ਪੁਨ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜਿਤੁਕਾਮਤਾਯ ਸਤਿ ਸਿਯਾ ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਭਾਵੋ. ‘‘ਗਿਹੀਤਿ ਮਂ ਧਾਰੇਥਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਸਿਕ੍ਖਾਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾਨਂ ਕਤ੍ਵਾ ਗਿਹਿਭਾਵਂ ਉਪਗਤੇਪਿ ਪੁਨ ਸਾਮਣੇਰਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾ ਸਾਮਣੇਰੋ ਹੋਤਿ. ਤਤੋ ਪੁਨ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜਿਤੁਂ ਲਦ੍ਧਬ੍ਬਤ੍ਤਾ ‘‘ਪੁਨ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਤੇਸਂ ਭਿਕ੍ਖੁਭਾਵੇ ਪਰਿਵਾਸੇ ਅਨਿਟ੍ਠਿਤੇਪਿ ਗਿਹਿਸਾਮਣੇਰਭਾਵਂ ਪਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਪਰਿਵਾਸੋ ਨ ਰੁਹਤਿ ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾਨਮੇਵ ਪਰਿਵਾਸਸ੍ਸ ਭਗਵਤਾ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਤ੍ਤਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇ ਪੁਨ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਸ੍ਸ ਕਿਂ ਪਰਿਵਾਸੋ ਪੁਨ ਦਾਤਬ੍ਬੋਤਿ ਆਹ ‘‘ਸੋ ਚੇ ਪੁਨ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿਆਦਿ. ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਸੋ ਵਿਬ੍ਭਨ੍ਤਕੋ ਸੋ ਵਾ ਸਾਮਣੇਰੋ ਪੁਨ ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਭਾਵਂ ਉਪਗਚ੍ਛਤਿ, ਪੁਰਿਮਂ ਪੁਬ੍ਬੇ ਭਿਕ੍ਖੁਭੂਤਕਾਲੇ ਦਿਨ੍ਨਂ ਪਰਿਵਾਸਦਾਨਂ ਏਵ ਇਦਾਨਿ ਪਰਿਵਾਸਦਾਨਂ ਹੋਤਿ. ਯੋ ਪਰਿਵਾਸੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ਭਿਕ੍ਖੁਭੂਤਕਾਲੇ ਦਿਨ੍ਨੋ, ਸੋ ਪਰਿਵਾਸੋ ਸੁਦਿਨ੍ਨੋ, ਦੁਦਿਨ੍ਨੋ ਨ ਹੋਤਿ. ਯੋ ਯਤ੍ਤਕੋ ਕਾਲੋ ਪਰਿਵੁਤ੍ਥੋ, ਸੋ ਤਤ੍ਤਕੋ ਕਾਲੋ ਸੁਪਰਿਵੁਤ੍ਥੋਯੇਵ ਹੋਤਿ, ਨ ਦੁਪਰਿਵੁਤ੍ਥੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਵਸੇਸੋ ਕਾਲੋ ਪਰਿਵਸਿਤਬ੍ਬੋਤਿ. ਇਦਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ – ਪੁਬ੍ਬੇ ਭਿਕ੍ਖੁਕਾਲੇ ਪਕ੍ਖਪ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਾਯ ਆਪਤ੍ਤਿਯਾ ਪਰਿਵਾਸਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਦਸਦਿਵਸਮਤ੍ਤਂ ਪਰਿਵਸਿਤ੍ਵਾ ਅਨਿਟ੍ਠਿਤੇਯੇਵ ਪਰਿਵਾਸੇ ਵਿਬ੍ਭਮਿਤ੍ਵਾ ਸਾਮਣੇਰੋ ਵਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੇਨ ਅਵਸੇਸਪਞ੍ਚਦਿਵਸੇ ਪਰਿਵਸਿਤ੍ਵਾ ਪਰਿਵਾਸੋ ਨਿਟ੍ਠਾਪੇਤਬ੍ਬੋਤਿ. ਮਾਨਤ੍ਤਾਰਹਾਦੀਸੁਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ. ਉਮ੍ਮਤ੍ਤਕਾਦੀਸੁਪਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਕਾਲੇ ਅਜਾਨਨ੍ਤਤ੍ਤਾ ‘‘ਪਰਿਵਾਸੋ ਨ ਰੁਹਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਿਣ੍ਣਮ੍ਪਿ ਉਕ੍ਖਿਤ੍ਤਕਾਨਂ ਕਮ੍ਮਨਾਨਾਸਂਵਾਸਕਤ੍ਤਾ ਤੇਹਿ ਸਹਸਂਵਾਸੋਯੇਵ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਉਕ੍ਖਿਤ੍ਤਕਾਨਂ ਪਰਿਵਾਸੋ ਨ ਰੁਹਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਸਚੇ ਪੁਨ ਓਸਾਰੀਯਤੀਤਿ ਉਕ੍ਖੇਪਨੀਯਕਮ੍ਮਂ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਮ੍ਭਨਵਸੇਨ ਸਮਾਨਸਂਵਾਸਕਭਾਵਂ ਪਵੇਸੀਯਤਿ. ‘‘ਸਚੇ ਕਸ੍ਸਚਿ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗਂ ਪਾਤੁਭਵਤੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਅਤ੍ਥੋ ਸੁਵਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ ਹੋਤਿ. ਯਂ ਪਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਪਕ੍ਖਮਾਨਤ੍ਤਂ ਪਚ੍ਛਾ ਆਗਮਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ, ਤਤ੍ਰੇਵਂ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬਂ – ਪਕ੍ਖਮਾਨਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯਾ ਦਾਤਬ੍ਬਮਾਨਤ੍ਤਂ. ਤਂ ਪਨ ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਾਯਪਿ ਅਪ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਾਯਪਿ ਆਪਤ੍ਤਿਯਾ ਅਡ੍ਢਮਾਸਮਤ੍ਤਮੇਵ ਦਾਤਬ੍ਬਂ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ‘‘ਗਰੁਧਮ੍ਮਂ ਅਜ੍ਝਾਪਨ੍ਨਾਯ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯਾ ਉਭਤੋਸਙ੍ਘੇ ਪਕ੍ਖਮਾਨਤ੍ਤਂ ਚਰਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ (ਪਾਚਿ. ੧੪੯; ਚੂਲ਼ਵ. ੪੦੩; ਅ. ਨਿ. ੮.੫੧). ਤਂ ਪਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਹਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸੀਮਂ ਸੋਧੇਤ੍ਵਾ ਵਿਹਾਰਸੀਮਾਯ ਵਾ ਵਿਹਾਰਸੀਮਂ ਸੋਧੇਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੀਹਿ ਖਣ੍ਡਸੀਮਾਯ ਵਾ ਸਬ੍ਬਨ੍ਤਿਮੇਨ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦੇਨ ਚਤੁਵਗ੍ਗਗਣਂ ਸਨ੍ਨਿਪਾਤਾਪੇਤ੍ਵਾ ਦਾਤਬ੍ਬਂ. ਸਚੇ ਏਕਾ ਆਪਤ੍ਤਿ ਹੋਤਿ, ਏਕਿਸ੍ਸਾ ਵਸੇਨ, ਸਚੇ ਦ੍ਵੇ ਵਾ ਤਿਸ੍ਸੋ ਵਾ ਸਮ੍ਬਹੁਲਾ ਵਾ ਏਕਵਤ੍ਥੁਕਾ ਵਾ ਨਾਨਾਵਤ੍ਥੁਕਾ ਵਾ, ਤਾਸਂ ਤਾਸਂ ਵਸੇਨ ਵਤ੍ਥੁਗੋਤ੍ਤਨਾਮਆਪਤ੍ਤੀਸੁ ਯਂ ਯਂ ਇਚ੍ਛਤਿ, ਤਂ ਤਂ ਆਦਾਯ ਯੋਜਨਾ ਕਾਤਬ੍ਬਾ.

ਤਤ੍ਰਿਦਂ ਏਕਾਪਤ੍ਤਿਵਸੇਨ ਮੁਖਮਤ੍ਤਨਿਦਸ੍ਸਨਂ – ਤਾਯ ਆਪਨ੍ਨਾਯ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯਾ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਸਙ੍ਘਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਏਕਂਸਂ ਉਤ੍ਤਰਾਸਙ੍ਗਂ ਕਰਿਤ੍ਵਾ ਵੁਡ੍ਢਾਨਂ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਨਂ ਪਾਦੇ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਉਕ੍ਕੁਟਿਕਂ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਜਲਿਂ ਪਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਏਵਮਸ੍ਸ ਵਚਨੀਯੋ ‘‘ਅਹਂ, ਅਯ੍ਯੇ, ਏਕਂ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਆਪਜ੍ਜਿਂ ਗਾਮਨ੍ਤਰਂ, ਸਾਹਂ, ਅਯ੍ਯ,ਏ ਏਕਿਸ੍ਸਾ ਆਪਤ੍ਤਿਯਾ ਗਾਮਨ੍ਤਰਾਯ ਪਕ੍ਖਮਾਨਤ੍ਤਂ ਯਾਚਾਮੀ’’ਤਿ. ਏਵਂ ਤਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਯਾਚਾਪੇਤ੍ਵਾ ਬ੍ਯਤ੍ਤਾਯ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯਾ ਪਟਿਬਲਾਯ ਸਙ੍ਘੋ ਞਾਪੇਤਬ੍ਬੋ ‘‘ਸੁਣਾਤੁ ਮੇ, ਅਯ੍ਯੇ, ਸਙ੍ਘੋ, ਅਯਂ ਇਤ੍ਥਨ੍ਨਾਮਾ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀ ਏਕਂ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਆਪਜ੍ਜਿ ਗਾਮਨ੍ਤਰਂ, ਸਾ ਸਙ੍ਘਂ ਏਕਿਸ੍ਸਾ ਆਪਤ੍ਤਿਯਾ ਗਾਮਨ੍ਤਰਾਯ ਪਕ੍ਖਮਾਨਤ੍ਤਂ ਯਾਚਤਿ. ਯਦਿ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤਕਲ੍ਲਂ, ਸਙ੍ਘੋ ਇਤ੍ਥਨ੍ਨਾਮਾਯ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯਾ ਏਕਿਸ੍ਸਾ ਆਪਤ੍ਤਿਯਾ ਗਾਮਨ੍ਤਰਾਯ ਪਕ੍ਖਮਾਨਤ੍ਤਂ ਦਦੇਯ੍ਯ, ਏਸਾ ਞਤ੍ਤਿ. ਸੁਣਾਤੁ ਮੇ, ਅਯ੍ਯੇ, ਸਙ੍ਘੋ…ਪੇ… ਦੁਤਿਯਮ੍ਪਿ. ਤਤਿਯਮ੍ਪਿ ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਵਦਾਮਿ. ਸੁਣਾਤੁ ਮੇ, ਅਯ੍ਯੇ, ਸਙ੍ਘੋ…ਪੇ… ਭਾਸੇਯ੍ਯ. ਦਿਨ੍ਨਂ ਸਙ੍ਘੇਨ ਇਤ੍ਥਨ੍ਨਾਮਾਯ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯਾ ਏਕਿਸ੍ਸਾ ਆਪਤ੍ਤਿਯਾ ਗਾਮਨ੍ਤਰਾਯ ਪਕ੍ਖਮਾਨਤ੍ਤਂ, ਖਮਤਿ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ, ਤਸ੍ਮਾ ਤੁਣ੍ਹੀ, ਏਵਮੇਤਂ ਧਾਰਯਾਮੀ’’ਤਿ.

ਕਮ੍ਮਵਾਚਾਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਵਤ੍ਤਂ ਸਮਾਦਿਯਿਤ੍ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੁਮਾਨਤ੍ਤਕਥਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਆਰੋਚੇਤ੍ਵਾ ਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਵਤ੍ਤਂ ਵਸਿਤੁਕਾਮਾਯ ਤਥੇਵ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਮਜ੍ਝੇ ਵਾ ਪਕ੍ਕਨ੍ਤਾਸੁ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਸੁ ਏਕਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯਾ ਵਾ ਦੁਤਿਯਿਕਾਯ ਵਾ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਨਿਕ੍ਖਿਪਿਤਬ੍ਬਂ. ਅਞ੍ਞਿਸ੍ਸਾ ਪਨ ਆਗਨ੍ਤੁਕਾਯ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਆਰੋਚੇਤ੍ਵਾ ਨਿਕ੍ਖਿਪਿਤਬ੍ਬਂ, ਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਕਾਲਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਪਕਤਤ੍ਤਟ੍ਠਾਨੇ ਤਿਟ੍ਠਤਿ.

ਪੁਨ ਸਮਾਦਿਯਿਤ੍ਵਾ ਅਰੁਣਂ ਉਟ੍ਠਪੇਨ੍ਤਿਯਾ ਪਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਨਂਯੇਵ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਵਸਿਤੁਂ ਨ ਲਬ੍ਭਤਿ. ‘‘ਉਭਤੋਸਙ੍ਘੇ ਪਕ੍ਖਮਾਨਤ੍ਤਂ ਚਰਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਹਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਸ੍ਸਾ ਆਚਰਿਯੁਪਜ੍ਝਾਯਾਹਿ ਵਿਹਾਰਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਸਙ੍ਗਾਹਕਪਕ੍ਖੇ ਠਿਤੋ ਏਕੋ ਮਹਾਥੇਰੋ ਵਾ ਧਮ੍ਮਕਥਿਕੋ ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੁ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੋ ‘‘ਏਕਿਸ੍ਸਾ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯਾ ਵਿਨਯਕਮ੍ਮਂ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਮਤ੍ਥਿ, ਤਤ੍ਰ ਨੋ ਅਯ੍ਯਾ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਭਿਕ੍ਖੂ ਪੇਸੇਥਾ’’ਤਿ. ਸਙ੍ਗਹਂ ਅਕਾਤੁਂ ਨ ਲਬ੍ਭਤਿ, ‘‘ਪੇਸੇਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ. ਚਤੂਹਿ ਪਕਤਤ੍ਤਭਿਕ੍ਖੁਨੀਹਿ ਮਾਨਤ੍ਤਚਾਰਿਨਿਂ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਅਨ੍ਤੋਅਰੁਣੇਯੇਵ ਨਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਗਾਮੂਪਚਾਰਤੋ ਦ੍ਵੇ ਲੇਡ੍ਡੁਪਾਤੇ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਮਗ੍ਗਾ ਓਕ੍ਕਮ੍ਮ ਗੁਮ੍ਬਵਤਿਆਦੀਹਿ ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨੇ ਠਾਨੇ ਨਿਸੀਦਿਤਬ੍ਬਂ, ਵਿਹਾਰੂਪਚਾਰਤੋਪਿ ਦ੍ਵੇ ਲੇਡ੍ਡੁਪਾਤਾ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤਬ੍ਬਾ. ਚਤੂਹਿ ਪਕਤਤ੍ਤਭਿਕ੍ਖੂਹਿਪਿ ਤਤ੍ਥ ਗਨ੍ਤਬ੍ਬਂ, ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਪਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਨ ਏਕਟ੍ਠਾਨੇ ਨਿਸੀਦਿਤਬ੍ਬਂ, ਪਟਿਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਅਵਿਦੂਰੇ ਠਾਨੇ ਨਿਸੀਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਕੁਰੁਨ੍ਦਿਮਹਾਪਚ੍ਚਰੀਸੁ ਪਨ ‘‘ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਹਿ ਬ੍ਯਤ੍ਤਂ ਏਕਂ ਵਾ ਦ੍ਵੇ ਵਾ ਉਪਾਸਿਕਾਯੋ ਭਿਕ੍ਖੂਹਿਪਿ ਏਕਂ ਵਾ ਦ੍ਵੇ ਵਾ ਉਪਾਸਕੇ ਅਤ੍ਤਰਕ੍ਖਣਤ੍ਥਾਯ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਗਨ੍ਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਕੁਰੁਨ੍ਦਿਯਂਯੇਵ ਚ ‘‘ਭਿਕ੍ਖੁਨੁਪਸ੍ਸਯਸ੍ਸ ਚ ਵਿਹਾਰਸ੍ਸ ਚ ਉਪਚਾਰਂ ਮੁਞ੍ਚਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ‘‘ਗਾਮਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਨ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਏਵਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨੇਸੁ ਪਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਸੁ ਚ ਭਿਕ੍ਖੂਸੁ ਚ ਤਾਯ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯਾ ‘‘ਮਾਨਤ੍ਤਂ ਸਮਾਦਿਯਾਮਿ, ਵਤ੍ਤਂ ਸਮਾਦਿਯਾਮੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤਂ ਸਮਾਦਿਯਿਤ੍ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਤਾਵ ਏਵਂ ਆਰੋਚੇਤਬ੍ਬਂ ‘‘ਅਹਂ, ਅਯ੍ਯੇ, ਏਕਂ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਆਪਜ੍ਜਿਂ ਗਾਮਨ੍ਤਰਂ, ਸਾਹਂ ਸਙ੍ਘਂ ਏਕਿਸ੍ਸਾ ਆਪਤ੍ਤਿਯਾ ਗਾਮਨ੍ਤਰਾਯ ਪਕ੍ਖਮਾਨਤ੍ਤਂ ਯਾਚਿਂ, ਤਸ੍ਸਾ ਮੇ ਸਙ੍ਘੋ ਏਕਿਸ੍ਸਾ ਆਪਤ੍ਤਿਯਾ ਗਾਮਨ੍ਤਰਾਯ ਪਕ੍ਖਮਾਨਤ੍ਤਂ ਅਦਾਸਿ, ਸਾਹਂ ਮਾਨਤ੍ਤਂ ਚਰਾਮਿ, ਵੇਦਿਯਾਮਹਂ ਅਯ੍ਯੇ, ਵੇਦਿਯਤੀਤਿ ਮਂ ਸਙ੍ਘੋ ਧਾਰੇਤੂ’’ਤਿ.

ਤਤੋ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਏਵਂ ਆਰੋਚੇਤਬ੍ਬਂ ‘‘ਅਹਂ, ਅਯ੍ਯਾ, ਏਕਂ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਆਪਜ੍ਜਿਂ…ਪੇ… ਵੇਦਿਯਾਮਹਂ ਅਯ੍ਯਾ, ਵੇਦਿਯਤੀਤਿ ਮਂ ਸਙ੍ਘੋ ਧਾਰੇਤੂ’’ਤਿ. ਇਧਾਪਿ ਯਾਯ ਕਾਯਚਿ ਭਾਸਾਯ ਆਰੋਚੇਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਆਰੋਚੇਤ੍ਵਾ ਚ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਸਙ੍ਘਸ੍ਸੇਵ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਨਿਸੀਦਿਤਬ੍ਬਂ, ਆਰੋਚਿਤਕਾਲਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਗਨ੍ਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਸਚੇ ਸਾਸਙ੍ਕਾ ਹੋਤਿ, ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯੋ ਤਤ੍ਥੇਵ ਠਾਨਂ ਪਚ੍ਚਾਸੀਸਨ੍ਤਿ, ਠਾਤਬ੍ਬਂ. ਸਚੇ ਅਞ੍ਞੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀ ਵਾ ਤਂ ਠਾਨਂ ਏਤਿ, ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਿਯਾ ਆਰੋਚੇਤਬ੍ਬਂ. ਨੋ ਚੇ ਆਰੋਚੇਤਿ, ਰਤ੍ਤਿਚ੍ਛੇਦੋ ਚੇਵ ਵਤ੍ਤਭੇਦਦੁਕ੍ਕਟਞ੍ਚ. ਸਚੇ ਅਜਾਨਨ੍ਤਿਯਾ ਏਵ ਉਪਚਾਰਂ ਓਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਰਤ੍ਤਿਚ੍ਛੇਦੋਵ ਹੋਤਿ, ਨ ਵਤ੍ਤਭੇਦਦੁਕ੍ਕਟਂ. ਸਚੇ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯੋ ਉਪਜ੍ਝਾਯਾਦੀਨਂ ਵਤ੍ਤਕਰਣਤ੍ਥਂ ਪਗੇਵ ਗਨ੍ਤੁਕਾਮਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਰਤ੍ਤਿਵਿਪ੍ਪਵਾਸਗਣਓਹੀਯਨਗਾਮਨ੍ਤਰਾਪਤ੍ਤਿਰਕ੍ਖਣਤ੍ਥਂ ਏਕਂ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਗਨ੍ਤਬ੍ਬਂ, ਤਾਯ ਅਰੁਣੇ ਉਟ੍ਠਿਤੇ ਤਸ੍ਸਾ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਵਤ੍ਤਂ ਨਿਕ੍ਖਿਪਿਤਬ੍ਬਂ. ਏਤੇਨੁਪਾਯੇਨ ਅਖਣ੍ਡਾ ਪਞ੍ਚਦਸ ਰਤ੍ਤਿਯੋ ਮਾਨਤ੍ਤਂ ਚਰਿਤਬ੍ਬਂ.

ਅਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਵਤ੍ਤਾਯ ਪਨ ਪਾਰਿਵਾਸਿਕਕ੍ਖਨ੍ਧਕੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਸਮ੍ਮਾ ਵਤ੍ਤਿਤਬ੍ਬਂ. ਅਯਂ ਪਨ ਵਿਸੇਸੋ – ‘‘ਆਗਨ੍ਤੁਕਸ੍ਸ ਆਰੋਚੇਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਯਤ੍ਤਕਾ ਪੁਰੇਭਤ੍ਤਂ ਵਾ ਪਚ੍ਛਾਭਤ੍ਤਂ ਵਾ ਤਂ ਗਾਮਂ ਭਿਕ੍ਖੂ ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯੋ ਵਾ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਆਰੋਚੇਤਬ੍ਬਂ. ਅਨਾਰੋਚੇਨ੍ਤਿਯਾ ਰਤ੍ਤਿਚ੍ਛੇਦੋ ਚੇਵ ਵਤ੍ਤਭੇਦਦੁਕ੍ਕਟਞ੍ਚ. ਸਚੇਪਿ ਰਤ੍ਤਿਂ ਕੋਚਿ ਭਿਕ੍ਖੁ ਤਂ ਗਾਮੂਪਚਾਰਂ ਓਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਰਤ੍ਤਿਚ੍ਛੇਦੋ ਹੋਤਿਯੇਵ, ਅਜਾਨਨਪਚ੍ਚਯਾ ਪਨ ਵਤ੍ਤਭੇਦਤੋ ਮੁਚ੍ਚਤਿ. ਕੁਰੁਨ੍ਦੀਆਦੀਸੁ ਪਨ ‘‘ਅਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਵਤ੍ਤਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਕਥੇਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਂ ਪਾਰਿਵਾਸਿਕਵਤ੍ਤਾਦੀਨਂ ਉਪਚਾਰਸੀਮਾਯ ਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਯੁਤ੍ਤਤਰਂ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ਉਪੋਸਥੇ ਆਰੋਚੇਤਬ੍ਬਂ, ਪਵਾਰਣਾਯ ਆਰੋਚੇਤਬ੍ਬਂ, ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਞ੍ਚ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਨਞ੍ਚ ਦੇਵਸਿਕਂ ਆਰੋਚੇਤਬ੍ਬਂ. ਸਚੇ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਤਸ੍ਮਿਂ ਗਾਮੇ ਭਿਕ੍ਖਾਚਾਰੋ ਸਮ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਤਤ੍ਥੇਵ ਗਨ੍ਤਬ੍ਬਂ. ਨੋ ਚੇ ਸਮ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਚਰਿਤ੍ਵਾਪਿ ਤਤ੍ਰ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਗਨ੍ਤਬ੍ਬਂ, ਬਹਿਗਾਮੇ ਵਾ ਸਙ੍ਕੇਤਟ੍ਠਾਨਂ ਕਾਤਬ੍ਬਂ ‘‘ਅਸੁਕਸ੍ਮਿਂ ਨਾਮ ਠਾਨੇ ਅਮ੍ਹੇ ਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ. ਤਾਯ ਸਙ੍ਕੇਤਟ੍ਠਾਨਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਆਰੋਚੇਤਬ੍ਬਂ, ਸਙ੍ਕੇਤਟ੍ਠਾਨੇ ਅਦਿਸ੍ਵਾ ਵਿਹਾਰਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਆਰੋਚੇਤਬ੍ਬਂ. ਵਿਹਾਰੇ ਸਬ੍ਬਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਆਰੋਚੇਤਬ੍ਬਂ. ਸਚੇ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਸਕ੍ਕਾ ਨ ਹੋਤਿ ਆਰੋਚੇਤੁਂ, ਬਹਿ ਉਪਚਾਰਸੀਮਾਯ ਠਤ੍ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯੋ ਪੇਸੇਤਬ੍ਬਾ, ਤਾਹਿ ਆਨੀਤਾਨਂ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਆਰੋਚੇਤਬ੍ਬਂ. ਸਚੇ ਵਿਹਾਰੋ ਦੂਰੋ ਹੋਤਿ ਸਾਸਙ੍ਕੋ, ਉਪਾਸਕੇ ਚ ਉਪਾਸਿਕਾਯੋ ਚ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਗਨ੍ਤਬ੍ਬਂ. ਸਚੇ ਪਨ ਅਯਂ ਏਕਾ ਵਸਤਿ, ਰਤ੍ਤਿਵਿਪ੍ਪਵਾਸਂ ਆਪਜ੍ਜਤਿ, ਤਸ੍ਮਾਸ੍ਸਾ ਏਕਾ ਪਕਤਤ੍ਤਾ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀ ਸਮ੍ਮਨ੍ਨਿਤ੍ਵਾ ਦਾਤਬ੍ਬਾ ਏਕਚ੍ਛਨ੍ਨੇ ਵਸਨਤ੍ਥਾਯ.

ਏਵਂ ਅਖਣ੍ਡਂ ਮਾਨਤ੍ਤਂ ਚਰਿਤ੍ਵਾ ਵੀਸਤਿਗਣੇ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਸਙ੍ਘੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਅਬ੍ਭਾਨਂ ਕਾਤਬ੍ਬਂ. ‘‘ਸਚੇ ਮਾਨਤ੍ਤਂ ਚਰਮਾਨਾ ਅਨ੍ਤਰਾਪਤ੍ਤਿਂ ਆਪਜ੍ਜਤਿ, ਮੂਲਾਯ ਪਟਿਕਸ੍ਸਿਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸਾ ਆਪਤ੍ਤਿਯਾ ਮਾਨਤ੍ਤਂ ਦਾਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਕੁਰੁਨ੍ਦਿਯਂ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਇਦਂ ਪਕ੍ਖਮਾਨਤ੍ਤਂ ਨਾਮ. ਇਦਂ ਪਨ ਪਕ੍ਖਮਾਨਤ੍ਤਂ ਸਮਨ੍ਤਪਾਸਾਦਿਕਾਯਂ (ਚੂਲ਼ਵ. ਅਟ੍ਠ. ੧੦੨) ਪਾਲ਼ਿਮੁਤ੍ਤਵਿਨਯਵਿਨਿਚ੍ਛਯਭਾਵੇਨ ਆਗਤਮ੍ਪਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਵਿਨਯਸਙ੍ਗਹਪ੍ਪਕਰਣੇ ਆਚਰਿਯੇਨ ਅਨੁਦ੍ਧਟਂ. ਅਯਂ ਪਨਾਚਰਿਯਸ੍ਸ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ ਸਿਯਾ – ਇਦਂ ਪਕ੍ਖਮਾਨਤ੍ਤਂ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯੋਯੇਵ ਸਨ੍ਧਾਯ ਭਗਵਤਾ ਵਿਸੁਂ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਂ, ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਅਸਾਧਾਰਣਂ, ਇਮਸ੍ਮਿਞ੍ਚ ਕਾਲੇ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਸਙ੍ਘੋ ਨਤ੍ਥਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਗਨ੍ਥਸ੍ਸ ਲਹੁਭਾਵਤ੍ਥਂ ਇਦਮ੍ਪਿ ਅਞ੍ਞਮ੍ਪਿ ਈਦਿਸਂ ਅਜ੍ਝੁਪੇਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ. ਅਮ੍ਹੇਹਿ ਪਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਸਙ੍ਘੇ ਅਵਿਜ੍ਜਮਾਨੇਪਿ ‘‘ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੋ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਹਿ ਸਮਾਦਾਤਬ੍ਬਵਤ੍ਤਂ ਜਾਨਿਸ੍ਸਤਿ. ‘ਦੁਬ੍ਬਲਜਾਤਿਕਾ ਹਿ ਭੀਰੁਕਜਾਤਿਕਾ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯੋ ਭਗਵਤੋ ਆਣਂ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਨ੍ਤਿਯੋ ਏਵਰੂਪਂ ਦੁਕ੍ਕਰਂ ਦੁਰਭਿਸਮ੍ਭਵਂ ਵਤ੍ਤਂ ਸਮਾਦਯਿਂਸੁ, ਕਿਮਙ੍ਗਂ ਪਨ ਮਯ’ਨ੍ਤਿ ਮਨਸਿ ਕਰੋਨ੍ਤਾ ਭਗਵਤੋ ਆਣਂ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਨ੍ਤਾ ਪਰਿਵਾਸਾਦਿਵਤ੍ਤਂ ਸਮਾਦਿਯਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਮਨ੍ਤ੍ਵਾ ਆਚਰਿਯੇਨ ਅਨੁਦ੍ਧਟਮ੍ਪਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਵਿਨਯਾਲਙ੍ਕਾਰਪ੍ਪਕਰਣੇ ਉਦ੍ਧਟਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੇ ਸਞ੍ਜਾਤਸਦ੍ਧਾਪੇਮਗਾਰਵਾਦਿਯੁਤ੍ਤੇਹਿ ਸਤ੍ਥੁਸਾਸਨਕਰੇਹਿ ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਸਮ੍ਮਾ ਸਿਕ੍ਖਿਤਬ੍ਬਂ. ਇਤੋ ਪਰਾਨਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਆਗਤਨਯੇਨੇਵ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾਨਿ.

ਮਾਨਤ੍ਤਵਿਨਿਚ੍ਛਯਕਥਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

੨੪੮. ਪਾਰਿਵਾਸਿਕਵਤ੍ਤਕਥਾਯਂ ਨਵਕਤਰਂ ਪਾਰਿਵਾਸਿਕਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਤਨਾ ਨਵਕਤਰਂ ਪਾਰਿਵਾਸਿਕਂ. ਪਾਰਿਵਾਸਿਕਸ੍ਸ ਹਿ ਅਤ੍ਤਨਾ ਨਵਕਤਰਂ ਪਾਰਿਵਾਸਿਕਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਞੇ ਮੂਲਾਯਪਟਿਕਸ੍ਸਨਾਰਹ ਮਾਨਤ੍ਤਾਰਹ ਮਾਨਤ੍ਤਚਾਰਿਕ ਅਬ੍ਭਾਨਾਰਹਾਪਿ ਪਕਤਤ੍ਤਟ੍ਠਾਨੇਯੇਵ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਅਨ੍ਤਮਸੋ ਮੂਲਾਯਪਟਿਕਸ੍ਸਨਾਰਹਾਦੀਨਮ੍ਪੀ’’ਤਿ. ਅਨ੍ਤਮਸੋ ਮੂਲਾਯਪਟਿਕਸ੍ਸਨਾਰਹਾਦੀਨਮ੍ਪੀਤਿ ਆਦਿ-ਸਦ੍ਦੇਨ ਮਾਨਤ੍ਤਾਰਹਮਾਨਤ੍ਤਚਾਰਿਕਅਬ੍ਭਾਨਾਰਹੇ ਸਙ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ. ਤੇ ਹਿ ਪਾਰਿਵਾਸਿਕਾਨਂ, ਪਾਰਿਵਾਸਿਕਾ ਚ ਤੇਸਂ ਪਕਤਤ੍ਤਟ੍ਠਾਨੇ ਏਵ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿ. ਅਧੋਤਪਾਦਟ੍ਠਪਨਕਨ੍ਤਿ ਯਤ੍ਥ ਠਤ੍ਵਾ ਪਾਦੇ ਧੋਵਨ੍ਤਿ, ਤਾਦਿਸਂ ਦਾਰੁਫਲਕਖਣ੍ਡਾਦਿਂ. ਪਾਦਘਂਸਨਨ੍ਤਿ ਸਕ੍ਖਰਕਥਲਾਦਿਂ. ਪਾਦੇ ਘਂਸਨ੍ਤਿ ਏਤੇਨਾਤਿ ਪਾਦਘਂਸਨਂ, ਸਕ੍ਖਰਕਥਲਾਦਿ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹਿ ਭਗਵਤਾ ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਿਸ੍ਸੋ ਪਾਦਘਂਸਨਿਯੋ ਸਕ੍ਖਰਂ ਕਥਲਂ ਸਮੁਦ੍ਦਫੇਣ’’ਨ੍ਤਿ (ਚੂਲ਼ਵ. ੨੬੯). ਸਦ੍ਧਿਵਿਹਾਰਿਕਾਨਮ੍ਪਿ ਸਾਦਿਯਨ੍ਤਸ੍ਸਾਤਿ ਸਦ੍ਧਿਵਿਹਾਰਿਕਾਨਮ੍ਪਿ ਅਭਿਵਾਦਨਾਦਿਂ ਸਾਦਿਯਨ੍ਤਸ੍ਸ. ਵਤ੍ਤਂ ਕਰੋਨ੍ਤੀਤਿ ਏਤ੍ਤਕਮਤ੍ਤਸ੍ਸੇਵ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਸਦ੍ਧਿਵਿਹਾਰਿਕਾਦੀਹਿਪਿ ਅਭਿਵਾਦਨਾਦਿਂ ਕਾਤੁਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ. ‘‘ਮਾ ਮਂ ਗਾਮਪ੍ਪਵੇਸਨਂ ਆਪੁਚ੍ਛਥਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਅਨਾਪੁਚ੍ਛਾਪਿ ਗਾਮਂ ਪਵਿਸਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ.

ਯੋ ਯੋ ਵੁਡ੍ਢੋਤਿ ਪਾਰਿਵਾਸਿਕੇਸੁ ਭਿਕ੍ਖੂਸੁ ਯੋ ਯੋ ਵੁਡ੍ਢੋ. ਨਵਕਤਰਸ੍ਸ ਸਾਦਿਤੁਨ੍ਤਿ ਪਾਰਿਵਾਸਿਕਨਵਕਤਰਸ੍ਸ ਅਭਿਵਾਦਨਾਦਿਂ ਸਾਦਿਤੁਂ. ‘‘ਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿਉਪੋਸਥੇ ਕਰਿਯਮਾਨੇ’’ਤਿ ਇਦਂ ਪਵਾਰਣਦਿਵਸੇਸੁ ਸਙ੍ਘੇ ਪਵਾਰੇਨ੍ਤੇ ਅਨੁਪਗਤਛਿਨ੍ਨਵਸ੍ਸਾਦੀਹਿ ਕਰਿਯਮਾਨਂ ਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿਉਪੋਸਥਮ੍ਪਿ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਤ੍ਥੇਵਾਤਿ ਸਙ੍ਘਨਵਕਟ੍ਠਾਨੇਯੇਵ. ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਾਲ਼ਿਯਾ ਪਵਾਰੇਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਸ੍ਸਗ੍ਗੇਨ ਪਤ੍ਤਪਾਲ਼ਿਯਾ ਪਵਾਰੇਤਬ੍ਬਂ, ਨ ਪਨ ਸਬ੍ਬੇਸੁ ਪਵਾਰਿਤੇਸੂਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਓਣੋਜਨਂ ਨਾਮ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨਂ, ਤਂ ਪਨ ਪਾਰਿਵਾਸਿਕੇਨ ਪਾਪਿਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਤਨਾ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਤਸ੍ਸੇਵ ਪੁਨਦਿਵਸਾਦਿਅਤ੍ਥਾਯ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨਂ ਕਾਤਬ੍ਬਂ. ਅਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਚੇ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤਿ, ਨ ਲਭਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਯਦਿ ਪਨ ਨ ਗਣ੍ਹਾਤਿ ਨ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤੀਤਿ ਯਦਿ ਪੁਰਿਮਦਿਵਸੇ ਅਤ੍ਤਨੋ ਨ ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਚ ਨ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤਿ.

ਚਤੁਸ੍ਸਾਲਭਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਭੋਜਨਸਾਲਾਯ ਪਟਿਪਾਟਿਯਾ ਦੀਯਮਾਨਂ ਭਤ੍ਤਂ. ਹਤ੍ਥਪਾਸੇ ਠਿਤੇਨਾਤਿ ਦਾਯਕਸ੍ਸ ਹਤ੍ਥਪਾਸੇ ਠਿਤੇਨ, ਪਟਿਗ੍ਗਹਣਰੁਹਨਟ੍ਠਾਨੇਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਮਹਾਪੇਲ਼ਭਤ੍ਤੇਪੀਤਿ ਮਹਨ੍ਤੇਸੁ ਭਤ੍ਤਪਚ੍ਛਿਆਦਿਭਾਜਨੇਸੁ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਦੀਯਮਾਨਭਤ੍ਤੇਸੁਪਿ. ਇਤੋ ਪਰਮ੍ਪਿ ਪਾਰਿਵਾਸਿਕਵਤ੍ਤਂ ਪਾਲ਼ਿਯਂ (ਚੂਲ਼ਵ. ੭੫) ਆਗਤਨਯੇਨੇਵ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਤਤ੍ਥ ਪਨ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਆਗਤਨਯੇਨੇਵ ਅਤ੍ਥੋ ਸੁਵਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਦੁਬ੍ਬਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਟ੍ਠਾਨੇਯੇਵ ਕਥਯਿਸ੍ਸਾਮ.

‘‘ਨ ਸਾਮਣੇਰੋ ਉਪਟ੍ਠਾਪੇਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਦੁਬ੍ਬਿਧਂ ਸਾਮਣੇਰਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਅਞ੍ਞੋ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ‘‘ਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯੋ ਓਵਦਿਤਬ੍ਬਾ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਲਦ੍ਧਸਮ੍ਮੁਤਿਕੇਨ ਆਣਤ੍ਤੋਪਿ ਗਰੁਧਮ੍ਮੇਹਿ ਅਞ੍ਞੇਹਿ ਵਾ ਓਵਦਿਤੁਂ ਨ ਲਭਤੀਤਿ ਆਹ ‘‘ਪਟਿਬਲਸ੍ਸ ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੁਸ੍ਸ ਭਾਰੋ ਕਾਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ. ਆਗਤਾ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯੋ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਾਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ. ਸਵਚਨੀਯਨ੍ਤਿ ਸਦੋਸਂ. ਜੇਟ੍ਠਕਟ੍ਠਾਨਂ ਨ ਕਾਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਪਧਾਨਟ੍ਠਾਨਂ ਨ ਕਾਤਬ੍ਬਂ. ਕਿਂ ਤਨ੍ਤਿ ਆਹ ‘‘ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖੁਦ੍ਦੇਸਕੇਨਾ’’ਤਿਆਦਿ.

ਰਜੇਹਿ ਹਤਾ ਉਪਹਤਾ ਭੂਮਿ ਏਤਿਸ੍ਸਾਤਿ ਰਜੋਹਤਭੂਮਿ, ਰਜੋਕਿਣ੍ਣਭੂਮੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਪਚ੍ਚਯਨ੍ਤਿ ਵਸ੍ਸਾਵਾਸਿਕਲਾਭਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਏਕਪਸ੍ਸੇ ਠਤ੍ਵਾਤਿ ਪਾਲ਼ਿਂ ਵਿਹਾਯ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਪਚ੍ਛਤੋ ਠਤ੍ਵਾ. ਸੇਨਾਸਨਂ ਨ ਲਭਤੀਤਿ ਸੇਯ੍ਯਪਰਿਯਨ੍ਤਭਾਗਿਤਾਯ ਵਸ੍ਸਗ੍ਗੇਨ ਗਣ੍ਹਿਤੁਂ ਨ ਲਭਤਿ. ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਭਵੇਯ੍ਯ. ‘‘ਆਗਨ੍ਤੁਕੇਨ ਆਰੋਚੇਤਬ੍ਬਂ, ਆਗਨ੍ਤੁਕਸ੍ਸ ਆਰੋਚੇਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਅਵਿਸੇਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਸਚੇ ਦ੍ਵੇ ਪਾਰਿਵਾਸਿਕਾ ਗਤਟ੍ਠਾਨੇ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਉਭੋਹਿਪਿ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਸ੍ਸ ਆਰੋਚੇਤਬ੍ਬਂ. ਯਥਾ ਬਹਿ ਦਿਸ੍ਵਾ ਆਰੋਚਿਤਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਵਿਹਾਰਂ ਆਗਤੇਨ ਪੁਨ ਆਰੋਚਨਕਿਚ੍ਚਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਏਵਂ ਅਞ੍ਞਵਿਹਾਰਂ ਗਤੇਨਪਿ ਤਤ੍ਥ ਪੁਬ੍ਬੇ ਆਰੋਚਿਤਸ੍ਸ ਪੁਨ ਆਰੋਚਨਕਿਚ੍ਚਂ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਅਵਿਸੇਸੇਨਾਤਿ ਪਾਰਿਵਾਸਿਕਸ੍ਸ ਚ ਉਕ੍ਖਿਤ੍ਤਕਸ੍ਸ ਚ ਅਵਿਸੇਸੇਨ.

ਓਬਦ੍ਧਨ੍ਤਿ ਪਲਿਬੁਦ੍ਧਂ. ਸਹਵਾਸੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰੇ ਛਨ੍ਨੇ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਯਨਮੇਵ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਂ, ਨ ਸੇਸਇਰਿਯਾਪਥਕਪ੍ਪਨਂ. ਸੇਸਮੇਤ੍ਥ ਸੁਵਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਮੇਵ.

ਪਾਪਿਟ੍ਠਤਰਾਤਿ ਪਾਰਾਜਿਕਾਪਤ੍ਤੀਤਿ ਉਕ੍ਕਂਸਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਸਞ੍ਚਰਿਤ੍ਤਾਦਿਪਣ੍ਣਤ੍ਤਿਵਜ੍ਜਤੋ ਪਨ ਸੁਕ੍ਕਵਿਸ੍ਸਟ੍ਠਾਦਿਕਾ ਲੋਕਵਜ੍ਜਾਵ. ਤਤ੍ਥਪਿ ਸਙ੍ਘਭੇਦਾਦਿਕਾ ਪਾਪਿਟ੍ਠਤਰਾ ਏਵ. ਕਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਪਾਰਿਵਾਸਿਕਕਮ੍ਮਵਾਚਾਤਿ ਏਤੇਨ ‘‘ਕਮ੍ਮਭੂਤਾ ਵਾਚਾ ਕਮ੍ਮਵਾਚਾ’’ਤਿ ਕਮ੍ਮਵਾਚਾਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥੋਪਿ ਸਿਦ੍ਧੋਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਸਵਚਨੀਯਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਸ-ਸਦ੍ਦੋ ‘‘ਸਨ੍ਤਿ’’ਅਤ੍ਥਂ ਵਦਤਿ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਚਨੇਨ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਵਤ੍ਤਨਕਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਏਵਮੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ, ‘‘ਮਾ ਪਕ੍ਕਮਾਹੀ’’ਤਿ ਵਾ ‘‘ਏਹਿ ਵਿਨਯਧਰਾਨਂ ਸਮ੍ਮੁਖੀਭਾਵ’’ਨ੍ਤਿ ਵਾ ਏਵਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਆਣਾਯ ਪਵਤ੍ਤਨਕਕਮ੍ਮਂ ਨ ਕਾਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਏਵਞ੍ਹਿ ਕੇਨਚਿ ਸਵਚਨੀਯੇ ਕਤੇ ਅਨਾਦਰੇਨ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤੁਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਆਣਾ ਅਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਾ ਨਾਮ ਹੋਤਿ. ਰਜੋਹਤਭੂਮੀਤਿ ਪਣ੍ਣਸਾਲਾਵਿਸੇਸਨਂ. ਪਚ੍ਚਯਨ੍ਤਿ ਵਸ੍ਸਾਵਾਸਿਕਚੀਵਰਂ. ਸੇਨਾਸਨਂ ਨ ਲਭਤੀਤਿ ਵਸ੍ਸਗ੍ਗੇਨ ਨ ਲਭਤਿ. ਅਪਣ੍ਣਕਪਟਿਪਦਾਤਿ ਅਵਿਰਦ੍ਧਪਟਿਪਦਾ. ਸਚੇ ਵਾਯਮਨ੍ਤੋਪੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਅਵਿਸਯਭਾਵਂ ਞਤ੍ਵਾ ਅਵਾਯਮਨ੍ਤੋਪਿ ਸਙ੍ਗਯ੍ਹਤਿ. ਅਵਿਸੇਸੇਨਾਤਿ ਪਾਰਿਵਾਸਿਕੁਕ੍ਖਿਤ੍ਤਕਾਨਂ ਸਾਮਞ੍ਞੇਨ. ਪਞ੍ਚਵਣ੍ਣਛਦਨਬਨ੍ਧਨਟ੍ਠਾਨੇਸੂਤਿ ਪਞ੍ਚਪ੍ਪਕਾਰਛਦਨੇਹਿ ਛਨ੍ਨਟ੍ਠਾਨੇਸੁ. ਓਬਦ੍ਧਨ੍ਤਿ ਉਟ੍ਠਾਨਾਦਿਬ੍ਯਾਪਾਰਪਟਿਬਦ੍ਧਂ, ਪੀਲ਼ਿਤਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਮਞ੍ਚੇ ਵਾ ਪੀਠੇ ਵਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਵਾਸਦ੍ਦੋ ਸਮੁਚ੍ਚਯਤ੍ਥੋ. ਤੇਨ ਤਟ੍ਟਿਕਾਚਮ੍ਮਖਣ੍ਡਾਦੀਸੁ ਦੀਘਾਸਨੇਸੁਪਿ ਨਿਸੀਦਿਤੁਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਦੀਪਿਤਂ ਹੋਤਿ. ਨ ਵਤ੍ਤਭੇਦਦੁਕ੍ਕਟਨ੍ਤਿ ਵੁਡ੍ਢਤਰਸ੍ਸ ਜਾਨਨ੍ਤਸ੍ਸਪਿ ਵਤ੍ਤਭੇਦੇ ਦੁਕ੍ਕਟਂ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਵਤ੍ਤਂ ਨਿਕ੍ਖਿਪਾਪੇਤ੍ਵਾਤਿ ਇਦਮ੍ਪਿ ਪਰਿਵਾਸਾਦਿਮੇਵ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਨ ਸੇਸਕਮ੍ਮਾਨਿ.

‘‘ਸੇਨਾਸਨਂ ਨ ਲਭਤਿ ਸੇਯ੍ਯਪਰਿਯਨ੍ਤਭਾਗਿਤਾਯ. ਉਦ੍ਦੇਸਾਦੀਨਿ ਦਾਤੁਮ੍ਪਿ ਨ ਲਭਤੀਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ‘ਤਦਹੁਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੇਪਿ ਪਕਤਤ੍ਤੇ’ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਅਨੁਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੇਹਿ ਵਸਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਸਮਵਸ੍ਸਾਤਿ ਏਤੇਨ ਅਪਚ੍ਛਾ ਅਪੁਰਿਮਂ ਨਿਪਜ੍ਜਨੇ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਵਤ੍ਤਭੇਦਾਪਤ੍ਤਿਭਾਵਂ ਦੀਪੇਤਿ. ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਨਵਕਤਰਨ੍ਤਿ ਪਾਰਿਵਾਸਿਕਾਦਿਨਵਕਤਰਂ. ਪਠਮਂ ਸਙ੍ਘਮਜ੍ਝੇ ਪਰਿਵਾਸਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਵਤ੍ਤੇਨ ਪੁਨ ਏਕਸ੍ਸਪਿ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਸਮਾਦਿਯਿਤੁਂ ਨਿਕ੍ਖਿਪਿਤੁਞ੍ਚ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਮਾਨਤ੍ਤੇ ਪਨ ਨਿਕ੍ਖਿਪਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਊਨੇਗਣੇਚਰਣਦੋਸਤ੍ਤਾ ਨ ਗਹੇਤੁਨ੍ਤਿ ਏਕੇ. ਪਠਮਂ ਆਦਿਨ੍ਨਵਤ੍ਤਂ ਏਕਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਯਥਾ ਨਿਕ੍ਖਿਪਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਤਥਾ ਸਮਾਦਿਯਿਤੁਮ੍ਪਿ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਪੋਰਾਣਗਣ੍ਠਿਪਦੇ’’ਤਿ ਵਜਿਰਬੁਦ੍ਧਿਟੀਕਾਯਂ (ਵਜਿਰ. ਟੀ. ਚੂਲ਼ਵਗ੍ਗ ੭੬) ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ.

ਇਦਂ ਏਤ੍ਥ ਯਂ ਵਤ੍ਤਂ ‘‘ਚਤੁਨਵੁਤਿਪਾਰਿਵਾਸਿਕਵਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਪਾਰਿਵਾਸਿਕਕ੍ਖਨ੍ਧਕਪਾਲ਼ਿਯਂ (ਚੂਲ਼ਵ. ੭੫) ਆਗਤਂ, ਸਮਨ੍ਤਪਾਸਾਦਿਕਾਯਮ੍ਪਿ ਏਤ੍ਤਕਾਯ ਪਾਲ਼ਿਯਾ (ਚੂਲ਼ਵ. ਅਟ੍ਠ. ੭੫-੮੪) ਵਣ੍ਣਨਂ ਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਪਾਰਿਵਾਸਿਕਵਤ੍ਤਕਥਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ’’ਤਿ ਆਹ. ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਵਿਨਯਸਙ੍ਗਹਪਕਰਣੇ (ਵਿ. ਸਙ੍ਗ. ਅਟ੍ਠ. ੨੪੮) ਪਨ ‘‘ਨ ਛਮਾਯਂ ਚਙ੍ਕਮਨ੍ਤੇ ਚਙ੍ਕਮੇ ਚਙ੍ਕਮਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਇਮਸ੍ਸਾਨਨ੍ਤਰਂ ‘‘ਪਾਰਿਵਾਸਿਕਚਤੁਤ੍ਥੋ ਚੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ’’ਤਿਆਦੀਨਿ ਅਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਾਰਿਵਾਸਿਕੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਸਾਦਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਨਿ ਪਠਮਂ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਪਦਾਨਿ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਤੇਸਂ ਪਦਾਨਂ ਸਂਵਣ੍ਣਨਂ ਕਤ੍ਵਾ ‘‘ਇਦਂ ਪਾਰਿਵਾਸਿਕਵਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਅਞ੍ਞਥਾ ਅਨੁਕ੍ਕਮੋ ਵੁਤ੍ਤੋ, ਸੋ ਪਾਲ਼ਿਯਾ ਚ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯ ਚ ਨ ਸਮੇਤਿ. ਆਚਰਿਯਸ੍ਸ ਪਨ ਅਯਮਧਿਪ੍ਪਾਯੋ ਸਿਯਾ – ‘‘ਪਾਰਿਵਾਸਿਕਚਤੁਤ੍ਥੋ ਚੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ’’ਤਿਆਦੀਨਿ ਪਾਰਿਵਾਸਿਕਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਸਮਾਦਿਯਿਤਬ੍ਬਾਨਿ ਨ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਅਥ ਖੋ ਕਮ੍ਮਕਾਰਕਾਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਾਕਤ੍ਤਬ੍ਬਕਮ੍ਮਦਸ੍ਸਨਮੇਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਪਾਰਿਵਾਸਿਕਵਤ੍ਤੇ ਨ ਪਵੇਸੇਤਬ੍ਬਂ. ‘‘ਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਾਰਿਵਾਸਿਕੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਸਾਦਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਨਿ ਪਨ ਪਾਰਿਵਾਸਿਕਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਸਮ੍ਮਾਵਤ੍ਤਿਤਬ੍ਬਵਤ੍ਤਾਨਿਯੇਵ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਇਮਾਨਿਯੇਵ ਪਾਰਿਵਾਸਿਕਵਤ੍ਤੇ ਪਵੇਸੇਤਬ੍ਬਾਨੀਤਿ. ਅਮ੍ਹੇਹਿ ਪਨ ਪਾਲ਼ਿਅਟ੍ਠਕਥਾਟੀਕਾਸੁ ਆਗਤਾਨੁਕ੍ਕਮੇਨ ਪਠਮਂ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਵਤ੍ਤਾਨਂ ਅਤ੍ਥਂ ਪਠਮਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਛਾ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਪਦਾਨਂ ਅਤ੍ਥੋ ਪਚ੍ਛਾ ਵੁਤ੍ਤੋਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ.

ਇਤਿ ਵਿਨਯਸਙ੍ਗਹਸਂਵਣ੍ਣਨਾਭੂਤੇ ਵਿਨਯਾਲਙ੍ਕਾਰੇ

ਗਰੁਕਾਪਤ੍ਤਿਵੁਟ੍ਠਾਨਵਿਨਿਚ੍ਛਯਕਥਾਲਙ੍ਕਾਰੋ ਨਾਮ

ਦ੍ਵਤ੍ਤਿਂਸਤਿਮੋ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ.

੩੩. ਕਮ੍ਮਾਕਮ੍ਮਵਿਨਿਚ੍ਛਯਕਥਾ

੨੪੯. ਏਵਂ ਗਰੁਕਾਪਤ੍ਤਿਵੁਟ੍ਠਾਨਵਿਨਿਚ੍ਛਯਕਥਂ ਕਥੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਕਮ੍ਮਾਕਮ੍ਮਵਿਨਿਚ੍ਛਯਕਥਂ ਕਥੇਤੁਂ ‘‘ਕਮ੍ਮਾਕਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਨਾ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਸਮਗ੍ਗੇਨ ਸਙ੍ਘੇਨ ਕਰੀਯਤੇ ਤਨ੍ਤਿ ਕਮ੍ਮਂ, ਅਪਲੋਕਨਾਦਿਚਤੁਬ੍ਬਿਧਵਿਨਯਕਮ੍ਮਂ. ਇਤਰਸ੍ਮਿਮ੍ਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ. ਅ-ਕਾਰੋ ਵੁਦ੍ਧਿਅਤ੍ਥੋ, ਨ ਵੁਦ੍ਧਿਪ੍ਪਤ੍ਤਂ ਕਮ੍ਮਂ ਅਕਮ੍ਮਂ. ਕਮ੍ਮਞ੍ਚ ਅਕਮ੍ਮਞ੍ਚ ਕਮ੍ਮਾਕਮ੍ਮਂ ਵਜ੍ਜਾਵਜ੍ਜਂ ਵਿਯ, ਫਲਾਫਲਂ ਵਿਯ ਚ. ਤਤ੍ਥ ਚ ਕਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਅਪਲੋਕਨਕਮ੍ਮਞਤ੍ਤਿਕਮ੍ਮਦ੍ਵਯਂ. ਅਕਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਞਤ੍ਤਿਦੁਤਿਯਕਮ੍ਮਞਤ੍ਤਿਚਤਉਤ੍ਥਕਮ੍ਮਦ੍ਵਯਂ. ਅਥ ਵਾ ਕਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਚਤੂਸੁਪਿ ਏਤੇਸੁ ਲਹੁਕਕਮ੍ਮਂ. ਅਕਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਗਰੁਕਕਮ੍ਮਂ. ਕਮ੍ਮਾਕਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਵਿਨਿਚ੍ਛਯੋ ਏਵਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋਤਿ ਯੋਜਨਾ. ਤਤ੍ਥ ਪਨਾਤਿ ਪਕ੍ਖਨ੍ਤਰਤ੍ਥੇ ਨਿਪਾਤੋ, ਗਰੁਕਾਪਤ੍ਤਿਵੁਟ੍ਠਾਨਵਿਨਿਚ੍ਛਯਕਥਾਪਕ੍ਖਤੋ ਅਞ੍ਞੋ ਕਮ੍ਮਾਕਮ੍ਮਵਿਨਿਚ੍ਛਯਕਥਾਪਕ੍ਖੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋਤਿ ਵਾ ਮਯਾ ਵੁਚ੍ਚਤੇਤਿ ਵਾ ਅਤ੍ਥੋ.

ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਕਮ੍ਮਾਨੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਚਤ੍ਤਾਰੀਤਿ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦਨਿਦਸ੍ਸਨਂ. ਤੇਨ ਵਿਨਯਕਮ੍ਮਾਨਿ ਨਾਮ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਏਵ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਨ ਇਤੋ ਊਨਾਧਿਕਾਨੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਕਮ੍ਮਾਨੀਤਿ ਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਨਕਮ੍ਮਨਿਦਸ੍ਸਨਂ. ਅਪਲੋਕਨਕਮ੍ਮਨ੍ਤਿਆਦੀਨਿ ਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਨਕਮ੍ਮਾਨਂ ਉਦ੍ਦੇਸਕਥਨਂ. ਤਤ੍ਥ ਅਪਲੋਕੀਯਤੇ ਆਯਾਚੀਯਤੇ ਅਪਲੋਕਨਂ, ਅਪਪੁਬ੍ਬਲੋਕਧਾਤੁ ਆਯਾਚਨਤ੍ਥੇ, ਯੁਪਚ੍ਚਯੋ ਭਾਵਤ੍ਥਵਾਚਕੋ. ਅਪਲੋਕਨਵਸੇਨ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਕਮ੍ਮਂ ਅਪਲੋਕਨਕਮ੍ਮਂ, ਸੀਮਟ੍ਠਕਸਙ੍ਘਂ ਅਪਲੋਕੇਤ੍ਵਾ ਸਙ੍ਘਾਨੁਮਤਿਯਾ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਕਮ੍ਮਂ. ਞਾਪਨਾ ਞਤ੍ਤਿ, ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਜਾਨਾਪਨਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਞਤ੍ਤਿਯਾ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਕਮ੍ਮਂ ਞਤ੍ਤਿਕਮ੍ਮਂ, ਅਨੁਸ੍ਸਾਵਨਂ ਅਕਤ੍ਵਾ ਸੁਦ੍ਧਞਤ੍ਤਿਯਾਯੇਵ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਕਮ੍ਮਂ. ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਪੂਰਣੀ ਦੁਤਿਯਾ, ਞਤ੍ਤਿ ਦੁਤਿਯਾ ਏਤਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸਾਤਿ ਞਤ੍ਤਿਦੁਤਿਯਂ, ਞਤ੍ਤਿਦੁਤਿਯਞ੍ਚ ਤਂ ਕਮ੍ਮਞ੍ਚਾਤਿ ਞਤ੍ਤਿਦੁਤਿਯਕਮ੍ਮਂ, ਏਕਾਯ ਞਤ੍ਤਿਯਾ ਏਕਾਯ ਅਨੁਸ੍ਸਾਵਨਾਯ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਕਮ੍ਮਂ. ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਪੂਰਣੀ ਚਤੁਤ੍ਥੀ, ਞਤ੍ਤਿ ਚਤੁਤ੍ਥੀ ਏਤਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸਾਤਿ ਞਤ੍ਤਿਚਤੁਤ੍ਥਂ, ਞਤ੍ਤਿਚਤੁਤ੍ਥਞ੍ਚ ਤਂ ਕਮ੍ਮਞ੍ਚਾਤਿ ਞਤ੍ਤਿਚਤੁਤ੍ਥਕਮ੍ਮਂ, ਏਕਾਯ ਞਤ੍ਤਿਯਾ ਤੀਹਿ ਅਨੁਸ੍ਸਾਵਨਾਹਿ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਕਮ੍ਮਂ. ਤੇਨ ਵਕ੍ਖਤਿ ‘‘ਅਪਲੋਕਨਕਮ੍ਮਂ ਨਾਮ ਸੀਮਟ੍ਠਕਸਙ੍ਘਂ ਸੋਧੇਤ੍ਵਾ’’ਤਿਆਦਿ.

ਏਵਂ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਕਮ੍ਮਾਨਿ ਉਦ੍ਦਿਸਿਤ੍ਵਾ ਪਰਿਵਾਰੇ (ਪਰਿ. ੪੮੨ ਆਦਯੋ) ਕਮ੍ਮਵਗ੍ਗੇ ਆਗਤਨਯੇਨੇਵ ਤੇਸਂ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਕਮ੍ਮਾਨਂ ਵਿਪਤ੍ਤਿਕਾਰਣਾਨਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤੁਂ ‘‘ਇਮਾਨਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਕਮ੍ਮਾਨਿ ਕਤਿਹਾਕਾਰੇਹਿ ਵਿਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ? ਪਞ੍ਚਹਾਕਾਰੇਹਿ ਵਿਪਜ੍ਜਨ੍ਤੀ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਵਤ੍ਥੁਤੋਤਿ ਵਿਨਯਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਕਾਰਣਭੂਤਵਤ੍ਥੁਤੋ. ਞਤ੍ਤਿਤੋ ਅਨੁਸ੍ਸਾਵਨਤੋਤਿ ਦ੍ਵੇਪਿ ਕਮ੍ਮਵਾਚਾਯਮੇਵ. ਸੀਮਤੋਤਿ ਕਮ੍ਮਕਰਣਟ੍ਠਾਨਭੂਤਬਦ੍ਧਸੀਮਤੋ. ਪਰਿਸਤੋਤਿ ਕਮ੍ਮਪ੍ਪਤ੍ਤਛਨ੍ਦਾਰਹਭੂਤਕਾਰਕਸਙ੍ਘਤੋ. ਤਾਨਿਯੇਵ ਹਿ ਪਞ੍ਚ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਵਿਨਯਕਮ੍ਮਾਨਂ ਵਿਪਤ੍ਤਿਕਾਰਣਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ.

ਤਤੋ ਤਂ ਕਮ੍ਮਵਿਪਤ੍ਤਿਕਾਰਣਭੂਤਂ ਵਤ੍ਥੁਂ ਪਾਲ਼ਿਨਯੇਨ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਤੁਂ ‘‘ਸਮ੍ਮੁਖਾਕਰਣੀਯਂ ਕਮ੍ਮਂ ਅਸਮ੍ਮੁਖਾ ਕਰੋਤਿ, ਵਤ੍ਥੁਵਿਪਨ੍ਨਂ ਅਧਮ੍ਮਕਮ੍ਮ’’ਨ੍ਤ੍ਯਾਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਸਮ੍ਮੁਖਾਕਰਣੀਯਂ ਪਟਿਪੁਚ੍ਛਾਕਰਣੀਯਂ ਪਟਿਞ੍ਞਾਯਕਰਣੀਯਨ੍ਤਿ ਇਮੇਸਂ ਤਿਣ੍ਣਂ ਅਤਥਾਕਰਣੇਨ, ਸਤਿਵਿਨਯੋ ਅਮੂਲ਼੍ਹਵਿਨਯੋ ਤਸ੍ਸਪਾਪਿਯਸਿਕਾ ਤਜ੍ਜਨੀਯਕਮ੍ਮਂ ਨਿਯਸਕਮ੍ਮਂ ਪਬ੍ਬਾਜਨੀਯਕਮ੍ਮਂ ਪਟਿਸਾਰਣੀਯਕਮ੍ਮਂ ਉਕ੍ਖੇਪਨੀਯਕਮ੍ਮਂ ਪਰਿਵਾਸੋ ਮੂਲਾਯਪਟਿਕਸ੍ਸਨਾ ਮਾਨਤ੍ਤਂ ਅਬ੍ਭਾਨਂ ਉਪਸਮ੍ਪਦਨ੍ਤਿ ਇਮੇਸਂ ਤੇਰਸਕਮ੍ਮਾਨਂ ਅਞ੍ਞਕਮ੍ਮਾਰਹਸ੍ਸ ਅਞ੍ਞਕਮ੍ਮਕਰਣੇਨ, ਉਪੋਸਥੋ ਪਵਾਰਣਾਤਿ ਇਮੇਸਂ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਅਦਿਵਸੇ ਕਰਣੇਨ, ਪਣ੍ਡਕੋ ਥੇਯ੍ਯਸਂਵਾਸਕੋ ਤਿਤ੍ਥਿਯਪਕ੍ਕਨ੍ਤਕੋ ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਗਤੋ ਮਾਤੁਘਾਤਕੋ ਪਿਤੁਘਾਤਕੋ ਅਰਹਨ੍ਤਘਾਤਕੋ ਲੋਹਿਤੁਪ੍ਪਾਦਕੋ ਸਙ੍ਘਭੇਦਕੋ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਦੂਸਕੋ ਉਭਤੋਬ੍ਯਞ੍ਜਨਕੋ ਊਨਵੀਸਤਿਵਸ੍ਸੋ ਅਨ੍ਤਿਮਵਤ੍ਥੁਅਜ੍ਝਾਪਨ੍ਨਪੁਬ੍ਬੋਤਿ ਇਮੇਸਂ ਤੇਰਸਨ੍ਨਂ ਪੁਗ੍ਗਲਾਨਂ ਉਪਸਮ੍ਪਦਾਕਮ੍ਮਕਰਣੇਨ ਇਤਿ ਇਮਾਨਿ ਏਕਤਿਂਸ ਕਮ੍ਮਾਨਿ ਵਤ੍ਥੁਵਿਪਨ੍ਨਂ ਅਧਮ੍ਮਕਮ੍ਮਂ ਹੋਤਿ. ਞਤ੍ਤਿਤੋ ਪਞ੍ਚ, ਅਨੁਸ੍ਸਾਵਨਤੋ ਪਞ੍ਚਾਤਿ ਇਮਾਨਿ ਦਸ ਕਾਰਣਾਨਿ ਅਨ੍ਤੋਕਮ੍ਮਵਾਚਾਯਮੇਵ ਲਭਨ੍ਤਿ, ਸੀਮਤੋ ਏਕਾਦਸ ਕਾਰਣਾਨਿ ਸੀਮਾਸਮ੍ਮੁਤਿਵਸੇਨ ਲਭਨ੍ਤਿ, ਪਰਿਸਤੋ ਦ੍ਵਾਦਸ ਕਾਰਣਾਨਿ ਚਤੁਵਗ੍ਗਪਞ੍ਚਵਗ੍ਗਦਸਵਗ੍ਗਵੀਸਤਿਵਗ੍ਗਸਙ੍ਖਾਤੇਸੁ ਚਤੂਸੁ ਸਙ੍ਘੇਸੁ ਏਕੇਕਸ੍ਮਿਂ ਕਮ੍ਮਪਤ੍ਤਛਨ੍ਦਾਰਹਸਮ੍ਮੁਖੀਭੂਤਸਙ੍ਖਾਤਾਨਂ ਤਿਣ੍ਣਂ ਤਿਣ੍ਣਂ ਸਙ੍ਘਾਨਂ ਵਸੇਨ ਲਭਨ੍ਤੀਤਿ.

ਏਵਂ ਕਮ੍ਮਵਿਪਤ੍ਤਿਕਾਰਣਾਨਿ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਚਤੁਵਗ੍ਗਸਙ੍ਘਾਦੀਸੁ ਸਨ੍ਨਿਸਿਨ੍ਨਾਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਵਿਸੇਸਨਾਮਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਚਤੁਵਗ੍ਗਕਰਣੇ ਕਮ੍ਮੇ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਂ ਸੁਵਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਮੇਵ.

੨੫੦. ਤਤੋ ਪਰਂ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਕਮ੍ਮਾਨਂ ਠਾਨਂ ਸਙ੍ਖੇਪਤੋ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਅਪਲੋਕਨਕਮ੍ਮਂ ਕਤਿ ਠਾਨਾਨਿ ਗਚ੍ਛਤੀ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਮ੍ਪਿ ਸੁਵਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਮੇਵ.

੨੫੧. ਤਤੋ ਤਾਨਿਯੇਵ ਕਮ੍ਮਾਨਿ ਤੇਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ਪਵਤ੍ਤਾਨਿ ਵਿਤ੍ਥਾਰਤੋ ਪਕਾਸੇਤੁਕਾਮੋ ‘‘ਅਯਂ ਤਾਵ ਪਾਲ਼ਿਨਯੋ. ਅਯਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਆਦਿਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਵਿਨਿਚ੍ਛਯਕਥਾ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਤਸ੍ਸਂ ਵਿਨਿਚ੍ਛਯਕਥਾਯਂ ਚਤੂਸੁ ਕਮ੍ਮੇਸੁ ਕਤਮਂ ਅਪਲੋਕਨਕਮ੍ਮਂ ਨਾਮਾਤਿ ਪੁਚ੍ਛਾਯਂ ਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਮਾਹ ‘‘ਅਪਲੋਕਨਕਮ੍ਮਂ ਨਾਮਾ’’ਤਿਆਦਿ. ਤਤ੍ਥ ਸੀਮਟ੍ਠਕਸਙ੍ਘਂ ਸੋਧੇਤ੍ਵਾਤਿ ਅਵਿਪ੍ਪਵਾਸਸਙ੍ਖਾਤਮਹਾਸੀਮਟ੍ਠਕਂ ਸਙ੍ਘਂ ਸੋਧੇਤ੍ਵਾ. ਨ ਹਿ ਖਣ੍ਡਸੀਮਾਯ ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਤੇ ਸਙ੍ਘੇ ਸੋਧੇਤਬ੍ਬਕਿਚ੍ਚਂ ਅਤ੍ਥਿ, ਅਵਿਪ੍ਪਵਾਸਸੀਮਾਸਙ੍ਖਾਤਾਯ ਮਹਾਸੀਮਾਯ ਪਨ ਵਿਤ੍ਥਾਰਤ੍ਤਾ ਬਹੂਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਵਸਨਟ੍ਠਾਨਤ੍ਤਾ ਸਮਗ੍ਗਭਾਵਤ੍ਥਂ ਸੋਧੇਤਬ੍ਬਂ ਹੋਤਿ. ਛਨ੍ਦਾਰਹਾਨਂ ਛਨ੍ਦਂ ਆਹਰਿਤ੍ਵਾਤਿ ਤਿਸ੍ਸਂ ਸੀਮਾਯਂ ਚਤੁਵਗ੍ਗਾਦਿਗਣਂ ਪੂਰੇਤ੍ਵਾ ਹਤ੍ਥਪਾਸਂ ਅਵਿਜਹਿਤ੍ਵਾ ਠਿਤੇਹਿ ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਅਞ੍ਞੇਸਂ ਹਤ੍ਥਪਾਸਂ ਅਨਾਗਤਾਨਂ ਪਕਤਤ੍ਤਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਛਨ੍ਦਂ ਆਹਰਿਤ੍ਵਾ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹਿ ‘‘ਚਤੁਵਗ੍ਗਕਰਣੇ ਕਮ੍ਮੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਭਿਕ੍ਖੂ ਪਕਤਤ੍ਤਾ ਕਮ੍ਮਪ੍ਪਤ੍ਤਾ, ਅਵਸੇਸਾ ਪਕਤਤ੍ਤਾ ਛਨ੍ਦਾਰਹਾ’’ਤਿ (ਪਰਿ. ੪੯੭). ਸਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਅਨੁਮਤਿਯਾਤਿ ਛਨ੍ਦਸ੍ਸ ਆਹਰਿਤਤ੍ਤਾ ਹਤ੍ਥਪਾਸਂ ਆਗਤਾਪਿ ਅਨਾਗਤਾਪਿ ਸਬ੍ਬੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਸਮਗ੍ਗਾਯੇਵ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਅਨੁਮਤਿਯਾ. ਤਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਸਾਵੇਤ੍ਵਾਤਿ ‘‘ਸੁਣਾਤੁ ਮੇ, ਭਨ੍ਤੇ, ਸਙ੍ਘੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਕਮ੍ਮਵਾਚਂ ਅਭਣਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਰੁਚ੍ਚਤਿ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ. ਦੁਤਿਯਮ੍ਪਿ…ਪੇ… ਤਤਿਯਮ੍ਪਿ ਰੁਚ੍ਚਤਿ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਤਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਸਾਵੇਤ੍ਵਾ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਕਮ੍ਮਂ ਅਪਲੋਕਨਕਮ੍ਮਂ ਨਾਮਾਤਿ ਯੋਜਨਾ. ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵਾਤਿ ਅਪਲੋਕਨਕਮ੍ਮੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ. ਇਮਿਨਾ ‘‘ਸੀਮਟ੍ਠਕਸਙ੍ਘਂ ਸੋਧੇਤ੍ਵਾ, ਛਨ੍ਦਾਰਹਾਨਂ ਛਨ੍ਦਂ ਆਹਰਿਤ੍ਵਾ’’ਤਿ ਇਦਂ ਦ੍ਵਯਂ ਅਤਿਦਿਸਤਿ. ਇਤਰੇਸੁਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ.

ਤਤ੍ਥ ਤੇਸੁ ਚਤੂਸੁ ਕਮ੍ਮੇਸੁ ਕਿਂ ਅਞ੍ਞਕਮ੍ਮਂ ਇਤਰਕਮ੍ਮਵਸੇਨ ਕਾਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਚੋਦਨਂ ਸਨ੍ਧਾਯਾਹ ‘‘ਤਤ੍ਰ’’ਇਚ੍ਚਾਦਿ. ਏਵਂ ਹੋਤੁ, ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇ ਅਵਿਸੇਸੇਨ ਸਬ੍ਬਮ੍ਪਿ ਕਮ੍ਮਂ ਅਞ੍ਞਵਸੇਨ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਆਹ ‘‘ਞਤ੍ਤਿਦੁਤਿਯਕਮ੍ਮਂ ਪਨਾ’’ਤਿਆਦਿ. ਤਤ੍ਥ ਪਨ-ਸਦ੍ਦੋ ਵਿਸੇਸਤ੍ਥਜੋਤਕੋ, ਞਤ੍ਤਿਦੁਤਿਯਕਮ੍ਮੇ ਪਨ ਵਿਸੇਸੋ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਇਤੋ ਪਰਾਨਿ ਸੁਵਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾਨੇਵ. ਪਟਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਮੇਵ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਨ੍ਤਿ ਅਜ੍ਝਾਹਾਰਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ. ਯਦਿ ਏਵਂ ਅਕ੍ਖਰਪਰਿਹੀਨਾਦੀਸੁ ਸਨ੍ਤੇਸੁ ਕਮ੍ਮਕੋਪੋ ਸਿਯਾਤਿ ਚੋਦਨਂ ਮਨਸਿ ਕਤ੍ਵਾ ਆਹ ‘‘ਸਚੇ ਪਨਾ’’ਤਿਆਦਿ. ਤਤ੍ਥ ਅਕ੍ਖਰਪਰਿਹੀਨਨ੍ਤਿ ‘‘ਸੁਣਾਤੁ ਮੇ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਸੁ-ਕਾਰ ਣਾ-ਕਾਰ ਤੁ-ਕਾਰਾਦੀਨਂ ਭਸ੍ਸਨਂ. ਪਦਪਰਿਹੀਨਨ੍ਤਿ ਸੁਣਾਤੂਤਿਆਦੀਨਂ ਵਿਭਤ੍ਯਨ੍ਤਪਦਾਨਂ ਭਸ੍ਸਨਂ. ਦੁਰੁਤ੍ਤਪਦਂ ਪਨ ਉਪਰਿ ਵਕ੍ਖਤਿ.

ਇਦਾਨਿ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਵਚਨੇ ਪਯੋਜਨਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਇਦਂ ਅਕੁਪ੍ਪਕਮ੍ਮੇ ਦਲ਼੍ਹਿਕਮ੍ਮਂ ਹੋਤਿ, ਕੁਪ੍ਪਕਮ੍ਮੇ ਕਮ੍ਮਂ ਹੁਤ੍ਵਾ ਤਿਟ੍ਠਤੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਤਤ੍ਥ ਇਦਨ੍ਤਿ ਇਦਂ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਵੁਤ੍ਤਕਮ੍ਮਂ. ਅਕੁਪ੍ਪਕਮ੍ਮੇਤਿ ਅਕੁਪ੍ਪੇ ਠਾਨਾਰਹੇ ਪੁਰੇਕਤਕਮ੍ਮੇ. ਦਲ਼੍ਹਿਕਮ੍ਮਂ ਹੋਤੀਤਿ ਥਿਰਤਰਕਮ੍ਮਂ ਹੋਤਿ ਏਕਾਯ ਰਜ੍ਜੁਯਾ ਬਨ੍ਧਿਤਬ੍ਬਭਾਰੇ ਦੁਤਿਯਤਤਿਯਾਦਿਰਜ੍ਜੂਹਿ ਬਨ੍ਧਨਂ ਵਿਯ. ਕੁਪ੍ਪਕਮ੍ਮੇਤਿ ਅਕ੍ਖਰਪਰਿਹੀਨਾਦਿਵਸੇਨ ਕੁਪ੍ਪੇ ਅਟ੍ਠਾਨਾਰਹੇ ਪੁਰੇਕਤਕਮ੍ਮੇ. ਕਮ੍ਮਂ ਹੁਤ੍ਵਾ ਤਿਟ੍ਠਤੀਤਿ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਵੁਤ੍ਤੇ ਸਤਿ ਤੇਸਂ ਅਕ੍ਖਰਪਰਿਹੀਨਾਦੀਨਂ ਸੋਧਿਤਤ੍ਤਾ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਕਮ੍ਮਂ ਹੁਤ੍ਵਾ ਤਿਟ੍ਠਤਿ. ਅਕੁਪ੍ਪਕਮ੍ਮੇ ਕੁਪ੍ਪਕਮ੍ਮੇਤਿ ਵਾ ਭਾਵੇਨਭਾਵਲਕ੍ਖਣਤ੍ਥੇ ਭੁਮ੍ਮਵਚਨਂ. ਪੁਰੇਤਰਂ ਕਤਕਮ੍ਮਸ੍ਮਿਂ ਅਕੁਪ੍ਪਕਮ੍ਮੇ ਸਤਿ ਪਚ੍ਛਾ ਇਦਂ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਵੁਤ੍ਤਕਮ੍ਮਂ ਦਲ਼੍ਹਿਕਮ੍ਮਂ ਹੋਤਿ, ਪੁਰੇਕਤਕਮ੍ਮਸ੍ਮਿਂ ਕੁਪ੍ਪਕਮ੍ਮੇ ਸਤਿ ਇਦਂ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਵੁਤ੍ਤਕਮ੍ਮਂ ਅਕੁਪ੍ਪਂ ਠਾਨਾਰਹਂ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਕਮ੍ਮਂ ਹੁਤ੍ਵਾ ਤਿਟ੍ਠਤੀਤਿ. ਇਮਂ ਪਾਠਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਆਚਰਿਯਵਰਾ ਏਕਪੁਗ੍ਗਲਮ੍ਪਿ ਅਨੇਕਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਉਪਸਮ੍ਪਦਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ. ਕਸ੍ਮਾ ਪਨ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਲਜ੍ਜੀਪੇਸਲਬਹੁਸ੍ਸੁਤਸਿਕ੍ਖਾਕਾਮਭੂਤਾਨਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਆਚਰਿਯੁਪਜ੍ਝਾਯਾਨਂ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਸਿਕ੍ਖਂ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੀਤਿ? ਨ ਤੇ ਅਤ੍ਤਨੋ ਆਚਰਿਯੁਪਜ੍ਝਾਯਾਨਂ ਸਨ੍ਤਿਕਾ ਲਦ੍ਧਸਿਕ੍ਖਂ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾਯ ਅਞ੍ਞਂ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਿ, ਅਥ ਖੋ ਤਾਯ ਏਵ ਸਦ੍ਧਿਂ ਦਿਗੁਣਤਿਗੁਣਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ. ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇਪਿ ਪੁਰਿਮਸਿਕ੍ਖਾਯ ਅਸਦ੍ਦਹਨ੍ਤਾਯੇਵ ਕਰੇਯ੍ਯੁਂ, ਨੋ ਸਦ੍ਦਹਨ੍ਤਾਤਿ? ਨੋ ਅਸਦ੍ਦਹਨ੍ਤਾ, ਸਦ੍ਦਹਨ੍ਤਾਪਿ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਕਰਣੇ ਯੁਤ੍ਤਿਤੋਪਿ ਆਗਮਤੋਪਿ ਆਦੀਨਵਂ ਅਪਸ੍ਸਨ੍ਤਾ ਆਨਿਸਂਸਮੇਵ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਾ ਕਰੋਨ੍ਤੀਤਿ.

ਕਥਂ ਯੁਤ੍ਤਿਤੋ ਆਨਿਸਂਸਂ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਿ? ਯਥਾ ਹਿ ਲੋਕੇ ਅਭਿਸਿਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਰਾਜਾਨਂ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਾਭਿਸਿਞ੍ਚਨੇ ਆਦੀਨਵਂ ਨ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਅਥ ਖੋ ਅਭਿਸੇਕਾਨੁਭਾਵੇਨ ਰਾਜਿਦ੍ਧਿਪ੍ਪਤ੍ਤਤਾਦੀਹਿ ਕਾਰਣੇਹਿ ਆਨਿਸਂਸਮੇਵ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਯਥਾ ਚ ਸਾਸਨੇ ਚੇਤਿਯਂ ਵਾ ਪਟਿਮਂ ਵਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਸਬ੍ਬਕਿਚ੍ਚਂ ‘‘ਅਨੇਕਜਾਤਿਸਂਸਾਰ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਹਿ ਭਗਵਤੋ ਵਚਨੇਹਿ ਅਭਿਸੇਕਮਙ੍ਗਲਂ ਕਰੋਨ੍ਤਾਪਿ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਕਰਣੇ ਆਦੀਨਵਂ ਅਪਸ੍ਸਨ੍ਤਾ ਅਤਿਰੇਕਤਰਂ ਮਹਿਦ੍ਧਿਕਤਾਮਹਾਨੁਭਾਵਤਾਦਿਆਨਿਸਂਸਮੇਵ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਾ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿਯੇਵ, ਏਵਮੇਵ ਕਤਉਪਸਮ੍ਪਦਕਮ੍ਮਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਪੁਨਦੇਵ ਕਮ੍ਮਵਾਚਾਭਣਨੇ ਆਦੀਨਵਂ ਅਪਸ੍ਸਨ੍ਤਾ ਪੁਬ੍ਬੇ ਕਤਕਮ੍ਮਸ੍ਮਿਂ ਵਤ੍ਥੁਆਦੀਸੁ ਪਞ੍ਚਸੁ ਅਙ੍ਗੇਸੁ ਏਕਸ੍ਮਿਮ੍ਪਿ ਅਙ੍ਗੇ ਅਪਰਿਪੁਣ੍ਣੇ ਸਤਿ ਕਮ੍ਮਕੋਪਸਮ੍ਭਵਤੋ ਇਦਾਨਿ ਕਤਕਮ੍ਮੇਨ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਅਙ੍ਗੇ ਸਤਿ ਕਮ੍ਮਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਸਮ੍ਭਵਞ੍ਚ ਪੁਬ੍ਬੇਵ ਕਮ੍ਮਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਸਮ੍ਭਵੇਪਿ ਦਲ਼੍ਹਿਕਮ੍ਮਥਿਰਤਰਸਮ੍ਭਵਞ੍ਚ ਆਨਿਸਂਸਂ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਾ ਕਰੋਨ੍ਤਿ. ਕਥਂ ਆਗਮਤੋ ਆਨਿਸਂਸਂ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਿ? ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਪਰਿਵਾਰਟ੍ਠਕਥਾਪਾਠਵਿਨਯਸਙ੍ਗਹਪਾਠੇਸੁ ਦੁਰੁਤ੍ਤਪਦਸ੍ਸ ਸੋਧਨਤ੍ਥਂ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਭਾਵਸ੍ਸ ਉਪਲਕ੍ਖਣਨਯੇਨ ਵਚਨਤੋ. ਸੇਸਞਤ੍ਤਿਦੋਸਅਨੁਸ੍ਸਾਵਨਦੋਸਾਨਞ੍ਚ ਵਤ੍ਥੁਵਿਪਤ੍ਤਿਸੀਮਵਿਪਤ੍ਤਿਪਰਿਸਵਿਪਤ੍ਤਿਦੋਸਾਨਞ੍ਚ ਸੋਧਨਂ ਦਸ੍ਸਿਤਂ ਹੋਤਿ. ਤੇਨੇਵ ਚ ਕਾਰਣੇਨ ਅਯਮ੍ਪਿ ਪਚ੍ਛਿਮਪਾਠੋ ਆਚਰਿਯੇਨ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ ਹੇਟ੍ਠਾ ਵੁਤ੍ਤੋਵ. ਇਤਿ ਪੁਬ੍ਬੇ ਕਤਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਕੋਪਸਮ੍ਭਵੇਪਿ ਇਦਾਨਿ ਕਤਕਮ੍ਮੇਨ ਸਮ੍ਪਜ੍ਜਨਸਙ੍ਖਾਤਂ ਆਨਿਸਂਸਂ ਆਗਮਤੋ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤੀਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ.

ਕੇਚਿ ਪਨ ਆਚਰਿਯਾ ਇਮਂ ‘‘ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਵਤ੍ਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਪਾਠਂ ਤਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਪਠਮਕਮ੍ਮਕਰਣਕਾਲੇ ਦੁਰੁਤ੍ਤਸੋਧਨਤ੍ਥਂ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਨ ਚਿਰਕਾਲੇ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਤਦੇਤਂ ਵਚਨਂ ਨੇਵ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਆਗਤਂ, ਨ ਟੀਕਾਦੀਸੁ ਵਿਨਿਚ੍ਛਿਤਂ, ਤੇਸਂ ਮਤਿਮਤ੍ਤਮੇਵ, ਤਸ੍ਮਾ ਨ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ. ਅਪਿਚ ਤਸ੍ਮਿਂ ਖਣੇ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਵਚਨਤੋਪਿ ਅਪਰਭਾਗੇ ਵਚਨਂ ਮਹਪ੍ਫਲਂ ਹੋਤਿ ਮਹਾਨਿਸਂਸਂ. ਤਸ੍ਮਿਞ੍ਹਿ ਕਾਲੇ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਭਣਨੇ ਞਤ੍ਤਿਦੋਸਅਨੁਸ੍ਸਾਵਨਦੋਸਾਨਿ ਪਚ੍ਛਿਮਭਣਨੇ ਸੁਟ੍ਠੁ ਭਣਨ੍ਤੋ ਸੋਧੇਤੁਂ ਸਕ੍ਕੁਣੇਯ੍ਯ, ਨ ਵਤ੍ਥੁਵਿਪਤ੍ਤਿਸੀਮਵਿਪਤ੍ਤਿਪਰਿਸਵਿਪਤ੍ਤਿਦੋਸਾਨਿ. ਤਸ੍ਮਿਞ੍ਹਿ ਖਣੇ ਤਮੇਵ ਵਤ੍ਥੁ, ਸਾ ਏਵ ਸੀਮਾ, ਸਾ ਏਵ ਪਰਿਸਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਾਨਿ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਵਚਨੇਨ ਸੋਧੇਤੁਮਸਕ੍ਕੁਣੇਯ੍ਯਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਅਪਰਭਾਗੇ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਪਨ ਪੁਬ੍ਬੇ ਅਪਰਿਪੁਣ੍ਣਵੀਸਤਿਵਸ੍ਸਭਾਵੇਨ ਵਤ੍ਥੁਵਿਪਤ੍ਤਿਭੂਤੇਪਿ ਇਦਾਨਿ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਵੀਸਤਿਵਸ੍ਸਤ੍ਤਾ ਵਤ੍ਥੁਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿ ਹੋਤਿ, ਪੁਬ੍ਬੇ ਸੀਮਸਙ੍ਕਰਾਦਿਭਾਵੇਨ ਸੀਮਵਿਪਤ੍ਤਿਸਮ੍ਭਵੇਪਿ ਇਦਾਨਿ ਤਦਭਾਵਤ੍ਥਾਯ ਸੁਟ੍ਠੁ ਸੋਧਿਤਤ੍ਤਾ ਸੀਮਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿ ਹੋਤਿ, ਪੁਬ੍ਬੇ ਵਗ੍ਗਕਮ੍ਮਾਦਿਵਸੇਨ ਪਰਿਸਵਿਪਤ੍ਤਿਸਮ੍ਭਵੇਪਿ ਇਦਾਨਿ ਤਦਭਾਵਤ੍ਥਾਯ ਸੁਟ੍ਠੁ ਸੋਧਿਤਤ੍ਤਾ ਪਰਿਸਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿ ਹੋਤਿ, ਏਵਂ ਪਞ੍ਚ ਵਿਪਤ੍ਤਿਯੋ ਸੋਧੇਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਚ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯੋ ਸਮ੍ਪਾਦੇਤ੍ਵਾ ਕਾਤੁਂ ਸਕ੍ਕੁਣੇਯ੍ਯਤੋ ਪਠਮਕਾਲੇ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਭਣਨਤੋਪਿ ਅਪਰਭਾਗੇ ਭਣਨਂ ਮਹਪ੍ਫਲਂ ਹੋਤਿ ਮਹਾਨਿਸਂਸਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਯਦਿ ਏਵਂ ਉਪਸਮ੍ਪਦਸਿਕ੍ਖਾਯ ਦਹਰੋ ਭਵੇਯ੍ਯਾਤਿ? ਨ ਭਵੇਯ੍ਯ. ਕਸ੍ਮਾ? ਪੋਰਾਣਸਿਕ੍ਖਂ ਅਪ੍ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਤਾਯ ਏਵ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਤ੍ਤਾਤਿ. ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇਪਿ ਪੁਰੇਕਤਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਸਮ੍ਪਜ੍ਜਨਭਾਵੇਨ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤੇ ਸਤਿ ਤਾਯ ਠਿਤਤ੍ਤਾ ਅਦਹਰੋ ਸਿਯਾ. ਪੁਰਿਮਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਅਸਮ੍ਪਜ੍ਜਨਭਾਵੇਨ ਇਦਾਨਿ ਕਤਕਮ੍ਮੇਯੇਵ ਉਪਸਮ੍ਪਦਭਾਵੇਨ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤੇ ਸਤਿ ਕਸ੍ਮਾ ਦਹਰੋ ਨ ਭਵੇਯ੍ਯਾਤਿ? ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇ ਦਹਰੋ ਭਵੇਯ੍ਯ. ਏਵਂ ਦਹਰੋ ਸਮਾਨੋ ਪੁਰਿਮਸਿਕ੍ਖਾਯ ਵਸ੍ਸਂ ਗਣੇਤ੍ਵਾ ਯਥਾਵੁਡ੍ਢਂ ਵਨ੍ਦਨਾਦੀਨਿ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਮਹਾਸਾਵਜ੍ਜੋ ਭਵੇਯ੍ਯਾਤਿ? ਏਵਂ ਪੁਰਿਮਸਿਕ੍ਖਾਯ ਅਟ੍ਠਿਤਭਾਵਂ ਪਚ੍ਛਿਮਸਿਕ੍ਖਾਯ ਏਵ ਲਦ੍ਧੁਪਸਮ੍ਪਦਭਾਵਂ ਤਥਤੋ ਜਾਨਨ੍ਤੋ ਏਵਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਸਾਵਜ੍ਜੋ ਹੋਤਿ, ਏਵਂ ਪਨ ਅਜਾਨਨ੍ਤੋ ‘‘ਪੁਰਿਮਸਿਕ੍ਖਾਯਮੇਵ ਠਿਤੋ’’ਤਿ ਮਞ੍ਞਿਤ੍ਵਾ ਏਵਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਅਨਵਜ੍ਜੋਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਕਥਂ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤੀਤਿ ਚੇ? ‘‘ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ ਊਨਵੀਸਤਿਵਸ੍ਸਂ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਸਞ੍ਞੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਉਪਸਮ੍ਪਾਦੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ, ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਪਨ ਅਨੁਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋਵ ਹੋਤਿ. ਸਚੇ ਪਨ ਸੋ ਦਸਵਸ੍ਸਚ੍ਚਯੇਨ ਅਞ੍ਞਂ ਉਪਸਮ੍ਪਾਦੇਤਿ, ਤਂ ਚੇ ਮੁਞ੍ਚਿਤ੍ਵਾ ਗਣੋ ਪੂਰਤਿ, ਸੂਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ. ਸੋਪਿ ਚ ਯਾਵ ਨ ਜਾਨਾਤਿ, ਤਾਵਸ੍ਸ ਨੇਵ ਸਗ੍ਗਨ੍ਤਰਾਯੋ, ਨ ਮੋਕ੍ਖਨ੍ਤਰਾਯੋ. ਞਤ੍ਵਾ ਪਨ ਪੁਨ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਸਮਨ੍ਤਪਾਸਾਦਿਕਾਯਂ (ਪਾਚਿ. ਅਟ੍ਠ. ੪੦੬) ਆਗਤਤ੍ਤਾ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤਿ. ਏਵਂ ਵਤ੍ਥੁਵਿਪਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਕਮ੍ਮਕੋਪਤੋ ਅਨੁਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਉਪਜ੍ਝਾਯੋ ਭਵਿਤੁਂ ਯੁਤ੍ਤਕਾਲੇ ਪੁਨ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜਨੇਨ ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਭੂਤਭਾਵਸ੍ਸ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਆਗਤਤ੍ਤਾ ਇਮਿਨਾ ਨਯੇਨ ਸੀਮਵਿਪਨ੍ਨਪਅਸਵਿਪਨ੍ਨਞਤ੍ਤਿਵਿਪਨ੍ਨਅਨੁਸ੍ਸਾਵਨਵਿਪਨ੍ਨਭੂਤਤ੍ਤਾ ਕਮ੍ਮਕੋਪਤੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ਅਨੁਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਭੂਤਂ ਪੁਗ੍ਗਲਮ੍ਪਿ ਅਪਰਭਾਗੇ ਵੁਡ੍ਢਿਪ੍ਪਤ੍ਤਿਕਾਲੇਪਿ ਪਞ੍ਚ ਵਿਪਤ੍ਤਿਦੋਸਾਨਿ ਸੋਧੇਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਉਪਸਮ੍ਪਦਕਮ੍ਮਵਾਚਾਕਰਣੇਨ ਉਪਸਮ੍ਪਾਦੇਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਸੋਪਿ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਪੁਬ੍ਬਕਮ੍ਮਕਾਲੇ ਅਨੁਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਹੁਤ੍ਵਾਪਿ ਅਪਰਕਮ੍ਮਕਾਲੇ ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਹੋਤੀਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ.

ਏਕਚ੍ਚੇ ਪਨ ਭਿਕ੍ਖੂ ਪੋਰਾਣਸਿਕ੍ਖਂ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾਯ ਨਵਸਿਕ੍ਖਮੇਵ ਗਣ੍ਹਿਂਸੁ, ਤੇ ਪਨ ਭਿਕ੍ਖੂ ਨਵਸਿਕ੍ਖਾਵਸੇਨ ਦਹਰਾਵ ਭਵਨ੍ਤਿ, ਏਵਂ ਕਰਣਞ੍ਚ ਅਤਿਵਿਯ ਗੁਣਵਿਸਿਟ੍ਠਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਨਵਕਤਰਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਤਸ੍ਮਿਂ ਪੁਗ੍ਗਲੇ ਪਯਿਰੁਪਾਸਿਤੁਕਾਮੋ ਤਂ ਪੁਗ੍ਗਲਂ ਅਤ੍ਤਨਾ ਵੁਡ੍ਢਤਰਂ ਕਾਤੁਕਾਮੋ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਦਹਰਂ ਕਾਤੁਕਾਮੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਗਾਰਵੇਨ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਯੁਤ੍ਤੋ ਭਵੇਯ੍ਯ. ਅਥ ਪਨ ਸਿਕ੍ਖਾਸਮ੍ਪਨ੍ਨਂ ਕਤ੍ਤੁਕਾਮੋ ਏਵਂ ਕਰੇਯ੍ਯ, ਸਿਕ੍ਖਾ ਨਾਮ ਪਞ੍ਚਙ੍ਗਸਮਨ੍ਨਾਗਤੇ ਸਤਿ ਸਮ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਸੀਲਵਿਸੁਦ੍ਧਿਯੇਵ ਕਾਰਣਂ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਯਦਿ ਪੁਰਿਮਸਿਕ੍ਖਾ ਅਟ੍ਠਿਤਾ ਭਵੇਯ੍ਯ, ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾਨਕਿਚ੍ਚਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਸਯਮੇਵ ਪਤਿਤਾ ਹੋਤਿ. ਪੁਰਿਮਸਿਕ੍ਖਾਯ ਠਿਤਾਯ ਸਤਿ ਵਿਬ੍ਭਮਿਤੁਕਾਮੋਯੇਵ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾਨਂ ਕਰੇਯ੍ਯ, ਨ ਭਿਕ੍ਖੁਭਵਿਤੁਕਾਮੋ, ਸੋ ਪਨ ਚਤੁਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿਸੀਲਮੇਵ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਂ ਕਰੇਯ੍ਯ, ਤਸ੍ਮਾ ਪੋਰਾਣਸਿਕ੍ਖਾਯ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾਨਂ ਅਯੁਤ੍ਤਂ ਵਿਯ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ਤਤੋ ਪੋਰਾਣਸਿਕ੍ਖਂ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾਯ ਨਵਸਿਕ੍ਖਾਗਹਣਤੋ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਕਰਣਂਯੇਵ ਯੁਤ੍ਤਤਰਂ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ਕਸ੍ਮਾ? ਪੋਰਾਣਸਿਕ੍ਖਂ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾਯ ਨਵਸਿਕ੍ਖਾਗਹਣੇ ਪੁਰਿਮਕਮ੍ਮਂ ਅਸਮ੍ਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਛਿਮਕਮ੍ਮਸਮ੍ਪਜ੍ਜਨੇ ਸਤਿ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਪੁਰਿਮਸਿਕ੍ਖਾ ਨਤ੍ਥਿ, ਯਾ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾਤਬ੍ਬਾ, ਤਥਾਪਿ ਨਵਸਿਕ੍ਖਾਯ ਸਮ੍ਪਜ੍ਜਿਤਤ੍ਤਾ ਦੋਸੋ ਨਤ੍ਥਿ, ਦਹਰਭਾਵਂ ਪਤ੍ਤੋਪਿ ਯੁਤ੍ਤਰੂਪੋਯੇਵ.

ਯਦਿ ਪੁਰਿਮਕਮ੍ਮਮ੍ਪਿ ਪਚ੍ਛਿਮਕਮ੍ਮਮ੍ਪਿ ਸਮ੍ਪਜ੍ਜਤਿਯੇਵ, ਏਵਂ ਸਤਿ ਪੁਰਿਮਸਿਕ੍ਖਾਯ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾਨਂ ਨਿਰਤ੍ਥਕਂ. ਪਚ੍ਛਿਮਸਿਕ੍ਖਾਯ ਠਿਤੋਪਿ ਦਹਰਭਾਵਂ ਪਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਅਯੁਤ੍ਤਰੂਪੋ. ਯਦਿ ਪਨ ਪੁਰਿਮਕਮ੍ਮਮੇਵ ਸਮ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਨ ਪਚ੍ਛਿਮਕਮ੍ਮਂ, ਏਵਂ ਸਤਿ ਪੁਬ੍ਬੇ ਠਿਤਪੋਰਾਣਸਿਕ੍ਖਾਪਿ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾਨੇਨ ਪਤਿਤਾ. ਪਚ੍ਛਿਮਸਿਕ੍ਖਾਪਿ ਪਚ੍ਛਿਮਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਵਿਪਤ੍ਤੀਨਂ ਅਞ੍ਞਤਰੇਨ ਯੋਗਤੋ ਨ ਸਮ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਪੁਰਿਮਸਿਕ੍ਖਾਯ ਚ ਪਤਿਤਤ੍ਤਾ ਪਚ੍ਛਿਮਸਿਕ੍ਖਾਯ ਚ ਅਲਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਉਭਤੋ ਭਟ੍ਠਤ੍ਤਾ ਅਯੁਤ੍ਤੋਵ ਹੋਤਿ. ਪੋਰਾਣਸਿਕ੍ਖਂ ਅਪ੍ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾਯ ਨਵਸਿਕ੍ਖਾਗਹਣੇ ਪਨ ਸਤਿ ਪੁਰਿਮਕਮ੍ਮਂ ਸਮ੍ਪਨ੍ਨਂ ਹੁਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਛਿਮਕਮ੍ਮਂ ਅਸਮ੍ਪਨ੍ਨਂ ਹੋਨ੍ਤਮ੍ਪਿ ਪੁਰਿਮਸਿਕ੍ਖਾਯ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤੋਯੇਵ, ਪੁਰਿਮਂ ਅਸਮ੍ਪਨ੍ਨਂ ਹੁਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਛਿਮਂ ਸਮ੍ਪਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਪਚ੍ਛਿਮਸਿਕ੍ਖਾਯ ਠਿਤੋ ਏਵ. ਪੁਰਿਮਪਚ੍ਛਿਮਕਮ੍ਮਦ੍ਵਯਮ੍ਪਿ ਪਞ੍ਚਹਙ੍ਗੇਹਿ ਸਮ੍ਪਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਦਲ਼੍ਹਿਕਮ੍ਮਥਿਰਤਰਭੂਤਾਯ ਪੁਰਿਮਸਿਕ੍ਖਾਯ ਠਿਤੋਯੇਵ ਸੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਪੁਰਿਮਸਿਕ੍ਖਂ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾਯ ਨਵਸਿਕ੍ਖਾਗਹਣਤੋ ਪੁਰਿਮਸਿਕ੍ਖਂ ਅਪ੍ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾਯ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਨਵਸਿਕ੍ਖਾਗਹਣਂ ਯੁਤ੍ਤਤਰਂ ਹੋਤੀਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ.

ਇਮਂ ਪਨ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਕਰੋਨ੍ਤਾਨਂ ਆਚਰਿਯਾਨਂ ਵਾਦਂ ਅਮਨਸਿਕਰੋਨ੍ਤਾ ਅਞ੍ਞੇ ਆਚਰਿਯਾ ਅਨੇਕਪ੍ਪਕਾਰਂ ਅਨਿਚ੍ਛਿਤਕਥਂ ਕਥੇਨ੍ਤਿ. ਕਥਂ? ਏਕਚ੍ਚੇ ਥੇਰਾ ਏਵਂ ਵਦਨ੍ਤਿ ‘‘ਕਿਂ ਇਮੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਏਵਂ ਕਰੋਨ੍ਤਾ ਪਾਰਾਜਿਕਪ੍ਪਤ੍ਤਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਪੁਨ ਸਿਕ੍ਖਾਯ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਸ੍ਸਾਮਾਤਿ ਮਞ੍ਞਨ੍ਤੀ’’ਤਿ. ਤੇ ਥੇਰਾ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਕਮ੍ਮਵਾਚਂ ਭਣਨ੍ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਇਮੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਇਮਿਨਾ ਕਾਰਣੇਨ ਏਵਂ ਕਰੋਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਏਵਮਾਹਂਸੁ. ਏਕਚ੍ਚੇ ਪਨ ਥੇਰਾ ‘‘ਕਸ੍ਮਾ ਇਮੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਯਥਾ ਨਾਮ ਅਸਨਿ ਏਕਵਾਰਮੇਵ ਪਤਨ੍ਤੀ ਸਤ੍ਤੇ ਜੀਵਿਤਕ੍ਖਯਂ ਪਾਪੇਤਿ, ਏਵਮੇਵ ਭਗਵਤੋ ਆਣਾਭੂਤਾ ਕਮ੍ਮਵਾਚਾ ਏਕਵਾਰਂ ਭਣਮਾਨਾ ਕਮ੍ਮਂ ਸਿਜ੍ਝਾਪੇਤਿ, ਨ ਅਨੇਕਵਾਰ’’ਨ੍ਤਿ, ਤੇਪਿ ‘‘ਕਮ੍ਮਸਿਜ੍ਝਨਤ੍ਥਾਯ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਭਣਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਏਵਮਾਹਂਸੁ. ਬਹਵੋ ਪਨ ਭਿਕ੍ਖੂ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਕਰੋਨ੍ਤੇ ਦਿਸ੍ਵਾ ਏਵਂ ਵਦਨ੍ਤਿ ‘‘ਇਮੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਚਰਿਯੁਪਜ੍ਝਾਯੇਹਿ ਦਿਨ੍ਨਸਿਕ੍ਖਂ ਅਸਦ੍ਦਹਨ੍ਤਾ ਏਵਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਆਚਰਿਯੁਪਜ੍ਝਾਯਗੁਣਾਪਰਾਧਕਾ ਏਤੇ ਸਮਣਾ’’ਤਿ. ਤੇ ‘‘ਪੁਬ੍ਬਸਿਕ੍ਖਂ ਅਸਦ੍ਦਹਿਤ੍ਵਾ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਕਰੋਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਮਞ੍ਞਨ੍ਤਾ ਏਵਮਾਹਂਸੁ.

ਅਪਰੇ ਪਨ ਥੇਰਾ ‘‘ਪਠਮਂ ਉਪਸਮ੍ਪਦਕਮ੍ਮਵਾਚਾਭਣਨਕਾਲੇਯੇਵ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ, ਨ ਅਪਰਭਾਗੇ’’ਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਕਾਰਣਂ ਹੇਟ੍ਠਾ ਵੁਤ੍ਤਮੇਵ. ਅਞ੍ਞੇ ਏਵਮਾਹਂਸੁ ‘‘ਞਤ੍ਤਿਦੁਤਿਯਕਮ੍ਮਵਾਚਾਯਮੇਵ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਨ ਞਤ੍ਤਿਚਤੁਤ੍ਥਕਮ੍ਮੇ, ਅਥ ਚ ਪਨਿਮੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਞਤ੍ਤਿਚਤੁਤ੍ਥਕਮ੍ਮਭੂਤਾਯ ਉਪਸਮ੍ਪਦਕਮ੍ਮਵਾਚਾਯ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਏਤਂ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯ ਨ ਸਮੇਤੀ’’ਤਿ, ਤਂ ਨੀਤਤ੍ਥਮੇਵ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਵਦਿਂਸੁ. ਨੇਯ੍ਯਤ੍ਥਤੋ ਪਨ ਇਮਿਨਾ ਨਯੇਨ ਚਤੂਸੁਪਿ ਕਮ੍ਮੇਸੁ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਕਾਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਕਮ੍ਮਸਙ੍ਕਰਮੇਵ ਹਿ ਞਤ੍ਤਿਦੁਤਿਯਕਮ੍ਮੇ ਵਿਸੇਸਤੋ ਵਦਤਿ, ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਭਾਵੋ ਪਨ ਸਬ੍ਬੇਸੂਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ. ਤੇਨੇਵ ਹਿ ਞਤ੍ਤਿਚਤੁਤ੍ਥਕਮ੍ਮਵਾਚਾਯ ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਟ੍ਠਾਨੇਯੇਵ ਪੁਬ੍ਬੇ ਅਨੁਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਪਚ੍ਛਾ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬਭਾਵੋ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤੋਤਿ.

ਪਟਿਪੁਚ੍ਛਾਕਰਣੀਯਾਦੀਸੁਪੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਆਦਿਸਦ੍ਦੇਨ ਪਟਿਂਞ੍ਞਾਯ ਕਰਣੀਯਾਦਯੋ ਸਙ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਪਟਿਪੁਚ੍ਛਾਯ ਕਰਣੀਯਂ ਅਪ੍ਪਟਿਪੁਚ੍ਛਾ ਕਰੋਤੀਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਚੋਦੇਤ੍ਵਾ ਸਾਰੇਤ੍ਵਾ ਕਾਤਬ੍ਬਂ ਅਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ਅਚੋਦੇਤ੍ਵਾ ਅਸਾਰੇਤ੍ਵਾ ਕਰੋਤਿ. ਪਟਿਞ੍ਞਾਯ ਕਰਣੀਯਂ ਅਪ੍ਪਟਿਞ੍ਞਾਯ ਕਰੋਤੀਤਿ ਪਟਿਞ੍ਞਂ ਆਰੋਪੇਤ੍ਵਾ ਯਥਾਦਿਨ੍ਨਾਯ ਪਟਿਞ੍ਞਾਯ ਕਾਤਬ੍ਬਂ ਅਪਟਿਞ੍ਞਾਯ ਪਟਿਞ੍ਞਂ ਅਕਰੋਨ੍ਤਸ੍ਸ ਵਿਲਪਨ੍ਤਸ੍ਸ ਬਲਕ੍ਕਾਰੇਨ ਕਰੋਤਿ. ਸਤਿਵਿਨਯਾਰਹਸ੍ਸਾਤਿ ਦਬ੍ਬਮਲ੍ਲਪੁਤ੍ਤਤ੍ਥੇਰਸਦਿਸਸ੍ਸ ਖੀਣਾਸਵਸ੍ਸ. ਅਮੂਲ਼੍ਹਵਿਨਯਾਰਹਸ੍ਸਾਤਿ ਗਗ੍ਗਭਿਕ੍ਖੁਸਦਿਸਸ੍ਸ ਉਮ੍ਮਤ੍ਤਕਸ੍ਸ. ਤਸ੍ਸਪਾਪਿਯਸਿਕਕਮ੍ਮਾਰਹਸ੍ਸਾਤਿ ਉਪਵਾਲ਼ਭਿਕ੍ਖੁਸਦਿਸਸ੍ਸ ਉਸ੍ਸਨ੍ਨਪਾਪਸ੍ਸ. ਤਜ੍ਜਨੀਯਕਮ੍ਮਾਰਹਸ੍ਸਾਤਿ ਪਣ੍ਡਕਲੋਹਿਤਕਭਿਕ੍ਖੁਸਦਿਸਸ੍ਸ ਭਣ੍ਡਨਕਾਰਕਸ੍ਸ. ਨਿਯਸਕਮ੍ਮਾਰਹਸ੍ਸਾਤਿ ਸੇਯ੍ਯਸਕਭਿਕ੍ਖੁਸਦਿਸਸ੍ਸ ਅਭਿਣ੍ਹਾਪਤ੍ਤਿਕਸ੍ਸ. ਪਬ੍ਬਾਜਨੀਯਕਮ੍ਮਾਰਹਸ੍ਸਾਤਿ ਅਸ੍ਸਜਿਪੁਨਬ੍ਬਸੁਕਭਿਕ੍ਖੁਸਦਿਸਸ੍ਸ ਕੁਲਦੂਸਕਸ੍ਸ. ਪਟਿਸਾਰਣੀਯਕਮ੍ਮਾਰਹਸ੍ਸਾਤਿ ਸੁਧਮ੍ਮਭਿਕ੍ਖੁਸਅਸਸ੍ਸ ਉਪਾਸਕੇ ਜਾਤਿਆਦੀਹਿ ਦੂਸੇਨ੍ਤਸ੍ਸ. ਉਕ੍ਖੇਪਨੀਯਕਮ੍ਮਾਰਹਸ੍ਸਾਤਿ ਛਨ੍ਨਭਿਕ੍ਖੁਸਦਿਸਸ੍ਸ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਅਪਸ੍ਸਨ੍ਤਸ੍ਸ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਅਦੇਸੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਅਰਿਟ੍ਠਭਿਕ੍ਖੁਸਦਿਸਸ੍ਸ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਂ ਅਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਨ੍ਤਸ੍ਸ. ਪਰਿਵਾਸਾਰਹਸ੍ਸਾਤਿ ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸਾਪਤ੍ਤਿਕਸ੍ਸ. ਮੂਲਾਯਪਟਿਕਸ੍ਸਨਾਰਹਸ੍ਸਾਤਿ ਅਨ੍ਤਰਾਪਤ੍ਤਿਂ ਆਪਨ੍ਨਸ੍ਸ. ਮਾਨਤ੍ਤਾਰਹਨ੍ਤਿ ਅਪ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸਾਪਤ੍ਤਿਕਂ. ਅਬ੍ਭਾਨਾਰਹਨ੍ਤਿ ਚਿਣ੍ਣਮਾਨਤ੍ਤਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ. ਉਪਸਮ੍ਪਾਦੇਤੀਤਿ ਉਪਸਮ੍ਪਦਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਤਿ.

ਅਨੁਪੋਸਥੇ ਉਪੋਸਥਂ ਕਰੋਤੀਤਿ ਅਨੁਪੋਸਥਦਿਵਸੇ ਉਪੋਸਥਂ ਕਰੋਤਿ. ਉਪੋਸਥਦਿਵਸੋ ਨਾਮ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਕਤ੍ਤਿਕਮਾਸਂ ਅਵਸੇਸੇਸੁ ਏਕਾਦਸਸੁ ਮਾਸੇਸੁ ਭਿਨ੍ਨਸ੍ਸ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਸਾਮਗ੍ਗਿਦਿਵਸੋ ਚ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਾ ਚਾਤੁਦ੍ਦਸਪਨ੍ਨਰਸਾ ਚ, ਏਤਂ ਤਿਪ੍ਪਕਾਰਮ੍ਪਿ ਉਪੋਸਥਦਿਵਸਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਞਸ੍ਮਿਂ ਦਿਵਸੇ ਉਪੋਸਥਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਅਨੁਪੋਸਥੇ ਉਪੋਸਥਂ ਕਰੋਤਿ ਨਾਮ. ਯਤ੍ਰ ਹਿ ਪਤ੍ਤਚੀਵਰਾਦਿਅਤ੍ਥਾਯ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਕੇਨ ਕਾਰਣੇਨ ਵਿਵਦਨ੍ਤਾ ਉਪੋਸਥਂ ਵਾ ਪਵਾਰਣਂ ਵਾ ਠਪੇਨ੍ਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਤਸ੍ਮਿਂ ਅਧਿਕਰਣੇ ਵਿਨਿਚ੍ਛਿਤੇ ‘‘ਸਮਗ੍ਗਾ ਜਾਤਮ੍ਹਾ’’ਤਿ ਅਨ੍ਤਰਾ ਸਾਮਗ੍ਗੀਉਪੋਸਥਂ ਕਾਤੁਂ ਨ ਲਭਨ੍ਤਿ, ਕਰੋਨ੍ਤੇਹਿ ਅਨੁਪੋਸਥੇ ਉਪੋਸਥੋ ਕਤੋ ਨਾਮ ਹੋਤਿ.

ਅਪ੍ਪਵਾਰਣਾਯ ਪਵਾਰੇਤੀਤਿ ਅਪ੍ਪਵਾਰਣਦਿਵਸੇ ਪਵਾਰੇਤਿ. ਪਵਾਰਣਦਿਵਸੋ ਨਾਮ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਕਤ੍ਤਿਕਮਾਸੇ ਭਿਨ੍ਨਸ੍ਸ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਸਾਮਗ੍ਗਿਦਿਵਸੋ ਚ ਪਚ੍ਚੁਕ੍ਕਡ੍ਢਿਤ੍ਵਾ ਠਪਿਤਦਿਵਸੋ ਚ ਦ੍ਵੇ ਚ ਪੁਣ੍ਣਮਾਸਿਯੋ, ਏਤਂ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧਂ ਪਵਾਰਣਦਿਵਸਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਞਸ੍ਮਿਂ ਦਿਵਸੇ ਪਵਾਰੇਨ੍ਤੋ ਅਪ੍ਪਵਾਰਣਾਯ ਪਵਾਰੇਤਿ ਨਾਮ. ਇਧਾਪਿ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਕਸ੍ਸ ਵਿਵਾਦਸ੍ਸ ਵੂਪਸਮੇ ਸਾਮਗ੍ਗੀਪਵਾਰਣਂ ਕਾਤੁਂ ਨ ਲਭਨ੍ਤਿ. ਕਰੋਨ੍ਤੇਹਿ ਅਪ੍ਪਵਾਰਣਾਯ ਪਵਾਰਣਾ ਕਤਾ ਹੋਤੀਤਿ ਅਯਂ ਅਟ੍ਠਕਥਾਪਾਠੋ (ਪਰਿ. ਅਟ੍ਠ. ੪੮੩).

‘‘ਉਮ੍ਮਤ੍ਤਕਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਉਮ੍ਮਤ੍ਤਕਸਮ੍ਮੁਤਿ ਉਮ੍ਮਤ੍ਤਕੇਨ ਯਾਚਿਤ੍ਵਾ ਕਤੇ ਅਸਮ੍ਮੁਖਾਪਿ ਦਾਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਨਿਸਿਨ੍ਨੇਪਿ ਨ ਕੁਪ੍ਪਤਿ ਨਿਯਮਾਭਾਵਤੋ. ਅਸਮ੍ਮੁਖਾ ਕਤੇ ਪਨ ਦੋਸਾਭਾਵਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘ਅਸਮ੍ਮੁਖਾ ਕਤਂ ਸੁਕਤਂ ਹੋਤੀ’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਦੂਤੇਨ ਉਪਸਮ੍ਪਦਾ ਪਨ ਸਮ੍ਮੁਖਾ ਕਾਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਕਮ੍ਮਵਾਚਾਨਾਨਤ੍ਤਸਮ੍ਭਵਤੋ. ਪਤ੍ਤਨਿਕ੍ਕੁਜ੍ਜਨਾਦਯੋ ਹਤ੍ਥਪਾਸਤੋ ਅਪਨੀਤਮਤ੍ਤੇਪਿ ਕਾਤੁਂ ਵਟ੍ਟਨ੍ਤਿ. ਸਙ੍ਘਸਮ੍ਮੁਖਤਾਤਿਆਦੀਸੁ ਯਾਵਤਿਕਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਕਮ੍ਮਪ੍ਪਤ੍ਤਾ, ਤੇ ਆਗਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਛਨ੍ਦਾਰਹਾਨਂ ਛਨ੍ਦੋ ਆਹਤੋ ਹੋਤਿ, ਸਮ੍ਮੁਖੀਭੂਤਾ ਨ ਪਟਿਕ੍ਕੋਸਨ੍ਤਿ, ਅਯਂ ਸਙ੍ਘਸਮ੍ਮੁਖਤਾ. ਯੇਨ ਧਮ੍ਮੇਨ ਯੇਨ ਵਿਨਯੇਨ ਯੇਨ ਸਤ੍ਥੁਸਾਸਨੇਨ ਸਙ੍ਘੋ ਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਤਿ, ਅਯਂ ਧਮ੍ਮਸਮ੍ਮੁਖਤਾ ਵਿਨਯਸਮ੍ਮੁਖਤਾ. ਤਤ੍ਥ ਧਮ੍ਮੋਤਿ ਭੂਤਂ ਵਤ੍ਥੁ. ਵਿਨਯੋਤਿ ਚੋਦਨਾ ਚੇਵ ਸਾਰਣਾ ਚ. ਸਤ੍ਥੁਸਾਸਨਂ ਨਾਮ ਞਤ੍ਤਿਸਮ੍ਪਦਾ ਚੇਵ ਅਨੁਸ੍ਸਾਵਨਸਮ੍ਪਦਾ ਚ. ਯਸ੍ਸ ਸਙ੍ਘੋ ਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਸਮ੍ਮੁਖਾਭਾਵੋ ਪੁਗ੍ਗਲਸਮ੍ਮੁਖਤਾ. ਕਤ੍ਤਿਕਮਾਸਸ੍ਸ ਪਵਾਰਣਮਾਸਤ੍ਤਾ ‘ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਕਤ੍ਤਿਕਮਾਸ’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਪਚ੍ਚੁਕ੍ਕਡ੍ਢਿਤ੍ਵਾ ਠਪਿਤਦਿਵਸੋ ਚਾਤਿ ਕਾਲ਼ਪਕ੍ਖੇ ਚਾਤੁਦ੍ਦਸਿਂ ਪਨ੍ਨਰਸਿਂ ਵਾ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਦ੍ਵੇ ਪੁਣ੍ਣਮਾਸਿਯੋਤਿ ਪਠਮਪਚ੍ਛਿਮਵਸ੍ਸੂਪਗਤਾਨਂ ਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨਿਯਂ (ਸਾਰਤ੍ਥ. ਟੀ. ਪਰਿਵਾਰ ੩.੪੮੩) ਆਗਤਂ.

