📜
ನಮೋ ತಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಅರಹತೋ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಸ್ಸ
ಅಭಿಧಮ್ಮಾವತಾರೋ
ಗನ್ಥಾರಮ್ಭಕಥಾ
ಅನನ್ತಕರುಣಾಪಞ್ಞಂ ¶ ¶ ¶ , ತಥಾಗತಮನುತ್ತರಂ;
ವನ್ದಿತ್ವಾ ಸಿರಸಾ ಬುದ್ಧಂ, ಧಮ್ಮಂ ಸಾಧುಗಣಮ್ಪಿ ಚ.
ಪಣ್ಡುಕಮ್ಬಲನಾಮಾಯ, ಸಿಲಾಯಾತುಲವಿಕ್ಕಮೋ;
ನಿಸಿನ್ನೋ ದೇವರಾಜಸ್ಸ, ವಿಮಲೇ ಸೀತಲೇ ತಲೇ.
ಯಂ ದೇವದೇವೋ ದೇವಾನಂ, ದೇವದೇವೇಹಿ ಪೂಜಿತೋ;
ದೇಸೇಸಿ ದೇವಲೋಕಸ್ಮಿಂ, ಧಮ್ಮಂ ದೇವಪುರಕ್ಖತೋ.
ತತ್ಥಾಹಂ ¶ ಪಾಟವತ್ಥಾಯ, ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಪಿಟಕುತ್ತಮೇ;
ಅಭಿಧಮ್ಮಾವತಾರನ್ತು, ಮಧುರಂ ಮತಿವಡ್ಢನಂ.
ತಾಳಂ ಮೋಹಕವಾಟಸ್ಸ, ವಿಘಾಟನಮನುತ್ತರಂ;
ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಪವಿಸನ್ತಾನಂ, ಅಭಿಧಮ್ಮಮಹಾಪುರಂ.
ಸುದುತ್ತರಂ ತರನ್ತಾನಂ, ಅಭಿಧಮ್ಮಮಹೋದಧಿಂ;
ಸುದುತ್ತರಂ ತರನ್ತಾನಂ, ತರಂವ ಮಕರಾಕರಂ.
ಆಭಿಧಮ್ಮಿಕಭಿಕ್ಖೂನಂ, ಹತ್ಥಸಾರಮನುತ್ತರಂ;
ಪವಕ್ಖಾಮಿ ಸಮಾಸೇನ, ತಂ ಸುಣಾಥ ಸಮಾಹಿತಾ.
೧. ಪಠಮೋ ಪರಿಚ್ಛೇದೋ
ಚಿತ್ತನಿದ್ದೇಸೋ
ಚಿತ್ತಂ ¶ ಚೇತಸಿಕಂ ರೂಪಂ, ನಿಬ್ಬಾನನ್ತಿ ನಿರುತ್ತರೋ;
ಚತುಧಾ ದೇಸಯೀ ಧಮ್ಮೇ, ಚತುಸಚ್ಚಪ್ಪಕಾಸನೋ.
ತತ್ಥ ಚಿತ್ತನ್ತಿ ವಿಸಯವಿಜಾನನಂ ಚಿತ್ತಂ, ತಸ್ಸ ಪನ ಕೋ ವಚನತ್ಥೋ? ವುಚ್ಚತೇ – ಸಬ್ಬಸಙ್ಗಾಹಕವಸೇನ ಪನ ಚಿನ್ತೇತೀತಿ ಚಿತ್ತಂ, ಅತ್ತಸನ್ತಾನಂ ವಾ ಚಿನೋತೀತಿಪಿ ಚಿತ್ತಂ.
ವಿಚಿತ್ತಕರಣಾ ¶ ಚಿತ್ತಂ, ಅತ್ತನೋ ಚಿತ್ತತಾಯ ವಾ;
ಪಞ್ಞತ್ತಿಯಮ್ಪಿ ವಿಞ್ಞಾಣೇ, ವಿಚಿತ್ತೇ ಚಿತ್ತಕಮ್ಮಕೇ;
ಚಿತ್ತಸಮ್ಮುತಿ ದಟ್ಠಬ್ಬಾ, ವಿಞ್ಞಾಣೇ ಇಧ ವಿಞ್ಞುನಾ.
ತಂ ಪನ ಸಾರಮ್ಮಣತೋ ಏಕವಿಧಂ, ಸವಿಪಾಕಾವಿಪಾಕತೋ ದುವಿಧಂ. ತತ್ಥ ಸವಿಪಾಕಂ ನಾಮ ಕುಸಲಾಕುಸಲಂ, ಅವಿಪಾಕಂ ಅಬ್ಯಾಕತಂ. ಕುಸಲಾಕುಸಲಾಬ್ಯಾಕತಜಾತಿಭೇದತೋ ತಿವಿಧಂ.
ತತ್ಥ ¶ ಕುಸಲನ್ತಿ ಪನೇತಸ್ಸ ಕೋ ವಚನತ್ಥೋ?
ಕುಚ್ಛಿತಾನಂ ಸಲನತೋ, ಕುಸಾನಂ ಲವನೇನ ವಾ;
ಕುಸೇನ ಲಾತಬ್ಬತ್ತಾ ವಾ, ಕುಸಲನ್ತಿ ಪವುಚ್ಚತಿ.
ಛೇಕೇ ಕುಸಲಸದ್ದೋಯಂ, ಆರೋಗ್ಯೇ ಅನವಜ್ಜಕೇ;
ದಿಟ್ಠೋ ಇಟ್ಠವಿಪಾಕೇಪಿ, ಅನವಜ್ಜಾದಿಕೇ ಇಧ.
ತಸ್ಮಾ ಅನವಜ್ಜಇಟ್ಠವಿಪಾಕಲಕ್ಖಣಂ ಕುಸಲಂ, ಅಕುಸಲವಿದ್ಧಂಸನರಸಂ, ವೋದಾನಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಾನಂ. ವಜ್ಜಪಟಿಪಕ್ಖತ್ತಾ ಅನವಜ್ಜಲಕ್ಖಣಂ ವಾ ಕುಸಲಂ, ವೋದಾನಭಾವರಸಂ, ಇಟ್ಠವಿಪಾಕಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಾನಂ, ಯೋನಿಸೋಮನಸಿಕಾರಪದಟ್ಠಾನಂ. ಸಾವಜ್ಜಾನಿಟ್ಠವಿಪಾಕಲಕ್ಖಣಮಕುಸಲಂ. ತದುಭಯವಿಪರೀತಲಕ್ಖಣಮಬ್ಯಾಕತಂ, ಅವಿಪಾಕಾರಹಂ ವಾ.
ತತ್ಥ ¶ ಕುಸಲಚಿತ್ತಂ ಏಕವೀಸತಿವಿಧಂ ಹೋತಿ, ತದಿದಂ ಭೂಮಿತೋ ಚತುಬ್ಬಿಧಂ ಹೋತಿ – ಕಾಮಾವಚರಂ, ರೂಪಾವಚರಂ, ಅರೂಪಾವಚರಂ, ಲೋಕುತ್ತರಞ್ಚೇತಿ.
ತತ್ಥ ಕಾಮಾವಚರಕುಸಲಚಿತ್ತಂ ಭೂಮಿತೋ ಏಕವಿಧಂ, ಸವತ್ಥುಕಾವತ್ಥುಕಭೇದತೋ ದುವಿಧಂ, ಹೀನಮಜ್ಝಿಮಪಣೀತಭೇದತೋ ತಿವಿಧಂ, ಸೋಮನಸ್ಸುಪೇಕ್ಖಾಞಾಣಪ್ಪಯೋಗಭೇದತೋ ಅಟ್ಠವಿಧಂ ಹೋತಿ. ಸೇಯ್ಯಥಿದಂ – ಸೋಮನಸ್ಸಸಹಗತಂ ಞಾಣಸಮ್ಪಯುತ್ತಂ ಅಸಙ್ಖಾರಿಕಮೇಕಂ, ಸಸಙ್ಖಾರಿಕಮೇಕಂ, ಸೋಮನಸ್ಸಸಹಗತಂ ಞಾಣವಿಪ್ಪಯುತ್ತಂ ಅಸಙ್ಖಾರಿಕಮೇಕಂ, ಸಸಙ್ಖಾರಿಕಮೇಕಂ, ಉಪೇಕ್ಖಾಸಹಗತಂ ಞಾಣಸಮ್ಪಯುತ್ತಂ ಅಸಙ್ಖಾರಿಕಮೇಕಂ, ಸಸಙ್ಖಾರಿಕಮೇಕಂ, ಉಪೇಕ್ಖಾಸಹಗತಂ ಞಾಣವಿಪ್ಪಯುತ್ತಂ ಅಸಙ್ಖಾರಿಕಮೇಕಂ, ಸಸಙ್ಖಾರಿಕಮೇಕನ್ತಿ ಇದಂ ಅಟ್ಠವಿಧಮ್ಪಿ ಕಾಮಾವಚರಕುಸಲಚಿತ್ತಂ ನಾಮ.
ಉದ್ದಾನತೋ ದುವೇ ಕಾಮಾ, ಕ್ಲೇಸವತ್ಥುವಸಾ ಪನ;
ಕಿಲೇಸೋ ಛನ್ದರಾಗೋವ, ವತ್ಥು ತೇಭೂಮವಟ್ಟಕಂ.
ಕಿಲೇಸಕಾಮೋ ¶ ಕಾಮೇತಿ, ವತ್ಥು ಕಾಮೀಯತೀತಿ ಚ;
ಸಿಜ್ಝತಿ ದುವಿಧೋಪೇಸ, ಕಾಮೋ ವೋ ಕಾರಕದ್ವಯೇ.
ಯಸ್ಮಿಂ ¶ ಪನ ಪದೇಸೇ ಸೋ, ಕಾಮೋಯಂ ದುವಿಧೋಪಿ ಚ;
ಸಮ್ಪತ್ತೀನಂ ವಸೇನಾವ-ಚರತೀತಿ ಚ ಸೋ ಪನ.
ಪದೇಸೋ ಚತುಪಾಯಾನಂ, ಛನ್ನಂ ದೇವಾನಮೇವ ಚ;
ಮನುಸ್ಸಾನಂ ವಸೇನೇವ, ಏಕಾದಸವಿಧೋ ಪನ.
ಕಾಮೋವಚರತೀತೇತ್ಥ, ಕಾಮಾವಚರಸಞ್ಞಿತೋ;
ಅಸ್ಸಾಭಿಲಕ್ಖಿತತ್ತಾ ಹಿ, ಸಸತ್ಥಾವಚರೋ ವಿಯ.
ಸ್ವಾಯಂ ರೂಪಭವೋ ರೂಪಂ, ಏವಂ ಕಾಮೋತಿ ಸಞ್ಞಿತೋ;
ಉತ್ತರಸ್ಸ ಪದಸ್ಸೇವ, ಲೋಪಂ ಕತ್ವಾ ಉದೀರಿತೋ.
ತಸ್ಮಿಂ ¶ ಕಾಮೇ ಇದಂ ಚಿತ್ತಂ, ಸದಾವಚರತೀತಿ ಚ;
ಕಾಮಾವಚರಮಿಚ್ಚೇವಂ, ಕಥಿತಂ ಕಾಮಘಾತಿನಾ.
ಪಟಿಸನ್ಧಿಂ ಭವೇ ಕಾಮೇ, ಅವಚಾರಯತೀತಿ ವಾ;
ಕಾಮಾವಚರಮಿಚ್ಚೇವಂ, ಪರಿಯಾಪನ್ನನ್ತಿ ತತ್ರ ವಾ.
ಇದಂ ಅಟ್ಠವಿಧಂ ಚಿತ್ತಂ, ಕಾಮಾವಚರಸಞ್ಞಿತಂ;
ದಸಪುಞ್ಞಕ್ರಿಯವತ್ಥು-ವಸೇನೇವ ಪವತ್ತತಿ.
ದಾನಂ ಸೀಲಂ ಭಾವನಾ ಪತ್ತಿದಾನಂ,
ವೇಯ್ಯಾವಚ್ಚಂ ದೇಸನಾ ಚಾನುಮೋದೋ;
ದಿಟ್ಠಿಜ್ಜುತ್ತಂ ಸಂಸುತಿಚ್ಚಾಪಚಾಯೋ,
ಞೇಯ್ಯೋ ಏವಂ ಪುಞ್ಞವತ್ಥುಪ್ಪಭೇದೋ.
ಗಚ್ಛನ್ತಿ ಸಙ್ಗಹಂ ದಾನೇ, ಪತ್ತಿದಾನಾನುಮೋದನಾ;
ತಥಾ ಸೀಲಮಯೇ ಪುಞ್ಞೇ, ವೇಯ್ಯಾವಚ್ಚಾಪಚಾಯನಾ.
ದೇಸನಾ ಸವನಂ ದಿಟ್ಠಿ-ಉಜುಕಾ ಭಾವನಾಮಯೇ;
ಪುನ ತೀಣೇವ ಸಮ್ಭೋನ್ತಿ, ದಸ ಪುಞ್ಞಕ್ರಿಯಾಪಿ ಚ.
ಸಬ್ಬಾನುಸ್ಸತಿಪುಞ್ಞಞ್ಚ, ಪಸಂಸಾ ಸರಣತ್ತಯಂ;
ಯನ್ತಿ ದಿಟ್ಠಿಜುಕಮ್ಮಸ್ಮಿಂ, ಸಙ್ಗಹಂ ನತ್ಥಿ ಸಂಸಯೋ.
ಪುರಿಮಾ ¶ ಮುಞ್ಚನಾ ಚೇವ, ಪರಾ ತಿಸ್ಸೋಪಿ ಚೇತನಾ;
ಹೋತಿ ದಾನಮಯಂ ಪುಞ್ಞಂ, ಏವಂ ಸೇಸೇಸು ದೀಪಯೇ.
ಇದಾನಿ ಅಸ್ಸ ಪನಟ್ಠವಿಧಸ್ಸಾಪಿ ಕಾಮಾವಚರಕುಸಲಚಿತ್ತಸ್ಸ ಅಯಮುಪ್ಪತ್ತಿಕ್ಕಮೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ. ಯದಾ ಹಿ ಯೋ ದೇಯ್ಯಧಮ್ಮಪ್ಪಟಿಗ್ಗಾಹಕಾದಿಸಮ್ಪತ್ತಿಂ, ಅಞ್ಞಂ ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಹೇತುಂ ಆಗಮ್ಮ ಹಟ್ಠಪಹಟ್ಠೋ ‘‘ಅತ್ಥಿ ದಿನ್ನ’’ನ್ತಿ ಆದಿನಯಪ್ಪವತ್ತಂ ಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿಂ ಪುರಕ್ಖತ್ವಾ ಪರೇಹಿ ಅನುಸ್ಸಾಹಿತೋ ದಾನಾದೀನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಕರೋತಿ, ತದಾಸ್ಸ ಸೋಮನಸ್ಸಸಹಗತಂ ಞಾಣಸಮ್ಪಯುತ್ತಂ ¶ ಅಸಙ್ಖಾರಿಕಂ ¶ ಪಠಮಂ ಮಹಾಕುಸಲಚಿತ್ತಂ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ. ಯದಾ ಪನ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ಹಟ್ಠಪಹಟ್ಠೋ ಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿಂ ಪುರಕ್ಖತ್ವಾ ಪರೇಹಿ ಉಸ್ಸಾಹಿತೋ ಕರೋತಿ, ತದಾಸ್ಸ ತಮೇವ ಚಿತ್ತಂ ಸಸಙ್ಖಾರಿಕಂ ಹೋತಿ. ಇಮಸ್ಮಿಂ ಪನತ್ಥೇ ಸಙ್ಖಾರೋತಿ ಅತ್ತನೋ ವಾ ಪರಸ್ಸ ವಾ ಪವತ್ತಸ್ಸ ಪುಬ್ಬಪ್ಪಯೋಗಸ್ಸಾಧಿವಚನಂ. ಯದಾ ಪನ ಞಾತಿಜನಸ್ಸ ಪಟಿಪತ್ತಿದಸ್ಸನೇನ ಜಾತಪರಿಚಯಾ ಬಾಲಕಾ ಭಿಕ್ಖೂ ದಿಸ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತಾ ಸಹಸಾ ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಹತ್ಥಗತಂ ದದನ್ತಿ ವಾ ವನ್ದನ್ತಿ ವಾ, ತದಾ ತೇಸಂ ತತಿಯಚಿತ್ತಮುಪ್ಪಜ್ಜತಿ. ಯದಾ ಪನ ತೇ ‘‘ದೇಥ ವನ್ದಥ, ಅಯ್ಯೇ’’ತಿ ವದನ್ತಿ, ಏವಂ ಞಾತಿಜನೇನ ಉಸ್ಸಾಹಿತಾ ಹುತ್ವಾ ಹತ್ಥಗತಂ ದದನ್ತಿ ವಾ ವನ್ದನ್ತಿ ವಾ, ತದಾ ತೇಸಂ ಚತುತ್ಥಚಿತ್ತಮುಪ್ಪಜ್ಜತಿ. ಯದಾ ಪನ ದೇಯ್ಯಧಮ್ಮಪ್ಪಟಿಗ್ಗಾಹಕಾದೀನಂ ಅಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ವಾ ಅಞ್ಞೇಸಂ ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಹೇತೂನಂ ಅಭಾವಂ ಆಗಮ್ಮ ಚತೂಸುಪಿ ವಿಕಪ್ಪೇಸು ಸೋಮನಸ್ಸರಹಿತಾ ಹೋನ್ತಿ, ತದಾ ಸೇಸಾನಿ ಚತ್ತಾರಿ ಉಪೇಕ್ಖಾಸಹಗತಾನಿ ಉಪ್ಪಜ್ಜನ್ತಿ. ಏವಂ ಸೋಮನಸ್ಸುಪೇಕ್ಖಾಞಾಣಪ್ಪಯೋಗಭೇದತೋ ಅಟ್ಠವಿಧಂ ಕಾಮಾವಚರಕುಸಲಚಿತ್ತಂ ವೇದಿತಬ್ಬಂ.
ದಸಪುಞ್ಞಕ್ರಿಯಾದೀನಂ, ವಸೇನ ಚ ಬಹೂನಿಪಿ;
ಏತಾನಿ ಪನ ಚಿತ್ತಾನಿ, ಭವನ್ತೀತಿ ಪಕಾಸಯೇ.
ಸತ್ತರಸ ಸಹಸ್ಸಾನಿ, ದ್ವೇ ಸತಾನಿ ಅಸೀತಿ ಚ;
ಕಾಮಾವಚರಪುಞ್ಞಾನಿ, ಭವನ್ತೀತಿ ವಿನಿದ್ದಿಸೇ.
ತಂ ಪನ ಯಥಾನುರೂಪಂ ಕಾಮಾವಚರಸುಗತಿಯಂ ಭವಭೋಗಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ಅಭಿನಿಪ್ಫಾದೇತಿ.
ಇತರೇಸು ಪನ ರೂಪಾವಚರಕುಸಲಚಿತ್ತಂ ಸವತ್ಥುಕತೋ ಏಕವಿಧಂ, ದ್ವೀಸು ಭವೇಸು ಉಪ್ಪಜ್ಜನತೋ ದುವಿಧಂ, ಹೀನಮಜ್ಝಿಮಪಣೀತಭೇದತೋ ತಿವಿಧಂ, ಪಟಿಪದಾದಿಭೇದತೋ ಚತುಬ್ಬಿಧಂ, ಝಾನಙ್ಗಯೋಗಭೇದತೋ ಪಞ್ಚವಿಧಂ. ಸೇಯ್ಯಥಿದಂ – ಕಾಮಚ್ಛನ್ದಬ್ಯಾಪಾದಥಿನಮಿದ್ಧಉದ್ಧಚ್ಚಕುಕ್ಕುಚ್ಚವಿಚಿಕಿಚ್ಛಾವಿಪ್ಪಹೀನಂ ವಿತಕ್ಕವಿಚಾರಪೀತಿಸುಖಚಿತ್ತೇಕಗ್ಗತಾಸಮ್ಪಯುತ್ತಂ ¶ ಪಠಮಂ, ವಿತಕ್ಕವಿಪ್ಪಹೀನಂ ವಿಚಾರಪೀತಿಸುಖಚಿತ್ತೇಕಗ್ಗತಾಸಮ್ಪಯುತ್ತಂ ¶ ದುತಿಯಂ, ವಿತಕ್ಕವಿಚಾರವಿಪ್ಪಹೀನಂ ಪೀತಿಸುಖಚಿತ್ತೇಕಗ್ಗತಾಸಮ್ಪಯುತ್ತಂ ತತಿಯಂ, ವಿತಕ್ಕವಿಚಾರಪೀತಿವಿಪ್ಪಹೀನಂ ಸುಖಚಿತ್ತೇಕಗ್ಗತಾಸಮ್ಪಯುತ್ತಂ ಚತುತ್ಥಂ, ವಿತಕ್ಕವಿಚಾರಪೀತಿಸುಖವಿಪ್ಪಹೀನಂ ಉಪೇಕ್ಖಾಚಿತ್ತೇಕಗ್ಗತಾಸಮ್ಪಯುತ್ತಂ ಪಞ್ಚಮನ್ತಿ ಇದಂ ಪಞ್ಚವಿಧಂ ¶ ರೂಪಾವಚರಕುಸಲಚಿತ್ತಂ ನಾಮ.
ತಂ ಪನ ಯಥಾಸಮ್ಭವಂ ಪಥವೀಕಸಿಣಾದೀಸು ಆರಮ್ಮಣೇಸು ಪವತ್ತಿವಸೇನ ಅನೇಕವಿಧಂ ಹೋತಿ. ಸಬ್ಬಂ ಪನೇತಂ ರೂಪಾವಚರಭಾವನಾಪುಞ್ಞವಸಪ್ಪವತ್ತಂ ಯಥಾನುರೂಪಂ ರೂಪಾವಚರೂಪಪತ್ತಿನಿಪ್ಫಾದಕಂ ಹೋತಿ. ಏವಂ ತಾವ ರೂಪಾವಚರಕುಸಲಂ ವೇದಿತಬ್ಬಂ.
ಸೇಸೇಸು ಪನ ದ್ವೀಸು ಅರೂಪಾವಚರಕುಸಲಚಿತ್ತಂ ತಾವ ಉಪೇಕ್ಖಾವೇದನಾಯೋಗಭೇದತೋ ಏಕವಿಧಂ, ಸವತ್ಥುಕಾವತ್ಥುಕಭೇದತೋ ದುವಿಧಂ, ಹೀನಮಜ್ಝಿಮಪಣೀತಭೇದತೋ ತಿವಿಧಂ, ಆರಮ್ಮಣಭೇದತೋ ಚತುಬ್ಬಿಧಂ. ಕಸಿಣುಗ್ಘಾಟಿಮಾಕಾಸಂ, ತತ್ಥ ಪವತ್ತವಿಞ್ಞಾಣಂ, ತಸ್ಸ ಅಪಗಮೋ, ಆಕಿಞ್ಚಞ್ಞಾಯತನನ್ತಿ ಇದಮಸ್ಸ ಚತುಬ್ಬಿಧಮಾರಮ್ಮಣಂ. ಯಥಾಪಟಿಪಾಟಿಯಾ ಏತಸ್ಸಾರಮ್ಮಣಸ್ಸ ಭೇದತೋ ಚತುಬ್ಬಿಧಂ ಹೋತಿ. ಸೇಯ್ಯಥಿದಂ – ಸಬ್ಬಸೋ ರೂಪಸಞ್ಞಾನಂ ಸಮತಿಕ್ಕಮಾ ಪಟಿಘಸಞ್ಞಾನಂ ಅತ್ಥಙ್ಗಮಾ ನಾನತ್ತಸಞ್ಞಾನಂ ಅಮನಸಿಕಾರಾ ಆಕಾಸಾನಞ್ಚಾಯತನಸಞ್ಞಾಸಹಗತಂ, ವಿಞ್ಞಾಣಞ್ಚಾಯತನಸಞ್ಞಾಸಹಗತಂ, ಆಕಿಞ್ಚಞ್ಞಾಯತನಸಞ್ಞಾಸಹಗತಂ, ನೇವಸಞ್ಞಾನಾಸಞ್ಞಾಯತನಸಞ್ಞಾಸಹಗತನ್ತಿ ಇದಂ ಚತುಬ್ಬಿಧಂ ಅರೂಪಾವಚರಕುಸಲಚಿತ್ತಂ ನಾಮ. ಸಬ್ಬಂ ಪನೇತಂ ಅರೂಪಾವಚರಭಾವನಾಪುಞ್ಞವಸಪ್ಪವತ್ತಂ ಯಥಾನುರೂಪಂ ಅರೂಪೂಪಪತ್ತಿನಿಪ್ಫಾದಕಂ ಹೋತಿ. ಏವಂ ಅರೂಪಾವಚರಕುಸಲಚಿತ್ತಂ ವೇದಿತಬ್ಬಂ.
ಇತರಂ ಪನ ಲೋಕುತ್ತರಕುಸಲಚಿತ್ತಂ ನಿಬ್ಬಾನಾರಮ್ಮಣತೋ ಏಕವಿಧಂ, ನಿಯತಾನಿಯತವತ್ಥುಕಭೇದತೋ ದುವಿಧಂ, ತೀಹಿ ವಿಮೋಕ್ಖಮುಖೇಹಿ ಪತ್ತಬ್ಬತೋ ತಿವಿಧಂ, ಚತುಮಗ್ಗಯೋಗಭೇದತೋ ಚತುಬ್ಬಿಧಂ ¶ . ಸೇಯ್ಯಥಿದಂ – ಸಕ್ಕಾಯದಿಟ್ಠಿವಿಚಿಕಿಚ್ಛಾಸೀಲಬ್ಬತಪರಾಮಾಸಸಞ್ಞೋಜನಪ್ಪಹಾನಕರಂ ಸೋತಾಪತ್ತಿಮಗ್ಗಚಿತ್ತಂ, ರಾಗದೋಸಮೋಹಾನಂ ತನುತ್ತಕರಂ ಸಕದಾಗಾಮಿಮಗ್ಗಚಿತ್ತಂ, ಕಾಮರಾಗಬ್ಯಾಪಾದಾನಂ ನಿರವಸೇಸಪ್ಪಹಾನಕರಂ ಅನಾಗಾಮಿಮಗ್ಗಚಿತ್ತಂ, ರೂಪರಾಗಅರೂಪರಾಗಮಾನಉದ್ಧಚ್ಚಅವಿಜ್ಜಾಪಹಾನಕರಂ ಅರಹತ್ತಮಗ್ಗಚಿತ್ತನ್ತಿ ಇದಂ ಚತುಬ್ಬಿಧಂ ಲೋಕುತ್ತರಕುಸಲಚಿತ್ತಂ ನಾಮ. ಏಕೇಕಂ ಪನೇತ್ಥ ಝಾನಙ್ಗಯೋಗಭೇದತೋ ಪಞ್ಚವಿಧಂ ಹೋತಿ, ತಸ್ಮಾ ವೀಸತಿವಿಧಂ ಹೋತಿ. ಸಬ್ಬಂ ಪನೇತಂ ಲೋಕುತ್ತರಭಾವನಾಪುಞ್ಞವಸಪ್ಪವತ್ತಂ ಮಗ್ಗಾನುರೂಪಫಲಪ್ಪವತ್ತಿಯಾ ಚತ್ತಾರೋ ಅರಿಯಪುಗ್ಗಲೇ ಅಭಿನಿಪ್ಫಾದೇತಿ. ಏವಂ ಲೋಕುತ್ತರಕುಸಲಂ ವೇದಿತಬ್ಬಂ.
ಕಾಮೇ ¶ ¶ ಅಟ್ಠೇವ ರೂಪೇ ಚ, ಪಞ್ಚ ಚತ್ತಾರಿರೂಪಿಸು;
ಚತ್ತಾರಾನುತ್ತರಾನೇವಂ, ಕುಸಲಾನೇಕವೀಸತಿ.
ಕುಸಲಾಕುಸಲಾಪಗತೇನ ಸತಾ,
ಕುಸಲೇ ಕುಸಲೇನ ಚ ಯಂ ಕುಸಲಂ;
ಚತುಭೂಮಿಗತಂ ಮುನಿನಾ ವಸಿನಾ,
ಲಪಿತಂ ಲಪಿತಂ ಸಕಲಮ್ಪಿ ಮಯಾ.
ಅಕುಸಲಂ ಪನ ಭೂಮಿತೋ ಏಕವಿಧಂ ಕಾಮಾವಚರಮೇವ, ನಿಯತಾನಿಯತವತ್ಥುವಸೇನ ಚ ಏಕಹೇತುಕದುಹೇತುಕವಸೇನ ಚ ಪಟಿಸನ್ಧಿಜನಕಾಜನಕವಸೇನ ಚ ದುವಿಧಂ, ತೀಹಿ ವೇದನಾಹಿ ಯೋಗತೋ ಚ ಲೋಭಮೂಲಂ ದೋಸಮೂಲಂ ಮೋಹಮೂಲನ್ತಿ ಮೂಲತೋ ಚ ತಿವಿಧಂ ಹೋತಿ. ತತ್ಥ ಲೋಭಮೂಲಂ ಪನ ಸೋಮನಸ್ಸುಪೇಕ್ಖಾದಿಟ್ಠಿಪ್ಪಯೋಗಭೇದತೋ ಅಟ್ಠವಿಧಂ ಹೋತಿ. ಸೇಯ್ಯಥಿದಂ – ಸೋಮನಸ್ಸಸಹಗತಂ ದಿಟ್ಠಿಗತಸಮ್ಪಯುತ್ತಂ ಅಸಙ್ಖಾರಿಕಮೇಕಂ, ಸಸಙ್ಖಾರಿಕಮೇಕಂ, ಸೋಮನಸ್ಸಸಹಗತಂ ದಿಟ್ಠಿಗತವಿಪ್ಪಯುತ್ತಂ ಅಸಙ್ಖಾರಿಕಮೇಕಂ, ಸಸಙ್ಖಾರಿಕಮೇಕಂ, ಉಪೇಕ್ಖಾಸಹಗತಂ ದಿಟ್ಠಿಗತಸಮ್ಪಯುತ್ತಂ ಅಸಙ್ಖಾರಿಕಮೇಕಂ, ಸಸಙ್ಖಾರಿಕಮೇಕಂ, ಉಪೇಕ್ಖಾಸಹಗತಂ ದಿಟ್ಠಿಗತವಿಪ್ಪಯುತ್ತಂ ಅಸಙ್ಖಾರಿಕಮೇಕಂ, ಸಸಙ್ಖಾರಿಕಮೇಕನ್ತಿ.
ಯದಾ ¶ ಹಿ ‘‘ನತ್ಥಿ ಕಾಮೇಸು ಆದೀನವೋ’’ತಿಆದಿನಾ ನಯೇನ ಮಿಚ್ಛಾದಿಟ್ಠಿಂ ಪುರಕ್ಖತ್ವಾ ಕೇವಲಂ ಹಟ್ಠತುಟ್ಠೋ ಕಾಮೇ ವಾ ಪರಿಭುಞ್ಜತಿ, ದಿಟ್ಠಮಙ್ಗಲಾದೀನಿ ವಾ ಸಾರತೋ ಪಚ್ಚೇತಿ ಸಭಾವತಿಕ್ಖೇನೇವ ಅನುಸ್ಸಾಹಿತೇನ ಚಿತ್ತೇನ, ತದಾಸ್ಸ ಪಠಮಂ ಅಕುಸಲಚಿತ್ತಂ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ. ಯದಾ ಪನ ಮನ್ದೇನ ಸಮುಸ್ಸಾಹಿತೇನ, ತದಾ ದುತಿಯಂ. ಯದಾ ಮಿಚ್ಛಾದಿಟ್ಠಿಂ ಅಪುರಕ್ಖತ್ವಾ ಕೇವಲಂ ಹಟ್ಠತುಟ್ಠೋ ಮೇಥುನಂ ಧಮ್ಮಂ ವಾ ಪರಿಭುಞ್ಜತಿ, ಪರಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ವಾ ಅಭಿಜ್ಝಾಯತಿ, ಪರಸ್ಸ ಭಣ್ಡಂ ವಾ ಹರತಿ ಸಭಾವತಿಕ್ಖೇನೇವ ಅನುಸ್ಸಾಹಿತೇನ ಚಿತ್ತೇನ, ತದಾ ತತಿಯಂ. ಯದಾ ಮನ್ದೇನ ಸಮುಸ್ಸಾಹಿತೇನ, ತದಾ ಚತುತ್ಥಂ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ. ಯದಾ ಪನ ಕಾಮಾನಂ ವಾ ಅಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ಆಗಮ್ಮ ಅಞ್ಞೇಸಂ ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಹೇತೂನಂ ಅಭಾವೇನ ಚತೂಸುಪಿ ವಿಕಪ್ಪೇಸು ಸೋಮನಸ್ಸರಹಿತಾ ಹೋನ್ತಿ, ತದಾ ಸೇಸಾನಿ ಚತ್ತಾರಿ ಉಪೇಕ್ಖಾಸಹಗತಾನಿ ಉಪ್ಪಜ್ಜನ್ತೀತಿ. ಏವಂ ಸೋಮನಸ್ಸುಪೇಕ್ಖಾದಿಟ್ಠಿಪ್ಪಯೋಗಭೇದತೋ ಅಟ್ಠವಿಧಂ ಲೋಭಮೂಲಂ ವೇದಿತಬ್ಬಂ.
ದೋಸಮೂಲಂ ಪನ ಏಕನ್ತಸವತ್ಥುಕತೋ ಏಕವಿಧಂ, ಅಸಙ್ಖಾರಸಸಙ್ಖಾರಭೇದತೋ ದುವಿಧಂ ದೋಮನಸ್ಸಸಹಗತಂ ಪಟಿಘಸಮ್ಪಯುತ್ತಂ ಅಸಙ್ಖಾರಂ, ಸಸಙ್ಖಾರನ್ತಿ. ಅಸ್ಸ ಪನ ಪಾಣಾತಿಪಾತಾದೀಸು ತಿಕ್ಖಮನ್ದಪ್ಪವತ್ತಿಕಾಲೇ ಉಪ್ಪತ್ತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಾ.
ಮೋಹಮೂಲಮ್ಪಿ ¶ ¶ ವಿಚಿಕಿಚ್ಛುದ್ಧಚ್ಚಯೋಗತೋ ದುವಿಧಂ ಹೋತಿ ಉಪೇಕ್ಖಾಸಹಗತಂ ವಿಚಿಕಿಚ್ಛಾಸಮ್ಪಯುತ್ತಂ, ಉಪೇಕ್ಖಾಸಹಗತಂ ಉದ್ಧಚ್ಚಸಮ್ಪಯುತ್ತನ್ತಿ. ತಸ್ಸ ಅಸನ್ನಿಟ್ಠಾನವಿಕ್ಖೇಪಕಾಲೇಸು ಪವತ್ತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಾತಿ.
ಏವಂ ತಾವ ದ್ವಾದಸವಿಧಂ ಅಕುಸಲಚಿತ್ತಂ ವೇದಿತಬ್ಬಂ, ಸಬ್ಬಂ ಪನೇತಂ ಯಥಾನುರೂಪಂ ಅಪಾಯೇಸು ಉಪಪತ್ತಿಯಾ, ಸುಗತಿಯಮ್ಪಿ ದುಕ್ಖವಿಸೇಸಸ್ಸ ಅಭಿನಿಪ್ಫಾದಕಂ ಹೋತಿ.
ಲೋಭಮೂಲವಸೇನಟ್ಠ, ದೋಸಮೂಲವಸಾ ದುವೇ;
ಮೋಹಮೂಲವಸೇನ ದ್ವೇ, ಏವಂ ದ್ವಾದಸಧಾ ಸಿಯುಂ.
ಪಾಪಾಪಾಪೇಸ್ವಪಾಪೇನ ¶ , ಯಂ ವುತ್ತಂ ಪಾಪಮಾನಸಂ;
ಪಾಪಾಪಾಪಪ್ಪಹೀನೇನ, ತಂ ಮಯಾ ಸಮುದಾಹಟಂ.
ಇತರಂ ಪನ ಅಬ್ಯಾಕತಮವಿಪಾಕಾರಹತೋ ಏಕವಿಧಂ ಹೋತಿ, ಜಾತಿಭೇದತೋ ದುವಿಧಂ ವಿಪಾಕಚಿತ್ತಂ ಕಿರಿಯಚಿತ್ತನ್ತಿ. ತತ್ಥ ವಿಪಾಕಚಿತ್ತಂ ಭೂಮಿಭೇದತೋ ಚತುಬ್ಬಿಧಂ ಕಾಮಾವಚರಂ ರೂಪಾವಚರಂ ಅರೂಪಾವಚರಂ ಲೋಕುತ್ತರನ್ತಿ. ತತ್ಥ ಕಾಮಾವಚರಂ ದುವಿಧಂ ಕುಸಲವಿಪಾಕಂ ಅಕುಸಲವಿಪಾಕನ್ತಿ. ಕುಸಲವಿಪಾಕಂ ದುವಿಧಂ ಸಹೇತುಕಮಹೇತುಕಞ್ಚೇತಿ.
ತತ್ಥ ಸಹೇತುಕವಿಪಾಕಚಿತ್ತಂ ಸಕಕುಸಲಂ ವಿಯ ಸೋಮನಸ್ಸುಪೇಕ್ಖಾಞಾಣಪ್ಪಯೋಗಭೇದತೋ ಅಟ್ಠವಿಧಂ. ಸೇಯ್ಯಥಿದಂ – ಸೋಮನಸ್ಸಸಹಗತಂ ಞಾಣಸಮ್ಪಯುತ್ತಂ ಅಸಙ್ಖಾರಂ, ಸಸಙ್ಖಾರಂ, ಸೋಮನಸ್ಸಸಹಗತಂ ಞಾಣವಿಪ್ಪಯುತ್ತಂ ಅಸಙ್ಖಾರಂ, ಸಸಙ್ಖಾರಂ, ಉಪೇಕ್ಖಾಸಹಗತಂ ಞಾಣಸಮ್ಪಯುತ್ತಂ ಅಸಙ್ಖಾರಂ, ಸಸಙ್ಖಾರಂ, ಉಪೇಕ್ಖಾಸಹಗತಂ ಞಾಣವಿಪ್ಪಯುತ್ತಂ ಅಸಙ್ಖಾರಂ, ಸಸಙ್ಖಾರನ್ತಿ ಇದಂ ಅಟ್ಠವಿಧಂ ಸಹೇತುಕವಿಪಾಕಂ ನಾಮ.
ಯಥಾ ಪನಸ್ಸ ಕುಸಲಂ ದಾನಾದಿವಸೇನ ಛಸು ಆರಮ್ಮಣೇಸು ಪವತ್ತತಿ, ನ ಇದಂ ತಥಾ. ಇದಂ ಹಿ ಪಟಿಸನ್ಧಿಭವಙ್ಗಚುತಿತದಾರಮ್ಮಣವಸೇನ ಪರಿತ್ತಧಮ್ಮಪರಿಯಾಪನ್ನೇಸುಯೇವ ಛಸು ಆರಮ್ಮಣೇಸು ಪವತ್ತತಿ. ಸಮ್ಪಯುತ್ತಧಮ್ಮಾನಞ್ಚ ವಿಸೇಸೇ ಅಸತಿಪಿ ಆದಾಸತಲಾದೀಸು ಮುಖನಿಮಿತ್ತಂ ವಿಯ ನಿರುಸ್ಸಾಹಂ ವಿಪಾಕಂ, ಮುಖಂ ವಿಯ ಸಉಸ್ಸಾಹಂ ಕುಸಲನ್ತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಂ. ಇಮೇಸಂ ಪನ ವಿಪಚ್ಚನಟ್ಠಾನಂ ವೇದಿತಬ್ಬಂ. ಇಮಾನಿ ಹಿ ಪಟಿಸನ್ಧಿಭವಙ್ಗಚುತಿತದಾರಮ್ಮಣಾನಿ ಹುತ್ವಾ ವಿಪಚ್ಚನ್ತಿ.
ಕಾಮಾವಚರದೇವಾನಂ ¶ , ಮನುಸ್ಸಾನಂ ಇಮೇ ಪನ;
ದುಹೇತುಕತಿಹೇತೂನಂ, ಭವನ್ತಿ ಪಟಿಸನ್ಧಿಯೋ.
ತತೋ ಪವತ್ತಿಯಂ ಹುತ್ವಾ, ಭವಙ್ಗಂ ಯಾವತಾಯುಕಂ;
ಬಲವಾರಮ್ಮಣೇ ಹುತ್ವಾ, ತದಾರಮ್ಮಣಮೇವ ಚ.
ತತೋ ¶ ¶ ಮರಣಕಾಲಸ್ಮಿಂ, ಚುತಿ ಹುತ್ವಾ ಪವತ್ತರೇ;
ಏವಂ ಚತೂಸು ಠಾನೇಸು, ವಿಪಚ್ಚನ್ತೀತಿ ನಿದ್ದಿಸೇ.
ಸಭೂಮಿಕುಸಲೇಹೇವ, ಮಹಾಪಾಕಾ ಸಮಾ ವಿನಾ;
ಕಮ್ಮದ್ವಾರಞ್ಚ ಕಮ್ಮಞ್ಚ, ಪುಞ್ಞಾನಂ ಕ್ರಿಯವತ್ಥುಕಂ.
ಅವಿಞ್ಞತ್ತಿಜನತ್ತಾ ಹಿ, ಅವಿಪಾಕಸಭಾವತೋ;
ಅಪ್ಪವತ್ತನತೋ ಚೇವ, ಪಾಕಾ ಪುಞ್ಞೇಹಿ ನೋ ಸಮಾ.
ಪರಿತ್ತಾರಮ್ಮಣತ್ತಾ ಹಿ, ತೇಸಮೇಕನ್ತತೋ ಪನ;
ಕರುಣಾಮುದಿತಾ ತೇಸು, ನ ಜಾಯನ್ತಿ ಕದಾಚಿಪಿ.
ತಥಾ ವಿರತಿಯೋ ತಿಸ್ಸೋ, ನ ಪನೇತೇಸು ಜಾಯರೇ;
ಪಞ್ಚ ಸಿಕ್ಖಾಪದಾ ವುತ್ತಾ, ಕುಸಲಾತಿ ಹಿ ಸತ್ಥುನಾ.
ತಥಾಧಿಪತಿನೋಪೇತ್ಥ, ನ ಸನ್ತೀತಿ ವಿನಿದ್ದಿಸೇ;
ಛನ್ದಾದೀನಿ ಧುರಂ ಕತ್ವಾ, ಅನುಪ್ಪಜ್ಜನತೋ ಪನ.
ಅಸಙ್ಖಾರಸಸಙ್ಖಾರ-ವಿಧಾನಂ ಪನ ಪುಞ್ಞತೋ;
ಞೇಯ್ಯಂ ಪಚ್ಚಯತೋ ಚೇವ, ವಿಪಾಕೇಸು ಚ ವಿಞ್ಞುನಾ.
ಹೀನಾದೀನಂ ವಿಪಾಕತ್ತಾ, ಪುಞ್ಞಾನಂ ಪುಞ್ಞವಾದಿನಾ;
ಹೀನಾದಯೋ ಭವನ್ತೀತಿ, ವಿಪಾಕಾ ಪರಿದೀಪಿತಾ.
ಇದಂ ಅಟ್ಠವಿಧಂ ಚಿತ್ತಂ, ಏಕನ್ತೇನ ಸವತ್ಥುಕಂ;
ಜಾಯತೇ ಕಾಮಲೋಕಸ್ಮಿಂ, ನ ಪನಞ್ಞತ್ಥ ಜಾಯತೇ.
ಏವಂ ತಾವ ಸಹೇತುಕವಿಪಾಕಚಿತ್ತಂ ವೇದಿತಬ್ಬಂ.
ಅಹೇತುಕವಿಪಾಕಚಿತ್ತಂ ¶ ಪನ ಅಲೋಭಾದಿಹೇತುವಿರಹಿತಂ ಉಪೇಕ್ಖಾಸಹಗತಂ ಚಕ್ಖುವಿಞ್ಞಾಣಂ, ಉಪೇಕ್ಖಾಸಹಗತಂ ಸೋತವಿಞ್ಞಾಣಂ, ಉಪೇಕ್ಖಾಸಹಗತಂ ಘಾನವಿಞ್ಞಾಣಂ, ಉಪೇಕ್ಖಾಸಹಗತಂ ಜಿವ್ಹಾವಿಞ್ಞಾಣಂ, ಸುಖಸಹಗತಂ ಕಾಯವಿಞ್ಞಾಣಂ, ಉಪೇಕ್ಖಾಸಹಗತಂ ಅಹೇತುಕಮನೋಧಾತುಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛನಂ, ಸೋಮನಸ್ಸಸಹಗತಂ ಅಹೇತುಕಮನೋವಿಞ್ಞಾಣಧಾತುಸನ್ತೀರಣಂ ¶ , ಉಪೇಕ್ಖಾಸಹಗತಂ ಅಹೇತುಕಮನೋವಿಞ್ಞಾಣಧಾತುಸನ್ತೀರಣನ್ತಿ ಇದಂ ಪನ ಅಟ್ಠವಿಧಂ ಅಹೇತುಕವಿಪಾಕಚಿತ್ತಂ ನಾಮ.
ಇದಂ ಪನ ಅಟ್ಠವಿಧಂ ನಿಯತವತ್ಥುಕತೋ ಏಕವಿಧಂ, ನಿಯತಾನಿಯತಾರಮ್ಮಣತೋ ದುವಿಧಂ. ತತ್ಥ ವಿಞ್ಞಾಣಪಞ್ಚಕಂ ನಿಯತಾರಮ್ಮಣಂ, ಸೇಸತ್ತಯಂ ಅನಿಯತಾರಮ್ಮಣಂ. ಸುಖಸೋಮನಸ್ಸುಪೇಕ್ಖಾವೇದನಾಯೋಗತೋ ತಿವಿಧಂ. ತತ್ಥ ಸುಖಸಹಗತಂ ಕಾಯವಿಞ್ಞಾಣಂ, ದ್ವಿಟ್ಠಾನಿಕಂ ಸನ್ತೀರಣಂ ಸೋಮನಸ್ಸುಪೇಕ್ಖಾಯುತ್ತಂ, ಸೇಸಮುಪೇಕ್ಖಾಯುತ್ತನ್ತಿ.
ದಿಟ್ಠಾರಮ್ಮಣಸುತಾರಮ್ಮಣಮುತಾರಮ್ಮಣದಿಟ್ಠಸುತಮುತಾರಮ್ಮಣದಿಟ್ಠ-ಸುತಮುತವಿಞ್ಞಾತಾರಮ್ಮಣವಸೇನ ಪಞ್ಚವಿಧಂ. ತತ್ಥ ದಿಟ್ಠಾರಮ್ಮಣಂ ಚಕ್ಖುವಿಞ್ಞಾಣಂ, ಸುತಾರಮ್ಮಣಂ ¶ ಸೋತವಿಞ್ಞಾಣಂ, ಮುತಾರಮ್ಮಣಂ ಘಾನಜಿವ್ಹಾಕಾಯವಿಞ್ಞಾಣತ್ತಯಂ, ದಿಟ್ಠಸುತಮುತಾರಮ್ಮಣಂ ಮನೋಧಾತುಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛನಂ, ದಿಟ್ಠಸುತಮುತವಿಞ್ಞಾತಾರಮ್ಮಣಂ ಸೇಸಮನೋವಿಞ್ಞಾಣಧಾತುದ್ವಯನ್ತಿ.
ವತ್ಥುತೋ ಛಬ್ಬಿಧಂ. ಕಥಂ? ಚಕ್ಖುವಿಞ್ಞಾಣಸ್ಸ ಚಕ್ಖುಮೇವ ವತ್ಥು, ತಥಾ ಸೋತಘಾನಜಿವ್ಹಾಕಾಯವಿಞ್ಞಾಣಾನಂ ಸೋತಘಾನಜಿವ್ಹಾಕಾಯವತ್ಥು, ಅವಸೇಸತ್ತಯಸ್ಸ ಹದಯವತ್ಥುಮೇವಾತಿ.
ಆರಮ್ಮಣತೋ ಸತ್ತವಿಧಂ ಹೋತಿ. ಕಥಂ? ರೂಪಾರಮ್ಮಣಮೇವ ಚಕ್ಖುವಿಞ್ಞಾಣಂ, ತಥಾ ಸದ್ದಗನ್ಧರಸಫೋಟ್ಠಬ್ಬಾರಮ್ಮಣಾನಿ ಪಟಿಪಾಟಿಯಾ ಸೋತಘಾನಜಿವ್ಹಾಕಾಯವಿಞ್ಞಾಣಾನಿ, ರೂಪಾದಿಪಞ್ಚಾರಮ್ಮಣಾ ಮನೋಧಾತು, ಸೇಸಮನೋವಿಞ್ಞಾಣಧಾತುದ್ವಯಂ ಛಳಾರಮ್ಮಣನ್ತಿ.
ತಂ ಸಬ್ಬಂ ಪನ ಅಹೇತುಕವಿಪಾಕಚಿತ್ತಂ ಕಿಚ್ಚತೋ ಅಟ್ಠವಿಧಂ ಹೋತಿ. ಕಥಂ? ದಸ್ಸನಕಿಚ್ಚಂ ಚಕ್ಖುವಿಞ್ಞಾಣಂ, ಸವನಘಾಯನಸಾಯನಫುಸನಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛನಸನ್ತೀರಣತದಾರಮ್ಮಣಕಿಚ್ಚಾನಿ ಅವಸೇಸಾನಿ.
ತತ್ಥ ¶ ಚಕ್ಖುತೋ ಪವತ್ತಂ ವಿಞ್ಞಾಣಂ, ಚಕ್ಖುಮ್ಹಿ ಸನ್ನಿಸ್ಸಿತಂ ವಿಞ್ಞಾಣನ್ತಿ ವಾ ಚಕ್ಖುವಿಞ್ಞಾಣಂ, ತಥಾ ಸೋತವಿಞ್ಞಾಣಾದೀನಿ. ತತ್ಥ ಚಕ್ಖುಸನ್ನಿಸ್ಸಿತರೂಪವಿಜಾನನಲಕ್ಖಣಂ ಚಕ್ಖುವಿಞ್ಞಾಣಂ ¶ , ರೂಪಮತ್ತಾರಮ್ಮಣರಸಂ, ರೂಪಾಭಿಮುಖಭಾವಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಾನಂ, ರೂಪಾರಮ್ಮಣಾಯ ಕಿರಿಯಾಮನೋಧಾತುಯಾ ಅಪಗಮಪದಟ್ಠಾನಂ. ತಥಾ ಸೋತಘಾನಜಿವ್ಹಾಕಾಯವಿಞ್ಞಾಣಾನಿ ಸೋತಾದಿಸನ್ನಿಸ್ಸಿತಸದ್ದಾದಿವಿಜಾನನಲಕ್ಖಣಾನಿ, ಸದ್ದಾದಿಮತ್ತಾರಮ್ಮಣರಸಾನಿ, ಸದ್ದಾದೀಸು ಅಭಿಮುಖಭಾವಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಾನಾನಿ, ಸದ್ದಾದಿಆರಮ್ಮಣಾನಂ ಕಿರಿಯಾಮನೋಧಾತೂನಂ ಅಪಗಮಪದಟ್ಠಾನಾನಿ. ಮನೋಧಾತುಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛನಂ ಪನ ಚಕ್ಖುವಿಞ್ಞಾಣಾದೀನಂ ಅನನ್ತರಾ ರೂಪಾದಿವಿಜಾನನಲಕ್ಖಣಂ, ರೂಪಾದಿಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛನರಸಂ, ತಥಾಭಾವಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಾನಂ, ಚಕ್ಖುವಿಞ್ಞಾಣಾದೀನಂ ಅಪಗಮಪದಟ್ಠಾನಂ.
ಸೇಸಾ ಪನ ದ್ವೇ ಅಹೇತುಕಮನೋವಿಞ್ಞಾಣಧಾತುಯೋ ಛಳಾರಮ್ಮಣವಿಜಾನನಲಕ್ಖಣಾ, ಸನ್ತೀರಣಾದಿರಸಾ, ತಥಾಭಾವಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಾನಾ, ಹದಯವತ್ಥುಪದಟ್ಠಾನಾತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಾ. ತತ್ಥ ಪಠಮಾ ಏಕನ್ತಮಿಟ್ಠಾರಮ್ಮಣೇ ಪವತ್ತಿಸಬ್ಭಾವತೋ ಸೋಮನಸ್ಸಯುತ್ತಾವ ಹುತ್ವಾ ಪಞ್ಚದ್ವಾರೇ ಸನ್ತೀರಣಕಿಚ್ಚಂ ಸಾಧಯಮಾನಾ ಪಞ್ಚಸು ದ್ವಾರೇಸು ಠತ್ವಾ ವಿಪಚ್ಚತಿ, ಛಸು ಪನ ದ್ವಾರೇಸು ಬಲವಾರಮ್ಮಣೇ ತದಾರಮ್ಮಣಂ ಹುತ್ವಾ ವಿಪಚ್ಚತಿ. ದುತಿಯಾ ¶ ಪನ ಇಟ್ಠಮಜ್ಝತ್ತಾರಮ್ಮಣೇ ಪವತ್ತಿಸಬ್ಭಾವತೋ ಉಪೇಕ್ಖಾಸಹಗತಾ ಹುತ್ವಾ ಸನ್ತೀರಣತದಾರಮ್ಮಣಪಟಿಸನ್ಧಿಭವಙ್ಗಚುತಿವಸೇನ ಪವತ್ತನತೋ ಪಞ್ಚಸು ಠಾನೇಸು ವಿಪಚ್ಚತಿ. ಕಥಂ? ಮನುಸ್ಸಲೋಕೇ ತಾವ ಜಚ್ಚನ್ಧಜಚ್ಚಬಧಿರಜಚ್ಚಜಳಜಚ್ಚುಮ್ಮತ್ತಕಪಣ್ಡಕಉಭತೋಬ್ಯಞ್ಜನನಪುಂಸಕಾದೀನಂ ಪಟಿಸನ್ಧಿಗ್ಗಹಣಕಾಲೇ ಪಟಿಸನ್ಧಿ ಹುತ್ವಾ ವಿಪಚ್ಚತಿ. ಪಟಿಸನ್ಧಿಯಾ ವೀತಿವತ್ತಾಯ ಪವತ್ತಿಯಂ ಯಾವತಾಯುಕಂ ಭವಙ್ಗಂ ಹುತ್ವಾ ವಿಪಚ್ಚತಿ. ಇಟ್ಠಮಜ್ಝತ್ತೇ ಪಞ್ಚಾರಮ್ಮಣವೀಥಿಯಾ ಸನ್ತೀರಣಂ ಹುತ್ವಾ, ಬಲವಾರಮ್ಮಣೇ ಛದ್ವಾರೇ ತದಾರಮ್ಮಣಂ ಹುತ್ವಾ, ಮರಣಕಾಲೇ ಚುತಿ ಹುತ್ವಾತಿ ಇಮೇಸು ಪನ ಪಞ್ಚಸು ಠಾನೇಸು ವಿಪಚ್ಚತೀತಿ. ಏವಂ ತಾವ ಅಹೇತುಕವಿಪಾಕಚಿತ್ತಾನಿ ವೇದಿತಬ್ಬಾನಿ.
ಕಾಮಾವಚರಪುಞ್ಞಸ್ಸ ¶ , ವಿಪಾಕಾ ಹೋನ್ತಿ ಸೋಳಸ;
ತಂ ತಿಹೇತುಕಪುಞ್ಞಸ್ಸ, ವಸೇನ ಪರಿದೀಪಯೇ.
ಇದಾನಿ ರೂಪಾವಚರವಿಪಾಕಚಿತ್ತಾನಿ ವುಚ್ಚನ್ತಿ. ತಾನಿ ನಿಯತವತ್ಥುಕತೋ ಏಕವಿಧಾನಿ, ಝಾನಙ್ಗಯೋಗಭೇದತೋ ಪಞ್ಚವಿಧಾನಿ. ಕಥಂ? ವಿತಕ್ಕವಿಚಾರಪೀತಿಸುಖಚಿತ್ತೇಕಗ್ಗತಾಸಮ್ಪಯುತ್ತಂ ಪಠಮಂ, ವಿಚಾರಪೀತಿಸುಖಚಿತ್ತೇಕಗ್ಗತಾಸಮ್ಪಯುತ್ತಂ ದುತಿಯಂ, ಪೀತಿಸುಖಚಿತ್ತೇಕಗ್ಗತಾಸಮ್ಪಯುತ್ತಂ ತತಿಯಂ, ಸುಖಚಿತ್ತೇಕಗ್ಗತಾಸಮ್ಪಯುತ್ತಂ ಚತುತ್ಥಂ, ಉಪೇಕ್ಖಾಚಿತ್ತೇಕಗ್ಗತಾಸಮ್ಪಯುತ್ತಂ ಪಞ್ಚಮನ್ತಿ ಇಮಾನಿ ಪಞ್ಚಪಿ ರೂಪಾವಚರವಿಪಾಕಚಿತ್ತಾನಿ ಉಪಪತ್ತಿಯಂ ಪಟಿಸನ್ಧಿಭವಙ್ಗಚುತಿವಸೇನ ಪವತ್ತನ್ತಿ.
ಇದಾನಿ ¶ ಅರೂಪಾವಚರವಿಪಾಕಚಿತ್ತಾನಿ ವುಚ್ಚನ್ತಿ. ತಾನಿ ಸಕಕುಸಲಾನಿ ವಿಯ ಆರಮ್ಮಣಭೇದತೋ ಚತುಬ್ಬಿಧಾನಿ ಹೋನ್ತಿ. ಕಥಂ? ಆಕಾಸಾನಞ್ಚಾಯತನಸಞ್ಞಾಸಹಗತಂ, ವಿಞ್ಞಾಣಞ್ಚಾಯತನಸಞ್ಞಾಸಹಗತಂ, ಆಕಿಞ್ಚಞ್ಞಾಯತನಸಞ್ಞಾಸಹಗತಂ, ನೇವಸಞ್ಞಾನಾಸಞ್ಞಾಯತನಸಞ್ಞಾಸಹಗತನ್ತಿ ಇಮಾನಿ ಚತ್ತಾರಿ ಅರೂಪಾವಚರವಿಪಾಕಚಿತ್ತಾನಿ.
ಕುಸಲಾನುಗತಂ ಕತ್ವಾ, ಭಾಜಿತಂ ಕಿಂ ಮಹಗ್ಗತಂ;
ಕಾಮಾವಚರಪುಞ್ಞಂವ, ನಾಸಮಾನಫಲಂ ಯತೋ.
ಅತ್ತನೋ ಕುಸಲೇಹೇವ, ಸಮಾನಂ ಸಬ್ಬಥಾ ಇದಂ;
ಗಜಾದೀನಂ ಯಥಾ ಛಾಯಾ, ಗಜಾದಿಸದಿಸಾ ತಥಾ.
ಕಾಮಾವಚರಪುಞ್ಞಂವ, ನಾಪರಾಪರಿಯವೇದನಂ;
ಝಾನಾ ಅಪರಿಹೀನಸ್ಸ, ಸತ್ತಸ್ಸ ಭವಗಾಮಿನೋ.
ಕುಸಲಾನನ್ತರಂಯೇವ ¶ , ಫಲಂ ಉಪ್ಪಜ್ಜತೀತಿ ಚ;
ಞಾಪನತ್ಥಂ ಪನೇತಸ್ಸ, ಕುಸಲಾನುಗತಂ ಕತಂ.
ಪಟಿಪ್ಪದಾಕ್ಕಮೋ ಚೇವ, ಹೀನಾದೀನಞ್ಚ ಭೇದತೋ;
ಝಾನಾಗಮನತೋ ಚೇತ್ಥ, ವೇದಿತಬ್ಬೋ ವಿಭಾವಿನಾ.
ಅಭಾವೋಧಿಪತೀನಞ್ಚ ¶ , ಅಯಮೇವ ವಿಸೇಸಕೋ;
ಸೇಸಂ ಸಬ್ಬಂ ಚ ಸೇಸೇನ, ಕುಸಲೇನ ಸಮಂ ಮತಂ. –
ಏವಂ ರೂಪಾವಚರಾರೂಪಾವಚರವಿಪಾಕಾ ವೇದಿತಬ್ಬಾ.
ಇದಾನಿ ಲೋಕುತ್ತರವಿಪಾಕಚಿತ್ತಾನಿ ಹೋನ್ತಿ. ತಾನಿ ಚತುಮಗ್ಗಯುತ್ತಚಿತ್ತಫಲತ್ತಾ ಚತುಬ್ಬಿಧಾನಿ ಹೋನ್ತಿ. ಕಥಂ? ಸೋತಾಪತ್ತಿಮಗ್ಗಫಲಚಿತ್ತಂ, ಸಕದಾಗಾಮಿಮಗ್ಗಫಲಚಿತ್ತಂ, ಅನಾಗಾಮಿಮಗ್ಗಫಲಚಿತ್ತಂ, ಅರಹತ್ತಮಗ್ಗಫಲಚಿತ್ತನ್ತಿ. ಏವಂ ಪನೇತ್ಥ ಏಕೇಕಂ ಝಾನಙ್ಗಯೋಗಭೇದತೋ ಪಞ್ಚವಿಧಂ, ಪುನ ಮಗ್ಗವೀಥಿಫಲಸಮಾಪತ್ತಿವಸೇನ ಪವತ್ತಿತೋ ದುವಿಧಂ. ಏವಂ ಲೋಕುತ್ತರಕುಸಲವಿಪಾಕಚಿತ್ತಾನಿ ವೇದಿತಬ್ಬಾನಿ.
ಸುಞ್ಞತಂ ¶ ಅನಿಮಿತ್ತನ್ತಿ, ತಥಾಪಣಿಹಿತನ್ತಿಪಿ;
ಏತಾನಿ ತೀಣಿ ನಾಮಾನಿ, ಮಗ್ಗಸ್ಸಾನನ್ತರೇ ಫಲೇ.
ಲಬ್ಭನ್ತಿ ಪರಭಾಗಸ್ಮಿಂ, ವಳಞ್ಜನಫಲೇಸು ನ;
ವಿಪಸ್ಸನಾವಸೇನೇವ, ತಾನಿ ನಾಮಾನಿ ಲಬ್ಭರೇ.
ಹೋನ್ತಿ ಸಾಧಿಪತೀನೇವ, ಲೋಕುತ್ತರಫಲಾನಿ ತು;
ವಿಪಾಕೇಧಿಪತೀ ನತ್ಥಿ, ಠಪೇತ್ವಾ ತು ಅನಾಸವೇ.
ಅತ್ತನೋ ಮಗ್ಗಭಾವೇನ, ಮಗ್ಗೋ ‘‘ಮಗ್ಗೋ’’ತಿ ವುಚ್ಚತಿ;
ಫಲಂ ಮಗ್ಗಮುಪಾದಾಯ, ಮಗ್ಗೋ ನಾಮಾತಿ ವುಚ್ಚತಿ. –
ಏವಂ ಲೋಕುತ್ತರವಿಪಾಕಾ ವೇದಿತಬ್ಬಾ.
ಇದಾನಿ ಸತ್ತಾಕುಸಲವಿಪಾಕಾನಿ ವುಚ್ಚನ್ತಿ. ಅಕುಸಲವಿಪಾಕಂ ಉಪೇಕ್ಖಾಸಹಗತಂ ಚಕ್ಖುವಿಞ್ಞಾಣಂ, ಉಪೇಕ್ಖಾಸಹಗತಂ ಸೋತವಿಞ್ಞಾಣಂ, ಉಪೇಕ್ಖಾಸಹಗತಂ ಘಾನವಿಞ್ಞಾಣಂ, ಉಪೇಕ್ಖಾಸಹಗತಂ ಜಿವ್ಹಾವಿಞ್ಞಾಣಂ, ದುಕ್ಖಸಹಗತಂ ಕಾಯವಿಞ್ಞಾಣಂ, ಉಪೇಕ್ಖಾಸಹಗತಂ ಅಹೇತುಕಮನೋಧಾತುಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛನಂ, ಉಪೇಕ್ಖಾಸಹಗತಂ ಅಹೇತುಕಮನೋವಿಞ್ಞಾಣಧಾತುಸನ್ತೀರಣನ್ತಿ ಇಮಾನಿ ಸತ್ತ ಅಕುಸಲವಿಪಾಕಚಿತ್ತಾನಿ.
ಏತ್ಥ ¶ ಪನ ಉಪೇಕ್ಖಾಸಹಗತಾಹೇತುಕಮನೋವಿಞ್ಞಾಣಧಾತು ಏಕಾದಸವಿಧೇನಾಪಿ ಅಕುಸಲಚಿತ್ತೇನ ಕಮ್ಮೇ ಆಯೂಹಿತೇ ಕಮ್ಮಕಮ್ಮನಿಮಿತ್ತಗತಿನಿಮಿತ್ತೇಸು ಅಞ್ಞತರಂ ಆರಮ್ಮಣಂ ಕತ್ವಾ ಚತೂಸು ಅಪಾಯೇಸು ಪಟಿಸನ್ಧಿ ಹುತ್ವಾ ವಿಪಚ್ಚತಿ, ಪಟಿಸನ್ಧಿಯಾ ವೀತಿವತ್ತಾಯ ¶ ದುತಿಯಚಿತ್ತವಾರಂ ತತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಯಾವತಾಯುಕಂ ಭವಙ್ಗಂ ಹುತ್ವಾ, ಅನಿಟ್ಠಮಜ್ಝತ್ತಾರಮ್ಮಣಾಯ ಪಞ್ಚವಿಞ್ಞಾಣವೀಥಿಯಾ ಸನ್ತೀರಣಂ ಹುತ್ವಾ, ಬಲವಾರಮ್ಮಣೇ ಛಸು ದ್ವಾರೇಸು ತದಾರಮ್ಮಣಂ ಹುತ್ವಾ, ಮರಣಕಾಲೇ ಚುತಿ ಹುತ್ವಾ ವಿಪಚ್ಚತಿ. ಏವಂ ಪಞ್ಚಸು ಠಾನೇಸು ವಿಪಚ್ಚತಿ. ಕೇವಲಂ ಹಿ ತಾನಿ ಕುಸಲವಿಪಾಕಾಹೇತುಕಚಿತ್ತಾನಿ ಕುಸಲಕಮ್ಮಪಚ್ಚಯಾನಿ, ಇಮಾನಿ ಅಕುಸಲಕಮ್ಮಪಚ್ಚಯಾನಿ. ಅಯಮಿಮೇಸಂ, ತೇಸಞ್ಚ ವಿಸೇಸೋ.
ಅನಿಟ್ಠಾನಿಟ್ಠಮಜ್ಝತ್ತಗೋಚರೇ ವತ್ತರೇ ಇಮೇ;
ಸುಖಾದಿತ್ತಯಯುತ್ತಾ ತೇ, ದುಕ್ಖುಪೇಕ್ಖಾಯುತಾ ಇಮೇ.
ಏವಂ ¶ ಕಾಮಾವಚರಕುಸಲವಿಪಾಕಸಹೇತುಕಮಟ್ಠವಿಧಂ, ಅಹೇತುಕಮಟ್ಠವಿಧಂ, ಝಾನಙ್ಗಯೋಗಭೇದತೋ ರೂಪಾವಚರವಿಪಾಕಂ ಪಞ್ಚವಿಧಂ, ಆರಮ್ಮಣಭೇದತೋ ಅರೂಪಾವಚರವಿಪಾಕಂ ಚತುಬ್ಬಿಧಂ, ಮಗ್ಗಸಮ್ಪಯುತ್ತಚಿತ್ತಫಲಭೇದತೋ ಲೋಕುತ್ತರವಿಪಾಕಂ ಚತುಬ್ಬಿಧಂ, ಚಕ್ಖುವಿಞ್ಞಾಣಾದಿಭೇದತೋ ಅಕುಸಲವಿಪಾಕಂ ಸತ್ತವಿಧನ್ತಿ ಛತ್ತಿಂಸವಿಧಂ ವಿಪಾಕಚಿತ್ತಂ ವೇದಿತಬ್ಬಂ.
ಏವಂ ಛತ್ತಿಂಸಧಾ ಪಾಕಂ, ಪಾಕಸಾಸನಪೂಜಿತೋ;
ಸವಿಪಾಕಾವಿಪಾಕೇಸು, ಕುಸಲೋ ಸುಗತೋಬ್ರವಿ.
ಕಿರಿಯಾಬ್ಯಾಕತಚಿತ್ತಂ ಪನ ಅವಿಪಾಕತೋ ಏಕವಿಧಂ, ಪರಿತ್ತಮಹಗ್ಗತತೋ ದುವಿಧಂ, ಕಾಮಾವಚರರೂಪಾವಚರಅರೂಪಾವಚರಭೂಮಿಭೇದತೋ ತಿವಿಧಂ. ತತ್ಥ ಕಾಮಾವಚರಂ ದುವಿಧಂ ಸಹೇತುಕಮಹೇತುಕನ್ತಿ. ತತ್ಥ ಸಹೇತುಕಂ ಏಕವಿಧಂ ಅರಹತೋ ಏವ ಉಪ್ಪಜ್ಜನತೋ. ಸೋಮನಸ್ಸುಪೇಕ್ಖಾಞಾಣಪ್ಪಯೋಗಭೇದತೋ ಕಾಮಾವಚರಕುಸಲಂ ವಿಯ ಅಟ್ಠವಿಧಂ ಹೋತಿ. ಸೇಯ್ಯಥಿದಂ – ಸೋಮನಸ್ಸಸಹಗತಂ ಞಾಣಸಮ್ಪಯುತ್ತಂ ಅಸಙ್ಖಾರಿಕಂ, ಸಸಙ್ಖಾರಿಕಂ, ಸೋಮನಸ್ಸಸಹಗತಂ ¶ ಞಾಣವಿಪ್ಪಯುತ್ತಂ ಅಸಙ್ಖಾರಿಕಂ, ಸಸಙ್ಖಾರಿಕಂ, ಉಪೇಕ್ಖಾಸಹಗತಂ ಞಾಣಸಮ್ಪಯುತ್ತಂ ಅಸಙ್ಖಾರಿಕಂ, ಸಸಙ್ಖಾರಿಕಂ, ಉಪೇಕ್ಖಾಸಹಗತಂ ಞಾಣವಿಪ್ಪಯುತ್ತಂ ಅಸಙ್ಖಾರಿಕಂ, ಸಸಙ್ಖಾರಿಕನ್ತಿ ಇಮಾನಿ ಅಟ್ಠ ಸಹೇತುಕಕಿರಿಯಚಿತ್ತಾನಿ. ಏತಾನಿ ಪನ ಯಥಾನುರೂಪಂ ದಾನಾದಿವಸೇನ ಖೀಣಾಸವಾನಂಯೇವ ಪವತ್ತನ್ತಿ. ಏವಂ ಸಹೇತುಕಕಿರಿಯಚಿತ್ತಾನಿ ವೇದಿತಬ್ಬಾನಿ.
ಅಹೇತುಕಕಿರಿಯಚಿತ್ತಂ ಪನ ತಿವಿಧಂ ಕಿರಿಯಾಹೇತುಕಮನೋಧಾತುಉಪೇಕ್ಖಾಸಹಗತಾವಜ್ಜನಚಿತ್ತಂ, ಕಿರಿಯಾಹೇತುಕಮನೋವಿಞ್ಞಾಣಧಾತುಸೋಮನಸ್ಸಸಹಗತಂ ಹಸಿತುಪ್ಪಾದಚಿತ್ತಂ, ಕಿರಿಯಾಹೇತುಕಮನೋವಿಞ್ಞಾಣಧಾತುಉಪೇಕ್ಖಾಸಹಗತಂ ವೋಟ್ಠಬ್ಬನಚಿತ್ತನ್ತಿ ¶ .
ತತ್ಥ ಕಿರಿಯಾಹೇತುಕಮನೋಧಾತು ಉಪೇಕ್ಖಾಸಹಗತಾ ಹದಯವತ್ಥುಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಚಕ್ಖುದ್ವಾರೇ ಇಟ್ಠಇಟ್ಠಮಜ್ಝತ್ತಅನಿಟ್ಠಅನಿಟ್ಠಮಜ್ಝತ್ತೇಸು ರೂಪಾರಮ್ಮಣೇಸು ಯೇನ ಕೇನಚಿ ಪಸಾದೇ ಘಟ್ಟಿತೇ ತಂ ತಂ ಆರಮ್ಮಣಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಆವಜ್ಜನವಸೇನ ಚಕ್ಖುವಿಞ್ಞಾಣಸ್ಸ ಪುರೇಚಾರೀ ಹುತ್ವಾ ಭವಙ್ಗಂ ಆವಟ್ಟಯಮಾನಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ. ಸೋತದ್ವಾರಾದೀಸುಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ. ಇತರಾ ಪನ ದ್ವೇ ಅಹೇತುಕಮನೋವಿಞ್ಞಾಣಧಾತುಯೋ ಸಾಧಾರಣಾಸಾಧಾರಣಾತಿ ದುವಿಧಾ ಹೋನ್ತಿ. ತತ್ಥ ಅಸಾಧಾರಣಾ ಪನ ಕಿರಿಯಾಹೇತುಕಮನೋವಿಞ್ಞಾಣಧಾತು ಸೋಮನಸ್ಸಸಹಗತಾ ಖೀಣಾಸವಸ್ಸೇವ ಛಸು ದ್ವಾರೇಸು ಛಸು ಅನುಳಾರೇಸು ಆರಮ್ಮಣೇಸು ಹಸಿತುಪ್ಪಾದಕಿಚ್ಚಾ ನಿಯತವತ್ಥುಕಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ. ಸಾಧಾರಣಾ ಪನ ಅಹೇತುಕಮನೋವಿಞ್ಞಾಣಧಾತು ಉಪೇಕ್ಖಾಸಹಗತಾ ಛಳಾರಮ್ಮಣವಿಜಾನನಲಕ್ಖಣಾ ¶ , ತಥಾಭಾವಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಾನಾ, ಸಾ ತೀಸು ಭವೇಸು ಸಬ್ಬೇಸಂ ಸಚಿತ್ತಕಸತ್ತಾನಂ ಸಾಧಾರಣಾ, ನ ಕಸ್ಸಚಿ ಪನ ಸಚಿತ್ತಕಸ್ಸ ನ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ ನಾಮ. ಉಪ್ಪಜ್ಜಮಾನಾ ಪನಾಯಂ ಪಞ್ಚದ್ವಾರಮನೋದ್ವಾರೇಸು ವೋಟ್ಠಬ್ಬನಾವಜ್ಜನಕಿಚ್ಚಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ. ಛ ಅಸಾಧಾರಣಞಾಣಾನಿಪಿ ಏತಾಯ ಗಹಿತಾರಮ್ಮಣಮೇವ ಗಣ್ಹನ್ತಿ. ಸಬ್ಬಾರಮ್ಮಣಗಹಣಸಮತ್ಥತಾಯ ¶ ಸಬ್ಬಞ್ಞುತಞ್ಞಾಣಗತಿಕಾತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಾ. ಇಮಾನಿ ತೀಣಿ ಅಹೇತುಕಕಿರಿಯಚಿತ್ತಾನಿ.
ಇಧ ಠತ್ವಾ ಹಸನಚಿತ್ತಾನಿ ಪರಿಗ್ಗಣ್ಹಿತಬ್ಬಾನಿ. ತೇರಸ ಹಸನಚಿತ್ತಾನಿ. ಕುಸಲತೋ ಚತೂಹಿ ಸೋಮನಸ್ಸಸಹಗತೇಹಿ, ಅಕುಸಲತೋ ಚತೂಹೀತಿ ಇಮೇಹಿ ಅಟ್ಠಹಿ ಚಿತ್ತೇಹಿ ಪುಥುಜ್ಜನಾ ಹಸನ್ತಿ, ಸೇಖಾ ಪನ ಕುಸಲತೋ ಚತೂಹಿ, ಅಕುಸಲತೋ ದ್ವೀಹಿ ದಿಟ್ಠಿಗತವಿಪ್ಪಯುತ್ತಸೋಮನಸ್ಸಸಹಗತೇಹೀತಿ ಛಹಿ ಹಸನ್ತಿ, ಖೀಣಾಸವಾ ಕಿರಿಯತೋ ಪಞ್ಚಹಿ ಸೋಮನಸ್ಸಸಹಗತೇಹಿ ಹಸನ್ತೀತಿ.
ಸೋಮನಸ್ಸಯುತಾನಟ್ಠ, ಕುಸಲಾಕುಸಲಾನಿ ಚ;
ಕ್ರಿಯತೋ ಪನ ಪಞ್ಚೇವಂ, ಹಾಸಚಿತ್ತಾನಿ ತೇರಸ.
ಪುಥುಜ್ಜನಾ ಹಸನ್ತೇತ್ಥ, ಚಿತ್ತೇಹಿ ಪನ ಅಟ್ಠಹಿ;
ಛಹಿ ಸೇಖಾ ಅಸೇಖಾ ಚ, ಹಸನ್ತಿ ಪನ ಪಞ್ಚಹಿ.
ಇದಾನಿ ರೂಪಾವಚರಕಿರಿಯಚಿತ್ತಾನಿ ಹೋನ್ತಿ. ವಿತಕ್ಕವಿಚಾರಪೀತಿಸುಖಚಿತ್ತೇಕಗ್ಗತಾಸಮ್ಪಯುತ್ತಂ ಪಠಮಂ, ವಿಚಾರಪೀತಿಸುಖಚಿತ್ತೇಕಗ್ಗತಾಸಮ್ಪಯುತ್ತಂ ದುತಿಯಂ, ಪೀತಿಸುಖಚಿತ್ತೇಕಗ್ಗತಾಸಮ್ಪಯುತ್ತಂ ತತಿಯಂ, ಸುಖಚಿತ್ತೇಕಗ್ಗತಾಸಮ್ಪಯುತ್ತಂ ಚತುತ್ಥಂ, ಉಪೇಕ್ಖಾಚಿತ್ತೇಕಗ್ಗತಾಸಮ್ಪಯುತ್ತಂ ಪಞ್ಚಮನ್ತಿ ಇಮಾನಿ ಪಞ್ಚ ರೂಪಾವಚರಕಿರಿಯಚಿತ್ತಾನಿ.
ಇದಾನಿ ¶ ಅರೂಪಾವಚರಕಿರಿಯಚಿತ್ತಾನಿ ವುಚ್ಚನ್ತಿ. ಆಕಾಸಾನಞ್ಚಾಯತನಸಞ್ಞಾಸಹಗತಂ, ವಿಞ್ಞಾಣಞ್ಚಾಯತನಸಞ್ಞಾಸಹಗತಂ, ಆಕಿಞ್ಚಞ್ಞಾಯತನಸಞ್ಞಾಸಹಗತಂ, ನೇವಸಞ್ಞಾನಾಸಞ್ಞಾಯತನಸಞ್ಞಾಸಹಗತನ್ತಿ ಇಮಾನಿ ಚತ್ತಾರಿ ಅರೂಪಾವಚರಕಿರಿಯಚಿತ್ತಾನಿ. ಇಮಾನಿ ಪನ ರೂಪಾರೂಪಕಿರಿಯಚಿತ್ತಾನಿ ಸಕಸಕಭೂಮಿಕುಸಲಸದಿಸಾನಿ. ಕೇವಲಂ ಪನೇತಾನಿ ಕಿರಿಯಚಿತ್ತಾನಿ ಖೀಣಾಸವಾನಂಯೇವ ಉಪ್ಪಜ್ಜನ್ತಿ, ಕುಸಲಾನಿ ಪನ ಸೇಖಪುಥುಜ್ಜನಾನಂ. ಇಮಾನಿ ಚ ಖೀಣಾಸವಾನಂ ಭಾವನಾಕಾರವಸಪ್ಪವತ್ತಾನಿ, ತಾನಿ ಪನ ಸೇಖಪುಥುಜ್ಜನಾನಂ ಭಾವನಾಪುಞ್ಞವಸಪ್ಪವತ್ತಾನೀತಿ ಅಯಮೇವ ಇಮೇಸಂ, ತೇಸಞ್ಚ ವಿಸೇಸೋ.
ಯಾ ¶ ¶ ಪುಥುಜ್ಜನಕಾಲಸ್ಮಿಂ, ಅಭಿನಿಬ್ಬತ್ತಿತಾ ಪನ;
ರೂಪಾರೂಪಸಮಾಪತ್ತಿ, ಸಾ ಖೀಣಾಸವಭಿಕ್ಖುನೋ.
ಯಾವ ಖೀಣಾಸವೋ ಭಿಕ್ಖು, ನ ಸಮಾಪಜ್ಜತೇವ ನಂ;
ತಾವ ತಾ ಕುಸಲಾ ಏವ, ಸಮಾಪನ್ನಾ ಸಚೇ ಕ್ರಿಯಾ.
ಏವಂ ಸೋಮನಸ್ಸಾದಿಭೇದತೋ ಕಾಮಾವಚರಸಹೇತುಕಕಿರಿಯಚಿತ್ತಮಟ್ಠವಿಧಂ, ಮನೋಧಾತುಮನೋವಿಞ್ಞಾಣಧಾತುದ್ವಯಭೇದತೋ ಅಹೇತುಕಂ ತಿವಿಧಂ, ಝಾನಙ್ಗಯೋಗಭೇದತೋ ರೂಪಾವಚರಂ ಪಞ್ಚವಿಧಂ, ಆರಮ್ಮಣಭೇದತೋ ಅರೂಪಾವಚರಂ ಚತುಬ್ಬಿಧಂ, ಏವಂ ಭೂಮಿವಸೇನ ವೀಸತಿವಿಧಂ ಕಿರಿಯಚಿತ್ತಂ ವೇದಿತಬ್ಬನ್ತಿ.
ಏಕಾದಸವಿಧಂ ಕಾಮೇ, ರೂಪೇ ಪಞ್ಚ ಅರೂಪಿಸು;
ಚತ್ತಾರೀತಿ ಚ ಸಬ್ಬಾನಿ, ಕ್ರಿಯಾಚಿತ್ತಾನಿ ವೀಸತಿ.
ಲೋಕುತ್ತರಕ್ರಿಯಚಿತ್ತಂ, ಪನ ಕಸ್ಮಾ ನ ವಿಜ್ಜತಿ;
ಏಕಚಿತ್ತಕ್ಖಣತ್ತಾ ಹಿ, ಮಗ್ಗಸ್ಸಾತಿ ನ ವಿಜ್ಜತಿ.
ಕ್ರಿಯಾಕ್ರಿಯಾಪತ್ತಿವಿಭಾಗದೇಸಕೋ,
ಕ್ರಿಯಾಕ್ರಿಯಂ ಚಿತ್ತಮವೋಚ ಯಂ ಜಿನೋ;
ಹಿತಾಹಿತಾನಂ ಸಕ್ರಿಯಾಕ್ರಿಯಾರತೋ,
ಕ್ರಿಯಾಕ್ರಿಯಂ ತನ್ತು ಮಯಾ ಸಮೀರಿತಂ.
ಏತ್ತಾವತಾ ಏಕವೀಸತಿವಿಧಂ ಕುಸಲಂ, ದ್ವಾದಸವಿಧಂ ಅಕುಸಲಂ ಛತ್ತಿಂಸವಿಧಂ ವಿಪಾಕಂ, ವೀಸತಿವಿಧಂ ಕಿರಿಯಚಿತ್ತನ್ತಿ ಆದಿಮ್ಹಿ ನಿಕ್ಖಿತ್ತಂ ಚಿತ್ತಂ ಏಕೂನನವುತಿಪ್ಪಭೇದೇನ ವಿಧಿನಾ ಪಕಾಸಿತಂ ಹೋತೀತಿ.
ಏಕವೀಸತಿ ¶ ಪುಞ್ಞಾನಿ, ದ್ವಾದಸಾಕುಸಲಾನಿ ಚ;
ಛತ್ತಿಂಸೇವ ವಿಪಾಕಾನಿ, ಕ್ರಿಯಚಿತ್ತಾನಿ ವೀಸತಿ.
ಏಕೂನನವುತಿ ಸಬ್ಬೇ, ಚಿತ್ತುಪ್ಪಾದಾ ಮಹೇಸಿನಾ;
ಅಟ್ಠ ಲೋಕುತ್ತರೇ ಕತ್ವಾ, ನಿದ್ದಿಟ್ಠಾ ಹಿ ಸಮಾಸತೋ.
ಪಿಟಕೇ ¶ ¶ ಅಭಿಧಮ್ಮಸ್ಮಿಂ, ಯೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಪಾಟವತ್ಥಿನೋ;
ತೇಹಾಯಂ ಉಗ್ಗಹೇತಬ್ಬೋ, ಚಿನ್ತೇತಬ್ಬೋ ಪುನಪ್ಪುನಂ.
ಅಭಿಧಮ್ಮಾವತಾರೇನ, ಅಭಿಧಮ್ಮಮಹೋದಧಿಂ;
ಯೇ ತರನ್ತಿ ಇಮಂ ಲೋಕಂ, ಪರಞ್ಚೇವ ತರನ್ತಿ ತೇತಿ.
ಇತಿ ಅಭಿಧಮ್ಮಾವತಾರೇ ಚಿತ್ತನಿದ್ದೇಸೋ ನಾಮ
ಪಠಮೋ ಪರಿಚ್ಛೇದೋ.
೨. ದುತಿಯೋ ಪರಿಚ್ಛೇದೋ
ಚೇತಸಿಕನಿದ್ದೇಸೋ
ಚಿತ್ತಾನನ್ತರಮುದ್ದಿಟ್ಠಾ ¶ , ಯೇ ಚ ಚೇತಸಿಕಾ ಮಯಾ;
ತೇಸಂ ದಾನಿ ಕರಿಸ್ಸಾಮಿ, ವಿಭಾಜನಮಿತೋ ಪರಂ.
ತತ್ಥ ಚಿತ್ತಸಮ್ಪಯುತ್ತಾ, ಚಿತ್ತೇ ಭವಾ ವಾ ಚೇತಸಿಕಾ. ತೇಪಿ ಚಿತ್ತಂ ವಿಯ ಸಾರಮ್ಮಣತೋ ಏಕವಿಧಾ, ಸವಿಪಾಕಾವಿಪಾಕತೋ ದುವಿಧಾ, ಕುಸಲಾಕುಸಲಾಬ್ಯಾಕತಭೇದತೋ ತಿವಿಧಾ, ಕಾಮಾವಚರಾದಿಭೇದತೋ ಚತುಬ್ಬಿಧಾ.
ತತ್ಥ ಕಾಮಾವಚರಚಿತ್ತಸಮ್ಪಯುತ್ತಾ ಕಾಮಾವಚರಾ. ತೇಸು ಕಾಮಾವಚರಪಠಮಮಹಾಕುಸಲಚಿತ್ತಸಮ್ಪಯುತ್ತಾ ತಾವ ನಿಯತಾ ಸರೂಪೇನ ಆಗತಾ ಏಕೂನತಿಂಸ ಧಮ್ಮಾ ಹೋನ್ತಿ. ಸೇಯ್ಯಥಿದಂ – ಫಸ್ಸೋ ವೇದನಾ ಸಞ್ಞಾ ಚೇತನಾ ವಿತಕ್ಕೋ ವಿಚಾರೋ ಪೀತಿ ಚಿತ್ತೇಕಗ್ಗತಾ ಸದ್ಧಾ ಸತಿ ವೀರಿಯಂ ಪಞ್ಞಾ ಜೀವಿತಿನ್ದ್ರಿಯಂ ಅಲೋಭೋ ಅದೋಸೋ ಹಿರೀ ಓತ್ತಪ್ಪಂ ಕಾಯಪ್ಪಸ್ಸದ್ಧಿ ಚಿತ್ತಪ್ಪಸ್ಸದ್ಧಿ ಕಾಯಲಹುತಾ ಚಿತ್ತಲಹುತಾ ಕಾಯಮುದುತಾ ಚಿತ್ತಮುದುತಾ ಕಾಯಕಮ್ಮಞ್ಞತಾ ಚಿತ್ತಕಮ್ಮಞ್ಞತಾ ಕಾಯಪಾಗುಞ್ಞತಾ ಚಿತ್ತಪಾಗುಞ್ಞತಾ ಕಾಯುಜುಕತಾ ಚಿತ್ತುಜುಕತಾತಿ. ಪುನ ಛನ್ದೋ, ಅಧಿಮೋಕ್ಖೋ, ತತ್ರಮಜ್ಝತ್ತತಾ, ಮನಸಿಕಾರೋ ಚಾತಿ ಚತ್ತಾರೋ ನಿಯತಯೇವಾಪನಕಾ ಹೋನ್ತಿ. ಇಮೇಹಿ ಚತೂಹಿ ತೇತ್ತಿಂಸ ಹೋನ್ತಿ ¶ . ಪುನ ಕರುಣಾ ಮುದಿತಾ ಕಾಯದುಚ್ಚರಿತವಿರತಿ ¶ ವಚೀದುಚ್ಚರಿತವಿರತಿ ಮಿಚ್ಛಾಜೀವವಿರತಿ ಚೇತಿ ಇಮೇ ಪಞ್ಚ ಅನಿಯತಾ. ಇಮೇ ಪನ ಕದಾಚಿ ಉಪ್ಪಜ್ಜನ್ತಿ.
ಇಮೇಸು ಪನ ಕರುಣಾಮುದಿತಾವಸೇನ ಭಾವನಾಕಾಲೇ ಕರುಣಾಪುಬ್ಬಭಾಗೋ ವಾ ಮುದಿತಾಪುಬ್ಬಭಾಗೋ ವಾ ಏತಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜನ್ತಿ, ನ ಪನೇಕತೋ ಉಪ್ಪಜ್ಜನ್ತಿ. ಯದಾ ಪನ ಇಮಿನಾ ಚಿತ್ತೇನ ಮಿಚ್ಛಾಕಮ್ಮನ್ತಾದೀಹಿ ವಿರಮತಿ, ತದಾ ಸಮ್ಮಾಕಮ್ಮನ್ತಾದೀನಿ ಪರಿಪೂರೇನ್ತಿ, ಏಕಾ ವಿರತಿ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ, ಕರುಣಾಮುದಿತಾಹಿ ಸಹ, ಅಞ್ಞಮಞ್ಞೇನ ಚ ನ ಉಪ್ಪಜ್ಜನ್ತಿ. ತಸ್ಮಾ ಏತೇಸು ಏಕೇನ ಸಹ ಚತುತ್ತಿಂಸೇವ ಧಮ್ಮಾ ಹೋನ್ತಿ.
ಆದಿನಾ ¶ ಪುಞ್ಞಚಿತ್ತೇನ, ತೇತ್ತಿಂಸ ನಿಯತಾ ಮತಾ;
ಕರುಣಾಮುದಿತೇಕೇನ, ಚತುತ್ತಿಂಸ ಭವನ್ತಿ ತೇ.
ಕಸ್ಮಾ ಪನೇತ್ಥ ಮೇತ್ತಾ ಚ, ಉಪೇಕ್ಖಾ ಚ ನ ಉದ್ಧಟಾ;
ಯೇವಾಪನಕಧಮ್ಮೇಸು, ಧಮ್ಮರಾಜೇನ ಸತ್ಥುನಾ.
ಅಬ್ಯಾಪಾದೇನ ಮೇತ್ತಾಪಿ, ತತ್ರಮಜ್ಝತ್ತತಾಯ ಚ;
ಉಪೇಕ್ಖಾ ಗಹಿತಾ ಯಸ್ಮಾ, ತಸ್ಮಾ ನ ಗಹಿತಾ ಉಭೋ.
ಕಸ್ಮಾ ಯೇವಾಪನಾ ಧಮ್ಮಾ, ಬುದ್ಧೇನಾದಿಚ್ಚಬನ್ಧುನಾ;
ಸರೂಪೇನೇವ ಸಬ್ಬೇತೇ, ಪಾಳಿಯಂ ನ ಚ ಉದ್ಧಟಾ.
ಯಸ್ಮಾ ಅನಿಯತಾ ಕೇಚಿ, ಯಸ್ಮಾ ರಾಸಿಂ ಭಜನ್ತಿ ನ;
ಯಸ್ಮಾ ಚ ದುಬ್ಬಲಾ ಕೇಚಿ, ತಸ್ಮಾ ವುತ್ತಾ ನ ಪಾಳಿಯಂ.
ಛನ್ದಾಧಿಮೋಕ್ಖಮುದಿತಾ ಮನಸಿ ಚ ಕಾರೋ,
ಮಜ್ಝತ್ತತಾ ಚ ಕರುಣಾ ವಿರತಿತ್ತಯಂ ಚ;
ಪುಞ್ಞೇಸು ತೇನ ನಿಯತಾನಿಯತಾ ಚ ಸಬ್ಬೇ,
ಯೇವಾಪನಾ ಮುನಿವರೇನ ನ ಚೇವ ವುತ್ತಾ.
ಕಸ್ಮಾ ಪನೇತ್ಥ ಫಸ್ಸೋವ, ಪಠಮಂ ಸಮುದೀರಿತೋ;
ಪಠಮಾಭಿನಿಪಾತತ್ತಾ, ಚಿತ್ತಸ್ಸಾರಮ್ಮಣೇ ಕಿರ.
ಫುಸಿತ್ವಾ ¶ ¶ ಪನ ಫಸ್ಸೇನ, ವೇದನಾಯ ಚ ವೇದಯೇ;
ಸಞ್ಜಾನಾತಿ ಚ ಸಞ್ಞಾಯ, ಚೇತನಾಯ ಚ ಚೇತಯೇ.
ಬಲವಪಚ್ಚಯತ್ತಾ ಚ, ಸಹಜಾತಾನಮೇವ ಹಿ;
ಫಸ್ಸೋವ ಪಠಮಂ ವುತ್ತೋ, ತಸ್ಮಾ ಇಧ ಮಹೇಸಿನಾ.
ಅಕಾರಣಮಿದಂ ಸಬ್ಬಂ, ಚಿತ್ತಾನಂ ತು ಸಹೇವ ಚ;
ಏಕುಪ್ಪಾದಾದಿಭಾವೇನ, ಚಿತ್ತಜಾನಂ ಪವತ್ತಿತೋ.
ಅಯಂ ತು ಪಠಮುಪ್ಪನ್ನೋ, ಅಯಂ ಪಚ್ಛಾತಿ ನತ್ಥಿದಂ;
ಬಲವಪಚ್ಚಯತ್ತೇಪಿ, ಕಾರಣಞ್ಚ ನ ದಿಸ್ಸತಿ.
ದೇಸನಾಕ್ಕಮತೋ ಚೇವ, ಪಠಮಂ ಸಮುದೀರಿತೋ;
ಇಚ್ಚೇವಂ ಪನ ವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಂ, ವಿಞ್ಞುನಾ ನ ವಿಸೇಸತೋ.
ನ ಚ ಪರಿಯೇಸಿತಬ್ಬೋಯಂ, ತಸ್ಮಾ ಪುಬ್ಬಾಪರಕ್ಕಮೋ;
ವಚನತ್ಥಲಕ್ಖಣಾದೀಹಿ, ಧಮ್ಮಾ ಏವ ವಿಜಾನತಾ.
ಯಸ್ಮಾ ಪನ ಇಮೇ ಧಮ್ಮಾ ವಚನತ್ಥಲಕ್ಖಣಾದೀಹಿ ವುಚ್ಚಮಾನಾ ಪಾಕಟಾ ಹೋನ್ತಿ ಸುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಾವ, ತಸ್ಮಾ ತೇಸಂ ವಚನತ್ಥಲಕ್ಖಣಾದೀನಿ ಪವಕ್ಖಾಮಿ. ಸೇಯ್ಯಥಿದಂ – ಫುಸತೀತಿ ಫಸ್ಸೋ. ಸ್ವಾಯಂ ಫುಸನಲಕ್ಖಣೋ, ಸಙ್ಘಟ್ಟನರಸೋ, ಸನ್ನಿಪಾತಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಾನೋ, ಫಲಟ್ಠೇನ ವೇದನಾಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಾನೋ ವಾ, ಆಪಾಥಗತವಿಸಯಪದಟ್ಠಾನೋ. ಅಯಂ ಹಿ ಅರೂಪಧಮ್ಮೋಪಿ ಸಮಾನೋ ಆರಮ್ಮಣೇಸು ಫುಸನಾಕಾರೇನೇವ ¶ ಪವತ್ತತಿ, ಸೋ ದ್ವಿನ್ನಂ ಮೇಣ್ಡಾನಂ ಸನ್ನಿಪಾತೋ ವಿಯ ದಟ್ಠಬ್ಬೋ.
ಸುನ್ದರಂ ಮನೋತಿ ಸುಮನೋ, ಸುಮನಸ್ಸ ಭಾವೋ ಸೋಮನಸ್ಸಂ, ಸೋಮನಸ್ಸಮೇವ ವೇದನಾ ಸೋಮನಸ್ಸವೇದನಾ. ಸಾ ವೇದಯಿತಲಕ್ಖಣಾ, ಇಟ್ಠಾಕಾರಾನುಭವನರಸಾ ರಾಜಾ ವಿಯ ಸುಭೋಜನರಸಂ, ಚೇತಸಿಕಅಸ್ಸಾದಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಾನಾ, ಪಸ್ಸದ್ಧಿಪದಟ್ಠಾನಾ.
ನೀಲಾದಿಭೇದಂ ¶ ಆರಮ್ಮಣಂ ಸಞ್ಜಾನಾತೀತಿ ಸಞ್ಞಾ. ಸಾ ಸಞ್ಜಾನನಲಕ್ಖಣಾ, ಪಚ್ಚಾಭಿಞ್ಞಾಣಕರಣರಸಾ ವಡ್ಢಕಿಸ್ಸ ಅಭಿಞ್ಞಾಣಕರಣಮಿವ, ಯಥಾಗಹಿತನಿಮಿತ್ತವಸೇನ ಅಭಿನಿವೇಸಕರಣಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಾನಾ, ಯಥೋಪಟ್ಠಿತವಿಸಯಪದಟ್ಠಾನಾ.
ಚೇತಯತೀತಿ ¶ ಚೇತನಾ. ಸದ್ಧಿಂ ಅತ್ತನಾ ಸಮ್ಪಯುತ್ತಧಮ್ಮೇ ಆರಮ್ಮಣೇ ಅಭಿಸನ್ದಹತೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸಾ ಚೇತಯಿತಲಕ್ಖಣಾ, ಆಯೂಹನರಸಾ, ಸಂವಿದಹನಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಾನಾ ಸಕಕಿಚ್ಚಪರಕಿಚ್ಚಸಾಧಕಾ ಜೇಟ್ಠಸಿಸ್ಸಮಹಾವಡ್ಢಕಿಆದಯೋ ವಿಯ.
ವಿತಕ್ಕೇತೀತಿ ವಿತಕ್ಕೋ. ವಿತಕ್ಕನಂ ವಾ ವಿತಕ್ಕೋ. ಸ್ವಾಯಂ ಆರಮ್ಮಣೇ ಚಿತ್ತಸ್ಸ ಅಭಿನಿರೋಪನಲಕ್ಖಣೋ, ಆಹನನಪರಿಯಾಹನನರಸೋ, ಆರಮ್ಮಣೇ ಚಿತ್ತಸ್ಸ ಆನಯನಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಾನೋ.
ಆರಮ್ಮಣೇ ತೇನ ಚಿತ್ತಂ ವಿಚರತೀತಿ ವಿಚಾರೋ. ವಿಚರಣಂ ವಾ ವಿಚಾರೋ. ಅನುಸಞ್ಚರಣನ್ತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ. ಸ್ವಾಯಂ ಆರಮ್ಮಣಾನುಮಜ್ಜನಲಕ್ಖಣೋ, ತತ್ಥ ಸಹಜಾತಾನುಯೋಜನರಸೋ, ಚಿತ್ತಸ್ಸ ಅನುಪಬನ್ಧಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಾನೋ.
ಪಿನಯತೀತಿ ಪೀತಿ. ಸಾ ಸಮ್ಪಿಯಾಯನಲಕ್ಖಣಾ, ಕಾಯಚಿತ್ತಪೀಣನರಸಾ, ಫರಣರಸಾ ವಾ, ಓದಗ್ಯಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಾನಾ.
ಚಿತ್ತಸ್ಸ ಏಕಗ್ಗಭಾವೋ ಚಿತ್ತೇಕಗ್ಗತಾ. ಸಮಾಧಿಸ್ಸೇತಂ ನಾಮಂ. ಸೋ ಅವಿಸಾರಲಕ್ಖಣೋ, ಅವಿಕ್ಖೇಪಲಕ್ಖಣೋ ವಾ, ಸಹಜಾತಾನಂ ಸಮ್ಪಿಣ್ಡನರಸೋ ನ್ಹಾನಿಯಚುಣ್ಣಾನಂ ಉದಕಂ ವಿಯ, ಉಪಸಮಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಾನೋ, ವಿಸೇಸತೋ ಸುಖಪದಟ್ಠಾನೋ.
ಸದ್ದಹನ್ತಿ ಏತಾಯ, ಸಯಂ ವಾ ಸದ್ದಹತಿ, ಸದ್ದಹನಮತ್ತಮೇವ ವಾ ಏಸಾತಿ ಸದ್ಧಾ. ಸಾ ಪನೇಸಾ ಸದ್ದಹನಲಕ್ಖಣಾ, ಪಸಾದನರಸಾ ಉದಕಪ್ಪಸಾದಕಮಣಿ ವಿಯ, ಅಕಾಲುಸಿಯಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಾನಾ, ಸದ್ಧೇಯ್ಯವತ್ಥುಪದಟ್ಠಾನಾ.
ಸರನ್ತಿ ¶ ಏತಾಯ, ಸಯಂ ವಾ ಸರತಿ, ಸರಣಮತ್ತಮೇವ ವಾ ಏಸಾತಿ ಸತಿ. ಸಾ ಅಪಿಲಾಪನಲಕ್ಖಣಾ, ಅಸಮ್ಮೋಸರಸಾ, ಆರಕ್ಖಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಾನಾ, ಥಿರಸಞ್ಞಾಪದಟ್ಠಾನಾ.
ವೀರಭಾವೋ ¶ ವೀರಿಯಂ. ವೀರಾನಂ ವಾ ಕಮ್ಮಂ ವೀರಿಯಂ. ತಂ ಪನೇತಂ ಉಸ್ಸಾಹನಲಕ್ಖಣಂ, ಸಹಜಾತಾನಂ ಉಪತ್ಥಮ್ಭನರಸಂ, ಅಸಂಸೀದನಭಾವಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಾನಂ, ಸಂವೇಗಪದಟ್ಠಾನಂ.
ಪಜಾನಾತೀತಿ ¶ ಪಞ್ಞಾ. ಸಾ ಪನೇಸಾ ವಿಜಾನನಲಕ್ಖಣಾ, ವಿಸಯೋಭಾಸನರಸಾ ಪದೀಪೋ ವಿಯ, ಅಸಮ್ಮೋಹಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಾನಾ ಅರಞ್ಞಗತಸುದೇಸಕೋ ವಿಯ.
ಜೀವನ್ತಿ ತೇನ ತಂಸಮ್ಪಯುತ್ತಧಮ್ಮಾತಿ ಜೀವಿತಂ. ತಂ ಪನ ಅತ್ತನಾ ಅವಿನಿಬ್ಭುತ್ತಾನಂ ಧಮ್ಮಾನಂ ಅನುಪಾಲನಲಕ್ಖಣಂ, ತೇಸಂ ಪವತ್ತನರಸಂ, ತೇಸಂಯೇವ ಠಪನಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಾನಂ, ಯಾಪಯಿತಬ್ಬಧಮ್ಮಪದಟ್ಠಾನಂ. ಸನ್ತೇಪಿ ಚ ತೇಸಂ ಅನುಪಾಲನಲಕ್ಖಣಾದಿಮ್ಹಿ ವಿಧಾನೇ ಅತ್ಥಿಕ್ಖಣೇಯೇವ ತಂ ತೇ ಧಮ್ಮೇ ಅನುಪಾಲೇತಿ ಉದಕಂ ವಿಯ ಉಪ್ಪಲಾದೀನಿ, ಯಥಾಸಕಂ ಪಚ್ಚಯುಪ್ಪನ್ನೇಪಿ ಚ ಧಮ್ಮೇ ಅನುಪಾಲೇತಿ ಧಾತಿ ವಿಯ ಕುಮಾರಂ, ಸಯಂಪವತ್ತಿತಧಮ್ಮಸಮ್ಬನ್ಧೇನೇವ ಪವತ್ತತಿ ನಿಯಾಮಕೋ ವಿಯ, ನ ಭಙ್ಗತೋ ಉದ್ಧಂ ಪವತ್ತಯತಿ ಅತ್ತನೋ ಚ ಪವತ್ತಯಿತಬ್ಬಾನಞ್ಚ ಅಭಾವಾ, ನ ಭಙ್ಗಕ್ಖಣೇ ಠಪೇತಿ ಸಯಂ ಭಿಜ್ಜಮಾನತ್ತಾ ಖೀಯಮಾನೋ ವಿಯ ವತ್ತಿಸ್ನೇಹೋವ ಪದೀಪಸಿಖನ್ತಿ.
ನ ಲುಬ್ಭನ್ತಿ ತೇನ, ಸಯಂ ವಾ ನ ಲುಬ್ಭತಿ, ಅಲುಬ್ಭನಮತ್ತಮೇವ ವಾ ತನ್ತಿ ಅಲೋಭೋ. ಸೋ ಆರಮ್ಮಣೇ ಚಿತ್ತಸ್ಸ ಅಲಗ್ಗಭಾವಲಕ್ಖಣೋ ಕಮಲದಲೇ ಜಲಬಿನ್ದು ವಿಯ, ಅಪರಿಗ್ಗಹರಸೋ ಮುತ್ತಭಿಕ್ಖು ವಿಯ, ಅನಲ್ಲೀನಭಾವಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಾನೋ ಅಸುಚಿಮ್ಹಿ ಪತಿತಪುರಿಸೋ ವಿಯ.
ನ ದುಸ್ಸನ್ತಿ ತೇನ, ಸಯಂ ವಾ ನ ದುಸ್ಸತಿ, ಅದುಸ್ಸನಮತ್ತಮೇವ ವಾ ತನ್ತಿ ಅದೋಸೋ. ಸೋ ಅಚಣ್ಡಿಕ್ಕಲಕ್ಖಣೋ, ಅವಿರೋಧಲಕ್ಖಣೋ ವಾ ಅನುಕೂಲಮಿತ್ತೋ ವಿಯ, ಆಘಾತವಿನಯನರಸೋ, ಪರಿಳಾಹವಿನಯನರಸೋ ¶ ವಾ ಚನ್ದನಂ ವಿಯ, ಸೋಮ್ಮಭಾವಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಾನೋ ಪುಣ್ಣಚನ್ದೋ ವಿಯ.
ಕಾಯದುಚ್ಚರಿತಾದೀಹಿ ಹಿರೀಯತೀತಿ ಹಿರೀ. ಲಜ್ಜಾಯೇತಂ ಅಧಿವಚನಂ. ತೇಹಿಯೇವ ಓತ್ತಪ್ಪತೀತಿ ಓತ್ತಪ್ಪಂ. ಪಾಪತೋ ಉಬ್ಬೇಗಸ್ಸೇತಂ ಅಧಿವಚನಂ. ತತ್ಥ ಪಾಪತೋ ಜಿಗುಚ್ಛನಲಕ್ಖಣಾ ಹಿರೀ, ಓತ್ತಾಸಲಕ್ಖಣಂ ಓತ್ತಪ್ಪಂ. ಉಭೋಪಿ ಪಾಪಾನಂ ಅಕರಣರಸಾ, ಪಾಪತೋ ಸಙ್ಕೋಚನಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಾನಾ, ಅತ್ತಗಾರವಪರಗಾರವಪದಟ್ಠಾನಾ. ಇಮೇ ಧಮ್ಮಾ ಲೋಕಪಾಲಾತಿ ದಟ್ಠಬ್ಬಾ.
ಕಾಯಪಸ್ಸಮ್ಭನಂ ಕಾಯಪಸ್ಸದ್ಧಿ. ಚಿತ್ತಪಸ್ಸಮ್ಭನಂ ಚಿತ್ತಪಸ್ಸದ್ಧಿ. ಕಾಯೋತಿ ಚೇತ್ಥ ವೇದನಾದಯೋ ತಯೋ ಖನ್ಧಾ. ಉಭೋಪಿ ಪನೇತಾ ಏಕತೋ ಹುತ್ವಾ ಕಾಯಚಿತ್ತದರಥವೂಪಸಮಲಕ್ಖಣಾ ¶ , ಕಾಯಚಿತ್ತದರಥನಿಮ್ಮದನರಸಾ, ಕಾಯಚಿತ್ತಾನಂ ಅಪರಿಪ್ಫನ್ದನಸೀತಿಭಾವಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಾನಾ, ಕಾಯಚಿತ್ತಪದಟ್ಠಾನಾ, ಕಾಯಚಿತ್ತಾನಂ ಅವೂಪಸಮತಾಉದ್ಧಚ್ಚಾದಿಕಿಲೇಸಪ್ಪಟಿಪಕ್ಖಭೂತಾತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಾ.
ಕಾಯಲಹುಭಾವೋ ¶ ಕಾಯಲಹುತಾ. ಚಿತ್ತಲಹುಭಾವೋ ಚಿತ್ತಲಹುತಾ. ಕಾಯಚಿತ್ತಾನಂ ಗರುಭಾವವೂಪಸಮಲಕ್ಖಣಾ, ಕಾಯಚಿತ್ತಗರುಭಾವನಿಮ್ಮದನರಸಾ, ಕಾಯಚಿತ್ತಾನಂ ಅದನ್ಧತಾಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಾನಾ, ಕಾಯಚಿತ್ತಪದಟ್ಠಾನಾ, ಕಾಯಚಿತ್ತಾನಂ ಗರುಭಾವಕರಥಿನಮಿದ್ಧಾದಿಕಿಲೇಸಪ್ಪಟಿಪಕ್ಖಭೂತಾತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಾ.
ಕಾಯಮುದುಭಾವೋ ಕಾಯಮುದುತಾ. ಚಿತ್ತಮುದುಭಾವೋ ಚಿತ್ತಮುದುತಾ. ಕಾಯಚಿತ್ತಾನಂ ಥದ್ಧಭಾವವೂಪಸಮಲಕ್ಖಣಾ, ಕಾಯಚಿತ್ತಾನಂ ಥದ್ಧಭಾವನಿಮ್ಮದನರಸಾ, ಅಪ್ಪಟಿಘಾತಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಾನಾ, ಕಾಯಚಿತ್ತಪದಟ್ಠಾನಾ, ಕಾಯಚಿತ್ತಾನಂ ಥದ್ಧಭಾವಕರದಿಟ್ಠಿಮಾನಾದಿಕಿಲೇಸಪ್ಪಟಿಪಕ್ಖಭೂತಾತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಾ.
ಕಾಯಕಮ್ಮಞ್ಞಭಾವೋ ಕಾಯಕಮ್ಮಞ್ಞತಾ. ಚಿತ್ತಕಮ್ಮಞ್ಞಭಾವೋ ಚಿತ್ತಕಮ್ಮಞ್ಞತಾ. ಕಾಯಚಿತ್ತಾನಂ ಅಕಮ್ಮಞ್ಞಭಾವವೂಪಸಮಲಕ್ಖಣಾ, ಕಾಯಚಿತ್ತಾನಂ ಅಕಮ್ಮಞ್ಞಭಾವನಿಮ್ಮದನರಸಾ, ಕಾಯಚಿತ್ತಾನಂ ಆರಮ್ಮಣಕರಣಸಮ್ಪತ್ತಿಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಾನಾ, ಕಾಯಚಿತ್ತಪದಟ್ಠಾನಂ, ಕಾಯಚಿತ್ತಾನಂ ¶ ಅಕಮ್ಮಞ್ಞಭಾವಕರಅವಸೇಸನೀವರಣಾದಿಕಿಲೇಸಪ್ಪಟಿಪಕ್ಖಭೂತಾತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಾ.
ಕಾಯಪಾಗುಞ್ಞಭಾವೋ ಕಾಯಪಾಗುಞ್ಞತಾ. ಚಿತ್ತಪಾಗುಞ್ಞಭಾವೋ ಚಿತ್ತಪಾಗುಞ್ಞತಾ. ಕಾಯಚಿತ್ತಾನಂ ಅಗೇಲಞ್ಞಭಾವಲಕ್ಖಣಾ, ಕಾಯಚಿತ್ತಾನಂ ಗೇಲಞ್ಞನಿಮ್ಮದನರಸಾ, ನಿರಾದೀನವಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಾನಾ, ಕಾಯಚಿತ್ತಪದಟ್ಠಾನಾ, ಕಾಯಚಿತ್ತಾನಂ ಗೇಲಞ್ಞಭಾವಕರಅಸ್ಸದ್ಧಾದಿಕಿಲೇಸಪ್ಪಟಿಪಕ್ಖಭೂತಾತಿ ದಟ್ಠಬ್ಬಾ.
ಕಾಯಸ್ಸ ಉಜುಕಭಾವೋ ಕಾಯುಜುಕತಾ. ಚಿತ್ತಸ್ಸ ಉಜುಕಭಾವೋ ಚಿತ್ತುಜುಕತಾ. ಕಾಯಚಿತ್ತಾನಂ ಅಕುಟಿಲಭಾವಲಕ್ಖಣಾ, ಕಾಯಚಿತ್ತಾನಂ ಅಜ್ಜವಲಕ್ಖಣಾ ವಾ, ಕಾಯಚಿತ್ತಾನಂ ಕುಟಿಲಭಾವನಿಮ್ಮದನರಸಾ, ಅಜಿಮ್ಹತಾಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಾನಾ, ಕಾಯಚಿತ್ತಪದಟ್ಠಾನಾ, ಕಾಯಚಿತ್ತಾನಂ ಕುಟಿಲಭಾವಕರಮಾಯಾಸಾಠೇಯ್ಯಾದಿಕಿಲೇಸಪ್ಪಟಿಪಕ್ಖಭೂತಾತಿ ದಟ್ಠಬ್ಬಾ.
ಛನ್ದೋತಿ ಕತ್ತುಕಮ್ಯತಾಯೇತಂ ಅಧಿವಚನಂ. ತಸ್ಮಾ ಸೋ ಕತ್ತುಕಮ್ಯತಾಲಕ್ಖಣೋ ಛನ್ದೋ, ಆರಮ್ಮಣಪರಿಯೇಸನರಸೋ, ಆರಮ್ಮಣೇನ ಅತ್ಥಿಕತಾಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಾನೋ, ತದೇವಸ್ಸ ಪದಟ್ಠಾನೋ.
ಅಧಿಮುಚ್ಚನಂ ¶ ಅಧಿಮೋಕ್ಖೋ. ಸೋ ಸನ್ನಿಟ್ಠಾನಲಕ್ಖಣೋ, ಅಸಂಸಪ್ಪನರಸೋ, ನಿಚ್ಛಯಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಾನೋ, ಸನ್ನಿಟ್ಠೇಯ್ಯಧಮ್ಮಪದಟ್ಠಾನೋ, ಆರಮ್ಮಣೇ ನಿಚ್ಚಲಭಾವೇನ ಇನ್ದಖೀಲೋ ವಿಯ ದಟ್ಠಬ್ಬೋ.
ತೇಸು ¶ ತೇಸು ಧಮ್ಮೇಸು ಮಜ್ಝತ್ತಭಾವೋ ತತ್ರಮಜ್ಝತ್ತತಾ. ಸಾ ಚಿತ್ತಚೇತಸಿಕಾನಂ ಸಮವಾಹಿತಲಕ್ಖಣಾ, ಊನಾಧಿಕತಾನಿವಾರಣರಸಾ, ಪಕ್ಖಪಾತುಪಚ್ಛೇದನರಸಾ ವಾ, ಮಜ್ಝತ್ತಭಾವಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಾನಾ.
ಕಿರಿಯಾ ಕಾರೋ, ಮನಸ್ಮಿಂ ಕಾರೋ ಮನಸಿಕಾರೋ. ಪುರಿಮಮನತೋ ವಿಸದಿಸಂ ಮನಂ ಕರೋತೀತಿ ಚ ಮನಸಿಕಾರೋ.
ಸ್ವಾಯಂ ¶ ಆರಮ್ಮಣಪಟಿಪಾದಕೋ, ವೀಥಿಪಟಿಪಾದಕೋ, ಜವನಪಟಿಪಾದಕೋತಿ ತಿಪ್ಪಕಾರೋ. ತತ್ಥ ಆರಮ್ಮಣಪಟಿಪಾದಕೋ ಮನಸ್ಮಿಂ ಕಾರೋ ಮನಸಿಕಾರೋ. ಸೋ ಸಾರಣಲಕ್ಖಣೋ, ಸಮ್ಪಯುತ್ತಾನಂ ಆರಮ್ಮಣೇ ಸಂಯೋಜನರಸೋ, ಆರಮ್ಮಣಾಭಿಮುಖಭಾವಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಾನೋ, ಆರಮ್ಮಣಪದಟ್ಠಾನೋ, ಸಙ್ಖಾರಕ್ಖನ್ಧಪರಿಯಾಪನ್ನೋ ಆರಮ್ಮಣಪಟಿಪಾದಕತ್ತೇನ ಸಮ್ಪಯುತ್ತಾನಂ ಸಾರಥೀ ವಿಯ ದಟ್ಠಬ್ಬೋ. ವೀಥಿಪಟಿಪಾದಕೋತಿ ಪಞ್ಚದ್ವಾರಾವಜ್ಜನಸ್ಸೇತಂ ಅಧಿವಚನಂ, ಜವನಪಟಿಪಾದಕೋತಿ ಮನೋದ್ವಾರಾವಜ್ಜನಸ್ಸೇತಂ ಅಧಿವಚನಂ, ನ ತೇ ಇಧ ಅಧಿಪ್ಪೇತಾ.
ಕರುಣಾತಿ ಪರದುಕ್ಖೇ ಸತಿ ಸಾಧೂನಂ ಹದಯಕಮ್ಪನಂ ಕರೋತೀತಿ ಕರುಣಾ, ಕಿನಾತಿ ವಿನಾಸೇತಿ ವಾ ಪರದುಕ್ಖನ್ತಿ ಕರುಣಾ. ಸಾ ಪರದುಕ್ಖಾಪನಯನಾಕಾರಪ್ಪವತ್ತಿಲಕ್ಖಣಾ, ಪರದುಕ್ಖಾಸಹನರಸಾ, ಅವಿಹಿಂಸಾಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಾನಾ, ದುಕ್ಖಾಭಿಭೂತಾನಂ ಅನಾಥಭಾವದಸ್ಸನಪದಟ್ಠಾನಾ.
ಮೋದನ್ತಿ ತಾಯ, ಸಯಂ ವಾ ಮೋದತೀತಿ ಮುದಿತಾ. ಸಾ ಪಮೋದನಲಕ್ಖಣಾ, ಅನಿಸ್ಸಾಯನರಸಾ, ಅರತಿವಿಘಾತಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಾನಾ, ಸತ್ತಾನಂ ಸಮ್ಪತ್ತಿದಸ್ಸನಪದಟ್ಠಾನಾ. ಕೇಚಿ ಪನ ಮೇತ್ತುಪೇಕ್ಖಾಯೋಪಿ ಅನಿಯತೇ ಇಚ್ಛನ್ತಿ, ತಂ ನ ಗಹೇತಬ್ಬಂ. ಅತ್ಥತೋ ಹಿ ಅದೋಸೋ ಏವ ಮೇತ್ತಾ, ತತ್ರಮಜ್ಝತ್ತುಪೇಕ್ಖಾಯೇವ ಉಪೇಕ್ಖಾತಿ.
ಕಾಯದುಚ್ಚರಿತತೋ ವಿರತಿ ಕಾಯದುಚ್ಚರಿತವಿರತಿ. ಏಸೇವ ನಯೋ ಸೇಸೇಸುಪಿ ದ್ವೀಸು. ಲಕ್ಖಣಾದಿತೋ ಪನ ಏತಾ ತಿಸ್ಸೋಪಿ ವಿರತಿಯೋ ಕಾಯದುಚ್ಚರಿತಾದಿವತ್ಥೂನಂ ಅವೀತಿಕ್ಕಮಲಕ್ಖಣಾ, ಕಾಯದುಚ್ಚರಿತಾದಿವತ್ಥುತೋ ಸಙ್ಕೋಚನರಸಾ, ಅಕಿರಿಯಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಾನಾ, ಸದ್ಧಾಹಿರಿಓತ್ತಪ್ಪಅಪ್ಪಿಚ್ಛತಾದಿಗುಣಪದಟ್ಠಾನಾ. ಕೇಚಿ ಪನ ಇಮಾಸು ಏಕೇಕಂ ನಿಯತಂ ವಿರತಿಂ ಇಚ್ಛನ್ತಿ. ಏವಂ ಕಾಮಾವಚರಪಠಮಮಹಾಕುಸಲಚಿತ್ತೇನ ಇಮೇ ತೇತ್ತಿಂಸ ವಾ ಚತುತ್ತಿಂಸ ವಾ ಧಮ್ಮಾ ಸಮ್ಪಯೋಗಂ ಗಚ್ಛನ್ತೀತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಾ.
ಯಥಾ ¶ ¶ ¶ ಚ ಪಠಮೇನ, ಏವಂ ದುತಿಯಚಿತ್ತೇನಾಪಿ. ಸಸಙ್ಖಾರಭಾವಮತ್ತಮೇವ ಹಿ ಏತ್ಥ ವಿಸೇಸೋ. ಪುನ ತತಿಯೇನ ಞಾಣವಿಪ್ಪಯೋಗತೋ ಠಪೇತ್ವಾ ಅಮೋಹಂ ಅವಸೇಸಾ ದ್ವತ್ತಿಂಸ ವಾ ತೇತ್ತಿಂಸ ವಾ ವೇದಿತಬ್ಬಾ. ತಥಾ ಚತುತ್ಥೇನಾಪಿ ಸಸಙ್ಖಾರಭಾವಮತ್ತಮೇವ ವಿಸೇಸೋ, ಪಠಮೇ ವುತ್ತೇಸು ಪನ ಠಪೇತ್ವಾ ಪೀತಿಂ ಅವಸೇಸಾ ಪಞ್ಚಮೇನ ಸಮ್ಪಯೋಗಂ ಗಚ್ಛನ್ತಿ. ಸೋಮನಸ್ಸಟ್ಠಾನೇ ಚೇತ್ಥ ಉಪೇಕ್ಖಾವೇದನಾ ಪವಿಟ್ಠಾ. ಸಾ ಪನ ಇಟ್ಠಾನಿಟ್ಠವಿಪರೀತಾನುಭವನಲಕ್ಖಣಾ, ಪಕ್ಖಪಾತುಪಚ್ಛೇದನರಸಾ. ಯಥಾ ಚ ಪಞ್ಚಮೇನ, ಏವಂ ಛಟ್ಠೇನಾಪಿ. ಸಸಙ್ಖಾರಮತ್ತಮೇವ ಹೋತಿ ವಿಸೇಸೋ. ಸತ್ತಮೇನ ಪನ ಠಪೇತ್ವಾ ಪಞ್ಞಂ ಅವಸೇಸಾ ಏಕತಿಂಸ ವಾ ದ್ವತ್ತಿಂಸ ವಾ ಧಮ್ಮಾ ಹೋನ್ತಿ, ತಥಾ ಅಟ್ಠಮೇನಾಪಿ. ಸಸಙ್ಖಾರಮತ್ತಮೇವ ವಿಸೇಸೋ. ಏವಂ ತಾವ ಕಾಮಾವಚರಕುಸಲಚೇತಸಿಕಾ ವೇದಿತಬ್ಬಾ.
ಉಪೇಕ್ಖಾಯುತ್ತಚಿತ್ತೇಸು, ನ ದುಕ್ಖಸುಖಪೀತಿಯೋ;
ಜಾಯನ್ತೇವ ವಿಸುಂ ಪಞ್ಚ, ಕರುಣಾಮುದಿತಾದಯೋ.
ಅವಸೇಸೇಸು ಪನ ರೂಪಾವಚರಚಿತ್ತಸಮ್ಪಯುತ್ತಾ ರೂಪಾವಚರಾ, ತತ್ಥ ಪಠಮಚಿತ್ತಸಮ್ಪಯುತ್ತಾ ತಾವ ಕಾಮಾವಚರಪಠಮಚಿತ್ತೇ ವುತ್ತೇಸು ಠಪೇತ್ವಾ ವಿರತಿತ್ತಯಂ ಅವಸೇಸಾ ವೇದಿತಬ್ಬಾ. ವಿರತಿಯೋ ಪನ ಕಾಮಾವಚರಕುಸಲಲೋಕುತ್ತರೇಸ್ವೇವ ಉಪ್ಪಜ್ಜನ್ತಿ, ನ ಅಞ್ಞೇಸು. ದುತಿಯೇನ ವಿತಕ್ಕವಜ್ಜಾ ದ್ವತ್ತಿಂಸ ವಾ ತೇತ್ತಿಂಸ ವಾ. ತತಿಯೇನ ವಿಚಾರವಜ್ಜಾ ಏಕತಿಂಸ ವಾ ದ್ವತ್ತಿಂಸ ವಾ. ಚತುತ್ಥೇನ ತತೋ ಪೀತಿವಜ್ಜಾ ತಿಂಸ ವಾ ಏಕತಿಂಸ ವಾ. ಪಞ್ಚಮೇನ ತತೋ ಕರುಣಾಮುದಿತಾವಜ್ಜಾ ತಿಂಸ ಹೋನ್ತಿ, ಸೋಮನಸ್ಸಟ್ಠಾನೇ ಉಪೇಕ್ಖಾ ಪವಿಟ್ಠಾ. ಏವಂ ರೂಪಾವಚರಕುಸಲಚೇತಸಿಕಾ ವೇದಿತಬ್ಬಾ.
ಅರೂಪಾವಚರಚಿತ್ತಸಮ್ಪಯುತ್ತಾ ಅರೂಪಾವಚರಾ, ತೇ ಪನ ರೂಪಾವಚರಪಞ್ಚಮೇ ವುತ್ತನಯೇನ ವೇದಿತಬ್ಬಾ. ಅರೂಪಾವಚರಭಾವೋವೇತ್ಥ ವಿಸೇಸೋ.
ಲೋಕುತ್ತರಚಿತ್ತಸಮ್ಪಯುತ್ತಾ ¶ ಲೋಕುತ್ತರಾ, ತೇ ಪನ ಪಠಮಜ್ಝಾನಿಕೇ ಮಗ್ಗಚಿತ್ತೇ ಪಠಮರೂಪಾವಚರಚಿತ್ತೇ ವುತ್ತನಯೇನ ದುತಿಯಜ್ಝಾನಿಕಾದಿಭೇದೇಪಿ ಮಗ್ಗಚಿತ್ತೇ ದುತಿಯರೂಪಾವಚರಚಿತ್ತಾದೀಸು ವುತ್ತನಯೇನೇವ ವೇದಿತಬ್ಬಾ. ಕರುಣಾಮುದಿತಾನಮಭಾವೋ ಚ ನಿಯತವಿರತಿಭಾವೋ ಚ ಲೋಕುತ್ತರಭಾವೋ ಚೇತ್ಥ ವಿಸೇಸೋ. ಏವಂ ತಾವ ಕುಸಲಚಿತ್ತಸಮ್ಪಯುತ್ತಚೇತಸಿಕಾ ವೇದಿತಬ್ಬಾ.
ಅಕುಸಲಾ ಪನ ಚೇತಸಿಕಾ ಭೂಮಿತೋ ಏಕವಿಧಾ ಕಾಮಾವಚರಾಯೇವ, ತೇಸು ಲೋಭಮೂಲಪಠಮಾಕುಸಲಚಿತ್ತಸಮ್ಪಯುತ್ತಾ ¶ ತಾವ ನಿಯತಾ ಸರೂಪೇನಾಗತಾ ಪನ್ನರಸ, ಯೇವಾಪನಕಾ ನಿಯತಾ ಚತ್ತಾರೋತಿ ¶ ಏಕೂನವೀಸತಿ ಹೋನ್ತಿ. ಅನಿಯತಾ ಛ ಯೇವಾಪನಕಾತಿ ಸಬ್ಬೇ ಪಞ್ಚವೀಸತಿ ಹೋನ್ತಿ. ಸೇಯ್ಯಥಿದಂ – ಫಸ್ಸೋ ಸೋಮನಸ್ಸವೇದನಾ ಸಞ್ಞಾ ಚೇತನಾ ವಿತಕ್ಕೋ ವಿಚಾರೋ ಪೀತಿ ಚಿತ್ತಸ್ಸೇಕಗ್ಗತಾ ವೀರಿಯಂ ಜೀವಿತಂ ಅಹಿರಿಕಂ ಅನೋತ್ತಪ್ಪಂ ಲೋಭೋ ಮೋಹೋ ಮಿಚ್ಛಾದಿಟ್ಠೀತಿ ಇಮೇ ಸರೂಪೇನಾಗತಾ ಪನ್ನರಸ, ಛನ್ದೋ ಅಧಿಮೋಕ್ಖೋ ಉದ್ಧಚ್ಚಂ ಮನಸಿಕಾರೋತಿ ಇಮೇ ಚತ್ತಾರೋ ನಿಯತಯೇವಾಪನಕಾ, ಇಮೇ ಪನ ಪಟಿಪಾಟಿಯಾ ದಸಸು ಚಿತ್ತೇಸು ನಿಯತಾ ಹೋನ್ತಿ, ಮಾನೋ ಇಸ್ಸಾ ಮಚ್ಛರಿಯಂ ಕುಕ್ಕುಚ್ಚಂ ಥಿನಮಿದ್ಧನ್ತಿ ಇಮೇ ಛಯೇವ ಅನಿಯತಯೇವಾಪನಕಾ.
ಏವಂ ಯೇವಾಪನಾ ಸಬ್ಬೇ, ನಿಯತಾನಿಯತಾ ದಸ;
ನಿದ್ದಿಟ್ಠಾ ಪಾಪಚಿತ್ತೇಸು, ಹತಪಾಪೇನ ತಾದಿನಾ.
ತತ್ಥ ಫಸ್ಸೋತಿ ಅಕುಸಲಚಿತ್ತಸಹಜಾತೋ ಫಸ್ಸೋ. ಏಸ ನಯೋ ಸೇಸೇಸುಪಿ. ನ ಹಿರೀಯತೀತಿ ಅಹಿರಿಕೋ, ಅಹಿರಿಕಸ್ಸ ಭಾವೋ ಅಹಿರಿಕಂ. ಕಾಯದುಚ್ಚರಿತಾದೀಹಿ ಓತ್ತಪ್ಪತೀತಿ ಓತ್ತಪ್ಪಂ, ನ ಓತ್ತಪ್ಪಂ ಅನೋತ್ತಪ್ಪಂ. ತತ್ಥ ಕಾಯದುಚ್ಚರಿತಾದೀಹಿ ಅಜಿಗುಚ್ಛನಲಕ್ಖಣಂ, ಅಲಜ್ಜಾಲಕ್ಖಣಂ ವಾ ಅಹಿರಿಕಂ, ಅನೋತ್ತಪ್ಪಂ ತೇಹೇವ ಅಸಾರಜ್ಜನಲಕ್ಖಣಂ, ಅನುತ್ತಾಸಲಕ್ಖಣಂ ವಾ.
ಲುಬ್ಭನ್ತಿ ¶ ತೇನ, ಸಯಂ ವಾ ಲುಬ್ಭತಿ, ಲುಬ್ಭನಮತ್ತಮೇವ ವಾ ತನ್ತಿ ಲೋಭೋ. ಸೋ ಆರಮ್ಮಣಗಹಣಲಕ್ಖಣೋ ಮಕ್ಕಟಾಲೇಪೋ ವಿಯ, ಅಭಿಸಙ್ಗರಸೋ ತತ್ತಕಪಾಲೇ ಪಕ್ಖಿತ್ತಮಂಸಪೇಸಿ ವಿಯ, ಅಪರಿಚ್ಚಾಗಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಾನೋ ತೇಲಞ್ಜನರಾಗೋ ವಿಯ, ಸಂಯೋಜನಿಯೇಸು ಧಮ್ಮೇಸು ಅಸ್ಸಾದದಸ್ಸನಪದಟ್ಠಾನೋ.
ಮುಯ್ಹನ್ತಿ ತೇನ, ಸಯಂ ವಾ ಮುಯ್ಹತಿ, ಮುಯ್ಹನಮತ್ತಮೇವ ವಾ ತನ್ತಿ ಮೋಹೋ. ಸೋ ಚಿತ್ತಸ್ಸ ಅನ್ಧಭಾವಲಕ್ಖಣೋ, ಅಞ್ಞಾಣಲಕ್ಖಣೋ ವಾ, ಅಸಮ್ಪಟಿವೇಧರಸೋ, ಆರಮ್ಮಣಸಭಾವಚ್ಛಾದನರಸೋ ವಾ, ಅನ್ಧಕಾರಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಾನೋ, ಅಯೋನಿಸೋಮನಸಿಕಾರಪದಟ್ಠಾನೋ.
ಮಿಚ್ಛಾ ಪಸ್ಸನ್ತಿ ತಾಯ, ಸಯಂ ವಾ ಮಿಚ್ಛಾ ಪಸ್ಸತಿ, ಮಿಚ್ಛಾದಸ್ಸನಮತ್ತಮೇವ ವಾ ಏಸಾತಿ ಮಿಚ್ಛಾದಿಟ್ಠಿ. ಸಾ ಅಯೋನಿಸೋಅಭಿನಿವೇಸಲಕ್ಖಣಾ, ಪರಾಮಾಸರಸಾ, ಮಿಚ್ಛಾಭಿನಿವೇಸಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಾನಾ, ಅರಿಯಾನಂ ಅದಸ್ಸನಕಾಮತಾದಿಪದಟ್ಠಾನಾ.
ಉದ್ಧತಭಾವೋ ¶ ಉದ್ಧಚ್ಚಂ. ತಂ ಅವೂಪಸಮಲಕ್ಖಣಂ ವಾತಾಭಿಘಾತಚಲಜಲಂ ವಿಯ, ಅನವಟ್ಠಾನರಸಂ ವಾತಾಭಿಘಾತಚಲಧಜಪಟಾಕಾ ವಿಯ, ಭನ್ತತ್ತಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಾನಂ ಪಾಸಾಣಾಭಿಘಾತಸಮುದ್ಧತಭಸ್ಮಂ ವಿಯ, ಅಯೋನಿಸೋಮನಸಿಕಾರಪದಟ್ಠಾನಂ.
ಮಞ್ಞತೀತಿ ¶ ಮಾನೋ. ಸೋ ಉಣ್ಣತಿಲಕ್ಖಣೋ, ಸಮ್ಪಗ್ಗಹಣರಸೋ, ಕೇತುಕಮ್ಯತಾಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಾನೋ, ದಿಟ್ಠಿವಿಪ್ಪಯುತ್ತಲೋಭಪದಟ್ಠಾನೋ.
ಇಸ್ಸತೀತಿ ಇಸ್ಸಾ. ಸಾ ಪರಸಮ್ಪತ್ತೀನಂ ಉಸೂಯನಲಕ್ಖಣಾ, ತತ್ಥೇವ ಅನಭಿರತಿರಸಾ, ತತೋ ವಿಮುಖಭಾವಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಾನಾ, ಪರಸಮ್ಪತ್ತಿಪದಟ್ಠಾನಾ.
ಮಚ್ಛರಭಾವೋ ಮಚ್ಛರಿಯಂ. ತಂ ಅತ್ತನೋ ಸಮ್ಪತ್ತೀನಂ ನಿಗುಹಣಲಕ್ಖಣಂ, ತಾಸಂಯೇವ ಪರೇಹಿ ಸಾಧಾರಣಭಾವಅಕ್ಖಮನರಸಂ, ಸಙ್ಕೋಚನಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಾನಂ, ಅತ್ತಸಮ್ಪತ್ತಿಪದಟ್ಠಾನಂ.
ಕುಚ್ಛಿತಂ ¶ ಕತಂ ಕುಕತಂ, ತಸ್ಸ ಭಾವೋ ಕುಕ್ಕುಚ್ಚಂ. ತಂ ಪಚ್ಛಾನುತಾಪಲಕ್ಖಣಂ, ಕತಾಕತಾನುಸೋಚನರಸಂ, ವಿಪ್ಪಟಿಸಾರಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಾನಂ, ಕತಾಕತಪದಟ್ಠಾನಂ.
ಥಿನತಾ ಥಿನಂ. ಮಿದ್ಧತಾ ಮಿದ್ಧಂ. ಅನುಸ್ಸಾಹನಸಂಸೀದನತಾ, ಅಸತ್ತಿವಿಘಾತೋ ಚಾತಿ ಅತ್ಥೋ. ಥಿನಞ್ಚ ಮಿದ್ಧಞ್ಚ ಥಿನಮಿದ್ಧಂ. ತತ್ಥ ಥಿನಂ ಅನುಸ್ಸಾಹನಲಕ್ಖಣಂ, ವೀರಿಯವಿನೋದನರಸಂ, ಸಂಸೀದನಭಾವಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಾನಂ. ಮಿದ್ಧಂ ಅಕಮ್ಮಞ್ಞತಾಲಕ್ಖಣಂ, ಓನಹನರಸಂ, ಲೀನತಾಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಾನಂ, ಉಭಯಮ್ಪಿ ಅಯೋನಿಸೋಮನಸಿಕಾರಪದಟ್ಠಾನಂ. ಸೇಸಾ ಕುಸಲೇ ವುತ್ತನಯೇನ ವೇದಿತಬ್ಬಾ.
ಏತ್ಥ ಪನ ವಿತಕ್ಕವೀರಿಯಸಮಾಧೀನಂ ಮಿಚ್ಛಾಸಙ್ಕಪ್ಪಮಿಚ್ಛಾವಾಯಾಮಮಿಚ್ಛಾಸಮಾಧಯೋ ವಿಸೇಸಕಾ. ಇತಿ ಇಮೇ ಏಕೂನವೀಸತಿ ಚೇತಸಿಕಾ ಪಠಮಾಕುಸಲಚಿತ್ತೇನ ಸಮ್ಪಯೋಗಂ ಗಚ್ಛನ್ತೀತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಾ. ಯಥಾ ಚ ಪಠಮೇನ, ಏವಂ ದುತಿಯೇನಾಪಿ. ಸಸಙ್ಖಾರಭಾವೋ ಚೇತ್ಥ ಥಿನಮಿದ್ಧಸ್ಸ ನಿಯತಭಾವೋ ಚ ವಿಸೇಸೋ. ತತಿಯೇನ ಪಠಮೇ ವುತ್ತೇಸು ಠಪೇತ್ವಾ ದಿಟ್ಠಿಂ ಸೇಸಾ ಅಟ್ಠಾರಸ ವೇದಿತಬ್ಬಾ. ಮಾನೋ ಪನೇತ್ಥ ಅನಿಯತೋ ಹೋತಿ, ದಿಟ್ಠಿಯಾ ಸಹ ನ ಉಪ್ಪಜ್ಜತೀತಿ. ಚತುತ್ಥೇನ ದುತಿಯೇ ವುತ್ತೇಸು ಠಪೇತ್ವಾ ದಿಟ್ಠಿಂ ಅವಸೇಸಾ ವೇದಿತಬ್ಬಾ. ಏತ್ಥಾಪಿ ಚ ಮಾನೋ ಅನಿಯತೋ ಹೋತಿ. ಪಞ್ಚಮೇನ ಪಠಮೇ ವುತ್ತೇಸು ಠಪೇತ್ವಾ ಪೀತಿಂ ಅವಸೇಸಾ ಸಮ್ಪಯೋಗಂ ಗಚ್ಛನ್ತೀತಿ. ಸೋಮನಸ್ಸಟ್ಠಾನೇ ಪನೇತ್ಥ ಉಪೇಕ್ಖಾ ಪವಿಟ್ಠಾ. ಛಟ್ಠೇನಾಪಿ ಪಞ್ಚಮೇ ವುತ್ತಸದಿಸಾ ಏವ. ಸಸಙ್ಖಾರತಾ ¶ , ಥಿನಮಿದ್ಧಸ್ಸ ನಿಯತಭಾವೋ ಚ ವಿಸೇಸೋ. ಸತ್ತಮೇನ ಪಞ್ಚಮೇ ವುತ್ತೇಸು ಠಪೇತ್ವಾ ದಿಟ್ಠಿಂ ಅವಸೇಸಾ ವೇದಿತಬ್ಬಾ. ಮಾನೋ ಪನೇತ್ಥ ಅನಿಯತೋ. ಅಟ್ಠಮೇನ ಛಟ್ಠೇ ವುತ್ತೇಸು ಠಪೇತ್ವಾ ದಿಟ್ಠಿಂ ಅವಸೇಸಾ ವೇದಿತಬ್ಬಾ. ಏತ್ಥಾಪಿ ಮಾನೋ ¶ ಅನಿಯತೋ ಹೋತಿ. ಏವಂ ಲೋಭಮೂಲಚೇತಸಿಕಾ ವೇದಿತಬ್ಬಾ.
ದೋಮನಸ್ಸಸಹಗತೇಸು ಪಟಿಘಸಮ್ಪಯುತ್ತೇಸು ದೋಸಮೂಲೇಸು ದ್ವೀಸು ಪಠಮೇನ ಅಸಙ್ಖಾರಿಕೇನ ಸಮ್ಪಯುತ್ತಾ ನಿಯತಾ ಸರೂಪೇನಾಗತಾ ¶ ತೇರಸ. ಸೇಯ್ಯಥಿದಂ – ಫಸ್ಸೋ ದೋಮನಸ್ಸವೇದನಾ ಸಞ್ಞಾ ಚೇತನಾ ಚಿತ್ತೇಕಗ್ಗತಾ ವಿತಕ್ಕೋ ವಿಚಾರೋ ವೀರಿಯಂ ಜೀವಿತಂ ಅಹಿರಿಕಂ ಅನೋತ್ತಪ್ಪಂ ದೋಸೋ ಮೋಹೋ ಚೇತಿ ಇಮೇ ತೇರಸ ಧಮ್ಮಾ ಛನ್ದಾದೀಹಿ ಚತೂಹಿ ನಿಯತಯೇವಾಪನಕೇಹಿ ಸತ್ತರಸ ಹೋನ್ತಿ ಇಸ್ಸಾಮಚ್ಛರಿಯಕುಕ್ಕುಚ್ಚೇಸು ಅನಿಯತೇಸು ತೀಸು ಏಕೇನ ಸಹ ಅಟ್ಠಾರಸ ಹೋನ್ತಿ, ಏತೇಪಿ ತಯೋ ನ ಏಕತೋ ಉಪ್ಪಜ್ಜನ್ತಿ.
ತತ್ಥ ದುಟ್ಠು ಮನೋತಿ ದುಮನೋ, ದುಮನಸ್ಸ ಭಾವೋ ದೋಮನಸ್ಸಂ, ದೋಮನಸ್ಸವೇದನಾಯೇತಂ ಅಧಿವಚನಂ. ತೇನ ಸಹಗತಂ ದೋಮನಸ್ಸಸಹಗತಂ. ತಂ ಅನಿಟ್ಠಾರಮ್ಮಣಾನುಭವನಲಕ್ಖಣಂ, ಅನಿಟ್ಠಾಕಾರಸಮ್ಭೋಗರಸಂ, ಚೇತಸಿಕಾಬಾಧಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಾನಂ, ಏಕನ್ತೇನೇವ ಹದಯವತ್ಥುಪದಟ್ಠಾನಂ.
ದುಸ್ಸನ್ತಿ ತೇನ, ಸಯಂ ವಾ ದುಸ್ಸತಿ, ದುಸ್ಸನಮತ್ತಮೇವ ವಾ ತನ್ತಿ ದೋಸೋ. ಸೋ ಚಣ್ಡಿಕ್ಕಲಕ್ಖಣೋ ಪಹತಾಸೀವಿಸೋ ವಿಯ, ವಿಸಪ್ಪನರಸೋ ವಿಸನಿಪಾತೋ ವಿಯ, ಅತ್ತನೋ ನಿಸ್ಸಯದಹನರಸೋ ವಾ ದಾವಗ್ಗಿ ವಿಯ, ದುಸ್ಸನಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಾನೋ ಲದ್ಧೋಕಾಸೋ ವಿಯ ಸಪತ್ತೋ, ಆಘಾತವತ್ಥುಪದಟ್ಠಾನೋ. ಅವಸೇಸಾ ಹೇಟ್ಠಾ ವುತ್ತಪ್ಪಕಾರಾವ. ಇತಿ ಇಮೇ ಸತ್ತರಸ ವಾ ಅಟ್ಠಾರಸ ವಾ ನವಮೇನ ಸಮ್ಪಯೋಗಂ ಗಚ್ಛನ್ತೀತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಾ. ಯಥಾ ಚ ನವಮೇನ, ಏವಂ ದಸಮೇನಾಪಿ. ಸಸಙ್ಖಾರತಾ, ಪನೇತ್ಥ ಥಿನಮಿದ್ಧಸಮ್ಭವೋ ಚ ವಿಸೇಸೋ.
ದ್ವೀಸು ಪನ ಮೋಹಮೂಲೇಸು ವಿಚಿಕಿಚ್ಛಾಸಮ್ಪಯುತ್ತೇನ ಏಕಾದಸಮೇನ ಸಮ್ಪಯುತ್ತಾ ತಾವ ಫಸ್ಸೋ ಉಪೇಕ್ಖಾವೇದನಾ ಸಞ್ಞಾ ಚೇತನಾ ವಿತಕ್ಕೋ ವಿಚಾರೋ ವೀರಿಯಂ ಜೀವಿತಂ ಚಿತ್ತಟ್ಠಿತಿ ಅಹಿರಿಕಂ ಅನೋತ್ತಪ್ಪಂ ಮೋಹೋ ವಿಚಿಕಿಚ್ಛಾತಿ ಸರೂಪೇನಾಗತಾ ತೇರಸ, ಉದ್ಧಚ್ಚಂ ಮನಸಿಕಾರೋತಿ ದ್ವೇ ಯೇವಾಪನಕಾ ನಿಯತಾ. ತೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಪನ್ನರಸ ಹೋನ್ತಿ.
ತತ್ಥ ¶ ಪವತ್ತಟ್ಠಿತಿಮತ್ತಾ ಏಕಗ್ಗತಾ. ವಿಗತಾ ಚಿಕಿಚ್ಛಾತಿ ವಿಚಿಕಿಚ್ಛಾ. ಸಭಾವಂ ವಿಚಿನನ್ತೋ ¶ ಏತಾಯ ಕಿಚ್ಛತಿ ಕಿಲಮತೀತಿ ವಿಚಿಕಿಚ್ಛಾ. ಸಾ ಸಂಸಯಲಕ್ಖಣಾ, ಕಮ್ಪನರಸಾ, ಅನಿಚ್ಛಯಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಾನಾ, ಅಯೋನಿಸೋಮನಸಿಕಾರಪದಟ್ಠಾನಾ. ಸೇಸಾ ವುತ್ತನಯಾ ಏವ.
ದ್ವಾದಸಮೇನ ಉದ್ಧಚ್ಚಸಮ್ಪಯುತ್ತೇನ ಸಮ್ಪಯುತ್ತಾ ಸರೂಪೇನಾಗತಾ ¶ ವಿಚಿಕಿಚ್ಛಾಸಹಗತೇ ವುತ್ತೇಸು ವಿಚಿಕಿಚ್ಛಾಹೀನಾ ಉದ್ಧಚ್ಚಂ ಸರೂಪೇನ ಆಗತಂ, ತಸ್ಮಾ ತೇರಸೇವ ಹೋನ್ತಿ. ವಿಚಿಕಿಚ್ಛಾಯ ಅಭಾವೇನ ಪನೇತ್ಥ ಅಧಿಮೋಕ್ಖೋ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ, ತೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಚುದ್ದಸ ಹೋನ್ತಿ. ಅಧಿಮೋಕ್ಖಸಮ್ಭವತೋ ಸಮಾಧಿ ಬಲವಾ ಹೋತಿ, ಅಧಿಮೋಕ್ಖಮನಸಿಕಾರಾ ದ್ವೇ ಯೇವಾಪನಕಾ, ತೇಹಿ ಸಹ ಪನ್ನರಸೇವ ಹೋನ್ತಿ. ಏವಂ ತಾವ ಅಕುಸಲಚೇತಸಿಕಾ ವೇದಿತಬ್ಬಾ.
ಇದಾನಿ ಅಬ್ಯಾಕತಾ ವುಚ್ಚನ್ತಿ, ಅಬ್ಯಾಕತಾ ಪನ ದುವಿಧಾ ವಿಪಾಕಕಿರಿಯಭೇದತೋ. ತತ್ಥ ವಿಪಾಕಾ ಕುಸಲಾ ವಿಯ ಭೂಮಿವಸೇನ ಚತುಬ್ಬಿಧಾ ಕಾಮಾವಚರಂ ರೂಪಾವಚರಂ ಅರೂಪಾವಚರಂ ಲೋಕುತ್ತರಞ್ಚೇತಿ. ತತ್ಥ ಕಾಮಾವಚರವಿಪಾಕಾ ಸಹೇತುಕಾಹೇತುಕವಸೇನ ದುವಿಧಾ. ತತ್ಥ ಸಹೇತುಕವಿಪಾಕಸಮ್ಪಯುತ್ತಾ ಸಹೇತುಕಾ. ತೇ ಸಹೇತುಕಕಾಮಾವಚರಕುಸಲಸಮ್ಪಯುತ್ತಸದಿಸಾ. ಯಾ ಪನ ಕರುಣಾಮುದಿತಾ ಅನಿಯತಾ, ತಾ ಸತ್ತಾರಮ್ಮಣತ್ತಾ ವಿಪಾಕೇಸು ನುಪ್ಪಜ್ಜನ್ತಿ. ಕಾಮಾವಚರವಿಪಾಕಾನಂ ಏಕನ್ತಪರಿತ್ತಾರಮ್ಮಣತ್ತಾ ವಿರತಿಯೋ ಪನೇತ್ಥ ಏಕನ್ತಕುಸಲತ್ತಾ ನ ಲಬ್ಭನ್ತಿ. ವಿಭಙ್ಗೇ ‘‘ಪಞ್ಚ ಸಿಕ್ಖಾಪದಾ ಕುಸಲಾಯೇವಾ’’ತಿ ಹಿ ವುತ್ತಂ. ಏವಂ ಕಾಮಾವಚರಸಹೇತುಕವಿಪಾಕಚೇತಸಿಕಾ ವೇದಿತಬ್ಬಾ.
ತೇತ್ತಿಂಸಾದಿದ್ವಯೇ ಧಮ್ಮಾ, ದ್ವತ್ತಿಂಸೇವ ತತೋ ಪರೇ;
ಬಾತ್ತಿಂಸ ಪಞ್ಚಮೇ ಛಟ್ಠೇ, ಏಕತಿಂಸ ತತೋ ಪರೇ.
ಅಹೇತುಕಚಿತ್ತಸಮ್ಪಯುತ್ತಾ ¶ ಪನ ಅಹೇತುಕಾ. ತೇಸು ಚಕ್ಖುವಿಞ್ಞಾಣಸಮ್ಪಯುತ್ತಾ ತಾವ ಫಸ್ಸೋ ಉಪೇಕ್ಖಾವೇದನಾ ಸಞ್ಞಾ ಚೇತನಾ ಜೀವಿತಂ ಚಿತ್ತಟ್ಠಿತೀತಿ ಸರೂಪೇನಾಗತಾ ಛ, ಮನಸಿಕಾರೇನ ಚ ಸತ್ತ ಹೋನ್ತಿ. ಸೋತಘಾನಜಿವ್ಹಾಕಾಯವಿಞ್ಞಾಣಸಮ್ಪಯುತ್ತಾಪಿ ಸತ್ತ ಸತ್ತೇವ ಚೇತಸಿಕಾ. ತತ್ಥ ಕಾಯವಿಞ್ಞಾಣಸಮ್ಪಯುತ್ತೇಸು ಪನ ಉಪೇಕ್ಖಾಠಾನೇ ಸುಖವೇದನಾ ಪವಿಟ್ಠಾ. ಸಾ ಕಾಯಿಕಸಾತಲಕ್ಖಣಾ, ಪೀಣನರಸಾ, ಸೇಸಾ ವುತ್ತನಯಾ ಏವ.
ಇಟ್ಠಾರಮ್ಮಣಯೋಗಸ್ಮಿಂ, ಚಕ್ಖುವಿಞ್ಞಾಣಕಾದಿಸು;
ಸತಿ ಕಸ್ಮಾ ಉಪೇಕ್ಖಾವ, ವುತ್ತಾ ಚತೂಸು ಸತ್ಥುನಾ.
ಉಪಾದಾಯ ¶ ಚ ರೂಪೇನ, ಉಪಾದಾರೂಪಕೇ ಪನ;
ಸಙ್ಘಟ್ಟನಾನಿಘಂಸಸ್ಸ, ದುಬ್ಬಲತ್ತಾತಿ ದೀಪಯೇ.
ಪಸಾದಂ ಪನತಿಕ್ಕಮ್ಮ, ಕೂಟಂವ ಪಿಚುಪಿಣ್ಡಕಂ;
ಭೂತರೂಪೇನ ಭೂತಾನಂ, ಘಟ್ಟನಾಯ ಸುಖಾದಿಕಂ.
ತಸ್ಮಾ ¶ ಕಾಯವಿಞ್ಞಾಣಂ ಸುಖಾದಿಸಮ್ಪಯುತ್ತನ್ತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಂ. ಮನೋಧಾತುನಾ ಸಮ್ಪಯುತ್ತಾ ಸರೂಪೇನಾಗತಾ ಚಕ್ಖುವಿಞ್ಞಾಣೇನ ಸದ್ಧಿಂ ವುತ್ತಾ ಛ, ವಿತಕ್ಕವಿಚಾರೇಹಿ ಸಹ ಅಟ್ಠ, ಅಧಿಮೋಕ್ಖಮನಸಿಕಾರೇಹಿ ದ್ವೀಹಿ ಯೇವಾಪನಕೇಹಿ ದಸ ಧಮ್ಮಾ ಹೋನ್ತಿ. ತಥಾ ಮನೋವಿಞ್ಞಾಣಧಾತುಉಪೇಕ್ಖಾಸಹಗತೇನ. ಸೋಮನಸ್ಸಸಹಗತೇನ ಪೀತಿಅಧಿಕಾ ವೇದನಾಪರಿವತ್ತನಞ್ಚ ನಾನತ್ತಂ. ತಸ್ಮಾವೇತ್ಥ ಏಕಾದಸ ಧಮ್ಮಾ ಹೋನ್ತಿ. ಏವಂ ಅಹೇತುಕಾಪಿ ಕಾಮಾವಚರವಿಪಾಕಚೇತಸಿಕಾ ವೇದಿತಬ್ಬಾ.
ರೂಪಾವಚರವಿಪಾಕಚಿತ್ತಸಮ್ಪಯುತ್ತಾ ಪನ ರೂಪಾವಚರಾ. ಅರೂಪಾವಚರವಿಪಾಕಚಿತ್ತಸಮ್ಪಯುತ್ತಾ ಅರೂಪಾವಚರಾ. ತೇ ಸಬ್ಬೇಪಿ ಅತ್ತನೋ ಅತ್ತನೋ ಕುಸಲಚಿತ್ತಸಮ್ಪಯುತ್ತಚೇತಸಿಕೇಹಿ ಸದಿಸಾಯೇವಾತಿ.
ಲೋಕುತ್ತರವಿಪಾಕಚಿತ್ತಸಮ್ಪಯುತ್ತಾ ¶ ಲೋಕುತ್ತರಾ. ತೇ ಸಬ್ಬೇ ತೇಸಂಯೇವ ಲೋಕುತ್ತರವಿಪಾಕಚಿತ್ತಾನಂ ಸದಿಸಾ ಕುಸಲಚಿತ್ತಸಮ್ಪಯುತ್ತೇಹಿ ಚೇತಸಿಕೇಹಿ ಸದಿಸಾ. ಏವಂ ರೂಪಾವಚರಾರೂಪಾವಚರಲೋಕುತ್ತರವಿಪಾಕಚೇತಸಿಕಾ ವೇದಿತಬ್ಬಾ.
ಅಕುಸಲವಿಪಾಕಚಿತ್ತಸಮ್ಪಯುತ್ತಾ ಪನ ಅಕುಸಲವಿಪಾಕಚೇತಸಿಕಾ ನಾಮ. ತೇ ಪನ ಕುಸಲವಿಪಾಕಾಹೇತುಕಚಿತ್ತೇಸು ಚಕ್ಖುವಿಞ್ಞಾಣಾದೀಸು ವುತ್ತಚೇತಸಿಕಸದಿಸಾ. ಏತ್ಥ ಪನ ಕಾಯವಿಞ್ಞಾಣೇ ದುಕ್ಖವೇದನಾ ಪವಿಟ್ಠಾ. ಸಾ ಕಾಯಿಕಾಬಾಧಲಕ್ಖಣಾ. ಸೇಸಾ ವುತ್ತನಯಾಯೇವಾತಿ. ಏವಂ ಛತ್ತಿಂಸ ವಿಪಾಕಚಿತ್ತಸಮ್ಪಯುತ್ತಚೇತಸಿಕಾ ವೇದಿತಬ್ಬಾ.
ಕಿರಿಯಾಬ್ಯಾಕತಾ ಚ ಚೇತಸಿಕಾ ಭೂಮಿತೋ ತಿವಿಧಾ ಹೋನ್ತಿ ಕಾಮಾವಚರಾ ರೂಪಾವಚರಾ ಅರೂಪಾವಚರಾತಿ. ತತ್ಥ ಕಾಮಾವಚರಾ ಸಹೇತುಕಾಹೇತುಕತೋ ದುವಿಧಾ ಹೋನ್ತಿ. ತೇಸು ಸಹೇತುಕಕಿರಿಯಚಿತ್ತಸಮ್ಪಯುತ್ತಾ ಸಹೇತುಕಾ, ತೇ ಪನ ಅಟ್ಠಹಿ ಕಾಮಾವಚರಕುಸಲಚಿತ್ತಸಮ್ಪಯುತ್ತೇಹಿ ಸಮಾನಾ ಠಪೇತ್ವಾ ವಿರತಿತ್ತಯಂ ಅನಿಯತಯೇವಾಪನಕೇಸು ಕರುಣಾಮುದಿತಾಯೇವ ಉಪ್ಪಜ್ಜನ್ತಿ. ಅಹೇತುಕಕಿರಿಯಚಿತ್ತಸಮ್ಪಯುತ್ತಾ ಅಹೇತುಕಾ, ತೇ ಕುಸಲವಿಪಾಕಾಹೇತುಕಮನೋಧಾತುಮನೋವಿಞ್ಞಾಣಧಾತುಚಿತ್ತಸಮ್ಪಯುತ್ತೇಹಿ ಸಮಾನಾ. ಮನೋವಿಞ್ಞಾಣಧಾತುದ್ವಯೇ ¶ ಪನ ವೀರಿಯಿನ್ದ್ರಿಯಂ ಅಧಿಕಂ. ವೀರಿಯಿನ್ದ್ರಿಯಸಮ್ಭವತೋ ಪನೇತ್ಥ ಬಲಪ್ಪತ್ತೋ ಸಮಾಧಿ ಹೋತಿ. ಹಸಿತುಪ್ಪಾದಚಿತ್ತೇನ ಸಮ್ಪಯುತ್ತಾ ದ್ವಾದಸ ಧಮ್ಮಾ ಹೋನ್ತಿ ಪೀತಿಯಾ ಸಹ. ಅಯಮೇತ್ಥ ವಿಸೇಸೋ.
ರೂಪಾವಚರಕಿರಿಯಚಿತ್ತಸಮ್ಪಯುತ್ತಾ ಪನ ರೂಪಾವಚರಾ. ಅರೂಪಾವಚರಕಿರಿಯಚಿತ್ತಸಮ್ಪಯುತ್ತಾ ಅರೂಪಾವಚರಾ. ತೇ ಸಬ್ಬೇಪಿ ಸಕಸಕಭೂಮಿಕುಸಲಚಿತ್ತಸಮ್ಪಯುತ್ತೇಹಿ ಸಮಾನಾತಿ. ಏವಂ ವೀಸತಿ ಕಿರಿಯಚಿತ್ತಸಮ್ಪಯುತ್ತಾ ಚ ಚೇತಸಿಕಾ ವೇದಿತಬ್ಬಾ.
ಏತ್ತಾವತಾ ¶ ¶ ಕುಸಲಾಕುಸಲವಿಪಾಕಕಿರಿಯಭೇದಭಿನ್ನೇನ ಏಕೂನನವುತಿಯಾ ಚಿತ್ತೇನ ಸಮ್ಪಯುತ್ತಾ ಚೇತಸಿಕಾ ನಿದ್ದಿಟ್ಠಾ ಹೋನ್ತಿ.
ಕುಸಲಾಕುಸಲೇಹಿ ವಿಪಾಕಕ್ರಿಯಾ-
ಹದಯೇಹಿ ಯುತಾ ಪನ ಚೇತಸಿಕಾ;
ಸಕಲಾಪಿ ಚ ಸಾಧು ಮಯಾ ಕಥಿತಾ,
ಸುಗತೇನ ಮಹಾಮುನಿನಾ ಕಥಿತಾ.
ಅವಗಚ್ಛತಿ ಯೋ ಇಮಂ ಅನುನಂ,
ಪರಮಂ ತಸ್ಸ ಸಮನ್ತತೋ ಮತಿ;
ಅಭಿಧಮ್ಮನಯೇ ದೂರಾಸದೇ,
ಅತಿಗಮ್ಭೀರಠಾನೇ ವಿಜಮ್ಭತೇ.
ಇತಿ ಅಭಿಧಮ್ಮಾವತಾರೇ ಚೇತಸಿಕನಿದ್ದೇಸೋ ನಾಮ
ದುತಿಯೋ ಪರಿಚ್ಛೇದೋ.
೩. ತತಿಯೋ ಪರಿಚ್ಛೇದೋ
ಚೇತಸಿಕವಿಭಾಗನಿದ್ದೇಸೋ
ಸಬ್ಬೇ ¶ ¶ ಚೇತಸಿಕಾ ವುತ್ತಾ, ಬುದ್ಧೇನಾದಿಚ್ಚಬನ್ಧುನಾ;
ನಾಮಸಾಮಞ್ಞತೋಯೇವ, ದ್ವೇಪಞ್ಞಾಸ ಭವನ್ತಿ ತೇ.
ಸೇಯ್ಯಥಿದಂ – ಫಸ್ಸೋ ವೇದನಾ ಸಞ್ಞಾ ಚೇತನಾ ವಿತಕ್ಕೋ ವಿಚಾರೋ ಪೀತಿ ಚಿತ್ತೇಕಗ್ಗತಾ ವೀರಿಯಂ ಜೀವಿತಂ ಛನ್ದೋ ಅಧಿಮೋಕ್ಖೋ ಮನಸಿಕಾರೋ ತತ್ರಮಜ್ಝತ್ತತಾ ಸದ್ಧಾ ಸತಿ ಹಿರೀ ಓತ್ತಪ್ಪಂ ಅಲೋಭೋ ಅದೋಸೋ ಅಮೋಹೋ ಕಾಯಪ್ಪಸ್ಸದ್ಧಿಆದೀನಿ ಛ ಯುಗಾನಿ, ತಿಸ್ಸೋ ವಿರತಿಯೋ, ಕರುಣಾ ಮುದಿತಾ ಲೋಭೋ ದೋಸೋ ಮೋಹೋ ಉದ್ಧಚ್ಚಂ ಮಾನೋ ದಿಟ್ಠಿ ಇಸ್ಸಾ ಮಚ್ಛರಿಯಂ ಕುಕ್ಕುಚ್ಚಂ ಥಿನಂ ಮಿದ್ಧಂ ವಿಚಿಕಿಚ್ಛಾ ಅಹಿರಿಕಂ ಅನೋತ್ತಪ್ಪಞ್ಚಾತಿ.
ಚತುಪಞ್ಞಾಸಧಾ ¶ ಕಾಮೇ, ರೂಪೇ ಪಞ್ಚದಸೇರಿತಾ;
ತೇ ಹೋನ್ತಿ ದ್ವಾದಸಾರೂಪೇ, ಚತ್ತಾಲೀಸಮನಾಸವಾ.
ಏಕವೀಸಸತಂ ಸಬ್ಬೇ, ಚಿತ್ತುಪ್ಪಾದಾ ಸಮಾಸತೋ;
ಏತೇಸು ತೇಸಮುಪ್ಪತ್ತಿಂ, ಉದ್ಧರಿತ್ವಾ ಪನೇಕಕಂ.
ಫಸ್ಸಾದೀನಂ ತು ಧಮ್ಮಾನಂ, ಪವಕ್ಖಾಮಿ ಇತೋ ಪರಂ;
ಪಾಟವತ್ಥಾಯ ಭಿಕ್ಖೂನಂ, ಚಿತ್ತಚೇತಸಿಕೇಸ್ವಹಂ.
ಏಕಗ್ಗತಾ ಮನಕ್ಕಾರೋ, ಜೀವಿತಂ ಫಸ್ಸಪಞ್ಚಕಂ;
ಅಟ್ಠೇತೇ ಅವಿನಿಬ್ಭೋಗಾ, ಏಕುಪ್ಪಾದಾ ಸಹಕ್ಖಯಾ.
ಫಸ್ಸೋ ಚ ವೇದನಾ ಸಞ್ಞಾ, ಚೇತನಾ ಜೀವಿತಿನ್ದ್ರಿಯಂ;
ಏಕಗ್ಗತಾ ಮನಕ್ಕಾರೋ, ಸಬ್ಬಸಾಧಾರಣಾ ಇಮೇ.
ವಿತಕ್ಕೋ ಪಞ್ಚಪಞ್ಞಾಸ-ಚಿತ್ತೇಸು ಸಮುದೀರಿತೋ;
ಚಾರೋ ಛಸಟ್ಠಿಚಿತ್ತೇಸು, ಜಾಯತೇ ನತ್ಥಿ ಸಂಸಯೋ.
ಏಕಪಞ್ಞಾಸಚಿತ್ತೇಸು ¶ , ಪೀತಿ ತೇಸಟ್ಠಿಯಾ ಸುಖಂ;
ಉಪೇಕ್ಖಾ ಪಞ್ಚಪಞ್ಞಾಸ-ಚಿತ್ತೇ ದುಕ್ಖಂ ತು ತೀಸು ಹಿ.
ಹೋತಿ ದ್ವಾಸಟ್ಠಿಚಿತ್ತೇಸು, ಸೋಮನಸ್ಸಿನ್ದ್ರಿಯಂ ಪನ;
ದುಕ್ಖಿನ್ದ್ರಿಯಂ ಪನೇಕಸ್ಮಿಂ, ತಥೇಕಮ್ಹಿ ಸುಖಿನ್ದ್ರಿಯಂ.
ಪಞ್ಚುತ್ತರಸತೇ ¶ ಚಿತ್ತೇ, ವೀರಿಯಂ ಆಹ ನಾಯಕೋ;
ಚತುತ್ತರಸತೇ ಚಿತ್ತೇ, ಸಮಾಧಿನ್ದ್ರಿಯಮಬ್ರವಿ.
ಸಬ್ಬಾಹೇತುಕಚಿತ್ತಾನಿ, ಠಪೇತ್ವಾ ಚೇಕಹೇತುಕೇ;
ಏಕುತ್ತರಸತೇ ಚಿತ್ತೇ, ಛನ್ದಸ್ಸುಪ್ಪತ್ತಿಮುದ್ದಿಸೇ.
ಠಪೇತ್ವಾ ದಸ ವಿಞ್ಞಾಣೇ, ವಿಚಿಕಿಚ್ಛಾಯುತಮ್ಪಿ ಚ;
ದಸುತ್ತರಸತೇ ಚಿತ್ತೇ, ಅಧಿಮೋಕ್ಖೋ ಉದೀರಿತೋ.
ಸದ್ಧಾ ¶ ಸತಿ ಹಿರೋತ್ತಪ್ಪಂ, ಅಲೋಭಾದೋಸಮಜ್ಝತಾ;
ಛಳೇವ ಯುಗಳಾ ಚಾತಿ, ಧಮ್ಮಾ ಏಕೂನವೀಸತಿ.
ಏಕನವುತಿಯಾ ಚಿತ್ತೇ, ಜಾಯನ್ತಿ ನಿಯತಾ ಇಮೇ;
ಅಹೇತುಕೇಸು ಚಿತ್ತೇಸು, ಅಪುಞ್ಞೇಸು ನ ಜಾಯರೇ.
ಏಕೂನಾಸೀತಿಯಾ ಚಿತ್ತೇ, ಪಞ್ಞಾ ಜಾಯತಿ ಸಬ್ಬದಾ;
ಅಟ್ಠವೀಸತಿಯಾ ಚಿತ್ತೇ, ಕರುಣಾಮುದಿತಾ ಸಿಯುಂ.
ಕಾಮಾವಚರಪುಞ್ಞೇಸು, ಸಬ್ಬಲೋಕುತ್ತರೇಸು ಚ;
ಚತ್ತಾಲೀಸವಿಧೇ ಚಿತ್ತೇ, ಸಾಟ್ಠಕೇ ವಿರತಿತ್ತಯಂ.
ಸದ್ಧಾ ಸತಿ ಹಿರೋತ್ತಪ್ಪಂ, ಅಲೋಭಾದಿತ್ತಯಮ್ಪಿ ಚ;
ಯುಗಳಾನಿ ಛ ಮಜ್ಝತ್ತಂ, ಕರುಣಾಮುದಿತಾಪಿ ಚ.
ತಥಾ ವಿರತಿಯೋ ತಿಸ್ಸೋ, ಸಬ್ಬೇ ತೇ ಪಞ್ಚವೀಸತಿ;
ಕುಸಲಾಬ್ಯಾಕತಾ ಚಾಪಿ, ಕುಸಲೇನ ಪಕಾಸಿತಾ.
ಅಹಿರೀಕಮನೋತ್ತಪ್ಪಂ, ಮೋಹೋ ಉದ್ಧಚ್ಚಮೇವ ಚ;
ದ್ವಾದಸಾಪುಞ್ಞಚಿತ್ತೇಸು, ನಿಯತಾಯೇವ ಜಾಯರೇ.
ಲೋಭೋ ¶ ದೋಸೋ ಚ ಮೋಹೋ ಚ, ಮಾನೋ ದಿಟ್ಠಿ ಚ ಸಂಸಯೋ;
ಮಿದ್ಧಮುದ್ಧಚ್ಚಕುಕ್ಕುಚ್ಚಂ, ಥಿನಂ ಮಚ್ಛರಿಯಮ್ಪಿ ಚ.
ಅಹಿರೀಕಮನೋತ್ತಪ್ಪಂ, ಇಸ್ಸಾ ಚ ದೋಮನಸ್ಸಕಂ;
ಏತೇ ಅಕುಸಲಾ ವುತ್ತಾ, ಏಕನ್ತೇನ ಮಹೇಸಿನಾ.
ಲೋಭೋ ಅಟ್ಠಸು ನಿದ್ದಿಟ್ಠೋ, ವುತ್ತಾ ಚತೂಸು ದಿಟ್ಠಿತು;
ಮಾನೋ ದಿಟ್ಠಿವಿಯುತ್ತೇಸು, ದೋಸೋದ್ವೀಸ್ವೇವ ಜಾಯತೇ.
ಇಸ್ಸಾಮಚ್ಛೇರಕುಕ್ಕುಚ್ಚಾ, ದ್ವೀಸು ಜಾಯನ್ತಿ ನೋ ಸಹ;
ವಿಚಿಕಿಚ್ಛಾ ಪನೇಕಸ್ಮಿಂ, ಥಿನಮಿದ್ಧಂ ತು ಪಞ್ಚಸು.
ಫಸ್ಸೋ ¶ ಚ ವೇದನಾ ಸಞ್ಞಾ, ಚೇತನಾ ಜೀವಿತಂ ಮನೋ;
ವಿತಕ್ಕೋ ಚ ವಿಚಾರೋ ಚ, ಪೀತಿ ವೀರಿಯಸಮಾಧಿ ಚ.
ಛನ್ದೋ ಚೇವಾಧಿಮೋಕ್ಖೋ ಚ, ಮನಸಿಕಾರೋ ಚ ಚುದ್ದಸ;
ಕುಸಲಾಕುಸಲಾ ಚೇವ, ಹೋನ್ತಿ ಅಬ್ಯಾಕತಾಪಿ ಚ.
ಏಕೂನತಿಂಸಚಿತ್ತೇಸು, ಝಾನಂ ಪಞ್ಚಙ್ಗಿಕಂ ಮತಂ;
ಚತುಝಾನಙ್ಗಯುತ್ತಾನಿ, ಸತ್ತತಿಂಸಾತಿ ನಿದ್ದಿಸೇ.
ಏಕಾದಸವಿಧಂ ಚಿತ್ತಂ, ತಿವಙ್ಗಿಕಮುದೀರಿತಂ;
ಚತುತಿಂಸವಿಧಂ ಚಿತ್ತಂ, ದುವಙ್ಗಿಕಮುದೀರಿತಂ.
ಸಭಾವೇನಾವಿತಕ್ಕೇಸು ¶ , ಝಾನಙ್ಗಾನಿ ನ ಉದ್ಧರೇ;
ಸಬ್ಬಾಹೇತುಕಚಿತ್ತೇಸು, ಮಗ್ಗಙ್ಗಾನಿ ನ ಉದ್ಧರೇ.
ತೀಣಿ ಸೋಳಸಚಿತ್ತೇಸು, ಇನ್ದ್ರಿಯಾನಿ ವದೇ ಬುಧೋ;
ಏಕಸ್ಮಿಂ ಪನ ಚತ್ತಾರಿ, ಪಞ್ಚ ತೇರಸಸುದ್ಧರೇ.
ಸತ್ತ ದ್ವಾದಸಚಿತ್ತೇಸು, ಇನ್ದ್ರಿಯಾನಿ ಜಿನೋಬ್ರವಿ;
ಏಕೇನೂನೇಸು ಅಟ್ಠೇವ, ಚತ್ತಾಲೀಸಮನೇಸು ಚ.
ಚತ್ತಾಲೀಸಾಯ ¶ ಚಿತ್ತೇಸು, ನವಕಂ ನಾಯಕೋಬ್ರವಿ;
ಏವಂ ಇನ್ದ್ರಿಯಯೋಗೋಪಿ, ವೇದಿತಬ್ಬೋ ವಿಭಾವಿನಾ.
ಅಮಗ್ಗಙ್ಗಾನಿ ನಾಮೇತ್ಥ, ಅಟ್ಠಾರಸ ಅಹೇತುಕಾ;
ಝಾನಙ್ಗಾನಿ ನ ವಿಜ್ಜನ್ತಿ, ವಿಞ್ಞಾಣೇಸು ದ್ವಿಪಞ್ಚಸು.
ಏಕಂ ಚಿತ್ತಂ ದುಮಗ್ಗಙ್ಗಂ, ತಿಮಗ್ಗಙ್ಗಾನಿ ಸತ್ತಸು;
ಚತ್ತಾಲೀಸಾಯ ಚಿತ್ತೇಸು, ಮಗ್ಗೋ ಸೋ ಚತುರಙ್ಗಿಕೋ.
ಪಞ್ಚದ್ದಸಸು ಚಿತ್ತೇಸು, ಮಗ್ಗೋ ಪಞ್ಚಙ್ಗಿಕೋ ಮತೋ;
ವುತ್ತೋ ದ್ವತ್ತಿಂಸಚಿತ್ತೇಸು, ಮಗ್ಗೋ ಸತ್ತಙ್ಗಿಕೋಪಿ ಚ.
ಮಗ್ಗೋ ¶ ಅಟ್ಠಸು ಚಿತ್ತೇಸು, ಮತೋ ಅಟ್ಠಙ್ಗಿಕೋತಿ ಹಿ;
ಏವಂ ತು ಸಬ್ಬಚಿತ್ತೇಸು, ಮಗ್ಗಙ್ಗಾನಿ ಸಮುದ್ಧರೇ.
ಬಲಾನಿ ದ್ವೇ ದ್ವಿಚಿತ್ತೇಸು, ಏಕಸ್ಮಿಂ ತೀಣಿ ದೀಪಯೇ;
ಏಕಾದಸಸು ಚತ್ತಾರಿ, ಛ ದ್ವಾದಸಸು ನಿದ್ದಿಸೇ.
ಏಕೂನಾಸೀತಿಯಾ ಸತ್ತ, ಸೋಳಸೇವಾಬಲಾನಿ ತು;
ಚಿತ್ತಮೇವಂ ತು ವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಂ, ಸಬಲಂ ಅಬಲಮ್ಪಿ ಚ.
ಝಾನಙ್ಗಮಗ್ಗಙ್ಗಬಲಿನ್ದ್ರಿಯಾನಿ,
ಚಿತ್ತೇಸು ಜಾಯನ್ತಿ ಹಿ ಯೇಸು ಯಾನಿ;
ಮಯಾ ಸಮಾಸೇನ ಸಮುದ್ಧರಿತ್ವಾ,
ವುತ್ತಾನಿ ಸಬ್ಬಾನಿಪಿ ತಾನಿ ತೇಸು.
ಇತಿ ಅಭಿಧಮ್ಮಾವತಾರೇ ಚೇತಸಿಕವಿಭಾಗನಿದ್ದೇಸೋ ನಾಮ
ತತಿಯೋ ಪರಿಚ್ಛೇದೋ.
೪. ಚತುತ್ಥೋ ಪರಿಚ್ಛೇದೋ
ಏಕವಿಧಾದಿನಿದ್ದೇಸೋ
ಇತೋ ¶ ¶ ಪರಂ ಪವಕ್ಖಾಮಿ, ನಯಮೇಕವಿಧಾದಿಕಂ;
ಆಭಿಧಮ್ಮಿಕಭಿಕ್ಖೂನಂ, ಬುದ್ಧಿಯಾ ಪನ ವುದ್ಧಿಯಾ.
ಸಬ್ಬಮೇಕವಿಧಂ ಚಿತ್ತಂ, ವಿಜಾನನಸಭಾವತೋ;
ದುವಿಧಞ್ಚ ಭವೇ ಚಿತ್ತಂ, ಅಹೇತುಕಸಹೇತುತೋ.
ಪುಞ್ಞಾಪುಞ್ಞವಿಪಾಕಾ ಹಿ, ಕಾಮೇ ದಸ ಚ ಪಞ್ಚ ಚ;
ಕ್ರಿಯಾ ತಿಸ್ಸೋತಿ ಸಬ್ಬೇಪಿ, ಅಟ್ಠಾರಸ ಅಹೇತುಕಾ.
ಏಕಸತ್ತತಿ ಸೇಸಾನಿ, ಚಿತ್ತುಪ್ಪಾದಾ ಮಹೇಸಿನಾ;
ಸಹೇತುಕಾತಿ ನಿದ್ದಿಟ್ಠಾ, ತಾದಿನಾ ಹೇತುವಾದಿನಾ.
ಸವತ್ಥುಕಾವತ್ಥುಕತೋ ¶ , ತಥೋಭಯವಸೇನ ಚ;
ಸಬ್ಬಂ ವುತ್ತಪಕಾರಂ ತು, ತಿವಿಧಂ ಹೋತಿ ಮಾನಸಂ.
ಸಬ್ಬೋ ಕಾಮವಿಪಾಕೋ ಚ, ರೂಪೇ ಪಞ್ಚದಸಾಪಿ ಚ;
ಆದಿಮಗ್ಗೋ ಸಿತುಪ್ಪಾದೋ, ಮನೋಧಾತು ಕ್ರಿಯಾಪಿ ಚ.
ದೋಮನಸ್ಸದ್ವಯಞ್ಚಾಪಿ, ತೇಚತ್ತಾಲೀಸ ಮಾನಸಾ;
ನುಪ್ಪಜ್ಜನ್ತಿ ವಿನಾ ವತ್ಥುಂ, ಏಕನ್ತೇನ ಸವತ್ಥುಕಾ.
ಅರೂಪಾವಚರಪಾಕಾ ಚ, ಏಕನ್ತೇನ ಅವತ್ಥುಕಾ;
ದ್ವಾಚತ್ತಾಲೀಸ ಸೇಸಾನಿ, ಚಿತ್ತಾನುಭಯಥಾ ಸಿಯುಂ.
ಏಕೇಕಾರಮ್ಮಣಂ ಚಿತ್ತಂ, ಪಞ್ಚಾರಮ್ಮಣಮೇವ ಚ;
ಛಳಾರಮ್ಮಣಕಞ್ಚೇತಿ, ಏವಮ್ಪಿ ತಿವಿಧಂ ಸಿಯಾ.
ವಿಞ್ಞಾಣಾನಿ ಚ ದ್ವೇಪಞ್ಚ, ಅಟ್ಠ ಲೋಕುತ್ತರಾನಿ ಚ;
ಸಬ್ಬಂ ಮಹಗ್ಗತಞ್ಚೇವ, ಠಪೇತ್ವಾಭಿಞ್ಞಮಾನಸಂ.
ತೇಚತ್ತಾಲೀಸ ¶ ವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಾ, ಏಕೇಕಾರಮ್ಮಣಾ ಪನ;
ಮನೋಧಾತುತ್ತಯಂ ತತ್ಥ, ಪಞ್ಚಾರಮ್ಮಣಮೀರಿತಂ.
ತೇಚತ್ತಾಲೀಸ ಸೇಸಾನಿ, ಛಳಾರಮ್ಮಣಿಕಾ ಮತಾ;
ತಥಾ ಚ ತಿವಿಧಂ ಚಿತ್ತಂ, ಕುಸಲಾಕುಸಲಾದಿತೋ.
ಅಹೇತುಂ ಏಕಹೇತುಞ್ಚ, ದ್ವಿಹೇತುಞ್ಚ ತಿಹೇತುಕಂ;
ಏವಂ ಚತುಬ್ಬಿಧಂ ಚಿತ್ತಂ, ವಿಞ್ಞಾತಬ್ಬಂ ವಿಭಾವಿನಾ.
ಹೇಟ್ಠಾ ಮಯಾಪಿ ನಿದ್ದಿಟ್ಠಾ, ಅಟ್ಠಾರಸ ಅಹೇತುಕಾ;
ವಿಚಿಕಿಚ್ಛುದ್ಧಚ್ಚಸಂಯುತ್ತಂ, ಏಕಹೇತುಮುದೀರಿತಂ.
ಕಾಮೇ ¶ ದ್ವಾದಸಧಾ ಪುಞ್ಞ-ವಿಪಾಕಕ್ರಿಯತೋ ಪನ;
ದಸಧಾಕುಸಲಾ ಚಾತಿ, ಬಾವೀಸತಿ ದುಹೇತುಕಾ.
ಕಾಮೇ ¶ ದ್ವಾದಸಧಾ ಪುಞ್ಞ-ವಿಪಾಕಕ್ರಿಯತೋ ಪನ;
ಸಬ್ಬಂ ಮಹಗ್ಗತಞ್ಚೇವ, ಅಪ್ಪಮಾಣಂ ತಿಹೇತುಕಂ.
ರೂಪೀರಿಯಾಪಥವಿಞ್ಞತ್ತಿ-ಜನಕಾಜನಕಾದಿತೋ;
ಏವಞ್ಚಾಪಿ ಹಿ ತಂ ಚಿತ್ತಂ, ಹೋತಿ ಸಬ್ಬಂ ಚತುಬ್ಬಿಧಂ.
ದ್ವಾದಸಾಕುಸಲಾ ತತ್ಥ, ಕುಸಲಾ ಕಾಮಧಾತುಯಾ;
ತಥಾ ದಸ ಕ್ರಿಯಾ ಕಾಮೇ, ಅಭಿಞ್ಞಾಮಾನಸಂ ದ್ವಯಂ.
ಸಮುಟ್ಠಾಪೇನ್ತಿ ರೂಪಾನಿ, ಕಪ್ಪೇನ್ತಿ ಇರಿಯಾಪಥಂ;
ಜನಯನ್ತಿ ಚ ವಿಞ್ಞತ್ತಿಂ, ಇಮೇ ದ್ವತ್ತಿಂಸ ಮಾನಸಾ.
ಕುಸಲಾ ಚ ಕ್ರಿಯಾ ಚೇವ, ತೇ ಮಹಗ್ಗತಮಾನಸಾ;
ಅಟ್ಠಾನಾಸವಚಿತ್ತಾನಿ, ಛಬ್ಬೀಸತಿ ಚ ಮಾನಸಾ.
ಸಮುಟ್ಠಾಪೇನ್ತಿ ರೂಪಾನಿ, ಕಪ್ಪೇನ್ತಿ ಇರಿಯಾಪಥಂ;
ಚೋಪನಂ ನ ಚ ಪಾಪೇನ್ತಿ, ದ್ವಿಕಿಚ್ಚಾ ನಿಯತಾ ಇಮೇ.
ಠಪೇತ್ವಾ ದಸ ವಿಞ್ಞಾಣೇ, ವಿಪಾಕಾ ದ್ವೀಸು ಭೂಮಿಸು;
ಕ್ರಿಯಾ ಚೇವ ಮನೋಧಾತು, ಇಮಾನೇಕೂನವೀಸತಿ.
ಸಮುಟ್ಠಾಪೇನ್ತಿ ¶ ರೂಪಾನಿ, ನ ಕರೋನ್ತಿತರದ್ವಯಂ;
ಪುನ ದ್ವೇಪಞ್ಚವಿಞ್ಞಾಣಾ, ವಿಪಾಕಾ ಚ ಅರೂಪಿಸು.
ಸಬ್ಬೇಸಂ ಸನ್ಧಿಚಿತ್ತಞ್ಚ, ಚುತಿಚಿತ್ತಞ್ಚಾರಹತೋ;
ನ ಕರೋನ್ತಿ ತಿಕಿಚ್ಚಾನಿ, ಇಮೇ ಸೋಳಸ ಮಾನಸಾ.
ಏಕದ್ವಿತಿಚತುಟ್ಠಾನ-ಪಞ್ಚಟ್ಠಾನಪಭೇದತೋ;
ಪಞ್ಚಧಾ ಚಿತ್ತಮಕ್ಖಾಸಿ, ಪಞ್ಚನಿಮ್ಮಲಲೋಚನೋ.
ಕುಸಲಾಕುಸಲಾ ಸಬ್ಬೇ, ಚಿತ್ತುಪ್ಪಾದಾ ಮಹಾಕ್ರಿಯಾ;
ಮಹಗ್ಗತಾ ಕ್ರಿಯಾ ಚೇವ, ಚತ್ತಾರೋ ಫಲಮಾನಸಾ.
ಸಬ್ಬೇವ ¶ ಪಞ್ಚಪಞ್ಞಾಸ, ನಿಪ್ಪಪಞ್ಚೇನ ಸತ್ಥುನಾ;
ಜವನಟ್ಠಾನತೋಯೇವ, ಏಕಟ್ಠಾನೇ ನಿಯಾಮಿತಾ.
ಪುನ ದ್ವೇಪಞ್ಚವಿಞ್ಞಾಣಾ, ದಸ್ಸನೇ ಸವನೇ ತಥಾ;
ಘಾಯನೇ ಸಾಯನೇ ಠಾನೇ, ಫುಸನೇ ಪಟಿಪಾಟಿಯಾ.
ಮನೋಧಾತುತ್ತಿಕಂ ಠಾನೇ, ಆವಜ್ಜನೇ ಪಟಿಚ್ಛನೇ;
ಅಟ್ಠಸಟ್ಠಿ ಭವನ್ತೇತೇ, ಏಕಟ್ಠಾನಿಕತಂ ಗತಾ.
ಪುನ ದ್ವಿಟ್ಠಾನಿಕಂ ನಾಮ, ಚಿತ್ತದ್ವಯಮುದೀರಿತಂ;
ಸೋಮನಸ್ಸಯುತಂ ಪಞ್ಚ-ದ್ವಾರೇ ಸನ್ತೀರಣಂ ಸಿಯಾ.
ತದಾರಮ್ಮಣಂ ಛದ್ವಾರೇ, ಬಲವಾರಮ್ಮಣೇ ಸತಿ;
ತಥಾ ವೋಟ್ಠಬ್ಬನಂ ಹೋತಿ, ಪಞ್ಚದ್ವಾರೇಸು ವೋಟ್ಠಬೋ.
ಮನೋದ್ವಾರೇಸು ಸಬ್ಬೇಸಂ, ಹೋತಿ ಆವಜ್ಜನಂ ಪನ;
ಇದಂ ದ್ವಿಟ್ಠಾನಿಕಂ ನಾಮ, ಹೋತಿ ಚಿತ್ತದ್ವಯಂ ಪನ.
ಪಟಿಸನ್ಧಿಭವಙ್ಗಸ್ಸ, ಚುತಿಯಾ ಠಾನತೋ ಪನ;
ಮಹಗ್ಗತವಿಪಾಕಾ ತೇ, ನವ ತಿಟ್ಠಾನಿಕಾ ಮತಾ.
ಅಟ್ಠ ¶ ಕಾಮಾ ಮಹಾಪಾಕಾ, ಪಟಿಸನ್ಧಿಭವಙ್ಗತೋ;
ತದಾರಮ್ಮಣತೋ ಚೇವ, ಚುತಿಟ್ಠಾನವಸೇನ ಚ.
ಚತುಟ್ಠಾನಿಕಚಿತ್ತಾನಿ ¶ , ಅಟ್ಠ ಹೋನ್ತೀತಿ ನಿದ್ದಿಸೇ;
ಕುಸಲಾಕುಸಲಪಾಕಂ ತು-ಪೇಕ್ಖಾಸಹಗತದ್ವಯಂ.
ಸನ್ತೀರಣಂ ಭವೇ ಪಞ್ಚ-ದ್ವಾರೇ ಛದ್ವಾರಿಕೇಸು ಚ;
ತದಾರಮ್ಮಣತಂ ಯಾತಿ, ಬಲವಾರಮ್ಮಣೇ ಸತಿ.
ಪಟಿಸನ್ಧಿಭವಙ್ಗಾನಂ, ಚುತಿಟ್ಠಾನವಸೇನ ಚ;
ಪಞ್ಚಟ್ಠಾನಿಕಚಿತ್ತನ್ತಿ, ಇದಂ ದ್ವಯಮುದೀರಿತಂ.
ಪಞ್ಚಕಿಚ್ಚಂ ¶ ದ್ವಯಂ ಚಿತ್ತಂ, ಚತುಕಿಚ್ಚಂ ಪನಟ್ಠಕಂ;
ತಿಕಿಚ್ಚಂ ನವಕಂ ದ್ವೇ ತು, ದ್ವಿಕಿಚ್ಚಾ ಸೇಸಮೇಕಕಂ.
ಭವಙ್ಗಾವಜ್ಜನಞ್ಚೇವ, ದಸ್ಸನಂ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛನಂ;
ಸನ್ತೀರಣಂ ವೋಟ್ಠಬ್ಬನಂ, ಜವನಂ ಭವತಿ ಸತ್ತಮಂ.
ಛಬ್ಬಿಧಂ ಹೋತಿ ತಂ ಛನ್ನಂ, ವಿಞ್ಞಾಣಾನಂ ಪಭೇದತೋ;
ಸತ್ತಧಾ ಸತ್ತವಿಞ್ಞಾಣ-ಧಾತೂನಂ ತು ಪಭೇದತೋ.
ಏಕೇಕಾರಮ್ಮಣಂ ಛಕ್ಕಂ, ಪಞ್ಚಾರಮ್ಮಣಭೇದತೋ;
ಛಳಾರಮ್ಮಣತೋ ಚೇವ, ಹೋತಿ ಅಟ್ಠವಿಧಂ ಮನೋ.
ತತ್ಥ ದ್ವೇಪಞ್ಚವಿಞ್ಞಾಣಾ, ಹೋನ್ತಿ ಏಕೇಕಗೋಚರಾ;
ರೂಪಾರಮ್ಮಣಿಕಾ ದ್ವೇ ತು, ದ್ವೇ ದ್ವೇ ಸದ್ದಾದಿಗೋಚರಾ.
ಸಬ್ಬಂ ಮಹಗ್ಗತಂ ಚಿತ್ತಂ, ಪಞ್ಚಾಭಿಞ್ಞಾವಿವಜ್ಜಿತಂ;
ಸಬ್ಬಂ ಲೋಕುತ್ತರಞ್ಚೇತಿ, ಏಕೇಕಾರಮ್ಮಣಂ ಭವೇ.
ಏಕೇಕಾರಮ್ಮಣಂ ಛಕ್ಕ-ಮಿದಂ ಞೇಯ್ಯಂ ವಿಭಾವಿನಾ;
ಪಞ್ಚಾರಮ್ಮಣಿಕಂ ನಾಮ, ಮನೋಧಾತುತ್ತಯಂ ಭವೇ.
ಕಾಮಾವಚರಚಿತ್ತಾನಿ, ಚತ್ತಾಲೀಸಂ ತಥೇಕಕಂ;
ಅಭಿಞ್ಞಾನಿ ಚ ಸಬ್ಬಾನಿ, ಛಳಾರಮ್ಮಣಿಕಾನಿತಿ.
ಚಿತ್ತಂ ನವವಿಧಂ ಹೋತಿ, ಸತ್ತವಿಞ್ಞಾಣಧಾತುಸು;
ಪಚ್ಛಿಮಞ್ಚ ತಿಧಾ ಕತ್ವಾ, ಕುಸಲಾಕುಸಲಾದಿತೋ.
ಪುಞ್ಞಾಪುಞ್ಞವಸೇನೇವ ¶ , ವಿಪಾಕಕ್ರಿಯಭೇದತೋ;
ಛಸತ್ತತಿವಿಧೋ ಭೇದೋ, ಮನೋವಿಞ್ಞಾಣಧಾತುಯಾ.
ಮನೋಧಾತುಂ ದ್ವಿಧಾ ಕತ್ವಾ, ವಿಪಾಕಕ್ರಿಯಭೇದತೋ;
ನವಧಾ ಪುಬ್ಬವುತ್ತೇಹಿ, ದಸಧಾ ಹೋತಿ ಮಾನಸಂ.
ಧಾತುದ್ವಯಂ ¶ ತಿಧಾ ಕತ್ವಾ, ಪಚ್ಛಿಮಂ ಪುನ ಪಣ್ಡಿತೋ;
ಏಕಾದಸವಿಧಂ ಚಿತ್ತಂ, ಹೋತೀತಿ ಪರಿದೀಪಯೇ.
ಮನೋವಿಞ್ಞಾಣಧಾತುಮ್ಪಿ, ಕುಸಲಾಕುಸಲಾದಿತೋ;
ಚತುಧಾ ವಿಭಜಿತ್ವಾನ, ವದೇ ದ್ವಾದಸಧಾ ಠಿತಂ.
ಭವೇ ¶ ಚುದ್ದಸಧಾ ಚಿತ್ತಂ, ಚುದ್ದಸಟ್ಠಾನಭೇದತೋ;
ಪಟಿಸನ್ಧಿಭವಙ್ಗಸ್ಸ, ಚುತಿಯಾವಜ್ಜನಸ್ಸ ಚ.
ಪಞ್ಚನ್ನಂ ದಸ್ಸನಾದೀನಂ, ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛನಚೇತಸೋ;
ಸನ್ತೀರಣಸ್ಸ ವೋಟ್ಠಬ್ಬ-ಜವನಾನಂ ವಸೇನ ಚ.
ತದಾರಮ್ಮಣಚಿತ್ತಸ್ಸ, ತಥೇವ ಠಾನಭೇದತೋ;
ಏವಂ ಚುದ್ದಸಧಾ ಚಿತ್ತಂ, ಹೋತೀತಿ ಪರಿದೀಪಯೇ.
ಭೂಮಿಪುಗ್ಗಲನಾನಾತ್ತ-ವಸೇನ ಚ ಪವತ್ತಿತೋ;
ಬಹುಧಾ ಪನಿದಂ ಚಿತ್ತಂ, ಹೋತೀತಿ ಚ ವಿಭಾವಯೇ.
ಏಕವಿಧಾದಿನಯೇ ಪನಿಮಸ್ಮಿಂ,
ಯೋ ಕುಸಲೋ ಮತಿಮಾ ಇಧ ಭಿಕ್ಖು;
ತಸ್ಸಭಿಧಮ್ಮಗತಾ ಪನ ಅತ್ಥಾ,
ಹತ್ಥಗತಾಮಲಕಾ ವಿಯ ಹೋನ್ತಿ.
ಇತಿ ಅಭಿಧಮ್ಮಾವತಾರೇ ಏಕವಿಧಾದಿನಿದ್ದೇಸೋ ನಾಮ
ಚತುತ್ಥೋ ಪರಿಚ್ಛೇದೋ.
೫. ಪಞ್ಚಮೋ ಪರಿಚ್ಛೇದೋ
ಭೂಮಿಪುಗ್ಗಲಚಿತ್ತುಪ್ಪತ್ತಿನಿದ್ದೇಸೋ
ಇತೋ ¶ ¶ ಪರಂ ಪವಕ್ಖಾಮಿ, ಬುದ್ಧಿವುದ್ಧಿಕರಂ ನಯಂ;
ಚಿತ್ತಾನಂ ಭೂಮೀಸುಪ್ಪತ್ತಿಂ, ಪುಗ್ಗಲಾನಂ ವಸೇನ ಚ.
ದೇವಾಚೇವ ¶ ಮನುಸ್ಸಾ ಚ, ತಿಸ್ಸೋ ವಾಪಾಯಭೂಮಿಯೋ;
ಗತಿಯೋ ಪಞ್ಚ ನಿದ್ದಿಟ್ಠಾ, ಸತ್ಥುನಾ ತು ತಯೋ ಭವಾ.
ಭೂಮಿಯೋ ತತ್ಥ ತಿಂಸೇವ, ತಾಸು ತಿಂಸೇವ ಪುಗ್ಗಲಾ;
ಭೂಮೀಸ್ವೇತಾಸು ಉಪ್ಪನ್ನಾ, ಸಬ್ಬೇ ಚ ಪನ ಪುಗ್ಗಲಾ.
ಪಟಿಸನ್ಧಿಕಚಿತ್ತಾನಂ, ವಸೇನೇಕೂನವೀಸತಿ;
ಪಟಿಸನ್ಧಿ ಚ ನಾಮೇಸಾ, ದುವಿಧಾ ಸಮುದೀರಿತಾ.
ಅಚಿತ್ತಕಾ ಸಚಿತ್ತಾ ಚ, ಅಸಞ್ಞೀನಮಚಿತ್ತಕಾ;
ಸೇಸಾ ಸಚಿತ್ತಕಾ ಞೇಯ್ಯಾ, ಸಾ ಪನೇಕೂನವೀಸತಿ.
ಪಟಿಸನ್ಧಿವಸೇನೇವ, ಹೋನ್ತಿ ವೀಸತಿ ಪುಗ್ಗಲಾ;
ಇಧ ಚಿತ್ತಾಧಿಕಾರತ್ತಾ, ಅಚಿತ್ತಾ ನ ಚ ಉದ್ಧಟಾ.
ಅಹೇತುದ್ವಿತಿಹೇತೂತಿ, ಪುಗ್ಗಲಾ ತಿವಿಧಾ ಸಿಯುಂ;
ಅರಿಯಾ ಪನ ಅಟ್ಠಾತಿ, ಸಬ್ಬೇ ಏಕಾದಸೇರಿತಾ.
ಏತೇಸಂ ಪನ ಸಬ್ಬೇಸಂ, ಪುಗ್ಗಲಾನಂ ಪಭೇದತೋ;
ಚಿತ್ತಾನಂ ಭೂಮೀಸುಪ್ಪತ್ತಿಂ, ಭಣತೋ ಮೇ ನಿಬೋಧಥ.
ತಿಂಸಭೂಮೀಸು ಚಿತ್ತಾನಿ, ಕತಿ ಜಾಯನ್ತಿ ಮೇ ವದ;
ಚುದ್ದಸೇವ ತು ಚಿತ್ತಾನಿ, ಹೋನ್ತಿ ಸಬ್ಬಾಸು ಭೂಮಿಸು.
ಸದಾ ವೀಸತಿ ಚಿತ್ತಾನಿ, ಕಾಮೇಯೇವ ಭವೇ ಸಿಯುಂ;
ಪಞ್ಚ ರೂಪಭವೇಯೇವ, ಚತ್ತಾರೇವ ಅರೂಪಿಸು.
ಕಾಮರೂಪಭವೇಸ್ವೇವ ¶ , ಅಟ್ಠಾರಸ ಭವನ್ತಿ ಹಿ;
ದ್ವೇಚತ್ತಾಲೀಸ ಚಿತ್ತಾನಿ, ಹೋನ್ತಿ ತೀಸು ಭವೇಸುಪಿ.
ಠಪೇತ್ವಾ ಪನ ಸಬ್ಬಾಸಂ, ಚತಸ್ಸೋಪಾಯಭೂಮಿಯೋ;
ತೇರಸೇವ ಚ ಚಿತ್ತಾನಿ, ಹೋನ್ತಿ ಛಬ್ಬೀಸಭೂಮಿಸು.
ಅಪರಾನಿ ¶ ಚತಸ್ಸೋಪಿ, ಠಪೇತ್ವಾರುಪ್ಪಭೂಮಿಯೋ;
ಚಿತ್ತಾನಿ ಪನ ಜಾಯನ್ತಿ, ಛ ಚ ಛಬ್ಬೀಸಭೂಮಿಸು.
ಸುದ್ಧಾವಾಸಿಕದೇವಾನಂ ¶ , ಠಪೇತ್ವಾ ಪಞ್ಚ ಭೂಮಿಯೋ;
ಪಞ್ಚ ಚಿತ್ತಾನಿ ಜಾಯನ್ತೇ, ಪಞ್ಚವೀಸತಿಭೂಮಿಸು.
ಅಪರಾನಿ ದುವೇ ಹೋನ್ತಿ, ಪಞ್ಚವೀಸತಿಭೂಮಿಸು;
ಠಪೇತ್ವಾ ನೇವಸಞ್ಞಞ್ಚ, ಚತಸ್ಸೋಪಾಯಭೂಮಿಯೋ.
ದ್ವೇಪಿ ಚಿತ್ತಾನಿ ಜಾಯನ್ತಿ, ಚತುವೀಸತಿಭೂಮಿಸು;
ಆಕಿಞ್ಚಞ್ಞಂ ನೇವಸಞ್ಞಞ್ಚ, ಠಪೇತ್ವಾಪಾಯಭೂಮಿಯೋ.
ಅಪಾಯಭೂಮಿಯೋ ಹಿತ್ವಾ, ತಿಸ್ಸೋ ಆರುಪ್ಪಭೂಮಿಯೋ;
ದ್ವೇಯೇವ ಪನ ಚಿತ್ತಾನಿ, ಹೋನ್ತಿ ತೇವೀಸಭೂಮಿಸು.
ಅರೂಪೇ ಚ ಅಪಾಯೇ ಚ, ಠಪೇತ್ವಾ ಅಟ್ಠ ಭೂಮಿಯೋ;
ಏಕಾದಸವಿಧಂ ಚಿತ್ತಂ, ಹೋನ್ತಿ ದ್ವಾವೀಸಭೂಮಿಸು.
ಸುದ್ಧಾವಾಸೇ ಅಪಾಯೇ ಚ, ಠಪೇತ್ವಾ ನವ ಭೂಮಿಯೋ;
ಏಕವೀಸಾಸು ನಿಚ್ಚಮ್ಪಿ, ಚತ್ತಾರೋವ ಭವನ್ತಿ ಹಿ.
ಏಕಂ ಸತ್ತರಸಸ್ವೇವ, ಚಿತ್ತಂ ಜಾಯತಿ ಭೂಮಿಸು;
ಸುದ್ಧಾವಾಸೇ ಠಪೇತ್ವಾ ತು, ಅಪಾಯಾರುಪ್ಪಭೂಮಿಯೋ.
ದ್ವಾದಸೇವ ತು ಜಾಯನ್ತೇ, ಏಕಾದಸಸು ಭೂಮಿಸು;
ಠಪೇತ್ವಾ ಪನ ಸಬ್ಬಾಪಿ, ಭೂಮಿಯೋ ಹಿ ಮಹಗ್ಗತಾ.
ಕಾಮಾವಚರದೇವಾನಂ, ಮನುಸ್ಸಾನಂ ವಸೇನ ತು;
ಅಟ್ಠ ಚಿತ್ತಾನಿ ಜಾಯನ್ತೇ, ಸದಾ ಸತ್ತಸು ಭೂಮಿಸು.
ಪಞ್ಚಮಜ್ಝಾನಪಾಕೇಕೋ ¶ , ಜಾಯತೇ ಛಸು ಭೂಮಿಸು;
ಚತ್ತಾರಿ ಪನ ಚಿತ್ತಾನಿ, ತೀಸು ತೀಸ್ವೇವ ಭೂಮಿಸು.
ಚತ್ತಾರಿ ¶ ಪನ ಚಿತ್ತಾನಿ, ಹೋನ್ತಿ ಏಕೇಕಭೂಮಿಸು;
ಅರೂಪಾವಚರಪಾಕಾನಂ, ವಸೇನ ಪರಿದೀಪಯೇ.
ಕುಸಲಾಕುಸಲಾ ಕಾಮೇ,
ತೇಸಂ ಪಾಕಾ ಅಹೇತುಕಾ;
ಆವಜ್ಜನದ್ವಯಞ್ಚಾತಿ,
ಸತ್ತತಿಂಸೇವ ಮಾನಸಾ.
ನರಕಾದೀಸ್ವಪಾಯೇಸು, ಚತೂಸುಪಿ ಚ ಜಾಯರೇ;
ದ್ವೇಪಞ್ಞಾಸಾವಸೇಸಾನಿ, ನುಪ್ಪಜ್ಜನ್ತಿ ಕದಾಚಿಪಿ.
ಕಾಮೇ ದೇವಮನುಸ್ಸಾನಂ, ನವ ಪಾಕಾ ಮಹಗ್ಗತಾ;
ನೇವ ಜಾಯನ್ತಿ ಜಾಯನ್ತಿ, ಅಸೀತಿ ಹದಯಾ ಸದಾ.
ಕಾಮೇ ಅಟ್ಠ ಮಹಾಪಾಕಾ, ದೋಮನಸ್ಸದ್ವಯಮ್ಪಿ ಚ;
ತಥಾ ಘಾನಾದಿವಿಞ್ಞಾಣ-ತ್ತಯಂ ಪಾಕಾ ಅಪುಞ್ಞಜಾ.
ನತ್ಥಿ ಆರುಪ್ಪಪಾಕಾ ಚ, ರೂಪಾವಚರಭೂಮಿಯಂ;
ಇಮೇಹಿ ಸಹ ಚಿತ್ತೇಹಿ, ತಯೋ ಮಗ್ಗಾ ಫಲದ್ವಯಂ.
ಚತ್ತಾರೋ ದಿಟ್ಠಿಸಂಯುತ್ತಾ, ವಿಚಿಕಿಚ್ಛಾಯುತಮ್ಪಿ ಚ;
ಚತ್ತಾರೋ ಹೇಟ್ಠಿಮಾ ಪಾಕಾ, ಸುದ್ಧಾವಾಸೇ ನ ಲಬ್ಭರೇ.
ಸೇಸಾನಿ ಏಕಪಞ್ಞಾಸ, ಚಿತ್ತಾನಿ ಪನ ಲಬ್ಭರೇ;
ರೂಪಾವಚರಿಕಾ ಸಬ್ಬೇ, ವಿಪಾಕಾ ಕಾಮಧಾತುಯಾ.
ದೋಮನಸ್ಸಾದಿಮಗ್ಗೋ ಚ, ಕ್ರಿಯಾ ಚ ದ್ವೇ ಅಹೇತುಕಾ;
ತೇಚತ್ತಾಲೀಸ ಚಿತ್ತಾನಿ, ನತ್ಥಿ ಆರುಪ್ಪಭೂಮಿಯಂ.
ಏವಂ ¶ ಭೂಮಿವಸೇನೇವ, ಚಿತ್ತುಪ್ಪತ್ತಿಂ ವಿಭಾವಯೇ;
ತಥಾ ಏಕಾದಸನ್ನಮ್ಪಿ, ಪುಗ್ಗಲಾನಂ ವಸೇನ ಚ.
ತೇಸಂ ಪಾಕಾ ಅಹೇತುಕಾ;
ಆವಜ್ಜನದ್ವಯಞ್ಚಾತಿ,
ಸತ್ತತಿಂಸೇವ ಮಾನಸಾ.
ಅಹೇತುಕಸ್ಸ ಸತ್ತಸ್ಸ, ಜಾಯನ್ತೇ ಪಞ್ಚಭೂಮಿಸು;
ದ್ವೇಪಞ್ಞಾಸಾವಸೇಸಾನಿ, ನ ಜಾಯನ್ತಿ ಕದಾಚಿಪಿ.
ಅಹೇತುಕಸ್ಸ ವುತ್ತೇಹಿ, ಕಾಮಪಾಕಾ ದುಹೇತುಕಾ;
ದುಹೇತುಕಸ್ಸ ಜಾಯನ್ತೇ, ಚತ್ತಾಲೀಸಂ ತಥೇಕಕಂ.
ಸಬ್ಬೇ ಮಹಗ್ಗತಾ ಚೇವ, ಸಬ್ಬೇಪಿ ಚ ಅನಾಸವಾ;
ತಿಹೇತುಕಾ ವಿಪಾಕಾ ಚ, ಕಾಮೇ ನವ ಕ್ರಿಯಾಪಿ ಚ.
ದುಹೇತುನೋ ನ ಜಾಯನ್ತಿ, ಚತ್ತಾಲೀಸಂ ತಥಾಟ್ಠ ಚ;
ಕಾಮಾವಚರಸತ್ತಸ್ಸ, ತಿಹೇತುಪಟಿಸನ್ಧಿನೋ.
ಪುಥುಜ್ಜನಸ್ಸ ಜಾಯನ್ತೇ, ಚತುಪಞ್ಞಾಸ ಮಾನಸಾ;
ದ್ವಿಹೇತುಕಸ್ಸ ವುತ್ತಾನಿ, ಚತ್ತಾಲೀಸಂ ತಥೇಕಕಂ.
ಚತ್ತಾರೋ ಞಾಣಸಂಯುತ್ತಾ, ವಿಪಾಕಾ ಕಾಮಧಾತುಯಾ;
ರೂಪಾರೂಪೇಸು ಪುಞ್ಞಾನಿ, ಚತುಪಞ್ಞಾಸ ಮಾನಸಾ.
ಪುಥುಜ್ಜನಸ್ಸ ಜಾಯನ್ತೇ, ಪಞ್ಚತಿಂಸ ನ ಜಾಯರೇ;
ಛದೇವೇಸು ಮನುಸ್ಸೇಸು, ಸೋತಾಪನ್ನಸ್ಸ ದೇಹಿನೋ.
ಪಞ್ಞಾಸೇವಸ್ಸ ಚಿತ್ತಾನಿ, ಜಾಯನ್ತೀತಿ ವಿನಿದ್ದಿಸೇ;
ನವತಿಂಸೇವ ಚಿತ್ತಾನಿ, ನುಪ್ಪಜ್ಜನ್ತೀತಿ ದೀಪಯೇ.
ಸೋತಾಪನ್ನಸ್ಸ ವುತ್ತಾನಿ, ಠಪೇತ್ವಾ ಪಠಮಂ ಫಲಂ;
ಅತ್ತನೋವ ಫಲೇನಸ್ಸ, ಸಕದಾಗಾಮಿನೋ ಸಿಯುಂ.
ಸೋತಾಪನ್ನಸ್ಸ ¶ ¶ ವುತ್ತಾನಿ, ಠಪೇತ್ವಾ ಪಟಿಘದ್ವಯಂ;
ದುತಿಯಂ ಚ ಫಲಂ ಹಿತ್ವಾ, ಯಾನಿ ಚಿತ್ತಾನಿ ತಾನಿತಿ;
ಅನಾಗಾಮಿಸ್ಸ ಸತ್ತಸ್ಸ, ಜಾಯನ್ತೀತಿ ವಿನಿದ್ದಿಸೇ.
ಕತಿ ಚಿತ್ತಾನಿ ಜಾಯನ್ತೇ, ಕಾಮೇ ಅರಹತೋ ಪನ;
ಚತ್ತಾರೀಸಞ್ಚ ಚತ್ತಾರಿ, ಕಾಮೇ ಅರಹತೋ ಸಿಯುಂ.
ಮಗ್ಗಟ್ಠಾನಂ ಚತುನ್ನಮ್ಪಿ, ಪುಗ್ಗಲಾನಂ ಸಕಂ ಸಕಂ;
ಮಗ್ಗಚಿತ್ತಂ ಸಿಯಾ ತೇಸಂ, ಏಕಚಿತ್ತಕ್ಖಣಾ ಹಿ ತೇ.
ಪುಥುಜ್ಜನಸ್ಸ ತೀಸ್ವೇವ, ಪಠಮಜ್ಝಾನಭೂಮಿಸು;
ಪಞ್ಚತಿಂಸೇವ ಚಿತ್ತಾನಿ, ಜಾಯನ್ತೇತಿ ವಿನಿದ್ದಿಸೇ.
ಘಾನಾದೀಸು ಚ ವಿಞ್ಞಾಣ-ತ್ತಯಂ ಸತ್ತ ಅಪುಞ್ಞಜಾ;
ಮಹಾಪಾಕಾ ತಥಾ ಪಾಕಾ, ಉಪರಿಜ್ಝಾನಭೂಮಿಕಾ.
ವಿಪಾಕಾಪಿ ಚ ಆರುಪ್ಪಾ, ದೋಮನಸ್ಸದ್ವಯಮ್ಪಿ ಚ;
ಅಟ್ಠಾರಸ ಕ್ರಿಯಾ ಚೇವ, ಅಟ್ಠ ಲೋಕುತ್ತರಾನಿ ಚ.
ಪಠಮಜ್ಝಾನನಿಬ್ಬತ್ತ-ಪುಥುಜ್ಜನಸರೀರಿನೋ;
ಏತಾನಿ ಚತುಪಞ್ಞಾಸ, ಚಿತ್ತಾನಿ ನ ಚ ಲಬ್ಭರೇ.
ಸೋತಾಪನ್ನಸ್ಸ ¶ ಚಿತ್ತಾನಿ, ತತ್ಥೇಕತಿಂಸ ಜಾಯರೇ;
ಪುಥುಜ್ಜನಸ್ಸ ವುತ್ತೇಸು, ಹಿತ್ವಾ ಚಾಪುಞ್ಞಪಞ್ಚಕಂ.
ಸಕದಾಗಾಮಿನೋ ತತ್ಥ, ಠಪೇತ್ವಾ ಪಠಮಂ ಫಲಂ;
ಏಕತಿಂಸೇವ ಜಾಯನ್ತೇ, ಪಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಸಕಂ ಫಲಂ.
ಅನಾಗಾಮಿಸ್ಸ ತತ್ಥೇವ, ಠಪೇತ್ವಾ ದುತಿಯಂ ಫಲಂ;
ಏಕತಿಂಸೇವ ಜಾಯನ್ತೇ, ಫಲಚಿತ್ತೇನ ಅತ್ತನೋ.
ವಿಞ್ಞಾಣಂ ಚಕ್ಖುಸೋತಾನಂ, ಪುಞ್ಞಜಂ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛನಂ;
ಸನ್ತೀರಣದ್ವಯಞ್ಚೇವ, ಕ್ರಿಯಚಿತ್ತಾನಿ ವೀಸತಿ.
ಅರಹತ್ತಫಲಂ ¶ ¶ ಪಾಕೋ, ಪಠಮಜ್ಝಾನಸಮ್ಭವೋ;
ಸತ್ತವೀಸತಿ ಚಿತ್ತಾನಿ, ಅರಹನ್ತಸ್ಸ ಜಾಯರೇ.
ಪುಥುಜ್ಜನಸ್ಸ ತೀಸ್ವೇವ, ದುತಿಯಜ್ಝಾನಭೂಮಿಸು;
ಛತ್ತಿಂಸ ದುತಿಯಜ್ಝಾನ-ತತಿಯಜ್ಝಾನಪಾಕತೋ.
ಪುಥುಜ್ಜನಸ್ಸ ವುತ್ತೇಸು, ಹಿತ್ವಾ ವಾಪುಞ್ಞಪಞ್ಚಕಂ;
ಸೋತಾಪನ್ನಸ್ಸ ಬಾತ್ತಿಂಸ, ಫಲೇನ ಸಹ ಅತ್ತನೋ.
ಸೋತಾಪನ್ನಸ್ಸ ವುತ್ತೇಸು, ಠಪೇತ್ವಾ ಪಠಮಂ ಫಲಂ;
ಬಾತ್ತಿಂಸ ಫಲಚಿತ್ತೇನ, ಸಕದಾಗಾಮಿಸ್ಸ ಅತ್ತನೋ.
ಸಕದಾಗಾಮೀಸು ವುತ್ತೇಸು, ಠಪೇತ್ವಾ ದುತಿಯಂ ಫಲಂ;
ಅನಾಗಾಮಿಫಲೇನಸ್ಸ, ಬಾತ್ತಿಂಸೇವ ಭವನ್ತಿ ಹಿ.
ಅರಹನ್ತಸ್ಸ ತೀಸ್ವೇವ, ಅಟ್ಠವೀಸತಿ ಅತ್ತನೋ;
ಫಲೇನ ದುತಿಯಜ್ಝಾನ-ತತಿಯಜ್ಝಾನಪಾಕತೋ.
ಪರಿತ್ತಕಸುಭಾದೀನಂ, ದೇವಾನಂ ತೀಸು ಭೂಮಿಸು;
ಪಞ್ಚತಿಂಸೇವ ಜಾಯನ್ತೇ, ಚತುತ್ಥಜ್ಝಾನಪಾಕತೋ.
ಸೋತಾಪನ್ನಸ್ಸ ತತ್ಥೇಕ-ತಿಂಸ ಚಿತ್ತಾನಿ ಜಾಯರೇ;
ಸಕದಾಗಾಮಿನೋ ಏವಂ, ತಥಾನಾಗಾಮಿನೋಪಿ ಚ.
ಖೀಣಾಸವಸ್ಸ ತತ್ಥೇವ, ಸತ್ತವೀಸತಿ ಮಾನಸಾ;
ತಥಾ ವೇಹಪ್ಫಲೇ ಚಾಪಿ, ಸಬ್ಬೇಸಂ ಹೋನ್ತಿ ಮಾನಸಾ.
ಏಕತಿಂಸೇವ ಚಿತ್ತಾನಿ, ಸುದ್ಧಾವಾಸಿಕಭೂಮಿಸು;
ಅನಾಗಾಮಿಕಸತ್ತಸ್ಸ, ಹೋನ್ತೀತಿ ಪರಿದೀಪಯೇ.
ಅರಹತೋ ಪನ ತತ್ಥೇವ, ಮಾನಸಾ ಸತ್ತವೀಸತಿ;
ಏವಂ ರೂಪೀಸು ಚಿತ್ತಾನಿ, ವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಾನಿ ವಿಭಾವಿನಾ.
ಚತುವೀಸತಿ ¶ ಚಿತ್ತಾನಿ, ಪಠಮಾರುಪ್ಪಭೂಮಿಯಂ;
ಪುಥುಜ್ಜನಸ್ಸ ಸತ್ತಸ್ಸ, ಜಾಯನ್ತೀತಿ ವಿನಿದ್ದಿಸೇ.
ಸೋತಾಪನ್ನಸ್ಸ ¶ ತತ್ಥೇವ, ಠಪೇತ್ವಾಪುಞ್ಞಪಞ್ಚಕಂ;
ಸಮವೀಸತಿ ಚಿತ್ತಾನಿ, ಫಲೇನ ಸಹ ಅತ್ತನೋ.
ಸಕದಾಗಾಮಿನೋ ತತ್ಥ, ತಥಾನಾಗಾಮಿನೋಪಿ ಚ;
ಜಾಯನ್ತಿ ವೀಸ ಚಿತ್ತಾನಿ, ಪುಬ್ಬಪುಬ್ಬಫಲಂ ವಿನಾ.
ಖೀಣಾಸವಸ್ಸ ತತ್ಥೇವ, ದಸಪಞ್ಚ ಚ ಮಾನಸಾ;
ಪುಥುಜ್ಜನಸ್ಸ ಸತ್ತಸ್ಸ, ದುತಿಯಾರುಪ್ಪಭೂಮಿಯಂ.
ಹೋನ್ತಿ ¶ ತೇವೀಸ ಚಿತ್ತಾನಿ, ಇತಿ ವತ್ವಾ ವಿಭಾವಯೇ;
ತಿಣ್ಣನ್ನಮ್ಪೇತ್ಥ ಸೇಖಾನಂ, ಚಿತ್ತಾನೇಕೂನವೀಸತಿ.
ಚುದ್ದಸೇವ ತು ಚಿತ್ತಾನಿ, ದುತಿಯಾರುಪ್ಪಭೂಮಿಯಂ;
ಕ್ರಿಯಾದ್ವಾದಸ ಪಾಕೇಕೋ, ಫಲಂ ಖೀಣಾಸವಸ್ಸ ತು.
ಪುಥುಜ್ಜನಸ್ಸ ಸತ್ತಸ್ಸ, ತತಿಯಾರುಪ್ಪಭೂಮಿಯಂ;
ಬಾವೀಸತಿ ಚ ಚಿತ್ತಾನಿ, ಭವನ್ತೀತಿ ಪಕಾಸಯೇ.
ಅಟ್ಠಾರಸೇವ ಚಿತ್ತಾನಿ, ಸೋತಾಪನ್ನಸ್ಸ ಜಾಯರೇ;
ಸಕದಾಗಾಮಿನೋ ತಾನಿ, ಠಪೇತ್ವಾ ಪಠಮಂ ಫಲಂ.
ಸಕದಾಗಾಮಿವುತ್ತೇಸು, ಠಪೇತ್ವಾ ದುತಿಯಂ ಫಲಂ;
ಅಟ್ಠಾರಸೇವ ಚಿತ್ತಾನಿ, ಅನಾಗಾಮಿಸ್ಸ ಜಾಯರೇ.
ತೇರಸೇವ ಚ ಚಿತ್ತಾನಿ, ತತಿಯಾರುಪ್ಪಭೂಮಿಯಂ;
ಖೀಣಾಸವಸ್ಸ ಸತ್ತಸ್ಸ, ಭವನ್ತೀತಿ ವಿನಿದ್ದಿಸೇ.
ಏಕವೀಸತಿ ಚಿತ್ತಾನಿ, ಚತುತ್ಥಾರುಪ್ಪಭೂಮಿಯಂ;
ಪುಥುಜ್ಜನಸ್ಸ ಸತ್ತಸ್ಸ, ಜಾಯನ್ತೀತಿ ವಿನಿದ್ದಿಸೇ.
ಸೋತಾಪನ್ನಸ್ಸ ¶ ಸತ್ತಸ್ಸ, ಸತ್ತರಸ ಪಕಾಸಯೇ;
ಸಕದಾಗಾಮಿನೋ ತಾನಿ, ಠಪೇತ್ವಾ ಪಠಮಂ ಫಲಂ.
ಸಕದಾಗಾಮಿವುತ್ತೇಸು, ಠಪೇತ್ವಾ ದುತಿಯಂ ಫಲಂ;
ಹೋನ್ತಿ ಸತ್ತರಸೇವಸ್ಸ, ಅನಾಗಾಮಿಸ್ಸ ಮಾನಸಾ.
ದ್ವಾದಸೇವ ¶ ತು ಚಿತ್ತಾನಿ, ಚತುತ್ಥಾರುಪ್ಪಭೂಮಿಯಂ;
ಜಾಯನ್ತಿ ಅರಹನ್ತಸ್ಸ, ಇತಿ ವತ್ವಾ ವಿಭಾವಯೇ.
ಹೇಟ್ಠಿಮಾನಂ ಅರೂಪೀನಂ, ಬ್ರಹ್ಮಾನಂ ಉಪರೂಪರಿ;
ಅರೂಪಕುಸಲಾ ಚೇವ, ಉಪ್ಪಜ್ಜನ್ತಿ ಕ್ರಿಯಾಪಿ ಚ.
ಉದ್ಧಮುದ್ಧಮರೂಪೀನಂ, ಹೇಟ್ಠಿಮಾ ಹೇಟ್ಠಿಮಾ ಪನ;
ಆರುಪ್ಪಾನೇವ ಜಾಯನ್ತೇ, ದಿಟ್ಠಾದೀನವತೋ ಕಿರ.
ಠಪೇತ್ವಾ ಪಠಮಂ ಮಗ್ಗಂ, ಕುಸಲಾನುತ್ತರಾ ತಯೋ;
ಕಾಮಾವಚರಪುಞ್ಞಾನಿ, ಅಪುಞ್ಞಾನಿ ತಥಾ ದಸ.
ಚತ್ತಾರಾರುಪ್ಪಪುಞ್ಞಾನಿ, ಸಬ್ಬೇ ಪಾಕಾ ಅನುತ್ತರಾ;
ಪಠಮಾರುಪ್ಪಪಾಕೋ ಚ, ನವ ಕಾಮಕ್ರಿಯಾಪಿ ಚ.
ಆರುಪ್ಪಾಪಿ ಕ್ರಿಯಾ ಸಬ್ಬಾ, ತೇಚತ್ತಾಲೀಸ ಮಾನಸಾ;
ಉಪ್ಪಜ್ಜನ್ತಿ ಪನೇತಾನಿ, ಪಠಮಾರುಪ್ಪಭೂಮಿಯಂ.
ಸಬ್ಬೋ ಕಾಮವಿಪಾಕೋ ಚ, ಸಬ್ಬೋ ರೂಪೋಮಹಗ್ಗತೋ;
ಚಿತ್ತುಪ್ಪಾದೋ ಮನೋಧಾತು, ದೋಮನಸ್ಸದ್ವಯಮ್ಪಿ ಚ.
ಆದಿಮಗ್ಗೋ ತಯೋ ಪಾಕಾ, ಆರುಪ್ಪಾ ಚ ತಥೂಪರಿ;
ಛಚತ್ತಾಲೀಸ ನತ್ಥೇತ್ಥ, ಪಠಮಾರುಪ್ಪಭೂಮಿಯಂ.
ವುತ್ತೇಸು ಪನ ಚಿತ್ತೇಸು, ಪಠಮಾರುಪ್ಪಭೂಮಿಯಂ;
ಠಪೇತ್ವಾ ಪಠಮಾರುಪ್ಪ-ತ್ತಯಂ ಪಾಕೋ ಚ ಅತ್ತನೋ.
ತಾಲೀಸೇತಾನಿ ¶ ಜಾಯನ್ತೇ, ದುತಿಯಾರುಪ್ಪಭೂಮಿಯಂ;
ಏವಂ ಸೇಸದ್ವಯೇ ಞೇಯ್ಯಾ, ಹಿತ್ವಾ ಹೇಟ್ಠಿಮಹೇಟ್ಠಿಮಂ.
ಅತ್ತನೋ ¶ ಅತ್ತನೋ ಪಾಕಾ, ಚತ್ತಾರೋ ಚ ಅನಾಸವಾ;
ವಿಪಾಕಾ ಹೋನ್ತಿ ಸಬ್ಬೇವ, ಚತೂಸ್ವಾರುಪ್ಪಭೂಮಿಸು.
ವೋಟ್ಠಬ್ಬನೇನ ಚಿತ್ತೇನ, ಕಾಮೇ ಅಟ್ಠ ಮಹಾಕ್ರಿಯಾ;
ಚತಸ್ಸೋಪಿ ಚ ಆರುಪ್ಪಾ, ತೇರಸೇವ ಕ್ರಿಯಾ ಸಿಯುಂ.
ಖೀಣಾಸವಸ್ಸ ¶ ಜಾಯನ್ತೇ, ಪಠಮಾರುಪ್ಪಭೂಮಿಯಂ;
ದ್ವಾದಸೇವ ಕ್ರಿಯಾ ಹೋನ್ತಿ, ದುತಿಯಾರುಪ್ಪಭೂಮಿಯಂ.
ಏಕಾದಸ ಕ್ರಿಯಾ ಹೋನ್ತಿ, ತತಿಯಾರುಪ್ಪಭೂಮಿಯಂ;
ದಸೇವ ಚ ಕ್ರಿಯಾ ಞೇಯ್ಯಾ, ಚತುತ್ಥಾರುಪ್ಪಭೂಮಿಯಂ.
ಅರಹತೋ ಪನ ಚಿತ್ತಾನಿ, ಹೋನ್ತಿ ಏಕೂನವೀಸತಿ;
ಅರಹತ್ತಂ ಕ್ರಿಯಾ ಸಬ್ಬಾ, ಠಪೇತ್ವಾವಜ್ಜನದ್ವಯಂ.
ಚತುನ್ನಞ್ಚ ಫಲಟ್ಠಾನಂ, ತಿಹೇತುಕಪುಥುಜ್ಜನೇ;
ತೇರಸೇವ ಚ ಚಿತ್ತಾನಿ, ಭವನ್ತೀತಿ ಪಕಾಸಯೇ.
ಚತ್ತಾರೋ ಞಾಣಸಂಯುತ್ತಾ, ಮಹಾಪಾಕಾ ತಥಾ ನವ;
ರೂಪಾರೂಪವಿಪಾಕಾ ಚ, ತೇರಸೇವ ಭವನ್ತಿಮೇ.
ಚತುನ್ನಞ್ಚ ಫಲಟ್ಠಾನಂ, ದುಹೇತುಕಪುಥುಜ್ಜನೇ;
ಞಾಣಹೀನಾನಿ ಚತ್ತಾರಿ, ವಿಪಾಕಾ ಏವ ಜಾಯರೇ.
ಪುಥುಜ್ಜನಾನಂ ತಿಣ್ಣಮ್ಪಿ, ಚತುನ್ನಂ ಅರಿಯದೇಹಿನಂ;
ಸತ್ತರಸೇವ ಚಿತ್ತಾನಿ, ಸತ್ತನ್ನಮ್ಪಿ ಭವನ್ತಿ ಹಿ.
ವಿಞ್ಞಾಣಾನಿ ದುವೇ ಪಞ್ಚ, ಮನೋಧಾತುತ್ತಯಮ್ಪಿ ಚ;
ಸನ್ತೀರಣಾನಿ ವೋಟ್ಠಬ್ಬಂ, ಹೋನ್ತಿ ಸತ್ತರಸೇವಿಮೇ.
ಹೇಟ್ಠಾ ತಿಣ್ಣಂ ಫಲಟ್ಠಾನಂ, ತಿಹೇತುಕಪುಥುಜ್ಜನೇ;
ನವೇವ ಕುಸಲಾ ಹೋನ್ತಿ, ಚತುನ್ನಮ್ಪಿ ಮಹಗ್ಗತಾ.
ತಿಣ್ಣಂ ¶ ಪುಥುಜ್ಜನಾನಞ್ಚ, ತಿಣ್ಣಮರಿಯಾನಮಾದಿತೋ;
ತೇರಸೇವ ತು ಚಿತ್ತಾನಿ, ಉಪ್ಪಜ್ಜನ್ತೀತಿ ನಿದ್ದಿಸೇ.
ಅಟ್ಠೇವ ಕಾಮಪುಞ್ಞಾನಿ, ದಿಟ್ಠಿಹೀನಾ ಅಪುಞ್ಞತೋ;
ಚತ್ತಾರೋಪಿ ಚ ಉದ್ಧಚ್ಚ-ಸಂಯುತ್ತಞ್ಚಾತಿ ತೇರಸ.
ಹೇಟ್ಠಾ ದ್ವಿನ್ನಂ ಫಲಟ್ಠಾನಂ, ತಥಾ ಸಬ್ಬಪುಥುಜ್ಜನೇ;
ದೋಮನಸ್ಸಯುತ್ತಂ ಚಿತ್ತಂ, ದ್ವಯಮೇವ ತು ಜಾಯತೇ.
ತಿಣ್ಣಂ ¶ ಪುಥುಜ್ಜನಾನಂ ತು, ಪಞ್ಚೇವ ಪನ ಜಾಯರೇ;
ಚತ್ತಾರಿ ದಿಟ್ಠಿಯುತ್ತಾನಿ, ವಿಚಿಕಿಚ್ಛಾಯುತಮ್ಪಿ ಚ.
ಮಗ್ಗಟ್ಠಾನಂ ಚತುನ್ನಮ್ಪಿ, ಮಗ್ಗಚಿತ್ತಂ ಸಕಂ ಸಕಂ;
ಏಕಮೇವ ಭವೇ ತೇಸಂ, ಇತಿ ವತ್ವಾ ವಿಭಾವಯೇ.
ಮಯಾ ಭವೇಸು ಚಿತ್ತಾನಂ, ಪುಗ್ಗಲಾನಂ ವಸೇನ ಚ;
ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಪಾಟವತ್ಥಾಯ, ಚಿತ್ತುಪ್ಪತ್ತಿ ಪಕಾಸಿತಾ.
ಏವಂ ಸಬ್ಬಮಿದಂ ಚಿತ್ತಂ, ಭೂಮಿಪುಗ್ಗಲಭೇದತೋ;
ಬಹುಧಾಪಿ ಚ ಹೋತೀತಿ, ವಿಞ್ಞಾತಬ್ಬಂ ವಿಭಾವಿನಾ.
ಸಕ್ಕಾ ¶ ವುತ್ತಾನುಸಾರೇನ, ಭೇದೋ ಞಾತುಂ ವಿಭಾವಿನಾ;
ಗನ್ಥವಿತ್ಥಾರಭೀತೇನ, ಸಂಖಿತ್ತಂ ಪನಿದಂ ಮಯಾ.
ಪುಬ್ಬಾಪರಂ ವಿಲೋಕೇತ್ವಾ, ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ಚ ಪುನಪ್ಪುನಂ;
ಅತ್ಥಂ ಉಪಪರಿಕ್ಖಿತ್ವಾ, ಗಹೇತಬ್ಬಂ ವಿಭಾವಿನಾ.
ಇಮಞ್ಚಾಭಿಧಮ್ಮಾವತಾರಂ ಸುಸಾರಂ,
ವರಂ ಸತ್ತಮೋಹನ್ಧಕಾರಪ್ಪದೀಪಂ;
ಸದಾ ಸಾಧು ಚಿನ್ತೇತಿ ವಾಚೇತಿ ಯೋ ತಂ,
ನರಂ ರಾಗದೋಸಾ ಚಿರಂ ನೋಪಯನ್ತಿ.
ಇತಿ ಅಭಿಧಮ್ಮಾವತಾರೇ ಭೂಮಿಪುಗ್ಗಲವಸೇನ ಚಿತ್ತುಪ್ಪತ್ತಿನಿದ್ದೇಸೋ ನಾಮ
ಪಞ್ಚಮೋ ಪರಿಚ್ಛೇದೋ.
೬. ಛಟ್ಠೋ ಪರಿಚ್ಛೇದೋ
ಆರಮ್ಮಣವಿಭಾಗನಿದ್ದೇಸೋ
ಏತೇಸಂ ¶ ¶ ¶ ಪನ ಚಿತ್ತಾನಂ, ಆರಮ್ಮಣಮಿತೋ ಪರಂ;
ದಸ್ಸಯಿಸ್ಸಾಮಹಂ ತೇನ, ವಿನಾ ನತ್ಥಿ ಹಿ ಸಮ್ಭವೋ.
ರೂಪಂ ಸದ್ದಂ ಗನ್ಧಂ ರಸಂ, ಫೋಟ್ಠಬ್ಬಂ ಧಮ್ಮಮೇವ ಚ;
ಛಧಾ ಆರಮ್ಮಣಂ ಆಹು, ಛಳಾರಮ್ಮಣಕೋವಿದಾ.
ತತ್ಥ ಭೂತೇ ಉಪಾದಾಯ, ವಣ್ಣೋ ಚತುಸಮುಟ್ಠಿತೋ;
ಸನಿದಸ್ಸನಪಟಿಘೋ, ರೂಪಾರಮ್ಮಣಸಞ್ಞಿತೋ.
ದುವಿಧೋ ಹಿ ಸಮುದ್ದಿಟ್ಠೋ, ಸದ್ದೋ ಚಿತ್ತೋತುಸಮ್ಭವೋ;
ಸವಿಞ್ಞಾಣಕಸದ್ದೋವ, ಹೋತಿ ಚಿತ್ತಸಮುಟ್ಠಿತೋ.
ಅವಿಞ್ಞಾಣಕಸದ್ದೋ ಯೋ,
ಸೋ ಹೋತೂತುಸಮುಟ್ಠಿತೋ;
ದುವಿಧೋಪಿ ಅಯಂ ಸದ್ದೋ,
ಸದ್ದಾರಮ್ಮಣತಂ ಗತೋ.
ಧರೀಯತೀತಿ ಗಚ್ಛನ್ತೋ, ಗನ್ಧೋ ಸೂಚನತೋಪಿ ವಾ;
ಅಯಂ ಚತುಸಮುಟ್ಠಾನೋ, ಗನ್ಧಾರಮ್ಮಣಸಮ್ಮತೋ.
ರಸಮಾನಾ ರಸನ್ತೀತಿ, ರಸೋತಿ ಪರಿಕಿತ್ತಿತೋ;
ಸೋವ ಚತುಸಮುಟ್ಠಾನೋ, ರಸಾರಮ್ಮಣನಾಮಕೋ.
ಫುಸೀಯತೀತಿ ಫೋಟ್ಠಬ್ಬಂ, ಪಥವೀತೇಜವಾಯವೋ;
ಫೋಟ್ಠಬ್ಬಂ ಚತುಸಮ್ಭೂತಂ, ಫೋಟ್ಠಬ್ಬಾರಮ್ಮಣಂ ಮತಂ.
ಸಬ್ಬಂ ನಾಮಞ್ಚ ರೂಪಞ್ಚ, ಹಿತ್ವಾ ರೂಪಾದಿಪಞ್ಚಕಂ;
ಲಕ್ಖಣಾನಿ ಚ ಪಞ್ಞತ್ತಿ-ಧಮ್ಮಾರಮ್ಮಣಸಞ್ಞಿತಂ.
ಛಾರಮ್ಮಣಾನಿ ¶ ಲಬ್ಭನ್ತಿ, ಕಾಮಾವಚರಭೂಮಿಯಂ;
ತೀಣಿ ರೂಪೇ ಪನಾರೂಪೇ, ಧಮ್ಮಾರಮ್ಮಣಮೇಕಕಂ.
ಖಣವತ್ಥುಪರಿತ್ತತ್ತಾ ¶ , ಆಪಾಥಂ ನ ವಜನ್ತಿ ಯೇ;
ತೇ ಧಮ್ಮಾರಮ್ಮಣಾ ಹೋನ್ತಿ, ಯೇಸಂ ರೂಪಾದಯೋ ಕಿರ.
ತೇ ಪಟಿಕ್ಖಿಪಿತಬ್ಬಾವ, ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಸ್ಸ ಗೋಚರಂ;
ನೇವ ಪಚ್ಚನುಭೋನ್ತಾನಂ, ಮನೋ ತೇಸಂ ತು ಗೋಚರಂ.
ತಞ್ಚ ¶ ‘‘ಪಚ್ಚನುಭೋತೀ’’ತಿ, ವುತ್ತತ್ತಾ ಪನ ಸತ್ಥುನಾ;
ರೂಪಾದಾರಮ್ಮಣಾನೇವ, ಹೋನ್ತಿ ರೂಪಾದಯೋ ಪನ.
ದಿಬ್ಬಚಕ್ಖಾದಿಞಾಣಾನಂ, ರೂಪಾದೀನೇವ ಗೋಚರಾ;
ಅನಾಪಾಥಗತಾನೇವ, ತಾನೀತಿಪಿ ನ ಯುಜ್ಜತಿ.
ಯಂ ರೂಪಾರಮ್ಮಣಂ ಹೋನ್ತಂ, ತಂ ಧಮ್ಮಾರಮ್ಮಣಂ ಕಥಂ;
ಏವಂ ಸತಿ ಪನೇತೇಸಂ, ನಿಯಮೋತಿ ಕಥಂ ಭವೇ.
ಸಬ್ಬಂ ಆರಮ್ಮಣಂ ಏತಂ, ಛಬ್ಬಿಧಂ ಸಮುದೀರಿತಂ;
ತಂ ಪರಿತ್ತತ್ತಿಕಾದೀನಂ, ವಸೇನ ಬಹುಧಾ ಮತಂ.
ಸಬ್ಬೋ ಕಾಮವಿಪಾಕೋ ಚ, ಕ್ರಿಯಾಹೇತುದ್ವಯಮ್ಪಿ ಚ;
ಪಞ್ಚವೀಸತಿ ಏಕನ್ತಂ, ಪರಿತ್ತಾರಮ್ಮಣಾ ಸಿಯುಂ.
ಇಟ್ಠಾದಿಭೇದಾ ಪಞ್ಚೇವ, ರೂಪಸದ್ದಾದಯೋ ಪನ;
ವಿಞ್ಞಾಣಾನಂ ದ್ವಿಪಞ್ಚನ್ನಂ, ಗೋಚರಾ ಪಟಿಪಾಟಿಯಾ.
ರೂಪಾದಿಪಞ್ಚಕಂ ಸಬ್ಬಂ, ಮನೋಧಾತುತ್ತಯಸ್ಸ ತು;
ತೇರಸನ್ನಂ ಪನೇತೇಸಂ, ರೂಪಕ್ಖನ್ಧೋವ ಗೋಚರೋ.
ನಾರೂಪಂ ನ ಚ ಪಞ್ಞತ್ತಿಂ, ನಾತೀತಂ ನ ಚನಾಗತಂ;
ಆರಮ್ಮಣಂ ಕರೋನ್ತೇ ಚ, ವತ್ತಮಾನೋ ಹಿ ಗೋಚರೋ.
ತೇರಸೇತಾನಿ ಚಿತ್ತಾನಿ, ಜಾಯನ್ತೇ ಕಾಮಧಾತುಯಂ;
ಚತ್ತಾರಿ ರೂಪಾವಚರೇ, ನೇವ ಕಿಞ್ಚಿ ಅರೂಪಿಸು.
ಮಹಾಪಾಕಾನಮಟ್ಠನ್ನಂ ¶ ¶ , ಸನ್ತೀರಣತ್ತಯಸ್ಸಪಿ;
ಛಸು ದ್ವಾರೇಸು ರೂಪಾದಿಛಪರಿತ್ತಾನಿ ಗೋಚರಾ.
ರೂಪಾದಯೋ ಪರಿತ್ತಾ ಛ, ಹಸಿತುಪ್ಪಾದಗೋಚರಾ;
ಪಞ್ಚದ್ವಾರೇ ಪಟುಪ್ಪನ್ನಾ, ಮನೋದ್ವಾರೇ ತಿಕಾಲಿಕಾ.
ದುತಿಯಾರುಪ್ಪಚಿತ್ತಞ್ಚ, ಚತುತ್ಥಾರುಪ್ಪಮಾನಸಂ;
ಛಬ್ಬಿಧಂ ನಿಯತಂ ಹೋತಿ, ತಂ ಮಹಗ್ಗತಗೋಚರಂ.
ನಿಬ್ಬಾನಾರಮ್ಮಣತ್ತಾ ಹಿ, ಏಕನ್ತೇನ ಅನಞ್ಞತೋ;
ಅಟ್ಠಾನಾಸವಚಿತ್ತಾನಂ, ಅಪ್ಪಮಾಣೋವ ಗೋಚರೋ.
ಚತ್ತಾರೋ ಞಾಣಹೀನಾ ಚ, ಕಾಮಾವಚರಪುಞ್ಞತೋ;
ಕ್ರಿಯತೋಪಿ ಚ ಚತ್ತಾರೋ, ದ್ವಾದಸಾಕುಸಲಾನಿ ಚ.
ಪರಿತ್ತಾರಮ್ಮಣಾ ಚೇವ, ತೇ ಮಹಗ್ಗತಗೋಚರಾ;
ಪಞ್ಞತ್ತಾರಮ್ಮಣತ್ತಾ ಹಿ, ನವತ್ತಬ್ಬಾವ ಹೋನ್ತಿ ತೇ.
ಚತ್ತಾರೋ ಞಾಣಸಂಯುತ್ತಾ, ಪುಞ್ಞತೋ ಕ್ರಿಯತೋಪಿ ಚ;
ತಥಾಭಿಞ್ಞಾದ್ವಯಞ್ಚೇವ, ಕ್ರಿಯಾವೋಟ್ಠಬ್ಬನಮ್ಪಿ ಚ.
ಏಕಾದಸನ್ನಮೇತೇಸಂ, ತಿವಿಧೋ ಹೋತಿ ಗೋಚರೋ;
ಪಞ್ಞತ್ತಾರಮ್ಮಣತ್ತಾ ಹಿ, ನವತ್ತಬ್ಬಾಪಿ ಹೋನ್ತಿಮೇ.
ಯಾನಿ ವುತ್ತಾವಸೇಸಾನಿ, ಚಿತ್ತಾನಿ ಪನ ತಾನಿ ಹಿ;
ನವತ್ತಬ್ಬಾರಮ್ಮಣಾನೀತಿ, ವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಾನಿ ವಿಭಾವಿನಾ.
ಪರಿತ್ತಾರಮ್ಮಣತ್ತಿಕಂ ಸಮತ್ತಂ.
ದುತಿಯಾರುಪ್ಪಚಿತ್ತಞ್ಚ ¶ , ಚತುತ್ಥಾರುಪ್ಪಮಾನಸಂ;
ಛಬ್ಬಿಧಂ ಪನ ಏಕನ್ತ-ಅತೀತಾರಮ್ಮಣಂ ಸಿಯಾ.
ವಿಞ್ಞಾಣಾನಂ ದ್ವಿಪಞ್ಚನ್ನಂ, ಮನೋಧಾತುತ್ತಯಸ್ಸ ಚ;
ಪಞ್ಚ ರೂಪಾದಯೋ ಧಮ್ಮಾ, ಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನಾವ ಗೋಚರಾ.
ಅಟ್ಠ ¶ ¶ ಕಾಮಮಹಾಪಾಕಾ, ಸನ್ತೀರಣತ್ತಯಮ್ಪಿ ಚ;
ಹಸಿತುಪ್ಪಾದಚಿತ್ತನ್ತಿ, ದ್ವಾದಸೇತೇ ತು ಮಾನಸಾ.
ಸಿಯಾತೀತಾರಮ್ಮಣಾ ಪಚ್ಚು-ಪ್ಪನ್ನಾನಾಗತಗೋಚರಾ;
ಕುಸಲಾಕುಸಲಾ ಕಾಮೇ, ಕ್ರಿಯತೋ ನವ ಮಾನಸಾ.
ಅಭಿಞ್ಞಾಮಾನಸಾ ದ್ವೇಪಿ, ಸಿಯಾತೀತಾದಿಗೋಚರಾ;
ಸನ್ತಪಞ್ಞತ್ತಿಕಾಲೇಪಿ, ನವತ್ತಬ್ಬಾ ಭವನ್ತಿಮೇ.
ಸೇಸಾನಿ ಪನ ಸಬ್ಬಾನಿ, ರೂಪಾರೂಪಭವೇಸುಪಿ;
ನವತ್ತಬ್ಬಾನಿ ಹೋನ್ತೇವ, ಅತೀತಾರಮ್ಮಣಾದಿನಾ.
ಕಾಮತೋ ಚ ಕ್ರಿಯಾ ಪಞ್ಚ, ರೂಪತೋ ಪಞ್ಚಮೀ ಕ್ರಿಯಾ;
ಚಿತ್ತಾನಂ ಛನ್ನಮೇತೇಸಂ, ನತ್ಥಿ ಕಿಞ್ಚಿ ಅಗೋಚರಂ.
ನಿಬ್ಬಾನಞ್ಚ ಫಲಂ ಮಗ್ಗಂ, ರೂಪಞ್ಚಾರೂಪಮೇವ ಚ;
ಸಕ್ಕೋನ್ತಿ ಗೋಚರಂ ಕಾತುಂ, ಕತಿ ಚಿತ್ತಾನಿ ಮೇ ವದ.
ಚತ್ತಾರೋ ಞಾಣಸಂಯುತ್ತಾ,
ಪುಞ್ಞತೋ ಕ್ರಿಯತೋ ತಥಾ;
ಅಭಿಞ್ಞಾಹದಯಾ ದ್ವೇಪಿ,
ಕ್ರಿಯಾ ವೋಟ್ಠಬ್ಬನಮ್ಪಿ ಚ.
ಸಕ್ಕೋನ್ತಿ ಗೋಚರಂ ಕಾತುಂ, ಚಿತ್ತಾನೇಕಾದಸಾಪಿ ಚ;
ನಿಬ್ಬಾನಞ್ಚ ಫಲಂ ಮಗ್ಗಂ, ರೂಪಞ್ಚಾರೂಪಮೇವ ಚ.
ಚಿತ್ತೇಸು ಪನ ಸಬ್ಬೇಸು, ಕತಿ ಚಿತ್ತಾನಿ ಮೇ ವದ;
ಅರಹತ್ತಫಲಂ ಮಗ್ಗಂ, ಕಾತುಂ ಸಕ್ಕೋನ್ತಿ ಗೋಚರಂ.
ಸಬ್ಬೇಸು ಪನ ಚಿತ್ತೇಸು, ಛ ಚ ಚಿತ್ತಾನಿ ಮೇ ಸುಣ;
ಅರಹತ್ತಫಲಂ ಮಗ್ಗಂ, ಕಾತುಂ ಸಕ್ಕೋನ್ತಿ ಗೋಚರಂ.
ಚತ್ತಾರೋ ಞಾಣಸಂಯುತ್ತಾ, ಕ್ರಿಯಾ ವೋಟ್ಠಬ್ಬನಮ್ಪಿ ಚ;
ಕ್ರಿಯಾಭಿಞ್ಞಾ ಮನೋಧಾತು, ಛ ಚ ಸಕ್ಕೋನ್ತಿ ಗೋಚರಂ.
ಚತ್ತಾರೋ ¶ ¶ ಞಾಣಸಂಯುತ್ತಾ-ಭಿಞ್ಞಾಚಿತ್ತಞ್ಚ ಪುಞ್ಞತೋ;
ನಾರಹತ್ತಂ ಫಲಂ ಮಗ್ಗಂ, ಕಾತುಂ ಸಕ್ಕೋನ್ತಿ ಗೋಚರಂ.
ಕಸ್ಮಾ ಅರಹತೋ ಮಗ್ಗ-ಚಿತ್ತಂ ವಾ ಫಲಮಾನಸಂ;
ಪುಥುಜ್ಜನಾ ವಾ ಸೇಕ್ಖಾ ವಾ, ನ ಸಕ್ಕೋನ್ತಿ ಹಿ ಜಾನಿತುಂ.
ಪುಥುಜ್ಜನೋ ನ ಜಾನಾತಿ,
ಸೋತಾಪನ್ನಸ್ಸ ಮಾನಸಂ;
ಸೋತಾಪನ್ನೋ ನ ಜಾನಾತಿ,
ಸಕದಾಗಾಮಿಸ್ಸ ಮಾನಸಂ.
ಸಕದಾಗಾಮೀ ನ ಜಾನಾತಿ, ಅನಾಗಾಮಿಸ್ಸ ಮಾನಸಂ;
ಅನಾಗಾಮೀ ನ ಜಾನಾತಿ, ಅರಹನ್ತಸ್ಸ ಮಾನಸಂ.
ಹೇಟ್ಠಿಮೋ ¶ ಹೇಟ್ಠಿಮೋ ನೇವ, ಜಾನಾತಿ ಉಪರೂಪರಿ;
ಉಪರೂಪರಿ ಜಾನಾತಿ, ಹೇಟ್ಠಿಮಸ್ಸ ಚ ಮಾನಸಂ.
ಯೋ ಧಮ್ಮೋ ಯಸ್ಸ ಧಮ್ಮಸ್ಸ,
ಹೋತಿ ಆರಮ್ಮಣಂ ಪನ;
ತಮುದ್ಧರಿತ್ವಾ ಏಕೇಕಂ,
ಪವಕ್ಖಾಮಿ ಇತೋ ಪರಂ.
ಕುಸಲಾರಮ್ಮಣಂ ಕಾಮೇ, ಕುಸಲಾಕುಸಲಸ್ಸ ಚ;
ಅಭಿಞ್ಞಾಮಾನಸಸ್ಸಾಪಿ, ಕುಸಲಸ್ಸ ಕ್ರಿಯಸ್ಸ ಚ.
ಕಾಮಾವಚರಪಾಕಸ್ಸ, ತಥಾ ಕಾಮಕ್ರಿಯಸ್ಸ ಚ;
ಏತೇಸಂ ಪನ ರಾಸೀನಂ, ಛನ್ನಂ ಆರಮ್ಮಣಂ ಸಿಯಾ.
ರೂಪಾವಚರಪುಞ್ಞಾನಿ, ಕಾಮಪಾಕಂ ತತೋ ವಿನಾ;
ಪಞ್ಚನ್ನಂ ಪನ ರಾಸೀನಂ, ಹೋನ್ತಿ ಆರಮ್ಮಣಾನಿ ಹಿ.
ಆರುಪ್ಪಕುಸಲಞ್ಚಾಪಿ, ತೇಭೂಮಕುಸಲಸ್ಸ ಚ;
ತೇಭೂಮಕಕ್ರಿಯಸ್ಸಾಪಿ, ತಥೇವಾಕುಸಲಸ್ಸಪಿ.
ಅರೂಪಾವಚರಪಾಕಾನಂ ¶ ¶ , ದ್ವಿನ್ನಂ ಪನ ಚತುತ್ಥದು;
ಇಮೇಸಂ ಅಟ್ಠರಾಸೀನಂ, ಹೋತಾರಮ್ಮಣಪಚ್ಚಯೋ.
ಅಪರಿಯಾಪನ್ನಪುಞ್ಞಮ್ಪಿ, ಕಾಮಾವಚರತೋಪಿ ಚ;
ರೂಪತೋ ಪಞ್ಚಮಸ್ಸಾಪಿ, ಕುಸಲಸ್ಸ ಕ್ರಿಯಸ್ಸ ಚ.
ಚತುನ್ನಂ ಪನ ರಾಸೀನಂ, ಹೋತಿ ಆರಮ್ಮಣಂ ಸದಾ;
ತಥೇವಾಕುಸಲಂ ಕಾಮ-ರೂಪಾವಚರತೋ ಪನ.
ಕುಸಲಸ್ಸ ಕ್ರಿಯಸ್ಸಾಪಿ, ತಥೇವಾಕುಸಲಸ್ಸ ಚ;
ಕಾಮಾವಚರಪಾಕಾನಂ, ಛನ್ನಂ ರಾಸೀನಮೀರಿತಂ.
ವಿಪಾಕಾರಮ್ಮಣಂ ಕಾಮೇ, ಕಾಮಾವಚರತೋಪಿ ಚ;
ರೂಪಾವಚರತೋ ಚೇವ, ಕುಸಲಸ್ಸ ಕ್ರಿಯಸ್ಸ ಚ.
ಕಾಮಾವಚರಪಾಕಾನಂ, ತಥೇವಾಕುಸಲಸ್ಸ ಚ;
ಛನ್ನಞ್ಚ ಪನ ರಾಸೀನಂ, ಹೋತಾರಮ್ಮಣಪಚ್ಚಯೋ.
ವಿಪಾಕಾರಮ್ಮಣಂ ರೂಪೇ, ಕಾಮಾವಚರತೋಪಿ ಚ;
ರೂಪಾವಚರತೋ ಚೇವ, ಕುಸಲಸ್ಸ ಕ್ರಿಯಸ್ಸ ಚ.
ಅಪುಞ್ಞಸ್ಸಾತಿ ಪಞ್ಚನ್ನಂ, ರಾಸೀನಂ ಹೋತಿ ಗೋಚರೋ;
ಅರೂಪಾವಚರಪಾಕೇಸು, ಅಯಮೇವ ನಯೋ ಮತೋ.
ಅಪರಿಯಾಪನ್ನಪಾಕಮ್ಪಿ, ಕಾಮತೋ ರೂಪತೋಪಿ ಚ;
ಕುಸಲಸ್ಸ ಕ್ರಿಯಸ್ಸಾಪಿ, ಹೋತಿ ಆರಮ್ಮಣಂ ಪನ.
ಕ್ರಿಯಚಿತ್ತಮಿದಂ ಕಾಮೇ, ಕಾಮಾವಚರತೋಪಿ ಚ;
ರೂಪಾವಚರತೋ ಚೇವ, ಕುಸಲಸ್ಸ ಕ್ರಿಯಸ್ಸ ಚ.
ಕಾಮಾವಚರಪಾಕಸ್ಸ, ತಥೇವಾಕುಸಲಸ್ಸ ಚ;
ಛನ್ನಂ ರಾಸೀನಮೇತೇಸಂ, ಹೋತಾರಮ್ಮಣಪಚ್ಚಯೋ.
ಯಂ ¶ ಕ್ರಿಯಾಮಾನಸಂ ರೂಪೇ, ಕಾಮಪಾಕಂ ತತೋ ವಿನಾ;
ಪಞ್ಚನ್ನಂ ಪನ ರಾಸೀನಂ, ಹೋತಿ ಆರಮ್ಮಣಂ ಪನ.
ಕ್ರಿಯಾಚಿತ್ತಂ ¶ ¶ ಪನಾರುಪ್ಪೇ, ತೇಸಂ ಪಞ್ಚನ್ನಮೇವ ಚ;
ಆರುಪ್ಪಸ್ಸ ಕ್ರಿಯಸ್ಸಾಪಿ, ಛನ್ನಂ ಹೋತೇವ ಗೋಚರೋ.
ರೂಪಂ ಚತುಸಮುಟ್ಠಾನಂ, ರೂಪಾರಮ್ಮಣಸಞ್ಞಿತಂ;
ಕಾಮಾವಚರಪುಞ್ಞಸ್ಸ, ತಥೇವ ಕುಸಲಸ್ಸ ಚ.
ಅಭಿಞ್ಞಾದ್ವಯಚಿತ್ತಸ್ಸ, ಕಾಮಪಾಕಕ್ರಿಯಸ್ಸ ಚ;
ಛನ್ನಂ ರಾಸೀನಮೇತೇಸಂ, ಹೋತಾರಮ್ಮಣಪಚ್ಚಯೋ.
ನಿಬ್ಬಾನಾರಮ್ಮಣಂ ಕಾಮ-ರೂಪಾವಚರತೋ ಪನ;
ಕುಸಲಸ್ಸುಭಯಸ್ಸಾಪಿ, ಕಾಮರೂಪಕ್ರಿಯಸ್ಸ ಚ.
ಅಪರಿಯಾಪನ್ನತೋ ಚೇವ, ಫಲಸ್ಸ ಕುಸಲಸ್ಸ ಚ;
ಛನ್ನಂ ರಾಸೀನಮೇತೇಸಂ, ಹೋತಾರಮ್ಮಣಪಚ್ಚಯೋ.
ನಾನಪ್ಪಕಾರಕಂ ಸಬ್ಬಂ, ಪಞ್ಞತ್ತಾರಮ್ಮಣಂ ಪನ;
ತೇಭೂಮಕಸ್ಸ ಪುಞ್ಞಸ್ಸ, ತಥೇವಾಕುಸಲಸ್ಸ ಚ.
ರೂಪಾರೂಪವಿಪಾಕಸ್ಸ, ತೇಭೂಮಕಕ್ರಿಯಸ್ಸ ಚ;
ನವನ್ನಂ ಪನ ರಾಸೀನಂ, ಹೋತಾರಮ್ಮಣಪಚ್ಚಯೋ.
ರೂಪಾರಮ್ಮಣಿಕಾ ದ್ವೇ ತು, ದ್ವೇ ದ್ವೇ ಸದ್ಧಾದಿಗೋಚರಾ;
ಪಞ್ಚಾರಮ್ಮಣಿಕಾ ನಾಮ, ಚಿತ್ತುಪ್ಪಾದಾ ತಯೋ ಮತಾ.
ಇಧೇಕಚತ್ತಾಲೀಸೇವ, ಛಳಾರಮ್ಮಣಿಕಾ ಮತಾ;
ಕಾಮಾವಚರಚಿತ್ತಾನ-ಮಯಮಾರಮ್ಮಣಕ್ಕಮೋ.
ಪಞ್ಚಾಭಿಞ್ಞಾ ವಿವಜ್ಜೇತ್ವಾ, ರೂಪಾರೂಪಾ ಅನಾಸವಾ;
ಚಿತ್ತುಪ್ಪಾದಾ ಇಮೇ ಸಬ್ಬೇ, ಧಮ್ಮಾರಮ್ಮಣಗೋಚರಾ.
ಪಠಮಾರುಪ್ಪಕುಸಲಂ, ದುತಿಯಾರುಪ್ಪಚೇತಸೋ;
ಕುಸಲಸ್ಸ ವಿಪಾಕಸ್ಸ, ಕ್ರಿಯಸ್ಸಾರಮ್ಮಣಂ ಭವೇ.
ಪಠಮಾರುಪ್ಪಪಾಕೋಯಂ ¶ , ದುತಿಯಾರುಪ್ಪಚೇತಸೋ;
ಕುಸಲಸ್ಸ ವಿಪಾಕಸ್ಸ, ಕ್ರಿಯಸ್ಸಾರಮ್ಮಣಂ ನ ಹಿ.
ಪಠಮಂ ¶ ತು ಕ್ರಿಯಾಚಿತ್ತಂ, ದುತಿಯಾರುಪ್ಪಚೇತಸೋ;
ನ ಪುಞ್ಞಸ್ಸ ನ ಪಾಕಸ್ಸ, ಹೋತಿ ಆರಮ್ಮಣಂ ಪನ.
ಪಠಮಂ ತು ಕ್ರಿಯಾಚಿತ್ತಂ, ದುತಿಯಾರುಪ್ಪಚೇತಸೋ;
ಕ್ರಿಯಸ್ಸಾರಮ್ಮಣಂ ಹೋತಿ, ಇತಿ ಞೇಯ್ಯಂ ವಿಭಾವಿನಾ.
ಪುಥುಜ್ಜನಸ್ಸ ಸೇಕ್ಖಸ್ಸ, ಅರೂಪಾರಮ್ಮಣಂ ದ್ವಿಧಾ;
ಕುಸಲಂ ಕುಸಲಸ್ಸಾಪಿ, ವಿಪಾಕಸ್ಸ ಚ ತಂ ಸಿಯಾ.
ಖೀಣಾಸವಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸ, ಪಠಮಾರುಪ್ಪಮಾನಸಂ;
ಆರಮ್ಮಣಂ ತಿಧಾ ಹೋತಿ, ಇತಿ ವುತ್ತಂ ಮಹೇಸಿನಾ.
ಕ್ರಿಯಸ್ಸಾಪಿ ಕ್ರಿಯಾ ಹೋತಿ, ಕುಸಲಮ್ಪಿ ಕ್ರಿಯಸ್ಸ ಚ;
ಕುಸಲಂ ತು ವಿಪಾಕಸ್ಸ, ಏವಂ ಹೋತಿ ತಿಧಾ ಪನ.
ತತಿಯಾರುಪ್ಪಚಿತ್ತಮ್ಪಿ, ಚತುತ್ಥಾರುಪ್ಪಚೇತಸೋ;
ಏವಮೇವ ದ್ವಿಧಾ ಚೇವ, ತಿಧಾ ಚಾರಮ್ಮಣಂ ಸಿಯಾ.
ಯಂ ಯಂ ಪನ ಇಧಾರಬ್ಭ,
ಯೇ ಯೇ ಜಾಯನ್ತಿ ಗೋಚರಂ;
ಸೋ ಸೋ ತೇಸಞ್ಚ ತೇಸಞ್ಚ,
ಹೋತಾರಮ್ಮಣಪಚ್ಚಯೋ.
ಯೋ ¶ ಪನಿಮಸ್ಸ ನರೋ ಕಿರ ಪಾರಂ,
ದುತ್ತರಮುತ್ತರಮುತ್ತರತೀಧ;
ಸೋ ಅಭಿಧಮ್ಮಮಹಣ್ಣವಪಾರಂ,
ದುತ್ತರಮುತ್ತರಮುತ್ತರತೇವ.
ಇತಿ ಅಭಿಧಮ್ಮಾವತಾರೇ ಆರಮ್ಮಣವಿಭಾಗೋ ನಾಮ
ಛಟ್ಠೋ ಪರಿಚ್ಛೇದೋ.
೭. ಸತ್ತಮೋ ಪರಿಚ್ಛೇದೋ
ವಿಪಾಕಚಿತ್ತಪ್ಪವತ್ತಿನಿದ್ದೇಸೋ
ಗುಣೇಸಿನಾ ಕಾರುಣಿಕೇನ ತೇನ;
ವುತ್ತೇ ವಿಪಾಕೇ ಮತಿಪಾಟವತ್ಥಂ,
ವಿಪಾಕಚಿತ್ತಪ್ಪಭವಂ ಸುಣಾಥ.
ಏಕೂನತಿಂಸ ಕಮ್ಮಾನಿ, ಪಾಕಾ ದ್ವತ್ತಿಂಸ ದಸ್ಸಿತಾ;
ತೀಸು ದ್ವಾರೇಸು ಕಮ್ಮಾನಿ, ವಿಪಾಕಾ ಛಸು ದಿಸ್ಸರೇ.
ಕುಸಲಂ ಕಾಮಲೋಕಸ್ಮಿಂ, ಪವತ್ತೇ ಪಟಿಸನ್ಧಿಯಂ;
ತಂ ತಂ ಪಚ್ಚಯಮಾಗಮ್ಮ, ದದಾತಿ ವಿವಿಧಂ ಫಲಂ.
ಏಕಾಯ ಚೇತನಾಯೇಕಾ, ಪಟಿಸನ್ಧಿ ಪಕಾಸಿತಾ;
ನಾನಾಕಮ್ಮೇಹಿ ನಾನಾ ಚ, ಭವನ್ತಿ ಪಟಿಸನ್ಧಿಯೋ.
ತಿಹೇತುಕಂ ತು ಯಂ ಕಮ್ಮಂ, ಕಾಮಾವಚರಸಞ್ಞಿತಂ;
ತಿಹೇತುಕಂ ದುಹೇತುಞ್ಚ, ವಿಪಾಕಂ ದೇತ್ಯಹೇತುಕಂ.
ದುಹೇತುಕಂ ತು ಯಂ ಕಮ್ಮಂ, ತಂ ನ ದೇತಿ ತಿಹೇತುಕಂ;
ದುಹೇತುಕಮಹೇತುಞ್ಚ, ವಿಪಾಕಂ ದೇತಿ ಅತ್ತನೋ.
ತಿಹೇತುಕೇನ ಕಮ್ಮೇನ,
ಪಟಿಸನ್ಧಿ ತಿಹೇತುಕಾ;
ದುಹೇತುಕಾಪಿ ಹೋತೇವ,
ನ ಚ ಹೋತಿ ಅಹೇತುಕಾ.
ದುಹೇತುಕೇನ ಕಮ್ಮೇನ,
ಪಟಿಸನ್ಧಿ ದುಹೇತುಕಾ;
ಅಹೇತುಕಾಪಿ ¶ ಹೋತೇವ,
ನ ಚ ಹೋತಿ ತಿಹೇತುಕಾ.
ಅಸಙ್ಖಾರಮಸಙ್ಖಾರಂ ¶ , ಸಸಙ್ಖಾರಮ್ಪಿ ದೇತಿ ಹಿ;
ಸಸಙ್ಖಾರಮಸಙ್ಖಾರಂ, ಸಸಙ್ಖಾರಂ ಫಲಂ ತಥಾ.
ಏಕಾಯ ಚೇತನಾಯೇತ್ಥ, ಕುಸಲಸ್ಸ ಚ ಸೋಳಸ;
ವಿಧಾ ವಿಪಾಕಚಿತ್ತಾನಿ, ಭವನ್ತೀತಿ ಪಕಾಸಯೇ.
ಆರಮ್ಮಣೇನ ಹೋತೇವ, ವೇದನಾಪರಿವತ್ತನಂ;
ತದಾರಮ್ಮಣಚಿತ್ತಮ್ಪಿ, ಜವನೇನ ನಿಯಾಮಿತಂ.
ಕಾಮಾವಚರಚಿತ್ತೇನ, ಕುಸಲೇನಾದಿನಾ ಪನ;
ತುಲ್ಯೇನ ಪಾಕಚಿತ್ತೇನ, ಗಹಿತಾ ಪಟಿಸನ್ಧಿ ಚೇ.
ಬಲವಾರಮ್ಮಣೇ ¶ ಇಟ್ಠೇ, ಚಕ್ಖುಸ್ಸಾಪಾಥಮಾಗತೇ;
ಮನೋಧಾತು ಭವಙ್ಗಸ್ಮಿಂ, ತಾಯ ಆವಟ್ಟಿತೇ ಪನ.
ವೀಥಿಚಿತ್ತೇಸು ಜಾತೇಸು, ಚಕ್ಖುವಿಞ್ಞಾಣಕಾದಿಸು;
ಜಾಯತೇ ಜವನಂ ಹುತ್ವಾ, ಪಠಮಂ ಕಾಮಮಾನಸಂ.
ಸತ್ತಕ್ಖತ್ತುಂ ಜವಿತ್ವಾನ, ಪಠಮೇ ಕುಸಲೇ ಗತೇ;
ತದೇವಾರಮ್ಮಣಂ ಕತ್ವಾ, ತೇನೇವ ಸದಿಸಂ ಪುನ.
ವಿಪಾಕಂ ಜಾಯತೇ ಚಿತ್ತಂ, ತದಾರಮ್ಮಣಸಞ್ಞಿತಂ;
ಸನ್ಧಿಯಾ ತುಲ್ಯತೋ ಮೂಲ-ಭವಙ್ಗನ್ತಿ ಪವುಚ್ಚತೇ.
ತಞ್ಚ ಸನ್ತೀರಣಂ ಏತ್ಥ, ದಸ್ಸನಂ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛನಂ;
ಗಣನೂಪಗಚಿತ್ತಾನಿ, ಚತ್ತಾರೇವ ಭವನ್ತಿ ಹಿ.
ಯದಾ ಹಿ ದುತಿಯಂ ಚಿತ್ತಂ, ಕುಸಲಂ ಜವನಂ ತದಾ;
ತೇನ ತುಲ್ಯವಿಪಾಕಮ್ಪಿ, ತದಾರಮ್ಮಣಕಂ ಸಿಯಾ.
ಸನ್ಧಿಯಾ ಅಸಮಾನತ್ತಾ, ದ್ವೇ ನಾಮಾನಿಸ್ಸ ಲಬ್ಭರೇ;
‘‘ಆಗನ್ತುಕಭವಙ್ಗ’’ನ್ತಿ, ‘‘ತದಾರಮ್ಮಣಕ’’ನ್ತಿ ಚ.
ಯದಾ ¶ ¶ ಹಿ ತತಿಯಂ ಪುಞ್ಞಂ, ಜವನಂ ಹೋತಿ ತೇನ ಚ;
ಸದಿಸಂ ತತಿಯಂ ಪಾಕಂ, ತದಾರಮ್ಮಣಕಂ ಸಿಯಾ.
‘‘ಆಗನ್ತುಕಭವಙ್ಗ’’ನ್ತಿ, ಇದಮ್ಪಿ ಚ ಪವುಚ್ಚತಿ;
ಇಮಿನಾ ಪನ ಸದ್ಧಿಂ ಛ, ಪುರಿಮಾನಿ ಚ ಪಞ್ಚಪಿ.
ಯದಾ ಚತುತ್ಥಂ ಕುಸಲಂ, ಜವನಂ ಹೋತಿ ತೇನ ಚ;
ತುಲ್ಯಂ ಚತುತ್ಥಂ ಪಾಕಂ ತು, ತದಾರಮ್ಮಣತಂ ವಜೇ.
ಆಗನ್ತುಕಭವಙ್ಗಂ ತು, ತದಾರಮ್ಮಣನಾಮಕಂ;
ಪುರಿಮಾನಿ ಛ ಪಾಕಾನಿ, ಇಮಿನಾ ಹೋನ್ತಿ ಸತ್ತ ತು.
ತಸ್ಮಿಂ ದ್ವಾರೇ ಯದಾ ಇಟ್ಠ-ಮಜ್ಝತ್ತಾರಮ್ಮಣಂ ಪನ;
ಆಗಚ್ಛತಿ ತದಾಪಾಥಂ, ತದಾ ವುತ್ತನಯೇನಿಧ.
ಆರಮ್ಮಣವಸೇನೇವ, ವೇದನಾ ಪರಿವತ್ತತಿ;
ಉಪೇಕ್ಖಾಸಹಿತಂ ತಸ್ಮಾ, ಹೋತಿ ಸನ್ತೀರಣಂ ಮನೋ.
ಉಪೇಕ್ಖಾಸಹಿತೇಸ್ವೇವ, ಜವನೇಸು ಚತೂಸುಪಿ;
ತೇಹಿ ತುಲ್ಯಾನಿ ಚತ್ತಾರಿ, ಪಾಕಚಿತ್ತಾನಿ ಜಾಯರೇ.
ವೇದನಾಯಾಸಮಾನತ್ತಾ, ಅಚ್ಚನ್ತಂ ಪುರಿಮೇಹಿ ತು;
ಹೋನ್ತಿ ಪಿಟ್ಠಿಭವಙ್ಗಾನಿ, ಚತ್ತಾರೀತಿ ಚ ನಾಮತೋ.
ಪಞ್ಚಿಮಾನಿ ವಿಪಾಕಾನಿ, ಪುರಿಮೇಹಿ ಚ ಸತ್ತಹಿ;
ಸದ್ಧಿಂ ದ್ವಾದಸ ಪಾಕಾನಿ, ಭವನ್ತೀತಿ ವಿನಿದ್ದಿಸೇ.
ಚಕ್ಖುದ್ವಾರೇ ತಥಾ ಏವಂ, ಸೋತಾದೀಸ್ವಪಿ ನಿದ್ದಿಸೇ;
ದ್ವಾದಸ ದ್ವಾದಸ ಪಾಕಾ, ಸಮಸಟ್ಠಿ ಭವನ್ತಿಮೇ.
ಏಕಾಯ ಚೇತನಾಯೇವ, ಕಮ್ಮೇ ಆಯೂಹಿತೇ ಪನ;
ಸಮಸಟ್ಠಿ ವಿಪಾಕಾನಿ, ಉಪ್ಪಜ್ಜನ್ತಿ ನ ಸಂಸಯೋ.
ಗಹಿತಾಗಹಣೇನೇತ್ಥ ¶ ¶ , ಚಕ್ಖುದ್ವಾರೇಸು ದ್ವಾದಸ;
ಸೋತವಿಞ್ಞಾಣಕಾದೀನಿ, ಚತ್ತಾರೀತಿ ಚ ಸೋಳಸ.
ಏವಮೇವ ¶ ಸಸಙ್ಖಾರ-ತಿಹೇತುಕುಸಲೇನಪಿ;
ಅಸಙ್ಖಾರಸಸಙ್ಖಾರು-ಪೇಕ್ಖಾಸಹಗತೇಹಿಪಿ.
ಕಮ್ಮೇ ಆಯೂಹಿತೇ ತೇಸಂ, ವಿಪಾಕೇಹಿ ಚ ತೀಹಿಪಿ;
ಏಸೇವ ಚ ನಯೋ ತೇಹಿ, ದಿನ್ನಾಯ ಪಟಿಸನ್ಧಿಯಾ.
ಪಠಮಂ ಇಟ್ಠಮಜ್ಝತ್ತ-ಗೋಚರಸ್ಸ ವಸೇನಿಧ;
ಪವತ್ತಿಂ ಪನ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ, ಉಪೇಕ್ಖಾಸಹಿತದ್ವಯೇ.
ದಸ್ಸೇತಬ್ಬಾ ತಪ್ಪಚ್ಛಾ ತು, ಇಟ್ಠಸ್ಮಿಂ ಗೋಚರೇ ಇಧ;
ಏಕೇಕಸ್ಮಿಂ ಪನ ದ್ವಾರೇ, ದ್ವಾದಸ ದ್ವಾದಸೇವ ತು.
ಗಹಿತಾಗಹಣೇನೇತ್ಥ, ಪಾಕಚಿತ್ತಾನಿ ಸೋಳಸ;
ಪುಬ್ಬೇ ವುತ್ತನಯೇನೇವ, ಞೇಯ್ಯಂ ಸಬ್ಬಮಸೇಸತೋ.
ತಿಹೇತುಕೇನ ಕಮ್ಮೇನ, ಪಟಿಸನ್ಧಿ ತಿಹೇತುಕಾ;
ಭವತೀತಿ ಅಯಂ ವಾರೋ, ವುತ್ತೋ ಏತ್ತಾವತಾ ಮಯಾ.
ಸನ್ಧಿಮೇಕಂ ತು ಕಮ್ಮೇಕಂ, ಜನೇತಿ ನ ತತೋ ಪರಂ;
ಅನೇಕಾನಿ ವಿಪಾಕಾನಿ, ಸಞ್ಜನೇತಿ ಪವತ್ತಿಯಂ.
ಏಕಸ್ಮಾ ಹಿ ಯಥಾ ಬೀಜಾ, ಜಾಯತೇ ಏಕಮಙ್ಕುರಂ;
ಸುಬಹೂನಿ ಫಲಾನಿಸ್ಸ, ಹೋನ್ತಿ ಹೇತುಪವತ್ತಿತೋ.
ದುಹೇತುಕೇನ ಕಮ್ಮೇನ, ಪಟಿಸನ್ಧಿ ದುಹೇತುಕಾ;
ಹೋತೀತಿ ಹಿ ಅಯಂ ವಾರೋ, ಅನುಪುಬ್ಬೇನ ಆಗತೋ.
ದುಹೇತುಕೇನ ಕಮ್ಮೇನ, ಸೋಮನಸ್ಸಯುತೇನಿಧ;
ಅಸಙ್ಖಾರಿಕಚಿತ್ತೇನ, ಕಮ್ಮೇ ಆಯೂಹಿತೇ ಪನ.
ತೇನ ¶ ತುಲ್ಯೇನ ಪಾಕೇನ, ಗಹಿತಾ ಪಟಿಸನ್ಧಿ ಚೇ;
ಇಟ್ಠೇ ಆರಮ್ಮಣೇ ಚಕ್ಖು-ದ್ವಾರೇ ಆಪಾಥಮಾಗತೇ.
ಸೋಮನಸ್ಸಯುತೇ ಞಾಣ-ಹೀನೇ ಕುಸಲಮಾನಸೇ;
ಸತ್ತಕ್ಖತ್ತುಂ ಜವಿತ್ವಾನ, ಗತೇ ತಸ್ಮಿಂ ದುಹೇತುಕೇ.
ತದೇವಾರಮ್ಮಣಂ ¶ ಕತ್ವಾ, ಜಾಯತೇ ತದನನ್ತರಂ;
ತಂಸರಿಕ್ಖಕಮೇಕಂ ತು, ಅಸಙ್ಖಾರಿಕಮಾನಸಂ.
ತಂ ಹಿ ಮೂಲಭವಙ್ಗನ್ತಿ, ತದಾರಮ್ಮಣಮಿಚ್ಚಪಿ;
ಉಭಯಮ್ಪಿ ಚ ತಸ್ಸೇವ, ನಾಮನ್ತಿ ಪರಿದೀಪಿತಂ.
ದುಹೇತುಕಸಸಙ್ಖಾರೇ, ಜವಿತೇಪಿ ಚ ತಂಸಮಂ;
ಹೋತಾಗನ್ತುಕಸಙ್ಖಾತಂ, ತದಾರಮ್ಮಣಮಾನಸಂ.
ತಥೇವ ಚ ದುಹೇತೂನಂ, ಇಟ್ಠಮಜ್ಝತ್ತಗೋಚರೇ;
ದ್ವಿನ್ನಂ ಉಪೇಕ್ಖಾಯುತ್ತಾನಂ, ಜವನಾನಮನನ್ತರಂ.
ದ್ವೇ ತಾದಿಸಾನಿ ಜಾಯನ್ತೇ, ತದಾರಮ್ಮಣಮಾನಸಾ;
ತೇಸಂ ‘‘ಪಿಟ್ಠಿಭವಙ್ಗ’’ನ್ತಿ, ನಾಮಂ ‘‘ಆಗನ್ತುಕ’’ನ್ತಿ ಚ.
ಸನ್ತೀರಣದ್ವಯಞ್ಚೇವ, ದಸ್ಸನಂ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛನಂ;
ಇಮಾನಿ ಚ ಭವಙ್ಗಾನಿ, ಚಕ್ಖುದ್ವಾರೇ ಪನಟ್ಠ ಹಿ.
ಏವಮಟ್ಠಟ್ಠ ¶ ಕತ್ವಾನ, ದ್ವಾರೇಸುಪಿ ಚ ಪಞ್ಚಸು;
ಚತ್ತಾಲೀಸ ವಿಪಾಕಾನಿ, ಭವನ್ತೀತಿ ಪವತ್ತಿಯಂ.
ಗಹಿತಾಗಹಣೇನೇತ್ಥ, ಚಕ್ಖುದ್ವಾರೇ ಪನಟ್ಠ ಚ;
ಸೋತಘಾನಾದಿನಾ ಸದ್ಧಿಂ, ದ್ವಾದಸೇವ ಭವನ್ತಿ ಹಿ.
ಏಕಾಯ ಚೇತನಾಯೇವಂ, ಕಮ್ಮೇ ಆಯೂಹಿತೇ ಪನ;
ದ್ವಾದಸೇವ ವಿಪಾಕಾನಿ, ಭವನ್ತೀತಿ ಪಕಾಸಿತಂ.
ದುಹೇತುಕತ್ತಯೇನಾಪಿ ¶ , ಸೇಸೇನ ಸದಿಸೇನ ತು;
ಪಾಕೇನಾದಿನ್ನಸನ್ಧಿಯಾ, ಅಯಮೇವ ನಯೋ ಮತೋ.
ದುಹೇತುಕೇನ ಕಮ್ಮೇನ, ಪಟಿಸನ್ಧಿ ದುಹೇತುಕಾ;
ಹೋತೀತಿಪಿ ಅಯಂ ವಾರೋ, ವುತ್ತೋ ಏತ್ತಾವತಾ ಮಯಾ.
ದುಹೇತುಕೇನ ಕಮ್ಮೇನ, ಪಟಿಸನ್ಧಿ ಅಹೇತುಕಾ;
ಹೋತೀತಿ ಚ ಅಯಂ ವಾರೋ, ಅನುಪುಬ್ಬೇನ ಆಗತೋ.
ದುಹೇತುಕೇಸು ¶ ಚಿತ್ತೇಸು, ಕುಸಲೇಸು ಚತೂಸುಪಿ;
ತೇಸು ಅಞ್ಞತರೇನೇವ, ಕಮ್ಮೇ ಆಯೂಹಿತೇ ಪನ.
ತಸ್ಸೇವ ಪಾಕಭೂತಾಯ, ಆದಿನ್ನಪಟಿಸನ್ಧಿನೋ;
ಉಪೇಕ್ಖಾಸಹಿತಾಹೇತು, ಮನೋವಿಞ್ಞಾಣಧಾತುಯಾ.
ಪಟಿಸನ್ಧಿ ನ ವತ್ತಬ್ಬಾ, ಸಾ ಕಮ್ಮಸದಿಸಾತಿ ಹಿ;
ಕಮ್ಮಂ ದುಹೇತುಕಂ ಹೋತಿ, ಪಟಿಸನ್ಧಿ ಅಹೇತುಕಾ.
ತಸ್ಸ ಬುದ್ಧಿಮುಪೇತಸ್ಸ, ಇಟ್ಠಮಜ್ಝತ್ತಗೋಚರೇ;
ಆಪಾಥಮಾಗತೇ ಚಕ್ಖು-ದ್ವಾರೇ ಪುನ ಚ ದೇಹಿನೋ.
ದುಹೇತೂನಂ ಚತುನ್ನಮ್ಪಿ, ಪುಞ್ಞಾನಂ ಯಸ್ಸ ಕಸ್ಸಚಿ;
ಜವನಸ್ಸಾವಸಾನಸ್ಮಿಂ, ಅಹೇತುಕಮಿದಂ ಮನೋ.
ತದಾರಮ್ಮಣಭಾವೇನ, ಜಾಯತೇ ನತ್ಥಿ ಸಂಸಯೋ;
ತಂ ತು ಮೂಲಭವಙ್ಗಞ್ಚ, ತದಾರಮ್ಮಣಮೇವ ಚ.
ವೀಥಿಚಿತ್ತೇಸು ಜಾತೇಸು, ಚಕ್ಖುವಿಞ್ಞಾಣಕಾದಿಸು;
ಉಪೇಕ್ಖಾಸಹಿತಂಯೇವ, ಹೋತಿ ಸನ್ತೀರಣಮ್ಪಿ ಚ.
ತೇಸು ಏಕಂ ಠಪೇತ್ವಾನ, ಗಹಿತಾಗಹಣೇನಿಧ;
ಗಣನೂಪಗಚಿತ್ತಾನಿ, ತೀಣಿಯೇವ ಭವನ್ತಿ ಹಿ.
ಇಟ್ಠೇ ¶ ಆರಮ್ಮಣೇ ಚಕ್ಖು-ದ್ವಾರೇ ಆಪಾಥಮಾಗತೇ;
ತದಾ ಸನ್ತೀರಣಞ್ಚೇವ, ತದಾರಮ್ಮಣಮಾನಸಂ.
ಸೋಮನಸ್ಸಯುತಂಯೇವ, ಗಹೇತ್ವಾ ತೇಸು ಏಕಕಂ;
ಪುರಿಮಾನಿ ಚ ತೀಣೀತಿ, ಚತ್ತಾರೋವ ಭವನ್ತಿ ಹಿ.
ಏವಂ ಚತ್ತಾರಿ ಚಿತ್ತಾನಿ, ದ್ವಾರೇಸುಪಿ ಚ ಪಞ್ಚಸು;
ಹೋನ್ತಿ ವೀಸತಿ ಚಿತ್ತಾನಿ, ವಿಪಾಕಾನಿ ಪವತ್ತಿಯಂ.
ಚಕ್ಖುದ್ವಾರೇ ತು ಚತ್ತಾರಿ, ಗಹಿತಾಗಹಣೇನಿಧ;
ಸೋತಘಾನಾದಿನಾ ಸದ್ಧಿಂ, ಹೋತೇವಾಹೇತುಕಟ್ಠಕಂ.
ಅಹೇತುಪಟಿಸನ್ಧಿಸ್ಸ ¶ , ನ ತದಾರಮ್ಮಣಂ ಭವೇ;
ದುಹೇತುಕಂ ತಿಹೇತುಂ ವಾ, ದುಹೇತುಪಟಿಸನ್ಧಿನೋ.
ಜಾತಾ ¶ ಸುಗತಿಯಂ ಯೇನ, ಪಾಕೇನ ಪಟಿಸನ್ಧಿ ತು;
ತೇನ ತುಲ್ಯಮ್ಪಿ ಹೀನಂ ವಾ, ತದಾರಮ್ಮಣಕಂ ಭವೇ.
ಮನುಸ್ಸಲೋಕಂ ಸನ್ಧಾಯ, ವುತ್ತಞ್ಚಾಹೇತುಕಟ್ಠಕಂ;
ಚತೂಸುಪಿ ಅಪಾಯೇಸು, ಪವತ್ತೇ ಪನ ಲಬ್ಭತಿ.
ಥೇರೋ ನೇರಯಿಕಾನಂ ತು, ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇತಿ ವಸ್ಸತಿ;
ಗನ್ಧಂ ವಾಯುಞ್ಚ ಮಾಪೇತಿ, ಯದಾ ತೇಸಂ ತದಾ ಪನ.
ಥೇರಂ ದಿಸ್ವಾ ಚ ಸುತ್ವಾ ಚ, ಧಮ್ಮಂ ಗನ್ಧಞ್ಚ ಘಾಯತಂ;
ಪಿವತಞ್ಚ ಜಲಂ ವಾಯುಂ, ಫುಸತಂ ಮುದುಮೇವ ಚ.
ಚಕ್ಖುವಿಞ್ಞಾಣಕಾದೀನಿ, ಪುಞ್ಞಜಾನೇವ ಪಞ್ಚಪಿ;
ಸನ್ತೀರಣದ್ವಯಂ ಏಕಾ, ಮನೋಧಾತೂತಿ ಅಟ್ಠಕಂ.
ಅಯಂ ತಾವ ಕಥಾ ಇಟ್ಠ-ಇಟ್ಠಮಜ್ಝತ್ತಗೋಚರೇ;
ಕಾಮಾವಚರಪುಞ್ಞಾನಂ, ಜವನಾನಂ ವಸೇನಿಧ.
ನಿಯಮತ್ಥಂ ¶ ತು ಯಂ ವುತ್ತಂ, ತದಾರಮ್ಮಣಚೇತಸೋ;
ಕುಸಲಂ ಪನ ಸನ್ಧಾಯ, ತಂ ವುತ್ತನ್ತಿ ಹಿ ದೀಪಿತಂ.
ಇಧಾಕುಸಲಚಿತ್ತೇಸು, ಸೋಮನಸ್ಸಯುತೇಸುಪಿ;
ಇಟ್ಠೇ ಆರಮ್ಮಣೇ ತೇಸು, ಜವಿತೇಸು ಚತೂಸುಪಿ.
ಸೋಮನಸ್ಸಯುತಾಹೇತು-ಮನೋವಿಞ್ಞಾಣಧಾತು ಹಿ;
ತದಾರಮ್ಮಣಭಾವೇನ, ಜಾಯತೇ ತದನನ್ತರಂ.
ಛಸ್ವಾಕುಸಲಚಿತ್ತೇಸು, ಉಪೇಕ್ಖಾಯ ಯುತೇಸು ಹಿ;
ಗೋಚರೇ ಇಟ್ಠಮಜ್ಝತ್ತೇ, ಜವಿತೇಸು ಅನನ್ತರಂ.
ಉಪೇಕ್ಖಾಸಹಿತಾಹೇತು-ಮನೋವಿಞ್ಞಾಣಧಾತು ಹಿ;
ತದಾರಮ್ಮಣಭಾವೇನ, ಜಾಯತೇ ಪನ ಪುಞ್ಞಜಾ.
ಇಟ್ಠಾರಮ್ಮಣಯೋಗಸ್ಮಿಂ ¶ , ಕಙ್ಖತೋ ಉದ್ಧತಸ್ಸ ವಾ;
ಸೋಮನಸ್ಸಯುತಂ ಹೋತಿ, ತದಾರಮ್ಮಣಮಾನಸಂ.
ಸೋಮನಸ್ಸಯುತೇ ಚಿತ್ತೇ, ಜವನೇ ಜವಿತೇ ಪನ;
ಗವೇಸಿತಬ್ಬಾ ಪಞ್ಚೇವ, ತದಾರಮ್ಮಣಮಾನಸಾ.
ಉಪೇಕ್ಖಾಸಹಿತೇ ಚಿತ್ತೇ, ಜವನೇ ಜವಿತೇ ಪನ;
ಛಳೇವ ಗವೇಸಿತಬ್ಬಾ, ತದಾರಮ್ಮಣಮಾನಸಾ.
ತಿಹೇತುಸೋಮನಸ್ಸೇನ, ಆದಿನ್ನಪಟಿಸನ್ಧಿನೋ;
ಝಾನತೋ ಪರಿಹೀನಸ್ಸ, ತಂ ಝಾನಂ ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖತೋ.
ದೋಮನಸ್ಸಯುತಂ ಚಿತ್ತಂ, ಹೋತಿ ವಿಪ್ಪಟಿಸಾರಿನೋ;
ತಸ್ಸ ಕಿಂ ಜಾಯತೇ ಬ್ರೂಹಿ, ತದಾರಮ್ಮಣಮಾನಸಂ.
ಪಟ್ಠಾನೇ ಪಟಿಸಿದ್ಧಾ ಹಿ, ದೋಮನಸ್ಸಅನನ್ತರಂ;
ಸೋಮನಸ್ಸಸ್ಸ ಉಪ್ಪತ್ತಿ, ದೋಮನಸ್ಸಸ್ಸ ಚಸ್ಸ ವಾ.
ಮಹಗ್ಗತಂ ¶ ಪನಾರಬ್ಭ, ಜವನೇ ಜವಿತೇಪಿ ಚ;
ತತ್ಥೇವ ಪಟಿಸಿದ್ಧಂ ತು, ತದಾರಮ್ಮಣಮಾನಸಂ.
ತಸ್ಮಾ ¶ ಭವಙ್ಗಪಾತೋವ, ತದಾರಮ್ಮಣಮೇವ ವಾ;
ನ ಹೋತಿ ಕಿಂ ನು ಕಾತಬ್ಬಂ, ವದ ತ್ವಂ ಆಭಿಧಮ್ಮಿಕ.
ಉಪೇಕ್ಖಾಸಹಿತಾಹೇತು-ಮನೋವಿಞ್ಞಾಣಧಾತು ತು;
ಪುಞ್ಞಾಪುಞ್ಞವಿಪಾಕಾ ಹಿ, ತದಾರಮ್ಮಣಿಕಾ ಸಿಯಾ.
ಆವಜ್ಜನಂ ಕಿಮಸ್ಸಾತಿ, ನತ್ಥಿ ತಂ ಜಾಯತೇ ಕಥಂ;
ಭವಙ್ಗಾವಜ್ಜನಾನಂ ಕಿಂ, ಮಗ್ಗಸ್ಸಾನನ್ತರಸ್ಸ ಚ.
ಫಲಸ್ಸಪಿ ನಿರೋಧಾ ಚ, ವುಟ್ಠಹನ್ತಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ;
ಫಲಚಿತ್ತಸ್ಸ ವಾ ಏವಂ, ನತ್ಥಿ ಆವಜ್ಜನಂ ಕಿರ.
ವಿನಾ ಆವಜ್ಜನೇನಾಪಿ, ಹೋತಿ ಜಾಯತು ಮಾನಸಂ;
ಕಿಮಸ್ಸಾರಮ್ಮಣಂ ಬ್ರೂಹಿ, ಯದಿ ಜಾನಾಸಿ ಪಣ್ಡಿತ.
ವಿನಾ ¶ ಆರಮ್ಮಣೇನೇವ, ನ ಹಿ ಜಾಯತಿ ಮಾನಸಂ;
ರೂಪಾದೀಸು ಪರಿತ್ತೇಸು, ಯಂ ಕಿಞ್ಚಾರಬ್ಭ ಜಾಯತೇ.
ಉತುಬೀಜನಿಯಾಮೋ ಚ, ಕಮ್ಮಧಮ್ಮನಿಯಾಮತಾ;
ಚಿತ್ತಸ್ಸ ಚ ನಿಯಾಮೋತಿ, ಞೇಯ್ಯಾ ಪಞ್ಚ ನಿಯಾಮತಾ.
ತತ್ಥ ಏಕಪ್ಪಹಾರೇನ, ಫಲಪುಪ್ಫಾದಿಧಾರಣಂ;
ರುಕ್ಖಾನಂ ಪನ ಸಬ್ಬೇಸಂ, ಅಯಂ ಉತುನಿಯಾಮತಾ.
ತೇಸಂ ತೇಸಂ ತು ಬೀಜಾನಂ, ತಂತಂತುಲ್ಯಫಲುಬ್ಭವೋ;
ಮತ್ಥಕೇ ನಾಳಿಕೇರಸ್ಸ, ಛಿದ್ದತ್ತಂ ಬೀಜಜೋ ಅಯಂ.
ತಿಹೇತುಕಂ ತಿಹೇತುಞ್ಚ, ದುಹೇತುಞ್ಚ ಅಹೇತುಕಂ;
ವಿಪಾಕಂ ತು ಯತೋ ದೇತಿ, ಅಯಂ ಕಮ್ಮನಿಯಾಮತಾ.
ಜಾತಿಯಂ ¶ ಬೋಧಿಸತ್ತಸ್ಸ, ಮೇದನೀಕಮ್ಪನಾದಿಕಂ;
ವಿಸೇಸತ್ತಮನೇಕಮ್ಪಿ, ಅಯಂ ಧಮ್ಮನಿಯಾಮತಾ.
ಗೋಚರೇನ ಪಸಾದಸ್ಮಿಂ, ಘಟ್ಟಿತೇ ಪನ ತೇನಿಧ;
ಉಪ್ಪತ್ತಾವಜ್ಜನಾದೀನಂ, ಅಯಂ ಚಿತ್ತನಿಯಾಮತಾ.
ಅನ್ಧಜ್ಜನಾನಂ ಹದಯನ್ಧಕಾರಂ,
ವಿದ್ಧಂಸನಂ ದೀಪಮಿಮಂ ಜಲನ್ತಂ;
ಸಿಕ್ಖೇಥ ಧೀರೋ ಸತತಂ ಪಯುತ್ತೋ,
ಮೋಹನ್ಧಕಾರಾಪಗಮಂ ಯದಿಚ್ಛೇತಿ.
ಇತಿ ಅಭಿಧಮ್ಮಾವತಾರೇ ವಿಪಾಕಚಿತ್ತಪ್ಪವತ್ತಿನಿದ್ದೇಸೋ ನಾಮ
ಸತ್ತಮೋ ಪರಿಚ್ಛೇದೋ.
೮. ಅಟ್ಠಮೋ ಪರಿಚ್ಛೇದೋ
ಪಕಿಣ್ಣಕನಿದ್ದೇಸೋ
ಇದಾನಿ ¶ ¶ ಪನ ಸಬ್ಬೇಸಂ, ಏತೇಸಂ ಮಾನಸಂ ಮಯಾ;
ಪಾಟವತ್ಥಾಯ ಭಿಕ್ಖೂನಂ, ಕಥೀಯತಿ ಪಕಿಣ್ಣಕಂ.
ಪನ್ಥಮಕ್ಕಟಕೋ ನಾಮ, ದಿಸಾಸು ಪನ ಪಞ್ಚಸು;
ತತ್ಥ ಸುತ್ತಂ ಪಸಾರೇತ್ವಾ, ಜಾಲಮಜ್ಝೇ ನಿಪಜ್ಜತಿ.
ಪಠಮಾಯ ದಿಸಾಯೇತ್ಥ, ಸುತ್ತೇ ಪನ ಪಸಾರಿತೇ;
ಪಾಣಕೇನ ಪಟಙ್ಗೇನ, ಘಟ್ಟಿತೇ ಮಕ್ಖಿಕಾಯ ವಾ.
ನಿಪನ್ನಟ್ಠಾನತೋ ಕಿಞ್ಚಿ, ಚಲಿತ್ವಾ ಉಣ್ಣನಾಭಿ ತು;
ಗನ್ತ್ವಾ ಸುತ್ತಾನುಸಾರೇನ, ಯೂಸಂ ಪಿವತಿ ತಸ್ಸ ಸಾ.
ಪುನಾಗನ್ತ್ವಾನ ತತ್ಥೇವ, ನಿಪಜ್ಜತಿ ಯಥಾಸುಖಂ;
ಏವಮೇವ ಕರೋತೇವ, ದಿಸಾಸು ದುತಿಯಾದಿಸು.
ಪಸಾದಾ ¶ ಪಞ್ಚ ದಟ್ಠಬ್ಬಾ, ಸುತ್ತಂ ಪಞ್ಚದಿಸಾಸ್ವಿವ;
ಚಿತ್ತಂ ಪನ ಚ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ, ಮಜ್ಝೇ ಮಕ್ಕಟಕೋ ವಿಯ.
ಪಾಣಕಾದೀಹಿ ಸುತ್ತಸ್ಸ, ತಸ್ಸ ಸಙ್ಘಟ್ಟನಾ ವಿಯ;
ಪಸಾದಾನಂ ತು ದಟ್ಠಬ್ಬಾ, ಘಟ್ಟನಾರಮ್ಮಣೇನ ಹಿ.
ಚಲನಂ ವಿಯ ತಂಮಜ್ಝೇ, ನಿಪನ್ನಾಯುಣ್ಣನಾಭಿಯಾ;
ಪಸಾದಘಟ್ಟನಂ ತತ್ಥ, ಗಹೇತ್ವಾರಮ್ಮಣಂ ಪನ.
ಮನೋಧಾತುಕ್ರಿಯಾಚಿತ್ತಂ, ಭವಙ್ಗಾವಟ್ಟನಂ ಮತಂ;
ತಸ್ಸಾ ಸುತ್ತಾನುಸಾರಂವ, ವೀಥಿಚಿತ್ತಪವತ್ತನಂ.
ಸೀಸೇ ಪನಸ್ಸ ವಿಜ್ಝಿತ್ವಾ, ಯೂಸಪಾನಂವ ಚೇತಸೋ;
ಆರಮ್ಮಣೇಸು ದಟ್ಠಬ್ಬಂ, ಜವನಸ್ಸ ಪವತ್ತನಂ.
ಪುನಾಗನ್ತ್ವಾ ¶ ಯಥಾ ಸುತ್ತ-ಜಾಲಮಜ್ಝೇ ನಿಪಜ್ಜನಂ;
ವತ್ಥುಂಯೇವ ಚ ನಿಸ್ಸಾಯ, ಚಿತ್ತಸ್ಸ ಪರಿವತ್ತನಂ.
ಇದಂ ತು ಪನ ಓಪಮ್ಮಂ, ಅತ್ಥಂ ದೀಪೇತಿ ಕಿಂ ತು ಹಿ;
ಆರಮ್ಮಣೇನ ಪಠಮಂ, ಪಸಾದೇ ಘಟ್ಟಿತೇ ಪನ.
ಪಸಾದವತ್ಥುತೋ ಚಿತ್ತಾ, ವತ್ಥುಸನ್ನಿಸ್ಸಿತಂ ಮನೋ;
ತತೋ ಹಿ ಪಠಮಂಯೇವ, ಜಾಯತೀತಿ ಹಿ ದೀಪಿತಂ.
ಏಕೇಕಾರಮ್ಮಣಂ ¶ ದ್ವೀಸು, ದ್ವೀಸು ದ್ವಾರೇಸು ಸಬ್ಬಸೋ;
ಆಗಚ್ಛತಿ ತೇನಾಪಾಥಂ, ಅಯಮತ್ಥೋಪಿ ದೀಪಿತೋ.
ರೂಪಂ ಚಕ್ಖುಪಸಾದಮ್ಹಿ, ಘಟ್ಟಿತ್ವಾ ತಙ್ಖಣೇ ಪನ;
ಮನೋದ್ವಾರೇ ತಥಾಪಾಥ-ಮಾಗಚ್ಛತಿ ನಿಸಂಸಯೋ.
ಖಗೋ ಯಥಾ ಹಿ ರುಕ್ಖಗ್ಗೇ, ನಿಲೀಯನ್ತೋವ ಸಾಖಿನೋ;
ಸಾಖಂ ಘಟ್ಟೇತಿ ತಸ್ಸೀಧ, ಛಾಯಾ ಫರತಿ ಭೂಮಿಯಂ.
ಸಾಖಾಯ ¶ ಘಟ್ಟನಚ್ಛಾಯಾ, ಫರಣಾನಿ ಚ ಸಬ್ಬಸೋ;
ಅಪುಬ್ಬಾಚರಿಮಂ ಏಕ-ಕ್ಖಣಸ್ಮಿಂಯೇವ ಜಾಯರೇ.
ಏವಮೇವ ಚ ರೂಪಸ್ಸ, ಪಸಾದಸ್ಸ ಚ ಘಟ್ಟನಂ;
ಭವಙ್ಗಚಲನಸ್ಸಾಪಿ, ಪಚ್ಚಯತ್ತೇನ ಅತ್ಥತೋ.
ತಥೇವ ಚ ಮನೋದ್ವಾರೇ, ಆಪಾಥಗಮನಮ್ಪಿ ಚ;
ಅಪುಬ್ಬಾಚರಿಮಂ ಏಕ-ಕ್ಖಣಸ್ಮಿಂಯೇವ ಹೋತಿತಿ.
ತತೋ ಭವಙ್ಗಂ ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ, ಚಕ್ಖುದ್ವಾರೇ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ;
ಆವಜ್ಜನೇ ಸಮುಪ್ಪನ್ನೇ, ದಸ್ಸನೇ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛನೇ.
ಸನ್ತೀರಣೇ ಸಮುಪ್ಪನ್ನೇ, ತತೋ ವೋಟ್ಠಬ್ಬನೇಪಿ ಚ;
ಕುಸಲಂ ಜವನಂ ಚಿತ್ತಂ, ತಥಾಕುಸಲಮೇವ ವಾ.
ಏಸೋ ಏವ ನಯೋ ಸೋತ-ದ್ವಾರಾದೀಸುಪಿ ವಿಞ್ಞುನಾ;
ಅವಿಸೇಸೇನ ವಿಞ್ಞೇಯ್ಯೋ, ಸದ್ದಾದೀನಂ ತು ಘಟ್ಟನೇ.
ದೋವಾರಿಕೋಪಮಾದೀನಿ ¶ , ಏತಸ್ಸತ್ಥಸ್ಸ ದೀಪನೇ;
ಉದ್ಧರಿತ್ವಾನ ತಾನೇತ್ಥ, ದಸ್ಸೇತಬ್ಬಾನಿ ವಿಞ್ಞುನಾ.
ಅಸಮ್ಭೇದೇನ ಚಕ್ಖುಸ್ಸ, ರೂಪಾಪಾಥಗಮೇನ ಚ;
ಆಲೋಕನಿಸ್ಸಯೇನಾಪಿ, ಸಮನಕ್ಕಾರಹೇತುನಾ.
ಪಚ್ಚಯೇಹಿ ಪನೇತೇಹಿ, ಸಮೇತೇಹಿ ಚತೂಹಿಪಿ;
ಜಾಯತೇ ಚಕ್ಖುವಿಞ್ಞಾಣಂ, ಸಮ್ಪಯುತ್ತೇಹಿ ತಂ ಸಹ.
ಅಸಮ್ಭೇದೇನ ಸೋತಸ್ಸ, ಸದ್ದಾಪಾಥಗಮೇನ ಚ;
ಆಕಾಸನಿಸ್ಸಯೇನಾಪಿ, ಸಮನಕ್ಕಾರಹೇತುನಾ.
ಪಚ್ಚಯೇಹಿ ಪನೇತೇಹಿ, ಸಮೇತೇಹಿ ಚತೂಹಿಪಿ;
ಜಾಯತೇ ಸೋತವಿಞ್ಞಾಣಂ, ಸಮ್ಪಯುತ್ತೇಹಿ ತಂ ಸಹ.
ಅಸಮ್ಭೇದೇನ ¶ ಘಾನಸ್ಸ, ಗನ್ಧಾಪಾಥಗಮೇನ ಚ;
ವಾಯೋಸನ್ನಿಸ್ಸಯೇನಾಪಿ, ಸಮನಕ್ಕಾರಹೇತುನಾ.
ಪಚ್ಚಯೇಹಿ ಪನೇತೇಹಿ, ಸಮೇತೇಹಿ ಚತೂಹಿಪಿ;
ಜಾಯತೇ ಘಾನವಿಞ್ಞಾಣಂ, ಸಮ್ಪಯುತ್ತೇಹಿ ತಂ ಸಹ.
ಅಸಮ್ಭೇದೇನ ಜಿವ್ಹಾಯ, ರಸಾಪಾಥಗಮೇನ ಚ;
ಆಪೋಸನ್ನಿಸ್ಸಯೇನಾಪಿ, ಸಮನಕ್ಕಾರಹೇತುನಾ.
ಪಚ್ಚಯೇಹಿ ಪನೇತೇಹಿ, ಸಮೇತೇಹಿ ಚತೂಹಿಪಿ;
ಜಾಯತೇ ಜಿವ್ಹಾವಿಞ್ಞಾಣಂ, ಸಮ್ಪಯುತ್ತೇಹಿ ತಂ ಸಹ.
ಅಸಮ್ಭೇದೇನ ¶ ಕಾಯಸ್ಸ, ಫೋಟ್ಠಬ್ಬಾಪಾಥಸಙ್ಗಮಾ;
ಪಥವೀನಿಸ್ಸಯೇನಾಪಿ, ಸಮನಕ್ಕಾರಹೇತುನಾ.
ಪಚ್ಚಯೇಹಿ ಪನೇತೇಹಿ, ಸಮೇತೇಹಿ ಚತೂಹಿಪಿ;
ಜಾಯತೇ ಕಾಯವಿಞ್ಞಾಣಂ, ಸಮ್ಪಯುತ್ತೇಹಿ ತಂ ಸಹ.
ಅಸಮ್ಭೇದಾ ಮನಸ್ಸಾಪಿ, ಧಮ್ಮಾಪಾಥಗಮೇನ ಚ;
ವತ್ಥುಸನ್ನಿಸ್ಸಯೇನಾಪಿ, ಸಮನಕ್ಕಾರಹೇತುನಾ.
ಪಚ್ಚಯೇಹಿ ¶ ಪನೇತೇಹಿ, ಸಮೇತೇಹಿ ಚತೂಹಿಪಿ;
ಮನೋವಿಞ್ಞಾಣಮೇವಂ ತು, ಸಮ್ಪಯುತ್ತೇಹಿ ಜಾಯತೇ.
ಮನೋ ಭವಙ್ಗಚಿತ್ತನ್ತಿ, ವೇದಿತಬ್ಬಂ ವಿಭಾವಿನಾ;
ಆವಜ್ಜನಕ್ರಿಯಾಚಿತ್ತಂ, ಸಮನಕ್ಕಾರೋತಿ ಸಞ್ಞಿತಂ.
ವತ್ಥುಸನ್ನಿಸ್ಸಯೇನಾತಿ, ನಾಯಂ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಗಚ್ಛತಿ;
ಭವಂ ತು ಪಞ್ಚವೋಕಾರಂ, ಸನ್ಧಾಯ ಕಥಿತೋ ಪನ.
ಪಟಿಸನ್ಧಾದಿಚಿತ್ತಾನಿ, ಸಬ್ಬಾನೇಕೂನವೀಸತಿ;
ಕಾಮೇ ದಸ ಚ ರೂಪೇಸು, ಪಞ್ಚ ಚತ್ತಾರಿರೂಪಿಸು.
ಕಮ್ಮಂ ¶ ಕಮ್ಮನಿಮಿತ್ತಞ್ಚ, ತಥಾ ಗತಿನಿಮಿತ್ತಕಂ;
ಇದಂ ಹಿ ತಿವಿಧಂ ತೇಸಂ, ಆರಮ್ಮಣಮುದೀರಿತಂ.
ಕಾಮಾವಚರಸನ್ಧೀನಂ, ಪರಿತ್ತಾರಮ್ಮಣಂ ಮತಂ;
ಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನಮತೀತಂ ವಾ, ಹೋತಿ ನತ್ಥಿ ಅನಾಗತಂ.
ಅಟ್ಠೇವ ಚ ಮಹಾಪಾಕಾ, ತೀಣಿ ಸನ್ತೀರಣಾನಿ ಚ;
ಏಕಾದಸವಿಧಂ ಚಿತ್ತಂ, ತದಾರಮ್ಮಣಸಞ್ಞಿತಂ.
ಏಕಾದಸವಿಧೇ ಚಿತ್ತೇ, ತದಾರಮ್ಮಣಸಞ್ಞಿತೇ;
ದಸ ಪುಞ್ಞವಿಪಾಕಾನಿ, ಏಕಂ ಹೋತಿ ಅಪುಞ್ಞಜಂ.
ಮಹಾಪಾಕಾ ನ ಜಾಯನ್ತೇ, ರೂಪಾರೂಪಭವದ್ವಯೇ;
ಕಾಮೇ ರೂಪೇ ಭವೇ ಚೇವ, ಹೋತಿ ಸನ್ತೀರಣತ್ತಯಂ.
ತದಾರಮ್ಮಣಚಿತ್ತಾನಿ, ಯಾನಿ ವುತ್ತಾನಿ ಸತ್ಥುನಾ;
ತೇಸು ಚಿತ್ತಂ ಪನೇಕಮ್ಪಿ, ರೂಪಾರೂಪಭವದ್ವಯೇ.
ನ ತದಾರಮ್ಮಣಂ ಹುತ್ವಾ, ಪವತ್ತತಿ ಕದಾಚಿಪಿ;
ಕಸ್ಮಾ ನ ಹೋತಿ ಚೇ ತತ್ಥ, ಬೀಜಸ್ಸಾಭಾವತೋ ಪನ.
ಪಟಿಸನ್ಧಿಬೀಜಂ ನತ್ಥೇತ್ಥ, ಕಾಮಾವಚರಸಞ್ಞಿತಂ;
ರೂಪಾದಿಗೋಚರೇ ತಸ್ಸ, ಭವೇಯ್ಯ ಜನಕಂ ತು ಯಂ.
ಚಕ್ಖುವಿಞ್ಞಾಣಕಾದೀನಂ ¶ , ನತ್ಥಿತಾಪಜ್ಜತೀತಿ ಚೇ;
ನಿನ್ದ್ರಿಯಾನಂ ಪವತ್ತಾನು-ಭಾವತೋ ಚಿತ್ತಸಮ್ಭವೋ.
ಏಕನ್ತೇನ ಯಥಾ ಚೇತಂ, ತದಾರಮ್ಮಣಮಾನಸಂ;
ನಪ್ಪವತ್ತತಿ ಸಬ್ಬಮ್ಪಿ, ರೂಪಾರೂಪಭವದ್ವಯೇ.
ಅಕಾಮಾವಚರಧಮ್ಮೇಪಿ, ತದೇತಂ ನಾನುಬನ್ಧತಿ;
ಕಸ್ಮಾ ಅಜನಕತ್ತಾ ಹಿ, ಜನಕಸ್ಸಾಸಮಾನತೋ.
ಜನಕಂ ¶ ತೇನ ತುಲ್ಯಂ ವಾ, ಕಾಮಾವಚರಸಞ್ಞಿತಂ;
ಕುಸಲಾಕುಸಲಾದಿಂ ತು, ಜವನಂ ಅನುಬನ್ಧತಿ.
ಕಾಮಾವಚರಧಮ್ಮಾಪಿ ¶ , ಯೇ ಮಹಗ್ಗತಗೋಚರಾ;
ಹುತ್ವಾ ವತ್ತನ್ತಿ ತೇ ಚಾಪಿ, ಇದಂ ನೇವಾನುಬನ್ಧತಿ.
ಪರಿತ್ತಾರಮ್ಮಣತ್ತಾ ಚ, ಏಕನ್ತೇನ ಪನಸ್ಸ ಹಿ;
ತಥಾಪರಿಚಿತತ್ತಾ ಚ, ನಾನುಬನ್ಧತಿ ಸಬ್ಬದಾ.
ಕಿಂ ತೇನ ಯುತ್ತಿವಾದೇನ, ವುತ್ತಂ ಅಟ್ಠಕಥಾಸು ಹಿ;
ತದಾರಮ್ಮಣಚಿತ್ತಾನಿ, ಏಕಾದಸಪಿ ಸಬ್ಬಸೋ.
ನಾಮಗೋತ್ತಂ ಪನಾರಬ್ಭ, ಜವನೇ ಜವಿತೇಪಿ ಚ;
ತದಾರಮ್ಮಣಂ ನ ಗಣ್ಹನ್ತಿ, ರೂಪಾರೂಪಭವೇಸು ವಾ.
ಯದಾ ಪಞ್ಞತ್ತಿಮಾರಬ್ಭ, ಜವನೇ ಜವಿತೇಪಿ ವಾ;
ತಥಾ ವಿಪಸ್ಸನಾಯಾಪಿ, ಲಕ್ಖಣಾರಮ್ಮಣಾಯ ಚ.
ತದಾರಮ್ಮಣಾ ನ ಲಬ್ಭನ್ತಿ, ಮಿಚ್ಛತ್ತನಿಯತೇಸುಪಿ;
ನ ಲೋಕುತ್ತರಧಮ್ಮೇಪಿ, ಆರಬ್ಭ ಜವನೇ ಗತೇ.
ತಥಾ ಮಹಗ್ಗತೇ ಧಮ್ಮೇ, ಆರಬ್ಭ ಜವನೇ ಪನ;
ಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾಞಾಣಾನಿ, ಆರಬ್ಭ ಜವಿತೇಪಿ ಚ.
ಮನೋದ್ವಾರೇಪಿ ಸಬ್ಬೇಸಂ, ಜವನಾನಮನನ್ತರಂ;
ತದಾರಮ್ಮಣಚಿತ್ತಾನಿ, ಭವನ್ತಿ ಅನುಪುಬ್ಬತೋ.
ನ ¶ ವಿಜ್ಜತಿ ಮನೋದ್ವಾರೇ, ಘಟ್ಟನಾರಮ್ಮಣಸ್ಸ ಹಿ;
ಕಥಂ ಭವಙ್ಗತೋ ಹೋತಿ, ವುಟ್ಠಾನಂ ಪನ ಚೇತಸೋ.
ಮನೋದ್ವಾರೇಪಿ ಆಪಾಥ-ಮಾಗಚ್ಛನ್ತೇವ ಗೋಚರಾ;
ಘಟ್ಟನಾಯ ವಿನಾ ತಸ್ಮಾ, ಚಿತ್ತಾನಂ ಹೋತಿ ಸಮ್ಭವೋ.
ದ್ವಾದಸಾಪುಞ್ಞಚಿತ್ತಾನಂ ¶ , ವಿಪಾಕಾ ಸತ್ತಸತ್ತತಿ;
ಭವನ್ತಿ ಚತುರಾಸೀತಿ, ಪಾಪಪಾಕಾ ಪವತ್ತಿಯಂ.
ಏಕಾದಸವಿಧಾನಂ ತು, ಹಿತ್ವಾ ಉದ್ಧಚ್ಚಮಾನಸಂ;
ಏಕಾದಸವಿಧಾ ಚೇವ, ಭವನ್ತಿ ಪಟಿಸನ್ಧಿಯೋ.
ಕ್ರಿಯಚಿತ್ತೇಸು ಸಬ್ಬೇಸು, ಜವನಂ ನ ಚ ಹೋತಿ ಯಂ;
ತಂ ವೇ ಕರಣಮತ್ತತ್ತಾ, ವಾತಪುಪ್ಫಸಮಂ ಮತಂ.
ಜವನತ್ತಂ ತು ಸಮ್ಪತ್ತಂ, ಕಿಚ್ಚಸಾಧನತೋ ಪನ;
ಛಿನ್ನಮೂಲಸ್ಸ ರುಕ್ಖಸ್ಸ, ಪುಪ್ಫಂವ ಅಫಲಂ ಸಿಯಾ.
ಪಟಿಚ್ಚ ಪನ ಏತಸ್ಮಾ, ಫಲಮೇತೀತಿ ಪಚ್ಚಯೋ;
ಯೋ ಧಮ್ಮೋ ಯಸ್ಸ ಧಮ್ಮಸ್ಸ, ಠಿತಿಯುಪ್ಪತ್ತಿಯಾಪಿ ವಾ.
ಉಪಕಾರೋ ಹಿ ಸೋ ತಸ್ಸ, ಪಚ್ಚಯೋತಿ ಪವುಚ್ಚತಿ;
ಸಮ್ಭವೋಪಭವೋ ಹೇತು, ಕಾರಣಂ ಪಚ್ಚಯೋ ಮತೋ.
ಲೋಭಾದಿ ಪನ ಯೋ ಧಮ್ಮೋ, ಮೂಲಟ್ಠೇನುಪಕಾರಕೋ;
ಹೇತೂತಿ ಪನ ಸೋ ಧಮ್ಮೋ, ವಿಞ್ಞಾತಬ್ಬೋ ವಿಭಾವಿನಾ.
ಲೋಭೋ ದೋಸೋ ಚ ಮೋಹೋ ಚ,
ತಥಾಲೋಭಾದಯೋ ತಯೋ;
ಛಳೇವ ಹೇತುಯೋ ಹೋನ್ತಿ,
ಜಾತಿತೋ ನವಧಾ ಸಿಯುಂ.
ಧಮ್ಮಾನಂ ಕುಸಲಾದೀನಂ, ಕುಸಲಾದಿತ್ತಸಾಧಕೋ;
ಮೂಲಟ್ಠೋತಿ ವದನ್ತೇವಂ, ಏಕೇ ಆಚರಿಯಾ ಪನ.
ಏವಂ ¶ ¶ ಸನ್ತೇ ತು ಹೇತೂನಂ, ತಂಸಮುಟ್ಠಾನರೂಪಿಸು;
ಹೇತುಪಚ್ಚಯತಾ ನೇವ, ಸಮ್ಪಜ್ಜತಿ ಕದಾಚಿಪಿ.
ನ ಹಿ ತೇ ಪನ ರೂಪಾನಂ, ಸಾಧೇನ್ತಿ ಕುಸಲಾದಿಕಂ;
ನ ತೇಸಂ ಪನ ರೂಪಾನಂ, ಪಚ್ಚಯಾ ನ ಚ ಹೋನ್ತಿ ತೇ.
ತಸ್ಮಾ ¶ ಹಿ ಕುಸಲಾದೀನಂ, ಕುಸಲಾದಿತ್ತಸಾಧಕೋ;
ಮೂಲಟ್ಠೋತಿ ನ ಗನ್ತಬ್ಬೋ, ವಿಞ್ಞುನಾ ಸಮಯಞ್ಞುನಾ.
ಸುಪ್ಪತಿಟ್ಠಿತಭಾವಸ್ಸ, ಸಾಧನೇನುಪಕಾರಕೋ;
ಮೂಲಟ್ಠೋತಿ ಚ ಹೇತೂನಂ, ವಿಞ್ಞಾತಬ್ಬೋ ವಿಭಾವಿನಾ.
ಕುಸಲಾಕುಸಲಾ ಹೇತೂ, ಕ್ರಿಯಾಹೇತೂ ಚ ಸಬ್ಬಸೋ;
ಧಮ್ಮಾನಂ ಸಮ್ಪಯುತ್ತಾನಂ, ತಂಸಮುಟ್ಠಾನರೂಪಿನಂ.
ಹೇತುಪಚ್ಚಯತಂ ಯಾತಾ, ಪಞ್ಚವೋಕಾರಭೂಮಿಯಂ;
ಸಮ್ಪಯುತ್ತಾನಮೇವೇತೇ, ಚತುವೋಕಾರಭೂಮಿಯಂ.
ಕಾಮೇ ವಿಪಾಕಹೇತೂಪಿ, ಕಾಮಾವಚರಭೂಮಿಯಂ;
ಅತ್ತನಾ ಸಮ್ಪಯುತ್ತಾನಂ, ಪಟಿಸನ್ಧಿಕ್ಖಣೇ ಪನ.
ಕಟತ್ತಾರೂಪಜಾತಾನಂ, ತಥೇವ ಚ ಪವತ್ತಿಯಂ;
ಚಿತ್ತಜಾನಞ್ಚ ರೂಪಾನಂ, ಹೇತುಪಚ್ಚಯತಂ ಗತಾ.
ರೂಪೇ ವಿಪಾಕಹೇತು ಚ, ರೂಪಾವಚರಭೂಮಿಯಂ;
ತಥಾ ವುತ್ತಪ್ಪಕಾರಾನಂ, ