📜

नमो तस्स भगवतो अरहतो सम्मासम्बुद्धस्स

विनयविनिच्छयो

गन्थारम्भकथा

.

वन्दित्वा सिरसा सेट्ठं, बुद्धमप्पटिपुग्गलं;

भवाभावकरं धम्मं, गणञ्चेव निरङ्गणं.

.

भिक्खूनं भिक्खुनीनञ्च, हितत्थाय समाहितो;

पवक्खामि समासेन, विनयस्सविनिच्छयं.

.

अनाकुलमसंकिण्णं, मधुरत्थपदक्कमं;

पटुभावकरं एतं, परमं विनयक्कमे.

.

अपारं ओतरन्तानं, सारं विनयसागरं;

भिक्खूनं भिक्खुनीनञ्च, नावाभूतं मनोरमं.

.

तस्मा विनयनूपायं, विनयस्सविनिच्छयं;

अविक्खित्तेन चित्तेन, वदतो मे निबोधथ.

भिक्खुविभङ्गो

पाराजिककथा

पठमपाराजिककथा

.

तिविधे तिलमत्तम्पि, मग्गे सेवनचेतनो;

अङ्गजातं पवेसेन्तो, अल्लोकासे पराजितो.

.

पवेसनं पविट्ठं वा, ठितमुद्धरणम्पि वा;

ससिक्खो सादियन्तो सो, ठपेत्वा किरियं चुतो.

.

सन्थतेनङ्गजातेन, सन्थतं वा असन्थतं;

मग्गं पन पवेसेन्तो, तथेवासन्थतेन च.

.

उपादिन्नेनुपादिन्ने, अनुपादिन्नकेन वा;

घट्टिते अनुपादिन्ने, सचे सादियतेत्थ सो.

१०.

होति पाराजिकक्खेत्ते, पविट्ठे तु पराजितो;

खेत्ते थुल्लच्चयं तस्स, दुक्कटञ्च विनिद्दिसे.

११.

मते अक्खायिते चापि, येभुय्यक्खायितेपि च;

मेथुनं पटिसेवन्तो, होति पाराजिको नरो.

१२.

येभुय्यक्खायिते चापि, उपड्ढक्खायितेपि च;

होति थुल्लच्चयापत्ति, सेसे आपत्ति दुक्कटं.

१३.

निमित्तमत्तं सेसेत्वा, खायितेपि सरीरके;

निमित्ते मेथुनं तस्मिं, सेवतोपि पराजयो.

१४.

उद्धुमातादिसम्पत्ते, सब्बत्थापि च दुक्कटं;

खायिताक्खायितं नाम, सब्बं मतसरीरके.

१५.

छिन्दित्वा पन तच्छेत्वा, निमित्तुप्पाटिते पन;

वणसङ्खेपतो तस्मिं, सेवं थुल्लच्चयं फुसे.

१६.

ततो मेथुनरागेन, पतिताय निमित्ततो;

तायं उपक्कमन्तस्स, दुक्कटं मंसपेसियं.

१७.

नखपिट्ठिप्पमाणेपि, मंसे न्हारुम्हि वा सति;

मेथुनं पटिसेवन्तो, जीवमाने पराजितो.

१८.

कण्णच्छिद्दक्खिनासासु, वत्थिकोसे वणेसु वा;

अङ्गजातं पवेसेन्तो, रागा थुल्लच्चयं फुसे.

१९.

अवसेससरीरस्मिं, उपकच्छूरुकादिसु;

वसा मेथुनरागस्स, सेवमानस्स दुक्कटं.

२०.

अस्सगोमहिसादीनं, ओट्ठगद्रभदन्तिनं;

नासासु वत्थिकोसेसु, सेवं थुल्लच्चयं फुसे.

२१.

तथा सब्बतिरच्छानं, अक्खिकण्णवणेसुपि;

अवसेससरीरेसु, सेवमानस्स दुक्कटं.

२२.

तेसं अल्लसरीरेसु, मतानं सेवतो पन;

तिविधापि सियापत्ति, खेत्तस्मिं तिविधे सति.

२३.

बहि मेथुनरागेन, निमित्तं इत्थिया पन;

निमित्तेन छुपन्तस्स, तस्स थुल्लच्चयं सिया.

२४.

कायसंसग्गरागेन, निमित्तेन मुखेन वा;

निमित्तं इत्थिया तस्स, छुपतो गरुकं सिया.

२५.

तथेवोभयरागेन, निमित्तं पुरिसस्सपि;

निमित्तेन छुपन्तस्स, होति आपत्ति दुक्कटं.

२६.

निमित्तेन निमित्तं तु, तिरच्छानगतित्थिया;

थुल्लच्चयं छुपन्तस्स, होति मेथुनरागतो.

२७.

कायसंसग्गरागेन, तिरच्छानगतित्थिया;

निमित्तेन निमित्तस्स, छुपने दुक्कटं मतं.

२८.

अङ्गजातं पवेसेत्वा, तमावट्टकते मुखे;

तत्थाकासगतं कत्वा, नीहरन्तस्स दुक्कटं.

२९.

तथा चतूहि पस्सेहि, इत्थिया हेट्ठिमत्तलं;

अछुपन्तं पवेसेत्वा, नीहरन्तस्स दुक्कटं.

३०.

उप्पाटितोट्ठमंसेसु, बहि निक्खन्तकेसु वा;

दन्तेसु वायमन्तस्स, तस्स थुल्लच्चयं सिया.

३१.

अट्ठिसङ्घट्टनं कत्वा, मग्गे दुविधरागतो;

सुक्के मुत्तेपि वामुत्ते, वायमन्तस्स दुक्कटं.

३२.

इत्थिं मेथुनरागेन, आलिङ्गन्तस्स दुक्कटं;

हत्थग्गाहपरामास-चुम्बनादीस्वयं नयो.

३३.

अपदे अहयो मच्छा, कपोता द्विपदेपि च;

गोधा चतुप्पदे हेट्ठा, वत्थु पाराजिकस्सिमे.

३४.

सेवेतुकामताचित्तं, मग्गे मग्गप्पवेसनं;

इदमङ्गद्वयं वुत्तं, पठमन्तिमवत्थुनो.

३५.

दुक्कटं पठमस्सेव, सामन्तमिति वण्णितं;

सेसानं पन तिण्णम्पि, थुल्लच्चयमुदीरितं.

३६.

‘‘अनापत्ती’’ति ञातब्बं, अजानन्तस्स भिक्खुनो;

तथेवासादियन्तस्स, जानन्तस्सादिकम्मिनो.

३७.

विनये अनयूपरमे परमे;

सुजनस्स सुखानयने नयने;

पटु होति पधानरतो न रतो;

इध यो पन सारमते रमते.

३८.

इमं हितविभावनं भावनं;

अवेदि सुरसम्भवं सम्भवं;

स मारबळिसासने सासने;

समो भवतुपालिना पालिना.

इति विनयविनिच्छये पठमपाराजिककथा निट्ठिता.

दुतियपाराजिककथा

३९.

आदियन्तो हरन्तोव-हरन्तो इरियापथं;

विकोपेन्तो तथा ठाना, चावेन्तोपि पराजितो.

४०.

तत्थ नानेकभण्डानं, पञ्चकानं वसा पन;

अवहारा दसेवेते, विञ्ञातब्बा विभाविना.

४१.

साहत्थाणत्तिको चेव, निस्सग्गो अत्थसाधको;

धुरनिक्खेपनञ्चाति, इदं साहत्थपञ्चकं.

४२.

पुब्बसहपयोगो च, संविदाहरणम्पि च;

सङ्केतकम्मं नेमित्तं, पुब्बयोगादिपञ्चकं.

४३.

थेय्यपसय्हपरिकप्प-पटिच्छन्नकुसादिका;

अवहारा इमे पञ्च, वेदितब्बाव विञ्ञुना.

४४.

वत्थुकालग्घदेसे च, परिभोगञ्च पञ्चपि;

ञत्वा एतानि कातब्बो, पण्डितेन विनिच्छयो.

४५.

दुतियं वापि कुद्दालं, पिटकं परियेसतो;

गच्छतो थेय्यचित्तेन, दुक्कटं पुब्बयोगतो.

४६.

तत्थजातककट्ठं वा, लतं वा छिन्दतो पन;

दुक्कटं उभयत्थापि, वुत्तं सहपयोगतो.

४७.

पथविं खणतो वापि, ब्यूहतो पंसुमेव वा;

आमसन्तस्स वा कुम्भिं, होति आपत्ति दुक्कटं.

४८.

मुखे पासं पवेसेत्वा, खाणुके बद्धकुम्भिया;

बन्धनानं वसा ञेय्यो, ठानभेदो विजानता.

४९.

द्वे ठानानि पनेकस्मिं, खाणुके बद्धकुम्भिया;

वलयं रुक्खमूलस्मिं, पवेसेत्वा कताय वा.

५०.

उद्धरन्तस्स खाणुं वा, छिन्दतो सङ्खलिम्पि वा;

थुल्लच्चयं ततो कुम्भिं, ठाना चावेति चे चुतो.

५१.

पठमं पन कुम्भिं वा, उद्धरित्वा तथा पुन;

ठाना चावेति खाणुं वा, सङ्खलिं वापि सो नयो.

५२.

इतो चितो च घंसन्तो, मूले सारेति रक्खति;

वलयं खेगतं तत्थ, करोन्तोव पराजितो.

५३.

जातं छिन्दति चे रुक्खं, दुक्कटं कुम्भिमत्थके;

समीपे छिन्दतो तस्स, पाचित्तियमतत्थजं.

५४.

अन्तोकुम्भिगतं भण्डं, फन्दापेति सचे पन;

अपब्यूहेति तत्थेव, तस्स थुल्लच्चयं सिया.

५५.

हरन्तो कुम्भिया भण्डं, मुट्ठिं छिन्दति अत्तनो;

भाजने वा गतं कत्वा, होति भिक्खु पराजितो.

५६.

हारं वा पन पामङ्गं, सुत्तारुळ्हं तु कुम्भिया;

फन्दापेति यथावत्थुं, ठाना चावेति चे चुतो.

५७.

सप्पिआदीसु यं किञ्चि, पिवतो पादपूरणं;

एकेनेव पयोगेन, पीतमत्ते पराजयो.

५८.

कत्वाव धुरनिक्खेपं, पिवन्तस्स पुनप्पुनं;

सकलम्पि च तं कुम्भिं, पिवतो न पराजयो.

५९.

सचे खिपति यं किञ्चि, भण्डकं तेलकुम्भियं;

तं पादग्घनकं तेलं, धुवं पिवति तावदे.

६०.

हत्थतो मुत्तमत्तेव, थेय्यचित्तो विनस्सति;

आविञ्जेत्वापि वा कुम्भिं, तेलं गाळेति चे तथा.

६१.

तेलस्साकिरणं ञत्वा, खित्तं रित्ताय कुम्भिया;

पीतं तेलञ्च तं भण्डं, उद्धरन्तोव धंसितो.

६२.

तत्थेव भिन्दतो तेलं, छड्डेन्तस्स तथेव च;

झापेन्तस्स अभोगं वा, करोन्तस्स च दुक्कटं.

भूमट्ठकथा.

६३.

ठपितं पत्थरित्वा च, साटकत्थरणादिकं;

वेठेत्वा उद्धरन्तस्स, मुत्ते ठाना पराभवो.

६४.

ओरिमन्तेन वा फुट्ठ-मोकासं पारिमन्ततो;

पाराजिकमतिक्कन्ते, कड्ढतो उजुकम्पि वा.

थलट्ठकथा.

६५.

पुरतो मुखतुण्डञ्च, कलापग्गञ्च पच्छतो;

द्वीसु पस्सेसु पक्खन्तो, हेट्ठा पादनखा तथा.

६६.

उद्धञ्चापि सिखग्गन्ति, गगने गच्छतो पन;

मोरस्स छ परिच्छेदा, वेदितब्बा विभाविना.

६७.

भिक्खु ‘‘सस्सामिकं मोरं, गहेस्सामी’’ति खेगतं;

हत्थं वापि पसारेति, पुरतो वास्स तिट्ठति.

६८.

मोरोपि गगने पक्खे, चारेति न च गच्छति;

दुक्कटं गमनच्छेदे, आमसन्तस्स चेव तं.

६९.

ठाना मोरममोचेन्तो, फन्दापेति सचे पन;

एवं फन्दापने तस्स, थुल्लच्चयमुदीरितं.

७०.

अग्गहेत्वा गहेत्वा वा, हत्थेन पन अत्तनो;

ठाना चावेति चे मोरं, सयं ठाना चुतो सिया.

७१.

फुट्ठोकासं मुखग्गेन, कलापग्गेन वा पन;

कलापग्गेन वा फुट्ठं, मुखतुण्डेन भिक्खु चे.

७२.

अतिक्कामेय्य यो मोरं, ठाना चावेति नाम सो;

एसेव च नयो पाद-सिखापक्खेसु दीपितो.

७३.

गगने पन गच्छन्तो, करे मोरो निलीयति;

तं करेनेव चारेन्तो, फन्दापेतीति वुच्चति.

७४.

सचे गण्हाति तं मोरं, इतरेन करेन सो;

चावितत्ता पन ठाना, भिक्खु ठाना चुतो सिया.

७५.

इतरं पन मोरस्स, उपनेति सचे करं;

न दोसो तत्थ उड्डेत्वा, सयमेव निलीयति.

७६.

दिस्वा अङ्गे निलीनं तं, थेय्यचित्तेन गच्छतो;

पादे थुल्लच्चयं होति, दुतिये च पराजयो.

७७.

भूमियं ठितमोरस्स, तीणि ठानानि पण्डितो;

पादानञ्च कलापस्स, वसेन परिदीपये.

७८.

ततो केसग्गमत्तम्पि, मोरं पथवितो पन;

होति पाराजिकं तस्स, उक्खिपन्तस्स भिक्खुनो.

७९.

छिज्जमानं सुवण्णादिं, पत्ते पतति चे पन;

हत्थेन उद्धरन्तस्स, तस्स पाराजिकं सिया.

८०.

सचे अनुद्धरित्वाव, थेय्यचित्तेन गच्छति;

दुतिये पदवारस्मिं, पाराजिकमुदीरये.

८१.

एसेव च नयो ञेय्यो, हत्थे वत्थेव मत्थके;

तं तं तस्स भवे ठानं, यत्थ यत्थ पतिट्ठितं.

आकासट्ठकथा.

८२.

थेय्यचित्तेन यं किञ्चि, मञ्चपीठादिसुट्ठितं;

आमासम्पि अनामासं, आमसन्तस्स दुक्कटं.

८३.

संहरित्वा सचे वंसे, ठपितं होति चीवरं;

कत्वा पुनोरतो भोगं, तथा अन्तञ्च पारतो.

८४.

चीवरेन फुट्ठोकासो, ठानं तस्स पवुच्चति;

न तु चीवरवंसो सो, होतीति सकलो मतो.

८५.

ओरिमन्तेन ओकासं, फुट्ठं तमितरेन वा;

इतरेनपि वा फुट्ठं, ओरिमन्तेन वा पुन.

८६.

दक्खिणन्तेन फुट्ठं वा, वामन्तेनितरेन वा;

वामन्तेन फुट्ठट्ठानं, अतिक्कामयतो चुति.

८७.

उद्धं वा उक्खिपन्तस्स, चीवरं पन वंसतो;

केसग्गमत्ते उक्खित्ते, तस्स पाराजिकं भवे.

८८.

रज्जुकेन च बन्धित्वा, ठपितं पन चीवरं;

थुल्लच्चयं विमोचेन्तो, मुत्ते पाराजिकं फुसे.

८९.

वेठेत्वा ठपितं वंसे, निब्बेठेन्तस्स भिक्खुनो;

वलयं छिन्दतो वापि, मोचेन्तस्सप्ययं नयो.

९०.

चीवरस्स पसारेत्वा, ठपितस्स हि वंसके;

संहरित्वा तु निक्खित्ते, चीवरे विय निच्छयो.

९१.

सिक्काय पक्खिपित्वा यं, लग्गितं होति भण्डकं;

सिक्कातो तं हरन्तो वा, सह सिक्काय वा चुतो.

९२.

कुन्तादिं नागदन्तेसु, ठितेसु पटिपाटिया;

अग्गे वा पन बुन्दे वा, गहेत्वा परिकड्ढतो.

९३.

पाराजिकं फुट्ठोकासं, अतिक्कामयतो सिया;

उजुकं उक्खिपन्तस्स, केसग्गेन पराजयो.

९४.

पाकाराभिमुखो ठत्वा, आकड्ढति सचे पन;

ओरिमन्तफुट्ठोकास-मितरन्तच्चये चुतो.

९५.

तथेव परतो तस्स, पेल्लेन्तस्सापि भिक्खुनो;

भित्तिं पन च निस्साय, ठपितेपि अयं नयो.

९६.

चालेन्तस्स च तालस्स, फलं वत्थु हि पूरति;

येनस्स बन्धना मुत्ते, तस्मिं पाराजिकं भवे.

९७.

पिण्डिं छिन्दति तालस्स, सचे पाराजिकं सिया;

एसेव च नयो सेस-रुक्खपुप्फफलेसुपि.

वेहासट्ठकथा.

९८.

गच्छतो हि निधिट्ठानं, पदवारेन दुक्कटं;

उदके पन गम्भीरे, तथा निमुज्जनादिसु.

९९.

तत्थजातकपुप्फेसु, येन पुप्फेन पूरति;

वत्थु तं छिन्दतो पुप्फं, तस्स पाराजिकं वदे.

१००.

एकनाळस्स वा पस्से, वाको उप्पलजातिया;

न छिज्जति ततो याव, ताव नं परिरक्खति.

१०१.

सामिकेहेव पुप्फेसु, छिन्दित्वा ठपितेसुपि;

पुब्बे वुत्तनयेनेव, वेदितब्बो विनिच्छयो.

१०२.

भारबद्धानि पुप्फानि, छस्वाकारेसु केनचि;

आकारेन सचे तानि, ठाना चावेति नस्सति.

१०३.

ठपितं पन पुप्फानं, कलापं जलपिट्ठियं;

चालेत्वा उदकं पुप्फ-ट्ठाना चावेति चे चुतो.

१०४.

परिकप्पेति चे ‘‘एत्थ, गहेस्सामी’’ति रक्खति;

उद्धरन्तो गतट्ठाना, भट्ठो नाम पवुच्चति.

१०५.

अच्चुग्गतस्स तं ठानं, जलतो सकलं जलं;

उप्पाटेत्वा ततो पुप्फं, उजुमुद्धरतो पन.

१०६.

नाळन्ते जलतो मुत्त-मत्ते पाराजिकं भवे;

अमुत्ते जलतो तस्मिं, थुल्लच्चयमुदीरितं.

१०७.

पुप्फे गहेत्वा नामेत्वा, उप्पाटेति सचे पन;

न तस्स उदकं ठानं, नट्ठो उप्पाटितक्खणे.

१०८.

यो हि सस्सामिके मच्छे, थेय्यचित्तेन गण्हति;

बळिसेनपि जालेन, हत्थेन कुमिनेन वा.

१०९.

तस्सेवं गण्हतो वत्थु, येन मच्छेन पूरति;

तस्मिं उद्धटमत्तस्मिं, जला होति पराजयो.

११०.

ठानं सलिलजानञ्हि, केवलं सकलं जलं;

सलिलट्ठं विमोचेन्तो, जला पाराजिको भवे.

१११.

नीरतो उप्पतित्वा यो, तीरे पतति वारिजो;

गण्हतो तं पनापत्तिं, भण्डग्घेन विनिद्दिसे.

११२.

मारणत्थाय मच्छानं, तळाके नदियापि वा;

निन्ने मच्छविसं नाम, पक्खिपित्वा गते पन.

११३.

पच्छा मच्छविसं मच्छा, खादित्वा पिलवन्ति चे;

पाराजिकं मते मच्छे, थेय्यचित्तेन गण्हतो.

११४.

पंसुकूलिकसञ्ञाय, न दोसो कोचि गण्हतो;

सामिकेस्वाहरन्तेसु, भण्डदेय्यमुदीरितं.

११५.

गहेत्वा सामिका मच्छे, सचे यन्ति निरालया;

गण्हतो पन ते सेसे, थेय्यचित्तेन दुक्कटं.

११६.

अमतेसु अनापत्तिं, वदन्ति विनयञ्ञुनो;

एसेव च नयो सेसे, कच्छपादिम्हि वारिजे.

उदकट्ठकथा.

११७.

‘‘नावं नावट्ठं वा भण्डं, थेनेत्वा गण्हिस्सामी’’ति;

पादुद्धारे दोसा वुत्ता, भिक्खुस्सेवं गच्छन्तस्स.

११८.

बद्धाय नावाय हि चण्डसोते;

ठानं मतं बन्धनमेकमेव;

भिक्खुस्स तस्मिं मुत्तमत्ते;

पाराजिकं तस्स वदन्ति धीरा.

११९.

निच्चले उदके नाव-मबन्धनमवट्ठितं;

पुरतो पच्छतो वापि, पस्सतो वापि कड्ढतो.

१२०.

एकेनन्तेन सम्फुट्ठ-मोकासमितरेन तं;

अतिक्कामयतो नावं, तस्स पाराजिकं सिया.

१२१. तथा –

उद्धं केसग्गमत्तम्पि, उदकम्हा विमोचिते;

अधोनावातलं तेन, फुट्ठञ्च मुखवट्टिया.

१२२.

बन्धित्वा पन या तीरे, ठपिता निच्चले जले;

बन्धनञ्च ठितोकासो, ठानं तस्सा द्विधा मतं.

१२३.

होति थुल्लच्चयं पुब्बं, बन्धनस्स विमोचने;

पच्छा केनचुपायेन, ठाना चावेति चे चुतो.

१२४.

चावेत्वा पठमं ठाना, पच्छा बन्धनमोचने;

एसेव च नयो वुत्तो, थेय्यचित्तस्स भिक्खुनो.

१२५.

उस्सारेत्वा निकुज्जित्वा, ठपिताय थले पन;

फुट्ठोकासोव हि ठानं, नावाय मुखवट्टिया.

१२६.

ञेय्यो ठानपरिच्छेदो;

आकारेहेव पञ्चहि;

यतो कुतोचि चावेन्तो;

होति पाराजिको नरो.

१२७.

एसेव च नयो ञेय्यो, नावायुक्कुज्जितायपि;

ठपितायपि नावाय, घटिकानं तथूपरि.

१२८.

थेय्या तित्थे ठितं नावं, आरुहित्वा सचे पन;

अरित्तेन फियेनापि, पाजेन्तस्स पराजयो.

१२९.

सचे छत्तं पणामेत्वा, उस्सापेत्वाव चीवरं;

लङ्कारसदिसं कत्वा, गण्हापेति समीरणं.

१३०.

आगम्म बलवा वातो, नावं हरति चे पन;

वातेनेव हटा नावा, न दोसो कोचि विज्जति.

१३१.

सयमेव च यं किञ्चि, गामतित्थमुपागतं;

अचावेन्तोव तं ठाना, किणित्वा चे पलायति.

१३२.

अवहारो न भिक्खुस्स, भण्डदेय्यमुदीरितं;

सयमेव च गच्छन्तिं, ठाना चावेति चे चुतो.

नावट्ठकथा.

१३३.

यानं नाम रथो वय्हं, सकटं सन्दमानिका;

यानं अवहरिस्सामि, यानट्ठमिति वा पन.

१३४.

गच्छतो दुक्कटं वुत्तं, दुतियं परियेसतो;

ठाना चावनयोगस्मिं, विज्जमाने पराजयो.

१३५.

यानस्स दुकयुत्तस्स, दस ठानानि दीपये;

यानं पाजयतो तस्स, निसीदित्वा धुरे पन.

१३६.

थुल्लच्चयं तु गोणानं, पादुद्धारे विनिद्दिसे;

चक्कानञ्हि ठितोकास-मतिक्कन्ते पराभवो.

१३७.

अयुत्तकस्सापि च यानकस्स, धुरेनुपत्थम्भनियं ठितस्स;

वसेनुपत्थम्भनिचक्ककानं, ठानानि तीणेव भवन्ति तस्स.

१३८.

तथा धुरेन दारूनं, उपरिट्ठपितस्स च;

भूमियम्पि धुरेनेव, तथेव ठपितस्स च.

१३९.

पुरतो पच्छतो वापि, ठाना चावेति चे पन;

थुल्लच्चयं तु तिण्णम्पि, ठाना चावे पराजयो.

१४०.

अपनेत्वान चक्कानि, अक्खानं सीसकेहि तु;

ठितस्सूपरि दारूनं, ठानानि द्वे विनिद्दिसे.

१४१.

कड्ढन्तो उक्खिपन्तो वा, फुट्ठोकासच्चये चुतो;

ठपितस्स पनञ्ञस्स, भूमियं यस्स कस्सचि.

१४२.

अक्खुद्धीनं धुरस्साति, पञ्च ठानानि दीपये;

उद्धीसु वा गहेत्वा तं, ठाना चावेति चे चुतो.

१४३.

ठपितस्स हि चक्कस्स, नाभिया पन भूमियं;

एकमेव सिया ठानं, परिच्छेदोपि पञ्चधा.

१४४.

फुसित्वा यं ठितं भूमिं, नेमिपस्सेन नाभिया;

ठानानि द्वे भवन्तस्स, नट्ठो तेसमतिक्कमे.

१४५.

दिस्वा यानमनारक्खं, पटिपन्नं महापथे;

आरुहित्वा अचोदेत्वा, किणित्वा याति वट्टति.

यानट्ठकथा.

१४६.

सीसक्खन्धकटोलम्ब-वसा भारो चतुब्बिधो;

तत्थ सीसगतं भारं, आमसन्तस्स दुक्कटं.

१४७.

इतो चितो च घंसन्तो, थेय्यचित्तेन यो पन;

सिरस्मिंयेव सारेति, तस्स थुल्लच्चयं सिया.

१४८.

खन्धं ओरोपिते भारे, तस्स पाराजिकं मतं;

सीसतो केसमत्तम्पि, मोचेन्तोपि पराजितो.

१४९.

भारं पथवियं किञ्चि, ठपेत्वा सुद्धमानसो;

पच्छा तं थेय्यचित्तेन, उद्धरन्तो पराजितो.५२२

१५०.

एत्थ वुत्तनयेनेव, सेसेसुपि असेसतो;

भारेसु मतिसारेन, वेदितब्बो विनिच्छयो.

भारट्ठकथा.

१५१.

दुक्कटं मुनिना वुत्तं, आरामं अभियुञ्जतो;

पराजेति परं धम्मं, चरन्तो चे पराजितो.५२२

१५२.

विमतिं जनयन्तस्स, तस्स थुल्लच्चयं सिया;

परज्जति सयं धम्मं, चरन्तो योपि तस्स च.

१५३.

सामिनो धुरनिक्खेपे, ‘‘न दस्सामी’’ति चत्तनो;

पाराजिकं भवे तस्स, सब्बेसं कूटसक्खिनं.

आरामट्ठकथा.

१५४.

विहारं सङ्घिकं किञ्चि, अच्छिन्दित्वान गण्हितुं;

सब्बेसं धुरनिक्खेपा-भावतोव न सिज्झति.

विहारट्ठकथा.

१५५.

सीसानि सालिआदीनं, निरुम्भित्वान गण्हतो;

असितेन च लायित्वा, छिन्दित्वा वा करेन च.

१५६.

यस्मिं बीजेपि वा वत्थु, सीसे पूरेति मुट्ठियं;

बन्धना मोचिते तस्मिं, तस्स पाराजिकं भवे.

१५७.

अच्छिन्नो पन दण्डो वा, तचो वा अप्पमत्तको;

वीहिनाळम्पि वा दीघं, अनिक्खन्तोव रक्खति.

१५८.

सचे सो परिकप्पेति, ‘‘मद्दित्वा पनिदं अहं;

पप्फोटेत्वा इतो सारं, गण्हिस्सामी’’ति रक्खति.

१५९.

मद्दनुद्धरणे नत्थि, दोसो पप्फोटनेपि वा;

अत्तनो भाजनगतं, करोन्तस्स पराजयो.

१६०.

जानं केसग्गमत्तम्पि, पथविं परसन्तकं;

थेय्यचित्तेन चे खीलं, सङ्कामेति पराजयो.

१६१.

तञ्च खो सामिकानं तु, धुरनिक्खेपने सति;

अनग्घा भूमि नामेसा, तस्मा एवमुदीरितं.

१६२.

गहेतब्बा सचे होति, द्वीहि खीलेहि या पन;

आदो थुल्लच्चयं तेसु, दुतियेव पराजयो.

१६३.

ञापेतुकामो यो भिक्खु, ‘‘ममेदं सन्तक’’न्ति च;

रज्जुं वापि पसारेति, यट्ठिं पातेति दुक्कटं.

१६४.

येहि द्वीहि पयोगेहि, अत्तनो सन्तकं सिया;

आदो थुल्लच्चयं तेसु, दुतिये च पराजयो.

खेत्तट्ठकथा.

१६५.

खेत्ते वुत्तनयेनेव, वत्थुट्ठस्स विनिच्छयो;

गामट्ठेपि च वत्तब्बं, अपुब्बं नत्थि किञ्चिपि.

वत्थुट्ठगामट्ठकथा.

१६६.

तिणं वा पन पण्णं वा, लतं वा कट्ठमेव वा;

भण्डग्घेनेव कातब्बो, गण्हन्तो तत्थजातकं.

१६७.

महग्घे पन रुक्खस्मिं, छिन्नमत्तेपि नस्सति;

तच्छेत्वा ठपितो रुक्खो, गहेतब्बो न कोचिपि.

१६८.

छिन्दित्वा ठपितं मूले, रुक्खमद्धगतं पन;

‘‘छड्डितो सामिकेही’’ति, गहेतुं पन वट्टति.

१६९.

लक्खणे छल्लियोनद्धे, न दोसो कोचि गण्हतो;

अज्झावुत्थं कतं वापि, विनस्सन्तञ्च गण्हतो.

१७०.

यो चारक्खट्ठानं पत्वा, कत्वा कम्मट्ठानादीनि;

चित्ते चिन्तेन्तो वा अञ्ञं, भण्डदेय्यं होतेवस्स.

१७१.

वराहब्यग्घच्छतरच्छकादितो;

उपद्दवा मुच्चितुकामताय यो;

तथेव तं ठानमतिक्कमेति चे;

न कोचि दोसो पन भण्डदेय्यकं.

१७२.

इदमारक्खणट्ठानं, गरुकं सुङ्कघाततो;

तस्मा दुक्कटमुद्दिट्ठं, तमनोक्कम्म गच्छतो.

१७३.

एतं परिहरन्तस्स, थेय्यचित्तेन सत्थुना;

पाराजिकमनुद्दिट्ठं, आकासेनापि गच्छतो.

१७४.

तस्मा एत्थ विसेसेन, सतिसम्पन्नचेतसा;

अप्पमत्तेन होतब्बं, पियसीलेन भिक्खुना.

अरञ्ञट्ठकथा.

१७५.

तोयदुल्लभकालस्मिं, भाजने गोपितं जलं;

आविञ्जित्वा पवेसेत्वा, छिद्दं कत्वापि वा तथा.

१७६.

वापियं वा तळाके वा, भाजनं अत्तनो पन;

गण्हन्तस्स पवेसेत्वा, भण्डग्घेन विनिद्दिसे.

१७७.

छिन्दतो मरियादं तु, अदिन्नादानपुब्बतो;

भूतगामेन सद्धिम्पि, दुक्कटं परिदीपितं.

१७८.

अन्तो ठत्वा बहि ठत्वा, छिन्दन्तो उभयत्थपि;

बहिअन्तेन कातब्बो, अन्तोअन्तेन मज्झतो.

उदककथा.

१७९.

वारेन सामणेरा यं, दन्तकट्ठमरञ्ञतो;

आनेत्वाचरियानम्पि, आहरन्ति सचे पन.

१८०.

छिन्दित्वा याव सङ्घस्स, न निय्यादेन्ति ते पन;

आभतं ताव तं सब्बं, तेसमेव च सन्तकं.

१८१.

तस्मा तं थेय्यचित्तेन, गण्हन्तस्स च भिक्खुनो;

गरुभण्डञ्च सङ्घस्स, भण्डग्घेन पराभवो.

१८२.

यदा निय्यादितं तेहि, ततो पट्ठाय सङ्घिकं;

गण्हन्तस्सापि थेय्याय, अवहारो न विज्जति.

१८३.

अरक्खत्ता यथावुड्ढ-मभाजेतब्बतोपि च;

सब्बसाधारणत्ता च, अञ्ञं विय न होतिदं.

दन्तकट्ठकथा.

१८४.

अग्गिं वा देति सत्थेन, आकोटेति समन्ततो;

आकोटेति विसं वापि, मण्डूकण्टकनामकं.

१८५.

येन वा तेन वा रुक्खो, विनस्सति च डय्हति;

सब्बत्थ भिक्खुनो तस्स, भण्डदेय्यं पकासितं.

वनप्पतिकथा.

१८६.

सीसतो कण्णतो वापि, गीवतो हत्थतोपि वा;

छिन्दित्वा वापि मोचेत्वा, गण्हतो थेय्यचेतसा.

१८७.

होति मोचितमत्तस्मिं, सीसादीहि पराजयो;

थुल्लच्चयं करोन्तस्स, आकड्ढनविकड्ढनं.

१८८.

हत्था अनीहरित्वाव, वलयं कटकम्पि वा;

अग्गबाहुञ्च घंसन्तो, चारेति अपरापरं.

१८९.

तमाकासगतं चोरो, करोति यदि रक्खति;

सविञ्ञाणकतो मूले, वलयंव न होतिदं.

१९०.

निवत्थं पन वत्थं यो, अच्छिन्दति परस्स चे;

परोपि पन लज्जाय, सहसा तं न मुञ्चति.

१९१.

आकड्ढति च चोरोपि, सो परो ताव रक्खति;

परस्स हत्थतो वत्थे, मुत्तमत्ते पराजयो.

१९२.

सभण्डहारकं भण्डं, नेन्तस्स पठमे पदे;

थुल्लच्चयमतिक्कन्ते, दुतियेव चुतो सिया.

१९३.

पातापेति सचे भण्डं, तज्जेत्वा थेय्यचेतनो;

परस्स हत्थतो भण्डे, मुत्तमत्ते पराजयो.

१९४.

अथापि परिकप्पेत्वा, पातापेति व यो पन;

तस्स पातापने वुत्तं, दुक्कटामसनेपि च.

१९५.

फन्दापेति यथावत्थुं, ठाना चावेति चे चुतो;

‘‘तिट्ठ तिट्ठा’’ति वदतो, न दोसो छड्डितेपि च.

१९६.

आगन्त्वा थेय्यचित्तेन, पच्छा तं गण्हतो सिया;

पाराजिकं तदुद्धारे, सालये सामिके गते.

१९७.

गण्हतो सकसञ्ञाय, गहणे पन रक्खति;

भण्डदेय्यं तथा पंसु-कूलसञ्ञाय गण्हतो.

१९८.

‘‘तिट्ठ तिट्ठा’’ति वुत्तो च, छड्डेत्वा पन भण्डकं;

कत्वाव धुरनिक्खेपं, भीतो चोरा पलायति.

१९९.

गण्हतो थेय्यचित्तेन, उद्धारे दुक्कटं पुन;

दातब्बमाहरापेन्ते, अदेन्तस्स पराजयो.

२००.

‘‘कस्मा? तस्स पयोगेन, छड्डितत्ता’’ति सादरं;

महाअट्ठकथायं तु, वुत्तमञ्ञासु नागतं.

हरणकथा.

२०१.

सम्पजानमुसावादं, ‘‘न गण्हामी’’ति भासतो;

अदिन्नादानपुब्बत्ता, दुक्कटं होति भिक्खुनो.

२०२.

‘‘रहो मया पनेतस्स, ठपितं किं नु दस्सति’’;

इच्चेवं विमतुप्पादे, तस्स थुल्लच्चयं सिया.

२०३.

तस्मिं दाने निरुस्साहे, परो चे निक्खिपे धुरं;

उभिन्नं धुरनिक्खेपे, भिक्खु होति पराजितो.

२०४.

चित्तेनादातुकामोव, ‘‘दस्सामी’’ति मुखेन चे;

वदतो धुरनिक्खेपे, सामिनो हि पराजयो.

उपनिधिकथा.

२०५.

सुङ्कघातस्स अन्तोव, ठत्वा पातेति चे बहि;

धुवं पतति चे हत्था, मुत्तमत्ते पराजयो.

२०६.

तं रुक्खे खाणुके वापि, हुत्वा पटिहतं पुन;

वातुक्खित्तम्पि वा अन्तो, सचे पतति रक्खति.

२०७.

पतित्वा भूमियं पच्छा, वट्टन्तं पन भण्डकं;

सचे पविसत्यन्तोव, तस्स पाराजिकं सिया.

२०८.

ठत्वा ठत्वा पवट्टन्तं, पविट्ठं चे पराजयो;

अतिट्ठमानं वट्टित्वा, पविट्ठं पन रक्खति.

२०९.

इति वुत्तं दळ्हं कत्वा, कुरुन्दट्ठकथादिसु;

सारतो तं गहेतब्बं, युत्तं विय च दिस्सति.

२१०.

सयं वा यदि वट्टेति, वट्टापेति परेन वा;

अट्ठत्वा वट्टमानं तं, गतं नासकरं सिया.

२११.

ठत्वा ठत्वा सचे अन्तो, बहि गच्छति रक्खति;

ठपिते सुद्धचित्तेन, सयं वट्टति वट्टति.

२१२.

गच्छन्ते पन याने वा, गजे वा तं ठपेति चे;

बहि नीहरणत्थाय, नावहारोपि नीहटे.

२१३.

ठपिते ठितयाने वा, पयोगेन विना गते;

सतिपि थेय्यचित्तस्मिं, अवहारो न विज्जति.

२१४.

सचे पाजेति तं यानं, ठपेत्वा यानके मणिं;

सिया पाराजिकं तस्स, सीमातिक्कमने पन.

२१५.

सुङ्कट्ठाने मतं सुङ्कं, गन्तुं दत्वाव वट्टति;

सेसो इध कथामग्गो, अरञ्ञट्ठकथासमो.

सुङ्कघातकथा.

२१६.

अन्तोजातं धनक्कीतं, दिन्नं वा पन केनचि;

दासं करमरानीतं, हरन्तस्स पराजयो.

२१७.

भुजिस्सं वा हरन्तस्स, मानुसं मातरापि वा;

पितराठपितं वापि, अवहारो न विज्जति.

२१८.

तं पलापेतुकामोव, उक्खिपित्वा भुजेहि वा;

तं ठितट्ठानतो किञ्चि, सङ्कामेति पराजयो.

२१९.

तज्जेत्वा पदसा दासं, नेन्तस्स पदवारतो;

होन्ति आपत्तियो वुत्ता, तस्स थुल्लच्चयादयो.

२२०.

हत्थादीसु गहेत्वा तं, कड्ढतोपि पराजयो;

‘‘गच्छ याहि पलाया’’ति, वदतोपि अयं नयो.

२२१.

वेगसाव पलायन्तं, ‘‘पलाया’’ति च भासतो;

होति पाराजिकेनस्स, अनापत्ति हि भिक्खुनो.

२२२.

सणिकं पन गच्छन्तं, सचे वदति सोपि च;

सीघं गच्छति चे तस्स, वचनेन पराजयो.

२२३.

पलायित्वा सचे अञ्ञं, गामं वा निगमम्पि वा;

गतं दिस्वा ततो तञ्चे, पलापेति पराजयो.

पाणकथा.

२२४.

थेय्या सप्पकरण्डं चे, परामसति दुक्कटं;

फन्दापेति यथावत्थुं, ठानतो चावने चुतो.

२२५.

उग्घाटेत्वा करण्डं तु, सप्पमुद्धरतो पन;

करण्डतलतो मुत्ते, नङ्गुट्ठे तु पराजयो.

२२६.

घंसित्वा कड्ढतो सप्पं, नङ्गुट्ठे मुखवट्टितो;

तस्स सप्पकरण्डस्स, मुत्तमत्ते पराजयो.

२२७.

करण्डं विवरित्वा चे, पक्कोसन्तस्स नामतो;

सो निक्खमति चे सप्पो, तस्स पाराजिकं सिया.

२२८.

तथा कत्वा तु मण्डूक-मूसिकानं रवम्पि वा;

पक्कोसन्तस्स नामेन, निक्खन्तेपि पराजयो.

२२९.

मुखं अविवरित्वाव, करोन्तस्सेवमेव च;

येन केनचि निक्खन्ते, सप्पे पाराजिकं सिया.

२३०.

मुखे विवरिते सप्पो, सयमेव पलायति;

न पक्कोसति चे तस्स, भण्डदेय्यमुदीरितं.

अपदकथा.

२३१.

थेय्यचित्तेन यो हत्थिं, करोतामसनादयो;

होन्ति आपत्तियो तस्स, तिविधा दुक्कटादयो.

२३२.

सालायं ठितहत्थिस्स, अन्तोवत्थङ्गणेसुपि;

ठानं साला च वत्थु च, अङ्गणं सकलं सिया.

२३३.

अबद्धस्स हि बद्धस्स, ठितट्ठानञ्च बन्धनं;

तस्मा तेसं वसा हत्थिं, हरतो कारये बुधो.

२३४.

नगरस्स बहिद्धा तु, ठितस्स पन हत्थिनो;

ठितट्ठानं भवे ठानं, पदवारेन कारये.

२३५.

निपन्नस्स गजस्सेकं, ठानं तं उट्ठपेति चे;

तस्मिं उट्ठितमत्ते तु, तस्स पाराजिकं सिया.

२३६.

एसेव च नयो ञेय्यो, तुरङ्गमहिसादिसु;

नत्थि किञ्चिपि वत्तब्बं, द्विपदेपि बहुप्पदे.

चतुप्पदकथा.

२३७.

परेसन्ति विजानित्वा, परेसं सन्तकं धनं;

गरुकं थेय्यचित्तेन, ठाना चावेति चे चुतो.

२३८.

अनापत्ति ससञ्ञिस्स, तिरच्छानपरिग्गहे;

तावकालिकविस्सास-ग्गाहे पेतपरिग्गहे.

२३९.

यो पनेत्थ च वत्तब्बो, पाळिमुत्तविनिच्छयो;

तं मयं परतोयेव, भणिस्साम पकिण्णके.

२४०.

पराजितानेकमलेन वुत्तं;

पाराजिकं यं दुतियं जिनेन;

वुत्तो समासेन मयस्स चत्थो;

वत्तुं असेसेन हि को समत्थो.

इति विनयविनिच्छये दुतियपाराजिककथा निट्ठिता.

ततियपाराजिककथा

२४१.

मनुस्सजातिं जानन्तो, जीविता यो वियोजये;

निक्खिपेय्यस्स सत्थं वा, वदेय्य मरणे गुणं.

२४२.

देसेय्य मरणूपायं, होतायम्पि पराजितो;

असन्धेय्योव सो ञेय्यो, द्वेधा भिन्नसिला विय.

२४३.

वुत्ता पाणातिपातस्स, पयोगा छ महेसिना;

साहत्थिको तथाणत्ति-निस्सग्गिथावरादयो.

२४४.

तत्थ कायेन वा काय-पटिबद्धेन वा सयं;

मारेन्तस्स परं घातो, अयं साहत्थिको मतो.

२४५.

‘‘एवं त्वं पहरित्वा तं, मारेही’’ति च भिक्खुनो;

परस्साणापनं नाम, अयमाणत्तिको नयो.

२४६.

दूरं मारेतुकामस्स, उसुआदिनिपातनं;

कायेन पटिबद्धेन, अयं निस्सग्गियो विधि.

२४७.

असञ्चारिमुपायेन, मारणत्थं परस्स च;

ओपातादिविधानं तु, पयोगो थावरो अयं.

२४८.

परं मारेतुकामस्स, विज्जाय जप्पनं पन;

अयं विज्जामयो नाम, पयोगो पञ्चमो मतो.

२४९.

समत्था मारणे या च, इद्धि कम्मविपाकजा;

अयमिद्धिमयो नाम, पयोगो समुदीरितो.

२५०.

एकेको दुविधो तत्थ, होतीति परिदीपितो;

उद्देसोपि अनुद्देसो, भेदो तेसमयं पन.

२५१.

बहुस्वपि यमुद्दिस्स, पहारं देति चे पन;

मरणेन च तस्सेव, कम्मुना तेन बज्झति.

२५२.

अनुद्दिस्स पहारेपि, यस्स कस्सचि देहिनो;

पहारप्पच्चया तस्स, मरणं चे पराजयो.

२५३.

मते पहटमत्ते वा, पच्छा मुभयथापि च;

हन्ता पहटमत्तस्मिं, कम्मुना तेन बज्झति.

२५४.

एवं साहत्थिको ञेय्यो, तथा आणत्तिकोपि च;

एत्तावता समासेन, द्वे पयोगा हि दस्सिता.

२५५.

वत्थु कालो च देसो च, सत्थञ्च इरियापथो;

करणस्स विसेसोति, छ आणत्तिनियामका.

२५६.

मारेतब्बो हि यो तत्थ, सो ‘‘वत्थू’’ति पवुच्चति;

पुब्बण्हादि सिया कालो, सत्तानं योब्बनादि च.

२५७.

देसो गामादि विञ्ञेय्यो, सत्थं तं सत्तमारणं;

मारेतब्बस्स सत्तस्स, निसज्जादिरियापथो.

२५८.

विज्झनं भेदनञ्चापि, छेदनं ताळनम्पि वा;

एवमादिविधोनेको, विसेसो करणस्स तु.

२५९.

‘‘यं मारेही’’ति आणत्तो, अञ्ञं मारेति चे ततो;

‘‘पुरतो पहरित्वान, मारेही’’ति च भासितो.

२६०.

पच्छतो पस्सतो वापि, पहरित्वान मारिते;

वत्थाणत्ति विसङ्केता, मूलट्ठो पन मुच्चति.

२६१.

वत्थुं तं अविरज्झित्वा, यथाणत्तिञ्च मारिते;

उभयेसं यथाकालं, कम्मबद्धो उदीरितो.

२६२.

आणत्तो ‘‘अज्ज पुब्बण्हे, मारेही’’ति च यो पन;

सो चे मारेति सायन्हे, मूलट्ठो परिमुच्चति.

२६३.

आणत्तस्सेव सो वुत्तो;

कम्मबद्धो महेसिना;

कालस्स हि विसङ्केता;

दोसो नाणापकस्स सो.

२६४.

‘‘अज्ज मारेहि पुब्बण्हे, स्वेवा’’ति अनियामिते;

यदा कदाचि पुब्बण्हे, विसङ्केतो न मारिते.

२६५.

एतेनेव उपायेन, कालभेदेसु सब्बसो;

सङ्केतो च विसङ्केतो, वेदितब्बो विभाविना.

२६६.

‘‘इमं गामे ठितं वेरिं, मारेही’’ति च भासितो;

सचे सो पन मारेति, ठितं तं यत्थ कत्थचि.

२६७.

नत्थि तस्स विसङ्केतो, उभो बज्झन्ति कम्मुना;

‘‘गामेयेवा’’ति आणत्तो, वने वा सावधारणं.

२६८.

‘‘वनेयेवा’’ति वा वुत्तो, गामे मारेति चेपि वा;

विसङ्केतो विञ्ञातब्बो, मूलट्ठो परिमुच्चति.

२६९.

एतेनेव उपायेन, सब्बदेसेसु भेदतो;

सङ्केतो च विसङ्केतो, वेदितब्बोव विञ्ञुना.

२७०.

‘‘सत्थेन पन मारेहि, आणत्तो’’ति च केनचि;

येन केनचि सत्थेन, विसङ्केतो न मारिते.

२७१.

‘‘इमिना वासिना ही’’ति, वुत्तो अञ्ञेन वासिना;

‘‘इमस्सासिस्स वापि त्वं, धारायेताय मारय’’.

२७२.

इति वुत्तो सचे वेरिं, धाराय इतराय वा;

थरुना वापि तुण्डेन, विसङ्केतोव मारिते.

२७३.

एतेनेव उपायेन, सब्बावुधकजातिसु;

सङ्केतो च विसङ्केतो, वेदितब्बो विसेसतो.

२७४.

‘‘गच्छन्तमेनं मारेहि’’, इति वुत्तो परेन सो;

मारेति नं निसिन्नं चे, विसङ्केतो न विज्जति.

२७५.

‘‘निसिन्नंयेव मारेहि’’, ‘‘गच्छन्तंयेव वा’’ति च;

वुत्तो मारेति गच्छन्तं, निसिन्नं वा यथाक्कमं.

२७६.

विसङ्केतन्ति ञातब्बं, भिक्खुना विनयञ्ञुना;

एसेव च नयो ञेय्यो, सब्बिरियापथेसु च.

२७७.

‘‘मारेही’’ति च विज्झित्वा, आणत्तो हि परेन सो;

विज्झित्वाव तमारेति, विसङ्केतो न विज्जति.

२७८.

‘‘मारेही’’ति च विज्झित्वा, आणत्तो हि परेन सो;

छिन्दित्वा यदि मारेति, विसङ्केतोव होति सो.

२७९.

एतेनेव उपायेन, सब्बेसु करणेसुपि;

सङ्केते च विसङ्केते, वेदितब्बो विनिच्छयो.

२८०.

दीघं रस्सं किसं थूलं, काळं ओदातमेव वा;

आणत्तो अनियामेत्वा, मारेहीति च केनचि.

२८१.

सोपि यं किञ्चि आणत्तो, सचे मारेति तादिसं;

नत्थि तत्थ विसङ्केतो, उभिन्नम्पि पराजयो.

२८२.

मनुस्सं किञ्चि उद्दिस्स, सचे खणतिवाटकं;

खणन्तस्स च ओपातं, होति आपत्ति दुक्कटं.

२८३.

दुक्खस्सुप्पत्तिया तत्थ, तस्स थुल्लच्चयं सिया;

पतित्वा च मते तस्मिं, तस्स पाराजिकं भवे.

२८४.

निपतित्वा पनञ्ञस्मिं, मते दोसो न विज्जति;

अनुद्दिस्सकमोपातो, खतो होति सचे पन.

२८५.

‘‘पतित्वा एत्थ यो कोचि, मरतू’’ति हि यत्तका;

मरन्ति निपतित्वा चे, दोसा होन्तिस्स तत्तका.

२८६.

आनन्तरियवत्थुस्मिं, आनन्तरियकं वदे;

तथा थुल्लच्चयादीनं, होन्ति थुल्लच्चयादयो.

२८७.

पतित्वा गब्भिनी तस्मिं, सगब्भा चे मरिस्सति;

होन्ति पाणातिपाता द्वे, एकोवेकेकधंसने.

२८८.

अनुबन्धेत्थ चोरेहि, पतित्वा चे मरिस्सति;

ओपातखणकस्सेव, होति पाराजिकं किर.

२८९.

वेरिनो तत्थ पातेत्वा, सचे मारेन्ति वेरिनो;

पतितं तत्थ मारेन्ति, नीहरित्वा सचे बहि.

२९०.

निब्बत्तित्वा हि ओपाते, मता चे ओपपातिका;

असक्कोन्ता च निक्खन्तुं, सब्बत्थ च पराजयो.

२९१.

यक्खादयो पनुद्दिस्स, खणने दुक्खसम्भवे;

दुक्कटं मरणे वत्थु-वसा थुल्लच्चयादयो.

२९२.

मनुस्सेयेव उद्दिस्स, खते ओपातके पन;

अनापत्ति पतित्वा हि, यक्खादीसु मतेसुपि.

२९३.

तथा यक्खादयो पाणे, खते उद्दिस्स भिक्खुना;

निपतित्वा मरन्तेसु, मनुस्सेसुप्ययं नयो.

२९४.

‘‘पाणिनो एत्थ बज्झित्वा, मरन्तू’’ति अनुद्दिसं;

पासं ओड्डेति यो तत्थ, सचे बज्झन्ति पाणिनो.

२९५.

हत्थतो मुत्तमत्तस्मिं, तस्स पाराजिकं सिया;

आनन्तरियवत्थुस्मिं, आनन्तरियमेव च.

२९६.

उद्दिस्स हि कते पासे, यं पनुद्दिस्स ओड्डितो;

बन्धनेसु तदञ्ञेसं, अनापत्ति पकासिता.

२९७.

मूलेन वा मुधा वापि, दिन्ने पासे परस्स हि;

मूलट्ठस्सेव होतीति, कम्मबद्धो नियामितो.

२९८.

येन लद्धो सचे लोपि, पासमुग्गळितम्पि वा;

थिरं वापि करोतेवं, उभिन्नं कम्मबन्धनं.

२९९.

यो पासं उग्गळापेत्वा, याति पापभया सचे;

तं दिस्वा पुन अञ्ञोपि, सण्ठपेति हि तत्थ च.

३००.

बद्धा बद्धा मरन्ति चे, मूलट्ठो न च मुच्चति;

ठपेत्वा गहितट्ठाने, पासयट्ठिं विमुच्चति.

३०१.

गोपेत्वापि न मोक्खो हि, पासयट्ठिं सयंकतं;

तमञ्ञो पुन गण्हित्वा, सण्ठपेति सचे पन.

३०२.

तप्पच्चया मरन्तेसु, मूलट्ठो न च मुच्चति;

नासेत्वा सब्बसो वा तं, झापेत्वा वा विमुच्चति.

३०३.

रोपेन्तस्स च सूलं वा, सज्जेन्तस्स अदूहलं;

ओपातेन च पासेन, सदिसोव विनिच्छयो.

३०४.

अनापत्ति असञ्चिच्च, अजानन्तस्स भिक्खुनो;

तथामरणचित्तस्स, मतेप्युम्मत्तकादिनो.

३०५.

मनुस्सपाणिम्हि च पाणसञ्ञिता;

सचस्स चित्तं मरणूपसंहितं;

उपक्कमो तेन च तस्स नासो;

पञ्चेत्थ अङ्गानि मनुस्सघाते.

इति विनयविनिच्छये ततियपाराजिककथा निट्ठिता.

चतुत्थपाराजिककथा

३०६.

असन्तमत्तस्सितमेव कत्वा;

भवं अधिट्ठाय च वत्तमानं;

अञ्ञापदेसञ्च विनाधिमानं;

झानादिभेदं समुदाचरेय्य.

३०७.

कायेन वाचायपि वा तदत्थे;

ञातेव विञ्ञत्तिपथे अभब्बो;

यथेव तालो पन मत्थकस्मिं;

छिन्नो अभब्बो पुन रुळ्हिभावे.

३०८.

असन्तमेवत्तनि यो परस्स;

दीपेति झानादिमनन्तरं सो;

जानाति चे होति चुतो हि नो चे;

जानाति थुल्लच्चयमस्स होति.

३०९.

‘‘यो ते विहारे वसतीध भिक्खु;

सो झानलाभी’’ति च दीपिते चे;

जानाति थुल्लच्चयमस्स नो चे;

जानाति तं दुक्कटमेव होति.

३१०.

असन्तमेवत्तनि धम्ममेतं;

अत्थीति कत्वा वदतोधिमाना;

वुत्तो अनापत्तिनयो पनेवं;

अवत्तुकामस्स तथादिकस्स.

३११.

पापिच्छता तस्स असन्तभावो;

आरोचनञ्चेव मनुस्सकस्स;

नञ्ञापदेसेन तदेव ञाणं;

पञ्चेत्थ अङ्गानि वदन्ति धीरा.

३१२.

पठमे दुतिये चन्ते, परियायो न विज्जति;

दुतिये ततियेयेव, आणत्ति न पनेतरे.

३१३.

आदि मेकसमुट्ठानं, दुवङ्गं कायचित्ततो;

सेसा च तिसमुट्ठाना, तेसमङ्गानि सत्त तु.

३१४.

सुखोपेक्खायुतं आदि, ततियं दुक्खवेदनं;

दुतियञ्च चतुत्थञ्च, तिवेदनमुदीरितं.

३१५.

पठमस्सट्ठ चित्तानि, ततियस्स दुवे पन;

दुतियस्स चतुत्थस्स, दस चित्तानि लब्भरे.

३१६.

तस्मा सचित्तकं वुत्तं, सब्बमेतं चतुब्बिधं;

क्रिया सञ्ञाविमोक्खञ्च, लोकवज्जन्ति दीपितं.

३१७.

इदमापत्तियंयेव, विधानं पन युज्जति;

तस्मा आपत्तियंयेव, गहेतब्बं विभाविना.

३१८.

मुदुपिट्ठि च लम्बी च, मुखग्गाही निसीदको;

पाराजिका इमे तेसं, चत्तारो अनुलोमिका.

३१९.

भिक्खुनीनञ्च चत्तारि, विब्भन्ता भिक्खुनी सयं;

तथा एकादसाभब्बा, सब्बेते चतुवीसति.

३२०.

इमे पाराजिका वुत्ता, चतुवीसति पुग्गला;

अभब्बा भिक्खुभावाय, सीसच्छिन्नोव जीवितुं.

३२१.

पण्डको च तिरच्छानो, उभतोब्यञ्जनोपि च;

तयो वत्थुविपन्ना हि, अहेतुपटिसन्धिका.

३२२.

पञ्चानन्तरिका थेय्य-संवासोपि च दूसको;

तित्थिपक्कन्तको चेति, क्रियानट्ठा पनट्ठ ते.

३२३.

विनिच्छयो यो पन सारभूतो;

पाराजिकानं कथितो मयायं;

तस्सानुसारेन बुधेन ञातुं;

सक्का हि सेसोपि असेसतोव.

३२४.

पिटके पटुभावकरे परमे;

विनये विविधेहि नयेहि युते;

परमत्थनयं अभिपत्थयता;

परियापुणितब्बमयं सततं.

इति विनयविनिच्छये चतुत्थपाराजिककथा निट्ठिता.

सङ्घादिसेसकथा

३२५.

मोचेतुकामताचित्तं, वायामो सुक्कमोचनं;

अञ्ञत्र सुपिनन्तेन, होति सङ्घादिसेसता.

३२६.

परेनुपक्कमापेत्वा, अङ्गजातं पनत्तनो;

सुक्कं यदि विमोचेति, गरुकं तस्स निद्दिसे.

३२७.

सञ्चिच्चुपक्कमन्तस्स, अङ्गजातं पनत्तनो;

थुल्लच्चयं समुद्दिट्ठं, सचे सुक्कं न मुच्चति.

३२८.

सञ्चिच्चुपक्कमन्तस्स, आकासे कम्पनेनपि;

होति थुल्लच्चयं तस्स, यदि सुक्कं न मुच्चति.

३२९.

वत्थिं कीळाय पूरेत्वा, पस्सावेतुं न वट्टति;

निमित्तं पन हत्थेन, कीळापेन्तस्स दुक्कटं.

३३०.

तिस्सन्नं पन इत्थीनं, निमित्तं रत्तचेतसा;

पुरतो पच्छतो वापि, ओलोकेन्तस्स दुक्कटं.

३३१.

एकेनेकं पयोगेन, दिवसम्पि च पस्सतो;

नापत्तिया भवे अङ्गं, उम्मीलननिमीलनं.

३३२.

अमोचनाधिप्पायस्स, अनुपक्कमतोपि च;

सुपिनन्तेन मुत्तस्मिं, अनापत्ति पकासिता.

सुक्कविसट्ठिकथा.

३३३.

आमसन्तो मनुस्सित्थिं, कायसंसग्गरागतो;

‘‘मनुस्सित्थी’’ति सञ्ञाय, होति सङ्घादिसेसिको.

३३४.

लोमेनन्तमसो लोमं, फुसन्तस्सापि इत्थिया;

कायसंसग्गरागेन, होति आपत्ति भिक्खुनो.

