📜

नमो तस्स भगवतो अरहतो सम्मासम्बुद्धस्स

खुद्दकनिकाये

थेरापदानपाळि

(पठमो भागो)

१. बुद्धवग्गो

१. बुद्धअपदानं

१.

तथागतं ¶ ¶ ¶ जेतवने वसन्तं, अपुच्छि वेदेहमुनी नतङ्गो;

‘‘सब्बञ्ञुबुद्धा किर नाम होन्ति, भवन्ति ते हेतुभि केहि वीर’’.

२.

तदाह सब्बञ्ञुवरो महेसी, आनन्दभद्दं मधुरस्सरेन;

‘‘ये पुब्बबुद्धेसु [सब्बबुद्धेसु (स्या.)] कताधिकारा, अलद्धमोक्खा जिनसासनेसु.

३.

‘‘तेनेव सम्बोधिमुखेन धीरा, अज्झासयेनापि महाबलेन;

पञ्ञाय तेजेन सुतिक्खपञ्ञा, सब्बञ्ञुभावं अनुपापुणन्ति.

४.

‘‘अहम्पि ¶ ¶ पुब्बबुद्धेसु, बुद्धत्तमभिपत्थयिं,

मनसायेव हुत्वान, धम्मराजा असङ्खिया.

५.

‘‘अथ ¶ ¶ बुद्धापदानानि, सुणाथ सुद्धमानसा;

तिंसपारमिसम्पुण्णा, धम्मराजा असङ्खिया.

६.

‘‘सम्बोधिं बुद्धसेट्ठानं, ससङ्घे लोकनायके;

दसङ्गुली नमस्सित्वा, सिरसा अभिवादयिं [अभिवादये (स्या.)].

७.

‘‘यावता बुद्धखेत्तेसु, रतना विज्जन्तिसङ्खिया;

आकासट्ठा च भूमट्ठा [भुम्मट्ठा (सी. स्या.)], मनसा सब्बमाहरिं.

८.

‘‘तत्थ रूपियभूमियं, पासादं मापयिं अहं;

नेकभुम्मं रतनमयं, उब्बिद्धं नभमुग्गतं.

९.

‘‘विचित्तथम्भं सुकतं, सुविभत्तं महारहं;

कनकमयसङ्घाटं, कोन्तच्छत्तेहि मण्डितं.

१०.

‘‘पठमा वेळुरिया भूमि, विमलब्भसमा सुभा;

नळिनजलजाकिण्णा, वरकञ्चनभूमिया.

११.

‘‘पवाळंसा पवाळवण्णा, काचि लोहितका सुभा;

इन्दगोपकवण्णाभा, भूमि ओभासती दिसा.

१२.

‘‘सुविभत्ता घरमुखा, निय्यूहा सीहपञ्जरा;

चतुरो वेदिका जाला, गन्धावेळा मनोरमा.

१३.

‘‘नीला पीता लोहितका, ओदाता सुद्धकाळका;

कूटागारवरूपेता, सत्तरतनभूसिता.

१४.

‘‘ओलोकमया ¶ पदुमा, वाळविहङ्गसोभिता;

नक्खत्ततारकाकिण्णा, चन्दसूरेहि [चन्दसुरियेहि (सी. स्या.)] मण्डिता.

१५.

‘‘हेमजालेन ¶ सञ्छन्ना, सोण्णकिङ्किणिकायुता;

वातवेगेन कूजन्ति, सोण्णमाला मनोरमा.

१६.

‘‘मञ्जेट्ठकं लोहितकं, पीतकं हरिपिञ्जरं;

नानारङ्गेहि सम्पीतं [संचित्तं (स्या.)], उस्सितद्धजमालिनी [मालिनिं (सी.)].

१७.

‘‘न नं [नाना (सी. स्या.)] बहूनेकसता, फलिका रजतामया;

मणिमया लोहितङ्गा, मसारगल्लमया तथा;

नानासयनविचित्ता, सण्हकासिकसन्थता.

१८.

‘‘कम्पला ¶ ¶ दुकूला चीना, पट्टुण्णा पण्डुपावुरा;

विविधत्थरणं सब्बं, मनसा पञ्ञपेसहं.

१९.

‘‘तासु तास्वेव भूमीसु, रतनकूटलङ्कतं;

मणिवेरोचना उक्का, धारयन्ता सुतिट्ठरे.

२०.

‘‘सोभन्ति एसिका थम्भा, सुभा कञ्चनतोरणा;

जम्बोनदा सारमया, अथो रजतमयापि च.

२१.

‘‘नेका सन्धी सुविभत्ता, कवाटग्गळचित्तिता;

उभतो पुण्णघटानेका, पदुमुप्पलसंयुता.

२२.

‘‘अतीते सब्बबुद्धे च, ससङ्घे लोकनायके;

पकतिवण्णरूपेन, निम्मिनित्वा ससावके.

२३.

‘‘तेन द्वारेन पविसित्वा, सब्बे बुद्धा ससावका;

सब्बसोण्णमये पीठे, निसिन्ना अरियमण्डला.

२४.

‘‘ये च एतरहि अत्थि, बुद्धा लोके अनुत्तरा;

अतीते ¶ वत्तमाना च, भवनं सब्बे समाहरिं.

२५.

‘‘पच्चेकबुद्धेनेकसते, सयम्भू अपराजिते;

अतीते वत्तमाने च, भवनं सब्बे समाहरिं.

२६.

‘‘कप्परुक्खा बहू अत्थि, ये दिब्बा ये च मानुसा;

सब्बं दुस्सं समाहन्ता, अच्छादेमि तिचीवरं.

२७.

‘‘खज्जं भोज्जं सायनीयं, सम्पन्नं पानभोजनं;

मणिमये सुभे पत्ते, संपूरेत्वा अदासहं.

२८.

‘‘दिब्बवत्थसमा हुत्वा, मट्ठा [मट्टा (सी.)] चीवरसंयुता;

मधुरा सक्खरा चेव, तेला च मधुफाणिता.

२९.

‘‘तप्पिता परमन्नेन, सब्बे ते अरियमण्डला;

रतनगब्भं ¶ पविसित्वा, केसरीव गुहासया.

३०.

‘‘महारहम्हि सयने, सीहसेय्यमकप्पयुं;

सम्पजाना समुट्ठाय, सयने [सेय्ये (स्या.)] पल्लङ्कमाभुजुं.

३१.

‘‘गोचरं ¶ सब्बबुद्धानं, झानरतिसमप्पिता;

अञ्ञे धम्मानि देसेन्ति, अञ्ञे कीळन्ति इद्धिया.

३२.

‘‘अञ्ञे ¶ अभिञ्ञा अप्पेन्ति, अभिञ्ञा वसिभाविता;

विकुब्बना विकुब्बन्ति, अञ्ञेनेकसहस्सियो.

३३.

‘‘बुद्धापि बुद्धे पुच्छन्ति, विसयं सब्बञ्ञुमालयं;

गम्भीरं निपुणं ठानं, पञ्ञाय विनिबुज्झरे.

३४.

‘‘सावका बुद्धे पुच्छन्ति, बुद्धा पुच्छन्ति सावके;

अञ्ञमञ्ञञ्च ¶ पुच्छित्वा [पुच्छन्ति (सी. स्या.)], अञ्ञोञ्ञं ब्याकरोन्ति ते.

३५.

‘‘बुद्धा पच्चेकबुद्धा च, सावका परिचारका;

एवं सकाय रतिया, पासादेभिरमन्ति ते.

३६.

‘‘छत्ता तिट्ठन्तु रतना, कञ्चनावेळपन्तिका;

मुत्ताजालपरिक्खित्ता, सब्बे धारेन्तु [धारेन्ति (क.)] मत्थके.

३७.

‘‘भवन्तु चेळविताना, सोण्णतारकचित्तिता;

विचित्तमल्यवितता, सब्बे धारेन्तु मत्थके.

३८.

‘‘वितता मल्यदामेहि, गन्धदामेहि सोभिता;

दुस्सदामपरिकिण्णा, रतनदामभूसिता.

३९.

‘‘पुप्फाभिकिण्णा सुचित्ता, सुरभिगन्धभूसिता;

गन्धपञ्चङ्गुलिकता [गन्धपञ्चङ्गुलं कता (अट्ठ.)], हेमच्छदनछादिता.

४०.

‘‘चतुद्दिसा पोक्खरञ्ञो, पदुमुप्पलसन्थता;

सोवण्णरूपा खायन्तु, पद्मंरेणुरजुग्गता.

४१.

‘‘पुप्फन्तु पादपा सब्बे, पासादस्स समन्ततो;

सयञ्च पुप्फा मुञ्चित्वा, गन्त्वा भवनमोकिरुं.

४२.

‘‘सिखिनो तत्थ नच्चन्तु, दिब्बहंसा पकूजरे;

करवीका च गायन्तु, दिजसङ्घा समन्ततो.

४३.

‘‘भेरियो सब्बा वज्जन्तु, वीणा सब्बा रसन्तु [रवन्तु (सी. स्या.)] ता;

सब्बा सङ्गीति वत्तन्तु, पासादस्स समन्ततो.

४४.

‘‘यावता ¶ ¶ ¶ बुद्धखेत्तम्हि, चक्कवाळे ततो परे;

महन्ता जोतिसम्पन्ना, अच्छिन्ना रतनामया.

४५.

‘‘तिट्ठन्तु सोण्णपल्लङ्का, दीपरुक्खा जलन्तु ते;

भवन्तु एकपज्जोता, दससहस्सिपरम्परा.

४६.

‘‘गणिका लासिका चेव, नच्चन्तु अच्छरागणा;

नानारङ्गा पदिस्सन्तु, पासादस्स समन्ततो.

४७.

‘‘दुमग्गे ¶ पब्बतग्गे वा, सिनेरुगिरिमुद्धनि;

उस्सापेमि धजं सब्बं, विचित्तं पञ्चवण्णिकं.

४८.

‘‘नरा नागा च गन्धब्बा, सब्बे देवा उपेन्तु ते;

नमस्सन्ता पञ्जलिका, पासादं परिवारयुं.

४९.

‘‘यं किञ्चि कुसलं कम्मं, कत्तब्बं किरियं मम;

कायेन वाचा मनसा, तिदसे सुकतं कतं.

५०.

‘‘ये सत्ता सञ्ञिनो अत्थि, ये च सत्ता असञ्ञिनो;

कतं पुञ्ञफलं मय्हं, सब्बे भागी भवन्तु ते.

५१.

‘‘येसं कतं सुविदितं, दिन्नं पुञ्ञफलं मया;

ये च तत्थ [तस्मिं (सी. क.)] न जानन्ति, देवा गन्त्वा निवेदयुं.

५२.

‘‘सब्बलोकम्हि [सब्बे लोकम्हि (स्या. क.)] ये सत्ता, जीवन्ताहारहेतुका;

मनुञ्ञं भोजनं सब्बं [सब्बे (स्या.)], लभन्तु मम चेतसा.

५३.

‘‘मनसा दानं मया दिन्नं, मनसा पसादमावहिं;

पूजिता सब्बसम्बुद्धा, पच्चेका जिनसावका.

५४.

‘‘तेन ¶ कम्मेन सुकतेन, चेतनापणिधीहि च;

जहित्वा मानुसं देहं, तावतिंसमगच्छहं.

५५.

‘‘दुवे भवे पजानामि, देवत्ते अथ मानुसे;

अञ्ञं गतिं न जानामि, मनसा पत्थनाफलं.

५६.

‘‘देवानं अधिको होमि, भवामि मनुजाधिपो;

रूपलक्खणसम्पन्नो, पञ्ञाय असमो भवे.

५७.

‘‘भोजनं विविधं सेट्ठं, रतनञ्च अनप्पकं;

विविधानि च वत्थानि, नभा [नभसा (स्या.)] खिप्पं उपेन्ति मं.

५८.

‘‘पथब्या ¶ पब्बते चेव, आकासे उदके वने;

यं यं हत्थं पसारेमि, दिब्बा भक्खा उपेन्ति मं.

५९.

‘‘पथब्या ¶ पब्बते चेव, आकासे उदके वने;

यं यं हत्थं पसारेमि, रतना सब्बे उपेन्ति मं.

६०.

‘‘पथब्या ¶ पब्बते चेव, आकासे उदके वने;

यं यं हत्थं पसारेमि, सब्बे गन्धा उपेन्ति मं.

६१.

‘‘पथब्या पब्बते चेव, आकासे उदके वने;

यं यं [यत्थ (स्या.), यञ्ञं (क.)] हत्थं पसारेमि, सब्बे याना उपेन्ति मं.

६२.

‘‘पथब्या पब्बते चेव, आकासे उदके वने;

यं यं हत्थं पसारेमि, सब्बे माला उपेन्ति मं.

६३.

‘‘पथब्या पब्बते चेव, आकासे उदके वने;

यं यं हत्थं पसारेमि, अलङ्कारा उपेन्ति मं.

६४.

‘‘पथब्या ¶ पब्बते चेव, आकासे उदके वने;

यं यं हत्थं पसारेमि, सब्बा कञ्ञा उपेन्ति मं.

६५.

‘‘पथब्या पब्बते चेव, आकासे उदके वने;

यं यं हत्थं पसारेमि, मधुसक्खरा उपेन्ति मं.

६६.

‘‘पथब्या पब्बते चेव, आकासे उदके वने;

यं यं हत्थं पसारेमि, सब्बे खज्जा उपेन्ति मं.

६७.

‘‘अधने अद्धिक [अद्धिके (स्या.)] जने, याचके च पथाविनो;

ददामिहं [ददामिह (सी.) ददामि तं (स्या.)] दानवरं, सम्बोधिवरपत्तिया.

६८.

‘‘नादेन्तो पब्बतं सेलं, गज्जेन्तो बहलं गिरिं;

सदेवकं हासयन्तो, बुद्धो लोके भवामहं.

६९.

‘‘दिसा दसविधा लोके, यायतो नत्थि अन्तकं;

तस्मिञ्च दिसाभागम्हि, बुद्धखेत्ता असङ्खिया.

७०.

‘‘पभा पकित्तिता मय्हं, यमका रंसिवाहना;

एत्थन्तरे रंसिजालं, आलोको विपुलो भवे.

७१.

‘‘एत्तके ¶ लोकधातुम्हि, सब्बे पस्सन्तु मं जना;

सब्बे मं अनुवत्तन्तु, याव ब्रह्मनिवेसनं [सब्बेव सुमना होन्तु, सब्बे मं अनुवत्तरे (सी. स्या.)].

७२.

‘‘विसिट्ठमधुनादेन, अमतभेरिमाहनिं;

एत्थन्तरे जना सब्बे, सुणन्तु मधुरं गिरं.

७३.

‘‘धम्ममेघेन वस्सन्ते, सब्बे होन्तु अनासवा;

येत्थ पच्छिमका सत्ता, सोतापन्ना भवन्तु ते.

७४.

‘‘दत्वा ¶ ¶ दातब्बकं दानं, सीलं पूरेत्वा असेसतो;

नेक्खम्मपारमिं गन्त्वा, पत्तो सम्बोधिमुत्तमं.

७५.

‘‘पण्डिते ¶ परिपुच्छित्वा, कत्वा वीरियमुत्तमं;

खन्तिया पारमिं गन्त्वा, पत्तो सम्बोधिमुत्तमं.

७६.

‘‘कत्वा दळ्हमधिट्ठानं, सच्चपारमि पूरिय;

मेत्ताय पारमिं गन्त्वा, पत्तो सम्बोधिमुत्तमं.

७७.

‘‘लाभालाभे सुखे दुक्खे, सम्माने चावमानने [सम्माने च विमानने (क.) सम्मानने विमानने (स्या.)];

सब्बत्थ समको हुत्वा, पत्तो सम्बोधिमुत्तमं.

७८.

‘‘कोसज्जं भयतो दिस्वा, वीरियं चापि खेमतो;

आरद्धवीरिया होथ, एसा बुद्धानुसासनी.

७९.

‘‘विवादं भयतो दिस्वा, अविवादञ्च खेमतो;

समग्गा सखिला होथ, एसा बुद्धानुसासनी.

८०.

‘‘पमादं भयतो दिस्वा, अप्पमादञ्च खेमतो;

भावेथट्ठङ्गिकं मग्गं, एसा बुद्धानुसासनी.

८१.

‘‘समागता बहू बुद्धा, अरहन्ता [अरहन्तो (स्या.)] च सब्बसो;

सम्बुद्धे अरहन्ते च, वन्दमाना नमस्सथ.

८२.

‘‘एवं अचिन्तिया बुद्धा, बुद्धधम्मा अचिन्तिया;

अचिन्तिये पसन्नानं, विपाको होति अचिन्तियो’’’.

इत्थं सुदं भगवा अत्तनो बुद्धचरियं सम्भावयमानो बुद्धापदानियं [बुद्धचरियं (सी.) बुद्धचरितं (स्या.)] नाम धम्मपरियायं अभासित्थाति.

बुद्धापदानं समत्तं.

२. पच्चेकबुद्धअपदानं

अथ ¶ ¶ पच्चेकबुद्धापदानं सुणाथ –

८३.

‘‘तथागतं ¶ जेतवने वसन्तं, अपुच्छि वेदेहमुनी नतङ्गो;

‘पच्चेकबुद्धा किर नाम होन्ति, भवन्ति ते हेतुभि केहि वीर’ [धीर (सी.) धीरा (स्या.)].

८४.

‘‘तदाह ¶ सब्बञ्ञुवरो महेसी, आनन्दभद्दं मधुरस्सरेन;

‘ये पुब्बबुद्धेसु [सब्बबुद्धेसु (स्या. क.)] कताधिकारा, अलद्धमोक्खा जिनसासनेसु.

८५.

‘‘‘तेनेव संवेगमुखेन धीरा, विनापि बुद्धेहि सुतिक्खपञ्ञा;

आरम्मणेनापि परित्तकेन, पच्चेकबोधिं अनुपापुणन्ति.

८६.

‘‘‘सब्बम्हि लोकम्हि ममं ठपेत्वा, पच्चेकबुद्धेहि समोव नत्थि;

तेसं इमं वण्णपदेसमत्तं, वक्खामहं साधु महामुनीनं.

८७.

‘‘‘सयमेव ¶ बुद्धानं महाइसीनं, साधूनि वाक्यानि मधूव [मधुंव (सी.)] खुद्दं;

अनुत्तरं भेसजं पत्थयन्ता, सुणाथ सब्बेसु पसन्नचित्ता.

८८.

‘‘‘पच्चेकबुद्धानं समागतानं, परम्परं ब्याकरणानि यानि;

आदीनवो यञ्च विरागवत्थुं, यथा च बोधिं अनुपापुणिंसु.

८९.

‘‘‘सरागवत्थूसु ¶ ¶ विरागसञ्ञी, रत्तम्हि लोकम्हि विरत्तचित्ता;

हित्वा पपञ्चे जितफन्दितानि [विदिय फन्दितानि (सी.) जितबन्धितानि (क.)], तथेव बोधिं अनुपापुणिंसु.

९०.

‘‘‘सब्बेसु भूतेसु निधाय दण्डं, अविहेठयं अञ्ञतरम्पि तेसं;

मेत्तेन चित्तेन हितानुकम्पी, एको चरे खग्गविसाणकप्पो.

९१.

‘‘‘सब्बेसु भूतेसु निधाय दण्डं, अविहेठयं अञ्ञतरम्पि तेसं;

न पुत्तमिच्छेय्य कुतो सहायं, एको चरे खग्गविसाणकप्पो.

९२.

‘‘‘संसग्गजातस्स ¶ भवन्ति स्नेहा, स्नेहन्वयं दुक्खमिदं पहोति;

आदीनवं स्नेहजं पेक्खमानो, एको चरे खग्गविसाणकप्पो.

९३.

‘‘‘मित्ते सुहज्जे अनुकम्पमानो, हापेति अत्थं पटिबद्धचित्तो;

एतं भयं सन्थवे पेक्खमानो, एको चरे खग्गविसाणकप्पो.

९४.

‘‘‘वंसो विसालोव यथा विसत्तो, पुत्तेसु दारेसु च या अपेक्खा;

वंसे कळीरोव असज्जमानो, एको चरे खग्गविसाणकप्पो.

९५.

‘‘‘मिगो अरञ्ञम्हि यथा अबद्धो, येनिच्छकं गच्छति गोचराय;

विञ्ञू नरो सेरितं पेक्खमानो, एको चरे खग्गविसाणकप्पो.

९६.

‘‘‘आमन्तना ¶ होति सहायमज्झे, वासे च [वासे (सी. स्या.) सुत्तनिपातेपि ‘‘च‘‘कारो नत्थि] ठाने गमने चारिकाय;

अनभिज्झितं सेरितं पेक्खमानो, एको चरे खग्गविसाणकप्पो.

९७.

‘‘‘खिड्डा ¶ रती होति सहायमज्झे, पुत्तेसु पेमं विपुलञ्च होति;

पियविप्पयोगं ¶ विजिगुच्छमानो, एको चरे खग्गविसाणकप्पो.

९८.

‘‘‘चातुद्दिसो ¶ अप्पटिघो च होति, सन्तुस्समानो इतरीतरेन;

परिस्सयानं सहिता अछम्भी, एको चरे खग्गविसाणकप्पो.

९९.

‘‘‘दुस्सङ्गहा पब्बजितापि एके, अथो गहट्ठा घरमावसन्ता;

अप्पोस्सुक्को परपुत्तेसु हुत्वा, एको चरे खग्गविसाणकप्पो.

१००.

‘‘‘ओरोपयित्वा गिहिब्यञ्जनानि, सञ्छिन्नपत्तो यथा कोविळारो;

छेत्वान वीरो गिहिबन्धनानि, एको चरे खग्गविसाणकप्पो.

१०१.

‘‘‘सचे लभेथ निपकं सहायं, सद्धिं चरं साधुविहारिधीरं;

अभिभुय्य सब्बानि परिस्सयानि, चरेय्य तेनत्तमनो सतीमा.

१०२.

‘‘‘नो ¶ चे लभेथ निपकं सहायं, सद्धिं चरं साधुविहारिधीरं;

राजाव रट्ठं विजितं पहाय, एको चरे मातङ्गरञ्ञेव नागो.

१०३.

‘‘‘अद्धा ¶ पसंसाम सहायसम्पदं, सेट्ठा समा सेवितब्बा सहाया;

एते अलद्धा अनवज्जभोजी, एको चरे खग्गविसाणकप्पो.

१०४.

‘‘‘दिस्वा सुवण्णस्स पभस्सरानि, कम्मारपुत्तेन सुनिट्ठितानि;

सङ्घट्टमानानि दुवे भुजस्मिं, एको चरे खग्गविसाणकप्पो.

१०५.

‘‘‘एवं दुतीयेन सहा ममस्स, वाचाभिलापो अभिसज्जना वा;

एतं भयं आयतिं पेक्खमानो, एको चरे खग्गविसाणकप्पो.

१०६.

‘‘‘कामा ¶ हि चित्रा मधुरा मनोरमा, विरूपरूपेन मथेन्ति चित्तं;

आदीनवं कामगुणेसु दिस्वा, एको चरे खग्गविसाणकप्पो.

१०७.

‘‘‘ईती ¶ च गण्डो च उपद्दवो च, रोगो च सल्लञ्च भयञ्च मेतं;

एतं भयं कामगुणेसु दिस्वा, एको चरे खग्गविसाणकप्पो.

१०८.

‘‘‘सीतञ्च उण्हञ्च खुदं पिपासं, वातातपे डंससरीसपे [डंससिरिंसपे (सी. स्या.)] च;

सब्बानिपेतानि अभिब्भवित्वा [अभिसंभवित्वा (सुत्तनिपाते)], एको चरे खग्गविसाणकप्पो.

१०९.

‘‘‘नागोव यूथानि विवज्जयित्वा, सञ्जातखन्धो पदुमी उळारो;

यथाभिरन्तं विहरं अरञ्ञे, एको चरे खग्गविसाणकप्पो.

११०.

‘‘‘अट्ठानतं ¶ सङ्गणिकारतस्स, यं फस्सये [फुस्सये (स्या.)] सामयिकं विमुत्तिं;

आदिच्चबन्धुस्स वचो निसम्म, एको चरे खग्गविसाणकप्पो.

१११.

‘‘‘दिट्ठीविसूकानि उपातिवत्तो, पत्तो नियामं पटिलद्धमग्गो;

उप्पन्नञाणोम्हि अनञ्ञनेय्यो, एको चरे खग्गविसाणकप्पो.

११२.

‘‘‘निल्लोलुपो ¶ ¶ निक्कुहो निप्पिपासो, निम्मक्ख [निम्मक्खो (स्या.)] निद्धन्तकसावमोहो;

निरासयो [निरासासो (क.)] सब्बलोके भवित्वा, एको चरे खग्गविसाणकप्पो.

११३.

‘‘‘पापं सहायं परिवज्जयेथ, अनत्थदस्सिं विसमे निविट्ठं;

सयं न सेवे पसुतं पमत्तं, एको चरे खग्गविसाणकप्पो.

११४.

‘‘‘बहुस्सुतं धम्मधरं भजेथ, मित्तं उळारं पटिभानवन्तं;

अञ्ञाय ¶ अत्थानि विनेय्य कङ्खं, एको चरे खग्गविसाणकप्पो.

११५.

‘‘‘खिड्डं रतिं कामसुखञ्च लोके, अनलङ्करित्वा अनपेक्खमानो;

विभूसट्ठाना विरतो सच्चवादी, एको चरे खग्गविसाणकप्पो.

११६.

‘‘‘पुत्तञ्च दारं पितरञ्च मातरं, धनानि धञ्ञानि च बन्धवानि;

हित्वान कामानि यथोधिकानि, एको चरे खग्गविसाणकप्पो.

११७.

‘‘‘सङ्गो ¶ ¶ एसो परित्तमेत्थ सोख्यं, अप्पस्सादो दुक्खमेवेत्थ भिय्यो;

गळो [गाहो (सी.) कण्डो (स्या.) गाळ्हो (क.)] एसो इति ञत्वा मतिमा, एको चरे खग्गविसाणकप्पो.

११८.

‘‘‘सन्दालयित्वान संयोजनानि, जालंव भेत्वा सलिलम्बुचारी;

अग्गीव दड्ढं अनिवत्तमानो, एको चरे खग्गविसाणकप्पो.

११९.

‘‘‘ओक्खित्तचक्खू न च पादलोलो, गुत्तिन्द्रियो रक्खितमानसानो;

अनवस्सुतो अपरिडय्हमानो, एको चरे खग्गविसाणकप्पो.

१२०.

‘‘‘ओहारयित्वा गिहिब्यञ्जनानि, सञ्छन्नपत्तो यथा पारिछत्तो;

कासायवत्थो अभिनिक्खमित्वा, एको चरे खग्गविसाणकप्पो.

१२१.

‘‘‘रसेसु गेधं अकरं अलोलो, अनञ्ञपोसी सपदानचारी;

कुले कुले अप्पटिबद्धचित्तो, एको चरे खग्गविसाणकप्पो.

१२२.

‘‘‘पहाय ¶ पञ्चावरणानि चेतसो, उपक्किलेसे ब्यपनुज्ज सब्बे;

अनिस्सितो छेज्ज सिनेहदोसं, एको चरे खग्गविसाणकप्पो.

१२३.

‘‘‘विपिट्ठिकत्वान ¶ सुखञ्च दुक्खं, पुब्बेव सोमनस्सदोमनस्सं;

लद्धानुपेक्खं समथं विसुद्धं, एको चरे खग्गविसाणकप्पो.

१२४.

‘‘‘आरद्धवीरियो ¶ परमत्थपत्तिया, अलीनचित्तो अकुसीतवुत्ति;

दळ्हनिक्कमो थामबलूपपन्नो, एको चरे खग्गविसाणकप्पो.

१२५.

‘‘‘पटिसल्लानं झानमरिञ्चमानो, धम्मेसु निच्चं अनुधम्मचारी;

आदीनवं सम्मसिता भवेसु, एको चरे खग्गविसाणकप्पो.

१२६.

‘‘‘तण्हक्खयं ¶ पत्थयमप्पमत्तो, अनेळमूगो सुतवा सतीमा;

सङ्खातधम्मो नियतो पधानवा, एको चरे खग्गविसाणकप्पो.

१२७.

‘‘‘सीहोव ¶ सद्देसु असन्तसन्तो, वातोव जालम्हि असज्जमानो;

पदुमंव तोयेन अलिम्पमानो, एको चरे खग्गविसाणकप्पो.

१२८.

‘‘‘सीहो यथा दाठबली पसय्ह, राजा मिगानं अभिभुय्य चारी;

सेवेथ पन्तानि सेनासनानि, एको चरे खग्गविसाणकप्पो.

१२९.

‘‘‘मेत्तं उपेक्खं करुणं विमुत्तिं, आसेवमानो मुदितञ्च काले;

सब्बेन लोकेन अविरुज्झमानो, एको चरे खग्गविसाणकप्पो.

१३०.

‘‘‘रागञ्च दोसञ्च पहाय मोहं, सन्दालयित्वान संयोजनानि;

असन्तसं जीवितसङ्खयम्हि, एको चरे खग्गविसाणकप्पो.

१३१.

‘‘‘भजन्ति ¶ ¶ सेवन्ति च कारणत्था, निक्कारणा दुल्लभा अज्ज मित्ता;

अत्तत्थपञ्ञा असुचीमनुस्सा, एको चरे खग्गविसाणकप्पो.

१३२.

‘‘‘विसुद्धसीला ¶ सुविसुद्धपञ्ञा, समाहिता जागरियानुयुत्ता;

विपस्सका धम्मविसेसदस्सी, मग्गङ्गबोज्झङ्गगते विजञ्ञा.

१३३.

‘‘‘सुञ्ञप्पणिधिञ्च तथानिमित्तं [सुञ्ञतप्पणीहितञ्चानिमित्तं (सी.)], आसेवयित्वा जिनसासनम्हि;

ये सावकत्तं न वजन्ति धीरा, भवन्ति पच्चेकजिना सयम्भू.

१३४.

‘‘‘महन्तधम्मा बहुधम्मकाया, चित्तिस्सरा सब्बदुक्खोघतिण्णा;

उदग्गचित्ता परमत्थदस्सी, सीहोपमा खग्गविसाणकप्पा.

१३५.

‘‘‘सन्तिन्द्रिया सन्तमना समाधी, पच्चन्तसत्तेसु पतिप्पचारा [पच्चत्तगम्भीरमतप्पचारा (सी.)];

दीपा परत्थ इध विज्जलन्ता, पच्चेकबुद्धा सततं हितामे.

१३६.

‘‘‘पहीनसब्बावरणा जनिन्दा, लोकप्पदीपा घनकञ्चनाभा;

निस्संसयं लोकसुदक्खिणेय्या, पच्चेकबुद्धा सततप्पितामे.

१३७.

‘‘‘पच्चेकबुद्धानं ¶ सुभासितानि, चरन्ति लोकम्हि सदेवकम्हि;

सुत्वा तथा ये न करोन्ति बाला, चरन्ति दुक्खेसु पुनप्पुनं ते.

१३८.

‘‘‘पच्चेकबुद्धानं ¶ सुभासितानि, मधुं यथा खुद्दमवस्सवन्तं;

सुत्वा तथा ये पटिपत्तियुत्ता, भवन्ति ते सच्चदसा सपञ्ञा’.

१३९.

‘‘पच्चेकबुद्धेहि ¶ जिनेहि भासिता, कथा [गाथा (सी. स्या.)] उळारा अभिनिक्खमित्वा;

ता सक्यसीहेन नरुत्तमेन, पकासिता धम्मविजाननत्थं.

१४०.