‘‘ਠਪਿਤਉਪੋਸਥਪਵਾਰਣਾਨਂ ਕਤ੍ਤਿਕਮਾਸੇ ਸਾਮਗ੍ਗਿਯਾ ਕਤਾਯ ਸਾਮਗ੍ਗੀਪਵਾਰਣਂ ਮੁਞ੍ਚਿਤ੍ਵਾ ਉਪੋਸਥਂ ਕਾਤੁਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਆਹ ‘ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਕਤ੍ਤਿਕਮਾਸ’ਨ੍ਤਿ. ਸਚੇ ਪਨ ਤੇਸਂ ਨਾਨਾਸੀਮਾਸੁ ਮਹਾਪਵਾਰਣਾਯ ਵਿਸੁਂ ਪਵਾਰਿਤਾਨਂ ਕਤ੍ਤਿਕਮਾਸਬ੍ਭਨ੍ਤਰੇ ਸਾਮਗ੍ਗੀ ਹੋਤਿ, ਸਾਮਗ੍ਗੀਉਪੋਸਥੋ ਏਵ ਤੇਹਿ ਕਾਤਬ੍ਬੋ, ਨ ਪਵਾਰਣਾ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਵਸ੍ਸੇ ਕਤਪਵਾਰਣਾਨਂ ਪੁਨ ਪਵਾਰਣਾਯ ਅਵਿਹਿਤਤ੍ਤਾ. ਸਾਮਗ੍ਗੀਦਿਵਸੋ ਹੋਤੀਤਿ ਅਨੁਪੋਸਥਦਿਵਸੇ ਸਾਮਗ੍ਗੀਕਰਣਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਸਚੇ ਪਨ ਚਾਤੁਦ੍ਦਸਿਯਂ ਪਨ੍ਨਰਸਿਯਂ ਵਾ ਸਙ੍ਘੋ ਸਾਮਗ੍ਗਿਂ ਕਰੋਤਿ, ਤਦਾ ਸਾਮਗ੍ਗੀਉਪੋਸਥਦਿਵਸੋ ਨ ਹੋਤਿ, ਚਾਤੁਦ੍ਦਸੀਪਨ੍ਨਰਸੀਉਪੋਸਥੋਵ ਹੋਤਿ. ਉਪਰਿ ਪਵਾਰਣਾਯਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ. ਪਚ੍ਚੁਕ੍ਕਡ੍ਢਿਤ੍ਵਾ ਠਪਿਤਦਿਵਸੋ ਚਾਤਿ ਭਣ੍ਡਨਕਾਰਕੇਹਿ ਉਪਦ੍ਦੁਤਾ ਵਾ ਕੇਨਚਿਦੇਵ ਕਰਣੀਯੇਨ ਪਵਾਰਣਸਙ੍ਗਹਂ ਵਾ ਕਤ੍ਵਾ ਠਪਿਤੋ ਕਾਲ਼ਪਕ੍ਖਚਾਤੁਦ੍ਦਸੀਦਿਵਸੋ ਚ. ਦ੍ਵੇ ਚ ਪੁਣ੍ਣਮਾਸਿਯੋਤਿ ਪੁਬ੍ਬਕਤ੍ਤਿਕਪੁਣ੍ਣਮਾ ਪਚ੍ਛਿਮਕਤ੍ਤਿਕਪੁਣ੍ਣਮਾ ਚਾਤਿ ਦ੍ਵੇ ਪੁਣ੍ਣਮਾਸਿਯੋ. ਏਤਂ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧਨ੍ਤਿ ਪੁਣ੍ਣਮਾਸਿਦ੍ਵਯੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਾਮਗ੍ਗੀਪਵਾਰਣਂ ਚਾਤੁਦ੍ਦਸੀਪਵਾਰਣਞ੍ਚ ਸਮ੍ਪਿਣ੍ਡੇਤ੍ਵਾ, ਇਦਞ੍ਚ ਪਕਤਿਚਾਰਿਤ੍ਤਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਥਾਰੂਪਪਚ੍ਚਯੇ ਪਨ ਸਤਿ ਉਭਿਨ੍ਨਂ ਪੁਣ੍ਣਮਾਸੀਨਂ ਪੁਰਿਮਾ ਦ੍ਵੇ ਚਾਤੁਦ੍ਦਸਿਯੋ, ਕਾਲ਼ਪਕ੍ਖਚਾਤੁਦ੍ਦਸਿਯਾ ਅਨਨ੍ਤਰਾ ਪਨ੍ਨਰਸੀਪੀਤਿ ਇਮੇਪਿ ਤਯੋ ਦਿਵਸਾ ਪਵਾਰਣਾਦਿਵਸਾ ਏਵਾਤਿ ਇਮਂ ਸਤ੍ਤਵਿਧਮ੍ਪਿ ਪਵਾਰਣਾਦਿਵਸਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਞਸ੍ਮਿਂ ਦਿਵਸੇ ਪਵਾਰੇਤੁਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਵਿਮਤਿਵਿਨੋਦਨਿਯਂ (ਵਿ. ਵਿ. ਟੀ. ਪਰਿਵਾਰ ੨.੪੮੩) ਆਗਤਂ.

ਏਵਂ ਵਤ੍ਥੁਵਿਪਤ੍ਤਿਵਿਨਿਚ੍ਛਯਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਞਤ੍ਤਿਵਿਪਤ੍ਤਿਵਿਨਿਚ੍ਛਯਂ ਅਨੁਸ੍ਸਾਵਨਵਿਪਤ੍ਤਿਵਿਨਿਚ੍ਛਯਞ੍ਚ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਞਤ੍ਤਿਤੋ ਵਿਪਤ੍ਤਿਯਂ ਪਨਾ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਪਞ੍ਚਮਞਤ੍ਤਿਵਿਪਤ੍ਤਿਯਂ ‘‘ਪਚ੍ਛਾ ਵਾ ਞਤ੍ਤਿਂ ਠਪੇਤੀ’’ਤਿ ਏਤਸ੍ਸ ਸਂਵਣ੍ਣਨਾਯਂ ਅਨੁਸ੍ਸਾਵਨਕਮ੍ਮਂ ਕਤ੍ਵਾਤਿ ਪਠਮਂ ਅਨੁਸ੍ਸਾਵਨਂ ਸਾਵੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਏਸਾ ਞਤ੍ਤੀ’’ਤਿ ਅਨੁਸ੍ਸਾਵਨਾਨਨ੍ਤਰਮੇਵ ਸਕਲਂ ਞਤ੍ਤਿਂ ਵਤ੍ਵਾ, ਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ‘‘ਏਸਾ ਞਤ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ.

੨੫੨. ਚਤੁਤ੍ਥਅਨੁਸ੍ਸਾਵਨਵਿਪਤ੍ਤਿਸਂਵਣ੍ਣਨਾਯਂ ‘‘ਯ੍ਵਾਯਨ੍ਤਿ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਪ੍ਪਭੇਦੋ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤੋ. ਦਸਧਾ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਬੁਦ੍ਧਿਯਾ ਪਭੇਦੋਤਿ ਏਤ੍ਥ ਦਸਧਾ ਦਸਵਿਧੇਨ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਾਨਂ ਪਭੇਦੋਤਿ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਂ. ਕੇਨਾਯਂ ਪਭੇਦੋਤਿ ਆਹ ‘ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਬੁਦ੍ਧਿਯਾ’ਤਿ. ਯਥਾਧਿਪ੍ਪੇਤਤ੍ਥਬ੍ਯਞ੍ਜਨਤੋ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਸਙ੍ਖਾਤਾਨਂ ਅਕ੍ਖਰਾਨਂ ਜਨਿਕਾ ਬੁਦ੍ਧਿ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਬੁਦ੍ਧਿ, ਤਾਯ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਬੁਦ੍ਧਿਯਾ, ਅਕ੍ਖਰਸਮੁਟ੍ਠਾਪਕਚਿਤ੍ਤਭੇਦੇਨੇਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਯਂ ਵਾ ਸਂਯੋਗਪਰਂ ਕਤ੍ਵਾ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਇਦਮ੍ਪਿ ਗਰੁਕਨ੍ਤਿ ਯੋਜਨਾ’’ਤਿ ਵਿਮਤਿਵਿਨੋਦਨਿਯਂ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨਿਯਂ (ਸਾਰਤ੍ਥ. ਟੀ. ਪਰਿਵਾਰ ੩.੪੮੫) ਪਨ ‘‘ਠਾਨਕਰਣਾਨਿ ਸਿਥਿਲਾਨਿ ਕਤ੍ਵਾ ਉਚ੍ਚਾਰੇਤਬ੍ਬਮਕ੍ਖਰਂ ਸਿਥਿਲਂ, ਤਾਨਿਯੇਵ ਧਨਿਤਾਨਿ ਅਸਿਥਿਲਾਨਿ ਕਤ੍ਵਾ ਉਚ੍ਚਾਰੇਤਬ੍ਬਮਕ੍ਖਰਂ ਧਨਿਤਂ. ਦ੍ਵਿਮਤ੍ਤਕਾਲਂ ਦੀਘਂ, ਏਕਮਤ੍ਤਕਾਲਂ ਰਸ੍ਸਂ. ਦਸਧਾ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਬੁਦ੍ਧਿਯਾ ਪਭੇਦੋਤਿ ਏਵਂ ਸਿਥਿਲਾਦਿਵਸੇਨ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਬੁਦ੍ਧਿਯਾ ਅਕ੍ਖਰੁਪ੍ਪਾਦਕਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਦਸਪ੍ਪਕਾਰੇਨ ਪਭੇਦੋ. ਸਬ੍ਬਾਨਿ ਹਿ ਅਕ੍ਖਰਾਨਿ ਚਿਤ੍ਤਸਮੁਟ੍ਠਾਨਾਨਿ ਯਥਾਧਿਪ੍ਪੇਤਤ੍ਥਬ੍ਯਞ੍ਜਨਤੋ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਾਨਿ ਚ. ਸਂਯੋਗੋ ਪਰੋ ਏਤਸ੍ਮਾਤਿ ਸਂਯੋਗਪਰੋ. ਨ ਸਂਯੋਗਪਰੋ ਅਸਂਯੋਗਪਰੋ ‘ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਬੁਦ੍ਧਰਕ੍ਖਿਤਥੇਰਸ੍ਸ ਯਸ੍ਸ ਨ ਖਮਤੀ’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਤ-ਕਾਰ ਨ-ਕਾਰਸਹਿਤਾਰੋ ਅਸਂਯੋਗਪਰੋ. ਕਰਣਾਨੀਤਿ ਕਣ੍ਠਾਦੀਨਿ’’ ਇਤਿ ਏਤ੍ਤਕਂ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਪੁਨ ਵਿਮਤਿਵਿਨੋਦਨਿਯਂ (ਵਿ. ਵਿ. ਟੀ. ਪਰਿਵਾਰ ੨.੪੮੫) ‘‘ਤਤ੍ਥ ਆਯਸ੍ਮਤੋਤਿਆਦੀਸੁ ਸਰਾਨਨ੍ਤਰਿਤਾਨਿ ਸ-ਕਾਰ ਮ-ਕਾਰਾਦਿਬ੍ਯਞ੍ਜਨਾਨਿ ‘ਸਂਯੋਗੋ’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ. ਯੋ ਸਂਯੋਗੋ ਪਰੋ ਯਸ੍ਸ ਅ-ਕਾਰਾਦਿਨੋ, ਸੋ ਸਂਯੋਗਪਰੋ ਨਾਮ. ਰਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਅ-ਕਾਰਾਦਿਬ੍ਯਞ੍ਜਨਰਹਿਤਂ ਪਦਂ. ਅਸਂਯੋਗਪਰਨ੍ਤਿ ‘ਯਸ੍ਸ ਨ ਖਮਤੀ’ਤਿਆਦੀਸੁ ਸ-ਕਾਰ ਨ-ਕਾਰਾਦਿਬ੍ਯਞ੍ਜਨਸਹਿਤਂ ਪਦਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤ-ਕਾਰਸ੍ਸ ਥ-ਕਾਰਂ ਅਕਤ੍ਵਾ ‘ਸੁਣਾਤੁ ਮੇ’ਤਿਆਦਿਂ ਅਵਤ੍ਵਾ ਵਗ੍ਗਨ੍ਤਰੇ ਸਿਥਿਲਮੇਵ ਕਤ੍ਵਾ ‘ਸੁਣਾਟੁ ਮੇ’ਤਿਆਦਿਂ ਵਦਨ੍ਤੋਪਿ ਦੁਰੁਤ੍ਤਂ ਕਰੋਤਿਯੇਵ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਅਨੁਰੂਪਂ ਆਦੇਸਂ. ਯਞ੍ਹਿ ‘ਸਚ੍ਚਿਕਤ੍ਥਪਰਮਤ੍ਥੇਨਾ’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੇ ‘ਸਚ੍ਚਿਕਟ੍ਠਪਰਮਟ੍ਠੇਨਾ’ਤਿ ਚ ‘ਅਤ੍ਥਕਥਾ’ਤਿ ਚ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੇ ‘ਅਟ੍ਠਕਥਾ’ਤਿ ਚ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਤਾਦਿਸਂ ਪਾਲ਼ਿਅਟ੍ਠਕਥਾਦੀਸੁ ਦਿਟ੍ਠਪਯੋਗਂ ਤਦਨੁਰੂਪਞ੍ਚ ਵਤ੍ਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਤਤੋ ਅਞ੍ਞਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਤੇਨਾਹ ‘ਅਨੁਕ੍ਕਮਾਗਤਂ ਪਵੇਣਿਂ ਅਵਿਨਾਸੇਨ੍ਤੇਨਾ’ਤਿਆਦਿ. ‘ਦੀਘੇ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੇ ਰਸ੍ਸ’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ ‘ਭਿਕ੍ਖੂਨ’ਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੇ ‘ਭਿਕ੍ਖੁਨ’ਨ੍ਤਿ ਵਾ ‘ਬਹੂਸੂ’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੇ ‘ਬਹੁਸੂ’ਤਿ ਵਾ ‘ਨਕ੍ਖਮਤੀ’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੇ ‘ਨ ਖਮਤੀ’ਤਿ ਵਾ ‘ਉਪਸਮ੍ਪਦਾਪੇਕ੍ਖੋ’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੇ ‘ਉਪਸਮ੍ਪਦਾਪੇਖੋ’ਤਿ ਵਾ ਏਵਂ ਅਨੁਰੂਪਟ੍ਠਾਨੇਸੁ ਏਵ ਦੀਘਰਸ੍ਸਾਦਿਰਸ੍ਸਦੀਘਾਦਿਵਸੇਨ ਪਰਿਵਤ੍ਤੇਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਨ ਪਨ ‘ਨਾਗੋ’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੇ ‘ਨਗੋ’ਤਿ ਵਾ ‘ਸਙ੍ਘੋ’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੇ ‘ਸਘੋ’ਤਿ ਵਾ ‘ਤਿਸ੍ਸੋ’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੇ ‘ਤਿਸੋ’ਤਿ ਵਾ ‘ਯਾਚਤੀ’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੇ ‘ਯਾਚਨ੍ਤੀ’ਤਿ ਵਾ ਏਵਂ ਅਨਨੁਰੂਪਟ੍ਠਾਨੇਸੁ ਵਤ੍ਤੁਂ. ਸਮ੍ਬਨ੍ਧਂ ਪਨ ਵਵਤ੍ਥਾਨਞ੍ਚ ਸਬ੍ਬਥਾਪਿ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਗਹੇਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਆਗਤਂ. ਸੇਸਾਨਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਸੁਟ੍ਠੁ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਤਬ੍ਬਾਨਿ.

੨੫੩. ਸੀਮਵਿਪਤ੍ਤਿਵਿਨਿਚ੍ਛਯੋ ਪਨ ਹੇਟ੍ਠਾ ਸੀਮਕਥਾਯਂ ਸਬ੍ਬੇਨ ਕਥਿਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਤ੍ਥ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ.

ਪਰਿਸਵਿਪਤ੍ਤਿਕਥਾਯ ਚਤੁਵਗ੍ਗਕਰਣੇਤਿ ਚਤੁਵਗ੍ਗੇਨ ਸਙ੍ਘੇਨ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬੇ. ਅਨਿਸ੍ਸਾਰਿਤਾਤਿ ਉਪੋਸਥਟ੍ਠਪਨਾਦਿਨਾ ਵਾ ਲਦ੍ਧਿਨਾਨਾਸਂਵਾਸਕਭਾਵੇਨ ਵਾ ਨ ਬਹਿਕਤਾ. ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਞ੍ਹਿ ‘‘ਅਪਕਤਤ੍ਤਸ੍ਸਾਤਿ ਉਕ੍ਖਿਤ੍ਤਕਸ੍ਸ ਵਾ ਯਸ੍ਸ ਵਾ ਉਪੋਸਥਪਵਾਰਣਾ ਠਪਿਤਾ ਹੋਨ੍ਤੀ’’ਤਿ (ਪਰਿ. ਅਟ੍ਠ. ੪੨੫) ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਠਪਿਤਉਪੋਸਥਪਵਾਰਣੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਪਕਤਤ੍ਤੋ ਏਵਾਤਿ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ. ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਸੀਲਾਤਿ ਪਾਰਾਜਿਕਂ ਅਨਾਪਨ੍ਨਾ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਾ. ਪਰਿਵਾਸਾਦਿਕਮ੍ਮੇਸੁ ਪਨ ਗਰੁਕਟ੍ਠਾਪਿ ਅਪਕਤਤ੍ਤਾ ਏਵਾਤਿ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ. ਅਵਸੇਸਾ…ਪੇ… ਛਨ੍ਦਾਰਹਾਵ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਹਤ੍ਥਪਾਸਂ ਵਿਜਹਿਤ੍ਵਾ ਠਿਤੇ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਅਵਿਜਹਿਤ੍ਵਾ ਠਿਤਾ ਪਨ ਛਨ੍ਦਾਰਹਾ ਨ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤੇਪਿ ਚਤੁਵਗ੍ਗਾਦਿਤੋ ਅਧਿਕਾ ਹਤ੍ਥਪਾਸਂ ਵਿਜਹਿਤ੍ਵਾਵ ਛਨ੍ਦਾਰਹਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਙ੍ਘਤੋ ਹਤ੍ਥਪਾਸਂ ਵਿਜਹਿਤ੍ਵਾ ਠਿਤੇਨੇਵ ਛਨ੍ਦੋ ਵਾ ਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿ ਵਾ ਦਾਤਬ੍ਬਾ.

ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨਿਯਂ (ਸਾਰਤ੍ਥ. ਟੀ. ਪਰਿਵਾਰ ੩.੪੮੮) ਪਨ ‘‘ਅਨੁਕ੍ਖਿਤ੍ਤਾ ਪਾਰਾਜਿਕਂ ਅਨਾਪਨ੍ਨਾ ਚ ਪਕਤਤ੍ਤਾਤਿ ਆਹ ‘ਪਕਤਤ੍ਤਾ ਅਨੁਕ੍ਖਿਤ੍ਤਾ’ਤਿਆਦਿ. ਤਤ੍ਥ ਅਨਿਸ੍ਸਾਰਿਤਾਤਿ ਪੁਰਿਮਪਦਸ੍ਸੇਵ ਵੇਵਚਨਂ. ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਸੀਲਾਤਿ ਪਾਰਾਜਿਕਂ ਅਨਾਪਨ੍ਨਾ. ਨ ਤੇਸਂ ਛਨ੍ਦੋ ਵਾ ਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿ ਵਾ ਏਤੀਤਿ ਤੀਸੁ ਦ੍ਵੀਸੁ ਵਾ ਨਿਸਿਨ੍ਨੇਸੁ ਏਕਸ੍ਸ ਵਾ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਵਾ ਛਨ੍ਦਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿ ਆਹਟਾਪਿ ਅਨਾਹਟਾਵ ਹੋਤੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ’’ਤਿ ਆਗਤੋ. ਏਵਂ ਪਾਲ਼ਿਯਞ੍ਚ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯ ਚ ਚਤੁਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਕਮ੍ਮਾਨਂ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿ ਚ ਵਿਪਤ੍ਤਿ ਚ ਆਗਤਾ, ਟੀਕਾਚਰਿਯੇਹਿ ਚ ਵਿਨਿਚ੍ਛਿਤਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਕਮ੍ਮਾਨਿ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਾਨਿ, ਨ ਅਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹਿ ਸਮਨ੍ਤਪਾਸਾਦਿਕਾਯਂ (ਪਾਰਾ. ਅਟ੍ਠ. ੧. ਗਨ੍ਥਾਰਮ੍ਭਕਥਾ; ੨.੪੩੧) –

‘‘ਬੁਦ੍ਧੇਨ ਧਮ੍ਮੋ ਵਿਨਯੋ ਚ ਵੁਤ੍ਤੋ;

ਯੋ ਤਸ੍ਸ ਪੁਤ੍ਤੇਹਿ ਤਥੇਵ ਞਾਤੋ;

ਸੋ ਯੇਹਿ ਤੇਸਂ ਮਤਿਮਚ੍ਚਜਨ੍ਤਾ;

ਯਸ੍ਮਾ ਪੁਰੇ ਅਟ੍ਠਕਥਾ ਅਕਂਸੁ.

‘‘ਤਸ੍ਮਾ ਹਿ ਯਂ ਅਟ੍ਠਕਥਾਸੁ ਵੁਤ੍ਤਂ;

ਤਂ ਵਜ੍ਜਯਿਤ੍ਵਾਨ ਪਮਾਦਲੇਖਂ;

ਸਬ੍ਬਮ੍ਪਿ ਸਿਕ੍ਖਾਸੁ ਸਗਾਰਵਾਨਂ;

ਯਸ੍ਮਾ ਪਮਾਣਂ ਇਧ ਪਣ੍ਡਿਤਾਨ’’ਨ੍ਤਿ.

ਇਮਸ੍ਮਿਞ੍ਹਿ ਕਮ੍ਮਵਗ੍ਗੇ ਅਪਲੋਕਨਾਦੀਨਂ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਕਮ੍ਮਾਨਂ ਕਰਣਟ੍ਠਾਨਂ ਏਕਾਦਸਵਿਪਤ੍ਤਿਸੀਮਵਿਮੁਤ੍ਤਂ ਬਦ੍ਧਸੀਮਭੂਤਂਯੇਵ ਵੁਤ੍ਤਂ, ‘‘ਏਕਾਦਸਹਿ ਆਕਾਰੇਹਿ ਸੀਮਤੋ ਕਮ੍ਮਾਨਿ ਵਿਪਜ੍ਜਨ੍ਤੀ’’ਤਿ (ਪਰਿ. ੪੮੬) ਵਚਨਤੋ ਨ ਅਬਦ੍ਧਉਪਚਾਰਸੀਮਭੂਤਂ. ਨ ਹਿ ਤਤ੍ਥ ਏਕਾਦਸਵਿਪਤ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥਿ. ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਮ੍ਪਿ (ਪਰਿ. ਅਟ੍ਠ. ੪੮੨) ‘‘ਅਪਲੋਕਨਕਮ੍ਮਂ ਨਾਮ ਸੀਮਟ੍ਠਕਸਙ੍ਘਂ ਸੋਧੇਤ੍ਵਾ ਛਨ੍ਦਾਰਹਾਨਂ ਛਨ੍ਦਂ ਆਹਰਿਤ੍ਵਾ ਸਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਅਨੁਮਤਿਯਾ ਤਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਸਾਵੇਤ੍ਵਾ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਕਮ੍ਮ’’ਨ੍ਤਿ ਅਪਲੋਕਨਕਮ੍ਮਸ੍ਸਾਪਿ ਬਦ੍ਧਸੀਮਾਯਮੇਵ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਭਾਵੋ ਵੁਤ੍ਤੋ, ਨ ਉਪਚਾਰਸੀਮਾਯਂ. ਨ ਹਿ ਤਤ੍ਥ ਸੀਮਟ੍ਠਕਸਙ੍ਘਸੋਧਨਞ੍ਚ ਛਨ੍ਦਾਰਹਾਨਞ੍ਚ ਅਤ੍ਥਿ, ਅਨ੍ਤੋਸੀਮਂ ਪਵਿਟ੍ਠਪਵਿਟ੍ਠਾਨਂ ਸਙ੍ਘਲਾਭੋ ਦਾਤਬ੍ਬੋਯੇਵ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਞਤ੍ਤਿਕਮ੍ਮਭੂਤਂ ਉਪੋਸਥਪਵਾਰਣਾਕਮ੍ਮਂ ਅਬਦ੍ਧਸੀਮਵਿਹਾਰੇਪਿ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਾਨਂ ਆਚਰਿਯਾਨਂ ਵਾਦੋਪਿ ‘‘ਞਤ੍ਤਿਦੁਤਿਯਕਮ੍ਮਭੂਤਂ ਕਥਿਨਦਾਨਕਮ੍ਮਂ ਉਪਚਾਰਸੀਮਾਯਮੇਵ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਾਨਂ ਆਚਰਿਯਾਨਂ ਵਾਦੋਪਿ ਪਾਲ਼ਿਵਿਰੋਧੋ ਅਟ੍ਠਕਥਾਵਿਰੋਧੋ ਚ ਹੋਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਯਮੇਤ੍ਥ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ, ਤਂ ਉਪੋਸਥਪਵਾਰਣਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾਯਞ੍ਚ ਕਥਿਨਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾਯਞ੍ਚ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਅਤ੍ਥਿਕੇਹਿ ਤਤ੍ਥ ਸੁਟ੍ਠੁ ਓਲੋਕੇਤ੍ਵਾ ਸਂਸਯੋ ਵਿਨੋਦੇਤਬ੍ਬੋ.

ਇਦਾਨਿ ਸਬ੍ਬੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਲੇਖਕਾਰੇਹਿ ਪਰਿਚਯਵਸੇਨ ਸਬ੍ਬਗਨ੍ਥਾਨਂ ਆਦਿਮ੍ਹਿ ਲਿਖਿਤਂ ਮਹਾਨਮਕ੍ਕਾਰਪਾਠਂ ਸਰਣਗਮਨਸ੍ਸ, ਕਮ੍ਮਵਾਚਾਯ ਚ ਆਰਮ੍ਭਕਾਲੇ ਮਹਤਾ ਉਸ੍ਸਾਹੇਨ ਭਣਨ੍ਤਿ, ਸੋ ਪਨ ਪਾਠੋ ਨੇਵ ਸਰਣਗਮਨਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨੋ, ਨ ਕਮ੍ਮਵਾਚਾਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨੋ, ਨਾਪਿ ਕਮ੍ਮਵਾਚਾਯ ਪੁਬ੍ਬਕਰਣਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨੋ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਅਭਣਿਤੇਪਿ ਨ ਸਰਣਗਮਨਸ੍ਸ ਵਾ ਕਮ੍ਮਵਾਚਾਯ ਵਾ ਹਾਨਿ ਅਤ੍ਥਿ, ਨ ਭਣਿਤੇ ਵਡ੍ਢਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਪਕਰਣਾਚਰਿਯਾ ਸਰਣਗਮਨਾਰਮ੍ਭੇਪਿ ਕਮ੍ਮਵਾਚਾਰਮ੍ਭੇਪਿ ਤਸ੍ਸ ਮਹਾਨਮਕ੍ਕਾਰਪਾਠਸ੍ਸ ਵਣ੍ਣਨਂ ਨ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਵਦਨ੍ਤੋ ਪਨ ‘‘ਭਗਵਤੋ ਅਰਹਤੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ’’ ਇਤਿ ਪਦਾਨਂ ਅਤ੍ਥੋ ਵਿਸੁਦ੍ਧਿਮਗ੍ਗਸਮਨ੍ਤਪਾਸਾਦਿਕਾਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨੀਆਦਿਪ੍ਪਕਰਣੇਸੁ ‘‘ਭਗਵਾ ਅਰਹਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ’’ ਇਤਿਪਦਾਨਂ ਅਤ੍ਥੋ ਵਿਯ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੋ ਸਿਯਾ, ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇਪਿ ਭਗਵਤੋ ਯਥਾਭੂਤਗੁਣਦੀਪਨਵਸੇਨ ਪਵਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਆਚਰਿਯਾ ਸਬ੍ਬੇਸੁ ਗਨ੍ਥਾਰਮ੍ਭੇਸੁ ਤਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਮਙ੍ਗਲਤ੍ਥਂ ਭਣਨ੍ਤਿ. ਭਣਨ੍ਤੇਹਿ ਚ ਪਨ ਨ-ਕਾਰ ਮੋ-ਕਾਰਾਦੀਨਂ ਠਾਨਕਰਣਾਦਿਸਮ੍ਪਦਂ ਅਹਾਪੇਨ੍ਤੇਨ ਸਿਥਿਲਧਨਿਤਦੀਘਰਸ੍ਸਾਦਿਵਿਸੇਸਂ ਮਨਸਿ ਕਰੋਨ੍ਤੇਨ ਸਮਣਸਾਰੁਪ੍ਪੇਨ ਪਰਿਮਣ੍ਡਲੇਨ ਪਦਬ੍ਯਞ੍ਜਨੇਨ ਭਣਿਤਬ੍ਬੋ ਹੋਤਿ, ਨ ਅਤਿਆਯਤਕੇਨ ਗੀਤਸਦ੍ਦਸਦਿਸੇਨ ਸਦ੍ਦੇਨ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ਭਗਵਤਾ ‘‘ਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਆਯਤਕੇਨ ਗੀਤਸ੍ਸਰੇਨ ਧਮ੍ਮੋ ਗਾਯਿਤਬ੍ਬੋ, ਯੋ ਗਾਯੇਯ੍ਯ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸਾ’’ਤਿ (ਚੂਲ਼ਵ. ੨੪੯).

‘‘ਏਕਮਤ੍ਤੋ ਭਵੇ ਰਸ੍ਸੋ, ਦ੍ਵਿਮਤ੍ਤੋ ਦੀਘਮੁਚ੍ਚਤੇ;

ਤਿਮਤ੍ਤੋ ਤੁ ਪ੍ਲੁਤੋ ਞੇਯ੍ਯੋ, ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਞ੍ਚਡ੍ਢਮਤ੍ਤਿਕ’’ਨ੍ਤਿ. –

ਸਦ੍ਦਪ੍ਪਕਰਣਾਚਰਿਯੇਹਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਸਦ੍ਦਲਕ੍ਖਣਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਨ-ਕਾਰਾਦੀਸੁ ਰਸ੍ਸਭੂਤੇ ਅਸਰੇ ਏਕਮਤ੍ਤਂ, ਨ-ਬ੍ਯਞ੍ਜਨੇ ਅਡ੍ਢਮਤ੍ਤਂ ਸਮ੍ਪਿਣ੍ਡੇਤ੍ਵਾ ਦਿਯਡ੍ਢਮਤ੍ਤਕਾਲਂ ਪਮਾਣਂ ਕਤ੍ਵਾ ਉਚ੍ਚਾਰੀਯਤੇ. ਮੋ-ਕਾਰਾਦੀਸੁ ਦੀਘਭੂਤੇ ਓ-ਕਾਰਾਦਿਸਰੇ ਦ੍ਵਿਮਤ੍ਤਂ, ਮ-ਕਾਰਾਦਿਬ੍ਯਞ੍ਜਨੇ ਅਡ੍ਢਮਤ੍ਤਂ ਸਮ੍ਪਿਣ੍ਡੇਤ੍ਵਾ ਅਡ੍ਢਤੇਯ੍ਯਮਤ੍ਤਾਕਾਲਂ ਪਮਾਣਂ ਕਤ੍ਵਾ ਉਚ੍ਚਾਰੀਯਤੇ, ਨ ਤਤੋ ਉਦ੍ਧਨ੍ਤਿ. ਨਨੁ ‘‘ਪ੍ਲੁਤੋ ਤਿਮਤ੍ਤੋ ਞੇਯ੍ਯੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ? ਸਚ੍ਚਂ, ਸਾ ਪਨ ਦੂਰਤੋ ਅਵ੍ਹਾਯਨਾਦੀਸੁਯੇਵ ਲਬ੍ਭਤਿ, ਨਾਞ੍ਞਤ੍ਥ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹਿ ਕਾਰਿਕਾਯਂ –

‘‘ਦੂਰਤੋ ਅਵ੍ਹਾਨੇ ਗੀਤੇ, ਤਥੇਵ ਰੋਦਨੇਪਿ ਚ;

ਪ੍ਲੁਤਾ ਤਿਮਤ੍ਤਿਕਾ ਵੁਤ੍ਤਾ, ਸਬ੍ਬੇਤੇ ਨੇਤ੍ਥ ਗਯ੍ਹਰੇ’’ਤਿ. –

ਕਿਤ੍ਤਕੇਨ ਪਨ ਕਾਲੇਨ ਏਕਮਤ੍ਤਾ ਵਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾਤਿ? ਅਕ੍ਖਿਨਿਮਿਸਉਮ੍ਮਿਸਮਤ੍ਤਕਾਲੇਨਾਤਿ ਆਚਰਿਯਾ. ਏਕੇ ਪਨ ਆਚਰਿਯਾ ‘‘ਅਙ੍ਗੁਲਿਫੋਟਨਕਾਲਪ੍ਪਮਾਣੇਨਾ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹਿ ਆਚਰਿਯਧਮ੍ਮਸੇਨਾਪਤਿਤ੍ਥੇਰੇਨ –

‘‘ਪਮਾਣਂ ਏਕਮਤ੍ਤਸ੍ਸ, ਨਿਮਿਸੁਮ੍ਮਿਸਤੋਬ੍ਰਵੁਂ;

ਅਙ੍ਗੁਲਿਫੋਟਕਾਲਸ੍ਸ, ਪਮਾਣੇਨਾਪਿ ਅਬ੍ਰਵੁ’’ਨ੍ਤਿ.

ਏਵਂ ਸਦ੍ਦਸਤ੍ਥਾਚਰਿਯੇਹਿ ਵਚਨਤੋ ਸੁਦ੍ਧਰਸ੍ਸਸਰਟ੍ਠਾਨੇ ਏਕਮਤ੍ਤਾਪਮਾਣਂ, ਸਬ੍ਯਞ੍ਜਨਰਸ੍ਸਸਰਟ੍ਠਾਨੇ ਦਿਯਡ੍ਢਮਤ੍ਤਾਪਮਾਣਂ, ਸੁਦ੍ਧਦੀਘਸਰਟ੍ਠਾਨੇ ਦ੍ਵਿਮਤ੍ਤਾਪਮਾਣਂ, ਸਬ੍ਯਞ੍ਜਨਦੀਘਸਰਟ੍ਠਾਨੇ ਅਡ੍ਢਤੇਯ੍ਯਮਤ੍ਤਾਪਮਾਣਂ ਕਾਲਂ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਤ੍ਵਾ ਉਚ੍ਚਾਰੀਯਤੇ.

ਇਦਾਨਿ ਪਨ ਭਿਕ੍ਖੂ ਮਹਾਨਮਕ੍ਕਾਰਭਣਨੇ ਬਲਵਉਸ੍ਸਾਹਂ ਕਤ੍ਵਾ ਭਣਨ੍ਤਾ ਰਸ੍ਸਟ੍ਠਾਨੇਸੁ ਦ੍ਵਿਤਿਮਤ੍ਤਾਕਾਲਂ ਦੀਘਟ੍ਠਾਨੇਸੁ ਚਤੁਪਞ੍ਚਮਤ੍ਤਾਕਾਲਂ ਸਰਂ ਪਠਪੇਤ੍ਵਾ ਭਣਨ੍ਤਿ, ਤਦਯੁਤ੍ਤਂ ਵਿਯ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ਅਪਰੇ ਪਠਮਵਾਰੇ ਭਣਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਪਰਿਯੋਸਾਨਪਦਂ ਪਤ੍ਵਾਪਿ ਤਤ੍ਥ ਅਟ੍ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ‘‘ਨਮੋ ਤਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਭਣਿਤ੍ਵਾ ਸ-ਕਾਰੇ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਥੋਕਂ ਵਿਸ੍ਸਮਿਤ੍ਵਾ ਦੁਤਿਯਵਾਰੇ ‘‘ਭਗਵਤੋ’’ਤਿ ਇਦਂ ਆਦਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਯਾਵ ਪਰਿਯੋਸਾਨਂ ਭਣਿਤ੍ਵਾ ਠਪੇਨ੍ਤਿ. ਤਤਿਯਵਾਰੇ ਪਨ ਆਦਿਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਠਪੇਨ੍ਤਿ. ਏਵਂ ਭਣਨ੍ਤਞ੍ਚ ਬਹੂ ਪਸਂਸਨ੍ਤਿ, ਏਵਂ ਪਨ ਕਾਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਨੇਵ ਪਾਲ਼ਿਯਂ, ਨ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਵਿਜ੍ਜਤਿ. ਯਥਾ ਞਤ੍ਤਿਚਤੁਤ੍ਥਕਮ੍ਮੇ ਕਰਿਯਮਾਨੇ ਤੀਣਿ ਅਨੁਸ੍ਸਾਵਨਾਨਿ ਸਦ੍ਦਤੋ ਚ ਅਤ੍ਥਤੋ ਚ ਅਭਿਨ੍ਨਾਨਿ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਸਙ੍ਕਰਵਿਰਹਿਤਾਨਿ ਕਤ੍ਵਾ ਭਣਿਤਬ੍ਬਾਨਿ, ਏਵਂ ਮਹਾਨਮਕ੍ਕਾਰਪਾਠੇ ਤਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਭਞ੍ਞਮਾਨੇ ਤਯੋ ਵਾਰਾ ਸਦ੍ਦਤੋ ਚ ਅਤ੍ਥਤੋ ਚ ਅਭਿਨ੍ਨੇ ਕਤ੍ਵਾ ਸਙ੍ਕਰਵਿਰਹਿਤੇ ਕਤ੍ਵਾ ਆਦਿਤੋ ਆਰਭਿਤ੍ਵਾ ਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਠਪੇਤਬ੍ਬਾ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ.

ਤਤ੍ਰਾਯਮੇਕੇਏਵਂ ਵਦਨ੍ਤਿ – ਯਥਾ ਨਾਮ ਜਵੇਨ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਸ੍ਸ ਠਾਤਬ੍ਬਟ੍ਠਾਨਂ ਪਤ੍ਵਾਪਿ ਸਹਸਾ ਠਾਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਤਿ, ਏਕਪਾਦਮਤ੍ਤਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਤਿਟ੍ਠਤਿ, ਏਵਂ ਆਦਿਤੋ ਭਣਨ੍ਤਸ੍ਸ ਬਲਵਉਸ੍ਸਾਹਤ੍ਤਾ ਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਪਤ੍ਤੇਪਿ ਠਪੇਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਤਿ, ‘‘ਨਮੋ ਤਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਦ੍ਵਿਪਦਮਤ੍ਤਂ ਭਣਿਤ੍ਵਾ ਸਕ੍ਕੋਤੀਤਿ. ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇ ਦੁਤਿਯਤਤਿਯਵਾਰੇਸੁ ਕਸ੍ਮਾ ਸਕ੍ਕੋਤੀਤਿ? ਤਦਾ ਪਨ ਦੁਤਿਯਵਾਰੇ ਥੋਕਂ ਵਿਸ੍ਸਮਿਤਤ੍ਤਾ ਲਦ੍ਧਸ੍ਸਾਸੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਸਕ੍ਕੋਤੀਤਿ. ਏਵਂ ਤੇ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤੋ ਸਯਮੇਵ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਵਿਘਾਤਂ ਪਾਪੇਨ੍ਤਿ. ਨ ਹਿ ‘‘ਮਹਾਨਮਕ੍ਕਾਰਂ ਭਣਨ੍ਤੇਨ ਪਠਮਵਾਰੇ ਬਲਵਉਸ੍ਸਾਹੇਨ ਭਣਿਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ ਭਗਵਤਾ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤੋ, ਧਮ੍ਮਸਙ੍ਗਾਹਕਤ੍ਥੇਰੇਹਿ ਵਾ ਠਪਿਤੋ ਅਤ੍ਥਿ. ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇ ਯਥਾ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖੁਦ੍ਦੇਸਕੇਨ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਂ ਉਦ੍ਦਿਸਨ੍ਤੇਨ ਯਤ੍ਤਕਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖਂ ਸੁਣਨ੍ਤਿ, ਤੇਸਂ ਸਵਨਪ੍ਪਮਾਣੇਨ ਯਾਵ ਪਰਿਯੋਸਾਨਾ ਉਦ੍ਦਿਸਿਤੁਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਰਪ੍ਪਮਾਣਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖੋ ਉਦ੍ਦਿਸਿਤਬ੍ਬੋ, ਏਵਂ ਕਮ੍ਮਵਾਚਂ ਭਣਨ੍ਤੇਨਪਿ ਸੀਮਮਣ੍ਡਲੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਸਵਨਪ੍ਪਮਾਣੇਨ ਯਾਵ ਪਰਿਯੋਸਾਨਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਰਪ੍ਪਮਾਣਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਭਣਿਤਬ੍ਬਾਤਿ.

ਅਪਰੇ ਪਨ ਆਚਰਿਯਾ ਮੋ-ਕਾਰਾਦੀਸੁ ਓ-ਕਾਰਨ੍ਤਪਦੇਸੁ ਅਞ੍ਞੇਸਂ ਪਦਾਨਂ ਅਤਿਰੇਕੇਨ ਸਰੇਨ ਦ੍ਵਤ੍ਤਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਅਨੁਕਰਣਸਦ੍ਦਂ ਅਨੁਬਨ੍ਧਾਪਯਮਾਨਾ ਭਣਨ੍ਤਿ, ਤੇਸਂ ਆਚਰਿਯਾਨਂ ਤਾਦਿਸਂ ਭਣਨਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਪਰਿਚਯਪ੍ਪਤ੍ਤਾ ਅਞ੍ਞੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਵਾ ਗਹਟ੍ਠਾ ਵਾ ਅਞ੍ਞੇਸਂ ਆਚਰਿਯਾਨਂ ਕਮ੍ਮਵਾਚਂ ਨ ਗਰੁਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਤਾਯ ਕਮ੍ਮਵਾਚਾਯ ਉਪਸਮ੍ਪਦਾ ਅਲਭਿਤਬ੍ਬਾ ਵਿਯ ਮਞ੍ਞਨ੍ਤਿ, ਤਾਦਿਸਂ ਪਨ ਭਣਨਂ ਤੇਸਂ ਆਚਰਿਯਾਨਂ ਸਿਸ੍ਸਾਨੁਸਿਸ੍ਸਾ ਏਵ ਤਥਾ ਭਣਨ੍ਤਿ, ਨ ਅਞ੍ਞੇ ਆਚਰਿਯਾ. ਤੇ ਪਨ ਪੋਰਾਣਾਚਰਿਯਾਨਂ ਸਰਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾਨਂ ਅਨੁਕਰਣਸਦ੍ਦਰਹਿਤਮ੍ਪਿ ਸਹਿਤਂ ਵਿਯ ਖਾਯਮਾਨਂ ਸੁਣਨ੍ਤਾਨਂ ਅਤਿਮਨੋਰਥਂ ਸਦ੍ਦਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਦਿਟ੍ਠਾਨੁਗਤਿਂ ਆਪਜ੍ਜਨ੍ਤਾ ਏਵਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ ਮਞ੍ਞੇ. ਨ ਹਿ ਵਿਨਯੇ ਵਾ ਸਦ੍ਦਸਤ੍ਥੇਸੁ ਵਾ ਤਥਾ ਭਣਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਵਿਚਾਰੇਤਬ੍ਬਮੇਤਨ੍ਤਿ.

ਬਹੂ ਪਨ ਭਿਕ੍ਖੂ ‘‘ਸਿਥਿਲਂ ਧਨਿਤਞ੍ਚ ਦੀਘਰਸ੍ਸ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਵਿਨਯੇ ਕਥਿਤਵਿਨਿਚ੍ਛਯਞ੍ਚ ‘‘ਏਤ੍ਥ ਪਞ੍ਚਸੁ ਵਗ੍ਗੇਸੂ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਸਦ੍ਦਸਤ੍ਥੇਸੁ ਕਤਵਿਨਿਚ੍ਛਯਞ੍ਚ ਅਜਾਨਨ੍ਤਾ ਪਿਟਕਤ੍ਤਯਕੋਵਿਦਾਨਂ ਵਿਨਯਧਰਬਹੁਸ੍ਸੁਤਤ੍ਥੇਰਾਨਂ ਸਨ੍ਤਿਕਾ ਅਲਦ੍ਧੋਪਦੇਸਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਉਪਸਮ੍ਪਦਂ ਕਰੋਨ੍ਤਾਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਵਚਨਮੇਵ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਹੇਯ੍ਯੋਪਾਦੇਯ੍ਯਂ ਅਜਾਨਨ੍ਤਾ ਪੁਬ੍ਬੇ ਪਰਦੇਸਤੋ ਆਗਤਾਨਂ ਪੁਞ੍ਞਵਨ੍ਤਾਨਂ ਸਰਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾਨਂ ਮਹਾਥੇਰਾਨਂ ਅਨੋਸਰੇਨ ਭਣਮਾਨਾਨਂ ਸਰਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਤੇਸਂ ਥੇਰਵਰਾਨਂ ਮਤਿਂ ਅਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾਵ ਯਥਾਦਿਟ੍ਠਂ ਯਥਾਸੁਤਂ ਲਿਖਿਤ੍ਵਾ ਠਪੇਨ੍ਤਾ ਅਨੁਕ੍ਕਮੇਨ ਪਣ੍ਡਿਤੇਹਿ ਹਸਿਤਬ੍ਬਂ ਅਯੁਤ੍ਤਂ ਕਥਂ ਦੀਪੇਨ੍ਤਾ ‘‘ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ ਬ੍ਯਗ੍ਘਿਯਾ ਸਦ੍ਦਸਦਿਸਂ ਸਦ੍ਦਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ ਸਕੁਣਿਯਾ ਸਦ੍ਦਸਦਿਸਂ ਸਦ੍ਦਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ ਤਮ੍ਬੁਲਕਸਟਪਾਤਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ ਦਕ੍ਖਿਣਤੋ ਨਮਨ੍ਤਾ ਭਣਨ੍ਤਿ, ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ ਵਾਮਤੋ ਨਮਨ੍ਤਾ ਭਣਨ੍ਤਿ, ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ ਵਿਲਾਸਂ ਕੁਰੁਮਾਨਾ ਭਣਨ੍ਤੀ’’ਤਿਆਦੀਨਿ ਵਤ੍ਵਾ ਤਦੇਵ ਸਦ੍ਦਹਨ੍ਤਾ ਰੁਕ੍ਖਮੂਲਉਮਙ੍ਗਲੇਣਾਦੀਸੁ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਤਮੇਵ ਵਚਨਂ ਅਨੁਸਿਕ੍ਖਨ੍ਤਾ ਤਦਨੁਰੂਪਂ ਕਮ੍ਮਵਾਚਂ ਭਣਨ੍ਤਾ ‘‘ਅਹਂ ਕਮ੍ਮਵਾਚਾਕੁਸਲੋ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਬਾਲਜਨੇ ਸਞ੍ਞਾਪੇਤ੍ਵਾ ਤੇਸਂ ਤੇਸਂ ਉਪਸਮ੍ਪਦਾਪੇਕ੍ਖਾਨਂ ਕਮ੍ਮਵਾਚਂ ਭਣਨ੍ਤਿ, ਇਮੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਭਗਵਤੋ ਆਣਂ ਅਤਿਕ੍ਕਾਮੇਨ੍ਤਿ, ਸਾਸਨਂ ਓਸਕ੍ਕਾਪੇਨ੍ਤੀਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾ.

ਅਥਾਪਰੇਪਿ ਭਿਕ੍ਖੂ ਗਾਮਕਾਵਾਸਾਦੀਸੁ ਵਸਨ੍ਤਾ ਪਣ੍ਡਿਤਾਨਂ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਅਪਯਿਰੁਪਾਸਮਾਨਾ ਵਤ੍ਥੁਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਮ੍ਪਿ ਵਤ੍ਥੁਵਿਪਤ੍ਤਿਮ੍ਪਿ ਞਤ੍ਤਿਅਨੁਸ੍ਸਾਵਨਸੀਮਪਰਿਸਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਮ੍ਪਿ ਵਿਪਤ੍ਤਿਮ੍ਪਿ ਤਥਤੋ ਅਜਾਨਨ੍ਤਾ ਬਹਵੋ ਸਿਸ੍ਸੇ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਞ੍ਚ ਉਪਸਮ੍ਪਦਞ੍ਚ ਕਰੋਨ੍ਤਾ ਪਰਿਸਂ ਵਡ੍ਢਾਪੇਨ੍ਤਿ, ਤੇਪਿ ਭਗਵਤੋ ਸਾਸਨਂ ਓਸਕ੍ਕਾਪੇਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਭਗਵਤੋ ਆਣਂ ਕਰੋਨ੍ਤੇਹਿ ਲਜ੍ਜੀਪੇਸਲੇਹਿ ਬਹੁਸ੍ਸੁਤੇਹਿ ਸਿਕ੍ਖਾਕਾਮੇਹਿ ਸਪ੍ਪੁਰਿਸਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਏਵਰੂਪਾਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਸਹਾਯਕੇਹਿ ਉਪਤ੍ਥਮ੍ਭਕੇਹਿ ਏਕਸਮ੍ਭੋਗਸਂਵਾਸਕਰੇਹਿ ਨ ਭਵਿਤਬ੍ਬਂ. ਇਦਾਨਿ ਭਿਕ੍ਖੂ –

‘‘ਚ-ਕਾਰਨ੍ਤਂ ਸ-ਕਾਰਨ੍ਤਂ, ਤ-ਕਾਰਨ੍ਤਸਮਂ ਵਦੇ;

ਞ-ਕਾਰਨ੍ਤਂ ਲ-ਕਾਰਨ੍ਤਂ, ਨ-ਕਾਰਨ੍ਤਸਮਂ ਵਦੇ’’ਤਿ. –

ਇਮਂ ਸਿਲੋਕਂ ਉਪਨਿਸ੍ਸਾਯ ਸਰਣਗਮਨੇਪਿ ‘‘ਬੁਦ੍ਧਂ ਸਰਣਂ ਗਚ੍ਛਾਮੀ’’ਤਿ ਪਾਠਂ ‘‘ਬੁਦ੍ਧਂ ਸਰਣਂ ਗਚ੍ਛਾਮੀ’’ਤਿ ਪਠਨ੍ਤਿ. ਕਮ੍ਮਵਾਚਾਯਮ੍ਪਿ ‘‘ਪਠਮਂ ਉਪਜ੍ਝਂ ਗਾਹਾਪੇਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿਆਦਿਪਾਠਂ ‘‘ਪਠਮਂ ਉਪਜ੍ਝਂ ਗਾਹਾਪੇਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਪਠਨ੍ਤਿ. ਏਤ੍ਥ ਯੁਤ੍ਤਿਤੋਪਿ ਆਗਮਤੋਪਿ ਕਾਰਣਂ ਚਿਨ੍ਤੇਤਬ੍ਬਂ.

ਤਤ੍ਰਾਯਂ ਯੁਤ੍ਤਿਚਿਨ੍ਤਾ – ‘‘ਚ-ਕਾਰਨ੍ਤਂ ਸ-ਕਾਰਨ੍ਤਂ, ਤ-ਕਾਰਨ੍ਤਸਮਂ ਵਦੇ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਚ-ਕਾਰੋ ਤਾਲੁਜੋ, ਤ-ਕਾਰੋ ਦਨ੍ਤਜੋ, ਏਵਮੇਤੇ ਅਕ੍ਖਰਾ ਠਾਨਤੋਪਿ ਅਸਮਾਨਾ. ਚ-ਕਾਰੋ ਜਿਵ੍ਹਾਮਜ੍ਝਕਰਣੋ, ਤ-ਕਾਰੋ ਜਿਵ੍ਹਗ੍ਗਕਰਣੋ, ਏਵਂ ਕਰਣਤੋਪਿ ਅਸਮਾਨਾ. ਚ-ਕਾਰੋ ਦੁਤਿਯਵਗ੍ਗਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨੋ, ਤ-ਕਾਰੋ ਚਤੁਤ੍ਥਵਗ੍ਗਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨੋ, ਏਵਂ ਵਗ੍ਗਤੋਪਿ ਅਸਮਾਨਾ. ਸਂਯੋਗਕ੍ਖਰਵਸੇਨ ਨ ਪੁਬ੍ਬਕ੍ਖਰਾ ਸੁਤਿਂ ਲਭਨ੍ਤਾ ਸਰਵਿਸੇਸਂ ਪਾਪੁਣਨ੍ਤਿ, ਤੇਨੇਵ ਚ-ਕਾਰੇਨ ਸਦ੍ਦਸਤ੍ਥਕਾਰਾਚਰਿਯਾ ‘‘ਸਂਯੋਗੇ ਪਰੇ ਰਸ੍ਸਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਚ ‘‘ਸਂਯੋਗਪੁਬ੍ਬਾ ਏ-ਕਾਰੋ-ਕਾਰਾ ਰਸ੍ਸਾਇਵ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਾ’’ਤਿ ਚ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇ ਕਥਂ ਅਸਮਾਨਟ੍ਠਾਨਿਕੇਨ ਅਸਮਾਨਕਰਣੇਨ ਅਸਮਾਨਵਗ੍ਗੇਨ ਸਂਯੋਗਕ੍ਖਰੇਨ ਲਦ੍ਧਸੁਤਿਕਾ ਅਕ੍ਖਰਾ ਤਤੋ ਅਞ੍ਞੇਨ ਅਸਮਾਨਟ੍ਠਾਨਿਕੇਨ ਅਸਮਾਨਕਰਣੇਨ ਅਸਮਾਨਵਗ੍ਗੇਨ ਸਂਯੋਗਕ੍ਖਰੇਨ ਲਦ੍ਧਸਮਾਨਸੁਤਿਕਾ ਭਵੇਯ੍ਯੁਂ. ਨ ਕੇਵਲਞ੍ਚ ਏਤੇ ਅਕ੍ਖਰਾ ਅਸਮਾਨਟ੍ਠਾਨਿਕਾ ਅਸਮਾਨਕਰਣਾ ਅਸਮਾਨਵਗ੍ਗਾਵ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਅਥ ਖੋ ਅਨਾਸਨ੍ਨਟ੍ਠਾਨਿਕਾ ਅਨਾਸਨ੍ਨਕਰਣਾ ਅਨਾਸਨ੍ਨਵਗ੍ਗਾ ਚ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਯਥਾ ਚ ਵੀਣਂ ਵਾਦੇਨ੍ਤਾਨਂ ਦੂਰੇ ਤਨ੍ਤਿਸ੍ਸਰੇਨ ਤਤੋ ਦੂਰੇ ਤਨ੍ਤਿਸ੍ਸਰੋ ਅਸਮਾਨੋ ਹੋਤਿ, ਏਵਂ ਦੂਰਟ੍ਠਾਨਿਕੇਨ ਅਕ੍ਖਰੇਨ ਦੂਰਕਰਣੇਨ ਤਤੋ ਦੂਰਟ੍ਠਾਨਿਕੋ ਦੂਰਕਰਣੋ ਸਮਾਨਸੁਤਿਕੋ ਕਥਂ ਭਵੇਯ੍ਯ, ਵਗ੍ਗਕ੍ਖਰਾਨਞ੍ਚ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਅਸਙ੍ਕਰਵਸੇਨ ਅਸਮਾਨਸੁਤਿਵਸੇਨ ਪਵਤ੍ਤਨਤੋ ‘‘ਵਗ੍ਗਨ੍ਤਂ ਵਾ ਵਗ੍ਗੇ’’ਤਿ ਸੁਤ੍ਤੇ ਨਿਗ੍ਗਹਿਤਸ੍ਸ ਵਗ੍ਗਨ੍ਤਕਰਣੇ ਸਤਿ ਅਞ੍ਞਵਗ੍ਗਸ੍ਮਿਂ ਪਰੇ ਅਞ੍ਞਵਗ੍ਗਨ੍ਤਂ ਨ ਪਾਪੁਣਾਤਿ, ‘‘ਵਗ੍ਗੇ ਘੋਸਾਘੋਸਾਨਂ ਤਤਿਯਪਠਮਾ’’ਤਿ ਸੁਤ੍ਤੇਨ ਚ ਅਸਦਿਸਦ੍ਵੇਭਾਵਕਰਣੇ ਅਞ੍ਞਵਗ੍ਗੇ ਅਞ੍ਞਵਗ੍ਗਦ੍ਵੇਭਾਵੋ ਨ ਹੋਤਿ.

ਯਦਿ ਚ ਚ-ਕਾਰਨ੍ਤਕ੍ਖਰੋ ਤ-ਕਾਰਨ੍ਤਕ੍ਖਰੇਨ ਸਮਾਨਸੁਤਿਕੋ ਸਿਯਾ, ਏਵਂ ਸਤਿ ਕਿਂ ਚ-ਕਾਰਨ੍ਤਕ੍ਖਰਲੇਖਨੇਨ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਤ-ਕਾਰਨ੍ਤਮੇਵ ਲਿਖੇਯ੍ਯ, ਤਥਾ ਪਨ ਅਲਿਖਿਤ੍ਵਾ ਪਯੋਗਾਨੁਰੂਪਂ ਪਠਮਕ੍ਖਰਸ੍ਸ ਸਦਿਸਦ੍ਵੇਭਾਵਟ੍ਠਾਨੇ ‘‘ਕਚ੍ਚੋ ਕਚ੍ਚਾਯਨੋ’’ਤਿ, ਅਸਦਿਸਦ੍ਵੇਭਾਵਟ੍ਠਾਨੇ ‘‘ਵਚ੍ਛੋ ਵਚ੍ਛਾਯਨੋ’’ਤਿ ਤਤਿਯਕ੍ਖਰਸ੍ਸ ਸਦਿਸਦ੍ਵੇਭਾਵਟ੍ਠਾਨੇ ‘‘ਮਜ੍ਜਂ ਸਮ੍ਮਜ੍ਜ’’ਨ੍ਤਿ, ਅਸਦਿਸਦ੍ਵੇਭਾਵਟ੍ਠਾਨੇ ‘‘ਉਪਜ੍ਝਾ ਉਪਜ੍ਝਾਯੋ’’ਤਿ ਸਮਾਨਟ੍ਠਾਨਸਮਾਨਕਰਣਸਮਾਨਵਗ੍ਗਕ੍ਖਰਾਨਮੇਵ ਦ੍ਵੇਭਾਵੋ ਲਿਖੀਯਤਿ, ਨੋ ਇਤਰੇਸਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਪਯੋਗਾਨੁਰੂਪਂ ਚ-ਕਾਰਨ੍ਤ ਜ-ਕਾਰਨ੍ਤਟ੍ਠਾਨੇਸੁ ਸਕਵਗ੍ਗਸੁਤਿਵਸੇਨੇਵ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ, ਨ ਅਞ੍ਞਵਗ੍ਗਸੁਤਿਵਸੇਨ. ਸ-ਕਾਰਨ੍ਤੇ ਪਨ ਸ-ਕਾਰਸ੍ਸ ਤ-ਕਾਰੇਨ ਸਮਾਨਟ੍ਠਾਨਿਕਤ੍ਤਾ ਸਮਾਨਕਰਣਤ੍ਤਾ ਚ ਵਗ੍ਗਅਵਗ੍ਗਵਸੇਨ ਭਿਨ੍ਨੇਪਿ ਅਵਗ੍ਗਕ੍ਖਰਾਨਂ ਵਗ੍ਗਕ੍ਖਰੇਹਿ ਸਾਧਾਰਣਤ੍ਤਾ ਚ ਅਵਗ੍ਗਕ੍ਖਰਾਨਂ ਵਗ੍ਗਕ੍ਖਰਾਨਂ ਵਿਯ ਵਿਸੁਂ ਸੁਤਿਯਾ ਅਭਾਵਤੋ ਚ ਸ-ਕਾਰਨ੍ਤਸ੍ਸ ਤ-ਕਾਰਨ੍ਤਭਣਨਂ ਯੁਤ੍ਤਂ ਸਿਯਾ. ਸ-ਕਾਰੋਪਿ ਹਿ ਦਨ੍ਤਜੋ, ਤ-ਕਾਰੋਪਿ, ਸ-ਕਾਰੋਪਿ ਜਿਵ੍ਹਗ੍ਗਕਰਣੋ, ਤ-ਕਾਰੋਪਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਮਾਨਟ੍ਠਾਨਿਕਾਨਂ ਸਮਾਨਕਰਣਾਨਂ ਅਕ੍ਖਰਾਨਂ ਸਮਾਨਸੁਤਿਭਾਵੋ ਯੁਤ੍ਤੋ. ਞ-ਕਾਰਨ੍ਤ ਲ-ਕਾਰਨ੍ਤਾਨਂ ਨ-ਕਾਰਨ੍ਤਭਣਨੇਪਿ ਇਮਿਨਾ ਨਯੇਨ ਞ-ਕਾਰਨ੍ਤ ਨ-ਕਾਰਨ੍ਤਾਨਂ ਅਸਮਾਨਸੁਤਿਭਾਵੋ ਲ-ਕਾਰਨ੍ਤ ਨ-ਕਾਰਨ੍ਤਾਨਂ ਸਮਾਨਸੁਤਿਭਾਵੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋਤਿ. ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਯੁਤ੍ਤਿਚਿਨ੍ਤਾ.

ਆਗਮਚਿਨ੍ਤਾ ਪਨ ਏਵਂ ਕਾਤਬ੍ਬਾ –

‘‘ਚ-ਕਾਰਨ੍ਤਂ ਸ-ਕਾਰਨ੍ਤਂ, ਤ-ਕਾਰਨ੍ਤਸਮਂ ਵਦੇ;

ਞ-ਕਾਰਨ੍ਤਂ ਲ-ਕਾਰਨ੍ਤਂ, ਨ-ਕਾਰਨ੍ਤਸਮਂ ਵਦੇ’’ਤਿ. –

ਅਯਂ ਸਿਲੋਕੋ ਕੁਤੋ ਪਭਵੋ, ਕਤ੍ਥ ਆਗਤੋ, ਕੇਨ ਕਾਰਿਤੋਤਿ? ਤਤ੍ਥ ਕੁਤੋ ਪਭਵੋਤਿ ਭਗਵਨ੍ਤਸ੍ਮਾ ਵਾ ਧਮ੍ਮਸਙ੍ਗਾਹਕਤ੍ਥੇਰੇਹਿ ਵਾ ਅਟ੍ਠਕਥਾਚਰਿਯੇਹਿ ਵਾ ਪਭਵੋ. ਕਤ੍ਥ ਆਗਤੋਤਿ ਵਿਨਯੇ ਵਾ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤੇ ਵਾ ਅਭਿਧਮ੍ਮੇ ਵਾ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਵਾ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯ ਵਾ ਟੀਕਾਦੀਸੁ ਵਾ ਆਗਤੋ. ਕੇਨ ਕਾਰਿਤੋਤਿ ਨੇਤ੍ਤਿਨਿਰੁਤ੍ਤਿਪੇਟਕੋਪਦੇਸਕਚ੍ਚਾਯਨਪ੍ਪਕਰਣਕਾਰਕੇਨ ਆਯਸ੍ਮਤਾ ਮਹਾਕਚ੍ਚਾਯਨਤ੍ਥੇਰੇਨ ਵਾ ਮੁਖਮਤ੍ਤਦੀਪਨਿਕਾਰਕੇਨ ਵਜਿਰਬੁਦ੍ਧਾਚਰਿਯੇਨ ਵਾ ਪਦਰੂਪਸਿਦ੍ਧਿਕਾਰਕੇਨ ਬੁਦ੍ਧਪਿਯਾਚਰਿਯੇਨ ਵਾ ਸਦ੍ਦਨੀਤਿਪ੍ਪਕਰਣਕਾਰਕੇਨ ਅਗ੍ਗਵਂਸਾਚਰਿਯੇਨ ਵਾ ਤਦਞ੍ਞਸਤ੍ਥਕਾਰਕੇਹਿ ਮਹਾਥੇਰੇਹਿ ਵਾ ਕਾਰਿਤੋਤਿ ਏਵਂ ਆਗਮਚਿਨ੍ਤਾਯਂ ਸਤਿ ਅਯਂ ਸਿਲੋਕੋ ਭਗਵਨ੍ਤਸ੍ਮਾ ਪਭਵੋ ਧਮ੍ਮਸਙ੍ਗਾਹਕਤ੍ਥੇਰੇਹਿ ਵਾ ਅਟ੍ਠਕਥਾਚਰਿਯੇਹਿ ਵਾਤਿ ਨ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ. ‘‘ਵਿਨਯੇ ਵਾ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤੇ ਵਾ ਅਭਿਧਮ੍ਮੇ ਵਾ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਵਾ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯ ਵਾ ਟੀਕਾਸੁ ਵਾ ਆਗਤੋ’’ਤਿ ਹਿ ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਵਤ੍ਤੁਂ. ਕਚ੍ਚਾਯਨਾਚਰਿਯਾਦੀਹਿ ਸਦ੍ਦਸਤ੍ਥਕਾਰਕੇਹਿ ਆਚਰਿਯੇਹਿ ਕਤੋਤਿਪਿ ਨ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇ ਅਪ੍ਪਾਟਿਹੀਰਕਤਂ ਇਦਂ ਵਚਨਂ ਆਪਜ੍ਜਤਿ.

ਏਵਂ ਪਨ ਮਯਂ ਚਿਨ੍ਤਯਿਮ੍ਹਾ – ਰਾਮਞ੍ਞਦੇਸੇ ਕਿਰ ਸਕਭਾਸਾਯਂ ਚ-ਕਾਰਨ੍ਤ ਞ-ਕਾਰਨ੍ਤਾ ਨ ਸਨ੍ਤਿ, ਤੇਨੇਵ ਰਾਮਞ੍ਞਦੇਸਿਯਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ‘‘ਸਚ੍ਚ’’ਇਤਿ ਇਮਂ ਪਾਠਂ ਵਦਨ੍ਤਾ ‘‘ਸਤ੍ਚ’’ਇਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ, ‘‘ਪਞ੍ਚਙ੍ਗ’’ਇਤਿ ਪਾਠਂ ਵਦਨ੍ਤਾ ‘‘ਪਨ੍ਚਙ੍ਗ’’ਇਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਿਸਯੇ ਅਵਿਜ੍ਜਮਾਨਂ ਚ-ਕਾਰਨ੍ਤ ਞ-ਕਾਰਨ੍ਤਂ ਯਥਾਪਾਠਂ ਵਤ੍ਤੁਮਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੇਹਿ ਤੇਹਿ ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਸਕਭਾਸਾਨੁਰੂਪਤੋ ਅਯਂ ਸਿਲੋਕੋ ਕਾਰਿਤੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀਤਿ. ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇਪਿ ਮਰਮ੍ਮਭਾਸਾਯ ਚ-ਕਾਰਨ੍ਤ ਞ-ਕਾਰਨ੍ਤਪਦਾਨਂ ਸੁਤਿਵਿਸੇਸਵਸੇਨ ਵਿਸੁਂ ਪਞ੍ਞਾਯਨਤੋ ਮਰਮ੍ਮਦੇਸਿਯਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਤਂ ਸਿਲੋਕਂ ਅਨੁਵਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਬੁਦ੍ਧਂ ਸਰਣਂ ਗਚ੍ਛਾਮੀ’’ਤਿ ਵਾ ‘‘ਪਠਮਂ ਉਪਤ੍ਝਂ ਗਾਹਾਪੇਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ ਵਾ ‘‘ਹੇਤੁਪਤ੍ਚਯੋ ਆਰਮ੍ਮਣਪਤ੍ਚਯੋ’’ਤਿ ਵਾ ਵਤ੍ਤੁਂ ਨ ਅਰਹਨ੍ਤਿ. ਰਾਮਞ੍ਞਦੇਸਿਯਾਪਿ ਸਕਭਾਸਾਯ ਵਿਸੁਂ ਅਵਿਜ੍ਜਮਾਨਮ੍ਪਿ ਚ-ਕਾਰਨ੍ਤ ਞ-ਕਾਰਨ੍ਤਪਦਂ ਸਕਭਾਸਾਕਥਨਕਾਲੇਯੇਵ ਭਾਸਾਨੁਰੂਪਂ ਤ-ਕਾਰਨ੍ਤ ਨ-ਕਾਰਨ੍ਤਭਾਵੇਨ ਕਥੇਤਬ੍ਬਂ, ਮਾਗਧਭਾਸਾਕਥਨਕਾਲੇ ਪਨ ਮਾਗਧਭਾਸਾਯ ਚ-ਕਾਰਨ੍ਤ ਞ-ਕਾਰਨ੍ਤਪਦਾਨਂ ਵਿਸੁਂ ਪਯੋਗਦਸ੍ਸਨਤੋ ਮਾਗਧਭਾਸਾਨੁਰੂਪਂ ਚ-ਕਾਰਨ੍ਤ ਞ-ਕਾਰਨ੍ਤਪਦਾਨਂ ਵਿਸੁਂ ਸੁਤਿਵਸੇਨ ਯਥਾਪਾਠਮੇਵ ਕਥੇਤਬ੍ਬਾਨੀਤਿ ਨੋ ਮਤਿ. ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਆਗਮਚਿਨ੍ਤਾ.

ਜਿਨਸਾਸਨਮਾਰਬ੍ਭ, ਕਥਾਯਂ ਕਥਿਤਾ ਮਯਾ;

ਯੁਤ੍ਤਾਯੁਤ੍ਤਂ ਚਿਨ੍ਤਯਨ੍ਤੁ, ਪਣ੍ਡਿਤਾ ਜਿਨਸਾਵਕਾ.

ਯੁਤ੍ਤਾਯੁਤ੍ਤਂ ਚਿਨ੍ਤਯਿਤ੍ਵਾ, ਯੁਤ੍ਤਞ੍ਚੇ ਧਾਰਯਨ੍ਤੁ ਤਂ;

ਅਯੁਤ੍ਤਞ੍ਚੇ ਪਜਹਨ੍ਤੁ, ਮਾਨਦੋਸਵਿਵਜ੍ਜਿਤਾਤਿ.

੨੫੪. ਏਵਂ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਕਮ੍ਮਾਨਂ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਵਿਪਤ੍ਤਿਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਤੇਸਂ ਕਮ੍ਮਾਨਂ ਠਾਨਪ੍ਪਭੇਦਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਅਪਲੋਕਨਕਮ੍ਮਂ ਕਤਮਾਨਿ ਪਞ੍ਚ ਠਾਨਾਨਿ ਗਚ੍ਛਤੀ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਵਿਨਿਚ੍ਛਯੋ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਅਨੁਤ੍ਤਾਨਪਦਤ੍ਥਮੇਵ ਦਸ੍ਸਯਿਸ੍ਸਾਮ. ‘‘ਏਤਰਹਿ ਸਚੇਪਿ ਸਾਮਣੇਰੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਬੁਦ੍ਧਾਦੀਨਂ ਅਵਣ੍ਣਭਾਸਨਮ੍ਪਿ ਅਕਪ੍ਪਿਯਾਦਿਂ ਕਪ੍ਪਿਯਾਦਿਭਾਵੇਨ ਦੀਪਨਮ੍ਪਿ ਦਿਟ੍ਠਿਵਿਪਤ੍ਤਿਯਂਯੇਵ ਪਵਿਸਤਿ, ਤੇਨੇਵ ਵਕ੍ਖਤਿ ‘‘ਤਂ ਲਦ੍ਧਿਂ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਾਪੇਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ. ਭਿਕ੍ਖੂਨਮ੍ਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ. ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਕੋਤਿ ਬੁਦ੍ਧਵਚਨਾਧਿਪ੍ਪਾਯਂ ਵਿਪਰੀਤਤੋ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੋ, ਸੋ ਏਵ ‘‘ਅਨ੍ਤਗ੍ਗਾਹਿਕਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਕੇਚਿ ਪਨ ‘‘ਸਸ੍ਸਤੁਚ੍ਛੇਦਾਨਂ ਅਞ੍ਞਤਰਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਨ ਯੁਤ੍ਤਂ. ਸਸ੍ਸਤੁਚ੍ਛੇਦਗਾਹਸ੍ਸ ਸਾਮਣੇਰਾਨਂ ਲਿਙ੍ਗਨਾਸਨਾਯ ਕਾਰਣਤ੍ਤੇਨ ਹੇਟ੍ਠਾ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਮੇਵ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਇਧ ਚ ਦਣ੍ਡਕਮ੍ਮਨਾਸਨਾਯ ਏਵ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਤ੍ਤਾ. ਕਾਯਸਮ੍ਭੋਗਸਾਮਗ੍ਗੀਤਿ ਸਹਸੇਯ੍ਯਪਟਿਗ੍ਗਹਣਾਦਿ. ਸੋਰਤੋਤਿ ਸੁਭੇ ਰਤੋ, ਸੁਟ੍ਠੁ ਓਰਤੋਤਿ ਵਾ ਸੋਰਤੋ. ਨਿਵਾਤਵੁਤ੍ਤੀਤਿ ਨੀਚਵੁਤ੍ਤਿ.

ਤਸ੍ਸਾਪਿ ਦਾਤਬ੍ਬੋਤਿ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨਂ ਮੁਖਰਾਦਿਭਾਵਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਅਪ੍ਪਟਿਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾਪਿ ਪਟਿਞ੍ਞਂ ਅਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾਪਿ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਅਨਾਰੋਪੇਤ੍ਵਾਪਿ ਦੇਸਿਤਾਯਪਿ ਆਪਤ੍ਤਿਯਾ ਖੁਂਸਨਾਦਿਤੋ ਅਨੋਰਮਨ੍ਤਸ੍ਸ ਦਾਤਬ੍ਬੋਵ. ਓਰਮਨ੍ਤਸ੍ਸ ਪਨ ਖਮਾਪੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਨ ਦਾਤਬ੍ਬੋ. ਬ੍ਰਹ੍ਮਦਣ੍ਡਸ੍ਸ ਦਾਨਨ੍ਤਿ ਖਰਦਣ੍ਡਸ੍ਸ ਉਕ੍ਕਟ੍ਠਦਣ੍ਡਸ੍ਸ ਦਾਨਂ. ਤਜ੍ਜਨੀਯਾਦਿਕਮ੍ਮੇ ਹਿ ਕਤੇ ਓਵਾਦਾਨੁਸਾਸਨਿਪ੍ਪਦਾਨਪਟਿਕ੍ਖੇਪੋ ਨਤ੍ਥਿ, ਦਿਨ੍ਨਬ੍ਰਹ੍ਮਦਣ੍ਡੇ ਪਨ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਦ੍ਧਿਂ ਤਜ੍ਜਨੀਯਕਮ੍ਮਾਦਿਕਤੇਹਿ ਪਟਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਕਾਤੁਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ ‘‘ਨੇਵ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਆਲਾਪਸਲ੍ਲਾਪਮਤ੍ਤਸ੍ਸਪਿ ਨ-ਕਾਰੇਨ ਪਟਿਕ੍ਖਿਤਤ੍ਤਾ. ਤਞ੍ਹਿ ਦਿਸ੍ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਗੀਵਂ ਪਰਿਵਤ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਓਲੋਕਨਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਨ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਏਵਂ ਵਿਵਜ੍ਜੇਤਬ੍ਬਂ ਨਿਮ੍ਮਦਨਕਰਣਤ੍ਥਮੇਵ ਤਸ੍ਸ ਦਣ੍ਡਸ੍ਸ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਤ੍ਤਾ. ਤੇਨੇਵ ਛਨ੍ਨਤ੍ਥੇਰੋਪਿ ਉਕ੍ਖੇਪਨੀਯਾਦਿਕਮ੍ਮਕਤੋਪਿ ਅਭਾਯਿਤ੍ਵਾ ਬ੍ਰਹ੍ਮਦਣ੍ਡੇ ਦਿਨ੍ਨੇ ‘‘ਸਙ੍ਘੇਨਾਹਂ ਸਬ੍ਬਥਾ ਵਿਵਜ੍ਜਿਤੋ’’ਤਿ ਮੁਚ੍ਛਿਤੋ ਪਪਤਿ. ਯੋ ਪਨ ਬ੍ਰਹ੍ਮਦਣ੍ਡਕਤੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਞਤ੍ਵਾ ਸਂਸਟ੍ਠੋ ਅਵਿਵਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਵਿਹਰਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਕਟਮੇਵਾਤਿ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ. ਅਞ੍ਞਥਾ ਬ੍ਰਹ੍ਮਦਣ੍ਡਵਿਧਾਨਸ੍ਸ ਨਿਰਤ੍ਥਕਤਾਪਸਙ੍ਗਤੋ. ਤੇਨਾਤਿ ਬ੍ਰਹ੍ਮਦਣ੍ਡਕਤੇਨ. ਯਥਾ ਤਜ੍ਜਨੀਯਾਦਿਕਮ੍ਮਕਤੇਹਿ, ਏਵਮੇਵ ਤਤੋ ਅਧਿਕਮ੍ਪਿ ਸਙ੍ਘਂ ਆਰਾਧੇਨ੍ਤੇਨ ਸਮ੍ਮਾ ਵਤ੍ਤਿਤਬ੍ਬਂ, ਤਞ੍ਚ ‘‘ਸੋਰਤੋ ਨਿਵਾਤਵੁਤ੍ਤੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਸਰੂਪਤੋ ਦਸ੍ਸਿਤਮੇਵ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਸਮ੍ਮਾ ਵਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਖਮਾਪੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਬ੍ਰਹ੍ਮਦਣ੍ਡੋ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਮ੍ਭੇਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ. ਪਟਿਸਙ੍ਖਾਤਿ ਪਟਿਸਙ੍ਖਾਯ, ਞਾਣੇਨ ਉਪਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ.

ਯਂ ਤਂ ਭਗਵਤਾ ਅਵਨ੍ਦਿਯਕਮ੍ਮਂ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਨ੍ਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ. ‘‘ਤਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਦਣ੍ਡਕਮ੍ਮਂ ਕਾਤੁ’’ਨ੍ਤਿ ਸਾਮਞ੍ਞਤੋ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਪ੍ਪਕਾਰਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ਵਿਸੇਸਤੋ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਪ੍ਪਕਾਰਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਅਥ ਖੋ’’ਤਿਆਦਿ ਪਾਲ਼ਿਉਦ੍ਧਟਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਇਮਸ੍ਸ ਅਪਲੋਕਨਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਠਾਨਂ ਹੋਤੀਤਿ ਅਪਲੋਕਨਕਮ੍ਮਸਾਮਞ੍ਞਸ੍ਸ ਪਵਤ੍ਤਿਟ੍ਠਾਨਂ ਹੋਤਿ. ਵਿਸੇਸਬ੍ਯਤਿਰੇਕੇਨ ਅਵਿਜ੍ਜਮਾਨਮ੍ਪਿ ਤਦਞ੍ਞਤ੍ਥ ਅਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਵਿਸੇਸਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਵਿਯ ਵੋਹਰੀਯਤਿ. ‘‘ਕਮ੍ਮਞ੍ਞੇਵ ਲਕ੍ਖਣ’’ਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਓਸਾਰਣਾਦਿਵਸੇਨ ਗਹਿਤਾਵਸੇਸਾਨਂ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਅਪਲੋਕਨਕਮ੍ਮਸਾਮਞ੍ਞਲਕ੍ਖਣਵਸੇਨ ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ ‘‘ਕਮ੍ਮਞ੍ਞੇਵ ਲਕ੍ਖਣਮਸ੍ਸਾਤਿ ਕਮ੍ਮਲਕ੍ਖਣ’’ਨ੍ਤਿ ਨਿਬ੍ਬਚਨਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ, ਇਦਞ੍ਚ ਵੁਤ੍ਤਾਵਸੇਸਾਨਂ ਕਮ੍ਮਾਨਂ ਨਿਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠਾਨਂ ਸਙ੍ਖਾਰਕ੍ਖਨ੍ਧਧਮ੍ਮਾਯਤਨਾਦੀਨਿ ਵਿਯ ਵੁਤ੍ਤਾਵਸੇਸਖਨ੍ਧਾਯਤਨਾਨਨ੍ਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਤੇਨੇਵ ਵਕ੍ਖਤਿ ‘‘ਅਯਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਪਾਲ਼ਿਮੁਤ੍ਤਕੋਪਿ ਕਮ੍ਮਲਕ੍ਖਣਵਿਨਿਚ੍ਛਯੋ’’ਤਿਆਦਿ. ਯਥਾ ਚੇਤ੍ਥ, ਏਵਂ ਉਪਰਿ ਞਤ੍ਤਿਕਮ੍ਮਾਦੀਸੁਪਿ ਕਮ੍ਮਲਕ੍ਖਣਂ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨਿਯਂ (ਸਾਰਤ੍ਥ. ਟੀ. ਪਰਿਵਾਰ ੩.੪੯੫-੪੯੬) ਪਨ ‘‘ਕਮ੍ਮਮੇਵ ਲਕ੍ਖਣਨ੍ਤਿ ਕਮ੍ਮਲਕ੍ਖਣਂ. ਓਸਾਰਣਨਿਸ੍ਸਾਰਣਭਣ੍ਡੁਕਮ੍ਮਾਦਯੋ ਵਿਯ ਕਮ੍ਮਞ੍ਚ ਹੁਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਞਞ੍ਚ ਨਾਮਂ ਨ ਲਭਤਿ, ਕਮ੍ਮਮੇਵ ਹੁਤ੍ਵਾ ਉਪਲਕ੍ਖੀਯਤੀਤਿ ਕਮ੍ਮਲਕ੍ਖਣਨ੍ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਵਜਿਰਬੁਦ੍ਧਿਟੀਕਾਯਂ (ਵਜਿਰ. ਟੀ. ਪਰਿਵਾਰ ੪੯੫-੪੯੬) ਪਨ ‘‘ਇਮਸ੍ਸ ਅਪਲੋਕਨਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਠਾਨਂ ਹੋਤੀਤਿ ਏਵਮ੍ਪਿ ਅਪਲੋਕਨਕਮ੍ਮਂ ਪਵਤ੍ਤਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਕਮ੍ਮਞ੍ਞੇਵ ਲਕ੍ਖਣਨ੍ਤਿ ਕਮ੍ਮਲਕ੍ਖਣਂ. ਓਸਾਰਣਨਿਸ੍ਸਾਰਣਭਣ੍ਡੁਕਮ੍ਮਾਦਯੋ ਵਿਯ ਕਮ੍ਮਞ੍ਚ ਹੁਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਞਞ੍ਚ ਨਾਮਂ ਨ ਲਭਤਿ, ਕਮ੍ਮਮੇਵ ਹੁਤ੍ਵਾ ਉਪਲਕ੍ਖੀਯਤੀਤਿ ਕਮ੍ਮਲਕ੍ਖਣਂ ਉਪਨਿਸ੍ਸਯੋ ਵਿਯ. ਹੇਤੁਪਚ੍ਚਯਾਦਿਲਕ੍ਖਣਵਿਮੁਤ੍ਤੋ ਹਿ ਸਬ੍ਬੋ ਪਚ੍ਚਯਵਿਸੇਸੋ ਤਤ੍ਥ ਸਙ੍ਗਯ੍ਹਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਸ੍ਸ ਕਰਣਨ੍ਤਿ ਅਵਨ੍ਦਿਯਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਕਰਣਵਿਧਾਨਂ. ਨ ਵਨ੍ਦਿਤਬ੍ਬੋਤਿ, ਇਮਿਨਾ ਵਨ੍ਦਨ੍ਤਿਯਾ ਦੁਕ੍ਕਟਨ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤੀਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਸਙ੍ਘੇਨ ਕਤਂ ਕਤਿਕਂ ਞਤ੍ਵਾ ਮਦ੍ਦਨਂ ਵਿਯ ਹਿ ਸਙ੍ਘਸਮ੍ਮੁਤਿਂ ਅਨਾਦਰੇਨ ਅਤਿਕ੍ਕਮਨ੍ਤਸ੍ਸ ਆਪਤ੍ਤਿ ਏਵ ਹੋਤਿ.

੨੫੫. ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਸ੍ਸਪਿ ਪਨੇਤਂ ਲਬ੍ਭਤਿਯੇਵਾਤਿ ਅਵਨ੍ਦਿਯਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਉਪਲਕ੍ਖਣਮਤ੍ਤੇਨ ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਸ੍ਸਪਿ ਕਮ੍ਮਲਕ੍ਖਣਂ ਲਬ੍ਭਤਿ ਏਵ. ਸਲਾਕਦਾਨਟ੍ਠਾਨਂ ਸਲਾਕਗ੍ਗਂ ਨਾਮ, ਯਾਗੁਭਤ੍ਤਾਨਂ ਭਾਜਨਟ੍ਠਾਨਾਨਿ ਯਾਗਗ੍ਗਭਤ੍ਤਗ੍ਗਾਨਿ ਨਾਮ. ਏਤੇਸੁਪਿ ਹਿ ਠਾਨੇਸੁ ਸਬ੍ਬੋ ਸਙ੍ਘੋ ਉਪੋਸਥੇ ਵਿਯ ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਤੋ, ਕਮ੍ਮਞ੍ਚ ਵਗ੍ਗਕਮ੍ਮਂ ਨ ਹੋਤਿ, ‘‘ਮਯਮੇਤਂ ਨ ਜਾਨਿਮ੍ਹਾ’’ਤਿ ਪਚ੍ਛਾ ਖੀਯਨ੍ਤਾਪਿ ਨ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਖਣ੍ਡਸੀਮਾਯ ਪਨ ਕਤੇ ਖੀਯਨ੍ਤਿ. ਸਙ੍ਘਿਕਪਚ੍ਚਯਞ੍ਹਿ ਅਚ੍ਛਿਨ੍ਨਚੀਵਰਾਦੀਨਂ ਦਾਤੁਂ ਅਪਲੋਕੇਨ੍ਤੇਹਿ ਉਪਚਾਰਸੀਮਟ੍ਠਾਨਂ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਅਨੁਮਤਿਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾਵ ਕਾਤਬ੍ਬਂ. ਯੋ ਪਨ ਵਿਸਭਾਗਪੁਗ੍ਗਲੋ ਧਮ੍ਮਿਕਂ ਅਪਲੋਕਨਂ ਪਟਿਬਾਹਤਿ, ਤਂ ਉਪਾਯੇਨ ਬਹਿਉਪਚਾਰਸੀਮਗਤਂ ਵਾ ਕਤ੍ਵਾ ਖਣ੍ਡਸੀਮਂ ਵਾ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਕਾਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਯਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘‘ਅਪਲੋਕਨਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਤੀ’’ਤਿ ਸਾਮਞ੍ਞਤੋ ਦਸ੍ਸੇਤਿ, ਤਂ ਅਪਲੋਕਨਕਮ੍ਮਂ ਸਰੂਪਤੋ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਆਹ ‘‘ਅਚ੍ਛਿਨ੍ਨਚੀਵਰਂ’’ਇਚ੍ਚਾਦਿ. ਯਦਿ ਅਪਲੋਕੇਤ੍ਵਾਵ ਚੀਵਰਂ ਦਾਤਬ੍ਬਂ, ਕਿਂ ਪਨ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਕਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਕਸਮ੍ਮੁਤਿਯਾਤਿ ਆਹ ‘‘ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਕਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਕੇਨ ਪਨਾ’’ਤਿਆਦਿ. ਨਾਲ਼ਿ ਵਾ ਉਪਡ੍ਢਨਾਲ਼ਿ ਵਾਤਿ ਦਿਵਸੇ ਦਿਵਸੇ ਅਪਲੋਕੇਤ੍ਵਾ ਦਾਤਬ੍ਬਸ੍ਸ ਪਮਾਣਦਸ੍ਸਨਂ. ਤੇਨ ਯਾਪਨਮਤ੍ਤਮੇਵ ਅਪਲੋਕੇਤਬ੍ਬਂ, ਨ ਅਧਿਕਨ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਏਕਦਿਵਸਂਯੇਵ ਵਾਤਿਆਦਿ ਦਸਵੀਸਤਿਦਿਵਸਾਨਂ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਦਿਵਸੇਯੇਵ ਦਾਤਬ੍ਬਪਰਿਚ੍ਛੇਦਦਸ੍ਸਨਂ. ਤੇਨ ‘‘ਯਾਵਜੀਵ’’ਨ੍ਤਿ ਵਾ ‘‘ਯਾਵਰੋਗਾ ਵੁਟ੍ਠਹਤੀ’’ਤਿ ਵਾ ਏਵਂ ਅਪਲੋਕੇਤੁਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਇਣਪਲਿਬੋਧਨ੍ਤਿ ਇਣਵਤ੍ਥੁਂ ਦਾਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ. ਤਞ੍ਚ ਇਣਾਯਿਕੇਹਿ ਪਲਿਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਲਜ੍ਜੀਪੇਸਲਸ੍ਸ ਸਾਸਨੁਪਕਾਰਕਸ੍ਸ ਪਮਾਣਯੁਤ੍ਤਮੇਵ ਕਪ੍ਪਿਯਭਣ੍ਡਂ ਨਿਯਮੇਤ੍ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਅਪਲੋਕੇਤ੍ਵਾ ਦਾਤਬ੍ਬਂ, ਨ ਪਨ ਸਹਸ੍ਸਂ ਵਾ ਸਤਸਹਸ੍ਸਂ ਵਾ ਮਹਾਇਣਂ. ਤਾਦਿਸਞ੍ਹਿ ਭਿਕ੍ਖਾਚਰਿਯਵਤ੍ਤੇਨ ਸਬ੍ਬੇਹਿ ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਤਾਦਿਸਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਪਰਿਯੇਸਿਤ੍ਵਾ ਦਾਤਬ੍ਬਂ.

‘‘ਛਤ੍ਤਂ ਵਾ ਵੇਦਿਕਂ ਵਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਵੇਦਿਕਾਤਿ ਚੇਤਿਯਸ੍ਸ ਉਪਰਿ ਚਤੁਰਸ੍ਸਚਯੋ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਛਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਤਤੋ ਉਦ੍ਧਂ ਵਲਯਾਨਿ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਕਤੋ ਅਗ੍ਗਚਯੋ ਵੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨਿਯਂ (ਸਾਰਤ੍ਥ. ਟੀ. ਪਰਿਵਾਰ ੩.੪੯੫-੪੯੬) ਵੁਤ੍ਤਂ. ਚੇਤਿਯਸ੍ਸ ਉਪਨਿਕ੍ਖੇਪਤੋਤਿ ਚੇਤਿਯਸ੍ਸ ਪਟਿਜਗ੍ਗਨਤ੍ਥਾਯ ਵਡ੍ਢਿਯਾ ਪਯੋਜੇਤ੍ਵਾ ਕਪ੍ਪਿਯਕਾਰਕੇਹਿ ਠਪਿਤਵਤ੍ਥੁਤੋ. ਸਙ੍ਘਿਕੇਨਪੀਤਿ ਨ ਕੇਵਲਞ੍ਚ ਤਤ੍ਰੁਪ੍ਪਾਦਤੋ ਪਚ੍ਚਯਦਾਯਕੇਹਿ ਚਤੁਪਚ੍ਚਯਤ੍ਥਾਯ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਦਿਨ੍ਨਵਤ੍ਥੁਨਾਪੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸਙ੍ਘਭਤ੍ਤਂ ਕਾਤੁਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਮਹਾਦਾਨਂ ਦਦਨ੍ਤੇਹਿਪਿ ਕਰਿਯਮਾਨਂ ਸਙ੍ਘਭਤ੍ਤਂ ਵਿਯ ਕਾਰੇਤੁਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ‘‘ਯਥਾਸੁਖਂ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤੁਂ ਰੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਰਿਭੋਗਪਹੋਨਕਂ ਅਪ੍ਪਂ ਵਾ ਬਹੁਂ ਵਾ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ, ਅਧਿਕਂ ਪਨ ਗਹੇਤੁਂ ਨ ਲਭਤਿ.

ਉਪੋਸਥਦਿਵਸੇਤਿ ਨਿਦਸ੍ਸਨਮਤ੍ਤਂ, ਯਸ੍ਮਿਂ ਕਿਸ੍ਮਿਞ੍ਚਿ ਦਿਵਸੇਪਿ ਕਤਂ ਸੁਕਤਮੇਵ ਹੋਤਿ. ਕਰੋਨ੍ਤੇਨ ‘‘ਯਂ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਵਿਹਾਰੇ ਅਨ੍ਤੋਸੀਮਾਯ ਸਙ੍ਘਸਨ੍ਤਕਂ…ਪੇ… ਯਥਾਸੁਖਂ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤੁਂ ਮਯ੍ਹਂ ਰੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ ਏਵਂ ਕਤਿਕਾ ਕਾਤਬ੍ਬਾ. ਤਥਾ ਦ੍ਵੀਹਿ ਤੀਹਿਪਿ ‘‘ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਾਨਂ ਰੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿ ਵਚਨਮੇਵ ਹੇਤ੍ਥ ਵਿਸੇਸੋ. ਤੇਸਮ੍ਪੀਤਿ ਰੁਕ੍ਖਾਨਂ. ਸਾ ਏਵ ਕਤਿਕਾਤਿ ਵਿਸੁਂ ਕਤਿਕਾ ਨ ਕਾਤਬ੍ਬਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਤੇਸਨ੍ਤਿ ਰੁਕ੍ਖਾਨਂ, ਸਙ੍ਘੋ ਸਾਮੀਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ. ਪੁਰਿਮਵਿਹਾਰੇਤਿ ਪੁਰਿਮੇ ਯਥਾਸੁਖਂ ਪਰਿਭੋਗਤ੍ਥਾਯ ਕਤਕਤਿਕੇ ਵਿਹਾਰੇ. ਪਰਿਵੇਣਾਨਿ ਕਤ੍ਵਾ ਜਗ੍ਗਨ੍ਤੀਤਿ ਯਤ੍ਥ ਅਰਕ੍ਖਿਯਮਾਨੇ ਫਲਾਫਲਾਨਿ ਰੁਕ੍ਖਾ ਚ ਵਿਨਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਤਾਦਿਸਂ ਠਾਨਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਤ੍ਥ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਕਤਿਕਾ ਨ ਪਵਤ੍ਤਤੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਯੇਹਿ ਪਨ ਰੁਕ੍ਖਬੀਜਾਨਿ ਰੋਪੇਤ੍ਵਾ ਆਦਿਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਪਟਿਜਗ੍ਗਿਤਾ, ਤੇਪਿ ਦਸਮਭਾਗਂ ਦਤ੍ਵਾ ਰੋਪਕੇਹੇਵ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤਬ੍ਬਾਨਿ. ਤੇਹੀਤਿ ਜਗ੍ਗਿਤੇਹਿ.

ਤਤ੍ਥਾਤਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਵਿਹਾਰੇ. ਮੂਲੇਤਿਆਦਿਕਾਲੇ, ਪੁਬ੍ਬੇਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਦੀਘਾ ਕਤਿਕਾਤਿ ਅਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਨਕਾਲਾ ਯਥਾਸੁਖਂ ਪਰਿਭੋਗਤ੍ਥਾਯ ਕਤਿਕਾ. ਨਿਕ੍ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚੇਨਾਤਿ ‘‘ਅਭਾਜਿਤਮਿਦ’’ਨ੍ਤਿ ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਂ ਅਕਤ੍ਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਖੀਯਨਮਤ੍ਤਮੇਵ ਤਨ੍ਤਿ ਤੇਨ ਖੀਯਨੇਨ ਬਹੁਂ ਖਾਦਨ੍ਤਾਨਂ ਦੋਸੋ ਨਤ੍ਥਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਰਿਭੋਗਪ੍ਪਮਾਣਸ੍ਸੇਵ ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ, ਖੀਯਨ੍ਤੇਪਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਹੋਨਕਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਖਾਦਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ.

ਗਣ੍ਹਥਾਤਿ ਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਾਤਿ ਤਥਾ ਵੁਤ੍ਤੇ ਤੇਨੇਵ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਦਿਨ੍ਨਂ ਵਿਯ ਮਞ੍ਞੇਯ੍ਯੁਂ. ਤਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਮਿਚ੍ਛਾਜੀਵਸਮ੍ਭਵੋ ਹੋਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਅਨੁਵਿਚਰਿਤ੍ਵਾ’’ਤਿਆਦਿ. ਉਪਡ੍ਢਭਾਗੋਤਿ ਏਕਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਪਟਿਵੀਸਤੋ ਉਪਡ੍ਢਭਾਗੋ, ਦੇਨ੍ਤੇਨ ਚ ‘‘ਏਤ੍ਤਕਂ ਦਾਤੁਂ ਸਙ੍ਘੋ ਅਨੁਞ੍ਞਾਸੀ’’ਤਿ ਏਵਂ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਪਰਿਮੋਚੇਤ੍ਵਾ ਯਥਾ ਤੇ ਸਙ੍ਘੇ ਏਵ ਪਸੀਦਨ੍ਤਿ, ਏਵਂ ਵਤ੍ਵਾ ਦਾਤਬ੍ਬਂ. ਅਪਚ੍ਚਾਸੀਸਨ੍ਤੇਨਾਤਿ ਗਿਲਾਨਗਮਿਕਿਸ੍ਸਰਾਦੀਨਂ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਪੁਗ੍ਗਲਾਨਮ੍ਪਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਨ੍ਤਕਂ ਦੇਨ੍ਤੇਨ ਅਪਚ੍ਚਾਸੀਸਨ੍ਤੇਨੇਵ ਦਾਤਬ੍ਬਂ. ਅਨਨੁਞ੍ਞਾਤਪੁਗ੍ਗਲਾਨਂ ਪਨ ਅਪਚ੍ਚਾਸੀਸਨ੍ਤੇਨਪਿ ਦਾਤੁਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ. ਸਙ੍ਘਿਕਮੇਵ ਯਥਾਕਤਿਕਾਯ ਦਾਪੇਤਬ੍ਬਂ. ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਨ੍ਤਕਮ੍ਪਿ ਪਚ੍ਚਯਦਾਯਕਾਦਯੋ ਸਯਮੇਵ ਵਿਸ੍ਸਾਸੇਨ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਿ, ਨ ਵਾਰੇਤਬ੍ਬਾ, ‘‘ਲਦ੍ਧਕਪ੍ਪਿਯ’’ਨ੍ਤਿ ਤੁਣ੍ਹੀ ਭਵਿਤਬ੍ਬਂ. ਪੁਬ੍ਬੇ ਵੁਤ੍ਤਮੇਵਾਤਿ ‘‘ਕੁਦ੍ਧੋ ਹਿ ਸੋ ਰੁਕ੍ਖੇਪਿ ਛਿਨ੍ਦੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਤੁਣ੍ਹੀਭਾਵੇ ਕਾਰਣਂ ਪੁਬ੍ਬੇ ਵੁਤ੍ਤਮੇਵ, ਤੇਹਿ ਕਤਅਨਤ੍ਥਾਭਾਵੇਪਿ ਕਾਰੁਞ੍ਞੇਨ ਤੁਣ੍ਹੀ ਭਵਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ, ‘‘ਗਣ੍ਹਥਾ’’ਤਿਆਦਿ ਪਨ ਵਤ੍ਤੁਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ.

ਗਰੁਭਣ੍ਡਤ੍ਤਾ…ਪੇ… ਨ ਦਾਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਜੀਵਰੁਕ੍ਖਾਨਂ ਆਰਾਮਟ੍ਠਾਨਿਯਤ੍ਤਾ ਦਾਰੂਨਞ੍ਚ ਗੇਹਸਮ੍ਭਾਰਾਨੁਪਗਤਤ੍ਤਾ ‘‘ਸਬ੍ਬਂ ਤ੍ਵਮੇਵ ਗਣ੍ਹਾਤਿ ਦਾਤੁਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਕਤਾਵਾਸਂ ਵਾ ਕਤ੍ਵਾਤਿ ਪੁਬ੍ਬੇ ਅਵਿਜ੍ਜਮਾਨਂ ਸੇਨਾਸਨਂ ਕਤ੍ਵਾ. ਜਗ੍ਗਿਤਕਾਲੇਤਿ ਫਲਵਾਰੇ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤੇ. ਜਗ੍ਗਨਕਾਲੇਤਿ ਜਗ੍ਗਿਤੁਂ ਆਰਦ੍ਧਕਾਲੇ.

੨੫੬. ਞਤ੍ਤਿਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਭੇਦੇਤਿ ਞਤ੍ਤਿਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਠਾਨਭੇਦੇ.

ਇਤਿ ਵਿਨਯਸਙ੍ਗਹਸਂਵਣ੍ਣਨਾਭੂਤੇ ਵਿਨਯਾਲਙ੍ਕਾਰੇ

ਕਮ੍ਮਾਕਮ੍ਮਵਿਨਿਚ੍ਛਯਕਥਾਲਙ੍ਕਾਰੋ ਨਾਮ

ਤੇਤ੍ਤਿਂਸਤਿਮੋ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ.

੩੪. ਪਕਿਣ੍ਣਕਵਿਨਿਚ੍ਛਯਕਥਾ

ਏਵਂ ਕਮ੍ਮਾਕਮ੍ਮਵਿਨਿਚ੍ਛਯਕਥਂ ਕਥੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਪਕਿਣ੍ਣਕਵਿਨਿਚ੍ਛਯਕਥਂ ਕਥੇਤੁਂ ‘‘ਇਦਾਨਿ ਪਕਿਣ੍ਣਕਕਥਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਪਕਾਰੇਨ ਕਿਣ੍ਣਾਤਿ ਪਕਿਣ੍ਣਾ, ਦਿਵਾਸੇਯ੍ਯਾਤਿ ਕਥਾ ਵਿਯ ਵਿਸੁਂ ਵਿਸੁਂ ਅਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਏਕਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦੇ ਕਰਣਵਸੇਨ ਪਵਤ੍ਤਾ ਗਣਭੋਜਨਕਥਾਦਯੋ. ਪਕਿਣ੍ਣਕਾ ਸਕਤ੍ਥੇ ਕ-ਪਚ੍ਚਯਵਸੇਨ.

ਤਤ੍ਰਾਯਂ ਪਕਿਣ੍ਣਕਮਾਤਿਕਾ –

ਗਣਭੋਜਨਕਥਾ ਚ, ਪਰਮ੍ਪਰਾ ਚ ਭੋਜਨਾ;

ਅਨਾਪੁਚ੍ਛਾ ਪਂਸੁਕੂਲਂ, ਤਤੋ ਅਚ੍ਛਿਨ੍ਨਚੀਵਰਂ.

ਪਟਿਭਾਨਚਿਤ੍ਤਂ ਵਿਪ੍ਪ-ਕਤਭੋਜਨਮੇਵ ਚ;

ਉਦ੍ਦਿਸਨ੍ਤੁਦ੍ਦਿਸਾਪੇਨ੍ਤਾ, ਤਿਵਸ੍ਸਨ੍ਤਰਿਕਾ ਤਥਾ.

ਦੀਘਾਸਨਂ ਗਿਲਾਨੁਪ-ਟ੍ਠਾਨਂ ਮਰਣਵਣ੍ਣਕਂ;

ਅਤ੍ਤਪਾਤਨਮਪ੍ਪਚ੍ਚ-ਵੇਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਨਿਸਿਨ੍ਨਂ ਤਥਾ.

ਦਵਾਯ ਸਿਲਾਵਿਜ੍ਝਨਂ, ਦਾਯਾਲ਼ਿਮ੍ਪਨਕਂ ਤਥਾ;

ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਕੁਲਾਭਤਂ, ਗੋਪਕਦਾਨਮੇਵ ਚ.

ਧਮ੍ਮਿਕਾਯਾਚਨਾ ਚੇਵ, ਉਚ੍ਚਾਰਾਦੀਨ ਛਡ੍ਡਨਂ;

ਨ੍ਹਾਨੇ ਰੁਕ੍ਖਘਂਸਨਾਨਿ, ਵਲਿਕਾਦੀਨ ਧਾਰਣਂ.

ਦੀਘਕੇਸਾ ਆਦਾਸਾਦਿ, ਨਚ੍ਚਾਦ੍ਯਙ੍ਗਚ੍ਛੇਦਾਦਿ ਚ;

ਪਤ੍ਤੋ ਸਬ੍ਬਪਂਸੁਕੂਲਂ, ਪਰਿਸ੍ਸਵਨ ਨਗ੍ਗਿਯਂ.

ਗਨ੍ਧਪੁਪ੍ਫਂ ਆਸਿਤ੍ਤਕਂ, ਮਲ਼ੋਰਿਕੇਕਭਾਜਨਂ;

ਚੇਲਪਤਿ ਪਾਦਘਂਸੀ, ਬੀਜਨੀ ਛਤ੍ਤਮੇਵ ਚ.

ਨਖਾਲੋਮਾ ਕਾਯਬਨ੍ਧਾ, ਨਿਵਾਸਨਪਾਰੁਪਨਾ;

ਕਾਜ ਦਨ੍ਤਕਟ੍ਠਞ੍ਚੇਵ, ਰੁਕ੍ਖਾਰੋਹਨਕਮ੍ਪਿ ਚ.

ਛਨ੍ਦਾਰੋਪਾ ਲੋਕਾਯਤਾ, ਖਿਪਿਤਂ ਲਸੁਣਂ ਤਥਾ;

ਨ ਅਕ੍ਕਮਿਤਬ੍ਬਾਦੀਨਿ, ਅਵਨ੍ਦਿਯਾ ਚ ਵਨ੍ਦਿਯਾ.

ਵਨ੍ਦਨਾਕਾਰਕਥਾ ਚ, ਆਸਨ੍ਦਾਦਿਕਥਾਪਿ ਚ;

ਉਚ੍ਚਾਸਨਮਹਾਸਨਂ, ਪਾਸਾਦਪਰਿਭੋਗਕਂ.

ਉਪਾਹਨਂ ਯਾਨਞ੍ਚੇਵ, ਚੀਵਰਂ ਛਿਨ੍ਨਚੀਵਰਂ;

ਅਕਪ੍ਪਿਯਚੀਵਰਞ੍ਚ, ਚੀਵਰਸ੍ਸ ਵਿਚਾਰਣਾ.

ਦਣ੍ਡਕਥਿਨਕਞ੍ਚੇਵ, ਗਹਪਤਿਚੀਵਰਂ ਤਥਾ;

ਛਚੀਵਰਂ ਰਜਨਾਦਿ, ਅਤਿਰੇਕਞ੍ਚ ਚੀਵਰਂ.

ਅਟ੍ਠਵਰਂ ਨਿਸੀਦਨਂ, ਅਧਮ੍ਮਕਮ੍ਮਮੇਵ ਚ;

ਓਕਾਸੋ ਸਦ੍ਧਾਦੇਯ੍ਯੋ ਚ, ਸਨ੍ਤਰੁਤ੍ਤਰਕੋਪਿ ਚ.

ਚੀਵਰਨਿਕ੍ਖੇਪੋ ਚੇਵ, ਸਤ੍ਥਵਤ੍ਥਿਕਮ੍ਮਂ ਤਥਾ;

ਨਹਾਪਿਤੋ ਦਸਭਾਗੋ, ਪਾਥੇਯ੍ਯਂ ਪਦੇਸੋਪਿ ਚ.

ਸਂਸਟ੍ਠਂ ਪਞ੍ਚਭੇਸਜ੍ਜਂ, ਦੁਤਿਯਂ ਵਸਾ ਮੂਲਕਂ;

ਪਿਟ੍ਠਂ ਕਸਾਵ ਪਣ੍ਣਞ੍ਚ, ਫਲਞ੍ਚ ਜਤੁ ਲੋਣਕਂ.

ਚੁਣ੍ਣਂ ਅਮਨੁਸ੍ਸਾਬਾਧਂ, ਅਞ੍ਜਨਂ ਨਤ੍ਥੁਮੇਵ ਚ;

ਧੂਮਨੇਤ੍ਤਂ ਤੇਲਪਾਕਂ, ਸੇਦਂ ਲੋਹਿਤਮੋਚਨਂ.

ਪਾਦਬ੍ਭਞ੍ਜਂ ਗਣ੍ਡਾਬਾਧੋ, ਵਿਸਞ੍ਚ ਘਰਦਿਨ੍ਨਕੋ;

ਦੁਟ੍ਠਗਹਣਿਕੋ ਪਣ੍ਡੁ-ਰੋਗੋ ਛਵਿਦੋਸੋਪਿ ਚ.

ਅਭਿਸਨ੍ਨਦੋਸਕਾਯੋ, ਲੋਣਸੁਵੀਰਕੋ ਤਥਾ;

ਅਨ੍ਤੋਵੁਤ੍ਥਾਦਿਕਥਾ ਚ, ਉਗ੍ਗਹਿਤਪਟਿਗ੍ਗਹੋ.

ਤਤੋ ਨਿਹਤਕਥਾ ਚ, ਪੁਰੇਭਤ੍ਤਪਟਿਗ੍ਗਹੋ;

ਵਨਟ੍ਠਂ ਪੋਕ੍ਖਰਟ੍ਠਞ੍ਚ, ਤਥਾ ਅਕਤਕਪ੍ਪਤਂ.

ਯਾਗੁਕਥਾ ਗੁਲ਼ਕਥਾ, ਮਹਾਪਦੇਸਮੇਵ ਚ;

ਆਨਿਸਂਸਕਥਾ ਚੇਤਿ, ਪਕਿਣ੍ਣਕਮ੍ਹਿ ਆਗਤਾ.

ਗਣਭੋਜਨਕਥਾ

੧. ਤਤ੍ਥ ਗਣਿਤਬ੍ਬੋ ਸਙ੍ਖ੍ਯਾਤਬ੍ਬੋਤਿ ਗਣੋ, ਯੋ ਕੋਚਿ ਸਮੂਹੋ, ਇਧ ਪਨ ਚਤੁਵਗ੍ਗਾਦਿਗਣੋ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤੋ. ਭੁਞ੍ਜਤੇ ਭੋਜਨਂ, ਬ੍ਯਵਹਰਣਭਾਵਸਙ੍ਖਾਤਾ ਭੋਜਨਕਿਰਿਯਾ, ਗਣਸ੍ਸ ਭੋਜਨਂ ਗਣਭੋਜਨਂ, ਤਸ੍ਮਿਂ. ਗਣਭੋਜਨੇ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਂ ਹੋਤੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਜਨਕਹੇਤੁਮ੍ਹਿ ਭੁਮ੍ਮਵਚਨਂ. ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਸਮਯਾਤਿ ਗਿਲਾਨਾਦਿਸਤ੍ਤਵਿਧਂ ਸਮਯਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ. ਇਮਸ੍ਸ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਸ੍ਸ ਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਭੁਞ੍ਜਨਵਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਤੋ ਗਣਭੋਜਨਂ ਵਤ੍ਥੁਵਸੇਨੇਵ ਪਾਕਟਨ੍ਤਿ ਤਂ ਅਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਗਣਭੋਜਨਂ ਨਾਮ ਯਤ੍ਥ…ਪੇ… ਨਿਮਨ੍ਤਿਤਾ ਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਨਿਮਨ੍ਤਨਵਸੇਨੇਵਸ੍ਸ ਪਦਭਾਜਨੇ ਗਣਭੋਜਨਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਕਿਞ੍ਚਿ ਪਨ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਵਤ੍ਥੁਅਨੁਰੂਪਮ੍ਪਿ ਸਿਯਾਤਿ ‘‘ਪਦਭਾਜਨੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਗਣਭੋਜਨਂ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਕੇਸਞ੍ਚਿ ਆਸਙ੍ਕਾ ਭਵੇਯ੍ਯਾਤਿ ਤਨ੍ਨਿਵਤ੍ਤਨਤ੍ਥਂ ‘‘ਗਣਭੋਜਨਂ ਦ੍ਵੀਹਿ ਆਕਾਰੇਹਿ ਪਸਵਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਏਕਤੋ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਸ੍ਸ ਦ੍ਵਾਦਸਹਤ੍ਥਂ ਅਮੁਞ੍ਚਿਤ੍ਵਾ ਠਿਤਾ ਏਕਤੋ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਿ ਨਾਮਾਤਿ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ. ‘‘ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਚਤੁਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਭਤ੍ਤਂ ਦੇਹੀ’ਤਿ ਵਾ ਵਿਞ੍ਞਾਪੇਯ੍ਯੁ’’ਨ੍ਤਿ ਵਚਨਤੋ, ਹੇਟ੍ਠਾ ‘‘ਤ੍ਵਂ ਏਕਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਭਤ੍ਤਂ ਦੇਹਿ, ਤ੍ਵਂ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਵਿਞ੍ਞਾਪੇਤ੍ਵਾ’’ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਚ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਤ੍ਥਾਯ ਅਞ੍ਞੇਨ ਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਸਾਦਿਯਨ੍ਤਸ੍ਸ ਗਣਭੋਜਨਂ ਹੋਤਿਯੇਵਾਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਏਵਂ ਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਤੋ ਪਸਵਤੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਯਾ ਸਤਿ ਗਣਨ੍ਤਸ੍ਸ ਏਕਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਗਹਣੇ ਇਮਿਨਾ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇਨ ਆਪਤ੍ਤਿ, ਵਿਸੁਂ ਗਹਣੇ ਪਣੀਤਭੋਜਨਸੂਪੋਦਨਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤੀਹਿ ਆਪਤ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ.

ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਭੋਜਨਾਨਂ ਨਾਮਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਭੋਜਨਂ ਗਣ੍ਹਥਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇਪਿ ਗਣਭੋਜਨਂ ਹੋਤਿਯੇਵਾ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ‘‘ਹੇਟ੍ਠਾ ਅਦ੍ਧਾਨਗਮਨਵਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ, ਨਾਵਾਭਿਰੁਹਨਵਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਞ੍ਚ ‘ਇਧੇਵ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭੁਞ੍ਜਥਾ’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਯਸ੍ਮਾ ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਾਯਨ੍ਤਾ ਨ ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਿਂਸੁ, ਤਸ੍ਮਾ ‘ਭੁਞ੍ਜਥਾ’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇਪਿ ਗਣਭੋਜਨਂ ਹੋਤਿਯੇਵਾ’’ਤਿ ਤੀਸੁਪਿ ਗਣ੍ਠਿਪਦੇਸੁ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਭੋਜਨਾਨਂ ਨਾਮਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਨਿਮਨ੍ਤੇਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਪਨ ‘‘ਓਦਨਂ ਭੁਞ੍ਜਥਾ’’ਤਿ ਵਾ ‘‘ਭਤ੍ਤਂ ਭੁਞ੍ਜਥਾ’’ਤਿ ਵਾ ਭੋਜਨਨਾਮਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾਵ ਵੁਤ੍ਤੇ ਗਣਭੋਜਨਂ ਹੋਤਿ, ਨ ਅਞ੍ਞਥਾ. ‘‘ਇਧੇਵ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭੁਞ੍ਜਥਾ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥਾਪਿ ‘‘ਓਦਨ’’ਨ੍ਤਿ ਵਾ ‘‘ਭਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵਾ ਵਤ੍ਵਾਵ ਤੇ ਏਵਂ ਨਿਮਨ੍ਤੇਸੁਨ੍ਤਿ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ. ਗਣਵਸੇਨ ਵਾ ਨਿਮਨ੍ਤਿਤਤ੍ਤਾ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਅਪਕਤਞ੍ਞੁਤਾਯ ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਾਯਨ੍ਤਾ ਨ ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਿਂਸੂਤਿ ਅਯਂ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਖਨ੍ਤਿ, ਵੀਮਂਸਿਤ੍ਵਾ ਯੁਤ੍ਤਤਰਂ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ. ਵਿਮਤਿਵਿਨੋਦਨਿਯਂ (ਵਿ. ਵਿ. ਟੀ. ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯ ੨.੨੧੭-੨੧੮) ਪਨ ‘‘ਯੇਨ ਕੇਨਚਿ ਵੇਵਚਨੇਨਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ‘ਭੋਜਨਂ ਗਣ੍ਹਥਾ’ਤਿਆਦਿਸਾਮਞ੍ਞਨਾਮੇਨਪਿ ਗਣਭੋਜਨਂ ਹੋਤਿ. ਯਂ ਪਨ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਅਦ੍ਧਾਨਗਮਨਾਦਿਵਤ੍ਥੂਸੁ ‘ਇਧੇਵ ਭੁਞ੍ਜਥਾ’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਵਚਨਸ੍ਸ ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਾਯਨਂ, ਤਮ੍ਪਿ ਓਦਨਾਦਿਨਾਮਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਏਵ ਕਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਕੁਰੁਨ੍ਦੀਵਚਨੇ ਵਿਚਾਰੇਤੀਤਿ ਪਞ੍ਚਖਣ੍ਡਾਦਿਵਸੇਨ ਸਂਵਿਦਹਤਿ. ਘਟ੍ਟੇਤੀਤਿ ਅਨੁਵਾਤਂ ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਹਤ੍ਥੇਨ, ਦਣ੍ਡਕੇਨ ਵਾ ਘਟ੍ਟੇਤਿ. ਸੁਤ੍ਤਂ ਕਰੋਤੀਤਿ ਸੁਤ੍ਤਂ ਵਟ੍ਟੇਤਿ. ਵਲੇਤੀਤਿ ਦਣ੍ਡਕੇ ਵਾ ਹਤ੍ਥੇ ਵਾ ਆਵਟ੍ਟੇਤਿ. ‘‘ਅਭਿਨਵਸ੍ਸੇਵ ਚੀਵਰਸ੍ਸ ਕਰਣਂ ਇਧ ਚੀਵਰਕਮ੍ਮਂ ਨਾਮ, ਪੁਰਾਣਚੀਵਰੇ ਸੂਚਿਕਮ੍ਮਂ ਚੀਵਰਕਮ੍ਮਂ ਨਾਮ ਨ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਵਿਮਤਿਵਿਨੋਦਨਿਯਂ (ਵਿ. ਵਿ. ਟੀ. ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯ ੨.੨੧੭-੨੧੮) ਪਨ ‘‘ਆਗਨ੍ਤੁਕਪਟ੍ਟਨ੍ਤਿ ਅਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਅਨ੍ਵਾਧਿਂ ਆਰੋਪੇਤ੍ਵਾ ਕਰਣਚੀਵਰਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਠਪੇਤੀਤਿ ਏਕਂ ਅਨ੍ਤਂ ਚੀਵਰੇ ਬਨ੍ਧਨਵਸੇਨ ਠਪੇਤਿ. ਪਚ੍ਚਾਗਤਂ ਸਿਬ੍ਬਤੀਤਿ ਤਸ੍ਸੇਵ ਦੁਤਿਯਅਨ੍ਤਂ ਪਰਿਵਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਆਹਤਂ ਸਿਬ੍ਬਤਿ. ਆਗਨ੍ਤੁਕਪਟ੍ਟਂ ਬਨ੍ਧਤੀਤਿ ਚੀਵਰੇਨ ਲਗ੍ਗਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਸੁਤ੍ਤੇਨ ਬਨ੍ਧਤਿ. ਘਟ੍ਟੇਤੀਤਿ ਪਮਾਣੇਨ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਦਣ੍ਡਾਦੀਹਿ ਘਟ੍ਟੇਤਿ. ਸੁਤ੍ਤਂ ਕਰੋਤੀਤਿ ਸੁਤ੍ਤਂ ਤਿਗੁਣਾਦਿਭਾਵੇਨ ਵਟ੍ਟੇਤਿ. ਵਲੇਤੀਤਿ ਅਨੇਕਗੁਣਸੁਤ੍ਤਂ ਹਤ੍ਥੇਨ ਵਾ ਚਕ੍ਕਦਣ੍ਡੇਨ ਵਾ ਵਟ੍ਟੇਤਿ ਏਕਤ੍ਤਂ ਕਰੋਤਿ. ਪਰਿਵਤ੍ਤਨਂ ਕਰੋਤੀਤਿ ਪਰਿਵਤ੍ਤਨਦਣ੍ਡਯਨ੍ਤਕਂ ਕਰੋਤਿ. ਯਸ੍ਮਿਂ ਸੁਤ੍ਤਗੁਲ਼ਂ ਪਵੇਸੇਤ੍ਵਾ ਵੇਲ਼ੁਨਾਲ਼ਿਕਾਦੀਸੁ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਪਰਿਬ੍ਭਮਾਪੇਤ੍ਵਾ ਸੁਤ੍ਤਕੋਟਿਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਆਕਡ੍ਢਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਵਜਿਰਬੁਦ੍ਧਿਟੀਕਾਯਂ (ਵਜਿਰ. ਟੀ. ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯ ੨੦੯-੨੧੮) ਨ ‘‘ਆਗਨ੍ਤੁਕਪਟ੍ਟਂ ਮੋਘਸੁਤ੍ਤੇਨ ਸਿਬ੍ਬਿਤ੍ਵਾ ਠਪੇਨ੍ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਅਨੁਵਾਤੇ ਯਥਾ ਏਕਤਲਂ ਹੋਤਿ, ਤਥਾ ਹਤ੍ਥੇਹਿ ਘਟ੍ਟੇਤਿ. ਵਲੇਤੀਤਿ ਆਵਟ੍ਟੇਤਿ. ਪਰਿਵਤ੍ਤਨਨ੍ਤਿ ਸੁਤ੍ਤਂ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਾਨਂ ਸੁਖਗ੍ਗਹਣਤ੍ਥਂ ਸੁਤ੍ਤਪਰਿਵਤ੍ਤਨਂ ਕਰੋਤਿ, ਪਟ੍ਟਂ ਸਿਬ੍ਬਨ੍ਤਾਨਂ ਸੁਖਸਿਬ੍ਬਨਤ੍ਥਂ ਪਟ੍ਟਪਰਿਵਤ੍ਤਨਞ੍ਚ, ਨਵਚੀਵਰਕਾਰਕੋ ਇਧਾਧਿਪ੍ਪੇਤੋ, ਨ ਇਤਰੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਅਨਿਮਨ੍ਤਿਤਚਤੁਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ਅਨਿਮਨ੍ਤਿਤੋ ਚਤੁਤ੍ਥੋ ਯਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਚਤੁਕ੍ਕਸ੍ਸ, ਤਂ ਅਨਿਮਨ੍ਤਿਤਚਤੁਤ੍ਥਂ. ਏਵਂ ਸੇਸੇਸੁਪਿ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਚਤੁਕ੍ਕਾਨ’’ਨ੍ਤਿ, ‘‘ਚਤੁਤ੍ਥੇ ਆਗਤੇ ਨ ਯਾਪੇਨ੍ਤੀਤਿ ਵਚਨਤੋ ਸਚੇ ਅਞ੍ਞੋ ਕੋਚਿ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਨਤ੍ਥਿ, ਚਤ੍ਤਾਰੋਯੇਵ ਚ ਤਤ੍ਥ ਨਿਸਿਨ੍ਨਾ ਯਾਪੇਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਿ, ਨ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਗਣਭੋਜਨਾਪਤ੍ਤਿਜਨਕਨਿਮਨ੍ਤਨਭਾਵਤੋ ‘‘ਅਕਪ੍ਪਿਯਨਿਮਨ੍ਤਨ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਸਮ੍ਪਵੇਸੇਤ੍ਵਾਤਿ ਨਿਸੀਦਾਪੇਤ੍ਵਾ. ਗਣੋ ਭਿਜ੍ਜਤੀਤਿ ਗਣੋ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਨ ਆਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਵਿਮਤਿਵਿਨੋਦਨਿਯਂ (ਵਿ. ਵਿ. ਟੀ. ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯ ੨.੨੨੦) ਪਨ ‘‘ਸਮ੍ਪਵੇਸੇਤ੍ਵਾਤਿ ਤੇਹਿ ਯੋਜੇਤ੍ਵਾ. ਗਣੋ ਭਿਜ੍ਜਤੀਤਿ ਨਿਮਨ੍ਤਿਤਸਙ੍ਘੋ ਨ ਹੋਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

‘‘ਯਤ੍ਥ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਭਿਕ੍ਖੂ…ਪੇ… ਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਇਮਾਯ ਪਾਲ਼ਿਯਾ ਸਂਸਨ੍ਦਨਤੋ ‘‘ਇਤਰੇਸਂ ਪਨ ਗਣਪੂਰਕੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਵਿਸੇਸੇਨਾਤਿ ‘‘ਗਿਲਾਨੋ ਵਾ ਚੀਵਰਕਾਰਕੋ ਵਾ’’ਤਿ ਅਵਿਸੇਸੇਤ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬਸਾਧਾਰਣਵਚਨੇਨ. ਤਸ੍ਮਾਤਿ ਅਵਿਸੇਸਿਤਤ੍ਤਾ.

ਅਧਿਵਾਸੇਤ੍ਵਾ ਗਤੇਸੂਤਿ ਏਤ੍ਥ ਅਕਪ੍ਪਿਯਨਿਮਨ੍ਤਨਾਧਿਵਾਸਨਕ੍ਖਣੇ ਪੁਬ੍ਬਪਯੋਗੇ ਦੁਕ੍ਕਟਮ੍ਪਿ ਨਤ੍ਥਿ, ਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਤੋ ਪਸਵਨੇ ਪਨ ਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਕ੍ਖਣੇ ਇਤਰਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇਹਿ ਦੁਕ੍ਕਟਂ ਹੋਤੀਤਿ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ. ਭੁਤ੍ਵਾ ਗਤੇਸੂਤਿ ਏਤ੍ਥ ਆਗਤੇਸੁਪਿ ਭੋਜਨਕਿਚ੍ਚੇ ਨਿਟ੍ਠਿਤੇ ਗਣ੍ਹਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਤਾਨਿ ਚ ਤੇਹਿ ਏਕਤੋ ਨ ਗਹਿਤਾਨੀਤਿ ਯੇਹਿ ਭੋਜਨੇਹਿ ਵਿਸਙ੍ਕੇਤੋ ਨਤ੍ਥਿ, ਤਾਨਿ ਭੋਜਨਾਨਿ ਤੇਹਿ ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਏਕਤੋ ਨ ਗਹਿਤਾਨਿ ਏਕੇਨ ਪਚ੍ਛਾ ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ. ਮਹਾਥੇਰੇਤਿ ਭਿਕ੍ਖੂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਨਿਮਨ੍ਤਨਂ ਸਾਦਿਯਥਾਤਿ ਨਿਮਨ੍ਤਨਭਤ੍ਤਂ ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਥ. ਯਾਨੀਤਿ ਕੁਮ੍ਮਾਸਾਦੀਨਿ ਤੇਹਿ ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਏਕੇਨ ਪਚ੍ਛਾ ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ ਏਕਤੋ ਨ ਗਹਿਤਾਨਿ. ਭਤ੍ਤੁਦ੍ਦੇਸਕੇਨ ਪਣ੍ਡਿਤੇਨ ਭਵਿਤਬ੍ਬਂ…ਪੇ… ਮੋਚੇਤਬ੍ਬਾਤਿ ਏਤੇਨ ਭਤ੍ਤੁਦ੍ਦੇਸਕੇਨ ਅਕਪ੍ਪਿਯਨਿਮਨ੍ਤਨੇ ਸਾਦਿਤੇ ਸਬ੍ਬੇਸਮ੍ਪਿ ਸਾਦਿਤਂ ਹੋਤਿ, ਏਕਤੋ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਾਨਂ ਗਣਭੋਜਨਾਪਤ੍ਤਿ ਚ ਹੋਤੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਦੂਤਸ੍ਸ ਦ੍ਵਾਰੇ ਆਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ‘‘ਭਤ੍ਤਂ ਗਣ੍ਹਥਾ’’ਤਿ ਵਚਨਭਯੇਨ ‘‘ਗਾਮਦ੍ਵਾਰੇ ਅਟ੍ਠਤ੍ਵਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾਤਿ ਅਨ੍ਤਰਵੀਥਿਆਦੀਸੁ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਠਿਤਾਨਂ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ. ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਅਤ੍ਥਾਯ ਘਰਦ੍ਵਾਰੇ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਦੀਯਮਾਨੇਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ. ਨਿਵਤ੍ਤਥਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਪਨ ਨਿਵਤ੍ਤਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ‘‘ਨਿਵਤ੍ਤਥਾ’’ਤਿ ਵਿਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਛਾ ‘‘ਭਤ੍ਤਂ ਗਣ੍ਹਥਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਵਟ੍ਟਤਿ.

ਪਰਮ੍ਪਰਭੋਜਨਕਥਾ

੨. ਪਰਮ੍ਪਰਭੋਜਨਕਥਾਯਂ ਪਨ ਪਰਸ੍ਸ ਪਰਸ੍ਸ ਭੋਜਨਂ ਪਰਮ੍ਪਰਭੋਜਨਂ. ਕਿਂ ਤਂ? ਪਠਮਂ ਨਿਮਨ੍ਤਿਤਭਤ੍ਤਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਭੋਜਨਕਿਰਿਯਾ. ਪਰਮ੍ਪਰਭੋਜਨਂ ਗਣਭੋਜਨਂ ਵਿਯ ਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਤੋ ਚ ਨਿਮਨ੍ਤਨਤੋ ਚ ਨ ਪਸਵਤੀਤਿ ਆਹ ‘‘ਪਰਮ੍ਪਰਭੋਜਨਂ ਪਨਾ’’ਤਿਆਦਿ. ਪਨ-ਸਦ੍ਦੋ ਵਿਸੇਸਤ੍ਥਜੋਤਕੋ. ਵਿਕਪ੍ਪਨਾਵਸੇਨੇਵ ਤਂ ਭਤ੍ਤਂ ਅਸਨ੍ਤਂ ਨਾਮ ਹੋਤੀਤਿ ਅਨੁਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਵਸੇਨ ਵਿਕਪ੍ਪਨਂ ਅਟ੍ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਯਥਾਪਞ੍ਞਤ੍ਤਸਿਕ੍ਖਾਪਦਮੇਵ ਠਪਿਤਂ. ਪਰਿਵਾਰੇ (ਪਰਿ. ੮੬) ਪਨ ਵਿਕਪ੍ਪਨਾਯਂ ਅਨੁਜਾਨਨਮ੍ਪਿ ਅਨੁਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਸਦਿਸਨ੍ਤਿ ਕਤ੍ਵਾ ‘‘ਚਤਸ੍ਸੋ ਅਨੁਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਯੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਮਹਾਪਚ੍ਚਰਿਯਾਦੀਸੁ ਵੁਤ੍ਤਨਯਂ ਪਚ੍ਛਾ ਵਦਨ੍ਤੋ ਪਾਲ਼ਿਯਾ ਸਂਸਨ੍ਦਨਤੋ ਪਰਮ੍ਮੁਖਾਵਿਕਪ੍ਪਨਮੇਵ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਤਿ. ਕੇਚਿ ਪਨ ‘‘ਤਦਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਭਗਵਨ੍ਤਂ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਅਭਾਵਤੋ ਥੇਰੋ ਸਮ੍ਮੁਖਾਵਿਕਪ੍ਪਨਂ ਨਾਕਾਸਿ, ਭਗਵਤਾ ਚ ਵਿਸੁਂ ਸਮ੍ਮੁਖਾਵਿਕਪ੍ਪਨਾ ਨ ਵੁਤ੍ਤਾ, ਤਥਾਪਿ ਸਮ੍ਮੁਖਾਵਿਕਪ੍ਪਨਾਪਿ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਤੇਨੇਵ ਮਾਤਿਕਾਟ੍ਠਕਥਾਯਮ੍ਪਿ (ਕਙ੍ਖਾ. ਅਟ੍ਠ. ਪਰਮ੍ਪਰਭੋਜਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ) ‘‘ਯੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਪਞ੍ਚਸੁ ਸਹਧਮ੍ਮਿਕੇਸੁ ਅਞ੍ਞਤਰਸ੍ਸ ‘ਮਯ੍ਹਂ ਭਤ੍ਤਪਚ੍ਚਾਸਂ ਤੁਯ੍ਹਂ ਦਮ੍ਮੀ’ਤਿ ਵਾ ‘ਵਿਕਪ੍ਪੇਮੀ’ਤਿ ਵਾ ਏਵਂ ਸਮ੍ਮੁਖਾ ਵਾ ‘ਇਤ੍ਥਨ੍ਨਾਮਸ੍ਸ ਦਮ੍ਮੀ’ਤਿ ਵਾ ‘ਵਿਕਪ੍ਪੇਮੀ’ਤਿ ਵਾ ਏਵਂ ਪਰਮ੍ਮੁਖਾ ਵਾ ਪਠਮਨਿਮਨ੍ਤਨਂ ਅਵਿਕਪ੍ਪੇਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਛਾ ਨਿਮਨ੍ਤਿਤਕੁਲੇ ਲਦ੍ਧਭਿਕ੍ਖਤੋ ਏਕਸਿਤ੍ਥਮ੍ਪਿ ਅਜ੍ਝੋਹਰਤਿ, ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਪਞ੍ਚਹਿ ਭੋਜਨੇਹਿ ਨਿਮਨ੍ਤਿਤਸ੍ਸ ਯੇਨ ਯੇਨ ਪਠਮਂ ਨਿਮਨ੍ਤਿਤੋ, ਤਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸ ਭੋਜਨਤੋ ਉਪ੍ਪਟਿਪਾਟਿਯਾ ਅਵਿਕਪ੍ਪੇਤ੍ਵਾ ਵਾ ਪਰਸ੍ਸ ਪਰਸ੍ਸ ਭੋਜਨਂ ਪਰਮ੍ਪਰਭੋਜਨਨ੍ਤਿ ਆਹ ‘‘ਸਚੇ ਪਨ ਮੂਲਨਿਮਨ੍ਤਨਂ ਹੇਟ੍ਠਾ ਹੋਤਿ, ਪਚ੍ਛਿਮਂ ਪਚ੍ਛਿਮਂ ਉਪਰਿ, ਤਂ ਉਪਰਿਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤਸ੍ਸ ਆਪਤ੍ਤੀ’’ਤਿ. ਹਤ੍ਥਂ ਅਨ੍ਤੋ ਪਵੇਸੇਤ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬਹੇਟ੍ਠਿਮਂ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਸ੍ਸ ਮਜ੍ਝੇ ਠਿਤਮ੍ਪਿ ਅਨ੍ਤੋਹਤ੍ਥਗਤਂ ਹੋਤੀਤਿ ਆਹ ‘‘ਹਤ੍ਥਂ ਪਨ…ਪੇ… ਯਥਾ ਯਥਾ ਵਾ ਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤਸ੍ਸ ਅਨਾਪਤ੍ਤੀ’’ਤਿ. ਖੀਰਸ੍ਸ ਰਸਸ੍ਸ ਚ ਭਤ੍ਤੇਨ ਅਮਿਸ੍ਸਂ ਹੁਤ੍ਵਾ ਉਪਰਿ ਠਿਤਤ੍ਤਾ ‘‘ਖੀਰਂ ਵਾ ਰਸਂ ਵਾ ਪਿਵਤੋ ਅਨਾਪਤ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

‘‘ਮਹਾਉਪਾਸਕੋਤਿ ਗੇਹਸ੍ਸਾਮਿਕੋ. ਮਹਾਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ‘ਆਪਤ੍ਤੀ’ਤਿ ਵਚਨੇਨ ਕੁਰੁਨ੍ਦਿਯਂ ‘ਵਟ੍ਟਤੀ’ਤਿ ਵਚਨਂ ਵਿਰੁਦ੍ਧਂ ਵਿਯ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ ਮਹਾਪਚ੍ਚਰਿਯਂ ਵਿਭਾਵਿਤੋ’’ਤਿ ਮਹਾਗਣ੍ਠਿਪਦੇ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਸਬ੍ਬੇ ਨਿਮਨ੍ਤੇਨ੍ਤੀਤਿ ਅਕਪ੍ਪਿਯਨਿਮਨ੍ਤਨਵਸੇਨ ਨਿਮਨ੍ਤੇਨ੍ਤਿ. ‘‘ਪਰਮ੍ਪਰਭੋਜਨਂ ਨਾਮ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਭੋਜਨਾਨਂ ਅਞ੍ਞਤਰੇਨ ਭੋਜਨੇਨ ਨਿਮਨ੍ਤਿਤੋ, ਤਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਞਂ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਭੋਜਨਾਨਂ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਭੋਜਨਂ ਭੁਞ੍ਜਤਿ, ਏਤਂ ਪਰਮ੍ਪਰਭੋਜਨਂ ਨਾਮਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਸਤਿਪਿ ਭਿਕ੍ਖਾਚਰਿਯਾਯ ਪਠਮਂ ਲਦ੍ਧਭਾਵੇ ‘‘ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਚਰਿਤ੍ਵਾ ਲਦ੍ਧਂ ਭਤ੍ਤਂ ਭੁਞ੍ਜਤਿ, ਆਪਤ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਵਿਮਤਿਵਿਨੋਦਨਿਯਂ (ਵਿ. ਵਿ. ਟੀ. ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯ ੨.੨੨੯) ਪਨ ‘‘ਖੀਰਂ ਵਾ ਰਸਂ ਵਾਤਿ ਪਞ੍ਚਭੋਜਨਾਮਿਸ੍ਸਂ ਭਤ੍ਤਤੋ ਉਪਰਿ ਠਿਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਞ੍ਹਿ ਅਭੋਜਨਤ੍ਤਾ ਉਪ੍ਪਟਿਪਾਟਿਯਾ ਪਿਵਤੋਪਿ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ. ਤੇਨਾਹ ‘ਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤੇਨਾ’ਤਿਆਦੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਵਜਿਰਬੁਦ੍ਧਿਟੀਕਾਯਂ (ਵਜਿਰ. ਟੀ. ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯ ੨੨੯) ਪਨ ‘‘ਏਤ੍ਥ ‘ਮਹਾਉਪਾਸਕੋ ਭਿਕ੍ਖੂ ਨਿਮਨ੍ਤੇਤਿ…ਪੇ… ਪਚ੍ਛਾ ਲਦ੍ਧਂ ਭਤ੍ਤਂ ਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤਸ੍ਸ ਆਪਤ੍ਤਿ. ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਚਰਿਤ੍ਵਾ ਲਦ੍ਧਭਤ੍ਤਂ ਭੁਞ੍ਜਤਿ, ਆਪਤ੍ਤੀ’ਤਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਵਚਨਤੋ, ‘ਕਾਲਸ੍ਸੇਵ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਚਰਿਤ੍ਵਾ ਭੁਞ੍ਜਿਮ੍ਹਾ’ਤਿ ਪਾਲ਼ਿਤੋ, ਖਨ੍ਧਕੇ ‘ਨ ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਨਿਮਨ੍ਤਨੇ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਭੋਜ੍ਜਯਾਗੁ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤਬ੍ਬਾ, ਯੋ ਭੁਞ੍ਜੇਯ੍ਯ, ਯਥਾਧਮ੍ਮੋ ਕਾਰੇਤਬ੍ਬੋ’ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਚ ਨਿਮਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਵਾ ਪਵੇਦੇਤੁ ਅਨਿਮਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਵਾ, ਪਠਮਗਹਿਤਨਿਮਨ੍ਤਿਤਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਪਠਮਨਿਮਨ੍ਤਨਭੋਜਨਤੋ ਅਞ੍ਞਂ ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਪਰਸਨ੍ਤਕਂ ਭੋਜਨਂ ਪਰਮ੍ਪਰਭੋਜਨਾਪਤ੍ਤਿਂ ਕਰੋਤਿ. ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਨ੍ਤਕਂ, ਸਙ੍ਘਗਣਤੋ ਲਦ੍ਧਂ ਵਾ ਅਗਹਟ੍ਠਸਨ੍ਤਕਂ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਨਿਮਨ੍ਤਨਤੋ ਪਠਮਂ ਨਿਬਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਪਨ ਨਿਚ੍ਚਭਤ੍ਤਾਦਿਪਰਸਨ੍ਤਕਮ੍ਪਿ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਅਨਾਪੁਚ੍ਛਾਕਥਾ

੩. ਅਨਾਪੁਚ੍ਛਾਕਥਾਯਂ ‘‘ਪਕਤਿਵਚਨੇਨਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਯਂ ਦ੍ਵਾਦਸਹਤ੍ਥਬ੍ਭਨ੍ਤਰੇ ਠਿਤੇਨ ਸੋਤੁਂ ਸਕ੍ਕਾ ਭਵੇਯ੍ਯ, ਤਂ ਪਕਤਿਵਚਨਂ ਨਾਮ. ਆਪੁਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬੋਤਿ ‘ਅਹਂ ਇਤ੍ਥਨ੍ਨਾਮਸ੍ਸ ਘਰਂ ਗਚ੍ਛਾਮੀ’ਤਿ ਵਾ ‘ਚਾਰਿਤ੍ਤਕਂ ਆਪਜ੍ਜਾਮੀ’ਤਿ ਵਾ ਈਦਿਸੇਨ ਵਚਨੇਨ ਆਪੁਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬੋ. ਸੇਸਮੇਤ੍ਥ ਉਤ੍ਤਾਨਮੇਵ. ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਭੋਜਨਾਨਂ ਅਞ੍ਞਤਰੇਨ ਨਿਮਨ੍ਤਨਸਾਦਿਯਨਂ, ਸਨ੍ਤਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਅਨਾਪੁਚ੍ਛਾ, ਭਤ੍ਤਿਯਘਰਤੋ ਅਞ੍ਞਘਰਪ੍ਪਵੇਸਨਂ, ਮਜ੍ਝਨ੍ਹਿਕਾਨਤਿਕ੍ਕਮੋ, ਸਮਯਸ੍ਸ ਵਾ ਆਪਦਾਨਂ ਵਾ ਅਭਾਵੋਤਿ ਇਮਾਨਿ ਪਨੇਤ੍ਥ ਪਞ੍ਚ ਅਙ੍ਗਾਨੀ’’ਤਿ ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨਿਯਂ (ਸਾਰਤ੍ਥ. ਟੀ. ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯ ੩.੨੯੮) ਏਤ੍ਤਕਮੇਵ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਵਿਮਤਿਵਿਨੋਦਨਿਯਂ (ਵਿ. ਵਿ. ਟੀ. ਪਚਿਤ੍ਤਿਯ ੨.੨੯੮) ਪਨ ‘‘ਪਰਿਯੇਸਿਤ੍ਵਾ ਆਰੋਚਨਕਿਚ੍ਚਂ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਯੋ ਅਪਰਿਯੇਸਿਤਬ੍ਬੋ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤੁਂ ਯੁਤ੍ਤਟ੍ਠਾਨੇ ਦਿਸ੍ਸਤਿ, ਸੋ ਸਚੇਪਿ ਪਕਤਿਵਚਨਸ੍ਸ ਸਵਨੂਪਚਾਰਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮ੍ਮ ਠਿਤੋ, ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਆਪੁਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬੋ. ਤੇਨਾਹ ‘ਅਪਿਚ…ਪੇ… ਯਂ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਸੋ ਆਪੁਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬੋ’ਤਿਆਦਿ. ਅਨਾਪਤ੍ਤਿਵਾਰੇ ਚੇਤ੍ਥ ਅਨ੍ਤਰਾਰਾਮਾਦੀਨਞ੍ਞੇਵ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਵਿਹਾਰਤੋ ਗਾਮਵੀਥਿਂ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਕਾਰਣਂ ਵਿਨਾ ਅਤਿਕ੍ਕਮਨ੍ਤਸ੍ਸਾਪਿ ਆਪਤ੍ਤਿ ਹੋਤਿ, ਨ ਪਨ ਘਰੂਪਚਾਰਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮਨ੍ਤਸ੍ਸੇਵ. ਯਂ ਪਨ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ‘ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਘਰੂਪਚਾਰਂ ਓਕ੍ਕਮਨ੍ਤਸ੍ਸ…ਪੇ… ਪਠਮਪਾਦਂ ਉਮ੍ਮਾਰਂ ਅਤਿਕ੍ਕਾਮੇਤੀ’ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਂ ਗਾਮੇ ਪਵਿਟ੍ਠਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਥਾਪਿ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਘਰੂਪਚਾਰਂ ਅਨੋਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਵੀਥਿਮਜ੍ਝੇਨੇਵ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਇਚ੍ਛਿਤਿਚ੍ਛਿਤਘਰਦ੍ਵਾਰਾਭਿਮੁਖੇ ਠਤ੍ਵਾ ਮਨੁਸ੍ਸੇ ਓਲੋਕੇਤ੍ਵਾ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਸ੍ਸਪਿ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਮੇਵ. ਤਤ੍ਥ ਕੇਚਿ ‘ਵੀਥਿਯਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮਨ੍ਤਸ੍ਸ ਘਰੂਪਚਾਰਗਣਨਾਯ ਆਪਤ੍ਤਿਯੋ’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਅਞ੍ਞੇ ਪਨ ‘ਯਾਨਿ ਕੁਲਾਨਿ ਉਦ੍ਦਿਸ੍ਸ ਗਤੋ, ਤੇਸਂ ਗਣਨਾਯਾ’ਤਿ. ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਭੋਜਨਾਨਂ ਅਞ੍ਞਤਰੇਨ ਨਿਮਨ੍ਤਨਸਾਦਿਯਨਂ, ਸਨ੍ਤਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਅਨਾਪੁਚ੍ਛਨਾ, ਭਤ੍ਤਿਯਘਰਤੋ ਅਞ੍ਞਘਰੂਪਸਙ੍ਕਮਨਂ, ਮਜ੍ਝਨ੍ਹਿਕਾਨਤਿਕ੍ਕਮੋ, ਸਮਯਾਪਦਾਨਂ ਅਭਾਵੋਤਿ ਇਮਾਨੇਤ੍ਥ ਪਞ੍ਚ ਅਙ੍ਗਾਨੀ’’ਤਿ. ਵਿਕਾਲਗਾਮਪ੍ਪਵੇਸਨੇਪਿ ‘‘ਅਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਗਾਮਸ੍ਸ ਉਪਚਾਰੋ ਅਦਿਨ੍ਨਾਦਾਨੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਦੁਤਿਯਲੇਡ੍ਡੁਪਾਤੋ ਇਧ ਉਪਚਾਰੋਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਸੇਸਮੇਤ੍ਥ ਉਤ੍ਤਾਨਮੇਵ. ਸਨ੍ਤਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਅਨਾਪੁਚ੍ਛਨਾ, ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਕਾਰਣਾਭਾਵੋ, ਵਿਕਾਲੇ ਗਾਮਪ੍ਪਵੇਸਨਨ੍ਤਿ ਇਮਾਨਿ ਪਨੇਤ੍ਥ ਤੀਣਿ ਅਙ੍ਗਾਨਿ.

ਪਂਸੁਕੂਲਕਥਾ

੪. ਪਂਸੁਕੂਲਕਥਾਯਂ ਅਭਿਨ੍ਨੇ ਸਰੀਰੇਤਿ ਅਬ੍ਭੁਣ੍ਹੇ ਅਲ੍ਲਸਰੀਰੇ. ‘‘ਅਬ੍ਭੁਣ੍ਹੇ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾਪਿ ਵੁਤ੍ਤਮੇਵ ਪਰਿਯਾਯਭੇਦਮਨ੍ਤਰੇਨ ਵਿਭਾਵੇਤੁਂ ‘‘ਅਲ੍ਲਸਰੀਰੇ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਵਿਸਭਾਗਸਰੀਰੇਤਿ ਇਤ੍ਥਿਸਰੀਰੇ. ਵਿਸਭਾਗਸਰੀਰਤ੍ਤਾ ਅਚ੍ਚਾਸਨ੍ਨੇਨ ਨ ਭਵਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਆਹ ‘‘ਸੀਸੇ ਵਾ’’ਤਿਆਦਿ. ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਵਿਸਭਾਗਸਰੀਰੇਪਿ ਅਤ੍ਤਨਾਵ ਵੁਤ੍ਤਵਿਧਿਂ ਕਾਤੁਂ ਸਾਟਕਞ੍ਚ ਗਹੇਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਕੇਚਿ ਪਨ ‘‘ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਇਮਿਨਾ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇਨ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ, ਇਤ੍ਥਿਰੂਪਂ ਪਨ ਆਮਸਨ੍ਤਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਕਟ’’ਨ੍ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ‘‘ਯਥਾਕਮ੍ਮਂ ਗਤੋਤਿ ਤਤੋ ਪੇਤਤ੍ਤਭਾਵਤੋ ਮਤਭਾਵਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਅਬ੍ਭੁਣ੍ਹੇਤਿ ਆਸਨ੍ਨਮਰਣਤਾਯ ਸਰੀਰਸ੍ਸ ਉਣ੍ਹਸਮਙ੍ਗਿਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ, ਤੇਨੇਵਾਹ ‘ਅਲ੍ਲਸਰੀਰੇ’ਤਿ. ਕੁਣਪਸਭਾਵਂ ਉਪਗਤਮ੍ਪਿ ਭਿਨ੍ਨਮੇਵ ਅਲ੍ਲਭਾਵਤੋ ਭਿਨ੍ਨਤ੍ਤਾ. ਵਿਸਭਾਗਸਰੀਰੇਤਿ ਇਤ੍ਥਿਸਰੀਰੇ. ‘ਸੀਸੇ ਵਾ’ਤਿਆਦਿ ਅਧਕ੍ਖਕੇ ਉਬ੍ਭਜਾਣੁਮਣ੍ਡਲੇ ਪਦੇਸੇ ਚਿਤ੍ਤਵਿਕਾਰਪ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਯਤ੍ਥ ਕਤ੍ਥਚਿ ਅਨਾਮਸਨ੍ਤੇਨ ਕਤਂ ਸੁਕਤਮੇਵ. ਮਤਸਰੀਰਮ੍ਪਿ ਹਿ ਯੇਨ ਕੇਨਚਿ ਆਕਾਰੇਨ ਸਞ੍ਚਿਚ੍ਚ ਫੁਸਨ੍ਤਸ੍ਸ ਅਨਾਮਾਸਦੁਕ੍ਕਟਮੇਵਾਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਯੁਤ੍ਤਮੇਵ. ਨ ਹਿ ਅਪਾਰਾਜਿਕਵਤ੍ਥੁਕੇਪਿ ਚਿਤ੍ਤਾਦਿਇਤ੍ਥਿਰੂਪੇ ਭਵਨ੍ਤਂ ਦੁਕ੍ਕਟਂ ਪਾਰਾਜਿਕਵਤ੍ਥੁਭੂਤੇ ਮਤਿਤ੍ਥਿਸਰੀਰੇ ਨਿਵਤ੍ਤਤੀ’’ਤਿ ਵਿਮਤਿਵਿਨੋਦਨਿਯਂ (ਵਿ. ਵਿ. ਟੀ. ੧.੧੩੫) ਵੁਤ੍ਤ.

ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ ਆਚਰਿਯੇਨ ਅਵੁਤ੍ਤਾਪਿ ਪਂਸੁਕੂਲਕਥਾ ਪਂਸੁਕੂਲਸਾਮਞ੍ਞੇਨ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਸਾ ਹਿ ਚੀਵਰਕ੍ਖਨ੍ਧਕੇ (ਮਹਾਵ. ੩੪੦) ਏਵਂ ਆਗਤਾ ‘‘ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਯੇ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਗਹਪਤਿਚੀਵਰਂ ਸਾਦਿਯਨ੍ਤਿ, ਤੇ ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਾਯਨ੍ਤਾ ਪਂਸੁਕੂਲਂ ਨ ਸਾਦਿਯਨ੍ਤਿ ‘ਏਕਂਯੇਵ ਭਗਵਤਾ ਚੀਵਰਂ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਂ, ਨ ਦ੍ਵੇ’ਤਿ. ਭਗਵਤੋ ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਆਰੋਚੇਸੁਂ – ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਗਹਪਤਿਚੀਵਰਂ ਸਾਦਿਯਨ੍ਤੇਨ ਪਂਸੁਕੂਲਮ੍ਪਿ ਸਾਦਿਯਿਤੁਂ, ਤਦੁਭਯੇਨਪਾਹਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਨ੍ਤੁਟ੍ਠਿਂ ਵਣ੍ਣੇਮੀ’’ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ‘‘ਏਕਂਯੇਵ ਭਗਵਤਾ ਚੀਵਰਂ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਂ, ਨ ਦ੍ਵੇਤਿ ਤੇ ‘ਕਿਰ ਇਤਰੀਤਰੇਨ ਚੀਵਰੇਨਾ’ਤਿ ਏਤਸ੍ਸ ‘ਗਹਪਤਿਕੇਨ ਵਾ ਪਂਸੁਕੂਲੇਨ ਵਾ’ਤਿ ਏਵਂ ਅਤ੍ਥਂ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖਿਂਸੁ. ਤਤ੍ਥ ਪਨ ਇਤਰੀਤਰੇਨਪੀਤਿ ਅਪ੍ਪਗ੍ਘੇਨਪਿ ਮਹਗ੍ਘੇਨਪਿ ਯੇਨ ਕੇਨਚੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ’’ਤਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਧੁਤਙ੍ਗਂ ਅਸਮਾਦਿਯਿਤ੍ਵਾ ਵਿਨਯਪਂਸੁਕੂਲਮਤ੍ਤਸਾਦਿਯਕੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਗਹਪਤਿਚੀਵਰਮ੍ਪਿ ਸਾਦਿਤਬ੍ਬਂ ਹੋਤਿ, ਪਂਸੁਕੂਲਧੁਤਙ੍ਗਧਰਸ੍ਸ ਪਨ ਗਹਪਤਿਚੀਵਰਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ ‘‘ਗਹਪਤਿਚੀਵਰਂ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਾਮਿ, ਪਂਸੁਕੂਲਿਕਙ੍ਗਂ ਸਮਾਦਿਯਾਮੀ’’ਤਿ ਸਮਾਦਾਨਤੋਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ.

ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਸਮ੍ਬਹੁਲਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਕੋਸਲੇਸੁ ਜਨਪਦੇਸੁ ਅਦ੍ਧਾਨਮਗ੍ਗਪ੍ਪਟਿਪਨ੍ਨਾ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਏਕਚ੍ਚੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਸੁਸਾਨਂ ਓਕ੍ਕਮਿਂਸੁ ਪਂਸੁਕੂਲਾਯ, ਏਕਚ੍ਚੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਨਾਗਮੇਸੁਂ. ਯੇ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਸੁਸਾਨਂ ਓਕ੍ਕਮਿਂਸੁ ਪਂਸੁਕੂਲਾਯ, ਤੇ ਪਂਸੁਕੂਲਾਨਿ ਲਭਿਂਸੁ. ਯੇ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਨਾਗਮੇਸੁਂ, ਤੇ ਏਵਮਾਹਂਸੁ ‘‘ਅਮ੍ਹਾਕਮ੍ਪਿ, ਆਵੁਸੋ, ਭਾਗਂ ਦੇਥਾ’’ਤਿ. ਤੇ ਏਵਮਾਹਂਸੁ ‘‘ਨ ਮਯਂ, ਆਵੁਸੋ, ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਭਾਗਂ ਦਸ੍ਸਾਮ, ਕਿਸ੍ਸ ਤੁਮ੍ਹੇ ਨਾਗਮਿਤ੍ਥਾ’’ਤਿ. ਭਗਵਤੋ ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਆਰੋਚੇਸੁਂ – ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਨਾਗਮੇਨ੍ਤਾਨਂ ਨਾਕਾਮਾ ਭਾਗਂ ਦਾਤੁਨ੍ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਨਾਗਮੇਸੁਨ੍ਤਿ ਯਾਵ ਤੇ ਸੁਸਾਨਤੋ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਤਾਵ ਤੇ ਨ ਅਚ੍ਛਿਂਸੁ, ਪਕ੍ਕਮਿਂਸੁਯੇਵ. ਨਾਕਾਮਾ ਭਾਗਂ ਦਾਤੁਨ੍ਤਿ ਨ ਅਨਿਚ੍ਛਾਯ ਦਾਤੁਂ. ਯਦਿ ਪਨ ਇਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਦਾਤਬ੍ਬੋ.

ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਸਮ੍ਬਹੁਲਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਕੋਸਲੇਸੁ ਜਨਪਦੇਸੁ ਅਦ੍ਧਾਨਮਗ੍ਗਪ੍ਪਟਿਪਨ੍ਨਾ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਏਕਚ੍ਚੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਸੁਸਾਨਂ ਓਕ੍ਕਮਿਂਸੁ ਪਂਸੁਕੂਲਾਯ, ਏਕਚ੍ਚੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਗਮੇਸੁਂ. ਯੇ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਸੁਸਾਨਂ ਓਕ੍ਕਮਿਂਸੁ ਪਂਸੁਕੂਲਾਯ, ਤੇ ਪਂਸੁਕੂਲਾਨਿ ਲਭਿਂਸੁ. ਯੇ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਗਮੇਸੁਂ, ਤੇ ਏਵਮਾਹਂਸੁ ‘‘ਅਮ੍ਹਾਕਮ੍ਪਿ, ਆਵੁਸਾ,ਏ ਭਾਗਂ ਦੇਥਾ’’ਤਿ. ਤੇ ਏਵਮਾਹਂਸੁ ‘‘ਨ ਮਯਂ, ਆਵੁਸੋ, ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਭਾਗਂ ਦਸ੍ਸਾਮ, ਕਿਸ੍ਸ ਤੁਮ੍ਹੇ ਨ ਓਕ੍ਕਮਿਤ੍ਥਾ’’ਤਿ. ਭਗਵਤੋ ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਆਰੋਚੇਸੁਂ – ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਆਗਮੇਨ੍ਤਾਨਂ ਅਕਾਮਾ ਭਾਗਂ ਦਾਤੁਨ੍ਤਿ.

ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਸਮ੍ਬਹੁਲਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਕੋਸਲੇਸੁ ਜਨਪਦੇਸੁ ਅਦ੍ਧਾਨਮਗ੍ਗਪ੍ਪਟਿਪਨ੍ਨਾ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਏਕਚ੍ਚੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਪਠਮਂ ਸੁਸਾਨਂ ਓਕ੍ਕਮਿਂਸੁ ਪਂਸੁਕੂਲਾਯ, ਏਕਚ੍ਚੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਪਚ੍ਛਾ ਓਕ੍ਕਮਿਂਸੁ. ਯੇ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਪਠਮਂ ਸੁਸਾਨਂ ਓਕ੍ਕਮਿਂਸੁ ਪਂਸੁਕੂਲਾਯ, ਤੇ ਪਂਸੁਕੂਲਾਨਿ ਲਭਿਂਸੁ. ਯੇ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਪਚ੍ਛਾ ਓਕ੍ਕਮਿਂਸੁ, ਤੇ ਨ ਲਭਿਂਸੁ. ਤੇ ਏਵਮਾਹਂਸੁ ‘‘ਅਮ੍ਹਾਕਮ੍ਪਿ, ਆਵੁਸੋ, ਭਾਗਂ ਦੇਥਾ’’ਤਿ. ਤੇ ਏਵਮਾਹਂਸੁ ‘‘ਨ ਮਯਂ, ਆਵੁਸੋ, ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਭਾਗਂ ਦਸ੍ਸਾਮ, ਕਿਸ੍ਸ ਤੁਮ੍ਹੇ ਪਚ੍ਛਾ ਓਕ੍ਕਮਿਤ੍ਥਾ’’ਤਿ. ਭਗਵਤੋ ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਆਰੋਚੇਸੁਂ – ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਚ੍ਛਾ ਓਕ੍ਕਨ੍ਤਾਨਂ ਨਾਕਾਮਾ ਭਾਗਂ ਦਾਤੁਨ੍ਤਿ.

ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਸਮ੍ਬਹੁਲਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਕੋਸਲੇਸੁ ਜਨਪਦੇਸੁ ਅਦ੍ਧਾਨਮਗ੍ਗਪ੍ਪਟਿਪਨ੍ਨਾ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਤੇ ਸਦਿਸਾ ਸੁਸਾਨਂ ਓਕ੍ਕਮਿਂਸੁ ਪਂਸੁਕੂਲਾਯ. ਏਕਚ੍ਚੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਪਂਸੁਕੂਲਾਨਿ ਲਭਿਂਸੁ, ਏਕਚ੍ਚੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਨ ਲਭਿਂਸੁ. ਯੇ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਨ ਲਭਿਂਸੁ, ਤੇ ਏਵਮਾਹਂਸੁ ‘‘ਅਮ੍ਹਾਕਮ੍ਪਿ, ਆਵੁਸੋ, ਭਾਗਂ ਦੇਥਾ’’ਤਿ. ਤੇ ਏਵਮਾਹਂਸੁ ‘‘ਨ ਮਯਂ, ਆਵੁਸੋ, ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਭਾਗਂ ਦਸ੍ਸਾਮ, ਕਿਸ੍ਸ ਤੁਮ੍ਹੇ ਨ ਲਭਿਤ੍ਥਾ’’ਤਿ. ਭਗਵਤੋ ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਆਰੋਚੇਸੁਂ – ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਦਿਸਾਨਂ ਓਕ੍ਕਨ੍ਤਾਨਂ ਅਕਾਮਾ ਭਾਗਂ ਦਾਤੁਨ੍ਤਿ.

ਤਤ੍ਥ ਆਗਮੇਸੁਨ੍ਤਿ ਉਪਚਾਰੇ ਅਚ੍ਛਿਂਸੁ. ਤੇਨਾਹ ਭਗਵਾ ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਆਗਮੇਨ੍ਤਾਨਂ ਅਕਾਮਾ ਭਾਗਂ ਦਾਤੁ’’ਨ੍ਤਿ. ਉਪਚਾਰੇਤਿ ਸੁਸਾਨਸ੍ਸ ਆਸਨ੍ਨਪ੍ਪਦੇਸੇ. ਯਦਿ ਪਨ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ‘‘ਇਧਾਗਤਾ ਏਵ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੂ’’ਤਿ ਦੇਨ੍ਤਿ, ਸਞ੍ਞਾਣਂ ਵਾ ਕਤ੍ਵਾ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ ‘‘ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਾ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੂ’’ਤਿ. ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਾਨਂ ਸਬ੍ਬੇਸਮ੍ਪਿ ਪਾਪੁਣਾਤਿ. ਸਚੇ ਛਡ੍ਡੇਤ੍ਵਾ ਗਤਾ, ਯੇਨ ਗਹਿਤਂ, ਸੋ ਏਵ ਸਾਮੀ. ਸਦਿਸਾ ਸੁਸਾਨਂ ਓਕ੍ਕਮਿਂਸੂਤਿ ਸਬ੍ਬੇ ਸਮਂ ਓਕ੍ਕਮਿਂਸੁ, ਏਕਦਿਸਾਯ ਵਾ ਓਕ੍ਕਮਿਂਸੂਤਿਪਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਸਮ੍ਬਹੁਲਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਕੋਸਲੇਸੁ ਜਨਪਦੇਸੁ ਅਦ੍ਧਾਨਮਗ੍ਗਪ੍ਪਟਿਪਨ੍ਨਾ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਤੇ ਕਤਿਕਂ ਕਤ੍ਵਾ ਸੁਸਾਨਂ ਓਕ੍ਕਮਿਂਸੁ ਪਂਸੁਕੂਲਾਯ. ਏਕਚ੍ਚੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਪਂਸੁਕੂਲਾਨਿ ਲਭਿਂਸੁ, ਏਕਚ੍ਚੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਨ ਲਭਿਂਸੁ. ਯੇ ਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਨ ਲਭਿਂਸੁ, ਤੇ ਏਵਮਾਹਂਸੁ ‘‘ਅਮ੍ਹਾਕਮ੍ਪਿ, ਆਵੁਸੋ, ਭਾਗਂ ਦੇਥਾ’’ਤਿ. ਤੇ ਏਵਮਾਹਂਸੁ ‘‘ਨ ਮਯਂ, ਆਵੁਸੋ, ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਭਾਗਂ ਦਸ੍ਸਾਮ, ਕਿਸ੍ਸ ਤੁਮ੍ਹੇ ਨ ਲਭਿਤ੍ਥਾ’’ਤਿ. ਭਗਵਤੋ ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਆਰੋਚੇਸੁਂ – ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਕਤਿਕਂ ਕਤ੍ਵਾ ਓਕ੍ਕਨ੍ਤਾਨਂ ਅਕਾਮਾ ਭਾਗਂ ਦਾਤੁਨ੍ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਤੇ ਕਤਿਕਂ ਕਤ੍ਵਾਤਿ ‘‘ਲਦ੍ਧਂ ਪਂਸੁਕੂਲਂ ਸਬ੍ਬੇ ਭਾਜੇਤ੍ਵਾ ਗਣ੍ਹਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਬਹਿਮੇਵ ਕਤਿਕਂ ਕਤ੍ਵਾ. ਛਡ੍ਡੇਤ੍ਵਾ ਗਤਾਤਿ ਕਿਞ੍ਚਿ ਅਵਤ੍ਵਾਯੇਵ ਛਡ੍ਡੇਤ੍ਵਾ ਗਤਾ. ਏਤੇਨ ‘‘ਭਿਕ੍ਖੂ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੂ’’ਤਿ ਛਡ੍ਡਿਤੇ ਏਵ ਅਕਾਮਾ ਭਾਗਦਾਨਂ ਵਿਹਿਤਂ, ਕੇਵਲਂ ਛਡ੍ਡਿਤੇ ਪਨ ਕਤਿਕਾਯ ਅਸਤਿ ਏਕਤੋ ਬਹੂਸੁ ਪਵਿਟ੍ਠੇਸੁ ਯੇਨ ਗਹਿਤਂ, ਤੇਨ ਅਕਾਮਾ ਭਾਗੋ ਨ ਦਾਤਬ੍ਬੋਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਸਮਾਨਾ ਦਿਸਾ ਪੁਰਤ੍ਥਿਮਾਦਿਭੇਦਾ ਏਤੇਸਨ੍ਤਿ ਸਦਿਸਾਤਿ ਆਹ ‘‘ਏਕਦਿਸਾਯ ਵਾ ਓਕ੍ਕਮਿਂਸੂ’’ਤਿ.

ਅਚ੍ਛਿਨ੍ਨਚੀਵਰਕਥਾ

੫. ਅਚ੍ਛਿਨ੍ਨਚੀਵਰਕਥਾਯਂ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬਕਥਾਤਿ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬੇਨ ਵਿਨਿਚ੍ਛਯਕਥਾ. ਸੇਸਪਰਿਕ੍ਖਾਰਾਨਂ ਸਦ੍ਧਿਵਿਹਾਰਿਕੇਹਿ ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ ਨਿਵਾਸਨਪਾਰੁਪਨਮੇਵ ਅਵਸਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿ ਆਹ ‘‘ਨਿਵਾਸਨਪਾਰੁਪਨਮਤ੍ਤਂਯੇਵ ਹਰਿਤ੍ਵਾ’’ਤਿ. ਸਦ੍ਧਿਵਿਹਾਰਿਕਾਨਂ ਤਾਵ ਆਗਮਨਸ੍ਸ ਵਾ ਅਨਾਗਮਨਸ੍ਸ ਵਾ ਅਜਾਨਨਤਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਥੇਰੇਹਿ ਨੇਵ ਤਾਵ…ਪੇ… ਭੁਞ੍ਜਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ. ਪਰੇਸਮ੍ਪਿ ਅਤ੍ਥਾਯ ਲਭਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਚੀਵਰਂ ਦਦਮਾਨਾ ਸਯਂ ਸਾਖਾਭਙ੍ਗੇਨ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦੇਨ੍ਤੀਤਿ ਤੇਸਂ ਅਤ੍ਥਾਯਪਿ ਭਞ੍ਜਿਤੁਂ ਲਭਨ੍ਤਿ. ‘‘ਤਿਣੇਨ ਵਾ ਪਣ੍ਣੇਨ ਵਾ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦੇਤ੍ਵਾ ਆਗਨ੍ਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਈਦਿਸੇਸੁ ਭੂਤਗਾਮਪਾਤਬ੍ਯਤਾਪਿ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਾਯੇਵ ਹੋਤੀਤਿ ਆਹ ‘‘ਨੇਵ ਭੂਤਗਾਮਪਾਤਬ੍ਯਤਾਯ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਂ ਹੋਤੀ’’ਤਿ. ਨ ਤੇਸਂ ਧਾਰਣੇ ਦੁਕ੍ਕਟਨ੍ਤਿ ਤੇਸਂ ਤਿਤ੍ਥਿਯਧਜਾਨਂ ਧਾਰਣੇਪਿ ਦੁਕ੍ਕਟਂ ਨਤ੍ਥਿ.

ਯਾਨਿ ਚ ਨੇਸਂ ਵਤ੍ਥਾਨਿ ਦੇਨ੍ਤੀਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ. ਥੇਰਾਨਂ ਸਯਮੇਵ ਦਿਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਅਚ੍ਛਿਨ੍ਨਚੀਵਰਟ੍ਠਾਨੇ ਠਿਤਤ੍ਤਾ’’ਤਿ. ਯਦਿ ਲਦ੍ਧਿਂ ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਤਿਤ੍ਥਿਯਪਕ੍ਕਨ੍ਤਕੋ ਨਾਮ ਹੋਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਲਦ੍ਧਿਂ ਅਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ’’ਤਿ. ‘‘ਨੋ ਚੇ ਹੋਤਿ, ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਵਿਹਾਰਚੀਵਰਂ ਵਾ…ਪੇ… ਆਪਤ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਅਨ੍ਤਰਾਮਗ੍ਗੇ ਪਵਿਟ੍ਠਵਿਹਾਰਤੋ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਞਤ੍ਥ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਭਿਰੁਚਿਤਟ੍ਠਾਨਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਕਟਂ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਇਮਿਨਾ ਚ ‘‘ਯਂ ਆਵਾਸਂ ਪਠਮਂ ਉਪਗਚ੍ਛਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਅਨ੍ਤਰਾਮਗ੍ਗੇ ਠਿਤਵਿਹਾਰਮ੍ਪਿ ਸਚੇ ਨਗ੍ਗੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਦੁਕ੍ਕਟਮੇਵਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਯਦਿ ਏਵਂ ਤਤ੍ਥ ਕਸ੍ਮਾ ਨ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਚੇ? ਅਨੋਕਾਸਤ੍ਤਾ. ਤਤ੍ਥ ਹਿ ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਚ੍ਛਿਨ੍ਨਚੀਵਰਸ੍ਸ ਵਾ…ਪੇ… ਚੀਵਰਂ ਵਿਞ੍ਞਾਪੇਤੁ’’ਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੇਨ ਸਙ੍ਘਿਕਮ੍ਪਿ ਚੀਵਰਂ ਨਿਵਾਸੇਤੁਂ ਪਾਰੁਪਿਤੁਞ੍ਚ ਅਨੁਜਾਨਨ੍ਤੋ ‘‘ਯਂ ਆਵਾਸਂ ਪਠਮਂ…ਪੇ… ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਪਾਰੁਪਿਤੁ’’ਨ੍ਤਿ ਆਹ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਤ੍ਥ ਅਨੋਕਾਸਤ੍ਤਾ ਦੁਕ੍ਕਟਂ ਨ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਵਿਹਾਰਚੀਵਰਨ੍ਤਿ ਸੇਨਾਸਨਚੀਵਰਂ. ਚਿਮਿਲਿਕਾਹੀਤਿ ਪਟਪਿਲੋਤਿਕਾਹਿ. ਤਸ੍ਸ ਉਪਰੀਤਿ ਭੂਮਤ੍ਥਰਣਸ੍ਸ ਉਪਰਿ. ਵਿਦੇਸਗਤੇਨਾਤਿ ਅਞ੍ਞਂ ਚੀਵਰਂ ਅਲਭਿਤ੍ਵਾ ਵਿਦੇਸਗਤੇਨ. ਏਕਸ੍ਮਿਂ…ਪੇ… ਠਪੇਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਸੇਸੇਨ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਆਗਤਤ੍ਤਾ ਠਪੇਨ੍ਤੇਨ ਚ ਸਙ੍ਘਿਕਪਰਿਭੋਗਵਸੇਨੇਵ ਠਪਿਤਤ੍ਤਾ ਅਞ੍ਞਸ੍ਮਿਂ ਸੇਨਾਸਨੇ ਨਿਯਮਿਤਮ੍ਪਿ ਅਞ੍ਞਤ੍ਥ ਠਪੇਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਪਰਿਭੋਗੇਨੇਵਾਤਿ ਅਞ੍ਞਂ ਚੀਵਰਂ ਅਲਭਿਤ੍ਵਾ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਨੇਨ.

ਪਰਿਭੋਗਜਿਣ੍ਣਨ੍ਤਿ ਯਥਾ ਤੇਨ ਚੀਵਰੇਨ ਸਰੀਰਂ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦੇਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕਾ, ਏਵਂ ਜਿਣ੍ਣਂ. ਕਪ੍ਪਿਯਵੋਹਾਰੇਨਾਤਿ ਕਯਵਿਕ੍ਕਯਾਪਤ੍ਤਿਤੋ ਮੋਚਨਤ੍ਥਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਵਿਞ੍ਞਾਪੇਨ੍ਤਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਇਮਸ੍ਸੇਵ ਅਤ੍ਥਂ ਵਿਭਾਵੇਤਿ ‘‘ਚੇਤਾਪੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਪਰਿਵਤ੍ਤਾਪੇਨ੍ਤਸ੍ਸਾ’’ਤਿ. ਅਤ੍ਤਨੋ ਧਨੇਨ ਹਿ ਵਿਞ੍ਞਾਪਨਂ ਨਾਮ ਪਰਿਵਤ੍ਤਨਮੇਵਾਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਸਙ੍ਘਵਸੇਨ ਪਵਾਰਿਤਾਨਂ ਵਿਞ੍ਞਾਪਨੇ ਵਤ੍ਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ ‘‘ਪਮਾਣਮੇਵ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ. ਸਙ੍ਘਵਸੇਨ ਹਿ ਪਵਾਰਿਤੇ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਸਾਧਾਰਣਤ੍ਤਾ ਅਧਿਕਂ ਵਿਞ੍ਞਾਪੇਤੁਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਯਂ ਯਂ ਪਵਾਰੇਤੀਤਿ ਯਂ ਯਂ ਚੀਵਰਾਦਿਂ ਦਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਪਵਾਰੇਤਿ. ਵਿਞ੍ਞਾਪਨਕਿਚ੍ਚਂ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਵਿਨਾ ਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਯਾ ਦੀਯਮਾਨਤ੍ਤਾ ਵਿਞ੍ਞਾਪੇਤ੍ਵਾ ਕਿਂ ਕਰਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਅਞ੍ਞਸ੍ਸਤ੍ਥਾਯਾਤਿ ਏਤ੍ਥਪਿ ‘‘ਞਾਤਕਾਨਂ ਪਵਾਰਿਤਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਇਦਂ ਅਨੁਵਤ੍ਤਤਿਯੇਵਾਤਿ ਆਹ ‘‘ਅਤ੍ਤਨੋ ਞਾਤਕਪਵਾਰਿਤੇ’’ਤਿਆਦਿ. ਵਿਕਪ੍ਪਨੁਪਗਚੀਵਰਤਾ, ਸਮਯਾਭਾਵੋ, ਅਞ੍ਞਾਤਕਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿ, ਤਾਯ ਚ ਪਟਿਲਾਭੋਤਿ ਇਮਾਨੇਤ੍ਥ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਅਙ੍ਗਾਨਿ.

ਵਿਮਤਿਵਿਨੋਦਨਿਯਂ (ਵਿ. ਵਿ. ਟੀ. ੧.੫੧੫) ਪਨ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਧਮ੍ਮਨਿਮਨ੍ਤਨਾਤਿ ਸਮਣੇਸੁ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਾਚਾਰਧਮ੍ਮਮਤ੍ਤਵਸੇਨ ਨਿਮਨ੍ਤਨਾ, ਦਾਤੁਕਾਮਤਾਯ ਕਤਨਿਮਨ੍ਤਨਾ ਨ ਹੋਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤੇਨੇਵ ‘‘ਵਿਞ੍ਞਾਪੇਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਞ੍ਞਾਤਕਅਪ੍ਪਵਾਰਿਤਤੋ ਹਿ ਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿ ਨਾਮ ਹੋਤਿ.

‘‘ਤਿਣੇਨ ਵਾ ਪਣ੍ਣੇਨ ਵਾ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦੇਤ੍ਵਾ ਆਗਨ੍ਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਭੂਤਗਾਮਵਿਕੋਪਨਂ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਨ੍ਤਿ ਆਹ ‘‘ਨੇਵਭੂਤਗਾਮਪਾਤਬ੍ਯਤਾਯਾ’’ਤਿਆਦਿ. ਪਠਮਂ ਸੁਦ੍ਧਚਿਤ੍ਤੇਨ ਲਿਙ੍ਗਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਛਾ ਲਦ੍ਧਿਂ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੋਪਿ ਤਿਤ੍ਥਿਯਪਕ੍ਕਨ੍ਤਕੋ ਏਵਾਤਿ ਆਹ ‘‘ਨਿਵਾਸੇਤ੍ਵਾਪਿ ਲਦ੍ਧਿ ਨ ਗਹੇਤਬ੍ਬਾ’’ਤਿ.

ਯਂ ਆਵਾਸਂ ਪਠਮਂ ਉਪਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਏਤ੍ਥਪਿ ਵਿਹਾਰਚੀਵਰਾਦਿਅਤ੍ਥਾਯ ਪਵਿਸਨ੍ਤੇਨਪਿ ਤਿਣਾਦੀਹਿ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦੇਤ੍ਵਾਵ ਗਨ੍ਤਬ੍ਬਂ, ‘‘ਨ ਤ੍ਵੇਵ ਨਗ੍ਗੇਨ ਆਗਨ੍ਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਸਾਮਞ੍ਞਤੋ ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ. ਚਿਮਿਲਿਕਾਹੀਤਿ ਪਟਪਿਲੋਤਿਕਾਹਿ. ਪਰਿਭੋਗੇਨੇਵਾਤਿ ਅਞ੍ਞਂ ਚੀਵਰਂ ਅਲਭਿਤ੍ਵਾ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਨੇਨ. ਪਰਿਭੋਗਜਿਣ੍ਣਨ੍ਤਿ ਯਥਾ ਤਂ ਚੀਵਰਂ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਯਮਾਨਂ ਓਭਗ੍ਗਵਿਭਗ੍ਗਤਾਯ ਅਸਾਰੁਪ੍ਪਂ ਹੋਤਿ, ਏਵਂ ਜਿਣ੍ਣਂ.

ਅਞ੍ਞਸ੍ਸਤ੍ਥਾਯਾਤਿ ਏਤ੍ਥਪਿ ‘‘ਞਾਤਕਾਨਂ ਪਵਾਰਿਤਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਇਦਂ ਅਨੁਵਤ੍ਤਤੇਵਾਤਿ ਆਹ ‘‘ਅਤ੍ਤਨੋ ਞਾਤਕਪਵਾਰਿਤੇ’’ਤਿਆਦਿ. ਇਧ ਪਨ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਅਚ੍ਛਿਨ੍ਨਨਟ੍ਠਚੀਵਰਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਾਯ ਅਞ੍ਞਾਤਕਅਪ੍ਪਵਾਰਿਤੇ ਵਿਞ੍ਞਾਪੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯੇਨ ਅਨਾਪਤ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ, ਇਤਰਥਾ ‘‘ਞਾਤਕਾਨਂ ਪਵਾਰਿਤਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਵਿਸੇਸੋ ਨ ਭਵੇਯ੍ਯ, ਤੇਨੇਵ ਅਨਨ੍ਤਰਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇ ਵਕ੍ਖਤਿ ‘‘ਅਟ੍ਠਕਥਾਸੁ (ਪਾਰਾ. ਅਟ੍ਠ. ੨.੫੨੬) ਪਨ ਞਾਤਕਪਵਾਰਿਤਟ੍ਠਾਨੇ…ਪੇ… ਪਮਾਣਮੇਵ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਂ ਪਾਲ਼ਿਯਾ ਨ ਸਮੇਤੀ’’ਤਿ ਚ ‘‘ਯਸ੍ਮਾ ਪਨਿਦਂ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸਤ੍ਥਾਯ ਵਿਞ੍ਞਾਪਨਵਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਇਧ ‘ਅਞ੍ਞਸ੍ਸਤ੍ਥਾਯਾ’ਤਿ ਨ ਵੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਚ. ਵਿਕਪ੍ਪਨੁਪਗਚੀਵਰਤਾ, ਸਮਯਾਭਾਵੋ, ਅਞ੍ਞਾਤਕਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿ, ਤਾਯ ਚ ਪਟਿਲਾਭੋਤਿ ਇਮਾਨੇਤ੍ਥ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਅਙ੍ਗਾਨਿ.

‘‘ਤਞ੍ਚੇ ਅਞ੍ਞਾਤਕੋ ਗਹਪਤਿ ਵਾ ਗਹਪਤਾਨੀ ਵਾ ਬਹੂਹਿ ਚੀਵਰੇਹਿ ਅਭਿਹਟ੍ਠੁਂ ਪਵਾਰੇਯ੍ਯ, ਸਨ੍ਤਰੁਤ੍ਤਰਪਰਮਂ ਤੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਤਤੋ ਚੀਵਰਂ ਸਾਦਿਤਬ੍ਬਂ, ਤਤੋ ਚੇ ਉਤ੍ਤਰਿ ਸਾਦਿਯੇਯ੍ਯ, ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਂ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯ’’ਨ੍ਤਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਤਦੁਤ੍ਤਰਿਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇ (ਪਾਰਾ. ੫੨੩) ਅਭਿਹਟ੍ਠੁਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਅਭੀਤਿ ਉਪਸਗ੍ਗੋ, ਹਰਿਤੁਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ, ਗਣ੍ਹਿਤੁਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਪਵਾਰੇਯ੍ਯਾਤਿ ਇਚ੍ਛਾਪੇਯ੍ਯ, ਇਚ੍ਛਂ ਰੁਚਿਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਯ੍ਯ ਵਦੇਯ੍ਯ ਨਿਮਨ੍ਤੇਯ੍ਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਭਿਹਟ੍ਠੁਂ ਪਵਾਰੇਨ੍ਤੇਨ ਪਨ ਯਥਾ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ. ਤਂ ਆਕਾਰਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਯਾਵਤ੍ਤਕਂ ਇਚ੍ਛਸਿ, ਤਾਵਤ੍ਤਕਂ ਗਣ੍ਹਾਹੀ’’ਤਿ ਏਵਮਸ੍ਸ ਪਦਭਾਜਨਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਥ ਵਾ ਯਥਾ ‘‘ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਂ ਦਟ੍ਠੁ ਖੇਮਤੋ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਦਿਸ੍ਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ, ਏਵਮਿਧਪਿ ਅਭਿਹਟ੍ਠੁਂ ਪਵਾਰੇਯ੍ਯਾਤਿ ਅਭਿਹਰਿਤ੍ਵਾ ਪਵਾਰੇਯ੍ਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤਤ੍ਥ ਕਾਯਾਭਿਹਾਰੋ ਵਾਚਾਭਿਹਾਰੋਤਿ ਦੁਵਿਧੋ ਅਭਿਹਾਰੋ. ਕਾਯੇਨ ਵਾ ਹਿ ਵਤ੍ਥਾਦੀਨਿ ਅਭਿਹਰਿਤ੍ਵਾ ਪਾਦਮੂਲੇ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ‘‘ਯਤ੍ਤਕਂ ਇਚ੍ਛਸਿ, ਤਤ੍ਤਕਂ ਗਣ੍ਹਾਹੀ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤੋ ਪਵਾਰੇਯ੍ਯ, ਵਾਚਾਯ ਵਾ ‘‘ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਦੁਸ੍ਸਕੋਟ੍ਠਾਗਾਰਂ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਂ, ਯਤ੍ਤਕਂ ਇਚ੍ਛਸਿ, ਤਤ੍ਤਕਂ ਗਣ੍ਹਾਹੀ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤੋ ਪਵਾਰੇਯ੍ਯ, ਤਦੁਭਯਮ੍ਪਿ ਏਕਜ੍ਝਂ ਕਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਭਿਹਟ੍ਠੁਂ ਪਵਾਰੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਸਨ੍ਤਰੁਤ੍ਤਰਪਰਮਨ੍ਤਿ ਸਅਨ੍ਤਰਂ ਉਤ੍ਤਰਂ ਪਰਮਂ ਅਸ੍ਸ ਚੀਵਰਸ੍ਸਾਤਿ ਸਨ੍ਤਰੁਤ੍ਤਰਪਰਮਂ, ਨਿਵਾਸਨੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਪਾਰੁਪਨਂ ਉਕ੍ਕਟ੍ਠਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਤਤੋ ਚੀਵਰਂ ਸਾਦਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਤਤੋ ਅਭਿਹਟਚੀਵਰਤੋ ਏਤ੍ਤਕਂ ਚੀਵਰਂ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ, ਨ ਇਤੋ ਪਰਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਯਸ੍ਮਾ ਪਨ ਅਚ੍ਛਿਨ੍ਨਸਬ੍ਬਚੀਵਰੇਨ ਤੇਚੀਵਰਿਕੇਨੇਵ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਏਵਂ ਪਟਿਪਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬਂ, ਅਞ੍ਞੇਨ ਅਞ੍ਞਥਾਪਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਂ ਵਿਭਾਗਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਸਚੇ ਤੀਣਿ ਨਟ੍ਠਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨਸ੍ਸ ਪਦਭਾਜਨਂ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਤਤ੍ਰਾਯਂ ਵਿਨਿਚ੍ਛਯੋ – ਯਸ੍ਸ ਤੀਣਿ ਨਟ੍ਠਾਨਿ, ਤੇਨ ਦ੍ਵੇ ਸਾਦਿਤਬ੍ਬਾਨਿ, ਏਕਂ ਨਿਵਾਸੇਤ੍ਵਾ ਏਕਂ ਪਾਰੁਪਿਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਞਂ ਸਭਾਗਟ੍ਠਾਨਤੋ ਪਰਿਯੇਸਿਸ੍ਸਤਿ. ਯਸ੍ਸ ਦ੍ਵੇ ਨਟ੍ਠਾਨਿ, ਤੇਨ ਏਕਂ ਸਾਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਸਚੇ ਪਕਤਿਯਾਵ ਸਨ੍ਤਰੁਤ੍ਤਰੇਨ ਚਰਤਿ, ਦ੍ਵੇ ਸਾਦਿਤਬ੍ਬਾਨਿ, ਏਵਂ ਏਕਂ ਸਾਦਿਯਨ੍ਤੇਨੇਵ ਸਮੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ. ਯਸ੍ਸ ਤੀਸੁ ਏਕਂ ਨਟ੍ਠਂ, ਨ ਸਾਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਯਸ੍ਸ ਪਨ ਦ੍ਵੀਸੁ ਏਕਂ ਨਟ੍ਠਂ, ਏਕਂ ਸਾਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਯਸ੍ਸ ਏਕਂਯੇਵ ਹੋਤਿ, ਤਞ੍ਚ ਨਟ੍ਠਂ, ਦ੍ਵੇ ਸਾਦਿਤਬ੍ਬਾਨਿ. ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯਾ ਪਨ ਪਞ੍ਚਸੁਪਿ ਨਟ੍ਠੇਸੁ ਦ੍ਵੇ ਸਾਦਿਤਬ੍ਬਾਨਿ, ਚਤੂਸੁ ਨਟ੍ਠੇਸੁ ਏਕਂ ਸਾਦਿਤਬ੍ਬਂ, ਤੀਸੁ ਨਟ੍ਠੇਸੁ ਕਿਞ੍ਚਿ ਨ ਸਾਦਿਤਬ੍ਬਂ, ਕੋ ਪਨ ਵਾਦੋ ਦ੍ਵੀਸੁ ਵਾ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਵਾ. ਯੇਨ ਕੇਨਚਿ ਹਿ ਸਨ੍ਤਰੁਤ੍ਤਰਪਰਮਤਾਯ ਠਾਤਬ੍ਬਂ, ਤਤੋ ਉਤ੍ਤਰਿ ਨ ਲਬ੍ਭਤੀਤਿ ਇਦਮੇਤ੍ਥ ਲਕ੍ਖਣਂ.

ਸੇਸਕਂ ਆਹਰਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਦ੍ਵੇ ਚੀਵਰਾਨਿ ਕਤ੍ਵਾ ਸੇਸਂ ਪੁਨ ਆਹਰਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਨ ਅਚ੍ਛਿਨ੍ਨਕਾਰਣਾਤਿ ਬਾਹੁਸਚ੍ਚਾਦਿਗੁਣਵਸੇਨ ਦੇਨ੍ਤਿ. ਞਾਤਕਾਨਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ ਞਾਤਕਾਨਂ ਦੇਨ੍ਤਾਨਂ ਸਾਦਿਯਨ੍ਤਸ੍ਸ, ਪਵਾਰਿਤਾਨਂ ਦੇਨ੍ਤਾਨਂ ਸਾਦਿਯਨ੍ਤਸ੍ਸ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਧਨੇਨ ਸਾਦਿਯਨ੍ਤਸ੍ਸ ਅਨਾਪਤ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਟ੍ਠਕਥਾਸੁ ਪਨ ‘‘ਞਾਤਕਪਵਾਰਿਤਟ੍ਠਾਨੇ ਪਕਤਿਯਾ ਬਹੁਮ੍ਪਿ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਅਚ੍ਛਿਨ੍ਨਕਾਰਣਾ ਪਮਾਣਮੇਵ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਂ ਪਾਲ਼ਿਯਾ ਨ ਸਮੇਤਿ. ਯਸ੍ਮਾ ਪਨਿਦਂ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸਤ੍ਥਾਯ ਵਿਞ੍ਞਾਪਨਵਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਇਧ ‘‘ਅਞ੍ਞਸ੍ਸਤ੍ਥਾਯਾ’’ਤਿ ਨ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਸੇਸਂ ਉਤ੍ਤਾਨਤ੍ਥਮੇਵ. ਸਮੁਟ੍ਠਾਨਾਦੀਸੁ ਇਦਮ੍ਪਿ ਛਸਮੁਟ੍ਠਾਨਂ, ਕਿਰਿਯਂ, ਨੋਸਞ੍ਞਾਵਿਮੋਕ੍ਖਂ, ਅਚਿਤ੍ਤਕਂ, ਪਣ੍ਣਤ੍ਤਿਵਜ੍ਜਂ, ਕਾਯਕਮ੍ਮਵਚੀਕਮ੍ਮਂ, ਤਿਚਿਤ੍ਤਂ, ਤਿਵੇਦਨਨ੍ਤਿ.

ਸਤ੍ਤਮੇ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਪਗ੍ਗਾਹਿਕਸਾਲਨ੍ਤਿ ਦੁਸ੍ਸਵਾਣਿਜਕਾਨਂ ਆਪਣਂ, ‘‘ਪਗ੍ਗਾਹਿਤਸਾਲ’’ਨ੍ਤਿਪਿ ਪਠਨ੍ਤਿ. ਅਭੀਤਿ ਉਪਸਗ੍ਗੋਤਿ ਤਸ੍ਸ ਵਿਸੇਸਤ੍ਥਾਭਾਵਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਹਰਿਤੁਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ’’ਤਿ. ਵਰਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਇਚ੍ਛਾਯਂ ਵਤ੍ਤਮਾਨਤ੍ਤਾ ਆਹ ‘‘ਇਚ੍ਛਾਪੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ. ਦਟ੍ਠੁ ਖੇਮਤੋਤਿ ਏਤ੍ਥ ਗਾਥਾਬਨ੍ਧਵਸੇਨ ਅਨੁਨਾਸਿਕਲੋਪੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ. ਸਅਨ੍ਤਰਨ੍ਤਿ ਅਨ੍ਤਰਵਾਸਕਸਹਿਤਂ. ਉਤ੍ਤਰਨ੍ਤਿ ਉਤ੍ਤਰਾਸਙ੍ਗਂ. ਅਸ੍ਸ ਚੀਵਰਸ੍ਸਾਤਿ ਸਾਦਿਤਬ੍ਬਚੀਵਰਸ੍ਸ. ਅਚ੍ਛਿਨ੍ਨਸਬ੍ਬਚੀਵਰੇਨਾਤਿ ਅਚ੍ਛਿਨ੍ਨਾਨਿ ਸਬ੍ਬਾਨਿ ਤੀਣਿ ਚੀਵਰਾਨਿ ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਅਚ੍ਛਿਨ੍ਨਸਬ੍ਬਚੀਵਰੋ, ਤੇਨਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਯਸ੍ਸ ਹਿ ਅਚ੍ਛਿਨ੍ਦਨਸਮਯੇ ਤੀਣਿ ਚੀਵਰਾਨਿ ਸਨ੍ਨਿਹਿਤਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤਾਨਿ ਸਬ੍ਬਾਨਿ ਅਚ੍ਛਿਨ੍ਨਾਨੀਤਿ ਸੋ ‘‘ਅਚ੍ਛਿਨ੍ਨਸਬ੍ਬਚੀਵਰੋ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਤੇਨੇਵ ‘‘ਅਚ੍ਛਿਨ੍ਨਸਬ੍ਬਚੀਵਰੇਨ ਤੇਚੀਵਰਿਕੇਨਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤੇਚੀਵਰਿਕੇਨਾਤਿ ਹਿ ਅਚ੍ਛਿਨ੍ਦਨਸਮਯੇ ਤਿਚੀਵਰਸ੍ਸ ਸਨ੍ਨਿਹਿਤਭਾਵਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਨ ਪਨ ਵਿਨਯੇ ਤੇਚੀਵਰਿਕਾਭਾਵਂ, ਧੁਤਙ੍ਗਤੇਚੀਵਰਿਕਭਾਵਂ ਵਾ ਸਨ੍ਧਾਯ. ਏਵਂ ਪਟਿਪਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ‘‘ਸਨ੍ਤਰੁਤ੍ਤਰਪਰਮਂ ਤੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਤਤੋ ਚੀਵਰਂ ਸਾਦਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਵਿਧਿਨਾ ਪਟਿਪਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬਂ. ਅਞ੍ਞੇਨਾਤਿ ਅਚ੍ਛਿਨ੍ਨਅਸਬ੍ਬਚੀਵਰੇਨ. ਯਸ੍ਸ ਤੀਸੁ ਚੀਵਰੇਸੁ ਏਕਂ ਵਾ ਦ੍ਵੇ ਵਾ ਚੀਵਰਾਨਿ ਅਚ੍ਛਿਨ੍ਨਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤੇਨਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਞ੍ਞਥਾਪੀਤਿ ‘‘ਸਨ੍ਤਰੁਤ੍ਤਰਪਰਮ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਵਿਧਾਨਤੋ ਅਞ੍ਞਥਾਪਿ. ਯਸ੍ਸ ਹਿ ਤੀਸੁ ਦ੍ਵੇ ਚੀਵਰਾਨਿ ਅਚ੍ਛਿਨ੍ਨਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਏਕਂ ਸਾਦਿਤਬ੍ਬਂ, ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਅਚ੍ਛਿਨ੍ਨੇ ਨ ਸਾਦਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਨ ਤਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਰੁਤ੍ਤਰਪਰਮਸਾਦਿਯਨਂ ਸਮ੍ਭਵਤਿ. ਅਯਮੇਵ ਚ ਅਤ੍ਥੋ ਪਦਭਾਜਨੇਨ ਵਿਭਾਵਿਤੋ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਤਂ ਵਿਭਾਗਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁ’’ਨ੍ਤਿ.

ਕੇਚਿ ਪਨ ‘‘ਤੇਚੀਵਰਿਕੇਨਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਤਿਚੀਵਰਂ ਪਰਿਕ੍ਖਾਰਚੋਲ਼ਵਸੇਨ ਅਧਿਟ੍ਠਹਿਤ੍ਵਾ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਤੋ ਤਸ੍ਮਿਂ ਨਟ੍ਠੇ ਬਹੂਨਿਪਿ ਗਹੇਤੁਂ ਲਭਤੀ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਨ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ. ਪਦਭਾਜਨਸ੍ਸ ਹਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੇਨ ਯਸ੍ਮਾ ਪਨ ‘‘ਅਚ੍ਛਿਨ੍ਨਸਬ੍ਬਚੀਵਰੇਨ…ਪੇ… ਤਂ ਵਿਭਾਗਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਪਦਭਾਜਨੇ ਚ ਨ ਤਾਦਿਸੋ ਅਤ੍ਥੋ ਉਪਲਬ੍ਭਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਂ ਨ ਗਹੇਤਬ੍ਬਮੇਵ. ਯਮ੍ਪਿ ਮਾਤਿਕਾਟ੍ਠਕਥਾਯਂ (ਕਙ੍ਖਾ. ਅਟ੍ਠ. ਤਤੁਤ੍ਤਰਿਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ) ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਯਸ੍ਸ ਅਧਿਟ੍ਠਿਤਤਿਚੀਵਰਸ੍ਸ ਤੀਣਿ ਨਟ੍ਠਾਨੀ’’ਤਿ, ਤਤ੍ਥਪਿ ਅਧਿਟ੍ਠਿਤਗ੍ਗਹਣਂ ਸਰੂਪਕਥਨਮਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ, ਨ ਪਨ ਤਿਚੀਵਰਾਧਿਟ੍ਠਾਨੇਨ ਅਧਿਟ੍ਠਿਤਚੀਵਰਸ੍ਸੇਵਾਤਿ ਏਵਮਤ੍ਥੋ ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਞ੍ਚ ਤਥਾ ਅਤ੍ਥਸ੍ਸਾਸਮ੍ਭਵਤੋ. ਨ ਹਿ ਤਿਚੀਵਰਾਧਿਟ੍ਠਾਨੇਨ ਅਧਿਟ੍ਠਿਤਚੀਵਰਸ੍ਸੇਵ ਇਦਂ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਸਕ੍ਕਾ ਵਿਞ੍ਞਾਤੁਂ. ਪੁਰਿਮਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇਨ ਹਿ ਅਚ੍ਛਿਨ੍ਨਚੀਵਰਸ੍ਸ ਅਞ੍ਞਾਤਕਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਯਾ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਤ੍ਤਾ ਪਮਾਣਂ ਅਜਾਨਿਤ੍ਵਾ ਵਿਞ੍ਞਾਪਨਵਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ ਪਮਾਣਤੋ ਸਾਦਿਯਨਂ ਅਨੁਜਾਨਨ੍ਤੇਨ ਭਗਵਤਾ ਇਦਂ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਪਰਿਕ੍ਖਾਰਚੋਲ਼ਿਕਸ੍ਸ ਬਹੁਮ੍ਪਿ ਸਾਦਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਅਯਮਤ੍ਥੋ ਨੇਵ ਪਾਲ਼ਿਯਾ ਸਮੇਤਿ, ਨ ਚ ਭਗਵਤੋ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯਂ ਅਨੁਲੋਮੇਤਿ.

ਯਸ੍ਸ ਤੀਣਿ ਨਟ੍ਠਾਨਿ, ਤੇਨ ਦ੍ਵੇ ਸਾਦਿਤਬ੍ਬਾਨੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਯਸ੍ਸ ਤਿਚੀਵਰਤੋ ਅਧਿਕਮ੍ਪਿ ਚੀਵਰਂ ਅਞ੍ਞਤ੍ਥ ਠਿਤਂ ਅਤ੍ਥਿ, ਤਦਾ ਤਸ੍ਸ ਚੀਵਰਸ੍ਸ ਅਲਬ੍ਭਨੀਯਭਾਵਤੋ ਤੇਨਪਿ ਸਾਦਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਪਕਤਿਯਾਵ ਸਨ੍ਤਰੁਤ੍ਤਰੇਨ ਚਰਤੀਤਿ ਸਾਸਙ੍ਕਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਸੇਨ ਵਾ ਅਵਿਪ੍ਪਵਾਸਸਮ੍ਮੁਤਿਵਸੇਨ ਵਾ ਤਤਿਯਸ੍ਸ ਅਲਾਭੇਨ ਵਾ ਚਰਤਿ. ‘‘ਦ੍ਵੇ ਨਟ੍ਠਾਨੀ’’ਤਿ ਅਧਿਕਾਰਤ੍ਤਾ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਦ੍ਵੇ ਸਾਦਿਤਬ੍ਬਾਨੀ’’ਤਿ. ਏਕਂ ਸਾਦਿਯਨ੍ਤੇਨੇਵ ਸਮੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਤਿਣ੍ਣਂ ਚੀਵਰਾਨਂ ਦ੍ਵੀਸੁ ਨਟ੍ਠੇਸੁ ਏਕਂ ਸਾਦਿਯਨ੍ਤੇਨ ਸਮੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ ਉਭਿਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਸਨ੍ਤਰੁਤ੍ਤਰਪਰਮਤਾਯ ਅਵਟ੍ਠਾਨਤੋ. ਯਸ੍ਸ ਏਕਂਯੇਵ ਹੋਤੀਤਿ ਅਞ੍ਞੇਨ ਕੇਨਚਿ ਕਾਰਣੇਨ ਵਿਨਟ੍ਠਸੇਸਚੀਵਰਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ.

‘‘ਸੇਸਕਂ ਤੁਮ੍ਹੇਵ ਹੋਤੂਤਿ ਦੇਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ‘‘ਪਮਾਣਯੁਤ੍ਤਂ ਗਣ੍ਹਿਸ੍ਸਾਮ, ਸੇਸਕਂ ਆਹਰਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਗਮਨਸਮਯੇਪਿ ‘‘ਸੇਸਕਮ੍ਪਿ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂਯੇਵ ਹੋਤੂ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਲਦ੍ਧਕਪ੍ਪਿਯਮੇਵ. ਪਵਾਰਿਤਾਨਨ੍ਤਿ ਅਚ੍ਛਿਨ੍ਨਕਾਲਤੋ ਪੁਬ੍ਬੇਯੇਵ ਪਵਾਰਿਤਾਨਂ. ਪਾਲ਼ਿਯਾ ਨ ਸਮੇਤੀਤਿ ਸਨ੍ਤਰੁਤ੍ਤਰਪਰਮਤੋ ਉਤ੍ਤਰਿ ਸਾਦਿਯਨੇ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ‘‘ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ ਞਾਤਕਾਨਂ ਪਵਾਰਿਤਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਨ ਸਮੇਤਿ. ਸਨ੍ਤਰੁਤ੍ਤਰਪਰਮਂ ਸਾਦਿਯਨ੍ਤਸ੍ਸ ਹਿ ਆਪਤ੍ਤਿਪ੍ਪਸਙ੍ਗੋਯੇਵ ਨਤ੍ਥਿ, ਸਤਿ ਚ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇਨ ਆਪਤ੍ਤਿਪ੍ਪਸਙ੍ਗੇ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ ਯੁਤ੍ਤਾ ਦਸ੍ਸੇਤੁਨ੍ਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਕੇਚਿ ਪਨ ‘‘ਪਮਾਣਮੇਵ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਇਦਂ ਸਲ੍ਲੇਖਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਵੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ.

ਯਸ੍ਮਾ ਪਨਿਦਂ…ਪੇ… ਨ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥਾਯਮਧਿਪ੍ਪਾਯੋ – ‘‘ਅਞ੍ਞਸ੍ਸਤ੍ਥਾਯਾ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਮਾਨੇ ਅਞ੍ਞੇਸਂ ਅਤ੍ਥਾਯ ਪਮਾਣਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾਪਿ ਗਣ੍ਹਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਆਪਜ੍ਜਤਿ, ਤਞ੍ਚ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸਤ੍ਥਾਯ ਵਿਞ੍ਞਾਪਨਵਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਵਤ੍ਥੁਨਾ ਸਂਸਨ੍ਦਿਯਮਾਨਂ ਨ ਸਮੇਤਿ. ਨ ਹਿ ਯਂ ਵਤ੍ਥੁਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਂ, ਤਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿਵਚਨਂ ਯੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ. ਗਣ੍ਠਿਪਦੇਸੁ ਪਨ ਤੀਸੁਪਿ ‘‘ਇਮਸ੍ਸ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਸ੍ਸ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਾਦਿਯਨਪਟਿਬਦ੍ਧਤਾਵਸੇਨ ਪਵਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ‘ਅਞ੍ਞਸ੍ਸਤ੍ਥਾਯਾ’ਤਿ ਵਤ੍ਤੁਂ ਓਕਾਸੋਯੇਵ ਨਤ੍ਥਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਨ ਵੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਕਥਿਤਂ. ਇਧ ‘‘ਅਞ੍ਞਸ੍ਸਤ੍ਥਾਯਾ’’ਤਿ ਅਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਅਞ੍ਞੇਸਂ ਅਤ੍ਥਾਯ ਞਾਤਕਪਵਾਰਿਤੇਸੁ ਅਧਿਕਂ ਵਿਞ੍ਞਾਪੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਆਪਤ੍ਤੀਤਿ ਚੇ? ਨ, ਤਤ੍ਥ ਪੁਰਿਮਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇਨੇਵ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿਸਿਦ੍ਧਿਤੋ. ਤਤੁਤ੍ਤਰਿਤਾ, ਅਚ੍ਛਿਨ੍ਨਾਦਿਕਾਰਣਤਾ, ਅਞ੍ਞਾਤਕਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿ, ਤਾਯ ਚ ਪਟਿਲਾਭੋਤਿ ਇਮਾਨੇਤ੍ਥ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਅਙ੍ਗਾਨਿ.

ਵਿਮਤਿਵਿਨੋਦਨਿਯਂ (ਵਿ. ਵਿ. ਟੀ. ੧.੫੨੨-੫੨੪) ਪਨ ‘‘ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਪਗ੍ਗਾਹਿਕਸਾਲਨ੍ਤਿ ਦੁਸ੍ਸਾਪਣਂ. ਤਞ੍ਹਿ ਵਾਣਿਜਕੇਹਿ ਦੁਸ੍ਸਾਨਿ ਪਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਦਸ੍ਸਨਟ੍ਠਾਨਤਾਯ ‘ਪਗ੍ਗਾਹਿਕਸਾਲਾ’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਅਸ੍ਸ ਚੀਵਰਸ੍ਸਾਤਿ ਸਾਦਿਤਬ੍ਬਚੀਵਰਸ੍ਸ. ਤੇਚੀਵਰਿਕੇਨਾਤਿ ਇਮਿਨਾ ਅਚ੍ਛਿਨ੍ਨਤਿਚੀਵਰਤੋ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਵਿਹਾਰਾਦੀਸੁ ਨਿਹਿਤਸ੍ਸ ਚੀਵਰਸ੍ਸ ਅਭਾਵਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਯਦਿ ਭਵੇਯ੍ਯ, ਵਿਞ੍ਞਾਪੇਤੁਂ ਨ ਵਟ੍ਟੇਯ੍ਯ, ਤਾਵਕਾਲਿਕਂ ਨਿਵਾਸੇਤ੍ਵਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਚੀਵਰਂ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ. ਤਾਵਕਾਲਿਕਮ੍ਪਿ ਅਲਭਨ੍ਤਸ੍ਸ ਭੂਤਗਾਮਵਿਕੋਪਨਂ ਕਤ੍ਵਾ ਤਿਣਪਣ੍ਣੇਹਿ ਛਦਨਂ ਵਿਯ ਵਿਞ੍ਞਾਪਨਮ੍ਪਿ ਵਟ੍ਟਤਿ ਏਵ. ਅਞ੍ਞੇਨਾਤਿ ਅਚ੍ਛਿਨ੍ਨਅਸਬ੍ਬਚੀਵਰੇਨ. ‘ਦ੍ਵੇ ਨਟ੍ਠਾਨੀ’ਤਿ ਅਧਿਕਾਰਤੋ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘ਦ੍ਵੇ ਸਾਦਿਤਬ੍ਬਾਨੀ’ਤਿ. ਪਾਲ਼ਿਯਾ ਨ ਸਮੇਤੀਤਿ ‘ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ ਞਾਤਕਾਨਂ ਪਵਾਰਿਤਾਨ’ਨ੍ਤਿ (ਪਾਰਾ. ੫੨੬) ਇਮਾਯ ਪਾਲ਼ਿਯਾ ਨ ਸਮੇਤਿ ਤਤੁਤ੍ਤਰਿ ਵਿਞ੍ਞਾਪਨਆਪਤ੍ਤਿਪ੍ਪਸਙ੍ਗੇ ਏਵ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ. ਅਞ੍ਞਸ੍ਸਤ੍ਥਾਯਾਤਿ ਨ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਇਦਂ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸਤ੍ਥਾਯ ਤਤੁਤ੍ਤਰਿ ਵਿਞ੍ਞਾਪਨੇ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਂ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਂ ਹੋਤੀਤਿ ਇਮਮਤ੍ਥਂ ਦੀਪੇਤਿ. ਤਞ੍ਚ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਂ ਯੇਸਂ ਅਤ੍ਥਾਯ ਵਿਞ੍ਞਾਪੇਤਿ, ਤੇਸਂ ਵਾ ਸਿਯਾ ਵਿਞ੍ਞਾਪਕਸ੍ਸੇਵ ਵਾ, ਨ ਤਾਵ ਤੇਸਂ, ਤੇਹਿ ਅਵਿਞ੍ਞਾਪਿਤਤ੍ਤਾ, ਨਾਪਿ ਵਿਞ੍ਞਾਪਕਸ੍ਸ, ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਉਦ੍ਦਿਸ੍ਸ ਅਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਤ੍ਤਾ. ਤਸ੍ਮਾ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸਤ੍ਥਾਯ ਵਿਞ੍ਞਾਪੇਨ੍ਤਸ੍ਸਪਿ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਂ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਂ ਨ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਪਨ ਇਮਸ੍ਸ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਸ੍ਸ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਾਦਿਯਨਪਟਿਬਦ੍ਧਤਾਵਸੇਨ ਪਵਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ‘ਅਞ੍ਞਸ੍ਸਤ੍ਥਾਯਾ’ਤਿ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿਵਾਰੇ ਨ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਤਞ੍ਚ ਯੁਤ੍ਤਂ ਵਿਯ ਦਿਸ੍ਸਤਿ, ਵੀਮਂਸਿਤ੍ਵਾ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ. ਤਤੁਤ੍ਤਰਿਚੀਵਰਤਾ, ਅਚ੍ਛਿਨ੍ਨਾਦਿਕਾਰਣਤਾ, ਅਞ੍ਞਾਤਕਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿ, ਤਾਯ ਚ ਪਟਿਲਾਭੋਤਿ ਇਮਾਨੇਤ੍ਥ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਅਙ੍ਗਾਨੀ’’ਤਿ.

ਇਦਂ ਤਤੁਤ੍ਤਰਿਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਿਨਿਚ੍ਛਯਂ ਆਚਰਿਯੇਨ ਅਵੁਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਅਚ੍ਛਿਨ੍ਨਚੀਵਰਾਧਿਕਾਰੇਯੇਵ ਪਵਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਅਮ੍ਹੇਹਿ ਗਹਿਤਂ, ਅਞ੍ਞਾਤਕਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਸਿਕ੍ਖਾਪਦਸ੍ਸ ਸਮਯੇਸੁ ਅਚ੍ਛਿਨ੍ਨਚੀਵਰਕਾਲੇ ਅਞ੍ਞਾਤਕਾਨਂ ਵਿਞ੍ਞਾਪੇਤਬ੍ਬਭਾਵੋ ਭਗਵਤਾ ਵੁਤ੍ਤੋ, ਤੇਹਿ ਦਿਨ੍ਨਚੀਵਰਸ੍ਸ ਮਤ੍ਤਸੋ ਗਹਿਤਭਾਵੋ ਤਤੁਤ੍ਤਰਿਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇਨ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਤਸ੍ਮਾ ਅਚ੍ਛਿਨ੍ਨਚੀਵਰਅਧਿਕਾਰੋਯੇਵ ਹੋਤੀਤਿ.

ਚੀਵਰਅਚ੍ਛਿਨ੍ਦਨਵਿਨਿਚ੍ਛਯਕਥਾ

ਇਤੋ ਪਰਂ ਅਚ੍ਛਿਨ੍ਦਨਸਾਮਞ੍ਞੇਨ ਚੀਵਰਅਚ੍ਛਿਨ੍ਦਨਵਿਨਿਚ੍ਛਯਂ ਵਕ੍ਖਾਮ – ਤਤ੍ਥ ਯਮ੍ਪਿ ਤ੍ਯਾਹਨ੍ਤਿ ਯਮ੍ਪਿ ਤੇ ਅਹਂ. ਸੋ ਕਿਰ ‘‘ਮਮ ਪਤ੍ਤਚੀਵਰਉਪਾਹਨਪਚ੍ਚਤ੍ਥਰਣਾਨਿ ਵਹਨ੍ਤੋ ਮਯਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਚਾਰਿਕਂ ਪਕ੍ਕਮਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਅਦਾਸਿ. ਤੇਨੇਵਮਾਹ ‘‘ਮਯਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਜਨਪਦਚਾਰਿਕਂ ਪਕ੍ਕਮਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ. ਅਚ੍ਛਿਨ੍ਦੀਤਿ ਬਲਕ੍ਕਾਰੇਨ ਅਗ੍ਗਹੇਸਿ, ਸਕਸਞ੍ਞਾਯ ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ ਪਨਸ੍ਸ ਪਾਰਾਜਿਕਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਕਿਲਮੇਤ੍ਵਾ ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ ਆਪਤ੍ਤਿ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਾ.

ਸਯਂ ਅਚ੍ਛਿਨ੍ਦਤਿ, ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਂ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਨ੍ਤਿ ਏਕਂ ਚੀਵਰਂ ਏਕਾਬਦ੍ਧਾਨਿ ਚ ਬਹੂਨਿ ਅਚ੍ਛਿਨ੍ਦਤੋ ਏਕਾ ਆਪਤ੍ਤਿ, ਏਕਤੋ ਅਬਦ੍ਧਾਨਿ ਵਿਸੁਂ ਵਿਸੁਂ ਠਿਤਾਨਿ ਬਹੂਨਿ ਅਚ੍ਛਿਨ੍ਦਤੋ, ‘‘ਸਙ੍ਘਾਟਿਂ ਆਹਰ, ਉਤ੍ਤਰਾਸਙ੍ਗਂ ਆਹਰਾ’’ਤਿ ਏਵਂ ਆਹਰਾਪਯਤੋ ਚ ਵਤ੍ਥੁਗਣਨਾਯ ਆਪਤ੍ਤਿਯੋ. ‘‘ਮਯਾ ਦਿਨ੍ਨਾਨਿ ਸਬ੍ਬਾਨਿ ਆਹਰਾ’’ਤਿ ਵਦਤੋਪਿ ਏਕਵਚਨੇਨੇਵ ਸਮ੍ਬਹੁਲਾ ਆਪਤ੍ਤਿਯੋ.

ਅਞ੍ਞਂ ਆਣਾਪੇਤਿ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸਾਤਿ ‘‘ਚੀਵਰਂ ਗਣ੍ਹਾ’’ਤਿ ਆਣਾਪੇਤਿ, ਏਕਂ ਦੁਕ੍ਕਟਂ. ਆਣਤ੍ਤੋ ਬਹੂਨਿ ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਏਕਂ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਂ. ‘‘ਸਙ੍ਘਾਟਿਂ ਗਣ੍ਹ, ਉਤ੍ਤਰਾਸਙ੍ਗਂ ਗਣ੍ਹਾ’’ਤਿ ਵਦਤੋ ਵਾਚਾਯ ਵਾਚਾਯ ਦੁਕ੍ਕਟਂ. ‘‘ਮਯਾ ਦਿਨ੍ਨਾਨਿ ਸਬ੍ਬਾਨਿ ਗਣ੍ਹਾ’’ਤਿ ਵਦਤੋ ਏਕਵਾਚਾਯ ਸਮ੍ਬਹੁਲਾ ਆਪਤ੍ਤਿਯੋ.

ਅਞ੍ਞਂ ਪਰਿਕ੍ਖਾਰਨ੍ਤਿ ਵਿਕਪ੍ਪਨੁਪਗਪਚ੍ਛਿਮਂ ਚੀਵਰਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਅਨ੍ਤਮਸੋ ਸੂਚਿਮ੍ਪਿ. ਵੇਠੇਤ੍ਵਾ ਠਪਿਤਸੂਚੀਸੁਪਿ ਵਤ੍ਥੁਗਣਨਾਯ ਦੁਕ੍ਕਟਾਨਿ. ਸਿਥਿਲਵੇਠਿਤਾਸੁ ਏਵਂ. ਗਾਲ਼੍ਹਂ ਕਤ੍ਵਾ ਬਦ੍ਧਾਸੁ ਪਨ ਏਕਮੇਵ ਦੁਕ੍ਕਟਨ੍ਤਿ ਮਹਾਪਚ੍ਚਰਿਯਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਸੂਚਿਘਰੇ ਪਕ੍ਖਿਤ੍ਤਾਸੁਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ. ਥਵਿਕਾਯ ਪਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਸਿਥਿਲਬਦ੍ਧਗਾਲ਼੍ਹਬਦ੍ਧੇਸੁ ਤਿਕਟੁਕਾਦੀਸੁ ਭੇਸਜ੍ਜੇਸੁਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ.

ਸੋ ਵਾ ਦੇਤੀਤਿ ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਤੁਮ੍ਹਾਕਂਯੇਵ ਇਦਂ ਸਾਰੁਪ੍ਪ’’ਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਵਾ ਦੇਤਿ. ਅਥ ਵਾ ਪਨ ‘‘ਆਵੁਸੋ, ਮਯਂ ਤੁਯ੍ਹਂ ‘ਵਤ੍ਤਪਟਿਪਤ੍ਤਿਂ ਕਰਿਸ੍ਸਤਿ, ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਉਪਜ੍ਝਂ ਗਣ੍ਹਿਸ੍ਸਤਿ, ਧਮ੍ਮਂ ਪਰਿਯਾਪੁਣਿਸ੍ਸਤੀ’ਤਿ ਚੀਵਰਂ ਅਦਮ੍ਹਾ, ਸੋਦਾਨਿ ਤ੍ਵਂ ਨ ਵਤ੍ਤਂ ਕਰੋਸਿ, ਨ ਉਪਜ੍ਝਂ ਗਣ੍ਹਾਸਿ, ਨ ਧਮ੍ਮਂ ਪਰਿਯਾਪੁਣਾਸੀ’’ਤਿ ਏਵਮਾਦੀਹਿ ਵੁਤ੍ਤੋ ‘‘ਭਨ੍ਤੇ, ਚੀਵਰਤ੍ਥਾਯ ਮਞ੍ਞੇ ਭਣਥ, ਇਦਂ ਵੋ ਚੀਵਰ’’ਨ੍ਤਿ ਦੇਤਿ, ਏਵਮ੍ਪਿ ਸੋ ਵਾ ਦੇਤਿ. ਦਿਸਾਪਕ੍ਕਨ੍ਤਂ ਵਾ ਪਨ ਦਹਰਂ ‘‘ਨਿਵਤ੍ਤੇਥ ਨ’’ਨ੍ਤਿ ਭਣਤਿ, ਸੋ ਨ ਨਿਵਤ੍ਤਤਿ. ‘‘ਚੀਵਰਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਰੁਨ੍ਧਥਾ’’ਤਿ ਏਵਂ ਚੇ ਨਿਵਤ੍ਤਤਿ, ਸਾਧੁ. ਸਚੇ ‘‘ਪਤ੍ਤਚੀਵਰਤ੍ਥਾਯ ਮਞ੍ਞੇ ਤੁਮ੍ਹੇ ਭਣਥ, ਗਣ੍ਹਥ ਨ’’ਨ੍ਤਿ ਦੇਤਿ, ਏਵਮ੍ਪਿ ਸੋਯੇਵ ਦੇਤਿ. ਵਿਬ੍ਭਨ੍ਤਂ ਵਾ ਦਿਸ੍ਵਾ ‘‘ਮਯਂ ਤੁਯ੍ਹਂ ‘ਵਤ੍ਤਂ ਕਰਿਸ੍ਸਤੀ’ਤਿ ਪਤ੍ਤਚੀਵਰਂ ਅਦਮ੍ਹਾ, ਸੋਦਾਨਿ ਤ੍ਵਂ ਵਿਬ੍ਭਮਿਤ੍ਵਾ ਚਰਸੀ’’ਤਿ ਵਦਤਿ, ਇਤਰੋ ‘‘ਗਣ੍ਹਥ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਪਤ੍ਤਚੀਵਰ’’ਨ੍ਤਿ ਦੇਤਿ, ਏਵਮ੍ਪਿ ਸੋ ਵਾ ਦੇਤਿ. ‘‘ਮਮ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਉਪਜ੍ਝਂ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਸ੍ਸੇਵ ਤੇ ਦੇਮਿ, ਅਞ੍ਞਤ੍ਥ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਸ੍ਸ ਨ ਦੇਮਿ. ਵਤ੍ਤਂ ਕਰੋਨ੍ਤਸ੍ਸੇਵ ਦੇਮਿ, ਅਕਰੋਨ੍ਤਸ੍ਸ ਨ ਦੇਮਿ. ਧਮ੍ਮਂ ਪਰਿਯਾਪੁਣਨ੍ਤਸ੍ਸੇਵ ਦੇਮਿ, ਅਪਰਿਯਾਪੁਣਨ੍ਤਸ੍ਸ ਨ ਦੇਮਿ. ਅਵਿਬ੍ਭਮਨ੍ਤਸ੍ਸੇਵ ਦੇਮਿ, ਵਿਬ੍ਭਮਨ੍ਤਸ੍ਸ ਨ ਦੇਮੀ’’ਤਿ ਏਵਂ ਪਨ ਦਾਤੁਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਦਦਤੋ ਦੁਕ੍ਕਟਂ, ਆਹਰਾਪੇਤੁਂ ਪਨ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਚਜਿਤ੍ਵਾ ਦਿਨ੍ਨਂ ਅਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੋ ਭਣ੍ਡਗ੍ਘੇਨ ਕਾਰੇਤਬ੍ਬੋ. ਸੇਸਮੇਤ੍ਥ ਉਤ੍ਤਾਨਮੇਵ. ਅਯਂ ਸਮਨ੍ਤਪਾਸਾਦਿਕਤੋ ਉਦ੍ਧਟਵਿਨਿਚ੍ਛਯੋ.

ਯਮ੍ਪਿ ਤ੍ਯਾਹਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਯਨ੍ਤਿ ਕਾਰਣਵਚਨਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਏਵਮੇਤ੍ਥ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ – ‘‘ਮਯਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਜਨਪਦਚਾਰਿਕਂ ਪਕ੍ਕਮਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਯਂ ਕਾਰਣਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਅਹਂ ਤੇ, ਆਵੁਸੋ, ਚੀਵਰਂ ਅਦਾਸਿਂ, ਤਂ ਨ ਕਰੋਸੀ’’ਤਿ ਕੁਪਿਤੋ ਅਨਤ੍ਤਮਨੋ ਅਚ੍ਛਿਨ੍ਦੀਤਿ. ਯਨ੍ਤਿ ਵਾ ਚੀਵਰਂ ਪਰਾਮਸਤਿ. ਤਤ੍ਥ ‘‘ਮਯਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਜਨਪਦਚਾਰਿਕਂ ਪਕ੍ਕਮਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਯਮ੍ਪਿ ਤੇ ਅਹਂ ਚੀਵਰਂ ਅਦਾਸਿਂ, ਤਂ ਚੀਵਰਂ ਗਣ੍ਹਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਕੁਪਿਤੋ ਅਨਤ੍ਤਮਨੋ ਅਚ੍ਛਿਨ੍ਦੀਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧਿਤਬ੍ਬਂ.

ਆਣਤ੍ਤੋ ਬਹੂਨਿ ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਏਕਂ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਨ੍ਤਿ ‘‘ਚੀਵਰਂ ਗਣ੍ਹਾ’’ਤਿ ਆਣਤ੍ਤਿਯਾ ਏਕਚੀਵਰਵਿਸਯਤ੍ਤਾ ਏਕਮੇਵ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਂ. ਵਾਚਾਯ ਵਾਚਾਯ ਦੁਕ੍ਕਟਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਅਚ੍ਛਿਨ੍ਨੇਸੁ ਵਤ੍ਥੁਗਣਨਾਯ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਾਨਿ. ਏਕਵਾਚਾਯ ਸਮ੍ਬਹੁਲਾ ਆਪਤ੍ਤਿਯੋਤਿ ਇਦਂ ਅਚ੍ਛਿਨ੍ਨੇਸੁ ਵਤ੍ਥੁਗਣਨਾਯ ਆਪਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬਂ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਾਪਤ੍ਤਿਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਆਣਤ੍ਤਿਯਾ ਆਪਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬਂ ਪਨ ਦੁਕ੍ਕਟਂ ਏਕਮੇਵ.

ਏਵਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾ ‘‘ਵਤ੍ਥੁਗਣਨਾਯ ਦੁਕ੍ਕਟਾਨੀ’’ਤਿ ਇਦਂ ਪਰਾਮਸਤਿ. ਏਸੇਵ ਨਯੋਤਿ ਸਿਥਿਲਂ ਗਾਲ਼੍ਹਞ੍ਚ ਪਕ੍ਖਿਤ੍ਤਾਸੁ ਆਪਤ੍ਤਿਯਾ ਬਹੁਤ੍ਤਂ ਏਕਤ੍ਤਞ੍ਚ ਅਤਿਦਿਸਤਿ.

ਆਵੁਸੋ ਮਯਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ ਗਣ੍ਹਿਤੁਕਾਮਤਾਯ ਏਵਂ ਵੁਤ੍ਤੇਪਿ ਤੇਨੇਵ ਦਿਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ. ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਉਪਜ੍ਝਂ ਗਣ੍ਹਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਇਦਂ ਸਾਮਣੇਰਸ੍ਸਪਿ ਦਾਨਂ ਦੀਪੇਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ‘‘ਭਿਕ੍ਖੁਸ੍ਸ ਸਾਮਂ ਚੀਵਰਂ ਦਤ੍ਵਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਥਾਪਿ ਅਨੁਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਕਾਲੇ ਦਤ੍ਵਾਪਿ ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਕਾਲੇ ਅਚ੍ਛਿਨ੍ਦਨ੍ਤਸ੍ਸ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਮੇਵਾਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਅਚ੍ਛਿਨ੍ਦਨਸਮਯੇ ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਭਾਵੋਯੇਵ ਹੇਤ੍ਥ ਪਮਾਣਂ. ਦੇਤੀਤਿ ਤੁਟ੍ਠੋ ਵਾ ਕੁਪਿਤੋ ਵਾ ਦੇਤਿ. ਰੁਦ੍ਧਥਾਤਿ ਨਿਵਾਰੇਥ. ਏਵਂ ਪਨ ਦਾਤੁਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਏਵਂ ਦਿਨ੍ਨਂ ਨ ਤਾਵ ‘‘ਤਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਕ’’ਨ੍ਤਿ ਅਨਧਿਟ੍ਠਹਿਤ੍ਵਾਵ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਆਹਰਾਪੇਤੁਂ ਪਨ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਏਵਂ ਦਿਨ੍ਨਂ ਭਤਿਸਦਿਸਤ੍ਤਾ ਆਹਰਾਪੇਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਚਜਿਤ੍ਵਾ ਦਿਨ੍ਨਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਅਦਤ੍ਵਾ ਅਨਪੇਕ੍ਖੇਨ ਹੁਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸੇਵ ਦਿਨ੍ਨਂ. ਭਣ੍ਡਗ੍ਘੇਨ ਕਾਰੇਤਬ੍ਬੋਤਿ ਸਕਸਞ੍ਞਾਯ ਵਿਨਾ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੋ ਭਣ੍ਡਂ ਅਗ੍ਘਾਪੇਤ੍ਵਾ ਆਪਤ੍ਤਿਯਾ ਕਾਰੇਤਬ੍ਬੋ. ਵਿਕਪ੍ਪਨੁਪਗਪਚ੍ਛਿਮਚੀਵਰਤਾ, ਸਾਮਂ ਦਿਨ੍ਨਤਾ, ਸਕਸਞ੍ਞਿਤਾ, ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਤਾ, ਕੋਧਵਸੇਨ ਅਚ੍ਛਿਨ੍ਦਨਂ ਵਾ ਅਚ੍ਛਿਨ੍ਦਾਪਨਂ ਵਾਤਿ ਇਮਾਨੇਤ੍ਥ ਪਞ੍ਚ ਅਙ੍ਗਾਨਿ. ਅਯਂ ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨੀਪਾਠੋ (ਸਾਰਤ੍ਥ. ਟੀ. ੨.੬੩੫).

ਵਿਮਤਿਵਿਨੋਦਨਿਯਂ (ਵਿ. ਵਿ. ਟੀ. ੧.੬੩੧) ਪਨ ‘‘ਯਮ੍ਪਿ…ਪੇ… ਅਚ੍ਛਿਨ੍ਦੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਯਂ ਤੇ ਅਹਂ ਚੀਵਰਂ ਅਦਾਸਿਂ, ਤਂ ‘ਮਯਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਪਕ੍ਕਮਿਸ੍ਸਤੀ’ਤਿ ਸਞ੍ਞਾਯ ਅਦਾਸਿਂ, ਨ ਅਞ੍ਞਥਾਤਿ ਕੁਪਿਤੋ ਅਚ੍ਛਿਨ੍ਦੀਤਿ ਏਵਂ ਅਜ੍ਝਾਹਰਿਤ੍ਵਾ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਂ. ਏਕਂ ਦੁਕ੍ਕਟਨ੍ਤਿ ਯਦਿ ਆਣਤ੍ਤੋ ਅਵਸ੍ਸਂ ਅਚ੍ਛਿਨ੍ਦਤਿ, ਆਣਤ੍ਤਿਕ੍ਖਣੇ ਏਵ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਂ. ਯਦਿ ਨ ਅਚ੍ਛਿਨ੍ਦਤਿ, ਤਦਾ ਏਵ ਦੁਕ੍ਕਟਨ੍ਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਏਕਵਾਚਾਯ ਸਮ੍ਬਹੁਲਾਪਤ੍ਤਿਯੋਤਿ ਯਦਿ ਆਣਤ੍ਤੋ ਅਨਨ੍ਤਰਾਯੇਨ ਅਚ੍ਛਿਨ੍ਦਤਿ, ਆਣਤ੍ਤਿਕ੍ਖਣੇਯੇਵ ਵਤ੍ਥੁਗਣਨਾਯ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਾਪਤ੍ਤਿਯੋ ਪਯੋਗਕਰਣਕ੍ਖਣੇਯੇਵ ਆਪਤ੍ਤਿਯਾ ਆਪਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬਤੋ, ਚੀਵਰਂ ਪਨ ਅਚ੍ਛਿਨ੍ਨੇਯੇਵ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਂ ਹੋਤਿ. ਯਦਿ ਸੋ ਨ ਅਚ੍ਛਿਨ੍ਦਤਿ, ਆਣਤ੍ਤਿਕ੍ਖਣੇ ਏਕਮੇਵ ਦੁਕ੍ਕਟਨ੍ਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਏਵਮਞ੍ਞਤ੍ਥਪਿ ਈਦਿਸੇਸੁ ਨਯੋ ਞਾਤਬ੍ਬੋ. ਉਪਜ੍ਝਂ ਗਣ੍ਹਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਸਾਮਣੇਰਸ੍ਸ ਦਾਨਂ ਦੀਪੇਤਿ, ਤੇਨ ਚ ਸਾਮਣੇਰਕਾਲੇ ਦਤ੍ਵਾ ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਕਾਲੇ ਅਚ੍ਛਿਨ੍ਦਤੋਪਿ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਂ ਦੀਪੇਤਿ. ‘‘ਭਿਕ੍ਖੁਸ੍ਸ ਸਾਮਂ ਚੀਵਰਂ ਦਤ੍ਵਾ’’ਤਿ ਇਦਂ ਉਕ੍ਕਟ੍ਠਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਆਹਰਾਪੇਤੁਂ ਪਨ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਕਮ੍ਮੇ ਅਕਤੇ ਭਤਿਸਦਿਸਤ੍ਤਾ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਵਿਕਪ੍ਪਨੁਪਗਪਚ੍ਛਿਮਚੀਵਰਤਾ, ਸਾਮਂ ਦਿਨ੍ਨਤਾ, ਸਕਸਞ੍ਞਿਤਾ, ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਤਾ, ਕੋਧਵਸੇਨ ਅਚ੍ਛਿਨ੍ਦਨਂ ਵਾ ਅਚ੍ਛਿਨ੍ਦਾਪਨਂ ਵਾਤਿ ਇਮਾਨੇਤ੍ਥ ਪਞ੍ਚ ਅਙ੍ਗਾਨੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਪਟਿਭਾਨਚਿਤ੍ਤਕਥਾ

੬. ਪਟਿਭਾਨਚਿਤ੍ਤਕਥਾਯਂ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਸੁਵਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਨ੍ਤਿ ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨਿਯਂ ਨ ਕਿਞ੍ਚਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਵਿਮਤਿਵਿਨੋਦਨਿਯਂ (ਵਿ. ਵਿ. ਟੀ. ਚੂਲ਼ਵਗ੍ਗ ੨.੨੯੯) ਪਨ ‘‘ਕਰੋਹੀਤਿ ਵਤ੍ਤੁਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਆਣਤ੍ਤਿਯਾ ਏਵ ਪਟਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਦ੍ਵਾਰਪਾਲਂ ‘ਕਿਂ ਨ ਕਰੋਸੀ’ਤਿਆਦਿਨਾ ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਵਤ੍ਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਜਾਤਕਪਕਰਣਨ੍ਤਿ ਜਾਤਕਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤਂ ਇਤ੍ਥਿਪੁਰਿਸਾਦਿ ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਰੂਪਂ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਂ. ‘ਪਰੇਹਿ ਕਾਰਾਪੇਤੁ’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਬੁਦ੍ਧਰੂਪਮ੍ਪਿ ਸਯਂ ਕਾਤੁਂ ਨ ਲਭਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਵਿਪ੍ਪਕਤਭੋਜਨਕਥਾ

੭. ਵਿਪ੍ਪਕਤਭੋਜਨਕਥਾਯਮ੍ਪਿ ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨੀ ਵਿਮਤਿਵਿਨੋਦਨੀ ਵਜਿਰਬੁਦ੍ਧਿਟੀਕਾਸੁ ਨ ਕਿਞ੍ਚਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਪਠਮਂ ਕਤਂ ਪਕਤਂ, ਵਿ ਅਨਿਟ੍ਠਿਤਂ ਪਕਤਂ ਵਿਪ੍ਪਕਤਂ, ਵਿਪ੍ਪਕਤਂ ਭੋਜਨਂ ਯੇਨ ਸੋ ਵਿਪ੍ਪਕਤਭੋਜਨੋ, ਪਠਮਂ ਭੁਞ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਅਨਿਟ੍ਠਿਤਭੋਜਨਕਿਚ੍ਚੋ ਭਿਕ੍ਖੁ. ਵੁਤ੍ਤੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਪਵਿਸਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ. ਰਿਤ੍ਤਹਤ੍ਥਮ੍ਪਿ ਉਟ੍ਠਾਪੇਤੁਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਕਾਰਣਮਾਹ ‘‘ਵਿਪ੍ਪਕਤਭੋਜਨੋਯੇਵ ਹਿ ਸੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ, ਯਾਗੁਖਜ੍ਜਕਾਦੀਸੁਪਿ ਪੀਤੇਸੁ ਖਾਦਿਤੇਸੁਪਿ ਭਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਭੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਅਨਿਟ੍ਠਿਤਭੋਜਨਕਿਚ੍ਚੋ ਹੋਤਿ. ਪਵਾਰਿਤੋ ਹੋਤਿ, ਤੇਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੋਤਿ ਪਵਾਰਿਤੇਨ ਆਸਨਾ ਵੁਟ੍ਠਿਤੇਨ ਭੁਞ੍ਜਿਤੁਂ ਅਲਭਮਾਨਤ੍ਤਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਉਦਕੇ ਅਸਨ੍ਤੇ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸੇਸਂ ਸੁਵਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਮੇਵ.