३३५.

इत्थिया यदि सम्फुट्ठो, फस्सं सेवनचेतनो;

वायमित्वाधिवासेति, होति सङ्घादिसेसता.

३३६.

एकेन पन हत्थेन, गहेत्वा दुतियेन वा;

तत्थ तत्थ फुसन्तस्स, एकावापत्ति दीपिता.

३३७.

अग्गहेत्वा फुसन्तस्स, याव पादञ्च सीसतो;

काया हत्थममोचेत्वा, एकाव दिवसम्पि च.

३३८.

अङ्गुलीनं तु पञ्चन्नं, गहणे एकतो पन;

एकायेव सियापत्ति, न हि कोट्ठासतो सिया.

३३९.

नानित्थीनं सचे पञ्च, गण्हात्यङ्गुलियो पन;

एकतो पञ्च सङ्घादि-सेसा होन्तिस्स भिक्खुनो.

३४०.

इत्थिया विमतिस्सापि, पण्डकादिकसञ्ञिनो;

कायेन इत्थिया काय-सम्बद्धं फुसतोपि वा.

३४१.

पण्डके यक्खिपेतीसु, तस्स थुल्लच्चयं सिया;

दुक्कटं कायसंसग्गे, तिरच्छानगतित्थिया.

३४२.

भिक्खुनो पटिबद्धेन, कायेन पन इत्थिया;

कायेन पटिबद्धञ्च, फुसन्तस्सपि दुक्कटं.

३४३.

इत्थीनं इत्थिरूपञ्च, दारुलोहमयादिकं;

तासं वत्थमलङ्कारं, आमसन्तस्स दुक्कटं.

३४४.

तत्थजातफलं खज्जं, मुग्गादिं तत्थजातकं;

धञ्ञानि पन सब्बानि, आमसन्तस्स दुक्कटं.

३४५.

सब्बं धमनसङ्खादिं, पञ्चङ्गतुरियम्पि च;

रतनानि च सब्बानि, आमसन्तस्स दुक्कटं.

३४६.

सब्बमावुधभण्डञ्च, जिया च धनुदण्डको;

अनामासमिदं सब्बं, जालञ्च सरवारणं.

३४७.

सुवण्णपटिबिम्बादि, चेतियं आरकूटकं;

अनामासन्ति निद्दिट्ठं, कुरुन्दट्ठकथाय हि.

३४८.

सब्बं ओनहितुं वापि, ओनहापेतुमेव वा;

वादापेतुञ्च वादेतुं, वादितं न च वट्टति.

३४९.

‘‘करिस्सामुपहार’’न्ति, वुत्तेन पन भिक्खुना;

पूजा बुद्धस्स कातब्बा, वत्तब्बाति च विञ्ञुना.

३५०.

सयं फुसियमानस्स, इत्थिया पन धुत्तिया;

अवायमित्वा कायेन, फस्सं पटिविजानतो.

३५१.

अनापत्ति असञ्चिच्च, अजानन्तस्स भिक्खुनो;

मोक्खाधिप्पायिनो चेव, तथा उम्मत्तकादिनो.

३५२.

पठमेन समानाव, समुट्ठानादयो पन;

कायसंसग्गरागस्स, तथा सुक्कविसट्ठिया.

कायसंसग्गकथा.

३५३.

दुट्ठुल्लवाचस्सादेन, इत्थिया इत्थिसञ्ञिनो;

द्विन्नञ्च पन मग्गानं, वण्णावण्णवसेन च.

३५४.

मेथुनयाचनादीहि, ओभासन्तस्स भिक्खुनो;

विञ्ञुं अन्तमसो हत्थ-मुद्दायपि गरुं सिया.

३५५.

‘‘सिखरणीसि, सम्भिन्ना, उभतोब्यञ्जना’’ति च;

अक्कोसवचनेनापि, गरुकं तु सुणन्तिया.

३५६.

पुनप्पुनोभासन्तस्स, एकवाचाय वा बहू;

गणनाय च वाचानं, इत्थीनं गरुका सियुं.

३५७.

सा चे नप्पटिजानाति, तस्स थुल्लच्चयं सिया;

आदिस्स भणने चापि, उब्भजाणुमधक्खकं.

३५८.

उब्भक्खकमधोजाणु-मण्डलं पन उद्दिसं;

वण्णादिभणने काय-पटिबद्धे च दुक्कटं.

३५९.

थुल्लच्चयं भवे तस्स, पण्डके यक्खिपेतिसु;

अधक्खकोब्भजाणुम्हि, दुक्कटं पण्डकादिसु.

३६०.

उब्भक्खकमधोजाणु-मण्डलेपि अयं नयो;

सब्बत्थ दुक्कटं वुत्तं, तिरच्छानगतित्थिया.

३६१.

अत्थधम्मपुरेक्खारं, कत्वा ओभासतोपि च;

वदतोपि अनापत्ति, पुरक्खत्वानुसासनिं.

३६२.

तथा उम्मत्तकादीनं, समुट्ठानादयो नया;

अदिन्नादानतुल्याव, वेदनेत्थ द्विधा मता.

दुट्ठुल्लवाचाकथा.

३६३.

वण्णं पनत्तनो काम-पारिचरियाय भासतो;

तस्मिंयेव खणे सा चे, जानाति गरुकं सिया.

३६४.

नो चे जानाति सा यक्खि-पेतिदेवीसु पण्डके;

होति थुल्लच्चयं तस्स, सेसे आपत्ति दुक्कटं.

३६५.

चीवरादीहि अञ्ञेहि, वत्थुकामेहि अत्तनो;

नत्थि दोसो भणन्तस्स, पारिचरियाय वण्णनं.

३६६.

इत्थिसञ्ञा मनुस्सित्थी, पारिचरियाय रागिता;

ओभासो तेन रागेन, खणे तस्मिं विजाननं.

३६७.

पञ्चङ्गानि इमानेत्थ, वेदितब्बानि विञ्ञुना;

समुट्ठानादयोप्यस्स, अनन्तरसमा मता.

अत्तकामपारिचरियकथा.

३६८.

पटिग्गण्हाति सन्देसं, पुरिसस्सित्थियापि वा;

वीमंसति गरु होति, पच्चाहरति चे पन.

३६९.

‘‘यस्सा हि सन्तिकं गन्त्वा, आरोचेही’’ति पेसितो;

तमदिस्वा तदञ्ञस्स, अवस्सारोचकस्स सो.

३७०.

‘‘आरोचेही’’ति वत्वा तं, पच्चाहरति चे पन;

भिक्खु सङ्घादिसेसम्हा, सञ्चरित्ता न मुच्चति.

३७१.

‘‘मातरा रक्खितं इत्थिं, गच्छ ब्रूही’’ति पेसितो;

पितुरक्खितमञ्ञं वा, विसङ्केतोव भासतो.

३७२.

पटिग्गण्हनतादीहि, तीहि अङ्गेहि संयुते;

सञ्चरित्ते समापन्ने, गरुकापत्तिमादिसे.

३७३.

द्वीहि थुल्लच्चयं वुत्तं, पण्डकादीसु तीहिपि;

एकेनेव च सब्बत्थ, होति आपत्ति दुक्कटं.

३७४.

चेतियस्स च सङ्घस्स, गिलानस्स च भिक्खुनो;

गच्छतो पन किच्चेन, अनापत्ति पकासिता.

३७५.

मनुस्सत्तं तथा तस्सा, ननालंवचनीयता;

पटिग्गण्हनतादीनं, वसा पञ्चङ्गिकं मतं.

३७६.

इदञ्हि छसमुट्ठानं, अचित्तकमुदीरितं;

अलंवचनीयत्तं वा, पण्णत्तिं वा अजानतो.

३७७.

गहेत्वा सासनं काय-विकारेनूपगम्म तं;

वीमंसित्वा हरन्तस्स, गरुकं कायतो सिया.

३७८.

सुत्वा यथानिसिन्नोव, वचनं इत्थिया पुन;

तं तत्थेवागतस्सेव, आरोचेन्तस्स वाचतो.

३७९.

अजानन्तस्स पण्णत्तिं, कायवाचाहि तं विधिं;

करोतो हरतो वापि, गरुकं कायवाचतो.

३८०.

जानित्वापि करोन्तस्स, गरुकापत्तियो तथा;

सचित्तकेहि तीहेव, समुट्ठानेहि जायरे.

सञ्चरित्तकथा.

३८१.

सयंयाचितकेहेव, कुटिकं अप्पमाणिकं;

अत्तुद्देसं करोन्तस्स, तथादेसितवत्थुकं.

३८२.

होन्ति सङ्घादिसेसा द्वे, सारम्भादीसु दुक्कटं;

सचे एकविपन्ना सा, गरुकं एककं सिया.

३८३.

पुरिसं याचितुं कम्म-सहायत्थाय वट्टति;

मूलच्छेज्जवसेनेव, याचमानस्स दुक्कटं.

३८४.

अवज्जं हत्थकम्मम्पि, याचितुं पन वट्टति;

हत्थकम्मम्पि नामेतं, किञ्चि वत्थु न होति हि.

३८५.

गोणमायाचमानस्स, ठपेत्वा ञातकादिके;

दुक्कटं तस्स निद्दिट्ठं, मूलच्छेज्जेन तेसुपि.

३८६.

‘‘गोणं देमा’’ति वुत्तेपि, गहेतुं न च वट्टति;

सकटं दारुभण्डत्ता, गहेतुं पन वट्टति.

३८७.

वासिफरसुकुद्दाल-कुठारादीस्वयं नयो;

अनज्झावुत्थकं सब्बं, हरापेतुम्पि वट्टति.

३८८.

वल्लिआदिम्हि सब्बस्मिं, गरुभण्डप्पहोनके;

परेसं सन्तकेयेव, होति आपत्ति दुक्कटं.

३८९.

पच्चयेसु हि तीस्वेव, विञ्ञत्ति न च वट्टति;

ततिये परिकथोभास-निमित्तानि च लब्भरे.

३९०.

‘‘अदेसिते च वत्थुस्मिं, पमाणेनाधिकं कुटिं;

करिस्सामी’’ति चिन्तेत्वा, अरञ्ञं गच्छतोपि च.

३९१.

फरसुं वापि वासिं वा, निसेन्तस्सापि दुक्कटं;

छिन्दतो दुक्कटं रुक्खं, तस्स पाचित्तिया सह.

३९२.

एवं पुब्बपयोगस्मिं, कुटिकारकभिक्खुनो;

यथापयोगमापत्तिं, विनयञ्ञू विनिद्दिसे.

३९३.

या पन द्वीहि पिण्डेहि, निट्ठानं तु गमिस्सति;

होति थुल्लच्चयं तेसु, पठमे दुतिये गरु.

३९४.

अनापत्ति सचञ्ञस्स, देति विप्पकतं कुटिं;

तथा भूमिं समं कत्वा, भिन्दतोपि च तं कुटिं.

३९५.

गुहं लेणं करोन्तस्स, तिणपण्णच्छदम्पि वा;

वासागारं ठपेत्वान, अञ्ञस्सत्थाय वा तथा.

३९६.

देसापेत्वाव भिक्खूहि, वत्थुं पन च भिक्खुनो;

क्रियतोव समुट्ठाति, करोतो अप्पमाणिकं.

३९७.

अदेसेत्वा करोन्तस्स, तं क्रियाक्रियतो सिया;

समुट्ठानादयो सेसा, सञ्चरित्तसमा मता.

कुटिकारसिक्खापदकथा.

३९८.

अदेसेत्वा सचे वत्थुं, यो करेय्य महल्लकं;

विहारं अत्तवासत्थं, गरुकं तस्स निद्दिसे.

३९९.

पमाणातिक्कमेनापि, दोसो नत्थि महल्लके;

तस्मा क्रियसमुट्ठाना-भावं समुपलक्खये.

४००.

पमाणनियमाभावा, एकसङ्घादिसेसता;

समुट्ठानादिकं सेसं, अनन्तरसमं मतं.

महल्लककथा.

४०१.

पाराजिकानि वुत्तानि, चतुवीसति सत्थुना;

भिक्खुनो अनुरूपानि, तेसु एकूनवीसति.

४०२.

अमूलकेन चोदेति, हुत्वा चावनचेतनो;

सुद्धं वा यदि वासुद्धं, तेसु अञ्ञतरेन यो.

४०३.

गरुकं तस्स आपत्तिं, कतोकासम्हि निद्दिसे;

तथेव अकतोकासे, दुक्कटापत्तिया सह.

४०४.

‘‘कोण्ठोसि च निगण्ठोसि;

सामणेरोसि तापसो;

गहट्ठोसि तथा जेट्ठ-;

ब्बतिकोसि उपासको.

४०५.

दुस्सीलो पापधम्मोसि, अन्तोपूति अवस्सुतो’’;

इच्चेवम्पि वदन्तस्स, गरुकं तस्स निद्दिसे.

४०६.

सम्मुखा हत्थमुद्दाय, चोदेन्तस्सपि तङ्खणे;

तं चे परो विजानाति, होति आपत्ति भिक्खुनो.

४०७.

गरुकं सम्मुखे ठत्वा, चोदापेन्तस्स केनचि;

तस्स वाचाय वाचाय, चोदापेन्तस्स निद्दिसे.

४०८.

अथ सोपि ‘‘मया दिट्ठं, सुतं वा’’ति च भासति;

तेसं द्विन्नम्पि सङ्घादि-सेसो होति न संसयो.

४०९.

दूतं वा पन पेसेत्वा, पण्णं वा पन सासनं;

चोदापेन्तस्स आपत्ति, न होतीति पकासिता.

४१०.

तथा सङ्घादिसेसेहि, वुत्ते चावनसञ्ञिनो;

होति पाचित्तियापत्ति, सेसापत्तीहि दुक्कटं.

४११.

अक्कोसनाधिप्पायस्स, अकतोकासमत्तना;

सह पाचित्तियेनस्स, वदन्तस्स च दुक्कटं.

४१२.

असम्मुखा वदन्तस्स, आपत्तीहिपि सत्तहि;

तथा कम्मं करोन्तस्स, होति आपत्ति दुक्कटं.

४१३.

न दोसुम्मत्तकादीनं, होति पञ्चङ्गसंयुतं;

उपसम्पन्नता तस्मिं, पुग्गले सुद्धसञ्ञिता.

४१४.

पाराजिकेन चोदेति, येन तस्स अमूलता;

सम्मुखा चोदना चेव, तस्स चावनसञ्ञिनो.

४१५.

तङ्खणे जाननञ्चेव, पञ्चङ्गानि भवन्ति हि;

इदं तु तिसमुट्ठानं, सचित्तं दुक्खवेदनं.

दुट्ठदोसकथा.

४१६.

लेसमत्तमुपादाय, भिक्खुमन्तिमवत्थुना;

चोदेय्य गरुकापत्ति, सचे चावनचेतनो.

४१७.

चोदेति वा तथासञ्ञी, चोदापेति परेन वा;

अनापत्ति सिया सेसो, अनन्तरसमो मतो.

दुतियदुट्ठदोसकथा.

४१८.

समग्गस्स च सङ्घस्स, भेदत्थं वायमेय्य यो;

भेदहेतुं गहेत्वा वा, तिट्ठेय्य परिदीपयं.

४१९.

सो हि भिक्खूहि वत्तब्बो, ‘‘भेदत्थं मा परक्कम’’;

इति ‘‘सङ्घस्स मा तिट्ठ, गहेत्वा भेदकारणं’’.

४२०.

वुच्चमानो हि तेहेव, निस्सज्जेय्य न चेव यं;

समनुभासितब्बो तं, अच्चजं गरुकं फुसे.

४२१.

परक्कमन्तं सङ्घस्स, भिक्खुं भेदाय भिक्खुनो;

दिस्वा सुत्वा हि ञत्वा वा, अवदन्तस्स दुक्कटं.

४२२.

गन्त्वा च पन वत्तब्बो, अद्धयोजनतादिकं;

दूरम्पि पन गन्तब्बं, सचे सक्कोति तावदे.

४२३.

तिक्खत्तुं पन वुत्तस्स, अपरिच्चजतोपि तं;

दूतं वा पन पण्णं वा, पेसतोपि च दुक्कटं.

४२४.

ञत्तिया परियोसाने, दुक्कटं परिदीपितं;

कम्मवाचाहि च द्वीहि, होति थुल्लच्चयं द्वयं.

४२५.

य्य-कारे पन सम्पत्ते, गरुकेयेव तिट्ठति;

पस्सम्भन्ति हि तिस्सोपि, भिक्खुनो दुक्कटादयो.

४२६.

अकते पन कम्मस्मिं, अपरिच्चजतोपि च;

तस्स सङ्घादिसेसेन, अनापत्ति पकासिता.

४२७.

ञत्तितो पन पुब्बे वा, पच्छा वा तङ्खणेपि वा;

असम्पत्ते य्य-कारस्मिं, पटिनिस्सज्जतोपि च.

४२८.

पटिनिस्सज्जतो वापि, तं वा समनुभासतो;

तथेवुम्मत्तकादीनं, अनापत्ति पकासिता.

४२९.

यञ्हि भिक्खुमनुद्दिस्स, मच्छमंसं कतं भवे;

यस्मिञ्च निब्बेमतिको, तं सब्बं तस्स वट्टति.

४३०.

समुद्दिस्स कतं ञत्वा, भुञ्जन्तस्सेव दुक्कटं;

तथा अकप्पियं मंसं, अजानित्वापि खादतो.

४३१.

हत्थुस्सच्छमनुस्सानं, अहिकुक्कुरदीपिनं;

सीहब्यग्घतरच्छानं, मंसं होति अकप्पियं.

४३२.

थुल्लच्चयं मनुस्सानं, मंसे सेसेसु दुक्कटं;

सचित्तकं समुद्दिस्स-कतं सेसमचित्तकं.

४३३.

पुच्छित्वायेव मंसानं, भिक्खूनं गहणं पन;

एतं वत्तन्ति वत्तट्ठा, वदन्ति विनयञ्ञुनो.

४३४.

इदमेकसमुट्ठानं, वुत्तं समनुभासनं;

कायकम्मं वचीकम्मं, अक्रियं दुक्खवेदनं.

सङ्घभेदकथा.

४३५.

दुतिये सङ्घभेदस्मिं, वत्तब्बं नत्थि किञ्चिपि;

समुट्ठानादयोपिस्स, पठमेन समा मता.

दुतियसङ्घभेदकथा.

४३६.

उद्देसपरियापन्ने, भिक्खु दुब्बचजातिको;

अवचनीयमत्तानं, करोति गरुकं सिया.

४३७.

दुब्बचेपि पनेतस्मिं, सङ्घभेदकवण्णने;

सब्बो वुत्तनयेनेव, वेदितब्बो विनिच्छयो.

दुब्बचकथा.

४३८.

यो छन्दगामितादीहि, पापेन्तो कुलदूसको.

कम्मे करियमाने तं, अच्चजं गरुकं फुसे.

४३९.

चुण्णं पण्णं फलं पुप्फं, वेळुं कट्ठञ्च मत्तिकं;

कुलसङ्गहणत्थाय, अत्तनो वा परस्स वा.

४४०.

सन्तकं ददतो होति, कुलदूसनदुक्कटं;

भण्डग्घेन च कातब्बो, थेय्या सङ्घञ्ञसन्तके.

४४१.

सङ्घिकं गरुभण्डं वा, सेनासननियामितं;

योपिस्सरवतायेव, देन्तो थुल्लच्चयं फुसे.

४४२.

हरित्वा वा हरापेत्वा, पक्कोसित्वागतस्स वा;

कुलसङ्गहणत्थाय, पुप्फं देन्तस्स दुक्कटं.

४४३.

हरित्वा वा हरापेत्वा, पितूनं पन वट्टति;

दातुं पुप्फं पनञ्ञस्स, आगतस्सेव ञातिनो.

४४४.

तञ्च खो वत्थुपूजत्थं, दातब्बं न पनञ्ञथा;

सिवादिपूजनत्थं वा, मण्डनत्थं न वट्टति.

४४५.

फलादीसुपि सेसेसु, भिक्खुना विनयञ्ञुना;

पुप्फे वुत्तनयेनेव, वेदितब्बो विनिच्छयो.

४४६.

पुप्फादिभाजने कोचि, आगच्छति सचे पन;

सम्मतेनस्स दातब्बं, ञापेत्वा इतरेन तु.

४४७.

उपड्ढभागं दातब्बं, इति वुत्तं कुरुन्दियं;

‘‘थोकं थोक’’न्ति निद्दिट्ठं, महापच्चरियं पन.

४४८.

गिलानानं मनुस्सानं, दातब्बं तु सकं फलं;

परिब्बयविहीनस्स, सम्पत्तिस्सरियस्सपि.

४४९.

सङ्घारामे यथा यत्र, सङ्घेन कतिका कता;

फलरुक्खपरिच्छेदं, कत्वा तत्रागतस्सपि.

४५०.

फलं यथापरिच्छेदं, ददतो पन वट्टति;

‘‘दस्सेतब्बापि वा रुक्खा’’, ‘‘इतो गण्ह फल’’न्ति च.

४५१.

सयं खणित्वा पथविं, मालागच्छादिरोपने;

होति पाचित्तियेनस्स, दुक्कटं कुलदूसने.

४५२.

अकप्पियेन वाक्येन, तथा रोपापनेपि च;

सब्बत्थ दुक्कटं वुत्तं, भिक्खुनो कुलदूसने.

४५३.

रोपने दुक्कटंयेव, होति कप्पियभूमियं;

तथा रोपापने वुत्तं, उभयत्थ च भिक्खुनो.

४५४.

सकिं आणत्तिया तस्स, बहूनं रोपने पन;

सदुक्कटा तु पाचित्ति, सुद्धं वा दुक्कटं सिया.

४५५.

कप्पियेनेव वाक्येन, उभयत्थ च भूमिया;

रोपने परिभोगत्थं, न दोसो कोचि विज्जति.

४५६.

कप्पियभूमि चे होति, सयं रोपेतुमेव च;

वट्टतीति च निद्दिट्ठं, महापच्चरियं पन.

४५७.

आरामादीनमत्थाय, सयं संरोपितस्स वा;

वट्टतेव च भिक्खूनं, तं फलं परिभुञ्जितुं.

४५८.

सिञ्चने पन सब्बत्थ, सयं सिञ्चापनेपि च;

अकप्पियोदकेनेव, होति पाचित्ति भिक्खुनो.

४५९.

कुलसङ्गहणत्थञ्च, परिभोगत्थमेव वा;

सद्धिं पाचित्तियेनस्स, सिञ्चतो होति दुक्कटं.

४६०.

तेसंयेव पनत्थाय, द्विन्नं कप्पियवारिना;

सिञ्चने दुक्कटं वुत्तं, तथा सिञ्चापनेपि च.

४६१.

कुलसङ्गहणत्थाय, पुप्फानं ओचिनापने;

सयमोचिनने चापि, सपाचित्तियदुक्कटं.

४६२.

पुप्फानं गणनायस्स, पुप्फमोचिनतो पन;

होति पाचित्तियापत्ति, कुलत्थं चे सदुक्कटा.

४६३.

गन्थिमं गोप्फिमं नाम, वेधिमं वेठिमम्पि च;

पूरिमं वायिमं चेति, छब्बिधो पुप्फसङ्गहो.

४६४.

तत्थ दण्डेन दण्डं वा, वण्टेनपि च वण्टकं;

गन्थित्वा करणं सब्बं, ‘‘गन्थिम’’न्ति पवुच्चति.

४६५.

गोप्फिमं नाम गोप्फेत्वा, सुत्तादीहि करीयति;

एकतोवण्टिका माला, उभतोवण्टिका च तं.

४६६.

वेधिमं नाम विज्झित्वा, बुन्देसु मकुलादिकं;

आवुता सूचिआदीहि, मालाविकति वुच्चति.

४६७.

वेठिमं नाम वेठेत्वा, कतं मालागुणेहि वा;

वाकादीहि च बद्धं वा, ‘‘वेठिम’’न्ति पवुच्चति.

४६८.

पूरिमं पन दट्ठब्बं, पुप्फमालाहि पूरणे;

बोधिं पुप्फपटादीनं, परिक्खेपेसु लब्भति.

४६९.

वायिमं नाम दट्ठब्बं, पुप्फरूपपटादिसु;

पुप्फमालागुणेहेव, वायित्वा करणे पन.

४७०.

सब्बमेतं सयं कातुं, कारापेतुं परेहि वा;

भिक्खूनं भिक्खुनीनञ्च, बुद्धस्सपि न वट्टति.

४७१.

तथा कलम्बकं कातुं, अड्ढचन्दकमेव वा;

अञ्ञेहि पूरितं पुप्फ-पटं वा वायितुम्पि च.

४७२.

पिट्ठकाचमयं दामं, गेण्डुपुप्फमयम्पि च;

खरपत्तमयं मालं, सब्बं कातुं न वट्टति.

४७३.

कणिकारादिपुप्फानि, विताने बद्धकण्टके;

हीरादीहि पटाकत्थं, विज्झन्तस्सपि दुक्कटं.

४७४.

कण्टकादीहि भिक्खुस्स, एकपुप्फम्पि विज्झितुं;

पुप्फेसुयेव वा पुप्फं, पवेसेतुं न वट्टति.

४७५.

असोकपिण्डिआदीनं, अन्तरे धम्मरज्जुया;

पवेसेन्तस्स पुप्फानि, न दोसो कोचि विज्जति.

४७६.

ठपितेसु पवेसेत्वा, कदलिच्छत्तभित्तिसु;

कण्टकेसुपि पुप्फानि, विज्झन्तस्सपि दुक्कटं.

४७७.

कप्पियं पन वत्तब्बं, वचनं वत्थुपूजने;

निमित्तोभासपरिया, वट्टन्तीति पकासिता.

४७८.

न केवलमकत्तब्बं, कुलदूसनमेव च;

अथ खो वेज्जकम्मादि, न कत्तब्बं कुदाचनं.

४७९.

कातब्बं पन भेसज्जं, पञ्चन्नं सहधम्मिनं;

कत्वाप्यकतविञ्ञत्तिं, का कथा अत्तनो धने.

४८०.

तथा मातापितूनम्पि, तदुपट्ठाकजन्तुनो;

भण्डुकस्सत्तनो चेव, वेय्यावच्चकरस्सपि.

४८१.

जेट्ठभाता कनिट्ठो च, तथा भगिनियो दुवे;

चूळमाता चूळपिता, महामाता महापिता.

४८२.

पितुच्छा मातुलो चाति, दसिमे ञातयो मता;

इमेसम्पि दसन्नञ्च, कातुं वट्टति भिक्खुनो.

४८३.

सचे भेसज्जमेतेसं, नप्पहोति न होति वा;

याचन्तिपि च तं भिक्खुं, दातब्बं तावकालिकं.

४८४.

सचे ते न च याचन्ति, दातब्बं तावकालिकं;

आभोगं पन कत्वा वा, ‘‘दस्सन्ति पुन मे इमे’’.

४८५.

एतेसं तु कुला याव, सत्तमा कुलदूसनं;

भेसज्जकरणापत्ति, विञ्ञत्ति वा न रूहति.

४८६.

भातुजायापि वा होति, सचे भगिनिसामिको;

सचे ते ञातका होन्ति, कातुं तेसम्पि वट्टति.

४८७.

अञ्ञातका सचे होन्ति, भातुनो अनुजाय वा;

‘‘तुम्हाकं जग्गनट्ठाने, देथा’’ति च वदे बुधो.

४८८.

अथ तेसम्पि पुत्तानं, कत्वा दातब्बमेव वा;

‘‘मातापितूनं तुम्हाकं, देथा’’ति विनयञ्ञुना.

४८९.

अञ्ञोपि यो कोचि पनिस्सरो वा;

चोरोपि वा युद्धपराजितो वा;

आगन्तुको खीणपरिब्बयो वा;

अकल्लको ञातिजनुज्झितो वा.

४९०.

एतेसं पन सब्बेसं, अपच्चासीसता सता;

कातब्बो पटिसन्थारो, भिक्खुना साधुनाधुना.

४९१.

परित्तोदकसुत्तानि, वुत्ते देथाति केनचि;

जलं हत्थेन चालेत्वा, मद्दित्वा पन सुत्तकं.

४९२.

दातब्बं भिक्खुना कत्वा, तेसमेव च सन्तकं;

अत्तनो उदकं तेसं, सुत्तं वा देति दुक्कटं.

४९३.

अनामट्ठोपि दातब्बो, पिण्डपातो विजानता;

द्विन्नं मातापितूनम्पि, तदुपट्ठायकस्स च.

४९४.

इस्सरस्सापि दातब्बो, चोरदामरिकस्स च;

भण्डुकस्सत्तनो चेव, वेय्यावच्चकरस्सपि.

४९५.

दातुं पण्डुपलासस्स, थालकेपि च वट्टति;

ठपेत्वा तं पनञ्ञस्स, पितुनोपि न वट्टति.

४९६.

गिहीनं पन दूतेय्यं, जङ्घपेसनियम्पि च;

सत्थुना दुक्कटं वुत्तं, करोन्तस्स पदे पदे.

४९७.

भण्डुमातापितूनम्पि, वेय्यावच्चकरस्स च;

सासनं सहधम्मीनं, हरितुं पन वट्टति.

४९८.

कुलदूसनकम्मेन, लद्धं अट्ठविधेनपि;

पञ्चन्नं सहधम्मीनं, न च वट्टति भुञ्जितुं.

४९९.

अज्झोहारेसु सब्बत्थ, दुक्कटं परिदीपितं;

परिभोगवसेनेव, सेसेसुपि अयं नयो.

५००.

कत्वा रूपियवोहारं, अभूतारोचनेन च;

उप्पन्नपच्चया सब्बे, समानाति पकासिता.

५०१.

विञ्ञत्तिनुप्पदानञ्च, वेज्जकम्ममनेसनं;

पारिभटुकतं मुग्ग-सूपतं वत्थुविज्जकं.

५०२.

जङ्घपेसनियं दूत-कम्मञ्च कुलदूसनं;

अभूतारोचनं बुद्ध-पटिकुट्ठं विवज्जये.

५०३.

न दोसुम्मत्तकादीनं, पटिनिस्सज्जतोपि तं;

समुट्ठानादिकं सब्बं, सङ्घभेदसमं मतं.

कुलदूसनकथा.

५०४.

जानं यावतिहं येन, छादितापत्ति भिक्खुना;

अकामा परिवत्थब्बं, तेन तावतिहं पन.

५०५.

आपत्ति च अनुक्खित्तो, पहु चानन्तरायिको;

चतुस्वपि च तंसञ्ञी, तस्स छादेतुकामता.

५०६.

छादनन्ति पनेतेहि, दसहङ्गेहि भिक्खुना;

छन्ना नाम सियापत्ति, अरुणुग्गमनेन सा.

द्वे भाणवारा निट्ठिता.

५०७.

तिविधो परिवासो हि, तिविधापेतचेतसा;

पटिच्छन्नो च सुद्धन्तो, समोधानोति दीपितो.

५०८.

तत्रायं तु पटिच्छन्न-परिवासो पकासितो;

पटिच्छन्नाय दातब्बो, वसेनापत्तियाति च.

५०९.

वत्थुगोत्तवसेनापि, नामापत्तिवसेन वा;

कम्मवाचा हि कातब्बा, दातब्बो तस्स तेन च.

५१०.

‘‘वत्तं समादियामी’’ति, ‘‘परिवास’’न्ति वा पुन;

समादियित्वा सङ्घस्स, आरोचेतब्बमादितो.

५११.

पुनप्पुनागतानम्पि, आरोचेन्तोव रत्तिया;

छेदं वा वत्तभेदं वा, अकत्वाव सदा वसे.

५१२.

परिवासो विसोधेतुं, न सक्का तत्थ चे पन;

निक्खिपित्वान तं वत्तं, वत्थब्बं तेन भिक्खुना.

५१३.

तत्थेव सङ्घमज्झे वा, पुग्गले वापि निक्खिपे;

निक्खिपामीति वत्तं वा, परिवासन्ति वा तथा.

५१४.

एवमेकपदेनापि, पदेहि द्वीहि वा पन;

वत्तं निक्खिपितब्बं तं, समादानेप्ययं नयो.

५१५.

निक्खित्तकालतो उद्धं, पकतत्तोति वुच्चति;

पुन पच्चूसकालस्मिं, सद्धिमेकेन भिक्खुना.

५१६.

परिक्खित्तविहारस्स, द्वे परिक्खेपतो बहि;

परिक्खेपारहट्ठाना, अपरिक्खित्ततो बहि.

५१७.

लेड्डुपाते अतिक्कम्म, ओक्कमित्वा च मग्गतो;

गुम्बेन वतिया वापि, छन्नट्ठाने ठितेन तु.

५१८.

तेन अन्तोरुणेयेव, वत्तमादाय विञ्ञुना;

आरोचेत्वारुणे तस्मिं, वुट्ठिते तस्स सन्तिके.

५१९.

निक्खिपित्वा ततो वत्तं, गन्तब्बं तु यथासुखं;

अन्तोयेवारुणे भिक्खु, गतो चे यस्स कस्सचि.

५२०.

आरोचेत्वाव तं वत्तं, निक्खिपे पुन पण्डितो;

सेसं समुच्चयस्सट्ठ-कथाय च विभावये.

५२१.

आपत्तीनञ्च रत्तीनं, परिच्छेदं न जानति;

यो तस्स पन दातब्बो, ‘‘सुद्धन्तो’’ति पवुच्चति.

५२२.

एसेव परिसुद्धेहि, सुद्धन्तो दुविधो मतो;

चूळसुद्धन्तनामो च, महासुद्धन्तनामको.

५२३.

दुविधोपि अयं रत्ति-परिच्छेदं अजानतो;

एकच्चं सकलं वापि, दातब्बो विमतिस्स वा.

५२४.

इतरोपि समोधान-परिवासो तिधा मतो;

सो ओधानसमोधानो, अग्घमिस्सकपुब्बको.

५२५.

आपज्जित्वान्तरापत्तिं, छादेन्तस्स हि भिक्खुनो;

दिवसे परिवुत्थे तु, ओधुनित्वा पदीयते.

५२६.

पुरिमापत्तिया मूल-दिवसे तु विनिच्छिते;

पच्छा आपन्नमापत्तिं, समोधाय विधानतो.

५२७.

याचमानस्स सङ्घेन, दातब्बो पन भिक्खुनो;

एसोधानसमोधान-परिवासो पकासितो.

५२८.

तथा सम्बहुलास्वेका, द्वे वा सम्बहुलापि वा;

या या चिरपटिच्छन्ना, तासं अग्घवसेन हि.

५२९.

आपत्तीनं ततो ऊन-पटिच्छन्नानमेव यो;

समोधाय पदातब्बो, परिवासोति वुच्चति.

५३०.

नानावत्थुकसञ्ञायो, सब्बा आपत्तियो पन;

सब्बाता एकतो कत्वा, दातब्बो मिस्सको मतो.

५३१.

परिवुत्थपरिवासस्स, मानत्तं देय्यमुत्तरि;

छ रत्तियो पटिच्छन्ना-पटिच्छन्नवसा दुवे.

५३२.

तत्थ या अपटिच्छन्ना, होति आपत्ति यस्स तु;

तस्स दातब्बमानत्तं, अपटिच्छन्ननामकं.

५३३.

यस्सापत्ति पटिच्छन्ना, परिवासावसानके;

तस्स दातब्बमानत्तं, ‘‘पटिच्छन्न’’न्ति वुच्चति.

५३४.

गन्त्वा चतूहि भिक्खूहि, पच्चूससमये सह;

परिवासे विनिद्दिट्ठ-प्पकारं देसमेव च.

५३५.

‘‘वत्तं समादियामी’’ति, ‘‘मानत्त’’मिति वा पन;

आदियित्वान तं तेसं, आरोचेत्वा विसारदो.

५३६.

निक्खिपे सन्तिके तेसं, वत्तं तेसु गतेसु वा;

भिक्खुस्स पुब्बदिट्ठस्स, आरोचेत्वान निक्खिपे.

५३७.

तस्स दानविधानञ्च, रत्तिच्छेदादिको नयो;

ञेय्यो समुच्चयस्सट्ठ-कथापाळिवसेन तु.

५३८.

पुन तं चिण्णमानत्तं, सङ्घो वीसतिवग्गिको;

अब्भेय्य विधिना भिक्खु, पकतत्तो पुनब्भितो.

५३९.

छादेन्तियापि आपत्तिं, परिवासो न विज्जति;

न च भिक्खुनियापत्ति, अत्तनो छादयन्तिया.

५४०.

छादेत्वा वापि आपत्तिं, अच्छादेत्वापि वा पन;

केवलं चरितब्बन्ति, पक्खमानत्तमेव तु.

५४१.

विनयनयमतिबुद्धिदीपनं;

विनयविनिच्छयमेतमुत्तमं;

विविधनयनयुतं उपेन्ति ये;

विनयनये पटुतं उपेन्ति ते.

इति विनयविनिच्छये सङ्घादिसेसकथा निट्ठिता.

अनियतकथा

५४२.

रहो निसज्जस्सादेन, मातुगामस्स सन्तिकं;

गन्तुकामो निवासेति, अक्खिं अञ्जेति भुञ्जति.

५४३.

पयोगे च पयोगे च, होति सब्बत्थ दुक्कटं;

गच्छतो पदवारेन, गन्त्वा चस्स निसीदतो.

५४४.

निसज्जाय उभिन्नम्पि, पयोगगणनाय च;

होति पाचित्तियं तस्स, बहुकानि बहूस्वपि.

५४५.

समीपेपि ठितो अन्धो, अन्तोद्वादसहत्थके;

न करोति अनापत्तिं, इत्थीनं तु सतम्पि च.

५४६.

चक्खुमापि निपज्जित्वा, निद्दायन्तोपि केवलं;

द्वारे पिहितगब्भस्स, निसिन्नोपि न रक्खति.

५४७.

अनन्धे सति विञ्ञुस्मिं, ठितस्सारहसञ्ञिनो;

निसज्जपच्चया दोसो, नत्थि विक्खित्तचेतसो.

५४८.

न दोसुम्मत्तकादीनं, आपत्तीहिपि तीहिपि;

समुट्ठानादयो तुल्या, पठमन्तिमवत्थुना.

पठमानियतकथा.

५४९.

अनन्धाबधिरो विञ्ञू, इत्थी वा पुरिसोपि वा;

अन्तोद्वादसहत्थट्ठो, अनापत्तिकरो सिया.

५५०.

अन्धो अबधिरो वापि, बधिरो वापि चक्खुमा;

न करोति अनापत्तिं, तिसमुट्ठानमेविदं.

दुतियानियतकथा.

इति विनयविनिच्छये अनियतकथा निट्ठिता.

निस्सग्गियकथा

५५१.

खोमं कप्पासकोसेय्यं, साणं भङ्गञ्च कम्बलं;

चीवरं छब्बिधं वुत्तं, जातितो पन कप्पियं.

५५२.

दुकूलञ्चेव पत्तुण्णं, चिनं सोमारपट्टकं;

इद्धिजं देवदिन्नञ्च, तस्सेतं अनुलोमिकं.

५५३.

तिचीवरं परिक्खार-चोळञ्च मुखपुञ्छनं;

निसीदनमधिट्ठेय्य, पच्चत्थरणमेव च.

५५४.

एकाहम्पि विना भिक्खु, न वसेय्य तिचीवरं;

न वसेय्य तथाधिट्ठा, चातुमासं निसीदनं.

५५५.

रजित्वा कप्पियं बिन्दुं, दत्वा तत्थ तिचीवरं;

उपपन्नं पमाणेन, अधिट्ठातब्बमेव तं.

५५६.

पच्छिमन्तेन सङ्घाटि, दीघसो मुट्ठिपञ्चका;

मुट्ठित्तिका च तिरियं, उत्तमन्तेन सा पन.

५५७.

सत्थुनो चीवरूनापि, वट्टतीति पकासिता;

इदमेवुत्तरासङ्गे, पमाणं परिदीपितं.

५५८.

मुट्ठिपञ्चकं दीघन्तं, पमाणं तिरियन्ततो;

अड्ढतेय्यं द्विहत्थं वा, सेसे अन्तरवासके.

५५९.

अहताहतकप्पानं, सङ्घाटि दिगुणा मता;

एकपट्टुत्तरासङ्गो, एवमन्तरवासको.

५६०.

उतुद्धटानं पन चीवरानं;

सङ्घाटि भिक्खुस्स चतुग्गुणा वा;

दुवेपि सेसा दिगुणाव वुत्ता;

यथासुखं वट्टति पंसुकूलं.

५६१.

तीणिपि द्वेपि चेकं वा, छिन्दितब्बं पहोति चे;

सब्बेसु अप्पहोन्तेसु, देय्यमन्वाधिकम्पि वा.

५६२.

अच्छिन्नं वा अनादिन्नं, धारेन्तस्स तिचीवरं;

भिक्खुनो दुक्कटं वुत्तं, दुब्भोगेन च सेवतो.

५६३.

कुसिं अड्ढकुसिञ्चापि, मण्डलं अड्ढमण्डलं;

विवट्टं अनुविवट्टं, बाहन्तम्पि च भिक्खुनो.

५६४.

दस्सेत्वाव विधिं सब्बं, पञ्चकादिप्पभेदकं;

छिन्नं समणसारुप्पं, कातब्बं तु तिचीवरं.

५६५.

दानेनच्छिज्जगाहेन, विस्सासग्गहणेन च;

हीनायावत्तनेनापि, सिक्खाय च पहानतो.

५६६.

पच्चुद्धारविनासेहि, लिङ्गस्स परिवत्तना;

सब्बं भिज्जतिधिट्ठानं, छिद्दभावे तिचीवरं.

५६७.

कनिट्ठस्सङ्गुलस्सेव, नखपिट्ठिप्पमाणकं;

विनिविद्धं पनच्छिद्द-मधिट्ठानविनासनं.

५६८.

एको तन्तुपि अच्छिन्नो, अधिट्ठानं न भिन्दति;

सेतभावं करोन्तेन, धोतम्पि रजकेन वा.

५६९.

पठमं अग्गळं दत्वा, पच्छा छिन्दति रक्खति;

घटेत्वा कोटियो द्वे वा, पच्छा छिन्दति रक्खति.

५७०.

चतुरट्ठङ्गुला ओरं, एकद्विन्नं तिरीयतो;

तिण्णम्पि दीघतो छिद्दं, भिन्दतेव विदत्थिया.

५७१.

निसीदनस्स दीघेन, भवन्ति द्वे विदत्थियो;

वित्थारेन दियड्ढा च, सुगतस्स विदत्थिया.

५७२.

होन्ति कण्डुप्पटिच्छादि, तिरियं द्वे विदत्थियो;

दीघतोपि चतस्सोव, सुगतस्स विदत्थिया.

५७३.

दीघतो सुगतस्सेव, भवन्ति छ विदत्थियो;

वित्थारेनड्ढतेय्याव, सिया वस्सिकसाटिका.

५७४.

मुनिना तीसु एतेसु, करोन्तस्स तदुत्तरिं;

अधिकच्छेदनं तस्स, पाचित्तियमुदीरितं.

५७५.

मुखपुञ्छनचोळस्स, पच्चत्थरणकस्स वा;

पमाणं अप्पमाणेन, न चेव परिदीपितं.

५७६.

सदसं अदसं सब्बं, पच्चत्थरणचीवरं;

महन्तं खुद्दकं एक-मनेकम्पि च वट्टति.

५७७.

मुखपुञ्छनचोळेकं, द्वेपि वट्टन्ति सब्बथा;

सदसं अदसं वापि, सदसंव निसीदनं.

५७८.

अदसा रजितायेव, वट्टतादिन्नकप्पका;

वुत्ता कण्डुप्पटिच्छादि, तथा वस्सिकसाटिका.

५७९.

गणनं वा पमाणं वा, न परिक्खारचोळके;

पमाणगणनातीति, भणन्ति पकतञ्ञुनो.

५८०.

सुगतट्ठङ्गुलायामं, चतुरङ्गुलवित्थतं;

विकप्पनुपगं होति, पच्छिमं नाम चीवरं.

५८१.

परिस्सावपटं पत्त-पोत्थकत्थविकादिकं;

अधिट्ठेय्य परिक्खार-चोळं पच्छिमचीवरं.

५८२.

बहूनि एकतो कत्वा, अधिट्ठातुम्पि वट्टति;

मातुआदीनमत्थाय, ठपिते नत्थि दोसता.

५८३.

वस्समासे अधिट्ठेय्य, चतुरो वस्ससाटिकं;

पुन पच्चुद्धरित्वा तं, विकप्पेय्य ततो परं.

५८४.

ताव कण्डुप्पटिच्छादिं, याव रोगो न सम्मति;

अधिट्ठहित्वा ततो उद्धं, उद्धरित्वा विकप्पये.

५८५.

‘‘इमं कण्डुप्पटिच्छादिं, इममन्तरवासकं;

अधिट्ठामी’’तिधिट्ठेय्य, सेसेसुपि अयं नयो.

५८६.

‘‘इमं कण्डुप्पटिच्छादिं, एत’’न्ति च असम्मुखे;

वत्वा पच्चुद्धरेय्येवं, सेसेसुपि विचक्खणो.

५८७.

आभोगं मनसा कत्वा, कायेन फुसनाकतं;

वचसाधिट्ठितञ्चाति, अधिट्ठानं द्विधा मतं.

५८८.

इति सब्बमिदं वुत्तं, तेचीवरिकभिक्खुनो;

तथा वत्वावधिट्ठेय्य, तं परिक्खारचोळिको.

५८९.

तिचीवरं परिक्खार-चोळं कातुम्पि वट्टति;

एवं चुदोसिते वुत्तो, परिहारो निरत्थको.

५९०.

न, तेचीवरिकस्सेव, वुत्तत्ता तत्थ सत्थुना;

तं परिक्खारचोळस्स, तस्मा सब्बम्पि वट्टति.

५९१.

‘‘अधिट्ठेति विकप्पेति, अनापत्ती’’ति एत्थ च;

अधिट्ठातब्बकस्सेव, विकप्पनविधानतो.

५९२.

भिक्खुस्सेवं करोन्तस्स, न दोसो उपलब्भति;

एवञ्च न सिया कस्मा, मुखपुञ्छनकादिकं.

५९३.

मुखपुञ्छनकादीनं, तेसं किच्चविधानतो;

अकिच्चस्सामिकस्सस्स, अधिट्ठानं तु युज्जति.

५९४.

निधानमुखमेतन्ति, महापच्चरियं पन;

वुत्तत्ता च निसेधेतुं, न सक्का विनयञ्ञुना.

५९५.

चीवरं परिपुण्णन्ति, निदानुप्पत्तितोपि च;

निधानमुखमेतन्ति, वेदितब्बं विभाविना.

५९६.

कुसवाकादिचीरानि, कम्बलं केसवालजं;

थुल्लच्चयं धारयतो-लूकपक्खाजिनक्खिपे.

५९७.

कदलेरकदुस्सेसु, अक्कदुस्से च पोत्थके;

दुक्कटं तिरिटे वापि, वेठने कञ्चुकेपि च.

५९८.

सब्बनीलकमञ्जेट्ठ-कण्हलोहितपीतके;

महानाममहारङ्ग-रत्तेसुपि च दुक्कटं.

५९९.

अच्छिन्नदसके दीघ-फलपुप्फदसेसु च;

अच्छिन्नचीवरस्सेत्थ, नत्थि किञ्चि अकप्पियं.

६००.

अधिट्ठेति विकप्पेति, विस्सज्जेति विनस्सति;

अन्तोदसाहं विस्सासे, अनापत्ति पकासिता.

६०१.

कथिनं नाम नामेन, समुट्ठानमिदं पन;

अचित्तमक्रियं वुत्तं, तिचित्तञ्च तिवेदनं.

पठमकथिनकथा.

६०२.

गामादीसु पदेसेसु, तिपञ्चसु तिचीवरं;

ठपेत्वा एकरत्तम्पि, सङ्घसम्मुतिया विना.

६०३.

भिक्खुनो पन तेनस्स, विप्पवत्थुं न वट्टति;

होति निस्सग्गियं विप्प-वसतो अरुणुग्गमे.

६०४.

चीवरं निक्खिपित्वान, न्हायन्तस्सेव रत्तियं;

अरुणे उट्ठिते किं नु, कातब्बं तेन भिक्खुना.

६०५.

दुक्कटं मुनिना वुत्तं, निस्सग्गियनिवासने;

तब्भया पन सो भिक्खु, नग्गो गच्छति दुक्कटं.

६०६.

अच्छिन्नचीवरट्ठाने, ठितत्ता पन भिक्खुनो;

न तस्साकप्पियं नाम, चीवरं अत्थि किञ्चिपि.

६०७.

निगासेत्वा गहेत्वा च, गन्त्वा भिक्खुस्स सन्तिकं;

निस्सज्जित्वा पनापत्ति, देसेतब्बाव विञ्ञुना.

६०८.

परस्स निस्सज्जित्वा तं, दुक्कटं परिभुञ्जतो;

पयोगे च पयोगे च, होति पारुपनादिसु.

६०९.

अनापत्ति तमञ्ञस्स, भिक्खुनो परिभुञ्जतो;

अदेन्तस्स च निस्सट्ठं, दुक्कटं परियापुतं.

६१०.

थेरे च दहरे मग्गं, गच्छन्तेसु उभोसुपि;

पत्तचीवरमादाय, ओहीने दहरे पन.

६११.

असम्पत्ते गरुं तस्मिं, उग्गच्छत्यरुणो यदि;

होति निस्सग्गियं वत्थं, न पस्सम्भति निस्सयो.

६१२.

मुहुत्तं विस्समित्वान, गच्छन्ते दहरे पन;

होति निस्सग्गियं वत्थं, पस्सम्भति च निस्सयो.

६१३.

सुता धम्मकथा यस्मिं, उग्गच्छत्यरुणो यदि;

होति निस्सग्गियं वत्थं, पस्सम्भति च निस्सयो.

६१४.

पच्चुद्धारे अनापत्ति, लद्धसम्मुतिकस्सपि;

अन्तोयेवारुणे तं वा, विस्सज्जेति विनस्सति.

६१५.

पठमेन समानाव, समुट्ठानादयो नया;

अपच्चुद्धरणं एत्थ, अक्रियाति विसेसितं.

दुतियकथिनकथा.

६१६.

अकालचीवरं मास-परमं निक्खिपे सति;

पच्चासाय ततो उद्धं, ठपेतुं न च वट्टति.

६१७.

दसाहातिक्कमोयेव;

पठमे कथिने इध;

मासस्सातिक्कमो वुत्तो;

सेसो तेन समो मतो.

ततियकथिनकथा.

६१८.

भिक्खु भिक्खुनिया भुत्तं, वत्थं अञ्ञातिकाय यो;

धोवापेति रजापेति, आकोटापेति चे ततो.

६१९.

तस्स निस्सग्गियापत्ति, पठमेन पकासिता;

तथा सेसेहि च द्वीहि, दीपितं दुक्कटद्वयं.

६२०.

सिक्खमानाय वा हत्थे, धोवनत्थाय देति चे;

सा हुत्वा उपसम्पन्ना, पच्छा धोवति सो नयो.

६२१.

सामणेरनिद्देसेपि, लिङ्गं चे परिवत्तति;

भिक्खुनीसुपसम्पज्ज, धोते निस्सग्गियं सिया.

६२२.

दहरानञ्च भिक्खूनं, हत्थे वत्थे निय्यादिते;

परिवत्तितलिङ्गेसु, तेसुपेस नयो मतो.

६२३.

तथा भिक्खुनिया हत्थे, दिन्ने ‘‘धोवा’’ति चीवरे;

परिवत्ते तु लिङ्गस्मिं, सचे धोवति वट्टति.

६२४.

‘‘धोवा’’ति भिक्खुनी वुत्ता, सचे सब्बं करोति सा;

धोवनप्पच्चयायेव, तस्स निस्सग्गियं सिया.

६२५.

‘‘इमस्मिं चीवरे सब्बं, कत्तब्बं त्वं करोहि’’ति;

होति निस्सग्गियञ्चेव, वदतो दुक्कटद्वयं.

६२६.

ञातिकाञातिसञ्ञिस्स, पच्चत्थरनिसीदनं;

अञ्ञस्स सन्तकं वापि, धोवापेन्तस्स दुक्कटं.

६२७.

एकतोउपसम्पन्ना, भिक्खुनीनं वसेन या;

ताय धोवापने वापि, होति आपत्ति दुक्कटं.

६२८.

अवुत्ता परिभुत्तं वा, अञ्ञं वा यदि धोवति;

न दोसो, सञ्चरित्तेन, समुट्ठानादयो समा.

पुराणचीवरधोवापनकथा.

६२९.

विकप्पनुपगं किञ्चि, पच्छिमं पन चीवरं;

गण्हतो होति आपत्ति, ठपेत्वा पारिवत्तकं.

६३०.

पयोगे गहणत्थाय, दुक्कटं परियापुतं;

तस्स निस्सग्गियापत्ति, गहणेन पकासिता.

६३१.

सचे अनुपसम्पन्न-हत्थे पेसेति चीवरं;

अञ्ञत्र पारिवत्तापि, गहेतुं पन वट्टति.

६३२.

ञातिकायपि अञ्ञाति-सञ्ञिस्स विमतिस्स वा;

एकतोउपसम्पन्न-हत्था गण्हाति दुक्कटं.

६३३.

‘‘दस्सामी’’ति च आभोगं, कत्वा वा पारिवत्तकं;

तावकालिकविस्सास-ग्गाहे दोसो न विज्जति.

६३४.

अञ्ञं पन परिक्खारं, न दोसो होति गण्हतो;

सञ्चरित्तसमुट्ठानं, इदं वुत्तं क्रियाक्रियं.

चीवरपटिग्गहणकथा.

६३५.

चीवरं विञ्ञापेन्तस्स, अञ्ञातकाप्पवारितं;

होति निस्सग्गियापत्ति, अञ्ञत्र समया पन.

६३६.

तिकपाचित्तियं वुत्तं, तथेव द्विकदुक्कटं;

ञातकेञातिसञ्ञिस्स, तत्थ वेमतिकस्स च.

६३७.

समये विञ्ञापेन्तस्स, ञातके वा पवारिते;

अञ्ञस्सत्थाय वा तस्स, ञातके वा पवारिते.

६३८.

अनापत्तीति ञातब्बं, तथा उम्मत्तकादिनो;

समुट्ठानादयो सब्बे, सञ्चरित्तसमा मता.

अञ्ञातकविञ्ञत्तिकथा.

६३९.

अप्पवारितमञ्ञातिं, चीवरं तु तदुत्तरिं;

होति निस्सग्गियापत्ति, विञ्ञापेन्तस्स भिक्खुनो.

६४०.

यस्स तीणिपि नट्ठानि, द्वे वा एकम्पि वा पन;

द्वे वा एकम्पि वा तेन, सादितब्बं न किञ्चिपि.

६४१.

सेसकं आहरन्तस्स, दिन्ने नच्छिन्नकारणा;

सन्तके ञातकादीनं, अत्तनोपि धनेन वा.

६४२.

अनापत्तीति ञातब्बं, तथा उम्मत्तकादिनो;

समुट्ठानादयो सब्बे, सञ्चरित्तसमा मता.

ततुत्तरिकथा.

६४३.

कल्याणकम्यताहेतु, आपज्जति विकप्पनं;

चीवरे पन यो तस्स, लाभा निस्सग्गियं भवे.

६४४.

महग्घं दातुकामम्हि, अप्पग्घं विञ्ञापेति यो;

सन्तके ञातकादीनं, अनापत्ति पकासिता.

६४५.

ञातकेञ्ञातिसञ्ञिस्स, दुक्कटं विमतिस्स च;

सञ्चरित्तसमा वुत्ता, समुट्ठानादयो नया.

पठमोपक्खटकथा.

६४६.

दुतियोपक्खटे यस्मा, वत्तब्बं नत्थि किञ्चिपि;

तस्मा अनन्तरेनस्स, सदिसोव विनिच्छयो.

दुतियोपक्खटकथा.

६४७.

रञ्ञा वा राजभोग्गेन, भिक्खुमुद्दिस्समाभतं;

अकप्पियं सुवण्णादिं, गहेतुं न च वट्टति.

६४८.

रजतं जातरूपं वा, अत्तनो वा परस्स वा;

अत्थाय गण्हितुं किञ्चि, दीयमानं न वट्टति.

६४९.

अञ्ञस्सत्थाय निद्दिट्ठं, भिक्खुनो पटिग्गण्हतो;

दुक्कटं तस्स होतीति, महापच्चरियं पन.

६५०.

नेत्वा अकप्पियं भण्डं, इत्थं कोचि सचे वदे;

‘‘इदं सङ्घस्स दम्मीति, पुग्गलस्स गणस्स वा.

६५१.

आरामं वा विहारं वा, चेतियं वा करोहि’’ति;

न च वट्टति तं वत्थुं, सब्बेसं सम्पटिच्छितुं.

६५२.

अनामसित्वा सङ्घं वा, गणं वा पुग्गलम्पि वा;

‘‘चेतियस्स विहारस्स, देमा’’तिपि वदन्ति चे.

६५३.

तं हिरञ्ञं सुवण्णं वा, निसेधेतुं न वट्टति;

आरामिकानं वत्तब्बं, ‘‘वदन्तेवमिमे’’ति च.

६५४.

रजतं जातरूपं वा, सङ्घस्स पटिग्गण्हतो;

होति निस्सग्गियापत्ति, परिभोगे च दुक्कटं.

६५५.

तळाकस्स च खेत्तत्ता, सस्सुप्पत्तिनिदानतो;

गहणं परिभोगो वा, न च वट्टति भिक्खुनो.

६५६.

‘‘चत्तारो पच्चये सङ्घो, गणो वा परिभुञ्जतु’’;

इच्चेवं पन वत्वा चे, देति सब्बम्पि वट्टति.

६५७.

कारापेति च केदारे, छिन्दापेत्वा वनं पन;

केदारेसु पुराणेसु, अतिरेकम्पि गण्हति.

६५८.

अपरिच्छिन्नभागस्मिं, नवसस्सेपि ‘‘एत्तकं;

भागं देथा’’ति वत्वा चे, उट्ठापेति कहापणे.

६५९.

वत्वा अकप्पियं वाचं, ‘‘कसथ वपथा’’ति च;

उप्पादितञ्च सब्बेसं, होति सब्बमकप्पियं.

६६०.

‘‘एत्तको नाम भागोति, एत्तिकाय च भूमिया’’;

पतिट्ठापेति यो भूमिं, अवत्वा कसथादिकं.

६६१.

सयमेव पमाणस्स, जाननत्थं तु भूमिया;

रज्जुया वापि दण्डेन, खेत्तं मिनाति यो पन.

६६२.

खले वा रक्खति ठत्वा, खलतोपि ततो पुन;

नीहरापेति वा वीही, तस्सेवेतमकप्पियं.

६६३.

‘‘एत्तकेहि च वीहीहि, इदं आहरथा’’ति च;

आहरन्ति सचे वुत्ता, तस्सेवेतमकप्पियं.

६६४.

‘‘एत्तकेन हिरञ्ञेन, इदमाहरथा’’ति च;

आहरन्ति च यं वुत्ता, सब्बेसं तमकप्पियं.

६६५.

पेसकारकदासं वा, अञ्ञं वा रजकादिसु;

आरामिकानं नामेन, देन्ते वट्टति गण्हितुं.

६६६.

‘‘गावो देमा’’ति वुत्तेपि, गहेतुं न च वट्टति;

पञ्चगोरसभोगत्थं, वुत्ते देमाति वट्टति.

६६७.

अजिकादीसु एसेव, नयो ञेय्यो विभाविना;

कप्पियेन च वाक्येन, सब्बं वट्टति गण्हितुं.

६६८.

हत्थिं वा महिसं अस्सं, गोणं कुक्कुटसूकरं;

देन्तेसु च मनुस्सेसु, न च वट्टति गण्हितुं.

६६९.

पटिसिद्धेपि सङ्घस्स, दत्वा गच्छति चे पन;

मूलं दत्वा च सङ्घस्स, केचि गण्हन्ति वट्टति.

६७०.

‘‘खेत्तं वत्थुं तळाकं वा, देम गोअजिकादिकं;

विहारस्सा’’ति वुत्तेपि, निसेधेतुं न वट्टति.

६७१.

तिक्खत्तुं चोदना वुत्ता, छक्खत्तुं ठानमब्रवि;

यदि चोदेतियेव छ, चोदना दिगुणा ठिति.

६७२.

अनापत्ति अचोदेत्वा, लद्धे उम्मत्तकादिनो;

समुट्ठानादयो सब्बे, सञ्चरित्तसमा मता.

राजसिक्खापदकथा.

चीवरवग्गो पठमो.

६७३.

एकेनापि च मिस्सेत्वा, सन्थतं कोसियंसुना;

होति निस्सग्गियापत्ति, कारापेन्तस्स भिक्खुनो.

६७४.

परत्थाय करोन्तस्स, कारापेन्तस्स सन्थतं;

अञ्ञेन च कतं लद्धा, सेवमानस्स दुक्कटं.

६७५.

अनापत्ति वितानं वा, भूमत्थरणमेव वा;

भिसि बिब्बोहनं वापि, करोन्तस्सादिकम्मिनो.

कोसियकथा.

६७६.

काळकेळकलोमानं, सुद्धानं सन्थतं सचे;

करेय्यापत्ति होतिस्स, सेसं तु पठमूपमं.

सुद्धकाळककथा.

६७७.

अनापत्ति तुलं वापि, बहुं वा सब्बमेव वा;

करोन्तस्स गहेत्वान, ओदातं कपिलम्पि वा.

६७८.

अनुक्कमेन एतानि, सन्थतानि च तीणिपि;

निस्सज्जित्वापि लद्धानि, सेवमानस्स दुक्कटं.

६७९.

समुट्ठानादयो सब्बे, सञ्चरित्तसमा मता;

इमेसं पन तिण्णम्पि, ततियं तु क्रियाक्रियं.

द्वेभागकथा.

६८०.

छन्नं ओरेन वस्सानं, करोन्तस्स च सन्थतं;

होति निस्सग्गियापत्ति, ठपेत्वा भिक्खुसम्मुतिं.

६८१.

अनापत्ति परत्थाय, कारापेति करोति वा;

कतं वा पन अञ्ञेन, लभित्वा परिभुञ्जतो.

६८२.

छब्बस्सानि करोन्तस्स, तदुद्धम्पि च सन्थतं;

विताने साणिपाकारे, निस्सज्जित्वा कतेपि च.

छब्बस्सकथा.

६८३.

अनापत्ति अनादाय, असन्ते सन्थते पन;

अञ्ञस्सत्थाय कारेतुं, कतञ्च परिभुञ्जितुं.

६८४.

अनादानवसेनस्स, सुगतस्स विदत्थिया;

करणेन च सत्थारा, वुत्तमेतं क्रियाक्रियं.

६८५.

समुट्ठानादयो सब्बे, सञ्चरित्तसमा मता;

अनन्तरस्सिमस्सापि, विसेसो नुपलब्भति.

निसीदनसन्थतकथा.

६८६.

गच्छन्ते पन याने वा, हत्थिअस्सादिकेसु वा;

ठपेति यदि लोमानि, सामिकस्स अजानतो.

६८७.

तियोजनमतीतेसु, तेसु आपत्ति भिक्खुनो;

अगच्छन्तेसु तेस्वेव, ठपितेसुप्ययं नयो.

६८८.

याने पन अगच्छन्ते, अस्से वा हत्थिपिट्ठियं;

ठपेत्वा अभिरूहित्वा, सचे सारेति वट्टति.

६८९.

न वट्टतीति निद्दिट्ठं, कुरुन्दट्ठकथाय हि;

तं पनञ्ञं हरापेति, वचनेन विरुज्झति.

६९०.

कण्णच्छिद्देसु लोमानि, पक्खिपित्वापि गच्छतो;

होतियेव किरापत्ति, लोमानं गणनावसा.

६९१.

सुत्तकेन च बन्धित्वा, ठपितं पन वट्टति;

वेणिं कत्वा हरन्तस्स, आपत्ति परिदीपिता.

६९२.

सुङ्कघातं अनुप्पत्वा, चोरादीहि उपद्दुतो;

यो चञ्ञविहितो वापि, आपत्ति यदि गच्छति.

६९३.

तियोजनं हरन्तस्स, ऊनकं वा तियोजनं;

तथा पच्चाहरन्तस्स, तानियेव तियोजनं.

६९४.

निवासत्थाय वा गन्त्वा, हरन्तस्स ततो परं;

अच्छिन्नं वापि निस्सट्ठं, लभित्वा हरतोपि च.

६९५.

हरापेन्तस्स अञ्ञेन, हरतो कतभण्डकं;

तथा उम्मत्तकादीनं, अनापत्ति पकासिता.

६९६.

इदं पन समुट्ठानं, कायतो कायचित्ततो;

अचित्तं कायकम्मञ्च, तिचित्तञ्च तिवेदनं.

एळकलोमकथा.

६९७.

समुट्ठानादिना सद्धिं, लोमधोवापनम्पि च;

चीवरस्स पुराणस्स, धोवापनसमं मतं.

एळकलोमधोवापनकथा.

६९८.

गण्हेय्य वा गण्हापेय्य, रजतं जातरूपकं;

निस्सज्जित्वा पनापत्ति, देसेतब्बाव भिक्खुना.

६९९.

रजतं जातरूपञ्च, उभिन्नं मासकोपि च;

एतं चतुब्बिधं वत्थु, होति निस्सग्गियावहं.

७००.

मुत्ता मणि सिला सङ्खो, पवाळं लोहितङ्कको;

मसारगल्लं धञ्ञानि, सत्त गोमहिसादिकं.

७०१.

खेत्तं वत्थुं तळाकञ्च, दासिदासादिकं पन;

दुक्कटस्सेव वत्थूनि, दीपितानि महेसिना.

७०२.

मुग्गमासादिकं सब्बं, सप्पिआदीनि तण्डुला;

सुत्तं वत्थं हलं फालं, कप्पियं एवमादिकं.

७०३.

तत्थत्तनो पनत्थाय, वत्थुं निस्सग्गियस्स हि;

सम्पटिच्छति यो भिक्खु, तस्स निस्सग्गियं सिया.

७०४.

सङ्घादीनं तमत्थाय, गण्हतो दुक्कटं तथा;

दुक्कटस्स च वत्थुम्पि, सब्बत्थाय च दुक्कटं.

७०५.

सचे कहापणादीनं, सहस्सं पटिगण्हति;

वत्थूनं गणनायस्स, आपत्तिगणना सिया.

७०६.

तथा सिथिलबद्धेसु, थविकादीसु रूपतो;

आपत्तिगणना वुत्ता, महापच्चरियं पन.

७०७.

‘‘इदं अय्यस्स होतू’’ति, वुत्ते वा पन केनचि;

सचे गण्हितुकामोपि, निसेधेतब्बमेव च.

७०८.

पटिक्खित्तेपि तं वत्थुं, ठपेत्वा यदि गच्छति;

तथा गोपायितब्बं तं, यथा तं न विनस्सति.

७०९.

‘‘आहरेदमिदं गण्ह, इदं देहीध निक्खिप’’;

इच्चेवं भिक्खुनो वत्तुं, न वट्टति अकप्पियं.

७१०.

ठपेत्वा रूपियग्गाहं, निस्सट्ठपरिवत्तितं;

सब्बेहि परिभोत्तब्बं, भाजेत्वा सप्पिआदिकं.

७११.

अत्तनो पत्तभागम्पि, पटिग्गाहकभिक्खुनो;

गहेतुं अञ्ञतो लद्धं, भुञ्जितुं वा न वट्टति.

७१२.

यं किञ्चि पन सम्भूतं, पच्चयं वत्थुतो ततो;

भिक्खुनो सेवमानस्स, होति आपत्ति दुक्कटं.

७१३.

अज्झारामे अनापत्ति, तमज्झावसथेपि वा;

गहेत्वा वा गहापेत्वा, निक्खिपन्तस्स भिक्खुनो.

७१४.

तिकपाचित्तियं वुत्तं, रूपियन्ति अरूपिये;

सञ्ञिनो विमतिस्सापि, होति आपत्ति दुक्कटं.

७१५.

समुट्ठानादयो सब्बे, सञ्चरित्तसमा मता;

क्रियाक्रियमिदं वुत्तं, अयमेव विसेसता.

रूपियपटिग्गहणकथा.

७१६.

वत्थुं निस्सग्गियस्सापि, वत्थुं वा दुक्कटस्स च;

कप्पियस्स च वत्थुं वा, यो निस्सग्गियवत्थुना.

७१७.

वत्थुना दुक्कटस्सापि, वत्थुं निस्सग्गियस्स वा;

परिवत्तेति आपत्ति, कप्पियेन च वत्थुना.

७१८.

दुक्कटस्स च वत्थुं वा, वत्थुं वा कप्पियस्स च;

वत्थुना दुक्कटस्सेव, परिवत्तेति दुक्कटं.

७१९.

वत्थुना कप्पियस्सापि, तथा दुक्कटवत्थुकं;

परिवत्तेति यो तस्स, होति आपत्ति दुक्कटं.

७२०.

वत्थुनो दुक्कटस्सापि, तथा निस्सग्गियस्स च;

गहणं वारितं पुब्बे, इमिना परिवत्तनं.

७२१.

रूपियन्ति च सञ्ञिस्स, विमतिस्स अरूपिये;

तेन द्वे दुक्कटा होन्ति, चेतापेन्तस्स रूपियं.

७२२.

अरूपियन्ति सञ्ञिस्स, अनापत्ति अरूपिये;

‘‘इदं गहेत्वा देही’’ति, वदतोपि च पञ्चहि.

७२३.

सेसं अनन्तरेनेव, समुट्ठानादिकं समं;

इदं क्रियसमुट्ठानं, अयमेव विसेसता.

रूपियसंवोहारकथा.

७२४.

कप्पियं कप्पियेनेव, परिवत्तयतो पन;

होति निस्सग्गियापत्ति, ठपेत्वा सहधम्मिके.

७२५.

अकप्पियस्स वत्थुस्स, तेनेव परिवत्तनं;

न गच्छतीति निद्दिट्ठं, कयविक्कयसङ्गहं.

७२६.

तस्मा मातापितूनम्पि, वत्थुं यं किञ्चि कप्पियं;

‘‘इमं देहिमिना ही’’ति, वदतो पन दुक्कटं.

७२७.

सकं वा देति चे भण्डं, एवं वत्वान मातुया;

मातुया वा तथा भण्डं, सयं गण्हाति दुक्कटं.

७२८.

सहत्थं परभण्डस्मिं, परहत्थञ्च अत्तनो;

भण्डके पन सम्पत्ते, निस्सग्गियमुदीरितं.

७२९.

‘‘गहेत्वा वा इदं नाम, भुञ्जित्वा ओदनं इमं;

इदं नाम करोही’’ति, वत्तुं पन न वट्टति.

७३०.

विघासादमथञ्ञं वा, ‘‘भुञ्जित्वा ओदनं इमं;

छल्लिं वा पन वल्लिं वा, कट्ठं वा दारुमेव वा.

७३१.

आहरा’’ति वदन्तस्स, वत्थूनं गणनावसा;

होन्ति आपत्तियो तस्स, भिक्खुनो कयविक्कये.

७३२.

‘‘इमञ्च यागुं पिव भुञ्ज भत्तं;

भुत्तोसि भुञ्जिस्ससि भुञ्जसीदं;

भत्तं, इमं नाम करोहि कम्मं’’;

इच्चेव वत्तुं पन वट्टतेव.

७३३.

भूमिया सोधने वापि, लिम्पने वत्थधोवने;

एत्थ किञ्चापि नत्थञ्ञं, भण्डं निस्सज्जितब्बकं.

७३४.

निस्सग्गिये च वत्थुम्हि, नट्ठे भुत्तेपि वा यथा;

देसेतब्बाव आपत्ति, देसेतब्बा तथा अयं.

७३५.

‘‘इमिनाव इमं नाम, गहेत्वा देहि मे’’इति;

आचिक्खति अनापत्ति, ठपेत्वा भण्डसामिकं.

७३६.

‘‘इदं ममत्थि अत्थो मे, इमिना’’ति च भासतो;

सेसं अनन्तरेनेव, समुट्ठानादिकं समं.

कयविक्कयकथा.

कोसियवग्गो दुतियो.

७३७.

मत्तिकायोमया पत्ता, कप्पिया जातितो दुवे;

तयो पत्तस्स वण्णा तु, उक्कट्ठो मज्झिमोमको.

७३८.

द्विन्नं तण्डुलनाळीनं, भत्तं मगधनाळिया;

खादनञ्च चतुब्भागं, ब्यञ्जनञ्च तदूपियं.

७३९.

उक्कट्ठो नाम सो पत्तो, यो तं सब्बं तु गण्हति;

मज्झिमो तस्सुपड्ढो च, तदुपड्ढो च ओमको.

७४०.

उक्कट्ठस्स च उक्कट्ठो, तस्सेवोमकमज्झिमा;

एवं मज्झिमओमेसु, नव पत्ता भवन्ति हि.

७४१.

उक्कट्ठुक्कट्ठको तेसु, अपत्तो ओमकोमको;

तस्मा नापि अधिट्ठानं, न गच्छन्ति विकप्पनं.

७४२.

सेसं सत्तविधं पत्तं, पत्तलक्खणसंयुतं;

अधिट्ठाय विकप्पेत्वा, परिभुञ्जेय्य पण्डितो.

७४३.

दसाहपरमं कालं, धारेय्य अतिरेकतो;

अतिक्कमयतो पत्तं, तञ्हि निस्सग्गियं सिया.

७४४.

यं पत्तं न विकप्पेति, यं नाधिट्ठेति वा पन;

विनयञ्ञूहि सो पत्तो, अतिरेकोति वण्णितो.

७४५.

वत्तब्बं तु ‘‘इमं पत्तं, अधिट्ठामी’’ति सम्मुखे;

‘‘एतं पत्त’’न्ति दूरस्मिं, पच्चुद्धारेप्ययं नयो.

७४६.

आभोगं मनसा कत्वा, कत्वा कायविकारकं;

कायेनपि च पत्तस्स, अधिट्ठानं पकासितं.

७४७.

पत्तो जहतिधिट्ठानं, दानभेदकनासतो;

विब्भमुद्धारपच्चक्ख-परिवत्तनगाहतो.

७४८.

कङ्गुसित्थप्पमाणेन, खेनाधिट्ठानमुज्झति;

पिदहित्वा अधिट्ठेय्य, अयोचुण्णेन वाणिया.

७४९.

यो हि निस्सग्गियं पत्तं, अनिस्सज्जेव भुञ्जति;

दुक्कटं तस्स निद्दिट्ठं, भुत्वा धोवनधोवने.

७५०.

सुवण्णमणिपत्तो च, वेळुरियफलिकुब्भवो;

कंसकाचमयो पत्तो, तिपुसीसमयोपि च.

७५१.

तथा दारुमयो पत्तो, तम्बसज्झुमयोपि च;

एकादसविधो पत्तो, वुत्तो दुक्कटवत्थुको.

७५२.

घटसीसकटाहो च, तुम्बं चस्सानुलोमिकं;

तम्बलोहमयं तत्थ, थालकं पन वट्टति.

७५३.

फलिककाचकंसानं, तट्टिकादीनि कानिचि;

पुग्गलस्स न वट्टन्ति, वट्टन्ति गिहिसङ्घिका.

७५४.

यं किञ्चि सोदकं पत्तं, पटिसामेय्य दुक्कटं;

साधुकं वोदकं कत्वा, पटिसामेय्य पण्डितो.

७५५.

भिक्खुनो सोदकं पत्तं, ओतापेतुं न वट्टति;

उण्हे न निदहेतब्बो, निदहन्तस्स दुक्कटं.

७५६.

मिड्ढन्ते परिभण्डन्ते, ठपेतुं न च वट्टति;

मिड्ढिया परिभण्डे वा, वित्थिण्णे पन वट्टति.

७५७.

दारुआधारके पत्ते, द्वे ठपेतुम्पि वट्टति;

अयमेव नयो दण्ड-भूमिआधारकेसुपि.

७५८.

तट्टिकायपि चोळे वा, पोत्थके कटसारके;

परिभण्डकतायापि, भूमियं वालुकासु वा.

७५९.

तथारूपासु सुद्धासु, ठपेतुं पन वट्टति;

सरजाय ठपेन्तस्स, दुक्कटं खरभूमिया.

७६०.

दण्डे वा नागदन्ते वा, लग्गेतुम्पि न वट्टति;

छत्तङ्गमञ्चपीठेसु, ठपेन्तस्स च दुक्कटं.

७६१.

अटनीसु हि बन्धित्वा, ओलम्बेतुम्पि वट्टति;

बन्धित्वा पन मञ्चस्स, ठपेतुंपरि वट्टति.

७६२.

मञ्चपीठट्टके पत्तं, ठपेतुं पन वट्टति;

भत्तपूरोपि वा छत्ते, ठपेतुं न च वट्टति.

तयो भाणवारा निट्ठिता.

७६३.

कवाटं न पणामेय्य, पत्तहत्थो सचे पन;

येन केनचि अङ्गेन, पणामेय्यस्स दुक्कटं.

७६४.

न नीहरेय्य पत्तेन, चलकानट्ठिकानि वा;

उच्छिट्ठमुदकं वापि, नीहरन्तस्स दुक्कटं.

७६५.

पत्तं पटिग्गहं कत्वा, धोवितुं हत्थमेव वा;

मुखतो नीहटं पत्ते, ठपेतुं न च वट्टति.

७६६.

अनापत्ति दसाहस्स, अन्तोयेव च यो पन;

अधिट्ठेति विकप्पेति, विस्सज्जेति विनस्सति.

७६७.

पठमस्स हि पत्तस्स, पठमेन महेसिना;

समुट्ठानादयो सब्बे, कथिनेन समा मता.

पठमपत्तकथा.

७६८.

पञ्चबन्धनऊनस्मिं, पत्ते सति च यो पन;

विञ्ञापेय्य नवं पत्तं, तस्स निस्सग्गियं सिया.

७६९.

बन्धनं एकमुद्दिट्ठं, द्वङ्गुलाय च राजिया;

बन्धनानि च चत्तारि, तथाट्ठङ्गुलराजिया.

७७०.

पञ्च वा राजियो यस्स, एका वापि दसङ्गुला;

अपत्तो नामयं पत्तो, विञ्ञापेय्य ततो परं.

७७१.

अयोपत्तो अनेकेहि, लोहमण्डलकेहि वा;

बद्धो वट्टति मट्ठो चे, अयोचुण्णेन वाणिया.

७७२.

पत्तं सङ्घस्स निस्सट्ठं, तस्स निस्सग्गियं पन;

अनुकम्पाय तं तस्मिं, अगण्हन्तस्स दुक्कटं.

७७३.

दीयमाने तु पत्तस्मिं, यस्स सो न च रुच्चति;

अप्पिच्छताय वा पत्तं, तं न गण्हाति वट्टति.

७७४.

अपत्तस्स तु भिक्खुस्स;

न दातब्बोति दीपितो;

तत्थ यो पत्तपरियन्तो;

सो देय्यो तस्स भिक्खुनो.

७७५.

सचे सो तं जिगुच्छन्तो, अप्पदेसे ठपेति वा;

विस्सज्जेति अभोगेन, परिभुञ्जति दुक्कटं.

७७६.

नट्ठे भिन्नेपि वा पत्ते, अनापत्ति पकासिता;

अत्तनो ञातकादीनं, गण्हतो वा धनेन वा.

७७७.

सञ्चरित्तसमुट्ठानं, क्रियं पण्णत्तिवज्जकं;

कायकम्मं वचीकम्मं, तिचित्तञ्च तिवेदनं.

दुतियपत्तकथा.

७७८.

सप्पिआदिं पुरेभत्तं, भेसज्जं पटिगय्ह हि;

सामिसम्पि पुरेभत्तं, परिभुञ्जति वट्टति.

७७९.

ततो पट्ठाय सत्ताहं, तं वट्टति निरामिसं;

सत्ताहातिक्कमे तस्स, निस्सग्गियमुदीरितं.

७८०.

पच्छाभत्तम्पि गण्हित्वा, कत्वा सन्निधिकारकं;

सायतो पन सत्ताहं, वट्टतेव निरामिसं.

७८१.

पुरेभत्तम्पि पच्छा वा, सयमुग्गहितं पन;

सरीरभोगे नेतब्बं, सायितुं न च वट्टति.

७८२.

नवनीतं पुरेभत्तं, भिक्खुना गहितं सचे;

तापेत्वानुपसम्पन्नो, देति वट्टति सामिसं.

७८३.

सयं तापेति चे भिक्खु, सत्ताहम्पि निरामिसं;

तापनं नवनीतस्स, सामपाको न होति सो.

७८४.

पच्छाभत्तं गहेत्वा चे, येन केनचि तापितं;

वट्टतेव च तं सप्पि, सत्ताहम्पि निरामिसं.

७८५.

खीरं दधिं चापि पटिग्गहेत्वा;

सयं पुरेभत्तमथो करोति;

सप्पिं पुरेभत्तकमेव तस्स;

निरामिसं वट्टति भिक्खुनो तं.

७८६.

पच्छाभत्तकतो उद्धं, तं न वट्टति सायितुं;

सवत्थुकस्स सप्पिस्स, गहितत्ताव भिक्खुनो.

७८७.

सत्ताहातिक्कमेपिस्स, न दोसो कोचि विज्जति;

‘‘पटिग्गहेत्वा तानी’’ति, वुत्तत्ता हि महेसिना.

७८८.

यथा कप्पियसप्पिम्हि, निस्सग्गियमुदीरितं;

तथाकप्पियसप्पिम्हि, दुक्कटं परिदीपितं.

७८९.

सब्बाकप्पियमंसानं, वज्जेत्वा मंसमेव च;

खीरं दधि च सप्पि च, नवनीतञ्च वट्टति.

७९०.

‘‘येसं कप्पति मंसञ्हि, तेसं सप्पी’’ति किं इदं?

पणीतभोजनस्सापि, तथा सत्ताहकालिके.

७९१.

निस्सग्गियस्स वत्थूनं, परिच्छेदनियामनं;

न चाकप्पियमंसानं, सप्पिआदि निवारितं.

७९२.

नवनीतेपि सप्पिम्हि, गहितुग्गहितादिके;

सब्बो वुत्तनयेनेव, वेदितब्बो विनिच्छयो.

७९३.

तेलभिक्खाय भिक्खूनं, पविट्ठानं उपासका;

तेलं वा नवनीतं वा, सप्पिं वा आकिरन्ति हि.

७९४.

भत्तसित्थानि वा तत्थ, तण्डुला वा भवन्ति चे;

आदिच्चपक्कसंसट्ठं, होति सत्ताहकालिकं.

७९५.

तिलसासपतेलं वा, मधुकेरण्डतेलकं;

गहितं तु पुरेभत्तं, सामिसम्पि निरामिसं.

७९६.

पच्छाभत्तकतो उद्धं, सायितब्बं निरामिसं;

सत्ताहातिक्कमे तेसं, वसा निस्सग्गियं सिया.

७९७.

एरण्डमधुकट्ठीनि, सासपादीनि चत्तना;

गहेत्वा कततेलम्पि, होति सत्ताहकालिकं.

७९८.

यावजीविकवत्थुत्ता, तेसं तिण्णम्पि भिक्खुनो;

सवत्थुगहणे तस्स, काचापत्ति न विज्जति.

७९९.

अत्तना यं कतं तेलं, तं वट्टति निरामिसं;

सत्ताहातिक्कमेनस्स, होति निस्सग्गियं पन.

८००.

दुक्कटं सासपादीनं, तेलत्थायेव भिक्खुना;

गहेत्वा ठपितानं तु, सत्ताहातिक्कमे सिया.

८०१.

नाळिकेरकरञ्जानं, तेलं कुरुवकस्स च;

निम्बकोसम्बकानञ्च, तेलं भल्लातकस्स च.

८०२.

इच्चेवमादिकं सब्बं, अवुत्तं पाळियं पन;

गहेत्वा निक्खिपन्तस्स, दुक्कटं समयच्चये.

८०३.

यावकालिकभेदञ्च, यावजीवकमेव च;

विदित्वा सेसमेत्थापि, सप्पिना सदिसो नयो.

८०४.

अच्छमच्छवराहानं, सुसुकागद्रभस्स च;

वसानं पन पञ्चन्नं, तेलं पञ्चविधं भवे.

८०५.

सब्बमेव वसातेलं, कप्पियाकप्पियस्स च;

मनुस्सानं वसातेलं, ठपेत्वा पन वट्टति.

८०६.

वसं पटिग्गहेत्वान, पुरेभत्तं पनत्तना;

पक्कं वट्टति संसट्ठं, सत्ताहम्पि निरामिसं.

८०७.

सचे अनुपसम्पन्नो, कत्वा तं देति वट्टति;

सामिसम्पि पुरेभत्तं, ततो उद्धं निरामिसं.

८०८.

पटिग्गहेतुं कातुं वा, पच्छाभत्तं न वट्टति;

सेसो वुत्तनयेनेव, वेदितब्बो विभाविना.

८०९.

गहितञ्हि पुरेभत्तं, मधुं मधुकरीकतं;

वट्टतेव पुरेभत्तं, सामिसम्पि निरामिसं.

८१०.

पच्छाभत्तकतो उद्धं, सत्ताहम्पि निरामिसं;

सत्ताहातिक्कमे दोसो, वत्थूनं गणनावसा.

८११.

उच्छुम्हा पन निब्बत्तं, पक्कापक्कं घनाघनं;

रसादि पन तं सब्बं, ‘‘फाणित’’न्ति पवुच्चति.

८१२.

फाणितं तु पुरेभत्तं, गहितं पन वट्टति;

सामिसम्पि पुरेभत्तं, ततो उद्धं निरामिसं.

८१३.

असंसट्ठेन उच्छुस्स, रसेन कतफाणितं;

गहितेन पुरेभत्तं, तदहेव निरामिसं.

८१४.

उच्छुं पटिग्गहेत्वान, कतेपेस नयो मतो;

पच्छाभत्तकतो उद्धं, तं न वट्टति सायितुं.

८१५.

गहितत्ता सवत्थुस्स, सत्ताहातिक्कमेपि च;

होति तस्स अनापत्ति, पच्छाभत्तं कतेपि च.

८१६.

संसट्ठञ्च पुरेभत्तं, गहितं तमुपासको;

तदहे देति चे कत्वा, सामिसम्पि च वट्टति.

८१७.

संसट्ठेन पुरेभत्तं, गहितेन सयंकतं;

पच्छाभत्तं कतञ्चापि, सत्ताहम्पि निरामिसं.

८१८.

कतं मधुकपुप्फानं, फाणितं सीतवारिना;

सामिसम्पि पुरेभत्तं, ततो उद्धं निरामिसं.

८१९.

सत्ताहातिक्कमेपिस्स, दुक्कटं परिदीपितं;

पक्खिपित्वा कतं खीरं, होति तं यावकालिकं.

८२०.

फलानं पन सब्बेसं, यावकालिकसञ्ञिनं;

यावकालिकमिच्चेव, फाणितं परिदीपितं.

८२१.

पच्छाभत्तम्पि भिक्खुस्स, पच्चये सति केवलं;

कालिका पन वट्टन्ति, पुरेभत्तं यथासुखं.

८२२.

लभित्वा पन निस्सट्ठं, तं तु सत्ताहकालिकं;

अरुआदीनि मक्खेतुं, सायितुं वा न वट्टति.

८२३.

अञ्ञस्स पन भिक्खुस्स, कायभोगे च वट्टति;

चजित्वा निरपेक्खोव, लभित्वा पुन सायितुं.

८२४.

अनापत्ति अधिट्ठेति, विस्सज्जेति विनस्सति;

अच्छिन्दित्वा च विस्सासं, गण्हतुम्मत्तकादिनो.

८२५.

समुट्ठानादयो सब्बे, कथिनेन समा मता;

सदाकथिनचित्तेन, पठमेनेव सत्थुना.

भेसज्जसिक्खापदकथा.

८२६.

मासो सेसोति गिम्हानं, परियेसेय्य साटिकं;

अद्धमासोव सेसोति, कत्वा परिदहे बुधो.

८२७.

कत्वा पन सतुप्पादं, वस्ससाटिकचीवरं;

निप्फादेन्तस्स भिक्खुस्स, समये पिट्ठिसम्मते.

८२८.

होति निस्सग्गियापत्ति, ञातकाञ्ञातकादिनो;

तेसुयेव च विञ्ञत्तिं, कत्वा निप्फादने तथा.

८२९.

कत्वा पन सतुप्पादं, समये कुच्छिसञ्ञिते;

निप्फादेन्तस्स भिक्खुस्स, वत्थमञ्ञातकादिनो.

८३०.

तस्सादिन्नकपुब्बेसु, वत्तभेदेन दुक्कटं;

करोतो तत्र विञ्ञत्तिं, निस्सग्गियमुदीरितं.

८३१.

ओवस्सापेति चे कायं, नग्गो सतिपि चीवरे;

न्हानस्स परियोसाने, दुक्कटं विवटङ्गणे.

८३२.

ऊनके पन मासस्मिं, अतिरेकोति सञ्ञिनो;

तत्थ वेमतिकस्सापि, होति आपत्ति दुक्कटं.

८३३.

अच्छिन्नचीवरस्सापि, अनापत्तापदासुपि;

न्हानकोट्ठकवापीसु, न्हायन्तस्स च भिक्खुनो.

८३४.

सञ्चरित्तसमुट्ठानं, क्रियं पण्णत्तिवज्जकं;

कायकम्मं वचीकम्मं, तिचित्तञ्च तिवेदनं.

वस्सिकसाटिककथा.

८३५.

सामं तु चीवरं दत्वा, अच्छिन्दन्तस्स तं पुन;

सकसञ्ञाय भिक्खुस्स, तस्स निस्सग्गियं सिया.

८३६.

एकायेव पनापत्ति, एकमच्छिन्दतो सिया;

बहूनि एकबद्धानि, अच्छिन्दन्तस्स वा तथा.

८३७.

विसुं ठितानि एकेक-माहरापयतो पन;

वत्थानं गणनायस्स, आपत्तिगणना सिया.

८३८.

‘‘मया दिन्नानि सब्बानि, आहरा’’ति च भासतो;

एकेन वचनेनेव, होन्ति आपत्तियो बहू.

८३९.

आणापेति सचे अञ्ञं, भिक्खुं गण्हाति चीवरं;

बहूनि गण्हताणत्तो, एकं पाचित्तियं सिया.

८४०.

‘‘मया दिन्नानि सब्बानि, गण्हा’’ति वदतो पन;

एकायस्स च वाचाय, होन्ति आपत्तियो बहू.

८४१.

‘‘सङ्घाटिमुत्तरासङ्गं, गण्ह गण्हा’’ति भासतो;

होति वाचाय वाचाय, आणापेन्तस्स दुक्कटं.

८४२.

विकप्पनुपगं किञ्चि, ठपेत्वा पच्छिमं परं;

अञ्ञं पन परिक्खारं, छिन्दापेन्तस्स दुक्कटं.

८४३.

ठपेत्वा उपसम्पन्नं, अञ्ञेसं चीवरादिकं;

अच्छिन्दतोपि भिक्खुस्स, होति आपत्ति दुक्कटं.

८४४.

एवं अनुपसम्पन्ने, उपसम्पन्नसञ्ञिनो;

तत्थ वेमतिकस्सापि, अच्छिन्दन्तस्स दुक्कटं.

८४५.

सो वा देति सचे तुट्ठो, दुट्ठो विस्सासमेव वा;

गण्हतोपि अनापत्ति, तथा उम्मत्तकादिनो.

८४६.

अदिन्नादानतुल्याव, समुट्ठानादयो नया;

अञ्ञत्र वेदनायेत्थ, होति सा दुक्खवेदना.

चीवरच्छिन्दनकथा.

८४७.

विञ्ञापेत्वा सचे सुत्तं, छब्बिधं सानुलोमिकं;

चीवरं तन्तवायेहि, वायापेति न वट्टति.

८४८.

सामं विञ्ञापितं सुत्तं, अकप्पियमुदीरितं;

तन्तवायोपि विञ्ञत्तो, तथा अञ्ञातकादिको.

८४९.

विञ्ञत्ततन्तवायेन, सुत्तेनाकप्पियेन च;

चीवरं वायापेन्तस्स, निस्सग्गियमुदीरितं.

८५०.

विदत्थिमत्ते दीघेन, हत्थमत्ते तिरीयतो;

वीते निस्सग्गियं वुत्तं, फलके फलकेपि च.

८५१.

तेनेव कप्पियं सुत्तं, वायापेन्तस्स दुक्कटं;

तथेव तन्तवायेन, कप्पियेन अकप्पियं.

८५२.

एकन्तरिकतो वापि, दीघतो वा तिरीयतो;

कप्पियाकप्पियेहेव, वीते सुत्तेहि दुक्कटं.

८५३.

कप्पियाकप्पियेहेव, तन्तवायेहि वे कते;

कप्पियाकप्पियं सुत्तं, मिस्सेत्वा तस्स दुक्कटं.

८५४.

सचे अकप्पियं सुत्तं, वारेनेव विनन्ति ते;

दस्सेत्वाव परिच्छेदं, अकप्पियविते पन.

८५५.

पाचित्तियं पमाणस्मिं, तदूने दुक्कटं सिया;

इतरेन विते वत्थे, उभयत्थेव दुक्कटं.

८५६.

द्वेपि वेमं गहेत्वा वा, एकतो वा विनन्ति चे;

फलके फलके तस्स, दुक्कटं परिदीपितं.

८५७.

एतेनेव उपायेन, भेदे सब्बत्थ साधुकं;

आपत्तिभेदो विञ्ञेय्यो, विञ्ञुना विनयञ्ञुना.

८५८.

कप्पियो तन्तवायोपि, सचे सुत्तम्पि कप्पियं;

चीवरं वायापेन्तस्स, अनापत्ति पकासिता.

८५९.

अनापत्ति परिस्सावे, आयोगे अंसबद्धके;

समुट्ठानादयो सब्बे, सञ्चरित्तसमा मता.

सुत्तविञ्ञत्तिकथा.

८६०.

अप्पवारितञातीनं, तन्तवाये समेच्च चे;

विकप्पं चीवरे भिक्खु, आपज्जति न वट्टति.

८६१.

दीघायतप्पितत्थाय, सुत्तवड्ढनके कते;

भिक्खु निस्सग्गियापत्तिं, आपज्जति न संसयो.

८६२.

भिक्खुनो ञातकादीनं, तन्तवायेसु अत्तनो;

धनेनञ्ञस्स चत्थाय, अनापत्तिं विनिद्दिसे.

८६३.

वायापेन्तस्स अप्पग्घं, महग्घं कत्तुकामिनो;

तथा उम्मत्तकादीनं, सेसं वुत्तमनन्तरे.

पेसकारकथा.

८६४.

वस्संवुट्ठे यमुद्दिस्स, भिक्खू दीयति चीवरं;

पवारणाय पुब्बेव, तं होतच्चेकचीवरं.

८६५.

पुरे पवारणायेव, भाजेत्वा यदि गय्हति;

वस्सच्छेदो न कातब्बो, सङ्घिकं तं करोति चे.

८६६.

अनापत्ति अधिट्ठेति, अन्तोसमयमेव तं;

विस्सज्जेति विकप्पेति, विनस्सति च डय्हति.

८६७.

तस्सच्चायिकवत्थस्स, कथिने तु अनत्थते;

परिहारेकमासोव, दसाहपरमो मतो.

८६८.

अत्थते कथिने तस्स, पञ्च मासा पकासिता;

परिहारो मुनिन्देन, दसाहपरमा पन.

८६९.

समुट्ठानादयो सब्बे, कथिनेन समा मता;

पठमेनाक्रियाचित्तं, तिचित्तञ्च तिवेदनं.

अच्चेकचीवरकथा.

८७०.

वसित्वा पन चे भिक्खु, पुब्बकत्तिकपुण्णमं;

ठपेत्वा चीवरं गामे, पच्चये सति तादिसे.

८७१.

छारत्तपरमं तेन, वसितब्बं विना ततो;

उत्तरिं वसतो दोसो, विना सङ्घस्स सम्मुतिं.

८७२.

कत्तिकेयेव मासस्मिं, पठमाय पवारितो;

पच्छिमेन पमाणेन, युत्ते सासङ्कसम्मते.

८७३.

सेनासने वसन्तोव, ठपेतुं एकचीवरं;

चतुरङ्गसमायोगे, लभतीति पकासितो.

८७४.

यं गामं गोचरं कत्वा, भिक्खु आरञ्ञके वसे;

तस्मिं गामे ठपेतुं तं, मासमेकं तु वट्टति.

८७५.

अञ्ञत्थेव वसन्तस्स, छारत्तपरमं मतं;

अयमस्स अधिप्पायो, पटिच्छन्नो पकासितो.

८७६.

सेनासनमथागन्त्वा, सत्तमं अरुणं पन;

उट्ठापेतुं विदूरत्ता, असक्कोन्तस्स भिक्खुनो.

८७७.

गामसीमम्पि वा गन्त्वा, वसित्वा यत्थ कत्थचि;

चीवरस्स पवत्तिं सो, ञत्वा गच्छति वट्टति.

८७८.

एवञ्चापि असक्कोन्तो, ञत्वा तत्थेव पण्डितो;

खिप्पं पच्चुद्धरे ठाने, अतिरेके हि तिट्ठति.

८७९.

विस्सज्जेति अनापत्ति, विनस्सति च डय्हति;

अच्छिन्दने च विस्सासे, भिक्खुसम्मुतियापि वा.

८८०.

समुट्ठानादयो सब्बे, कथिनेन समा मता;

दुतियेन, मुनिन्देन, तेन सासङ्कसम्मते.

सासङ्ककथा.

८८१.

जानं परिणतं लाभं, भिक्खुसङ्घस्स यो पन;

अत्तनो परिणामेय्य, तस्स निस्सग्गियं सिया.

८८२.

सचे ‘‘अञ्ञस्स देही’’ति, परिणामेति भिक्खुनो;

सुद्धिकं सुद्धचित्तेन, पाचित्तियमुदीरितं.

८८३.

चीवरं वा परस्सेक-मेकं वा पन अत्तनो;

परिणामेय्य चे सद्धिं, द्वे पाचित्तियो सियुं.

८८४.

सङ्घस्स पन यं दिन्नं, तं गहेतुं न वट्टति;

सङ्घस्सेव पदातब्बो, अदेन्तस्स पराजयो.

८८५.

चेतियस्स च सङ्घस्स, पुग्गलस्सपि वा पन;

अञ्ञस्स पोणमञ्ञस्स, परिणामेय्य दुक्कटं.

८८६.

यो पनन्तमसो भिक्खु, सुनखस्सपि ओणतं;

सुनखस्स पनञ्ञस्स, परिणामेय्य दुक्कटं.

८८७.

इदञ्हि तिसमुट्ठानं, क्रियं सञ्ञाविमोक्खकं;

कायकम्मं वचीकम्मं, तिचित्तञ्च तिवेदनं.

परिणतकथा.

पत्तवग्गो ततियो.

८८८.

तेनेकवत्थुग्गतरङ्गमालं;

सीलन्तमापत्तिविपत्तिगाहं;

तरन्ति पञ्ञत्तिमहासमुद्दं;

विनिच्छयं ये पनिमं तरन्ति.

इति विनयविनिच्छये निस्सग्गियकथा निट्ठिता.

पाचित्तियकथा

८८९.

सम्पजानमुसावादे, पाचित्तियमुदीरितं;

दवा रवा भणन्तस्स, न दोसुम्मत्तकादिनो.

८९०.

अञ्ञत्थापत्तियो पञ्च, मुसावादस्स कारणा;

समुट्ठानादयो सब्बे, अदिन्नादानतुल्यका.

सम्पजानमुसावादकथा.

८९१.

जातिआदीसु वुत्तेसु, दसस्वक्कोसवत्थुसु;

भूतेन वा अभूतेन, येन केनचि वत्थुना.

८९२.

याय कायचि भासाय, हत्थमुद्दाय वा पन;

पाराजिकमनापन्नं, भिक्खुमापन्नमेव वा.

८९३.

अञ्ञत्रञ्ञापदेसेन, ओमसन्तस्स भिक्खुनो;

तत्थ पाचित्तियापत्ति, सम्बुद्धेन पकासिता.

८९४.

तेहेवञ्ञापदेसेन, पाळिमुत्तपदेहिपि;

सब्बत्थानुपसम्पन्नं, अक्कोसन्तस्स दुक्कटं.

८९५.

अनक्कोसितुकामस्स, केवलं दवकम्यता;

वदतो पन सब्बत्थ, दुब्भासितमुदीरितं.

८९६.

पविट्ठानुपसम्पन्न-ट्ठाने इध च भिक्खुनी;

अनापत्ति पुरक्खत्वा, अत्थधम्मानुसासनिं.

८९७.

वदतो पन भिक्खुस्स, समुट्ठानादयो नया;

अनन्तरसमा वुत्ता, दुक्खा होतेत्थ वेदना.

ओमसवादकथा.

८९८.

आपत्ति भिक्खुपेसुञ्ञे, दुविधाकारतो सिया;

अत्तनो पियकामस्स, परभेदत्थिनोपि वा.

८९९.

अक्कोसन्तस्स परियाय-पाळिमुत्तनयेहि च;

वचनस्सुपसंहारे, होति आपत्ति दुक्कटं.

९००.

तथा अनुपसम्पन्न-अक्कोसं हरतोपि च;

ठिता अनुपसम्पन्न-ट्ठाने इध च भिक्खुनी.

९०१.

न चेव पियकामस्स, न च भेदत्थिनोपि वा;

पापानं गरहत्थाय, वदन्तस्स च भिक्खुनो.

९०२.

तथा उम्मत्तकादीनं, अनापत्तीति दीपिता;

समुट्ठानादयो सब्बे, अदिन्नादानसादिसा.

पेसुञ्ञकथा.

९०३.

ठपेत्वा भिक्खुनिं भिक्खुं, अञ्ञेन पिटकत्तयं;

धम्मं सह भणन्तस्स, तस्स पाचित्तियं सिया.

९०४.

राजोवादादयो वुत्ता, महापच्चरियादिसु;

अनारुळ्हेसु सङ्गीतिं, आपत्तिजनकाति हि.

९०५.

दुक्कटं होति भिक्खुस्मिं, तथा भिक्खुनियापि च;

भिक्खुस्सानुपसम्पन्न-सञ्ञिनो विमतिस्स वा.

९०६.

एकतो उद्दिसापेति, सज्झायं वा करोति यो;

भणन्तं पगुणं गन्थं, ओपातेति च यो पन.

९०७.

तस्स चानुपसम्पन्न-सन्तिके गण्हतोपि च;

उद्देसं तु अनापत्ति, भणने तेन एकतो.

९०८.

वाचतो च समुट्ठाति, वाचाचित्तद्वयापि च;

समुट्ठानमिदं वुत्तं, पदसोधम्मसञ्ञितं.

पदसोधम्मकथा.

९०९.

सब्बच्छन्नपरिच्छन्ने, निपज्जेय्य सचे पन;

येभुय्येन परिच्छन्ने, छन्ने सेनासनेपि वा.

९१०.

तिस्सन्नं पन रत्तीनं, उद्धं यो पन रत्तियं;

ठपेत्वा भिक्खुं अञ्ञेन, तस्स पाचित्तियं सिया.

९११.

वत्थुं यं पन निद्दिट्ठं, मेथुनस्स पहोनकं;

आपत्यन्तमसो तेन, तिरच्छानगतेनपि.

९१२.

निपन्ने उपसम्पन्ने, इतरो चे निपज्जति;

इतरस्मिं निपन्ने वा, सचे भिक्खु निपज्जति.

९१३.

उभिन्नं उट्ठहित्वा वा, निपज्जनपयोगतो;

आपत्तानुपसम्पन्न-गणनायपि वा सिया.

९१४.

सचे पिधाय वा गब्भं, निपज्जतिपिधाय वा;

आपत्तत्थङ्गते सूरिये, चतुत्थदिवसे सिया.

९१५.

दियड्ढहत्थुब्बेधेन, पाकारचयनादिना;

परिक्खित्तम्पि तं सब्बं, परिक्खित्तन्ति वुच्चति.

९१६.

भिक्खुस्सन्तमसो दुस्स-कुटियं वसतोपि च;

सहसेय्याय आपत्ति, होतीति परिदीपितो.

९१७.

सब्बच्छन्नपरिच्छन्न-येभुय्यादिप्पभेदतो;

सत्त पाचित्तियानेत्थ, दट्ठब्बानि सुबुद्धिना.

९१८.

अड्ढच्छन्नपरिच्छन्ने, दुक्कटं परिदीपितं;

सब्बचूळपरिच्छन्न-छन्नादीहिपि पञ्चधा.

९१९.

अनापत्ति दिरत्तं वा, तिरत्तं वसतो सह;

अरुणस्स पुरेयेव, ततियाय च रत्तिया.

९२०.

निक्खमित्वा वसन्तस्स, पुन सद्धिञ्च भिक्खुनो;

तथा सब्बपरिच्छन्न-सब्बच्छन्नादिकेपि च.

९२१.

एवं अनुपसम्पन्ने, निपन्नेपि निसीदतो;

सेसा एळकलोमेन, समुट्ठानादयो समा.

सहसेय्यकथा.

९२२.

सचे तदहुजाताय, अपि यो मानुसित्थिया;

सहसेय्यं पकप्पेय्य, तस्स पाचित्तियं सिया.

९२३.

दिस्समानकरूपाय, यक्खिया पेतिया सह;

रत्तियं यो निपज्जेय्य, देविया पण्डकेन वा.

९२४.

मेथुनवत्थुभूताय, तिरच्छानगतित्थिया;

वत्थूनं गणनायस्स, होति आपत्ति दुक्कटं.

९२५.

इधेकदिवसेनेव, आपत्ति परिदीपिता;

सेसो अनन्तरे वुत्त-सदिसोव विनिच्छयो.

दुतियसहसेय्यकथा.

९२६.

उद्धं छप्पञ्चवाचाहि, विञ्ञुं पुरिसविग्गहं;

विना धम्मं भणन्तस्स, होति पाचित्ति इत्थिया.

९२७.

गाथापादो पनेकोव, एकवाचाति सञ्ञितो;

पदसोधम्मं निद्दिट्ठं, धम्ममट्ठकथम्पि वा.

९२८.

छन्नं उपरि वाचानं, पदादीनं वसा पन;

देसेन्तस्स सियापत्ति, पदादिगणनाय च.

९२९.

निम्मिनित्वा ठितेनापि, सद्धिं पुरिसविग्गहं;

यक्खेनपि च पेतेन, तिरच्छानगतेनपि.

९३०.

ठितस्स मातुगामस्स, धम्मं यो पन भासति;

छन्नं उपरि वाचानं, तस्स पाचित्तियं सिया.

९३१.

पुरिसे इत्थिसञ्ञिस्स, विमतिस्स च पण्डके;

उत्तरि छहि वाचाहि, वदतो होति दुक्कटं.

९३२.

इत्थिरूपं गहेत्वान, ठितानं भासतोपि च;

दुक्कटं यक्खिपेतीनं, तिरच्छानगतित्थिया.

९३३.

पुरिसे सति विञ्ञुस्मिं, सयं उट्ठाय वा पुन;

देसेन्तस्स निसीदित्वा, मातुगामस्स वा तथा.

९३४.

अञ्ञिस्सा पुन अञ्ञिस्सा, इत्थिया भणतोपि च;

छहि पञ्चहि वाचाहि, अनापत्ति पकासिता.

९३५.

पदसोधम्मतुल्याव, समुट्ठानादयो मता;

अयमेव विसेसोति, क्रियाक्रियमिदं पन.

धम्मदेसनाकथा.

९३६.

महग्गतं पणीतं वा, आरोचेन्तस्स भिक्खुनो;

ठपेत्वा भिक्खुनिं भिक्खुं, भूते पाचित्तियं सिया.

९३७.

नो चे जानाति सो वुत्तं, आरोचेन्तस्स भिक्खुनो;

परियायवचने चस्स, होति आपत्ति दुक्कटं.

९३८.

अनापत्ति तथारूपे, कारणे सति भासतो;

सब्बस्सपि च सीलादिं, वदतो आदिकम्मिनो.

९३९.

उम्मत्तकपदं एत्थ, न वुत्तं तदसम्भवा;

भूतारोचनकं नाम, समुट्ठानमिदं मतं.

९४०.

कायतो वाचतो काय-वाचतो च तिधा सिया;

कुसलाब्याकतेहेव, द्विचित्तञ्च द्विवेदनं.

भूतारोचनकथा.

९४१.

आपत्तिं पन दुट्ठुल्लं, आरोचेन्तस्स भिक्खुनो;

आपत्तानुपसम्पन्ने, ठपेत्वा भिक्खुसम्मुतिं.

९४२.

सङ्घादिसेसमापन्नो, मोचेत्वा असुचिं अयं;

घटेत्वा वत्थुनापत्तिं, वदन्तस्सेव वज्जता.

९४३.

इध सङ्घादिसेसाव, दुट्ठुल्लापत्तियो मता;

तस्मा सुद्धस्स दुट्ठुल्लं, वदं पाचित्तियं फुसे.

९४४.

अदुट्ठुल्लाय दुट्ठुल्ल-सञ्ञिनो विमतिस्स वा;

आपत्तियोपि वा सेसा, आरोचेन्तस्स दुक्कटं.

९४५.

तथा अनुपसम्पन्ने, दुट्ठुल्लं पञ्चधा मतं;

अज्झाचारमदुट्ठुल्लं, आरोचेतुं न वट्टति.

९४६.

वत्थुं वा पन आपत्तिं, आरोचेन्तस्स केवलं;

अनापत्तीति ञातब्बं, भिक्खुसम्मुतिया तथा.

९४७.

एवमुम्मत्तकादीनं, समुट्ठानादयो नया;

अदिन्नादानतुल्याव, वेदना दुक्खवेदना.

दुट्ठुल्लारोचनकथा.

९४८.

खणेय्य वा खणापेय्य, पथविं यो अकप्पियं;

भेदापेय्य च भिन्देय्य, तस्स पाचित्तियं सिया.

९४९.

सयमेव खणन्तस्स, पथविं पन भिक्खुनो;

पहारस्मिं पहारस्मिं, पाचित्तियमुदीरितं.

९५०.

आणापेन्तस्स एकाव, दिवसं खणतोपि च;

पुनप्पुनाणापेन्तस्स, वाचतो वाचतो सिया.

९५१.

‘‘खण पोक्खरणिं वापिं, आवाटं खण कूपकं’’;

इच्चेवं तु वदन्तस्स, कोचि दोसो न विज्जति.

९५२.

‘‘इमं खण च ओकासं, इध पोक्खरणिं खण;

इमस्मिं खण ओकासे’’, वत्तुमेवं न वट्टति.

९५३.

‘‘कन्दं खण कुरुन्दं वा, थूणं खण च खाणुकं;

मूलं खण च तालं वा’’, एवं वदति वट्टति.

९५४.

‘‘इमं मूलं इमं वल्लिं, इमं तालं इमं नळं;

खणा’’ति नियमेत्वान, वत्तुं पन न वट्टति.

९५५.

उस्सिञ्चितुं सचे सक्का, घटेहि तनुकद्दमो;

भिक्खुना अपनेतब्बो, बहलं न च वट्टति.

९५६.

भिज्जित्वा नदियादीनं, पतितं तोयसन्तिके;

तटं वट्ठं विकोपेतुं, चातुमासम्पि वट्टति.

९५७.

सचे पतति तोयस्मिं, देवे वुट्ठेपि वट्टति;

चातुमासमतिक्कन्ते, तोये देवो हि वस्सति.

९५८.

पासाणपिट्ठियं सोण्डिं, खणन्ति यदि तत्थ तु;

रजं पतति चे पुब्बं, पच्छा देवोभिवस्सति.

९५९.

सोधेतुं भिन्दितुं अन्तो-चातुमासं तु वट्टति;

चातुमासकतो उद्धं, विकोपेतुं न वट्टति.

९६०.

वारिना पठमं पुण्णे, पच्छा पतति चे रजं;

तं वट्टति विकोपेतुं, तोये देवो हि वस्सति.

९६१.

अल्लीयति फुसायन्ते, पिट्ठिपासाणके रजं;

चातुमासच्चये तम्पि, विकोपेतुं न वट्टति.

९६२.

सचे अकतपब्भारे, वम्मिको पन उट्ठितो;

यथासुखं विकोपेय्य, चातुमासच्चयेपि च.

९६३.

अब्भोकासे सचे वट्ठो, चातुमासं तु वट्टति;

रुक्खे उपचिकादीनं, मत्तिकायपि सो नयो.

९६४.

मूसिकुक्कर गोकण्ट-गण्डुप्पादमलेसुपि;

अयमेव नयो वुत्तो, असम्बद्धेसु भूमिया.

९६५.

तेहेव सदिसा होन्ति, कसिनङ्गलमत्तिका;

अच्छिन्ना भूमिसम्बन्धा, सा जातपथवी सिया.

९६६.

सेनासनम्पि अच्छन्नं, विनट्ठछदनम्पि वा;

चातुमासकतो उद्धं, ओवट्ठं न विकोपये.

९६७.

ततो ‘‘गोपानसिं भित्तिं, थम्भं वा पदरत्थरं;

गण्हिस्सामी’’ति सञ्ञाय, गहेतुं पन वट्टति.

९६८.

गण्हन्तस्सिट्ठकादीनि, सचे पतति मत्तिका;

अनापत्ति सियापत्ति, मत्तिकं यदि गण्हति.

९६९.

अतिन्तो मत्तिकापुञ्जो, अन्तोगेहे सचे सिया;

अनोवट्ठो च भिक्खूनं, सब्बदा होति कप्पियो.

९७०.

वुट्ठे पुन च गेहस्मिं, गेहं छादेन्ति तं सचे;

चातुमासच्चये सब्बो, तिन्तो होति अकप्पियो.

९७१.

यत्तकं तत्थ तिन्तं तु, तत्तकं होत्यकप्पियं;

अतिन्तं तत्थ यं यं तु, तं तं होति हि कप्पियं.

९७२.

तेमितो वारिना सो चे, एकाबद्धोव भूमिया;

पथवी चेव सा जाता, न वट्टति ततो परं.

९७३.

अब्भोकासे च पाकारो, ओवट्ठो मत्तिकामयो;

चातुमासच्चये ‘‘जाता, पथवी’’ति पवुच्चति.

९७४.

तत्थ लग्गं रजं सण्हं, अघंसन्तोव मत्तसो;

छुपित्वा अल्लहत्थेन, सचे गण्हाति वट्टति.

९७५.

सचे इट्ठकपाकारो, येभुय्यकथले पन;

ठाने तिट्ठति सो तस्मा, विकोपेय्य यथासुखं.

९७६.

अब्भोकासे ठितं थम्भं, चालेत्वा पनितो चितो;

पथविं तु विकोपेत्वा, गहेतुं न च वट्टति.

९७७.

अञ्ञम्पि सुक्खरुक्खं वा, खाणुकं वापि गण्हतो;

अयमेव नयो दोसो, उजुमुद्धरतो न च.

९७८.

पासाणं यदि वा रुक्खं, उच्चालेत्वा पवट्टति;

न दोसो सुद्धचित्तस्स, सचे पथवि भिज्जति.

९७९.

फालेन्तानम्पि दारूनि, साखादीनि च कड्ढतो;

अयमेव नयो वुत्तो, भूमियं सुद्धचेतसो.

९८०.

कण्टकं सूचिमट्ठिं वा, खिलं वा भूमियं पन;

आकोटेतुं पवेसेतुं, भिक्खुनो न च वट्टति.

९८१.

‘‘अहं पस्सावधाराय, भिन्दिस्सामी’’ति मेदिनिं;

भिक्खुस्स पन पस्साव-मेवं कातुं न वट्टति.

९८२.

अनापत्ति करोन्तस्स, सचे भिज्जति मेदिनी;

समज्जतो समं कातुं, घंसितुं न च वट्टति.

९८३.

पादङ्गुट्ठेन वा भूमिं, लिखितुम्पि न वट्टति;

भिन्दन्तेन च पादेहि, तथा चङ्कमितुम्पि वा.

९८४.

पथविं अल्लहत्थेन, छुपित्वा सुखुमं रजं;

अघंसन्तो गहेत्वा चे, हत्थं धोवति वट्टति.

९८५.

सयं दहति चे भूमिं, दहापेति परेहि वा;

आपत्तन्तमसो पत्तं, दहन्तस्सापि भिक्खुनो.

९८६.

ठानेसु यत्तकेस्वग्गिं, देति दापेति वा पन;

तत्तकानेव भिक्खुस्स, होन्ति पाचित्तियानिपि.

९८७.

ठपेतुं भिक्खुनो अग्गिं, भूमियं न च वट्टति;

कपाले पत्तपचने, ठपेतुं पन वट्टति.

९८८.

अग्गिं उपरि दारूनं, ठपेतुं न च वट्टति;

दहन्तो तानि गन्त्वा सो, भूमिं दहति चे पन.

९८९.

एसेव च नयो वुत्तो, इट्ठकावासकादिसु;

ठपेतुं इट्ठकादीनं, मत्थकेस्वेव वट्टति.

९९०.

कस्मा पनाति चे? तेस-मनुपादानभावतो;

खाणुके सुक्खरुक्खे वा, अग्गिं दातुं न वट्टति.

९९१.

अनापत्ति तिणुक्कं तु, गहेत्वा पन गच्छतो;

डय्हमाने तु हत्थस्मिं, सचे पातेति भूमियं.

९९२.

पुन तं पतितट्ठाने, दत्वा तस्स पनिन्धनं;

अग्गिं वट्टति कातुन्ति, महापच्चरियं रुतं.

९९३.

तस्सापथवियंयेव, पथवीति च सञ्ञिनो;

विमतिस्सुभयत्थापि, दुक्कटं परियापुतं.

९९४.

अनापत्ति ‘‘इमं जान, इममाहर देहि’’ति;

वदन्तस्स, सचित्तञ्च, तिसमुट्ठानमेव च.

पथवीखणनकथा.

मुसावादवग्गो पठमो.

९९५.

भवन्तस्स च भूतस्स, भूतगामस्स भिक्खुनो;

पातब्यतानिमित्तं तु, पाचित्तियमुदीरितं.

९९६.

उदकट्ठो थलट्ठोति, दुविधो होति सो पन;

तिलबीजादिको तत्थ, सपण्णोपि अपण्णको.

९९७.

उदकट्ठोति विञ्ञेय्यो, सब्बो सेवालजातिको;

विकोपेन्तस्स तं सब्बं, तस्स पाचित्तियं सिया.

९९८.

वियूहित्वा तु हत्थेन, न्हायितुं पन वट्टति;

होति तस्स च सब्बम्पि, ठानञ्हि सकलं जलं.

९९९.

उदकेन विना चेच्च, तं पनुद्धरितुं जला;

न च वट्टति भिक्खुस्स, ठानसङ्कमनञ्हि तं.

१०००.

उदकेनुक्खिपित्वा तं, पक्खिपन्तस्स वारिसु;

वट्टतीति च निद्दिट्ठं, सब्बअट्ठकथासुपि.

१००१.

जले वल्लितिणादीनि, उद्धरन्तस्स तोयतो;

विकोपेन्तस्स वा तत्थ, होति पाचित्ति भिक्खुनो.

१००२.

परेहुप्पाटितानेत्थ, विकोपेन्तस्स दुक्कटं;

गच्छन्ति हि यतो तानि, बीजगामेन सङ्गहं.

१००३.

थलट्ठे छिन्नरुक्खानं, ठितो हरितखाणुको;

उद्धं वड्ढनको तस्स, भूतगामेन सङ्गहो.

१००४.

नाळिकेरादिकानम्पि, खाणु उद्धं न वड्ढति;

तस्मा तस्स कतो होति, बीजगामेन सङ्गहो.

१००५.

तथा कदलिया खाणु, फलिताय पकासितो;

अफलिताय यो खाणु, भूतगामेन सो मतो.

१००६.

फलिता कदली याव, नीलपण्णा च ताव सा;

नळवेळुतिणादीन-मयमेव विनिच्छयो.

१००७.

अग्गतो पन पट्ठाय, यदायं वेळु सुस्सति;

तदा सङ्गहितो होति, बीजगामेन नामसो.

१००८.

इन्दसालादिरुक्खानं, बीजगामेन सङ्गहो;

छिन्दित्वा ठपितानं तु, विञ्ञेय्यो विनयञ्ञुना.

१००९.

मण्डपादीनमत्थाय, निक्खणन्ति च ते सचे;

निग्गते मूलपण्णस्मिं, भूतगामेन सङ्गहो.

१०१०.

मूलमत्तेपि वा येसं, पण्णमत्तेपि वा पन;

निग्गतेपि कतो तेसं, बीजगामेन सङ्गहो.

१०११.

सकन्दा पन तालट्ठि, बीजगामोति वुच्चति;

पत्तवट्टि यदा नीला, निग्गच्छति तदा न च.

१०१२.

नाळिकेरतचं भित्वा, दन्तसूचीव अङ्कुरो;

निग्गच्छति तदा सोपि, बीजगामोति वुच्चति.

१०१३.

मिगसिङ्गसमानाय, सतिया पत्तवट्टिया;

अनिग्गतेपि मूलस्मिं, भूतगामोति वुच्चति.

१०१४.

न होन्ति हरिता याव, वीहिआदीनमङ्कुरा;

निग्गतेसुपि पण्णेसु, बीजगामेन सङ्गहो.

चत्तारो भाणवारा निट्ठिता.

१०१५.

अम्बजम्बुट्ठिकादीन-मेसेव च विनिच्छयो;

वन्दाका वापि अञ्ञं वा, रुक्खे जायति यं पन.

१०१६.

रुक्खोवस्स सिया ठानं, विकोपेतुं न वट्टति;

अमूलवल्लिआदीन-मयमेव विनिच्छयो.

१०१७.

पाकारादीसु सेवालो, अग्गबीजन्ति वुच्चति;

याव द्वे तीणि पत्तानि, न सञ्जायन्ति ताव सो.

१०१८.

पत्तेसु पन जातेसु, वत्थु पाचित्तियस्स सो;

घंसित्वा पन तं तस्मा, अपनेतुं न वट्टति.

१०१९.

सेवाले बहि पानीय-घटादीनं तु दुक्कटं;

अब्बोहारोव सो अन्तो, पूवादीसुपि कण्णकं.

१०२०.

पासाणदद्दुसेवाल-सेलेय्यप्पभुतीनि च;

होन्ति दुक्कटवत्थूनि, अपत्तानीति निद्दिसे.

१०२१.

पुप्फितं तु अहिच्छत्तं, अब्बोहारिकतं गतं;

सचे तं मकुळं होति, होति दुक्कटवत्थुकं.

१०२२.

रुक्खे तचं विकोपेत्वा, तथा पप्पटिकम्पि च;

निय्यासम्पि पनल्लस्मिं, गहेतुं न च वट्टति.

१०२३.

नुहिआदीसु रुक्खेसु, तालपण्णादिकेसु वा;

लिखतो तत्थजातेसु, पाचित्तियमुदीरये.

१०२४.

पुप्फं पण्डुपलासं वा, फलं वा पक्कमेव वा;

पातेन्तस्स च चालेत्वा, पाचित्तियमुदीरितं.

१०२५.

नामेत्वा फलिनिं साखं, दातुं वट्टति गण्हतो;

सयं खादितुकामो चे, दातुमेवं न वट्टति.

१०२६.

उक्खिपित्वा परं कञ्चि, गाहापेतुम्पि वट्टति;

पुप्फानि ओचिनन्तेसु, अयमेव विनिच्छयो.

१०२७.

येसं रुहति रुक्खानं, साखा तेसम्पि साखिनं;

कप्पियं तमकारेत्वा, विकोपेन्तस्स दुक्कटं.

१०२८.

अयमेव नयो अल्ल-सिङ्गिवेरादिकेसुपि;

दुक्कटं बीजगामेसु, निद्दिट्ठत्ता महेसिना.

१०२९.

‘‘रुक्खं छिन्द लतं छिन्द, कन्दं मूलम्पि उद्धर;

उप्पाटेही’’ति वत्तुम्पि, वट्टतेवानियामतो.

१०३०.

‘‘अम्बं जम्बुम्पि निम्बं वा, छिन्द भिन्दुद्धरा’’ति वा;

गहेत्वा पन नामम्पि, वट्टतेवानियामतो.

१०३१.

‘‘इमं रुक्खं इमं वल्लिं, इमं छल्लिं इमं लतं;

छिन्द भिन्दा’’ति वा वत्तुं, नियमेत्वा न वट्टति.

१०३२.

पूरेत्वा उच्छुखण्डानं, पच्छियो आहरन्ति चे;

सब्बमेव कतं होति, एकस्मिं कप्पिये कते.

१०३३.

एकतो पन बद्धानि, उच्छुदारूनि होन्ति चे;

कप्पियं करोन्तो पन, दारुं विज्झति वट्टति.

१०३४.

वल्लिया रज्जुया वापि, याय बद्धानि तानि हि;

भाजनेन समानत्ता, तं विज्झति न वट्टति.

१०३५.

भत्तं मरिचपक्केहि, मिस्सेत्वा आहरन्ति चे;

एकसित्थेपि भत्तस्स, सचे विज्झति वट्टति.

१०३६.

अयमेव नयो वुत्तो, तिलतण्डुलकादिसु;

एकाबद्धे कपित्थेपि, कटाहे कप्पियं करे.

१०३७.

कटाहं यदि मुञ्चित्वा, अन्तो चरति मिञ्जकं;

भिन्दापेत्वा कपित्थं तं, कारेतब्बं तु कप्पियं.

१०३८.

अभूतगामबीजेसु, भूतगामादिसञ्ञिनो;

तत्थ वेमतिकस्सापि, होति आपत्ति दुक्कटं.

१०३९.

अतथासञ्ञिनो तत्थ, असञ्चिच्चासतिस्स च;

उम्मत्तकादिकानञ्च, अनापत्ति पकासिता.

१०४०.

इदञ्च तिसमुट्ठानं, क्रियं सञ्ञाविमोक्खकं;

कायकम्मं वचीकम्मं, तिचित्तञ्च तिवेदनं.

भूतगामकथा.

१०४१.

कते सङ्घेन कम्मस्मिं, अञ्ञवादविहेसके;

तथा पुन करोन्तस्स, होति पाचित्तियद्वयं.

१०४२.

तिकपाचित्तियं धम्मे, अधम्मे तिकदुक्कटं;

कम्मे अरोपिते चेवं, वदन्तस्स च दुक्कटं.

१०४३.

आपत्तिं वापि आपन्नं, अजानन्तस्स, ‘‘भण्डनं;

भविस्सती’’ति सञ्ञिस्स, गिलानस्स न दोसता.

१०४४.

अदिन्नादानतुल्याव, समुट्ठानादयो नया;

क्रियाक्रियमिदं वुत्तं, वेदना दुक्खवेदना.

अञ्ञवादकथा.

१०४५.

अयसं कत्तुकामोव, सम्मतस्स हि भिक्खुनो;

वदन्तो उपसम्पन्ने, उज्झापेति च खीयति.

१०४६.

तस्मिं वत्थुद्वये तस्स, होति पाचित्तियद्वयं;

तिकपाचित्तियं धम्मे, अधम्मे तिकदुक्कटं.

१०४७.

अवण्णंनुपसम्पन्न-सन्तिके पन भिक्खुनो;

असम्मतस्स भिक्खुस्स, भासतो यस्स कस्सचि.

१०४८.

सामणेरस्स वा वण्णं, सम्मतासम्मतस्सपि;

वदतो दुक्कटं होति, यस्स कस्सचि सन्तिके.

१०४९.

छन्दादीनं वसेनेव, करोन्तं भणतो पन;

अनापत्ति क्रियासेस-मनन्तरसमं मतं.

उज्झापनकथा.

१०५०.

अज्झोकासे तु मञ्चादिं, अत्तनो वा परस्स वा;

अत्थाय सन्थरापेत्वा, सन्थरित्वापि वा पन.

१०५१.

नेवुद्धरेय्य सङ्घस्स, उद्धरापेय्य वा न तं;

पक्कमन्तो सचे तस्स, होति पाचित्ति भिक्खुनो.

१०५२.

वस्सिके चतुरो मासे, सचे देवो न वस्सति;

अज्झोकासे तथा चापि, ठपेतुं न च वट्टति.

१०५३.

यत्थ वस्सति हेमन्ते, चत्तारो अपरेपि च;

ठपेतुं तत्थ मञ्चादिं, अट्ठ मासे न वट्टति.

१०५४.

काकादीनं निवासस्मिं, रुक्खमूले कदाचिपि;

मञ्चादिं पन सङ्घस्स, ठपेतुं न च वट्टति.

१०५५.

अञ्ञस्सत्थाय यं किञ्चि, सन्थतं यदि सङ्घिकं;

यत्थ कत्थचि वा ठाने, येन केनचि भिक्खुना.

१०५६.

याव सो न निसीदेय्य, ‘‘गच्छा’’ति न वदेय्य वा;

ताव सन्थारकस्सेव, भारो तन्ति पवुच्चति.

१०५७.

सचे तं सामणेरेन, सन्थरापेति सन्थतं;

सन्थरापितभिक्खुस्स, पलिबोधोति दीपितो.

१०५८.

सन्थतं भिक्खुना तं चे, भारो तस्सेव ताव तं;

याव आणापको तत्थ, आगन्त्वा न निसीदति.

१०५९.

भिक्खुं वा सामणेरं वा, आरामिकमुपासकं;

अनापुच्छा निय्यातेत्वा, सङ्घिकं सयनासनं.

१०६०.

लेड्डुप्पातमतिक्कम्म, गच्छतो पठमे पदे;

दुक्कटं, दुतिये वारे, पाचित्तियमुदीरितं.

१०६१.

ठत्वा भोजनसालायं, वत्वा यो सामणेरकं;

असुकस्मिं दिवाट्ठाने, पञ्ञापेहीति मञ्चकं.

१०६२.

निक्खमित्वा सचे तस्मा, ठाना अञ्ञत्थ गच्छति;

पादुद्धारेन सो भिक्खु, कारेतब्बोति दीपितो.

१०६३.

तिकपाचित्तियं वुत्तं, तिकातीतेन सत्थुना;

तथा पुग्गलिके तेन, दीपितं तिकदुक्कटं.

१०६४.

चिमिलिं तट्टिकं चम्मं, फलकं पादपुञ्छनिं;

भूमत्थरणकं वापि, उत्तरत्थरणम्पि वा.

१०६५.

दारुमत्तिकभण्डानि, पत्ताधारकमेव वा;

अब्भोकासे ठपेत्वा तं, गच्छतो होति दुक्कटं.

१०६६.

सचे आरञ्ञकेनापि, अनोवस्से च नो सति;

लग्गेत्वा पन रुक्खस्मिं, गन्तब्बं तु यथासुखं.

१०६७.

यथा उपचिकादीहि, न खज्जति न लुज्जति;

तथा कत्वापि तं सब्बं, गन्तुं पन च वट्टति.

१०६८.

अनापत्तुद्धरापेत्वा, आपुच्छित्वापि गच्छतो;

अत्तनो सन्तके रुद्धे, आपदासुपि भिक्खुनो.

१०६९.

समुट्ठानादयो सब्बे, कथिनेन समा मता;

क्रियाक्रियमिदं वुत्त-मयमेव विसेसता.

पठमसेनासनकथा.

१०७०.

भिसिचिमिलिका भूम-त्थरणं उत्तरत्थरं;

तट्टिका चम्मखण्डो च, पच्चत्थरनिसीदनं.

१०७१.

सन्थारो तिणपण्णानं, सेय्या दसविधा सिया;

सब्बच्छन्नपरिच्छन्ने, विहारे भिक्खु यो पन.

१०७२.

एतं दसविधं सेय्यं, सन्थरित्वापि वा सयं;

अनुद्धरित्वानापुच्छा, अतिक्कमति तं सचे.

१०७३.

आरामस्सूपचारं वा, परिक्खेपं पनस्स वा;

पठमे दुक्कटं पादे, पाचित्ति दुतिये सिया.

१०७४.

सेनासनस्स सेय्याय, उभयेसं विनासतो;

गच्छतो सन्थरित्वन्तो-गब्भे पाचित्ति वण्णिता.

१०७५.

उपचारे विहारस्स, दुक्कटं मण्डपादिके;

गच्छतो सन्थरित्वा वा, सेय्यामत्तं विनासतो.

१०७६.

तिकपाचित्तियं वुत्तं, सङ्घिके दसवत्थुके;

तथा पुग्गलिके तस्स, दीपितं तिकदुक्कटं.

१०७७.

अनापत्तुद्धरित्वा वा, आपुच्छं वापि गच्छतो;

पलिबुद्धेपि वाञ्ञेन, अत्तनो सन्तकेपि वा.

१०७८.

सापेक्खोव च गन्त्वा तं, तत्थ ठत्वापि पुच्छति;

समुट्ठानादयो सब्बे, अनन्तरसमा मता.

दुतियसेनासनकथा.

१०७९.

यो पुब्बुपगतं भिक्खुं, जानं अनुपखज्ज च;

कप्पेय्य सङ्घिकावासे, सेय्यं पाचित्तियस्स चे.

१०८०.

पादधोवनपासाणा, पविसन्तस्स भिक्खुनो;

याव तं मञ्चपीठं वा, निक्खमन्तस्स वा पन.

१०८१.

मञ्चपीठकतो याव, पस्सावट्ठानमेव तु;

एत्थन्तरे इदं ठानं, उपचारोति वुच्चति.

१०८२.

तत्थ बाधेतुकामस्स, उपचारे तु भिक्खुनो;

दसस्वञ्ञतरं सेय्यं, सन्थरन्तस्स दुक्कटं.

१०८३.

निसीदन्तस्स वा तत्थ, निपज्जन्तस्स वा पन;

तथा द्वेपि करोन्तस्स, होति पाचित्तियद्वयं.

१०८४.

पुनप्पुनं करोन्तस्स, पयोगगणनावसा;

तिकपाचित्तियं वुत्तं, पुग्गले तिकदुक्कटं.

१०८५.

वुत्तूपचारं मुञ्चित्वा, सेय्यं सन्थरतोपि वा;

विहारस्सूपचारे वा, अज्झोकासेपि वा पन.

१०८६.

सन्थरापयतो वापि, तत्थ तस्स निसीदतो;

सब्बत्थ दुक्कटं वुत्तं, निवासो च निवारितो.

१०८७.

अनापत्ति गिलानस्स, सीतादुप्पीळितस्स वा;

आपदासुपि भिक्खुस्स, तथा उम्मत्तकादिनो.

१०८८.

समुट्ठानादयो सब्बे, पठमन्तिमवत्थुना;

सदिसाति च विञ्ञेय्या, होतीदं दुक्खवेदनं.

अनुपखज्जकथा.

१०८९.

विहारा सङ्घिका भिक्खुं, निक्कड्ढेय्य सचे पन;

निक्कड्ढापेय्य वा कुद्धो, तस्स पाचित्तियं सिया.

१०९०.

बहुभूमापि पासादा, पयोगेनेककेन यो;

निक्कड्ढेति सचे तस्स, एका पाचित्ति दीपिता.

१०९१.

ठपेत्वा च ठपेत्वा च, निक्कड्ढन्तस्स अन्तरा;

द्वारानं गणनायस्स, होन्ति पाचित्तियो पन.

१०९२.

‘‘निक्खमा’’ति वदन्तस्स, वाचायपि अयं नयो;

आणत्तिया खणेयेव, आणापेन्तस्स दुक्कटं.

१०९३.

सचे सो सकिमाणत्तो, द्वारेपि बहुके पन;

अतिक्कामेति एकाव, बहुकानि बहूनि चे.

१०९४.

तस्सूपट्ठानसालादि-विहारस्सूपचारतो;

कायेनपि च वाचाय, तथा निक्कड्ढनेपि च.

१०९५.

विहारस्सूपचारा वा, विहारा वापि चेतरं;

निक्कड्ढन्तस्स सब्बेसं, परिक्खारम्पि दुक्कटं.

१०९६.

असम्बद्धेसु भिक्खुस्स, परिक्खारेसु पण्डितो;

वत्थूनं गणनायस्स, दुक्कटं परिदीपये.

१०९७.

अन्तेवासिमलज्जिं वा, तथा सद्धिविहारिकं;

निक्कड्ढन्तस्स उम्मत्तं, सयं उम्मत्तकस्स च.

१०९८.

अत्तनो वसनट्ठाना, तथा विस्सासिकस्स वा;

परिक्खारञ्च वा तेसं, अनापत्ति पकासिता.

१०९९.

सङ्घारामापि सब्बस्मा, तथा कलहकारकं;

इदं तु तिसमुट्ठानं, वेदना दुक्खवेदना.

निक्कड्ढनकथा.

११००.

मज्झिमासीसघट्टाय, वेहासकुटियूपरि;

आहच्चपादके मञ्चे, पीठे वा पन भिक्खुनो.

११०१.

निसीदन्तस्स वा तस्मिं, निपज्जन्तस्स वा पन;

पयोगगणनायेव, तस्स पाचित्तियो सियुं.

११०२.

तिकपाचित्तियं वुत्तं, पुग्गले तिकदुक्कटं;

हेट्ठा अपरिभोगे वा, सीसघट्टाय वा पन.

११०३.

अवेहासविहारे वा, अत्तनो सन्तकेपि वा;

विस्सासिकविहारे वा, न दोसुम्मत्तकादिनो.

११०४.

यत्थ पटाणि वा दिन्ना, तत्थ ठत्वा लगेति वा;

इदमेळकलोमेन, समुट्ठानं समं मतं.

वेहासकुटिकथा.

११०५.

याव द्वारस्स कोसम्हा, अग्गळट्ठपनाय तु;

भिक्खुना लिम्पितब्बं वा, लेपापेतब्बमेव वा.

११०६.

ञेय्यो आलोकसन्धीनं, परिकम्मेप्ययं नयो;

छदनस्स द्वत्तिपरियायं, ठितेन हरिते पन.

११०७.

अधिट्ठेय्यं ततो उद्धं, अधिट्ठेति सचे पन;

तस्स पाचित्तियं होति, दुक्कटं तत्थ तिट्ठतो.

११०८.

पिट्ठिवंसे ठितो कोचि, छदनस्स मुखवट्टिया;

यस्मिं ठाने ठितं भिक्खुं, ओलोकेन्तो न पस्सति.

११०९.

तस्मिं ठाने पन ठातुं, नेव भिक्खुस्स वट्टति;

विहारस्स पतन्तस्स, पतनोकासतो हि तं.

१११०.

ऊनकद्वत्तिपरियाये, अतिरेकोति सञ्ञिनो;

तत्थ वेमतिकस्सापि, होति आपत्ति दुक्कटं.

११११.

न दोसो द्वत्तिपरियाये, लेणे तिणकुटीसु वा;

समुट्ठानादयो सब्बे, सञ्चरित्तसमा मता.

द्वत्तिपरियायकथा.

१११२.

जानं सप्पाणकं तोयं, तिणं वा मत्तिकम्पि वा;

यदि सिञ्चेय्य पाचित्ति, सिञ्चापेय्य परेहि वा.

१११३.

अच्छिन्दित्वा सचे धारं, मत्तिकं सिञ्चतो पन;

एकस्मिम्पि घटे एका, पाचित्ति परिदीपिता.

१११४.

विच्छिन्दति सचे धारं, पयोगगणनावसा;

सम्मुखम्पि करोन्तस्स, मातिकं सन्दमानकं.

१११५.

एकाव चे सियापत्ति, दिवसम्पि च सन्दतु;

बन्धतो तत्थ तत्थस्स, पयोगगणना सिया.

१११६.

सचे सकटपुण्णम्पि, मत्तिकं तिणमेव वा;

उदके पक्खिपन्तस्स, एका पाचित्ति एकतो.

१११७.

एकेकं पक्खिपन्तस्स, पयोगगणनाय चे;

खयं वा आविलत्तं वा, जलं गच्छति तादिसे.

१११८.

‘‘सिञ्चाही’’ति वदन्तस्स, होति आपत्ति दुक्कटं;

एकायाणत्तिया एका, दिवसम्पि च सिञ्चतो.

१११९.

अप्पाणे उदके सुद्धे, सप्पाणमिति सञ्ञिनो;

सब्बत्थ विमतिस्सापि, होति आपत्ति दुक्कटं.

११२०.

सब्बत्थापाणसञ्ञिस्स, असञ्चिच्चासतिस्स वा;

अजानतो अनापत्ति, तथा उम्मत्तकादिनो.

११२१.

सप्पाणकत्तं तोयस्स, सप्पाणन्ति विजाननं;

विना वधकचित्तेन, तिणादीनं निसेचनं.

११२२.

चत्तारेवस्स अङ्गानि, निद्दिट्ठानि महेसिना;

अदिन्नादानतुल्याव, समुट्ठानादयो नया.

११२३.

इदं पण्णत्तिवज्जञ्च, तिचित्तञ्चाति दीपितं;

इदमेवेत्थ निद्दिट्ठं, तस्स चस्स विसेसनं.

सप्पाणककथा.

सेनासनवग्गो दुतियो.

११२४.

भिक्खुस्साट्ठङ्गयुत्तस्स, भिक्खुनोवादसम्मुति;

इध ञत्तिचतुत्थेन, अनुञ्ञाता महेसिना.

११२५.

यो तायासम्मतो भिक्खु, गरुधम्मेहि अट्ठहि;

एकं सम्बहुला वापि, भिक्खुनिसङ्घमेव वा.

११२६.

ओसारेन्तोव ते धम्मे, ओवदेय्य सचे पन;

ओवादपरियोसाने, तस्स पाचित्तियं सिया.

११२७.

अञ्ञेन पन धम्मेन, ओवदन्तस्स दुक्कटं;

एकतोउपसम्पन्नं, गरुधम्मेहि वा तथा.

११२८.

भिक्खूनं सन्तिकेयेव, उपसम्पन्नभिक्खुनिं;

तथा, लिङ्गविपल्लासे, पाचित्तेव पकासिता.

११२९.

सम्मतस्सापि भिक्खुस्स, दुक्कटं समुदीरितं;

ओवादं अनियादेत्वा, धम्मेनञ्ञेन भासतो.

११३०.

‘‘समग्गम्हा’’ति वुत्तेपि, अञ्ञेनोवदतो तथा;

‘‘वग्गम्हा’’ति च वुत्तेपि, गरुधम्मेहि दुक्कटं.

११३१.

अगण्हन्तस्स ओवादं, अपच्चाहरतोपि तं;

ठपेत्वा दुक्कटं बालं, गिलानं गमिकं सिया.

११३२.

अधम्मे पन कम्मस्मिं, अधम्मन्ति च सञ्ञिनो;

वग्गे भिक्खुनिसङ्घस्मिं, तिकपाचित्तियं सिया.

११३३.

तथा वेमतिकस्सापि, धम्मकम्मन्ति सञ्ञिनो;

नव पाचित्तियो वुत्ता, समग्गेपि च तत्तका.

११३४.

नवकानं वसा द्विन्नं, अट्ठारस भवन्ति ता;

दुक्कटं धम्मकम्मेपि, सत्तरसविधं सिया.

११३५.

‘‘ओसारेही’’ति वुत्तो वा, पञ्हं पुट्ठो कथेति वा;

सिक्खमानाय वा नेव, दोसो उम्मत्तकादिनो.

११३६.

वाचुग्गताव कातब्बा, पगुणा द्वेपि मातिका;

सुत्तन्ततो च चत्तारो, भाणवारा पकासिता.

११३७.

एको परिकथत्थाय, कथामग्गो पकासितो;

मङ्गलामङ्गलत्थाय, तिस्सोयेवानुमोदना.

११३८.

उपोसथादिअत्थाय, कम्माकम्मविनिच्छयो;

कम्मट्ठानं तथा एकं, उत्तमत्थस्स पापकं.

११३९.

एत्तकं उग्गहेत्वान, पञ्चवस्सो बहुस्सुतो;

मुञ्चित्वा निस्सयं कामं, वसितुं लभतिस्सरो.

११४०.

वाचुग्गता विभङ्गा द्वे, पगुणा ब्यञ्जनादितो;

चतूस्वपि निकायेसु, एको वा पोत्थकोपि च.

११४१.

कम्माकम्मञ्च वत्तानि, उग्गहेतब्बमेत्तकं;

सब्बन्तिमपरिच्छेदो, दसवस्सो सचे पन.

११४२.

बहुस्सुतो दिसामोक्खो, येनकामंगमो सिया;

परिसं लभते कामं, उपट्ठापेतुमिस्सरो.

११४३.

यस्स साट्ठकथं सब्बं, वाचुग्गं पिटकत्तयं;

सोयं बहुस्सुतो नाम, भिक्खुनोवादको सिया.

११४४.

अस्सासम्मततादीनि, तीणि अङ्गानि दीपये;

पदसोधम्मतुल्याव, समुट्ठानादयो नया.

ओवादकथा.

११४५.

पाचित्ति गरुधम्मेहि, धम्मेनञ्ञेन वा पन;

होत्यत्थङ्गते सूरिये, ओवदन्तस्स भिक्खुनिं.

११४६.

तिकपाचित्तियं वुत्तं, सम्मतस्सापि भिक्खुनो;

एकतोउपसम्पन्नं, ओवदन्तस्स दुक्कटं.

११४७.

तथानत्थङ्गते सूरिये, गते अत्थन्ति सञ्ञिनो;

तत्थ वेमतिकस्सापि, होति आपत्ति दुक्कटं.

११४८.

उद्देसादिनयेनस्स, अनापत्ति पकासिता;

अनन्तरसमा सेसा, समुट्ठानादयो नया.

अत्थङ्गतसूरियकथा.

११४९.

भिक्खुनिं ओवदन्तस्स, गन्त्वा भिक्खुनुपस्सयं;

गरुधम्मेहि अञ्ञत्र, काला पाचित्तियं सिया.

११५०.

सचे असम्मतो होति, होति पाचित्तियद्वयं;

अत्थङ्गते च सूरिये, सचे वदति तीणिपि.

११५१.

अञ्ञेन पन धम्मेन, वदतो दुक्कटद्वयं;

एकं पाचित्तियं होति, भिक्खुनो रत्तिहेतुकं.

११५२.

सम्मतस्सापि भिक्खुस्स, होति पाचित्तियद्वयं;

गरुधम्मनिदानस्स, सम्मतत्ता अभावतो.

११५३.

तस्सेवञ्ञेन धम्मेन, ओवदन्तस्स दुक्कटं;

सम्मतत्ता अनापत्ति, एका पाचित्ति रत्तियं.

११५४.

तिकपाचित्तियं वुत्तं, दुक्कटं इतरद्वये;

एकतोउपसम्पन्नं, ओवदन्तस्स दुक्कटं.

११५५.

तथा अञ्ञेन धम्मेन, गन्त्वा भिक्खुनुपस्सयं;

समुट्ठानादयो सब्बे, कथिनेन समा मता.

भिक्खुनुपस्सयकथा.

११५६.

चीवरादीनमत्थाय, ओवदन्तीति भिक्खुनिं;

वदतो सम्मते भिक्खु, तस्स पाचित्तियं सिया.

११५७.

तिकपाचित्तियं वुत्तं, तथेव तिकदुक्कटं;

सङ्घेनासम्मतं भिक्खुं, वदन्तस्स च दुक्कटं.

११५८.

तथेवानुपसम्पन्नं, सम्मतं वा असम्मतं;

न दोसो आमिसत्थाय, ओवदन्तस्स भासतो.

११५९.

तथा उम्मत्तकादीनं, अनापत्ति पकासिता;

इदञ्हि तिसमुट्ठानं, वेदना दुक्खवेदना.

आमिसकथा.

११६०.

सचे भिक्खुनिया भिक्खु, ददेय्य पन चीवरं;

अञ्ञातिकाय पाचित्ति, ठपेत्वा पारिवत्तकं.

११६१.

चीवरस्स पटिग्गाह-सिक्खापदसमो नयो;

अवसेसो मतो सद्धिं, समुट्ठानादिना पन.

११६२.

तत्थ भिक्खुनिया दिन्नं, चीवरं इध भिक्खुना;

तत्थ निस्सग्गियं सुद्ध-पाचित्ति इध सूचिता.

चीवरदानकथा.

११६३.

चीवरं यो हि सिब्बेय्य, सिब्बापेय्य परेन वा;

अञ्ञातिकाय पाचित्ति, होति भिक्खुनिया पन.

११६४.

यं वा निवासितुं सक्का, यं वा पारुपनूपगं;

चीवरन्ति अधिप्पेतो, इदमेत्थ महेसिना.

११६५.

सयं सूचिं पवेसेत्वा, सिब्बन्तस्स च भिक्खुनो;

सूचिनीहरणे तस्स, पाचित्तियमुदीरितं.

११६६.

सतक्खत्तुम्पि विज्झित्वा, सकिं नीहरतो पन;

एकं पाचित्तियं वुत्तं, पयोगस्स वसा बहू.

११६७.

‘‘सिब्बा’’ति पन आणत्तो, अविसेसेन भिक्खुना;

निट्ठापेति सचे सब्बं, एकं पाचित्तियं सिया.

११६८.

‘‘यमेत्थ चीवरे कम्मं, भारो सब्बं तवा’’ति हि;

आणत्तो भिक्खुना सब्बं, निट्ठापेति सचे पन.

११६९.

भिक्खुस्साणापकस्सेव, एकायाणत्तिया पन;

होन्ति पाचित्तियापत्ति, अनेकारापथे पथे.

११७०.

पुनप्पुनाणापेन्तस्स, अनेकाणत्तियं पन;

का हि नाम कथा अत्थि? तिकपाचित्तियं सिया.

११७१.

ञातिकाय च अञ्ञाति-सञ्ञिस्स विमतिस्स वा;

एकतोउपसम्पन्न-चीवरे दुक्कटं सिया.

११७२.

ठपेत्वा चीवरं अञ्ञं, परिक्खारञ्च सिब्बतो;

अनापत्ति विनिद्दिट्ठा, सिक्खमानादिकायपि.

११७३.

सञ्चरित्तसमुट्ठानं, क्रियं पण्णत्तिवज्जकं;

कायकम्मं वचीकम्मं, तिचित्तञ्च तिवेदनं.

चीवरसिब्बनकथा.

११७४.

भिक्खु भिक्खुनिया सद्धिं, संविधाय पनेकतो;

पटिपज्जेय्य मग्गं चे, अञ्ञत्र समया इध.

११७५.

गामन्तरोक्कमे वापि, अद्धयोजनतिक्कमे;

अगामके अरञ्ञे वा, होति आपत्ति भिक्खुनो.

११७६.

एत्थाकप्पियभूमट्ठो, संविधानं करोति यो;

संविधाननिमित्तं तु, दुक्कटं तस्स दीपितं.

११७७.

संविधानं करोन्तस्स, ठत्वा कप्पियभूमियं;

संविधाननिमित्तं तु, न वदन्तस्स दुक्कटं.

११७८.

उभयत्थापि पाचित्ति, गच्छन्तस्सेव भिक्खुनो;

अनन्तरस्स गामस्स, उपचारोक्कमे सिया.

११७९.

तत्रापि पठमे पादे, दुक्कटं समुदीरितं;

दुतिये पदवारस्मिं, पाचित्तियमुदीरितं.

११८०.

अन्तरा संविधानेपि, भिक्खुनो दुक्कटं सिया;

द्वारमग्गविसङ्केते, सति चापत्ति वुच्चति.

११८१.

असंविदहिते काले, विदहितोति सञ्ञिनो;

भिक्खुस्सेव विधानस्मिं, होति आपत्ति दुक्कटं.

११८२.

समये विदहित्वा वा, विसङ्केतेन गच्छतो;

आपदासु अनापत्ति, तथा उम्मत्तकादिनो.

११८३.

इदं चतुसमुट्ठानं, कायतो कायवाचतो;

कायचित्ता समुट्ठाति, कायवाचादिकत्तया.

संविधानकथा.

११८४.

एकमुज्जवनिं नावं, तथा ओजवनिम्पि वा;

अभिरूहेय्य पाचित्ति, सद्धिं भिक्खुनिया सचे.

११८५.

सगामतीरपस्सेन, गामन्तरवसेन वा;

अगामतीरपस्सेन, गमने अद्धयोजने.

११८६.

तथा योजनवित्थिण्ण-नदीमज्झेन गच्छतो;

अद्धयोजनसङ्खाय, होन्ति पाचित्तियो पन.

११८७.

यथासुखं समुद्दस्मिं, सब्बअट्ठकथासु हि;

नदियंयेव आपत्ति, न समुद्दे विचारिता.

११८८.

तित्थसम्पादनत्थाय, उद्धं वा नदिया अधो;

सचे हरन्ति तंयुत्ता, अनापत्ति पकासिता.

११८९.

तथा संविदहित्वा वा, तिरियं तरणाय वा;

आपदासु विसेसो हि, अनन्तरसमो मतो.

नावाभिरुहनकथा.

११९०.

ञत्वा भिक्खुनिया भत्तं, भुञ्जतो परिपाचितं;

हित्वा गिहिसमारम्भं, होति पाचित्ति भिक्खुनो.

११९१.

भोजनं पञ्चधा वुत्तं, गहणे तस्स दुक्कटं;

अज्झोहारेसु सब्बेसु, तस्स पाचित्तियो सियुं.

११९२.

सन्तकं ञातकादीनं, गिहिसम्पादितम्पि वा;

विना भिक्खुनिया दोसो, भुञ्जतो परिपाचितं.

११९३.

परिपाचितसञ्ञिस्स, भिक्खुस्सापरिपाचिते;

उभोसु विमतिस्सापि, होति सब्बत्थ दुक्कटं.

११९४.

एकतोउपसम्पन्न-परिपाचितभोजनं;

अज्झोहारवसेनेव, दुक्कटं परिभुञ्जतो.

११९५.

अञ्ञं वा पन यं किञ्चि, ठपेत्वा पञ्चभोजनं;

भुञ्जन्तस्स अनापत्ति, यागुखज्जफलादिकं.

११९६.

समुट्ठानादयो तुल्या, पठमन्तिमवत्थुना;

इदं पण्णत्तिवज्जं तु, तिचित्तञ्च तिवेदनं.

परिपाचितकथा.

११९७.

दुतियानियतेनेव, दसमं सदिसं मतं;

इदं सिक्खापदं सब्बं, समुट्ठाननयादिना.

रहोनिसज्जकथा.

भिक्खुनिवग्गो ततियो.

११९८.

एको आवसथो पिण्डो, अगिलानेन भिक्खुना;

भुञ्जितब्बो ततो उद्धं, पाचित्ति परिभुञ्जतो.

११९९.

अनोदिस्सेव पञ्ञत्ते, यावदत्थेव भिक्खुना;

भुञ्जितब्बं सकिं तत्थ, ततो उद्धं न वट्टति.

१२००.

दुतिये दिवसे तत्थ, गहणे दुक्कटं मतं;

अज्झोहारेसु सब्बेसु, तस्स पाचित्तियो मता.

१२०१.

कुलेनेकेन पञ्ञत्ते, सह नानाकुलेहि वा;

नानेकट्ठानभेदेसु, एकभागोव वट्टति.

१२०२.

नानाट्ठानेसु पञ्ञत्तो, यो च, नानाकुलेहि वा;

भुञ्जतो पन सब्बत्थ, न दोसो पटिपाटिया.

१२०३.

पटिपाटिमसेसेन, खेपेत्वा पुन भुञ्जतो;

आदितो पन पट्ठाय, न च कप्पति भिक्खुनो.

१२०४.

अनापत्ति गिलानस्स, आगच्छन्तस्स गच्छतो;

ओदिस्सपि च पञ्ञत्ते, परित्ते भुञ्जतो सकिं.

१२०५.

यागुआदीनि निच्चम्पि, भुञ्जितुं पन वट्टति;

सेसमेळकलोमेन, समुट्ठानादिकं समं.

आवसथकथा.

१२०६.

अञ्ञत्र समया वुत्ता, पाचित्ति गणभोजने;

गणोति पन निद्दिट्ठा, चत्तारो वा ततुत्तरिं.

१२०७.

यं निमन्तनतो वापि, लद्धं विञ्ञत्तितोपि वा;

भोजनं पन पञ्चन्नं, होति अञ्ञतरं इध.

१२०८.

भोजनानम्पि पञ्चन्नं, गहेत्वा नाममेव तु;

निमन्तेति सचे भिक्खू, चत्तारो बहुकेपि वा.

१२०९.

‘‘ओदनं भोजनं भत्तं, सम्पटिच्छथ गण्हथ’’;

इति वेवचनेहेव, अथ भासन्तरेन वा.

१२१०.

ततो तस्स च ते भिक्खू, सादियित्वा निमन्तनं;

एकतो नानतो वा चे, गन्त्वा गण्हन्ति एकतो.

१२११.

सब्बेसं होति पाचित्ति, गणभोजनकारणा;

एकतो गहणं एत्थ, गणभोजनकारणं.

१२१२.

एकतो नानतो वापि, गमनं भोजनम्पि वा;

कारणन्ति न तं विञ्ञू, भणन्ति गणभोजने.

१२१३.

सचेपि ओदनादीनं, गहेत्वा नाममेव वा;

एकतो नानतो वापि, विञ्ञापेत्वा मनुस्सके.

१२१४.

नानतो वेकतो गन्त्वा, सचे गण्हन्ति एकतो;

एवम्पि पन होतीति, वण्णितं गणभोजनं.

१२१५.

दुविधस्सापि एतस्स, पटिग्गहणकारणा;

दुक्कटं होति पाचित्ति, अज्झोहारेसु दीपिता.

१२१६.

समयेसु अनापत्ति, सत्तस्वपि पकासिता;

गहेत्वा एकतो द्विन्नं, तिण्णं वा भुञ्जतं तथा.

१२१७.

मुनिनानुपसम्पन्न-चारिपत्तानिमन्तिता;

चतुत्थे एकतो कत्वापि, गणभेदो पकासितो.

१२१८.

नेव समयलद्धानं, वसेनपि हि सब्बसो;

गणभेदो पनापत्ति, वेदितब्बा विभाविना.

१२१९.

भोजनानञ्च पञ्चन्नं, वसेन गणभोजने;

नत्थेव च विसङ्केतं, यागुआदीसु तं सिया.

१२२०.

गणभोजनसञ्ञिस्स, भिक्खुस्सागणभोजने;

तत्थ वेमतिकस्सापि, होति आपत्ति दुक्कटं.

१२२१.

भोजनानि च पञ्चेव, ठपेत्वा यागुआदिसु;

अनापत्तीति ञातब्बा, निच्चभत्तादिकेसुपि.

१२२२.

तथा उम्मत्तकादीनं, समुट्ठानादिना पन;

इदं एळकलोमेन, सदिसन्ति पकासितं.

गणभोजनकथा.

१२२३.

बहूहि यो भिक्खु मनुस्सकेहि;

निमन्तितो पञ्चहि भोजनेहि;

हित्वा सचे पुब्बनिमन्तनाय;

विकप्पनं पञ्चसु यस्स कस्स.

१२२४.

पच्छा निमन्तितं भत्तं, तथा उप्पटिपाटिया;

भुञ्जतो एकसित्थम्पि, तस्स पाचित्तियं सिया.

१२२५.

भोजनानं तु पञ्चन्नं, येन केन निमन्तितो;

तं ठपेत्वा सचे अञ्ञं, भोजनं परिभुञ्जति.

१२२६.

तेसमेव च पञ्चन्नं, भोजनानं महेसिना;

एतं परम्परं नाम, भोजनं परिदीपितं.

१२२७.

यत्थ खीरं रसं वापि, आकिरन्ति सचे पन;

येन अज्झोत्थटं भत्तं, सब्बमेकरसं सिया.

१२२८.

कोटितो पन पट्ठाय, संसट्ठं परिभुञ्जतो;

अनापत्तीति निद्दिट्ठं, महापच्चरियं पन.

१२२९.

परम्परन्ति सञ्ञाय, अपरम्परभोजने;

तत्थ वेमतिकस्सापि, दुक्कटं परिभुञ्जतो.

१२३०.

सकलेनपि गामेन, पूगेन निगमेन वा;

निमन्तितस्स वा निच्च-भत्ते दोसो न विज्जति.

१२३१.

समुट्ठानादयो सब्बे, कथिनेनादिना समा;

क्रियाक्रियमिदं वुत्तं, भोजनञ्चाविकप्पनं.

परम्परभोजनकथा.

१२३२.

पूवा पहेणकत्थाय, पटियत्ता सचे पन;

पाथेय्यत्थाय मन्था वा, ये हि तत्थ च भिक्खुना.

१२३३.

द्वत्तिपत्ता गहेतब्बा, पूरा पूवेहि सत्तुहि;

ततो चे उत्तरिं तस्स, होति पाचित्ति गण्हतो.

१२३४.

गहेत्वा निक्खमन्तेन, ‘‘द्वत्तिपत्ता मया इध;

गहिता पन पूवा’’ति, भिक्खुं दिस्वा वदे बुधो.

१२३५.

‘‘मा खो त्वं पटिगण्हा’’ति, अवदन्तस्स दुक्कटं;

गण्हतोपि च तं सुत्वा, होति आपत्ति दुक्कटं.

१२३६.

ऊनकद्वत्तिपत्तेसु, अतिरेकोति सञ्ञिनो;

तत्थ वेमतिकस्सापि, होति आपत्ति दुक्कटं.

१२३७.

येन तत्थ तयो लद्धा, पत्तपूरा ततो पन;

द्वे सङ्घस्स पदातब्बा, द्वे चे एको, न एकतो.

१२३८.

अपहेणकपाथेय्यं, अवसेसम्पि वा ततो;

सन्तकं ञातकादीनं, देन्तानम्पि तदूनकं.

१२३९.

गण्हतोपि अनापत्ति, तथा उम्मत्तकादिनो;

समुट्ठानादयो सब्बे, सञ्चरित्तसमा मता.

काणमातुकथा.

१२४०.

अञ्ञेन पन पञ्चन्नं, भोजनानं पवारितो;

पाचित्तिनतिरित्तं चे, पुन भुञ्जति भोजनं.

१२४१.

असनं भोजनञ्चेव, हत्थपासाभिहारता;

कायवाचापटिक्खेपो, पञ्चङ्गेहि पवारणा.

१२४२.

ओदनो सत्तु कुम्मासो, मच्छो मंसन्ति सब्बसो;

निप्पपञ्चेन निद्दिट्ठं, भोजनं पञ्चधा मतं.

१२४३.

ओदनो तत्थ सत्तन्नं, धञ्ञानं ओदनो मतो;

भज्जितानं तु धञ्ञानं, चुण्णं ‘‘सत्तू’’ति वुच्चति.

१२४४.

कुम्मासो यवकुम्मासो, मच्छो वुच्चति ओदको;

मंसम्पि कप्पियमंसं, अयमेत्थ विनिच्छयो.

१२४५.

सालि वीहि यवो कङ्गु, वरको गोधुमो तथा;

कुद्रूसकोति सत्तेते, धञ्ञा धञ्ञेन देसिता.

१२४६.

सामाकादितिणं सब्बं, कुद्रूसेनेव दीपितं;

नीवारो सालियं वुत्तो, वरके वरकचोरको.

१२४७.

सत्तन्नं पन धञ्ञानं, ओदनो यागु वा पन;

अङ्गसम्पत्तिया युत्ता, सञ्जनेति पवारणं.

१२४८.

हत्थेन गहितोकासे, ओधिं दस्सेति या पन;

यागुसा इध सब्बापि, ओदनोति पवुच्चति.

१२४९.

अब्भुण्हा पन या यागु, उद्धनोरोपिता तनु;

सचे ओधिं न दस्सेति, न जनेति पवारणं.

१२५०.

पुन सा सीतलीभूता, घनभावं गता सचे;

ओधिं दस्सेति सो पुब्बे, तनुभावो न रक्खति.

१२५१.

तक्कधञ्ञरसादीनि, आरोपेत्वा बहूनिपि;

फलपण्णकळीरानि, पक्खिपित्वान तत्थ च.

१२५२.

तण्डुले मुट्ठिमत्तेपि, पक्खिपित्वा पचन्ति चे;

ओधिं पन च दस्सेति, सञ्जनेति पवारणं.

१२५३.

रसे धञ्ञरसे खीरे, वाकिरित्वान ओदनं;

‘‘यागुं गण्हथ, यागु’’न्ति, वत्वा देन्ति सचे पन.

१२५४.

किञ्चापि तनुका होति, सञ्जनेति पवारणं;

तं पचित्वा सचे देन्ति, यागुसङ्गहिता पन.

१२५५.

छुपन्ति मच्छमंसं वा, तनुकायपि यागुया;

सचे सासपमत्तम्पि, पञ्ञायति पवारणं.

१२५६.

मच्छमंसरसो सुद्धो, संसत्तो रसयागु वा;

न चाकप्पियमंसं वा, सञ्जनेति पवारणं.

१२५७.

ठपेत्वा वुत्तधञ्ञानं, ओदनं पन सब्बसो;

वेळुतण्डुलकादीनं, न पवारेति ओदनो.

१२५८.

पुथुका वा ततो ताहि, कतभत्तम्पि सत्तुपि;

सुद्धा न पन पूवा वा, पवारेन्ति कदाचिपि.

१२५९.

खरपाकेन भट्ठानं, वीहीनं तण्डुले पन;

कोट्टेत्वा देन्ति तं चुण्णं, सत्तुसङ्गहितं मतं.

१२६०.

भज्जितानं तु वीहीनं, न पवारेन्ति तण्डुला;

तेसं पन च यं चुण्णं, तं जनेति पवारणं.

१२६१.

खरपाकेन भट्ठानं, वीहीनं कुण्डकम्पि च;

सत्तुनं मोदको वापि, सञ्जनेति पवारणं.

१२६२.

समपाकेन भट्ठानं, सुक्खानं आतपेन च;

कुण्डकं पन वीहीनं, न जनेति पवारणं.

१२६३.

लाजा वा पन तेहेव, कतभत्तम्पि सत्तु वा;

खज्जकं पन सुद्धं वा, न जनेति पवारणं.

१२६४.

पूरितं मच्छमंसेहि, तं जनेति पवारणं;

यं किञ्चि भज्जितं पिट्ठं, न पवारेति सुद्धकं.

१२६५.

यवेहि कतकुम्मासो, पवारेति, न चापरो;

मच्छमंसेसु वत्तब्बं, पाकटत्ता न विज्जति.

१२६६.

खादन्तो कप्पियं मंसं, निसेधेति अकप्पियं;

न सो तेन पवारेति, अवत्थुत्ताति दीपितं.

१२६७.

तथेवाकप्पियं मंसं, खादन्तो कप्पियं सचे;

निसेधेति पवारेति, वत्थुकत्ताति वण्णितं.

१२६८.

मंसं पन च खादन्तो, कप्पियं वा अकप्पियं;

पवारेति निसेधेति, किञ्चि कप्पियभोजनं.

१२६९.

सचे अकप्पियं मंसं, खादन्तोव अकप्पियं;

निसेधं न पवारेति, तथा अञ्ञं अकप्पियं.

१२७०.

सचे अज्झोहटं होति, सित्थमेकम्पि भिक्खुना;

पत्ते हत्थे मुखे वापि, भोजनं पन विज्जति.

१२७१.

पवारणपहोनं चे, पटिक्खिपति भोजनं;

पवारेति सचे नत्थि, न पवारेति कत्थचि.

१२७२.

गिलित्वा च मुखे भत्तं, सेसमादाय गच्छति;

अन्तरा च निसेधेन्तो, न पवारेति भोजनं.

१२७३.

मुखे च भत्तं गिलितञ्च हत्थे;

भत्तं तु अञ्ञस्स च दातुकामो;

पत्ते च भत्तं पुन दातुकामो;

पटिक्खिपन्तो न पवारितो सो.

१२७४.

असनस्स उपच्छेदा, न पवारेति सोति हि;

कथयन्ति महापञ्ञा, कारणाकारणञ्ञुनो.

१२७५.

गण्हतो पच्छिमं अङ्गं, ददतो पुरिमं पन;

उभिन्नं अड्ढतेय्यं चे, विना हत्थं पसारितं.

१२७६.

तस्मिं अभिहटं ठाने, पवारणपहोनकं;

तादिसं भुञ्जमानोव, निसेधेति पवारितो.

१२७७.

हत्थे आधारके वापि, पत्तं ऊरूसु वा ठितं;

आहरित्वा सचे भिक्खु, ‘‘भत्तं गण्हा’’ति भासति.

१२७८.

अनन्तरे निसिन्नोव, तं पटिक्खिपतो पन;

अभिहारस्स चाभावा, नत्थि तस्स पवारणा.

१२७९.

भत्तपच्छिं पणामेत्वा, ठपेत्वा पुरतो ‘‘इदं;

गण्हाही’’ति च वुत्तेपि, अयमेव विनिच्छयो.

१२८०.

अनन्तरस्स भिक्खुस्स, दीयमाने पनेतरो;

पिदहन्तो सकं पत्तं, हत्थेहि न पवारितो.

१२८१.

कायेनाभिहटं भत्तं, पटिक्खिपति यो पन;

कायेन वापि वाचाय, होति कस्स पवारणा.

१२८२.

एको अभिहटे भत्ते, पवारणभया पन;

‘‘आकिराकिर कोट्टेत्वा, कोट्टेत्वा पूरया’’ति च.

१२८३.

सचे वदति तस्सापि, न पनत्थि पवारणा;

इच्चेवाह महाथेरो, महापदुमनामको.

१२८४.

समंसञ्हि रसं नेत्वा, गण्हथाति रसं वदे;

तं सुत्वा च निसेधेन्तो, नेव होति पवारितो.

१२८५.

‘‘गण्ह मच्छरसं सारं, गण्ह मंसरस’’न्ति वा;

‘‘इदं गण्हा’’ति वा वुत्ते, पटिक्खेपे पवारणा.

१२८६.

सचे मंसं विसुं कत्वा, ‘‘गण्ह मंसरस’’न्ति वा;

वदेय्यत्थि च मंसं चे, पटिक्खेपे पवारणा.

१२८७.

ओदनेन च पुच्छन्तं, ‘‘मुहुत्तं आगमेहि’’ति;

गहणत्थं ठपेन्तस्स, नेव तस्स पवारणा.

१२८८.

कळीरपनसादीहि, मिस्सकं मच्छमंसकं;

‘‘कळीरसूपकं गण्ह, पनसब्यञ्जन’’न्ति वा.

१२८९.

वदन्ति चे पटिक्खेपे, नेव होति पवारणा;

अपवारणहेतूनं, नामेन पन वुत्ततो.

१२९०.

‘‘मच्छसूप’’न्ति वा वुत्ते, ‘‘मंससूप’’न्ति वा पन;

‘‘इदं गण्हा’’ति वा वुत्ते, होतियेव पवारणा.

१२९१.

एसेव च नयो वुत्तो, ञेय्यो मंसकरम्बके;

सब्बेसु मच्छमंसेहि, मिस्सकेसु अयं नयो.

१२९२.

भत्तसम्मिस्सितं यागुं, आहरित्वा सचे पन;

‘‘यागुं गण्हा’’ति वुत्तस्मिं, न पवारेति वारयं.

१२९३.

‘‘भत्तं गण्हा’’ति वुत्ते तु, पवारेति पटिक्खिपं;

येन वापुच्छितो तस्स, अत्थितायाति कारणं.

१२९४.

‘‘यागुमिस्सकं गण्हा’’ति, वुत्ते तत्थ च यागु चे;

समा बहुतरा वा सा, न पवारेति सो किर.

१२९५.

मन्दा यागु, बहुं भत्तं, सचे होति पवारणा;

इदं सब्बत्थ निद्दिट्ठं, कारणं पन दुद्दसं.

१२९६.

रसं बहुरसे भत्ते, खीरं वा बहुखीरके;

गण्हथाति विसुं कत्वा, देति नत्थि पवारणा.

१२९७.

गच्छन्तेनेव भोत्तब्बं, गच्छन्तो चे पवारितो;

भुञ्जितब्बं ठितेनेव, ठत्वा यदि पवारितो.

१२९८.

उदकं वापि पत्वा सो, सचे तिट्ठति कद्दमं;

अतिरित्तं तु कारेत्वा, भुञ्जितब्बं ततो पुन.

१२९९.

पीठके यो निसीदित्वा, पवारेति सचे पन;

आसनं अविचालेत्वा, भुञ्जितब्बं यथासुखं.

१३००.

सचे मञ्चे निसीदित्वा, पवारेति ततो पन;

इतो संसरितुं एत्तो, ईसकम्पि न लब्भति.

१३०१.

तेन मञ्चेन नं सद्धिं, वट्टतञ्ञत्र नेन्ति चे;

एवं सब्बत्थ ञातब्बं, विञ्ञुना विनयञ्ञुना.

१३०२.

निपज्जित्वाव भोत्तब्बं, निपन्नो चे पवारितो;

वारेतुक्कुटिको हुत्वा, भुञ्जितब्बं तथेव च.

१३०३.

अथालमेतं सब्बन्ति, वत्तब्बं तेन भिक्खुना;

अतिरित्तं करोन्तेन, ओनमेत्वान भाजनं.

१३०४.

कप्पियं पन कातब्बं, न पत्तेयेव केवलं;

पच्छियं यदि वा कुण्डे, कातुं वट्टति भाजने.

१३०५.

पवारितानं अपवारितानं;

अञ्ञेसमेतं पन वट्टतेव;

येनातिरित्तं तु कतं ठपेत्वा;

तमेव चेकं परिभुञ्जितब्बं.

१३०६.

कप्पियं पन कारेत्वा, भुञ्जन्तस्सेव भिक्खुनो;

ब्यञ्जनं वापि यं किञ्चि, पत्ते तस्साकिरन्ति चे.

१३०७.

अतिरित्तं तु कारेत्वा, भुञ्जितब्बं तथा पुन;

येन तं अकतं यं वा, कातब्बं तेन तं विसुं.

१३०८.

कतं अकप्पियादीहि, अतिरित्तं तु सत्तहि;

न गिलानातिरित्तञ्च, तं होतिनतिरित्तकं.

१३०९.

योपि पातोव एकम्पि, सित्थं भुत्वा निसीदति;

उपकट्ठूपनीतम्पि, कातुं लभति कप्पियं.

१३१०.

आहारत्थाय यामादि-कालिकं पटिगण्हतो;

अनामिसं तमेवस्स, दुक्कटं परिभुञ्जतो.

१३११.

तथा अनतिरित्तन्ति, सञ्ञिनो अतिरित्तके;

तत्थ वेमतिकस्सापि, दुक्कटं परिदीपितं.

१३१२.

अनापत्तातिरित्तं तु, कारापेत्वान भुञ्जतो;

गिलानस्सातिरित्तं वा, तथा उम्मत्तकादिनो.

१३१३.

समुट्ठानादयो सब्बे, कथिनेन समा मता;

कप्पियाकरणञ्चेव, भोजनञ्च क्रियाक्रियं.

पठमपवारणकथा.

१३१४.

यो पनानतिरित्तेन, पवारेय्य पवारितं;

जानं आसादनापेक्खो, भुत्ते पाचित्ति तस्स तु.

१३१५.

दुक्कटं अभिहारे च, गहणे इतरस्स हि;

अज्झोहारपयोगेसु, सब्बेसुपि च दुक्कटं.

१३१६.

भोजनस्सावसानस्मिं, पाचित्ति परिदीपिता;

अभिहारकभिक्खुस्स, सब्बं तस्सेव दस्सितं.

१३१७.

पवारितोति सञ्ञिस्स, भिक्खुस्मिं अपवारिते;

विमतिस्सुभयत्थापि, दुक्कटं परिदीपितं.

१३१८.

अनापत्तातिरित्तं वा, कारापेत्वाव देति चे;

गिलानस्सावसेसं वा, अञ्ञस्सत्थाय देति वा.

१३१९.

सेसं सब्बमसेसेन, अनन्तरसमं मतं;

ओमसवादतुल्याव, समुट्ठानादयो नया.

दुतियपवारणकथा.

१३२०.

खादनीयं वा भोजनीयं वा;

किञ्चि विकाले यो पन भिक्खु;

खादति भुञ्जति वापि च तं;

सो जिनवुत्तं दोसमुपेति.

१३२१.

यमामिसगतञ्चेत्थ, वनमूलफलादिकं;

कालिकेस्वसम्मोहत्थं, वेदितब्बमिदं पन.

१३२२.

मूलं कन्दं मुळालञ्च, मत्थकं खन्धकं तचं;

पत्तं पुप्फं फलं अट्ठि, पिट्ठं निय्यासमेव च.

१३२३.

मूलखादनीयादीनं, मुखमत्तनिदस्सनं;

भिक्खूनं पाटवत्थाय, नामत्थेसु निबोधथ.

१३२४.

मूलकं खारकञ्चेव, वत्थुलं तण्डुलेय्यकं;

तम्बकं जज्झरिकञ्च, चच्चु वजकलीपि च.

१३२५.

मूलानि एवमादीनं, साकानं आमिसे पन;

सङ्गहं इध गच्छन्ति, आहारत्थं फरन्ति हि.

१३२६.

छड्डेन्ति जरट्ठं छेत्वा, यं तं वजकलिस्स तु;

तं यावजीविकं वुत्तं, सेसानं यावकालिकं.

१३२७.

हलिद्दि सिङ्गिवेरञ्च, वचत्तं अतिविसं वचं;

उसीरं भद्दमुत्तञ्च, तथा कटुकरोहिणी.

१३२८.

इच्चेवमादिकं अञ्ञं, पञ्चमूलादिकं बहु;

नानप्पकारकं मूलं, विञ्ञेय्यं यावजीविकं.

१३२९.

मसालुपिण्डलादीनं, वल्लीनं आलुवस्स च;

कन्दो उप्पलजातीनं, तथा पदुमजातिया.

१३३०.

कदलीसिग्गुतालानं, मालुवस्स च वेळुया;

सतावरि कसेरूनं, कन्दो अम्बाटकस्स च.

१३३१.

इच्चेवमादयो कन्दा;

दस्सिता यावकालिका;

धोतो सो आमिसे वुत्तो;

कन्दो यो खीरवल्लिया.

१३३२.

अधोतो लसुणञ्चेव, खीरकाकोलिआदयो;

कन्दा वाक्यपथातीता, विञ्ञेय्या यावजीविका.