‘‘लोकानुकम्पाय ¶ इमानि तेसं, पच्चेकबुद्धान विकुब्बितानि;

संवेगसङ्गमतिवड्ढनत्थं, सयम्भुसीहेन पकासितानी’’ति.

पच्चेकबुद्धापदानं समत्तं.

३-१. सारिपुत्तत्थेरअपदानं

अथ थेरापदानं सुणाथ –

१४१.

‘‘हिमवन्तस्स ¶ ¶ अविदूरे, लम्बको नाम पब्बतो;

अस्समो सुकतो मय्हं, पण्णसाला सुमापिता.

१४२.

‘‘उत्तानकूला नदिका, सुपतित्था मनोरमा;

सुसुद्धपुळिनाकिण्णा, अविदूरे ममस्समं.

१४३.

‘‘असक्खरा अपब्भारा, सादु अप्पटिगन्धिका;

सन्दती नदिका तत्थ, सोभयन्ता ममस्समं.

१४४.

‘‘कुम्भीला मकरा चेत्थ, सुसुमारा [सुंसुमारा (सी. स्या. )] च कच्छपा;

चरन्ति नदिया तत्थ, सोभयन्ता ममस्समं.

१४५.

‘‘पाठीना पावुसा मच्छा, बलजा [वजला (सी. स्या.) जलजा (पी.)] मुञ्जरोहिता;

वग्गळा [वग्गुला (सी.) वग्गुळा (स्या.) मग्गुरा (थेरगाथा)] पपतायन्ता, सोभयन्ति [पपतायन्ति, सोभयन्ता (क.)] ममस्समं.

१४६.

‘‘उभो ¶ कूलेसु नदिया, पुप्फिनो फलिनो दुमा;

उभतो अभिलम्बन्ता, सोभयन्ति [अभिलम्बन्ति सोभयन्ता (क.)] ममस्समं.

१४७.

‘‘अम्बा साला च तिलका, पाटली सिन्दुवारका [सिन्दुवारिका (बहूसु)];

दिब्बगन्धा सम्पवन्ति, पुप्फिता मम अस्समे.

१४८.

‘‘चम्पका सळला नीपा [निम्बा (क.)], नागपुन्नागकेतका;

दिब्बगन्धा सम्पवन्ति, पुप्फिता मम अस्समे.

१४९.

‘‘अतिमुत्ता ¶ असोका च, भगिनीमाला च पुप्फिता;

अङ्कोला बिम्बिजाला [बिम्बजाला (क.)] च, पुप्फिता मम अस्समे.

१५०.

‘‘केतका ¶ कन्दलि [कदली (स्या.)] चेव, गोधुका तिणसूलिका;

दिब्बगन्धं सम्पवन्ता, सोभयन्ति ममस्समं.

१५१.

‘‘कणिकारा ¶ कण्णिका च, असना अज्जुना बहू;

दिब्बगन्धं सम्पवन्ता, सोभयन्ति ममस्समं.

१५२.

‘‘पुन्नागा गिरिपुन्नागा, कोविळारा च पुप्फिता;

दिब्बगन्धं सम्पवन्ता, सोभयन्ति ममस्समं.

१५३.

‘‘उद्धालका च कुटजा, कदम्बा वकुला बहू;

दिब्बगन्धं सम्पवन्ता, सोभयन्ति ममस्समं.

१५४.

‘‘आळका इसिमुग्गा च, कदलिमातुलुङ्गियो;

गन्धोदकेन संवड्ढा, फलानि धारयन्ति ते.

१५५.

‘‘अञ्ञे पुप्फन्ति पदुमा, अञ्ञे जायन्ति केसरी;

अञ्ञे ओपुप्फा पदुमा, पुप्फिता तळाके तदा.

१५६.

‘‘गब्भं गण्हन्ति पदुमा, निद्धावन्ति मुलाळियो;

सिंघाटिपत्तमाकिण्णा, सोभन्ति तळाके तदा.

१५७.

‘‘नयिता अम्बगन्धी च, उत्तली बन्धुजीवका;

दिब्बगन्धा सम्पवन्ति, पुप्फिता तळाके तदा.

१५८.

‘‘पाठीना पावुसा मच्छा, बलजा मुञ्जरोहिता;

संगुला मग्गुरा [मङ्गुरा (सी. क.)] चेव, वसन्ति तळाके तदा.

१५९.

‘‘कुम्भीला ¶ ¶ सुसुमारा च, तन्तिगाहा च रक्खसा;

ओगुहा [ओगाहा (स्या.)] अजगरा च, वसन्ति तळाके तदा.

१६०.

‘‘पारेवता रविहंसा, चक्कवाका नदीचरा;

कोकिला सुकसाळिका, उपजीवन्ति तं सरं.

१६१.

‘‘कुक्कुत्थका कुळीरका, वने पोक्खरसातका;

दिन्दिभा सुवपोता च, उपजीवन्ति तं सरं.

१६२.

‘‘हंसा ¶ कोञ्चा मयूरा च, कोकिला तम्बचूळका [तम्बचूळिका (सी.)];

पम्पका जीवंजीवा च, उपजीवन्ति तं सरं.

१६३.

‘‘कोसिका पोट्ठसीसा च, कुररा सेनका बहू;

महाकाळा च सकुणा, उपजीवन्ति तं सरं.

१६४.

‘‘पसदा च वराहा च, चमरा गण्डका बहू [वका भेरण्डका बहू (सी. स्या.)];

रोहिच्चा सुकपोता [सुत्तपोता (स्या.)] च, उपजीवन्ति तं सरं.

१६५.

‘‘सीहब्यग्घा ¶ च दीपी च, अच्छकोकतरच्छका;

तिधा पभिन्नमातङ्गा, उपजीवन्ति तं सरं.

१६६.

‘‘किन्नरा वानरा चेव, अथोपि वनकम्मिका;

चेता च लुद्दका चेव, उपजीवन्ति तं सरं.

१६७.

‘‘तिन्दुकानि पियालानि, मधुका कासुमारयो [कासमारियो (स्या.)];

धुवं फलानि धारेन्ति, अविदूरे ममस्समं.

१६८.

‘‘कोसम्बा [कोसुम्भा (सी. स्या.)] सळला निम्बा [सळला नीपा (सी. स्या.) पनसा अम्बा (?)], सादुफलसमायुता;

धुवं फलानि धारेन्ति, अविदूरे ममस्समं.

१६९.

‘‘हरीतका ¶ आमलका, अम्बजम्बुविभीतका;

कोला भल्लातका बिल्ला, फलानि धारयन्ति ते.

१७०.

‘‘आलुवा च कळम्बा च, बिळालीतक्कळानि च;

जीवका सुतका चेव, बहुका मम अस्समे.

१७१.

‘‘अस्समस्साविदूरम्हि, तळाकासुं सुनिम्मिता;

अच्छोदका सीतजला, सुपतित्था मनोरमा.

१७२.

‘‘पदुमुप्पलसञ्छन्ना ¶ , पुण्डरीकसमायुता;

मन्दालकेहि सञ्छन्ना, दिब्बगन्धो पवायति.

१७३.

‘‘एवं सब्बङ्गसम्पन्ने, पुप्फिते फलिते वने;

सुकते अस्समे रम्मे, विहरामि अहं तदा.

१७४.

‘‘सीलवा वतसम्पन्नो [वत्तसम्पन्नो (स्या.)], झायी झानरतो सदा;

पञ्चाभिञ्ञाबलप्पत्तो, सुरुचि नाम तापसो.

१७५.

‘‘चतुवीससहस्सानि, सिस्सा मय्हं उपट्ठहु;

सब्बेव ब्राह्मणा एते, जातिमन्तो यसस्सिनो.

१७६.

‘‘लक्खणे इतिहासे च, सनिघण्टुसकेटुभे;

पदका वेय्याकरणा, सधम्मे पारमिं गता.

१७७.

‘‘उप्पातेसु ¶ निमित्तेसु, लक्खणेसु च कोविदा;

पथब्या भूमन्तलिक्खे, मम सिस्सा सुसिक्खिता.

१७८.

‘‘अप्पिच्छा निपका एते, अप्पाहारा अलोलुपा;

लाभालाभेन सन्तुट्ठा, परिवारेन्ति मं सदा.

१७९.

‘‘झायी ¶ ¶ झानरता धीरा, सन्तचित्ता समाहिता;

आकिञ्चञ्ञं पत्थयन्ता, परिवारेन्ति मं सदा.

१८०.

‘‘अभिञ्ञापारमिप्पत्ता, पेत्तिके गोचरे रता;

अन्तलिक्खचरा धीरा, परिवारेन्ति मं सदा.

१८१.

‘‘संवुता छसु द्वारेसु, अनेजा रक्खितिन्द्रिया;

असंसट्ठा च ते धीरा, मम सिस्सा दुरासदा.

१८२.

‘‘पल्लङ्केन निसज्जाय, ठानचङ्कमनेन च;

वीतिनामेन्ति ते रत्तिं, मम सिस्सा दुरासदा.

१८३.

‘‘रजनीये न रज्जन्ति, दुस्सनीये न दुस्सरे;

मोहनीये न मुय्हन्ति, मम सिस्सा दुरासदा.

१८४.

‘‘इद्धिं वीमंसमाना ते, वत्तन्ति निच्चकालिकं;

पथविं [पठविं (सी. स्या.)] ते पकम्पेन्ति, सारम्भेन दुरासदा.

१८५.

‘‘कीळमाना च ते सिस्सा, कीळन्ति झानकीळितं;

जम्बुतो फलमानेन्ति, मम सिस्सा दुरासदा.

१८६.

‘‘अञ्ञे ¶ गच्छन्ति गोयानं, अञ्ञे पुब्बविदेहकं [पुब्बविदेहनं (स्या. क.)];

अञ्ञे च उत्तरकुरुं, एसनाय दुरासदा.

१८७.

‘‘पुरतो पेसेन्ति खारिं, पच्छतो च वजन्ति ते;

चतुवीससहस्सेहि, छादितं होति अम्बरं.

१८८.

‘‘अग्गिपाकी अनग्गी च, दन्तोदुक्खलिकापि च;

अस्मेन कोट्टिता केचि, पवत्तफलभोजना.

१८९.

‘‘उदकोरोहणा ¶ केचि, सायं पातो सुचीरता;

तोयाभिसेचनकरा, मम सिस्सा दुरासदा.

१९०.

‘‘परूळ्हकच्छनखलोमा, पङ्कदन्ता रजस्सिरा;

गन्धिता सीलगन्धेन, मम सिस्सा दुरासदा.

१९१.

‘‘पातोव ¶ सन्निपतित्वा, जटिला उग्गतापना;

लाभालाभं पकित्तेत्वा, गच्छन्ति अम्बरे तदा.

१९२.

‘‘एतेसं पक्कमन्तानं, महासद्दो पवत्तति;

अजिनचम्मसद्देन, मुदिता होन्ति देवता.

१९३.

‘‘दिसोदिसं ¶ पक्कमन्ति, अन्तलिक्खचरा इसी;

सके बलेनुपत्थद्धा, ते गच्छन्ति यदिच्छकं.

१९४.

‘‘पथवीकम्पका एते, सब्बेव नभचारिनो;

उग्गतेजा दुप्पसहा, सागरोव अखोभिया.

१९५.

‘‘ठानचङ्कमिनो केचि, केचि नेसज्जिका इसी;

पवत्तभोजना केचि, मम सिस्सा दुरासदा.

१९६.

‘‘मेत्ताविहारिनो एते, हितेसी सब्बपाणिनं;

अनत्तुक्कंसका सब्बे, न ते वम्भेन्ति कस्सचि.

१९७.

‘‘सीहराजावसम्भीता, गजराजाव थामवा;

दुरासदा ब्यग्घारिव, आगच्छन्ति ममन्तिके.

१९८.

‘‘विज्जाधरा देवता च, नागगन्धब्बरक्खसा;

कुम्भण्डा दानवा गरुळा, उपजीवन्ति तं सरं.

१९९.

‘‘ते ¶ ¶ जटाखारिभरिता, अजिनुत्तरवासना;

अन्तलिक्खचरा सब्बे, उपजीवन्ति तं सरं.

२००.

‘‘सदानुच्छविका [तदानुच्छविका (स्या. क.)] एते, अञ्ञमञ्ञं सगारवा;

चतुब्बीससहस्सानं, खिपितसद्दो न विज्जति.

२०१.

‘‘पादे पादं निक्खिपन्ता, अप्पसद्दा सुसंवुता;

उपसङ्कम्म सब्बेव [सब्बे ते (स्या.)], सिरसा वन्दरे ममं.

२०२.

‘‘तेहि सिस्सेहि परिवुतो, सन्तेहि च तपस्सिभि;

वसामि अस्समे तत्थ, झायी झानरतो अहं.

२०३.

‘‘इसीनं सीलगन्धेन, पुप्फगन्धेन चूभयं;

फलीनं फलगन्धेन, गन्धितो होति अस्समो.

२०४.

‘‘रत्तिन्दिवं न जानामि, अरति मे न विज्जति;

सके सिस्से ओवदन्तो, भिय्यो हासं लभामहं.

२०५.

‘‘पुप्फानं पुप्फमानानं, फलानञ्च विपच्चतं;

दिब्बगन्धा पवायन्ति, सोभयन्ता ममस्समं.

२०६.

‘‘समाधिम्हा ¶ वुट्ठहित्वा, आतापी निपको अहं;

खारिभारं गहेत्वान, वनं अज्झोगहिं अहं.

२०७.

‘‘उप्पाते ¶ सुपिने चापि, लक्खणेसु सुसिक्खितो;

पवत्तमानं [वत्तमानं (क.)] मन्तपदं, धारयामि अहं तदा.

२०८.

‘‘अनोमदस्सी भगवा, लोकजेट्ठो नरासभो;

विवेककामो सम्बुद्धो, हिमवन्तमुपागमि.

२०९.

‘‘अज्झोगाहेत्वा ¶ हिमवन्तं, अग्गो कारुणिको मुनि;

पल्लङ्कं आभुजित्वान, निसीदि पुरिसुत्तमो.

२१०.

‘‘तमद्दसाहं सम्बुद्धं, सप्पभासं मनोरमं;

इन्दीवरंव जलितं, आदित्तंव हुतासनं.

२११.

‘‘जलन्तं दीपरुक्खंव, विज्जुतं गगणे यथा;

सुफुल्लं सालराजंव, अद्दसं लोकनायकं.

२१२.

‘‘अयं ¶ नागो महावीरो, दुक्खस्सन्तकरो मुनि;

इमं दस्सनमागम्म, सब्बदुक्खा पमुच्चरे.

२१३.

‘‘दिस्वानाहं देवदेवं, लक्खणं उपधारयिं;

बुद्धो नु खो न वा बुद्धो, हन्द पस्सामि चक्खुमं.

२१४.

‘‘सहस्सारानि चक्कानि, दिस्सन्ति चरणुत्तमे;

लक्खणानिस्स दिस्वान, निट्ठं गच्छिं तथागते.

२१५.

‘‘सम्मज्जनिं गहेत्वान, सम्मज्जित्वानहं तदा;

अथ पुप्फे समानेत्वा, बुद्धसेट्ठं अपूजयिं.

२१६.

‘‘पूजयित्वान तं बुद्धं, ओघतिण्णमनासवं;

एकंसं अजिनं कत्वा, नमस्सिं लोकनायकं.

२१७.

‘‘येन ञाणेन सम्बुद्धो, विहरति [विहरित्थ (सी.), विहरेति (क.)] अनासवो;

तं ञाणं कित्तयिस्सामि, सुणाथ मम भासतो.

२१८.

‘‘‘समुद्धरसिमं [समुद्धरयिमं (स्या.)] लोकं, सयम्भू अमितोदय;

तव दस्सनमागम्म, कङ्खासोतं तरन्ति ते.

२१९.

‘‘‘तुवं ¶ सत्था च केतु च, धजो यूपो च पाणिनं;

परायणो [परायनो (स्या. क.)] पतिट्ठा च, दीपो च द्विपदुत्तमो.

२२०.

‘‘‘सक्का समुद्दे उदकं, पमेतुं आळ्हकेन वा;

न त्वेव तव सब्बञ्ञु, ञाणं सक्का पमेतवे.

२२१.

‘‘‘धारेतुं ¶ पथविं सक्का, ठपेत्वा तुलमण्डले;

न त्वेव तव सब्बञ्ञु, ञाणं सक्का धरेतवे.

२२२.

‘‘‘आकासो ¶ मिनितुं सक्का, रज्जुया अङ्गुलेन वा;

न त्वेव तव सब्बञ्ञु, ञाणं सक्का पमेतवे.

२२३.

‘‘‘महासमुद्दे उदकं, पथवी चाखिला जटं [पथविं चाखिलञ्जहे (स्या.)];

बुद्धञाणं उपादाय, उपमातो न युज्जरे.

२२४.

‘‘‘सदेवकस्स लोकस्स, चित्तं येसं पवत्तति;

अन्तोजालीकता [अन्तोजालगता (पी.)] एते, तव ञाणम्हि चक्खुम.

२२५.

‘‘‘येन ¶ ञाणेन पत्तोसि, केवलं बोधिमुत्तमं;

तेन ञाणेन सब्बञ्ञु, मद्दसी परतित्थिये’.

२२६.

‘‘इमा गाथा थवित्वान, सुरुचि नाम तापसो;

अजिनं पत्थरित्वान, पथवियं निसीदि सो.

२२७.

‘‘चुल्लासीतिसहस्सानि, अज्झोगाळ्हो महण्णवे;

अच्चुगतो तावदेव, गिरिराजा पवुच्चति.

२२८.

‘‘ताव अच्चुग्गतो नेरु, आयतो वित्थतो च सो;

चुण्णितो अणुभेदेन, कोटिसतसहस्ससो [सहस्सियो (स्या. क.)].

२२९.

‘‘लक्खे ¶ ठपियमानम्हि, परिक्खयमगच्छथ;

न त्वेव तव सब्बञ्ञु, ञाणं सक्का पमेतवे.

२३०.

‘‘सुखुमच्छिकेन जालेन, उदकं यो परिक्खिपे;

ये केचि उदके पाणा, अन्तोजालीकता सियुं.

२३१.

‘‘तथेव हि महावीर, ये केचि पुथुतित्थिया;

दिट्ठिगहनपक्खन्दा [पक्खन्ता (सी. स्या.)], परामासेन मोहिता.

२३२.

‘‘तव सुद्धेन ञाणेन, अनावरणदस्सिना;

अन्तोजालीकता एते, ञाणं ते नातिवत्तरे.

२३३.

‘‘भगवा तम्हि समये, अनोमदस्सी महायसो;

वुट्ठहित्वा समाधिम्हा, दिसं ओलोकयी जिनो.

२३४.

‘‘अनोमदस्सिमुनिनो, निसभो नाम सावको;

परिवुतो सतसहस्सेहि, सन्तचित्तेहि तादिभि.

२३५.

‘‘खीणासवेहि ¶ सुद्धेहि, छळभिञ्ञेहि झायिभि;

चित्तमञ्ञाय बुद्धस्स, उपेसि लोकनायकं.

२३६.

‘‘अन्तलिक्खे ठिता तत्थ, पदक्खिणमकंसु ते;

नमस्सन्ता पञ्जलिका, ओतरुं [ओरुहुं (स्या.)] बुद्धसन्तिके.

२३७.

‘‘अनोमदस्सी भगवा, लोकजेट्ठो नरासभो;

भिक्खुसङ्घे निसिदित्वा, सितं पातुकरी जिनो.

२३८.

‘‘वरुणो ¶ नामुपट्ठाको, अनोमदस्सिस्स सत्थुनो;

एकंसं चीवरं कत्वा, अपुच्छि लोकनायकं.

२३९.

‘‘‘को ¶ ¶ नु खो भगवा हेतु, सितकम्मस्स सत्थुनो;

न हि बुद्धा अहेतूहि, सितं पातुकरोन्ति ते’.

२४०.

‘‘अनोमदस्सी भगवा, लोकजेट्ठो नरासभो;

भिक्खुमज्झे निसीदित्वा, इमं गाथं अभासथ.

२४१.

‘‘‘यो मं पुप्फेन पूजेसि, ञाणञ्चापि अनुत्थवि;

तमहं कित्तयिस्सामि, सुणोथ मम भासतो.

२४२.

‘‘‘बुद्धस्स गिरमञ्ञाय, सब्बे देवा समागता;

सद्धम्मं सोतुकामा ते, सम्बुद्धमुपसङ्कमुं.

२४३.

‘‘‘दससु लोकधातूसु, देवकाया महिद्धिका;

सद्धम्मं सोतुकामा ते, सम्बुद्धमुपसङ्कमुं.

२४४.

‘‘‘हत्थी अस्सा रथा पत्ती, सेना च चतुरङ्गिनी;

परिवारेस्सन्तिमं निच्चं, बुद्धपूजायिदं फलं.

२४५.

‘‘‘सट्ठितूरियसहस्सानि, भेरियो समलङ्कता;

उपट्ठिस्सन्तिमं निच्चं, बुद्धपूजायिदं फलं.

२४६.

‘‘‘सोळसित्थिसहस्सानि, नारियो समलङ्कता;

विचित्तवत्थाभरणा, आमुत्तमणिकुण्डला.

२४७.

‘‘‘अळारपम्हा हसुला, सुसञ्ञा तनुमज्झिमा;

परिवारेस्सन्तिमं निच्चं, बुद्धपूजायिदं फलं.

२४८.

‘‘‘कप्पसतसहस्सानि, देवलोके रमिस्सति;

सहस्सक्खत्तुं चक्कवत्ती, राजा रट्ठे भविस्सति.

२४९.

‘‘‘सहस्सक्खत्तुं ¶ ¶ देविन्दो, देवरज्जं करिस्सति;

पदेसरज्जं विपुलं, गणनातो असङ्खियं [असङ्खयं (स्या. क.) एवमुपरिपि].

२५०.

‘‘‘पच्छिमे भवसम्पत्ते [पच्छिमभवे सम्पत्ते (सी.)], मनुस्सत्तं गमिस्सति;

ब्राह्मणी सारिया नाम, धारयिस्सति कुच्छिना.

२५१.

‘‘‘मातुया ¶ नामगोत्तेन, पञ्ञायिस्सतियं नरो;

सारिपुत्तोति नामेन, तिक्खपञ्ञो भविस्सति.

२५२.

‘‘‘असीतिकोटी छड्डेत्वा, पब्बजिस्सतिकिञ्चनो;

गवेसन्तो सन्तिपदं, चरिस्सति महिं इमं.

२५३.

‘‘‘अप्परिमेय्ये इतो कप्पे, ओक्काककुलसम्भवो;

गोतमो नाम गोत्तेन, सत्था लोके भविस्सति.

२५४.

‘‘‘तस्स धम्मेसु दायादो, ओरसो धम्मनिम्मितो;

सारिपुत्तोति नामेन, हेस्सति अग्गसावको.

२५५.

‘‘‘अयं ¶ भागीरथी [भागीरसी (स्या. क.)] गङ्गा, हिमवन्ता पभाविता;

महासमुद्दमप्पेति, तप्पयन्ती महोदधिं [महोदधी (?) गङ्गादिमहानदियोति अत्थो].

२५६.

‘‘‘तथेवायं सारिपुत्तो, सके तीसु विसारदो;

पञ्ञाय पारमिं गन्त्वा, तप्पयिस्सति पाणिने [पाणिनो (सी. स्या.)].

२५७.

‘‘‘हिमवन्तमुपादाय, सागरञ्च महोदधिं;

एत्थन्तरे यं पुलिनं, गणनातो असङ्खियं.

२५८.

‘‘‘तम्पि सक्का असेसेन, सङ्खातुं गणना यथा;

न त्वेव सारिपुत्तस्स, पञ्ञायन्तो भविस्सति.

२५९.

‘‘‘लक्खे ¶ ठपियमानम्हि, खीये गङ्गाय वालुका;

न त्वेव सारिपुत्तस्स, पञ्ञायन्तो भविस्सति.

२६०.

‘‘‘महासमुद्दे ऊमियो, गणनातो असङ्खिया;

तथेव सारिपुत्तस्स, पञ्ञायन्तो न हेस्सति.

२६१.

‘‘‘आराधयित्वा सम्बुद्धं, गोतमं सक्यपुङ्गवं;

पञ्ञाय पारमिं गन्त्वा, हेस्सति अग्गसावको.

२६२.

‘‘‘पवत्तितं धम्मचक्कं, सक्यपुत्तेन तादिना;

अनुवत्तेस्सति सम्मा, वस्सेन्तो धम्मवुट्ठियो.

२६३.

‘‘‘सब्बमेतं ¶ अभिञ्ञाय, गोतमो सक्यपुङ्गवो;

भिक्खुसङ्घे निसीदित्वा, अग्गट्ठाने ठपेस्सति’.

२६४.

‘‘अहो ¶ मे सुकतं कम्मं, अनोमदस्सिस्स सत्थुनो;

यस्साहं कारं [यस्साधिकारं (स्या.)] कत्वान, सब्बत्थ पारमिं गतो.

२६५.

‘‘अपरिमेय्ये कतं कम्मं, फलं दस्सेसि मे इध;

सुमुत्तो सरवेगोव, किलेसे झापयिं अहं.

२६६.

‘‘असङ्खतं गवेसन्तो, निब्बानं अचलं पदं;

विचिनं तित्थिये सब्बे, एसाहं संसरिं भवे.

२६७.

‘‘यथापि ब्याधितो पोसो, परियेसेय्य ओसधं;

विचिनेय्य वनं [धनं (स्या. क.)] सब्बं, ब्याधितो परिमुत्तिया.

२६८.

‘‘असङ्खतं गवेसन्तो, निब्बानं अमतं पदं;

अब्बोकिण्णं [अब्बोच्छिन्नं (अट्ठ.)] पञ्चसतं, पब्बजिं इसिपब्बजं.

२६९.

‘‘जटाभारेन ¶ भरितो, अजिनुत्तरनिवासनो;

अभिञ्ञापारमिं गन्त्वा, ब्रह्मलोकं अगच्छिहं.

२७०.

‘‘नत्थि ¶ बाहिरके सुद्धि, ठपेत्वा जिनसासनं;

ये केचि बुद्धिमा सत्ता, सुज्झन्ति जिनसासने.

२७१.

‘‘अत्तकारमयं [अत्थकारमयं (क.)] एतं, नयिदं इतिहीतिहं;

असङ्खतं गवेसन्तो, कुतित्थे [कुतित्थं (सी. स्या.)] सञ्चरिं अहं.

२७२.

‘‘यथा सारत्थिको पोसो, कदलिं छेत्वान फालये;

न तत्थ सारं विन्देय्य, सारेन रित्तको हि सो.

२७३.

‘‘तथेव तित्थिया लोके, नानादिट्ठी बहुज्जना;

असङ्खतेन रित्तासे, सारेन कदली यथा.

२७४.

‘‘पच्छिमे भवसम्पत्ते, ब्रह्मबन्धु अहोसहं;

महाभोगं छड्डेत्वान, पब्बजिं अनगारियं.

पठमभाणवारं.

२७५.

‘‘अज्झायको मन्तधरो, तिण्णं वेदान पारगू;

ब्राह्मणो सञ्चयो [सञ्जयो (सी. स्या. पी.)] नाम, तस्स मूले वसामहं.

२७६.

‘‘सावको ¶ ते महावीर, अस्सजि नाम ब्राह्मणो;

दुरासदो उग्गतेजो, पिण्डाय चरती तदा.

२७७.

‘‘तमद्दसासिं ¶ सप्पञ्ञं, मुनिं मोने समाहितं;

सन्तचित्तं महानागं, सुफुल्लं पदुमं यथा.

२७८.

‘‘दिस्वा ¶ मे चित्तमुप्पज्जि, सुदन्तं सुद्धमानसं;

उसभं पवरं वीरं, अरहायं भविस्सति.

२७९.

‘‘पासादिको इरियति, अभिरूपो सुसंवुतो;

उत्तमे दमथे दन्तो, अमतदस्सी भविस्सति.

२८०.

‘‘यंनूनाहं उत्तमत्थं, पुच्छेय्यं तुट्ठमानसं;

सो मे पुट्ठो कथेस्सति, पटिपुच्छामहं तदा.

२८१.

‘‘पिण्डपातं [पिण्डचारं (स्या.)] चरन्तस्स, पच्छतो अगमासहं;

ओकासं पटिमानेन्तो, पुच्छितुं अमतं पदं.

२८२.

‘‘वीथिन्तरे अनुप्पत्तं, उपगन्त्वान पुच्छहं;

‘कथं गोत्तोसि त्वं वीर, कस्स सिस्सोसि मारिस’.

२८३.

‘‘सो मे पुट्ठो वियाकासि, असम्भीतोव केसरी;

‘बुद्धो लोके समुप्पन्नो, तस्स सिस्सोम्हि आवुसो’.

२८४.

‘‘‘कीदिसं ¶ ते महावीर, अनुजात महायस;

बुद्धस्स सासनं धम्मं, साधु मे कथयस्सु भो’.

२८५.

‘‘सो मे पुट्ठो कथी सब्बं, गम्भीरं निपुणं पदं;

तण्हासल्लस्स हन्तारं, सब्बदुक्खापनूदनं.

२८६.

‘‘‘ये धम्मा हेतुप्पभवा, तेसं हेतुं तथागतो आह;

तेसञ्च यो निरोधो, एवं वादी महासमणो’.

२८७.

‘‘सोहं विस्सज्जिते पञ्हे, पठमं फलमज्झगं;

विरजो विमलो आसिं, सुत्वान जिनसासनं.

२८८.

‘‘सुत्वान ¶ मुनिनो वाक्यं, पस्सित्वा धम्ममुत्तमं;

परियोगाळ्हसद्धम्मो, इमं गाथमभासहं.

२८९.

‘‘‘एसेव ¶ धम्मो यदि तावदेव, पच्चब्यथपदमसोकं;

अदिट्ठं अब्भतीतं, बहुकेहि कप्पनहुतेहि’.

२९०.

‘‘स्वाहं धम्मं गवेसन्तो, कुतित्थे सञ्चरिं अहं;

सो मे अत्थो अनुप्पत्तो, कालो मे नप्पमज्जितुं.

२९१.

‘‘तोसितोहं ¶ अस्सजिना, पत्वान अचलं पदं;

सहायकं गवेसन्तो, अस्समं अगमासहं.

२९२.

‘‘दूरतोव ममं दिस्वा, सहायो मे सुसिक्खितो;

इरियापथसम्पन्नो [इरियापथं ममं दिस्वा (क.)], इदं वचनमब्रवि.

२९३.

‘‘‘पसन्नमुखनेत्तोसि, मुनिभावोव दिस्सति;

अमताधिगतो कच्चि, निब्बानमच्चुतं पदं.

२९४.

‘‘‘सुभानुरूपो आयासि, आनेञ्जकारितो विय;

दन्तोव दन्तदमथो [दन्तोवुत्तमदमथो (सी.) दन्तोव दन्त दमथे (स्या.)], उपसन्तोसि ब्राह्मण.

२९५.

‘‘‘अमतं मयाधिगतं, सोकसल्लापनूदनं;

त्वम्पि तं अधिगच्छेसि [अधिगच्छाहि (सी.), अधिगच्छेहि (स्या.), अधिगतोसि (?)], गच्छाम बुद्धसन्तिकं’.

२९६.

‘‘साधूति सो पटिस्सुत्वा, सहायो मे सुसिक्खितो;

हत्थेन हत्थं गण्हित्वा, उपगम्म [उपागमि (सी.), उपागम्म (स्या.)] तवन्तिकं.

२९७.

‘‘उभोपि पब्बजिस्साम, सक्यपुत्त तवन्तिके;

तव सासनमागम्म, विहराम अनासवा.