ਉਦ੍ਦਿਸਨ੍ਤਉਦ੍ਦਿਸਾਪਨਕਥਾ

੮. ਉਦ੍ਦਿਸਨ੍ਤਉਦ੍ਦਿਸਾਪਨਕਥਾਯਂ ਉਦ੍ਦਿਸਨ੍ਤੇਨਾਤਿ ਉਦ੍ਦੇਸਂ ਦੇਨ੍ਤੇਨ, ਪਾਲ਼ਿਂ ਵਾਚੇਨ੍ਤੇਨਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਉਦ੍ਦਿਸਾਪੇਨ੍ਤੇਨਾਤਿ ਉਦ੍ਦੇਸਂ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੇਨ, ਪਾਲ਼ਿਂ ਵਾਚਾਪੇਨ੍ਤੇਨਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਉਚ੍ਚਤਰੇਪੀਤਿ ਪਿ-ਸਦ੍ਦੇਨ ਸਮਾਨਾਸਨਂ ਸਮ੍ਪਿਣ੍ਡੇਤਿ. ਨੀਚਤਰੇਪੀਤਿ ਏਤ੍ਥਾਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ.

ਤਿਵਸ੍ਸਨ੍ਤਰਿਕਕਥਾ

੯. ਤਿਵਸ੍ਸਨ੍ਤਰਿਕਕਥਾਯਂ ਤੀਣਿ ਵਸ੍ਸਾਨਿ ਤਿਵਸ੍ਸਂ, ਤੀਣਿ ਵਾ ਵਸ੍ਸਾਨਿ ਤਿਵਸ੍ਸਾਨਿ, ਤਿਵਸ੍ਸਾਨਂ ਅਨ੍ਤਰਂ ਤਿਵਸ੍ਸਨ੍ਤਰਂ, ਤਿਵਸ੍ਸਨ੍ਤਰੇ ਠਿਤੋਤਿ ਤਿਵਸ੍ਸਨ੍ਤਰੋ, ਤੇਨ ਤਿਵਸ੍ਸਨ੍ਤਰੇਨ, ਅਨ੍ਤਰ-ਸਦ੍ਦੋ ਮਜ੍ਝਤ੍ਥਵਾਚਕੋ, ਣ-ਪਚ੍ਚਯੋ ਠਿਤਤ੍ਥੇ. ਤੇਨਾਹ ਵਜਿਰਬੁਦ੍ਧਿਟੀਕਾਯਂ (ਵਜਿਰ. ਟੀ. ਚੂਲ਼ਵਗ੍ਗ ੩੨੦) ‘‘ਤਿਵਸ੍ਸਨ੍ਤਰੇਨਾਤਿ ਤਿਣ੍ਣਂ ਵਸ੍ਸਾਨਂ ਅਨ੍ਤੋ ਠਿਤੇਨਾ’’ਤਿ. ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ (ਚੂਲ਼ਵ. ਅਟ੍ਠ. ੩੨੦) ਪਨ ਸਰੂਪਮੇਵ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਤਿਵਸ੍ਸਨ੍ਤਰੋ ਨਾਮਾ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਇਮੇ ਸਬ੍ਬੇਤਿ ਸਬ੍ਬੇ ਤਿਵਿਧਾ ਇਮੇ ਸਮਾਨਾਸਨਿਕਾ. ਸੇਸਂ ਸੁਵਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਮੇਵ.

ਦੀਘਾਸਨਕਥਾ

੧੦. ਦੀਘਾਸਨਕਥਾਯਂ ਸਂਹਾਰਿਮਂ ਵਾਤਿ ਸਂਹਰਿਤੁਂ ਯੁਤ੍ਤਂ ਕਟਸਾਰਕਾਦਿ. ਅਸਂਹਾਰਿਮਂ ਵਾਤਿ ਸਂਹਰਿਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੁਣੇਯ੍ਯਂ ਪਾਸਾਣਾਦਿ ਆਸਨਂ. ਤੇਨਾਹ ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨਿਯਂ (ਸਾਰਤ੍ਥ. ਟੀ. ਚੂਲ਼ਵਗ੍ਗ ੩.੩੨੦) ‘‘ਦੀਘਾਸਨਂ ਨਾਮ ਮਞ੍ਚਪੀਠਵਿਨਿਮੁਤ੍ਤਂ ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਤਿਣ੍ਣਨ੍ਨਂ ਏਕਤੋ ਸੁਖਂ ਨਿਸੀਦਿਤੁਂ ਪਹੋਤੀ’’ਤਿ. ਕਸ੍ਮਾ ਪਨ ‘‘ਤਿਣ੍ਣਨ੍ਨਂ ਪਹੋਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਨਨੁ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਪਹੋਨਕਾਸਨਮ੍ਪਿ ਦੀਘਮੇਵਾਤਿ ਚੋਦਨਂ ਸਨ੍ਧਾਯਾਹ ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ…ਪੇ… ਏਤ੍ਤਕਂ ਪਚ੍ਛਿਮਂ ਦੀਘਾਸਨਨ੍ਤਿ ਹਿ ਵੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ. ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਪਹੋਨਕੇ ਹਿ ਅਦੀਘਾਸਨੇ ਸਮਾਨਾਸਨਿਕੇਹੇਵ ਸਹ ਨਿਸੀਦਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਤਿਣ੍ਣਨ੍ਨਂ ਪਹੋਨਕਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਗਹਿਤੇ ਦੀਘਾਸਨੇ ਪਨ ਅਸਮਾਨਾਸਨਿਕੇਹਿਪਿ ਸਹ ਨਿਸੀਦਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਯਦਿ ਏਵਂ ਪਣ੍ਡਕਾਦੀਹਿਪਿ ਸਹ ਨਿਸੀਦਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟੇਯ੍ਯਾਤਿ ਚੋਦਨਂ ਮਨਸਿ ਕਤ੍ਵਾ ਆਹ ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਪਣ੍ਡਕ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ. ਤਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੋ ਸੁਵਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯੋਵ.

ਗਿਲਾਨੁਪਟ੍ਠਾਨਕਥਾ

੧੧. ਗਿਲਾਨੁਪਟ੍ਠਾਨਕਥਾਯਂ ਪਲਿਪਨ੍ਨੋਤਿ ਨਿਮੁਗ੍ਗੋ, ਮਕ੍ਖਿਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਉਚ੍ਚਾਰੇਤ੍ਵਾਤਿ ਉਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ. ਸਮਾਨਾਚਰਿਯਕੋਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਸਚੇਪਿ ਏਕਸ੍ਸ ਆਚਰਿਯਸ੍ਸ ਏਕੋ ਅਨ੍ਤੇਵਾਸਿਕੋ ਹੋਤਿ, ਏਕੋ ਸਦ੍ਧਿਵਿਹਾਰਿਕੋ, ਏਤੇਪਿ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਸਮਾਨਾਚਰਿਯਕਾ ਏਵਾ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਭੇਸਜ੍ਜਂ ਯੋਜੇਤੁਂ ਅਸਮਤ੍ਥੋ ਹੋਤੀਤਿ ਵੇਜ੍ਜੇਨ ‘‘ਇਦਞ੍ਚਿਦਞ੍ਚ ਭੇਸਜ੍ਜਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਇਮਿਨਾ ਯੋਜੇਤ੍ਵਾ ਦਾਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਤਥਾ ਕਾਤੁਂ ਅਸਮਤ੍ਥੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਨੀਹਾਤੁਨ੍ਤਿ ਨੀਹਰਿਤੁਂ, ਛਡ੍ਡੇਤੁਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਵਿਮਤਿਵਿਨੋਦਨਿਯਂ (ਵਿ. ਵਿ. ਟੀ. ਮਹਾਵਗ੍ਗ ੨.੩੬੫-੩੬੬) ਪਨ ‘‘ਭੂਮਿਯਂ ਪਰਿਭਣ੍ਡਂ ਅਕਾਸੀਤਿ ਗਿਲਾਨੇਨ ਨਿਪਨ੍ਨਭੂਮਿਯਂ ਕਿਲਿਟ੍ਠਟ੍ਠਾਨਂ ਧੋਵਿਤ੍ਵਾ ਹਰਿਤੂਪਲਿਤ੍ਤਂ ਕਾਰੇਸੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਭੇਸਜ੍ਜਂ ਯੋਜੇਤੁਂ ਅਸਮਤ੍ਥੋਤਿ ਪਰੇਹਿ ਵੁਤ੍ਤਵਿਧਿਮ੍ਪਿ ਕਾਤੁਂ ਅਸਮਤ੍ਥੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਮਰਣਵਣ੍ਣਕਥਾ

੧੨. ਮਰਣਵਣ੍ਣਕਥਾਯਂ ਮਰਣਤ੍ਥਿਕਾਵ ਹੁਤ੍ਵਾਤਿ ਇਮਸ੍ਸ ਕਾਯਸ੍ਸ ਭੇਦੇਨ ਸਗ੍ਗਪਾਪਨਾਧਿਪ੍ਪਾਯਤ੍ਤਾ ਅਤ੍ਥਤੋ ਮਰਣਤ੍ਥਿਕਾਵ ਹੁਤ੍ਵਾ. ਮਰਣਤ੍ਥਿਕਭਾਵਂ ਅਜਾਨਨ੍ਤਾਤਿ ‘‘ਏਵਂ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯਿਨੋ ਮਰਣਤ੍ਥਿਕਾ ਨਾਮ ਹੋਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਮਰਣਤ੍ਥਿਕਭਾਵਂ ਅਜਾਨਨ੍ਤਾ. ਨ ਹਿ ਤੇ ਅਤ੍ਤਨੋ ਚਿਤ੍ਤਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਨ ਜਾਨਨ੍ਤਿ. ਵੋਹਾਰਵਸੇਨਾਤਿ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗਵੋਹਾਰਵਸੇਨ, ਮਰਣਾਧਿਪ੍ਪਾਯਸ੍ਸ ਸਨ੍ਨਿਟ੍ਠਾਪਕਚੇਤਨਾਕ੍ਖਣੇ ਕਰੁਣਾਯ ਅਭਾਵਤੋ ਕਾਰੁਞ੍ਞੇਨ ਪਾਸੇ ਬਦ੍ਧਸੂਕਰਮੋਚਨਂ ਵਿਯ ਨ ਹੋਤੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ‘‘ਯਥਾਯੁਨਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਮੇਵਤ੍ਥਂ ਯਥਾਨੁਸਨ੍ਧਿਨਾਤਿ ਪਰਿਯਾਯਨ੍ਤਰੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਯਥਾਨੁਸਨ੍ਧਿਨਾ ਯਥਾਯੁਪਰਿਚ੍ਛੇਦੇਨਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਅਥ ਵਾ ਯਥਾਨੁਸਨ੍ਧਿਨਾਤਿ ਯਥਾਨੁਪ੍ਪਬਨ੍ਧੇਨ, ਯਾਵ ਤਸ੍ਮਿਂ ਭਵੇ ਸਨ੍ਤਾਨਸ੍ਸ ਅਨੁਪ੍ਪਬਨ੍ਧੋ ਅਵਿਚ੍ਛਿਨ੍ਨਪਵਤ੍ਤਿ ਹੋਤਿ, ਤਾਵ ਠਤ੍ਵਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ.

ਵਿਮਤਿਵਿਨੋਦਨਿਯਂ (ਵਿ. ਵਿ. ਟੀ. ੧.੧੮੦) ‘‘ਵੋਹਾਰਵਸੇਨਾਤਿ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗਵੋਹਾਰਵਸੇਨ ਮਰਣਾਧਿਪ੍ਪਾਯਸ੍ਸ ਸਨ੍ਨਿਟ੍ਠਾਪਕਚੇਤਨਾਕ੍ਖਣੇ ਕਰੁਣਾਯ ਅਭਾਵਤੋ, ਕਾਰੁਞ੍ਞੇਨ ਪਾਸੇ ਬਦ੍ਧਸੂਕਰਮੋਚਨਂ ਵਿਯ ਨ ਹੋਤੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ‘ਯਥਾਯੁਨਾ’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਮੇਵਤ੍ਥਂ ਯਥਾਨੁਸਨ੍ਧਿਨਾਤਿ ਪਰਿਯਾਯਨ੍ਤਰੇਨ ਵੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਵਜਿਰਬੁਦ੍ਧਿਟੀਕਾਯਂ (ਵਜਿਰ. ਟੀ. ਪਾਰਾਜਿਕ ੧੮੦) ਪਨ ‘‘ਮਰਣਤ੍ਥਿਕਾਵ ਹੁਤ੍ਵਾਤਿ ਇਮਸ੍ਸ ਕਾਯਸ੍ਸ ਭੇਦੇਨ ਸਗ੍ਗਪਾਪਨਾਧਿਪ੍ਪਾਯਤ੍ਤਾ ਅਤ੍ਥਤੋ ਮਰਣਤ੍ਥਿਕਾਵ ਹੁਤ੍ਵਾ. ‘‘ਏਵਂਅਧਿਪ੍ਪਾਯਿਨੋ ਮਰਣਤ੍ਥਿਕਾ ਨਾਮ ਹੋਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਮਰਣਤ੍ਥਿਕਭਾਵਂ ਅਜਾਨਨ੍ਤਾ ਆਪਨ੍ਨਾ ਪਾਰਾਜਿਕਂ. ਨ ਹਿ ਤੇ ਅਤ੍ਤਨੋ ਚਿਤ੍ਤਪ੍ਪਵਤ੍ਤਿਂ ਨ ਜਾਨਨ੍ਤੀਤਿ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ. ਵੋਹਾਰਵਸੇਨਾਤਿ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗੇ ਵੋਹਾਰਵਸੇਨ, ਸਨ੍ਨਿਟ੍ਠਾਨੇ ਪਨੇਤਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਪਾਸੇ ਬਦ੍ਧਸੂਕਰਮੋਚਨੇ ਵਿਯ ਨ ਹੋਤਿ. ਯਥਾਨੁਸਨ੍ਧਿਨਾਤਿ ਅਨ੍ਤਰਾ ਅਮਰਿਤ੍ਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਅਤ੍ਤਪਾਤਨਕਥਾ

੧੩. ਅਤ੍ਤਪਾਤਨਕਥਾਯਂ ਵਿਭਤ੍ਤਿਬ੍ਯਤ੍ਤਯੇਨਾਤਿ ਵਿਭਤ੍ਤਿਵਿਪਰਿਣਾਮੇਨ. ਵਿਸੇਸਾਧਿਗਮੋਤਿ ਸਮਾਧਿ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾ ਚ. ਅਤਿਵਿਯ ਪਾਕਟਤ੍ਤਾ ‘‘ਹਤ੍ਥਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਵਿਯ ਦਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਉਪਚ੍ਛਿਨ੍ਦਤੀਤਿ ਵਿਸੇਸਾਧਿਗਮਸ੍ਸ ਵਿਕ੍ਖੇਪੋ ਮਾ ਹੋਤੂਤਿ ਆਹਾਰਂ ਉਪਚ੍ਛਿਨ੍ਦਤਿ. ਵਿਸੇਸਾਧਿਗਮਨ੍ਤਿ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਧਮ੍ਮਪਟਿਲਾਭਂ. ਬ੍ਯਾਕਰਿਤ੍ਵਾਤਿ ਆਰੋਚੇਤ੍ਵਾ. ਉਪਚ੍ਛਿਨ੍ਦਤਿ, ਨ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਯਸ੍ਮਾ ਸਭਾਗਾਨਂ ਲਜ੍ਜੀਭਿਕ੍ਖੂਨਂਯੇਵ ਅਰਿਯਾ ਅਤ੍ਤਨਾ ਅਧਿਗਤਵਿਸੇਸਂ ਤਾਦਿਸੇ ਕਾਰਣੇ ਸਤਿ ਆਰੋਚੇਨ੍ਤਿ, ਤੇ ਚ ਭਿਕ੍ਖੂ ਅਪ੍ਪਤਿਰੂਪਾਯ ਅਨੇਸਨਾਯ ਪਚ੍ਚਯਂ ਨ ਪਰਿਯੇਸਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤੇਹਿ ਪਰਿਯੇਸਿਤਪਚ੍ਚਯੇ ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤ੍ਵਾ ਆਹਾਰਂ ਉਪਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿਤੁਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸਭਾਗਾਨਞ੍ਹਿ ਬ੍ਯਾਕਤਤ੍ਤਾ ਉਪਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿਤੁਂ ਨ ਲਭਤਿ. ਤੇ ਹਿ ਕਪ੍ਪਿਯਖੇਤ੍ਤਂ ਆਰੋਚੇਨ੍ਤਿ. ਤੇਨੇਵ ‘‘ਸਭਾਗਾਨਞ੍ਹਿ ਲਜ੍ਜੀਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਕਥੇਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਇਦਂ ‘ਉਪਚ੍ਛਿਨ੍ਦਤਿ, ਨ ਵਟ੍ਟਤੀ’ਤਿ ਇਮਸ੍ਸ ਕਾਰਣਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਤੀਸੁਪਿ ਗਣ੍ਠਿਪਦੇਸੁ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਥ ਵਾ ਵਿਸੇਸਾਧਿਗਮਂ ਬ੍ਯਾਕਰਿਤ੍ਵਾਤਿ ਇਦਂ ਵਿਸੇਸਸ੍ਸ ਅਧਿਗਤਭਾਵਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਅਧਿਗਮਨ੍ਤਰਾਯਂ ਆਸਙ੍ਕਨ੍ਤੇਨੇਵ ਚ ਆਹਾਰੁਪਚ੍ਛੇਦੋ ਕਾਤਬ੍ਬੋਤਿ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਤ੍ਤਾ ਅਧਿਗਤੇਨ ਨ ਕਾਤਬ੍ਬੋਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਵਿਸੇਸਾਧਿਗਮਂ ਬ੍ਯਾਕਰਿਤ੍ਵਾ ਆਹਾਰਂ ਉਪਚ੍ਛਿਨ੍ਦਤਿ, ਨ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਕਿਂ ਪਨ ਅਰਿਯਾ ਅਤ੍ਤਨਾ ਅਧਿਗਤਵਿਸੇਸਂ ਅਞ੍ਞੇਸਂ ਆਰੋਚੇਨ੍ਤੀਤਿ ਇਮਿਸ੍ਸਾ ਚੋਦਨਾਯ ‘‘ਸਭਾਗਾਨਞ੍ਹਿ ਲਜ੍ਜੀਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਕਥੇਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਯੁਤ੍ਤਤਰੋਤਿ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਖਨ੍ਤਿ, ਗਣ੍ਠਿਪਦੇਪਿ ਅਯਮਤ੍ਥੋ ਦਸ੍ਸਿਤੋਯੇਵਾਤਿ.

ਵਿਮਤਿਵਿਨੋਦਨਿਯਮ੍ਪਿ (ਵਿ. ਵਿ. ਟੀ. ੧.੧੮੨-੧੮੩) ‘‘ਵਿਭਤ੍ਤਿਬ੍ਯਤ੍ਤਯੇਨਾਤਿ ਵਿਭਤ੍ਤਿਵਿਪਰਿਣਾਮੇਨ. ਵਿਸੇਸਾਧਿਗਮੋਤਿ ਸਮਾਧਿ ਵਿਪਸ੍ਸਨਾ ਚ. ਵਿਸੇਸਾਧਿਗਮਨ੍ਤਿ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਧਮ੍ਮਪਟਿਲਾਭਂ. ਬ੍ਯਾਕਰਿਤ੍ਵਾਤਿ ਆਰੋਚੇਤ੍ਵਾ, ਇਦਞ੍ਚ ਵਿਸੇਸਸ੍ਸ ਅਧਿਗਤਭਾਵਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਧਿਗਤਵਿਸੇਸਾ ਹਿ ਦਿਟ੍ਠਾਨੁਗਤਿਆਪਜ੍ਜਨਤ੍ਥਂ ਲਜ੍ਜੀਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਅਵਸ੍ਸਂ ਅਧਿਗਮਂ ਬ੍ਯਾਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਅਧਿਗਤਵਿਸੇਸੇਨ ਪਨ ਅਬ੍ਯਾਕਰਿਤ੍ਵਾਪਿ ਆਹਾਰਂ ਉਪਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿਤੁਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਅਧਿਗਮਨ੍ਤਰਾਯਵਿਨੋਦਨਤ੍ਥਮੇਵ ਆਹਾਰੁਪਚ੍ਛੇਦਸ੍ਸ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਤ੍ਤਾ ਤਦਧਿਗਮੇ ਸੋ ਨ ਕਾਤਬ੍ਬੋਵ. ਕਿਂ ਪਨਾਧਿਗਮਂ ਆਰੋਚੇਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਆਹ ਸਭਾਗਾਨਞ੍ਹੀਤਿਆਦੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਵਜਿਰਬੁਦ੍ਧਿਟੀਕਾਯਂ (ਵਜਿਰ. ਟੀ. ਪਾਰਾਜਿਕ ੧੮੧-੧੮੩) ‘‘ਹਤ੍ਥਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਵਿਯ ਦਿਸ੍ਸਤਿ, ‘ਤਸ੍ਸ ਵਿਕ੍ਖੇਪੋ ਮਾ ਹੋਤੂ’ਤਿ ਉਪਚ੍ਛਿਨ੍ਦਤਿ, ਵਿਸੇਸਾਧਿਗਮਂ ਬ੍ਯਾਕਰਿਤ੍ਵਾ ਤਪ੍ਪਭਵਂ ਸਕ੍ਕਾਰਂ ਲਜ੍ਜਾਯਨ੍ਤੋ ਆਹਾਰਂ ਉਪਚ੍ਛਿਨ੍ਦਤਿ ਸਭਾਗਾਨਂ ਬ੍ਯਾਕਤਤ੍ਤਾ. ਤੇ ਹਿ ਕਪ੍ਪਿਯਖੇਤ੍ਤਂ ਆਰੋਚੇਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਅਪ੍ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾਨਿਸਿਨ੍ਨਕਥਾ

੧੪. ਅਪ੍ਪਚ੍ਚਵੇਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਨਿਸਿਨ੍ਨਕਥਾਯਂ ਅਪ੍ਪਟਿਵੇਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾਤਿ ਅਨੁਪਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ. ਉਦ੍ਧਂ ਵਾ ਅਧੋ ਵਾ ਸਙ੍ਕਮਨ੍ਤੀਤਿ ਪਚ੍ਛਾ ਆਗਤਾਨਂ ਓਕਾਸਦਾਨਤ੍ਥਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨਪਾਲ਼ਿਯਾ ਉਦ੍ਧਂ ਵਾ ਅਧੋ ਵਾ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ. ਪਟਿਵੇਕ੍ਖਣਕਿਚ੍ਚਂ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਪਚ੍ਛਾ ਆਗਤੇਹਿ ਉਪਪਰਿਕ੍ਖਣਕਿਚ੍ਚਂ ਨਤ੍ਥਿ. ਹੇਟ੍ਠਾ ਕਿਸ੍ਮਿਞ੍ਚਿ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨੇ ਸਾਟਕਂ ਵਲਿਂ ਗਣ੍ਹਾਤੀਤਿ ਆਹ ‘‘ਯਸ੍ਮਿਂ ਵਲਿ ਨ ਪਞ੍ਞਾਯਤੀ’’ਤਿ. ਪਟਿਵੇਕ੍ਖਣਞ੍ਚੇਤਂ ਗਿਹੀਨਂ ਸਨ੍ਤਕੇਯੇਵਾਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਵਿਮਤਿਵਿਨੋਦਨਿਯਮ੍ਪਿ (ਵਿ. ਵਿ. ਟੀ. ੧.੧੮੦) ‘‘ਹੇਟ੍ਠਾ ਕਿਸ੍ਮਿਞ੍ਚਿ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨੇ ਸਾਟਕਂ ਵਲਿਂ ਗਣ੍ਹਾਤੀਤਿ ਆਹ ‘ਯਸ੍ਮਿਂ ਵਲਿ ਨ ਪਞ੍ਞਾਯਤੀ’ਤਿ. ਪਟਿਵੇਕ੍ਖਣਞ੍ਚੇਤਂ ਗਿਹੀਨਂ ਸਨ੍ਤਕੇ ਏਵਾਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਤਕਮੇਵ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਵਜਿਰਬੁਦ੍ਧਿਟੀਕਾਯਮ੍ਪਿ (ਵਜਿਰ. ਟੀ. ਪਾਰਾਜਿਕ ੧੮੦) ‘‘ਅਪ੍ਪਟਿਵੇਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾਤਿ ਅਵਿਚਾਰੇਤ੍ਵਾ. ਹੇਟ੍ਠਿਮਭਾਗੇ ਹਿ ਕਿਸ੍ਮਿਞ੍ਚਿ ਵਿਜ੍ਜਮਾਨੇ ਵਲਿ ਪਞ੍ਞਾਯਤੀ’’ਤਿ ਏਤ੍ਤਕਮੇਵ.

ਦਵਾਯਸਿਲਾਵਿਜ੍ਝਨਕਥਾ

੧੫. ਦਵਾਯਸਿਲਾਵਿਜ੍ਝਨਕਥਾਯਂ ਦਵਾਸਦ੍ਦੋ ਹਸਾਧਿਪ੍ਪਾਯਵਾਚਕੋ. ਪਟਿਪੁਬ੍ਬਵਿਧ-ਧਾਤੁ ਪਵਟ੍ਟਨਤ੍ਥੋਤਿ ਆਹ ‘‘ਹਸਾਧਿਪ੍ਪਾਯੇਨ ਪਾਸਾਣੋ ਨ ਪਵਟ੍ਟੇਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ. ਸਿਲਾਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਪਾਸਾਣਵਾਚਕਤ੍ਤਾ ਸੋ ਏਵ ਨ ਪਟਿਵਿਜ੍ਝਿਤਬ੍ਬੋਤਿ ਚੋਦਨਂ ਸਨ੍ਧਾਯਾਹ ‘‘ਨ ਕੇਵਲਞ੍ਚਾ’’ਤਿਆਦਿ. ਯਦਿ ਏਵਂ ਸਬ੍ਬੇਸਮ੍ਪਿ ਅਤ੍ਥਾਯ ਨ ਵਟ੍ਟੇਯ੍ਯਾਤਿ ਆਹ ‘‘ਚੇਤਿਯਾਦੀਨਂ ਅਤ੍ਥਾਯਾ’’ਤਿਆਦਿ. ਧੋਵਨਦਣ੍ਡਕਨ੍ਤਿ ਭਣ੍ਡਧੋਵਨਦਣ੍ਡਂ. ਵਿਮਤਿਵਿਨੋਦਨਿਯਂ (ਵਿ. ਵਿ. ਟੀ. ੧.੧੮੨-੧੮੩) ਪਨ ‘‘ਭਣ੍ਡਕਂ ਵਾ ਧੋਵਨ੍ਤਾਤਿ ਚੀਵਰਂ ਵਾ ਧੋਵਨ੍ਤਾ. ਧੋਵਨਦਣ੍ਡਕਨ੍ਤਿ ਚੀਵਰਧੋਵਨਦਣ੍ਡ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਦਾਯਾਲਿਮ੍ਪਨਕਥਾ

੧੬. ਦਾਯਾਲਿਮ੍ਪਨਕਥਾਯਂ ਅਲ੍ਲ…ਪੇ… ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਨ੍ਤਿ ਸੁਕ੍ਖਟ੍ਠਾਨੇਪਿ ਅਗ੍ਗਿਂ ਪਾਤੇਤ੍ਵਾ ਇਮਿਨਾ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੇਨ ਆਲਿਮ੍ਪੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਮੇਵ. ਦੁਕ੍ਕਟਨ੍ਤਿ ਸੁਕ੍ਖਟ੍ਠਾਨੇ ਵਾ ਸੁਕ੍ਖਂ ‘‘ਅਸੁਕ੍ਖ’’ਨ੍ਤਿ ਅਵਵਤ੍ਥਪੇਤ੍ਵਾ ਵਾ ਅਗ੍ਗਿਂ ਪਾਤੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਕਟਂ. ਕੀਲ਼ਾਧਿਪ੍ਪਾਯੇਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ, ਕੀਲ਼ਾਧਿਪ੍ਪਾਯੋ ਚ ਪਟਪਟਾਯਮਾਨਸਦ੍ਦਸ੍ਸਾਦਵਸੇਨੇਵ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਪਟਿਪਕ੍ਖਭੂਤੋ ਅਗ੍ਗਿ ਪਟਗ੍ਗਿ. ਪਰਿਤ੍ਤਕਰਣਨ੍ਤਿ ਆਰਕ੍ਖਕਰਣਂ. ਸਯਂ ਵਾ ਉਟ੍ਠਿਤਨ੍ਤਿ ਵਾਤੇਰਿਤਾਨਂ ਵੇਲ਼ੁਆਦੀਨਂ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਸਙ੍ਘਟ੍ਟਨੇਨ ਸਮੁਟ੍ਠਿਤਂ. ਨਿਰੁਪਾਦਾਨੋਤਿ ਇਨ੍ਧਨਰਹਿਤੋ. ਵਿਮਤਿਵਿਨੋਦਨਿਯਂ (ਵਿ. ਵਿ. ਟੀ. ੧.੧੯੦) ਪਨ ‘‘ਖਿਡ੍ਡਾਧਿਪ੍ਪਾਯੇਨਪਿ ਦੁਕ੍ਕਟਨ੍ਤਿ ਸੁਕ੍ਖਤਿਣਾਦੀਸੁ ਅਗ੍ਗਿਕਰਣਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਲ੍ਲੇਸੁ ਪਨ ਕੀਲ਼ਾਧਿਪ੍ਪਾਯੇਨਪਿ ਕਰੋਨ੍ਤਸ੍ਸ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਮੇਵ. ਪਟਿਪਕ੍ਖਭੂਤੋ, ਪਟਿਮੁਖਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਵਾ ਅਗ੍ਗਿ ਪਟਗ੍ਗਿ, ਤਸ੍ਸ ਅਲ੍ਲਤਿਣਾਦੀਸੁਪਿ ਦਾਨਂ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਂ. ਤਂ ਦੇਨ੍ਤੇਨ ਦੂਰਤੋਵ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤਂ ਦਾਵਗ੍ਗਿਂ ਦਿਸ੍ਵਾ ਵਿਹਾਰਸ੍ਸ ਸਮਨ੍ਤਤੋ ਏਕਕ੍ਖਣੇ ਅਕਤ੍ਵਾ ਏਕਦੇਸਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਵਿਹਾਰਸ੍ਸ ਸਮਨ੍ਤਤੋ ਸਣਿਕਂ ਝਾਪੇਤ੍ਵਾ ਯਥਾ ਮਹਨ੍ਤੋਪਿ ਅਗ੍ਗਿ ਵਿਹਾਰਂ ਪਾਪੁਣਿਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਤਿ, ਏਵਂ ਵਿਹਾਰਸ੍ਸ ਸਮਨ੍ਤਾ ਅਬ੍ਭੋਕਾਸਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪਟਗ੍ਗਿ ਦਾਤਬ੍ਬੋ. ਸੋ ਡਾਵਗ੍ਗਿਨੋ ਪਟਿਪਥਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਏਕਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਤੇਨ ਸਹ ਨਿਬ੍ਬਾਤਿ. ਪਰਿਤ੍ਤਕਰਣਨ੍ਤਿ ਸਮਨ੍ਤਾ ਰੁਕ੍ਖਤਿਣਾਦਿਚ੍ਛੇਦਨਪਰਿਖਾਖਣਨਾਦਿਆਰਕ੍ਖਕਰਣਂ. ਤੇਨਾਹ ‘ਤਿਣਕੁਟਿਕਾਨਂ ਸਮਨ੍ਤਾ ਭੂਮਿਤਚ੍ਛਨ’ਨ੍ਤਿਆਦੀ’’ਤਿ, ਵਜਿਰਬੁਦ੍ਧਿਟੀਕਾਯਂ (ਵਜਿਰ. ਟੀ. ਪਾਰਾਜਿਕ ੧੯੦) ਪਨ ‘‘ਪਰਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਰਕ੍ਖਣਂ, ਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘ਸਮਨ੍ਤਾ ਭੂਮਿਤਚ੍ਛਨ’ਨ੍ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਤਕਮੇਵ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਕੁਲਾਭਤਕਥਾ

੧੭. ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਕੁਲਾਭਤਕਥਾਯਂ ਨਤ੍ਥਿ ਸਦ੍ਧਾ ਏਤੇਸੂਤਿ ਅਸ੍ਸਦ੍ਧਾ, ਮਚ੍ਛਰਿਨੋ, ਤੇਸੁ ਅਸ੍ਸਦ੍ਧੇਸੁ. ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਯੁਤ੍ਤਾਨਿ ਕੁਲਾਨਿ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਕੁਲਾਨਿ, ਮਜ੍ਝੇਲੋਪਤਤਿਯਾਤਪ੍ਪੁਰਿਸਸਮਾਸੋ, ‘‘ਨਤ੍ਥਿ ਦਿਨ੍ਨ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਯਪ੍ਪਵਤ੍ਤਾਯ ਦਸਵਤ੍ਥੁਕਾਯ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਯੁਤ੍ਤਕੁਲਾਨਿ, ਤੇਸੁ. ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਕੁਲੇਸੁ ਲਭਿਤ੍ਵਾਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ. ਅਸਕ੍ਕਚ੍ਚਕਾਰੀਨਂ ਤੇਸਂ ਸਕ੍ਕਚ੍ਚਕਰਣੇਨ, ਅਪ੍ਪਣੀਤਦਾਯੀਨਂ ਤੇਸਂ ਪਣੀਤਦਾਨੇਨ ਭਵਿਤਬ੍ਬਮੇਤ੍ਥ ਕਾਰਣੇਨਾਤਿ ਕਾਰਣਂ ਉਪਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾਵ ਭੁਞ੍ਜਿਤੁਂ ਯੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਆਹ ‘‘ਅਨੁਪਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਨੇਵ ਅਤ੍ਤਨਾ ਭੁਞ੍ਜਿਤਬ੍ਬਂ, ਨ ਪਰੇਸਂ ਦਾਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ. ਯੇਨ ਕਾਰਣੇਨ ਭਵਿਤਬ੍ਬਂ, ਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਵਿਸਮਿਸ੍ਸਮ੍ਪਿ ਹੀ’’ਤਿਆਦਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਨ ਕੇਵਲਂ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਮੇਵਾਤਿ ਆਹ ‘‘ਯਮ੍ਪੀ’’ਤਿਆਦਿ. ਤਤ੍ਥ ਕਾਰਣਮਾਹ ‘‘ਅਪਿਹਿਤਵਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਮ੍ਪਿ ਹੀ’’ਤਿਆਦਿ. ਤਤੋ ਅਞ੍ਞਮ੍ਪਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ ਗਨ੍ਧਹਲਿਦ੍ਦਾਦਿਮਕ੍ਖਿਤੋਤਿਆਦਿਨਾ. ਤਤ੍ਥਪਿ ਕਾਰਣਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਮਾਹ ‘‘ਸਰੀਰੇ ਰੋਗਟ੍ਠਾਨਾਨੀ’’ਤਿਆਦਿ.

ਗੋਪਕਦਾਨਕਥਾ

੧੮. ਗੋਪਕਦਾਨਕਥਾਯਂ ਪਰੇਸਂ ਸਨ੍ਤਕਂ ਗੋਪੇਤਿ ਰਕ੍ਖਤੀਤਿ ਗੋਪਕੋ, ਤਸ੍ਸ ਦਾਨਂ ਗੋਪਕਦਾਨਂ, ਉਯ੍ਯਾਨਪਾਲਕਾਦੀਹਿ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਦਾਤਬ੍ਬਦਾਨਂ. ਤਤ੍ਥ ਪਣ੍ਣਂ ਆਰੋਪੇਤ੍ਵਾਤਿ ‘‘ਏਤ੍ਤਕੇਹੇਵ ਰੁਕ੍ਖੇਹਿ ਏਤ੍ਤਕਮੇਵ ਗਹੇਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਪਣ੍ਣਂ ਆਰੋਪੇਤ੍ਵਾ, ਲਿਖਿਤ੍ਵਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਨਿਮਿਤ੍ਤਸਞ੍ਞਂ ਕਤ੍ਵਾਤਿ ਸਙ੍ਕੇਤਂ ਕਤ੍ਵਾ. ਦਾਰਕਾਤਿ ਤੇਸਂ ਪੁਤ੍ਤਨਤ੍ਤਾਦਯੋ ਦਾਰਕਾ. ਅਞ੍ਞੇਪਿ ਯੇ ਕੇਚਿ ਗੋਪਕਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤੇ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਸਬ੍ਬਤ੍ਥਪਿ ਗਿਹੀਨਂ ਗੋਪਕਦਾਨੇ ਯਤ੍ਤਕਂ ਗੋਪਕਾ ਦੇਨ੍ਤਿ, ਤਤ੍ਤਕਂ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ. ਸਙ੍ਘਿਕੇ ਪਨ ਯਥਾਪਰਿਚ੍ਛੇਦਮੇਵ ਗਹੇਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਦੀਪਿਤਤ੍ਤਾ ‘‘ਅਤ੍ਥਤੋ ਏਕ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਵਿਮਤਿਵਿਨੋਦਨਿਯਮ੍ਪਿ (ਵਿ. ਵਿ. ਟੀ. ੧.੧੫੬) ‘‘ਪਣ੍ਣਂ ਆਰੋਪੇਤ੍ਵਾਤਿ ‘ਏਤ੍ਤਕੇ ਰੁਕ੍ਖੇ ਰਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਤਤੋ ਏਤ੍ਤਕਂ ਗਹੇਤਬ੍ਬ’ਨ੍ਤਿ ਪਣ੍ਣਂ ਆਰੋਪੇਤ੍ਵਾ. ਨਿਮਿਤ੍ਤਸਞ੍ਞਂ ਕਤ੍ਵਾਤਿ ਸਙ੍ਕੇਤਂ ਕਤ੍ਵਾ. ਦਾਰਕਾਤਿ ਤੇਸਂ ਪੁਤ੍ਤਨਤ੍ਤਾਦਯੋ ਯੇ ਕੇਚਿ ਗੋਪੇਨ੍ਤਿ, ਤੇ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਇਧ ‘ਦਾਰਕਾ’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਾ’’ਤਿ, ਵਜਿਰਬੁਦ੍ਧਿਟੀਕਾਯਂ (ਵਜਿਰ. ਟੀ. ਪਾਰਾਜਿਕ ੧੫੬) ਪਨ ‘‘ਆਰਾਮਰਕ੍ਖਕਾਤਿ ਵਿਸ੍ਸਤ੍ਥਵਸੇਨ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ. ਅਧਿਪ੍ਪਾਯਂ ਞਤ੍ਵਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਯਸ੍ਸ ਦਾਨਂ ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ, ਭਾਗਂ ਵਾ ਸਾਮਿਕਾ ਨ ਰਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ਨ ਦਣ੍ਡੇਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਦਾਨਂ ਅਪ੍ਪਟਿਚ੍ਛਾਦੇਤ੍ਵਾ ਗਹੇਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਇਧ ਸਨ੍ਨਿਟ੍ਠਾਨਂ, ਤਮ੍ਪਿ ‘ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ ਸਙ੍ਘਿਕੇ’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਯਤ੍ਥਾਤਿ ਯਸ੍ਮਿਂ ਆਵਾਸੇ. ਅਞ੍ਞੇਸਂ ਅਭਾਵਨ੍ਤਿ ਅਞ੍ਞੇਸਂ ਆਗਨ੍ਤੁਕਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਅਭਾਵਂ. ਤਤ੍ਥਾਤਿ ਤਾਦਿਸੇ ਆਵਾਸੇ. ਭਾਜੇਤ੍ਵਾ ਖਾਦਨ੍ਤੀਤਿ ਆਗਨ੍ਤੁਕਾਨਮ੍ਪਿ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਾਨਂ ਭਾਜੇਤ੍ਵਾ ਖਾਦਨ੍ਤੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਚਤੂਸੁ ਪਚ੍ਚਯੇਸੁ ਸਮ੍ਮਾ ਉਪਨੇਨ੍ਤੀਤਿ ਅਮ੍ਬਫਲਾਦੀਨਿ ਵਿਕ੍ਕਿਣਿਤ੍ਵਾ ਚੀਵਰਾਦੀਸੁ ਚਤੂਸੁ ਪਚ੍ਚਯੇਸੁ ਸਮ੍ਮਾ ਉਪਨੇਨ੍ਤਿ. ਚੀਵਰਤ੍ਥਾਯ ਨਿਯਮੇਤ੍ਵਾ ਦਿਨ੍ਨਾਤਿ ‘‘ਇਮੇਸਂ ਰੁਕ੍ਖਾਨਂ ਫਲਾਨਿ ਵਿਕ੍ਕਿਣਿਤ੍ਵਾ ਚੀਵਰੇਸੁਯੇਵ ਉਪਨੇਤਬ੍ਬਾਨਿ, ਨ ਭਾਜੇਤ੍ਵਾ ਖਾਦਿਤਬ੍ਬਾਨੀ’’ਤਿ ਏਵਂ ਨਿਯਮੇਤ੍ਵਾ ਦਿਨ੍ਨਾ. ਤੇਸੁਪਿ ਆਗਨ੍ਤੁਕਾ ਅਨਿਸ੍ਸਰਾਤਿ ਪਚ੍ਚਯਪਰਿਭੋਗਤ੍ਥਾਯ ਨਿਯਮੇਤ੍ਵਾ ਦਿਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਭਾਜੇਤ੍ਵਾ ਖਾਦਿਤੁਂ ਅਨਿਸ੍ਸਰਾ. ਨ ਤੇਸੁ…ਪੇ… ਠਾਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਆਗਨ੍ਤੁਕੇਹਿ ਹੇਟ੍ਠਾ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਭਾਜੇਤ੍ਵਾ ਖਾਦਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਤੇਸਂ ਕਤਿਕਾਯ ਠਾਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ‘‘ਭਾਜੇਤ੍ਵਾ ਨ ਖਾਦਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਵਾ ‘‘ਏਤ੍ਤਕੇਸੁ ਰੁਕ੍ਖੇਸੁ ਫਲਾਨਿ ਗਣ੍ਹਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਵਾ ‘‘ਏਤ੍ਤਕਾਨਿ ਫਲਾਨਿ ਗਣ੍ਹਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਵਾ ‘‘ਏਤ੍ਤਕਾਨਂ ਦਿਵਸਾਨਂ ਅਬ੍ਭਨ੍ਤਰੇ ਗਣ੍ਹਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਵਾ ‘‘ਨ ਕਿਞ੍ਚਿ ਗਣ੍ਹਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਵਾ ਏਵਂ ਕਤਾਯ ਆਵਾਸਿਕਾਨਂ ਕਤਿਕਾਯ ਆਗਨ੍ਤੁਕੇਹਿ ਠਾਤਬ੍ਬਂ. ਮਹਾਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ‘‘ਅਨਿਸ੍ਸਰਾ’’ਤਿ ਵਚਨੇਨ ਦੀਪਿਤੋਯੇਵ ਅਤ੍ਥੋ ਮਹਾਪਚ੍ਚਰਿਯਂ ‘‘ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਪਚ੍ਚਯਾਨ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਤ੍ਵਾ ਦਸ੍ਸਿਤੋ. ਪਰਿਭੋਗਵਸੇਨੇਵਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਏਵ-ਸਦ੍ਦੋ ਅਟ੍ਠਾਨਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤੋ, ਪਰਿਭੋਗਵਸੇਨ ਤਮੇਵ ਭਾਜੇਤ੍ਵਾਤਿ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਂ. ਏਤ੍ਥ ਏਤਸ੍ਮਿਂ ਵਿਹਾਰੇ, ਰਟ੍ਠੇਵਾ.

ਸੇਨਾਸਨਪਚ੍ਚਯਨ੍ਤਿ ਸੇਨਾਸਨਞ੍ਚ ਤਦਤ੍ਥਾਯ ਨਿਯਮੇਤ੍ਵਾ ਠਪਿਤਞ੍ਚ. ਲਾਮਕਕੋਟਿਯਾਤਿ ਲਾਮਕਂ ਆਦਿਂ ਕਤ੍ਵਾ, ਲਾਮਕਸੇਨਾਸਨਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਸੇਨਾਸਨੇਪਿ ਤਿਣਾਦੀਨਿ ਲਾਮਕਕੋਟਿਯਾਵ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤਬ੍ਬਾਨਿ, ਸੇਨਾਸਨਪਰਿਕ੍ਖਾਰਾਪਿ ਲਾਮਕਕੋਟਿਯਾਵ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤਬ੍ਬਾ. ਮੂਲਵਤ੍ਥੁਚ੍ਛੇਦਂ ਪਨ ਕਤ੍ਵਾ ਨ ਉਪਨੇਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਕਿਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ? ਤੀਸੁਪਿ ਗਣ੍ਠਿਪਦੇਸੁ ਤਾਵ ਇਦਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਸਬ੍ਬਾਨਿ ਸੇਨਾਸਨਾਨਿ ਨ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤਬ੍ਬਾਨੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤੀ’’ਤਿ. ਲਾਮਕਕੋਟਿਯਾ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨ੍ਤੇਹਿਪਿ ਸੇਨਾਸਨਭੂਮਿਯੋ ਨ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤਬ੍ਬਾਤਿ ਅਯਮਤ੍ਥੋ ਵੁਤ੍ਤੋ ਹੋਤੀਤਿ ਨੋ ਖਨ੍ਤਿ. ਵੀਮਂਸਿਤ੍ਵਾ ਯਂ ਰੁਚ੍ਚਤਿ, ਤਂ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ.

ਧਮ੍ਮਸਨ੍ਤਕੇਨ ਬੁਦ੍ਧਪੂਜਂ ਕਾਤੁਂ, ਬੁਦ੍ਧਸਨ੍ਤਕੇਨ ਵਾ ਧਮ੍ਮਪੂਜਂ ਕਾਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ ਨ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ? ‘‘ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਖੋ ਏਤਂ, ਵਾਸੇਟ੍ਠ, ਅਧਿਵਚਨਂ ਧਮ੍ਮਕਾਯੋ ਇਤਿਪੀ’’ਤਿ ਚ ‘‘ਯੋ ਖੋ, ਵਕ੍ਕਲਿ, ਧਮ੍ਮਂ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਸੋ ਮਂ ਪਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ (ਸਂ. ਨਿ. ੩.੮੭) ਚ ਵਚਨਤੋ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਕੇਚਿ ਪਨ ‘‘ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇ ‘ਯੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਮਂ ਉਪਟ੍ਠਹੇਯ੍ਯ, ਸੋ ਗਿਲਾਨਂ ਉਪਟ੍ਠਹੇਯ੍ਯਾ’ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੩੬੫) ਵਚਨਤੋ ਬੁਦ੍ਧਸਨ੍ਤਕੇਨ ਗਿਲਾਨਸ੍ਸਪਿ ਭੇਸਜ੍ਜਂ ਕਾਤੁਂ ਯੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਆਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯ, ਤਸ੍ਮਾ ਨ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਅਕਾਰਣਂ. ਨ ਹਿ ‘‘ਯੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਮਂ ਉਪਟ੍ਠਹੇਯ੍ਯ, ਸੋ ਗਿਲਾਨਂ ਉਪਟ੍ਠਹੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੩੬੫) ਇਮਿਨਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਚ ਗਿਲਾਨਸ੍ਸ ਚ ਏਕਸਦਿਸਤਾ, ਤਦੁਪਟ੍ਠਾਨਸ੍ਸ ਵਾ ਸਮਫਲਤਾ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਅਯਞ੍ਹੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੋ – ‘‘ਯੋ ਮਂ ਓਵਾਦਾਨੁਸਾਸਨੀਕਰਣੇਨ ਉਪਟ੍ਠਹੇਯ੍ਯ, ਸੋ ਗਿਲਾਨਂ ਉਪਟ੍ਠਹੇਯ੍ਯ, ਮਮ ਓਵਾਦਕਾਰਕੇਨ ਗਿਲਾਨੋ ਉਪਟ੍ਠਾਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ (ਮਹਾਵ. ਅਟ੍ਠ. ੩੬੫). ਭਗਵਤੋ ਚ ਗਿਲਾਨਸ੍ਸ ਚ ਉਪਟ੍ਠਾਨਂ ਏਕਸਦਿਸਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੋ ਨ ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਯੋ ਵੋ, ਆਨਨ੍ਦ, ਮਯਾ ਧਮ੍ਮੋ ਚ ਵਿਨਯੋ ਚ ਦੇਸਿਤੋ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤੋ, ਸੋ ਵੋ ਮਮਚ੍ਚਯੇਨ ਸਤ੍ਥਾ’’ਤਿ (ਦੀ. ਨਿ. ੨.੨੧੬) ਵਚਨਤੋ ‘‘ਅਹਞ੍ਚ ਖੋ ਪਨਿਦਾਨਿ ਏਕਕੋਵ ਓਵਦਾਮਿ ਅਨੁਸਾਸਾਮਿ, ਮਯਿ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤੇ ਇਮਾਨਿ ਚਤੁਰਾਸੀਤਿ ਬੁਦ੍ਧਸਹਸ੍ਸਾਨਿ ਤੁਮ੍ਹੇ ਓਵਦਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਅਨੁਸਾਸਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ (ਦੀ. ਨਿ. ਅਟ੍ਠ. ੨.੨੧੬) ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਚ ਬਹੁਸ੍ਸੁਤਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਪਸਂਸਨ੍ਤੇਨ ਚ ‘‘ਯੋ ਬਹੁਸ੍ਸੁਤੋ, ਨ ਸੋ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਸਾਵਕੋ ਨਾਮ, ਬੁਦ੍ਧੋ ਨਾਮ ਏਸ ਚੁਨ੍ਦਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਧਮ੍ਮਗਰੁਕਤ੍ਤਾ ਚ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਪੁਬ੍ਬਨਯੋ ਏਵ ਪਸਤ੍ਥਤਰੋਤਿ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਖਨ੍ਤਿ. ਵਿਮਤਿਵਿਨੋਦਨਿਯਮ੍ਪਿ ‘‘ਯਤ੍ਥਾਤਿ ਯਸ੍ਮਿਂ ਆਵਾਸੇ. ਅਞ੍ਞੇਸਨ੍ਤਿ ਅਞ੍ਞੇਸਂ ਆਗਨ੍ਤੁਕਾਨਂ. ਤੇਸੁਪਿ ਆਗਨ੍ਤੁਕਾ ਅਨਿਸ੍ਸਰਾਤਿ ਸੇਨਾਸਨੇ ਨਿਰਨ੍ਤਰਂ ਵਸਨ੍ਤਾਨਂ ਚੀਵਰਤ੍ਥਾਯ ਦਾਯਕੇਹਿ, ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਵਾ ਨਿਯਮੇਤ੍ਵਾ ਦਿਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਭਾਜੇਤ੍ਵਾ ਖਾਦਿਤੁਂ ਅਨਿਸ੍ਸਰਾ. ਆਗਨ੍ਤੁਕੇਹਿਪਿ ਇਚ੍ਛਨ੍ਤੇਹਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਵਿਹਾਰੇ ਵਸ੍ਸਾਨਾਦੀਸੁ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਚੀਵਰਤ੍ਥਾਯ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ. ਤੇਸਂ ਕਤਿਕਾਯ ਠਾਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਸਬ੍ਬਾਨਿ ਫਲਾਫਲਾਨਿ ਅਭਾਜੇਤ੍ਵਾ ‘ਏਤ੍ਤਕੇਸੁ ਰੁਕ੍ਖੇਸੁ ਫਲਾਨਿ ਭਾਜੇਤ੍ਵਾ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਸ੍ਸਾਮ, ਅਞ੍ਞੇਸੁ ਫਲਾਫਲੇਹਿ ਸੇਨਾਸਨਾਨਿ ਪਟਿਜਗ੍ਗਿਸ੍ਸਾਮਾ’ਤਿ ਵਾ ‘ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਾਦਿਪਚ੍ਚਯਂ ਸਮ੍ਪਾਦੇਸ੍ਸਾਮਾ’ਤਿ ਵਾ ‘ਕਿਞ੍ਚਿਪਿ ਅਭਾਜੇਤ੍ਵਾ ਚਤੁਪਚ੍ਚਯਤ੍ਥਾਯੇਵ ਉਪਨੇਮਾ’ਤਿ ਵਾ ਏਵਂ ਸਮ੍ਮਾ ਉਪਨੇਨ੍ਤਾਨਂ ਆਵਾਸਿਕਾਨਂ ਕਤਿਕਾਯ ਆਗਨ੍ਤੁਕੇਹਿ ਠਾਤਬ੍ਬਂ. ਮਹਾਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ‘ਅਨਿਸ੍ਸਰਾ’ਤਿ ਵਚਨੇਨ ਦੀਪਿਤੋ ਏਵ ਅਤ੍ਥੋ, ਮਹਾਪਚ੍ਚਰਿਯਂ ‘ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਪਚ੍ਚਯਾਨ’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਤ੍ਵਾ ਦਸ੍ਸਿਤੋ. ਪਰਿਭੋਗਵਸੇਨੇਵਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਏਵ-ਸਦ੍ਦੋ ਅਟ੍ਠਾਨਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤੋ, ਪਰਿਭੋਗਵਸੇਨ ਤਮੇਵ ਭਾਜੇਤ੍ਵਾਤਿ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਂ. ਏਤ੍ਥਾਤਿ ਏਤਸ੍ਮਿਂ ਵਿਹਾਰੇ, ਰਟ੍ਠੇ ਵਾ. ਸੇਨਾਸਨਪਚ੍ਚਯਨ੍ਤਿ ਸੇਨਾਸਨਞ੍ਚ ਤਦਤ੍ਥਾਯ ਨਿਯਮੇਤ੍ਵਾ ਠਪਿਤਞ੍ਚ. ‘ਏਕਂ ਵਾ ਦ੍ਵੇ ਵਾ ਵਰਸੇਨਾਸਨਾਨਿ ਠਪੇਤ੍ਵਾ’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਮੇਵਤ੍ਥਂ ਪੁਨ ਬ੍ਯਤਿਰੇਕਮੁਖੇਨ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘ਮੂਲਵਤ੍ਥੁਚ੍ਛੇਦਂ ਪਨ ਕਤ੍ਵਾ ਨ ਉਪਨੇਤਬ੍ਬ’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਸੇਨਾਸਨਸਙ੍ਖਾਤਵਤ੍ਥੁਨੋ ਮੂਲਚ੍ਛੇਦਂ ਕਤ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬਾਨਿ ਸੇਨਾਸਨਾਨਿ ਨ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤਬ੍ਬਾਨੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਕੇਚਿ ਪਨੇਤ੍ਥ ‘ਏਕਂ ਵਾ ਦ੍ਵੇ ਵਾ ਵਰਸੇਨਾਸਨਾਨਿ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਲਾਮਕਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨ੍ਤੇਹਿਪਿ ਸੇਨਾਸਨਭੂਮਿਯੋ ਨ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤਬ੍ਬਾਤਿ ਅਯਮਤ੍ਥੋ ਵੁਤ੍ਤੋ’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਤਮ੍ਪਿ ਯੁਤ੍ਤਮੇਵ ਇਮਸ੍ਸਪਿ ਅਤ੍ਥਸ੍ਸ ਅਵਸ੍ਸਂ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਤੋ, ਇਤਰਥਾ ਕੇਚਿ ਸਹ ਵਤ੍ਥੁਨਾਪਿ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤਬ੍ਬਂ ਮਞ੍ਞੇਯ੍ਯੁ’’ਨ੍ਤਿ.

ਵਜਿਰਬੁਦ੍ਧਿਟੀਕਾਯਂ (ਵਜਿਰ. ਟੀ. ਪਾਰਾਜਿਕ ੧੫੩) ‘‘ਏਤ੍ਥ ਏਤਸ੍ਮਿਂ ਵਿਹਾਰੇ ਪਰਚਕ੍ਕਾਦਿਭਯਂ ਆਗਤਂ. ਮੂਲਵਤ੍ਥੁਚ੍ਛੇਦਨ੍ਤਿ ‘ਸਬ੍ਬਸੇਨਾਸਨਾਨਂ ਏਤੇ ਇਸ੍ਸਰਾ’ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਇਤਰੇ ਅਨਿਸ੍ਸਰਾਤਿ ਦੀਪਿਤਂ ਹੋਤਿ. ਅਯਮੇਵ ਭਿਕ੍ਖੁ ਇਸ੍ਸਰੋਤਿ ਯਤ੍ਥ ਸੋ ਇਚ੍ਛਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਅਤ੍ਤਞਾਤਹੇਤੁਂ ਲਭਤੀਤਿ ਕਿਰ ਅਤ੍ਥੋ, ਅਪਿ ਚ ‘ਦਹਰੋ’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਸਵਤ੍ਥੁਕਨ੍ਤਿ ਸਹ ਭੂਮਿਯਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤੀ’’ਤਿ.

ਧਮ੍ਮਿਕਾਰਕ੍ਖਯਾਚਨਕਥਾ

੧੯. ਧਮ੍ਮਿਕਾਰਕ੍ਖਯਾਚਨਕਥਾਯਂ ‘‘ਗੀਵਾਯੇਵਾਤਿ ਆਣਤ੍ਤਿਯਾ ਅਭਾਵਤੋ. ਤੇਸਂ ਅਨਤ੍ਥਕਾਮਤਾਯਾਤਿ ‘ਚੋਰੋ’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਮਮ ਵਚਨਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਕੇਚਿ ਦਣ੍ਡਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਜੀਵਿਤਾ ਵੋਰੋਪੇਸ੍ਸਨ੍ਤੀਤਿ ਏਵਂ ਸਞ੍ਞਾਯ. ਏਤੇਨ ਕੇਵਲਂ ਭਯੇਨ ਵਾ ਪਰਿਕ੍ਖਾਰਗ੍ਗਹਣਤ੍ਥਂ ਵਾ ਸਹਸਾ ‘ਚੋਰੋ’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੇ ਦਣ੍ਡਿਤੇਪਿ ਨ ਦੋਸੋਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਰਾਜਪੁਰਿਸਾਨਞ੍ਹਿ ‘ਚੋਰੋ ਅਯ’ਨ੍ਤਿ ਉਦ੍ਦਿਸ੍ਸਕਥਨੇ ਏਵ ਗੀਵਾ. ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ, ਪਨ ਆਰਾਮਿਕਾਦੀਨਂ ਵਾ ਸਮ੍ਮੁਖਾ ‘ਅਸੁਕੋ ਚੋਰੋ ਏਵਮਕਾਸੀ’ਤਿ ਕੇਨਚਿ ਵੁਤ੍ਤਵਚਨਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਆਰਾਮਿਕਾਦੀਸੁ ਰਾਜਪੁਰਿਸਾਨਂ ਵਤ੍ਵਾ ਦਣ੍ਡਾਪੇਨ੍ਤੇਸੁਪਿ ਭਿਕ੍ਖੁਸ੍ਸ ਨ ਗੀਵਾ ਰਾਜਪੁਰਿਸਾਨਂ ਅਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ, ਯੇਸਞ੍ਚ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤੇਹਿ ਸਯਂ ਚੋਰਸ੍ਸ ਅਦਣ੍ਡਿਤਤ੍ਤਾਤਿ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ. ‘ਤ੍ਵਂ ਏਤਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਕਂ ਅਚ੍ਛਿਨ੍ਦਾ’ਤਿ ਆਣਤ੍ਤੋਪਿ ਹਿ ਸਚੇ ਅਞ੍ਞੇਨ ਅਚ੍ਛਿਨ੍ਦਾਪੇਤਿ, ਆਣਾਪਕਸ੍ਸ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ ਵਿਸਙ੍ਕੇਤਤ੍ਤਾ. ਅਤ੍ਤਨੋ ਵਚਨਕਰਨ੍ਤਿ ਇਦਂ ਸਾਮੀਚਿਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਵਚਨਂ ਅਕਰੋਨ੍ਤਾਨਂ ਰਾਜਪੁਰਿਸਾਨਮ੍ਪਿ ‘ਇਮਿਨਾ ਗਹਿਤਪਰਿਕ੍ਖਾਰਂ ਆਹਰਾਪੇਹਿ, ਮਾ ਚਸ੍ਸ ਦਣ੍ਡਂ ਕਰੋਹੀ’ਤਿ ਉਦ੍ਦਿਸ੍ਸ ਵਦਨ੍ਤਸ੍ਸਪਿ ਦਣ੍ਡੇ ਗਹਿਤੇਪਿ ਨ ਗੀਵਾ ਏਵ ਦਣ੍ਡਗ੍ਗਹਣਸ੍ਸ ਪਟਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ‘ਅਸੁਕਭਣ੍ਡਂ ਅਵਹਰਾ’ਤਿ ਆਣਾਪੇਤ੍ਵਾ ਵਿਪ੍ਪਟਿਸਾਰੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਪੁਨ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਨੇ (ਪਾਰਾ. ੧੨੧) ਵਿਯ. ਦਾਸਾਦੀਨਂ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨੇ ਵਿਯ ਤਦਤ੍ਥਾਯ ਅਡ੍ਡਕਰਣੇ ਭਿਕ੍ਖੂਨਮ੍ਪਿ ਦੁਕ੍ਕਟਨ੍ਤਿ ਆਹ ‘ਕਪ੍ਪਿਯਅਡ੍ਡੋ ਨਾਮ, ਨ ਵਟ੍ਟਤੀ’ਤਿ. ਕੇਨਚਿ ਪਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਖੇਤ੍ਤਾਦਿਅਤ੍ਥਾਯ ਵੋਹਾਰਿਕਾਨਂ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਅਡ੍ਡੇ ਕਤੇਪਿ ਤਂ ਖੇਤ੍ਤਾਦਿਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨੇ ਵਿਯ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਅਕਪ੍ਪਿਯਂ ਨ ਹੋਤਿ ਪੁਬ੍ਬੇ ਏਵ ਸਙ੍ਘਸਨ੍ਤਕਤ੍ਤਾ. ਭਿਕ੍ਖੁਸ੍ਸੇਵ ਪਨ ਪਯੋਗਵਸੇਨ ਆਪਤ੍ਤਿਯੋ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਦਾਸਾਦੀਨਮ੍ਪਿ ਪਨ ਅਤ੍ਥਾਯ ਰਕ੍ਖਂ ਯਾਚਿਤੁਂ ਵੋਹਾਰਿਕੇਨ ਪੁਟ੍ਠੇਨ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਕਪ੍ਪਿਯਕ੍ਕਮਂ ਵਤ੍ਤੁਂ ਆਰਾਮਿਕਾਦੀਹਿ ਚ ਅਡ੍ਡਂ ਕਾਰਾਪੇਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ ਏਵ. ਵਿਹਾਰਵਤ੍ਥਾਦਿਕਪ੍ਪਿਯਅਡ੍ਡਂ ਪਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਸਯਮ੍ਪਿ ਕਾਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਵਿਮਤਿਵਿਨੋਦਨਿਯਂ (ਵਿ. ਵਿ. ਟੀ. ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯ ੨.੬੭੯) ਆਗਤੋ.

ਵਜਿਰਬੁਦ੍ਧਿਟੀਕਾਯਂ (ਵਜਿਰ. ਟੀ. ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯ ੬੮੧) ‘‘ਗੀਵਾਤਿ ਕੇਵਲਂ ਗੀਵਾ ਏਵ ਹੋਤਿ, ਨ ਪਾਰਾਜਿਕਂ. ਕਾਰਾਪੇਤ੍ਵਾ ਦਾਤਬ੍ਬਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਸਚੇ ਆਵੁਧਭਣ੍ਡਂ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਧਾਰਾ ਨ ਕਾਰਾਪੇਤਬ੍ਬਾ, ਅਞ੍ਞੇਨ ਪਨ ਆਕਾਰੇਨ ਸਞ੍ਞਾਪੇਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਉਚ੍ਚਾਰਾਦਿਛਡ੍ਡਨਕਥਾ

੨੦. ਉਚ੍ਚਾਰਾਦਿਛਡ੍ਡਨਕਥਾਯਂ ਅਟ੍ਠਮੇ ਉਚ੍ਚਾਰਾਦਿਛਡ੍ਡਨੇ ‘‘ਉਚ੍ਚਾਰਾਦਿਭਾਵੋ, ਅਨਪਲੋਕਨਂ, ਵਲ਼ਞ੍ਜਨਟ੍ਠਾਨਂ, ਤਿਰੋਕੁਟ੍ਟਪਾਕਾਰਤਾ, ਛਡ੍ਡਨਂ ਵਾ ਛਡ੍ਡਾਪਨਂ ਵਾਤਿ ਇਮਾਨਿ ਪਨੇਤ੍ਥ ਪਞ੍ਚ ਅਙ੍ਗਾਨਿ, ਨਵਮੇ ਹਰਿਤੂਪਰਿ ਛਡ੍ਡਨੇ ਸਬ੍ਬੇਸਨ੍ਤਿ ਭਿਕ੍ਖੁਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯਾ ਚ. ਇਧ ਖੇਤ੍ਤਪਾਲਕਾ ਆਰਾਮਾਦਿਗੋਪਕਾ ਚ ਸਾਮਿਕਾ ਏਵਾ’’ਤਿ ਏਤ੍ਤਕਮੇਵ ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨਿਯਂ (ਸਾਰਤ੍ਥ. ਟੀ. ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯ ੩.੮੩੦) ਵੁਤ੍ਤਂ. ਵਿਮਤਿਵਿਨੋਦਨਿਯਂ (ਵਿ. ਵਿ. ਟੀ. ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯ ੨.੮੩੦) ਪਨ ‘‘ਅਟ੍ਠਮੇ ਵਲ਼ਞ੍ਜਿਯਮਾਨਤਿਰੋਕੁਟ੍ਟਾਦਿਤਾ, ਅਨਪਲੋਕੇਤ੍ਵਾ ਉਚ੍ਚਾਰਾਦੀਨਂ ਛਡ੍ਡਨਾਦੀਤਿ ਦ੍ਵੇ ਅਙ੍ਗਾਨਿ. ਨਵਮੇ ‘ਮਤ੍ਥਕਚ੍ਛਿਨ੍ਨਨਾਲ਼ਿਕੇਰਮ੍ਪੀ’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਹਰਿਤੂਪਰਿ ਛਡ੍ਡਨਮੇਵ ਪਟਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਂ. ਤੇਨਾਹ ‘ਅਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਬੀਜੇਸੂ’ਤਿਆਦਿ. ਯਤ੍ਥ ਚ ਛਡ੍ਡੇਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਹਰਿਤੇ ਵਚ੍ਚਾਦਿਂ ਕਾਤੁਮ੍ਪਿ ਵਟ੍ਟਤਿ ਏਵ. ਸਬ੍ਬੇਸਨ੍ਤਿ ਭਿਕ੍ਖੁਭਿਕ੍ਖੁਨੀਨ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਵਜਿਰਬੁਦ੍ਧਿਟੀਕਾਯਂ (ਵਜਿਰ. ਟੀ. ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯ ੮੩੨) ਪਨ ‘‘ਸਾਮਿਕੇ ਅਪਲੋਕੇਤ੍ਵਾਵ ਛਡ੍ਡੇਤੀਤਿ ਕਤ੍ਥਚਿ ਪੋਤ੍ਥਕੇ ਨਤ੍ਥਿ, ਕਤ੍ਥਚਿ ਅਤ੍ਥਿ, ਅਤ੍ਥਿਭਾਵੋਵ ਸੇਯ੍ਯੋ ਕਿਰਿਯਾਕਿਰਿਯਤ੍ਤਾ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਸ੍ਸ. ਇਧ ਖੇਤ੍ਤਪਾਲਕਾ ਆਰਾਮਾਦਿਗੋਪਕਾ ਚ ਸਾਮਿਕਾ ਏਵ. ‘ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਖੇਤ੍ਤੇ ਆਰਾਮੇ ਚ ਤਤ੍ਥ ਕਚਵਰਂ ਨ ਛਡ੍ਡੇਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਕਤਿਕਾ ਚੇ ਨਤ੍ਥਿ, ਭਿਕ੍ਖੁਸ੍ਸ ਛਡ੍ਡੇਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ ਸਙ੍ਘਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਤ੍ਤਾ, ਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਨਂ. ਤਾਸਮ੍ਪਿ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਸਙ੍ਘਸਨ੍ਤਕੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਨ ਤਤ੍ਥ ਭਿਕ੍ਖੁਸ੍ਸ. ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇਪਿ ਸਾਰੁਪ੍ਪਵਸੇਨੇਵ ਕਾਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਭਿਕ੍ਖੁਵਿਭਙ੍ਗੇ ਪਨ ਸੇਖਿਯਵਣ੍ਣਨਾਯਂ (ਪਾਚਿ. ਅਟ੍ਠ. ੬੫੧) ‘‘ਅਸਞ੍ਚਿਚ੍ਚਾਤਿ ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਟ੍ਠਾਨਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਸ੍ਸ ਸਹਸਾ ਉਚ੍ਚਾਰੋ ਵਾ ਪਸ੍ਸਾਵੋ ਵਾ ਨਿਕ੍ਖਮਤਿ, ਅਸਞ੍ਚਿਚ੍ਚਕਤੋ ਨਾਮ, ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ. ਨ ਹਰਿਤੇਤਿ ਏਤ੍ਥ ਯਮ੍ਪਿ ਜੀਵਰੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਮੂਲਂ ਪਥਵਿਯਂ ਦਿਸ੍ਸਮਾਨਂ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਸਾਖਾ ਵਾ ਭੂਮਿਲਗ੍ਗਾ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਸਬ੍ਬਂ ਹਰਿਤਸਙ੍ਖਾਤਮੇਵ, ਖਨ੍ਧੇ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਅਪ੍ਪਹਰਿਤਟ੍ਠਾਨੇ ਪਾਤੇਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਅਪ੍ਪਹਰਿਤਟ੍ਠਾਨਂ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤਸ੍ਸੇਵ ਸਹਸਾ ਨਿਕ੍ਖਮਤਿ, ਗਿਲਾਨਟ੍ਠਾਨੇ ਠਿਤੋ ਹੋਤਿ, ਵਟ੍ਟਤਿ. ਅਪ੍ਪਹਰਿਤੇ ਕਤੋਤਿ ਅਪ੍ਪਹਰਿਤਂ ਅਲਭਨ੍ਤੇਨ ਤਿਣਣ੍ਡੁਪਕਂ ਵਾ ਪਲਾਲਣ੍ਡੁਪਕਂ ਵਾ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਕਤੋਪਿ ਪਚ੍ਛਾ ਹਰਿਤਂ ਓਤ੍ਥਰਤਿ, ਵਟ੍ਟਤਿਯੇਵ. ‘ਖੇਲ਼ੇਨ ਚੇਤ੍ਥ ਸਿਙ੍ਘਾਣਿਕਾਪਿ ਸਙ੍ਗਹਿਤਾ’ਤਿ ਮਹਾਪਚ੍ਚਰਿਯਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਨ ਉਦਕੇਤਿ ਏਤਂ ਪਰਿਭੋਗਉਦਕਮੇਵ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਵਚ੍ਚਕੁਟਿਸਮਉਦ੍ਦਾਦਿਉਦਕੇਸੁ ਪਨ ਅਪਰਿਭੋਗੇਸੁ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ. ਦੇਵੇ ਵਸ੍ਸਨ੍ਤੇ ਸਮਨ੍ਤਤੋ ਉਦਕੋਘੋ ਹੋਤਿ, ਅਨੁਦਕਟ੍ਠਾਨਂ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤਸ੍ਸੇਵ ਨਿਕ੍ਖਮਤਿ, ਵਟ੍ਟਤਿ. ਮਹਾਪਚ੍ਚਰਿਯਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਏਤਾਦਿਸੇ ਕਾਲੇ ਅਨੁਦਕਟ੍ਠਾਨਂ ਅਲਭਨ੍ਤੇਨ ਕਾਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਸ੍ਸਂ ਵਣ੍ਣਨਾਯਂ ਵਿਮਤਿਵਿਨੋਦਨਿਯਞ੍ਚ (ਵਿ. ਵਿ. ਟੀ. ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯ ੨.੬੫੨) ‘‘ਖੇਲ਼ੇਨ ਚੇਤ੍ਥ ਸਿਙ੍ਘਾਣਿਕਾਪਿ ਸਙ੍ਗਹਿਤਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਉਦਕਗਣ੍ਡੁਸਕਂ ਕਤ੍ਵਾ ਉਚ੍ਛੁਕਚਵਰਾਦਿਞ੍ਚ ਮੁਖੇਨੇਵ ਹਰਿਤੁਂ ਉਦਕੇਸੁ ਛਡ੍ਡੇਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ ਪਣ੍ਡਿਤੇਹਿ ਵਿਚਾਰੇਤਬ੍ਬਂ ਅਤ੍ਥਿ – ‘‘ਵਚ੍ਚਕੁਟਿਸਮੁਦ੍ਦਾਦਿਉਦਕੇਸੁ ਪਨ ਅਪਰਿਭੋਗੇਸੁ ਅਨਾਪਤ੍ਤੀ’’ਤਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਏਵਂ ਸਨ੍ਤੇ ਨਦੀਜਾਤਸ੍ਸਰਾਦੀਸੁ ਆਪਤ੍ਤਿ ਵਾ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ ਵਾਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਸਮੁਦ੍ਦਾਦੀਤਿ ਆਦਿ-ਸਦ੍ਦੇਨ ਨਦੀਜਾਤਸ੍ਸਰਾਪਿ ਸਙ੍ਗਹਿਤਾਵ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਨਾਪਤ੍ਤੀਤਿ ਚੇ? ਨ ਚੇਵਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਯਦਿ ਹਿ ਸਮੁਦ੍ਦਾਦੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਆਦਿ-ਸਦ੍ਦੇਨ ਨਦੀਜਾਤਸ੍ਸਰਾਪਿ ਸਙ੍ਗਹਿਤਾ, ਏਵਂ ਸਤਿ ਟੀਕਾਚਰਿਯਾ ਵਦੇਯ੍ਯੁਂ, ਨ ਪਨ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਞ੍ਚ ‘‘ਵਚ੍ਚਕੁਟਿਸਮੁਦ੍ਦਾਦਿਉਦਕੇਸੂ’’ਤਿ ਏਤ੍ਤਕਮੇਵ ਵਦੇਯ੍ਯ, ਤਥਾ ਪਨ ਅਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਪਰਿਭੋਗੇਸੂ’’ਤਿ ਹੇਤੁਮਨ੍ਤਵਿਸੇਸਨਪਦਮ੍ਪਿ ਗਹਿਤਂ. ਤੇਨ ਞਾਯਤਿ ‘‘ਆਦਿਸਦ੍ਦੇਨ ਅਪਰਿਭੋਗਾਨਿ ਚਨ੍ਦਨਿਕਾਦਿਉਦਕਾਨਿ ਏਵ ਗਹਿਤਾਨਿ, ਨ ਪਰਿਭੋਗਾਨਿ ਨਦੀਜਾਤਸ੍ਸਰਾਦਿਉਦਕਾਨੀ’’ਤਿ. ਤੇਨ ਚ ਵਚ੍ਚਕੁਟਿਸਮੁਦ੍ਦਾਦਿਉਦਕਾਨਿ ਅਪਰਿਭੋਗਤ੍ਤਾ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿਕਰਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਨਦੀਜਾਤਸ੍ਸਰਾਦਿਉਦਕਾਨਿ ਪਨ ਪਰਿਭੋਗਤ੍ਤਾ ਆਪਤ੍ਤਿਕਰਾਨੀਤਿ. ਕਥਂ ਪਨ ‘‘ਅਪਰਿਭੋਗੇਸੂ’’ਤਿ ਇਮਸ੍ਸ ਪਦਸ੍ਸ ਹੇਤੁਮਨ੍ਤਪਦਭਾਵੋ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬੋਤਿ? ਯੁਤ੍ਤਿਤੋ ਆਗਮਤੋ ਚ. ਕਥਂ ਯੁਤ੍ਤਿਤੋ? ‘‘ਵਚ੍ਚਕੁਟਿਸਮੁਦ੍ਦਾਦਿਉਦਕਾਨਿ ਪਰਿਭੋਗਾਨਿਪਿ ਸਨ੍ਤਿ, ਅਪਰਿਭੋਗਾਨਿਪੀ’’ਤਿ ਅਬ੍ਯਭਿਚਾਰਿਯਭਾਵਤੋ. ਬ੍ਯਭਿਚਾਰੇ ਹਿ ਸਮ੍ਭਵੇ ਏਵ ਸਤਿ ਵਿਸੇਸਨਂ ਸਾਤ੍ਥਕਂ ਸਿਯਾ. ਕਥਂ ਆਗਮਤੋ? ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ਆਚਰਿਯਬੁਦ੍ਧਦਤ੍ਤਤ੍ਥੇਰੇਨ ਵਿਨਯਵਿਨਿਚ੍ਛਯੇ (ਵਿ. ਵਿ. ੧੯੫੪) ‘‘ਤੇਸਂ ਅਪਰਿਭੋਗਤ੍ਤਾ’’ਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਆਦਿ-ਸਦ੍ਦੇਨ ਅਪਰਿਭੋਗਾਨਿਯੇਵ ਉਦਕਾਨਿ ਗਹਿਤਾਨਿ, ਨ ਪਰਿਭੋਗਾਨਿ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ਵਿਨਯਵਿਨਿਚ੍ਛਯਟੀਕਾਯਂ ‘‘ਵਚ੍ਚਕੁਟਿਸਮੁਦ੍ਦਾਦਿਉਦਕੇਸੂਤਿ ਏਤ੍ਥ ਆਦਿ-ਸਦ੍ਦੇਨ ਸਬ੍ਬਂ ਅਪਰਿਭੋਗਜਲਂ ਸਙ੍ਗਯ੍ਹਤਿ, ਤੇਨੇਵ ਤੇਸਂ ਅਪਰਿਭੋਗਤ੍ਤਮੇਵ ਕਾਰਣਮਾਹਾ’’ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਪਰਿਭੋਗੇਸੁ ਨਦੀਜਾਤਸ੍ਸਰਤਲ਼ਾਕਪੋਕ੍ਖਰਣਿਯਾਦਿਉਦਕੇਸੁ ਉਚ੍ਚਾਰਪਸ੍ਸਾਵਾਦਿਕਰਣਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬਮੇਤਂ. ‘‘ਦੇਵੇ ਵਸ੍ਸਨ੍ਤੇ ਸਮਨ੍ਤਤੋ ਉਦਕੋਘੋ ਹੋਤਿ, ਅਨੁਦਕਟ੍ਠਾਨਂ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤਸ੍ਸੇਵ ਨਿਕ੍ਖਮਤਿ, ਵਟ੍ਟਤਿ. ਮਹਾਪਚ੍ਚਰਿਯਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਏਤਾਦਿਸੇ ਕਾਲੇ ਅਨੁਦਕਟ੍ਠਾਨਂ ਅਲਭਨ੍ਤੇਨ ਕਾਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਆਗਤਤ੍ਤਾ ਮਹਨ੍ਤੇਸੁ ਨਦੀਜਾਤਸ੍ਸਰਾਦੀਸੁ ਨਾਵਾਦੀਹਿ ਗਤਕਾਲੇ ਤਾਦਿਸੇ ਕਾਰਣੇ ਸਤਿ ‘‘ਤੀਰਂ ਉਪਨੇਹੀ’’ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਉਪਨੇਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੁਣੇਯ੍ਯਟ੍ਠਾਨੇ ਉਦਕੇਪਿ ਕਾਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਅਨਾਪਤ੍ਤੀ’’ਤਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਨੁਲੋਮਤੋ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤਿ, ਉਪਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ.

ਨਹਾਨੇਰੁਕ੍ਖਾਦਿਘਂਸਨਕਥਾ

੨੧. ਨਹਾਨੇ ਰੁਕ੍ਖਾਦਿਘਂਸਨਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਅਟ੍ਠਪਦਾਕਾਰੇਨਾਤਿ ਅਟ੍ਠਪਦਫਲਕਾਕਾਰੇਨ, ਜੂਤਫਲਕਸਦਿਸਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਮਲ੍ਲਕਮੂਲਕਸਣ੍ਠਾਨੇਨਾਤਿ ਖੇਲ਼ਮਲ੍ਲਕਮੂਲਸਣ੍ਠਾਨੇਨ. ਵਿਮਤਿਵਿਨੋਦਨਿਯਂ (ਵਿ. ਵਿ. ਟੀ. ਚੂਲ਼ਵਗ੍ਗ ੨.੨੪੩) ਪਨ ‘‘ਅਟ੍ਠਪਦਾਕਾਰੇਨਾਤਿ ਜੂਤਫਲਕੇ ਅਟ੍ਠਗਬ੍ਭਰਾਜਿਆਕਾਰੇਨ. ਮਲ੍ਲਕਮੂਲਸਣ੍ਠਾਨੇਨਾਤਿ ਖੇਲ਼ਮਲ੍ਲਕਮੂਲਸਣ੍ਠਾਨੇਨ. ਇਦਞ੍ਚ ਵਟ੍ਟਾਧਾਰਕਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਕਣ੍ਟਕੇ ਉਟ੍ਠਾਪੇਤ੍ਵਾ ਕਤਵਟ੍ਟਕਪਾਲਸ੍ਸੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਪੁਥੁਪਾਣਿਕਨ੍ਤਿ ਮੁਟ੍ਠਿਂ ਅਕਤ੍ਵਾ ਵਿਕਸਿਤਹਤ੍ਥਤਲੇਹਿ ਪਿਟ੍ਠਿਪਰਿਕਮ੍ਮਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਏਤਮੇਵ ਸਨ੍ਧਾਯ ਹਤ੍ਥਪਰਿਕਮ੍ਮ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਵਜਿਰਬੁਦ੍ਧਿਟੀਕਾਯਂ (ਵਜਿਰ. ਟੀ. ਚੂਲ਼ਵਗ੍ਗ ੨੪੪) ਪਨ ‘‘ਪੁਥੁਪਾਣਿਨਾ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਕਮ੍ਮਂ ਪੁਥੁਪਾਣਿਕਮ੍ਮ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਏਵਂ ਪਾਲ਼ਿਅਨੁਸਾਰੇਨੇਵ ਨਹਾਨੇ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਾਕਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਨਹਾਨਤਿਤ੍ਥੇ ਨਹਾਯਨ੍ਤਾਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਨਹਾਨਵਿਧਿਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਇਦਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਨਹਾਨਵਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਾਨਂ ਅਪ੍ਪਸਾਦਾਵਹਨਤੋ, ਗਿਹਿਪੁਰਿਸਾਨਂ ਕਮ੍ਮਂ ਵਿਯਾਤਿ ਗਰਹਿਤਬ੍ਬਭਾਵਤੋ ਚ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਯਤ੍ਥ ਵਾ ਤਤ੍ਥ ਵਾ…ਪੇ… ਨ ਓਤਰਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ. ਅਞ੍ਞੇਸੁ ਸਮ੍ਮੁਖੀਭੂਤੇਸੁ ਅਨੁਦਕਸਾਟਕੇਨ ਨਹਾਯਿਤੁਂ ਦੁਕ੍ਕਰਤ੍ਤਾ ‘‘ਸਬ੍ਬਦਿਸਾ ਪਨ ਓਲੋਕੇਤ੍ਵਾ ਵਿਵਿਤ੍ਤਭਾਵਂ ਞਤ੍ਵਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਏਵਮ੍ਪਿ ਖਾਣੁਗੁਮ੍ਬਲਤਾਦੀਹਿ ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਾਪਿ ਹੁਤ੍ਵਾ ਤਿਟ੍ਠੇਯ੍ਯੁਨ੍ਤਿ ਆਹ ‘‘ਖਾਣੁ…ਪੇ… ਉਕ੍ਕਾਸਿਤ੍ਵਾ’’ਤਿ. ਉਦ੍ਧਂਮੁਖੇਨ ਚੀਵਰਾਪਨਯਨਂ ਹਰਾਯਿਤਬ੍ਬਂ ਸਿਯਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਅਵਕੁਜ੍ਜ…ਪੇ… ਅਪਨੇਤ੍ਵਾ’’ਤਿ. ਤਤੋ ਕਾਯਬਨ੍ਧਨਟ੍ਠਪਨਵਤ੍ਤਮਾਹ ‘‘ਕਾਯਬਨ੍ਧਨ’’ਨ੍ਤ੍ਯਾਦਿਨਾ. ਤਤੋ ਉਦਕਸਾਟਿਕਾਯ ਸਤਿ ਤਂ ਨਿਵਾਸੇਤ੍ਵਾ ਓਤਰਿਤਬ੍ਬਂ ਸਿਯਾ, ਤਾਯ ਅਸਤਿਯਾ ਕਿਂ ਕਾਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਚੋਦਨਂ ਸਨ੍ਧਾਯਾਹ ‘‘ਸਚੇ’’ਤਿਆਦਿ. ਤਤ੍ਥ ਪੁਬ੍ਬੇ ‘‘ਠਿਤਕੇਨੇਵ ਨ ਓਤਰਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਅਹਿਰਿਕਾਕਾਰਸ੍ਸ ਪਟਿਸਿਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਇਧ ਹਿਰਿਮਨ੍ਤਾਕਾਰਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ ਉਦਕਨ੍ਤੇ ਉਕ੍ਕੁਟਿਕਂ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਨਿਵਾਸਨਂ ਮੋਚੇਤ੍ਵਾਤਿ. ਉਣ੍ਣਟ੍ਠਾਨੇ, ਸਮਟ੍ਠਾਨੇ ਵਾ ਪਸਾਰਿਤੇ ਸਤਿ ਵਾ ਤੇਨ ਅਞ੍ਞਤ੍ਥ ਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯਾਤਿ ਆਹ ‘‘ਸਚੇ ਨਿਨ੍ਨਟ੍ਠਾਨ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ.

ਓਤਰਨ੍ਤੇਨ ਕਿਂ ਕਾਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘‘ਓਤਰਨ੍ਤੇਨ ਸਣਿਕ’’ਨ੍ਤ੍ਯਾਦਿ. ਤਤ੍ਥ ਪੁਬ੍ਬੇ ‘‘ਵੇਗੇਨ ਨ ਓਤਰਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਪਟਿਸਿਦ੍ਧਾਨੁਰੂਪਮਾਹ ‘‘ਸਣਿਕ’’ਨ੍ਤਿ. ਅਤਿਗਮ੍ਭੀਰਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਉਦਕੋਘਤਰਙ੍ਗਵਾਤਾਦੀਹਿ ਪਹਰਨ੍ਤੋ ਚਲਿਤਕਾਯੋ ਸਿਯਾ, ਅਤਿਉਤ੍ਤਾਨੇ ਨਿਸੀਦਨ੍ਤੋ ਅਪ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਕਾਯੋ ਸਿਯਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਨਾਭਿਪ੍ਪਮਾਣਮਤ੍ਤਂ ਓਤਰਿਤ੍ਵਾ’’ਤਿ. ਅਤ੍ਤਨੋ ਹਤ੍ਥਵਿਕਾਰਾਦੀਹਿ ਵੀਚਿਂ ਉਟ੍ਠਾਪੇਨ੍ਤੋ, ਸਦ੍ਦਞ੍ਚ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਉਦ੍ਧਟਚਪਲਭਾਵੋ ਸਿਯਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਵੀਚਿਂ ਅਨੁਟ੍ਠਪੇਨ੍ਤੇਨ ਸਦ੍ਦਂ ਅਕਰੋਨ੍ਤੇਨ ਨਿਵਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ’’ਤਿ. ਨਿਵਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਕਿਂ ਕਾਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਆਹ ਆਗਤਦਿਸਾਭਿਮੁਖੇਨ ਨਿਮੁਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ, ਅਭਿਮੁਖੇਨ ਹੁਤ੍ਵਾਤਿ ਪਾਠਸੇਸੋ. ਇਦਾਨਿ ਤਪ੍ਫਲਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਏਵ’’ਨ੍ਤ੍ਯਾਦਿਮਾਹ. ਤਤੋ ਉਮ੍ਮੁਜ੍ਜਨ੍ਤੇਨ ਕਿਂ ਕਾਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਾਯਮਾਹ ‘‘ਉਮ੍ਮੁਜ੍ਜਨ੍ਤੇਨਪੀ’’ਤਿਆਦਿ. ਸੇਸਂ ਸੁਵਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਮੇਵ. ਚੀਵਰਂ ਪਾਰੁਪਿਤ੍ਵਾਵ ਠਾਤਬ੍ਬਂ, ਕਸ੍ਮਾਤਿ ਚੇ? ਨ ਤਾਵ ਕਾਯਤੋ ਉਦਕਂ ਓਤਰਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਥੋਕਂ ਕਾਲਂ ਉਤ੍ਤਰਾਸਙ੍ਗਂ ਚੀਵਰਂ ਉਭੋਹਿ ਹਤ੍ਥੇਹਿ ਅਨ੍ਤੇ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਪੁਰਤੋ ਕਤ੍ਵਾ ਠਾਤਬ੍ਬਂ. ਤਤੋ ਕਾਯਸ੍ਸ ਸੁਕ੍ਖਭਾਵਂ ਞਤ੍ਵਾ ਚੀਵਰਂ ਪਾਰੁਪਿਤ੍ਵਾ ਯਥਾਰੁਚਿ ਗਨ੍ਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ.

ਵਲਿਕਾਦਿਕਥਾ

੨੨. ਵਲਿਕਾਦਿਕਥਾਯਂ ‘‘ਮੁਤ੍ਤੋਲਮ੍ਬਕਾਦੀਨਨ੍ਤਿ ਆਦਿ-ਸਦ੍ਦੇਨ ਕੁਣ੍ਡਲਾਦਿਂ ਸਙ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ. ਪਲਮ੍ਬਕਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਯਞ੍ਞੋਪਚਿਤਾਕਾਰੇਨ ਓਲਮ੍ਬਕਸੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨਿਯਂ (ਸਾਰਤ੍ਥ. ਟੀ. ਚੂਲ਼ਵਗ੍ਗ ੩.੨੪੫). ਵਿਮਤਿਵਿਨੋਦਨਿਯਂ (ਵਿ. ਵਿ. ਟੀ. ਚੂਲ਼ਵਗ੍ਗ ੨.੨੪੫) ਪਨ ‘‘ਮੁਤ੍ਤੋਲਮ੍ਬਕਾਦੀਨਨ੍ਤਿ ਆਦਿ-ਸਦ੍ਦੇਨ ਕੁਣ੍ਡਲਾਦਿਂ ਸਙ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ. ਪਲਮ੍ਬਕਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਨਂ ਯਞ੍ਞੋਪਚਿਤਸੁਤ੍ਤਾਦਿਆਕਾਰਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਵਲਯਨ੍ਤਿ ਹਤ੍ਥਪਾਦਵਲਯ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਵਜਿਰਬੁਦ੍ਧਿਟੀਕਾਯਂ (ਵਜਿਰ. ਟੀ. ਚੂਲ਼ਵਗ੍ਗ ੨੪੫) ਪਨ ‘‘ਕਣ੍ਣਤੋ ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤਮੁਤ੍ਤੋਲਮ੍ਬਕਾਦੀਨਂ ਕੁਣ੍ਡਲਾਦੀਨਨ੍ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ‘ਕਾਯੂਰ’ਨ੍ਤਿ ਪਾਲ਼ਿਪਾਠੋ. ‘ਕੇਯੂਰਾਦੀਨੀ’ਤਿ ਆਚਰਿਯੇਨੁਦ੍ਧਟ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਦੀਘਕੇਸਕਥਾ

੨੩. ਦੀਘਕੇਸਕਥਾਯਂ ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨਿਯਂ ਨ ਕਿਞ੍ਚਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਵਿਮਤਿਵਿਨੋਦਨਿਯਂ (ਵਿ. ਵਿ. ਟੀ. ਚੂਲ਼ਵਗ੍ਗ ੨.੨੪੬) ਪਨ ‘‘ਦ੍ਵਙ੍ਗੁਲੇਤਿ ਉਪਯੋਗਬਹੁਵਚਨਂ, ਦ੍ਵਙ੍ਗੁਲਪ੍ਪਮਾਣਂ ਅਤਿਕ੍ਕਾਮੇਤੁਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਏਤ੍ਥ ਚ ਦੁਮਾਸਸ੍ਸ ਵਾ ਦ੍ਵਙ੍ਗੁਲਸ੍ਸ ਵਾ ਅਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਭਾਵਂ ਅਜਾਨਨ੍ਤਸ੍ਸਪਿ ਕੇਸਮਸ੍ਸੁਗਣਨਾਯ ਅਚਿਤ੍ਤਕਾਪਤ੍ਤਿਯੋ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਕੋਚ੍ਛੇਨਾਤਿ ਉਸੀਰਹੀਰਾਦੀਨਿ ਬਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ ਸਮਕਂ ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਗਹਿਤਕੋਚ੍ਛੇਨ. ਚਿਕ੍ਕਲੇਨਾਤਿ ਸਿਲੇਸਯੁਤ੍ਤਤੇਲੇਨ. ਉਣ੍ਹਾਭਿਤਤ੍ਤਰਜਸਿਰਾਨਮ੍ਪੀਤਿ ਉਣ੍ਹਾਭਿਤਤ੍ਤਾਨਂ ਰਜੋਕਿਣ੍ਣਸਿਰਾਨਂ. ਅਦ੍ਦਹਤ੍ਥੇਨਾਤਿ ਅਲ੍ਲਹਤ੍ਥੇਨਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਉਪਰਿ ਪਨ ਪਾਲ਼ਿਯਂ (ਚੂਲ਼ਵ. ੨੭੫) ‘‘ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਛਬ੍ਬਗ੍ਗਿਯਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਮਸ੍ਸੁਂ ਕਪ੍ਪਾਪੇਨ੍ਤਿ. ਮਸ੍ਸੁਂ ਵਡ੍ਢਾਪੇਨ੍ਤਿ. ਗੋਲੋਮਿਕਂ ਕਾਰਾਪੇਨ੍ਤਿ. ਚਤੁਰਸ੍ਸਕਂ ਕਾਰਾਪੇਨ੍ਤਿ. ਪਰਿਮੁਖਂ ਕਾਰਾਪੇਨ੍ਤਿ. ਅਡ੍ਢਦੁਕਂ ਕਾਰਾਪੇਨ੍ਤਿ. ਦਾਠਿਕਂ ਠਪੇਨ੍ਤਿ. ਸਮ੍ਬਾਧੇ ਲੋਮਂ ਸਂਹਰਾਪੇਨ੍ਤਿ. ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਉਜ੍ਝਾਯਨ੍ਤਿ ਖੀਯਨ੍ਤਿ ਵਿਪਾਚੇਨ੍ਤਿ ‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਗਿਹੀ ਕਾਮਭੋਗਿਨੋ’ਤਿ. ਭਗਵਤੋ ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਆਰੋਚੇਸੁਂ – ਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਮਸ੍ਸੁ ਕਪ੍ਪਾਪੇਤਬ੍ਬਂ. ਨ ਮਸ੍ਸੁ ਵਡ੍ਢਾਪੇਤਬ੍ਬਂ. ਨ ਗੋਲੋਮਿਕਂ ਕਾਰਾਪੇਤਬ੍ਬਂ. ਨ ਚਤੁਰਸ੍ਸਕਂ ਕਾਰਾਪੇਤਬ੍ਬਂ. ਨ ਪਰਿਮੁਖਂ ਕਾਰਾਪੇਤਬ੍ਬਂ. ਨ ਅਡ੍ਢਦੁਕਂ ਕਾਰਾਪੇਤਬ੍ਬਂ. ਨ ਦਾਠਿਕਾ ਠਪੇਤਬ੍ਬਾ. ਨ ਸਮ੍ਬਾਧੇ ਲੋਮਂ ਸਂਹਰਾਪੇਤਬ੍ਬਂ, ਯੋ ਸਂਹਰਾਪੇਯ੍ਯ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਆਗਤਂ. ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਮ੍ਪਿ (ਚੂਲ਼ਵ. ਅਟ੍ਠ. ੨੭੫) ‘‘ਮਸ੍ਸੁਂ ਕਪ੍ਪਾਪੇਨ੍ਤੀਤਿ ਕਤ੍ਤਰਿਯਾ ਮਸ੍ਸੁਂ ਛੇਦਾਪੇਨ੍ਤਿ. ਮਸ੍ਸੁਂ ਵਡ੍ਢਾਪੇਨ੍ਤੀਤਿ ਮਸ੍ਸੁਂ ਦੀਘਂ ਕਾਰੇਨ੍ਤਿ. ਗੋਲੋਮਿਕਨ੍ਤਿ ਹਨੁਕਮ੍ਹਿ ਦੀਘਂ ਕਤ੍ਵਾ ਠਪਿਤਂ ਏਲ਼ਕਮਸ੍ਸੁ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਚਤੁਰਸ੍ਸਕਨ੍ਤਿ ਚਤੁਕੋਣਂ. ਪਰਿਮੁਖਨ੍ਤਿ ਉਦਰੇ ਲੋਮਸਂਹਰਣਂ. ਅਡ੍ਢਦੁਕਨ੍ਤਿ ਉਦਰੇ ਲੋਮਰਾਜਿਟ੍ਠਪਨਂ. ਆਪਤ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸਾਤਿ ਮਸ੍ਸੁਕਪ੍ਪਾਪਨਾਦੀਸੁ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਆਪਤ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਪੁਨ ਪਾਲ਼ਿਯਂ (ਚੂਲ਼ਵ. ੨੭੫) ‘‘ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਭਿਕ੍ਖੂ ਸਕ੍ਖਰਿਕਾਯਪਿ ਮਧੁਸਿਤ੍ਥਕੇਨਪਿ ਨਾਸਿਕਾਲੋਮਂ ਗਾਹਾਪੇਨ੍ਤਿ, ਨਾਸਿਕਾ ਦੁਕ੍ਖਾ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਣ੍ਡਾਸਨ੍ਤਿ. ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਛਬ੍ਬਗ੍ਗਿਯਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਪਲਿਤਂ ਗਾਹਾਪੇਨ੍ਤਿ. ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਉਜ੍ਝਾਯਨ੍ਤਿ ਖੀਯਨ੍ਤਿ ਵਿਪਾਚੇਨ੍ਤਿ ‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਗਿਹੀ ਕਾਮਭੋਗਿਨੋ’ਤਿ. ਭਗਵਤੋ ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਆਰੋਚੇਸੁਂ – ਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਲਿਤਂ ਗਾਹਾਪੇਤਬ੍ਬਂ, ਯੋ ਗਾਹਾਪੇਯ੍ਯ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਆਗਤਂ. ‘‘ਸਕ੍ਖਰਾਦੀਹਿ ਨਾਸਿਕਾਲੋਮਗ੍ਗਾਹਾਪਨੇ ਆਪਤ੍ਤਿ ਨਤ੍ਥਿ, ਅਨੁਰਕ੍ਖਣਤ੍ਥਂ ਪਨ ਸਣ੍ਡਾਸੋ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤੋ’’ਤਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਲਿਤਂ ਗਾਹਾਪੇਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਭਮੁਕਾਯ ਵਾ ਨਲਾਟੇ ਵਾ ਦਾਠਿਕਾਯ ਵਾ ਉਗ੍ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਬੀਭਚ੍ਛਂ ਠਿਤਂ, ਤਾਦਿਸਂ ਲੋਮਂ ਪਲਿਤਂ ਵਾ ਅਪਲਿਤਂ ਵਾ ਗਾਹਾਪੇਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਚ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਆਦਾਸਾਦਿਕਥਾ

੨੪. ਆਦਾਸਾਦਿਕਥਾਯਂ ਆਦਾਸੋ ਨਾਮ ਮਣ੍ਡਨਪਕਤਿਕਾਨਂ ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਮੁਖਚ੍ਛਾਯਾਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਕਂਸਲੋਹਾਦੀਹਿ ਕਤੋ ਭਣ੍ਡਵਿਸੇਸੋ. ਉਦਕਪਤ੍ਤੋ ਨਾਮ ਉਦਕਟ੍ਠਪਨਕੋ ਪਾਤਿਸਰਾਵਾਦਿਕੋ ਭਾਜਨਵਿਸੇਸੋ. ਕਂਸਪਤ੍ਤਾਦੀਨੀਤਿ ਆਦਾਸਭਾਵੇਨ ਅਕਤਾਨਿ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਭਾਵੇਨ ਆਲੋਕਕਰਾਨਿ ਵਤ੍ਥੂਨਿ. ਆਦਿ-ਸਦ੍ਦੇਨ ਸੁਵਣ੍ਣਰਜਤਜਾਤਿਫਲਿਕਾਦਯੋ ਸਙ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਕਞ੍ਜਿਯਾਦੀਨੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਆਦਿ-ਸਦ੍ਦੇਨ ਦ੍ਰਵਜਾਤਿਕਾਨਿ ਤੇਲਮਧੁਖੀਰਾਦੀਨਿ. ਆਬਾਧਪਚ੍ਚਯਾਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਮੁਖੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਵਣਪਚ੍ਚਯਾ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਸਞ੍ਛਵਿ ਨੁ ਖੋ ਮੇ ਵਣੋ’’ਤਿਆਦਿ. ਆਯੁਂ ਸਙ੍ਖਰੋਤੀਤਿ ਆਯੁਸਙ੍ਖਾਰੋ. ਕੋ ਸੋ? ਅਤ੍ਤਭਾਵੋ, ਤਂ ਆਯੁਸਙ੍ਖਾਰਂ, ਤਂ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤੋ ਕੇਨਾਕਾਰੇਨ ਓਲੋਕੇਯ੍ਯਾਤਿ ਪੁਚ੍ਛਾਯਮਾਹ ‘‘ਜਿਣ੍ਣੋ ਨੁ ਖੋਮ੍ਹਿ ਨੋਤਿ ਏਵ’’ਨ੍ਤਿ. ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਮਮ ਅਤ੍ਤਭਾਵੋ ਜਿਣ੍ਣੋ ਨੁ ਖੋ ਵਾ, ਨੋ ਜਿਣ੍ਣੋ ਨੁ ਖੋ ਵਾਤਿ ਏਵਂ ਇਮਿਨਾ ਮਨਸਿਕਾਰੇਨ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਸੀਸੇਨ ਓਲੋਕੇਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ. ‘‘ਸੋਭਤਿ ਨੁ ਖੋ ਮੇ ਅਤ੍ਤਭਾਵੋ, ਨੋ ਵਾ’’ਤਿ ਏਵਂ ਪਵਤ੍ਤੇਨ ਅਤ੍ਤਸਿਨੇਹਵਸੇਨ ਓਲੋਕੇਤੁਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ.

ਨ ਮੁਖਂ ਆਲਿਮ੍ਪਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਵਿਪ੍ਪਸਨ੍ਨਛਵਿਵਣ੍ਣਕਰੇਹਿ ਮੁਖਲੇਪਨੇਹਿ ਨ ਲਿਮ੍ਪਿਤਬ੍ਬਂ. ਨ ਉਮ੍ਮਦ੍ਦਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਨਾਨਾਉਮ੍ਮਦ੍ਦਨੇਹਿ ਨ ਉਮ੍ਮਦ੍ਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਨ ਚੁਣ੍ਣੇਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਮੁਖਚੁਣ੍ਣਕੇਨ ਨ ਮਕ੍ਖੇਤਬ੍ਬਂ. ਨ ਮਨੋਸਿਲਿਕਾਯ ਮੁਖਂ ਲਞ੍ਜੇਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਮਨੋਸਿਲਾਯ ਤਿਲਕਾਦਿਲਞ੍ਜਨਾਨਿ ਨ ਕਾਤਬ੍ਬਾਨਿ. ਨ ਕੇਵਲਂ ਮਨੋਸਿਲਾਯਮੇਵ, ਹਰਿਤਾਲਾਦੀਹਿਪਿ ਤਾਨਿ ਨ ਵਟ੍ਟਨ੍ਤਿਯੇਵ. ਅਙ੍ਗਰਾਗਾਦਯੋ ਪਾਕਟਾਯੇਵ.

ਨਚ੍ਚਾਦਿਕਥਾ

੨੫. ਨਚ੍ਚਾਦਿਕਥਾਯਂ ‘‘ਸਾਧੁਗੀਤਨ੍ਤਿ ਅਨਿਚ੍ਚਤਾਦਿਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤਗੀਤਂ. ਚਤੁਰਸ੍ਸੇਨ ਵਤ੍ਤੇਨਾਤਿ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣੇਨ ਉਚ੍ਚਾਰਣਵਤ੍ਤੇਨ. ਤਰਙ੍ਗਵਤ੍ਤਾਦੀਨਂ ਉਚ੍ਚਾਰਣਵਿਧਾਨਾਨਿ ਨਟ੍ਠਪ੍ਪਯੋਗਾਨੀ’’ਤਿ ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨਿਯਂ (ਸਾਰਤ੍ਥ. ਟੀ. ਚੂਲ਼ਵਗ੍ਗ ੩.੨੪੮-੨੪੯) ਵੁਤ੍ਤਂ, ਵਿਮਤਿਵਿਨੋਦਨਿਯਮ੍ਪਿ (ਵਿ. ਵਿ. ਟੀ. ਚੂਲ਼ਵਗ੍ਗ ੨.੨੪੮-੨੪੯) ‘‘ਸਾਧੁਗੀਤਨ੍ਤਿ ਅਨਿਚ੍ਚਤਾਦਿਪਟਿਸਞ੍ਞੁਤ੍ਤਂ ਗੀਤਂ. ਚਤੁਰਸ੍ਸੇਨ ਵਤ੍ਤੇਨਾਤਿ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣੇਨ ਉਚ੍ਚਾਰਣਵਤ੍ਤੇਨ. ਤਰਙ੍ਗਵਤ੍ਤਾਦੀਨਂ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਸਾਮਞ੍ਞਲਕ੍ਖਣਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘ਸਬ੍ਬੇਸਂ…ਪੇ… ਲਕ੍ਖਣ’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਯਤ੍ਤਕਾਹਿ ਮਤ੍ਤਾਹਿ ਅਕ੍ਖਰਂ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਂ ਹੋਤਿ, ਤਤੋਪਿ ਅਧਿਕਮਤ੍ਤਾਯੁਤ੍ਤਂ ਕਤ੍ਵਾ ਕਥਨਂ ਵਿਕਾਰਕਥਨਂ ਨਾਮ, ਤਥਾ ਅਕਤ੍ਵਾ ਕਥਨਮੇਵ ਲਕ੍ਖਣਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਵਜਿਰਬੁਦ੍ਧਿਟੀਕਾਯਂ (ਵਜਿਰ. ਟੀ. ਚੂਲ਼ਵਗ੍ਗ ੨੪੮-੨੪੯) ਪਨ ‘‘ਸਾਧੁਗੀਤਂ ਨਾਮ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤਟ੍ਠਾਨੇ ਗੀਤਨ੍ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ਦਨ੍ਤਗੀਤਂ ਗਾਯਿਤੁਕਾਮਾਨਂ ਵਾਕ੍ਕਰਣੀਯਂ. ਦਨ੍ਤਗੀਤਸ੍ਸ ਵਿਭਾਵਨਤ੍ਥਂ ‘ਯਂ ਗਾਯਿਸ੍ਸਾਮਾ’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਚਤੁਰਸ੍ਸਵਤ੍ਤਂ ਨਾਮ ਚਤੁਪਾਦਗਾਥਾਵਤ੍ਤਂ. ‘ਤਰਙ੍ਗਵਤ੍ਤਾਦੀਨਿ ਉਚ੍ਚਾਰਣਵਿਧਾਨਾਨਿ ਨਟ੍ਠਪ੍ਪਯੋਗਾਨੀ’ਤਿ ਲਿਖਿਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਅਙ੍ਗਚ੍ਛੇਦਾਦਿਕਥਾ

੨੬. ਅਙ੍ਗਚ੍ਛੇਦਾਦਿਕਥਾਯਂ ‘‘ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਙ੍ਗਜਾਤਂ ਛਿਨ੍ਦਨ੍ਤਸ੍ਸੇਵ ਥੁਲ੍ਲਚ੍ਚਯਂ, ਤਤੋ ਅਞ੍ਞਂ ਛਿਨ੍ਦਨ੍ਤਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਕਟਂ, ਆਬਾਧਪਚ੍ਚਯਾ ਛਿਨ੍ਦਨ੍ਤਸ੍ਸ ਅਨਾਪਤ੍ਤੀ’’ਤਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਵਿਮਤਿਵਿਨੋਦਨਿਯਂ (ਵਿ. ਵਿ. ਟੀ. ਚੂਲ਼ਵਗ੍ਗ ੨.੨੫੧) ਪਨ ‘‘ਅਙ੍ਗਜਾਤਨ੍ਤਿ ਬੀਜਵਿਰਹਿਤਂ ਪੁਰਿਸਨਿਮਿਤ੍ਤਂ. ਬੀਜੇ ਹਿ ਛਿਨ੍ਨੇ ਓਪਕ੍ਕਮਿਕਪਣ੍ਡਕੋ ਨਾਮ ਅਭਬ੍ਬੋ ਹੋਤੀਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਏਕੇ ਪਨ ‘ਬੀਜਸ੍ਸਪਿ ਛੇਦਨਕ੍ਖਣੇ ਦੁਕ੍ਕਟਾਪਤ੍ਤਿ ਏਵ, ਕਮੇਨ ਪੁਰਿਸਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਦਿਕੇ ਅਨ੍ਤਰਹਿਤੇ ਪਣ੍ਡਕੋ ਨਾਮ ਅਭਬ੍ਬੋ ਹੋਤਿ, ਤਦਾ ਲਿਙ੍ਗਨਾਸਨਾਯ ਨਾਸੇਤਬ੍ਬੋ’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਤਾਦਿਸਂ ਵਾ ਦੁਕ੍ਖਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਨ੍ਤਸ੍ਸਾਤਿ ਮੁਟ੍ਠਿਪ੍ਪਹਾਰਾਦੀਹਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਦੁਕ੍ਖਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਨ੍ਤਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਪਤ੍ਤਕਥਾ

੨੮. ਪਤ੍ਤਕਥਾਯਂ ‘‘ਭੂਮਿਆਧਾਰਕੇਤਿ ਵਲਯਾਧਾਰਕੇ. ਦਾਰੁਆਧਾਰਕਦਣ੍ਡਾਧਾਰਕੇਸੂਤਿ ਏਕਦਾਰੁਨਾ ਕਤਆਧਾਰਕੇ, ਬਹੂਹਿ ਦਣ੍ਡਕੇਹਿ ਕਤਆਧਾਰਕੇ ਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤੀਹਿ ਦਣ੍ਡੇਹਿ ਕਤੋ ਪਨ ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਭੂਮਿਯਂ ਪਨ ਨਿਕ੍ਕੁਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਏਕਮੇਵ ਠਪੇਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘ਦ੍ਵੇ ਠਪੇਨ੍ਤੇਨ ਉਪਰਿ ਠਪਿਤਪਤ੍ਤਂ ਏਕੇਨ ਪਸ੍ਸੇਨ ਭੂਮਿਯਂ ਫੁਸਾਪੇਤ੍ਵਾ ਠਪੇਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਆਲਿਨ੍ਦਕਮਿਡ੍ਢਿਕਾਦੀਨਨ੍ਤਿ ਪਮੁਖਮਿਡ੍ਢਿਕਾਦੀਨਂ. ਪਰਿਵਤ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥੇਵ ਪਤਿਟ੍ਠਾਤੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘ਪਰਿਵਤ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਤਤਿਯਵਾਰੇ ਤਤ੍ਥੇਵ ਮਿਡ੍ਢਿਯਾ ਪਤਿਟ੍ਠਾਤੀ’ਤਿ ਗਣ੍ਠਿਪਦੇਸੁ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਪਰਿਭਣ੍ਡਨ੍ਤੇਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਰਿਭਣ੍ਡਂ ਨਾਮ ਗੇਹਸ੍ਸ ਬਹਿਕੁਟ੍ਟਪਾਦਸ੍ਸ ਥਿਰਭਾਵਤ੍ਥਂ ਕਤਾ ਤਨੁਕਮਿਡ੍ਢਿਕਾ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਤਨੁਕਮਿਡ੍ਢਿਕਾਯਾਤਿ ਖੁਦ੍ਦਕਮਿਡ੍ਢਿਕਾਯ. ਮਿਡ੍ਢਨ੍ਤੇਪਿ ਆਧਾਰਕੇ ਠਪੇਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ. ‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਆਧਾਰਕ’ਨ੍ਤਿ ਹਿ ਵਚਨਤੋ ਮਿਡ੍ਢਾਦੀਸੁ ਯਤ੍ਥ ਕਤ੍ਥਚਿ ਆਧਾਰਕਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥ ਪਤ੍ਤਂ ਠਪੇਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ ਆਧਾਰਕੇ ਠਪਨੋਕਾਸਸ੍ਸ ਅਨਿਯਮਿਤਤ੍ਤਾਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ‘ਪਤ੍ਤਮਾਲ਼ੋ ਨਾਮ ਵਟ੍ਟੇਤ੍ਵਾ ਪਤ੍ਤਾਨਂ ਅਗਮਨਤ੍ਥਂ ਵਟ੍ਟਂ ਵਾ ਚਤੁਰਸ੍ਸਂ ਵਾ ਇਟ੍ਠਕਾਦੀਹਿ ਪਰਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਕਤੋ’ਤਿ ਗਣ੍ਠਿਪਦੇਸੁ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਘਟਿਕਨ੍ਤਿ ਉਪਰਿ ਯੋਜਿਤਂ ਅਗ੍ਗਲ਼ਂ. ਤਾਵਕਾਲਿਕਂ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਸਕਿਦੇਵ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਤੇਨ ਆਮਿਸਂ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਛਡ੍ਡੇਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਘਟਿਕਟਾਹੇਤਿ ਭਾਜਨਕਪਾਲੇ. ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਅਭੁਂ ਮੇਤਿ ਏਤ੍ਥ ਭਵਤੀਤਿ ਭੂ, ਵਡ੍ਢਿ. ਨ ਭੂਤਿ ਅਭੂ, ਅਵਡ੍ਢਿ. ਭਯਵਸੇਨ ਪਨ ਸਾ ਇਤ੍ਥੀ ‘ਅਭੁ’ਨ੍ਤਿ ਆਹ, ਵਿਨਾਸੋ ਮਯ੍ਹਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਛਵਸੀਸਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਛਵਸੀਸਮਯਂ ਪਤ੍ਤਂ. ਪਕਤਿਵਿਕਾਰਸਮ੍ਬਨ੍ਧੇ ਚੇਤਂ ਸਾਮਿਵਚਨਂ. ਅਭੇਦੇਪਿ ਵਾ ਤਦੁਪਚਾਰਵਸੇਨੇਵਾਯਂ ਵੋਹਾਰੋ ‘ਸਿਲਾਪੁਤ੍ਤਕਸ੍ਸ ਸਰੀਰ’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ ਵਿਯ. ਚਬ੍ਬੇਤ੍ਵਾਤਿ ਖਾਦਿਤ੍ਵਾ. ਏਕਂ ਉਦਕਗਣ੍ਡੁਸਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾਤਿ ਵਾਮਹਤ੍ਥੇਨੇਵ ਪਤ੍ਤਂ ਉਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਮੁਖੇਨ ਗਣ੍ਡੁਸਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ. ਉਚ੍ਛਿਟ੍ਠਹਤ੍ਥੇਨਾਤਿ ਸਾਮਿਸੇਨ ਹਤ੍ਥੇਨ. ਏਤ੍ਤਾਵਤਾਤਿ ਏਕਗਣ੍ਡੁਸਂ ਗਹਣਮਤ੍ਤੇਨ. ਲੁਞ੍ਚਿਤ੍ਵਾਤਿ ਤਤੋ ਮਂਸਂ ਉਦ੍ਧਰਿਤ੍ਵਾ. ਏਤੇਸੁ ਸਬ੍ਬੇਸੁ ਪਣ੍ਣਤ੍ਤਿਂ ਜਾਨਾਤੁ ਵਾ, ਮਾ ਵਾ, ਆਪਤ੍ਤਿਯੇਵਾ’’ਤਿ ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨਿਯਂ (ਸਾਰਤ੍ਥ. ਟੀ. ਚੂਲ਼ਵਗ੍ਗ ੩.੨੫੩-੨੫੫) ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਵਿਮਤਿਵਿਨੋਦਨਿਯਂ (ਵਿ. ਵਿ. ਟੀ. ਚੂਲ਼ਵਗ੍ਗ ੨.੨੫੨) ਪਨ ‘‘ਗਿਹਿਵਿਕਟਾਨੀਤਿ ਗਿਹਿਸਨ੍ਤਕਾਨਿ. ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਨ ਅਚ੍ਛੁਪਿਯਨ੍ਤੀਤਿ ਨ ਫੁਸ੍ਸਿਤਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਰੂਪਕਾਕਿਣ੍ਣਾਨਿ ਇਤ੍ਥਿਰੂਪਾਦਿਆਕਿਣ੍ਣਾਨਿ. ਭੂਮਿਆਧਾਰਕੇਤਿ ਦਨ੍ਤਾਦੀਹਿ ਕਤੇ ਵਲਯਾਧਾਰਕੇ. ਏਤਸ੍ਸ ਵਲਯਾਧਾਰਕਸ੍ਸ ਅਨੁਚ੍ਛਵਿਤਾਯ ਠਪਿਤਾ ਪਤ੍ਤਾ ਨ ਪਰਿਵਤ੍ਤਨ੍ਤੀਤਿ ‘ਤਯੋ ਪਤ੍ਤੇ ਠਪੇਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਨੁਚ੍ਚਤਞ੍ਹਿ ਸਨ੍ਧਾਯ ਅਯਂ ‘ਭੂਮਿਆਧਾਰਕੋ’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਦਾਰੁਆਧਾਰਕਦਣ੍ਡਾਧਾਰਕੇਸੂਤਿ ਏਕਦਾਰੁਨਾ ਕਤਆਧਾਰਕੇ ਚ ਬਹੂਹਿ ਦਣ੍ਡਕੇਹਿ ਕਤਆਧਾਰਕੇ ਚ, ਏਤੇ ਚ ਉਚ੍ਚਤਰਾ ਹੋਨ੍ਤਿ ਪਤ੍ਤੇਹਿ ਸਹ ਪਤਨਸਭਾਵਾ, ਤੇਨ ‘ਸੁਸਜ੍ਜਿਤੇਸੂ’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਭਮਕੋਟਿਸਦਿਸੇਨਾਤਿ ਯਤ੍ਥ ਧਮਕਰਣਾਦਿਂ ਪਵੇਸੇਤ੍ਵਾ ਲਿਖਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਭਮਕਸ੍ਸ ਕੋਟਿਯਾ ਸਦਿਸੋ. ਤਾਦਿਸਸ੍ਸ ਦਾਰੁਆਧਾਰਕਸ੍ਸ ਅਵਿਤ੍ਥਿਣ੍ਣਤਾਯ ਠਪਿਤੋਪਿ ਪਤ੍ਤੋ ਪਤਤੀਤਿ ‘ਅਨੋਕਾਸੋ’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਆਲਿਨ੍ਦਕਮਿਡ੍ਢਿਕਾਦੀਨਨ੍ਤਿ ਪਮੁਖਮਿਡ੍ਢਿਕਾਦੀਨਂ, ਉਚ੍ਚਵਤ੍ਥੁਕਾਨਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਬਾਹਿਰਪਸ੍ਸੇਤਿ ਪਾਸਾਦਾਦੀਨਂ ਬਹਿਕੁਟ੍ਟੇ. ਤਨੁਕਮਿਡ੍ਢਿਕਾਯਾਤਿ ਵੇਦਿਕਾਯ. ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਪਨ ਹਤ੍ਥਪ੍ਪਮਾਣਤੋ ਅਬ੍ਭਨ੍ਤਰੇ ਠਪੇਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਆਧਾਰਕੇ ਪਨ ਤਤੋ ਬਹਿਪਿ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਅਞ੍ਞੇਨ ਪਨ ਭਣ੍ਡਕੇਨਾਤਿ ਅਞ੍ਞੇਨ ਭਾਰਭਣ੍ਡੇਨ ਭਣ੍ਡਕੇਨ. ‘ਬਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ ਓਲਮ੍ਬਿਤੁ’ਨ੍ਤਿ ਚ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਪਤ੍ਤਤ੍ਥਵਿਕਾਯ ਅਂਸਬਦ੍ਧਕੋ ਯਥਾ ਲਗ੍ਗਿਤਟ੍ਠਾਨਤੋ ਨ ਪਰਿਗਲ਼ਤਿ, ਤਥਾ ਸਬ੍ਬਥਾਪਿ ਬਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ ਠਪੇਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਬਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾਪਿ ਉਪਰਿ ਠਪੇਤੁਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ‘ਉਪਰਿ ਨਿਸੀਦਨ੍ਤਾ ਓਤ੍ਥਰਿਤ੍ਵਾ ਭਿਨ੍ਦਨ੍ਤੀ’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਤ੍ਥ ਠਪੇਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਨਿਸੀਦਨਸਙ੍ਕਾਭਾਵਤੋ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਬਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ ਵਾਤਿ ਬਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ ਠਪਿਤਛਤ੍ਤੇ ਵਾ. ਯੋ ਕੋਚੀਤਿ ਭਤ੍ਤਪੂਰੋਪਿ ਤੁਚ੍ਛਪਤ੍ਤੋਪਿ. ਪਰਿਹਰਿਤੁਨ੍ਤਿ ਦਿਵਸੇ ਦਿਵਸੇ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਚਰਣਤ੍ਥਾਯ ਠਪੇਤੁਂ. ਪਤ੍ਤਂ ਅਲਭਨ੍ਤੇਨ ਪਨ ਏਕਦਿਵਸਂ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਚਰਿਤ੍ਵਾ ਭੁਞ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਛਡ੍ਡੇਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਪਣ੍ਣਪੁਟਾਦੀਸੁਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ. ਛਵਸੀਸਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤੋਤਿ ਛਵਸੀਸਮਯੋ ਪਤ੍ਤੋ, ਪਕਤਿਵਿਕਾਰਸਮ੍ਬਨ੍ਧੇ ਚੇਤਂ ਸਾਮਿਵਚਨਂ. ਚਬ੍ਬੇਤ੍ਵਾਤਿ ਨਿਟ੍ਠੁਭਿਤ੍ਵਾ. ‘ਪਟਿਗ੍ਗਹਂ ਕਤ੍ਵਾ’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਉਚ੍ਛਿਟ੍ਠਹਤ੍ਥੇਨ ਉਦਕਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਪਤ੍ਤਂ ਪਰਿਪ੍ਫੋਸਿਤ੍ਵਾ ਧੋਵਨਘਂਸਨਵਸੇਨ ਹਤ੍ਥਂ ਧੋਵਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਏਤ੍ਤਕੇਨ ਹਿ ਪਤ੍ਤਂ ਪਟਿਗ੍ਗਹਂ ਕਤ੍ਵਾ ਹਤ੍ਥੋ ਧੋਵਿਤੋ ਨਾਮ ਨ ਹੋਤਿ. ਏਕਂ ਉਦਕਗਣ੍ਡੁਸਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾਤਿ ਪਤ੍ਤਂ ਅਫੁਸਿਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥ ਉਦਕਮੇਵ ਉਚ੍ਛਿਟ੍ਠਹਤ੍ਥੇਨ ਉਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਗਣ੍ਡੁਸਂ ਕਤ੍ਵਾ, ਵਾਮਹਤ੍ਥੇਨੇਵ ਵਾ ਪਤ੍ਤਂ ਉਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਮੁਖੇਨ ਗਣ੍ਡੁਸਂ ਗਹੇਤੁਮ੍ਪਿ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਬਹਿ ਉਦਕੇਨ ਵਿਕ੍ਖਾਲੇਤ੍ਵਾਤਿ ਦ੍ਵੀਸੁ ਅਙ੍ਗੁਲੀਸੁ ਆਮਿਸਮਤ੍ਤਂ ਵਿਕ੍ਖਾਲੇਤ੍ਵਾ ਬਹਿ ਗਹੇਤੁਮ੍ਪਿ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਪਟਿਖਾਦਿਤੁਕਾਮੋਤਿ ਏਤ੍ਥ ਸਯਂ ਨ ਖਾਦਿਤੁਕਾਮੋਪਿ ਅਞ੍ਞੇਸਂ ਖਾਦਨਾਰਹਂ ਠਪੇਤੁਂ ਲਭਤਿ. ਤਤ੍ਥੇਵ ਕਤ੍ਵਾਤਿ ਪਤ੍ਤੇਯੇਵ ਯਥਾਠਪਿਤਟ੍ਠਾਨਤੋ ਅਨੁਦ੍ਧਰਿਤ੍ਵਾ. ਲੁਞ੍ਚਿਤ੍ਵਾਤਿ ਤਤੋ ਮਂਸਮੇਵ ਨਿਰਵਸੇਸਂ ਉਪ੍ਪਟ੍ਟੇਤ੍ਵਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਵਜਿਰਬੁਦ੍ਧਿਟੀਕਾਯਂ (ਵਜਿਰ. ਟੀ. ਚੂਲ਼ਵਗ੍ਗ ੨੫੪) ਪਨ ‘‘ਆਲਿਨ੍ਦਕਮਿਡ੍ਢਿਕਾਦੀਨਨ੍ਤਿ ਪਮੁਖਮਿਡ੍ਢਿਕਾਦੀਨਂ. ਪਰਿਵਤ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥੇਵਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘ਪਰਿਵਤ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਤਤਿਯਵਾਰੇ ਤਤ੍ਥੇਵ ਮਿਡ੍ਢਿਕਾਯ ਪਤਿਟ੍ਠਾਤੀ’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ਪਰਿਭਣ੍ਡਂ ਨਾਮ ਗੇਹਸ੍ਸ ਬਹਿਕੁਟ੍ਟਪਾਦਸ੍ਸ ਥਿਰਭਾਵਤ੍ਥਂ ਕਤਾ ਤਨੁਕਮਿਡ੍ਢਿਕਾ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਏਤ੍ਥ ‘ਪਰਿਵਤ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਪਤ੍ਤੋ ਭਿਜ੍ਜਤੀਤਿ ਅਧਿਕਰਣਭੇਦਾਸਙ੍ਕਾਰਅਭਾਵੇ ਠਾਨੇ ਠਪੇਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ਪਤ੍ਤਮਾਲ਼ੋ ਵਤ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਪਤ੍ਤਾਨਂ ਅਪਤਨਤ੍ਥਂ ਵਟ੍ਟਂ ਵਾ ਚਤੁਰਸ੍ਸਂ ਵਾ ਇਟ੍ਠਕਾਦੀਹਿ ਪਰਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਮਾਲ਼ਕਚ੍ਛਨ੍ਨੇਨ ਕਤੋ. ‘ਪਤ੍ਤਮਣ੍ਡਲਿਕਾ ਪਤ੍ਤਪਚ੍ਛਿਕਾ ਕਾਲਪਣ੍ਣਾਦੀਹਿ ਕਤਾ’ਤਿ ਚ ਲਿਖਿਤਂ. ਮਿਡ੍ਢਨ੍ਤੇ ਆਧਾਰਕੇ ਠਪੇਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ ਪਤ੍ਤਸਨ੍ਧਾਰਣਤ੍ਥਂ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ. ਮਞ੍ਚੇ ਆਧਾਰਕੇਪਿ ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ ਨਿਸੀਦਨਪਚ੍ਚਯਾ ਵਾਰਿਤਤ੍ਤਾ. ਆਸਨ੍ਨਭੂਮਿਕਤ੍ਤਾ ਓਲਮ੍ਬੇਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ. ‘ਅਂਸਕੂਟੇ ਲਗ੍ਗੇਤ੍ਵਾਤਿ (ਚੂਲ਼ਵ. ਅਟ੍ਠ. ੨੫੪) ਵਚਨਤੋ ਅਗ੍ਗਹਤ੍ਥੇ ਲਗ੍ਗੇਤ੍ਵਾ ਅਙ੍ਕੇ ਠਪੇਤੁਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤੀ’ਤਿ ਕੇਚਿ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਨ ਸੁਨ੍ਦਰਂ. ਨ ਕੇਵਲਂ ਯਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤੋਤਿਆਦਿ ਯਦਿ ਹਤ੍ਥੇਨ ਗਹਿਤਪਤ੍ਤੇ ਭੇਦਸਞ੍ਞਾ, ਪਗੇਵ ਅਞ੍ਞੇਨ ਸਰੀਰਾਵਯਵੇਨਾਤਿ ਕਤ੍ਵਾ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਪਨ ਪਚੁਰਵੋਹਾਰਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਘਟਿਕਪਾਲਮਯਂ ਘਟਿਕਟਾਹਂ. ਛਵਸੀਸਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ‘ਸਿਲਾਪੁਤ੍ਤਕਸ੍ਸ ਸਰੀਰਂ, ਖੀਰਸ੍ਸ ਧਾਰਾ’ਤਿਆਦਿਵੋਹਾਰਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਮਞ੍ਚੇ ਨਿਸੀਦਿਤੁਂ ਆਗਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਪਿਸਾਚਿਲ੍ਲਿਕਾਤਿ ਪਿਸਾਚਦਾਰਕਾਤਿਪਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਦਿਨ੍ਨਕਮੇਵ ਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤਮੇਵ. ਚਬ੍ਬੇਤ੍ਵਾਤਿ ਖਾਦਿਤ੍ਵਾ. ਅਟ੍ਠੀਨਿ ਚ ਕਣ੍ਟਕਾਨਿ ਚ ਅਟ੍ਠਿਕਣ੍ਟਕਾਨਿ. ਏਤੇਸੁ ਸਬ੍ਬੇਸੁ ਪਣ੍ਣਤ੍ਤਿਂ ਜਾਨਾਤੁ ਵਾ, ਮਾ ਵਾ, ਆਪਤ੍ਤਿਯੇਵਾਤਿ ਲਿਖਿਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਸਬ੍ਬਪਂਸੁਕੂਲਾਦਿਕਥਾ

੨੯. ਸਬ੍ਬਪਂਸੁਕੂਲਾਦਿਕਥਾਯਂ ਪਂਸੁ ਵਿਯ ਕੁਚ੍ਛਿਤਭਾਵੇਨ ਉਲਤਿ ਪਵਤ੍ਤਤੀਤਿ ਪਂਸੁਕੂਲਂ, ਸਬ੍ਬਂ ਤਂ ਏਤਸ੍ਸਾਤਿ ਸਬ੍ਬਪਂਸੁਕੂਲਿਕੋ, ਪਤ੍ਤਚੀਵਰਾਦਿਕਂ ਸਬ੍ਬਂ ਸਮਣਪਰਿਕ੍ਖਾਰਂ ਪਂਸੁਕੂਲਂਯੇਵ ਕਤ੍ਵਾ ਧਾਰਣਸੀਲੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸਮਣਪਰਿਕ੍ਖਾਰੇਸੁ ਕਤਮਂ ਪਂਸੁਕੂਲਂ ਕਤ੍ਵਾ ਧਾਰੇਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਪੁਚ੍ਛਂ ਸਨ੍ਧਾਯਾਹ ‘‘ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਚੀਵਰਞ੍ਚ ਮਞ੍ਚਪੀਠਞ੍ਚ ਪਂਸੁਕੂਲਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਚ ਚੀਵਰਂ ਵਿਨਯਵਸੇਨ ਚ ਧੁਤਙ੍ਗਸਮਾਦਾਨਵਸੇਨ ਚ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਮਞ੍ਚਪੀਠਂ ਵਿਨਯਵਸੇਨੇਵ. ਕਤਮਂ ਪਂਸੁਕੂਲਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਆਹ ‘‘ਅਜ੍ਝੋਹਰਣੀਯਂ ਪਨ ਦਿਨ੍ਨਮੇਵ ਗਹੇਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ, ਨ ਅਦਿਨ੍ਨਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਪਂਸੁਕੂਲਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਏਤ੍ਥ ਚ ‘‘ਅਜ੍ਝੋਹਰਣੀਯ’’ਨ੍ਤਿ ਵਚਨੇਨ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਗਿਲਾਨਪਚ੍ਚਯਭੇਸਜ੍ਜਪਅਕ੍ਖਾਰਵਸੇਨ ਉਭੋਪਿ ਪਚ੍ਚਯੇ ਦਸ੍ਸੇਤਿ.

ਪਰਿਸ੍ਸਾਵਨਕਥਾ

੩੦. ਪਰਿਸ੍ਸਾਵਨਕਥਾਯਂ ਅਦ੍ਧਾਨਮਗ੍ਗੋ ਨਾਮ ਸਬ੍ਬਨ੍ਤਿਮਪਰਿਚ੍ਛੇਦੇਨ ਅਡ੍ਢਯੋਜਨਪ੍ਪਮਾਣੋ, ਤਤ੍ਤਕਂ ਮਗ੍ਗਂ ਪਰਿਸ੍ਸਾਵਨਂ ਅਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋਪਿ ਅਞ੍ਞੇਨ ਅਪਰਿਸ੍ਸਾਵਨਕੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਯਾਚਿਯਮਾਨੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਅਦੇਨ੍ਤੋਪਿ ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਆਪਤ੍ਤਿਯੇਵ. ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਰਿਸ੍ਸਾਵਨ’’ਨ੍ਤਿ ਅਨੁਜਾਨਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਚੋਲ਼ਕਂ ਨਪ੍ਪਹੋਤਿ. ਭਗਵਤੋ ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਆਰੋਚੇਸੁਂ – ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਕਟਚ੍ਛੁਪਰਿਸ੍ਸਾਵਨ’’ਨ੍ਤਿ (ਚੂਲ਼ਵ. ੨੫੮) ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਪਕਤਿਪਰਿਸ੍ਸਾਵਨਤੋ ਕਟਚ੍ਛੁਪਰਿਸ੍ਸਾਵਨਂ ਖੁਦ੍ਦਕਨ੍ਤਿ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤਿ. ਪਕਤਿਪਰਿਸ੍ਸਾਵਨਸ੍ਸ ਵਿਧਾਨਂ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਨ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਕਟਚ੍ਛੁਪਰਿਸ੍ਸਾਵਨਸ੍ਸ ਪਨ ਵਿਧਾਨਂ ‘‘ਕਟਚ੍ਛੁਪਰਿਸ੍ਸਾਵਨਂ ਨਾਮ ਤੀਸੁ ਦਣ੍ਡਕੇਸੁ ਵਿਨਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ ਕਤ’’ਨ੍ਤਿ (ਚੂਲ਼ਵ. ਅਟ੍ਠ. ੨੫੮) ਵੁਤ੍ਤਂ. ਕਟਚ੍ਛੁਪਰਿਸ੍ਸਾਵਨਂ ਵਤ੍ਵਾ ਪੁਨ ‘‘ਚੋਲ਼ਕਂ ਨਪ੍ਪਹੋਤਿ. ਭਗਵਤੋ ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਆਰੋਚੇਸੁਂ – ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਧਮਕਰਣ’’ਨ੍ਤਿ (ਚੂਲ਼ਵ. ੨੫੮) ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਕਟਚ੍ਛੁਪਰਿਸ੍ਸਾਵਨਤੋਪਿ ਧਮਕਰਣੋ ਖੁਦ੍ਦਕਤਰੋਤਿ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤਿ. ਧਮਕਰਣਸ੍ਸ ਵਿਧਾਨਂ ਹੇਟ੍ਠਾ ਪਰਿਕ੍ਖਾਰਕਥਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤਮੇਵ. ‘‘ਭਿਕ੍ਖੂ ਨਵਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਪਰਿਸ੍ਸਾਵਨਂ ਨ ਸਮ੍ਮਤਿ. ਭਗਵਤੋ ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਆਰੋਚੇਸੁਂ – ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਦਣ੍ਡਪਰਿਸ੍ਸਾਵਨ’’ਨ੍ਤਿ (ਚੂਲ਼ਵ ੨੫੯) ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਪਕਤਿਪਰਿਸ੍ਸਾਵਨਤੋਪਿ ਦਣ੍ਡਪਰਿਸ੍ਸਾਵਨਂ ਮਹਨ੍ਤਤਰਨ੍ਤਿ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤਿ. ‘‘ਦਣ੍ਡਪਰਿਸ੍ਸਾਵਨਂ ਨ ਸਮ੍ਮਤਿ. ਭਗਵਤੋ ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਆਰੋਚੇਸੁਂ – ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਓਤ੍ਥਰਕ’’ਨ੍ਤਿ (ਚੂਲ਼ਵ. ੨੫੯) ਵਚਨਤੋ ਦਣ੍ਡਪਰਿਸ੍ਸਾਵਨਤੋਪਿ ਓਤ੍ਥਰਕਂ ਮਹਨ੍ਤਤਰਨ੍ਤਿ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤਿ. ਤੇਸਂ ਪਨ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਪਰਿਸ੍ਸਾਵਨਾਨਂ ਵਿਧਾਨਂ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ (ਚੂਲ਼ਵ. ਅਟ੍ਠ. ੨੫੯) ਆਗਤਮੇਵ.

ਨਗ੍ਗਕਥਾ

੩੧. ਨਗ੍ਗਕਥਾਯਂ ਨ ਨਗ੍ਗੇਨ ਨਗ੍ਗੋ ਅਭਿਵਾਦੇਤਬ੍ਬੋਤਿ ਨਗ੍ਗੇਨ ਨਵਕਤਰੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਨਗ੍ਗੋ ਵੁਡ੍ਢਤਰੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਨ ਅਭਿਵਾਦੇਤਬ੍ਬੋ ਨ ਵਨ੍ਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਕਸ੍ਮਾ? ‘‘ਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਨਗ੍ਗੇਨ ਨਗ੍ਗੋ ਅਭਿਵਾਦੇਤਬ੍ਬੋ, ਯੋ ਅਭਿਵਾਦੇਯ੍ਯ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸਾ’’ਤਿ (ਚੂਲ਼ਵ. ੨੬੧) ਭਗਵਤਾ ਵਚਨਤੋ ਨ ਅਭਿਵਾਦੇਤਬ੍ਬੋਤਿ ਯੋਜਨਾ. ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਵਦਿ ਅਭਿਵਾਦਨਥੁਤੀਸੂਤਿ ਧਾਤੁਸ੍ਸ ਚੁਰਾਦਿਗਣਤ੍ਤਾ ਣੇ-ਪਚ੍ਚਯੋ ਹੋਤਿ, ਨ ਹੇਤ੍ਵਤ੍ਥਤ੍ਤਾ.

‘‘ਅਕਮ੍ਮਕੇਹਿ ਧਾਤੂਹਿ, ਭਾਵੇ ਕਿਚ੍ਚਾ ਭਵਨ੍ਤਿ ਤੇ;

ਸਕਮ੍ਮਕੇਹਿ ਕਮ੍ਮਤ੍ਥੇ, ਅਰਹਸਕ੍ਕਤ੍ਥਦੀਪਕਾ’’ਤਿ. –

ਵਚਨਤੋ ਕਮ੍ਮਤ੍ਥੇ ਤਬ੍ਬ-ਪਚ੍ਚਯੋਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ. ਨ ਨਗ੍ਗੇਨ ਅਭਿਵਾਦੇਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਤੁ ਨਗ੍ਗੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਨ ਅਭਿਵਾਦੇਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਤਕਮੇਵ ਯੋਜਨਾ. ਨਨੁ ਚ ਭੋ –

‘‘ਕਿਚ੍ਚਾ ਧਾਤੁਹ੍ਯਕਮ੍ਮੇਹਿ, ਭਾਵੇਯੇਵ ਨਪੁਂਸਕੇ;

ਤਦਨ੍ਤਾ ਪਾਯਤੋ ਕਮ੍ਮੇ, ਸਕਮ੍ਮੇਹਿ ਤਿਲਿਙ੍ਗਿਕਾ’’ਤਿ. –

ਵਚਨਤੋ, ਇਮਿਸ੍ਸਾ ਚ ਧਾਤੁਯਾ ਸਕਮ੍ਮਤ੍ਤਾ ਕਮ੍ਮਂ ਅਜ੍ਝਾਹਰਿਤਬ੍ਬਂ, ਕਮ੍ਮਾਨੁਰੂਪਞ੍ਚ ਲਿਙ੍ਗਂ ਠਪੇਤਬ੍ਬਂ, ਅਥ ਕਸ੍ਮਾ ਏਤ੍ਤਕਮੇਵ ਯੋਜਨਾ ਕਤਾਤਿ? ਕਮ੍ਮਵਚਨਿਚ੍ਛਾਭਾਵਤੋ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹਿ –

‘‘ਕਮ੍ਮਸ੍ਸਾਵਚਨਿਚ੍ਛਾਯਂ, ਸਕਮ੍ਮਾਖ੍ਯਾਤਪਚ੍ਚਯਾ;

ਭਾਵੇਪਿ ਤਂ ਯਥਾ ਗੇਹੇ, ਦੇਵਦਤ੍ਤੇਨ ਪਚ੍ਚਤੇ’’ਤਿ.

ਯਥਾ ਆਖ੍ਯਾਤਪਚ੍ਚਯਸਙ੍ਖਾਤਾ ਵਿਭਤ੍ਤਿਯੋ ਸਕਮ੍ਮਕਧਾਤੁਤੋ ਭਵਨ੍ਤਾਪਿ ਕਮ੍ਮਵਚਨਿਚ੍ਛਾਯ ਅਸਤਿ ਕਮ੍ਮਂ ਅਵਤ੍ਵਾ ਭਾਵਤ੍ਥਮੇਵ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਏਵਂ ਕਿਚ੍ਚਪਚ੍ਚਯਾਪਿ ਸਕਮ੍ਮਕਧਾਤੁਤੋ ਭਵਨ੍ਤਾਪਿ ਕਮ੍ਮਵਚਨਿਚ੍ਛਾਯਾਭਾਵਤੋ ਕਮ੍ਮਂ ਅਵਤ੍ਵਾ ਭਾਵਤ੍ਥਮੇਵ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਕਮ੍ਮਞ੍ਚ ਅਨਜ੍ਝਾਹਰਿਤਂ, ਕਮ੍ਮਾਨੁਰੂਪਞ੍ਚ ਲਿਙ੍ਗਂ ਨ ਠਪਿਤਂ, ਭਾਵਤ੍ਥਾਨੁਰੂਪਮੇਵ ਠਪਿਤਨ੍ਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਏਤ੍ਥ ਹਿ ‘‘ਅਯਂ ਨਾਮ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਅਭਿਵਾਦੇਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ ਅਚਿਨ੍ਤੇਤ੍ਵਾ ਸਾਮਞ੍ਞਤੋ ਕਤ੍ਤਾਰਮੇਵ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਠਪਿਤੋਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ.

ਨ ਨਗ੍ਗੇਨ ਨਗ੍ਗੋ ਅਭਿਵਾਦਾਪੇਤਬ੍ਬੋਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਨਗ੍ਗੇਨ ਵੁਡ੍ਢਤਰੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਨਗ੍ਗੋ ਨਵਕਤਰੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਨ ਅਭਿਵਾਦਾਪੇਤਬ੍ਬੋ, ਨ ਵਨ੍ਦਾਪੇਤਬ੍ਬੋਤਿ ਯੋਜਨਾ. ਏਤ੍ਥ ਹਿ ਸਕਾਰਿਤਸ੍ਸ ਕਿਚ੍ਚਪਚ੍ਚਯਸ੍ਸ ਦਿਟ੍ਠਤ੍ਤਾ, ਧਾਤੁਯਾ ਚ ਸਕਮ੍ਮਕਤ੍ਤਾ ਨਵਕਤਰੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਧਾਤੁਕਤ੍ਤਾ ਹੋਤਿ, ਵੁਡ੍ਢਤਰੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਧਾਤੁਕਮ੍ਮਂ, ਪੁਨ ਕਾਰਿਤਸਮ੍ਬਨ੍ਧੇ ਵੁਡ੍ਢਤਰੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਕਾਰਿਤਕਤ੍ਤਾ ਹੋਤਿ, ਨਵਕਤਰੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਕਾਰਿਤਕਮ੍ਮਂ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹਿ –

‘‘ਹੇਤੁਕ੍ਰਿਯਾਯ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੀ-ਭਾਵਾ ਕਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਮਨ੍ਯਤੇ;

ਹੇਤੁਕ੍ਰਿਯਾਪਧਾਨਤ੍ਤਾ, ਅਞ੍ਞਥਾਨੁਪਪਤ੍ਤਿਤੋ’’ਤਿ.

ਨ ਨਗ੍ਗੇਨ ਅਭਿਵਾਦਾਪੇਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਤੁ ਨਗ੍ਗੇਨ ਵੁਡ੍ਢਤਰੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਨ ਅਭਿਵਾਦਾਪੇਤਬ੍ਬਂ, ਨ ਵਨ੍ਦਾਪੇਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਯੋਜਨਾ, ਏਤ੍ਥਾਪਿ ਕਮ੍ਮਵਚਨਿਚ੍ਛਾਯਾਭਾਵਤੋ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਭਾਵੇਯੇਵ ਕਿਚ੍ਚਪਚ੍ਚਯੋ ਹੋਤੀਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ. ਨਨੁ ਵਨ੍ਦਾਪਕੇ ਸਤਿ ਵਨ੍ਦਾਪੇਤਬ੍ਬੋ ਲਬ੍ਭਤਿਯੇਵ, ਅਥ ‘‘ਕਸ੍ਮਾ ਕਮ੍ਮਵਚਨਿਚ੍ਛਾਯਾਭਾਵਤੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ? ‘‘ਵਤ੍ਤਿਚ੍ਛਾਨੁਪੁਬ੍ਬਿਕਾ ਸਦ੍ਦਪਟਿਪਤ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਵਤ੍ਤਿਚ੍ਛਾਭਾਵਤੋ ਨ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ਪੁਬ੍ਬਾਚਰਿਯੇਹਿ –

‘‘ਵਤ੍ਤਿਚ੍ਛਾ ਨ ਭਵੇ ਸਨ੍ਤ-ਮਪ੍ਯਸਨ੍ਤਮ੍ਪਿ ਸਾ ਭਵੇ;

ਤਂ ਯਥਾਨੁਦਰਾ ਕਞ੍ਞਾ, ਸਮੁਦ੍ਦੋ ਕੁਣ੍ਡਿਕਾਤਿ ਚਾ’’ਤਿ.

ਇਤਰੇਸੁਪਿ ਸੁਵਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਮੇਵ. ਪਟਿਚ੍ਛਾਦੇਨ੍ਤਿ ਅਙ੍ਗਮਙ੍ਗਾਨਿ ਏਤਾਹੀਤਿ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦਿਯੋ.

ਗਨ੍ਧਪੁਪ੍ਫਕਥਾ

੩੨. ਗਨ੍ਧਪੁਪ੍ਫਕਥਾਯਂ ‘‘ਗਨ੍ਧਗਨ੍ਧਂ ਪਨ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਕਵਾਟੇ ਪਞ੍ਚਙ੍ਗੁਲਿਂ ਦਾਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਗਨ੍ਧੇ ਦਿਨ੍ਨੇ ਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਨੋ ਲਿਮ੍ਪਿਤੁਨ੍ਤਿ ਸਿਦ੍ਧਂ. ਇਦਾਨਿ ਪਨ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਭੋਜੇਤ੍ਵਾ ਹਤ੍ਥਧੋਵਨਾਵਸਾਨੇ ਹਤ੍ਥਵਾਸਤ੍ਥਾਯ ਗਨ੍ਧਵਿਲੇਪਨਂ ਦੇਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਭਿਕ੍ਖੂ ਪਟਿਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਏਕਚ੍ਚੇ ਹਤ੍ਥਮੇਵ ਲਿਮ੍ਪੇਨ੍ਤਿ, ਏਕਚ੍ਚੇ ਕਾਯਮ੍ਪਿ ਮੁਖਮ੍ਪਿ ਆਲਿਮ੍ਪੇਨ੍ਤਿ, ‘‘ਸੁਗਨ੍ਧੋ ਵਤਾ’’ਤਿਆਦੀਨਿ ਵਤ੍ਵਾ ਹਟ੍ਠਪਹਟ੍ਠਾਕਾਰਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਨ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ? ‘‘ਕਵਾਟੇ ਪਞ੍ਚਙ੍ਗੁਲਿਕਂ ਦਾਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਵਿਹਾਰੇ ਕਵਾਟਧੂਪਨਮਤ੍ਤਸ੍ਸੇਵ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਕਾਯਧੂਪਨਸ੍ਸ ਅਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ, ‘‘ਮਾਲਾਗਨ੍ਧਵਿਲੇਪਨਧਾਰਣਮਣ੍ਡਨਵਿਭੂਸਨਟ੍ਠਾਨਾ ਵੇਰਮਣੀ’’ਤਿ ਵਚਨਸ੍ਸਾਨੁਲੋਮਤੋ ਚ ਨ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਦਿਸ੍ਸਤਿ, ਵੀਮਂਸਿਤ੍ਵਾ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ. ‘‘ਪੁਪ੍ਫਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਵਿਹਾਰੇ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਕ੍ਖਿਪਿਤੁ’’ਨ੍ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਪੁਪ੍ਫੇ ਦਿਨ੍ਨੇ ਗਹੇਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਨ ਪਿਲ਼ਨ੍ਧਨਾਦੀਨਿ ਕਾਤੁਨ੍ਤਿ ਸਿਦ੍ਧਂ. ਇਦਾਨਿ ਪਨ ਭਿਕ੍ਖੂਸੁ ਗਨ੍ਧਪੁਪ੍ਫੇਸੁ ਲਦ੍ਧੇਸੁ ‘‘ਸੁਰਭਿਗਨ੍ਧਂ ਵਤਿਦਂ ਪੁਪ੍ਫ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਨਿ ਵਤ੍ਵਾ ਪਹਟ੍ਠਾਕਾਰਂ ਕਤ੍ਵਾ ਸਿਙ੍ਘਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਨ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ? ਤਮ੍ਪਿ ਵਿਹਾਰੇਯੇਵ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਠਪਨਸ੍ਸ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਸਿਙ੍ਘਿਤਬ੍ਬਾਦਿਭਾਵਸ੍ਸ ਅਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ, ਮਾਲਾਗਨ੍ਧਾਦਿਪਾਠਸ੍ਸ ਅਨੁਲੋਮਤੋ ਚ ਨ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਦਿਸ੍ਸਤਿ, ਵੀਮਂਸਿਤ੍ਵਾ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ. ‘‘ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਕ੍ਖਿਪਿਤੁ’’ਨ੍ਤਿ ਵਚਨਸ੍ਸ ਪਨ ਸਾਮਤ੍ਥਿਯਤੋ ਚੇਤਿਯਪਟਿਮਾਪੂਜਨਾਦੀਨਿ ਚ ਕਾਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਵਿਞ੍ਞਾਯਤਿ.

ਆਸਿਤ੍ਤਕੂਪਧਾਨਕਥਾ

੩੩. ਆਸਿਤ੍ਤਕੂਪਧਾਨਕਥਾਯਂ ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਭਰਣਸੀਲਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘‘ਤਮ੍ਬਲੋਹੇਨ ਵਾ ਰਜਤੇਨ ਵਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਵਿਕਪ੍ਪਨਤ੍ਥੇਨ ਪਨ ਵਾ-ਸਦ੍ਦੇਨ ਹਿਰਞ੍ਞੇਨ ਵਾ ਸੁਵਣ੍ਣੇਨ ਵਾਤਿਆਦਿਂ ਸਙ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ. ਪਟਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਪਨਾਤਿ ਭਗਵਤਾ ਪਨ ਆਸਿਤ੍ਤਕੂਪਧਾਨਸ੍ਸ ਸਾਮਞ੍ਞਵਸੇਨ ਪਟਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਤ੍ਤਾ. ਨ ਕੇਵਲਂ ਰਤਨਪੇਲ਼ਾ ਏਵ ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਅਥ ਖੋ ਦਾਰੁਮਯਾਪੀਤਿ. ਏਤ੍ਥ ਪਿ-ਸਦ੍ਦੋ ਸਮ੍ਪਿਣ੍ਡਨਤ੍ਥੋ, ਤਂ ਨ ਵਿਲੀਵਮਯਤਾਲਪਣ੍ਣਮਯਵੇਤ੍ਤਮਯਾਦਿਕਂ ਸਮ੍ਪਿਣ੍ਡੇਤਿ.

ਮਲ਼ੋਰਿਕਕਥਾ

੩੪. ਮਲ਼ੋਰਿਕਕਥਾਯਂ ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਮਲ਼ੋਰਿਕ’’ਨ੍ਤਿ ਗਿਲਾਨੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਭੁਞ੍ਜਮਾਨੋ ਨ ਸਕ੍ਕੋਤਿ ਹਤ੍ਥੇਨ ਪਤ੍ਤਂ ਸਨ੍ਧਾਰੇਤੁਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਂ. ਪੁਬ੍ਬੇ ਪਤ੍ਤਸਙ੍ਗੋਪਨਤ੍ਥਂ ਆਧਾਰਕੋ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤੋ, ਇਦਾਨਿ ਭੁਞ੍ਜਨਤ੍ਥਂ. ਦਣ੍ਡਾਧਾਰਕੋ ਵੁਚ੍ਚਤੀਤਿ ਦਣ੍ਡਾਧਾਰਕੋ ਪਧਾਨਤੋ ਮਲ਼ੋਰਿਕੋਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਯਟ੍ਠਿ…ਪੇ… ਪੀਠਾਦੀਨਿਪਿ ਆਧਾਰਕਸਾਮਞ੍ਞੇਨ ਏਤ੍ਥੇਵ ਪਵਿਟ੍ਠਾਨੀਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ. ਆਧਾਰਕਂ ਨਾਮ ਛਿਦ੍ਦਂ ਵਿਦ੍ਧਮ੍ਪਿ ਅਤ੍ਥਿ, ਅਵਿਦ੍ਧਮ੍ਪਿ ਅਤ੍ਥਿ, ਤੇਸੁ ਕਤਮਂ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਆਹ ‘‘ਆਧਾਰਸਙ੍ਖੇਪਗਮਨਤੋ ਹਿ…ਪੇ… ਵਟ੍ਟਤਿਯੇਵਾ’’ਤਿ.

ਏਕਭਾਜਨਾਦਿਕਥਾ

੩੫. ਏਕਭਾਜਨਾਦਿਕਥਾਯਂ ਏਕਤੋਭੁਞ੍ਜਨਂ ਨਾਮ ਏਕਭਾਜਨਸ੍ਮਿਂ ਏਕਕ੍ਖਣੇਯੇਵ ਸਹਭੁਞ੍ਜਨਂ, ਨ ਨਾਨਾਭਾਜਨੇ. ਏਕਭਾਜਨਸ੍ਮਿਮ੍ਪਿ ਨ ਨਾਨਾਕ੍ਖਣੇਤਿ ਆਹ ‘‘ਸਚੇ ਪਨਾ’’ਤਿਆਦਿ. ਤਸ੍ਮਿਂ ਅਪਗਤੇ ਤਸ੍ਸ ਅਪਗਤਤ੍ਤਾ ਇਤਰਸ੍ਸ ਸੇਸਕਂ ਭੁਞ੍ਜਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਇਮਿਨਾ ਏਕਕ੍ਖਣੇ ਅਭੁਞ੍ਜਨਭਾਵਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਇਤਰਸ੍ਸਪੀਤਿਆਦੀਸੁ ਇਤਰਸ੍ਸਪੀਤਿ ਇਤਰੀਤਰਕਥਨਂ, ਸੇਸਭੁਞ੍ਜਕਇਤਰਤੋ ਇਤਰਸ੍ਸਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤੇਨ ਪਠਮਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਗਤਭਿਕ੍ਖੁਮੇਵਾਹ. ਤਸ੍ਮਿਂ ਖੀਣੇ ਤਸ੍ਸ ਖਣਤ੍ਤਾ ਪਠਮਂ ਗਹਿਤਵਤ੍ਥੁਸ੍ਸ ਖੀਣਤ੍ਤਾ ਪੁਨ ਗਹੇਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਇਮਿਨਾ ਸਹਅਭੁਞ੍ਜਨਭਾਵਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ.

ਨ ਏਕਮਞ੍ਚੇ ਨਿਪਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬਂ ਸਤਿਪਿ ਨਾਨਾਅਤ੍ਥਰਣੇ ‘‘ਨ ਏਕਮਞ੍ਚੇ ਤੁਵਟ੍ਟਿਤਬ੍ਬਂ, ਯੋ ਤੁਵਟ੍ਟੇਯ੍ਯ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸਾ’’ਤਿ (ਚੂਲ਼ਵ. ੨੬੪) ਵਚਨਤੋ. ਨ ਏਕਤ੍ਥਰਣੇ ਨਿਪਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬਂ ਸਤਿਪਿ ਨਾਨਾਮਞ੍ਚੇ ‘‘ਨ ਏਕਤ੍ਥਰਣਾ ਤੁਵਟ੍ਟਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ (ਚੂਲ਼ਵ. ੨੬੪) ਵਚਨਤੋ, ਪਗੇਵ ਉਭਿਨ੍ਨਂ ਏਕਤ੍ਤੇਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਯਦਿ ਏਵਂ ਨਾਨਾਮਞ੍ਚਨਾਨਾਅਤ੍ਥਰਣੇਸੁ ਅਸਨ੍ਤੇਸੁ ਕਥਂ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ ਸਿਯਾਤਿ ਚਿਨ੍ਤਾਯਮਾਹ ‘‘ਵਵਤ੍ਥਾਨਂ ਪਨਾ’’ਤਿਆਦਿ. ਏਕਤ੍ਥਰਣਪਾਵੁਰਣੇਹੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਅਯਂ ਏਕਤ੍ਥਰਣਪਾਵੁਰਣਸਦ੍ਦੋ ਨ ਚਤ੍ਥਸਮਾਸੋ ਹੋਤਿ, ਅਥ ਖੋ ਬਾਹਿਰਤ੍ਥਸਮਾਸੋਤਿ ਆਹ ‘‘ਏਕਂ ਅਤ੍ਥਰਣਞ੍ਚੇਵ ਪਾਵੁਰਣਞ੍ਚ ਏਤੇਸਨ੍ਤਿ ਏਕਤ੍ਥਰਣਪਾਵੁਰਣਾ’’ਤਿ, ਤਿਪਦਤੁਲ੍ਯਾਧਿਕਰਣਬਾਹਿਰਤ੍ਥਸਮਾਸੋਯਂ. ਕੇਸਮੇਤਮਧਿਵਚਨਨ੍ਤ੍ਯਾਹ ‘‘ਏਕਂ ਅਨ੍ਤਂ ਅਤ੍ਥਰਿਤ੍ਵਾ ਏਕਂ ਪਾਰੁਪਿਤ੍ਵਾ ਨਿਪਜ੍ਜਨ੍ਤਾਨਮੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨ’’ਨ੍ਤਿ, ਏਵਂ ਨਿਪਜ੍ਜਨ੍ਤਾਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਏਤਂ ਏਕਤ੍ਥਰਣਪਾਵੁਰਣਪਦਂ ਅਧਿਵਚਨਂ ਹੋਤੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਕੇਸਂ ਪਨ ਅਨ੍ਤਨ੍ਤਿ ਆਹ ‘‘ਸਂਹਾਰਿਮਾਨ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ.

ਚੇਲਪਟਿਕਕਥਾ

੩੬. ਚੇਲਪਟਿਕਕਥਾਯਂ ਚੇਲਪਟਿਕਨ੍ਤਿ ਚੇਲਸਨ੍ਥਰਂ. ਕਿਂ ਪਨ ਭਗਵਤੋ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਪਞ੍ਞਾਪਨੇ ਕਾਰਣਨ੍ਤਿ? ‘‘ਬੋਧਿਰਾਜਕੁਮਾਰੋ ਕਿਰ ‘ਸਚੇ ਅਹਂ ਪੁਤ੍ਤਂ ਲਚ੍ਛਾਮਿ, ਅਕ੍ਕਮਿਸ੍ਸਤਿ ਮੇ ਭਗਵਾ ਚੇਲਪਟਿਕ’ਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਅਜ੍ਝਾਸਯੇਨ ਸਨ੍ਥਰਿ, ਅਭਬ੍ਬੋ ਚੇਸ ਪੁਤ੍ਤਲਾਭਾਯ, ਤਸ੍ਮਾ ਭਗਵਾ ਨ ਅਕ੍ਕਮਿ. ਯਦਿ ਅਕ੍ਕਮੇਯ੍ਯ, ਪਚ੍ਛਾ ਪੁਤ੍ਤਂ ਅਲਭਨ੍ਤੋ ‘ਨਾਯਂ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੂ’ਤਿ ਦਿਟ੍ਠਿਂ ਗਣ੍ਹੇਯ੍ਯ, ਇਦਂ ਤਾਵ ਭਗਵਤੋ ਅਨਕ੍ਕਮਨੇ ਕਾਰਣਂ. ਯਸ੍ਮਾ ਪਨ ਭਿਕ੍ਖੂਪਿ ਯੇ ਅਜਾਨਨ੍ਤਾ ਅਕ੍ਕਮੇਯ੍ਯੁਂ, ਤੇ ਗਿਹੀਨਂ ਪਰਿਭੂਤਾ ਭਵੇਯ੍ਯੁਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਪਰਿਭਵਤੋ ਮੋਚੇਤੁਂ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਪਞ੍ਞਪੇਸਿ, ਇਦਂ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਪਞ੍ਞਾਪਨੇ ਕਾਰਣ’’ਨ੍ਤਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ (ਚੂਲ਼ਵ. ਅਟ੍ਠ. ੨੬੮) ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨਿਯਂ (ਸਾਰਤ੍ਥ. ਟੀ. ਚੂਲ਼ਵਗ੍ਗ ੩.੨੬੮) ਪਨ ‘‘ਭਗਵਾ ਤੁਣ੍ਹੀ ਅਹੋਸੀਤਿ ‘ਕਿਸ੍ਸ ਨੁ ਖੋ ਅਤ੍ਥਾਯ ਰਾਜਕੁਮਾਰੇਨ ਅਯਂ ਮਹਾਸਕ੍ਕਾਰੋ ਕਤੋ’ਤਿ ਆਵਜ੍ਜੇਨ੍ਤੋ ਪੁਤ੍ਤਪਤ੍ਥਨਾਯ ਕਤਭਾਵਂ ਅਞ੍ਞਾਸਿ. ਸੋ ਹਿ ਰਾਜਪੁਤ੍ਤੋ ਅਪੁਤ੍ਤਕੋ, ਸੁਤਞ੍ਚਾਨੇਨ ਅਹੋਸਿ ‘ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਕਿਰ ਅਧਿਕਾਰਂ ਕਤ੍ਵਾ ਮਨਸਾ ਇਚ੍ਛਿਤਂ ਲਭਨ੍ਤੀ’ਤਿ, ਸੋ ‘ਸਚਾਹਂ ਪੁਤ੍ਤਂ ਲਭਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਇਮਂ ਚੇਲਪਟਿਕਂ ਅਕ੍ਕਮਿਸ੍ਸਤਿ. ਨੋ ਚੇ ਲਭਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਨ ਅਕ੍ਕਮਿਸ੍ਸਤੀ’ਤਿ ਪਤ੍ਥਨਂ ਕਤ੍ਵਾ ਸਨ੍ਥਰਾਪੇਸਿ. ਅਥ ਭਗਵਾ ‘ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਸ੍ਸਤਿ ਨੁ ਖੋ ਏਤਸ੍ਸ ਪੁਤ੍ਤੋ’ਤਿ ਆਵਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ‘ਨ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਸ੍ਸਤੀ’ਤਿ ਅਦ੍ਦਸ. ਪੁਬ੍ਬੇ ਕਿਰ ਸੋ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਦੀਪੇ ਵਸਮਾਨੋ ਭਰਿਯਾਯ ਸਮਾਨਚ੍ਛਨ੍ਦੋ ਅਨੇਕਸਕੁਣਪੋਤਕੇ ਖਾਦਿ. ‘ਸਚਸ੍ਸ ਮਾਤੁਗਾਮੋ ਪੁਞ੍ਞਵਾ ਭਵੇਯ੍ਯ, ਪੁਤ੍ਤਂ ਲਭੇਯ੍ਯ, ਉਭੋਹਿ ਪਨ ਸਮਾਨਚ੍ਛਨ੍ਦੇਹਿ ਹੁਤ੍ਵਾ ਪਾਪਕਮ੍ਮਂ ਕਤਂ, ਤੇਨਸ੍ਸ ਪੁਤ੍ਤੋ ਨ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਅਞ੍ਞਾਸਿ. ਦੁਸ੍ਸੇ ਪਨ ਅਕ੍ਕਨ੍ਤੇ ‘ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਅਧਿਕਾਰਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪਤ੍ਥਿਤਂ ਲਭਨ੍ਤੀਤਿ ਲੋਕੇ ਅਨੁਸ੍ਸਵੋ, ਮਯਾ ਚ ਮਹਾਅਧਿਕਾਰੋ ਕਤੋ, ਨ ਚ ਪੁਤ੍ਤਂ ਲਭਾਮਿ, ਤੁਚ੍ਛਂ ਇਦਂ ਵਚਨ’ਨ੍ਤਿ ਮਿਚ੍ਛਾਗਾਹਂ ਗਣ੍ਹੇਯ੍ਯ. ਤਿਤ੍ਥਿਯਾਪਿ ‘ਨਤ੍ਥਿ ਸਮਣਾਨਂ ਅਕਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਨਾਮ, ਚੇਲਪਟਿਕਮ੍ਪਿ ਮਦ੍ਦਨ੍ਤਾ ਆਹਿਣ੍ਡਨ੍ਤੀ’ਤਿ ਉਜ੍ਝਾਯੇਯ੍ਯੁਂ, ਏਤਰਹਿ ਚ ਅਕ੍ਕਮਨ੍ਤੇਸੁ ਬਹੂ ਭਿਕ੍ਖੂ ਪਰਚਿਤ੍ਤਵਿਦੁਨੋ, ਤੇ ਭਬ੍ਬਤ੍ਤਂ ਜਾਨਿਤ੍ਵਾ ਅਕ੍ਕਮਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ. ਅਭਬ੍ਬਤਂ ਜਾਨਿਤ੍ਵਾ ਨ ਅਕ੍ਕਮਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ. ਅਨਾਗਤੇ ਪਨ ਉਪਨਿਸ੍ਸਯੋ ਮਨ੍ਦੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ, ਅਨਾਗਤਂ ਨ ਜਾਨਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ. ਤੇਸੁ ਅਕ੍ਕਮਨ੍ਤੇਸੁ ਸਚੇ ਪਤ੍ਥਿਤਂ ਸਮਿਜ੍ਝਿਸ੍ਸਤਿ, ਇਚ੍ਚੇਤਂ ਕੁਸਲਂ. ਨੋ ਚੇ ਇਜ੍ਝਿਸ੍ਸਤਿ, ‘ਪੁਬ੍ਬੇ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਅਧਿਕਾਰਂ ਕਤ੍ਵਾ ਇਚ੍ਛਿਤਿਚ੍ਛਿਤਂ ਲਭਨ੍ਤਿ, ਇਦਾਨਿ ਨ ਲਭਨ੍ਤਿ, ਤੇਯੇਵ ਮਞ੍ਞੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਪੂਰਕਾ ਅਹੇਸੁਂ, ਇਮੇ ਪਨ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਂ ਪੂਰੇਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੀ’ਤਿ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਵਿਪ੍ਪਟਿਸਾਰਿਨੋ ਭਵਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀਤਿ ਇਮੇਹਿ ਤੀਹਿ ਕਾਰਣੇਹਿ ਭਗਵਾ ਅਕ੍ਕਮਿਤੁਂ ਅਨਿਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਤੁਣ੍ਹੀ ਅਹੋਸਿ. ਪਚ੍ਛਿਮਂ ਜਨਤਂ ਤਥਾਗਤੋ ਅਨੁਕਮ੍ਪਤੀਤਿ ਇਦਂ ਪਨ ਥੇਰੋ ਵੁਤ੍ਤੇਸੁ ਕਾਰਣੇਸੁ ਤਤਿਯਕਾਰਣਂ ਸਨ੍ਧਾਯਾਹਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਪਾਲ਼ਿਯਂ (ਚੂਲ਼ਵ. ੨੬੮) ‘‘ਯਾਚਿਯਮਾਨੇਨ ਚੇਲਪਟਿਕਂ ਅਕ੍ਕਮਿਤੁ’’ਨ੍ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਯਾਚਿਯਮਾਨੇਨ ਏਵ ਅਕ੍ਕਮਿਤਬ੍ਬਂ, ਨੋ ਅਯਾਚਿਯਮਾਨੇਨਾਤਿ ਸਿਦ੍ਧਂ, ਤਤ੍ਥਪਿ ‘‘ਮਙ੍ਗਲਤ੍ਥਾਯਾ’’ਤਿ (ਚੂਲ਼ਵ. ੨੬੮) ਵਚਨਤੋ ਮਙ੍ਗਲਤ੍ਥਾਯ ਯਾਚਿਯਮਾਨੇਨ ਅਕ੍ਕਮਿਤਬ੍ਬਂ, ਨ ਸਿਰਿਸੋਭਗ੍ਗਾਦਿਅਤ੍ਥਾਯ ਯਾਚਿਯਮਾਨੇਨਾਤਿ ਚ, ਤਤ੍ਥਪਿ ‘‘ਗਿਹੀਨ’’ਨ੍ਤਿ (ਚੂਲ਼ਵ. ੨੬੮) ਵਚਨਤੋ ਗਿਹੀਨਂ ਏਵ ਚੇਲਸਨ੍ਥਰਂ ਅਕ੍ਕਮਿਤਬ੍ਬਂ, ਨ ਪਬ੍ਬਜਿਤਾਨਨ੍ਤਿ ਚ. ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ (ਚੂਲ਼ਵ. ਅਟ੍ਠ. ੨੬੮) ‘‘ਯਾ ਕਾਚਿ ਇਤ੍ਥੀ ਅਪਗਤਗਬ੍ਭਾ ਵਾ ਹੋਤੁ, ਗਰੁਗਬ੍ਭਾ ਵਾ’’ਤਿ ਅਨਿਯਮਵਾਚਕੇਨ ਵਾ-ਸਦ੍ਦੇਨ ਵਚਨਤੋ ਨ ਕੇਵਲਂ ਇਮਾ ਦ੍ਵੇਯੇਵ ਗਹੇਤਬ੍ਬਾ, ਅਥ ਖੋ ‘‘ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਗਬ੍ਭਾ ਵਾ ਵਿਜਾਤਿਪੁਤ੍ਤਾ ਵਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਯਾ ਕਾਚਿ ਮਙ੍ਗਲਿਕਾਯੋ ਇਤ੍ਥਿਯੋਪਿ ਪੁਰਿਸਾਪਿ ਗਹੇਤਬ੍ਬਾ. ‘‘ਏਵਰੂਪੇਸੁ ਠਾਨੇਸੂ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਨ ਕੇਵਲਂ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਟ੍ਠਾਨੇਸੁਯੇਵ, ਅਥ ਖੋ ਤਂਸਦਿਸੇਸੁ ਯੇਸੁ ਕੇਸੁਚਿ ਮਙ੍ਗਲਟ੍ਠਾਨੇਸੁ ਯੇਸਂ ਕੇਸਞ੍ਚਿ ਗਿਹੀਨਂ ਮਙ੍ਗਲਤ੍ਥਾਯ ਯਾਚਿਯਮਾਨਾਨਂ ਚੇਲਸਨ੍ਥਰਂ ਅਕ੍ਕਮਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਸਿਜ੍ਝਤਿ, ਵੀਮਂਸਿਤ੍ਵਾ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ. ਪਾਲ਼ਿਯਂ (ਚੂਲ਼ਵ. ੨੬੮) ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਧੋਤਪਾਦਕਂ ਅਕ੍ਕਮਿਤੁ’’ਨ੍ਤਿ ਸਾਮਞ੍ਞਵਸੇਨ ਵਚਨਤੋ, ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਞ੍ਚ (ਚੂਲ਼ਵ. ਅਟ੍ਠ. ੨੬੮) ‘‘ਤਂ ਅਕ੍ਕਮਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਅਵਿਸੇਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਧੋਤਪਾਦਕਂ ਅਯਾਚਿਯਮਾਨੇਨਪਿ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਅਕ੍ਕਮਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਸਿਦ੍ਧਂ, ‘‘ਧੋਤੇਹਿ ਪਾਦੇਹਿ ਅਕ੍ਕਮਨਤ੍ਥਾਯਾ’’ਤਿ ਪਨ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਅਧੋਤੇਹਿ ਅਕ੍ਕਮਿਤੁਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਚ, ਵੀਮਂਸਿਤ੍ਵਾ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ.

ਪਾਦਘਂਸਨੀਯਕਥਾ

੩੭. ਪਾਦਘਂਸਨੀਯਕਥਾਯਂ ਪਠਮਂ ਤਾਵ ਅਕਪ੍ਪਿਯਪਾਦਘਂਸਨਿਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਕਤਕਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਕਤਕਂ ਨਾਮ ਕੀਦਿਸਨ੍ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਾਯ ਸਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਕਤਕਂ ਨਾਮ ਪਦੁਮਕਣ੍ਣਿਕਾਕਾਰ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ. ਕਸ੍ਮਾ ਪਟਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਬਾਹੁਲਿਕਾਨੁਯੋਗਤ੍ਤਾ’’ਤਿ. ਤਤੋ ਕਪ੍ਪਿਯਪਾਦਘਂਸਨਿਯੋ ਦਸ੍ਸੇਤੁਮਾਹ ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਿਸ੍ਸੋ ਪਾਦਘਂਸਨਿਯੋ’’ਤਿਆਦਿ. ਸੇਸਂ ਸੁਵਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਮੇਵ.

ਬੀਜਨੀਕਥਾ

੩੮. ਬੀਜਨੀਕਥਾਯਂ ਪਠਮਂ ਤਾਵ ਅਕਪ੍ਪਿਯਬੀਜਨਿਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਚਮਰੀਵਾਲੇਹਿ ਕਤਬੀਜਨੀ ਨ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਤਤੋ ਕਪ੍ਪਿਯਛਬੀਜਨਿਯੋ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਮਕਸਬੀਜਨੀਆਦਿ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਆਹ. ਤਤ੍ਥ ਕਪ੍ਪਿਯਛਬੀਜਨਿਯੋ ਨਾਮ ਮਕਸਬੀਜਨੀ, ਵਾਕਮਯਬੀਜਨੀ, ਉਸੀਰਮਯਬੀਜਨੀ, ਮੋਰਪਿਞ੍ਛਮਯਬੀਜਨੀ, ਵਿਧੂਪਨਂ, ਤਾਲਵਣ੍ਟਞ੍ਚਾਤਿ. ਤਾਸਂ ਵਿਸੇਸਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਵਿਧੂਪਨਨ੍ਤਿ ਬੀਜਨੀ ਵੁਚ੍ਚਤੀ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਉਸੀਰਮਯਂ ਮੋਰਪਿਞ੍ਛਮਯਞ੍ਚ ਸੁਵਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਤ੍ਤਾ ਨ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਬੀਜਨਿਨ੍ਤਿ ਚਤੁਰਸ੍ਸਬੀਜਨਿਂ. ਤਾਲਵਣ੍ਟਨ੍ਤਿ ਤਾਲਪਤ੍ਤਾਦੀਹਿ ਕਤਂ ਮਣ੍ਡਲਿਕਬੀਜਨਿ’’ਨ੍ਤਿ ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨਿਯਂ (ਸਾਰਤ੍ਥ. ਟੀ. ਚੂਲ਼ਵਗ੍ਗ ੩.੨੬੯) ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਛਤ੍ਤਕਥਾ

੩੯. ਛਤ੍ਤਕਥਾਯਂ ਛਤ੍ਤਂ ਨਾਮ ਤੀਣਿ ਛਤ੍ਤਾਨਿ ਸੇਤਚ੍ਛਤ੍ਤਂ, ਕਿਲਞ੍ਜਚ੍ਛਤ੍ਤਂ, ਪਣ੍ਣਚ੍ਛਤ੍ਤਨ੍ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਸੇਤਚ੍ਛਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਥਪਲਿਗੁਣ੍ਠਿਤਂ ਪਣ੍ਡਰਚ੍ਛਤ੍ਤਂ. ਕਿਲਞ੍ਜਚ੍ਛਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵਿਲੀਵਚ੍ਛਤ੍ਤਂ. ਪਣ੍ਣਚ੍ਛਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਤਾਲਪਣ੍ਣਾਦੀਹਿ ਯੇਹਿ ਕੇਹਿਚਿ ਕਤਂ. ਮਣ੍ਡਲਬਦ੍ਧਂ ਸਲਾਕਬਦ੍ਧਨ੍ਤਿ ਇਦਂ ਪਨ ਤਿਣ੍ਣਮ੍ਪਿ ਛਤ੍ਤਾਨਂ ਪਞ੍ਜਰਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਾਨਿ ਹਿ ਮਣ੍ਡਲਬਦ੍ਧਾਨਿ ਚੇਵ ਹੋਨ੍ਤਿ ਸਲਾਕਬਦ੍ਧਾਨਿ ਚ. ਯਮ੍ਪਿ ਤਤ੍ਥਜਾਤਕਦਣ੍ਡੇਨ ਕਤਂ ਏਕਪਣ੍ਣਚ੍ਛਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ, ਤਮ੍ਪਿ ਛਤ੍ਤਮੇਵ. ‘‘ਵਿਲੀਵਚ੍ਛਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵੇਣੁਵਿਲੀਵੇਹਿ ਕਤਂ ਛਤ੍ਤਂ. ਤਤ੍ਥਜਾਤਕਦਣ੍ਡਕੇਨ ਕਤਨ੍ਤਿ ਤਾਲਪਣ੍ਣਂ ਸਹ ਦਣ੍ਡਕੇਨ ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਤਮੇਵ ਛਤ੍ਤਦਣ੍ਡਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ ਗੋਪਾਲਕਾਦਯੋ ਵਿਯ, ਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯੇਤਂ ਵੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨਿਯਂ (ਸਾਰਤ੍ਥ. ਟੀ. ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯ ੩.੬੩੪) ਵੁਤ੍ਤਂ. ਵਿਮਤਿਵਿਨੋਦਨਿਯਂ (ਵਿ. ਵਿ. ਟੀ. ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯ ੨.੬੩੪) ਪਨ ‘‘ਵਿਲੀਵਚ੍ਛਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵੇਣੁਪੇਸਿਕਾਹਿ ਕਤਂ. ਮਣ੍ਡਲਬਦ੍ਧਾਨੀਤਿ ਦੀਘਸਲਾਕਾਸੁ ਤਿਰਿਯਂ ਵਲਯਾਕਾਰੇਨ ਸਲਾਕਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਸੁਤ੍ਤੇਹਿ ਬਦ੍ਧਾਨਿ ਦੀਘਞ੍ਚ ਤਿਰਿਯਞ੍ਚ ਉਜੁਕਮੇਵ ਸਲਾਕਾਯੋ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਦਲ਼੍ਹਬਦ੍ਧਾਨਿ ਚੇਵ ਤਿਰਿਯਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਦੀਘਦਣ੍ਡਕੇਹੇਵ ਸਙ੍ਕੋਚਾਰਹਂ ਕਤ੍ਵਾ ਸੁਤ੍ਤੇਹੇਵ ਤਿਰਿਯਂ ਬਦ੍ਧਾਨਿ. ਤਤ੍ਥਜਾਤਕਦਣ੍ਡਕੇਨ ਕਤਨ੍ਤਿ ਸਹ ਦਣ੍ਡਕੇਨ ਛਿਨ੍ਨਤਾਲਪਣ੍ਣਾਦੀਹਿ ਕਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਇਧ ਪਨ ਛਤ੍ਤਧਾਰਕਪੁਗ੍ਗਲਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਗਿਲਾਨਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਛਤ੍ਤਂ ਧਾਰੇਤੁਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਸੇਸਂ ਸੁਵਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਮੇਵ.

ਨਖਕਥਾ

੪੦. ਨਖਕਥਾਯਂ ਦੀਘਨਖਧਾਰਣਪਚ੍ਚਯਾ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਵਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ ‘‘ਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਦੀਘਾ ਨਖਾ ਧਾਰੇਤਬ੍ਬਾ, ਯੋ ਧਾਰੇਯ੍ਯ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸਾ’’ਤਿ (ਚੂਲ਼ਵ. ੨੭੪) ਵਚਨਤੋ ਧਾਰੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਆਪਤ੍ਤਿ. ‘‘ਨਖੇਨਪਿ ਨਖਂ ਛਿਨ੍ਦਨ੍ਤਿ, ਮੁਖੇਨਪਿ ਨਖਂ ਛਿਨ੍ਦਨ੍ਤਿ, ਕੁਟ੍ਟੇਪਿ ਘਂਸਨ੍ਤਿ, ਅਙ੍ਗੁਲਿਯੋ ਦੁਕ੍ਖਾ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਭਗਵਤੋ ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਆਰੋਚੇਸੁਂ – ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਨਖਚ੍ਛੇਦਨ’’ਨ੍ਤਿ (ਚੂਲ਼ਵ. ੨੭੪) ਵਚਨਤੋ ਨਖਚ੍ਛੇਦਨਸਤ੍ਥਕਂ ਧਾਰੇਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਹੇਟ੍ਠਾ ਚ ‘‘ਨਖਚ੍ਛੇਦਨਂ ਵਲਿਤਕਂਯੇਵ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ (ਪਾਰਾ. ਅਟ੍ਠ. ੧.੮੫) ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਵਲਿਤਕਨ੍ਤਿ ਨਖਚ੍ਛੇਦਨਕਾਲੇ ਦਲ਼੍ਹਗ੍ਗਹਣਤ੍ਥਂ ਵਲੀਹਿ ਯੁਤ੍ਤਮੇਵ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਵਿਮਤਿਵਿਨੋਦਨਿਯਂ (ਵਿ. ਵਿ. ਟੀ. ੧.੮੫) ਵੁਤ੍ਤਂ. ਮਂਸਪ੍ਪਮਾਣੇਨਾਤਿ ਅਙ੍ਗੁਲਗ੍ਗਮਂਸਪ੍ਪਮਾਣੇਨ. ਵੀਸਤਿਮਟ੍ਠਨ੍ਤਿ ਵੀਸਤਿਪਿ ਹਤ੍ਥਪਾਦਨਖੇ ਲਿਖਿਤਮਟ੍ਠੇ ਕਰੋਨ੍ਤਿ. ਸੇਸਂ ਸੁਵਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਮੇਵ.

ਲੋਮਕਥਾ

ਲੋਮਕਥਾਯਂ ‘‘ਸਮ੍ਬਾਧੇਲੋਮਂ ਸਂਹਰਾਪੇਨ੍ਤਿ. ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਉਜ੍ਝਾਯਨ੍ਤਿ ਖੀਯਨ੍ਤਿ ਵਿਪਾਚੇਨ੍ਤਿ ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਗਿਹੀ ਕਾਮਭੋਗਿਨੋ’’ਤਿ ਵਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ‘‘ਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ…ਪੇ… ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸਾ’’ਤਿ (ਚੂਲ਼ਵ. ੨੭੫) ਵਚਨਤੋ ਸਂਹਰਾਪੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਆਪਤ੍ਤਿ. ਅਞ੍ਞਤਰਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਸਮ੍ਬਾਧੇ ਵਣੋ ਹੋਤਿ, ਭੇਸਜ੍ਜਂ ਨ ਤਿਟ੍ਠਤੀਤਿ ਇਮਿਸ੍ਸਾ ਅਟ੍ਠੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਆਬਾਧਪਚ੍ਚਯਾ ਸਮ੍ਬਾਧੇ ਲੋਮਂ ਸਂਹਰਾਪੇਤੁ’’ਨ੍ਤਿ (ਚੂਲ਼ਵ. ੨੭੫) ਵਚਨਤੋ ਆਬਾਧਪਚ੍ਚਯਾ ਭੇਸਜ੍ਜਪਤਿਟ੍ਠਾਪਨਤ੍ਥਾਯ ਸਮ੍ਬਾਧੇ ਲੋਮਂ ਹਰਾਪੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ. ‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਪਿਸਾਚਿਲ੍ਲਿਕਾ’’ਤਿ ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਉਜ੍ਝਾਯਨਪਚ੍ਚਯਾ ‘‘ਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਦੀਘਂ ਨਾਸਿਕਾਲੋਮਂ ਧਾਰੇਤਬ੍ਬਂ, ਯੋ ਧਾਰੇਯ੍ਯ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸਾ’’ਤਿ (ਚੂਲ਼ਵ. ੨੭੫) ਵਚਨਤੋ ਧਾਰਣਪਚ੍ਚਯਾ ਆਪਤ੍ਤਿ. ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਣ੍ਡਾਸ’’ਨ੍ਤਿ ਅਨੁਰਕ੍ਖਣਤ੍ਥਾਯ ਸਣ੍ਡਾਸੋ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਨਾਸਿਕਾਲੋਮਂ ਸਣ੍ਡਾਸੇਨ ਹਰਾਪੇਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਪਲਿਤਨ੍ਤਿ ਪਣ੍ਡਰਕੇਸਂ. ਗਾਹੇਤੁਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ ‘‘ਮਾ ਮੇ ਜਰਾਭਾਵੋ ਹੋਤੂ’’ਤਿ ਮਨਸਿ ਕਤਤ੍ਤਾ. ਬੀਭਚ੍ਛਂ ਹੁਤ੍ਵਾਤਿ ਵਿਰੂਪਂ ਹੁਤ੍ਵਾ. ਪਲਿਤਂ ਵਾ ਅਪਲਿਤਂ ਵਾਤਿ ਪਣ੍ਡਰਂ ਵਾ ਅਪਣ੍ਡਰਂ ਵਾ. ਗਾਹਾਪੇਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ ਅਪ੍ਪਸਾਦਾਵਹਤ੍ਤਾਤਿ.

ਕਾਯਬਨ੍ਧਨਕਥਾ

੪੧. ਕਾਯਬਨ੍ਧਨਕਥਾਯਂ ਅਕਾਯਬਨ੍ਧਨੇਨਾਤਿ ਅਬਨ੍ਧਿਤਕਾਯਬਨ੍ਧਨੇਨ. ਭਿਕ੍ਖੁਨਾਤਿ ਸੇਸੋ. ਅਥ ਵਾ ਅਕਾਯਬਨ੍ਧਨੇਨਾਤਿ ਅਬਨ੍ਧਿਤਕਾਯਬਨ੍ਧਨੋ ਹੁਤ੍ਵਾਤਿ ਇਤ੍ਥਮ੍ਭੂਤਤ੍ਥੇ ਕਰਣਵਚਨਂ ਯਥਾ ‘‘ਭਿਨ੍ਨੇਨ ਸੀਸੇਨ ਪਗ੍ਘਰਨ੍ਤੇਨ ਲੋਹਿਤੇਨ ਪਟਿਵਿਸਕੇ ਉਜ੍ਝਾਪੇਸੀ’’ਤਿ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਅਬਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ ਨਿਕ੍ਖਮਨ੍ਤੇਨ ਯਤ੍ਥ ਸਰਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਬਨ੍ਧਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ. ਕਾਯਬਨ੍ਧਨਂ ਨਾਮ ਛ ਕਾਯਬਨ੍ਧਨਾਨਿ ਕਲਾਬੁਕਂ, ਦੇਡ੍ਡੁਭਕਂ, ਮੁਰਜਂ, ਮਦ੍ਦਵੀਣਂ, ਪਟ੍ਟਿਕਂ, ਸੂਕਰਨ੍ਤਕਨ੍ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਕਲਾਬੁਕਂ ਨਾਮ ਬਹੁਰਜ੍ਜੁਕਂ. ਦੇਡ੍ਡੁਭਕਂ ਨਾਮ ਉਦਕਸਪ੍ਪਸੀਸਸਦਿਸਂ. ਮੁਰਜਂ ਨਾਮ ਮੁਰਜਵਟ੍ਟਿਸਣ੍ਠਾਨਂ ਵੇਠੇਤ੍ਵਾ ਕਤਂ. ਮਦ੍ਦਵੀਣਂ ਨਾਮ ਪਾਮਙ੍ਗਸਣ੍ਠਾਨਂ. ਈਦਿਸਞ੍ਹਿ ਏਕਮ੍ਪਿ ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਪਗੇਵ ਬਹੂਨਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਪਟਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਾਨਿ ਅਕਪ੍ਪਿਯਕਾਯਬਨ੍ਧਨਾਨਿ ਨਾਮ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਪਟ੍ਟਿਕਂ, ਸੂਕਰਨ੍ਤਕਨ੍ਤਿ ਇਮਾਨਿ ਦ੍ਵੇ ਕਾਯਬਨ੍ਧਨਾਨਿ ਭਗਵਤਾ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਾਨਿ ਕਪ੍ਪਿਯਕਾਯਬਨ੍ਧਨਾਨਿ ਨਾਮ, ਤਸ੍ਸ ਪਕਤਿਵੀਤਾ ਵਾ ਮਚ੍ਛਕਣ੍ਟਕਵਾਯਿਮਾ ਵਾ ਪਟ੍ਟਿਕਾ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਸੇਸਾ ਕੁਞ੍ਜਰਚ੍ਛਿਕਾਦਿਭੇਦਾ ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਸੂਕਰਨ੍ਤਕਂ ਨਾਮ ਕੁਞ੍ਚਿਕਕੋਸਕਸਣ੍ਠਾਨਂ ਹੋਤਿ, ਏਕਰਜ੍ਜੁਕਂ, ਪਨ ਮੁਦ੍ਦਿਕਕਾਯਬਨ੍ਧਨਞ੍ਚ ਸੂਕਰਨ੍ਤਕਂ ਅਨੁਲੋਮੇਤਿ. ਇਮੇਹਿ ਪਨ ਦ੍ਵੀਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਅਟ੍ਠ ਕਾਯਬਨ੍ਧਨਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ. ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਮੁਰਜਂ ਮਦ੍ਦਵੀਣ’’ਨ੍ਤਿ ਇਦਂ ਦਸਾਸੁਯੇਵ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਨ੍ਤਿ ਪਾਮਙ੍ਗਦਸਾ ਚੇਤ੍ਥ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਉਪਰਿ ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਸੋਭਕਂ ਨਾਮ ਵੇਠੇਤ੍ਵਾ ਮੁਖਵਟ੍ਟਿਸਿਬ੍ਬਨਂ. ਗੁਣਕਂ ਨਾਮ ਮੁਦਿਙ੍ਗਸਣ੍ਠਾਨੇਨ ਸਿਬ੍ਬਨਂ. ਏਵਂ ਸਿਬ੍ਬਿਤਾ ਹਿ ਅਨ੍ਤੋ ਥਿਰਾ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਪਵਨਨ੍ਤੋਤਿ ਪਾਸਨ੍ਤੋ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਵਜਿਰਬੁਦ੍ਧਿਟੀਕਾਯਂ (ਵਜਿਰ. ਟੀ. ਚੂਲ਼ਵਗ੍ਗ ੨੭੭-੨੭੮) ਪਨ ‘‘ਮੁਦ੍ਦਿਕਕਾਯਬਨ੍ਧਨਂ ਨਾਮ ਚਤੁਰਸ੍ਸਂ ਅਕਤ੍ਵਾ ਸਜ੍ਜਿਤਂ. ਪਾਮਙ੍ਗਦਸਾ ਚਤੁਰਸ੍ਸਾ. ਮੁਦਿਙ੍ਗਸਣ੍ਠਾਨੇਨਾਤਿ ਸਙ੍ਘਾਟਿਯਾ ਮੁਦਿਙ੍ਗਸਿਬ੍ਬਨਾਕਾਰੇਨ ਵਰਕਸੀਸਾਕਾਰੇਨ. ਪਵਨਨ੍ਤੋਤਿ ਪਾਸਨ੍ਤੋ, ‘ਦਸਾਮੂਲ’ਨ੍ਤਿ ਚ ਲਿਖਿਤਂ. ਅਕਾਯਬਨ੍ਧਨੇਨ ਸਞ੍ਚਿਚ੍ਚ ਵਾ ਅਸਞ੍ਚਿਚ੍ਚ ਵਾ ਗਾਮਪ੍ਪਵੇਸਨੇ ਆਪਤ੍ਤਿ. ਸਰਿਤਟ੍ਠਾਨਤੋ ਬਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ ਪਵਿਸਿਤਬ੍ਬਂ, ਨਿਵਤ੍ਤਿਤਬ੍ਬਂ ਵਾਤਿ ਲਿਖਿਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਨਿਵਾਸਨਪਾਰੁਪਨਕਥਾ

੪੨. ਨਿਵਾਸਨਪਾਰੁਪਨਕਥਾਯਂ ਹਤ੍ਥਿਸੋਣ੍ਡਾਦਿਵਸੇਨ ਗਿਹਿਨਿਵਤ੍ਥਂ ਨ ਨਿਵਾਸੇਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਹਤ੍ਥਿਸੋਣ੍ਡਕਂ (ਚੂਲ਼ਵ. ਅਟ੍ਠ. ੨੮੦; ਕਙ੍ਖਾ. ਅਟ੍ਠ. ਪਰਿਮਣ੍ਡਲਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾ) ਨਾਮ ਨਾਭਿਮੂਲਤੋ ਹਤ੍ਥਿਸੋਣ੍ਡਸਣ੍ਠਾਨਂ ਓਲਮ੍ਬਕਂ ਕਤ੍ਵਾ ਨਿਵਤ੍ਥਂ ਚੋਲ਼ਿਕਇਤ੍ਥੀਨਂ ਨਿਵਾਸਨਂ ਵਿਯ. ਮਚ੍ਛਵਾਲ਼ਕਂ ਨਾਮ ਏਕਤੋ ਦਸਨ੍ਤਂ ਏਕਤੋ ਪਾਸਨ੍ਤਂ ਓਲਮ੍ਬਿਤ੍ਵਾ ਨਿਵਤ੍ਥਂ. ਚਤੁਕਣ੍ਣਕਂ ਨਾਮ ਉਪਰਿਤੋ ਦ੍ਵੇ, ਹੇਟ੍ਠਤੋ ਦ੍ਵੇਤਿ ਏਵਂ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਕਣ੍ਣੇ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਨਿਵਤ੍ਥਂ. ਤਾਲਵਣ੍ਟਕਂ ਨਾਮ ਤਾਲਵਣ੍ਟਾਕਾਰੇਨ ਸਾਟਕਂ ਓਲਮ੍ਬਿਤ੍ਵਾ ਨਿਵਾਸਨਂ. ਸਤਵਲਿਕਂ ਨਾਮ ਦੀਘਸਾਟਕਂ ਅਨੇਕਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਓਭੁਜਿਤ੍ਵਾ ਓਵਟ੍ਟਿਕਂ ਕਰੋਨ੍ਤੇਨ ਨਿਵਤ੍ਥਂ, ਵਾਮਦਕ੍ਖਿਣਪਸ੍ਸੇਸੁ ਵਾ ਨਿਰਨ੍ਤਰਂ ਵਲਿਯੋ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਨਿਵਤ੍ਥਂ. ਸਚੇ ਪਨ ਜਾਣੁਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਏਕਂ ਵਾ ਦ੍ਵੇ ਵਾ ਵਲਿਯੋ ਪਞ੍ਞਾਯਨ੍ਤਿ, ਵਟ੍ਟਤਿ. ਸਂਵੇਲ੍ਲਿਯਂ ਨਿਵਾਸੇਨ੍ਤੀਤਿ ਮਲ੍ਲਕਮ੍ਮਕਾਰਾਦਯੋ ਵਿਯ ਕਚ੍ਛਂ ਬਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ ਨਿਵਾਸੇਨ੍ਤਿ, ਏਵਂ ਨਿਵਾਸੇਤੁਂ ਗਿਲਾਨਸ੍ਸਪਿ ਮਗ੍ਗਪ੍ਪਟਿਪਨ੍ਨਸ੍ਸਪਿ ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਸੇਤਪਟਪਾਰੁਤਾਦਿਵਸੇਨ ਨ ਗਿਹਿਪਾਰੁਤਂ ਪਾਰੁਪਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਸੇਤਪਟਪਾਰੁਤਂ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕਪਾਰੁਤਂ ਏਕਸਾਟਕਪਾਰੁਤਂ ਸੋਣ੍ਡਪਾਰੁਤਂ ਅਨ੍ਤੇਪੁਰਿਕਪਾਰੁਤਂ ਮਹਾਜੇਟ੍ਠਕਪਾਰੁਤਂ ਕੁਟਿਪਵੇਸਕਪਾਰੁਤਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਪਾਰੁਤਂ ਪਾਲ਼ਿਕਾਰਕਪਾਰੁਤਨ੍ਤਿ ਏਵਮਾਦਿ ਪਰਿਮਣ੍ਡਲਲਕ੍ਖਣਤੋ ਅਞ੍ਞਥਾ ਪਾਰੁਤਂ ਸਬ੍ਬਮੇਤਂ ਗਿਹਿਪਾਰੁਤਂ ਨਾਮ, ਤਸ੍ਮਾ ਯਥਾ ਸੇਤਪਟਾ ਅਡ੍ਢਪਾਲਕਨਿਗਣ੍ਠਾ ਪਾਰੁਪਨ੍ਤਿ, ਯਥਾ ਚ ਏਕਚ੍ਚੇ ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕਾ ਉਰਂ ਵਿਵਰਿਤ੍ਵਾ ਦ੍ਵੀਸੁ ਅਂਸਕੂਟੇਸੁ ਪਾਵੁਰਣਂ ਠਪੇਨ੍ਤਿ, ਯਥਾ ਚ ਏਕਸਾਟਕਾ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਨਿਵਤ੍ਥਸਾਟਕਸ੍ਸ ਏਕੇਨ ਅਨ੍ਤੇਨ ਪਿਟ੍ਠਿਂ ਪਾਰੁਪਿਤ੍ਵਾ ਉਭੋ ਕਣ੍ਣੇ ਉਭੋਸੁ ਅਂਸਕੂਟੇਸੁ ਠਪੇਨ੍ਤਿ, ਯਥਾ ਚ ਸੁਰਾਸੋਣ੍ਡਾਦਯੋ ਸਾਟਕੇਨ ਗੀਵਂ ਪਰਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਉਭੋ ਅਨ੍ਤੇ ਉਰੇ ਵਾ ਓਲਮ੍ਬੇਨ੍ਤਿ, ਪਿਟ੍ਠਿਯਂ ਵਾ ਖਿਪੇਨ੍ਤਿ, ਯਥਾ ਚ ਅਨ੍ਤੇਪੁਰਿਕਾਯੋ ਅਕ੍ਖਿਤਾਰਕਮਤ੍ਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਓਗੁਣ੍ਠਿਕਂ ਪਾਰੁਪਨ੍ਤਿ, ਯਥਾ ਚ ਮਹਾਜੇਟ੍ਠਾ ਦੀਘਸਾਟਕਂ ਨਿਵਾਸੇਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸੇਵ ਏਕੇਨ ਅਨ੍ਤੇਨ ਸਕਲਸਰੀਰਂ ਪਾਰੁਪਨ੍ਤਿ, ਯਥਾ ਚ ਕਸ੍ਸਕਾ ਖੇਤ੍ਤਕੁਟਿਂ ਪਵਿਸਨ੍ਤਾ ਸਾਟਕਂ ਪਲਿਵੇਠੇਤ੍ਵਾ ਉਪਕਚ੍ਛਕੇ ਪਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਤਸ੍ਸੇਵ ਏਕੇਨ ਅਨ੍ਤੇਨ ਸਰੀਰਂ ਪਾਰੁਪਨ੍ਤਿ, ਯਥਾ ਚ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਉਭਿਨ੍ਨਂ ਉਪਕਚ੍ਛਕਾਨਂ ਅਨ੍ਤਰੇ ਸਾਟਕਂ ਪਵੇਸੇਤ੍ਵਾ ਅਂਸਕੂਟੇਸੁ ਪਾਰੁਪਨ੍ਤਿ, ਯਥਾ ਚ ਪਾਲ਼ਿਕਾਰਕੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਏਕਂਸਪਾਰੁਪਨੇਨ ਪਾਰੁਤਂ ਵਾਮਬਾਹੁਂ ਵਿਵਰਿਤ੍ਵਾ ਚੀਵਰਂ ਅਂਸਕੂਟੇ ਆਰੋਪੇਤਿ. ਏਵਂ ਅਪਾਰੁਪਿਤ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਏਤੇ ਅਞ੍ਞੇ ਚ ਏਵਰੂਪੇ ਪਾਰੁਪਨਦੋਸੇ ਵਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਨਿਬ੍ਬਿਕਾਰਂ ਪਰਿਮਣ੍ਡਲਂ ਪਾਰੁਪਿਤਬ੍ਬਂ. ਤਥਾ ਅਪਾਰੁਪਿਤ੍ਵਾ ਆਰਾਮੇ ਵਾ ਅਨ੍ਤਰਘਰੇ ਵਾ ਅਨਾਦਰੇਨ ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਵਿਕਾਰਂ ਕਰੋਨ੍ਤਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਕਟਂ.

ਕਾਜਕਥਾ

੪੩. ਕਾਜਕਥਾਯਂ ਮੁਣ੍ਡਵੇਠੀਤਿ ਯਥਾ ਰਞ੍ਞੋ ਕੁਹਿਞ੍ਚਿ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਪਰਿਕ੍ਖਾਰਭਣ੍ਡਗ੍ਗਹਣਮਨੁਸ੍ਸਾਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਉਭਤੋਕਾਜਨ੍ਤਿ ਏਕਸ੍ਮਿਂਯੇਵ ਕਾਜੇ ਪੁਰਤੋ ਚ ਪਚ੍ਛਤੋ ਚ ਉਭੋਸੁ ਭਾਗੇਸੁ ਲਗ੍ਗੇਤ੍ਵਾ ਵਹਿਤਬ੍ਬਭਾਰਂ. ਏਕਤੋਕਾਜਨ੍ਤਿ ਏਕਤੋ ਪਚ੍ਛਤੋਯੇਵ ਲਗ੍ਗੇਤ੍ਵਾ ਵਹਿਤਬ੍ਬਭਾਰਂ. ਅਨ੍ਤਰਾਕਾਜਨ੍ਤਿ ਮਜ੍ਝੇ ਲਗ੍ਗੇਤ੍ਵਾ ਦ੍ਵੀਹਿ ਵਹਿਤਬ੍ਬਭਾਰਂ. ਸੀਸਭਾਰਾਦਯੋ ਸੀਸਾਦੀਹਿ ਵਹਿਤਬ੍ਬਭਾਰਾਦਯੋ ਏਵ. ਓਲਮ੍ਬਕਨ੍ਤਿ ਹਤ੍ਥੇਨ ਓਲਮ੍ਬਿਤ੍ਵਾ ਵਹਿਤਬ੍ਬਭਾਰਂ. ਏਤੇਸੁ ਉਭਤੋਕਾਜਮੇਵ ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਸੇਸਾ ਵਟ੍ਟਨ੍ਤਿ.

ਦਨ੍ਤਕਟ੍ਠਕਥਾ

੪੪. ਦਨ੍ਤਕਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਦਨ੍ਤਕਟ੍ਠਸ੍ਸ ਅਖਾਦਨੇ ਪਞ੍ਚ ਦੋਸੇ, ਖਾਦਨੇ ਪਞ੍ਚਾਨਿਸਂਸੇ ਚ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਭਗਵਤਾ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਦਨ੍ਤਕਟ੍ਠਂ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਂ. ਤਤ੍ਥ ਪਞ੍ਚ ਦੋਸਾ ਨਾਮ ਅਚਕ੍ਖੁਸ੍ਸਂ, ਮੁਖਂ ਦੁਗ੍ਗਨ੍ਧਂ, ਰਸਹਰਣਿਯੋ ਨ ਵਿਸੁਜ੍ਝਨ੍ਤਿ, ਪਿਤ੍ਤਂ ਸੇਮ੍ਹਂ ਭਤ੍ਤਂ ਪਰਿਯੋਨਨ੍ਧਤਿ, ਭਤ੍ਤਮਸ੍ਸ ਨਚ੍ਛਾਦੇਤੀਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਅਚਕ੍ਖੁਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਚਕ੍ਖੂਨਂ ਹਿਤਂ ਨ ਹੋਤਿ, ਪਰਿਹਾਨਿਂ ਜਨੇਤਿ. ਨਚ੍ਛਾਦੇਤੀਤਿ ਨ ਰੁਚ੍ਚਤਿ. ਪਞ੍ਚਾਨਿਸਂਸਾ ਵੁਤ੍ਤਪਟਿਪਕ੍ਖਤੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਤਤੋ ਦੀਘਦਨ੍ਤਕਟ੍ਠਖਾਦਨੇ ਚ ਅਤਿਮਦਾਹਕਦਨ੍ਤਕਟ੍ਠਖਾਦਨੇ ਚ ਦੁਕ੍ਕਟਂ ਪਞ੍ਞਪੇਤ੍ਵਾ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗੁਲਪਰਮਂ ਚਤੁਰਙ੍ਗੁਲਪਚ੍ਛਿਮਂ ਦਨ੍ਤਕਟ੍ਠਂ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਂ. ਤਤ੍ਥ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗੁਲਂ ਪਰਮਂ ਏਤਸ੍ਸ ਦਨ੍ਤਕਟ੍ਠਸ੍ਸਾਤਿ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗੁਲਪਰਮਂ. ਚਤੁਰਙ੍ਗੁਲਂ ਪਚ੍ਛਿਮਂ ਪਮਾਣਂ ਏਤਸ੍ਸ ਦਨ੍ਤਕਟ੍ਠਸ੍ਸਾਤਿ ਚਤੁਰਙ੍ਗੁਲਪਚ੍ਛਿਮਂ. ਅਤਿਮਦਾਹਕਨ੍ਤਿ ਅਤਿਖੁਦ੍ਦਕਂ. ਅਟ੍ਠਙ੍ਗੁਲਂ ਮਹਾਦਨ੍ਤਕਟ੍ਠਂ ਨਾਮ, ਚਤੁਰਙ੍ਗੁਲਂ ਖੁਦ੍ਦਕਦਨ੍ਤਕਟ੍ਠਂ ਨਾਮ, ਪਞ੍ਚਛਸਤ੍ਤਙ੍ਗੁਲਂ ਮਜ੍ਝਿਮਦਨ੍ਤਕਟ੍ਠਂ ਨਾਮ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਦੁਵਿਧੇਨ ਉਦਕੇਨ ਤਿਵਿਧੇਨ ਦਨ੍ਤਕਟ੍ਠੇਨਾ’’ਤਿ. ‘‘ਅਟ੍ਠਙ੍ਗੁਲਪਰਮਨ੍ਤਿ ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਪਮਾਣਙ੍ਗੁਲੇਨ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗੁਲਪਰਮ’’ਨ੍ਤਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯ (ਚੂਲ਼ਵ. ਅਟ੍ਠ. ੨੮੨) ਮਾਹ.

ਏਤ੍ਥ ਚ ਪਮਾਣਙ੍ਗੁਲੇਨਾਤਿ ਇਦਂ ਪਕਤਿਅਙ੍ਗੁਲੇਨਾਤਿ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਪਕਤਿਅਙ੍ਗੁਲੇਨ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗੁਲਤੋ ਅਧਿਕਪ੍ਪਮਾਣਂ ਦਨ੍ਤਕਟ੍ਠਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਤਤ੍ਤਕਮੇਵ ਚ ਕਤ੍ਵਾ ਖਾਦਨ੍ਤਿ. ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਪਨ ‘‘ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਪਮਾਣਙ੍ਗੁਲੇਨ’’ ਇਚ੍ਚੇਵ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਨ ‘‘ਪਕਤਿਅਙ੍ਗੁਲੇਨਾ’’ਤਿ. ਤਸ੍ਮਾ ਯਂ ਵਡ੍ਢਕਿਹਤ੍ਥਤੋ ਅਙ੍ਗੁਲਂ ਪਮਾਣਂ ਕਤ੍ਵਾ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਗੇਹਾਦੀਨਿ ਮਿਨਨ੍ਤਿ, ਤੇਨ ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਪਮਾਣਙ੍ਗੁਲਭੂਤੇਨ ਵਡ੍ਢਕਿਅਙ੍ਗੁਲੇਨ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗੁਲਪਰਮਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹਿ ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨਿਯਂ (ਸਾਰਤ੍ਥ. ਟੀ. ਚੂਲ਼ਵਗ੍ਗ ੩.੨੮੦-੨੮੨) ‘‘ਪਮਾਣਙ੍ਗੁਲੇਨਾਤਿ ਵਡ੍ਢਕਿਅਙ੍ਗੁਲਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ. ਵਿਮਤਿਵਿਨੋਦਨਿਯਞ੍ਚ (ਵਿ. ਵਿ. ਟੀ. ਚੂਲ਼ਵਗ੍ਗ ੨.੨੮੨) ‘‘ਪਮਾਣਙ੍ਗੁਲੇਨਾਤਿ ਵਡ੍ਢਕਿਅਙ੍ਗੁਲੇਨ, ਕੇਚਿ ਪਨ ‘ਪਕਤਿਅਙ੍ਗੁਲੇਨਾ’ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਚਤੁਰਙ੍ਗੁਲਪਚ੍ਛਿਮਵਚਨੇਨ ਸਮੇਤਿ. ਨ ਹਿ ਪਕਤਿਅਙ੍ਗੁਲੇਨ ਚਤੁਰਙ੍ਗੁਲਪ੍ਪਮਾਣਂ ਦਨ੍ਤਕਟ੍ਠਂ ਕਣ੍ਠੇ ਅਵਿਲਗ੍ਗਂ ਖਾਦਿਤੁਂ ਸਕ੍ਕਾ’’ਤਿ.

ਰੁਕ੍ਖਰੋਹਨਕਥਾ

੪੫. ਰੁਕ੍ਖਾਰੋਹਨਕਥਾਯਂ ਪੁਰਿਸੋ ਪਮਾਣੋ ਯਸ੍ਸ ਰੁਕ੍ਖਸ੍ਸਾਤਿ ਪੋਰਿਸੋ, ਉਦ੍ਧਂ ਉਕ੍ਖਿਪਿਤਹਤ੍ਥੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਮਨੁਸ੍ਸਕਾਯਪ੍ਪਮਾਣੋ ਪਞ੍ਚਹਤ੍ਥਮਤ੍ਤਉਚ੍ਚੋ ਰੁਕ੍ਖਪਦੇਸੋ, ਤਂ ਪੋਰਿਸਂ ਰੁਕ੍ਖਂ, ਅਵਯਵੇ ਸਮੁਦਾਯਵੋਹਾਰੋ ਯਥਾ ‘‘ਸਮੁਦ੍ਦੋ ਦਿਟ੍ਠੋ’’ਤਿ, ਆਭੁਸੋ ਪਦਨ੍ਤਿ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ ਪਵਤ੍ਤਨ੍ਤੀਤਿ ਆਪਦਾ, ਪਰਿਸ੍ਸਯਾ. ਯਾਵ ਅਤ੍ਥੋ ਅਤ੍ਥਿ ਏਤਸ੍ਮਿਂ ਰੁਕ੍ਖੇਤਿ ਯਾਵਦਤ੍ਥੋ, ਰੁਕ੍ਖੋ, ਅਤ੍ਥ-ਸਦ੍ਦੋ ਪਯੋਜਨਵਾਚਕੋ. ਯਾਵ ਤਸ੍ਮਿਂ ਰੁਕ੍ਖੇ ਭਿਕ੍ਖੁਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥੋ ਪਯੋਜਨਂ ਅਤ੍ਥਿ, ਤਾਵ ਅਭਿਰੁਹਿਤਬ੍ਬੋਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਸੇਸਂ ਸੁਵਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਮੇਵ.

ਛਨ੍ਦਾਰੋਪਨਕਥਾ

੪੬. ਛਨ੍ਦਾਰੋਪਨਕਥਾਯਂ ਛਨ੍ਦਸੋਤਿ ਸਕ੍ਕਟਭਾਸਾਯ. ਨ ਆਰੋਪੇਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਵਾਚਨਾਮਗ੍ਗਂ ਨ ਆਰੋਪੇਤਬ੍ਬਂ. ਸਕਾਯ ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਯਾਤਿ ਮਾਗਧਭਾਸਾਯ. ਤਤ੍ਥ ਸਨ੍ਤੇਹਿ ਕਤਾਤਿ ਸਕ੍ਕਟਾ, ਅਟ੍ਠਕਵਾਮਕਾਦੀਹਿ ਸਮਿਤਪਾਪੇਹਿ ਇਸੀਹਿ ਕਤਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਥ ਵਾ ਸਕ੍ਕਰਿਤਬ੍ਬਾ ਪੂਜਿਤਬ੍ਬਾਤਿ ਸਕ੍ਕਟਾ ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਹਿਤਸੁਖਾਵਹਨਤੋ, ਤਦਤ੍ਥਿਕੇਹਿ ਮਨੁਸ੍ਸੇਹਿ ਪੂਜਿਤਬ੍ਬਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਭਾਸੀਯਤੇਤਿ ਭਾਸਾ, ਸਕ੍ਕਟਾ ਚ ਸਾ ਭਾਸਾ ਚਾਤਿ ਸਕ੍ਕਟਭਾਸਾ. ਵੇਦਤ੍ਤਯਗਤਾ ਨਿਰੁਤ੍ਤਿ, ਸਸ੍ਸ ਏਸਾਤਿ ਸਕਾ, ਭਗਵਤੋ ਵਚਨਨ੍ਤ੍ਯਤ੍ਥੋ. ਮਗਧੇ ਜਾਤਾ ਮਾਗਧਿਕਾ, ਆਦਿਕਪ੍ਪਕਾਲੇ ਮਗਧਰਟ੍ਠੇ ਜਾਤਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਉਚ੍ਚਤੇਤਿ ਉਤ੍ਤਿ, ਨੀਹਰਿਤ੍ਵਾ ਉਤ੍ਤਿ ਨਿਰੁਤ੍ਤਿ, ਪਿਟਕਤ੍ਤਯਤੋ ਨੀਹਰਿਤ੍ਵਾ ਕਥੀਯਤੇਤ੍ਯਤ੍ਥੋ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ਪੋਰਾਣੇਹਿ –

‘‘ਸਾ ਮਾਗਧੀ ਮੂਲਭਾਸਾ;

ਨਰਾ ਯਾਯਾਦਿਕਪ੍ਪਿਕਾ;

ਬ੍ਰਹ੍ਮਾਨੋ ਚਾਸ੍ਸੁਤਾਲਾਪਾ;

ਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਾ ਚਾਪਿ ਭਾਸਰੇ’’ਤਿ.

ਸੇਸਂ ਸੁਵਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਮੇਵ.

ਲੋਕਾਯਤਕਥਾ

੪੭. ਲੋਕਾਯਤਕਥਾਯਂ ਲੋਕਿਯਨ੍ਤਿ ਪਤਿਟ੍ਠਹਨ੍ਤਿ ਪੁਞ੍ਞਾਪੁਞ੍ਞਾਨਿ ਤਬ੍ਬਿਪਾਕੋ ਚਾਤਿ ਲੋਕੋ, ਸਤ੍ਤਲੋਕੋ. ਆਭੁਸੋ ਯਤਨ੍ਤਿ ਵੀਰਿਯਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥਾਤਿ ਆਯਤਂ, ਲੋਕਸ੍ਸ ਆਯਤਂ ਲੋਕਾਯਤਂ, ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਭੁਸੋ ਵੀਰਿਯਕਰਣਟ੍ਠਾਨਨ੍ਤ੍ਯਤ੍ਥੋ. ਕਿਂ ਤਂ? ਤਿਤ੍ਥਿਯਸਤ੍ਥਂ. ਸਬ੍ਬਂ ਉਚ੍ਛਿਟ੍ਠਂ, ਕਸ੍ਮਾ? ਸਕੁਣਾਦੀਹਿ ਪਰਿਭੁਤ੍ਤਪੁਬ੍ਬਤ੍ਤਾ. ਸਬ੍ਬਂ ਅਨੁਚ੍ਛਿਟ੍ਠਂ ਇਮਸ੍ਸ ਅਵਸੇਸਭੋਜਨਸ੍ਸ ਕੇਨਚਿ ਅਪਰਿਭੁਤ੍ਤਪੁਬ੍ਬਤ੍ਤਾ. ਸੇਤੋ ਕਾਕੋ ਅਟ੍ਠਿਸ੍ਸ ਸੇਤਤ੍ਤਾ, ਕਾਲ਼ੋ ਬਕੋ ਪਾਦਸ੍ਸ ਕਾਲ਼ਤ੍ਤਾਤਿ. ਨਤ੍ਥਿ ਅਤ੍ਥੋ ਏਤ੍ਥਾਤਿ ਨਿਰਤ੍ਥਕਂ, ਨਿਰਤ੍ਥਕਮੇਵ ਕਾਰਣਂ ਨਿਰਤ੍ਥਕਕਾਰਣਂ. ਤੇਨ ਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤਂ ਨਿਰਤ੍ਥਕਕਾਰਣਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤਂ. ਤਰਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥਾਤਿ ਤਿਤ੍ਥਂ, ਪਟ੍ਟਨਂ. ਤਿਤ੍ਥਂ ਵਿਯਾਤਿ ਤਿਤ੍ਥਂ, ਲਦ੍ਧਿ, ਤਂ ਏਤੇਸਂ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਤਿਤ੍ਥਿਯਾ, ਵਿਪਰੀਤਦਸ੍ਸਨਾ. ਸਾਸਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਾਵਕੇ ਏਤ੍ਥਾਤਿ ਸਤ੍ਥਂ, ਤਿਤ੍ਥਿਯਾਨਂ ਸਤ੍ਥਂ ਤਿਤ੍ਥਿਯਸਤ੍ਥਂ. ਨ ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਵਿਜ੍ਜਾ ਪਰਿਯਾਪੁਣਿਤਬ੍ਬਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਵਿਜ੍ਜਾ ਨਾਮ ਯਾ ਕਾਚਿ ਬਾਹਿਰਕਾ ਅਨਤ੍ਥਸਞ੍ਹਿਤਾ. ਨ ਪਰਿਯਾਪੁਣਿਤਬ੍ਬਾਤਿ ਅਤ੍ਤਨਾ ਨ ਪਰਿਯਾਪੁਣਿਤਬ੍ਬਾ. ਨ ਵਾਚੇਤਬ੍ਬਾਤਿ ਪਰੇਸਂ ਨ ਵਾਚੇਤਬ੍ਬਾ. ਸੇਸਂ ਸੁਵਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਮੇਵ.

ਖਿਪਿਤਕਥਾ

੪੮. ਖਿਪਿਤਕਥਾਯਂ ਖਿਪੀਯਿਤ੍ਥਾਤਿ ਖਿਪਿਤੋ. ਖਿਪਿ ਅਬ੍ਯਤ੍ਤਸਦ੍ਦੇਤਿ ਧਾਤੁ. ਭਾਵੇਨਭਾਵਲਕ੍ਖਣਤ੍ਤਾ ਤਸ੍ਮਿਂ ਖਿਪਿਤੇਤਿ ਵਿਭਤ੍ਯਨ੍ਤਂ. ‘‘ਯਸ੍ਮਿਂ ਕਿਸ੍ਮਿਞ੍ਚਿ ਪੁਗ੍ਗਲੇ’’ਤਿ ਲਕ੍ਖਣਵਨ੍ਤਕਤ੍ਤਾ ਅਜ੍ਝਾਹਰਿਤਬ੍ਬੋ. ਜੀਵਾਤਿ ਜੀਵ ਪਾਣਧਾਰਣੇਤਿ ਧਾਤੁ, ਵਿਭਤ੍ਤਿਲੋਪੋ. ਯਸ੍ਮਿਂ ਕਿਸ੍ਮਿਞ੍ਚਿ ਪੁਗ੍ਗਲੇ ਖਿਪਿਤੇ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ‘‘ਜੀਵਾ’’ਤਿ ਵਚਨਂ ਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਂ, ਭਿਕ੍ਖੁਸ੍ਮਿਂ ਖਿਪਿਤੇ ਗਿਹਿਨਾ ‘‘ਜੀਵਥ ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ਵੁਚ੍ਚਮਾਨੇ ਸਤਿ ‘‘ਚਿਰਂ ਜੀਵਾ’’ਤਿ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਵਤ੍ਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਯੋਜਨਾ. ‘‘ਵੁਚ੍ਚਮਾਨੇ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਲਕ੍ਖਣਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਵਾਚਕਤ੍ਤਾ ਤੇਨ ਸਮਾਨਾਧਿਕਰਣਂ ਕਮ੍ਮਭੂਤਂ ‘‘ਭਿਕ੍ਖੁਸ੍ਮਿ’’ਨ੍ਤਿ ਲਕ੍ਖਣਵਨ੍ਤਕਮ੍ਮਂ ਅਜ੍ਝਾਹਰਿਤਬ੍ਬਂ ਯਥਾ ਕਿਂ ‘‘ਗੋਸੁ ਦੁਯ੍ਹਮਾਨਾਸੁ ਪੁਰਿਸੋ ਆਗਤੋ’’ਤਿ. ਅਪਰੇ ਪਨ ਆਚਰਿਯਾ ਈਦਿਸੇਸੁ ਠਾਨੇਸੁ ‘‘ਸਨ੍ਤੇਸੂ’’ਤਿ ਪਦਂ ਅਜ੍ਝਾਹਰਿਤ੍ਵਾ ਇਦਮੇਵ ਲਕ੍ਖਣਪਦਂ, ‘‘ਗੋਸੁ ਦੁਯ੍ਹਮਾਨਾਸੂ’’ਤਿ ਪਦਦ੍ਵਯਂ ਪਨ ‘‘ਸਨ੍ਤੇਸੂ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਕਤਿਵਿਕਤਿਵਸੇਨ ਕਤ੍ਤਾ ਏਵਾਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਵੀਮਂਸਿਤ੍ਵਾ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ.

ਲਸੁਣਕਥਾ

੪੯. ਲਸੁਣਕਥਾਯਂ ‘‘ਲਸੁਣਂ ਨਾਮ ਮਾਗਧਕ’’ਨ੍ਤਿ (ਪਾਚਿ. ੭੯੫) ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਆਗਤਂ. ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ (ਪਾਚਿ. ਅਟ੍ਠ. ੭੯੫) ਪਨ ‘‘ਮਾਗਧਕਨ੍ਤਿ ਮਗਧੇਸੁ ਜਾਤਂ. ਮਗਧਰਟ੍ਠੇ ਜਾਤਲਸੁਣਮੇਵ ਹਿ ਇਧ ਲਸੁਣਨ੍ਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਂ, ਤਮ੍ਪਿ ਭਣ੍ਡਿਕਲਸੁਣਮੇਵ, ਨ ਏਕਦ੍ਵਿਤਿਮਿਞ੍ਜਕਂ. ਕੁਰੁਨ੍ਦਿਯਂ ਪਨ ‘ਜਾਤਿਦੇਸਂ ਅਵਤ੍ਵਾ ‘ਮਾਗਧਕਂ ਨਾਮ ਭਣ੍ਡਿਕਲਸੁਣ’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਸਚੇ ਦ੍ਵੇ ਤਯੋ ਭਣ੍ਡਿਕੇ ਏਕਤੋਯੇਵ ਸਙ੍ਖਰਿਤ੍ਵਾ ਅਜ੍ਝੋਹਰਤਿ, ਏਕਂ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਂ. ਭਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਏਕੇਕਂ ਮਿਞ੍ਜਂ ਖਾਦਨ੍ਤਿਯਾ ਪਨ ਪਯੋਗਗਣਨਾਯ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਾਨਿ, ਇਦਂ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਨਂ ਵਸੇਨ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਂ, ਭਿਕ੍ਖੁਸ੍ਸ ਪਨ ਦੁਕ੍ਕਟਂ.

ਪਲਣ੍ਡੁਕਾਦੀਨਂ ਵਣ੍ਣੇਨ ਵਾ ਮਿਞ੍ਜਾਯ ਵਾ ਨਾਨਤ੍ਤਂ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਵਣ੍ਣੇਨ ਤਾਵ ਪਲਣ੍ਡੁਕੋ ਨਾਮ ਪਣ੍ਡੁਵਣ੍ਣੋ ਹੋਤਿ. ਭਞ੍ਜਨਕੋ ਲੋਹਿਤਵਣ੍ਣੋ, ਹਰਿਤਕੋ ਹਰਿਤਵਣ੍ਣੋ, ਮਿਞ੍ਜਾਯ ਪਨ ਪਲਣ੍ਡੁਕਸ੍ਸ ਏਕਾ ਮਿਞ੍ਜਾ ਹੋਤਿ, ਭਞ੍ਜਨਕਸ੍ਸ ਦ੍ਵੇ, ਹਰਿਤਕਸ੍ਸ ਤਿਸ੍ਸੋ, ਚਾਪਲਸੁਣੋ ਅਮਿਞ੍ਜਕੋ. ਅਙ੍ਕੁਰਮਤ੍ਤਮੇਵ ਹਿ ਤਸ੍ਸ ਹੋਤਿ. ਮਹਾਪਚ੍ਚਰਿਯਾਦੀਸੁ ਪਨ ‘‘ਪਲਣ੍ਡੁਕਸ੍ਸ ਤੀਣਿ ਮਿਞ੍ਜਾਨਿ, ਭਞ੍ਜਨਕਸ੍ਸ ਦ੍ਵੇ, ਹਰਿਤਕਸ੍ਸ ਏਕ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਏਤੇ ਪਲਣ੍ਡੁਕਾਦਯੋ ਸਭਾਵੇਨੇਵ ਵਟ੍ਟਨ੍ਤਿ, ਸੂਪਸਮ੍ਪਾਕਾਦੀਸੁ ਪਨ ਮਾਗਧਕਮ੍ਪਿ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਤਞ੍ਹਿ ਪਚ੍ਚਮਾਨੇਸੁ ਮੁਗ੍ਗਸੂਪਾਦੀਸੁ ਵਾ ਮਚ੍ਛਮਂਸਵਿਕਤਿਯਾ ਵਾ ਤੇਲਾਦੀਸੁ ਵਾ ਬਦਰਸਾਲ਼ਵਾਦੀਸੁ ਵਾ ਅਮ੍ਬਿਲਪਾਕਾਦੀਸੁ ਵਾ ਉਤ੍ਤਰਿਭਙ੍ਗੇ ਵਾ ਯਤ੍ਥ ਕਤ੍ਥਚਿ ਅਨ੍ਤਮਸੋ ਯਾਗੁਪਤ੍ਤੇਪਿ ਪਕ੍ਖਿਪਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਸਭਾਵੇਨੇਵਾਤਿ ਸੂਪਸਮ੍ਪਾਕਾਦਿਂ ਵਿਨਾਵ. ਬਦਰਸਾਲ਼ਵਂ ਨਾਮ ਬਦਰਫਲਾਨਿ ਸੁਕ੍ਖਾਪੇਤ੍ਵਾ ਚੁਣ੍ਣੇਤ੍ਵਾ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਾ ਖਾਦਨੀਯਵਿਕਤੀ’’ਤਿ ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨਿਯਂ (ਸਾਰਤ੍ਥ. ਟੀ. ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯ ੩.੭੯੩-੭੯੭) ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਨਅਕ੍ਕਮਿਤਬ੍ਬਾਦਿਕਥਾ

੫੦. ਨਅਕ੍ਕਮਿਤਬ੍ਬਾਦਿਕਥਾਯਂ ‘‘ਪਰਿਭਣ੍ਡਕਤਭੂਮਿ ਨਾਮ ਸਣ੍ਹਮਤ੍ਤਿਕਾਹਿ ਕਤਾ ਕਾਲ਼ਵਣ੍ਣਾਦਿਭੂਮਿ. ਸੇਨਾਸਨਂ ਮਞ੍ਚਪੀਠਾਦਿਕਾਯੇਵ. ਤਥੇਵ ਵਲ਼ਞ੍ਜੇਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਅਞ੍ਞੇਹਿ ਆਵਾਸਿਕੇਹਿ ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਪਰਿਭੁਤ੍ਤਨੀਹਾਰੇਨ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ. ‘ਨੇਵਾਸਿਕਾ ਪਕਤਿਯਾ ਅਨਤ੍ਥਤਾਯ ਭੂਮਿਯਾ ਠਪੇਨ੍ਤਿ ਚੇ, ਤੇਸਮ੍ਪਿ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿਯੇਵਾ’ਤਿ ਗਣ੍ਠਿਪਦੇਸੁ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘ਦ੍ਵਾਰਮ੍ਪੀ’ਤਿਆਦਿਨਾ ਵੁਤ੍ਤਦ੍ਵਾਰਵਾਤਪਾਨਾਦਯੋ ਅਪਰਿਕਮ੍ਮਕਤਾਪਿ ਨ ਅਪਸ੍ਸਯਿਤਬ੍ਬਾ. ਲੋਮੇਸੂਤਿ ਲੋਮੇਸੁ ਫੁਸਨ੍ਤੇਸੂ’’ਤਿ ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨਿਯਂ (ਸਾਰਤ੍ਥ. ਟੀ. ਚੂਲ਼ਵਗ੍ਗ ੩.੩੨੪) ਵੁਤ੍ਤਂ. ਵਿਮਤਿਵਿਨੋਦਨਿਯਮ੍ਪਿ (ਵਿ. ਵਿ. ਟੀ. ਚੂਲ਼ਵਗ੍ਗ ੨.੩੨੪) ‘‘ਪਰਿਭਣ੍ਡਕਤਭੂਮਿ ਵਾਤਿ ਕਾਲ਼ਵਣ੍ਣਾਦਿਕਤਸਣ੍ਹਭੂਮਿ ਵਾ. ਸੇਨਾਸਨਂ ਵਾਤਿ ਮਞ੍ਚਪੀਠਾਦਿ ਵਾ. ਤਥੇਵ ਵਲ਼ਞ੍ਜੇਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਇਮਿਨਾ ਨੇਵਾਸਿਕੇਹਿ ਧੋਤਪਾਦਾਦੀਹਿ ਵਲ਼ਞ੍ਜਨਟ੍ਠਾਨੇ ਸਞ੍ਚਿਚ੍ਚ ਅਧੋਤਪਾਦਾਦੀਹਿ ਵਲ਼ਞ੍ਜਨ੍ਤਸ੍ਸੇਵ ਆਪਤ੍ਤਿ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਾਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ, ‘ਦ੍ਵਾਰਮ੍ਪੀ’ਤਿਆਦਿਨਾ ਸਾਮਞ੍ਞਤੋ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਦ੍ਵਾਰਵਾਤਪਾਨਾਦਯੋ ਅਪਰਿਕਮ੍ਮਕਤਾਪਿ ਨ ਅਪਸ੍ਸਯਿਤਬ੍ਬਾ. ਅਜਾਨਿਤ੍ਵਾ ਅਪਸ੍ਸਯਨ੍ਤਸ੍ਸਪਿ ਇਧ ਲੋਮਗਣਨਾਯ ਆਪਤ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਵਜਿਰਬੁਦ੍ਧਿਟੀਕਾਯਂ (ਵਜਿਰ. ਟੀ. ਚੂਲ਼ਵਗ੍ਗ ੩੨੩-੩੨੪) ‘‘ਨੇਵਾਸਿਕਾ ਪਕਤਿਯਾ ਅਨਤ੍ਥਤਾਯ ਭੂਮਿਯਾ ਠਪੇਨ੍ਤਿ ਚੇ, ਤੇਸਮ੍ਪਿ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿਯੇਵਾਤਿ ਲਿਖਿਤਂ, ਦ੍ਵਾਰਵਾਤਪਾਨਾਦਯੋ ਅਪਰਿਕਮ੍ਮਕਤਾਪਿ ਨ ਅਪਸ੍ਸਯਿਤਬ੍ਬਾਤਿ ਲਿਖਿਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਅਵਨ੍ਦਿਯਵਨ੍ਦਿਯਕਥਾ

੫੧. ਅਵਨ੍ਦਿਯਵਨ੍ਦਿਯਕਥਾਯਂ ਇਧ ਪਕਰਣਾਚਰਿਯੇਨ ਸੇਨਾਸਨਕ੍ਖਨ੍ਧਕਪਾਲ਼ਿਵਸੇਨ ਦਸ ਅਵਨ੍ਦਿਯਾ, ਤਯੋ ਵਨ੍ਦਿਯਾ ਚ ਵੁਤ੍ਤਾ, ਅਟ੍ਠਕਥਾਟੀਕਾਸੁ ਚ ਨ ਕਿਞ੍ਚਿ ਵੁਤ੍ਤਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਇਧ ਆਗਤਨਯੇਨੇਵ ਅਤ੍ਥੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ. ਪਰਿਵਾਰਪਾਲ਼ਿਯਂ (ਪਰਿ. ੪੬੭ ਆਦਯੋ) ਪਨ ਉਪਾਲਿਪਞ੍ਚਕੇ ਪਞ੍ਚਪਞ੍ਚਕਵਸੇਨ ਪਞ੍ਚਵੀਸਤਿ ਅਵਨ੍ਦਿਯਾ, ਪਞ੍ਚ ਵਨ੍ਦਿਯਾ ਚ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਕਥਂ? ‘‘ਕਤਿ ਨੁ ਖੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਅਵਨ੍ਦਿਯਾਤਿ? ਪਞ੍ਚਿਮੇ, ਉਪਾਲਿ, ਅਵਨ੍ਦਿਯਾ. ਕਤਮੇ ਪਞ੍ਚ? ਅਨ੍ਤਰਘਰਂ ਪਵਿਟ੍ਠੋ ਅਵਨ੍ਦਿਯੋ, ਰਚ੍ਛਗਤੋ ਅਵਨ੍ਦਿਯੋ, ਓਤਮਸਿਕੋ ਅਵਨ੍ਦਿਯੋ, ਅਸਮਨ੍ਨਾਹਰਨ੍ਤੋ ਅਵਨ੍ਦਿਯੋ, ਸੁਤ੍ਤੋ ਅਵਨ੍ਦਿਯੋ. ਇਮੇ ਖੋ, ਉਪਾਲਿ, ਪਞ੍ਚ ਅਵਨ੍ਦਿਯਾ. ਅਪਰੇਪਿ, ਉਪਾਲਿ, ਪਞ੍ਚ ਅਵਨ੍ਦਿਯਾ. ਕਤਮੇ ਪਞ੍ਚ? ਯਾਗੁਪਾਨੇ ਅਵਨ੍ਦਿਯੋ, ਭਤ੍ਤਗ੍ਗੇ ਅਵਨ੍ਦਿਯੋ, ਏਕਾਵਤ੍ਤੋ ਅਵਨ੍ਦਿਯੋ, ਅਞ੍ਞਵਿਹਿਤੋ ਅਵਨ੍ਦਿਯੋ, ਨਗ੍ਗੋ ਅਵਨ੍ਦਿਯੋ. ਇਮੇ ਖੋ, ਉਪਾਲਿ, ਪਞ੍ਚ ਅਵਨ੍ਦਿਯਾ. ਅਪਰੇਪਿ, ਉਪਾਲਿ, ਪਞ੍ਚ ਅਵਨ੍ਦਿਯਾ. ਕਤਮੇ ਪਞ੍ਚ? ਖਾਦਨ੍ਤੋ ਅਵਨ੍ਦਿਯੋ, ਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤੋ ਅਵਨ੍ਦਿਯੋ, ਉਚ੍ਚਾਰਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਅਵਨ੍ਦਿਯੋ, ਪਸ੍ਸਾਵਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਅਵਨ੍ਦਿਯੋ, ਉਕ੍ਖਿਤ੍ਤਕੋ ਅਵਨ੍ਦਿਯੋ. ਇਮੇ ਖੋ, ਉਪਾਲਿ, ਪਞ੍ਚ ਅਵਨ੍ਦਿਯਾ. ਅਪਰੇਪਿ, ਉਪਾਲਿ, ਪਞ੍ਚ ਅਵਨ੍ਦਿਯਾ. ਕਤਮੇ ਪਞ੍ਚ? ਪੁਰੇਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੇਨ ਪਚ੍ਛਾਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਅਵਨ੍ਦਿਯੋ, ਅਨੁਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਅਵਨ੍ਦਿਯੋ, ਨਾਨਾਸਂਵਾਸਕੋ ਵੁਡ੍ਢਤਰੋ ਅਧਮ੍ਮਵਾਦੀ ਅਵਨ੍ਦਿਯੋ, ਮਾਤੁਗਾਮੋ ਅਵਨ੍ਦਿਯੋ, ਪਣ੍ਡਕੋ ਅਵਨ੍ਦਿਯੋ. ਇਮੇ ਖੋ, ਉਪਾਲਿ, ਪਞ੍ਚ ਅਵਨ੍ਦਿਯਾ. ਅਪਰੇਪਿ, ਉਪਾਲਿ, ਪਞ੍ਚ ਅਵਨ੍ਦਿਯਾ. ਕਤਮੇ ਪਞ੍ਚ? ਪਾਰਿਵਾਸਿਕੋ ਅਵਨ੍ਦਿਯੋ, ਮੂਲਾਯਪਟਿਕਸ੍ਸਨਾਰਹੋ ਅਵਨ੍ਦਿਯੋ, ਮਾਨਤ੍ਤਾਰਹੋ ਅਵਨ੍ਦਿਯੋ, ਮਾਨਤ੍ਤਚਾਰਿਕੋ ਅਵਨ੍ਦਿਯੋ, ਅਬ੍ਭਾਨਾਰਹੋ ਅਵਨ੍ਦਿਯੋ. ਇਮੇ ਖੋ, ਉਪਾਲਿ, ਪਞ੍ਚ ਅਵਨ੍ਦਿਯਾ’’ਤਿ.

‘‘ਕਤਿ ਨੁ ਖੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਵਨ੍ਦਿਯਾਤਿ? ਪਞ੍ਚਿਮੇ, ਉਪਾਲਿ, ਵਨ੍ਦਿਯਾ. ਕਤਮੇ ਪਞ੍ਚ? ਪਚ੍ਛਾਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੇਨ ਪੁਰੇਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਵਨ੍ਦਿਯੋ, ਨਾਨਾਸਂਵਾਸਕੋ ਵੁਡ੍ਢਤਰੋ ਧਮ੍ਮਵਾਦੀ ਵਨ੍ਦਿਯੋ, ਆਚਰਿਯੋ ਵਨ੍ਦਿਯੋ, ਉਪਜ੍ਝਾਯੋ ਵਨ੍ਦਿਯੋ, ਸਦੇਵਕੇ ਲੋਕੇ ਸਮਾਰਕੇ ਸਬ੍ਰਹ੍ਮਕੇ ਸਸ੍ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਿਯਾ ਪਜਾਯ ਸਦੇਵਮਨੁਸ੍ਸਾਯ ਤਥਾਗਤੋ ਅਰਹਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਵਨ੍ਦਿਯੋ. ਇਮੇ ਖੋ, ਉਪਾਲਿ, ਪਞ੍ਚ ਵਨ੍ਦਿਯਾ’’ਤਿ.

ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਞ੍ਚ (ਪਰਿ. ਅਟ੍ਠ. ੪੬੭) ‘‘ਓਤਮਸਿਤੋਤਿ ਅਨ੍ਧਕਾਰਗਤੋ. ਤਞ੍ਹਿ ਵਨ੍ਦਨ੍ਤਸ੍ਸ ਮਞ੍ਚਪਾਦਾਦੀਸੁਪਿ ਨਲਾਟਂ ਪਟਿਹਞ੍ਞੇਯ੍ਯ. ਅਸਮਨ੍ਨਾਹਰਨ੍ਤੋਤਿ ਕਿਚ੍ਚਪ੍ਪਸੁਤਤ੍ਤਾ ਵਨ੍ਦਨਂ ਅਸਮਨ੍ਨਾਹਰਨ੍ਤੋ. ਸੁਤ੍ਤੋਤਿ ਨਿਦ੍ਦਂ ਓਕ੍ਕਨ੍ਤੋ. ਏਕਾਵਤ੍ਤੋਤਿ ਏਕਤੋ ਆਵਤ੍ਤੋ ਸਪਤ੍ਤਪਕ੍ਖੇ ਠਿਤੋ ਵੇਰੀ ਵਿਸਭਾਗਪੁਗ੍ਗਲੋ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਅਯਂ ਅਵਨ੍ਦਿਯੋ. ਅਯਞ੍ਹਿ ਵਨ੍ਦਿਯਮਾਨੋ ਪਾਦੇਨਪਿ ਪਹਰੇਯ੍ਯ. ਅਞ੍ਞਵਿਹਿਤੋਤਿ ਅਞ੍ਞਂ ਚਿਨ੍ਤਯਮਾਨੋ. ਖਾਦਨ੍ਤੋਤਿ ਪਿਟ੍ਠਖਜ੍ਜਕਾਦੀਨਿ ਖਾਦਨ੍ਤੋ. ਉਚ੍ਚਾਰਞ੍ਚ ਪਸ੍ਸਾਵਞ੍ਚ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਅਨੋਕਾਸਗਤਤ੍ਤਾ ਅਵਨ੍ਦਿਯੋ. ਉਕ੍ਖਿਤ੍ਤਕੋਤਿ ਤਿਵਿਧੇਨਪਿ ਉਕ੍ਖੇਪਨੀਯਕਮ੍ਮੇਨ ਉਕ੍ਖਿਤ੍ਤਕੋ ਅਵਨ੍ਦਿਯੋ, ਤਜ੍ਜਨੀਯਾਦਿਕਮ੍ਮਕਤਾ ਪਨ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਵਨ੍ਦਿਤਬ੍ਬਾ, ਉਪੋਸਥਪਵਾਰਣਾਪਿ ਤੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਲਬ੍ਭਨ੍ਤਿ. ਆਦਿਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਚ ਵੁਤ੍ਤੇਸੁ ਅਵਨ੍ਦਿਯੇਸੁ ਨਗ੍ਗਞ੍ਚ ਉਕ੍ਖਿਤ੍ਤਕਞ੍ਚ ਵਨ੍ਦਨ੍ਤਸ੍ਸੇਵ ਹੋਤਿ ਆਪਤ੍ਤਿ, ਇਤਰੇਸਂ ਪਨ ਅਸਾਰੁਪ੍ਪਟ੍ਠੇਨ ਚ ਅਨ੍ਤਰਾ ਵੁਤ੍ਤਕਾਰਣੇਨ ਚ ਵਨ੍ਦਨਾ ਪਟਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਾ. ਇਤੋ ਪਰਂ ਪਚ੍ਛਾਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾਦਯੋ ਦਸਪਿ ਆਪਤ੍ਤਿਵਤ੍ਥੁਭਾਵੇਨੇਵ ਅਵਨ੍ਦਿਯਾ. ਤੇ ਵਨ੍ਦਨ੍ਤਸ੍ਸ ਹਿ ਨਿਯਮੇਨੇਵ ਆਪਤ੍ਤਿ. ਇਤਿ ਇਮੇਸੁ ਪਞ੍ਚਸੁ ਪਞ੍ਚਕੇਸੁ ਤੇਰਸ ਜਨੇ ਵਨ੍ਦਨ੍ਤਸ੍ਸ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ, ਦ੍ਵਾਦਸਨ੍ਨਂ ਵਨ੍ਦਨਾਯ ਆਪਤ੍ਤਿ. ਆਚਰਿਯੋ ਵਨ੍ਦਿਯੋਤਿ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾਚਰਿਯੋ ਉਪਸਮ੍ਪਦਾਚਰਿਯੋ ਨਿਸ੍ਸਯਾਚਰਿਯੋ ਉਦ੍ਦੇਸਾਚਰਿਯੋ ਓਵਾਦਾਚਰਿਯੋਤਿ ਅਯਂ ਪਞ੍ਚਵਿਧੋਪਿ ਆਚਰਿਯੋ ਵਨ੍ਦਿਯੋ’’ਤਿ ਆਗਤੋ.

‘‘ਅਨ੍ਤਰਾ ਵੁਤ੍ਤਕਾਰਣੇਨਾਤਿ ਤਞ੍ਹਿ ਵਨ੍ਦਨ੍ਤਸ੍ਸ ਮਞ੍ਚਪਾਦਾਦੀਸੁ ਨਲਾਟਂ ਪਟਿਹਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾਤਿਆਦਿਨਾ ਵੁਤ੍ਤਕਾਰਣੇਨਾ’’ਤਿ ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨਿਯਂ (ਸਾਰਤ੍ਥ. ਟੀ. ਪਰਿਵਾਰ ੩.੪੬੭) ਵੁਤ੍ਤਂ. ਵਿਮਤਿਵਿਨੋਦਨਿਯਂ (ਵਿ. ਵਿ. ਟਿ. ਪਰਿਵਾਰ ੨.੪੬੭) ਪਨ ‘‘ਮਞ੍ਚਪਾਦਾਦੀਸੁਪਿ ਨਲਾਟਂ ਪਟਿਹਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾਤਿ ਅਨ੍ਧਕਾਰੇ ਚਮ੍ਮਖਣ੍ਡਂ ਪਞ੍ਞਪੇਤ੍ਵਾ ਵਨ੍ਦਿਤੁਂ ਓਨਮਨ੍ਤਸ੍ਸ ਨਲਾਟਂ ਵਾ ਅਕ੍ਖਿ ਵਾ ਮਞ੍ਚਾਦੀਸੁ ਪਟਿਹਞ੍ਞਤਿ. ਏਤੇਨ ਵਨ੍ਦਤੋਪਿ ਆਪਤ੍ਤਿਅਭਾਵਂ ਵਤ੍ਵਾ ਵਨ੍ਦਨਾਯ ਸਬ੍ਬਥਾ ਪਟਿਕ੍ਖੇਪਾਭਾਵਞ੍ਚ ਦੀਪੇਤਿ. ਏਵਂ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਰੇਹਿ ਅਪ੍ਪਟਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤੇਸੁ. ਨਗ੍ਗਾਦੀਸੁ ਪਨ ਵਨ੍ਦਿਤੁਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ. ਏਕਤੋ ਆਵਤ੍ਤੋਤਿ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਦੋਸਾਗਤਿਪਕ੍ਖੇ ਪਰਿਵਤ੍ਤੋ, ਪਵਿਟ੍ਠੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤੇਨਾਹ ‘ਸਪਤ੍ਤਪਕ੍ਖੇ ਠਿਤੋ’ਤਿ. ਵਨ੍ਦਿਯਮਾਨੋਤਿ ਓਨਮਿਤ੍ਵਾ ਵਨ੍ਦਿਯਮਾਨੋ. ਵਨ੍ਦਿਤਬ੍ਬੇਸੁ ਉਦ੍ਦੇਸਾਚਰਿਯੋ ਨਿਸ੍ਸਯਾਚਰਿਯੋ ਚ ਯਸ੍ਮਾ ਨਵਕਾਪਿ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ‘ਤੇ ਵੁਡ੍ਢਾ ਏਵ ਵਨ੍ਦਿਯਾ’ਤਿ ਵਨ੍ਦਿਤਬ੍ਬਾ’’ਤਿ ਆਗਤਂ. ਵਜਿਰਬੁਦ੍ਧਿਟੀਕਾਯਂ (ਵਜਿਰ. ਟੀ. ਪਰਿਵਾਰ ੪੬੭) ‘‘ਏਕਾਵਤ੍ਤੋਤਿਪਿ ਪਠਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਕੁਦ੍ਧੋ ਕੋਧਾਭਿਭੂਤੋਤਿ ਕਿਰ ਅਤ੍ਥੋ. ਏਕਵਤ੍ਥੋਤਿਪਿ ਕੇਚਿ, ਉਤ੍ਤਰਾਸਙ੍ਗਂ ਅਪਨੇਤ੍ਵਾ ਠਿਤੋਤਿ ਕਿਰ ਅਤ੍ਥੋ. ਤਂ ਸਬ੍ਬਂ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਉਦ੍ਧਟਪਾਲ਼ਿਯਾ ਵਿਰੁਜ੍ਝਤਿ. ਏਕਾਵਤ੍ਤੋਤਿ ਹਿ ਉਦ੍ਧਟਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਨ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ. ਅਨ੍ਤਰਾ ਵੁਤ੍ਤਕਾਰਣੇਨਾਤਿ ਕਿਚ੍ਚਪ੍ਪਸੁਤਤ੍ਤਾ ਅਸਮਨ੍ਨਾਹਰਨ੍ਤੋ ‘ਨਲਾਟਂ ਪਟਿਹਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾ’ਤਿਆਦਿਵੁਤ੍ਤਕਾਰਣੇਨਾ’’ਤਿ ਆਗਤਂ.

ਦੁਤਿਯਗਾਥਾਸਙ੍ਗਣਿਕਟ੍ਠਕਥਾਯਂ (ਪਰਿ. ਅਟ੍ਠ. ੪੭੭) ‘‘ਦਸ ਪੁਗ੍ਗਲਾ ਨਾਭਿਵਾਦੇਤਬ੍ਬਾਤਿ ਸੇਨਾਸਨਕ੍ਖਨ੍ਧਕੇ ਵੁਤ੍ਤਾ ਦਸ ਜਨਾ. ਅਞ੍ਜਲਿਸਾਮੀਚੇਨ ਚਾਤਿ ਸਾਮੀਚਿਕਮ੍ਮੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਅਞ੍ਜਲਿ ਚ ਤੇਸਂ ਨ ਕਾਤਬ੍ਬੋ. ਨੇਵ ਪਾਨੀਯਪੁਚ੍ਛਨਤਾਲਵਣ੍ਟਗ੍ਗਹਣਾਦਿ ਖਨ੍ਧਕਵਤ੍ਤਂ ਤੇਸਂ ਦਸ੍ਸੇਤਬ੍ਬਂ, ਨ ਅਞ੍ਜਲਿ ਪਗ੍ਗਣ੍ਹਿਤਬ੍ਬੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਦਸਨ੍ਨਂ ਦੁਕ੍ਕਟਨ੍ਤਿ ਤੇਸਂਯੇਵ ਦਸਨ੍ਨਂ ਏਵਂ ਕਰੋਨ੍ਤਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਕਟਂ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਆਗਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਞ੍ਜਲਿਕਮ੍ਮਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਨੇਸਂ ਨ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ.

‘‘ਨਵਕਤਰੇਨ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਵੁਡ੍ਢਤਰਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਪਾਦੇ ਵਨ੍ਦਨ੍ਤੇਨ ਕਤਿ ਧਮ੍ਮੇ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਉਪਟ੍ਠਾਪੇਤ੍ਵਾ ਪਾਦਾ ਵਨ੍ਦਿਤਬ੍ਬਾਤਿ? ਨਵਕਤਰੇਨੁਪਾਲਿ, ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਵੁਡ੍ਢਤਰਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਪਾਦੇ ਵਨ੍ਦਨ੍ਤੇਨ ਪਞ੍ਚ ਧਮ੍ਮੇ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਉਪਟ੍ਠਾਪੇਤ੍ਵਾ ਪਾਦਾ ਵਨ੍ਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਕਤਮੇ ਪਞ੍ਚ? ਨਵਕਤਰੇਨੁਪਾਲਿ, ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਵੁਡ੍ਢਤਰਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਪਾਦੇ ਵਨ੍ਦਨ੍ਤੇਨ ਏਕਂਸਂ ਉਤ੍ਤਰਾਸਙ੍ਗਂ ਕਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਜਲਿਂ ਪਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਉਭੋਹਿ ਪਾਣਿਤਲੇਹਿ ਪਾਦਾਨਿ ਪਰਿਸਮ੍ਬਾਹਨ੍ਤੇਨ ਪੇਮਞ੍ਚ ਗਾਰਵਞ੍ਚ ਉਪਟ੍ਠਾਪੇਤ੍ਵਾ ਪਾਦਾ ਵਨ੍ਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਨਵਕਤਰੇਨੁਪਾਲਿ, ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਵੁਡ੍ਢਤਰਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਪਾਦੇ ਵਨ੍ਦਨ੍ਤੇਨ ਇਮੇ ਪਞ੍ਚ ਧਮ੍ਮੇ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਉਪਟ੍ਠਾਪੇਤ੍ਵਾ ਪਾਦਾ ਵਨ੍ਦਿਤਬ੍ਬਾ’’ਤਿ (ਪਰਿ. ੪੬੯) ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੇਨ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਉਪਾਲਿਸ੍ਸ ਵਨ੍ਦਨਾਨਯੋਵ ਆਚਿਕ੍ਖਿਤੋ.

ਪਞ੍ਚਪਤਿਟ੍ਠਿਤੇਨ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਞ੍ਚਸਰੂਪਞ੍ਚ ਕਥਿਤਂ. ਕਥਂ? ਵੁਡ੍ਢਤਰਸ੍ਸ ਪਾਦੇ ਵਨ੍ਦਨ੍ਤੇਨ ਉਭੋ ਅਂਸੇ ਵਿਵਰਿਤ੍ਵਾ ਵਨ੍ਦਿਤਬ੍ਬਾ, ਨ ਚ ਉਭੋ ਅਂਸੇ ਪਾਰੁਪਿਤ੍ਵਾ ਵਨ੍ਦਿਤਬ੍ਬਾ, ਅਥ ਖੋ ਏਕਂਸਂ ਉਤ੍ਤਰਾਸਙ੍ਗਂ ਕਰਿਤ੍ਵਾ ਵਨ੍ਦਿਤਬ੍ਬਾਤਿ. ਏਤੇਨ ਸਙ੍ਘਾਟਿ ਪਨ ਏਕਂਸਂ ਕਤਾਪਿ ਅਕਤਾਪਿ ਨਤ੍ਥਿ ਦੋਸੋਤਿ ਪਕਾਸਿਤੋ ਹੋਤਿ. ‘‘ਦਸਨਖਸਮੋਧਾਨਸਮੁਜ੍ਜਲਂ ਕਰਪੁਟਸਙ੍ਖਾਤਂ ਅਞ੍ਜਲਿਂ ਪਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾਵ ਵਨ੍ਦਿਤਬ੍ਬਾ, ਨ ਹਤ੍ਥਤਲਪਕਾਸਨਮਤ੍ਤੇਨ ਵਾ ਨ ਹਤ੍ਥਮੁਟ੍ਠਿਪਕਾਸਨਾਦਿਨਾ ਵਾ ਵਨ੍ਦਿਤਬ੍ਬਾ’’ਤਿ ਚ ‘‘ਨ ਏਕੇਨ ਹਤ੍ਥੇਨ ਚੀਵਰਕਣ੍ਣਛੁਪਨਾਦਿਮਤ੍ਤੇਨ ਵਨ੍ਦਿਤਬ੍ਬਾ, ਅਥ ਖੋ ਉਭੋਹਿ ਪਾਣਿਤਲੇਹਿ ਪਾਦਾਨਿ ਪਰਿਸਮ੍ਬਾਹਨ੍ਤੇਨ ਵਨ੍ਦਿਤਬ੍ਬਾ’’ਤਿ ਚ ‘‘ਏਵਂ ਵਨ੍ਦਨ੍ਤੇਹਿ ਨ ਦੁਟ੍ਠਚਿਤ੍ਤਞ੍ਚ ਅਨਾਦਰਞ੍ਚ ਉਪਟ੍ਠਾਪੇਤ੍ਵਾ ਵਨ੍ਦਿਤਬ੍ਬਾ, ਅਥ ਖੋ ਪੇਮਞ੍ਚ ਗਾਰਵਞ੍ਚ ਉਪਟ੍ਠਾਪੇਤ੍ਵਾ ਪਾਦਾ ਵਨ੍ਦਿਤਬ੍ਬਾ’’ਤਿ ਚ ਏਵਂ ਵਨ੍ਦਨਾਨਯੋ ਆਚਿਕ੍ਖਿਤੋ ਹੋਤਿ.

ਕਥਂ ਪਞ੍ਚਪਤਿਟ੍ਠਿਤਸਰੂਪਂ ਕਥਿਤਂ? ਇਧ ਏਕਂਸਂ ਉਤ੍ਤਰਾਸਙ੍ਗਂ ਕਰਿਤ੍ਵਾਤਿ ਏਕਂ, ਅਞ੍ਜਲਿਂ ਪਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾਤਿ ਏਕਂ, ਉਭੋਹਿ ਪਾਣਿਤਲੇਹਿ ਪਾਦਾਨਿ ਪਰਿਸਮ੍ਬਾਹਨ੍ਤੇਨਾਤਿ ਏਕਂ, ਪੇਮਞ੍ਚ ਉਪਟ੍ਠਾਪੇਤ੍ਵਾਤਿ ਏਕਂ, ਗਾਰਵਞ੍ਚ ਉਪਟ੍ਠਾਪੇਤ੍ਵਾਤਿ ਏਕਂ, ਏਵਂ ਪਞ੍ਚਪਤਿਟ੍ਠਿਤਸਰੂਪਂ ਕਥਿਤਂ ਹੋਤਿ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਪਞ੍ਚ ਧਮ੍ਮੇ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਉਪਟ੍ਠਾਪੇਤ੍ਵਾ ਪਾਦਾ ਵਨ੍ਦਿਤਬ੍ਬਾ’’ਤਿ. ਏਵਂ ਸਕਲਲੋਕਸ੍ਸ ਹਿਤਸੁਖਕਾਰਕੇਨ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸਾਮਿਨਾ ਕਾਯਪਣਾਮਮਨੋਪਣਾਮਵਸੇਨ ਮਹਤੋ ਹਿਤਸੁਖਸ੍ਸ ਪਵਤ੍ਤਨਤ੍ਥਂ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਉਪਾਲਿਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਆਚਿਕ੍ਖਿਤੇਨ ਵਨ੍ਦਨਾਨਯੇਨ ਵਨ੍ਦਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ.

ਇਦਾਨਿ ਪਨ ਆਚਰਿਯਾ ਅਭਿਨਵਆਗਤਾਨਂ ਦਹਰਾਨਞ੍ਚ ਸਾਮਣੇਰਾਨਞ੍ਚ ਵਨ੍ਦਨਾਨਯਂ ਸਿਕ੍ਖਨ੍ਤਾ ਨ ਇਮਂ ਆਹਚ੍ਚਭਾਸਿਤਂ ਪਾਲ਼ਿਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਸਿਕ੍ਖਨ੍ਤਿ, ਅਥ ਖੋ ਪਵੇਣੀਆਗਤਨਯਂਯੇਵ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਸਿਕ੍ਖਨ੍ਤਿ. ਕਥਂ? ਯਦਿ ਠਤ੍ਵਾ ਵਨ੍ਦਥ, ਦ੍ਵੇ ਪਾਦਤਲਾਨਿ ਸਮਂ ਭੂਮਿਯਂ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਤ੍ਵਾ ਦ੍ਵੇ ਹਤ੍ਥਤਲਾਨਿ ਸਮਂ ਫੁਸਾਪੇਤ੍ਵਾ ਨਲਾਟੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਤ੍ਵਾ ਵਨ੍ਦਿਤਬ੍ਬਾਭਿਮੁਖਂ ਓਨਮਿਤ੍ਵਾ ਵਨ੍ਦਥਾਤਿ, ਅਯਂ ਨਯੋ ‘‘ਏਵਂ ਮਹਾਸਤ੍ਤੋ ਸੁਵਣ੍ਣਕਦਲਿ ਵਿਯ ਬਾਰਾਣਸਿਨਗਰਾਭਿਮੁਖਂ ਓਨਮਿਤ੍ਵਾ ਮਾਤਾਪਿਤਰੋ ਵਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ’’ਤਿ ਇਮਂ ਜਾਤਕਟ੍ਠਕਥਾਵਚਨਞ੍ਚ ‘‘ਦਸਨਖਸਮੋਧਾਨਸਮੁਜ੍ਜਲਂ ਅਞ੍ਜਲਿਂ ਪਗ੍ਗਯ੍ਹ ਸਿਰਸ੍ਮਿਂ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਤ੍ਵਾ’’ਤਿਆਦਿਅਟ੍ਠਕਥਾਵਚਨਞ੍ਚ ਅਨੁਲੋਮੇਤਿ. ਇਧ ਪਨ ਦ੍ਵੇ ਪਾਦਤਲਾਨਿ, ਦ੍ਵੇ ਹਤ੍ਥਤਲਾਨਿ, ਨਲਾਟਞ੍ਚਾਤਿ ਪਞ੍ਚਸੁ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਾਨੀਤਿ ਸਰੂਪਂ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਯਦਿ ਨਿਸੀਦਿਤ੍ਵਾ ਵਨ੍ਦਥ, ਪਠਮਂ ਦ੍ਵੇ ਪਾਦਤਲਾਨਿ ਭੂਮਿਯਂ ਸਮਂ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਤ੍ਵਾ ਦ੍ਵੇ ਜਾਣੁਮਣ੍ਡਲਾਨਿ ਸਮਂ ਉਸ੍ਸਾਪੇਤ੍ਵਾ ਦ੍ਵੇ ਕਪ੍ਪਰਾਨਿ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਜਾਣੂਨਂ ਉਪਰਿ ਸਮਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਦ੍ਵੇ ਹਤ੍ਥਤਲਾਨਿ ਸਮਂ ਫੁਸਿਤਾਨਿ ਕਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਜਲਿਸਙ੍ਖਾਤਂ ਕਰਪੁਟਂ ਸਿਰਸਙ੍ਖਾਤੇ ਨਲਾਟੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਤ੍ਵਾ ਵਨ੍ਦਥ. ਤਤੋ ਓਨਮਿਤ੍ਵਾ ਦ੍ਵੇ ਜਾਣੁਮਣ੍ਡਲਾਨਿ ਚ ਦ੍ਵੇ ਕਪ੍ਪਰਾਨਿ ਚ ਭੂਮਿਯਂ ਸਮਂ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਤ੍ਵਾ ਦ੍ਵੇ ਹਤ੍ਥਤਲਾਨਿ ਪਸਾਰੇਤ੍ਵਾ ਸਮਂ ਭੂਮਿਯਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਸੀਸਂ ਉਭਿਨ੍ਨਂ ਹਤ੍ਥਪਿਟ੍ਠੀਨਂ ਉਪਰਿ ਕਤ੍ਵਾ ਭੂਮਿਯਂ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਤ੍ਵਾ ਵਨ੍ਦਥਾਤਿ. ਏਤ੍ਥ ਤੁ ਦ੍ਵੇ ਪਾਦਤਲਾਨਿ ਏਕਂ ਕਤ੍ਵਾ, ਤਥਾ ਦ੍ਵੇ ਜਾਣੁਮਣ੍ਡਲਾਨਿ ਏਕਂ, ਦ੍ਵੇ ਕਪ੍ਪਰਾਨਿ ਏਕਂ, ਦ੍ਵੇ ਹਤ੍ਥਤਲਾਨਿ ਏਕਂ, ਸੀਸਂ ਏਕਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪਞ੍ਚਪਤਿਟ੍ਠਿਤਸਰੂਪਂ ਕਥੇਨ੍ਤਿ. ਏਸ ਨਯੋ ਪਾਲ਼ਿਅਟ੍ਠਕਥਾਟੀਕਾਸੁ ਨ ਦਿਟ੍ਠੋ.

ਸਮੀਪਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਪਾਦਾਨਂ ਵਨ੍ਦਨਕਾਲੇ ਪਨ ਏਕਚ੍ਚੇ ਪਠਮਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸੀਸਂ ਹਤ੍ਥੇਨ ਪਰਾਮਸਿਤ੍ਵਾ ਤੇਨ ਹਤ੍ਥਦ੍ਵਯੇਨ ਥੇਰਾਨਂ ਜਾਣੁਮਣ੍ਡਲਂ ਚੀਵਰਸ੍ਸ ਉਪਰਿਯੇਵ ਸਮ੍ਬਾਹਨ੍ਤਿ. ਏਕਚ੍ਚੇ ਪਠਮਂ ਥੇਰਾਨਂ ਜਾਣੁਮਣ੍ਡਲਂ ਸਚੀਵਰਂਯੇਵ ਪਰਾਮਸਿਤ੍ਵਾ ਤੇਨੇਵ ਹਤ੍ਥਦ੍ਵਯੇਨ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸੀਸਂ ਪਰਾਮਸਨ੍ਤਿ. ਏਕਚ੍ਚੇ ਛੁਪਨਮਤ੍ਤਮੇਵ ਕਰੋਨ੍ਤਿ. ਏਸਪਿ ਨਯੋ ਨ ਕਿਸ੍ਮਿਞ੍ਚਿ ਦਿਟ੍ਠੋ. ਰਾਮਞ੍ਞਦੇਸਿਯਾ ਪਨ ਭਿਕ੍ਖੂ ਏਵਂ ਸਮੀਪਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਵਨ੍ਦਨਕਾਲੇ ਥੇਰਾਨਂ ਪਾਦਗ੍ਗਂ ਅਪਸ੍ਸਨ੍ਤਾਪਿ ਪਰਿਯੇਸਿਤ੍ਵਾ ਚੀਵਰਤੋ ਨੀਹਰਿਤ੍ਵਾ ਪਾਦਗ੍ਗਮੇਵ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਹਤ੍ਥੇਨ ਸਮ੍ਬਾਹਿਤ੍ਵਾ ਸੀਸੇਨ ਪਵਟ੍ਟੇਤ੍ਵਾ ਚੁਮ੍ਬਿਤ੍ਵਾ ਲੇਹਿਤ੍ਵਾ ਚਿਰਪ੍ਪਵਾਸਾਗਤਪਿਯਮਨਾਪਉਪਜ੍ਝਾਯਂ ਵਾ ਆਚਰਿਯਂ ਵਾ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਾ ਵਿਯ ਕਤ੍ਵਾ ਵਨ੍ਦਨ੍ਤਿ. ਤਂ ਕਿਰਿਯਂ ਪਰਿਵਾਰਪਾਲ਼ਿਯਂ ‘‘ਉਭੋਹਿ ਪਾਣਿਤਲੇਹਿ ਪਾਦਾਨਿ ਪਰਿਸਮ੍ਬਾਹਨ੍ਤੇਨ ਪੇਮਞ੍ਚ ਗਾਰਵਞ੍ਚ ਉਪਟ੍ਠਾਪੇਤ੍ਵਾ ਪਾਦਾ ਵਨ੍ਦਿਤਬ੍ਬਾ’’ਤਿ ਆਗਤਪਾਲ਼ਿਯਾ ਸਂਸਨ੍ਦਤਿ ਵਿਯ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ਤੇਪਿ ਨ ਸਬ੍ਬੇ ਪਾਲ਼ਿਂ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਪਵੇਣੀਵਸੇਨੇਵ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਹਿਤਤ੍ਥਂ ਪਾਲ਼ਿਨਯੋ ਅਮ੍ਹੇਹਿ ਉਦ੍ਧਟੋ. ਪਵੇਣੀਆਗਤਨਯਤੋ ਹਿ ਪਾਲ਼ਿਨਯੋ ਬਲਵਤਰੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਭਗਵਤੋ ਆਣਂ ਗਰੁਂ ਕਰੋਨ੍ਤੇਹਿ ਸਪ੍ਪੁਰਿਸੇਹਿ ਪਾਲ਼ਿਨਯੋ ਸਮਾਸੇਵਿਤਬ੍ਬੋਤਿ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਖਨ੍ਤਿ, ਵੀਮਂਸਿਤ੍ਵਾ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ.

ਆਸਨ੍ਦਾਦਿਕਥਾ

੫੫. ਆਸਨ੍ਦਾਦਿਕਥਾਯਂ ਚਤੁਰਸ੍ਸਪੀਠਨ੍ਤਿ ਸਮਚਤੁਰਸ੍ਸਂ. ਅਟ੍ਠਙ੍ਗੁਲਪਾਦਂ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗੁਲਪਾਦਕਮੇਵ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਪਮਾਣਾਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤੋਪਿ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਸਮਚਤੁਰਸ੍ਸਮੇਵ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਆਯਤਚਤੁਰਸ੍ਸਾ ਪਨ ਸਤ੍ਤਙ੍ਗਪਞ੍ਚਙ੍ਗਾਪਿ ਉਚ੍ਚਪਾਦਾ ਨ ਵਟ੍ਟਨ੍ਤਿ. ਵੇਤ੍ਤੇਹੇਵ ਚਤੁਰਸ੍ਸਾਦਿਆਕਾਰੇਨ ਕਤਂ ਭਦ੍ਦਪੀਠਨ੍ਤਿ ਆਹ ‘‘ਵੇਤ੍ਤਮਯਪੀਠ’’ਨ੍ਤਿ. ਦਾਰੁਪਟ੍ਟਿਕਾਯ ਉਪਰੀਤਿ ਅਟਨਿਆਕਾਰੇਨ ਠਿਤਦਾਰੁਪਟਲਸ੍ਸ ਹੇਟ੍ਠਾ. ਉਦ੍ਧਂ ਪਾਦਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪਵੇਸਨਕਾਲਞ੍ਹਿ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘‘ਉਪਰੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਏਲ਼ਕਸ੍ਸ ਪਚ੍ਛਿਮਪਾਦਦ੍ਵਯਂ ਵਿਯ ਵਙ੍ਕਾਕਾਰੇਨ ਠਿਤਤ੍ਤਾ ਪਨੇਤਂ ‘‘ਏਲ਼ਕਪਾਦਪੀਠ’’ਨ੍ਤਿ (ਵਿ. ਵਿ. ਟੀ. ਚੂਲ਼ਵਗ੍ਗ ੨.੨੯੭) ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਉਚ੍ਚਾਸਯਨਮਹਾਸਯਨਕਥਾ

੫੬. ਉਚ੍ਚਾਸਯਨਮਹਾਸਯਨਕਥਾਯਂ ‘‘ਵਾਲ਼ਰੂਪਾਨੀਤਿ ਆਹਰਿਮਾਨਿ ਵਾਲ਼ਰੂਪਾਨਿ, ‘ਅਕਪ੍ਪਿਯਰੂਪਾਕੁਲੋ ਅਕਪ੍ਪਿਯਮਞ੍ਚੋ ਪਲ੍ਲਙ੍ਕੋ’ਤਿ ਸਾਰਸਮਾਸੇ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਦੀਘਲੋਮਕੋ ਮਹਾਕੋਜਵੋਤਿ ਚਤੁਰਙ੍ਗੁਲਾਧਿਕਲੋਮੋ ਕਾਲ਼ਕੋਜਵੋ. ‘ਚਤੁਰਙ੍ਗੁਲਾਧਿਕਾਨਿ ਕਿਰ ਤਸ੍ਸ ਲੋਮਾਨੀ’ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਚਤੁਰਙ੍ਗੁਲਤੋ ਹੇਟ੍ਠਾ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਵਾਨਚਿਤ੍ਰੋ ਉਣ੍ਣਾਮਯਤ੍ਥਰਣੋਤਿ ਭਿਤ੍ਤਿਚ੍ਛੇਦਾਦਿਵਸੇਨ ਵਿਚਿਤ੍ਰੋ ਉਣ੍ਣਾਮਯਤ੍ਥਰਣੋ. ਘਨਪੁਪ੍ਫਕੋ ਉਣ੍ਣਾਮਯਤ੍ਥਰਣੋਤਿ ਉਣ੍ਣਾਮਯਲੋਹਿਤਤ੍ਥਰਣੋ. ਪਕਤਿਤੂਲਿਕਾਤਿ ਰੁਕ੍ਖਤੂਲਲਤਾਤੂਲਪੋਟਕੀਤੂਲਸਙ੍ਖਾਤਾਨਂ ਤਿਣ੍ਣਂ ਤੂਲਾਨਂ ਅਞ੍ਞਤਰਪੁਣ੍ਣਾ ਤੂਲਿਕਾ. ‘ਉਦ੍ਦਲੋਮੀਤਿ ਉਭਤੋਦਸਂ ਉਣ੍ਣਾਮਯਤ੍ਥਰਣਂ. ਏਕਨ੍ਤਲੋਮੀਤਿ ਏਕਤੋਦਸਂ ਉਣ੍ਣਾਮਯਤ੍ਥਰਣ’ਨ੍ਤਿ ਦੀਘਨਿਕਾਯਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਸਾਰਸਮਾਸੇ ਪਨ ‘ਉਦ੍ਦਲੋਮੀਤਿ ਏਕਤੋਉਗ੍ਗਤਪੁਪ੍ਫਂ. ਏਕਨ੍ਤਲੋਮੀਤਿ ਉਭਤੋਉਗ੍ਗਤਪੁਪ੍ਫ’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘ਕੋਸੇਯ੍ਯਕਟ੍ਟਿਸ੍ਸਮਯਨ੍ਤਿ ਕੋਸੇਯ੍ਯਕਸਟਮਯ’ਨ੍ਤਿ ਆਚਰਿਯਧਮ੍ਮਪਾਲਤ੍ਥੇਰੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਸੁਦ੍ਧਕੋਸੇਯ੍ਯਨ੍ਤਿ ਰਤਨਪਰਿਸਿਬ੍ਬਨਰਹਿਤਂ. ਦੀਘਨਿਕਾਯਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ‘ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਤੂਲਿਕਂ ਸਬ੍ਬਾਨੇਵ ਗੋਨਕਾਦੀਨਿ ਰਤਨਪਰਿਸਿਬ੍ਬਿਤਾਨਿ ਨ ਵਟ੍ਟਨ੍ਤੀ’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਤ੍ਥ ‘ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਤੂਲਿਕ’ਨ੍ਤਿ ਏਤੇਨ ਰਤਨਪਰਿਸਿਬ੍ਬਨਰਹਿਤਾਪਿ ਤੂਲਿਕਾ ਨ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਦੀਪੇਤਿ. ‘ਰਤਨਪਰਿਸਿਬ੍ਬਿਤਾਨਿ ਨ ਵਟ੍ਟਨ੍ਤੀ’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਪਨ ਯਾਨਿ ਰਤਨਪਰਿਸਿਬ੍ਬਿਤਾਨਿ, ਤਾਨਿ ਭੂਮਤ੍ਥਰਣਵਸੇਨ ਯਥਾਨੁਰੂਪਂ ਮਞ੍ਚਾਦੀਸੁ ਚ ਉਪਨੇਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਦੀਪਿਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਏਤ੍ਥ ਚ ਵਿਨਯਪਰਿਯਾਯਂ ਪਤ੍ਵਾ ਗਰੁਕੇ ਠਾਤਬ੍ਬਤ੍ਤਾ ਇਧ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵੇਤ੍ਥ ਵਿਨਿਚ੍ਛਯੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿਕਦੇਸਨਾਯ ਪਨ ਗਹਟ੍ਠਾਨਮ੍ਪਿ ਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਤੇਸਂ ਸਙ੍ਗਣ੍ਹਨਤ੍ਥਂ ‘ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਤੂਲਿਕਂ…ਪੇ… ਵਟ੍ਟਤੀ’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਅਪਰੇ.

ਅਜਿਨਚਮ੍ਮੇਹੀਤਿ ਅਜਿਨਮਿਗਚਮ੍ਮੇਹਿ. ਤਾਨਿ ਕਿਰ ਚਮ੍ਮਾਨਿ ਸੁਖੁਮਤਰਾਨਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਦੁਪਟ੍ਟਤਿਪਟ੍ਟਾਨਿ ਕਤ੍ਵਾ ਸਿਬ੍ਬਨ੍ਤਿ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘ਅਜਿਨਪ੍ਪਵੇਣੀ’ਤਿ. ਉਤ੍ਤਰਂ ਉਪਰਿਭਾਗਂ ਛਾਦੇਤੀਤਿ ਉਤ੍ਤਰਚ੍ਛਦੋ, ਵਿਤਾਨਂ, ਤਞ੍ਚ ਲੋਹਿਤਵਿਤਾਨਂ ਇਧਾਧਿਪ੍ਪੇਤਨ੍ਤਿ ਆਹ ‘ਉਪਰਿਬਦ੍ਧੇਨ ਰਤ੍ਤਵਿਤਾਨੇਨਾ’ਤਿ, ‘ਰਤ੍ਤਵਿਤਾਨੇਸੁ ਚ ਕਾਸਾਵਂ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਕੁਸੁਮ੍ਭਾਦਿਰਤ੍ਤਮੇਵ ਨ ਵਟ੍ਟਤੀ’ਤਿ ਗਣ੍ਠਿਪਦੇਸੁ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਮਹਾਉਪਧਾਨਨ੍ਤਿ ਪਮਾਣਾਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਂ ਉਪਧਾਨਂ. ਏਤ੍ਥ ਚ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਦੀਘਨਿਕਾਯਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ‘ਅਲੋਹਿਤਕਾਨਿ ਦ੍ਵੇਪਿ ਵਟ੍ਟਨ੍ਤਿਯੇਵ, ਤਤੋ ਉਤ੍ਤਰਿ ਲਭਿਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਞੇਸਂ ਦਾਤਬ੍ਬਾਨਿ. ਦਾਤੁਮਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੋ ਮਞ੍ਚੇ ਤਿਰਿਯਂ ਅਤ੍ਥਰਿਤ੍ਵਾ ਉਪਰਿਪਚ੍ਚਤ੍ਥਰਣਂ ਦਤ੍ਵਾ ਨਿਪਜ੍ਜਿਤੁਮ੍ਪਿ ਲਭਤੀ’ਤਿ ਅਵਿਸੇਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਸੇਨਾਸਨਕ੍ਖਨ੍ਧਕਵਣ੍ਣਨਾਯਂ (ਚੂਲ਼ਵ. ਅਟ੍ਠ. ੨੯੭) ਪਨ ‘ਅਗਿਲਾਨਸ੍ਸ ਸੀਸੂਪਧਾਨਞ੍ਚ ਪਾਦੂਪਧਾਨਞ੍ਚਾਤਿ ਦ੍ਵਯਮੇਵ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਗਿਲਾਨਸ੍ਸ ਬਿਮ੍ਬੋਹਨਾਨਿ ਸਨ੍ਥਰਿਤ੍ਵਾ ਉਪਰਿ ਚ ਪਚ੍ਚਤ੍ਥਰਣਂ ਦਤ੍ਵਾ ਨਿਪਜ੍ਜਿਤੁਮ੍ਪਿ ਵਟ੍ਟਤੀ’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਗਿਲਾਨੋਯੇਵ ਮਞ੍ਚੇ ਤਿਰਿਯਂ ਅਤ੍ਥਰਿਤ੍ਵਾ ਨਿਪਜ੍ਜਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਅਭਿਨਿਸ੍ਸਾਯ ਨਿਸੀਦਿਤੁਨ੍ਤਿ ਅਪਸ੍ਸਾਯ ਨਿਸੀਦਿਤੁ’’ਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਤਕੋ ਵਿਨਿਚ੍ਛਯੋ ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨਿਯਂ ਆਗਤੋ.

ਵਿਮਤਿਵਿਨੋਦਨਿਯਂ (ਵਿ. ਵਿ. ਟੀ. ਮਹਾਵਗ੍ਗ ੨.੨੫੪) – ਪਨ ਵਾਲ਼ਰੂਪਾਨੀਤਿ ਆਹਰਿਮਾਨਿ ਵਾਲ਼ਰੂਪਾਨਿ. ਚਤੁਰਙ੍ਗੁਲਾਧਿਕਾਨੀਤਿ ਉਦ੍ਦਲੋਮੀਏਕਨ੍ਤਲੋਮੀਹਿ ਵਿਸੇਸਦਸ੍ਸਨਂ. ਚਤੁਰਙ੍ਗੁਲਤੋ ਹਿ ਊਨਾਨਿ ਕਿਰ ਉਦ੍ਦਲੋਮੀਆਦੀਸੁ ਪਵਿਸਨ੍ਤਿ. ਵਾਨਚਿਤ੍ਰੋ ਉਣ੍ਣਾਮਯਤ੍ਥਰਣੋਤਿ ਨਾਨਾਵਣ੍ਣੇਹਿ ਉਣ੍ਣਾਮਯਸੁਤ੍ਤੇਹਿ ਭਿਤ੍ਤਿਚ੍ਛੇਦਾਦਿਵਸੇਨ ਵਾਯਿਤ੍ਵਾ ਕਤਚਿਤ੍ਤਤ੍ਥਰਣੋ. ਘਨਪੁਪ੍ਫਕੋਤਿ ਬਹਲਰਾਗੋ. ਪਕਤਿਤੂਲਿਕਾਤਿ ਤੂਲਪੁਣ੍ਣਾ ਭਿਸਿ. ਵਿਕਤਿਕਾਤਿ ਸੀਹਰੂਪਾਦਿਵਸੇਨ ਵਾਨਚਿਤ੍ਰਾਵ ਗਯ੍ਹਤਿ. ‘‘ਉਦ੍ਦਲੋਮੀਤਿ ਉਭਤੋਦਸਂ ਉਣ੍ਣਾਮਯਤ੍ਥਰਣਂ. ਏਕਨ੍ਤਲੋਮੀਤਿ ਏਕਨ੍ਤਦਸਂ ਉਣ੍ਣਾਮਯਤ੍ਥਰਣ’’ਨ੍ਤਿ ਦੀਘਨਿਕਾਯਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਕੋਸੇਯ੍ਯਕਟ੍ਟਿਸ੍ਸਮਯਨ੍ਤਿ ਕੋਸਿਯਸੁਤ੍ਤਾਨਂ ਅਨ੍ਤਰਾ ਸੁਵਣ੍ਣਮਯਸੁਤ੍ਤਾਨਿ ਪਵੇਸੇਤ੍ਵਾ ਵੀਤਂ, ਸੁਵਣ੍ਣਸੁਤ੍ਤਂ ਕਿਰ ਕਟ੍ਟਿਸ੍ਸਂ ਕਸਟਨ੍ਤਿ ਚ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ਤੇਨੇਵ ‘‘ਕੋਸੇਯ੍ਯਕਸਟਮਯ’’ਨ੍ਤਿ ਆਚਰਿਯਧਮ੍ਮਪਾਲਤ੍ਥੇਰੇਨ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਰਤਨਪਰਿਸਿਬ੍ਬਿਤਨ੍ਤਿ ਸੁਵਣ੍ਣਲਿਤ੍ਤਂ. ਸੁਦ੍ਧਕੋਸੇਯ੍ਯਨ੍ਤਿ ਰਤਨਪਰਿਸਿਬ੍ਬਨਰਹਿਤਂ.

ਅਜਿਨਮਿਗਚਮ੍ਮਾਨਂ ਅਤਿਸੁਖੁਮਤ੍ਤਾ ਦੁਪਟ੍ਟਤਿਪਟ੍ਟਾਨਿ ਕਤ੍ਵਾ ਸਿਬ੍ਬਨ੍ਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਅਜਿਨਪ੍ਪਵੇਣੀ’’ਤਿ. ਰਤ੍ਤਵਿਤਾਨੇਨਾਤਿ ਸਬ੍ਬਰਤ੍ਤੇਨ ਵਿਤਾਨੇਨ. ਯਂ ਪਨ ਨਾਨਾਵਣ੍ਣਂ ਵਾਨਚਿਤ੍ਤਂ ਵਾ ਲੇਪਚਿਤ੍ਤਂ ਵਾ, ਤਂ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਉਭਤੋਲੋਹਿਤਕੂਪਧਾਨੇਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ. ਚਿਤ੍ਰਂ ਵਾਤਿ ਇਦਂ ਪਨ ਸਬ੍ਬਥਾ ਕਪ੍ਪਿਯਤ੍ਤਾ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਨ ਪਨ ਉਭਤੋਉਪਧਾਨੇਸੁ ਅਕਪ੍ਪਿਯਤ੍ਤਾ. ਨ ਹਿ ਲੋਹਿਤਕਸਦ੍ਦੋ ਚਿਤ੍ਤੇ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਪਟਲਿਗ੍ਗਹਣੇਨੇਵ ਚਿਤ੍ਤਕਸ੍ਸਪਿ ਅਤ੍ਥਰਣਸ੍ਸ ਸਙ੍ਗਹੇਤਬ੍ਬਪ੍ਪਸਙ੍ਗਤੋ. ਕਾਸਾਵਂ ਪਨ ਲੋਹਿਤਙ੍ਗਵੋਹਾਰਂ ਨ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਵਿਤਾਨੇਪਿ ਉਭਤੋਉਪਧਾਨੇਪਿ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਸਚੇ ਪਮਾਣਯੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿਆਦਿ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਪਮਾਣਾਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਸ੍ਸ ਬਿਮ੍ਬੋਹਨਸ੍ਸ ਪਟਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਭਾਵਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਨ ਪਨ ਉਚ੍ਚਾਸਯਨਮਹਾਸਯਨਭਾਵਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਤਥਾ ਅਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ, ਤਂ ਪਨ ਉਪਧਾਨਂ ਉਪੋਸਥਿਕਾਨਂ ਗਹਟ੍ਠਾਨਂ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਉਚ੍ਚਾਸਯਨਮਹਾਸਯਨਮੇਵ ਹਿ ਤਦਾ ਤੇਸਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਦੀਘਨਿਕਾਯਟ੍ਠਕਥਾਦੀਸੁ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ‘‘ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਤੂਲਿਕਂ ਸਬ੍ਬਾਨੇਵ ਗੋਨਕਾਦੀਨਿ ਰਤਨਪਰਿਸਿਬ੍ਬਿਤਾਨਿ ਨ ਵਟ੍ਟਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਵਿਨਯਟ੍ਠਕਥਾ ਏਵ ਪਨ ਕਪ੍ਪਿਯਾਕਪ੍ਪਿਯਭਾਵੇ ਪਮਾਣਨ੍ਤਿ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ. ਅਭਿਨਿਸ੍ਸਾਯਾਤਿ ਅਪਸ੍ਸਾਯਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਪਾਸਾਦਪਰਿਭੋਗਕਥਾ

ਪਾਸਾਦਪਰਿਭੋਗਕਥਾਯਂ ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨਿਯਂ ਵਜਿਰਬੁਦ੍ਧਿਟੀਕਾਯਞ੍ਚ ਨ ਕਿਞ੍ਚਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਵਿਮਤਿਵਿਨੋਦਨਿਯਂ (ਵਿ. ਵਿ. ਟੀ. ਚੂਲ਼ਵਗ੍ਗ ੨.੩੨੦) ਪਨ ‘‘ਸੁਵਣ੍ਣਰਜਤਾਦਿਵਿਚਿਤ੍ਰਾਨੀਤਿ ਸਙ੍ਘਿਕਸੇਨਾਸਨਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਪੁਗ੍ਗਲਿਕਂ ਪਨ ਸੁਵਣ੍ਣਾਦਿਵਿਚਿਤ੍ਰਂ ਭਿਕ੍ਖੁਸ੍ਸ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਤੁਮੇਵ ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ ‘ਨ ਕੇਨਚਿ ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਜਾਤਰੂਪਰਜਤਂ ਸਾਦਿਤਬ੍ਬ’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੨੯੯) ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ. ਤੇਨੇਵੇਤ੍ਥ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ (ਚੂਲ਼ਵ. ਅਟ੍ਠ. ੩੨੦) ‘ਸਙ੍ਘਿਕਵਿਹਾਰੇ ਵਾ ਪੁਗ੍ਗਲਿਕਵਿਹਾਰੇ ਵਾ’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਗੋਨਕਾਦਿਅਕਪ੍ਪਿਯਭਣ੍ਡਵਿਸਯੇ ਏਵ ਵੁਤ੍ਤਂ ਏਕਭਿਕ੍ਖੁਸ੍ਸਪਿ ਤੇਸਂ ਗਹਣੇ ਦੋਸਾਭਾਵਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਉਪਾਹਨਕਥਾ

ਉਪਾਹਨਕਥਾਯਂ ‘‘ਅਦ੍ਦਾਰਿਟ੍ਠਕਵਣ੍ਣਾਤਿ ਅਭਿਨਵਾਰਿਟ੍ਠਫਲਵਣ੍ਣਾ, ਉਦਕੇਨ ਤਿਨ੍ਤਕਾਕਪਤ੍ਤਵਣ੍ਣਾਤਿਪਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਉਣ੍ਣਾਹਿ ਕਤਪਾਦੁਕਾਤਿ ਉਣ੍ਣਾਲੋਮਮਯਕਮ੍ਬਲੇਹਿ, ਉਣ੍ਣਾਲੋਮੇਹਿ ਏਵ ਵਾ ਕਤਪਾਦੁਕਾ. ਕਾਲ਼ਸੀਹੋਤਿ ਕਾਲ਼ਮੁਖਵਾਨਰਜਾਤਿ. ਸੇਸਮੇਤ੍ਥ ਪਾਲ਼ਿਤੋ ਚ ਅਟ੍ਠਕਥਾਤੋ ਚ ਸੁਵਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਮੇਵਾ’’ਤਿ ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨਿਯਂ (ਸਾਰਤ੍ਥ. ਟੀ. ਮਹਾਵਗ੍ਗ ੩.੨੪੬) ਵੁਤ੍ਤਂ. ਵਿਮਤਿਵਿਨੋਦਨਿਯਂ (ਵਿ. ਵਿ. ਟੀ. ਮਹਾਵਗ੍ਗ ੨.੨੪੬) ਪਨ ‘‘ਅਦ੍ਦਾਰਿਟ੍ਠਕਵਣ੍ਣਾਤਿ ਅਲ੍ਲਾਰਿਟ੍ਠਫਲਵਣ੍ਣਾ, ਤਿਨ੍ਤਕਾਕਪਕ੍ਖਵਣ੍ਣਾਤਿਪਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਰਜਨਨ੍ਤਿ ਉਪਰਿਲਿਤ੍ਤਨੀਲਾਦਿਵਣ੍ਣਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤੇਨਾਹ ‘ਚੋਲ਼ਕੇਨ ਪੁਞ੍ਛਿਤ੍ਵਾ’ਤਿ. ਤਞ੍ਹਿ ਤਥਾ ਪੁਞ੍ਛਿਤੇ ਵਿਗਚ੍ਛਤਿ. ਯਂ ਪਨ ਚਮ੍ਮਸ੍ਸ ਦੁਗ੍ਗਨ੍ਧਾਪਨਯਨਤ੍ਥਂ ਕਾਲ਼ਰਤ੍ਤਾਦਿਰਜਨੇਹਿ ਰਞ੍ਜਿਤਤ੍ਤਾ ਕਾਲ਼ਰਤ੍ਤਾਦਿਵਣ੍ਣਂ ਹੋਤਿ, ਤਂ ਚੋਲ਼ਾਦੀਹਿ ਅਪਨੇਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਚਮ੍ਮਗਤਿਕਮੇਵ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਂ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ. ਖਲ੍ਲਕਨ੍ਤਿ ਸਬ੍ਬਪਣ੍ਹਿਪਿਧਾਨਚਮ੍ਮਂ ਅਪਰਿਗਲ਼ਨਤ੍ਥਂ ਪਣ੍ਹਿਯਾ ਉਪਰਿਭਾਗੇ ਅਪਿਧਾਯ ਆਰੋਪਨਬਨ੍ਧਨਮਤ੍ਤਂ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਵਿਚਿਤ੍ਰਾਤਿ ਸਣ੍ਠਾਨਤੋ ਵਿਚਿਤ੍ਰਪਟ੍ਟਾ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਾ, ਨ ਵਣ੍ਣਤੋ ਸਬ੍ਬਸੋ ਅਪਨੇਤਬ੍ਬੇਸੁ ਖਲ੍ਲਕਾਦੀਸੁ ਪਵਿਟ੍ਠਤ੍ਤਾ. ਬਿਲ਼ਾਲਸਦਿਸਮੁਖਤ੍ਤਾ ਮਹਾਉਲੂਕਾ ਪਕ੍ਖਿਬਿਲ਼ਾਲਾਤਿ ਵੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ, ਤੇਸਂ ਚਮ੍ਮਂ ਨਾਮ ਪਕ੍ਖਲੋਮਮੇਵ. ਉਣ੍ਣਾਹਿ ਕਤਪਾਦੁਕਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਉਣ੍ਣਾਮਯਕਮ੍ਬਲੇਹਿ ਕਤਪਾਦੁਕਾ ਸਙ੍ਗਯ੍ਹਨ੍ਤਿ. ਕਾਲ਼ਸੀਹੋਤਿ ਕਾਲ਼ਮੁਖਵਾਨਰਜਾਤਿ. ਚਮ੍ਮਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਨਿਸੀਦਨਤ੍ਥਰਣਂ ਕਾਤੁਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਭੂਮਤ੍ਥਰਣਾਦਿਵਸੇਨ ਪਰਿਭੋਗੋ ਵਟ੍ਟਤੇਵਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਵਜਿਰਬੁਦ੍ਧਿਟੀਕਾਯਂ (ਵਜਿਰ. ਟੀ. ਮਹਾਵਗ੍ਗ ੨੫੯) ਪਨ ‘‘ਮਿਗਮਾਤੁਕੋਤਿ ਤਸ੍ਸ ਨਾਮਂ, ਵਾਤਮਿਗੋਤਿ ਚ ਤਸ੍ਸ ਨਾਮਂ. ‘ਕਾਲ਼ਸੀਹੋ ਕਾਲ਼ਮੁਖੋ ਕਪੀ’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ਚਮ੍ਮਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਯੇਨ ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਚਮ੍ਮਂ ਵਟ੍ਟਿਸ੍ਸਤਿ, ਸੋ ਪਰਤੋ ਆਵਿਭਵਿਸ੍ਸਤਿ. ‘ਅਤ੍ਤਨੋ ਪੁਗ੍ਗਲਿਕਵਸੇਨ ਪਚ੍ਚਾਹਾਰੋ ਪਟਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤੋ’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘ਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਕਿਞ੍ਚਿ ਚਮ੍ਮਂ ਧਾਰੇਤਬ੍ਬ’ਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਤਾਵਤਾ ਸਿਦ੍ਧੇ ‘ਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਗੋਚਮ੍ਮ’ਨ੍ਤਿ ਇਦਂ ਪਰਤੋ ‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਬ੍ਬਪਚ੍ਚਨ੍ਤਿਮੇਸੁ ਜਨਪਦੇਸੁ ਚਮ੍ਮਾਨਿ ਅਤ੍ਥਰਣਾਨੀ’ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੨੫੯) ਏਤ੍ਥ ਅਨੁਮਤਿਪ੍ਪਸਙ੍ਗਭਯਾ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਯਾਨਕਥਾ

ਯਾਨਕਥਾਯਂ ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪੁਰਿਸਯੁਤ੍ਤਂ ਹਤ੍ਥਵਟ੍ਟਕ’’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੨੫੩) ਏਤ੍ਥ ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪੁਰਿਸਯੁਤ੍ਤਂ, ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਹਤ੍ਥਵਟ੍ਟਕਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਪਚ੍ਚੇਕਂ ਵਾਕ੍ਯਪਰਿਸਮਾਪਨਂ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਨ੍ਤਿ ਆਹ ‘‘ਪੁਰਿਸਯੁਤ੍ਤਂ ਇਤ੍ਥਿਸਾਰਥਿ ਵਾ…ਪੇ… ਪੁਰਿਸਾ ਵਾ, ਵਟ੍ਟਤਿਯੇਵਾ’’ਤਿ. ‘‘ਪੀਠਕਸਿਵਿਕਨ੍ਤਿ ਪੀਠਕਯਾਨਂ. ਪਾਟਙ੍ਕਿਨ੍ਤਿ ਅਨ੍ਦੋਲਿਕਾਯੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨ’’ਨ੍ਤਿ ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨਿਯਂ (ਸਾਰਤ੍ਥ. ਟੀ. ਮਹਾਵਗ੍ਗ ੩.੨੫੩) ਵੁਤ੍ਤਂ, ‘‘ਪੀਠਕਸਿਵਿਕਨ੍ਤਿ ਫਲਕਾਦਿਨਾ ਕਤਂ ਪੀਠਕਯਾਨਂ. ਪਟਪੋਤਲਿਕਂ ਅਨ੍ਦੋਲਿਕਾ. ਸਬ੍ਬਮ੍ਪਿ ਯਾਨਂ ਉਪਾਹਨੇਨਪਿ ਗਨ੍ਤੁਂ ਅਸਮਤ੍ਥਸ੍ਸ ਗਿਲਾਨਸ੍ਸ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵਿਮਤਿਵਿਨੋਦਨਿਯਂ (ਵਿ. ਵਿ. ਟੀ. ਮਹਾਵਗ੍ਗ ੨.੨੫੩).

ਚੀਵਰਕਥਾ

੫੭. ਚੀਵਰਕਥਾਯਂ ‘‘ਅਹਤਕਪ੍ਪਾਨਨ੍ਤਿ ਏਕਵਾਰਧੋਤਾਨਂ. ਉਤੁਦ੍ਧਟਾਨਨ੍ਤਿ ਉਤੁਤੋ ਦੀਘਕਾਲਤੋ ਉਦ੍ਧਟਾਨਂ ਹਤਵਤ੍ਥਕਾਨਂ, ਪਿਲੋਤਿਕਾਨਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ. ਪਾਪਣਿਕੇਤਿ ਅਨ੍ਤਰਾਪਣਤੋ ਪਤਿਤਪਿਲੋਤਿਕਚੀਵਰੇ. ਉਸ੍ਸਾਹੋ ਕਰਣੀਯੋਤਿ ਪਰਿਯੇਸਨਾ ਕਾਤਬ੍ਬਾ. ਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ ਪਨੇਤ੍ਥ ਨਤ੍ਥਿ, ਪਟ੍ਟਸਤਮ੍ਪਿ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਸਬ੍ਬਮਿਦਂ ਸਾਦਿਯਨ੍ਤਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਗ੍ਗਲ਼ਂ ਤੁਨ੍ਨਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਉਦ੍ਧਰਿਤ੍ਵਾ ਅਲ੍ਲੀਯਾਪਨਖਣ੍ਡਂ ਅਗ੍ਗਲ਼ਂ, ਸੁਤ੍ਤੇਨ ਸਂਸਿਬ੍ਬਿਤਂ ਤੁਨ੍ਨਂ, ਵਟ੍ਟੇਤ੍ਵਾ ਕਰਣਂ ਓਵਟ੍ਟਿਕਂ. ਕਣ੍ਡੁਪਕਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਮੁਦ੍ਦਿਕਾ. ਦਲ਼ੀਕਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਅਨੁਦ੍ਧਰਿਤ੍ਵਾਵ ਉਪਸ੍ਸਯਂ ਕਤ੍ਵਾ ਅਲ੍ਲੀਯਾਪਨਕਂ ਵਤ੍ਥਖਣ੍ਡ’’ਨ੍ਤਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਆਗਤਂ. ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨਿਯਂ (ਸਾਰਤ੍ਥ. ਟੀ. ਮਹਾਵਗ੍ਗ ੩.੩੪੮) ਪਨ ‘‘ਅਚ੍ਛੁਪੇਯ੍ਯਨ੍ਤਿ ਪਤਿਟ੍ਠਪੇਯ੍ਯਂ. ਹਤਵਤ੍ਥਕਾਨਨ੍ਤਿ ਕਾਲਾਤੀਤਵਤ੍ਥਾਨਂ. ਉਦ੍ਧਰਿਤ੍ਵਾ ਅਲ੍ਲੀਯਾਪਨਖਣ੍ਡਨ੍ਤਿ ਦੁਬ੍ਬਲਟ੍ਠਾਨਂ ਅਪਨੇਤ੍ਵਾ ਅਲ੍ਲੀਯਾਪਨਵਤ੍ਥਖਣ੍ਡ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਦਿਗੁਣਂ ਸਙ੍ਘਾਟਿਨ੍ਤਿ ਦੁਪਟ੍ਟਂ ਸਙ੍ਘਾਟਿਂ. ਏਕਚ੍ਚਿਯਨ੍ਤਿ ਏਕਪਟ੍ਟਂ ਅਗ੍ਗਪਟ੍ਟਂ. ਅਗ੍ਗਲ਼ਂ ਅਜ੍ਝਾਪੇਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਜਿਣ੍ਣਟ੍ਠਾਨੇ ਪਿਲੋਤਿਕਖਣ੍ਡਂ ਲਗ੍ਗਾਪੇਯ੍ਯਂ.

ਛਿਨ੍ਨਚੀਵਰਕਥਾ

ਛਿਨ੍ਨਚੀਵਰਕਥਾਯਂ ਤੀਸੁ ਪਨ ਚੀਵਰੇਸੁ ਦ੍ਵੇ ਵਾ ਏਕਂ ਵਾ ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਕਾਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਛਿਨ੍ਨਕਂ ਸਙ੍ਘਾਟਿਂ ਛਿਨ੍ਨਕਂ ਉਤ੍ਤਰਾਸਙ੍ਗਂ ਛਿਨ੍ਨਕਂ ਅਨ੍ਤਰਵਾਸਕ’’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੩੪੫) ਵਚਨਤੋ ਪਞ੍ਚਖਣ੍ਡਸਤ੍ਤਖਣ੍ਡਾਦਿਵਸੇਨ ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾਵ ਕਾਤਬ੍ਬਂ, ਨ ਅਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸਚੇ ਨਪ੍ਪਹੋਤਿ, ਆਗਨ੍ਤੁਕਪਟ੍ਟਂ ਦਾਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਯਦਿ ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਕਤੇ ਤਿਣ੍ਣਮ੍ਪਿ ਚੀਵਰਾਨਂ ਅਤ੍ਥਾਯ ਸਾਟਕੋ ਨਪ੍ਪਹੋਤਿ, ਦ੍ਵੇ ਚੀਵਰਾਨਿ ਛਿਨ੍ਨਕਾਨਿ ਕਾਤਬ੍ਬਾਨਿ, ਏਕਂ ਚੀਵਰਂ ਅਚ੍ਛਿਨ੍ਨਕਂ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਂ. ਦ੍ਵੀਸੁ ਚੀਵਰੇਸੁ ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਕਤੇਸੁ ਸਾਟਕੋ ਨਪ੍ਪਹੋਤਿ, ਦ੍ਵੇ ਚੀਵਰਾਨਿ ਅਚ੍ਛਿਨ੍ਨਕਾਨਿ, ਏਕਂ ਚੀਵਰਂ ਛਿਨ੍ਨਕਂ ਕਾਤਬ੍ਬਂ. ਏਕਸ੍ਮਿਮ੍ਪਿ ਚੀਵਰੇ ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਕਤੇ ਸਾਟਕੋ ਨਪ੍ਪਹੋਤਿ, ਏਵਂ ਸਤਿ ਅਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਆਗਨ੍ਤੁਕਪਟ੍ਟਂ ਦਾਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤਮਤ੍ਥਂ ਪਾਲ਼ਿਯਾ ਸਾਧੇਤੁਂ ‘‘ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ ਅਨ੍ਵਾਧਿਕਮ੍ਪਿ ਆਰੋਪੇਤੁਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਅਪ੍ਪਹੋਨ੍ਤੇ ਸਤਿ ਆਗਨ੍ਤੁਕਪਟ੍ਟਮ੍ਪਿ ਆਰੋਪੇਤੁਂ ਅਨੁਜਾਨਾਮੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਅਕਪ੍ਪਿਯਚੀਵਰਕਥਾ

ਅਕਪ੍ਪਿਯਚੀਵਰਕਥਾਯਂ ‘‘ਨਗ੍ਗਿਯਂ ਕੁਸਚੀਰਂ ਫਲਕਚੀਰਂ ਕੇਸਕਮ੍ਬਲਂ ਵਾਲ਼ਕਮ੍ਬਲਂ ਉਲੂਕਪਕ੍ਖਿਕਂ ਅਜਿਨਕ੍ਖਿਪ’’ਨ੍ਤਿ ਇਮਾਨਿ ਤਿਤ੍ਥਿਯਸਮਾਦਾਨਤ੍ਤਾ ਥੁਲ੍ਲਚ੍ਚਯਵਤ੍ਥੂਨੀਤਿ ਭਗਵਤਾ ਪਟਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਾਨਿ. ਤਤ੍ਥ ਨਗ੍ਗਿਯਨ੍ਤਿ ਨਗ੍ਗਭਾਵੋ ਅਚੇਲਕਭਾਵੋ. ਕੁਸਚੀਰਨ੍ਤਿ ਕੁਸੇਨ ਗਨ੍ਥੇਤ੍ਵਾ ਕਤਚੀਵਰਂ. ਵਾਕਚੀਰਨ੍ਤਿ ਤਾਪਸਾਨਂ ਵਕ੍ਕਲਂ. ਫਲਕਚੀਰਨ੍ਤਿ ਫਲਕਸਣ੍ਠਾਨਾਨਿ ਫਲਕਾਨਿ ਸਿਬ੍ਬਿਤ੍ਵਾ ਕਤਚੀਵਰਂ. ਕੇਸਕਮ੍ਬਲਨ੍ਤਿ ਕੇਸੇਹਿ ਤਨ੍ਤੇ ਵਾਯਿਤ੍ਵਾ ਕਤਕਮ੍ਬਲਂ. ਵਾਲਕਮ੍ਬਲਨ੍ਤਿ ਚਾਮਰੀਵਾਲੇਹਿ ਵਾਯਿਤ੍ਵਾ ਕਤਕਮ੍ਬਲਂ. ਉਲੂਕਪਕ੍ਖਿਕਨ੍ਤਿ ਉਲੂਕਸਕੁਣਸ੍ਸ ਪਕ੍ਖੇਹਿ ਕਤਨਿਵਾਸਨਂ. ਅਜਿਨਕ੍ਖਿਪਨ੍ਤਿ ਸਲੋਮਂ ਸਖੁਰਂ ਅਜਿਨਮਿਗਚਮ੍ਮਂ. ਤਾਨਿ ਤਿਤ੍ਥਿਯਦ੍ਧਜਭੂਤਾਨਿ ਅਚੀਵਰਭਾਵੇਨ ਪਾਕਟਾਨੀਤਿ ਆਚਰਿਯੇਨ ਇਧ ਨ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ. ਪੋਤ੍ਥਕੋ ਪਨ ਅਪਾਕਟੋਤਿ ਤਂ ਵਤ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬਨੀਲਕਾਦੀਨਿ ਦੁਕ੍ਕਟਵਤ੍ਥੁਕਾਨਿ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ. ‘‘ਤਿਪਟ੍ਟਚੀਵਰਸ੍ਸ ਵਾ ਮਜ੍ਝੇ ਦਾਤਬ੍ਬਾਨੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਤਿਪਟ੍ਟਚੀਵਰਂ ਧਾਰੇਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਸਿਦ੍ਧਂ. ਤਿਪਟ੍ਟਾਦੀਨਞ੍ਚ ਬਹੁਪਟ੍ਟਚੀਵਰਾਨਂ ਅਨ੍ਤਰੇ ਈਦਿਸਾਨਿ ਅਸਾਰੁਪ੍ਪਵਣ੍ਣਾਨਿ ਪਟਪਿਲੋਤਿਕਾਨਿ ਕਾਤਬ੍ਬਾਨੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਕਞ੍ਚੁਕਂ ਨਾਮ ਸੀਸਤੋ ਪਟਿਮੁਞ੍ਚਿਤ੍ਵਾ ਕਾਯਾਰੁਲ਼੍ਹਵਤ੍ਥਂ. ਤੇਨਾਹ ‘‘ਫਾਲੇਤ੍ਵਾ ਰਜਿਤ੍ਵਾ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ. ਵੇਠਨਨ੍ਤਿ ਸੀਸਵੇਠਨਂ. ਤਿਰੀਟਨ੍ਤਿ ਮਕੁਟਂ. ਤਸ੍ਸ ਵਿਸੇਸਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਤਿਰੀਟਕਂ ਪਨਾ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ.

ਚੀਵਰਵਿਚਾਰਣਕਥਾ

ਚੀਵਰਵਿਚਾਰਣਕਥਾਯਂ ‘‘ਪਣ੍ਡਿਤੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਆਨਨ੍ਦੋ, ਮਹਾਪਞ੍ਞੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਆਨਨ੍ਦੋ. ਯਤ੍ਰ ਹਿ ਨਾਮ ਮਯਾ ਸਂਖਿਤ੍ਤੇਨ ਭਾਸਿਤਸ੍ਸ ਵਿਤ੍ਥਾਰੇਨ ਅਤ੍ਥਂ ਆਜਾਨਿਸ੍ਸਤਿ, ਕੁਸਿਮ੍ਪਿ ਨਾਮ ਕਰਿਸ੍ਸਤਿ, ਅਡ੍ਢਕੁਸਿਮ੍ਪਿ ਨਾਮ ਕਰਿਸ੍ਸਤਿ, ਮਣ੍ਡਲਮ੍ਪਿ ਨਾਮ ਕਰਿਸ੍ਸਤਿ, ਅਡ੍ਢਮਣ੍ਡਲਮ੍ਪਿ ਨਾਮ ਕਰਿਸ੍ਸਤਿ, ਵਿਵਟ੍ਟਮ੍ਪਿ ਨਾਮ ਕਰਿਸ੍ਸਤਿ, ਅਨੁਵਿਵਟ੍ਟਮ੍ਪਿ ਨਾਮ ਕਰਿਸ੍ਸਤਿ, ਗੀਵੇਯ੍ਯਕਮ੍ਪਿ ਨਾਮ ਕਰਿਸ੍ਸਤਿ, ਜਙ੍ਘੇਯ੍ਯਕਮ੍ਪਿ ਨਾਮ ਕਰਿਸ੍ਸਤਿ, ਬਾਹਨ੍ਤਮ੍ਪਿ ਨਾਮ ਕਰਿਸ੍ਸਤਿ, ਛਿਨ੍ਨਕਂ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ, ਸਤ੍ਥਲੂਖਂ ਸਮਣਸਾਰੁਪ੍ਪਂ ਪਚ੍ਚਤ੍ਥਿਕਾਨਞ੍ਚ ਅਨਭਿਚ੍ਛਿਤ’’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੩੪੫) ਵਚਨਤੋ ‘‘ਪਸ੍ਸਸਿ ਤ੍ਵਂ, ਆਨਨ੍ਦ, ਮਗਧਖੇਤ੍ਤਂ ਅਚ੍ਛਿਬਦ੍ਧਂ ਪਾਲ਼ਿਬਦ੍ਧਂ ਮਰਿਯਾਦਬਦ੍ਧਂ ਸਿਙ੍ਘਾਟਕਬਦ੍ਧ’’ਨ੍ਤਿ ਭਗਵਤੋ ਸਂਖਿਤ੍ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਵਚਨਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਆਯਸ੍ਮਾ ਆਨਨ੍ਦੋ ਭਗਵਤੋ ਅਜ੍ਝਾਸਯਾਨੁਰੂਪਂ ਸਮ੍ਬਹੁਲਾਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਚੀਵਰਂ ਸਂਵਿਦਹਿ. ਤਥਾ ਇਦਾਨਿਪਿ ਏਵਰੂਪਂ ਚੀਵਰਂ ਸਂਵਿਦਹਿਤਬ੍ਬਂ.

ਤਤ੍ਥ ‘‘ਅਚ੍ਛਿਬਦ੍ਧਨ੍ਤਿ ਚਤੁਰਸ੍ਸਕੇਦਾਰਬਦ੍ਧਂ. ਪਾਲ਼ਿਬਦ੍ਧਨ੍ਤਿ ਆਯਾਮਤੋ ਚ ਵਿਤ੍ਥਾਰਤੋ ਚ ਦੀਘਮਰਿਯਾਦਬਦ੍ਧਂ. ਮਰਿਯਾਦਬਦ੍ਧਨ੍ਤਿ ਅਨ੍ਤਰਨ੍ਤਰਾ ਰਸ੍ਸਮਰਿਯਾਦਬਦ੍ਧਂ. ਸਿਙ੍ਘਾਟਕਬਦ੍ਧਨ੍ਤਿ ਮਰਿਯਾਦਾਯ ਮਰਿਯਾਦਂ ਵਿਨਿਵਿਜ੍ਝਿਤ੍ਵਾ ਗਤਟ੍ਠਾਨੇ ਸਿਙ੍ਘਾਟਕਬਦ੍ਧਂ, ਚਤੁਕ੍ਕਸਣ੍ਠਾਨਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਯਤ੍ਰ ਹਿ ਨਾਮਾਤਿ ਯੋ ਨਾਮ. ਕੁਸਿਮ੍ਪਿ ਨਾਮਾਤਿਆਦੀਸੁ ਕੁਸੀਤਿ ਆਯਾਮਤੋ ਚ ਵਿਤ੍ਥਾਰਤੋ ਚ ਅਨੁਵਾਤਾਦੀਨਂ ਦੀਘਪਟ੍ਟਾਨਮੇਤਂ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਅਡ੍ਢਕੁਸੀਤਿ ਅਨ੍ਤਰਨ੍ਤਰਾਰਸ੍ਸਪਟ੍ਟਾਨਂ ਨਾਮਂ. ਮਣ੍ਡਲਨ੍ਤਿ ਪਞ੍ਚਖਣ੍ਡਿਕਸ੍ਸ ਚੀਵਰਸ੍ਸ ਏਕੇਕਸ੍ਮਿਂ ਖਣ੍ਡੇ ਮਹਾਮਣ੍ਡਲਂ. ਅਡ੍ਢਮਣ੍ਡਲਨ੍ਤਿ ਖੁਦ੍ਦਕਮਣ੍ਡਲਂ. ਵਿਵਟ੍ਟਨ੍ਤਿ ਮਣ੍ਡਲਞ੍ਚ ਅਡ੍ਢਮਣ੍ਡਲਞ੍ਚ ਏਕਤੋ ਕਤ੍ਵਾ ਸਿਬ੍ਬਿਤਂ ਮਜ੍ਝਿਮਖਣ੍ਡਂ. ਅਨੁਵਿਵਟ੍ਟਨ੍ਤਿ ਤਸ੍ਸ ਉਭੋਸੁ ਪਸ੍ਸੇਸੁ ਦ੍ਵੇ ਖਣ੍ਡਾਨਿ. ਗੀਵੇਯ੍ਯਕਨ੍ਤਿ ਗੀਵਾਵੇਠਨਟ੍ਠਾਨੇ ਦਲ਼੍ਹੀਕਰਣਤ੍ਥਂ ਅਞ੍ਞਸੁਤ੍ਤਸਂਸਿਬ੍ਬਿਤਂ ਆਗਨ੍ਤੁਕਪਟ੍ਟਂ. ਜਙ੍ਘੇਯ੍ਯਕਨ੍ਤਿ ਜਙ੍ਘਪਾਪੁਣਨਟ੍ਠਾਨੇ ਤਥੇਵ ਸਂਸਿਬ੍ਬਿਤਂ ਪਟ੍ਟਂ. ਗੀਵਾਟ੍ਠਾਨੇ ਚ ਜਙ੍ਘਟ੍ਠਾਨੇ ਚ ਪਟ੍ਟਾਨਮੇਤਂ ਨਾਮਨ੍ਤਿ. ਬਾਹਨ੍ਤਨ੍ਤਿ ਅਨੁਵਿਵਟ੍ਟਾਨਂ ਬਹਿ ਏਕੇਕਂ ਖਣ੍ਡਂ. ਇਤਿ ਪਞ੍ਚਖਣ੍ਡਿਕਚੀਵਰੇਨੇਤਂ ਵਿਚਾਰਿਤਨ੍ਤਿ. ਅਥ ਵਾ ਅਨੁਵਿਵਟ੍ਟਨ੍ਤਿ ਵਿਵਟ੍ਟਸ੍ਸ ਏਕਪਸ੍ਸਤੋ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਏਕਪਸ੍ਸਤੋ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਨ੍ਤਿ ਚਤੁਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਖਣ੍ਡਾਨਮੇਤਂ ਨਾਮਂ. ਬਾਹਨ੍ਤਨ੍ਤਿ ਸੁਪ੍ਪਮਾਣਂ ਚੀਵਰਂ ਪਾਰੁਪਨ੍ਤੇਨ ਸਂਹਰਿਤ੍ਵਾ ਬਾਹਾਯ ਉਪਰਿ ਠਪਿਤਾ ਉਭੋ ਅਨ੍ਤਾ ਬਹਿਮੁਖਾ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿ, ਤੇਸਂ ਏਤਂ ਨਾਮਂ. ਅਯਮੇਵ ਹਿ ਨਯੋ ਮਹਾਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤੋ’’ਤਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ (ਮਹਾਵ. ਅਟ੍ਠ. ੩੪੫) ਆਗਤੋ.

ਚੀਵਰਸਿਬ੍ਬਨਕਥਾ

ਦਣ੍ਡਕਥਿਨੇਨਚੀਵਰਸਿਬ੍ਬਨਕਥਾਯਂ – ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਭਿਕ੍ਖੂ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਖੀਲਂ ਨਿਕ੍ਖਨਿਤ੍ਵਾ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ ਚੀਵਰਂ ਸਿਬ੍ਬੇਨ੍ਤਿ, ਚੀਵਰਂ ਵਿਕਣ੍ਣਂ ਹੋਤਿ. ਭਗਵਤੋ ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਆਰੋਚੇਸੁਂ – ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਕਥਿਨਂ ਕਥਿਨਰਜ੍ਜੁਂ, ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਓਬਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ ਚੀਵਰਂ ਸਿਬ੍ਬੇਤੁਨ੍ਤਿ. ਵਿਸਮੇ ਕਥਿਨਂ ਪਤ੍ਥਰਨ੍ਤਿ, ਕਥਿਨਂ ਪਰਿਭਿਜ੍ਜਤਿ…ਪੇ… ਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਵਿਸਮੇ ਕਥਿਨਂ ਪਤ੍ਥਰਿਤਬ੍ਬਂ, ਯੋ ਪਤ੍ਥਰੇਯ੍ਯ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸਾਤਿ.

ਛਮਾਯ ਕਥਿਨਂ ਪਤ੍ਥਰਨ੍ਤਿ, ਕਥਿਨਂ ਪਂਸੁਕਿਤਂ ਹੋਤਿ. ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਿਣਸਨ੍ਥਾਰਕਨ੍ਤਿ. ਕਥਿਨਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤੋ ਜੀਰਤਿ. ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਨੁਵਾਤਂ ਪਰਿਭਣ੍ਡਂ ਆਰੋਪੇਤੁਨ੍ਤਿ. ਕਥਿਨਂ ਨਪ੍ਪਹੋਤਿ. ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਦਣ੍ਡਕਥਿਨਂ ਬਿਦਲਕਂ ਸਲਾਕਂ ਵਿਨਨ੍ਧਨਰਜ੍ਜੁਂ ਵਿਨਨ੍ਧਨਸੁਤ੍ਤਕਂ ਵਿਨਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ ਚੀਵਰਂ ਸਿਬ੍ਬੇਤੁਨ੍ਤਿ. ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਰਿਕਾਯੋ ਵਿਸਮਾ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਕਲ਼ਿਮ੍ਭਕਨ੍ਤਿ. ਸੁਤ੍ਤਾ ਵਙ੍ਕਾ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਮੋਘਸੁਤ੍ਤਕਨ੍ਤਿ.

ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਭਿਕ੍ਖੂ ਅਧੋਤੇਹਿ ਪਾਦੇਹਿ ਕਥਿਨਂ ਅਕ੍ਕਮਨ੍ਤਿ, ਕਥਿਨਂ ਦੁਸ੍ਸਤਿ. ਭਗਵਤੋ ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਆਰੋਚੇਸੁਂ – ਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਧੋਤੇਹਿ ਪਾਦੇਹਿ ਕਥਿਨਂ ਅਕ੍ਕਮਿਤਬ੍ਬਂ, ਯੋ ਅਕ੍ਕਮੇਯ੍ਯ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸਾਤਿ.

ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਭਿਕ੍ਖੂ ਅਲ੍ਲੇਹਿ ਪਾਦੇਹਿ ਕਥਿਨਂ ਅਕ੍ਕਮਨ੍ਤਿ, ਕਥਿਨਂ ਦੁਸ੍ਸਤਿ. ਭਗਵਤੋ ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਆਰੋਚੇਸੁਂ – ਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਲ੍ਲੇਹਿ ਪਾਦੇਹਿ ਕਥਿਨਂ ਅਕ੍ਕਮਿਤਬ੍ਬਂ, ਯੋ ਅਕ੍ਕਮੇਯ੍ਯ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸਾਤਿ.

ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਭਿਕ੍ਖੂ ਸਉਪਾਹਨਾ ਕਥਿਨਂ ਅਕ੍ਕਮਨ੍ਤਿ, ਕਥਿਨਂ ਦੁਸ੍ਸਤਿ. ਭਗਵਤੋ ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਆਰੋਚੇਸੁਂ – ਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਉਪਾਹਨੇਨ ਕਥਿਨਂ ਅਕ੍ਕਮਿਤਬ੍ਬਂ. ਯੋ ਅਕ੍ਕਮੇਯ੍ਯ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸਾਤਿ.

ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਭਿਕ੍ਖੂ ਚੀਵਰਂ ਸਿਬ੍ਬਨ੍ਤਾ ਅਙ੍ਗੁਲਿਯਾ ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਿ, ਅਙ੍ਗੁਲਿਯੋ ਦੁਕ੍ਖਾ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਭਗਵਤੋ ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਆਰੋਚੇਸੁਂ – ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਟਿਗ੍ਗਹਨ੍ਤਿ.

ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਛਬ੍ਬਗ੍ਗਿਯਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਉਚ੍ਚਾਵਚੇ ਪਟਿਗ੍ਗਹੇ ਧਾਰੇਨ੍ਤਿ ਸੁਵਣ੍ਣਮਯਂ ਰੂਪਿਯਮਯਂ. ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਉਜ੍ਝਾਯਨ੍ਤਿ ਖੀਯਨ੍ਤਿ ਵਿਪਾਚੇਨ੍ਤਿ ‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਗਿਹੀ ਕਾਮਭੋਗਿਨੋ’’ਤਿ. ਭਗਵਤੋ ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਆਰੋਚੇਸੁਂ – ਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਉਚ੍ਚਾਵਚਾ ਪਟਿਗ੍ਗਹਾ ਧਾਰੇਤਬ੍ਬਾ, ਯੋ ਧਾਰੇਯ੍ਯ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸਾਤਿ. ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਟ੍ਠਿਮਯਂ…ਪੇ… ਸਙ੍ਖਨਾਭਿਮਯਨ੍ਤਿ.

ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਸੂਚਿਯੋਪਿ ਸਤ੍ਥਕਾਪਿ ਪਟਿਗ੍ਗਹਾਪਿ ਨਸ੍ਸਨ੍ਤਿ. ਭਗਵਤੋ ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਆਰੋਚੇਸੁਂ – ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਆਵੇਸਨਵਿਤ੍ਥਕਨ੍ਤਿ. ਆਵੇਸਨਵਿਤ੍ਥਕੇ ਸਮਾਕੁਲਾ ਹੋਨ੍ਤਿ. ਭਗਵਤੋ ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਆਰੋਚੇਸੁਂ – ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਟਿਗ੍ਗਹਥਵਿਕਨ੍ਤਿ. ਅਂਸਬਦ੍ਧਕੋ ਨ ਹੋਤਿ…ਪੇ… ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਂਸਬਦ੍ਧਕਂ ਬਨ੍ਧਨਸੁਤ੍ਤਕਨ੍ਤਿ.

ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਭਿਕ੍ਖੂ ਅਬ੍ਭੋਕਾਸੇ ਚੀਵਰਂ ਸਿਬ੍ਬਨ੍ਤਾ ਸੀਤੇਨਪਿ ਉਣ੍ਹੇਨਪਿ ਕਿਲਮਨ੍ਤਿ. ਭਗਵਤੋ ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਆਰੋਚੇਸੁਂ – ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਕਥਿਨਸਾਲਂ ਕਥਿਨਮਣ੍ਡਪਨ੍ਤਿ. ਕਥਿਨਸਾਲਾ ਨੀਚਵਤ੍ਥੁਕਾ ਹੋਤਿ, ਉਦਕੇਨ ਓਤ੍ਥਰੀਯਤਿ. ਭਗਵਤੋ ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਆਰੋਚੇਸੁਂ – ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਉਚ੍ਚਵਤ੍ਥੁਕਂ ਕਾਤੁਨ੍ਤਿ. ਚਯੋ ਪਰਿਪਤਤਿ. ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਚਿਨਿਤੁਂ ਤਯੋ ਚਯੇ ਇਟ੍ਠਕਚਯਂ, ਸਿਲਾਚਯਂ, ਦਾਰੁਚਯਨ੍ਤਿ. ਆਰੋਹਨ੍ਤਾ ਵਿਹਞ੍ਞਨ੍ਤਿ. ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਯੋ ਸੋਪਾਨੇ ਇਟ੍ਠਕਸੋਪਾਨਂ, ਸਿਲਾਸੋਪਾਨਂ, ਦਾਰੁਸੋਪਾਨਨ੍ਤਿ. ਆਰੋਹਨ੍ਤਾ ਪਰਿਪਤਨ੍ਤਿ. ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਆਲਮ੍ਬਨਬਾਹਨ੍ਤਿ. ਕਥਿਨਸਾਲਾਯ ਤਿਣਚੁਣ੍ਣਂ ਪਰਿਪਤਤਿ. ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਓਗੁਮ੍ਫੇਤ੍ਵਾ ਉਲ੍ਲਿਤ੍ਤਾਵਲਿਤ੍ਤਂ ਕਾਤੁਂ ਸੇਤਵਣ੍ਣਂ ਕਾਲ਼ਵਣ੍ਣਂ ਗੇਰੁਕਪਰਿਕਮ੍ਮਂ ਮਾਲਾਕਮ੍ਮਂ ਲਤਾਕਮ੍ਮਂ ਮਕਰਦਨ੍ਤਕਂ ਪਞ੍ਚਪਟਿਕਂ ਚੀਵਰਰਜ੍ਜੁਨ੍ਤਿ.

ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਭਿਕ੍ਖੂ ਚੀਵਰਂ ਸਿਬ੍ਬੇਤ੍ਵਾ ਤਥੇਵ ਕਥਿਨਂ ਉਜ੍ਝਿਤ੍ਵਾ ਪਕ੍ਕਮਨ੍ਤਿ, ਉਨ੍ਦੂਰੇਹਿਪਿ ਉਪਚਿਕਾਹਿਪਿ ਖਜ੍ਜਤਿ. ਭਗਵਤੋ ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਆਰੋਚੇਸੁਂ – ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਕਥਿਨਂ ਸਙ੍ਘਰਿਤੁਨ੍ਤਿ. ਕਥਿਨਂ ਪਰਿਭਿਜ੍ਜਤਿ. ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਗੋਘਂਸਿਕਾਯ ਕਥਿਨਂ ਸਙ੍ਘਰਿਤੁਨ੍ਤਿ. ਕਥਿਨਂ ਵਿਨਿਵੇਠਿਯਤਿ. ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਬਨ੍ਧਨਰਜ੍ਜੁਨ੍ਤਿ.

ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਭਿਕ੍ਖੂ ਕੁਟ੍ਟੇਪਿ ਥਮ੍ਭੇਪਿ ਕਥਿਨਂ ਉਸ੍ਸਾਪੇਤ੍ਵਾ ਪਕ੍ਕਮਨ੍ਤਿ, ਪਰਿਪਤਿਤ੍ਵਾ ਕਥਿਨਂ ਭਿਜ੍ਜਤਿ. ਭਗਵਤੋ ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਆਰੋਚੇਸੁਂ – ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਿਤ੍ਤਿਖੀਲੇ ਵਾ ਨਾਗਦਨ੍ਤੇ ਵਾ ਲਗ੍ਗੇਤੁਨ੍ਤਿ. ਅਯਂ ਖੁਦ੍ਦਕਵਤ੍ਥੁਖਨ੍ਧਕੇ ਆਗਤੋ ਪਾਲ਼ਿਪਾਠੋ.

‘‘ਕਥਿਨਨ੍ਤਿ ਨਿਸ੍ਸੇਣਿਮ੍ਪਿ, ਤਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥਰਿਤਬ੍ਬਕਟਸਾਰਕਕਿਲਞ੍ਜਾਨਂ ਅਞ੍ਞਤਰਮ੍ਪਿ. ਕਥਿਨਰਜ੍ਜੁਨ੍ਤਿ ਯਾਯ ਦੁਪਟ੍ਟਚੀਵਰਂ ਸਿਬ੍ਬਨ੍ਤਾ ਕਥਿਨੇ ਚੀਵਰਂ ਵਿਬਨ੍ਧਨ੍ਤਿ. ਕਥਿਨਂ ਨਪ੍ਪਹੋਤੀਤਿ ਦੀਘਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਪਮਾਣੇਨ ਕਤਂ ਕਥਿਨਂ ਇਤ੍ਤਰਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਚੀਵਰਂ ਪਤ੍ਥਰਿਯਮਾਨਂ ਨਪ੍ਪਹੋਤਿ, ਅਨ੍ਤੋਯੇਵ ਹੋਤਿ, ਦਣ੍ਡਕੇ ਨ ਪਾਪੁਣਾਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਦਣ੍ਡਕਥਿਨਨ੍ਤਿ ਤਸ੍ਸ ਮਜ੍ਝੇ ਇਤ੍ਤਰਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਪਮਾਣੇਨ ਅਞ੍ਞਂ ਨਿਸ੍ਸੇਣਿਂ ਬਨ੍ਧਿਤੁਂ ਅਨੁਜਾਨਾਮੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਬਿਦਲਕਨ੍ਤਿ ਦਣ੍ਡਕਥਿਨਪ੍ਪਮਾਣੇਨ ਕਟਸਾਰਕਸ੍ਸ ਪਰਿਯਨ੍ਤੇ ਪਟਿਸਂਹਰਿਤ੍ਵਾ ਦੁਗੁਣਕਰਣਂ. ਸਲਾਕਨ੍ਤਿ ਦੁਪਟ੍ਟਚੀਵਰਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤਰੇ ਪਵੇਸਨਸਲਾਕਂ. ਵਿਨਨ੍ਧਨਰਜ੍ਜੁਨ੍ਤਿ ਮਹਾਨਿਸ੍ਸੇਣਿਯਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਖੁਦ੍ਦਕਨਿਸ੍ਸੇਣਿਂ ਵਿਨਨ੍ਧਿਤੁਂ ਰਜ੍ਜੁਂ. ਵਿਨਨ੍ਧਨਸੁਤ੍ਤਕਨ੍ਤਿ ਖੁਦ੍ਦਕਨਿਸ੍ਸੇਣਿਯਾ ਚੀਵਰਂ ਵਿਨਨ੍ਧਿਤੁਂ ਸੁਤ੍ਤਕਂ. ਵਿਨਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ ਚੀਵਰਂ ਸਿਬ੍ਬਿਤੁਨ੍ਤਿ ਤੇਨ ਸੁਤ੍ਤਕੇਨ ਤਤ੍ਥ ਚੀਵਰਂ ਵਿਨਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ ਸਿਬ੍ਬੇਤੁਂ. ਵਿਸਮਾ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਕਾਚਿ ਖੁਦ੍ਦਕਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਕਾਚਿ ਮਹਨ੍ਤਾ. ਕਲ਼ਿਮ੍ਭਕਨ੍ਤਿ ਪਮਾਣਸਞ੍ਞਾਕਰਣਂ ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਤਾਲਪਣ੍ਣਾਦਿਂ. ਮੋਘਸੁਤ੍ਤਕਨ੍ਤਿ ਵਡ੍ਢਕੀਨਂ ਦਾਰੂਸੁ ਕਾਲ਼ਸੁਤ੍ਤੇਨ ਵਿਯ ਹਲਿਦ੍ਦਿਸੁਤ੍ਤੇਨ ਸਞ੍ਞਾਕਰਣਂ. ਅਙ੍ਗੁਲਿਯਾ ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੀਤਿ ਸੂਚਿਮੁਖਂ ਅਙ੍ਗੁਲਿਯਾ ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਤਿ. ਪਟਿਗ੍ਗਹਨ੍ਤਿ ਅਙ੍ਗੁਲਿਕੋਸਕਂ. ਆਵੇਸਨਵਿਤ੍ਥਕਂ ਨਾਮ ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਪਾਤਿਚਙ੍ਕੋਟਕਾਦਿ. ਉਚ੍ਚਵਤ੍ਥੁਕਨ੍ਤਿ ਪਂਸੁਂ ਆਕਿਰਿਤ੍ਵਾ ਉਚ੍ਚਵਤ੍ਥੁਕਂ ਕਾਤੁਂ ਅਨੁਜਾਨਾਮੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਓਗੁਮ੍ਫੇਤ੍ਵਾ ਉਲ੍ਲਿਤ੍ਤਾਵਲਿਤ੍ਤਂ ਕਾਤੁਨ੍ਤਿ ਛਦਨਂ ਓਧੁਨਿਤ੍ਵਾ ਘਨਦਣ੍ਡਕਂ ਕਤ੍ਵਾ ਅਨ੍ਤੋ ਚੇਵ ਬਹਿ ਚ ਮਤ੍ਤਿਕਾਯ ਲਿਮ੍ਪਿਤੁਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਗੋਘਂਸਿਕਾਯਾਤਿ ਵੇਲ਼ੁਂ ਵਾ ਰੁਕ੍ਖਦਣ੍ਡਕਂ ਵਾ ਅਨ੍ਤੋ ਕਤ੍ਵਾ ਤੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਂਹਰਿਤੁਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਬਨ੍ਧਨਰਜ੍ਜੁਨ੍ਤਿ ਤਥਾ ਸਂਹਰਿਤਸ੍ਸ ਬਨ੍ਧਨਰਜ੍ਜੁ’’ਨ੍ਤਿ ਅਯਂ ਅਟ੍ਠਕਥਾਪਾਠੋ (ਚੂਲ਼ਵ. ਅਟ੍ਠ. ੨੫੬).

‘‘ਅਨੁਵਾਤਂ ਪਰਿਭਣ੍ਡਨ੍ਤਿ ਕਿਲਞ੍ਜਾਦੀਸੁ ਕਰੋਤੀਤਿ ਗਣ੍ਠਿਪਦੇਸੁ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਬਿਦਲਕਨ੍ਤਿ ਦੁਗੁਣਕਰਣਸਙ੍ਖਾਤਸ੍ਸ ਕਿਰਿਯਾਵਿਸੇਸਸ੍ਸ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਕਸ੍ਸ ਦੁਗੁਣਕਰਣਂ? ਯੇਨ ਕਿਲਞ੍ਜਾਦਿਨਾ ਮਹਨ੍ਤਂ ਕਥਿਨਂ ਅਤ੍ਥਤਂ, ਤਸ੍ਸ. ਤਞ੍ਹਿ ਦਣ੍ਡਕਥਿਨਪ੍ਪਮਾਣੇਨ ਪਰਿਯਨ੍ਤੇ ਸਂਹਰਿਤ੍ਵਾ ਦੁਗੁਣਂ ਕਾਤਬ੍ਬਂ. ਪਟਿਗ੍ਗਹਨ੍ਤਿ ਅਙ੍ਗੁਲਿਕਞ੍ਚੁਕਂ. ਪਾਤਿ ਨਾਮ ਪਟਿਗ੍ਗਹਸਣ੍ਠਾਨੇਨ ਕਤੋ ਭਾਜਨਵਿਸੇਸੋ. ਨ ਸਮ੍ਮਤੀਤਿ ਨਪ੍ਪਹੋਤਿ. ਨੀਚਵਤ੍ਥੁਕਂ ਚਿਨਿਤੁਨ੍ਤਿ ਬਹਿਕੁਟ੍ਟਸ੍ਸ ਸਮਨ੍ਤਤੋ ਨੀਚਵਤ੍ਥੁਕਂ ਕਤ੍ਵਾ ਚਿਨਿਤੁ’’ਨ੍ਤਿ ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨਿਯਂ (ਸਾਰਤ੍ਥ. ਟੀ. ਚੂਲ਼ਵਗ੍ਗ ੩.੨੬੦-੨੬੨).

‘‘ਨਿਸ੍ਸੇਣਿਮ੍ਪੀਤਿ ਚਤੂਹਿ ਦਣ੍ਡੇਹਿ ਚੀਵਰਪ੍ਪਮਾਣੇਨ ਆਯਤਚਤੁਰਸ੍ਸਂ ਕਤ੍ਵਾ ਬਦ੍ਧਪਟਲਮ੍ਪਿ. ਏਤ੍ਥ ਹਿ ਚੀਵਰਕੋਟਿਯੋ ਸਮਕਂ ਬਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ ਚੀਵਰਂ ਯਥਾਸੁਖਂ ਸਿਬ੍ਬਨ੍ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥਰਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਤਸ੍ਸਾ ਨਿਸ੍ਸੇਣਿਯਾ ਉਪਰਿ ਚੀਵਰਸ੍ਸ ਉਪਤ੍ਥਮ੍ਭਨਤ੍ਥਾਯ ਅਤ੍ਥਰਿਤਬ੍ਬਂ. ਕਥਿਨਸਙ੍ਖਾਤਾਯ ਨਿਸ੍ਸੇਣਿਯਾ ਚੀਵਰਸ੍ਸ ਬਨ੍ਧਨਕਰਜ੍ਜੁ ਕਥਿਨਰਜ੍ਜੂਤਿ ਮਜ੍ਝਿਮਪਦਲੋਪੀ ਸਮਾਸੋਤਿ ਆਹ ‘‘ਯਾਯਾ’’ਤਿਆਦਿ. ਤਤ੍ਥ ਯਸ੍ਮਾ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਪਟਲਾਨਂ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਅਧਿਕੇ ਜਾਤੇ ਤਤ੍ਥ ਵਲਿਯੋ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਦੁਪਟ੍ਟਚੀਵਰਸ੍ਸ ਪਟਲਦ੍ਵਯਮ੍ਪਿ ਸਮਕਂ ਕਤ੍ਵਾ ਬਨ੍ਧਨਕਰਜ੍ਜੁ ਕਥਿਨਰਜ੍ਜੂਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਪਾਲ਼ਿਯਂ (ਚੂਲ਼ਵ. ੨੫੬) ਕਥਿਨਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤੋ ਜੀਰਤੀਤਿ ਕਥਿਨੇ ਬਦ੍ਧਸ੍ਸ ਚੀਵਰਸ੍ਸ ਪਰਿਯਨ੍ਤੋ ਜੀਰਤੀ’’ਤਿ ਵਿਮਤਿਵਿਨੋਦਨਿਯਂ ਵੁਤ੍ਤਂ.

‘‘ਬਿਦਲਕਂ ਨਾਮ ਦਿਗੁਣਕਰਣਸਙ੍ਖਾਤਸ੍ਸ ਕਿਰਿਯਾਵਿਸੇਸਸ੍ਸ ਅਧਿਵਚਨਂ. ਕਸ੍ਸ ਦਿਗੁਣਕਰਣਂ? ਯੇਨ ਕਿਲਞ੍ਜਾਦਿਨਾ ਮਹਨ੍ਤਂ ਕਥਿਨਂ ਅਤ੍ਥਤਂ, ਤਸ੍ਸ. ਤਞ੍ਹਿ ਦਣ੍ਡਕਥਿਨਪ੍ਪਮਾਣੇਨ ਪਰਿਯਨ੍ਤੇ ਸਂਹਰਿਤ੍ਵਾ ਦਿਗੁਣਂ ਕਾਤਬ੍ਬਂ, ਅਞ੍ਞਥਾ ਖੁਦ੍ਦਕਚੀਵਰਸ੍ਸ ਅਨੁਵਾਤਪਰਿਭਣ੍ਡਾਦਿਵਿਧਾਨਕਰਣੇ ਹਤ੍ਥਸ੍ਸ ਓਕਾਸੋ ਨ ਹੋਤਿ. ਸਲਾਕਾਯ ਸਤਿ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਚੀਵਰਾਨਂ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਞਤ੍ਵਾ ਸਿਬ੍ਬਿਤਾਸਿਬ੍ਬਿਤਂ ਸੁਖਂ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ. ਦਣ੍ਡਕਥਿਨੇ ਕਤੇ ਨ ਬਹੂਹਿ ਸਹਾਯੇਹਿ ਪਯੋਜਨਂ. ‘ਅਸਂਕੁਟਿਤ੍ਵਾ ਚੀਵਰਂ ਸਮਂ ਹੋਤਿ, ਕੋਣਾਪਿ ਸਮਾ ਹੋਨ੍ਤੀ’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ, ‘ਹਲਿਦ੍ਦਿਸੁਤ੍ਤੇਨ ਸਞ੍ਞਾਕਰਣ’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ‘ਹਲਿਦ੍ਦਿਸੁਤ੍ਤੇਨ ਚੀਵਰਂ ਸਿਬ੍ਬੇਤੁਮ੍ਪਿ ਵਟ੍ਟਤੀ’ਤਿ ਸਿਦ੍ਧਂ. ਤਤ੍ਥ ਹਿ ਕੇਚਿ ਅਕਪ੍ਪਿਯਸਞ੍ਞਿਨੋ. ਪਟਿਗ੍ਗਹੋ ਨਾਮ ਅਙ੍ਗੁਲਿਕੋਸੋ. ਪਾਤੀਤਿ ਪਟਿਗ੍ਗਹਸਣ੍ਠਾਨਂ. ਪਟਿਗ੍ਗਹਥਵਿਕਨ੍ਤਿ ਅਙ੍ਗੁਲਿਕੋਸਥਵਿਕ’’ਨ੍ਤਿ ਵਜਿਰਬੁਦ੍ਧਿਟੀਕਾਯਂ (ਵਜਿਰ. ਟੀ. ਚੂਲ਼ਵਗ੍ਗ ੨੫੬) ਆਗਤਂ.

ਗਹਪਤਿਚੀਵਰਾਦਿਕਥਾ

ਗਹਪਤਿਚੀਵਰਾਦਿਕਥਾਯਂ ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਗਹਪਤਿਚੀਵਰਂ, ਯੋ ਇਚ੍ਛਤਿ, ਪਂਸੁਕੂਲਿਕੋ ਹੋਤੁ, ਯੋ ਇਚ੍ਛਤਿ, ਗਹਪਤਿਚੀਵਰਂ ਸਾਦਿਯਤੁ, ਇਤਰੀਤਰੇਨਪਾਹਂ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਨ੍ਤੁਟ੍ਠਿਂ ਵਣ੍ਣੇਮੀ’’ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੩੩੭) ਵਚਨਤੋ ਅਸਮਾਦਿਨ੍ਨਧੁਤਙ੍ਗੋ ਯੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਪਂਸੁਕੂਲਂ ਧਾਰੇਤੁਂ ਇਚ੍ਛਤਿ, ਤੇਨ ਪਂਸੁਕੂਲਿਕੇਨ ਭਵਿਤਬ੍ਬਂ. ਯੋ ਪਨ ਗਿਹੀਹਿ ਦਿਨ੍ਨਂ ਗਹਪਤਿਚੀਵਰਂ ਸਾਦਿਯਿਤੁਂ ਇਚ੍ਛਤਿ, ਤੇਨ ਗਹਪਤਿਚੀਵਰਸਾਦਿਯਕੇਨ ਭਵਿਤਬ੍ਬਂ. ਸਮਾਦਿਨ੍ਨਧੁਤਙ੍ਗੋ ਪਨ ਭਿਕ੍ਖੁ ‘‘ਗਹਪਤਿਚੀਵਰਂ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਾਮਿ, ਪਂਸੁਕੂਲਿਕਙ੍ਗਂ ਸਮਾਦਿਯਾਮੀ’’ਤਿ ਅਧਿਟ੍ਠਹਨਤੋ ਗਹਪਤਿਚੀਵਰਂ ਸਾਦਿਯਿਤੁਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਗਹਪਤਿਚੀਵਰਨ੍ਤਿ ਗਹਪਤੀਹਿ ਦਿਨ੍ਨਂ ਚੀਵਰਂ. ਇਤਰੀਤਰੇਨਪੀਤਿ ਅਪ੍ਪਗ੍ਘੇਨਪਿ ਮਹਗ੍ਘੇਨਪਿ ਯੇਨ ਕੇਨਚੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

‘‘ਇਤਰੀਤਰੇਨਾਤਿ ਇਤਰੇਨ ਇਤਰੇਨ. ਇਤਰ-ਸਦ੍ਦੋ ਪਨ ਅਨਿਯਮਵਚਨੋ ਦ੍ਵਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਵੁਚ੍ਚਮਾਨੋ ਯਂਕਿਞ੍ਚਿ-ਸਦ੍ਦੇਹਿ ਸਮਾਨਤ੍ਥੋ ਹੋਤੀਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਅਪ੍ਪਗ੍ਘੇਨਪਿ ਮਹਗ੍ਘੇਨਪਿ ਯੇਨ ਕੇਨਚੀ’’ਤਿ ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨਿਯਂ (ਸਾਰਤ੍ਥ. ਟੀ. ਮਹਾਵਗ੍ਗ ੩.੩੩੭), ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਾਵਾਰਂ, ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਕੋਸੇਯ੍ਯਪਾਵਾਰਂ, ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਕੋਜਵ’’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੩੩੭) ਵਚਨਤੋ ਪਾਵਾਰਾਦੀਨਿਪਿ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਪਾਵਾਰੋਤਿ ਸਲੋਮਕੋ ਕਪ੍ਪਾਸਾਦਿਭੇਦੋ. ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਕੋਜਵਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਕਤਿਕੋਜਵਮੇਵ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਮਹਾਪਿਟ੍ਠਿਯਕੋਜਵਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਕੋਜਵਨ੍ਤਿ ਉਣ੍ਣਾਮਯੋ ਪਾਵਾਰਸਦਿਸੋ. ‘‘ਮਹਾਪਿਟ੍ਠਿ ਕੋਜਵਨ੍ਤਿ ਹਤ੍ਥਿਪਿਟ੍ਠੀਸੁ ਅਤ੍ਥਰਿਤਬ੍ਬਤਾਯ ‘ਮਹਾਪਿਟ੍ਠਿਯ’ਨ੍ਤਿ ਲਦ੍ਧਸਮਞ੍ਞਂ ਚਤੁਰਙ੍ਗੁਲਪੁਪ੍ਫਂ ਕੋਜਵ’’ਨ੍ਤਿ ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨਿਯਂ (ਸਾਰਤ੍ਥ. ਟੀ. ਮਹਾਵਗ੍ਗ ੩.੩੩੭) ਵੁਤ੍ਤਂ. ਵਿਮਤਿਵਿਨੋਦਨਿਯਮ੍ਪਿ (ਵਿ. ਵਿ. ਟੀ. ਮਹਾਵਗ੍ਗ ੨.੩੩੭) ‘‘ਮਹਾਪਿਟ੍ਠਿਯਕੋਜਵਨ੍ਤਿ ਹਤ੍ਥਿਪਿਟ੍ਠਿਯਂ ਅਤ੍ਥਰਿਤਬ੍ਬਤਾਯ ‘ਮਹਾਪਿਟ੍ਠਿਯ’ਨ੍ਤਿ ਲਦ੍ਧਸਮਞ੍ਞਂ ਉਣ੍ਣਾਮਯਤ੍ਥਰਣ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਵਜਿਰਬੁਦ੍ਧਿਟੀਕਾਯਂ (ਵਜਿਰ. ਟੀ. ਮਹਾਵਗ੍ਗ ੩੩੭) ਪਨ ‘‘ਮਹਾਪਿਟ੍ਠਿਯਕੋਜਵਂ ਨਾਮ ਅਤਿਰੇਕਚਤੁਰਙ੍ਗੁਲਪੁਪ੍ਫਂ ਕਿਰਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਕਮ੍ਬਲ’’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੩੩੮) ਵਚਨਤੋ ਅਡ੍ਢਕਾਸਿਯਾਦੀਨਿ ਮਹਗ੍ਘਾਨਿਪਿ ਕਮ੍ਬਲਾਨਿ ਵਟ੍ਟਨ੍ਤਿ. ਅਡ੍ਢਕਾਸਿਯਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਕਾਸੀਤਿ ਸਹਸ੍ਸਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਤਂਅਗ੍ਘਨਕੋ ਕਾਸਿਯੋ. ਅਯਂ ਪਨ ਪਞ੍ਚ ਸਤਾਨਿ ਅਗ੍ਘਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਡ੍ਢਕਾਸਿਯੋਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋ.

ਛਚੀਵਰਕਥਾ

ਛਚੀਵਰਕਥਾਯਂ ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਛ ਚੀਵਰਾਨਿ ਖੋਮਂ ਕਪ੍ਪਾਸਿਕਂ ਕੋਸੇਯ੍ਯਂ ਕਮ੍ਬਲਂ ਸਾਣਂ ਭਙ੍ਗ’’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੩੩੯) ਵਚਨਤੋ ਖੋਮਾਦੀਨਿ ਛ ਚੀਵਰਾਨਿ ਦੁਕੂਲਾਦੀਨਿ ਛ ਅਨੁਲੋਮਚੀਵਰਾਨਿ ਚ ਵਟ੍ਟਨ੍ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ‘‘ਖੋਮਨ੍ਤਿ ਖੋਮਸੁਤ੍ਤੇਹਿ ਵਾਯਿਤਂ ਖੋਮਪਟ੍ਟਚੀਵਰਂ. ਕਪ੍ਪਾਸਿਕਨ੍ਤਿ ਕਪ੍ਪਾਸਤੋ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਸੁਤ੍ਤੇਹਿ ਵਾਯਿਤਂ. ਕੋਸੇਯ੍ਯਨ੍ਤਿ ਕੋਸਕਾਰਕਪਾਣਕੇਹਿ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਸੁਤ੍ਤੇਹਿ ਵਾਯਿਤਂ. ਕਮ੍ਬਲਨ੍ਤਿ ਉਣ੍ਣਾਮਯਚੀਵਰਂ. ਸਾਣਨ੍ਤਿ ਸਾਣਸੁਤ੍ਤੇਹਿ ਕਤਚੀਵਰਂ. ਭਙ੍ਗਨ੍ਤਿ ਖੋਮਸੁਤ੍ਤਾਦੀਨਿ ਸਬ੍ਬਾਨਿ, ਏਕਚ੍ਚਾਨਿ ਵਾ ਮਿਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਕਤਚੀਵਰਂ. ਭਙ੍ਗਮ੍ਪਿ ਵਾਕਮਯਮੇਵਾਤਿ ਕੇਚਿ. ਦੁਕੂਲਂ ਪਟ੍ਟੁਣ੍ਣਂ ਸੋਮਾਰਪਟਂ ਚੀਨਪਟਂ ਇਦ੍ਧਿਜਂ ਦੇਵਦਿਨ੍ਨਨ੍ਤਿ ਇਮਾਨਿ ਪਨ ਛ ਚੀਵਰਾਨਿ ਏਤੇਸਂਯੇਵ ਅਨੁਲੋਮਾਨੀਤਿ ਵਿਸੁਂ ਨ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ. ਦੁਕੂਲਞ੍ਹਿ ਸਾਣਸ੍ਸ ਅਨੁਲੋਮਂ ਵਾਕਮਯਤ੍ਤਾ. ਪਟ੍ਟੁਣ੍ਣਦੇਸੇ ਸਞ੍ਜਾਤਵਤ੍ਥਂ ਪਟ੍ਟੁਣ੍ਣਂ. ‘ਪਟ੍ਟੁਣ੍ਣਕੋਸੇਯ੍ਯਵਿਸੇਸੋ’ਤਿ ਹਿ ਅਭਿਧਾਨਕੋਸੇ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਸੋਮਾਰਦੇਸੇ ਚੀਨਦੇਸੇ ਚ ਜਾਤਵਤ੍ਥਾਨਿ ਸੋਮਾਰਚੀਨਪਟਾਨਿ. ਪਟ੍ਟੁਣ੍ਣਾਦੀਨਿ ਤੀਣਿ ਕੋਸੇਯ੍ਯਸ੍ਸ ਅਨੁਲੋਮਾਨਿ ਪਾਣਕੇਹਿ ਕਤਸੁਤ੍ਤਮਯਤ੍ਤਾ. ਇਦ੍ਧਿਜਂ ਏਹਿਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਪੁਞ੍ਞਿਦ੍ਧਿਯਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਚੀਵਰਂ, ਤਂ ਖੋਮਾਦੀਨਂ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਹੋਤੀਤਿ ਤੇਸਂ ਏਵ ਅਨੁਲੋਮਂ. ਦੇਵਤਾਹਿ ਦਿਨ੍ਨਂ ਚੀਵਰਂ ਦੇਵਦਿਨ੍ਨਂ. ਕਪ੍ਪਰੁਕ੍ਖੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਂ ਜਾਲਿਨਿਯਾ ਦੇਵਕਞ੍ਞਾਯ ਅਨੁਰੁਦ੍ਧਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਦਿਨ੍ਨਵਤ੍ਥਸਦਿਸਂ, ਤਮ੍ਪਿ ਖੋਮਾਦੀਨਂਯੇਵ ਅਨੁਲੋਮਂ ਹੋਤਿ ਤੇਸੁ ਅਞ੍ਞਤਰਭਾਵਤੋ’’ਤਿ ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨਿਯਂ (ਸਾਰਤ੍ਥ. ਟੀ. ੨.੪੬੨-੪੬੩) ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਵਿਮਤਿਵਿਨੋਦਨਿਯਂ (ਵਿ. ਵਿ. ਟੀ. ੧.੪੬੩) ਪਨ ‘‘ਖੋਮਨ੍ਤਿ ਖੋਮਸੁਤ੍ਤੇਹਿ ਵਾਯਿਤਂ ਖੋਮਪਟਚੀਵਰਂ, ਤਂ ਵਾਕਮਯਨ੍ਤਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਕਪ੍ਪਾਸਸੁਤ੍ਤੇਹਿ ਵਾਯਿਤਂ ਕਪ੍ਪਾਸਿਕਂ. ਏਵਂ ਸੇਸਾਨਿਪਿ. ਕਮ੍ਬਲਨ੍ਤਿ ਏਲ਼ਕਾਦੀਨਂ ਲੋਮਮਯਸੁਤ੍ਤੇਨ ਵਾਯਿਤਂ ਪਟਂ. ਭਙ੍ਗਨ੍ਤਿ ਖੋਮਸੁਤ੍ਤਾਦੀਨਿ ਸਬ੍ਬਾਨਿ, ਏਕਚ੍ਚਾਨਿ ਵਾ ਮਿਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਵਾਯਿਤਂ ਚੀਵਰਂ, ਭਙ੍ਗਮ੍ਪਿ ਵਾਕਮਯਮੇਵਾਤਿ ਕੇਚਿ. ਦੁਕੂਲਂ ਪਟ੍ਟੁਣ੍ਣਂ ਸੋਮਾਰਪਟਂ ਚੀਨਪਟਂ ਇਦ੍ਧਿਜਂ ਦੇਵਦਿਨ੍ਨਨ੍ਤਿ ਇਮਾਨਿ ਛ ਚੀਵਰਾਨਿ ਏਤੇਸਞ੍ਞੇਵ ਅਨੁਲੋਮਾਨੀਤਿ ਵਿਸੁਂ ਨ ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ. ਦੁਕੂਲਞ੍ਹਿ ਸਾਣਸ੍ਸ ਅਨੁਲੋਮਂ ਵਾਕਮਯਤ੍ਤਾ. ‘ਪਟ੍ਟੁਣ੍ਣਂ ਕੋਸੇਯ੍ਯਵਿਸੇਸੋ’ਤਿ ਅਭਿਧਾਨਕੋਸੇ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਸੋਮਾਰਦੇਸੇ ਚੀਨਦੇਸੇ ਚ ਜਾਤਵਤ੍ਥਾਨਿ ਸੋਮਾਰਚੀਨਪਟਾਨਿ. ਪਟ੍ਟੁਣ੍ਣਾਦੀਨਿ ਤੀਣਿ ਕੋਸੇਯ੍ਯਸ੍ਸ ਅਨੁਲੋਮਾਨਿ ਪਾਣਕੇਹਿ ਕਤਸੁਤ੍ਤਮਯਤ੍ਤਾ. ਇਦ੍ਧਿਜਨ੍ਤਿ ਏਹਿਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਪੁਞ੍ਞਿਦ੍ਧਿਯਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਚੀਵਰਂ, ਕਪ੍ਪਰੁਕ੍ਖੇਹਿ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਂ, ਦੇਵਦਿਨ੍ਨਞ੍ਚ ਖੋਮਾਦੀਨਂ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਹੋਤੀਤਿ ਤੇਸਂ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਅਨੁਲੋਮਾਨੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਰਜਨਾਦਿਕਥਾ

ਰਜਨਾਦਿਕਥਾਯਂ ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਛ ਰਜਨਾਨਿ ਮੂਲਰਜਨਂ ਖਨ੍ਧਰਜਨਂ ਤਚਰਜਨਂ ਪਤ੍ਤਰਜਨਂ ਪੁਪ੍ਫਰਜਨਂ ਫਲਰਜਨ’’ਨ੍ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਇਮੇਸੁ ਛਸੁ ਰਜਨੇਸੁ ਏਕਕੇਨ ਚੀਵਰਂ ਰਜਿਤਬ੍ਬਂ, ਨ ਛਕਣੇਨ ਵਾ ਪਣ੍ਡੁਮਤ੍ਤਿਕਾਯ ਵਾ ਰਜਿਤਬ੍ਬਂ. ਤਾਯ ਰਜਿਤਚੀਵਰਂ ਦੁਬ੍ਬਣ੍ਣਂ ਹੋਤਿ. ਛਰਜਨਾਨਂ ਸਰੂਪਂ ਹੇਟ੍ਠਾ ਪਰਿਕ੍ਖਾਰਕਥਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤਮੇਵ. ਤਤ੍ਥ ਛਕਣੇਨਾਤਿ ਗੋਮਯੇਨ. ਪਣ੍ਡੁਮਤ੍ਤਿਕਾਯਾਤਿ ਤਮ੍ਬਮਤ੍ਤਿਕਾਯ. ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਰਜਨਂ ਪਚਿਤੁਂ ਚੁਲ੍ਲਂ ਰਜਨਕੁਮ੍ਭਿ’’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੩੪੪) ਵਚਨਤੋ ਸੀਤੁਦਕਾਯ ਚੀਵਰਂ ਨ ਰਜਿਤਬ੍ਬਂ. ਤਾਯ ਹਿ ਰਜਿਤਚੀਵਰਂ ਦੁਗ੍ਗਨ੍ਧਂ ਹੋਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਸੀਤੁਦਕਾਤਿ ਅਪਕ੍ਕਰਜਨਂ ਵੁਚ੍ਚਤਿ. ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਉਤ੍ਤਰਾਲ਼ੁਮ੍ਪਂ ਬਨ੍ਧਿਤੁ’’ਨ੍ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਉਤ੍ਤਰਾਲ਼ੁਮ੍ਪਂ ਬਨ੍ਧਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਉਤ੍ਤਰਾਲ਼ੁਮ੍ਪਨ੍ਤਿ ਵਟ੍ਟਾਧਾਰਕਂ, ਰਜਨਕੁਮ੍ਭਿਯਾ ਮਜ੍ਝੇ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਤਂ ਆਧਾਰਕਂ ਪਰਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਰਜਨਂ ਪਕ੍ਖਿਪਿਤੁਂ ਅਨੁਜਾਨਾਮੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਏਵਞ੍ਹਿ ਕਤੇ ਰਜਨਂ ਨ ਉਤ੍ਤਰਤਿ. ਤਤ੍ਥ ‘‘ਰਜਨਕੁਮ੍ਭਿਯਾ ਮਜ੍ਝੇ ਠਪੇਤ੍ਵਾਤਿ ਅਨ੍ਤੋਰਜਨਕੁਮ੍ਭਿਯਾ ਮਜ੍ਝੇ ਠਪੇਤ੍ਵਾ. ਏਵਂ ਵਟ੍ਟਾਧਾਰਕੇ ਅਨ੍ਤੋਰਜਨਕੁਮ੍ਭਿਯਾ ਪਕ੍ਖਿਤ੍ਤੇ ਮਜ੍ਝੇ ਉਦਕਂ ਤਿਟ੍ਠਤਿ, ਵਟ੍ਟਾਧਾਰਕਤੋ ਬਹਿ ਸਮਨ੍ਤਾ ਅਨ੍ਤੋਕੁਮ੍ਭਿਯਂ ਰਜਨਚ੍ਛਲ੍ਲਿ. ਪਕ੍ਖਿਪਿਤੁਨ੍ਤਿ ਰਜਨਚ੍ਛਲ੍ਲਿਂ ਪਕ੍ਖਿਪਿਤੁ’’ਨ੍ਤਿ ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨਿਯਂ (ਸਾਰਤ੍ਥ. ਟੀ. ਮਹਾਵਗ੍ਗ ੩.੩੪੪) ਵੁਤ੍ਤਂ. ਵਿਮਤਿਵਿਨੋਦਨਿਯਂ (ਵਿ. ਵਿ. ਟੀ. ਮਹਾਵਗ੍ਗ ੨.੩੪੪) ਪਨ ‘‘ਏਵਞ੍ਹਿ ਕਤੇਤਿ ਵਟ੍ਟਾਧਾਰਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤੋ ਰਜਨੋਦਕਂ, ਬਹਿ ਛਲ੍ਲਿਕਞ੍ਚ ਕਤ੍ਵਾ ਵਿਯੋਜਨੇ ਕਤੇ. ਨ ਉਤ੍ਤਰਤੀਤਿ ਕੇਵਲਂ ਉਦਕਤੋ ਫੇਣੁਟ੍ਠਾਨਾਭਾਵਾ ਨ ਉਤ੍ਤਰਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਵਜਿਰਬੁਦ੍ਧਿਟੀਕਾਯਂ (ਵਜਿਰ. ਟੀ. ਮਹਾਵਗ੍ਗ ੩੪੪) ਪਨ ‘‘ਗੋਮਯੇ ਆਪਤ੍ਤਿ ਨਤ੍ਥਿ, ਵਿਰੂਪਤ੍ਤਾ ਵਾਰਿਤਂ. ਕੁਙ੍ਕੁਮਪੁਪ੍ਫਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਵਦਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਉਦਕੇ ਵਾ ਨਖਪਿਟ੍ਠਿਕਾਯ ਵਾ ਥੇਵਕਂ ਦਾਤੁ’’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੩੪੪) ਵਚਨਤੋ ਤਥਾ ਕਤ੍ਵਾ ਰਜਨਸ੍ਸ ਪਕ੍ਕਾਪਕ੍ਕਭਾਵੋ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬੋ. ਤਤ੍ਥ ਉਦਕੇ ਵਾ ਨਖਪਿਟ੍ਠਿਕਾਯ ਵਾਤਿ ਸਚੇ ਪਰਿਪਕ੍ਕਂ ਹੋਤਿ, ਉਦਕਪਾਤਿਯਾ ਦਿਨ੍ਨੋ ਥੇਵੋ ਸਹਸਾ ਨ ਵਿਸਰਤਿ, ਨਖਪਿਟ੍ਠਿਯਮ੍ਪਿ ਅਵਿਸਰਨ੍ਤੋ ਤਿਟ੍ਠਤਿ. ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਰਜਨੁਲ਼ੁਙ੍ਕਂ ਦਣ੍ਡਕਥਾਲਕ’’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੩੪੪) ਵਚਨਤੋ ਰਜਨਸ੍ਸ ਓਲੋਕਨਕਾਲੇ ਕੁਮ੍ਭਿਯਾ ਰਕ੍ਖਣਤ੍ਥਂ ਉਲ਼ੁਙ੍ਕਦਣ੍ਡਕਥਾਲਿਕਾਨਿ ਇਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬਾਨਿ. ਤਤ੍ਥ ਰਜਨੁਲ਼ੁਙ੍ਕਨ੍ਤਿ ਰਜਨਉਲ਼ੁਙ੍ਕਂ. ਦਣ੍ਡਕਥਾਲਕਨ੍ਤਿ ਦਣ੍ਡਮੇਵ ਦਣ੍ਡਕਂ. ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਰਜਨਕੋਲਮ੍ਬਂ ਰਜਨਘਟ’’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੩੪੪) ਵਚਨਤੋ ਤਾਨਿਪਿ ਇਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬਾਨਿ. ਤਤ੍ਥ ਰਜਨਕੋਲਮ੍ਬਨ੍ਤਿ ਰਜਨਕੁਣ੍ਡਂ. ਤਤ੍ਥ ਰਜਨਕੁਣ੍ਡਨ੍ਤਿ ਪਕ੍ਕਰਜਨਟ੍ਠਪਨਕਂ ਮਹਾਘਟਂ. ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਰਜਨਦੋਣਿਕ’’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੩੪੪) ਵਚਨਤੋ ਪਾਤਿਯਮ੍ਪਿ ਪਤ੍ਤੇ ਚੀਵਰੇ ਮਦ੍ਦਨ੍ਤੇ ਚੀਵਰਸ੍ਸ ਪਰਿਭਿਜ੍ਜਨਤੋ ਚੀਵਰਰਕ੍ਖਣਤ੍ਥਂ ਰਜਨਦੋਣਿਕਾ ਇਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬਾ. ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਿਣਸਨ੍ਥਰਕ’’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੩੪੪) ਵਚਨਤੋ ਛਮਾਯ ਚੀਵਰੇ ਪਤ੍ਥਰਿਯਮਾਨੇ ਚੀਵਰਸ੍ਸ ਪਂਸੁਕਿਤਤ੍ਤਾ ਤਤੋ ਰਕ੍ਖਣਤ੍ਥਂ ਤਿਣਸਨ੍ਥਰਂ ਕਾਤਬ੍ਬਂ. ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਚੀਵਰਵਂਸਂ ਚੀਵਰਰਜ੍ਜੁ’’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੩੪੪) ਵਚਨਤੋ ਤਿਣਸਨ੍ਥਾਰਕੇ ਉਪਚਿਕਾਦੀਹਿ ਖਜ੍ਜਮਾਨੇ ਚੀਵਰਵਂਸੇ ਵਾ ਚੀਵਰਰਜ੍ਜੁਯਾ ਵਾ ਚੀਵਰਂ ਪਤ੍ਥਰਿਤਬ੍ਬਂ ਮਜ੍ਝੇਨ ਚੀਵਰੇ ਲਗ੍ਗਿਤੇ ਰਜਨਸ੍ਸ ਉਭਤੋ ਗਲ਼ਿਤਤ੍ਤਾ.

‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਕਣ੍ਣੇ ਬਨ੍ਧਿਤੁ’’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੩੪੪) ਵਚਨਤੋ ਕਣ੍ਣੇ ਬਨ੍ਧਿਤਬ੍ਬਂ ਚੀਵਰਸ੍ਸ ਕਣ੍ਣੇ ਬਨ੍ਧਿਯਮਾਨੇ ਕਣ੍ਣਸ੍ਸ ਜਿਣ੍ਣਤ੍ਤਾ. ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਕਣ੍ਣਸੁਤ੍ਤਕ’’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੩੪੪) ਵਚਨਤੋ ਕਣ੍ਣਸੁਤ੍ਤਕੇਨ ਬਨ੍ਧਿਤਬ੍ਬਂ ਏਵਂ ਬਨ੍ਧਨ੍ਤੇ ਰਜਨਸ੍ਸ ਏਕਤੋ ਗਲ਼ਿਤਤ੍ਤਾ. ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਮ੍ਪਰਿਵਤ੍ਤਕਂ ਸਮ੍ਪਰਿਵਤ੍ਤਕਂ ਰਜੇਤੁਂ, ਨ ਚ ਅਚ੍ਛਿਨ੍ਨੇ ਥੇਵੇ ਪਕ੍ਕਮਿਤੁ’’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੩੪੪) ਵਚਨਤੋ ਤਥਾ ਰਜਿਤਬ੍ਬਂ. ਯਾਵ ਰਜਨਬਿਨ੍ਦੁ ਗਲ਼ਿਤਂ ਨ ਛਿਜ੍ਜਤਿ, ਤਾਵ ਨ ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਗਨ੍ਤਬ੍ਬਂ. ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਉਦਕੇ ਓਸਾਰੇਤੁ’’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੩੪੪) ਵਚਨਤੋ ਪਤ੍ਥਿਨ੍ਨਂ ਚੀਵਰਂ ਉਦਕੇ ਓਸਾਰੇਤਬ੍ਬਂ. ਤਤ੍ਥ ਪਤ੍ਥਿਨ੍ਨਨ੍ਤਿ ਅਤਿਰਜਿਤਤ੍ਤਾ ਥਦ੍ਧਂ. ਉਦਕੇ ਓਸਾਰੇਤੁਨ੍ਤਿ ਉਦਕੇ ਪਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਠਪੇਤੁਂ. ਰਜਨੇ ਪਨ ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤੇ ਤਂ ਉਦਕਂ ਛਡ੍ਡੇਤ੍ਵਾ ਚੀਵਰਂ ਮਦ੍ਦਿਤਬ੍ਬਂ. ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਾਣਿਨਾ ਆਕੋਟੇਤੁ’’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੩੪੪) ਵਚਨਤੋ ਫਰੁਸਂ ਚੀਵਰਂ ਪਾਣਿਨਾ ਆਕੋਟੇਤਬ੍ਬਂ. ‘‘ਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਚ੍ਛਿਨ੍ਨਕਾਨਿ ਚੀਵਰਾਨਿ ਧਾਰੇਤਬ੍ਬਾਨਿ, ਯੋ ਧਾਰੇਯ੍ਯ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸਾ’’ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੩੪੪) ਵਚਨਤੋ ਅਚ੍ਛਿਨ੍ਨਕਾਨਿ ਚੀਵਰਾਨਿ ਦਨ੍ਤਕਾਸਾਵਾਨਿ ਨ ਧਾਰੇਤਬ੍ਬਾਨਿ. ਤਤ੍ਥ ਦਨ੍ਤਕਾਸਾਵਾਨੀਤਿ ਏਕਂ ਵਾ ਦ੍ਵੇ ਵਾ ਵਾਰੇ ਰਜਿਤ੍ਵਾ ਦਨ੍ਤਵਣ੍ਣਾਨਿ ਧਾਰੇਨ੍ਤਿ.

ਅਤਿਰੇਕਚੀਵਰਕਥਾ

ਅਤਿਰੇਕਚੀਵਰਕਥਾਯਂ ‘‘ਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਤਿਰੇਕਚੀਵਰਂ ਧਾਰੇਤਬ੍ਬਂ, ਯੋ ਧਾਰੇਯ੍ਯ, ਯਥਾਧਮ੍ਮੋ ਕਾਰੇਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੩੪੭) ਵਚਨਤੋ ਨਿਟ੍ਠਿਤਚੀਵਰਸ੍ਮਿਂ ਉਬ੍ਭਤਸ੍ਮਿਂ ਕਥਿਨੇ ਦਸਾਹਤੋ ਪਰਂ ਅਤਿਰੇਕਚੀਵਰਂ ਧਾਰੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਂ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਂ. ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਦਸਾਹਪਰਮਂ ਅਤਿਰੇਕਚੀਵਰਂ ਧਾਰੇਤੁ’’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੩੪੭) ਵਚਨਤੋ ਉਬ੍ਭਤੇਪਿ ਕਥਿਨੇ ਦਸਾਹਬ੍ਭਨ੍ਤਰੇ ਧਾਰੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਤਕਥਿਨਾਨਂ ਅਨੁਬ੍ਭਤੇਪਿ ਕਥਿਨੇ ਪਞ੍ਚਮਾਸਬ੍ਭਨ੍ਤਰੇ ਤਤੋ ਪਰਮ੍ਪਿ ਦਸਾਹਬ੍ਭਨ੍ਤਰੇ ਅਨਤ੍ਥਤਕਥਿਨਾਨਮ੍ਪਿ ਦਸਾਹਬ੍ਭਨ੍ਤਰੇ ਅਤਿਰੇਕਚੀਵਰਂ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ. ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਤਿਰੇਕਚੀਵਰਂ ਵਿਕਪ੍ਪੇਤੁ’’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੩੪੭) ਵਚਨਤੋ ਦਸਾਹਤੋ ਪਰਂ ਵਿਕਪ੍ਪੇਤ੍ਵਾ ਅਤਿਰੇਕਚੀਵਰਂ ਧਾਰੇਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਕਿਤ੍ਤਕਂ ਪਨ ਚੀਵਰਂ ਵਿਕਪ੍ਪੇਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ? ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਆਯਾਮੇਨ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗੁਲਂ ਸੁਗਤਙ੍ਗੁਲੇਨ ਚਤੁਰਙ੍ਗੁਲਵਿਤ੍ਥਤਂ ਪਚ੍ਛਿਮਂ ਚੀਵਰਂ ਵਿਕਪ੍ਪੇਤੁ’’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੩੫੮) ਵਚਨਤੋ ਸਬ੍ਬਨ੍ਤਿਮੇਨ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦੇਨ ਸੁਗਤਙ੍ਗੁਲੇਨ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗੁਲਾਯਾਮਂ ਚਤੁਰਙ੍ਗੁਲਵਿਤ੍ਥਾਰਂ ਚੀਵਰਂ ਵਿਕਪ੍ਪੇਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਸੁਗਤਙ੍ਗੁਲਂ ਨਾਮ ਮਜ੍ਝਿਮਪੁਰਿਸਙ੍ਗੁਲਸਙ੍ਖਾਤੇਨ ਵਡ੍ਢਕੀਅਙ੍ਗੁਲੇਨ ਤਿਵਙ੍ਗੁਲਂ ਹੋਤਿ, ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਪਕਤਿਅਙ੍ਗੁਲੇਨ ਅਡ੍ਢਪਞ੍ਚਕਙ੍ਗੁਲਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਦੀਘਤੋ ਵਡ੍ਢਕੀਹਤ੍ਥੇਨ ਏਕਹਤ੍ਥਂ ਪਕਤਿਹਤ੍ਥੇਨ ਦਿਯਡ੍ਢਹਤ੍ਥਂ ਵਿਤ੍ਥਾਰਤੋ ਵਡ੍ਢਕੀਹਤ੍ਥੇਨ ਵਿਦਤ੍ਥਿਪ੍ਪਮਾਣਂ ਪਕਤਿਹਤ੍ਥੇਨ ਛਲ਼ਙ੍ਗੁਲਾਧਿਕਵਿਦਤ੍ਥਿਪ੍ਪਮਾਣਂ ਪਚ੍ਛਿਮਂ ਚੀਵਰਂ ਵਿਕਪ੍ਪੇਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਤਤੋ ਊਨਪ੍ਪਮਾਣਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਅਧਿਕਪ੍ਪਮਾਣਂ ਪਨ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ.

ਅਟ੍ਠਵਰਕਥਾ

ਅਟ੍ਠਵਰਕਥਾਯਂ ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਵਸ੍ਸਿਕਸਾਟਿਕਂ ਆਗਨ੍ਤੁਕਭਤ੍ਤਂ ਗਮਿਕਭਤ੍ਤਂ ਗਿਲਾਨਭਤ੍ਤਂ ਗਿਲਾਨੁਪਟ੍ਠਾਕਭਤ੍ਤਂ ਗਿਲਾਨਭੇਸਜ੍ਜਂ ਧੁਵਯਾਗੁਂ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਉਦਕਸਾਟਿਕ’’ਨ੍ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਇਮਾਨਿ ਅਟ੍ਠ ਦਾਨਾਨਿ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਨਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਚੀਵਰਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਕਾਯਂ ਓਵਸ੍ਸਨ੍ਤਾਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਨਗ੍ਗਿਯਂ ਅਸੁਚਿ ਜੇਗੁਚ੍ਛਂ ਪਟਿਕੂਲਂ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਵਸ੍ਸਿਕਸਾਟਿਕਾ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਾ. ਆਗਨ੍ਤੁਕੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਨ ਵੀਥਿਕੁਸਲੋ ਹੋਤਿ, ਨ ਗੋਚਰਕੁਸਲੋ, ਕਿਲਨ੍ਤੋ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਚਰਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਆਗਨ੍ਤੁਕਭਤ੍ਤਂ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਂ, ਗਮਿਕੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਤ੍ਤਨੋ ਭਤ੍ਤਂ ਪਰਿਯੇਸਮਾਨੋ ਸਤ੍ਥਾ ਵਾ ਵਿਹਾਯਿਸ੍ਸਤਿ, ਯਤ੍ਥ ਵਾ ਵਾਸਂ ਗਨ੍ਤੁਕਾਮੋ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਵਿਕਾਲੇਨ ਉਪਗਚ੍ਛਿਸ੍ਸਤਿ, ਕਿਲਨ੍ਤੋ ਅਦ੍ਧਾਨਂ ਗਮਿਸ੍ਸਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਗਮਿਕਭਤ੍ਤਂ. ਗਿਲਾਨਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਸਪ੍ਪਾਯਾਨਿ ਭੋਜਨਾਨਿ ਅਲਭਨ੍ਤਸ੍ਸ ਆਬਾਧੋ ਵਾ ਅਭਿਵਡ੍ਢਿਸ੍ਸਤਿ, ਕਾਲਕਿਰਿਯਾ ਵਾ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਗਿਲਾਨਭਤ੍ਤਂ. ਗਿਲਾਨੁਪਟ੍ਠਾਕੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਤ੍ਤਨੋ ਭਤ੍ਤਂ ਪਰਿਯੇਸਮਾਨੋ ਗਿਲਾਨਸ੍ਸ ਉਸ੍ਸੂਰੇ ਭਤ੍ਤਂ ਨੀਹਰਿਸ੍ਸਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਗਿਲਾਨੁਪਟ੍ਠਾਕਭਤ੍ਤਂ. ਗਿਲਾਨਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਸਪ੍ਪਾਯਾਨਿ ਭੇਸਜ੍ਜਾਨਿ ਅਲਭਨ੍ਤਸ੍ਸ ਆਬਾਧੋ ਵਾ ਅਭਿਵਡ੍ਢਿਸ੍ਸਤਿ, ਕਾਲਕਿਰਿਯਾ ਵਾ ਭਵਿਸ੍ਸਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਗਿਲਾਨਭੇਸਜ੍ਜਂ. ਯਸ੍ਮਾ ਭਗਵਤਾ ਅਨ੍ਧਕਵਿਨ੍ਦੇ ਦਸਾਨਿਸਂਸੇ ਸਮ੍ਪਸ੍ਸਮਾਨੇਨ ਯਾਗੁ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਧੁਵਯਾਗੁ. ਯਸ੍ਮਾ ਮਾਤੁਗਾਮਸ੍ਸ ਨਗ੍ਗਿਯਂ ਅਸੁਚਿ ਜੇਗੁਚ੍ਛਂ ਪਟਿਕੂਲਂ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਉਦਕਸਾਟਿਕਾ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਾ.

ਨਿਸੀਦਨਾਦਿਕਥਾ

ਨਿਸੀਦਨਾਦਿਕਥਾਯਂ ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਕਾਯਗੁਤ੍ਤਿਯਾ ਚੀਵਰਗੁਤ੍ਤਿਯਾ ਸੇਨਾਸਨਗੁਤ੍ਤਿਯਾ ਨਿਸੀਦਨ’’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੩੫੩) ਵਚਨਤੋ ਕਾਯਾਦੀਨਂ ਅਸੁਚਿਮੁਚ੍ਚਨਾਦਿਤੋ ਗੋਪਨਤ੍ਥਾਯ ਨਿਸੀਦਨਂ ਧਾਰੇਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਤਸ੍ਸ ਵਿਧਾਨਂ ਹੇਟ੍ਠਾ ਵੁਤ੍ਤਮੇਵ. ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਯਾਵਮਹਨ੍ਤਂ ਪਚ੍ਚਤ੍ਥਰਣਂ ਆਕਙ੍ਖਤਿ, ਤਾਵਮਹਨ੍ਤਂ ਪਚ੍ਚਤ੍ਥਰਣਂ ਕਾਤੁ’’ਨ੍ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਅਤਿਖੁਦ੍ਦਕੇਨ ਨਿਸੀਦਨੇਨ ਸੇਨਾਸਨਸ੍ਸ ਅਗੋਪਨਤ੍ਤਾ ਮਹਨ੍ਤਮ੍ਪਿ ਪਚ੍ਚਤ੍ਥਰਣਂ ਕਾਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ. ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਯਸ੍ਸ ਕਣ੍ਡੁ ਵਾ ਪੀਲ਼ਕਾ ਵਾ ਅਸ੍ਸਾਵੋ ਵਾ ਥੁਲ੍ਲਕਚ੍ਛੁ ਵਾ ਆਬਾਧੋ, ਕਣ੍ਡੁਪਟਿਚ੍ਛਾਦਿ’’ਨ੍ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਈਦਿਸੇਸੁ ਆਬਾਧੇਸੁ ਸਨ੍ਤੇਸੁ ਚੀਵਰਾਦਿਗੁਤ੍ਤਤ੍ਥਾਯ ਕਣ੍ਡੁਪਟਿਚ੍ਛਾਦਿ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਪਮਾਣਂ ਹੇਟ੍ਠਾ ਵੁਤ੍ਤਮੇਵ. ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਮੁਖਪੁਞ੍ਛਨਚੋਲ਼’’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੩੫੫) ਵਚਨਤੋ ਮੁਖਸੋਧਨਤ੍ਥਾਯ ਮੁਖਪੁਞ੍ਛਨਚੋਲ਼ਂ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਤਮ੍ਪਿ ਹੇਟ੍ਠਾ ਵੁਤ੍ਤਮੇਵ. ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਰਿਕ੍ਖਾਰਚੋਲ਼ਕ’’ਨ੍ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਤਿਚੀਵਰੇ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣੇ ਪਰਿਸ੍ਸਾਵਨਥਵਿਕਾਦੀਹਿ ਅਤ੍ਥੇ ਸਤਿ ਪਰਿਕ੍ਖਾਰਚੋਲ਼ਂ ਵਟ੍ਟਤਿ. ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਿਚੀਵਰਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤੁਂ ਨ ਵਿਕਪ੍ਪੇਤੁਂ, ਵਸ੍ਸਿਕਸਾਟਿਕਂ ਵਸ੍ਸਾਨਂ ਚਾਤੁਮਾਸਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤੁਂ ਤਤੋ ਪਰਂ ਵਿਕਪ੍ਪੇਤੁਂ, ਨਿਸੀਦਨਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤੁਂ ਨ ਵਿਕਪ੍ਪੇਤੁਂ, ਪਚ੍ਚਤ੍ਥਰਣਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤੁਂ ਨ ਵਿਕਪ੍ਪੇਤੁਂ, ਕਣ੍ਡੁਪਟਿਚ੍ਛਾਦਿਂ ਯਾਵ ਆਬਾਧਾ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤੁਂ ਤਤੋ ਪਰਂ ਵਿਕਪ੍ਪੇਤੁਂ, ਮੁਖਪੁਞ੍ਛਨਚੋਲ਼ਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤੁਂ ਨ ਵਿਕਪ੍ਪੇਤੁਂ, ਪਰਿਕ੍ਖਾਰਚੋਲ਼ਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤੁਂ ਨ ਵਿਕਪ੍ਪੇਤੁ’’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੩੫੮) ਵਚਨਤੋ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਞ੍ਚ ਵਿਕਪ੍ਪਨਾ ਚ ਕਾਤਬ੍ਬਾ. ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਸਙ੍ਖੇਪੋ, ਵਿਤ੍ਥਾਰੋ ਪਨ ਹੇਟ੍ਠਾ ਵੁਤ੍ਤੋਵ.

ਅਧਮ੍ਮਕਮ੍ਮਕਥਾ

੫੮. ਅਧਮ੍ਮਕਮ੍ਮਕਥਾਯਂ ਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ…ਪੇ… ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸਾਤਿ ਇਦਂ ‘‘ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਛਬ੍ਬਗ੍ਗਿਯਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਸਙ੍ਘਮਜ੍ਝੇ ਅਧਮ੍ਮਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ. ਭਗਵਤੋ ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਆਰੋਚੇਸੁਂ – ਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਧਮ੍ਮਕਮ੍ਮਂ ਕਾਤਬ੍ਬਂ, ਯੋ ਕਰੇਯ੍ਯ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸਾ’’ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੧੫੪) ਇਮਂ ਉਪੋਸਥਕ੍ਖਨ੍ਧਕੇ ਆਗਤਪਾਠਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ…ਪੇ… ਪਟਿਕ੍ਕੋਸਿਤੁਨ੍ਤਿ ਤਥੇਵ ਆਗਤਂ ‘‘ਭਗਵਤੋ ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਆਰੋਚੇਸੁਂ – ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਧਮ੍ਮਕਮ੍ਮੇ ਕਯਿਰਮਾਨੇ ਪਟਿਕ੍ਕੋਸਿਤੁ’’ਨ੍ਤਿ ਇਮਂ. ਤਤ੍ਥ ਕਰੋਨ੍ਤਿਯੇਵਾਤਿ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਮਦ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਅਧਮ੍ਮਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿਯੇਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ…ਪੇ… ਪਟਿਕ੍ਕੋਸਿਤੁ’’ਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਅਧਮ੍ਮਕਮ੍ਮੇ ਕਯਿਰਮਾਨੇ ਸਤਿ ‘‘ਪੇਸਲੇਹਿ ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਤਂ ਅਧਮ੍ਮਕਮ੍ਮਂ ਅਕਤਂ, ਕਮ੍ਮਂ ਦੁਕ੍ਕਟਂ ਕਮ੍ਮਂ ਪੁਨ ਕਾਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਏਵਂ ਪਟਿਕ੍ਕੋਸਿਤਬ੍ਬਂ, ਨ ਤੁਣ੍ਹੀਭਾਵੇਨ ਖਮਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਇਤਿ ਵਚਨਤੋਤਿ ਇਦਂ ਪਨ ਪੁਬ੍ਬਪਾਠਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਇਤਿ ਵਚਨਤੋ. ਅਧਮ੍ਮਕਮ੍ਮਂ ਨ ਕਾਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਅਪਰਪਾਠਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਇਤਿ ਵਚਨਤੋ ਕਯਿਰਮਾਨਞ੍ਚ ਅਧਮ੍ਮਕਮ੍ਮਂ ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਨਿਵਾਰੇਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਦ੍ਵਿਧਾ ਯੋਜਨਾ ਕਾਤਬ੍ਬਾ.

ਨਿਵਾਰੇਨ੍ਤੇਹਿ ਚਾਤਿਆਦਿ ਪਨ ‘‘ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਪੇਸਲਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਛਬ੍ਬਗ੍ਗਿਯੇਹਿ ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਅਧਮ੍ਮਕਮ੍ਮੇ ਕਯਿਰਮਾਨੇ ਪਟਿਕ੍ਕੋਸਨ੍ਤਿ, ਛਬ੍ਬਗ੍ਗਿਯਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਲਭਨ੍ਤਿ ਆਘਾਤਂ, ਲਭਨ੍ਤਿ ਅਪ੍ਪਚ੍ਚਯਂ, ਵਧੇਨ ਤਜ੍ਜੇਨ੍ਤਿ. ਭਗਵਤੋ ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਆਰੋਚੇਸੁਂ – ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਦਿਟ੍ਠਿਮ੍ਪਿ ਆਵਿਕਾਤੁ’’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੧੫੪) ਪਾਠਞ੍ਚ ‘‘ਤੇਸਂਯੇਵ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਦਿਟ੍ਠਿਂ ਆਵਿਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਛਬ੍ਬਗ੍ਗਿਯਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਲਭਨ੍ਤਿ ਆਘਾਤਂ, ਲਭਨ੍ਤਿ ਅਪ੍ਪਚ੍ਚਯਂ, ਵਧੇਨ ਤਜ੍ਜੇਨ੍ਤਿ. ਭਗਵਤੋ ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਆਰੋਚੇਸੁਂ – ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਚਤੂਹਿ ਪਞ੍ਚਹਿ ਪਟਿਕ੍ਕੋਸਿਤੁਂ, ਦ੍ਵੀਹਿ ਤੀਹਿ ਦਿਟ੍ਠਿਂ ਆਵਿਕਾਤੁਂ, ਏਕੇਨ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤੁਂ ਨ ਮੇਤਂ ਖਮਤੀ’’ਤਿ ਇਮੇ ਪਾਠੇ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਵਚਨਤੋਤਿ ਇਦਂ ਪਨ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਤੀਣਿ ਸਮ੍ਪਦਾਨਾਨਿ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਤੀਹਿ ਕਿਰਿਯਾਪਦੇਹਿ ਵਿਸੁਂ ਵਿਸੁਂ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਂ. ਸਬ੍ਬਞ੍ਚੇਤਂ ਅਨੁਪਦ੍ਦਵਤ੍ਥਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਨ ਆਪਤ੍ਤਿਸਬ੍ਭਾਵਤੋਤਿ ਯੋਜਨਾ. ਕਥਂ ਅਨੁਪਦ੍ਦਵਸਮ੍ਭਵੋਤਿ? ਨਿਗ੍ਗਹਕਮ੍ਮਂ ਕਾਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੁਣੇਯ੍ਯਭਾਵਤੋ, ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਉਪਦ੍ਦਵਸ੍ਸ ਚ ਨਿਵਾਰਣਤੋ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ਵਜਿਰਬੁਦ੍ਧਿਟੀਕਾਯਂ (ਵਜਿਰ. ਟੀ. ਮਹਾਵਗ੍ਗ ੧੫੪) ‘‘ਤੇਸਂ ਅਨੁਪਦ੍ਦਵਤ੍ਥਾਯਾਤਿ ਸਙ੍ਘੋ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਂ ਨ ਕਰੋਤਿ, ਅਞ੍ਞੋਪਿ ਉਪਦ੍ਦਵੋ ਬਹੂਨਂ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਵੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ.

ਓਕਾਸਕਤਕਥਾ

੫੯. ਓਕਾਸਕਤਕਥਾਯਂ ਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਨੋਕਾਸਕਤੋਤਿਆਦਿ ‘‘ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਛਬ੍ਬਗ੍ਗਿਯਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਅਨੋਕਾਸਕਤਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਆਪਤ੍ਤਿਯਾ ਚੋਦੇਨ੍ਤਿ. ਭਗਵਤੋ ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਆਰੋਚੇਸੁਂ – ਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਨੋਕਾਸਕਤੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਆਪਤ੍ਤਿਯਾ ਚੋਦੇਤਬ੍ਬੋ, ਯੋ ਚੋਦੇਯ੍ਯ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸ. ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਓਕਾਸਂ ਕਾਰਾਪੇਤ੍ਵਾ ਆਪਤ੍ਤਿਯਾ ਚੋਦੇਤੁਂ, ਕਰੋਤੁ ਆਯਸ੍ਮਾ ਓਕਾਸਂ, ਅਹਂ ਤਂ ਵਤ੍ਤੁਕਾਮੋ’’ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੧੫੩) ਇਦਂ ਪਾਠਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੇਸੁ ਚਾਵਨਾਧਿਪ੍ਪਾਯੋਤਿ, ਸਾਸਨਤੋ ਚਾਵੇਤੁਕਾਮੋ. ਅਕ੍ਕੋਸਾਧਿਪ੍ਪਾਯੋਤਿ ਪਰਂ ਅਕ੍ਕੋਸਿਤੁਕਾਮੋ ਪਰਿਭਾਸਿਤੁਕਾਮੋ. ਕਮ੍ਮਾਧਿਪ੍ਪਾਯੋਤਿ ਤਜ੍ਜਨੀਯਾਦਿਕਮ੍ਮਂ ਕਤ੍ਤੁਕਾਮੋ. ਵੁਟ੍ਠਾਨਾਧਿਪ੍ਪਾਯੋਤਿ ਆਪਤ੍ਤਿਤੋ ਵੁਟ੍ਠਾਪੇਤੁਕਾਮੋ. ਉਪੋਸਥਪ੍ਪਵਾਰਣਟ੍ਠਪਨਾਧਿਪ੍ਪਾਯੋਤਿ ਉਪੋਸਥਂ, ਪਵਾਰਣਂ ਵਾ ਠਪੇਤੁਕਾਮੋ. ਅਨੁਵਿਜ੍ਜਨਾਧਿਪ੍ਪਾਯੋਤਿ ਉਪਪਰਿਕ੍ਖਿਤੁਕਾਮੋ. ਧਮ੍ਮਕਥਾਧਿਪ੍ਪਾਯੋਤਿ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਤੁਕਾਮੋ. ਇਤਿ ਪਰਂ ਚੋਦੇਨ੍ਤਾਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯਭੇਦੋ ਅਨੇਕਵਿਧੋ ਹੋਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਪੁਰਿਮੇਸੁ ਚਤੂਸੁ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੇਸੂਤਿ ਚਾਵਨਾਧਿਪ੍ਪਾਯਅਕ੍ਕੋਸਾਧਿਪ੍ਪਾਯਕਮ੍ਮਾਧਿਪ੍ਪਾਯਵੁਟ੍ਠਾਨਾਧਿਪ੍ਪਾਯੇਸੁ ਓਕਾਸਂ ਅਕਾਰਾਪੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਕਟਂ. ਕਾਰਾਪੇਤ੍ਵਾਪਿ ਸਮ੍ਮੁਖਾ ਚੋਦੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਯਥਾਨੁਰੂਪਂ ਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਦੁਕ੍ਕਟਾਨਿ, ਅਸਮ੍ਮੁਖਾ ਪਨ ਦੁਕ੍ਕਟਮੇਵਾਤਿ ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਪਿਣ੍ਡਤ੍ਥੋ. ਸੇਸਂ ਸੁਵਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਮੇਵ.

‘‘ਠਪਨਕ੍ਖੇਤ੍ਤਂ ਪਨ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਵਤ੍ਵਾ ਤਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਸੁਣਾਤੁ ਮੇ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਅਨੁਵਿਜ੍ਜਕਸ੍ਸ ਅਨੁਵਿਜ੍ਜਨਾਧਿਪ੍ਪਾਯੇਨ ਵਦਨ੍ਤਸ੍ਸ ਓਕਾਸਕਮ੍ਮਂ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਯੋਜਨਾ. ਧਮ੍ਮਕਥਿਕਸ੍ਸ ਅਨੋਦਿਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਂ ਕਥੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਓਕਾਸਕਮ੍ਮਂ ਨਤ੍ਥਿ. ਸਚੇ ਪਨ ਓਦਿਸ੍ਸ ਕਥੇਤਿ, ਆਪਤ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਗਨ੍ਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਂ. ਸੇਸਂ ਸੁਵਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਮੇਵ.

ਸਦ੍ਧਾਦੇਯ੍ਯਵਿਨਿਪਾਤਨਕਥਾ

੬੦. ਸਦ੍ਧਾਦੇਯ੍ਯਵਿਨਿਪਾਤਨਕਥਾਯਂ ‘‘ਮਾਤਾਪਿਤਰੋਤਿ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਵਦਮਾਨੇ ਕਿਂ ਵਦੇਯ੍ਯਾਮ. ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਮਾਤਾਪਿਤੂਨਂ ਦਾਤੁਂ, ਨ ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਦ੍ਧਾਦੇਯ੍ਯਂ ਵਿਨਿਪਾਤੇਤਬ੍ਬਂ, ਯੋ ਵਿਨਿਪਾਤੇਯ੍ਯ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸਾ’’ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੩੬੧) ਵਚਨਤੋ ਦਾਯਕੇਹਿ ਸਦ੍ਧਾਯ ਭਿਕ੍ਖੁਸ੍ਸ ਦਿਨ੍ਨਂ ਵਿਨਿਪਾਤੇਤ੍ਵਾ ਗਿਹੀਨਂ ਦਾਤੁਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ. ‘‘ਨ ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਦ੍ਧਾਦੇਯ੍ਯਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਸੇਸਞਾਤੀਨਂ ਦੇਨ੍ਤੋ ਵਿਨਿਪਾਤੇਤਿਯੇਵ. ਮਾਤਾਪਿਤਰੋ ਪਨ ਸਚੇ ਰਜ੍ਜੇ ਠਿਤਾਪਿ ਪਤ੍ਥਯਨ੍ਤਿ, ਦਾਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ (ਮਹਾਵ. ਅਟ੍ਠ. ੩੬੧) ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਭਾਤੁਭਗਿਨੀਆਦੀਨਂ ਞਾਤਕਾਨਮ੍ਪਿ ਦਾਤੁਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹਿ ਆਚਰਿਯਧਮ੍ਮਸਿਰਿਤ੍ਥੇਰੇਨ ਖੁਦ੍ਦਸਿਕ੍ਖਾਯਂ –

‘‘ਨ ਲਬ੍ਭਂ ਵਿਨਿਪਾਤੇਤੁਂ, ਸਦ੍ਧਾਦੇਯ੍ਯਞ੍ਚ ਚੀਵਰਂ;

ਲਬ੍ਭਂ ਪਿਤੂਨਂ ਸੇਸਾਨਂ, ਞਾਤੀਨਮ੍ਪਿ ਨ ਲਬ੍ਭਤੀ’’ਤਿ.

ਕਯਵਿਕ੍ਕਯਸਮਾਪਤ੍ਤਿਸਿਕ੍ਖਾਪਦਵਣ੍ਣਨਾਯਮ੍ਪਿ ‘‘ਮਾਤਰਂ ਪਨ ਪਿਤਰਂ ਵਾ ‘ਇਮਂ ਦੇਹੀ’ਤਿ ਵਦਤੋ ਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿ ਨ ਹੋਤਿ, ‘ਇਮਂ ਗਣ੍ਹਾਹੀ’ਤਿ ਵਦਤੋ ਸਦ੍ਧਾਦੇਯ੍ਯਵਿਨਿਪਾਤਨਂ ਨ ਹੋਤਿ. ਅਞ੍ਞਾਤਕਂ ‘ਇਮਂ ਦੇਹੀ’ਤਿ ਵਦਤੋ ਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿ ਹੋਤਿ, ‘ਇਮਂ ਗਣ੍ਹਾਹੀ’ਤਿ ਵਦਤੋ ਸਦ੍ਧਾਦੇਯ੍ਯਵਿਨਿਪਾਤਨਂ ਹੋਤਿ. ‘ਇਮਿਨਾ ਇਮਂ ਦੇਹੀ’ਤਿ ਕਯਵਿਕ੍ਕਯਂ ਆਪਜ੍ਜਤੋ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਂ ਹੋਤੀ’’ਤਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ (ਪਾਰਾ. ਅਟ੍ਠ. ੨.੫੯੫) ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਤ੍ਥ ‘‘ਸੇਸਞਾਤਕੇਸੁ ਸਦ੍ਧਾਦੇਯ੍ਯਵਿਨਿਪਾਤਸਮ੍ਭਵਤੋ ਤਦਭਾਵਟ੍ਠਾਨਮ੍ਪਿ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘ਮਾਤਰਂ ਪਨ ਪਿਤਰਂ ਵਾ’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵਿਮਤਿਵਿਨੋਦਨਿਯਂ (ਵਿ. ਵਿ. ਟੀ. ੧.੫੯੩-੫੯੫) ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਸਨ੍ਤਰੁਤ੍ਤਰਕਥਾ

੬੧. ਸਨ੍ਤਰੁਤ੍ਤਰਕਥਾਯਂ ਅਨ੍ਤਰ-ਸਦ੍ਦੋ ਮਜ੍ਝਵਾਚਕੋ. ਵਸਤਿ ਸੀਲੇਨਾਤਿ ਵਾਸਕੋ, ‘‘ਅਨ੍ਤਰੇ ਵਾਸਕੋ ਅਨ੍ਤਰਵਾਸਕੋ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੇ ‘‘ਰੂਪਭਵੋ ਰੂਪ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ ਵਿਯ ਉਤ੍ਤਰਪਦਲੋਪੀਸਮਾਸਵਸੇਨ ‘‘ਅਨ੍ਤਰੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋ. ਉਤ੍ਤਰਸਦ੍ਦੋ ਉਪਰਿਵਾਚਕੋ, ਆਭੁਸੋ ਸਜ੍ਜਤੀਤਿ ਆਸਙ੍ਗੋ, ‘‘ਉਤ੍ਤਰੇ ਆਸਙ੍ਗੋ ਉਤ੍ਤਰਾਸਙ੍ਗੋ’’ਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬੇ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ‘‘ਉਤ੍ਤਰੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤੋ, ਅਨ੍ਤਰੋ ਚ ਉਤ੍ਤਰੋ ਚ ਅਨ੍ਤਰੁਤ੍ਤਰਾ, ਸਹ ਅਨ੍ਤਰੁਤ੍ਤਰੇਹਿ ਯੋ ਵਤ੍ਤਤੀਤਿ ਸਨ੍ਤਰੁਤ੍ਤਰੋ, ਸਹਪੁਬ੍ਬਪਦਭਿਨ੍ਨਾਧਿਕਰਣਦ੍ਵਿਪਦਬਹੁਬ੍ਬੀਹਿਸਮਾਸੋ. ਅਥ ਵਾ ਸਹ ਅਨ੍ਤਰੇਨ ਚ ਉਤ੍ਤਰੇਨ ਚ ਯੋ ਵਤ੍ਤਤੀਤਿ ਸਨ੍ਤਰੁਤ੍ਤਰੋ, ਤਿਪਦਬਹੁਬ੍ਬੀਹਿਸਮਾਸੋ. ਸਙ੍ਘਾਟਿਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਅਨ੍ਤਰਵਾਸਕਉਤ੍ਤਰਾਸਙ੍ਗਮਤ੍ਤਧਰੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਗਾਮੋ ਨ ਪਵਿਸਿਤਬ੍ਬੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ‘‘ਪਰਿਬ੍ਬਾਜਕਮਦਕ੍ਖਿ ਤਿਦਣ੍ਡਕੇਨਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਵਿਯ ਇਤ੍ਥਮ੍ਭੂਤਲਕ੍ਖਣੇ ਚੇਤਂ ਕਰਣਵਚਨਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਨ੍ਤਰਵਾਸਕਂ ਤਿਮਣ੍ਡਲਂ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦੇਨ੍ਤੇਨ ਪਰਿਮਣ੍ਡਲਂ ਨਿਵਾਸੇਤ੍ਵਾ ਕਾਯਬਨ੍ਧਨਂ ਬਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ ਸਙ੍ਘਾਟਿਞ੍ਚ ਉਤ੍ਤਰਾਸਙ੍ਗਞ੍ਚ ਦਿਗੁਣਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪਾਰੁਪਿਤ੍ਵਾ ਗਾਮੋ ਪਵਿਸਿਤਬ੍ਬੋ.

ਚੀਵਰਨਿਕ੍ਖੇਪਕਥਾ

੬੨. ਚੀਵਰਨਿਕ੍ਖੇਪਕਥਾਯਂ ਸਂਹਰੀਯਤੇਤਿ ਸਙ੍ਘਾਟਿ, ਤਸ੍ਸਾ ਸਙ੍ਘਾਟਿਯਾ, ਭਾਵਯੋਗੇ ਕਮ੍ਮਤ੍ਥੇ ਛਟ੍ਠੀ. ਨਿਕ੍ਖੇਪਾਯਾਤਿ ਠਪਨਾਯ, ਸਙ੍ਘਾਟਿਂ ਅਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਵਿਹਾਰੇ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਗਮਨਾਯ ਪਞ੍ਚ ਕਾਰਣਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਗਿਲਾਨੋ ਵਾ ਹੋਤੀਤਿ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਗਨ੍ਤੁਂ ਅਸਮਤ੍ਥੋ ਗਿਲਾਨੋ ਵਾ ਹੋਤਿ. ਵਸ੍ਸਿਕਸਙ੍ਕੇਤਂ ਵਾ ਹੋਤੀਤਿ ‘‘ਵਸ੍ਸਿਕਕਾਲੋ ਅਯ’’ਨ੍ਤਿ ਸਙ੍ਕੇਤਂ ਵਾ ਕਤਂ ਹੋਤਿ. ਨਦੀਪਾਰਗਤਂ ਵਾ ਹੋਤੀਤਿ ਨਦਿਯਾ ਪਾਰਂ ਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਭੁਞ੍ਜਿਤਬ੍ਬਂ ਹੋਤਿ. ਅਗ੍ਗਲ਼ਗੁਤ੍ਤਿਵਿਹਾਰੋ ਵਾ ਹੋਤੀਤਿ ਅਗ੍ਗਲ਼ਂ ਦਤ੍ਵਾਪਿ ਦਾਤਬ੍ਬੋ ਸੁਗੁਤ੍ਤਵਿਹਾਰੋ ਵਾ ਹੋਤਿ. ਅਤ੍ਥਤਕਥਿਨਂ ਵਾ ਹੋਤੀਤਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਵਿਹਾਰੇ ਕਥਿਨਂ ਅਤ੍ਥਤਂ ਵਾ ਹੋਤਿ ਅਤ੍ਥਤਕਥਿਨਾਨਂ ਅਸਮਾਦਾਨਚਾਰਸਮ੍ਭਵਤੋ. ਸੇਸਂ ਸੁਵਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਮੇਵ. ਆਰਞ੍ਞਿਕਸ੍ਸ ਪਨ ਵਿਹਾਰੋ ਨ ਸੁਗੁਤ੍ਤੋ ਹੋਤੀਤਿ ਅਪ੍ਪਭਿਕ੍ਖੁਕਤ੍ਤਾ ਚੋਰਾਦੀਨਂ ਗਮਨਟ੍ਠਾਨਤੋ ਚ. ਭਣ੍ਡੁਕ੍ਖਲਿਕਾਯਾਤਿ ਚੀਵਰਾਦਿਟ੍ਠਪਨਭਣ੍ਡੁਕ੍ਖਲਿਕਾਯ. ਸੇਸਂ ਸੁਵਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ.

ਸਤ੍ਥਕਮ੍ਮਵਤ੍ਥਿਕਮ੍ਮਕਥਾ

੬੩. ਸਤ੍ਥਕਮ੍ਮਵਤ੍ਥਿਕਮ੍ਮਕਥਾਯਂ ਸਤ੍ਥਕਮ੍ਮਂ ਵਾ ਵਤ੍ਥਿਕਮ੍ਮਂ ਵਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਯੇਨ ਕੇਨਚਿ ਸਤ੍ਥਾਦਿਨਾ ਛਿਨ੍ਦਨਾਦਿ ਸਤ੍ਥਕਮ੍ਮਂ ਨਾਮ ਹੋਤਿ. ਯੇਨ ਕੇਨਚਿ ਚਮ੍ਮਾਦਿਨਾ ਵਤ੍ਥਿਪੀਲ਼ਨਂ ਵਤ੍ਥਿਕਮ੍ਮਂ ਨਾਮ. ‘‘ਸਮ੍ਬਾਧੇ ਦਹਨਕਮ੍ਮਂ ਪਟਿਕ੍ਖੇਪਾਭਾਵਾ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨਿਯਂ (ਸਾਰਤ੍ਥ. ਟੀ. ਮਹਾਵਗ੍ਗ ੩.੨੭੯). ਵਿਮਤਿਵਿਨੋਦਨਿਯਂ (ਵਿ. ਵਿ. ਟੀ. ਮਹਾਵਗ੍ਗ ੨.੨੭੯) ਪਨ ‘‘ਵਤ੍ਥਿਪੀਲ਼ਨਨ੍ਤਿ ਯਥਾ ਵਤ੍ਥਿਗਤਤੇਲਾਦਿ ਅਨ੍ਤੋਸਰੀਰੇ ਆਰੋਹਨ੍ਤਿ, ਏਵਂ ਹਤ੍ਥੇਨ ਵਤ੍ਥਿਮਦ੍ਦਨ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਵਜਿਰਬੁਦ੍ਧਿਟੀਕਾਯਂ (ਵਜਿਰ. ਟੀ. ਮਹਾਵਗ੍ਗ ੨੭੯) ਪਨ ‘‘ਸਮ੍ਬਾਧੇਤਿ ਵਚ੍ਚਮਗ੍ਗੇ, ਭਿਕ੍ਖੁਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯਾ ਚ ਪਸ੍ਸਾਵਮਗ੍ਗੇਪਿ ਅਨੁਲੋਮਤੋ ਦਹਨਂ ਪਟਿਕ੍ਖੇਪਾਭਾਵਾ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਸਤ੍ਥਵਤ੍ਥਿਕਮ੍ਮਾਨੁਲੋਮਤੋ ਨ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਚੇ? ਨ, ਪਟਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਪਟਿਕ੍ਖੇਪਾ, ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਿਤਬ੍ਬਸ੍ਸ ਤਪ੍ਪਰਮਤਾਦੀਪਨਤੋ. ਕਿਂ ਵੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ? ਪੁਬ੍ਬੇ ਪਟਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਸਤ੍ਥਕਮ੍ਮਂ ਸਮ੍ਪਿਣ੍ਡੇਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਛਾ ‘ਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ…ਪੇ… ਥੁਲ੍ਲਚ੍ਚਯਸ੍ਸਾ’ਤਿ ਦ੍ਵਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਸਤ੍ਥਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਪਰਿਕ੍ਖੇਪੋ ਕਤੋ. ਤੇਨ ਸਮ੍ਬਾਧਸ੍ਸ ਸਾਮਨ੍ਤਾ ਦ੍ਵਙ੍ਗੁਲਂ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਿਤਬ੍ਬਂ ਨਾਮ ਸਤ੍ਥਵਤ੍ਥਿਕਮ੍ਮਤੋ ਉਦ੍ਧਂ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ਕਿਞ੍ਚ ਭਿਯ੍ਯੋ – ਪੁਬ੍ਬੇ ਸਮ੍ਬਾਧੇਯੇਵ ਸਤ੍ਥਕਮ੍ਮਂ ਪਟਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਂ, ਪਚ੍ਛਾ ਸਮ੍ਬਾਧਸ੍ਸ ਸਾਮਨ੍ਤਾ ਦ੍ਵਙ੍ਗੁਲਮ੍ਪਿ ਪਟਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਤਸ੍ਸੇਵ ਪਟਿਕ੍ਖੇਪੋ, ਨੇਤਰਸ੍ਸਾਤਿ ਸਿਦ੍ਧਂ. ਏਤ੍ਥ ‘ਸਤ੍ਥਂ ਨਾਮ ਸਤ੍ਥਹਾਰਕਂ ਵਾਸ੍ਸ ਪਰਿਯੇਸੇਯ੍ਯਾ’ਤਿਆਦੀਸੁ (ਪਾਰਾ. ੧੬੭) ਵਿਯ ਯੇਨ ਛਿਨ੍ਦਤਿ, ਤਂ ਸਬ੍ਬਂ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘ਕਣ੍ਟਕੇਨ ਵਾ’ਤਿਆਦਿ. ਖਾਰੁਦਾਨਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਵਿਭਙ੍ਗੇ ਪਸਾਖੇ ਪਮੁਖੇ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ, ਏਕੇ ਪਨ ‘ਸਤ੍ਥਕਮ੍ਮਂ ਵਾ’ਤਿ ਪਾਠਂ ਵਿਕਪ੍ਪੇਤ੍ਵਾ ਵਤ੍ਥਿਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ. ਵਤ੍ਥੀਤਿ ਕਿਂ? ਅਗ੍ਘਿਕਾ ਵੁਚ੍ਚਤਿ, ਤਾਯ ਛਿਨ੍ਦਨਂ ਵਤ੍ਥਿਕਮ੍ਮਂ ਨਾਮਾਤਿ ਚ ਅਤ੍ਥਂ ਵਣ੍ਣਯਨ੍ਤਿ, ਤੇ ‘ਸਤ੍ਥਹਾਰਕਂ ਵਾਸ੍ਸ ਪਰਿਯੇਸੇਯ੍ਯਾ’ਤਿ ਇਮਸ੍ਸ ਪਦਭਾਜਨੀਯਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਿਤਬ੍ਬਾ. ਅਣ੍ਡਵੁਦ੍ਧੀਤਿ ਵਾਤਣ੍ਡਕਾ, ਆਦਾਨਵਤ੍ਤੀਤਿ ਅਨਾਹਵਤ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਸੇਸਂ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਨਹਾਪਿਤਪੁਬ੍ਬਕਥਾ

੬੪. ਨਹਾਪਿਤਪੁਬ੍ਬਕਥਾਯਂ ਨਹਾਪਿਤੋ ਪੁਬ੍ਬੇਤਿ ਨਹਾਪਿਤਪੁਬ੍ਬੋ, ਪੁਬ੍ਬੇ ਨਹਾਪਿਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਭਿਕ੍ਖੁਭੂਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤੇਨ ਨਹਾਪਿਤਪੁਬ੍ਬੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ. ਖੁਰਭਣ੍ਡਨ੍ਤਿ ਖੁਰਾਦਿਨਹਾਪਿਤਭਣ੍ਡਂ, ‘‘ਲਦ੍ਧਾਤਪਤ੍ਤੋ ਰਾਜਕੁਮਾਰੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਵਿਯ ਉਪਲਕ੍ਖਣਨਯੋਯਂ. ‘‘ਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਬ੍ਬਜਿਤੇਨ ਅਕਪ੍ਪਿਯਂ ਸਮਾਦਪੇਤਬ੍ਬਂ, ਯੋ ਸਮਾਦਪੇਯ੍ਯ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸ. ਨ ਚ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਨਹਾਪਿਤਪੁਬ੍ਬੇਨ ਖੁਰਭਣ੍ਡਂ ਪਰਿਹਰਿਤਬ੍ਬਂ, ਯੋ ਪਰਿਹਰੇਯ੍ਯ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸਾ’’ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੩੦੩) ਚ ਦ੍ਵਿਧਾ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਨਹਾਪਿਤਪੁਬ੍ਬੇਨ ਵਾ ਅਨਹਾਪਿਤਪੁਬ੍ਬੇਨ ਵਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤੇਨ ਨਾਮ ਅਕਪ੍ਪਿਯਸਮਾਦਪਨਂ ਨ ਕਾਤਬ੍ਬਂ. ਨਹਾਪਿਤਪੁਬ੍ਬੇਨ ਪਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਖੁਰੇਨ ਅਭਿਲਕ੍ਖਿਤਂ ਖੁਰਭਣ੍ਡਂ, ਖੁਰਭਣ੍ਡਖੁਰਕੋਸਨਿਸਿਤਪਾਸਾਣਖੁਰਥਵਿਕਾਦਯੋ ਨ ਪਰਿਹਰਿਤਬ੍ਬਾ ਏਵ. ਸੇਸਂ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਵਜਿਰਬੁਦ੍ਧਿਟੀਕਾਯਂ (ਵਜਿਰ. ਟੀ. ਮਹਾਵਗ੍ਗ ੩੦੦) ਪਨ ‘‘ਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਬ੍ਬਜਿਤੇਨ ਅਕਪ੍ਪਿਯੇ ਸਮਾਦਪੇਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਅਨੁਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸਪਿ ਨ ਕੇਵਲਂ ਦਸਸੁ ਏਵ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇਸੁ, ਅਥ ਖੋ ਯਂ ਭਿਕ੍ਖੁਸ੍ਸ ਨ ਕਪ੍ਪਤਿ, ਤਸ੍ਮਿਮ੍ਪੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਦਸਭਾਗਕਥਾ

੬੫. ਦਸਭਾਗਕਥਾਯਂ ਸਙ੍ਘਿਕਾਨੀਤਿ ਸਙ੍ਘਸਨ੍ਤਕਾਨਿ ਬੀਜਾਨਿ. ਪੁਗ੍ਗਲਿਕਾਯਾਤਿ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਕਾਯ ਭੂਮਿਯਾ. ਭਾਗਂ ਦਤ੍ਵਾਤਿ ਮੂਲਭਾਗਸਙ੍ਖਾਤਂ ਦਸਮਭਾਗਂ ਭੂਮਿਸਾਮਿਕਾਨਂ ਦਤ੍ਵਾ. ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤਬ੍ਬਾਨੀਤਿ ਤੇਸਂ ਬੀਜਾਨਂ ਫਲਾਨਿ ਰੋਪਕੇਹਿ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤਬ੍ਬਾਨੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਸੇਸਂ ਸੁਵਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਮੇਵ. ਇਦਂ ਕਿਰ ਜਮ੍ਬੁਦੀਪੇ ਪੋਰਾਣਕਚਾਰਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਆਦਿਕਪ੍ਪਕਾਲੇ ਪਠਮਕਪ੍ਪਿਕਾ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਂ ਮਹਾਸਮ੍ਮਤਂ ਨਾਮ ਰਾਜਾਨਂ ਕਤ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਤਣ੍ਡੁਲਫਲਸਾਲਿਖੇਤ੍ਤਤੋ ਪਵਤ੍ਤਤਣ੍ਡੁਲਫਲਾਨਿ ਦਸ ਕੋਟ੍ਠਾਸੇ ਕਤ੍ਵਾ ਏਕਂ ਕੋਟ੍ਠਾਸਂ ਭੂਮਿਸਾਮਿਕਭੂਤਸ੍ਸ ਮਹਾਸਮ੍ਮਤਰਾਜਿਨੋ ਦਤ੍ਵਾ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਂਸੁ. ਤਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਜਮ੍ਬੁਦੀਪਿਕਾਨਂ ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਚਾਰਿਤਤ੍ਤਾ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤੇਨੇਵ ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨੀਨਾਮਿਕਾਯਮ੍ਪਿ ਵਿਨਯਟੀਕਾਯਂ (ਵਜਿਰ. ਟੀ. ਮਹਾਵਗ੍ਗ ੩੦੪) ‘‘ਦਸਭਾਗਂ ਦਤ੍ਵਾਤਿ ਦਸਮਭਾਗਂ ਦਤ੍ਵਾ. ਤੇਨੇਵਾਹ ‘ਦਸ ਕੋਟ੍ਠਾਸੇ ਕਤ੍ਵਾ ਏਕੋ ਕੋਟ੍ਠਾਸੋ ਭੂਮਿਸਾਮਿਕਾਨਂ ਦਾਤਬ੍ਬੋ’ਤਿ’’ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਪਾਥੇਯ੍ਯਕਥਾ

੬੬. ਪਾਥੇਯ੍ਯਕਥਾਯਂ ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ’’ਤਿਆਦਿ ਭਦ੍ਦਿਯਨਗਰੇ ਅਮਿਤਪਰਿਭੋਗਭੂਤੇਨ ਮੇਣ੍ਡਕਸੇਟ੍ਠਿਨਾ ਅਭਿਯਾਚਿਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਂ, ਇਧ ਪਨ ਪਠਮਂ ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਞ੍ਚ ਗੋਰਸੇ ਖੀਰਂ ਦਧਿਂ ਤਕ੍ਕਂ ਨਵਨੀਤਂ ਸਪ੍ਪਿ’’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੨੯੯) ਪਞ੍ਚ ਗੋਰਸਾ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਾ. ਤਤੋ ਪਰਂ ਸੇਟ੍ਠਿਨੋ ਅਭਿਯਾਚਨਾਨੁਰੂਪਂ ਵਤ੍ਵਾ ਅਨੁਜਾਨਿਤੁਂ ‘‘ਸਨ੍ਤਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਮਗ੍ਗਾ ਕਨ੍ਤਾਰਾ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਸੇਸਂ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਤਥਾ ਅਲਭਨ੍ਤੇਨ ਅਞ੍ਞਾਤਕਅਪ੍ਪਵਾਰਿਤਟ੍ਠਾਨਤੋ ਯਾਚਿਤ੍ਵਾਪਿ ਗਹੇਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਏਤੇਨ ਏਵਰੂਪੇਸੁ ਕਾਲੇਸੁ ਵਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਪਚ੍ਚਯਾ ਦੋਸੋ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ. ‘‘ਏਕਦਿਵਸੇਨ ਗਮਨੀਯੇ ਮਗ੍ਗੇ ਏਕਭਤ੍ਤਤ੍ਥਾਯ ਪਰਿਯੇਸਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਪਨ ਤਤੋ ਉਪਰਿ ਯਾਚਨਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਦਸ੍ਸਿਤਂ. ‘‘ਦੀਘੇ ਅਦ੍ਧਾਨੇ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਸਚੇ ਮਾਸਗਮਨੀਯੇ ਮਗ੍ਗੇ ਸਤ੍ਤਾਹਗਮਨੀਯੋ ਏਵ ਕਨ੍ਤਾਰੋ ਹੋਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਸਤ੍ਤਾਹਯਾਪਨੀਯਮਤ੍ਤਮੇਵ ਪਾਥੇਯ੍ਯਂ ਪਰਿਯੇਸਿਤਬ੍ਬਂ, ਤਤੋ ਪਰਂ ਪਿਣ੍ਡਚਾਰਿਕਾਦਿਵਸੇਨ ਸੁਭਿਕ੍ਖਸੁਲਭਪਿਣ੍ਡਮਗ੍ਗਤ੍ਤਾ ਨ ਪਰਿਯੇਸਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ.

ਮਹਾਪਦੇਸਕਥਾ

੬੭. ਮਹਾਪਦੇਸਕਥਾਯਂ ਮਹਾਪਦੇਸਾ ਨਾਮ ਅਪ੍ਪਟਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਾ ਦ੍ਵੇ, ਅਨਨੁਞ੍ਞਾਤਾ ਦ੍ਵੇਤਿ ਚਤ੍ਤਾਰੋਤਿ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਯਂ ਭਿਕ੍ਖਵੇ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤੇਸੁ ਅਪ੍ਪਟਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤੇਪਿ ਅਕਪ੍ਪਿਯਾਨੁਲੋਮਕਪ੍ਪਿਯਾਨੁਲੋਮਵਸੇਨ ਦ੍ਵੇ, ਤਥਾ ਅਨਨੁਞ੍ਞਾਤੇਪੀਤਿ.

ਤਤ੍ਥ ‘‘ਪਰਿਮਦ੍ਦਨ੍ਤਾਤਿ ਉਪਪਰਿਕ੍ਖਨ੍ਤਾ. ਪਟ੍ਟਣ੍ਣੁਦੇਸੇ ਸਞ੍ਜਾਤਵਤ੍ਥਂ ਪਟ੍ਟੁਣ੍ਣਂ. ‘ਪਟ੍ਟੁਣ੍ਣਂ ਕੋਸੇਯ੍ਯਵਿਸੇਸੋ’ਤਿ ਹਿ ਅਭਿਧਾਨਕੋਸੇ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਚੀਨਦੇਸੇ ਸੋਮਾਰਦੇਸੇ ਚ ਸਞ੍ਜਾਤਵਤ੍ਥਾਨਿ ਚੀਨਸੋਮਾਰਪਟਾਨਿ. ਪਟ੍ਟੁਣ੍ਣਾਦੀਨਿ ਤੀਣਿ ਕੋਸੇਯ੍ਯਸ੍ਸ ਅਨੁਲੋਮਾਨਿ ਪਾਣਕੇਹਿ ਕਤਸੁਤ੍ਤਮਯਤ੍ਤਾ. ਇਦ੍ਧਿਮਯਂ ਏਹਿਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਪੁਞ੍ਞਿਦ੍ਧਿਯਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਚੀਵਰਂ, ਤਂ ਖੋਮਾਦੀਨਂ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਹੋਤੀਤਿ ਤੇਸਂਯੇਵ ਅਨੁਲੋਮਂ. ਦੇਵਤਾਹਿ ਦਿਨ੍ਨਚੀਵਰਂ ਦੇਵਦਤ੍ਤਿਯਂ, ਤਂ ਕਪ੍ਪਰੁਕ੍ਖੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਂ ਜਾਲਿਨਿਯਾ ਦੇਵਕਞ੍ਞਾਯ ਅਨੁਰੁਦ੍ਧਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਦਿਨ੍ਨਵਤ੍ਥਸਦਿਸਂ, ਤਮ੍ਪਿ ਖੋਮਾਦੀਨਂਯੇਵ ਅਨੁਲੋਮਂ ਹੋਤਿ ਤੇਸੁ ਅਞ੍ਞਤਰਭਾਵਤੋ. ਦ੍ਵੇ ਪਟਾਨਿ ਦੇਸਨਾਮੇਨ ਵੁਤ੍ਤਾਨੀਤਿ ਤੇਸਂ ਸਰੂਪਦਸ੍ਸਨਮਤ੍ਤਮੇਤਂ, ਨਾਞ੍ਞਨਿਵਤ੍ਤਨਪਦਂ ਪਟ੍ਟੁਣ੍ਣਪਟ੍ਟਸ੍ਸਪਿ ਦੇਸਨਾਮੇਨੇਵ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ. ਤੁਮ੍ਬਾਤਿ ਤੀਣਿ ਭਾਜਨਾਨਿ. ਫਲਕਤੁਮ੍ਬੋ ਲਾਬੁਆਦਿ. ਉਦਕਤੁਮ੍ਬੋ ਉਦਕੁਕ੍ਖਿਪਨਕੁਟਕੋ. ਕਿਲਞ੍ਜਚ੍ਛਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵੇਲ਼ੁਵਿਲੀਵੇਹਿ ਵਾਯਿਤ੍ਵਾ ਕਤਛਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨਿਯਂ (ਸਾਰਤ੍ਥ. ਟੀ. ਮਹਾਵਗ੍ਗ ੩.੩੦੫) ਵੁਤ੍ਤਂ.

‘‘ਯਾਵਕਾਲਿਕਪਕ੍ਕਾਨਨ੍ਤਿ ਪਕ੍ਕੇ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਆਮਾਨਿ ਪਨ ਅਨੁਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੇਹਿ ਸੀਤੁਦਕੇ ਮਦ੍ਦਿਤ੍ਵਾ ਪਰਿਸ੍ਸਾਵੇਤ੍ਵਾ ਦਿਨ੍ਨਪਾਨਂ ਪਚ੍ਛਾਭਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਕਪ੍ਪਤਿ ਏਵ. ਅਯਞ੍ਚ ਅਤ੍ਥੋ ਮਹਾਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਸਰੂਪਤੋ ਅਵੁਤ੍ਤੋਤਿ ਆਹ ‘ਕੁਰੁਨ੍ਦਿਯਂ ਪਨਾ’ਤਿਆਦਿ. ਉਚ੍ਛੁਰਸੋ ਨਿਕਸਟੋਤਿ ਇਦਂ ਪਾਤਬ੍ਬਤਾਸਾਮਞ੍ਞੇਨ ਯਾਮਕਾਲਿਕਕਥਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਂ ਪਨ ਸਤ੍ਤਾਹਕਾਲਿਕਮੇਵਾਤਿ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ. ਇਮੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਰਸਾਤਿ ਫਲਪਤ੍ਤਪੁਪ੍ਫਉਚ੍ਛੁਰਸਾ ਚਤ੍ਤਾਰੋ’’ਤਿ ਵਿਮਤਿਵਿਨੋਦਨਿਯਂ (ਵਿ. ਵਿ. ਟੀ. ਮਹਾਵਗ੍ਗ ੨.੩੦੦) ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਦ੍ਵੇ ਪਟਾ ਦੇਸਨਾਮੇਨੇਵਾਤਿ ਚੀਨਪਟਸੋਮਾਰਪਟਾਨਿ. ਤੀਣੀਤਿ ਪਟ੍ਟੁਣ੍ਣੇਨ ਸਹ ਤੀਣਿ. ਇਦ੍ਧਿਮਯਂ ਏਹਿਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਂ. ਦੇਵਦਤ੍ਤਿਯਂ ਅਨੁਰੁਦ੍ਧਤ੍ਥੇਰੇਨ ਲਦ੍ਧ’’ਨ੍ਤਿ ਵਜਿਰਬੁਦ੍ਧਿਟੀਕਾਯਂ (ਵਜਿਰ. ਟੀ. ਮਹਾਵਗ੍ਗ ੩੦੫).

ਸਂਸਟ੍ਠਕਥਾ

ਸਂਸਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਤਦਹੁਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤਂ ਕਾਲੇ ਕਪ੍ਪਤੀਤਿਆਦਿ ਸਬ੍ਬਂ ਸਮ੍ਭਿਨ੍ਨਰਸਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਸਚੇ ਹਿ ਛਲ੍ਲਿਮ੍ਪਿ ਅਪਨੇਤ੍ਵਾ ਸਕਲੇਨੇਵ ਨਾਲ਼ਿਕੇਰਫਲੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਪਾਨਕਂ ਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤਂ ਹੋਤਿ, ਨਾਲ਼ਿਕੇਰਂ ਅਪਨੇਤ੍ਵਾ ਤਂ ਵਿਕਾਲੇਪਿ ਕਪ੍ਪਤਿ. ਉਪਰਿ ਸਪ੍ਪਿਪਿਣ੍ਡਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਸੀਤਲਪਾਯਾਸਂ ਦੇਨ੍ਤਿ, ਯਂ ਪਾਯਾਸੇਨ ਅਸਂਸਟ੍ਠਂ ਸਪ੍ਪਿ, ਤਂ ਅਪਨੇਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਤਾਹਂ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਬਦ੍ਧਮਧੁਫਾਣਿਤਾਦੀਸੁਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ. ਤਕ੍ਕੋਲਜਾਤਿਫਲਾਦੀਹਿ ਅਲਙ੍ਕਰਿਤ੍ਵਾ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਂ ਦੇਨ੍ਤਿ, ਤਾਨਿ ਉਦ੍ਧਰਿਤ੍ਵਾ ਧੋਵਿਤ੍ਵਾ ਯਾਵਜੀਵਂ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤਬ੍ਬਾਨਿ, ਯਾਗੁਯਂ ਪਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਦਿਨ੍ਨਸਿਙ੍ਗਿਵੇਰਾਦੀਸੁਪਿ, ਤੇਲਾਦੀਸੁ ਪਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਦਿਨ੍ਨਲਟ੍ਠਿਮਧੁਕਾਦੀਸੁਪਿ ਏਸੇਵ ਨਯੋ. ਏਵਂ ਯਂ ਯਂ ਅਸਮ੍ਭਿਨ੍ਨਰਸਂ ਹੋਤਿ, ਤਂ ਤਂ ਏਕਤੋ ਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤਮ੍ਪਿ ਯਥਾ ਸੁਦ੍ਧਂ ਹੋਤਿ, ਤਥਾ ਧੋਵਿਤ੍ਵਾ ਵਾ ਤਚ੍ਛੇਤ੍ਵਾ ਵਾ ਤਸ੍ਸ ਤਸ੍ਸ ਕਾਲਸ੍ਸ ਵਸੇਨ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ.

ਸਚੇ ਪਨ ਸਮ੍ਭਿਨ੍ਨਰਸਂ ਹੋਤਿ ਸਂਸਟ੍ਠਂ, ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਯਾਵਕਾਲਿਕਞ੍ਹਿ ਅਤ੍ਤਨਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਮ੍ਭਿਨ੍ਨਰਸਾਨਿ ਤੀਣਿਪਿ ਯਾਮਕਾਲਿਕਾਦੀਨਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਭਾਵਂ ਉਪਨੇਤਿ. ਯਾਮਕਾਲਿਕਂ ਦ੍ਵੇਪਿ ਸਤ੍ਤਾਹਕਾਲਿਕਾਦੀਨਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਭਾਵਂ ਉਪਨੇਤਿ. ਸਤ੍ਤਾਹਕਾਲਿਕਂ ਅਤ੍ਤਨਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਂਸਟ੍ਠਂ ਯਾਵਜੀਵਿਕਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਭਾਵਞ੍ਞੇਵ ਉਪਨੇਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤੇਨ ਤਦਹੁਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਤਦਹੁਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤਂ ਵਾ ਪੁਰੇਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤਂ ਵਾ ਯਾਵਜੀਵਿਕਂ ਸਤ੍ਤਾਹਂ ਕਪ੍ਪਤਿ, ਦ੍ਵੀਹਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤੇਨ ਛਾਹਂ…ਪੇ… ਸਤ੍ਤਾਹਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤੇਨ ਤਦਹੇਵ ਕਪ੍ਪਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਤਸ੍ਮਾਯੇਵ ਹਿ ‘‘ਸਤ੍ਤਾਹਕਾਲਿਕੇਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਯਾਵਜੀਵਿਕਂ ਤਦਹੁਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤ’’ਨ੍ਤਿ ਅਵਤ੍ਵਾ ‘‘ਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤਂ ਸਤ੍ਤਾਹਂ ਕਪ੍ਪਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਕਾਲਯਾਮਸਤ੍ਤਾਹਾਤਿਕ੍ਕਮੇਸੁ ਚੇਤ੍ਥ ਵਿਕਾਲਭੋਜਨਸਨ੍ਨਿਧਿਭੇਸਜ੍ਜਸਿਕ੍ਖਾਪਦਾਨਂ ਵਸੇਨ ਆਪਤ੍ਤਿਯੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਇਮੇਸੁ ਚ ਪਨ ਚਤੂਸੁ ਕਾਲਿਕੇਸੁ ਯਾਵਕਾਲਿਕਂ ਯਾਮਕਾਲਿਕਨ੍ਤਿ ਇਦਮੇਵ ਦ੍ਵਯਂ ਅਨ੍ਤੋਵੁਤ੍ਥਕਞ੍ਚੇਵ ਸਨ੍ਨਿਧਿਕਾਰਕਞ੍ਚ ਹੋਤਿ, ਸਤ੍ਤਾਹਕਾਲਿਕਞ੍ਚ ਯਾਵਜੀਵਿਕਞ੍ਚ ਅਕਪ੍ਪਿਯਕੁਟਿਯਂ ਨਿਕ੍ਖਿਪਿਤੁਮ੍ਪਿ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਸਨ੍ਨਿਧਿਮ੍ਪਿ ਨ ਜਨੇਤੀਤਿ. ਸੇਸਂ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਉਤ੍ਤਾਨਤ੍ਥਮੇਵ.

ਪਞ੍ਚਭੇਸਜ੍ਜਕਥਾ

ਪਞ੍ਚਭੇਸਜ੍ਜਕਥਾਯਂ ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਾਨਿ ਪਞ੍ਚ ਭੇਸਜ੍ਜਾਨਿ ਕਾਲੇ ਪਟਿਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਕਾਲੇ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤੁ’’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੨੬੧) ਵਚਨਤੋ ਸਾਰਦਿਕੇਨ ਆਬਾਧੇਨ ਫੁਟ੍ਠਾਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਯਾਗੁਪਿ ਪੀਤਾ ਉਗ੍ਗਚ੍ਛਤਿ, ਭਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਭੁਤ੍ਤਂ ਉਗ੍ਗਚ੍ਛਤਿ, ਤੇ ਤੇਨ ਕਿਸਾ ਹੋਨ੍ਤਿ ਲੂਖਾ ਦੁਬ੍ਬਣ੍ਣਾ ਉਪ੍ਪਣ੍ਡੁਪ੍ਪਣ੍ਡੁਕਜਾਤਾ ਧਮਨਿਸਨ੍ਥਤਗਤ੍ਤਾ. ਤੇਸਂ ਯਂ ਭੇਸਜ੍ਜਞ੍ਚੇਵ ਅਸ੍ਸ ਭੇਸਜ੍ਜਸਮ੍ਮਤਞ੍ਚ, ਲੋਕਸ੍ਸ ਆਹਾਰਤ੍ਥਞ੍ਚ ਫਰੇਯ੍ਯ, ਨ ਚ ਓਲ਼ਾਰਿਕੋ ਆਹਾਰੋ ਪਞ੍ਞਾਯੇਯ੍ਯ. ਤਤ੍ਰਿਮਾਨਿ ਪਞ੍ਚ ਭੇਸਜ੍ਜਾਨਿ. ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ – ਸਪ੍ਪਿ ਨਵਨੀਤਂ ਤੇਲਂ ਮਧੁ ਫਾਣਿਤਂ, ਤਾਨਿ ਭੇਸਜ੍ਜਾਨਿ ਕਾਲੇ ਪਟਿਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਕਾਲੇ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਤਤ੍ਥ ‘‘ਸਾਰਦਿਕੇਨ ਆਬਾਧੇਨਾਤਿ ਸਰਦਕਾਲੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇਨ ਪਿਤ੍ਤਾਬਾਧੇਨ. ਤਸ੍ਮਿਞ੍ਹਿ ਕਾਲੇ ਵਸ੍ਸੋਦਕੇਨਪਿ ਤੇਮੇਨ੍ਤਿ, ਕਦ੍ਦਮਮ੍ਪਿ ਮਦ੍ਦਨ੍ਤਿ, ਅਨ੍ਤਰਨ੍ਤਰਾ ਆਬਾਧੋਪਿ ਖਰੋ ਹੋਤਿ, ਤੇਨ ਤੇਸਂ ਪਿਤ੍ਤਂ ਕੋਟ੍ਠਬ੍ਭਨ੍ਤਰਗਤਂ ਹੋਤਿ. ਆਹਾਰਤ੍ਥਞ੍ਚ ਫਰੇਯ੍ਯਾਤਿ ਆਹਾਰਤ੍ਥਂ ਸਾਧੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ (ਮਹਾਵ. ਅਟ੍ਠ. ੨੬੦) ਵੁਤ੍ਤਂ. ਵਿਮਤਿਵਿਨੋਦਨਿਯਂ (ਵਿ. ਵਿ. ਟੀ. ਮਹਾਵਗ੍ਗ ੨.੨੬੦) ‘‘ਪਿਤ੍ਤਂ ਕੋਟ੍ਠਬ੍ਭਨ੍ਤਰਗਤਂ ਹੋਤੀਤਿ ਬਹਿਸਰੀਰੇ ਬ੍ਯਾਪੇਤ੍ਵਾ ਠਿਤਂ ਅਬਦ੍ਧਪਿਤ੍ਤਂ ਕੋਟ੍ਠਬ੍ਭਨ੍ਤਰਗਤਂ ਹੋਤਿ, ਤੇਨ ਪਿਤ੍ਤਂ ਕੁਪਿਤਂ ਹੋਤੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਵਜਿਰਬੁਦ੍ਧਿਟੀਕਾਯਂ (ਵਜਿਰ. ਟੀ. ਮਹਾਵਗ੍ਗ ੨੬੦) ‘‘ਯਂ ਭੇਸਜ੍ਜਞ੍ਚੇਵ ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਪਰਤੋ ‘ਤਦੁਭਯੇਨ ਭਿਯ੍ਯੋਸੋਮਤ੍ਤਾਯ ਕਿਸਾ ਹੋਨ੍ਤੀ’ਤਿਆਦਿਨਾ ਵਿਰੋਧਦਸ੍ਸਨਤੋ ਨਿਦਾਨਾਨਪੇਕ੍ਖਂ ਯਥਾਲਾਭਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਯਥਾਨਿਦਾਨਂ ਕਸ੍ਮਾ ਨ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਚੇ? ਤਦਞ੍ਞਾਪੇਕ੍ਖਾਧਿਪ੍ਪਾਯਤੋ. ਸਬ੍ਬਬੁਦ੍ਧਕਾਲੇਪਿ ਹਿ ਸਪ੍ਪਿਆਦੀਨਂ ਸਤ੍ਤਾਹਕਾਲਿਕਭਾਵਾਪੇਕ੍ਖੋਤਿ. ਤਥਾ ਵਚਨੇਨ ਭਗਵਤੋ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ. ਤੇਨੇਵ ‘ਆਹਾਰਤ੍ਥਞ੍ਚ ਫਰੇਯ੍ਯ, ਨ ਚ ਓਲ਼ਾਰਿਕੋ ਆਹਾਰੋ ਪਞ੍ਞਾਯੇਯ੍ਯਾ’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਤਥਾ ਹਿ ਕਾਲੇ ਪਟਿਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਕਾਲੇ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤੁਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਚ ਕਾਲਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ ਨ ਕਤੋ, ਕੁਤੋਯੇਵ ਪਨ ਲਬ੍ਭਾ ਤਦਞ੍ਞਾਪੇਕ੍ਖਾਧਿਪ੍ਪਾਯੋ ਭਗਵਤਾ ਮੂਲਭੇਸਜ੍ਜਾਦੀਨਿ ਤਾਨਿ ਪਟਿਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਯਾਵਜੀਵਨ੍ਤਿ ਕਾਲਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ. ਯਂ ਪਨ ‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਾਨਿ ਭੇਸਜ੍ਜਾਨਿ ਕਾਲੇ ਪਟਿਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਕਾਲੇ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤੁ’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੨੬੦) ਵਚਨਂ, ਤਂ ‘ਸਨ੍ਨਿਧਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਅਪਰਾਪਰਸ੍ਮਿਂ ਦਿਵਸੇ ਕਾਲੇ ਏਵ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤੁਂ ਅਨੁਜਾਨਾਮੀ’ਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯਤੋ ਵੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਅਞ੍ਞਥਾ ਅਤਿਸਯਤ੍ਤਾ ਭਗਵਤੋ ‘ਯਂ ਭੇਸਜ੍ਜਞ੍ਚੇਵ ਅਸ੍ਸਾ’ਤਿਆਦਿਵਿਤਕ੍ਕੁਪ੍ਪਾਦੋ ਨ ਸਮ੍ਭਵਤਿ. ਪਣੀਤਭੋਜਨਾਨੁਮਤਿਯਾ ਪਸਿਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਆਬਾਧਾਨੁਰੂਪਸਪ੍ਪਾਯਾਪੇਕ੍ਖਾਯ ਵੁਤ੍ਤਾਨੀਤਿ ਚੇ? ਤਞ੍ਚ ਨ, ‘ਭਿਯ੍ਯੋਸੋਮਤ੍ਤਾਯਾ’ਤਿ ਕਿਸਾਦਿਭਾਵਾਪਤ੍ਤਿਦਸ੍ਸਨਤੋ. ਯਥਾ ਉਚ੍ਛੁਰਸਂ ਉਪਾਦਾਯ ਫਾਣਿਤਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਥਾ ਨਵਨੀਤਂ ਉਪਾਦਾਯ ਸਪ੍ਪੀਤਿ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਤੋ ਨਵਨੀਤਂ ਵਿਸੁਂ ਨ ਵਤ੍ਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਚੇ? ਨ ਵਿਸੇਸਦਸ੍ਸਨਾਧਿਪ੍ਪਾਯਤੋ. ਯਥਾ ਫਾਣਿਤਗ੍ਗਹਣੇਨ ਸਿਦ੍ਧੇਪਿ ਪਰਤੋ ਉਚ੍ਛੁਰਸੋ ਵਿਸੁਂ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤੋ ਉਚ੍ਛੁਸਾਮਞ੍ਞਤੋ ਗੁਲ਼ੋਦਕਟ੍ਠਾਨੇ ਠਪਨਾਧਿਪ੍ਪਾਯਤੋ, ਤਥਾ ਨਵਨੀਤੇ ਵਿਸੇਸਵਿਧਿਦਸ੍ਸਨਾਧਿਪ੍ਪਾਯਤੋ ਨਵਨੀਤਂ ਵਿਸੁਂ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਨ੍ਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਵਿਸੇਸਵਿਧਿ ਪਨਸ੍ਸ ਭੇਸਜ੍ਜਸਿਕ੍ਖਾਪਦਟ੍ਠਕਥਾਵਸੇਨ (ਪਾਰਾ. ਅਟ੍ਠ. ੨.੬੧੯-੬੨੧) ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹਿ ਤਤ੍ਥ ‘ਪਚਿਤ੍ਵਾ ਸਪ੍ਪਿਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤੁਕਾਮੇਨ ਅਧੋਤਮ੍ਪਿ ਪਚਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤੀ’ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਸਪ੍ਪਿ ਪਕ੍ਕਾਵ ਹੋਤਿ, ਨਾਪਕ੍ਕਾ, ਤਥਾ ਫਾਣਿਤਮ੍ਪਿ. ਨਵਨੀਤਂ ਅਪਕ੍ਕਮੇਵਾ’’ਤਿਆਦਿ.

ਦੁਤਿਯਭੇਸਜ੍ਜਕਥਾ

ਦੁਤਿਯਭੇਸਜ੍ਜਕਥਾਯਂ ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਾਨਿ ਪਞ੍ਚ ਭੇਸਜ੍ਜਾਨਿ ਪਟਿਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਕਾਲੇਪਿ ਵਿਕਾਲੇਪਿ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤੁ’’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੨੬੧) ਵਚਨਤੋ ‘‘ਤਾਨਿ ਪਞ੍ਚ ਭੇਸਜ੍ਜਾਨਿ ਕਾਲੇ ਪਟਿਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਕਾਲੇ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤਾਨਂ ਤੇਸਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਯਾਨਿਪਿ ਤਾਨਿ ਪਾਕਤਿਕਾਨਿ ਲੂਖਾਨਿ ਭੋਜਨਾਨਿ, ਤਾਨਿ ਨਚ੍ਛਾਦੇਨ੍ਤਿ, ਪਗੇਵ ਸੇਨੇਸਿਤਾਨਿ. ਤੇ ਤੇਨ ਚੇਵ ਸਾਰਦਿਕੇਨ ਆਬਾਧੇਨ ਫੁਟ੍ਠਾ ਇਮਿਨਾ ਚ ਭਤ੍ਤਾਚ੍ਛਾਦਕੇਨ ਤਦੁਭਯੇਨ ਭਿਯ੍ਯੋਸੋਮਤ੍ਤਾਯ ਕਿਸਾ ਹੋਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਵਤ੍ਥੁਸ੍ਮਿਂ ਕਾਲੇਪਿ ਵਿਕਾਲੇਪੀਤਿ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਤ੍ਤਾ ਵਿਕਾਲੇਪਿ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਤਤ੍ਥ ‘‘ਨਚ੍ਛਾਦੇਨ੍ਤੀਤਿ ਨ ਜੀਰਨ੍ਤਿ, ਨ ਵਾਤਰੋਗਂ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਮ੍ਭੇਤੁਂ ਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਿ. ਸੇਨੇਸਿਤਾਨੀਤਿ ਸਿਨਿਦ੍ਧਾਨਿ. ਭਤ੍ਤਾਚ੍ਛਾਦਕੇਨਾਤਿ ਭਤ੍ਤਂ ਅਰੋਚਿਕੇਨਾ’’ਤਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ (ਮਹਾਵ. ਅਟ੍ਠ. ੨੬੧) ਵੁਤ੍ਤਂ, ਟੀਕਾਸੁ (ਸਾਰਤ੍ਥ. ਟੀ. ਮਹਾਵਗ੍ਗ ੩.੨੬੧; ਵਿ. ਵਿ. ਟੀ. ਮਹਾਵਗ੍ਗ ੨.੨੬੧-੨੬੨) ਪਨ ‘‘ਨਚ੍ਛਾਦੇਨ੍ਤੀਤਿ ਰੁਚਿਂ ਨ ਉਪ੍ਪਾਦੇਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਏਤ੍ਤਕਮੇਵ ਵੁਤ੍ਤਂ, ਮਹਾਵਿਭਙ੍ਗੇ (ਪਾਰਾ. ੬੨੨) ਪਨ ‘‘ਯਾਨਿ ਖੋ ਪਨ ਤਾਨਿ ਗਿਲਾਨਾਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਪਟਿਸਾਯਨੀਯਾਨਿ ਭੇਸਜ੍ਜਾਨਿ. ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ – ਸਪ੍ਪਿ ਨਵਨੀਤਂ ਤੇਲਂ ਮਧੁ ਫਾਣਿਤਂ, ਤਾਨਿ ਪਟਿਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਸਤ੍ਤਾਹਪਰਮਂ ਸਨ੍ਨਿਧਿਕਾਰਕਂ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤਬ੍ਬਾਨਿ, ਤਂ ਅਤਿਕ੍ਕਾਮਯਤੋ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਂ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯ’’ਨ੍ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਇਮੇਸਂ ਪਞ੍ਚਭੇਸਜ੍ਜਾਨਂ ਸਤ੍ਤਾਹਕਾਲਿਕਭਾਵੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ, ਇਧ ਪਨ ਅਟ੍ਠੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਵਸੇਨ ਵੁਤ੍ਤੋਤਿ.

ਵਸਾਭੇਸਜ੍ਜਕਥਾ

ਵਸਾਭੇਸਜ੍ਜਕਥਾਯਂ ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਵਸਾਨਿ ਭੇਸਜ੍ਜਾਨਿ ਅਚ੍ਛਵਸਂ ਮਚ੍ਛਵਸਂ ਸੁਸੁਕਾਵਸਂ ਸੂਕਰਵਸਂ ਗਦ੍ਰਭਵਸਂ ਕਾਲੇ ਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤਂ ਕਾਲੇ ਨਿਪ੍ਪਕ੍ਕਂ ਕਾਲੇ ਸਂਸਟ੍ਠਂ ਤੇਲਪਰਿਭੋਗੇਨ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤੁਂ. ਵਿਕਾਲੇ ਚੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤਂ ਵਿਕਾਲੇ ਨਿਪ੍ਪਕ੍ਕਂ ਵਿਕਾਲੇ ਸਂਸਟ੍ਠਂ, ਤਞ੍ਚੇ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜੇਯ੍ਯ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਤਿਣ੍ਣਂ ਦੁਕ੍ਕਟਾਨਂ. ਕਾਲੇ ਚੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤਂ ਵਿਕਾਲੇ ਨਿਪ੍ਪਕ੍ਕਂ ਵਿਕਾਲੇ ਸਂਸਟ੍ਠਂ, ਤਞ੍ਚੇ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜੇਯ੍ਯ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਦੁਕ੍ਕਟਾਨਂ. ਕਾਲੇ ਚੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤਂ ਕਾਲੇ ਨਿਪ੍ਪਕ੍ਕਂ ਵਿਕਾਲੇ ਸਂਸਟ੍ਠਂ, ਤਞ੍ਚੇ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜੇਯ੍ਯ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸ. ਕਾਲੇ ਚੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤਂ ਕਾਲੇ ਨਿਪ੍ਪਕ੍ਕਂ ਕਾਲੇ ਸਂਸਟ੍ਠਂ, ਤਞ੍ਚੇ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜੇਯ੍ਯ, ਅਨਾਪਤ੍ਤੀ’’ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੨੬੨). ਤਤ੍ਥ ‘‘ਕਾਲੇ ਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ ਮਜ੍ਝਨ੍ਹਿਕੇ ਅਵੀਤਿਵਤ੍ਤੇ ਪਟਿਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਪਚਿਤ੍ਵਾ ਪਰਿਸ੍ਸਾਵੇਤ੍ਵਾ ਚਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਤੇਲਪਰਿਭੋਗੇਨ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤੁਨ੍ਤਿ ਸਤ੍ਤਾਹਕਾਲਿਕਤੇਲਪਰਿਭੋਗੇਨ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤੁ’’ਨ੍ਤਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ (ਮਹਾਵ. ਅਟ੍ਠ. ੨੬੨) ਵੁਤ੍ਤਂ, ਟੀਕਾਸੁ (ਸਾਰਤ੍ਥ. ਟੀ. ਮਹਾਵਗ੍ਗ ੩.੨੬੨; ਵਿ. ਵਿ. ਟੀ. ਮਹਾਵਗ੍ਗ ੨.੨੬੧-੨੬੨) ਪਨ ‘‘ਸੁਸੁਕਾਤਿ ਸਮੁਦ੍ਦੇ ਭਵਾ ਏਕਾ ਮਚ੍ਛਜਾਤਿ, ਕੁਮ੍ਭਿਲਾਤਿਪਿ ਵਦਨ੍ਤਿ. ਸਂਸਟ੍ਠਨ੍ਤਿ ਪਰਿਸ੍ਸਾਵਿਤਂ. ਤੇਲਪਰਿਭੋਗੇਨਾਤਿ ਸਤ੍ਤਾਹਕਾਲਿਕਪਰਿਭੋਗਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਵੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਸਙ੍ਖੇਪੋ, ਵਿਤ੍ਥਾਰੋ ਪਨ ਹੇਟ੍ਠਾ ਚਤੁਕਾਲਿਕਕਥਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤੋਯੇਵ.

ਮੂਲਭੇਸਜ੍ਜਕਥਾ

ਮੂਲਭੇਸਜ੍ਜਕਥਾਯਂ ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਮੂਲਾਨਿ ਭੇਸਜ੍ਜਾਨਿ, ਹਲਿਦ੍ਦਿਂ ਸਿਙ੍ਗਿਵੇਰਂ ਵਚਂ ਵਚਤ੍ਤਂ ਅਤਿਵਿਸਂ ਕਟੁਕਰੋਹਿਣਿਂ ਉਸੀਰਂ ਭਦ੍ਦਮੁਤ੍ਤਕਂ, ਯਾਨਿ ਵਾ ਪਨਞ੍ਞਾਨਿਪਿ ਅਤ੍ਥਿ ਮੂਲਾਨਿ ਭੇਸਜ੍ਜਾਨਿ ਨੇਵ ਖਾਦਨੀਯੇ ਖਾਦਨੀਯਤ੍ਥਂ ਫਰਨ੍ਤਿ, ਨ ਭੋਜਨੀਯੇ ਭੋਜਨੀਯਤ੍ਥਂ ਫਰਨ੍ਤਿ, ਤਾਨਿ ਪਟਿਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਯਾਵਜੀਵਂ ਪਰਿਹਰਿਤੁਂ, ਸਤਿ ਪਚ੍ਚਯੇ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤੁਂ. ਅਸਤਿ ਪਚ੍ਚਯੇ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤਸ੍ਸ ਆਪਤ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸਾ’’ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਵਚਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਸੇਤਵਚਂ. ਸੇਸਂ ਹੇਟ੍ਠਾ ਵੁਤ੍ਤਮੇਵ.

ਪਿਟ੍ਠਭੇਸਜ੍ਜਕਥਾ

ਪਿਟ੍ਠਭੇਸਜ੍ਜਕਥਾਯਂ ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਨਿਸਦਂ ਨਿਸਦਪੋਤਕ’’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੨੬੩) ਵਚਨਤੋ ਪਿਸਿਤੇਹਿ ਚੁਣ੍ਣਕਤੇਹਿ ਮੂਲਭੇਸਜ੍ਜੇਹਿ ਅਤ੍ਥੇ ਸਤਿ ਨਿਸਦਞ੍ਚ ਨਿਸਦਪੋਤਕਞ੍ਚ ਪਰਿਹਰਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਨਿਸਦਂ ਨਿਸਦਪੋਤਕਨ੍ਤਿ ਪਿਸਨਸਿਲਾ ਚ ਪਿਸਨਪੋਤੋ ਚ. ਨਿਸਦਨ੍ਤਿ ਪਿਸਨ੍ਤਿ ਚੁਣ੍ਣਵਿਚੁਣ੍ਣਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ ਮੂਲਭੇਸਜ੍ਜਾਦਯੋ ਏਤ੍ਥਾਤਿ ਨਿਸਦਂ, ਪਿਸਨਸਿਲਾ. ਨਿਸਦਨ੍ਤਿ ਪਿਸਨ੍ਤਿ ਚੁਣ੍ਣਵਿਚੁਣ੍ਣਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ ਮੂਲਭੇਸਜ੍ਜਾਦਯੋ ਏਤੇਨਾਤਿ ਨਿਸਦਂ, ਪੋਸੇਤਬ੍ਬੋਤਿ ਪੋਤੋ, ਦਾਰਕੋ. ਖੁਦ੍ਦਕਪ੍ਪਮਾਣਤਾਯ ਪੋਤੋ ਵਿਯਾਤਿ ਪੋਤੋ, ਨਿਸਦਞ੍ਚ ਤਂ ਪੋਤੋ ਚਾਤਿ ਨਿਸਦਪੋਤੋ, ਤਂ ਨਿਸਦਪੋਤਕਂ. ਨਿਪੁਬ੍ਬਸਦ ਚੁਣ੍ਣਕਰਣੇਤਿ ਧਾਤੁ.

ਕਸਾਵਭੇਸਜ੍ਜਕਥਾ

ਕਸਾਵਭੇਸਜ੍ਜਕਥਾਯਂ ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਕਸਾਵਾਨਿ ਭੇਸਜ੍ਜਾਨਿ ਨਿਮ੍ਬਕਸਾਵਂ ਕੁਟਜਕਸਾਵਂ ਪਟੋਲਕਸਾਵਂ ਫਗ੍ਗਵਕਸਾਵਂ ਨਤ੍ਤਮਾਲਕਸਾਵਂ, ਯਾਨਿ ਵਾ ਪਨਞ੍ਞਾਨਿਪਿ ਅਤ੍ਥਿ ਕਸਾਵਾਨਿ ਭੇਸਜ੍ਜਾਨਿ ਨੇਵ ਖਾਦਨੀਯੇ ਖਾਦਨੀਯਤ੍ਥਂ ਫਰਨ੍ਤਿ, ਨ ਭੋਜਨੀਯੇ ਭੋਜਨੀਯਤ੍ਥਂ ਫਰਨ੍ਤਿ, ਤਾਨਿ ਪਟਿਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਯਾਵਜੀਵਂ ਪਰਿਹਰਿਤੁਂ, ਸਤਿ ਪਚ੍ਚਯੇ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤੁਂ, ਅਸਤਿ ਪਚ੍ਚਯੇ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤਸ੍ਸ ਆਪਤ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸਾ’’ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੨੬੩) ਵਚਨਤੋ ਤਾਨਿਪਿ ਕਸਾਵਭੇਸਜ੍ਜਾਨਿ ਪਟਿਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਯਾਵਜੀਵਂ ਪਰਿਹਰਿਤੁਂ ਸਤਿ ਪਚ੍ਚਯੇ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਫਗ੍ਗਵਨ੍ਤਿ ਲਤਾਜਾਤਿ. ਨਤ੍ਤਮਾਲਨ੍ਤਿ ਕਰਞ੍ਜਂ. ‘‘ਕਸਾਵੇਹੀਤਿ ਤਚਾਦੀਨਿ ਉਦਕੇ ਤਾਪੇਤ੍ਵਾ ਗਹਿਤਊਸਰੇਹੀ’’ਤਿ ਵਿਮਤਿਵਿਨੋਦਨਿਯਂ (ਵਿ. ਵਿ. ਟੀ. ਮਹਾਵਗ੍ਗ ੨.੨੬੩) ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਪਣ੍ਣਭੇਸਜ੍ਜਕਥਾ

ਪਣ੍ਣਭੇਸਜ੍ਜਕਥਾਯਂ ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਣ੍ਣਾਨਿ ਭੇਸਜ੍ਜਾਨਿ ਨਿਮ੍ਬਪਣ੍ਣਂ ਕੁਟਜਪਣ੍ਣਂ ਪਟੋਲਪਣ੍ਣਂ ਨਤ੍ਤਮਾਲਪਣ੍ਣਂ ਫਗ੍ਗਵਪਣ੍ਣਂ ਸੁਲਸਿਪਣ੍ਣਂ ਕਪ੍ਪਾਸਪਣ੍ਣਂ, ਯਾਨਿ ਵਾ ਪਨਞ੍ਞਾਨਿਪਿ ਅਤ੍ਥਿ ਪਣ੍ਣਾਨਿ ਭੇਸਜ੍ਜਾਨਿ ਨੇਵ ਖਾਦਨੀਯੇ ਖਾਦਨੀਯਤ੍ਥਂ ਫਰਨ੍ਤਿ, ਨ ਭੋਜਨੀਯੇ ਭੋਜਨੀਯਤ੍ਥਂ ਫਰਨ੍ਤਿ, ਤਾਨਿ ਪਟਿਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਯਾਵਜੀਵਂ ਪਰਿਹਰਿਤੁਂ, ਸਤਿ ਪਚ੍ਚਯੇ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤੁਂ, ਅਸਤਿ ਪਚ੍ਚਯੇ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤਸ੍ਸ ਆਪਤ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸਾ’’ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੨੬੩) ਵਚਨਤੋ ਖਾਦਨੀਯਭੋਜਨੀਯਤ੍ਥਂ ਅਫਰਨ੍ਤਾਨਿ ਤਾਨਿਪਿ ਪਣ੍ਣਾਨਿ ਪਟਿਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਯਾਵਜੀਵਂ ਪਰਿਹਰਿਤੁਂ, ਸਤਿ ਪਚ੍ਚਯੇ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਅਚ੍ਛਵਸਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁ ਨਿਸ੍ਸਗ੍ਗਿਯਵਣ੍ਣਨਾਯਂ (ਪਾਰਾ. ਅਟ੍ਠ. ੨.੬੨੩) ਵੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇਵ ਅਤ੍ਥੋ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬੋ. ਮੂਲਭੇਸਜ੍ਜਾਦਿਵਿਨਿਚ੍ਛਯੋਪਿ ਖੁਦ੍ਦਕਵਣ੍ਣਨਾਯਂ ਵੁਤ੍ਤੋਯੇਵ, ਤਸ੍ਮਾ ਇਧ ਯਂ ਯਂ ਪੁਬ੍ਬੇ ਅਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਂ ਤਦੇਵ ਵਣ੍ਣਯਿਸ੍ਸਾਮ.

ਫਲਭੇਸਜ੍ਜਕਥਾ

ਫਲਭੇਸਜ੍ਜਕਥਾਯਂ ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਫਲਾਨਿ ਭੇਸਜ੍ਜਾਨਿ ਬਿਲ਼ਙ੍ਗਂ ਪਿਪ੍ਪਲਿਂ ਮਰਿਚਂ ਹਰੀਤਕਂ ਵਿਭੀਤਕਂ ਆਮਲਕਂ ਗੋਟ੍ਠਫਲਂ, ਯਾਨਿ ਵਾ ਪਨਞ੍ਞਾਨਿਪਿ ਅਤ੍ਥਿ ਫਲਾਨਿ ਭੇਸਜ੍ਜਾਨਿ ਨੇਵ ਖਾਦਨੀਯੇ ਖਾਦਨੀਯਤ੍ਥਂ ਫਰਨ੍ਤਿ, ਨ ਭੋਜਨੀਯੇ ਭੋਜਨੀਯਤ੍ਥਂ ਫਰਨ੍ਤਿ, ਤਾਨਿ ਪਟਿਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਯਾਵਜੀਵਂ ਪਰਿਹਰਿਤੁਂ, ਸਤਿ ਪਚ੍ਚਯੇ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤੁਂ, ਅਸਤਿ ਪਚ੍ਚਯੇ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤਸ੍ਸ ਆਪਤ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸਾ’’ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੨੬੩) ਵਚਨਤੋ ਖਾਦਨੀਯਭੋਜਨੀਯਤ੍ਥਂ ਅਫਰਨ੍ਤਾਨਿ ਤਾਨਿ ਫਲਾਨਿ ਪਟਿਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਯਾਵਜੀਵਂ ਪਰਿਹਰਿਤੁਂ, ਸਤਿ ਪਚ੍ਚਯੇ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤੁਮ੍ਪਿ ਵਟ੍ਟਤਿ.

ਜਤੁਭੇਸਜ੍ਜਕਥਾ

ਜਤੁਭੇਸਜ੍ਜਕਥਾਯਂ ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਜਤੂਨਿ ਭੇਸਜ੍ਜਾਨਿ ਹਿਙ੍ਗੁਂ ਹਿਙ੍ਗੁਜਤੁਂ ਹਿਙ੍ਗੁਸਿਪਾਟਿਕਂ ਤਕਂ ਤਕਪਤ੍ਤਿਂ ਤਕਪਣ੍ਣਿਂ ਸਜ੍ਜੁਲਸਂ, ਯਾਨਿ ਵਾ ਪਨਞ੍ਞਾਨਿਪਿ ਅਤ੍ਥਿ ਜਤੂਨਿ ਭੇਸਜ੍ਜਾਨਿ ਨੇਵ ਖਾਦਨੀਯੇ ਖਾਦਨੀਯਤ੍ਥਂ ਫਰਨ੍ਤਿ, ਨ ਭੋਜਨੀਯੇ ਭੋਜਨੀਯਤ੍ਥਂ ਫਰਨ੍ਤਿ, ਤਾਨਿ ਪਟਿਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਯਾਵਜੀਵਂ ਪਰਿਹਰਿਤੁਂ, ਸਤਿ ਪਚ੍ਚਯੇ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤੁਂ, ਅਸਤਿ ਪਚ੍ਚਯੇ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤਸ੍ਸ ਆਪਤ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸਾ’’ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੨੬੩) ਵਚਨਤੋ ਤਾਨਿ ਜਤੂਨਿ ਭੇਸਜ੍ਜਾਨਿ ਪਟਿਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਯਾਵਜੀਵਂ ਪਰਿਹਰਿਤੁਂ, ਸਤਿ ਪਚ੍ਚਯੇ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਹਿਙ੍ਗੁਹਿਙ੍ਗੁਜਤੁਹਿਙ੍ਗੁਸਿਪਾਟਿਕਾ ਹਿਙ੍ਗੁਜਾਤਿਯੋਯੇਵ. ਤਕਤਕਪਤ੍ਤਿਤਕਪਣ੍ਣਯੋ ਲਾਖਾਜਾਤਿਯੋ.