१३३३.

पुण्डरीकमुळालञ्च, मुळालं पदुमस्स च;

एवमादिमनेकम्पि, मुळालं यावकालिकं.

१३३४.

तालहिन्तालकुन्ताल-नाळिकेरादिसम्भवं;

हलिद्दिसिङ्गिवेरानं, मुळालं यावजीविकं.

१३३५.

तालहिन्तालकुन्ताल-कळीरो केतकस्स च;

कदलीनाळिकेरानं, मत्थकं मूलकस्स च.

१३३६.

खज्जुरेरकवेत्तानं, उच्छुवेळुनळादिनं;

सत्तन्नं पन धञ्ञानं, कळीरो सासपस्स च.

१३३७.

इच्चेवमादयोनेके, मत्थका यावकालिका;

अञ्ञे हलिद्दिआदीनं, मत्थका यावजीविका.

१३३८.

तालकुन्तालकादीनं, छिन्दित्वा पातितो पन;

गतो जरट्ठबुन्दो सो, सङ्गहं यावजीविके.

१३३९.

खन्धखादनीयं नाम, उच्छुखन्धो पकासितो;

सालकल्याणिया खन्धो, तथा पथवियं गतो.

१३४०.

एवमुप्पलजातीनं, दण्डको यावकालिको;

पण्णदण्डुप्पलादीनं, सब्बो पदुमजातिया.

१३४१.

यावजीविकसङ्खाता, करमद्दादिदण्डका;

तचेसुच्छुतचोवेको, सरसो यावकालिको.

१३४२.

मूलकं खारको चच्चु, तम्बको तण्डुलेय्यको;

वत्थुलो चीनमुग्गो च, उम्मा वजकली तथा.

१३४३.

जज्झरी कासमद्दो च, सेल्लु सिग्गु च नाळिका;

वरुणो अग्गिमन्थो च, जीवन्ती सुनिसन्नको.

१३४४.

राजमासो च मासो च, निप्फावो मिगपुप्फिका;

वण्टको भूमिलोणीति, एवमादिमनेककं.

१३४५.

पत्तखादनीयं नाम, कथितं यावकालिकं;

इतरा च महालोणि, दीपिता यावजीविका.

१३४६.

यावकालिकमिच्चेव, कथितं अम्बपल्लवं;

निम्बस्स कुटजस्सापि, पण्णं सुलसियापि च.

१३४७.

कप्पासिकपटोलानं, तेसं पुप्फफलानि च;

फणिज्जकज्जुकानञ्च, पण्णं तं यावजीविकं.

१३४८.

अट्ठन्नं मूलकादीनं, पुप्फं निप्फावकस्स च;

तथा पुप्फं करीरस्स, पुप्फं वरुणकस्स च.

१३४९.

पुप्फं कसेरुकस्सापि, जीवन्ती सिग्गुपुप्फकं;

पदुमुप्पलजातीनं, पुप्फानं कण्णिकापि च.

१३५०.

नाळिकेरस्स तालस्स, तरुणं केतकस्स च;

इच्चेवमादिकं पुप्फ-मनेकं यावकालिकं.

१३५१.

यावकालिकपुप्फानि, ठपेत्वा पन सेसकं;

यावजीविकपुप्फन्ति, दीपये सब्बमेव च.

१३५२.

तिलकमकुलसालमल्लिकानं;

ककुधकपित्थककुन्दकळीनं;

कुरवककरवीरपाटलीनं;

कुसुममिदं पन यावजीविकं.

१३५३.

अम्बम्बाटकजम्बूनं, फलञ्च पनसस्स च;

मातुलुङ्गकपित्थानं, फलं तिन्तिणिकस्स च.

१३५४.

तालस्स नाळिकेरस्स, फलं खज्जूरियापि च;

लबुजस्स च चोचस्स, मोचस्स मधुकस्स च.

१३५५.

बदरस्स करमद्दस्स, फलं वातिङ्गणस्स च;

कुम्भण्डतिपुसानञ्च, फलं एळालुकस्स च.

१३५६.

राजायतनफलं पुस्स-फलं तिम्बरुकस्स च;

एवमादिमनेकम्पि, फलं तं यावकालिकं.

१३५७.

तिफलं पिप्फली जाति-फलञ्च कटुकप्फलं;

गोट्ठफलं बिलङ्गञ्च, तक्कोलमरिचानि च.

१३५८.

एवमादीनि वुत्तानि, अवुत्तानि च पाळियं;

फलानि पन गच्छन्ति, यावजीविकसङ्गहं.

१३५९.

पनसम्बाटकट्ठीनि, सालट्ठि लबुजट्ठि च;

चिञ्चाबिम्बफलट्ठीनि, पोक्खरट्ठि च सब्बसो.

१३६०.

खज्जूरिकेतकादीनं, तथा तालफलट्ठि च;

एवमादीनि गच्छन्ति, यावकालिकसङ्गहं.

१३६१.

पुन्नागमधुकट्ठीनि, सेल्लट्ठि तिफलट्ठि च;

एवमादीनि अट्ठीनि, निद्दिट्ठानि अनामिसे.

१३६२.

सत्तन्नं पन धञ्ञानं, अपरण्णानमेव च;

पिट्ठं पनससालानं, लबुजम्बाटकस्स च.

१३६३.

तालपिट्ठं तथा धोतं, पिट्ठं यं खीरवल्लिया;

एवमादिमनेकम्पि, कथितं यावकालिकं.

१३६४.

अधोतं तालपिट्ठञ्च, पिट्ठं यं खीरवल्लिया;

अस्सगन्धादिपिट्ठञ्च, होति तं यावजीविकं.

१३६५.

निय्यासो उच्छुनिब्बत्तो, एको सत्ताहकालिको;

अवसेसो च हिङ्गादि, निय्यासो यावजीविको.

१३६६.

मूलादीसु मया किञ्चि, मुखमत्तं निदस्सितं;

एतस्सेवानुसारेन, सेसो ञेय्यो विभाविना.

१३६७.

‘‘भुञ्जिस्सामि विकाले’’ति, आमिसं पटिगण्हतो;

काले विकालसञ्ञिस्स, काले वेमतिकस्स च.

१३६८.

दुक्कटं, कालसञ्ञिस्स, अनापत्ति पकासिता;

इदं एळकलोमेन, समुट्ठानादिना समं.

विकालभोजनकथा.

१३६९.

भोजनं सन्निधिं कत्वा, खादनं वापि यो पन;

भुञ्जेय्य वापि खादेय्य, तस्स पाचित्तियं सिया.

१३७०.

भिक्खु यं सामणेरानं, परिच्चजत्यनालयो;

निदहित्वा सचे तस्स, देन्ति तं पुन वट्टति.

१३७१.

सयं पटिग्गहेत्वान, अपरिच्चत्तमेव यं;

दुतिये दिवसे तस्स, निहितं तं न वट्टति.

१३७२.

ततो अज्झोहरन्तस्स, एकसित्थम्पि भिक्खुनो;

पाचित्ति कथिता सुद्धा, सुद्धचित्तेन तादिना.

१३७३.

अकप्पियेसु मंसेसु, मनुस्सस्सेव मंसके;

थुल्लच्चयेन पाचित्ति, दुक्कटेन सहेतरे.

१३७४.

यामकालिकसङ्खातं, पाचित्ति परिभुञ्जतो;

दुक्कटापत्तिया सद्धिं, आहारत्थाय भुञ्जतो.

१३७५.

सचे पवारितो हुत्वा, अन्नं अनतिरित्तकं;

भुञ्जतो पकतं तस्स, होति पाचित्तियद्वयं.

१३७६.

थुल्लच्चयेन सद्धिं द्वे, मंसे मानुसके सियुं;

सेसे अकप्पिये मंसे, दुक्कटेन सह द्वयं.

१३७७.

यामकालिकसङ्खातं, भुञ्जतो सति पच्चये;

सामिसेन मुखेन द्वे, एकमेव निरामिसं.

१३७८.

तमेवज्झोहरन्तस्स, आहारत्थाय केवलं;

द्वीसु तेसु विकप्पेसु, दुक्कटं पन वड्ढति.

१३७९.

विकाले भुञ्जतो सुद्धं, सन्निधिपच्चयापि च;

विकालभोजना चेव, होति पाचित्तियद्वयं.

१३८०.

मंसे थुल्लच्चयञ्चेव, दुक्कटम्पि च वड्ढति;

मनुस्समंसे सेसे च, यथानुक्कमतो द्वयं.

१३८१.

नत्थेवानतिरित्तम्पि, विकाले परिभुञ्जतो;

दोसो सब्बविकप्पेसु, भिक्खुनो तन्निमित्तको.

१३८२.

विकालपच्चया वापि, न दोसो यामकालिके;

सत्ताहकालिकं याव-जीविकं पटिगण्हतो.

१३८३.

आहारस्सेव अत्थाय, गहणे दुविधस्स तु;

अज्झोहारपयोगेसु, दुक्कटं तु निरामिसे.

१३८४.

अथ आमिससंसट्ठं, गहेत्वा ठपितं सचे;

पुन अज्झोहरन्तस्स, पाचित्तेव पकासिता.

१३८५.

कालो यामो च सत्ताहं, इति कालत्तयं इदं;

अतिक्कमयतो दोसो, कालं तं तं तु कालिकं.

१३८६.

अत्तना तीणि सम्भिन्न-रसानि इतरानि हि;

सभावमुपनेतेव, यावकालिकमत्तनो.

१३८७.

एवमेव च सेसेसु, कालिकेसु विनिद्दिसे;

इमेसु पन सब्बेसु, कालिकेसु चतूस्वपि.

१३८८.

कालिकद्वयमादिम्हि, अन्तोवुत्थञ्च सन्निधि;

उभयम्पि न होतेव, पच्छिमं कालिकद्वयं.

१३८९.

अकप्पियाय कुटिया, वुत्थेनन्तद्वयेन तं;

गहितं तदहे वापि, द्वयं पुब्बं न वट्टति.

१३९०.

मुखसन्निधि नामायं, अन्तोवुत्थं न कप्पति;

इति वुत्तं दळ्हं कत्वा, महापच्चरियं पन.

१३९१.

न दोसो निदहित्वापि, पठमं कालिकत्तयं;

तं तं सकं सकं काल-मनतिक्कम्म भुञ्जतो.

१३९२.

तथा उम्मत्तकादीनं, अनापत्ति पकासिता;

सममेळकलोमेन, समुट्ठानादिना इदं.

सन्निधिकारकथा.

१३९३.

भोजनानि पणीतानि, अगिलानो पनत्तनो;

अत्थाय विञ्ञापेत्वान, पाचित्ति परिभुञ्जतो.

१३९४.

‘‘सप्पिना देहि भत्तं मे, ससप्पिं सप्पिमिस्सकं;

सप्पिभत्तञ्च देही’’ति, विञ्ञापेन्तस्स दुक्कटं.

१३९५.

विञ्ञापेत्वा तथा तं चे, दुक्कटं पटिगण्हतो;

पुन अज्झोहरन्तस्स, पाचित्ति परियापुता.

१३९६.

सुद्धानि सप्पिआदीनि, विञ्ञापेत्वान भुञ्जतो;

सेखियेसुपि विञ्ञत्ति, दुक्कटं परिदीपये.

१३९७.

तस्मा पणीतसंसट्ठं, विञ्ञापेत्वाव भुञ्जतो;

सत्तधञ्ञमयं भत्तं, पाचित्तियमुदीरये.

१३९८.

सचे ‘‘गोसप्पिना मय्हं, देहि भत्त’’न्ति याचितो;

अजिया सप्पिआदीहि, विसङ्केतं ददाति चे.

१३९९.

‘‘सप्पिना देहि’’ वुत्तो चे, नवनीतादिकेसुपि;

देति अञ्ञतरेनस्स, विसङ्केतन्ति दीपितं.

१४००.

येन येन हि विञ्ञत्तं, तस्मिं मूलेपि तस्स वा;

लद्धेपि पन तं लद्धं, होतियेव न अञ्ञथा.

१४०१.

ठपेत्वा सप्पिआदीनि, आगतानि हि पाळियं;

अञ्ञेहि विञ्ञापेन्तस्स, होति आपत्ति दुक्कटं.

१४०२.

सब्बेहि सप्पिआदीहि, विञ्ञापेत्वाव एकतो;

भुञ्जतेकरसं कत्वा, नव पाचित्तियो मता.

१४०३.

अकप्पियेन वुत्तेपि, सप्पिना देति तेन चे;

गहणे परिभोगेपि, दुक्कटं परिदीपितं.

१४०४.

गिलानस्स गिलानोति, सञ्ञिनो विमतिस्स वा;

दुक्कटं मुनिना वुत्तं, अनापत्ति पकासिता.

१४०५.

गिलानकाले विञ्ञत्त-मगिलानस्स भुञ्जतो;

गिलानस्सावसेसं वा, ञातकादीनमेव वा.

१४०६.

इदं चतुसमुट्ठानं, कायतो कायवाचतो;

कायचित्ता तथा काय-वाचाचित्तत्तयापि च.

पणीतभोजनकथा.

१४०७.

अदिन्नञ्हि मुखद्वारं, आहारं आहरेय्य यो;

दन्तपोनोदकं हित्वा, तस्स पाचित्तियं सिया.

१४०८.

हत्थपासोभिनीहारो, मज्झिमुच्चारणक्खमो;

मनुस्सो वामनुस्सो वा, देति कायादिना तिधा.

१४०९.

पटिग्गण्हाति तं भिक्खु, दीयमानं सचे द्विधा;

एवं पञ्चङ्गसंयोगे, गहणं तस्स रूहति.

१४१०.

दायको गगनट्ठो चे, भूमट्ठो चेतरो सिया;

भूमट्ठस्स च सीसेन, गगनट्ठस्स देहिनो.

१४११.

यमासन्नतरं अङ्गं, ओरिमन्तेन तस्स तु;

दातुं वापि गहेतुं वा, विना हत्थं पसारितं.

१४१२.

हत्थपासो मिनेतब्बो, नगट्ठादीस्वयं नयो;

एवरूपे पन ठाने, ठत्वा चे देति वट्टति.

१४१३.

पक्खी वा मुखतुण्डेन, हत्थी सोण्डाय वा पन;

सचे यं किञ्चि पुप्फं वा, फलं वा देति वट्टति.

१४१४.

भत्तब्यञ्जनपुण्णानि, भाजनानि बहूनिपि;

सीसेनादाय भिक्खुस्स, गन्त्वा कस्सचि सन्तिकं.

१४१५.

ईसकं पन ओनत्वा, ‘‘गण्हा’’ति यदि भासति;

तेन हत्थं पसारेत्वा, हेट्ठिमं पन भाजनं.

१४१६.

पटिच्छितब्बं तं एक- देसेनापि च भिक्खुना;

होन्ति एत्तावता तानि, गहितानेव सब्बसो.

१४१७.

ततो पट्ठाय तं सब्बं, ओरोपेत्वा यथासुखं;

उग्घाटेत्वा ततो इट्ठं, गहेतुं पन वट्टति.

१४१८.

पच्छिआदिम्हि वत्तब्ब-मत्थि किं एकभाजने;

काजभत्तं हरन्तो चे, ओनत्वा देति वट्टति.

१४१९.

तिंसहत्थो सिया वेळु, अन्तेसु च दुवे घटा;

सप्पिनो, गहितेकस्मिं, सब्बं गहितमेव तं.

१४२०.

बहुपत्ता च मञ्चे वा, पीठे वा कटसारके;

ठपिता दायको हत्थ-पासे ठत्वान देति चे.

१४२१.

पटिग्गहणसञ्ञाय, मञ्चादीनि सचे पन;

निसीदति फुसित्वा यो, यञ्च पत्तेसु दीयति.

१४२२.

गहितं तेन तं सब्बं, होतियेव न संसयो;

पटिग्गहेस्सामिच्चेव, मञ्चादीनि सचे पन.

१४२३.

गहितं होति तं सब्बं, आरुहित्वा निसीदति;

आहच्च कुच्छिया कुच्छिं, ठिता पत्ता हि भूमियं.

१४२४.

यं यं अङ्गुलिया वापि, फुसित्वा सूचियापि वा;

निसिन्नो तत्थ तत्थेव, दीयमानं तु वट्टति.

१४२५.

कटसारे महन्तस्मिं, तथा हत्थत्थरादिसु;

गण्हतो हत्थपासस्मिं, विज्जमाने तु वट्टति.

१४२६.

तत्थजातकपण्णेसु, गहेतुं न च वट्टति;

न पनेतानि कायेन, पटिबद्धानि होन्ति हि.

१४२७.

असंहारिमपासाणे, फलके वापि तादिसे;

खाणुबद्धेपि वा मञ्चे, गहणं नेव रूहति.

१४२८.

तिन्तिणिकादिपण्णेसु, भूमियं पत्थटेसु वा;

धारेतुमसमत्थत्ता, गहणं न च रूहति.

१४२९.

हत्थपासमतिक्कम्म, दीघदण्डेन देति चे;

वत्तब्बो भिक्खुनागन्त्वा, देहीति परिवेसको.

१४३०.

सचे पत्ते रजो होति, धोवितब्बो जले सति;

तस्मिं असति पुञ्छित्वा, गहेतब्बो असेसतो.

१४३१.

पिण्डाय विचरन्तस्स, रजं पतति चे पन;

भिक्खा पटिग्गहेत्वाव, गहेतब्बा विजानता.

१४३२.

अप्पटिग्गहिते भिक्खुं, गण्हतो पन दुक्कटं;

पटिग्गहेत्वानापत्ति, पच्छा तं परिभुञ्जतो.

१४३३.

‘‘पटिग्गहेत्वा देथा’’ति, वुत्ते तं वचनं पन;

असुत्वानादियित्वा वा, देन्ति चे नत्थि दुक्कटं.

१४३४.

पच्छा पटिग्गहेत्वाव, गहेतब्बं विजानता;

सचे रजं निपातेति, महावातो ततो ततो.

१४३५.

सक्का च सिया भिक्खं, गहेतुं यदि भिक्खुना;

अञ्ञस्स दातुकामेन, गहेतुं पन वट्टति.

१४३६.

सामणेरस्स तं दत्वा, दिन्नं वा तेन तं पुन;

तस्स विस्सासतो वापि, भुञ्जितुं पन वट्टति.

१४३७.

भिक्खाचारे सचे भत्तं, सरजं देति भिक्खुनो;

‘‘पटिग्गहेत्वा भिक्खं त्वं, गण्ह वा भुञ्ज वा’’ति च.

१४३८.

वत्तब्बो सो तथा तेन, कत्तब्बञ्चेव भिक्खुना;

रजं उपरि भत्तस्स, तस्सुप्लवति चे पन.

१४३९.

कञ्जिकं तु पवाहेत्वा, भुञ्जितब्बं यथासुखं;

अन्तो पटिग्गहेतब्बं, पविट्ठं तु सचे पन.

१४४०.

पतितं सुक्खभत्ते चे, अपनीयाव तं रजं;

सुखुमं चे सभत्तम्पि, भुञ्जितब्बं यथासुखं.

१४४१.

उळुङ्केनाहरित्वापि, देन्तस्स पठमं पन;

थेवो उळुङ्कतो पत्ते, सचे पतति वट्टति.

१४४२.

भत्ते आकिरमाने तु, चरुकेन ततो पन;

मसि वा छारिका वापि, सचे पतति भाजने.

१४४३.

तस्स चाभिहटत्तापि, न दोसो उपलब्भति;

अनन्तरस्स भिक्खुस्स, दीयमानं तु पत्ततो.

१४४४.

उप्पभित्वा सचे पत्ते, इतरस्स च भिक्खुनो;

पतति वट्टतेवायं, पटिग्गहितमेव तं.

१४४५.

पायासस्स च पूरेत्वा, पत्तं चे देन्ति भिक्खुनो;

उण्हत्ता पन तं हेट्ठा, गहेतुं न च सक्कति.

१४४६.

वट्टतीति च निद्दिट्ठं, गहेतुं मुखवट्टियं;

न सक्का चे गहेतब्बो, तथा आधारकेनपि.

१४४७.

सचे आसनसालायं, गहेत्वा पत्तमत्तनो;

निद्दायति निसिन्नोव, दीयमानं न जानति.

१४४८.

नेवाहरियमानं वा, अप्पटिग्गहितमेव तं;

आभोगं पन कत्वा चे, निसिन्नो होति वट्टति.

१४४९.

सचे हत्थेन मुञ्चित्वा, पत्तं आधारकम्पि वा;

पेल्लेत्वा पन पादेन, निद्दायति हि वट्टति.

१४५०.

पादेनाधारकं अक्क-मित्वापि पटिगण्हतो;

जागरस्सापि होतेव, गहणस्मिं अनादरो.

१४५१.

तस्मा तं न च कातब्बं, भिक्खुना विनयञ्ञुना;

यं दीयमानं पतति, गहेतुं तं तु वट्टति.

१४५२.

भुञ्जन्तानञ्च दन्ता वा, खीयन्तिपि नखापि वा;

तथा पत्तस्स वण्णो वा, अब्बोहारनयो अयं.

१४५३.

सत्थकेनुच्छुआदीनि, फालेन्तानं सचे मलं;

पञ्ञायति हि तं तेसु, सिया नवसमुट्ठितं.

१४५४.

पटिग्गहेत्वा तं पच्छा, खादितब्बं तु भिक्खुना;

न पञ्ञायति चे तस्मिं, मलं वट्टति खादितुं.

१४५५.

पिसन्तानम्पि भेसज्जं, कोट्टेन्तानम्पि वा तथा;

निसदोदुक्खलादीनं, खीयनेपि अयं नयो.

१४५६.

भेसज्जत्थाय तापेत्वा, वासिं खीरे खिपन्ति चे;

उट्ठेति नीलिका तत्थ, सत्थके विय निच्छयो.

१४५७.

सचे आमकतक्के वा, खीरे वा पक्खिपन्ति तं;

सामपाकनिमित्तम्हा, न तु मुच्चति दुक्कटा.

१४५८.

पिण्डाय विचरन्तस्स, वस्सकालेसु भिक्खुनो;

पत्ते पतति चे तोयं, किलिट्ठं कायवत्थतो.

१४५९.

पच्छा पटिग्गहेत्वा तं, भुञ्जितब्बं यथासुखं;

एसेव च नयो वुत्तो, रुक्खमूलेपि भुञ्जतो.

१४६०.

सत्ताहं पन वस्सन्ते, देवे सुद्धं जलं सचे;

अब्भोकासेपि वा पत्ते, तोयं पतति वट्टति.

१४६१.

ओदनं पन देन्तेन, सामणेरस्स भिक्खुना;

दातब्बो अच्छुपन्तेन, तस्स पत्तगतोदनं.

१४६२.

पटिग्गहेत्वा वा पत्तं, दातब्बो तस्स ओदनो;

छुपित्वा देति चे भत्तं, तं पनुग्गहितं सिया.

१४६३.

अञ्ञस्स दातुकामेन, परिच्चत्तं सचे पन;

याव हत्थगतं ताव, पटिग्गहितमेव तं.

१४६४.

‘‘गण्हा’’ति निरपेक्खोव, पत्तमाधारके ठितं;

सचे वदति पच्छा तं, पटिग्गण्हेय्य पण्डितो.

१४६५.

सापेक्खोयेव यो पत्तं, ठपेत्वाधारके पन;

‘‘एत्तो पूवम्पि भत्तं वा, किञ्चि गण्हा’’ति भासति.

१४६६.

सामणेरोपि तं भत्तं, धोवित्वा हत्थमत्तनो;

अत्तपत्तगतं भत्तं, अफुसित्वा सचे पन.

१४६७.

पक्खिपन्तो सतक्खत्तुं, उद्धरित्वापि गण्हतु;

तंपटिग्गहणे किच्चं, पुन तस्स न विज्जति.

१४६८.

अत्तपत्तगतं भत्तं, फुसित्वा यदि गण्हति;

पच्छा पटिग्गहेतब्बं, संसट्ठत्ता परेन तं.

१४६९.

भिक्खूनं यागुआदीनं, पचने भाजने पन;

पक्खिपित्वा ठपेन्तेन, अञ्ञस्सत्थाय ओदनं.

१४७०.

भाजनुपरि हत्थेसु, सामणेरस्स पक्खिपे;

पतितं हत्थतो तस्मिं, न करोति अकप्पियं.

१४७१.

परिच्चत्तञ्हि तं एवं, अकत्वाकिरतेव चे;

भुञ्जितब्बं तु तं कत्वा, पत्तं विय निरामिसं.

१४७२.

सचे यागुकुटं पुण्णं, सामणेरो हि दुब्बलो;

भिक्खुं पटिग्गहापेतुं, न सक्कोति हि तं पुन.

१४७३.

कुटस्स गीवं पत्तस्स, ठपेत्वा मुखवट्टियं;

भिक्खुना उपनीतस्स, आवज्जेति हि वट्टति.

१४७४.

अथ वा भूमियंयेव, हत्थे भिक्खु ठपेति चे;

आरोपेति पवट्टेत्वा, तत्थ चे पन वट्टति.

१४७५.

भत्तपच्छुच्छुभारेसु, अयमेव विनिच्छयो;

द्वे तयो सामणेरा वा, देन्ति चे गहणूपगं.

१४७६.

भारमेकस्स भिक्खुस्स, गहेतुं पन वट्टति;

एकेन वा तथा दिन्नं, गण्हन्ति द्वे तयोपि वा.

१४७७.

मञ्चस्स पादे पीठस्स, पादे तेलघटादिकं;

लग्गेन्ति तत्थ भिक्खुस्स, वट्टतेव निसीदितुं.

१४७८.

अप्पटिग्गहितं हेट्ठा-मञ्चे चे तेलथालकं;

सम्मुज्जन्तो च घट्टेति, न पनुग्गहितं सिया.

१४७९.

पटिग्गहितसञ्ञाय, अप्पटिग्गहितं पन;

गण्हित्वा पुन तं ञत्वा, ठपेतुं तत्थ वट्टति.

१४८०.

विवरित्वा सचे पुब्बे, ठपितं पिहितम्पि च;

तथेव तं ठपेतब्बं, कत्तब्बं न पनञ्ञथा.

१४८१.

बहि ठपेति चे तेन, छुपितब्बं न तं पुन;

यदि छुपति चे ञत्वा, तं पनुग्गहितं सिया.

१४८२.

पटिग्गहिततेलस्मिं, उट्ठेति यदि कण्णका;

सिङ्गीवेरादिके मूले, घनचुण्णम्पि वा तथा.

१४८३.

तंसमुट्ठानतो सब्बं, तञ्ञेवाति पवुच्चति;

पटिग्गहणकिच्चं तु, तस्मिं पुन न विज्जति.

१४८४.

तालं वा नाळिकेरं वा, आरुळ्हो कोचि पुग्गलो;

तत्रट्ठो तालपिण्डिं सो, ओतारेत्वान रज्जुया.

१४८५.

सचे वदति ‘‘गण्हा’’ति, न गहेतब्बमेव च;

तमञ्ञो पन भूमट्ठो, गहेत्वा देति वट्टति.

१४८६.

छिन्दित्वा चे वतिं उच्छुं, फलं वा देति गण्हितुं;

दण्डके अफुसित्वाव, निग्गतं पन वट्टति.

१४८७.

सचे न पुथुलो होति, पाकारो अतिउच्चको;

अन्तोट्ठितबहिट्ठानं, हत्थपासो पहोति चे.

१४८८.

उद्धं हत्थसतं गन्त्वा, सम्पत्तं पुन तं पन;

गण्हतो भिक्खुनो दोसो, कोचि नेवूपलब्भति.

१४८९.

भिक्खुनो सामणेरं तु, खन्धेन वहतो सचे;

फलं गहेत्वा तत्थेव, निसिन्नो देति वट्टति.

१४९०.

अपरोपि वहन्तोव, भिक्खुं यो कोचि पुग्गलो;

फलं खन्धे निसिन्नस्स, भिक्खुनो देति वट्टति.

१४९१.

गहेत्वा फलिनिं साखं, छायत्थं यदि गच्छति;

पुन चित्ते समुप्पन्ने, खादितुं पन भिक्खुनो.

१४९२.

साखं पटिग्गहापेत्वा, फलं खादति वट्टति;

मक्खिकानं निवारत्थं, गहितायप्ययं नयो.

१४९३.

कप्पियं पन कारेत्वा, पटिग्गण्हाति तं पुन;

भोत्तुकामो सचे मूल-गहणंयेव वट्टति.

१४९४.

मातापितूनमत्थाय, गहेत्वा सप्पिआदिकं;

गच्छन्तो अन्तरामग्गे, यं इच्छति ततो पन.

१४९५.

तं सो पटिग्गहापेत्वा, परिभुञ्जति वट्टति;

तं पटिग्गहितं मूल-गहणंयेव वट्टति.

१४९६.

सामणेरस्स पाथेय्य-तण्डुले भिक्खु गण्हति;

भिक्खुस्स सामणेरोपि, गहेत्वा पन गच्छति.

१४९७.

तण्डुलेसु हि खीणेसु, अत्तना गहितेसु सो;

सचे यागुं पचित्वान, तण्डुलेहितरेहिपि.

१४९८.

उभिन्नं द्वीसु पत्तेसु, आकिरित्वा पनत्तनो;

यागुं भिक्खुस्स तं दत्वा, सयं पिवति तस्स चे.

१४९९.

सन्निधिपच्चया नेव, न उग्गहितकारणा;

सामणेरस्स पीतत्ता, दोसो भिक्खुस्स विज्जति.

१५००.

मातापितूनमत्थाय, तेलादिं हरतोपि च;

साखं छायादिअत्थाय, इमस्स न विसेसता.

१५०१.

तस्मा हिस्स विसेसस्स, चिन्तेतब्बं तु कारणं;

तस्स सालयभावं तु, विसेसं तक्कयामहं.

१५०२.

तण्डुले पन धोवित्वा, निच्चालेतुञ्हि चेलको;

न सक्कोति सचे ते च, तण्डुले भाजनम्पि च.

१५०३.

पटिग्गहेत्वा धोवित्वा, आरोपेत्वा पनुद्धनं;

भिक्खुनाग्गि न कातब्बो, विवरित्वापि पक्कता.

१५०४.

ञातब्बा पक्ककालस्मिं, ओरोपेत्वा यथासुखं;

भुञ्जितब्बं, न पच्छस्स, पटिग्गहणकारणं.

१५०५.

आरोपेत्वा सचे भिक्खु, उद्धनं सुद्धभाजनं;

उदकं यागुअत्थाय, तापेति यदि वट्टति.

१५०६.

तत्ते पनुदके कोचि, चे पक्खिपति तण्डुले;

ततो पट्ठाय तेनग्गि, न कातब्बोव भिक्खुना.

१५०७.

पटिग्गहेत्वा तं यागुं, पातुं वट्टति भिक्खुनो;

सचे पचति पच्छा तं, सामपाका न मुच्चति.

१५०८.

तत्थजातफलं किञ्चि, सह चालेति वल्लिया;

तस्सेव च ततो लद्धं, फलं किञ्चि न वट्टति.

१५०९.

फलरुक्खं परामट्ठुं, तमपस्सयितुम्पि वा;

कण्टके बन्धितुं वापि, भिक्खुनो किर वट्टति.

१५१०.

सण्डासेन च दीघेन, गहेत्वा थालकं पन;

पचतो भिक्खुनो तेलं, भस्मं पतति तत्थ चे.

१५११.

अमुञ्चन्तेन हत्थेन, पचित्वा तेलथालकं;

ओतारेत्वाव तं पच्छा, पटिग्गण्हेय्य वट्टति.

१५१२.

पटिग्गहेत्वा अङ्गारे, तानि दारूनि वा पन;

ठपितानि सचे होन्ति, पुब्बगाहोव वट्टति.

१५१३.

उच्छुं खादति चे भिक्खु, सामणेरोपि इच्छति;

‘‘छिन्दित्वा त्वमितो गण्ह’’, इति वुत्तो च गण्हति.

१५१४.

नत्थेव अवसेसस्स, पटिग्गहणकारणं;

खादतो गुळपिण्डम्पि, अयमेव विनिच्छयो.

१५१५.

कातुं सागरतोयेन, लोणकिच्चं तु वट्टति;

यावजीविकसङ्खातं, तोयत्ता न तु गच्छति.

१५१६.

इदं कालविनिम्मुत्तं, उदकं परिदीपितं;

निब्बानं विय निब्बान-कुसलेन महेसिना.

१५१७.

उदकेन समा वुत्ता, हिमस्स करकापि च;

कूपादीसु जलं पातुं, बहलम्पि च वट्टति.

१५१८.

खेत्तेसु कसितट्ठाने, बहलं तं न वट्टति;

सन्दित्वा यदि तं गन्त्वा, नदिं पूरेति वट्टति.

१५१९.

सोब्भेसु ककुधादीनं, जले पुप्फसमाकुले;

न ञायति रसो तेसं, न पटिग्गहणकारणं.

१५२०.

सरेणुकानि पुप्फानि, पानीयस्स घटे पन;

पक्खित्तानि सचे होन्ति, पटिग्गण्हेय्य तं पन.

१५२१.

पटिग्गहेत्वा देय्यानि, वासपुप्फानि तत्थ वा;

कमल्लिकासु दिन्नासु, अब्बोहारोति वट्टति.

१५२२.

अप्पटिग्गहितस्सेव, दन्तकट्ठस्स यो रसो;

अजानन्तस्स पाचित्ति, सो चे विसति खादतो.

१५२३.

सरीरट्ठेसु भूतेसु, किं वट्टति? न वट्टति?

कप्पाकप्पियमंसानं, खीरं सब्बम्पि वट्टति.

१५२४.

कण्णक्खिगूथको दन्त- मलं मुत्तं करीसकं;

सेम्हं सिङ्घाणिका खेळो, अस्सु लोणन्ति वट्टति.

१५२५.

यं पनेत्थ सकट्ठाना, चवित्वा पतितं सिया;

पत्ते वा पन हत्थे वा, पटिग्गण्हेय्य तं पुन.

१५२६.

अङ्गलग्गमविच्छन्नं, पटिग्गहितमेव तं;

उण्हयागुं पिवन्तस्स, सेदो हत्थेसु जायति.

१५२७.

पिण्डाय विचरन्तस्स, सेदो हत्थानुसारतो;

ओरोहति सचे पत्तं, न पटिग्गहणकारणं.

१५२८.

सामं गहेत्वा चत्तारि, विकटानि नदायके;

सप्पदट्ठक्खणेयेव, न दोसो परिभुञ्जतो.

१५२९.

पथविं मत्तिकत्थाय, खणितुं छिन्दितुम्पि वा;

तरुम्पि छारिकत्थाय, भिक्खुनो पन वट्टति.

१५३०.

अच्छेदगाहनिरपेक्खनिसज्जतो च;

सिक्खप्पहानमरणेहि च लिङ्गभेदा;

दानेन तस्स च परस्स अभिक्खुकस्स;

सब्बं पटिग्गहणमेति विनासमेवं.

१५३१.

दुरूपचिण्णे निद्दिट्ठं, गहणुग्गहितस्सपि;

अन्तोवुत्थे सयंपक्के, अन्तोपक्के च दुक्कटं.

१५३२.

पटिग्गहितके तस्मिं, अप्पटिग्गहितसञ्ञिनो;

तत्थ वेमतिकस्सापि, होति आपत्ति दुक्कटं.

१५३३.

पटिग्गहितसञ्ञिस्स, दन्तपोनोदकेसुपि;

न दोसेळकलोमेन, समुट्ठानादयो समा.

१५३४.

नवमज्झिमथेरभिक्खुनीनं;

अविसेसेन यतिच्छितब्बको;

सकलो असमासतोव मया;

कथितो एत्थ विनिच्छयो ततो.

दन्तपोनकथा.

भोजनवग्गो चतुत्थो.

१५३५.

यं किञ्चिचेलकादीनं, तित्थियानं पनामिसं;

देन्तस्सेकपयोगेन, एकं पाचित्तियं सिया.

१५३६.

विच्छिन्दित्वान देन्तस्स, पयोगगणनावसा;

होन्ति पाचित्तियो तस्स, तिकपाचित्तियं सिया.

१५३७.

उदकं दन्तपोनं वा, देन्तस्स च अतित्थिये;

तित्थियोति च सञ्ञिस्स, दुक्कटं विमतिस्स च.

१५३८.

दापेन्तस्स पनञ्ञेन, सामणेरादिकेन वा;

निक्खित्तभाजने तेसं, देन्तस्स बहिलेपनं.

१५३९.

ठपेत्वा भोजनं तेसं, सन्तिके ‘‘गण्हथा’’ति च;

वदन्तस्स अनापत्ति, समुट्ठानेळकूपमं.

अचेलककथा.

१५४०.

दापेत्वा वा अदापेत्वा, भिक्खु यं किञ्चि आमिसं;

कत्तुकामो सचे सद्धिं, हसनादीनि इत्थिया.

१५४१.

उय्योजेति हि ‘‘गच्छा’’ति, वत्वा तप्पच्चया पन;

तस्सुय्योजनमत्तस्मिं, दुक्कटं पठमेन च.

१५४२.

पादेनस्सुपचारस्मिं, अतिक्कन्ते च दुक्कटं;

दुतियेनस्स पाचित्ति, सीमातिक्कमने पन.

१५४३.

दस्सने उपचारस्स, हत्था द्वादस देसिता;

पमाणं सवने चेवं, अज्झोकासे न चेतरे.

१५४४.

भिक्खुस्मिं तिकपाचित्ति, इतरे तिकदुक्कटं;

उभिन्नं दुक्कटं वुत्तं, कलिसासनरोपने.

१५४५.

उय्योजेन्तस्स किच्चेन, न दोसुम्मत्तकादिनो;

अदिन्नादानतुल्याव, समुट्ठानादयो नया.

उय्योजनकथा.

१५४६.

खुद्दके पिट्ठिवंसं यो, अतिक्कम्म निसीदति;

सभोजने कुले तस्स, होति पाचित्ति भिक्खुनो.

१५४७.

हत्थपासं अतिक्कम्म, पिट्ठिसङ्घाटकस्स च;

सयनस्स पनासन्ने, ठाने दोसो महल्लके.

१५४८.

असयनिघरे तस्स, सयनिघरसञ्ञिनो;

तत्थ वेमतिकस्सापि, दुक्कटं परिदीपितं.

१५४९.

निसीदन्तस्सनापत्ति, भिक्खुस्स दुतिये सति;

वीतरागेसु वा तेसु, निक्खन्तेसु उभोसु वा.

१५५०.

निसिन्नस्सानतिक्कम्म, पदेसं वुत्तलक्खणं;

समुट्ठानादयो तुल्या, पठमन्तिमवत्थुना.

सभोजनकथा.

१५५१.

चतुत्थे पञ्चमे चेव, वत्तब्बं नत्थि किञ्चिपि;

वत्तब्बं यञ्च तं सब्बं, वुत्तं अनियतद्वये.

१५५२.

समुट्ठानं पनेतेसं, अनन्तरसमं मतं;

अयमेव विसेसोति, तेसमेसञ्च दीपितो.

रहोपटिच्छन्नरहोनिसज्जकथा.

१५५३.

भोजनानं तु पञ्चन्नं, वुत्तो अञ्ञतरेन यो;

सन्तं भिक्खुमनापुच्छा, आपज्जेय्य कुलेसु चे.

१५५४.

चारित्तं तस्स पाचित्ति, अञ्ञत्र समया सिया;

ठपेत्वा समयं भिक्खु, दुविधं वुत्तलक्खणं.

१५५५.

अवीतिवत्ते मज्झण्हे, घरमञ्ञस्स गच्छति;

घरूपचारोक्कमने, पठमेन हि दुक्कटं.

१५५६.

अतिक्कन्ते घरुम्मारे, अपरम्पि च दुक्कटं;

दुतियेन च पादेन, पाचित्ति समतिक्कमे.

१५५७.

ठितट्ठाने सचे भिक्खुं, ओलोकेत्वा न पस्सति;

‘‘असन्त’’न्ति अनापुच्छा, पविट्ठो नाम वुच्चति.

१५५८.

सचे दूरे ठितो होति, असन्तो नाम भिक्खु सो;

नत्थि आरोचने किच्चं, गवेसित्वा इतो चितो.

१५५९.

दोसो समये सन्तं, आपुच्छित्वा च गच्छतो;

भिक्खुं घरेन मग्गो चे, आरामं गच्छतोपि च.

१५६०.

तित्थियानम्पि सेय्यं वा, तथा भिक्खुनुपस्सयं;

आपदासनसालं वा, भत्तियस्स घरम्पि वा.

१५६१.

इदं पन समुट्ठानं, कथिनेन समं मतं;

क्रियाक्रियमचित्तञ्च, तिचित्तञ्च तिवेदनं.

चारित्तकथा.

१५६२.

सब्बापि सादितब्बाव, चतुमासपवारणा;

भिक्खुना अगिलानेन, पुन निच्चपवारणा.

१५६३.

‘‘विञ्ञापेस्सामि रोगस्मिं, सति मे पच्चये’’ति च;

न पटिक्खिपितब्बा सा, ‘‘रोगो दानि न मे’’ति च.

१५६४.

तिकपाचित्तियं वुत्तं, दुक्कटं नततुत्तरिं;

ततुत्तरिन्ति सञ्ञिस्स, तत्थ वेमतिकस्स च.

१५६५.

नततुत्तरिसञ्ञिस्स, येहि येन पवारितो;

ततो अञ्ञेहि वा भिय्यो, आचिक्खित्वा यथातथं.

१५६६.

विञ्ञापेन्तस्स भिक्खुस्स, अञ्ञस्सत्थाय वा पन;

ञातकानमनापत्ति, अत्तनो वा धनेनपि.

१५६७.

तथा उम्मत्तकादीनं, अनापत्ति पकासिता;

समुट्ठानादयो सब्बे, सञ्चरित्तसमा मता.

भेसज्जकथा.

१५६८.

उय्युत्तं भिक्खुनो सेनं, दस्सनत्थाय गच्छतो;

अञ्ञत्र पच्चया तस्स, दुक्कटं तु पदे पदे.

१५६९.

दस्सनस्सुपचारस्मिं, ठत्वा पाचित्ति पस्सतो;

उपचारं विमुञ्चित्वा, पस्सन्तस्स पयोगतो.

१५७०.

आरोहा पन चत्तारो, द्वे द्वे तंपादरक्खका;

एवं द्वादसपोसो च, एको हत्थीति वुच्चति.

१५७१.

द्वेपादरक्खा आरोहो, एको तिपुरिसोहयो;

एको सारथि योधेको, आणिरक्खा दुवे जना.

१५७२.

चतुपोसो रथो वुत्तो, चतुसच्चविभाविना;

चत्तारो पदहत्था च, पुरिसा पत्तीति वुच्चति.

१५७३.

वुत्तलक्खणसम्पन्ना, अयं पच्छिमकोटिया;

चतुरङ्गसमायुत्ता, सेना नाम पवुच्चति.

१५७४.

हत्थिआदीसु एकेकं, दस्सनत्थाय गच्छतो;

अनुय्युत्तेपि उय्युत्त-सञ्ञिस्सापि च दुक्कटं.

१५७५.

अत्तनो च ठितोकासं, सम्पत्तं पन पस्सति;

आपदासु अनापत्ति, तथारूपे च पच्चये.

उय्युत्तकथा.

१५७६.

चतुत्थे दिवसे अत्थ-ङ्गते सूरिये अरोगवा;

सचे तिट्ठतु सेनाय, निसीदतु निपज्जतु.

१५७७.

आकासे इद्धिया सेय्यं, पकप्पेतु च इद्धिमा;

होतेव तस्स पाचित्ति, तिकपाचित्तियं सिया.

१५७८.

ऊनके च तिरत्तस्मिं, अतिरेकोति सञ्ञिनो;

तत्थ वेमतिकस्सापि, होति आपत्ति दुक्कटं.

१५७९.

पुरारुणाव निक्खम्म, ततियाय च रत्तिया;

न दोसो पुन वसन्तस्स, गिलानस्सापदासुपि.

सेनावासकथा.

१५८०.

उय्योधिकं बलग्गं वा, सेनाब्यूहम्पि वा पन;

दस्सनत्थायनीकं वा, होति पाचित्ति गच्छतो.

१५८१.

पुरिमे पन यो वुत्तो, ‘‘हत्थी द्वादसपोरिसो’’;

इति तेन तयो हत्थी, ‘‘हत्थानीक’’न्ति दीपितं.

१५८२.

सेसेसुपि च एसेव, नयो ञेय्यो विभाविना;

तिण्णमेळकलोमेन, समुट्ठानादयो समा.

उय्योधिककथा.

अचेळकवग्गो पञ्चमो.

१५८३.

पिट्ठादीहि कतं मज्जं, सुरा नामाति वुच्चति;

पुप्फादीहि कतो सब्बो, आसवो होति मेरयं.

१५८४.

बीजतो पन पट्ठाय, पिवन्तस्सुभयम्पि च;

पयोगे च पयोगे च, होति पाचित्ति भिक्खुनो.

१५८५.

तिकपाचित्तियं वुत्तं, अमज्जे मज्जसञ्ञिनो;

तत्थ वेमतिकस्सापि, होति आपत्ति दुक्कटं.

१५८६.

अमज्जं मज्जवण्णञ्च, मज्जगन्धरसम्पि च;

अरिट्ठं लोणसोवीरं, सुत्तकं पिवतोपि च.

१५८७.

वासगाहापनत्थाय, पक्खिपित्वान ईसकं;

सूपादीनं तु पाकेपि, अनापत्ति पकासिता.

१५८८.

होतेळकसमुट्ठानं, अचित्तं वत्थुजानना;

इदञ्चाकुसलेनेव, पानतो लोकवज्जकं.

सुरापानकथा.

१५८९.

येन केनचि अङ्गेन, हसाधिप्पायिनो पन;

फुसतो उपसम्पन्नं, होति पाचित्ति भिक्खुनो.

१५९०.

सब्बत्थ दुक्कटं काय-पटिबद्धादिके नये;

तथेवानुपसम्पन्ने, दीपितं तिकदुक्कटं.

१५९१.

एत्थ चानुपसम्पन्न-ट्ठाने तिट्ठति भिक्खुनी;

खिड्डाधिप्पायिनो तम्पि, फुसन्तस्स च दुक्कटं.

१५९२.

अनापत्ति नहसाधि-प्पायस्स फुसतो परं;

सति किच्चे फुसन्तस्स, तथा उम्मत्तकादिनो.

अङ्गुलिपतोदककथा.

१५९३.

जले निमुज्जनादीन-मत्थाय पन केवलं;

पदवारेसु सब्बेसु, ओतरन्तस्स दुक्कटं.

१५९४.

कीळापेक्खो सचे हुत्वा, जले उपरिगोप्फके;

निमुज्जेय्यपि वा भिक्खु, उम्मुज्जेय्य तरेय्य वा.

१५९५.

पयोगे च पयोगे च, तस्स पाचित्तियं सिया;

अन्तोयेवोदके तस्स, निमुज्जित्वान गच्छतो.

१५९६.

हत्थपादपयोगेहि, पाचित्तिं परिदीपये;

हत्थेहेव तरन्तस्स, हत्थवारेहि कारये.

१५९७.

येन येन पनङ्गेन, भिक्खुनो तरतो जलं;

तस्स तस्स पयोगेन, पाचित्तिं परिदीपये.

१५९८.

तरुतो तीरतो वापि, पाचित्ति पततो जले;

तिकपाचित्तियं वुत्तं, तथेव तिकदुक्कटं.

१५९९.

पाजेन्तोपि सचे नावं, अरित्तेन फियेन वा;

उस्सारेन्तोपि तीरे वा, नावं कीळति दुक्कटं.

१६००.

हत्थेन वापि पादेन, कट्ठेन कथलाय वा;

उदकं नीहरन्तस्स, होति आपत्ति दुक्कटं.

१६०१.

उदकं कञ्जिकं वापि, चिक्खल्लं वापि विक्खिपं;

कीळन्तस्सापि भिक्खुस्स, होति आपत्ति दुक्कटं.

१६०२.

विगाहित्वा जलं किच्चे, सति निम्मुज्जनादिकं;

करोन्तस्स अनापत्ति, तथा पारञ्च गच्छतो.

१६०३.

समुट्ठानादयो तुल्या, पठमन्तिमवत्थुना;

अनन्तरस्सिमस्सापि, नत्थि काचि विसेसता.

हसधम्मकथा.

१६०४.

वुच्चमानो सचे भिक्खु, पञ्ञत्तेनेव भिक्खुना;

अकत्तुकामतायस्स, वचनं धम्ममेव वा.

१६०५.

यो असिक्खितुकामोव, न करोति पनादरं;

तस्सानादरिये तस्मिं, पाचित्तियमुदीरये.

१६०६.

तिकपाचित्तियं वुत्तं, तिकातीतेन सत्थुना;

तथेवानुपसम्पन्ना-नादरे तिकदुक्कटं.

१६०७.

सुत्तेनेवाभिधम्मेन, अपञ्ञत्तेन भिक्खुना;

दुक्कटं सामणेरेन, वुत्तस्स उभयेनपि.

१६०८.

‘‘आचरियानमयं गाहो, अम्हाकं तु पवेणिया;

आगतो’’ति भणन्तस्स, न दोसुम्मत्तकादिनो.

१६०९.

एत्थ नेव गहेतब्बो, गारय्हाचरियुग्गहो;

ओमसवादतुल्याव, समुट्ठानादयो नया.

अनादरियकथा.

१६१०.

भयसञ्जननत्थाय, रूपादिं उपसंहरे;

भयानकं कथं वापि, कथेय्य परसन्तिके.

१६११.

दिस्वा वा पन तं सुत्वा, मा वा भायतु, भायतु;

इतरस्स तु भिक्खुस्स, होति पाचित्ति तङ्खणे.

१६१२.

तिकपाचित्तियं वुत्तं, तथेव तिकदुक्कटं;

सामणेरं गहट्ठं वा, भिंसापेन्तस्स भिक्खुनो.

१६१३.

नभिंसापेतुकामस्स, अनापत्तादिकम्मिनो;

समुट्ठानादि सब्बम्पि, अनन्तरसमं मतं.

भिंसापनकथा.

१६१४.

जोतिं तप्पेतुकामो चे, जलापेय्य जलेय्य वा;

ठपेत्वा होति पाचित्ति, तथारूपं तु पच्चयं.

१६१५.

सयं समादहन्तस्स, याव जाला न जायति;

ताव सब्बपयोगेसु, होति आपत्ति दुक्कटं.

१६१६.

जालुट्ठाने पनापत्ति, पाचित्ति परिदीपिता;

जालापेन्तस्स अञ्ञेन, होति आपत्ति दुक्कटं.

१६१७.

गिलानस्स गिलानोति, सञ्ञिस्स विमतिस्स वा;

अलातं उक्खिपन्तस्स, अविज्झातं तु दुक्कटं.

१६१८.

विज्झातं तुज्जलन्तस्स, यथावत्थुकता मता;

अनापत्ति गिलानस्स, कतं अञ्ञेन वा पन.

१६१९.

विसिब्बेन्तस्स अङ्गारं, पदीपुज्जालनादिके;

समुट्ठानादयो सब्बे, सञ्चरित्तसमा मता.

जोतिसमादहनकथा.

१६२०.

अपुण्णे अद्धमासस्मिं, देसे चे मज्झिमे पन;

‘‘न्हायिस्सामी’’ति चुण्णं वा, मत्तिकं वापि गोमयं.

१६२१.

अभिसङ्खरतो सब्ब-पयोगेसुपि दुक्कटं;

न्हानस्स परियोसाने, होति पाचित्ति भिक्खुनो.

१६२२.

अतिरेकद्धमासून-सञ्ञिनो विमतिस्स वा;

दुक्कटं अतिरेकद्ध- मासे च समयेसु च.

१६२३.

न्हायन्तस्स अनापत्ति, नदीपारम्पि गच्छतो;

वालिकं उक्किरित्वान, कतावाटेसु वा तथा.

१६२४.

पच्चन्तिमेपि वा देसे, सब्बेसं आपदासुपि;

इदमेळकलोमेन, समुट्ठानादिना समं.

न्हानकथा.

१६२५.

चीवरं यं निवासेतुं, सक्का पारुपितुम्पि वा;

छन्नमञ्ञतरं भिक्खु, रजित्वा यत्थ कत्थचि.

१६२६.

पदेसे कंसनीलेन, पत्तनीलेन वा पन;

येन केनचि काळेन, कद्दमेनपि वा तथा.

१६२७.

मङ्गुलस्स मयूरस्स, पिट्ठिअक्खिप्पमाणकं;

अकत्वा कप्पियं बिन्दुं, पाचित्ति परिभुञ्जतो.

१६२८.

पाळिकण्णिककप्पो वा, न च वट्टति कत्थचि;

एकं वापि अनेकं वा, बिन्दु वट्टति वट्टकं.

१६२९.

आदिन्नेपि अनादिन्न-सञ्ञिनो विमतिस्स च;

दुक्कटं मुनिना वुत्तं, अनापत्ति पकासिता.

१६३०.

कप्पे नट्ठेपि वा सद्धिं, तेन संसिब्बितेसु वा;

क्रियाक्रियमिदं वुत्तं, समुट्ठानेळकूपमं.

दुब्बण्णकरणकथा.

१६३१.

विकप्पना दुवे वुत्ता, सम्मुखासम्मुखातिपि;

सम्मुखाय विकप्पेन्तो, भिक्खुस्सेकस्स सन्तिके.

१६३२.

एकत्तं बहुभावं वा, दूरसन्तिकतम्पि वा;

चीवरानं तु जानित्वा, यथावचनयोगतो.

१६३३.

‘‘इमाहं चीवरं तुय्हं, विकप्पेमी’’ति निद्दिसे;

कप्पतेत्तावता कामं, निधेतुं, न च कप्पति.

१६३४.

परिभोगादिकं तेन, अपच्चुद्धटतो पन;

तेन पच्चुद्धटेयेव, परिभोगादि वट्टति.

१६३५.

‘‘सन्तकं पन मय्हं त्वं, परिभुञ्ज परिच्चज;

यथापच्चयं करोही’’ति, वुत्ते पच्चुद्धटं सिया.

१६३६.

अपरा सम्मुखा वुत्ता, भिक्खुस्सेकस्स सन्तिके;

यस्स कस्सचि नामं तु, गहेत्वा सहधम्मिनं.

१६३७.

‘‘इमाहं चीवरं तिस्स- भिक्खुनो, तिस्सथेरिया;

विकप्पेमी’’ति वत्तब्बं, वत्तब्बं पुन तेनपि.

१६३८.

‘‘तिस्सस्स भिक्खुनो वा त्वं, तस्सा तिस्साय थेरिया;

सन्तकं परिभुञ्जाहि, विस्सज्जेही’’ति वा तथा.

१६३९.

ततो पभुति सब्बम्पि, परिभोगादि वट्टति;

एवं परम्मुखायापि, वत्तब्बं एकसन्तिके.

१६४०.

‘‘इमाहं चीवरं तुय्हं, विकप्पत्थाय दम्मि’’ति;

पुन तेनपि वत्तब्बं, ‘‘को ते मित्तो’’ति भिक्खुना.

१६४१.

इतरेनपि वत्तब्बं, ‘‘तिस्सो तिस्सा’’ति वा पुन;

वत्तब्बं भिक्खुना तेन, ‘‘इदं तिस्सस्स सन्तकं.

१६४२.

तिस्साय थेरिया वा त्वं, सन्तकं परिभुञ्ज वा;

विस्सज्जेही’’ति वा वुत्ते, होति पच्चुद्धटं पुन.

१६४३.

इच्चेतासु पन द्वीसु, याय कायचि चीवरं;

विकप्पेत्वा सधम्मेसु, यस्स कस्सचि पञ्चसु.

१६४४.

अपच्चुद्धारकं वापि, अविस्सासेन तस्स वा;

येन तं विनयं कम्मं, कतं पनिध भिक्खुना.

१६४५.

चीवरं परिभुञ्जेय्य, होति पाचित्ति भिक्खुनो;

तञ्चेवाधिट्ठहन्तस्स, विस्सज्जन्तस्स दुक्कटं.

१६४६.

पच्चुद्धारकवत्थेसु, अपच्चुद्धारसञ्ञिनो;

तत्थ वेमतिकस्सापि, होति आपत्ति दुक्कटं.

१६४७.

पच्चुद्धारणसञ्ञिस्स, विस्सासा परिभुञ्जतो;

अनापत्ति समुट्ठानं, कथिनेनादिना समं.

विकप्पनकथा.

१६४८.

अधिट्ठानुपगं पत्तं, चीवरं वापि तादिसं;

तथा सूचिघरं काय-बन्धनं वा निसीदनं.

१६४९.

अपनेत्वा निधेन्तस्स, हसापेक्खस्स केवलं;

होति पाचित्तियं अञ्ञं, आणापेन्तस्स दुक्कटं.

१६५०.

तेनापनिहिते तस्स, पाचित्तिं परिदीपये;

वुत्तं अनुपसम्पन्न-सन्तके तिकदुक्कटं.

१६५१.

विना वुत्तप्पकारानि, पत्तादीनि ततो पन;

अञ्ञं अपनिधेन्तस्स, होति आपत्ति दुक्कटं.

१६५२.

सब्बेस्वनुपसम्पन्न-सन्तकेसुपि दुक्कटं;

दुन्निक्खित्तमनापत्ति, पटिसामयतो पन.

१६५३.

तथा ‘‘धम्मकथं कत्वा, दस्सामी’’ति निधेति चे;

अविहेसेतुकामस्स, अकीळस्सादिकम्मिनो.

१६५४.

समुट्ठानादयो तुल्या, दुतियन्तिमवत्थुना;

इदं अकुसलेनेव, सचित्तञ्च तिवेदनं.

चीवरापनिधानकथा.

सुरापानवग्गो छट्ठो.

१६५५.

तिरच्छानगतं पाणं, महन्तं खुद्दकम्पि वा;

होति पाचित्तियापत्ति, मारेन्तस्सस्स भिक्खुनो.

१६५६.

अप्पाणे पाणसञ्ञिस्स, विमतिस्सुभयत्थ च;

दुक्कटं तु अनापत्ति, असञ्चिच्च अजानतो.

१६५७.

च मारेतुकामस्स, तथा उम्मत्तकादिनो;

समुट्ठानादयो तुल्या, ततियन्तिमवत्थुना.

सञ्चिच्चपाणकथा.

१६५८.

सप्पाणकं जलं जानं, पाचित्ति परिभुञ्जतो;

पयोगबहुतायस्स, पाचित्तिबहुता सिया.

१६५९.

एकेनेव पयोगेन, अविच्छिज्ज सचे पन;

पिवतो पत्तपूरम्पि, एकं पाचित्तियं सिया.

१६६०.

तादिसेनुदकेनस्स, आविञ्छित्वान सामिसं;

धोवतो पन पत्तं वा, निब्बापेन्तस्स यागुयो.

१६६१.

हत्थेन तं उळुङ्केन, गहेत्वा न्हायतोपि वा;

पयोगे च पयोगे च, पाचित्ति परिदीपिता.

१६६२.

अप्पाणकेपि सप्पाण-सञ्ञिस्स उभयत्थपि;

विमतिस्सापि भिक्खुस्स, होति आपत्ति दुक्कटं.

१६६३.

सप्पाणेपि च अप्पाणे, अप्पाणमिति सञ्ञिनो;

न दोसो ‘‘परिभोगेन, न मरन्ती’’ति जानतो.

१६६४.

पतनं सलभादीनं, ञत्वा सुद्धेन चेतसा;

पदीपुज्जलनञ्चेत्थ, ञत्वा सप्पाणभावतं.

१६६५.

भुञ्जतो जलसञ्ञाय, ञेय्या पण्णत्तिवज्जता;

सिञ्चने सिञ्चनं वुत्तं, परिभोगे इदं पन.

१६६६.

अयमेव विसेसोति, तस्स चेव पनस्स च;

अदिन्नादानतुल्याव, समुट्ठानादयो नया.

सप्पाणककथा.

१६६७.

निहतं तु यथाधम्मं, किच्चाधिकरणं पुन;

निहातब्बन्ति पाचित्ति, उक्कोटेन्तस्स भिक्खुनो.

१६६८.

‘‘अकतं दुक्कतं कम्मं, कातब्बं पुनदेवि’’ति;

वदता पन तं कम्मं, उच्चालेतुं न वट्टति.

१६६९.

सचे विप्पकते कम्मे, पटिक्कोसति तं पुन;

सञ्ञापेत्वाव कातब्बं, न कातब्बं पनञ्ञथा.

१६७०.

अधम्मे पन कम्मस्मिं, धम्मकम्मन्ति सञ्ञिनो;

विमतिस्सुभयत्थापि, होति आपत्ति दुक्कटं.

१६७१.

‘‘अधम्मेन च वग्गेन, न च कम्मारहस्स वा;

कत’’न्ति जानतो नत्थि, दोसो उक्कोटने पन.

१६७२.

तथा उम्मत्तकादीन-मनापत्ति पकासिता;

ओमसवादतुल्याव, समुट्ठानादयो नया.

उक्कोटनकथा.

१६७३.

सङ्घादिसेसं दुट्ठुल्लं, आपत्तिं भिक्खुनो पन;

ञत्वा छादयतो तस्स, पाचित्ति परियापुता.

१६७४.

निक्खिपित्वा धुरं तस्स, पटिच्छादनहेतुकं;

आरोचेति सचञ्ञस्स, सोपि अञ्ञस्स वाति हि.

१६७५.

एवं सतम्पि भिक्खूनं, सहस्सम्पि च ताव तं;

आपज्जतेव आपत्तिं, याव कोटि न छिज्जति.

१६७६.

मूलेनारोचितस्सेव, दुतियस्स पकासिते;

ततियेन निवत्तित्वा, कोटि छिन्नाति वुच्चति.

१६७७.

दुट्ठुल्लाय च दुट्ठल्ल-सञ्ञी पाचित्तियं फुसे;

इतरेसु पन द्वीसु, दुक्कटं परिदीपितं.

१६७८.

अदुट्ठुल्लाय सब्बत्थ, निद्दिट्ठं तिकदुक्कटं;

सब्बत्थानुपसम्पन्न-वारेसुपि च दुक्कटं.

१६७९.

‘‘सङ्घस्स भेदनादीनि, भविस्सन्ती’’ति वा पन;

न च छादेतुकामो वा, सभागं वा न पस्सति.

१६८०.

‘‘पञ्ञायिस्सति कम्मेन, सकेनायन्ति कक्खळो’’;

अनारोचेति चे दोसो, नत्थि उम्मत्तकादिनो.

१६८१.

धुरनिक्खेपतुल्याव, समुट्ठानादयो नया;

कायकम्मं वचीकम्मं, अक्रियं दुक्खवेदनं.

दुट्ठुल्लकथा.

१६८२.

ऊनवीसतिवस्सं यो, करेय्य उपसम्पदं;

तस्स पाचित्तियं होति, सेसानं होति दुक्कटं.

१६८३.

उपसम्पादितो चेसो, जानता वा अजानता;

होतेवानुपसम्पन्नो, कातब्बो पुनरेव सो.

१६८४.

दसवस्सच्चयेनस्स, उपज्झायस्स चे सतो;

उपसम्पादने दोसो, अञ्ञेसं नत्थि कोचिपि.

१६८५.

मुञ्चित्वा पन तं भिक्खुं, गणो चे परिपूरति;

होन्ति ते सूपसम्पन्ना, न दोसो कोचि विज्जति.

१६८६.

उपज्झायो सचे हुत्वा, गणं आचरियम्पि वा;

परियेसति पत्तं वा, सम्मन्नति च माळकं.

१६८७.

‘‘उपसम्पादयिस्सामि’’, इति सब्बेसु तस्स हि;

ञत्तिया च तथा द्वीसु, कम्मवाचासु दुक्कटं.

१६८८.

कम्मवाचाय ओसाने, पाचित्ति परिदीपिता;

ऊनवीसतिसञ्ञिस्स, परिपुण्णेपि पुग्गले.

१६८९.

विमतिस्सुभयत्थापि, होति आपत्ति दुक्कटं;

परिपुण्णोति सञ्ञिस्स, उभयत्थ न दोसता.

१६९०.

तथा उम्मत्तकस्सापि, आदिकम्मिकभिक्खुनो;

अदिन्नादानतुल्याव, समुट्ठानादयो नया.

ऊनवीसतिकथा.

१६९१.

थेय्यसत्थेन जानन्तो, संविधाय सचे पन;

मग्गं गच्छति सद्धिं यो, तस्स पाचित्तियं सिया.

१६९२.

गमने संविधाने च, वत्तब्बो यो विनिच्छयो;

सो च भिक्खुनिवग्गस्मिं, वुत्तत्ता न च उद्धटो.

१६९३.

मग्गाटविविसङ्केते, यथावत्थुकमेव तु;

तेस्वसंविदहन्तेसु, सयं विदहतोपि च.

१६९४.

तथेवाथेय्यसत्थेपि, थेय्यसत्थन्ति सञ्ञिनो;

विमतिस्सुभयत्थापि, होति आपत्ति दुक्कटं.

१६९५.

अथेय्यसत्थसञ्ञिस्स, असंविदहतोपि च;

आपदासु अनापत्ति, विसङ्केते च कालिके.

१६९६.

थेय्यसत्थसमुट्ठानं, कथितं कायचित्ततो;

कायवाचाचित्ततो च, तिचित्तञ्च तिवेदनं.

थेय्यसत्थकथा.

१६९७.

होति भिक्खुनिया सद्धिं, संविधानेन सत्तमं;

समुट्ठानादिना तुल्यं, विसेसो नत्थि कोचिपि.

संविधानकथा.

१६९८.

कम्मं किलेसो पाको च, उपवादो अतिक्कमो;

अन्तरायकरा एते, पञ्च धम्मा पकासिता.

१६९९.

‘‘अनन्तरायिका एते, यथा होन्ति तथा अहं;

देसितं मुनिना धम्म-माजानामी’’ति यो वदे.

१७००.

तिक्खत्तुं तेहि वत्तब्बो, ये पस्सन्ति सुणन्ति च;

‘‘मा हेवं अवचायस्मा’’, इति भिक्खूहि सो पन.

१७०१.

दुक्कटं अवदन्तस्स, तं अनिस्सजतोपि च;

ञत्तिया च तथा द्वीहि, कम्मवाचाहि दुक्कटं.

१७०२.

कम्मवाचाय ओसाने, पाचित्ति परिदीपिता;

तिकपाचित्तियं वुत्तं, अधम्मे तिकदुक्कटं.

१७०३.

नापत्ताकतकम्मस्स, पटिनिस्सजतोपि च;

समुट्ठानादयो सब्बे, वुत्ता समनुभासने

अरिट्ठकथा.

१७०४.

ञत्वाकतानुधम्मेन, तथावादिकभिक्खुना;

संवसेय्य च भुञ्जेय्य, पाचित्ति सह सेय्य वा.

१७०५.

उपोसथादिकं कम्मं, करोतो सह तेन हि;

कम्मस्स परियोसाने, तस्स पाचित्तियं सिया.

१७०६.

एकेनेव पयोगेन, गण्हतो आमिसं बहुं;

ददतोपि तथा एकं, बहूनि च बहूस्वपि.

१७०७.

उक्खित्तके निपन्नस्मिं, इतरो सेति चे पन;

इतरस्मिं निपन्ने वा, परो सेति उभोपि वा.

१७०८.

निपज्जनपयोगानं, वसेनापत्तियो सियुं;

एकनानूपचारेसु, एकच्छन्ने विनिच्छयो.

१७०९.

अनुक्खित्तेपि उक्खित्त-सञ्ञिनो पन भिक्खुनो;

विमतिस्सुभयत्थापि, दुक्कटं परिदीपितं.

१७१०.

अनापत्तुभयत्थापि, अनुक्खित्तकसञ्ञिनो;

निस्सट्ठोति च तं दिट्ठिं, सञ्ञिस्सोसारितोति च.

१७११.

तथा उम्मत्तकादीनं, इदं पण्णत्तिवज्जकं;

अदिन्नादानतुल्याव, समुट्ठानादयो नया.

उक्खित्तकथा.

१७१२.

तथा विनासितं जानं, उपलापेय्य तेन वा;

उपट्ठापेय्य पाचित्ति, संभुञ्जेय्य वसेय्य वा.

१७१३.

संवासेन च लिङ्गेन, दण्डकम्मेन नासना;

तिस्सो एत्थ अधिप्पेता, दण्डकम्मेन नासना.

१७१४.

सम्भोगा सहसेय्या च, अनन्तरसमा मता;

तत्थ वुत्तनयेनेव, वेदितब्बो विनिच्छयो.

१७१५.

समुट्ठानादयो सब्बे, अरिट्ठेन समा मता;

न हेत्थ किञ्चि वत्तब्बं, सब्बं उत्तानमेविदं.

कण्टककथा.

सप्पाणकवग्गो सत्तमो.

१७१६.

वुच्चमानो हि भिक्खूहि, भिक्खु सिक्खापदेन यो;

‘‘सिक्खापदे पनेतस्मिं, न सिक्खिस्सामि तावहं.

१७१७.

याव नाञ्ञं वियत्तञ्च, पकतञ्ञुं बहुस्सुतं;

पुच्छामी’’ति भणन्तस्स, तस्स पाचित्तियं सिया.

१७१८.

सत्थुनानुपसम्पन्ने, दीपितं तिकदुक्कटं;

न सल्लेखायिदं होति, वुच्चमानस्सुभोहिपि.

१७१९.

अपञ्ञत्तेन तस्सेवं, वदतो होति दुक्कटं;

न दोसुम्मत्तकादीनं, ‘‘सिक्खिस्सामी’’ति भासतो.

सहधम्मिककथा.

१७२०.

उद्दिट्ठेहि किमेतेहि, कुक्कुच्चादिनिदानतो;

होति पाचित्तियापत्ति, सिक्खापदविवण्णने.

१७२१.

तिकपाचित्तियं वुत्तं, तथेव तिकदुक्कटं;

विवण्णेनुपसम्पन्न-सन्तिके तं सचे पन.

१७२२.

दुक्कटं पनुभिन्नम्पि, अञ्ञधम्मविवण्णने;

नविवण्णेतुकामस्स, ‘‘सुत्तन्तं परियापुण.

१७२३.

विनयं पन पच्छापि, हन्द परियापुणिस्ससि’’;

इच्चेवं तु वदन्तस्स, तथा उम्मत्तकादिनो.

१७२४.

अनापत्तीति ञातब्बं, समुट्ठानादयो नया;

अनन्तरस्सिमस्सापि, ओमसवादसादिसा.

विलेखनकथा.

१७२५.

अञ्ञाणेन पनापत्ति, मोक्खो नेवस्स विज्जति;

कारेतब्बो तथा भिक्खु, यथा धम्मो ठितो पन.

१७२६.

तस्सारोपनियो मोहो, उत्तरिम्पि हि भिक्खुनो;

दुतियेनेव कम्मेन, निन्दित्वा तञ्हि पुग्गलं.

१७२७.

एवं आरोपिते मोहे, यदि मोहेति यो पन;

तस्मिं मोहनके वुत्ता, पाचित्ति पन पुग्गले.

१७२८.

अधम्मे पन कम्मस्मिं, दीपितं तिकदुक्कटं;

तथानारोपिते मोहे, दुक्कटं परिकित्तितं.

१७२९.

च मोहेतुकामस्स, वित्थारेनासुतस्सपि;

ऊनके द्वत्तिक्खत्तुं वा, वित्थारेनासुतस्स च.

१७३०.

अनापत्तीति विञ्ञेय्यं, तथा उम्मत्तकादिनो;

समुट्ठानादयो सब्बे, अनन्तरसमा मता.

मोहनकथा.

१७३१.

कुद्धो देति पहारं चे, तस्स पाचित्तियं सिया;

सम्पहरितुकामेन, पहारे भिक्खुनो पन.

१७३२.

दिन्ने भिज्जतु सीसं वा, पादो वा परिभिज्जतु;

सो चे मरतु वा, मा वा, पाचित्ति परिदीपिता.

१७३३.

विरूपकरणापेक्खो, ‘‘इच्चायं न विरोचति’’;

कण्णं वा तस्स नासं वा, यदि छिन्दति दुक्कटं.

१७३४.

तथेवानुपसम्पन्ने, इत्थिया पुरिसस्स वा;

तिरच्छानगतस्सापि, पहारं देति दुक्कटं.

१७३५.

सचे पहरतित्थिञ्च, भिक्खु रत्तेन चेतसा;

गरुका तस्स आपत्ति, विनिद्दिट्ठा महेसिना.

१७३६.

पहारं देति मोक्खाधि-प्पायो दोसो न विज्जति;

कायेन कायबद्धेन, तथा निस्सग्गियेन वा.

१७३७.

पस्सित्वा अन्तरामग्गे, चोरं पच्चत्थिकम्पि वा;

हेठेतुकाममायन्तं, ‘‘मा इधागच्छुपासक’’.

१७३८.

इति वत्वा पनायन्तं, ‘‘गच्छ रे’’ति च मुग्गरं;

सत्थं वापि गहेत्वा वा, पहरित्वा तु याति चे.

१७३९.

अनापत्ति सचे तेन, पहारेन मतेपि च;

एसेव च नयो वुत्तो, धुत्तवाळमिगेसुपि.

१७४०.

तिकपाचित्तियं वुत्तं, सेसे च तिकदुक्कटं;

कायचित्तसमुट्ठानं, सचित्तं दुक्खवेदनं.

पहारकथा.

१७४१.

कायं वा कायबद्धं वा, उच्चारेय्य सचे पन;

होति पाचित्तियापत्ति, तस्सुग्गिरणपच्चया.

१७४२.

उग्गिरित्वा विरद्धो सो, पहारं देति चे पन;

असम्पहरितुकामेन, दिन्नत्ता दुक्कटं सिया.

१७४३.

सचे तेन पहारेन, पहटस्स च भिक्खुनो;

हत्थादीसुपि यं किञ्चि, अङ्गं भिज्जति दुक्कटं.

१७४४.

सेसो अनन्तरे वुत्त-नयेन विनयञ्ञुना;

समुट्ठानादिना सद्धिं, वेदितब्बो विनिच्छयो.

तलसत्तिकथा.

१७४५.

अमूलकेन सङ्घादि-सेसेन पन भिक्खु यो;

चोदापेय्यपि चोदेय्य, तस्स पाचित्तियं सिया.

१७४६.

तिकपाचित्तियं तत्थ, दिट्ठाचारविपत्तिया;

चोदतो दुक्कटापत्ति, सेसे च तिकदुक्कटं.

१७४७.

तथासञ्ञिस्सनापत्ति, तथा उम्मत्तकादिनो;

ओमसवादतुल्याव, समुट्ठानादयो नया.

अमूलककथा.

१७४८.

सञ्चिच्च पन कुक्कुच्चं, उप्पादेन्तस्स भिक्खुनो;

‘‘ऊनवीसतिवस्सो त्वं, मञ्ञे’’ इच्चेवमादिना.

१७४९.

होति वाचाय वाचाय, पाचित्ति पन भिक्खुनो;

तथारूपे पनञ्ञस्मिं, सचे असति पच्चये.

१७५०.

तिकपाचित्तियं वुत्तं, सेसे च तिकदुक्कटं;

नउप्पादेतुकामस्स, कुक्कुच्चं नत्थि वज्जता.

१७५१.

‘‘हितेसितायहं मञ्ञे, निसिन्नं इत्थिया सह;

विकाले च तया भुत्तं, मा एव’’न्ति च भासतो.

१७५२.

तथा उम्मत्तकादीन-मनापत्ति पकासिता;

समुट्ठानादयो सब्बे, अनन्तरसमा मता.

सञ्चिच्चकथा.

१७५३.

सचे भण्डनजातानं, भिक्खूनं पन भिक्खु यो;

तिट्ठेय्युपस्सुतिं सोतुं, तस्स पाचित्तियं सिया.

१७५४.

‘‘यं इमे तु भणिस्सन्ति, तं सोस्सामी’’ति गच्छतो;

चोदेतुकामतायस्स, दुक्कटं तु पदे पदे.

१७५५.

पुरतो गच्छतो सोतुं, ओहीयन्तस्स दुक्कटं;

गच्छतो तुरितं वापि, अयमेव विनिच्छयो.

१७५६.

ठितोकासं पनागन्त्वा, यदि मन्तेन्ति अत्तनो;

उक्कासित्वापि वा एत्थ, ञापेतब्बमहन्ति वा.

१७५७.

तस्सेवमकरोन्तस्स, पाचित्ति सवने सिया;

तिकपाचित्तियं वुत्तं, सेसे च तिकदुक्कटं.

१७५८.

‘‘इमेसं वचनं सुत्वा, ओरमिस्स’’न्ति गच्छतो;

तथा उम्मत्तकादीन-मनापत्ति पकासिता.

१७५९.

थेय्यसत्थसमुट्ठानं, इदं होति क्रियाक्रियं;

कायकम्मं वचीकम्मं, सदोसं दुक्खवेदनं.

उपस्सुतिकथा.

१७६०.

धम्मिकानं तु कम्मानं, छन्दं दत्वा सचे पन;

पच्छा खीयति पाचित्ति, वाचतो वाचतो सिया.

१७६१.

अधम्मे पन कम्मस्मिं, धम्मकम्मन्ति सञ्ञिनो;

विमतिस्सुभयत्थापि, होति आपत्ति दुक्कटं.

१७६२.

‘‘अधम्मेन च वग्गेन, तथाकम्मारहस्स च;

इमे कम्मं करोन्ती’’ति, ञत्वा खीयति तस्स च.

१७६३.

तथा उम्मत्तकादीन-मनापत्ति पकासिता;

अमूलकसमानाव, समुट्ठानादयो नया.

कम्मपटिबाहनकथा.

१७६४.

याव आरोचितं वत्थु, अविनिच्छितमेव वा;

ठपिता ञत्ति वा निट्ठं, कम्मवाचा न गच्छति.

१७६५.

एतस्मिं अन्तरे कम्मं, कोपेतुं परिसाय हि;

हत्थपासं जहन्तस्स, होति आपत्ति दुक्कटं.

१७६६.

अदत्वा जहिते छन्दं, तस्स पाचित्तियं सिया;

धम्मकम्मे अधम्मे च, विमतिस्स च दुक्कटं.

१७६७.

अधम्मेपि च कम्मस्मिं, धम्मकम्मन्ति सञ्ञिनो;

‘‘सङ्घस्स भण्डनादीनि, भविस्सन्ती’’ति सञ्ञिनो.

१७६८.

गिलानो वा गिलानस्स, करणीये न दोसता;

न च कोपेतुकामस्स, कम्मं पस्सावनादिना.

१७६९.

पीळितस्सागमिस्सामि, इच्चेवं गच्छतोपि वा;

समं समनुभासेन, समुट्ठानं क्रियाक्रियं.

छन्दं अदत्वा गमनकथा.

१७७०.

समग्गेन च सङ्घेन, सद्धिं दत्वान चीवरं;

सम्मतस्स हि भिक्खुस्स, पच्छा खीयति यो पन.

१७७१.

तस्स वाचाय वाचाय, पाचित्ति परिदीपिता;

तिकपाचित्तियं धम्म- कम्मे वुत्तं तु चीवरं.

१७७२.

ठपेत्वाञ्ञपरिक्खारं, दत्वा खीयति दुक्कटं;

सङ्घेनासम्मतस्सापि, चीवरं अञ्ञमेव वा.

१७७३.

तथेवानुपसम्पन्ने, सब्बत्थापि च दुक्कटं;

छन्दादीनं वसेनेव, करोन्तञ्च सभावतो.

१७७४.

खीयन्तस्स अनापत्ति, तथा उम्मत्तकादिनो;

अमूलकसमा ञेय्या, समुट्ठानादयो नया.

दुब्बलकथा.

१७७५.

इदं तिंसककण्डस्मिं, अन्तिमेन च सब्बथा;

तुल्यं द्वादसमं सब्बं, अयमेव विसेसता.

१७७६.

तत्थ निस्सग्गियं वुत्तं, अत्तनो परिणामना;

इध सुद्धिकपाचित्ति, पुग्गले परिणामना.

परिणामनकथा.

सहधम्मिकवग्गो अट्ठमो.

१७७७.

अनिक्खन्ते चे राजस्मिं, अनिक्खन्ताय देविया;

सयनीयघरा तस्स, उम्मारं यो अतिक्कमे.

१७७८.

दुक्कटं पठमे पादे, पाचित्ति दुतिये सिया;

देविया वापि रञ्ञो वा, सचे न विदितागमो.

१७७९.

पटिसंविदिते नेव-पटिसंविदितसञ्ञिनो;

तत्थ वेमतिकस्सापि, दुक्कटं परिदीपितं.

१७८०.

पटिसंविदितसञ्ञिस्स, नेव च खत्तियस्स वा;

न खत्तियाभिसेकेन, अभिसित्तस्स वा पन.

१७८१.

उभोसुभिन्नमञ्ञस्मिं, निक्खन्ते विसतोपि वा;

न दोसुम्मत्तकादीनं, कथिनेन क्रियाक्रियं.

अन्तेपुरकथा.

१७८२.

रजतं जातरूपं वा, उग्गण्हन्तस्स अत्तनो;

तस्स निस्सग्गियापत्ति, उग्गण्हापयतोपि वा.

१७८३.

गणपुग्गलसङ्घानं, नवकम्मस्स चेतिये;

उग्गण्हापयतो होति, दुक्कटं गण्हतोपि वा.

१७८४.

अवसेसञ्च मुत्तादि-रतनं अत्तनोपि वा;

सङ्घादीनम्पि अत्थाय, उग्गण्हन्तस्स दुक्कटं.

१७८५.

सचे कप्पियवत्थुं वा, वत्थुं वापि अकप्पियं;

तालपण्णम्पि वा होतु, मातुकण्णपिलन्धनं.

१७८६.

भण्डागारिकसीसेन, यं किञ्चि गिहिसन्तकं;

तस्स पाचित्तियापत्ति, पटिसामयतो पन.

१७८७.

‘‘इदं ठपेत्वा देही’’ति, वुत्तेन पन केनचि;

‘‘न वट्टती’’ति वत्वा तं, न निधेतब्बमेव तु.

१७८८.

‘‘ठपेही’’ति च पातेत्वा, सचे गच्छति पुग्गलो;

पलिबोधो हि नामेसो, ठपेतुं पन वट्टति.

१७८९.

अनुञ्ञाते पनट्ठाने, उग्गहेत्वा अनादरा;

सम्मा अनिक्खिपन्तस्स, होति आपत्ति दुक्कटं.

१७९०.

अनुञ्ञाते पनट्ठाने, गहेत्वा रतनं पन;

निक्खिपन्तस्स वा सम्मा, भण्डं रतनसम्मतं.

१७९१.

गण्हन्तस्स च विस्सासं, तावकालिकमेव च;

न दोसुम्मत्तकादीनं, सञ्चरित्तसमोदयं.

रतनकथा.

१७९२.

मज्झण्हसमया उद्धं, अरुणुग्गमतो पुरे;

एतस्मिं अन्तरे कालो, विकालोति पवुच्चति.

१७९३.

सन्तं भिक्खुमनापुच्छा, विकाले पच्चयं विना;

परिक्खित्तस्स गामस्स, परिक्खेपोक्कमे पन.

१७९४.

अपरिक्खित्तगामस्स, उपचारोक्कमेपि वा;

दुक्कटं पठमे पादे, पाचित्ति दुतिये सिया.

१७९५.

अथ सम्बहुला गामं, विकाले पविसन्ति चे;

आपुच्छित्वाव गन्तब्बं, अञ्ञमञ्ञं न चञ्ञथा.

१७९६.

गच्छन्ति चे ततो अञ्ञं, ततो अञ्ञन्ति वट्टति;

पुन आपुच्छने किच्चं, नत्थि गामसतेपि च.

१७९७.

पस्सम्भेत्वान उस्साहं, विहारत्थाय निग्गता;

पविसन्ति सचे अञ्ञं, पुच्छितब्बं तु अन्तरा.

१७९८.

कत्वा कुलघरे भत्त- किच्चं अञ्ञत्थ वा पन;

सचे चरितुकामो यो, सप्पिभिक्खाय वा सिया.

१७९९.

आपुच्छित्वाव गन्तब्बं, पस्से चे भिक्खु लब्भति;

असन्ते पन नत्थीति, गन्तब्बं तु यथासुखं.

१८००.

ओतरित्वा महावीथिं, भिक्खुं यदि च पस्सति;

नत्थि आपुच्छने किच्चं, चरितब्बं यथासुखं.

१८०१.

गाममज्झेन मग्गेन, गच्छन्तस्सेव भिक्खुनो;

‘‘चरिस्सामी’’ति उप्पन्ने, तेलभिक्खाय मानसे.

१८०२.

आपुच्छित्वाव गन्तब्बं, पस्से चे भिक्खु विज्जति;

अनोक्कम्म चरन्तस्स, मग्गा आपुच्छनेन किं?

१८०३.

तिकपाचित्तियं, काले, विकालोयन्ति सञ्ञिनो;

काले वेमतिकस्सापि, होति आपत्ति दुक्कटं.

१८०४.

आपुच्छित्वाव सन्तं वा, अनापुच्छा असन्तकं;

किच्चे अच्चायिके वापि, पविसन्तस्स भिक्खुनो.

१८०५.

गच्छतो अन्तरारामं, भिक्खुनीनं उपस्सयं;

तथा आसनसालं वा, तित्थियानं उपस्सयं.

१८०६.

सिया गामेन मग्गो चे, अनापत्तापदासुपि;

समुट्ठानादयो सब्बे, कथिनेन समा मता.

१८०७.

न केवलमनापुच्छा, अबन्धित्वा च बन्धनं;

अपारुपित्वा सङ्घाटिं, गच्छतोपिनवज्जता.

विकालगामप्पवेसनकथा.

१८०८.

अट्ठिदन्तमयं सूचि-घरं वापि विसाणजं;

कारापने च करणे, भिक्खुनो होति दुक्कटं.

१८०९.

लाभे भेदनकं तस्स, पाचित्तियमुदीरितं;

अञ्ञस्सत्थाय करणे, तथा कारापनेपि च.

१८१०.

अञ्ञेन च कतं लद्धा, दुक्कटं परिभुञ्जतो;

अनापत्तारणिके विधे, गण्ठिकञ्जनिकासुपि.

१८११.

दकपुञ्छनिया वासि-जटे उम्मत्तकादिनो;

समुट्ठानादयो नया, सञ्चरित्तसमा मता.

सूचिघरकथा.

१८१२.

नवं मञ्चम्पि पीठं वा, कारापेन्तेन भिक्खुना;

अट्ठङ्गुलप्पमाणेन, सुगतङ्गुलतो पन.

१८१३.

कारापेतब्बमेवं तु, ठपेत्वा हेट्ठिमाटनिं;

सच्छेदा तस्स पाचित्ति, तमतिक्कमतो सिया.

१८१४.

अञ्ञस्सत्थाय करणे, तथा कारापनेपि च;

अञ्ञेन च कतं लद्धा, दुक्कटं परिभुञ्जतो.

१८१५.

अनापत्ति पमाणेन, करोन्तस्सप्पमाणिकं;

लभित्वा तस्स पादेसु, छिन्दित्वा परिभुञ्जतो.

१८१६.

नेव छिन्दितुकामो चे, निखणित्वा पमाणतो;

उत्तानं वापि अट्टं वा, बन्धित्वा परिभुञ्जतो.

मञ्चकथा.

१८१७.

मञ्चं वा पन पीठं वा, तूलोनद्धं करेय्य यो;

तस्सुद्दालनकं वुत्तं, पाचित्तियमनीतिना.

१८१८.

अनापत्ति पनायोगे, बन्धने अंसबद्धके;

बिब्बोहने परिस्सावे, थविकादीसु भिक्खुनो.

१८१९.

अञ्ञेन च कतं लद्धा, उद्दालेत्वा निसेवतो;

अनन्तरस्सिमस्सापि, सञ्चरित्तसमा नया.

तूलोनद्धकथा.

१८२०.

निसीदनं करोन्तेन, कातब्बं तु पमाणतो;

पमाणातिक्कमे तस्स, पयोगे दुक्कटं सिया.

१८२१.

पटिलाभेन सच्छेदं, पाचित्तियमुदीरितं;

द्वीसु ठानेसु फालेत्वा, तस्स तिस्सो दसा सियुं.

१८२२.

अनापत्ति पमाणेन, करोन्तस्स तदूनकं;

वितानादिं करोन्तस्स, सञ्चरित्तसमा नया.

निसीदनकथा.

१८२३.

रोगे कण्डुपटिच्छादि, कातब्बा हि पमाणतो;

पमाणातिक्कमे तस्स, पयोगे दुक्कटं सिया.

१८२४.

पटिलाभेन सच्छेदं, पाचित्तियमुदीरितं;

अनापत्तिनयोपेत्थ, अनन्तरसमो मतो.

कण्डुपटिच्छादिकथा.

१८२५.

पमाणेनेव कातब्बा, तथा वस्सिकसाटिका;

पमाणातिक्कमे तस्स, अनन्तरसमो नयो.

वस्सिकसाटिककथा.

१८२६.

चीवरेन सचे तुल्य-प्पमाणं सुगतस्स तु;

चीवरं भिक्खु कारेय्य, करणे दुक्कटं सिया.

१८२७.

पटिलाभेन सच्छेदं, पाचित्तियमुदीरितं;

अनन्तरसमोयेव, अनापत्तिनयो मतो.

१८२८.

दीघसो च पमाणेन, नव तस्स विदत्थियो;

तिरियं छ विनिद्दिट्ठा, सुगतस्स विदत्थिया.

१८२९.

अञ्ञेन च कतं लद्धा, सेवतो दुक्कटं भवे;

समुट्ठानादयो सब्बे, सञ्चरित्तसमा मता.

नन्दकथा.

राजवग्गो नवमो.

इति विनयविनिच्छये पाचित्तियकथा निट्ठिता.

पाटिदेसनीयकथा

१८३०.

यो चन्तरघरं भिक्खु, पविट्ठाय तु हत्थतो;

अञ्ञातिकाय यं किञ्चि, तस्स भिक्खुनिया पन.

१८३१.

सहत्था पटिग्गण्हेय्य, खादनं भोजनम्पि वा;

गहणे दुक्कटं भोगे, पाटिदेसनियं सिया.

१८३२.

रथिकायपि वा ब्यूहे, सन्धिसिङ्घाटकेसु वा;

हत्थिसालादिके ठत्वा, गण्हतोपि अयं नयो.

१८३३.

रथिकाय सचे ठत्वा, देति भिक्खुनि भोजनं;

आपत्ति अन्तरारामे, ठत्वा गण्हाति भिक्खु चे.

१८३४.

एत्थन्तरघरं तस्सा, पविट्ठाय हि वाक्यतो;

भिक्खुस्स च ठितट्ठानं, नप्पमाणन्ति वण्णितं.

१८३५.

तस्मा भिक्खुनिया ठत्वा, आरामादीसु देन्तिया;

वीथियादीसु चे ठत्वा, न दोसो पटिगण्हतो.

१८३६.

यामकालिकसत्ताह-कालिकं यावजीविकं;

आहारत्थाय गहणे, अज्झोहारे च दुक्कटं.

१८३७.

आमिसेन असम्भिन्न-रसं सन्धाय भासितं;

पाटिदेसनियापत्ति, सम्भिन्नेकरसे सिया.

१८३८.

एकतोउपसम्पन्न-हत्थतो पटिगण्हतो;

कालिकानं चतुन्नम्पि, आहारत्थाय दुक्कटं.

१८३९.

ञातिकायपि अञ्ञाति-सञ्ञिनो विमतिस्स वा;

दुक्कटं ञातिसञ्ञिस्स, तथा अञ्ञातिकाय वा.

१८४०.

दापेन्तिया अनापत्ति, ददमानाय वा पन;

निक्खिपित्वान्तरारामा-दीसु ठत्वापि देन्तिया.

१८४१.

गामतो नीहरित्वा वा, देति चे बहि वट्टति;

‘‘पच्चये सति भुञ्जा’’ति, देति चे कालिकत्तयं.

१८४२.

हत्थतो सामणेरीनं, सिक्खमानाय वा तथा;

इदं एळकलोमेन, समुट्ठानं समं मतं.

पठमपाटिदेसनीयकथा.

१८४३.

अवुत्ते ‘‘अपसक्का’’ति, एकेनापि च भिक्खुना;

सचेज्झोहरणत्थाय, आमिसं पटिगण्हति.

१८४४.

गहणे दुक्कटं भोगे, पाटिदेसनियं सिया;

एकतोउपसम्पन्नं, न वारेन्तस्स दुक्कटं.

१८४५.

तथेवानुपसम्पन्ना-युपसम्पन्नसञ्ञिनो;

तत्थ वेमतिकस्सापि, होति आपत्ति दुक्कटं.

१८४६.

अनापत्तित्तनो भत्तं, पदापेति न देति चे;

तथा अञ्ञस्स भत्तं वा, न दापेति पदेति चे.

१८४७.

यं न दिन्नं तं दापेति, न दिन्नं यत्थ वापि च;

तत्थ तम्पि च सब्बेसं, समं दापेति भिक्खुनी.

१८४८.

वोसासन्ती ठिता सिक्ख-माना वा सामणेरिका;

भोजनानि च पञ्चेव, विना, उम्मत्तकादिनो.

१८४९.

कथिनेन समुट्ठानं, समानन्ति पकासितं;

क्रियाक्रियमिदं वुत्तं, तिचित्तञ्च तिवेदनं.

दुतियपाटिदेसनीयकथा.

१८५०.

सेक्खन्ति सम्मते भिक्खु, लद्धसम्मुतिके कुले;

घरूपचारोक्कमना, पुब्बेव अनिमन्तितो.

१८५१.

अगिलानो गहेत्वा चे, परिभुञ्जेय्य आमिसं;

गहणे दुक्कटं भोगे, पाटिदेसनियं सिया.

१८५२.

यामकालिकसत्ताह-कालिके यावजीविके;

गहणे परिभोगे च, होति आपत्ति दुक्कटं.

१८५३.

असेक्खसम्मते सेक्ख-सम्मतन्ति च सञ्ञिनो;

तत्थ वेमतिकस्सापि, तथेव परिदीपितं.

१८५४.

अनापत्ति गिलानस्स, गिलानस्सावसेसके;

निमन्तितस्स वा भिक्खा, अञ्ञेसं तत्थ दीयति.

१८५५.

घरतो नीहरित्वा वा, देन्ति चे यत्थ कत्थचि;

निच्चभत्तादिके वापि, तथा उम्मत्तकादिनो.

१८५६.

अनागते हि भिक्खुम्हि, घरतो पठमं पन;

नीहरित्वा सचे द्वारे, सम्पत्ते देन्ति वट्टति.

१८५७.

भिक्खुं पन च दिस्वाव, नीहरित्वान गेहतो;

न वट्टति सचे देन्ति, समुट्ठानेळकूपमं.

ततियपाटिदेसनीयकथा.

१८५८.

गहट्ठेनागहट्ठेन, इत्थिया पुरिसेन वा;

आरामं उपचारं वा, पविसित्वा सचे पन.

१८५९.

‘‘इत्थन्नामस्स ते भत्तं, यागु वा आहरीयति’’;

एवमारोचितं वुत्तं, पटिसंविदितन्ति हि.

१८६०.

आहरीयतु तं पच्छा, यथारोचितमेव वा;

तस्स वा परिवारम्पि, अञ्ञं कत्वा बहुं पन.

१८६१.

यागुया विदितं कत्वा, पूवं भत्तं हरन्ति चे;

इदम्पि विदितं वुत्तं, वट्टतीति कुरुन्दियं.

१८६२.

कुलानि पन अञ्ञानि, देय्यधम्मं पनत्तनो;

हरन्ति तेन सद्धिं चे, सब्बं वट्टति तम्पि च.

१८६३.

अनारोचितमेवं यं, यं आराममनाभतं;

तं असंविदितं नाम, सहधम्मिकञापितं.

१८६४.

यं असंविदितं कत्वा, आभतं पन तं बहि;

आरामं पन पेसेत्वा, कारापेत्वा तमाहरे.

१८६५.

गन्त्वा वा अन्तरामग्गे, गहेतब्बं तु भिक्खुना;

सचे एवमकत्वा तं, आरामे उपचारतो.

१८६६.

गहेत्वाज्झोहरन्तस्स, गहणे दुक्कटं सिया;

अज्झोहारपयोगेसु, पाटिदेसनियं मतं.

१८६७.

पटिसंविदितेयेव, असंविदितसञ्ञिनो;

तत्थ वेमतिकस्सापि, होति आपत्ति दुक्कटं.

१८६८.

पटिसंविदिते तस्स, गिलानस्सावसेसके;

बहारामे गहेत्वा वा, अन्तोयेवस्स भुञ्जतो.

१८६९.

तत्थजातफलादीनि, अनापत्तेव खादतो;

समुट्ठानादयो सब्बे, कथिनेन समा मता.

चतुत्थपाटिदेसनीयकथा.

इति विनयविनिच्छये पाटिदेसनीयकथा निट्ठिता.

सेखियकथा

१८७०.

यो अनादरियेनेव, पुरतो पच्छतोपि वा;

ओलम्बेत्वा निवासेय्य, तस्स चापत्ति दुक्कटं.

१८७१.

हत्थिसोण्डादितुल्यं तु, निवासेन्तस्स दुक्कटं;

आपत्तिभीरुना निच्चं, वत्थब्बं परिमण्डलं.

१८७२.

जाणुमण्डलतो हेट्ठा, अट्ठङ्गुलप्पमाणकं;

ओतारेत्वा निवत्थब्बं, ततो ऊनं न वट्टति.

१८७३.

असञ्चिच्चासतिस्सापि, अजानन्तस्स केवलं;

अनापत्ति गिलानस्सा-पदासुम्मत्तकादिनो.

परिमण्डलकथा.

१८७४.

उभो कोणे समं कत्वा, सादरं परिमण्डलं;

कत्वा पारुपितब्बेवं, अकरोन्तस्स दुक्कटं.

१८७५.

अविसेसेन वुत्तं तु, इदं सिक्खापदद्वयं;

तस्मा घरे विहारे वा, कत्तब्बं परिमण्डलं.

दुतियं.

१८७६.

गण्ठिकं पटिमुञ्चित्वा, कत्वा कोणे उभो समं;

छादेत्वा मणिबन्धञ्च, गन्तब्बं गीवमेव च.

१८७७.

तथा अकत्वा भिक्खुस्स, जत्तूनिपि उरम्पि च;

विवरित्वा यथाकामं, गच्छतो होति दुक्कटं.

ततियं.

१८७८.

गलवाटकतो उद्धं, सीसञ्च मणिबन्धतो;

हत्थे पिण्डिकमंसम्हा, हेट्ठा पादे उभोपि च.

१८७९.

विवरित्वावसेसञ्च, छादेत्वा चे निसीदति;

होति सो सुप्पटिच्छन्नो, दोसो वासूपगस्स न.

चतुत्थं.

१८८०.

हत्थं वा पन पादं वा, अचालेन्तेन भिक्खुना;

सुविनीतेन गन्तब्बं, छट्ठे नत्थि विसेसता.

पञ्चमछट्ठानि.

१८८१.

सतीमताविकारेन, युगमत्तञ्च पेक्खिना;

सुसंवुतेन गन्तब्बं, भिक्खुनोक्खित्तचक्खुना.

१८८२.

यत्थ कत्थचि हि ट्ठाने, एकस्मिं अन्तरे घरे;

ठत्वा परिस्सयाभावं, ओलोकेतुम्पि वट्टति.

१८८३.

यो अनादरियं कत्वा, ओलोकेन्तो तहिं तहिं;

सचेन्तरघरे याति, दुक्कटं अट्ठमं तथा.

सत्तमट्ठमानि.

१८८४.

एकतो उभतो वापि, हुत्वा उक्खित्तचीवरो;

इन्दखीलकतो अन्तो, गच्छतो होति दुक्कटं.

नवमं.

१८८५.

तथा निसिन्नकालेपि, नीहरन्तेन कुण्डिकं;

अनुक्खिपित्वा दातब्बा, दोसो वासूपगस्स न.

दसमं.

पठमो वग्गो.

१८८६.

न वट्टति हसन्तेन, गन्तुञ्चेव निसीदितुं;

वत्थुस्मिं हसनीयस्मिं, सितमत्तं तु वट्टति.

पठमदुतियानि.

१८८७.

अप्पसद्देन गन्तब्बं, चतुत्थेपि अयं नयो;

महासद्दं करोन्तस्स, उभयत्थापि दुक्कटं.

ततियचतुत्थानि.

१८८८.

कायप्पचालकं कत्वा, बाहुसीसप्पचालकं;

गच्छतो दुक्कटं होति, तथेव च निसीदतो.

१८८९.

कायं बाहुञ्च सीसञ्च, पग्गहेत्वा उजुं पन;

गन्तब्बमासितब्बञ्च, समेनिरियापथेन तु.

१८९०.

निसीदनेन युत्तेसु, तीसु वासूपगस्स हि;

अनापत्तीति ञातब्बं, विञ्ञुना विनयञ्ञुना.

दुतियो वग्गो.

१८९१.

खम्भं कत्वा ससीसं वा, पारुपित्वान गच्छतो;

दुक्कटं मुनिना वुत्तं, तथा उक्कुटिकाय वा.

१८९२.

हत्थपल्लत्थिकायापि, दुस्सपल्लत्थिकाय वा;

तस्सन्तरघरे होति, निसीदन्तस्स दुक्कटं.

१८९३.

दुतिये च चतुत्थे च, छट्ठे वासूपगस्स तु;

अनापत्तीति सारुप्पा, छब्बीसति पकासिता.

छट्ठं.

१८९४.

सक्कच्चं सतियुत्तेन, भिक्खुना पत्तसञ्ञिना;

पिण्डपातो गहेतब्बो, समसूपोव विञ्ञुना.

१८९५.

सूपो भत्तचतुब्भागो, ‘‘समसूपो’’ति वुच्चति;

मुग्गमासकुलत्थानं, सूपो ‘‘सूपो’’ति वुच्चति.

१८९६.

अनापत्ति असञ्चिच्च, गिलानस्स रसेरसे;

तथेव ञातकादीनं, अञ्ञत्थाय धनेन वा.

सत्तमट्ठमनवमानि.

१८९७.

अन्तोलेखापमाणेन, पत्तस्स मुखवट्टिया;

पूरितोव गहेतब्बो, अधिट्ठानूपगस्स तु.

१८९८.

तत्थ थूपीकतं कत्वा, गण्हतो यावकालिकं;

यं किञ्चि पन भिक्खुस्स, होति आपत्ति दुक्कटं.

१८९९.

अधिट्ठानूपगे पत्ते, कालिकत्तयमेव च;

सेसे थूपीकतं सब्बं, वट्टतेव न संसयो.

१९००.

द्वीसु पत्तेसु भत्तं तु, गहेत्वा पत्तमेककं;

पूरेत्वा यदि पेसेति, भिक्खूनं पन वट्टति.

१९०१.

पत्ते पक्खिप्पमानं यं, उच्छुखण्डफलादिकं;

ओरोहति सचे हेट्ठा, न तं थूपीकतं सिया.

१९०२.

पुप्फतक्कोलकादीनं, ठपेत्वा चे वटंसकं;

दिन्नं अयावकालित्ता, न तं थूपीकतं सिया.

१९०३.

वटंसकं तु पूवस्स, ठपेत्वा ओदनोपरि;

पिण्डपातं सचे देन्ति, इदं थूपीकतं सिया.

१९०४.

भत्तस्सूपरि पण्णं वा, थालकं वापि किञ्चिपि;

ठपेत्वा परिपूरेत्वा, सचे गण्हाति वट्टति.

१९०५.

पटिग्गहेतुमेवस्स, तं तु सब्बं न वट्टति;

गहितं सुगहितं, पच्छा, भुञ्जितब्बं यथासुखं.

ततियो वग्गो.

१९०६.

पठमं दुतियं वुत्त-नयं तु ततिये पन;

उपरोधिमदस्सेत्वा, भोत्तब्बं पटिपाटिया.

१९०७.

अञ्ञेसं अत्तनो भत्तं, आकिरं पन भाजने;

नत्थोमसति चे दोसो, तथा उत्तरिभङ्गकं.

ततियं.

१९०८.

चतुत्थे यं तु वत्तब्बं, वुत्तं पुब्बे असेसतो;

पञ्चमे मत्थकं दोसो, मद्दित्वा परिभुञ्जतो.

१९०९.

अनापत्ति गिलानस्स, परित्तेपि च सेसके;

एकतो पन मद्दित्वा, संकड्ढित्वान भुञ्जतो.

चतुत्थपञ्चमानि.

१९१०.

यो भिय्योकम्यताहेतु, सूपं वा ब्यञ्जनम्पि वा;

पटिच्छादेय्य भत्तेन, तस्स चापत्ति दुक्कटं.

छट्ठं.

१९११.

विञ्ञत्तियं तु वत्तब्बं, अपुब्बं नत्थि किञ्चिपि;

अट्ठमे पन उज्झाने, गिलानोपि न मुच्चति.

१९१२.

‘‘दस्सामि दापेस्सामी’’ति, ओलोकेन्तस्स भिक्खुनो;

अनापत्तीति ञातब्बं, न च उज्झानसञ्ञिनो.

अट्ठमं.

१९१३.

महन्तं पन मोरण्डं, कुक्कुटण्डञ्च खुद्दकं;

तेसं मज्झप्पमाणेन, कत्तब्बो कबळो पन.

१९१४.

खज्जके पन सब्बत्थ, मूलखादनियादिके;

फलाफले अनापत्ति, गिलानुम्मत्तकादिनो.

नवमं.

१९१५.

अदीघो पन कातब्बो, आलोपो परिमण्डलो;

खज्जतुत्तरिभङ्गस्मिं, अनापत्ति फलाफले.

दसमं.

चतुत्थो वग्गो.

१९१६.

अनाहटे मुखद्वारं, अप्पत्ते कबळे पन;

अत्तनो च मुखद्वारं, विवरन्तस्स दुक्कटं.

पठमं.

१९१७.

मुखे च सकलं हत्थं, पक्खिपन्तस्स दुक्कटं;

मुखे च कबळं कत्वा, कथेतुं न च वट्टति.

१९१८.

वचनं यत्तकेनस्स, परिपुण्णं न होति हि;

मुखस्मिंतत्तके सन्ते, ब्याहरन्तस्स दुक्कटं.

१९१९.

मुखे हरीतकादीनि, पक्खिपित्वा कथेति यो;

वचनं परिपुण्णं चे, कथेतुं पन वट्टति.

दुतियततियानि.

१९२०.

यो पिण्डुक्खेपकं भिक्खु, कबळच्छेदकम्पि वा;

मक्कटो विय गण्डे वा, कत्वा भुञ्जेय्य दुक्कटं.

चतुत्थपञ्चमछट्ठानि.

१९२१.

निद्धुनित्वान हत्थं वा, भत्तं सित्थावकारकं;

जिव्हानिच्छारकं वापि, तथा ‘‘चपु चपू’’ति वा.

१९२२.

अनादरवसेनेव, भुञ्जतो होति दुक्कटं;

सत्तमे अट्ठमे नत्थि, दोसो कचवरुज्झने.

सत्तमदसमानि.

पञ्चमो वग्गो.

१९२३.

कत्वा एवं न भोत्तब्बं, सद्दं ‘‘सुरु सुरू’’ति च;

हत्थनिल्लेहकं वापि, न च वट्टति भुञ्जितुं.

१९२४.

फाणितं घनयागुं वा, गहेत्वा अङ्गुलीहि तं;

मुखे अङ्गुलियो भोत्तुं, पवेसेत्वापि वट्टति.

१९२५.

पत्तो लेहितब्बोव, एकायङ्गुलिकाय वा;

एकओट्ठोपि जिव्हाय, न च निल्लेहितब्बको.

चतुत्थं.

१९२६.

सामिसेन तु हत्थेन, न च पानीयथालकं;

गहेतब्बं, पटिक्खित्तं, पटिक्कूलवसेन हि.

१९२७.

पुग्गलस्स च सङ्घस्स, गहट्ठस्सत्तनोपि च;

सन्तको पन सङ्खो वा, सरावं वापि थालकं.

१९२८.

तस्मा न च गहेतब्बं, गण्हतो होति दुक्कटं;

अनामिसेन हत्थेन, गहणं पन वट्टति.

पञ्चमं.

१९२९.

उद्धरित्वापि भिन्दित्वा, गहेत्वा वा पटिग्गहे;

नीहरित्वा अनापत्ति, छड्डेन्तस्स घरा बहि.

छट्ठं.

१९३०.

छत्तं यं किञ्चि हत्थेन, सरीरावयवेन वा;

सचे धारयमानस्स, धम्मं देसेति दुक्कटं.

सत्तमं.

१९३१.

अयमेव नयो वुत्तो, दण्डपाणिम्हि पुग्गले;

चतुहत्थप्पमाणोव, दण्डो मज्झिमहत्थतो.

अट्ठमं.

१९३२.

तथेव सत्थपाणिस्स, धम्मं देसेति दुक्कटं;

सत्थपाणी न होतासिं, सन्नय्हित्वा ठितो पन.

नवमं.

१९३३.

धनुं सरेन सद्धिं वा, धनुं वा सरमेव वा;

सजियं निजियं वापि, गहेत्वा धनुदण्डकं.

१९३४.

ठितस्सपि निसिन्नस्स, निपन्नस्सापि वा तथा;

सचे देसेति सद्धम्मं, होति आपत्ति दुक्कटं.

१९३५.

पटिमुक्कम्पि कण्ठम्हि, धनुं हत्थेन यावता;

न गण्हाति नरो ताव, धम्मं देसेय्य वट्टति.

छट्ठो वग्गो.

१९३६.

पादुकारुळ्हकस्सापि, धम्मं देसेति दुक्कटं;

अक्कमित्वा ठितस्सापि, पटिमुक्कस्स वा तथा.

पठमं.

१९३७.

उपाहनगतस्सापि, अयमेव विनिच्छयो;

सब्बत्थ अगिलानस्स, याने वा सयनेपि वा.

१९३८.

निपन्नस्सागिलानस्स, कटसारे छमाय वा;

पीठे मञ्चेपि वा उच्चे, निसिन्नेन ठितेन वा.

१९३९.

न च वट्टति देसेतुं, ठत्वा वा उच्चभूमियं;

सयनेसु गतेनापि, सयनेसु गतस्स च.

१९४०.

समाने वापि उच्चे वा, निपन्ने नेव वट्टति;

निपन्नेन ठितस्सापि, निपन्नस्सपि वट्टति.

१९४१.

निसिन्नेन निसिन्नस्स, ठितस्सापि च वट्टति;

ठितस्सेव ठितेनापि, देसेतुम्पि तथेव च.

दुतियततियचतुत्थानि.

१९४२.

पल्लत्थिका निसिन्नस्स, अगिलानस्स देहिनो;

तथा वेठितसीसस्स, धम्मं देसेति दुक्कटं.

१९४३.

केसन्तं विवरापेत्वा, देसेति यदि वट्टति;

ससीसं पारुतस्सापि, अयमेव विनिच्छयो.

पञ्चमछट्ठसत्तमानि.

१९४४.

अट्ठमे नवमे वापि, दसमे नत्थि किञ्चिपि;

सचेपि थेरुपट्ठानं, गन्त्वान दहरं ठितं.

१९४५.

पञ्हं पुच्छति चे थेरो, कथेतुं न च वट्टति;

तस्स पस्से पनञ्ञस्स, कथेतब्बं विजानता.

अट्ठमनवमदसमानि.

सत्तमो वग्गो.

१९४६.

गच्छतो पुरतो पञ्हं, न वत्तब्बं तु पच्छतो;

‘‘पच्छिमस्स कथेमी’’ति, वत्तब्बं विनयञ्ञुना.

१९४७.

सद्धिं उग्गहितं धम्मं, सज्झायति हि वट्टति;

सममेव युगग्गाहं, कथेतुं गच्छतोपि च.

पठमं.

१९४८.

एकेकस्सापि चक्कस्स, पथेनापि च गच्छतो;

उप्पथेन समं वापि, गच्छन्तस्सेव वट्टति.

दुतियं.

१९४९.

ततिये नत्थि वत्तब्बं, चतुत्थे हरिते पन;

उच्चारादिचतुक्कं तु, करोतो दुक्कटं सिया.

१९५०.

जीवरुक्खस्स यं मूलं, दिस्समानं तु गच्छति;

साखा वा भूमिलग्गा तं, सब्बं हरितमेव हि.

१९५१.

सचे अहरितं ठानं, पेक्खन्तस्सेव भिक्खुनो;

वच्चं निक्खमतेवस्स, सहसा पन वट्टति.

१९५२.

पलालण्डुपके वापि, गोमये वापि किस्मिचि;

कत्तब्बं, हरितं पच्छा, तमोत्थरति वट्टति.

१९५३.

कतो अहरिते ठाने, हरितं एति वट्टति;

सिङ्घाणिका गता एत्थ, खेळेनेव च सङ्गहं.

चतुत्थं.

१९५४.

वच्चकुटिसमुद्दादि-उदकेसुपि भिक्खुनो;

तेसं अपरिभोगत्ता, करोतो नत्थि दुक्कटं.

१९५५.

देवे पन च वस्सन्ते, उदकोघे समन्ततो;

अजलं अलभन्तेन, जले कातुम्पि वट्टति.

पञ्चमं.

अट्ठमो वग्गो.

१९५६.

समुट्ठानादयो ञेय्या, सेखियानं पनेत्थ हि;

उज्जग्घिकादिचत्तारि, कबळेन मुखेन च.

१९५७.

छमानीचासनट्ठान-पच्छा उप्पथवा दस;

समुट्ठानादयो तुल्या, वुत्ता समनुभासने.

१९५८.

छत्तं दण्डावुधं सत्थं, पादुकारुळ्हुपाहना;

यानं सयनपल्लत्थ-वेठितोगुण्ठितानि च.

१९५९.

धम्मदेसनातुल्याव, समुट्ठानादिना पन;

सूपोदनेन विञ्ञत्ति, थेय्यसत्थसमं मतं.

१९६०.

अवसेसा तिपञ्ञास, समाना पठमेन तु;

सेखियेसुपि सब्बेसु, अनापत्तापदासुपि.

१९६१.

उज्झानसञ्ञिके थूपी-कते सूपपटिच्छदे;

तीसु सिक्खापदेस्वेव, गिलानो न पनागतो.

सेखियकथा.

१९६२.

इमं विदित्वा विनये विनिच्छयं;

विसारदो होति, विनीतमानसो;

परेहि सो होति च दुप्पधंसियो;

ततो हि सिक्खे सततं समाहितो.

१९६३.

इमं परमसंकरं संकरं;

अवेच्च सवनामतं नामतं;

पटुत्तमधिके हिते के हि ते;

न यन्ति कलिसासने सासने.

इति विनयविनिच्छये

भिक्खुविभङ्गकथा निट्ठिता.

भिक्खुनीविभङ्गो

१९६४.

भिक्खुनीनं हितत्थाय, विभङ्गं यं जिनोब्रवि;

तस्मिं अपि समासेन, किञ्चिमत्तं भणामहं.

पाराजिककथा

१९६५.

छन्दसो मेथुनं धम्मं, पटिसेवेय्य या पन;

होति पाराजिका नाम, समणी सा पवुच्चति.

१९६६.

मनुस्सपुरिसादीनं, नवन्नं यस्स कस्सचि;

सजीवस्साप्यजीवस्स, सन्थतं वा असन्थतं.

१९६७.

अत्तनो तिविधे मग्गे, येभुय्यक्खायितादिकं;

अङ्गजातं पवेसेन्ती, अल्लोकासे पराजिता.

१९६८.

इतो परमवत्वाव, साधारणविनिच्छयं;

असाधारणमेवाहं, भणिस्सामि समासतो.

१९६९.

अधक्खकं सरीरकं, यदुब्भजाणुमण्डलं;

सरीरकेन चे तेन, फुसेय्य भिक्खुनी पन.

१९७०.

अवस्सुतस्सावस्सुता, मनुस्सपुग्गलस्स या;

सरीरमस्स तेन वा, फुट्ठा पाराजिका सिया.

१९७१.

कप्परस्स पनुद्धम्पि, गहितं उब्भजाणुना;

यथावुत्तप्पकारेन, कायेनानेन अत्तनो.

१९७२.

पुरिसस्स तथा काय- पटिबद्धं फुसन्तिया;

तथा यथापरिच्छिन्न- कायबद्धेन अत्तनो.

१९७३.

अवसेसेन वा तस्स, कायं कायेन अत्तनो;

होति थुल्लच्चयं तस्सा, पयोगे पुरिसस्स च.

१९७४.

यक्खपेततिरच्छान- पण्डकानं अधक्खकं;

उब्भजाणुं तथेवस्सा, उभतोवस्सवे सति.

१९७५.

एकतोवस्सवे चापि, थुल्लच्चयमुदीरितं;

अवसेसे च सब्बत्थ, होति आपत्ति दुक्कटं.

१९७६.

उब्भक्खकमधोजाणु-मण्डलं पन यं इध;

कप्परस्स च हेट्ठापि, गतं एत्थेव सङ्गहं.

१९७७.

केलायति सचे भिक्खु, सद्धिं भिक्खुनिया पन;

उभिन्नं कायसंसग्ग-रागे सति हि भिक्खुनो.

१९७८.

होति सङ्घादिसेसोव, नासो भिक्खुनिया सिया;

कायसंसग्गरागो च, सचे भिक्खुनिया सिया.

१९७९.

भिक्खुनो मेथुनो रागो, गेहपेमम्पि वा भवे;

तस्सा थुल्लच्चयं वुत्तं, भिक्खुनो होति दुक्कटं.

१९८०.

उभिन्नं मेथुने रागे, गेहपेमेपि वा सति;

अविसेसेन निद्दिट्ठं, उभिन्नं दुक्कटं पन.

१९८१.

यस्स यत्थ मनोसुद्धं, तस्स तत्थ न दोसता;

उभिन्नम्पि अनापत्ति, उभिन्नं चित्तसुद्धिया.

१९८२.

कायसंसग्गरागेन, भिन्दित्वा पठमं पन;

पच्छा दूसेति चे नेव, होति भिक्खुनिदूसको.

१९८३.

अथ भिक्खुनिया फुट्ठो, सादियन्तोव चेतसा;

निच्चलो होति चे भिक्खु, न होतापत्ति भिक्खुनो.

१९८४.

भिक्खुनी भिक्खुना फुट्ठा, सचे होतिपि निच्चला;

अधिवासेति सम्फस्सं, तस्सा पाराजिकं सिया.

१९८५.

तथा थुल्लच्चयं खेत्ते, दुक्कटञ्च विनिद्दिसे;

वुत्तत्ता ‘‘कायसंसग्गं, सादियेय्या’’ति सत्थुना.

१९८६.

तस्सा क्रियसमुट्ठानं, एवं सति न दिस्सति;

इदं तब्बहुलेनेव, नयेन परिदीपितं.