२९८.

‘‘कोलितो ¶ इद्धिया सेट्ठो, अहं पञ्ञाय पारगो;

उभोव एकतो हुत्वा, सासनं सोभयामसे.

२९९.

‘‘अपरियोसितसङ्कप्पो ¶ , कुतित्थे सञ्चरिं अहं;

तव दस्सनमागम्म, सङ्कप्पो पूरितो मम.

३००.

‘‘पथवियं पतिट्ठाय, पुप्फन्ति समये दुमा;

दिब्बगन्धा सम्पवन्ति, तोसेन्ति सब्बपाणिनं.

३०१.

‘‘तथेवाहं महावीर, सक्यपुत्त महायस;

सासने ते पतिट्ठाय, समयेसामि पुप्फितुं.

३०२.

‘‘विमुत्तिपुप्फं ¶ एसन्तो, भवसंसारमोचनं;

विमुत्तिपुप्फलाभेन, तोसेमि सब्बपाणिनं.

३०३.

‘‘यावता बुद्धखेत्तम्हि, ठपेत्वान महामुनिं;

पञ्ञाय सदिसो नत्थि, तव पुत्तस्स चक्खुम.

३०४.

‘‘सुविनीता च ते सिस्सा, परिसा च सुसिक्खिता;

उत्तमे दमथे दन्ता, परिवारेन्ति तं सदा.

३०५.

‘‘झायी ¶ झानरता धीरा, सन्तचित्ता समाहिता;

मुनी मोनेय्यसम्पन्ना, परिवारेन्ति तं सदा.

३०६.

‘‘अप्पिच्छा निपका धीरा, अप्पाहारा अलोलुपा;

लाभालाभेन सन्तुट्ठा, परिवारेन्ति तं सदा.

३०७.

‘‘आरञ्ञिका धुतरता, झायिनो लूखचीवरा;

विवेकाभिरता धीरा, परिवारेन्ति तं सदा.

३०८.

‘‘पटिपन्ना ¶ फलट्ठा च, सेखा फलसमङ्गिनो;

आसीसका [आसिंसका (सी. स्या.)] उत्तमत्थं, परिवारेन्ति तं सदा.

३०९.

‘‘सोतापन्ना च विमला, सकदागामिनो च ये;

अनागामी च अरहा, परिवारेन्ति तं सदा.

३१०.

‘‘सतिपट्ठानकुसला, बोज्झङ्गभावनारता;

सावका ते बहू सब्बे, परिवारेन्ति तं सदा.

३११.

‘‘इद्धिपादेसु कुसला, समाधिभावनारता;

सम्मप्पधानानुयुत्ता, परिवारेन्ति तं सदा.

३१२.

‘‘तेविज्जा छळभिञ्ञा च, इद्धिया पारमिं गता;

पञ्ञाय पारमिं पत्ता, परिवारेन्ति तं सदा.

३१३.

‘‘एदिसा ते महावीर, तव सिस्सा सुसिक्खिता;

दुरासदा उग्गतेजा, परिवारेन्ति तं सदा.

३१४.

‘‘तेहि सिस्सेहि परिवुतो, सञ्ञतेहि तपस्सिभि;

मिगराजावसम्भीतो, उळुराजाव सोभसि.

३१५.

‘‘पथवियं पतिट्ठाय, रुहन्ति धरणीरुहा;

वेपुल्लतं पापुणन्ति, फलञ्च दस्सयन्ति ते.

३१६.

‘‘पथवीसदिसो ¶ ¶ त्वंसि, सक्यपुत्त महायस;

सासने ते पतिट्ठाय, लभन्ति अमतं फलं.

३१७.

‘‘सिन्धु सरस्सती चेव, नदियो चन्दभागिका;

गङ्गा च यमुना चेव, सरभू च अथो मही.

३१८.

‘‘एतासं ¶ सन्दमानानं, सागरो सम्पटिच्छति;

जहन्ति पुरिमं नामं, सागरोतेव ञायति.

३१९.

‘‘तथेविमे ¶ चतुब्बण्णा, पब्बजित्वा तवन्तिके;

जहन्ति पुरिमं नामं, बुद्धपुत्ताति ञायरे.

३२०.

‘‘यथापि चन्दो विमलो, गच्छं आकासधातुया;

सब्बे तारगणे लोके, आभाय अतिरोचति.

३२१.

‘‘तथेव त्वं महावीर, परिवुतो देवमानुसे;

एते सब्बे अतिक्कम्म, जलसि सब्बदा तुवं.

३२२.

‘‘गम्भीरे उट्ठिता ऊमी, न वेलमतिवत्तरे;

सब्बा वेलंव फुसन्ति [सब्बाव वेलं फुसन्ति (सी.), सब्बा वेलं पफुस्सन्ति (स्या.)], सञ्चुण्णा विकिरन्ति ता.

३२३.

‘‘तथेव तित्थिया लोके, नानादिट्ठी बहुज्जना;

धम्मं वादितुकामा ते, नातिवत्तन्ति तं मुनिं.

३२४.

‘‘सचे च तं पापुणन्ति, पटिवादेहि चक्खुम;

तवन्तिकं उपागन्त्वा, सञ्चुण्णाव भवन्ति ते.

३२५.

‘‘यथापि उदके जाता, कुमुदा मन्दालका बहू;

उपलिम्पन्ति [उपलिप्पन्ति (?)] तोयेन, कद्दमकललेन च.

३२६.

‘‘तथेव बहुका सत्ता, लोके जाता विरूहरे;

अट्टिता रागदोसेन, कद्दमे कुमुदं यथा.

३२७.

‘‘यथापि पदुमं जलजं, जलमज्झे विरूहति;

न सो लिम्पति तोयेन, परिसुद्धो हि केसरी.

३२८.

‘‘तथेव ¶ त्वं महावीर, लोके जातो महामुनि;

नोपलिम्पसि लोकेन, तोयेन पदुमं यथा.

३२९.

‘‘यथापि रम्मके मासे, बहू पुप्फन्ति वारिजा;

नातिक्कमन्ति तं मासं, समयो पुप्फनाय सो.

३३०.

‘‘तथेव ¶ ¶ ¶ त्वं महावीर, पुप्फितो ते विमुत्तिया;

सासनं नातिवत्तन्ति, पदुमं वारिजं यथा.

३३१.

‘‘सुपुप्फितो सालराजा, दिब्बगन्धं पवायति;

अञ्ञसालेहि परिवुतो, सालराजाव सोभति.

३३२.

‘‘तथेव त्वं महावीर, बुद्धञाणेन पुप्फितो;

भिक्खुसङ्घपरिवुतो, सालराजाव सोभसि.

३३३.

‘‘यथापि सेलो हिमवा, ओसधो सब्बपाणिनं;

नागानं असुरानञ्च, देवतानञ्च आलयो.

३३४.

‘‘तथेव त्वं महावीर, ओसधो विय पाणिनं;

तेविज्जा छळभिञ्ञा च, इद्धिया पारमिं गता.

३३५.

‘‘अनुसिट्ठा महावीर, तया कारुणिकेन ते;

रमन्ति धम्मरतिया, वसन्ति तव सासने.

३३६.

‘‘मिगराजा यथा सीहो, अभिनिक्खम्म आसया;

चतुद्दिसानुविलोकेत्वा [विलोकेत्वा (सी. स्या.), नुलोकेत्वा (क.)],

तिक्खत्तुं अभिनादति.

३३७.

‘‘सब्बे मिगा उत्तसन्ति, मिगराजस्स गज्जतो;

तथा हि जातिमा एसो, पसू तासेति सब्बदा.

३३८.

‘‘गज्जतो ¶ ते महावीर, वसुधा सम्पकम्पति;

बोधनेय्यावबुज्झन्ति, तसन्ति मारकायिका.

३३९.

‘‘तसन्ति तित्थिया सब्बे, नदतो ते महामुनि;

काका सेनाव विब्भन्ता, मिगरञ्ञा यथा मिगा.

३४०.

‘‘ये केचि गणिनो लोके, सत्थारोति पवुच्चरे;

परम्परागतं धम्मं, देसेन्ति परिसाय ते.

३४१.

‘‘न हेवं त्वं महावीर, धम्मं देसेसि पाणिनं;

सामं सच्चानि बुज्झित्वा, केवलं बोधिपक्खियं.

३४२.

‘‘आसयानुसयं ञत्वा, इन्द्रियानं बलाबलं;

भब्बाभब्बे विदित्वान, महामेघोव गज्जसि.

३४३.

‘‘चक्कवाळपरियन्ता ¶ , निसिन्ना परिसा भवे;

नानादिट्ठी विचिनन्ता [विचिन्तेन्ति (स्या.), विचिनन्तं (क.)], विमतिच्छेदनाय तं.

३४४.

‘‘सब्बेसं ¶ चित्तमञ्ञाय, ओपम्मकुसलो मुनि;

एकं पञ्हं कथेन्तोव, विमतिं छिन्दसि [छिन्दि (स्या. क.)] पाणिनं.

३४५.

‘‘उपतिस्ससदिसेहेव, वसुधा पूरिता भवे;

सब्बेव ते पञ्जलिका, कित्तयुं लोकनायकं.

३४६.

‘‘कप्पं वा ते कित्तयन्ता, नानावण्णेहि कित्तयुं;

परिमेतुं न सक्केय्युं [न कप्पेय्युं (स्या.), न पप्पेय्युं (क.)], अप्पमेय्यो तथागतो.

३४७.

‘‘यथासकेन ¶ थामेन, कित्तितो हि मया जिनो;

कप्पकोटीपि कित्तेन्ता, एवमेव पकित्तयुं.

३४८.

‘‘सचे ¶ हि कोचि देवो वा, मनुस्सो वा सुसिक्खितो;

पमेतुं परिकप्पेय्य, विघातंव लभेय्य सो.

३४९.

‘‘सासने ते पतिट्ठाय, सक्यपुत्त महायस;

पञ्ञाय पारमिं गन्त्वा, विहरामि अनासवो.

३५०.

‘‘तित्थिये सम्पमद्दामि, वत्तेमि जिनसासनं;

धम्मसेनापति अज्ज, सक्यपुत्तस्स सासने.

३५१.

‘‘अपरिमेय्ये कतं कम्मं, फलं दस्सेसि मे इध;

सुखित्तो सरवेगोव, किलेसे झापयी मम [झापयिं मम (स्या.), झापयिं अहं (क.)].

३५२.

‘‘यो कोचि मनुजो भारं, धारेय्य मत्थके सदा;

भारेन दुक्खितो अस्स, भारेहि भरितो तथा.

३५३.

‘‘डय्हमानो तीहग्गीहि, भवेसु संसरिं अहं;

भरितो भवभारेन, गिरिं उच्चारितो यथा.

३५४.

‘‘ओरोपितो च मे भारो, भवा उग्घाटिता मया;

करणीयं कतं सब्बं, सक्यपुत्तस्स सासने.

३५५.

‘‘यावता बुद्धखेत्तम्हि, ठपेत्वा सक्यपुङ्गवं;

अहं अग्गोम्हि पञ्ञाय, सदिसो मे न विज्जति.

३५६.

‘‘समाधिम्हि ¶ सुकुसलो, इद्धिया पारमिं गतो;

इच्छमानो चहं अज्ज, सहस्सं अभिनिम्मिने.

३५७.

‘‘अनुपुब्बविहारस्स ¶ , वसीभूतो महामुनि;

कथेसि सासनं मय्हं, निरोधो सयनं मम.

३५८.

‘‘दिब्बचक्खु ¶ विसुद्धं मे, समाधिकुसलो अहं;

सम्मप्पधानानुयुत्तो, बोज्झङ्गभावनारतो.

३५९.

‘‘सावकेन हि पत्तब्बं, सब्बमेव कतं मया;

लोकनाथं ठपेत्वान, सदिसो मे न विज्जति.

३६०.

‘‘समापत्तीनं कुसलो [समापत्तिनयकुसलो (सी.)], झानविमोक्खान खिप्पपटिलाभी;

बोज्झङ्गभावनारतो, सावकगुणपारमिगतोस्मि.

३६१.

‘‘सावकगुणेनपि ¶ फुस्सेन [सावकगुणफुस्सेन (स्या.)], बुद्धिया परिसुत्तमभारवा [पुरिसुत्तमगारवा (स्या.), पुरिसुत्तमभारवा (क.)];

यं सद्धासङ्गहितं [सद्धाय सङ्गहितं (सी.), सद्दासङ्गहितं (स्या.)] चित्तं, सदा सब्रह्मचारीसु.

३६२.

‘‘उद्धतविसोव सप्पो, छिन्नविसाणोव उसभो;

निक्खित्तमानदप्पोव [दब्बोव (क.)], उपेमि गरुगारवेन गणं.

३६३.

‘‘यदि रूपिनी भवेय्य, पञ्ञा मे वसुमतीपि [वसुमती (सी. क.) वसुपतीनं (स्या.)] न समेय्य;

अनोमदस्सिस्स [अनोमदस्सि (?)] भगवतो, फलमेतं ञाणथवनाय.

३६४.

‘‘पवत्तितं धम्मचक्कं, सक्यपुत्तेन तादिना;

अनुवत्तेमहं सम्मा, ञाणथवनायिदं फलं.

३६५.

‘‘मा मे कदाचि पापिच्छो, कुसीतो हीनवीरियो;

अप्पस्सुतो अनादरो [अनाचारो (सब्बत्थ) थेरगा. ९८७ पस्सितब्बा], समेतो अहु कत्थचि.

३६६.

‘‘बहुस्सुतो च मेधावी, सीलेसु सुसमाहितो;

चेतोसमथानुयुत्तो, अपि मुद्धनि तिट्ठतु.

३६७.

‘‘तं वो वदामि भद्दन्ते, यावन्तेत्थ समागता;

अप्पिच्छा होथ सन्तुट्ठा, झायी झानरता सदा.

३६८.

‘‘यमहं ¶ ¶ ¶ पठमं दिस्वा, विरजो विमलो अहुं;

सो मे आचरियो धीरो, अस्सजि नाम सावको.

३६९.

‘‘तस्साहं वाहसा अज्ज, धम्मसेनापती अहुं;

सब्बत्थ पारमिं पत्वा, विहरामि अनासवो.

३७०.

‘‘यो मे आचरियो आसि, अस्सजि नाम सावको;

यस्सं दिसायं वसति, उस्सीसम्हि करोमहं.

३७१.

‘‘मम कम्मं सरित्वान, गोतमो सक्यपुङ्गवो;

भिक्खुसङ्घे निसीदित्वा, अग्गट्ठाने ठपेसि मं.

३७२.

[इमा द्वे गाथायो स्यामपोत्थके न सन्ति]

किलेसा झापिता मय्हं, भवा सब्बे समूहता.

नागोव बन्धनं छेत्वा, विहरामि अनासवो.

३७३.

‘‘स्वागतं वत मे आसि, बुद्धसेट्ठस्स सन्तिके;

तिस्सो विज्जा अनुप्पत्ता, कतं बुद्धस्स सासनं [इमा द्वे गाथारो स्यामपोत्थके न सन्ति].

३७४.

‘‘पटिसम्भिदा ¶ चतस्सो [चतस्सो च (सी.)], विमोक्खापि च अट्ठिमे;

छळभिञ्ञा सच्छिकता, कतं बुद्धस्स सासनं’’.

इत्थं सुदं आयस्मा सारिपुत्तो थेरो इमा गाथायो

अभासित्थाति.

सारिपुत्तत्थेरस्सापदानं पठमं.

३-२. महामोग्गल्लानत्थेरअपदानं

३७५.

‘‘अनोमदस्सी भगवा, लोकजेट्ठो नरासभो;

विहासि हिमवन्तम्हि, देवसङ्घपुरक्खतो.

३७६.

‘‘वरुणो नाम नामेन, नागराजा अहं तदा;

कामरूपी विकुब्बामि, महोदधिनिवासहं.

३७७.

‘‘सङ्गणियं ¶ गणं हित्वा, तूरियं पट्ठपेसहं;

सम्बुद्धं परिवारेत्वा, वादेसुं अच्छरा तदा.

३७८.

‘‘वज्जमानेसु ¶ तूरेसु, देवा तूरानि [तुरियेसु, देवा तुरियानि (सी. स्या.)] वज्जयुं;

उभिन्नं सद्दं सुत्वान, बुद्धोपि सम्पबुज्झथ.

३७९.

‘‘निमन्तेत्वान सम्बुद्धं, सकं भवनुपागमिं;

आसनं पञ्ञपेत्वान, कालमारोचयिं अहं.

३८०.

‘‘खीणासवसहस्सेहि, परिवुतो लोकनायको;

ओभासेन्तो दिसा सब्बा, भवनं मे उपागमि.

३८१.

‘‘उपविट्ठं ¶ महावीरं, देवदेवं नरासभं;

सभिक्खुसङ्घं तप्पेसिं [सन्तप्पेसिं (स्या.), तप्पेमि (क.)], अन्नपानेनहं तदा.

३८२.

‘‘अनुमोदि महावीरो, सयम्भू अग्गपुग्गलो;

भिक्खुसङ्घे निसीदित्वा, इमा गाथा अभासथ.

३८३.

‘‘‘यो सो [यं सो (क.)] सङ्घं अपूजेसि, बुद्धञ्च लोकनायकं;

तेन चित्तप्पसादेन, देवलोकं गमिस्सति.

३८४.

‘‘‘सत्तसत्ततिक्खत्तुञ्च, देवरज्जं करिस्सति;

पथब्या रज्जं अट्ठसतं, वसुधं आवसिस्सति.

३८५.

‘‘‘पञ्चपञ्ञासक्खत्तुञ्च, चक्कवत्ती भविस्सति;

भोगा असङ्खिया तस्स, उप्पज्जिस्सन्ति तावदे.

३८६.

‘‘‘अपरिमेय्ये ¶ इतो कप्पे, ओक्काककुलसम्भवो;

गोतमो नाम गोत्तेन [नामेन (सी.)], सत्था लोके भविस्सति.

३८७.

‘‘‘निरया ¶ सो चवित्वान, मनुस्सतं गमिस्सति;

कोलितो नाम नामेन, ब्रह्मबन्धु भविस्सति.

३८८.

‘‘‘सो पच्छा पब्बजित्वान, कुसलमूलेन चोदितो;

गोतमस्स भगवतो, दुतियो हेस्सति सावको.

३८९.

‘‘‘आरद्धवीरियो पहितत्तो, इद्धिया पारमिं गतो;

सब्बासवे परिञ्ञाय, निब्बायिस्सतिनासवो’.

३९०.

‘‘पापमित्तोपनिस्साय, कामरागवसं गतो;

मातरं पितरञ्चापि, घातयिं दुट्ठमानसो.

३९१.

‘‘यं ¶ यं योनुपपज्जामि, निरयं अथ मानुसं;

पापकम्मसमङ्गिता, भिन्नसीसो मरामहं.

३९२.

‘‘इदं पच्छिमकं मय्हं, चरिमो वत्तते भवो;

इधापि एदिसो मय्हं, मरणकाले भविस्सति.

३९३.

‘‘पविवेकमनुयुत्तो, समाधिभावनारतो;

सब्बासवे परिञ्ञाय, विहरामि अनासवो.

३९४.

‘‘धरणिम्पि सुगम्भीरं, बहलं दुप्पधंसियं;

वामङ्गुट्ठेन खोभेय्यं, इद्धिया पारमिं गतो.

३९५.

‘‘अस्मिमानं न पस्सामि, मानो मय्हं न विज्जति;

सामणेरे उपादाय, गरुचित्तं करोमहं.

३९६.

‘‘अपरिमेय्ये इतो कप्पे, यं कम्ममभिनीहरिं;

ताहं भूमिमनुप्पत्तो, पत्तोम्हि आसवक्खयं.

३९७.

‘‘पटिसम्भिदा ¶ ¶ चतस्सो, विमोक्खापि च अट्ठिमे;

छळभिञ्ञा सच्छिकता, कतं बुद्धस्स सासनं’’.

इत्थं सुदं आयस्मा महामोग्गल्लानो थेरो इमा गाथायो अभासित्थाति.

महामोग्गल्लानत्थेरस्सापदानं दुतियं.

३-३. महाकस्सपत्थेरअपदानं

३९८.

‘‘पदुमुत्तरस्स ¶ भगवतो, लोकजेट्ठस्स तादिनो;

निब्बुते लोकनाथम्हि, पूजं कुब्बन्ति सत्थुनो.

३९९.

‘‘उदग्गचित्ता जनता, आमोदितपमोदिता;

तेसु संवेगजातेसु, पीति मे उदपज्जथ.

४००.

‘‘ञातिमित्ते समानेत्वा, इदं वचनमब्रविं;

परिनिब्बुतो महावीरो, हन्द पूजं करोमसे.

४०१.

‘‘साधूति ते पटिस्सुत्वा, भिय्यो हासं जनिंसु मे;

बुद्धस्मिं लोकनाथम्हि, काहाम पुञ्ञसञ्चयं.

४०२.

‘‘अग्घियं ¶ सुकतं कत्वा, सतहत्थसमुग्गतं;

दियड्ढहत्थपत्थटं, विमानं नभमुग्गतं.

४०३.

‘‘कत्वान हम्मियं तत्थ, तालपन्तीहि चित्तितं;

सकं चित्तं पसादेत्वा, चेतियं पूजयुत्तमं.

४०४.

‘‘अग्गिक्खन्धोव ¶ जलितो, किंसुको इव [सालराजाव (सी.)] फुल्लितो;

इन्दलट्ठीव आकासे, ओभासेति चतुद्दिसा.

४०५.

‘‘तत्थ चित्तं पसादेत्वा, कत्वान कुसलं बहुं;

पुब्बकम्मं सरित्वान, तिदसं उपपज्जहं.

४०६.

‘‘सहस्सयुत्तं ¶ हयवाहिं, दिब्बयानमधिट्ठितो;

उब्बिद्धं भवनं मय्हं, सत्तभूमं समुग्गतं.

४०७.

‘‘कूटागारसहस्सानि, सब्बसोण्णमया अहुं;

जलन्ति सकतेजेन, दिसा सब्बा पभासयं.

४०८.

‘‘सन्ति अञ्ञेपि निय्यूहा, लोहितङ्गमया तदा;

तेपि जोतन्ति आभाय, समन्ता चतुरो दिसा.

४०९.

‘‘पुञ्ञकम्माभिनिब्बत्ता, कूटागारा सुनिम्मिता;

मणिमयापि जोतन्ति, दिसा दस [दिसोदिसं (स्या.)] समन्ततो.

४१०.

‘‘तेसं उज्जोतमानानं, ओभासो विपुलो अहु;

सब्बे देवे अभिभोमि, पुञ्ञकम्मस्सिदं फलं.

४११.

‘‘सट्ठिकप्पसहस्सम्हि ¶ , उब्बिद्धो नाम खत्तियो;

चातुरन्तो विजितावी, पथविं आवसिं अहं.

४१२.

‘‘तथेव भद्दके कप्पे, तिंसक्खत्तुं अहोसहं;

सककम्माभिरद्धोम्हि, चक्कवत्ती महब्बलो.

४१३.

‘‘सत्तरतनसम्पन्नो, चतुदीपम्हि इस्सरो;

तत्थापि भवनं मय्हं, इन्दलट्ठीव उग्गतं.

४१४.

‘‘आयामतो ¶ ¶ चतुब्बीसं, वित्थारेन च द्वादस;

रम्मणं [रम्मकं (सी. स्या.)] नाम नगरं, दळ्हपाकारतोरणं.

४१५.

‘‘आयामतो पञ्चसतं, वित्थारेन तदड्ढकं;

आकिण्णं जनकायेहि, तिदसानं पुरं विय.

४१६.

‘‘यथा सूचिघरे सूची, पक्खित्ता पण्णवीसति;

अञ्ञमञ्ञं पघट्टेन्ति, आकिण्णं होति लङ्कतं [तं तदा (सी.), सतता (स्या.), सङ्करं (?)].

४१७.

‘‘एवम्पि नगरं मय्हं, हत्थिस्सरथसंकुलं;

मनुस्सेहि सदाकिण्णं, रम्मणं नगरुत्तमं.

४१८.

‘‘तत्थ भुत्वा पिवित्वा च, पुन देवत्तनं गतो [पुनपि देवतङ्गतो (क.)].

भवे पच्छिमके मय्हं, अहोसि कुलसम्पदा.

४१९.

‘‘ब्राह्मञ्ञकुलसम्भूतो ¶ , महारतनसञ्चयो;

असीतिकोटियो हित्वा, हिरञ्ञस्सापि पब्बजिं.

४२०.

‘‘पटिसम्भिदा चतस्सो, विमोक्खापि च अट्ठिमे;

छळभिञ्ञा सच्छिकता, कतं बुद्धस्स सासनं’’.

इत्थं सुदं आयस्मा महाकस्सपो थेरो इमा गाथायो अभासित्थाति.

महाकस्सपत्थेरस्सापदानं ततियं.

३-४. अनुरुद्धत्थेरअपदानं

४२१.

‘‘सुमेधं ¶ भगवन्ताहं, लोकजेट्ठं नरासभं;

वूपकट्ठं विहरन्तं, अद्दसं लोकनायकं.

४२२.

‘‘उपगन्त्वान सम्बुद्धं, सुमेधं लोकनायकं;

अञ्जलिं पग्गहेत्वान, बुद्धसेट्ठमयाचहं.

४२३.

‘‘अनुकम्प ¶ महावीर, लोकजेट्ठ नरासभ;

पदीपं ते पदस्सामि, रुक्खमूलम्हि झायतो.

४२४.

‘‘अधिवासेसि सो धीरो, सयम्भू वदतं वरो;

दुमेसु विनिविज्झित्वा, यन्तं योजियहं तदा.

४२५.

‘‘सहस्सवट्टिं ¶ पादासिं, बुद्धस्स लोकबन्धुनो;

सत्ताहं पज्जलित्वान, दीपा वूपसमिंसु मे.

४२६.

‘‘तेन चित्तप्पसादेन, चेतनापणिधीहि च;

जहित्वा मानुसं देहं, विमानमुपपज्जहं.

४२७.

‘‘उपपन्नस्स देवत्तं, ब्यम्हं आसि सुनिम्मितं;

समन्ततो पज्जलति, दीपदानस्सिदं फलं.

४२८.

‘‘समन्ता ¶ योजनसतं, विरोचेसिमहं तदा;

सब्बे देवे अभिभोमि, दीपदानस्सिदं फलं.

४२९.

‘‘तिंसकप्पानि ¶ देविन्दो, देवरज्जमकारयिं;

न मं केचीतिमञ्ञन्ति, दीपदानस्सिदं फलं.

४३०.

‘‘अट्ठवीसतिक्खत्तुञ्च, चक्कवत्ती अहोसहं;

दिवा रत्तिञ्च पस्सामि, समन्ता योजनं तदा.

४३१.

‘‘सहस्सलोकं ञाणेन, पस्सामि सत्थु सासने;

दिब्बचक्खुमनुप्पत्तो, दीपदानस्सिदं फलं.

४३२.

‘‘सुमेधो नाम सम्बुद्धो, तिंसकप्पसहस्सितो;

तस्स दीपो मया दिन्नो, विप्पसन्नेन चेतसा.

४३३.

‘‘पटिसम्भिदा चतस्सो, विमोक्खापि च अट्ठिमे;

छळभिञ्ञा सच्छिकता, कतं बुद्धस्स सासनं’’.

इत्थं सुदं आयस्मा अनुरुद्धो थेरो इमा गाथायो अभासित्थाति.

अनुरुद्धत्थेरस्सापदानं चतुत्थं.

३-५. पुण्णमन्ताणिपुत्तत्थेरअपदानं

४३४.

‘‘अज्झायको मन्तधरो, तिण्णं वेदान पारगू;

पुरक्खतोम्हि सिस्सेहि, उपगच्छिं नरुत्तमं.

४३५.

‘‘पदुमुत्तरो ¶ लोकविदू, आहुतीनं पटिग्गहो;

मम कम्मं पकित्तेसि, सङ्खित्तेन महामुनि.

४३६.

‘‘ताहं ¶ धम्मं सुणित्वान, अभिवादेत्वान सत्थुनो;

अञ्जलिं पग्गहेत्वान, पक्कमिं [पक्कामिं (सी. स्या.)] दक्खिणामुखो.

४३७.

‘‘सङ्खित्तेन ¶ सुणित्वान, वित्थारेन अभासयिं [अदेसयिं (सी. स्या.)];

सब्बे सिस्सा अत्तमना, सुत्वान मम भासतो;

सकं दिट्ठिं विनोदेत्वा, बुद्धे चित्तं पसादयुं.

४३८.

‘‘सङ्खित्तेनपि देसेमि, वित्थारेन तथेवहं [देसेसिं वित्थारेनपि भासयिं (क.)];

अभिधम्मनयञ्ञूहं ¶ , कथावत्थुविसुद्धिया;

सब्बेसं विञ्ञापेत्वान, विहरामि अनासवो.

४३९.

‘‘इतो पञ्चसते कप्पे, चतुरो सुप्पकासका;

सत्तरतनसम्पन्ना, चतुदीपम्हि इस्सरा.

४४०.

‘‘पटिसम्भिदा चतस्सो, विमोक्खापि च अट्ठिमे;

छळभिञ्ञा सच्छिकता, कतं बुद्धस्स सासनं’’.

इत्थं सुदं आयस्मा पुण्णो मन्ताणिपुत्तो थेरो इमा गाथायो अभासित्थाति.

पुण्णमन्ताणिपुत्तत्थेरस्सापदानं पञ्चमं.

३-६. उपालित्थेरअपदानं

४४१.

‘‘नगरे हंसवतिया, सुजातो नाम ब्राह्मणो;

असीतिकोटिनिचयो, पहूतधनधञ्ञवा.

४४२.

‘‘अज्झायको मन्तधरो, तिण्णं वेदान पारगू;

लक्खणे इतिहासे च, सधम्मे पारमिं गतो.

४४३.

‘‘परिब्बाजा ¶ एकसिखा [एकभिक्खा (क.)], गोतमा

बुद्धसावका [सब्बत्थपि एवमेव दिस्सति].

चरका तापसा चेव, चरन्ति महिया तदा.

४४४.

‘‘तेपि मं परिवारेन्ति, ब्राह्मणो विस्सुतो इति;

बहुज्जनो मं पूजेति, नाहं पूजेमि किञ्चनं.

४४५.

‘‘पूजारहं ¶ न पस्सामि, मानत्थद्धो अहं तदा;

बुद्धोति वचनं नत्थि, ताव नुप्पज्जते जिनो.

४४६.

‘‘अच्चयेन ¶ अहोरत्तं, पदुमुत्तरनामको [नायको (सी. स्या.)];

सब्बं तमं विनोदेत्वा, लोके उप्पज्जि चक्खुमा.

४४७.

‘‘वित्थारिके बाहुजञ्ञे, पुथुभूते च सासने;

उपागमि तदा बुद्धो, नगरं हंससव्हयं.

४४८.

‘‘पितु अत्थाय ¶ सो बुद्धो, धम्मं देसेसि चक्खुमा;

तेन कालेन परिसा, समन्ता योजनं तदा.

४४९.

‘‘सम्मतो मनुजानं सो, सुनन्दो नाम तापसो;

यावता बुद्धपरिसा, पुप्फेहच्छादयी तदा.

४५०.

‘‘चतुसच्चं पकासेन्ते, सेट्ठे च [हेट्ठा च (क.)] पुप्फमण्डपे;

कोटिसतसहस्सानं, धम्माभिसमयो अहु.

४५१.