ਵਜਿਰਬੁਦ੍ਧਿਟੀਕਾਯਂ (ਵਜਿਰ. ਟੀ. ਮਹਾਵਗ੍ਗ ੨੬੩) ਪਨ ‘‘ਹਿਙ੍ਗੁਜਤੁ ਨਾਮ ਹਿਙ੍ਗੁਰੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਦਣ੍ਡਪਲ੍ਲਵਪਵਾਲ਼ਪਾਕਨਿਪ੍ਫਨ੍ਨਾ. ਹਿਙ੍ਗੁਸਿਪਾਟਿਕਾ ਨਾਮ ਤਸ੍ਸ ਮੂਲਸਾਖਪਾਕਨਿਪ੍ਫਨ੍ਨਾ. ਤਕਂ ਨਾਮ ਤਸ੍ਸ ਰੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਤਚਪਾਕੋਦਕਂ. ਤਕਪਤ੍ਤੀਤਿ ਤਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤਪਾਕੋਦਕਂ. ਤਕਪਣ੍ਣੀਤਿ ਤਸ੍ਸ ਫਲਪਾਕੋਦਕਂ. ਅਥ ਵਾ ‘ਤਕਂ ਨਾਮ ਲਾਖਾ. ਤਕਪਤ੍ਤੀਤਿ ਕਿਤ੍ਤਿਮਲੋਹਸਾਖਾ. ਤਕਪਣ੍ਣੀਤਿ ਪਕ੍ਕਲਾਖਾ’ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ. ਸਤਿ ਪਚ੍ਚਯੇਤਿ ਏਤ੍ਥ ਸਤਿਪਚ੍ਚਯਤਾ ਗਿਲਾਨਾਗਿਲਾਨਵਸੇਨ ਦ੍ਵਿਧਾ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਾ. ਵਿਕਾਲਭੋਜਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦਸ੍ਸ ਹਿ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿਵਾਰੇ ਯਾਮਕਾਲਿਕਾਦੀਨਂ ਤਿਣ੍ਣਮ੍ਪਿ ਅਵਿਸੇਸੇਨ ਸਤਿਪਚ੍ਚਯਤਾ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਖਨ੍ਧਕੇ ‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਗਿਲਾਨਸ੍ਸ ਗੁਲ਼ਂ ਅਗਿਲਾਨਸ੍ਸ ਗੁਲ਼ੋਦਕਂ. ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਗਿਲਾਨਸ੍ਸ ਲੋਣਸੋਵੀਰਕਂ, ਅਗਿਲਾਨਸ੍ਸ ਉਦਕਸਮ੍ਭਿਨ੍ਨ’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੨੭੩) ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਿਦ੍ਧਂ ‘ਸਤਿਪਚ੍ਚਯਤਾ ਗਿਲਾਨਾਗਿਲਾਨਵਸੇਨ ਦੁਵਿਧਾ’ਤਿ, ਅਞ੍ਞਥਾ ਅਸਤਿ ਪਚ੍ਚਯੇ ਗੁਲ਼ੋਦਕਾਦਿ ਆਪਜ੍ਜਤਿ, ਤਤੋ ਚ ਪਾਲ਼ਿਵਿਰੋਧੋ. ਆਹਾਰਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ਆਹਾਰਪਯੋਜਨਂ, ਆਹਾਰਕਿਚ੍ਚਯਾਪਨਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋਤਿ ਚ. ਤੇਲਪਰਿਭੋਗੇਨਾਤਿ ਸਤ੍ਤਾਹਕਾਲਿਕਪਰਿਭੋਗੇਨ. ਪਿਟ੍ਠੇਹੀਤਿ ਪਿਸਿਤਤੇਲੇਹਿ. ਕੋਟ੍ਠਫਲਨ੍ਤਿ ਕੋਟ੍ਠਰੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਫਲਂ, ਮਦਨਫਲਂ ਵਾਤਿ ਚ ਲਿਖਿਤ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਲੋਣਭੇਸਜ੍ਜਕਥਾ

ਲੋਣਭੇਸਜ੍ਜਕਥਾਯਂ ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਲੋਣਾਨਿ ਭੇਸਜ੍ਜਾਨਿ ਸਾਮੁਦ੍ਦਿਕਂ ਕਾਲ਼ਲੋਣਂ ਸਿਨ੍ਧਵਂ ਉਬ੍ਭਿਦਂ ਬਿਲਂ, ਯਾਨਿ ਵਾ ਪਨਞ੍ਞਾਨਿਪਿ ਅਤ੍ਥਿ ਲੋਣਾਨਿ ਭੇਸਜ੍ਜਾਨਿ ਨੇਵ ਖਾਦਨੀਯੇ ਖਾਦਨੀਯਤ੍ਥਂ ਫਰਨ੍ਤਿ, ਨ ਭੋਜਨੀਯੇ ਭੋਜਨੀਯਤ੍ਥਂ ਫਰਨ੍ਤਿ, ਤਾਨਿ ਪਟਿਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਯਾਵਜੀਵਂ ਪਰਿਹਰਿਤੁਂ, ਸਤਿ ਪਚ੍ਚਯੇ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤੁਂ, ਅਸਤਿ ਪਚ੍ਚਯੇ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤਸ੍ਸ ਆਪਤ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸਾ’’ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੨੬੩) ਵਚਨਤੋ ਤਾਨਿ ਲੋਣਾਨਿ ਪਟਿਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਯਾਵਜੀਵਂ ਪਰਿਹਰਿਤੁਂ, ਸਤਿ ਪਚ੍ਚਯੇ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਸਾਮੁਦ੍ਦਨ੍ਤਿ ਸਮੁਦ੍ਦਤੀਰੇ ਵਾਲੁਕਂ ਵਿਯ ਸਨ੍ਤਿਟ੍ਠਤਿ. ਕਾਲ਼ਲੋਣਨ੍ਤਿ ਪਕਤਿਲੋਣਂ. ਸਿਨ੍ਧਵਨ੍ਤਿ ਸੇਤਵਣ੍ਣਂ ਪਬ੍ਬਤੇ ਉਟ੍ਠਹਤਿ. ਉਬ੍ਭਿਦਨ੍ਤਿ ਭੂਮਿਤੋ ਅਙ੍ਕੁਰਂ ਵਿਯ ਉਟ੍ਠਹਤਿ. ਬਿਲਨ੍ਤਿ ਦਬ੍ਬਸਮ੍ਭਾਰੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਪਚਿਤਂ, ਤਂ ਰਤ੍ਤਵਣ੍ਣਂ. ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨਿਯਂ (ਸਾਰਤ੍ਥ. ਟੀ. ਮਹਾਵਗ੍ਗ ੩.੨੬੩) ਪਨ ‘‘ਉਬ੍ਭਿਦਂ ਨਾਮ ਊਸਰਪਂਸੁਮਯ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਵਿਮਤਿਵਿਨੋਦਨਿਯਂ (ਵਿ. ਵਿ. ਟੀ. ਮਹਾਵਗ੍ਗ ੨.੨੬੩) ਪਨ ‘‘ਉਬ੍ਭਿਦਨ੍ਤਿ ਊਸਰਪਂਸੁਮਯਂ ਲੋਣਂ. ਬਿਲਨ੍ਤਿ ਲੋਣਵਿਸੇਸੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਵਜਿਰਬੁਦ੍ਧਿਟੀਕਾਯਮ੍ਪਿ ਤਥੇਵ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਚੁਣ੍ਣਕਥਾ

ਚੁਣ੍ਣਕਥਾਯਂ ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਯਸ੍ਸ ਕਣ੍ਡੁ ਵਾ ਪੀਲ਼ਕਾ ਵਾ ਅਸ੍ਸਾਵੋ ਵਾ ਥੁਲ੍ਲਕਚ੍ਛੁ ਵਾ ਆਬਾਧੋ ਕਾਯੋ ਵਾ ਦੁਗ੍ਗਨ੍ਧੋ ਚੁਣ੍ਣਾਨਿ ਭੇਸਜ੍ਜਾਨਿ, ਅਗਿਲਾਨਸ੍ਸ ਛਕਣਂ ਮਤ੍ਤਿਕਂ ਰਜਨਨਿਪ੍ਪਕ੍ਕਂ. ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਉਦੁਕ੍ਖਲਂ ਮੁਸਲ’’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੨੬੪). ‘‘ਕਾਯੋ ਵਾ ਦੁਗ੍ਗਨ੍ਧੋਤਿ ਕਸ੍ਸਚਿ ਅਸ੍ਸਾਦੀਨਂ ਵਿਯ ਕਾਯਗਨ੍ਧੋ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਸਪਿ ਸਿਰੀਸਕੋਸੁਮ੍ਬਾਦਿਚੁਣ੍ਣਾਨਿ ਵਾ ਗਨ੍ਧਚੁਣ੍ਣਾਨਿ ਵਾ ਸਬ੍ਬਾਨਿ ਵਟ੍ਟਨ੍ਤਿ. ਛਕਣਨ੍ਤਿ ਗੋਮਯਂ. ਰਜਨਨਿਪ੍ਪਕ੍ਕਨ੍ਤਿ ਰਜਨਕਸਟਂ, ਪਾਕਤਿਕਚੁਣ੍ਣਮ੍ਪਿ ਕੋਟ੍ਟੇਤ੍ਵਾ ਉਦਕੇਨ ਤੇਮੇਤ੍ਵਾ ਨ੍ਹਾਯਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਏਤਮ੍ਪਿ ਰਜਨਨਿਪ੍ਪਕ੍ਕਸਙ੍ਖਮੇਵ ਗਚ੍ਛਤੀ’’ਤਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ (ਮਹਾਵ. ਅਟ੍ਠ. ੨੬੪) ਵੁਤ੍ਤਂ. ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨਿਯਂ (ਸਾਰਤ੍ਥ. ਟੀ. ਮਹਾਵਗ੍ਗ ੩.੨੬੪) ਪਨ ‘‘ਛਕਣਨ੍ਤਿ ਗੋਮਯਂ. ਪਾਕਤਿਕਚੁਣ੍ਣਂ ਨਾਮ ਅਪਕ੍ਕਕਸਾਵਚੁਣ੍ਣਂ. ਤੇਨ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਗਨ੍ਧਚੁਣ੍ਣਂ ਸਬ੍ਬਂ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਵਦਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਵਿਮਤਿਵਿਨੋਦਨਿਯਮ੍ਪਿ (ਵਿ. ਵਿ. ਟੀ. ਮਹਾਵਗ੍ਗ ੨.੨੬੪-੨੬੫) ‘‘ਛਕਣਨ੍ਤਿ ਗੋਮਯਂ. ਪਾਕਤਿਕਚੁਣ੍ਣਨ੍ਤਿ ਅਪਕ੍ਕਕਸਾਵਚੁਣ੍ਣਂ, ਗਨ੍ਧਚੁਣ੍ਣਂ ਪਨ ਨ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਵਜਿਰਬੁਦ੍ਧਿਟੀਕਾਯਮ੍ਪਿ (ਵਜਿਰ. ਟੀ. ਮਹਾਵਗ੍ਗ ੨੬੪) ‘‘ਛਕਣਨ੍ਤਿ ਗੋਮਯਂ. ਪਾਕਤਿਕਚੁਣ੍ਣਂ ਨਾਮ ਅਪਕ੍ਕਕਸਾਵਚੁਣ੍ਣਂ. ਤੇਨ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਗਨ੍ਧਚੁਣ੍ਣਂ ਸਬ੍ਬਂ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਵਦਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਚੁਣ੍ਣਚਾਲਿਨਿ’’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੨੬੪) ਵਚਨਤੋ ਗਿਲਾਨਾਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਚੁਣ੍ਣੇਹਿ ਭੇਸਜ੍ਜੇਹਿ ਚਾਲਿਤੇਹਿ ਅਤ੍ਥੇ ਸਤਿ ਚੁਣ੍ਣਚਾਲਿਨੀ ਵਟ੍ਟਤਿ. ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਦੁਸ੍ਸਚਾਲਿਨਿ’’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੨੬੪) ਵਚਨਤੋ ਸਣ੍ਹੇਹਿ ਚੁਣ੍ਣੇਹਿ ਅਤ੍ਥੇ ਸਤਿ ਦੁਸ੍ਸਚਾਲਿਨੀ ਵਟ੍ਟਤਿ. ‘‘ਚੁਣ੍ਣਚਾਲਿਨਿਨ੍ਤਿ ਉਦੁਕ੍ਖਲੇ ਕੋਟ੍ਟਿਤਚੁਣ੍ਣਪਰਿਸ੍ਸਾਵਨਿ’’ਨ੍ਤਿ ਵਿਮਤਿਵਿਨੋਦਨਿਯਂ (ਵਿ. ਵਿ. ਟੀ. ਮਹਾਵਗ੍ਗ ੨.੨੬੪-੨੬੫) ਵੁਤ੍ਤਂ. ਵਜਿਰਬੁਦ੍ਧਿਟੀਕਾਯਮ੍ਪਿ (ਵਜਿਰ. ਟੀ. ਮਹਾਵਗ੍ਗ ੨੬੪) ‘‘ਚਾਲਿਤੇਹੀਤਿ ਪਰਿਸ੍ਸਾਵਿਤੇਹੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਅਮਨੁਸ੍ਸਿਕਾਬਾਧਕਥਾ

ਅਮਨੁਸ੍ਸਿਕਾਬਾਧਕਥਾਯਂ ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਮਨੁਸ੍ਸਿਕਾਬਾਧੇ ਆਮਕਮਂਸਂ ਆਮਕਮਂਸਲੋਹਿਤ’’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੨੬੪) ਵਚਨਤੋ ਯਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਆਮਕਮਂਸਂ ਖਾਦਿਤਸ੍ਸ ਆਮਕਲੋਹਿਤਂ ਪਿਵਿਤਸ੍ਸ ਸੋ ਅਮਨੁਸ੍ਸਾਬਾਧੋ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਮ੍ਭਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਆਮਕਮਂਸਞ੍ਚ ਖਾਦਿ, ਆਮਕਲੋਹਿਤਞ੍ਚ ਪਿਵੀਤਿ ਨ ਤਂ ਭਿਕ੍ਖੁ ਖਾਦਿ, ਨ ਪਿਵਿ, ਅਮਨੁਸ੍ਸੋ ਖਾਦਿਤ੍ਵਾ ਚ ਪਿਵਿਤ੍ਵਾ ਚ ਪਕ੍ਕਨ੍ਤੋ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਤਸ੍ਸ ਸੋ ਅਮਨੁਸ੍ਸਿਕਾਬਾਧੋ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਮ੍ਭੀ’’ਤਿ.

ਅਞ੍ਜਨਕਥਾ

ਅਞ੍ਜਨਕਥਾਯਂ ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਞ੍ਜਨਂ ਕਾਲ਼ਞ੍ਜਨਂ ਰਸਞ੍ਜਨਂ ਸੋਤਞ੍ਜਨਂ ਗੇਰੁਕਂ ਕਪਲ੍ਲ’’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੨੬੫) ਵਚਨਤੋ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਚਕ੍ਖੁਰੋਗੇ ਸਤਿ ਅਞ੍ਜਨਾਦੀਨਿ ਵਟ੍ਟਨ੍ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ‘‘ਅਞ੍ਜਨਨ੍ਤਿ ਸਬ੍ਬਸਙ੍ਗਾਹਿਕਵਚਨਮੇਤਂ. ਕਾਲ਼ਞ੍ਜਨਨ੍ਤਿ ਏਕਾ ਅਞ੍ਜਨਜਾਤਿ. ਰਸਞ੍ਜਨਨ੍ਤਿ ਨਾਨਾਸਮ੍ਭਾਰੇਹਿ ਕਤਂ. ਸੋਤਞ੍ਜਨਨ੍ਤਿ ਨਦੀਸੋਤਾਦੀਸੁ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨਕਅਞ੍ਜਨਂ. ਗੇਰੁਕੋ ਨਾਮ ਸੁਵਣ੍ਣਗੇਰੁਕੋ. ਕਪਲ੍ਲਨ੍ਤਿ ਦੀਪਸਿਖਤੋ ਗਹਿਤਮਸੀ’’ਤਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ (ਮਹਾਵ. ਅਟ੍ਠ. ੨੬੪) ਵੁਤ੍ਤਂ. ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨਿਯਂ (ਸਾਰਤ੍ਥ. ਟੀ. ਮਹਾਵਗ੍ਗ ੩.੨੬੫) ‘‘ਸੁਵਣ੍ਣਗੇਰੁਕੋਤਿ ਸੁਵਣ੍ਣਤੁਤ੍ਥਾਦੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਵਿਮਤਿਵਿਨੋਦਨਿਯਮ੍ਪਿ (ਵਿ. ਵਿ. ਟੀ. ਮਹਾਵਗ੍ਗ ੨.੨੬੪-੨੬੫) ਤਥੇਵ ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਚਨ੍ਦਨਂ ਤਗਰਂ ਕਾਲ਼ਾਨੁਸਾਰਿਯਂ ਤਾਲੀਸਂ ਭਦ੍ਦਮੁਤ੍ਤਕ’’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੨੬੫) ਵਚਨਤੋ ਅਞ੍ਜਨੂਪਪਿਸਨੇਹਿ ਅਤ੍ਥੇ ਸਤਿ ਇਮਾਨਿ ਚਨ੍ਦਨਾਦੀਨਿ ਵਟ੍ਟਨ੍ਤਿ. ਤਤ੍ਥ ‘‘ਚਨ੍ਦਨਨ੍ਤਿ ਲੋਹਿਤਚਨ੍ਦਨਾਦਿਕਂ ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਚਨ੍ਦਨਂ. ਤਗਰਾਦੀਨਿ ਪਾਕਟਾਨਿ. ਅਞ੍ਞਾਨਿਪਿ ਨੀਲੁਪ੍ਪਲਾਦੀਨਿ ਵਟ੍ਟਨ੍ਤਿਯੇਵ. ਅਞ੍ਜਨੂਪਪਿਸਨੇਹੀਤਿ ਅਞ੍ਜਨੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਏਕਤੋ ਪਿਸਿਤਬ੍ਬੇਹਿ. ਨ ਹਿ ਕਿਞ੍ਚਿ ਅਞ੍ਜਨੂਪਪਿਸਨਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ (ਮਹਾਵ. ਅਟ੍ਠ. ੨੬੪) ਟੀਕਾਯਂ (ਸਾਰਤ੍ਥ. ਟੀ. ਮਹਾਵਗ੍ਗ ੩.੨੬੫) ਪਨ ‘‘ਅਞ੍ਜਨੂਪਪਿਸਨਨ੍ਤਿ ਅਞ੍ਜਨਤ੍ਥਾਯ ਉਪਪਿਸਿਤਬ੍ਬਂ ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਚੁਣ੍ਣਜਾਤੀ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਵਿਮਤਿਵਿਨੋਦਨਿਯਂ (ਵਿ. ਵਿ. ਟੀ. ਮਹਾਵਗ੍ਗ ੨.੨੬੪-੨੬੫) ਪਨ ‘‘ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਅਞ੍ਜਨੂਪਪਿਸਨਨ੍ਤਿ ਅਞ੍ਜਨੇ ਉਪਨੇਤੁਂ ਪਿਸਿਤਬ੍ਬਭੇਸਜ੍ਜ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਞ੍ਜਨਿ’’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੨੬੫) ਵਚਨਤੋ ਅਞ੍ਜਨਠਪਨਟ੍ਠਾਨਂ ਵਟ੍ਟਤਿ. ‘‘ਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਉਚ੍ਚਾਵਚਾ ਅਞ੍ਜਨੀ ਧਾਰੇਤਬ੍ਬਾ, ਯੋ ਧਾਰੇਯ੍ਯ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸ. ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਟ੍ਠਿਮਯਂ ਦਨ੍ਤਮਯਂ ਵਿਸਾਣਮਯਂ ਨਲ਼ਮਯਂ ਵੇਲ਼ੁਮਯਂ ਕਟ੍ਠਮਯਂ ਜਤੁਮਯਂ ਲੋਹਮਯਂ ਸਙ੍ਖਨਾਭਿਮਯ’’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੨੬੫) ਵਚਨਤੋ ਏਤਾਨਿ ਕਪ੍ਪਿਯਾਨਿ. ਤਤ੍ਥ ਅਟ੍ਠਿਮਯਨ੍ਤਿ ਮਨੁਸ੍ਸਟ੍ਠਿਂ ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਅਵਸੇਸਅਟ੍ਠਿਮਯਂ. ਦਨ੍ਤਮਯਨ੍ਤਿ ਹਤ੍ਥਿਦਨ੍ਤਾਦਿਸਬ੍ਬਦਨ੍ਤਮਯਂ. ਵਿਸਾਣਮਯੇਪਿ ਅਕਪ੍ਪਿਯਂ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ. ਨਲ਼ਮਯਾਦਯੋ ਏਕਨ੍ਤਕਪ੍ਪਿਯਾਯੇਵ.

‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਪਿਧਾਨ’’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੨੬੫) ਵਚਨਤੋ ਅਞ੍ਜਨੀਅਪਿਧਾਨਮ੍ਪਿ ਵਟ੍ਟਤਿ. ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸੁਤ੍ਤਕੇਨ ਬਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਜਨਿਯਾ ਬਨ੍ਧਿਤੁ’’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੨੬੫) ਵਚਨਤੋ ਅਪਿਧਾਨਂ ਸੁਤ੍ਤਕੇਨ ਬਨ੍ਧਿਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਜਨਿਯਾ ਬਨ੍ਧਿਤਬ੍ਬਂ. ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸੁਤ੍ਤਕੇਨ ਸਿਬ੍ਬੇਤੁ’’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੨੬੫) ਵਚਨਤੋ ਅਪਤਨਤ੍ਥਾਯ ਅਞ੍ਜਨੀਸੁਤ੍ਤਕੇਨ ਸਿਬ੍ਬੇਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ. ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਞ੍ਜਨਿਸਲਾਕ’’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੨੬੫) ਵਚਨਤੋ ਅਞ੍ਜਨਿਸਲਾਕਮ੍ਪਿ ਵਟ੍ਟਤਿ. ‘‘ਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਉਚ੍ਚਾਵਚਾ ਅਞ੍ਜਨਿਸਲਾਕਾ ਧਾਰੇਤਬ੍ਬਾ, ਯੋ ਧਾਰੇਯ੍ਯ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸ. ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਟ੍ਠਿਮਯਂ…ਪੇ… ਸਙ੍ਖਨਾਭਿਮਯ’’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੨੬੫) ਵਚਨਤੋ ਏਤਾਯੇਵ ਅਞ੍ਜਨਿਸਲਾਕਾ ਵਟ੍ਟਨ੍ਤਿ. ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਲਾਕਟ੍ਠਾਨਿਯ’’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੨੬੫) ਵਚਨਤੋ ਅਞ੍ਜਨਿਸਲਾਕਟ੍ਠਾਨਿਯਮ੍ਪਿ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਸਲਾਕਟ੍ਠਾਨਿਯਨ੍ਤਿ ਯਤ੍ਥ ਸਲਾਕਂ ਓਦਹਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਸੁਸਿਰਦਣ੍ਡਕਂ ਵਾ ਥਵਿਕਂ ਵਾ ਅਨੁਜਾਨਾਮੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਞ੍ਜਨਿਤ੍ਥਵਿਕ’’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੨੬੫) ਵਚਨਤੋ ਥਵਿਕਮ੍ਪਿ ਵਟ੍ਟਤਿ. ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਂਸਬਦ੍ਧਕਂ ਬਨ੍ਧਨਸੁਤ੍ਤਕ’’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੨੬੫) ਵਚਨਤੋ ਅਞ੍ਜਨਿਤ੍ਥਵਿਕਾਯ ਅਂਸੇ ਲਗ੍ਗਨਤ੍ਥਾਯ ਅਂਸਬਦ੍ਧਕਮ੍ਪਿ ਬਨ੍ਧਨਸੁਤ੍ਤਕਮ੍ਪਿ ਵਟ੍ਟਤਿ.

ਨਤ੍ਥੁਕਥਾ

ਨਤ੍ਥੁਕਥਾਯਂ ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਮੁਦ੍ਧਨਿ ਤੇਲਕ’’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੨੬੬) ਵਚਨਤੋ ਸੀਸਾਭਿਤਾਪਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਮੁਦ੍ਧਨਿ ਤੇਲਂ ਵਟ੍ਟਤਿ. ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਨਤ੍ਥੁਕਮ੍ਮ’’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੨੬੬) ਵਚਨਤੋ ਨਕ੍ਖਮਨੀਯੇ ਸਤਿ ਨਤ੍ਥੁਕਮ੍ਮਂ ਵਟ੍ਟਤਿ. ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਨਤ੍ਥੁਕਰਣਿ’’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੨੬੬) ਵਚਨਤੋ ਨਤ੍ਥੁਯਾ ਅਗਲ਼ਨਤ੍ਥਂ ਨਤ੍ਥੁਕਰਣੀ ਵਟ੍ਟਤਿ. ‘‘ਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਉਚ੍ਚਾਵਚਾ ਨਤ੍ਥੁਕਰਣੀ ਧਾਰੇਤਬ੍ਬਾ, ਯੋ ਧਾਰੇਯ੍ਯ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸ. ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਟ੍ਠਿਮਯਂ…ਪੇ… ਸਙ੍ਖਨਾਭਿਮਯ’’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੨੬੬) ਵਚਨਤੋ ਏਤਾਯੇਵ ਨਤ੍ਥੁਕਰਣਿਯੋ ਵਟ੍ਟਨ੍ਤਿ. ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਯਮਕਨਤ੍ਥੁਕਰਣਿ’’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੨੬੬) ਵਚਨਤੋ ਨਤ੍ਥੁ ਵਿਸਮਂ ਆਸਿਞ੍ਚਯਨ੍ਤਿ ਚੇ, ਯਮਕਨਤ੍ਥੁਕਰਣਿਂ ਧਾਰੇਤਬ੍ਬਂ. ਤਤ੍ਥ ਯਮਕਨਤ੍ਥੁਕਰਣਿਨ੍ਤਿ ਸਮਸੋ ਤਾਹਿ ਦ੍ਵੀਹਿ ਪਨਾਲ਼ਿਕਾਹਿ ਏਕਂ ਨਤ੍ਥੁਕਰਣਿਂ.

ਧੂਮਨੇਤ੍ਤਕਥਾ

ਧੂਮਨੇਤ੍ਤਕਥਾਯਂ ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਧੂਮਂ ਪਾਤੁ’’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੨੬੬) ਵਚਨਤੋ ਯਮਕਨਤ੍ਥੁਕਰਣਿਯਾ ਨਕ੍ਖਮਨੀਯੇ ਸਤਿ ਧੂਮਂ ਪਾਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ. ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਧੂਮਨੇਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੨੬੬) ਵਚਨਤੋ ਤਮੇਵ ਵਟ੍ਟਿਂ ਆਲਿਮ੍ਬੇਤ੍ਵਾ ਪਿਵਨਪਚ੍ਚਯਾ ਕਣ੍ਠੇ ਦਹਨ੍ਤੇਨ ਧੂਮਨੇਤ੍ਤਧੂਮੋ ਪਿਵਿਤਬ੍ਬੋ. ‘‘ਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਉਚ੍ਚਾਵਚਾਨਿ ਧੂਮਨੇਤ੍ਤਾਨਿ ਧਾਰੇਤਬ੍ਬਾਨਿ, ਯੋ ਧਾਰੇਯ੍ਯ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸ. ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਟ੍ਠਿਮਯਂ…ਪੇ… ਸਙ੍ਖਨਾਭਿਮਯ’’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੨੬੬) ਵਚਨਤੋ ਏਤਾਨਿ ਏਵ ਧੂਮਨੇਤ੍ਤਾਨਿ ਧਾਰੇਤਬ੍ਬਾਨਿ. ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਪਿਧਾਨ’’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੨੬੬) ਵਚਨਤੋ ਪਾਣਕਾਦਿਅਪ੍ਪਵਿਸਨਤ੍ਥਂ ਧੂਮਨੇਤ੍ਤਤ੍ਥਵਿਕਮ੍ਪਿ ਵਟ੍ਟਤਿ. ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਯਮਕਤ੍ਥਵਿਕ’’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੨੬੬) ਵਚਨਤੋ ਏਕਤੋ ਘਂਸਿਯਮਾਨੇ ਸਤਿ ਯਮਕਤ੍ਥਵਿਕਂ ਵਟ੍ਟਤਿ. ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਂਸਬਦ੍ਧਕਂ ਬਨ੍ਧਨਸੁਤ੍ਤਕ’’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੨੬੬) ਵਚਨਤੋ ਧੂਮਨੇਤ੍ਤਤ੍ਥਵਿਕਸ੍ਸ ਅਂਸਬਦ੍ਧਬਨ੍ਧਨਸੁਤ੍ਤਂ ਵਟ੍ਟਤਿ.

ਤੇਲਪਾਕਕਥਾ

ਤੇਲਪਾਕਕਥਾਯਂ ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤੇਲਪਾਕ’’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੨੬੭) ਵਚਨਤੋ ਵਾਤਾਬਾਧੇ ਸਤਿ ਤੇਲਪਾਕੋ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤੇਲਪਾਕਨ੍ਤਿ ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਭੇਸਜ੍ਜਪਕ੍ਖਿਤ੍ਤਂ ਸਬ੍ਬਂ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਮੇਵ ਹੋਤਿ. ‘‘ਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਤਿਪਕ੍ਖਿਤ੍ਤਮਜ੍ਜਂ ਤੇਲਂ ਪਾਤਬ੍ਬਂ, ਯੋ ਪਿਵੇਯ੍ਯ, ਯਥਾਧਮ੍ਮੋ ਕਾਰੇਤਬ੍ਬੋ. ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਯਸ੍ਮਿਂ ਤੇਲਪਾਕੇ ਮਜ੍ਜਸ੍ਸ ਨ ਵਣ੍ਣੋ ਨ ਗਨ੍ਧੋ ਨ ਰਸੋ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ, ਏਵਰੂਪਂ ਮਜ੍ਜਪਕ੍ਖਿਤ੍ਤਂ ਤੇਲਂ ਪਾਤੁ’’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੨੬੭) ਵਚਨਤੋ ਯਸ੍ਮਿਂ ਤੇਲਪਾਕੇ ਪਕ੍ਖਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਮਜ੍ਜਸ੍ਸ ਵਣ੍ਣੋ ਵਾ ਗਨ੍ਧੋ ਵਾ ਰਸੋ ਵਾ ਨ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ, ਤਾਦਿਸਂ ਤੇਲਂ ਪਿਵਿਤਬ੍ਬਂ. ਤਤ੍ਥ ਅਤਿਪਕ੍ਖਿਤ੍ਤਮਜ੍ਜਾਨੀਤਿ ਅਤਿਵਿਯ ਖਿਤ੍ਤਮਜ੍ਜਾਨਿ, ਬਹੁਂ ਮਜ੍ਜਂ ਪਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਯੋਜਿਤਾਨੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਬ੍ਭਞ੍ਜਨਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤੁ’’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੨੬੭) ਵਚਨਤੋ ਅਤਿਪਕ੍ਖਿਤ੍ਤਮਜ੍ਜਤ੍ਤਾ ਅਪਿਵਿਤਬ੍ਬੇ ਤੇਲੇ ਸਤਿ ਅਬ੍ਭਞ੍ਜਨਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ. ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤੀਣਿ ਤੁਮ੍ਬਾਨਿ ਲੋਹਤੁਮ੍ਬਂ ਕਟ੍ਠਤੁਮ੍ਬਂ ਫਲਤੁਮ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੨੬੭) ਵਚਨਤੋ ਤੇਲਪਕ੍ਕਭਾਜਨਾਨਿ ਇਮਾਨਿ ਤੀਣਿ ਤੁਮ੍ਬਾਨਿ ਵਟ੍ਟਨ੍ਤਿ.

ਸੇਦਕਮ੍ਮਕਥਾ

ਸੇਦਕਮ੍ਮਕਥਾਯਂ ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸੇਦਕਮ੍ਮ’’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੨੬੭) ਵਚਨਤੋ ਅਙ੍ਗਵਾਤੇ ਸਤਿ ਸੇਦਕਮ੍ਮਂ ਕਾਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਅਙ੍ਗਵਾਤੋਤਿ ਹਤ੍ਥਪਾਦੇ ਵਾਤੋ. ਨਕ੍ਖਮਨੀਯੋ ਹੋਤਿ, ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਮ੍ਭਾਰਸੇਦ’’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੨੬੭) ਵਚਨਤੋ ਸੇਦਕਮ੍ਮੇਨ ਨਕ੍ਖਮਨੀਯੇ ਸਤਿ ਸਮ੍ਭਾਰਸੇਦਂ ਕਾਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਸਮ੍ਭਾਰਸੇਦਨ੍ਤਿ ਨਾਨਾਵਿਧਪਣ੍ਣਸਮ੍ਭਾਰਸੇਦਂ. ਨਕ੍ਖਮਨੀਯੋ ਹੋਤਿ, ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਮਹਾਸੇਦ’’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੨੬੭) ਵਚਨਤੋ ਸਮ੍ਭਾਰਸੇਦਨਕ੍ਖਮਨੀਯੇ ਸਤਿ ਮਹਾਸੇਦਂ ਕਾਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਮਹਾਸੇਦਨ੍ਤਿ ਮਹਨ੍ਤਂ ਸੇਦਂ, ਪੋਰਿਸਪ੍ਪਮਾਣਂ ਆਵਾਟਂ ਅਙ੍ਗਾਰਾਨਂ ਪੂਰੇਤ੍ਵਾ ਪਂਸੁਵਾਲਿਕਾਦੀਹਿ ਪਿਦਹਿਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥ ਨਾਨਾਵਿਧਾਨਿ ਵਾਤਹਰਣਪਣ੍ਣਾਨਿ ਸਨ੍ਥਰਿਤ੍ਵਾ ਤੇਲਮਕ੍ਖਿਤੇਨ ਗਤ੍ਤੇਨ ਤਤ੍ਥ ਨਿਪਜ੍ਜਿਤ੍ਵਾ ਸਮ੍ਪਰਿਵਤ੍ਤਨ੍ਤੇਨ ਸਰੀਰਂ ਸੇਦੇਤੁਂ ਅਨੁਜਾਨਾਮੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਨਕ੍ਖਮਨੀਯੋ ਹੋਤਿ, ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਭਙ੍ਗੋਦਕ’’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੨੬੭) ਵਚਨਤੋ ਮਹਾਸੇਦੇਨ ਨਕ੍ਖਮਨੀਯੇ ਸਤਿ ਭਙ੍ਗੋਦਕਂ ਕਾਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਭਙ੍ਗੋਦਕਨ੍ਤਿ ਨਾਨਾਪਣ੍ਣਭਙ੍ਗਕੁਥਿਤਂ ਉਦਕਂ, ਤੇਹਿ ਪਣ੍ਣੇਹਿ ਚ ਉਦਕੇਨ ਚ ਸਿਞ੍ਚਿਤ੍ਵਾ ਸਿਞ੍ਚਿਤ੍ਵਾ ਸੇਦੇਤਬ੍ਬੋ. ਨਕ੍ਖਮਨੀਯੋ ਹੋਤਿ, ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਉਦਕਕੋਟ੍ਠਕ’’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੨੬੭) ਵਚਨਤੋ ਭਙ੍ਗੋਦਕੇਨ ਨਕ੍ਖਮਨੀਯੇ ਸਤਿ ਉਦਕਕੋਟ੍ਠਕਂ ਕਾਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਉਦਕਕੋਟ੍ਠਕਨ੍ਤਿ ਉਦਕਕੋਟ੍ਠੇ ਚਾਟਿਂ ਵਾ ਦੋਣਿਂ ਵਾ ਉਣ੍ਹੋਦਕਸ੍ਸ ਪੂਰੇਤ੍ਵਾ ਤਤ੍ਥ ਪਵਿਸਿਤ੍ਵਾ ਸੇਦਕਮ੍ਮਕਰਣਂ ਅਨੁਜਾਨਾਮੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਲੋਹਿਤਮੋਚਨਕਥਾ

ਲੋਹਿਤਮੋਚਨਕਥਾਯਂ ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਲੋਹਿਤਂ ਮੋਚੇਤੁ’’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੨੬੭) ਵਚਨਤੋ ਪਬ੍ਬਵਾਤੇ ਸਤਿ ਲੋਹਿਤਂ ਮੋਚੇਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਪਬ੍ਬਵਾਤੋ ਹੋਤੀਤਿ ਪਬ੍ਬੇ ਪਬ੍ਬੇ ਵਾਤੋ ਵਿਜ੍ਝਤਿ. ਲੋਹਿਤਂ ਮੋਚੇਤੁਨ੍ਤਿ ਸਤ੍ਥਕੇਨ ਲੋਹਿਤਂ ਮੋਚੇਤੁਂ. ਨਕ੍ਖਮਨੀਯੋ ਹੋਤਿ, ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਲੋਹਿਤਂ ਮੋਚੇਤ੍ਵਾ ਵਿਸਾਣੇਨ ਗਾਹੇਤੁਨ੍ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੨੬੭).

ਪਾਦਬ੍ਭਞ੍ਜਨਕਥਾ

ਪਾਦਬ੍ਭਞ੍ਜਨਕਥਾਯਂ ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਾਦਬ੍ਭਞ੍ਜਨ’’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੨੬੭) ਵਚਨਤੋ ਪਾਦੇਸੁ ਫਲਿਤੇਸੁ ਪਾਦਬ੍ਭਞ੍ਜਨਂ ਪਚਿਤਬ੍ਬਂ. ਨਕ੍ਖਮਨੀਯੋ ਹੋਤਿ, ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਜ੍ਜਂ ਅਭਿਸਙ੍ਖਰਿਤੁ’’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੨੬੭) ਵਚਨਤੋ ਪਾਦਬ੍ਭਞ੍ਜਨਤੇਲੇਨ ਨਕ੍ਖਮਨੀਯੇ ਸਤਿ ਪਜ੍ਜਂ ਅਭਿਸਙ੍ਖਰਿਤਬ੍ਬਂ. ਤਤ੍ਥ ਪਜ੍ਜਂ ਅਭਿਸਙ੍ਖਰਿਤੁਨ੍ਤਿ ਯੇਨ ਫਲਿਤਪਾਦਾ ਪਾਕਤਿਕਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਨਾਲ਼ਿਕੇਰਾਦੀਸੁ ਨਾਨਾਭੇਸਜ੍ਜਾਨਿ ਪਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਪਜ੍ਜਂ ਅਭਿਸਙ੍ਖਰਿਤੁਂ, ਪਾਦਾਨਂ ਸਪ੍ਪਾਯਭੇਸਜ੍ਜਂ ਪਚਿਤੁਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਗਣ੍ਡਾਬਾਧਕਥਾ

ਗਣ੍ਡਾਬਾਧਕਥਾਯਂ ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਤ੍ਥਕਮ੍ਮ’’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੨੬੭) ਵਚਨਤੋ ਗਣ੍ਡਾਬਾਧੇ ਸਤਿ ਸਤ੍ਥਕਮ੍ਮਂ ਕਾਤਬ੍ਬਂ. ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਕਸਾਵੋਦਕ’’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੨੬੭) ਵਚਨਤੋ ਕਸਾਵੋਦਕੇਨ ਅਤ੍ਥੇ ਸਤਿ ਕਸਾਵੋਦਕਂ ਦਾਤਬ੍ਬਂ. ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਿਲਕਕ੍ਕ’’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੨੬੭) ਵਚਨਤੋ ਤਿਲਕਕ੍ਕੇਨ ਅਤ੍ਥੇ ਸਤਿ ਤਿਲਕਕ੍ਕਂ ਦਾਤਬ੍ਬਂ. ਤਿਲਕਕ੍ਕੇਨ ਅਤ੍ਥੋਤਿ ਪਿਟ੍ਠੇਹਿ ਤਿਲੇਹਿ ਅਤ੍ਥੋ. ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ ਭਿਕ੍ਖਵੇ ਕਬਲ਼ਿਕ’’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੨੬੭) ਵਚਨਤੋ ਕਬਲ਼ਿਕਾਯ ਅਤ੍ਥੇ ਸਤਿ ਕਬਲ਼ਿਕਾ ਦਾਤਬ੍ਬਾ. ਤਤ੍ਥ ਕਬਲ਼ਿਕਨ੍ਤਿ ਵਣਮੁਖੇ ਸਤ੍ਤੁਪਿਣ੍ਡਂ ਪਕ੍ਖਿਪਿਤੁਂ. ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਵਣਬਨ੍ਧਨਚੋਲ਼’’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੨੬੭) ਵਚਨਤੋ ਵਣਬਨ੍ਧਨਚੋਲ਼ੇਨ ਅਤ੍ਥੇ ਸਤਿ ਵਣਬਨ੍ਧਨਚੋਲ਼ਂ ਦਾਤਬ੍ਬਂ. ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਾਸਪਕੁਟ੍ਟੇਨ ਫੋਸਿਤੁ’’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੨੬੭) ਵਚਨਤੋ ਸਚੇ ਵਣੋ ਕੁਣ੍ਡਵਤੀ, ਸਾਸਪਕੁਟ੍ਟੇਨ ਫੋਸਿਤਬ੍ਬਂ. ਤਤ੍ਥ ਸਾਸਪਕੁਟ੍ਟੇਨਾਤਿ ਸਾਸਪਪਿਟ੍ਠੇਨ.

‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਧੂਮਂ ਕਾਤੁ’’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੨੬੭) ਵਚਨਤੋ ਯਦਿ ਵਣੋ ਕਿਲਿਜ੍ਜਿਤ੍ਥ, ਧੂਮਂ ਕਾਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ. ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਲੋਣਸਕ੍ਖਰਿਕਾਯ ਛਿਨ੍ਦਿਤੁ’’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੨੬੭) ਵਚਨਤੋ ਯਦਿ ਵਡ੍ਢਮਂਸਂ ਵੁਟ੍ਠਾਤਿ, ਛਿਨ੍ਦਿਤਬ੍ਬਂ. ਤਤ੍ਥ ਵਡ੍ਢਮਂਸਨ੍ਤਿ ਅਧਿਕਮਂਸਂ ਆਣੀ ਵਿਯ ਉਟ੍ਠਹਤਿ. ਲੋਣਸਕ੍ਖਰਿਕਾਯ ਛਿਨ੍ਦਿਤੁਨ੍ਤਿ ਖਾਰੇਨ ਛਿਨ੍ਦਿਤੁਂ. ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਵਣਤੇਲ’’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੨੬੭) ਵਚਨਤੋ ਯਦਿ ਵਣੋ ਨ ਰੁਹਤਿ, ਵਣਰੁਹਨਤੇਲਂ ਪਚਿਤਬ੍ਬਂ. ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਵਿਕਾਸਿਕਂ ਸਬ੍ਬਂ ਵਣਪਟਿਕਮ੍ਮ’’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੨੬੭) ਵਚਨਤੋ ਯਦਿ ਤੇਲਂ ਗਲ਼ਤਿ, ਵਿਕਾਸਿਕਂ ਦਾਤਬ੍ਬਂ, ਸਬ੍ਬਂ ਵਣਪਟਿਕਮ੍ਮਂ ਕਾਤਬ੍ਬਂ. ਤਤ੍ਥ ਵਿਕਾਸਿਕਨ੍ਤਿ ਤੇਲਰੁਨ੍ਧਨਪਿਲੋਤਿਕਂ. ਸਬ੍ਬਂ ਵਣਪਟਿਕਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਵਣਪਟਿਕਮ੍ਮਂ ਨਾਮ ਅਤ੍ਥਿ, ਸਬ੍ਬਂ ਅਨੁਜਾਨਾਮੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਮਹਾਵਿਕਟਕਥਾ ਪੁਬ੍ਬੇ ਵੁਤ੍ਤਾਵ.

ਸਾਮਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾਤਿ ਇਦਂ ਨ ਕੇਵਲਂ ਸਪ੍ਪਦਟ੍ਠਸ੍ਸੇਵ, ਅਞ੍ਞਸ੍ਮਿਮ੍ਪਿ ਦਟ੍ਠਵਿਸੇ ਸਤਿ ਸਾਮਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤਬ੍ਬਂ, ਅਞ੍ਞੇਸੁ ਪਨ ਕਾਰਣੇਸੁ ਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤਮੇਵ ਵਟ੍ਟਤਿ.

ਵਿਸਪੀਤਕਥਾ

ਵਿਸਪੀਤਕਥਾਯਂ ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਗੂਥਂ ਪਾਯੇਤੁ’’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੨੬੮) ਵਚਨਤੋ ਪੀਤਵਿਸਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਗੂਥਂ ਪਾਯੇਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ. ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਯਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਸ੍ਵੇਵ ਪਟਿਗ੍ਗਹੋ ਕਤੋ, ਨ ਪੁਨ ਪਟਿਗ੍ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੨੬੮) ਵਚਨਤੋ ਤਦੇਵ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ (ਮਹਾਵ. ਅਟ੍ਠ. ੨੬੮) ਪਨ ਨ ਪੁਨ ਪਟਿਗ੍ਗਹੇਤਬ੍ਬੋਤਿ ਸਚੇ ਭੂਮਿਪ੍ਪਤ੍ਤੋ, ਪਟਿਗ੍ਗਹਾਪੇਤਬ੍ਬੋ, ਅਪ੍ਪਤ੍ਤਂ ਪਨ ਗਹੇਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ.

ਘਰਦਿਨ੍ਨਕਾਬਾਧਕਥਾ

ਘਰਦਿਨ੍ਨਕਾਬਾਧਕਥਾਯਂ ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸੀਤਾਲੋਲ਼ਿਂ ਪਾਯੇਤੁ’’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੨੬੯) ਵਚਨਤੋ ਘਰਦਿਨ੍ਨਕਾਬਾਧਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਸੀਤਾਲੋਲ਼ਿਂ ਪਾਯੇਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਘਰਦਿਨ੍ਨਕਾਬਾਧੋਤਿ ਵਸੀਕਰਣਪਾਣਕਸਮੁਟ੍ਠਿਤਰੋਗੋ. ਟੀਕਾਯਂ (ਸਾਰਤ੍ਥ. ਟੀ. ਮਹਾਵਗ੍ਗ ੩.੨੬੯) ਪਨ ‘‘ਘਰਦਿਨ੍ਨਕਾਬਾਧੋ ਨਾਮ ਵਸੀਕਰਣਤ੍ਥਾਯ ਘਰਣਿਯਾ ਦਿਨ੍ਨਭੇਸਜ੍ਜਸਮੁਟ੍ਠਿਤੋ ਆਬਾਧੋ. ਤੇਨਾਹ ‘ਵਸੀਕਰਣਪਾਣਕਸਮੁਟ੍ਠਿਤਰੋਗੋ’ਤਿ. ਘਰ-ਸਦ੍ਦੋ ਚੇਤ੍ਥ ਅਭੇਦੇਨ ਘਰਣਿਯਾ ਵਤ੍ਤਮਾਨੋ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਵਿਮਤਿਵਿਨੋਦਨਿਯਮ੍ਪਿ (ਵਿ. ਵਿ. ਟੀ. ਮਹਾਵਗ੍ਗ ੨.੨੬੭-੨੬੯) ‘‘ਘਰਦਿਨ੍ਨਕਾਬਾਧੋ ਨਾਮ ਘਰਣਿਯਾ ਦਿਨ੍ਨਵਸੀਕਰਣਭੇਸਜ੍ਜਸਮੁਟ੍ਠਿਤੋ ਆਬਾਧੋ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਸੀਤਾਲੋਲ਼ਿਨ੍ਤਿ ਨਙ੍ਗਲੇਨ ਕਸਨ੍ਤਸ੍ਸ ਫਾਲੇ ਲਗ੍ਗਮਤ੍ਤਿਕਂ ਉਦਕੇਨ ਆਲੋਲ਼ੇਤ੍ਵਾ ਪਾਯੇਤੁਂ ਅਨੁਜਾਨਾਮੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ.

ਦੁਟ੍ਠਗਹਣਿਕਕਥਾ

ਦੁਟ੍ਠਗਹਣਿਕਕਥਾਯਂ ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਆਮਿਸਖਾਰਂ ਪਾਯੇਤੁ’’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੨੬੯) ਵਚਨਤੋ ਦੁਟ੍ਠਗਹਣਿਕਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਆਮਿਸਖਾਰਂ ਪਾਯੇਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਦੁਟ੍ਠਗਹਣਿਕੋਤਿ ਵਿਪਨ੍ਨਗਹਣਿਕੋ, ਕਿਚ੍ਛੇਨ ਉਚ੍ਚਾਰੋ ਨਿਕ੍ਖਮਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਆਮਿਸਖਾਰਨ੍ਤਿ ਸੁਕ੍ਖੋਦਨਂ ਝਾਪੇਤ੍ਵਾ ਤਾਯ ਛਾਰਿਕਾਯ ਪਗ੍ਘਰਿਤਂ ਖਾਰੋਦਕਂ. ਵਿਮਤਿਵਿਨੋਦਨਿਯਂ (ਵਿ. ਵਿ. ਟੀ. ਮਹਾਵਗ੍ਗ ੨.੨੬੭-੨੬੯) ਪਨ ‘‘ਤਾਯ ਛਾਰਿਕਾਯ ਪਗ੍ਘਰਿਤਂ ਖਾਰੋਦਕਨ੍ਤਿ ਪਰਿਸ੍ਸਾਵਨੇ ਤਂ ਛਾਰਿਕਂ ਪਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਉਦਕੇ ਅਭਿਸਿਞ੍ਚਿਤੇ ਤਤੋ ਛਾਰਿਕਤੋ ਹੇਟ੍ਠਾ ਪਗ੍ਘਰਿਤਂ ਖਾਰੋਦਕ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਪਣ੍ਡੁਰੋਗਾਬਾਧਕਥਾ

ਪਣ੍ਡੁਰੋਗਾਬਾਧਕਥਾਯਂ ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਮੁਤ੍ਤਹਰੀਤਕਂ ਪਾਯੇਤੁ’’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੨੬੯) ਵਚਨਤੋ ਪਣ੍ਡੁਰੋਗਾਬਾਧਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਮੁਤ੍ਤਹਰੀਤਕਂ ਪਾਯੇਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਮੁਤ੍ਤਹਰੀਤਕਨ੍ਤਿ ਗੋਮੁਤ੍ਤਪਰਿਭਾਵਿਤਂ ਹਰੀਤਕਂ.

ਛਵਿਦੋਸਾਬਾਧਕਥਾ

ਛਵਿਦੋਸਾਬਾਧਕਥਾਯਂ ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਗਨ੍ਧਾਲੇਪਂ ਕਾਤੁ’’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੨੬੯) ਵਚਨਤੋ ਛਵਿਦੋਸਾਬਾਧਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਗਨ੍ਧਾਲੇਪਂ ਕਾਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ.

ਅਭਿਸਨ੍ਨਕਾਯਕਥਾ

ਅਭਿਸਨ੍ਨਕਾਯਕਥਾਯਂ ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਵਿਰੇਚਨਂ ਪਾਤੁ’’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੨੬੯) ਵਚਨਤੋ ਅਭਿਸਨ੍ਨਕਾਯਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਵਿਰੇਚਨਂ ਪਾਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਅਭਿਸਨ੍ਨਕਾਯੋਤਿ ਉਸ੍ਸਨ੍ਨਦੋਸਕਾਯੋ. ਅਚ੍ਛਕਞ੍ਜਿਯਾ ਅਤ੍ਥੋ ਹੋਤਿ, ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਚ੍ਛਕਞ੍ਜਿਯ’’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੨੬੯) ਵਚਨਤੋ ਅਚ੍ਛਕਞ੍ਜਿਯਂ ਪਾਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਅਚ੍ਛਕਞ੍ਜਿਯਨ੍ਤਿ ਤਣ੍ਡੁਲੋਦਕਮਣ੍ਡੋ. ਅਕਟਯੂਸੇਨ ਅਤ੍ਥੋ ਹੋਤਿ, ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਕਟਯੂਸ’’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੨੬੯) ਵਚਨਤੋ ਅਕਟਯੂਸਂ ਪਾਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਅਕਟਯੂਸਨ੍ਤਿ ਅਸਿਨਿਦ੍ਧੋ ਮੁਗ੍ਗਪਚਿਤਪਾਨੀਯੋ. ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨਿਯਂ (ਸਾਰਤ੍ਥ. ਟੀ. ਮਹਾਵਗ੍ਗ ੩.੨੬੯) ਪਨ ਵਿਮਤਿਵਿਨੋਦਨਿਯਞ੍ਚ (ਵਿ. ਵਿ. ਟੀ. ਮਹਾਵਗ੍ਗ ੨.੨੬੭-੨੬੯) ‘‘ਅਕਟਯੂਸੇਨਾਤਿ ਅਨਭਿਸਙ੍ਖਤੇਨ ਮੁਗ੍ਗਯੂਸੇਨਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਕਟਾਕਟੇਨ ਅਤ੍ਥੋ ਹੋਤਿ, ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਕਟਾਕਟ’’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੨੬੯) ਵਚਨਤੋ ਕਟਾਕਟਂ ਪਾਯੇਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਕਟਾਕਟਨ੍ਤਿ ਸੋਵ ਧੋਤਸਿਨਿਦ੍ਧੋ. ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨਿਯਂ (ਸਾਰਤ੍ਥ. ਟੀ. ਮਹਾਵਗ੍ਗ ੩.੨੬੯) ਵਿਮਤਿਵਿਨੋਦਨਿਯਞ੍ਚ (ਵਿ. ਵਿ. ਟੀ. ਮਹਾਵਗ੍ਗ ੨.੨੬੭-੨੬੯) ‘‘ਕਟਾਕਟੇਨਾਤਿ ਮੁਗ੍ਗੇ ਪਚਿਤ੍ਵਾ ਅਚਾਲੇਤ੍ਵਾਵ ਪਰਿਸ੍ਸਾਵਿਤੇਨ ਮੁਗ੍ਗਯੂਸੇਨਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਪਟਿਚ੍ਛਾਦਨੀਯੇਨ ਅਤ੍ਥੋ ਹੋਤਿ, ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਟਿਚ੍ਛਾਦਨੀਯ’’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੨੬੯) ਵਚਨਤੋ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦਨੀਯਂ ਪਾਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦਨੀਯੇਨਾਤਿ ਮਂਸਰਸੇਨ.

ਲੋਣਸੋਵੀਰਕਕਥਾ

ਲੋਣਸੋਵੀਰਕਕਥਾਯਂ ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਗਿਲਾਨਸ੍ਸ ਲੋਣਸੋਵੀਰਕਂ, ਅਗਿਲਾਨਸ੍ਸ ਉਦਕਸਮ੍ਭਿਨ੍ਨਂ ਪਾਨਪਰਿਭੋਗੇਨ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤੁ’’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੨੭੩) ਵਚਨਤੋ ਗਿਲਾਨੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਲੋਣਸੋਵੀਰਕਂ ਪਾਤਬ੍ਬਂ, ਅਗਿਲਾਨੇਨ ਉਦਕਸਮ੍ਭਿਨ੍ਨਂ ਕਤ੍ਵਾ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤਬ੍ਬਂ, ਤਞ੍ਚ ‘‘ਪਾਨਪਰਿਭੋਗੇਨਾ’’ਤਿ ਵਚਨਤੋ ਵਿਕਾਲੇਪਿ ਵਟ੍ਟਤਿ.

ਤਤ੍ਥ ਲੋਣਸੋਵੀਰਕਂ ਨਾਮ ਸਬ੍ਬਰਸਾਭਿਸਙ੍ਖਤਂ ਏਕਂ ਭੇਸਜ੍ਜਂ, ਤਂ ਕਿਰ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਹਰੀਤਕਾਮਲਕਵਿਭੀਤਕਕਸਾਵੇ ਸਬ੍ਬਧਞ੍ਞਾਨਿ ਸਬ੍ਬਅਪਰਣ੍ਣਾਨਿ ਸਤ੍ਤਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਧਞ੍ਞਾਨਂ ਓਦਨਂ ਕਦਲਿਫਲਾਦੀਨਿ ਸਬ੍ਬਫਲਾਨਿ ਵੇਤ੍ਤਕੇਤਕਖਜ੍ਜੂਰਿਕਲ਼ੀਰਾਦਯੋ ਸਬ੍ਬਕਲ਼ੀਰੇ ਮਚ੍ਛਮਂਸਖਣ੍ਡਾਨਿ ਅਨੇਕਾਨਿ ਚ ਮਧੁਫਾਣਿਤਸਿਨ੍ਧਵਲੋਣਤਿਕਟੁਕਾਦੀਨਿ ਭੇਸਜ੍ਜਾਨਿ ਪਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਕੁਮ੍ਭਿਮੁਖਂ ਲਿਮ੍ਪਿਤ੍ਵਾ ਏਕਂ ਦ੍ਵੇ ਤੀਣਿ ਸਂਵਚ੍ਛਰਾਨਿ ਠਪੇਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਪਰਿਪਚ੍ਚਿਤ੍ਵਾ ਜਮ੍ਬੁਰਸਵਣ੍ਣਂ ਹੋਤਿ, ਵਾਤਕਾਸਕੁਟ੍ਠਪਣ੍ਡੁਭਗਣ੍ਡਲਾਦੀਨਂ ਸਿਨਿਦ੍ਧਭੋਜਨਭੁਤ੍ਤਾਨਞ੍ਚ ਉਤ੍ਤਰਪਾਨਂ ਭਤ੍ਤਜੀਰਣਕਭੇਸਜ੍ਜਂ ਤਾਦਿਸਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਤਂ ਪਨੇਤਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਪਚ੍ਛਾਭਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਗਿਲਾਨਾਨਂ ਪਾਕਤਿਕਮੇਵ. ਅਗਿਲਾਨਾਨਂ ਪਨ ਉਦਕਸਮ੍ਭਿਨ੍ਨਂ ਪਾਨਪਰਿਭੋਗੇਨਾਤਿ.

ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨਿਯਂ (ਸਾਰਤ੍ਥ. ਟੀ. ੨.੧੯੧-੧੯੨) ਪਨ ‘‘ਪਾਨਪਰਿਭੋਗੇਨਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਲੋਣਸੋਵੀਰਕਂ ਯਾਮਕਾਲਿਕ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਵਿਮਤਿਵਿਨੋਦਨਿਯਂ (ਵਿ. ਵਿ. ਟੀ. ੧.੧੯੨) ਪਨ ‘‘ਪਾਨਪਰਿਭੋਗੇਨ ਵਟ੍ਟਤੀਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ. ਏਵਂ ਪਨ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਲੋਣਸੋਵੀਰਕਂ ਯਾਮਕਾਲਿਕਨ੍ਤਿ ਕੇਚਿ ਵਦਨ੍ਤਿ, ਕੇਚਿ ਪਨ ‘ਗਿਲਾਨਾਨਂ ਪਾਕਤਿਕਮੇਵ, ਅਗਿਲਾਨਾਨਂ ਪਨ ਉਦਕਸਮ੍ਭਿਨ੍ਨ’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਗੁਲ਼ਂ ਵਿਯ ਸਤ੍ਤਾਹਕਾਲਿਕ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਵਜਿਰਬੁਦ੍ਧਿਟੀਕਾਯਂ (ਵਜਿਰ. ਟੀ. ਮਹਾਵਗ੍ਗ ੨੬੩) ਪਨ ‘‘ਅਵਿਸੇਸੇਨ ਸਤਿਪਚ੍ਚਯਤਾ ਵੁਤ੍ਤਾ. ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਖਨ੍ਧਕੇ ‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਗਿਲਾਨਸ੍ਸ ਗੁਲ਼ਂ, ਅਗਿਲਾਨਸ੍ਸ ਗੁਲ਼ੋਦਕਂ, ਗਿਲਾਨਸ੍ਸ ਲੋਣਸੋਵੀਰਕਂ, ਅਗਿਲਾਨਸ੍ਸ ਉਦਕਸਮ੍ਭਿਨ੍ਨ’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੨੮੪) ਵੁਤ੍ਤਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਿਦ੍ਧਂ ‘ਸਤਿਪਚ੍ਚਯਤਾ ਗਿਲਾਨਾਗਿਲਾਨਵਸੇਨ ਦੁਵਿਧਾ’ਤਿ’’ ਵੁਤ੍ਤਂ.

ਅਨ੍ਤੋਵੁਤ੍ਥਾਦਿਕਥਾ

ਅਨ੍ਤੋਵੁਤ੍ਥਾਦਿਕਥਾਯਂ ‘‘ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਭਗਵਤੋ ਉਦਰਵਾਤਾਬਾਧੋ ਹੋਤਿ, ਅਥ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਆਨਨ੍ਦੋ ‘ਪੁਬ੍ਬੇਪਿ ਭਗਵਤੋ ਉਦਰਵਾਤਾਬਾਧੋ ਤੇਕਟੁਲਯਾਗੁਯਾ ਫਾਸੁ ਹੋਤੀ’ਤਿ ਸਾਮਂ ਤਿਲਮ੍ਪਿ ਤਣ੍ਡੁਲਮ੍ਪਿ ਮੁਗ੍ਗਮ੍ਪਿ ਵਿਞ੍ਞਾਪੇਤ੍ਵਾ ਅਨ੍ਤੋ ਵਾਸੇਤ੍ਵਾ ਅਨ੍ਤੋ ਸਾਮਂ ਪਚਿਤ੍ਵਾ ਭਗਵਤੋ ਉਪਨਾਮੇਸਿ ‘ਪਿਵਤੁ ਭਗਵਾ ਤੇਕਟੁਲਯਾਗੁ’ਨ੍ਤਿ. ਜਾਨਨ੍ਤਾਪਿ ਤਥਾਗਤਾ ਪੁਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਜਾਨਨ੍ਤਾਪਿ ਨ ਪੁਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਕਾਲਂ ਵਿਦਿਤ੍ਵਾ ਪੁਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਕਾਲਂ ਵਿਦਿਤ੍ਵਾ ਨ ਪੁਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਅਤ੍ਥਸਞ੍ਹਿਤਂ ਤਥਾਗਤਾ ਪੁਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਨੋ ਅਨਤ੍ਥਸਞ੍ਹਿਤਂ, ਅਨਤ੍ਥਸਞ੍ਹਿਤੇ ਸੇਤੁਘਾਤੋ ਤਥਾਗਤਾਨਂ. ਦ੍ਵੀਹਿ ਆਕਾਰੇਹਿ ਬੁਦ੍ਧਾ ਭਗਵਨ੍ਤੋ ਭਿਕ੍ਖੂ ਪਟਿਪੁਚ੍ਛਨ੍ਤਿ ‘ਧਮ੍ਮਂ ਵਾ ਦੇਸੇਸ੍ਸਾਮ, ਸਾਵਕਾਨਂ ਵਾ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਪਞ੍ਞਪੇਸ੍ਸਾਮਾ’ਤਿ.

ਅਥ ਖੋ ਭਗਵਾ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਆਨਨ੍ਦਂ ਆਮਨ੍ਤੇਸਿ ‘ਕੁਤਾਯਂ, ਆਨਨ੍ਦ, ਯਾਗੂ’ਤਿ. ਅਥ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਆਨਨ੍ਦੋ ਭਗਵਤੋ ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਆਰੋਚੇਸਿ. ਵਿਗਰਹਿ ਬੁਦ੍ਧੋ ਭਗਵਾ ਅਨਨੁਚ੍ਛਵਿਕਂ, ਆਨਨ੍ਦ, ਅਨਨੁਲੋਮਿਕਂ ਅਪ੍ਪਤਿਰੂਪਂ ਅਸ੍ਸਮਣਕਂ ਅਕਪ੍ਪਿਯਂ ਅਕਰਣੀਯਂ, ਕਥਞ੍ਹਿ ਨਾਮ ਤ੍ਵਂ, ਆਨਨ੍ਦ, ਏਵਰੂਪਾਯ ਬਾਹੁਲ੍ਲਾਯ ਚੇਤੇਸ੍ਸਸਿ, ਯਦਪਿ, ਆਨਨ੍ਦ, ਅਨ੍ਤੋ ਵੁਤ੍ਥਂ, ਤਦਪਿ ਅਕਪ੍ਪਿਯਂ. ਯਦਪਿ ਅਨ੍ਤੋ ਪਕ੍ਕਂ, ਤਦਪਿ ਅਕਪ੍ਪਿਯਂ. ਯਦਪਿ ਸਾਮਂ ਪਕ੍ਕਂ, ਤਦਪਿ ਅਕਪ੍ਪਿਯਂ. ਨੇਤਂ, ਆਨਨ੍ਦ, ਅਪ੍ਪਸਨ੍ਨਾਨਂ ਵਾ ਪਸਾਦਾਯ…ਪੇ… ਵਿਗਰਹਿਤ੍ਵਾ ਧਮ੍ਮਿਂ ਕਥਂ ਕਤ੍ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਮਨ੍ਤੇਸਿ – ਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਨ੍ਤੋ ਵੁਤ੍ਥਂ ਅਨ੍ਤੋ ਪਕ੍ਕਂ ਸਾਮਂ ਪਕ੍ਕਂ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤਬ੍ਬਂ, ਯੋ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜੇਯ੍ਯ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸ. ਅਨ੍ਤੋ ਚੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਵੁਤ੍ਥਂ ਅਨ੍ਤੋ ਪਕ੍ਕਂ ਸਾਮਂ ਪਕ੍ਕਂ, ਤਞ੍ਚੇ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜੇਯ੍ਯ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਤਿਣ੍ਣਂ ਦੁਕ੍ਕਟਾਨਂ. ਅਨ੍ਤੋ ਚੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਵੁਤ੍ਥਂ ਅਨ੍ਤੋ ਪਕ੍ਕਂ ਅਞ੍ਞੇਹਿ ਪਕ੍ਕਂ, ਤਞ੍ਚੇ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜੇਯ੍ਯ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਦੁਕ੍ਕਟਾਨਂ. ਅਨ੍ਤੋ ਚੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਵੁਤ੍ਥਂ ਬਹਿ ਪਕ੍ਕਂ ਸਾਮਂ ਪਕ੍ਕਂ, ਤਞ੍ਚੇ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜੇਯ੍ਯ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਦੁਕ੍ਕਟਾਨਂ. ਬਹਿ ਚੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਵੁਤ੍ਥਂ ਅਨ੍ਤੋ ਪਕ੍ਕਂ ਸਾਮਂ ਪਕ੍ਕਂ, ਤਞ੍ਚੇ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜੇਯ੍ਯ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਦੁਕ੍ਕਟਾਨਂ. ਅਨ੍ਤੋ ਚੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਵੁਤ੍ਥਂ ਬਹਿ ਪਕ੍ਕਂ ਅਞ੍ਞੇਹਿ ਪਕ੍ਕਂ, ਤਞ੍ਚੇ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜੇਯ੍ਯ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸ. ਬਹਿ ਚੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਵੁਤ੍ਥਂ ਅਨ੍ਤੋ ਪਕ੍ਕਂ ਅਞ੍ਞੇਹਿ ਪਕ੍ਕਂ, ਤਞ੍ਚੇ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜੇਯ੍ਯ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸ. ਬਹਿ ਚੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਵੁਤ੍ਥਂ ਬਹਿ ਪਕ੍ਕਂ ਸਾਮਂ ਪਕ੍ਕਂ, ਤਞ੍ਚੇ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜੇਯ੍ਯ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸ. ਬਹਿ ਚੇ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਵੁਤ੍ਥਂ ਬਹਿ ਪਕ੍ਕਂ ਅਞ੍ਞੇਹਿ ਪਕ੍ਕਂ, ਤਞ੍ਚੇ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜੇਯ੍ਯ, ਅਨਾਪਤ੍ਤੀ’’ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੨੭੪) ਵਚਨਤੋ ਸਹਸੇਯ੍ਯਪ੍ਪਹੋਨਕੇ ਠਾਨੇ ਵੁਤ੍ਥਤਾ, ਤਤ੍ਥ ਪਕ੍ਕਤਾ, ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੇਨ ਸਾਮਂ ਪਕ੍ਕਤਾਤਿ ਇਮੇਸਂ ਤਿਣ੍ਣਂ ਅਙ੍ਗਾਨਂ ਸਮ੍ਭਵੇ ਸਤਿ ਤਿਸ੍ਸੋ ਆਪਤ੍ਤਿਯੋ, ਦ੍ਵਿਨ੍ਨਂ ਸਮ੍ਭਵੇ ਦ੍ਵੇ ਆਪਤ੍ਤਿਯੋ, ਏਕਸ੍ਸ ਅਙ੍ਗਸ੍ਸ ਸਮ੍ਭਵੇ ਏਕਾ ਆਪਤ੍ਤੀਤਿ ਵੇਦਿਤਬ੍ਬਂ.

ਅਨ੍ਤੋ ਵੁਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ਅਕਪ੍ਪਿਯਕੁਟਿਯਂ ਵੁਤ੍ਥਂ. ਸਾਮਂ ਪਕ੍ਕਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਆਮਿਸਂ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਪਚਿਤੁਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਸਚੇਪਿਸ੍ਸ ਉਣ੍ਹਯਾਗੁਯਾ ਸੁਲਸਿਪਣ੍ਣਾਨਿ ਵਾ ਸਿਙ੍ਗਿਵੇਰਂ ਵਾ ਲੋਣਂ ਵਾ ਪਕ੍ਖਿਪਨ੍ਤਿ, ਤਮ੍ਪਿ ਚਾਲੇਤੁਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ. ‘‘ਯਾਗੁਂ ਨਿਬ੍ਬਾਪੇਮੀ’’ਤਿ ਪਨ ਚਾਲੇਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਉਤ੍ਤਣ੍ਡੁਭਤ੍ਤਂ ਲਭਿਤ੍ਵਾਪਿ ਪਿਦਹਿਤੁਂ ਨ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਸਚੇ ਪਨ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਪਿਦਹਿਤ੍ਵਾਵ ਦੇਨ੍ਤਿ, ਵਟ੍ਟਤਿ. ‘‘ਭਤ੍ਤਂ ਵਾ ਮਾ ਨਿਬ੍ਬਾਯਤੂ’’ਤਿ ਪਿਦਹਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ. ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪੁਨ ਪਾਕਂ ਪਚਿਤੁ’’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੨੭੪) ਵਚਨਤੋ ਪੁਬ੍ਬੇ ਅਨੁਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੇਹਿ ਪਕ੍ਕਂ ਪੁਨ ਪਚਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ (ਮਹਾਵ. ਅਟ੍ਠ. ੨੭੪) ‘‘ਖੀਰਤਕ੍ਕਾਦੀਸੁ ਪਨ ਸਕਿਂ ਕੁਥਿਤੇਸੁ ਅਗ੍ਗਿਂ ਦਾਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ ਪੁਨਪਾਕਸ੍ਸ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਤ੍ਤਾ’’ਤਿ. ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਨ੍ਤੋ ਵਾਸੇਤੁ’’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੨੭੪) ਵਚਨਤੋ ਦੁਬ੍ਭਿਕ੍ਖਸਮਯੇ ਤਣ੍ਡੁਲਾਦੀਨਿ ਅਨ੍ਤੋ ਵਾਸੇਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ. ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਨ੍ਤੋ ਪਚਿਤੁ’’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੨੭੪) ਵਚਨਤੋ ਦੁਬ੍ਭਿਕ੍ਖਸਮਯੇ ਅਨ੍ਤੋ ਪਚਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ. ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਸਾਮਂ ਪਚਿਤੁ’’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੨੭੪) ਵਚਨਤੋ ਦੁਬ੍ਭਿਕ੍ਖਸਮਯੇ ਸਾਮਮ੍ਪਿ ਪਚਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ. ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਨ੍ਤੋ ਵੁਤ੍ਥਂ ਅਨ੍ਤੋ ਪਕ੍ਕਂ ਸਾਮਂ ਪਕ੍ਕ’’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੨੭੪) ਵਚਨਤੋ ਦੁਬ੍ਭਿਕ੍ਖਸਮਯੇ ਤੀਣਿਪਿ ਵਟ੍ਟਨ੍ਤਿ.

ਉਗ੍ਗਹਿਤਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤਕਥਾ

ਉਗ੍ਗਹਿਤਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤਕਥਾਯਂ ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਯਤ੍ਥ ਫਲਖਾਦਨੀਯਂ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਕਪ੍ਪਿਯਕਾਰਕੋ ਚ ਨ ਹੋਤਿ, ਸਾਮਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਹਰਿਤ੍ਵਾ ਕਪ੍ਪਿਯਕਾਰਕੇ ਪਸ੍ਸਿਤ੍ਵਾ ਭੂਮਿਯਂ ਨਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍ਵਾ ਪਟਿਗ੍ਗਹਾਪੇਤ੍ਵਾ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤੁਂ, ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਉਗ੍ਗਹਿਤਂ ਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤੁ’’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੨੭੫) ਵਚਨਤੋ ਤਥਾ ਕਤ੍ਵਾ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਆਪਤ੍ਤਿ ਨ ਹੋਤੀਤਿ.

ਤਤੋਨੀਹਟਕਥਾ

ਤਤੋ ਨੀਹਟਕਥਾਯਂ ‘‘ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਥ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਥ. ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਤਤੋ ਨੀਹਟਂ ਭੁਤ੍ਤਾਵਿਨਾ ਪਵਾਰਿਤੇਨ ਅਨਤਿਰਿਤ੍ਤਂ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤੁ’’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੨੭੬) ਵਚਨਤੋ ਯਸ੍ਮਿਂ ਦਾਨੇ ਨਿਮਨ੍ਤਿਤਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਤਤੋ ਦਾਨਤੋ ਨੀਹਟਂ ਭੋਜਨਂ ਪਵਾਰਿਤੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਭੁਞ੍ਜਿਤਬ੍ਬਂ, ਨ ਪਵਾਰਿਤਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇਨ ਆਪਤ੍ਤਿ ਹੋਤਿ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ (ਮਹਾਵ. ਅਟ੍ਠ. ੨੭੬) ‘‘ਤਤੋ ਨੀਹਟਨ੍ਤਿ ਯਤ੍ਥ ਨਿਮਨ੍ਤਿਤਾ ਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਤਤੋ ਨੀਹਟ’’ਨ੍ਤਿ.

ਪੁਰੇਭਤ੍ਤਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤਕਥਾ

ਪੁਰੇਭਤ੍ਤਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤਕਥਾਯਂ ‘‘ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਥ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਥ, ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪੁਰੇਭਤ੍ਤਂ ਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤਂ ਭੁਤ੍ਤਾਵਿਨਾ ਪਵਾਰਿਤੇਨ ਅਨਤਿਰਿਤ੍ਤਂ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤੁ’’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੨੭੭) ਵਚਨਤੋ ਪੁਰੇਭਤ੍ਤਂ ਪਟਿਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਨਿਕ੍ਖਿਪਿਤਂ ਪਵਾਰਿਤੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਅਤਿਰਿਤ੍ਤਂ ਅਕਤ੍ਵਾ ਭੁਞ੍ਜਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਪਵਾਰਿਤਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇਨ ਆਪਤ੍ਤਿ ਨ ਹੋਤਿ.

ਵਨਟ੍ਠਪੋਕ੍ਖਰਟ੍ਠਕਥਾ

ਵਨਟ੍ਠਪੋਕ੍ਖਰਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ‘‘ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਕਾਯਡਾਹਾਬਾਧੋ ਹੋਤਿ. ਅਥ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਮਹਾਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨੋ ਯੇਨਾਯਸ੍ਮਾ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤੋ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ, ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍ਵਾ ਆਯਸ੍ਮਨ੍ਤਂ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਂ ਏਤਦਵੋਚ ‘ਪੁਬ੍ਬੇ ਤੇ, ਆਵੁਸੋ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤ, ਕਾਯਡਾਹਾਬਾਧੋ ਕੇਨ ਫਾਸੁ ਹੋਤੀ’ਤਿ. ਭਿਸੇਹਿ ਚ ਮੇ, ਆਵੁਸੋ, ਮੁਲ਼ਾਲਿਕਾਹਿ ਚਾਤਿ…ਪੇ… ਅਥ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਤੋ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਭਿਸੇ ਚ ਮੁਲ਼ਾਲਿਕਾਯੋ ਚ ਪਰਿਭੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਕਾਯਡਾਹਾਬਾਧੋ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਮ੍ਭਿ…ਪੇ… ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਥ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਥ. ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਵਨਟ੍ਠਂ ਪੋਕ੍ਖਰਟ੍ਠਂ ਭੁਤ੍ਤਾਵਿਨਾ ਪਵਾਰਿਤੇਨ ਅਨਤਿਰਿਤ੍ਤਂ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤੁ’’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੨੭੮) ਵਚਨਤੋ ਵਨਟ੍ਠਂ ਪੋਕ੍ਖਰਟ੍ਠਂ ਪਵਾਰਿਤੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ, ਪਵਾਰਿਤਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇਨ ਆਪਤ੍ਤਿ ਨ ਹੋਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਵਨਟ੍ਠਂ ਪੋਕ੍ਖਰਟ੍ਠਨ੍ਤਿ ਵਨੇ ਚੇਵ ਪਦੁਮਿਨਿਗਚ੍ਛੇ ਚ ਜਾਤਂ.

ਅਕਤਕਪ੍ਪਕਥਾ

ਅਕਤਕਪ੍ਪਕਥਾਯਂ ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਬੀਜਂ ਨਿਬ੍ਬਟ੍ਟਬੀਜਂ ਅਕਤਕਪ੍ਪਂ ਫਲਂ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤੁ’’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੨੭੮) ਵਚਨਤੋ ਅਬੀਜਞ੍ਚ ਨਿਬ੍ਬਟ੍ਟਬੀਜਞ੍ਚ ਫਲਂ ਅਗ੍ਗਿਸਤ੍ਥਨਖੇਹਿ ਸਮਣਕਪ੍ਪਂ ਅਕਤ੍ਵਾਪਿ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਅਬੀਜਨ੍ਤਿ ਤਰੁਣਫਲਂ, ਯਸ੍ਸ ਬੀਜਂ ਅਙ੍ਕੁਰਂ ਨ ਜਨੇਤਿ. ਨਿਬ੍ਬਟ੍ਟਬੀਜਨ੍ਤਿ ਬੀਜਂ ਨਿਬ੍ਬਟ੍ਟੇਤ੍ਵਾ ਅਪਨੇਤ੍ਵਾ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤਬ੍ਬਕਂ ਅਮ੍ਬਪਨਸਾਦਿ, ਤਾਨਿ ਫਲਾਨਿ ਕਪ੍ਪਿਯਕਾਰਕੇ ਅਸਤਿ ਕਪ੍ਪਂ ਅਕਤ੍ਵਾਪਿ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ.

ਯਾਗੁਕਥਾ

ਯਾਗੁਕਥਾਯਂ ‘‘ਦਸਯਿਮੇ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਆਨਿਸਂਸਾ ਯਾਗੁਯਾ. ਕਤਮੇ ਦਸ, ਯਾਗੁਂ ਦੇਨ੍ਤੋ ਆਯੁਂ ਦੇਤਿ, ਵਣ੍ਣਂ ਦੇਤਿ, ਸੁਖਂ ਦੇਤਿ, ਬਲਂ ਦੇਤਿ, ਪਟਿਭਾਨਂ ਦੇਤਿ, ਯਾਗੁਪੀਤਾ ਖੁਦਂ ਪਟਿਹਨਤਿ, ਪਿਪਾਸਂ ਵਿਨੇਤਿ, ਵਾਤਂ ਅਨੁਲੋਮੇਤਿ, ਵਤ੍ਥਿਂ ਸੋਧੇਤਿ, ਆਮਾਵਸੇਸਂ ਪਾਚੇਤਿ. ਇਮੇ ਖੋ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਦਸਾਨਿਸਂਸਾ ਯਾਗੁਯਾਤਿ.

‘ਯੋ ਸਞ੍ਞਤਾਨਂ ਪਰਦਤ੍ਤਭੋਜਿਨਂ;

ਕਾਲੇਨ ਸਕ੍ਕਚ੍ਚ ਦਦਾਤਿ ਯਾਗੁਂ;

ਦਸਸ੍ਸ ਠਾਨਾਨਿ ਅਨੁਪ੍ਪਵੇਚ੍ਛਤਿ;

ਆਯੁਞ੍ਚ ਵਣ੍ਣਞ੍ਚ ਸੁਖਂ ਬਲਞ੍ਚ.

‘ਪਟਿਭਾਨਮਸ੍ਸ ਉਪਜਾਯਤੇ ਤਤੋ;

ਖੁਦ੍ਦਂ ਪਿਪਾਸਞ੍ਚ ਬ੍ਯਪਨੇਤਿ ਵਾਤਂ;

ਸੋਧੇਤਿ ਵਤ੍ਥਿਂ ਪਰਿਣਾਮੇਤਿ ਭਤ੍ਤਂ;

ਭੇਸਜ੍ਜਮੇਤਂ ਸੁਗਤੇਨ ਵਣ੍ਣਿਤਂ.

‘ਤਸ੍ਮਾ ਹਿ ਯਾਗੁਂ ਅਲਮੇਵ ਦਾਤੁਂ;

ਨਿਚ੍ਚਂ ਮਨੁਸ੍ਸੇਨ ਸੁਖਤ੍ਥਿਕੇਨ;

ਦਿਬ੍ਬਾਨਿ ਵਾ ਪਤ੍ਥਯਤਾ ਸੁਖਾਨਿ;

ਮਾਨੁਸ੍ਸਸੋਭਗ੍ਯਤਮਿਚ੍ਛਤਾ ਵਾ’ਤਿ.

ਅਥ ਖੋ ਭਗਵਾ ਤਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ ਇਮਾਹਿ ਗਾਥਾਹਿ ਅਨੁਮੋਦਿਤ੍ਵਾ ਉਟ੍ਠਾਯਾਸਨਾ ਪਕ੍ਕਾਮਿ. ਅਥ ਖੋ ਭਗਵਾ ਏਤਸ੍ਮਿਂ ਨਿਦਾਨੇ ਏਤਸ੍ਮਿਂ ਪਕਰਣੇ ਧਮ੍ਮਿਂ ਕਥਂ ਕਤ੍ਵਾ ਭਿਕ੍ਖੂ ਆਮਨ੍ਤੇਸਿ – ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਯਾਗੁਞ੍ਚ ਮਧੁਗੋਲ਼ਕਞ੍ਚਾ’’ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੨੮੨) ਵਚਨਤੋ ਯਾਗੁਞ੍ਚ ਮਧੁਗੋਲ਼ਕਞ੍ਚ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਅਨੁਮੋਦਨਾਗਾਥਾਯ ‘‘ਪਤ੍ਥਯਤਂ ਇਚ੍ਛਤ’’ਨ੍ਤਿ ਪਦਾਨਂ ‘‘ਅਲਮੇਵ ਦਾਤੁ’’ਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ. ਸਚੇ ਪਨ ‘‘ਪਤ੍ਥਯਤਾ ਇਚ੍ਛਤਾ’’ਤਿ ਪਾਠੋ ਅਤ੍ਥਿ, ਸੋਯੇਵ ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ. ‘‘ਨ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਨਿਮਨ੍ਤਿਤੇਨ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਭੋਜ੍ਜਯਾਗੁ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤਬ੍ਬਾ, ਯੋ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜੇਯ੍ਯ, ਯਥਾਧਮ੍ਮੋ ਕਾਰੇਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੨੮੩) ਵਚਨਤੋ ਤਥਾ ਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤਸ੍ਸ ਪਰਮ੍ਪਰਭੋਜਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇਨ ਆਪਤ੍ਤਿ ਹੋਤਿ. ਭੋਜ੍ਜਯਾਗੂਤਿ ਯਾ ਪਵਾਰਣਂ ਜਨੇਤਿ. ਯਥਾਧਮ੍ਮੋ ਕਾਰੇਤਬ੍ਬੋਤਿ ਪਰਮ੍ਪਰਭੋਜਨੇਨ ਕਾਰੇਤਬ੍ਬੋ.

ਗੁਲ਼ਕਥਾ

ਗੁਲ਼ਕਥਾਯਂ ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖਵੇ, ਗਿਲਾਨਸ੍ਸ ਗੁਲ਼ਂ, ਅਗਿਲਾਨਸ੍ਸ ਗੁਲ਼ੋਦਕ’’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾਵ. ੨੮੪) ਵਚਨਤੋ ਗਿਲਾਨੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਗੁਲ਼ਪਿਣ੍ਡਂ ਵਿਕਾਲੇਪਿ ਖਾਦਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ. ਅਗਿਲਾਨੋ ਪਨ ਉਦਕਸਮ੍ਭਿਨ੍ਨਂ ਕਤ੍ਵਾ ਗੁਲ਼ੋਦਕਪਰਿਭੋਗੇਨ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤੁਂ ਵਟ੍ਟਤਿ. ‘‘ਗਿਲਾਨਸ੍ਸ ਗੁਲ਼ਨ੍ਤਿ ਤਥਾਰੂਪੇਨ ਬ੍ਯਾਧਿਨਾ ਗਿਲਾਨਸ੍ਸ ਪਚ੍ਛਾਭਤ੍ਤਂ ਗੁਲ਼ਂ ਅਨੁਜਾਨਾਮੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ’’ਤਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ (ਮਹਾਵ. ਅਟ੍ਠ. ੨੮੪) ਵੁਤ੍ਤਂ. ‘‘ਤਥਾਰੂਪੇਨ ਬ੍ਯਾਧਿਨਾ’’ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਯਥਾਰੂਪੇਨ ਬ੍ਯਾਧਿਨਾ ਗਿਲਾਨਸ੍ਸ ਗੁਲ਼ੋ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤਬ੍ਬੋ ਹੋਤਿ, ਤਥਾਰੂਪੇਨ ਏਵ ਬ੍ਯਾਧਿਨਾ ਗਿਲਾਨਸ੍ਸਾਤਿ ਵੁਤ੍ਤਂ ਵਿਯ ਦਿਸ੍ਸਤਿ, ਵੀਮਂਸਿਤ੍ਵਾ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ.

ਏਤ੍ਤਕਾਸੁ ਕਥਾਸੁ ਯਾ ਯਾ ਸਂਵਣ੍ਣੇਤਬ੍ਬਪ੍ਪਕਰਣੇ ਨ ਦਿਸ੍ਸਤਿ, ਸਾ ਸਾ ਅਮ੍ਹੇਹਿ ਪੇਸਲਾਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਕੋਸਲ੍ਲਤ੍ਥਂ ਪਾਲ਼ਿਤੋ ਚ ਅਟ੍ਠਕਥਾਤੋ ਚ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਟੀਕਾਚਰਿਯਾਨਂ ਵਚਨੇਹਿ ਅਲਙ੍ਕਰਿਤ੍ਵਾ ਠਪਿਤਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਨਿਕ੍ਕਙ੍ਖਾ ਹੁਤ੍ਵਾ ਪਣ੍ਡਿਤਾ ਉਪਧਾਰੇਨ੍ਤੁ.

ਚਤੁਮਹਾਪਦੇਸਕਥਾ

੬੭. ਯਂ ਭਿਕ੍ਖਵੇਤਿਆਦਿ ਮਹਾਪਦੇਸਕਥਾ ਨਾਮ. ਤਤ੍ਥ ਮਹਨ੍ਤੇ ਅਤ੍ਥੇ ਉਪਦਿਸ੍ਸਤਿ ਏਤੇਹੀਤਿ ਮਹਾਪਦੇਸਾ, ਮਹਨ੍ਤਾ ਵਾ ਅਤ੍ਥਾ ਪਦਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਪਞ੍ਞਾਯਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥਾਤਿ ਮਹਾਪਦੇਸਾ, ਮਹਨ੍ਤਾਨਂ ਵਾ ਅਤ੍ਥਾਨਂ ਪਦੇਸੋ ਪਵਤ੍ਤਿਦੇਸੋਤਿ ਮਹਾਪਦੇਸਾ. ਕੇ ਤੇ? ਇਮੇਯੇਵ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਪਾਠਾ, ਅਤ੍ਥਾ ਵਾ. ਤੇਨ ਵੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਇਮੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਮਹਾਪਦੇਸੇ’’ਤਿਆਦਿ. ਤਤ੍ਥ ਧਮ੍ਮਸਙ੍ਗਾਹਕਤ੍ਥੇਰਾਤਿ ਮਹਾਕਸ੍ਸਪਾਦਯੋ. ਸੁਤ੍ਤਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾਤਿ ‘‘ਠਪੇਤ੍ਵਾ ਧਞ੍ਞਫਲਰਸ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਕਂ ਸੁਤ੍ਤਂ ਗਹੇਤ੍ਵਾ ਉਪਧਾਰੇਨ੍ਤੋ. ਸਤ੍ਤ ਧਞ੍ਞਾਨੀਤਿ –

‘‘ਸਾਲਿ ਵੀਹਿ ਚ ਕੁਦ੍ਰੂਸੋ, ਗੋਧੁਮੋ ਵਰਕੋ ਯਵੋ;

ਕਙ੍ਗੂਤਿ ਸਤ੍ਤ ਧਞ੍ਞਾਨਿ, ਨੀਵਾਰਾਦੀ ਤੁ ਤਬ੍ਭਿਦਾ’’ਤਿ –.

ਵੁਤ੍ਤਾਨਿ ਸਤ੍ਤ ਧਞ੍ਞਾਨਿ. ਸਬ੍ਬਂ ਅਪਰਣ੍ਣਨ੍ਤਿ ਮੁਗ੍ਗਮਾਸਾਦਯੋ. ਅਟ੍ਠ ਪਾਨਾਨੀਤਿ ਅਮ੍ਬਪਾਨਂ ਜਮ੍ਬੁਪਾਨਂ ਚੋਚਪਾਨਂ ਮੋਚਪਾਨਂ ਸਾਲੁਕਪਾਨਂ ਮੁਦ੍ਦਿਕਪਾਨਂ ਮਧੁਕਪਾਨਂ ਫਾਰੁਸਕਪਾਨਞ੍ਚ.

ਇਮਿਨਾ ਨਯੇਨਾਤਿ ਸੁਤ੍ਤਾਨੁਲੋਮਨਯੇਨ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ‘‘ਸੁਤ੍ਤਾਨੁਲੋਮਂ ਨਾਮ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਮਹਾਪਦੇਸਾ’’ਤਿ. ਪਾਲ਼ਿਞ੍ਚ ਅਟ੍ਠਕਥਞ੍ਚ ਅਨਪੇਕ੍ਖਿਤ੍ਵਾਤਿ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਨੀਤਤ੍ਥਤੋ ਆਗਤਮੇਵ ਅਗ੍ਗਹੇਤ੍ਵਾ. ਅਞ੍ਞਾਨਿਪੀਤਿ ਤਤੋ ਅਞ੍ਞਾਨਿਪਿ. ਏਤੇਨ ਮਹਾਪਦੇਸਾ ਨਾਮ ਨ ਕੇਵਲਂ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਾ ਏਵ, ਅਥ ਖੋ ਅਨੇਕਾਨਿ ਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰਾਨਿ ਵਿਨਯਧਰਸ੍ਸ ਞਾਣਾਨੁਭਾਵਪ੍ਪਕਾਸਿਤਾਨੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ.

ਆਨਿਸਂਸਕਥਾ

੬੮. ਆਨਿਸਂਸਕਥਾਯਂ ਵਿਨਯਂ ਧਾਰੇਤੀਤਿ ਵਿਨਯਧਰੋ, ਸਿਕ੍ਖਨਵਾਚਨਮਨਸਿਕਾਰਵਿਨਿਚ੍ਛਯਨਤਦਨੁਲੋਮਕਰਣਾਦਿਨਾ ਵਿਨਯਪਰਿਯਤ੍ਤਿਕੁਸਲੋ ਭਿਕ੍ਖੁ. ਵਿਨਯਪਰਿਯਤ੍ਤਿਮੂਲਂ ਏਤੇਸਨ੍ਤਿ ਵਿਨਯਪਰਿਯਤ੍ਤਿਮੂਲਕਾ. ਕੇ ਤੇ? ਪਞ੍ਚਾਨਿਸਂਸਾ. ਵਿਨਯਪਰਿਯਤ੍ਤਿਯੇਵ ਮੂਲਂ ਕਾਰਣਂ ਕਤ੍ਵਾ ਲਭਿਤਬ੍ਬਆਨਿਸਂਸਾ, ਨ ਅਞ੍ਞਪਰਿਯਤ੍ਤਿਂ ਵਾ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਆਦਯੋ ਵਾ ਮੂਲਂ ਕਤ੍ਵਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਅਥ ਵਾ ਪਰਿਯਾਪੁਣਨਂ ਪਰਿਯਤ੍ਤਿ, ਵਿਨਯਸ੍ਸ ਪਰਿਯਤ੍ਤਿ ਵਿਨਯਪਰਿਯਤ੍ਤਿ, ਸਾ ਮੂਲਂ ਏਤੇਸਨ੍ਤਿ ਵਿਨਯਪਰਿਯਤ੍ਤਿਮੂਲਕਾ, ਵਿਨਯਪਰਿਯਾਪੁਣਨਹੇਤੁਭਵਾ ਆਨਿਸਂਸਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ‘‘ਕਤਮੇ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਤੇਸਂ ਪਞ੍ਚਾਨਿਸਂਸਾਦੀਨਂ ਸਰੂਪਂ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਅਤ੍ਤਨੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤ੍ਵਾ ਤਂ ਵਚਨਂ ਪਾਲ਼ਿਯਾ ਸਮਤ੍ਥੇਤੁਂ ‘‘ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਮਾਹ.

ਏਵਂ ਪਞ੍ਚਾਨਿਸਂਸਾਨਂ ਸਰੂਪਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਇਦਾਨਿ ਤੇਯੇਵ ਵਿਤ੍ਥਾਰਤੋ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਕਥਮਸ੍ਸਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍ਵਾ ‘‘ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਵਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤਿ. ਤਤ੍ਥ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸੀਲਕ੍ਖਨ੍ਧਸੁਗੁਤ੍ਤਭਾਵੋ ਨਾਮ ਆਪਤ੍ਤਿਅਨਾਪਜ੍ਜਨਭਾਵੇਨੇਵ ਹੋਤਿ, ਨੋ ਅਞ੍ਞਥਾਤਿ ਆਪਤ੍ਤਿਆਪਜ੍ਜਨਕਾਰਣਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍ਵਾ ਤਦਭਾਵੇਨ ਅਨਾਪਜ੍ਜਨਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਆਪਜ੍ਜਨ੍ਤੋ ਛਹਾਕਾਰੇਹਿ ਆਪਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ. ਤਤ੍ਥ –

‘‘ਸਞ੍ਚਿਚ੍ਚ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਆਪਜ੍ਜਤਿ;

ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਪਰਿਗੂਹਤਿ;

ਅਗਤਿਗਮਨਞ੍ਚ ਗਚ੍ਛਤਿ;

ਏਦਿਸੋ ਵੁਚ੍ਚਤਿ ਅਲਜ੍ਜਿਪੁਗ੍ਗਲੋ’’ਤਿ. (ਪਰਿ. ੩੫੯) –

ਵੁਤ੍ਤੇਨ ਅਲਜ੍ਜੀਲਕ੍ਖਣੇਨ ਨ ਲਜ੍ਜਤਿ ਨ ਹਿਰੀਯਤੀਤਿ ਅਲਜ੍ਜੀ, ਤਸ੍ਸ ਭਾਵੋ ਅਲਜ੍ਜਿਤਾ. ਨਤ੍ਥਿ ਞਾਣਂ ਏਤਸ੍ਸਾਤਿ ਅਞ੍ਞਾਣਂ, ਤਸ੍ਸ ਭਾਵੋ ਅਞ੍ਞਾਣਤਾ. ਕੁਕਤਸ੍ਸ ਭਾਵੋ ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਂ, ਤੇਨ ਪਕਤੋ ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਪਕਤੋ, ਤਸ੍ਸ ਭਾਵੋ ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚਪਕਤਤਾ. ਕਪ੍ਪਤੀਤਿ ਕਪ੍ਪਿਯਂ, ਨ ਕਪ੍ਪਿਯਂ ਅਕਪ੍ਪਿਯਂ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਅਕਪ੍ਪਿਯੇ, ਕਪ੍ਪਿਯਂ ਇਤਿ ਸਞ੍ਞਾ ਯਸ੍ਸ ਸੋ ਕਪ੍ਪਿਯਸਞ੍ਞੀ, ਤਸ੍ਸ ਭਾਵੋ ਕਪ੍ਪਿਯਸਞ੍ਞਿਤਾ. ਇਤਰਂ ਤਪ੍ਪਟਿਪਕ੍ਖਤੋ ਕਾਤਬ੍ਬਂ, ਇਮੇਸੁ ਪਞ੍ਚਸੁ ਪਦੇਸੁ ਯਕਾਰਲੋਪੋ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਅਲਜ੍ਜਿਤਾਯ ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਆਪਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਾਨਿ. ਹੇਤ੍ਵਤ੍ਥੇ ਚੇਤਂ ਨਿਸ੍ਸਕ੍ਕਵਚਨਂ. ਸਰਤੀਤਿ ਸਤਿ, ਸਮੁਸ੍ਸਨਂ ਸਮ੍ਮੋਸੋ. ਸਤਿਯਾ ਸਮ੍ਮੋਸੋ ਸਤਿਸਮ੍ਮੋਸੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਤਿਸਮ੍ਮੋਸਾ. ਹੇਤ੍ਵਤ੍ਥੇ ਚੇਤਂ ਕਰਣਵਚਨਂ. ਇਦਾਨਿ ਤਾਨਿ ਕਾਰਣਾਨਿ ਵਿਤ੍ਥਾਰਤੋ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਕਥ’’ਨ੍ਤ੍ਯਾਦਿਮਾਹ. ਤਂ ਨਯਾਨੁਯੋਗੇਨ ਵਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਮੇਵ.

ਅਰਿਟ੍ਠੋ ਇਤਿ ਭਿਕ੍ਖੁ ਅਰਿਟ੍ਠਭਿਕ੍ਖੁ, ਕਣ੍ਟਕੋ ਇਤਿ ਸਾਮਣੇਰੋ ਕਣ੍ਟਕਸਾਮਣੇਰੋ, ਵੇਸਾਲਿਯਾ ਜਾਤਾ ਵੇਸਾਲਿਕਾ, ਵਜ੍ਜੀਨਂ ਪੁਤ੍ਤਾ ਵਜ੍ਜਿਪੁਤ੍ਤਾ, ਵੇਸਾਲਿਕਾ ਚ ਤੇ ਵਜ੍ਜਿਪੁਤ੍ਤਾ ਚਾਤਿ ਵੇਸਾਲਿਕਵਜ੍ਜਿਪੁਤ੍ਤਾ, ਅਰਿਟ੍ਠਭਿਕ੍ਖੁ ਚ ਕਣ੍ਟਕਸਾਮਣੇਰੋ ਚ ਵੇਸਾਲਿਕਵਜ੍ਜਿਪੁਤ੍ਤਾ ਚ ਅਰਿਟ੍ਠਭਿਕ੍ਖੁਕਣ੍ਟਕਸਾਮਣੇਰਵੇਸਾਲਿਕਵਜ੍ਜਿਪੁਤ੍ਤਕਾ. ਪਰੂਪਹਾਰੋ ਚ ਅਞ੍ਞਾਣਞ੍ਚ ਕਙ੍ਖਾਵਿਤਰਣਞ੍ਚ ਪਰੂਪਹਾਰਅਞ੍ਞਾਣਕਙ੍ਖਾਵਿਤਰਣਾ. ਕੇ ਤੇ? ਵਾਦਾ. ਤੇ ਆਦਿ ਯੇਸਂ ਤੇਤਿ ਪਰੂਪਹਾਰਅਞ੍ਞਾਣਕਙ੍ਖਾਵਿਤਰਣਾਦਯੋ. ਵਦਨ੍ਤਿ ਏਤੇਹੀਤਿ ਵਾਦਾ, ਪਰੂਪਹਾਰਅਞ੍ਞਾਣਕਙ੍ਖਾਵਿਤਰਣਾਦਯੋ ਵਾਦਾ ਏਤੇਸਨ੍ਤਿ ਪਰੂ…ਪੇ… ਵਾਦਾ. ਕੇ ਤੇ? ਮਿਚ੍ਛਾਵਾਦਿਨੋ. ਅਰਿਟ੍ਠ…ਪੇ… ਪੁਤ੍ਤਾ ਚ ਪਰੂਪਹਾਰ…ਪੇ… ਵਾਦਾ ਚ ਮਹਾਸਙ੍ਘਿਕਾਦਯੋ ਚ ਸਾਸਨਪਚ੍ਚਤ੍ਥਿਕਾ ਨਾਮਾਤਿ ਸਮੁਚ੍ਚਯਦ੍ਵਨ੍ਦਵਸੇਨ ਯੋਜਨਾ ਕਾਤਬ੍ਬਾ. ਸੇਸਂ ਸੁਵਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਮੇਵ.

ਆਨਿਸਂਸਕਥਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਇਤਿ ਵਿਨਯਸਙ੍ਗਹਸਂਵਣ੍ਣਨਾਭੂਤੇ ਵਿਨਯਾਲਙ੍ਕਾਰੇ

ਪਕਿਣ੍ਣਕਵਿਨਿਚ੍ਛਯਕਥਾਲਙ੍ਕਾਰੋ ਨਾਮ

ਚਤੁਤ੍ਤਿਂਸਤਿਮੋ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ.

ਨਿਗਮਨਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ

ਨਿਗਮਗਾਥਾਸੁ ਪਠਮਗਾਥਾਯਂ ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਟ੍ਠਿਤਿਕਾਮੇਨ ਸਾਸਨੁਜ੍ਜੋਤਕਾਰਿਨਾ ਪਰਕ੍ਕਮਬਾਹੁਨਾ ਨਰਿਨ੍ਦੇਨ ਅਜ੍ਝੇਸਿਤੋ ਸੋ ਅਹਂ ਵਿਨਯਸਙ੍ਗਹਂ ਅਕਾਸਿਨ੍ਤਿ ਯੋਜਨਾ.

ਦੁਤਿਯਤਤਿਯਗਾਥਾਯਂ ਤੇਨੇਵ ਪਰਕ੍ਕਮਬਾਹੁਨਰਿਨ੍ਦੇਨੇਵ ਕਾਰਿਤੇ ਰਮ੍ਮੇ ਰਮਣੀਯੇ ਪਾਸਾਦਸਤਮਣ੍ਡਿਤੇ ਪਾਸਾਦਾਨਂ ਸਤੇਨ ਪਟਿਮਣ੍ਡਿਤੇ ਨਾਨਾਦੁਮਗਣਾਕਿਣ੍ਣੇ ਭਾਵਨਾਭਿਰਤਾਲਯੇ ਭਾਵਨਾਯ ਅਭਿਰਤਾਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਆਲਯਭੂਤੇ ਸੀਤਲੂਦਕਸਮ੍ਪਨ੍ਨੇ ਜੇਤਵਨੇ ਜੇਤਵਨਨਾਮਕੇ ਵਿਹਾਰੇ ਵਸਂ ਵਸਨ੍ਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾ, ਅਥ ਵਾ ਵਸਂ ਵਸਨ੍ਤੋ ਸੋਹਂ ਸੋ ਅਹਂ ਯੋਗੀਨਂ ਹਿਤਂ ਹਿਤਭੂਤਂ ਸਾਰਂ ਸਾਰਵਨ੍ਤਂ ਇਮਂ ਈਦਿਸਂ ਵਿਨਯਸਙ੍ਗਹਂ ਅਕਾਸਿਨ੍ਤਿ ਯੋਜਨਾ.

ਸੇਸਗਾਥਾਸੁ ਇਮਿਨਾ ਗਨ੍ਥਕਰਣੇਨ ਯਂ ਪੁਞ੍ਞਂ ਮਯ੍ਹਂ ਸਿਦ੍ਧਂ, ਅਞ੍ਞਂ ਇਤੋ ਗਨ੍ਥਕਰਣਤੋ ਅਞ੍ਞਭੂਤਂ ਯਂ ਪੁਞ੍ਞਂ ਮਯਾ ਪਸੁਤਂ ਹੋਤਿ, ਏਤੇਨ ਪੁਞ੍ਞਕਮ੍ਮੇਨ ਦੁਤਿਯੇ ਅਤ੍ਤਸਮ੍ਭਵੇ ਤਾਵਤਿਂਸੇ ਪਮੋਦੇਨ੍ਤੋ ਸੀਲਾਚਾਰਗੁਣੇ ਰਤੋ ਪਞ੍ਚਕਾਮੇਸੁ ਅਲਗ੍ਗੋ ਦੇਵਪੁਤ੍ਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਪਠਮਂ ਪਠਮਭੂਤਂ ਫਲਂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਂ ਪਤ੍ਵਾਨ ਅਨ੍ਤਿਮੇ ਅਤ੍ਤਭਾਵਮ੍ਹਿ ਲੋਕਗ੍ਗਪੁਗ੍ਗਲਂ ਨਾਥਂ ਨਾਥਭੂਤਂ ਸਬ੍ਬਸਤ੍ਤਹਿਤੇ ਰਤਂ ਮੇਤ੍ਤੇਯ੍ਯਂ ਮੇਤ੍ਤੇਯ੍ਯਨਾਮਕਂ ਮੁਨਿਪੁਙ੍ਗਵਂ ਮੁਨਿਸੇਟ੍ਠਂ ਦਿਸ੍ਵਾਨ ਤਸ੍ਸ ਧੀਰਸ੍ਸ ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਅਗ੍ਗਂ ਫਲਂ ਅਰਹਤ੍ਤਫਲਂ ਅਧਿਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਲਭਿਤ੍ਵਾ ਜਿਨਸਾਸਨਂ ਸੋਭੇਯ੍ਯਂ ਸੋਭਾਪੇਯ੍ਯਨ੍ਤਿ ਅਯਂ ਪਾਕਟਯੋਜਨਾ.

ਏਤਿਸ੍ਸਾਯ ਪਨ ਯੋਜਨਾਯ ਸਤਿ ਆਚਰਿਯਵਰਸ੍ਸ ਵਚਨਂ ਨ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਤਿ ਪਣ੍ਡਿਤਾ. ਕਥਂ? ਏਤ੍ਥ ਹਿ ਇਤੋ ਦੁਤਿਯਭਵੇ ਤਾਵਤਿਂਸਭਵਨੇ ਦੇਵਪੁਤ੍ਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਂ ਪਤ੍ਵਾ ਅਨ੍ਤਿਮਭਵੇ ਮੇਤ੍ਤੇਯ੍ਯਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਅਰਹਤ੍ਤਫਲਂ ਲਭੇਯ੍ਯਨ੍ਤਿ ਆਚਰਿਯਸ੍ਸ ਪਤ੍ਥਨਾ, ਸਾ ਅਯੁਤ੍ਤਰੂਪਾ ਹੋਤਿ. ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਹਿ ਸਤ੍ਤਭਵਤੋ ਉਦ੍ਧਂ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿ ਨਤ੍ਥਿ, ਤਾਵਤਿਂਸਾਨਞ੍ਚ ਦੇਵਾਨਂ ਭਵਸਤੇਨਪਿ ਭਵਸਹਸ੍ਸੇਨਪਿ ਭਵਸਤਸਹਸ੍ਸੇਨਪਿ ਮੇਤ੍ਤੇਯ੍ਯਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨਕਾਲੋ ਅਪ੍ਪਤ੍ਤਬ੍ਬੋ ਹੋਤਿ. ਅਥਾਪਿ ਵਦੇਯ੍ਯ ‘‘ਅਨ੍ਤਰਾ ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤ੍ਵਾ ਮੇਤ੍ਤੇਯ੍ਯਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ ਕਾਲੇ ਮਨੁਸ੍ਸੋ ਭਵੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ, ਏਵਮ੍ਪਿ ਨ ਯੁਜ੍ਜਤਿ. ਨ ਹਿ ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕਗਤਾਨਂ ਅਰਿਯਾਨਂ ਪੁਨ ਕਾਮਭਵੂਪਪਤ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥਿ. ਵੁਤ੍ਤਞ੍ਹਿ ਅਭਿਧਮ੍ਮੇ ਯਮਕਪ੍ਪਕਰਣੇ (ਯਮ. ੨.ਅਨੁਸਯਯਮਕ. ੩੧੨) ‘‘ਰੂਪਧਾਤੁਯਾ ਚੁਤਸ੍ਸ ਕਾਮਧਾਤੁਂ ਉਪਪਜ੍ਜਨ੍ਤਸ੍ਸ ਸਤ੍ਤੇਵ ਅਨੁਸਯਾ ਅਨੁਸੇਨ੍ਤੀ’’ਤਿ. ਅਥਾਪਿ ਵਦੇਯ੍ਯ ‘‘ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕੇਯੇਵ ਠਤ੍ਵਾ ਅਗ੍ਗਫਲਂ ਲਭੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ, ਤਥਾ ਚ ਆਚਰਿਯਸ੍ਸ ਵਚਨੇ ਨ ਦਿਸ੍ਸਤਿ, ‘‘ਸੋਭੇਯ੍ਯਂ ਜਿਨਸਾਸਨ’’ਨ੍ਤਿ ਵੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਭਿਕ੍ਖੁਭੂਤਤ੍ਤਮੇਵ ਦਿਸ੍ਸਤਿ. ਨ ਹਿ ਭਿਕ੍ਖੁਭੂਤੋ ਸਾਸਨਂ ਸੋਭਾਪੇਤੁਂ ਸਕ੍ਕੋਤਿ. ਅਭਿਧਮ੍ਮਤ੍ਥਵਿਭਾਵਨਿਯਞ੍ਚ –

‘‘ਜੋਤਯਨ੍ਤਂ ਤਦਾ ਤਸ੍ਸ, ਸਾਸਨਂ ਸੁਦ੍ਧਮਾਨਸਂ;

ਪਸ੍ਸੇਯ੍ਯਂ ਸਕ੍ਕਰੇਯ੍ਯਞ੍ਚ, ਗਰੁਂ ਮੇ ਸਾਰਿਸਮ੍ਭਵ’’ਨ੍ਤਿ. –

ਭਿਕ੍ਖੁਭੂਤਮੇਵ ਵੁਤ੍ਤਂ. ਅਥਾਪਿ ਵਦੇਯ੍ਯ ‘‘ਅਨ੍ਤਰਾ ਦੀਘਾਯੁਕੋ ਭੁਮ੍ਮਦੇਵੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਤਦਾ ਮਨੁਸ੍ਸੋ ਭਵੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ, ਏਵਮ੍ਪਿ ਏਕਸ੍ਸ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਾਵਕਭੂਤੋ ਅਰਿਯਪੁਗ੍ਗਲੋ ਪੁਨ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਸਾਵਕੋ ਨ ਭਵੇਯ੍ਯਾਤਿ, ਆਚਰਿਯੋ ਪਨ ਸਬ੍ਬਪਰਿਯਤ੍ਤਿਧਰੋ ਅਨੇਕਗਨ੍ਥਕਾਰਕੋ ਅਨੇਕੇਸਂ ਗਨ੍ਥਕਾਰਕਾਨਂ ਥੇਰਾਨਂ ਆਚਰਿਯਪਾਚਰਿਯਭੂਤੋ, ਤੇਨ ਨ ਕੇਵਲਂ ਇਧੇਵ ਇਮਾ ਗਾਥਾਯੋ ਠਪਿਤਾ, ਅਥ ਖੋ ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨੀਨਾਮਿਕਾਯ ਵਿਨਯਟੀਕਾਯ ਅਵਸਾਨੇ ਚ ਠਪਿਤਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਭਵਿਤਬ੍ਬਮੇਤ੍ਥ ਕਾਰਣੇਨਾਤਿ ਵੀਮਂਸਿਤਬ੍ਬਮੇਤਂ.

ਅਥ ਵਾ ਇਮਿਨਾ…ਪੇ… ਦੇਵਪੁਤ੍ਤੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਪਠਮਂ ਤਾਵ ਫਲਂ ਯਥਾਵੁਤ੍ਤਂ ਤਾਵਤਿਂਸੇ ਪਮੋਦਨਸੀਲਾਚਾਰਗੁਣੇ ਰਤਂ ਪਞ੍ਚਕਾਮੇਸੁ ਅਲਗ੍ਗਭਾਵਸਙ੍ਖਾਤਂ ਆਨਿਸਂਸਂ ਪਤ੍ਵਾਨ ਅਨ੍ਤਿਮੇ ਅਤ੍ਤਭਾਵਮ੍ਹਿ…ਪੇ… ਸੋਭੇਯ੍ਯਨ੍ਤਿ ਯੋਜਨਾ. ਅਥ ਵਾ ਇਮਿਨਾ…ਪੇ… ਪਞ੍ਚਕਾਮੇਸੁ ਅਲਗ੍ਗੋ ਹੁਤ੍ਵਾ ਅਨ੍ਤਿਮੇ ਅਤ੍ਤਭਾਵਮ੍ਹਿ…ਪੇ… ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਪਠਮਂ ਫਲਂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਂ ਪਤ੍ਵਾ ਤਤੋ ਪਰਂ ਅਗ੍ਗਫਲਂ ਅਰਹਤ੍ਤਫਲਂ ਅਧਿਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਜਿਨਸਾਸਨਂ ਸੋਭੇਯ੍ਯਨ੍ਤਿ ਯੋਜਨਾ. ਯਥਾ ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਭਗਵਤੋ ਧਮ੍ਮਚਕ੍ਕਪ੍ਪਵਤ੍ਤਨਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸੁਤ੍ਵਾ ਅਞ੍ਞਾਤਕੋਣ੍ਡਞ੍ਞਤ੍ਥੇਰੋ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਂ ਪਤ੍ਵਾ ਪਚ੍ਛਾ ਅਰਹਤ੍ਤਫਲਂ ਅਧਿਗਨ੍ਤ੍ਵਾ ਜਿਨਸਾਸਨਂ ਸੋਭੇਸਿ, ਏਵਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ. ਇਤੋ ਅਞ੍ਞਾਨਿਪਿ ਨਯਾਨਿ ਯਥਾ ਥੇਰਸ੍ਸ ਵਚਨਾਨੁਕੂਲਾਨਿ, ਤਾਨਿ ਪਣ੍ਡਿਤੇਹਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤਬ੍ਬਾਨਿ.

ਨਿਗਮਨਕਥਾਵਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ.

ਨਿਗਮਨਕਥਾ

੧.

ਜਮ੍ਬੁਦੀਪਤਲੇ ਰਮ੍ਮੇ, ਮਰਮ੍ਮਵਿਸਯੇ ਸੁਤੇ;

ਤਮ੍ਬਦੀਪਰਟ੍ਠੇ ਠਿਤਂ, ਪੁਰਂ ਰਤਨਨਾਮਕਂ.

੨.

ਜਿਨਸਾਸਨਪਜ੍ਜੋਤਂ, ਅਨੇਕਰਤਨਾਕਰਂ;

ਸਾਧੁਜ੍ਜਨਾਨਮਾਵਾਸਂ, ਸੋਣ੍ਣਪਾਸਾਦਲਙ੍ਕਤਂ.

੩.

ਤਸ੍ਮਿਂ ਰਤਨਪੁਰਮ੍ਹਿ, ਰਾਜਾਨੇਕਰਟ੍ਠਿਸ੍ਸਰੋ;

ਸਿਰੀਸੁਧਮ੍ਮਰਾਜਾਤਿ, ਮਹਾਅਧਿਪਤੀਤਿ ਚ.

੪.

ਏਵਂਨਾਮੋ ਮਹਾਤੇਜੋ, ਰਜ੍ਜਂ ਕਾਰੇਸਿ ਧਮ੍ਮਤੋ;

ਕਾਰਾਪੇਸਿ ਰਾਜਾ ਮਣਿ-ਚੂਲ਼ਂ ਮਹਨ੍ਤਚੇਤਿਯਂ.

੫.

ਤਸ੍ਸ ਕਾਲੇ ਬ੍ਰਹਾਰਞ੍ਞੇ, ਤਿਰਿਯੋ ਨਾਮ ਪਬ੍ਬਤੋ;

ਪੁਬ੍ਬਕਾਰਞ੍ਞਵਾਸੀਨਂ, ਨਿਵਾਸੋ ਭਾਵਨਾਰਹੋ.

੬.

ਅਟ੍ਠਾਰਸਹਿ ਦੋਸੇਹਿ, ਮੁਤ੍ਤੋ ਪਞ੍ਚਙ੍ਗੁਪਾਗਤੋ;

ਅਰਞ੍ਞਲਕ੍ਖਣਂ ਪਤ੍ਤੋ, ਬਦ੍ਧਸੀਮਾਯਲਙ੍ਕਤੋ.

੭.

ਤਸ੍ਮਿਂ ਪਬ੍ਬਤੇ ਵਸਨ੍ਤੋ, ਮਹਾਥੇਰੋ ਸੁਪਾਕਟੋ;

ਤਿਪੇਟਕਾਲਙ੍ਕਾਰੋਤਿ, ਦ੍ਵਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਲਦ੍ਧਲਞ੍ਛਨੋ.

੮.

ਤੇਭਾਤੁਕਨਰਿਨ੍ਦਾਨਂ, ਗਰੁਭੂਤੋ ਸੁਪੇਸਲੋ;

ਕੁਸਲੋ ਪਰਿਯਤ੍ਤਿਮ੍ਹਿ, ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਮ੍ਹਿ ਕਾਰਕੋ.

੯.

ਸੋਹਂ ਲਜ੍ਜੀਪੇਸਲੇਹਿ, ਭਿਕ੍ਖੂਹਿ ਅਭਿਯਾਚਿਤੋ;

ਸਾਸਨਸ੍ਸੋਪਕਾਰਾਯ, ਅਕਾਸਿਂ ਸੀਲਵਡ੍ਢਨਂ.

੧੦.

ਵਿਨਯਾਲਙ੍ਕਾਰਂ ਨਾਮ, ਲਜ੍ਜੀਨਂ ਉਪਕਾਰਕਂ;

ਸੁਟ੍ਠੁ ਵਿਨਯਸਙ੍ਗਹ-ਵਣ੍ਣਨਂ ਸਾਧੁਸੇਵਿਤਂ.

੧੧.

ਰੂਪਛਿਦ੍ਦਨਾਸਕਣ੍ਣੇ, ਸਮ੍ਪਤ੍ਤੇ ਜਿਨਸਾਸਨੇ;

ਛਿਦ੍ਦਸੁਞ੍ਞਸੁਞ੍ਞਰੂਪੇ, ਕਲਿਯੁਗਮ੍ਹਿ ਆਗਤੇ.

੧੨.

ਨਿਟ੍ਠਾਪਿਤਾ ਅਯਂ ਟੀਕਾ, ਮਯਾ ਸਾਸਨਕਾਰਣਾ;

ਦ੍ਵੀਸੁ ਸੋਣ੍ਣਵਿਹਾਰੇਸੁ, ਦ੍ਵਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਲਦ੍ਧਕੇਤੁਨਾ.

੧੩.

ਇਮਿਨਾ ਪੁਞ੍ਞਕਮ੍ਮੇਨ, ਅਞ੍ਞੇਨ ਕੁਸਲੇਨ ਚ;

ਇਤੋ ਚੁਤਾਹਂ ਦੁਤਿਯੇ, ਅਤ੍ਤਭਾਵਮ੍ਹਿ ਆਗਤੇ.

੧੪.

ਹਿਮਵਨ੍ਤਪਦੇਸਮ੍ਹਿ, ਪਬ੍ਬਤੇ ਗਨ੍ਧਮਾਦਨੇ;

ਆਸਨ੍ਨੇ ਮਣਿਗੁਹਾਯ, ਮਞ੍ਜੂਸਕਦੁਮਸ੍ਸ ਚ.

੧੫.

ਤਸ੍ਮਿਂ ਹੇਸ੍ਸਂ ਭੁਮ੍ਮਦੇਵੋ, ਅਤਿਦੀਘਾਯੁਕੋ ਵਰੋ;

ਪਞ੍ਞਾਵੀਰਿਯਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ, ਬੁਦ੍ਧਸਾਸਨਮਾਮਕੋ.

੧੬.

ਯਾਵ ਤਿਟ੍ਠਤਿ ਸਾਸਨਂ, ਤਾਵ ਚੇਤਿਯਵਨ੍ਦਨਂ;

ਬੋਧਿਪੂਜਂ ਸਙ੍ਘਪੂਜਂ, ਕਰੇਯ੍ਯਂ ਤੁਟ੍ਠਮਾਨਸੋ.

੧੭.

ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਪਟਿਪਨ੍ਨਾਨਂ, ਵੇਯ੍ਯਾਵਚ੍ਚਂ ਕਰੇਯ੍ਯਹਂ;

ਪਰਿਯਤ੍ਤਾਭਿਯੁਤ੍ਤਾਨਂ, ਕਙ੍ਖਾਵਿਨੋਦਯੇਯ੍ਯਹਂ.

੧੮.

ਸਾਸਨਂ ਪਗ੍ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਾਨਂ, ਰਾਜੂਨਂ ਸਹਾਯੋ ਅਸ੍ਸਂ;

ਸਾਸਨਂ ਨਿਗ੍ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਾਨਂ, ਵਾਰੇਤੁਂ ਸਮਤ੍ਥੋ ਅਸ੍ਸਂ.

੧੯.

ਸਾਸਨਨ੍ਤਰਧਾਨੇ ਤੁ, ਮਞ੍ਜੂਸਂ ਰੁਕ੍ਖਮੁਤ੍ਤਮਂ;

ਨਨ੍ਦਮੂਲਞ੍ਚ ਪਬ੍ਭਾਰਂ, ਨਿਚ੍ਚਂ ਪੂਜਂ ਕਰੇਯ੍ਯਹਂ.

੨੦.

ਯਦਾ ਤੁ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਾ, ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ ਮਹਾਯਸਾ;

ਤਦਾ ਤੇਸਂ ਨਿਚ੍ਚਕਪ੍ਪਂ, ਉਪਟ੍ਠਾਨਂ ਕਰੇਯ੍ਯਹਂ.

੨੧.

ਤੇਨੇਵ ਅਤ੍ਤਭਾਵੇਨ, ਯਾਵ ਬੁਦ੍ਧੁਪ੍ਪਾਦਾ ਅਹਂ;

ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤੋ ਬੁਦ੍ਧੁਪ੍ਪਾਦਮ੍ਹਿ, ਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ ਭਵਾਮਹਂ.

੨੨.

ਮੇਤ੍ਤੇਯ੍ਯਸ੍ਸ ਭਗਵਤੋ, ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍ਵਾਨ ਸਾਸਨੇ;

ਤੋਸਯਿਤ੍ਵਾਨ ਜਿਨਂ ਤਂ, ਲਭੇ ਬ੍ਯਾਕਰਣੁਤ੍ਤਮਂ.

੨੩.

ਬ੍ਯਾਕਰਣਂ ਲਭਿਤ੍ਵਾਨ, ਪੂਰੇਤ੍ਵਾ ਸਬ੍ਬਪਾਰਮੀ;

ਅਨਾਗਤਮ੍ਹਿ ਅਦ੍ਧਾਨੇ, ਬੁਦ੍ਧੋ ਹੇਸ੍ਸਂ ਸਦੇਵਕੇਤਿ.

ਵਿਨਯਾਲਙ੍ਕਾਰਟੀਕਾ ਸਮਤ੍ਤਾ.