📜

नमो तस्स भगवतो अरहतो सम्मासम्बुद्धस्स

खुद्दकनिकाये

बुद्धवंसपाळि

१. रतनचङ्कमनकण्डं

.

ब्रह्मा च लोकाधिपती सहम्पती [सहम्पति (स्या. कं.)], कतञ्जली अनधिवरं अयाचथ;

‘‘सन्तीध सत्ताप्परजक्खजातिका, देसेहि धम्मं अनुकम्पिमं पजं’’.

.

सम्पन्नविज्जाचरणस्स तादिनो, जुतिन्धरस्सन्तिमदेहधारिनो;

तथागतस्सप्पटिपुग्गलस्स, उप्पज्जि कारुञ्ञता सब्बसत्ते.

.

‘‘न हेते जानन्ति सदेवमानुसा, बुद्धो अयं कीदिसको नरुत्तमो;

इद्धिबलं पञ्ञाबलञ्च कीदिसं, बुद्धबलं लोकहितस्स कीदिसं.

.

‘‘न हेते जानन्ति सदेवमानुसा, बुद्धो अयं एदिसको नरुत्तमो;

इद्धिबलं पञ्ञाबलञ्च एदिसं, बुद्धबलं लोकहितस्स एदिसं.

.

‘‘हन्दाहं दस्सयिस्सामि, बुद्धबलमनुत्तरं;

चङ्कमं मापयिस्सामि, नभे रतनमण्डितं’’.

.

भुम्मा महाराजिका तावतिंसा, यामा च देवा तुसिता च निम्मिता;

परनिम्मिता येपि च ब्रह्मकायिका, आनन्दिता विपुलमकंसु घोसं.

.

ओभासिता च पथवी सदेवका, पुथू च लोकन्तरिका असंवुता;

तमो च तिब्बो विहतो तदा अहु, दिस्वान अच्छेरकं पाटिहीरं.

.

सदेवगन्धब्बमनुस्सरक्खसे, आभा उळारा विपुला अजायथ;

इमस्मिं लोके परस्मिञ्चोभयस्मिं [परस्मिं चूभये (स्या. कं.)], अधो च उद्धं तिरियञ्च वित्थतं.

.

सत्तुत्तमो अनधिवरो विनायको, सत्था अहू देवमनुस्सपूजितो;

महानुभावो सतपुञ्ञलक्खणो, दस्सेसि अच्छेरकं पाटिहीरं.

१०.

सो याचितो देववरेन चक्खुमा, अत्थं समेक्खित्वा तदा नरुत्तमो;

चङ्कमं [चङ्कमं तत्थ (सी.)] मापयि लोकनायको, सुनिट्ठितं सब्बरतननिम्मितं.

११.

इद्धी च आदेसनानुसासनी, तिपाटिहीरे भगवा वसी अहु;

चङ्कमं मापयि लोकनायको, सुनिट्ठितं सब्बरतननिम्मितं.

१२.

दससहस्सीलोकधातुया, सिनेरुपब्बतुत्तमे;

थम्भेव दस्सेसि पटिपाटिया, चङ्कमे रतनामये.

१३.

दससहस्सी अतिक्कम्म, चङ्कमं मापयी जिनो;

सब्बसोण्णमया पस्से, चङ्कमे रतनामये.

१४.

तुलासङ्घाटानुवग्गा, सोवण्णफलकत्थता;

वेदिका सब्बसोवण्णा, दुभतो पस्सेसु निम्मिता.

१५.

मणिमुत्तावालुकाकिण्णा, निम्मितो रतनामयो;

ओभासेति दिसा सब्बा, सतरंसीव उग्गतो.

१६.

तस्मिं चङ्कमने धीरो, द्वत्तिंसवरलक्खणो;

विरोचमानो सम्बुद्धो, चङ्कमे चङ्कमी जिनो.

१७.

दिब्बं मन्दारवं पुप्फं, पदुमं पारिछत्तकं;

चङ्कमने ओकिरन्ति, सब्बे देवा समागता.

१८.

पस्सन्ति तं देवसङ्घा, दससहस्सी पमोदिता;

नमस्समाना निपतन्ति, तुट्ठहट्ठा पमोदिता.

१९.

तावतिंसा च यामा च, तुसिता चापि देवता;

निम्मानरतिनो देवा, ये देवा वसवत्तिनो;

उदग्गचित्ता सुमना, पस्सन्ति लोकनायकं.

२०.

सदेवगन्धब्बमनुस्सरक्खसा, नागा सुपण्णा अथ वापि किन्नरा;

पस्सन्ति तं लोकहितानुकम्पकं, नभेव अच्चुग्गतचन्दमण्डलं.

२१.

आभस्सरा सुभकिण्हा, वेहप्फला अकनिट्ठा च देवता;

सुसुद्धसुक्कवत्थवसना, तिट्ठन्ति पञ्जलीकता.

२२.

मुञ्चन्ति पुप्फं पन पञ्चवण्णिकं, मन्दारवं चन्दनचुण्णमिस्सितं;

भमेन्ति चेलानि च अम्बरे तदा, ‘‘अहो जिनो लोकहितानुकम्पको.

२३.

‘‘तुवं सत्था च केतू च, धजो यूपो च पाणिनं;

परायनो पतिट्ठा च, दीपो च द्विपदुत्तमो [दिपदुत्तमो (सी. स्या.)].

२४.

‘‘दससहस्सीलोकधातुया, देवतायो महिद्धिका;

परिवारेत्वा नमस्सन्ति, तुट्ठहट्ठा पमोदिता.

२५.

‘‘देवता देवकञ्ञा च, पसन्ना तुट्ठमानसा;

पञ्चवण्णिकपुप्फेहि, पूजयन्ति नरासभं.

२६.

‘‘पस्सन्ति तं देवसङ्घा, पसन्ना तुट्ठमानसा;

पञ्चवण्णिकपुप्फेहि, पूजयन्ति नरासभं.

२७.

‘‘अहो अच्छरियं लोके, अब्भुतं लोमहंसनं;

न मेदिसं भूतपुब्बं, अच्छेरं लोमहंसनं’’.

२८.

सकसकम्हि भवने, निसीदित्वान देवता;

हसन्ति ता महाहसितं, दिस्वानच्छेरकं नभे.

२९.

आकासट्ठा च भूमट्ठा, तिणपन्थनिवासिनो;

कतञ्जली नमस्सन्ति, तुट्ठहट्ठा पमोदिता.

३०.

येपि दीघायुका नागा, पुञ्ञवन्तो महिद्धिका;

पमोदिता नमस्सन्ति, पूजयन्ति नरुत्तमं.

३१.

सङ्गीतियो पवत्तेन्ति, अम्बरे अनिलञ्जसे;

चम्मनद्धानि वादेन्ति, दिस्वानच्छेरकं नभे.

३२.

सङ्खा च पणवा चेव, अथोपि डिण्डिमा [डेण्डिमा (सी.)] बहू;

अन्तलिक्खस्मिं वज्जन्ति, दिस्वानच्छेरकं नभे.

३३.

अब्भुतो वत नो अज्ज, उप्पज्जि लोमहंसनो;

धुवमत्थसिद्धिं लभाम, खणो नो पटिपादितो.

३४.

बुद्धोति तेसं सुत्वान, पीति उप्पज्जि तावदे;

बुद्धो बुद्धोति कथयन्ता, तिट्ठन्ति पञ्जलीकता.

३५.

हिङ्कारा साधुकारा च [हिङ्कारं साधुकारञ्च (सी. स्या.)], उक्कुट्ठि सम्पहंसनं [सम्पसादनं (सी.), सम्पनादनं (स्या.)];

पजा च विविधा गगने, वत्तेन्ति पञ्जलीकता.

३६.

गायन्ति सेळेन्ति च वादयन्ति च, भुजानि पोथेन्ति च नच्चयन्ति च;

मुञ्चन्ति पुप्फं पन पञ्चवण्णिकं, मन्दारवं चन्दनचुण्णमिस्सितं.

३७.

‘‘यथा तुय्हं महावीर, पादेसु चक्कलक्खणं;

धजवजिरपटाका, वड्ढमानङ्कुसाचितं.

३८.

‘‘रूपे सीले समाधिम्हि, पञ्ञाय च असादिसो;

विमुत्तिया असमसमो, धम्मचक्कप्पवत्तने.

३९.

‘‘दसनागबलं काये, तुय्हं पाकतिकं बलं;

इद्धिबलेन असमो, धम्मचक्कप्पवत्तने.

४०.

‘‘एवं सब्बगुणूपेतं, सब्बङ्गसमुपागतं;

महामुनिं कारुणिकं, लोकनाथं नमस्सथ.

४१.

‘‘अभिवादनं थोमनञ्च, वन्दनञ्च पसंसनं;

नमस्सनञ्च पूजञ्च, सब्बं अरहसी तुवं.

४२.

‘‘ये केचि लोके वन्दनेय्या, वन्दनं अरहन्ति ये;

सब्बसेट्ठो महावीर, सदिसो ते न विज्जति.

४३.

‘‘सारिपुत्तो महापञ्ञो, समाधिज्झानकोविदो;

गिज्झकूटे ठितोयेव, पस्सति लोकनायकं.

४४.

‘‘सुफुल्लं सालराजंव, चन्दंव गगने यथा;

मज्झन्हिकेव [मज्झन्तिकेव (सब्बत्थ)] सूरियं, ओलोकेसि नरासभं.

४५.

‘‘जलन्तं दीपरुक्खंव, तरुणसूरियंव उग्गतं;

ब्यामप्पभानुरञ्जितं, धीरं पस्सति लोकनायकं.

४६.

‘‘पञ्चन्नं भिक्खुसतानं, कतकिच्चान तादिनं;

खीणासवानं विमलानं, खणेन सन्निपातयि.

४७.

‘‘लोकप्पसादनं नाम, पाटिहीरं निदस्सयि;

अम्हेपि तत्थ गन्त्वान, वन्दिस्साम मयं जिनं.

४८.

‘‘एथ सब्बे गमिस्साम, पुच्छिस्साम मयं जिनं;

कङ्खं विनोदयिस्साम, पस्सित्वा लोकनायकं’’.

४९.

साधूति ते पटिस्सुत्वा, निपका संवुतिन्द्रिया;

पत्तचीवरमादाय, तरमाना उपागमुं.

५०.

खीणासवेहि विमलेहि, दन्तेहि उत्तमे दमे;

सारिपुत्तो महापञ्ञो, इद्धिया उपसङ्कमि.

५१.

तेहि भिक्खूहि परिवुतो, सारिपुत्तो महागणी;

लळन्तो देवोव गगने, इद्धिया उपसङ्कमि.

५२.

उक्कासितञ्च खिपितं [उक्कासितञ्च खिपितञ्च (स्या. अट्ठ.)], अज्झुपेक्खिय सुब्बता;

सगारवा सप्पतिस्सा, सम्बुद्धं उपसङ्कमुं.

५३.

उपसङ्कमित्वा पस्सन्ति, सयम्भुं लोकनायकं;

नभे अच्चुग्गतं धीरं, चन्दंव गगने यथा.

५४.

जलन्तं दीपरुक्खंव, विज्जुंव गगने यथा;

मज्झन्हिकेव सूरियं, पस्सन्ति लोकनायकं.

५५.

पञ्चभिक्खुसता सब्बे, पस्सन्ति लोकनायकं;

रहदमिव विप्पसन्नं, सुफुल्लं पदुमं यथा.

५६.

अञ्जलिं पग्गहेत्वान, तुट्ठहट्ठा पमोदिता;

नमस्समाना निपतन्ति, सत्थुनो चक्कलक्खणे.

५७.

सारिपुत्तो महापञ्ञो, कोरण्डसमसादिसो;

समाधिज्झानकुसलो, वन्दते लोकनायकं.

५८.

गज्जिता कालमेघोव, नीलुप्पलसमसादिसो;

इद्धिबलेन असमो, मोग्गल्लानो महिद्धिको.

५९.

महाकस्सपोपि च थेरो, उत्तत्तकनकसन्निभो;

धुतगुणे अग्गनिक्खित्तो, थोमितो सत्थुवण्णितो.

६०.

दिब्बचक्खूनं यो अग्गो, अनुरुद्धो महागणी;

ञातिसेट्ठो भगवतो, अविदूरेव तिट्ठति.

६१.

आपत्तिअनापत्तिया, सतेकिच्छाय कोविदो;

विनये अग्गनिक्खित्तो, उपालि सत्थुवण्णितो.

६२.

सुखुमनिपुणत्थपटिविद्धो, कथिकानं पवरो गणी;

इसि मन्तानिया पुत्तो, पुण्णो नामाति विस्सुतो.

६३.

एतेसं चित्तमञ्ञाय, ओपम्मकुसलो मुनि;

कङ्खच्छेदो महावीरो, कथेसि अत्तनो गुणं.

६४.

‘‘चत्तारो ते असङ्खेय्या, कोटि येसं न नायति;

सत्तकायो च आकासो, चक्कवाळा चनन्तका;

बुद्धञाणं अप्पमेय्यं, न सक्का एते विजानितुं.

६५.

‘‘किमेतं अच्छरियं लोके, यं मे इद्धिविकुब्बनं;

अञ्ञे बहू अच्छरिया, अब्भुता लोमहंसना.

६६.

‘‘यदाहं तुसिते काये, सन्तुसितो नामहं तदा;

दससहस्सी समागम्म, याचन्ति पञ्जली ममं.

६७.

‘‘‘कालो खो ते [कालो देव (सी.), कालोयं ते (स्या. क.)] महावीर, उप्पज्ज मातुकुच्छियं;

सदेवकं तारयन्तो, बुज्झस्सु अमतं पदं’.

६८.

‘‘तुसिता काया चवित्वान, यदा ओक्कमि कुच्छियं;

दससहस्सीलोकधातु, कम्पित्थ धरणी तदा.

६९.

‘‘यदाहं मातुकुच्छितो, सम्पजानोव निक्खमिं;

साधुकारं पवत्तेन्ति, दससहस्सी पकम्पथ.

७०.

‘‘ओक्कन्तिं मे समो नत्थि, जातितो अभिनिक्खमे;

सम्बोधियं अहं सेट्ठो, धम्मचक्कप्पवत्तने.

७१.

‘‘अहो अच्छरियं लोके, बुद्धानं गुणमहन्तता;

दससहस्सीलोकधातु, छप्पकारं पकम्पथ;

ओभासो च महा आसि, अच्छेरं लोमहंसनं’’.

७२.

भगवा तम्हि [भगवा च तम्हि (सी. स्या. क.)] समये, लोकजेट्ठो नरासभो;

सदेवकं दस्सयन्तो, इद्धिया चङ्कमी जिनो.

७३.

चङ्कमे चङ्कमन्तोव, कथेसि लोकनायको;

अन्तरा न निवत्तेति, चतुहत्थे चङ्कमे यथा.

७४.

सारिपुत्तो महापञ्ञो, समाधिज्झानकोविदो;

पञ्ञाय पारमिप्पत्तो, पुच्छति लोकनायकं.

७५.

‘‘कीदिसो ते महावीर, अभिनीहारो नरुत्तम;

कम्हि काले तया धीर, पत्थिता बोधिमुत्तमा.

७६.

‘‘दानं सीलञ्च नेक्खम्मं, पञ्ञावीरियञ्च कीदिसं;

खन्तिसच्चमधिट्ठानं, मेत्तुपेक्खा च कीदिसा.

७७.

‘‘दस पारमी तया धीर, कीदिसी लोकनायक;

कथं उपपारमी पुण्णा, परमत्थपारमी कथं’’.

७८.

तस्स पुट्ठो वियाकासि, करवीकमधुरगिरो;

निब्बापयन्तो हदयं, हासयन्तो सदेवकं.

७९.

अतीतबुद्धानं जिनानं देसितं, निकीलितं [निकीळितं (क.)] बुद्धपरम्परागतं;

पुब्बेनिवासानुगताय बुद्धिया, पकासयी लोकहितं सदेवके.

८०.

‘‘पीतिपामोज्जजननं, सोकसल्लविनोदनं;

सब्बसम्पत्तिपटिलाभं, चित्तीकत्वा सुणाथ मे.

८१.

‘‘मदनिम्मदनं सोकनुदं, संसारपरिमोचनं;

सब्बदुक्खक्खयं मग्गं, सक्कच्चं पटिपज्जथा’’ति.

रतनचङ्कमनकण्डो निट्ठितो.

२. सुमेधपत्थनाकथा

.

कप्पे च सतसहस्से, चतुरो च असङ्खिये;

अमरं नाम नगरं, दस्सनेय्यं मनोरमं.

.

दसहि सद्देहि अविवित्तं, अन्नपानसमायुतं;

हत्थिसद्दं अस्ससद्दं, भेरिसङ्खरथानि च;

खादथ पिवथ चेव, अन्नपानेन घोसितं.

.

नगरं सब्बङ्गसम्पन्नं, सब्बकम्ममुपागतं;

सत्तरतनसम्पन्नं, नानाजनसमाकुलं;

समिद्धं देवनगरंव, आवासं पुञ्ञकम्मिनं.

.

नगरे अमरवतिया, सुमेधो नाम ब्राह्मणो;

अनेककोटिसन्निचयो, पहूतधनधञ्ञवा.

.

अज्झायको मन्तधरो, तिण्णं वेदान पारगू;

लक्खणे इतिहासे च, सधम्मे पारमिं गतो.

.

रहोगतो निसीदित्वा, एवं चिन्तेसहं तदा;

‘‘दुक्खो पुनब्भवो नाम, सरीरस्स च भेदनं.

.

‘‘जातिधम्मो जराधम्मो, ब्याधिधम्मो सहं [चहं (सी. स्या.)] तदा;

अजरं अमतं खेमं, परियेसिस्सामि निब्बुतिं.

.

‘‘यंनूनिमं पूतिकायं, नानाकुणपपूरितं;

छड्डयित्वान गच्छेय्यं, अनपेक्खो अनत्थिको.

.

‘‘अत्थि हेहिति सो मग्गो, न सो सक्का न हेतुये;

परियेसिस्सामि तं मग्गं, भवतो परिमुत्तिया.

१०.

‘‘यथापि दुक्खे विज्जन्ते, सुखं नामपि विज्जति;

एवं भवे विज्जमाने, विभवोपि इच्छितब्बको.

११.

‘‘यथापि उण्हे विज्जन्ते, अपरं विज्जति सीतलं;

एवं तिविधग्गि विज्जन्ते, निब्बानं इच्छितब्बकं.

१२.

‘‘यथापि पापे विज्जन्ते, कल्याणमपि विज्जति;

एवमेव जाति विज्जन्ते, अजातिपिच्छितब्बकं.

१३.

‘‘यथा गूथगतो पुरिसो, तळाकं दिस्वान पूरितं;

न गवेसति तं तळाकं, न दोसो तळाकस्स सो.

१४.

‘‘एवं किलेसमलधोव, विज्जन्ते अमतन्तळे;

न गवेसति तं तळाकं, न दोसो अमतन्तळे.

१५.

‘‘यथा अरीहि परिरुद्धो, विज्जन्ते गमनम्पथे;

न पलायति सो पुरिसो, न दोसो अञ्जसस्स सो.

१६.

‘‘एवं किलेसपरिरुद्धो, विज्जमाने सिवे पथे;

न गवेसति तं मग्गं, न दोसो सिवमञ्जसे.

१७.

‘‘यथापि ब्याधितो पुरिसो, विज्जमाने तिकिच्छके;

न तिकिच्छापेति तं ब्याधिं, न दोसो सो तिकिच्छके.

१८.

‘‘एवं किलेसब्याधीहि, दुक्खितो परिपीळितो;

न गवेसति तं आचरियं, न दोसो सो विनायके.

१९.

‘‘यथापि कुणपं पुरिसो, कण्ठे बन्धं जिगुच्छिय;

मोचयित्वान गच्छेय्य, सुखी सेरी सयंवसी.

२०.

‘‘तथेविमं पूतिकायं, नानाकुणपसञ्चयं;

छड्डयित्वान गच्छेय्यं, अनपेक्खो अनत्थिको.

२१.

‘‘यथा उच्चारट्ठानम्हि, करीसं नरनारियो;

छड्डयित्वान गच्छन्ति, अनपेक्खा अनत्थिका.

२२.

‘‘एवमेवाहं इमं कायं, नानाकुणपपूरितं;

छड्डयित्वान गच्छिस्सं, वच्चं कत्वा यथा कुटिं.

२३.

‘‘यथापि जज्जरं नावं, पलुग्गं उदगाहिनिं [उदकगाहिणिं (सी.), उदकगाहिनिं (स्या.)];

सामी छड्डेत्वा गच्छन्ति, अनपेक्खा अनत्थिका.

२४.

‘‘एवमेवाहं इमं कायं, नवच्छिद्दं धुवस्सवं;

छड्डयित्वान गच्छिस्सं, जिण्णनावंव सामिका.

२५.

‘‘यथापि पुरिसो चोरेहि, गच्छन्तो भण्डमादिय;

भण्डच्छेदभयं दिस्वा, छड्डयित्वान गच्छति.

२६.

‘‘एवमेव अयं कायो, महाचोरसमो विय;

पहायिमं गमिस्सामि, कुसलच्छेदना भया’’.

२७.

एवाहं चिन्तयित्वान, नेककोटिसतं धनं;

नाथानाथानं दत्वान, हिमवन्तमुपागमिं.

२८.

हिमवन्तस्साविदूरे, धम्मिको नाम पब्बतो;

अस्समो सुकतो मय्हं, पण्णसाला सुमापिता.

२९.

चङ्कमं तत्थ मापेसिं, पञ्चदोसविवज्जितं;

अट्ठगुणसमूपेतं, अभिञ्ञाबलमाहरिं.

३०.

साटकं पजहिं तत्थ, नवदोसमुपागतं;

वाकचीरं निवासेसिं, द्वादसगुणमुपागतं.

३१.

अट्ठदोससमाकिण्णं, पजहिं पण्णसालकं;

उपागमिं रुक्खमूलं, गुणे दसहुपागतं.

३२.

वापितं रोपितं धञ्ञं, पजहिं निरवसेसतो;

अनेकगुणसम्पन्नं, पवत्तफलमादियिं.

३३.

तत्थप्पधानं पदहिं, निसज्जट्ठानचङ्कमे;

अब्भन्तरम्हि सत्ताहे, अभिञ्ञाबलपापुणिं.

३४.

एवं मे सिद्धिप्पत्तस्स, वसीभूतस्स सासने;

दीपङ्करो नाम जिनो, उप्पज्जि लोकनायको.

३५.

उप्पज्जन्ते च जायन्ते, बुज्झन्ते धम्मदेसने;

चतुरो निमित्ते नाद्दसं, झानरतिसमप्पितो.

३६.

पच्चन्तदेसविसये, निमन्तेत्वा तथागतं;

तस्स आगमनं मग्गं, सोधेन्ति तुट्ठमानसा.

३७.

अहं तेन समयेन, निक्खमित्वा सकस्समा;

धुनन्तो वाकचीरानि, गच्छामि अम्बरे तदा.

३८.

वेदजातं जनं दिस्वा, तुट्ठहट्ठं पमोदितं;

ओरोहित्वान गगना, मनुस्से पुच्छि तावदे.

३९.

‘‘तुट्ठहट्ठो पमुदितो, वेदजातो महाजनो;

कस्स सोधीयति मग्गो, अञ्जसं वटुमायनं’’.

४०.

ते मे पुट्ठा वियाकंसु, ‘‘बुद्धो लोके अनुत्तरो;

दीपङ्करो नाम जिनो, उप्पज्जि लोकनायको;

तस्स सोधीयति मग्गो, अञ्जसं वटुमायनं’’.

४१.

बुद्धोतिवचनं [बुद्धोति मम (सी. स्या. क.)] सुत्वान, पीति उप्पज्जि तावदे;

बुद्धो बुद्धोति कथयन्तो, सोमनस्सं पवेदयिं.

४२.

तत्थ ठत्वा विचिन्तेसिं, तुट्ठो संविग्गमानसो;

‘‘इध बीजानि रोपिस्सं, खणो वे मा उपच्चगा.

४३.

‘‘यदि बुद्धस्स सोधेथ, एकोकासं ददाथ मे;

अहम्पि सोधयिस्सामि, अञ्जसं वटुमायनं’’.

४४.

अदंसु ते ममोकासं, सोधेतुं अञ्जसं तदा;

बुद्धो बुद्धोति चिन्तेन्तो, मग्गं सोधेमहं तदा.

४५.

अनिट्ठिते ममोकासे, दीपङ्करो महामुनि;

चतूहि सतसहस्सेहि, छळभिञ्ञेहि तादिहि;

खीणासवेहि विमलेहि, पटिपज्जि अञ्जसं जिनो.

४६.

पच्चुग्गमना वत्तन्ति, वज्जन्ति भेरियो बहू;

आमोदिता नरमरू, साधुकारं पवत्तयुं.

४७.

देवा मनुस्से पस्सन्ति, मनुस्सापि च देवता;

उभोपि ते पञ्जलिका, अनुयन्ति तथागतं.

४८.

देवा दिब्बेहि तुरियेहि, मनुस्सा मानुसेहि च [मानुस्सकेहि च मानुसकेहि च (स्या. क.)];

उभोपि ते वज्जयन्ता, अनुयन्ति तथागतं.

४९.

दिब्बं मन्दारवं पुप्फं, पदुमं पारिछत्तकं;

दिसोदिसं ओकिरन्ति, आकासनभगता मरू.

५०.

दिब्बं चन्दनचुण्णञ्च, वरगन्धञ्च केवलं;

दिसोदिसं ओकिरन्ति, आकासनभगता [आकासे नभगा (स्या.)] मरू.

५१.

चम्पकं सरलं नीपं, नागपुन्नागकेतकं;

दिसोदिसं उक्खिपन्ति, भूमितलगता नरा.

५२.

केसे मुञ्चित्वाहं तत्थ, वाकचीरञ्च चम्मकं;

कलले पत्थरित्वान, अवकुज्जो निपज्जहं.

५३.

‘‘अक्कमित्वान मं बुद्धो, सह सिस्सेहि गच्छतु;

मा नं कलले अक्कमित्थ, हिताय मे भविस्सति’’.

५४.

पथवियं निपन्नस्स, एवं मे आसि चेतसो;

‘‘इच्छमानो अहं अज्ज, किलेसे झापये मम.

५५.

‘‘किं मे अञ्ञातवेसेन, धम्मं सच्छिकतेनिध;

सब्बञ्ञुतं पापुणित्वा, बुद्धो हेस्सं सदेवके.

५६.

‘‘किं मे एकेन तिण्णेन, पुरिसेन थामदस्सिना;

सब्बञ्ञुतं पापुणित्वा, सन्तारेस्सं सदेवकं.

५७.

‘‘इमिना मे अधिकारेन, कतेन पुरिसुत्तमे;

सब्बञ्ञुतं पापुणित्वा, तारेमि जनतं बहुं.

५८.

‘‘संसारसोतं छिन्दित्वा, विद्धंसेत्वा तयो भवे;

धम्मनावं समारुय्ह, सन्तारेस्सं सदेवकं’’.

५९.

मनुस्सत्तं लिङ्गसम्पत्ति, हेतु सत्थारदस्सनं;

पब्बज्जा गुणसम्पत्ति, अधिकारो च छन्दता;

अट्ठधम्मसमोधाना, अभिनीहारो समिज्झति.

६०.

दीपङ्करो लोकविदू, आहुतीनं पटिग्गहो;

उस्सीसके मं ठत्वान, इदं वचनमब्रवि.

६१.

‘‘पस्सथ इमं तापसं, जटिलं उग्गतापनं;

अपरिमेय्यितो कप्पे, बुद्धो लोके भविस्सति.

६२.

‘‘अहु कपिलव्हया रम्मा, निक्खमित्वा तथागतो;

पधानं पदहित्वान, कत्वा दुक्करकारिकं.

६३.

‘‘अजपालरुक्खमूलस्मिं, निसीदित्वा तथागतो;

तत्थ पायासं पग्गय्ह, नेरञ्जरमुपेहिति.

६४.

‘‘नेरञ्जराय तीरम्हि, पायासं अद सो जिनो;

पटियत्तवरमग्गेन, बोधिमूलमुपेहिति.

६५.

‘‘ततो पदक्खिणं कत्वा, बोधिमण्डं अनुत्तरो [अनुत्तरं (स्या. कं.)];

अस्सत्थरुक्खमूलम्हि, बुज्झिस्सति महायसो.

६६.

‘‘इमस्स जनिका माता, माया नाम भविस्सति;

पिता सुद्धोदनो नाम, अयं हेस्सति गोतमो.

६७.

‘‘अनासवा वीतरागा, सन्तचित्ता समाहिता;

कोलितो उपतिस्सो च, अग्गा हेस्सन्ति सावका;

आनन्दो नामुपट्ठाको, उपट्ठिस्सतिमं [उपट्ठिस्सति तं (सी.)] जिनं.

६८.

‘‘खेमा उप्पलवण्णा च, अग्गा हेस्सन्ति साविका;

अनासवा वीतरागा, सन्तचित्ता समाहिता;

बोधि तस्स भगवतो, अस्सत्थोति पवुच्चति.

६९.

‘‘चित्तो च हत्थाळवको [हत्थालवको (सी.)], अग्गा हेस्सन्तुपट्ठका;

उत्तरा नन्दमाता च, अग्गा हेस्सन्तुपट्ठिका’’.

७०.

इदं सुत्वान वचनं, असमस्स महेसिनो;

आमोदिता नरमरू, बुद्धबीजं किर [बुद्धबीजङ्कुरो (सी. स्या.)] अयं.

७१.

उक्कुट्ठिसद्दा वत्तन्ति, अप्फोटेन्ति [अप्फोठेन्ति (सी.)] हसन्ति च;

कतञ्जली नमस्सन्ति, दससहस्सी सदेवका.

७२.

‘‘यदिमस्स लोकनाथस्स, विरज्झिस्साम सासनं;

अनागतम्हि अद्धाने, हेस्साम सम्मुखा इमं.

७३.

‘‘यथा मनुस्सा नदिं तरन्ता, पटितित्थं विरज्झिय;

हेट्ठातित्थे गहेत्वान, उत्तरन्ति महानदिं.

७४.

‘‘एवमेव मयं सब्बे, यदि मुञ्चामिमं जिनं;

अनागतम्हि अद्धाने, हेस्साम सम्मुखा इमं’’.

७५.

दीपङ्करो लोकविदू, आहुतीनं पटिग्गहो;

मम कम्मं पकित्तेत्वा, दक्खिणं पादमुद्धरि.

७६.

ये तत्थासुं जिनपुत्ता, पदक्खिणमकंसु [सब्बे पदक्खिणमकंसु (स्या. क.)] मं;

देवा मनुस्सा असुरा च, अभिवादेत्वान पक्कमुं.

७७.

दस्सनं मे अतिक्कन्ते, ससङ्घे लोकनायके;

सयना वुट्ठहित्वान, पल्लङ्कं आभुजिं तदा.

७८.

सुखेन सुखितो होमि, पामोज्जेन पमोदितो;

पीतिया च अभिस्सन्नो, पल्लङ्कं आभुजिं तदा.

७९.

पल्लङ्केन निसीदित्वा, एवं चिन्तेसहं तदा;

‘‘वसीभूतो अहं झाने, अभिञ्ञासु पारमिंगतो [अभिञ्ञापारमिं गतो (सी.)].

८०.

‘‘सहस्सियम्हि लोकम्हि, इसयो नत्थि मे समा;

असमो इद्धिधम्मेसु, अलभिं ईदिसं सुखं.

८१.

‘‘पल्लङ्काभुजने मय्हं, दससहस्साधिवासिनो;

महानादं पवत्तेसुं, ‘धुवं बुद्धो भविस्ससि.

८२.

‘‘‘या पुब्बे बोधिसत्तानं, पल्लङ्कवरमाभुजे;

निमित्तानि पदिस्सन्ति, तानि अज्ज पदिस्सरे.

८३.

‘‘‘सीतं ब्यपगतं होति, उण्हञ्च उपसम्मति;

तानि अज्ज पदिस्सन्ति, धुवं बुद्धो भविस्ससि.

८४.

‘‘‘दससहस्सी लोकधातू, निस्सद्दा होन्ति निराकुला;

तानि अज्ज पदिस्सन्ति, धुवं बुद्धो भविस्ससि.

८५.

‘‘‘महावाता न वायन्ति, न सन्दन्ति सवन्तियो;

तानि अज्ज पदिस्सन्ति, धुवं बुद्धो भविस्ससि.

८६.

‘‘‘थलजा दकजा पुप्फा, सब्बे पुप्फन्ति तावदे;

तेपज्ज पुप्फिता [पुप्फितानि (अट्ठ.)] सब्बे, धुवं बुद्धो भविस्ससि.

८७.

‘‘‘लता वा यदि वा रुक्खा, फलभारा होन्ति तावदे;

तेपज्ज फलिता सब्बे, धुवं बुद्धो भविस्ससि.

८८.

‘‘‘आकासट्ठा च भूमट्ठा, रतना जोतन्ति तावदे;

तेपज्ज रतना जोतन्ति, धुवं बुद्धो भविस्ससि.

८९.

‘‘‘मानुस्सका च दिब्बा च, तुरिया वज्जन्ति तावदे;

तेपज्जुभो अभिरवन्ति, धुवं बुद्धो भविस्ससि.

९०.

‘‘‘विचित्रपुप्फा गगना, अभिवस्सन्ति तावदे;

तेपि अज्ज पवस्सन्ति, धुवं बुद्धो भविस्ससि.

९१.

‘‘‘महासमुद्दो आभुजति, दससहस्सी पकम्पति;

तेपज्जुभो अभिरवन्ति, धुवं बुद्धो भविस्ससि.

९२.

‘‘‘निरयेपि दससहस्से, अग्गी निब्बन्ति तावदे;

तेपज्ज निब्बुता अग्गी, धुवं बुद्धो भविस्ससि.

९३.

‘‘‘विमलो होति सूरियो, सब्बा दिस्सन्ति तारका;

तेपि अज्ज पदिस्सन्ति, धुवं बुद्धो भविस्ससि.

९४.

‘‘‘अनोवट्ठेन [अनोवुट्ठेन (स्या. क.)] उदकं, महिया उब्भिज्जि तावदे;

तम्पज्जुब्भिज्जते महिया, धुवं बुद्धो भविस्ससि.

९५.

‘‘‘तारागणा विरोचन्ति, नक्खत्ता गगनमण्डले;

विसाखा चन्दिमा युत्ता, धुवं बुद्धो भविस्ससि.

९६.

‘‘‘बिलासया दरीसया, निक्खमन्ति सकासया;

तेपज्ज आसया छुद्धा, धुवं बुद्धो भविस्ससि.

९७.

‘‘‘न होन्ति अरती सत्तानं, सन्तुट्ठा होन्ति तावदे;

तेपज्ज सब्बे सन्तुट्ठा, धुवं बुद्धो भविस्ससि.

९८.

‘‘‘रोगा तदुपसम्मन्ति, जिघच्छा च विनस्सति;

तानि अज्ज पदिस्सन्ति, धुवं बुद्धो भविस्ससि.

९९.

‘‘‘रागो तदा तनु होति, दोसो मोहो विनस्सति;

तेपज्ज विगता सब्बे, धुवं बुद्धो भविस्ससि.

१००.

‘‘‘भयं तदा न भवति, अज्जपेतं पदिस्सति;

तेन लिङ्गेन जानाम, धुवं बुद्धो भविस्ससि.

१०१.

‘‘‘रजोनुद्धंसति उद्धं, अज्जपेतं पदिस्सति;

तेन लिङ्गेन जानाम, धुवं बुद्धो भविस्ससि.

१०२.

‘‘‘अनिट्ठगन्धो पक्कमति, दिब्बगन्धो पवायति;

सोपज्ज वायति गन्धो, धुवं बुद्धो भविस्ससि.

१०३.

‘‘‘सब्बे देवा पदिस्सन्ति, ठपयित्वा अरूपिनो;

तेपज्ज सब्बे दिस्सन्ति, धुवं बुद्धो भविस्ससि.

१०४.

‘‘‘यावता निरया नाम, सब्बे दिस्सन्ति तावदे;

तेपज्ज सब्बे दिस्सन्ति, धुवं बुद्धो भविस्ससि.

१०५.

‘‘‘कुट्टा [कुड्डा (सी.)] कवाटा सेला च, न होन्तावरणा तदा;

आकासभूता तेपज्ज, धुवं बुद्धो भविस्ससि.

१०६.

‘‘‘चुती च उपपत्ति च, खणे तस्मिं न विज्जति;

तानिपज्ज पदिस्सन्ति, धुवं बुद्धो भविस्ससि.

१०७.

‘‘‘दळ्हं पग्गण्ह वीरियं, मा निवत्त अभिक्कम;

मयम्पेतं विजानाम, धुवं बुद्धो भविस्ससि’’’.

१०८.

बुद्धस्स वचनं सुत्वा, दससहस्सीनचूभयं;

तुट्ठहट्ठो पमोदितो, एवं चिन्तेसहं तदा.

१०९.

‘‘अद्वेज्झवचना बुद्धा, अमोघवचना जिना;

वितथं नत्थि बुद्धानं, धुवं बुद्धो भवामहं.

११०.

‘‘यथा खित्तं नभे लेड्डु, धुवं पतति भूमियं;

तथेव बुद्धसेट्ठानं, वचनं धुवसस्सतं;

वितथं नत्थि बुद्धानं, धुवं बुद्धो भवामहं.

१११.

‘‘यथापि सब्बसत्तानं, मरणं धुवसस्सतं;

तथेव बुद्धसेट्ठानं, वचनं धुवसस्सतं;

वितथं नत्थि बुद्धानं, धुवं बुद्धो भवामहं.

११२.

‘‘यथा रत्तिक्खये पत्ते, सूरियुग्गमनं धुवं;

तथेव बुद्धसेट्ठानं, वचनं धुवसस्सतं;

वितथं नत्थि बुद्धानं, धुवं बुद्धो भवामहं.

११३.

‘‘यथा निक्खन्तसयनस्स, सीहस्स नदनं धुवं;

तथेव बुद्धसेट्ठानं, वचनं धुवसस्सतं;

वितथं नत्थि बुद्धानं, धुवं बुद्धो भवामहं.

११४.

‘‘यथा आपन्नसत्तानं, भारमोरोपनं धुवं;

तथेव बुद्धसेट्ठानं, वचनं धुवसस्सतं;

वितथं नत्थि बुद्धानं, धुवं बुद्धो भवामहं.

११५.

‘‘हन्द बुद्धकरे धम्मे, विचिनामि इतो चितो;

उद्धं अधो दस दिसा, यावता धम्मधातुया’’.

११६.

विचिनन्तो तदा दक्खिं, पठमं दानपारमिं;

पुब्बकेहि महेसीहि, अनुचिण्णं महापथं.

११७.

‘‘इमं त्वं पठमं ताव, दळ्हं कत्वा समादिय;

दानपारमितं गच्छ, यदि बोधिं पत्तुमिच्छसि.

११८.

‘‘यथापि कुम्भो सम्पुण्णो, यस्स कस्सचि अधो कतो;

वमते वुदकं निस्सेसं, न तत्थ परिरक्खति.

११९.

‘‘तथेव याचके दिस्वा, हीनमुक्कट्ठमज्झिमे;

ददाहि दानं निस्सेसं, कुम्भो विय अधो कतो.

१२०.

‘‘नहेते एत्तकायेव, बुद्धधम्मा भविस्सरे;

अञ्ञेपि विचिनिस्सामि, ये धम्मा बोधिपाचना’’.

१२१.

विचिनन्तो तदा दक्खिं, दुतियं सीलपारमिं;

पुब्बकेहि महेसीहि, आसेवितनिसेवितं.

१२२.

‘‘इमं त्वं दुतियं ताव, दळ्हं कत्वा समादिय;

सीलपारमितं गच्छ, यदि बोधिं पत्तुमिच्छसि.

१२३.

‘‘यथापि चमरी वालं, किस्मिञ्चि पटिलग्गितं;

उपेति मरणं तत्थ, न विकोपेति वालधिं.

१२४.

‘‘तथेव त्वं चतूसु भूमीसु, सीलानि परिपूरय;

परिरक्ख सब्बदा सीलं, चमरी विय वालधिं.

१२५.

‘‘नहेते एत्तकायेव, बुद्धधम्मा भविस्सरे;

अञ्ञेपि विचिनिस्सामि, ये धम्मा बोधिपाचना’’.

१२६.

विचिनन्तो तदा दक्खिं, ततियं नेक्खम्मपारमिं;

पुब्बकेहि महेसीहि, आसेवितनिसेवितं.

१२७.

‘‘इमं त्वं ततियं ताव, दळ्हं कत्वा समादिय;

नेक्खम्मपारमितं गच्छ, यदि बोधिं पत्तुमिच्छसि.

१२८.

‘‘यथा अन्दुघरे पुरिसो, चिरवुत्थो दुखट्टितो;

न तत्थ रागं जनेसि, मुत्तिंयेव गवेसति.

१२९.

‘‘तथेव त्वं सब्बभवे, पस्स अन्दुघरे विय;

नेक्खम्माभिमुखो होहि, भवतो परिमुत्तिया.

१३०.

‘‘नहेते एत्तकायेव, बुद्धधम्मा भविस्सरे;

अञ्ञेपि विचिनिस्सामि, ये धम्मा बोधिपाचना’’.

१३१.

विचिनन्तो तदा दक्खिं, चतुत्थं पञ्ञापारमिं;

पुब्बकेहि महेसीहि, आसेवितनिसेवितं.

१३२.

‘‘इमं त्वं चतुत्थं ताव, दळ्हं कत्वा समादिय;

पञ्ञापारमितं गच्छ, यदि बोधिं पत्तुमिच्छसि.

१३३.

‘‘यथापि भिक्खु भिक्खन्तो, हीनमुक्कट्ठमज्झिमे;

कुलानि न विवज्जेन्तो, एवं लभति यापनं.

१३४.

‘‘तथेव त्वं सब्बकालं, परिपुच्छं बुधं जनं;

पञ्ञापारमितं गन्त्वा, सम्बोधिं पापुणिस्ससि.

१३५.

‘‘नहेते एत्तकायेव, बुद्धधम्मा भविस्सरे;

अञ्ञेपि विचिनिस्सामि, ये धम्मा बोधिपाचना’’.

१३६.

विचिनन्तो तदा दक्खिं, पञ्चमं वीरियपारमिं;

पुब्बकेहि महेसीहि, आसेवितनिसेवितं.

१३७.

‘‘इमं त्वं पञ्चमं ताव, दळ्हं कत्वा समादिय;

वीरियपारमितं गच्छ, यदि बोधिं पत्तुमिच्छसि.

१३८.

‘‘यथापि सीहो मिगराजा, निसज्जट्ठानचङ्कमे;

अलीनवीरियो होति, पग्गहितमनो सदा.

१३९.

‘‘तथेव त्वं [त्वंपि (सी.)] सब्बभवे, पग्गण्ह वीरियं दळ्हं;

वीरियपारमितं गन्त्वा, सम्बोधिं पापुणिस्ससि.

१४०.

‘‘नहेते एत्तकायेव, बुद्धधम्मा भविस्सरे;

अञ्ञेपि विचिनिस्सामि, ये धम्मा बोधिपाचना’’.

१४१.

विचिनन्तो तदा दक्खिं, छट्ठमं खन्तिपारमिं;

पुब्बकेहि महेसीहि, आसेवितनिसेवितं.

१४२.

‘‘इमं त्वं छट्ठमं ताव, दळ्हं कत्वा समादिय;

तत्थ अद्वेज्झमानसो, सम्बोधिं पापुणिस्ससि.

१४३.

‘‘यथापि पथवी नाम, सुचिम्पि असुचिम्पि च;

सब्बं सहति निक्खेपं, न करोति पटिघं तया.

१४४.

‘‘तथेव त्वम्पि सब्बेसं, सम्मानावमानक्खमो;

खन्तिपारमितं गन्त्वा, सम्बोधिं पापुणिस्ससि.

१४५.

‘‘नहेते एत्तकायेव, बुद्धधम्मा भविस्सरे;

अञ्ञेपि विचिनिस्सामि, ये धम्मा बोधिपाचना’’.

१४६.

विचिनन्तो तदा दक्खिं, सत्तमं सच्चपारमिं;

पुब्बकेहि महेसीहि, आसेवितनिसेवितं.

१४७.

‘‘इमं त्वं सत्तमं ताव, दळ्हं कत्वा समादिय;

तत्थ अद्वेज्झवचनो, सम्बोधिं पापुणिस्ससि.

१४८.

‘‘यथापि ओसधी नाम, तुलाभूता सदेवके;

समये उतुवस्से वा, न वोक्कमति वीथितो.

१४९.

‘‘तथेव त्वम्पि सच्चेसु, मा वोक्कम हि वीथितो;

सच्चपारमितं गन्त्वा, सम्बोधिं पापुणिस्ससि.

१५०.

‘‘नहेते एत्तकायेव, बुद्धधम्मा भविस्सरे;

अञ्ञेपि विचिनिस्सामि, ये धम्मा बोधिपाचना’’.

१५१.

विचिनन्तो तदा दक्खिं, अट्ठमं अधिट्ठानपारमिं;

पुब्बकेहि महेसीहि, आसेवितनिसेवितं.

१५२.

‘‘इमं त्वं अट्ठमं ताव, दळ्हं कत्वा समादिय;

तत्थ त्वं अचलो हुत्वा, सम्बोधिं पापुणिस्ससि.

१५३.

‘‘यथापि पब्बतो सेलो, अचलो सुप्पतिट्ठितो;

न कम्पति भुसवातेहि, सकट्ठानेव तिट्ठति.

१५४.

‘‘तथेव त्वम्पि अधिट्ठाने, सब्बदा अचलो भव;

अधिट्ठानपारमितं गन्त्वा, सम्बोधिं पापुणिस्ससि.

१५५.

‘‘नहेते एत्तकायेव, बुद्धधम्मा भविस्सरे;

अञ्ञेपि विचिनिस्सामि, ये धम्मा बोधिपाचना’’.

१५६.

विचिनन्तो तदा दक्खिं, नवमं मेत्तापारमिं;

पुब्बकेहि महेसीहि, आसेवितनिसेवितं.

१५७.

‘‘इमं त्वं नवमं ताव, दळ्हं कत्वा समादिय;

मेत्ताय असमो होहि, यदि बोधिं पत्तुमिच्छसि.

१५८.

‘‘यथापि उदकं नाम, कल्याणे पापके जने;

समं फरति सीतेन, पवाहेति रजोमलं.

१५९.

‘‘तथेव त्वं हिताहिते, समं मेत्ताय भावय;

मेत्तापारमितं गन्त्वा, सम्बोधिं पापुणिस्ससि.

१६०.

‘‘नहेते एत्तकायेव, बुद्धधम्मा भविस्सरे;

अञ्ञेपि विचिनिस्सामि, ये धम्मा बोधिपाचना’’.

१६१.

विचिनन्तो तदा दक्खिं, दसमं उपेक्खापारमिं;

पुब्बकेहि महेसीहि, आसेवितनिसेवितं.

१६२.

‘‘इमं त्वं दसमं ताव, दळ्हं कत्वा समादिय;

तुलाभूतो दळ्हो हुत्वा, सम्बोधिं पापुणिस्ससि.

१६३.

‘‘यथापि पथवी नाम, निक्खित्तं असुचिं सुचिं;

उपेक्खति उभोपेते, कोपानुनयवज्जिता.

१६४.

‘‘तथेव त्वं सुखदुक्खे, तुलाभूतो सदा भव;

उपेक्खापारमितं गन्त्वा, सम्बोधिं पापुणिस्ससि.

१६५.

‘‘एत्तकायेव ते लोके, ये धम्मा बोधिपाचना;

ततुद्धं नत्थि अञ्ञत्र, दळ्हं तत्थ पतिट्ठह’’.

१६६.

इमे धम्मे सम्मसतो, सभावसरसलक्खणे;

धम्मतेजेन वसुधा, दससहस्सी पकम्पथ.

१६७.

चलती रवती पथवी, उच्छुयन्तंव पीळितं;

तेलयन्ते यथा चक्कं, एवं कम्पति मेदनी.

१६८.

यावता परिसा आसि, बुद्धस्स परिवेसने;

पवेधमाना सा तत्थ, मुच्छिता सेति भूमियं.

१६९.

घटानेकसहस्सानि, कुम्भीनञ्च सता बहू;

सञ्चुण्णमथिता तत्थ, अञ्ञमञ्ञं पघट्टिता.

१७०.

उब्बिग्गा तसिता भीता, भन्ता ब्याथितमानसा;

महाजना समागम्म, दीपङ्करमुपागमुं.

१७१.

‘‘किं भविस्सति लोकस्स, कल्याणमथ पापकं;

सब्बो उपद्दुतो लोको, तं विनोदेहि चक्खुम’’.

१७२.

तेसं तदा सञ्ञपेसि, दीपङ्करो महामुनि;

‘‘विसट्ठा होथ मा भेथ [भाथ (सब्बत्थ)], इमस्मिं पथविकम्पने.

१७३.

‘‘यमहं अज्ज ब्याकासिं, बुद्धो लोके भविस्सति;

एसो सम्मसति धम्मं, पुब्बकं जिनसेवितं.

१७४.

‘‘तस्स सम्मसतो धम्मं, बुद्धभूमिं असेसतो;

तेनायं कम्पिता पथवी, दससहस्सी सदेवके’’.

१७५.

बुद्धस्स वचनं सुत्वा, मनो निब्बायि तावदे;

सब्बे मं उपसङ्कम्म, पुनापि अभिवन्दिसुं.

१७६.

समादियित्वा बुद्धगुणं, दळ्हं कत्वान मानसं;

दीपङ्करं नमस्सित्वा, आसना वुट्ठहिं तदा.

१७७.

दिब्बं मानुसकं पुप्फं, देवा मानुसका उभो;

समोकिरन्ति पुप्फेहि, वुट्ठहन्तस्स आसना.

१७८.

वेदयन्ति च ते सोत्थिं, देवा मानुसका उभो;

‘‘महन्तं पत्थितं तुय्हं, तं लभस्सु यथिच्छितं.

१७९.

‘‘सब्बीतियो विवज्जन्तु, सोको रोगो विनस्सतु;

मा ते भवन्त्वन्तराया [भवत्वन्तरायो (सी. स्या.)], फुस खिप्पं बोधिमुत्तमं.

१८०.

‘‘यथापि समये पत्ते, पुप्फन्ति पुप्फिनो दुमा;

तथेव त्वं महावीर, बुद्धञाणेन पुप्फसि.

१८१.

‘‘यथा ये केचि सम्बुद्धा, पूरयुं दस पारमी;

तथेव त्वं महावीर, पूरय दस पारमी.

१८२.

‘‘यथा ये केचि सम्बुद्धा, बोधिमण्डम्हि बुज्झरे;

तथेव त्वं महावीर, बुज्झस्सु जिनबोधियं.

१८३.

‘‘यथा ये केचि सम्बुद्धा, धम्मचक्कं पवत्तयुं;

तथेव त्वं महावीर, धम्मचक्कं पवत्तय.

१८४.

‘‘पुण्णमाये यथा चन्दो, परिसुद्धो विरोचति;

तथेव त्वं पुण्णमनो, विरोच दससहस्सियं.

१८५.

‘‘राहुमुत्तो यथा सूरियो, तापेन अतिरोचति;

तथेव लोका मुञ्चित्वा, विरोच सिरिया तुवं.

१८६.

‘‘यथा या काचि नदियो, ओसरन्ति महोदधिं;

एवं सदेवका लोका, ओसरन्तु तवन्तिके’’.

१८७.

तेहि थुतप्पसत्थो सो, दस धम्मे समादिय;

ते धम्मे परिपूरेन्तो, पवनं पाविसी तदाति.

सुमेधपत्थनाकथा निट्ठिता.

३. दीपङ्करबुद्धवंसो

.

तदा ते भोजयित्वान, ससङ्घं लोकनायकं;

उपगच्छुं सरणं तस्स, दीपङ्करस्स सत्थुनो.

.

सरणागमने कञ्चि, निवेसेसि तथागतो;

कञ्चि पञ्चसु सीलेसु, सीले दसविधे परं.

.

कस्सचि देति सामञ्ञं, चतुरो फलमुत्तमे;

कस्सचि असमे धम्मे, देति सो पटिसम्भिदा.

.

कस्सचि वरसमापत्तियो, अट्ठ देति नरासभो;

तिस्सो कस्सचि विज्जायो, छळभिञ्ञा पवेच्छति.

.

तेन योगेन जनकायं, ओवदति महामुनि;

तेन वित्थारिकं आसि, लोकनाथस्स सासनं.

.

महाहनुसभक्खन्धो, दीपङ्करस्स नामको;

बहू जने तारयति, परिमोचेति दुग्गतिं.

.

बोधनेय्यं जनं दिस्वा, सतसहस्सेपि योजने;

खणेन उपगन्त्वान, बोधेति तं महामुनि.

.

पठमाभिसमये बुद्धो, कोटिसतमबोधयि;

दुतियाभिसमये नाथो, नवुतिकोटिमबोधयि.

.

यदा च देवभवनम्हि, बुद्धो धम्ममदेसयि;

नवुतिकोटिसहस्सानं, ततियाभिसमयो अहु.

१०.

सन्निपाता तयो आसुं, दीपङ्करस्स सत्थुनो;

कोटिसतसहस्सानं, पठमो आसि समागमो.

११.

पुन नारदकूटम्हि, पविवेकगते जिने;

खीणासवा वीतमला, समिंसु सतकोटियो.

१२.

यम्हि काले महावीरो, सुदस्सनसिलुच्चये;

नवकोटिसहस्सेहि, पवारेसि महामुनि.

१३.

दसवीससहस्सानं, धम्माभिसमयो अहु;

एकद्विन्नं अभिसमया, गणनातो असङ्खिया.

१४.

वित्थारिकं बाहुजञ्ञं, इद्धं फीतं अहू तदा;

दीपङ्करस्स भगवतो, सासनं सुविसोधितं.

१५.

चत्तारि सतसहस्सानि, छळभिञ्ञा महिद्धिका;

दीपङ्करं लोकविदुं, परिवारेन्ति सब्बदा.

१६.

ये केचि तेन समयेन, जहन्ति मानुसं भवं;

अपत्तमानसा सेखा, गरहिता भवन्ति ते.

१७.

सुपुप्फितं पावचनं, अरहन्तेहि तादिहि;

खीणासवेहि विमलेहि, उपसोभति सब्बदा.

१८.

नगरं रम्मवती नाम, सुदेवो नाम खत्तियो;

सुमेधा नाम जनिका, दीपङ्करस्स सत्थुनो.

१९.

दसवस्ससहस्सानि, अगारं अज्झ सो वसि [अज्झावसी जिनो (स्या. क.)];

हंसा कोञ्चा मयूरा च, तयो पासादमुत्तमा.

२०.

तीणिसतसहस्सानि, नारियो समलङ्कता;

पदुमा नाम सा नारी, उसभक्खन्धो अत्रजो.

२१.

निमित्ते चतुरो दिस्वा, हत्थियानेन निक्खमि;

अनूनदसमासानि, पधाने पदही जिनो.

२२.

पधानचारं चरित्वान, अबुज्झि मानसं मुनि;

ब्रह्मुना याचितो सन्तो, दीपङ्करो महामुनि.

२३.

वत्ति चक्कं महावीरो, नन्दारामे सिरीघरे [सिरीधरे (सी.)];

निसिन्नो सिरीसमूलम्हि, अका तित्थियमद्दनं.

२४.

सुमङ्गलो च तिस्सो च, अहेसुं अग्गसावका;

सागतो [सोभितो (क.)] नामुपट्ठाको, दीपङ्करस्स सत्थुनो.

२५.

नन्दा चेव सुनन्दा च, अहेसुं अग्गसाविका;

बोधि तस्स भगवतो, पिप्फलीति पवुच्चति.

२६.

तपुस्सभल्लिका [तपस्सुभल्लिका (सी.)] नाम, अहेसुं अग्गुपट्ठका;

सिरिमा कोणा उपट्ठिका, दीपङ्करस्स सत्थुनो.

२७.

असीतिहत्थमुब्बेधो, दीपङ्करो महामुनि;

सोभति दीपरुक्खोव, सालराजाव फुल्लितो.

२८.

सतसहस्सवस्सानि, आयु तस्स महेसिनो;

तावता तिट्ठमानो सो, तारेसि जनतं बहुं.

२९.

जोतयित्वान सद्धम्मं, सन्तारेत्वा महाजनं;

जलित्वा अग्गिक्खन्धोव, निब्बुतो सो ससावको.

३०.

सा च इद्धि सो च यसो, तानि च पादेसु चक्करतनानि;

सब्बं तमन्तरहितं [समन्तरहितं (सी. स्या. क.)], ननु रित्ता सब्बसङ्खारा [सब्बसङ्खाराति (सब्बत्थ)].

३१.

दीपङ्करो जिनो सत्था, नन्दारामम्हि निब्बुतो;

तत्थेवस्स जिनथूपो, छत्तिंसुब्बेधयोजनोति.

दीपङ्करस्स भगवतो वंसो पठमो.

४. कोण्डञ्ञबुद्धवंसो

.

दीपङ्करस्स अपरेन, कोण्डञ्ञो नाम नायको;

अनन्ततेजो अमितयसो, अप्पमेय्यो दुरासदो.

.

धरणूपमो खमनेन, सीलेन सागरूपमो;

समाधिना मेरूपमो, ञाणेन गगनूपमो.

.

इन्द्रियबलबोज्झङ्ग-मग्गसच्चप्पकासनं;

पकासेसि सदा बुद्धो, हिताय सब्बपाणिनं.

.

धम्मचक्कं पवत्तेन्ते, कोण्डञ्ञे लोकनायके;

कोटिसतसहस्सानं, पठमाभिसमयो अहु.

.

ततो परम्पि देसेन्ते, नरमरूनं समागमे;

नवुतिकोटिसहस्सानं, दुतियाभिसमयो अहु.

.

तित्थिये अभिमद्दन्तो, यदा धम्ममदेसयि;

असीतिकोटिसहस्सानं, ततियाभिसमयो अहु.

.

सन्निपाता तयो आसुं, कोण्डञ्ञस्स महेसिनो;

खीणासवानं विमलानं, सन्तचित्तान तादिनं.

.

कोटिसतसहस्सानं, पठमो आसि समागमो;

दुतियो कोटिसहस्सानं, ततियो नवुतिकोटिनं.

.

अहं तेन समयेन, विजितावी नाम खत्तियो;

समुद्दं अन्तमन्तेन, इस्सरियं वत्तयामहं.

१०.

कोटिसतसहस्सानं, विमलानं महेसिनं;

सह लोकग्गनाथेन, परमन्नेन तप्पयिं.

११.

सोपि मं बुद्धो ब्याकासि, कोण्डञ्ञो लोकनायको;

‘‘अपरिमेय्यितो कप्पे, बुद्धो लोके भविस्सति.

१२.

‘‘पधानं पदहित्वान, कत्वा दुक्करकारिकं;

अस्सत्थमूले सम्बुद्धो, बुज्झिस्सति महायसो.

१३.

‘‘इमस्स जनिका माता, माया नाम भविस्सति;

पिता सुद्धोदनो नाम, अयं हेस्सति गोतमो.

१४.

‘‘कोलितो उपतिस्सो च, अग्गा हेस्सन्ति सावका;

आनन्दो नामुपट्ठाको, उपट्ठिस्सतिमं जिनं.

१५.

‘‘खेमा उप्पलवण्णा च, अग्गा हेस्सन्ति साविका;

बोधि तस्स भगवतो, अस्सत्थोति पवुच्चति.

१६.

‘‘चित्तो च हत्थाळवको, अग्गा हेस्सन्तुपट्ठका;

नन्दमाता च उत्तरा, अग्गा हेस्सन्तुपट्ठिका;

आयु वस्ससतं तस्स, गोतमस्स यसस्सिनो’’.

१७.

इदं सुत्वान वचनं, असमस्स महेसिनो;

आमोदिता नरमरू, बुद्धबीजं किर अयं.

१८.

उक्कुट्ठिसद्दा वत्तन्ति, अप्फोटेन्ति हसन्ति च;

कतञ्जली नमस्सन्ति, दससहस्सिदेवता.

१९.

‘‘यदिमस्स लोकनाथस्स, विरज्झिस्साम सासनं;

अनागतम्हि अद्धाने, हेस्साम सम्मुखा इमं.

२०.

‘‘यथा मनुस्सा नदिं तरन्ता, पटितित्थं विरज्झिय;

हेट्ठातित्थे गहेत्वान, उत्तरन्ति महानदिं.

२१.

‘‘एवमेव मयं सब्बे, यदि मुञ्चामिमं जिनं;

अनागतम्हि अद्धाने, हेस्साम सम्मुखा इमं’’.

२२.

तस्साहं वचनं सुत्वा, भिय्यो चित्तं पसादयिं;

तमेव अत्थं साधेन्तो, महारज्जं जिने अदं;

महारज्जं ददित्वान [चजित्वा (सी.)], पब्बजिं तस्स सन्तिके.

२३.

सुत्तन्तं विनयञ्चापि, नवङ्गं सत्थुसासनं;

सब्बं परियापुणित्वान, सोभयिं जिनसासनं.

२४.

तत्थप्पमत्तो विहरन्तो, निसज्जट्ठानचङ्कमे;

अभिञ्ञापारमिं गन्त्वा, ब्रह्मलोकमगञ्छहं.

२५.

नगरं रम्मवती नाम, सुनन्दो नाम खत्तियो;

सुजाता नाम जनिका, कोण्डञ्ञस्स महेसिनो.

२६.

दसवस्ससहस्सानि, अगारं अज्झ सो वसि [अगारमज्झे च सो वसि (स्या.)];

सुचि सुरुचि सुभो च, तयो पासादमुत्तमा.

२७.

तीणिसतसहस्सानि, नारियो समलङ्कता;

रुचिदेवी नाम नारी, विजितसेनो अत्रजो.

२८.

निमित्ते चतुरो दिस्वा, रथयानेन निक्खमि;

अनूनदसमासानि, पधानं पदही जिनो.

२९.

ब्रह्मुना याचितो सन्तो, कोण्डञ्ञो द्विपदुत्तमो;

वत्ति चक्कं महावीरो, देवानं नगरुत्तमे.

३०.

भद्दो चेव सुभद्दो च, अहेसुं अग्गसावका;

अनुरुद्धो नामुपट्ठाको, कोण्डञ्ञस्स महेसिनो.

३१.

तिस्सा च उपतिस्सा च, अहेसुं अग्गसाविका;

सालकल्याणिको बोधि, कोण्डञ्ञस्स महेसिनो.

३२.

सोणो च उपसोणो च, अहेसुं अग्गुपट्ठका;

नन्दा चेव सिरीमा च, अहेसुं अग्गुपट्ठिका.

३३.

सो अट्ठासीति हत्थानि, अच्चुग्गतो महामुनि;

सोभते उळुराजाव सूरियो मज्झन्हिके यथा.

३४.

वस्ससतसहस्सानि, आयु विज्जति तावदे;

तावता तिट्ठमानो सो, तारेसि जनतं बहुं.

३५.

खीणासवेहि विमलेहि, विचित्ता आसि मेदनी;

यथा गगनमुळूहि, एवं सो उपसोभथ.

३६.

तेपि नागा अप्पमेय्या, असङ्खोभा दुरासदा;

विज्जुपातंव दस्सेत्वा, निब्बुता ते महायसा.

३७.

सा च अतुलिया जिनस्स इद्धि, ञाणपरिभावितो च समाधि;

सब्बं तमन्तरहितं, ननु रित्ता सब्बसङ्खारा.

३८.

कोण्डञ्ञो पवरो बुद्धो, चन्दारामम्हि निब्बुतो;

तत्थेव चेतियो चित्तो, सत्त योजनमुस्सितोति.

कोण्डञ्ञस्स भगवतो वंसो दुतियो.

५. मङ्गलबुद्धवंसो

.

कोण्डञ्ञस्स अपरेन, मङ्गलो नाम नायको;

तमं लोके निहन्त्वान, धम्मोक्कमभिधारयि.

.

अतुलासि पभा तस्स, जिनेहञ्ञेहि उत्तरिं;

चन्दसूरियपभं हन्त्वा, दससहस्सी विरोचति.

.

सोपि बुद्धो पकासेसि, चतुरो सच्चवरुत्तमे;

ते ते सच्चरसं पीत्वा, विनोदेन्ति महातमं.

.

पत्वान बोधिमतुलं, पठमे धम्मदेसने;

कोटिसतसहस्सानं, धम्माभिसमयो अहु.

.

सुरिन्ददेवभवने, बुद्धो धम्ममदेसयि;

तदा कोटिसहस्सानं [नवकोटिसहस्सानं (सी.)], दुतियो समयो अहु.

.

यदा सुनन्दो चक्कवत्ती, सम्बुद्धं उपसङ्कमि;

तदा आहनि सम्बुद्धो, धम्मभेरिं वरुत्तमं.

.

सुनन्दस्सानुचरा जनता, तदासुं नवुतिकोटियो;

सब्बेपि ते निरवसेसा, अहेसुं एहि भिक्खुका.

.

सन्निपाता तयो आसुं, मङ्गलस्स महेसिनो;

कोटिसतसहस्सानं, पठमो आसि समागमो.

.

दुतियो कोटिसतसहस्सानं, ततियो नवुतिकोटिनं;

खीणासवानं विमलानं, तदा आसि समागमो.

१०.

अहं तेन समयेन, सुरुची नाम ब्राह्मणो;

अज्झायको मन्तधरो, तिण्णं वेदान पारगू.

११.

तमहं उपसङ्कम्म, सरणं गन्त्वान सत्थुनो;

सम्बुद्धप्पमुखं सङ्घं, गन्धमालेन पूजयिं;

पूजेत्वा गन्धमालेन, गवपानेन तप्पयिं.

१२.

सोपि मं बुद्धो ब्याकासि, मङ्गलो द्विपदुत्तमो;

‘‘अपरिमेय्यितो कप्पे, अयं बुद्धो भविस्सति.

१३.

‘‘पधानं पदहित्वान…पे… हेस्साम सम्मुखा इमं’’.

१४.

तस्सापि वचनं सुत्वा, भिय्यो चित्तं पसादयिं;

उत्तरिं वतमधिट्ठासिं, दस पारमिपूरिया.

१५.

तदा पीतिमनुब्रूहन्तो, सम्बोधिवरपत्तिया;

बुद्धे दत्वान मं गेहं, पब्बजिं तस्स सन्तिके.

१६.

सुत्तन्तं विनयञ्चापि, नवङ्गं सत्थुसासनं;

सब्बं परियापुणित्वा, सोभयिं जिनसासनं.

१७.

तत्थप्पमत्तो विहरन्तो, ब्रह्मं भावेत्व भावनं;

अभिञ्ञापारमिं गन्त्वा, ब्रह्मलोकमगच्छहं.

१८.

उत्तरं नाम नगरं, उत्तरो नाम खत्तियो;

उत्तरा नाम जनिका, मङ्गलस्स महेसिनो.

१९.

नववस्ससहस्सानि, अगारं अज्झ सो वसि;

यसवा सुचिमा सिरीमा, तयो पासादमुत्तमा.

२०.

समतिंससहस्सानि, नारियो समलङ्कता;

यसवती नाम नारी, सीवलो नाम अत्रजो.

२१.

निमित्ते चतुरो दिस्वा, अस्सयानेन निक्खमि;

अनूनअट्ठमासानि, पधानं पदही जिनो.

२२.

ब्रह्मुना याचितो सन्तो, मङ्गलो नाम नायको;

वत्ति चक्कं महावीरो, वने सिरीवरुत्तमे.

२३.

सुदेवो धम्मसेनो च, अहेसुं अग्गसावका;

पालितो नामुपट्ठाको, मङ्गलस्स महेसिनो.

२४.

सीवला च असोका च, अहेसुं अग्गसाविका;

बोधि तस्स भगवतो, नागरुक्खोति वुच्चति.

२५.

नन्दो चेव विसाखो च, अहेसुं अग्गुपट्ठका;

अनुला चेव सुतना च, अहेसुं अग्गुपट्ठिका.

२६.

अट्ठासीति रतनानि, अच्चुग्गतो महामुनि;

ततो निद्धावती रंसी, अनेकसतसहस्सियो.

२७.

नवुतिवस्ससहस्सानि, आयु विज्जति तावदे;

तावता तिट्ठमानो सो, तारेसि जनतं बहुं.

२८.

यथापि सागरे ऊमी, न सक्का ता गणेतुये;

तथेव सावका तस्स, न सक्का ते गणेतुये.

२९.

याव अट्ठासि सम्बुद्धो, मङ्गलो लोकनायको;

तस्स सासने अत्थि, सकिलेसमरणं [संकिलेसमरणं (सी.)] तदा.

३०.

धम्मोक्कं धारयित्वान, सन्तारेत्वा महाजनं;

जलित्वा धूमकेतूव, निब्बुतो सो महायसो.

३१.

सङ्खारानं सभावत्थं, दस्सयित्वा सदेवके;

जलित्वा अग्गिक्खन्धोव, सूरियो अत्थङ्गतो यथा.

३२.

उय्याने वस्सरे नाम, बुद्धो निब्बायि मङ्गलो;

तत्थेवस्स जिनथूपो, तिंसयोजनमुग्गतोति.

मङ्गलस्स भगवतो वंसो ततियो.

६. सुमनबुद्धवंसो

.

मङ्गलस्स अपरेन, सुमनो नाम नायको;

सब्बधम्मेहि असमो, सब्बसत्तानमुत्तमो.

.

तदा अमतभेरिं सो, आहनी मेखले पुरे;

धम्मसङ्खसमायुत्तं, नवङ्गं जिनसासनं.

.

निज्जिनित्वा किलेसे सो, पत्वा सम्बोधिमुत्तमं;

मापेसि नगरं सत्था, सद्धम्मपुरवरुत्तमं.

.

निरन्तरं अकुटिलं, उजुं विपुलवित्थतं;

मापेसि सो महावीथिं, सतिपट्ठानवरुत्तमं.

.

फले चत्तारि सामञ्ञे, चतस्सो पटिसम्भिदा;

छळभिञ्ञाट्ठसमापत्ती, पसारेसि तत्थ वीथियं.

.

ये अप्पमत्ता अखिला, हिरिवीरियेहुपागता;

ते ते इमे गुणवरे, आदियन्ति यथा सुखं.

.

एवमेतेन योगेन, उद्धरन्तो महाजनं;

बोधेसि पठमं सत्था, कोटिसतसहस्सियो.

.

यम्हि काले महावीरो, ओवदी तित्थिये गणे;

कोटिसहस्साभिसमिंसु [कोटिसतसहस्सानि (स्या. कं.), कोटिसतसहस्सानं (क.)], दुतिये धम्मदेसने.

.

यदा देवा मनुस्सा च, समग्गा एकमानसा;

निरोधपञ्हं पुच्छिंसु, संसयञ्चापि मानसं.

१०.

तदापि धम्मदेसने, निरोधपरिदीपने;

नवुतिकोटिसहस्सानं, ततियाभिसमयो अहु.

११.

सन्निपाता तयो आसुं, सुमनस्स महेसिनो;

खीणासवानं विमलानं, सन्तचित्तान तादिनं.

१२.