‘‘सत्तरत्तिन्दिवं बुद्धो, वस्सेत्वा धम्मवुट्ठियो;

अट्ठमे दिवसे पत्ते, सुनन्दं कित्तयी जिनो.

४५२.

‘‘देवलोके मनुस्से वा, संसरन्तो अयं भवे;

सब्बेसं पवरो हुत्वा, भवेसु संसरिस्सति.

४५३.

‘‘कप्पसतसहस्सम्हि ¶ , ओक्काककुलसम्भवो;

गोतमो नाम गोत्तेन, सत्था लोके भविस्सति.

४५४.

‘‘तस्स धम्मेसु दायादो, ओरसो धम्मनिम्मितो;

मन्ताणिपुत्तो पुण्णोति, हेस्सति सत्थु सावको.

४५५.

‘‘एवं कित्तयि सम्बुद्धो, सुनन्दं तापसं तदा;

हासयन्तो जनं सब्बं, दस्सयन्तो सकं बलं.

४५६.

‘‘कतञ्जली नमस्सन्ति, सुनन्दं तापसं जना;

बुद्धे कारं करित्वान, सोधेसि गतिमत्तनो.

४५७.

‘‘तत्थ मे अहु सङ्कप्पो, सुत्वान मुनिनो वचं;

अहम्पि कारं कस्सामि, यथा पस्सामि गोतमं.

४५८.

‘‘एवाहं ¶ चिन्तयित्वान, किरियं चिन्तयिं मम;

क्याहं कम्मं आचरामि, पुञ्ञक्खेत्ते अनुत्तरे.

४५९.

‘‘अयञ्च पाठिको भिक्खु, सब्बपाठिस्स सासने;

विनये अग्गनिक्खित्तो, तं ठानं पत्थये अहं.

४६०.

‘‘इदं ¶ मे अमितं भोगं, अक्खोभं सागरूपमं;

तेन भोगेन बुद्धस्स, आरामं मापये अहं.

४६१.

‘‘सोभनं नाम आरामं, नगरस्स पुरत्थतो;

किणित्वा [कीत्वा (सी.), कित्वा (क.)] सतसहस्सेन, सङ्घारामं अमापयिं.

४६२.

‘‘कूटागारे ¶ च पासादे, मण्डपे हम्मिये गुहा;

चङ्कमे सुकते कत्वा, सङ्घारामं अमापयिं.

४६३.

‘‘जन्ताघरं ¶ अग्गिसालं, अथो उदकमाळकं;

न्हानघरं मापयित्वा, भिक्खुसङ्घस्सदासहं.

४६४.

‘‘आसन्दियो पीठके च, परिभोगे च भाजने;

आरामिकञ्च भेसज्जं, सब्बमेतं अदासहं.

४६५.

‘‘आरक्खं पट्ठपेत्वान, पाकारं कारयिं दळ्हं;

मा नं कोचि विहेठेसि, सन्तचित्तान तादिनं.

४६६.

‘‘सतसहस्सेनावासं [आवासं सतसहस्सेन (सी.), आवासे सतसहस्से (स्या.)], सङ्घारामे अमापयिं;

वेपुल्लं तं मापयित्वा [वेपुल्लतं पापयित्वा (सी.)], सम्बुद्धं उपनामयिं.

४६७.

‘‘निट्ठापितो मयारामो, सम्पटिच्छ तुवं मुनि;

निय्यादेस्सामि तं वीर [ते वीर (सी.), तं धीर (स्या.)], अधिवासेहि चक्खुम.

४६८.

‘‘पदुमुत्तरो लोकविदू, आहुतीनं पटिग्गहो;

मम सङ्कप्पमञ्ञाय, अधिवासेसि नायको.

४६९.

‘‘अधिवासनमञ्ञाय, सब्बञ्ञुस्स महेसिनो;

भोजनं पटियादेत्वा, कालमारोचयिं अहं.

४७०.

‘‘आरोचितम्हि कालम्हि, पदुमुत्तरनायको;

खीणासवसहस्सेहि, आरामं मे उपागमि.

४७१.

‘‘निसिन्नं ¶ कालमञ्ञाय, अन्नपानेन तप्पयिं;

भुत्ताविं कालमञ्ञाय, इदं वचनमब्रविं.

४७२.

‘‘कीतो सतसहस्सेन, तत्तकेनेव कारितो;

सोभनो नाम आरामो, सम्पटिच्छ तुवं मुनि.

४७३.

‘‘इमिनारामदानेन ¶ , चेतनापणिधीहि च;

भवे निब्बत्तमानोहं, लभामि मम पत्थितं.

४७४.

‘‘पटिग्गहेत्वा ¶ सम्बुद्धो, सङ्घारामं सुमापितं;

भिक्खुसङ्घे निसीदित्वा, इदं वचनमब्रवि.

४७५.

‘‘यो सो बुद्धस्स पादासि, सङ्घारामं सुमापितं;

तमहं कित्तयिस्सामि, सुणाथ मम भासतो.

४७६.

‘‘हत्थी ¶ अस्सा रथा पत्ती, सेना च चतुरङ्गिनी;

परिवारेस्सन्तिमं निच्चं, सङ्घारामस्सिदं फलं.

४७७.

‘‘सट्ठि तूरसहस्सानि [तुरियसहस्सानि (सी. स्या.)], भेरियो समलङ्कता;

परिवारेस्सन्तिमं निच्चं, सङ्घारामस्सिदं फलं.

४७८.

‘‘छळसीतिसहस्सानि, नारियो समलङ्कता;

विचित्तवत्थाभरणा, आमुत्तमणिकुण्डला.

४७९.

‘‘अळारपम्हा हसुला, सुसञ्ञा तनुमज्झिमा;

परिवारेस्सन्तिमं निच्चं, सङ्घारामस्सिदं फलं.

४८०.

‘‘तिंसकप्पसहस्सानि, देवलोके रमिस्सति;

सहस्सक्खत्तुं देविन्दो, देवरज्जं करिस्सति.

४८१.

‘‘देवराजेन पत्तब्बं, सब्बं पटिलभिस्सति;

अनूनभोगो हुत्वान, देवरज्जं करिस्सति.

४८२.

‘‘सहस्सक्खत्तुं चक्कवत्ती, राजा रट्ठे भविस्सति;

पथब्या रज्जं विपुलं, गणनातो असङ्खियं.

४८३.

‘‘कप्पसतसहस्सम्हि ¶ , ओक्काककुलसम्भवो;

गोतमो नाम गोत्तेन, सत्था लोके भविस्सति.

४८४.

‘‘तस्स ¶ धम्मेसु दायादो, ओरसो धम्मनिम्मितो;

उपालि नाम नामेन, हेस्सति सत्थु सावको.

४८५.

‘‘विनये पारमिं पत्वा, ठानाठाने च कोविदो;

जिनसासनं धारेन्तो, विहरिस्सतिनासवो.

४८६.

‘‘सब्बमेतं अभिञ्ञाय, गोतमो सक्यपुङ्गवो;

भिक्खुसङ्घे निसीदित्वा, एतदग्गे ठपेस्सति.

४८७.

‘‘अपरिमेय्युपादाय, पत्थेमि तव सासनं;

सो मे अत्थो अनुप्पत्तो, सब्बसंयोजनक्खयो.

४८८.

‘‘यथा ¶ सूलावुतो पोसो, राजदण्डेन तज्जितो;

सूले सातं अविन्दन्तो, परिमुत्तिंव इच्छति.

४८९.

‘‘तथेवाहं ¶ महावीर, भवदण्डेन तज्जितो;

कम्मसूलावुतो सन्तो, पिपासावेदनट्टितो.

४९०.

‘‘भवे सातं न विन्दामि, डय्हन्तो तीहि अग्गिभि;

परिमुत्तिं गवेसामि, यथापि राजदण्डितो.

४९१.

‘‘यथा ¶ विसादो पुरिसो, विसेन परिपीळितो;

अगदं सो गवेसेय्य, विसघातायुपालनं [विसघातायुपायनं (स्या. क.)].

४९२.

‘‘गवेसमानो पस्सेय्य, अगदं विसघातकं;

तं पिवित्वा सुखी अस्स, विसम्हा परिमुत्तिया.

४९३.

‘‘तथेवाहं महावीर, यथा विसहतो नरो;

सम्पीळितो अविज्जाय, सद्धम्मागदमेसहं.

४९४.

‘‘धम्मागदं गवेसन्तो, अद्दक्खिं सक्यसासनं;

अग्गं सब्बोसधानं तं, सब्बसल्लविनोदनं.

४९५.

‘‘धम्मोसधं पिवित्वान, विसं सब्बं समूहनिं;

अजरामरं सीतिभावं, निब्बानं फस्सयिं अहं.

४९६.

‘‘यथा भूतट्टितो पोसो, भूतग्गाहेन पीळितो;

भूतवेज्जं गवेसेय्य, भूतस्मा परिमुत्तिया.

४९७.

‘‘गवेसमानो ¶ पस्सेय्य, भूतविज्जासु कोविदं;

तस्स सो विहने भूतं, समूलञ्च विनासये.

४९८.

‘‘तथेवाहं ¶ महावीर, तमग्गाहेन पीळितो;

ञाणालोकं गवेसामि, तमतो परिमुत्तिया.

४९९.

‘‘अथद्दसं सक्यमुनिं, किलेसतमसोधनं;

सो मे तमं विनोदेसि, भूतवेज्जोव भूतकं.

५००.

‘‘संसारसोतं सञ्छिन्दिं, तण्हासोतं निवारयिं;

भवं उग्घाटयिं सब्बं, भूतवेज्जोव मूलतो.

५०१.

‘‘गरुळो यथा ओपतति, पन्नगं भक्खमत्तनो;

समन्ता योजनसतं, विक्खोभेति महासरं.

५०२.

‘‘पन्नगं ¶ सो गहेत्वान, अधोसीसं विहेठयं;

आदाय सो पक्कमति, येनकामं विहङ्गमो.

५०३.

‘‘तथेवाहं महावीर, यथापि गरुळो बली;

असङ्खतं गवेसन्तो, दोसे विक्खालयिं अहं.

५०४.

‘‘दिट्ठो अहं धम्मवरं, सन्तिपदमनुत्तरं;

आदाय विहरामेतं, गरुळो पन्नगं यथा.

५०५.

‘‘आसावती नाम लता, जाता चित्तलतावने;

तस्सा वस्ससहस्सेन, एकं निब्बत्तते फलं.

५०६.

‘‘तं ¶ देवा पयिरुपासन्ति, तावदूरफले सति;

देवानं सा पिया एवं, आसावती लतुत्तमा.

५०७.

‘‘सतसहस्सुपादाय, ताहं परिचरे मुनि;

सायं पातं नमस्सामि, देवा आसावतिं यथा.

५०८.

‘‘अवञ्झा पारिचरिया, अमोघा च नमस्सना;

दूरागतम्पि मं सन्तं, खणोयं न विराधयि.

५०९.

‘‘पटिसन्धिं न पस्सामि, विचिनन्तो भवे अहं;

निरूपधि विप्पमुत्तो [विप्पयुत्तो (क.)], उपसन्तो चरामहं.

५१०.

‘‘यथापि ¶ पदुमं नाम, सूरियरंसेन पुप्फति;

तथेवाहं महावीर, बुद्धरंसेन पुप्फितो.

५११.

‘‘यथा बलाकयोनिम्हि, न विज्जति पुमो [पुमा (सी. स्या.)] सदा;

मेघेसु गज्जमानेसु, गब्भं गण्हन्ति ता सदा.

५१२.

‘‘चिरम्पि गब्भं धारेन्ति, याव मेघो न गज्जति;

भारतो परिमुच्चन्ति, यदा मेघो पवस्सति.

५१३.

‘‘पदुमुत्तरबुद्धस्स ¶ , धम्ममेघेन गज्जतो;

सद्देन धम्ममेघस्स, धम्मगब्भं अगण्हहं.

५१४.

सतसहस्सुपादाय, पुञ्ञगब्भं धरेमहं;

नप्पमुच्चामि भारतो, धम्ममेघो न गज्जति.

५१५.

‘‘यदा तुवं सक्यमुनि, रम्मे कपिलवत्थवे;

गज्जसि धम्ममेघेन, भारतो परिमुच्चहं.

५१६.

‘‘सुञ्ञतं ¶ अनिमित्तञ्च, तथाप्पणिहितम्पि च;

चतुरो च फले सब्बे, धम्मेवं विजनयिं [विजटयिं (क.) बलाकानं विजायनूपमाय संसन्देत्वा अत्थो वेदितब्बो] अहं.

दुतियभाणवारं.

५१७.

‘‘अपरिमेय्युपादाय, पत्थेमि तव सासनं;

सो मे अत्थो अनुप्पत्तो, सन्तिपदमनुत्तरं.

५१८.

‘‘विनये ¶ पारमिं पत्तो, यथापि पाठिको इसि;

न मे समसमो अत्थि, धारेमि सासनं अहं.

५१९.

‘‘विनये खन्धके चापि, तिकच्छेदे च पञ्चके [पञ्चमे (सी.)];

एत्थ मे विमति नत्थि, अक्खरे ब्यञ्जनेपि वा.

५२०.

‘‘निग्गहे पटिकम्मे च, ठानाठाने च कोविदो;

ओसारणे वुट्ठापने, सब्बत्थ पारमिं गतो.

५२१.

‘‘विनये खन्धके वापि, निक्खिपित्वा पदं अहं;

उभतो विनिवेठेत्वा, रसतो ओसरेय्यहं.

५२२.

‘‘निरुत्तिया ¶ ¶ सुकुसलो, अत्थानत्थे च कोविदो;

अनञ्ञातं मया नत्थि, एकग्गो सत्थु सासने.

५२३.

‘‘रूपदक्खो [रूपरक्खो (?) मिलिन्दपञ्हो धम्मनगराधिकारे पस्सितब्बं] अहं अज्ज, सक्यपुत्तस्स सासने;

कङ्खं सब्बं विनोदेमि, छिन्दामि सब्बसंसयं.

५२४.

‘‘पदं अनुपदञ्चापि, अक्खरञ्चापि ब्यञ्जनं;

निदाने परियोसाने, सब्बत्थ कोविदो अहं.

५२५.

‘‘यथापि राजा बलवा, निग्गण्हित्वा परन्तपे;

विजिनित्वान सङ्गामं, नगरं तत्थ मापये.

५२६.

‘‘पाकारं परिखञ्चापि, एसिकं द्वारकोट्ठकं;

अट्टालके च विविधे, कारये नगरे बहू.

५२७.

‘‘सिङ्घाटकं चच्चरञ्च, सुविभत्तन्तरापणं;

कारयेय्य सभं तत्थ, अत्थानत्थविनिच्छयं.

५२८.

‘‘निग्घातत्थं अमित्तानं, छिद्दाछिद्दञ्च जानितुं;

बलकायस्स रक्खाय, सेनापच्चं ठपेति [थपेसि (क.)] सो.

५२९.

‘‘आरक्खत्थाय ¶ भण्डस्स, निधानकुसलं नरं;

मा मे भण्डं विनस्सीति, भण्डरक्खं ठपेति सो.

५३०.

‘‘ममत्तो [मामको (सी.), समग्गो (स्या.)]

होति यो रञ्ञो, वुद्धिं यस्स च इच्छति.

तस्साधिकरणं देति, मित्तस्स पटिपज्जितुं.

५३१.

‘‘उप्पातेसु निमित्तेसु, लक्खणेसु च कोविदं;

अज्झायकं मन्तधरं, पोरोहिच्चे ठपेति सो.

५३२.

‘‘एतेहङ्गेहि ¶ ¶ सम्पन्नो, खत्तियोति पवुच्चति;

सदा रक्खन्ति राजानं, चक्कवाकोव दुक्खितं.

५३३.

‘‘तथेव त्वं महावीर, हतामित्तोव खत्तियो;

सदेवकस्स लोकस्स, धम्मराजाति वुच्चति.

५३४.

‘‘तित्थिये निहनित्वान [नीहरित्वान (स्या. क.)], मारञ्चापि ससेनकं;

तमन्धकारं विधमित्वा, धम्मनगरं अमापयि.

५३५.

‘‘सीलं ¶ पाकारकं तत्थ, ञाणं ते द्वारकोट्ठकं;

सद्धा ते एसिका वीर, द्वारपालो च संवरो.

५३६.

‘‘सतिपट्ठानमट्टालं, पञ्ञा ते चच्चरं मुने;

इद्धिपादञ्च सिङ्घाटं, धम्मवीथि सुमापिता.

५३७.

‘‘सुत्तन्तं अभिधम्मञ्च, विनयञ्चापि केवलं;

नवङ्गं बुद्धवचनं, एसा धम्मसभा तव.

५३८.

‘‘सुञ्ञतं अनिमित्तञ्च, विहारञ्चप्पणीहितं;

आनेञ्जञ्च निरोधो च, एसा धम्मकुटी तव.

५३९.

‘‘पञ्ञाय अग्गो निक्खित्तो [अग्गनिक्खित्तो (सी.)], पटिभाने च कोविदो;

सारिपुत्तोति नामेन, धम्मसेनापती तव.

५४०.

‘‘चुतूपपातकुसलो, इद्धिया पारमिं गतो;

कोलितो नाम नामेन, पोरोहिच्चो तवं मुने.

५४१.

‘‘पोराणकवंसधरो, उग्गतेजो दुरासदो;

धुतवादीगुणेनग्गो, अक्खदस्सो तवं मुने.

५४२.

‘‘बहुस्सुतो ¶ धम्मधरो, सब्बपाठी च सासने;

आनन्दो नाम नामेन, धम्मारक्खो [धम्मरक्खो (स्या.)] तवं मुने.

५४३.

‘‘एते ¶ सब्बे अतिक्कम्म, पमेसि भगवा ममं;

विनिच्छयं मे पादासि, विनये विञ्ञुदेसितं.

५४४.

‘‘यो कोचि विनये पञ्हं, पुच्छति बुद्धसावको;

तत्थ मे चिन्तना नत्थि, तञ्ञेवत्थं कथेमहं.

५४५.

‘‘यावता बुद्धखेत्तम्हि, ठपेत्वा तं महामुनि;

विनये मादिसो नत्थि, कुतो भिय्यो भविस्सति.

५४६.

‘‘भिक्खुसङ्घे ¶ निसीदित्वा, एवं गज्जति गोतमो;

उपालिस्स समो नत्थि, विनये खन्धकेसु च.

५४७.

‘‘यावता बुद्धभणितं, नवङ्गं सत्थुसासनं;

विनयोगधं तं [विनयोगधितं (सी. अट्ठ.), विनये कथितं (स्या.)] सब्बं,

विनयमूलपस्सिनो [विनयं मूलन्ति पस्सतो (सी.)].

५४८.

‘‘मम ¶ कम्मं सरित्वान, गोतमो सक्यपुङ्गवो;

भिक्खुसङ्घे निसीदित्वा, एतदग्गे ठपेसि मं.

५४९.

‘‘सतसहस्सुपादाय, इमं ठानं अपत्थयिं;

सो मे अत्थो अनुप्पत्तो, विनये पारमिं गतो.

५५०.

‘‘सक्यानं नन्दिजननो, कप्पको आसहं पुरे;

विजहित्वान तं जातिं, पुत्तो जातो महेसिनो.

५५१.

‘‘इतो दुतियके कप्पे, अञ्जसो नाम खत्तियो;

अनन्ततेजो अमितयसो, भूमिपालो महद्धनो.

५५२.

‘‘तस्स ¶ रञ्ञो अहं पुत्तो, चन्दनो नाम खत्तियो;

जातिमदेनुपत्थद्धो, यसभोगमदेन च.

५५३.

‘‘नागसतसहस्सानि, सब्बालङ्कारभूसिता;

तिधापभिन्ना मातङ्गा, परिवारेन्ति मं सदा.

५५४.

‘‘सबलेहि परेतोहं, उय्यानं गन्तुकामको;

आरुय्ह सिरिकं नागं, नगरा निक्खमिं तदा.

५५५.

‘‘चरणेन च सम्पन्नो, गुत्तद्वारो सुसंवुतो;

देवलो नाम सम्बुद्धो, आगच्छि पुरतो मम.

५५६.

‘‘पेसेत्वा सिरिकं नागं, बुद्धं आसादयिं तदा;

ततो सञ्जातकोपो सो [जातकोपोव (स्या.)], नागो नुद्धरते पदं.

५५७.

‘‘नागं ¶ रुण्णमनं [रुट्ठमनं (पी. अट्ठ.), दुट्ठमनं (सी. अट्ठ.), रुद्धपदं (?)] दिस्वा, बुद्धे कोधं अकासहं;

विहेसयित्वा सम्बुद्धं, उय्यानं अगमासहं.

५५८.

‘‘सातं तत्थ न विन्दामि, सिरो पज्जलितो यथा;

परिळाहेन डय्हामि, मच्छोव बळिसादको.

५५९.

‘‘ससागरन्ता ¶ पथवी, आदित्ता विय होति मे;

पितु सन्तिकुपागम्म, इदं वचनमब्रविं.

५६०.

‘‘आसीविसंव कुपितं, अग्गिक्खन्धंव आगतं;

मत्तंव कुञ्जरं दन्तिं, यं सयम्भुमसादयिं.

५६१.

‘‘आसादितो ¶ मया बुद्धो, घोरो उग्गतपो जिनो;

पुरा सब्बे विनस्साम, खमापेस्साम तं मुनिं.

५६२.

‘‘नो ¶ चे तं निज्झापेस्साम, अत्तदन्तं समाहितं;

ओरेन सत्तदिवसा, रट्ठं मे विधमिस्सति.

५६३.

‘‘सुमेखलो कोसियो च, सिग्गवो चापि सत्तको [सत्तुको (सी.)];

आसादयित्वा इसयो, दुग्गता ते सरट्ठका.

५६४.

‘‘यदा कुप्पन्ति इसयो, सञ्ञता ब्रह्मचारिनो;

सदेवकं विनासेन्ति, ससागरं सपब्बतं.

५६५.

‘‘तियोजनसहस्सम्हि, पुरिसे सन्निपातयिं;

अच्चयं देसनत्थाय, सयम्भुं उपसङ्कमिं.

५६६.

‘‘अल्लवत्था अल्लसिरा, सब्बेव पञ्जलीकता;

बुद्धस्स पादे निपतित्वा, इदं वचनमब्रवुं [मब्रविं (क.)].

५६७.

‘‘खमस्सु त्वं महावीर, अभियाचति तं जनो;

परिळाहं विनोदेहि, मा नो रट्ठं विनासय.

५६८.

‘‘सदेवमानुसा सब्बे, सदानवा सरक्खसा;

अयोमयेन कुटेन, सिरं भिन्देय्यु मे सदा.

५६९.

‘‘दके [उदके (सी. स्या.)] अग्गि न सण्ठाति, बीजं सेले न रूहति;

अगदे किमि न सण्ठाति, कोपो बुद्धे न जायति.

५७०.

‘‘यथा च भूमि अचला, अप्पमेय्यो च सागरो;

अनन्तको च आकासो, एवं बुद्धा अखोभिया.

५७१.

‘‘सदा ¶ खन्ता महावीरा, खमिता च तपस्सिनो;

खन्तानं खमितानञ्च, गमनं तं [वो (स्या.)] न विज्जति.

५७२.

‘‘इदं ¶ वत्वान सम्बुद्धो, परिळाहं विनोदयं;

महाजनस्स पुरतो, नभं अब्भुग्गमि तदा.

५७३.

‘‘तेन ¶ कम्मेनहं वीर, हीनत्तं अज्झुपागतो;

समतिक्कम्म तं जातिं, पाविसिं अभयं पुरं.

५७४.

‘‘तदापि ¶ मं महावीर, डय्हमानं सुसण्ठितं;

परिळाहं विनोदेसि, सयम्भुञ्च खमापयिं.

५७५.

‘‘अज्जापि मं महावीर, डय्हमानं तिहग्गिभि;

निब्बापेसि तयो अग्गी, सीतिभावञ्च पापयिं [पापयी (सी.)].

५७६.

येसं सोतावधानत्थि, सुणाथ मम भासतो;

अत्थं तुम्हं पवक्खामि, यथा दिट्ठं पदं मम.

५७७.

‘‘सयम्भुं तं विमानेत्वा, सन्तचित्तं समाहितं;

तेन कम्मेनहं अज्ज, जातोम्हि नीचयोनियं.

५७८.

‘‘मा वो खणं विराधेथ, खणातीता हि सोचरे;

सदत्थे वायमेय्याथ, खणो वो पटिपादितो.

५७९.

‘‘एकच्चानञ्च वमनं, एकच्चानं विरेचनं;

विसं हलाहलं एके, एकच्चानञ्च ओसधं.

५८०.

‘‘वमनं पटिपन्नानं, फलट्ठानं विरेचनं;

ओसधं फललाभीनं, पुञ्ञक्खेत्तं गवेसिनं.

५८१.

‘‘सासनेन विरुद्धानं, विसं हलाहलं यथा;

आसीविसो दिट्ठविसो [दट्ठविसो (स्या. अट्ठ.)], एवं झापेति तं नरं.

५८२.

‘‘सकिं ¶ पीतं हलाहलं, उपरुन्धति जीवितं;

सासनेन विरुज्झित्वा, कप्पकोटिम्हि डय्हति.

५८३.

‘‘खन्तिया अविहिंसाय, मेत्तचित्तवताय च;

सदेवकं सो तारति, तस्मा ते अविराधिया [अविरोधियो (सी.), ते अविरोधिया (स्या.)].

५८४.

‘‘लाभालाभे न सज्जन्ति, सम्माननविमानने;

पथवीसदिसा बुद्धा, तस्मा ते न विराधिया [ते न विरोधिया (सी. स्या.)].

५८५.

‘‘देवदत्ते ¶ च वधके, चोरे अङ्गुलिमालके;

राहुले धनपाले च, सब्बेसं समको मुनि.

५८६.

‘‘एतेसं ¶ पटिघो नत्थि, रागोमेसं न विज्जति;

सब्बेसं समको बुद्धो, वधकस्सोरसस्स च.

५८७.

‘‘पन्थे ¶ दिस्वान कासावं, छड्डितं मीळ्हमक्खितं;

सिरस्मिं अञ्जलिं कत्वा, वन्दितब्बं इसिद्धजं.

५८८.

‘‘अब्भतीता च ये बुद्धा, वत्तमाना अनागता;

धजेनानेन सुज्झन्ति, तस्मा एते नमस्सिया.

५८९.

‘‘सत्थुकप्पं सुविनयं, धारेमि हदयेनहं;

नमस्समानो विनयं, विहरिस्सामि सब्बदा.

५९०.

‘‘विनयो आसयो मय्हं, विनयो ठानचङ्कमं;

कप्पेमि विनये वासं, विनयो मम गोचरो.

५९१.

‘‘विनये पारमिप्पत्तो, समथे चापि कोविदो;

उपालि तं महावीर, पादे वन्दति सत्थुनो.

५९२.

‘‘सो ¶ अहं विचरिस्सामि, गामा गामं पुरा पुरं;

नमस्समानो सम्बुद्धं, धम्मस्स च सुधम्मतं.

५९३.

‘‘किलेसा झापिता मय्हं, भवा सब्बे समूहता;

सब्बासवा परिक्खीणा, नत्थि दानि पुनब्भवो.

५९४.

‘‘स्वागतं वत मे आसि, बुद्धसेट्ठस्स सन्तिके;

तिस्सो विज्जा अनुप्पत्ता, कतं बुद्धस्स सासनं.

५९५.

‘‘पटिसम्भिदा चतस्सो, विमोक्खापि च अट्ठिमे;

छळभिञ्ञा सच्छिकता, कतं बुद्धस्स सासनं’’.

इत्थं सुदं आयस्मा उपालि थेरो इमा गाथायो अभासित्थाति.

उपालित्थेरस्सापदानं छट्ठं.

३-७. अञ्ञासिकोण्डञ्ञत्थेरअपदानं

५९६.

‘‘पदुमुत्तरसम्बुद्धं, लोकजेट्ठं विनायकं;

बुद्धभूमिमनुप्पत्तं, पठमं अद्दसं अहं.

५९७.

‘‘यावता ¶ बोधिया मूले, यक्खा सब्बे समागता;

सम्बुद्धं परिवारेत्वा, वन्दन्ति पञ्जलीकता.

५९८.

‘‘सब्बे ¶ ¶ देवा तुट्ठमना, आकासे सञ्चरन्ति ते;

बुद्धो अयं अनुप्पत्तो, अन्धकारतमोनुदो.

५९९.

‘‘तेसं ¶ हासपरेतानं, महानादो अवत्तथ;

किलेसे झापयिस्साम, सम्मासम्बुद्धसासने.

६००.

‘‘देवानं गिरमञ्ञाय, वाचासभिमुदीरिहं;

हट्ठो हट्ठेन चित्तेन, आदिभिक्खमदासहं.

६०१.

‘‘मम सङ्कप्पमञ्ञाय, सत्था लोके अनुत्तरो;

देवसङ्घे निसीदित्वा, इमा गाथा अभासथ.

६०२.

‘‘‘सत्ताहं अभिनिक्खम्म, बोधिं अज्झगमं अहं;

इदं मे पठमं भत्तं, ब्रह्मचारिस्स यापनं.

६०३.

‘‘‘तुसिता हि इधागन्त्वा, यो मे भिक्खं उपानयि;

तमहं कित्तयिस्सामि, सुणोथ मम भासतो.

६०४.

‘‘‘तिंसकप्पसहस्सानि [तिंसमत्ते कप्पसगस्से (स्या. क.)], देवरज्जं करिस्सति;

सब्बे देवे अभिभोत्वा, तिदिवं आवसिस्सति.

६०५.

‘‘‘देवलोका चवित्वान, मनुस्सत्तं गमिस्सति;

सहस्सधा चक्कवत्ती, तत्थ रज्जं करिस्सति.

६०६.

‘‘‘कप्पसतसहस्सम्हि, ओक्काककुलसम्भवो;

गोतमो नाम गोत्तेन, सत्था लोके भविस्सति.

६०७.

‘‘‘तिदसा सो चवित्वान, मनुस्सत्तं गमिस्सति;

अगारा पब्बजित्वान, छब्बस्सानि वसिस्सति.

६०८.

‘‘‘ततो सत्तमके वस्से, बुद्धो सच्चं कथेस्सति;

कोण्डञ्ञो नाम नामेन, पठमं सच्छिकाहिति’.

६०९.

‘‘निक्खन्तेनानुपब्बजिं ¶ , पधानं सुकतं मया;

किलेसे झापनत्थाय, पब्बजिं अनगारियं.

६१०.

‘‘अभिगन्त्वान सब्बञ्ञू, बुद्धो लोके सदेवके;

इसिनामे मिगारञ्ञे [इमिना मे महारञ्ञं (स्या.), इमिना मे मिगारञ्ञं (क.)], अमतभेरिमाहनि.

६११.

‘‘सो ¶ ¶ दानि पत्तो अमतं, सन्तिपदमनुत्तरं;

सब्बासवे परिञ्ञाय, विहरामि अनासवो.

६१२.

‘‘पटिसम्भिदा ¶ चतस्सो, विमोक्खापि च अट्ठिमे;

छळभिञ्ञा सच्छिकता, कतं बुद्धस्स सासनं’’.

इत्थं सुदं आयस्मा अञ्ञासिकोण्डञ्ञो [अञ्ञातकोण्डञ्ञो (सी.), अञ्ञा कोण्डञ्ञो (स्या.)] थेरो इमा

गाथायो अभासित्थाति.

अञ्ञासिकोण्डञ्ञत्थेरस्सापदानं सत्तमं.

३-८. पिण्डोलभारद्वाजत्थेरअपदानं

६१३.

