📜

नमो तस्स भगवतो अरहतो सम्मासम्बुद्धस्स

विनयविनिच्छयो

गन्थारम्भकथा

.

वन्दित्वा सिरसा सेट्ठं, बुद्धमप्पटिपुग्गलं;

भवाभावकरं धम्मं, गणञ्चेव निरङ्गणं.

.

भिक्खूनं भिक्खुनीनञ्च, हितत्थाय समाहितो;

पवक्खामि समासेन, विनयस्सविनिच्छयं.

.

अनाकुलमसंकिण्णं, मधुरत्थपदक्कमं;

पटुभावकरं एतं, परमं विनयक्कमे.

.

अपारं ओतरन्तानं, सारं विनयसागरं;

भिक्खूनं भिक्खुनीनञ्च, नावाभूतं मनोरमं.

.

तस्मा विनयनूपायं, विनयस्सविनिच्छयं;

अविक्खित्तेन चित्तेन, वदतो मे निबोधथ.

भिक्खुविभङ्गो

पाराजिककथा

पठमपाराजिककथा

.

तिविधे तिलमत्तम्पि, मग्गे सेवनचेतनो;

अङ्गजातं पवेसेन्तो, अल्लोकासे पराजितो.

.

पवेसनं पविट्ठं वा, ठितमुद्धरणम्पि वा;

ससिक्खो सादियन्तो सो, ठपेत्वा किरियं चुतो.

.

सन्थतेनङ्गजातेन, सन्थतं वा असन्थतं;

मग्गं पन पवेसेन्तो, तथेवासन्थतेन च.

.

उपादिन्नेनुपादिन्ने, अनुपादिन्नकेन वा;

घट्टिते अनुपादिन्ने, सचे सादियतेत्थ सो.

१०.

होति पाराजिकक्खेत्ते, पविट्ठे तु पराजितो;

खेत्ते थुल्लच्चयं तस्स, दुक्कटञ्च विनिद्दिसे.

११.

मते अक्खायिते चापि, येभुय्यक्खायितेपि च;

मेथुनं पटिसेवन्तो, होति पाराजिको नरो.

१२.

येभुय्यक्खायिते चापि, उपड्ढक्खायितेपि च;

होति थुल्लच्चयापत्ति, सेसे आपत्ति दुक्कटं.

१३.

निमित्तमत्तं सेसेत्वा, खायितेपि सरीरके;

निमित्ते मेथुनं तस्मिं, सेवतोपि पराजयो.

१४.

उद्धुमातादिसम्पत्ते, सब्बत्थापि च दुक्कटं;

खायिताक्खायितं नाम, सब्बं मतसरीरके.

१५.

छिन्दित्वा पन तच्छेत्वा, निमित्तुप्पाटिते पन;

वणसङ्खेपतो तस्मिं, सेवं थुल्लच्चयं फुसे.

१६.

ततो मेथुनरागेन, पतिताय निमित्ततो;

तायं उपक्कमन्तस्स, दुक्कटं मंसपेसियं.

१७.

नखपिट्ठिप्पमाणेपि, मंसे न्हारुम्हि वा सति;

मेथुनं पटिसेवन्तो, जीवमाने पराजितो.

१८.

कण्णच्छिद्दक्खिनासासु, वत्थिकोसे वणेसु वा;

अङ्गजातं पवेसेन्तो, रागा थुल्लच्चयं फुसे.

१९.

अवसेससरीरस्मिं, उपकच्छूरुकादिसु;

वसा मेथुनरागस्स, सेवमानस्स दुक्कटं.

२०.

अस्सगोमहिसादीनं, ओट्ठगद्रभदन्तिनं;

नासासु वत्थिकोसेसु, सेवं थुल्लच्चयं फुसे.

२१.

तथा सब्बतिरच्छानं, अक्खिकण्णवणेसुपि;

अवसेससरीरेसु, सेवमानस्स दुक्कटं.

२२.

तेसं अल्लसरीरेसु, मतानं सेवतो पन;

तिविधापि सियापत्ति, खेत्तस्मिं तिविधे सति.

२३.

बहि मेथुनरागेन, निमित्तं इत्थिया पन;

निमित्तेन छुपन्तस्स, तस्स थुल्लच्चयं सिया.

२४.

कायसंसग्गरागेन, निमित्तेन मुखेन वा;

निमित्तं इत्थिया तस्स, छुपतो गरुकं सिया.

२५.

तथेवोभयरागेन, निमित्तं पुरिसस्सपि;

निमित्तेन छुपन्तस्स, होति आपत्ति दुक्कटं.

२६.

निमित्तेन निमित्तं तु, तिरच्छानगतित्थिया;

थुल्लच्चयं छुपन्तस्स, होति मेथुनरागतो.

२७.

कायसंसग्गरागेन, तिरच्छानगतित्थिया;

निमित्तेन निमित्तस्स, छुपने दुक्कटं मतं.

२८.

अङ्गजातं पवेसेत्वा, तमावट्टकते मुखे;

तत्थाकासगतं कत्वा, नीहरन्तस्स दुक्कटं.

२९.

तथा चतूहि पस्सेहि, इत्थिया हेट्ठिमत्तलं;

अछुपन्तं पवेसेत्वा, नीहरन्तस्स दुक्कटं.

३०.

उप्पाटितोट्ठमंसेसु, बहि निक्खन्तकेसु वा;

दन्तेसु वायमन्तस्स, तस्स थुल्लच्चयं सिया.

३१.

अट्ठिसङ्घट्टनं कत्वा, मग्गे दुविधरागतो;

सुक्के मुत्तेपि वामुत्ते, वायमन्तस्स दुक्कटं.

३२.

इत्थिं मेथुनरागेन, आलिङ्गन्तस्स दुक्कटं;

हत्थग्गाहपरामास-चुम्बनादीस्वयं नयो.

३३.

अपदे अहयो मच्छा, कपोता द्विपदेपि च;

गोधा चतुप्पदे हेट्ठा, वत्थु पाराजिकस्सिमे.

३४.

सेवेतुकामताचित्तं, मग्गे मग्गप्पवेसनं;

इदमङ्गद्वयं वुत्तं, पठमन्तिमवत्थुनो.

३५.

दुक्कटं पठमस्सेव, सामन्तमिति वण्णितं;

सेसानं पन तिण्णम्पि, थुल्लच्चयमुदीरितं.

३६.

‘‘अनापत्ती’’ति ञातब्बं, अजानन्तस्स भिक्खुनो;

तथेवासादियन्तस्स, जानन्तस्सादिकम्मिनो.

३७.

विनये अनयूपरमे परमे;

सुजनस्स सुखानयने नयने;

पटु होति पधानरतो न रतो;

इध यो पन सारमते रमते.

३८.

इमं हितविभावनं भावनं;

अवेदि सुरसम्भवं सम्भवं;

स मारबळिसासने सासने;

समो भवतुपालिना पालिना.

इति विनयविनिच्छये पठमपाराजिककथा निट्ठिता.

दुतियपाराजिककथा

३९.

आदियन्तो हरन्तोव-हरन्तो इरियापथं;

विकोपेन्तो तथा ठाना, चावेन्तोपि पराजितो.

४०.

तत्थ नानेकभण्डानं, पञ्चकानं वसा पन;

अवहारा दसेवेते, विञ्ञातब्बा विभाविना.

४१.

साहत्थाणत्तिको चेव, निस्सग्गो अत्थसाधको;

धुरनिक्खेपनञ्चाति, इदं साहत्थपञ्चकं.

४२.

पुब्बसहपयोगो च, संविदाहरणम्पि च;

सङ्केतकम्मं नेमित्तं, पुब्बयोगादिपञ्चकं.

४३.

थेय्यपसय्हपरिकप्प-पटिच्छन्नकुसादिका;

अवहारा इमे पञ्च, वेदितब्बाव विञ्ञुना.

४४.

वत्थुकालग्घदेसे च, परिभोगञ्च पञ्चपि;

ञत्वा एतानि कातब्बो, पण्डितेन विनिच्छयो.

४५.

दुतियं वापि कुद्दालं, पिटकं परियेसतो;

गच्छतो थेय्यचित्तेन, दुक्कटं पुब्बयोगतो.

४६.

तत्थजातककट्ठं वा, लतं वा छिन्दतो पन;

दुक्कटं उभयत्थापि, वुत्तं सहपयोगतो.

४७.

पथविं खणतो वापि, ब्यूहतो पंसुमेव वा;

आमसन्तस्स वा कुम्भिं, होति आपत्ति दुक्कटं.

४८.

मुखे पासं पवेसेत्वा, खाणुके बद्धकुम्भिया;

बन्धनानं वसा ञेय्यो, ठानभेदो विजानता.

४९.

द्वे ठानानि पनेकस्मिं, खाणुके बद्धकुम्भिया;

वलयं रुक्खमूलस्मिं, पवेसेत्वा कताय वा.

५०.

उद्धरन्तस्स खाणुं वा, छिन्दतो सङ्खलिम्पि वा;

थुल्लच्चयं ततो कुम्भिं, ठाना चावेति चे चुतो.

५१.

पठमं पन कुम्भिं वा, उद्धरित्वा तथा पुन;

ठाना चावेति खाणुं वा, सङ्खलिं वापि सो नयो.

५२.

इतो चितो च घंसन्तो, मूले सारेति रक्खति;

वलयं खेगतं तत्थ, करोन्तोव पराजितो.

५३.

जातं छिन्दति चे रुक्खं, दुक्कटं कुम्भिमत्थके;

समीपे छिन्दतो तस्स, पाचित्तियमतत्थजं.

५४.

अन्तोकुम्भिगतं भण्डं, फन्दापेति सचे पन;

अपब्यूहेति तत्थेव, तस्स थुल्लच्चयं सिया.

५५.

हरन्तो कुम्भिया भण्डं, मुट्ठिं छिन्दति अत्तनो;

भाजने वा गतं कत्वा, होति भिक्खु पराजितो.

५६.

हारं वा पन पामङ्गं, सुत्तारुळ्हं तु कुम्भिया;

फन्दापेति यथावत्थुं, ठाना चावेति चे चुतो.

५७.

सप्पिआदीसु यं किञ्चि, पिवतो पादपूरणं;

एकेनेव पयोगेन, पीतमत्ते पराजयो.

५८.

कत्वाव धुरनिक्खेपं, पिवन्तस्स पुनप्पुनं;

सकलम्पि च तं कुम्भिं, पिवतो न पराजयो.

५९.

सचे खिपति यं किञ्चि, भण्डकं तेलकुम्भियं;

तं पादग्घनकं तेलं, धुवं पिवति तावदे.

६०.

हत्थतो मुत्तमत्तेव, थेय्यचित्तो विनस्सति;

आविञ्जेत्वापि वा कुम्भिं, तेलं गाळेति चे तथा.

६१.

तेलस्साकिरणं ञत्वा, खित्तं रित्ताय कुम्भिया;

पीतं तेलञ्च तं भण्डं, उद्धरन्तोव धंसितो.

६२.

तत्थेव भिन्दतो तेलं, छड्डेन्तस्स तथेव च;

झापेन्तस्स अभोगं वा, करोन्तस्स च दुक्कटं.

भूमट्ठकथा.

६३.

ठपितं पत्थरित्वा च, साटकत्थरणादिकं;

वेठेत्वा उद्धरन्तस्स, मुत्ते ठाना पराभवो.

६४.

ओरिमन्तेन वा फुट्ठ-मोकासं पारिमन्ततो;

पाराजिकमतिक्कन्ते, कड्ढतो उजुकम्पि वा.

थलट्ठकथा.

६५.

पुरतो मुखतुण्डञ्च, कलापग्गञ्च पच्छतो;

द्वीसु पस्सेसु पक्खन्तो, हेट्ठा पादनखा तथा.

६६.

उद्धञ्चापि सिखग्गन्ति, गगने गच्छतो पन;

मोरस्स छ परिच्छेदा, वेदितब्बा विभाविना.

६७.

भिक्खु ‘‘सस्सामिकं मोरं, गहेस्सामी’’ति खेगतं;

हत्थं वापि पसारेति, पुरतो वास्स तिट्ठति.

६८.

मोरोपि गगने पक्खे, चारेति न च गच्छति;

दुक्कटं गमनच्छेदे, आमसन्तस्स चेव तं.

६९.

ठाना मोरममोचेन्तो, फन्दापेति सचे पन;

एवं फन्दापने तस्स, थुल्लच्चयमुदीरितं.

७०.

अग्गहेत्वा गहेत्वा वा, हत्थेन पन अत्तनो;

ठाना चावेति चे मोरं, सयं ठाना चुतो सिया.

७१.

फुट्ठोकासं मुखग्गेन, कलापग्गेन वा पन;

कलापग्गेन वा फुट्ठं, मुखतुण्डेन भिक्खु चे.

७२.

अतिक्कामेय्य यो मोरं, ठाना चावेति नाम सो;

एसेव च नयो पाद-सिखापक्खेसु दीपितो.

७३.

गगने पन गच्छन्तो, करे मोरो निलीयति;

तं करेनेव चारेन्तो, फन्दापेतीति वुच्चति.

७४.

सचे गण्हाति तं मोरं, इतरेन करेन सो;

चावितत्ता पन ठाना, भिक्खु ठाना चुतो सिया.

७५.

इतरं पन मोरस्स, उपनेति सचे करं;

न दोसो तत्थ उड्डेत्वा, सयमेव निलीयति.

७६.

दिस्वा अङ्गे निलीनं तं, थेय्यचित्तेन गच्छतो;

पादे थुल्लच्चयं होति, दुतिये च पराजयो.

७७.

भूमियं ठितमोरस्स, तीणि ठानानि पण्डितो;

पादानञ्च कलापस्स, वसेन परिदीपये.

७८.

ततो केसग्गमत्तम्पि, मोरं पथवितो पन;

होति पाराजिकं तस्स, उक्खिपन्तस्स भिक्खुनो.

७९.

छिज्जमानं सुवण्णादिं, पत्ते पतति चे पन;

हत्थेन उद्धरन्तस्स, तस्स पाराजिकं सिया.

८०.

सचे अनुद्धरित्वाव, थेय्यचित्तेन गच्छति;

दुतिये पदवारस्मिं, पाराजिकमुदीरये.

८१.

एसेव च नयो ञेय्यो, हत्थे वत्थेव मत्थके;

तं तं तस्स भवे ठानं, यत्थ यत्थ पतिट्ठितं.

आकासट्ठकथा.

८२.

थेय्यचित्तेन यं किञ्चि, मञ्चपीठादिसुट्ठितं;

आमासम्पि अनामासं, आमसन्तस्स दुक्कटं.

८३.

संहरित्वा सचे वंसे, ठपितं होति चीवरं;

कत्वा पुनोरतो भोगं, तथा अन्तञ्च पारतो.

८४.

चीवरेन फुट्ठोकासो, ठानं तस्स पवुच्चति;

न तु चीवरवंसो सो, होतीति सकलो मतो.

८५.

ओरिमन्तेन ओकासं, फुट्ठं तमितरेन वा;

इतरेनपि वा फुट्ठं, ओरिमन्तेन वा पुन.

८६.

दक्खिणन्तेन फुट्ठं वा, वामन्तेनितरेन वा;

वामन्तेन फुट्ठट्ठानं, अतिक्कामयतो चुति.

८७.

उद्धं वा उक्खिपन्तस्स, चीवरं पन वंसतो;

केसग्गमत्ते उक्खित्ते, तस्स पाराजिकं भवे.

८८.

रज्जुकेन च बन्धित्वा, ठपितं पन चीवरं;

थुल्लच्चयं विमोचेन्तो, मुत्ते पाराजिकं फुसे.

८९.

वेठेत्वा ठपितं वंसे, निब्बेठेन्तस्स भिक्खुनो;

वलयं छिन्दतो वापि, मोचेन्तस्सप्ययं नयो.

९०.

चीवरस्स पसारेत्वा, ठपितस्स हि वंसके;

संहरित्वा तु निक्खित्ते, चीवरे विय निच्छयो.

९१.

सिक्काय पक्खिपित्वा यं, लग्गितं होति भण्डकं;

सिक्कातो तं हरन्तो वा, सह सिक्काय वा चुतो.

९२.

कुन्तादिं नागदन्तेसु, ठितेसु पटिपाटिया;

अग्गे वा पन बुन्दे वा, गहेत्वा परिकड्ढतो.

९३.

पाराजिकं फुट्ठोकासं, अतिक्कामयतो सिया;

उजुकं उक्खिपन्तस्स, केसग्गेन पराजयो.

९४.

पाकाराभिमुखो ठत्वा, आकड्ढति सचे पन;

ओरिमन्तफुट्ठोकास-मितरन्तच्चये चुतो.

९५.

तथेव परतो तस्स, पेल्लेन्तस्सापि भिक्खुनो;

भित्तिं पन च निस्साय, ठपितेपि अयं नयो.

९६.

चालेन्तस्स च तालस्स, फलं वत्थु हि पूरति;

येनस्स बन्धना मुत्ते, तस्मिं पाराजिकं भवे.

९७.

पिण्डिं छिन्दति तालस्स, सचे पाराजिकं सिया;

एसेव च नयो सेस-रुक्खपुप्फफलेसुपि.

वेहासट्ठकथा.

९८.

गच्छतो हि निधिट्ठानं, पदवारेन दुक्कटं;

उदके पन गम्भीरे, तथा निमुज्जनादिसु.

९९.

तत्थजातकपुप्फेसु, येन पुप्फेन पूरति;

वत्थु तं छिन्दतो पुप्फं, तस्स पाराजिकं वदे.

१००.

एकनाळस्स वा पस्से, वाको उप्पलजातिया;

न छिज्जति ततो याव, ताव नं परिरक्खति.

१०१.

सामिकेहेव पुप्फेसु, छिन्दित्वा ठपितेसुपि;

पुब्बे वुत्तनयेनेव, वेदितब्बो विनिच्छयो.

१०२.

भारबद्धानि पुप्फानि, छस्वाकारेसु केनचि;

आकारेन सचे तानि, ठाना चावेति नस्सति.

१०३.

ठपितं पन पुप्फानं, कलापं जलपिट्ठियं;

चालेत्वा उदकं पुप्फ-ट्ठाना चावेति चे चुतो.

१०४.

परिकप्पेति चे ‘‘एत्थ, गहेस्सामी’’ति रक्खति;

उद्धरन्तो गतट्ठाना, भट्ठो नाम पवुच्चति.

१०५.

अच्चुग्गतस्स तं ठानं, जलतो सकलं जलं;

उप्पाटेत्वा ततो पुप्फं, उजुमुद्धरतो पन.

१०६.

नाळन्ते जलतो मुत्त-मत्ते पाराजिकं भवे;

अमुत्ते जलतो तस्मिं, थुल्लच्चयमुदीरितं.

१०७.

पुप्फे गहेत्वा नामेत्वा, उप्पाटेति सचे पन;

न तस्स उदकं ठानं, नट्ठो उप्पाटितक्खणे.

१०८.

यो हि सस्सामिके मच्छे, थेय्यचित्तेन गण्हति;

बळिसेनपि जालेन, हत्थेन कुमिनेन वा.

१०९.

तस्सेवं गण्हतो वत्थु, येन मच्छेन पूरति;

तस्मिं उद्धटमत्तस्मिं, जला होति पराजयो.

११०.

ठानं सलिलजानञ्हि, केवलं सकलं जलं;

सलिलट्ठं विमोचेन्तो, जला पाराजिको भवे.

१११.

नीरतो उप्पतित्वा यो, तीरे पतति वारिजो;

गण्हतो तं पनापत्तिं, भण्डग्घेन विनिद्दिसे.

११२.

मारणत्थाय मच्छानं, तळाके नदियापि वा;

निन्ने मच्छविसं नाम, पक्खिपित्वा गते पन.

११३.

पच्छा मच्छविसं मच्छा, खादित्वा पिलवन्ति चे;

पाराजिकं मते मच्छे, थेय्यचित्तेन गण्हतो.

११४.

पंसुकूलिकसञ्ञाय, न दोसो कोचि गण्हतो;

सामिकेस्वाहरन्तेसु, भण्डदेय्यमुदीरितं.

११५.

गहेत्वा सामिका मच्छे, सचे यन्ति निरालया;

गण्हतो पन ते सेसे, थेय्यचित्तेन दुक्कटं.

११६.

अमतेसु अनापत्तिं, वदन्ति विनयञ्ञुनो;

एसेव च नयो सेसे, कच्छपादिम्हि वारिजे.

उदकट्ठकथा.

११७.

‘‘नावं नावट्ठं वा भण्डं, थेनेत्वा गण्हिस्सामी’’ति;

पादुद्धारे दोसा वुत्ता, भिक्खुस्सेवं गच्छन्तस्स.

११८.

बद्धाय नावाय हि चण्डसोते;

ठानं मतं बन्धनमेकमेव;

भिक्खुस्स तस्मिं मुत्तमत्ते;

पाराजिकं तस्स वदन्ति धीरा.

११९.

निच्चले उदके नाव-मबन्धनमवट्ठितं;

पुरतो पच्छतो वापि, पस्सतो वापि कड्ढतो.

१२०.

एकेनन्तेन सम्फुट्ठ-मोकासमितरेन तं;

अतिक्कामयतो नावं, तस्स पाराजिकं सिया.

१२१. तथा –

उद्धं केसग्गमत्तम्पि, उदकम्हा विमोचिते;

अधोनावातलं तेन, फुट्ठञ्च मुखवट्टिया.

१२२.

बन्धित्वा पन या तीरे, ठपिता निच्चले जले;

बन्धनञ्च ठितोकासो, ठानं तस्सा द्विधा मतं.

१२३.

होति थुल्लच्चयं पुब्बं, बन्धनस्स विमोचने;

पच्छा केनचुपायेन, ठाना चावेति चे चुतो.

१२४.

चावेत्वा पठमं ठाना, पच्छा बन्धनमोचने;

एसेव च नयो वुत्तो, थेय्यचित्तस्स भिक्खुनो.

१२५.

उस्सारेत्वा निकुज्जित्वा, ठपिताय थले पन;

फुट्ठोकासोव हि ठानं, नावाय मुखवट्टिया.

१२६.

ञेय्यो ठानपरिच्छेदो;

आकारेहेव पञ्चहि;

यतो कुतोचि चावेन्तो;

होति पाराजिको नरो.

१२७.

एसेव च नयो ञेय्यो, नावायुक्कुज्जितायपि;

ठपितायपि नावाय, घटिकानं तथूपरि.

१२८.

थेय्या तित्थे ठितं नावं, आरुहित्वा सचे पन;

अरित्तेन फियेनापि, पाजेन्तस्स पराजयो.

१२९.

सचे छत्तं पणामेत्वा, उस्सापेत्वाव चीवरं;

लङ्कारसदिसं कत्वा, गण्हापेति समीरणं.

१३०.

आगम्म बलवा वातो, नावं हरति चे पन;

वातेनेव हटा नावा, न दोसो कोचि विज्जति.

१३१.

सयमेव च यं किञ्चि, गामतित्थमुपागतं;

अचावेन्तोव तं ठाना, किणित्वा चे पलायति.

१३२.

अवहारो न भिक्खुस्स, भण्डदेय्यमुदीरितं;

सयमेव च गच्छन्तिं, ठाना चावेति चे चुतो.

नावट्ठकथा.

१३३.

यानं नाम रथो वय्हं, सकटं सन्दमानिका;

यानं अवहरिस्सामि, यानट्ठमिति वा पन.

१३४.

गच्छतो दुक्कटं वुत्तं, दुतियं परियेसतो;

ठाना चावनयोगस्मिं, विज्जमाने पराजयो.

१३५.

यानस्स दुकयुत्तस्स, दस ठानानि दीपये;

यानं पाजयतो तस्स, निसीदित्वा धुरे पन.

१३६.

थुल्लच्चयं तु गोणानं, पादुद्धारे विनिद्दिसे;

चक्कानञ्हि ठितोकास-मतिक्कन्ते पराभवो.

१३७.

अयुत्तकस्सापि च यानकस्स, धुरेनुपत्थम्भनियं ठितस्स;

वसेनुपत्थम्भनिचक्ककानं, ठानानि तीणेव भवन्ति तस्स.

१३८.

तथा धुरेन दारूनं, उपरिट्ठपितस्स च;

भूमियम्पि धुरेनेव, तथेव ठपितस्स च.

१३९.

पुरतो पच्छतो वापि, ठाना चावेति चे पन;

थुल्लच्चयं तु तिण्णम्पि, ठाना चावे पराजयो.

१४०.

अपनेत्वान चक्कानि, अक्खानं सीसकेहि तु;

ठितस्सूपरि दारूनं, ठानानि द्वे विनिद्दिसे.

१४१.

कड्ढन्तो उक्खिपन्तो वा, फुट्ठोकासच्चये चुतो;

ठपितस्स पनञ्ञस्स, भूमियं यस्स कस्सचि.

१४२.

अक्खुद्धीनं धुरस्साति, पञ्च ठानानि दीपये;

उद्धीसु वा गहेत्वा तं, ठाना चावेति चे चुतो.

१४३.

ठपितस्स हि चक्कस्स, नाभिया पन भूमियं;

एकमेव सिया ठानं, परिच्छेदोपि पञ्चधा.

१४४.

फुसित्वा यं ठितं भूमिं, नेमिपस्सेन नाभिया;

ठानानि द्वे भवन्तस्स, नट्ठो तेसमतिक्कमे.

१४५.

दिस्वा यानमनारक्खं, पटिपन्नं महापथे;

आरुहित्वा अचोदेत्वा, किणित्वा याति वट्टति.

यानट्ठकथा.

१४६.

सीसक्खन्धकटोलम्ब-वसा भारो चतुब्बिधो;

तत्थ सीसगतं भारं, आमसन्तस्स दुक्कटं.

१४७.

इतो चितो च घंसन्तो, थेय्यचित्तेन यो पन;

सिरस्मिंयेव सारेति, तस्स थुल्लच्चयं सिया.

१४८.

खन्धं ओरोपिते भारे, तस्स पाराजिकं मतं;

सीसतो केसमत्तम्पि, मोचेन्तोपि पराजितो.

१४९.

भारं पथवियं किञ्चि, ठपेत्वा सुद्धमानसो;

पच्छा तं थेय्यचित्तेन, उद्धरन्तो पराजितो.५२२

१५०.

एत्थ वुत्तनयेनेव, सेसेसुपि असेसतो;

भारेसु मतिसारेन, वेदितब्बो विनिच्छयो.

भारट्ठकथा.

१५१.

दुक्कटं मुनिना वुत्तं, आरामं अभियुञ्जतो;

पराजेति परं धम्मं, चरन्तो चे पराजितो.५२२

१५२.

विमतिं जनयन्तस्स, तस्स थुल्लच्चयं सिया;

परज्जति सयं धम्मं, चरन्तो योपि तस्स च.

१५३.

सामिनो धुरनिक्खेपे, ‘‘न दस्सामी’’ति चत्तनो;

पाराजिकं भवे तस्स, सब्बेसं कूटसक्खिनं.

आरामट्ठकथा.

१५४.

विहारं सङ्घिकं किञ्चि, अच्छिन्दित्वान गण्हितुं;

सब्बेसं धुरनिक्खेपा-भावतोव न सिज्झति.

विहारट्ठकथा.

१५५.

सीसानि सालिआदीनं, निरुम्भित्वान गण्हतो;

असितेन च लायित्वा, छिन्दित्वा वा करेन च.

१५६.

यस्मिं बीजेपि वा वत्थु, सीसे पूरेति मुट्ठियं;

बन्धना मोचिते तस्मिं, तस्स पाराजिकं भवे.

१५७.

अच्छिन्नो पन दण्डो वा, तचो वा अप्पमत्तको;

वीहिनाळम्पि वा दीघं, अनिक्खन्तोव रक्खति.

१५८.

सचे सो परिकप्पेति, ‘‘मद्दित्वा पनिदं अहं;

पप्फोटेत्वा इतो सारं, गण्हिस्सामी’’ति रक्खति.

१५९.

मद्दनुद्धरणे नत्थि, दोसो पप्फोटनेपि वा;

अत्तनो भाजनगतं, करोन्तस्स पराजयो.

१६०.

जानं केसग्गमत्तम्पि, पथविं परसन्तकं;

थेय्यचित्तेन चे खीलं, सङ्कामेति पराजयो.

१६१.

तञ्च खो सामिकानं तु, धुरनिक्खेपने सति;

अनग्घा भूमि नामेसा, तस्मा एवमुदीरितं.

१६२.

गहेतब्बा सचे होति, द्वीहि खीलेहि या पन;

आदो थुल्लच्चयं तेसु, दुतियेव पराजयो.

१६३.

ञापेतुकामो यो भिक्खु, ‘‘ममेदं सन्तक’’न्ति च;

रज्जुं वापि पसारेति, यट्ठिं पातेति दुक्कटं.

१६४.

येहि द्वीहि पयोगेहि, अत्तनो सन्तकं सिया;

आदो थुल्लच्चयं तेसु, दुतिये च पराजयो.

खेत्तट्ठकथा.

१६५.

खेत्ते वुत्तनयेनेव, वत्थुट्ठस्स विनिच्छयो;

गामट्ठेपि च वत्तब्बं, अपुब्बं नत्थि किञ्चिपि.

वत्थुट्ठगामट्ठकथा.

१६६.

तिणं वा पन पण्णं वा, लतं वा कट्ठमेव वा;

भण्डग्घेनेव कातब्बो, गण्हन्तो तत्थजातकं.

१६७.

महग्घे पन रुक्खस्मिं, छिन्नमत्तेपि नस्सति;

तच्छेत्वा ठपितो रुक्खो, गहेतब्बो न कोचिपि.

१६८.

छिन्दित्वा ठपितं मूले, रुक्खमद्धगतं पन;

‘‘छड्डितो सामिकेही’’ति, गहेतुं पन वट्टति.

१६९.

लक्खणे छल्लियोनद्धे, न दोसो कोचि गण्हतो;

अज्झावुत्थं कतं वापि, विनस्सन्तञ्च गण्हतो.

१७०.

यो चारक्खट्ठानं पत्वा, कत्वा कम्मट्ठानादीनि;

चित्ते चिन्तेन्तो वा अञ्ञं, भण्डदेय्यं होतेवस्स.

१७१.

वराहब्यग्घच्छतरच्छकादितो;

उपद्दवा मुच्चितुकामताय यो;

तथेव तं ठानमतिक्कमेति चे;

न कोचि दोसो पन भण्डदेय्यकं.

१७२.

इदमारक्खणट्ठानं, गरुकं सुङ्कघाततो;

तस्मा दुक्कटमुद्दिट्ठं, तमनोक्कम्म गच्छतो.

१७३.

एतं परिहरन्तस्स, थेय्यचित्तेन सत्थुना;

पाराजिकमनुद्दिट्ठं, आकासेनापि गच्छतो.

१७४.

तस्मा एत्थ विसेसेन, सतिसम्पन्नचेतसा;

अप्पमत्तेन होतब्बं, पियसीलेन भिक्खुना.

अरञ्ञट्ठकथा.

१७५.

तोयदुल्लभकालस्मिं, भाजने गोपितं जलं;

आविञ्जित्वा पवेसेत्वा, छिद्दं कत्वापि वा तथा.

१७६.

वापियं वा तळाके वा, भाजनं अत्तनो पन;

गण्हन्तस्स पवेसेत्वा, भण्डग्घेन विनिद्दिसे.

१७७.

छिन्दतो मरियादं तु, अदिन्नादानपुब्बतो;

भूतगामेन सद्धिम्पि, दुक्कटं परिदीपितं.

१७८.

अन्तो ठत्वा बहि ठत्वा, छिन्दन्तो उभयत्थपि;

बहिअन्तेन कातब्बो, अन्तोअन्तेन मज्झतो.

उदककथा.

१७९.

वारेन सामणेरा यं, दन्तकट्ठमरञ्ञतो;

आनेत्वाचरियानम्पि, आहरन्ति सचे पन.

१८०.

छिन्दित्वा याव सङ्घस्स, न निय्यादेन्ति ते पन;

आभतं ताव तं सब्बं, तेसमेव च सन्तकं.

१८१.

तस्मा तं थेय्यचित्तेन, गण्हन्तस्स च भिक्खुनो;

गरुभण्डञ्च सङ्घस्स, भण्डग्घेन पराभवो.

१८२.

यदा निय्यादितं तेहि, ततो पट्ठाय सङ्घिकं;

गण्हन्तस्सापि थेय्याय, अवहारो न विज्जति.

१८३.

अरक्खत्ता यथावुड्ढ-मभाजेतब्बतोपि च;

सब्बसाधारणत्ता च, अञ्ञं विय न होतिदं.

दन्तकट्ठकथा.

१८४.

अग्गिं वा देति सत्थेन, आकोटेति समन्ततो;

आकोटेति विसं वापि, मण्डूकण्टकनामकं.

१८५.

येन वा तेन वा रुक्खो, विनस्सति च डय्हति;

सब्बत्थ भिक्खुनो तस्स, भण्डदेय्यं पकासितं.

वनप्पतिकथा.

१८६.

सीसतो कण्णतो वापि, गीवतो हत्थतोपि वा;

छिन्दित्वा वापि मोचेत्वा, गण्हतो थेय्यचेतसा.

१८७.

होति मोचितमत्तस्मिं, सीसादीहि पराजयो;

थुल्लच्चयं करोन्तस्स, आकड्ढनविकड्ढनं.

१८८.

हत्था अनीहरित्वाव, वलयं कटकम्पि वा;

अग्गबाहुञ्च घंसन्तो, चारेति अपरापरं.

१८९.

तमाकासगतं चोरो, करोति यदि रक्खति;

सविञ्ञाणकतो मूले, वलयंव न होतिदं.

१९०.

निवत्थं पन वत्थं यो, अच्छिन्दति परस्स चे;

परोपि पन लज्जाय, सहसा तं न मुञ्चति.

१९१.

आकड्ढति च चोरोपि, सो परो ताव रक्खति;

परस्स हत्थतो वत्थे, मुत्तमत्ते पराजयो.

१९२.

सभण्डहारकं भण्डं, नेन्तस्स पठमे पदे;

थुल्लच्चयमतिक्कन्ते, दुतियेव चुतो सिया.

१९३.

पातापेति सचे भण्डं, तज्जेत्वा थेय्यचेतनो;

परस्स हत्थतो भण्डे, मुत्तमत्ते पराजयो.

१९४.

अथापि परिकप्पेत्वा, पातापेति व यो पन;

तस्स पातापने वुत्तं, दुक्कटामसनेपि च.

१९५.

फन्दापेति यथावत्थुं, ठाना चावेति चे चुतो;

‘‘तिट्ठ तिट्ठा’’ति वदतो, न दोसो छड्डितेपि च.

१९६.

आगन्त्वा थेय्यचित्तेन, पच्छा तं गण्हतो सिया;

पाराजिकं तदुद्धारे, सालये सामिके गते.

१९७.

गण्हतो सकसञ्ञाय, गहणे पन रक्खति;

भण्डदेय्यं तथा पंसु-कूलसञ्ञाय गण्हतो.

१९८.

‘‘तिट्ठ तिट्ठा’’ति वुत्तो च, छड्डेत्वा पन भण्डकं;

कत्वाव धुरनिक्खेपं, भीतो चोरा पलायति.

१९९.

गण्हतो थेय्यचित्तेन, उद्धारे दुक्कटं पुन;

दातब्बमाहरापेन्ते, अदेन्तस्स पराजयो.

२००.

‘‘कस्मा? तस्स पयोगेन, छड्डितत्ता’’ति सादरं;

महाअट्ठकथायं तु, वुत्तमञ्ञासु नागतं.

हरणकथा.

२०१.

सम्पजानमुसावादं, ‘‘न गण्हामी’’ति भासतो;

अदिन्नादानपुब्बत्ता, दुक्कटं होति भिक्खुनो.

२०२.

‘‘रहो मया पनेतस्स, ठपितं किं नु दस्सति’’;

इच्चेवं विमतुप्पादे, तस्स थुल्लच्चयं सिया.

२०३.

तस्मिं दाने निरुस्साहे, परो चे निक्खिपे धुरं;

उभिन्नं धुरनिक्खेपे, भिक्खु होति पराजितो.

२०४.

चित्तेनादातुकामोव, ‘‘दस्सामी’’ति मुखेन चे;

वदतो धुरनिक्खेपे, सामिनो हि पराजयो.

उपनिधिकथा.

२०५.

सुङ्कघातस्स अन्तोव, ठत्वा पातेति चे बहि;

धुवं पतति चे हत्था, मुत्तमत्ते पराजयो.

२०६.

तं रुक्खे खाणुके वापि, हुत्वा पटिहतं पुन;

वातुक्खित्तम्पि वा अन्तो, सचे पतति रक्खति.

२०७.

पतित्वा भूमियं पच्छा, वट्टन्तं पन भण्डकं;

सचे पविसत्यन्तोव, तस्स पाराजिकं सिया.

२०८.

ठत्वा ठत्वा पवट्टन्तं, पविट्ठं चे पराजयो;

अतिट्ठमानं वट्टित्वा, पविट्ठं पन रक्खति.

२०९.

इति वुत्तं दळ्हं कत्वा, कुरुन्दट्ठकथादिसु;

सारतो तं गहेतब्बं, युत्तं विय च दिस्सति.

२१०.

सयं वा यदि वट्टेति, वट्टापेति परेन वा;

अट्ठत्वा वट्टमानं तं, गतं नासकरं सिया.

२११.

ठत्वा ठत्वा सचे अन्तो, बहि गच्छति रक्खति;

ठपिते सुद्धचित्तेन, सयं वट्टति वट्टति.

२१२.

गच्छन्ते पन याने वा, गजे वा तं ठपेति चे;

बहि नीहरणत्थाय, नावहारोपि नीहटे.

२१३.

ठपिते ठितयाने वा, पयोगेन विना गते;

सतिपि थेय्यचित्तस्मिं, अवहारो न विज्जति.

२१४.

सचे पाजेति तं यानं, ठपेत्वा यानके मणिं;

सिया पाराजिकं तस्स, सीमातिक्कमने पन.

२१५.

सुङ्कट्ठाने मतं सुङ्कं, गन्तुं दत्वाव वट्टति;

सेसो इध कथामग्गो, अरञ्ञट्ठकथासमो.

सुङ्कघातकथा.

२१६.

अन्तोजातं धनक्कीतं, दिन्नं वा पन केनचि;

दासं करमरानीतं, हरन्तस्स पराजयो.

२१७.

भुजिस्सं वा हरन्तस्स, मानुसं मातरापि वा;

पितराठपितं वापि, अवहारो न विज्जति.

२१८.

तं पलापेतुकामोव, उक्खिपित्वा भुजेहि वा;

तं ठितट्ठानतो किञ्चि, सङ्कामेति पराजयो.

२१९.

तज्जेत्वा पदसा दासं, नेन्तस्स पदवारतो;

होन्ति आपत्तियो वुत्ता, तस्स थुल्लच्चयादयो.

२२०.

हत्थादीसु गहेत्वा तं, कड्ढतोपि पराजयो;

‘‘गच्छ याहि पलाया’’ति, वदतोपि अयं नयो.

२२१.

वेगसाव पलायन्तं, ‘‘पलाया’’ति च भासतो;

होति पाराजिकेनस्स, अनापत्ति हि भिक्खुनो.

२२२.

सणिकं पन गच्छन्तं, सचे वदति सोपि च;

सीघं गच्छति चे तस्स, वचनेन पराजयो.

२२३.

पलायित्वा सचे अञ्ञं, गामं वा निगमम्पि वा;

गतं दिस्वा ततो तञ्चे, पलापेति पराजयो.

पाणकथा.

२२४.

थेय्या सप्पकरण्डं चे, परामसति दुक्कटं;

फन्दापेति यथावत्थुं, ठानतो चावने चुतो.

२२५.

उग्घाटेत्वा करण्डं तु, सप्पमुद्धरतो पन;

करण्डतलतो मुत्ते, नङ्गुट्ठे तु पराजयो.

२२६.

घंसित्वा कड्ढतो सप्पं, नङ्गुट्ठे मुखवट्टितो;

तस्स सप्पकरण्डस्स, मुत्तमत्ते पराजयो.

२२७.

करण्डं विवरित्वा चे, पक्कोसन्तस्स नामतो;

सो निक्खमति चे सप्पो, तस्स पाराजिकं सिया.

२२८.

तथा कत्वा तु मण्डूक-मूसिकानं रवम्पि वा;

पक्कोसन्तस्स नामेन, निक्खन्तेपि पराजयो.

२२९.

मुखं अविवरित्वाव, करोन्तस्सेवमेव च;

येन केनचि निक्खन्ते, सप्पे पाराजिकं सिया.

२३०.

मुखे विवरिते सप्पो, सयमेव पलायति;

न पक्कोसति चे तस्स, भण्डदेय्यमुदीरितं.

अपदकथा.

२३१.

थेय्यचित्तेन यो हत्थिं, करोतामसनादयो;

होन्ति आपत्तियो तस्स, तिविधा दुक्कटादयो.

२३२.

सालायं ठितहत्थिस्स, अन्तोवत्थङ्गणेसुपि;

ठानं साला च वत्थु च, अङ्गणं सकलं सिया.

२३३.

अबद्धस्स हि बद्धस्स, ठितट्ठानञ्च बन्धनं;

तस्मा तेसं वसा हत्थिं, हरतो कारये बुधो.

२३४.

नगरस्स बहिद्धा तु, ठितस्स पन हत्थिनो;

ठितट्ठानं भवे ठानं, पदवारेन कारये.

२३५.

निपन्नस्स गजस्सेकं, ठानं तं उट्ठपेति चे;

तस्मिं उट्ठितमत्ते तु, तस्स पाराजिकं सिया.

२३६.

एसेव च नयो ञेय्यो, तुरङ्गमहिसादिसु;

नत्थि किञ्चिपि वत्तब्बं, द्विपदेपि बहुप्पदे.

चतुप्पदकथा.

२३७.

परेसन्ति विजानित्वा, परेसं सन्तकं धनं;

गरुकं थेय्यचित्तेन, ठाना चावेति चे चुतो.

२३८.

अनापत्ति ससञ्ञिस्स, तिरच्छानपरिग्गहे;

तावकालिकविस्सास-ग्गाहे पेतपरिग्गहे.

२३९.

यो पनेत्थ च वत्तब्बो, पाळिमुत्तविनिच्छयो;

तं मयं परतोयेव, भणिस्साम पकिण्णके.

२४०.

पराजितानेकमलेन वुत्तं;

पाराजिकं यं दुतियं जिनेन;

वुत्तो समासेन मयस्स चत्थो;

वत्तुं असेसेन हि को समत्थो.

इति विनयविनिच्छये दुतियपाराजिककथा निट्ठिता.

ततियपाराजिककथा

२४१.

मनुस्सजातिं जानन्तो, जीविता यो वियोजये;

निक्खिपेय्यस्स सत्थं वा, वदेय्य मरणे गुणं.

२४२.

देसेय्य मरणूपायं, होतायम्पि पराजितो;

असन्धेय्योव सो ञेय्यो, द्वेधा भिन्नसिला विय.

२४३.

वुत्ता पाणातिपातस्स, पयोगा छ महेसिना;

साहत्थिको तथाणत्ति-निस्सग्गिथावरादयो.

२४४.

तत्थ कायेन वा काय-पटिबद्धेन वा सयं;

मारेन्तस्स परं घातो, अयं साहत्थिको मतो.

२४५.

‘‘एवं त्वं पहरित्वा तं, मारेही’’ति च भिक्खुनो;

परस्साणापनं नाम, अयमाणत्तिको नयो.

२४६.

दूरं मारेतुकामस्स, उसुआदिनिपातनं;

कायेन पटिबद्धेन, अयं निस्सग्गियो विधि.

२४७.

असञ्चारिमुपायेन, मारणत्थं परस्स च;

ओपातादिविधानं तु, पयोगो थावरो अयं.

२४८.

परं मारेतुकामस्स, विज्जाय जप्पनं पन;

अयं विज्जामयो नाम, पयोगो पञ्चमो मतो.

२४९.

समत्था मारणे या च, इद्धि कम्मविपाकजा;

अयमिद्धिमयो नाम, पयोगो समुदीरितो.

२५०.

एकेको दुविधो तत्थ, होतीति परिदीपितो;

उद्देसोपि अनुद्देसो, भेदो तेसमयं पन.

२५१.

बहुस्वपि यमुद्दिस्स, पहारं देति चे पन;

मरणेन च तस्सेव, कम्मुना तेन बज्झति.

२५२.

अनुद्दिस्स पहारेपि, यस्स कस्सचि देहिनो;

पहारप्पच्चया तस्स, मरणं चे पराजयो.

२५३.

मते पहटमत्ते वा, पच्छा मुभयथापि च;

हन्ता पहटमत्तस्मिं, कम्मुना तेन बज्झति.

२५४.

एवं साहत्थिको ञेय्यो, तथा आणत्तिकोपि च;

एत्तावता समासेन, द्वे पयोगा हि दस्सिता.

२५५.

वत्थु कालो च देसो च, सत्थञ्च इरियापथो;

करणस्स विसेसोति, छ आणत्तिनियामका.

२५६.

मारेतब्बो हि यो तत्थ, सो ‘‘वत्थू’’ति पवुच्चति;

पुब्बण्हादि सिया कालो, सत्तानं योब्बनादि च.

२५७.

देसो गामादि विञ्ञेय्यो, सत्थं तं सत्तमारणं;

मारेतब्बस्स सत्तस्स, निसज्जादिरियापथो.

२५८.

विज्झनं भेदनञ्चापि, छेदनं ताळनम्पि वा;

एवमादिविधोनेको, विसेसो करणस्स तु.

२५९.

‘‘यं मारेही’’ति आणत्तो, अञ्ञं मारेति चे ततो;

‘‘पुरतो पहरित्वान, मारेही’’ति च भासितो.

२६०.

पच्छतो पस्सतो वापि, पहरित्वान मारिते;

वत्थाणत्ति विसङ्केता, मूलट्ठो पन मुच्चति.

२६१.

वत्थुं तं अविरज्झित्वा, यथाणत्तिञ्च मारिते;

उभयेसं यथाकालं, कम्मबद्धो उदीरितो.

२६२.

आणत्तो ‘‘अज्ज पुब्बण्हे, मारेही’’ति च यो पन;

सो चे मारेति सायन्हे, मूलट्ठो परिमुच्चति.

२६३.

आणत्तस्सेव सो वुत्तो;

कम्मबद्धो महेसिना;

कालस्स हि विसङ्केता;

दोसो नाणापकस्स सो.

२६४.

‘‘अज्ज मारेहि पुब्बण्हे, स्वेवा’’ति अनियामिते;

यदा कदाचि पुब्बण्हे, विसङ्केतो न मारिते.

२६५.

एतेनेव उपायेन, कालभेदेसु सब्बसो;

सङ्केतो च विसङ्केतो, वेदितब्बो विभाविना.

२६६.

‘‘इमं गामे ठितं वेरिं, मारेही’’ति च भासितो;

सचे सो पन मारेति, ठितं तं यत्थ कत्थचि.

२६७.

नत्थि तस्स विसङ्केतो, उभो बज्झन्ति कम्मुना;

‘‘गामेयेवा’’ति आणत्तो, वने वा सावधारणं.

२६८.

‘‘वनेयेवा’’ति वा वुत्तो, गामे मारेति चेपि वा;

विसङ्केतो विञ्ञातब्बो, मूलट्ठो परिमुच्चति.

२६९.

एतेनेव उपायेन, सब्बदेसेसु भेदतो;

सङ्केतो च विसङ्केतो, वेदितब्बोव विञ्ञुना.

२७०.

‘‘सत्थेन पन मारेहि, आणत्तो’’ति च केनचि;

येन केनचि सत्थेन, विसङ्केतो न मारिते.

२७१.

‘‘इमिना वासिना ही’’ति, वुत्तो अञ्ञेन वासिना;

‘‘इमस्सासिस्स वापि त्वं, धारायेताय मारय’’.

२७२.

इति वुत्तो सचे वेरिं, धाराय इतराय वा;

थरुना वापि तुण्डेन, विसङ्केतोव मारिते.

२७३.

एतेनेव उपायेन, सब्बावुधकजातिसु;

सङ्केतो च विसङ्केतो, वेदितब्बो विसेसतो.

२७४.

‘‘गच्छन्तमेनं मारेहि’’, इति वुत्तो परेन सो;

मारेति नं निसिन्नं चे, विसङ्केतो न विज्जति.

२७५.

‘‘निसिन्नंयेव मारेहि’’, ‘‘गच्छन्तंयेव वा’’ति च;

वुत्तो मारेति गच्छन्तं, निसिन्नं वा यथाक्कमं.

२७६.

विसङ्केतन्ति ञातब्बं, भिक्खुना विनयञ्ञुना;

एसेव च नयो ञेय्यो, सब्बिरियापथेसु च.

२७७.

‘‘मारेही’’ति च विज्झित्वा, आणत्तो हि परेन सो;

विज्झित्वाव तमारेति, विसङ्केतो न विज्जति.

२७८.

‘‘मारेही’’ति च विज्झित्वा, आणत्तो हि परेन सो;

छिन्दित्वा यदि मारेति, विसङ्केतोव होति सो.

२७९.

एतेनेव उपायेन, सब्बेसु करणेसुपि;

सङ्केते च विसङ्केते, वेदितब्बो विनिच्छयो.

२८०.

दीघं रस्सं किसं थूलं, काळं ओदातमेव वा;

आणत्तो अनियामेत्वा, मारेहीति च केनचि.

२८१.

सोपि यं किञ्चि आणत्तो, सचे मारेति तादिसं;

नत्थि तत्थ विसङ्केतो, उभिन्नम्पि पराजयो.

२८२.

मनुस्सं किञ्चि उद्दिस्स, सचे खणतिवाटकं;

खणन्तस्स च ओपातं, होति आपत्ति दुक्कटं.

२८३.

दुक्खस्सुप्पत्तिया तत्थ, तस्स थुल्लच्चयं सिया;

पतित्वा च मते तस्मिं, तस्स पाराजिकं भवे.

२८४.

निपतित्वा पनञ्ञस्मिं, मते दोसो न विज्जति;

अनुद्दिस्सकमोपातो, खतो होति सचे पन.

२८५.

‘‘पतित्वा एत्थ यो कोचि, मरतू’’ति हि यत्तका;

मरन्ति निपतित्वा चे, दोसा होन्तिस्स तत्तका.

२८६.

आनन्तरियवत्थुस्मिं, आनन्तरियकं वदे;

तथा थुल्लच्चयादीनं, होन्ति थुल्लच्चयादयो.

२८७.

पतित्वा गब्भिनी तस्मिं, सगब्भा चे मरिस्सति;

होन्ति पाणातिपाता द्वे, एकोवेकेकधंसने.

२८८.

अनुबन्धेत्थ चोरेहि, पतित्वा चे मरिस्सति;

ओपातखणकस्सेव, होति पाराजिकं किर.

२८९.

वेरिनो तत्थ पातेत्वा, सचे मारेन्ति वेरिनो;

पतितं तत्थ मारेन्ति, नीहरित्वा सचे बहि.

२९०.

निब्बत्तित्वा हि ओपाते, मता चे ओपपातिका;

असक्कोन्ता च निक्खन्तुं, सब्बत्थ च पराजयो.

२९१.

यक्खादयो पनुद्दिस्स, खणने दुक्खसम्भवे;

दुक्कटं मरणे वत्थु-वसा थुल्लच्चयादयो.

२९२.

मनुस्सेयेव उद्दिस्स, खते ओपातके पन;

अनापत्ति पतित्वा हि, यक्खादीसु मतेसुपि.

२९३.

तथा यक्खादयो पाणे, खते उद्दिस्स भिक्खुना;

निपतित्वा मरन्तेसु, मनुस्सेसुप्ययं नयो.

२९४.

‘‘पाणिनो एत्थ बज्झित्वा, मरन्तू’’ति अनुद्दिसं;

पासं ओड्डेति यो तत्थ, सचे बज्झन्ति पाणिनो.

२९५.

हत्थतो मुत्तमत्तस्मिं, तस्स पाराजिकं सिया;

आनन्तरियवत्थुस्मिं, आनन्तरियमेव च.

२९६.

उद्दिस्स हि कते पासे, यं पनुद्दिस्स ओड्डितो;

बन्धनेसु तदञ्ञेसं, अनापत्ति पकासिता.

२९७.

मूलेन वा मुधा वापि, दिन्ने पासे परस्स हि;

मूलट्ठस्सेव होतीति, कम्मबद्धो नियामितो.

२९८.

येन लद्धो सचे लोपि, पासमुग्गळितम्पि वा;

थिरं वापि करोतेवं, उभिन्नं कम्मबन्धनं.

२९९.

यो पासं उग्गळापेत्वा, याति पापभया सचे;

तं दिस्वा पुन अञ्ञोपि, सण्ठपेति हि तत्थ च.

३००.

बद्धा बद्धा मरन्ति चे, मूलट्ठो न च मुच्चति;

ठपेत्वा गहितट्ठाने, पासयट्ठिं विमुच्चति.

३०१.

गोपेत्वापि न मोक्खो हि, पासयट्ठिं सयंकतं;

तमञ्ञो पुन गण्हित्वा, सण्ठपेति सचे पन.

३०२.

तप्पच्चया मरन्तेसु, मूलट्ठो न च मुच्चति;

नासेत्वा सब्बसो वा तं, झापेत्वा वा विमुच्चति.

३०३.

रोपेन्तस्स च सूलं वा, सज्जेन्तस्स अदूहलं;

ओपातेन च पासेन, सदिसोव विनिच्छयो.

३०४.

अनापत्ति असञ्चिच्च, अजानन्तस्स भिक्खुनो;

तथामरणचित्तस्स, मतेप्युम्मत्तकादिनो.

३०५.

मनुस्सपाणिम्हि च पाणसञ्ञिता;

सचस्स चित्तं मरणूपसंहितं;

उपक्कमो तेन च तस्स नासो;

पञ्चेत्थ अङ्गानि मनुस्सघाते.

इति विनयविनिच्छये ततियपाराजिककथा निट्ठिता.

चतुत्थपाराजिककथा

३०६.

असन्तमत्तस्सितमेव कत्वा;

भवं अधिट्ठाय च वत्तमानं;

अञ्ञापदेसञ्च विनाधिमानं;

झानादिभेदं समुदाचरेय्य.

३०७.

कायेन वाचायपि वा तदत्थे;

ञातेव विञ्ञत्तिपथे अभब्बो;

यथेव तालो पन मत्थकस्मिं;

छिन्नो अभब्बो पुन रुळ्हिभावे.

३०८.

असन्तमेवत्तनि यो परस्स;

दीपेति झानादिमनन्तरं सो;

जानाति चे होति चुतो हि नो चे;

जानाति थुल्लच्चयमस्स होति.

३०९.

‘‘यो ते विहारे वसतीध भिक्खु;

सो झानलाभी’’ति च दीपिते चे;

जानाति थुल्लच्चयमस्स नो चे;

जानाति तं दुक्कटमेव होति.

३१०.

असन्तमेवत्तनि धम्ममेतं;

अत्थीति कत्वा वदतोधिमाना;

वुत्तो अनापत्तिनयो पनेवं;

अवत्तुकामस्स तथादिकस्स.

३११.

पापिच्छता तस्स असन्तभावो;

आरोचनञ्चेव मनुस्सकस्स;

नञ्ञापदेसेन तदेव ञाणं;

पञ्चेत्थ अङ्गानि वदन्ति धीरा.

३१२.

पठमे दुतिये चन्ते, परियायो न विज्जति;

दुतिये ततियेयेव, आणत्ति न पनेतरे.

३१३.

आदि मेकसमुट्ठानं, दुवङ्गं कायचित्ततो;

सेसा च तिसमुट्ठाना, तेसमङ्गानि सत्त तु.

३१४.

सुखोपेक्खायुतं आदि, ततियं दुक्खवेदनं;

दुतियञ्च चतुत्थञ्च, तिवेदनमुदीरितं.

३१५.

पठमस्सट्ठ चित्तानि, ततियस्स दुवे पन;

दुतियस्स चतुत्थस्स, दस चित्तानि लब्भरे.

३१६.

तस्मा सचित्तकं वुत्तं, सब्बमेतं चतुब्बिधं;

क्रिया सञ्ञाविमोक्खञ्च, लोकवज्जन्ति दीपितं.

३१७.

इदमापत्तियंयेव, विधानं पन युज्जति;

तस्मा आपत्तियंयेव, गहेतब्बं विभाविना.

३१८.

मुदुपिट्ठि च लम्बी च, मुखग्गाही निसीदको;

पाराजिका इमे तेसं, चत्तारो अनुलोमिका.

३१९.

भिक्खुनीनञ्च चत्तारि, विब्भन्ता भिक्खुनी सयं;

तथा एकादसाभब्बा, सब्बेते चतुवीसति.

३२०.

इमे पाराजिका वुत्ता, चतुवीसति पुग्गला;

अभब्बा भिक्खुभावाय, सीसच्छिन्नोव जीवितुं.

३२१.

पण्डको च तिरच्छानो, उभतोब्यञ्जनोपि च;

तयो वत्थुविपन्ना हि, अहेतुपटिसन्धिका.

३२२.

पञ्चानन्तरिका थेय्य-संवासोपि च दूसको;

तित्थिपक्कन्तको चेति, क्रियानट्ठा पनट्ठ ते.

३२३.

विनिच्छयो यो पन सारभूतो;

पाराजिकानं कथितो मयायं;

तस्सानुसारेन बुधेन ञातुं;

सक्का हि सेसोपि असेसतोव.

३२४.

पिटके पटुभावकरे परमे;

विनये विविधेहि नयेहि युते;

परमत्थनयं अभिपत्थयता;

परियापुणितब्बमयं सततं.

इति विनयविनिच्छये चतुत्थपाराजिककथा निट्ठिता.

सङ्घादिसेसकथा

३२५.

मोचेतुकामताचित्तं, वायामो सुक्कमोचनं;

अञ्ञत्र सुपिनन्तेन, होति सङ्घादिसेसता.

३२६.

परेनुपक्कमापेत्वा, अङ्गजातं पनत्तनो;

सुक्कं यदि विमोचेति, गरुकं तस्स निद्दिसे.

३२७.

सञ्चिच्चुपक्कमन्तस्स, अङ्गजातं पनत्तनो;

थुल्लच्चयं समुद्दिट्ठं, सचे सुक्कं न मुच्चति.

३२८.

सञ्चिच्चुपक्कमन्तस्स, आकासे कम्पनेनपि;

होति थुल्लच्चयं तस्स, यदि सुक्कं न मुच्चति.

३२९.

वत्थिं कीळाय पूरेत्वा, पस्सावेतुं न वट्टति;

निमित्तं पन हत्थेन, कीळापेन्तस्स दुक्कटं.

३३०.

तिस्सन्नं पन इत्थीनं, निमित्तं रत्तचेतसा;

पुरतो पच्छतो वापि, ओलोकेन्तस्स दुक्कटं.

३३१.

एकेनेकं पयोगेन, दिवसम्पि च पस्सतो;

नापत्तिया भवे अङ्गं, उम्मीलननिमीलनं.

३३२.

अमोचनाधिप्पायस्स, अनुपक्कमतोपि च;

सुपिनन्तेन मुत्तस्मिं, अनापत्ति पकासिता.

सुक्कविसट्ठिकथा.

३३३.

आमसन्तो मनुस्सित्थिं, कायसंसग्गरागतो;

‘‘मनुस्सित्थी’’ति सञ्ञाय, होति सङ्घादिसेसिको.

३३४.

लोमेनन्तमसो लोमं, फुसन्तस्सापि इत्थिया;

कायसंसग्गरागेन, होति आपत्ति भिक्खुनो.

३३५.

इत्थिया यदि सम्फुट्ठो, फस्सं सेवनचेतनो;

वायमित्वाधिवासेति, होति सङ्घादिसेसता.

३३६.

एकेन पन हत्थेन, गहेत्वा दुतियेन वा;

तत्थ तत्थ फुसन्तस्स, एकावापत्ति दीपिता.

३३७.

अग्गहेत्वा फुसन्तस्स, याव पादञ्च सीसतो;

काया हत्थममोचेत्वा, एकाव दिवसम्पि च.

३३८.

अङ्गुलीनं तु पञ्चन्नं, गहणे एकतो पन;

एकायेव सियापत्ति, न हि कोट्ठासतो सिया.

३३९.

नानित्थीनं सचे पञ्च, गण्हात्यङ्गुलियो पन;

एकतो पञ्च सङ्घादि-सेसा होन्तिस्स भिक्खुनो.

३४०.

इत्थिया विमतिस्सापि, पण्डकादिकसञ्ञिनो;

कायेन इत्थिया काय-सम्बद्धं फुसतोपि वा.

३४१.

पण्डके यक्खिपेतीसु, तस्स थुल्लच्चयं सिया;

दुक्कटं कायसंसग्गे, तिरच्छानगतित्थिया.

३४२.

भिक्खुनो पटिबद्धेन, कायेन पन इत्थिया;

कायेन पटिबद्धञ्च, फुसन्तस्सपि दुक्कटं.

३४३.

इत्थीनं इत्थिरूपञ्च, दारुलोहमयादिकं;

तासं वत्थमलङ्कारं, आमसन्तस्स दुक्कटं.

३४४.

तत्थजातफलं खज्जं, मुग्गादिं तत्थजातकं;

धञ्ञानि पन सब्बानि, आमसन्तस्स दुक्कटं.

३४५.

सब्बं धमनसङ्खादिं, पञ्चङ्गतुरियम्पि च;

रतनानि च सब्बानि, आमसन्तस्स दुक्कटं.

३४६.

सब्बमावुधभण्डञ्च, जिया च धनुदण्डको;

अनामासमिदं सब्बं, जालञ्च सरवारणं.

३४७.

सुवण्णपटिबिम्बादि, चेतियं आरकूटकं;

अनामासन्ति निद्दिट्ठं, कुरुन्दट्ठकथाय हि.

३४८.

सब्बं ओनहितुं वापि, ओनहापेतुमेव वा;

वादापेतुञ्च वादेतुं, वादितं न च वट्टति.

३४९.

‘‘करिस्सामुपहार’’न्ति, वुत्तेन पन भिक्खुना;

पूजा बुद्धस्स कातब्बा, वत्तब्बाति च विञ्ञुना.

३५०.

सयं फुसियमानस्स, इत्थिया पन धुत्तिया;

अवायमित्वा कायेन, फस्सं पटिविजानतो.

३५१.

अनापत्ति असञ्चिच्च, अजानन्तस्स भिक्खुनो;

मोक्खाधिप्पायिनो चेव, तथा उम्मत्तकादिनो.

३५२.

पठमेन समानाव, समुट्ठानादयो पन;

कायसंसग्गरागस्स, तथा सुक्कविसट्ठिया.

कायसंसग्गकथा.

३५३.

दुट्ठुल्लवाचस्सादेन, इत्थिया इत्थिसञ्ञिनो;

द्विन्नञ्च पन मग्गानं, वण्णावण्णवसेन च.

३५४.

मेथुनयाचनादीहि, ओभासन्तस्स भिक्खुनो;

विञ्ञुं अन्तमसो हत्थ-मुद्दायपि गरुं सिया.

३५५.

‘‘सिखरणीसि, सम्भिन्ना, उभतोब्यञ्जना’’ति च;

अक्कोसवचनेनापि, गरुकं तु सुणन्तिया.

३५६.

पुनप्पुनोभासन्तस्स, एकवाचाय वा बहू;

गणनाय च वाचानं, इत्थीनं गरुका सियुं.

३५७.

सा चे नप्पटिजानाति, तस्स थुल्लच्चयं सिया;

आदिस्स भणने चापि, उब्भजाणुमधक्खकं.

३५८.

उब्भक्खकमधोजाणु-मण्डलं पन उद्दिसं;

वण्णादिभणने काय-पटिबद्धे च दुक्कटं.

३५९.

थुल्लच्चयं भवे तस्स, पण्डके यक्खिपेतिसु;

अधक्खकोब्भजाणुम्हि, दुक्कटं पण्डकादिसु.

३६०.

उब्भक्खकमधोजाणु-मण्डलेपि अयं नयो;

सब्बत्थ दुक्कटं वुत्तं, तिरच्छानगतित्थिया.

३६१.

अत्थधम्मपुरेक्खारं, कत्वा ओभासतोपि च;

वदतोपि अनापत्ति, पुरक्खत्वानुसासनिं.

३६२.

तथा उम्मत्तकादीनं, समुट्ठानादयो नया;

अदिन्नादानतुल्याव, वेदनेत्थ द्विधा मता.

दुट्ठुल्लवाचाकथा.

३६३.

वण्णं पनत्तनो काम-पारिचरियाय भासतो;

तस्मिंयेव खणे सा चे, जानाति गरुकं सिया.

३६४.

नो चे जानाति सा यक्खि-पेतिदेवीसु पण्डके;

होति थुल्लच्चयं तस्स, सेसे आपत्ति दुक्कटं.

३६५.

चीवरादीहि अञ्ञेहि, वत्थुकामेहि अत्तनो;

नत्थि दोसो भणन्तस्स, पारिचरियाय वण्णनं.

३६६.

इत्थिसञ्ञा मनुस्सित्थी, पारिचरियाय रागिता;

ओभासो तेन रागेन, खणे तस्मिं विजाननं.

३६७.

पञ्चङ्गानि इमानेत्थ, वेदितब्बानि विञ्ञुना;

समुट्ठानादयोप्यस्स, अनन्तरसमा मता.

अत्तकामपारिचरियकथा.

३६८.

पटिग्गण्हाति सन्देसं, पुरिसस्सित्थियापि वा;

वीमंसति गरु होति, पच्चाहरति चे पन.

३६९.

‘‘यस्सा हि सन्तिकं गन्त्वा, आरोचेही’’ति पेसितो;

तमदिस्वा तदञ्ञस्स, अवस्सारोचकस्स सो.

३७०.

‘‘आरोचेही’’ति वत्वा तं, पच्चाहरति चे पन;

भिक्खु सङ्घादिसेसम्हा, सञ्चरित्ता न मुच्चति.

३७१.

‘‘मातरा रक्खितं इत्थिं, गच्छ ब्रूही’’ति पेसितो;

पितुरक्खितमञ्ञं वा, विसङ्केतोव भासतो.

३७२.

पटिग्गण्हनतादीहि, तीहि अङ्गेहि संयुते;

सञ्चरित्ते समापन्ने, गरुकापत्तिमादिसे.

३७३.

द्वीहि थुल्लच्चयं वुत्तं, पण्डकादीसु तीहिपि;

एकेनेव च सब्बत्थ, होति आपत्ति दुक्कटं.

३७४.

चेतियस्स च सङ्घस्स, गिलानस्स च भिक्खुनो;

गच्छतो पन किच्चेन, अनापत्ति पकासिता.

३७५.

मनुस्सत्तं तथा तस्सा, ननालंवचनीयता;

पटिग्गण्हनतादीनं, वसा पञ्चङ्गिकं मतं.

३७६.

इदञ्हि छसमुट्ठानं, अचित्तकमुदीरितं;

अलंवचनीयत्तं वा, पण्णत्तिं वा अजानतो.

३७७.

गहेत्वा सासनं काय-विकारेनूपगम्म तं;

वीमंसित्वा हरन्तस्स, गरुकं कायतो सिया.

३७८.

सुत्वा यथानिसिन्नोव, वचनं इत्थिया पुन;

तं तत्थेवागतस्सेव, आरोचेन्तस्स वाचतो.

३७९.

अजानन्तस्स पण्णत्तिं, कायवाचाहि तं विधिं;

करोतो हरतो वापि, गरुकं कायवाचतो.

३८०.

जानित्वापि करोन्तस्स, गरुकापत्तियो तथा;

सचित्तकेहि तीहेव, समुट्ठानेहि जायरे.

सञ्चरित्तकथा.

३८१.

सयंयाचितकेहेव, कुटिकं अप्पमाणिकं;

अत्तुद्देसं करोन्तस्स, तथादेसितवत्थुकं.

३८२.

होन्ति सङ्घादिसेसा द्वे, सारम्भादीसु दुक्कटं;

सचे एकविपन्ना सा, गरुकं एककं सिया.

३८३.

पुरिसं याचितुं कम्म-सहायत्थाय वट्टति;

मूलच्छेज्जवसेनेव, याचमानस्स दुक्कटं.

३८४.

अवज्जं हत्थकम्मम्पि, याचितुं पन वट्टति;

हत्थकम्मम्पि नामेतं, किञ्चि वत्थु न होति हि.

३८५.

गोणमायाचमानस्स, ठपेत्वा ञातकादिके;

दुक्कटं तस्स निद्दिट्ठं, मूलच्छेज्जेन तेसुपि.

३८६.

‘‘गोणं देमा’’ति वुत्तेपि, गहेतुं न च वट्टति;

सकटं दारुभण्डत्ता, गहेतुं पन वट्टति.

३८७.

वासिफरसुकुद्दाल-कुठारादीस्वयं नयो;

अनज्झावुत्थकं सब्बं, हरापेतुम्पि वट्टति.

३८८.

वल्लिआदिम्हि सब्बस्मिं, गरुभण्डप्पहोनके;

परेसं सन्तकेयेव, होति आपत्ति दुक्कटं.

३८९.

पच्चयेसु हि तीस्वेव, विञ्ञत्ति न च वट्टति;

ततिये परिकथोभास-निमित्तानि च लब्भरे.

३९०.

‘‘अदेसिते च वत्थुस्मिं, पमाणेनाधिकं कुटिं;

करिस्सामी’’ति चिन्तेत्वा, अरञ्ञं गच्छतोपि च.

३९१.

फरसुं वापि वासिं वा, निसेन्तस्सापि दुक्कटं;

छिन्दतो दुक्कटं रुक्खं, तस्स पाचित्तिया सह.

३९२.

एवं पुब्बपयोगस्मिं, कुटिकारकभिक्खुनो;

यथापयोगमापत्तिं, विनयञ्ञू विनिद्दिसे.

३९३.

या पन द्वीहि पिण्डेहि, निट्ठानं तु गमिस्सति;

होति थुल्लच्चयं तेसु, पठमे दुतिये गरु.

३९४.

अनापत्ति सचञ्ञस्स, देति विप्पकतं कुटिं;

तथा भूमिं समं कत्वा, भिन्दतोपि च तं कुटिं.

३९५.

गुहं लेणं करोन्तस्स, तिणपण्णच्छदम्पि वा;

वासागारं ठपेत्वान, अञ्ञस्सत्थाय वा तथा.

३९६.

देसापेत्वाव भिक्खूहि, वत्थुं पन च भिक्खुनो;

क्रियतोव समुट्ठाति, करोतो अप्पमाणिकं.

३९७.

अदेसेत्वा करोन्तस्स, तं क्रियाक्रियतो सिया;

समुट्ठानादयो सेसा, सञ्चरित्तसमा मता.

कुटिकारसिक्खापदकथा.

३९८.

अदेसेत्वा सचे वत्थुं, यो करेय्य महल्लकं;

विहारं अत्तवासत्थं, गरुकं तस्स निद्दिसे.

३९९.

पमाणातिक्कमेनापि, दोसो नत्थि महल्लके;

तस्मा क्रियसमुट्ठाना-भावं समुपलक्खये.

४००.

पमाणनियमाभावा, एकसङ्घादिसेसता;

समुट्ठानादिकं सेसं, अनन्तरसमं मतं.

महल्लककथा.

४०१.

पाराजिकानि वुत्तानि, चतुवीसति सत्थुना;

भिक्खुनो अनुरूपानि, तेसु एकूनवीसति.

४०२.

अमूलकेन चोदेति, हुत्वा चावनचेतनो;

सुद्धं वा यदि वासुद्धं, तेसु अञ्ञतरेन यो.

४०३.

गरुकं तस्स आपत्तिं, कतोकासम्हि निद्दिसे;

तथेव अकतोकासे, दुक्कटापत्तिया सह.

४०४.

‘‘कोण्ठोसि च निगण्ठोसि;

सामणेरोसि तापसो;

गहट्ठोसि तथा जेट्ठ-;

ब्बतिकोसि उपासको.

४०५.

दुस्सीलो पापधम्मोसि, अन्तोपूति अवस्सुतो’’;

इच्चेवम्पि वदन्तस्स, गरुकं तस्स निद्दिसे.

४०६.

सम्मुखा हत्थमुद्दाय, चोदेन्तस्सपि तङ्खणे;

तं चे परो विजानाति, होति आपत्ति भिक्खुनो.

४०७.

गरुकं सम्मुखे ठत्वा, चोदापेन्तस्स केनचि;

तस्स वाचाय वाचाय, चोदापेन्तस्स निद्दिसे.

४०८.

अथ सोपि ‘‘मया दिट्ठं, सुतं वा’’ति च भासति;

तेसं द्विन्नम्पि सङ्घादि-सेसो होति न संसयो.

४०९.

दूतं वा पन पेसेत्वा, पण्णं वा पन सासनं;

चोदापेन्तस्स आपत्ति, न होतीति पकासिता.

४१०.

तथा सङ्घादिसेसेहि, वुत्ते चावनसञ्ञिनो;

होति पाचित्तियापत्ति, सेसापत्तीहि दुक्कटं.

४११.

अक्कोसनाधिप्पायस्स, अकतोकासमत्तना;

सह पाचित्तियेनस्स, वदन्तस्स च दुक्कटं.

४१२.

असम्मुखा वदन्तस्स, आपत्तीहिपि सत्तहि;

तथा कम्मं करोन्तस्स, होति आपत्ति दुक्कटं.

४१३.

न दोसुम्मत्तकादीनं, होति पञ्चङ्गसंयुतं;

उपसम्पन्नता तस्मिं, पुग्गले सुद्धसञ्ञिता.

४१४.

पाराजिकेन चोदेति, येन तस्स अमूलता;

सम्मुखा चोदना चेव, तस्स चावनसञ्ञिनो.

४१५.

तङ्खणे जाननञ्चेव, पञ्चङ्गानि भवन्ति हि;

इदं तु तिसमुट्ठानं, सचित्तं दुक्खवेदनं.

दुट्ठदोसकथा.

४१६.

लेसमत्तमुपादाय, भिक्खुमन्तिमवत्थुना;

चोदेय्य गरुकापत्ति, सचे चावनचेतनो.

४१७.

चोदेति वा तथासञ्ञी, चोदापेति परेन वा;

अनापत्ति सिया सेसो, अनन्तरसमो मतो.

दुतियदुट्ठदोसकथा.

४१८.

समग्गस्स च सङ्घस्स, भेदत्थं वायमेय्य यो;

भेदहेतुं गहेत्वा वा, तिट्ठेय्य परिदीपयं.

४१९.

सो हि भिक्खूहि वत्तब्बो, ‘‘भेदत्थं मा परक्कम’’;

इति ‘‘सङ्घस्स मा तिट्ठ, गहेत्वा भेदकारणं’’.

४२०.

वुच्चमानो हि तेहेव, निस्सज्जेय्य न चेव यं;

समनुभासितब्बो तं, अच्चजं गरुकं फुसे.

४२१.

परक्कमन्तं सङ्घस्स, भिक्खुं भेदाय भिक्खुनो;

दिस्वा सुत्वा हि ञत्वा वा, अवदन्तस्स दुक्कटं.

४२२.

गन्त्वा च पन वत्तब्बो, अद्धयोजनतादिकं;

दूरम्पि पन गन्तब्बं, सचे सक्कोति तावदे.

४२३.

तिक्खत्तुं पन वुत्तस्स, अपरिच्चजतोपि तं;

दूतं वा पन पण्णं वा, पेसतोपि च दुक्कटं.

४२४.

ञत्तिया परियोसाने, दुक्कटं परिदीपितं;

कम्मवाचाहि च द्वीहि, होति थुल्लच्चयं द्वयं.

४२५.

य्य-कारे पन सम्पत्ते, गरुकेयेव तिट्ठति;

पस्सम्भन्ति हि तिस्सोपि, भिक्खुनो दुक्कटादयो.

४२६.

अकते पन कम्मस्मिं, अपरिच्चजतोपि च;

तस्स सङ्घादिसेसेन, अनापत्ति पकासिता.

४२७.

ञत्तितो पन पुब्बे वा, पच्छा वा तङ्खणेपि वा;

असम्पत्ते य्य-कारस्मिं, पटिनिस्सज्जतोपि च.

४२८.

पटिनिस्सज्जतो वापि, तं वा समनुभासतो;

तथेवुम्मत्तकादीनं, अनापत्ति पकासिता.

४२९.

यञ्हि भिक्खुमनुद्दिस्स, मच्छमंसं कतं भवे;

यस्मिञ्च निब्बेमतिको, तं सब्बं तस्स वट्टति.

४३०.

समुद्दिस्स कतं ञत्वा, भुञ्जन्तस्सेव दुक्कटं;

तथा अकप्पियं मंसं, अजानित्वापि खादतो.

४३१.

हत्थुस्सच्छमनुस्सानं, अहिकुक्कुरदीपिनं;

सीहब्यग्घतरच्छानं, मंसं होति अकप्पियं.

४३२.

थुल्लच्चयं मनुस्सानं, मंसे सेसेसु दुक्कटं;

सचित्तकं समुद्दिस्स-कतं सेसमचित्तकं.

४३३.

पुच्छित्वायेव मंसानं, भिक्खूनं गहणं पन;

एतं वत्तन्ति वत्तट्ठा, वदन्ति विनयञ्ञुनो.

४३४.

इदमेकसमुट्ठानं, वुत्तं समनुभासनं;

कायकम्मं वचीकम्मं, अक्रियं दुक्खवेदनं.

सङ्घभेदकथा.

४३५.

दुतिये सङ्घभेदस्मिं, वत्तब्बं नत्थि किञ्चिपि;

समुट्ठानादयोपिस्स, पठमेन समा मता.

दुतियसङ्घभेदकथा.

४३६.

उद्देसपरियापन्ने, भिक्खु दुब्बचजातिको;

अवचनीयमत्तानं, करोति गरुकं सिया.

४३७.

दुब्बचेपि पनेतस्मिं, सङ्घभेदकवण्णने;

सब्बो वुत्तनयेनेव, वेदितब्बो विनिच्छयो.

दुब्बचकथा.

४३८.

यो छन्दगामितादीहि, पापेन्तो कुलदूसको.

कम्मे करियमाने तं, अच्चजं गरुकं फुसे.

४३९.

चुण्णं पण्णं फलं पुप्फं, वेळुं कट्ठञ्च मत्तिकं;

कुलसङ्गहणत्थाय, अत्तनो वा परस्स वा.

४४०.

सन्तकं ददतो होति, कुलदूसनदुक्कटं;

भण्डग्घेन च कातब्बो, थेय्या सङ्घञ्ञसन्तके.

४४१.

सङ्घिकं गरुभण्डं वा, सेनासननियामितं;

योपिस्सरवतायेव, देन्तो थुल्लच्चयं फुसे.

४४२.

हरित्वा वा हरापेत्वा, पक्कोसित्वागतस्स वा;

कुलसङ्गहणत्थाय, पुप्फं देन्तस्स दुक्कटं.

४४३.

हरित्वा वा हरापेत्वा, पितूनं पन वट्टति;

दातुं पुप्फं पनञ्ञस्स, आगतस्सेव ञातिनो.

४४४.

तञ्च खो वत्थुपूजत्थं, दातब्बं न पनञ्ञथा;

सिवादिपूजनत्थं वा, मण्डनत्थं न वट्टति.

४४५.

फलादीसुपि सेसेसु, भिक्खुना विनयञ्ञुना;

पुप्फे वुत्तनयेनेव, वेदितब्बो विनिच्छयो.

४४६.

पुप्फादिभाजने कोचि, आगच्छति सचे पन;

सम्मतेनस्स दातब्बं, ञापेत्वा इतरेन तु.

४४७.

उपड्ढभागं दातब्बं, इति वुत्तं कुरुन्दियं;

‘‘थोकं थोक’’न्ति निद्दिट्ठं, महापच्चरियं पन.

४४८.

गिलानानं मनुस्सानं, दातब्बं तु सकं फलं;

परिब्बयविहीनस्स, सम्पत्तिस्सरियस्सपि.

४४९.

सङ्घारामे यथा यत्र, सङ्घेन कतिका कता;

फलरुक्खपरिच्छेदं, कत्वा तत्रागतस्सपि.

४५०.

फलं यथापरिच्छेदं, ददतो पन वट्टति;

‘‘दस्सेतब्बापि वा रुक्खा’’, ‘‘इतो गण्ह फल’’न्ति च.

४५१.

सयं खणित्वा पथविं, मालागच्छादिरोपने;

होति पाचित्तियेनस्स, दुक्कटं कुलदूसने.

४५२.

अकप्पियेन वाक्येन, तथा रोपापनेपि च;

सब्बत्थ दुक्कटं वुत्तं, भिक्खुनो कुलदूसने.

४५३.

रोपने दुक्कटंयेव, होति कप्पियभूमियं;

तथा रोपापने वुत्तं, उभयत्थ च भिक्खुनो.

४५४.

सकिं आणत्तिया तस्स, बहूनं रोपने पन;

सदुक्कटा तु पाचित्ति, सुद्धं वा दुक्कटं सिया.

४५५.

कप्पियेनेव वाक्येन, उभयत्थ च भूमिया;

रोपने परिभोगत्थं, न दोसो कोचि विज्जति.

४५६.

कप्पियभूमि चे होति, सयं रोपेतुमेव च;

वट्टतीति च निद्दिट्ठं, महापच्चरियं पन.

४५७.

आरामादीनमत्थाय, सयं संरोपितस्स वा;

वट्टतेव च भिक्खूनं, तं फलं परिभुञ्जितुं.

४५८.

सिञ्चने पन सब्बत्थ, सयं सिञ्चापनेपि च;

अकप्पियोदकेनेव, होति पाचित्ति भिक्खुनो.

४५९.

कुलसङ्गहणत्थञ्च, परिभोगत्थमेव वा;

सद्धिं पाचित्तियेनस्स, सिञ्चतो होति दुक्कटं.

४६०.

तेसंयेव पनत्थाय, द्विन्नं कप्पियवारिना;

सिञ्चने दुक्कटं वुत्तं, तथा सिञ्चापनेपि च.

४६१.

कुलसङ्गहणत्थाय, पुप्फानं ओचिनापने;

सयमोचिनने चापि, सपाचित्तियदुक्कटं.

४६२.

पुप्फानं गणनायस्स, पुप्फमोचिनतो पन;

होति पाचित्तियापत्ति, कुलत्थं चे सदुक्कटा.

४६३.

गन्थिमं गोप्फिमं नाम, वेधिमं वेठिमम्पि च;

पूरिमं वायिमं चेति, छब्बिधो पुप्फसङ्गहो.

४६४.

तत्थ दण्डेन दण्डं वा, वण्टेनपि च वण्टकं;

गन्थित्वा करणं सब्बं, ‘‘गन्थिम’’न्ति पवुच्चति.

४६५.

गोप्फिमं नाम गोप्फेत्वा, सुत्तादीहि करीयति;

एकतोवण्टिका माला, उभतोवण्टिका च तं.

४६६.

वेधिमं नाम विज्झित्वा, बुन्देसु मकुलादिकं;

आवुता सूचिआदीहि, मालाविकति वुच्चति.

४६७.

वेठिमं नाम वेठेत्वा, कतं मालागुणेहि वा;

वाकादीहि च बद्धं वा, ‘‘वेठिम’’न्ति पवुच्चति.

४६८.

पूरिमं पन दट्ठब्बं, पुप्फमालाहि पूरणे;

बोधिं पुप्फपटादीनं, परिक्खेपेसु लब्भति.

४६९.

वायिमं नाम दट्ठब्बं, पुप्फरूपपटादिसु;

पुप्फमालागुणेहेव, वायित्वा करणे पन.

४७०.

सब्बमेतं सयं कातुं, कारापेतुं परेहि वा;

भिक्खूनं भिक्खुनीनञ्च, बुद्धस्सपि न वट्टति.

४७१.

तथा कलम्बकं कातुं, अड्ढचन्दकमेव वा;

अञ्ञेहि पूरितं पुप्फ-पटं वा वायितुम्पि च.

४७२.

पिट्ठकाचमयं दामं, गेण्डुपुप्फमयम्पि च;

खरपत्तमयं मालं, सब्बं कातुं न वट्टति.

४७३.

कणिकारादिपुप्फानि, विताने बद्धकण्टके;

हीरादीहि पटाकत्थं, विज्झन्तस्सपि दुक्कटं.

४७४.

कण्टकादीहि भिक्खुस्स, एकपुप्फम्पि विज्झितुं;

पुप्फेसुयेव वा पुप्फं, पवेसेतुं न वट्टति.

४७५.

असोकपिण्डिआदीनं, अन्तरे धम्मरज्जुया;

पवेसेन्तस्स पुप्फानि, न दोसो कोचि विज्जति.

४७६.

ठपितेसु पवेसेत्वा, कदलिच्छत्तभित्तिसु;

कण्टकेसुपि पुप्फानि, विज्झन्तस्सपि दुक्कटं.

४७७.

कप्पियं पन वत्तब्बं, वचनं वत्थुपूजने;

निमित्तोभासपरिया, वट्टन्तीति पकासिता.

४७८.

न केवलमकत्तब्बं, कुलदूसनमेव च;

अथ खो वेज्जकम्मादि, न कत्तब्बं कुदाचनं.

४७९.

कातब्बं पन भेसज्जं, पञ्चन्नं सहधम्मिनं;

कत्वाप्यकतविञ्ञत्तिं, का कथा अत्तनो धने.

४८०.

तथा मातापितूनम्पि, तदुपट्ठाकजन्तुनो;

भण्डुकस्सत्तनो चेव, वेय्यावच्चकरस्सपि.

४८१.

जेट्ठभाता कनिट्ठो च, तथा भगिनियो दुवे;

चूळमाता चूळपिता, महामाता महापिता.

४८२.

पितुच्छा मातुलो चाति, दसिमे ञातयो मता;

इमेसम्पि दसन्नञ्च, कातुं वट्टति भिक्खुनो.

४८३.

सचे भेसज्जमेतेसं, नप्पहोति न होति वा;

याचन्तिपि च तं भिक्खुं, दातब्बं तावकालिकं.

४८४.

सचे ते न च याचन्ति, दातब्बं तावकालिकं;

आभोगं पन कत्वा वा, ‘‘दस्सन्ति पुन मे इमे’’.

४८५.

एतेसं तु कुला याव, सत्तमा कुलदूसनं;

भेसज्जकरणापत्ति, विञ्ञत्ति वा न रूहति.

४८६.

भातुजायापि वा होति, सचे भगिनिसामिको;

सचे ते ञातका होन्ति, कातुं तेसम्पि वट्टति.

४८७.

अञ्ञातका सचे होन्ति, भातुनो अनुजाय वा;

‘‘तुम्हाकं जग्गनट्ठाने, देथा’’ति च वदे बुधो.

४८८.

अथ तेसम्पि पुत्तानं, कत्वा दातब्बमेव वा;

‘‘मातापितूनं तुम्हाकं, देथा’’ति विनयञ्ञुना.

४८९.

अञ्ञोपि यो कोचि पनिस्सरो वा;

चोरोपि वा युद्धपराजितो वा;

आगन्तुको खीणपरिब्बयो वा;

अकल्लको ञातिजनुज्झितो वा.

४९०.

एतेसं पन सब्बेसं, अपच्चासीसता सता;

कातब्बो पटिसन्थारो, भिक्खुना साधुनाधुना.

४९१.

परित्तोदकसुत्तानि, वुत्ते देथाति केनचि;

जलं हत्थेन चालेत्वा, मद्दित्वा पन सुत्तकं.

४९२.

दातब्बं भिक्खुना कत्वा, तेसमेव च सन्तकं;

अत्तनो उदकं तेसं, सुत्तं वा देति दुक्कटं.

४९३.

अनामट्ठोपि दातब्बो, पिण्डपातो विजानता;

द्विन्नं मातापितूनम्पि, तदुपट्ठायकस्स च.

४९४.

इस्सरस्सापि दातब्बो, चोरदामरिकस्स च;

भण्डुकस्सत्तनो चेव, वेय्यावच्चकरस्सपि.

४९५.

दातुं पण्डुपलासस्स, थालकेपि च वट्टति;

ठपेत्वा तं पनञ्ञस्स, पितुनोपि न वट्टति.

४९६.

गिहीनं पन दूतेय्यं, जङ्घपेसनियम्पि च;

सत्थुना दुक्कटं वुत्तं, करोन्तस्स पदे पदे.

४९७.

भण्डुमातापितूनम्पि, वेय्यावच्चकरस्स च;

सासनं सहधम्मीनं, हरितुं पन वट्टति.

४९८.

कुलदूसनकम्मेन, लद्धं अट्ठविधेनपि;

पञ्चन्नं सहधम्मीनं, न च वट्टति भुञ्जितुं.

४९९.

अज्झोहारेसु सब्बत्थ, दुक्कटं परिदीपितं;

परिभोगवसेनेव, सेसेसुपि अयं नयो.

५००.

कत्वा रूपियवोहारं, अभूतारोचनेन च;

उप्पन्नपच्चया सब्बे, समानाति पकासिता.

५०१.

विञ्ञत्तिनुप्पदानञ्च, वेज्जकम्ममनेसनं;

पारिभटुकतं मुग्ग-सूपतं वत्थुविज्जकं.

५०२.

जङ्घपेसनियं दूत-कम्मञ्च कुलदूसनं;

अभूतारोचनं बुद्ध-पटिकुट्ठं विवज्जये.

५०३.

न दोसुम्मत्तकादीनं, पटिनिस्सज्जतोपि तं;

समुट्ठानादिकं सब्बं, सङ्घभेदसमं मतं.

कुलदूसनकथा.

५०४.

जानं यावतिहं येन, छादितापत्ति भिक्खुना;

अकामा परिवत्थब्बं, तेन तावतिहं पन.

५०५.

आपत्ति च अनुक्खित्तो, पहु चानन्तरायिको;

चतुस्वपि च तंसञ्ञी, तस्स छादेतुकामता.

५०६.

छादनन्ति पनेतेहि, दसहङ्गेहि भिक्खुना;

छन्ना नाम सियापत्ति, अरुणुग्गमनेन सा.

द्वे भाणवारा निट्ठिता.

५०७.

तिविधो परिवासो हि, तिविधापेतचेतसा;

पटिच्छन्नो च सुद्धन्तो, समोधानोति दीपितो.

५०८.

तत्रायं तु पटिच्छन्न-परिवासो पकासितो;

पटिच्छन्नाय दातब्बो, वसेनापत्तियाति च.

५०९.

वत्थुगोत्तवसेनापि, नामापत्तिवसेन वा;

कम्मवाचा हि कातब्बा, दातब्बो तस्स तेन च.

५१०.

‘‘वत्तं समादियामी’’ति, ‘‘परिवास’’न्ति वा पुन;

समादियित्वा सङ्घस्स, आरोचेतब्बमादितो.

५११.

पुनप्पुनागतानम्पि, आरोचेन्तोव रत्तिया;

छेदं वा वत्तभेदं वा, अकत्वाव सदा वसे.

५१२.

परिवासो विसोधेतुं, न सक्का तत्थ चे पन;

निक्खिपित्वान तं वत्तं, वत्थब्बं तेन भिक्खुना.

५१३.

तत्थेव सङ्घमज्झे वा, पुग्गले वापि निक्खिपे;

निक्खिपामीति वत्तं वा, परिवासन्ति वा तथा.

५१४.

एवमेकपदेनापि, पदेहि द्वीहि वा पन;

वत्तं निक्खिपितब्बं तं, समादानेप्ययं नयो.

५१५.

निक्खित्तकालतो उद्धं, पकतत्तोति वुच्चति;

पुन पच्चूसकालस्मिं, सद्धिमेकेन भिक्खुना.

५१६.

परिक्खित्तविहारस्स, द्वे परिक्खेपतो बहि;

परिक्खेपारहट्ठाना, अपरिक्खित्ततो बहि.

५१७.

लेड्डुपाते अतिक्कम्म, ओक्कमित्वा च मग्गतो;

गुम्बेन वतिया वापि, छन्नट्ठाने ठितेन तु.

५१८.

तेन अन्तोरुणेयेव, वत्तमादाय विञ्ञुना;

आरोचेत्वारुणे तस्मिं, वुट्ठिते तस्स सन्तिके.

५१९.

निक्खिपित्वा ततो वत्तं, गन्तब्बं तु यथासुखं;

अन्तोयेवारुणे भिक्खु, गतो चे यस्स कस्सचि.

५२०.

आरोचेत्वाव तं वत्तं, निक्खिपे पुन पण्डितो;

सेसं समुच्चयस्सट्ठ-कथाय च विभावये.

५२१.

आपत्तीनञ्च रत्तीनं, परिच्छेदं न जानति;

यो तस्स पन दातब्बो, ‘‘सुद्धन्तो’’ति पवुच्चति.

५२२.

एसेव परिसुद्धेहि, सुद्धन्तो दुविधो मतो;

चूळसुद्धन्तनामो च, महासुद्धन्तनामको.

५२३.

दुविधोपि अयं रत्ति-परिच्छेदं अजानतो;

एकच्चं सकलं वापि, दातब्बो विमतिस्स वा.

५२४.

इतरोपि समोधान-परिवासो तिधा मतो;

सो ओधानसमोधानो, अग्घमिस्सकपुब्बको.

५२५.

आपज्जित्वान्तरापत्तिं, छादेन्तस्स हि भिक्खुनो;

दिवसे परिवुत्थे तु, ओधुनित्वा पदीयते.

५२६.

पुरिमापत्तिया मूल-दिवसे तु विनिच्छिते;

पच्छा आपन्नमापत्तिं, समोधाय विधानतो.

