📜

कच्चायन धातु मञ्जूसा

नमो तस्स भगवतो अरहतो सम्मासम्बुद्धस्स

निरुत्ति निकरा’पार-पारवार’न्तगं मुनिं,

वन्दित्वा धातुमञ्जूसं-ब्रूमि पावचनञ्जसं.

सोगतागम मा’गम्म-तं तंव्याकरणानि च,

पाठे चा’पठितापे’त्थ धात्वत्था च पवुच्चरे.

छन्द’हानित्थमो’कारं-धात्वन्तानं सियाक्व चि, यूनं दीघो च धातुम्हा-पुब्बम’त्थपदं अपि.

.

भू सत्तायं पच पाके गमुसप्प गतिम्हि (च);

सिलोक (धातु) सङ्घाते सकि सङ्काय (वत्तते;).

.

(अथो) कुक-वका’दाने के सद्दे अकि लक्खणे;

कु सद्दे कुच्छिते टङ्क धारणे मकि मण्डने.

.

वकि कोटिल्लयात्रासु सक्क-टीकद्वयं गते;

ककि लोलत्तने याते तकी (इध) गतादिसु.

. वव, लोकनवित्तिसु चक्खवुतिम्हि (तु) रुक्ख (च) खे थिरहिंसखणे निय, मो’पनयिट्ठि वतादिस मुण्डिसु दिक्ख (’थ) कक्ख-कखा हसने तुर, हिंसनवुद्धिगतीसु (हि) दक्ख’दनम्हि (तु) जक्ख (च) भक्ख (मता) अन, जालदुखेसु (तु) दिक्ख (च) दुक्ख (च) इक्ख दिस’ङ्क न को’ख सुसे.

. [अ] निक्ख चुम्बने’(पि) सिक्ख विज्जु’पादु’ पासानम्हि रक्ख गुत्तिवारणे (पि) उञ्छने (सिया’पि) भिक्ख यावलद्ध्य’लद्धिसू (पि) वक्ख रोससंहतेसु मोक्ख मुत्तियं चजे (पि) चिक्ख वाचबोधनेसु.

[ब] नख मख रख नङ्खामङ्खरक्खी’खीलङ्खा लख वख इख इङ्खा उङ्ख वङ्खू’ख गत्यं वखि मखि कखि कङ्खे खी खये उक्ख सेके खु खुतधनिसु (वुत्तो) खे(’थ) खादे सुपे (च.)

.

अग्गो (तु) गतिकोटिल्ले लग सङ्गे मगे’सने;

अगी इगी रिगी लिगी वगी गत्य’त्थधातवो.

.

सिलाघ कत्थने जग्घ हसने अग्घ अग्घने;

सिघी आघायने (होति) लघि सोसगतीसु (च;).

.

वच ब्यत्तवचे याच याचने रुच दित्तियं;

सुच सोके कुच सद्दे (अथो) विच विवेचने.

.

अञ्च पूजागते वञ्च गमने किञ्चा’वमद्दने;

लुञ्चा’पनयने नच्च नच्चने मच रोचने.

१०.

अच्चा’च्चने चु वचने सचो (तु) समवायने;

पच याते कचि-वच्च दित्तियं मचि धारणे.

११.

पुच्छ सम्पुच्छने मुच्छ मोहस्मिं लञ्छ लक्खणे;

अञ्छा’यामे (भवे) पुञ्छ पुञ्छने उञ्छ उञ्छने.

१२.

तच्छो तनुकिरये पिञ्छ पिञ्छने राज दित्तियं;

वजा’जगमने रञ्ज रागे भञ्जा’वमद्दने.

१३.

अञ्जु ब्यत्तिगतीकन्ति मक्खणेस्वे’ज कम्पने;

भज संसेवने सञ्ज सङ्गे (तु) इञ्ज कम्पने.

१४.

यज देवच्चने दानसङ्गतीकरणेसु (च);

तिजक्खमनिसानेसु दाने(’पि) चज हानियं.

१५.

सजा’लिङ्गन विस्सज्ज निम्माणे मुज्ज मुज्जने;

मज्ज संसुद्धियं लज्ज लज्जने तज्ज तज्जने.

१६.

अज्ज-सज्जा’ज्जने सज्ज निम्माणे गज्ज सद्दने;

गुज-कुज द्वयं सद्दे अख्यत्ते खज्ज भक्खणे.

१७.

भज्ज पाके विजि भयचलने वीज वीजने;

खजी गमनवेकल्ले जी जये जु जवे (सिया;).

१८.

झे चिन्तायुज्झ उस्सग्गे गमने अट-पट द्वयं;

नट नच्चे रट परिभासने वट वेठने.

१९.

वट्ट आवत्तने वण्ट वण्टत्थे कट मद्दने;

फुटो विसरणादीसु कट संवरणे गते.

२०.

घुट घोसे पतिघाते विट’क्कोसे (च) पेसने;

भट भत्यं कुट-कोट्टच्छेदने लुट लोटने.

२१.

जट-झट-पिट सङ्घाते चिटु’त्तासे घटी’हने;

घटि सङ्घट्टने तट्ट च्छेदने मुट मद्दने.

२२.

पठ ब्यत्तवचे हेठ बाधायं वेठ वेठने;

सुठी-कुठी द्वयं सोसे पीठ हिंसनधारणे.

२३.

कठ सोसनपाकेसु वठ थुलत्तने (भवे);

कठि सोसे रुठ-लुठो’पघाते सठ केतवे.

२४.

(सिया हठ बलक्कारे कडिभेदे कडिच्छिदे;

मण्ड विभूसने चण्ड चण्डिक्के भडि भङ्डने.

२५.

पडि उप्पण्डने लिङ्गवेकल्ले मुडि खण्डने,

गडि वत्ते’कदेसम्हि गडि सन्निवये(’पिच;);

२६.

रडि-एरडि हिंसायं पिडि सङ्घातआदिसु,

कुडि दाहे पडि गते हिडि आहिण्डने (सिया;);

२७.

करण्ड भाजन’त्थम्हि (अथो) लडि जिगुच्छने,

(वत्तते) मेडिकोटिल्ले सडि गुम्बत्थमीरणे;

२८.

(अथो’पि) अडि अण्डत्थे (दिस्सते) तुडि तोडने,

वड्ढ संवड्ढने कड्ढ कड्ढणे भण भासने;

२९.

सोण वण्णे गुण’भ्यासे इण-फेण द्वयं गते,

पण वोहारथोमेसु (वत्तते) कण मिलने;

३०.

अण-रण-कण-मुण-क्वण-कुण सद्दे,

यत पतियतने जुत दित्तिम्हि;

अत-पत गमने चित सञ्ञाणे,

कित वासा’दो वतु वत्तुम्हि.

३१.

(भवे) कत्थ सिलाघायं मथ-मत्थ विलोळने,

नाथ याचनसन्ताप इस्सेरा’सिंसनेसु (च;)

३२.

पुथ (चे) पुथु वित्थारे ब्यथ भीतिचलेसु (च),

गोत्थु वंसे पथ-पन्थ गते नन्द समिद्धियं;

३३.

वन्दा’भिवादथोमेसु गद ब्यत्तवचे’(पिच),

(अथो) निन्द गरहायं खदि पक्खन्दनादिसु;

३४.

एदी (तु) किञ्चिचलेन चदि कन्तिहिळादने,

किलिदी परिदेवादो उदिस्सवकिलेदने;

३५.

इदी (तु) परमिस्सरिये अदिअन्दु (च) बन्धने,

भगन्द सेवने (होति) भद्द कल्याणकम्मनि;

३६.

सिद सिङ्गारपाकेसु सद्दुहरितसोसने,

मदि बल्ये मुद-मदा सन्तोसे मद्द मद्दने;

३७.

सन्दु पस्सवनादीसु कन्द’व्हाने (च’) रोदने,

विद लाभे दद दाने रुदि अस्सुविमोचने;

३८.

सदो विसरणा’दानगमने (चा’)वसादने,

हिळाद (तु) सुखे सूदक्खरणे रद विलेखणे;

३९.

साद अस्सादनादीसु गद ब्यत्तवचे’(पिच),

नद अब्यत्तसद्दे (तु) रदा’दा-खाद-भक्खणे;

४०.

अद्द याचनयात्रादिस्व (थो) मिद सिनेहने,

(सिया) खुद जिगच्छायं दळिद्द दुग्गच्चं (हि तु;)

४१.

दा दवे दु गतीवुद्धयं दा दाने विद जानने,

तदि आलसिये बाध बाधायं गुध कीळने;

४२.

(अथो) गाध पतिट्ठायं वुठु-एध (च) वुद्धियं,

धा (होति) धारणे (चेव) चिन्तायं बुध बोधने;

४३.

सिधु गतिम्हि युध सम्पहारे विध वेधने,

राध हिंसायसंराधे बध-बन्ध (च) बन्धने;

४४.

सिध-साध (च) सिद्धिम्हि धे पाने इन्ध दित्तियं,

मान पूजाय वन-सन सम्भवे अन पाणने;

कन दित्तिगतीकन्त्यं खन-खन्व’वदारणे.

४५.

गुप गोपनके गुप संवरणे तप सन्तापे तप इस्सरिये,

चुप मन्दगते तपुउब्बेगे रप-लप वाक्ये सप अक्कोसे;

४६.

जप-जप्प वचे’ब्यत्ते तप्प सन्तप्पने (सिया),

कपि किञ्चिचले कप्प सामत्थे वेपु कम्पने;

४७.

तप्प सन्तगतेच्छेदे तक्के हिंसादिसु’(च्चते),

वप बीजविनिक्खेपे धूप सन्तपने’(पि च);

४८.

चप सान्त्वे पु पवने झप दाहे सुपो सये,

पुप्फ विकसने (होति) रम्ब’लम्बवसंसने;

४९.

चुम्ब वदनसंयोगे कम्ब संवरणे (मतो),

अम्ब सद्दे (च) अस्सादे तायने सबि मण्डने;

५०.

गब्ब दप्पे’ब्ब-सब्बा’(पि) गमने पुब्ब पूरणे,

गुम्ब’ब्बगुम्बने चब्ब अदने उब्ब धारणे;

५१.

लभ लाभे जम्भ गत्तविनामे सुभ सोभने,

भी भये रभ राभस्से (चा)’रम्भे खुभ सञ्चले;

५२.

थम्भ-खम्भ पतिबन्धे गब्भ पागब्भिये वधे,

सुम्भ संसुम्भने सम्भ विस्सासे यभ मेथुने;

५३.

दुभ जीगिंसने दब्भ गन्थने उद्रभा’दने,

कमू (तु) पदविक्खेपे खमू (तु) सहणे (सिया;)

५४.

भमु अनवट्ठाने (च) वमु उग्गिरणादिसु,

किलमु-क्लमू गेलञ्ञे रमु कीळा’य (मीरितो;)

५५.

दमो दमे नम नमे (अथो) सम परिस्समे,

यमु उपरमे नासे अम याते मु बन्धने;

५६.

धमो पुमो (च) धमने तम सङ्काविभूसने,

धुम-थीम (च) सङ्घाते तम सान्त्व’वसादिये;

५७.

अयो वयो पय-मयो नयो रयगतिम्हि (च)

दय दानगतीरक्खा हिंसादिसु यु मिस्सने;

चाय सम्पूजने ताय सन्ताने पाय वुद्धियं,

(अथो) उसूय दोसा’विकरणे साय सायने;

५८.

तर तरणस्मिं थर सन्थरणे भर भरणस्मिं फर सम्फरणे,

सर गति चिन्ता हिंसा सद्दे फुर चलनादो हर हरणस्मिं;

५९.

रि सन्ततिस्मिं रि गते रु सद्दे खुरच्छिदस्मिं धर धारणम्हि,

जर जीरणत्थे मरपाणचागे खर सेकनासे घर सेवनम्हि;

६०.

गरो निगरेण सेके दर डाहे विदारणे,

चर गतिभक्खणेसु वर संवरणादिसु;

६१.

चरच्छेदे अरनासे गते (च) पूर पूरणे,

कुर क्कोसे नर नये जागर सुपिनक्खये;

६२.

पीलु-पलू-सल-हुला गत्य’त्था चल कम्पने,

खल सञ्चलने फुल्ल विकासे जल दित्तियं;

६३.

फल निप्फत्तियं (होति) दल दित्तिविदारणे,

दल दुग्गतियं नील वण्णे मील निमीलने;

६४.

सिल समाधिम्हि कील बन्धे गल-गिला’दने,

कूल आवरणे सूल रुजायं बलपाणने;

६५.

तल-मूल पतिट्ठायं वल-वल्ल निवारणे,

पल्ल निन्ने (च) गमने मल-मल्ल’वधारणे;

६६.

(वत्तते) खिल काठिन्ने कलिले अल-कल द्वयं,

वेल्ल सञ्चलने कल्ल सज्जने अलिबन्धने;

६७.

चुल्ल हावकिरये थूला’कस्सने चूल मद्दने,

(वत्तते) खल सोचेय्यो पल रक्खगतेसु(पि;)

६८.

केल-खेल-चेल-पेल-वेल-सञ्चलनादिसु,

अव रक्खणे जीव पाणधारणे (तु) प्लवो गते;

६९.

कण्डुवनम्हि कण्डुवो सरणे छेदने दवे,

दवो (तु) दवने देवु देवने सेवु सेवने;

७०.

धाव गमनवुद्धिम्हि (पठितो) धोवु धोवने;

वे-वी द्वे तन्तुसन्ताने वे-वु संवरणे (सिया)

ह्वे अव्हाने केव सेके धुव यात्रा थिरेसु (च;);

७१.

अस गस अदने घस अदनस्मिं-इस परियेसे इसुइच्छायं,

ससु पाणनगतिहिंसा’द्य’त्थे-मस आमसने मुस सम्मोसे;

७२.

कुस अक्कोसे दुस अप्पीते-तुस सन्तोसे पुस पोसम्हि,

रुस आलेपे रुस हिंसायं-मसु मच्छेरे उसु दाहे (’पि;)

७३.

हस हसनस्मिं घुस सद्दस्मिं-तस उब्बेगे त्रस उब्बेगे,

लस कन्त्य’त्थे रस अस्सादे-(पुन)भस भस्मिकरणे(चा’पि;)

७४.

गवेस मग्गणे पंस नासने दिस पेक्खणे,

सासा’नुसिट्ठियं हंस पितियं पास बन्धने;

७५.

संस पसंसने इस्स इस्सायं कस्स कस्सने,

धंस पधंसने सिंस इच्छायं घंस घंसने;

७६.

संस-दंसा (तु) डसने भास वाचाय दित्तियं,

(सिया) भुस अलङ्कारे (अथो) आसू’पवेसने;

७७.

वस कन्तिनिवासेसु वस्ससेचनसद्दने,

किस साणे कस गते कस हिंसाविलेखने;

७८.

दिसा’तिसज्जना’दीसु कास दित्तिम्हि सज्जने,

(दुवे धातु) खस-झस हिंसायं मिस मिलने;

७९.

सु हिंसाकुलसन्धानयात्रा’दीसु सु पस्सवे,

सु सद्दे सु पसवने सि सये (च) सि सेवने;

८०.

मह पूजाया’रहपूजायं-गुह संवरणे लिह अस्सादे,

रह चागस्मिं मुह मुच्छायं-मह सत्तायं बहु संख्याने;

८१.

सह खमे दह भस्मिकरणे (च) पतिट्ठायं,

रुह सञ्जनने ऊह वितक्के वह पापणे;

८२.

दुह’प्पपूरणे नासे दिहो उपचये (मतो),

निन्दायं गरहो ईह घट्टने मिह सेवने;

८३.

गाह विलोळने ब्रूह-बह-ब्रह (च) वुद्धियं,

व्हे सद्दम्हि हसने हा चागे लुळ मन्थने

कीळविहारम्हि लळ विलासे’(मेसवुद्धिका;)

तुदादयो अवुद्धिका

८४.

तुद ब्यथायं (तु) नुद क्खेपणे लिख लेखणे,

कुच सङ्कोचने रिच क्खरणे खच बन्धने;

८५.

उच सद्दे समवाये विजी भयचलेसु (च),

(वत्तते) भुज कोटिल्ले वलञ्जो (तु) वलञ्जने;

८६.

भज सेवापुथक्कारे रुज रोगे अटा’टने,

कुटच्छेदे (च) कोटिल्ले अगा सज्झायना’दिसु;

८७.

पुणो सुभ किरये वत्त वत्तने चत याचने,

पुथ पाके पूतिभावे कुथसंक्लेसने’(पि च;)

८८.

(उभो धातु) पुथ-पथ वित्थारे विद जानने,

हद उच्चार उस्सग्गे-चिन्तायं मिद हिंसने;

८९.

नन्ध विनन्धने थीन-पुन सङ्घातवाचिनो,

कप अच्छादने वप्प वारणे खिप पेरणे;

९०.

सुपो सये छुपो फस्से (वत्तते) चप सान्त्वने,

नभ (धातु) विहिंसायं रुम्भ उप्पीळनादिसु;

९१.

सुम्भ संसुम्भने जम्भ जम्भने जुभ निच्छुभे,

ठुभ निट्ठुभने चमु अदने छमु हीळने;

९२.

झमु दाहे छमु अदने इरीय वत्तने’(पि च),

किर (धातु) विकिरणे गिरो निगिरणा’दिसु;

९३.

फुर सञ्चलनादीसु कुर सद्दा’दनेसु (च),

खुरच्छेदे विलिखणे घुर भीमे गिला’दने;

९४.

तिल स्नेहे चिल वासे हिल हावे सिलु’ञ्छने,

बिल भेदे थूल चये कुसच्छेदन पूरणे;

९५.

विसप्पवेसे फरणे दिसा’तिसज्जना’दिसु

फुल फस्से मुस थेय्ये थुस अप्पिकिरयाय (तु)

गुळ मोक्खे गुळ परिवत्तनम्हि (तुदादयो;)

हू भुवादयो लुत्तविकरणा

९६.

हू-भू सत्ताय (मु’च्चन्ति) इ अज्झाने गतिम्हि (च,)

खा-ख्या (द्वयं) पकथने जि जये ञा’वबोधने;

९७.

सी-ळी वेहासगमने ठा गतीविनिवुत्तियं,

नी पापणे मुन ञाणे हन हिंसागतीसु (’पि)

९८.

पारक्खणम्हि पा पाने ब्रू वाचायं वियत्तियं,

भा दित्तियं मा पमाणे (अथो) या पापुणे (सिया;)

९९.

(दुवेपि) रा-ला आदाने वा गतीगन्धनेसु (पि,)

अस (धातु) भुवि (ख्यातो) सि सये सा समत्थिये;

जुहोत्या’दयो सद्विभावलुत्तविकरणा.

१००.

हू दाने’(पि च) आदाने हव्यदाने (च वत्तते,)

हा चागे कमु यात्रायं दा दाने धा (च) धारणे;

अविकरणभूवादयो समत्ता.

रुधादयो

१०१.

रुधि आवरणे मुच मोचने रिच रेचने,

सिच सेके युज योगे भुज पालनभोजने;

१०२.

कतिच्छेदे छिदि द्वेधाकरणे भिद विदारणे

विद लाभे लुपच्छेदे विनासे लिपलिम्पने

पिस संचुण्णने हिसि विहिंसायं (रुधादयो;)

दिवादयो

१०३.

दिवु कीला विजिगिंसा वोहारज्जुति थोमिते,

सिवु तन्तूनसन्ताने खी खये खा पकासने;

१०४.

का-गा सद्दे (पि) घा गन्धो’पादाने रुच रोचने,

कच दित्यं मुच मोचे (अथो) विच विवेचने;

१०५.

रञ्ज रागे सञ्ज सङ्गे खलने मज्ज सुद्धियं,

युजो समाधिम्हि लुजो विनासे झा विचिन्तने;

१०६.

ता पालने छिदि द्वेधाकारे मिद सिनेहने,

मदु’म्मादे खिद दीनभावे भिद विदारणे;

१०७.

सिद पाके पदगते विद सत्ता विचिन्तने,

दी खये सुपने दा (च) दाने दात्व’वखण्डने;

१०८.

बुधा’वगमना’दीसु अत्थेसु युध युज्झने,

कुध कोपे सुध सोचे राध हिंसाय सिद्धियं;

१०९.

इध संसिद्धिवुद्धीसु सिध-साध (च) सिद्धियं,

विध वेधे गिध गेधे रुधि आवरणा’दिसु;

११०.

मन ञाणे जनु’प्पादे हन हिंसागतीसु (पि,)

सिना सोचे कुप कोपे तप सन्ताप पीणने;

१११.

लुपच्छेदे रुप नासे पकासे दिप दित्तियं,

दप हासे लभ लाभे लुभ गेधे खुभो चले;

११२.

समू’पसम खेदेसु हर-हिरी (च) लज्जने,

मिला गत्तवीनामे (च) गिला हासक्खये (पि च;)

११३.

ली सिलेसे द्रवीकारे वा गती बन्धनेसु (च,)

लिसि लेसे तुस तोसे सिलिसा’लिङ्गनादिसु;

११४.

किलिस कलिसो’पतापे (अथो) तस पिपासने,

रुस रोसे दिस-दुस अप्पीतिम्हि (दुवे सियुं;)

११५.

यसुप्पयतने असु खेपने (पि च वत्तते,)

सुस सोसे भस अधोपाते नस अदस्सने;

११६. सा’स्सादे सा’वसाने (च) सा तनूकरणे (पि च) हा चागे मुह वेचित्ते नह सज्जनबन्धने नह सोचे पिहिच्छायं सिनिह-सनिह पीतियं.

स्वादयो

११७. सु सवणे सक सत्तिम्हि खी खयम्हि गि सद्दने,

अप-सम्भू (च) पापुणने हि गतिम्हि वू संवरे;

कियादयो

११८.

की विनिमये चि चये जि जये ञा’वबोधने,

थव’भित्थवे कम्पने धु (अथो) पु पवने (सिया;)

११९.

पी तप्पणे मा पमाणे खिपक्खेपे मि हिंसने,

मि पमाणे मु बन्धे (च) लु पच्छेदे सि बन्धने

अस भक्खणे (अथो) गह उपादाने (कियादयो;)

तनादयो

१२०.

तनु वित्थारे सक सत्तिस्मिं-दु परितापे सनु दानस्मिं,

वन याचायं मनु बोधस्मिं-हि गते अप पापुणनस्मिं (हि,)

कर करणस्मिं(भवति)सि बन्धे-सु अभिस्सवने(तनु आदीनि;)

निच्चं णेणयन्ता चुरादयो.

१२१.

चुर थेय्ये लोक (धातु) दस्सने अकि लक्खणे,

सिया थक पतिघाते (पुन) तक्क वितक्कणे;

१२२.

लक्ख दस्सनअङ्केसु (वत्तते) मक्ख मक्खणे,

भक्खा’दने मोक्ख मोचे सुख-दुक्ख (च) तकिरये;

१२३.

लिङ्ग चित्तकिरया’दीसु मग-मग्ग गवेसने,

(पुना’पि) पच वित्थारे क्लेसे वञ्च पलम्भने.

१२४.

वच्च अज्झायने अच्च पूजायं वच भासने,

रच पतियतने सुच पेसुञ्ञे रुच रोचने;

१२५.

मुचप्पमोचने लोच दस्सने कच दित्तियं,

सज्जा’ज्ज अज्जने तज्ज तज्जने वज्ज वज्जने;

१२६.

युज संयमने पूज पूजायं तिज तेजने,

पज मग्ग संवरणे गते भज विभाजने;

१२७.

(अथो) भाज पुथक्कारे सभाज पीतिदस्सने,

(अथो तु) घट सङ्घाते घट्ट सञ्चलना’दिसु;

१२८.

कुट-कोट्टच्छेदने (द्वे) कुट आकोटना’दिसु,

नट नच्चे चट-पुट भेदे वण्ट विभाजने;

१२९.

तुवट्ट एकसयने घटो विसरणे (सिया),

गुण्ठ ओगुण्ठने हेठ बाधायं वेठ वेठने

गुडि वेठे कडि-खडि भेदने मडि भूसने;

१३०.

पण्ड-भण्ड परिभासे दडि आणाय (मीरितो),

तडि संताळने पिण्ड सङ्घाते छड्ड छड्डने;

१३१.

वण्ण संवण्णने चुण्ण चुण्णने आण पेसने,

गण संकलने कण्ण सवणे चिन्त चिन्तने;

१३२.

सन्त सङ्कोचने मन्त गुत्त भासन जानने,

चित संचेतना’दिसु कित्त संसद्दने (भवे;)

१३३.

यत नीय्यातने गन्थ सन्दब्भे अत्थ याचने,

कथ वाक्यप्पबन्धे (च) विद ञाणे नुदे चुद;

१३४.

छदा’पवारणे छद्द वमने छन्द इच्छयं,

वदी’भिवाद थोमेसु भदिकल्याणकम्मनि;

१३५.

हिळाद (तु) सुखे गन्ध सूचने विध कम्पने,

रन्ध पाके (अथो) मान पूजायं नु त्थुतिम्हि (तु;)

१३६.

थन देवसद्दे ऊन परिहाने थेन चोरिये,

धन सद्दे ञप तोस निसान मारणा’दिसु;

१३७.

लप वाक्ये झप दाहे रुप रोपणआदिसु,

पी तप्पने (सिया) कप्प वितक्के लभि वञ्चने;

१३८.

(अथो) वहि गरहायं समु सान्त्वन दस्सने,

कमु इच्छाय कन्तिम्हि (सिया) थोम सिलाघने;

१३९.

तिमु तेमन सङ्कासु अम रोगगता’दिसु,

संगाम युद्धे (वत्तेय्य) ईर वाचा पकम्पने;

१४०.

वर आवरणि’च्छासु याचायं धर धारणे,

तीर कम्म समत्तिम्हि पार सामत्थिया’दिसु;

१४१.

तुलु’म्माने खल सोवे सञ्चये पालरक्खणे,

कल सङ्कलना’दीसु (भवे) मील निमीलने;

१४२.

सीलू’पधारणे मूल रोहणे लल इच्छने,

दुल उक्खेपणे पूल महत्तन समुस्सये;

१४३.

घुस सद्दे पिस पेसे भुसा’लङ्करणे (सिया,)

रुस पारुसिये खुंस अक्कोसे पुस पोसने;

१४४.

दिस उच्चारणा’दीसु वस अच्छादने (सिया,)

रस’स्सादे रवे स्नेहे (अथो) सिस विसेसने;

१४५.

सि बन्धे मिस्स सम्मिस्से कुह विम्भापने सिया,

रह चागे गते (चा’पि) मह पूजाय (मीरितो;)

१४६.

पिहि’च्छायं सिया वीळ लज्जायं एळ फाळने

हीळ गारहिये पीळ बाधायं तळ ताळने

लळ (धातू)’पसेवा’यं (वत्तती’मेचुरादयो;)

समत्ता सत्तगणा.

१४७.

भुवादी च रुधादी च-दिवादि स्वा’दयो गणा,

कियादी च तनादी च-चुरादीती’ध सत्तधा;

१४८.

किरयावाचित्तमक्खातु-मे’केकत्थो बहू’दितो,

पयोगतो’नुगन्तब्बा-अनेकत्था हि धातवो;

१४९.

हिताय मन्दबुद्धीनं-व्यत्तं वण्णक्कमा लहुं,

रचिता धातुमञ्जुसा-सीलवंसेन धीमता;

१५०.

सद्धम्मपङ्केरुहराजहंसो,

आसिट्ठधम्मट्ठिति सीलवंसो;

यक्खद्दिलेनाख्य निवासवासी,

यतिस्सरो सोयमिदं अकासि;

कच्चायन धातुमञ्जूसा समत्ता.

साचरियानुसिट्ठा परिसिट्ठपरिभासा

.

एका नेकस्स रानन्तू-’भयेसं अन्तिमा सरा,

अङ्गानुबन्धा धातूनं-वुच्चन्ते’पि यथाक्कमं;

.

धातुनो व्याञ्जना पुब्बे-निग्गहीतं सम’न्तिमा,

इवण्णेना’रुधादीन-मनुबन्धेन चिण्हितं;

.

सेसा’नुबन्धा सब्बेसं-होन्ती’धु’च्चारणप्फला,

उच्चावचप्फला भास-न्तरम्पत्वा भ वन्ति’पि;

.

नामधातुक भावो’पि-किरयाय अधिकारतो,

विरुद्धन्तराभावा-क्वचिदेव पयुज्जते;

.

द्वन्दयुत्तिवसा क्वापि-आदेसो योविभत्तिया,

गुणादिभाव सद्दो’पि-तकिरयत्थे विधीयते;