‘‘पदुमुत्तरो नाम जिनो, सयम्भू अग्गपुग्गलो;

पुरतो हिमवन्तस्स, चित्तकूटे वसी तदा.

६१४.

‘‘अभीतरूपो तत्थासिं, मिगराजा चतुक्कमो;

तस्स सद्दं सुणित्वान, विक्खम्भन्ति बहुज्जना.

६१५.

‘‘सुफुल्लं पदुमं गय्ह, उपगच्छिं नरासभं;

वुट्ठितस्स समाधिम्हा, बुद्धस्स अभिरोपयिं.

६१६.

‘‘चातुद्दिसं ¶ नमस्सित्वा, बुद्धसेट्ठं नरुत्तमं;

सकं चित्तं पसादेत्वा, सीहनादं नदिं अहं [तदा (स्या.)].

६१७.

‘‘पदुमुत्तरो लोकविदू, आहुतीनं पटिग्गहो;

सकासने निसीदित्वा, इमा गाथा अभासथ.

६१८.

‘‘‘बुद्धस्स गिरमञ्ञाय, सब्बे देवा समागता;

आगतो वदतं सेट्ठो, धम्मं सोस्साम तं मयं.

६१९.

‘‘‘तेसं हासपरेतानं, पुरतो लोकनायको;

मम सद्दं [कम्मं (?)] पकित्तेसि, दीघदस्सी महामुनि’.

६२०.

‘‘येनिदं पदुमं दिन्नं, सीहनादो च नादितो;

तमहं कित्तयिस्सामि, सुणाथ मम भासतो.

६२१.

‘‘‘इतो ¶ अट्ठमके कप्पे, चक्कवत्ती भविस्सति;

सत्तरतनसम्पन्नो चतुदीपम्हि इस्सरो.

६२२.

‘‘‘कारयिस्सति इस्सरियं [इस्सरं (स्या. क.)], महिया चतुसट्ठिया;

पदुमो नाम नामेन, चक्कवत्ती महब्बलो.

६२३.

‘‘कप्पसतसहस्सम्हि ¶ ¶ , ओक्काककुलसम्भवो;

गोतमो नाम गोत्तेन, सत्था लोके भविस्सति.

६२४.

‘पकासिते पावचने, ब्रह्मबन्धु भविस्सति;

ब्रह्मञ्ञा अभिनिक्खम्म, पब्बजिस्सति तावदे’.

६२५.

‘‘पधानपहितत्तो सो, उपसन्तो निरूपधि;

सब्बासवे परिञ्ञाय, निब्बायिस्सतिनासवो.

६२६.

‘‘विजने ¶ पन्तसेय्यम्हि, वाळमिगसमाकुले;

सब्बासवे परिञ्ञाय, निब्बायिस्सतिनासवो.

६२७.

‘‘पटिसम्भिदा चतस्सो, विमोक्खापि च अट्ठिमे;

छळभिञ्ञा सच्छिकता, कतं बुद्धस्स सासनं’’.

इत्थं सुदं आयस्मा पिण्डोलभारद्वाजो थेरो इमा गाथायो अभासित्थाति.

पिण्डोलभारद्वाजत्थेरस्सापदानं अट्ठमं.

३-९. खदिरवनियरेवतत्थेरअपदानं

६२८.

‘‘गङ्गा भागीरथी नाम, हिमवन्ता पभाविता;

कुतित्थे नाविको आसिं, ओरिमे च तरिं [ओरिमं च तरे (स्या.)] अहं.

६२९.

‘‘पदुमुत्तरो नायको, सम्बुद्धो द्विपदुत्तमो;

वसी सतसहस्सेहि, गङ्गातीरमुपागतो [पुब्बे मय्हं सुतं आसि,§‘‘पदुमुत्तरनायको; वसीसतसहस्सेहि, गङ्गासोतं तरिस्सति‘‘; (सी.)].

६३०.

‘‘बहू नावा समानेत्वा, वड्ढकीहि [चम्मकेहि (क.)] सुसङ्खतं;

नावाय [नावानं (क.)] छदनं कत्वा, पटिमानिं नरासभं.

६३१.

‘‘आगन्त्वान ¶ च सम्बुद्धो, आरूहि तञ्च नावकं;

वारिमज्झे ठितो सत्था, इमा गाथा अभासथ.

६३२.

‘‘‘यो सो तारेसि सम्बुद्धं, सङ्घञ्चापि अनासवं;

तेन चित्तप्पसादेन, देवलोके रमिस्सति.

६३३.

‘‘‘निब्बत्तिस्सति ते ब्यम्हं, सुकतं नावसण्ठितं;

आकासे पुप्फछदनं, धारयिस्सति सब्बदा.

६३४.

‘‘‘अट्ठपञ्ञासकप्पम्हि ¶ , तारको [तारणो (स्या.)] नाम खत्तियो;

चातुरन्तो विजितावी, चक्कवत्ती भविस्सति.

६३५.

‘‘‘सत्तपञ्ञासकप्पम्हि ¶ ¶ , चम्मको [चम्पको (सी.), चम्बको (स्या.)] नाम खत्तियो;

उग्गच्छन्तोव सूरियो, जोतिस्सति महब्बलो.

६३६.

‘‘‘कप्पसतसहस्सम्हि, ओक्काककुलसम्भवो;

गोतमो नाम गोत्तेन, सत्था लोके भविस्सति.

६३७.

‘‘‘तिदसा सो चवित्वान, मनुस्सत्तं गमिस्सति;

रेवतो नाम नामेन, ब्रह्मबन्धु भविस्सति.

६३८.

‘‘‘अगारा निक्खमित्वान, सुक्कमूलेन चोदितो;

गोतमस्स भगवतो, सासने पब्बजिस्सति.

६३९.

‘‘‘सो पच्छा पब्बजित्वान, युत्तयोगो विपस्सको;

सब्बासवे परिञ्ञाय, निब्बायिस्सतिनासवो’.

६४०.

‘‘वीरियं [विरियं (सी. स्या.)] मे धुरधोरय्हं, योगक्खेमाधिवाहनं;

धारेमि अन्तिमं देहं, सम्मासम्बुद्धसासने.

६४१.

‘‘सतसहस्से कतं कम्मं, फलं दस्सेसि मे इध;

सुमुत्तो सरवेगोव, किलेसे झापयी मम.

६४२.

‘‘ततो मं वननिरतं, दिस्वा लोकन्तगू मुनि;

वनवासिभिक्खूनग्गं, पञ्ञपेसि महामति.

६४३.

‘‘पटिसम्भिदा चतस्सो, विमोक्खापि च अट्ठिमे;

छळभिञ्ञा सच्छिकता, कतं बुद्धस्स सासनं’’.

इत्थं ¶ सुदं आयस्मा खदिरवनियो रेवतो थेरो इमा गाथायो अभासित्थाति.

खदिरवनियरेवतत्थेरस्सापदानं नवमं.

३-१०. आनन्दत्थेरअपदानं

६४४.

‘‘आरामद्वारा ¶ निक्खम्म, पदुमुत्तरो महामुनि;

वस्सेन्तो अमतं वुट्ठिं, निब्बापेसि महाजनं.

६४५.

‘‘सतसहस्सं ते धीरा, छळभिञ्ञा महिद्धिका;

परिवारेन्ति सम्बुद्धं, छायाव अनपायिनी [अनुपायिनी (स्या. क.)].

६४६.

‘‘हत्थिक्खन्धगतो आसिं, सेतच्छत्तं वरुत्तमं;

सुचारुरूपं दिस्वान, वित्ति मे उदपज्जथ.

६४७.

‘‘ओरुय्ह ¶ हत्थिखन्धम्हा, उपगच्छिं नरासभं;

रतनामयछत्तं मे, बुद्धसेट्ठस्स धारयिं.

६४८.

‘‘मम ¶ सङ्कप्पमञ्ञाय, पदुमुत्तरो महाइसि;

तं कथं ठपयित्वान, इमा गाथा अभासथ.

६४९.

‘‘‘यो सो छत्तमधारेसि, सोण्णालङ्कारभूसितं;

तमहं कित्तयिस्सामि, सुणोथ मम भासतो.

६५०.

‘‘‘इतो गन्त्वा अयं पोसो, तुसितं आवसिस्सति;

अनुभोस्सति सम्पत्तिं, अच्छराहि पुरक्खतो.

६५१.

‘‘‘चतुत्तिंसतिक्खत्तुञ्च, देवरज्जं करिस्सति;

बलाधिपो अट्ठसतं, वसुधं आवसिस्सति.

६५२.

‘‘‘अट्ठपञ्ञासक्खत्तुञ्च, चक्कवत्ती भविस्सति;

पदेसरज्जं विपुलं, महिया कारयिस्सति.

६५३.

‘‘‘कप्पसतसहस्सम्हि ¶ , ओक्काककुलसम्भवो;

गोतमो नाम गोत्तेन, सत्था लोके भविस्सति.

६५४.

‘‘‘सक्यानं ¶ कुलकेतुस्स, ञातिबन्धु भविस्सति;

आनन्दो नाम नामेन, उपट्ठाको महेसिनो.

६५५.

‘‘‘आतापी निपको चापि, बाहुसच्चे सुकोविदो;

निवातवुत्ति अत्थद्धो, सब्बपाठी भविस्सति.

६५६.

‘‘‘पधानपहितत्तो सो, उपसन्तो निरूपधि;

सब्बासवे परिञ्ञाय, निब्बायिस्सतिनासवो.

६५७.

‘‘‘सन्ति आरञ्ञका नागा, कुञ्जरा सट्ठिहायना;

तिधापभिन्ना मातङ्गा, ईसादन्ता उरूळ्हवा.

६५८.

‘‘‘अनेकसतसहस्सा, पण्डितापि महिद्धिका;

सब्बे ते बुद्धनागस्स, न होन्तु पणिधिम्हि ते’ [न होन्ति परिविम्भिता (स्या.), न होन्ति पणिधिम्हि ते (क.)].

६५९.

‘‘आदियामे नमस्सामि, मज्झिमे अथ पच्छिमे;

पसन्नचित्तो सुमनो, बुद्धसेट्ठं उपट्ठहिं.

६६०.

‘‘आतापी निपको चापि, सम्पजानो पतिस्सतो;

सोतापत्तिफलं पत्तो, सेखभूमीसु कोविदो.

६६१.

‘‘सतसहस्सितो ¶ कप्पे, यं कम्ममभिनीहरिं;

ताहं भूमिमनुप्पत्तो, ठिता सद्धम्ममाचला [ठितो सद्धम्ममाचलो (सी.), ठिता सद्धा महप्फला (स्या.)].

६६२.

‘‘स्वागतं ¶ वत मे आसि, बुद्धसेट्ठस्स सन्तिके;

तिस्सो विज्जा अनुप्पत्ता, कतं बुद्धस्स सासनं.

६६३.

‘‘पटिसम्भिदा ¶ चतस्सो, विमोक्खापि च अट्ठिमे;

छळभिञ्ञा सच्छिकता, कतं बुद्धस्स सासनं’’.

इत्थं सुदं आयस्मा आनन्दो थेरो इमा गाथायो अभासित्थाति.

आनन्दत्थेरस्सापदानं दसमं.

तस्सुद्दानं –

बुद्धो ¶ पच्चेकबुद्धो च, सारिपुत्तो च कोलितो;

कस्सपो अनुरुद्धो च, पुण्णत्थेरो उपालि च.

अञ्ञासिकोण्डञ्ञो पिण्डोलो, रेवतानन्दपण्डितो;

छसतानि च पञ्ञास, गाथायो सब्बपिण्डिता.

अपदाने बुद्धवग्गो पठमो.

२. सीहासनियवग्गो

१. सीहासनदायकत्थेरअपदानं

१.

‘‘निब्बुते ¶ ¶ ¶ लोकनाथम्हि, सिद्धत्थे द्विपदुत्तमे [दिपदुत्तमे (सी. स्या.)];

वित्थारिके पावचने, बाहुजञ्ञम्हि सासने.

२.

‘‘पसन्नचित्तो सुमनो, सीहासनमकासहं;

सीहासनं करित्वान, पादपीठमकासहं.

३.

‘‘सीहासने च वस्सन्ते, घरं तत्थ अकासहं;

तेन चित्तप्पसादेन, तुसितं उपपज्जहं.

४.

‘‘आयामेन ¶ चतुब्बीस, योजनं आसि [योजनासिंसु (स्या. क.)] तावदे;

विमानं सुकतं मय्हं, वित्थारेन चतुद्दस.

५.

‘‘सतं [सत्त (स्या.)] कञ्ञासहस्सानि, परिवारेन्ति मं सदा;

सोण्णमयञ्च पल्लङ्कं, ब्यम्हे आसि सुनिम्मितं.

६.

‘‘हत्थियानं अस्सयानं, दिब्बयानं उपट्ठितं;

पासादा सिविका चेव, निब्बत्तन्ति यदिच्छकं.

७.

‘‘मणिमया च पल्लङ्का, अञ्ञे सारमया बहू;

निब्बत्तन्ति ममं सब्बे, सीहासनस्सिदं फलं.

८.

‘‘सोण्णमया रूपिमया, फलिकावेळुरियामया;

पादुका अभिरूहामि, पादपीठस्सिदं फलं.

९.

‘‘चतुन्नवुतितो [चतुनवुते इतो (सी. स्या.)] कप्पे, यं कम्ममकरिं तदा;

दुग्गतिं नाभिजानामि, पुञ्ञकम्मस्सिदं फलं.

१०.

‘‘तेसत्ततिम्हितो कप्पे, इन्दनामा तयो जना;

द्वेसत्ततिम्हितो कप्पे, तयो सुमननामका.

११.

‘‘समसत्ततितो कप्पे, तयो वरुणनामका;

सत्तरतनसम्पन्ना, चतुदीपम्हि इस्सरा.

१२.

‘‘पटिसम्भिदा ¶ ¶ चतस्सो, विमोक्खापि च अट्ठिमे;

छळभिञ्ञा सच्छिकता, कतं बुद्धस्स सासनं’’.

इत्थं सुदं आयस्मा सीहासनदायको थेरो इमा गाथायो अभासित्थाति.

सीहासनदायकत्थेरस्सापदानं पठमं.

२. एकत्थम्भिकत्थेरअपदानं

१३.

‘‘सिद्धत्थस्स ¶ ¶ भगवतो, महापूगगणो अहु;

सरणं गता च ते बुद्धं, सद्दहन्ति तथागतं.

१४.

‘‘सब्बे सङ्गम्म मन्तेत्वा, माळं कुब्बन्ति सत्थुनो;

एकत्थम्भं अलभन्ता, विचिनन्ति ब्रहावने.

१५.

‘‘तेहं अरञ्ञे दिस्वान, उपगम्म गणं तदा;

अञ्जलिं पग्गहेत्वान, परिपुच्छिं गणं अहं.

१६.

‘‘ते मे पुट्ठा वियाकंसु, सीलवन्तो उपासका;

माळं मयं कत्तुकामा, एकत्थम्भो न लब्भति.

१७.

‘‘एकत्थम्भं ममं देथ, अहं दस्सामि सत्थुनो;

आहरिस्सामहं थम्भं, अप्पोस्सुक्का भवन्तु ते [भवन्तु वो (सी.), भवाथ वो (?)].

१८.

‘‘ते मे थम्भं पवेच्छिंसु, पसन्ना तुट्ठमानसा;

ततो पटिनिवत्तित्वा, अगमंसु सकं घरं.

१९.

‘‘अचिरं गते पूगगणे, थम्भं अहासहं तदा;

हट्ठो हट्ठेन चित्तेन, पठमं उस्सपेसहं.

२०.

‘‘तेन चित्तप्पसादेन, विमानं उपपज्जहं;

उब्बिद्धं भवनं मय्हं, सत्तभूमं [सतभूमं (सी. क.)] समुग्गतं.

२१.

‘‘वज्जमानासु भेरीसु, परिचारेमहं सदा;

पञ्चपञ्ञासकप्पम्हि, राजा आसिं यसोधरो.

२२.

‘‘तत्थापि ¶ ¶ भवनं मय्हं, सत्तभूमं समुग्गतं;

कूटागारवरूपेतं, एकत्थम्भं मनोरमं.

२३.

‘‘एकवीसतिकप्पम्हि, उदेनो नाम खत्तियो;

तत्रापि भवनं मय्हं, सत्तभूमं समुग्गतं.

२४.

‘‘यं ¶ यं योनुपपज्जामि, देवत्तं अथ मानुसं;

अनुभोमि सुखं सब्बं [सब्बमेतं (स्या.)], एकत्थम्भस्सिदं फलं.

२५.

‘‘चतुन्नवुतितो ¶ कप्पे, यं थम्भमददं तदा;

दुग्गतिं नाभिजानामि, एकत्थम्भस्सिदं फलं.

२६.

‘‘पटिसम्भिदा चतस्सो, विमोक्खापि च अट्ठिमे;

छळभिञ्ञा सच्छिकता, कतं बुद्धस्स सासनं’’.

इत्थं सुदं आयस्मा एकत्थम्भिको थेरो इमा गाथायो अभासित्थाति.

एकत्थम्भिकत्थेरस्सापदानं दुतियं.

३. नन्दत्थेरअपदानं

२७.

‘‘पदुमुत्तरस्स भगवतो, लोकजेट्ठस्स तादिनो;

वत्थं खोमं मया दिन्नं, सयम्भुस्स महेसिनो.

२८.

‘‘तं मे बुद्धो वियाकासि, जलजुत्तरनामको;

‘इमिना वत्थदानेन, हेमवण्णो भविस्ससि.

२९.

‘‘‘द्वे ¶ सम्पत्ती अनुभोत्वा, कुसलमूलेहि चोदितो;

गोतमस्स भगवतो, कनिट्ठो त्वं भविस्ससि.

३०.

‘‘‘रागरत्तो सुखसीलो, कामेसु गेधमायुतो;

बुद्धेन चोदितो सन्तो, तदा [ततो (स्या.)] त्वं पब्बजिस्ससि.

३१.

‘‘‘पब्बजित्वान त्वं तत्थ, कुसलमूलेन चोदितो;

सब्बासवे परिञ्ञाय, निब्बायिस्ससिनासवो’.

३२.

‘‘सत्त ¶ [सत (स्या.)] कप्पसहस्सम्हि, चतुरो चेळनामका;

सट्ठि कप्पसहस्सम्हि, उपचेला चतुज्जना.

३३.

‘‘पञ्च कप्पसहस्सम्हि, चेळाव चतुरो जना;

सत्तरतनसम्पन्ना, चतुदीपम्हि इस्सरा.

३४.

‘‘पटिसम्भिदा चतस्सो, विमोक्खापि च अट्ठिमे;

छळभिञ्ञा सच्छिकता, कतं बुद्धस्स सासनं’’.

इत्थं सुदं आयस्मा नन्दो थेरो इमा गाथायो अभासित्थाति.

नन्दत्थेरस्सापदानं ततियं.

४. चूळपन्थकत्थेरअपदानं

३५.

‘‘पदुमुत्तरो ¶ ¶ नाम जिनो, आहुतीनं पटिग्गहो;

गणम्हा वूपकट्ठो सो, हिमवन्ते वसी तदा.

३६.

‘‘अहम्पि ¶ हिमवन्तम्हि, वसामि अस्समे तदा;

अचिरागतं महावीरं, उपेसिं लोकनायकं.

३७.

‘‘पुप्फच्छत्तं गहेत्वान, उपगच्छिं नरासभं;

समाधिं समापज्जन्तं, अन्तरायमकासहं.

३८.

‘‘उभो हत्थेहि पग्गय्ह, पुप्फच्छत्तं अदासहं;

पटिग्गहेसि भगवा, पदुमुत्तरो महामुनि.

३९.

‘‘सब्बे देवा अत्तमना, हिमवन्तं उपेन्ति ते;

साधुकारं पवत्तेसुं, अनुमोदिस्सति चक्खुमा.

४०.

‘‘इदं वत्वान ते देवा, उपगच्छुं नरुत्तमं;

आकासे धारयन्तस्स [धारयन्तं मे (क), धारयतो मे (?)], पदुमच्छत्तमुत्तमं.

४१.

‘‘सतपत्तछत्तं पग्गय्ह, अदासि तापसो मम;

‘तमहं कित्तयिस्सामि, सुणाथ मम भासतो.

४२.

‘‘‘पञ्चवीसतिकप्पानि, देवरज्जं करिस्सति;

चतुत्तिंसतिक्खत्तुञ्च, चक्कवत्ती भविस्सति.

४३.

‘‘‘यं ¶ यं योनिं संसरति, देवत्तं अथ मानुसं;

अब्भोकासे पतिट्ठन्तं, पदुमं धारयिस्सति’.

४४.

‘‘कप्पसतसहस्सम्हि, ओक्काककुलसम्भवो;

गोतमो नाम गोत्तेन [नामेन (सी. क.)], सत्था लोके भविस्सति.

४५.

‘‘‘पकासिते पावचने, मनुस्सत्तं लभिस्सति;

मनोमयम्हि कायम्हि, उत्तमो सो भविस्सति.

४६.

‘‘‘द्वे ¶ भातरो भविस्सन्ति, उभोपि पन्थकव्हया;

अनुभोत्वा उत्तमत्थं, जोतयिस्सन्ति सासनं’.

४७.

‘‘सोहं ¶ अट्ठारसवस्सो [सो अट्ठारसवस्सोहं (स्या.)], पब्बजिं अनगारियं;

विसेसाहं न विन्दामि, सक्यपुत्तस्स सासने.

४८.

‘‘दन्धा मय्हं गती आसि, परिभूतो पुरे अहुं [अहं (स्या.)];

भाता च मं पणामेसि, गच्छ दानि सकं घरं.

४९.

‘‘सोहं पणामितो सन्तो, सङ्घारामस्स कोट्ठके;

दुम्मनो तत्थ अट्ठासिं, सामञ्ञस्मिं अपेक्खवा.

५०.

‘‘भगवा ¶ तत्थ [अथेत्थ सत्था (सी. स्या.)] आगच्छि, सीसं मय्हं परामसि;

बाहाय मं गहेत्वान, सङ्घारामं पवेसयि.

५१.

‘‘अनुकम्पाय मे सत्था, अदासि पादपुञ्छनिं;

एवं सुद्धं अधिट्ठेहि, एकमन्तमधिट्ठहं.

५२.

‘‘हत्थेहि तमहं गय्ह, सरिं कोकनदं अहं;

तत्थ चित्तं विमुच्चि मे, अरहत्तं अपापुणिं.

५३.

‘‘मनोमयेसु कायेसु, सब्बत्थ पारमिं गतो;

सब्बासवे परिञ्ञाय, विहरामि अनासवो.

५४.

‘‘पटिसम्भिदा चतस्सो, विमोक्खापि च अट्ठिमे;

छळभिञ्ञा सच्छिकता, कतं बुद्धस्स सासनं’’.

इत्थं सुदं आयस्मा चूळपन्थको [चुल्लपन्थको (सी. स्या.)] थेरो इमा गाथायो अभासित्थाति.

चूळपन्थकत्थेरस्सापदानं चतुत्थं.

५. पिलिन्दवच्छत्थेरअपदानं

५५.

‘‘निब्बुते ¶ ¶ लोकनाथम्हि, सुमेधे अग्गपुग्गले;

पसन्नचित्तो सुमनो, थूपपूजं अकासहं.

५६.

‘‘ये च खीणासवा तत्थ, छळभिञ्ञा महिद्धिका;

तेहं तत्थ समानेत्वा, सङ्घभत्तं अकासहं.

५७.

‘‘सुमेधस्स भगवतो, उपट्ठाको तदा अहु;

सुमेधो नाम नामेन, अनुमोदित्थ सो तदा.

५८.

‘‘तेन चित्तप्पसादेन, विमानं उपपज्जहं;

छळासीतिसहस्सानि, अच्छरायो रमिंसु मे.

५९.

‘‘ममेव ¶ अनुवत्तन्ति, सब्बकामेहि ता सदा;

अञ्ञे देवे अभिभोमि, पुञ्ञकम्मस्सिदं फलं.

६०.

‘‘पञ्चवीसतिकप्पम्हि, वरुणो नाम खत्तियो;

विसुद्धभोजनो [सुसुद्धभोजनो (सी.)] आसिं, चक्कवत्ती अहं तदा.

६१.

‘‘न ते बीजं पवपन्ति, नपि नीयन्ति नङ्गला;

अकट्ठपाकिमं सालिं, परिभुञ्जन्ति मानुसा.

६२.

‘‘तत्थ ¶ रज्जं करित्वान, देवत्तं पुन गच्छहं;

तदापि एदिसा मय्हं, निब्बत्ता भोगसम्पदा.

६३.

‘‘न मं मित्ता अमित्ता वा, हिंसन्ति सब्बपाणिनो;

सब्बेसम्पि पियो होमि, पुञ्ञकम्मस्सिदं फलं.

६४.

‘‘तिंसकप्पसहस्सम्हि ¶ , यं दानमददिं तदा;

दुग्गतिं नाभिजानामि, गन्धालेपस्सिदं फलं.

६५.

‘‘इमस्मिं भद्दके कप्पे, एको आसिं जनाधिपो;

महानुभावो राजाहं [राजीसि (स्या. क.)], चक्कवत्ती महब्बलो.

६६.

‘‘सोहं पञ्चसु सीलेसु, ठपेत्वा जनतं बहुं;

पापेत्वा सुगतिंयेव, देवतानं पियो अहुं.

६७.

‘‘पटिसम्भिदा ¶ चतस्सो, विमोक्खापि च अट्ठिमे;

छळभिञ्ञा सच्छिकता, कतं बुद्धस्स सासनं’’.

इत्थं सुदं आयस्मा पिलिन्दवच्छो [पिलिन्दिवच्छो (सी.)] थेरो इमा गाथायो अभासित्थाति.

पिलिन्दवच्छत्थेरस्सापदानं पञ्चमं.

६. राहुलत्थेरअपदानं

६८.

‘‘पदुमुत्तरस्स भगवतो, लोकजेट्ठस्स तादिनो;

सत्तभूमम्हि पासादे, आदासं सन्थरिं अहं.

६९.

‘‘खीणासवसहस्सेहि, परिकिण्णो महामुनि;

उपागमि गन्धकुटिं, द्विपदिन्दो [दिपदिन्दो (सी. स्या.)] नरासभो.

७०.

‘‘विरोचेन्तो [विरोचयं (स्या.)] गन्धकुटिं, देवदेवो नरासभो;

भिक्खुसङ्घे ठितो सत्था, इमा गाथा अभासथ.

७१.

‘‘‘येनायं ¶ ¶ जोतिता सेय्या, आदासोव सुसन्थतो;

तमहं कित्तयिस्सामि, सुणाथ मम भासतो.

७२.

‘‘‘सोण्णमया रूपिमया, अथो वेळुरियामया;

निब्बत्तिस्सन्ति पासादा, ये केचि मनसो पिया.

७३.

‘‘‘चतुसट्ठिक्खत्तुं ¶ देविन्दो, देवरज्जं करिस्सति;

सहस्सक्खत्तुं चक्कवत्ती, भविस्सति अनन्तरा.

७४.

‘‘‘एकवीसतिकप्पम्हि, विमलो नाम खत्तियो;

चातुरन्तो विजितावी, चक्कवत्ती भविस्सति.

७५.

‘‘‘नगरं रेणुवती नाम, इट्ठकाहि सुमापितं;

आयामतो तीणि सतं, चतुरस्ससमायुतं.

७६.

‘‘‘सुदस्सनो नाम पासादो, विस्सकम्मेन मापितो [विसुकम्मेन§मापितो (क.), विस्सकम्मेन निम्मितो (सी.)];

कूटागारवरूपेतो, सत्तरतनभूसितो.

७७.

‘‘‘दससद्दाविवित्तं ¶ तं [अविवित्तं (सी.)], विज्जाधरसमाकुलं;

सुदस्सनंव नगरं, देवतानं भविस्सति.

७८.

‘‘‘पभा निग्गच्छते तस्स, उग्गच्छन्तेव सूरिये;

विरोचेस्सति तं निच्चं, समन्ता अट्ठयोजनं.

७९.

‘‘‘कप्पसतसहस्सम्हि, ओक्काककुलसम्भवो;

गोतमो नाम गोत्तेन, सत्था लोके भविस्सति.

८०.

‘‘‘तुसिता सो चवित्वान, सुक्कमूलेन चोदितो;

गोतमस्स भगवतो, अत्रजो सो भविस्सति.

८१.

‘‘‘सचे ¶ वसेय्य [सचा’वसेय्य (?)] अगारं, चक्कवत्ती भवेय्य सो;

अट्ठानमेतं यं तादी, अगारे रतिमज्झगा.

८२.

‘‘‘निक्खमित्वा अगारम्हा, पब्बजिस्सति सुब्बतो;

राहुलो नाम नामेन, अरहा सो भविस्सति’.

८३.

‘‘किकीव अण्डं रक्खेय्य, चामरी विय वालधिं;

निपको सीलसम्पन्नो, ममं रक्खि महामुनि [एवं रक्खिं महामुनि (सी. क.), ममं दक्खि महामुनि (स्या.)].

८४.

‘‘तस्साहं धम्ममञ्ञाय, विहासिं सासने रतो;

सब्बासवे परिञ्ञाय, विहरामि अनासवो.

८५.

‘‘पटिसम्भिदा ¶ चतस्सो, विमोक्खापि च अट्ठिमे;

छळभिञ्ञा सच्छिकता, कतं बुद्धस्स सासनं’’.

इत्थं सुदं आयस्मा राहुलो थेरो इमा गाथायो अभासित्थाति.

राहुलत्थेरस्सापदानं छट्ठं.

७. उपसेनवङ्गन्तपुत्तत्थेरअपदानं

८६.

‘‘पदुमुत्तरं ¶ भगवन्तं, लोकजेट्ठं नरासभं;

पब्भारम्हि निसीदन्तं, उपगच्छिं नरुत्तमं.

८७.

‘‘कणिकारपुप्फं ¶ [कणिकारं पुप्फितं (सी. स्या.)] दिस्वा, वण्टे छेत्वानहं तदा;

अलङ्करित्वा छत्तम्हि, बुद्धस्स अभिरोपयिं.

८८.

‘‘पिण्डपातञ्च ¶ पादासिं, परमन्नं सुभोजनं;

बुद्धेन नवमे तत्थ, समणे अट्ठ भोजयिं.

८९.

‘‘अनुमोदि महावीरो, सयम्भू अग्गपुग्गलो;

इमिना छत्तदानेन, परमन्नपवेच्छना.

९०.

‘‘तेन चित्तप्पसादेन, सम्पत्तिमनुभोस्ससि;

छत्तिंसक्खत्तुं देविन्दो, देवरज्जं करिस्सति.

९१.

‘‘एकवीसतिक्खत्तुञ्च, चक्कवत्ती भविस्सति;

पदेसरज्जं विपुलं, गणनातो असङ्खियं.

९२.

‘‘सतसहस्सितो कप्पे, ओक्काककुलसम्भवो;

गोतमो नाम गोत्तेन, सत्था लोके भविस्सति [यं वदन्ति सुमेधोति, भूरिपञ्ञं सुमेधसं; कप्पेतो सतसहस्से, एस बुद्धो भविस्सति; (क.)].

९३.

‘‘सासने दिब्बमानम्हि, मनुस्सत्तं गमिस्सति;

तस्स धम्मेसु दायादो, ओरसो धम्मनिम्मितो.

९४.

‘‘उपसेनोति नामेन, हेस्सति सत्थु सावको;

[इदं पादद्वयं थेरगाथाअट्ठकथायमेव दिस्सति] समन्तपासादिकत्ता, अग्गट्ठाने ठपेस्सति

[इदं पादद्वयं थेरगाथाअट्ठकथायमेव दिस्सति].