वस्संवुत्थस्स भगवतो, अभिघुट्ठे पवारणे;

कोटिसतसहस्सेहि, पवारेसि तथागतो.

१३.

ततोपरं सन्निपाते, विमले कञ्चनपब्बते;

नवुतिकोटिसहस्सानं, दुतियो आसि समागमो.

१४.

यदा सक्को देवराजा, बुद्धदस्सनुपागमि;

असीतिकोटिसहस्सानं, ततियो आसि समागमो.

१५.

अहं तेन समयेन, नागराजा महिद्धिको;

अतुलो नाम नामेन, उस्सन्नकुसलसञ्चयो.

१६.

तदाहं नागभावना, निक्खमित्वा सञातिभि;

नागानं दिब्बतुरियेहि, ससङ्घं जिनमुपट्ठहिं.

१७.

कोटिसतसहस्सानं, अन्नपानेन तप्पयिं;

पच्चेकदुस्सयुगं दत्वा, सरणं तमुपागमिं.

१८.

सोपि मं बुद्धो ब्याकासि, सुमनो लोकनायको;

‘‘अपरिमेय्यितो कप्पे, अयं बुद्धो भविस्सति.

१९.

‘‘पधानं पदहित्वान…पे… हेस्साम सम्मुखा इमं’’.

२०.

तस्सापि वचनं सुत्वा, भिय्यो चित्तं पसादयिं;

उत्तरिं वतमधिट्ठासिं, दसपारमिपूरिया.

२१.

नगरं मेखलं नाम [मेखलं नाम नगरं (सी. स्या.)], सुदत्तो नाम खत्तियो;

सिरिमा नाम जनिका, सुमनस्स महेसिनो.

२२.

नववस्ससहस्सानि, अगारं अज्झ सो वसि;

चन्दो सुचन्दो वटंसो च, तयो पासादमुत्तमा.

२३.

तेसट्ठिसतसहस्सानि, नारियो समलङ्कता;

वटंसिका नाम नारी, अनूपमो नाम अत्रजो.

२४.

निमित्ते चतुरो दिस्वा, हत्थियानेन निक्खमि;

अनूनदसमासानि, पधानं पदही जिनो.

२५.

ब्रह्मुना याचितो सन्तो, सुमनो लोकनायको;

वत्ति चक्कं महावीरो, मेखले पुरमुत्तमे.

२६.

सरणो भावितत्तो च, अहेसुं अग्गसावका;

उदेनो नामुपट्ठाको, सुमनस्स महेसिनो.

२७.

सोणा च उपसोणा च, अहेसुं अग्गसाविका;

सोपि बुद्धो अमितयसो, नागमूले अबुज्झथ.

२८.

वरुणो चेव सरणो च, अहेसुं अग्गुपट्ठका;

चाला च उपचाला च, अहेसुं अग्गुपट्ठिका.

२९.

उच्चत्तनेन [उच्चतरेन (क.)] सो बुद्धो, नवुतिहत्थमुग्गतो;

कञ्चनग्घियसङ्कासो, दससहस्सी विरोचति.

३०.

नवुतिवस्ससहस्सानि, आयु विज्जति तावदे;

तावता तिट्ठमानो सो, तारेसि जनतं बहुं.

३१.

तारणीये तारयित्वा, बोधनीये च बोधयि;

परिनिब्बायि सम्बुद्धो, उळुराजाव अत्थमि.

३२.

ते च खीणासवा भिक्खू, सो च बुद्धो असादिसो;

अतुलप्पभं दस्सयित्वा, निब्बुता ये महायसा.

३३.

तञ्च ञाणं अतुलियं, तानि च अतुलानि रतनानि;

सब्बं तमन्तरहितं, ननु रित्ता सब्बसङ्खारा.

३४.

सुमनो यसधरो बुद्धो, अङ्गारामम्हि निब्बुतो;

तत्थेव तस्स जिनथूपो, चतुयोजनमुग्गतोति.

सुमनस्स भगवतो वंसो चतुत्थो.

७. रेवतबुद्धवंसो

.

सुमनस्स अपरेन, रेवतो नाम नायको;

अनूपमो असदिसो, अतुलो उत्तमो जिनो.

.

सोपि धम्मं पकासेसि, ब्रह्मुना अभियाचितो;

खन्धधातुववत्थानं, अप्पवत्तं भवाभवे.

.

तस्साभिसमया तीणि, अहेसुं धम्मदेसने;

गणनाय न वत्तब्बो, पठमाभिसमयो अहु.

.

यदा अरिन्दमं राजं [राजानं (क.)], विनेसि रेवतो मुनि;

तदा कोटिसहस्सानं, दुतियाभिसमयो अहु.

.

सत्ताहं पटिसल्लाना, वुट्ठहित्वा नरासभो;

कोटिसतं नरमरूनं, विनेसि उत्तमे फले.

.

सन्निपाता तयो आसुं, रेवतस्स महेसिनो;

खीणासवानं विमलानं, सुविमुत्तान तादिनं.

.

अतिक्कन्ता गणनपथं, पठमं ये समागता;

कोटिसतसहस्सानं, दुतियो आसि समागमो.

.

योपि [यो सो (स्या. कं. क.)] पञ्ञाय असमो, तस्स चक्कानुवत्तको;

सो तदा ब्याधितो आसि, पत्तो जीवितसंसयं.

.

तस्स गिलानपुच्छाय, ये तदा उपगता मुनी;

कोटिसहस्सा अरहन्तो, ततियो आसि समागमो.

१०.

अहं तेन समयेन, अतिदेवो नाम ब्राह्मणो;

उपगन्त्वा रेवतं बुद्धं, सरणं तस्स गञ्छहं.

११.

तस्स सीलं समाधिञ्च, पञ्ञागुणमनुत्तमं;

थोमयित्वा यथाथामं, उत्तरीयमदासहं.

१२.

सोपि मं बुद्धो ब्याकासि, रेवतो लोकनायको;

‘‘अपरिमेय्यितो कप्पे, अयं बुद्धो भविस्सति.

१३.

‘‘पधानं पदहित्वान…पे… हेस्साम सम्मुखा इमं’’.

१४.

तस्सापि वचनं सुत्वा, भिय्यो चित्तं पसादयिं;

उत्तरिं वतमधिट्ठासिं, दसपारमिपूरिया.

१५.

तदापि तं बुद्धधम्मं, सरित्वा अनुब्रूहयिं;

आहरिस्सामि तं धम्मं, यं मय्हं अभिपत्थितं.

१६.

नगरं सुधञ्ञवती नाम [सुधम्मकं नाम (सी.), सुधञ्ञकं नाम (स्या.)], विपुलो नाम खत्तियो;

विपुला नाम जनिका, रेवतस्स महेसिनो.

१७.

च वस्ससहस्सानि [छब्बस्ससहस्सानि (सी. स्या.)], अगारं अज्झ सो वसि;

सुदस्सनो रतनग्घि, आवेळो च विभूसितो;

पुञ्ञकम्माभिनिब्बत्ता, तयो पासादमुत्तमा.

१८.

तेत्तिंस च सहस्सानि, नारियो समलङ्कता;

सुदस्सना नाम नारी, वरुणो नाम अत्रजो.

१९.

निमित्ते चतुरो दिस्वा, रथयानेन निक्खमि;

अनूनसत्तमासानि, पधानं पदही जिनो.

२०.

ब्रह्मुना याचितो सन्तो, रेवतो लोकनायको;

वत्ति चक्कं महावीरो, वरुणारामे सिरीघरे.

२१.

वरुणो ब्रह्मदेवो च, अहेसुं अग्गसावका;

सम्भवो नामुपट्ठाको, रेवतस्स महेसिनो.

२२.

भद्दा चेव सुभद्दा च, अहेसुं अग्गसाविका;

सोपि बुद्धो असमसमो, नागमूले अबुज्झथ.

२३.

पदुमो कुञ्जरो चेव, अहेसुं अग्गुपट्ठिका;

सिरीमा चेव यसवती, अहेसुं अग्गुपट्ठिका.

२४.

उच्चत्तनेन सो बुद्धो, असीतिहत्थमुग्गतो;

ओभासेति दिसा सब्बा, इन्दकेतुव उग्गतो.

२५.

तस्स सरीरे निब्बत्ता, पभामाला अनुत्तरा;

दिवा वा यदि वा रत्तिं, समन्ता फरति योजनं.

२६.

सट्ठिवस्ससहस्सानि, आयु विज्जति तावदे;

तावता तिट्ठमानो सो, तारेसि जनतं बहुं.

२७.

दस्सयित्वा बुद्धबलं, अमतं लोके पकासयं;

निब्बायि अनुपादानो, यथग्गुपादानसङ्खया.

२८.

सो च कायो रतननिभो, सो च धम्मो असादिसो;

सब्बं तमन्तरहितं, ननु रित्ता सब्बसङ्खारा.

२९.

रेवतो यसधरो बुद्धो, निब्बुतो सो महापुरे;

धातुवित्थारिकं आसि, तेसु तेसु पदेसतोति.

रेवतस्स भगवतो वंसो पञ्चमो.

८. सोभितबुद्धवंसो

.

रेवतस्स अपरेन, सोभितो नाम नायको;

समाहितो सन्तचित्तो, असमो अप्पटिपुग्गलो.

.

सो जिनो सकगेहम्हि, मानसं विनिवत्तयि;

पत्वान केवलं बोधिं, धम्मचक्कं पवत्तयि.

.

याव हेट्ठा अवीचितो, भवग्गा चापि उद्धतो;

एत्थन्तरे एकपरिसा, अहोसि धम्मदेसने.

.

ताय परिसाय सम्बुद्धो, धम्मचक्कं पवत्तयि;

गणनाय न वत्तब्बो, पठमाभिसमयो अहु.

.

ततो परम्पि देसेन्ते, मरूनञ्च समागमे;

नवुतिकोटिसहस्सानं, दुतियाभिसमयो अहु.

.

पुनापरं राजपुत्तो, जयसेनो नाम खत्तियो;

आरामं रोपयित्वान, बुद्धे निय्यादयी तदा.

.

तस्स यागं पकित्तेन्तो, धम्मं देसेसि चक्खुमा;

तदा कोटिसहस्सानं, ततियाभिसमयो अहु.

.

सन्निपाता तयो आसुं, सोभितस्स महेसिनो;

खीणासवानं विमलानं, सन्तचित्तान तादिनं.

.

उग्गतो नाम सो राजा, दानं देति नरुत्तमे;

तम्हि दाने समागञ्छुं, अरहन्ता [अरहतं (क.)] सतकोटियो.

१०.

पुनापरं पुरगणो [पुगगणो (क.)], देति दानं नरुत्तमे;

तदा नवुतिकोटीनं, दुतियो आसि समागमो.

११.

देवलोके वसित्वान, यदा ओरोहती जिनो;

तदा असीतिकोटीनं, ततियो आसि समागमो.

१२.

अहं तेन समयेन, सुजातो नाम ब्राह्मणो;

तदा ससावकं बुद्धं, अन्नपानेन तप्पयिं.

१३.

सोपि मं बुद्धो ब्याकासि, सोभितो लोकनायको;

‘‘अपरिमेय्यितो कप्पे, अयं बुद्धो भविस्सति.

१४.

‘‘पधानं पदहित्वान…पे… हेस्साम सम्मुखा इमं’’.

१५.

तस्सापि वचनं सुत्वा, हट्ठो संविग्गमानसो;

तमेवत्थमनुप्पत्तिया, उग्गं धितिमकासहं.

१६.

सुधम्मं नाम नगरं, सुधम्मो नाम खत्तियो;

सुधम्मा नाम जनिका, सोभितस्स महेसिनो.

१७.

नववस्ससहस्सानि, अगारं अज्झ सो वसि;

कुमुदो नाळिनो पदुमो, तयो पासादमुत्तमा.

१८.

सत्ततिंससहस्सानि, नारियो समलङ्कता;

मणिला [मखिला (अट्ठ.), समङ्गी (सी.), मकिला (स्या. कं.)] नाम सा नारी, सीहो नामासि अत्रजो.

१९.

निमित्ते चतुरो दिस्वा, पासादेनाभिनिक्खमि;

सत्ताहं पधानचारं, चरित्वा पुरिसुत्तमो.

२०.

ब्रह्मुना याचितो सन्तो, सोभितो लोकनायको;

वत्ति चक्कं महावीरो, सुधम्मुय्यानमुत्तमे.

२१.

असमो च सुनेत्तो च, अहेसुं अग्गसावका;

अनोमो नामुपट्ठाको, सोभितस्स महेसिनो.

२२.

नकुला च सुजाता च, अहेसुं अग्गसाविका;

बुज्झमानो च सो बुद्धो, नागमूले अबुज्झथ.

२३.

रम्मो चेव सुदत्तो च, अहेसुं अग्गुपट्ठका;

नकुला चेव चित्ता च, अहेसुं अग्गुपट्ठिका.

२४.

अट्ठपण्णासरतनं, अच्चुग्गतो महामुनि;

ओभासेति दिसा सब्बा, सतरंसीव उग्गतो.

२५.

यथा सुफुल्लं पवनं, नानागन्धेहि धूपितं;

तथेव तस्स पावचनं, सीलगन्धेहि धूपितं.

२६.

यथापि सागरो नाम, दस्सनेन अतप्पियो;

तथेव तस्स पावचनं, सवणेन अतप्पियं.

२७.

नवुतिवस्ससहस्सानि, आयु विज्जति तावदे;

तावता तिट्ठमानो सो, तारेसि जनतं बहुं.

२८.

ओवादं अनुसिट्ठिञ्च, दत्वान सेसके जने;

हुतासनोव तापेत्वा, निब्बुतो सो ससावको.

२९.

सो च बुद्धो असमसमो, तेपि सावका बलप्पत्ता;

सब्बं तमन्तरहितं, ननु रित्ता सब्बसङ्खारा.

३०.

सोभितो वरसम्बुद्धो, सीहारामम्हि निब्बुतो;

धातुवित्थारिकं आसि, तेसु तेसु पदेसतोति.

सोभितस्स भगवतो वंसो छट्ठो.

९. अनोमदस्सीबुद्धवंसो

.

सोभितस्स अपरेन, सम्बुद्धो द्विपदुत्तमो;

अनोमदस्सी अमितयसो, तेजस्सी दुरतिक्कमो.

.

सो छेत्वा बन्धनं सब्बं, विद्धंसेत्वा तयो भवे;

अनिवत्तिगमनं मग्गं, देसेसि देवमानुसे.

.

सागरोव असङ्खोभो, पब्बतोव दुरासदो;

आकासोव अनन्तो सो, सालराजाव फुल्लितो.

.

दस्सनेनपि तं बुद्धं, तोसिता होन्ति पाणिनो;

ब्याहरन्तं गिरं सुत्वा, अमतं पापुणन्ति ते.

.

धम्माभिसमयो तस्स, इद्धो फीतो तदा अहु;

कोटिसतानि अभिसमिंसु, पठमे धम्मदेसने.

.

ततो परं अभिसमये, वस्सन्ते धम्मवुट्ठियो;

असीतिकोटियोभिसमिंसु, दुतिये धम्मदेसने.

.

ततोपरञ्हि वस्सन्ते, तप्पयन्ते च पाणिनं;

अट्ठसत्ततिकोटीनं, ततियाभिसमयो अहु.

.

सन्निपाता तयो आसुं, तस्सापि च महेसिनो;

अभिञ्ञाबलप्पत्तानं, पुप्फितानं विमुत्तिया.

.

अट्ठसतसहस्सानं, सन्निपातो तदा अहु;

पहीनमदमोहानं, सन्तचित्तान तादिनं.

१०.

सत्तसतसहस्सानं, दुतियो आसि समागमो;

अनङ्गणानं विरजानं, उपसन्तान तादिनं.

११.

छन्नं सतसहस्सानं, ततियो आसि समागमो;

अभिञ्ञाबलप्पत्तानं, निब्बुतानं तपस्सिनं.

१२.

अहं तेन समयेन, यक्खो आसिं महिद्धिको;

नेकानं यक्खकोटीनं, वसवत्तिम्हि इस्सरो.

१३.

तदापि तं बुद्धवरं, उपगन्त्वा महेसिनं;

अन्नपानेन तप्पेसिं, ससङ्घं लोकनायकं.

१४.

सोपि मं तदा ब्याकासि, विसुद्धनयनो मुनि;

‘‘अपरिमेय्यितो कप्पे, अयं बुद्धो भविस्सति.

१५.

‘‘पधानं पदहित्वान…पे… हेस्साम सम्मुखा इमं’’.

१६.

तस्सापि वचनं सुत्वा, हट्ठो संविग्गमानसो;

उत्तरिं वतमधिट्ठासिं, दसपारमिपूरिया.

१७.

नगरं चन्दवती नाम, यसवा नाम खत्तियो;

माता यसोधरा नाम, अनोमदस्सिस्स सत्थुनो.

१८.

दसवस्ससहस्सानि, अगारं अज्झ सो वसि;

सिरी उपसिरी वड्ढो, तयो पासादमुत्तमा.

१९.

तेवीसतिसहस्सानि, नारियो समलङ्कता;

सिरिमा नाम सा नारी, उपवाणो नाम अत्रजो.

२०.

निमित्ते चतुरो दिस्वा, सिविकायाभिनिक्खमि;

अनूनदसमासानि, पधानं पदही जिनो.

२१.

ब्रह्मुना याचितो सन्तो, अनोमदस्सी महामुनि;

वत्ति चक्कं महावीरो, उय्याने सो सुदस्सने [सुदस्सनुय्यानमुत्तमे (स्या. कं.)].

२२.

निसभो च अनोमो च [असोको च (सी.)], अहेसुं अग्गसावका;

वरुणो नामुपट्ठाको, अनोमदस्सिस्स सत्थुनो.

२३.

सुन्दरी च सुमना च, अहेसुं अग्गसाविका;

बोधि तस्स भगवतो, अज्जुनोति पवुच्चति.

२४.

नन्दिवड्ढो सिरिवड्ढो, अहेसुं अग्गुपट्ठका;

उप्पला चेव पदुमा च, अहेसुं अग्गुपट्ठिका.

२५.

अट्ठपण्णासरतनं, अच्चुग्गतो महामुनि;

पभा निद्धावती तस्स, सतरंसीव उग्गतो.

२६.

वस्ससतसहस्सानि, आयु विज्जति तावदे;

तावता तिट्ठमानो सो, तारेसि जनतं बहुं.

२७.

सुपुप्फितं पावचनं, अरहन्तेहि तादिहि;

वीतरागेहि विमलेहि, सोभित्थ जिनसासनं.

२८.

सो च सत्था अमितयसो, युगानि तानि अतुलियानि;

सब्बं तमन्तरहितं, ननु रित्ता सब्बसङ्खारा.

२९.

अनोमदस्सी जिनो सत्था, धम्मारामम्हि निब्बुतो;

तत्थेवस्स जिनथूपो, उब्बेधो पञ्चवीसतीति.

अनोमदस्सिस्स भगवतो वंसो सत्तमो.

१०. पदुमबुद्धवंसो

.

अनोमदस्सिस्स अपरेन, सम्बुद्धो द्विपदुत्तमो;

पदुमो नाम नामेन, असमो अप्पटिपुग्गलो.

.

तस्सापि असमं सीलं, समाधिपि अनन्तको;

असङ्खेय्यं ञाणवरं, विमुत्तिपि अनूपमा.

.

तस्सापि अतुलतेजस्स, धम्मचक्कप्पवत्तने;

अभिसमया तयो आसुं, महातमपवाहना.

.

पठमाभिसमये बुद्धो, कोटिसतमबोधयि;

दुतियाभिसमये धीरो, नवुतिकोटिमबोधयि.

.

यदा च पदुमो बुद्धो, ओवदी सकमत्रजं;

तदा असीतिकोटीनं, ततियाभिसमयो अहु.

.

सन्निपाता तयो आसुं, पदुमस्स महेसिनो;

कोटिसतसहस्सानं, पठमो आसि समागमो.

.

कथिनत्थारसमये, उप्पन्ने कथिनचीवरे;

धम्मसेनापतित्थाय, भिक्खू सिब्बिंसु [याचिंसु (क.)] चीवरं.

.

तदा ते विमला भिक्खू, छळभिञ्ञा महिद्धिका;

तीणि सतसहस्सानि, समिंसु अपराजिता.

.

पुनापरं सो नरासभो [नरवुसभो (स्या. कं.)], पवने वासं उपागमि;

तदा समागमो आसि, द्विन्नं सतसहस्सिनं.

१०.

अहं तेन समयेन, सीहो आसिं मिगाधिभू;

विवेकमनुब्रूहन्तं, पवने अद्दसं जिनं.

११.

वन्दित्वा सिरसा पादे, कत्वान तं पदक्खिणं;

तिक्खत्तुं अभिनादित्वा, सत्ताहं जिनमुपट्ठहं.

१२.

सत्ताहं वरसमापत्तिया, वुट्ठहित्वा तथागतो;

मनसा चिन्तयित्वान, कोटिभिक्खू समानयि.

१३.

तदापि सो महावीरो, तेसं मज्झे वियाकरि;

‘‘अपरिमेय्यितो कप्पे, अयं बुद्धो भविस्सति.

१४.

‘‘पधानं पदहित्वान…पे… हेस्साम सम्मुखा इमं’’.

१५.

तस्सापि वचनं सुत्वा, भिय्यो चित्तं पसादयिं;

उत्तरिं वतमधिट्ठासिं, दसपारमिपूरिया.

१६.

चम्पकं नाम नगरं, असमो नाम खत्तियो;

असमा नाम जनिका, पदुमस्स महेसिनो.

१७.

दसवस्ससहस्सानि, अगारं अज्झ सो वसि;

नन्दावसुयसुत्तरा, तयो पासादमुत्तमा.

१८.

तेत्तिंस च सहस्सानि, नारियो समलङ्कता;

उत्तरा नाम सा नारी, रम्मो नामासि अत्रजो.

१९.

निमित्ते चतुरो दिस्वा, रथयानेन निक्खमि;

अनूनअट्ठमासानि, पधानं पदही जिनो.

२०.

ब्रह्मुना याचितो सन्तो, पदुमो लोकनायको;

वत्ति चक्कं महावीरो, धनञ्चुय्यानमुत्तमे.

२१.

सालो च उपसालो च, अहेसुं अग्गसावका;

वरुणो नामुपट्ठाको, पदुमस्स महेसिनो.

२२.

राधा चेव सुराधा च, अहेसुं अग्गसाविका;

बोधि तस्स भगवतो, महासोणोति वुच्चति.

२३.

भिय्यो चेव असमो च, अहेसुं अग्गुपट्ठका;

रुची च नन्दरामा च, अहेसुं अग्गुपट्ठिका.

२४.

अट्ठपण्णासरतनं, अच्चुग्गतो महामुनि;

पभा निद्धावती तस्स, असमा सब्बसो दिसा.

२५.

चन्दप्पभा सूरियप्पभा, रतनग्गिमणिप्पभा;

सब्बापि ता हता होन्ति, पत्वा जिनपभुत्तमं.

२६.

वस्ससतसहस्सानि, आयु विज्जति तावदे;

तावता तिट्ठमानो सो, तारेसि जनतं बहुं.

२७.

परिपक्कमानसे सत्ते, बोधयित्वा असेसतो;

सेसके अनुसासित्वा, निब्बुतो सो ससावको.

२८.

उरगोव तचं जिण्णं, वद्धपत्तंव पादपो;

जहित्वा सब्बसङ्खारे, निब्बुतो सो यथा सिखी.

२९.

पदुमो जिनवरो सत्था, धम्मारामम्हि निब्बुतो;

धातुवित्थारिकं आसि, तेसु तेसु पदेसतोति.

पदुमस्स भगवतो वंसो अट्ठमो.

११. नारदबुद्धवंसो

.

पदुमस्स अपरेन, सम्बुद्धो द्विपदुत्तमो;

नारदो नाम नामेन, असमो अप्पटिपुग्गलो.

.

सो बुद्धो चक्कवत्तिस्स, जेट्ठो दयितओरसो;

आमुक्कमालाभरणो, उय्यानं उपसङ्कमि.

.

तत्थासि रुक्खो यसविपुलो, अभिरूपो ब्रहा सुचि;

तमज्झपत्वा उपनिसीदि, महासोणस्स हेट्ठतो.

.

तत्थ ञाणवरुप्पज्जि, अनन्तं वजिरूपमं;

तेन विचिनि सङ्खारे, उक्कुज्जमवकुज्जकं [कुज्जतं (स्या. कं.)].

.

तत्थ सब्बकिलेसानि, असेसमभिवाहयि;

पापुणी केवलं बोधिं, बुद्धञाणे च चुद्दस.

.

पापुणित्वान सम्बोधिं, धम्मचक्कं पवत्तयि;

कोटिसतसहस्सानं, पठमाभिसमयो अहु.

.

महादोणं नागराजं, विनयन्तो महामुनि;

पाटिहेरं तदाकासि, दस्सयन्तो सदेवके.

.

तदा देवमनुस्सानं, तम्हि धम्मप्पकासने;

नवुतिकोटिसहस्सानि, तरिंसु सब्बसंसयं.

.

यम्हि काले महावीरो, ओवदी सकमत्रजं;

असीतिकोटिसहस्सानं, ततियाभिसमयो अहु.

१०.

सन्निपाता तयो आसुं, नारदस्स महेसिनो;

कोटिसतसहस्सानं, पठमो आसि समागमो.

११.

यदा बुद्धो बुद्धगुणं, सनिदानं पकासयि;

नवुतिकोटिसहस्सानि, समिंसु विमला तदा.

१२.

यदा वेरोचनो नागो, दानं ददाति सत्थुनो;

तदा समिंसु जिनपुत्ता, असीतिसतसहस्सियो.

१३.

अहं तेन समयेन, जटिलो उग्गतापनो;

अन्तलिक्खचरो आसिं, पञ्चाभिञ्ञासु पारगू.

१४.

तदापाहं असमसमं, ससङ्घं सपरिज्जनं;

अन्नपानेन तप्पेत्वा, चन्दनेनाभिपूजयिं.

१५.

सोपि मं तदा ब्याकासि, नारदो लोकनायको;

‘‘अपरिमेय्यितो कप्पे, अयं बुद्धो भविस्सति.

१६.

‘‘पधानं पदहित्वान…पे… हेस्साम सम्मुखा इमं’’.

१७.

तस्सापि वचनं सुत्वा, भिय्यो हासेत्व मानसं;

अधिट्ठहिं वतं उग्गं, दसपारमिपूरिया.

१८.

नगरं धञ्ञवती नाम, सुदेवो नाम खत्तियो;

अनोमा नाम जनिका, नारदस्स महेसिनो.

१९.

नववस्ससहस्सानि, अगारं अज्झ सो वसि;

जितो विजिताभिरामो, तयो पासादमुत्तमा.

२०.

तिचत्तारीससहस्सानि, नारियो समलङ्कता;

विजितसेना नाम नारी, नन्दुत्तरो नाम अत्रजो.

२१.

निमित्ते चतुरो दिस्वा, पदसा गमनेन निक्खमि;

सत्ताहं पधानचारं, अचरी पुरिसुत्तमो [लोकनायको (सी. क.)].

२२.

ब्रह्मुना याचितो सन्तो, नारदो लोकनायको;

वत्ति चक्कं महावीरो, धनञ्चुय्यानमुत्तमे.

२३.

भद्दसालो जितमित्तो, अहेसुं अग्गसावका;

वासेट्ठो नामुपट्ठाको, नारदस्स महेसिनो.

२४.

उत्तरा फग्गुनी चेव, अहेसुं अग्गसाविका;

बोधि तस्स भगवतो, महासोणोति वुच्चति.

२५.

उग्गरिन्दो वसभो च, अहेसुं अग्गुपट्ठका;

इन्दावरी च वण्डी [उन्दी (सी.), गण्डी (स्या. कं.)] च, अहेसुं अग्गुपट्ठिका.

२६.

अट्ठासीतिरतनानि, अच्चुग्गतो महामुनि;

कञ्चनग्घियसङ्कासो, दससहस्सी विरोचति.

२७.

तस्स ब्यामप्पभा काया, निद्धावति दिसोदिसं;

निरन्तरं दिवारत्तिं, योजनं फरते सदा.

२८.

न केचि तेन समयेन, समन्ता योजने जना;

उक्कापदीपे उज्जालेन्ति, बुद्धरंसीहि ओत्थटा.

२९.

नवुतिवस्ससहस्सानि, आयु विज्जति तावदे;

तावता तिट्ठमानो सो, तारेसि जनतं बहुं.

३०.

यथा उळूहि गगनं, विचित्तं उपसोभति;

तथेव सासनं तस्स, अरहन्तेहि सोभति.

३१.

संसारसोतं तरणाय, सेसके पटिपन्नके;

धम्मसेतुं दळ्हं कत्वा, निब्बुतो सो नरासभो.

३२.

सोपि बुद्धो असमसमो, तेपि खीणासवा अतुलतेजा;

सब्बं तमन्तरहितं, ननु रित्ता सब्बसङ्खारा.

३३.

नारदो जिनवसभो, निब्बुतो सुदस्सने पुरे;

तत्थेवस्स थूपवरो, चतुयोजनमुग्गतोति.

नारदस्स भगवतो वंसो नवमो.

१२. पदुमुत्तरबुद्धवंसो

.

नारदस्स अपरेन, सम्बुद्धो द्विपदुत्तमो;

पदुमुत्तरो नाम जिनो, अक्खोभो सागरूपमो.

.

मण्डकप्पोव सो आसि, यम्हि बुद्धो अजायथ;

उस्सन्नकुसला जनता, तम्हि कप्पे अजायथ.

.

पदुमुत्तरस्स भगवतो, पठमे धम्मदेसने;

कोटिसतसहस्सानं, धम्माभिसमयो अहु.

.

ततो परम्पि वस्सन्ते, तप्पयन्ते च पाणिने;

सत्ततिंससतसहस्सानं, दुतियाभिसमयो अहु.

.

यम्हि काले महावीरो, आनन्दं उपसङ्कमि;

पितुसन्तिकं उपगन्त्वा, आहनी अमतदुन्दुभिं.

.

आहते अमतभेरिम्हि, वस्सन्ते धम्मवुट्ठिया;

पञ्ञाससतसहस्सानं, ततियाभिसमयो अहु.

.

ओवादको विञ्ञापको, तारको सब्बपाणिनं;

देसनाकुसलो बुद्धो, तारेसि जनतं बहुं.

.

सन्निपाता तयो आसुं, पदुमुत्तरस्स सत्थुनो;

कोटिसतसहस्सानं, पठमो आसि समागमो.

.

यदा बुद्धो असमसमो, वसि वेभारपब्बते;

नवुतिकोटिसहस्सानं, दुतियो आसि समागमो.

१०.

पुन चारिकं पक्कन्ते, गामनिगमरट्ठतो;

असीतिकोटिसहस्सानं, ततियो आसि समागमो.

११.

अहं तेन समयेन, जटिलो नाम रट्ठिको;

सम्बुद्धप्पमुखं सङ्घं, सभत्तं दुस्समदासहं.

१२.

सोपि मं बुद्धो ब्याकासि, सङ्घमज्झे निसीदिय;

‘‘सतसहस्सितो कप्पे, अयं बुद्धो भविस्सति.

१३.

‘‘पधानं पदहित्वान…पे… हेस्साम सम्मुखा इमं’’.

१४.

तस्सापि वचनं सुत्वा, उत्तरिं वतमधिट्ठहिं;

अकासिं उग्गदळ्हं धितिं, दसपारमिपूरिया.

१५.

ब्याहता तित्थिया सब्बे, विमना दुम्मना तदा;

न तेसं केचि परिचरन्ति, रट्ठतो निच्छुभन्ति ते.

१६.

सब्बे तत्थ समागन्त्वा, उपगच्छुं बुद्धसन्तिके;

तुवं नाथो महावीर, सरणं होहि चक्खुम.

१७.

अनुकम्पको कारुणिको, हितेसी सब्बपाणिनं;

सम्पत्ते तित्थिये सब्बे, पञ्चसीले पतिट्ठपि.

१८.

एवं निराकुलं आसि, सुञ्ञतं तित्थियेहि तं;

विचित्तं अरहन्तेहि, वसीभूतेहि तादिहि.

१९.

नगरं हंसवती नाम, आनन्दो नाम खत्तियो;

सुजाता नाम जनिका, पदुमुत्तरस्स सत्थुनो.

२०.

दसवस्ससहस्सानि, अगारं अज्झ सो वसि;

नरवाहनो यसो वसवत्ती [नारिवाहनो यसवती (स्या. कं.)], तयो पासादमुत्तमा.

२१.

तिचत्तारीससहस्सानि, नारियो समलङ्कता;

वसुदत्ता नाम नारी, उत्तमो नाम अत्रजो.

२२.

निमित्ते चतुरो दिस्वा, पासादेनाभिनिक्खमि;

सत्ताहं पधानचारं, अचरी पुरिसुत्तमो.

२३.

ब्रह्मुना याचितो सन्तो, पदुमुत्तरो विनायको;

वत्ति चक्कं महावीरो, मिथिलुय्यानमुत्तमे.

२४.

देवलो च सुजातो च, अहेसुं अग्गसावका;

सुमनो नामुपट्ठाको, पदुमुत्तरस्स महेसिनो.

२५.

अमिता च असमा च, अहेसुं अग्गसाविका;

बोधि तस्स भगवतो, सललोति पवुच्चति.

२६.

वितिण्णो चेव [अमितो चेव (स्या.)] तिस्सो च, अहेसुं अग्गुपट्ठका;

हट्ठा चेव विचित्ता च, अहेसुं अग्गुपट्ठिका.

२७.

अट्ठपण्णासरतनं, अच्चुग्गतो महामुनि;

कञ्चनग्घियसङ्कासो, द्वत्तिंसवरलक्खणो.

२८.

कुट्टा कवाटा भित्ती च, रुक्खा नगसिलुच्चया;

न तस्सावरणं अत्थि, समन्ता द्वादसयोजने.

२९.

वस्ससतसहस्सानि, आयु विज्जति तावदे;

तावता तिट्ठमानो सो, तारेसि जनतं बहुं.

३०.

सन्तारेत्वा बहुजनं, छिन्दित्वा सब्बसंसयं;

जलित्वा अग्गिक्खन्धोव निब्बुतो सो ससावको.

३१.

पदुमुत्तरो जिनो बुद्धो, नन्दारामम्हि निब्बुतो;

तत्थेवस्स थूपवरो, द्वादसुब्बेधयोजनोति.

पदुमुत्तरस्स भगवतो वंसो दसमो.

१३. सुमेधबुद्धवंसो

.

पदुमुत्तरस्स अपरेन, सुमेधो नाम नायको;

दुरासदो उग्गतेजो, सब्बलोकुत्तमो मुनि.

.

पसन्ननेत्तो सुमुखो, ब्रहा उजु पतापवा;

हितेसी सब्बसत्तानं, बहू मोचेसि बन्धना.

.

यदा बुद्धो पापुणित्वा, केवलं बोधिमुत्तमं;

सुदस्सनम्हि नगरे, धम्मचक्कं पवत्तयि.

.

तस्सापि अभिसमया तीणि, अहेसुं धम्मदेसने;

कोटिसतसहस्सानं, पठमाभिसमयो अहु.

.

पुनापरं कुम्भकण्णं, यक्खं सो दमयी जिनो;

नवुतिकोटिसहस्सानं, दुतियाभिसमयो अहु.

.

पुनापरं अमितयसो, चतुसच्चं पकासयि;

असीतिकोटिसहस्सानं, ततियाभिसमयो अहु.

.

सन्निपाता तयो आसुं, सुमेधस्स महेसिनो;

खीणासवानं विमलानं, सन्तचित्तान तादिनं.

.

सुदस्सनं नाम नगरं, उपगञ्छि जिनो यदा;

तदा खीणासवा भिक्खू, समिंसु सतकोटियो.

.

पुनापरं देवकूटे, भिक्खूनं कथिनत्थते;

तदा नवुतिकोटीनं, दुतियो आसि समागमो.

१०.

पुनापरं दसबलो, यदा चरति चारिकं;

तदा असीतिकोटीनं, ततियो आसि समागमो.

११.

अहं तेन समयेन, उत्तरो नाम माणवो;

असीतिकोटियो मय्हं, घरे सन्निचितं धनं.

१२.

केवलं सब्बं दत्वान, ससङ्घे लोकनायके;

सरणं तस्सुपगञ्छिं, पब्बज्जञ्चाभिरोचयिं.

१३.

सोपि मं बुद्धो ब्याकासि, करोन्तो अनुमोदनं;

‘‘तिंसकप्पसहस्सम्हि, अयं बुद्धो भविस्सति.

१४.

‘‘पधानं पदहित्वान…पे… हेस्साम सम्मुखा इमं’’.

१५.

तस्सापि वचनं सुत्वा, भिय्यो चित्तं पसादयिं;

उत्तरिं वतमधिट्ठासिं, दसपारमिपूरिया.

१६.

सुत्तन्तं विनयञ्चापि, नवङ्गं सत्थुसासनं;

सब्बं परियापुणित्वान, सोभयिं जिनसासनं.

१७.

तत्थप्पमत्तो विहरन्तो, निसज्जट्ठानचङ्कमे;

अभिञ्ञासु पारमिं गन्त्वा, ब्रह्मलोकमगञ्छहं.

१८.

सुदस्सनं नाम नगरं, सुदत्तो नाम खत्तियो;

सुदत्ता नाम जनिका, सुमेधस्स महेसिनो.

१९.

नववस्ससहस्सानि, अगारं अज्झ सो वसि;

सुचन्दकञ्चनसिरिवड्ढा, तयो पासादमुत्तमा.

२०.

तिसोळससहस्सानि, नारियो समलङ्कता;

सुमना नाम सा नारी, पुनब्बसु नाम अत्रजो.

२१.

निमित्ते चतुरो दिस्वा, हत्थियानेन निक्खमि;

अनूनकं अड्ढमासं, पधानं पदही जिनो.

२२.

ब्रह्मुना याचितो सन्तो, सुमेधो लोकनायको;

वत्ति चक्कं महावीरो, सुदस्सनुय्यानमुत्तमे.

२३.

सरणो सब्बकामो च, अहेसुं अग्गसावका;

सागरो नामुपट्ठाको, सुमेधस्स महेसिनो.

२४.

रामा चेव सुरामा च, अहेसुं अग्गसाविका;

बोधि तस्स भगवतो, महानीपोति वुच्चति.

२५.

उरुवेला यसवा च, अहेसुं अग्गुपट्ठका;

यसोधरा सिरिमा च [यसा नाम सिरिमा च (स्या. कं.)], अहेसुं अग्गुपट्ठिका.

२६.

अट्ठासीतिरतनानि, अच्चुग्गतो महामुनि;

ओभासेति दिसा सब्बा, चन्दो तारगणे यथा.

२७.

चक्कवत्तिमणी नाम, यथा तपति योजनं;

तथेव तस्स रतनं, समन्ता फरति योजनं.

२८.

नवुतिवस्ससहस्सानि, आयु विज्जति तावदे;

तावता तिट्ठमानो सो, तारेसि जनतं बहुं.

२९.

तेविज्जछळभिञ्ञेहि, बलप्पत्तेहि तादिहि;

समाकुलमिदं आसि, अरहन्तेहि साधुहि.

३०.

तेपि सब्बे अमितयसा, विप्पमुत्ता निरूपधी;

ञाणालोकं दस्सयित्वा, निब्बुता ते महायसा.

३१.

सुमेधो जिनवरो बुद्धो, मेधारामम्हि निब्बुतो;

धातुवित्थारिकं आसि, तेसु तेसु पदेसतोति.

सुमेधस्स भगवतो वंसो एकादसमो.

१४. सुजातबुद्धवंसो

.

तत्थेव मण्डकप्पम्हि, सुजातो नाम नायको;

सीहहनुसभक्खन्धो, अप्पमेय्यो दुरासदो.

.

चन्दोव विमलो सुद्धो, सतरंसीव पतापवा;

एवं सोभति सम्बुद्धो, जलन्तो सिरिया सदा.

.

पापुणित्वान सम्बुद्धो, केवलं बोधिमुत्तमं;

सुमङ्गलम्हि नगरे, धम्मचक्कं पवत्तयि.

.

देसेन्ते [देसेन्तो (स्या. कं.)] पवरं धम्मं, सुजाते लोकनायके [सुजातो लोकनायको (स्या. कं.)];

असीतिकोटी अभिसमिंसु, पठमे धम्मदेसने.

.

यदा सुजातो अमितयसो, देवे वस्सं उपागमि;

सत्ततिंससतसहस्सानं, दुतियाभिसमयो अहु.

.

यदा सुजातो असमसमो, उपगच्छि पितुसन्तिकं;

सट्ठिसतसहस्सानं [सत्ततिंससहस्सानं (सी.)], ततियाभिसमयो अहु.

.

सन्निपाता तयो आसुं, सुजातस्स महेसिनो;

खीणासवानं विमलानं, सन्तचित्तान तादिनं.

.

अभिञ्ञाबलप्पत्तानं, अप्पत्तानं भवाभवे;

सट्ठिसतसहस्सानि, पठमं सन्निपतिंसु ते.

.

पुनापरं सन्निपाते, तिदिवोरोहणे जिने;

पञ्ञाससतसहस्सानं, दुतियो आसि समागमो.

१०.

उपसङ्कमन्तो नरासभं, तस्स यो अग्गसावको;

चतूहि सतसहस्सेहि, सम्बुद्धं उपसङ्कमि.

११.

अहं तेन समयेन, चतुदीपम्हि इस्सरो;

अन्तलिक्खचरो आसिं, चक्कवत्ती महब्बलो.

१२.

लोके अच्छरियं दिस्वा, अब्भुतं लोमहंसनं;

उपगन्त्वान वन्दिं सो, सुजातं लोकनायकं.

१३.

चतुदीपे महारज्जं, रतने सत्त उत्तमे;

बुद्धे निय्यादयित्वान, पब्बजिं तस्स सन्तिके.

१४.

आरामिका जनपदे, उट्ठानं पटिपिण्डिय;

उपनेन्ति भिक्खुसङ्घस्स, पच्चयं सयनासनं.

१५.

सोपि मं बुद्धो [तदा (स्या. कं.)] ब्याकासि, दससहस्सिम्हि इस्सरो;

‘‘तिंसकप्पसहस्सम्हि, अयं बुद्धो भविस्सति.

१६.

‘‘पधानं पदहित्वान…पे… हेस्साम सम्मुखा इमं’’.

१७.

तस्सापि वचनं सुत्वा, भिय्यो हासं जनेसहं;

अधिट्ठहिं वतं उग्गं, दसपारमिपूरिया.

१८.

सुत्तन्तं विनयञ्चापि, नवङ्गं सत्थुसासनं;

सब्बं परियापुणित्वान, सोभयिं जिनसासनं.

१९.

तत्थप्पमत्तो विहरन्तो, ब्रह्मं भावेत्व भावनं;

अभिञ्ञापारमिं गन्त्वा, ब्रह्मलोकमगञ्छहं.

२०.

सुमङ्गलं नाम नगरं, उग्गतो नाम खत्तियो;

माता पभावती नाम, सुजातस्स महेसिनो.

२१.

नववस्ससहस्सानि, अगारं अज्झ सो वसि;

सिरी उपसिरी नन्दो, तयो पासादमुत्तमा.

२२.

तेवीसतिसहस्सानि, नारियो समलङ्कता;

सिरिनन्दा नाम नारी, उपसेनो नाम अत्रजो.

२३.

निमित्ते चतुरो दिस्वा, अस्सयानेन निक्खमि;

अनूननवमासानि, पधानं पदही जिनो.

२४.

ब्रह्मुना याचितो सन्तो, सुजातो लोकनायको;

वत्ति चक्कं महावीरो, सुमङ्गलुय्यानमुत्तमे.

२५.

सुदस्सनो सुदेवो च, अहेसुं अग्गसावका;

नारदो नामुपट्ठाको, सुजातस्स महेसिनो.

२६.

नागा च नागसमाला च, अहेसुं अग्गसाविका;

बोधि तस्स भगवतो, महावेळूति वुच्चति.

२७.

सो च रुक्खो घनक्खन्धो [घनरुचिरो (सी. क.)], अच्छिद्दो होति पत्तिको;

उजु वंसो ब्रहा होति, दस्सनीयो मनोरमो.

२८.

एकक्खन्धो पवड्ढित्वा, ततो साखा पभिज्जति;

यथा सुबद्धो मोरहत्थो, एवं सोभति सो दुमो.

२९.

न तस्स कण्टका होन्ति, नापि छिद्दं महा अहु;

वित्थिण्णसाखो अविरलो, सन्दच्छायो मनोरमो.

३०.

सुदत्तो चेव चित्तो च, अहेसुं अग्गुपट्ठका;

सुभद्दा च पदुमा च, अहेसुं अग्गुपट्ठिका.

३१.

पञ्ञासरतनो आसि, उच्चत्तनेन सो जिनो;

सब्बाकारवरूपेतो, सब्बगुणमुपागतो.

३२.

तस्स पभा असमसमा, निद्धावति समन्ततो;

अप्पमाणो अतुलियो, ओपम्मेहि अनूपमो.

३३.

नवुतिवस्ससहस्सानि, आयु विज्जति तावदे;

तावता तिट्ठमानो सो, तारेसि जनतं बहुं.

३४.

यथापि सागरे ऊमी, गगने तारका यथा;

एवं तदा पावचनं, अरहन्तेहि चित्तितं [चित्तकं (स्या. कं.)].

३५.

सो च बुद्धो असमसमो, गुणानि च तानि अतुलियानि;

सब्बं तमन्तरहितं, ननु रित्ता सब्बसङ्खारा.

३६.

सुजातो जिनवरो बुद्धो, सिलारामम्हि निब्बुतो;

तत्थेव तस्स चेतियो [तत्थेव चेतियो सत्थु (स्या. कं.)], तीणिगावुतमुग्गतोति.

सुजातस्स भगवतो वंसो द्वादसमो.

१५. पियदस्सीबुद्धवंसो

.

सुजातस्स अपरेन, सयम्भू लोकनायको;

दुरासदो असमसमो, पियदस्सी महायसो.

.

सोपि बुद्धो अमितयसो, आदिच्चोव विरोचति;

सब्बं तमं निहन्त्वान, धम्मचक्कं पवत्तयि.

.

तस्सापि अतुलतेजस्स, अहेसुं अभिसमया तयो;

कोटिसतसहस्सानं, पठमाभिसमयो अहु.

.

सुदस्सनो देवराजा, मिच्छादिट्ठिमरोचयि;

तस्स दिट्ठिं विनोदेन्तो, सत्था धम्ममदेसयि.

.

जनसन्निपातो अतुलो, महासन्निपती तदा;

नवुतिकोटिसहस्सानं, दुतियाभिसमयो अहु.

.

यदा दोणमुखं हत्थिं, विनेसि नरसारथि;

असीतिकोटिसहस्सानं, ततियाभिसमयो अहु.

.

सन्निपाता तयो आसुं, तस्सापि पियदस्सिनो;

कोटिसतसहस्सानं, पठमो आसि समागमो.

.

ततो परं नवुतिकोटी, समिंसु एकतो मुनी;

ततिये सन्निपातम्हि, असीतिकोटियो अहू.

.

अहं तेन समयेन, कस्सपो नाम ब्राह्मणो [मानवो (स्या. कं.)];

अज्झायको मन्तधरो, तिण्णं वेदान पारगू.

१०.

तस्स धम्मं सुणित्वान, पसादं जनयिं अहं;

कोटिसतसहस्सेहि, सङ्घारामं अमापयिं.

११.

तस्स दत्वान आरामं, हट्ठो संविग्गमानसो;

सरणे पञ्च सीले च [सरणं पञ्चसीलञ्च (सी.)], दळ्हं कत्वा समादियिं.

१२.

सोपि मं बुद्धो ब्याकासि, सङ्घमज्झे निसीदिय;

‘‘अट्ठारसे कप्पसते, अयं बुद्धो भविस्सति.

१३.

‘‘पधानं पदहित्वान…पे… हेस्साम सम्मुखा इमं’’.

१४.

तस्सापि वचनं सुत्वा, भिय्यो चित्तं पसादयिं;

उत्तरिं वतमधिट्ठासिं, दसपारमिपूरिया.

१५.

सुधञ्ञं नाम नगरं, सुदत्तो नाम खत्तियो;

चन्दा नामासि जनिका, पियदस्सिस्स सत्थुनो.

१६.

नववस्ससहस्सानि, अगारं अज्झ सो वसि;

सुनिम्मलविमलगिरिगुहा, तयो पासादमुत्तमा.

१७.

तेत्तिंससहस्सानि च, नारियो समलङ्कता;

विमला नाम नारी च, कञ्चनावेळो नाम अत्रजो.

१८.

निमित्ते चतुरो दिस्वा, रथयानेन निक्खमि;

छमासं पधानचारं, अचरी पुरिसुत्तमो.

१९.

ब्रह्मुना याचितो सन्तो, पियदस्सी महामुनि;

वत्ति चक्कं महावीरो, उसभुय्याने मनोरमे.

२०.

पालितो सब्बदस्सी च, अहेसुं अग्गसावका;

सोभितो नामुपट्ठाको, पियदस्सिस्स सत्थुनो.

२१.

सुजाता धम्मदिन्ना च, अहेसुं अग्गसाविका;

बोधि तस्स भगवतो, ककुधोति पवुच्चति.

२२.

सन्धको धम्मको चेव, अहेसुं अग्गुपट्ठका;

विसाखा धम्मदिन्ना च, अहेसुं अग्गुपट्ठिका.

२३.

सोपि बुद्धो अमितयसो, द्वत्तिंसवरलक्खणो;

असीतिहत्थमुब्बेधो, सालराजाव दिस्सति.

२४.

अग्गिचन्दसूरियानं, नत्थि तादिसिका पभा;

यथा अहु पभा तस्स, असमस्स महेसिनो.

२५.

तस्सापि देवदेवस्स, आयु तावतकं अहु;

नवुतिवस्ससहस्सानि, लोके अट्ठासि चक्खुमा.

२६.

सोपि बुद्धो असमसमो, युगानिपि तानि अतुलियानि;

सब्बं तमन्तरहितं, ननु रित्ता सब्बसङ्खारा.

२७.

पियदस्सी मुनिवरो, अस्सत्थारामम्हि निब्बुतो;

तत्थेवस्स जिनथूपो, तीणियोजनमुग्गतोति.

पियदस्सिस्स भगवतो वंसो तेरसमो.

१६. अत्थदस्सीबुद्धवंसो

.

तत्थेव मण्डकप्पम्हि, अत्थदस्सी महायसो;

महातमं निहन्त्वान, पत्तो सम्बोधिमुत्तमं.

.

ब्रह्मुना याचितो सन्तो, धम्मचक्कं पवत्तयि;

अमतेन तप्पयी लोकं, दससहस्सिसदेवकं.

.

तस्सापि लोकनाथस्स, अहेसुं अभिसमया तयो;

कोटिसतसहस्सानं, पठमाभिसमयो अहु.

.

यदा बुद्धो अत्थदस्सी, चरते देवचारिकं;

कोटिसतसहस्सानं, दुतियाभिसमयो अहु.

.

पुनापरं यदा बुद्धो, देसेसि पितुसन्तिके;

कोटिसतसहस्सानं, ततियाभिसमयो अहु.

.

सन्निपाता तयो आसुं, तस्सापि च महेसिनो;

खीणासवानं विमलानं, सन्तचित्तान तादिनं.

.

अट्ठनवुतिसहस्सानं, पठमो आसि समागमो;

अट्ठासीतिसहस्सानं, दुतियो आसि समागमो.

.

अट्ठसत्ततिसतसहस्सानं, ततियो आसि समागमो;

अनुपादा विमुत्तानं, विमलानं महेसिनं.

.

अहं तेन समयेन, जटिलो उग्गतापनो;

सुसीमो नाम नामेन, महिया सेट्ठसम्मतो.

१०.

दिब्बं मन्दारवं पुप्फं, पदुमं पारिछत्तकं;

देवलोकाहरित्वान, सम्बुद्धमभिपूजयिं.

११.

सोपि मं बुद्धो ब्याकासि, अत्थदस्सी महामुनि;

‘‘अट्ठारसे कप्पसते, अयं बुद्धो भविस्सति.

१२.

‘‘पधानं पदहित्वान…पे… हेस्साम सम्मुखा इमं’’.

१३.

तस्सापि वचनं सुत्वा, हट्ठो [तुट्ठो (स्या. कं.)] संविग्गमानसो;

उत्तरिं वतमधिट्ठासिं, दसपारमिपूरिया.

१४.

सोभणं नाम नगरं, सागरो नाम खत्तियो;

सुदस्सना नाम जनिका, अत्थदस्सिस्स सत्थुनो.

१५.

दसवस्ससहस्सानि, अगारं अज्झ सो वसि;

अमरगिरि सुगिरि वाहना, तयो पासादमुत्तमा.

१६.

तेत्तिंसञ्च सहस्सानि, नारियो समलङ्कता;

विसाखा नाम नारी च, सेलो नामासि अत्रजो.

१७.

निमित्ते चतुरो दिस्वा, अस्सयानेन निक्खमि;

अनूनअट्ठमासानि, पधानं पदही जिनो.

१८.

ब्रह्मुना याचितो सन्तो, अत्थदस्सी महायसो;

वत्ति चक्कं महावीरो, अनोमुय्याने नरासभो.

१९.

सन्तो च उपसन्तो च, अहेसुं अग्गसावका;

अभयो नामुपट्ठाको, अत्थदस्सिस्स सत्थुनो.

२०.

धम्मा चेव सुधम्मा च, अहेसुं अग्गसाविका;

बोधि तस्स भगवतो, चम्पकोति पवुच्चति.

२१.

नकुलो च निसभो च, अहेसुं अग्गुपट्ठका;

मकिला च सुनन्दा च, अहेसुं अग्गुपट्ठिका.

२२.

सोपि बुद्धो असमसमो, असीतिहत्थमुग्गतो;

सोभते सालराजाव, उळुराजाव पूरितो.

२३.

तस्स पाकतिका रंसी, अनेकसतकोटियो;

उद्धं अधो दस दिसा, फरन्ति योजनं सदा.

२४.

सोपि बुद्धो नरासभो, सब्बसत्तुत्तमो मुनि;

वस्ससतसहस्सानि, लोके अट्ठासि चक्खुमा.

२५.

अतुलं दस्सेत्वा ओभासं, विरोचेत्वा सदेवके [अतुलं दस्सयित्वान, ओभासेत्वा सदेवके (सी. क.)];

सोपि अनिच्चतं पत्तो, यथग्गुपादानसङ्खया.

२६.

अत्थदस्सी जिनवरो, अनोमारामम्हि निब्बुतो;

धातुवित्थारिकं आसि, तेसु तेसु पदेसतोति.

अत्थदस्सिस्स भगवतो वंसो चुद्दसमो.

१७. धम्मदस्सीबुद्धवंसो

.

तत्थेव मण्डकप्पम्हि, धम्मदस्सी महायसो;

तमन्धकारं विधमित्वा, अतिरोचति सदेवके.

.

तस्सापि अतुलतेजस्स, धम्मचक्कप्पवत्तने;

कोटिसतसहस्सानं, पठमाभिसमयो अहु.

.

यदा बुद्धो धम्मदस्सी, विनेसि सञ्जयं इसिं;

तदा नवुतिकोटीनं, दुतियाभिसमयो अहु.

.

यदा सक्को उपागञ्छि, सपरिसो विनायकं;

तदा असीतिकोटीनं, ततियाभिसमयो अहु.

.

तस्सापि देवदेवस्स, सन्निपाता तयो अहुं [आसुं (सी. स्या.)];

खीणासवानं विमलानं, सन्तचित्तान तादिनं.

.

यदा बुद्धो धम्मदस्सी, सरणे वस्सं उपागमि;

तदा कोटिसतसहस्सानं [कोटिसहस्सानं (सी. स्या. कं.)], पठमो आसि समागमो.

.

पुनापरं यदा बुद्धो, देवतो एति मानुसं;

तदापि सतकोटीनं, दुतियो आसि समागमो.

.

पुनापरं यदा बुद्धो, पकासेसि धुते गुणे;

तदा असीतिकोटीनं, ततियो आसि समागमो.

.

अहं तेन समयेन, सक्को आसिं पुरिन्ददो;

दिब्बेन गन्धमालेन, तुरियेनाभिपूजयिं.

१०.

सोपि मं बुद्धो ब्याकासि, देवमज्झे निसीदिय;

‘‘अट्ठारसे कप्पसते, अयं बुद्धो भविस्सति.

११.

‘‘पधानं पदहित्वान…पे… हेस्साम सम्मुखा इमं’’.

१२.

तस्सापि वचनं सुत्वा, भिय्यो चित्तं पसादयिं;

उत्तरिं वतमधिट्ठासिं, दसपारमिपूरिया.

१३.

सरणं नाम नगरं, सरणो नाम खत्तियो;

सुनन्दा नाम जनिका, धम्मदस्सिस्स सत्थुनो.

१४.

अट्ठवस्ससहस्सानि, अगारं अज्झ सो वसि;

अरजो विरजो सुदस्सनो, तयो पासादमुत्तमा.

१५.

तिचत्तारीससहस्सानि [चत्तालीससहस्सानि (स्या. कं.)], नारियो समलङ्कता;

विचिकोळि नाम नारी, अत्रजो पुञ्ञवड्ढनो.

१६.

निमित्ते चतुरो दिस्वा, पासादेनाभिनिक्खमि;

सत्ताहं पधानचारं, अचरी पुरिसुत्तमो.

१७.

ब्रह्मुना याचितो सन्तो, धम्मदस्सी नरासभो;

वत्ति चक्कं महावीरो, मिगदाये नरुत्तमो.

१८.

पदुमो फुस्सदेवो च, अहेसुं अग्गसावका;

सुनेत्तो [सुदत्तो (स्या. कं.)] नामुपट्ठाको, धम्मदस्सिस्स सत्थुनो.

१९.

खेमा च सच्चनामा च, अहेसुं अग्गसाविका;

बोधि तस्स भगवतो, बिम्बिजालोति वुच्चति.

२०.

सुभद्दो कटिस्सहो चेव, अहेसुं अग्गुपट्ठका;

साळिया [सालिसा (स्या. कं.)] च कळिया च, अहेसुं अग्गुपट्ठिका.

२१.

सोपि बुद्धो असमसमो, असीतिहत्थमुग्गतो;

अतिरोचति तेजेन, दससहस्सिम्हि धातुया.

२२.

सुफुल्लो सालराजाव, विज्जूव गगने यथा;

मज्झन्हिकेव सूरियो, एवं सो उपसोभथ.

२३.

तस्सापि अतुलतेजस्स, समकं आसि जीवितं;

वस्ससतसहस्सानि, लोके अट्ठासि चक्खुमा.

२४.

ओभासं दस्सयित्वान, विमलं कत्वान सासनं;

चवि चन्दोव गगने, निब्बुतो सो ससावको.

२५.

धम्मदस्सी महावीरो, सालारामम्हि निब्बुतो;

तत्थेवस्स थूपवरो, तीणियोजनमुग्गतोति.

धम्मदस्सिस्स भगवतो वंसो पन्नरसमो.

१८. सिद्धत्थबुद्धवंसो

.

धम्मदस्सिस्स अपरेन, सिद्धत्थो नाम नायको;

निहनित्वा तमं सब्बं, सूरियो अब्भुग्गतो यथा.

.

सोपि पत्वान सम्बोधिं, सन्तारेन्तो सदेवकं;

अभिवस्सि धम्ममेघेन, निब्बापेन्तो सदेवकं.

.

तस्सापि अतुलतेजस्स, अहेसुं अभिसमया तयो;

कोटिसतसहस्सानं, पठमाभिसमयो अहु.

.

पुनापरं भीमरथे [हिमरट्ठे (क.)], यदा आहनि दुन्दुभिं;

तदा नवुतिकोटीनं, दुतियाभिसमयो अहु.

.

यदा बुद्धो धम्मं देसेसि, वेभारे सो पुरुत्तमे;

तदा नवुतिकोटीनं, ततियाभिसमयो अहु.

.

सन्निपाता तयो आसुं, तस्मिम्पि द्विपदुत्तमे;

खीणासवानं विमलानं, सन्तचित्तान तादिनं.

.

कोटिसतानं नवुतीनं [नवुतिया (स्या. कं.)], असीतियापि च कोटिनं;

एते आसुं तयो ठाना, विमलानं समागमे.

.

अहं तेन समयेन, मङ्गलो नाम तापसो;

उग्गतेजो दुप्पसहो, अभिञ्ञाबलसमाहितो.

.

जम्बुतो फलमानेत्वा [फलमाहत्वा (सी. स्या.)] सिद्धत्थस्स अदासहं;

पटिग्गहेत्वा सम्बुद्धो, इदं वचनमब्रवि.

१०.

‘‘पस्सथ इमं तापसं, जटिलं उग्गतापनं;

चतुन्नवुतितो कप्पे, अयं बुद्धो भविस्सति.

११.

‘‘पधानं पदहित्वान…पे… हेस्साम सम्मुखा इमं’’.

१२.

तस्सापि वचनं सुत्वा, भिय्यो चित्तं पसादयिं;

उत्तरिं वतमधिट्ठासिं, दसपारमिपूरिया.

१३.

वेभारं नाम नगरं, उदेनो नाम खत्तियो;

सुफस्सा नाम जनिका, सिद्धत्थस्स महेसिनो.

१४.

दसवस्ससहस्सानि, अगारं अज्झ सो वसि;

कोकासुप्पलकोकनदा, तयो पासादमुत्तमा.

१५.

तिसोळससहस्सानि, नारियो समलङ्कता;

सोमनस्सा नाम सा नारी, अनुपमो नाम अत्रजो.

१६.

निमित्ते चतुरो दिस्वा, सिविकायाभिनिक्खमि;

अनूनदसमासानि, पधानं पदही जिनो.

१७.

ब्रह्मुना याचितो सन्तो, सिद्धत्थो लोकनायको;

वत्ति चक्कं महावीरो, मिगदाये नरुत्तमो.

१८.

सम्बलो च सुमित्तो च, अहेसुं अग्गसावका;

रेवतो नामुपट्ठाको, सिद्धत्थस्स महेसिनो.

१९.

सीवला च सुरामा च, अहेसुं अग्गसाविका;

बोधि तस्स भगवतो, कणिकारोति वुच्चति.

२०.

सुप्पियो च समुद्दो च, अहेसुं अग्गुपट्ठका;

रम्मा चेव सुरम्मा च, अहेसुं अग्गुपट्ठिका.

२१.

सो बुद्धो सट्ठिरतनं, अहोसि नभमुग्गतो;

कञ्चनग्घियसङ्कासो, दससहस्सी विरोचति.

२२.

सोपि बुद्धो असमसमो, अतुलो अप्पटिपुग्गलो;

वस्ससतसहस्सानि, लोके अट्ठासि चक्खुमा.

२३.

विपुलं पभं दस्सयित्वा, पुप्फापेत्वान सावके;

विलासेत्वा समापत्या, निब्बुतो सो ससावको.

२४.

सिद्धत्थो मुनिवरो बुद्धो, अनोमारामम्हि निब्बुतो;

तत्थेवस्स थूपवरो, चतुयोजनमुग्गतोति.

सिद्धत्थस्स भगवतो वंसो सोळसमो.

१९. तिस्सबुद्धवंसो

.

सिद्धत्थस्स अपरेन, असमो अप्पटिपुग्गलो;

अनन्ततेजो अमितयसो, तिस्सो लोकग्गनायको.

.

तमन्धकारं विधमित्वा, ओभासेत्वा सदेवकं;

अनुकम्पको महावीरो, लोके उप्पज्जि चक्खुमा.

.

तस्सापि अतुला इद्धि, अतुलं सीलं समाधि च;

सब्बत्थ पारमिं गन्त्वा, धम्मचक्कं पवत्तयि.

.

सो बुद्धो दससहस्सिम्हि, विञ्ञापेसि गिरं सुचिं;

कोटिसतानि अभिसमिंसु, पठमे धम्मदेसने.

.

दुतियो नवुतिकोटीनं, ततियो सट्ठिकोटियो;

बन्धनातो पमोचेसि, सत्ते [सम्पत्ते (क.)] नरमरू तदा.

.

सन्निपाता तयो आसुं, तिस्से लोकग्गनायके;

खीणासवानं विमलानं, सन्तचित्तान तादिनं.

.

खीणासवसतसहस्सानं, पठमो आसि समागमो;

नवुतिसतसहस्सानं, दुतियो आसि समागमो.

.

असीतिसतसहस्सानं, ततियो आसि समागमो;

खीणासवानं विमलानं, पुप्फितानं विमुत्तिया.

.

अहं तेन समयेन, सुजातो नाम खत्तियो;

महाभोगं छड्डयित्वा, पब्बजिं इसिपब्बजं.

१०.

मयि पब्बजिते सन्ते, उप्पज्जि लोकनायको;

बुद्धोति सद्दं सुत्वान, पीति मे उपपज्जथ.

११.

दिब्बं मन्दारवं पुप्फं, पदुमं पारिछत्तकं;

उभो हत्थेहि पग्गय्ह, धुनमानो उपागमिं.

१२.

चतुवण्णपरिवुतं, तिस्सं लोकग्गनायकं;

तमहं पुप्फं गहेत्वा, मत्थके धारयिं जिनं.

१३.

सोपि मं बुद्धो ब्याकासि, जनमज्झे निसीदिय;

‘‘द्वेनवुते इतो कप्पे, अयं बुद्धो भविस्सति.

१४.

‘‘पधानं पदहित्वान…पे… हेस्साम सम्मुखा इमं’’.

१५.

तस्सापि वचनं सुत्वा, भिय्यो चित्तं पसादयिं;

उत्तरिं वतमधिट्ठासिं, दसपारमिपूरिया.

१६.

खेमकं नाम नगरं, जनसन्धो नाम खत्तियो;

पदुमा नाम जनिका, तिस्सस्स च महेसिनो.

१७.

सत्तवस्ससहस्सानि, अगारं अज्झ सो वसि;

गुहासेल नारिसय निसभा [कुमुदो नाळियो पदुमो (क.)], तयो पासादमुत्तमा.

१८.

समतिंससहस्सानि, नारियो समलङ्कता;

सुभद्दानामिका नारी, आनन्दो नाम अत्रजो.

१९.

निमित्ते चतुरो दिस्वा, अस्सयानेन निक्खमि;

अनूनअट्ठमासानि, पधानं पदही जिनो.

२०.

ब्रह्मुना याचितो सन्तो, तिस्सो लोकग्गनायको;

वत्ति चक्कं महावीरो, यसवतियमुत्तमे.

२१.

ब्रह्मदेवो उदयो च, अहेसुं अग्गसावका;

समङ्गो नामुपट्ठाको, तिस्सस्स च महेसिनो.

२२.

फुस्सा चेव सुदत्ता च, अहेसुं अग्गसाविका;

बोधि तस्स भगवतो, असनोति पवुच्चति.

२३.

सम्बलो च सिरिमा चेव, अहेसुं अग्गुपट्ठका;

किसागोतमी उपसेना, अहेसुं अग्गुपट्ठिका.

२४.

सो बुद्धो सट्ठिरतनो, अहु उच्चत्तने जिनो;

अनूपमो असदिसो, हिमवा विय दिस्सति.

२५.

तस्सापि अतुलतेजस्स, आयु आसि अनुत्तरो;

वस्ससतसहस्सानि, लोके अट्ठासि चक्खुमा.

२६.

उत्तमं पवरं सेट्ठं, अनुभोत्वा महायसं;

जलित्वा अग्गिक्खन्धोव, निब्बुतो सो ससावको.

२७.

वलाहकोव अनिलेन, सूरियेन विय उस्सवो;

अन्धकारोव पदीपेन, निब्बुतो सो ससावको.

२८.

तिस्सो जिनवरो बुद्धो, नन्दारामम्हि निब्बुतो;

तत्थेवस्स जिनथूपो, तीणियोजनमुग्गतोति.

तिस्सस्स भगवतो वंसो सत्तरसमो.

२०. फुस्सबुद्धवंसो

.

तत्थेव मण्डकप्पम्हि, अहु सत्था अनुत्तरो;

अनुपमो असमसमो, फुस्सो लोकग्गनायको.

.

सोपि सब्बं तमं हन्त्वा, विजटेत्वा महाजटं;

सदेवकं तप्पयन्तो, अभिवस्सि अमतम्बुना.

.

धम्मचक्कं पवत्तेन्ते, फुस्से नक्खत्तमङ्गले;

कोटिसतसहस्सानं, पठमाभिसमयो अहु.

.

नवुतिसतसहस्सानं, दुतियाभिसमयो अहु;

असीतिसतसहस्सानं, ततियाभिसमयो अहु.

.

सन्निपाता तयो आसुं, फुस्सस्सापि महेसिनो;

खीणासवानं विमलानं, सन्तचित्तान तादिनं.

.

सट्ठिसतसहस्सानं, पठमो आसि समागमो;

पञ्ञाससतसहस्सानं, दुतियो आसि समागमो.

.

चत्तारीससतसहस्सानं, ततियो आसि समागमो;

अनुपादा विमुत्तानं, वोच्छिन्नपटिसन्धिनं.

.

अहं तेन समयेन, विजितावी नाम खत्तियो;

छड्डयित्वा महारज्जं, पब्बजिं तस्स सन्तिके.

.

सोपि मं बुद्धो ब्याकासि, फुस्सो लोकग्गनायको;

‘‘द्वेनवुते इतो कप्पे, अयं बुद्धो भविस्सति.

१०.

‘‘पधानं पदहित्वान…पे… हेस्साम सम्मुखा इमं’’.

११.

तस्सापि वचनं सुत्वा, भिय्यो चित्तं पसादयिं;

उत्तरिं वतमधिट्ठासिं, दसपारमिपूरिया.

१२.

सुत्तन्तं विनयञ्चापि, नवङ्गं सत्थुसासनं;

सब्बं परियापुणित्वा, सोभयिं जिनसासनं.

१३.

तत्थप्पमत्तो विहरन्तो, ब्रह्मं भावेत्व भावनं;

अभिञ्ञासु पारमिं गन्त्वा, ब्रह्मलोकमगञ्छहं.

१४.

कासिकं नाम नगरं, जयसेनो नाम खत्तियो;

सिरिमा नाम जनिका, फुस्सस्सापि महेसिनो.

१५.

नववस्ससहस्सानि, अगारं अज्झ सो वसि;

गरुळपक्ख हंस सुवण्णभारा, तयो पासादमुत्तमा.

१६.

तिंसइत्थिसहस्सानि, नारियो समलङ्कता;

किसागोतमी नाम नारी, अनूपमो नाम अत्रजो.

१७.

निमित्ते चतुरो दिस्वा, हत्थियानेन निक्खमि;

छमासं पधानचारं, अचरी पुरिसुत्तमो.

१८.

ब्रह्मुना याचितो सन्तो, फुस्सो लोकग्गनायको;

वत्ति चक्कं महावीरो, मिगदाये नरुत्तमो.

१९.

सुरक्खितो धम्मसेनो, अहेसुं अग्गसावका;

सभियो नामुपट्ठाको, फुस्सस्सापि महेसिनो.

२०.

चाला च उपचाला च, अहेसुं अग्गसाविका;

बोधि तस्स भगवतो, आमण्डोति पवुच्चति.

२१.

धनञ्चयो विसाखो च, अहेसुं अग्गुपट्ठका;

पदुमा चेव नागा च, अहेसुं अग्गुपट्ठिका.

२२.

अट्ठपण्णासरतनं, सोपि अच्चुग्गतो मुनि;

सोभते सतरंसीव, उळुराजाव पूरितो.

२३.

नवुतिवस्ससहस्सानि, आयु विज्जति तावदे;

तावता तिट्ठमानो सो, तारेसि जनतं बहुं.

२४.

ओवदित्वा बहू सत्ते, सन्तारेत्वा बहू जने;

सोपि सत्था अतुलयसो, निब्बुतो सो ससावको.

२५.

फुस्सो जिनवरो सत्था, सेनारामम्हि निब्बुतो;

धातुवित्थारिकं आसि, तेसु तेसु पदेसतोति.

फुस्सस्स भगवतो वंसो अट्ठारसमो.

२१. विपस्सीबुद्धवंसो

.

फुस्सस्स च अपरेन, सम्बुद्धो द्विपदुत्तमो;

विपस्सी नाम नामेन, लोके उप्पज्जि चक्खुमा.

.

अविज्जं सब्बं पदालेत्वा, पत्तो सम्बोधिमुत्तमं;

धम्मचक्कं पवत्तेतुं, पक्कामि बन्धुमतीपुरं.

.

धम्मचक्कं पवत्तेत्वा, उभो बोधेसि नायको;

गणनाय न वत्तब्बो, पठमाभिसमयो अहु.

.

पुनापरं अमितयसो, तत्थ सच्चं पकासयि;

चतुरासीतिसहस्सानं, दुतियाभिसमयो अहु.

.

चतुरासीतिसहस्सानि, सम्बुद्धं अनुपब्बजुं;

तेसमारामपत्तानं, धम्मं देसेसि चक्खुमा.

.

सब्बाकारेन भासतो, सुत्वा उपनिसादिनो [उपनिस्सा जिनो (स्या. कं.)];

तेपि धम्मवरं गन्त्वा, ततियाभिसमयो अहु.

.

सन्निपाता तयो आसुं, विपस्सिस्स महेसिनो;

खीणासवानं विमलानं, सन्तचित्तान तादिनं.

.

अट्ठसट्ठिसतसहस्सानं, पठमो आसि समागमो;

भिक्खुसतसहस्सानं, दुतियो आसि समागमो.

.

असीतिभिक्खुसहस्सानं, ततियो आसि समागमो;

तत्थ भिक्खुगणमज्झे, सम्बुद्धो अतिरोचति.

१०.

अहं तेन समयेन, नागराजा महिद्धिको;

अतुलो नाम नामेन, पुञ्ञवन्तो जुतिन्धरो.

११.

नेकानं नागकोटीनं, परिवारेत्वानहं तदा;

वज्जन्तो दिब्बतुरियेहि, लोकजेट्ठं उपागमिं.

१२.

उपसङ्कमित्वा सम्बुद्धं, विपस्सिं लोकनायकं;

मणिमुत्तरतनखचितं, सब्बाभरणविभूसितं;

निमन्तेत्वा धम्मराजस्स, सुवण्णपीठमदासहं.

१३.

सोपि मं बुद्धो ब्याकासि, सङ्घमज्झे निसीदिय;

‘‘एकनवुतितो कप्पे, अयं बुद्धो भविस्सति.

१४.

‘‘अहु कपिलव्हया रम्मा, निक्खमित्वा तथागतो;

पधानं पदहित्वान, कत्वा दुक्करकारिकं.

१५.

‘‘अजपालरुक्खमूलस्मिं, निसीदित्वा तथागतो;

तत्थ पायासं पग्गय्ह, नेरञ्जरमुपेहिति.

१६.

‘‘नेरञ्जराय तीरम्हि, पायासं अद सो जिनो;

पटियत्तवरमग्गेन, बोधिमूलमुपेहिति.

१७.

‘‘ततो पदक्खिणं कत्वा, बोधिमण्डं अनुत्तरो;

अस्सत्थमूले सम्बोधिं, बुज्झिस्सति महायसो.

१८.

‘‘इमस्स जनिका माता, माया नाम भविस्सति;

पिता सुद्धोदनो नाम, अयं हेस्सति गोतमो.

१९.

‘‘अनासवा वीतरागा, सन्तचित्ता समाहिता;

कोलितो उपतिस्सो च, अग्गा हेस्सन्ति सावका;

आनन्दो नामुपट्ठाको, उपट्ठिस्सतिमं जिनं.

२०.

‘‘खेमा उप्पलवण्णा च, अग्गा हेस्सन्ति साविका;

अनासवा वीतरागा, सन्तचित्ता समाहिता;

बोधि तस्स भगवतो, अस्सत्थोति पवुच्चति.

२१.

‘‘चित्तो च हत्थाळवको, अग्गा हेस्सन्तुपट्ठका;

नन्दमाता च उत्तरा, अग्गा हेस्सन्तुपट्ठिका;

आयु वस्ससतं तस्स, गोतमस्स यसस्सिनो.

२२.

‘‘इदं सुत्वान वचनं…पे… हेस्साम सम्मुखा इमं’’.

२३.

तस्साहं वचनं सुत्वा, भिय्यो चित्तं पसादयिं;

उत्तरिं वतमधिट्ठासिं, दसपारमिपूरिया.

२४.

नगरं बन्धुमती नाम, बन्धुमा नाम खत्तियो;

माता बन्धुमती नाम, विपस्सिस्स महेसिनो.

२५.

अट्ठवस्ससहस्सानि, अगारं अज्झ सो वसि;

नन्दो सुनन्दो सिरिमा, तयो पासादमुत्तमा.

२६.

तिचत्तारीससहस्सानि, नारियो समलङ्कता;

सुदस्सना नाम सा नारी, समवत्तक्खन्धो नाम अत्रजो.

२७.

निमित्ते चतुरो दिस्वा, रथयानेन निक्खमि;

अनूनअट्ठमासानि, पधानं पदही जिनो.

२८.

ब्रह्मुना याचितो सन्तो, विपस्सी लोकनायको;

वत्ति चक्कं महावीरो, मिगदाये नरुत्तमो.

२९.

खण्डो च तिस्सनामो च, अहेसुं अग्गसावका;

असोको नामुपट्ठाको, विपस्सिस्स महेसिनो.

३०.

चन्दा च चन्दमित्ता च, अहेसुं अग्गसाविका;

बोधि तस्स भगवतो, पाटलीति पवुच्चति.

३१.

पुनब्बसुमित्तो नागो च, अहेसुं अग्गुपट्ठका;

सिरिमा उत्तरा चेव, अहेसुं अग्गुपट्ठिका.

३२.

असीतिहत्थमुब्बेधो, विपस्सी लोकनायको;

पभा निद्धावति तस्स, समन्ता सत्तयोजने.

३३.

असीतिवस्ससहस्सानि, आयु बुद्धस्स तावदे;

तावता तिट्ठमानो सो, तारेसि जनतं बहुं.

३४.

बहुदेवमनुस्सानं, बन्धना परिमोचयि;

मग्गामग्गञ्च आचिक्खि, अवसेसपुथुज्जने.

३५.

आलोकं दस्सयित्वान, देसेत्वा अमतं पदं;

जलित्वा अग्गिक्खन्धोव, निब्बुतो सो ससावको.

३६.

इद्धिवरं पुञ्ञवरं, लक्खणञ्च कुसुमितं;

सब्बं तमन्तरहितं, ननु रित्ता सब्बसङ्खारा.

३७.

विपस्सी जिनवरो बुद्धो, सुमित्तारामम्हि निब्बुतो;

तत्थेवस्स थूपवरो, सत्तयोजनमुस्सितोति.

विपस्सिस्स भगवतो वंसो एकूनवीसतिमो.

२२. सिखीबुद्धवंसो

.

विपस्सिस्स अपरेन, सम्बुद्धो द्विपदुत्तमो;

सिखिव्हयो आसि जिनो, असमो अप्पटिपुग्गलो.

.

मारसेनं पमद्दित्वा, पत्तो सम्बोधिमुत्तमं;

धम्मचक्कं पवत्तेसि, अनुकम्पाय पाणिनं.

.

धम्मचक्कं पवत्तेन्ते, सिखिम्हि जिनपुङ्गवे [मुनिपुङ्गवे (सी.)];

कोटिसतसहस्सानं, पठमाभिसमयो अहु.

.

अपरम्पि धम्मं देसेन्ते, गणसेट्ठे नरुत्तमे;

नवुतिकोटिसहस्सानं, दुतियाभिसमयो अहु.

.

यमकपाटिहारियञ्च [यमकं पाटिहीरञ्च (सी.)], दस्सयन्ते सदेवके;

असीतिकोटिसहस्सानं, ततियाभिसमयो अहु.

.

सन्निपाता तयो आसुं, सिखिस्सापि महेसिनो;

खीणासवानं विमलानं, सन्तचित्तान तादिनं.

.

भिक्खुसतसहस्सानं, पठमो आसि समागमो;

असीतिभिक्खुसहस्सानं, दुतियो आसि समागमो.

.

सत्ततिभिक्खुसहस्सानं, ततियो आसि समागमो;

अनुपलित्तो पदुमंव, तोयम्हि सम्पवड्ढितं.

.

अहं तेन समयेन, अरिन्दमो नाम खत्तियो;

सम्बुद्धप्पमुखं सङ्घं, अन्नपानेन तप्पयिं.

१०.

बहुं दुस्सवरं दत्वा, दुस्सकोटिं अनप्पकं;

अलङ्कतं हत्थियानं, सम्बुद्धस्स अदासहं.

११.

हत्थियानं निम्मिनित्वा, कप्पियं उपनामयिं;

पूरयिं मानसं मय्हं, निच्चं दळ्हमुपट्ठितं.

१२.

सोपि मं बुद्धो ब्याकासि, सिखी लोकग्गनायको;

‘‘एकतिंसे इतो कप्पे, अयं बुद्धो भविस्सति.

१३.

‘‘अहु कपिलव्हया रम्मा…पे… हेस्साम सम्मुखा इमं’’.

१४.

तस्साहं वचनं सुत्वा, भिय्यो चित्तं पसादयिं;

उत्तरिं वतमधिट्ठासिं, दसपारमिपूरिया.

१५.

नगरं अरुणवती नाम, अरुणो नाम खत्तियो;

पभावती नाम जनिका, सिखिस्सापि महेसिनो.

१६.

सत्तवस्ससहस्सानि, अगारं अज्झ सो वसि;

सुचन्दको गिरि वसभो [सुचन्दो गिरिवहनो (सी.)], तयो पासादमुत्तमा.

१७.

चतुवीससहस्सानि, नारियो समलङ्कता;

सब्बकामा नाम नारी, अतुलो नाम अत्रजो.

१८.

निमित्ते चतुरो दिस्वा, हत्थियानेन निक्खमि;

अट्ठमासं पधानचारं, अचरी पुरिसुत्तमो.

१९.

ब्रह्मुना याचितो सन्तो, सिखी लोकग्गनायको;

वत्ति चक्कं महावीरो, मिगदाये नरुत्तमो.

२०.

अभिभू सम्भवो चेव, अहेसुं अग्गसावका;

खेमङ्करो नामुपट्ठाको, सिखिस्सापि महेसिनो.

२१.

सखिला च पदुमा च, अहेसुं अग्गसाविका;

बोधि तस्स भगवतो, पुण्डरीकोति वुच्चति.

२२.

सिरिवड्ढो च नन्दो च, अहेसुं अग्गुपट्ठका;

चित्ता चेव सुगुत्ता च, अहेसुं अग्गुपट्ठिका.

२३.

उच्चत्तनेन सो बुद्धो, सत्ततिहत्थमुग्गतो;

कञ्चनग्घियसङ्कासो, द्वत्तिंसवरलक्खणो.

२४.

तस्सापि ब्यामप्पभा काया, दिवारत्तिं निरन्तरं;

दिसोदिसं निच्छरन्ति, तीणियोजनसो पभा.

२५.

सत्ततिवस्ससहस्सानि, आयु तस्स महेसिनो;

तावता तिट्ठमानो सो, तारेसि जनतं बहुं.

२६.

धम्ममेघं पवस्सेत्वा, तेमयित्वा सदेवके;

खेमन्तं पापयित्वान, निब्बुतो सो ससावको.

२७.

अनुब्यञ्जनसम्पन्नं, द्वत्तिंसवरलक्खणं;

सब्बं तमन्तरहितं, ननु रित्ता सब्बसङ्खारा.

२८.

सिखी मुनिवरो बुद्धो, अस्सारामम्हि निब्बुतो;

तत्थेवस्स थूपवरो, तीणियोजनमुग्गतोति.

सिखिस्स भगवतो वंसो वीसतिमो.

२३. वेस्सभूबुद्धवंसो

.

तत्थेव मण्डकप्पम्हि, असमो अप्पटिपुग्गलो;

वेस्सभू नाम नामेन, लोके उप्पज्जि नायको [सो जिनो (स्या. कं. क.)].

.

आदित्तं वत रागग्गि, तण्हानं विजितं तदा;

नागोव बन्धनं छेत्वा, पत्तो सम्बोधिमुत्तमं.

.

धम्मचक्कं पवत्तेन्ते, वेस्सभूलोकनायके;

असीतिकोटिसहस्सानं, पठमाभिसमयो अहु.

.

पक्कन्ते चारिकं रट्ठे, लोकजेट्ठे नरासभे;

सत्ततिकोटिसहस्सानं, दुतियाभिसमयो अहु.

.

महादिट्ठिं विनोदेन्तो, पाटिहेरं करोति सो;

समागता नरमरू, दससहस्सी सदेवके.

.

महाअच्छरियं दिस्वा, अब्भुतं लोमहंसनं;

देवा चेव मनुस्सा च, बुज्झरे सट्ठिकोटियो.

.

सन्निपाता तयो आसुं, वेस्सभुस्स महेसिनो;

खीणासवानं विमलानं, सन्तचित्तान तादिनं.

.

असीतिभिक्खुसहस्सानं, पठमो आसि समागमो;

सत्ततिभिक्खुसहस्सानं, दुतियो आसि समागमो.

.

सट्ठिभिक्खुसहस्सानं, ततियो आसि समागमो;

जरादिभयभीतानं, ओरसानं महेसिनो.

१०.

अहं तेन समयेन, सुदस्सनो नाम खत्तियो;

निमन्तेत्वा महावीरं, दानं दत्वा महारहं;

अन्नपानेन वत्थेन, ससङ्घं जिन पूजयिं.

११.

तस्स बुद्धस्स असमस्स, चक्कं वत्तितमुत्तमं;

सुत्वान पणितं धम्मं, पब्बज्जमभिरोचयिं.

१२.

महादानं पवत्तेत्वा, रत्तिन्दिवमतन्दितो;

पब्बज्जं गुणसम्पन्नं, पब्बजिं जिनसन्तिके.

१३.

आचारगुणसम्पन्नो, वत्तसीलसमाहितो;

सब्बञ्ञुतं गवेसन्तो, रमामि जिनसासने.

१४.

सद्धापीतिं उपगन्त्वा, बुद्धं वन्दामि सत्थरं;

पीति उप्पज्जति मय्हं, बोधियायेव कारणा.

१५.

अनिवत्तमानसं ञत्वा, सम्बुद्धो एतदब्रवि;

‘‘एकतिंसे इतो कप्पे, अयं बुद्धो भविस्सति.

१६.

‘‘अहु कपिलव्हया रम्मा…पे… हेस्साम सम्मुखा इमं’’.

१७.

तस्साहं वचनं सुत्वा, भिय्यो चित्तं पसादयिं;

उत्तरिं वतमधिट्ठासिं, दसपारमिपूरिया.

१८.

अनोमं नाम नगरं, सुप्पतीतो नाम खत्तियो;

माता यसवती नाम, वेस्सभुस्स महेसिनो.

१९.

छ च वस्ससहस्सानि, अगारं अज्झ सो वसि;

रुचि सुरुचि रतिवड्ढनो, तयो पासादमुत्तमा.

२०.

अनूनतिंससहस्सानि, नारियो समलङ्कता;

सुचित्ता नाम सा नारी, सुप्पबुद्धो नाम अत्रजो.

२१.

निमित्ते चतुरो दिस्वा, सिविकायाभिनिक्खमि;

छमासं पधानचारं, अचरी पुरिसुत्तमो.

२२.

ब्रह्मुना याचितो सन्तो, वेस्सभूलोकनायको;

वत्ति चक्कं महावीरो, अरुणारामे नरुत्तमो.

२३.

सोणो च उत्तरो चेव, अहेसुं अग्गसावका;

उपसन्तो नामुपट्ठाको, वेस्सभुस्स महेसिनो.

२४.

रामा [दामा (सी.)] चेव समाला च, अहेसुं अग्गसाविका;

बोधि तस्स भगवतो, महासालोति वुच्चति.

२५.

सोत्थिको चेव रम्भो च, अहेसुं अग्गुपट्ठका;

गोतमी सिरिमा चेव, अहेसुं अग्गुपट्ठिका.

२६.

सट्ठिरतनमुब्बेधो, हेमयूपसमूपमो;

काया निच्छरति रस्मि, रत्तिंव पब्बते सिखी.

२७.

सट्ठिवस्ससहस्सानि, आयु तस्स महेसिनो;

तावता तिट्ठमानो सो, तारेसि जनतं बहुं.

२८.

धम्मं वित्थारिकं कत्वा, विभजित्वा महाजनं;

धम्मनावं ठपेत्वान, निब्बुतो सो ससावको.

२९.

दस्सनेय्यं सब्बजनं, विहारं इरियापथं;

सब्बं तमन्तरहितं, ननु रित्ता सब्बसङ्खारा.

३०.

वेस्सभू जिनवरो सत्था, खेमारामम्हि निब्बुतो;

धातुवित्थारिकं आसि, तेसु तेसु पदेसतोति.

वेस्सभुस्स भगवतो वंसो एकवीसतिमो.

२४. ककुसन्धबुद्धवंसो

.

वेस्सभुस्स अपरेन, सम्बुद्धो द्विपदुत्तमो;

ककुसन्धो नाम नामेन, अप्पमेय्यो दुरासदो.

.

उग्घाटेत्वा सब्बभवं, चरियाय पारमिं गतो;

सीहोव पञ्जरं भेत्वा, पत्तो सम्बोधिमुत्तमं.

.

धम्मचक्कं पवत्तेन्ते, ककुसन्धे लोकनायके;

चत्तारीसकोटिसहस्सानं, धम्माभिसमयो अहु.

.

अन्तलिक्खम्हि आकासे, यमकं कत्वा विकुब्बनं;

तिंसकोटिसहस्सानं, बोधेसि देवमानुसे.

.

नरदेवस्स यक्खस्स, चतुसच्चप्पकासने;

धम्माभिसमयो तस्स, गणनातो असङ्खियो.

.

ककुसन्धस्स भगवतो, एको आसि समागमो;

खीणासवानं विमलानं, सन्तचित्तान तादिनं.

.

चत्तालीससहस्सानं, तदा आसि समागमो;

दन्तभूमिमनुप्पत्तानं, आसवारिगणक्खया.

.

अहं तेन समयेन, खेमो नामासि खत्तियो;

तथागते जिनपुत्ते, दानं दत्वा अनप्पकं.

.

पत्तञ्च चीवरं दत्वा, अञ्जनं मधुलट्ठिकं;

इमेतं पत्थितं सब्बं, पटियादेमि वरं वरं.

१०.

सोपि मं बुद्धो ब्याकासि, ककुसन्धो विनायको;

‘‘इमम्हि भद्दके कप्पे, अयं बुद्धो भविस्सति.

११.

‘‘अहु कपिलव्हया रम्मा…पे… हेस्साम सम्मुखा इमं’’.

१२.

तस्सापि वचनं सुत्वा, भिय्यो चित्तं पसादयिं;

उत्तरिं वतमधिट्ठासिं, दसपारमिपूरिया.

१३.

नगरं खेमावती नाम, खेमो नामासहं तदा;

सब्बञ्ञुतं गवेसन्तो, पब्बजिं तस्स सन्तिके.

१४.

ब्राह्मणो अग्गिदत्तो च, आसि बुद्धस्स सो पिता;

विसाखा नाम जनिका, ककुसन्धस्स सत्थुनो.

१५.

वसते तत्थ खेमे पुरे, सम्बुद्धस्स महाकुलं;

नरानं पवरं सेट्ठं, जातिमन्तं महायसं.

१६.

चतुवस्ससहस्सानि, अगारं अज्झ सो वसि;

काम -कामवण्ण-कामसुद्धिनामा [सुचि सुरुचि रतिवद्धननामका (सी.)], तयो पासादमुत्तमा.

१७.

समतिंससहस्सानि, नारियो समलङ्कता;

रोचिनी नाम सा नारी, उत्तरो नाम अत्रजो.

१८.

निमित्ते चतुरो दिस्वा, रथयानेन निक्खमि;

अनूनअट्ठमासानि, पधानं पदही जिनो.

१९.

ब्रह्मुना याचितो सन्तो, ककुसन्धो विनायको;

वत्ति चक्कं महावीरो, मिगदाये नरुत्तमो.

२०.

विधुरो च सञ्जीवो च, अहेसुं अग्गसावका;

बुद्धिजो नामुपट्ठाको, ककुसन्धस्स सत्थुनो.

२१.

सामा च चम्पानामा च, अहेसुं अग्गसाविका;

बोधि तस्स भगवतो, सिरीसोति पवुच्चति.

२२.

अच्चुतो च सुमनो च, अहेसुं अग्गुपट्ठका;

नन्दा चेव सुनन्दा च, अहेसुं अग्गुपट्ठिका.

२३.

चत्तालीसरतनानि, अच्चुग्गतो महामुनि;

कनकप्पभा निच्छरति, समन्ता दसयोजनं.

२४.

चत्तालीसवस्ससहस्सानि, आयु तस्स महेसिनो;

तावता तिट्ठमानो सो, तारेसि जनतं बहुं.

२५.

धम्मापणं पसारेत्वा, नरनारीनं सदेवके;

नदित्वा सीहनादंव, निब्बुतो सो ससावको.

२६.

अट्ठङ्गवचनसम्पन्नो, अच्छिद्दानि निरन्तरं;

सब्बं तमन्तरहितं, ननु रित्ता सब्बसङ्खारा.

२७.

ककुसन्धो जिनवरो, खेमारामम्हि निब्बुतो;

तत्थेवस्स थूपवरो, गावुतं नभमुग्गतोति.

ककुसन्धस्स भगवतो वंसो द्वावीसतिमो.

२५. कोणागमनबुद्धवंसो

.

ककुसन्धस्स अपरेन, सम्बुद्धो द्विपदुत्तमो;

कोणागमनो नाम जिनो, लोकजेट्ठो नरासभो.

.

दसधम्मे पूरयित्वान, कन्तारं समतिक्कमि;

पवाहिय मलं सब्बं, पत्तो सम्बोधिमुत्तमं.

.

धम्मचक्कं पवत्तेन्ते, कोणागमननायके;

तिंसकोटिसहस्सानं, पठमाभिसमयो अहु.

.

पाटिहीरं करोन्ते च, परवादप्पमद्दने;

वीसतिकोटिसहस्सानं, दुतियाभिसमयो अहु.

.

ततो विकुब्बनं कत्वा, जिनो देवपुरं गतो;

वसते तत्थ सम्बुद्धो, सिलाय पण्डुकम्बले.

.

पकरणे सत्त देसेन्तो, वस्सं वसति सो मुनि;

दसकोटिसहस्सानं, ततियाभिसमयो अहु.

.

तस्सापि देवदेवस्स, एको आसि समागमो;

खीणासवानं विमलानं, सन्तचित्तान तादिनं.

.

तिंसभिक्खुसहस्सानं, तदा आसि समागमो;

ओघानमतिक्कन्तानं, भिज्जितानञ्च मच्चुया.

.

अहं तेन समयेन, पब्बतो नाम खत्तियो;

मित्तामच्चेहि सम्पन्नो, अनन्तबलवाहनो.

१०.

सम्बुद्धदस्सनं गन्त्वा, सुत्वा धम्ममनुत्तरं;

निमन्तेत्वा सजिनसङ्घं, दानं दत्वा यदिच्छकं.

११.

पट्टुण्णं चीनपट्टञ्च, कोसेय्यं कम्बलम्पि च;

सोवण्णपादुकञ्चेव, अदासिं सत्थुसावके.

१२.

सोपि मं बुद्धो ब्याकासि, सङ्घमज्झे निसीदिय;

‘‘इमम्हि भद्दके कप्पे, अयं बुद्धो भविस्सति.

१३.

‘‘अहु कपिलव्हया रम्मा…पे… हेस्साम सम्मुखा इमं’’.

१४.

तस्सापि वचनं सुत्वा, भिय्यो चित्तं पसादयिं;

उत्तरिं वतमधिट्ठासिं, दसपारमिपूरिया.

१५.

सब्बञ्ञुतं गवेसन्तो, दानं दत्वा नरुत्तमे;

ओहायाहं महारज्जं, पब्बजिं जिनसन्तिके [तस्स सन्तिके (सी.)].

१६.

नगरं सोभवती नाम, सोभो नामासि खत्तियो;

वसते तत्थ नगरे, सम्बुद्धस्स महाकुलं.

१७.

ब्राह्मणो यञ्ञदत्तो च, आसि बुद्धस्स सो पिता;

उत्तरा नाम जनिका, कोणागमनस्स सत्थुनो.

१८.

तीणि वस्ससहस्सानि, अगारं अज्झ सो वसि;

तुसितसन्तुसितसन्तुट्ठा, तयो पासादमुत्तमा.

१९.

अनूनसोळससहस्सानि, नारियो समलङ्कता;

रुचिगत्ता नाम नारी, सत्थवाहो नाम अत्रजो.

२०.

निमित्ते चतुरो दिस्वा, हत्थियानेन निक्खमि;

छमासं पधानचारं, अचरी पुरिसुत्तमो.

२१.

ब्रह्मुना याचितो सन्तो, कोणागमननायको;

वत्ति चक्कं महावीरो, मिगदाये नरुत्तमो.

२२.

भिय्यसो उत्तरो नाम, अहेसुं अग्गसावका;

सोत्थिजो नामुपट्ठाको, कोणागमनस्स सत्थुनो.

२३.

समुद्दा उत्तरा चेव, अहेसुं अग्गसाविका;

बोधि तस्स भगवतो, उदुम्बरोति पवुच्चति.

२४.

उग्गो च सोमदेवो च, अहेसुं अग्गुपट्ठका;

सीवला चेव सामा च, अहेसुं अग्गुपट्ठिका.

२५.

उच्चत्तनेन सो बुद्धो, तिंसहत्थसमुग्गतो;

उक्कामुखे यथा कम्बु, एवं रंसीहि मण्डितो.

२६.

तिंसवस्ससहस्सानि, आयु बुद्धस्स तावदे;

तावता तिट्ठमानो सो, तारेसि जनतं बहुं.

२७.

धम्मचेतिं समुस्सेत्वा, धम्मदुस्सविभूसितं;

धम्मपुप्फगुळं कत्वा, निब्बुतो सो ससावको.

२८.

महाविलासो तस्स जनो, सिरिधम्मप्पकासनो;

सब्बं तमन्तरहितं, ननु रित्ता सब्बसङ्खारा.

२९.

कोणागमनो सम्बुद्धो, पब्बतारामम्हि निब्बुतो;

धातुवित्थारिकं आसि, तेसु तेसु पदेसतोति.

कोणागमनस्स भगवतो वंसो तेवीसतिमो.

२६. कस्सपबुद्धवंसो

.

कोणागमनस्स अपरेन, सम्बुद्धो द्विपदुत्तमो;

कस्सपो नाम गोत्तेन, धम्मराजा पभङ्करो.

.

सञ्छड्डितं कुलमूलं, बह्वन्नपानभोजनं;

दत्वान याचके दानं, पूरयित्वान मानसं;

उसभोव आळकं भेत्वा, पत्तो सम्बोधिमुत्तमं.

.

धम्मचक्कं पवत्तेन्ते, कस्सपे लोकनायके;

वीसकोटिसहस्सानं, पठमाभिसमयो अहु.

.

चतुमासं यदा बुद्धो, लोके चरति चारिकं;

दसकोटिसहस्सानं, दुतियाभिसमयो अहु.

.

यमकं विकुब्बनं कत्वा, ञाणधातुं पकित्तयि;

पञ्चकोटिसहस्सानं, ततियाभिसमयो अहु.

.

सुधम्मा देवपुरे रम्मे, तत्थ धम्मं पकित्तयि;

तीणिकोटिसहस्सानं, देवानं बोधयी जिनो.

.

नरदेवस्स यक्खस्स, अपरे धम्मदेसने;

एतेसानं अभिसमया, गणनातो असङ्खिया.

.

तस्सापि देवदेवस्स, एको आसि समागमो;

खीणासवानं विमलानं, सन्तचित्तान तादिनं.

.

वीसभिक्खुसहस्सानं, तदा आसि समागमो;

अतिक्कन्तभवन्तानं, हिरिसीलेन तादिनं.

१०.

अहं तदा माणवको, जोतिपालोति विस्सुतो;

अज्झायको मन्तधरो, तिण्णं वेदान पारगू.

११.

लक्खणे इतिहासे च, सधम्मे पारमिं गतो;

भूमन्तलिक्खकुसलो, कतविज्जो अनावयो.

१२.

कस्सपस्स भगवतो, घटिकारो नामुपट्ठाको;

सगारवो सप्पतिस्सो, निब्बुतो ततिये फले.

१३.

आदाय मं घटीकारो, उपगञ्छि कस्सपं जिनं;

तस्स धम्मं सुणित्वान, पब्बजिं तस्स सन्तिके.

१४.

आरद्धवीरियो हुत्वा, वत्तावत्तेसु कोविदो;

न क्वचि परिहायामि, पूरेसिं जिनसासनं.

१५.

यावता बुद्धभणितं, नवङ्गं जिनसासनं;

सब्बं परियापुणित्वान, सोभयिं जिनसासनं.

१६.

मम अच्छरियं दिस्वा, सोपि बुद्धो वियाकरि;

‘‘इमम्हि भद्दके कप्पे, अयं बुद्धो भविस्सति.

१७.

‘‘अहु कपिलव्हया रम्मा, निक्खमित्वा तथागतो;

पधानं पदहित्वान, कत्वा दुक्करकारिकं.

१८.

‘‘अजपालरुक्खमूले, निसीदित्वा तथागतो;

तत्थ पायासं पग्गय्ह, नेरञ्जरमुपेहिति.

१९.

‘‘नेरञ्जराय तीरम्हि, पायासं परिभुञ्जिय;

पटियत्तवरमग्गेन, बोधिमूलमुपेहिति.

२०.

‘‘ततो पदक्खिणं कत्वा, बोधिमण्डं अनुत्तरो;

अपराजितट्ठानम्हि [अपराजितनिसभट्ठाने (क.)], बोधिपल्लङ्कमुत्तमे;

पल्लङ्केन निसीदित्वा, बुज्झिस्सति महायसो.

२१.

‘‘इमस्स जनिका माता, माया नाम भविस्सति;

पिता सुद्धोदनो नाम, अयं हेस्सति गोतमो.

२२.

‘‘अनासवा वीतरागा, सन्तचित्ता समाहिता;

कोलितो उपतिस्सो च, अग्गा हेस्सन्ति सावका;

आनन्दो नामुपट्ठाको, उपट्ठिस्सतिमं जिनं.

२३.

‘‘खेमा उप्पलवण्णा च, अग्गा हेस्सन्ति साविका;

अनासवा सन्तचित्ता, वीतरागा समाहिता;

बोधि तस्स भगवतो, अस्सत्थोति पवुच्चति.

२४.

‘‘चित्तो हत्थाळवको च, अग्गा हेस्सन्तुपट्ठका;

नन्दमाता च उत्तरा, अग्गा हेस्सन्तुपट्ठिका’’.

२५.

इदं सुत्वान वचनं, अस्समस्स महेसिनो;

आमोदिता नरमरू, बुद्धबीजं किर अयं.

२६.

उक्कुट्ठिसद्दा पवत्तन्ति, अप्फोटेन्ति हसन्ति च;

कतञ्जली नमस्सन्ति, दससहस्सी सदेवका.

२७.

‘‘यदिमस्स लोकनाथस्स, विरज्झिस्साम सासनं;

अनागतम्हि अद्धाने, हेस्साम सम्मुखा इमं.

२८.

‘‘यथा मनुस्सा नदिं तरन्ता, पटितित्थं विरज्झिय;

हेट्ठा तित्थे गहेत्वान, उत्तरन्ति महानदिं.

२९.

‘‘एवमेव मयं सब्बे, यदि मुञ्चामिमं जिनं;

अनागतम्हि अद्धाने, हेस्साम सम्मुखा इमं’’.

३०.

तस्सापि वचनं सुत्वा, भिय्यो चित्तं पसादयिं;

उत्तरिं वतमधिट्ठासिं, दसपारमिपूरिया.

३१.

एवमहं संसरित्वा, परिवज्जेन्तो अनाचरं;

दुक्करञ्च कतं मय्हं, बोधियायेव कारणा.

३२.

नगरं बाराणसी नाम, किकी नामासि खत्तियो;

वसते तत्थ नगरे, सम्बुद्धस्स महाकुलं.

३३.

ब्राह्मणो ब्रह्मदत्तोव, आसि बुद्धस्स सो पिता;

धनवती नाम जनिका, कस्सपस्स महेसिनो.

३४.

दुवे वस्ससहस्सानि, अगारं अज्झ सो वसि;

हंसो यसो सिरिनन्दो, तयो पासादमुत्तमा.

३५.

तिसोळससहस्सानि, नारियो समलङ्कता;

सुनन्दा नाम सा नारी, विजितसेनो नाम अत्रजो.

३६.

निमित्ते चतुरो दिस्वा, पासादेनाभिनिक्खमि;

सत्ताहं पधानचारं, अचरी पुरिसुत्तमो.

३७.

ब्रह्मुना याचितो सन्तो, कस्सपो लोकनायको;

वत्ति चक्कं महावीरो, मिगदाये नरुत्तमो.

३८.

तिस्सो च भारद्वाजो च, अहेसुं अग्गसावका;

सब्बमित्तो नामुपट्ठाको, कस्सपस्स महेसिनो.

३९.

अनुळा उरुवेळा च, अहेसुं अग्गसाविका;

बोधि तस्स भगवतो, निग्रोधोति पवुच्चति.

४०.

सुमङ्गलो घटिकारो च, अहेसुं अग्गुपट्ठका;

विचितसेना भद्दा [भद्रा (क.)] च, अहेसुं अग्गुपट्ठिका.

४१.

उच्चत्तनेन सो बुद्धो, वीसतिरतनुग्गतो;

विज्जुलट्ठीव आकासे, चन्दोव गहपूरितो.

४२.

वीसतिवस्ससहस्सानि, आयु तस्स महेसिनो;

तावता तिट्ठमानो सो, तारेसि जनतं बहुं.

४३.

धम्मतळाकं मापयित्वा, सीलं दत्वा विलेपनं;

धम्मदुस्सं निवासेत्वा, धम्ममालं विभज्जिय.

४४.

धम्मविमलमादासं, ठपयित्वा महाजने;

केचि निब्बानं पत्थेन्ता, पस्सन्तु मे अलङ्करं.

४५.

सीलकञ्चुकं दत्वान, झानकवचवम्मितं;

धम्मचम्मं पारुपित्वा, दत्वा सन्नाहमुत्तमं.

४६.

सतिफलकं दत्वान, तिखिणञाणकुन्तिमं;

धम्मखग्गवरं दत्वा, सीलसंसग्गमद्दनं.

४७.

तेविज्जाभूसनं दत्वान, आवेळं चतुरो फले;

छळभिञ्ञाभरणं दत्वा, धम्मपुप्फपिळन्धनं.

४८.

सद्धम्मपण्डरच्छत्तं, दत्वा पापनिवारणं;

मापयित्वाभयं पुप्फं, निब्बुतो सो ससावको.

४९.

एसो हि सम्मासम्बुद्धो, अप्पमेय्यो दुरासदो;

एसो हि धम्मरतनो, स्वाक्खातो एहिपस्सिको.

५०.

एसो हि सङ्घरतनो, सुप्पटिपन्नो अनुत्तरो;

सब्बं तमन्तरहितं, ननु रित्ता सब्बसङ्खारा.

५१.

महाकस्सपो जिनो सत्था, सेतब्यारामम्हि निब्बुतो;

तत्थेवस्स जिनथूपो, योजनुब्बेधमुग्गतोति.

कस्सपस्स भगवतो वंसो चतुवीसतिमो.

२७. गोतमबुद्धवंसो

.

अहमेतरहि सम्बुद्धो [बुद्धो (सी.)], गोतमो सक्यवड्ढनो;

पधानं पदहित्वान, पत्तो सम्बोधिमुत्तमं.

.

ब्रह्मुना याचितो सन्तो, धम्मचक्कं पवत्तयिं;

अट्ठारसन्नं कोटीनं, पठमाभिसमयो अहु.

.

ततो परञ्च देसेन्ते, नरदेवसमागमे;

गणनाय न वत्तब्बो, दुतियाभिसमयो अहु.

.

इधेवाहं एतरहि, ओवदिं मम अत्रजं;

गणनाय न वत्तब्बो, ततियाभिसमयो अहु.

.

एकोसि सन्निपातो मे, सावकानं महेसिनं;

अड्ढतेळससतानं, भिक्खूनासि समागमो.

.

विरोचमानो विमलो, भिक्खुसङ्घस्स मज्झगो;

ददामि पत्थितं सब्बं, मणीव सब्बकामदो.

.

फलमाकङ्खमानानं, भवच्छन्दजहेसिनं;

चतुसच्चं पकासेमि, अनुकम्पाय पाणिनं.

.

दसवीससहस्सानं, धम्माभिसमयो अहु;

एकद्विन्नं अभिसमयो, गणनातो असङ्खियो.

.

वित्थारिकं बाहुजञ्ञं, इद्धं फीतं सुफुल्लितं;

इध मय्हं सक्यमुनिनो, सासनं सुविसोधितं.

१०.

अनासवा वीतरागा, सन्तचित्ता समाहिता;

भिक्खूनेकसता सब्बे, परिवारेन्ति मं सदा.

११.

इदानि ये एतरहि, जहन्ति मानुसं भवं;

अप्पत्तमानसा सेखा, ते भिक्खू विञ्ञुगरहिता.

१२.

अरियञ्च संथोमयन्ता, सदा धम्मरता जना;

बुज्झिस्सन्ति सतिमन्तो, संसारसरितं गता.

१३.

नगरं कपिलवत्थु मे, राजा सुद्धोदनो पिता;

मय्हं जनेत्तिका माता, मायादेवीति वुच्चति.

१४.

एकूनतिंसवस्सानि, अगारं अज्झहं वसिं;

रम्मो सुरम्मो सुभको, तयो पासादमुत्तमा.

१५.

चत्तारीससहस्सानि, नारियो समलङ्कता;

भद्दकञ्चना नाम नारी, राहुलो नाम अत्रजो.

१६.

निमित्ते चतुरो दिस्वा, अस्सयानेन निक्खमिं;

छब्बस्सं पधानचारं, अचरिं दुक्करं अहं.

१७.

बाराणसियं इसिपतने, चक्कं पवत्तितं मया;

अहं गोतमसम्बुद्धो, सरणं सब्बपाणिनं.

१८.

कोलितो उपतिस्सो च, द्वे भिक्खू अग्गसावका;

आनन्दो नामुपट्ठाको, सन्तिकावचरो मम;

खेमा उप्पलवण्णा च, भिक्खुनी अग्गसाविका.

१९.

चित्तो हत्थाळवको च, अग्गुपट्ठाकुपासका;

नन्दमाता च उत्तरा, अग्गुपट्ठिकुपासिका.

२०.

अहं अस्सत्थमूलम्हि, पत्तो सम्बोधिमुत्तमं;

ब्यामप्पभा सदा मय्हं, सोळसहत्थमुग्गता.

२१.

अप्पं वस्ससतं आयु, इदानेतरहि विज्जति;

तावता तिट्ठमानोहं, तारेमि जनतं बहुं.

२२.

ठपयित्वान धम्मुक्कं, पच्छिमं जनबोधनं;

अहम्पि नचिरस्सेव, सद्धिं सावकसङ्घतो;

इधेव परिनिब्बिस्सं, अग्गी वाहारसङ्खया.

२३.

तानि च अतुलतेजानि, इमानि च दसबलानि [यसबलानि (अट्ठ.)];

अयञ्च गुणधारणो देहो, द्वत्तिंसवरलक्खणविचित्तो.

२४.

दस दिसा पभासेत्वा, सतरंसीव छप्पभा;

सब्बं तमन्तरहिस्सन्ति, ननु रित्ता सब्बसङ्खाराति.

गोतमस्स भगवतो वंसो पञ्चवीसतिमो.

२८. बुद्धपकिण्णककण्डं

.

अपरिमेय्यितो कप्पे, चतुरो आसुं विनायका;

तण्हङ्करो मेधङ्करो, अथोपि सरणङ्करो;

दीपङ्करो च सम्बुद्धो, एककप्पम्हि ते जिना.

.

दीपङ्करस्स अपरेन, कोण्डञ्ञो नाम नायको;

एकोव एककप्पम्हि, तारेसि जनतं बहुं.

.

दीपङ्करस्स भगवतो, कोण्डञ्ञस्स च सत्थुनो;

एतेसं अन्तरा कप्पा, गणनातो असङ्खिया.

.

कोण्डञ्ञस्स अपरेन, मङ्गलो नाम नायको;

तेसम्पि अन्तरा कप्पा, गणनातो असङ्खिया.

.

मङ्गलो च सुमनो च, रेवतो सोभितो मुनि;

तेपि बुद्धा एककप्पे, चक्खुमन्तो पभङ्करा.

.

सोभितस्स अपरेन, अनोमदस्सी महायसो;

तेसम्पि अन्तरा कप्पा, गणनातो असङ्खिया.

.

अनोमदस्सी पदुमो, नारदो चापि नायको;

तेपि बुद्धा एककप्पे, तमन्तकारका मुनी.

.

नारदस्स अपरेन, पदुमुत्तरो नाम नायको;

एककप्पम्हि उप्पन्नो, तारेसि जनतं बहुं.

.

नारदस्स भगवतो, पदुमुत्तरस्स सत्थुनो;

तेसम्पि अन्तरा कप्पा, गणनातो असङ्खिया.

१०.

कप्पसतसहस्सम्हि, एको आसि महामुनि;

पदुमुत्तरो लोकविदू, आहुतीनं पटिग्गहो.

११.

तिंसकप्पसहस्सम्हि, दुवे आसुं विनायका [आसिंसु नायका (स्या. क.)];

सुमेधो च सुजातो च, ओरतो पदुमुत्तरा.

१२.

अट्ठारसे कप्पसते, तयो आसुं विनायका [आसिंसु नायका (स्या. क.)];

पियदस्सी अत्थदस्सी, धम्मदस्सी च नायका.

१३.

ओरतो च सुजातस्स, सम्बुद्धा द्विपदुत्तमा;

एककप्पम्हि ते बुद्धा, लोके अप्पटिपुग्गला.

१४.

चतुन्नवुतितो कप्पे, एको आसि महामुनि;

सिद्धत्थो सो लोकविदू, सल्लकत्तो अनुत्तरो.

१५.

द्वेनवुते इतो कप्पे, दुवे आसुं विनायका;

तिस्सो फुस्सो च सम्बुद्धा, असमा अप्पटिपुग्गला.

१६.

एकनवुतितो कप्पे, विपस्सी नाम नायको;

सोपि बुद्धो कारुणिको, सत्ते मोचेसि बन्धना.

१७.

एकतिंसे इतो कप्पे, दुवे आसुं विनायका;

सिखी च वेस्सभू चेव, असमा अप्पटिपुग्गला.

१८.

इमम्हि भद्दके कप्पे, तयो आसुं विनायका;

ककुसन्धो कोणागमनो, कस्सपो चापि नायको.

१९.

अहमेतरहि सम्बुद्धो, मेत्तेय्यो चापि हेस्सति;

एतेपिमे पञ्च बुद्धा, धीरा लोकानुकम्पका.

२०.

एतेसं धम्मराजूनं, अञ्ञेसंनेककोटिनं;

आचिक्खित्वान तं मग्गं, निब्बुता ते ससावकाति.

बुद्धपकिण्णककण्डं निट्ठितं.

२९. धातुभाजनीयकथा

.

महागोतमो जिनवरो, कुसिनारम्हि निब्बुतो;

धातुवित्थारिकं आसि, तेसु तेसु पदेसतो.

.

एको अजातसत्तुस्स, एको वेसालिया पुरे;

एको कपिलवत्थुस्मिं, एको च अल्लकप्पके.

.

एको च रामगामम्हि, एको च वेठदीपके;

एको पावेय्यके मल्ले, एको च कोसिनारके.

.

कुम्भस्स थूपं कारेसि, ब्राह्मणो दोणसव्हयो;

अङ्गारथूपं कारेसुं, मोरिया तुट्ठमानसा.

.

अट्ठ सारीरिका थूपा, नवमो कुम्भचेतियो;

अङ्गारथूपो दसमो, तदायेव पतिट्ठितो.

.

उण्हीसं चतस्सो दाठा, अक्खका द्वे च धातुयो;

असम्भिन्ना इमा सत्त, सेसा भिन्नाव धातुयो.

.

महन्ता मुग्गमत्ता च [मुग्गमासाव (क.)], मज्झिमा भिन्नतण्डुला;

खुद्दका सासपमत्ता च, नानावण्णा च धातुयो.

.

महन्ता सुवण्णवण्णा च, मुत्तवण्णा च मज्झिमा;

खुद्दका मकुलवण्णा च, सोळसदोणमत्तिका.

.

महन्ता पञ्च नाळियो, नाळियो पञ्च मज्झिमा;

खुद्दका छ नाळी चेव, एता सब्बापि धातुयो.

१०.

उण्हीसं सीहळे दीपे, ब्रह्मलोके च वामकं;

सीहळे दक्खिणक्खञ्च, सब्बापेता पतिट्ठिता.

११.

एका दाठा तिदसपुरे, एका नागपुरे अहु;

एका गन्धारविसये, एका कलिङ्गराजिनो.

१२.

चत्तालीससमा दन्ता, केसा लोमा च सब्बसो;

देवा हरिंसु एकेकं, चक्कवाळपरम्परा.

१३.

वजिरायं भगवतो, पत्तो दण्डञ्च चीवरं;

निवासनं कुलघरे, पच्चत्थरणं कपिलव्हये [सिलव्हये (स्या.)].

१४.

पाटलिपुत्तपुरम्हि, करणं कायबन्धनं;

चम्पायुदकसाटियं, उण्णलोमञ्च कोसले.

१५.

कासावं ब्रह्मलोके च, वेठनं तिदसे पुरे;

निसीदनं अवन्तीसु, रट्ठे [देवरट्ठे (स्या.)] अत्थरणं तदा.

१६.

अरणी च मिथिलायं, विदेहे परिसावनं;

वासि सूचिघरञ्चापि, इन्दपत्थपुरे तदा.

१७.

परिक्खारा अवसेसा, जनपदे अपरन्तके;

परिभुत्तानि मुनिना, अकंसु मनुजा तदा.

१८.

धातुवित्थारिकं आसि, गोतमस्स महेसिनो;

पाणीनं अनुकम्पाय, अहु पोराणिकं तदाति.

धातुभाजनीयकथा निट्ठिता.

बुद्धवंसोनिट्ठितो.