१९८७.

अनापत्ति असञ्चिच्च, अजानित्वामसन्तिया;

सति आमसने तस्सा, फस्सं वासादियन्तिया.

१९८८.

वेदनट्टाय वा खित्त-चित्तायुम्मत्तिकाय वा;

समुट्ठानादयो तुल्या, पठमन्तिमवत्थुना.

उब्भजाणुमण्डलकथा.

१९८९.

पाराजिकत्तं जानन्ति, सलिङ्गे तु ठिताय हि;

‘‘न कस्सचि परस्साहं, आरोचेस्सामि दानि’’ति.

१९९०.

धुरे निक्खित्तमत्तस्मिं, सा च पाराजिका सिया;

अयं वज्जपटिच्छादि- नामिका पन नामतो.

१९९१.

सेसं सप्पाणवग्गस्मिं, दुट्ठुल्लेन समं नये;

विसेसो तत्र पाचित्ति, इध पाराजिकं सिया.

वज्जपटिच्छादिकथा.

१९९२.

सङ्घेनुक्खित्तको भिक्खु, ठितो उक्खेपने पन;

यंदिट्ठिको च सो तस्सा, दिट्ठिया गहणेन तं.

१९९३.

अनुवत्तेय्य या भिक्खुं, भिक्खुनी सा विसुम्पि च;

सङ्घमज्झेपि अञ्ञाहि, वुच्चमाना तथेव च.

१९९४.

अचजन्तीव तं वत्थुं, गहेत्वा यदि तिट्ठति;

तस्स कम्मस्स ओसाने, उक्खित्तस्सानुवत्तिका.

१९९५.

होति पाराजिकापन्ना, होतासाकियधीतरा;

पुन अप्पटिसन्धेया, द्विधा भिन्ना सिला विय.

१९९६.

अधम्मे पन कम्मस्मिं, निद्दिट्ठं तिकदुक्कटं;

समुट्ठानादयो सब्बे, वुत्ता समनुभासने.

उक्खित्तानुवत्तिककथा.

१९९७.

अपाराजिकखेत्तस्स, गहणं यस्स कस्सचि;

अङ्गस्स पन तं हत्थ-ग्गहणन्ति पवुच्चति.

१९९८.

पारुतस्स निवत्थस्स, गहणं यस्स कस्सचि;

एतं सङ्घाटिया कण्ण-ग्गहणन्ति पवुच्चति.

१९९९.

कायसंसग्गसङ्खात-असद्धम्मस्स कारणा;

भिक्खुनी हत्थपासस्मिं, तिट्ठेय्य पुरिसस्स वा.

२०००.

सल्लपेय्य तथा तत्थ, ठत्वा तु पुरिसेन वा;

सङ्केतं वापि गच्छेय्य, इच्छेय्या गमनस्स वा.

२००१.

तदत्थाय पटिच्छन्न-ट्ठानञ्च पविसेय्य वा;

उपसंहरेय्य कायं वा, हत्थपासे ठिता पन.

२००२.

अयमस्समणी होति, विनट्ठा अट्ठवत्थुका;

अभब्बा पुनरुळ्हाय, छिन्नो तालोव मत्थके.

२००३.

अनुलोमेन वा वत्थुं, पटिलोमेन वा चुता;

अट्ठमं परिपूरेन्ती, तथेकन्तरिकाय वा.

२००४.

अथादितो पनेकं वा, द्वे वा तीणिपि सत्त वा;

सतक्खत्तुम्पि पूरेन्ती, नेव पाराजिका सिया.

२००५.

आपत्तियो पनापन्ना, देसेत्वा ताहि मुच्चति;

धुरनिक्खेपनं कत्वा, देसिता गणनूपिका.

२००६.

न होतापत्तिया अङ्गं, सउस्साहाय देसिता;

देसनागणनं नेति, देसितापि अदेसिता.

२००७.

अनापत्ति असञ्चिच्च, अजानित्वा करोन्तिया;

समुट्ठानादयो सब्बे, अनन्तरसमा मता.

२००८.

‘‘असद्धम्मो’’ति नामेत्थ, कायसंसग्गनामको;

अयमुद्दिसितो अत्थो, सब्बअट्ठकथासुपि.

२००९.

विञ्ञू पटिबलो काय-संसग्गं पटिपज्जितुं;

कायसंसग्गभावे तु, साधकं वचनं इदं.

अट्ठवत्थुककथा.

२०१०.

अवस्सुता पटिच्छादी, उक्खित्ता अट्ठवत्थुका;

असाधारणपञ्ञत्ता, चतस्सोव महेसिना.

पाराजिककथा निट्ठिता.

सङ्घादिसेसकथा

२०११.

या पन भिक्खुनी उस्सयवादा;

अट्टकरी मुखरी विहरेय्य;

येन केनचि नरेनिध सद्धिं;

सा गरुकं किर दोसमुपेति.

२०१२.

सक्खिं वापि सहायं वा, परियेसति दुक्कटं;

पदे पदे तथा अट्टं, कातुं गच्छन्तियापि च.

२०१३.

आरोचेति सचे पुब्बं, भिक्खुनी अत्तनो कथं;

दिस्वा वोहारिकं तस्सा, होति आपत्ति दुक्कटं.

२०१४.

आरोचेति सचे पच्छा, इतरो अत्तनो कथं;

होति भिक्खुनिया तस्सा, थुल्लच्चयमनन्तरं.

२०१५.

आरोचेतितरो पुब्बं, सचे सो अत्तनो कथं;

पच्छा भिक्खुनी चे पुब्ब-सदिसोव विनिच्छयो.

२०१६.

‘‘आरोचेही’’ति वुत्ता चे, ‘‘कथं तव ममापि च’’;

आरोचेतु यथाकामं, पठमे दुक्कटं सिया.

२०१७.

दुतियारोचने तस्सा, थुल्लच्चयमुदीरितं;

उपासकेन वुत्तेपि, अयमेव विनिच्छयो.

२०१८.

आरोचितकथं सुत्वा, उभिन्नम्पि यथा तथा;

विनिच्छये कते तेहि, अट्टे पन च निट्ठिते.

२०१९.

अट्टस्स परियोसाने, जये भिक्खुनिया पन;

पराजयेपि वा तस्सा, होति सङ्घादिसेसता.

२०२०.

दूतं वापि पहिणित्वा, आगन्त्वान सयम्पि वा;

पच्चत्थिकमनुस्सेहि, आकड्ढीयति या पन.

२०२१.

आरामे पन अञ्ञेहि, अनाचारं कतं सचे;

अनोदिस्स परं किञ्चि, रक्खं याचति तत्थ या.

२०२२.

याय किञ्चि अवुत्ताव, धम्मट्ठा सयमेव तु;

सुत्वा तं अञ्ञतो अट्टं, निट्ठापेन्ति सचे पन.

२०२३.

तस्सा, उम्मत्तिकादीन-मनापत्ति पकासिता;

कथिनेन समुट्ठानं, तुल्यं सकिरियं इदं.

अट्टकारिकथा.

२०२४.

जानन्ती भिक्खुनी चोरिं, वज्झं विदितमेव या;

सङ्घं अनपलोकेत्वा, राजानं गणमेव वा.

२०२५.

वुट्ठापेय्य विना कप्पं, चोरिवुट्ठापनं पन;

सङ्घादिसेसमापत्ति-मापन्ना नाम होति सा.

२०२६.

पञ्चमासग्घनं याय, हरितं परसन्तकं;

अतिरेकग्घनं वापि, अयं ‘‘चोरी’’ति वुच्चति.

२०२७.

भिक्खुनीसु पनञ्ञासु, तित्थियेसुपि वा तथा;

या पब्बजितपुब्बा सा, अयं ‘‘कप्पा’’ति वुच्चति.

२०२८.

वुट्ठापेति च या चोरिं, ठपेत्वा कप्पमेविदं;

सचे आचरिनिं पत्तं, चीवरं परियेसति.

२०२९.

सम्मन्नति च सीमं वा, तस्सा आपत्ति दुक्कटं;

ञत्तिया दुक्कटं द्वीहि, कम्मवाचाहि च द्वयं.

२०३०.

थुल्लच्चयस्स, कम्मन्ते, गरुकं निद्दिसे बुधो;

गणो आचरिनी चेव, न च मुच्चति दुक्कटं.

२०३१.

अनापत्ति अजानन्ती, वुट्ठापेति, तथेव च;

कप्पं वा अपलोकेत्वा, तस्सा उम्मत्तिकाय वा.

२०३२.

चोरिवुट्ठापनं नाम, जायते वाचचित्ततो;

कायवाचादितो चेव, सचित्तञ्च क्रियाक्रियं.

चोरिवुट्ठापनकथा.

२०३३.

गामन्तरं नदीपारं, गच्छेय्येकाव या सचे;

ओहीयेय्य गणम्हा वा, रत्तिं विप्पवसेय्य वा.

२०३४.

पठमापत्तिकं धम्मं, सापन्ना गरुकं सिया;

सकगामा अनापत्ति, ञातब्बा निक्खमन्तिया.

२०३५.

निक्खमित्वा ततो अञ्ञं, गामं गच्छन्तिया पन;

दुक्कटं पदवारेन, वेदितब्बं विभाविना.

२०३६.

एकेन पदवारेन, गामस्स इतरस्स च;

परिक्खेपे अतिक्कन्ते, उपचारोक्कमेपि वा.

२०३७.

थुल्लच्चयं अतिक्कन्ते, ओक्कन्ते दुतियेन तु;

पादेन गरुकापत्ति, होति भिक्खुनिया पन.

२०३८.

निक्खमित्वा सचे पच्छा, सकं गामं विसन्तिया;

अयमेव नयो ञेय्यो, वतिच्छिद्देन वा तथा.

२०३९.

पाकारेन विहारस्स, भूमिं तु पविसन्तिया;

कप्पियन्ति पविट्ठत्ता, न दोसो कोचि विज्जति.

२०४०.

भिक्खुनीनं विहारस्स, भूमि तासं तु कप्पिया;

होति भिक्खुविहारस्स, भूमि तासमकप्पिया.

२०४१.

हत्थिअस्सरथादीहि, इद्धिया वा विसन्तिया;

अनापत्ति सियापत्ति, पदसा गमने पन.

२०४२.

यं किञ्चि सकगामं वा, परगामम्पि वा तथा;

बहिगामे पन ठत्वा, आपत्ति पविसन्तिया.

२०४३.

लक्खणेनुपपन्नाय, नदिया दुतियं विना;

पारं गच्छति या तीरं, तस्सा समणिया पन.

२०४४.

पठमं उद्धरित्वान, पादं तीरे ठपेन्तिया;

होति थुल्लच्चयापत्ति, दुतियातिक्कमे गरु.

२०४५.

अन्तरनदियंयेव, सद्धिं दुतियिकाय हि;

भण्डित्वा ओरिमं तीरं, तथा पच्चुत्तरन्तिया.

२०४६.

इद्धिया सेतुना नावा-यानरज्जूहि वा पन;

एवम्पि च परं तीरं, अनापत्तुत्तरन्तिया.

२०४७.

न्हायितुं पिवितुं वापि, ओतिण्णाथ नदिं पुन;

पदसावोरिमं तीरं, पच्चुत्तरति वट्टति.

२०४८.

पदसा ओतरित्वान, नदिं उत्तरणे पन;

आरोहित्वा तथा सेतुं, अनापत्तुत्तरन्तिया.

२०४९.

सेतुना उपगन्त्वा वा, यानाकासेहि वा सचे;

याति उत्तरणे काले, पदसा गरुकं फुसे.

२०५०.

नदिया पारिमं तीरं, इतो ओरिमतीरतो;

उल्लङ्घित्वान वेगेन, अनापत्तुत्तरन्तिया.

२०५१.

पिट्ठियं वा निसीदित्वा, खन्धे वा उत्तरन्तिया;

हत्थसङ्घातने वापि, दुस्सयानेपि वट्टति.

२०५२.

‘‘पुरेरुणोदयायेव, पासं दुतियिकाय हि;

गमिस्सामी’’ति आभोगं, विना भिक्खुनिया पन.

२०५३.

एकगब्भेपि वा हत्थ-पासं दुतियिकाय हि;

अतिक्कम्म सियापत्ति, अरुणं उट्ठपेन्तिया.

२०५४.

‘‘गमिस्सामी’’ति आभोगं, कत्वा गच्छन्तिया पन;

न दोसो दुतिया पासं, उट्ठेति अरुणं सचे.

२०५५.

इन्दखीलमतिक्कम्म, अरञ्ञं एत्थ दीपितं;

गामतो बहि निक्खम्म, तस्सा दुतियिकाय तु.

२०५६.

दस्सनस्सुपचारं तु, जानित्वा विजहन्तिया;

होति थुल्लच्चयापत्ति, जहिते गरुकं सिया.

२०५७.

साणिपाकारपाकार-तरुअन्तरिते पन;

सवनस्सुपचारेपि, सति आपत्ति होति हि.

२०५८.

अज्झोकासे तु दूरेपि, दस्सनस्सुपचारता;

होति, एत्थ कथं धम्म-सवनारोचने विय.

२०५९.

मग्गमूळ्हस्स सद्देन, विय कूजन्तिया पन;

‘‘अय्ये’’ति तस्सा सद्दस्स, सवनातिक्कमेपि च.

२०६०.

होति, भिक्खुनियापत्ति, गरुका एवरूपके;

एत्थ भिक्खुनी एकापि, गणायेवाति वुच्चति.

२०६१.

ओहीयित्वाथ गच्छन्ती, ‘‘पापुणिस्सामि दानिहं’’;

इच्चेवं तु सउस्साहा, अनुबन्धति वट्टति.

२०६२.

द्विन्नं मग्गं गच्छन्तीनं, एका गन्तुं नो सक्कोति;

उस्साहस्सच्छेदं कत्वा, ओहीना चे तस्सापत्ति.

२०६३.

इतरापि सचे याति, ‘‘ओहीयतु अय’’न्ति च;

होति तस्सापि आपत्ति, सउस्साहा न होति चे.

२०६४.

गच्छन्तीसु तथा द्वीसु, पुरिमा याति एककं;

अञ्ञं पन सचे मग्गं, पच्छिमापि च गण्हति.

२०६५.

एकिस्सा पन पक्कन्त-ट्ठाने तिट्ठति चेतरा;

तस्मा तत्थ उभिन्नम्पि, अनापत्ति पकासिता.

२०६६.

अरुणुग्गमना पुब्बे, निक्खमित्वा सगामतो;

अरुणुग्गमने काले, गामन्तरगताय हि.

२०६७.

अतिक्कमन्तिया पारं, नदिया दुतियिकं विना;

आपत्तियो चतस्सोपि, होन्ति एकक्खणे पन.

२०६८.

पक्कन्ता वापि विब्भन्ता, याता पेतानं लोकं वा;

पक्खसङ्कन्ता वा नट्ठा, सद्धिं याता सा चे होति.

२०६९.

गामन्तरोक्कमादीनि, चत्तारिपि करोन्तिया;

अनापत्तीति ञातब्बं, एवं उम्मत्तिकायपि.

२०७०.

रत्तियं विप्पवासं तु, हत्थपासोव रक्खति;

अगामके अरञ्ञे तु, गणा ओहीयनं मतं.

२०७१.

सकगामे यथाकामं, दिवा च विचरन्तिया;

चत्तारोपि च सङ्घादि-सेसा तस्सा न विज्जरे.

२०७२.

समुट्ठानादयो तुल्या, पठमन्तिमवत्थुना;

सचित्तं कायकम्मञ्च, तिचित्तञ्च तिवेदनं.

गामन्तरगमनकथा.

२०७३.

सीमासम्मुतिया चेव, गणस्स परियेसने;

ञत्तिया दुक्कटं, द्वीहि, होन्ति थुल्लच्चया दुवे.

२०७४.

कम्मस्स परियोसाने, होति सङ्घादिसेसता;

तिकसङ्घादिसेसं तु, अधम्मे तिकदुक्कटं.

२०७५.

पुच्छित्वा कारकं सङ्घं, छन्दं दत्वा गणस्स वा;

वत्ते वा पन वत्तन्तिं, असन्ते कारकेपि वा.

२०७६.

भिक्खुनिं पन उक्खित्तं, या ओसारेति भिक्खुनी;

तस्सा उम्मत्तिकादीन-मनापत्ति पकासिता.

२०७७.

सङ्घभेदसमा वुत्ता, समुट्ठानादयो नया;

क्रियाक्रियमिदं वुत्तं, अयमेव विसेसता.

चतुत्थं.

२०७८.

सयं अवस्सुता तथा, अवस्सुतस्स हत्थतो;

मनुस्सपुग्गलस्स चे, यदेव किञ्चि गण्हति.

२०७९.

आमिसं, गहणे तस्सा;

थुल्लच्चयमुदीरितं;

अज्झोहारेसु सङ्घादि-;

सेसा होन्ति पयोगतो.

२०८०.

एकतोवस्सुते किञ्चि, पटिग्गण्हति, दुक्कटं;

अज्झोहारप्पयोगेसु, थुल्लच्चयचयो सिया.

२०८१.

यक्खपेततिरच्छान-पण्डकानञ्च हत्थतो;

मनुस्सविग्गहानम्पि, उभतोवस्सुते तथा.

२०८२.

एकतोवस्सुते एत्थ, उदके दन्तकट्ठके;

गहणे परिभोगे च, सब्बत्थापि च दुक्कटं.

२०८३.

उभयावस्सुताभावे, न दोसो यदि गण्हति;

‘‘अवस्सुतो न चाय’’न्ति, ञत्वा गण्हति या पन.

२०८४.

तस्सा उम्मत्तिकादीन-मनापत्ति पकासिता;

समुट्ठानादयो तुल्या, पठमन्तिमवत्थुना.

पञ्चमं.

२०८५.

उय्योजने पनेकिस्सा, इतरिस्सा पटिग्गहे;

दुक्कटानि च भोगेसु, थुल्लच्चयगणो सिया.

२०८६.

भोजनस्सावसानस्मिं, होति सङ्घादिसेसता;

यक्खादीनं चतुन्नम्पि, तथेव पुरिसस्स च.

२०८७.

दन्तकट्ठुदकानञ्च, गहणुय्योजने पन;

तेसञ्च परिभोगेपि, दुक्कटं परिकित्तितं.

२०८८.

यक्खादीनं तु सेसस्स, गहणुय्योजने पन;

भोगे च दुक्कटं, भुत्ते, थुल्लच्चयमुदीरितं.

२०८९.

‘‘नावस्सुतो’’ति ञत्वा वा, कुपिता वा न गण्हति;

कुलानुद्दयता वापि, उय्योजेति च या पन.

२०९०.

तस्सा उम्मत्तिकादीन-मनापत्ति पकासिता;

अदिन्नादानतुल्याव, समुट्ठानादयो नया.

छट्ठं.

२०९१.

सत्तमं अट्ठमं सङ्घ-भेदेन सदिसं मतं;

समुट्ठानादिना सद्धिं, नत्थि काचि विसेसता.

सत्तमट्ठमानि.

२०९२.

नवमे दसमे वापि, वत्तब्बं नत्थि किञ्चिपि;

अनन्तरसमायेव, समुट्ठानादयो नया.

नवमदसमानि.

२०९३.

दुट्ठदोसद्वयेनापि, सञ्चरित्तेन तेन छ;

यावततियका अट्ठ, चत्तारि च इतो ततो.

सङ्घादिसेसकथा.

निस्सग्गियकथा

२०९४.

अधिट्ठानूपगं पत्तं, अनधिट्ठाय भिक्खुनी;

विकप्पनमकत्वा वा, एकाहम्पि ठपेय्य चे.

२०९५.

अरुणुग्गमनेनेव, सद्धिं भिक्खुनिया सिया;

तस्सा निस्सग्गियापत्ति, पत्तसन्निधिकारणा.

२०९६.

सेसो पन कथामग्गो, पत्तसिक्खापदे इध;

सब्बो वुत्तनयेनेव, वेदितब्बो विनिच्छयो.

२०९७.

दसाहातिक्कमे तत्थ, एकाहातिक्कमे इध;

तस्सिमस्स उभिन्नम्पि, अयमेव विसेसता.

पठमं.

२०९८.

अकाले चीवरं दिन्नं, दिन्नं कालेपि केनचि;

आदिस्स पन ‘‘सम्पत्ता, भाजेन्तू’’ति नियामितं.

२०९९.

अकालचीवरं ‘‘काल-चीवर’’न्ति सचे पन;

भाजापेय्य च या तस्सा, पयोगे दुक्कटं सिया.

२१००.

अत्तना पटिलद्धं यं, तं तु निस्सग्गियं भवे;

लभित्वा पन निस्सट्ठं, यथादाने नियोजये.

२१०१.

कत्वा विनयकम्मं तु, पटिलद्धम्पि तं पुन;

तस्स चायमधिप्पायो, सेवितुं न च वट्टति.

२१०२.

अकालवत्थसञ्ञाय, दुक्कटं कालचीवरे;

उभयत्थपि निद्दिट्ठं, तथा वेमतिकायपि.

२१०३.

कालचीवरसञ्ञाय, चीवरे उभयत्थपि;

न दोसुम्मत्तिकादीनं, तिसमुट्ठानता मता.

दुतियं.

२१०४.

चीवरेसुपि बन्धित्वा, ठपितेसु बहूस्वपि;

एकायेव सियापत्ति, अच्छिन्दति सचे सयं.

२१०५.

तथाच्छिन्दापने एका, एकायाणत्तिया भवे;

इतरेसु च वत्थूनं, पयोगस्स वसा सिया.

२१०६.

तिकपाचित्ति अञ्ञस्मिं, परिक्खारे तु दुक्कटं;

तिकदुक्कटमुद्दिट्ठं, इतरिस्सा तु चीवरे.

२१०७.

ताय वा दीयमानं तु, तस्सा विस्सासमेव वा;

गण्हन्तिया अनापत्ति, तिसमुट्ठानता मता.

ततियं.

२१०८.

विञ्ञापेत्वा सचे अञ्ञं, तदञ्ञं विञ्ञापेन्तिया;

विञ्ञत्तिदुक्कटं तस्सा, लाभा निस्सग्गियं सिया.

२१०९.

तिकपाचित्तियं वुत्तं, अनञ्ञे द्विकदुक्कटं;

अनञ्ञेनञ्ञसञ्ञाय, अप्पहोन्तेपि वा पुन.

२११०.

तस्मिं तञ्ञेव वा अञ्ञं, अञ्ञेनत्थेपि वा सति;

आनिसंसञ्च दस्सेत्वा, तदञ्ञं विञ्ञापेन्तिया.

२१११.

अनापत्तीति ञातब्बं, तथा उम्मत्तिकायपि;

सञ्चरित्तसमा वुत्ता, समुट्ठानादयो नया.

चतुत्थं.

२११२.

अञ्ञं चेतापेत्वा पुब्बं, पच्छा अञ्ञं चेतापेय्य;

एवं सञ्ञायञ्ञं धञ्ञं, मय्हं आनेत्वा देतीति.

२११३.

चेतापनपयोगेन, मूलट्ठाय हि दुक्कटं;

लाभे निस्सग्गियं होति, तेन चञ्ञेन वाभतं.

२११४.

सेसं अनन्तरेनेव, सदिसन्ति विनिद्दिसे;

समुट्ठानादिना सद्धिं, अपुब्बं नत्थि किञ्चिपि.

पञ्चमं.

२११५.

अञ्ञदत्थाय दिन्नेन, परिक्खारेन या पन;

चेतापेय्य सचे अञ्ञं, सङ्घिकेनिध भिक्खुनी.

२११६.

पयोगे दुक्कटं, लाभे, तस्सा निस्सग्गियं सिया;

अनञ्ञदत्थिके एत्थ, निद्दिट्ठं द्विकदुक्कटं.

२११७.

सेसकं अञ्ञदत्थाय, अनापत्तुपनेन्तिया;

पुच्छित्वा सामिके वाप्या-पदासुम्मत्तिकाय वा.

२११८.

सञ्चरित्तसमा वुत्ता, समुट्ठानादयो नया;

सत्तमं छट्ठसदिसं, सयं याचितकं विना.

छट्ठसत्तमानि.

२११९.

अट्ठमे नवमे वापि, वत्तब्बं नत्थि किञ्चिपि;

‘‘महाजनिकसञ्ञाचि-केना’’ति पदताधिका.

२१२०.

दसमेपि कथा सब्बा, अनन्तरसमा मता;

समुट्ठानादिना सद्धिं, विसेसो नत्थि कोचिपि.

अट्ठमनवमदसमानि.

पठमो वग्गो.

२१२१.

अतिरेकचतुक्कंसं, गरुपावुरणं पन;

चेतापेय्य सचे तस्सा, चतुसच्चप्पकासिना.

२१२२.

पयोगे दुक्कटं वुत्तं, लाभे निस्सग्गियं मतं;

कहापणचतुक्कं तु, कंसो नाम पवुच्चति.

२१२३.

ऊनके तु चतुक्कंसे, उद्दिट्ठं द्विकदुक्कटं;

अनापत्ति चतुक्कंस-परमं गरुकं पन.

२१२४.

चेतापेति तदूनं वा, ञातकानञ्च सन्तके;

अञ्ञस्सत्थाय वा अत्त-धनेनुम्मत्तिकाय वा.

२१२५.

चेतापेन्तं महग्घं या, चेतापेतप्पमेव वा;

समुट्ठानादयो सब्बे, सञ्चरित्तसमा मता.

एकादसमं.

२१२६.

लहुपावुरणं अड्ढ- तेय्यकंसग्घनं पन;

ततो चे उत्तरिं यं तु, चेतापेति हि भिक्खुनी.

२१२७.

तस्सा निस्सग्गियापत्ति, पाचित्ति परियापुता;

अनन्तरसमं सेसं, नत्थि काचि विसेसता.

द्वादसमं.

२१२८.

साधारणानि सेसानि, तानि अट्ठारसापि च;

इमानि द्वादसेवापि, समतिंसेव होन्ति हि.

निस्सग्गियकथा.

पाचित्तियकथा

२१२९.

लसुणं भण्डिकं वुत्तं, न एकद्वितिमिञ्जकं;

आमकं मागधंयेव, ‘‘खादिस्सामी’’ति गण्हति.

२१३०.

गहणे दुक्कटं तस्सा, पाचित्ति यदि खादति;

अज्झोहारवसेनेव, पाचित्तिं परिदीपये.

२१३१.

द्वे तयो भण्डिके सद्धिं, सङ्खादित्वा सचे पन;

अज्झोहरति या तस्सा, एकं पाचित्तियं सिया.

२१३२.

भिन्दित्वा तत्थ एकेकं, मिञ्जं खादन्तिया पन;

मिञ्जानं गणनायस्सा, पाचित्तिगणना सिया.

२१३३.

पलण्डुको भञ्जनको, हरितो चापलोपि च;

लसुणा पन चत्तारो, वट्टन्तेव सभावतो.

२१३४.

पलण्डुको पण्डुवण्णो, भञ्जनो लोहितोपि च;

हरितो हरितवण्णो, चापलो सेतकोपि च.

२१३५.

एका मिञ्जा पलण्डुस्स, भञ्जनस्स दुवे सियुं;

तिस्सो हरितकस्सापि, चापलो होत्यमिञ्जको.

२१३६.

सूपमंसादिसंपाके, साळवुत्तरिभङ्गके;

न दोसुम्मत्तिकादीनं, समुट्ठानेळकूपमं.

पठमं.

२१३७.

सम्बाधे उपकच्छेसु, मुत्तस्स करणेपि वा;

एकलोमम्पि पाचित्ति, संहरापेन्तिया सिया.

२१३८.

बहुकेपि तथा लोमे, संहरापेन्तिया पन;

पयोगगणनायस्सा, न लोमगणनाय हि.

२१३९.

न दोसो सति आबाधे, लोमके संहरन्तिया;

समुट्ठानादयो मग्ग- संविधानसमा मता.

दुतियं.

२१४०.

होति अन्तमसो मुत्त-करणस्स तलघातने;

केसरेनापि रागेन, पाचित्ति पदुमस्स वा.

२१४१.

गण्डं तत्थ वणं वापि, न दोसो पहरन्तिया;

समुट्ठानादयो तुल्या, पठमन्तिमवत्थुना.

ततियं.

२१४२.

या पनुप्पलपत्तम्पि, ब्यञ्जने भिक्खुनत्तनो;

कामरागपरेता तु, पवेसेति न वट्टति.

२१४३.

इदं वत्थुवसेनेव, वुत्तं तु जतुमट्ठकं;

दण्डमेलाळुकं वापि, मुत्तस्स करणे पन.

२१४४.

सम्फस्सं सादियन्तिया, पवेसेति सचे पन;

पवेसापेति वा तस्मिं, तस्सा पाचित्तियं सिया.

२१४५.

आबाधपच्चया दोसो, नत्थि उम्मत्तिकाय वा;

तलघातकतुल्याव, समुट्ठानादयो मता.

चतुत्थं.

२१४६.

अङ्गुलीनं पन द्विन्नं, अग्गपब्बद्वयाधिकं;

पाचित्तियं पवेसेत्वा, दकसुद्धिं करोन्तिया.

२१४७.

एकिस्साङ्गुलिया तीणि, पब्बानि पन दीघतो;

पाचित्तियं भवे सुद्धिं, पवेसेत्वादियन्तिया.

२१४८.

चतुन्नं वापि तिस्सन्नं, एकपब्बम्पि या पन;

वित्थारतो पवेसेति, तस्सा पाचित्तियं सिया.

२१४९.

इति सब्बप्पकारेन, महापच्चरिया पन;

अभिब्यत्ततरं कत्वा, अयमत्थो विभावितो.

२१५०.

दोसो द्वङ्गुलपब्बे वा, नत्थि आबाधकारणा;

अधिकम्पि पवेसेत्वा, दकसुद्धिं करोन्तिया.

२१५१.

तथा उम्मत्तिकादीन-मनापत्ति पकासिता;

समुट्ठानादयो सब्बे, तलघातसमा मता.

पञ्चमं.

२१५२.

भुञ्जतो पन भिक्खुस्स, पानीयं वा विधूपनं;

गहेत्वा उपतिट्ठेय्य, तस्सा पाचित्तियं सिया.

२१५३.

गहिता उदकेनेव, खीरतक्कादयो रसा;

‘‘बीजनी’’ति च या काचि, वत्थकोणादि वुच्चति.

२१५४.

हत्थपासे इधट्ठान-पच्चयापत्ति दीपिता;

पहारपच्चया वुत्तं, खन्धके दुक्कटं विसुं.

२१५५.

हत्थपासं जहित्वा वा, उपतिट्ठन्तिया पन;

खादतो खादनं वापि, होति आपत्ति दुक्कटं.

२१५६.

न दोसो देति दापेति, तथा उम्मत्तिकाय वा;

इदं एळकलोमेन, समुट्ठानं समं मतं.

छट्ठं.

२१५७.

विञ्ञत्वा आमकं धञ्ञं, भज्जित्वा यदि भिक्खुनी;

कोट्टेत्वा च पचित्वा च, पाचित्ति परिभुञ्जति.

२१५८.

केवलं तु धञ्ञानं, गहणेयेव दुक्कटं;

हरणेपि च धञ्ञानं, तथा सुक्खापने पन.

२१५९.

भज्जनत्थाय धञ्ञानं, कपल्लुद्धनसज्जने;

अग्गिस्स करणे दब्बि-सज्जने च, कपल्लके.

२१६०.

धञ्ञपक्खिपने तत्थ, दब्बिया घट्टकोट्टने;

पप्फोटनादिके सब्ब-पयोगे दुक्कटं भवे.

२१६१.

भोजनञ्चेव विञ्ञत्ति, पमाणं इदमेत्थ हि;

विञ्ञत्वा वा सयं तस्मा, भज्जनादीनि अञ्ञतो.

२१६२.

विञ्ञापेत्वा पनञ्ञाय, भज्जनादीनि वा सयं;

कारापेत्वापि कत्वा वा, अज्झोहरति या पन.

२१६३.

अज्झोहारपयोगेसु, तस्सा पाचित्तियो सियुं;

मातरं वापि याचित्वा, पाचित्ति परिभुञ्जति.

२१६४.

भज्जनादीनि कत्वा वा, कारापेत्वापि वा पन;

अविञ्ञत्ति सयं लद्धं, दुक्कटं परिभुञ्जति.

२१६५.

विञ्ञत्तिया पनञ्ञाय, लद्धं ताय सयम्पि वा;

कारापेत्वापि कत्वा वा, तथा अज्झोहरन्तिया.

२१६६.

सेदकम्मादिअत्थाय, धञ्ञविञ्ञत्तिया पन;

ठपेत्वा सत्त धञ्ञानि, सेसविञ्ञत्तियापि च.

२१६७.

अनापत्तीति ञातब्बं, तथा उम्मत्तिकाय च;

ञातकानम्पि धञ्ञं तु, आमकं न च वट्टति.

२१६८.

विना विञ्ञत्तिया लद्धं, नवकम्मेसु वट्टति;

समुट्ठानादयो सब्बे, अद्धानसदिसा मता.

सत्तमं.

२१६९.

उच्चारं वापि पस्सावं, सङ्कारं वा विघासकं;

छड्डेय्य वा तिरोकुट्टे, छड्डापेय्य परेहि वा.

२१७०.

होति पाचित्तियं तस्सा, पाकारेपि अयं नयो;

छड्डेन्तिया पनेकेक-मनेकापत्ति दीपिता.

२१७१.

एतानि पन वत्थूनि, चत्तारि सकलानिपि;

एकेनेव पयोगेन, एका छड्डेन्तिया सिया.

२१७२.

आणत्तियम्पि एसेव, नयो ञेय्यो विभाविना;

छड्डने दन्तकट्ठस्स, पाचित्ति परिदीपिता.

२१७३.

सब्बत्थ पन भिक्खुस्स, होति आपत्ति दुक्कटं;

अवलञ्जेपि वा ठाने, ओलोकेत्वापि वा पन.

२१७४.

छड्डेन्तिया अनापत्ति, तथा उम्मत्तिकाय वा;

सञ्चरित्तसमुट्ठानं, क्रियाक्रियमिदं सिया.

अट्ठमं.

२१७५.

खेत्ते वा नाळिकेरादि-आरामे वापि या पन;

रोपिमे हरितट्ठाने, यत्थ कत्थचि भिक्खुनी.

२१७६.

तानि चत्तारि वत्थूनि, सचे छड्डेति वा सयं;

छड्डापेति तथा वुत्त-नयो आपत्तिनिच्छयो.

२१७७.

भुञ्जमाना निसीदित्वा, खेत्ते तु हरिते तथा;

उच्छुआदीनि खादन्ती, गच्छन्ती पन तत्थ या.

२१७८.

छड्डेति यदि उच्छिट्ठं, उदकं चलकानि वा;

होति पाचित्तियं तस्सा, भिक्खुनो होति दुक्कटं.

२१७९.

छड्डेन्तिया सियापत्ति, ठाने अन्तमसो जलं;

पिवित्वा मत्थकच्छिन्नं, नाळिकेरम्पि तादिसे.

२१८०.

कसिते तु पनट्ठाने, बीजनिक्खेपने कते;

न उट्ठेतङ्कुरं याव, सब्बेसं ताव दुक्कटं.

२१८१.

लायितम्पि मनुस्सानं, खेत्तं रक्खति चे पुन;

रोहनत्थाय तत्थस्सा, यथावत्थुकमेव हि.

२१८२.

न दोसो छड्डिते खेत्ते, सब्बं छड्डेन्तिया पन;

समुट्ठानादयो सब्बे, अट्ठमेन समा मता.

नवमं.

२१८३.

नच्चं वा पन गीतं वा, वादितं वापि भिक्खुनी;

दस्सनत्थाय गच्छेय्य, तस्सा पाचित्तियं सिया.

२१८४.

दस्सनत्थाय नच्चस्स, गीतस्स सवनाय च;

गच्छन्तिया सिया तस्सा, पदवारेन दुक्कटं.

२१८५.

सचे एकपयोगेन, ओलोकेन्ती च पस्सति;

सुणाति तेसं गीतम्पि, एका पाचित्ति दीपिता.

२१८६.

अञ्ञस्मिम्पि दिसाभागे, नच्चं पस्सति चे पन;

सुणाति अञ्ञतो गीतं, विसुं पाचित्तियो सियुं.

२१८७.

पयोगगणनायेत्थ, आपत्तिगणना सिया;

नच्चितुं गायितुं नेव, सयं लभति भिक्खुनी.

२१८८.

‘‘अञ्ञं नच्चाति वादेहि’’, इति वत्तुं न वट्टति;

‘‘उपट्ठानं करोमा’’ति, वुत्ते वा सम्पटिच्छितुं.

२१८९.

तस्सा पाचित्ति सब्बत्थ, भिक्खुनो होति दुक्कटं;

‘‘उपट्ठानं करोमा’’ति, वुत्ते भिक्खुनिया पन.

२१९०.

‘‘उपट्ठानं पसत्थ’’न्ति, वत्तुमेवं तु वट्टति;

आरामेयेव ठत्वा वा, या पस्सति सुणाति वा.

२१९१.

अत्तनो च ठितोकासं, आगन्त्वा च पयोजितं;

गन्त्वा पस्सन्तिया वापि, तथारूपा हि कारणा.

२१९२.

पस्सन्तिया तथा मग्गं, नच्चं पटिपथेपि च;

तथा उम्मत्तिकादीन-मनापत्तापदासुपि.

२१९३.

इदमेळकलोमेन, समुट्ठानं समं मतं;

लोकवज्जमिदं पाप-चित्तञ्चेव तिवेदनं.

दसमं.

लसुणवग्गो पठमो.

२१९४.

याध रत्तन्धकारस्मिं, अप्पदीपे पनेकिका;

सन्तिट्ठति सचे सद्धिं, पुरिसेन च भिक्खुनी.

२१९५.

तस्सा पाचित्तियं वुत्तं, सद्धिं वा सल्लपन्तिया;

हत्थपासं समागन्त्वा, रहस्सादवसेन तु.

२१९६.

हत्थपासं जहित्वा वा, पुरिसस्स सचे पन;

अजहित्वापि वा यक्ख-पेतादीनम्पि भिक्खुनी.

२१९७.

सन्तिट्ठति च या तस्सा, दुक्कटं परिदीपितं;

अनापत्ति सचे कोचि, दुतिया विञ्ञु विज्जति.

२१९८.

तथा उम्मत्तिकादीन-मथञ्ञविहिताय वा;

थेय्यसत्थसमुट्ठानं, क्रियं सञ्ञाविमोक्खकं.

पठमं.

२१९९.

दुतिये तु ‘‘पटिच्छन्ने, ओकासे’’ति इदं पन;

अधिकं इतरं सब्बं, पठमेन समं मतं.

दुतियं.

२२००.

ततियेपि चतुत्थेपि, अपुब्बं नत्थि किञ्चिपि;

समानं पठमेनेव, समुट्ठानादिना सह.

ततियचतुत्थानि.

२२०१.

छदनन्तो निसीदित्वा, अनोवस्सप्पदेसकं;

अज्झोकासे निसीदित्वा, उपचारम्पि वा सचे.

२२०२.

अतिक्कमेति या, होति, दुक्कटं पठमे पदे;

दुतिये च पदे तस्सा, पाचित्ति परियापुता.

२२०३.

पल्लङ्कस्स अनोकासे, दुक्कटं समुदीरितं;

तथापुट्ठे अनापुट्ठ-सञ्ञाय विचिकिच्छतो.

२२०४.

असंहारिमेनापत्ति, गिलानायापदासु वा;

समुट्ठानादयो सब्बे, कथिनेन समा मता.

पञ्चमं.

२२०५.

एकापत्ति निसीदित्वा, होति गच्छन्तिया पन;

एकाव अनिसीदित्वा, निपज्जित्वा वजन्तिया.

२२०६.

निसीदित्वा निपज्जित्वा, होन्ति गच्छन्तिया दुवे;

सेसं अनन्तरेनेव, समुट्ठानादिना समं.

छट्ठं.

२२०७.

छट्ठेन सत्तमं तुल्यं, अट्ठमे नत्थि किञ्चिपि;

वत्तब्बं तिसमुट्ठानं, सचित्तं दुक्खवेदनं.

सत्तमट्ठमानि.

२२०८.

निरयब्रह्मचरियेहि, अत्तानं वा परम्पि वा;

अभिसपेय्य पाचित्ति, वाचतो वाचतो सिया

२२०९.

ठपेत्वा निरयञ्चेव, ब्रह्मचरियञ्च या पन;

‘‘सुनखी सूकरी काकी, काणा कुणी’’तिआदिना.

२२१०.

अक्कोसति च वाचाय, वाचायापत्ति दुक्कटं;

तिकपाचित्तियं वुत्तं, सेसाय तिकदुक्कटं.

२२११.

पुरक्खत्वा वदन्तीन-मत्थधम्मानुसासनिं;

अनापत्तट्ठमेनेव, समुट्ठानादयो समा.

नवमं.

२२१२.

रोदन्तिया वधित्वा वा, पाचित्ति परिदीपिता;

द्वीसु तेसु पनेकेकं, दुक्कटं तु करोन्तिया.

२२१३.

सेसमुत्तानमेवेत्थ, समुट्ठानादयो पन;

धुरनिक्खेपतुल्याव, क्रियामत्तं विसेसकं.

दसमं.

अन्धकारवग्गो दुतियो.

२२१४.

न्हायति नग्गा या पन हुत्वा;

सब्बपयोगे दुक्कटमस्सा;

तस्स च वोसाने जिनवुत्तं;

भिक्खुनि दोसं सा समुपेति.

२२१५.

अच्छिन्नचीवरा नट्ठ-चीवरा आपदासु वा;

न दोसेळकलोमेन, समुट्ठानादयो समा.

पठमं.

२२१६.

दुतिये पन वत्तब्बं, अपुब्बं नत्थि किञ्चिपि;

समुट्ठानादयो सब्बे, सञ्चरित्तसमा मता.

दुतियं.

२२१७.

दुस्सिब्बितं विसिब्बेत्वा, सिब्बनत्थाय चीवरं;

अनन्तराय तं पच्छा, या न सिब्बेय्य भिक्खुनी.

२२१८.

ठपेत्वा चतुपञ्चाहं, ‘‘न सिब्बिस्साम्यह’’न्ति हि;

धुरे निक्खित्तमत्तेव, तस्सा पाचित्तियं सिया.

२२१९.

पच्छा सिब्बति पाचित्ति, निक्खिपित्वा धुरं सचे;

तिकपाचित्तियं वुत्तं, सेसाय तिकदुक्कटं.

२२२०.

वुत्तं उभिन्नमञ्ञस्मिं, परिक्खारे तु दुक्कटं;

अनापत्ति गिलानाय, अन्तरायेपि वा सति.

२२२१.

अतिक्कमेति पञ्चाहं, करोन्ती वापि चीवरं;

धुरनिक्खेपनं नाम, समुट्ठानमिदं मतं.

ततियं.

२२२२.

पञ्चाहिकं तु सङ्घाटि-चारं यातिक्कमेय्य हि;

होति पाचित्तियापत्ति, छट्ठे तस्सारुणुग्गमे.

२२२३.

एकस्मिं चीवरे एका, पञ्च पञ्चसु दीपिता;

तिचीवरञ्च संकच्चि, दकसाटीति पञ्च तु.

२२२४.

तिकपाचित्ति पञ्चाहा-नतिक्कन्ते द्विदुक्कटं;

पञ्चमे दिवसे पञ्च, चीवरानि निसेवति.

२२२५.

ओतापेति गिलानाय, अनापत्तिपदासुपि;

समुट्ठानादयो सब्बे, कथिनेन समा मता.

चतुत्थं.

२२२६.

गहेत्वा या अनापुच्छा, सङ्कमेतब्बचीवरं;

परिभुञ्जति अञ्ञिस्सा, तस्सा पाचित्तियं सिया.

२२२७.

तिकपाचित्तियं वुत्तं, सेसाय तिकदुक्कटं;

अच्छिन्नचीवरा नट्ठ-चीवरा आपदासु वा.

२२२८.

तथा उम्मत्तिकादीन-मनापत्ति पकासिता;

कथिनेन समुट्ठानं, तुल्यमेतं क्रियाक्रियं.

पञ्चमं.

२२२९.

या हि भिक्खुनि सङ्घस्स, लभितब्बं तु चीवरं;

निवारेति सचे तस्सा, पाचित्ति परिदीपये.

२२३०.

गणस्सापि च एकिस्सा, लाभे आपत्ति दुक्कटं;

तथेवञ्ञं परिक्खारं, निवारेति सचे पन.

२२३१.

आनिसंसं निदस्सेत्वा, निवारेति न दोसता;

अदिन्नादानतुल्याव, समुट्ठानादयो मता.

छट्ठं.

२२३२.

चीवरानं विभङ्गं या, पटिसेधेय्य धम्मिकं;

होति पाचित्तियं तस्सा, दुक्कटं परिदीपितं.

२२३३.

अधम्मे धम्मसञ्ञाय, उभो वेमतिकाय वा;

आनिसंसं निदस्सेत्वा, पटिसेधेन्तिया पन.

२२३४.

तथा उम्मत्तिकादीन-मनापत्ति पकासिता;

समुट्ठानादयो सब्बे, अनन्तरसमा मता.

सत्तमं.

२२३५.

निवासनूपगं वापि, तथा पारुपनूपगं;

कप्पबिन्दुकतं किञ्चि, मुञ्चित्वा सहधम्मिके.

२२३६.

पितरोपि पनञ्ञस्स, ददेय्य यदि चीवरं;

यस्स कस्सचि तस्सापि, पाचित्ति परियापुता.

२२३७.

गणनाय वसेनेत्थ, चीवरानं तु ता पन;

पाचित्तियो गणेतब्बा, भिक्खुनो दुक्कटं सिया.

२२३८.

तावकालिकमञ्ञेस-मनापत्ति ददाति चे;

सञ्चरित्तसमा वुत्ता, समुट्ठानादयो नया.

अट्ठमं.

२२३९.

चीवरस्स विभङ्गं या, निसेधेत्वान चीवरे;

कालं अतिक्कमेय्यस्सा, दुब्बलासाय दोसता.

२२४०.

अदुब्बले तु चीवरे, सुदुब्बलन्ति चेतसा;

उभोसु कङ्खिताय वा, अवोच दुक्कटं जिनो.

२२४१.

आनिसंसं निदस्सेत्वा, निवारेति न दोसता;

अदिन्नादानतुल्याव, समुट्ठानादयो मता.

नवमं.

२२४२.

धम्मिकं कथिनुद्धारं, या निवारेय्य भिक्खुनी;

तस्सा पाचित्तियापत्ति, मुनिन्देन पकासिता.

२२४३.

आनिसंसो महा होति, यस्स अत्थारमूलको;

उद्धारमूलको अप्पो, न दातब्बो पनीदिसो.

२२४४.

आनिसंसो महा होति, यस्स उब्भारमूलको;

अत्थारमूलको अप्पो, दातब्बो एवरूपको.

२२४५.

तथा समानिसंसोपि, सद्धापालनकारणा;

आनिसंसं निदस्सेत्वा, पटिसेधेति वट्टति.

२२४६.

सेसं पन असेसेन, सत्तमेन समं मतं;

समुट्ठानादिना सद्धिं, अपुब्बं नत्थि किञ्चिपि.

दसमं.

नग्गवग्गो ततियो.

२२४७.

एकाय तु निपन्नाय, अपरा वा निपज्जतु;

निपज्जेय्युं सहेव द्वे, द्विन्नं पाचित्तियं सिया.

२२४८.

आपत्तिबहुका ञेय्या, पुनप्पुनं निपज्जने;

एकाय च निपन्नाय, सचे एका निसीदति.

२२४९.

उभो वापि निसीदन्ति, समं, उम्मत्तिकाय वा;

अनापत्ति समुट्ठानं, एळकेन समं मतं.

पठमं.

२२५०.

पावारकटसारादिं, सन्थरित्वा पनेककं;

संहारिमेसु तेनेव, पारुपित्वा सचे पन.

२२५१.

निपज्जन्ति सहेव द्वे, तासं पाचित्तियं सिया;

एकस्मिं दुक्कटं द्विन्नं, वुत्तं तु द्विकदुक्कटं.

२२५२.

ववत्थानं निदस्सेत्वा, निपज्जन्ति सचे पन;

न दोसुम्मत्तिकादीनं, सेसं तुल्यं पनादिना.

दुतियं.

२२५३.

पुरतो च अनापुच्छा, यदि चङ्कमनादयो;

करेय्य पन पाचित्ति, अञ्ञिस्साफासुकारणा.

२२५४.

निवत्तनानं गणनाय तस्सा;

पाचित्तियानं गणना च ञेय्या;

पयोगतोयेव भवन्ति दोसा;

निपज्जनट्ठाननिसीदनानं.

२२५५.

उद्देसादीसु पाचित्ति, पदानं गणनावसा;

तिकपाचित्तियं वुत्तं, सेसाय तिकदुक्कटं.

२२५६.

न च अफासुकामाय, आपुच्छा पुरतो पन;

तस्सा चङ्कमनादीनि, अनापत्ति करोन्तिया.

२२५७.

अदिन्नादानतुल्याव, समुट्ठानादयो नया;

क्रियाक्रियमिदं पाप- मानसं दुक्खवेदनं.

ततियं.

२२५८.

सयं अनन्तराया या, दुक्खितं सहजीविनिं;

नुपट्ठापेय्य चञ्ञाय, नुपट्ठेय्य सयम्पि वा.

२२५९.

धुरे निक्खित्तमत्तेव, तस्सा पाचित्तियं सिया;

अन्तेवासिनिया वापि, दुक्कटं इतराय वा.

२२६०.

अनापत्ति गिलानाय, गवेसित्वालभन्तिया;

आपदुम्मत्तिकादीनं, धुरनिक्खेपनोदयं.

चतुत्थं.

२२६१.

सकं पुग्गलिकं दत्वा, सकवाटं उपस्सयं;

सयं उपस्सया तम्हा, निक्कड्ढति सचे पन.

२२६२.

एकेनेव पयोगेन, द्वारादीसु बहूनिपि;

तं निक्कड्ढन्तिया तस्सा, एकं पाचित्तियं सिया.

२२६३.

पयोगगणनायेत्थ, पाचित्तिगणना मता;

आणत्तियम्पि एसेव, नयो वुत्तो महेसिना.

२२६४.

‘‘एत्तकाव इमं द्वारा, निक्कड्ढाही’’ति भासति;

एकायाणत्तिया द्वार-गणनापत्तियो सियुं.

२२६५.

दुक्कटं अकवाटम्हा, सेसाय तिकदुक्कटं;

उभिन्नं पन सब्बत्थ, परिक्खारेसु दुक्कटं.

२२६६.

सेसमेत्थ असेसेन, समुट्ठानादिना सह;

सङ्घिका हि विहारस्मा, निक्कड्ढनसमं मतं.

पञ्चमं.

२२६७.

छट्ठे पनिध वत्तब्बं, अपुब्बं नत्थि किञ्चिपि;

सिक्खापदेनरिट्ठस्स, सदिसोव विनिच्छयो.

छट्ठं.

२२६८.

सासङ्कसम्मते अन्तो-रट्ठे भिक्खुनिया पन;

चरन्तिया सियापत्ति, विना सत्थेन चारिकं.

२२६९.

गामन्तरपवेसे च, अरञ्ञे अद्धयोजने;

पाचित्तियनयो ञेय्यो, भिक्खुना विनयञ्ञुना.

२२७०.

न दोसो सह सत्थेन, खेमट्ठानापदासु वा;

इदं एळकलोमेन, समुट्ठानादिना समं.

सत्तमं.

२२७१.

अट्ठमे नवमे वापि, अनुत्तानं न विज्जति;

सत्तमेन समानानि, समुट्ठानादिना सह.

अट्ठमनवमानि.

२२७२.

पाचित्ति धुरनिक्खेपे, ‘‘न गमिस्साम्यह’’न्ति च;

कत्वा च धुरनिक्खेपं, पच्छा गच्छन्तिया तथा.

२२७३.

योजनानि पवारेत्वा, पञ्च गन्तुम्पि वट्टति;

छसु वत्तब्बमेवत्थि, किन्नु नामिध तं सिया.

२२७४.

तीणि गन्त्वा च तेनेव, पच्चागन्तुं न वट्टति;

अञ्ञेन पन मग्गेन, पच्छागच्छति वट्टति.

२२७५.

अनापत्तन्तरायस्मिं, तस्सा दसविधे सति;

आपदासु गिलानाय, अलाभे दुतियाय वा.

२२७६.

राजचोरमनुस्सग्गि-तोयवाळसरीसपा;

मनुस्सजीवितब्रह्म-चरियस्सन्तरायिका.

२२७७.

समुट्ठानादिना तुल्यं, पठमन्तिमवत्थुना;

अयमेव विसेसो हि, अक्रियं दुक्खवेदनं.

दसमं.

तुवट्टवग्गो चतुत्थो.

२२७८.

राजागारं चित्तागारं, आरामं कीळुय्यानं वा;

कीळावापिं नानाकारं, दट्ठुं गच्छन्तिनं तानि.

२२७९.

निद्दिट्ठं मुनिना तासं, दुक्कटं तु पदे पदे;

पदं अनुद्धरित्वाव, सचे पस्सन्ति पञ्चपि.

२२८०.

एकायेव पनापत्ति, पाचित्ति परिदीपिता;

गन्त्वा पस्सन्ति चे तं तं, पाटेक्कापत्तियो सियुं.

२२८१.

पयोगबहुतायापि, पाचित्तिबहुता सिया;

भिक्खुस्स पन सब्बत्थ, होति आपत्ति दुक्कटं.

२२८२.

अवसेसो अनापत्ति-कथामग्गविनिच्छयो;

नच्चदस्सनतुल्योव, समुट्ठानादिना सह.

पठमं.

२२८३.

आसन्दिं वा पल्लङ्कं वा, माणनातीतं वाळूपेतं;

सेवन्तीनं यासं तासं, पाचित्तापत्तिं सत्थाह.

२२८४.

निसीदनस्सापि निपज्जनस्स;

पयोगबाहुल्लवसेन होति;

इच्चेवमच्चन्तयसेन वुत्ता;

पाचित्तियानं गणना पनेवं.

२२८५.

पादे आसन्दिया छेत्वा, भित्वा पल्लङ्कवाळके;

अनापत्ति समुट्ठान-मनन्तरसमं मतं.

दुतियं.

२२८६.

छन्नं अञ्ञतरं सुत्तं, यदि कन्तति भिक्खुनी;

यत्तकं अञ्छितं हत्था, तस्मिं तक्कम्हि वेठिते.

२२८७.

एका पाचित्ति निद्दिट्ठा, सुत्तकन्तनतो पन;

सब्बपुब्बपयोगेसु, दुक्कटं हत्थवारतो.

२२८८.

न दोसो कन्तितं सुत्तं, पुन कन्तन्तिया पन;

इदं एळकलोमेन, समुट्ठानादिना समं.

ततियं.

२२८९.

कोट्टनं तण्डुलानं तु, आदिं कत्वान दुक्कटं;

सब्बपुब्बपयोगेसु, वेय्यावच्चं करोन्तिया.

२२९०.

भाजनानि गणेत्वाव, पाचित्ति यागुआदिसु;

खज्जकादीसु रूपानं, गणनाय हि दीपये.

२२९१.

सचे मातापितूनम्पि, आगतानं पनत्तनो;

किञ्चि कम्मं अकारेत्वा, किञ्चि कातुं न वट्टति.

२२९२.

सङ्घस्स यागुपाने वा, सङ्घभत्तेपि वा तथा;

चेतियस्स च पूजाय, वेय्यावच्चकरस्स वा.

२२९३.

अत्तनो च अनापत्ति, तथा उम्मत्तिकाय वा;

समुट्ठानादयो सब्बे, ततियेन समा मता.

चतुत्थं.

२२९४.

पाचित्ति धुरनिक्खेपे, यथा चीवरसिब्बने;

तथा इध पनेकाहं, परिहारो न लब्भति.

२२९५.

सेसं वुत्तनयेनेव, तत्थ चीवरसिब्बने;

समुट्ठानादिना सद्धिं, वेदितब्बं विभाविना;

पञ्चमं.

२२९६.

कायेन कायबद्धेन, तथा निस्सग्गियेन वा;

गिहीनं पन यं किञ्चि, दन्तपोनोदकं विना.

२२९७.

अज्झोहरणियं अञ्ञं, अञ्ञेसं तु ददाति या;

होति पाचित्तियं तस्सा, ठपेत्वा सहधम्मिके.

२२९८.

दन्तकट्ठोदके वुत्तं, दुक्कटं मुनिना इध;

या न देति च दापेति, निक्खमित्वापि देन्तिया.

२२९९.

देति बाहिरलेपं वा, न दोसुम्मत्तिकाय वा;

समुट्ठानादयो सब्बे, ततियेन समा मता.

छट्ठं.

२३००.

अदत्वा परिभुञ्जेय्य, या चावसथचीवरं;

दिवसे तु चतुत्थे तं, धोवित्वा पुन चीवरं.

२३०१.

सामणेराय वा अन्त-मसो उतुनिया सचे;

तस्सा पाचित्तियं वुत्तं, तिकपाचित्तियं सिया.

२३०२.

तस्सा निस्सज्जिते तस्मिं, वुत्तं तु द्विकदुक्कटं;

उतुनीनं अभावे तु, अञ्ञासं पुन परियये.

२३०३.

अच्छिन्नचीवरादीन-मनापत्तापदासुपि;

समुट्ठानादयो सब्बे, कथिनेन समा मता.

सत्तमं.

२३०४.

अदत्वा रक्खणत्थाय, विहारं सकवाटकं;

होति पाचित्तियं तस्सा, चारिकं पक्कमन्तिया.

२३०५.

अत्तनो गामतो अञ्ञं, गामं गच्छन्तिया पन;

परिक्खित्तविहारस्स, परिक्खेपम्पि वा तथा.

२३०६.

इतरस्सुपचारं वा, पठमेन पदेन तं;

दुक्कटं समतिक्कन्ते, पाचित्ति दुतियेन तु.

२३०७.

अकवाटबन्धनस्मिं, दुक्कटं परिदीपितं;

अन्तराये अनापत्ति, जग्गिकं अलभन्तिया.

२३०८.

आपदासु गिलानाय, तथा उम्मत्तिकाय वा;

समुट्ठानादयो सब्बे, कथिनेन समा मता.

अट्ठमं.

२३०९.

हत्थिअस्सरथादीहि, संयुत्तं सिप्पमेव वा;

परूपघातकं मन्ता-गदयोगप्पभेदकं.

२३१०.

परियापुणेय्य चे किञ्चि, यस्स कस्सचि सन्तिके;

होति पाचित्तियं तस्सा, पदादीनं वसेनिध.

२३११.

लेखे पन अनापत्ति, धारणाय च गुत्तिया;

परित्तेसु च सब्बेसु, तथा उम्मत्तिकाय वा.

नवमं.

२३१२.

दसमे नत्थि वत्तब्बं, नवमेन समं इदं;

समुट्ठानादयो द्विन्नं, पदसोधम्मसादिसा.

दसमं.

चित्तागारवग्गो पञ्चमो.

२३१३.

सभिक्खुकं पनारामं, जानित्वा पविसन्तिया;

अनापुच्छाव यं किञ्चि, पाचित्ति परियापुता.

२३१४.

सचे अन्तमसो रुक्ख-मूलस्सपि च भिक्खुनी;

अनापुच्छा परिक्खेपं, अतिक्कामेति या पन.

२३१५.

उपचारोक्कमे वापि, अपरिक्खित्तकस्स तु;

दुक्कटं पठमे पादे, पाचित्ति दुतिये सिया.