९५.

‘‘चरिमं वत्तते मय्हं, भवा सब्बे समूहता;

धारेमि अन्तिमं देहं, जेत्वा मारं सवाहनं [सवाहिनिं (?)].

९६.

‘‘पटिसम्भिदा चतस्सो, विमोक्खापि च अट्ठिमे;

छळभिञ्ञा सच्छिकता, कतं बुद्धस्स सासनं’’.

इत्थं ¶ सुदं आयस्मा उपसेनो वङ्गन्तपुत्तो थेरो इमा गाथायो अभासित्थाति.

उपसेनवङ्गन्तपुत्तत्थेरस्सापदानं सत्तमं.

ततियभाणवारं.

८. रट्ठपालत्थेरअपदानं

९७.

‘‘पदुमुत्तरस्स ¶ ¶ ¶ भगवतो, लोकजेट्ठस्स तादिनो;

वरनागो मया दिन्नो, ईसादन्तो उरूळ्हवा.

९८.

‘‘सेतच्छत्तो पसोभितो, सकप्पनो सहत्थिपो;

अग्घापेत्वान तं सब्बं, सङ्घारामं अकारयिं.

९९.

‘‘चतुपञ्ञाससहस्सानि, पासादे कारयिं अहं;

महोघदानं [महाभत्तं (सी.), महोघञ्च (क.), महादानं (?)] करित्वान, निय्यादेसिं महेसिनो.

१००.

‘‘अनुमोदि महावीरो, सयम्भू अग्गपुग्गलो;

सब्बे जने हासयन्तो, देसेसि अमतं पदं.

१०१.

‘‘तं मे बुद्धो वियाकासि, जलजुत्तरनामको;

भिक्खुसङ्घे निसीदित्वा, इमा गाथा अभासथ.

१०२.

‘‘‘चतुपञ्ञाससहस्सानि, पासादे कारयी अयं;

कथयिस्सामि विपाकं, सुणोथ मम भासतो.

१०३.

‘‘‘अट्ठारससहस्सानि, कूटागारा भविस्सरे;

ब्यम्हुत्तमम्हि निब्बत्ता, सब्बसोण्णमया च ते.

१०४.

‘‘‘पञ्ञासक्खत्तुं देविन्दो, देवरज्जं करिस्सति;

अट्ठपञ्ञासक्खत्तुञ्च, चक्कवत्ती भविस्सति.

१०५.

‘‘‘कप्पसतसहस्सम्हि, ओक्काककुलसम्भवो;

गोतमो नाम गोत्तेन, सत्था लोके भविस्सति.

१०६.

‘‘‘देवलोका ¶ चवित्वान, सुक्कमूलेन चोदितो;

अड्ढे कुले महाभोगे, निब्बत्तिस्सति तावदे.

१०७.

‘‘‘सो पच्छा पब्बजित्वान, सुक्कमूलेन चोदितो;

रट्ठपालोति नामेन, हेस्सति सत्थु सावको.

१०८.

‘‘‘पधानपहितत्तो ¶ सो, उपसन्तो निरूपधि;

सब्बासवे परिञ्ञाय, निब्बायिस्सतिनासवो’.

१०९.

‘‘उट्ठाय अभिनिक्खम्म, जहिता भोगसम्पदा;

खेळपिण्डेव भोगम्हि, पेमं मय्हं न विज्जति.

११०.

‘‘वीरियं ¶ ¶ मे धुरधोरय्हं, योगक्खेमाधिवाहनं;

धारेमि अन्तिमं देहं, सम्मासम्बुद्धसासने.

१११.

‘‘पटिसम्भिदा चतस्सो, विमोक्खापि च अट्ठिमे;

छळभिञ्ञा सच्छिकता, कतं बुद्धस्स सासनं’’.

इत्थं सुदं आयस्मा रट्ठपालो थेरो इमा गाथायो अभासित्थाति.

रट्ठपालत्थेरस्सापदानं अट्ठमं.

९. सोपाकत्थेरअपदानं

११२.

‘‘पब्भारं सोधयन्तस्स [सेवयन्तस्स (सी. क.)], विपिने पब्बतुत्तमे;

सिद्धत्थो नाम भगवा, आगच्छि मम सन्तिकं.

११३.

‘‘बुद्धं ¶ उपगतं दिस्वा, लोकजेट्ठस्स तादिनो;

सन्थरं सन्थरित्वान [पञ्ञपेत्वान (स्या. अट्ठ)], पुप्फासनमदासहं.

११४.

‘‘पुप्फासने निसीदित्वा, सिद्धत्थो लोकनायको;

ममञ्च गतिमञ्ञाय, अनिच्चतमुदाहरि.

११५.

‘‘‘अनिच्चा वत सङ्खारा, उप्पादवयधम्मिनो;

उप्पज्जित्वा निरुज्झन्ति, तेसं वूपसमो सुखो’.

११६.

‘‘इदं वत्वान सब्बञ्ञू, लोकजेट्ठो नरासभो;

नभं अब्भुग्गमि वीरो, हंसराजाव अम्बरे.

११७.

‘‘सकं दिट्ठिं जहित्वान, भावयानिच्चसञ्ञहं;

एकाहं भावयित्वान, तत्थ कालं कतो अहं.

११८.

‘‘द्वे सम्पत्ती अनुभोत्वा, सुक्कमूलेन चोदितो;

पच्छिमे भवे सम्पत्ते, सपाकयोनुपागमिं.

११९.

‘‘अगारा अभिनिक्खम्म, पब्बजिं अनगारियं;

जातिया सत्तवस्सोहं, अरहत्तमपापुणिं.

१२०.

‘‘आरद्धवीरियो ¶ ¶ पहितत्तो, सीलेसु सुसमाहितो;

तोसेत्वान महानागं, अलत्थं उपसम्पदं.

१२१.

‘‘चतुन्नवुतितो ¶ कप्पे, यं कम्ममकरिं तदा;

दुग्गतिं नाभिजानामि, पुप्फदानस्सिदं फलं.

१२२.

‘‘चतुन्नवुतितो कप्पे, यं सञ्ञं भावयिं तदा;

तं सञ्ञं भावयन्तस्स, पत्तो मे आसवक्खयो.

१२३.

‘‘पटिसम्भिदा ¶ चतस्सो, विमोक्खापि च अट्ठिमे;

छळभिञ्ञा सच्छिकता, कतं बुद्धस्स सासनं’’.

इत्थं सुदं आयस्मा सोपाको थेरो इमा गाथायो अभासित्थाति.

सोपाकत्थेरस्सापदानं नवमं.

१०. सुमङ्गलत्थेरअपदानं

१२४.

‘‘आहुतिं यिट्ठुकामोहं, पटियादेत्वान भोजनं;

ब्राह्मणे पटिमानेन्तो, विसाले माळके ठितो.

१२५.

‘‘अथद्दसासिं सम्बुद्धं, पियदस्सिं महायसं;

सब्बलोकविनेतारं, सयम्भुं अग्गपुग्गलं.

१२६.

‘‘भगवन्तं जुतिमन्तं, सावकेहि पुरक्खतं;

आदिच्चमिव रोचन्तं, रथियं पटिपन्नकं.

१२७.

‘‘अञ्जलिं पग्गहेत्वान, सकं चित्तं पसादयिं;

मनसाव निमन्तेसिं, ‘आगच्छतु महामुनि’.

१२८.

‘‘मम सङ्कप्पमञ्ञाय, सत्था लोके अनुत्तरो;

खीणासवसहस्सेहि, मम द्वारं उपागमि.

१२९.

‘‘नमो ते पुरिसाजञ्ञ, नमो ते पुरिसुत्तम;

पासादं अभिरूहित्वा, सीहासने निसीदतं [निसीद त्वं (सी.)].

१३०.

‘‘दन्तो ¶ ¶ दन्तपरिवारो, तिण्णो तारयतं वरो;

पासादं अभिरूहित्वा, निसीदि पवरासने.

१३१.

‘‘यं मे अत्थि सके गेहे, आमिसं पच्चुपट्ठितं;

ताहं बुद्धस्स पादासिं, पसन्नो सेहि पाणिभि.

१३२.

‘‘पसन्नचित्तो ¶ सुमनो, वेदजातो कतञ्जली;

बुद्धसेट्ठं नमस्सामि, अहो बुद्धस्सुळारता.

१३३.

‘‘अट्ठन्नं ¶ पयिरूपासतं, भुञ्जं खीणासवा बहू;

तुय्हेवेसो आनुभावो, सरणं तं उपेमहं.

१३४.

‘‘पियदस्सी च भगवा, लोकजेट्ठो नरासभो;

भिक्खुसङ्घे निसीदित्वा, इमा गाथा अभासथ.

१३५.

‘‘‘यो सो सङ्घं अभोजेसि, उजुभूतं समाहितं;

तथागतञ्च सम्बुद्धं, सुणाथ मम भासतो.

१३६.

‘‘‘सत्तवीसतिक्खत्तुं सो, देवरज्जं करिस्सति;

सककम्माभिरद्धो सो, देवलोके रमिस्सति.

१३७.

‘‘‘दस अट्ठ चक्खत्तुं [दसञ्चट्ठक्खत्थुं (सी.), दस चट्ठक्खत्तुं (स्या.)] सो, चक्कवत्ती भविस्सति;

पथब्या रज्जं पञ्चसतं, वसुधं आवसिस्सति’.

१३८.

‘‘अरञ्ञवनमोग्गय्ह, काननं ब्यग्घसेवितं;

पधानं पदहित्वान, किलेसा झापिता मया.

१३९.

‘‘अट्ठारसे कप्पसते, यं दानमददिं तदा;

दुग्गतिं नाभिजानामि, भत्तदानस्सिदं फलं.

१४०.

‘‘पटिसम्भिदा ¶ चतस्सो, विमोक्खापि च अट्ठिमे;

छळभिञ्ञा सच्छिकता, कतं बुद्धस्स सासनं’’.

इत्थं सुदं आयस्मा सुमङ्गलो थेरो इमा गाथायो अभासित्थाति.

सुमङ्गलत्थेरस्सापदानं दसमं.

तस्सुद्दानं –

सीहासनी ¶ एकथम्भी, नन्दो च चूळपन्थको;

पिलिन्दराहुलो चेव, वङ्गन्तो रट्ठपालको.

सोपाको मङ्गलो चेव, दसेव दुतिये वग्गे;

सतञ्च अट्ठतिंस च, गाथा चेत्थ पकासिता.

सीहासनियवग्गो दुतियो.

३. सुभूतिवग्गो

१. सुभूतित्थेरअपदानं

१.

‘‘हिमवन्तस्साविदूरे ¶ ¶ ¶ , निसभो नाम पब्बतो;

अस्समो सुकतो मय्हं, पण्णसाला सुमापिता.

२.

‘‘कोसियो नाम नामेन, जटिलो उग्गतापनो;

एकाकियो [एकाकिको (क.)] अदुतियो, वसामि निसभे तदा.

३.

‘‘फलं मूलञ्च पण्णञ्च, न भुञ्जामि अहं तदा;

पवत्तंव सुपाताहं [पवत्तपण्डुपत्तानि (सी.)], उपजीवामि तावदे.

४.

‘‘नाहं ¶ कोपेमि आजीवं, चजमानोपि जीवितं;

आराधेमि सकं चित्तं, विवज्जेमि अनेसनं.

५.

‘‘रागूपसंहितं चित्तं, यदा उप्पज्जते मम;

सयंव पच्चवेक्खामि, एकग्गो तं दमेमहं.

६.

‘‘‘रज्जसे रज्जनीये च, दुस्सनीये च दुस्ससे;

मुय्हसे मोहनीये च, निक्खमस्सु वना तुवं.

७.

‘‘‘विसुद्धानं अयं वासो, निम्मलानं तपस्सिनं;

मा खो विसुद्धं दूसेसि, निक्खमस्सु वना तुवं.

८.

‘‘‘अगारिको भवित्वान, यदा पुत्तं [सदायुत्तं (सी.), यदायुत्तं (स्या.)], लभिस्ससि;

उभोपि मा विराधेसि, निक्खमस्सु वना तुवं.

९.

‘‘‘छवालातं यथा कट्ठं, न क्वचि किच्चकारकं;

नेव गामे अरञ्ञे वा, न हि तं कट्ठसम्मतं.

१०.

‘‘‘छवालातूपमो त्वंसि, न गिही नापि सञ्ञतो;

उभतो मुत्तको अज्ज, निक्खमस्सु वना तुवं.

११.

‘‘‘सिया नु खो तव एतं, को पजानाति ते इदं;

सद्धाधुरं वहिसि [सद्धाधुरं जहसि (सी.), सीघं धुरं वहिसि (स्या.)] मे, कोसज्जबहुलाय च.

१२.

‘‘‘जिगुच्छिस्सन्ति ¶ ¶ तं विञ्ञू, असुचिं नागरिको यथा;

आकड्ढित्वान इसयो, चोदयिस्सन्ति तं सदा.

१३.

‘‘‘तं विञ्ञू पवदिस्सन्ति, समतिक्कन्तसासनं;

संवासं अलभन्तो हि, कथं जीविहिसि [जीविस्ससि (सी.)] तुवं.

१४.

‘‘‘तिधापभिन्नं ¶ ¶ मातङ्गं, कुञ्जरं सट्ठिहायनं;

बली नागो उपगन्त्वा, यूथा नीहरते गजं.

१५.

‘‘‘यूथा विनिस्सटो सन्तो, सुखं सातं न विन्दति;

दुक्खितो विमनो होति, पज्झायन्तो पवेधति.

१६.

‘‘‘तथेव जटिला तम्पि, नीहरिस्सन्ति दुम्मतिं;

तेहि त्वं निस्सटो सन्तो, सुखं सातं न लच्छसि.

१७.

‘‘‘दिवा वा यदि वा रत्तिं, सोकसल्लसमप्पितो;

डय्हसि परिळाहेन, गजो यूथाव निस्सटो.

१८.

‘‘‘जातरूपं यथा कूटं, नेव झायति [यायति (स्या.)] कत्थचि;

तथा सीलविहीनो त्वं, न झायिस्ससि [यारिस्सति (स्या.)] कत्थचि.

१९.

‘‘‘अगारं वसमानोपि, कथं जीविहिसि तुवं;

मत्तिकं पेत्तिकञ्चापि, नत्थि ते निहितं धनं.

२०.

‘‘‘सयं कम्मं करित्वान, गत्ते सेदं पमोचयं;

एवं जीविहिसि गेहे, साधु ते तं न रुच्चति.

२१.

‘‘‘एवाहं तत्थ वारेमि, संकिलेसगतं मनं;

नानाधम्मकथं कत्वा, पापा चित्तं निवारयिं’.

२२.

‘‘एवं मे विहरन्तस्स, अप्पमादविहारिनो;

तिंसवस्ससहस्सानि, विपिने मे अतिक्कमुं.

२३.

‘‘अप्पमादरतं दिस्वा, उत्तमत्थं गवेसकं;

पदुमुत्तरसम्बुद्धो, आगच्छि मम सन्तिकं.

२४.

‘‘तिम्बरूसकवण्णाभो ¶ , अप्पमेय्यो अनूपमो;

रूपेनासदिसो बुद्धो, आकासे चङ्कमी तदा.

२५.

‘‘सुफुल्लो ¶ सालराजाव, विज्जूवब्भघनन्तरे;

ञाणेनासदिसो बुद्धो, आकासे चङ्कमी तदा.

२६.

‘‘सीहराजा ¶ वसम्भीतो [छम्भितो (क.)],

गजराजाव दप्पितो [दम्मितो (क.)].

लासितो [अभीतो (स्या.)] ब्यग्घराजाव, आकासे चङ्कमी तदा.

२७.

‘‘सिङ्गीनिक्खसवण्णाभो, खदिरङ्गारसन्निभो;

मणि यथा जोतिरसो, आकासे चङ्कमी तदा.

२८.

‘‘विसुद्धकेलासनिभो ¶ , पुण्णमायेव चन्दिमा;

मज्झन्हिकेव [मज्झन्तिकेव (सब्बत्थ)] सूरियो, आकासे चङ्कमी तदा.

२९.

‘‘दिस्वा नभे चङ्कमन्तं, एवं चिन्तेसहं तदा;

‘देवो नु खो अयं सत्तो, उदाहु मनुजो अयं.

३०.

‘‘‘न मे सुतो वा दिट्ठो वा, महिया एदिसो नरो;

अपि मन्तपदं अत्थि, अयं सत्था भविस्सति’.

३१.

‘‘एवाहं चिन्तयित्वान, सकं चित्तं पसादयिं;

नानापुप्फञ्च गन्धञ्च, सन्निपातेसहं [सन्निपातेत्वाहं (सी.)] तदा.

३२.

‘‘पुप्फासनं पञ्ञपेत्वा, साधुचित्तं मनोरमं;

नरसारथिनं अग्गं, इदं वचनमब्रविं.

३३.

‘‘‘इदं मे आसनं वीर, पञ्ञत्तं तवनुच्छवं;

हासयन्तो ममं चित्तं, निसीद कुसुमासने’.

३४.

‘‘निसीदि ¶ तत्थ भगवा, असम्भीतोव [अछम्भितोव (क.)] केसरी;

सत्तरत्तिन्दिवं बुद्धो, पवरे कुसुमासने.

३५.

‘‘नमस्समानो अट्ठासिं, सत्तरत्तिन्दिवं अहं;

वुट्ठहित्वा समाधिम्हा, सत्था लोके अनुत्तरो;

मम कम्मं पकित्तेन्तो, इदं वचनमब्रवि.

३६.

‘‘‘भावेहि बुद्धानुस्सतिं, भावनानमनुत्तरं;

इमं सतिं भावयित्वा, पूरयिस्ससि मानसं.

३७.

‘‘‘तिंसकप्पसहस्सानि, देवलोके रमिस्ससि;

असीतिक्खत्तुं देविन्दो, देवरज्जं करिस्ससि;

सहस्सक्खत्तुं चक्कवत्ती, राजा रट्ठे भविस्ससि.

३८.

‘‘‘पदेसरज्जं ¶ विपुलं, गणनातो असङ्खियं;

अनुभोस्ससि तं सब्बं, बुद्धानुस्सतिया फलं.

३९.

‘‘‘भवाभवे ¶ संसरन्तो, महाभोगं लभिस्ससि;

भोगे ते ऊनता नत्थि, बुद्धानुस्सतिया फलं.

४०.

‘‘‘कप्पसतसहस्सम्हि, ओक्काककुलसम्भवो;

गोतमो नाम गोत्तेन, सत्था लोके भविस्सति.

४१.

‘‘‘असीतिकोटिं छड्डेत्वा, दासे कम्मकरे बहू;

गोतमस्स भगवतो, सासने पब्बजिस्ससि.

४२.

‘‘‘आराधयित्वा सम्बुद्धं, गोतमं सक्यपुङ्गवं;

सुभूति नाम नामेन, हेस्सति सत्थु सावको.

४३.

‘‘‘भिक्खुसङ्घे ¶ ¶ निसीदित्वा, दक्खिणेय्यगुणम्हि तं;

तथारणविहारे च, द्वीसु अग्गे ठपेस्सति’.

४४.

‘‘इदं वत्वान सम्बुद्धो, जलजुत्तमनामको;

नभं अब्भुग्गमी वीरो, हंसराजाव अम्बरे.

४५.

‘‘सासितो लोकनाथेन, नमस्सित्वा तथागतं;

सदा भावेमि मुदितो, बुद्धानुस्सतिमुत्तमं.

४६.

‘‘तेन कम्मेन सुकतेन, चेतनापणिधीहि च;

जहित्वा मानुसं देहं, तावतिंसं अगच्छहं.

४७.

‘‘असीतिक्खत्तुं देविन्दो, देवरज्जमकारयिं;

सहस्सक्खत्तुं राजा च, चक्कवत्ती अहोसहं.

४८.

‘‘पदेसरज्जं विपुलं, गणनातो असङ्खियं;

अनुभोमि सुसम्पत्तिं, बुद्धानुस्सतिया फलं.

४९.

‘‘भवाभवे संसरन्तो, महाभोगं लभामहं;

भोगे मे ऊनता नत्थि, बुद्धानुस्सतिया फलं.

५०.

‘‘सतसहस्सितो कप्पे, यं कम्ममकरिं तदा;

दुग्गतिं नाभिजानामि, बुद्धानुस्सतिया फलं.

५१.

‘‘पटिसम्भिदा ¶ चतस्सो, विमोक्खापि च अट्ठिमे;

छळभिञ्ञा सच्छिकता, कतं बुद्धस्स सासनं’’.

इत्थं सुदं आयस्मा सुभूति थेरो इमा गाथायो अभासित्थाति.

सुभूतित्थेरस्सापदानं पठमं.

२. उपवानत्थेरअपदानं

५२.

‘‘पदुमुत्तरो ¶ ¶ नाम जिनो, सब्बधम्मान पारगू;

जलित्वा अग्गिक्खन्धोव, सम्बुद्धो परिनिब्बुतो.

५३.

‘‘महाजना समागम्म, पूजयित्वा तथागतं;

चितं कत्वान सुकतं, सरीरं अभिरोपयुं.

५४.

‘‘सरीरकिच्चं कत्वान, धातुं तत्थ समानयुं;

सदेवमानुसा सब्बे, बुद्धथूपं अकंसु ते.

५५.

‘‘पठमा ¶ कञ्चनमया, दुतियासि मणीमया;

ततिया रूपियमया, चतुत्थी फलिकामया.

५६.

‘‘तथा [तत्थ (स्या. क.)] पञ्चमिया भूमि [नेमि (सी.)], लोहितङ्गमया अहु;

छट्ठा मसारगल्लस्स, सब्बरतनमयूपरि.

५७.

‘‘जङ्घा मणिमया आसि, वेदिका रतनमया;

सब्बसोण्णमयो थूपो, उद्धं योजनमुग्गतो.

५८.

‘‘देवा तत्थ समागन्त्वा, एकतो मन्तयुं तदा;

मयम्पि थूपं कस्साम, लोकनाथस्स तादिनो.

५९.

‘‘धातु आवेणिका नत्थि, सरीरं एकपिण्डितं;

इमम्हि बुद्धथूपम्हि, कस्साम कञ्चुकं मयं.

६०.

‘‘देवा सत्तहि रत्नेहि [सत्तरतनेहि (सी.)], अञ्ञं वड्ढेसु योजनं;

थूपो द्वियोजनुब्बेधो, तिमिरं ब्यपहन्ति सो.

६१.

‘‘नागा ¶ तत्थ समागन्त्वा, एकतो मन्तयुं तदा;

मनुस्सा चेव देवा च, बुद्धथूपं अकंसु ते.

६२.

‘‘मा ¶ नो पमत्ता अस्सुम्ह [अस्सुम्हा (सी. स्या.), आसिम्हा (?)], अप्पमत्ता सदेवका;

मयम्पि थूपं कस्साम, लोकनाथस्स तादिनो.

६३.

‘‘इन्दनीलं महानीलं, अथो जोतिरसं मणिं;

एकतो सन्निपातेत्वा, बुद्धथूपं अछादयुं.

६४.

‘‘सब्बं मणिमयं आसि, तावता बुद्धचेतियं;

तियोजनसमुब्बिद्धं [तीणि योजनमुब्बिद्धं (सी. क.)], आलोककरणं तदा.

६५.

‘‘गरुळा ¶ च समागन्त्वा, एकतो मन्तयुं तदा;

मनुस्सा देवा नागा च, बुद्धथूपं अकंसु ते.

६६.

‘‘‘मा नो पमत्ता अस्सुम्ह, अप्पमत्ता सदेवका;

मयम्पि थूपं कस्साम, लोकनाथस्स तादिनो’.

६७.

‘‘सब्बं मणिमयं थूपं, अकरुं ते च कञ्चुकं [सब्बमणिमयं थूपे, अकरुत्तरकञ्चुकं (सी.)];

योजनं तेपि वड्ढेसुं, आयतं बुद्धचेतियं.

६८.

‘‘चतुयोजनमुब्बिद्धो, बुद्धथूपो विरोचति;

ओभासेति दिसा सब्बा, सतरंसीव उग्गतो.

६९.

‘‘कुम्भण्डा च समागन्त्वा, एकतो मन्तयुं तदा;

मनुस्सा चेव देवा च, नागा च गरुळा तथा.

पच्चेकं बुद्धसेट्ठस्स, अकंसु थूपमुत्तमं.

७०.

‘‘‘मा नो पमत्ता अस्सुम्ह, अप्पमत्ता सदेवका;

मयम्पि थूपं कस्साम, लोकनाथस्स तादिनो;

रतनेहि छादेस्साम, आयतं बुद्धचेतियं’.

७१.

‘‘योजनं तेपि वड्ढेसुं, आयतं बुद्धचेतियं;

पञ्चयोजनमुब्बिद्धो, थूपो ओभासते तदा.

७२.

‘‘यक्खा ¶ तत्थ समागन्त्वा, एकतो मन्तयुं तदा;

मनुस्सा देवा नागा च, गरुळा कुम्भअण्डका.

७३.

‘‘पच्चेकं बुद्धसेट्ठस्स, अकंसु थूपमुत्तमं;

‘मा नो पमत्ता अस्सुम्ह, अप्पमत्ता सदेवका.

७४.

‘‘‘मयम्पि ¶ ¶ थूपं कस्साम, लोकनाथस्स तादिनो;

फलिकाहि छादेस्साम, आयतं बुद्धचेतियं’.

७५.

‘‘योजनं तेपि वड्ढेसुं, आयतं बुद्धचेतियं;

छ योजनानि उब्बिद्धो, थूपो ओभासते तदा.

७६.

‘‘गन्धब्बा च समागन्त्वा, एकतो मन्तयुं तदा;

‘मनुजा देवता नागा, गरुळा कुम्भयक्खका.

७७.

‘‘‘सब्बेकंसु बुद्धथूपं, मयमेत्थ अकारका;

मयम्पि थूपं कस्साम, लोकनाथस्स तादिनो’.

७८.

‘‘वेदियो ¶ सत्त कत्वान, छत्तमारोपयिंसु ते;

सब्बसोण्णमयं थूपं, गन्धब्बा कारयुं तदा.

७९.

‘‘सत्तयोजनमुब्बिद्धो, थूपो ओभासते तदा;

रत्तिन्दिवा न ञायन्ति, आलोको होति [आलोका होन्ति (स्या. क.)] सब्बदा.

८०.

‘‘अभिभोन्ति ¶ न तस्साभा, चन्दसूरा सतारका;

समन्ता योजनसते, पदीपोपि न पज्जलि.

८१.

‘‘तेन कालेन ये केचि, थूपं पूजेन्ति मानुसा;

न ते थूपमारुहन्ति, अम्बरे उक्खिपन्ति ते.

८२.

‘‘देवेहि ठपितो यक्खो, अभिसम्मतनामको;

धजं वा पुप्फदामं वा, अभिरोपेति उत्तरि.

८३.

‘‘न ते पस्सन्ति तं यक्खं, दामं पस्सन्ति गच्छतो;

एवं पस्सित्वा गच्छन्ता, सब्बे गच्छन्ति सुग्गतिं.

८४.

‘‘विरुद्धा [विसद्धा (सी.)] ये पावचने, पसन्ना ये च सासने;

पाटिहेरं दट्ठुकामा, थूपं पूजेन्ति मानुसा.

८५.

‘‘नगरे हंसवतिया, अहोसिं भतको [वरको (स्या. क.)] तदा;

आमोदितं जनं दिस्वा, एवं चिन्तेसहं तदा.

८६.

‘‘‘उळारो भगवा हेसो, यस्स धातुधरेदिसं;

इमा च जनता तुट्ठा, कारं कुब्बं न तप्परे [कुब्बन्तनप्पकं (सी.)].

८७.

‘‘‘अहम्पि ¶ कारं कस्सामि, लोकनाथस्स तादिनो;

तस्स धम्मेसु दायादो, भविस्सामि अनागते’.

८८.

‘‘सुधोतं ¶ रजकेनाहं, उत्तरेय्यपटं मम;

वेळग्गे आलगेत्वान, धजं उक्खिपिमम्बरे.

८९.

‘‘अभिसम्मतको गय्ह, अम्बरेहासि मे धजं;

वातेरितं धजं दिस्वा, भिय्यो हासं जनेसहं.

९०.

‘‘तत्थ ¶ चित्तं पसादेत्वा, समणं उपसङ्कमिं;

तं भिक्खुं अभिवादेत्वा, विपाकं पुच्छहं धजे.

९१.

‘‘सो मे कथेसि आनन्द, पीतिसञ्जननं मम;

‘तस्स धजस्स विपाकं, अनुभोस्ससि सब्बदा.

९२.

‘‘‘हत्थी ¶ अस्सा रथा पत्ती, सेना च चतुरङ्गिनी;

परिवारेस्सन्ति तं निच्चं, धजदानस्सिदं फलं.

९३.

‘‘‘सट्ठितूरियसहस्सानि, भेरियो समलङ्कता;

परिवारेस्सन्ति तं निच्चं, धजदानस्सिदं फलं.

९४.

‘‘‘छळासीतिसहस्सानि, नारियो समलङ्कता;

विचित्तवत्थाभरणा, आमुत्तमणिकुण्डला.

९५.

‘‘‘अळारपम्हा हसुला, सुसञ्ञा तनुमज्झिमा;

परिवारेस्सन्ति तं निच्चं, धजदानस्सिदं फलं.

९६.

‘‘‘तिंसकप्पसहस्सानि, देवलोके रमिस्ससि;

असीतिक्खत्तुं देविन्दो, देवरज्जं करिस्ससि.

९७.

‘‘‘सहस्सक्खत्तुं राजा च, चक्कवत्ती भविस्ससि;

पदेसरज्जं विपुलं, गणनातो असङ्खियं.

९८.

‘‘‘कप्पसतसहस्सम्हि, ओक्काककुलसम्भवो;

गोतमो नाम गोत्तेन, सत्था लोके भविस्सति.

९९.

‘‘‘देवलोका चवित्वान, सुक्कमूलेन चोदितो;

पुञ्ञकम्मेन संयुत्तो, ब्रह्मबन्धु भविस्ससि.

१००.

‘‘‘असीतिकोटिं ¶ छड्डेत्वा, दासे कम्मकरे बहू;

गोतमस्स भगवतो, सासने पब्बजिस्ससि.

१०१.

‘‘‘आराधयित्वा ¶ सम्बुद्धं, गोतमं सक्यपुङ्गवं;

उपवानोति नामेन, हेस्ससि सत्थु सावको’.

१०२.

‘‘सतसहस्से कतं कम्मं, फलं दस्सेसि मे इध;

सुमुत्तो सरवेगोव किलेसे झापयी मम.

१०३.

‘‘चक्कवत्तिस्स सन्तस्स, चतुदीपिस्सरस्स मे;

तियोजनानि समन्ता, उस्सीसन्ति धजा सदा.

१०४.

‘‘सतसहस्सितो ¶ कप्पे, यं कम्ममकरिं तदा;

दुग्गतिं नाभिजानामि, धजदानस्सिदं फलं.

१०५.

‘‘पटिसम्भिदा चतस्सो, विमोक्खापि च अट्ठिमे;

छळभिञ्ञा सच्छिकता, कतं बुद्धस्स सासनं’’.

इत्थं ¶ सुदं आयस्मा उपवानो थेरो इमा गाथायो अभासित्थाति.

उपवानत्थेरस्सापदानं दुतियं.

३. तिसरणगमनियत्थेरअपदानं

१०६.

‘‘नगरे चन्दवतिया [बन्धुमतिया (अट्ठ.)], मातुउपट्ठाको [मातुपट्ठायको (सी.), मातुपट्ठानको (स्या.)] अहुं;

अन्धा माता पिता मय्हं, ते पोसेमि अहं तदा.

१०७.

‘‘रहोगतो ¶ निसीदित्वा, एवं चिन्तेसहं तदा;

पोसेन्तो मातापितरो, पब्बज्जं न लभामहं.

१०८.

‘‘महन्धकारपिहिता [तमन्धकारपिहिता (स्या.)], तिविधग्गीहि डय्हरे;

एतादिसे भवे [भये (सी.)] जाते, नत्थि कोचि विनायको.

१०९.

‘‘बुद्धो लोके समुप्पन्नो, दिप्पति [दिब्बति (क.)] [जिनसासनं (सी.)] दानि सासनं;

सक्का उद्धरितुं अत्ता, पुञ्ञकामेन जन्तुना.

११०.

‘‘उग्गय्ह तीणि सरणे, परिपुण्णानि गोपयिं;

तेन कम्मेन सुकतेन, पटिमोक्खामि दुग्गतिं.

१११.

‘‘निसभो ¶ नाम समणो, बुद्धस्स अग्गसावको;

तमहं उपगन्त्वान, सरणगमनं गहिं.

११२.

‘‘वस्ससतसहस्सानि, आयु विज्जति तावदे;

तावता सरणगमनं, परिपुण्णं अगोपयिं.

११३.

‘‘चरिमे वत्तमानम्हि, सरणं तं अनुस्सरिं;

तेन कम्मेन सुकतेन, तावतिंसं अगच्छहं.

११४.

‘‘देवलोकगतो सन्तो, पुञ्ञकम्मसमाहितो;

यं देसं [यं यं देसं (स्या.)] उपपज्जामि [उपगच्छामि (सी.)], अट्ठ हेतू लभामहं.

११५.

‘‘दिसासु ¶ पूजितो होमि, तिक्खपञ्ञो भवामहं;

सब्बे देवानुवत्तन्ति, अमितभोगं लभामहं.

११६.

‘‘सुवण्णवण्णो सब्बत्थ, पटिकन्तो भवामहं;

मित्तानं अचलो होमि, यसो अब्भुग्गतो ममं.

११७.

‘‘असीतिक्खत्तु ¶ देविन्दो, देवरज्जमकारयिं;

दिब्बसुखं अनुभविं, अच्छराहि पुरक्खतो.

११८.

‘‘पञ्चसत्ततिक्खत्तुञ्च ¶ , चक्कवत्ती अहोसहं;

पदेसरज्जं विपुलं, गणनातो असङ्खियं.

११९.

‘‘पच्छिमे भवे सम्पत्ते, पुञ्ञकम्मसमाहितो;

पुरे सावत्थियं जातो, महासाले सुअड्ढके.

१२०.

‘‘नगरा निक्खमित्वान, दारकेहि पुरक्खतो;

हसखिड्डसमङ्गीहं [साहं खिड्डसमङ्गी (स्या.)], सङ्घारामं उपागमिं.

१२१.

‘‘तत्थद्दसासिं [तत्थद्दसाहं (क.)] समणं, विप्पमुत्तं निरूपधिं;

सो मे धम्ममदेसेसि, सरणञ्च अदासि मे.

१२२.

‘‘सोहं सुत्वान सरणं, सरणं मे अनुस्सरिं;

एकासने निसीदित्वा, अरहत्तमपापुणिं.

१२३.

‘‘जातिया सत्तमे वस्से, अरहत्तमपापुणिं;

उपसम्पादयि बुद्धो, गुणमञ्ञाय चक्खुमा.

१२४.

‘‘अपरिमेय्ये ¶ इतो कप्पे, सरणानि अगच्छहं;

ततो मे सुकतं कम्मं, फलं दस्सेसि मे इध.

१२५.

‘‘सुगोपितं मे सरणं, मानसं सुप्पणीहितं;

अनुभोत्वा यसं सब्बं, पत्तोम्हि अचलं पदं.

१२६.

‘‘येसं सोतावधानत्थि, सुणोथ मम भासतो;

अहं [अत्थं (स्या.)] वो कथयिस्सामि, सामं दिट्ठं पदं मम.

१२७.

‘‘‘बुद्धो ¶ लोके समुप्पन्नो, वत्तते जिनसासनं;

अमता वादिता भेरी, सोकसल्लविनोदना.

१२८.

‘‘‘यथासकेन थामेन, पुञ्ञक्खेत्ते अनुत्तरे;

अधिकारं करेय्याथ, पस्सयिस्सथ निब्बुतिं.

१२९.

‘‘‘पग्गय्ह तीणि सरणे, पञ्चसीलानि गोपिय;

बुद्धे चित्तं पसादेत्वा, दुक्खस्सन्तं करिस्सथ.

१३०.

‘‘‘सम्मा धम्मं भावेत्वान [ममोपमं करित्वान (सी. स्या.)], सीलानि ¶ परिगोपिय;

अचिरं अरहत्तं वो, सब्बेपि पापुणिस्सथ.

१३१.

‘‘‘तेविज्जो इद्धिपत्तोम्हि, चेतोपरियकोविदो;

सावको ते महावीर, सरणो [चरणे (सी. स्या.)] वन्दति सत्थुनो’.

१३२.

‘‘अपरिमेय्ये ¶ इतो कप्पे, सरणं बुद्धस्स गच्छहं;

दुग्गतिं नाभिजानामि, सरणं गमने फलं.

१३३.

‘‘पटिसम्भिदा चतस्सो, विमोक्खापि च अट्ठिमे;

छळभिञ्ञा सच्छिकता, कतं बुद्धस्स सासनं’’.

इत्थं सुदं आयस्मा तिसरणगमनियो थेरो इमा गाथायो अभासित्थाति.

तिसरणगमनियत्थेरस्सापदानं ततियं.

४. पञ्चसीलसमादानियत्थेरअपदानं

१३४.

‘‘नगरे चन्दवतिया, भतको आसहं तदा;

परकम्मायने युत्तो, पब्बज्जं न लभामहं.

१३५.

‘‘महन्धकारपिहिता ¶ ¶ , तिविधग्गीहि डय्हरे;

केन नु खो उपायेन, विसंयुत्तो भवे अहं.

१३६.

‘‘देय्यधम्मो च मे नत्थि, वराको भतको अहं;

यंनूनाहं पञ्चसीलं, रक्खेय्यं परिपूरयं.

१३७.

‘‘अनोमदस्सिस्स मुनिनो, निसभो नाम सावको;

तमहं उपसङ्कम्म, पञ्चसिक्खापदग्गहिं.

१३८.

‘‘वस्ससतसहस्सानि, आयु विज्जति तावदे;

तावता पञ्चसीलानि, परिपुण्णानि गोपयिं.

१३९.

‘‘मच्चुकाले च सम्पत्ते, देवा अस्सासयन्ति मं;

‘रथो सहस्सयुत्तो ते, मारिसायं [मारिसस्स (क.)] उपट्ठितो’.

१४०.

‘‘वत्तन्ते चरिमे चित्ते, मम सीलं अनुस्सरिं;

तेन कम्मेन सुकतेन, तावतिंसं अगच्छहं.

१४१.

‘‘तिंसक्खत्तुञ्च ¶ देविन्दो, देवरज्जमकारयिं;

दिब्बसुखं [दिब्बं सुखं (सी.)] अनुभविं, अच्छराहि पुरक्खतो.

१४२.

‘‘पञ्चसत्ततिक्खत्तुञ्च, चक्कवत्ती अहोसहं;

पदेसरज्जं विपुलं, गणनातो असङ्खियं.

१४३.

‘‘देवलोका चवित्वान, सुक्कमूलेन चोदितो;

पुरे वेसालियं जातो, महासाले सुअड्ढके.

१४४.

‘‘वस्सूपनायिके ¶ काले, दिप्पन्ते [दिब्बन्ति (क.)] जिनसासने;

माता च मे पिता चेव, पञ्चसिक्खापदग्गहुं.

१४५.

‘‘सह ¶ सुत्वानहं सीलं, मम सीलं अनुस्सरिं;

एकासने निसीदित्वा, अरहत्तमपापुणिं.

१४६.

‘‘जातिया पञ्चवस्सेन, अरहत्तमपापुणिं;

उपसम्पादयि बुद्धो, गुणमञ्ञाय चक्खुमा.

१४७.

‘‘परिपुण्णानि गोपेत्वा, पञ्चसिक्खापदानहं;

अपरिमेय्ये इतो कप्पे, विनिपातं न गच्छहं.

१४८.

‘‘स्वाहं ¶ यसमनुभविं, तेसं सीलान वाहसा;

कप्पकोटिम्पि कित्तेन्तो, कित्तये एकदेसकं.

१४९.

‘‘पञ्चसीलानि गोपेत्वा, तयो हेतू लभामहं;

दीघायुको महाभोगो, तिक्खपञ्ञो भवामहं.

१५०.

‘‘संकित्तेन्तो च [पकित्तेन्तोव (सी.), पकित्तेन्ते च (स्या.)] सब्बेसं, अभिमत्तञ्च पोरिसं;

भवाभवे संसरित्वा, एते ठाने लभामहं.

१५१.

‘‘अपरिमेय्यसीलेसु, वत्तन्ता जिनसावका;

भवेसु यदि रज्जेय्युं, विपाको कीदिसो भवे.

१५२.

‘‘सुचिण्णं मे पञ्चसीलं, भतकेन तपस्सिना [विपस्सिना (सी.)];

तेन सीलेनहं अज्ज, मोचयिं सब्बबन्धना.

१५३.

‘‘अपरिमेय्ये इतो कप्पे, पञ्चसीलानि गोपयिं;

दुग्गतिं नाभिजानामि, पञ्चसीलानिदं फलं.

१५४.

‘‘पटिसम्भिदा चतस्सो, विमोक्खापि च अट्ठिमे;

छळभिञ्ञा सच्छिकता, कतं बुद्धस्स सासनं’’.

इत्थं ¶ सुदं आयस्मा पञ्चसीलसमादानियो थेरो इमा गाथायो अभासित्थाति.

पञ्चसीलसमादानियत्थेरस्सापदानं चतुत्थं.

५. अन्नसंसावकत्थेरअपदानं

१५५.

‘‘सुवण्णवण्णं ¶ सम्बुद्धं, गच्छन्तं अन्तरापणे;

कञ्चनग्घियसंकासं, बात्तिंसवरलक्खणं.

१५६.

‘‘सिद्धत्थं ¶ लोकपज्जोतं, अप्पमेय्यं अनोपमं;

अलत्थं परमं पीतिं, दिस्वा दन्तं जुतिन्धरं.

१५७.

‘‘सम्बुद्धं अभिनामेत्वा, भोजयिं तं महामुनिं;

महाकारुणिको लोके [नाथो (सी.)], अनुमोदि ममं तदा.

१५८.

‘‘तस्मिं ¶ महाकारुणिके, परमस्सासकारके;

बुद्धे चित्तं पसादेत्वा, कप्पं सग्गम्हि मोदहं.

१५९.

‘‘चतुन्नवुतितो कप्पे, यं दानमददिं तदा;

दुग्गतिं नाभिजानामि, भिक्खादानस्सिदं फलं.

१६०.

‘‘पटिसम्भिदा चतस्सो, विमोक्खापि च अट्ठिमे;

छळभिञ्ञा सच्छिकता, कतं बुद्धस्स सासनं’’.

इत्थं सुदं आयस्मा अन्नसंसावको थेरो इमा गाथायो अभासित्थाति.

अन्नसंसावकत्थेरस्सापदानं पञ्चमं.

६. धूपदायकत्थेरअपदानं

१६१.

‘‘सिद्धत्थस्स ¶ भगवतो, लोकजेट्ठस्स तादिनो;

कुटिधूपं मया दिन्नं, विप्पसन्नेन चेतसा.

१६२.

यं यं योनुपपज्जामि, देवत्तं अथ मानुसं;

सब्बेसम्पि पियो होमि, धूपदानस्सिदं फलं.

१६३.

‘‘चतुन्नवुतितो कप्पे, यं धूपमददिं तदा [यं धूपनमदासहं (क.)];

दुग्गतिं नाभिजानामि, धूपदानस्सिदं फलं.

१६४.

‘‘पटिसम्भिदा चतस्सो, विमोक्खापि च अट्ठिमे;

छळभिञ्ञा सच्छिकता, कतं बुद्धस्स सासनं’’.

इत्थं सुदं आयस्मा धूपदायको थेरो इमा गाथायो अभासित्थाति.

धूपदायकत्थेरस्सापदानं छट्ठं.

७. पुलिनपूजकत्थेरअपदानं

१६५.

‘‘विपस्सिस्स ¶ ¶ भगवतो, बोधिया पादपुत्तमे;

पुराणपुलिनं हित्वा [छड्डेत्वा (सी. स्या.)], सुद्धपुलिनमाकिरिं.

१६६.

‘‘एकनवुतितो ¶ कप्पे, यं पुलिनमदासहं;

दुग्गतिं नाभिजानामि, पुलिनदानस्सिदं फलं.

१६७.

‘‘तिंसतिमे ¶ [तिपञ्ञासे (सी. स्या.)] इतो कप्पे, राजा आसिं जनाधिभू;

महापुलिननामेन, चक्कवत्ती महब्बलो.

१६८.

‘‘पटिसम्भिदा चतस्सो, विमोक्खापि च अट्ठिमे;

छळभिञ्ञा सच्छिकता, कतं बुद्धस्स सासनं’’.

इत्थं सुदं आयस्मा पुलिनपूजको थेरो इमा गाथायो अभासित्थाति.

पुलिनपूजकत्थेरस्सापदानं सत्तमं.

८. उत्तियत्थेरअपदानं

१६९.

‘‘चन्दभागानदीतीरे, सुसुमारो अहं तदा;

सगोचरप्पसुतोहं [सभोजनपसुताहं (स्या. क.)], नदीतित्थं अगच्छहं.

१७०.

‘‘सिद्धत्थो तम्हि समये, सयम्भू अग्गपुग्गलो;

नदिं तरितुकामो सो, नदीतित्थं उपागमि.

१७१.

‘‘उपागते च [उपागतम्हि (स्या. क.)] सम्बुद्धे, अहम्पि तत्थुपागमिं;

उपगन्त्वान सम्बुद्धं, इमं वाचं उदीरयिं.

१७२.

‘‘‘अभिरूह महावीर, तारेस्सामि अहं तुवं;

पेत्तिकं विसयं मय्हं, अनुकम्प महामुनि’.

१७३.

‘‘मम उग्गज्जनं सुत्वा, अभिरूहि महामुनि;

हट्ठो हट्ठेन चित्तेन, तारेसिं लोकनायकं.

१७४.

‘‘नदिया ¶ पारिमे तीरे, सिद्धत्थो लोकनायको;

अस्सासेसि ममं तत्थ, अमतं पापुणिस्ससि.

१७५.

‘‘तम्हा ¶ काया चवित्वान, देवलोकं आगच्छहं;

दिब्बसुखं अनुभविं, अच्छराहि पुरक्खतो.

१७६.

‘‘सत्तक्खत्तुञ्च ¶ देविन्दो, देवरज्जमकासहं;

तीणिक्खत्तुं चक्कवत्ती, महिया इस्सरो अहुं.

१७७.

‘‘विवेकमनुयुत्तोहं ¶ , निपको च सुसंवुतो;

धारेमि अन्तिमं देहं, सम्मासम्बुद्धसासने.

१७८.

‘‘चतुन्नवुतितो कप्पे, तारेसिं यं नरासभं;

दुग्गतिं नाभिजानामि, तरणाय इदं फलं.

१७९.

‘‘पटिसम्भिदा चतस्सो, विमोक्खापि च अट्ठिमे;

छळभिञ्ञा सच्छिकता, कतं बुद्धस्स सासनं’’.

इत्थं सुदं आयस्मा उत्तियो [उत्तिरियो (सी.)] थेरो इमा गाथायो अभासित्थाति.

उत्तियत्थेरस्सापदानं अट्ठमं.

९. एकञ्जलिकत्थेरअपदानं

१८०.

‘‘सुवण्णवण्णं सम्बुद्धं, गच्छन्तं अन्तरापणे;

विपस्सिं सत्थवाहग्गं, नरवरं विनायकं.

१८१.

‘‘अदन्तदमनं ¶ तादिं, महावादिं महामतिं;

दिस्वा पसन्नो सुमनो, एकञ्जलिमकासहं.

१८२.

‘‘एकनवुतितो कप्पे, यमञ्जलिं करिं [यं अञ्जलिमकरिं (स्या.), अञ्जलिमकरिं (क.)] तदा;

दुग्गतिं नाभिजानामि, अञ्जलिस्स इदं फलं.

१८३.

‘‘पटिसम्भिदा चतस्सो, विमोक्खापि च अट्ठिमे;

छळभिञ्ञा सच्छिकता, कतं बुद्धस्स सासनं’’.

इत्थं सुदं आयस्मा एकञ्जलिको थेरो इमा गाथायो अभासित्थाति.

एकञ्जलिकत्थेरस्सापदानं नवमं.

१०. खोमदायकत्थेरअपदानं

१८४.

‘‘नगरे ¶ ¶ बन्धुमतिया, अहोसिं वाणिजो तदा;

तेनेव दारं पोसेमि, रोपेमि बीजसम्पदं.

१८५.

‘‘रथियं पटिपन्नस्स, विपस्सिस्स महेसिनो;

एकं खोमं मया दिन्नं, कुसलत्थाय सत्थुनो.

१८६.

‘‘एकनवुतितो ¶ कप्पे, यं खोममददिं तदा;

दुग्गतिं नाभिजानामि, खोमदानस्सिदं फलं.

१८७.

‘‘सत्तरसे [सत्तवीसे (सी. स्या.)] इतो कप्पे, एको सिन्धवसन्धनो;

सत्तरतनसम्पन्नो, चतुदीपम्हि इस्सरो.

१८८.

‘‘पटिसम्भिदा ¶ चतस्सो, विमोक्खापि च अट्ठिमे;

छळभिञ्ञा सच्छिकता, कतं बुद्धस्स सासनं’’.

इत्थं सुदं आयस्मा खोमदायको थेरो इमा गाथायो अभासित्थाति.

खोमदायकत्थेरस्सापदानं दसमं.

तस्सुद्दानं –

सुसूति उपवानो च, सरणो सीलगाहको;

अन्नसंसावको खोमदायी च, दसेव ततिये गणे;

अञ्जली खोमदायी च, दसेव ततिये गणे;

पञ्चालीसीतिसतं वुत्ता, गाथायो सब्बपिण्डिता.

सुभूतिवग्गो ततियो.

चतुत्थभाणवारं.

४. कुण्डधानवग्गो

१. कुण्डधानत्थेरअपदानं

१.

‘‘सत्ताहं ¶ ¶ पटिसल्लीनं, सयम्भुं अग्गपुग्गलं;

पसन्नचित्तो सुमनो, बुद्धसेट्ठं उपट्ठहिं.

२.

‘‘वुट्ठितं कालमञ्ञाय, पदुमुत्तरं महामुनिं;

महन्तिं कदलीकण्णिं, गहेत्वा उपगच्छहं.

३.

‘‘पटिग्गहेत्वा ¶ [पटिग्गहेसि (स्या. क.)] भगवा, सब्बञ्ञू [तं फलं (सी.)] लोकनायको;

मम चित्तं पसादेन्तो, परिभुञ्जि महामुनि.

४.

‘‘परिभुञ्जित्वा सम्बुद्धो, सत्थवाहो अनुत्तरो;

सकासने निसीदित्वा, इमा गाथा अभासथ.

५.

‘‘‘ये ¶ च सन्ति समितारो [ये वसन्ति समेतारो (सी.)], यक्खा इमम्हि पब्बते;

अरञ्ञे भूतभब्यानि [भूतगणा सब्बे (स्या.)], सुणन्तु वचनं मम’.

६.

‘‘यो सो बुद्धं उपट्ठासि, मिगराजंव केसरिं [मिगराजाव केसरी (सी.)];

तमहं कित्तयिस्सामि, सुणाथ मम भासतो.

७.

‘‘‘एकादसञ्चक्खत्तुं, सो [सोयमेकादसक्खत्तुं (सी.)] देवराजा भविस्सति;

चतुतिंसतिक्खत्तुञ्च, चक्कवत्ती भविस्सति.

८.

‘‘‘कप्पसतसहस्सम्हि, ओक्काककुलसम्भवो;

गोतमो नाम गोत्तेन, सत्था लोके भविस्सति.

९.

‘‘‘अक्कोसित्वान समणे, सीलवन्ते अनासवे;

पापकम्मविपाकेन, नामधेय्यं लभिस्सति [भविस्सति (क.)].

१०.

‘‘‘तस्स धम्मेसु दायादो, ओरसो धम्मनिम्मितो;

कुण्डधानोति नामेन, सावको सो भविस्सति’.

११.

‘‘पविवेकमनुयुत्तो, झायी झानरतो अहं;

तोसयित्वान सत्थारं, विहरामि अनासवो.

१२.

‘‘सावकेहि ¶ ¶ [सावकग्गेहि (सी.)] परिवुतो, भिक्खुसङ्घपुरक्खतो;

भिक्खुसङ्घे निसीदित्वा, सलाकं गाहयी जिनो.

१३.

‘‘एकंसं ¶ चीवरं कत्वा, वन्दित्वा लोकनायकं;

वदतं वरस्स पुरतो, पठमं अग्गहेसहं.

१४.

‘‘तेन कम्मेन भगवा, दससहस्सीकम्पको;

भिक्खुसङ्घे निसीदित्वा, अग्गट्ठाने ठपेसि मं.

१५.

‘‘वीरियं मे धुरधोरय्हं, योगक्खेमाधिवाहनं;

धारेमि अन्तिमं देहं, सम्मासम्बुद्धसासने.

१६.

‘‘पटिसम्भिदा चतस्सो, विमोक्खापि च अट्ठिमे;

छळभिञ्ञा सच्छिकता, कतं बुद्धस्स सासनं’’.

इत्थं सुदं आयस्मा कुण्डधानो थेरो इमा गाथायो अभासित्थाति.

कुण्डधानत्थेरस्सापदानं पठमं.

२. सागतत्थेरअपदानं

१७.

‘‘सोभितो ¶ नाम नामेन, अहोसिं ब्राह्मणो तदा;

पुरक्खतो ससिस्सेहि, आरामं अगमासहं.

१८.

‘‘भगवा तम्हि समये, भिक्खुसङ्घपुरक्खतो;

आरामद्वारा निक्खम्म, अट्ठासि पुरिसुत्तमो.

१९.

‘‘तमद्दसासिं सम्बुद्धं, दन्तं दन्तपुरक्खतं;

सकं चित्तं पसादेत्वा, सन्थविं लोकनायकं.

२०.

‘‘ये केचि पादपा सब्बे, महिया ते विरूहरे;

बुद्धिमन्तो ¶ तथा सत्ता, रुहन्ति जिनसासने.

२१.

‘‘सत्थवाहोसि सप्पञ्ञो, महेसि बहुके जने;

विपथा उद्धरित्वान, पथं आचिक्खसे तुवं.

२२.

‘‘दन्तो ¶ दन्तपरिकिण्णो [पुरक्खतो (स्या.)], झायी झानरतेहि च;

आतापी पहितत्तेहि, उपसन्तेहि तादिभि.

२३.

‘‘अलङ्कतो परिसाहि, पुञ्ञञाणेहि सोभति;

पभा निद्धावते तुय्हं, सूरियोदयने यथा.

२४.

‘‘पसन्नचित्तं ¶ दिस्वान, महेसी पदुमुत्तरो;

भिक्खुसङ्घे ठितो सत्था, इमा गाथा अभासथ.

२५.

‘‘‘यो सो हासं जनेत्वान, ममं कित्तेसि ब्राह्मणो;

कप्पानं सतसहस्सं, देवलोके रमिस्सति.

२६.

‘‘‘तुसिता हि चवित्वान, सुक्कमूलेन चोदितो;

गोतमस्स भगवतो, सासने पब्बजिस्सति.

२७.

‘‘‘तेन कम्मेन सुकतेन, अरहत्तं [तुट्ठहट्ठं (स्या. क.)] लभिस्सति;

सागतो नाम नामेन, हेस्सति सत्थु सावको’.

२८.

‘‘पब्बजित्वान कायेन, पापकम्मं विवज्जयिं;

वचीदुच्चरितं हित्वा, आजीवं परिसोधयिं.

२९.

‘‘एवं ¶ विहरमानोहं, तेजोधातूसु कोविदो;

सब्बासवे परिञ्ञाय, विहरामि अनासवो.

३०.

‘‘पटिसम्भिदा ¶ चतस्सो…पे… कतं बुद्धस्स सासनं’’.

इत्थं सुदं आयस्मा सागतो थेरो इमा गाथायो अभासित्थाति.

सागतत्थेरस्सापदानं दुतियं.

३. महाकच्चानत्थेरअपदानं

३१.

‘‘पदुमुत्तरनाथस्स, पदुमं नाम चेतियं;

सिलासनं [सीहासनं (क.)] कारयित्वा, सुवण्णेनाभिलेपयिं.

३२.

‘‘रतनामयछत्तञ्च, पग्गय्ह वाळबीजनिं [वाळबीजनी (सी. स्या.)];

बुद्धस्स अभिरोपेसिं, लोकबन्धुस्स तादिनो.

३३.

‘‘यावता ¶ देवता भुम्मा [भूमा (क.)], सब्बे सन्निपतुं तदा;

रतनामयछत्तानं, विपाकं कथयिस्सति.

३४.

‘‘तञ्च सब्बं सुणिस्साम, कथयन्तस्स सत्थुनो;

भिय्यो हासं जनेय्याम, सम्मासम्बुद्धसासने.

३५.

‘‘हेमासने निसीदित्वा, सयम्भू अग्गपुग्गलो;

भिक्खुसङ्घपरिब्यूळ्हो [परिब्बूळ्हो (सी.)], इमा गाथा अभासथ.

३६.

‘‘‘येनिदं ¶ आसनं दिन्नं, सोवण्णं रतनामयं;

तमहं कित्तयिस्सामि, सुणाथ मम भासतो.

३७.

‘‘‘तिंसकप्पानि ¶ देविन्दो, देवरज्जं करिस्सति;

समन्ता योजनसतं, आभायाभिभविस्सति.

३८.

‘‘‘मनुस्सलोकमागन्त्वा, चक्कवत्ती भविस्सति;

पभस्सरोति नामेन, उग्गतेजो भविस्सति.

३९.

‘‘‘दिवा वा यदि वा रत्तिं, सतरंसीव उग्गतो;

समन्ता अट्ठरतनं, उज्जोतिस्सति खत्तियो.

४०.

‘‘‘कप्पसतसहस्सम्हि, ओक्काककुलसम्भवो;

गोतमो नाम गोत्तेन, सत्था लोके भविस्सति.

४१.

‘‘‘तुसिता ¶ हि चवित्वान, सुक्कमूलेन चोदितो;

कच्चानो नाम नामेन, ब्रह्मबन्धु भविस्सति.

४२.

‘‘‘सो पच्छा पब्बजित्वान, अरहा हेस्सतिनासवो;

गोतमो लोकपज्जोतो, अग्गट्ठाने ठपेस्सति.

४३.

‘‘‘संखित्तपुच्छितं [संखित्तं पुच्छितं (स्या. क.)] पञ्हं, वित्थारेन कथेस्सति;

कथयन्तो च तं पञ्हं, अज्झासयं [अज्झासं (सी.), अब्भासं (क.)] पूरयिस्सति’.

४४.

‘‘अड्ढे कुले अभिजातो, ब्राह्मणो मन्तपारगू;

ओहाय धनधञ्ञानि, पब्बजिं अनगारियं.

४५.

‘‘संखित्तेनपि पुच्छन्ते, वित्थारेन कथेमहं;

अज्झासयं तेसं पूरेमि, तोसेमि द्विपदुत्तमं.

४६.

‘‘तोसितो ¶ मे महावीरो, सयम्भू अग्गपुग्गलो;

भिक्खुसङ्घे निसीदित्वा, एतदग्गे ठपेसि मं.

४७.

‘‘पटिसम्भिदा ¶ चतस्सो…पे… कतं बुद्धस्स सासनं’’.

इत्थं सुदं आयस्मा महाकच्चानो थेरो इमा गाथायो अभासित्थाति.

महाकच्चानत्थेरस्सापदानं ततियं.

४. काळुदायित्थेरअपदानं

४८.

‘‘पदुमुत्तरबुद्धस्स ¶ , लोकजेट्ठस्स तादिनो;

अद्धानं पटिपन्नस्स, चरतो चारिकं तदा.

४९.

‘‘सुफुल्लं पदुमं गय्ह, उप्पलं मल्लिकञ्चहं;

परमन्नं गहेत्वान, अदासिं सत्थुनो अहं.

५०.

‘‘परिभुञ्जि महावीरो, परमन्नं सुभोजनं;

तञ्च पुप्फं गहेत्वान, जनस्स सम्पदस्सयि.

५१.

‘‘इट्ठं कन्तं [कन्तयिदं (स्या.)], पियं लोके, जलजं पुप्फमुत्तमं;

सुदुक्करं कतं तेन, यो मे पुप्फं अदासिदं.

५२.

‘‘यो ¶ पुप्फमभिरोपेसि, परमन्नञ्चदासि मे;

तमहं कित्तयिस्सामि, सुणाथ मम भासतो.

५३.

‘‘‘दस अट्ठ चक्खत्तुं [दस चट्ठक्खत्तुं (सी.), दसमट्ठक्खत्तुं (स्या.)] सो, देवरज्जं करिस्सति;

उप्पलं पदुमञ्चापि, मल्लिकञ्च तदुत्तरि.

५४.

‘‘‘अस्स ¶ पुञ्ञविपाकेन, दिब्बगन्धसमायुतं;

आकासे छदनं कत्वा, धारयिस्सति तावदे.

५५.

‘‘‘पञ्चवीसतिक्खत्तुञ्च, चक्कवत्ती भविस्सति;

पथब्या रज्जं पञ्चसतं, वसुधं आवसिस्सति.

५६.

‘‘‘कप्पसतसहस्सम्हि, ओक्काककुलसम्भवो;

गोतमो नाम गोत्तेन [नामेन (सी. स्या. क.)], सत्था लोके भविस्सति.

५७.

‘‘‘सककम्माभिरद्धो ¶ सो, सुक्कमूलेन चोदितो;

सक्यानं नन्दिजननो, ञातिबन्धु भविस्सति.

५८.

‘‘‘सो पच्छा पब्बजित्वान, सुक्कमूलेन चोदितो;

सब्बासवे परिञ्ञाय, निब्बायिस्सतिनासवो.

५९.

‘‘‘पटिसम्भिदमनुप्पत्तं, कतकिच्चमनासवं;

गोतमो लोकबन्धु तं [सो (सी.)], एतदग्गे ठपेस्सति.

६०.

‘‘‘पधानपहितत्तो सो, उपसन्तो निरूपधि;

उदायी नाम नामेन, हेस्सति सत्थु सावको’.

६१.

‘‘रागो ¶ दोसो च मोहो च, मानो मक्खो च धंसितो;

सब्बासवे परिञ्ञाय, विहरामि अनासवो.

६२.

‘‘तोसयिञ्चापि सम्बुद्धं, आतापी निपको अहं;

पसादितो [पमोदितो (सी.)] च सम्बुद्धो, एतदग्गे ठपेसि मं.

६३.

‘‘पटिसम्भिदा चतस्सो…पे… कतं बुद्धस्स सासनं’’.

इत्थं ¶ सुदं आयस्मा काळुदायी थेरो इमा गाथायो अभासित्थाति;

काळुदायीथेरस्सापदानं चतुत्थं.

५. मोघराजत्थेरअपदानं

६४.

‘‘अत्थदस्सी ¶ तु भगवा, सयम्भू अपराजितो;

भिक्खुसङ्घपरिब्यूळ्हो, रथियं पटिपज्जथ.

६५.

‘‘सिस्सेहि सम्परिवुतो, घरम्हा अभिनिक्खमिं;

निक्खमित्वानहं तत्थ, अद्दसं लोकनायकं.

६६.

‘‘अभिवादिय सम्बुद्धं, सिरे कत्वान अञ्जलिं;

सकं चित्तं पसादेत्वा, सन्थविं लोकनायकं.

६७.

‘‘यावता रूपिनो सत्ता, अरूपी वा असञ्ञिनो;

सब्बे ते तव ञाणम्हि, अन्तो होन्ति समोगधा.

६८.

‘‘सुखुमच्छिकजालेन ¶ , उदकं यो परिक्खिपे;

ये केचि उदके पाणा, अन्तोजाले भवन्ति ते.

६९.

‘‘येसञ्च चेतना अत्थि, रूपिनो च अरूपिनो;

सब्बे ते तव ञाणम्हि, अन्तो होन्ति समोगधा.

७०.

‘‘समुद्धरसिमं लोकं, अन्धकारसमाकुलं;

तव धम्मं सुणित्वान, कङ्खासोतं तरन्ति ते.

७१.

‘‘अविज्जानिवुते लोके, अन्धकारेन ओत्थटे;

तव ¶ ञाणम्हि जोतन्ते, अन्धकारा पधंसिता.

७२.

‘‘तुवं चक्खूसि सब्बेसं, महातमपनूदनो;

तव धम्मं सुणित्वान, निब्बायति बहुज्जनो.

७३.

‘‘पुटकं ¶ पूरयित्वान [पीठरं (सी.), पुतरं (स्या.)], मधुखुद्दमनेळकं;

उभो हत्थेहि पग्गय्ह, उपनेसिं महेसिनो.

७४.

‘‘पटिग्गण्हि महावीरो, सहत्थेन महा इसी;

भुञ्जित्वा तञ्च सब्बञ्ञू, वेहासं नभमुग्गमि.

७५.

‘‘अन्तलिक्खे ठितो सत्था, अत्थदस्सी नरासभो;

मम चित्तं पसादेन्तो, इमा गाथा अभासथ.

७६.

‘‘‘येनिदं थवितं ञाणं, बुद्धसेट्ठो च थोमितो;

तेन चित्तप्पसादेन, दुग्गतिं सो न गच्छति.

७७.

‘‘‘चतुद्दसञ्चक्खत्तुं [चतुसट्ठिञ्च (स्या.)] सो, देवरज्जं करिस्सति;

पथब्या रज्जं अट्ठसतं, वसुधं आवसिस्सति.

७८.

‘‘‘पञ्चेव ¶ सतक्खत्तुञ्च [अथ पञ्चसतक्खत्तुं (सी.)], चक्कवत्ती भविस्सति;

पदेसरज्जं असङ्खेय्यं, महिया कारयिस्सति.

७९.

‘‘‘अज्झायको मन्तधरो, तिण्णं वेदान पारगू;

गोतमस्स भगवतो, सासने पब्बजिस्सति.

८०.

‘‘‘गम्भीरं निपुणं अत्थं, ञाणेन विचिनिस्सति;

मोघराजाति नामेन, हेस्सति सत्थु सावको.

८१.

‘‘‘तीहि ¶ विज्जाहि सम्पन्नं, कतकिच्चमनासवं;

गोतमो ¶ सत्थवाहग्गो, एतदग्गे ठपेस्सति’.

८२.

‘‘हित्वा मानुसकं योगं, छेत्वान भवबन्धनं;

सब्बासवे परिञ्ञाय, विहरामि अनासवो.

८३.

‘‘पटिसम्भिदा चतस्सो…पे… कतं बुद्धस्स सासनं’’.

इत्थं ¶ सुदं आयस्मा मोघराजो थेरो इमा गाथायो अभासित्थाति;

मोघराजत्थेरस्सापदानं पञ्चमं.

६. अधिमुत्तत्थेरअपदानं

८४.

‘‘निब्बुते लोकनाथम्हि, अत्थदस्सीनरुत्तमे;

उपट्ठहिं भिक्खुसङ्घं, विप्पसन्नेन चेतसा.

८५.

‘‘निमन्तेत्वा ¶ भिक्खुसङ्घं [संघरतनं (सी. स्या.)], उजुभूतं समाहितं;

उच्छुना मण्डपं कत्वा, भोजेसिं सङ्घमुत्तमं.

८६.

‘‘यं यं योनुपपज्जामि, देवत्तं अथ मानुसं;

सब्बे सत्ते अभिभोमि [अतिभोमि (सी. क.)], पुञ्ञकम्मस्सिदं फलं.

८७.

‘‘अट्ठारसे कप्पसते, यं दानमददिं तदा;

दुग्गतिं नाभिजानामि, उच्छुदानस्सिदं फलं.

८८.

‘‘पटिसम्भिदा चतस्सो…पे… कतं बुद्धस्स सासनं’’.

इत्थं सुदं आयस्मा अधिमुत्तो थेरो इमा गाथायो अभासित्थाति;

अधिमुत्तत्थेरस्सापदानं छट्ठं.

७. लसुणदायकत्थेरअपदानं

८९.

‘‘हिमवन्तस्साविदूरे ¶ , तापसो आसहं तदा;

लसुणं उपजीवामि, लसुणं मय्हभोजनं.

९०.

‘‘खारियो ¶ पूरयित्वान, सङ्घाराममगच्छहं;

हट्ठो हट्ठेन चित्तेन, सङ्घस्स लसुणं अदं.

९१.

‘‘विपस्सिस्स नरग्गस्स, सासने निरतस्सहं;

सङ्घस्स लसुणं दत्वा, कप्पं सग्गम्हि मोदहं.

९२.

‘‘एकनवुतितो कप्पे, लसुणं यमदं तदा;

दुग्गतिं नाभिजानामि, लसुणस्स इदं फलं.

९३.

‘‘पटिसम्भिदा चतस्सो…पे… कतं बुद्धस्स सासनं’’.

इत्थं सुदं आयस्मा लसुणदायको थेरो इमा गाथायो अभासित्थाति;

लसुणदायकत्थेरस्सापदानं सत्तमं.

८. आयागदायकत्थेरअपदानं

९४.

‘‘निब्बुते ¶ लोकनाथम्हि, सिखिम्हि वदतं वरे;

हट्ठो हट्ठेन चित्तेन, अवन्दिं थूपमुत्तमं.

९५.

‘‘वड्ढकीहि ¶ कथापेत्वा, मूलं दत्वानहं तदा;

हट्ठो हट्ठेन चित्तेन, आयागं कारपेसहं.

९६.

‘‘अट्ठ कप्पानि देवेसु, अब्बोकिण्णं [अब्बोच्छिन्नं (सी.)] वसिं अहं;

अवसेसेसु कप्पेसु, वोकिण्णं संसरिं अहं.

९७.

‘‘काये विसं न कमति, सत्थानि न च हन्ति मे;

उदकेहं न मिय्यामि, आयागस्स इदं फलं.

९८.

‘‘यदिच्छामि अहं वस्सं, महामेघो पवस्सति;

देवापि मे वसं एन्ति, पुञ्ञकम्मस्सिदं फलं.

९९.

‘‘सत्तरतनसम्पन्नो, तिसक्खत्तुं अहोसहं;

न मं केचावजानन्ति, पुञ्ञकम्मस्सिदं फलं.

१००.

‘‘एकत्तिंसे ¶ इतो कप्पे, आयागं यमकारयिं;

दुग्गतिं नाभिजानामि, आयागस्स इदं फलं.

१०१.

‘‘पटिसम्भिदा ¶ चतस्सो…पे… कतं बुद्धस्स सासनं’’.

इत्थं सुदं आयस्मा आयागदायको थेरो इमा गाथायो अभासित्थाति.

आयागदायकत्थेरस्सापदानं अट्ठमं.

९. धम्मचक्किकत्थेरअपदानं

१०२.

‘‘सिद्धत्थस्स ¶ भगवतो, सीहासनस्स सम्मुखा;

धम्मचक्कं मे ठपितं, सुकतं विञ्ञुवण्णितं.

१०३.

‘‘चारुवण्णोव सोभामि, सयोग्गबलवाहनो;

परिवारेन्ति मं निच्चं, अनुयन्ता बहुज्जना.

१०४.

‘‘सट्ठितूरियसहस्सेहि, परिचारेमहं सदा;

परिवारेन सोभामि, पुञ्ञकम्मस्सिदं फलं.

१०५.

‘‘चतुन्नवुतितो कप्पे, यं चक्कं ठपयिं अहं;

दुग्गतिं नाभिजानामि, धम्मचक्कस्सिदं फलं.

१०६.

‘‘इतो एकादसे कप्पे, अट्ठासिंसु जनाधिपा;

सहस्सराजनामेन, चक्कवत्ती महब्बला.

१०७.

‘‘पटिसम्भिदा ¶ चतस्सो…पे… कतं बुद्धस्स सासनं’’.

इत्थं सुदं आयस्मा धम्मचक्किको थेरो इमा गाथायो अभासित्थाति.

धम्मचक्किकत्थेरस्सापदानं नवमं.

१०. कप्परुक्खियत्थेरअपदानं

१०८.

‘‘सिद्धत्थस्स भगवतो, थूपसेट्ठस्स सम्मुखा;

विचित्तदुस्से लगेत्वा [लग्गेत्वा (सी. स्या.)], कप्परुक्खं ठपेसहं.

१०९.

‘‘यं ¶ ¶ यं योनुपपज्जामि, देवत्तं अथ मानुसं;

सोभयन्तो मम द्वारं, कप्परुक्खो पतिट्ठति.

११०.

‘‘अहञ्च ¶ परिसा चेव, ये केचि मम वस्सिता [निस्सिता (सी.)];

तम्हा दुस्सं गहेत्वान, निवासेम मयं सदा [तदा (स्या.)].

१११.

‘‘चतुन्नवुतितो कप्पे, यं रुक्खं ठपयिं अहं;

दुग्गतिं नाभिजानामि, कप्परुक्खस्सिदं फलं.

११२.

‘‘इतो च सत्तमे कप्पे, सुचेळा अट्ठ खत्तिया;

सत्तरतनसम्पन्ना, चक्कवत्ती महब्बला.

११३.

‘‘पटिसम्भिदा चतस्सो…पे… कतं बुद्धस्स सासनं’’.

इत्थं सुदं आयस्मा कप्परुक्खियो थेरो इमा गाथायो अभासित्थाति.

कप्परुक्खियत्थेरस्सापदानं दसमं.

कुण्डधानवग्गो चतुत्थो.

तस्सुद्दानं –

कुण्डसागतकच्चाना, उदायी मोघराजको;

अधिमुत्तो लसुणदो, आयागी धम्मचक्किको;

कप्परुक्खी च दसमो, गाथा द्वयदससतं [गाथायो द्वादससतं (सी.)].

५. उपालिवग्गो

१. भागिनेय्युपालित्थेरअपदानं

१.

‘‘खीणासवसहस्सेहि ¶ ¶ , परिवुतो [परेतो (क. अट्ठ)] लोकनायको;

विवेकमनुयुत्तो सो, गच्छते पटिसल्लितुं.

२.

‘‘अजिनेन निवत्थोहं, तिदण्डपरिधारको;

भिक्खुसङ्घपरिब्यूळ्हं, अद्दसं लोकनायकं.

३.

‘‘एकंसं ¶ अजिनं कत्वा, सिरे कत्वान अञ्जलिं;

सम्बुद्धं अभिवादेत्वा, सन्थविं लोकनायकं.

४.

‘‘यथाण्डजा च संसेदा, ओपपाती जलाबुजा;

काकादिपक्खिनो सब्बे, अन्तलिक्खचरा सदा.

५.

‘‘ये केचि पाणभूतत्थि, सञ्ञिनो वा असञ्ञिनो;

सब्बे ते तव ञाणम्हि, अन्तो होन्ति समोगधा.

६.

‘‘गन्धा च पब्बतेय्या ये, हिमवन्तनगुत्तमे;

सब्बे ते तव सीलम्हि, कलायपि न युज्जरे.

७.

‘‘मोहन्धकारपक्खन्दो, अयं लोको सदेवको;

तव ञाणम्हि जोतन्ते, अन्धकारा विधंसिता.

८.

‘‘यथा अत्थङ्गते सूरिये, होन्ति सत्ता तमोगता;

एवं बुद्धे अनुप्पन्ने, होति लोको तमोगतो.

९.

‘‘यथोदयन्तो आदिच्चो, विनोदेति तमं सदा;

तथेव त्वं बुद्धसेट्ठ, विद्धंसेसि तमं सदा.

१०.

‘‘पधानपहितत्तोसि ¶ , बुद्धो लोके सदेवके;

तव कम्माभिरद्धेन, तोसेसि जनतं बहुं.

११.

‘‘तं सब्बं अनुमोदित्वा, पदुमुत्तरो महामुनि;

नभं अब्भुग्गमी धीरो, हंसराजाव अम्बरे.

१२.

‘‘अब्भुग्गन्त्वान ¶ सम्बुद्धो, महेसि पदुमुत्तरो;

अन्तलिक्खे ठितो सत्था, इमा गाथा अभासथ.

१३.

‘‘येनिदं ¶ थवितं ञाणं, ओपम्मेहि समायुतं;

तमहं कित्तयिस्सामि, सुणाथ मम भासतो.

१४.

‘‘‘अट्ठारसञ्च खत्तुं सो, देवराजा भविस्सति;

पथब्या रज्जं तिसतं, वसुधं आवसिस्सति.

१५.

‘‘‘पञ्चवीसतिक्खत्तुञ्च, चक्कवत्ती भविस्सति;

पदेसरज्जं विपुलं, गणनातो असङ्खियं.

१६.

‘‘‘कप्पसतसहस्सम्हि, ओक्काककुलसम्भवो;

गोतमो नाम गोत्तेन, सत्था लोके भविस्सति.

१७.

‘‘‘तुसिता हि चवित्वान, सुक्कमूलेन चोदितो;

हीनोव जातिया सन्तो, उपालि नाम हेस्सति.

१८.

‘‘‘सो ¶ पच्छा पब्बजित्वान, विराजेत्वान पापकं;

सब्बासवे परिञ्ञाय, निब्बायिस्सतिनासवो.

१९.

‘‘‘तुट्ठो च गोतमो बुद्धो, सक्यपुत्तो महायसो;

विनयाधिगतं तस्स, एतदग्गे ठपेस्सति’.

२०.

‘‘सद्धायाहं ¶ पब्बजितो, कतकिच्चो अनासवो;

सब्बासवे परिञ्ञाय, विहरामि अनासवो.

२१.

‘‘भगवा चानुकम्पी मं, विनयेहं विसारदो;

सककम्माभिरद्धो च, विहरामि अनासवो.

२२.

‘‘संवुतो पातिमोक्खम्हि, इन्द्रियेसु च पञ्चसु;

धारेमि विनयं सब्बं, केवलं रतनाकरं [रतनग्घरं (क.)].

२३.

‘‘ममञ्च गुणमञ्ञाय, सत्था लोके अनुत्तरो;

भिक्खुसङ्घे निसीदित्वा, एतदग्गे ठपेसि मं.

२४.

‘‘पटिसम्भिदा चतस्सो, विमोक्खापि च अट्ठिमे;

छळभिञ्ञा सच्छिकता, कतं बुद्धस्स सासनं’’.

इत्थं सुदं आयस्मा उपालिथेरो इमा गाथायो अभासित्थाति.

भागिनेय्युपालित्थेरस्सापदानं पठमं.

२. सोणकोळिविसत्थेरअपदानं

२५.

‘‘अनोमदस्सिस्स ¶ ¶ मुनिनो, लोकजेट्ठस्स तादिनो;

सुधाय लेपनं कत्वा, चङ्कमं कारयिं अहं.

२६.

‘‘नानावणेहि पुप्फेहि, चङ्कमं सन्थरिं अहं;

आकासे वितानं कत्वा, भोजयिं बुद्धमुत्तमं.

२७.

‘‘अञ्जलिं ¶ पग्गहेत्वान, अभिवादेत्वान सुब्बतं [पुप्फकं (क.)];

दीघसालं भगवतो, निय्यादेसिमहं तदा.

२८.

‘‘मम सङ्कप्पमञ्ञाय, सत्था लोके अनुत्तरो;

पटिग्गहेसि भगवा, अनुकम्पाय चक्खुमा.

२९.

‘‘पटिग्गहेत्वान सम्बुद्धो, दक्खिणेय्यो सदेवके;

भिक्खुसङ्घे निसीदित्वा, इमा गाथा अभासथ.

३०.

‘‘‘यो सो हट्ठेन चित्तेन, दीघसालं अदासि [अकासि (सी.)] मे;

तमहं कित्तयिस्सामि, सुणाथ मम भासतो.

३१.

‘‘‘इमस्स ¶ मच्चुकालम्हि, पुञ्ञकम्मसमङ्गिनो;

सहस्सयुत्तस्सरथो, उपट्ठिस्सति तावदे.

३२.

‘‘‘तेन यानेनयं पोसो, देवलोकं गमिस्सति;

अनुमोदिस्सरे देवा, सम्पत्ते कुसलब्भवे [कुसले भवे (सी. स्या.)].

३३.

‘‘‘महारहं ब्यम्हं सेट्ठं, रतनमत्तिकलेपनं;

कूटागारवरूपेतं, ब्यम्हं अज्झावसिस्सति.

३४.

‘‘‘तिंसकप्पसहस्सानि, देवलोके रमिस्सति;

पञ्चवीसति कप्पानि, देवराजा भविस्सति.

३५.

‘‘‘सत्तसत्ततिक्खत्तुञ्च, चक्कवत्ती भविस्सति;

यसोधरसनामा [यसेधरा समाना (सी.)] ते, सब्बेपि एकनामका.

३६.

‘‘‘द्वे सम्पत्ती अनुभोत्वा, वड्ढेत्वा [चिनित्वा (स्या.)] पुञ्ञसञ्चयं;

अट्ठवीसतिकप्पम्हि, चक्कवत्ती भविस्सति.

३७.

‘‘‘तत्रापि ¶ ¶ ब्यम्हं पवरं, विस्सकम्मेन मापितं;

दससद्दाविवित्तं तं, पुरमज्झावसिस्सति.

३८.

‘‘‘अपरिमेय्ये ¶ इतो कप्पे, भूमिपालो महिद्धिको;

ओक्काको नाम नामेन, राजा रट्ठे भविस्सति.

३९.

‘‘‘सोळसित्थिसहस्सानं, सब्बासं पवरा च सा [पवराव या (स्या.), पवरा पिया (?)];

अभिजाता खत्तियानी, नव पुत्ते जनेस्सति.

४०.

‘‘‘नव पुत्ते जनेत्वान, खत्तियानी मरिस्सति;

तरुणी च पिया कञ्ञा, महेसित्तं करिस्सति.

४१.

‘‘‘ओक्काकं तोसयित्वान, वरं कञ्ञा लभिस्सति;

वरं लद्धान सा कञ्ञा, पुत्ते पब्बाजयिस्सति.

४२.

‘‘‘पब्बाजिता च ते सब्बे, गमिस्सन्ति नगुत्तमं;

जातिभेदभया सब्बे, भगिनीहि वसिस्सरे [संवसिस्सरे (सी.)].

४३.

‘‘‘एका च कञ्ञा ब्याधीहि, भविस्सति परिक्खता [पुरक्खता (स्या. क.)];

मा नो जाति पभिज्जीति, निखणिस्सन्ति खत्तिया.

४४.

‘‘‘खत्तियो नीहरित्वान, ताय सद्धिं वसिस्सति;

भविस्सति तदा भेदो, ओक्काककुलसम्भवो.

४५.

‘‘‘तेसं ¶ पजा भविस्सन्ति, कोळिया नाम जातिया;

तत्थ मानुसकं भोगं, अनुभोस्सतिनप्पकं.

४६.

‘‘‘तम्हा काया चवित्वान, देवलोकं गमिस्सति;

तत्रापि पवरं ब्यम्हं, लभिस्सति मनोरमं.

४७.

‘‘‘देवलोका ¶ चवित्वान, सुक्कमूलेन चोदितो;

आगन्त्वान मनुस्सत्तं, सोणो नाम भविस्सति.

४८.

‘‘‘आरद्धवीरियो पहितत्तो, पदहं सत्थु सासने;

सब्बासवे परिञ्ञाय, निब्बायिस्सतिनासवो.

४९.

‘‘‘अनन्तदस्सी भगवा, गोतमो सक्यपुङ्गवो;

विसेसञ्ञू महावीरो, अग्गट्ठाने ठपेस्सति’.

५०.

‘‘वुट्ठम्हि ¶ देवे चतुरङ्गुलम्हि, तिणे अनिलेरितअङ्गणम्हि;

ठत्वान योगस्स पयुत्ततादिनो, ततोत्तरिं पारमता न विज्जति.

५१.

‘‘उत्तमे दमथे दन्तो, चित्तं मे सुपणीहितं;

भारो मे ओहितो सब्बो, निब्बुतोम्हि अनासवो.

५२.

‘‘अङ्गीरसो ¶ महानागो, अभिजातोव केसरी;

भिक्खुसङ्घे निसीदित्वा, एतदग्गे ठपेसि मं.

५३.

‘‘पटिसम्भिदा चतस्सो…पे… कतं बुद्धस्स सासनं’’.

इत्थं सुदं आयस्मा सोणो कोळिविसो [कोळियवेस्सो (सी. स्या.), कोटिकण्णो (क.)] थेरो इमा गाथायो अभासित्थाति.

सोणकोळिविसत्थेरस्सापदानं दुतियं.

३. काळिगोधापुत्तभद्दियत्थेरअपदानं

५४.

‘‘पदुमुत्तरसम्बुद्धं ¶ , मेत्तचित्तं महामुनिं;

उपेति जनता सब्बा, सब्बलोकग्गनायकं.

५५.

‘‘सत्तुकञ्च बद्धकञ्च [वत्थं सेनासनञ्चेव (सी.), सत्तुकञ्च पदकञ्च (सी. अट्ठ.), सत्तुकञ्च पवाकञ्च (स्या.)], आमिसं पानभोजनं;

ददन्ति सत्थुनो सब्बे, पुञ्ञक्खेत्ते अनुत्तरे.

५६.

‘‘अहम्पि ¶ दानं दस्सामि, देवदेवस्स तादिनो;

बुद्धसेट्ठं निमन्तेत्वा, सङ्घम्पि च अनुत्तरं.

५७.

‘‘उय्योजिता मया चेते, निमन्तेसुं तथागतं;

केवलं भिक्खुसङ्घञ्च, पुञ्ञक्खेत्तं अनुत्तरं.

५८.

‘‘सतसहस्सपल्लङ्कं, सोवण्णं गोनकत्थतं;

तूलिकापटलिकाय, खोमकप्पासिकेहि च;

महारहं पञ्ञापयिं, आसनं बुद्धयुत्तकं.

५९.

‘‘पदुमुत्तरो ¶ लोकविदू, देवदेवो नरासभो;

भिक्खुसङ्घपरिब्यूळ्हो, मम द्वारमुपागमि.

६०.

‘‘पच्चुग्गन्त्वान सम्बुद्धं, लोकनाथं यसस्सिनं;

पसन्नचित्तो सुमनो, अभिनामयिं सङ्घरं [सकं घरं (सी.)].

६१.

‘‘भिक्खूनं सतसहस्सं, बुद्धञ्च लोकनायकं;

पसन्नचित्तो सुमनो, परमन्नेन तप्पयिं.

६२.

‘‘पदुमुत्तरो लोकविदू, आहुतीनं पटिग्गहो;

भिक्खुसङ्घे ¶ निसीदित्वा, इमा गाथा अभासथ.

६३.

‘‘‘येनिदं आसनं दिन्नं, सोवण्णं गोनकत्थतं;

तमहं कित्तयिस्सामि, सुणाथ मम भासतो.

६४.

‘‘‘चतुसत्ततिक्खत्तुं ¶ सो, देवरज्जं करिस्सति;

अनुभोस्सति सम्पत्तिं, अच्छराहि पुरक्खतो.

६५.

‘‘‘पदेसरज्जं सहस्सं, वसुधं आवसिस्सति;

एकपञ्ञासक्खत्तुञ्च, चक्कवत्ती भविस्सति.

६६.

‘‘‘सब्बासु भवयोनीसु, उच्चाकुली [उच्चाकुले (क.)] भविस्सति;

सो च पच्छा पब्बजित्वा, सुक्कमूलेन चोदितो;

भद्दियो नाम नामेन, हेस्सति सत्थु सावको.

६७.

‘‘‘विवेकमनुयुत्तोम्हि, पन्तसेननिवासहं;

फलञ्चाधिगतं सब्बं, चत्तक्लेसोम्हि अज्जहं.

६८.

‘‘‘मम सब्बं [कम्मं (?)] अभिञ्ञाय, सब्बञ्ञू लोकनायको;

भिक्खुसङ्घे निसीदित्वा, एतदग्गे ठपेसि मं’.

६९.

‘‘पटिसम्भिदा चतस्सो…पे… कतं बुद्धस्स सासनं’’.

इत्थं ¶ सुदं आयस्मा भद्दियो काळिगोधाय पुत्तो थेरो इमा गाथायो अभासित्थाति.

भद्दियस्स काळिगोधाय पुत्तत्थेरस्सापदानं ततियं.

४. सन्निट्ठापकत्थेरअपदानं

७०.

‘‘अरञ्ञे ¶ ¶ कुटिकं कत्वा, वसामि पब्बतन्तरे;

लाभालाभेन सन्तुट्ठो, यसेन अयसेन च.

७१.

‘‘पदुमुत्तरो लोकविदू, आहुतीनं पटिग्गहो;

वसीसतसहस्सेहि [भिक्खुसतसहस्सेहि (स्या.)], आगच्छि मम सन्तिकं.

७२.

‘‘उपागतं महानागं [महावीरं (सी.)], जलजुत्तमनामकं;

तिणसन्थरं [तिणत्थरं (क.)] पञ्ञापेत्वा, अदासिं सत्थुनो अहं.

७३.

‘‘पसन्नचित्तो सुमनो, आमण्डं पानीयञ्चहं;

अदासिं उजुभूतस्स, विप्पसन्नेन चेतसा.

७४.

‘‘सतसहस्सितो कप्पे [सतसहस्से इतो कप्पे (सी.)], यं दानमददिं तदा;

दुग्गतिं नाभिजानामि, आमण्डस्स इदं फलं.

७५.

‘‘एकतालीसकप्पम्हि, एको आसिं अरिन्दमो;

सत्तरतनसम्पन्नो, चक्कवत्ती महब्बलो.

७६.

‘‘पटिसम्भिदा ¶ चतस्सो…पे… कतं बुद्धस्स सासनं’’.

इत्थं सुदं आयस्मा सन्निट्ठापको [सन्निधापको (सी.)] थेरो इमा गाथायो अभासित्थाति.

सन्निट्ठापकत्थेरस्सापदानं चतुत्थं.

५. पञ्चहत्थियत्थेरअपदानं

७७.

‘‘सुमेधो ¶ नाम सम्बुद्धो, गच्छते अन्तरापणे;

ओक्खित्तचक्खु [खित्तचक्खु (क. सी. क.)] मितभाणी, सतिमा संवुतिन्द्रियो.

७८.

‘‘पञ्च उप्पलहत्थानि, आवेळत्थं अहंसु मे;

तेन बुद्धं अपूजेसिं, पसन्नो सेहि पाणिभि.

७९.

‘‘आरोपिता ¶ च ते पुप्फा, छदनं अस्सु सत्थुनो;

समाधिंसु [संसाविंसु (सी.)] महानागं, सिस्सा आचरियं यथा.

८०.

‘‘तिंसकप्पसहस्सम्हि ¶ , यं पुप्फमभिरोपयिं;

दुग्गतिं नाभिजानामि, बुद्धपूजायिदं फलं.

८१.

‘‘इतो वीसकप्पसते, अहेसुं पञ्च खत्तिया;

हत्थिया नाम नामेन, चक्कवत्ती महब्बला.

८२.

‘‘पटिसम्भिदा चतस्सो…पे… कतं बुद्धस्स सासनं’’.

इत्थं सुदं आयस्मा पञ्चहत्थियो थेरो इमा गाथायो अभासित्थाति.

पञ्चहत्थियत्थेरस्सापदानं पञ्चमं.

६. पदुमच्छदनियत्थेरअपदानं

८३.

‘‘निब्बुते लोकनाथम्हि, विपस्सिम्हग्गपुग्गले;

सुफुल्लपदुमं गय्ह, चितमारोपयिं अहं.

८४.

‘‘आरोपिते ¶ च चितके, वेहासं नभमुग्गमि;

आकासे छदनं [आकासच्छदनं (सी.)] कत्वा, चितकम्हि अधारयि.

८५.

‘‘एकनवुतितो कप्पे, यं पुप्फमभिरोपयिं;

दुग्गतिं नाभिजानामि, बुद्धपूजायिदं फलं.

८६.

‘‘सत्ततालीसितो ¶ कप्पे, पदुमिस्सरनामको;

चातुरन्तो विजितावी, चक्कवत्ती महब्बलो.

८७.

‘‘पटिसम्भिदा चतस्सो…पे… कतं बुद्धस्स सासनं’’.

इत्थं सुदं आयस्मा पदुमच्छदनियो थेरो इमा गाथायो अभासित्थाति;

पदुमच्छदनियत्थेरस्सापदानं छट्ठं.

७. सयनदायकत्थेरअपदानं

८८.

‘‘सिद्धत्थस्स भगवतो, मेत्तचित्तस्स तादिनो;

सयनग्गं मया दिन्नं, दुस्सभण्डेहि [दुस्सभण्डेन (स्या.)] अत्थतं.

८९.

‘‘पटिग्गहेसि ¶ भगवा, कप्पियं सयनासनं;

उट्ठाय सयना [आसना (सी.)] तम्हा, वेहासं उग्गमी जिनो.

९०.

‘‘चतुन्नवुतितो ¶ कप्पे, यं सयनमदासहं;

दुग्गतिं नाभिजानामि, सयनस्स इदं फलं.

९१.

‘‘एकपञ्ञासितो ¶ कप्पे, वरको [वरुणो (सी. स्या.)] देवसव्हयो;

सत्तरतनसम्पन्नो, चक्कवत्ती महब्बलो.

९२.

‘‘पटिसम्भिदा चतस्सो…पे… कतं बुद्धस्स सासनं’’.

इत्थं सुदं आयस्मा सयनदायको थेरो इमा गाथायो अभासित्थाति.

सयनदायकत्थेरस्सापदानं सत्तमं.

८. चङ्कमनदायकत्थेरअपदानं

९३.

‘‘अत्थदस्सिस्स मुनिनो, लोकजेट्ठस्स तादिनो;

इट्ठकाहि चिनित्वान, चङ्कमं कारयिं अहं.

९४.

‘‘उच्चतो पञ्चरतनं, चङ्कमं साधुमापितं;

आयामतो हत्थसतं, भावनीय्यं मनोरमं.

९५.

‘‘पटिग्गहेसि भगवा, अत्थदस्सी नरुत्तमो;

हत्थेन पुलिनं गय्ह, इमा गाथा अभासथ.

९६.

‘‘‘इमिना ¶ पुलिनदानेन, चङ्कमं सुकतेन च;

सत्तरतनसम्पन्नं, पुलिनं अनुभोस्सति.

९७.