५२७.

याचमानस्स सङ्घेन, दातब्बो पन भिक्खुनो;

एसोधानसमोधान-परिवासो पकासितो.

५२८.

तथा सम्बहुलास्वेका, द्वे वा सम्बहुलापि वा;

या या चिरपटिच्छन्ना, तासं अग्घवसेन हि.

५२९.

आपत्तीनं ततो ऊन-पटिच्छन्नानमेव यो;

समोधाय पदातब्बो, परिवासोति वुच्चति.

५३०.

नानावत्थुकसञ्ञायो, सब्बा आपत्तियो पन;

सब्बाता एकतो कत्वा, दातब्बो मिस्सको मतो.

५३१.

परिवुत्थपरिवासस्स, मानत्तं देय्यमुत्तरि;

छ रत्तियो पटिच्छन्ना-पटिच्छन्नवसा दुवे.

५३२.

तत्थ या अपटिच्छन्ना, होति आपत्ति यस्स तु;

तस्स दातब्बमानत्तं, अपटिच्छन्ननामकं.

५३३.

यस्सापत्ति पटिच्छन्ना, परिवासावसानके;

तस्स दातब्बमानत्तं, ‘‘पटिच्छन्न’’न्ति वुच्चति.

५३४.

गन्त्वा चतूहि भिक्खूहि, पच्चूससमये सह;

परिवासे विनिद्दिट्ठ-प्पकारं देसमेव च.

५३५.

‘‘वत्तं समादियामी’’ति, ‘‘मानत्त’’मिति वा पन;

आदियित्वान तं तेसं, आरोचेत्वा विसारदो.

५३६.

निक्खिपे सन्तिके तेसं, वत्तं तेसु गतेसु वा;

भिक्खुस्स पुब्बदिट्ठस्स, आरोचेत्वान निक्खिपे.

५३७.

तस्स दानविधानञ्च, रत्तिच्छेदादिको नयो;

ञेय्यो समुच्चयस्सट्ठ-कथापाळिवसेन तु.

५३८.

पुन तं चिण्णमानत्तं, सङ्घो वीसतिवग्गिको;

अब्भेय्य विधिना भिक्खु, पकतत्तो पुनब्भितो.

५३९.

छादेन्तियापि आपत्तिं, परिवासो न विज्जति;

न च भिक्खुनियापत्ति, अत्तनो छादयन्तिया.

५४०.

छादेत्वा वापि आपत्तिं, अच्छादेत्वापि वा पन;

केवलं चरितब्बन्ति, पक्खमानत्तमेव तु.

५४१.

विनयनयमतिबुद्धिदीपनं;

विनयविनिच्छयमेतमुत्तमं;

विविधनयनयुतं उपेन्ति ये;

विनयनये पटुतं उपेन्ति ते.

इति विनयविनिच्छये सङ्घादिसेसकथा निट्ठिता.

अनियतकथा

५४२.

रहो निसज्जस्सादेन, मातुगामस्स सन्तिकं;

गन्तुकामो निवासेति, अक्खिं अञ्जेति भुञ्जति.

५४३.

पयोगे च पयोगे च, होति सब्बत्थ दुक्कटं;

गच्छतो पदवारेन, गन्त्वा चस्स निसीदतो.

५४४.

निसज्जाय उभिन्नम्पि, पयोगगणनाय च;

होति पाचित्तियं तस्स, बहुकानि बहूस्वपि.

५४५.

समीपेपि ठितो अन्धो, अन्तोद्वादसहत्थके;

न करोति अनापत्तिं, इत्थीनं तु सतम्पि च.

५४६.

चक्खुमापि निपज्जित्वा, निद्दायन्तोपि केवलं;

द्वारे पिहितगब्भस्स, निसिन्नोपि न रक्खति.

५४७.

अनन्धे सति विञ्ञुस्मिं, ठितस्सारहसञ्ञिनो;

निसज्जपच्चया दोसो, नत्थि विक्खित्तचेतसो.

५४८.

न दोसुम्मत्तकादीनं, आपत्तीहिपि तीहिपि;

समुट्ठानादयो तुल्या, पठमन्तिमवत्थुना.

पठमानियतकथा.

५४९.

अनन्धाबधिरो विञ्ञू, इत्थी वा पुरिसोपि वा;

अन्तोद्वादसहत्थट्ठो, अनापत्तिकरो सिया.

५५०.

अन्धो अबधिरो वापि, बधिरो वापि चक्खुमा;

न करोति अनापत्तिं, तिसमुट्ठानमेविदं.

दुतियानियतकथा.

इति विनयविनिच्छये अनियतकथा निट्ठिता.

निस्सग्गियकथा

५५१.

खोमं कप्पासकोसेय्यं, साणं भङ्गञ्च कम्बलं;

चीवरं छब्बिधं वुत्तं, जातितो पन कप्पियं.

५५२.

दुकूलञ्चेव पत्तुण्णं, चिनं सोमारपट्टकं;

इद्धिजं देवदिन्नञ्च, तस्सेतं अनुलोमिकं.

५५३.

तिचीवरं परिक्खार-चोळञ्च मुखपुञ्छनं;

निसीदनमधिट्ठेय्य, पच्चत्थरणमेव च.

५५४.

एकाहम्पि विना भिक्खु, न वसेय्य तिचीवरं;

न वसेय्य तथाधिट्ठा, चातुमासं निसीदनं.

५५५.

रजित्वा कप्पियं बिन्दुं, दत्वा तत्थ तिचीवरं;

उपपन्नं पमाणेन, अधिट्ठातब्बमेव तं.

५५६.

पच्छिमन्तेन सङ्घाटि, दीघसो मुट्ठिपञ्चका;

मुट्ठित्तिका च तिरियं, उत्तमन्तेन सा पन.

५५७.

सत्थुनो चीवरूनापि, वट्टतीति पकासिता;

इदमेवुत्तरासङ्गे, पमाणं परिदीपितं.

५५८.

मुट्ठिपञ्चकं दीघन्तं, पमाणं तिरियन्ततो;

अड्ढतेय्यं द्विहत्थं वा, सेसे अन्तरवासके.

५५९.

अहताहतकप्पानं, सङ्घाटि दिगुणा मता;

एकपट्टुत्तरासङ्गो, एवमन्तरवासको.

५६०.

उतुद्धटानं पन चीवरानं;

सङ्घाटि भिक्खुस्स चतुग्गुणा वा;

दुवेपि सेसा दिगुणाव वुत्ता;

यथासुखं वट्टति पंसुकूलं.

५६१.

तीणिपि द्वेपि चेकं वा, छिन्दितब्बं पहोति चे;

सब्बेसु अप्पहोन्तेसु, देय्यमन्वाधिकम्पि वा.

५६२.

अच्छिन्नं वा अनादिन्नं, धारेन्तस्स तिचीवरं;

भिक्खुनो दुक्कटं वुत्तं, दुब्भोगेन च सेवतो.

५६३.

कुसिं अड्ढकुसिञ्चापि, मण्डलं अड्ढमण्डलं;

विवट्टं अनुविवट्टं, बाहन्तम्पि च भिक्खुनो.

५६४.

दस्सेत्वाव विधिं सब्बं, पञ्चकादिप्पभेदकं;

छिन्नं समणसारुप्पं, कातब्बं तु तिचीवरं.

५६५.

दानेनच्छिज्जगाहेन, विस्सासग्गहणेन च;

हीनायावत्तनेनापि, सिक्खाय च पहानतो.

५६६.

पच्चुद्धारविनासेहि, लिङ्गस्स परिवत्तना;

सब्बं भिज्जतिधिट्ठानं, छिद्दभावे तिचीवरं.

५६७.

कनिट्ठस्सङ्गुलस्सेव, नखपिट्ठिप्पमाणकं;

विनिविद्धं पनच्छिद्द-मधिट्ठानविनासनं.

५६८.

एको तन्तुपि अच्छिन्नो, अधिट्ठानं न भिन्दति;

सेतभावं करोन्तेन, धोतम्पि रजकेन वा.

५६९.

पठमं अग्गळं दत्वा, पच्छा छिन्दति रक्खति;

घटेत्वा कोटियो द्वे वा, पच्छा छिन्दति रक्खति.

५७०.

चतुरट्ठङ्गुला ओरं, एकद्विन्नं तिरीयतो;

तिण्णम्पि दीघतो छिद्दं, भिन्दतेव विदत्थिया.

५७१.

निसीदनस्स दीघेन, भवन्ति द्वे विदत्थियो;

वित्थारेन दियड्ढा च, सुगतस्स विदत्थिया.

५७२.

होन्ति कण्डुप्पटिच्छादि, तिरियं द्वे विदत्थियो;

दीघतोपि चतस्सोव, सुगतस्स विदत्थिया.

५७३.

दीघतो सुगतस्सेव, भवन्ति छ विदत्थियो;

वित्थारेनड्ढतेय्याव, सिया वस्सिकसाटिका.

५७४.

मुनिना तीसु एतेसु, करोन्तस्स तदुत्तरिं;

अधिकच्छेदनं तस्स, पाचित्तियमुदीरितं.

५७५.

मुखपुञ्छनचोळस्स, पच्चत्थरणकस्स वा;

पमाणं अप्पमाणेन, न चेव परिदीपितं.

५७६.

सदसं अदसं सब्बं, पच्चत्थरणचीवरं;

महन्तं खुद्दकं एक-मनेकम्पि च वट्टति.

५७७.

मुखपुञ्छनचोळेकं, द्वेपि वट्टन्ति सब्बथा;

सदसं अदसं वापि, सदसंव निसीदनं.

५७८.

अदसा रजितायेव, वट्टतादिन्नकप्पका;

वुत्ता कण्डुप्पटिच्छादि, तथा वस्सिकसाटिका.

५७९.

गणनं वा पमाणं वा, न परिक्खारचोळके;

पमाणगणनातीति, भणन्ति पकतञ्ञुनो.

५८०.

सुगतट्ठङ्गुलायामं, चतुरङ्गुलवित्थतं;

विकप्पनुपगं होति, पच्छिमं नाम चीवरं.

५८१.

परिस्सावपटं पत्त-पोत्थकत्थविकादिकं;

अधिट्ठेय्य परिक्खार-चोळं पच्छिमचीवरं.

५८२.

बहूनि एकतो कत्वा, अधिट्ठातुम्पि वट्टति;

मातुआदीनमत्थाय, ठपिते नत्थि दोसता.

५८३.

वस्समासे अधिट्ठेय्य, चतुरो वस्ससाटिकं;

पुन पच्चुद्धरित्वा तं, विकप्पेय्य ततो परं.

५८४.

ताव कण्डुप्पटिच्छादिं, याव रोगो न सम्मति;

अधिट्ठहित्वा ततो उद्धं, उद्धरित्वा विकप्पये.

५८५.

‘‘इमं कण्डुप्पटिच्छादिं, इममन्तरवासकं;

अधिट्ठामी’’तिधिट्ठेय्य, सेसेसुपि अयं नयो.

५८६.

‘‘इमं कण्डुप्पटिच्छादिं, एत’’न्ति च असम्मुखे;

वत्वा पच्चुद्धरेय्येवं, सेसेसुपि विचक्खणो.

५८७.

आभोगं मनसा कत्वा, कायेन फुसनाकतं;

वचसाधिट्ठितञ्चाति, अधिट्ठानं द्विधा मतं.

५८८.

इति सब्बमिदं वुत्तं, तेचीवरिकभिक्खुनो;

तथा वत्वावधिट्ठेय्य, तं परिक्खारचोळिको.

५८९.

तिचीवरं परिक्खार-चोळं कातुम्पि वट्टति;

एवं चुदोसिते वुत्तो, परिहारो निरत्थको.

५९०.

न, तेचीवरिकस्सेव, वुत्तत्ता तत्थ सत्थुना;

तं परिक्खारचोळस्स, तस्मा सब्बम्पि वट्टति.

५९१.

‘‘अधिट्ठेति विकप्पेति, अनापत्ती’’ति एत्थ च;

अधिट्ठातब्बकस्सेव, विकप्पनविधानतो.

५९२.

भिक्खुस्सेवं करोन्तस्स, न दोसो उपलब्भति;

एवञ्च न सिया कस्मा, मुखपुञ्छनकादिकं.

५९३.

मुखपुञ्छनकादीनं, तेसं किच्चविधानतो;

अकिच्चस्सामिकस्सस्स, अधिट्ठानं तु युज्जति.

५९४.

निधानमुखमेतन्ति, महापच्चरियं पन;

वुत्तत्ता च निसेधेतुं, न सक्का विनयञ्ञुना.

५९५.

चीवरं परिपुण्णन्ति, निदानुप्पत्तितोपि च;

निधानमुखमेतन्ति, वेदितब्बं विभाविना.

५९६.

कुसवाकादिचीरानि, कम्बलं केसवालजं;

थुल्लच्चयं धारयतो-लूकपक्खाजिनक्खिपे.

५९७.

कदलेरकदुस्सेसु, अक्कदुस्से च पोत्थके;

दुक्कटं तिरिटे वापि, वेठने कञ्चुकेपि च.

५९८.

सब्बनीलकमञ्जेट्ठ-कण्हलोहितपीतके;

महानाममहारङ्ग-रत्तेसुपि च दुक्कटं.

५९९.

अच्छिन्नदसके दीघ-फलपुप्फदसेसु च;

अच्छिन्नचीवरस्सेत्थ, नत्थि किञ्चि अकप्पियं.

६००.

अधिट्ठेति विकप्पेति, विस्सज्जेति विनस्सति;

अन्तोदसाहं विस्सासे, अनापत्ति पकासिता.

६०१.

कथिनं नाम नामेन, समुट्ठानमिदं पन;

अचित्तमक्रियं वुत्तं, तिचित्तञ्च तिवेदनं.

पठमकथिनकथा.

६०२.

गामादीसु पदेसेसु, तिपञ्चसु तिचीवरं;

ठपेत्वा एकरत्तम्पि, सङ्घसम्मुतिया विना.

६०३.

भिक्खुनो पन तेनस्स, विप्पवत्थुं न वट्टति;

होति निस्सग्गियं विप्प-वसतो अरुणुग्गमे.

६०४.

चीवरं निक्खिपित्वान, न्हायन्तस्सेव रत्तियं;

अरुणे उट्ठिते किं नु, कातब्बं तेन भिक्खुना.

६०५.

दुक्कटं मुनिना वुत्तं, निस्सग्गियनिवासने;

तब्भया पन सो भिक्खु, नग्गो गच्छति दुक्कटं.

६०६.

अच्छिन्नचीवरट्ठाने, ठितत्ता पन भिक्खुनो;

न तस्साकप्पियं नाम, चीवरं अत्थि किञ्चिपि.

६०७.

निगासेत्वा गहेत्वा च, गन्त्वा भिक्खुस्स सन्तिकं;

निस्सज्जित्वा पनापत्ति, देसेतब्बाव विञ्ञुना.

६०८.

परस्स निस्सज्जित्वा तं, दुक्कटं परिभुञ्जतो;

पयोगे च पयोगे च, होति पारुपनादिसु.

६०९.

अनापत्ति तमञ्ञस्स, भिक्खुनो परिभुञ्जतो;

अदेन्तस्स च निस्सट्ठं, दुक्कटं परियापुतं.

६१०.

थेरे च दहरे मग्गं, गच्छन्तेसु उभोसुपि;

पत्तचीवरमादाय, ओहीने दहरे पन.

६११.

असम्पत्ते गरुं तस्मिं, उग्गच्छत्यरुणो यदि;

होति निस्सग्गियं वत्थं, न पस्सम्भति निस्सयो.

६१२.

मुहुत्तं विस्समित्वान, गच्छन्ते दहरे पन;

होति निस्सग्गियं वत्थं, पस्सम्भति च निस्सयो.

६१३.

सुता धम्मकथा यस्मिं, उग्गच्छत्यरुणो यदि;

होति निस्सग्गियं वत्थं, पस्सम्भति च निस्सयो.

६१४.

पच्चुद्धारे अनापत्ति, लद्धसम्मुतिकस्सपि;

अन्तोयेवारुणे तं वा, विस्सज्जेति विनस्सति.

६१५.

पठमेन समानाव, समुट्ठानादयो नया;

अपच्चुद्धरणं एत्थ, अक्रियाति विसेसितं.

दुतियकथिनकथा.

६१६.

अकालचीवरं मास-परमं निक्खिपे सति;

पच्चासाय ततो उद्धं, ठपेतुं न च वट्टति.

६१७.

दसाहातिक्कमोयेव;

पठमे कथिने इध;

मासस्सातिक्कमो वुत्तो;

सेसो तेन समो मतो.

ततियकथिनकथा.

६१८.

भिक्खु भिक्खुनिया भुत्तं, वत्थं अञ्ञातिकाय यो;

धोवापेति रजापेति, आकोटापेति चे ततो.

६१९.

तस्स निस्सग्गियापत्ति, पठमेन पकासिता;

तथा सेसेहि च द्वीहि, दीपितं दुक्कटद्वयं.

६२०.

सिक्खमानाय वा हत्थे, धोवनत्थाय देति चे;

सा हुत्वा उपसम्पन्ना, पच्छा धोवति सो नयो.

६२१.

सामणेरनिद्देसेपि, लिङ्गं चे परिवत्तति;

भिक्खुनीसुपसम्पज्ज, धोते निस्सग्गियं सिया.

६२२.

दहरानञ्च भिक्खूनं, हत्थे वत्थे निय्यादिते;

परिवत्तितलिङ्गेसु, तेसुपेस नयो मतो.

६२३.

तथा भिक्खुनिया हत्थे, दिन्ने ‘‘धोवा’’ति चीवरे;

परिवत्ते तु लिङ्गस्मिं, सचे धोवति वट्टति.

६२४.

‘‘धोवा’’ति भिक्खुनी वुत्ता, सचे सब्बं करोति सा;

धोवनप्पच्चयायेव, तस्स निस्सग्गियं सिया.

६२५.

‘‘इमस्मिं चीवरे सब्बं, कत्तब्बं त्वं करोहि’’ति;

होति निस्सग्गियञ्चेव, वदतो दुक्कटद्वयं.

६२६.

ञातिकाञातिसञ्ञिस्स, पच्चत्थरनिसीदनं;

अञ्ञस्स सन्तकं वापि, धोवापेन्तस्स दुक्कटं.

६२७.

एकतोउपसम्पन्ना, भिक्खुनीनं वसेन या;

ताय धोवापने वापि, होति आपत्ति दुक्कटं.

६२८.

अवुत्ता परिभुत्तं वा, अञ्ञं वा यदि धोवति;

न दोसो, सञ्चरित्तेन, समुट्ठानादयो समा.

पुराणचीवरधोवापनकथा.

६२९.

विकप्पनुपगं किञ्चि, पच्छिमं पन चीवरं;

गण्हतो होति आपत्ति, ठपेत्वा पारिवत्तकं.

६३०.

पयोगे गहणत्थाय, दुक्कटं परियापुतं;

तस्स निस्सग्गियापत्ति, गहणेन पकासिता.

६३१.

सचे अनुपसम्पन्न-हत्थे पेसेति चीवरं;

अञ्ञत्र पारिवत्तापि, गहेतुं पन वट्टति.

६३२.

ञातिकायपि अञ्ञाति-सञ्ञिस्स विमतिस्स वा;

एकतोउपसम्पन्न-हत्था गण्हाति दुक्कटं.

६३३.

‘‘दस्सामी’’ति च आभोगं, कत्वा वा पारिवत्तकं;

तावकालिकविस्सास-ग्गाहे दोसो न विज्जति.

६३४.

अञ्ञं पन परिक्खारं, न दोसो होति गण्हतो;

सञ्चरित्तसमुट्ठानं, इदं वुत्तं क्रियाक्रियं.

चीवरपटिग्गहणकथा.

६३५.

चीवरं विञ्ञापेन्तस्स, अञ्ञातकाप्पवारितं;

होति निस्सग्गियापत्ति, अञ्ञत्र समया पन.

६३६.

तिकपाचित्तियं वुत्तं, तथेव द्विकदुक्कटं;

ञातकेञातिसञ्ञिस्स, तत्थ वेमतिकस्स च.

६३७.

समये विञ्ञापेन्तस्स, ञातके वा पवारिते;

अञ्ञस्सत्थाय वा तस्स, ञातके वा पवारिते.

६३८.

अनापत्तीति ञातब्बं, तथा उम्मत्तकादिनो;

समुट्ठानादयो सब्बे, सञ्चरित्तसमा मता.

अञ्ञातकविञ्ञत्तिकथा.

६३९.

अप्पवारितमञ्ञातिं, चीवरं तु तदुत्तरिं;

होति निस्सग्गियापत्ति, विञ्ञापेन्तस्स भिक्खुनो.

६४०.

यस्स तीणिपि नट्ठानि, द्वे वा एकम्पि वा पन;

द्वे वा एकम्पि वा तेन, सादितब्बं न किञ्चिपि.

६४१.

सेसकं आहरन्तस्स, दिन्ने नच्छिन्नकारणा;

सन्तके ञातकादीनं, अत्तनोपि धनेन वा.

६४२.

अनापत्तीति ञातब्बं, तथा उम्मत्तकादिनो;

समुट्ठानादयो सब्बे, सञ्चरित्तसमा मता.

ततुत्तरिकथा.

६४३.

कल्याणकम्यताहेतु, आपज्जति विकप्पनं;

चीवरे पन यो तस्स, लाभा निस्सग्गियं भवे.

६४४.

महग्घं दातुकामम्हि, अप्पग्घं विञ्ञापेति यो;

सन्तके ञातकादीनं, अनापत्ति पकासिता.

६४५.

ञातकेञ्ञातिसञ्ञिस्स, दुक्कटं विमतिस्स च;

सञ्चरित्तसमा वुत्ता, समुट्ठानादयो नया.

पठमोपक्खटकथा.

६४६.

दुतियोपक्खटे यस्मा, वत्तब्बं नत्थि किञ्चिपि;

तस्मा अनन्तरेनस्स, सदिसोव विनिच्छयो.

दुतियोपक्खटकथा.

६४७.

रञ्ञा वा राजभोग्गेन, भिक्खुमुद्दिस्समाभतं;

अकप्पियं सुवण्णादिं, गहेतुं न च वट्टति.

६४८.

रजतं जातरूपं वा, अत्तनो वा परस्स वा;

अत्थाय गण्हितुं किञ्चि, दीयमानं न वट्टति.

६४९.

अञ्ञस्सत्थाय निद्दिट्ठं, भिक्खुनो पटिग्गण्हतो;

दुक्कटं तस्स होतीति, महापच्चरियं पन.

६५०.

नेत्वा अकप्पियं भण्डं, इत्थं कोचि सचे वदे;

‘‘इदं सङ्घस्स दम्मीति, पुग्गलस्स गणस्स वा.

६५१.

आरामं वा विहारं वा, चेतियं वा करोहि’’ति;

न च वट्टति तं वत्थुं, सब्बेसं सम्पटिच्छितुं.

६५२.

अनामसित्वा सङ्घं वा, गणं वा पुग्गलम्पि वा;

‘‘चेतियस्स विहारस्स, देमा’’तिपि वदन्ति चे.

६५३.

तं हिरञ्ञं सुवण्णं वा, निसेधेतुं न वट्टति;

आरामिकानं वत्तब्बं, ‘‘वदन्तेवमिमे’’ति च.

६५४.

रजतं जातरूपं वा, सङ्घस्स पटिग्गण्हतो;

होति निस्सग्गियापत्ति, परिभोगे च दुक्कटं.

६५५.

तळाकस्स च खेत्तत्ता, सस्सुप्पत्तिनिदानतो;

गहणं परिभोगो वा, न च वट्टति भिक्खुनो.

६५६.

‘‘चत्तारो पच्चये सङ्घो, गणो वा परिभुञ्जतु’’;

इच्चेवं पन वत्वा चे, देति सब्बम्पि वट्टति.

६५७.

कारापेति च केदारे, छिन्दापेत्वा वनं पन;

केदारेसु पुराणेसु, अतिरेकम्पि गण्हति.

६५८.

अपरिच्छिन्नभागस्मिं, नवसस्सेपि ‘‘एत्तकं;

भागं देथा’’ति वत्वा चे, उट्ठापेति कहापणे.

६५९.

वत्वा अकप्पियं वाचं, ‘‘कसथ वपथा’’ति च;

उप्पादितञ्च सब्बेसं, होति सब्बमकप्पियं.

६६०.

‘‘एत्तको नाम भागोति, एत्तिकाय च भूमिया’’;

पतिट्ठापेति यो भूमिं, अवत्वा कसथादिकं.

६६१.

सयमेव पमाणस्स, जाननत्थं तु भूमिया;

रज्जुया वापि दण्डेन, खेत्तं मिनाति यो पन.

६६२.

खले वा रक्खति ठत्वा, खलतोपि ततो पुन;

नीहरापेति वा वीही, तस्सेवेतमकप्पियं.

६६३.

‘‘एत्तकेहि च वीहीहि, इदं आहरथा’’ति च;

आहरन्ति सचे वुत्ता, तस्सेवेतमकप्पियं.

६६४.

‘‘एत्तकेन हिरञ्ञेन, इदमाहरथा’’ति च;

आहरन्ति च यं वुत्ता, सब्बेसं तमकप्पियं.

६६५.

पेसकारकदासं वा, अञ्ञं वा रजकादिसु;

आरामिकानं नामेन, देन्ते वट्टति गण्हितुं.

६६६.

‘‘गावो देमा’’ति वुत्तेपि, गहेतुं न च वट्टति;

पञ्चगोरसभोगत्थं, वुत्ते देमाति वट्टति.

६६७.

अजिकादीसु एसेव, नयो ञेय्यो विभाविना;

कप्पियेन च वाक्येन, सब्बं वट्टति गण्हितुं.

६६८.

हत्थिं वा महिसं अस्सं, गोणं कुक्कुटसूकरं;

देन्तेसु च मनुस्सेसु, न च वट्टति गण्हितुं.

६६९.

पटिसिद्धेपि सङ्घस्स, दत्वा गच्छति चे पन;

मूलं दत्वा च सङ्घस्स, केचि गण्हन्ति वट्टति.

६७०.

‘‘खेत्तं वत्थुं तळाकं वा, देम गोअजिकादिकं;

विहारस्सा’’ति वुत्तेपि, निसेधेतुं न वट्टति.

६७१.

तिक्खत्तुं चोदना वुत्ता, छक्खत्तुं ठानमब्रवि;

यदि चोदेतियेव छ, चोदना दिगुणा ठिति.

६७२.

अनापत्ति अचोदेत्वा, लद्धे उम्मत्तकादिनो;

समुट्ठानादयो सब्बे, सञ्चरित्तसमा मता.

राजसिक्खापदकथा.

चीवरवग्गो पठमो.

६७३.

एकेनापि च मिस्सेत्वा, सन्थतं कोसियंसुना;

होति निस्सग्गियापत्ति, कारापेन्तस्स भिक्खुनो.

६७४.

परत्थाय करोन्तस्स, कारापेन्तस्स सन्थतं;

अञ्ञेन च कतं लद्धा, सेवमानस्स दुक्कटं.

६७५.

अनापत्ति वितानं वा, भूमत्थरणमेव वा;

भिसि बिब्बोहनं वापि, करोन्तस्सादिकम्मिनो.

कोसियकथा.

६७६.

काळकेळकलोमानं, सुद्धानं सन्थतं सचे;

करेय्यापत्ति होतिस्स, सेसं तु पठमूपमं.

सुद्धकाळककथा.

६७७.

अनापत्ति तुलं वापि, बहुं वा सब्बमेव वा;

करोन्तस्स गहेत्वान, ओदातं कपिलम्पि वा.

६७८.

अनुक्कमेन एतानि, सन्थतानि च तीणिपि;

निस्सज्जित्वापि लद्धानि, सेवमानस्स दुक्कटं.

६७९.

समुट्ठानादयो सब्बे, सञ्चरित्तसमा मता;

इमेसं पन तिण्णम्पि, ततियं तु क्रियाक्रियं.

द्वेभागकथा.

६८०.

छन्नं ओरेन वस्सानं, करोन्तस्स च सन्थतं;

होति निस्सग्गियापत्ति, ठपेत्वा भिक्खुसम्मुतिं.

६८१.

अनापत्ति परत्थाय, कारापेति करोति वा;

कतं वा पन अञ्ञेन, लभित्वा परिभुञ्जतो.

६८२.

छब्बस्सानि करोन्तस्स, तदुद्धम्पि च सन्थतं;

विताने साणिपाकारे, निस्सज्जित्वा कतेपि च.

छब्बस्सकथा.

६८३.

अनापत्ति अनादाय, असन्ते सन्थते पन;

अञ्ञस्सत्थाय कारेतुं, कतञ्च परिभुञ्जितुं.

६८४.

अनादानवसेनस्स, सुगतस्स विदत्थिया;

करणेन च सत्थारा, वुत्तमेतं क्रियाक्रियं.

६८५.

समुट्ठानादयो सब्बे, सञ्चरित्तसमा मता;

अनन्तरस्सिमस्सापि, विसेसो नुपलब्भति.

निसीदनसन्थतकथा.

६८६.

गच्छन्ते पन याने वा, हत्थिअस्सादिकेसु वा;

ठपेति यदि लोमानि, सामिकस्स अजानतो.

६८७.

तियोजनमतीतेसु, तेसु आपत्ति भिक्खुनो;

अगच्छन्तेसु तेस्वेव, ठपितेसुप्ययं नयो.

६८८.

याने पन अगच्छन्ते, अस्से वा हत्थिपिट्ठियं;

ठपेत्वा अभिरूहित्वा, सचे सारेति वट्टति.

६८९.

न वट्टतीति निद्दिट्ठं, कुरुन्दट्ठकथाय हि;

तं पनञ्ञं हरापेति, वचनेन विरुज्झति.

६९०.

कण्णच्छिद्देसु लोमानि, पक्खिपित्वापि गच्छतो;

होतियेव किरापत्ति, लोमानं गणनावसा.

६९१.

सुत्तकेन च बन्धित्वा, ठपितं पन वट्टति;

वेणिं कत्वा हरन्तस्स, आपत्ति परिदीपिता.

६९२.

सुङ्कघातं अनुप्पत्वा, चोरादीहि उपद्दुतो;

यो चञ्ञविहितो वापि, आपत्ति यदि गच्छति.

६९३.

तियोजनं हरन्तस्स, ऊनकं वा तियोजनं;

तथा पच्चाहरन्तस्स, तानियेव तियोजनं.

६९४.

निवासत्थाय वा गन्त्वा, हरन्तस्स ततो परं;

अच्छिन्नं वापि निस्सट्ठं, लभित्वा हरतोपि च.

६९५.

हरापेन्तस्स अञ्ञेन, हरतो कतभण्डकं;

तथा उम्मत्तकादीनं, अनापत्ति पकासिता.

६९६.

इदं पन समुट्ठानं, कायतो कायचित्ततो;

अचित्तं कायकम्मञ्च, तिचित्तञ्च तिवेदनं.

एळकलोमकथा.

६९७.

समुट्ठानादिना सद्धिं, लोमधोवापनम्पि च;

चीवरस्स पुराणस्स, धोवापनसमं मतं.

एळकलोमधोवापनकथा.

६९८.

गण्हेय्य वा गण्हापेय्य, रजतं जातरूपकं;

निस्सज्जित्वा पनापत्ति, देसेतब्बाव भिक्खुना.

६९९.

रजतं जातरूपञ्च, उभिन्नं मासकोपि च;

एतं चतुब्बिधं वत्थु, होति निस्सग्गियावहं.

७००.

मुत्ता मणि सिला सङ्खो, पवाळं लोहितङ्कको;

मसारगल्लं धञ्ञानि, सत्त गोमहिसादिकं.

७०१.

खेत्तं वत्थुं तळाकञ्च, दासिदासादिकं पन;

दुक्कटस्सेव वत्थूनि, दीपितानि महेसिना.

७०२.

मुग्गमासादिकं सब्बं, सप्पिआदीनि तण्डुला;

सुत्तं वत्थं हलं फालं, कप्पियं एवमादिकं.

७०३.

तत्थत्तनो पनत्थाय, वत्थुं निस्सग्गियस्स हि;

सम्पटिच्छति यो भिक्खु, तस्स निस्सग्गियं सिया.

७०४.

सङ्घादीनं तमत्थाय, गण्हतो दुक्कटं तथा;

दुक्कटस्स च वत्थुम्पि, सब्बत्थाय च दुक्कटं.

७०५.

सचे कहापणादीनं, सहस्सं पटिगण्हति;

वत्थूनं गणनायस्स, आपत्तिगणना सिया.

७०६.

तथा सिथिलबद्धेसु, थविकादीसु रूपतो;

आपत्तिगणना वुत्ता, महापच्चरियं पन.

७०७.

‘‘इदं अय्यस्स होतू’’ति, वुत्ते वा पन केनचि;

सचे गण्हितुकामोपि, निसेधेतब्बमेव च.

७०८.

पटिक्खित्तेपि तं वत्थुं, ठपेत्वा यदि गच्छति;

तथा गोपायितब्बं तं, यथा तं न विनस्सति.

७०९.

‘‘आहरेदमिदं गण्ह, इदं देहीध निक्खिप’’;

इच्चेवं भिक्खुनो वत्तुं, न वट्टति अकप्पियं.

७१०.

ठपेत्वा रूपियग्गाहं, निस्सट्ठपरिवत्तितं;

सब्बेहि परिभोत्तब्बं, भाजेत्वा सप्पिआदिकं.

७११.

अत्तनो पत्तभागम्पि, पटिग्गाहकभिक्खुनो;

गहेतुं अञ्ञतो लद्धं, भुञ्जितुं वा न वट्टति.

७१२.

यं किञ्चि पन सम्भूतं, पच्चयं वत्थुतो ततो;

भिक्खुनो सेवमानस्स, होति आपत्ति दुक्कटं.

७१३.

अज्झारामे अनापत्ति, तमज्झावसथेपि वा;

गहेत्वा वा गहापेत्वा, निक्खिपन्तस्स भिक्खुनो.

७१४.

तिकपाचित्तियं वुत्तं, रूपियन्ति अरूपिये;

सञ्ञिनो विमतिस्सापि, होति आपत्ति दुक्कटं.

७१५.

समुट्ठानादयो सब्बे, सञ्चरित्तसमा मता;

क्रियाक्रियमिदं वुत्तं, अयमेव विसेसता.

रूपियपटिग्गहणकथा.

७१६.

वत्थुं निस्सग्गियस्सापि, वत्थुं वा दुक्कटस्स च;

कप्पियस्स च वत्थुं वा, यो निस्सग्गियवत्थुना.

७१७.

वत्थुना दुक्कटस्सापि, वत्थुं निस्सग्गियस्स वा;

परिवत्तेति आपत्ति, कप्पियेन च वत्थुना.

७१८.

दुक्कटस्स च वत्थुं वा, वत्थुं वा कप्पियस्स च;

वत्थुना दुक्कटस्सेव, परिवत्तेति दुक्कटं.

७१९.

वत्थुना कप्पियस्सापि, तथा दुक्कटवत्थुकं;

परिवत्तेति यो तस्स, होति आपत्ति दुक्कटं.

७२०.

वत्थुनो दुक्कटस्सापि, तथा निस्सग्गियस्स च;

गहणं वारितं पुब्बे, इमिना परिवत्तनं.

७२१.

रूपियन्ति च सञ्ञिस्स, विमतिस्स अरूपिये;

तेन द्वे दुक्कटा होन्ति, चेतापेन्तस्स रूपियं.

७२२.

अरूपियन्ति सञ्ञिस्स, अनापत्ति अरूपिये;

‘‘इदं गहेत्वा देही’’ति, वदतोपि च पञ्चहि.

७२३.

सेसं अनन्तरेनेव, समुट्ठानादिकं समं;

इदं क्रियसमुट्ठानं, अयमेव विसेसता.

रूपियसंवोहारकथा.

७२४.

कप्पियं कप्पियेनेव, परिवत्तयतो पन;

होति निस्सग्गियापत्ति, ठपेत्वा सहधम्मिके.

७२५.

अकप्पियस्स वत्थुस्स, तेनेव परिवत्तनं;

न गच्छतीति निद्दिट्ठं, कयविक्कयसङ्गहं.

७२६.

तस्मा मातापितूनम्पि, वत्थुं यं किञ्चि कप्पियं;

‘‘इमं देहिमिना ही’’ति, वदतो पन दुक्कटं.

७२७.

सकं वा देति चे भण्डं, एवं वत्वान मातुया;

मातुया वा तथा भण्डं, सयं गण्हाति दुक्कटं.

७२८.

सहत्थं परभण्डस्मिं, परहत्थञ्च अत्तनो;

भण्डके पन सम्पत्ते, निस्सग्गियमुदीरितं.

७२९.

‘‘गहेत्वा वा इदं नाम, भुञ्जित्वा ओदनं इमं;

इदं नाम करोही’’ति, वत्तुं पन न वट्टति.

७३०.

विघासादमथञ्ञं वा, ‘‘भुञ्जित्वा ओदनं इमं;

छल्लिं वा पन वल्लिं वा, कट्ठं वा दारुमेव वा.

७३१.

आहरा’’ति वदन्तस्स, वत्थूनं गणनावसा;

होन्ति आपत्तियो तस्स, भिक्खुनो कयविक्कये.

७३२.

‘‘इमञ्च यागुं पिव भुञ्ज भत्तं;

भुत्तोसि भुञ्जिस्ससि भुञ्जसीदं;

भत्तं, इमं नाम करोहि कम्मं’’;

इच्चेव वत्तुं पन वट्टतेव.

७३३.

भूमिया सोधने वापि, लिम्पने वत्थधोवने;

एत्थ किञ्चापि नत्थञ्ञं, भण्डं निस्सज्जितब्बकं.

७३४.

निस्सग्गिये च वत्थुम्हि, नट्ठे भुत्तेपि वा यथा;

देसेतब्बाव आपत्ति, देसेतब्बा तथा अयं.

७३५.

‘‘इमिनाव इमं नाम, गहेत्वा देहि मे’’इति;

आचिक्खति अनापत्ति, ठपेत्वा भण्डसामिकं.

७३६.

‘‘इदं ममत्थि अत्थो मे, इमिना’’ति च भासतो;

सेसं अनन्तरेनेव, समुट्ठानादिकं समं.

कयविक्कयकथा.

कोसियवग्गो दुतियो.

७३७.

मत्तिकायोमया पत्ता, कप्पिया जातितो दुवे;

तयो पत्तस्स वण्णा तु, उक्कट्ठो मज्झिमोमको.

७३८.

द्विन्नं तण्डुलनाळीनं, भत्तं मगधनाळिया;

खादनञ्च चतुब्भागं, ब्यञ्जनञ्च तदूपियं.

७३९.

उक्कट्ठो नाम सो पत्तो, यो तं सब्बं तु गण्हति;

मज्झिमो तस्सुपड्ढो च, तदुपड्ढो च ओमको.

७४०.

उक्कट्ठस्स च उक्कट्ठो, तस्सेवोमकमज्झिमा;

एवं मज्झिमओमेसु, नव पत्ता भवन्ति हि.

७४१.

उक्कट्ठुक्कट्ठको तेसु, अपत्तो ओमकोमको;

तस्मा नापि अधिट्ठानं, न गच्छन्ति विकप्पनं.

७४२.

सेसं सत्तविधं पत्तं, पत्तलक्खणसंयुतं;

अधिट्ठाय विकप्पेत्वा, परिभुञ्जेय्य पण्डितो.

७४३.

दसाहपरमं कालं, धारेय्य अतिरेकतो;

अतिक्कमयतो पत्तं, तञ्हि निस्सग्गियं सिया.

७४४.

यं पत्तं न विकप्पेति, यं नाधिट्ठेति वा पन;

विनयञ्ञूहि सो पत्तो, अतिरेकोति वण्णितो.

७४५.

वत्तब्बं तु ‘‘इमं पत्तं, अधिट्ठामी’’ति सम्मुखे;

‘‘एतं पत्त’’न्ति दूरस्मिं, पच्चुद्धारेप्ययं नयो.

७४६.

आभोगं मनसा कत्वा, कत्वा कायविकारकं;

कायेनपि च पत्तस्स, अधिट्ठानं पकासितं.

७४७.

पत्तो जहतिधिट्ठानं, दानभेदकनासतो;

विब्भमुद्धारपच्चक्ख-परिवत्तनगाहतो.

७४८.

कङ्गुसित्थप्पमाणेन, खेनाधिट्ठानमुज्झति;

पिदहित्वा अधिट्ठेय्य, अयोचुण्णेन वाणिया.

७४९.

यो हि निस्सग्गियं पत्तं, अनिस्सज्जेव भुञ्जति;

दुक्कटं तस्स निद्दिट्ठं, भुत्वा धोवनधोवने.

७५०.

सुवण्णमणिपत्तो च, वेळुरियफलिकुब्भवो;

कंसकाचमयो पत्तो, तिपुसीसमयोपि च.

७५१.

तथा दारुमयो पत्तो, तम्बसज्झुमयोपि च;

एकादसविधो पत्तो, वुत्तो दुक्कटवत्थुको.

७५२.

घटसीसकटाहो च, तुम्बं चस्सानुलोमिकं;

तम्बलोहमयं तत्थ, थालकं पन वट्टति.

७५३.

फलिककाचकंसानं, तट्टिकादीनि कानिचि;

पुग्गलस्स न वट्टन्ति, वट्टन्ति गिहिसङ्घिका.

७५४.

यं किञ्चि सोदकं पत्तं, पटिसामेय्य दुक्कटं;

साधुकं वोदकं कत्वा, पटिसामेय्य पण्डितो.

७५५.

भिक्खुनो सोदकं पत्तं, ओतापेतुं न वट्टति;

उण्हे न निदहेतब्बो, निदहन्तस्स दुक्कटं.

७५६.

मिड्ढन्ते परिभण्डन्ते, ठपेतुं न च वट्टति;

मिड्ढिया परिभण्डे वा, वित्थिण्णे पन वट्टति.

७५७.

दारुआधारके पत्ते, द्वे ठपेतुम्पि वट्टति;

अयमेव नयो दण्ड-भूमिआधारकेसुपि.

७५८.

तट्टिकायपि चोळे वा, पोत्थके कटसारके;

परिभण्डकतायापि, भूमियं वालुकासु वा.

७५९.

तथारूपासु सुद्धासु, ठपेतुं पन वट्टति;

सरजाय ठपेन्तस्स, दुक्कटं खरभूमिया.

७६०.

दण्डे वा नागदन्ते वा, लग्गेतुम्पि न वट्टति;

छत्तङ्गमञ्चपीठेसु, ठपेन्तस्स च दुक्कटं.

७६१.

अटनीसु हि बन्धित्वा, ओलम्बेतुम्पि वट्टति;

बन्धित्वा पन मञ्चस्स, ठपेतुंपरि वट्टति.

७६२.

मञ्चपीठट्टके पत्तं, ठपेतुं पन वट्टति;

भत्तपूरोपि वा छत्ते, ठपेतुं न च वट्टति.

तयो भाणवारा निट्ठिता.

७६३.

कवाटं न पणामेय्य, पत्तहत्थो सचे पन;

येन केनचि अङ्गेन, पणामेय्यस्स दुक्कटं.

७६४.

न नीहरेय्य पत्तेन, चलकानट्ठिकानि वा;

उच्छिट्ठमुदकं वापि, नीहरन्तस्स दुक्कटं.

७६५.

पत्तं पटिग्गहं कत्वा, धोवितुं हत्थमेव वा;

मुखतो नीहटं पत्ते, ठपेतुं न च वट्टति.

७६६.

अनापत्ति दसाहस्स, अन्तोयेव च यो पन;

अधिट्ठेति विकप्पेति, विस्सज्जेति विनस्सति.

७६७.

पठमस्स हि पत्तस्स, पठमेन महेसिना;

समुट्ठानादयो सब्बे, कथिनेन समा मता.

पठमपत्तकथा.

७६८.

पञ्चबन्धनऊनस्मिं, पत्ते सति च यो पन;

विञ्ञापेय्य नवं पत्तं, तस्स निस्सग्गियं सिया.

७६९.

बन्धनं एकमुद्दिट्ठं, द्वङ्गुलाय च राजिया;

बन्धनानि च चत्तारि, तथाट्ठङ्गुलराजिया.

७७०.

पञ्च वा राजियो यस्स, एका वापि दसङ्गुला;

अपत्तो नामयं पत्तो, विञ्ञापेय्य ततो परं.

७७१.

अयोपत्तो अनेकेहि, लोहमण्डलकेहि वा;

बद्धो वट्टति मट्ठो चे, अयोचुण्णेन वाणिया.

७७२.

पत्तं सङ्घस्स निस्सट्ठं, तस्स निस्सग्गियं पन;

अनुकम्पाय तं तस्मिं, अगण्हन्तस्स दुक्कटं.

७७३.

दीयमाने तु पत्तस्मिं, यस्स सो न च रुच्चति;

अप्पिच्छताय वा पत्तं, तं न गण्हाति वट्टति.

७७४.

अपत्तस्स तु भिक्खुस्स;

न दातब्बोति दीपितो;

तत्थ यो पत्तपरियन्तो;

सो देय्यो तस्स भिक्खुनो.

७७५.

सचे सो तं जिगुच्छन्तो, अप्पदेसे ठपेति वा;

विस्सज्जेति अभोगेन, परिभुञ्जति दुक्कटं.

७७६.

नट्ठे भिन्नेपि वा पत्ते, अनापत्ति पकासिता;

अत्तनो ञातकादीनं, गण्हतो वा धनेन वा.

७७७.

सञ्चरित्तसमुट्ठानं, क्रियं पण्णत्तिवज्जकं;

कायकम्मं वचीकम्मं, तिचित्तञ्च तिवेदनं.

दुतियपत्तकथा.

७७८.

सप्पिआदिं पुरेभत्तं, भेसज्जं पटिगय्ह हि;

सामिसम्पि पुरेभत्तं, परिभुञ्जति वट्टति.

७७९.

ततो पट्ठाय सत्ताहं, तं वट्टति निरामिसं;

सत्ताहातिक्कमे तस्स, निस्सग्गियमुदीरितं.

७८०.

पच्छाभत्तम्पि गण्हित्वा, कत्वा सन्निधिकारकं;

सायतो पन सत्ताहं, वट्टतेव निरामिसं.

७८१.

पुरेभत्तम्पि पच्छा वा, सयमुग्गहितं पन;

सरीरभोगे नेतब्बं, सायितुं न च वट्टति.

७८२.

नवनीतं पुरेभत्तं, भिक्खुना गहितं सचे;

तापेत्वानुपसम्पन्नो, देति वट्टति सामिसं.

७८३.

सयं तापेति चे भिक्खु, सत्ताहम्पि निरामिसं;

तापनं नवनीतस्स, सामपाको न होति सो.

७८४.

पच्छाभत्तं गहेत्वा चे, येन केनचि तापितं;

वट्टतेव च तं सप्पि, सत्ताहम्पि निरामिसं.

७८५.

खीरं दधिं चापि पटिग्गहेत्वा;

सयं पुरेभत्तमथो करोति;

सप्पिं पुरेभत्तकमेव तस्स;

निरामिसं वट्टति भिक्खुनो तं.

७८६.

पच्छाभत्तकतो उद्धं, तं न वट्टति सायितुं;

सवत्थुकस्स सप्पिस्स, गहितत्ताव भिक्खुनो.

७८७.

सत्ताहातिक्कमेपिस्स, न दोसो कोचि विज्जति;

‘‘पटिग्गहेत्वा तानी’’ति, वुत्तत्ता हि महेसिना.

७८८.

यथा कप्पियसप्पिम्हि, निस्सग्गियमुदीरितं;

तथाकप्पियसप्पिम्हि, दुक्कटं परिदीपितं.

७८९.

सब्बाकप्पियमंसानं, वज्जेत्वा मंसमेव च;

खीरं दधि च सप्पि च, नवनीतञ्च वट्टति.

७९०.

‘‘येसं कप्पति मंसञ्हि, तेसं सप्पी’’ति किं इदं?

पणीतभोजनस्सापि, तथा सत्ताहकालिके.

७९१.

निस्सग्गियस्स वत्थूनं, परिच्छेदनियामनं;

न चाकप्पियमंसानं, सप्पिआदि निवारितं.

७९२.

नवनीतेपि सप्पिम्हि, गहितुग्गहितादिके;

सब्बो वुत्तनयेनेव, वेदितब्बो विनिच्छयो.

७९३.

तेलभिक्खाय भिक्खूनं, पविट्ठानं उपासका;

तेलं वा नवनीतं वा, सप्पिं वा आकिरन्ति हि.

७९४.

भत्तसित्थानि वा तत्थ, तण्डुला वा भवन्ति चे;

आदिच्चपक्कसंसट्ठं, होति सत्ताहकालिकं.

७९५.

तिलसासपतेलं वा, मधुकेरण्डतेलकं;

गहितं तु पुरेभत्तं, सामिसम्पि निरामिसं.

७९६.

पच्छाभत्तकतो उद्धं, सायितब्बं निरामिसं;

सत्ताहातिक्कमे तेसं, वसा निस्सग्गियं सिया.

७९७.

एरण्डमधुकट्ठीनि, सासपादीनि चत्तना;

गहेत्वा कततेलम्पि, होति सत्ताहकालिकं.

७९८.

यावजीविकवत्थुत्ता, तेसं तिण्णम्पि भिक्खुनो;

सवत्थुगहणे तस्स, काचापत्ति न विज्जति.

७९९.

अत्तना यं कतं तेलं, तं वट्टति निरामिसं;

सत्ताहातिक्कमेनस्स, होति निस्सग्गियं पन.

८००.

दुक्कटं सासपादीनं, तेलत्थायेव भिक्खुना;

गहेत्वा ठपितानं तु, सत्ताहातिक्कमे सिया.

८०१.

नाळिकेरकरञ्जानं, तेलं कुरुवकस्स च;

निम्बकोसम्बकानञ्च, तेलं भल्लातकस्स च.

८०२.

इच्चेवमादिकं सब्बं, अवुत्तं पाळियं पन;

गहेत्वा निक्खिपन्तस्स, दुक्कटं समयच्चये.

८०३.

यावकालिकभेदञ्च, यावजीवकमेव च;

विदित्वा सेसमेत्थापि, सप्पिना सदिसो नयो.

८०४.

अच्छमच्छवराहानं, सुसुकागद्रभस्स च;

वसानं पन पञ्चन्नं, तेलं पञ्चविधं भवे.

८०५.

सब्बमेव वसातेलं, कप्पियाकप्पियस्स च;

मनुस्सानं वसातेलं, ठपेत्वा पन वट्टति.

८०६.

वसं पटिग्गहेत्वान, पुरेभत्तं पनत्तना;

पक्कं वट्टति संसट्ठं, सत्ताहम्पि निरामिसं.

८०७.

सचे अनुपसम्पन्नो, कत्वा तं देति वट्टति;

सामिसम्पि पुरेभत्तं, ततो उद्धं निरामिसं.

८०८.

पटिग्गहेतुं कातुं वा, पच्छाभत्तं न वट्टति;

सेसो वुत्तनयेनेव, वेदितब्बो विभाविना.

८०९.

गहितञ्हि पुरेभत्तं, मधुं मधुकरीकतं;

वट्टतेव पुरेभत्तं, सामिसम्पि निरामिसं.

८१०.

पच्छाभत्तकतो उद्धं, सत्ताहम्पि निरामिसं;

सत्ताहातिक्कमे दोसो, वत्थूनं गणनावसा.

८११.

उच्छुम्हा पन निब्बत्तं, पक्कापक्कं घनाघनं;

रसादि पन तं सब्बं, ‘‘फाणित’’न्ति पवुच्चति.

८१२.

फाणितं तु पुरेभत्तं, गहितं पन वट्टति;

सामिसम्पि पुरेभत्तं, ततो उद्धं निरामिसं.

८१३.

असंसट्ठेन उच्छुस्स, रसेन कतफाणितं;

गहितेन पुरेभत्तं, तदहेव निरामिसं.

८१४.

उच्छुं पटिग्गहेत्वान, कतेपेस नयो मतो;

पच्छाभत्तकतो उद्धं, तं न वट्टति सायितुं.

८१५.

गहितत्ता सवत्थुस्स, सत्ताहातिक्कमेपि च;

होति तस्स अनापत्ति, पच्छाभत्तं कतेपि च.

८१६.

संसट्ठञ्च पुरेभत्तं, गहितं तमुपासको;

तदहे देति चे कत्वा, सामिसम्पि च वट्टति.

८१७.

संसट्ठेन पुरेभत्तं, गहितेन सयंकतं;

पच्छाभत्तं कतञ्चापि, सत्ताहम्पि निरामिसं.

८१८.

कतं मधुकपुप्फानं, फाणितं सीतवारिना;

सामिसम्पि पुरेभत्तं, ततो उद्धं निरामिसं.

८१९.

सत्ताहातिक्कमेपिस्स, दुक्कटं परिदीपितं;

पक्खिपित्वा कतं खीरं, होति तं यावकालिकं.

८२०.

फलानं पन सब्बेसं, यावकालिकसञ्ञिनं;

यावकालिकमिच्चेव, फाणितं परिदीपितं.

८२१.

पच्छाभत्तम्पि भिक्खुस्स, पच्चये सति केवलं;

कालिका पन वट्टन्ति, पुरेभत्तं यथासुखं.

८२२.

लभित्वा पन निस्सट्ठं, तं तु सत्ताहकालिकं;

अरुआदीनि मक्खेतुं, सायितुं वा न वट्टति.

८२३.

अञ्ञस्स पन भिक्खुस्स, कायभोगे च वट्टति;

चजित्वा निरपेक्खोव, लभित्वा पुन सायितुं.

८२४.

अनापत्ति अधिट्ठेति, विस्सज्जेति विनस्सति;

अच्छिन्दित्वा च विस्सासं, गण्हतुम्मत्तकादिनो.

८२५.

समुट्ठानादयो सब्बे, कथिनेन समा मता;

सदाकथिनचित्तेन, पठमेनेव सत्थुना.

भेसज्जसिक्खापदकथा.

८२६.

मासो सेसोति गिम्हानं, परियेसेय्य साटिकं;

अद्धमासोव सेसोति, कत्वा परिदहे बुधो.

८२७.

कत्वा पन सतुप्पादं, वस्ससाटिकचीवरं;

निप्फादेन्तस्स भिक्खुस्स, समये पिट्ठिसम्मते.

८२८.

होति निस्सग्गियापत्ति, ञातकाञ्ञातकादिनो;

तेसुयेव च विञ्ञत्तिं, कत्वा निप्फादने तथा.

८२९.

कत्वा पन सतुप्पादं, समये कुच्छिसञ्ञिते;

निप्फादेन्तस्स भिक्खुस्स, वत्थमञ्ञातकादिनो.

८३०.

तस्सादिन्नकपुब्बेसु, वत्तभेदेन दुक्कटं;

करोतो तत्र विञ्ञत्तिं, निस्सग्गियमुदीरितं.

८३१.

ओवस्सापेति चे कायं, नग्गो सतिपि चीवरे;

न्हानस्स परियोसाने, दुक्कटं विवटङ्गणे.

८३२.

ऊनके पन मासस्मिं, अतिरेकोति सञ्ञिनो;

तत्थ वेमतिकस्सापि, होति आपत्ति दुक्कटं.

८३३.

अच्छिन्नचीवरस्सापि, अनापत्तापदासुपि;

न्हानकोट्ठकवापीसु, न्हायन्तस्स च भिक्खुनो.

८३४.

सञ्चरित्तसमुट्ठानं, क्रियं पण्णत्तिवज्जकं;

कायकम्मं वचीकम्मं, तिचित्तञ्च तिवेदनं.

वस्सिकसाटिककथा.

८३५.

सामं तु चीवरं दत्वा, अच्छिन्दन्तस्स तं पुन;

सकसञ्ञाय भिक्खुस्स, तस्स निस्सग्गियं सिया.

८३६.

एकायेव पनापत्ति, एकमच्छिन्दतो सिया;

बहूनि एकबद्धानि, अच्छिन्दन्तस्स वा तथा.

८३७.

विसुं ठितानि एकेक-माहरापयतो पन;

वत्थानं गणनायस्स, आपत्तिगणना सिया.

८३८.

‘‘मया दिन्नानि सब्बानि, आहरा’’ति च भासतो;

एकेन वचनेनेव, होन्ति आपत्तियो बहू.

८३९.

आणापेति सचे अञ्ञं, भिक्खुं गण्हाति चीवरं;

बहूनि गण्हताणत्तो, एकं पाचित्तियं सिया.

८४०.

‘‘मया दिन्नानि सब्बानि, गण्हा’’ति वदतो पन;

एकायस्स च वाचाय, होन्ति आपत्तियो बहू.

८४१.

‘‘सङ्घाटिमुत्तरासङ्गं, गण्ह गण्हा’’ति भासतो;

होति वाचाय वाचाय, आणापेन्तस्स दुक्कटं.

८४२.

विकप्पनुपगं किञ्चि, ठपेत्वा पच्छिमं परं;

अञ्ञं पन परिक्खारं, छिन्दापेन्तस्स दुक्कटं.

८४३.

ठपेत्वा उपसम्पन्नं, अञ्ञेसं चीवरादिकं;

अच्छिन्दतोपि भिक्खुस्स, होति आपत्ति दुक्कटं.

८४४.

एवं अनुपसम्पन्ने, उपसम्पन्नसञ्ञिनो;

तत्थ वेमतिकस्सापि, अच्छिन्दन्तस्स दुक्कटं.

८४५.

सो वा देति सचे तुट्ठो, दुट्ठो विस्सासमेव वा;

गण्हतोपि अनापत्ति, तथा उम्मत्तकादिनो.

८४६.

अदिन्नादानतुल्याव, समुट्ठानादयो नया;

अञ्ञत्र वेदनायेत्थ, होति सा दुक्खवेदना.

चीवरच्छिन्दनकथा.

८४७.

विञ्ञापेत्वा सचे सुत्तं, छब्बिधं सानुलोमिकं;

चीवरं तन्तवायेहि, वायापेति न वट्टति.

८४८.

सामं विञ्ञापितं सुत्तं, अकप्पियमुदीरितं;

तन्तवायोपि विञ्ञत्तो, तथा अञ्ञातकादिको.

८४९.

विञ्ञत्ततन्तवायेन, सुत्तेनाकप्पियेन च;

चीवरं वायापेन्तस्स, निस्सग्गियमुदीरितं.

८५०.

विदत्थिमत्ते दीघेन, हत्थमत्ते तिरीयतो;

वीते निस्सग्गियं वुत्तं, फलके फलकेपि च.

८५१.

तेनेव कप्पियं सुत्तं, वायापेन्तस्स दुक्कटं;

तथेव तन्तवायेन, कप्पियेन अकप्पियं.

८५२.

एकन्तरिकतो वापि, दीघतो वा तिरीयतो;

कप्पियाकप्पियेहेव, वीते सुत्तेहि दुक्कटं.

८५३.

कप्पियाकप्पियेहेव, तन्तवायेहि वे कते;

कप्पियाकप्पियं सुत्तं, मिस्सेत्वा तस्स दुक्कटं.

८५४.

सचे अकप्पियं सुत्तं, वारेनेव विनन्ति ते;

दस्सेत्वाव परिच्छेदं, अकप्पियविते पन.

८५५.

पाचित्तियं पमाणस्मिं, तदूने दुक्कटं सिया;

इतरेन विते वत्थे, उभयत्थेव दुक्कटं.

८५६.

द्वेपि वेमं गहेत्वा वा, एकतो वा विनन्ति चे;

फलके फलके तस्स, दुक्कटं परिदीपितं.

८५७.

एतेनेव उपायेन, भेदे सब्बत्थ साधुकं;

आपत्तिभेदो विञ्ञेय्यो, विञ्ञुना विनयञ्ञुना.

८५८.

कप्पियो तन्तवायोपि, सचे सुत्तम्पि कप्पियं;

चीवरं वायापेन्तस्स, अनापत्ति पकासिता.

८५९.

अनापत्ति परिस्सावे, आयोगे अंसबद्धके;

समुट्ठानादयो सब्बे, सञ्चरित्तसमा मता.

सुत्तविञ्ञत्तिकथा.

८६०.

अप्पवारितञातीनं, तन्तवाये समेच्च चे;

विकप्पं चीवरे भिक्खु, आपज्जति न वट्टति.

८६१.

दीघायतप्पितत्थाय, सुत्तवड्ढनके कते;

भिक्खु निस्सग्गियापत्तिं, आपज्जति न संसयो.

८६२.

भिक्खुनो ञातकादीनं, तन्तवायेसु अत्तनो;

धनेनञ्ञस्स चत्थाय, अनापत्तिं विनिद्दिसे.

८६३.

वायापेन्तस्स अप्पग्घं, महग्घं कत्तुकामिनो;

तथा उम्मत्तकादीनं, सेसं वुत्तमनन्तरे.

पेसकारकथा.

८६४.

वस्संवुट्ठे यमुद्दिस्स, भिक्खू दीयति चीवरं;

पवारणाय पुब्बेव, तं होतच्चेकचीवरं.

८६५.

पुरे पवारणायेव, भाजेत्वा यदि गय्हति;

वस्सच्छेदो न कातब्बो, सङ्घिकं तं करोति चे.

८६६.

अनापत्ति अधिट्ठेति, अन्तोसमयमेव तं;

विस्सज्जेति विकप्पेति, विनस्सति च डय्हति.

८६७.

तस्सच्चायिकवत्थस्स, कथिने तु अनत्थते;

परिहारेकमासोव, दसाहपरमो मतो.

८६८.

अत्थते कथिने तस्स, पञ्च मासा पकासिता;

परिहारो मुनिन्देन, दसाहपरमा पन.

८६९.

समुट्ठानादयो सब्बे, कथिनेन समा मता;

पठमेनाक्रियाचित्तं, तिचित्तञ्च तिवेदनं.

अच्चेकचीवरकथा.

८७०.

वसित्वा पन चे भिक्खु, पुब्बकत्तिकपुण्णमं;

ठपेत्वा चीवरं गामे, पच्चये सति तादिसे.

८७१.

छारत्तपरमं तेन, वसितब्बं विना ततो;

उत्तरिं वसतो दोसो, विना सङ्घस्स सम्मुतिं.

८७२.

कत्तिकेयेव मासस्मिं, पठमाय पवारितो;

पच्छिमेन पमाणेन, युत्ते सासङ्कसम्मते.

८७३.

सेनासने वसन्तोव, ठपेतुं एकचीवरं;

चतुरङ्गसमायोगे, लभतीति पकासितो.

८७४.

यं गामं गोचरं कत्वा, भिक्खु आरञ्ञके वसे;

तस्मिं गामे ठपेतुं तं, मासमेकं तु वट्टति.

८७५.

अञ्ञत्थेव वसन्तस्स, छारत्तपरमं मतं;

अयमस्स अधिप्पायो, पटिच्छन्नो पकासितो.

८७६.

सेनासनमथागन्त्वा, सत्तमं अरुणं पन;

उट्ठापेतुं विदूरत्ता, असक्कोन्तस्स भिक्खुनो.

८७७.

गामसीमम्पि वा गन्त्वा, वसित्वा यत्थ कत्थचि;

चीवरस्स पवत्तिं सो, ञत्वा गच्छति वट्टति.

८७८.

एवञ्चापि असक्कोन्तो, ञत्वा तत्थेव पण्डितो;

खिप्पं पच्चुद्धरे ठाने, अतिरेके हि तिट्ठति.

८७९.

विस्सज्जेति अनापत्ति, विनस्सति च डय्हति;

अच्छिन्दने च विस्सासे, भिक्खुसम्मुतियापि वा.

८८०.

समुट्ठानादयो सब्बे, कथिनेन समा मता;

दुतियेन, मुनिन्देन, तेन सासङ्कसम्मते.

सासङ्ककथा.

८८१.

जानं परिणतं लाभं, भिक्खुसङ्घस्स यो पन;

अत्तनो परिणामेय्य, तस्स निस्सग्गियं सिया.

८८२.

सचे ‘‘अञ्ञस्स देही’’ति, परिणामेति भिक्खुनो;

सुद्धिकं सुद्धचित्तेन, पाचित्तियमुदीरितं.

८८३.

चीवरं वा परस्सेक-मेकं वा पन अत्तनो;

परिणामेय्य चे सद्धिं, द्वे पाचित्तियो सियुं.

८८४.

सङ्घस्स पन यं दिन्नं, तं गहेतुं न वट्टति;

सङ्घस्सेव पदातब्बो, अदेन्तस्स पराजयो.

८८५.

चेतियस्स च सङ्घस्स, पुग्गलस्सपि वा पन;

अञ्ञस्स पोणमञ्ञस्स, परिणामेय्य दुक्कटं.

८८६.

यो पनन्तमसो भिक्खु, सुनखस्सपि ओणतं;

सुनखस्स पनञ्ञस्स, परिणामेय्य दुक्कटं.

८८७.

इदञ्हि तिसमुट्ठानं, क्रियं सञ्ञाविमोक्खकं;

कायकम्मं वचीकम्मं, तिचित्तञ्च तिवेदनं.

परिणतकथा.

पत्तवग्गो ततियो.

८८८.

तेनेकवत्थुग्गतरङ्गमालं;

सीलन्तमापत्तिविपत्तिगाहं;

तरन्ति पञ्ञत्तिमहासमुद्दं;

विनिच्छयं ये पनिमं तरन्ति.

इति विनयविनिच्छये निस्सग्गियकथा निट्ठिता.

पाचित्तियकथा

८८९.

सम्पजानमुसावादे, पाचित्तियमुदीरितं;

दवा रवा भणन्तस्स, न दोसुम्मत्तकादिनो.

८९०.

अञ्ञत्थापत्तियो पञ्च, मुसावादस्स कारणा;

समुट्ठानादयो सब्बे, अदिन्नादानतुल्यका.

सम्पजानमुसावादकथा.

८९१.

जातिआदीसु वुत्तेसु, दसस्वक्कोसवत्थुसु;

भूतेन वा अभूतेन, येन केनचि वत्थुना.

८९२.

याय कायचि भासाय, हत्थमुद्दाय वा पन;

पाराजिकमनापन्नं, भिक्खुमापन्नमेव वा.

८९३.

अञ्ञत्रञ्ञापदेसेन, ओमसन्तस्स भिक्खुनो;

तत्थ पाचित्तियापत्ति, सम्बुद्धेन पकासिता.

८९४.

तेहेवञ्ञापदेसेन, पाळिमुत्तपदेहिपि;

सब्बत्थानुपसम्पन्नं, अक्कोसन्तस्स दुक्कटं.

८९५.

अनक्कोसितुकामस्स, केवलं दवकम्यता;

वदतो पन सब्बत्थ, दुब्भासितमुदीरितं.

८९६.

पविट्ठानुपसम्पन्न-ट्ठाने इध च भिक्खुनी;

अनापत्ति पुरक्खत्वा, अत्थधम्मानुसासनिं.

८९७.

वदतो पन भिक्खुस्स, समुट्ठानादयो नया;

अनन्तरसमा वुत्ता, दुक्खा होतेत्थ वेदना.

ओमसवादकथा.

८९८.

आपत्ति भिक्खुपेसुञ्ञे, दुविधाकारतो सिया;

अत्तनो पियकामस्स, परभेदत्थिनोपि वा.

८९९.

अक्कोसन्तस्स परियाय-पाळिमुत्तनयेहि च;

वचनस्सुपसंहारे, होति आपत्ति दुक्कटं.

९००.

तथा अनुपसम्पन्न-अक्कोसं हरतोपि च;

ठिता अनुपसम्पन्न-ट्ठाने इध च भिक्खुनी.

९०१.

न चेव पियकामस्स, न च भेदत्थिनोपि वा;

पापानं गरहत्थाय, वदन्तस्स च भिक्खुनो.

९०२.

तथा उम्मत्तकादीनं, अनापत्तीति दीपिता;

समुट्ठानादयो सब्बे, अदिन्नादानसादिसा.

पेसुञ्ञकथा.

९०३.

ठपेत्वा भिक्खुनिं भिक्खुं, अञ्ञेन पिटकत्तयं;

धम्मं सह भणन्तस्स, तस्स पाचित्तियं सिया.

९०४.

राजोवादादयो वुत्ता, महापच्चरियादिसु;

अनारुळ्हेसु सङ्गीतिं, आपत्तिजनकाति हि.

९०५.

दुक्कटं होति भिक्खुस्मिं, तथा भिक्खुनियापि च;

भिक्खुस्सानुपसम्पन्न-सञ्ञिनो विमतिस्स वा.

९०६.

एकतो उद्दिसापेति, सज्झायं वा करोति यो;

भणन्तं पगुणं गन्थं, ओपातेति च यो पन.

९०७.

तस्स चानुपसम्पन्न-सन्तिके गण्हतोपि च;

उद्देसं तु अनापत्ति, भणने तेन एकतो.

९०८.

वाचतो च समुट्ठाति, वाचाचित्तद्वयापि च;

समुट्ठानमिदं वुत्तं, पदसोधम्मसञ्ञितं.

पदसोधम्मकथा.

९०९.

सब्बच्छन्नपरिच्छन्ने, निपज्जेय्य सचे पन;

येभुय्येन परिच्छन्ने, छन्ने सेनासनेपि वा.

९१०.

तिस्सन्नं पन रत्तीनं, उद्धं यो पन रत्तियं;

ठपेत्वा भिक्खुं अञ्ञेन, तस्स पाचित्तियं सिया.

९११.

वत्थुं यं पन निद्दिट्ठं, मेथुनस्स पहोनकं;

आपत्यन्तमसो तेन, तिरच्छानगतेनपि.

९१२.

निपन्ने उपसम्पन्ने, इतरो चे निपज्जति;

इतरस्मिं निपन्ने वा, सचे भिक्खु निपज्जति.

९१३.

उभिन्नं उट्ठहित्वा वा, निपज्जनपयोगतो;

आपत्तानुपसम्पन्न-गणनायपि वा सिया.

९१४.

सचे पिधाय वा गब्भं, निपज्जतिपिधाय वा;

आपत्तत्थङ्गते सूरिये, चतुत्थदिवसे सिया.

९१५.

दियड्ढहत्थुब्बेधेन, पाकारचयनादिना;

परिक्खित्तम्पि तं सब्बं, परिक्खित्तन्ति वुच्चति.

९१६.

भिक्खुस्सन्तमसो दुस्स-कुटियं वसतोपि च;

सहसेय्याय आपत्ति, होतीति परिदीपितो.

९१७.

सब्बच्छन्नपरिच्छन्न-येभुय्यादिप्पभेदतो;

सत्त पाचित्तियानेत्थ, दट्ठब्बानि सुबुद्धिना.

९१८.

अड्ढच्छन्नपरिच्छन्ने, दुक्कटं परिदीपितं;

सब्बचूळपरिच्छन्न-छन्नादीहिपि पञ्चधा.

९१९.

अनापत्ति दिरत्तं वा, तिरत्तं वसतो सह;

अरुणस्स पुरेयेव, ततियाय च रत्तिया.

९२०.

निक्खमित्वा वसन्तस्स, पुन सद्धिञ्च भिक्खुनो;

तथा सब्बपरिच्छन्न-सब्बच्छन्नादिकेपि च.

९२१.

एवं अनुपसम्पन्ने, निपन्नेपि निसीदतो;

सेसा एळकलोमेन, समुट्ठानादयो समा.

सहसेय्यकथा.

९२२.

सचे तदहुजाताय, अपि यो मानुसित्थिया;

सहसेय्यं पकप्पेय्य, तस्स पाचित्तियं सिया.

९२३.

दिस्समानकरूपाय, यक्खिया पेतिया सह;

रत्तियं यो निपज्जेय्य, देविया पण्डकेन वा.

९२४.

मेथुनवत्थुभूताय, तिरच्छानगतित्थिया;

वत्थूनं गणनायस्स, होति आपत्ति दुक्कटं.

९२५.

इधेकदिवसेनेव, आपत्ति परिदीपिता;

सेसो अनन्तरे वुत्त-सदिसोव विनिच्छयो.

दुतियसहसेय्यकथा.

९२६.

उद्धं छप्पञ्चवाचाहि, विञ्ञुं पुरिसविग्गहं;

विना धम्मं भणन्तस्स, होति पाचित्ति इत्थिया.

९२७.

गाथापादो पनेकोव, एकवाचाति सञ्ञितो;

पदसोधम्मं निद्दिट्ठं, धम्ममट्ठकथम्पि वा.

९२८.

छन्नं उपरि वाचानं, पदादीनं वसा पन;

देसेन्तस्स सियापत्ति, पदादिगणनाय च.

९२९.

निम्मिनित्वा ठितेनापि, सद्धिं पुरिसविग्गहं;

यक्खेनपि च पेतेन, तिरच्छानगतेनपि.

९३०.

ठितस्स मातुगामस्स, धम्मं यो पन भासति;

छन्नं उपरि वाचानं, तस्स पाचित्तियं सिया.

९३१.

पुरिसे इत्थिसञ्ञिस्स, विमतिस्स च पण्डके;

उत्तरि छहि वाचाहि, वदतो होति दुक्कटं.

९३२.

इत्थिरूपं गहेत्वान, ठितानं भासतोपि च;

दुक्कटं यक्खिपेतीनं, तिरच्छानगतित्थिया.

९३३.

पुरिसे सति विञ्ञुस्मिं, सयं उट्ठाय वा पुन;

देसेन्तस्स निसीदित्वा, मातुगामस्स वा तथा.

९३४.

अञ्ञिस्सा पुन अञ्ञिस्सा, इत्थिया भणतोपि च;

छहि पञ्चहि वाचाहि, अनापत्ति पकासिता.

९३५.

पदसोधम्मतुल्याव, समुट्ठानादयो मता;

अयमेव विसेसोति, क्रियाक्रियमिदं पन.

धम्मदेसनाकथा.

९३६.

महग्गतं पणीतं वा, आरोचेन्तस्स भिक्खुनो;

ठपेत्वा भिक्खुनिं भिक्खुं, भूते पाचित्तियं सिया.

९३७.

नो चे जानाति सो वुत्तं, आरोचेन्तस्स भिक्खुनो;

परियायवचने चस्स, होति आपत्ति दुक्कटं.

९३८.

अनापत्ति तथारूपे, कारणे सति भासतो;

सब्बस्सपि च सीलादिं, वदतो आदिकम्मिनो.

९३९.

उम्मत्तकपदं एत्थ, न वुत्तं तदसम्भवा;

भूतारोचनकं नाम, समुट्ठानमिदं मतं.

९४०.

कायतो वाचतो काय-वाचतो च तिधा सिया;

कुसलाब्याकतेहेव, द्विचित्तञ्च द्विवेदनं.

भूतारोचनकथा.

९४१.

आपत्तिं पन दुट्ठुल्लं, आरोचेन्तस्स भिक्खुनो;

आपत्तानुपसम्पन्ने, ठपेत्वा भिक्खुसम्मुतिं.

९४२.

सङ्घादिसेसमापन्नो, मोचेत्वा असुचिं अयं;

घटेत्वा वत्थुनापत्तिं, वदन्तस्सेव वज्जता.

९४३.

इध सङ्घादिसेसाव, दुट्ठुल्लापत्तियो मता;

तस्मा सुद्धस्स दुट्ठुल्लं, वदं पाचित्तियं फुसे.

९४४.

अदुट्ठुल्लाय दुट्ठुल्ल-सञ्ञिनो विमतिस्स वा;

आपत्तियोपि वा सेसा, आरोचेन्तस्स दुक्कटं.

९४५.

तथा अनुपसम्पन्ने, दुट्ठुल्लं पञ्चधा मतं;

अज्झाचारमदुट्ठुल्लं, आरोचेतुं न वट्टति.

९४६.

वत्थुं वा पन आपत्तिं, आरोचेन्तस्स केवलं;

अनापत्तीति ञातब्बं, भिक्खुसम्मुतिया तथा.

९४७.

एवमुम्मत्तकादीनं, समुट्ठानादयो नया;

अदिन्नादानतुल्याव, वेदना दुक्खवेदना.

दुट्ठुल्लारोचनकथा.

९४८.

खणेय्य वा खणापेय्य, पथविं यो अकप्पियं;

भेदापेय्य च भिन्देय्य, तस्स पाचित्तियं सिया.

९४९.

सयमेव खणन्तस्स, पथविं पन भिक्खुनो;

पहारस्मिं पहारस्मिं, पाचित्तियमुदीरितं.

९५०.

आणापेन्तस्स एकाव, दिवसं खणतोपि च;

पुनप्पुनाणापेन्तस्स, वाचतो वाचतो सिया.

९५१.

‘‘खण पोक्खरणिं वापिं, आवाटं खण कूपकं’’;

इच्चेवं तु वदन्तस्स, कोचि दोसो न विज्जति.

९५२.

‘‘इमं खण च ओकासं, इध पोक्खरणिं खण;

इमस्मिं खण ओकासे’’, वत्तुमेवं न वट्टति.

९५३.

‘‘कन्दं खण कुरुन्दं वा, थूणं खण च खाणुकं;

मूलं खण च तालं वा’’, एवं वदति वट्टति.

९५४.

‘‘इमं मूलं इमं वल्लिं, इमं तालं इमं नळं;

खणा’’ति नियमेत्वान, वत्तुं पन न वट्टति.

९५५.

उस्सिञ्चितुं सचे सक्का, घटेहि तनुकद्दमो;

भिक्खुना अपनेतब्बो, बहलं न च वट्टति.

९५६.

भिज्जित्वा नदियादीनं, पतितं तोयसन्तिके;

तटं वट्ठं विकोपेतुं, चातुमासम्पि वट्टति.

९५७.

सचे पतति तोयस्मिं, देवे वुट्ठेपि वट्टति;

चातुमासमतिक्कन्ते, तोये देवो हि वस्सति.

९५८.

पासाणपिट्ठियं सोण्डिं, खणन्ति यदि तत्थ तु;

रजं पतति चे पुब्बं, पच्छा देवोभिवस्सति.

९५९.

सोधेतुं भिन्दितुं अन्तो-चातुमासं तु वट्टति;

चातुमासकतो उद्धं, विकोपेतुं न वट्टति.

९६०.

वारिना पठमं पुण्णे, पच्छा पतति चे रजं;

तं वट्टति विकोपेतुं, तोये देवो हि वस्सति.

९६१.

अल्लीयति फुसायन्ते, पिट्ठिपासाणके रजं;

चातुमासच्चये तम्पि, विकोपेतुं न वट्टति.

९६२.

सचे अकतपब्भारे, वम्मिको पन उट्ठितो;

यथासुखं विकोपेय्य, चातुमासच्चयेपि च.

९६३.

अब्भोकासे सचे वट्ठो, चातुमासं तु वट्टति;

रुक्खे उपचिकादीनं, मत्तिकायपि सो नयो.

९६४.

मूसिकुक्कर गोकण्ट-गण्डुप्पादमलेसुपि;

अयमेव नयो वुत्तो, असम्बद्धेसु भूमिया.

९६५.

तेहेव सदिसा होन्ति, कसिनङ्गलमत्तिका;

अच्छिन्ना भूमिसम्बन्धा, सा जातपथवी सिया.

९६६.

सेनासनम्पि अच्छन्नं, विनट्ठछदनम्पि वा;

चातुमासकतो उद्धं, ओवट्ठं न विकोपये.

९६७.

ततो ‘‘गोपानसिं भित्तिं, थम्भं वा पदरत्थरं;

गण्हिस्सामी’’ति सञ्ञाय, गहेतुं पन वट्टति.

९६८.

गण्हन्तस्सिट्ठकादीनि, सचे पतति मत्तिका;

अनापत्ति सियापत्ति, मत्तिकं यदि गण्हति.

९६९.

अतिन्तो मत्तिकापुञ्जो, अन्तोगेहे सचे सिया;

अनोवट्ठो च भिक्खूनं, सब्बदा होति कप्पियो.

९७०.

वुट्ठे पुन च गेहस्मिं, गेहं छादेन्ति तं सचे;

चातुमासच्चये सब्बो, तिन्तो होति अकप्पियो.

९७१.

यत्तकं तत्थ तिन्तं तु, तत्तकं होत्यकप्पियं;

अतिन्तं तत्थ यं यं तु, तं तं होति हि कप्पियं.

९७२.

तेमितो वारिना सो चे, एकाबद्धोव भूमिया;

पथवी चेव सा जाता, न वट्टति ततो परं.

९७३.

अब्भोकासे च पाकारो, ओवट्ठो मत्तिकामयो;

चातुमासच्चये ‘‘जाता, पथवी’’ति पवुच्चति.

९७४.

तत्थ लग्गं रजं सण्हं, अघंसन्तोव मत्तसो;

छुपित्वा अल्लहत्थेन, सचे गण्हाति वट्टति.

९७५.

सचे इट्ठकपाकारो, येभुय्यकथले पन;

ठाने तिट्ठति सो तस्मा, विकोपेय्य यथासुखं.

९७६.

अब्भोकासे ठितं थम्भं, चालेत्वा पनितो चितो;

पथविं तु विकोपेत्वा, गहेतुं न च वट्टति.

९७७.

अञ्ञम्पि सुक्खरुक्खं वा, खाणुकं वापि गण्हतो;

अयमेव नयो दोसो, उजुमुद्धरतो न च.

९७८.

पासाणं यदि वा रुक्खं, उच्चालेत्वा पवट्टति;

न दोसो सुद्धचित्तस्स, सचे पथवि भिज्जति.

९७९.

फालेन्तानम्पि दारूनि, साखादीनि च कड्ढतो;

अयमेव नयो वुत्तो, भूमियं सुद्धचेतसो.

९८०.

कण्टकं सूचिमट्ठिं वा, खिलं वा भूमियं पन;

आकोटेतुं पवेसेतुं, भिक्खुनो न च वट्टति.

९८१.

‘‘अहं पस्सावधाराय, भिन्दिस्सामी’’ति मेदिनिं;

भिक्खुस्स पन पस्साव-मेवं कातुं न वट्टति.

९८२.

अनापत्ति करोन्तस्स, सचे भिज्जति मेदिनी;

समज्जतो समं कातुं, घंसितुं न च वट्टति.

९८३.

पादङ्गुट्ठेन वा भूमिं, लिखितुम्पि न वट्टति;

भिन्दन्तेन च पादेहि, तथा चङ्कमितुम्पि वा.

९८४.

पथविं अल्लहत्थेन, छुपित्वा सुखुमं रजं;

अघंसन्तो गहेत्वा चे, हत्थं धोवति वट्टति.

९८५.

सयं दहति चे भूमिं, दहापेति परेहि वा;

आपत्तन्तमसो पत्तं, दहन्तस्सापि भिक्खुनो.

९८६.

ठानेसु यत्तकेस्वग्गिं, देति दापेति वा पन;

तत्तकानेव भिक्खुस्स, होन्ति पाचित्तियानिपि.

९८७.

ठपेतुं भिक्खुनो अग्गिं, भूमियं न च वट्टति;

कपाले पत्तपचने, ठपेतुं पन वट्टति.

९८८.

अग्गिं उपरि दारूनं, ठपेतुं न च वट्टति;

दहन्तो तानि गन्त्वा सो, भूमिं दहति चे पन.

९८९.

एसेव च नयो वुत्तो, इट्ठकावासकादिसु;

ठपेतुं इट्ठकादीनं, मत्थकेस्वेव वट्टति.

९९०.

कस्मा पनाति चे? तेस-मनुपादानभावतो;

खाणुके सुक्खरुक्खे वा, अग्गिं दातुं न वट्टति.

९९१.

अनापत्ति तिणुक्कं तु, गहेत्वा पन गच्छतो;

डय्हमाने तु हत्थस्मिं, सचे पातेति भूमियं.

९९२.

पुन तं पतितट्ठाने, दत्वा तस्स पनिन्धनं;

अग्गिं वट्टति कातुन्ति, महापच्चरियं रुतं.

९९३.

तस्सापथवियंयेव, पथवीति च सञ्ञिनो;

विमतिस्सुभयत्थापि, दुक्कटं परियापुतं.

९९४.

अनापत्ति ‘‘इमं जान, इममाहर देहि’’ति;

वदन्तस्स, सचित्तञ्च, तिसमुट्ठानमेव च.

पथवीखणनकथा.

मुसावादवग्गो पठमो.

९९५.

भवन्तस्स च भूतस्स, भूतगामस्स भिक्खुनो;

पातब्यतानिमित्तं तु, पाचित्तियमुदीरितं.

९९६.

उदकट्ठो थलट्ठोति, दुविधो होति सो पन;

तिलबीजादिको तत्थ, सपण्णोपि अपण्णको.

९९७.

उदकट्ठोति विञ्ञेय्यो, सब्बो सेवालजातिको;

विकोपेन्तस्स तं सब्बं, तस्स पाचित्तियं सिया.

९९८.

वियूहित्वा तु हत्थेन, न्हायितुं पन वट्टति;

होति तस्स च सब्बम्पि, ठानञ्हि सकलं जलं.

९९९.

उदकेन विना चेच्च, तं पनुद्धरितुं जला;

न च वट्टति भिक्खुस्स, ठानसङ्कमनञ्हि तं.

१०००.

उदकेनुक्खिपित्वा तं, पक्खिपन्तस्स वारिसु;

वट्टतीति च निद्दिट्ठं, सब्बअट्ठकथासुपि.

१००१.

जले वल्लितिणादीनि, उद्धरन्तस्स तोयतो;

विकोपेन्तस्स वा तत्थ, होति पाचित्ति भिक्खुनो.

१००२.

परेहुप्पाटितानेत्थ, विकोपेन्तस्स दुक्कटं;

गच्छन्ति हि यतो तानि, बीजगामेन सङ्गहं.

१००३.

थलट्ठे छिन्नरुक्खानं, ठितो हरितखाणुको;

उद्धं वड्ढनको तस्स, भूतगामेन सङ्गहो.

१००४.

नाळिकेरादिकानम्पि, खाणु उद्धं न वड्ढति;

तस्मा तस्स कतो होति, बीजगामेन सङ्गहो.

१००५.

तथा कदलिया खाणु, फलिताय पकासितो;

अफलिताय यो खाणु, भूतगामेन सो मतो.

१००६.

फलिता कदली याव, नीलपण्णा च ताव सा;

नळवेळुतिणादीन-मयमेव विनिच्छयो.

१००७.

अग्गतो पन पट्ठाय, यदायं वेळु सुस्सति;

तदा सङ्गहितो होति, बीजगामेन नामसो.

१००८.

इन्दसालादिरुक्खानं, बीजगामेन सङ्गहो;

छिन्दित्वा ठपितानं तु, विञ्ञेय्यो विनयञ्ञुना.

१००९.

मण्डपादीनमत्थाय, निक्खणन्ति च ते सचे;

निग्गते मूलपण्णस्मिं, भूतगामेन सङ्गहो.

१०१०.

मूलमत्तेपि वा येसं, पण्णमत्तेपि वा पन;

निग्गतेपि कतो तेसं, बीजगामेन सङ्गहो.

१०११.

सकन्दा पन तालट्ठि, बीजगामोति वुच्चति;

पत्तवट्टि यदा नीला, निग्गच्छति तदा न च.

१०१२.

नाळिकेरतचं भित्वा, दन्तसूचीव अङ्कुरो;

निग्गच्छति तदा सोपि, बीजगामोति वुच्चति.

१०१३.

मिगसिङ्गसमानाय, सतिया पत्तवट्टिया;

अनिग्गतेपि मूलस्मिं, भूतगामोति वुच्चति.

१०१४.

न होन्ति हरिता याव, वीहिआदीनमङ्कुरा;

निग्गतेसुपि पण्णेसु, बीजगामेन सङ्गहो.

चत्तारो भाणवारा निट्ठिता.

१०१५.

अम्बजम्बुट्ठिकादीन-मेसेव च विनिच्छयो;

वन्दाका वापि अञ्ञं वा, रुक्खे जायति यं पन.

१०१६.

रुक्खोवस्स सिया ठानं, विकोपेतुं न वट्टति;

अमूलवल्लिआदीन-मयमेव विनिच्छयो.

१०१७.

पाकारादीसु सेवालो, अग्गबीजन्ति वुच्चति;

याव द्वे तीणि पत्तानि, न सञ्जायन्ति ताव सो.

१०१८.

पत्तेसु पन जातेसु, वत्थु पाचित्तियस्स सो;

घंसित्वा पन तं तस्मा, अपनेतुं न वट्टति.

१०१९.

सेवाले बहि पानीय-घटादीनं तु दुक्कटं;

अब्बोहारोव सो अन्तो, पूवादीसुपि कण्णकं.

१०२०.

पासाणदद्दुसेवाल-सेलेय्यप्पभुतीनि च;

होन्ति दुक्कटवत्थूनि, अपत्तानीति निद्दिसे.

१०२१.

पुप्फितं तु अहिच्छत्तं, अब्बोहारिकतं गतं;

सचे तं मकुळं होति, होति दुक्कटवत्थुकं.

१०२२.

रुक्खे तचं विकोपेत्वा, तथा पप्पटिकम्पि च;

निय्यासम्पि पनल्लस्मिं, गहेतुं न च वट्टति.

१०२३.

नुहिआदीसु रुक्खेसु, तालपण्णादिकेसु वा;

लिखतो तत्थजातेसु, पाचित्तियमुदीरये.

१०२४.

पुप्फं पण्डुपलासं वा, फलं वा पक्कमेव वा;

पातेन्तस्स च चालेत्वा, पाचित्तियमुदीरितं.

१०२५.

नामेत्वा फलिनिं साखं, दातुं वट्टति गण्हतो;

सयं खादितुकामो चे, दातुमेवं न वट्टति.

१०२६.

उक्खिपित्वा परं कञ्चि, गाहापेतुम्पि वट्टति;

पुप्फानि ओचिनन्तेसु, अयमेव विनिच्छयो.

१०२७.

येसं रुहति रुक्खानं, साखा तेसम्पि साखिनं;

कप्पियं तमकारेत्वा, विकोपेन्तस्स दुक्कटं.

१०२८.

अयमेव नयो अल्ल-सिङ्गिवेरादिकेसुपि;

दुक्कटं बीजगामेसु, निद्दिट्ठत्ता महेसिना.

१०२९.

‘‘रुक्खं छिन्द लतं छिन्द, कन्दं मूलम्पि उद्धर;

उप्पाटेही’’ति वत्तुम्पि, वट्टतेवानियामतो.

१०३०.

‘‘अम्बं जम्बुम्पि निम्बं वा, छिन्द भिन्दुद्धरा’’ति वा;

गहेत्वा पन नामम्पि, वट्टतेवानियामतो.

१०३१.

‘‘इमं रुक्खं इमं वल्लिं, इमं छल्लिं इमं लतं;

छिन्द भिन्दा’’ति वा वत्तुं, नियमेत्वा न वट्टति.

१०३२.

पूरेत्वा उच्छुखण्डानं, पच्छियो आहरन्ति चे;

सब्बमेव कतं होति, एकस्मिं कप्पिये कते.

१०३३.

एकतो पन बद्धानि, उच्छुदारूनि होन्ति चे;

कप्पियं करोन्तो पन, दारुं विज्झति वट्टति.

१०३४.

वल्लिया रज्जुया वापि, याय बद्धानि तानि हि;

भाजनेन समानत्ता, तं विज्झति न वट्टति.

१०३५.

भत्तं मरिचपक्केहि, मिस्सेत्वा आहरन्ति चे;

एकसित्थेपि भत्तस्स, सचे विज्झति वट्टति.

१०३६.

अयमेव नयो वुत्तो, तिलतण्डुलकादिसु;

एकाबद्धे कपित्थेपि, कटाहे कप्पियं करे.

१०३७.

कटाहं यदि मुञ्चित्वा, अन्तो चरति मिञ्जकं;

भिन्दापेत्वा कपित्थं तं, कारेतब्बं तु कप्पियं.

१०३८.

अभूतगामबीजेसु, भूतगामादिसञ्ञिनो;

तत्थ वेमतिकस्सापि, होति आपत्ति दुक्कटं.

१०३९.

अतथासञ्ञिनो तत्थ, असञ्चिच्चासतिस्स च;

उम्मत्तकादिकानञ्च, अनापत्ति पकासिता.

१०४०.

इदञ्च तिसमुट्ठानं, क्रियं सञ्ञाविमोक्खकं;

कायकम्मं वचीकम्मं, तिचित्तञ्च तिवेदनं.

भूतगामकथा.

१०४१.

कते सङ्घेन कम्मस्मिं, अञ्ञवादविहेसके;

तथा पुन करोन्तस्स, होति पाचित्तियद्वयं.

१०४२.

तिकपाचित्तियं धम्मे, अधम्मे तिकदुक्कटं;

कम्मे अरोपिते चेवं, वदन्तस्स च दुक्कटं.

१०४३.

आपत्तिं वापि आपन्नं, अजानन्तस्स, ‘‘भण्डनं;

भविस्सती’’ति सञ्ञिस्स, गिलानस्स न दोसता.

१०४४.

अदिन्नादानतुल्याव, समुट्ठानादयो नया;

क्रियाक्रियमिदं वुत्तं, वेदना दुक्खवेदना.

अञ्ञवादकथा.

१०४५.

अयसं कत्तुकामोव, सम्मतस्स हि भिक्खुनो;

वदन्तो उपसम्पन्ने, उज्झापेति च खीयति.

१०४६.

तस्मिं वत्थुद्वये तस्स, होति पाचित्तियद्वयं;

तिकपाचित्तियं धम्मे, अधम्मे तिकदुक्कटं.

१०४७.

अवण्णंनुपसम्पन्न-सन्तिके पन भिक्खुनो;

असम्मतस्स भिक्खुस्स, भासतो यस्स कस्सचि.

१०४८.

सामणेरस्स वा वण्णं, सम्मतासम्मतस्सपि;

वदतो दुक्कटं होति, यस्स कस्सचि सन्तिके.

१०४९.

छन्दादीनं वसेनेव, करोन्तं भणतो पन;

अनापत्ति क्रियासेस-मनन्तरसमं मतं.

उज्झापनकथा.

१०५०.

अज्झोकासे तु मञ्चादिं, अत्तनो वा परस्स वा;

अत्थाय सन्थरापेत्वा, सन्थरित्वापि वा पन.

१०५१.

नेवुद्धरेय्य सङ्घस्स, उद्धरापेय्य वा न तं;

पक्कमन्तो सचे तस्स, होति पाचित्ति भिक्खुनो.

१०५२.

वस्सिके चतुरो मासे, सचे देवो न वस्सति;

अज्झोकासे तथा चापि, ठपेतुं न च वट्टति.

१०५३.

यत्थ वस्सति हेमन्ते, चत्तारो अपरेपि च;

ठपेतुं तत्थ मञ्चादिं, अट्ठ मासे न वट्टति.

१०५४.

काकादीनं निवासस्मिं, रुक्खमूले कदाचिपि;

मञ्चादिं पन सङ्घस्स, ठपेतुं न च वट्टति.

१०५५.

अञ्ञस्सत्थाय यं किञ्चि, सन्थतं यदि सङ्घिकं;

यत्थ कत्थचि वा ठाने, येन केनचि भिक्खुना.

१०५६.

याव सो न निसीदेय्य, ‘‘गच्छा’’ति न वदेय्य वा;

ताव सन्थारकस्सेव, भारो तन्ति पवुच्चति.

१०५७.

सचे तं सामणेरेन, सन्थरापेति सन्थतं;

सन्थरापितभिक्खुस्स, पलिबोधोति दीपितो.

१०५८.

सन्थतं भिक्खुना तं चे, भारो तस्सेव ताव तं;

याव आणापको तत्थ, आगन्त्वा न निसीदति.

१०५९.

भिक्खुं वा सामणेरं वा, आरामिकमुपासकं;

अनापुच्छा निय्यातेत्वा, सङ्घिकं सयनासनं.

१०६०.

लेड्डुप्पातमतिक्कम्म, गच्छतो पठमे पदे;

दुक्कटं, दुतिये वारे, पाचित्तियमुदीरितं.

१०६१.

ठत्वा भोजनसालायं, वत्वा यो सामणेरकं;

असुकस्मिं दिवाट्ठाने, पञ्ञापेहीति मञ्चकं.

१०६२.

निक्खमित्वा सचे तस्मा, ठाना अञ्ञत्थ गच्छति;

पादुद्धारेन सो भिक्खु, कारेतब्बोति दीपितो.

१०६३.

तिकपाचित्तियं वुत्तं, तिकातीतेन सत्थुना;

तथा पुग्गलिके तेन, दीपितं तिकदुक्कटं.

१०६४.

चिमिलिं तट्टिकं चम्मं, फलकं पादपुञ्छनिं;

भूमत्थरणकं वापि, उत्तरत्थरणम्पि वा.

१०६५.

दारुमत्तिकभण्डानि, पत्ताधारकमेव वा;

अब्भोकासे ठपेत्वा तं, गच्छतो होति दुक्कटं.

१०६६.

सचे आरञ्ञकेनापि, अनोवस्से च नो सति;

लग्गेत्वा पन रुक्खस्मिं, गन्तब्बं तु यथासुखं.

१०६७.

यथा उपचिकादीहि, न खज्जति न लुज्जति;

तथा कत्वापि तं सब्बं, गन्तुं पन च वट्टति.

१०६८.

अनापत्तुद्धरापेत्वा, आपुच्छित्वापि गच्छतो;

अत्तनो सन्तके रुद्धे, आपदासुपि भिक्खुनो.

१०६९.

समुट्ठानादयो सब्बे, कथिनेन समा मता;

क्रियाक्रियमिदं वुत्त-मयमेव विसेसता.

पठमसेनासनकथा.

१०७०.

भिसिचिमिलिका भूम-त्थरणं उत्तरत्थरं;

तट्टिका चम्मखण्डो च, पच्चत्थरनिसीदनं.

१०७१.

सन्थारो तिणपण्णानं, सेय्या दसविधा सिया;

सब्बच्छन्नपरिच्छन्ने, विहारे भिक्खु यो पन.

१०७२.

एतं दसविधं सेय्यं, सन्थरित्वापि वा सयं;

अनुद्धरित्वानापुच्छा, अतिक्कमति तं सचे.

१०७३.

आरामस्सूपचारं वा, परिक्खेपं पनस्स वा;

पठमे दुक्कटं पादे, पाचित्ति दुतिये सिया.

१०७४.

सेनासनस्स सेय्याय, उभयेसं विनासतो;

गच्छतो सन्थरित्वन्तो-गब्भे पाचित्ति वण्णिता.

१०७५.

उपचारे विहारस्स, दुक्कटं मण्डपादिके;

गच्छतो सन्थरित्वा वा, सेय्यामत्तं विनासतो.

१०७६.

तिकपाचित्तियं वुत्तं, सङ्घिके दसवत्थुके;

तथा पुग्गलिके तस्स, दीपितं तिकदुक्कटं.

१०७७.

अनापत्तुद्धरित्वा वा, आपुच्छं वापि गच्छतो;

पलिबुद्धेपि वाञ्ञेन, अत्तनो सन्तकेपि वा.

१०७८.

सापेक्खोव च गन्त्वा तं, तत्थ ठत्वापि पुच्छति;

समुट्ठानादयो सब्बे, अनन्तरसमा मता.

दुतियसेनासनकथा.

१०७९.

यो पुब्बुपगतं भिक्खुं, जानं अनुपखज्ज च;

कप्पेय्य सङ्घिकावासे, सेय्यं पाचित्तियस्स चे.

१०८०.

पादधोवनपासाणा, पविसन्तस्स भिक्खुनो;

याव तं मञ्चपीठं वा, निक्खमन्तस्स वा पन.

१०८१.

मञ्चपीठकतो याव, पस्सावट्ठानमेव तु;

एत्थन्तरे इदं ठानं, उपचारोति वुच्चति.

१०८२.

तत्थ बाधेतुकामस्स, उपचारे तु भिक्खुनो;

दसस्वञ्ञतरं सेय्यं, सन्थरन्तस्स दुक्कटं.

१०८३.

निसीदन्तस्स वा तत्थ, निपज्जन्तस्स वा पन;

तथा द्वेपि करोन्तस्स, होति पाचित्तियद्वयं.

१०८४.

पुनप्पुनं करोन्तस्स, पयोगगणनावसा;

तिकपाचित्तियं वुत्तं, पुग्गले तिकदुक्कटं.

१०८५.

वुत्तूपचारं मुञ्चित्वा, सेय्यं सन्थरतोपि वा;

विहारस्सूपचारे वा, अज्झोकासेपि वा पन.

१०८६.

सन्थरापयतो वापि, तत्थ तस्स निसीदतो;

सब्बत्थ दुक्कटं वुत्तं, निवासो च निवारितो.

१०८७.

अनापत्ति गिलानस्स, सीतादुप्पीळितस्स वा;

आपदासुपि भिक्खुस्स, तथा उम्मत्तकादिनो.

१०८८.

समुट्ठानादयो सब्बे, पठमन्तिमवत्थुना;

सदिसाति च विञ्ञेय्या, होतीदं दुक्खवेदनं.

अनुपखज्जकथा.

१०८९.

विहारा सङ्घिका भिक्खुं, निक्कड्ढेय्य सचे पन;

निक्कड्ढापेय्य वा कुद्धो, तस्स पाचित्तियं सिया.

१०९०.

बहुभूमापि पासादा, पयोगेनेककेन यो;

निक्कड्ढेति सचे तस्स, एका पाचित्ति दीपिता.

१०९१.

ठपेत्वा च ठपेत्वा च, निक्कड्ढन्तस्स अन्तरा;

द्वारानं गणनायस्स, होन्ति पाचित्तियो पन.

१०९२.

‘‘निक्खमा’’ति वदन्तस्स, वाचायपि अयं नयो;

आणत्तिया खणेयेव, आणापेन्तस्स दुक्कटं.

१०९३.

सचे सो सकिमाणत्तो, द्वारेपि बहुके पन;

अतिक्कामेति एकाव, बहुकानि बहूनि चे.

१०९४.

तस्सूपट्ठानसालादि-विहारस्सूपचारतो;

कायेनपि च वाचाय, तथा निक्कड्ढनेपि च.

१०९५.

विहारस्सूपचारा वा, विहारा वापि चेतरं;

निक्कड्ढन्तस्स सब्बेसं, परिक्खारम्पि दुक्कटं.

१०९६.

असम्बद्धेसु भिक्खुस्स, परिक्खारेसु पण्डितो;

वत्थूनं गणनायस्स, दुक्कटं परिदीपये.

१०९७.

अन्तेवासिमलज्जिं वा, तथा सद्धिविहारिकं;

निक्कड्ढन्तस्स उम्मत्तं, सयं उम्मत्तकस्स च.

१०९८.

अत्तनो वसनट्ठाना, तथा विस्सासिकस्स वा;

परिक्खारञ्च वा तेसं, अनापत्ति पकासिता.

१०९९.

सङ्घारामापि सब्बस्मा, तथा कलहकारकं;

इदं तु तिसमुट्ठानं, वेदना दुक्खवेदना.

निक्कड्ढनकथा.

११००.

मज्झिमासीसघट्टाय, वेहासकुटियूपरि;

आहच्चपादके मञ्चे, पीठे वा पन भिक्खुनो.

११०१.

निसीदन्तस्स वा तस्मिं, निपज्जन्तस्स वा पन;

पयोगगणनायेव, तस्स पाचित्तियो सियुं.

११०२.

तिकपाचित्तियं वुत्तं, पुग्गले तिकदुक्कटं;

हेट्ठा अपरिभोगे वा, सीसघट्टाय वा पन.

११०३.

अवेहासविहारे वा, अत्तनो सन्तकेपि वा;

विस्सासिकविहारे वा, न दोसुम्मत्तकादिनो.

११०४.

यत्थ पटाणि वा दिन्ना, तत्थ ठत्वा लगेति वा;

इदमेळकलोमेन, समुट्ठानं समं मतं.

वेहासकुटिकथा.

११०५.

याव द्वारस्स कोसम्हा, अग्गळट्ठपनाय तु;

भिक्खुना लिम्पितब्बं वा, लेपापेतब्बमेव वा.

११०६.

ञेय्यो आलोकसन्धीनं, परिकम्मेप्ययं नयो;

छदनस्स द्वत्तिपरियायं, ठितेन हरिते पन.

११०७.

अधिट्ठेय्यं ततो उद्धं, अधिट्ठेति सचे पन;

तस्स पाचित्तियं होति, दुक्कटं तत्थ तिट्ठतो.

११०८.

पिट्ठिवंसे ठितो कोचि, छदनस्स मुखवट्टिया;

यस्मिं ठाने ठितं भिक्खुं, ओलोकेन्तो न पस्सति.

११०९.

तस्मिं ठाने पन ठातुं, नेव भिक्खुस्स वट्टति;

विहारस्स पतन्तस्स, पतनोकासतो हि तं.

१११०.

ऊनकद्वत्तिपरियाये, अतिरेकोति सञ्ञिनो;

तत्थ वेमतिकस्सापि, होति आपत्ति दुक्कटं.

११११.

न दोसो द्वत्तिपरियाये, लेणे तिणकुटीसु वा;

समुट्ठानादयो सब्बे, सञ्चरित्तसमा मता.

द्वत्तिपरियायकथा.

१११२.

जानं सप्पाणकं तोयं, तिणं वा मत्तिकम्पि वा;

यदि सिञ्चेय्य पाचित्ति, सिञ्चापेय्य परेहि वा.

१११३.

अच्छिन्दित्वा सचे धारं, मत्तिकं सिञ्चतो पन;

एकस्मिम्पि घटे एका, पाचित्ति परिदीपिता.

१११४.

विच्छिन्दति सचे धारं, पयोगगणनावसा;

सम्मुखम्पि करोन्तस्स, मातिकं सन्दमानकं.

१११५.

एकाव चे सियापत्ति, दिवसम्पि च सन्दतु;

बन्धतो तत्थ तत्थस्स, पयोगगणना सिया.

१११६.

सचे सकटपुण्णम्पि, मत्तिकं तिणमेव वा;

उदके पक्खिपन्तस्स, एका पाचित्ति एकतो.

१११७.

एकेकं पक्खिपन्तस्स, पयोगगणनाय चे;

खयं वा आविलत्तं वा, जलं गच्छति तादिसे.

१११८.

‘‘सिञ्चाही’’ति वदन्तस्स, होति आपत्ति दुक्कटं;

एकायाणत्तिया एका, दिवसम्पि च सिञ्चतो.

१११९.

अप्पाणे उदके सुद्धे, सप्पाणमिति सञ्ञिनो;

सब्बत्थ विमतिस्सापि, होति आपत्ति दुक्कटं.

११२०.

सब्बत्थापाणसञ्ञिस्स, असञ्चिच्चासतिस्स वा;

अजानतो अनापत्ति, तथा उम्मत्तकादिनो.

११२१.

सप्पाणकत्तं तोयस्स, सप्पाणन्ति विजाननं;

विना वधकचित्तेन, तिणादीनं निसेचनं.

११२२.

चत्तारेवस्स अङ्गानि, निद्दिट्ठानि महेसिना;

अदिन्नादानतुल्याव, समुट्ठानादयो नया.

११२३.

इदं पण्णत्तिवज्जञ्च, तिचित्तञ्चाति दीपितं;

इदमेवेत्थ निद्दिट्ठं, तस्स चस्स विसेसनं.

सप्पाणककथा.

सेनासनवग्गो दुतियो.

११२४.

भिक्खुस्साट्ठङ्गयुत्तस्स, भिक्खुनोवादसम्मुति;

इध ञत्तिचतुत्थेन, अनुञ्ञाता महेसिना.

११२५.

यो तायासम्मतो भिक्खु, गरुधम्मेहि अट्ठहि;

एकं सम्बहुला वापि, भिक्खुनिसङ्घमेव वा.

११२६.

ओसारेन्तोव ते धम्मे, ओवदेय्य सचे पन;

ओवादपरियोसाने, तस्स पाचित्तियं सिया.

११२७.

अञ्ञेन पन धम्मेन, ओवदन्तस्स दुक्कटं;

एकतोउपसम्पन्नं, गरुधम्मेहि वा तथा.

११२८.

भिक्खूनं सन्तिकेयेव, उपसम्पन्नभिक्खुनिं;

तथा, लिङ्गविपल्लासे, पाचित्तेव पकासिता.

११२९.

सम्मतस्सापि भिक्खुस्स, दुक्कटं समुदीरितं;

ओवादं अनियादेत्वा, धम्मेनञ्ञेन भासतो.

११३०.

‘‘समग्गम्हा’’ति वुत्तेपि, अञ्ञेनोवदतो तथा;

‘‘वग्गम्हा’’ति च वुत्तेपि, गरुधम्मेहि दुक्कटं.

११३१.

अगण्हन्तस्स ओवादं, अपच्चाहरतोपि तं;

ठपेत्वा दुक्कटं बालं, गिलानं गमिकं सिया.

११३२.

अधम्मे पन कम्मस्मिं, अधम्मन्ति च सञ्ञिनो;

वग्गे भिक्खुनिसङ्घस्मिं, तिकपाचित्तियं सिया.

११३३.

तथा वेमतिकस्सापि, धम्मकम्मन्ति सञ्ञिनो;

नव पाचित्तियो वुत्ता, समग्गेपि च तत्तका.

११३४.

नवकानं वसा द्विन्नं, अट्ठारस भवन्ति ता;

दुक्कटं धम्मकम्मेपि, सत्तरसविधं सिया.

११३५.

‘‘ओसारेही’’ति वुत्तो वा, पञ्हं पुट्ठो कथेति वा;

सिक्खमानाय वा नेव, दोसो उम्मत्तकादिनो.

११३६.

वाचुग्गताव कातब्बा, पगुणा द्वेपि मातिका;

सुत्तन्ततो च चत्तारो, भाणवारा पकासिता.

११३७.

एको परिकथत्थाय, कथामग्गो पकासितो;

मङ्गलामङ्गलत्थाय, तिस्सोयेवानुमोदना.

११३८.

उपोसथादिअत्थाय, कम्माकम्मविनिच्छयो;

कम्मट्ठानं तथा एकं, उत्तमत्थस्स पापकं.

११३९.

एत्तकं उग्गहेत्वान, पञ्चवस्सो बहुस्सुतो;

मुञ्चित्वा निस्सयं कामं, वसितुं लभतिस्सरो.

११४०.

वाचुग्गता विभङ्गा द्वे, पगुणा ब्यञ्जनादितो;

चतूस्वपि निकायेसु, एको वा पोत्थकोपि च.

११४१.

कम्माकम्मञ्च वत्तानि, उग्गहेतब्बमेत्तकं;

सब्बन्तिमपरिच्छेदो, दसवस्सो सचे पन.

११४२.

बहुस्सुतो दिसामोक्खो, येनकामंगमो सिया;

परिसं लभते कामं, उपट्ठापेतुमिस्सरो.

११४३.

यस्स साट्ठकथं सब्बं, वाचुग्गं पिटकत्तयं;

सोयं बहुस्सुतो नाम, भिक्खुनोवादको सिया.

११४४.

अस्सासम्मततादीनि, तीणि अङ्गानि दीपये;

पदसोधम्मतुल्याव, समुट्ठानादयो नया.

ओवादकथा.

११४५.

पाचित्ति गरुधम्मेहि, धम्मेनञ्ञेन वा पन;

होत्यत्थङ्गते सूरिये, ओवदन्तस्स भिक्खुनिं.

११४६.

तिकपाचित्तियं वुत्तं, सम्मतस्सापि भिक्खुनो;

एकतोउपसम्पन्नं, ओवदन्तस्स दुक्कटं.

११४७.

तथानत्थङ्गते सूरिये, गते अत्थन्ति सञ्ञिनो;

तत्थ वेमतिकस्सापि, होति आपत्ति दुक्कटं.

११४८.

उद्देसादिनयेनस्स, अनापत्ति पकासिता;

अनन्तरसमा सेसा, समुट्ठानादयो नया.

अत्थङ्गतसूरियकथा.

११४९.

भिक्खुनिं ओवदन्तस्स, गन्त्वा भिक्खुनुपस्सयं;

गरुधम्मेहि अञ्ञत्र, काला पाचित्तियं सिया.

११५०.

सचे असम्मतो होति, होति पाचित्तियद्वयं;

अत्थङ्गते च सूरिये, सचे वदति तीणिपि.

११५१.

अञ्ञेन पन धम्मेन, वदतो दुक्कटद्वयं;

एकं पाचित्तियं होति, भिक्खुनो रत्तिहेतुकं.

११५२.

सम्मतस्सापि भिक्खुस्स, होति पाचित्तियद्वयं;

गरुधम्मनिदानस्स, सम्मतत्ता अभावतो.

११५३.

तस्सेवञ्ञेन धम्मेन, ओवदन्तस्स दुक्कटं;

सम्मतत्ता अनापत्ति, एका पाचित्ति रत्तियं.

११५४.

तिकपाचित्तियं वुत्तं, दुक्कटं इतरद्वये;

एकतोउपसम्पन्नं, ओवदन्तस्स दुक्कटं.

११५५.

तथा अञ्ञेन धम्मेन, गन्त्वा भिक्खुनुपस्सयं;

समुट्ठानादयो सब्बे, कथिनेन समा मता.

भिक्खुनुपस्सयकथा.

११५६.

चीवरादीनमत्थाय, ओवदन्तीति भिक्खुनिं;

वदतो सम्मते भिक्खु, तस्स पाचित्तियं सिया.

११५७.

तिकपाचित्तियं वुत्तं, तथेव तिकदुक्कटं;

सङ्घेनासम्मतं भिक्खुं, वदन्तस्स च दुक्कटं.

११५८.

तथेवानुपसम्पन्नं, सम्मतं वा असम्मतं;

न दोसो आमिसत्थाय, ओवदन्तस्स भासतो.

११५९.

तथा उम्मत्तकादीनं, अनापत्ति पकासिता;

इदञ्हि तिसमुट्ठानं, वेदना दुक्खवेदना.

आमिसकथा.

११६०.

सचे भिक्खुनिया भिक्खु, ददेय्य पन चीवरं;

अञ्ञातिकाय पाचित्ति, ठपेत्वा पारिवत्तकं.

११६१.

चीवरस्स पटिग्गाह-सिक्खापदसमो नयो;

अवसेसो मतो सद्धिं, समुट्ठानादिना पन.

११६२.

तत्थ भिक्खुनिया दिन्नं, चीवरं इध भिक्खुना;

तत्थ निस्सग्गियं सुद्ध-पाचित्ति इध सूचिता.

चीवरदानकथा.

११६३.

चीवरं यो हि सिब्बेय्य, सिब्बापेय्य परेन वा;

अञ्ञातिकाय पाचित्ति, होति भिक्खुनिया पन.

११६४.

यं वा निवासितुं सक्का, यं वा पारुपनूपगं;

चीवरन्ति अधिप्पेतो, इदमेत्थ महेसिना.

११६५.

सयं सूचिं पवेसेत्वा, सिब्बन्तस्स च भिक्खुनो;

सूचिनीहरणे तस्स, पाचित्तियमुदीरितं.

११६६.

सतक्खत्तुम्पि विज्झित्वा, सकिं नीहरतो पन;

एकं पाचित्तियं वुत्तं, पयोगस्स वसा बहू.

११६७.

‘‘सिब्बा’’ति पन आणत्तो, अविसेसेन भिक्खुना;

निट्ठापेति सचे सब्बं, एकं पाचित्तियं सिया.

११६८.

‘‘यमेत्थ चीवरे कम्मं, भारो सब्बं तवा’’ति हि;

आणत्तो भिक्खुना सब्बं, निट्ठापेति सचे पन.

११६९.

भिक्खुस्साणापकस्सेव, एकायाणत्तिया पन;

होन्ति पाचित्तियापत्ति, अनेकारापथे पथे.

११७०.

पुनप्पुनाणापेन्तस्स, अनेकाणत्तियं पन;

का हि नाम कथा अत्थि? तिकपाचित्तियं सिया.

११७१.

ञातिकाय च अञ्ञाति-सञ्ञिस्स विमतिस्स वा;

एकतोउपसम्पन्न-चीवरे दुक्कटं सिया.

११७२.

ठपेत्वा चीवरं अञ्ञं, परिक्खारञ्च सिब्बतो;

अनापत्ति विनिद्दिट्ठा, सिक्खमानादिकायपि.

११७३.

सञ्चरित्तसमुट्ठानं, क्रियं पण्णत्तिवज्जकं;

कायकम्मं वचीकम्मं, तिचित्तञ्च तिवेदनं.

चीवरसिब्बनकथा.

११७४.

भिक्खु भिक्खुनिया सद्धिं, संविधाय पनेकतो;

पटिपज्जेय्य मग्गं चे, अञ्ञत्र समया इध.

११७५.

गामन्तरोक्कमे वापि, अद्धयोजनतिक्कमे;

अगामके अरञ्ञे वा, होति आपत्ति भिक्खुनो.

११७६.

एत्थाकप्पियभूमट्ठो, संविधानं करोति यो;

संविधाननिमित्तं तु, दुक्कटं तस्स दीपितं.

११७७.

संविधानं करोन्तस्स, ठत्वा कप्पियभूमियं;

संविधाननिमित्तं तु, न वदन्तस्स दुक्कटं.

११७८.

उभयत्थापि पाचित्ति, गच्छन्तस्सेव भिक्खुनो;

अनन्तरस्स गामस्स, उपचारोक्कमे सिया.

११७९.

तत्रापि पठमे पादे, दुक्कटं समुदीरितं;

दुतिये पदवारस्मिं, पाचित्तियमुदीरितं.

११८०.

अन्तरा संविधानेपि, भिक्खुनो दुक्कटं सिया;

द्वारमग्गविसङ्केते, सति चापत्ति वुच्चति.

११८१.

असंविदहिते काले, विदहितोति सञ्ञिनो;

भिक्खुस्सेव विधानस्मिं, होति आपत्ति दुक्कटं.

११८२.

समये विदहित्वा वा, विसङ्केतेन गच्छतो;

आपदासु अनापत्ति, तथा उम्मत्तकादिनो.

११८३.

इदं चतुसमुट्ठानं, कायतो कायवाचतो;

कायचित्ता समुट्ठाति, कायवाचादिकत्तया.

संविधानकथा.

११८४.

एकमुज्जवनिं नावं, तथा ओजवनिम्पि वा;

अभिरूहेय्य पाचित्ति, सद्धिं भिक्खुनिया सचे.

११८५.

सगामतीरपस्सेन, गामन्तरवसेन वा;

अगामतीरपस्सेन, गमने अद्धयोजने.

११८६.

तथा योजनवित्थिण्ण-नदीमज्झेन गच्छतो;

अद्धयोजनसङ्खाय, होन्ति पाचित्तियो पन.

११८७.

यथासुखं समुद्दस्मिं, सब्बअट्ठकथासु हि;

नदियंयेव आपत्ति, न समुद्दे विचारिता.

११८८.

तित्थसम्पादनत्थाय, उद्धं वा नदिया अधो;

सचे हरन्ति तंयुत्ता, अनापत्ति पकासिता.

११८९.

तथा संविदहित्वा वा, तिरियं तरणाय वा;

आपदासु विसेसो हि, अनन्तरसमो मतो.

नावाभिरुहनकथा.

११९०.

ञत्वा भिक्खुनिया भत्तं, भुञ्जतो परिपाचितं;

हित्वा गिहिसमारम्भं, होति पाचित्ति भिक्खुनो.

११९१.

भोजनं पञ्चधा वुत्तं, गहणे तस्स दुक्कटं;

अज्झोहारेसु सब्बेसु, तस्स पाचित्तियो सियुं.

११९२.

सन्तकं ञातकादीनं, गिहिसम्पादितम्पि वा;

विना भिक्खुनिया दोसो, भुञ्जतो परिपाचितं.

११९३.

परिपाचितसञ्ञिस्स, भिक्खुस्सापरिपाचिते;

उभोसु विमतिस्सापि, होति सब्बत्थ दुक्कटं.

११९४.

एकतोउपसम्पन्न-परिपाचितभोजनं;

अज्झोहारवसेनेव, दुक्कटं परिभुञ्जतो.

११९५.

अञ्ञं वा पन यं किञ्चि, ठपेत्वा पञ्चभोजनं;

भुञ्जन्तस्स अनापत्ति, यागुखज्जफलादिकं.

११९६.

समुट्ठानादयो तुल्या, पठमन्तिमवत्थुना;

इदं पण्णत्तिवज्जं तु, तिचित्तञ्च तिवेदनं.

परिपाचितकथा.

११९७.

दुतियानियतेनेव, दसमं सदिसं मतं;

इदं सिक्खापदं सब्बं, समुट्ठाननयादिना.

रहोनिसज्जकथा.

भिक्खुनिवग्गो ततियो.

११९८.

एको आवसथो पिण्डो, अगिलानेन भिक्खुना;

भुञ्जितब्बो ततो उद्धं, पाचित्ति परिभुञ्जतो.

११९९.

अनोदिस्सेव पञ्ञत्ते, यावदत्थेव भिक्खुना;

भुञ्जितब्बं सकिं तत्थ, ततो उद्धं न वट्टति.

१२००.

दुतिये दिवसे तत्थ, गहणे दुक्कटं मतं;

अज्झोहारेसु सब्बेसु, तस्स पाचित्तियो मता.

१२०१.

कुलेनेकेन पञ्ञत्ते, सह नानाकुलेहि वा;

नानेकट्ठानभेदेसु, एकभागोव वट्टति.

१२०२.

नानाट्ठानेसु पञ्ञत्तो, यो च, नानाकुलेहि वा;

भुञ्जतो पन सब्बत्थ, न दोसो पटिपाटिया.

१२०३.

पटिपाटिमसेसेन, खेपेत्वा पुन भुञ्जतो;

आदितो पन पट्ठाय, न च कप्पति भिक्खुनो.

१२०४.

अनापत्ति गिलानस्स, आगच्छन्तस्स गच्छतो;

ओदिस्सपि च पञ्ञत्ते, परित्ते भुञ्जतो सकिं.

१२०५.

यागुआदीनि निच्चम्पि, भुञ्जितुं पन वट्टति;

सेसमेळकलोमेन, समुट्ठानादिकं समं.

आवसथकथा.

१२०६.

अञ्ञत्र समया वुत्ता, पाचित्ति गणभोजने;

गणोति पन निद्दिट्ठा, चत्तारो वा ततुत्तरिं.

१२०७.

यं निमन्तनतो वापि, लद्धं विञ्ञत्तितोपि वा;

भोजनं पन पञ्चन्नं, होति अञ्ञतरं इध.

१२०८.

भोजनानम्पि पञ्चन्नं, गहेत्वा नाममेव तु;

निमन्तेति सचे भिक्खू, चत्तारो बहुकेपि वा.

१२०९.

‘‘ओदनं भोजनं भत्तं, सम्पटिच्छथ गण्हथ’’;

इति वेवचनेहेव, अथ भासन्तरेन वा.

१२१०.

ततो तस्स च ते भिक्खू, सादियित्वा निमन्तनं;

एकतो नानतो वा चे, गन्त्वा गण्हन्ति एकतो.

१२११.

सब्बेसं होति पाचित्ति, गणभोजनकारणा;

एकतो गहणं एत्थ, गणभोजनकारणं.

१२१२.

एकतो नानतो वापि, गमनं भोजनम्पि वा;

कारणन्ति न तं विञ्ञू, भणन्ति गणभोजने.

१२१३.

सचेपि ओदनादीनं, गहेत्वा नाममेव वा;

एकतो नानतो वापि, विञ्ञापेत्वा मनुस्सके.

१२१४.

नानतो वेकतो गन्त्वा, सचे गण्हन्ति एकतो;

एवम्पि पन होतीति, वण्णितं गणभोजनं.

१२१५.

दुविधस्सापि एतस्स, पटिग्गहणकारणा;

दुक्कटं होति पाचित्ति, अज्झोहारेसु दीपिता.

१२१६.

समयेसु अनापत्ति, सत्तस्वपि पकासिता;

गहेत्वा एकतो द्विन्नं, तिण्णं वा भुञ्जतं तथा.

१२१७.

मुनिनानुपसम्पन्न-चारिपत्तानिमन्तिता;

चतुत्थे एकतो कत्वापि, गणभेदो पकासितो.

१२१८.

नेव समयलद्धानं, वसेनपि हि सब्बसो;

गणभेदो पनापत्ति, वेदितब्बा विभाविना.

१२१९.

भोजनानञ्च पञ्चन्नं, वसेन गणभोजने;

नत्थेव च विसङ्केतं, यागुआदीसु तं सिया.

१२२०.

गणभोजनसञ्ञिस्स, भिक्खुस्सागणभोजने;

तत्थ वेमतिकस्सापि, होति आपत्ति दुक्कटं.

१२२१.

भोजनानि च पञ्चेव, ठपेत्वा यागुआदिसु;

अनापत्तीति ञातब्बा, निच्चभत्तादिकेसुपि.

१२२२.

तथा उम्मत्तकादीनं, समुट्ठानादिना पन;

इदं एळकलोमेन, सदिसन्ति पकासितं.

गणभोजनकथा.

१२२३.

बहूहि यो भिक्खु मनुस्सकेहि;

निमन्तितो पञ्चहि भोजनेहि;

हित्वा सचे पुब्बनिमन्तनाय;

विकप्पनं पञ्चसु यस्स कस्स.

१२२४.

पच्छा निमन्तितं भत्तं, तथा उप्पटिपाटिया;

भुञ्जतो एकसित्थम्पि, तस्स पाचित्तियं सिया.

१२२५.

भोजनानं तु पञ्चन्नं, येन केन निमन्तितो;

तं ठपेत्वा सचे अञ्ञं, भोजनं परिभुञ्जति.

१२२६.

तेसमेव च पञ्चन्नं, भोजनानं महेसिना;

एतं परम्परं नाम, भोजनं परिदीपितं.

१२२७.

यत्थ खीरं रसं वापि, आकिरन्ति सचे पन;

येन अज्झोत्थटं भत्तं, सब्बमेकरसं सिया.

१२२८.

कोटितो पन पट्ठाय, संसट्ठं परिभुञ्जतो;

अनापत्तीति निद्दिट्ठं, महापच्चरियं पन.

१२२९.

परम्परन्ति सञ्ञाय, अपरम्परभोजने;

तत्थ वेमतिकस्सापि, दुक्कटं परिभुञ्जतो.

१२३०.

सकलेनपि गामेन, पूगेन निगमेन वा;

निमन्तितस्स वा निच्च-भत्ते दोसो न विज्जति.

१२३१.

समुट्ठानादयो सब्बे, कथिनेनादिना समा;

क्रियाक्रियमिदं वुत्तं, भोजनञ्चाविकप्पनं.

परम्परभोजनकथा.

१२३२.

पूवा पहेणकत्थाय, पटियत्ता सचे पन;

पाथेय्यत्थाय मन्था वा, ये हि तत्थ च भिक्खुना.

१२३३.

द्वत्तिपत्ता गहेतब्बा, पूरा पूवेहि सत्तुहि;

ततो चे उत्तरिं तस्स, होति पाचित्ति गण्हतो.

१२३४.

गहेत्वा निक्खमन्तेन, ‘‘द्वत्तिपत्ता मया इध;

गहिता पन पूवा’’ति, भिक्खुं दिस्वा वदे बुधो.

१२३५.

‘‘मा खो त्वं पटिगण्हा’’ति, अवदन्तस्स दुक्कटं;

गण्हतोपि च तं सुत्वा, होति आपत्ति दुक्कटं.

१२३६.

ऊनकद्वत्तिपत्तेसु, अतिरेकोति सञ्ञिनो;

तत्थ वेमतिकस्सापि, होति आपत्ति दुक्कटं.

१२३७.

येन तत्थ तयो लद्धा, पत्तपूरा ततो पन;

द्वे सङ्घस्स पदातब्बा, द्वे चे एको, न एकतो.

१२३८.

अपहेणकपाथेय्यं, अवसेसम्पि वा ततो;

सन्तकं ञातकादीनं, देन्तानम्पि तदूनकं.

१२३९.

गण्हतोपि अनापत्ति, तथा उम्मत्तकादिनो;

समुट्ठानादयो सब्बे, सञ्चरित्तसमा मता.

काणमातुकथा.

१२४०.

अञ्ञेन पन पञ्चन्नं, भोजनानं पवारितो;

पाचित्तिनतिरित्तं चे, पुन भुञ्जति भोजनं.

१२४१.

असनं भोजनञ्चेव, हत्थपासाभिहारता;

कायवाचापटिक्खेपो, पञ्चङ्गेहि पवारणा.

१२४२.

ओदनो सत्तु कुम्मासो, मच्छो मंसन्ति सब्बसो;

निप्पपञ्चेन निद्दिट्ठं, भोजनं पञ्चधा मतं.

१२४३.

ओदनो तत्थ सत्तन्नं, धञ्ञानं ओदनो मतो;

भज्जितानं तु धञ्ञानं, चुण्णं ‘‘सत्तू’’ति वुच्चति.

१२४४.

कुम्मासो यवकुम्मासो, मच्छो वुच्चति ओदको;

मंसम्पि कप्पियमंसं, अयमेत्थ विनिच्छयो.

१२४५.

सालि वीहि यवो कङ्गु, वरको गोधुमो तथा;

कुद्रूसकोति सत्तेते, धञ्ञा धञ्ञेन देसिता.

१२४६.

सामाकादितिणं सब्बं, कुद्रूसेनेव दीपितं;

नीवारो सालियं वुत्तो, वरके वरकचोरको.

१२४७.

सत्तन्नं पन धञ्ञानं, ओदनो यागु वा पन;

अङ्गसम्पत्तिया युत्ता, सञ्जनेति पवारणं.

१२४८.

हत्थेन गहितोकासे, ओधिं दस्सेति या पन;

यागुसा इध सब्बापि, ओदनोति पवुच्चति.

१२४९.

अब्भुण्हा पन या यागु, उद्धनोरोपिता तनु;

सचे ओधिं न दस्सेति, न जनेति पवारणं.

१२५०.

पुन सा सीतलीभूता, घनभावं गता सचे;

ओधिं दस्सेति सो पुब्बे, तनुभावो न रक्खति.

१२५१.

तक्कधञ्ञरसादीनि, आरोपेत्वा बहूनिपि;

फलपण्णकळीरानि, पक्खिपित्वान तत्थ च.

१२५२.

तण्डुले मुट्ठिमत्तेपि, पक्खिपित्वा पचन्ति चे;

ओधिं पन च दस्सेति, सञ्जनेति पवारणं.

१२५३.

रसे धञ्ञरसे खीरे, वाकिरित्वान ओदनं;

‘‘यागुं गण्हथ, यागु’’न्ति, वत्वा देन्ति सचे पन.

१२५४.

किञ्चापि तनुका होति, सञ्जनेति पवारणं;

तं पचित्वा सचे देन्ति, यागुसङ्गहिता पन.

१२५५.

छुपन्ति मच्छमंसं वा, तनुकायपि यागुया;

सचे सासपमत्तम्पि, पञ्ञायति पवारणं.

१२५६.

मच्छमंसरसो सुद्धो, संसत्तो रसयागु वा;

न चाकप्पियमंसं वा, सञ्जनेति पवारणं.

१२५७.

ठपेत्वा वुत्तधञ्ञानं, ओदनं पन सब्बसो;

वेळुतण्डुलकादीनं, न पवारेति ओदनो.

१२५८.

पुथुका वा ततो ताहि, कतभत्तम्पि सत्तुपि;

सुद्धा न पन पूवा वा, पवारेन्ति कदाचिपि.

१२५९.

खरपाकेन भट्ठानं, वीहीनं तण्डुले पन;

कोट्टेत्वा देन्ति तं चुण्णं, सत्तुसङ्गहितं मतं.

१२६०.

भज्जितानं तु वीहीनं, न पवारेन्ति तण्डुला;

तेसं पन च यं चुण्णं, तं जनेति पवारणं.

१२६१.

खरपाकेन भट्ठानं, वीहीनं कुण्डकम्पि च;

सत्तुनं मोदको वापि, सञ्जनेति पवारणं.

१२६२.

समपाकेन भट्ठानं, सुक्खानं आतपेन च;

कुण्डकं पन वीहीनं, न जनेति पवारणं.

१२६३.

लाजा वा पन तेहेव, कतभत्तम्पि सत्तु वा;

खज्जकं पन सुद्धं वा, न जनेति पवारणं.

१२६४.

पूरितं मच्छमंसेहि, तं जनेति पवारणं;

यं किञ्चि भज्जितं पिट्ठं, न पवारेति सुद्धकं.

१२६५.

यवेहि कतकुम्मासो, पवारेति, न चापरो;

मच्छमंसेसु वत्तब्बं, पाकटत्ता न विज्जति.

१२६६.

खादन्तो कप्पियं मंसं, निसेधेति अकप्पियं;

न सो तेन पवारेति, अवत्थुत्ताति दीपितं.

१२६७.

तथेवाकप्पियं मंसं, खादन्तो कप्पियं सचे;

निसेधेति पवारेति, वत्थुकत्ताति वण्णितं.

१२६८.

मंसं पन च खादन्तो, कप्पियं वा अकप्पियं;

पवारेति निसेधेति, किञ्चि कप्पियभोजनं.

१२६९.

सचे अकप्पियं मंसं, खादन्तोव अकप्पियं;

निसेधं न पवारेति, तथा अञ्ञं अकप्पियं.

१२७०.

सचे अज्झोहटं होति, सित्थमेकम्पि भिक्खुना;

पत्ते हत्थे मुखे वापि, भोजनं पन विज्जति.

१२७१.

पवारणपहोनं चे, पटिक्खिपति भोजनं;

पवारेति सचे नत्थि, न पवारेति कत्थचि.

१२७२.

गिलित्वा च मुखे भत्तं, सेसमादाय गच्छति;

अन्तरा च निसेधेन्तो, न पवारेति भोजनं.

१२७३.

मुखे च भत्तं गिलितञ्च हत्थे;

भत्तं तु अञ्ञस्स च दातुकामो;

पत्ते च भत्तं पुन दातुकामो;

पटिक्खिपन्तो न पवारितो सो.

१२७४.

असनस्स उपच्छेदा, न पवारेति सोति हि;

कथयन्ति महापञ्ञा, कारणाकारणञ्ञुनो.

१२७५.

गण्हतो पच्छिमं अङ्गं, ददतो पुरिमं पन;

उभिन्नं अड्ढतेय्यं चे, विना हत्थं पसारितं.

१२७६.

तस्मिं अभिहटं ठाने, पवारणपहोनकं;

तादिसं भुञ्जमानोव, निसेधेति पवारितो.

१२७७.

हत्थे आधारके वापि, पत्तं ऊरूसु वा ठितं;

आहरित्वा सचे भिक्खु, ‘‘भत्तं गण्हा’’ति भासति.

१२७८.

अनन्तरे निसिन्नोव, तं पटिक्खिपतो पन;

अभिहारस्स चाभावा, नत्थि तस्स पवारणा.

१२७९.

भत्तपच्छिं पणामेत्वा, ठपेत्वा पुरतो ‘‘इदं;

गण्हाही’’ति च वुत्तेपि, अयमेव विनिच्छयो.

१२८०.

अनन्तरस्स भिक्खुस्स, दीयमाने पनेतरो;

पिदहन्तो सकं पत्तं, हत्थेहि न पवारितो.

१२८१.

कायेनाभिहटं भत्तं, पटिक्खिपति यो पन;

कायेन वापि वाचाय, होति कस्स पवारणा.

१२८२.

एको अभिहटे भत्ते, पवारणभया पन;

‘‘आकिराकिर कोट्टेत्वा, कोट्टेत्वा पूरया’’ति च.

१२८३.

सचे वदति तस्सापि, न पनत्थि पवारणा;

इच्चेवाह महाथेरो, महापदुमनामको.

१२८४.

समंसञ्हि रसं नेत्वा, गण्हथाति रसं वदे;

तं सुत्वा च निसेधेन्तो, नेव होति पवारितो.

१२८५.

‘‘गण्ह मच्छरसं सारं, गण्ह मंसरस’’न्ति वा;

‘‘इदं गण्हा’’ति वा वुत्ते, पटिक्खेपे पवारणा.

१२८६.

सचे मंसं विसुं कत्वा, ‘‘गण्ह मंसरस’’न्ति वा;

वदेय्यत्थि च मंसं चे, पटिक्खेपे पवारणा.

१२८७.

ओदनेन च पुच्छन्तं, ‘‘मुहुत्तं आगमेहि’’ति;

गहणत्थं ठपेन्तस्स, नेव तस्स पवारणा.

१२८८.

कळीरपनसादीहि, मिस्सकं मच्छमंसकं;

‘‘कळीरसूपकं गण्ह, पनसब्यञ्जन’’न्ति वा.

१२८९.

वदन्ति चे पटिक्खेपे, नेव होति पवारणा;

अपवारणहेतूनं, नामेन पन वुत्ततो.

१२९०.

‘‘मच्छसूप’’न्ति वा वुत्ते, ‘‘मंससूप’’न्ति वा पन;

‘‘इदं गण्हा’’ति वा वुत्ते, होतियेव पवारणा.

१२९१.

एसेव च नयो वुत्तो, ञेय्यो मंसकरम्बके;

सब्बेसु मच्छमंसेहि, मिस्सकेसु अयं नयो.

१२९२.

भत्तसम्मिस्सितं यागुं, आहरित्वा सचे पन;

‘‘यागुं गण्हा’’ति वुत्तस्मिं, न पवारेति वारयं.

१२९३.

‘‘भत्तं गण्हा’’ति वुत्ते तु, पवारेति पटिक्खिपं;

येन वापुच्छितो तस्स, अत्थितायाति कारणं.

१२९४.

‘‘यागुमिस्सकं गण्हा’’ति, वुत्ते तत्थ च यागु चे;

समा बहुतरा वा सा, न पवारेति सो किर.

१२९५.

मन्दा यागु, बहुं भत्तं, सचे होति पवारणा;

इदं सब्बत्थ निद्दिट्ठं, कारणं पन दुद्दसं.

१२९६.

रसं बहुरसे भत्ते, खीरं वा बहुखीरके;

गण्हथाति विसुं कत्वा, देति नत्थि पवारणा.

१२९७.

गच्छन्तेनेव भोत्तब्बं, गच्छन्तो चे पवारितो;

भुञ्जितब्बं ठितेनेव, ठत्वा यदि पवारितो.

१२९८.

उदकं वापि पत्वा सो, सचे तिट्ठति कद्दमं;

अतिरित्तं तु कारेत्वा, भुञ्जितब्बं ततो पुन.

१२९९.

पीठके यो निसीदित्वा, पवारेति सचे पन;

आसनं अविचालेत्वा, भुञ्जितब्बं यथासुखं.

१३००.

सचे मञ्चे निसीदित्वा, पवारेति ततो पन;

इतो संसरितुं एत्तो, ईसकम्पि न लब्भति.

१३०१.

तेन मञ्चेन नं सद्धिं, वट्टतञ्ञत्र नेन्ति चे;

एवं सब्बत्थ ञातब्बं, विञ्ञुना विनयञ्ञुना.

१३०२.

निपज्जित्वाव भोत्तब्बं, निपन्नो चे पवारितो;

वारेतुक्कुटिको हुत्वा, भुञ्जितब्बं तथेव च.

१३०३.

अथालमेतं सब्बन्ति, वत्तब्बं तेन भिक्खुना;

अतिरित्तं करोन्तेन, ओनमेत्वान भाजनं.

१३०४.

कप्पियं पन कातब्बं, न पत्तेयेव केवलं;

पच्छियं यदि वा कुण्डे, कातुं वट्टति भाजने.

१३०५.

पवारितानं अपवारितानं;

अञ्ञेसमेतं पन वट्टतेव;

येनातिरित्तं तु कतं ठपेत्वा;

तमेव चेकं परिभुञ्जितब्बं.

१३०६.

कप्पियं पन कारेत्वा, भुञ्जन्तस्सेव भिक्खुनो;

ब्यञ्जनं वापि यं किञ्चि, पत्ते तस्साकिरन्ति चे.

१३०७.

अतिरित्तं तु कारेत्वा, भुञ्जितब्बं तथा पुन;

येन तं अकतं यं वा, कातब्बं तेन तं विसुं.

१३०८.

कतं अकप्पियादीहि, अतिरित्तं तु सत्तहि;

न गिलानातिरित्तञ्च, तं होतिनतिरित्तकं.

१३०९.

योपि पातोव एकम्पि, सित्थं भुत्वा निसीदति;

उपकट्ठूपनीतम्पि, कातुं लभति कप्पियं.

१३१०.

आहारत्थाय यामादि-कालिकं पटिगण्हतो;

अनामिसं तमेवस्स, दुक्कटं परिभुञ्जतो.

१३११.

तथा अनतिरित्तन्ति, सञ्ञिनो अतिरित्तके;

तत्थ वेमतिकस्सापि, दुक्कटं परिदीपितं.

१३१२.

अनापत्तातिरित्तं तु, कारापेत्वान भुञ्जतो;

गिलानस्सातिरित्तं वा, तथा उम्मत्तकादिनो.

१३१३.

समुट्ठानादयो सब्बे, कथिनेन समा मता;

कप्पियाकरणञ्चेव, भोजनञ्च क्रियाक्रियं.

पठमपवारणकथा.

१३१४.

यो पनानतिरित्तेन, पवारेय्य पवारितं;

जानं आसादनापेक्खो, भुत्ते पाचित्ति तस्स तु.

१३१५.

दुक्कटं अभिहारे च, गहणे इतरस्स हि;

अज्झोहारपयोगेसु, सब्बेसुपि च दुक्कटं.

१३१६.

भोजनस्सावसानस्मिं, पाचित्ति परिदीपिता;

अभिहारकभिक्खुस्स, सब्बं तस्सेव दस्सितं.

१३१७.

पवारितोति सञ्ञिस्स, भिक्खुस्मिं अपवारिते;

विमतिस्सुभयत्थापि, दुक्कटं परिदीपितं.

१३१८.

अनापत्तातिरित्तं वा, कारापेत्वाव देति चे;

गिलानस्सावसेसं वा, अञ्ञस्सत्थाय देति वा.

१३१९.

सेसं सब्बमसेसेन, अनन्तरसमं मतं;

ओमसवादतुल्याव, समुट्ठानादयो नया.

दुतियपवारणकथा.

१३२०.

खादनीयं वा भोजनीयं वा;

किञ्चि विकाले यो पन भिक्खु;

खादति भुञ्जति वापि च तं;

सो जिनवुत्तं दोसमुपेति.

१३२१.

यमामिसगतञ्चेत्थ, वनमूलफलादिकं;

कालिकेस्वसम्मोहत्थं, वेदितब्बमिदं पन.

१३२२.

मूलं कन्दं मुळालञ्च, मत्थकं खन्धकं तचं;

पत्तं पुप्फं फलं अट्ठि, पिट्ठं निय्यासमेव च.

१३२३.

मूलखादनीयादीनं, मुखमत्तनिदस्सनं;

भिक्खूनं पाटवत्थाय, नामत्थेसु निबोधथ.

१३२४.

मूलकं खारकञ्चेव, वत्थुलं तण्डुलेय्यकं;

तम्बकं जज्झरिकञ्च, चच्चु वजकलीपि च.

१३२५.

मूलानि एवमादीनं, साकानं आमिसे पन;

सङ्गहं इध गच्छन्ति, आहारत्थं फरन्ति हि.

१३२६.

छड्डेन्ति जरट्ठं छेत्वा, यं तं वजकलिस्स तु;

तं यावजीविकं वुत्तं, सेसानं यावकालिकं.

१३२७.

हलिद्दि सिङ्गिवेरञ्च, वचत्तं अतिविसं वचं;

उसीरं भद्दमुत्तञ्च, तथा कटुकरोहिणी.

१३२८.

इच्चेवमादिकं अञ्ञं, पञ्चमूलादिकं बहु;

नानप्पकारकं मूलं, विञ्ञेय्यं यावजीविकं.

१३२९.

मसालुपिण्डलादीनं, वल्लीनं आलुवस्स च;

कन्दो उप्पलजातीनं, तथा पदुमजातिया.

१३३०.

कदलीसिग्गुतालानं, मालुवस्स च वेळुया;

सतावरि कसेरूनं, कन्दो अम्बाटकस्स च.

१३३१.

इच्चेवमादयो कन्दा;

दस्सिता यावकालिका;

धोतो सो आमिसे वुत्तो;

कन्दो यो खीरवल्लिया.

१३३२.

अधोतो लसुणञ्चेव, खीरकाकोलिआदयो;

कन्दा वाक्यपथातीता, विञ्ञेय्या यावजीविका.

१३३३.

पुण्डरीकमुळालञ्च, मुळालं पदुमस्स च;

एवमादिमनेकम्पि, मुळालं यावकालिकं.

१३३४.

तालहिन्तालकुन्ताल-नाळिकेरादिसम्भवं;

हलिद्दिसिङ्गिवेरानं, मुळालं यावजीविकं.

१३३५.

तालहिन्तालकुन्ताल-कळीरो केतकस्स च;

कदलीनाळिकेरानं, मत्थकं मूलकस्स च.

१३३६.

खज्जुरेरकवेत्तानं, उच्छुवेळुनळादिनं;

सत्तन्नं पन धञ्ञानं, कळीरो सासपस्स च.

१३३७.

इच्चेवमादयोनेके, मत्थका यावकालिका;

अञ्ञे हलिद्दिआदीनं, मत्थका यावजीविका.

१३३८.

तालकुन्तालकादीनं, छिन्दित्वा पातितो पन;

गतो जरट्ठबुन्दो सो, सङ्गहं यावजीविके.

१३३९.

खन्धखादनीयं नाम, उच्छुखन्धो पकासितो;

सालकल्याणिया खन्धो, तथा पथवियं गतो.

१३४०.

एवमुप्पलजातीनं, दण्डको यावकालिको;

पण्णदण्डुप्पलादीनं, सब्बो पदुमजातिया.

१३४१.

यावजीविकसङ्खाता, करमद्दादिदण्डका;

तचेसुच्छुतचोवेको, सरसो यावकालिको.

१३४२.

मूलकं खारको चच्चु, तम्बको तण्डुलेय्यको;

वत्थुलो चीनमुग्गो च, उम्मा वजकली तथा.

१३४३.

जज्झरी कासमद्दो च, सेल्लु सिग्गु च नाळिका;

वरुणो अग्गिमन्थो च, जीवन्ती सुनिसन्नको.

१३४४.

राजमासो च मासो च, निप्फावो मिगपुप्फिका;

वण्टको भूमिलोणीति, एवमादिमनेककं.

१३४५.

पत्तखादनीयं नाम, कथितं यावकालिकं;

इतरा च महालोणि, दीपिता यावजीविका.

१३४६.

यावकालिकमिच्चेव, कथितं अम्बपल्लवं;

निम्बस्स कुटजस्सापि, पण्णं सुलसियापि च.

१३४७.

कप्पासिकपटोलानं, तेसं पुप्फफलानि च;

फणिज्जकज्जुकानञ्च, पण्णं तं यावजीविकं.

१३४८.

अट्ठन्नं मूलकादीनं, पुप्फं निप्फावकस्स च;

तथा पुप्फं करीरस्स, पुप्फं वरुणकस्स च.

१३४९.

पुप्फं कसेरुकस्सापि, जीवन्ती सिग्गुपुप्फकं;

पदुमुप्पलजातीनं, पुप्फानं कण्णिकापि च.

१३५०.

नाळिकेरस्स तालस्स, तरुणं केतकस्स च;

इच्चेवमादिकं पुप्फ-मनेकं यावकालिकं.

१३५१.

यावकालिकपुप्फानि, ठपेत्वा पन सेसकं;

यावजीविकपुप्फन्ति, दीपये सब्बमेव च.

१३५२.

तिलकमकुलसालमल्लिकानं;

ककुधकपित्थककुन्दकळीनं;

कुरवककरवीरपाटलीनं;

कुसुममिदं पन यावजीविकं.

१३५३.

अम्बम्बाटकजम्बूनं, फलञ्च पनसस्स च;

मातुलुङ्गकपित्थानं, फलं तिन्तिणिकस्स च.

१३५४.

तालस्स नाळिकेरस्स, फलं खज्जूरियापि च;

लबुजस्स च चोचस्स, मोचस्स मधुकस्स च.

१३५५.

बदरस्स करमद्दस्स, फलं वातिङ्गणस्स च;

कुम्भण्डतिपुसानञ्च, फलं एळालुकस्स च.

१३५६.

राजायतनफलं पुस्स-फलं तिम्बरुकस्स च;

एवमादिमनेकम्पि, फलं तं यावकालिकं.

१३५७.

तिफलं पिप्फली जाति-फलञ्च कटुकप्फलं;

गोट्ठफलं बिलङ्गञ्च, तक्कोलमरिचानि च.

१३५८.

एवमादीनि वुत्तानि, अवुत्तानि च पाळियं;

फलानि पन गच्छन्ति, यावजीविकसङ्गहं.

१३५९.

पनसम्बाटकट्ठीनि, सालट्ठि लबुजट्ठि च;

चिञ्चाबिम्बफलट्ठीनि, पोक्खरट्ठि च सब्बसो.

१३६०.

खज्जूरिकेतकादीनं, तथा तालफलट्ठि च;

एवमादीनि गच्छन्ति, यावकालिकसङ्गहं.

१३६१.

पुन्नागमधुकट्ठीनि, सेल्लट्ठि तिफलट्ठि च;

एवमादीनि अट्ठीनि, निद्दिट्ठानि अनामिसे.

१३६२.

सत्तन्नं पन धञ्ञानं, अपरण्णानमेव च;

पिट्ठं पनससालानं, लबुजम्बाटकस्स च.

१३६३.

तालपिट्ठं तथा धोतं, पिट्ठं यं खीरवल्लिया;

एवमादिमनेकम्पि, कथितं यावकालिकं.

१३६४.

अधोतं तालपिट्ठञ्च, पिट्ठं यं खीरवल्लिया;

अस्सगन्धादिपिट्ठञ्च, होति तं यावजीविकं.

१३६५.

निय्यासो उच्छुनिब्बत्तो, एको सत्ताहकालिको;

अवसेसो च हिङ्गादि, निय्यासो यावजीविको.

१३६६.

मूलादीसु मया किञ्चि, मुखमत्तं निदस्सितं;

एतस्सेवानुसारेन, सेसो ञेय्यो विभाविना.

१३६७.

‘‘भुञ्जिस्सामि विकाले’’ति, आमिसं पटिगण्हतो;

काले विकालसञ्ञिस्स, काले वेमतिकस्स च.

१३६८.

दुक्कटं, कालसञ्ञिस्स, अनापत्ति पकासिता;

इदं एळकलोमेन, समुट्ठानादिना समं.

विकालभोजनकथा.

१३६९.

भोजनं सन्निधिं कत्वा, खादनं वापि यो पन;

भुञ्जेय्य वापि खादेय्य, तस्स पाचित्तियं सिया.

१३७०.

भिक्खु यं सामणेरानं, परिच्चजत्यनालयो;

निदहित्वा सचे तस्स, देन्ति तं पुन वट्टति.

१३७१.

सयं पटिग्गहेत्वान, अपरिच्चत्तमेव यं;

दुतिये दिवसे तस्स, निहितं तं न वट्टति.

१३७२.

ततो अज्झोहरन्तस्स, एकसित्थम्पि भिक्खुनो;

पाचित्ति कथिता सुद्धा, सुद्धचित्तेन तादिना.

१३७३.

अकप्पियेसु मंसेसु, मनुस्सस्सेव मंसके;

थुल्लच्चयेन पाचित्ति, दुक्कटेन सहेतरे.

१३७४.

यामकालिकसङ्खातं, पाचित्ति परिभुञ्जतो;

दुक्कटापत्तिया सद्धिं, आहारत्थाय भुञ्जतो.

१३७५.

सचे पवारितो हुत्वा, अन्नं अनतिरित्तकं;

भुञ्जतो पकतं तस्स, होति पाचित्तियद्वयं.

१३७६.

थुल्लच्चयेन सद्धिं द्वे, मंसे मानुसके सियुं;

सेसे अकप्पिये मंसे, दुक्कटेन सह द्वयं.

१३७७.

यामकालिकसङ्खातं, भुञ्जतो सति पच्चये;

सामिसेन मुखेन द्वे, एकमेव निरामिसं.

१३७८.

तमेवज्झोहरन्तस्स, आहारत्थाय केवलं;

द्वीसु तेसु विकप्पेसु, दुक्कटं पन वड्ढति.

१३७९.

विकाले भुञ्जतो सुद्धं, सन्निधिपच्चयापि च;

विकालभोजना चेव, होति पाचित्तियद्वयं.

१३८०.

मंसे थुल्लच्चयञ्चेव, दुक्कटम्पि च वड्ढति;

मनुस्समंसे सेसे च, यथानुक्कमतो द्वयं.

१३८१.

नत्थेवानतिरित्तम्पि, विकाले परिभुञ्जतो;

दोसो सब्बविकप्पेसु, भिक्खुनो तन्निमित्तको.

१३८२.

विकालपच्चया वापि, न दोसो यामकालिके;

सत्ताहकालिकं याव-जीविकं पटिगण्हतो.

१३८३.

आहारस्सेव अत्थाय, गहणे दुविधस्स तु;

अज्झोहारपयोगेसु, दुक्कटं तु निरामिसे.

१३८४.

अथ आमिससंसट्ठं, गहेत्वा ठपितं सचे;

पुन अज्झोहरन्तस्स, पाचित्तेव पकासिता.

१३८५.

कालो यामो च सत्ताहं, इति कालत्तयं इदं;

अतिक्कमयतो दोसो, कालं तं तं तु कालिकं.

१३८६.

अत्तना तीणि सम्भिन्न-रसानि इतरानि हि;

सभावमुपनेतेव, यावकालिकमत्तनो.

१३८७.

एवमेव च सेसेसु, कालिकेसु विनिद्दिसे;

इमेसु पन सब्बेसु, कालिकेसु चतूस्वपि.

१३८८.

कालिकद्वयमादिम्हि, अन्तोवुत्थञ्च सन्निधि;

उभयम्पि न होतेव, पच्छिमं कालिकद्वयं.

१३८९.

अकप्पियाय कुटिया, वुत्थेनन्तद्वयेन तं;

गहितं तदहे वापि, द्वयं पुब्बं न वट्टति.

१३९०.

मुखसन्निधि नामायं, अन्तोवुत्थं न कप्पति;

इति वुत्तं दळ्हं कत्वा, महापच्चरियं पन.

१३९१.

न दोसो निदहित्वापि, पठमं कालिकत्तयं;

तं तं सकं सकं काल-मनतिक्कम्म भुञ्जतो.

१३९२.

तथा उम्मत्तकादीनं, अनापत्ति पकासिता;

सममेळकलोमेन, समुट्ठानादिना इदं.

सन्निधिकारकथा.

१३९३.

भोजनानि पणीतानि, अगिलानो पनत्तनो;

अत्थाय विञ्ञापेत्वान, पाचित्ति परिभुञ्जतो.

१३९४.

‘‘सप्पिना देहि भत्तं मे, ससप्पिं सप्पिमिस्सकं;

सप्पिभत्तञ्च देही’’ति, विञ्ञापेन्तस्स दुक्कटं.

१३९५.

विञ्ञापेत्वा तथा तं चे, दुक्कटं पटिगण्हतो;

पुन अज्झोहरन्तस्स, पाचित्ति परियापुता.

१३९६.

सुद्धानि सप्पिआदीनि, विञ्ञापेत्वान भुञ्जतो;

सेखियेसुपि विञ्ञत्ति, दुक्कटं परिदीपये.

१३९७.

तस्मा पणीतसंसट्ठं, विञ्ञापेत्वाव भुञ्जतो;

सत्तधञ्ञमयं भत्तं, पाचित्तियमुदीरये.

१३९८.

सचे ‘‘गोसप्पिना मय्हं, देहि भत्त’’न्ति याचितो;

अजिया सप्पिआदीहि, विसङ्केतं ददाति चे.

१३९९.

‘‘सप्पिना देहि’’ वुत्तो चे, नवनीतादिकेसुपि;

देति अञ्ञतरेनस्स, विसङ्केतन्ति दीपितं.

१४००.

येन येन हि विञ्ञत्तं, तस्मिं मूलेपि तस्स वा;

लद्धेपि पन तं लद्धं, होतियेव न अञ्ञथा.

१४०१.

ठपेत्वा सप्पिआदीनि, आगतानि हि पाळियं;

अञ्ञेहि विञ्ञापेन्तस्स, होति आपत्ति दुक्कटं.

१४०२.

सब्बेहि सप्पिआदीहि, विञ्ञापेत्वाव एकतो;

भुञ्जतेकरसं कत्वा, नव पाचित्तियो मता.

१४०३.

अकप्पियेन वुत्तेपि, सप्पिना देति तेन चे;

गहणे परिभोगेपि, दुक्कटं परिदीपितं.

१४०४.

गिलानस्स गिलानोति, सञ्ञिनो विमतिस्स वा;

दुक्कटं मुनिना वुत्तं, अनापत्ति पकासिता.

१४०५.

गिलानकाले विञ्ञत्त-मगिलानस्स भुञ्जतो;

गिलानस्सावसेसं वा, ञातकादीनमेव वा.

१४०६.

इदं चतुसमुट्ठानं, कायतो कायवाचतो;

कायचित्ता तथा काय-वाचाचित्तत्तयापि च.

पणीतभोजनकथा.

१४०७.

अदिन्नञ्हि मुखद्वारं, आहारं आहरेय्य यो;

दन्तपोनोदकं हित्वा, तस्स पाचित्तियं सिया.

१४०८.

हत्थपासोभिनीहारो, मज्झिमुच्चारणक्खमो;

मनुस्सो वामनुस्सो वा, देति कायादिना तिधा.

१४०९.

पटिग्गण्हाति तं भिक्खु, दीयमानं सचे द्विधा;

एवं पञ्चङ्गसंयोगे, गहणं तस्स रूहति.

१४१०.

दायको गगनट्ठो चे, भूमट्ठो चेतरो सिया;

भूमट्ठस्स च सीसेन, गगनट्ठस्स देहिनो.

१४११.

यमासन्नतरं अङ्गं, ओरिमन्तेन तस्स तु;

दातुं वापि गहेतुं वा, विना हत्थं पसारितं.

१४१२.

हत्थपासो मिनेतब्बो, नगट्ठादीस्वयं नयो;

एवरूपे पन ठाने, ठत्वा चे देति वट्टति.

१४१३.

पक्खी वा मुखतुण्डेन, हत्थी सोण्डाय वा पन;

सचे यं किञ्चि पुप्फं वा, फलं वा देति वट्टति.

१४१४.

भत्तब्यञ्जनपुण्णानि, भाजनानि बहूनिपि;

सीसेनादाय भिक्खुस्स, गन्त्वा कस्सचि सन्तिकं.

१४१५.

ईसकं पन ओनत्वा, ‘‘गण्हा’’ति यदि भासति;

तेन हत्थं पसारेत्वा, हेट्ठिमं पन भाजनं.

१४१६.

पटिच्छितब्बं तं एक- देसेनापि च भिक्खुना;

होन्ति एत्तावता तानि, गहितानेव सब्बसो.

१४१७.

ततो पट्ठाय तं सब्बं, ओरोपेत्वा यथासुखं;

उग्घाटेत्वा ततो इट्ठं, गहेतुं पन वट्टति.

१४१८.

पच्छिआदिम्हि वत्तब्ब-मत्थि किं एकभाजने;

काजभत्तं हरन्तो चे, ओनत्वा देति वट्टति.

१४१९.

तिंसहत्थो सिया वेळु, अन्तेसु च दुवे घटा;

सप्पिनो, गहितेकस्मिं, सब्बं गहितमेव तं.

१४२०.

बहुपत्ता च मञ्चे वा, पीठे वा कटसारके;

ठपिता दायको हत्थ-पासे ठत्वान देति चे.

१४२१.

पटिग्गहणसञ्ञाय, मञ्चादीनि सचे पन;

निसीदति फुसित्वा यो, यञ्च पत्तेसु दीयति.

१४२२.

गहितं तेन तं सब्बं, होतियेव न संसयो;

पटिग्गहेस्सामिच्चेव, मञ्चादीनि सचे पन.

१४२३.

गहितं होति तं सब्बं, आरुहित्वा निसीदति;

आहच्च कुच्छिया कुच्छिं, ठिता पत्ता हि भूमियं.

१४२४.

यं यं अङ्गुलिया वापि, फुसित्वा सूचियापि वा;

निसिन्नो तत्थ तत्थेव, दीयमानं तु वट्टति.

१४२५.

कटसारे महन्तस्मिं, तथा हत्थत्थरादिसु;

गण्हतो हत्थपासस्मिं, विज्जमाने तु वट्टति.

१४२६.

तत्थजातकपण्णेसु, गहेतुं न च वट्टति;

न पनेतानि कायेन, पटिबद्धानि होन्ति हि.

१४२७.

असंहारिमपासाणे, फलके वापि तादिसे;

खाणुबद्धेपि वा मञ्चे, गहणं नेव रूहति.

१४२८.

तिन्तिणिकादिपण्णेसु, भूमियं पत्थटेसु वा;

धारेतुमसमत्थत्ता, गहणं न च रूहति.

१४२९.

हत्थपासमतिक्कम्म, दीघदण्डेन देति चे;

वत्तब्बो भिक्खुनागन्त्वा, देहीति परिवेसको.

१४३०.

सचे पत्ते रजो होति, धोवितब्बो जले सति;

तस्मिं असति पुञ्छित्वा, गहेतब्बो असेसतो.

१४३१.

पिण्डाय विचरन्तस्स, रजं पतति चे पन;

भिक्खा पटिग्गहेत्वाव, गहेतब्बा विजानता.

१४३२.

अप्पटिग्गहिते भिक्खुं, गण्हतो पन दुक्कटं;

पटिग्गहेत्वानापत्ति, पच्छा तं परिभुञ्जतो.

१४३३.

‘‘पटिग्गहेत्वा देथा’’ति, वुत्ते तं वचनं पन;

असुत्वानादियित्वा वा, देन्ति चे नत्थि दुक्कटं.

१४३४.

पच्छा पटिग्गहेत्वाव, गहेतब्बं विजानता;

सचे रजं निपातेति, महावातो ततो ततो.

१४३५.

सक्का च सिया भिक्खं, गहेतुं यदि भिक्खुना;

अञ्ञस्स दातुकामेन, गहेतुं पन वट्टति.

१४३६.

सामणेरस्स तं दत्वा, दिन्नं वा तेन तं पुन;

तस्स विस्सासतो वापि, भुञ्जितुं पन वट्टति.

१४३७.

भिक्खाचारे सचे भत्तं, सरजं देति भिक्खुनो;

‘‘पटिग्गहेत्वा भिक्खं त्वं, गण्ह वा भुञ्ज वा’’ति च.

१४३८.

वत्तब्बो सो तथा तेन, कत्तब्बञ्चेव भिक्खुना;

रजं उपरि भत्तस्स, तस्सुप्लवति चे पन.

१४३९.

कञ्जिकं तु पवाहेत्वा, भुञ्जितब्बं यथासुखं;

अन्तो पटिग्गहेतब्बं, पविट्ठं तु सचे पन.

१४४०.

पतितं सुक्खभत्ते चे, अपनीयाव तं रजं;

सुखुमं चे सभत्तम्पि, भुञ्जितब्बं यथासुखं.

१४४१.

उळुङ्केनाहरित्वापि, देन्तस्स पठमं पन;

थेवो उळुङ्कतो पत्ते, सचे पतति वट्टति.

१४४२.

भत्ते आकिरमाने तु, चरुकेन ततो पन;

मसि वा छारिका वापि, सचे पतति भाजने.

१४४३.

तस्स चाभिहटत्तापि, न दोसो उपलब्भति;

अनन्तरस्स भिक्खुस्स, दीयमानं तु पत्ततो.

१४४४.

उप्पभित्वा सचे पत्ते, इतरस्स च भिक्खुनो;

पतति वट्टतेवायं, पटिग्गहितमेव तं.

१४४५.

पायासस्स च पूरेत्वा, पत्तं चे देन्ति भिक्खुनो;

उण्हत्ता पन तं हेट्ठा, गहेतुं न च सक्कति.

१४४६.

वट्टतीति च निद्दिट्ठं, गहेतुं मुखवट्टियं;

न सक्का चे गहेतब्बो, तथा आधारकेनपि.

१४४७.

सचे आसनसालायं, गहेत्वा पत्तमत्तनो;

निद्दायति निसिन्नोव, दीयमानं न जानति.

१४४८.

नेवाहरियमानं वा, अप्पटिग्गहितमेव तं;

आभोगं पन कत्वा चे, निसिन्नो होति वट्टति.

१४४९.

सचे हत्थेन मुञ्चित्वा, पत्तं आधारकम्पि वा;

पेल्लेत्वा पन पादेन, निद्दायति हि वट्टति.

१४५०.

पादेनाधारकं अक्क-मित्वापि पटिगण्हतो;

जागरस्सापि होतेव, गहणस्मिं अनादरो.

१४५१.

तस्मा तं न च कातब्बं, भिक्खुना विनयञ्ञुना;

यं दीयमानं पतति, गहेतुं तं तु वट्टति.

१४५२.

भुञ्जन्तानञ्च दन्ता वा, खीयन्तिपि नखापि वा;

तथा पत्तस्स वण्णो वा, अब्बोहारनयो अयं.

१४५३.

सत्थकेनुच्छुआदीनि, फालेन्तानं सचे मलं;

पञ्ञायति हि तं तेसु, सिया नवसमुट्ठितं.

१४५४.

पटिग्गहेत्वा तं पच्छा, खादितब्बं तु भिक्खुना;

न पञ्ञायति चे तस्मिं, मलं वट्टति खादितुं.

१४५५.

पिसन्तानम्पि भेसज्जं, कोट्टेन्तानम्पि वा तथा;

निसदोदुक्खलादीनं, खीयनेपि अयं नयो.

१४५६.

भेसज्जत्थाय तापेत्वा, वासिं खीरे खिपन्ति चे;

उट्ठेति नीलिका तत्थ, सत्थके विय निच्छयो.

१४५७.

सचे आमकतक्के वा, खीरे वा पक्खिपन्ति तं;

सामपाकनिमित्तम्हा, न तु मुच्चति दुक्कटा.

१४५८.

पिण्डाय विचरन्तस्स, वस्सकालेसु भिक्खुनो;

पत्ते पतति चे तोयं, किलिट्ठं कायवत्थतो.

१४५९.

पच्छा पटिग्गहेत्वा तं, भुञ्जितब्बं यथासुखं;

एसेव च नयो वुत्तो, रुक्खमूलेपि भुञ्जतो.

१४६०.

सत्ताहं पन वस्सन्ते, देवे सुद्धं जलं सचे;

अब्भोकासेपि वा पत्ते, तोयं पतति वट्टति.

१४६१.

ओदनं पन देन्तेन, सामणेरस्स भिक्खुना;

दातब्बो अच्छुपन्तेन, तस्स पत्तगतोदनं.

१४६२.

पटिग्गहेत्वा वा पत्तं, दातब्बो तस्स ओदनो;

छुपित्वा देति चे भत्तं, तं पनुग्गहितं सिया.

१४६३.

अञ्ञस्स दातुकामेन, परिच्चत्तं सचे पन;

याव हत्थगतं ताव, पटिग्गहितमेव तं.

१४६४.

‘‘गण्हा’’ति निरपेक्खोव, पत्तमाधारके ठितं;

सचे वदति पच्छा तं, पटिग्गण्हेय्य पण्डितो.

१४६५.

सापेक्खोयेव यो पत्तं, ठपेत्वाधारके पन;

‘‘एत्तो पूवम्पि भत्तं वा, किञ्चि गण्हा’’ति भासति.

१४६६.

सामणेरोपि तं भत्तं, धोवित्वा हत्थमत्तनो;

अत्तपत्तगतं भत्तं, अफुसित्वा सचे पन.

१४६७.

पक्खिपन्तो सतक्खत्तुं, उद्धरित्वापि गण्हतु;

तंपटिग्गहणे किच्चं, पुन तस्स न विज्जति.

१४६८.

अत्तपत्तगतं भत्तं, फुसित्वा यदि गण्हति;

पच्छा पटिग्गहेतब्बं, संसट्ठत्ता परेन तं.

१४६९.

भिक्खूनं यागुआदीनं, पचने भाजने पन;

पक्खिपित्वा ठपेन्तेन, अञ्ञस्सत्थाय ओदनं.

१४७०.

भाजनुपरि हत्थेसु, सामणेरस्स पक्खिपे;

पतितं हत्थतो तस्मिं, न करोति अकप्पियं.

१४७१.

परिच्चत्तञ्हि तं एवं, अकत्वाकिरतेव चे;

भुञ्जितब्बं तु तं कत्वा, पत्तं विय निरामिसं.

१४७२.

सचे यागुकुटं पुण्णं, सामणेरो हि दुब्बलो;

भिक्खुं पटिग्गहापेतुं, न सक्कोति हि तं पुन.

१४७३.

कुटस्स गीवं पत्तस्स, ठपेत्वा मुखवट्टियं;

भिक्खुना उपनीतस्स, आवज्जेति हि वट्टति.

१४७४.

अथ वा भूमियंयेव, हत्थे भिक्खु ठपेति चे;

आरोपेति पवट्टेत्वा, तत्थ चे पन वट्टति.

१४७५.

भत्तपच्छुच्छुभारेसु, अयमेव विनिच्छयो;

द्वे तयो सामणेरा वा, देन्ति चे गहणूपगं.

१४७६.

भारमेकस्स भिक्खुस्स, गहेतुं पन वट्टति;

एकेन वा तथा दिन्नं, गण्हन्ति द्वे तयोपि वा.

१४७७.

मञ्चस्स पादे पीठस्स, पादे तेलघटादिकं;

लग्गेन्ति तत्थ भिक्खुस्स, वट्टतेव निसीदितुं.

१४७८.

अप्पटिग्गहितं हेट्ठा-मञ्चे चे तेलथालकं;

सम्मुज्जन्तो च घट्टेति, न पनुग्गहितं सिया.

१४७९.

पटिग्गहितसञ्ञाय, अप्पटिग्गहितं पन;

गण्हित्वा पुन तं ञत्वा, ठपेतुं तत्थ वट्टति.

१४८०.

विवरित्वा सचे पुब्बे, ठपितं पिहितम्पि च;

तथेव तं ठपेतब्बं, कत्तब्बं न पनञ्ञथा.

१४८१.

बहि ठपेति चे तेन, छुपितब्बं न तं पुन;

यदि छुपति चे ञत्वा, तं पनुग्गहितं सिया.

१४८२.

पटिग्गहिततेलस्मिं, उट्ठेति यदि कण्णका;

सिङ्गीवेरादिके मूले, घनचुण्णम्पि वा तथा.

१४८३.

तंसमुट्ठानतो सब्बं, तञ्ञेवाति पवुच्चति;

पटिग्गहणकिच्चं तु, तस्मिं पुन न विज्जति.

१४८४.

तालं वा नाळिकेरं वा, आरुळ्हो कोचि पुग्गलो;

तत्रट्ठो तालपिण्डिं सो, ओतारेत्वान रज्जुया.

१४८५.

सचे वदति ‘‘गण्हा’’ति, न गहेतब्बमेव च;

तमञ्ञो पन भूमट्ठो, गहेत्वा देति वट्टति.

१४८६.

छिन्दित्वा चे वतिं उच्छुं, फलं वा देति गण्हितुं;

दण्डके अफुसित्वाव, निग्गतं पन वट्टति.

१४८७.

सचे न पुथुलो होति, पाकारो अतिउच्चको;

अन्तोट्ठितबहिट्ठानं, हत्थपासो पहोति चे.

१४८८.

उद्धं हत्थसतं गन्त्वा, सम्पत्तं पुन तं पन;

गण्हतो भिक्खुनो दोसो, कोचि नेवूपलब्भति.

१४८९.

भिक्खुनो सामणेरं तु, खन्धेन वहतो सचे;

फलं गहेत्वा तत्थेव, निसिन्नो देति वट्टति.

१४९०.

अपरोपि वहन्तोव, भिक्खुं यो कोचि पुग्गलो;

फलं खन्धे निसिन्नस्स, भिक्खुनो देति वट्टति.

१४९१.

गहेत्वा फलिनिं साखं, छायत्थं यदि गच्छति;

पुन चित्ते समुप्पन्ने, खादितुं पन भिक्खुनो.

१४९२.

साखं पटिग्गहापेत्वा, फलं खादति वट्टति;

मक्खिकानं निवारत्थं, गहितायप्ययं नयो.

१४९३.

कप्पियं पन कारेत्वा, पटिग्गण्हाति तं पुन;

भोत्तुकामो सचे मूल-गहणंयेव वट्टति.

१४९४.

मातापितूनमत्थाय, गहेत्वा सप्पिआदिकं;

गच्छन्तो अन्तरामग्गे, यं इच्छति ततो पन.

१४९५.

तं सो पटिग्गहापेत्वा, परिभुञ्जति वट्टति;

तं पटिग्गहितं मूल-गहणंयेव वट्टति.

१४९६.

सामणेरस्स पाथेय्य-तण्डुले भिक्खु गण्हति;

भिक्खुस्स सामणेरोपि, गहेत्वा पन गच्छति.

१४९७.

तण्डुलेसु हि खीणेसु, अत्तना गहितेसु सो;

सचे यागुं पचित्वान, तण्डुलेहितरेहिपि.

१४९८.

उभिन्नं द्वीसु पत्तेसु, आकिरित्वा पनत्तनो;

यागुं भिक्खुस्स तं दत्वा, सयं पिवति तस्स चे.

१४९९.

सन्निधिपच्चया नेव, न उग्गहितकारणा;

सामणेरस्स पीतत्ता, दोसो भिक्खुस्स विज्जति.

१५००.

मातापितूनमत्थाय, तेलादिं हरतोपि च;

साखं छायादिअत्थाय, इमस्स न विसेसता.

१५०१.

तस्मा हिस्स विसेसस्स, चिन्तेतब्बं तु कारणं;

तस्स सालयभावं तु, विसेसं तक्कयामहं.

१५०२.

तण्डुले पन धोवित्वा, निच्चालेतुञ्हि चेलको;

न सक्कोति सचे ते च, तण्डुले भाजनम्पि च.

१५०३.

पटिग्गहेत्वा धोवित्वा, आरोपेत्वा पनुद्धनं;

भिक्खुनाग्गि न कातब्बो, विवरित्वापि पक्कता.

१५०४.

ञातब्बा पक्ककालस्मिं, ओरोपेत्वा यथासुखं;

भुञ्जितब्बं, न पच्छस्स, पटिग्गहणकारणं.

१५०५.

आरोपेत्वा सचे भिक्खु, उद्धनं सुद्धभाजनं;

उदकं यागुअत्थाय, तापेति यदि वट्टति.

१५०६.

तत्ते पनुदके कोचि, चे पक्खिपति तण्डुले;

ततो पट्ठाय तेनग्गि, न कातब्बोव भिक्खुना.

१५०७.

पटिग्गहेत्वा तं यागुं, पातुं वट्टति भिक्खुनो;

सचे पचति पच्छा तं, सामपाका न मुच्चति.

१५०८.

तत्थजातफलं किञ्चि, सह चालेति वल्लिया;

तस्सेव च ततो लद्धं, फलं किञ्चि न वट्टति.

१५०९.

फलरुक्खं परामट्ठुं, तमपस्सयितुम्पि वा;

कण्टके बन्धितुं वापि, भिक्खुनो किर वट्टति.

१५१०.

सण्डासेन च दीघेन, गहेत्वा थालकं पन;

पचतो भिक्खुनो तेलं, भस्मं पतति तत्थ चे.

१५११.

अमुञ्चन्तेन हत्थेन, पचित्वा तेलथालकं;

ओतारेत्वाव तं पच्छा, पटिग्गण्हेय्य वट्टति.

१५१२.

पटिग्गहेत्वा अङ्गारे, तानि दारूनि वा पन;

ठपितानि सचे होन्ति, पुब्बगाहोव वट्टति.

१५१३.

उच्छुं खादति चे भिक्खु, सामणेरोपि इच्छति;

‘‘छिन्दित्वा त्वमितो गण्ह’’, इति वुत्तो च गण्हति.

१५१४.

नत्थेव अवसेसस्स, पटिग्गहणकारणं;

खादतो गुळपिण्डम्पि, अयमेव विनिच्छयो.

१५१५.

कातुं सागरतोयेन, लोणकिच्चं तु वट्टति;

यावजीविकसङ्खातं, तोयत्ता न तु गच्छति.

१५१६.

इदं कालविनिम्मुत्तं, उदकं परिदीपितं;

निब्बानं विय निब्बान-कुसलेन महेसिना.

१५१७.

उदकेन समा वुत्ता, हिमस्स करकापि च;

कूपादीसु जलं पातुं, बहलम्पि च वट्टति.

१५१८.

खेत्तेसु कसितट्ठाने, बहलं तं न वट्टति;

सन्दित्वा यदि तं गन्त्वा, नदिं पूरेति वट्टति.

१५१९.

सोब्भेसु ककुधादीनं, जले पुप्फसमाकुले;

न ञायति रसो तेसं, न पटिग्गहणकारणं.

१५२०.

सरेणुकानि पुप्फानि, पानीयस्स घटे पन;

पक्खित्तानि सचे होन्ति, पटिग्गण्हेय्य तं पन.

१५२१.

पटिग्गहेत्वा देय्यानि, वासपुप्फानि तत्थ वा;

कमल्लिकासु दिन्नासु, अब्बोहारोति वट्टति.

१५२२.

अप्पटिग्गहितस्सेव, दन्तकट्ठस्स यो रसो;

अजानन्तस्स पाचित्ति, सो चे विसति खादतो.

१५२३.

सरीरट्ठेसु भूतेसु, किं वट्टति? न वट्टति?

कप्पाकप्पियमंसानं, खीरं सब्बम्पि वट्टति.

१५२४.

कण्णक्खिगूथको दन्त- मलं मुत्तं करीसकं;

सेम्हं सिङ्घाणिका खेळो, अस्सु लोणन्ति वट्टति.

१५२५.

यं पनेत्थ सकट्ठाना, चवित्वा पतितं सिया;

पत्ते वा पन हत्थे वा, पटिग्गण्हेय्य तं पुन.

१५२६.

अङ्गलग्गमविच्छन्नं, पटिग्गहितमेव तं;

उण्हयागुं पिवन्तस्स, सेदो हत्थेसु जायति.

१५२७.

पिण्डाय विचरन्तस्स, सेदो हत्थानुसारतो;

ओरोहति सचे पत्तं, न पटिग्गहणकारणं.

१५२८.

सामं गहेत्वा चत्तारि, विकटानि नदायके;

सप्पदट्ठक्खणेयेव, न दोसो परिभुञ्जतो.

१५२९.

पथविं मत्तिकत्थाय, खणितुं छिन्दितुम्पि वा;

तरुम्पि छारिकत्थाय, भिक्खुनो पन वट्टति.

१५३०.

अच्छेदगाहनिरपेक्खनिसज्जतो च;

सिक्खप्पहानमरणेहि च लिङ्गभेदा;

दानेन तस्स च परस्स अभिक्खुकस्स;

सब्बं पटिग्गहणमेति विनासमेवं.

१५३१.

दुरूपचिण्णे निद्दिट्ठं, गहणुग्गहितस्सपि;

अन्तोवुत्थे सयंपक्के, अन्तोपक्के च दुक्कटं.

१५३२.

पटिग्गहितके तस्मिं, अप्पटिग्गहितसञ्ञिनो;

तत्थ वेमतिकस्सापि, होति आपत्ति दुक्कटं.

१५३३.

पटिग्गहितसञ्ञिस्स, दन्तपोनोदकेसुपि;

न दोसेळकलोमेन, समुट्ठानादयो समा.

१५३४.

नवमज्झिमथेरभिक्खुनीनं;

अविसेसेन यतिच्छितब्बको;

सकलो असमासतोव मया;

कथितो एत्थ विनिच्छयो ततो.

दन्तपोनकथा.

भोजनवग्गो चतुत्थो.

१५३५.

यं किञ्चिचेलकादीनं, तित्थियानं पनामिसं;

देन्तस्सेकपयोगेन, एकं पाचित्तियं सिया.

१५३६.

विच्छिन्दित्वान देन्तस्स, पयोगगणनावसा;

होन्ति पाचित्तियो तस्स, तिकपाचित्तियं सिया.

१५३७.

उदकं दन्तपोनं वा, देन्तस्स च अतित्थिये;

तित्थियोति च सञ्ञिस्स, दुक्कटं विमतिस्स च.

१५३८.

दापेन्तस्स पनञ्ञेन, सामणेरादिकेन वा;

निक्खित्तभाजने तेसं, देन्तस्स बहिलेपनं.

१५३९.

ठपेत्वा भोजनं तेसं, सन्तिके ‘‘गण्हथा’’ति च;

वदन्तस्स अनापत्ति, समुट्ठानेळकूपमं.

अचेलककथा.

१५४०.

दापेत्वा वा अदापेत्वा, भिक्खु यं किञ्चि आमिसं;

कत्तुकामो सचे सद्धिं, हसनादीनि इत्थिया.

१५४१.

उय्योजेति हि ‘‘गच्छा’’ति, वत्वा तप्पच्चया पन;

तस्सुय्योजनमत्तस्मिं, दुक्कटं पठमेन च.

१५४२.

पादेनस्सुपचारस्मिं, अतिक्कन्ते च दुक्कटं;

दुतियेनस्स पाचित्ति, सीमातिक्कमने पन.

१५४३.

दस्सने उपचारस्स, हत्था द्वादस देसिता;

पमाणं सवने चेवं, अज्झोकासे न चेतरे.

१५४४.

भिक्खुस्मिं तिकपाचित्ति, इतरे तिकदुक्कटं;

उभिन्नं दुक्कटं वुत्तं, कलिसासनरोपने.

१५४५.

उय्योजेन्तस्स किच्चेन, न दोसुम्मत्तकादिनो;

अदिन्नादानतुल्याव, समुट्ठानादयो नया.

उय्योजनकथा.

१५४६.

खुद्दके पिट्ठिवंसं यो, अतिक्कम्म निसीदति;

सभोजने कुले तस्स, होति पाचित्ति भिक्खुनो.

१५४७.

हत्थपासं अतिक्कम्म, पिट्ठिसङ्घाटकस्स च;

सयनस्स पनासन्ने, ठाने दोसो महल्लके.

१५४८.

असयनिघरे तस्स, सयनिघरसञ्ञिनो;

तत्थ वेमतिकस्सापि, दुक्कटं परिदीपितं.

१५४९.

निसीदन्तस्सनापत्ति, भिक्खुस्स दुतिये सति;

वीतरागेसु वा तेसु, निक्खन्तेसु उभोसु वा.

१५५०.

निसिन्नस्सानतिक्कम्म, पदेसं वुत्तलक्खणं;

समुट्ठानादयो तुल्या, पठमन्तिमवत्थुना.

सभोजनकथा.

१५५१.

चतुत्थे पञ्चमे चेव, वत्तब्बं नत्थि किञ्चिपि;

वत्तब्बं यञ्च तं सब्बं, वुत्तं अनियतद्वये.

१५५२.

समुट्ठानं पनेतेसं, अनन्तरसमं मतं;

अयमेव विसेसोति, तेसमेसञ्च दीपितो.

रहोपटिच्छन्नरहोनिसज्जकथा.

१५५३.

भोजनानं तु पञ्चन्नं, वुत्तो अञ्ञतरेन यो;

सन्तं भिक्खुमनापुच्छा, आपज्जेय्य कुलेसु चे.

१५५४.

चारित्तं तस्स पाचित्ति, अञ्ञत्र समया सिया;

ठपेत्वा समयं भिक्खु, दुविधं वुत्तलक्खणं.

१५५५.

अवीतिवत्ते मज्झण्हे, घरमञ्ञस्स गच्छति;

घरूपचारोक्कमने, पठमेन हि दुक्कटं.

१५५६.

अतिक्कन्ते घरुम्मारे, अपरम्पि च दुक्कटं;

दुतियेन च पादेन, पाचित्ति समतिक्कमे.

१५५७.

ठितट्ठाने सचे भिक्खुं, ओलोकेत्वा न पस्सति;

‘‘असन्त’’न्ति अनापुच्छा, पविट्ठो नाम वुच्चति.

१५५८.

सचे दूरे ठितो होति, असन्तो नाम भिक्खु सो;

नत्थि आरोचने किच्चं, गवेसित्वा इतो चितो.

१५५९.

दोसो समये सन्तं, आपुच्छित्वा च गच्छतो;

भिक्खुं घरेन मग्गो चे, आरामं गच्छतोपि च.

१५६०.

तित्थियानम्पि सेय्यं वा, तथा भिक्खुनुपस्सयं;

आपदासनसालं वा, भत्तियस्स घरम्पि वा.

१५६१.

इदं पन समुट्ठानं, कथिनेन समं मतं;

क्रियाक्रियमचित्तञ्च, तिचित्तञ्च तिवेदनं.

चारित्तकथा.

१५६२.

सब्बापि सादितब्बाव, चतुमासपवारणा;

भिक्खुना अगिलानेन, पुन निच्चपवारणा.

१५६३.

‘‘विञ्ञापेस्सामि रोगस्मिं, सति मे पच्चये’’ति च;

न पटिक्खिपितब्बा सा, ‘‘रोगो दानि न मे’’ति च.

१५६४.

तिकपाचित्तियं वुत्तं, दुक्कटं नततुत्तरिं;

ततुत्तरिन्ति सञ्ञिस्स, तत्थ वेमतिकस्स च.

१५६५.

नततुत्तरिसञ्ञिस्स, येहि येन पवारितो;

ततो अञ्ञेहि वा भिय्यो, आचिक्खित्वा यथातथं.

१५६६.

विञ्ञापेन्तस्स भिक्खुस्स, अञ्ञस्सत्थाय वा पन;

ञातकानमनापत्ति, अत्तनो वा धनेनपि.

१५६७.

तथा उम्मत्तकादीनं, अनापत्ति पकासिता;

समुट्ठानादयो सब्बे, सञ्चरित्तसमा मता.

भेसज्जकथा.

१५६८.

उय्युत्तं भिक्खुनो सेनं, दस्सनत्थाय गच्छतो;

अञ्ञत्र पच्चया तस्स, दुक्कटं तु पदे पदे.

१५६९.

दस्सनस्सुपचारस्मिं, ठत्वा पाचित्ति पस्सतो;

उपचारं विमुञ्चित्वा, पस्सन्तस्स पयोगतो.

१५७०.

आरोहा पन चत्तारो, द्वे द्वे तंपादरक्खका;

एवं द्वादसपोसो च, एको हत्थीति वुच्चति.

१५७१.

द्वेपादरक्खा आरोहो, एको तिपुरिसोहयो;

एको सारथि योधेको, आणिरक्खा दुवे जना.

१५७२.

चतुपोसो रथो वुत्तो, चतुसच्चविभाविना;

चत्तारो पदहत्था च, पुरिसा पत्तीति वुच्चति.

१५७३.

वुत्तलक्खणसम्पन्ना, अयं पच्छिमकोटिया;

चतुरङ्गसमायुत्ता, सेना नाम पवुच्चति.