२३१६.

अभिक्खुके सभिक्खूति, सञ्ञाय पनुभोसुपि;

जातकङ्खाय वा तस्सा, होति आपत्ति दुक्कटं.

२३१७.

पठमं पविसन्तीनं, तासं सीसानुलोकिका;

ता सन्निपतिता यत्थ, तासं गच्छति सन्तिकं.

२३१८.

सन्तं भिक्खुं पनापुच्छा, मग्गो वाराममज्झतो;

तेन गच्छन्तिया वापि, आपदासु विसन्तिया.

२३१९.

तथा उम्मत्तिकादीन-मनापत्ति पकासिता;

धुरनिक्खेपतुल्याव, समुट्ठानादयो नया.

पठमं.

२३२०.

अक्कोसेय्य च या भिक्खुं, परिभासेय्य वा पन;

तिकपाचित्तियं तस्सा, सेसे च तिकदुक्कटं.

२३२१.

पुरक्खत्वा वदन्तीन-;

मत्थधम्मानुसासनिं;

न दोसोमसवादेन;

तुल्यो सेसनयो मतो.

दुतियं.

२३२२.

या सङ्घं परिभासेय्य, तस्सा पाचित्तियं सिया;

एकं सम्बहुला वापि, तथेव इतराय वा.

२३२३.

परिभासन्तिया तस्सा, दुक्कटं परिदीपितं;

सेसं अनन्तरेनेव, समुट्ठानादिना समं.

ततियं.

२३२४.

निमन्तितापि वा सचे, पवारितापि वा पन;

निमन्तनपवारणा, उभोपि वुत्तलक्खणा.

२३२५.

पुरेभत्तं तु यागुञ्च, ठपेत्वा कालिकत्तयं;

या चज्झोहरणत्थाय, यं किञ्चि पन आमिसं.

२३२६.

पटिग्गण्हाति चे तस्सा, गहणे दुक्कटं सिया;

अज्झोहारवसेनेत्थ, पाचित्ति परिदीपिता.

२३२७.

कालिकानि च तीणेव, आहारत्थाय गण्हति;

गहणे दुक्कटं वुत्तं, तथा अज्झोहरन्तिया.

२३२८.

निमन्तिता या पन अप्पवारिता;

सचेपि यागुं पिवतीध वट्टति;

तथा कथेत्वा पुन सामिकस्स वा;

सचेपि सा भुञ्जति अञ्ञभोजनं.

२३२९.

कालिकानि च तीणेव, पच्चये सति भुञ्जति;

तथा उम्मत्तिकादीनं, अनापत्ति पकासिता.

२३३०.

समुट्ठानमिदं तुल्यं, अद्धानेन क्रियाक्रियं;

निमन्तिता अनापुच्छा, सामिं भुञ्जति चे पन.

२३३१.

कप्पियं पन कारेत्वा, अकारेत्वापि वा यदि;

परिभुञ्जति या तस्सा, पाचित्ति क्रियतो सिया.

चतुत्थं.

२३३२.

भिक्खुनीनं अवण्णं वा, पाचित्ति कुलसन्तिके;

कुलस्सावण्णनं वापि, भिक्खुनीनं वदन्तिया.

२३३३.

सन्तं भासन्तिया दोसं, न दोसुम्मत्तिकाय वा;

ओमसवादतुल्याव, समुट्ठानादयो नया.

पञ्चमं.

२३३४.

अद्धयोजनतो ओरे, भिक्खु ओवाददायको;

न वसति सचे मग्गो, अखेमो वा सचे सिया.

२३३५.

अयं अभिक्खुको नाम, आवासो पन तत्थ हि;

उपगच्छन्तिया वस्सं, आपत्ति अरुणुग्गमे.

२३३६.

पक्कन्ता पक्खसङ्कन्ता, विब्भन्ता वा मतापि वा;

वस्सं उपगता भिक्खू, अनापत्तापदासुपि.

२३३७.

सेसो ञेय्यो कथामग्गो;

भिक्खुनोवादको पन;

इदं एळकलोमेन;

समुट्ठानादिना समं.

छट्ठं.

२३३८.

या भिक्खुनुभतोसङ्घे, वस्संवुट्ठा ततो पुन;

‘‘नाहं पवारेस्सामी’’ति, सा निक्खिपति चे धुरं.

२३३९.

धुरे निक्खित्तमत्तस्मिं, तस्सा पाचित्तियं सिया;

सति वा अन्तरायस्मिं, गिलानायापदासुपि.

२३४०.

परियेसित्वापि वा भिक्खुं, न दोसो अलभन्तिया;

इदं तु धुरनिक्खेप-समुट्ठानमुदीरितं.

सत्तमं.

२३४१.

‘‘ओवादादीनमत्थाय, न गच्छिस्साम्यह’’न्ति हि;

धुरे निक्खित्तमत्तस्मिं, पाचित्ति परिदीपये.

२३४२.

सदिसं तु समुट्ठानं, पठमन्तिमवत्थुना;

अक्रियं लोकवज्जञ्च, कायिकं दुक्खवेदनं.

अट्ठमं.

२३४३.

‘‘न याचिस्सामि ओवादं, न पुच्छिस्सामुपोसथं’’;

इच्चेवं पन निक्खित्ते, धुरे पाचित्तियं सिया.

२३४४.

सति वा अन्तरायस्मिं, गिलानायापदासु वा;

न दोसो परियेसित्वा, दुतियं अलभन्तिया.

२३४५.

अट्ठमेपि अनापत्ति, एवमेव पकासिता;

इदं तु धुरनिक्खेप-समुट्ठानमुदीरितं.

नवमं.

२३४६.

पसाखे पन सञ्जातं, गण्डं रुचितमेव वा;

अनापुच्छाव सङ्घं वा, गणं एकेन एकिका.

२३४७.

‘‘भिन्द फालेहि धोवा’’ति, सब्बानेवाणापेन्तिया;

कतेसु दुक्कटानिच्छ, तस्सा पाचित्तियो छ च.

२३४८.

‘‘यमेत्थ अत्थि कातब्बं, तं सब्बं त्वं करोहि’’ति;

आणापेति सचे एवं, सो च सब्बं करोति चे.

२३४९.

एकाय पन वाचाय, दुक्कटानि पनच्छ च;

तस्सा पाचित्तियच्छक्कं, द्वादसापत्तियो सियुं.

२३५०.

भेदनादीसु एकं सा, आणापेति सचे पन;

सो करोति च सब्बानि, एकं पाचित्तियं सिया.

२३५१.

आपुच्छित्वापि वा विञ्ञुं, गहेत्वा दुतियम्पि वा;

भेदनादीनि सब्बानि, कारापेति सचे पन.

२३५२.

तस्सा उम्मत्तिकादीन-मनापत्ति पकासिता;

समुट्ठानादयो सब्बे, कथिनेन समा मता.

दसमं.

आरामवग्गो छट्ठो.

२३५३.

गणंपरियेसनादिस्मिं, गब्भिनिं वुट्ठपेन्तिया;

ञत्तिया कम्मवाचाहि, उपज्झायाय दुक्कटं.

२३५४.

कम्मवाचाय ओसाने, पाचित्ति परियापुता;

तथा गब्भिनिसञ्ञाय, न च गब्भिनिया पन.

२३५५.

उभो सञ्जातकङ्खाय, होति आपत्ति दुक्कटं;

तथाचरिनिया तस्सा, गणस्सापि च दीपितं.

२३५६.

द्वीस्वगब्भिनिसञ्ञाय, न दोसुम्मत्तिकाय वा;

अदिन्नादानतुल्याव, समुट्ठानादयो नया.

पठमं.

२३५७.

दुतिये नत्थि वत्तब्बं, पठमेन समं मतं;

समुट्ठानादिना सद्धिं, नत्थि काचि विसेसता.

दुतियं.

२३५८.

छस्वसिक्खितसिक्खं तु, सिक्खमानञ्हि भिक्खुनी;

द्वे वस्सानि सियापत्ति, वुट्ठापेय्य सचे पन.

२३५९.

तिकपाचित्तियं वुत्तं, धम्मकम्मे तु सत्थुना;

अधम्मे पन कम्मस्मिं, दीपितं तिकदुक्कटं.

२३६०.

छसु सिक्खितसिक्खं या, द्वे वस्सानि अखण्डतो;

वुट्ठापेति अनापत्ति, तथा उम्मत्तिकाय वा.

२३६१.

इमा हि छ च सिक्खायो, सट्ठिवस्सापि चे पन;

पब्बज्जाय पदातब्बा, अदत्वा न च कारये.

ततियं.

२३६२.

चतुत्थे नत्थि वत्तब्बं, इध सङ्घेन सम्मतं;

सिक्खमानमनापत्ति, होति तं वुट्ठपेन्तिया.

२३६३.

अदिन्ना पठमं होति, सचे वुट्ठानसम्मुति;

तत्थापि च पदातब्बा, उपसम्पदमाळके.

२३६४.

ततियञ्च चतुत्थञ्च, समुट्ठानादिना पन;

पठमेन समं ञेय्यं, चतुत्थं तु क्रियाक्रियं.

चतुत्थं.

२३६५.

ऊनद्वादसवस्सं तु, कञ्चि गिहिगतं पन;

परिपुण्णाति सञ्ञाय, न दोसो वुट्ठपेन्तिया.

२३६६.

होति वानुपसम्पन्ना, उपसम्पादितापि सा;

असेसेन च सेसं तु, पठमेन समं मतं.

पञ्चमं.

२३६७.

छट्ठं तु ततिये वुत्त-नयेनेव विभावये;

सत्तमम्पि तथा सब्बं, चतुत्थेन समं मतं.

छट्ठसत्तमानि.

२३६८.

यं तुवट्टकवग्गस्मिं, दुक्खितं सहजीविनिं;

वुत्तं तेन समं ञेय्यं, अट्ठमं न विसेसता.

अट्ठमं.

२३६९.

द्वे वस्सानि च या काचि, वुट्ठापितपवत्तिनिं;

नानुबन्धेय्य चे तस्सा, पाचित्ति परियापुता.

२३७०.

‘‘द्वे वस्सानि अहं नानु-बन्धिस्सामी’’ति चे पन;

धुरे निक्खित्तमत्तस्मिं, तस्सा पाचित्तियं सिया.

२३७१.

तञ्च बालमलज्जिं वा, गिलानायापदासु वा;

नानुबन्धन्तिया तस्सा, न दोसुम्मत्तिकाय वा.

२३७२.

समुट्ठानादयो तुल्या, पठमन्तिमवत्थुना;

इदं पनाक्रियं वुत्तं, वेदना दुक्खवेदना.

नवमं.

२३७३.

वुट्ठापेत्वा तु या काचि, भिक्खुनी सहजीविनिं;

तं गहेत्वा न गच्छेय्य, न चञ्ञं आणापेय्य चे.

२३७४.

धुरे निक्खित्तमत्तस्मिं, तस्सा पाचित्तियं सिया;

सति वा अन्तरायस्मिं, दुतियं अलभन्तिया.

२३७५.

आपदासु गिलानाय, तथा उम्मत्तिकाय वा;

न दोसो धुरनिक्खेप-समुट्ठानमिदं पन.

दसमं.

गब्भिनिवग्गो सत्तमो.

२३७६.

कुमारिभूतवग्गस्स, पठमादीनि तीणिपि;

गिहिगतेहि तीहेव, सदिसानीति निद्दिसे.

२३७७.

या महूपपदा द्वे तु, सिक्खमाना पनादितो;

‘‘गता वीसतिवस्सा’’ति, विञ्ञातब्बा विभाविना.

२३७८.

सचे गिहिगता होन्ति, न च वा पुरिसं गता;

‘‘सिक्खमाना’’ति वत्तब्बा, ता हि सम्मुतिआदिसु.

२३७९.

न ता ‘‘कुमारिभूता’’ति, तथा ‘‘गिहिगता’’ति वा;

वत्तब्बा पनुभोपेता, एवं वत्तुं न वट्टति.

२३८०.

सम्मुतिं दसवस्साय, दत्वा द्वादसवस्सिका;

कत्तब्बा उपसम्पन्ना, सेसासुपि अयं नयो.

२३८१.

या अट्ठारसवस्सा तु, ततो पट्ठाय सा पन;

वुत्ता ‘‘कुमारिभूता’’ति, तथा ‘‘गिहिगता’’तिपि.

२३८२.

वुत्ता ‘‘कुमारिभूता’’ति, सामणेरी हि या पन;

‘‘कुमारिभूता’’ इच्चेव, वत्तब्बा न पनञ्ञथा.

२३८३.

एता तु पन तिस्सोपि, सिक्खासम्मुतिदानतो;

‘‘सिक्खमाना’’ति वत्तुम्पि, वट्टतेव न संसयो.

ततियं.

२३८४.

ऊनद्वादसवस्साव, वुट्ठापेति सचे परं;

हुत्वा सयमुपज्झाया, सिक्खमानं तु भिक्खुनी.

२३८५.

पुब्बे वुत्तनयेनेव, दुक्कटानमनन्तरं;

कम्मवाचानमोसाने, तस्सा पाचित्ति दीपिता.

चतुत्थं.

२३८६.

पञ्चमे नत्थि वत्तब्बं, चतुत्थं पञ्चमम्पि च;

उभयं तिसमुट्ठानं, पञ्चमं तु क्रियाक्रियं.

पञ्चमं.

२३८७.

सङ्घेनुपपरिक्खित्वा, ‘‘अलं तावा’’ति वारिता;

उपसम्पादितेनेत्थ, पच्छा खीयति दोसता.

२३८८.

उज्झायति सचे छन्द-दोसादीहि करोन्तिया;

न दोसो तिसमुट्ठानं, सचित्तं दुक्खवेदनं.

छट्ठं.

२३८९.

लद्धे च चीवरे पच्छा, असन्ते अन्तरायिके;

‘‘वुट्ठापेस्सामि नाह’’न्ति, धुरनिक्खेपने पन.

२३९०.

होति पाचित्तियं तस्सा, गिलानायापदासुपि;

न दोसो परियेसित्वा, परिसं अलभन्तिया.

२३९१.

इदञ्हि धुरनिक्खेप-समुट्ठानं सचित्तकं;

अक्रियं लोकवज्जञ्च, होतिदं दुक्खवेदनं.

सत्तमं.

२३९२.

अट्ठमं सत्तमेनेव, सदिसं पन सब्बथा;

नवमेपि च वत्तब्बं, नत्थि उत्तानमेविदं.

२३९३.

नत्थाजानन्तिया दोसो, तथा उम्मत्तिकाय वा;

अदिन्नादानतुल्याव, समुट्ठानादयो नया.

अट्ठमनवमानि.

२३९४.

मातरा पितरा वाथ, नानुञ्ञातं तु सामिना;

तस्सा पाचित्तियापत्ति, तं वुट्ठापेन्तिया सिया.

२३९५.

उपसम्पदकालस्मिं, तथा पब्बाजनक्खणे;

द्विक्खत्तुं पुच्छितब्बं तु, भिक्खुनीहि, न भिक्खुना.

२३९६.

अनापत्ति न जानाति, मातुआदीनमत्थितं;

इदं चतुसमुट्ठानं, वाचतो कायवाचतो.

२३९७.

वाचामानसतो चेव, कायवाचादितोपि च;

क्रियाक्रियमचित्तञ्च, तिचित्तञ्च तिवेदनं.

दसमं.

२३९८.

या पारिवासिकेनेत्थ, छन्ददानेन भिक्खुनी;

वुट्ठापेति सचे सिक्ख-मानं पाचित्तियं सिया.

२३९९.

अवुट्ठितायनापत्ति, परिसायाविहाय वा;

छन्दं तु तिसमुट्ठानं, तिचित्तञ्च तिवेदनं.

एकादसमं.

२४००.

द्वादसे तेरसे वापि, वत्तब्बं नत्थि किञ्चिपि;

समुट्ठानादयो सब्बे, अनन्तरसमा मता.

द्वादसमतेरसमानि.

कुमारीभूतवग्गो अट्ठमो.

२४०१.

समणी अगिलाना या, धारेय्य छत्तुपाहनं;

तस्सा पाचित्तियापत्ति, होतीति परियापुता.

२४०२.

सचे एकपयोगेन, मग्गस्स गमने पन;

दिवसम्पि च धारेति, एकं पाचित्तियं सिया.

२४०३.

कद्दमादीनि पस्सित्वा, ओमुञ्चित्वा उपाहना;

छत्तमेव च धारेन्ती, यदि गच्छति दुक्कटं.

२४०४.

सचे उपाहनारुळ्हा, दिस्वा गच्छादिकं पन;

तं छत्तमपनामेत्वा, दुक्कटं होति गच्छति.

२४०५.

छत्तम्पि अपनामेत्वा, ओमुञ्चित्वा उपाहना;

पुन धारेन्तिया तस्सा, होति पाचित्तियं पन.

२४०६.

पयोगगणनायेव, पाचित्तिगणना सिया;

तिकपाचित्तियं वुत्तं, तथेव द्विकदुक्कटं.

२४०७.

आरामे उपचारे वा, दोसो नत्थापदासुपि;

इदं एळकलोमेन, समुट्ठानादिना समं.

पठमं.

२४०८.

होति भिक्खुनिया याना, ओरोहित्वा पुनप्पुनं;

अभिरूहन्तियापत्ति, पयोगगणनावसा.

२४०९.

आपदासु अनापत्ति, तथा उम्मत्तिकाय वा;

सेसं अनन्तरेनेव, समुट्ठानादिना समं.

दुतियं.

२४१०.

या च धारेय्य सङ्घाणिं, यं किञ्चिपि कटूपियं;

तस्सा पाचित्तियापत्ति, होतीति परियापुता.

२४११.

धारेन्तिया पनेत्थापि, ओमुञ्चित्वा पुनप्पुनं;

पयोगगणनायेव, तस्सा पाचित्तियो सियुं.

२४१२.

आबाधपच्चया या तु, धारेति कटिसुत्तकं;

तथा उम्मत्तिकादीन-मनापत्ति पकासिता.

२४१३.

सेसं तु पठमेनेव, सदिसन्ति पकासितं;

इध चाकुसलं चित्तं, लोकवज्जं विसेसता.

ततियं.

२४१४.

धारेति पन यं किञ्चि, सचे सीसूपगादिसु;

तस्सा तस्स च वत्थुस्स, गणनापत्तियो सियुं.

२४१५.

आबाधपच्चया दोसो, किञ्चि धारेन्तिया न च;

सेसं अनन्तरेनेव, सदिसं परिदीपितं.

चतुत्थं.

२४१६.

येन केनचि गन्धेन, सवण्णावण्णकेन च;

न्हासन्तिया पनापत्ति, न्हानोसाने पकासिता.

२४१७.

गन्धयोजनतो सब्ब-पयोगे दुक्कटं सिया;

आबाधपच्चया दोसो, नत्थि उम्मत्तिकाय वा.

२४१८.

सेसं तु ततियेनेव, सदिसं सब्बथा मतं;

छट्ठम्पि ततियेनेव, सदिसन्ति पकासितं.

पञ्चमछट्ठानि.

२४१९.

उब्बट्टापेय्य चञ्ञाय, सम्बाहापेय्य वा तथा;

होति भिक्खुनियापत्ति, सचे भिक्खुनिया पन.

२४२०.

एत्थ हत्थममोचेत्वा, एका उब्बट्टने सिया;

मोचेत्वा पन मोचेत्वा, पयोगगणना सिया.

२४२१.

सम्बाहनेपि एसेव, नयो ञेय्यो विभाविना;

आपदासु गिलानाय, अनापत्ति पकासिता.

२४२२.

सेसं तु ततियेनेव, समुट्ठानादिना समं;

सत्तमेन समानाव, अट्ठमादीनि तीणिपि.

सत्तमट्ठमनवमदसमानि.

२४२३.

या अन्तोउपचारस्मिं, भिक्खुस्स पुरतो पन;

अनापुच्छा निसीदेय्य, छमायपि न वट्टति.

२४२४.

तिकपाचित्तियं वुत्तं, पुच्छिते दुक्कटद्वयं;

आपदासु गिलानाय, न दोसुम्मत्तिकाय वा.

२४२५.

इदं पन समुट्ठानं, कथिनेन समं मतं;

क्रियाक्रियमचित्तञ्च, तिचित्तञ्च तिवेदनं.

एकादसमं.

२४२६.

अनोकासकतं भिक्खुं, पञ्हं पुच्छेय्य दोसता;

विनये च कतोकासं, सुत्तं पुच्छन्तियापि च.

२४२७.

कारेत्वा पन ओकासं, अनोदिस्सापि पुच्छति;

न दोसो पदसोधम्म-समुट्ठानमिदं पन.

द्वादसमं.

२४२८.

संकच्चिकं विना गामं, पदसा पविसन्तिया;

परिक्खित्तस्स गामस्स, परिक्खेपोक्कमे पन.

२४२९.

दुक्कटं पठमे पादे, पाचित्ति दुतिये सिया;

उपचारोक्कमेपेत्थ, एसेव च नयो मतो.

२४३०.

यस्सा संकच्चिकं नट्ठं, अच्छिन्नं वापि केनचि;

अनापत्ति सिया तस्सा, गिलानायापदासुपि.

२४३१.

इदमेळकलोमेन, समुट्ठानादिना समं;

सेसं वुत्तनयेनेव, विञ्ञातब्बं विभाविना.

तेरसमं.

छत्तुपाहनवग्गो नवमो.

इति विनयविनिच्छये पाचित्तियकथा निट्ठिता.

पाटिदेसनीयकथा

२४३२.

अगिलाना सचे सप्पिं, लद्धं विञ्ञत्तिया सयं;

‘‘भुञ्जिस्सामी’’ति गहणे, दुक्कटं परिदीपितं.

२४३३.

अज्झोहारवसेनेव, पाटिदेसनियं सिया;

तिपाटिदेसनीयं तु, गिलानाय द्विदुक्कटं.

२४३४.

गिलाना विञ्ञापेत्वान, पच्छा सेवन्तियापि च;

गिलानायावसेसं वा, विञ्ञत्तं ञातकादितो.

२४३५.

अञ्ञस्सत्थाय वा अत्त-धनेनुम्मत्तिकाय वा;

अनापत्ति समुट्ठानं, अद्धानसदिसं मतं.

पठमं.

२४३६.

अयमेव च सेसेसु, दुतियादीसु निच्छयो;

समुट्ठानादिना सद्धिं, नत्थि काचि विसेसता.

२४३७.

अनागतेसु सब्बेसु, सप्पिआदीसु पाळियं;

भुञ्जन्तिया तु विञ्ञत्वा, अट्ठसुपि च दुक्कटं.

इति विनयविनिच्छये

पाटिदेसनीयकथा निट्ठिता.

२४३८.

सेखिया पन ये धम्मा, उद्दिट्ठा पञ्चसत्तति;

तेसं महाविभङ्गे तु, वुत्तो अत्थविनिच्छयो.

इति विनयविनिच्छये

सिक्खाकरणीयकथा निट्ठिता.

२४३९.

उभतोपातिमोक्खानं;

सविभङ्गानमेव यो;

अत्थो अट्ठकथासारो;

सो च वुत्तो विसेसतो.

२४४०.

तञ्च सब्बं समादाय, विनयस्स विनिच्छयो;

भिक्खूनं भिक्खुनीनञ्च, हितत्थाय कतो मया.

२४४१.

इमं पटिभानजन्तु नो जन्तुनो;

सुणन्ति विनये हि ते ये हिते;

जनस्स सुमतायने तायने;

भवन्ति पकतञ्ञुनो तञ्ञुनो.

२४४२.

बहुसारनये विनये परमे;

अभिपत्थयता हि विसारदतं;

परमा पन बुद्धिमता महती;

करणीयतमा यतिनादरता.

२४४३.

अवगच्छति यो पन भिक्खु इमं;

विनयस्स विनिच्छयमत्थयुतं;

अमरं अजरं अरजं अरुजं;

अधिगच्छति सन्तिपदं पन सो.

इति विनयविनिच्छये

भिक्खुनीविभङ्गकथा निट्ठिता.

खन्धककथा

महावग्गो

महाखन्धककथा

पब्बज्जाकथा

२४४४.

सीलक्खन्धादियुत्तेन, सुभक्खन्धेन देसिते;

खन्धकेपि पवक्खामि, समासेन विनिच्छयं.

२४४५.

मातरा अननुञ्ञातं, पितरा वापि भिक्खुनो;

भण्डुकम्ममपुच्छित्वा, पब्बाजेन्तस्स दुक्कटं.

२४४६.

उद्देसपरिपुच्छाय, सयं चे ब्यावटो सिया;

दहरो आणापेतब्बो, पब्बाजेत्वानयाति च.

२४४७.

उपज्झायमथुद्दिस्स, अवुत्तो दहरो पन;

पब्बाजेति सचे तं सो, सयमेवापि वट्टति.

२४४८.

सामणेरोपि वत्तब्बो, दहरो नत्थि तत्थ चे;

‘‘खण्डसीममिमं नेत्वा, पब्बाजेत्वानया’’ति च.

२४४९.

सरणानि पनेतस्स, दातब्बानेव अत्तना;

एवम्पि भिक्खुनायेव, होति पब्बाजितो नरो.

२४५०.

पुरिसं भिक्खुतो अञ्ञो, पब्बाजेति न वट्टति;

इत्थिं भिक्खुनितो अञ्ञो, पब्बाजेति न वट्टति.

२४५१.

सामणेरोपि वा दातुं, सामणेरीपि वा तथा;

आणत्तिया उभिन्नम्पि, कासायानि लभन्ति ते.

२४५२.

सयमेव च यं किञ्चि, पब्बाजेन्तेन भिक्खुना;

केसापनयनं कत्वा, पठमं उदके पुन.

२४५३.

न्हापेतब्बो सिया सुट्ठु, घंसित्वा गोमयादिना;

सरीरे पीळका वापि, कच्छु वा तस्स होन्ति चे.

२४५४.

माता यथा नियंपुत्तं, न जिगुच्छति सब्बसो;

न्हापेतब्बोव यतिना, तथेव अजिगुच्छता.

२४५५.

कस्मा? पनेत्तकेनापि, उपकारेन सासने;

सो सदा बलवस्नेहो, होतुपज्झायकादिसु.

२४५६.

विनोदेत्वा पनुप्पन्नं, उक्कण्ठं कुलपुत्तका;

सिक्खायो परिपूरेत्वा, निब्बानं पापुणन्ति हि.

२४५७.

गन्धचुण्णेन वा पच्छा, चुण्णेनपि हलिद्दिया;

सरीरं तस्स सीसञ्च, उब्बट्टेत्वा पुनप्पुनं.

२४५८.

गिहिगन्धं विनोदेत्वा, कासायानि पनेकतो;

द्वत्तिक्खत्तुं सकिं वापि, दातब्बानिस्स भिक्खुना.

२४५९.

अथ हत्थेपि वा तस्स, अदत्वा सयमेव तं;

अच्छादेति उपज्झायो, वट्टताचरियोपि वा.

२४६०.

निवासेति अनाणत्तो, सो पारुपति वा सयं;

अपनेत्वा ततो सब्बं, पुन दातब्बमेव तं.

२४६१.

भिक्खुना तु सहत्थेन, तथा आणत्तियापि वा;

दिन्नं वट्टति कासावं, नादिन्नं पन वट्टति.

२४६२.

तस्सेव सन्तकं वापि, का कथा अत्तसन्तके;

वन्दापेत्वा तत्थ भिक्खू, कारापेत्वान उक्कुटिं.

२४६३.

अञ्जलिं पग्गहापेत्वा, दातब्बं सरणत्तयं;

पटिपाटिवसेनेव, न च उप्पटिपाटिया.

२४६४.

सचे एकपदं वापि, देति एकक्खरम्पि वा;

पटिपाटिं विरज्झित्वा, गहितं चे न वट्टति.

२४६५.

तिक्खत्तुं यदि वा देति, बुद्धं सरणमेव वा;

तथा सेसेसु चेवम्पि, न दिन्नानेव होन्ति हि.

२४६६.

कत्वानुनासिकन्तानि, एकाबद्धानि वा पन;

विच्छिन्दित्वाथ म-न्तानि, दातब्बानि विजानता.

२४६७.

उपसम्पदकम्मं तु, एकतोसुद्धिया सिया;

न होति पन पब्बज्जा, उभतोसुद्धिया विना.

२४६८.

तस्मा आचरियेनापि, तथान्तेवासिकेनपि;

बु-द्ध-कारादयो वण्णा, ठानकरणसम्पदं.

२४६९.

अहापेन्तेन वत्तब्बा, पब्बज्जागुणमिच्छता;

एकवण्णविनासेन, पब्बज्जा हि न रूहति.

२४७०.

यदि सिद्धापि पब्बज्जा, सरणागमनतोव हि;

दातब्बा दस सीलानि, पूरणत्थाय भिक्खुना.

पब्बज्जाकथा.

२४७१.

उपज्झायमथाचरियं, निस्साय वसता पन;

कत्तब्बानेव वत्तानि, पियसीलेन भिक्खुना.

२४७२.

आसनं पञ्ञपेतब्बं, दन्तकट्ठं मुखोदकं;

दातब्बं तस्स कालेन, सचे यागु भविस्सति.

२४७३.

यागु तस्सुपनेतब्बा, सङ्घतो कुलतोपि वा;

पत्ते वत्तञ्च कातब्बं, वत्तं गामप्पवेसने.

२४७४.

चीवरे यानि वत्तानि, वुत्तानि हि महेसिना;

सेनासने तथा पाद-पीठकथलिकादिसु.

२४७५.

एवमादीनि वत्तानि, सब्बानि पन रोगतो;

वुट्ठानागमनन्तानि, सत्ततिंससतं सियुं.

२४७६.

वत्तभेदेन सब्बत्थ, दुक्कटं तु पकासितं;

अनादरवसेनेव, अकरोन्तस्स भिक्खुनो.

उपज्झायाचरियवत्तकथा.

२४७७.

उपज्झायस्स वत्तानि, तथा सद्धिविहारिके;

सतं तेरस होन्तेव, तथान्तेवासिकेपि च.

सद्धिविहारिकन्तेवासिकवत्तकथा.

२४७८.

पक्कन्ते वापि विब्भन्ते, पक्खसङ्कन्तके मते;

आणत्तिया उपज्झाया, पस्सम्भति च निस्सयो.

२४७९.

होति आचरियम्हापि, छधा निस्सयभेदनं;

पक्कन्ते वापि विब्भन्ते, पक्खसङ्कन्तके मते.

२४८०.

आणत्तियं उभिन्नम्पि, धुरनिक्खेपनेपि च;

एकेकस्स उभिन्नं वा, नालये सति भिज्जति.

२४८१.

उपज्झायसमोधान-गतस्सापि च भिज्जति;

दस्सनं सवनञ्चाति, समोधानं द्विधा मतं.

२४८२.

अद्धिकस्स गिलानस्स, गिलानुपट्ठकस्स च;

याचितस्स न दोसोव, वसितुं निस्सयं विना.

२४८३.

जानता अत्तनो चेव, वने फासुविहारतं;

सभागे दायकेसन्ते, वसितुम्पि च वट्टति.

निस्सयपटिप्पस्सम्भनकथा.

२४८४.

कुट्ठिं गण्डिं किलासिञ्च, सोसिञ्च अपमारिकं;

तथा राजभटं चोरं, लिखितं कारभेदकं.

२४८५.

कसाहतं नरञ्चेव, पुरिसं लक्खणाहतं;

इणायिकञ्च दासञ्च, पब्बाजेन्तस्स दुक्कटं.

२४८६.

हत्थच्छिन्नमळच्छिन्नं, पादच्छिन्नञ्च पुग्गलं;

कण्णनासङ्गुलिच्छिन्नं, कण्डरच्छिन्नमेव च.

२४८७.

काणं कुणिञ्च खुज्जञ्च, वामनं फणहत्थकं;

खञ्जं पक्खहतञ्चेव, सीपदिं पापरोगिनं.

२४८८.

जराय दुब्बलं अन्धं, बधिरञ्चेव मम्मनं;

पीठसप्पिं तथा मूगं, पब्बाजेन्तस्स दुक्कटं.

२४८९.

अतिदीघोतिरस्सो वा, अतिकालोपि वा तथा;

अच्चोदातोपि वा मट्ठ-तम्बलोहनिदस्सनो.

२४९०.

अतिथूलो अतिकिस्सो, महासीसोपि वा तथा;

अतिखुद्दकसीसेन, सहितेन युत्तोपि वा.

२४९१.

कुटकुटकसीसो वा, तथा सिखरसीसको;

वेळुनाळिसमानेन, सीसेन च युतो नरो.

२४९२.

कप्पसीसोपि पब्भार-सीसो वा वणसीसको;

तथा कण्णिककेसो वा, थूलकेसोपि वा तथा.

२४९३.

पूतिनिल्लोमसीसो वा, जातिपण्डरकेसको;

जातिया तम्बकेसो वा, तथेवावट्टसीसको.

२४९४.

सीसलोमेकबद्धेहि, भमुकेहि युतोपि वा;

सम्बद्धभमुको वापि, निल्लोमभमुकोपि वा.

२४९५.

महन्तखुद्दनेत्तो वा, तथा विसमलोचनो;

केकरो वापि गम्भीर-नेत्तो विसमचक्कलो.

२४९६.

जतुमूसिककण्णो वा, हत्थिकण्णोपि वा पन;

छिद्दमत्तककण्णो वा, तथेवाविद्धकण्णको.

२४९७.

तथा टङ्कितकण्णो वा, पूतिकण्णोपि वा पन;

योनकादिप्पभेदोपि, नायं परिसदूसको.

२४९८.

अतिपिङ्गलनेत्तो वा, तथा निप्पखुमक्खि वा;

अस्सुपग्घरनेत्तो वा, पक्कपुप्फितलोचनो.

२४९९.

तथेव च महानासो, अतिखुद्दकनासिको;

तथा चिपिटनासो वा, नरो कुटिलनासिको.

२५००.

निच्चविस्सवनासो वा, यो वा पन महामुखो;

वङ्कभिन्नमुखो वापि, महाओट्ठोपि वा पन.

२५०१.

तथा तनुकओट्ठो वा, विपुलुत्तरओट्ठको;

ओट्ठछिन्नोपि उप्पक्क-मुखो एळमुखोपि वा.

२५०२.

सङ्खतुण्डोपि दुग्गन्ध-मुखो वा पन पुग्गलो;

महादन्तोपि अच्चन्तं, तथा असुरदन्तको.

२५०३.

हेट्ठा उपरितो वापि, बहिनिक्खन्तदन्तको;

अदन्तो पूतिदन्तो वा, अतिखुद्दकदन्तको.

२५०४.

यस्स दन्तन्तरे दन्तो, काळकदन्तसन्निभो;

सुखुमोव ठितो, तं चे, पब्बाजेतुम्पि वट्टति.

२५०५.

यो महाहनुको पोसो;

दीघेन हनुना युतो;

चिपिटहनुको वापि;

रस्सेन हनुना युतो.

२५०६.

निम्मस्सुदाठिको वापि, अतिदीघगलोपि वा;

अतिरस्सगलोपि वा, भिन्नगण्ठिगलोपि वा.

२५०७.

तथा भट्ठंसकूटो वा, भिन्नपिट्ठिउरोपि वा;

सुदीघरस्सहत्थो वा, कच्छुकण्डुसमायुतो.

२५०८.

महानिसदमंसो वा, उद्धनग्गुपमायुतो;

वातण्डिको महाऊरु, सङ्घट्टनकजाणुको.

२५०९.

भिन्नजाणु महाजाणु, दीघजङ्घो विजङ्घको;

विकटो वापि पण्हो वा, तथा उब्बद्धपिण्डिको.

२५१०.

यट्ठिजङ्घो महाजङ्घो, महापादोपि यो नरो;

तथा पिट्ठिकपादो वा, महापण्हिपि वा पन.

२५११.

वङ्कपादो नरो यो वा, गण्ठिकङ्गुलिकोपि वा;

यो पनन्धनखो वापि, काळपूतिनखोपि च.

२५१२.

इच्चेवमादिकं कञ्चि, नरं परिसदूसकं;

पब्बाजेन्तस्स भिक्खुस्स, होति आपत्ति दुक्कटं.

परिसदूसककथा.

२५१३.

‘‘सामणेरज्ज मा खाद, मा भुञ्ज च पिवा’’ति च;

निवारेन्तस्स आहारं, होति आपत्ति दुक्कटं.

२५१४.

‘‘निवारेस्सामि आहार’’-मिति वा पत्तचीवरं;

अन्तो निक्खिपतो सब्ब-पयोगेसुपि दुक्कटं.

२५१५.

दुब्बचसामणेरस्स, अनाचारस्स केवलं;

दण्डकम्मं हवे कत्वा, हितकामेन भिक्खुना.

२५१६.

यागुं वा पन भत्तं वा, दस्सेत्वा किर भासितुं;

‘‘आहटे दण्डकम्मे त्वं, लच्छसीद’’न्ति वट्टति.

२५१७.

अपराधानुरूपेन, दण्डकम्मं तु कारये;

वालिकासलिलादीन-माहरापनमेव तं.

२५१८.

सीसे वा निक्खिपापेतुं, पासाणादीनि कानिचि;

निपज्जापेतुमुण्हे वा, पासाणे भूमियापि वा.

२५१९.

उदकं वा पवेसेतुं, न च वट्टति भिक्खुनो;

इधावरणमत्तं तु, दण्डकम्मं पकासितं.

निवारणकथा.

२५२०.

पक्खोपक्कमिकासित्ता, चतुत्थो पनुसूयको;

नपुंसकेन पञ्चेते, पण्डका परिदीपिता.

२५२१.

तेसु आसित्तुसूयानं, पब्बज्जा न निवारिता;

इतरेसं तु तिण्णम्पि, पण्डकानं निवारिता.

२५२२.

वारिता यस्स पब्बज्जा, नासेतब्बोति सो मतो;

तिविधे पन ते ञत्वा, पब्बाजेन्तस्स दुक्कटं.

पण्डककथा.

२५२३.

लिङ्गत्थेनो च संवास-त्थेनो तदुभयस्स च;

थेय्यसंवासको नाम, तिविधोपि पवुच्चति.

२५२४.

सयमेव च यो तत्थ, पब्बजित्वा न गण्हति;

भिक्खुवस्सानि वा नेव, यथावुड्ढम्पि वन्दनं.

२५२५.

लिङ्गत्थेनो अयं लिङ्ग-मत्तस्स थेनतो सिया;

यो च पब्बजितो हुत्वा, भिक्खुवस्सानि गण्हति.

२५२६.

संवासं सादियन्तोव, संवासत्थेनको मतो;

उभयत्थेनको वुत्त-नयोयेव, यथाह च.

२५२७.

‘‘राजदुब्भिक्खकन्तार-रोगवेरिभयेहि वा;

चीवराहरणत्थं वा, लिङ्गमादियतीध यो.

२५२८.

संवासं नाधिवासेति, याव सो सुद्धमानसो;

थेय्यसंवासको नाम, ताव एस न वुच्चति’’.

थेय्यसंवासककथा.

२५२९.

‘‘तित्थियोहं भविस्स’’न्ति, उपसम्पन्नभिक्खु चे;

सलिङ्गेनेव यो याति, तित्थियानमुपस्सयं.

२५३०.

गच्छतो पदवारेन, होति आपत्ति दुक्कटं;

होति तित्थियपक्कन्तो, लिङ्गे तेसं तु निस्सिते.

२५३१.

‘‘तित्थियोहं भविस्स’’न्ति, कुसचीरादिकं पन;

सयमेव निवासेति, सोपि पक्कन्तको सिया.

२५३२.

नग्गो आजीवकादीनं, गन्त्वा तेसं उपस्सयं;

लुञ्चापेति सचे केसे, वत्तानादियतीध वा.

२५३३.

मोरपिञ्छादिकं तेसं, लिङ्गं गण्हाति वा सचे;

सारतो चेव वा तेसं, पब्बज्जं लद्धिमेव वा.

२५३४.

होति तित्थियपक्कन्तो, न पनेस विमुच्चति;

नग्गस्स गच्छतो वुत्तं, पदवारेन दुक्कटं.

२५३५.

वुत्तो अनुपसम्पन्न-वसेन थेय्यवासको;

तथा तित्थियपक्कन्तो, उपसम्पन्नभिक्खुना.

तित्थियपक्कन्तकथा.

२५३६.

नागो वापि सुपण्णो वा, यक्खो सक्कोपि वा इध;

तिरच्छानगतो वुत्तो, पब्बाजेतुं न वट्टति.

तिरच्छानकथा.

२५३७.

पञ्चानन्तरिके पोसे, पब्बाजेन्तस्स दुक्कटं;

उभतोब्यञ्जनञ्चेव, तथा भिक्खुनिदूसकं.

२५३८.

एकतोउपसम्पन्नं, भिक्खुनीनं तु सन्तिके;

दूसेत्वा पन सो नेव, भिक्खुनीदूसको सिया.

२५३९.

सचे अनुपसम्पन्न-दूसको उपसम्पदं;

लभतेव च पब्बज्जं, सा च नेव पराजिता.

एकादसअभब्बपुग्गलकथा.

२५४०.

नूपसम्पादनीयोव, अनुपज्झायको नरो;

करोतो दुक्कटं होति, न कुप्पति सचे कतं.

२५४१.

कुप्पतीति वदन्तेके, न गहेतब्बमेव तं;

सेसेसुपि अयं ञेय्यो, नयो सब्बत्थ विञ्ञुना.

२५४२.

उपसम्पदकम्मस्स, अभब्बा पञ्चवीसति;

अजानित्वा कतो चापि, ओसारो नासनारहो.

२५४३.

हत्थच्छिन्नादिबात्तिंस, कुट्ठिआदि च तेरस;

अपत्तो तेसमोसारो, कतो चे पन रूहति.

२५४४.

एकूपज्झायको होति;

होन्ति आचरिया तयो;

उपसम्पदापेक्खा च;

होन्ति द्वे वा तयोपि वा.

२५४५.

तीहि आचरियेहेव, एकतो अनुसावनं;

ओसारेत्वा कतं कम्मं, न च कुप्पति कप्पति.

२५४६.

एकूपज्झायको होति;

आचरियोपि तथेकतो;

उपसम्पदापेक्खा च;

होन्ति द्वे वा तयोपि वा.

२५४७.

अनुपुब्बेन सावेत्वा, तेसं नामं तु तेन च;

एकतो अनुसावेत्वा, कतम्पि च न कुप्पति.

२५४८.

नानुपज्झायकेनापि, नानाचरियकेन च;

अञ्ञमञ्ञानुसावेत्वा, कतं कम्मञ्च वट्टति.

२५४९.

सुमनो तिस्सथेरस्स, अनुसावेति सिस्सकं;

तिस्सो सुमनथेरस्स, अनुसावेति सिस्सकं.

२५५०.

नानुपज्झायकेनेव, एकाचरियकेनिध;

उपसम्पदा पटिक्खित्ता, बुद्धेनादिच्चबन्धुना.

महाखन्धककथा.

उपोसथक्खन्धककथा

२५५१.

बद्धाबद्धवसेनेव, सीमा नाम द्विधा मता;

निमित्तेन निमित्तं तु, घटेत्वा पन सम्मता.

२५५२.

अयं सीमाविपत्तीहि, एकादसहि वज्जिता;

बद्धा नाम सिया सीमा, सा तिसम्पत्तिसंयुता.

२५५३.

खण्डसमानसंवासा-विप्पवासादिभेदतो;

इति बद्धा तिधा वुत्ता, अबद्धापि तिधा मता.

२५५४.

गामतो उदकुक्खेपा, सत्तब्भन्तरतोपि च;

तत्थ गामपरिच्छेदो, ‘‘गामसीमा’’ति वुच्चति.

२५५५.

जातस्सरे समुद्दे वा, नदिया वा समन्ततो;

मज्झिमस्सुदकुक्खेपो, उदकुक्खेपसञ्ञितो.

२५५६.

अगामके अरञ्ञे तु, सत्तेवब्भन्तरा पन;

समन्ततो अयं सीमा, सत्तब्भन्तरनामिका.

२५५७.

एकं अब्भन्तरं वुत्तं, अट्ठवीसतिहत्थकं;

गुळुक्खेपनयेनेव, उदकुक्खेपका मता.

२५५८.

इमा द्वे पन सीमायो, वड्ढन्ति परिसावसा;

अब्भन्तरूदकुक्खेपा, ठितोकासा परं सियुं.

२५५९.

ठितो अन्तोपरिच्छेदे, हत्थपासं विहाय वा;

तत्तकं अनतिक्कम्म, परिच्छेदम्पि वा परं.

२५६०.

ठितो कम्मं विकोपेति, इति अट्ठकथानयो;

तस्मा सो हत्थपासे वा, कातब्बो बहि वा पन.

२५६१.

बद्धसीमाय सण्ठानं, निमित्तं दिसकित्तनं;

ञत्वा पमाणं सोधेत्वा, सीमं बन्धेय्य पण्डितो.

२५६२.

तिकोणं चतुरस्सञ्च, वट्टञ्च पणवूपमं;

वितानं धनुकाकारं, मुदिङ्गसकटूपमं.

२५६३.

पब्बतं वनं पासाणं, रुक्खं मग्गञ्च वम्मिकं;

उदकञ्च नदिञ्चाति, निमित्तानट्ठ दीपये.

२५६४.

तेसु तीणि निमित्तानि, आदिं कत्वा समन्ततो;

निमित्तानं सतेनापि, बन्धितुं पन वट्टति.

२५६५.

तियोजनपरा सीमा, उक्कट्ठाति पकासिता;

एकवीसति भिक्खूनं, गण्हन्ती हेट्ठिमा मता.

२५६६.

उक्कट्ठायपि उक्कट्ठा, हेट्ठिमायपि हेट्ठिमा;

एता द्वेपि असीमाति, वुत्ता आदिच्चबन्धुना.

२५६७.

निमित्तं पन कित्तेत्वा, सब्बमेव समन्ततो;

पच्छा ञत्तिदुतियेन, सीमं बन्धितुमरहति.

२५६८.

बन्धित्वानन्तरं पच्छा, चीवराविप्पवासकं;

सम्मन्नित्वान बद्धा सा-विप्पवासाति वुच्चति.

२५६९.

नदीसरसमुद्देसु, सीमं बन्धति चे पन;

न वोत्थरति तेनेव, असीमाति जिनोब्रवि.

सीमाकथा.

२५७०.

दिनकारककत्तब्बा-कारानञ्च वसा पन;

नवेवुपोसथा वुत्ता, बुद्धेनादिच्चबन्धुना.

२५७१.

चातुद्दसो पन्नरसो, सामग्गी च उपोसथो;

दिवसेनेव निद्दिट्ठा, तयोपेते उपोसथा.

२५७२.

सङ्घे उपोसथो चेव, गणे पुग्गलुपोसथो;

कारकानं वसेनेव, तयो वुत्ता उपोसथा.

२५७३.

सुत्तुद्देसाभिधानो च, पारिसुद्धिउपोसथो;

अधिट्ठानन्ति निद्दिट्ठा, तयो कम्मेनुपोसथा.

२५७४.

सङ्घस्स पातिमोक्खो च, पारिसुद्धि गणस्स च;

अधिट्ठानमथेकस्स, निद्दिट्ठं पन सत्थुना.

२५७५.

पातिमोक्खस्स उद्देसा, पञ्च वुत्ता महेसिना;

निदानं उद्दिसित्वान, सावेतब्बं तु सेसकं.

२५७६.

अयमेव नयो ञेय्यो, सेसेसुपि च विञ्ञुना;

चत्तारो भिक्खुनीनञ्च, उद्देसा नविमे पन.

२५७७.

पातिमोक्खस्स उद्देसो, कातब्बोव उपोसथे;

अन्तरायं विना चेव, अनुद्देसो निवारितो.

२५७८.

थेरो च इस्सरो तस्स;

‘‘थेराधेय्य’’न्ति पाठतो;

अवत्तन्तेन अज्झिट्ठो;

यस्स सो पन वत्तति.

२५७९.

उद्दिसन्ते समप्पा वा, आगच्छन्ति सचे पन;

उद्दिट्ठं तं सुउद्दिट्ठं, सावेतब्बं तु सेसकं.

२५८०.

उद्दिट्ठमत्ते भिक्खूनं, परिसायुट्ठिताय वा;

पारिसुद्धि तु कत्तब्बा, मूले तेसं, सचे बहू.

२५८१.

सम्मज्जितुं पदीपेतुं, पञ्ञापेतुं दकासने;

विनिद्दिट्ठस्स थेरेन, अकरोन्तस्स दुक्कटं.

२५८२.

कत्वा सम्मज्जनं दीपं, ठपेत्वा उदकासनं;

गणञत्तिं ठपेत्वाव, कत्तब्बो तीहुपोसथो.

२५८३.

पुब्बकिच्चं समापेत्वा, अधिट्ठेय्य पनेकको;

नो चे अधिट्ठहेय्यस्स, होति आपत्ति दुक्कटं.

२५८४.

अधम्मेन च वग्गेन, समग्गेन अधम्मतो;

तथा धम्मेन वग्गेन, समग्गेन च धम्मतो.

२५८५.

उपोसथस्स एतानि, कम्मानीति जिनोब्रवि;

चतूस्वपि पनेतेसु, चतुत्थं धम्मिकं मतं.

२५८६.

अधम्मेनिध वग्गो हि, कतमो चेत्थुपोसथो?

वसन्ति एकसीमायं, चत्तारो यत्थ भिक्खुनो.

२५८७.

एकस्स पारिसुद्धिं ते, आनयित्वा तयो जना;

करोन्ति पारिसुद्धिं चे, अधम्मो वग्गुपोसथो.

२५८८.

अधम्मेन समग्गो हि, चत्तारो भिक्खुनेकतो;

करोन्ति पारिसुद्धिं चे, समग्गो होत्यधम्मिको.

२५८९.

धम्मेन पन वग्गो हि, कतमो सो उपोसथो;

वसन्ति एकसीमायं, चत्तारो यत्थ भिक्खुनो.

२५९०.

एकस्स पारिसुद्धिं ते, आनयित्वा तयो जना;

पातिमोक्खुद्दिसन्ते चे, वग्गो धम्मेनुपोसथो.

२५९१.

धम्मतो हि समग्गो सो;

चत्तारो भिक्खुनेकतो;

पातिमोक्खुद्दिसन्तीध;

समग्गो धम्मतो मतो.

२५९२.

वग्गे समग्गे वग्गोति, सञ्ञिनो विमतिस्स वा;

उपोसथं करोन्तस्स, होति आपत्ति दुक्कटं.

२५९३.

भेदाधिप्पायतो तस्स, होति थुल्लच्चयं पन;

वग्गे समग्गेनापत्ति, समग्गोति च सञ्ञिनो.

२५९४.

उक्खित्तेन गहट्ठेन, सेसेहि सहधम्मिहि;

चुतनिक्खित्तसिक्खेहि, एकादसहि वा सह.

२५९५.

उपोसथो न कातब्बो, सभागापत्तिकेन वा;

छन्देन पारिवुत्थेन, करोतो होति दुक्कटं.

२५९६.

अदेसेत्वा पनापत्तिं, नाविकत्वान वेमतिं;

उपोसथो न कातब्बो, दिने वा अनुपोसथे.

२५९७.

उपोसथे पनावासा, सभिक्खुम्हा च भिक्खुना;

आवासो वा अनावासो, न गन्तब्बो कुदाचनं.

२५९८.

यस्मिं उपोसथे किच्चं;

आवासे पन वत्तति;

सो चे सभिक्खुको नाम;

आवासोति पकासितो.

२५९९.

उपोसथो किमत्थाय, किमत्थाय पवारणा;

उपोसथो समग्गत्थो, विसुद्धत्था पवारणा.

२६००.

कोपेतुं धम्मिकं कम्मं, पटिक्कोसेय्य दुक्कटं;

छन्दं वा कायसामग्गिं, अदेन्तस्सपि दुक्कटं.

२६०१.

होति पञ्चविधो सङ्घो, चतुवग्गादिभेदतो;

सो च कत्तब्बकम्मस्स, वसेन परिदीपितो.

२६०२.

पवारणं तथाब्भानं, कम्मञ्च उपसम्पदं;

ठपेत्वा चतुवग्गेन, अकत्तब्बं न विज्जति.

२६०३.

पञ्चवग्गेन अब्भानं, मज्झदेसूपसम्पदं;

दसवग्गेन अब्भानं, विना सब्बं तु वट्टति.

२६०४.

कम्मं वीसतिवग्गेन, न कत्तब्बं न किञ्चिपि;

ऊने दोसोति ञापेतुं, नाधिके अतिरेकता.

२६०५.

चत्तारो पकतत्ताव, कम्मप्पत्ताति दीपिता;

चतुवग्गेन कत्तब्बे, सेसेसु च अयं नयो.

२६०६.

चतुवग्गादिकत्तब्बं, कत्वासंवासपुग्गलं;

गणपूरं करोन्तस्स, कतं कुप्पति दुक्कटं.

२६०७.

परिवासादिकम्मेपि, तत्रट्ठं गणपूरकं;

कत्वा पन करोन्तानं, तथा, सेसं तु वट्टति.

उपोसथक्खन्धककथा.

वस्सूपनायिकक्खन्धककथा

२६०८.

पुरिमा पच्छिमा चाति, दुवे वस्सूपनायिका;

आलयो वा वचीभेदो, कत्तब्बो उपगच्छता.

२६०९.

वस्सूपगमनं वापि, जानं अनुपगच्छतो;

तेमासमवसित्वा वा, चरन्तस्सपि दुक्कटं.

२६१०.

रुक्खस्स सुसिरे छत्ते, चाटिछवकुटीसु वा;

अज्झोकासेपि वा वस्सं, उपगन्तुं न वट्टति.

२६११.

वस्सच्छेदे अनापत्ति, अन्तरायो सचे सिया;

छिन्नवस्सस्स भिक्खुस्स, वारिताव पवारणा.

२६१२.

मातापितूनं पन दस्सनत्थं;

पञ्चन्नमत्थे सहधम्मिकानं;

दट्ठुं गिलानं तदुपट्ठकानं;

भत्तादि नेसं परियेसनत्थं.

२६१३.

तथानभिरतं गन्त्वा, वूपकासेस्समुट्ठितं;

दिट्ठिं वा तस्स कुक्कुच्चं, विनोदेस्सामहन्ति वा.

२६१४.

एवं सत्ताहकिच्चेन, भिक्खुना विनयञ्ञुना;

अपेसितेपि गन्तब्बं, पगेव पहिते पन.

२६१५.

वस्सं उपगतेनेत्थ, अनिमन्तितभिक्खुना;

धम्मस्स सवनत्थाय, गन्तुं पन न वट्टति.

२६१६.

‘‘असुकं नाम दिवसं, सन्निपातो भविस्सति’’;

इच्चेवं कतिका पुब्बं, कता चे पन वट्टति.

२६१७.

‘‘धोविस्सामि रजिस्सामि, भण्डक’’न्ति न वट्टति;

सचाचरियुपज्झाया, पहिणन्ति च वट्टति.

२६१८.

उद्देसादीनमत्थाय, गन्तुं नेव च वट्टति;

गरूनं दस्सनत्थाय, गन्तुं लभति पुग्गलो.

२६१९.

सचे आचरियो ‘‘अज्ज, मा गच्छाही’’ति भासति;

रत्तिच्छेदे अनापत्ति, होतीति परिदीपिता.

२६२०.

यस्स कस्सचि ञातिस्स, उपट्ठाककुलस्स वा;

गच्छतो दस्सनत्थाय, रत्तिच्छेदे च दुक्कटं.

२६२१.

‘‘आगमिस्सामि अज्जेव, गन्त्वाहं गामक’’न्ति च;

सचे पापुणितुं गच्छं, न सक्कोतेव वट्टति.

२६२२.

वजे सत्थेपि नावायं, तीसु ठानेसु भिक्खुनो;

वस्सच्छेदे अनापत्ति, पवारेतुञ्च वट्टति.

२६२३.

सति पच्चयवेकल्ले, सरीराफासुताय वा;

एसेव अन्तरायोति, वस्सं छेत्वापि पक्कमे.

२६२४.

येन केनन्तरायेन, वस्सं नोपगतो हि यो;

दुतिया उपगन्तब्बा, छिन्नवस्सेन वा पन.

२६२५.

वस्सं अनुपगन्त्वा वा, तदहेव च गच्छति;

बहिद्धा एव सत्ताहं, उपगन्त्वापि वा पन.

२६२६.

वीतिनामेति चे तस्स, पुरिमापि न विज्जति;

पटिस्सवे च भिक्खुस्स, होति आपत्ति दुक्कटं.

२६२७.

वस्सं पनुपगन्त्वा च, उट्ठापेत्वा न चारुणं;

गच्छतो पन सत्ताह-करणेनेव भिक्खुनो.

२६२८.

अन्तोयेव च सत्ताहं, निवत्तन्तस्स तस्स तु;

अनापत्तीति को वादो, वसित्वा बहि गच्छतो.

२६२९.

‘‘वसिस्सामीध वस्स’’न्ति, आलयो यदि विज्जति;

नोपेतसतिया वस्सं, तेन सेनासनं पन.

२६३०.

गहितं सुग्गहितं होति, छिन्नवस्सो न होति सो;

लभतेव पवारेतुं, न दोसो कोचि विज्जति.

२६३१.

‘‘इमस्मिं विहारे तेमासं, इमं वस्सं उपेमि’’ति;

निच्छारिते च तिक्खत्तुं, वस्सं उपगतो सिया.

२६३२.

आदिं तु नवमिं कत्वा, गन्तुं वट्टति भिक्खुनो;

आगच्छतु च पच्छा सो, मा वा दोसो न विज्जति.

वस्सूपनायिकक्खन्धककथा.

पवारणक्खन्धककथा

२६३३.

चातुद्दसी पञ्चदसी, सामग्गी च पवारणा;

तेवाची द्वेकवाची च, सङ्घे च गणपुग्गले.

२६३४.

एता पन मुनिन्देन, वुत्ता नव पवारणा;

तीणि कम्मानि मुञ्चित्वा, अन्तेनेव पवारये.

२६३५.

पुब्बकिच्चं समापेत्वा, पत्तकल्ले समानिते;

ञत्तिं ठपेत्वा सङ्घेन, कत्तब्बा हि पवारणा.

२६३६.

पवारेन्तेसु थेरेसु, निसीदेय्य नवो पन;

सयं याव पवारेय्य, ताव उक्कुटिकञ्हि सो.

२६३७.

ञत्तिं वत्वा पवारेय्युं, चत्तारो वा तयोपि वा;

पुब्बकिच्चं समापेत्वा, एकावासे वसन्ति चे.

२६३८.

अञ्ञमञ्ञं पवारेय्युं, विना ञत्तिं दुवे जना;

अधिट्ठेय्य पनेकोपि, सेसा सङ्घपवारणा.

२६३९.

पवारिते च सङ्घस्मिं, करेय्यनागतो पन;

अवुट्ठो छिन्नवस्सो वा, पारिसुद्धिउपोसथं.

२६४०.

पञ्च यस्मिं पनावासे, चत्तारो वा तयोपि वा;

एकेकस्स हरित्वान, समणा ते पवारणं.

२६४१.

अञ्ञमञ्ञं पवारेन्ति, सचे आपत्ति दुक्कटं;

सेसं उपोसथे वुत्त-नयेनिध नये बुधो.

२६४२.

पारिसुद्धिप्पदानेन, सम्पादेतत्तनो सुचिं;

छन्ददानेन सङ्घस्स, सब्बं साधेति, नत्तनो.

२६४३.

तस्मा पन उभिन्नम्पि, किच्चसिद्धत्थ