१५७४.

हत्थिआदीसु एकेकं, दस्सनत्थाय गच्छतो;

अनुय्युत्तेपि उय्युत्त-सञ्ञिस्सापि च दुक्कटं.

१५७५.

अत्तनो च ठितोकासं, सम्पत्तं पन पस्सति;

आपदासु अनापत्ति, तथारूपे च पच्चये.

उय्युत्तकथा.

१५७६.

चतुत्थे दिवसे अत्थ-ङ्गते सूरिये अरोगवा;

सचे तिट्ठतु सेनाय, निसीदतु निपज्जतु.

१५७७.

आकासे इद्धिया सेय्यं, पकप्पेतु च इद्धिमा;

होतेव तस्स पाचित्ति, तिकपाचित्तियं सिया.

१५७८.

ऊनके च तिरत्तस्मिं, अतिरेकोति सञ्ञिनो;

तत्थ वेमतिकस्सापि, होति आपत्ति दुक्कटं.

१५७९.

पुरारुणाव निक्खम्म, ततियाय च रत्तिया;

न दोसो पुन वसन्तस्स, गिलानस्सापदासुपि.

सेनावासकथा.

१५८०.

उय्योधिकं बलग्गं वा, सेनाब्यूहम्पि वा पन;

दस्सनत्थायनीकं वा, होति पाचित्ति गच्छतो.

१५८१.

पुरिमे पन यो वुत्तो, ‘‘हत्थी द्वादसपोरिसो’’;

इति तेन तयो हत्थी, ‘‘हत्थानीक’’न्ति दीपितं.

१५८२.

सेसेसुपि च एसेव, नयो ञेय्यो विभाविना;

तिण्णमेळकलोमेन, समुट्ठानादयो समा.

उय्योधिककथा.

अचेळकवग्गो पञ्चमो.

१५८३.

पिट्ठादीहि कतं मज्जं, सुरा नामाति वुच्चति;

पुप्फादीहि कतो सब्बो, आसवो होति मेरयं.

१५८४.

बीजतो पन पट्ठाय, पिवन्तस्सुभयम्पि च;

पयोगे च पयोगे च, होति पाचित्ति भिक्खुनो.

१५८५.

तिकपाचित्तियं वुत्तं, अमज्जे मज्जसञ्ञिनो;

तत्थ वेमतिकस्सापि, होति आपत्ति दुक्कटं.

१५८६.

अमज्जं मज्जवण्णञ्च, मज्जगन्धरसम्पि च;

अरिट्ठं लोणसोवीरं, सुत्तकं पिवतोपि च.

१५८७.

वासगाहापनत्थाय, पक्खिपित्वान ईसकं;

सूपादीनं तु पाकेपि, अनापत्ति पकासिता.

१५८८.

होतेळकसमुट्ठानं, अचित्तं वत्थुजानना;

इदञ्चाकुसलेनेव, पानतो लोकवज्जकं.

सुरापानकथा.

१५८९.

येन केनचि अङ्गेन, हसाधिप्पायिनो पन;

फुसतो उपसम्पन्नं, होति पाचित्ति भिक्खुनो.

१५९०.

सब्बत्थ दुक्कटं काय-पटिबद्धादिके नये;

तथेवानुपसम्पन्ने, दीपितं तिकदुक्कटं.

१५९१.

एत्थ चानुपसम्पन्न-ट्ठाने तिट्ठति भिक्खुनी;

खिड्डाधिप्पायिनो तम्पि, फुसन्तस्स च दुक्कटं.

१५९२.

अनापत्ति नहसाधि-प्पायस्स फुसतो परं;

सति किच्चे फुसन्तस्स, तथा उम्मत्तकादिनो.

अङ्गुलिपतोदककथा.

१५९३.

जले निमुज्जनादीन-मत्थाय पन केवलं;

पदवारेसु सब्बेसु, ओतरन्तस्स दुक्कटं.

१५९४.

कीळापेक्खो सचे हुत्वा, जले उपरिगोप्फके;

निमुज्जेय्यपि वा भिक्खु, उम्मुज्जेय्य तरेय्य वा.

१५९५.

पयोगे च पयोगे च, तस्स पाचित्तियं सिया;

अन्तोयेवोदके तस्स, निमुज्जित्वान गच्छतो.

१५९६.

हत्थपादपयोगेहि, पाचित्तिं परिदीपये;

हत्थेहेव तरन्तस्स, हत्थवारेहि कारये.

१५९७.

येन येन पनङ्गेन, भिक्खुनो तरतो जलं;

तस्स तस्स पयोगेन, पाचित्तिं परिदीपये.

१५९८.

तरुतो तीरतो वापि, पाचित्ति पततो जले;

तिकपाचित्तियं वुत्तं, तथेव तिकदुक्कटं.

१५९९.

पाजेन्तोपि सचे नावं, अरित्तेन फियेन वा;

उस्सारेन्तोपि तीरे वा, नावं कीळति दुक्कटं.

१६००.

हत्थेन वापि पादेन, कट्ठेन कथलाय वा;

उदकं नीहरन्तस्स, होति आपत्ति दुक्कटं.

१६०१.

उदकं कञ्जिकं वापि, चिक्खल्लं वापि विक्खिपं;

कीळन्तस्सापि भिक्खुस्स, होति आपत्ति दुक्कटं.

१६०२.

विगाहित्वा जलं किच्चे, सति निम्मुज्जनादिकं;

करोन्तस्स अनापत्ति, तथा पारञ्च गच्छतो.

१६०३.

समुट्ठानादयो तुल्या, पठमन्तिमवत्थुना;

अनन्तरस्सिमस्सापि, नत्थि काचि विसेसता.

हसधम्मकथा.

१६०४.

वुच्चमानो सचे भिक्खु, पञ्ञत्तेनेव भिक्खुना;

अकत्तुकामतायस्स, वचनं धम्ममेव वा.

१६०५.

यो असिक्खितुकामोव, न करोति पनादरं;

तस्सानादरिये तस्मिं, पाचित्तियमुदीरये.

१६०६.

तिकपाचित्तियं वुत्तं, तिकातीतेन सत्थुना;

तथेवानुपसम्पन्ना-नादरे तिकदुक्कटं.

१६०७.

सुत्तेनेवाभिधम्मेन, अपञ्ञत्तेन भिक्खुना;

दुक्कटं सामणेरेन, वुत्तस्स उभयेनपि.

१६०८.

‘‘आचरियानमयं गाहो, अम्हाकं तु पवेणिया;

आगतो’’ति भणन्तस्स, न दोसुम्मत्तकादिनो.

१६०९.

एत्थ नेव गहेतब्बो, गारय्हाचरियुग्गहो;

ओमसवादतुल्याव, समुट्ठानादयो नया.

अनादरियकथा.

१६१०.

भयसञ्जननत्थाय, रूपादिं उपसंहरे;

भयानकं कथं वापि, कथेय्य परसन्तिके.

१६११.

दिस्वा वा पन तं सुत्वा, मा वा भायतु, भायतु;

इतरस्स तु भिक्खुस्स, होति पाचित्ति तङ्खणे.

१६१२.

तिकपाचित्तियं वुत्तं, तथेव तिकदुक्कटं;

सामणेरं गहट्ठं वा, भिंसापेन्तस्स भिक्खुनो.

१६१३.

नभिंसापेतुकामस्स, अनापत्तादिकम्मिनो;

समुट्ठानादि सब्बम्पि, अनन्तरसमं मतं.

भिंसापनकथा.

१६१४.

जोतिं तप्पेतुकामो चे, जलापेय्य जलेय्य वा;

ठपेत्वा होति पाचित्ति, तथारूपं तु पच्चयं.

१६१५.

सयं समादहन्तस्स, याव जाला न जायति;

ताव सब्बपयोगेसु, होति आपत्ति दुक्कटं.

१६१६.

जालुट्ठाने पनापत्ति, पाचित्ति परिदीपिता;

जालापेन्तस्स अञ्ञेन, होति आपत्ति दुक्कटं.

१६१७.

गिलानस्स गिलानोति, सञ्ञिस्स विमतिस्स वा;

अलातं उक्खिपन्तस्स, अविज्झातं तु दुक्कटं.

१६१८.

विज्झातं तुज्जलन्तस्स, यथावत्थुकता मता;

अनापत्ति गिलानस्स, कतं अञ्ञेन वा पन.

१६१९.

विसिब्बेन्तस्स अङ्गारं, पदीपुज्जालनादिके;

समुट्ठानादयो सब्बे, सञ्चरित्तसमा मता.

जोतिसमादहनकथा.

१६२०.

अपुण्णे अद्धमासस्मिं, देसे चे मज्झिमे पन;

‘‘न्हायिस्सामी’’ति चुण्णं वा, मत्तिकं वापि गोमयं.

१६२१.

अभिसङ्खरतो सब्ब-पयोगेसुपि दुक्कटं;

न्हानस्स परियोसाने, होति पाचित्ति भिक्खुनो.

१६२२.

अतिरेकद्धमासून-सञ्ञिनो विमतिस्स वा;

दुक्कटं अतिरेकद्ध- मासे च समयेसु च.

१६२३.

न्हायन्तस्स अनापत्ति, नदीपारम्पि गच्छतो;

वालिकं उक्किरित्वान, कतावाटेसु वा तथा.

१६२४.

पच्चन्तिमेपि वा देसे, सब्बेसं आपदासुपि;

इदमेळकलोमेन, समुट्ठानादिना समं.

न्हानकथा.

१६२५.

चीवरं यं निवासेतुं, सक्का पारुपितुम्पि वा;

छन्नमञ्ञतरं भिक्खु, रजित्वा यत्थ कत्थचि.

१६२६.

पदेसे कंसनीलेन, पत्तनीलेन वा पन;

येन केनचि काळेन, कद्दमेनपि वा तथा.

१६२७.

मङ्गुलस्स मयूरस्स, पिट्ठिअक्खिप्पमाणकं;

अकत्वा कप्पियं बिन्दुं, पाचित्ति परिभुञ्जतो.

१६२८.

पाळिकण्णिककप्पो वा, न च वट्टति कत्थचि;

एकं वापि अनेकं वा, बिन्दु वट्टति वट्टकं.

१६२९.

आदिन्नेपि अनादिन्न-सञ्ञिनो विमतिस्स च;

दुक्कटं मुनिना वुत्तं, अनापत्ति पकासिता.

१६३०.

कप्पे नट्ठेपि वा सद्धिं, तेन संसिब्बितेसु वा;

क्रियाक्रियमिदं वुत्तं, समुट्ठानेळकूपमं.

दुब्बण्णकरणकथा.

१६३१.

विकप्पना दुवे वुत्ता, सम्मुखासम्मुखातिपि;

सम्मुखाय विकप्पेन्तो, भिक्खुस्सेकस्स सन्तिके.

१६३२.

एकत्तं बहुभावं वा, दूरसन्तिकतम्पि वा;

चीवरानं तु जानित्वा, यथावचनयोगतो.

१६३३.

‘‘इमाहं चीवरं तुय्हं, विकप्पेमी’’ति निद्दिसे;

कप्पतेत्तावता कामं, निधेतुं, न च कप्पति.

१६३४.

परिभोगादिकं तेन, अपच्चुद्धटतो पन;

तेन पच्चुद्धटेयेव, परिभोगादि वट्टति.

१६३५.

‘‘सन्तकं पन मय्हं त्वं, परिभुञ्ज परिच्चज;

यथापच्चयं करोही’’ति, वुत्ते पच्चुद्धटं सिया.

१६३६.

अपरा सम्मुखा वुत्ता, भिक्खुस्सेकस्स सन्तिके;

यस्स कस्सचि नामं तु, गहेत्वा सहधम्मिनं.

१६३७.

‘‘इमाहं चीवरं तिस्स- भिक्खुनो, तिस्सथेरिया;

विकप्पेमी’’ति वत्तब्बं, वत्तब्बं पुन तेनपि.

१६३८.

‘‘तिस्सस्स भिक्खुनो वा त्वं, तस्सा तिस्साय थेरिया;

सन्तकं परिभुञ्जाहि, विस्सज्जेही’’ति वा तथा.

१६३९.

ततो पभुति सब्बम्पि, परिभोगादि वट्टति;

एवं परम्मुखायापि, वत्तब्बं एकसन्तिके.

१६४०.

‘‘इमाहं चीवरं तुय्हं, विकप्पत्थाय दम्मि’’ति;

पुन तेनपि वत्तब्बं, ‘‘को ते मित्तो’’ति भिक्खुना.

१६४१.

इतरेनपि वत्तब्बं, ‘‘तिस्सो तिस्सा’’ति वा पुन;

वत्तब्बं भिक्खुना तेन, ‘‘इदं तिस्सस्स सन्तकं.

१६४२.

तिस्साय थेरिया वा त्वं, सन्तकं परिभुञ्ज वा;

विस्सज्जेही’’ति वा वुत्ते, होति पच्चुद्धटं पुन.

१६४३.

इच्चेतासु पन द्वीसु, याय कायचि चीवरं;

विकप्पेत्वा सधम्मेसु, यस्स कस्सचि पञ्चसु.

१६४४.

अपच्चुद्धारकं वापि, अविस्सासेन तस्स वा;

येन तं विनयं कम्मं, कतं पनिध भिक्खुना.

१६४५.

चीवरं परिभुञ्जेय्य, होति पाचित्ति भिक्खुनो;

तञ्चेवाधिट्ठहन्तस्स, विस्सज्जन्तस्स दुक्कटं.

१६४६.

पच्चुद्धारकवत्थेसु, अपच्चुद्धारसञ्ञिनो;

तत्थ वेमतिकस्सापि, होति आपत्ति दुक्कटं.

१६४७.

पच्चुद्धारणसञ्ञिस्स, विस्सासा परिभुञ्जतो;

अनापत्ति समुट्ठानं, कथिनेनादिना समं.

विकप्पनकथा.

१६४८.

अधिट्ठानुपगं पत्तं, चीवरं वापि तादिसं;

तथा सूचिघरं काय-बन्धनं वा निसीदनं.

१६४९.

अपनेत्वा निधेन्तस्स, हसापेक्खस्स केवलं;

होति पाचित्तियं अञ्ञं, आणापेन्तस्स दुक्कटं.

१६५०.

तेनापनिहिते तस्स, पाचित्तिं परिदीपये;

वुत्तं अनुपसम्पन्न-सन्तके तिकदुक्कटं.

१६५१.

विना वुत्तप्पकारानि, पत्तादीनि ततो पन;

अञ्ञं अपनिधेन्तस्स, होति आपत्ति दुक्कटं.

१६५२.

सब्बेस्वनुपसम्पन्न-सन्तकेसुपि दुक्कटं;

दुन्निक्खित्तमनापत्ति, पटिसामयतो पन.

१६५३.

तथा ‘‘धम्मकथं कत्वा, दस्सामी’’ति निधेति चे;

अविहेसेतुकामस्स, अकीळस्सादिकम्मिनो.

१६५४.

समुट्ठानादयो तुल्या, दुतियन्तिमवत्थुना;

इदं अकुसलेनेव, सचित्तञ्च तिवेदनं.

चीवरापनिधानकथा.

सुरापानवग्गो छट्ठो.

१६५५.

तिरच्छानगतं पाणं, महन्तं खुद्दकम्पि वा;

होति पाचित्तियापत्ति, मारेन्तस्सस्स भिक्खुनो.

१६५६.

अप्पाणे पाणसञ्ञिस्स, विमतिस्सुभयत्थ च;

दुक्कटं तु अनापत्ति, असञ्चिच्च अजानतो.

१६५७.

च मारेतुकामस्स, तथा उम्मत्तकादिनो;

समुट्ठानादयो तुल्या, ततियन्तिमवत्थुना.

सञ्चिच्चपाणकथा.

१६५८.

सप्पाणकं जलं जानं, पाचित्ति परिभुञ्जतो;

पयोगबहुतायस्स, पाचित्तिबहुता सिया.

१६५९.

एकेनेव पयोगेन, अविच्छिज्ज सचे पन;

पिवतो पत्तपूरम्पि, एकं पाचित्तियं सिया.

१६६०.

तादिसेनुदकेनस्स, आविञ्छित्वान सामिसं;

धोवतो पन पत्तं वा, निब्बापेन्तस्स यागुयो.

१६६१.

हत्थेन तं उळुङ्केन, गहेत्वा न्हायतोपि वा;

पयोगे च पयोगे च, पाचित्ति परिदीपिता.

१६६२.

अप्पाणकेपि सप्पाण-सञ्ञिस्स उभयत्थपि;

विमतिस्सापि भिक्खुस्स, होति आपत्ति दुक्कटं.

१६६३.

सप्पाणेपि च अप्पाणे, अप्पाणमिति सञ्ञिनो;

न दोसो ‘‘परिभोगेन, न मरन्ती’’ति जानतो.

१६६४.

पतनं सलभादीनं, ञत्वा सुद्धेन चेतसा;

पदीपुज्जलनञ्चेत्थ, ञत्वा सप्पाणभावतं.

१६६५.

भुञ्जतो जलसञ्ञाय, ञेय्या पण्णत्तिवज्जता;

सिञ्चने सिञ्चनं वुत्तं, परिभोगे इदं पन.

१६६६.

अयमेव विसेसोति, तस्स चेव पनस्स च;

अदिन्नादानतुल्याव, समुट्ठानादयो नया.

सप्पाणककथा.

१६६७.

निहतं तु यथाधम्मं, किच्चाधिकरणं पुन;

निहातब्बन्ति पाचित्ति, उक्कोटेन्तस्स भिक्खुनो.

१६६८.

‘‘अकतं दुक्कतं कम्मं, कातब्बं पुनदेवि’’ति;

वदता पन तं कम्मं, उच्चालेतुं न वट्टति.

१६६९.

सचे विप्पकते कम्मे, पटिक्कोसति तं पुन;

सञ्ञापेत्वाव कातब्बं, न कातब्बं पनञ्ञथा.

१६७०.

अधम्मे पन कम्मस्मिं, धम्मकम्मन्ति सञ्ञिनो;

विमतिस्सुभयत्थापि, होति आपत्ति दुक्कटं.

१६७१.

‘‘अधम्मेन च वग्गेन, न च कम्मारहस्स वा;

कत’’न्ति जानतो नत्थि, दोसो उक्कोटने पन.

१६७२.

तथा उम्मत्तकादीन-मनापत्ति पकासिता;

ओमसवादतुल्याव, समुट्ठानादयो नया.

उक्कोटनकथा.

१६७३.

सङ्घादिसेसं दुट्ठुल्लं, आपत्तिं भिक्खुनो पन;

ञत्वा छादयतो तस्स, पाचित्ति परियापुता.

१६७४.

निक्खिपित्वा धुरं तस्स, पटिच्छादनहेतुकं;

आरोचेति सचञ्ञस्स, सोपि अञ्ञस्स वाति हि.

१६७५.

एवं सतम्पि भिक्खूनं, सहस्सम्पि च ताव तं;

आपज्जतेव आपत्तिं, याव कोटि न छिज्जति.

१६७६.

मूलेनारोचितस्सेव, दुतियस्स पकासिते;

ततियेन निवत्तित्वा, कोटि छिन्नाति वुच्चति.

१६७७.

दुट्ठुल्लाय च दुट्ठल्ल-सञ्ञी पाचित्तियं फुसे;

इतरेसु पन द्वीसु, दुक्कटं परिदीपितं.

१६७८.

अदुट्ठुल्लाय सब्बत्थ, निद्दिट्ठं तिकदुक्कटं;

सब्बत्थानुपसम्पन्न-वारेसुपि च दुक्कटं.

१६७९.

‘‘सङ्घस्स भेदनादीनि, भविस्सन्ती’’ति वा पन;

न च छादेतुकामो वा, सभागं वा न पस्सति.

१६८०.

‘‘पञ्ञायिस्सति कम्मेन, सकेनायन्ति कक्खळो’’;

अनारोचेति चे दोसो, नत्थि उम्मत्तकादिनो.

१६८१.

धुरनिक्खेपतुल्याव, समुट्ठानादयो नया;

कायकम्मं वचीकम्मं, अक्रियं दुक्खवेदनं.

दुट्ठुल्लकथा.

१६८२.

ऊनवीसतिवस्सं यो, करेय्य उपसम्पदं;

तस्स पाचित्तियं होति, सेसानं होति दुक्कटं.

१६८३.

उपसम्पादितो चेसो, जानता वा अजानता;

होतेवानुपसम्पन्नो, कातब्बो पुनरेव सो.

१६८४.

दसवस्सच्चयेनस्स, उपज्झायस्स चे सतो;

उपसम्पादने दोसो, अञ्ञेसं नत्थि कोचिपि.

१६८५.

मुञ्चित्वा पन तं भिक्खुं, गणो चे परिपूरति;

होन्ति ते सूपसम्पन्ना, न दोसो कोचि विज्जति.

१६८६.

उपज्झायो सचे हुत्वा, गणं आचरियम्पि वा;

परियेसति पत्तं वा, सम्मन्नति च माळकं.

१६८७.

‘‘उपसम्पादयिस्सामि’’, इति सब्बेसु तस्स हि;

ञत्तिया च तथा द्वीसु, कम्मवाचासु दुक्कटं.

१६८८.

कम्मवाचाय ओसाने, पाचित्ति परिदीपिता;

ऊनवीसतिसञ्ञिस्स, परिपुण्णेपि पुग्गले.

१६८९.

विमतिस्सुभयत्थापि, होति आपत्ति दुक्कटं;

परिपुण्णोति सञ्ञिस्स, उभयत्थ न दोसता.

१६९०.

तथा उम्मत्तकस्सापि, आदिकम्मिकभिक्खुनो;

अदिन्नादानतुल्याव, समुट्ठानादयो नया.

ऊनवीसतिकथा.

१६९१.

थेय्यसत्थेन जानन्तो, संविधाय सचे पन;

मग्गं गच्छति सद्धिं यो, तस्स पाचित्तियं सिया.

१६९२.

गमने संविधाने च, वत्तब्बो यो विनिच्छयो;

सो च भिक्खुनिवग्गस्मिं, वुत्तत्ता न च उद्धटो.

१६९३.

मग्गाटविविसङ्केते, यथावत्थुकमेव तु;

तेस्वसंविदहन्तेसु, सयं विदहतोपि च.

१६९४.

तथेवाथेय्यसत्थेपि, थेय्यसत्थन्ति सञ्ञिनो;

विमतिस्सुभयत्थापि, होति आपत्ति दुक्कटं.

१६९५.

अथेय्यसत्थसञ्ञिस्स, असंविदहतोपि च;

आपदासु अनापत्ति, विसङ्केते च कालिके.

१६९६.

थेय्यसत्थसमुट्ठानं, कथितं कायचित्ततो;

कायवाचाचित्ततो च, तिचित्तञ्च तिवेदनं.

थेय्यसत्थकथा.

१६९७.

होति भिक्खुनिया सद्धिं, संविधानेन सत्तमं;

समुट्ठानादिना तुल्यं, विसेसो नत्थि कोचिपि.

संविधानकथा.

१६९८.

कम्मं किलेसो पाको च, उपवादो अतिक्कमो;

अन्तरायकरा एते, पञ्च धम्मा पकासिता.

१६९९.

‘‘अनन्तरायिका एते, यथा होन्ति तथा अहं;

देसितं मुनिना धम्म-माजानामी’’ति यो वदे.

१७००.

तिक्खत्तुं तेहि वत्तब्बो, ये पस्सन्ति सुणन्ति च;

‘‘मा हेवं अवचायस्मा’’, इति भिक्खूहि सो पन.

१७०१.

दुक्कटं अवदन्तस्स, तं अनिस्सजतोपि च;

ञत्तिया च तथा द्वीहि, कम्मवाचाहि दुक्कटं.

१७०२.

कम्मवाचाय ओसाने, पाचित्ति परिदीपिता;

तिकपाचित्तियं वुत्तं, अधम्मे तिकदुक्कटं.

१७०३.

नापत्ताकतकम्मस्स, पटिनिस्सजतोपि च;

समुट्ठानादयो सब्बे, वुत्ता समनुभासने

अरिट्ठकथा.

१७०४.

ञत्वाकतानुधम्मेन, तथावादिकभिक्खुना;

संवसेय्य च भुञ्जेय्य, पाचित्ति सह सेय्य वा.

१७०५.

उपोसथादिकं कम्मं, करोतो सह तेन हि;

कम्मस्स परियोसाने, तस्स पाचित्तियं सिया.

१७०६.

एकेनेव पयोगेन, गण्हतो आमिसं बहुं;

ददतोपि तथा एकं, बहूनि च बहूस्वपि.

१७०७.

उक्खित्तके निपन्नस्मिं, इतरो सेति चे पन;

इतरस्मिं निपन्ने वा, परो सेति उभोपि वा.

१७०८.

निपज्जनपयोगानं, वसेनापत्तियो सियुं;

एकनानूपचारेसु, एकच्छन्ने विनिच्छयो.

१७०९.

अनुक्खित्तेपि उक्खित्त-सञ्ञिनो पन भिक्खुनो;

विमतिस्सुभयत्थापि, दुक्कटं परिदीपितं.

१७१०.

अनापत्तुभयत्थापि, अनुक्खित्तकसञ्ञिनो;

निस्सट्ठोति च तं दिट्ठिं, सञ्ञिस्सोसारितोति च.

१७११.

तथा उम्मत्तकादीनं, इदं पण्णत्तिवज्जकं;

अदिन्नादानतुल्याव, समुट्ठानादयो नया.

उक्खित्तकथा.

१७१२.

तथा विनासितं जानं, उपलापेय्य तेन वा;

उपट्ठापेय्य पाचित्ति, संभुञ्जेय्य वसेय्य वा.

१७१३.

संवासेन च लिङ्गेन, दण्डकम्मेन नासना;

तिस्सो एत्थ अधिप्पेता, दण्डकम्मेन नासना.

१७१४.

सम्भोगा सहसेय्या च, अनन्तरसमा मता;

तत्थ वुत्तनयेनेव, वेदितब्बो विनिच्छयो.

१७१५.

समुट्ठानादयो सब्बे, अरिट्ठेन समा मता;

न हेत्थ किञ्चि वत्तब्बं, सब्बं उत्तानमेविदं.

कण्टककथा.

सप्पाणकवग्गो सत्तमो.

१७१६.

वुच्चमानो हि भिक्खूहि, भिक्खु सिक्खापदेन यो;

‘‘सिक्खापदे पनेतस्मिं, न सिक्खिस्सामि तावहं.

१७१७.

याव नाञ्ञं वियत्तञ्च, पकतञ्ञुं बहुस्सुतं;

पुच्छामी’’ति भणन्तस्स, तस्स पाचित्तियं सिया.

१७१८.

सत्थुनानुपसम्पन्ने, दीपितं तिकदुक्कटं;

न सल्लेखायिदं होति, वुच्चमानस्सुभोहिपि.

१७१९.

अपञ्ञत्तेन तस्सेवं, वदतो होति दुक्कटं;

न दोसुम्मत्तकादीनं, ‘‘सिक्खिस्सामी’’ति भासतो.

सहधम्मिककथा.

१७२०.

उद्दिट्ठेहि किमेतेहि, कुक्कुच्चादिनिदानतो;

होति पाचित्तियापत्ति, सिक्खापदविवण्णने.

१७२१.

तिकपाचित्तियं वुत्तं, तथेव तिकदुक्कटं;

विवण्णेनुपसम्पन्न-सन्तिके तं सचे पन.

१७२२.

दुक्कटं पनुभिन्नम्पि, अञ्ञधम्मविवण्णने;

नविवण्णेतुकामस्स, ‘‘सुत्तन्तं परियापुण.

१७२३.

विनयं पन पच्छापि, हन्द परियापुणिस्ससि’’;

इच्चेवं तु वदन्तस्स, तथा उम्मत्तकादिनो.

१७२४.

अनापत्तीति ञातब्बं, समुट्ठानादयो नया;

अनन्तरस्सिमस्सापि, ओमसवादसादिसा.

विलेखनकथा.

१७२५.

अञ्ञाणेन पनापत्ति, मोक्खो नेवस्स विज्जति;

कारेतब्बो तथा भिक्खु, यथा धम्मो ठितो पन.

१७२६.

तस्सारोपनियो मोहो, उत्तरिम्पि हि भिक्खुनो;

दुतियेनेव कम्मेन, निन्दित्वा तञ्हि पुग्गलं.

१७२७.

एवं आरोपिते मोहे, यदि मोहेति यो पन;

तस्मिं मोहनके वुत्ता, पाचित्ति पन पुग्गले.

१७२८.

अधम्मे पन कम्मस्मिं, दीपितं तिकदुक्कटं;

तथानारोपिते मोहे, दुक्कटं परिकित्तितं.

१७२९.

च मोहेतुकामस्स, वित्थारेनासुतस्सपि;

ऊनके द्वत्तिक्खत्तुं वा, वित्थारेनासुतस्स च.

१७३०.

अनापत्तीति विञ्ञेय्यं, तथा उम्मत्तकादिनो;

समुट्ठानादयो सब्बे, अनन्तरसमा मता.

मोहनकथा.

१७३१.

कुद्धो देति पहारं चे, तस्स पाचित्तियं सिया;

सम्पहरितुकामेन, पहारे भिक्खुनो पन.

१७३२.

दिन्ने भिज्जतु सीसं वा, पादो वा परिभिज्जतु;

सो चे मरतु वा, मा वा, पाचित्ति परिदीपिता.

१७३३.

विरूपकरणापेक्खो, ‘‘इच्चायं न विरोचति’’;

कण्णं वा तस्स नासं वा, यदि छिन्दति दुक्कटं.

१७३४.

तथेवानुपसम्पन्ने, इत्थिया पुरिसस्स वा;

तिरच्छानगतस्सापि, पहारं देति दुक्कटं.

१७३५.

सचे पहरतित्थिञ्च, भिक्खु रत्तेन चेतसा;

गरुका तस्स आपत्ति, विनिद्दिट्ठा महेसिना.

१७३६.

पहारं देति मोक्खाधि-प्पायो दोसो न विज्जति;

कायेन कायबद्धेन, तथा निस्सग्गियेन वा.

१७३७.

पस्सित्वा अन्तरामग्गे, चोरं पच्चत्थिकम्पि वा;

हेठेतुकाममायन्तं, ‘‘मा इधागच्छुपासक’’.

१७३८.

इति वत्वा पनायन्तं, ‘‘गच्छ रे’’ति च मुग्गरं;

सत्थं वापि गहेत्वा वा, पहरित्वा तु याति चे.

१७३९.

अनापत्ति सचे तेन, पहारेन मतेपि च;

एसेव च नयो वुत्तो, धुत्तवाळमिगेसुपि.

१७४०.

तिकपाचित्तियं वुत्तं, सेसे च तिकदुक्कटं;

कायचित्तसमुट्ठानं, सचित्तं दुक्खवेदनं.

पहारकथा.

१७४१.

कायं वा कायबद्धं वा, उच्चारेय्य सचे पन;

होति पाचित्तियापत्ति, तस्सुग्गिरणपच्चया.

१७४२.

उग्गिरित्वा विरद्धो सो, पहारं देति चे पन;

असम्पहरितुकामेन, दिन्नत्ता दुक्कटं सिया.

१७४३.

सचे तेन पहारेन, पहटस्स च भिक्खुनो;

हत्थादीसुपि यं किञ्चि, अङ्गं भिज्जति दुक्कटं.

१७४४.

सेसो अनन्तरे वुत्त-नयेन विनयञ्ञुना;

समुट्ठानादिना सद्धिं, वेदितब्बो विनिच्छयो.

तलसत्तिकथा.

१७४५.

अमूलकेन सङ्घादि-सेसेन पन भिक्खु यो;

चोदापेय्यपि चोदेय्य, तस्स पाचित्तियं सिया.

१७४६.

तिकपाचित्तियं तत्थ, दिट्ठाचारविपत्तिया;

चोदतो दुक्कटापत्ति, सेसे च तिकदुक्कटं.

१७४७.

तथासञ्ञिस्सनापत्ति, तथा उम्मत्तकादिनो;

ओमसवादतुल्याव, समुट्ठानादयो नया.

अमूलककथा.

१७४८.

सञ्चिच्च पन कुक्कुच्चं, उप्पादेन्तस्स भिक्खुनो;

‘‘ऊनवीसतिवस्सो त्वं, मञ्ञे’’ इच्चेवमादिना.

१७४९.

होति वाचाय वाचाय, पाचित्ति पन भिक्खुनो;

तथारूपे पनञ्ञस्मिं, सचे असति पच्चये.

१७५०.

तिकपाचित्तियं वुत्तं, सेसे च तिकदुक्कटं;

नउप्पादेतुकामस्स, कुक्कुच्चं नत्थि वज्जता.

१७५१.

‘‘हितेसितायहं मञ्ञे, निसिन्नं इत्थिया सह;

विकाले च तया भुत्तं, मा एव’’न्ति च भासतो.

१७५२.

तथा उम्मत्तकादीन-मनापत्ति पकासिता;

समुट्ठानादयो सब्बे, अनन्तरसमा मता.

सञ्चिच्चकथा.

१७५३.

सचे भण्डनजातानं, भिक्खूनं पन भिक्खु यो;

तिट्ठेय्युपस्सुतिं सोतुं, तस्स पाचित्तियं सिया.

१७५४.

‘‘यं इमे तु भणिस्सन्ति, तं सोस्सामी’’ति गच्छतो;

चोदेतुकामतायस्स, दुक्कटं तु पदे पदे.

१७५५.

पुरतो गच्छतो सोतुं, ओहीयन्तस्स दुक्कटं;

गच्छतो तुरितं वापि, अयमेव विनिच्छयो.

१७५६.

ठितोकासं पनागन्त्वा, यदि मन्तेन्ति अत्तनो;

उक्कासित्वापि वा एत्थ, ञापेतब्बमहन्ति वा.

१७५७.

तस्सेवमकरोन्तस्स, पाचित्ति सवने सिया;

तिकपाचित्तियं वुत्तं, सेसे च तिकदुक्कटं.

१७५८.

‘‘इमेसं वचनं सुत्वा, ओरमिस्स’’न्ति गच्छतो;

तथा उम्मत्तकादीन-मनापत्ति पकासिता.

१७५९.

थेय्यसत्थसमुट्ठानं, इदं होति क्रियाक्रियं;

कायकम्मं वचीकम्मं, सदोसं दुक्खवेदनं.

उपस्सुतिकथा.

१७६०.

धम्मिकानं तु कम्मानं, छन्दं दत्वा सचे पन;

पच्छा खीयति पाचित्ति, वाचतो वाचतो सिया.

१७६१.

अधम्मे पन कम्मस्मिं, धम्मकम्मन्ति सञ्ञिनो;

विमतिस्सुभयत्थापि, होति आपत्ति दुक्कटं.

१७६२.

‘‘अधम्मेन च वग्गेन, तथाकम्मारहस्स च;

इमे कम्मं करोन्ती’’ति, ञत्वा खीयति तस्स च.

१७६३.

तथा उम्मत्तकादीन-मनापत्ति पकासिता;

अमूलकसमानाव, समुट्ठानादयो नया.

कम्मपटिबाहनकथा.

१७६४.

याव आरोचितं वत्थु, अविनिच्छितमेव वा;

ठपिता ञत्ति वा निट्ठं, कम्मवाचा न गच्छति.

१७६५.

एतस्मिं अन्तरे कम्मं, कोपेतुं परिसाय हि;

हत्थपासं जहन्तस्स, होति आपत्ति दुक्कटं.

१७६६.

अदत्वा जहिते छन्दं, तस्स पाचित्तियं सिया;

धम्मकम्मे अधम्मे च, विमतिस्स च दुक्कटं.

१७६७.

अधम्मेपि च कम्मस्मिं, धम्मकम्मन्ति सञ्ञिनो;

‘‘सङ्घस्स भण्डनादीनि, भविस्सन्ती’’ति सञ्ञिनो.

१७६८.

गिलानो वा गिलानस्स, करणीये न दोसता;

न च कोपेतुकामस्स, कम्मं पस्सावनादिना.

१७६९.

पीळितस्सागमिस्सामि, इच्चेवं गच्छतोपि वा;

समं समनुभासेन, समुट्ठानं क्रियाक्रियं.

छन्दं अदत्वा गमनकथा.

१७७०.

समग्गेन च सङ्घेन, सद्धिं दत्वान चीवरं;

सम्मतस्स हि भिक्खुस्स, पच्छा खीयति यो पन.

१७७१.

तस्स वाचाय वाचाय, पाचित्ति परिदीपिता;

तिकपाचित्तियं धम्म- कम्मे वुत्तं तु चीवरं.

१७७२.

ठपेत्वाञ्ञपरिक्खारं, दत्वा खीयति दुक्कटं;

सङ्घेनासम्मतस्सापि, चीवरं अञ्ञमेव वा.

१७७३.

तथेवानुपसम्पन्ने, सब्बत्थापि च दुक्कटं;

छन्दादीनं वसेनेव, करोन्तञ्च सभावतो.

१७७४.

खीयन्तस्स अनापत्ति, तथा उम्मत्तकादिनो;

अमूलकसमा ञेय्या, समुट्ठानादयो नया.

दुब्बलकथा.

१७७५.

इदं तिंसककण्डस्मिं, अन्तिमेन च सब्बथा;

तुल्यं द्वादसमं सब्बं, अयमेव विसेसता.

१७७६.

तत्थ निस्सग्गियं वुत्तं, अत्तनो परिणामना;

इध सुद्धिकपाचित्ति, पुग्गले परिणामना.

परिणामनकथा.

सहधम्मिकवग्गो अट्ठमो.

१७७७.

अनिक्खन्ते चे राजस्मिं, अनिक्खन्ताय देविया;

सयनीयघरा तस्स, उम्मारं यो अतिक्कमे.

१७७८.

दुक्कटं पठमे पादे, पाचित्ति दुतिये सिया;

देविया वापि रञ्ञो वा, सचे न विदितागमो.

१७७९.

पटिसंविदिते नेव-पटिसंविदितसञ्ञिनो;

तत्थ वेमतिकस्सापि, दुक्कटं परिदीपितं.

१७८०.

पटिसंविदितसञ्ञिस्स, नेव च खत्तियस्स वा;

न खत्तियाभिसेकेन, अभिसित्तस्स वा पन.

१७८१.

उभोसुभिन्नमञ्ञस्मिं, निक्खन्ते विसतोपि वा;

न दोसुम्मत्तकादीनं, कथिनेन क्रियाक्रियं.

अन्तेपुरकथा.

१७८२.

रजतं जातरूपं वा, उग्गण्हन्तस्स अत्तनो;

तस्स निस्सग्गियापत्ति, उग्गण्हापयतोपि वा.

१७८३.

गणपुग्गलसङ्घानं, नवकम्मस्स चेतिये;

उग्गण्हापयतो होति, दुक्कटं गण्हतोपि वा.

१७८४.

अवसेसञ्च मुत्तादि-रतनं अत्तनोपि वा;

सङ्घादीनम्पि अत्थाय, उग्गण्हन्तस्स दुक्कटं.

१७८५.

सचे कप्पियवत्थुं वा, वत्थुं वापि अकप्पियं;

तालपण्णम्पि वा होतु, मातुकण्णपिलन्धनं.

१७८६.

भण्डागारिकसीसेन, यं किञ्चि गिहिसन्तकं;

तस्स पाचित्तियापत्ति, पटिसामयतो पन.

१७८७.

‘‘इदं ठपेत्वा देही’’ति, वुत्तेन पन केनचि;

‘‘न वट्टती’’ति वत्वा तं, न निधेतब्बमेव तु.

१७८८.

‘‘ठपेही’’ति च पातेत्वा, सचे गच्छति पुग्गलो;

पलिबोधो हि नामेसो, ठपेतुं पन वट्टति.

१७८९.

अनुञ्ञाते पनट्ठाने, उग्गहेत्वा अनादरा;

सम्मा अनिक्खिपन्तस्स, होति आपत्ति दुक्कटं.

१७९०.

अनुञ्ञाते पनट्ठाने, गहेत्वा रतनं पन;

निक्खिपन्तस्स वा सम्मा, भण्डं रतनसम्मतं.

१७९१.

गण्हन्तस्स च विस्सासं, तावकालिकमेव च;

न दोसुम्मत्तकादीनं, सञ्चरित्तसमोदयं.

रतनकथा.

१७९२.

मज्झण्हसमया उद्धं, अरुणुग्गमतो पुरे;

एतस्मिं अन्तरे कालो, विकालोति पवुच्चति.

१७९३.

सन्तं भिक्खुमनापुच्छा, विकाले पच्चयं विना;

परिक्खित्तस्स गामस्स, परिक्खेपोक्कमे पन.

१७९४.

अपरिक्खित्तगामस्स, उपचारोक्कमेपि वा;

दुक्कटं पठमे पादे, पाचित्ति दुतिये सिया.

१७९५.

अथ सम्बहुला गामं, विकाले पविसन्ति चे;

आपुच्छित्वाव गन्तब्बं, अञ्ञमञ्ञं न चञ्ञथा.

१७९६.

गच्छन्ति चे ततो अञ्ञं, ततो अञ्ञन्ति वट्टति;

पुन आपुच्छने किच्चं, नत्थि गामसतेपि च.

१७९७.

पस्सम्भेत्वान उस्साहं, विहारत्थाय निग्गता;

पविसन्ति सचे अञ्ञं, पुच्छितब्बं तु अन्तरा.

१७९८.

कत्वा कुलघरे भत्त- किच्चं अञ्ञत्थ वा पन;

सचे चरितुकामो यो, सप्पिभिक्खाय वा सिया.

१७९९.

आपुच्छित्वाव गन्तब्बं, पस्से चे भिक्खु लब्भति;

असन्ते पन नत्थीति, गन्तब्बं तु यथासुखं.

१८००.

ओतरित्वा महावीथिं, भिक्खुं यदि च पस्सति;

नत्थि आपुच्छने किच्चं, चरितब्बं यथासुखं.

१८०१.

गाममज्झेन मग्गेन, गच्छन्तस्सेव भिक्खुनो;

‘‘चरिस्सामी’’ति उप्पन्ने, तेलभिक्खाय मानसे.

१८०२.

आपुच्छित्वाव गन्तब्बं, पस्से चे भिक्खु विज्जति;

अनोक्कम्म चरन्तस्स, मग्गा आपुच्छनेन किं?

१८०३.

तिकपाचित्तियं, काले, विकालोयन्ति सञ्ञिनो;

काले वेमतिकस्सापि, होति आपत्ति दुक्कटं.

१८०४.

आपुच्छित्वाव सन्तं वा, अनापुच्छा असन्तकं;

किच्चे अच्चायिके वापि, पविसन्तस्स भिक्खुनो.

१८०५.

गच्छतो अन्तरारामं, भिक्खुनीनं उपस्सयं;

तथा आसनसालं वा, तित्थियानं उपस्सयं.

१८०६.

सिया गामेन मग्गो चे, अनापत्तापदासुपि;

समुट्ठानादयो सब्बे, कथिनेन समा मता.

१८०७.

न केवलमनापुच्छा, अबन्धित्वा च बन्धनं;

अपारुपित्वा सङ्घाटिं, गच्छतोपिनवज्जता.

विकालगामप्पवेसनकथा.

१८०८.

अट्ठिदन्तमयं सूचि-घरं वापि विसाणजं;

कारापने च करणे, भिक्खुनो होति दुक्कटं.

१८०९.

लाभे भेदनकं तस्स, पाचित्तियमुदीरितं;

अञ्ञस्सत्थाय करणे, तथा कारापनेपि च.

१८१०.

अञ्ञेन च कतं लद्धा, दुक्कटं परिभुञ्जतो;

अनापत्तारणिके विधे, गण्ठिकञ्जनिकासुपि.

१८११.

दकपुञ्छनिया वासि-जटे उम्मत्तकादिनो;

समुट्ठानादयो नया, सञ्चरित्तसमा मता.

सूचिघरकथा.

१८१२.

नवं मञ्चम्पि पीठं वा, कारापेन्तेन भिक्खुना;

अट्ठङ्गुलप्पमाणेन, सुगतङ्गुलतो पन.

१८१३.

कारापेतब्बमेवं तु, ठपेत्वा हेट्ठिमाटनिं;

सच्छेदा तस्स पाचित्ति, तमतिक्कमतो सिया.

१८१४.

अञ्ञस्सत्थाय करणे, तथा कारापनेपि च;

अञ्ञेन च कतं लद्धा, दुक्कटं परिभुञ्जतो.

१८१५.

अनापत्ति पमाणेन, करोन्तस्सप्पमाणिकं;

लभित्वा तस्स पादेसु, छिन्दित्वा परिभुञ्जतो.

१८१६.

नेव छिन्दितुकामो चे, निखणित्वा पमाणतो;

उत्तानं वापि अट्टं वा, बन्धित्वा परिभुञ्जतो.

मञ्चकथा.

१८१७.

मञ्चं वा पन पीठं वा, तूलोनद्धं करेय्य यो;

तस्सुद्दालनकं वुत्तं, पाचित्तियमनीतिना.

१८१८.

अनापत्ति पनायोगे, बन्धने अंसबद्धके;

बिब्बोहने परिस्सावे, थविकादीसु भिक्खुनो.

१८१९.

अञ्ञेन च कतं लद्धा, उद्दालेत्वा निसेवतो;

अनन्तरस्सिमस्सापि, सञ्चरित्तसमा नया.

तूलोनद्धकथा.

१८२०.

निसीदनं करोन्तेन, कातब्बं तु पमाणतो;

पमाणातिक्कमे तस्स, पयोगे दुक्कटं सिया.

१८२१.

पटिलाभेन सच्छेदं, पाचित्तियमुदीरितं;

द्वीसु ठानेसु फालेत्वा, तस्स तिस्सो दसा सियुं.

१८२२.

अनापत्ति पमाणेन, करोन्तस्स तदूनकं;

वितानादिं करोन्तस्स, सञ्चरित्तसमा नया.

निसीदनकथा.

१८२३.

रोगे कण्डुपटिच्छादि, कातब्बा हि पमाणतो;

पमाणातिक्कमे तस्स, पयोगे दुक्कटं सिया.

१८२४.

पटिलाभेन सच्छेदं, पाचित्तियमुदीरितं;

अनापत्तिनयोपेत्थ, अनन्तरसमो मतो.

कण्डुपटिच्छादिकथा.

१८२५.

पमाणेनेव कातब्बा, तथा वस्सिकसाटिका;

पमाणातिक्कमे तस्स, अनन्तरसमो नयो.

वस्सिकसाटिककथा.

१८२६.

चीवरेन सचे तुल्य-प्पमाणं सुगतस्स तु;

चीवरं भिक्खु कारेय्य, करणे दुक्कटं सिया.

१८२७.

पटिलाभेन सच्छेदं, पाचित्तियमुदीरितं;

अनन्तरसमोयेव, अनापत्तिनयो मतो.

१८२८.

दीघसो च पमाणेन, नव तस्स विदत्थियो;

तिरियं छ विनिद्दिट्ठा, सुगतस्स विदत्थिया.

१८२९.

अञ्ञेन च कतं लद्धा, सेवतो दुक्कटं भवे;

समुट्ठानादयो सब्बे, सञ्चरित्तसमा मता.

नन्दकथा.

राजवग्गो नवमो.

इति विनयविनिच्छये पाचित्तियकथा निट्ठिता.

पाटिदेसनीयकथा

१८३०.

यो चन्तरघरं भिक्खु, पविट्ठाय तु हत्थतो;

अञ्ञातिकाय यं किञ्चि, तस्स भिक्खुनिया पन.

१८३१.

सहत्था पटिग्गण्हेय्य, खादनं भोजनम्पि वा;

गहणे दुक्कटं भोगे, पाटिदेसनियं सिया.

१८३२.

रथिकायपि वा ब्यूहे, सन्धिसिङ्घाटकेसु वा;

हत्थिसालादिके ठत्वा, गण्हतोपि अयं नयो.

१८३३.

रथिकाय सचे ठत्वा, देति भिक्खुनि भोजनं;

आपत्ति अन्तरारामे, ठत्वा गण्हाति भिक्खु चे.

१८३४.

एत्थन्तरघरं तस्सा, पविट्ठाय हि वाक्यतो;

भिक्खुस्स च ठितट्ठानं, नप्पमाणन्ति वण्णितं.

१८३५.

तस्मा भिक्खुनिया ठत्वा, आरामादीसु देन्तिया;

वीथियादीसु चे ठत्वा, न दोसो पटिगण्हतो.

१८३६.

यामकालिकसत्ताह-कालिकं यावजीविकं;

आहारत्थाय गहणे, अज्झोहारे च दुक्कटं.

१८३७.

आमिसेन असम्भिन्न-रसं सन्धाय भासितं;

पाटिदेसनियापत्ति, सम्भिन्नेकरसे सिया.

१८३८.

एकतोउपसम्पन्न-हत्थतो पटिगण्हतो;

कालिकानं चतुन्नम्पि, आहारत्थाय दुक्कटं.

१८३९.

ञातिकायपि अञ्ञाति-सञ्ञिनो विमतिस्स वा;

दुक्कटं ञातिसञ्ञिस्स, तथा अञ्ञातिकाय वा.

१८४०.

दापेन्तिया अनापत्ति, ददमानाय वा पन;

निक्खिपित्वान्तरारामा-दीसु ठत्वापि देन्तिया.

१८४१.

गामतो नीहरित्वा वा, देति चे बहि वट्टति;

‘‘पच्चये सति भुञ्जा’’ति, देति चे कालिकत्तयं.

१८४२.

हत्थतो सामणेरीनं, सिक्खमानाय वा तथा;

इदं एळकलोमेन, समुट्ठानं समं मतं.

पठमपाटिदेसनीयकथा.

१८४३.

अवुत्ते ‘‘अपसक्का’’ति, एकेनापि च भिक्खुना;

सचेज्झोहरणत्थाय, आमिसं पटिगण्हति.

१८४४.

गहणे दुक्कटं भोगे, पाटिदेसनियं सिया;

एकतोउपसम्पन्नं, न वारेन्तस्स दुक्कटं.

१८४५.

तथेवानुपसम्पन्ना-युपसम्पन्नसञ्ञिनो;

तत्थ वेमतिकस्सापि, होति आपत्ति दुक्कटं.

१८४६.

अनापत्तित्तनो भत्तं, पदापेति न देति चे;

तथा अञ्ञस्स भत्तं वा, न दापेति पदेति चे.

१८४७.

यं न दिन्नं तं दापेति, न दिन्नं यत्थ वापि च;

तत्थ तम्पि च सब्बेसं, समं दापेति भिक्खुनी.

१८४८.

वोसासन्ती ठिता सिक्ख-माना वा सामणेरिका;

भोजनानि च पञ्चेव, विना, उम्मत्तकादिनो.

१८४९.

कथिनेन समुट्ठानं, समानन्ति पकासितं;

क्रियाक्रियमिदं वुत्तं, तिचित्तञ्च तिवेदनं.

दुतियपाटिदेसनीयकथा.

१८५०.

सेक्खन्ति सम्मते भिक्खु, लद्धसम्मुतिके कुले;

घरूपचारोक्कमना, पुब्बेव अनिमन्तितो.

१८५१.

अगिलानो गहेत्वा चे, परिभुञ्जेय्य आमिसं;

गहणे दुक्कटं भोगे, पाटिदेसनियं सिया.

१८५२.

यामकालिकसत्ताह-कालिके यावजीविके;

गहणे परिभोगे च, होति आपत्ति दुक्कटं.

१८५३.

असेक्खसम्मते सेक्ख-सम्मतन्ति च सञ्ञिनो;

तत्थ वेमतिकस्सापि, तथेव परिदीपितं.

१८५४.

अनापत्ति गिलानस्स, गिलानस्सावसेसके;

निमन्तितस्स वा भिक्खा, अञ्ञेसं तत्थ दीयति.

१८५५.

घरतो नीहरित्वा वा, देन्ति चे यत्थ कत्थचि;

निच्चभत्तादिके वापि, तथा उम्मत्तकादिनो.

१८५६.

अनागते हि भिक्खुम्हि, घरतो पठमं पन;

नीहरित्वा सचे द्वारे, सम्पत्ते देन्ति वट्टति.

१८५७.

भिक्खुं पन च दिस्वाव, नीहरित्वान गेहतो;

न वट्टति सचे देन्ति, समुट्ठानेळकूपमं.

ततियपाटिदेसनीयकथा.

१८५८.

गहट्ठेनागहट्ठेन, इत्थिया पुरिसेन वा;

आरामं उपचारं वा, पविसित्वा सचे पन.

१८५९.

‘‘इत्थन्नामस्स ते भत्तं, यागु वा आहरीयति’’;

एवमारोचितं वुत्तं, पटिसंविदितन्ति हि.

१८६०.

आहरीयतु तं पच्छा, यथारोचितमेव वा;

तस्स वा परिवारम्पि, अञ्ञं कत्वा बहुं पन.

१८६१.

यागुया विदितं कत्वा, पूवं भत्तं हरन्ति चे;

इदम्पि विदितं वुत्तं, वट्टतीति कुरुन्दियं.

१८६२.

कुलानि पन अञ्ञानि, देय्यधम्मं पनत्तनो;

हरन्ति तेन सद्धिं चे, सब्बं वट्टति तम्पि च.

१८६३.

अनारोचितमेवं यं, यं आराममनाभतं;

तं असंविदितं नाम, सहधम्मिकञापितं.

१८६४.

यं असंविदितं कत्वा, आभतं पन तं बहि;

आरामं पन पेसेत्वा, कारापेत्वा तमाहरे.

१८६५.

गन्त्वा वा अन्तरामग्गे, गहेतब्बं तु भिक्खुना;

सचे एवमकत्वा तं, आरामे उपचारतो.

१८६६.

गहेत्वाज्झोहरन्तस्स, गहणे दुक्कटं सिया;

अज्झोहारपयोगेसु, पाटिदेसनियं मतं.

१८६७.

पटिसंविदितेयेव, असंविदितसञ्ञिनो;

तत्थ वेमतिकस्सापि, होति आपत्ति दुक्कटं.

१८६८.

पटिसंविदिते तस्स, गिलानस्सावसेसके;

बहारामे गहेत्वा वा, अन्तोयेवस्स भुञ्जतो.

१८६९.

तत्थजातफलादीनि, अनापत्तेव खादतो;

समुट्ठानादयो सब्बे, कथिनेन समा मता.

चतुत्थपाटिदेसनीयकथा.

इति विनयविनिच्छये पाटिदेसनीयकथा निट्ठिता.

सेखियकथा

१८७०.

यो अनादरियेनेव, पुरतो पच्छतोपि वा;

ओलम्बेत्वा निवासेय्य, तस्स चापत्ति दुक्कटं.

१८७१.

हत्थिसोण्डादितुल्यं तु, निवासेन्तस्स दुक्कटं;

आपत्तिभीरुना निच्चं, वत्थब्बं परिमण्डलं.

१८७२.

जाणुमण्डलतो हेट्ठा, अट्ठङ्गुलप्पमाणकं;

ओतारेत्वा निवत्थब्बं, ततो ऊनं न वट्टति.

१८७३.

असञ्चिच्चासतिस्सापि, अजानन्तस्स केवलं;

अनापत्ति गिलानस्सा-पदासुम्मत्तकादिनो.

परिमण्डलकथा.

१८७४.

उभो कोणे समं कत्वा, सादरं परिमण्डलं;

कत्वा पारुपितब्बेवं, अकरोन्तस्स दुक्कटं.

१८७५.

अविसेसेन वुत्तं तु, इदं सिक्खापदद्वयं;

तस्मा घरे विहारे वा, कत्तब्बं परिमण्डलं.

दुतियं.

१८७६.

गण्ठिकं पटिमुञ्चित्वा, कत्वा कोणे उभो समं;

छादेत्वा मणिबन्धञ्च, गन्तब्बं गीवमेव च.

१८७७.

तथा अकत्वा भिक्खुस्स, जत्तूनिपि उरम्पि च;

विवरित्वा यथाकामं, गच्छतो होति दुक्कटं.

ततियं.

१८७८.

गलवाटकतो उद्धं, सीसञ्च मणिबन्धतो;

हत्थे पिण्डिकमंसम्हा, हेट्ठा पादे उभोपि च.

१८७९.

विवरित्वावसेसञ्च, छादेत्वा चे निसीदति;

होति सो सुप्पटिच्छन्नो, दोसो वासूपगस्स न.

चतुत्थं.

१८८०.

हत्थं वा पन पादं वा, अचालेन्तेन भिक्खुना;

सुविनीतेन गन्तब्बं, छट्ठे नत्थि विसेसता.

पञ्चमछट्ठानि.

१८८१.

सतीमताविकारेन, युगमत्तञ्च पेक्खिना;

सुसंवुतेन गन्तब्बं, भिक्खुनोक्खित्तचक्खुना.

१८८२.

यत्थ कत्थचि हि ट्ठाने, एकस्मिं अन्तरे घरे;

ठत्वा परिस्सयाभावं, ओलोकेतुम्पि वट्टति.

१८८३.

यो अनादरियं कत्वा, ओलोकेन्तो तहिं तहिं;

सचेन्तरघरे याति, दुक्कटं अट्ठमं तथा.

सत्तमट्ठमानि.

१८८४.

एकतो उभतो वापि, हुत्वा उक्खित्तचीवरो;

इन्दखीलकतो अन्तो, गच्छतो होति दुक्कटं.

नवमं.

१८८५.

तथा निसिन्नकालेपि, नीहरन्तेन कुण्डिकं;

अनुक्खिपित्वा दातब्बा, दोसो वासूपगस्स न.

दसमं.

पठमो वग्गो.

१८८६.

न वट्टति हसन्तेन, गन्तुञ्चेव निसीदितुं;

वत्थुस्मिं हसनीयस्मिं, सितमत्तं तु वट्टति.

पठमदुतियानि.

१८८७.

अप्पसद्देन गन्तब्बं, चतुत्थेपि अयं नयो;

महासद्दं करोन्तस्स, उभयत्थापि दुक्कटं.

ततियचतुत्थानि.

१८८८.

कायप्पचालकं कत्वा, बाहुसीसप्पचालकं;

गच्छतो दुक्कटं होति, तथेव च निसीदतो.

१८८९.

कायं बाहुञ्च सीसञ्च, पग्गहेत्वा उजुं पन;

गन्तब्बमासितब्बञ्च, समेनिरियापथेन तु.

१८९०.

निसीदनेन युत्तेसु, तीसु वासूपगस्स हि;

अनापत्तीति ञातब्बं, विञ्ञुना विनयञ्ञुना.

दुतियो वग्गो.

१८९१.

खम्भं कत्वा ससीसं वा, पारुपित्वान गच्छतो;

दुक्कटं मुनिना वुत्तं, तथा उक्कुटिकाय वा.

१८९२.

हत्थपल्लत्थिकायापि, दुस्सपल्लत्थिकाय वा;

तस्सन्तरघरे होति, निसीदन्तस्स दुक्कटं.

१८९३.

दुतिये च चतुत्थे च, छट्ठे वासूपगस्स तु;

अनापत्तीति सारुप्पा, छब्बीसति पकासिता.

छट्ठं.

१८९४.

सक्कच्चं सतियुत्तेन, भिक्खुना पत्तसञ्ञिना;

पिण्डपातो गहेतब्बो, समसूपोव विञ्ञुना.

१८९५.

सूपो भत्तचतुब्भागो, ‘‘समसूपो’’ति वुच्चति;

मुग्गमासकुलत्थानं, सूपो ‘‘सूपो’’ति वुच्चति.

१८९६.

अनापत्ति असञ्चिच्च, गिलानस्स रसेरसे;

तथेव ञातकादीनं, अञ्ञत्थाय धनेन वा.

सत्तमट्ठमनवमानि.

१८९७.

अन्तोलेखापमाणेन, पत्तस्स मुखवट्टिया;

पूरितोव गहेतब्बो, अधिट्ठानूपगस्स तु.

१८९८.

तत्थ थूपीकतं कत्वा, गण्हतो यावकालिकं;

यं किञ्चि पन भिक्खुस्स, होति आपत्ति दुक्कटं.

१८९९.

अधिट्ठानूपगे पत्ते, कालिकत्तयमेव च;

सेसे थूपीकतं सब्बं, वट्टतेव न संसयो.

१९००.

द्वीसु पत्तेसु भत्तं तु, गहेत्वा पत्तमेककं;

पूरेत्वा यदि पेसेति, भिक्खूनं पन वट्टति.

१९०१.

पत्ते पक्खिप्पमानं यं, उच्छुखण्डफलादिकं;

ओरोहति सचे हेट्ठा, न तं थूपीकतं सिया.

१९०२.

पुप्फतक्कोलकादीनं, ठपेत्वा चे वटंसकं;

दिन्नं अयावकालित्ता, न तं थूपीकतं सिया.

१९०३.

वटंसकं तु पूवस्स, ठपेत्वा ओदनोपरि;

पिण्डपातं सचे देन्ति, इदं थूपीकतं सिया.

१९०४.

भत्तस्सूपरि पण्णं वा, थालकं वापि किञ्चिपि;

ठपेत्वा परिपूरेत्वा, सचे गण्हाति वट्टति.

१९०५.

पटिग्गहेतुमेवस्स, तं तु सब्बं न वट्टति;

गहितं सुगहितं, पच्छा, भुञ्जितब्बं यथासुखं.

ततियो वग्गो.

१९०६.

पठमं दुतियं वुत्त-नयं तु ततिये पन;

उपरोधिमदस्सेत्वा, भोत्तब्बं पटिपाटिया.

१९०७.

अञ्ञेसं अत्तनो भत्तं, आकिरं पन भाजने;

नत्थोमसति चे दोसो, तथा उत्तरिभङ्गकं.

ततियं.

१९०८.

चतुत्थे यं तु वत्तब्बं, वुत्तं पुब्बे असेसतो;

पञ्चमे मत्थकं दोसो, मद्दित्वा परिभुञ्जतो.

१९०९.

अनापत्ति गिलानस्स, परित्तेपि च सेसके;

एकतो पन मद्दित्वा, संकड्ढित्वान भुञ्जतो.

चतुत्थपञ्चमानि.

१९१०.

यो भिय्योकम्यताहेतु, सूपं वा ब्यञ्जनम्पि वा;

पटिच्छादेय्य भत्तेन, तस्स चापत्ति दुक्कटं.

छट्ठं.

१९११.

विञ्ञत्तियं तु वत्तब्बं, अपुब्बं नत्थि किञ्चिपि;

अट्ठमे पन उज्झाने, गिलानोपि न मुच्चति.

१९१२.

‘‘दस्सामि दापेस्सामी’’ति, ओलोकेन्तस्स भिक्खुनो;

अनापत्तीति ञातब्बं, न च उज्झानसञ्ञिनो.

अट्ठमं.

१९१३.

महन्तं पन मोरण्डं, कुक्कुटण्डञ्च खुद्दकं;

तेसं मज्झप्पमाणेन, कत्तब्बो कबळो पन.

१९१४.

खज्जके पन सब्बत्थ, मूलखादनियादिके;

फलाफले अनापत्ति, गिलानुम्मत्तकादिनो.

नवमं.

१९१५.

अदीघो पन कातब्बो, आलोपो परिमण्डलो;

खज्जतुत्तरिभङ्गस्मिं, अनापत्ति फलाफले.

दसमं.

चतुत्थो वग्गो.

१९१६.

अनाहटे मुखद्वारं, अप्पत्ते कबळे पन;

अत्तनो च मुखद्वारं, विवरन्तस्स दुक्कटं.

पठमं.

१९१७.

मुखे च सकलं हत्थं, पक्खिपन्तस्स दुक्कटं;

मुखे च कबळं कत्वा, कथेतुं न च वट्टति.

१९१८.

वचनं यत्तकेनस्स, परिपुण्णं न होति हि;

मुखस्मिंतत्तके सन्ते, ब्याहरन्तस्स दुक्कटं.

१९१९.

मुखे हरीतकादीनि, पक्खिपित्वा कथेति यो;

वचनं परिपुण्णं चे, कथेतुं पन वट्टति.

दुतियततियानि.

१९२०.

यो पिण्डुक्खेपकं भिक्खु, कबळच्छेदकम्पि वा;

मक्कटो विय गण्डे वा, कत्वा भुञ्जेय्य दुक्कटं.

चतुत्थपञ्चमछट्ठानि.

१९२१.

निद्धुनित्वान हत्थं वा, भत्तं सित्थावकारकं;

जिव्हानिच्छारकं वापि, तथा ‘‘चपु चपू’’ति वा.

१९२२.

अनादरवसेनेव, भुञ्जतो होति दुक्कटं;

सत्तमे अट्ठमे नत्थि, दोसो कचवरुज्झने.

सत्तमदसमानि.

पञ्चमो वग्गो.

१९२३.

कत्वा एवं न भोत्तब्बं, सद्दं ‘‘सुरु सुरू’’ति च;

हत्थनिल्लेहकं वापि, न च वट्टति भुञ्जितुं.

१९२४.

फाणितं घनयागुं वा, गहेत्वा अङ्गुलीहि तं;

मुखे अङ्गुलियो भोत्तुं, पवेसेत्वापि वट्टति.

१९२५.

पत्तो लेहितब्बोव, एकायङ्गुलिकाय वा;

एकओट्ठोपि जिव्हाय, न च निल्लेहितब्बको.

चतुत्थं.

१९२६.

सामिसेन तु हत्थेन, न च पानीयथालकं;

गहेतब्बं, पटिक्खित्तं, पटिक्कूलवसेन हि.

१९२७.

पुग्गलस्स च सङ्घस्स, गहट्ठस्सत्तनोपि च;

सन्तको पन सङ्खो वा, सरावं वापि थालकं.

१९२८.

तस्मा न च गहेतब्बं, गण्हतो होति दुक्कटं;

अनामिसेन हत्थेन, गहणं पन वट्टति.

पञ्चमं.

१९२९.

उद्धरित्वापि भिन्दित्वा, गहेत्वा वा पटिग्गहे;

नीहरित्वा अनापत्ति, छड्डेन्तस्स घरा बहि.

छट्ठं.

१९३०.

छत्तं यं किञ्चि हत्थेन, सरीरावयवेन वा;

सचे धारयमानस्स, धम्मं देसेति दुक्कटं.

सत्तमं.

१९३१.

अयमेव नयो वुत्तो, दण्डपाणिम्हि पुग्गले;

चतुहत्थप्पमाणोव, दण्डो मज्झिमहत्थतो.

अट्ठमं.

१९३२.

तथेव सत्थपाणिस्स, धम्मं देसेति दुक्कटं;

सत्थपाणी न होतासिं, सन्नय्हित्वा ठितो पन.

नवमं.

१९३३.

धनुं सरेन सद्धिं वा, धनुं वा सरमेव वा;

सजियं निजियं वापि, गहेत्वा धनुदण्डकं.

१९३४.

ठितस्सपि निसिन्नस्स, निपन्नस्सापि वा तथा;

सचे देसेति सद्धम्मं, होति आपत्ति दुक्कटं.

१९३५.

पटिमुक्कम्पि कण्ठम्हि, धनुं हत्थेन यावता;

न गण्हाति नरो ताव, धम्मं देसेय्य वट्टति.

छट्ठो वग्गो.

१९३६.

पादुकारुळ्हकस्सापि, धम्मं देसेति दुक्कटं;

अक्कमित्वा ठितस्सापि, पटिमुक्कस्स वा तथा.

पठमं.

१९३७.

उपाहनगतस्सापि, अयमेव विनिच्छयो;

सब्बत्थ अगिलानस्स, याने वा सयनेपि वा.

१९३८.

निपन्नस्सागिलानस्स, कटसारे छमाय वा;

पीठे मञ्चेपि वा उच्चे, निसिन्नेन ठितेन वा.

१९३९.

न च वट्टति देसेतुं, ठत्वा वा उच्चभूमियं;

सयनेसु गतेनापि, सयनेसु गतस्स च.

१९४०.

समाने वापि उच्चे वा, निपन्ने नेव वट्टति;

निपन्नेन ठितस्सापि, निपन्नस्सपि वट्टति.

१९४१.

निसिन्नेन निसिन्नस्स, ठितस्सापि च वट्टति;

ठितस्सेव ठितेनापि, देसेतुम्पि तथेव च.

दुतियततियचतुत्थानि.

१९४२.

पल्लत्थिका निसिन्नस्स, अगिलानस्स देहिनो;

तथा वेठितसीसस्स, धम्मं देसेति दुक्कटं.

१९४३.

केसन्तं विवरापेत्वा, देसेति यदि वट्टति;

ससीसं पारुतस्सापि, अयमेव विनिच्छयो.

पञ्चमछट्ठसत्तमानि.

१९४४.

अट्ठमे नवमे वापि, दसमे नत्थि किञ्चिपि;

सचेपि थेरुपट्ठानं, गन्त्वान दहरं ठितं.

१९४५.

पञ्हं पुच्छति चे थेरो, कथेतुं न च वट्टति;

तस्स पस्से पनञ्ञस्स, कथेतब्बं विजानता.

अट्ठमनवमदसमानि.

सत्तमो वग्गो.

१९४६.

गच्छतो पुरतो पञ्हं, न वत्तब्बं तु पच्छतो;

‘‘पच्छिमस्स कथेमी’’ति, वत्तब्बं विनयञ्ञुना.

१९४७.

सद्धिं उग्गहितं धम्मं, सज्झायति हि वट्टति;

सममेव युगग्गाहं, कथेतुं गच्छतोपि च.

पठमं.

१९४८.

एकेकस्सापि चक्कस्स, पथेनापि च गच्छतो;

उप्पथेन समं वापि, गच्छन्तस्सेव वट्टति.

दुतियं.

१९४९.

ततिये नत्थि वत्तब्बं, चतुत्थे हरिते पन;

उच्चारादिचतुक्कं तु, करोतो दुक्कटं सिया.

१९५०.

जीवरुक्खस्स यं मूलं, दिस्समानं तु गच्छति;

साखा वा भूमिलग्गा तं, सब्बं हरितमेव हि.

१९५१.

सचे अहरितं ठानं, पेक्खन्तस्सेव भिक्खुनो;

वच्चं निक्खमतेवस्स, सहसा पन वट्टति.

१९५२.

पलालण्डुपके वापि, गोमये वापि किस्मिचि;

कत्तब्बं, हरितं पच्छा, तमोत्थरति वट्टति.

१९५३.

कतो अहरिते ठाने, हरितं एति वट्टति;

सिङ्घाणिका गता एत्थ, खेळेनेव च सङ्गहं.

चतुत्थं.

१९५४.

वच्चकुटिसमुद्दादि-उदकेसुपि भिक्खुनो;

तेसं अपरिभोगत्ता, करोतो नत्थि दुक्कटं.

१९५५.

देवे पन च वस्सन्ते, उदकोघे समन्ततो;

अजलं अलभन्तेन, जले कातुम्पि वट्टति.

पञ्चमं.

अट्ठमो वग्गो.

१९५६.

समुट्ठानादयो ञेय्या, सेखियानं पनेत्थ हि;

उज्जग्घिकादिचत्तारि, कबळेन मुखेन च.

१९५७.

छमानीचासनट्ठान-पच्छा उप्पथवा दस;

समुट्ठानादयो तुल्या, वुत्ता समनुभासने.

१९५८.

छत्तं दण्डावुधं सत्थं, पादुकारुळ्हुपाहना;

यानं सयनपल्लत्थ-वेठितोगुण्ठितानि च.

१९५९.

धम्मदेसनातुल्याव, समुट्ठानादिना पन;

सूपोदनेन विञ्ञत्ति, थेय्यसत्थसमं मतं.

१९६०.

अवसेसा तिपञ्ञास, समाना पठमेन तु;

सेखियेसुपि सब्बेसु, अनापत्तापदासुपि.

१९६१.

उज्झानसञ्ञिके थूपी-कते सूपपटिच्छदे;

तीसु सिक्खापदेस्वेव, गिलानो न पनागतो.

सेखियकथा.

१९६२.

इमं विदित्वा विनये विनिच्छयं;

विसारदो होति, विनीतमानसो;

परेहि सो होति च दुप्पधंसियो;

ततो हि सिक्खे सततं समाहितो.

१९६३.

इमं परमसंकरं संकरं;

अवेच्च सवनामतं नामतं;

पटुत्तमधिके हिते के हि ते;

न यन्ति कलिसासने सासने.

इति विनयविनिच्छये

भिक्खुविभङ्गकथा निट्ठिता.

भिक्खुनीविभङ्गो

१९६४.

भिक्खुनीनं हितत्थाय, विभङ्गं यं जिनोब्रवि;

तस्मिं अपि समासेन, किञ्चिमत्तं भणामहं.

पाराजिककथा

१९६५.

छन्दसो मेथुनं धम्मं, पटिसेवेय्य या पन;

होति पाराजिका नाम, समणी सा पवुच्चति.

१९६६.

मनुस्सपुरिसादीनं, नवन्नं यस्स कस्सचि;

सजीवस्साप्यजीवस्स, सन्थतं वा असन्थतं.

१९६७.

अत्तनो तिविधे मग्गे, येभुय्यक्खायितादिकं;

अङ्गजातं पवेसेन्ती, अल्लोकासे पराजिता.

१९६८.

इतो परमवत्वाव, साधारणविनिच्छयं;

असाधारणमेवाहं, भणिस्सामि समासतो.

१९६९.

अधक्खकं सरीरकं, यदुब्भजाणुमण्डलं;

सरीरकेन चे तेन, फुसेय्य भिक्खुनी पन.

१९७०.

अवस्सुतस्सावस्सुता, मनुस्सपुग्गलस्स या;

सरीरमस्स तेन वा, फुट्ठा पाराजिका सिया.

१९७१.

कप्परस्स पनुद्धम्पि, गहितं उब्भजाणुना;

यथावुत्तप्पकारेन, कायेनानेन अत्तनो.

१९७२.

पुरिसस्स तथा काय- पटिबद्धं फुसन्तिया;

तथा यथापरिच्छिन्न- कायबद्धेन अत्तनो.

१९७३.

अवसेसेन वा तस्स, कायं कायेन अत्तनो;

होति थुल्लच्चयं तस्सा, पयोगे पुरिसस्स च.

१९७४.

यक्खपेततिरच्छान- पण्डकानं अधक्खकं;

उब्भजाणुं तथेवस्सा, उभतोवस्सवे सति.

१९७५.

एकतोवस्सवे चापि, थुल्लच्चयमुदीरितं;

अवसेसे च सब्बत्थ, होति आपत्ति दुक्कटं.

१९७६.

उब्भक्खकमधोजाणु-मण्डलं पन यं इध;

कप्परस्स च हेट्ठापि, गतं एत्थेव सङ्गहं.

१९७७.

केलायति सचे भिक्खु, सद्धिं भिक्खुनिया पन;

उभिन्नं कायसंसग्ग-रागे सति हि भिक्खुनो.

१९७८.

होति सङ्घादिसेसोव, नासो भिक्खुनिया सिया;

कायसंसग्गरागो च, सचे भिक्खुनिया सिया.

१९७९.

भिक्खुनो मेथुनो रागो, गेहपेमम्पि वा भवे;

तस्सा थुल्लच्चयं वुत्तं, भिक्खुनो होति दुक्कटं.

१९८०.

उभिन्नं मेथुने रागे, गेहपेमेपि वा सति;

अविसेसेन निद्दिट्ठं, उभिन्नं दुक्कटं पन.

१९८१.

यस्स यत्थ मनोसुद्धं, तस्स तत्थ न दोसता;

उभिन्नम्पि अनापत्ति, उभिन्नं चित्तसुद्धिया.

१९८२.

कायसंसग्गरागेन, भिन्दित्वा पठमं पन;

पच्छा दूसेति चे नेव, होति भिक्खुनिदूसको.

१९८३.

अथ भिक्खुनिया फुट्ठो, सादियन्तोव चेतसा;

निच्चलो होति चे भिक्खु, न होतापत्ति भिक्खुनो.

१९८४.

भिक्खुनी भिक्खुना फुट्ठा, सचे होतिपि निच्चला;

अधिवासेति सम्फस्सं, तस्सा पाराजिकं सिया.

१९८५.

तथा थुल्लच्चयं खेत्ते, दुक्कटञ्च विनिद्दिसे;

वुत्तत्ता ‘‘कायसंसग्गं, सादियेय्या’’ति सत्थुना.

१९८६.

तस्सा क्रियसमुट्ठानं, एवं सति न दिस्सति;

इदं तब्बहुलेनेव, नयेन परिदीपितं.

१९८७.

अनापत्ति असञ्चिच्च, अजानित्वामसन्तिया;

सति आमसने तस्सा, फस्सं वासादियन्तिया.

१९८८.

वेदनट्टाय वा खित्त-चित्तायुम्मत्तिकाय वा;

समुट्ठानादयो तुल्या, पठमन्तिमवत्थुना.

उब्भजाणुमण्डलकथा.

१९८९.

पाराजिकत्तं जानन्ति, सलिङ्गे तु ठिताय हि;

‘‘न कस्सचि परस्साहं, आरोचेस्सामि दानि’’ति.

१९९०.

धुरे निक्खित्तमत्तस्मिं, सा च पाराजिका सिया;

अयं वज्जपटिच्छादि- नामिका पन नामतो.

१९९१.

सेसं सप्पाणवग्गस्मिं, दुट्ठुल्लेन समं नये;

विसेसो तत्र पाचित्ति, इध पाराजिकं सिया.

वज्जपटिच्छादिकथा.

१९९२.

सङ्घेनुक्खित्तको भिक्खु, ठितो उक्खेपने पन;

यंदिट्ठिको च सो तस्सा, दिट्ठिया गहणेन तं.

१९९३.

अनुवत्तेय्य या भिक्खुं, भिक्खुनी सा विसुम्पि च;

सङ्घमज्झेपि अञ्ञाहि, वुच्चमाना तथेव च.

१९९४.

अचजन्तीव तं वत्थुं, गहेत्वा यदि तिट्ठति;

तस्स कम्मस्स ओसाने, उक्खित्तस्सानुवत्तिका.

१९९५.

होति पाराजिकापन्ना, होतासाकियधीतरा;

पुन अप्पटिसन्धेया, द्विधा भिन्ना सिला विय.

१९९६.

अधम्मे पन कम्मस्मिं, निद्दिट्ठं तिकदुक्कटं;

समुट्ठानादयो सब्बे, वुत्ता समनुभासने.

उक्खित्तानुवत्तिककथा.

१९९७.

अपाराजिकखेत्तस्स, गहणं यस्स कस्सचि;

अङ्गस्स पन तं हत्थ-ग्गहणन्ति पवुच्चति.

१९९८.

पारुतस्स निवत्थस्स, गहणं यस्स कस्सचि;

एतं सङ्घाटिया कण्ण-ग्गहणन्ति पवुच्चति.

१९९९.

कायसंसग्गसङ्खात-असद्धम्मस्स कारणा;

भिक्खुनी हत्थपासस्मिं, तिट्ठेय्य पुरिसस्स वा.

२०००.

सल्लपेय्य तथा तत्थ, ठत्वा तु पुरिसेन वा;

सङ्केतं वापि गच्छेय्य, इच्छेय्या गमनस्स वा.

२००१.

तदत्थाय पटिच्छन्न-ट्ठानञ्च पविसेय्य वा;

उपसंहरेय्य कायं वा, हत्थपासे ठिता पन.

२००२.

अयमस्समणी होति, विनट्ठा अट्ठवत्थुका;

अभब्बा पुनरुळ्हाय, छिन्नो तालोव मत्थके.

२००३.

अनुलोमेन वा वत्थुं, पटिलोमेन वा चुता;

अट्ठमं परिपूरेन्ती, तथेकन्तरिकाय वा.

२००४.

अथादितो पनेकं वा, द्वे वा तीणिपि सत्त वा;

सतक्खत्तुम्पि पूरेन्ती, नेव पाराजिका सिया.

२००५.

आपत्तियो पनापन्ना, देसेत्वा ताहि मुच्चति;

धुरनिक्खेपनं कत्वा, देसिता गणनूपिका.

२००६.

न होतापत्तिया अङ्गं, सउस्साहाय देसिता;

देसनागणनं नेति, देसितापि अदेसिता.

२००७.

अनापत्ति असञ्चिच्च, अजानित्वा करोन्तिया;

समुट्ठानादयो सब्बे, अनन्तरसमा मता.

२००८.

‘‘असद्धम्मो’’ति नामेत्थ, कायसंसग्गनामको;

अयमुद्दिसितो अत्थो, सब्बअट्ठकथासुपि.

२००९.

विञ्ञू पटिबलो काय-संसग्गं पटिपज्जितुं;

कायसंसग्गभावे तु, साधकं वचनं इदं.

अट्ठवत्थुककथा.

२०१०.

अवस्सुता पटिच्छादी, उक्खित्ता अट्ठवत्थुका;

असाधारणपञ्ञत्ता, चतस्सोव महेसिना.

पाराजिककथा निट्ठिता.

सङ्घादिसेसकथा

२०११.

या पन भिक्खुनी उस्सयवादा;

अट्टकरी मुखरी विहरेय्य;

येन केनचि नरेनिध सद्धिं;

सा गरुकं किर दोसमुपेति.

२०१२.

सक्खिं वापि सहायं वा, परियेसति दुक्कटं;

पदे पदे तथा अट्टं, कातुं गच्छन्तियापि च.

२०१३.

आरोचेति सचे पुब्बं, भिक्खुनी अत्तनो कथं;

दिस्वा वोहारिकं तस्सा, होति आपत्ति दुक्कटं.

२०१४.

आरोचेति सचे पच्छा, इतरो अत्तनो कथं;

होति भिक्खुनिया तस्सा, थुल्लच्चयमनन्तरं.

२०१५.

आरोचेतितरो पुब्बं, सचे सो अत्तनो कथं;

पच्छा भिक्खुनी चे पुब्ब-सदिसोव विनिच्छयो.

२०१६.

‘‘आरोचेही’’ति वुत्ता चे, ‘‘कथं तव ममापि च’’;

आरोचेतु यथाकामं, पठमे दुक्कटं सिया.

२०१७.

दुतियारोचने तस्सा, थुल्लच्चयमुदीरितं;

उपासकेन वुत्तेपि, अयमेव विनिच्छयो.

२०१८.

आरोचितकथं सुत्वा, उभिन्नम्पि यथा तथा;

विनिच्छये कते तेहि, अट्टे पन च निट्ठिते.

२०१९.

अट्टस्स परियोसाने, जये भिक्खुनिया पन;

पराजयेपि वा तस्सा, होति सङ्घादिसेसता.

२०२०.

दूतं वापि पहिणित्वा, आगन्त्वान सयम्पि वा;

पच्चत्थिकमनुस्सेहि, आकड्ढीयति या पन.

२०२१.

आरामे पन अञ्ञेहि, अनाचारं कतं सचे;

अनोदिस्स परं किञ्चि, रक्खं याचति तत्थ या.

२०२२.

याय किञ्चि अवुत्ताव, धम्मट्ठा सयमेव तु;

सुत्वा तं अञ्ञतो अट्टं, निट्ठापेन्ति सचे पन.

२०२३.

तस्सा, उम्मत्तिकादीन-मनापत्ति पकासिता;

कथिनेन समुट्ठानं, तुल्यं सकिरियं इदं.

अट्टकारिकथा.

२०२४.

जानन्ती भिक्खुनी चोरिं, वज्झं विदितमेव या;

सङ्घं अनपलोकेत्वा, राजानं गणमेव वा.

२०२५.

वुट्ठापेय्य विना कप्पं, चोरिवुट्ठापनं पन;

सङ्घादिसेसमापत्ति-मापन्ना नाम होति सा.

२०२६.

पञ्चमासग्घनं याय, हरितं परसन्तकं;

अतिरेकग्घनं वापि, अयं ‘‘चोरी’’ति वुच्चति.

२०२७.

भिक्खुनीसु पनञ्ञासु, तित्थियेसुपि वा तथा;

या पब्बजितपुब्बा सा, अयं ‘‘कप्पा’’ति वुच्चति.

२०२८.

वुट्ठापेति च या चोरिं, ठपेत्वा कप्पमेविदं;

सचे आचरिनिं पत्तं, चीवरं परियेसति.

२०२९.

सम्मन्नति च सीमं वा, तस्सा आपत्ति दुक्कटं;

ञत्तिया दुक्कटं द्वीहि, कम्मवाचाहि च द्वयं.

२०३०.

थुल्लच्चयस्स, कम्मन्ते, गरुकं निद्दिसे बुधो;

गणो आचरिनी चेव, न च मुच्चति दुक्कटं.

२०३१.

अनापत्ति अजानन्ती, वुट्ठापेति, तथेव च;

कप्पं वा अपलोकेत्वा, तस्सा उम्मत्तिकाय वा.

२०३२.

चोरिवुट्ठापनं नाम, जायते वाचचित्ततो;

कायवाचादितो चेव, सचित्तञ्च क्रियाक्रियं.

चोरिवुट्ठापनकथा.

२०३३.

गामन्तरं नदीपारं, गच्छेय्येकाव या सचे;

ओहीयेय्य गणम्हा वा, रत्तिं विप्पवसेय्य वा.

२०३४.

पठमापत्तिकं धम्मं, सापन्ना गरुकं सिया;

सकगामा अनापत्ति, ञातब्बा निक्खमन्तिया.

२०३५.

निक्खमित्वा ततो अञ्ञं, गामं गच्छन्तिया पन;

दुक्कटं पदवारेन, वेदितब्बं विभाविना.

२०३६.

एकेन पदवारेन, गामस्स इतरस्स च;

परिक्खेपे अतिक्कन्ते, उपचारोक्कमेपि वा.

२०३७.

थुल्लच्चयं अतिक्कन्ते, ओक्कन्ते दुतियेन तु;

पादेन गरुकापत्ति, होति भिक्खुनिया पन.

२०३८.

निक्खमित्वा सचे पच्छा, सकं गामं विसन्तिया;

अयमेव नयो ञेय्यो, वतिच्छिद्देन वा तथा.

२०३९.

पाकारेन विहारस्स, भूमिं तु पविसन्तिया;

कप्पियन्ति पविट्ठत्ता, न दोसो कोचि विज्जति.

२०४०.

भिक्खुनीनं विहारस्स, भूमि तासं तु कप्पिया;

होति भिक्खुविहारस्स, भूमि तासमकप्पिया.

२०४१.

हत्थिअस्सरथादीहि, इद्धिया वा विसन्तिया;

अनापत्ति सियापत्ति, पदसा गमने पन.

२०४२.

यं किञ्चि सकगामं वा, परगामम्पि वा तथा;

बहिगामे पन ठत्वा, आपत्ति पविसन्तिया.

२०४३.

लक्खणेनुपपन्नाय, नदिया दुतियं विना;

पारं गच्छति या तीरं, तस्सा समणिया पन.

२०४४.

पठमं उद्धरित्वान, पादं तीरे ठपेन्तिया;

होति थुल्लच्चयापत्ति, दुतियातिक्कमे गरु.

२०४५.

अन्तरनदियंयेव, सद्धिं दुतियिकाय हि;

भण्डित्वा ओरिमं तीरं, तथा पच्चुत्तरन्तिया.

२०४६.

इद्धिया सेतुना नावा-यानरज्जूहि वा पन;

एवम्पि च परं तीरं, अनापत्तुत्तरन्तिया.

२०४७.

न्हायितुं पिवितुं वापि, ओतिण्णाथ नदिं पुन;

पदसावोरिमं तीरं, पच्चुत्तरति वट्टति.

२०४८.

पदसा ओतरित्वान, नदिं उत्तरणे पन;

आरोहित्वा तथा सेतुं, अनापत्तुत्तरन्तिया.

२०४९.

सेतुना उपगन्त्वा वा, यानाकासेहि वा सचे;

याति उत्तरणे काले, पदसा गरुकं फुसे.

२०५०.

नदिया पारिमं तीरं, इतो ओरिमतीरतो;

उल्लङ्घित्वान वेगेन, अनापत्तुत्तरन्तिया.

२०५१.

पिट्ठियं वा निसीदित्वा, खन्धे वा उत्तरन्तिया;

हत्थसङ्घातने वापि, दुस्सयानेपि वट्टति.

२०५२.

‘‘पुरेरुणोदयायेव, पासं दुतियिकाय हि;

गमिस्सामी’’ति आभोगं, विना भिक्खुनिया पन.

२०५३.

एकगब्भेपि वा हत्थ-पासं दुतियिकाय हि;

अतिक्कम्म सियापत्ति, अरुणं उट्ठपेन्तिया.

२०५४.

‘‘गमिस्सामी’’ति आभोगं, कत्वा गच्छन्तिया पन;

न दोसो दुतिया पासं, उट्ठेति अरुणं सचे.

२०५५.

इन्दखीलमतिक्कम्म, अरञ्ञं एत्थ दीपितं;

गामतो बहि निक्खम्म, तस्सा दुतियिकाय तु.

२०५६.

दस्सनस्सुपचारं तु, जानित्वा विजहन्तिया;

होति थुल्लच्चयापत्ति, जहिते गरुकं सिया.

२०५७.

साणिपाकारपाकार-तरुअन्तरिते पन;

सवनस्सुपचारेपि, सति आपत्ति होति हि.

२०५८.

अज्झोकासे तु दूरेपि, दस्सनस्सुपचारता;

होति, एत्थ कथं धम्म-सवनारोचने विय.

२०५९.

मग्गमूळ्हस्स सद्देन, विय कूजन्तिया पन;

‘‘अय्ये’’ति तस्सा सद्दस्स, सवनातिक्कमेपि च.

२०६०.

होति, भिक्खुनियापत्ति, गरुका एवरूपके;

एत्थ भिक्खुनी एकापि, गणायेवाति वुच्चति.

२०६१.

ओहीयित्वाथ गच्छन्ती, ‘‘पापुणिस्सामि दानिहं’’;

इच्चेवं तु सउस्साहा, अनुबन्धति वट्टति.

२०६२.

द्विन्नं मग्गं गच्छन्तीनं, एका गन्तुं नो सक्कोति;

उस्साहस्सच्छेदं कत्वा, ओहीना चे तस्सापत्ति.

२०६३.

इतरापि सचे याति, ‘‘ओहीयतु अय’’न्ति च;

होति तस्सापि आपत्ति, सउस्साहा न होति चे.

२०६४.

गच्छन्तीसु तथा द्वीसु, पुरिमा याति एककं;

अञ्ञं पन सचे मग्गं, पच्छिमापि च गण्हति.

२०६५.

एकिस्सा पन पक्कन्त-ट्ठाने तिट्ठति चेतरा;

तस्मा तत्थ उभिन्नम्पि, अनापत्ति पकासिता.

२०६६.

अरुणुग्गमना पुब्बे, निक्खमित्वा सगामतो;

अरुणुग्गमने काले, गामन्तरगताय हि.

२०६७.

अतिक्कमन्तिया पारं, नदिया दुतियिकं विना;

आपत्तियो चतस्सोपि, होन्ति एकक्खणे पन.

२०६८.

पक्कन्ता वापि विब्भन्ता, याता पेतानं लोकं वा;

पक्खसङ्कन्ता वा नट्ठा, सद्धिं याता सा चे होति.

२०६९.

गामन्तरोक्कमादीनि, चत्तारिपि करोन्तिया;

अनापत्तीति ञातब्बं, एवं उम्मत्तिकायपि.

२०७०.

रत्तियं विप्पवासं तु, हत्थपासोव रक्खति;

अगामके अरञ्ञे तु, गणा ओहीयनं मतं.

२०७१.

सकगामे यथाकामं, दिवा च विचरन्तिया;

चत्तारोपि च सङ्घादि-सेसा तस्सा न विज्जरे.

२०७२.

समुट्ठानादयो तुल्या, पठमन्तिमवत्थुना;

सचित्तं कायकम्मञ्च, तिचित्तञ्च तिवेदनं.

गामन्तरगमनकथा.

२०७३.

सीमासम्मुतिया चेव, गणस्स परियेसने;

ञत्तिया दुक्कटं, द्वीहि, होन्ति थुल्लच्चया दुवे.

२०७४.

कम्मस्स परियोसाने, होति सङ्घादिसेसता;

तिकसङ्घादिसेसं तु, अधम्मे तिकदुक्कटं.

२०७५.

पुच्छित्वा कारकं सङ्घं, छन्दं दत्वा गणस्स वा;

वत्ते वा पन वत्तन्तिं, असन्ते कारकेपि वा.

२०७६.

भिक्खुनिं पन उक्खित्तं, या ओसारेति भिक्खुनी;

तस्सा उम्मत्तिकादीन-मनापत्ति पकासिता.

२०७७.

सङ्घभेदसमा वुत्ता, समुट्ठानादयो नया;

क्रियाक्रियमिदं वुत्तं, अयमेव विसेसता.

चतुत्थं.

२०७८.

सयं अवस्सुता तथा, अवस्सुतस्स हत्थतो;

मनुस्सपुग्गलस्स चे, यदेव किञ्चि गण्हति.

२०७९.

आमिसं, गहणे तस्सा;

थुल्लच्चयमुदीरितं;

अज्झोहारेसु सङ्घादि-;

सेसा होन्ति पयोगतो.

२०८०.

एकतोवस्सुते किञ्चि, पटिग्गण्हति, दुक्कटं;

अज्झोहारप्पयोगेसु, थुल्लच्चयचयो सिया.

२०८१.

यक्खपेततिरच्छान-पण्डकानञ्च हत्थतो;

मनुस्सविग्गहानम्पि, उभतोवस्सुते तथा.

२०८२.

एकतोवस्सुते एत्थ, उदके दन्तकट्ठके;

गहणे परिभोगे च, सब्बत्थापि च दुक्कटं.

२०८३.

उभयावस्सुताभावे, न दोसो यदि गण्हति;

‘‘अवस्सुतो न चाय’’न्ति, ञत्वा गण्हति या पन.

२०८४.

तस्सा उम्मत्तिकादीन-मनापत्ति पकासिता;

समुट्ठानादयो तुल्या, पठमन्तिमवत्थुना.

पञ्चमं.

२०८५.

उय्योजने पनेकिस्सा, इतरिस्सा पटिग्गहे;

दुक्कटानि च भोगेसु, थुल्लच्चयगणो सिया.

२०८६.

भोजनस्सावसानस्मिं, होति सङ्घादिसेसता;

यक्खादीनं चतुन्नम्पि, तथेव पुरिसस्स च.

२०८७.

दन्तकट्ठुदकानञ्च, गहणुय्योजने पन;

तेसञ्च परिभोगेपि, दुक्कटं परिकित्तितं.

२०८८.

यक्खादीनं तु सेसस्स, गहणुय्योजने पन;

भोगे च दुक्कटं, भुत्ते, थुल्लच्चयमुदीरितं.

२०८९.

‘‘नावस्सुतो’’ति ञत्वा वा, कुपिता वा न गण्हति;

कुलानुद्दयता वापि, उय्योजेति च या पन.

२०९०.

तस्सा उम्मत्तिकादीन-मनापत्ति पकासिता;

अदिन्नादानतुल्याव, समुट्ठानादयो नया.

छट्ठं.

२०९१.

सत्तमं अट्ठमं सङ्घ-भेदेन सदिसं मतं;

समुट्ठानादिना सद्धिं, नत्थि काचि विसेसता.

सत्तमट्ठमानि.

२०९२.

नवमे दसमे वापि, वत्तब्बं नत्थि किञ्चिपि;

अनन्तरसमायेव, समुट्ठानादयो नया.

नवमदसमानि.

२०९३.

दुट्ठदोसद्वयेनापि, सञ्चरित्तेन तेन छ;

यावततियका अट्ठ, चत्तारि च इतो ततो.

सङ्घादिसेसकथा.

निस्सग्गियकथा

२०९४.

अधिट्ठानूपगं पत्तं, अनधिट्ठाय भिक्खुनी;

विकप्पनमकत्वा वा, एकाहम्पि ठपेय्य चे.

२०९५.

अरुणुग्गमनेनेव, सद्धिं भिक्खुनिया सिया;

तस्सा निस्सग्गियापत्ति, पत्तसन्निधिकारणा.

२०९६.

सेसो पन कथामग्गो, पत्तसिक्खापदे इध;

सब्बो वुत्तनयेनेव, वेदितब्बो विनिच्छयो.

२०९७.

दसाहातिक्कमे तत्थ, एकाहातिक्कमे इध;

तस्सिमस्स उभिन्नम्पि, अयमेव विसेसता.

पठमं.

२०९८.

अकाले चीवरं दिन्नं, दिन्नं कालेपि केनचि;

आदिस्स पन ‘‘सम्पत्ता, भाजेन्तू’’ति नियामितं.

२०९९.

अकालचीवरं ‘‘काल-चीवर’’न्ति सचे पन;

भाजापेय्य च या तस्सा, पयोगे दुक्कटं सिया.

२१००.

अत्तना पटिलद्धं यं, तं तु निस्सग्गियं भवे;

लभित्वा पन निस्सट्ठं, यथादाने नियोजये.

२१०१.

कत्वा विनयकम्मं तु, पटिलद्धम्पि तं पुन;

तस्स चायमधिप्पायो, सेवितुं न च वट्टति.

२१०२.

अकालवत्थसञ्ञाय, दुक्कटं कालचीवरे;

उभयत्थपि निद्दिट्ठं, तथा वेमतिकायपि.

२१०३.

कालचीवरसञ्ञाय, चीवरे उभयत्थपि;

न दोसुम्मत्तिकादीनं, तिसमुट्ठानता मता.

दुतियं.

२१०४.

चीवरेसुपि बन्धित्वा, ठपितेसु बहूस्वपि;

एकायेव सियापत्ति, अच्छिन्दति सचे सयं.

२१०५.

तथाच्छिन्दापने एका, एकायाणत्तिया भवे;

इतरेसु च वत्थूनं, पयोगस्स वसा सिया.

२१०६.

तिकपाचित्ति अञ्ञस्मिं, परिक्खारे तु दुक्कटं;

तिकदुक्कटमुद्दिट्ठं, इतरिस्सा तु चीवरे.

२१०७.

ताय वा दीयमानं तु, तस्सा विस्सासमेव वा;

गण्हन्तिया अनापत्ति, तिसमुट्ठानता मता.

ततियं.

२१०८.

विञ्ञापेत्वा सचे अञ्ञं, तदञ्ञं विञ्ञापेन्तिया;

विञ्ञत्तिदुक्कटं तस्सा, लाभा निस्सग्गियं सिया.

२१०९.

तिकपाचित्तियं वुत्तं, अनञ्ञे द्विकदुक्कटं;

अनञ्ञेनञ्ञसञ्ञाय, अप्पहोन्तेपि वा पुन.

२११०.

तस्मिं तञ्ञेव वा अञ्ञं, अञ्ञेनत्थेपि वा सति;

आनिसंसञ्च दस्सेत्वा, तदञ्ञं विञ्ञापेन्तिया.

२१११.

अनापत्तीति ञातब्बं, तथा उम्मत्तिकायपि;

सञ्चरित्तसमा वुत्ता, समुट्ठानादयो नया.

चतुत्थं.

२११२.

अञ्ञं चेतापेत्वा पुब्बं, पच्छा अञ्ञं चेतापेय्य;

एवं सञ्ञायञ्ञं धञ्ञं, मय्हं आनेत्वा देतीति.

२११३.

चेतापनपयोगेन, मूलट्ठाय हि दुक्कटं;

लाभे निस्सग्गियं होति, तेन चञ्ञेन वाभतं.

२११४.

सेसं अनन्तरेनेव, सदिसन्ति विनिद्दिसे;

समुट्ठानादिना सद्धिं, अपुब्बं नत्थि किञ्चिपि.

पञ्चमं.

२११५.

अञ्ञदत्थाय दिन्नेन, परिक्खारेन या पन;

चेतापेय्य सचे अञ्ञं, सङ्घिकेनिध भिक्खुनी.

२११६.

पयोगे दुक्कटं, लाभे, तस्सा निस्सग्गियं सिया;

अनञ्ञदत्थिके एत्थ, निद्दिट्ठं द्विकदुक्कटं.

२११७.

सेसकं अञ्ञदत्थाय, अनापत्तुपनेन्तिया;

पुच्छित्वा सामिके वाप्या-पदासुम्मत्तिकाय वा.

२११८.

सञ्चरित्तसमा वुत्ता, समुट्ठानादयो नया;

सत्तमं छट्ठसदिसं, सयं याचितकं विना.

छट्ठसत्तमानि.

२११९.

अट्ठमे नवमे वापि, वत्तब्बं नत्थि किञ्चिपि;

‘‘महाजनिकसञ्ञाचि-केना’’ति पदताधिका.

२१२०.

दसमेपि कथा सब्बा, अनन्तरसमा मता;

समुट्ठानादिना सद्धिं, विसेसो नत्थि कोचिपि.

अट्ठमनवमदसमानि.

पठमो वग्गो.

२१२१.

अतिरेकचतुक्कंसं, गरुपावुरणं पन;

चेतापेय्य सचे तस्सा, चतुसच्चप्पकासिना.

२१२२.

पयोगे दुक्कटं वुत्तं, लाभे निस्सग्गियं मतं;

कहापणचतुक्कं तु, कंसो नाम पवुच्चति.

२१२३.

ऊनके तु चतुक्कंसे, उद्दिट्ठं द्विकदुक्कटं;

अनापत्ति चतुक्कंस-परमं गरुकं पन.

२१२४.

चेतापेति तदूनं वा, ञातकानञ्च सन्तके;

अञ्ञस्सत्थाय वा अत्त-धनेनुम्मत्तिकाय वा.

२१२५.

चेतापेन्तं महग्घं या, चेतापेतप्पमेव वा;

समुट्ठानादयो सब्बे, सञ्चरित्तसमा मता.

एकादसमं.

२१२६.

लहुपावुरणं अड्ढ- तेय्यकंसग्घनं पन;

ततो चे उत्तरिं यं तु, चेतापेति हि भिक्खुनी.

२१२७.

तस्सा निस्सग्गियापत्ति, पाचित्ति परियापुता;

अनन्तरसमं सेसं, नत्थि काचि विसेसता.

द्वादसमं.

२१२८.

साधारणानि सेसानि, तानि अट्ठारसापि च;

इमानि द्वादसेवापि, समतिंसेव होन्ति हि.

निस्सग्गियकथा.

पाचित्तियकथा

२१२९.

लसुणं भण्डिकं वुत्तं, न एकद्वितिमिञ्जकं;

आमकं मागधंयेव, ‘‘खादिस्सामी’’ति गण्हति.

२१३०.

गहणे दुक्कटं तस्सा, पाचित्ति यदि खादति;

अज्झोहारवसेनेव, पाचित्तिं परिदीपये.

२१३१.

द्वे तयो भण्डिके सद्धिं, सङ्खादित्वा सचे पन;

अज्झोहरति या तस्सा, एकं पाचित्तियं सिया.

२१३२.

भिन्दित्वा तत्थ एकेकं, मिञ्जं खादन्तिया पन;

मिञ्जानं गणनायस्सा, पाचित्तिगणना सिया.

२१३३.

पलण्डुको भञ्जनको, हरितो चापलोपि च;

लसुणा पन चत्तारो, वट्टन्तेव सभावतो.

२१३४.

पलण्डुको पण्डुवण्णो, भञ्जनो लोहितोपि च;

हरितो हरितवण्णो, चापलो सेतकोपि च.

२१३५.

एका मिञ्जा पलण्डुस्स, भञ्जनस्स दुवे सियुं;

तिस्सो हरितकस्सापि, चापलो होत्यमिञ्जको.

२१३६.

सूपमंसादिसंपाके, साळवुत्तरिभङ्गके;

न दोसुम्मत्तिकादीनं, समुट्ठानेळकूपमं.

पठमं.

२१३७.

सम्बाधे उपकच्छेसु, मुत्तस्स करणेपि वा;

एकलोमम्पि पाचित्ति, संहरापेन्तिया सिया.

२१३८.

बहुकेपि तथा लोमे, संहरापेन्तिया पन;

पयोगगणनायस्सा, न लोमगणनाय हि.

२१३९.

न दोसो सति आबाधे, लोमके संहरन्तिया;

समुट्ठानादयो मग्ग- संविधानसमा मता.

दुतियं.

२१४०.

होति अन्तमसो मुत्त-करणस्स तलघातने;

केसरेनापि रागेन, पाचित्ति पदुमस्स वा.

२१४१.

गण्डं तत्थ वणं वापि, न दोसो पहरन्तिया;

समुट्ठानादयो तुल्या, पठमन्तिमवत्थुना.

ततियं.

२१४२.

या पनुप्पलपत्तम्पि, ब्यञ्जने भिक्खुनत्तनो;

कामरागपरेता तु, पवेसेति न वट्टति.

२१४३.

इदं वत्थुवसेनेव, वुत्तं तु जतुमट्ठकं;

दण्डमेलाळुकं वापि, मुत्तस्स करणे पन.

२१४४.

सम्फस्सं सादियन्तिया, पवेसेति सचे पन;

पवेसापेति वा तस्मिं, तस्सा पाचित्तियं सिया.

२१४५.

आबाधपच्चया दोसो, नत्थि उम्मत्तिकाय वा;

तलघातकतुल्याव, समुट्ठानादयो मता.

चतुत्थं.

२१४६.

अङ्गुलीनं पन द्विन्नं, अग्गपब्बद्वयाधिकं;

पाचित्तियं पवेसेत्वा, दकसुद्धिं करोन्तिया.

२१४७.

एकिस्साङ्गुलिया तीणि, पब्बानि पन दीघतो;

पाचित्तियं भवे सुद्धिं, पवेसेत्वादियन्तिया.

२१४८.

चतुन्नं वापि तिस्सन्नं, एकपब्बम्पि या पन;

वित्थारतो पवेसेति, तस्सा पाचित्तियं सिया.

२१४९.

इति सब्बप्पकारेन, महापच्चरिया पन;

अभिब्यत्ततरं कत्वा, अयमत्थो विभावितो.

२१५०.

दोसो द्वङ्गुलपब्बे वा, नत्थि आबाधकारणा;

अधिकम्पि पवेसेत्वा, दकसुद्धिं करोन्तिया.

२१५१.

तथा उम्मत्तिकादीन-मनापत्ति पकासिता;

समुट्ठानादयो सब्बे, तलघातसमा मता.

पञ्चमं.

२१५२.

भुञ्जतो पन भिक्खुस्स, पानीयं वा विधूपनं;

गहेत्वा उपतिट्ठेय्य, तस्सा पाचित्तियं सिया.

२१५३.

गहिता उदकेनेव, खीरतक्कादयो रसा;

‘‘बीजनी’’ति च या काचि, वत्थकोणादि वुच्चति.

२१५४.

हत्थपासे इधट्ठान-पच्चयापत्ति दीपिता;

पहारपच्चया वुत्तं, खन्धके दुक्कटं विसुं.

२१५५.

हत्थपासं जहित्वा वा, उपतिट्ठन्तिया पन;

खादतो खादनं वापि, होति आपत्ति दुक्कटं.

२१५६.

न दोसो देति दापेति, तथा उम्मत्तिकाय वा;

इदं एळकलोमेन, समुट्ठानं समं मतं.

छट्ठं.

२१५७.

विञ्ञत्वा आमकं धञ्ञं, भज्जित्वा यदि भिक्खुनी;

कोट्टेत्वा च पचित्वा च, पाचित्ति परिभुञ्जति.

२१५८.

केवलं तु धञ्ञानं, गहणेयेव दुक्कटं;

हरणेपि च धञ्ञानं, तथा सुक्खापने पन.

२१५९.

भज्जनत्थाय धञ्ञानं, कपल्लुद्धनसज्जने;

अग्गिस्स करणे दब्बि-सज्जने च, कपल्लके.

२१६०.

धञ्ञपक्खिपने तत्थ, दब्बिया घट्टकोट्टने;

पप्फोटनादिके सब्ब-पयोगे दुक्कटं भवे.

२१६१.

भोजनञ्चेव विञ्ञत्ति, पमाणं इदमेत्थ हि;

विञ्ञत्वा वा सयं तस्मा, भज्जनादीनि अञ्ञतो.

२१६२.

विञ्ञापेत्वा पनञ्ञाय, भज्जनादीनि वा सयं;

कारापेत्वापि कत्वा वा, अज्झोहरति या पन.

२१६३.

अज्झोहारपयोगेसु, तस्सा पाचित्तियो सियुं;

मातरं वापि याचित्वा, पाचित्ति परिभुञ्जति.

२१६४.

भज्जनादीनि कत्वा वा, कारापेत्वापि वा पन;

अविञ्ञत्ति सयं लद्धं, दुक्कटं परिभुञ्जति.

२१६५.

विञ्ञत्तिया पनञ्ञाय, लद्धं ताय सयम्पि वा;

कारापेत्वापि कत्वा वा, तथा अज्झोहरन्तिया.

२१६६.

सेदकम्मादिअत्थाय, धञ्ञविञ्ञत्तिया पन;

ठपेत्वा सत्त धञ्ञानि, सेसविञ्ञत्तियापि च.

२१६७.

अनापत्तीति ञातब्बं, तथा उम्मत्तिकाय च;

ञातकानम्पि धञ्ञं तु, आमकं न च वट्टति.

२१६८.

विना विञ्ञत्तिया लद्धं, नवकम्मेसु वट्टति;

समुट्ठानादयो सब्बे, अद्धानसदिसा मता.

सत्तमं.

२१६९.

उच्चारं वापि पस्सावं, सङ्कारं वा विघासकं;

छड्डेय्य वा तिरोकुट्टे, छड्डापेय्य परेहि वा.

२१७०.

होति पाचित्तियं तस्सा, पाकारेपि अयं नयो;

छड्डेन्तिया पनेकेक-मनेकापत्ति दीपिता.

२१७१.

एतानि पन वत्थूनि, चत्तारि सकलानिपि;

एकेनेव पयोगेन, एका छड्डेन्तिया सिया.

२१७२.

आणत्तियम्पि एसेव, नयो ञेय्यो विभाविना;

छड्डने दन्तकट्ठस्स, पाचित्ति परिदीपिता.

२१७३.

सब्बत्थ पन भिक्खुस्स, होति आपत्ति दुक्कटं;

अवलञ्जेपि वा ठाने, ओलोकेत्वापि वा पन.

२१७४.

छड्डेन्तिया अनापत्ति, तथा उम्मत्तिकाय वा;

सञ्चरित्तसमुट्ठानं, क्रियाक्रियमिदं सिया.

अट्ठमं.

२१७५.

खेत्ते वा नाळिकेरादि-आरामे वापि या पन;

रोपिमे हरितट्ठाने, यत्थ कत्थचि भिक्खुनी.

२१७६.

तानि चत्तारि वत्थूनि, सचे छड्डेति वा सयं;

छड्डापेति तथा वुत्त-नयो आपत्तिनिच्छयो.

२१७७.

भुञ्जमाना निसीदित्वा, खेत्ते तु हरिते तथा;

उच्छुआदीनि खादन्ती, गच्छन्ती पन तत्थ या.

२१७८.

छड्डेति यदि उच्छिट्ठं, उदकं चलकानि वा;

होति पाचित्तियं तस्सा, भिक्खुनो होति दुक्कटं.

२१७९.

छड्डेन्तिया सियापत्ति, ठाने अन्तमसो जलं;

पिवित्वा मत्थकच्छिन्नं, नाळिकेरम्पि तादिसे.

२१८०.

कसिते तु पनट्ठाने, बीजनिक्खेपने कते;

न उट्ठेतङ्कुरं याव, सब्बेसं ताव दुक्कटं.

२१८१.

लायितम्पि मनुस्सानं, खेत्तं रक्खति चे पुन;

रोहनत्थाय तत्थस्सा, यथावत्थुकमेव हि.

२१८२.

न दोसो छड्डिते खेत्ते, सब्बं छड्डेन्तिया पन;

समुट्ठानादयो सब्बे, अट्ठमेन समा मता.

नवमं.

२१८३.

नच्चं वा पन गीतं वा, वादितं वापि भिक्खुनी;

दस्सनत्थाय गच्छेय्य, तस्सा पाचित्तियं सिया.

२१८४.

दस्सनत्थाय नच्चस्स, गीतस्स सवनाय च;

गच्छन्तिया सिया तस्सा, पदवारेन दुक्कटं.

२१८५.

सचे एकपयोगेन, ओलोकेन्ती च पस्सति;

सुणाति तेसं गीतम्पि, एका पाचित्ति दीपिता.

२१८६.

अञ्ञस्मिम्पि दिसाभागे, नच्चं पस्सति चे पन;

सुणाति अञ्ञतो गीतं, विसुं पाचित्तियो सियुं.

२१८७.

पयोगगणनायेत्थ, आपत्तिगणना सिया;

नच्चितुं गायितुं नेव, सयं लभति भिक्खुनी.

२१८८.

‘‘अञ्ञं नच्चाति वादेहि’’, इति वत्तुं न वट्टति;

‘‘उपट्ठानं करोमा’’ति, वुत्ते वा सम्पटिच्छितुं.

२१८९.

तस्सा पाचित्ति सब्बत्थ, भिक्खुनो होति दुक्कटं;

‘‘उपट्ठानं करोमा’’ति, वुत्ते भिक्खुनिया पन.

२१९०.

‘‘उपट्ठानं पसत्थ’’न्ति, वत्तुमेवं तु वट्टति;

आरामेयेव ठत्वा वा, या पस्सति सुणाति वा.

२१९१.

अत्तनो च ठितोकासं, आगन्त्वा च पयोजितं;

गन्त्वा पस्सन्तिया वापि, तथारूपा हि कारणा.

२१९२.

पस्सन्तिया तथा मग्गं, नच्चं पटिपथेपि च;

तथा उम्मत्तिकादीन-मनापत्तापदासुपि.

२१९३.

इदमेळकलोमेन, समुट्ठानं समं मतं;

लोकवज्जमिदं पाप-चित्तञ्चेव तिवेदनं.

दसमं.

लसुणवग्गो पठमो.

२१९४.

याध रत्तन्धकारस्मिं, अप्पदीपे पनेकिका;

सन्तिट्ठति सचे सद्धिं, पुरिसेन च भिक्खुनी.

२१९५.

तस्सा पाचित्तियं वुत्तं, सद्धिं वा सल्लपन्तिया;

हत्थपासं समागन्त्वा, रहस्सादवसेन तु.

२१९६.

हत्थपासं जहित्वा वा, पुरिसस्स सचे पन;

अजहित्वापि वा यक्ख-पेतादीनम्पि भिक्खुनी.

२१९७.

सन्तिट्ठति च या तस्सा, दुक्कटं परिदीपितं;

अनापत्ति सचे कोचि, दुतिया विञ्ञु विज्जति.

२१९८.

तथा उम्मत्तिकादीन-मथञ्ञविहिताय वा;

थेय्यसत्थसमुट्ठानं, क्रियं सञ्ञाविमोक्खकं.

पठमं.

२१९९.

दुतिये तु ‘‘पटिच्छन्ने, ओकासे’’ति इदं पन;

अधिकं इतरं सब्बं, पठमेन समं मतं.

दुतियं.

२२००.

ततियेपि चतुत्थेपि, अपुब्बं नत्थि किञ्चिपि;

समानं पठमेनेव, समुट्ठानादिना सह.

ततियचतुत्थानि.

२२०१.

छदनन्तो निसीदित्वा, अनोवस्सप्पदेसकं;

अज्झोकासे निसीदित्वा, उपचारम्पि वा सचे.

२२०२.

अतिक्कमेति या, होति, दुक्कटं पठमे पदे;

दुतिये च पदे तस्सा, पाचित्ति परियापुता.

२२०३.

पल्लङ्कस्स अनोकासे, दुक्कटं समुदीरितं;

तथापुट्ठे अनापुट्ठ-सञ्ञाय विचिकिच्छतो.

२२०४.

असंहारिमेनापत्ति, गिलानायापदासु वा;

समुट्ठानादयो सब्बे, कथिनेन समा मता.

पञ्चमं.

२२०५.

एकापत्ति निसीदित्वा, होति गच्छन्तिया पन;

एकाव अनिसीदित्वा, निपज्जित्वा वजन्तिया.

२२०६.

निसीदित्वा निपज्जित्वा, होन्ति गच्छन्तिया दुवे;

सेसं अनन्तरेनेव, समुट्ठानादिना समं.

छट्ठं.

२२०७.

छट्ठेन सत्तमं तुल्यं, अट्ठमे नत्थि किञ्चिपि;

वत्तब्बं तिसमुट्ठानं, सचित्तं दुक्खवेदनं.

सत्तमट्ठमानि.

२२०८.

निरयब्रह्मचरियेहि, अत्तानं वा परम्पि वा;

अभिसपेय्य पाचित्ति, वाचतो वाचतो सिया

२२०९.

ठपेत्वा निरयञ्चेव, ब्रह्मचरियञ्च या पन;

‘‘सुनखी सूकरी काकी, काणा कुणी’’तिआदिना.

२२१०.

अक्कोसति च वाचाय, वाचायापत्ति दुक्कटं;

तिकपाचित्तियं वुत्तं, सेसाय तिकदुक्कटं.

२२११.

पुरक्खत्वा वदन्तीन-मत्थधम्मानुसासनिं;

अनापत्तट्ठमेनेव, समुट्ठानादयो समा.

नवमं.

२२१२.

रोदन्तिया वधित्वा वा, पाचित्ति परिदीपिता;

द्वीसु तेसु पनेकेकं, दुक्कटं तु करोन्तिया.

२२१३.

सेसमुत्तानमेवेत्थ, समुट्ठानादयो पन;

धुरनिक्खेपतुल्याव, क्रियामत्तं विसेसकं.

दसमं.

अन्धकारवग्गो दुतियो.

२२१४.

न्हायति नग्गा या पन हुत्वा;

सब्बपयोगे दुक्कटमस्सा;

तस्स च वोसाने जिनवुत्तं;

भिक्खुनि दोसं सा समुपेति.

२२१५.

अच्छिन्नचीवरा नट्ठ-चीवरा आपदासु वा;

न दोसेळकलोमेन, समुट्ठानादयो समा.

पठमं.

२२१६.

दुतिये पन वत्तब्बं, अपुब्बं नत्थि किञ्चिपि;

समुट्ठानादयो सब्बे, सञ्चरित्तसमा मता.

दुतियं.

२२१७.

दुस्सिब्बितं विसिब्बेत्वा, सिब्बनत्थाय चीवरं;

अनन्तराय तं पच्छा, या न सिब्बेय्य भिक्खुनी.

२२१८.

ठपेत्वा चतुपञ्चाहं, ‘‘न सिब्बिस्साम्यह’’न्ति हि;

धुरे निक्खित्तमत्तेव, तस्सा पाचित्तियं सिया.

२२१९.

पच्छा सिब्बति पाचित्ति, निक्खिपित्वा धुरं सचे;

तिकपाचित्तियं वुत्तं, सेसाय तिकदुक्कटं.

२२२०.

वुत्तं उभिन्नमञ्ञस्मिं, परिक्खारे तु दुक्कटं;

अनापत्ति गिलानाय, अन्तरायेपि वा सति.

२२२१.

अतिक्कमेति पञ्चाहं, करोन्ती वापि चीवरं;

धुरनिक्खेपनं नाम, समुट्ठानमिदं मतं.

ततियं.

२२२२.

पञ्चाहिकं तु सङ्घाटि-चारं यातिक्कमेय्य हि;

होति पाचित्तियापत्ति, छट्ठे तस्सारुणुग्गमे.

२२२३.

एकस्मिं चीवरे एका, पञ्च पञ्चसु दीपिता;

तिचीवरञ्च संकच्चि, दकसाटीति पञ्च तु.

२२२४.

तिकपाचित्ति पञ्चाहा-नतिक्कन्ते द्विदुक्कटं;

पञ्चमे दिवसे पञ्च, चीवरानि निसेवति.

२२२५.

ओतापेति गिलानाय, अनापत्तिपदासुपि;

समुट्ठानादयो सब्बे, कथिनेन समा मता.

चतुत्थं.

२२२६.

गहेत्वा या अनापुच्छा, सङ्कमेतब्बचीवरं;

परिभुञ्जति अञ्ञिस्सा, तस्सा पाचित्तियं सिया.

२२२७.

तिकपाचित्तियं वुत्तं, सेसाय तिकदुक्कटं;

अच्छिन्नचीवरा नट्ठ-चीवरा आपदासु वा.

२२२८.

तथा उम्मत्तिकादीन-मनापत्ति पकासिता;

कथिनेन समुट्ठानं, तुल्यमेतं क्रियाक्रियं.

पञ्चमं.

२२२९.

या हि भिक्खुनि सङ्घस्स, लभितब्बं तु चीवरं;

निवारेति सचे तस्सा, पाचित्ति परिदीपये.

२२३०.

गणस्सापि च एकिस्सा, लाभे आपत्ति दुक्कटं;

तथेवञ्ञं परिक्खारं, निवारेति सचे पन.

२२३१.

आनिसंसं निदस्सेत्वा, निवारेति न दोसता;

अदिन्नादानतुल्याव, समुट्ठानादयो मता.

छट्ठं.

२२३२.

चीवरानं विभङ्गं या, पटिसेधेय्य धम्मिकं;

होति पाचित्तियं तस्सा, दुक्कटं परिदीपितं.

२२३३.

अधम्मे धम्मसञ्ञाय, उभो वेमतिकाय वा;

आनिसंसं निदस्सेत्वा, पटिसेधेन्तिया पन.

२२३४.

तथा उम्मत्तिकादीन-मनापत्ति पकासिता;

समुट्ठानादयो सब्बे, अनन्तरसमा मता.

सत्तमं.

२२३५.

निवासनूपगं वापि, तथा पारुपनूपगं;

कप्पबिन्दुकतं किञ्चि, मुञ्चित्वा सहधम्मिके.

२२३६.

पितरोपि पनञ्ञस्स, ददेय्य यदि चीवरं;

यस्स कस्सचि तस्सापि, पाचित्ति परियापुता.

२२३७.

गणनाय वसेनेत्थ, चीवरानं तु ता पन;

पाचित्तियो गणेतब्बा, भिक्खुनो दुक्कटं सिया.

२२३८.

तावकालिकमञ्ञेस-मनापत्ति ददाति चे;

सञ्चरित्तसमा वुत्ता, समुट्ठानादयो नया.

अट्ठमं.

२२३९.

चीवरस्स विभङ्गं या, निसेधेत्वान चीवरे;

कालं अतिक्कमेय्यस्सा, दुब्बलासाय दोसता.

२२४०.

अदुब्बले तु चीवरे, सुदुब्बलन्ति चेतसा;

उभोसु कङ्खिताय वा, अवोच दुक्कटं जिनो.

२२४१.

आनिसंसं निदस्सेत्वा, निवारेति न दोसता;

अदिन्नादानतुल्याव, समुट्ठानादयो मता.

नवमं.

२२४२.

धम्मिकं कथिनुद्धारं, या निवारेय्य भिक्खुनी;

तस्सा पाचित्तियापत्ति, मुनिन्देन पकासिता.

२२४३.

आनिसंसो महा होति, यस्स अत्थारमूलको;

उद्धारमूलको अप्पो, न दातब्बो पनीदिसो.

२२४४.

आनिसंसो महा होति, यस्स उब्भारमूलको;

अत्थारमूलको अप्पो, दातब्बो एवरूपको.

२२४५.

तथा समानिसंसोपि, सद्धापालनकारणा;

आनिसंसं निदस्सेत्वा, पटिसेधेति वट्टति.

२२४६.

सेसं पन असेसेन, सत्तमेन समं मतं;

समुट्ठानादिना सद्धिं, अपुब्बं नत्थि किञ्चिपि.

दसमं.

नग्गवग्गो ततियो.

२२४७.

एकाय तु निपन्नाय, अपरा वा निपज्जतु;

निपज्जेय्युं सहेव द्वे, द्विन्नं पाचित्तियं सिया.

२२४८.

आपत्तिबहुका ञेय्या, पुनप्पुनं निपज्जने;

एकाय च निपन्नाय, सचे एका निसीदति.

२२४९.

उभो वापि निसीदन्ति, समं, उम्मत्तिकाय वा;

अनापत्ति समुट्ठानं, एळकेन समं मतं.

पठमं.

२२५०.

पावारकटसारादिं, सन्थरित्वा पनेककं;

संहारिमेसु तेनेव, पारुपित्वा सचे पन.

२२५१.

निपज्जन्ति सहेव द्वे, तासं पाचित्तियं सिया;

एकस्मिं दुक्कटं द्विन्नं, वुत्तं तु द्विकदुक्कटं.

२२५२.

ववत्थानं निदस्सेत्वा, निपज्जन्ति सचे पन;

न दोसुम्मत्तिकादीनं, सेसं तुल्यं पनादिना.

दुतियं.

२२५३.

पुरतो च अनापुच्छा, यदि चङ्कमनादयो;

करेय्य पन पाचित्ति, अञ्ञिस्साफासुकारणा.

२२५४.

निवत्तनानं गणनाय तस्सा;

पाचित्तियानं गणना च ञेय्या;

पयोगतोयेव भवन्ति दोसा;

निपज्जनट्ठाननिसीदनानं.

२२५५.

उद्देसादीसु पाचित्ति, पदानं गणनावसा;

तिकपाचित्तियं वुत्तं, सेसाय तिकदुक्कटं.

२२५६.

न च अफासुकामाय, आपुच्छा पुरतो पन;

तस्सा चङ्कमनादीनि, अनापत्ति करोन्तिया.

२२५७.

अदिन्नादानतुल्याव, समुट्ठानादयो नया;

क्रियाक्रियमिदं पाप- मानसं दुक्खवेदनं.

ततियं.

२२५८.

सयं अनन्तराया या, दुक्खितं सहजीविनिं;

नुपट्ठापेय्य चञ्ञाय, नुपट्ठेय्य सयम्पि वा.

२२५९.

धुरे निक्खित्तमत्तेव, तस्सा पाचित्तियं सिया;

अन्तेवासिनिया वापि, दुक्कटं इतराय वा.

२२६०.

अनापत्ति गिलानाय, गवेसित्वालभन्तिया;

आपदुम्मत्तिकादीनं, धुरनिक्खेपनोदयं.

चतुत्थं.

२२६१.

सकं पुग्गलिकं दत्वा, सकवाटं उपस्सयं;

सयं उपस्सया तम्हा, निक्कड्ढति सचे पन.

२२६२.

एकेनेव पयोगेन, द्वारादीसु बहूनिपि;

तं निक्कड्ढन्तिया तस्सा, एकं पाचित्तियं सिया.

२२६३.

पयोगगणनायेत्थ, पाचित्तिगणना मता;

आणत्तियम्पि एसेव, नयो वुत्तो महेसिना.

२२६४.

‘‘एत्तकाव इमं द्वारा, निक्कड्ढाही’’ति भासति;

एकायाणत्तिया द्वार-गणनापत्तियो सियुं.

२२६५.

दुक्कटं अकवाटम्हा, सेसाय तिकदुक्कटं;

उभिन्नं पन सब्बत्थ, परिक्खारेसु दुक्कटं.

२२६६.

सेसमेत्थ असेसेन, समुट्ठानादिना सह;

सङ्घिका हि विहारस्मा, निक्कड्ढनसमं मतं.

पञ्चमं.

२२६७.

छट्ठे पनिध वत्तब्बं, अपुब्बं नत्थि किञ्चिपि;

सिक्खापदेनरिट्ठस्स, सदिसोव विनिच्छयो.

छट्ठं.

२२६८.

सासङ्कसम्मते अन्तो-रट्ठे भिक्खुनिया पन;

चरन्तिया सियापत्ति, विना सत्थेन चारिकं.

२२६९.

गामन्तरपवेसे च, अरञ्ञे अद्धयोजने;

पाचित्तियनयो ञेय्यो, भिक्खुना विनयञ्ञुना.

२२७०.

न दोसो सह सत्थेन, खेमट्ठानापदासु वा;

इदं एळकलोमेन, समुट्ठानादिना समं.

सत्तमं.

२२७१.

अट्ठमे नवमे वापि, अनुत्तानं न विज्जति;

सत्तमेन समानानि, समुट्ठानादिना सह.

अट्ठमनवमानि.

२२७२.

पाचित्ति धुरनिक्खेपे, ‘‘न गमिस्साम्यह’’न्ति च;

कत्वा च धुरनिक्खेपं, पच्छा गच्छन्तिया तथा.

२२७३.

योजनानि पवारेत्वा, पञ्च गन्तुम्पि वट्टति;

छसु वत्तब्बमेवत्थि, किन्नु नामिध तं सिया.

२२७४.

तीणि गन्त्वा च तेनेव, पच्चागन्तुं न वट्टति;

अञ्ञेन पन मग्गेन, पच्छागच्छति वट्टति.

२२७५.

अनापत्तन्तरायस्मिं, तस्सा दसविधे सति;

आपदासु गिलानाय, अलाभे दुतियाय वा.

२२७६.

राजचोरमनुस्सग्गि-तोयवाळसरीसपा;

मनुस्सजीवितब्रह्म-चरियस्सन्तरायिका.

२२७७.

समुट्ठानादिना तुल्यं, पठमन्तिमवत्थुना;

अयमेव विसेसो हि, अक्रियं दुक्खवेदनं.

दसमं.

तुवट्टवग्गो चतुत्थो.

२२७८.

राजागारं चित्तागारं, आरामं कीळुय्यानं वा;

कीळावापिं नानाकारं, दट्ठुं गच्छन्तिनं तानि.

२२७९.

निद्दिट्ठं मुनिना तासं, दुक्कटं तु पदे पदे;

पदं अनुद्धरित्वाव, सचे पस्सन्ति पञ्चपि.

२२८०.

एकायेव पनापत्ति, पाचित्ति परिदीपिता;

गन्त्वा पस्सन्ति चे तं तं, पाटेक्कापत्तियो सियुं.

२२८१.

पयोगबहुतायापि, पाचित्तिबहुता सिया;

भिक्खुस्स पन सब्बत्थ, होति आपत्ति दुक्कटं.

२२८२.

अवसेसो अनापत्ति-कथामग्गविनिच्छयो;

नच्चदस्सनतुल्योव, समुट्ठानादिना सह.

पठमं.

२२८३.

आसन्दिं वा पल्लङ्कं वा, माणनातीतं वाळूपेतं;

सेवन्तीनं यासं तासं, पाचित्तापत्तिं सत्थाह.

२२८४.

निसीदनस्सापि निपज्जनस्स;

पयोगबाहुल्लवसेन होति;

इच्चेवमच्चन्तयसेन वुत्ता;

पाचित्तियानं गणना पनेवं.

२२८५.

पादे आसन्दिया छेत्वा, भित्वा पल्लङ्कवाळके;

अनापत्ति समुट्ठान-मनन्तरसमं मतं.

दुतियं.

२२८६.

छन्नं अञ्ञतरं सुत्तं, यदि कन्तति भिक्खुनी;

यत्तकं अञ्छितं हत्था, तस्मिं तक्कम्हि वेठिते.

२२८७.

एका पाचित्ति निद्दिट्ठा, सुत्तकन्तनतो पन;

सब्बपुब्बपयोगेसु, दुक्कटं हत्थवारतो.

२२८८.

न दोसो कन्तितं सुत्तं, पुन कन्तन्तिया पन;

इदं एळकलोमेन, समुट्ठानादिना समं.

ततियं.

२२८९.

कोट्टनं तण्डुलानं तु, आदिं कत्वान दुक्कटं;

सब्बपुब्बपयोगेसु, वेय्यावच्चं करोन्तिया.

२२९०.

भाजनानि गणेत्वाव, पाचित्ति यागुआदिसु;

खज्जकादीसु रूपानं, गणनाय हि दीपये.

२२९१.

सचे मातापितूनम्पि, आगतानं पनत्तनो;

किञ्चि कम्मं अकारेत्वा, किञ्चि कातुं न वट्टति.

२२९२.

सङ्घस्स यागुपाने वा, सङ्घभत्तेपि वा तथा;

चेतियस्स च पूजाय, वेय्यावच्चकरस्स वा.

२२९३.

अत्तनो च अनापत्ति, तथा उम्मत्तिकाय वा;

समुट्ठानादयो सब्बे, ततियेन समा मता.

चतुत्थं.

२२९४.

पाचित्ति धुरनिक्खेपे, यथा चीवरसिब्बने;

तथा इध पनेकाहं, परिहारो न लब्भति.

२२९५.

सेसं वुत्तनयेनेव, तत्थ चीवरसिब्बने;

समुट्ठानादिना सद्धिं, वेदितब्बं विभाविना;

पञ्चमं.

२२९६.

कायेन कायबद्धेन, तथा निस्सग्गियेन वा;

गिहीनं पन यं किञ्चि, दन्तपोनोदकं विना.

२२९७.

अज्झोहरणियं अञ्ञं, अञ्ञेसं तु ददाति या;

होति पाचित्तियं तस्सा, ठपेत्वा सहधम्मिके.

२२९८.

दन्तकट्ठोदके वुत्तं, दुक्कटं मुनिना इध;

या न देति च दापेति, निक्खमित्वापि देन्तिया.

२२९९.

देति बाहिरलेपं वा, न दोसुम्मत्तिकाय वा;

समुट्ठानादयो सब्बे, ततियेन समा मता.

छट्ठं.

२३००.

अदत्वा परिभुञ्जेय्य, या चावसथचीवरं;

दिवसे तु चतुत्थे तं, धोवित्वा पुन चीवरं.

२३०१.

सामणेराय वा अन्त-मसो उतुनिया सचे;

तस्सा पाचित्तियं वुत्तं, तिकपाचित्तियं सिया.

२३०२.

तस्सा निस्सज्जिते तस्मिं, वुत्तं तु द्विकदुक्कटं;

उतुनीनं अभावे तु, अञ्ञासं पुन परियये.

२३०३.

अच्छिन्नचीवरादीन-मनापत्तापदासुपि;

समुट्ठानादयो सब्बे, कथिनेन समा मता.

सत्तमं.

२३०४.

अदत्वा रक्खणत्थाय, विहारं सकवाटकं;

होति पाचित्तियं तस्सा, चारिकं पक्कमन्तिया.

२३०५.

अत्तनो गामतो अञ्ञं, गामं गच्छन्तिया पन;

परिक्खित्तविहारस्स, परिक्खेपम्पि वा तथा.

२३०६.

इतरस्सुपचारं वा, पठमेन पदेन तं;

दुक्कटं समतिक्कन्ते, पाचित्ति दुतियेन तु.

२३०७.

अकवाटबन्धनस्मिं, दुक्कटं परिदीपितं;

अन्तराये अनापत्ति, जग्गिकं अलभन्तिया.

२३०८.

आपदासु गिलानाय, तथा उम्मत्तिकाय वा;

समुट्ठानादयो सब्बे, कथिनेन समा मता.

अट्ठमं.

२३०९.

हत्थिअस्सरथादीहि, संयुत्तं सिप्पमेव वा;

परूपघातकं मन्ता-गदयोगप्पभेदकं.

२३१०.

परियापुणेय्य चे किञ्चि, यस्स कस्सचि सन्तिके;

होति पाचित्तियं तस्सा, पदादीनं वसेनिध.

२३११.

लेखे पन अनापत्ति, धारणाय च गुत्तिया;

परित्तेसु च सब्बेसु, तथा उम्मत्तिकाय वा.

नवमं.

२३१२.

दसमे नत्थि वत्तब्बं, नवमेन समं इदं;

समुट्ठानादयो द्विन्नं, पदसोधम्मसादिसा.

दसमं.

चित्तागारवग्गो पञ्चमो.

२३१३.

सभिक्खुकं पनारामं, जानित्वा पविसन्तिया;

अनापुच्छाव यं किञ्चि, पाचित्ति परियापुता.

२३१४.

सचे अन्तमसो रुक्ख-मूलस्सपि च भिक्खुनी;

अनापुच्छा परिक्खेपं, अतिक्कामेति या पन.

२३१५.

उपचारोक्कमे वापि, अपरिक्खित्तकस्स तु;

दुक्कटं पठमे पादे, पाचित्ति दुतिये सिया.

२३१६.

अभिक्खुके सभिक्खूति, सञ्ञाय पनुभोसुपि;

जातकङ्खाय वा तस्सा, होति आपत्ति दुक्कटं.

२३१७.

पठमं पविसन्तीनं, तासं सीसानुलोकिका;

ता सन्निपतिता यत्थ, तासं गच्छति सन्तिकं.

२३१८.

सन्तं भिक्खुं पनापुच्छा, मग्गो वाराममज्झतो;

तेन गच्छन्तिया वापि, आपदासु विसन्तिया.

२३१९.

तथा उम्मत्तिकादीन-मनापत्ति पकासिता;

धुरनिक्खेपतुल्याव, समुट्ठानादयो नया.

पठमं.

२३२०.

अक्कोसेय्य च या भिक्खुं, परिभासेय्य वा पन;

तिकपाचित्तियं तस्सा, सेसे च तिकदुक्कटं.

२३२१.

पुरक्खत्वा वदन्तीन-;

मत्थधम्मानुसासनिं;

न दोसोमसवादेन;

तुल्यो सेसनयो मतो.

दुतियं.

२३२२.

या सङ्घं परिभासेय्य, तस्सा पाचित्तियं सिया;

एकं सम्बहुला वापि, तथेव इतराय वा.

२३२३.

परिभासन्तिया तस्सा, दुक्कटं परिदीपितं;

सेसं अनन्तरेनेव, समुट्ठानादिना समं.

ततियं.

२३२४.

निमन्तितापि वा सचे, पवारितापि वा पन;

निमन्तनपवारणा, उभोपि वुत्तलक्खणा.

२३२५.

पुरेभत्तं तु यागुञ्च, ठपेत्वा कालिकत्तयं;

या चज्झोहरणत्थाय, यं किञ्चि पन आमिसं.

२३२६.

पटिग्गण्हाति चे तस्सा, गहणे दुक्कटं सिया;

अज्झोहारवसेनेत्थ, पाचित्ति परिदीपिता.

२३२७.

कालिकानि च तीणेव, आहारत्थाय गण्हति;

गहणे दुक्कटं वुत्तं, तथा अज्झोहरन्तिया.

२३२८.

निमन्तिता या पन अप्पवारिता;

सचेपि यागुं पिवतीध वट्टति;

तथा कथेत्वा पुन सामिकस्स वा;

सचेपि सा भुञ्जति अञ्ञभोजनं.

२३२९.

कालिकानि च तीणेव, पच्चये सति भुञ्जति;

तथा उम्मत्तिकादीनं, अनापत्ति पकासिता.

२३३०.

समुट्ठानमिदं तुल्यं, अद्धानेन क्रियाक्रियं;

निमन्तिता अनापुच्छा, सामिं भुञ्जति चे पन.

२३३१.

कप्पियं पन कारेत्वा, अकारेत्वापि वा यदि;

परिभुञ्जति या तस्सा, पाचित्ति क्रियतो सिया.

चतुत्थं.

२३३२.

भिक्खुनीनं अवण्णं वा, पाचित्ति कुलसन्तिके;

कुलस्सावण्णनं वापि, भिक्खुनीनं वदन्तिया.

२३३३.

सन्तं भासन्तिया दोसं, न दोसुम्मत्तिकाय वा;

ओमसवादतुल्याव, समुट्ठानादयो नया.

पञ्चमं.

२३३४.

अद्धयोजनतो ओरे, भिक्खु ओवाददायको;

न वसति सचे मग्गो, अखेमो वा सचे सिया.

२३३५.

अयं अभिक्खुको नाम, आवासो पन तत्थ हि;

उपगच्छन्तिया वस्सं, आपत्ति अरुणुग्गमे.

२३३६.

पक्कन्ता पक्खसङ्कन्ता, विब्भन्ता वा मतापि वा;

वस्सं उपगता भिक्खू, अनापत्तापदासुपि.

२३३७.

सेसो ञेय्यो कथामग्गो;

भिक्खुनोवादको पन;

इदं एळकलोमेन;

समुट्ठानादिना समं.

छट्ठं.

२३३८.

या भिक्खुनुभतोसङ्घे, वस्संवुट्ठा ततो पुन;

‘‘नाहं पवारेस्सामी’’ति, सा निक्खिपति चे धुरं.

२३३९.

धुरे निक्खित्तमत्तस्मिं, तस्सा पाचित्तियं सिया;

सति वा अन्तरायस्मिं, गिलानायापदासुपि.

२३४०.

परियेसित्वापि वा भिक्खुं, न दोसो अलभन्तिया;

इदं तु धुरनिक्खेप-समुट्ठानमुदीरितं.

सत्तमं.

२३४१.

‘‘ओवादादीनमत्थाय, न गच्छिस्साम्यह’’न्ति हि;

धुरे निक्खित्तमत्तस्मिं, पाचित्ति परिदीपये.

२३४२.

सदिसं तु समुट्ठानं, पठमन्तिमवत्थुना;

अक्रियं लोकवज्जञ्च, कायिकं दुक्खवेदनं.

अट्ठमं.

२३४३.

‘‘न याचिस्सामि ओवादं, न पुच्छिस्सामुपोसथं’’;

इच्चेवं पन निक्खित्ते, धुरे पाचित्तियं सिया.

२३४४.

सति वा अन्तरायस्मिं, गिलानायापदासु वा;

न दोसो परियेसित्वा, दुतियं अलभन्तिया.

२३४५.

अट्ठमेपि अनापत्ति, एवमेव पकासिता;

इदं तु धुरनिक्खेप-समुट्ठानमुदीरितं.

नवमं.

२३४६.

पसाखे पन सञ्जातं, गण्डं रुचितमेव वा;

अनापुच्छाव सङ्घं वा, गणं एकेन एकिका.

२३४७.

‘‘भिन्द फालेहि धोवा’’ति, सब्बानेवाणापेन्तिया;

कतेसु दुक्कटानिच्छ, तस्सा पाचित्तियो छ च.

२३४८.

‘‘यमेत्थ अत्थि कातब्बं, तं सब्बं त्वं करोहि’’ति;

आणापेति सचे एवं, सो च सब्बं करोति चे.

२३४९.

एकाय पन वाचाय, दुक्कटानि पनच्छ च;

तस्सा पाचित्तियच्छक्कं, द्वादसापत्तियो सियुं.

२३५०.

भेदनादीसु एकं सा, आणापेति सचे पन;

सो करोति च सब्बानि, एकं पाचित्तियं सिया.

२३५१.

आपुच्छित्वापि वा विञ्ञुं, गहेत्वा दुतियम्पि वा;

भेदनादीनि सब्बानि, कारापेति सचे पन.

२३५२.

तस्सा उम्मत्तिकादीन-मनापत्ति पकासिता;

समुट्ठानादयो सब्बे, कथिनेन समा मता.

दसमं.

आरामवग्गो छट्ठो.

२३५३.

गणंपरियेसनादिस्मिं, गब्भिनिं वुट्ठपेन्तिया;

ञत्तिया कम्मवाचाहि, उपज्झायाय दुक्कटं.

२३५४.

कम्मवाचाय ओसाने, पाचित्ति परियापुता;

तथा गब्भिनिसञ्ञाय, न च गब्भिनिया पन.

२३५५.

उभो सञ्जातकङ्खाय, होति आपत्ति दुक्कटं;

तथाचरिनिया तस्सा, गणस्सापि च दीपितं.

२३५६.

द्वीस्वगब्भिनिसञ्ञाय, न दोसुम्मत्तिकाय वा;

अदिन्नादानतुल्याव, समुट्ठानादयो नया.

पठमं.

२३५७.

दुतिये नत्थि वत्तब्बं, पठमेन समं मतं;

समुट्ठानादिना सद्धिं, नत्थि काचि विसेसता.

दुतियं.

२३५८.

छस्वसिक्खितसिक्खं तु, सिक्खमानञ्हि भिक्खुनी;

द्वे वस्सानि सियापत्ति, वुट्ठापेय्य सचे पन.

२३५९.

तिकपाचित्तियं वुत्तं, धम्मकम्मे तु सत्थुना;

अधम्मे पन कम्मस्मिं, दीपितं तिकदुक्कटं.

२३६०.

छसु सिक्खितसिक्खं या, द्वे वस्सानि अखण्डतो;

वुट्ठापेति अनापत्ति, तथा उम्मत्तिकाय वा.

२३६१.

इमा हि छ च सिक्खायो, सट्ठिवस्सापि चे पन;

पब्बज्जाय पदातब्बा, अदत्वा न च कारये.

ततियं.

२३६२.

चतुत्थे नत्थि वत्तब्बं, इध सङ्घेन सम्मतं;

सिक्खमानमनापत्ति, होति तं वुट्ठपेन्तिया.

२३६३.

अदिन्ना पठमं होति, सचे वुट्ठानसम्मुति;

तत्थापि च पदातब्बा, उपसम्पदमाळके.

२३६४.

ततियञ्च चतुत्थञ्च, समुट्ठानादिना पन;

पठमेन समं ञेय्यं, चतुत्थं तु क्रियाक्रियं.

चतुत्थं.

२३६५.

ऊनद्वादसवस्सं तु, कञ्चि गिहिगतं पन;

परिपुण्णाति सञ्ञाय, न दोसो वुट्ठपेन्तिया.

२३६६.

होति वानुपसम्पन्ना, उपसम्पादितापि सा;

असेसेन च सेसं तु, पठमेन समं मतं.

पञ्चमं.

२३६७.

छट्ठं तु ततिये वुत्त-नयेनेव विभावये;

सत्तमम्पि तथा सब्बं, चतुत्थेन समं मतं.

छट्ठसत्तमानि.

२३६८.

यं तुवट्टकवग्गस्मिं, दुक्खितं सहजीविनिं;

वुत्तं तेन समं ञेय्यं, अट्ठमं न विसेसता.

अट्ठमं.

२३६९.

द्वे वस्सानि च या काचि, वुट्ठापितपवत्तिनिं;

नानुबन्धेय्य चे तस्सा, पाचित्ति परियापुता.

२३७०.

‘‘द्वे वस्सानि अहं नानु-बन्धिस्सामी’’ति चे पन;

धुरे निक्खित्तमत्तस्मिं, तस्सा पाचित्तियं सिया.

२३७१.

तञ्च बालमलज्जिं वा, गिलानायापदासु वा;

नानुबन्धन्तिया तस्सा, न दोसुम्मत्तिकाय वा.

२३७२.

समुट्ठानादयो तुल्या, पठमन्तिमवत्थुना;

इदं पनाक्रियं वुत्तं, वेदना दुक्खवेदना.

नवमं.

२३७३.

वुट्ठापेत्वा तु या काचि, भिक्खुनी सहजीविनिं;

तं गहेत्वा न गच्छेय्य, न चञ्ञं आणापेय्य चे.

२३७४.

धुरे निक्खित्तमत्तस्मिं, तस्सा पाचित्तियं सिया;

सति वा अन्तरायस्मिं, दुतियं अलभन्तिया.

२३७५.

आपदासु गिलानाय, तथा उम्मत्तिकाय वा;

न दोसो धुरनिक्खेप-समुट्ठानमिदं पन.

दसमं.

गब्भिनिवग्गो सत्तमो.

२३७६.

कुमारिभूतवग्गस्स, पठमादीनि तीणिपि;

गिहिगतेहि तीहेव, सदिसानीति निद्दिसे.

२३७७.

या महूपपदा द्वे तु, सिक्खमाना पनादितो;

‘‘गता वीसतिवस्सा’’ति, विञ्ञातब्बा विभाविना.

२३७८.

सचे गिहिगता होन्ति, न च वा पुरिसं गता;

‘‘सिक्खमाना’’ति वत्तब्बा, ता हि सम्मुतिआदिसु.

२३७९.

न ता ‘‘कुमारिभूता’’ति, तथा ‘‘गिहिगता’’ति वा;

वत्तब्बा पनुभोपेता, एवं वत्तुं न वट्टति.

२३८०.

सम्मुतिं दसवस्साय, दत्वा द्वादसवस्सिका;

कत्तब्बा उपसम्पन्ना, सेसासुपि अयं नयो.

२३८१.

या अट्ठारसवस्सा तु, ततो पट्ठाय सा पन;

वुत्ता ‘‘कुमारिभूता’’ति, तथा ‘‘गिहिगता’’तिपि.

२३८२.

वुत्ता ‘‘कुमारिभूता’’ति, सामणेरी हि या पन;

‘‘कुमारिभूता’’ इच्चेव, वत्तब्बा न पनञ्ञथा.

२३८३.

एता तु पन तिस्सोपि, सिक्खासम्मुतिदानतो;

‘‘सिक्खमाना’’ति वत्तुम्पि, वट्टतेव न संसयो.

ततियं.

२३८४.

ऊनद्वादसवस्साव, वुट्ठापेति सचे परं;

हुत्वा सयमुपज्झाया, सिक्खमानं तु भिक्खुनी.

२३८५.

पुब्बे वुत्तनयेनेव, दुक्कटानमनन्तरं;

कम्मवाचानमोसाने, तस्सा पाचित्ति दीपिता.

चतुत्थं.

२३८६.

पञ्चमे नत्थि वत्तब्बं, चतुत्थं पञ्चमम्पि च;

उभयं तिसमुट्ठानं, पञ्चमं तु क्रियाक्रियं.

पञ्चमं.

२३८७.

सङ्घेनुपपरिक्खित्वा, ‘‘अलं तावा’’ति वारिता;

उपसम्पादितेनेत्थ, पच्छा खीयति दोसता.

२३८८.

उज्झायति सचे छन्द-दोसादीहि करोन्तिया;

न दोसो तिसमुट्ठानं, सचित्तं दुक्खवेदनं.

छट्ठं.

२३८९.

लद्धे च चीवरे पच्छा, असन्ते अन्तरायिके;

‘‘वुट्ठापेस्सामि नाह’’न्ति, धुरनिक्खेपने पन.

२३९०.

होति पाचित्तियं तस्सा, गिलानायापदासुपि;

न दोसो परियेसित्वा, परिसं अलभन्तिया.

२३९१.

इदञ्हि धुरनिक्खेप-समुट्ठानं सचित्तकं;

अक्रियं लोकवज्जञ्च, होतिदं दुक्खवेदनं.

सत्तमं.

२३९२.

अट्ठमं सत्तमेनेव, सदिसं पन सब्बथा;

नवमेपि च वत्तब्बं, नत्थि उत्तानमेविदं.

२३९३.

नत्थाजानन्तिया दोसो, तथा उम्मत्तिकाय वा;

अदिन्नादानतुल्याव, समुट्ठानादयो नया.

अट्ठमनवमानि.

२३९४.

मातरा पितरा वाथ, नानुञ्ञातं तु सामिना;

तस्सा पाचित्तियापत्ति, तं वुट्ठापेन्तिया सिया.

२३९५.

उपसम्पदकालस्मिं, तथा पब्बाजनक्खणे;

द्विक्खत्तुं पुच्छितब्बं तु, भिक्खुनीहि, न भिक्खुना.

२३९६.

अनापत्ति न जानाति, मातुआदीनमत्थितं;

इदं चतुसमुट्ठानं, वाचतो कायवाचतो.

२३९७.

वाचामानसतो चेव, कायवाचादितोपि च;

क्रियाक्रियमचित्तञ्च, तिचित्तञ्च तिवेदनं.

दसमं.

२३९८.

या पारिवासिकेनेत्थ, छन्ददानेन भिक्खुनी;

वुट्ठापेति सचे सिक्ख-मानं पाचित्तियं सिया.

२३९९.

अवुट्ठितायनापत्ति, परिसायाविहाय वा;

छन्दं तु तिसमुट्ठानं, तिचित्तञ्च तिवेदनं.

एकादसमं.

२४००.

द्वादसे तेरसे वापि, वत्तब्बं नत्थि किञ्चिपि;

समुट्ठानादयो सब्बे, अनन्तरसमा मता.

द्वादसमतेरसमानि.

कुमारीभूतवग्गो अट्ठमो.

२४०१.

समणी अगिलाना या, धारेय्य छत्तुपाहनं;

तस्सा पाचित्तियापत्ति, होतीति परियापुता.

२४०२.

सचे एकपयोगेन, मग्गस्स गमने पन;

दिवसम्पि च धारेति, एकं पाचित्तियं सिया.

२४०३.

कद्दमादीनि पस्सित्वा, ओमुञ्चित्वा उपाहना;

छत्तमेव च धारेन्ती, यदि गच्छति दुक्कटं.

२४०४.

सचे उपाहनारुळ्हा, दिस्वा गच्छादिकं पन;

तं छत्तमपनामेत्वा, दुक्कटं होति गच्छति.

२४०५.

छत्तम्पि अपनामेत्वा, ओमुञ्चित्वा उपाहना;

पुन धारेन्तिया तस्सा, होति पाचित्तियं पन.

२४०६.

पयोगगणनायेव, पाचित्तिगणना सिया;

तिकपाचित्तियं वुत्तं, तथेव द्विकदुक्कटं.

२४०७.

आरामे उपचारे वा, दोसो नत्थापदासुपि;

इदं एळकलोमेन, समुट्ठानादिना समं.

पठमं.

२४०८.

होति भिक्खुनिया याना, ओरोहित्वा पुनप्पुनं;

अभिरूहन्तियापत्ति, पयोगगणनावसा.

२४०९.

आपदासु अनापत्ति, तथा उम्मत्तिकाय वा;

सेसं अनन्तरेनेव, समुट्ठानादिना समं.

दुतियं.

२४१०.

या च धारेय्य सङ्घाणिं, यं किञ्चिपि कटूपियं;

तस्सा पाचित्तियापत्ति, होतीति परियापुता.

२४११.

धारेन्तिया पनेत्थापि, ओमुञ्चित्वा पुनप्पुनं;

पयोगगणनायेव, तस्सा पाचित्तियो सियुं.

२४१२.

आबाधपच्चया या तु, धारेति कटिसुत्तकं;

तथा उम्मत्तिकादीन-मनापत्ति पकासिता.

२४१३.

सेसं तु पठमेनेव, सदिसन्ति पकासितं;

इध चाकुसलं चित्तं, लोकवज्जं विसेसता.

ततियं.

२४१४.

धारेति पन यं किञ्चि, सचे सीसूपगादिसु;

तस्सा तस्स च वत्थुस्स, गणनापत्तियो सियुं.

२४१५.

आबाधपच्चया दोसो, किञ्चि धारेन्तिया न च;

सेसं अनन्तरेनेव, सदिसं परिदीपितं.

चतुत्थं.

२४१६.

येन केनचि गन्धेन, सवण्णावण्णकेन च;

न्हासन्तिया पनापत्ति, न्हानोसाने पकासिता.

२४१७.

गन्धयोजनतो सब्ब-पयोगे दुक्कटं सिया;

आबाधपच्चया दोसो, नत्थि उम्मत्तिकाय वा.

२४१८.

सेसं तु ततियेनेव, सदिसं सब्बथा मतं;

छट्ठम्पि ततियेनेव, सदिसन्ति पकासितं.

पञ्चमछट्ठानि.

२४१९.

उब्बट्टापेय्य चञ्ञाय, सम्बाहापेय्य वा तथा;

होति भिक्खुनियापत्ति, सचे भिक्खुनिया पन.

२४२०.

एत्थ हत्थममोचेत्वा, एका उब्बट्टने सिया;

मोचेत्वा पन मोचेत्वा, पयोगगणना सिया.

२४२१.

सम्बाहनेपि एसेव, नयो ञेय्यो विभाविना;

आपदासु गिलानाय, अनापत्ति पकासिता.

२४२२.

सेसं तु ततियेनेव, समुट्ठानादिना समं;

सत्तमेन समानाव, अट्ठमादीनि तीणिपि.

सत्तमट्ठमनवमदसमानि.

२४२३.

या अन्तोउपचारस्मिं, भिक्खुस्स पुरतो पन;

अनापुच्छा निसीदेय्य, छमायपि न वट्टति.

२४२४.

तिकपाचित्तियं वुत्तं, पुच्छिते दुक्कटद्वयं;

आपदासु गिलानाय, न दोसुम्मत्तिकाय वा.

२४२५.

इदं पन समुट्ठानं, कथिनेन समं मतं;

क्रियाक्रियमचित्तञ्च, तिचित्तञ्च तिवेदनं.

एकादसमं.

२४२६.

अनोकासकतं भिक्खुं, पञ्हं पुच्छेय्य दोसता;

विनये च कतोकासं, सुत्तं पुच्छन्तियापि च.

२४२७.

कारेत्वा पन ओकासं, अनोदिस्सापि पुच्छति;

न दोसो पदसोधम्म-समुट्ठानमिदं पन.

द्वादसमं.

२४२८.

संकच्चिकं विना गामं, पदसा पविसन्तिया;

परिक्खित्तस्स गामस्स, परिक्खेपोक्कमे पन.

२४२९.

दुक्कटं पठमे पादे, पाचित्ति दुतिये सिया;

उपचारोक्कमेपेत्थ, एसेव च नयो मतो.

२४३०.

यस्सा संकच्चिकं नट्ठं, अच्छिन्नं वापि केनचि;

अनापत्ति सिया तस्सा, गिलानायापदासुपि.

२४३१.

इदमेळकलोमेन, समुट्ठानादिना समं;

सेसं वुत्तनयेनेव, विञ्ञातब्बं विभाविना.

तेरसमं.

छत्तुपाहनवग्गो नवमो.

इति विनयविनिच्छये पाचित्तियकथा निट्ठिता.

पाटिदेसनीयकथा

२४३२.

अगिलाना सचे सप्पिं, लद्धं विञ्ञत्तिया सयं;

‘‘भुञ्जिस्सामी’’ति गहणे, दुक्कटं परिदीपितं.

२४३३.

अज्झोहारवसेनेव, पाटिदेसनियं सिया;

तिपाटिदेसनीयं तु, गिलानाय द्विदुक्कटं.

२४३४.

गिलाना विञ्ञापेत्वान, पच्छा सेवन्तियापि च;

गिलानायावसेसं वा, विञ्ञत्तं ञातकादितो.

२४३५.

अञ्ञस्सत्थाय वा अत्त-धनेनुम्मत्तिकाय वा;

अनापत्ति समुट्ठानं, अद्धानसदिसं मतं.

पठमं.

२४३६.

अयमेव च सेसेसु, दुतियादीसु निच्छयो;

समुट्ठानादिना सद्धिं, नत्थि काचि विसेसता.

२४३७.

अनागतेसु सब्बेसु, सप्पिआदीसु पाळियं;

भुञ्जन्तिया तु विञ्ञत्वा, अट्ठसुपि च दुक्कटं.

इति विनयविनिच्छये

पाटिदेसनीयकथा निट्ठिता.

२४३८.

सेखिया पन ये धम्मा, उद्दिट्ठा पञ्चसत्तति;

तेसं महाविभङ्गे तु, वुत्तो अत्थविनिच्छयो.

इति विनयविनिच्छये

सिक्खाकरणीयकथा निट्ठिता.

२४३९.

उभतोपातिमोक्खानं;

सविभङ्गानमेव यो;

अत्थो अट्ठकथासारो;

सो च वुत्तो विसेसतो.

२४४०.

तञ्च सब्बं समादाय, विनयस्स विनिच्छयो;

भिक्खूनं भिक्खुनीनञ्च, हितत्थाय कतो मया.

२४४१.

इमं पटिभानजन्तु नो जन्तुनो;

सुणन्ति विनये हि ते ये हिते;

जनस्स सुमतायने तायने;

भवन्ति पकतञ्ञुनो तञ्ञुनो.

२४४२.

बहुसारनये विनये परमे;

अभिपत्थयता हि विसारदतं;

परमा पन बुद्धिमता महती;

करणीयतमा यतिनादरता.

२४४३.

अवगच्छति यो पन भिक्खु इमं;

विनयस्स विनिच्छयमत्थयुतं;

अमरं अजरं अरजं अरुजं;

अधिगच्छति सन्तिपदं पन सो.

इति विनयविनिच्छये

भिक्खुनीविभङ्गकथा निट्ठिता.

खन्धककथा

महावग्गो

महाखन्धककथा

पब्बज्जाकथा

२४४४.

सीलक्खन्धादियुत्तेन, सुभक्खन्धेन देसिते;

खन्धकेपि पवक्खामि, समासेन विनिच्छयं.

२४४५.

मातरा अननुञ्ञातं, पितरा वापि भिक्खुनो;

भण्डुकम्ममपुच्छित्वा, पब्बाजेन्तस्स दुक्कटं.

२४४६.

उद्देसपरिपुच्छाय, सयं चे ब्यावटो सिया;

दहरो आणापेतब्बो, पब्बाजेत्वानयाति च.

२४४७.

उपज्झायमथुद्दिस्स, अवुत्तो दहरो पन;

पब्बाजेति सचे तं सो, सयमेवापि वट्टति.

२४४८.

सामणेरोपि वत्तब्बो, दहरो नत्थि तत्थ चे;

‘‘खण्डसीममिमं नेत्वा, पब्बाजेत्वानया’’ति च.

२४४९.

सरणानि पनेतस्स, दातब्बानेव अत्तना;

एवम्पि भिक्खुनायेव, होति पब्बाजितो नरो.

२४५०.

पुरिसं भिक्खुतो अञ्ञो, पब्बाजेति न वट्टति;

इत्थिं भिक्खुनितो अञ्ञो, पब्बाजेति न वट्टति.

२४५१.

सामणेरोपि वा दातुं, सामणेरीपि वा तथा;

आणत्तिया उभिन्नम्पि, कासायानि लभन्ति ते.

२४५२.

सयमेव च यं किञ्चि, पब्बाजेन्तेन भिक्खुना;

केसापनयनं कत्वा, पठमं उदके पुन.

२४५३.

न्हापेतब्बो सिया सुट्ठु, घंसित्वा गोमयादिना;

सरीरे पीळका वापि, कच्छु वा तस्स होन्ति चे.

२४५४.

माता यथा नियंपुत्तं, न जिगुच्छति सब्बसो;

न्हापेतब्बोव यतिना, तथेव अजिगुच्छता.

२४५५.

कस्मा? पनेत्तकेनापि, उपकारेन सासने;

सो सदा बलवस्नेहो, होतुपज्झायकादिसु.

२४५६.

विनोदेत्वा पनुप्पन्नं, उक्कण्ठं कुलपुत्तका;

सिक्खायो परिपूरेत्वा, निब्बानं पापुणन्ति हि.

२४५७.

गन्धचुण्णेन वा पच्छा, चुण्णेनपि हलिद्दिया;

सरीरं तस्स सीसञ्च, उब्बट्टेत्वा पुनप्पुनं.

२४५८.

गिहिगन्धं विनोदेत्वा, कासायानि पनेकतो;

द्वत्तिक्खत्तुं सकिं वापि, दातब्बानिस्स भिक्खुना.

२४५९.

अथ हत्थेपि वा तस्स, अदत्वा सयमेव तं;

अच्छादेति उपज्झायो, वट्टताचरियोपि वा.

२४६०.

निवासेति अनाणत्तो, सो पारुपति वा सयं;

अपनेत्वा ततो सब्बं, पुन दातब्बमेव तं.

२४६१.

भिक्खुना तु सहत्थेन, तथा आणत्तियापि वा;

दिन्नं वट्टति कासावं, नादिन्नं पन वट्टति.

२४६२.

तस्सेव सन्तकं वापि, का कथा अत्तसन्तके;

वन्दापेत्वा तत्थ भिक्खू, कारापेत्वान उक्कुटिं.

२४६३.

अञ्जलिं पग्गहापेत्वा, दातब्बं सरणत्तयं;

पटिपाटिवसेनेव, न च उप्पटिपाटिया.

२४६४.

सचे एकपदं वापि, देति एकक्खरम्पि वा;

पटिपाटिं विरज्झित्वा, गहितं चे न वट्टति.

२४६५.

तिक्खत्तुं यदि वा देति, बुद्धं सरणमेव वा;

तथा सेसेसु चेवम्पि, न दिन्नानेव होन्ति हि.

२४६६.

कत्वानुनासिकन्तानि, एकाबद्धानि वा पन;

विच्छिन्दित्वाथ म-न्तानि, दातब्बानि विजानता.

२४६७.

उपसम्पदकम्मं तु, एकतोसुद्धिया सिया;

न होति पन पब्बज्जा, उभतोसुद्धिया विना.

२४६८.

तस्मा आचरियेनापि, तथान्तेवासिकेनपि;

बु-द्ध-कारादयो वण्णा, ठानकरणसम्पदं.

२४६९.

अहापेन्तेन वत्तब्बा, पब्बज्जागुणमिच्छता;

एकवण्णविनासेन, पब्बज्जा हि न रूहति.

२४७०.

यदि सिद्धापि पब्बज्जा, सरणागमनतोव हि;

दातब्बा दस सीलानि, पूरणत्थाय भिक्खुना.

पब्बज्जाकथा.

२४७१.

उपज्झायमथाचरियं, निस्साय वसता पन;

कत्तब्बानेव वत्तानि, पियसीलेन भिक्खुना.

२४७२.

आसनं पञ्ञपेतब्बं, दन्तकट्ठं मुखोदकं;

दातब्बं तस्स कालेन, सचे यागु भविस्सति.

२४७३.

यागु तस्सुपनेतब्बा, सङ्घतो कुलतोपि वा;

पत्ते वत्तञ्च कातब्बं, वत्तं गामप्पवेसने.

२४७४.

चीवरे यानि वत्तानि, वुत्तानि हि महेसिना;

सेनासने तथा पाद-पीठकथलिकादिसु.

२४७५.

एवमादीनि वत्तानि, सब्बानि पन रोगतो;

वुट्ठानागमनन्तानि, सत्ततिंससतं सियुं.

२४७६.

वत्तभेदेन सब्बत्थ, दुक्कटं तु पकासितं;

अनादरवसेनेव, अकरोन्तस्स भिक्खुनो.

उपज्झायाचरियवत्तकथा.

२४७७.

उपज्झायस्स वत्तानि, तथा सद्धिविहारिके;

सतं तेरस होन्तेव, तथान्तेवासिकेपि च.

सद्धिविहारिकन्तेवासिकवत्तकथा.

२४७८.

पक्कन्ते वापि विब्भन्ते, पक्खसङ्कन्तके मते;

आणत्तिया उपज्झाया, पस्सम्भति च निस्सयो.

२४७९.

होति आचरियम्हापि, छधा निस्सयभेदनं;

पक्कन्ते वापि विब्भन्ते, पक्खसङ्कन्तके मते.

२४८०.

आणत्तियं उभिन्नम्पि, धुरनिक्खेपनेपि च;

एकेकस्स उभिन्नं वा, नालये सति भिज्जति.

२४८१.

उपज्झायसमोधान-गतस्सापि च भिज्जति;

दस्सनं सवनञ्चाति, समोधानं द्विधा मतं.

२४८२.

अद्धिकस्स गिलानस्स, गिलानुपट्ठकस्स च;

याचितस्स न दोसोव, वसितुं निस्सयं विना.

२४८३.

जानता अत्तनो चेव, वने फासुविहारतं;

सभागे दायकेसन्ते, वसितुम्पि च वट्टति.

निस्सयपटिप्पस्सम्भनकथा.

२४८४.

कुट्ठिं गण्डिं किलासिञ्च, सोसिञ्च अपमारिकं;

तथा राजभटं चोरं, लिखितं कारभेदकं.

२४८५.

कसाहतं नरञ्चेव, पुरिसं लक्खणाहतं;

इणायिकञ्च दासञ्च, पब्बाजेन्तस्स दुक्कटं.

२४८६.

हत्थच्छिन्नमळच्छिन्नं, पादच्छिन्नञ्च पुग्गलं;

कण्णनासङ्गुलिच्छिन्नं, कण्डरच्छिन्नमेव च.

२४८७.

काणं कुणिञ्च खुज्जञ्च, वामनं फणहत्थकं;

खञ्जं पक्खहतञ्चेव, सीपदिं पापरोगिनं.

२४८८.

जराय दुब्बलं अन्धं, बधिरञ्चेव मम्मनं;

पीठसप्पिं तथा मूगं, पब्बाजेन्तस्स दुक्कटं.

२४८९.

अतिदीघोतिरस्सो वा, अतिकालोपि वा तथा;

अच्चोदातोपि वा मट्ठ-तम्बलोहनिदस्सनो.

२४९०.

अतिथूलो अतिकिस्सो, महासीसोपि वा तथा;

अतिखुद्दकसीसेन, सहितेन युत्तोपि वा.

२४९१.

कुटकुटकसीसो वा, तथा सिखरसीसको;

वेळुनाळिसमानेन, सीसेन च युतो नरो.

२४९२.

कप्पसीसोपि पब्भार-सीसो वा वणसीसको;

तथा कण्णिककेसो वा, थूलकेसोपि वा तथा.

२४९३.

पूतिनिल्लोमसीसो वा, जातिपण्डरकेसको;

जातिया तम्बकेसो वा, तथेवावट्टसीसको.

२४९४.

सीसलोमेकबद्धेहि, भमुकेहि युतोपि वा;

सम्बद्धभमुको वापि, निल्लोमभमुकोपि वा.

२४९५.

महन्तखुद्दनेत्तो वा, तथा विसमलोचनो;

केकरो वापि गम्भीर-नेत्तो विसमचक्कलो.

२४९६.

जतुमूसिककण्णो वा, हत्थिकण्णोपि वा पन;

छिद्दमत्तककण्णो वा, तथेवाविद्धकण्णको.

२४९७.

तथा टङ्कितकण्णो वा, पूतिकण्णोपि वा पन;

योनकादिप्पभेदोपि, नायं परिसदूसको.

२४९८.

अतिपिङ्गलनेत्तो वा, तथा निप्पखुमक्खि वा;

अस्सुपग्घरनेत्तो वा, पक्कपुप्फितलोचनो.

२४९९.

तथेव च महानासो, अतिखुद्दकनासिको;

तथा चिपिटनासो वा, नरो कुटिलनासिको.

२५००.

निच्चविस्सवनासो वा, यो वा पन महामुखो;

वङ्कभिन्नमुखो वापि, महाओट्ठोपि वा पन.

२५०१.

तथा तनुकओट्ठो वा, विपुलुत्तरओट्ठको;

ओट्ठछिन्नोपि उप्पक्क-मुखो एळमुखोपि वा.

२५०२.

सङ्खतुण्डोपि दुग्गन्ध-मुखो वा पन पुग्गलो;

महादन्तोपि अच्चन्तं, तथा असुरदन्तको.

२५०३.

हेट्ठा उपरितो वापि, बहिनिक्खन्तदन्तको;

अदन्तो पूतिदन्तो वा, अतिखुद्दकदन्तको.

२५०४.

यस्स दन्तन्तरे दन्तो, काळकदन्तसन्निभो;

सुखुमोव ठितो, तं चे, पब्बाजेतुम्पि वट्टति.

२५०५.

यो महाहनुको पोसो;

दीघेन हनुना युतो;

चिपिटहनुको वापि;

रस्सेन हनुना युतो.

२५०६.

निम्मस्सुदाठिको वापि, अतिदीघगलोपि वा;

अतिरस्सगलोपि वा, भिन्नगण्ठिगलोपि वा.

२५०७.

तथा भट्ठंसकूटो वा, भिन्नपिट्ठिउरोपि वा;

सुदीघरस्सहत्थो वा, कच्छुकण्डुसमायुतो.

२५०८.

महानिसदमंसो वा, उद्धनग्गुपमायुतो;

वातण्डिको महाऊरु, सङ्घट्टनकजाणुको.

२५०९.

भिन्नजाणु महाजाणु, दीघजङ्घो विजङ्घको;

विकटो वापि पण्हो वा, तथा उब्बद्धपिण्डिको.

२५१०.

यट्ठिजङ्घो महाजङ्घो, महापादोपि यो नरो;

तथा पिट्ठिकपादो वा, महापण्हिपि वा पन.

२५११.

वङ्कपादो नरो यो वा, गण्ठिकङ्गुलिकोपि वा;

यो पनन्धनखो वापि, काळपूतिनखोपि च.

२५१२.

इच्चेवमादिकं कञ्चि, नरं परिसदूसकं;

पब्बाजेन्तस्स भिक्खुस्स, होति आपत्ति दुक्कटं.

परिसदूसककथा.

२५१३.

‘‘सामणेरज्ज मा खाद, मा भुञ्ज च पिवा’’ति च;

निवारेन्तस्स आहारं, होति आपत्ति दुक्कटं.

२५१४.

‘‘निवारेस्सामि आहार’’-मिति वा पत्तचीवरं;

अन्तो निक्खिपतो सब्ब-पयोगेसुपि दुक्कटं.

२५१५.

दुब्बचसामणेरस्स, अनाचारस्स केवलं;

दण्डकम्मं हवे कत्वा, हितकामेन भिक्खुना.

२५१६.

यागुं वा पन भत्तं वा, दस्सेत्वा किर भासितुं;

‘‘आहटे दण्डकम्मे त्वं, लच्छसीद’’न्ति वट्टति.

२५१७.

अपराधानुरूपेन, दण्डकम्मं तु कारये;

वालिकासलिलादीन-माहरापनमेव तं.

२५१८.

सीसे वा निक्खिपापेतुं, पासाणादीनि कानिचि;

निपज्जापेतुमुण्हे वा, पासाणे भूमियापि वा.

२५१९.

उदकं वा पवेसेतुं, न च वट्टति भिक्खुनो;

इधावरणमत्तं तु, दण्डकम्मं पकासितं.

निवारणकथा.

२५२०.

पक्खोपक्कमिकासित्ता, चतुत्थो पनुसूयको;

नपुंसकेन पञ्चेते, पण्डका परिदीपिता.

२५२१.

तेसु आसित्तुसूयानं, पब्बज्जा न निवारिता;

इतरेसं तु तिण्णम्पि, पण्डकानं निवारिता.

२५२२.

वारिता यस्स पब्बज्जा, नासेतब्बोति सो मतो;

तिविधे पन ते ञत्वा, पब्बाजेन्तस्स दुक्कटं.

पण्डककथा.

२५२३.

लिङ्गत्थेनो च संवास-त्थेनो तदुभयस्स च;

थेय्यसंवासको नाम, तिविधोपि पवुच्चति.

२५२४.

सयमेव च यो तत्थ, पब्बजित्वा न गण्हति;

भिक्खुवस्सानि वा नेव, यथावुड्ढम्पि वन्दनं.

२५२५.

लिङ्गत्थेनो अयं लिङ्ग-मत्तस्स थेनतो सिया;

यो च पब्बजितो हुत्वा, भिक्खुवस्सानि गण्हति.

२५२६.

संवासं सादियन्तोव, संवासत्थेनको मतो;

उभयत्थेनको वुत्त-नयोयेव, यथाह च.

२५२७.

‘‘राजदुब्भिक्खकन्तार-रोगवेरिभयेहि वा;

चीवराहरणत्थं वा, लिङ्गमादियतीध यो.

२५२८.

संवासं नाधिवासेति, याव सो सुद्धमानसो;

थेय्यसंवासको नाम, ताव एस न वुच्चति’’.

थेय्यसंवासककथा.

२५२९.

‘‘तित्थियोहं भविस्स’’न्ति, उपसम्पन्नभिक्खु चे;

सलिङ्गेनेव यो याति, तित्थियानमुपस्सयं.

२५३०.

गच्छतो पदवारेन, होति आपत्ति दुक्कटं;

होति तित्थियपक्कन्तो, लिङ्गे तेसं तु निस्सिते.

२५३१.

‘‘तित्थियोहं भविस्स’’न्ति, कुसचीरादिकं पन;

सयमेव निवासेति, सोपि पक्कन्तको सिया.

२५३२.

नग्गो आजीवकादीनं, गन्त्वा तेसं उपस्सयं;

लुञ्चापेति सचे केसे, वत्तानादियतीध वा.

२५३३.

मोरपिञ्छादिकं तेसं, लिङ्गं गण्हाति वा सचे;

सारतो चेव वा तेसं, पब्बज्जं लद्धिमेव वा.

२५३४.

होति तित्थियपक्कन्तो, न पनेस विमुच्चति;

नग्गस्स गच्छतो वुत्तं, पदवारेन दुक्कटं.

२५३५.

वुत्तो अनुपसम्पन्न-वसेन थेय्यवासको;

तथा तित्थियपक्कन्तो, उपसम्पन्नभिक्खुना.

तित्थियपक्कन्तकथा.

२५३६.

नागो वापि सुपण्णो वा, यक्खो सक्कोपि वा इध;

तिरच्छानगतो वुत्तो, पब्बाजेतुं न वट्टति.

तिरच्छानकथा.

२५३७.

पञ्चानन्तरिके पोसे, पब्बाजेन्तस्स दुक्कटं;

उभतोब्यञ्जनञ्चेव, तथा भिक्खुनिदूसकं.

२५३८.

एकतोउपसम्पन्नं, भिक्खुनीनं तु सन्तिके;

दूसेत्वा पन सो नेव, भिक्खुनीदूसको सिया.

२५३९.

सचे अनुपसम्पन्न-दूसको उपसम्पदं;

लभतेव च पब्बज्जं, सा च नेव पराजिता.

एकादसअभब्बपुग्गलकथा.

२५४०.

नूपसम्पादनीयोव, अनुपज्झायको नरो;

करोतो दुक्कटं होति, न कुप्पति सचे कतं.

२५४१.

कुप्पतीति वदन्तेके, न गहेतब्बमेव तं;

सेसेसुपि अयं ञेय्यो, नयो सब्बत्थ विञ्ञुना.

२५४२.

उपसम्पदकम्मस्स, अभब्बा पञ्चवीसति;

अजानित्वा कतो चापि, ओसारो नासनारहो.

२५४३.

हत्थच्छिन्नादिबात्तिंस, कुट्ठिआदि च तेरस;

अपत्तो तेसमोसारो, कतो चे पन रूहति.

२५४४.

एकूपज्झायको होति;

होन्ति आचरिया तयो;

उपसम्पदापेक्खा च;

होन्ति द्वे वा तयोपि वा.

२५४५.

तीहि आचरियेहेव, एकतो अनुसावनं;

ओसारेत्वा कतं कम्मं, न च कुप्पति कप्पति.

२५४६.

एकूपज्झायको होति;

आचरियोपि तथेकतो;

उपसम्पदापेक्खा च;

होन्ति द्वे वा तयोपि वा.

२५४७.

अनुपुब्बेन सावेत्वा, तेसं नामं तु तेन च;

एकतो अनुसावेत्वा, कतम्पि च न कुप्पति.

२५४८.

नानुपज्झायकेनापि, नानाचरियकेन च;

अञ्ञमञ्ञानुसावेत्वा, कतं कम्मञ्च वट्टति.

२५४९.

सुमनो तिस्सथेरस्स, अनुसावेति सिस्सकं;

तिस्सो सुमनथेरस्स, अनुसावेति सिस्सकं.

२५५०.

नानुपज्झायकेनेव, एकाचरियकेनिध;

उपसम्पदा पटिक्खित्ता, बुद्धेनादिच्चबन्धुना.

महाखन्धककथा.

उपोसथक्खन्धककथा

२५५१.

बद्धाबद्धवसेनेव, सीमा नाम द्विधा मता;

निमित्तेन निमित्तं तु, घटेत्वा पन सम्मता.

२५५२.

अयं सीमाविपत्तीहि, एकादसहि वज्जिता;

बद्धा नाम सिया सीमा, सा तिसम्पत्तिसंयुता.

२५५३.

खण्डसमानसंवासा-विप्पवासादिभेदतो;

इति बद्धा तिधा वुत्ता, अबद्धापि तिधा मता.

२५५४.

गामतो उदकुक्खेपा, सत्तब्भन्तरतोपि च;

तत्थ गामपरिच्छेदो, ‘‘गामसीमा’’ति वुच्चति.

२५५५.

जातस्सरे समुद्दे वा, नदिया वा समन्ततो;

मज्झिमस्सुदकुक्खेपो, उदकुक्खेपसञ्ञितो.

२५५६.

अगामके अरञ्ञे तु, सत्तेवब्भन्तरा पन;

समन्ततो अयं सीमा, सत्तब्भन्तरनामिका.

२५५७.

एकं अब्भन्तरं वुत्तं, अट्ठवीसतिहत्थकं;

गुळुक्खेपनयेनेव, उदकुक्खेपका मता.

२५५८.

इमा द्वे पन सीमायो, वड्ढन्ति परिसावसा;

अब्भन्तरूदकुक्खेपा, ठितोकासा परं सियुं.

२५५९.

ठितो अन्तोपरिच्छेदे, हत्थपासं विहाय वा;

तत्तकं अनतिक्कम्म, परिच्छेदम्पि वा परं.

२५६०.

ठितो कम्मं विकोपेति, इति अट्ठकथानयो;

तस्मा सो हत्थपासे वा, कातब्बो बहि वा पन.

२५६१.

बद्धसीमाय सण्ठानं, निमित्तं दिसकित्तनं;

ञत्वा पमाणं सोधेत्वा, सीमं बन्धेय्य पण्डितो.

२५६२.

तिकोणं चतुरस्सञ्च, वट्टञ्च पणवूपमं;

वितानं धनुकाकारं, मुदिङ्गसकटूपमं.

२५६३.

पब्बतं वनं पासाणं, रुक्खं मग्गञ्च वम्मिकं;

उदकञ्च नदिञ्चाति, निमित्तानट्ठ दीपये.

२५६४.

तेसु तीणि निमित्तानि, आदिं कत्वा समन्ततो;

निमित्तानं सतेनापि, बन्धितुं पन वट्टति.

२५६५.

तियोजनपरा सीमा, उक्कट्ठाति पकासिता;

एकवीसति भिक्खूनं, गण्हन्ती हेट्ठिमा मता.

२५६६.

उक्कट्ठायपि उक्कट्ठा, हेट्ठिमायपि हेट्ठिमा;

एता द्वेपि असीमाति, वुत्ता आदिच्चबन्धुना.

२५६७.

निमित्तं पन कित्तेत्वा, सब्बमेव समन्ततो;

पच्छा ञत्तिदुतियेन, सीमं बन्धितुमरहति.

२५६८.

बन्धित्वानन्तरं पच्छा, चीवराविप्पवासकं;

सम्मन्नित्वान बद्धा सा-विप्पवासाति वुच्चति.

२५६९.

नदीसरसमुद्देसु, सीमं बन्धति चे पन;

न वोत्थरति तेनेव, असीमाति जिनोब्रवि.

सीमाकथा.

२५७०.

दिनकारककत्तब्बा-कारानञ्च वसा पन;

नवेवुपोसथा वुत्ता, बुद्धेनादिच्चबन्धुना.

२५७१.

चातुद्दसो पन्नरसो, सामग्गी च उपोसथो;

दिवसेनेव निद्दिट्ठा, तयोपेते उपोसथा.

२५७२.

सङ्घे उपोसथो चेव, गणे पुग्गलुपोसथो;

कारकानं वसेनेव, तयो वुत्ता उपोसथा.

२५७३.

सुत्तुद्देसाभिधानो च, पारिसुद्धिउपोसथो;

अधिट्ठानन्ति निद्दिट्ठा, तयो कम्मेनुपोसथा.

२५७४.

सङ्घस्स पातिमोक्खो च, पारिसुद्धि गणस्स च;

अधिट्ठानमथेकस्स, निद्दिट्ठं पन सत्थुना.

२५७५.

पातिमोक्खस्स उद्देसा, पञ्च वुत्ता महेसिना;

निदानं उद्दिसित्वान, सावेतब्बं तु सेसकं.

२५७६.

अयमेव नयो ञेय्यो, सेसेसुपि च विञ्ञुना;

चत्तारो भिक्खुनीनञ्च, उद्देसा नविमे पन.

२५७७.

पातिमोक्खस्स उद्देसो, कातब्बोव उपोसथे;

अन्तरायं विना चेव, अनुद्देसो निवारितो.

२५७८.

थेरो च इस्सरो तस्स;

‘‘थेराधेय्य’’न्ति पाठतो;

अवत्तन्तेन अज्झिट्ठो;

यस्स सो पन वत्तति.

२५७९.

उद्दिसन्ते समप्पा वा, आगच्छन्ति सचे पन;

उद्दिट्ठं तं सुउद्दिट्ठं, सावेतब्बं तु सेसकं.

२५८०.

उद्दिट्ठमत्ते भिक्खूनं, परिसायुट्ठिताय वा;

पारिसुद्धि तु कत्तब्बा, मूले तेसं, सचे बहू.

२५८१.

सम्मज्जितुं पदीपेतुं, पञ्ञापेतुं दकासने;

विनिद्दिट्ठस्स थेरेन, अकरोन्तस्स दुक्कटं.

२५८२.

कत्वा सम्मज्जनं दीपं, ठपेत्वा उदकासनं;

गणञत्तिं ठपेत्वाव, कत्तब्बो तीहुपोसथो.

२५८३.

पुब्बकिच्चं समापेत्वा, अधिट्ठेय्य पनेकको;

नो चे अधिट्ठहेय्यस्स, होति आपत्ति दुक्कटं.

२५८४.

अधम्मेन च वग्गेन, समग्गेन अधम्मतो;

तथा धम्मेन वग्गेन, समग्गेन च धम्मतो.

२५८५.

उपोसथस्स एतानि, कम्मानीति जिनोब्रवि;

चतूस्वपि पनेतेसु, चतुत्थं धम्मिकं मतं.

२५८६.

अधम्मेनिध वग्गो हि, कतमो चेत्थुपोसथो?

वसन्ति एकसीमायं, चत्तारो यत्थ भिक्खुनो.

२५८७.

एकस्स पारिसुद्धिं ते, आनयित्वा तयो जना;

करोन्ति पारिसुद्धिं चे, अधम्मो वग्गुपोसथो.

२५८८.

अधम्मेन समग्गो हि, चत्तारो भिक्खुनेकतो;

करोन्ति पारिसुद्धिं चे, समग्गो होत्यधम्मिको.

२५८९.

धम्मेन पन वग्गो हि, कतमो सो उपोसथो;

वसन्ति एकसीमायं, चत्तारो यत्थ भिक्खुनो.

२५९०.

एकस्स पारिसुद्धिं ते, आनयित्वा तयो जना;

पातिमोक्खुद्दिसन्ते चे, वग्गो धम्मेनुपोसथो.

२५९१.

धम्मतो हि समग्गो सो;

चत्तारो भिक्खुनेकतो;

पातिमोक्खुद्दिसन्तीध;

समग्गो धम्मतो मतो.

२५९२.

वग्गे समग्गे वग्गोति, सञ्ञिनो विमतिस्स वा;

उपोसथं करोन्तस्स, होति आपत्ति दुक्कटं.

२५९३.

भेदाधिप्पायतो तस्स, होति थुल्लच्चयं पन;

वग्गे समग्गेनापत्ति, समग्गोति च सञ्ञिनो.

२५९४.

उक्खित्तेन गहट्ठेन, सेसेहि सहधम्मिहि;

चुतनिक्खित्तसिक्खेहि, एकादसहि वा सह.

२५९५.

उपोसथो न कातब्बो, सभागापत्तिकेन वा;

छन्देन पारिवुत्थेन, करोतो होति दुक्कटं.

२५९६.

अदेसेत्वा पनापत्तिं, नाविकत्वान वेमतिं;

उपोसथो न कातब्बो, दिने वा अनुपोसथे.

२५९७.

उपोसथे पनावासा, सभिक्खुम्हा च भिक्खुना;

आवासो वा अनावासो, न गन्तब्बो कुदाचनं.

२५९८.

यस्मिं उपोसथे किच्चं;

आवासे पन वत्तति;

सो चे सभिक्खुको नाम;

आवासोति पकासितो.

२५९९.

उपोसथो किमत्थाय, किमत्थाय पवारणा;

उपोसथो समग्गत्थो, विसुद्धत्था पवारणा.

२६००.

कोपेतुं धम्मिकं कम्मं, पटिक्कोसेय्य दुक्कटं;

छन्दं वा कायसामग्गिं, अदेन्तस्सपि दुक्कटं.

२६०१.

होति पञ्चविधो सङ्घो, चतुवग्गादिभेदतो;

सो च कत्तब्बकम्मस्स, वसेन परिदीपितो.

२६०२.

पवारणं तथाब्भानं, कम्मञ्च उपसम्पदं;

ठपेत्वा चतुवग्गेन, अकत्तब्बं न विज्जति.

२६०३.

पञ्चवग्गेन अब्भानं, मज्झदेसूपसम्पदं;

दसवग्गेन अब्भानं, विना सब्बं तु वट्टति.

२६०४.

कम्मं वीसतिवग्गेन, न कत्तब्बं न किञ्चिपि;

ऊने दोसोति ञापेतुं, नाधिके अतिरेकता.

२६०५.

चत्तारो पकतत्ताव, कम्मप्पत्ताति दीपिता;

चतुवग्गेन कत्तब्बे, सेसेसु च अयं नयो.

२६०६.

चतुवग्गादिकत्तब्बं, कत्वासंवासपुग्गलं;

गणपूरं करोन्तस्स, कतं कुप्पति दुक्कटं.

२६०७.

परिवासादिकम्मेपि, तत्रट्ठं गणपूरकं;

कत्वा पन करोन्तानं, तथा, सेसं तु वट्टति.

उपोसथक्खन्धककथा.

वस्सूपनायिकक्खन्धककथा

२६०८.

पुरिमा पच्छिमा चाति, दुवे वस्सूपनायिका;

आलयो वा वचीभेदो, कत्तब्बो उपगच्छता.

२६०९.

वस्सूपगमनं वापि, जानं अनुपगच्छतो;

तेमासमवसित्वा वा, चरन्तस्सपि दुक्कटं.

२६१०.

रुक्खस्स सुसिरे छत्ते, चाटिछवकुटीसु वा;

अज्झोकासेपि वा वस्सं, उपगन्तुं न वट्टति.

२६११.

वस्सच्छेदे अनापत्ति, अन्तरायो सचे सिया;

छिन्नवस्सस्स भिक्खुस्स, वारिताव पवारणा.

२६१२.

मातापितूनं पन दस्सनत्थं;

पञ्चन्नमत्थे सहधम्मिकानं;

दट्ठुं गिलानं तदुपट्ठकानं;

भत्तादि नेसं परियेसनत्थं.

२६१३.

तथानभिरतं गन्त्वा, वूपकासेस्समुट्ठितं;

दिट्ठिं वा तस्स कुक्कुच्चं, विनोदेस्सामहन्ति वा.

२६१४.

एवं सत्ताहकिच्चेन, भिक्खुना विनयञ्ञुना;

अपेसितेपि गन्तब्बं, पगेव पहिते पन.

२६१५.

वस्सं उपगतेनेत्थ, अनिमन्तितभिक्खुना;

धम्मस्स सवनत्थाय, गन्तुं पन न वट्टति.

२६१६.

‘‘असुकं नाम दिवसं, सन्निपातो भविस्सति’’;

इच्चेवं कतिका पुब्बं, कता चे पन वट्टति.

२६१७.

‘‘धोविस्सामि रजिस्सामि, भण्डक’’न्ति न वट्टति;

सचाचरियुपज्झाया, पहिणन्ति च वट्टति.

२६१८.

उद्देसादीनमत्थाय, गन्तुं नेव च वट्टति;

गरूनं दस्सनत्थाय, गन्तुं लभति पुग्गलो.

२६१९.

सचे आचरियो ‘‘अज्ज, मा गच्छाही’’ति भासति;

रत्तिच्छेदे अनापत्ति, होतीति परिदीपिता.

२६२०.

यस्स कस्सचि ञातिस्स, उपट्ठाककुलस्स वा;

गच्छतो दस्सनत्थाय, रत्तिच्छेदे च दुक्कटं.

२६२१.

‘‘आगमिस्सामि अज्जेव, गन्त्वाहं गामक’’न्ति च;

सचे पापुणितुं गच्छं, न सक्कोतेव वट्टति.

२६२२.

वजे सत्थेपि नावायं, तीसु ठानेसु भिक्खुनो;

वस्सच्छेदे अनापत्ति, पवारेतुञ्च वट्टति.

२६२३.

सति पच्चयवेकल्ले, सरीराफासुताय वा;

एसेव अन्तरायोति, वस्सं छेत्वापि पक्कमे.

२६२४.

येन केनन्तरायेन, वस्सं नोपगतो हि यो;

दुतिया उपगन्तब्बा, छिन्नवस्सेन वा पन.

२६२५.

वस्सं अनुपगन्त्वा वा, तदहेव च गच्छति;

बहिद्धा एव सत्ताहं, उपगन्त्वापि वा पन.

२६२६.

वीतिनामेति चे तस्स, पुरिमापि न विज्जति;

पटिस्सवे च भिक्खुस्स, होति आपत्ति दुक्कटं.

२६२७.

वस्सं पनुपगन्त्वा च, उट्ठापेत्वा न चारुणं;

गच्छतो पन सत्ताह-करणेनेव भिक्खुनो.

२६२८.

अन्तोयेव च सत्ताहं, निवत्तन्तस्स तस्स तु;

अनापत्तीति को वादो, वसित्वा बहि गच्छतो.

२६२९.

‘‘वसिस्सामीध वस्स’’न्ति, आलयो यदि विज्जति;

नोपेतसतिया वस्सं, तेन सेनासनं पन.

२६३०.

गहितं सुग्गहितं होति, छिन्नवस्सो न होति सो;

लभतेव पवारेतुं, न दोसो कोचि विज्जति.

२६३१.

‘‘इमस्मिं विहारे तेमासं, इमं वस्सं उपेमि’’ति;

निच्छारिते च तिक्खत्तुं, वस्सं उपगतो सिया.

२६३२.

आदिं तु नवमिं कत्वा, गन्तुं वट्टति भिक्खुनो;

आगच्छतु च पच्छा सो, मा वा दोसो न विज्जति.

वस्सूपनायिकक्खन्धककथा.

पवारणक्खन्धककथा

२६३३.

चातुद्दसी पञ्चदसी, सामग्गी च पवारणा;

तेवाची द्वेकवाची च, सङ्घे च गणपुग्गले.

२६३४.

एता पन मुनिन्देन, वुत्ता नव पवारणा;

तीणि कम्मानि मुञ्चित्वा, अन्तेनेव पवारये.

२६३५.

पुब्बकिच्चं समापेत्वा, पत्तकल्ले समानिते;

ञत्तिं ठपेत्वा सङ्घेन, कत्तब्बा हि पवारणा.

२६३६.

पवारेन्तेसु थेरेसु, निसीदेय्य नवो पन;

सयं याव पवारेय्य, ताव उक्कुटिकञ्हि सो.

२६३७.

ञत्तिं वत्वा पवारेय्युं, चत्तारो वा तयोपि वा;

पुब्बकिच्चं समापेत्वा, एकावासे वसन्ति चे.

२६३८.

अञ्ञमञ्ञं पवारेय्युं, विना ञत्तिं दुवे जना;

अधिट्ठेय्य पनेकोपि, सेसा सङ्घपवारणा.

२६३९.

पवारिते च सङ्घस्मिं, करेय्यनागतो पन;

अवुट्ठो छिन्नवस्सो वा, पारिसुद्धिउपोसथं.

२६४०.

पञ्च यस्मिं पनावासे, चत्तारो वा तयोपि वा;

एकेकस्स हरित्वान, समणा ते पवारणं.

२६४१.

अञ्ञमञ्ञं पवारेन्ति, सचे आपत्ति दुक्कटं;

सेसं उपोसथे वुत्त-नयेनिध नये बुधो.

२६४२.

पारिसुद्धिप्पदानेन, सम्पादेतत्तनो सुचिं;

छन्ददानेन सङ्घस्स, सब्बं साधेति, नत्तनो.

२६४३.

तस्मा पन उभिन्नम्पि, किच्चसिद्धत्थमेविध;

पारिसुद्धिपि दातब्बा, छन्दं देन्तेन भिक्खुना.

२६४४.

छन्देकेन बहूनम्पि, हातब्बो पारिसुद्धिपि;

परम्पराहटो छन्दो, न गच्छति विसुद्धिया.

२६४५.

छन्दं वा पारिसुद्धिं वा, गहेत्वा वा पवारणं;

सामणेरादिभावं वा, पटिजानेय्य हारको.

२६४६.

सचे सो सङ्घमप्पत्वा, विब्भमेय्य मरेय्य वा;

नाहटञ्चेव तं सब्बं, पत्वा चेवं सियाहटं.

२६४७.

सङ्घं पत्वा पमत्तो वा, सुत्तो वा खित्तचित्तको;

नारोचेति अनापत्ति, होति सञ्चिच्च दुक्कटं.

२६४८.

ये ते विपस्सनायुत्ता, रत्तिन्दिवमतन्दिता;

पुब्बरत्तापररत्तं, विपस्सनपरायणा.

२६४९.

लद्धफासुविहारानं, सिया न परिहानिति;

पवारणाय सङ्गाहो, वुत्तो कत्तिकमासके.

पवारणक्खन्धककथा.

चम्मक्खन्धककथा

२६५०.

एळकाजमिगानं तु, चम्मं वट्टति भिक्खुनो;

रोहितेणिकुरङ्गानं, पसदंमिगमातुया.

२६५१.

ठपेत्वा चम्ममेतेसं, अञ्ञं दुक्कटवत्थुकं;

थविकोपाहने सब्बं, चम्मं वट्टत्यमानुसं.

२६५२.

वट्टन्ति मज्झिमे देसे, न गुणङ्गुणुपाहना;

वट्टन्ति अन्तोआरामे, सब्बत्थापि च रोगिनो.

२६५३.

पुटखल्लकबद्धा च, तथेव पालिगुण्ठिमा;

तूलपुण्णा न वट्टन्ति, सब्बनीलादयोपि च.

२६५४.

चित्रा उपाहना मेण्ड-विसाणूपमवद्धिका;

न च वट्टन्ति मोरस्स, पिञ्छेन परिसिब्बिता.

२६५५.

मज्जारकाळकोलूक-सीहब्यग्घुद्ददीपिनं;

अजिनस्स च चम्मेन, न वट्टति परिक्खटा.

२६५६.

पुटादिं अपनेत्वा वा, छिन्दित्वा वापि सब्बसो;

वण्णभेदं तथा कत्वा, धारेतब्बा उपाहना.

२६५७.

सब्बापि पन धारेतुं, न च वट्टन्ति पादुका;

ठपेत्वा तत्थ पस्साव- वच्चाचमनपादुका.

२६५८.

आसन्दिञ्चेव पल्लङ्कं, उच्चासयनसञ्ञितं;

अतिक्कन्तपमाणं तु, सेवमानस्स दुक्कटं.

२६५९.

गोनकं कुत्तकं चित्तं, पटिकं पटलिकम्पि च;

एकन्तलोमिं विकतिं, तूलिकं उद्दलोमिकं.

२६६०.

कट्टिस्सं पन कोसेय्यं, हत्थिअस्सरथत्थरं;

कदलिमिगपवर-पच्चत्थरणकम्पि च.

२६६१.

हेट्ठा रत्तवितानस्स, द्विधा रत्तूपधानकं;

अकप्पियमिदं सब्बं, दुक्कटं परिभुञ्जतो.

२६६२.

हेट्ठा अकप्पिये पच्चत्थरे सति न वट्टति;

उद्धं सेतवितानम्पि, तस्मिं असति वट्टति.

२६६३.

आसन्दिं पन पल्लङ्कं, ठपेत्वा तूलिकम्पि च;

सेसं पन च सब्बम्पि, लभते गिहिसन्तकं.

२६६४.

धम्मासने अनापत्ति, भत्तग्गेपि निसीदितुं;

भूमत्थरणके तत्थ, सयितुम्पि च वट्टति.

चम्मक्खन्धककथा.

भेसज्जक्खन्धककथा

२६६५.

वुत्ता गहपतिस्सापि, सम्मुतुस्सावनन्तिका;

गोनिसादीति कप्पिया, चतस्सो होन्ति भूमियो.

२६६६.

सङ्घस्स सन्तकं गेहं, सन्तकं भिक्खुनोपि वा;

कप्पियं पन कत्तब्बं, सहसेय्यप्पहोनकं.

२६६७.

ठपेत्वा भिक्खुमञ्ञेहि, दिन्नं कप्पियभूमिया;

अत्थाय सन्तकं तेसं, गेहं गहपतेविदं.

२६६८.

सा हि सम्मुतिका नाम, या हि सङ्घेन सम्मता;

कम्मवाचमवत्वा वा, वट्टतेवापलोकनं.

२६६९.

पठमिट्ठकपासाण-थम्भादिट्ठपने पन;

‘‘कप्पियकुटिं करोमा’’ति, वदन्तेहि समन्ततो.

२६७०.

उक्खिपित्वा ठपेन्तेसु, आमसित्वा परेसु वा;

सयमेवुक्खिपित्वा वा, ठपेय्युस्सावनन्तिका.

२६७१.

इट्ठकादिपतिट्ठानं, भिक्खूनं वदतं पन;

वाचाय परियोसानं, समकालं तु वट्टति.

२६७२.

आरामो अपरिक्खित्तो, सकलो भुय्यतोपि वा;

दुविधोपि च विञ्ञूहि, गोनिसादीति वुच्चति.

२६७३.

एता पन चतस्सोपि, होन्ति कप्पियभूमियो;

एत्थ पक्कञ्च वुत्थञ्च, सब्बं वट्टति आमिसं.

२६७४.

उस्सावनन्तिका या सा, थम्भादीसु अधिट्ठिता;

थम्भादीस्वपनीतेसु, तदञ्ञेसुपि तिट्ठति.

२६७५.

अपनीतेसु सब्बेसु, सिया जहितवत्थुका;

गोनिसादी परिक्खित्ता, सेसा छदननासतो.

२६७६.

भिक्खुं ठपेत्वा अञ्ञेसं, हत्थतो च पटिग्गहो;

तेसञ्च सन्निधि अन्तो- वुत्तं भिक्खुस्स वट्टति.

२६७७.

भिक्खुस्स भिक्खुनिया वा, सन्तकं सङ्घिकम्पि वा;

अन्तोवुत्थञ्च पक्कञ्च, उभिन्नं न च वट्टति.

२६७८.

अकप्पकुटिया वुत्थं, सप्पिआदिविमिस्सितं;

‘‘अन्तोवुत्थ’’न्ति निद्दिट्ठं, पठमं कालिकद्वयं.

२६७९.

तेहेव सप्पिआदीहि, भिक्खुना यावजीविकं;

पक्कं तं पन सत्ताहं, वट्टतेव निरामिसं.

२६८०.

सचे आमिससंसट्ठं, पक्कं तं परिभुञ्जति;

अन्तोवुत्थञ्च भिय्योपि, सामपक्कञ्च भुञ्जति.

२६८१.

यावकालिकमाहारो, पानकं यामकालिकं;

सत्ताहकालिकं नाम, सप्पिआदिकपञ्चकं.

२६८२.

सेसं पन हलिद्दादि, भेसज्जं यावजीविकं;

चतुधा कालिका वुत्ता, उदकं होत्यकालिकं.

२६८३.

पटिग्गहवसेनेव, कालातीता तिकालिका;

होन्ति दोसकरा भुत्ता, अभुत्तं ततियम्पि च.

२६८४.

अम्बं जम्बु च चोचञ्च, मोचञ्च मधु मुद्दिका;

सालु फारुसकञ्चाति, पानकं अट्ठधा मतं.

२६८५.

पानकत्थमनुञ्ञातं, फलं पक्कञ्च आमकं;

पानहेतु पटिक्खित्तो, सवत्थुकपटिग्गहो.

२६८६.

अम्बपक्कं सुकोट्टेत्वा, मद्दित्वा उदके पन;

पच्छा परिस्सवं कत्वा, पातुं वट्टति पानकं.

२६८७.

वट्टतादिच्चपाकं तु, अग्गिपक्कं न वट्टति;

एसेव च नयो सेस-पानकेसुपि दीपितो.

२६८८.

पुप्फपत्तफलुच्छूनं, चत्तारो पनिमे रसा;

अनुञ्ञाता इमानट्ठ, पानानि अनुजानता.

२६८९.

सब्बो पुप्फरसो वुत्तो, मधुकस्स रसं विना;

सब्बो पत्तरसो वुत्तो, पक्कडाकरसं विना.

२६९०.

सत्तन्नं सानुलोमानं, धञ्ञानं फलजं रसं;

ठपेत्वानुमतो सब्बो, विकाले फलजो रसो.

२६९१.

यावकालिकपत्तान-मपि सीतुदके कतो;

मद्दित्वादिच्चपाकोपि, विकाले पन वट्टति.

२६९२.

तालञ्च नाळिकेरञ्च, पनसं लबुजम्पि च;

तिपुसालाबुकुम्भण्डं, तथा पुस्सफलम्पि च.

२६९३.

एवमेळालुकञ्चाति, नवेतानि फलानि हि;

अपरण्णञ्च सब्बम्पि, सत्तधञ्ञानुलोमिकं.

२६९४.

बदरं तिम्बरू सेलु, कोसम्बं करमद्दकं;

मातुलुङ्गकपित्थञ्च, वेत्तं चिञ्चफलम्पि च.

२६९५.

फलानं एवमादीनं, खुद्दकानं रसो पन;

अट्ठपानानुलोमत्ता, निद्दिट्ठो अनुलोमिके.

२६९६.

सानुलोमस्स धञ्ञस्स, ठपेत्वा फलजं रसं;

अञ्ञो फलरसो नत्थि, अयामकालिको इध.

भेसज्जक्खन्धककथा.

कथिनक्खन्धककथा

२६९७.

भिक्खूनं वुट्ठवस्सानं, कथिनत्थारमब्रवि;

पञ्चन्नं आनिसंसानं, कारणा मुनिपुङ्गवो.

२६९८.

उल्लिखितमत्तादि-चतुवीसतिवज्जितं;

चीवरं भिक्खुनादाय, उद्धरित्वा पुराणकं.

२६९९.

नवं अधिट्ठहित्वाव, वत्तब्बं वचसा पुन;

‘‘इमिनान्तरवासेन, कथिनं अत्थरामि’’ति.

२७००.

वुत्ते तिक्खत्तुमिच्चेवं, कथिनं होति अत्थतं;

सङ्घं पनुपसङ्कम्म, आदाय कथिनं इति.

२७०१.

‘‘अत्थतं कथिनं भन्ते, सङ्घस्स अनुमोदथ;

धम्मिको कथिनत्थारो’’, वत्तब्बं तेन भिक्खुना.

२७०२.

‘‘सुअत्थतं तया भन्ते, सङ्घस्स कथिनं पुन;

धम्मिको कथिनत्थारो, अनुमोदामि’’तीरये.

२७०३.

कथिनस्स च किं मूलं, किं वत्थु का च भूमियो;

कतिधम्मविदो भिक्खु, कथिनत्थारमरहति.

२७०४.

मूलमेकं, सिया वत्थु, तिविधं, भूमियो छ च;

अट्ठधम्मविदो भिक्खु, कथिनत्थारमरहति.

२७०५.

सङ्घो मूलन्ति निद्दिट्ठं, वत्थु होति तिचीवरं;

खोमादीनि छ वुत्तानि, चीवरानि छ भूमियो.

२७०६.

पुब्बपच्चुद्धराधिट्ठा-नत्थारो मातिकापि च;

पलिबोधो च उद्धारो, आनिसंसा पनट्ठिमे.

२७०७.

धोवनञ्च विचारो च, छेदनं बन्धनम्पि च;

सिब्बनं रजनं कप्पं, ‘‘पुब्बकिच्च’’न्ति वुच्चति.

२७०८.

सङ्घाटि उत्तरासङ्गो, अथो अन्तरवासको;

पच्चुद्धारो अधिट्ठानं, अत्थारोपेसमेव तु.

२७०९.

पक्कमनञ्च निट्ठानं, सन्निट्ठानञ्च नासनं;

सवनासा च सीमा च, सहुब्भारोति अट्ठिमा.

२७१०.

कतचीवरमादाय, आवासे निरपेक्खको;

अतिक्कन्ताय सीमाय, होति पक्कमनन्तिका.

२७११.

आनिसंसमथादाय, विहारे अनपेक्खको;

गन्त्वा पन विहारं सो, अञ्ञं सुखविहारिकं.

२७१२.

तत्थ तं विहरन्तोव, करोति यदि चीवरं;

निट्ठिते चीवरे तस्मिं, निट्ठानन्ताति वुच्चति.

२७१३.

‘‘चीवरं न करिस्सामि, न पच्चेस्सं तमस्समं’’;

एवं तु धुरनिक्खेपे, सन्निट्ठानन्तिका मता.

२७१४.

कथिनच्छादनं लद्धा, ‘‘न पच्चेस्स’’न्ति चे गतो;

करोन्तस्सेव नट्ठं वा, दड्ढं वा नासनन्तिका.

२७१५.

लद्धानिसंसो सापेक्खो, बहिसीमं गतो पन;

सुणाति चन्तरुब्भारं, सा होति सवनन्तिका.

२७१६.

चीवरासाय पक्कन्तो, बहिसीमं गतो पन;

‘‘दस्सामि चीवरं तुय्हं’’, वुत्तो सवति केनचि.

२७१७.

पुन वुत्ते ‘‘न सक्कोमि, दातुन्ति तव चीवरं’’;

आसाय छिन्नमत्ताय, आसावच्छेदिका मता.

२७१८.

वस्संवुट्ठविहारम्हा, विहारञ्ञं गतो सिया;

आगच्छं अन्तरामग्गे, तदुद्धारमतिक्कमे.

२७१९.

तस्स सो कथिनुद्धारो, सीमातिक्कन्तिको मतो;

कथिनानिसंसमादाय, सापेक्खोव सचे गतो.

२७२०.

सम्भुणाति पुनागन्त्वा, कथिनुद्धारमेव चे;

तस्स सो कथिनुद्धारो, ‘‘सहुब्भारो’’ति वुच्चति.

२७२१.

पक्कमनञ्च निट्ठानं, सन्निट्ठानञ्च सीमतो;

चत्तारो पुग्गलाधीना, सङ्घाधीनन्तरुब्भरो.

२७२२.

नासनं सवनञ्चेव, आसावच्छेदिकापि च;

तयोपि कथिनुब्भारा, न तु सङ्घा, न भिक्खुतो.

२७२३.

आवासपलिबोधो च, पलिबोधो च चीवरे;

पलिबोधा दुवे वुत्ता, युत्तमुत्तत्थवादिना.

२७२४.

अट्ठन्नं मातिकानं वा, अन्तरुब्भारतोपि वा;

उब्भारापि दुवे वुत्ता, कथिनस्स महेसिना.

२७२५.

अनामन्तासमादानं, गणतो यावदत्थिकं;

तत्थ यो चीवरुप्पादो, आनिसंसा च पञ्चिमे.

कथिनक्खन्धककथा.

चीवरक्खन्धककथा

२७२६.

चीवरस्स पनुप्पादा, अट्ठ चीवरमातिका;

सीमाय देति, कतिका, भिक्खापञ्ञत्तिया, तथा.

२७२७.

सङ्घस्स, उभतोसङ्घे, वस्संवुट्ठस्स देति च,;

आदिस्स, पुग्गलस्साति, अट्ठिमा पन मातिका.

२७२८.

तत्थ सीमाय देतीति, अन्तोसीमं गतेहि तु;

भिक्खूहि भाजेतब्बन्ति, वण्णितं वरवण्णिना.

२७२९.

कतिकाय च दिन्नं ये, विहारा एकलाभका;

एत्थ दिन्नञ्च सब्बेहि, भाजेतब्बन्ति वुच्चति.

२७३०.

सङ्घस्स धुवकारा हि, यत्थ करीयन्ति तत्थ च;

भिक्खापञ्ञत्तिया दिन्नं, दिन्नं वुत्तं महेसिना.

२७३१.

सङ्घस्स पन यं दिन्नं, उजुभूतेन चेतसा;

तञ्हि सम्मुखिभूतेन, भाजेतब्बन्ति वुच्चति.

२७३२.

उभतोसङ्घ मुद्दिस्स, देति सद्धाय चीवरं;

थोका वा बहु वा भिक्खू, समभागोव वट्टति.

२७३३.

वस्संवुट्ठस्स सङ्घस्स, चीवरं देति यं पन;

तं तस्मिं वुट्ठवस्सेन, भाजेतब्बन्ति वण्णितं.

२७३४.

यागुया पन भत्ते वा, देतिआदिस्स चे पन;

चीवरं तत्थ तत्थेव, योजेतब्बं विजानता.

२७३५.

पुग्गलं पन उद्दिस्स, चीवरं यं तु दीयति;

पुग्गलोदिस्सकं नाम, दानं तं तु पवुच्चति.

२७३६.

सहधम्मिकेसु यो कोचि, पञ्चस्वपि ‘‘ममच्चये;

अयं मय्हं परिक्खारो, मातुया पितुनोपि वा.

२७३७.

उपज्झायस्स वा होतु’’, वदतिच्चेवमेव चे;

न होति पन तं तेसं, सङ्घस्सेव च सन्तकं.

२७३८.

पञ्चन्नं अच्चये दानं, न च रूहति किञ्चिपि;

सङ्घस्सेव च तं होति, गिहीनं पन रूहति.

२७३९.

भिक्खु वा सामणेरो वा, कालं भिक्खुनुपस्सये;

करोत्यस्स परिक्खारा, भिक्खूनंयेव सन्तका.

२७४०.

भिक्खुनी सामणेरी वा, विहारस्मिं सचे मता;

होन्ति तस्सा परिक्खारा, भिक्खुनीनं तु सन्तका.

२७४१.

‘‘देहि नेत्वासुकस्सा’’ति, दिन्नं तं पुरिमस्स तु;

‘‘इदं दम्मी’’ति दिन्नं तं, पच्छिमस्सेव सन्तकं.

२७४२.

एवं दिन्नविधिं ञत्वा, मतस्स वामतस्स वा;

विस्सासं वापि गण्हेय्य, गण्हे मतकचीवरं.

२७४३.

मूलपत्तफलक्खन्ध-तचपुप्फप्पभेदतो;

छब्बिधं रजनं वुत्तं, वन्तदोसेन तादिना.

२७४४.

मूले हलिद्दिं, खन्धेसु, मञ्जेट्ठं तुङ्गहारकं;

पत्तेसु अल्लिया पत्तं, तथा पत्तञ्च नीलिया.

२७४५.

कुसुम्भं किंसुकं पुप्फे, तचे लोद्दञ्च कण्डुलं;

ठपेत्वा रजनं सब्बं, फलं सब्बम्पि वट्टति.

२७४६.

किलिट्ठसाटकं वापि, दुब्बण्णं वापि चीवरं;

अल्लिया पन पत्तेन, धोवितुं पन वट्टति.

२७४७.

चीवरानं कथा सेसा, पठमे कथिने पन;

तत्थ वुत्तनयेनेव, वेदितब्बा विभाविना.

चीवरक्खन्धककथा.

महावग्गो निट्ठितो.

चूळवग्गो

पारिवासिकक्खन्धककथा

२७४८.

तज्जनीयं नियस्सञ्च, पब्बाजं पटिसारणं;

तिविधुक्खेपनञ्चाति, सत्त कम्मानि दीपये.

२७४९.

तेचत्तालीस वत्तानि, खन्धके कम्मसञ्ञिते;

नवाधिकानि तिंसेव, खन्धके तदनन्तरे.

२७५०.

एवं सब्बानि वत्तानि, द्वासीतेव महेसिना;

होन्ति खन्धकवत्तानि, गहितागहणेन तु.

२७५१.

पारिवासञ्च वत्तञ्च, समादिन्नस्स भिक्खुनो;

रत्तिच्छेदो कथं वुत्तो, वत्तभेदो कथं भवे?

२७५२.

सहवासो विनावासो, अनारोचनमेव च;

पारिवासिकभिक्खुस्स, रत्तिच्छेदो च दुक्कटं.

२७५३.

एकच्छन्ने पनावासे, पकतत्तेन भिक्खुना;

निवासो दकपातेन, उक्खित्तस्स निवारितो.

२७५४.

पारिवासिकभिक्खुस्स, अन्तोयेव न लब्भति;

इच्चेवं पन निद्दिट्ठं, महापच्चरियं पन.

२७५५.

‘‘अविसेसेन निद्दिट्ठं, महाअट्ठकथादिसु;

उभिन्नं दकपातेन, निवासो वारितो’’ति हि.

२७५६.

अभिक्खुके पनावासे, अनावासेपि कत्थचि;

विप्पवासं वसन्तस्स, रत्तिच्छेदो च दुक्कटं.

२७५७.

पारिवासिकभिक्खुस्स, भिक्खुं दिस्वान तङ्खणे;

नारोचेन्तस्स चेतस्स, रत्तिच्छेदो च दुक्कटं.

२७५८.

पञ्चेव च यथावुड्ढं, लभते पारिवासिको;

कातुं तत्थेव च ठत्वा, उपोसथपवारणं.

२७५९.

वस्ससाटिं यथावुड्ढं, देन्ति चे सङ्घदायका;

ओणोजनं तथा भत्तं, लभते पञ्चिमे पन.

पारिवासिकक्खन्धककथा.

समथक्खन्धककथा

२७६०.

विवादाधारता चानु-वादाधिकरणम्पि च;

आपत्ताधारता चेव, किच्चाधिकरणम्पि च.

२७६१.

एतानि पन चत्तारि, वुत्तानि च महेसिना;

भेदकारकवत्थूनि, विवादो तत्थ निस्सितो.

२७६२.

विपत्तियो चतस्सोव, अनुवादो उपागतो;

आपत्ताधारता नाम, सत्त आपत्तियो मता.

२७६३.

सङ्घकिच्चानि निस्साय, किच्चाधिकरणं सिया;

एतेसं तु चतुन्नम्पि, समत्ता समथा मता.

२७६४.

सम्मुखा सति चामूळ्हो, पटिञ्ञाविनयोपि च;

तस्सपापियसी चेव, तथा येभुय्यसीपि च.

२७६५.

तिणवत्थारको चेव, सत्तमो विनयो मतो;

सत्तिमे समथा वुत्ता, बुद्धेनादिच्चबन्धुना.

२७६६.

विवादो सम्मति द्वीहि, अनुवादो चतूहि च;

आपत्ति पन तीहेव, किच्चमेकेन सम्मति.

२७६७.

छट्ठेन पठमेनापि, विवादो एत्थ सम्मति;

सम्मुखाविनयादीहि, अनुपुब्बेन तीहिपि.

२७६८.

तथेव पञ्चमेनापि, अनुवादो हि सम्मति;

सम्मुखेन पटिञ्ञाय, तिणवत्थारकेन च.

२७६९.

आपत्तूपसमं याति, तीहेव समथेहि सा;

सम्मुखाविनयेनेव, किच्चमेकेन सम्मति.

२७७०.

येभुय्यसिककम्मे तु, सलाकं गाहये बुधो;

गूळ्हेन विवटेनापि, कण्णजप्पेन वा पन.

२७७१.

अलज्जुस्सदे गूळ्हेन, विवटेनेव लज्जिसु;

बालेसु कण्णजप्पेन, सलाकं गाहये बुधो.

२७७२.

लज्जी अलज्जी बालोति, केन सक्का विजानितुं?

सकेन कम्मुनायेव, तेन सक्का विजानितुं.

२७७३.

आपज्जति च सञ्चिच्च, आपत्तिं परिगूहति;

छन्दादिअगतिं याति, अलज्जी एदिसो सिया.

२७७४.

नापज्जति च सञ्चिच्च, आपत्तिं न च गूहति;

न गच्छतिगतिञ्चापि, एदिसो लज्जि पुग्गलो.

२७७५.

दुच्चिन्तितो च दुब्भासी, तथा दुक्कटकारिको;

एदिसो पन ‘‘बालो’’ति, लक्खणेनेव ञायति.

२७७६.

तिधा सलाकगाहेन, बहुका धम्मवादिनो;

येभुय्यसिककम्मेन, कत्तब्बन्ति जिनोब्रवि.

२७७७.

अलज्जी सानुवादो च, असुची कम्मतो च यो;

तस्सपापियसीकम्म-योग्गो सो होति पुग्गलो.

२७७८.

भण्डने कलहे जाते, विवादस्मिं अनप्पके;

बहुअस्सामणे चिण्णे, अनग्गेपि च भस्सके.

२७७९.

मूलमूलं गवेसन्तं, होति वाळञ्च कक्खळं;

तिणवत्थारकेनेव, कातब्बन्ति पकासितं.

२७८०.

यथा च तिणपण्णेन, छन्नं गूथञ्च मुत्तकं;

न च वायति दुग्गन्धं, वूपसम्मति तङ्खणे.

२७८१.

ठपेत्वा थुल्लवज्जञ्च, गिहीहि पटिसंयुतं;

दिट्ठाविकम्मिकञ्चेव, यो च तत्थ न होति तं.

२७८२.

सेसायापत्तिया याव, उपसम्पदमाळतो;

सुद्धो होति निरापत्ति, तिणवत्थारके तथा.

समथक्खन्धककथा.

खुद्दकवत्थुक्खन्धककथा

२७८३.

रुक्खे वा पन कुट्टेवा, अट्टाने थम्भकेसु वा;

न्हायमानो सकं कायं, उग्घंसेय्यस्स दुक्कटं.

२७८४.

कायं गन्धब्बहत्थेन, कुरुविन्दकसुत्तिया;

मल्लकेन न घंसेय्य, नाञ्ञमञ्ञञ्च कायतो.

२७८५.

अकतं मल्लकं नाम, गिलानस्सेव वट्टति;

कतं तं मल्लकं नाम, सब्बेसम्पि न वट्टति.

२७८६.

कपालिट्ठकखण्डानि, सब्बस्स पुथुपाणिकं;

गिलानस्सागिलानस्स, वत्थवट्टि च वट्टति.

२७८७.

वुत्ता फेणकपासाण-कथला पादघंसने;

वट्टं वा चतुरस्सं वा, कतकं न च वट्टति.

२७८८.

यं किञ्चिपि अलङ्कारं, धारेन्तस्सपि दुक्कटं;

होति अन्तमसो ताल-पण्णमत्तम्पि भिक्खुनो.

२७८९.

ओसण्हेय्य सके केसे, यो हत्थफणकेन वा;

फणकेनपि कोच्छेन, दुक्कटं तस्स निद्दिसे.

२७९०.

सित्थतेलोदतेलेहि, मण्डनत्थं न वट्टति;

अनुलोमनिपातत्थं, उद्धंलोमेन भिक्खुना.

२७९१.

हत्थं तेलेन तेमेत्वा, पुञ्छितब्बा सिरोरुहा;

वट्टतुण्हाभितत्तस्स, अल्लहत्थेन पुञ्छितुं.

२७९२.

आदासे उदपत्ते वा, यत्थ कत्थचि अत्तनो;

मुखबिम्बं विना हेतुं, ओलोकेन्तस्स दुक्कटं.

२७९३.

‘‘सञ्छविं तु मुखं, नो’’ति, दट्ठुमाबाधपच्चया;

‘‘जिण्णो नो’’तायुसङ्खार-जाननत्थञ्च वट्टति.

२७९४.

नच्चं वा पन गीतं वा, वादितं वापि भिक्खुनो;

दट्ठुं वा पन सोतुं वा, गच्छतो होति दुक्कटं.

२७९५.

दट्ठुमन्तमसो मोर-नच्चम्पि च न वट्टति;

सोतुमन्तमसो दन्त-गीतम्पि च न वट्टति.

२७९६.

नच्चन्तस्स सयं वापि, नच्चापेन्तस्स दुक्कटं;

अनापत्तन्तरारामे, ठत्वा सुणाति पस्सति.

२७९७.

‘‘पस्सिस्सामी’’ति नच्चं वा, गीतं वा पन वादितं;

विहारतो विहारं वा, गच्छतो होति दुक्कटं.

२७९८.

आपत्तन्तोविहारेपि, उट्ठहित्वान गच्छतो;

ठत्वा गीवं पसारेत्वा, पस्सतोपि च वीथियं.

२७९९.

केसा दीघा न धारेय्या, यो धारेय्यस्स दुक्कटं;

द्वङ्गुलं वा दुमासं वा, ततो उद्धं न वट्टति.

२८००.

नखे नासिकलोमानि, दीघानि न तु धारये;

न च वीसतिमट्ठं वा, कातुं वट्टति भिक्खुनो.

२८०१.

कप्पापेय्य विसुं मस्सुं, दाठिकं वा ठपेय्य यो;

संहरापेय्य वा लोमं, सम्बाधे तस्स दुक्कटं.

२८०२.

छिन्दतो दुक्कटं वुत्तं, केसे कत्तरिकाय वा;

अगिलानस्स अञ्ञेन, छिन्दापेन्तस्स वा तथा.

२८०३.

छिन्दतो अत्तनो अङ्ग-जातं थुल्लच्चयं सिया;

सेसङ्गछेदने अत्त-वधे आपत्ति दुक्कटं.

२८०४.

अहिकीटादिदट्ठस्स, तादिसाबाधपच्चया;

न दोसो छिन्दतो अङ्गं, मोचेन्तस्स च लोहितं.

२८०५.

अपरिस्सावनो मग्गं, सचे गच्छति दुक्कटं;

याचमानस्स वा मग्गे, तथेवाददतोपि तं.

२८०६.

न भुञ्जे न पिवे नग्गो, न खादे न च सायये;

न ददे न च गण्हेय्य, न गच्छेय्यपि अञ्जसं.

२८०७.

वन्दितब्बं न नग्गेन, वन्दापेतब्बमेव वा;

परिकम्मं न कातब्बं, न नग्गेन च कारये.

२८०८.

परिकम्मे पटिच्छादी, तिस्सो जन्ताघरादिका;

वुत्ता, वत्थपटिच्छादी, सब्बत्थ पन वट्टति.

२८०९.

यत्थ कत्थचि पेळायं, भुञ्जितुं न च वट्टति;

एकतो भुञ्जतो होति, दुक्कटं एकभाजने.

२८१०.

एकपावुरणा एक-त्थरणा वा निपज्जरे;

एकमञ्चेपि वा तेसं, होति आपत्ति दुक्कटं.

२८११.

न निसीदेय्य सङ्घाटि-पल्लत्थिकमुपागतो;

किञ्चि कीळं न कीळेय्य, पलितं न च गाहये.

२८१२.

भमुकाय नलाटे वा, दाठिकायपि उग्गतं;

तादिसं पलितं चञ्ञं, गाहापेतुम्पि वट्टति.

२८१३.

अगिलानो सचे भिक्खु, छत्तं धारेय्य दुक्कटं;

अत्तनो चीवरादीनं, गुत्तत्थं पन वट्टति.

२८१४.

हत्थिसोण्डं चतुक्कण्णं, वसनं मच्छवाळकं;

वेल्लियं तालवण्टञ्च, निवासेन्तस्स दुक्कटं.

२८१५.

गहिपारुपनं वापि, पारुपन्तस्स दुक्कटं;

निवासने पारुपने, परिमण्डलता मता.

२८१६.

लोकायतं न वाचेय्य, न च तं परियापुणे;

न तिरच्छानविज्जा वा, वाचेतब्बाव भिक्खुना.

२८१७.

न च वट्टति धारेतुं, सब्बा चामरिबीजनी;

न चालिम्पेय्य दायं वा, न च लञ्जे मुखम्पि च.

२८१८.

न वहे उभतोकाजं, वट्टतन्तरकाजकं;

सीसक्खन्धकटोलम्ब-भारे दोसो न विज्जति.

२८१९.

अट्ठङ्गुलादिकं भिक्खु, पच्छिमं चतुरङ्गुला;

खादतो दन्तकट्ठञ्च, होति आपत्ति दुक्कटं.

२८२०.

रुक्खं नेवाभिरूहेय्य, किच्चे सतिपि पोरिसं;

आपदासु यथाकामं, वट्टतेवाभिरूहितुं.

२८२१.

लसुणं न च खादेय्य, सचे नाकल्लको सिया;

नारोपेतब्बकं बुद्ध-वचनं अञ्ञथा पन.

२८२२.

खिपितेन च वत्तब्बं, ‘‘जीवा’’ति, गिहिना पुन;

‘‘जीवथा’’ति च वुत्तेन, ‘‘चिरं जीवा’’ति वट्टति.

२८२३.

सामणेरं गहट्ठं वा, आकोटेन्तस्स दुक्कटं;

सयने पुप्फसंकिण्णे, न वट्टति निपज्जितुं.

२८२४.

खुरभण्डं न गण्हेय्य, सचे न्हापितपुब्बको;

न च धारणिया उण्ही, सब्बा बाहिरलोमिका.

२८२५.

अङ्गरागं करोन्तस्स, दुक्कटं समुदीरितं;

अकायबन्धनस्सापि, गामं पविसतोपि च.

२८२६.

लोहजं दारुजं सब्बं, कप्पियं मत्तिकामयं;

विना सत्थञ्च पत्तञ्च, कतकं कुम्भकारिकं.

खुद्दकवत्थुक्खन्धककथा.

सेनासनक्खन्धककथा

२८२७.

आसन्दिको अतिक्कन्त-पमाणोपि च वट्टति;

तथा पञ्चङ्गपीठम्पि, सत्तङ्गम्पि च वट्टति.

२८२८.

तूलोनद्धा घरेयेव, मञ्चपीठा निसीदितुं;

सीसपादूपधानञ्च, अगिलानस्स वट्टति.

२८२९.

सन्थरित्वा गिलानस्स, उपधानानि तत्थ च;

पच्चत्थरणकं दत्वा, निपज्जन्तस्स वट्टति.

२८३०.

तिरियं मुट्ठिरतनं, होति बिम्बोहनं मितं;

दीघतो च दियड्ढं वा, द्विहत्थन्ति कुरुन्दियं.

२८३१.

पूरिता चोळपण्णुण्ण-तिणवाकेहि पञ्चहि;

भिसियो भासिता पञ्च, तूलानं गणनावसा.

२८३२.

भिसितूलानि पञ्चेव, तथा तूलानि तीणिपि;

लोमानि मिगपक्खीनं, गब्भा बिम्बोहनस्सिमे.

२८३३.

मनुस्सलोमं लोमेसु, पुप्फेसु बकुलादिकं;

सुद्धं तमालपत्तञ्च, पण्णेसु न च वट्टति.

२८३४.

उण्णादिकं पञ्चविधञ्च तूलं;

महेसिना यं भिसियं पवुत्तं;

मसूरके तं पन वट्टतीति;

कुरुन्दियं अट्ठकथाय वुत्तं.

२८३५.

यदेतं तिविधं तूलं, भिसियं तं अकप्पियं;

मिस्सं तमालपत्तं तु, सब्बत्थ पन वट्टति.

२८३६.

रूपं तु पुरिसित्थीनं, तिरच्छानगतस्स वा;

कारेन्तस्स करोतो वा, होति आपत्ति दुक्कटं.

२८३७.

जातकं पन वत्थुं वा, कारापेतुं परेहि वा;

मालाकम्मं लताकम्मं, सयं कातुम्पि वट्टति.

२८३८.

समानासनिको नाम, द्वीहि वस्सेहि यो पन;

वुड्ढो वा दहरो वापि, वस्सेनेकेन वा पन.

२८३९.

समानवस्से वत्तब्बं, किञ्च नामिध विज्जति;

सत्तवस्सतिवस्सेहि, पञ्चवस्सो निसीदति.

२८४०.

हेट्ठा दीघासनं तिण्णं, यं पहोति निसीदितुं;

एकमञ्चेपि पीठे वा, द्वे निसीदन्ति वट्टति.

२८४१.

उभतोब्यञ्जनं इत्थिं, ठपेत्वा पण्डकं पन;

दीघासने अनुञ्ञातं, सब्बेहिपि निसीदितुं.

२८४२.

पुरिमिको पच्छिमिको, तथेवन्तरमुत्तको;

तयो सेनासनग्गाहा, सम्बुद्धेन पकासिता.

२८४३.

पुब्बारुणा पाटिपदस्स याव;

पुनारुणो भिज्जति नेव ताव;

इदञ्हि सेनासनगाहकस्स;

खेत्तन्ति वस्सूपगमे वदन्ति.

२८४४.

पातोव गाहिते अञ्ञो, भिक्खु सेनासने पन;

सचे याचति आगन्त्वा, वत्तब्बो गाहितन्ति सो.

२८४५.

सङ्घिकं अपलोकेत्वा, गहितं वस्सवासिकं;

अन्तोवस्सेपि विब्भन्तो, लभते तत्रजं सचे.

२८४६.

वुट्ठवस्सो सचे भिक्खु, किञ्चि आवासिहत्थतो;

गहेत्वा कप्पियं भण्डं, दत्वा तस्सत्तनो पन.

२८४७.

‘‘असुकस्मिं कुले मय्हं, वस्सावासिकचीवरं;

गाहितं गण्ह’’इच्चेवं, वत्वा गच्छति सो दिसं.

२८४८.

उप्पब्बजति चे तत्थ, गतट्ठाने, न लब्भति;

गहेतुं तस्स सम्पत्तं, सङ्घिकंयेव तं सिया.

२८४९.

मनुस्से सम्मुखा तत्थ, पटिच्छापेति चे पन;

सब्बं लभति सम्पत्तं, वस्सावासिकचीवरं.

२८५०.

आरामो च विहारो च, वत्थूनि दुविधस्सपि;

भिसि बिम्बोहनं मञ्च-पीठन्ति ततियं पन.

२८५१.

लोहकुम्भी कटाहञ्च, भाणको लोहवारको;

वासि फरसु कुद्दालो, कुठारी च निखादनं.

२८५२.

वल्लि वेळु तिणं पण्णं, मुञ्जपब्बजमेव च;

मत्तिका दारुभण्डञ्च, पञ्चमं तु यथाह च.

२८५३.

‘‘द्वीहि सङ्गहितानि द्वे, ततियं चतुसङ्गहं;

चतुत्थं नवकोट्ठासं, पञ्चमं अट्ठधा मतं.

२८५४.

इति पञ्चहि रासीहि, पञ्चनिम्मललोचनो;

पञ्चवीसविधं नाथो, गरुभण्डं पकासयि’’.

२८५५.

इदञ्हि पन सङ्घस्स, सन्तकं गरुभण्डकं;

विस्सज्जेन्तो विभाजेन्तो, भिक्खु थुल्लच्चयं फुसे.

२८५६.

भिक्खुना गरुभण्डं तु, सङ्घेन हि गणेन वा;

विस्सज्जितमविस्सट्ठं, विभत्तमविभाजितं.

२८५७.

पुरिमेसु हि तीस्वेत्थ, न चत्थागरुभण्डकं;

लोहकुम्भी कटाहो च, लोहभाणकमेव च.

२८५८.

तिविधं खुद्दकं वापि, गरुभण्डकमेविदं;

पादगण्हनको लोह-वारको भाजियो मतो.

२८५९.

उद्धं पन ततो लोह-वारको गरुभण्डकं;

भिङ्कारादीनि सब्बानि, गरुभण्डानि होन्ति हि.

२८६०.

भाजेतब्बो अयोपत्तो;

तम्बायोथालकापि च;

धूमनेत्तादिकं नेव;

भाजेतब्बन्ति दीपितं.

२८६१.

अत्तना पटिलद्धं तं, लोहभण्डं तु किञ्चिपि;

न पुग्गलिकभोगेन, भुञ्जितब्बञ्हि भिक्खुना.

२८६२.

कंसवट्टकलोहानं, भाजनानिपि सब्बसो;

न पुग्गलिकभोगेन, वट्टन्ति परिभुञ्जितुं.

२८६३.

तिपुभण्डेपि एसेव, नयो ञेय्यो विभाविना;

न दोसो सङ्घिके अत्थि, गिहीनं सन्तकेसु वा.

२८६४.

खीरपासाणसम्भूतं, गरुकं तट्टकादिकं;

पादगण्हनतो उद्धं, घटको गरुभण्डको.

२८६५.

सिङ्गिसज्झुमयं हार-कूटजं फलिकुब्भवं;

भाजनानि न वट्टन्ति, गिहीनं सन्तकानिपि.

२८६६.

वासि भाजनिया खुद्दा, गरुभण्डं महत्तरी;

तथा फरसु वेज्जानं, सिरावेधनकम्पि च.

२८६७.

कुठारि वासि कुद्दालो, गरुभण्डं निखादनं;

सिखरम्पि च तेनेव, गहितन्ति पकासितं.

२८६८.

चतुरस्समुखं दोणि-मुखं वङ्कम्पि तत्थ च;

सदण्डं खुद्दकं सब्बं, गरुभण्डं निखादनं.

२८६९.

मुट्ठिकमधिकरणी, सण्डासो वा तुलादिकं;

किञ्चि सङ्घस्स दिन्नं चे, तं सब्बं गरुभण्डकं.

२८७०.

न्हापितस्स च सण्डासो, कत्तरी च महत्तरी;

महापिप्फलकं तुन्न-कारानं गरुभण्डकं.

२८७१.

वल्लि सङ्घस्स दिन्ना वा, तत्थजातापि रक्खिता;

अड्ढबाहुप्पमाणापि, गरु वेत्तलतादिका.

२८७२.

सुत्तवाकादिनिब्बत्ता, रज्जुका योत्तकानि वा;

सङ्घस्स दिन्नकाले तु, गच्छन्ति गरुभण्डतं.

२८७३.

नाळिकेरस्स हीरे वा, वाके वा पन केनचि;

वट्टेत्वा हि कता एक-वट्टापि गरुभण्डकं.

२८७४.

वेळु सङ्घस्स दिन्नो वा, रक्खितो तत्थजातको;

अट्ठङ्गुलायतो सूचि-दण्डमत्तो गरुं सिया.

२८७५.

छत्तदण्डसलाकायो, दण्डो कत्तरयट्ठिपि;

पादगण्हनका तेल-नाळी भाजनिया इमे.

२८७६.

मुञ्जादीसुपि यं किञ्चि, मुट्ठिमत्तं गरुं सिया;

तालपण्णादिमेकम्पि, दिन्नं वा तत्थजातकं.

२८७७.

अट्ठङ्गुलप्पमाणोपि, गरुकं रित्तपोत्थको;

मत्तिका पकती वापि, पञ्चवण्णा सुधापि वा.

२८७८.

सिलेसादीसु वा किञ्चि, दिन्नं वा तत्थजातकं;

तालपक्कपमाणं तु, गरुभण्डन्ति दीपितं.

२८७९.

वल्लिवेळादिकं किञ्चि, अरक्खितमगोपितं;

गरुभण्डं न होतेव, गहेतब्बं यथासुखं.

२८८०.

रक्खितं गोपितं वापि, गहेतब्बं तु गण्हता;

समकं अतिरेकं वा, दत्वा फातिकमेव वा.

२८८१.

अञ्जनं हरितालञ्च, तथा हिङ्गु मनोसिला;

भाजेतब्बन्ति विञ्ञेय्यं, विञ्ञुना विनयञ्ञुना.

२८८२.

दारुभण्डेपि यो कोचि, सूचिदण्डप्पमाणको;

अट्ठङ्गुलायतो दारु-भण्डको गरुभण्डकं.

२८८३.

महाअट्ठकथायं तु, विभजित्वाव दस्सितं;

आसन्दिकोपि सत्तङ्गो, भद्दपीठञ्च पीठिका.

२८८४.

पीठमेळकपादञ्च, तथामण्डकवट्टकं;

कोच्छं पलालपीठञ्च, धोवने फलकम्पि च.

२८८५.

भण्डिका मुग्गरो चेव, वत्थघट्टनमुग्गरो;

अम्बणम्पि च मञ्जूसा, नावा रजनदोणिका.

२८८६.

उळुङ्कोपि समुग्गोपि, करण्डम्पि कटच्छुपि;

एवमादि तु सब्बम्पि, सङ्घिकं गरुभण्डकं.

२८८७.

सब्बं दारुमयं गेह-सम्भारं गरुकं मतं;

भाजियं कप्पियं चम्मं, अकप्पियमभाजियं.

२८८८.

एळचम्मं गरुं वुत्तं, तथेवोदुक्खलादिकं;

पेसकारादिभण्डञ्च, कसिभण्डञ्च सङ्घिकं.

२८८९.

तथेवाधारको पत्त-पिधानं तालवण्टकं;

बीजनी पच्छि चङ्कोटं, सब्बा सम्मुञ्जनी गरु.

२८९०.

यं किञ्चि भूमत्थरणं, यो कोचि कटसारको;

चक्कयुत्तकयानञ्च, सब्बम्पि गरुभण्डकं.

२८९१.

छत्तञ्च मुट्ठिपण्णञ्च, विसाणंतुम्बभाजनं;

उपाहनारणीधम्म-करणादि लहुं इदं.

२८९२.

हत्थिदन्तो विसाणञ्च, यथागतमतच्छितं;

मञ्चपादादि यं किञ्चि, भाजनीयमनिट्ठितं.

२८९३.

निट्ठितो तच्छितो वापि, विधो हिङ्गुकरण्डको;

अञ्जनी च सलाकायो, भाजनी उदपुञ्छनी.

२८९४.

सब्बं कुलालभण्डम्पि, परिभोगारहं पन;

पत्तङ्गारकटाहञ्च, धूमदानं कपल्लिका.

२८९५.

थूपिका दीपरुक्खो च, चयनच्छदनिट्ठका;

सङ्घिकं पन सब्बम्पि, गरुभण्डन्ति दीपितं.

२८९६.

पत्तो कञ्चनको चेव, थालकं कुण्डिकापि च;

घटको लोहभण्डेपि, कुण्डिकापि च भाजिया.

२८९७.

गरुना गरुभण्डञ्च, थावरेन च थावरं;

सङ्घस्स परिवत्तेत्वा, गण्हितुं पन वट्टति.

२८९८.

अधोतेन च पादेन, नक्कमे सयनासनं;

अल्लपादेन वा भिक्खु, तथेव सउपाहनो.

२८९९.

भूमिया निट्ठुभन्तस्स, परिकम्मकताय वा;

परिकम्मकतं भित्तिं, अपस्सेन्तस्स दुक्कटं.

२९००.

परिकम्मकतं भूमिं, सङ्घिकं मञ्चपीठकं;

अत्तनो सन्तकेनेव, पत्थरित्वान केनचि.

२९०१.

निपज्जितब्बं, सहसा, तस्स निद्दायतो यदि;

सरीरावयवो कोचि, मञ्चं फुसति दुक्कटं.

२९०२.

लोमेसु पन लोमानं, गणनायेव दुक्कटं;

तलेन हत्थपादानं, वट्टतक्कमितुं पन.

२९०३.

सहस्सग्घनको कोचि, पिण्डपातो सचीवरो;

पत्तो अवस्सिकं भिक्खुं, लिखित्वा ठपितोपि च.

२९०४.

तादिसो पिण्डपातोव, सट्ठिवस्सानमच्चये;

उप्पन्नो सट्ठिवस्सस्स, ठितिकाय ददे बुधो.

२९०५.

उद्देसभत्तं भुञ्जित्वा, जातो चे सामणेरको;

गहेतुं लभति तं पच्छा, सामणेरस्स पाळिया.

२९०६.

सम्पुण्णवीसवस्सो यो, स्वे उद्देसं लभिस्सति;

अज्ज सो उपसम्पन्नो, अतीता ठितिका सिया.

२९०७.

सचे पन सलाका तु, लद्धा भत्तं न तंदिने;

लद्धं, पुनदिने तस्स, गाहेतब्बं, न संसयो.

२९०८.

उत्तरुत्तरिभङ्गस्स, भत्तस्सेकचरस्स हि;

विसुञ्हि ठितिका कत्वा, दातब्बा तु सलाकिका.

२९०९.

भत्तमेव सचे लद्धं, न पनुत्तरिभङ्गकं;

लद्धमुत्तरिभङ्गं वा, न लद्धं भत्तमेव वा.

२९१०.

येन येन हि यं यं तु, न लद्धं, तस्स तस्स च;

तं तं पुनदिने चापि, गाहेतब्बन्ति दीपितं.

२९११.

सङ्घुद्देसादिकं भत्तं, इदं सत्तविधम्पि च;

आगन्तुकादिभत्तञ्च, चतुब्बिधमुदीरितं.

२९१२.

विहारवारभत्तञ्च, निच्चञ्च कुटिभत्तकं;

पन्नरसविधं भत्तं, उद्दिट्ठं सब्बमेविध.

२९१३.

पाळिमट्ठकथञ्चेव, ओलोकेत्वा पुनप्पुनं;

सङ्घिके पच्चये सम्मा, विभजेय्य विचक्खणो.

सेनासनक्खन्धककथा.

वत्तक्खन्धककथा

२९१४.

आगन्तुकावासिकपिण्डचारी-;

सेनासनारञ्ञनुमोदनासु;

वत्तानि भत्ते गमिकस्स जन्ता-;

घरे तथा वच्चकुटिप्पवेसे.

२९१५.

आचरियुपज्झायकसिस्ससद्धि-;

विहारिवत्तानिपि सब्बसोव;

वत्तानि वुत्तानि चतुद्दसेव;

विसुद्धचित्तेन विनायकेन.

२९१६.

आगन्तुकेन आरामं, पविसन्तेन भिक्खुना;

छत्तं पनापनेतब्बं, मुञ्चितब्बा उपाहना.

२९१७.

ओगुण्ठनं न कातब्बं, सीसे चीवरमेव वा;

न हि तेन च धोतब्बा, पादा पानीयवारिना.

२९१८.

वन्दितब्बाव पुच्छित्वा, विहारे वुड्ढभिक्खुनो;

काले सेनासनं तेन, पुच्छितब्बञ्च भिक्खुना.

२९१९.

वच्चट्ठानञ्च पस्साव-ट्ठानं पानीयमेव च;

परिभोजनीयं सङ्घ-कतिकं गोचरादिकं.

२९२०.

वुड्ढमागन्तुकं दिस्वा, भिक्खुनावासिकेनपि;

पत्तं पटिग्गहेतब्बं, पच्चुग्गन्त्वान चीवरं.

२९२१.

आसनं पञ्ञपेतब्बं, तस्स पादोदकम्पि च;

उपनिक्खिपितब्बञ्च, पुच्छितब्बञ्च वारिना.

२९२२.

वन्देय्यो पञ्ञपेतब्बं, तस्स सेनासनम्पि च;

अज्झावुत्थमवुत्थं वा, गोचरागोचरम्पि च.

२९२३.

वच्चट्ठानञ्च पस्साव-ट्ठानं सेक्खकुलानि च;

पवेसे निक्खमे कालो, वत्तब्बो पानियादिकं.

२९२४.

सचे सो नवको होति;

आगतागन्तुको यथा;

निसिन्नेनेव तेनस्स;

सब्बमावासिभिक्खुना.

२९२५.

‘‘अत्र पत्तं ठपेहीति, निसीदाहीदमासनं’’;

इच्चेवं पन वत्तब्बं, देय्यं सेनासनम्पि च.

२९२६.

दारुमत्तिकभण्डानि, गन्तुकामेन भिक्खुना;

गन्तब्बं पटिसामेत्वा, थकेत्वावसथम्पि च.

२९२७.

आपुच्छित्वापि गन्तब्बं, भिक्खुना सयनासनं;

पुच्छितब्बे असन्तेपि, गोपेत्वा वापि साधुकं.

२९२८.

सहसा पविसे नापि, सहसा न च निक्खमे;

नातिदूरे नच्चासन्ने, ठातब्बं पिण्डचारिना.

२९२९.

वामहत्थेन सङ्घाटिं, उच्चारेत्वाथ भाजनं;

दक्खिणेन पणामेत्वा, भिक्खं गण्हेय्य पण्डितो.

२९३०.

सूपं वा दातुकामाति, सल्लक्खेय्य मुहुत्तकं;

ओलोकेय्यन्तरा भिक्खु, न भिक्खादायिकामुखं.

२९३१.

पानीयादि पनानेय्यं, भिक्खुनारञ्ञकेनपि;

नक्खत्तं तेन योगो च, जानितब्बा दिसापि च.

२९३२.

वच्चपस्सावतित्थानि, भवन्ति पटिपाटिया;

करोन्तस्स यथावुड्ढं, होति आपत्ति दुक्कटं.

२९३३.

सहसा उब्भजित्वा वा, न च वच्चकुटिं विसे;

उक्कासित्वा बहि ठत्वा, पविसे सणिकं पन.

२९३४.

वच्चं न नित्थुनन्तेन, कातब्बं पन भिक्खुना;

खादतो दन्तकट्ठं वा, करोतो होति दुक्कटं.

२९३५.

वच्चं पन न कातब्बं, बहिद्धा वच्चदोणिया;

पस्सावोपि न कातब्बो, बहि पस्सावदोणिया.

२९३६.

खरेन नावलेखेय्य, न कट्ठं वच्चकूपके;

छड्डेय्य न च पातेय्य, खेळं पस्सावदोणिया.

२९३७.

पादुकासु ठितोयेव, उब्भजेय्य विचक्खणो;

पटिच्छादेय्य तत्थेव, ठत्वा निक्खमने पन.

२९३८.

नाचमेय्य सचे वच्चं, कत्वा यो सलिले सति;

तस्स दुक्कटमुद्दिट्ठं, मुनिना मोहनासिना.

२९३९.

ससद्दं नाचमेतब्बं, कत्वा चपु चपूति च;

आचमित्वा सरावेपि, सेसेतब्बं न तूदकं.

२९४०.

ऊहतम्पि अधोवित्वा, निक्खमन्तस्स दुक्कटं;

उक्लापापि सचे होन्ति, सोधेतब्बं असेसतो.

२९४१.

अवलेखनकट्ठेन, पूरो चे पीठरो पन;

छड्डेय्य कुम्भि रित्ता चे, कुम्भिं पूरेय्य वारिना.

२९४२.

अनज्झिट्ठो हि वुड्ढेन, पातिमोक्खं न उद्दिसे;

धम्मं न च भणे, पञ्हं, न पुच्छेय्य न विस्सजे.

२९४३.

आपुच्छित्वा कथेन्तस्स, वुड्ढं वुड्ढतरागमे;

पुन आपुच्छने किच्चं, नत्थीति परिदीपितं.

२९४४.

वुड्ढेनेकविहारस्मिं, सद्धिं विहरता पन;

अनापुच्छा हि सज्झायो, न कातब्बो कदाचिपि.

२९४५.

उद्देसोपि न कातब्बो, परिपुच्छाय का कथा;

न च धम्मो कथेतब्बो, भिक्खुना धम्मचक्खुना.

२९४६.

न दीपो विज्झापेतब्बो, कातब्बो वा न चेव सो;

वातपानकवाटानि, थकेय्य विवरेय्य नो.

२९४७.

चङ्कमे चङ्कमन्तो च, वुड्ढतो परिवत्तये;

तम्पि चीवरकण्णेन, कायेन न च घट्टये.

२९४८.

पुरतो नेव थेरानं, न्हायेय्य न पनूपरि;

उत्तरं ओतरन्तानं, ददे मग्गं, न घट्टये.

२९४९.

वत्तं अपरिपूरेन्तो, न सीलं परिपूरति;

असुद्धसीलो दुप्पञ्ञो, चित्तेकग्गं न विन्दति.

२९५०.

विक्खित्तचित्तोनेकग्गो, सद्धम्मं न च पस्सति;

अपस्समानो सद्धम्मं, दुक्खा न परिमुच्चति.

२९५१.

तस्मा हि वत्तं पूरेय्य, जिनपुत्तो विचक्खणो;

ओवादं बुद्धसेट्ठस्स, कत्वा निब्बानमेहिति.

वत्तक्खन्धककथा.

भिक्खुनिक्खन्धककथा

२९५२.

कायं ऊरुं थनं वापि, विवरित्वान भिक्खुनी;

अत्तनो अङ्गजातं वा, भिक्खुस्स न च दस्सये.

२९५३.

भिक्खुना सह यं किञ्चि, सम्पयोजेन्तियापि च;

ततो भासन्तिया भिक्खुं, होति आपत्ति दुक्कटं.

२९५४.

न च भिक्खुनिया दीघं, धारेय्य कायबन्धनं;

तेनेव कायबन्धेन, थनपट्टेन वा पन.

२९५५.

विलीवेन च पट्टेन, चम्मपट्टेन वा तथा;

दुस्सपट्टेन वा दुस्स-वेणिया दुस्सवट्टिया.

२९५६.

न फासुका नमेतब्बा, दुक्कटं तु नमेन्तिया;

न घंसापेय्य समणी, जघनं अट्ठिकादिना.

२९५७.

हत्थं वा हत्थकोच्छं वा, पादं वा मुखमूरुकं;

कोट्टापेति सचे तस्सा, होति आपत्ति दुक्कटं.

२९५८.

न मुखं लिम्पितब्बं तु, न चुण्णेतब्बमेव च;

मनोसिलाय वापत्ति, मुखं लञ्जन्तिया सिया.

२९५९.

अङ्गरागो न कातब्बो, मुखरागोपि वा तथा;

अवङ्गं न च कातब्बं, न कातब्बं विसेसकं.

२९६०.

ओलोकनकतो रागा, ओलोकेतुं न वट्टति;

ठातब्बं न च सालोके, सनच्चं न च कारये.

२९६१.

दुक्कटं मुनिना वुत्तं, गणिकं वुट्ठपेन्तिया;

सुरं वा पन मंसं वा, पण्णं वा विक्किणन्तिया.

२९६२.

वड्ढिं वापि वणिज्जं वा, पयोजेतुं न वट्टति;

तिरीटं कञ्चुकं वापि, यदि धारेति दुक्कटं.

२९६३.

दासो वा पन दासी वा, तथा कम्मकरोपि वा;

न चेवुपट्ठपेतब्बो, तिरच्छानगतोपि वा.

२९६४.

न च भिक्खुनिया सब्ब-नीलादिं पन चीवरं;

धारेतब्बं, न धारेय्य, सब्बं नमतकम्पि च.

२९६५.

पटिच्छन्नापटिच्छन्नं, छिन्नं वाच्छिन्नमेव वा;

पुरिसब्यञ्जनं सब्बं, ओलोकेतुं न वट्टति.

२९६६.

दूरतोव च पस्सित्वा, भिक्खुं भिक्खुनिया पन;

मग्गो तस्स पदातब्बो, ओक्कमित्वान दूरतो.

२९६७.

भिक्खुं पन च पस्सित्वा, पत्तं भिक्खं चरन्तिया;

नीहरित्वा तमुक्कुज्जं, दस्सेतब्बं तु भिक्खुनो.

२९६८.

संवेल्लिकञ्च कातुं वा, धारेतुं कटिसुत्तकं;

उतुकाले अनुञ्ञातं, उतुनीनं महेसिना.

२९६९.

इत्थिपोसयुतं यानं, हत्थवट्टकमेव वा;

पाटङ्की च गिलानाय, वट्टतेवाभिरूहितुं.

२९७०.

गरुधम्मे ठितायापि, मानत्तं तु चरन्तिया;

सम्मन्नित्वा पदातब्बा, दुतिया पन भिक्खुनी.

२९७१.

यस्सा पब्बज्जकाले तु, गब्भो वुट्ठाति इत्थिया;

पुत्तो यदि च तस्सापि, दातब्बा दुतिया तथा.

२९७२.

माता लभति पायेतुं, भोजेतुं पुत्तमत्तनो;

मण्डेतुम्पि उरे कत्वा, सेतुं लभति सा पन.

२९७३.

ठपेत्वा सहसेय्यं तु, तस्मिं दुतियिकाय हि;

पुरिसेसु यथाञ्ञेसु, वत्तितब्बं तथेव च.

२९७४.

विब्भमेनेव सा होति, यस्मा इध अभिक्खुनी;

तस्मा भिक्खुनिया सिक्खा-पच्चक्खानं न विज्जति.

२९७५.

विब्भन्ताय यथा तस्सा, पुन नत्थूपसम्पदा;

गताय तित्थायतनं, तथा नत्थूपसम्पदा.

२९७६.

छेदनं नखकेसानं, पुरिसेहि च वन्दनं;

वणस्स परिकम्मम्पि, सादितुं पन वट्टति.

२९७७.

न वच्चकुटिया वच्चो, कातब्बो याय कायचि;

हेट्ठापि विवटे उद्धं, पटिच्छन्नेपि वट्टति.

२९७८.

न च वट्टति सब्बत्थ, पल्लङ्केन निसीदितुं;

गिलानायड्ढपल्लङ्कं, वट्टतीति पकासितं.

२९७९.

च भिक्खुनियारञ्ञे, वत्थब्बं तु कथञ्चन;

अतित्थे नरतित्थे वा, न्हायितुं न च वट्टति.

२९८०.

समणी गन्धचुण्णेन, या च वासितमत्तिया;

न्हायेय्य पटिसोते वा, तस्सा आपत्ति दुक्कटं.

२९८१.

‘‘त्वंयेव परिभुञ्जा’’ति, परिभोगत्थमत्तनो;

दिन्नं अभुत्वा अञ्ञस्स, देन्तिया पन दुक्कटं.

२९८२.

सब्बं पटिग्गहापेत्वा, भिक्खूहि परिभुञ्जितुं;

असन्तेनुपसम्पन्ने, भिक्खुनीनं तु वट्टति.

भिक्खुनिक्खन्धककथा.

इति विनयविनिच्छये खन्धककथा निट्ठिता.

चतुब्बिधकम्मकथा

२९८३.

चत्तारिमानि कम्मानि, अपलोकनसञ्ञितं;

ञत्ति ञत्तिदुतियञ्च, कम्मं ञत्तिचतुत्थकं.

२९८४.

अपलोकनकम्मं तु, पञ्च ठानानि गच्छति;

ञत्तिकम्मं नवट्ठानं, दुतियं सत्त गच्छति.

२९८५.

तथा ञत्तिचतुत्थम्पि, सत्त ठानानि गच्छति;

निस्सारणञ्च ओसारो, भण्डुकं ब्रह्मदण्डको.

२९८६.

अपलोकनकम्मञ्हि, कम्मलक्खणपञ्चमं;

निस्सारणञ्च ओसारं, समणुद्देसतो वदे.

२९८७.

भण्डुकं पब्बजन्तेन, छन्नेन ब्रह्मदण्डकं;

अञ्ञस्सपि च कातब्बो, तथारूपस्स भिक्खुनो.

२९८८.

सब्बो सन्निपतित्वान, आपुच्छित्वान सब्बसो;

चीवरादिपरिक्खारं, सङ्घो यं देति तस्स हि.

२९८९.

तिक्खत्तुं अपलोकेत्वा, भिक्खूनं रुचिया पन;

एवं सङ्घस्स दानं तु, होति तं कम्मलक्खणं.

२९९०.

निस्सारणमथोसारो, उपोसथपवारणा;

सम्मुति चेव दानञ्च, पटिग्गाहो च सत्तमो.

२९९१.

पच्चुक्कड्ढनता चेव, अट्ठमी परिकित्तिता;

कम्मस्स लक्खणञ्चाति, नव ठानानि ञत्तिया.

२९९२.

विनिच्छये असम्पत्ते, थेरस्साविनयञ्ञुनो;

तस्स निस्सारणा वुत्ता, या सा निस्सारणाति हि.

२९९३.

उपसम्पदापेक्खस्स, आगच्छोसारणाति सा;

उपोसथवसेनापि, पवारणवसेनपि.

२९९४.

ञत्तिया ठपितत्ता हि, ञत्तिकम्मानिमे दुवे;

‘‘उपसम्पदापेक्खञ्हि, अनुसासेय्यह’’न्ति च.

२९९५.

‘‘इत्थन्नाममहं भिक्खुं, पुच्छेय्यं विनय’’न्ति च;

एवमादिपवत्ता हि, एदिसा ञत्ति सम्मुति.

२९९६.

निस्सट्ठचीवरादीनं, दानं ‘‘दान’’न्ति वुच्चति;

आपत्तीनं पटिग्गाहो, ‘‘पटिग्गाहो’’ति वुच्चति.

२९९७.

पच्चुक्कड्ढनता नाम, पवारुक्कड्ढना मता;

‘‘इमं उपोसथं कत्वा, काले पवारयामि’’ति.

२९९८.

तिणवत्थारके सब्ब-पठमा ञत्ति चेतरा;

कम्मलक्खणमेतन्ति, नव ठानानि ञत्तिया.

२९९९.

ञत्तिदुतियकम्मम्पि, सत्त ठानानि गच्छति;

निस्सारणमथोसारं, सम्मुतिं दानमेव च.

३०००.

उद्धारं देसनं कम्म-लक्खणं पन सत्तमं;

पत्तनिक्कुज्जनादी तु, निस्सारोसारणा मता.

३००१.

सम्मुति नाम सीमादि, सा पञ्चदसधा मता;

दानं कथिनवत्थस्स, दानं मतकवाससो.

३००२.

कथिनस्सन्तरुब्भारो, ‘‘उब्भारो’’ति पवुच्चति;

देसना कुटिवत्थुस्स, विहारस्स च वत्थुनो.

३००३.

तिणवत्थारकम्मे च, मोहारोपनतादिसु;

कम्मवाचावसेनेत्थ, कम्मलक्खणता मता.

३००४.

इति ञत्तिदुतियस्स, इमे सत्त पकासिता;

तथा ञत्तिचतुत्थम्पि, सत्त ठानानि गच्छति.

३००५.

निस्सारणमथोसारं, सम्मुतिं दाननिग्गहं;

समनुभासनञ्चेव, सत्तमं कम्मलक्खणं.

३००६.

सत्तन्नं तज्जनादीनं, कम्मानं करणं पन;

निस्सारणाथ पस्सद्धि, तेसं ओसारणा मता.

३००७.

ओवादो भिक्खुनीनं तु, सम्मुतीति पकासिता;

मानत्तपरिवासानं, दानं ‘‘दान’’न्ति वुच्चति.

३००८.

पुन मूलापटिक्कस्सो, ‘‘निग्गहो’’ति पवुच्चति;

उक्खित्तस्सानुवत्तिका, अट्ठ यावततीयका.

३००९.

अरिट्ठो चण्डकाळी च, एकादस भवन्तिमे;

इमेसं तु वसा ञेय्या, दसेका समनुभासना.

३०१०.

उपसम्पदकम्मञ्च, कम्ममब्भानसञ्ञितं;

इदं ञत्तिचतुत्थे तु, सत्तमं कम्मलक्खणं.

३०११.

अपलोकनकम्मञ्चा-पलोकेत्वाव कारये;

ञत्तिया दुतियेनापि, चतुत्थेन न कारये.

३०१२.

ञत्तिदुतियकम्मानि, लहुकानत्थि कानिचि;

कातब्बानपलोकेत्वा, सब्बा सम्मुतियो सियुं.

३०१३.

सेसानि अपलोकेत्वा, कातुं पन न वट्टति;

यथावुत्तनयेनेव, तेन तेनेव कारये.

चतुब्बिधकम्मकथा.

कम्मविपत्तिकथा

३०१४.

वत्थुतो ञत्तितो चेव, अनुस्सावनसीमतो;

परिसतोति पञ्चेव, कम्मदोसा पकासिता.

३०१५.

सम्मुखाकरणीयं यं, तं करोति असम्मुखा;

कम्मं वत्थुविपन्नं तं, अधम्मन्ति पवुच्चति.

३०१६.

असम्मुखाकरणीयानि, अट्ठेव च भवन्ति हि;

पत्तनिक्कुज्जनञ्चेव, पत्तस्सुक्कुज्जनम्पि च.

३०१७.

पकासनीयकम्मञ्च, सेक्खउम्मत्तसम्मुति;

अवन्दियो तथा ब्रह्म-दण्डो दूतूपसम्पदा.

३०१८.

इमानट्ठ ठपेत्वान, सेसानि पन सब्बसो;

सम्मुखाकरणीयानि, कम्मानि सुगतोब्रवि.

३०१९.

ञत्तितो पन पञ्चेव, विपज्जननया मता;

न परामसति वत्थुञ्च, सङ्घं पुग्गलमेव वा.

३०२०.

न परामसति ञत्तिं वा, पच्छा ञत्तिं ठपेति वा;

पञ्चहेतेहि कम्मानि, ञत्तितोव विपज्जरे.

३०२१.

अनुस्सावनतो पञ्च, कम्मदोसा पकासिता;

न परामसति वत्थुं वा, सङ्घं पुग्गलमेव वा.

३०२२.

हापेति सावनं वापि, सावेतसमयेपि वा;

एवं पन विपज्जन्ति, अनुस्सावनतोपि च.

३०२३.

एकादसहि सीमाहि, सीमतो कम्मदोसता;

वुत्ता उपोसथे ताव, खन्धके सब्बसो मया.

३०२४.

चतुवग्गेन कातब्बे, कम्मप्पत्ता अनागता;

छन्दो च न पनानीतो, पटिक्कोसन्ति सम्मुखा.

३०२५.

एवं तिवङ्गिको दोसो, परिसाय वसा सिया;

आगता कम्मपत्ता च, छन्दो च न पनागतो.

३०२६.

सम्मुखा पटिसेधेन्ति, दुतिये चतुवग्गिके;

आगता कम्मपत्ता च, छन्दोपि च समाहटो.

३०२७.

पटिक्कोसोव एत्थत्थि, ततिये चतुवग्गिके;

एवं पञ्चादिवग्गेसु, सङ्घेसु तिविधेसुपि.

३०२८.

चतुत्थिका सियुं दोसा, दस द्वे परिसावसा;

एवं द्वादसधा एत्थ, कम्मानि हि विपज्जरे.

कम्मविपत्तिकथा.

सेदमोचनकथा

क.

सोळसपरिवारस्स, परिवारस्स सादरा;

सुणाथ निपुणे पञ्हे, गूळ्हत्थे भणतो मम.

ख.

दिवापज्जति नो रत्तिं, रत्तिंयेव च नो दिवा;

कथञ्च पटिग्गण्हन्तो, न गण्हन्तो कथं पन.

ग.

छिन्दन्तस्स सियापत्ति, तथेवाछिन्दतोपि च;

छादेन्तस्स तथापत्ति-न छादेन्तस्स भिक्खुनो.

घ.

का चापत्ति समापत्ति-लाभिनोयेव भिक्खुनो;

असमापत्तिलाभिस्स, का च नामस्स सा भवे.

ङ.

गरुकं भणतो सच्चं, अलिकं भणतो सियुं;

लहुं सच्चं भणन्तस्स, मुसा च भणतो गरुं.

च.

पविसन्तो च आरामं, आपज्जति न निक्खमं;

निक्खमन्तोव आपत्ति, न चेव पविसं पन;

छ.

समादियन्तो असमादियन्तो;

अनादियन्तोपि च आदियन्तो;

देन्तो अदेन्तोपि सिया सदोसो;

तथा करोन्तोपि च नो करोन्तो.

ज.

आपज्जति च धारेन्तो, अधारेन्तो तथेव च;

द्विन्नं माता पिता साव, कथं होति? भणाहि मे.

झ.

उभतोब्यञ्जना इत्थी, गब्भं गण्हाति अत्तना;

गण्हापेति परं गब्भं, तस्मा मातापिता च सा.

ञ.

गामे वा यदि वारञ्ञे, यं परेसं ममायितं;

न हरन्तोव तं थेय्या, कथं पाराजिको भवे;

ट.

थेय्यसंवासको एसो, लिङ्गसंवासथेनको;

परभण्डं अगण्हन्तो, तेन होति पराजितो.

ठ.

नारिं रूपवतिं भिक्खु, रत्तचित्तो असञ्ञतो;

मेथुनं ताय कत्वापि, न सो पाराजिको कथं;

ड.

अच्छरासदिसं नारिं, सुपिनन्तेन पस्सति;

ताय मेथुनसंयोगे, कतेपि न भविस्सति.

ढ.

बहिद्धा गेहतो भिक्खु, इत्थी गब्भन्तरं गता;

छिद्दं गेहस्स नेवत्थि, कथं मेथुनतो चुतो;

ण.

अन्तोदुस्सकुटिट्ठेन, मातुगामेन मेथुनं;

सन्थतादिवसेनेव, कत्वा होति पराजितो.

त.

सुत्ते च विनयेयेव, खन्धके सानुलोमिके;

सब्बत्थ निपुणा धीरा, इमे पञ्हे भणन्ति ते.

थ.

खन्धके परिवारे च, विनये सानुलोमिके;

आदरो करणीयोव, पटुभावं पनिच्छिता.

सेदमोचनकथा.

पकिण्णकविनिच्छयकथा

३०२९.

छत्तं पण्णमयं किञ्चि, बहि अन्तो च सब्बसो;

पञ्चवण्णेन सुत्तेन, सिब्बितुं न च वट्टति.

३०३०.

छिन्दितुं अड्ढचन्दं वा, पण्णे मकरदन्तकं;

घटकं वाळरूपं वा, लेखा दण्डे न वट्टति.

३०३१.

सिब्बितुं एकवण्णेन, छत्तं सुत्तेन वट्टति;

थिरत्थं, पञ्चवण्णानं, पञ्जरं वा विनन्धितुं.

३०३२.

घटकं वाळरूपं वा, लेखा वा पन केवला;

भिन्दित्वा वापि घंसित्वा, धारेतुं पन वट्टति.

३०३३.

अहिछत्तकसण्ठानं, दण्डबुन्दम्हि वट्टति;

उक्किरित्वा कता लेखा, बन्धनत्थाय वट्टति.

३०३४.

नानावण्णेहि सुत्तेहि, मण्डनत्थाय चीवरं;

समं सतपदादीनं, सिब्बितुं न च वट्टति.

३०३५.

पत्तस्स परियन्ते वा, तथा पत्तमुखेपि वा;

वेणिं सङ्खलिकं वापि, करोतो होति दुक्कटं.

३०३६.

पट्टम्पि गण्ठिपासानं, अट्ठकोणादिकंविधिं;

तत्थग्घियगदारूपं, मुग्गरादिं करोन्ति च.

३०३७.

तत्थ कक्कटकक्खीनि, उट्ठापेन्ति न वट्टति;

सुत्ता च पिळका तत्थ, दुविञ्ञेय्याव दीपिता.

३०३८.

चतुकोणाव वट्टन्ति, गण्ठिपासकपट्टका;

कण्णकोणेसु सुत्तानि, रत्ते छिन्देय्य चीवरे.

३०३९.

सूचिकम्मविकारं वा, अञ्ञं वा पन किञ्चिपि;

चीवरे भिक्खुना कातुं, कारापेतुं न वट्टति.

३०४०.

यो च पक्खिपति भिक्खु चीवरं;

कञ्जिपिट्ठखलिअल्लिकादिसु;

वण्णमट्ठमभिपत्थयं परं;

तस्स नत्थि पन मुत्ति दुक्कटा.

३०४१.

सूचिहत्थमलादीनं, करणे चीवरस्स च;

तथा किलिट्ठकाले च, धोवनत्थं तु वट्टति.

३०४२.

रजने पन गन्धं वा, तेलं वा लाखमेव वा;

किञ्चि पक्खिपितुं तत्थ, भिक्खुनो न च वट्टति.

३०४३.

सङ्खेन मणिना वापि, अञ्ञेनपि च केनचि;

चीवरं न च घट्टेय्य, घंसितब्बं न दोणिया.

३०४४.

चीवरं दोणियं कत्वा, नापि घट्टेय्य मुट्ठिना;

रत्तं पहरितुं किञ्चि, हत्थेहेव च वट्टति.

३०४५.

गण्ठिके पन लेखा वा, पिळका वा न वट्टति;

कप्पबिन्दुविकारो वा, पाळिकण्णिकभेदतो.

३०४६.

थालकस्स च पत्तस्स, बहि अन्तोपि वा पन;

आरग्गेन कता लेखा, न च वट्टति काचिपि.

३०४७.

आरोपेत्वा भमं पत्तं, मज्जित्वा चे पचन्ति च;

‘‘मणिवण्णं करिस्साम’’, इति कातुं न वट्टति.

३०४८.

पत्तमण्डलके किञ्चि, भित्तिकम्मं न वट्टति;

न दोसो कोचि तत्थस्स, कातुं मकरदन्तकं.

३०४९.

न धम्मकरणच्छत्ते, लेखा काचिपि वट्टति;

कुच्छियं वा ठपेत्वा तं, लेखं तु मुखवट्टियं.

३०५०.

सुत्तं वा दिगुणं कत्वा, कोट्टेन्ति च तहिं तहिं;

कायबन्धनसोभत्थं, तं न वट्टति भिक्खुनो.

३०५१.

दसामुखे दळ्हत्थाय, द्वीसु अन्तेसु वट्टति;

मालाकम्मलताकम्म-चित्तिकम्पि न वट्टति.

३०५२.

अक्खीनि तत्थ दस्सेत्वा, कोट्टिते पन का कथा;

कक्कटक्खीनि वा तत्थ, उट्ठापेतुं न वट्टति.

३०५३.

घटं देड्डुभसीसं वा, मकरस्स मुखम्पि वा;

विकाररूपं यं किञ्चि, न वट्टति दसामुखे.

३०५४.

उजुकं मच्छकण्टं वा, मट्ठं वा पन पट्टिकं;

खज्जूरिपत्तकाकारं, कत्वा वट्टति कोट्टितं.

३०५५.

पट्टिका सूकरन्तन्ति, दुविधं कायबन्धनं;

रज्जुका दुस्सपट्टादि, सब्बं तस्सानुलोमिकं.

३०५६.

मुरजं मद्दवीणञ्च, देड्डुभञ्च कलाबुकं;

रज्जुयो न च वट्टन्ति, पुरिमा द्वेदसा सियुं.

३०५७.

दसा पामङ्गसण्ठाना, निद्दिट्ठा कायबन्धने;

एका द्वितिचतस्सो वा, वट्टन्ति न ततो परं.

३०५८.

एकरज्जुमयं वुत्तं, मुनिना कायबन्धनं;

तञ्च पामङ्गसण्ठानं, एकम्पि च न वट्टति.

३०५९.

रज्जुके एकतो कत्वा, बहू एकाय रज्जुया;

निरन्तरञ्हि वेठेत्वा, कतं वट्टति बन्धितुं.

३०६०.

दन्तकट्ठविसाणट्ठि-लोहवेळुनळब्भवा;

जतुसङ्खमयासुत्त-फलजा विधका मता.

३०६१.

कायबन्धनविधेपि, विकारो न च वट्टति;

तत्थ तत्थ परिच्छेद-लेखामत्तं तु वट्टति.

३०६२.

मालाकम्मलताकम्म-नानारूपविचित्तिता;

न च वट्टति भिक्खूनं, अञ्जनी जनरञ्जनी.

३०६३.

तादिसं पन घंसित्वा, वेठेत्वा सुत्तकेन वा;

वळञ्जन्तस्स भिक्खुस्स, न दोसो कोचि विज्जति.

३०६४.

वट्टा वा चतुरस्सा वा, अट्ठंसा वापि अञ्जनी;

वट्टतेवाति निद्दिट्ठा, वण्णमट्ठा न वट्टति.

३०६५.

तथाञ्जनिसलाकापि, अञ्जनिथविकाय च;

नानावण्णेहि सुत्तेहि, चित्तकम्मं न वट्टति.

३०६६.

एकवण्णेन सुत्तेन, सिपाटिं येन केनचि;

यं किञ्चि पन सिब्बेत्वा, वळञ्जन्तस्स वट्टति.

३०६७.

मणिकं पिळकं वापि, पिप्फले आरकण्टके;

ठपेतुं पन यं किञ्चि, न च वट्टति भिक्खुनो.

३०६८.

दण्डकेपि परिच्छेद-लेखामत्तं तु वट्टति;

वलित्वा च नखच्छेदं, करोन्तीति हि वट्टति.

३०६९.

उत्तरारणियं वापि, धनुके पेल्लदण्डके;

मालाकम्मादि यं किञ्चि, वण्णमट्ठं न वट्टति.

३०७०.

सण्डासे दन्तकट्ठानं, तथा छेदनवासिया;

द्वीसु पस्सेसु लोहेन, बन्धितुं पन वट्टति.

३०७१.

तथा कत्तरदण्डेपि, चित्तकम्मं न वट्टति;

वट्टलेखाव वट्टन्ति, एका वा द्वेपि हेट्ठतो.

३०७२.

विसाणे नाळियं वापि, तथेवामण्डसारके;

तेलभाजनके सब्बं, वण्णमट्ठं तु वट्टति.

३०७३.

पानीयस्स उळुङ्केपि, दोणियं रजनस्सपि;

घटे फलकपीठेपि, वलयाधारकादिके.

३०७४.

तथा पत्तपिधाने च, तालवण्टे च बीजने;

पादपुञ्छनियं वापि, सम्मुञ्जनियमेव च.

३०७५.

मञ्चे भूमत्थरे पीठे, भिसिबिम्बोहनेसु च;

मालाकम्मादिकं चित्तं, सब्बमेव च वट्टति.

३०७६.

नानामणिमयत्थम्भ-कवाटद्वारभित्तिकं;

सेनासनमनुञ्ञातं, का कथा वण्णमट्ठके.

३०७७.

सोवण्णियं द्वारकवाटबद्धं;

सुवण्णनानामणिभित्तिभूमिं;

न किञ्चि एकम्पि निसेधनीयं;

सेनासनं वट्टति सब्बमेव.

३०७८.

बुद्धं धम्मञ्च सङ्घञ्च, न उद्दिस्स दवं करे;

मूगब्बतादिकं नेव, गण्हेय्य तित्थियब्बतं.

३०७९.

कायं वा अङ्गजातं वा, ऊरुं वा न तु दस्सये;

भिक्खुनीनं तु ता वापि, न सिञ्चे उदकादिना.

३०८०.

वस्समञ्ञत्थ वुट्ठो चे, भागमञ्ञत्थ गण्हति;

दुक्कटं पुन दातब्बं, गीवा नट्ठेपि जज्जरे.

३०८१.

चोदितो सो सचे तेहि, भिक्खूहि न ददेय्यतं;

धुरनिक्खेपने तेसं, भण्डग्घेनेव कारये.

३०८२.

अकप्पियसमादानं, करोतो होति दुक्कटं;

दवा सिलं पविज्झन्तो, दुक्कटा न च मुच्चति.

३०८३.

गिहीगोपकदानस्मिं, न दोसो कोचि गण्हतो;

परिच्छेदनयो वुत्तो, सङ्घचेतियसन्तके.

३०८४.

यानं पुरिससंयुत्तं, हत्थवट्टकमेव वा;

पाटङ्किञ्च गिलानस्स, वट्टतेवाभिरूहितुं.

३०८५.

न च भिक्खुनिया सद्धिं, सम्पयोजेय्य किञ्चिपि;

दुक्कटं भिक्खुनिं रागा, ओभासेन्तस्स भिक्खुनो.

३०८६.

भिक्खुनीनं हवे भिक्खु, पातिमोक्खं न उद्दिसे;

आपत्तिं वा सचे तासं, पटिग्गण्हेय्य दुक्कटं.

३०८७.

अत्तनो परिभोगत्थं, दिन्नमञ्ञस्स कस्सचि;

परिभोगमकत्वाव, ददतो पन दुक्कटं.

३०८८.

असप्पायं सचे सब्बं, अपनेतुम्पि वट्टति;

अग्गं गहेत्वा दातुं वा, पत्तादीसुप्ययं नयो.

३०८९.

पञ्चवग्गूपसम्पदा, गुणङ्गुणउपाहना;

चम्मत्थारो धुवन्हानं, मज्झदेसे न वट्टति.

३०९०.

सम्बाधस्स च सामन्ता, सत्थकम्मं दुवङ्गुला;

वारितं, वत्थिकम्मम्पि, सम्बाधेयेव सत्थुना.

३०९१.

पण्णानि अज्जुकादीनं, लोणं वा उण्हयागुया;

पक्खिपित्वान पाकत्थं, चालेतुं न च वट्टति.

३०९२.

सचे परिसमञ्ञस्स, उपळालेति दुक्कटं;

तत्थ चादीनवं तस्स, वत्तुं पन च वट्टति.

३०९३.

‘‘मक्खनं गूथमुत्तेहि, गतेन न्हायितुं विय;

कतं निस्साय दुस्सीलं, तया विहरता’’ति च.

३०९४.

भत्तग्गे यागुपाने च, अन्तोगामे च वीथियं;

अन्धकारे अनावज्जो, एकावत्तो च ब्यावटो.

३०९५.

सुत्तो खादञ्च भुञ्जन्तो, वच्चं मुत्तम्पि वा करं;

वन्दना तेरसन्नं तु, अयुत्तत्थेन वारिता.

३०९६.

नग्गो अनुपसम्पन्नो, नानासंवासकोपि च;

यो पच्छा उपसम्पन्नो, उक्खित्तो मातुगामको.

३०९७.

एकादस अभब्बा च, गरुकट्ठा च पञ्चिमे;

वन्दतो दुक्कटं वुत्तं, बावीसति च पुग्गले.

३०९८.

यो पुरे उपसम्पन्नो, नानासंवासवुड्ढको;

धम्मवादी च सम्बुद्धो, वन्दनीया तयो इमे.

३०९९.

तज्जनादिकते एत्थ, चतुरो पन पुग्गले;

वन्दतोपि अनापत्ति, तेहि कम्मञ्च कुब्बतो.

३१००.

अधिट्ठानं पनेकस्स, द्विन्नं वा तिण्णमेव वा;

दिट्ठाविकम्ममुद्दिट्ठं, ततो उद्धं निवारणं.

३१०१.

सन्दिट्ठो होति सम्भत्तो, जीवतालपितोपि च;

गहितत्तमनो होति, विस्सासो पञ्चधा सिया.

३१०२.

सीलदिट्ठिविपत्ति च, आचाराजीवसम्भवा;

विपत्तियो चतस्सोव, वुत्ता आदिच्चबन्धुना.

३१०३.

तत्थ अप्पटिकम्मा च, या च वुट्ठानगामिनी;

आपत्तियो दुवे सील-विपत्तीति पकासिता.

३१०४.

अन्तग्गाहिकदिट्ठि च, या दिट्ठि दसवत्थुका;

अयं दिट्ठिविपत्तीति, दुविधा दिट्ठि दीपिता.

३१०५.

देसनागामिनिका या च, पञ्च थुल्लच्चयादिका;

वुत्ताचारविपत्तीति, आचारकुसलेन सा.

३१०६.

कुहनादिप्पवत्तो हि, मिच्छाजीवोति दीपितो;

आजीवपच्चयापत्ति, छब्बिधाति पकासिता.

३१०७.

कम्मुना लद्धिसीमाहि, नानासंवासका तयो;

उक्खित्तो तिविधो कम्म-नानासंवासको मतो.

३१०८.

अधम्मवादिपक्खस्मिं, निसिन्नोव विचिन्तियं;

‘‘धम्मवादी पनेते’’ति, उप्पन्ने पन मानसे.

३१०९.

नानासंवासको नाम, लद्धियायं पकासितो;

तत्रट्ठो पन सो द्विन्नं, कम्मं कोपेति सङ्घिकं.

३११०.

बहिसीमागतो सीमा-नानासंवासको मतो;

नानासंवासका एवं, तयो वुत्ता महेसिना.

३१११.

चुतो अनुपसम्पन्नो, नानासंवासका तयो;

भिक्खूनेकादसाभब्बा, असंवासा इमे सियुं.

३११२.

असंवासस्स सब्बस्स, तथा कम्मारहस्स च;

सङ्घे उम्मत्तकादीनं, पटिक्खेपो न रूहति.

३११३.

ससंवासेकसीमट्ठ-पकतत्तस्स भिक्खुनो;

वचनेन पटिक्खेपो, रूहतानन्तरस्सपि.

३११४.

भिक्खु आपज्जतापत्तिं, आकारेहि पनच्छहि;

वुत्ता समणकप्पा च, पञ्च, पञ्च विसुद्धियो.

३११५.

निदानं पुग्गलं वत्थुं, विधिं पञ्ञत्तिया पन;

विपत्तापत्तनापत्ति, समुट्ठाननयम्पि च.

३११६.

वज्जकम्मक्रियासञ्ञा, चित्ताणत्तिविधिं पन;

तथेवङ्गविधानञ्च, वेदना कुसलत्तिकं.

३११७.

सत्तरसविधं एतं, दस्सेत्वा लक्खणं बुधो;

सिक्खापदेसु योजेय्य, तत्थ तत्थ यथारहं.

३११८.

निदानं तत्थ वेसाली, तथा राजगहं पुरं;

सावत्थाळवि कोसम्बी, सक्कभग्गा पकासिता.

३११९.

दस वेसालिया वुत्ता, एकवीसं गिरिब्बजे;

सतानि हि छ ऊनानि, तीणि सावत्थिया सियुं.

३१२०.

छ पनाळवियं वुत्ता, अट्ठ कोसम्बियं कता;

अट्ठ सक्केसु पञ्ञत्ता, तयो भग्गे पकासिता.

३१२१.

तेवीसतिविधा वुत्ता, सुदिन्नधनियादयो;

भिक्खूनं पातिमोक्खस्मिं, आदिकम्मिकपुग्गला.

३१२२.

भिक्खुनीनं तथा पाति-मोक्खस्मिं आदिकम्मिका;

थुल्लनन्दादयो सत्त, सब्बे तिंस भवन्ति ते.

३१२३.

तरुं तिमूलं नवपत्तमेनं;

द्वयङ्कुरं सत्तफलं छपुप्फं;

जानाति यो द्विप्पभवं द्विसाखं;

जानाति पञ्ञत्तिमसेसतो सो.

३१२४.

इति परममिमं विनिच्छयं;

मधुरपदत्थमनाकुलं तु यो;

पठति सुणति पुच्छते च सो;

भवतुपालिसमो विनिच्छये.

इति विनयविनिच्छये पकिण्णकविनिच्छयकथा समत्ता.

कम्मट्ठानभावनाविधानकथा

३१२५.

पामोक्खे पातिमोक्खस्मिं, मुखे मोक्खप्पवेसने;

सब्बदुक्खक्खये वुत्ते, वुत्तमेवितरत्तयं.

३१२६.

इदं चतुब्बिधं सीलं, ञत्वा तत्थ पतिट्ठितो;

समाधिं पुन भावेत्वा, पञ्ञाय परिमुच्चति.

३१२७.

दसानुस्सतियो वुत्ता, कसिणा च दसासुभा;

चतस्सो अप्पमञ्ञायो, तथारुप्पा परद्वयं.

३१२८.

इच्चेवं पन सब्बम्पि, चत्तालीसविधं सिया;

कम्मट्ठानं समुद्दिट्ठं, मम्मट्ठानं मनोभुनो.

३१२९.

उपचारप्पनातो च, झानभेदा अतिक्कमा;

वड्ढनावड्ढना चापि, तथारम्मणभूमितो.

३१३०.

गहणा पच्चया भिय्यो, तथा चरियानुकूलतो;

विसेसो अयमेतेसु, विञ्ञातब्बो विभाविना.

३१३१.

अट्ठानुस्सतियो सञ्ञा-ववत्थानञ्च तत्थिमे;

उपचारवहा, सेसा, तिंस झानवहा मता.

३१३२.

पठमज्झानिका तत्थ, असुभा कायगतासति;

आनापानञ्च कसिणा, चतुक्कज्झानिका इमे.

३१३३.

तिकज्झानानि तिस्सोव, अप्पमञ्ञाथ पच्छिमा;

चत्तारोपि च आरुप्पा, चतुत्थज्झानिका मता.

३१३४.

अतिक्कमो द्विधा वुत्तो, अङ्गारम्मणतोपि च;

चतुक्कतिकझानेसु, अङ्गातिक्कमता मता.

३१३५.

चतुत्था अप्पमञ्ञापि, अङ्गातिक्कमतो सिया;

आरम्मणमतिक्कम्म, आरुप्पा पन जायरे.

३१३६.

कसिणानि दसेवेत्थ, वड्ढेतब्बानि योगिना;

सेसं पन च सब्बम्पि, न वड्ढेतब्बमेव तं.

३१३७.

निमित्तारम्मणा तत्थ, कसिणा च दसासुभा;

काये सतानापानञ्च, बावीसति भवन्तिमे.

३१३८.

सेसानुस्सतियो अट्ठ, सञ्ञा धातुववत्थनं;

विञ्ञाणं नेवसञ्ञा च, दस द्वे भावगोचरा.

३१३९.

चतस्सो अप्पमञ्ञायो, द्वे च आरुप्पमानसा;

इमे धम्मा विनिद्दिट्ठा, छ नवत्तब्बगोचरा.

३१४०.

दसासुभा पटिक्कूल-सञ्ञा कायगतासति;

देवेसु न पवत्तन्ति, द्वादसेवाति भूमितो.

३१४१.

तानि द्वादस भिय्यो च, आनापानसतीपि च;

सब्बसो तेरस वापि, ब्रह्मलोके न जायरे.

३१४२.

ठपेत्वा चतुरारुप्पे, अरूपावचरे किर;

अञ्ञे पन न जायन्ति, सब्बे जायन्ति मानुसे.

३१४३.

चतुत्थं कसिणं हित्वा, कसिणा च दसासुभा;

दिट्ठेनेव गहेतब्बा, पुब्बभागे भवन्ति ते.

३१४४.

आनापानञ्च फुट्ठेन, दिट्ठेन तचपञ्चकं;

मालुतो दिट्ठफुट्ठेन, सुतेन चेत्थ सेसकं.

३१४५.

आकासकसिणञ्चेत्थ, ठपेत्वा कसिणा नव;

पठमारुप्पचित्तस्स, पच्चया पन जायरे.

३१४६.

भवन्ति हि अभिञ्ञाणं, कसिणानि दसापि च;

तिस्सोपि अप्पमञ्ञायो, चतुत्थस्स तु पच्चया.

३१४७.

हेट्ठिमहेट्ठिमारुप्पं, परस्स च परस्स च;

नेवसञ्ञा निरोधस्स, पच्चयोति पकासिता.

३१४८.

सब्बे सुखविहारस्स, भवनिस्सरणस्स च;

तथा भवसुखानञ्च, पच्चयाति च दीपिता.

३१४९.

असुभा दस विञ्ञेय्या, तथा कायगतासति;

अनुकूला इमे राग-चरितस्स विसेसतो.

३१५०.

चतस्सो अप्पमञ्ञायो, सवण्णकसिणा तथा;

अनुकूला इमे दोस-चरितस्स पकासिता.

३१५१.

वितक्कचरितस्सापि, मोहप्पकतिनोपि च;

आनापानसतेकाव, सप्पायाति विभाविता.

३१५२.

सञ्ञा चेव ववत्थानं, मरणूपसमे सति;

पञ्ञापकतिनो एते, अनुकूलाति दीपिता.

३१५३.

आदिअनुस्सतिच्छक्कं, सद्धाचरितवण्णितं;

आरुप्पा कसिणा सेसा, दस सब्बानुरूपका.

३१५४.

एवं पभेदतो ञत्वा, कम्मट्ठानानि पण्डितो;

चरियायानुकूलं तु, तेसु यं अत्तनो पन.

३१५५.

तं गहेत्वान मेधावी, दळ्हं कल्याणमित्तको;

उच्छेदं पलिबोधानं, कत्वा पठममेव च.

३१५६.

अनुरूपे वसन्तेन, विहारे दोसवज्जिते;

भावेत्वा पठमादीनि, झानानि पन सब्बसो.

३१५७.

ततो वुट्ठाय सप्पञ्ञो, झानम्हा पठमादितो;

नामरूपववत्थानं, कत्वा कङ्खं वितीरिय.

३१५८.

उपक्लेसे अमग्गोति, दसोभासादयो पन;

मग्गो विपस्सनाञाणं, इति जानाति पण्डितो.

३१५९.

तिण्णं तेसं ववत्थाने, कते एत्तावता पन;

तिण्णं पन च सच्चानं, ववत्थानं कतं सिया.

३१६०.

उदयब्बयभङ्गा च, भयादीनवनिब्बिदा;

मुञ्चितुकम्यताञाणं, पटिसङ्खानुपस्सना.

३१६१.

सङ्खारुपेक्खाञाणञ्च, नवमं सच्चानुलोमिकं;

अयं ‘‘पटिपदाञाण-दस्सन’’न्ति पकासिता.

३१६२.

ततो गोत्रभुचित्तस्स, समनन्तरमेव च;

सन्तिमारम्मणं कत्वा, जायते ञाणदस्सनं.

३१६३.

‘‘ञाणदस्सनसुद्धी’’ति, इदं ञाणं पकासितं;

पच्चवेक्खणपरियन्तं, फलं तस्सानुजायते.

३१६४.

तेनेव च उपायेन, भावेन्तो सो पुनप्पुनं;

पापुणाति यथा भिक्खु, सेसमग्गफलानि च.

३१६५.

इच्चेवमच्चन्तमवेच्च धम्मं;

विद्धंसयित्वाकुसलं असेसं;

विसोसयित्वान तयो भवे सो;

उपेति सन्तिं निरुपादिसेसं.

३१६६.

विञ्ञासक्कमतो वापि, पुब्बापरवसेन वा;

यदि अक्खरबन्धे वा, अयुत्तं विय दिस्सति.

३१६७.

तं तथा न गहेतब्बं, गहेतब्बमदोसतो;

मया उपपरिक्खित्वा, कतत्ता पन सब्बसो.

३१६८.

सेट्ठस्स चोळरट्ठस्स, नाभिभूते निराकुले;

सब्बस्स पन लोकस्स, गामे सम्पिण्डिते विय.

३१६९.

कदलीसालतालुच्छु-नाळिकेरवनाकुले;

कमलुप्पलसञ्छन्न-सलिलासयसोभिते.

३१७०.

कावेरिजलसम्पात-परिभूतमहीतले;

इद्धे सब्बङ्गसम्पन्ने, मङ्गले भूतमङ्गले.

३१७१.

पवराकारपाकार-परिखापरिवारिते;

विहारे वेण्हुदासस्स, दस्सनीये मनोरमे.

३१७२.

तीरन्तरुहवातिर-तरुराजविराजिते;

नानादिजगणारामे, नानाराममनोरमे.

३१७३.

चारुपङ्कजसंकिण्ण-तळाकसमलङ्कते;

सुरसोदकसम्पुण्ण-वरकूपोपसोभिते.

३१७४.

विचित्रविपुलच्चुग्ग-वरमण्डपमण्डिते;

आवासेहि चनेकेहि, अच्चन्तमुपसोभिते.

३१७५.

उप्पतेन च थूपेन, भेत्वाव धरणीतलं;

जित्वावावहसन्तेन, केलाससिखरं खरं.

३१७६.

सरदम्बुदसङ्कासे, दस्सनीये समुस्सिते;

पसादजनने रम्मे, पासादे वसता मया.

३१७७.

वुत्तस्स बुद्धसीहेन, विनयस्स विनिच्छयो;

बुद्धसीहं समुद्दिस्स, मम सद्धिविहारिकं.

३१७८.

कतोयं पन भिक्खूनं, हितत्थाय समासतो;

विनयस्सावबोधत्थं, सुखेनेवाचिरेन च.

३१७९.

अच्चुतच्चुतविक्कन्ते, कलम्बकुलनन्दने;

महिं समनुसासन्ते, आरद्धो च समापितो.

३१८०.

यथा सिद्धिमयं पत्तो, अन्तरायं विना तथा;

सब्बे सिज्झन्तु सङ्कप्पा, सत्तानं धम्मसंयुता.

३१८१.

याव तिट्ठति लोकस्मिं, मन्दारो चारुकन्दरो;

ताव तिट्ठतु बुद्धस्स, सासनं कलिसासनं.

३१८२.

काले सम्मा पवस्सन्तु, वस्सं वस्सवलाहका;

पालयन्तु महीपाला, धम्मतो सकलं महिं.

३१८३.

इमं सारभूतं हितं अत्थयुत्तं;

करोन्तेन पत्तं मया यं तु पुञ्ञं;

अयं तेन लोको मुनिन्दप्पयातं;

सिवं वीतसोकं पुरं पापुणातु.

इति विनयविनिच्छये कम्मट्ठानभावनाविधानकथा

समत्ता.

इति तम्बपण्णियेन परमवेय्याकरणेन तिपिटकनयविधिकुसलेन परमकविजनहदयपदुमवनविकसनकरेन कविवरवसभेन परमरतिकरवरमधुरवचनुग्गारेन उरगपुरेन बुद्धदत्तेन रचितोयं विनयविनिच्छयो.

विनयविनिच्छयो समत्तो.

नमो तस्स भगवतो अरहतो सम्मासम्बुद्धस्स

उत्तरविनिच्छयो

गन्थारम्भकथा

.

सब्बसत्तुत्तमं धीरं, वन्दित्वा सिरसा जिनं;

धम्मञ्चाधम्मविद्धंसं, गणमङ्गणनासनं.

.

यो मया रचितो सारो, विनयस्स विनिच्छयो;

तस्स दानि करिस्सामि, सब्बानुत्तरमुत्तरं.

.

भणतो पठतो पयुञ्जतो;

सुणतो चिन्तयतो पनुत्तरं;

परमं अबुद्ध बुद्धिवड्ढनं;

वदतो मे निरता निबोधथ.

महाविभङ्गसङ्गहकथा

.

मेथुनं पटिसेवन्तो, कति आपत्तियो फुसे;

मेथुनं पटिसेवन्तो, तिस्सो आपत्तियो फुसे.

.

भवे पाराजिकं खेत्ते, येभुय्यक्खायिते पन;

थुल्लच्चयं मुखे वट्ट-कते वुत्तं तु दुक्कटं.

.

अदिन्नं आदियन्तो यो;

कति आपत्तियो फुसे;

अदिन्नं आदियन्तो सो;

तिस्सो आपत्तियो फुसे.

.

पञ्चमासग्घने वापि, अधिके वा पराजयो;

मासे वा दुक्कटं ऊने, मज्झे थुल्लच्चयं ततो.

.

मनुस्सजातिं मारेन्तो;

कति आपत्तियो फुसे;

मनुस्सजातिं मारेन्तो;

तिस्सो आपत्तियो फुसे.

.

मनुस्समुद्दिस्सोपातं, खणने दुक्कटं सिया;

दुक्खे थुल्लच्चयं जाते, मते पाराजिकं सिया.

१०.

असन्तं उत्तरिं धम्मं, वदमत्तूपनायिकं;

कति आपज्जतापत्ती? तिस्सो आपत्तियो फुसे.

११.

असन्तं उत्तरिं धम्मं, भणन्तस्स पराजयो;

थुल्लच्चयं परियाये, ञाते, नो चे तु दुक्कटं.

पाराजिककथा.

१२.

भण सुक्कं विमोचेन्तो;

कति आपत्तियो फुसे;

सुण सुक्कं विमोचेन्तो;

तिस्सो आपत्तियो फुसे.

१३.

गरुकं यदि चेतेति, उपक्कमति मुच्चति;

द्वङ्गे थुल्लच्चयं वुत्तं, पयोगे दुक्कटं सिया.

१४.

इतो पट्ठाय मुञ्चित्वा, पञ्हापुच्छनमत्तकं;

विस्सज्जनवसेनेव, होति अत्थविनिच्छयो.

१५.

इत्थिया कायसंसग्गे, तिस्सो आपत्तियो फुसे;

आमसन्तस्स कायेन, कायं तु गरुकं सिया.

१६.

कायेन कायबद्धं तु, फुसं थुल्लच्चयं फुसे;

पटिबद्धेन कायेन, पटिबद्धे तु दुक्कटं.

१७.

इत्थिं दुट्ठुल्लवाचाहि, तिस्सो ओभासतो सियुं;

वण्णावण्णं वदं द्विन्नं, मग्गानं गरुकं फुसे.

१८.

वण्णादिभञ्ञे आदिस्स, उब्भजाणुमधक्खकं;

होति थुल्लच्चयं, काय-पटिबद्धे तु दुक्कटं.

१९.

अत्तकामचरियाय, वदतो वण्णमित्थिया;

सन्तिके गरुकं होति, सचे जानाति सा पन.

२०.

सन्तिके पण्डकस्सापि, तस्स थुल्लच्चयं सिया;

तिरच्छानगतस्सापि, सन्तिके दुक्कटं मतं.

२१.

पटिग्गण्हनवीमंसा, पच्चाहरणकत्तिके;

सञ्चरित्तं समापन्ने, गरुकं निद्दिसे बुधो.

२२.

तस्स द्वङ्गसमायोगे, होति थुल्लच्चयं तथा;

अङ्गे सति पनेकस्मिं, होति आपत्ति दुक्कटं.

२३.

संयाचिकाय च कुटिं;

विहारञ्च महल्लकं;

कारापेति सचे भिक्खु;

तिस्सो आपत्तियो फुसे.

२४.

पयोगे दुक्कटं वुत्तं, एकपिण्डे अनागते;

होति थुल्लच्चयं, तस्मिं, पिण्डे गरुकमागते.

२५.

पाराजिकेन धम्मेन, भिक्खुं अमूलकेनिध;

अनुद्धंसेति यो तस्स, तिस्सो आपत्तियो सियुं.

२६.

ओकासं न च कारेत्वा, हुत्वा चावनचेतनो;

सचे चोदेति सङ्घादि-सेसेन सह दुक्कटं.

२७.

ओकासं पन कारेत्वा, हुत्वा अक्कोसचेतनो;

चोदेति ओमसवादे, पाचित्तिं परिदीपये.

२८.

अनन्तरसमानोव, नवमे अञ्ञभागिये;

सब्बो आपत्तिभेदो हि, नत्थि काचि विसेसता.

२९.

सङ्घस्स भेदको भिक्खु, यावततियकं पन;

समनुभासनायेव, गाहं न पटिनिस्सजं.

३०.

ञत्तिया दुक्कटं, द्वीहि, कम्मवाचाहि थुल्लतं;

कम्मवाचाय ओसाने, आपत्ति गरुकं सिया.

३१.

भेदानुवत्तके चेव, दुब्बचे कुलदूसके;

सङ्घभेदकतुल्योव, होति आपत्तिनिच्छयो.

सङ्घादिसेसकथा.

३२.

अतिक्कमन्तो अतिरेकचीवरं;

दसाहमापज्जति एकमेव;

निस्सग्गिपाचित्तियमेकरत्तिं;

तिचीवरेनापि विना वसन्तो.

३३.

मासं अतिक्कमन्तो हि, गहेत्वा कालचीवरं;

एकं आपज्जतापत्तिं, निस्सग्गियमुदीरितं.

३४.

अञ्ञातिकाय यं किञ्चि;

पुराणचीवरं पन;

धोवापेति सचे तस्स;

होन्ति आपत्तियो दुवे.

३५.

धोवापेति पयोगस्मिं, दुक्कटं समुदाहटं;

निस्सग्गियाव पाचित्ति, होति धोवापिते पन.

३६.

अञ्ञातिकाय हत्थम्हा, चीवरं पटिगण्हतो;

गहणे दुक्कटं वुत्तं, पाचित्ति गहिते सिया.

३७.

अञ्ञातकं गहपतिं, गहपतानिमेव वा;

चीवरं विञ्ञापेन्तो द्वे, भिक्खु आपत्तियो फुसे.

३८.

विञ्ञापेति पयोगस्मिं, दुक्कटं परिकित्तितं;

विञ्ञापिते च निस्सग्गि, पाचित्ति परियापुता.

३९.

भिक्खु चीवरमञ्ञातिं, विञ्ञापेन्तो तदुत्तरिं;

पयोगे दुक्कटं, विञ्ञा-पिते निस्सग्गियं फुसे.

४०.

अञ्ञातकं कञ्चि उपासकं वा;

उपासिकं वा उपसङ्कमित्वा;

पुब्बेव हुत्वा पन अप्पवारितो;

वत्थे विकप्पं पटिपज्जमानो.

४१.

दुवे आपज्जतापत्ती, पयोगे दुक्कटं सिया;

विकप्पं पन आपन्ने, निस्सग्गियमुदीरितं.

४२.

अञ्ञातिं उपसङ्कम्म, पुब्बेयेवप्पवारितो;

विकप्पं चीवरे भिक्खु, आपज्जन्तो दुवे फुसे.

४३.

तथातिरेकतिक्खत्तुं, चोदनाय च भिक्खु चे;

गन्त्वातिरेकछक्खत्तुं, ठानेनपि च चीवरं.

४४.

निप्फादेति सचे तस्स, होन्ति आपत्तियो दुवे;

पयोगे दुक्कटं, तस्स, लाभे निस्सग्गियं सिया.

कथिनवग्गो पठमो.

४५.

दोसा कोसियवग्गस्स, द्वेद्वेआदीसु पञ्चसु;

पयोगे दुक्कटं वुत्तं, लाभे निस्सग्गियं सिया.

४६.

गहेत्वेळकलोमानि, तियोजनमतिक्कमं;

दुक्कटं पठमे पादे, निस्सग्गिं दुतिये फुसे.

४७.

भिक्खु भिक्खुनियञ्ञाय, धोवापेतेळलोमकं;

पयोगे दुक्कटं, तस्स, धोते निस्सग्गियं सिया.

४८.

रूपियं पटिगण्हन्तो, द्वे पनापत्तियो फुसे;

पयोगे दुक्कटं वुत्तं, निस्सग्गि गहिते सिया.

४९.

नानाकारं समापज्जं, संवोहारञ्च रूपिये;

समापन्ने च निस्सग्गिं, पयोगे दुक्कटं फुसे.

५०.

नानप्पकारकं भिक्खु, आपज्जे कयविक्कयं;

पयोगे दुक्कटं, तस्मिं, कते निस्सग्गियं फुसे.

कोसियवग्गो दुतियो.

५१.

पत्तं अतिक्कमेन्तस्स, दसाहमतिरेककं;

तस्स निस्सग्गियापत्ति, होति एकाव भिक्खुनो.

५२.

अपञ्चबन्धने पत्ते, विज्जमानेपि भिक्खुनो;

अञ्ञं पन नवं पत्तं, चेतापेति सचे पन.

५३.

द्वे पनापत्तियो भिक्खु, आपज्जति, न संसयो;

पयोगे दुक्कटं, तस्स, लाभे निस्सग्गियं फुसे.

५४.

पटिग्गहेत्वा भेसज्जं, सत्ताहं यो अतिक्कमे;

एकं निस्सग्गियापत्तिं, आपज्जति हि सो पन.

५५.

अकाले परियेसन्तो, वस्ससाटिकचीवरं;

पयोगे दुक्कटं, तस्स, लाभे निस्सग्गियं फुसे.

५६.

भिक्खुनो चीवरं दत्वा, अच्छिन्दन्तो दुवे फुसे;

पयोगे दुक्कटं वुत्तं, हटे निस्सग्गियं सिया.

५७.

विञ्ञापेत्वा सयं सुत्तं, तन्तवायेहि चीवरं;

वायापेति सचे भिक्खु, द्वे पनापत्तियो फुसे.

५८.

यो पनञ्ञातकस्सेव, तन्तवाये समेच्च चे;

विकप्पं चीवरे भिक्खु, आपज्जं अप्पवारितो.

५९.

द्वे पनापत्तियो सो हि, आपज्जति, न संसयो;

पयोगे दुक्कटं, तस्स, लाभे निस्सग्गियं सिया.

६०.

पटिग्गहेत्वा अच्चेक-सञ्ञितं पन चीवरं;

कालं अतिक्कमेन्तो तं, एकं निस्सग्गियं फुसे.

६१.

तिण्णमञ्ञतरं वत्थं, निदहित्वा घरेधिकं;

छारत्ततो विना तेन, वसं निस्सग्गियं फुसे.

६२.

जानं परिणतं लाभं, सङ्घिकं अत्तनो पन;

परिणामेति चे भिक्खु, द्वे पनापत्तियो फुसे.

६३.

पयोगे दुक्कटं होति, निस्सग्गि परिणामिते;

सब्बत्थ अप्पनावार-परिहानि कता मया.

पत्तवग्गो ततियो.

तिंसनिस्सग्गियकथा.

६४.

वदन्तस्स मुसावादं, पञ्च आपत्तियो सियुं;

मनुस्सुत्तरिधम्मे तु, अभूतस्मिं पराजयो.

६५.

चोदनाय गरुं भिक्खुं, अमूलन्तिमवत्थुना;

परियायवचने ञाते, थुल्लच्चयमुदीरितं.

६६.

नो चे पटिविजानाति, दुक्कटं समुदाहटं;

सम्पजानमुसावादे, पाचित्ति परिदीपिता.

६७.

आपत्तियो दुवे वुत्ता, भिक्खुस्सोमसतो पन;

पाचित्ति उपसम्पन्नं, दुक्कटं इतरं सिया.

६८.

पेसुञ्ञहरणे द्वेपि, होन्ति, पाचित्तियं पन;

उपसम्पन्नपेसुञ्ञे, सेसे आपत्ति दुक्कटं.

६९.

पदसोनुपसम्पन्नं, धम्मं वाचेति चे दुवे;

पयोगे दुक्कटं, पादे, पादे पाचित्तियं सिया.

७०.

तिरत्तानुपसम्पन्न-सहसेय्याय उत्तरिं;

पयोगे दुक्कटं वुत्तं, पन्ने पाचित्तियं सिया.

७१.

कप्पेति मातुगामेन, सहसेय्यं सचे पन;

द्वे सो आपज्जतापत्ती, रत्तियं दुक्कटादयो.

७२.

उद्धं छप्पञ्चवाचाहि, धम्मं देसेति इत्थिया;

पयोगे दुक्कटं, पादे, पादे पाचित्तियं सिया.

७३.

भूतं अनुपसम्पन्ने, मनुस्सुत्तरिधम्मकं;

आरोचेति सचे तस्स, होन्ति द्वे दुक्कटादयो.

७४.

वदं अनुपसम्पन्ने, दुट्ठुल्लापत्तिमञ्ञतो;

पयोगे दुक्कटं तस्स, पाचित्तारोचिते सिया.

७५.

पथविं खणतो तस्स, पयोगे दुक्कटं मतं;

पहारे च पहारे च, पाचित्ति परियापुता.

मुसावादवग्गो पठमो.

७६.

भूतगामं तु पातेन्तो, द्वे पनापत्तियो फुसे;

पयोगे दुक्कटं, तस्स, पाते पाचित्ति दीपिता.

७७.

अञ्ञेनञ्ञं वदन्तस्स, द्वे सियुं अञ्ञवादके;

अरोपिते दुक्कटं तु, होति पाचित्ति रोपिते.

७८.

उज्झापेन्तो परं भिक्खुं, द्वे पनापत्तियो फुसे;

पयोगे दुक्कटं, उज्झा-पिते पाचित्तियं सिया.

७९.

अज्झोकासे तु मञ्चादिं, सन्थरित्वान सङ्घिकं;

पक्कमन्तो अनापुच्छा, आपत्तिं दुविधं फुसे.

८०.

लेड्डुपाते अतिक्कन्ते, पादेन पठमेन तु;

दुक्कटं, दुतियेनापि, पाचित्ति परिदीपये.

८१.

विहारे सङ्घिके सेय्यं, सन्थरित्वा अनुद्धरं;

अनापुच्छा पक्कमन्तो, दुविधापत्तियो फुसे.

८२.

परिक्खेपे अतिक्कन्ते, पादेन पठमेन तु;

दुक्कटं पन उद्दिट्ठं, पाचित्ति दुतियेन तु.

८३.

विहारे सङ्घिके जानं, पुब्बूपगतभिक्खुकं;

सेय्यं कप्पयतो होन्ति, पयोगे दुक्कटादयो.

८४.

सङ्घिका कुपितो भिक्खुं, निक्कड्ढति विहारतो;

पयोगे दुक्कटं वुत्तं, सेसं निक्कड्ढिते सिया.

८५.

विहारे सङ्घिके भिक्खु, वेहासकुटियूपरि;

आहच्चपादके सीदं, फुसे द्वे दुक्कटादयो.

८६.

अधिट्ठित्वा द्वत्तिपरियाये, उत्तरिम्पि अधिट्ठतो;

पयोगे दुक्कटं होति, पाचित्ति पनधिट्ठिते.

८७.

जानं सप्पाणकं तोयं, तिणं वा सिञ्चतो पन;

पयोगे दुक्कटं होति, सित्ते पाचित्तियं सिया.

भूतगामवग्गो दुतियो.

८८.

फुसे भिक्खुनियो भिक्खु, ओवदन्तो असम्मतो;

पयोगे दुक्कटं, तस्स, पाचित्तोवदिते सिया.

८९.

दुतिये ततिये चेव, चतुत्थेपि च सब्बसो;

पठमेन समानाव, आपत्तीनं विभागता.

९०.

चीवरं भिक्खु अञ्ञाति-काय देन्तो दुवे फुसे;

पयोगे दुक्कटं वुत्तं, दिन्ने पाचित्तियं सिया.

९१.

अञ्ञातिकभिक्खुनिया, भिक्खु सिब्बेय्य चीवरं;

पयोगे दुक्कटं तस्स, पाचित्ति पन सिब्बिते.

९२.

अद्धानञ्ञत्र समया, भिक्खु भिक्खुनिया सह;

संविधाय तु गच्छन्तो, फुसे द्वे दुक्कटादयो.

९३.

नावेकं अभिरूहन्तो, भिक्खु भिक्खुनिया सह;

संविधाय फुसे द्वेपि, पयोगे दुक्कटादयो.

९४.

जानं भिक्खुनिया पिण्ड-पातं तु परिपाचितं;

भुञ्जन्तो दुविधापत्ति-मापज्जति, न संसयो.

९५.

‘‘भुञ्जिस्सामी’’ति चे भत्तं, पटिग्गण्हाति दुक्कटं;

अज्झोहारपयोगेसु, पाचित्ति परिदीपिता.

९६.

भिक्खु भिक्खुनिया सद्धिं, निसज्जं तु रहो पन;

कप्पेन्तो हि फुसे द्वेपि, पयोगे दुक्कटादयो.

ओवादवग्गो ततियो.

९७.

तदुत्तरिं आवसथ-पिण्डं तु परिभुञ्जतो;

अनन्तरस्स वग्गस्स, नवमेन समो नयो.

९८.

दुतिये ततिये चापि, विसेसो नत्थि कोचिपि;

अनन्तरसमानाव, आपत्तीनं विभागता.

९९.

द्वत्तिपत्ते गहेत्वान, गण्हतो हि तदुत्तरिं;

पयोगे दुक्कटं वुत्तं, पाचित्ति गहिते सिया.

१००.

पञ्चमे पठमेनेव, समो आपत्तिनिच्छयो;

छट्ठे अनतिरित्तेन, भुत्ताविं तु पवारितं.

१०१.

अभिहट्ठुं पवारेन्तो, द्वे पनापत्तियो फुसे;

वचनेन च तस्सेव, ‘‘भुञ्जिस्सामी’’ति गण्हति.

१०२.

गहणे दुक्कटं तस्स, पिटके समुदाहटं;

भोजनस्स पनोसाने, पाचित्ति परियापुता.

१०३.

सत्तमे अट्ठमे चेव, नवमे दसमेपि च;

पठमेन समानाव, आपत्तीनं विभागता.

भोजनवग्गो चतुत्थो.

१०४.

अचेलकादिनो देन्तो, सहत्था भोजनादिकं;

पयोगे दुक्कटं पत्तो, दिन्ने पाचित्तियं फुसे.

१०५.

दापेत्वा वा अदापेत्वा, उय्योजेन्तो दुवे फुसे;

पयोगे दुक्कटं, तस्मिं, पाचित्तुय्योजिते सिया.

१०६.

निसज्जं भिक्खु कप्पेन्तो, कुले पन सभोजने;

आपत्तियो फुसे द्वेपि, पयोगे दुक्कटादयो.

१०७.

चतुत्थे पञ्चमे वापि, विसेसो नत्थि कोचिपि;

ततियेन समानाव, आपत्तिगणना सिया.

१०८.

सन्तं भिक्खुं अनापुच्छा, सभत्तो च निमन्तितो;

कुलेसु पन चारित्तं, आपज्जन्तो दुवे फुसे.

१०९.

पठमेन च पादेन, उम्मारातिक्कमे पन;

दुक्कटं पिटके वुत्तं, पाचित्ति दुतियेन तु.

११०.

तदुत्तरिं तु भेसज्जं, विञ्ञापेन्तो दुवे फुसे;

पयोगे दुक्कटं, विञ्ञा-पिते पाचित्तियं सिया.

१११.

उय्युत्तं दस्सनत्थाय, गच्छन्तो द्वे फुसे बलं;

गच्छतो दुक्कटं वुत्तं, होति पाचित्ति पस्सतो.

११२.

अतिरेकतिरत्तं तु, सेनाय वसतो दुवे;

पयोगे दुक्कटं वुत्तं, पाचित्ति वसिते सिया.

११३.

उय्योधिकं तु गच्छन्तो, द्वे पनापत्तियो फुसे;

गच्छन्तो दुक्कटं वुत्तं, होति पाचित्ति पस्सतो.

अचेलकवग्गो पञ्चमो.

११४.

सुरं वा पन मेरेय्यं, पिवन्तो द्वे फुसे मुनि;

गण्हतो दुक्कटं पातुं, पीते पाचित्तियं सिया.

११५.

भिक्खङ्गुलिपतोदेन, हासेन्तो द्वे फुसे हवे;

पयोगे दुक्कटं तस्स, पाचित्ति हसिते सिया.

११६.

कीळन्तो उदके भिक्खु, द्वे पनापत्तियो फुसे;

दुक्कटं गोप्फका हेट्ठा, पाचित्तुपरिगोप्फके.

११७.

यो पनादरियं भिक्खु, करोन्तो द्वे फुसे हवे;

पयोगे दुक्कटं वुत्तं, कते पाचित्तियं सिया.

११८.

भिंसापेन्तो हवे भिक्खु, द्वे पनापत्तियो फुसे;

पयोगे दुक्कटं, भिंसा-पिते पाचित्तियं सिया.

११९.

जोतिं समादहित्वान, विसिब्बेन्तो दुवे फुसे;

पयोगे दुक्कटं वुत्तं, पाचित्तियं विसीविते.

१२०.

ओरसो अद्धमासस्स, न्हायन्तो द्वे फुसे हवे;

पयोगे दुक्कटं, न्हान-स्सोसाने इतरं सिया.

१२१.

दुब्बण्णकरणानं तु, तिण्णमेकमनादिय;

चीवरं परिभुञ्जन्तो, द्वे फुसे दुक्कटादयो.

१२२.

चीवरं भिक्खुआदीनं, विकप्पेत्वा अनुद्धरं;

द्वे फुसे परिभुञ्जन्तो, पयोगे दुक्कटादयो.

१२३.

भिक्खुस्सापनिधेन्तो द्वे, फुसे पत्तादिकं पन;

पयोगे दुक्कटं, तस्मिं, सेसापनिहिते सिया.

सुरापानवग्गो छट्ठो.

१२४.

सञ्चिच्च जीविता पाणं, वोरोपेन्तो तपोधनो;

आपत्तियो चतस्सोव, आपज्जति, न संसयो.

१२५.

अनोदिस्सकमोपातं, खणतो होति दुक्कटं;

मनुस्सो मरति तस्मिं, पतित्वा चे पराजयो.

१२६.

यक्खो वापि तिरच्छान-गतो मनुस्सविग्गहो;

पतित्वा मरती पेतो, तस्स थुल्लच्चयं सिया.

१२७.

तिरच्छानगते तस्मिं, निपतित्वा मते पन;

तस्स पाचित्तियापत्ति, पञ्ञत्ता पटुबुद्धिना.

१२८.

जानं सप्पाणकं तोयं, परिभुञ्जं दुवे फुसे;

पयोगे दुक्कटं तस्स, भुत्ते पाचित्तियं सिया.

१२९.

निहताधिकरणं जानं, उक्कोटेन्तो दुवे फुसे;

पयोगे दुक्कटं वुत्तं, पाचित्तुक्कोटिते सिया.

१३०.

जानं भिक्खुस्स दुट्ठुल्लं, छादेन्तो पन वज्जकं;

एकमापज्जतापत्तिं, पाचित्तिमिति दीपितं.

१३१.

ऊनवीसतिवस्सं तु, करोन्तो उपसम्पदं;

पयोगे दुक्कटं पत्तो, सेसा सम्पादिते सिया.

१३२.

जानं तु थेय्यसत्थेन, संविधाय सहेव च;

तथेव मातुगामेन, मग्गं तु पटिपज्जतो.

१३३.

द्वे पनापत्तियो होन्ति, पयोगे दुक्कटं मतं;

पटिपन्ने पनुद्दिट्ठं, पाचित्तियमनन्तरं.

१३४.

अच्चजं पापिकं दिट्ठिं, ञत्तिया दुक्कटं फुसे;

कम्मवाचाय ओसाने, होति पाचित्ति भिक्खुनो.

१३५.

तथाकटानुधम्मेन, संभुञ्जन्तो दुवे फुसे;

पयोगे दुक्कटं तस्स, भुत्ते पाचित्तियं सिया.

१३६.

नासितं समणुद्देसंपलापेन्तो दुवे फुसे;

पयोगे दुक्कटं वुत्तं, पाचित्ति उपलापिते.

सप्पाणकवग्गो सत्तमो.

१३७.

वुच्चमानस्स भिक्खुस्स, भिक्खूहि सहधम्मिकं;

‘‘न सक्खिस्सामि’’इच्चेवं, भणतो दुक्कटादयो.

१३८.

विनयं तु विवण्णेन्तो, द्वे पनापत्तियो फुसे;

पयोगे दुक्कटं तस्स, पाचित्तेव विवण्णिते.

१३९.

मोहेन्तो द्वे फुसे, मोहे, दुक्कटं तु अरोपिते;

रोपिते पन मोहस्मिं, पाचित्तियमुदीरितं.

१४०.

पहारं कुपितो देन्तो, भिक्खुस्स द्वे फुसे हवे;

पयोगे दुक्कटं वुत्तं, पाचित्ति पहटे सिया.

१४१.

भिक्खुस्स कुपितो भिक्खु, उग्गिरं तलसत्तिकं;

द्वे फुसे दुक्कटं योगे, पाचित्तुग्गिरिते सिया.

१४२.

भिक्खु सङ्घादिसेसेन, अमूलेनेव चोदयं;

द्वे फुसे दुक्कटं योगे, पाचित्तुद्धंसिते सिया.

१४३.

भिक्खु सञ्चिच्च कुक्कुच्चं, जनयन्तो हि भिक्खुनो;

द्वे फुसे दुक्कटं योगे, पाचित्तुप्पादिते सिया.

१४४.

तिट्ठन्तुपस्सुतिं भिक्खु, द्वे पनापत्तियो फुसे;

गच्छतो दुक्कटं सोतुं, पाचित्ति सुणतो सिया.

१४५.

धम्मिकानं तु कम्मानं, छन्दं दत्वा ततो पुन;

खीयनधम्ममापज्जं, द्वे फुसे दुक्कटादयो.

१४६.

सङ्घे विनिच्छये निट्ठं, अगते छन्दमत्तनो;

अदत्वा गच्छतो तस्स, द्वे पनापत्तियो सियुं.

१४७.

हत्थपासं तु सङ्घस्स, जहतो होति दुक्कटं;

जहिते हत्थपासस्मिं, होति पाचित्ति भिक्खुनो.

१४८.

समग्गेन च सङ्घेन, दत्वान सह चीवरं;

खीयन्तो द्वे फुसे पच्छा, पयोगे दुक्कटादयो.

१४९.

लाभं परिणतं जानं, सङ्घिकं पुग्गलस्स हि;

द्वे फुसे परिणामेन्तो, पयोगे दुक्कटादयो.

सहधम्मिकवग्गो अट्ठमो.

१५०.

पुब्बे अविदितो हुत्वा, रञ्ञो अन्तेपुरं पन;

पविसन्तस्स भिक्खुनो, द्वे पनापत्तियो सियुं.

१५१.

पठमेन च पादेन, उम्मारातिक्कमे पन;

दुक्कटं पन उद्दिट्ठं, पाचित्ति दुतियेन तु.

१५२.

रतनं पन गण्हन्तो, द्वे पनापत्तियो फुसे;

पयोगे दुक्कटं तस्स, पाचित्ति गहिते सिया.

१५३.

सन्तं भिक्खुं अनापुच्छा, विकाले गामकं पन;

समणो पविसं दोसे, आपज्जति दुवे पन.

१५४.

पठमेन च पादेन, परिक्खेपं अतिक्कमे;

दुक्कटं तस्स निद्दिट्ठं, पाचित्ति दुतियेन तु.

१५५.

अट्ठिदन्तविसाणाभि-निब्बत्तं सूचिया घरं;

कारापेन्तो फुसे द्वेपि, पयोगे दुक्कटादयो.

१५६.

पमाणातीतमञ्चादिं, कारापेन्तो दुवे फुसे;

पयोगे दुक्कटं वुत्तं, सेसा कारापिते सिया.

१५७.

तूलोनद्धं तु मञ्चादिं, कारापेन्तो दुवे फुसे;

पयोगे दुक्कटं, तस्मिं, सेसा कारापिते सिया.

१५८.

सत्तमे अट्ठमे चेव, नवमे दसमेपि च;

अनन्तरसमोयेव, आपत्तीनं विनिच्छयो.

रतनवग्गो नवमो.

पाचित्तियकथा.

१५९.

चतूसु दुविधापत्ति, पाटिदेसनियेसुपि;

अविसेसेन निद्दिट्ठा, बुद्धेनादिच्चबन्धुना.

१६०.

‘‘भुञ्जिस्सामी’’ति भिक्खुस्स, दुक्कटं पटिगण्हतो;

अज्झोहारेसु सब्बत्थ, पाटिदेसनियं सिया.

पाटिदेसनीयकथा.

१६१.

सेखियेसु च धम्मेसु, एकावापत्ति दीपिता;

अनादरवसेनेव, दुक्कटं समुदाहटं.

सेखियकथा.

१६२.

पञ्ञत्ता मेथुनं धम्मं, पटिसेवनपच्चया;

कति आपत्तियो होन्ति? चतस्सोव भवन्ति हि.

१६३.

मेथुनं पटिसेवन्तो, अल्लोकासप्पवेसने;

मते अक्खायिते वापि, भिक्खु पाराजिकं फुसे.

१६४.

थुल्लच्चयं तु येभुय्य-क्खायिते, दुक्कटं तथा;

मुखे वट्टकते वुत्तं, पाचित्ति जतुमट्ठके.

१६५.

पञ्ञत्ता कायसंसग्गं, समापज्जनपच्चया;

कति आपत्तियो होन्ति? पञ्च आपत्तियो सियुं.

१६६.

अवस्सुतस्स पोसस्स, तथा भिक्खुनियापि च;

पाराजिकमधक्खादि-गहणं सादियन्तिया.

१६७.

कायेन फुसतो कायं, भिक्खुस्स गरुकं सिया;

कायेन कायबद्धं तु, फुसं थुल्लच्चयं सिया.

१६८.

पटिबद्धेन कायेन, पटिबद्धं तु दुक्कटं;

पाचित्तियं पनुद्दिट्ठं, तस्सङ्गुलिपतोदके.

१६९.

सेसेसु सेखियन्तेसु, आपत्तीनं विनिच्छयो;

हेट्ठा वुत्तनयेनेव, वेदितब्बो विभाविना.

महाविभङ्गसङ्गहो निट्ठितो.

भिक्खुनीविभङ्गो

१७०.

भिक्खूनं पाटवत्थाय, विनयस्स विनिच्छये;

भिक्खुनीनं विभङ्गोपि, किञ्चिमत्तं भणामहं.

१७१.

अवस्सुतस्स पोसस्स, भिक्खुनीपि अवस्सुता;

नन्दन्ती कायसंसग्गं, कति आपत्तियो फुसे;

१७२.

तिस्सो आपत्तियो उब्भ-जाणुस्साधक्खकस्स च;

होति पाराजिकं तस्सा, गहणं सादियन्तिया.

१७३.

उब्भक्खकं अधोजाणु-गहणं सादियन्तिया;

थुल्लच्चयं सिया, काय-पटिबद्धे तु दुक्कटं.

१७४.

छादेन्ती भिक्खुनी वज्जं, तिस्सो आपत्तियो फुसे;

जानं पाराजिकं धम्मं, छादेन्ती सा पराजिका.

१७५.

थुल्लच्चयं वेमतिका, पटिच्छादेति चे पन;

अथाचारविपत्तिं चे, पटिच्छादेति दुक्कटं.

१७६.

निस्सज्जन्ती न तं लद्धिं, उक्खित्तस्सानुवत्तिका;

समनुभासनायेव, तिस्सो आपत्तियो फुसे.

१७७.

ञत्तिया दुक्कटं, द्वीहि, कम्मवाचाहि थुल्लता;

कम्मवाचाय ओसाने, पाराजिकमुदीरितं.

१७८.

पूरेन्ती अट्ठमं वत्थुं, तिस्सो आपत्तियो फुसे;

पुरिसेनिधागच्छाति, वुत्तागच्छति दुक्कटं.

१७९.

थुल्लच्चयं तु पोसस्स, हत्थपासप्पवेसने;

पूरेन्ती अट्ठमं वत्थुं, समणी सा पराजिता.

पाराजिककथा.

१८०.

उस्सयवादिका अट्टं, करोन्ती तिविधं फुसे;

एकस्सारोचने तस्सा, होति आपत्ति दुक्कटं.

१८१.

दुतियारोचने तस्सा, थुल्लच्चयमुदीरितं;

अट्टस्स परियोसाने, होति सङ्घादिसेसता.

१८२.

चोरिवुट्ठापिका वापि, ञत्तिया दुक्कटं फुसे;

द्वीहि थुल्लच्चयं कम्म-वाचोसाने गरुं सिया.

१८३.

एका गामन्तरं गच्छे, गमने दुक्कटं सिया;

परिक्खेपे अतिक्कन्ते, पादेन पठमेन तु.

१८४.

होति थुल्लच्चयापत्ति, तस्सा समणिया पन;

दुतियेन अतिक्कन्ते, गरुके पन तिट्ठति.

१८५.

चतुत्थे दुतिये वुत्त-सदिसोव विनिच्छयो;

आपत्तीनं पभेदे तु, काचि नत्थि विसेसता.

१८६.

अवस्सुता सयं हुत्वा, तादिसस्सेव हत्थतो;

गहेत्वा पन भुञ्जन्ती, भोजनादीसु किञ्चिपि.

१८७.

फुसे आपत्तियो तिस्सो, भोजनादीसु किञ्चिपि;

पटिग्गण्हन्तिया तस्सा, होति थुल्लच्चयं पन.

१८८.

अज्झोहारेसु सब्बेसु, होति सङ्घादिसेसता;

उदकं दन्तपोनं वा, पटिग्गण्हाति दुक्कटं.

१८९.

‘‘सहत्थेन गहेत्वा त्वं, खाद वा भुञ्ज वा’’तिपि;

उय्योजेन्ती पनेवं तु, तिस्सो आपत्तियो फुसे.

१९०.

दुक्कटं वचने तस्सा, ‘‘भुञ्जिस्सामी’’ति गण्हति;

अज्झोहारेसु सब्बेसु, तस्सा थुल्लच्चयं सिया.

१९१.

भोजनस्स पनोसाने, होति सङ्घादिसेसता;

उय्योजेति च या तस्सा, इमा तिस्सोति दीपये.

१९२.

सत्तमे अट्ठमे चापि, नवमे दसमेपि च;

चोरिवुट्ठापनेनेव, समानोव विनिच्छयो.

सङ्घादिसेसकथा.

१९३.

पत्तसन्निचयं यिह, करोन्ती भिक्खुनी पन;

एकं निस्सग्गियंयेव, फुसे पाचित्तियं तु सा.

१९४.

अकालचीवरं काल-चीवरं भाजापेन्तिया;

पयोगे दुक्कटं वुत्तं, लाभे निस्सग्गियं सिया.

१९५.

चीवरं परिवत्तेत्वा, अच्छिन्दति सचे पन;

पयोगे दुक्कटं, छिन्ने, तस्सा निस्सग्गियं सिया.

१९६.

विञ्ञापेत्वाव अञ्ञं चे, विञ्ञापेति ततो परं;

पयोगे दुक्कटं, विञ्ञा-पिते निस्सग्गियं सिया.

१९७.

चेतापेत्वा हि अञ्ञं चे, चेतापेति ततो परं;

पयोगे दुक्कटं, चेता-पिते निस्सग्गियं सिया.

१९८.

एवमेव च सेसेसु, छट्ठादीसु च सत्तसु;

अनन्तरसमानोव, आपत्तीनं विनिच्छयो.

निस्सग्गियकथा.

१९९.

लसुणं खादति द्वे चे, दुक्कटं गहणे सिया;

अज्झोहारपयोगेसु, पाचित्ति परियापुता.

२००.

संहरापेन्तिया लोमं, सम्बाधे द्वेव होन्ति हि;

पयोगे दुक्कटं वुत्तं, होति पाचित्ति संहटे.

२०१.

करोन्ती तलघातं तु, द्वे पनापत्तियो फुसे;

पयोगे दुक्कटं होति, कते पाचित्तियं सिया.

२०२.

जतुना मट्ठकं किञ्चि, सादियन्ती दुवे फुसे;

पयोगे दुक्कटादिन्ने, तस्सा पाचित्तियं सिया.

२०३.

पञ्चमं तु चतुत्थेन, समानमिति दीपये;

आपत्तीनं विभागस्मिं, विसेसो नत्थि कोचिपि.

२०४.

भिक्खुस्स भुञ्जमानस्स, पानीयेनुपतिट्ठति;

हत्थपासे तु पाचित्ति, हित्वा तिट्ठति दुक्कटं.

२०५.

विञ्ञापेत्वामकं धञ्ञं, ‘‘भुञ्जिस्सामी’’ति गण्हति;

दुक्कटं होति पाचित्ति, अज्झोहारेसु दीपये.

२०६.

उच्चारादिं तिरोकुट्टे, छड्डेन्ती द्वे फुसे हवे;

पयोगे दुक्कटं वुत्तं, पाचित्ति छड्डिते सिया.

२०७.

उच्चारादिचतुक्कं तु, छड्डेति हरिते सचे;

पयोगे दुक्कटं तस्सा, पाचित्ति छड्डिते सिया.

२०८.

नच्चादिं दस्सनत्थाय, सचे गच्छति दुक्कटं;

पस्सन्तियापि पाचित्ति, तथेव च सुणन्तिया.

लसुणवग्गो पठमो.

२०९.

पठमे दुतिये चेव, ततिये च चतुत्थके;

तुल्यो लसुणवग्गस्स, छट्ठेनिध विनिच्छयो.

२१०.

कुलानि उपसङ्कम्म, निसीदित्वा पनासने;

सामिके तु अनापुच्छा, पक्कमन्ती दुवे फुसे.

२११.

पठमेन च पादेन, अनोवस्समतिक्कमे;

दुक्कटं होति, पाचित्ति, दुतियातिक्कमे सिया.

२१२.

सामिके तु अनापुच्छा, आसने चे निसीदति;

पयोगे दुक्कटं होति, पाचित्ति च निसीदिते.

२१३.

छट्ठेन सत्तमं सब्बं, समानं अट्ठमे पन;

पयोगे दुक्कटं, उज्झा-पिते पाचित्तियं सिया.

२१४.

अत्तानं चाभिसप्पेन्ती, द्वे फुसे निरयादिना;

पयोगे दुक्कटं वुत्तं, पाचित्ति अभिसप्पिते.

२१५.

वधित्वा पन अत्तानं, रोदन्ती तु दुवे फुसे;

वधति रोदति पाचित्ति, करोतेकं तु दुक्कटं.

रत्तन्धकारवग्गो दुतियो.

२१६.

नग्गा न्हायति द्वे चेव, पयोगे दुक्कटं सिया;

न्हानस्स परियोसाने, तस्सा पाचित्तियं सिया.

२१७.

कारापेति पमाणाति-क्कन्तं उदकसाटिकं;

पयोगे दुक्कटं, कारा-पिते पाचित्तियं सिया.

२१८.

चीवरं तु विसिब्बेत्वा, विसिब्बापेत्व वा पन;

नेव सिब्बन्तिया वुत्त-मेकं पाचित्तियं पन.

२१९.

पञ्चाहिकं तु सङ्घाटि-चारं पन अतिक्कमे;

एकावस्सा पनापत्ति, पाचित्ति परिदीपिता.

२२०.

सचे सङ्कमनीयं तु, धारेति पन चीवरं;

पयोगे दुक्कटं वुत्तं, पाचित्ति पन धारिते.

२२१.

गणचीवरलाभस्स, अन्तरायं करोति चे;

पयोगे दुक्कटं होति, कते पाचित्तियं सिया.

२२२.

विभङ्गं पटिबाहन्ती, चीवरानं तु धम्मिकं;

पयोगे दुक्कटं वुत्तं, पाचित्ति पटिबाहिते.

२२३.

अगारिकादिनो देति, सचे समणचीवरं;

पयोगे दुक्कटं, दिन्ने, पाचित्ति परियापुता.

२२४.

चीवरे दुब्बलासाय, कालं चे समतिक्कमे;

पयोगे दुक्कटं वुत्तं, पाचित्ति समतिक्कमे.

२२५.

धम्मिकं कथिनुद्धारं, पटिबाहन्तिया दुवे;

पयोगे दुक्कटं होति, पाचित्ति पटिबाहिते.

न्हानवग्गो ततियो.

२२६.

दुवे भिक्खुनियो एक-मञ्चस्मिं चे तुवट्टेय्युं;

पयोगे दुक्कटं तासं, निपन्ने इतरं सिया.

२२७.

दुतियं पठमेनेव, सदिसं ततिये पन;

पयोगे दुक्कटं होति, कते पाचित्तियं सिया.

२२८.

नुपट्ठापेन्तिया वापि, दुक्खितं सहजीविनिं;

एकायेव पनापत्ति, पाचित्ति परिदीपिता.

२२९.

सचे उपस्सयं दत्वा, निक्कड्ढति च भिक्खुनिं;

पयोगे दुक्कटं तस्सा, होति पाचित्ति कड्ढिते.

२३०.

छट्ठे पन च संसट्ठा, ञत्तिया दुक्कटं फुसे;

कम्मवाचाय ओसाने, पाचित्ति परिदीपिता.

२३१.

अन्तोरट्ठे तु सासङ्के, चारिकं तु चरन्तिया;

पयोगे दुक्कटं वुत्तं, पटिपन्नाय सेसकं.

२३२.

अट्ठमं नवमञ्चेव, सत्तमेन समं मतं;

दसमे पन एकाव, पाचित्ति परिदीपिता.

तुवट्टवग्गो चतुत्थो.

२३३.

राजागारादिकं सब्बं, दस्सनत्थाय गच्छति;

पयोगे दुक्कटं तस्सा, पाचित्ति यदि पस्सति.

२३४.

आसन्दिं वापि पल्लङ्कं, परिभुञ्जन्तिया दुवे;

पयोगे दुक्कटं वुत्तं, भुत्ते पाचित्तियं सिया.

२३५.

सुत्तं कन्तन्तिया द्वेव, पयोगे दुक्कटं मतं;

उज्जवुज्जवने तस्सा, पाचित्ति समुदाहरे.

२३६.

वेय्यावच्चं गिहीनं तु, द्वेव होन्ति करोन्तिया;

पयोगे दुक्कटं वुत्तं, कते पाचित्तियं सिया.

२३७.

पञ्चमे पन एकाव, पाचित्ति परिदीपिता;

पयोगे दुक्कटं छट्ठे, दिन्ने पाचित्तियं सिया.

२३८.

सत्तमं दुतियेनेव, समापत्तिपभेदतो;

अट्ठमं दुतिये वग्गे, पञ्चमेन समं मतं.

२३९.

तिरच्छानगतं विज्जं, द्वेव होन्ति पठन्तिया;

पयोगे दुक्कटं होति, पाचित्ति हि पदे पदे.

२४०.

दसमं नवमेनेव, समानं सब्बथा पन;

‘‘परियापुणाति, वाचेति’’, पदमत्तं विसेसकं.

चित्तागारवग्गो पञ्चमो.

२४१.

सभिक्खुकं तमारामं, जानन्ती पन भिक्खुनी;

पविसन्ती अनापुच्छा, द्वे पनापत्तियो फुसे.

२४२.

पठमेन च पादेन, परिक्खेपस्सतिक्कमे;

दुक्कटं पिटके वुत्तं, पाचित्ति दुतियेन तु.

२४३.

अक्कोसति च या भिक्खुं, भिक्खुनी परिभासति;

पयोगे दुक्कटं तस्सा, पाचित्तक्कोसिते सिया.

२४४.

या हि चण्डिकभावेन, गणं तु परिभासति;

पयोगे दुक्कटं तस्सा, परिभट्ठे पनेतरं.

२४५.

निमन्तिता पवारिता, खादनं भोजनम्पि वा;

भुञ्जन्ती भिक्खुनी सा हि, द्वे पनापत्तियो फुसे.

२४६.

‘‘भुञ्जिस्सामी’’ति यं किञ्चि, पटिग्गण्हाति दुक्कटं;

अज्झोहारपयोगेसु, पाचित्ति परिदीपये.

२४७.

कुलं तु मच्छरायन्ती, द्वे पनापत्तियो फुसे;

पयोगे दुक्कटं वुत्तं, सेसा मच्छरिते सिया.

२४८.

अभिक्खुके पनावासे, भवे वस्सं वसन्तिया;

दुक्कटं पुब्बकिच्चेसु, पाचित्ति अरुणुग्गमे.

२४९.

भिक्खुनी उभतोसङ्घे, वस्संवुट्ठा तु तीहिपि;

ठानेहि अप्पवारेन्ती, एकं पाचित्तियं फुसे.

२५०.

ओवादत्थाय वा भिक्खुं, संवासत्थाय वा तथा;

न गच्छति सचे तस्सा, एकं पाचित्तियं सिया.

२५१.

ओवादम्पि न याचन्ती, न गच्छन्ती उपोसथं;

एकं पाचित्तियापत्ति-मापज्जति, न संसयो.

२५२.

अपुच्छित्वाव सङ्घं वा, भेदापेति पसाखजं;

पयोगे दुक्कटं, भिन्ने, पाचित्ति परियापुता.

आरामवग्गो छट्ठो.

२५३.

गब्भिनिं वुट्ठपेन्ती हि, द्वे पनापत्तियो फुसे;

पयोगे दुक्कटं, वुट्ठा-पिते पाचित्तियं सिया.

२५४.

दुतियं ततियञ्चेव, चतुत्थं पञ्चमम्पि च;

छट्ठञ्च सत्तमञ्चेव, पठमेन समं मतं.

२५५.

भिक्खुनी वुट्ठपेत्वान, भिक्खुनिं सहजीविनिं;

द्वेवस्सं नानुग्गण्हन्ती, एकं पाचित्तियं फुसे.

२५६.

नवमं दसमञ्चेव, अट्ठमेन समं मतं;

द्वीसु आपत्तिभेदस्मिं, नानत्तं नत्थि किञ्चिपि.

गब्भिनीवग्गो सत्तमो.

२५७.

कुमारीभूतवग्गस्स, आदितो पन पञ्चपि;

समाना गब्भिनीवग्गे, पठमेनेव सब्बसो.

२५८.

‘‘अलं वुट्ठापितेना’’ति, वुच्चमाना हि खीयति;

पयोगे दुक्कटं, पच्छा, होति पाचित्ति खीयिते.

२५९.

सत्तमे अट्ठमे चेव, एकं पाचित्तियं मतं;

आदिनाव समानानि, नवमादीनि पञ्चपि.

कुमारीभूतवग्गो अट्ठमो.

२६०.

आपत्तियो फुसे द्वेपि, धारेन्ती छत्तुपाहनं;

पयोगे दुक्कटं वुत्तं, होति पाचित्ति धारिते.

२६१.

यानेन पन यायन्ती, द्वे किरापत्तियो फुसे;

पयोगे दुक्कटं होति, पाचित्ति यदि यायिते.

२६२.

धारेन्तिया तु सङ्घाणिं, पयोगे दुक्कटं सिया;

धारिते पन पाचित्ति, चतुत्थेपि अयं नयो.

२६३.

न्हायन्ती गन्धवण्णेन, पयोगे दुक्कटं फुसे;

न्हानस्स परियोसाने, तस्सा पाचित्तियं सिया.

२६४.

छट्ठम्पि पञ्चमेनेव, समानं सब्बथा पन;

सत्तमे अट्ठमे चेव, नवमे दसमेपि च.

२६५.

पयोगे दुक्कटं वुत्तं, पाचित्तुम्मद्दिते सिया;

आपत्तीनं विभागस्मिं, नत्थि काचि विसेसता.

२६६.

अनापुच्छा तु भिक्खुस्स, पुरतो या निसीदति;

पयोगे दुक्कटं तस्सा, पाचित्ति तु निसीदिते.

२६७.

अनोकासकतं भिक्खुं, पञ्हं पुच्छन्तिया पन;

पयोगे दुक्कटं होति, वुत्ता पाचित्ति पुच्छिते.

२६८.

संकच्चिकं विना गामं, पदसा पविसन्तिया;

पठमेनेव आराम-वग्गस्स सदिसं वदे.

छत्तुपाहनवग्गो नवमो.

पाचित्तियकथा.

२६९.

अट्ठसु दुविधापत्ति, पाटिदेसनियेसुपि;

विञ्ञापेत्वा सचे सप्पिं, ‘‘भुञ्जिस्सामी’’ति गण्हति.

२७०.

ततो भिक्खुनिया तस्सा, होति आपत्ति दुक्कटं;

अज्झोहारेसु सब्बेसु, पाटिदेसनियं सिया.

पाटिदेसनीयकथा.

२७१.

इमं विदित्वा परमं पनुत्तरं;

निरुत्तरं अत्थवसेन भिक्खु;

सुखेन पञ्ञत्तमहासमुद्दं;

दुरुत्तरं उत्तरतेव धीरो.

२७२.

यस्मा तस्मा अस्मिं योगं;

उस्मायुत्तो युत्तो कातुं;

सत्तो सत्तो कङ्खच्छेदे;

सत्थे सत्थे निच्चं निच्चं.

भिक्खुनीविभङ्गो निट्ठितो.

चतुविपत्तिकथा

२७३.

कति आपत्तियो सील-विपत्तिपच्चया पन;

चतस्सोव सियुं सील-विपत्तिपच्चया पन.

२७४.

जानं पाराजिकं धम्मं, सचे छादेति भिक्खुनी;

चुता, थुल्लच्चयं होति, सचे वेमतिका सिया.

२७५.

पाचित्ति भिक्खु सङ्घादि-सेसं छादेति चे पन;

अत्तनो पन दुट्ठुल्लं, छादेन्तो दुक्कटं फुसे.

२७६.

आपत्तियो कताचार-विपत्तिपच्चया पन;

एकायेव सियाचार-विपत्तिपच्चया पन.

२७७.

पटिच्छादेति आचार-विपत्तिं पन भिक्खु चे;

एकमेवस्स भिक्खुस्स, होति आपत्ति दुक्कटं.

२७८.

कति आपत्तियो दिट्ठि-विपत्तिपच्चया पन?

द्वे पनापत्तियो दिट्ठि-विपत्तिपच्चया सियुं.

२७९.

अच्चजं पापिकं दिट्ठिं, ञत्तिया दुक्कटं फुसे;

कम्मवाचाय ओसाने, पाचित्ति परियापुता.

२८०.

आपत्तियो कताजीव-विपत्तिपच्चया पन?

छळेवापज्जताजीव-विपत्तिपच्चया पन.

२८१.

आजीवहेतु पापिच्छो, असन्तं पन अत्तनि;

मनुस्सुत्तरिधम्मं तु, वदं पाराजिकं फुसे.

२८२.

सञ्चरित्तं समापन्नो, होति सङ्घादिसेसता;

परियायवचने ञाते, तस्स थुल्लच्चयं सिया.

२८३.

पणीतभोजनं वत्वा, पाचित्ति परिभुञ्जतो;

भिक्खुनी तु सचे होति, पाटिदेसनियं सिया.

२८४.

आजीवहेतु सूपं वा, ओदनं वा पनत्तनो;

अत्थाय विञ्ञापेत्वान, दुक्कटं परिभुञ्जतो.

चतुविपत्तिकथा.

अधिकरणपच्चयकथा

२८५.

विवादाधिकरणम्हा, कति आपत्तियो सियुं?

विवादाधिकरणम्हा, द्वे पनापत्तियो सियुं.

२८६.

पाचित्ति उपसम्पन्नं, होति ओमसतो पन;

भिक्खुस्सानुपसम्पन्नं, ओमसन्तस्स दुक्कटं.

२८७.

अनुवादाधिकरण-पच्चयापत्तियो कति?

अनुवादाधिकरण-पच्चया तिविधा सियुं.

२८८.

अनुद्धंसेति चे भिक्खुं, अमूलन्तिमवत्थुना;

सङ्घादिसेसमापत्ति-मापज्जति, न संसयो.

२८९.

तथा सङ्घादिसेसेन, अनुद्धंसेति चे पन;

पाचित्ति, दुक्कटं वुत्तं, तथाचारविपत्तिया.

२९०.

आपत्तिपच्चया वुत्ता, कति आपत्तियो पन?

आपत्तिपच्चया वुत्ता, चतस्सोव महेसिना.

२९१.

जानं पाराजिकं धम्मं, सचे छादेति भिक्खुनी;

चुता, थुल्लच्चयं होति, सचे वेमतिका सिया.

२९२.

पाचित्ति भिक्खु सङ्घादि-सेसं छादेति चे पन;

तथाचारविपत्तिं तु, सचे छादेति दुक्कटं.

२९३.

आपत्तियो हि किच्चाधि-करणपच्चया कति?

पञ्चेव होन्ति किच्चाधि-करणपच्चया पन.

२९४.

समनुभासनायेव, ञत्तिया दुक्कटं फुसे;

समणी अच्चजन्तीव, उक्खित्तस्सानुवत्तिका.

२९५.

थुल्लच्चयं द्वयं द्वीहि, कम्मवाचाहि सा फुसे;

कम्मवाचाय ओसाने, तस्सा पाराजिकं सिया.

२९६.

समनुभासनायेव, भेदकस्सानुवत्तिका;

न परिच्चजति तं लद्धिं, होति सङ्घादिसेसता.

२९७.

समनुभासनायेव, पापिकाय च दिट्ठिया;

यावततियकं तस्सा, पाचित्तच्चजतोपि च.

अधिकरणपच्चयकथा.

खन्धकपुच्छाकथा

२९८.

खन्धकेसुपि आपत्ति-पभेदं आगतं पन;

पाटवत्थाय भिक्खूनं, पवक्खामि निबोधथ.

२९९.

खन्धके पठमे ताव, कति आपत्तियो सियुं?

खन्धके पठमे ताव, द्वे पनापत्तियो सियुं.

३००.

ऊनवीसतिवस्सं तु, करोतो उपसम्पदं;

होति पाचित्तियं तस्स, सेसेसु पन दुक्कटं.

३०१.

कति आपत्तियो होन्ति;

खन्धके तु उपोसथे?

तिस्सो आपत्तियो होन्ति;

खन्धके तु उपोसथे.

३०२.

‘‘नस्सन्तेते विनस्सन्तु’’, इति भेदपुरक्खका;

उपोसथस्स करणे, थुल्लच्चयमुदीरितं.

३०३.

उक्खित्तकेन सद्धिं तु, करोन्तस्स उपोसथं;

होति पाचित्तियं तस्स, सेसेसु पन दुक्कटं.

३०४.

कति आपत्तियो वुत्ता, वद वस्सूपनायिके?

एकाव दुक्कटापत्ति, वुत्ता वस्सूपनायिके.

३०५.

कति आपत्तियो वुत्ता, खन्धके तु पवारणे?

तिस्सो आपत्तियो वुत्ता, उपोसथसमा मता.

३०६.

कति आपत्तियो वुत्ता, चम्मे? तिस्सोव दीपिता;

मारेन्तानं तु पाचित्ति, गहेत्वा वच्छतरिं पन.

३०७.

अङ्गजातं छुपन्तस्स, रत्तेन पन चेतसा;

तस्स थुल्लच्चयं वुत्तं, सेसेसु पन दुक्कटं.

३०८.

कति आपत्तियो वुत्ता, भेसज्जक्खन्धके पन?

तिस्सो आपत्तियो वुत्ता, भेसज्जक्खन्धके पन.

३०९.

समन्ता द्वङ्गुले तत्थ, थुल्लच्चयमुदीरितं;

भोज्जयागूसु पाचित्ति, सेसेसु पन दुक्कटं.

३१०.

कथिने नत्थि आपत्ति, पञ्ञत्तं केवलं पन;

कति चीवरसंयुत्ते, वुत्ता आपत्तियो पन?

३११.

तिस्सो चीवरसंयुत्ते, वुत्ता आपत्तियो पन;

कुसवाकमये चीरे, थुल्लच्चयमुदीरितं.

३१२.

सनिस्सग्गाव पाचित्ति, अतिरेके तु चीवरे;

सेसेसु दुक्कटं वुत्तं, बुद्धेनादिच्चबन्धुना.

३१३.

चम्पेय्यके च कोसम्बे, कम्मस्मिं पारिवासिके;

तथा समुच्चये एका, दुक्कटापत्ति दीपिता.

३१४.

कति आपत्तियो वुत्ता, समथक्खन्धके पन?

द्वेयेवापत्तियो वुत्ता, समथक्खन्धके पन.

३१५.

छन्दस्स दायको भिक्खु, पाचित्ति यदि खीयति;

सेसेसु पन सब्बत्थ, दुक्कटं समुदाहटं.

३१६.

कति खुद्दकवत्थुस्मिं, वुत्ता आपत्तियो पन?

तिस्सो खुद्दकवत्थुस्मिं, वुत्ता आपत्तियो पन.

३१७.

अत्तनो अङ्गजातं तु, छिन्दं थुल्लच्चयं फुसे;

रोमन्थे होति पाचित्ति, सेसे आपत्ति दुक्कटं.

३१८.

तथा सेनासनस्मिं तु, तिस्सो आपत्तियो सियुं;

विस्सज्जने च गरुनो, थुल्लच्चयमुदीरितं.

३१९.

निक्कड्ढने च पाचित्ति, सङ्घिकम्हा विहारतो;

सेसेसु पन सब्बत्थ, दुक्कटं समुदाहटं.

३२०.

कति आपत्तियो सङ्घ-भेदे वुत्ता महेसिना?

द्वे पनापत्तियो सङ्घ-भेदे वुत्ता महेसिना.

३२१.

भेदानुवत्तकानं तु, थुल्लच्चयमुदीरितं;

गणभोगे तु भिक्खूनं, पाचित्ति परिदीपिता.

३२२.

खन्धके वत्तसंयुत्ते, कति आपत्तियो मता?

खन्धके वत्तसंयुत्ते, दुक्कटापत्तियेव सा.

३२३.

ठपने पातिमोक्खस्स, तथा एकाव दीपिता;

भिक्खुनिक्खन्धके चापि, कति आपत्तियो मता?

३२४.

भिक्खुनिक्खन्धके चापि, द्वे पनापत्तियो मता;

अपवारणाय पाचित्ति, सेसेसु पन दुक्कटं.

खन्धकपुच्छाकथा निट्ठिता.

समुट्ठानसीसकथा

३२५.

विभङ्गेसु पन द्वीसु, पञ्ञत्तानि महेसिना;

यानि पाराजिकादीनि, उद्दिसन्ति उपोसथे.

३२६.

तेसं दानि पवक्खामि, समुट्ठानमितो परं;

पाटवत्थाय भिक्खूनं, तं सुणाथ समाहिता.

३२७.

कायो च वाचापि च कायवाचा;

तानेव चित्तेन युतानि तीणि;

एकङ्गिकं द्वङ्गितिवङ्गिकन्ति;

छधा समुट्ठानविधिं वदन्ति.

३२८.

तेसु एकेन वा द्वीहि, तीहि वाथ चतूहि वा;

छहि वापत्तियो नाना-समुट्ठानेहि जायरे.

३२९.

तत्थ पञ्चसमुट्ठाना, का चापत्ति न विज्जति;

होति एकसमुट्ठाना, पच्छिमेहेव तीहिपि.

३३०.

तथेव द्विसमुट्ठाना, कायतो कायचित्ततो;

वाचतो वाचचित्तम्हा, ततियच्छट्ठतोपि च.

३३१.

चतुत्थच्छट्ठतो चेव, पञ्चमच्छट्ठतोपि च;

जायते पञ्चधावेसा, समुट्ठाति न अञ्ञतो.

३३२.

तिसमुट्ठानिका नाम, पठमेहि च तीहिपि;

पच्छिमेहि च तीहेव, समुट्ठाति न अञ्ञतो.

३३३.

पठमा ततिया चेव, चतुत्थच्छट्ठतोपि च;

दुतिया ततिया चेव, पञ्चमच्छट्ठतोपि च.

३३४.

द्विधा चतुसमुट्ठाना, जायते न पनञ्ञतो;

एकधा छसमुट्ठाना, समुट्ठाति छहेव हि.

आह च –

३३५.

‘‘तिधा एकसमुट्ठाना, पञ्चधा द्विसमुट्ठिता;

द्विधा तिचतुरो ठाना, एकधा छसमुट्ठिता’’.

३३६.

तेरसेव च नामानि, समुट्ठानविसेसतो;

लभन्तापत्तियो सब्बा, तानि वक्खामितो परं.

३३७.

पठमन्तिमवत्थुञ्च, दुतियं सञ्चरित्तकं;

समनुभासनञ्चेव, कथिनेळकलोमकं.

३३८.

पदसोधम्ममद्धानं, थेय्यसत्थञ्च देसना;

भूतारोचनकञ्चेव, चोरिवुट्ठापनम्पि च.

३३९.

अननुञ्ञातकञ्चाति, सीसानेतानि तेरस;

तेरसेते समुट्ठान-नया विञ्ञूहि चिन्तिता.

३४०.

तत्थ या तु चतुत्थेन, समुट्ठानेन जायते;

आदिपाराजिकुट्ठाना, अयन्ति परिदीपिता.

३४१.

सचित्तकेहि तीहेव, समुट्ठानेहि या पन;

जायते सा पनुद्दिट्ठा, अदिन्नादानपुब्बका.

३४२.

समुट्ठानेहि यापत्ति, जातुच्छहिपि जायते;

सञ्चरित्तसमुट्ठाना, नामाति परिदीपिता.

३४३.

छट्ठेनेव समुट्ठाति, समुट्ठानेन या पन;

समुट्ठानवसेनायं, वुत्ता समनुभासना.

३४४.

ततियच्छट्ठतोयेव, समुट्ठाति हि या पन;

समुट्ठानवसेनायं, कथिनुपपदा मता.

३४५.

जायते या पनापत्ति, कायतो कायचित्ततो;

अयमेळकलोमादि-समुट्ठानाति दीपिता.

३४६.

जायते या पनापत्ति, वाचतो वाचचित्ततो;

अयं तु पदसोधम्म-समुट्ठानाति वुच्चति.

३४७.

कायतो कायवाचम्हा, चतुत्थच्छट्ठतोपि च;

जायते सा पनद्धान-समुट्ठानाति सूचिता.

३४८.

चतुत्थच्छट्ठतोयेव, समुट्ठाति हि या पन;

थेय्यसत्थसमुट्ठाना, अयन्ति परिदीपिता.

३४९.

पञ्चमेनेव या चेत्थ, समुट्ठानेन जायते;

समुट्ठानवसेनायं, धम्मदेसनसञ्ञिता.

३५०.

अचित्तकेहि तीहेव, समुट्ठानेहि या सिया;

समुट्ठानवसेनायं, भूतारोचनपुब्बका.

३५१.

पञ्चमच्छट्ठतोयेव, या समुट्ठानतो सिया;

अयं तु पठिता चोरि-वुट्ठापनसमुट्ठिता.

३५२.

दुतिया ततियम्हा च, पञ्चमच्छट्ठतोपि या;

जायते अननुञ्ञात-समुट्ठाना अयं सिया.

३५३.

पठमं दुतियं तत्थ, चतुत्थं नवमम्पि च;

दसमं द्वादसमञ्चाति, समुट्ठानं सचित्तकं.

३५४.

एकेकस्मिं समुट्ठाने, सदिसा इध दिस्सरे;

सुक्कञ्च कायसंसग्गो, पठमानियतोपि च.

३५५.

पुब्बुपपरिपाको च, रहो भिक्खुनिया सह;

सभोजने, रहो द्वे च, अङ्गुली, उदके हसं.

३५६.

पहारे, उग्गिरे चेव, तेपञ्ञासा च सेखिया;

अधक्खकुब्भजाणुञ्च, गामन्तरमवस्सुता.

३५७.

तलमट्ठुदसुद्धि च, वस्संवुट्ठा तथेव च;

ओवादाय न गच्छन्ती, नानुबन्धे पवत्तिनिं.

३५८.

पञ्चसत्तति निद्दिट्ठा, कायचित्तसमुट्ठिता;

इमे एकसमुट्ठाना, मेथुनेन समा मता.

पठमपाराजिकसमुट्ठानं.

३५९.

विग्गहं, उत्तरिञ्चेव, दुट्ठुल्लं, अत्तकामता;

दुट्ठदोसा दुवे चेव, दुतियानियतोपि च.

३६०.

अच्छिन्दनञ्च परिणामो, मुसा, ओमसपेसुणा;

दुट्ठुल्लारोचनञ्चेव, पथवीखणनम्पि च.

३६१.

भूतगामञ्ञवादो च, उज्झापनकमेव च;

निक्कड्ढो, सिञ्चनञ्चेव, तथा आमिसहेतु च.

३६२.

भुत्ताविं, एहनादरिं, भिंसापनकमेव च;

अपनिधेय्य, सञ्चिच्च, पाणं, सप्पाणकम्पि च.

३६३.

उक्कोटनं =०० तथा ऊनो, संवासो, नासनेन च;

सहधम्मिकं, विलेखाय, मोहनामूलकेन च.

३६४.

कुक्कुच्चं, खीयनं दत्वा, परिणामेय्य पुग्गले;

किं ते, अकालं, अच्छिन्दे, दुग्गहा, निरयेन वा.

३६५.

गणस्स च विभङ्गञ्च, दुब्बलासा तथेव च;

धम्मिकं कथिनुद्धारं, सञ्चिच्चाफासुमेव च.

३६६.

सयं उपस्सयं दत्वा, अक्कोसेय्य च चण्डिका;

कुलमच्छरिनी अस्स, गब्भिनिं वुट्ठपेय्य च.

३६७.

पायन्तिं, द्वे च वस्सानि, सङ्घेनासम्मतम्पि च;

तिस्सो गिहिगता वुत्ता, तिस्सोयेव कुमारिका.

३६८.

ऊनद्वादसवस्सा द्वे, तथालं ताव तेति च;

सोकावस्सा तथा पारि-वासिकच्छन्ददानतो.

३६९.

अनुवस्सं दुवे चाति, सिक्खा एकूनसत्तति;

अदिन्नादानतुल्यत्ता, तिसमुट्ठानिका कता.

दुतियपाराजिकसमुट्ठानं.

३७०.

सञ्चरिकुटिमहल्लकं, धोवापनञ्च पटिग्गहो;

चीवरस्स च विञ्ञत्ति, गहणञ्च तदुत्तरिं.

३७१.

उपक्खटद्वयञ्चेव, तथा दूतेन चीवरं;

कोसियं, सुद्धकाळानं, द्वेभागादानमेव च.

३७२.

छब्बस्सानि, पुराणस्स, लोमधोवापनम्पि च;

रूपियस्स पटिग्गाहो, उभो नानप्पकारका.

३७३.

ऊनबन्धनपत्तो च, वस्ससाटिकसुत्तकं;

विकप्पापज्जनं, याव, द्वार, दानञ्च सिब्बनं.

३७४.

पूवेहि, पच्चयो जोतिं, रतनं, सूचि, मञ्चकं;

तूलं, निसीदनं, कण्डु, वस्सिका, सुगतस्स च.

३७५.

अञ्ञविञ्ञत्तिसिक्खा च, अञ्ञचेतापनम्पि च;

सङ्घिकेन दुवे वुत्ता, द्वे महाजनिकेन च.

३७६.

तथा =०१ पुग्गलिकेनेकं, गरुपावुरणं लहुं;

द्वे विघासोदसाटी च, तथा समणचीवरं.

३७७.

इति एकूनपण्णास, धम्मा दुक्खन्तदस्सिना;

छसमुट्ठानिका एते, सञ्चरित्तसमा कता.

सञ्चरित्तसमुट्ठानं.

३७८.

सङ्घभेदो च भेदानु-वत्तदुब्बचदूसका;

दुट्ठुल्लच्छादनं, दिट्ठि, छन्द, उज्जग्घिका दुवे.

३७९.

अप्पसद्दा दुवे वुत्ता, तथा न ब्याहरेति च;

छमा, नीचासने, ठानं, पच्छतो, उप्पथेन च.

३८०.

वज्जच्छादानुवत्ता च, गहणं, ओसारेय्य च;

पच्चक्खामीति सिक्खा च, तथा किस्मिञ्चिदेव च.

३८१.

संसट्ठा द्वे, वधित्वा च, विसिब्बेत्वा च दुक्खितं;

पुनदेव च संसट्ठा, नेव वूपसमेय्य च.

३८२.

जानं सभिक्खुकारामं, तथेव न पवारये;

तथा अन्वद्धमासञ्च, सहजीविनियो दुवे.

३८३.

सचे मे चीवरं अय्ये, अनुबन्धिस्ससीति च;

सत्ततिंस इमे धम्मा, सम्बुद्धेन पकासिता.

३८४.

सब्बे एते समुट्ठाना, कायवाचादितो सियुं;

समासमसमेनेव, कता समनुभासना.

समनुभासनसमुट्ठानं.

३८५.

कथिनानि च तीणादि, पत्तो, भेसज्जमेव च;

अच्चेकम्पि च सासङ्कं, पक्कमन्तद्वयम्पि च.

३८६.

तथा उपस्सयं गन्त्वा, भोजनञ्च परम्परं;

अनतिरित्तं सभत्तो, विकप्पेत्वा तथेव च.

३८७.

रञ्ञो, विकाले, वोसासा-रञ्ञकुस्सयवादिका;

पत्तसन्निचयञ्चेव, पुरे, पच्छा, विकालके.

३८८.

पञ्चाहिकं =०२, सङ्कमनिं, तथा आवसथद्वयं;

पसाखे, आसने चाति, एकूनतिंसिमे पन.

३८९.

द्विसमुट्ठानिका धम्मा, निद्दिट्ठा कायवाचतो;

कायवाचादितो चेव, सब्बे कथिनसम्भवा.

कथिनसमुट्ठानं.

३९०.

द्वे सेय्याहच्चपादो च, पिण्डञ्च गणभोजनं;

विकाले, सन्निधिञ्चेव, दन्तपोनमचेलकं.

३९१.

उय्युत्तञ्च वसुय्योधिं, सुरा, ओरेन न्हायनं;

दुब्बण्णकरणञ्चेव, पाटिदेसनियद्वयं.

३९२.

लसुणं, उपतिट्ठेय्य, नच्चदस्सनमेव च;

नग्गं, अत्थरणं, मञ्चे, अन्तोरट्ठे, तथा बहि.

३९३.

अन्तोवस्समगारञ्च, आसन्दिं, सुत्तकन्तनं;

वेय्यावच्चं, सहत्था च, आवासे च अभिक्खुके.

३९४.

छत्तं, यानञ्च सङ्घाणिं, अलङ्कारं, गन्धवासितं;

भिक्खुनी, सिक्खमाना च, सामणेरी, गिहीनिया.

३९५.

तथा संकच्चिका चाति, तेचत्तालीसिमे पन;

सब्बे एळकलोमेन, द्विसमुट्ठानिका समा.

एळकलोमसमुट्ठानं.

३९६.

अञ्ञत्रासम्मतो चेव, तथा अत्थङ्गतेन च;

तिरच्छानविज्जा द्वे वुत्ता, अनोकासकतम्पि च.

३९७.

सब्बे छ पनिमे धम्मा, वाचतो वाचचित्ततो;

द्विसमुट्ठानिका होन्ति, पदसोधम्मतुल्यता.

पदसोधम्मसमुट्ठानं.

३९८.

एकं नावं, पणीतञ्च, संविधानञ्च संहरे;

धञ्ञं, निमन्तिता चेव, पाटिदेसनियट्ठकं.

३९९.

एता =०३ चतुसमुट्ठाना, सिक्खा चुद्दस होन्ति हि;

पञ्ञत्ता बुद्धसेट्ठेन, अद्धानेन समा मता.

अद्धानसमुट्ठानं.

४००.

सुतिं, सूपादिविञ्ञत्तिं, अन्धकारे तथेव च;

पटिच्छन्ने च ओकासे, ब्यूहे चाति इमे छपि.

४०१.

सब्बे तु द्विसमुट्ठाना, चतुत्थच्छट्ठतो सियुं;

थेय्यसत्थसमुट्ठाना, देसितादिच्चबन्धुना.

थेय्यसत्थसमुट्ठानं.

४०२.

छत्त, दण्डकरस्सापि, सत्थावुधकरस्सपि;

पादुकूपाहना, यानं, सेय्या, पल्लत्थिकाय च.

४०३.

वेठितोगुण्ठितो चाति, एकादस निदस्सिता;

सब्बे एकसमुट्ठाना, धम्मदेसनसञ्ञिता.

धम्मदेसनसमुट्ठानं.

४०४.

भूतारोचनकञ्चेव, चोरिवुट्ठापनम्पि च;

अननुञ्ञातमत्तञ्हि, असम्भिन्नमिदं तयं.

समुट्ठानसीसकथा निट्ठिता.

एकुत्तरनयकथा

४०५.

कति आपत्तियो होन्ति, समुट्ठानेन आदिना?

पञ्च आपत्तियो होन्ति, कुटिं संयाचिकाय तु.

४०६.

करोतो पन तिस्सोव, पयोगे दुक्कटादयो;

विकाले पन पाचित्ति, तथा अञ्ञातिहत्थतो.

४०७.

गहेत्वा भुञ्जतो वुत्तं, पाटिदेसनियम्पि च;

पञ्चिमापत्तियो होन्ति, समुट्ठानेन आदिना.

४०८.

कति =०४ आपत्तियो होन्ति, दुतियेन तुवं भण?

आपत्तियो चतस्सोव, होन्तीति परिदीपये.

४०९.

‘‘कुटिं मम करोथा’’ति, समादिसति भिक्खु चे;

करोन्ति चे कुटिं तस्स, विपन्नं सब्बथा पन.

४१०.

तिस्सो पुरिमनिद्दिट्ठा, पयोगे दुक्कटादयो;

पदसोधम्ममूलेन, चतस्सोव भवन्तिमा.

४११.

ततियेन कति जायन्ति, समुट्ठानेन मे भण?

ततियेन तुवं ब्रूमि, पञ्चधापत्तियो सियुं.

४१२.

भिक्खु संविदहित्वान;

करोति च कुटिं सचे;

तिस्सो आपत्तियो होन्ति;

पयोगे दुक्कटादयो.

४१३.

पणीतभोजनं वत्वा, होति पाचित्ति भुञ्जतो;

भिक्खुनिं न निवारेत्वा, पाटिदेसनियं सिया.

४१४.

सियुं कति चतुत्थेन, समुट्ठानेन मे भण?

छळेवापत्तियो होन्ति, मेथुनं यदि सेवति.

४१५.

होति पाराजिकं तस्स, कुटिं संयाचिकाय तु;

करोतो पन तिस्सोव, पयोगे दुक्कटादयो.

४१६.

विकाले पन पाचित्ति, तथा अञ्ञातिहत्थतो;

गहेत्वा भुञ्जतो वुत्तं, पाटिदेसनियम्पि च.

४१७.

कति आपत्तियो होन्ति, पञ्चमेन? छ होन्ति हि;

मनुस्सुत्तरिधम्मं तु, वदं पाराजिकं फुसे.

४१८.

‘‘कुटिं मम करोथा’’ति;

समादिसति भिक्खु चे;

करोन्ति चे कुटिं तिस्सो;

होन्ति ता दुक्कटादयो.

४१९.

वाचेति पदसो धम्मं, होति पाचित्ति भिक्खुनो;

दवकम्यता वदन्तस्स, तस्स दुब्भासितं सिया.

४२०.

समुट्ठानेन =०५ छट्ठेन, कति आपत्तियो सियुं?

छ च संविदहित्वान, भण्डं हरति चे चुतो.

४२१.

‘‘कुटिं मम करोथा’’ति;

समादिसति भिक्खु चे;

करोन्ति चे कुटिं तिस्सो;

होन्ति ता दुक्कटादयो.

४२२.

पणीतभोजनं वत्वा, होति पाचित्ति भुञ्जतो;

भिक्खुनिं न निवारेत्वा, पाटिदेसनियं सिया.

४२३.

इध यो विमतूपरमं परमं;

इममुत्तरमुत्तरति;

विनयं सुनयं सुनयेन युतो;

स च दुत्तरमुत्तरमुत्तरति.

आपत्तिसमुट्ठानकथा.

४२४.

इतो परं पवक्खामि, परमेकुत्तरं नयं;

अविक्खित्तेन चित्तेन, तं सुणाथ समाहिता.

४२५.

के आपत्तिकरा धम्मा, अनापत्तिकरापि के?

का पनापत्तियो नाम, लहुका गरुकापि का?

४२६.

सावसेसा च कापत्ति, का नामानवसेसका?

दुट्ठुल्ला नाम कापत्ति, अदुट्ठुल्लापि नाम का?

४२७.

नियता नाम कापत्ति, का पनानियतापि च?

देसनागामिनी का च, का चादेसनगामिनी?

४२८.

समुट्ठानानि आपत्ति-करा धम्माति दीपिता;

अनापत्तिकरा धम्मा, समथा सत्त दस्सिता.

४२९.

पाराजिकादयो सत्त-विधा आपत्तियो सियुं;

लहुका तत्थ पञ्चेव, होन्ति थुल्लच्चयादयो.

४३०.

पाराजिकं ठपेत्वान, सावसेसावसेसका;

एका पाराजिकापत्ति, मता अनवसेसका.

४३१.

‘‘दुट्ठुल्ला’’ति =०६ च निद्दिट्ठा, दुविधापत्तिआदितो;

सेसा पञ्चविधापत्ति, ‘‘अदुट्ठुल्ला’’ति दीपिता.

४३२.

पञ्चानन्तरियसंयुत्ता, नियतानियतेतरा;

देसनागामिनी पञ्च, द्वे पनादेसगामिका.

एकककथा.

४३३.

अभब्बापत्तिको को च, भब्बापत्तिकपुग्गलो?

उपसम्पदकम्मं तु, सत्थुना कस्स वारितं?

४३४.

आपत्तिमापज्जितुं द्वेव लोके;

बुद्धा च पच्चेकबुद्धा अभब्बा;

आपत्तिमापज्जितुं द्वेव लोके;

भिक्खू च भब्बा अथ भिक्खुनी च.

४३५.

अद्धविहीनो अङ्गविहीनो;

वत्थुविपन्नो दुक्कटकारी;

नो परिपुण्णो याचति यो नो;

तस्सुपसम्पदा पटिसिद्धा.

४३६.

अत्थापत्ति हवे लद्ध-समापत्तिस्स भिक्खुनो;

अत्थापत्ति हि नो लद्ध-समापत्तिस्स दीपिता.

४३७.

भूतस्सारोचनं लद्ध-समापत्तिस्स निद्दिसे;

अभूतारोचनापत्ति, असमापत्तिलाभिनो.

४३८.

अत्थि सद्धम्मसंयुत्ता, असद्धम्मयुतापि च;

सपरिक्खारसंयुत्ता, परसन्तकसंयुता.

४३९.

पदसोधम्ममूलादी, सद्धम्मपटिसंयुता;

दुट्ठुल्लवाचसंयुत्ता, असद्धम्मयुता सिया.

४४०.

अतिरेकदसाहं तु, ठपने चीवरादिनो;

अनिस्सज्जित्वा भोगे च, सपरिक्खारसंयुता.

४४१.

सङ्घस्स मञ्चपीठादिं, अज्झोकासत्थरेपि च;

अनापुच्छाव गमने, परसन्तकसंयुता.

४४२.

कथञ्हि =०७ भणतो सच्चं, गरुकं होति भिक्खुनो?

कथं मुसा भणन्तस्स, लहुकापत्ति जायते?

४४३.

‘‘सिखरणी’’ति सच्चं तु, भणतो गरुकं सिया;

सम्पजानमुसावादे, पाचित्ति लहुका भवे.

४४४.

कथं मुसा भणन्तस्स, गरुकं होति भिक्खुनो?

कथञ्च भणतो सच्चं, आपत्ति लहुका सिया?

४४५.

अभूतारोचने तस्स, गरुकापत्ति दीपिता;

भूतस्सारोचने सच्चं, वदतो लहुका सिया.

४४६.

कथं भूमिगतो दोसं, न वेहासगतो फुसे?

कथं वेहासगो दोसं, न च भूमिगतो फुसे?

४४७.

सङ्घकम्मं विकोपेतुं, हत्थपासं जहं फुसे;

केसमत्तम्पि आकासे, तिट्ठतो नत्थि वज्जता.

४४८.

आहच्चपादकं मञ्चं, वेहासकुटियूपरि;

पीठं वाभिनिसीदन्तो, आपज्जति न भूमितो.

४४९.

पविसन्तो कथं भिक्खु, आपज्जति, न निक्खमं?

पविसन्तो कथं भिक्खु, पविसन्तो न चेव तं?

४५०.

सछत्तुपाहनो वत्त-मपूरेत्वान केवलं;

पविसन्तो पनापत्तिं, आपज्जति, न निक्खमं.

४५१.

गमिको गमिकवत्तानि, अपूरेत्वान निक्खमं;

निक्खमन्तोव आपत्तिं, फुसेय्य, पविसं न च.

४५२.

आदियन्तो पनापत्तिं, आपज्जति कथं वद?

तथेवानादियन्तोपि, आपज्जति कथं वद?

४५३.

भिक्खुनी अतिगम्भीरं, या काचुदकसुद्धिकं;

आदियन्ती पनापत्तिं, आपज्जति, न संसयो.

४५४.

अनादियित्वा दुब्बण्ण-करणं पन चीवरं;

येवं अनादियन्तोव, आपज्जति हि नाम सो.

४५५.

समादियन्तो आपत्तिं, आपज्जति कथं पन?

तथासमादियन्तोपि, आपज्जति कथं पन?

४५६.

यो =०८ हि मूगब्बतादीनि, वतानिध समादियं;

समादियन्तो आपत्तिं, आपज्जति हि नाम सो.

४५७.

यो हि कम्मकतो भिक्खु, वुत्तं वत्तं पनत्तनो;

तञ्चासमादियन्तोव, आपज्जति हि नाम सो.

४५८.

करोन्तोव पनापत्तिं, कथमापज्जते नरो?

न करोन्तो कथं नाम, समणो दोसवा सिया?

४५९.

भण्डागारिककम्मञ्च, वेज्जकम्मञ्च चीवरं;

अञ्ञातिकाय सिब्बन्तो, करं आपज्जते नरो.

४६०.

उपज्झायस्स वत्तानि, वत्तानि इतरस्स वा;

अकरोन्तो पनापत्तिं, आपज्जति हि नाम सो.

४६१.

देन्तो आपज्जतापत्तिं, न देन्तोपि कथं भण?

अञ्ञातिकाय यं किञ्चि, भिक्खु भिक्खुनिया पन.

४६२.

चीवरं ददमानो हि, देन्तो आपज्जते पन;

तथन्तेवासिकादीनं, अदेन्तो चीवरादिकं.

४६३.

अत्तसन्निस्सिता अत्थि, तथेव परनिस्सिता;

मुदुलम्बादिनो अत्ता, सेसा हि परनिस्सिता.

४६४.

कथञ्च पटिगण्हन्तो, आपज्जति हि वज्जतं?

कथमप्पटिगण्हन्तो, आपज्जति हि वज्जतं?

४६५.

चीवरं पटिगण्हन्तो, भिक्खु अञ्ञातिहत्थतो;

ओवादञ्च न गण्हन्तो, आपज्जति हि वज्जतं.

४६६.

कथञ्च परिभोगेन, आपज्जति तपोधनो?

कथं न परिभोगेन, आपज्जति तपोधनो?

४६७.

यो हि निस्सग्गियं वत्थुं, अच्चजित्वा निसेवति;

अयं तु परिभोगेन, आपज्जति, न संसयो.

४६८.

अतिक्कमेन्ती सङ्घाटि-चारं पञ्चाहिकं पन;

अयं तु परिभोगेन, आपज्जति हि भिक्खुनी.

४६९.

दिवापज्जति नो रत्तिं, रत्तिमेव च नो दिवा;

द्वारं असंवरित्वान, सेन्तो आपज्जते दिवा.

४७०.

सगारसेय्यकं =०९ रत्तिं, आपज्जति हि नो दिवा;

अरुणुग्गे पनापत्ति, कथं न अरुणुग्गमे?

४७१.

एकछारत्तसत्ताह-दसाहादिअतिक्कमे;

फुसन्तो वुत्तमापत्तिं, आपज्जत्यरुणुग्गमे.

४७२.

पवारेत्वान भुञ्जन्तो, फुसे न अरुणुग्गमे;

छिन्दन्तस्स सियापत्ति, कथमच्छिन्दतो सिया?

४७३.

छिन्दन्तो भूतगामञ्च, अङ्गजातञ्च अत्तनो;

पाराजिकञ्च पाचित्तिं, फुसे थुल्लच्चयम्पि च.

४७४.

न छिन्दन्तो नखे केसे, आपज्जति हि नाम सो;

छादेन्तोपज्जतापत्तिं, नच्छादेन्तो कथं पन?

४७५.

छादेन्तो पन आपत्तिं, छादेन्तोपज्जते नरो;

आपज्जति पनच्छिन्नो, नच्छादेन्तो तिणादिना.

४७६.

आपज्जति हि धारेन्तो, न धारेन्तो कथं पन?

धारेन्तो कुसचीरादिं, धारेन्तोपज्जते पन.

४७७.

दिन्नं निस्सट्ठपत्तं तं, अधारेन्तोव दोसवा;

सचित्तकदुकं सञ्ञा-विमोक्खकदुकं भवे.

दुककथा.

४७८.

अत्थापत्ति हि तिट्ठन्ते, नाथे, नो परिनिब्बुते;

निब्बुते न तु तिट्ठन्ते, अत्थापत्तुभयत्थपि.

४७९.

रुहिरुप्पादनापत्ति, ठिते, नो परिनिब्बुते;

थेरमावुसवादेन, वदतो परिनिब्बुते.

४८०.

आपत्तियो इमा द्वेपि, ठपेत्वा सुगते पन;

अवसेसा धरन्तेपि, भवन्ति परिनिब्बुते.

४८१.

कालेयेव सियापत्ति, विकाले न सिया कथं?

विकाले तु सियापत्ति, न काले, उभयत्थपि?

४८२.

भुञ्जतोनतिरित्तं तु, कालस्मिं, नो विकालके;

विकालभोजनापत्ति, विकाले, तु न कालके.

४८३.

अवसेसं =१० पनापत्तिं, आपज्जति हि सब्बदा;

सब्बं काले विकाले च, नत्थि तत्थ च संसयो.

४८४.

रत्तिमेव पनापत्तिं, आपज्जति च नो दिवा;

दिवापज्जति नो रत्तिं, आपज्जतुभयत्थपि.

४८५.

सहसेय्या सिया रत्तिं, द्वारासंवरमूलका;

दिवा, सेसा पनापत्ति, सिया रत्तिं दिवापि च.

४८६.

दसवस्सो तु नो ऊन-दसवस्सो सिया कथं?

होतूनदसवस्सो, नो, दसवस्सूभयत्थपि?

४८७.

उपट्ठापेति चे बालो, परिसं दसवस्सिको;

आपत्तिं पन अब्यत्तो, आपज्जति, न संसयो.

४८८.

तथूनदसवस्सो च, ‘‘पण्डितोह’’न्ति गण्हति;

परिसं, दसवस्सो नो, सेसमापज्जते उभो.

४८९.

काळे आपज्जतापत्तिं, न जुण्हे जुण्हके कथं;

आपज्जति, न काळस्मिं, आपज्जतूभयत्थपि?

४९०.

वस्सं अनुपगच्छन्तो, काळे, नो जुण्हके पन;

आपज्जतापवारेन्तो, जुण्हे, न पन काळके.

४९१.

अवसेसं तु पञ्ञत्त-मापत्तिमविपत्तिना;

काळे चेव च जुण्हे च, आपज्जति, न संसयो.

४९२.

वस्सूपगमनं काळे, नो जुण्हे, तु पवारणा;

जुण्हे कप्पति, नो काळे, सेसं पनुभयत्थपि.

४९३.

अत्थापत्ति तु हेमन्ते, न होतीतरुतुद्वये;

गिम्हेयेव न सेसेसु, वस्से नो इतरद्वये.

४९४.

दिने पाळिपदक्खाते, कत्तिके पुण्णमासिया;

ठपितं तु विकप्पेत्वा, वस्ससाटिकचीवरं.

४९५.

आपज्जति च हेमन्ते, निवासेति च तं सचे;

पुण्णमादिवसस्मिञ्हि, कत्तिकस्स तु पच्छिमे.

४९६.

तं अपच्चुद्धरित्वाव, हेमन्तेयेव, नेतरे;

आपज्जतीति निद्दिट्ठं, कुरुन्दट्ठकथाय तु.

४९७.

‘‘अतिरेकमासो =११ सेसो’’ति;

परियेसन्तो च गिम्हिके;

गिम्हे आपज्जतापत्तिं;

न त्वेवितरुतुद्वये.

४९८.

विज्जमाने सचे नग्गो, वस्ससाटिकचीवरे;

ओवस्सापेति यो कायं, वस्से आपज्जतीध सो.

४९९.

आपज्जति हि सङ्घोव, न गणो न च पुग्गलो;

गणोव न च सेसा हि, पुग्गलोव न चापरे.

५००.

अधिट्ठानं करोन्तो वा, पारिसुद्धिउपोसथं;

सङ्घो वापज्जतापत्तिं, न गणो न च पुग्गलो.

५०१.

सुत्तुद्देसमधिट्ठानं, करोन्तो वा उपोसथं;

गणो वापज्जतापत्तिं, न सङ्घो न च पुग्गलो.

५०२.

सुत्तुद्देसं करोन्तो वा, एको पन उपोसथं;

पुग्गलोपज्जतापत्तिं, न च सङ्घो गणो न च.

५०३.

आपज्जति गिलानोव, नागिलानो कथं पन;

आपज्जतागिलानोव, नो गिलानो उभोपि च?

५०४.

भेसज्जेन पनञ्ञेन, अत्थे सति च यो पन;

विञ्ञापेति तदञ्ञं सो, आपज्जति अकल्लको.

५०५.

न भेसज्जेन अत्थेपि, भेसज्जं विञ्ञापेति चे;

आपज्जतागिलानोव, सेसं पन उभोपि च.

५०६.

अत्थापत्ति हि अन्तोव, न बहिद्धा, तथा बहि;

आपज्जति, न चेवन्तो, अत्थापत्तुभयत्थपि.

५०७.

अनुपखज्ज सेय्यं तु, कप्पेन्तो पन केवलं;

आपज्जति पनापत्तिं, अन्तोयेव च, नो बहि.

५०८.

अज्झोकासे तु मञ्चादिं, सन्थरित्वान पक्कमं;

बहियेव च, नो अन्तो, सेसं पनुभयत्थपि.

५०९.

अन्तोसीमायेवापत्तिं, बहिसीमाय नेव च;

बहिसीमाय, नो अन्तो-सीमाय, उभयत्थपि.

५१०.

सछत्तुपाहनो =१२ भिक्खु, पविसन्तो तपोधनो;

उपचारसीमोक्कन्ते, अन्तो आपज्जते पन.

५११.

गमिको दारुभण्डादिं, पटिसामनवत्तकं;

अपूरेत्वान गच्छन्तो, उपचारस्सतिक्कमे.

५१२.

आपज्जति पनापत्तिं, बहिसीमाययेव सो;

सेसमापज्जते अन्तो-बहिसीमाय सब्बसो.

तिककथा.

५१३.

सकवाचाय आपन्नो, परवाचाय सुज्झति;

परवाचाय आपन्नो, सकवाचाय सुज्झति.

५१४.

सकवाचाय आपन्नो, सकवाचाय सुज्झति;

परवाचाय आपन्नो, परवाचाय सुज्झति.

५१५.

वचीद्वारिकमापत्तिं, आपन्नो सकवाचतो;

तिणवत्थारकं गन्त्वा, परवाचाय सुज्झति.

५१६.

तथा अप्पटिनिस्सग्गे, पापिकाय हि दिट्ठिया;

परस्स कम्मवाचाय, आपज्जित्वान वज्जतं.

५१७.

देसेन्तो भिक्खुनो मूले, सकवाचाय सुज्झति;

वचीद्वारिकमापत्तिं, आपन्नो भिक्खुसन्तिके.

५१८.

देसेत्वा तं विसुज्झन्तो, सकवाचाय सुज्झति;

सङ्घादिसेसमापत्तिं, यावततियकं पन.

५१९.

परस्स कम्मवाचाय, आपज्जित्वा तथा पुन;

परस्स परिवासादि-कम्मवाचाय सुज्झति.

५२०.

कायेनापज्जतापत्तिं, वाचाय च विसुज्झति;

वाचायापज्जतापत्तिं, कायेन च विसुज्झति.

५२१.

कायेनापज्जतापत्तिं, कायेनेव विसुज्झति;

वाचायापज्जतापत्तिं, वाचायेव विसुज्झति.

५२२.

कायद्वारिकमापत्तिं, कायेनापज्जते, पुन;

देसेन्तो तं पनापत्तिं, वाचायेव विसुज्झति.

५२३.

वचीद्वारिकमापत्तिं =१३, आपज्जित्वान वाचतो;

तिणवत्थारकं गन्त्वा, कायेनेव विसुज्झति.

५२४.

कायद्वारिकमापत्तिं, आपज्जित्वान कायतो;

तिणवत्थारकं गन्त्वा, कायेनेव विसुज्झति.

५२५.

वचीद्वारिकमापत्तिं, आपज्जित्वा तपोधनो;

तमेव पन देसेन्तो, वाचायेव विसुज्झति.

५२६.

सुत्तो आपज्जतापत्तिं, पटिबुद्धो विसुज्झति;

आपन्नो पटिबुद्धोव, सुत्तो सुज्झति सो कथं?

५२७.

सुत्तो आपज्जतापत्तिं, सुत्तोयेव विसुज्झति;

पटिबुद्धोव आपन्नो, पटिबुद्धो विसुज्झति?

५२८.

सगारसेय्यकादिं तु, सुत्तो आपज्जते नरो;

देसेन्तो पन तं ञत्वा, पटिबुद्धो विसुज्झति.

५२९.

आपज्जित्वान जग्गन्तो, तिणवत्थारके पन;

समथे तु सयन्तोव, सुत्तो वुट्ठाति नाम सो.

५३०.

सगारसेय्यकादिं तु, सुत्तो आपज्जते नरो;

सयन्तो तिणवत्थारे, सुत्तोयेव विसुज्झति.

५३१.

आपज्जित्वा पनापत्तिं, जग्गन्तो पन केवलं;

देसेन्तो पन तं पच्छा, पटिबुद्धो विसुज्झति.

५३२.

आपज्जित्वा अचित्तोव, सचित्तोव विसुज्झति;

आपज्जित्वा सचित्तोव, अचित्तोव विसुज्झति.

५३३.

आपज्जित्वा अचित्तोव, अचित्तोव विसुज्झति;

आपज्जित्वा सचित्तोव, सचित्तोव विसुज्झति.

५३४.

अचित्तो, चित्तकापत्तिं, आपज्जित्वा तपोधनो;

पच्छा तं पन देसेन्तो, सचित्तोव विसुज्झति.

५३५.

तथा सचित्तकापत्तिं, आपज्जित्वा सचित्तको;

सयन्तो तिणवत्थारे, अचित्तोव विसुज्झति.

५३६.

एवमेवं अमिस्सेत्वा, पच्छिमं तु पदद्वयं;

एत्थ वुत्तानुसारेन, वेदितब्बं विभाविना.

५३७.

आपज्जति =१४ च कम्मेन, अकम्मेन विसुज्झति;

आपज्जति अकम्मेन, कम्मेनेव विसुज्झति.

५३८.

कम्मेनापज्जतापत्तिं, कम्मेनेव विसुज्झति;

आपज्जति अकम्मेन, अकम्मेन विसुज्झति.

५३९.

अच्चजं पापिकं दिट्ठिं, आपज्जित्वान कम्मतो;

देसेन्तो पन तं पच्छा, अकम्मेन विसुज्झति.

५४०.

विसट्ठिआदिकापत्तिं, आपज्जित्वा अकम्मतो;

परिसुज्झति कम्मेन, परिवासादिना पन.

५४१.

समनुभासनं भिक्खु, आपज्जति च कम्मतो;

परिवासादिना पच्छा, कम्मेनेव विसुज्झति.

५४२.

अवसेसं पनापत्तिं, आपज्जति अकम्मतो;

देसेन्तो पन तं पच्छा, अकम्मेनेव सुज्झति.

५४३.

सम्मुखापत्तिमापन्नो, विसुज्झति असम्मुखा;

असम्मुखापि आपन्नो, सम्मुखाव विसुज्झति.

५४४.

सम्मुखापत्तिमापन्नो, सम्मुखाव विसुज्झति;

असम्मुखाव आपन्नो, विसुज्झति असम्मुखा.

५४५.

अच्चजं पापकं दिट्ठिं, आपन्नो सङ्घसम्मुखे;

वुट्ठानकाले सङ्घेन, किञ्चि कम्मं न विज्जति.

५४६.

विसट्ठिआदिकापत्तिं, आपज्जित्वा असम्मुखा;

सङ्घसम्मुखतोयेव, विसुज्झति न चञ्ञथा.

५४७.

समनुभासनं सङ्घ-सम्मुखापज्जते, पुन;

सङ्घस्स सम्मुखायेव, विसुज्झति, न चञ्ञथा.

५४८.

मुसावादादिकं सेसं, आपज्जति असम्मुखा;

तं पच्छा पन देसेन्तो, विसुज्झति असम्मुखा.

५४९.

अजानन्तोव आपन्नो, जानन्तोव विसुज्झति;

जानन्तो पन आपन्नो, अजानन्तो विसुज्झति.

५५०.

अजानन्तोव आपन्नो, अजानन्तो विसुज्झति;

जानन्तो पन आपन्नो, जानन्तोव विसुज्झति.

५५१.

अचित्तकचतुक्केन =१५, सदिसं सब्बथा इदं;

अजानन्तचतुक्कन्ति, वेदितब्बं विभाविना.

५५२.

आगन्तुकोव आपत्तिं, आपज्जति, न चेतरो;

आवासिकोव आपत्तिं, आपज्जति, न चेतरो.

५५३.

आगन्तुको तथावासि-कोपि आपज्जरे उभो;

अत्थापत्ति च सेसं तु, उभो नापज्जरे पन.

५५४.

सछत्तुपाहनो चेव, ससीसं पारुतोपि च;

विहारं पविसन्तो च, विचरन्तोपि तत्थ च.

५५५.

आगन्तुकोव आपत्तिं, आपज्जति, न चेतरो;

आवासवत्तमावासी, अकरोन्तोव दोसवा.

५५६.

न चेवागन्तुको, सेस-मापज्जन्ति उभोपि च;

असाधारणमापत्तिं, नापज्जन्ति उभोपि च.

५५७.

वत्थुनानत्तता अत्थि, नत्थि आपत्तिनानता;

अत्थि आपत्तिनानत्तं, नत्थि वत्थुस्स नानता.

५५८.

वत्थुनानत्तता चेव, अत्थि आपत्तिनानता;

नेवत्थि वत्थुनानत्तं, नो च आपत्तिनानता.

५५९.

पाराजिकचतुक्कस्स, वत्थुनानत्तता मता;

आपत्तिनानता नत्थि, सेसापत्तीस्वयं नयो.

५६०.

समणो समणी काय-संसग्गं तु करोन्ति चे;

सङ्घादिसेसो भिक्खुस्स, भिक्खुनिया पराजयो.

५६१.

एवं आपत्तिनानत्तं, नत्थि वत्थुस्स नानता;

कायस्स पन संसग्गो, उभिन्नं वत्थु होति हि.

५६२.

तथेव लसुणस्सापि, खादने भिक्खुनी पन;

आपज्जति हि पाचित्तिं, भिक्खुनो होति दुक्कटं.

५६३.

पाराजिकानं पन चे चतुन्नं;

सङ्घादिसेसेहि च तेरसेहि;

होतेव वत्थुस्स च नानभावो;

आपत्तिया चेव हि नानभावो.

५६४.

पाराजिकानि =१६ चत्तारि, आपज्जन्तानमेकतो;

भिक्खुनीसमणानं तु, उभिन्नं पन सब्बसो.

५६५.

वत्थुस्स नत्थि नानत्तं, नत्थि आपत्तिनानता;

विसुं पनापज्जन्तेसु, अयमेव विनिच्छयो.

५६६.

अत्थि वत्थुसभागत्तं, नत्थापत्तिसभागता;

अत्थापत्तिसभागता, नत्थि वत्थुसभागता.

५६७.

अत्थि वत्थुसभागत्तं, अत्थापत्तिसभागता;

नत्थि वत्थुसभागत्तं, नत्थापत्तिसभागता.

५६८.

भिक्खूनं भिक्खुनीनञ्च, कायसंसग्गके सति;

अत्थि वत्थुसभागत्तं, नत्थापत्तिसभागता.

५६९.

आदितो पन भिक्खुस्स, चतूस्वन्तिमवत्थुसु;

सियापत्तिसभागत्तं, न च वत्थुसभागता.

५७०.

भिक्खूनं भिक्खुनीनञ्च, चतूस्वन्ति मवत्थुसु;

अत्थि वत्थुसभागत्तं, अत्थापत्तिसभागता.

५७१.

साधारणासु सब्बासु, आपत्तीस्वप्ययं नयो;

असाधारणासु नेवत्थि, वत्थापत्तिसभागता.

५७२.

अत्थापत्ति उपज्झाये, नेव सद्धिविहारिके;

अत्थि सद्धिविहारस्मिं, उपज्झाये न विज्जति.

५७३.

अत्थापत्ति उपज्झाये, तथा सद्धिविहारिके;

नेवापत्ति उपज्झाये, नेव सद्धिविहारिके.

५७४.

उपज्झायेन कत्तब्ब-वत्तस्साकरणे पन;

उपज्झायो फुसे वज्जं, न च सद्धिविहारिको.

५७५.

उपज्झायस्स कत्तब्ब-वत्तस्साकरणे पन;

नत्थापत्ति उपज्झाये, अत्थि सद्धिविहारिके.

५७६.

सेसं पनिध आपत्तिं, आपज्जन्ति उभोपि च;

असाधारणमापत्तिं, नापज्जन्ति उभोपि च.

५७७.

आदियन्तो गरुं दोसं, पयोजेन्तो लहुं फुसे;

आदियन्तो लहुं दोसं, पयोजेन्तो गरुं फुसे.

५७८.

आदियन्तो =१७ पयोजेन्तो, गरुकेयेव तिट्ठति;

आदियन्तो पयोजेन्तो, लहुकेयेव तिट्ठति.

५७९.

पादं वापि ततो उद्धं, आदियन्तो गरुं फुसे;

‘‘गण्हा’’ति ऊनकं पादं, आणापेन्तो लहुं फुसे.

५८०.

एतेनेव उपायेन, सेसकम्पि पदत्तयं;

अत्थसम्भवतोयेव, वेदितब्बं विभाविना.

५८१.

कालेयेव पनापत्ति, नो विकाले कथं सिया?

विकालेयेव आपत्ति, न च काले कथं सिया?

५८२.

अत्थापत्ति हि काले च, विकाले च पकासिता?

नेव काले विकाले च, अत्थापत्ति पकासिता?

५८३.

पवारेत्वान भुञ्जन्तो, काले अनतिरित्तकं;

काले आपज्जतापत्तिं, न विकालेति दीपये.

५८४.

विकालभोजनापत्तिं, विकाले न च कालके;

सेसं काले विकाले च, आपज्जति, न संसयो.

५८५.

असाधारणमापत्तिं, भिक्खुनीनं वसा पन;

नेवापज्जति कालेपि, नो विकालेपि सब्बदा.

५८६.

किं पटिग्गहितं काले, नो विकाले तु कप्पति?

विकाले किञ्च नो काले, गहितं पन कप्पति?

५८७.

काले चेव विकाले च, किं नाम वद कप्पति?

नेव काले च किं नाम, नो विकाले च कप्पति?

५८८.

आमिसं तु पुरेभत्तं, पटिग्गहितकं पन;

कालेयेव तु भिक्खूनं, नो विकाले तु कप्पति.

५८९.

पानकं तु विकालस्मिं, पटिग्गहितकं पन;

विकालेयेव काले च, अपरज्जु न कप्पति.

५९०.

सत्ताहकालिकञ्चेव, चतुत्थं यावजीविकं;

काले चेव विकाले च, कप्पतीति विनिद्दिसे.

५९१.

अत्तनो अत्तनो काल-मतीतं कालिकत्तयं;

मंसं अकप्पियञ्चेव, तथा उग्गहितम्पि च.

५९२.

कुलदूसनकम्मादिं =१८, कत्वा उप्पन्नभोजनं;

काले चेव विकाले च, न च कप्पति भिक्खुनो.

५९३.

पच्चन्तिमेसु देसेसु, आपज्जति न मज्झिमे;

मज्झिमे पन देसस्मिं, न च पच्चन्तिमेसु हि.

५९४.

पच्चन्तिमेसु देसेसु, आपज्जति च मज्झिमे;

पच्चन्तिमेसु देसेसु, नापज्जति न मज्झिमे.

५९५.

सीमं समुद्दे बन्धन्तो, भिक्खु पच्चन्तिमेसु हि;

आपज्जति पनापत्तिं, न चापज्जति मज्झिमे.

५९६.

गणेन पञ्चवग्गेन, करोन्तो उपसम्पदं;

चम्मत्थरणं धुवन्हानं, सगुणङ्गुणुपाहनं.

५९७.

धारेन्तो मज्झिमे वज्जं, फुसे पच्चन्तिमेसु नो;

अवसेसं पनापत्तिं, आपज्जतूभयत्थपि.

५९८.

असाधारणआपत्तिं, भिक्खुनीनं वसा पन;

पच्चन्तिमेसु वा भिक्खु, नापज्जति न मज्झिमे.

५९९.

पच्चन्तिमेसु देसेसु, कप्पते न च मज्झिमे;

कप्पते, मज्झिमे देसे, नो च पच्चन्तिमेसु हि.

६००.

पच्चन्तिमेसु देसेसु, कप्पते, मज्झिमेपि किं?

पच्चन्तिमेसु चेवापि, किं न कप्पति मज्झिमे?

६०१.

पच्चन्तिमेसु देसेसु, वुत्तं वत्थु चतुब्बिधं;

निद्दिसे कप्पती चेव, न च कप्पति मज्झिमे.

६०२.

‘‘इदं चतुब्बिधं वत्थु, देसस्मिं पन मज्झिमे;

न कप्पती’’ति वुत्तञ्हि, ‘‘मज्झिमेयेव कप्पति’’.

६०३.

पच्चन्तिमेसु देसेसु, एवं वुत्तं न कप्पति;

पञ्चलोणादिकं सेसं, उभयत्थपि कप्पति.

६०४.

अकप्पियन्ति यं नाम, पटिक्खित्तं महेसिना;

उभयत्थपि तं सब्बं, न च कप्पति भिक्खुनो.

६०५.

अन्तो आपज्जतापत्तिं, आपज्जति च, नो बहि;

बहि आपज्जतापत्तिं, न च अन्तो कुदाचनं.

६०६.

आपज्जति =१९ पनन्तो च, बहि चेवुभयत्थपि;

नेव अन्तो च आपत्तिं, आपज्जति च, नो बहि.

६०७.

अनुपखज्जसेय्यादिं, अन्तोयेव च, नो बहि;

सङ्घिकं पन मञ्चादिं, अज्झोकासे तु किञ्चिपि.

६०८.

निक्खिपित्वान गच्छन्तो, नो अन्तो, बहियेव च;

सेसमापज्जतापत्तिं, अन्तो चेव तथा बहि.

६०९.

असाधारणमापत्तिं, भिक्खुनीनं वसा पन;

नेवापज्जति अन्तोपि, न बहिद्धापि सब्बथा.

६१०.

गामे आपज्जतापत्तिं, नो अरञ्ञे कथं वद?

आपज्जति अरञ्ञस्मिं, न च गामे कथं वद?

६११.

आपज्जति च गामेपि, अरञ्ञेपि कथं वद?

नेवापज्जति गामेपि, नो अरञ्ञे कथं वद?

६१२.

अन्तरघरसंयुत्ता, सेक्खपञ्ञत्तियो पन;

आपज्जति हि तं भिक्खु, गामस्मिं, नो अरञ्ञके.

६१३.

अगणा अरुणं नाम, उट्ठापेन्ती च भिक्खुनी;

आपज्जति पनापत्तिं, अरञ्ञे, नो च गामके.

६१४.

मुसावादादिमापत्तिं, आपज्जतूभयत्थपि;

असाधारणमापत्तिं, आपज्जति न कत्थचि.

६१५.

आपज्जति गिलानोव, नागिलानो कुदाचनं;

अगिलानोव आपत्तिं, फुसे, नो च गिलानको.

६१६.

अगिलानो गिलानो च, आपज्जन्ति उभोपि च;

नापज्जन्ति गिलानो च, अगिलानो उभोपि च.

६१७.

भेसज्जेन पनञ्ञेन, अत्थे सति च यो पन;

विञ्ञापेति तदञ्ञं सो, आपज्जति अकल्लको.

६१८.

न भेसज्जेन अत्थेपि, भेसज्जं विञ्ञापेति चे;

आपज्जतागिलानोव, आपत्तिं लोलमानसो.

६१९.

मुसावादादिकं सेसं, आपज्जन्ति उभोपि च;

असाधारणमापत्तिं, नापज्जन्ति उभोपि च.

चतुक्ककथा.

६२०.

पञ्च =२० आपत्तियो होन्ति, मुसावादस्स कारणा;

पाराजिकं गरुंथुल्ल-च्चयं पाचित्ति दुक्कटं.

६२१.

आनिसंसा पनुद्दिट्ठा, पञ्चेव कथिनत्थरे;

अनामन्तासमादान-चरणं गणभोजनं.

६२२.

यो तत्थ चीवरुप्पादो, सो च नेसं भविस्सति;

चीवरं यावदत्थञ्च, गहेतुम्पि च वट्टति.

६२३.

तेलं पञ्चविधं वुत्तं, निप्पपञ्चेन सत्थुना;

वसा मधुकएरण्ड-तिलसासपसम्भवं.

६२४.

अच्छमच्छवसा चेव, सुसुका सूकरस्स च;

गद्रभस्स वसा चेति, वसा पञ्चविधा मता.

६२५.

मूलखन्धग्गबीजानि, फळुबीजञ्च पण्डितो;

पञ्चमं बीजबीजन्ति, पञ्च बीजानि दीपये.

६२६.

फलं समणकप्पेहि, परिभुञ्जेय्य पञ्चहि;

अग्गिसत्थनखक्कन्तं, अबीजुब्बट्टबीजकं.

६२७.

पण्णुण्णतिणचोळानं, वाकस्स च वसेनिध;

भिसियो भासिता पञ्च, मुनिना मोहनासिना.

६२८.

पवारणापि पञ्चेव, ओदनादीहि पञ्चहि;

पटिग्गाहापि पञ्चेव, कायादिगहणेन च.

६२९.

पञ्चानिसंसा विनयञ्ञुकस्मिं;

महेसिना कारुणिकेन वुत्ता;

सुरक्खितं होति सकञ्च सीलं;

कुक्कुच्चमञ्ञस्स निराकरोति.

६३०.

विसारदो भासति सङ्घमज्झे;

सुखेन निग्गण्हति वेरिभिक्खू;

धम्मस्स चेव ठितिया पवत्तो;

तस्मादरं तत्थ करेय्य धीरो.

पञ्चककथा.

६३१.

छवच्छेदनका =२१ वुत्ता, छळभिञ्ञेन तादिना;

मञ्चपीठमतिक्कन्त-पमाणञ्च निसीदनं.

६३२.

तथा कण्डुपटिच्छादी, वस्ससाटिकचीवरं;

चीवरं सुगतस्सापि, चीवरेन पमाणकं.

६३३.

छहाकारेहि आपत्तिं, आपज्जति न अञ्ञथा;

अलज्जिताय अञ्ञाण-कुक्कुच्चेहि तथेव च.

६३४.

विपरिताय सञ्ञाय, कप्पियेपि अकप्पिये;

सतिसम्मोसतो चेव, आपज्जति, न संसयो.

६३५.

छहि अङ्गेहि युत्तेन;

उपसम्पादना पन;

कातब्बा, निस्सयो चेव;

दातब्बो, सामणेरको.

६३६.

भिक्खुनापट्ठपेतब्बो, सततं धम्मचक्खुना;

आपत्तिं पन जानाति, अनापत्तिं गरुं लहुं.

६३७.

पातिमोक्खानि वित्थारा, उभयानि पनस्स हि;

स्वागतानि भवन्तेव, सुविभत्तानि अत्थतो.

६३८.

अनुब्यञ्जनसो चेव, सुत्तसो सुविनिच्छिता;

दसवस्सोपि वा होतितिरेकदसवस्सिको.

छक्ककथा.

६३९.

सत्त सामीचियो वुत्ता, सत्तेव समथापि च;

पञ्ञत्तापत्तियो सत्त, सत्तबोज्झङ्गदस्सिना.

सत्तककथा.

६४०.

कुलानि इध दूसेति, आकारेहि पनट्ठहि;

पुप्फेन च फलेनापि, चुण्णेनपि च दूसको.

६४१.

मत्तिकादन्तकट्ठेहि, वेळुया वेज्जिकायपि;

जङ्घपेसनिकेनापि, आजीवस्सेव कारणा.

६४२.

अट्ठेवानतिरित्तापि, अतिरित्तापि अट्ठ च;

अकप्पियकतं चेवागहितुच्चारितम्पि च.

६४३.

कतं अहत्थपासेपि, न च भुत्ताविना कतं;

पवारितेन यञ्चेव, कतं भुत्ताविनापि च.

६४४.

आसना वुट्ठितेनापि, अतिरित्तकतम्पि च;

अवुत्तमलमेतन्ति, न गिलानातिरित्तकं.

६४५.

इमे अट्ठेव निद्दिट्ठा, ञेय्या अनतिरित्तका;

अतिरित्ता पनेतेसं, पटिक्खेपेन दीपिता.

६४६.

सहपुब्बपयोगेसु, दुक्कटं ञातञत्तिसु;

दुरूपचिण्णे आमासे, दुक्कटं पटिसावने.

६४७.

अट्ठमं पन निद्दिट्ठं, तथा विनयदुक्कटं;

इति अट्ठविधं होति, सब्बमेव च दुक्कटं.

६४८.

एहिभिक्खूपसम्पदा, सरणगमनेन च;

पञ्हाब्याकरणोवादा, गरुधम्मपटिग्गहो.

६४९.

तथा ञत्तिचतुत्थेन, कम्मेनेवट्ठवाचिका;

दूतेन भिक्खुनीनन्ति, अट्ठेव उपसम्पदा.

६५०.

असद्धम्मा पनट्ठेव, निद्दिट्ठा सुद्धदिट्ठिना;

अट्ठेवुपोसथङ्गानि, वेदितब्बानि विञ्ञुना.

६५१.

सक्कारो च असक्कारो;

लाभालाभो यसायसो;

पापिच्छा पापमित्तत्तं;

असद्धम्मा पनट्ठिमे.

६५२.

पाणं न हने, न चादिन्नमादिये;

मुसा न भासे, न च मज्जपो सिया;

अब्रह्मचरिया विरमेय्य मेथुना;

रत्तिं न भुञ्जेय्य विकालभोजनं.

६५३.

मालं न धारे, न च गन्धमाचरे;

मञ्चे छमायंव सयेथ सन्थते;

एतञ्हि अट्ठङ्गिकमाहुपोसथं;

बुद्धेन दुक्खन्तगुना पकासितं.

६५४.

अट्ठेव पन पानानि, निद्दिट्ठानि महेसिना;

भिक्खु अट्ठङ्गसंयुत्तो, भिक्खुनोवादमरहति.

अट्ठककथा.

६५५.

भोजनानि पणीतानि, नव वुत्तानि सत्थुना;

दुक्कटं पन निद्दिट्ठं, नव मंसानि खादतो.

६५६.

पातिमोक्खस्स उद्देसा, नवेव परिदीपिता;

उपोसथा नवेवेत्थ, सङ्घो नवहि भिज्जति.

नवककथा.

६५७.

दस अक्कोसवत्थूनि, दस सिक्खापदानि च;

अकप्पियानि मंसानि, दस सुक्कानि वे दस.

६५८.

जाति नामञ्च गोत्तञ्च, कम्मं सिप्पञ्च रोगता;

लिङ्गापत्ति किलेसा च, अक्कोसेन दसेव हि.

६५९.

दस आदीनवा रञ्ञो, अन्तेपुरप्पवेसने;

दसाकारेहि सङ्घादि-सेसो छन्नोति दीपितो.

६६०.

दस कम्मपथा पुञ्ञा, अपुञ्ञापि तथा दस;

दसेव दानवत्थूनि, दसेव रतनानि च.

६६१.

अन्नं पानञ्च वत्थञ्च, माला गन्धविलेपनं;

यानञ्च सेय्यावसथं, पदीपेय्यन्तिमे दस.

६६२.

अवन्दिया मुनिन्देन, दीपिता दस पुग्गला;

दसेव पंसुकूलानि, दस चीवरधारणा.

६६३.

सोसानिकं पापणिकं, तथा उन्दूरखायितं;

गोखायितग्गिना दड्ढं, अजिकूपचिकखायितं.

६६४.

थूपचीवरिकञ्चेव, तथेव अभिसेकियं;

गतपच्छागतञ्चेति, दसधा पंसुकूलिकं.

६६५.

सब्बनीलादयो वुत्ता, दस चीवरधारणा;

चीवरानि नवेवेत्थ, सद्धिं संकच्चिकाय च.

दसककथा.

६६६.

एकादस पनाभब्बा, पुग्गला पण्डकादयो;

होन्तेवानुपसम्पन्ना, उपसम्पादितापि च.

६६७.

पत्ता अकप्पिया वुत्ता, एकादस भवन्ति हि;

दारुजेन च पत्तेन, दसेव रतनुब्भवा.

६६८.

एकादस तथा होन्ति, पादुकापि अकप्पिया;

एकादसेव सीमायो, असीमाति पकासिता.

६६९.

अतिखुद्दातिमहन्ता, खण्डच्छायानिमित्तका;

अनिमित्ता, बहिट्ठेन, सम्मता, नदियं तथा.

६७०.

जातस्सरे, समुद्दे वा, सम्भिन्नज्झोत्थटापि च;

सीमायपि असीमायो, एकादस इमा सियुं.

६७१.

एकादसेव पथवी, कप्पिया च अकप्पिया;

गण्ठिका कप्पिया वुत्ता, एकादस च वीधका.

६७२.

एकादसविधं वुत्तं, अधिट्ठातब्बचीवरं;

तिचीवरं तथा कण्डु-पटिच्छादी, निसीदनं.

६७३.

पच्चत्थरणं, वस्सिक-साटिका, मुखपुञ्छनं;

दकसाटि, परिक्खार-चोळं, संकच्चिकापि च.

६७४.

यावततियका सब्बे, एकादस पकासिता;

अरिट्ठो, चण्डकाळी च, उक्खित्तस्सानुवत्तिका.

६७५.

अट्ठ सङ्घादिसेसेसु, उभिन्नं तु वसा पन;

एकादस इमे याव-ततियाति पकासिता.

६७६.

निस्सयस्स दसेकाव, पटिप्पस्सद्धियो पन;

छधाचरियतो वुत्ता, उपज्झाया तु पञ्चधा.

एकादसककथा.

६७७.

तेरसेव धुतङ्गानि, परमानि च चुद्दस;

सोळसेव तु ‘‘जान’’न्ति, पञ्ञत्तानि महेसिना.

६७८.

सउत्तरं विनयविनिच्छयं तु यो;

अनुत्तरं सकलमपीध जानति;

महत्तरे विनयनये अनुत्तरे;

निरुत्तरो भवति हि सो, न संसयो.

एकुत्तरनयो समत्तो.

सेदमोचनकथा

६७९.

इतो परं पवक्खामि, भिक्खूनं सुणतं पुन;

सेदमोचनगाथायो, पटुभावकरा वरा.

६८०.

उब्भक्खकं विवज्जेत्वा, अधोनाभिं विवज्जिय;

पटिच्च मेथुनं धम्मं, कथं पाराजिको सिया?

६८१.

कबन्धसत्तकायस्स, उरे होति मुखं सचे;

मुखेन मेथुनं धम्मं, कत्वा पाराजिको भवे.

६८२.

सुञ्ञे निस्सत्तके दीपे, एको भिक्खु सचे वसे;

मेथुनपच्चया तस्स, कथं पाराजिको सिया?

६८३.

लम्बी वा मुदुपिट्ठी वा, वच्चमग्गे मुखेपि वा;

अङ्गजातं पवेसेन्तो, सके पाराजिको भवे.

६८४.

सयं नादियते किञ्चि, परञ्च न समादपे;

संविधानञ्च नेवत्थि, कथं पाराजिको सिया?

६८५.

सुङ्कघाते अतिक्कन्ते, नादियन्तो परस्स तु;

आणत्तिञ्च विनायेव, होति पाराजिको यति.

६८६.

हरन्तो गरुकं भण्डं, थेय्यचित्तेन पुग्गलो;

परस्स तु परिक्खारं, न च पाराजिको कथं?

६८७.

तिरच्छानगतानं तु, पुग्गलो गरुभण्डकं;

गण्हन्तो थेय्यचित्तेन, न च पाराजिको सिया.

६८८.

अत्तनो सन्तकं दत्वा, भिक्खु पाराजिको कथं?

‘‘मरतू’’ति असप्पाय-भोजनं देति चे चुतो.

६८९.

पितरि पितुसञ्ञी च, मातुसञ्ञी च मातरि;

हन्त्वानन्तरियं कम्मं, न फुसेय्य कथं नरो?

६९०.

तिरच्छानगता माता, तिरच्छानगतो पिता;

तस्मानन्तरियं नत्थि, मारितेसु उभोसुपि.

६९१.

अनादियन्तो गरुकं, परञ्च न समादपे;

गच्छं ठितो निसिन्नो वा, कथं पाराजिको भण?

६९२.

मनुस्सुत्तरिके धम्मे, कत्वान कतिकं ततो;

सम्भावनाधिप्पायो सो, अतिक्कमति चे चुतो.

६९३.

सङ्घादिसेसा चत्तारो, भवेय्युं एकवत्थुका;

कथं? कथेहि मे पुट्ठो, विनये चे विसारदो.

६९४.

सञ्चरित्तञ्च दुट्ठुल्लं, संसग्गं अत्तकामतं;

इत्थिया पटिपज्जन्तो, फुसेय्य चतुरो इमे.

६९५.

सङ्घादिसेसमापन्नो, छादेत्वा सुचिरं पन;

अचरित्वा यथावुत्तं, वत्तं सो वुट्ठितो कथं?

६९६.

सुक्कविस्सट्ठिमापन्नो, भिक्खुभावे ठितो पन;

परिवत्ते तु लिङ्गस्मिं, नत्थि सङ्घादिसेसता.

६९७.

कुद्धो आराधको होति;

कुद्धो होति च निन्दितो;

अथ को नाम सो धम्मो;

येन कुद्धो पसंसितो?

६९८.

वण्णस्मिं भञ्ञमाने यो, तित्थियानं तु कुज्झति;

आराधको, सम्बुद्धस्स, यदि कुज्झति निन्दितो.

६९९.

अत्थङ्गते तु सूरिये, भोजनं भिक्खु भुञ्जति;

न खित्तचित्तोनुम्मत्तो, निरापत्ति कथं भवे?

७००.

यो च रोमन्थयित्वान, रत्तिं घसति भोजनं;

नत्थि तस्स पनापत्ति, विकालभोजनेन हि.

७०१.

अत्थङ्गते च सूरिये, गहेत्वा भिक्खु भोजनं;

सचे भुञ्जेय्य आपत्ति, अनापत्ति कथं भवे?

७०२.

विकालुत्तरकुरुं गन्त्वा, तत्थ लद्धान भोजनं;

आगन्त्वा इध कालेन, नत्थि आपत्ति भुञ्जतो.

७०३.

गामे वा यदि वारञ्ञे, यं परेसं ममायितं;

न हरन्तोव तं थेय्या, कथं पाराजिको सिया?

७०४.

थेय्यसंवासको नाम, लिङ्गसंवासथेनको;

परभण्डं अगण्हन्तो, होति एस पराजितो.

७०५.

नारी रूपवती बाला, भिक्खु रत्तेन चेतसा;

मेथुनं ताय कत्वापि, सो न पाराजिको कथं?

७०६.

भिक्खु रूपवतिं नारिं, सुपिनन्तेन पस्सति;

ताय मेथुनसंयोगे, कतेपि न विनस्सति.

७०७.

एकिस्सा द्वे सियुं पुत्ता, जाता इध पनित्थिया;

द्विन्नं माता पिता साव, कथं होति भणाहि मे?

७०८.

उभतोब्यञ्जना इत्थी, गब्भं गण्हाति अत्तना;

गण्हापेति परं गब्भं, तस्मा माता पिता च सा.

७०९.

पुरिसेन सहागारे, रहो वसति भिक्खुनी;

परामसति तस्सङ्गं, अनापत्ति कथं सिया?

७१०.

सहागारिकसेय्यञ्च, सब्बञ्च पटिजग्गनं;

दारकस्स च माता हि, कातुं लभति भिक्खुनी.

७११.

को च भिक्खूहि सिक्खासु, असाधारणतं गतो;

न पारिवासिको ब्रूहि, न उक्खित्तादिकोपि च?

७१२.

गहेतुं खुरभण्डं तु, सचे न्हापितपुब्बको;

न सो लभति अञ्ञेसं, कप्पतीति च निद्दिसे.

७१३.

कथेति कुसलं धम्मं, परमं अत्थसंहितं;

कतमो पुग्गलो ब्रूहि, न मतो न च जीवति?

७१४.

कथेति कुसलं धम्मं, परमं अत्थसंहितं;

होति निम्मितबुद्धो सो, न मतो न च जीवति.

७१५.

संयाचिकं करोन्तस्स, कुटिं देसितवत्थुकं;

पमाणिकमनारम्भं, आपत्ति सपरिक्कमं.

७१६.

नरो करोति चे कुटिं, स सब्बमत्तिकामयं;

न मुच्चतेव वज्जतो, जिनेन वुत्ततो ततो.

७१७.

संयाचिकाय भिक्खुस्स, अनापत्ति कथं सिया;

सब्बलक्खणहीनं तु, करोन्तस्स कुटिं पन?

७१८.

संयाचिकं करोन्तस्स, तिणच्छदनकं कुटिं;

भिक्खुनो जिनचन्देन, अनापत्ति पकासिता.

७१९.

कायिकं कञ्चि पयोगमाचरे;

न किञ्चि वाचाय परं भणेय्य;

फुसे गरुं अन्तिमवत्थुहेतुकं;

विसारदो चे विनये भणाहि त्वं?

७२०.

परस्सा पन या वज्जं, पटिच्छादेति भिक्खुनी;

अयं पाराजिकापत्तिं, तन्निमित्तं गरुं फुसे.

७२१.

न कायिकं किञ्चिपि पापमाचरे;

न किञ्चि वाचाय चरेय्य पापकं;

सुनासितोयेव च नासितो सिया;

कथं तुवं ब्रूहि मयासि पुच्छितो?

७२२.

अभब्बा पन ये वुत्ता, पुग्गला पण्डकादयो;

एकादस मुनिन्देन, नासिता ते सुनासिता.

७२३.

अनुग्गिरं गिरं किञ्चि, सुभं वा यदि वासुभं;

फुसे वाचसिकं वज्जं, कथं मे पुच्छितो भण?

७२४.

सन्तिमेव पनापत्तिं, भिक्खु नाविकरेय्य यो;

सम्पजानमुसावादे, दुक्कटं तस्स वण्णितं.

७२५.

एकतोउपसम्पन्ना, उभो तासं तु हत्थतो;

चीवरं गण्हतो होन्ति, नानाआपत्तियो कथं?

७२६.

एकतोउपसम्पन्ना, भिक्खूनं तु वसेन या;

चीवरं हत्थतो तस्सा, पाचित्ति पटिगण्हतो.

७२७.

एकतोउपसम्पन्ना, भिक्खुनीनं वसेन या;

चीवरं हत्थतो तस्सा, दुक्कटं पटिगण्हतो.

७२८.

संविधाय च चत्तारो, गरुं थेनिंसु भण्डकं;

थेरो थुल्लच्चयं तेसु, पत्तो, सेसा पराजयं.

७२९.

कथं? छमासकं भण्डं, तत्थ साहत्थिका तयो;

हटा थेरेन मासा तु, तयो आणत्तियापि च.

७३०.

तीहि साहत्थिकोकेको;

पञ्च आणत्तिया हटा;

तस्मा थुल्लच्चयं थेरो;

पत्तो, सेसा पराजयं.

७३१.

बहिद्धा गेहतो भिक्खु, इत्थी गब्भन्तरं गता;

छिद्दं गेहस्स नो अत्थि, मेथुनपच्चया चुतो.

७३२.

अन्तोदुस्सकुटिट्ठेन, मातुगामेन मेथुनं;

सन्थतादिवसेनेव, कत्वा होति पराजितो.

७३३.

सप्पिआदिं तु भेसज्जं, गहेत्वा साममेव तं;

अवीतिवत्ते सत्ताहे, कथं आपत्ति सेवतो?

७३४.

परिवत्तितलिङ्गस्स, भिक्खुनो इतराय वा;

अवीतिवत्ते सत्ताहे, होति आपत्ति सेवतो.

७३५.

निस्सग्गियेन पाचित्ति, सुद्धपाचित्तियम्पि च;

एकतोव कथं भिक्खु, आपज्जेय्य भणाहि मे?

७३६.

सङ्घे परिणतं लाभं, अत्तनो च परस्स च;

एकतो परिणामेन्तो, पयोगेन द्वयं फुसे.

७३७.

भिक्खू समागम्म समग्गसञ्ञा;

सब्बे करेय्युं पन सङ्घकम्मं;

भिक्खुट्ठितो द्वादसयोजनस्मिं;

कथं कतं कुप्पति वग्गहेतु?

७३८.

अत्थि सचे पन भिक्खु निसिन्नो;

द्वादसयोजनिके नगरे तु;

तत्थ कतं पन कम्ममकम्मं;

नत्थि विहारगता यदि सीमा.

७३९.

सङ्घाटि पारुता काये, निवत्थोन्तरवासको;

निस्सग्गियानि सब्बानि, कथं होन्ति कथेहि मे?

७४०.

कण्णं गहेत्वा तत्थेव, कद्दमं यदि धोवति;

भिक्खुनी कायङ्गानेव, तानि निस्सग्गियानि हि.

७४१.

पुरिसं अपितरं हन्त्वा, इत्थिं हन्त्वा अमातरं;

आनन्तरियकं कम्मं, आपज्जति कथं नरो?

७४२.

परिवत्ते तु लिङ्गस्मिं, पितरं इत्थितं गतं;

मातरं पुरिसत्तं तु, गतं हन्त्वा गरुं फुसे.

७४३.

मातरं पन मारेत्वा, मारेत्वा पितरम्पि च;

आनन्तरियकं कम्मं, नापज्जेय्य कथं नरो?

७४४.

तिरच्छानगता माता, तिरच्छानगतो पिता;

मातरं पितरं हन्त्वा, नानन्तरियकं फुसे.

७४५.

चोदेत्वा सम्मुखीभूतं, सङ्घो कम्मं करेय्य चे;

कथं कम्मं अकम्मं तं, सङ्घो सापत्तिको सिया?

७४६.

वुत्तं तु पण्डकादीनं, सन्धाय उपसम्पदं;

अनापत्तिस्स कम्मं तु, सन्धायाति कुरुन्दियं.

७४७.

कप्पबिन्दुकतं रत्तं, चीवरं तु अधिट्ठितं;

कथमस्स सियापत्ति, सेवमानस्स दुक्कटं?

७४८.

सकं अनिस्सजित्वान, यो निस्सग्गियचीवरं;

परिभुञ्जति तस्साय-मापत्ति परिदीपिता.

७४९.

पञ्च पाचित्तियानेव, नानावत्थुकतानि हि;

अपुब्बं अचरिमं एक-क्खणे आपज्जते कथं?

७५०.

भेसज्जानि हि पञ्चेव, गहेत्वा भाजने विसुं;

ठपितेसु च सत्ताहा-तिक्कमे होन्ति पञ्चपि.

७५१.

रत्तचित्तो न च थेय्यचित्तो;

न चापि चित्तं मरणाय तस्स;

देन्तस्स पाराजिकमाह सत्था;

थुल्लच्चयं तं पटिगण्हतोपि.

७५२.

सलाकं सङ्घभेदाय, पदेन्तस्स पराजयो;

होति थुल्लच्चयं तस्स, सलाकं पटिगण्हतो.

७५३.

एकत्थ निक्खिपित्वान, चीवरं अद्धयोजने;

अरुणं उट्ठापेन्तस्स, अनापत्ति कथं सिया?

७५४.

सुप्पतिट्ठितनिग्रोध-सदिसे रुक्खमूलके;

अनापत्ति हि सो रुक्खो, होति एककुलस्स चे.

७५५.

कथं आपत्तियो नाना-;

वत्थुकायो हि कायिका;

अपुब्बं अचरिमं एक-;

क्खणे सम्बहुला फुसे?

७५६.

नानित्थीनं तु केसे वा, तासं अङ्गुलियोपि वा;

एकतो गहणे तस्स, होन्ति सम्बहुला पन.

७५७.

कथं वाचसिका नाना-वत्थुकायो न कायिका;

अपुब्बं अचरिमं एक-क्खणे आपत्तियो फुसे?

७५८.

दुट्ठुल्लं यो वदति च वाचं;

‘‘सब्बा तुम्हे सिखरणियो’’ति;

वुत्ता दोसा विनयनसत्थे;

तस्सित्थीनं गणनवसेन.

७५९.

इत्थिया पुरिसेनापि, पण्डकेन निमित्तके;

मेथुनं न च सेवन्तो, मेथुनप्पच्चया चुतो?

७६०.

मेथुने पुब्बभागं तु, कायसंसग्गतं गता;

मेथुनप्पच्चया छेज्जं, आपन्ना अट्ठवत्थुकं.

७६१.

मातरं चीवरं याचे, सङ्घे परिणतं न च;

केनस्स होति आपत्ति, अनापत्ति च ञातके?

७६२.

वस्ससाटिकलाभत्थं, समये पिट्ठिसञ्ञिते;

सियापत्ति सतुप्पादं, करोतो मातरम्पि च.

७६३.

सङ्घादिसेसमापत्तिं, पाचित्तिं दुक्कटं कथं;

पाटिदेसनियं थुल्ल-च्चयं एकक्खणे फुसे?

७६४.

अवस्सुतावस्सुतहत्थतो हि;

पिण्डं गहेत्वा लसुणं पणीतं;

मनुस्समंसञ्च अकप्पमञ्ञं;

सब्बेकतो खादति, होन्ति तस्सा.

७६५.

एको उपज्झायकपुग्गलेको;

आचरियको द्वेपि च पुण्णवस्सा;

एकाव तेसं पन कम्मवाचा;

एकस्स कम्मं तु न रूहते किं?

७६६.

केसग्गमत्तम्पि महिद्धिकेसु;

आकासगो होति सचे पनेको;

कतम्पि तं रूहति नेव कम्मं;

आकासगस्सेव, न भूमिगस्स.

७६७.

सङ्घेनपि हि आकासे, ठितेन पन इद्धिया;

भूमिगस्स न कातब्बं, करोति यदि कुप्पति.

७६८.

न च कप्पकतं वत्थं, न च रत्तं अकप्पियं;

निवत्थस्स पनापत्ति, अनापत्ति कथं सिया?

७६९.

अच्छिन्नचीवरस्सेत्थ, भिक्खुस्स पन किञ्चिपि;

न चस्साकप्पियं नाम, चीवरं पन विज्जति.

७७०.

कुतोपि च गण्हति किञ्चि हवे;

न तु देति च किञ्चिपि भोजनतो;

गरुकं पन वज्जमुपेति कथं;

वद मे विनये कुसलोसि यदि?

७७१.

आदाय यं किञ्चि अवस्सुतम्हा;

उय्योजिता भुञ्जति भोजनञ्चे;

उय्योजिता या पन याय तस्सा;

सङ्घादिसेसं कथयन्ति धीरा.

७७२.

कस्सचि किञ्चि न देति सहत्था;

नेव च गण्हति किञ्चि कुतोचि;

वज्जमुपेति लहुं, न गरुं तु;

ब्रूहि कथं यदि बुज्झसि साधु?

७७३.

दन्तपोनोदकानं तु, गहणे पन भिक्खुनी;

उय्योजेन्ती लहुं वज्जं, आपज्जति निसेविते.

७७४.

आपज्जति पनापत्तिं, गरुकं सावसेसकं;

छादेति, न फुसे वज्जं, कथं जानासि मे वद?

७७५.

सङ्घादिसेसमापत्तिं, आपज्जित्वा अनादरो;

छादेन्तोपि तमापत्तिं, नाञ्ञं उक्खित्तको फुसे.

७७६.

सप्पाणप्पाणजं नेव, जङ्गमं न विहङ्गमं;

द्विजं कन्तमकन्तञ्च, सचे जानासि मे वद?

७७७.

सप्पाणप्पाणजो वुत्तो;

चित्तजो उतुजोपि च;

द्वीहेव पन जातत्ता;

मतो सद्दो द्विजोति हि.

७७८.

विनये अनयूपरमे परमे;

सुजनस्स सुखानयने नयने;

पटु होति पधानरतो न रतो;

इध यो पन सारमते रमते.

सेदमोचनगाथायो समत्ता.

साधारणासाधारणकथा

७७९.

सब्बसिक्खापदानाहं, निदानं गणनम्पि च;

भिक्खूहि भिक्खुनीनञ्च, भिक्खूनं भिक्खुनीहि च.

७८०.

असाधारणपञ्ञत्तं, तथा साधारणम्पि च;

पवक्खामि समासेन, तं सुणाथ समाहिता.

७८१.

निदानं नाम वेसाली, तथा राजगहं पुरं;

सावत्थाळवि कोसम्बी, सक्कभग्गा पकासिता.

७८२.

कति वेसालिया वुत्ता, कति राजगहे कता?

कति सावत्थिपञ्ञत्ता, कति आळवियं कता?

७८३.

कति कोसम्बिपञ्ञत्ता, कति सक्केसु भासिता?

कति भग्गेसु पञ्ञत्ता, तं मे अक्खाहि पुच्छितो?

७८४.

दस वेसालिया वुत्ता, एकवीस गिरिब्बजे;

छऊनानि सतानेव, तीणि सावत्थियं कता.

७८५.

छ पनाळवियं वुत्ता, अट्ठ कोसम्बियं कता;

अट्ठ सक्केसु पञ्ञत्ता, तयो भग्गेसु दीपिता.

७८६.

मेथुनं विग्गहो चेव, चतुत्थन्तिमवत्थुकं;

अतिरेकचीवरं सुद्ध-काळकेळकलोमकं.

७८७.

भूतं परम्परञ्चेव, मुखद्वारमचेलको;

भिक्खुनीसु च अक्कोसो, दस वेसालियं कता.

७८८.

दुतियन्तिमवत्थुञ्च, द्वे अनुद्धंसनानि च;

सङ्घभेदा दुवे चेव, चीवरस्स पटिग्गहो.

७८९.

रूपियं सुत्तविञ्ञत्ति, तथा उज्झापनम्पि च;

परिपाचितपिण्डो च, तथेव गणभोजनं.

७९०.

विकालभोजनञ्चेव, चारित्तं न्हानमेव च;

ऊनवीसतिवस्सञ्च, दत्वा सङ्घेन चीवरं.

७९१.

वोसासन्ती च नच्चं वा, गीतं वा चारिकद्वयं;

छन्ददानेनिमे राज-गहस्मिं एकवीसति.

७९२.

कुटि कोसियसेय्यञ्च, पथवीभूतगामकं;

सप्पाणकञ्च सिञ्चन्ति, एते छाळवियं कता.

७९३.

महल्लकविहारो च, दोवचस्सं तथेव च;

अञ्ञेनञ्ञं तथा द्वार-कोसा मज्झञ्च पञ्चमं.

७९४.

अनादरियं सहधम्मो, पयोपानञ्च सेखिये;

कोसम्बियं तु पञ्ञत्ता, अट्ठिमे सुद्धदिट्ठिना.

७९५.

धोवनेळकलोमानि, पत्तो च दुतियो पन;

ओवादोपि च भेसज्जं, सूचि आरञ्ञकेसु च.

७९६.

उदकसुद्धिकञ्चेव, ओवादागमनम्पि च;

पुरे कपिलवत्थुस्मिं, पञ्ञत्ता पन अट्ठिमे.

७९७.

जोतिं समादहित्वान, सामिसेन ससित्थकं;

इमे भग्गेसु पञ्ञत्ता, तयो आदिच्चबन्धुना.

७९८.

पाराजिकानि चत्तारि, गरुका सोळसा, दुवे;

अनियता, चतुत्तिंस, होन्ति निस्सग्गियानि हि.

७९९.

छप्पण्णाससतञ्चेव, खुद्दकानि भवन्ति हि;

दसेव पन गारय्हा, द्वेसत्तति च सेखिया.

८००.

छऊनानि च तीणेव, सतानि समचेतसा;

इमे वुत्तावसेसा हि, सब्बे सावत्थियं कता.

८०१.

पाराजिकानि चत्तारि, सत्त सङ्घादिसेसका;

निस्सग्गियानि अट्ठेव, द्वत्तिंसेव च खुद्दका.

८०२.

द्वे गारय्हा, तयो सेखा, छप्पञ्ञासेव सब्बसो;

भवन्ति छसु पञ्ञत्ता, नगरेसु च पिण्डिता.

८०३.

सब्बानेव पनेतानि, नगरेसु च सत्तसु;

अड्ढुड्ढानि सतानेव, पञ्ञत्तानि भवन्ति हि.

८०४.

सिक्खापदानि भिक्खूनं, वीसञ्च द्वे सतानि च;

भिक्खुनीनं तु चत्तारि, तथा तीणि सतानि च.

८०५.

पाराजिकानि चत्तारि, गरुका पन तेरस;

अनियता दुवे वुत्ता, तिंस निस्सग्गियानि च.

८०६.

खुद्दका नवुति द्वे च, चत्तारो पाटिदेसना;

निप्पपञ्चेन निद्दिट्ठा, पञ्चसत्तति सेखिया.

८०७.

द्वे सतानि च वीसञ्च, वसा भिक्खूनमेव च;

सिक्खापदानि उद्देसमागच्छन्ति उपोसथे.

८०८.

पाराजिकानि अट्ठेव, गरुका दस सत्त च;

निस्सग्गियानि तिंसेव, छसट्ठि च सतम्पि च.

८०९.

खुद्दकानट्ठ गारय्हा, पञ्चसत्तति सेखिया;

सब्बानि पन चत्तारि, तथा तीणि सतानि च.

८१०.

भवन्ति पन एतानि, भिक्खुनीनं वसा पन;

सिक्खापदानि उद्देसमागच्छन्ति उपोसथे.

८११.

छचत्तालीस होन्तेव, भिक्खूनं भिक्खुनीहि तु;

असाधारणभावं तु, गमितानि महेसिना.

८१२.

च सङ्घादिसेसा च, तथा अनियता दुवे;

द्वादसेव च निस्सग्गा, द्वावीसति च खुद्दका.

८१३.

चत्तारोपि च गारय्हा, छचत्तालीस होन्तिमे;

भिक्खूनंयेव पञ्ञत्ता, गोतमेन यसस्सिना.

८१४.

विसट्ठि कायसंसग्गो, दुट्ठुल्लं अत्तकामता;

कुटि चेव विहारो च, छळेते गरुका सियुं.

८१५.

निस्सग्गियादिवग्गस्मिं, धोवनञ्च पटिग्गहो;

एळकलोमवग्गेपि, आदितो पन सत्त च.

८१६.

ततियेपि च वग्गस्मिं, पत्तो च पठमो तथा;

वस्ससाटिकमारञ्ञ-मिति द्वादस दीपिता.

८१७.

पाचित्तियानि वुत्तानि, सब्बानि गणनावसा;

भिक्खूनं भिक्खुनीनञ्च, अट्ठासीतिसतं, ततो.

८१८.

सब्बो भिक्खुनिवग्गोपि, सपरम्परभोजनो;

तथा अनतिरित्तो च, अभिहट्ठुं पवारणा.

८१९.

पणीतभोजनविञ्ञत्ति, तथेवाचेलकोपि च;

निमन्तितो सभत्तो च, दुट्ठुल्लच्छादनम्पि च.

८२०.

ऊनवीसतिवस्सं तु, मातुगामेन सद्धिपि;

अन्तेपुरप्पवेसो च, वस्ससाटि निसीदनं.

८२१.

खुद्दकानि पनेतानि, द्वावीसति भवन्ति हि;

चत्तारो पन गारय्हा, भिक्खूनं पातिमोक्खके.

८२२.

एकतो पन पञ्ञत्ता, छचत्तालीस होन्तिमे;

भिक्खुनीहि तु भिक्खूनं, असाधारणतं गता.

८२३.

भिक्खूहि भिक्खुनीनञ्च, सतं तिंस भवन्ति हि;

असाधारणभावं तु, गमितानि महेसिना.

८२४.

पाराजिकानि चत्तारि, दस सङ्घादिसेसका;

द्वादसेव च निस्सग्गा, खुद्दका नवुतिच्छ च.

८२५.

अट्ठेव पन गारय्हा, सतं तिंस भवन्तिमे;

भिक्खुनीनञ्च भिक्खूहि, असाधारणतं गता.

८२६.

भिक्खुनीनं तु सङ्घादि-सेसेहि छ पनादितो;

यावततियका चेव, चत्तारोति इमे दस.

८२७.

अकालचीवरञ्चेव, तथा अच्छिन्नचीवरं;

सत्तञ्ञदत्थिकादीनि, पत्तो चेव गरुं लहुं.

८२८.

द्वादसेव पनेतानि, भिक्खुनीनं वसेनिध;

निस्सग्गियानि सत्थारा, पञ्ञत्तानि पनेकतो.

८२९.

असाधारणपञ्ञत्ता, खुद्दका नवुतिच्छ च;

गारय्हा च पनट्ठाति, सब्बेव गणनावसा.

८३०.

भिक्खुनीनं तु भिक्खूहि, असाधारणतं गता;

एकतोयेव पञ्ञत्ता, सतं तिंस भवन्ति हि.

८३१.

असाधारणुभिन्नम्पि, सतं सत्तति चच्छ च;

पाराजिकानि चत्तारि, गरुका च दसच्छ च.

८३२.

अनियता दुवे चेव, निस्सग्गा चतुवीसति;

सतं अट्ठारसेवेत्थ, खुद्दका परिदीपिता.

८३३.

द्वादसेव च गारय्हा, सतं सत्तति चच्छ च;

असाधारणुभिन्नम्पि, इमेति परिदीपिता.

८३४.

साधारणा उभिन्नम्पि, पञ्ञत्ता पन सत्थुना;

सतं सत्तति चत्तारि, भवन्तीति पकासिता.

८३५.

पाराजिकानि चत्तारि, सत्त सङ्घादिसेसका;

अट्ठारस च निस्सग्गा, समसत्तति खुद्दका.

८३६.

पञ्चसत्तति पञ्ञत्ता, सेखियापि च सब्बसो;

सतं सत्तति चत्तारि, उभिन्नं समसिक्खता.

साधारणासाधारणकथा.

लक्खणकथा

८३७.

इतो परं पवक्खामि, लक्खणं पन सब्बगं;

सवने सादरं कत्वा, वदतो मे निबोधथ.

८३८.

निदानं पुग्गलो वत्थु, पञ्ञत्तिविधिमेव च;

विपत्तापत्तनापत्ति, आणत्तङ्गकिरियापि च.

८३९.

सञ्ञाचित्तसमुट्ठानं, वज्जकम्मपभेदकं;

तिकद्वयन्ति सब्बत्थ, योजेतब्बमिदं पन.

८४०.

पुब्बे वुत्तनयं यञ्च, यञ्च उत्तानमेविध;

तं सब्बं पन वज्जेत्वा, करिस्सामत्थजोतनं.

८४१.

पुग्गलो नाम यं यं तु, भिक्खुमारब्भ भिक्खुनिं;

सिक्खापदं तु पञ्ञत्तं, अयं वुच्चति पुग्गलो.

८४२.

तेवीसतिविधा ते च, सुदिन्नधनियादयो;

भिक्खूनं पातिमोक्खस्मिं, आदिकम्मिकपुग्गला.

८४३.

भिक्खुनीनं तथा पाति-मोक्खस्मिं आदिकम्मिका;

थुल्लनन्दादयो सत्त, सब्बे तिंस भवन्ति हि.

८४४.

वत्थूति पुग्गलस्सेव, तस्स तस्स च सब्बसो;

वत्थुनो तस्स तस्सेव, अज्झाचारो पवुच्चति.

८४५.

केवला पन पञ्ञत्ति, मूलभूता तथेव सा;

अन्वनुप्पन्नसब्बत्थ-पदेसपदपुब्बिका.

८४६.

साधारणा च पञ्ञत्ति, तथासाधारणापि च;

एकतोउभतोपुब्बा, एवं नवविधा सिया.

८४७.

तत्थ ‘‘यो मेथुनं धम्मं, पटिसेवेय्य भिक्खु’’ति;

‘‘अदिन्नं आदियेय्या’’ति, पञ्ञत्तिच्चेवमादिका.

८४८.

होति ‘‘अन्तमसो भिक्खु, तिरच्छानगतायपि’’;

इच्चेवमादिका सब्बा, अनुपञ्ञत्ति दीपिता.

८४९.

तथानुप्पन्नपञ्ञत्ति, अनुप्पन्ने तु वज्जके;

अट्ठन्नं गरुधम्मानं, वसेनेवागता हि सा.

८५०.

चम्मत्थरणकञ्चेव, सगुणङ्गुणुपाहनं;

तथेव च धुवन्हानं, पञ्चवग्गूपसम्पदा.

८५१.

एसा पदेसपञ्ञत्ति, नामाति हि चतुब्बिधा;

वुत्ता मज्झिमदेसस्मिं-येव होति, न अञ्ञतो.

८५२.

इतो सेसा हि सब्बत्थ-पञ्ञत्तीति पकासिता;

अत्थतो एकमेवेत्थ, साधारणदुकादिकं.

८५३.

साणत्तिका पनापत्ति, होति नाणत्तिकापि च;

आणत्तीति च नामेसा, ञेय्या आणापना पन.

८५४.

आपत्तीनं तु सब्बासं, सब्बसिक्खापदेसुपि;

सब्बो पनङ्गभेदो हि, विञ्ञातब्बो विभाविना.

८५५.

कायेनपि च वाचाय, या करोन्तस्स जायते;

अयं क्रियसमुट्ठाना, नाम पाराजिका विय.

८५६.

कायवाचाहि कत्तब्बं, अकरोन्तस्स होति या;

सा चाक्रियसमुट्ठाना, पठमे कथिने विय.

८५७.

करोन्तस्साकरोन्तस्स, भिक्खुनो होति या पन;

सा क्रियाक्रियतो होति, चीवरग्गहणे विय.

८५८.

सिया पन करोन्तस्स, अकरोन्तस्स या सिया;

सा क्रियाक्रियतो होति, रूपियुग्गहणे विय.

८५९.

तथा सिया करोन्तस्स;

या करोतो अकुब्बतो;

सिया किरियतो चेव;

सा क्रियाक्रियतोपि च.

८६०.

सब्बा चापत्तियो सञ्ञा-;

वसेन दुविधा सियुं;

सञ्ञाविमोक्खा नोसञ्ञा-;

विमोक्खाति पकासिता.

८६१.

वीतिक्कमनसञ्ञाय, अभावेन यतो पन;

विमुच्चति अयं सञ्ञा-विमोक्खाति पकासिता.

८६२.

इतरा पन नोसञ्ञा-विमोक्खाति पकासिता;

पुन सब्बाव चित्तस्स, वसेन दुविधा सियुं.

८६३.

सचित्तका अचित्ताति, सुचित्तेन पकासिता;

सचित्तकसमुट्ठान-वसेन पन या सिया.

८६४.

अयं सचित्तका नाम, आपत्ति परिदीपिता;

सचित्तकेहि वा मिस्स-वसेनायमचित्तका.

८६५.

सब्बा चापत्तियो वज्ज-वसेन दुविधा रुता;

सुविज्जेनानवज्जेन, लोकपण्णत्तिवज्जतो.

८६६.

यस्सा सचित्तके पक्खे, चित्तं अकुसलं सिया;

लोकवज्जाति नामायं, सेसा पण्णत्तिवज्जका.

८६७.

सब्बा चापत्तियो कम्म-वसेन तिविधा सियुं;

कायकम्मं वचीकम्मं, तथा तदुभयम्पि च.

८६८.

तिकद्वयन्ति नामेतं, कुसलादितिकद्वयं;

कुसलाकुसलचित्तो वा, तथाब्याकतमानसो.

८६९.

हुत्वा आपज्जतापत्तिं, आपज्जन्तो न अञ्ञथा;

सुखवेदनासमङ्गी वा, तथा दुक्खादिसंयुतो.

८७०.

इदं तु लक्खणं वुत्तं, सब्बसिक्खापदेसुपि;

योजेत्वा पन दस्सेय्य, विनयस्मिं विसारदो.

८७१.

तरुं तिमूलं नवपत्तमेनं;

चतुस्सिखं सत्तफलं छपुप्फं;

जानाति यो द्विप्पभवं द्विसाखं;

जानाति पञ्ञत्तिमसेसतो सो.

८७२.

इममुत्तरं गतमनुत्तरतं;

परियापुणाति परिपुच्छति यो;

उपयातनुत्तरतमुत्तरतो;

स च कायवाचविनये विनये.

लक्खणकथा.

८७३.

सोळसपरिवारस्स, परिवारस्स सब्बसो;

इतो परं पवक्खामि, सब्बसङ्कलनं नयं.

८७४.

कति आपत्तियो वुत्ता;

कायिका, वाचसिका कति?

छादेन्तस्स कतापत्ती;

कति संसग्गपच्चया?

८७५.

कायिका छब्बिधापत्ति, तथा वाचसिकापि च;

छादेन्तस्स च तिस्सोव, पञ्च संसग्गपच्चया.

८७६.

कति आपत्तिमूलानि, पञ्ञत्तानि महेसिना?

कति आपत्तियो वुत्ता, दुट्ठुल्लच्छादने पन?

८७७.

द्वे पनापत्तिमूलानि, कायो वाचा भवन्ति हि;

पाराजिका च पाचित्ति, दुट्ठुल्लच्छादने सियुं.

८७८.

कति गामन्तरे वुत्ता, नदीपारे तथा कति?

कति थुल्लच्चयं मंसे, कति मंसेसु दुक्कटं?

८७९.

गामन्तरे चतस्सोव, नदीपारेपि तत्तका;

थुल्लच्चयं मनुस्सानं, मंसे, नवसु दुक्कटं.

८८०.

भिक्खु भिक्खुनिया सद्धिं, संविधाति च दुक्कटं;

पाचित्तञ्ञस्स गामस्स, उपचारोक्कमे सिया.

८८१.

थुल्लच्चयं परिक्खित्ते, गामस्मिं पठमे पदे;

गरुकं दुतिये तस्सा, गामन्तरं वजन्तिया.

८८२.

तथा भिक्खुनिया सद्धिं, संविधाने तु दुक्कटं;

अभिरूहति नावं चे, होति पाचित्ति भिक्खुनो.

८८३.

नदियुत्तरणे काले, पादे थुल्लच्चयं फुसे;

पठमे, दुतिये तस्सा, होति भिक्खुनिया गरुं.

८८४.

कति वाचसिका रत्तिं, कति वाचसिका दिवा?

दुवे वाचसिका रत्तिं, दुवे वाचसिका दिवा.

८८५.

रत्तन्धकारे पुरिसेन सद्धिं;

ठिता अदीपे पन हत्थपासे;

पाचित्ति तस्सा यदि सल्लपेय्य;

वदेय्य चे दुक्कटमेव दूरे.

८८६.

छन्ने दिवा या पुरिसेन सद्धिं;

ठिता वदेय्यस्स च हत्थपासे;

पाचित्ति, हित्वा पन हत्थपासं;

वदेय्य चे दुक्कटमेव तस्सा.

८८७.

कति वा ददमानस्स, कति वा पटिगण्हतो?

ददमानस्स तिस्सोव, चतस्सोव पटिग्गहे.

८८८.

मनुस्सस्स विसं देति, सचे मरति तेन सो;

होति पाराजिकं, यक्खे, पेते थुल्लच्चयं मतं.

८८९.

तिरच्छानगते तेन, मते पाचित्तियं सिया;

तथा पाचित्ति अञ्ञाति-काय चे देति चीवरं.

८९०.

हत्थगाहे तथा वेणि-गाहे सङ्घादिसेसता;

मुखेन अङ्गजातस्स, गहणे तु पराजयो.

८९१.

अञ्ञातिकाय हत्थम्हा, चीवरस्स पटिग्गहे;

सनिस्सग्गा च पाचित्ति, होतीति परियापुता.

८९२.

अवस्सुतस्स हत्थम्हा, सयं वापि अवस्सुता;

होति थुल्लच्चयं तस्सा, भोजनं पटिगण्हतो.

८९३.

कति ञत्तिचतुत्थेन, वुत्ता सम्मुतियो इध?

एका एव पनुद्दिट्ठा, भिक्खुनोवादसम्मुति.

८९४.

कति धञ्ञरसा वुत्ता, विकाले कप्पिया पन?

लोणसोवीरकं एकं, विकाले कप्पियं मतं.

८९५.

कति पाराजिका काया, कति संवासभूमियो?

रत्तिच्छेदो कतीनं तु, पञ्ञत्ता द्वङ्गुला कति?

८९६.

पाराजिकानि कायम्हा, द्वे द्वे संवासभूमियो;

रत्तिच्छेदो दुविन्नं तु, पञ्ञत्ता द्वङ्गुला दुवे.

८९७.

पठमन्तिमवत्थुञ्च, कायसंसग्गजम्पि च;

पाराजिकानि कायम्हा, इमे द्वे पन जायरे.

८९८.

समानसंवासकभूमि एका;

तथेव नानापदपुब्बिका च;

द्वे एव संवासकभूमियो हि;

महेसिना कारुणिकेन वुत्ता.

८९९.

पारिवासिकभिक्खुस्स, तथा मानत्तचारिनो;

रत्तिच्छेदो दुविन्नं तु, द्वयातीतेन दीपितो.

९००.

द्वङ्गुलपब्बपरमं, आदातब्बं, तथेव च;

द्वङ्गुलं वा दुमासं वा, पञ्ञत्ता द्वङ्गुला दुवे.

९०१.

कति पाणातिपातस्मिं, वाचा पाराजिका कति?

कति ओभासने वुत्ता, सञ्चरित्ते तथा कति?

९०२.

तिस्सो पाणातिपातस्मिं;

वाचा पाराजिका तयो;

ओभासने तयो वुत्ता;

सञ्चरित्ते तथा तयो.

९०३.

अनोदिस्सकमोपाते, खते मरति मानुसो;

पाराजिकं सिया, यक्खे, पेते थुल्लच्चयं मते.

९०४.

तिरच्छानगते तत्थ, मते पाचित्तियं वदे;

इमा पाणातिपातस्मिं, तिस्सो आपत्तियो सियुं.

९०५.

मनुस्समारणादिन्ना-दानमाणत्तियापि च;

मनुस्सुत्तरिधम्मञ्च, वदतो वाचिका तयो.

९०६.

मग्गद्वयं पनोदिस्स, वण्णादिभणने गरुं;

थुल्लच्चयं पनोदिस्स, उब्भजाणुमधक्खकं.

९०७.

उब्भक्खकमधोजाणु-मादिस्स भणतो पन;

दुक्कटं पन निद्दिट्ठं, तिस्सो ओभासना यिमा.

९०८.

पटिग्गण्हनतादीहि, तीहि सङ्घादिसेसता;

द्वीहि थुल्लच्चयं वुत्तं, एकेन पन दुक्कटं.

९०९.

छिन्दतो कति आपत्ति, छड्डितप्पच्चया कति?

छिन्दन्तस्स तु तिस्सोव, पञ्च छड्डितपच्चया.

९१०.

होति पाराजिकं तस्स, छिन्दन्तस्स वनप्पतिं;

भूतगामं तु पाचित्ति, अङ्गजातं तु थुल्लता.

९११.

विसं छड्डेत्यनोदिस्स, मनुस्सो मरति तेन चे;

पाराजिकं, मते यक्खे, पेते थुल्लच्चयं सिया.

९१२.

तिरच्छाने तु पाचित्ति, विसट्ठिछड्डने गरुं;

हरितुच्चारपस्साव-छड्डने दुक्कटं मतं.

९१३.

गच्छतो कतिधापत्ति, ठितस्स कति मे वद?

कति होन्ति निसिन्नस्स, निपन्नस्सापि कित्तका?

९१४.

गच्छन्तस्स चतस्सोव, ठितस्सापि च तत्तका;

निसिन्नस्स चतस्सोव, निपन्नस्सापि तत्तका.

९१५.

भिक्खु भिक्खुनिया सद्धिं, संविधाने तु दुक्कटं;

पाचित्तञ्ञस्स गामस्स, उपचारोक्कमे सिया.

९१६.

थुल्लच्चयं परिक्खित्ते, गामस्मिं पठमे पदे;

गरुकं दुतिये होति, गामन्तरं वजन्तिया.

९१७.

पटिच्छन्ने पनोकासे, भिक्खुनी मित्तसन्थवा;

पोसस्स हत्थपासे तु, पाचित्ति यदि तिट्ठति.

९१८.

हत्थपासं जहित्वान, सचे तिट्ठति दुक्कटं;

अरुणुग्गमने काले, दुतिया हत्थपासकं.

९१९.

हित्वा तिट्ठन्तिया तस्सा, थुल्लच्चयमुदीरितं;

हित्वा तिट्ठति चे तस्सा, होति सङ्घादिसेसता.

९२०.

निसिन्नाय चतस्सोव, निपन्नायापि तत्तका;

होन्ति वुत्तप्पकाराव, विञ्ञेय्या विनयञ्ञुना.

९२१.

यावततियके वुत्ता, कति आपत्तियो वद?

यावततियके वुत्ता, तिस्सो आपत्तियो सुण.

९२२.

फुसे पाराजिकापत्तिं, उक्खित्तस्सानुवत्तिका;

सङ्घादिसेसता सङ्घ-भेदकस्सानुवत्तिनो.

९२३.

अनिस्सग्गे तु पाचित्ति, पापिकाय च दिट्ठिया;

यावततियके तिस्सो, होन्ति आपत्तियो इमा.

९२४.

खादतो कति निद्दिट्ठा, भोजनप्पच्चया कति?

खादतो पन तिस्सोव, पञ्च भोजनकारणा.

९२५.

थुल्लच्चयं मनुस्सानं, मंसं खादति, दुक्कटं;

सेसकानं तु, पाचित्ति, लसुणं भक्खयन्तिया.

९२६.

अवस्सुतस्स पोसस्स, हत्थतो हि अवस्सुता;

गहेत्वा भोजनं किञ्चि, सब्बं मंसं अकप्पियं.

९२७.

विञ्ञापेत्वान अत्तत्थं, गहेत्वा भोजनम्पि च;

लसुणम्पि च मिस्सेत्वा, एकतज्झोहरन्तिया.

९२८.

थुल्लच्चयञ्च पाचित्ति, पाटिदेसनियम्पि च;

दुक्कटं गरुकञ्चाति, पञ्च आपत्तियो सियुं.

९२९.

ओलोकेन्तस्स निद्दिट्ठा, कति आपत्तियो वद?

ओलोकेन्तस्स निद्दिट्ठा, एकापत्ति महेसिना.

९३०.

दुक्कटं रत्तचित्तेन, अङ्गजातं पनित्थिया;

ओलोकेन्तस्स वा वुत्तं, मुखं भिक्खं ददन्तिया.

९३१.

कति उक्खित्तका वुत्ता, सम्मावत्तनका कति?

तयो उक्खित्तका वुत्ता, तेचत्तालीस वत्तना.

९३२.

अदस्सनप्पटीकम्मे, आपन्नापत्तिया दुवे;

एको अप्पटिनिस्सग्गे, पापिकाय च दिट्ठिया.

९३३.

कति नासितका वुत्ता, कतीनं एकवाचिका?

तयो नासितका वुत्ता, तिण्णन्नं एकवाचिका.

९३४.

मेत्तिया दूसको चेव, कण्टकोति तयो इमे;

लिङ्गसंवासदण्डेहि, नासिता हि यथाक्कमं.

९३५.

एकुपज्झायकेनेव, एकेनाचरियेन च;

द्वे तयो अनुसावेतुं, वट्टतीति च निद्दिसे.

९३६.

ञत्तिया कप्पना चेव, तथा विप्पकतम्पि च;

अतीतकरणञ्चेति, तयो कम्मस्स सङ्गहा.

९३७.

ञत्तिया कप्पना नाम, ‘‘ददेय्य’’च्चेवमादिका;

‘‘देति सङ्घो, करोती’’ति, आदि विप्पकतं सिया.

९३८.

‘‘दिन्नं, कतं’’ पनिच्चादि, अतीतकरणं सिया;

सङ्गय्हन्ति हि सब्बानि, कम्मानेतेहि तीहिपि.

९३९.

सङ्घे सलाकगाहेन, कम्मेनपि च केवलं;

कारणेहि पन द्वीहि, सङ्घो भिज्जति, नञ्ञथा.

९४०.

सङ्घभेदकभिक्खुस्स, तस्स पाराजिकं सिया;

अनुवत्तकभिक्खूनं, थुल्लच्चयमुदीरितं.

९४१.

पयुत्तायुत्तवाचाय, कति आपत्तियो फुसे?

पयुत्तायुत्तवाचाय, छ पनापत्तियो फुसे.

९४२.

आजीवहेतु पापिच्छो, इच्छापकतमानसो;

असन्तं उत्तरिं धम्मं, उल्लपन्तो पराजितो.

९४३.

सञ्चरित्तं समापन्ने, तथा सङ्घादिसेसता;

यो ते वसति आरामे, वदं थुल्लच्चयं फुसे.

९४४.

विञ्ञापेत्वा पणीतं तु, भोजनं भिक्खु भुञ्जति;

पाचित्ति भिक्खुनिया चे, पाटिदेसनियं सिया.

९४५.

विञ्ञापेत्वान सूपं वा, ओदनं वा अनामयो;

भिक्खु भुञ्जति चे तस्स, होति आपत्ति दुक्कटं.

९४६.

दससतानि रत्तीनं, छादेत्वापत्तियो पन;

दस रत्तियो वसित्वान, मुच्चेय्य पारिवासिको.

९४७.

पाराजिकानि अट्ठेव, तेवीस गरुका पन;

द्वेयेवानियता वुत्ता, बुद्धेनादिच्चबन्धुना.

९४८.

निस्सग्गियानि वुत्तानि, द्वेचत्तालीस होन्ति हि;

होन्ति पाचित्तिया सब्बा, अट्ठासीतिसतं पन.

९४९.

पाटिदेसनिया वुत्ता, द्वादसेव महेसिना;

वुत्ता पन सुसिक्खेन, पञ्चसत्तति सेखिया.

९५०.

पञ्ञत्तानि सुपञ्ञेन, गोतमेन यसस्सिना;

भवन्ति पन सब्बानि, अड्ढुड्ढानि सतानि हि.

९५१.

यो पनेतेसु वत्तब्बो;

सारभूतो विनिच्छयो;

सो मया सकलो वुत्तो;

समासेनेव सब्बथा.

९५२.

मया सुट्ठु विचारेत्वा, पाळिअट्ठकथानयं;

कतत्ता आदरं कत्वा, उग्गहेतब्बमेविदं.

९५३.

अत्थे अक्खरबन्धे वा, विञ्ञासस्स कमेपि वा;

कङ्खा तस्मा न कातब्बा, कातब्बा बहुमानता.

९५४.

सउत्तरं यो जानाति;

विनयस्स विनिच्छयं;

निस्सयं सो विमुञ्चित्वा;

यथाकामङ्गमो सिया.

९५५.

निस्सयं दातुकामेन, सविभङ्गं समातिकं;

सुट्ठु वाचुग्गतं कत्वा, ञत्वा दातब्बमेविदं.

९५६.

इमं पठति चिन्तेति, सुणाति परिपुच्छति;

वाचेति च परं निच्चं, अत्थं उपपरिक्खति.

९५७.

यो तस्स पन भिक्खुस्स, अत्था विनयनिस्सिता;

उपट्ठहन्ति सब्बेव, हत्थे आमलकं विय.

९५८.

इमं परममुत्तरं उत्तरं;

नरो हमतसागरं सागरं;

अबुद्धिजनसारदं सारदं;

सिया विनयपारगो पारगो.

९५९.

अतो हि निच्चं इममुत्तमं तमं;

विधूय सिक्खे गुणसंहितं हितं;

नरो हि सक्कच्चवपूरतो रतो;

सुखस्स सब्बङ्गणकम्मदं पदं.

९६०.

विनये पटुभावकरे परमे;

पिटके पटुतं अभिपत्थयता;

विधिना पटुना पटुना यतिना;

परियापुणितब्बमिदं सततं.

निगमनकथा

९६१.

रचितो बुद्धदत्तेन, सुद्धचित्तेन धीमता;

सुचिरट्ठितिकामेन, सासनस्स महेसिनो.

९६२.

अन्तरेनन्तरायं तु, यथा सिद्धिमुपागतो;

अत्थतो गन्थतो चेव, उत्तरोयमनुत्तरो.

९६३.

तथा सिज्झन्तु सङ्कप्पा, सत्तानं धम्मसंयुता;

राजा पातु महिं सम्मा, काले देवो पवस्सतु.

९६४.

याव तिट्ठति सेलिन्दो, याव चन्दो विरोचति;

ताव तिट्ठतु सद्धम्मो, गोतमस्स महेसिनो.

९६५.

खन्तिसोरच्चसोसील्य-बुद्धिसद्धादयादयो;

पतिट्ठिता गुणा यस्मिं, रतनानीव सागरे.

९६६.

विनयाचारयुत्तेन, तेन सक्कच्च सादरं;

याचितो सङ्घपालेन, थेरेन थिरचेतसा.

९६७.

सुचिरट्ठितिकामेन, विनयस्स महेसिनो;

भिक्खूनं पाटवत्थाय, विनयस्स विनिच्छये.

९६८.

अकासिं परमं एतं, उत्तरं नाम नामतो;

सवने सादरं कत्वा, सिक्खितब्बो ततो अयं.

९६९.

पञ्ञासाधिकसङ्ख्यानि, नवगाथासतानि हि;

गणना उत्तरस्सायं, छन्दसानुट्ठुभेन तु.

९७०.

गाथा चतुसहस्सानि, सतञ्च ऊनवीसति;

पमाणतो इमा वुत्ता, विनयस्स विनिच्छयेति.

इति तम्बपण्णियेन परमवेय्याकरणेन तिपिटकनयविधिकुसलेन परमकविजनहदयपदुमवनविकसनकरेन कविवरवसभेन परमरतिकरवरमधुरवचनुग्गारेन उरगपुरेन बुद्धदत्तेन रचितो उत्तरविनिच्छयो समत्तोति.

उत्तरविनिच्छयो निट्ठितो.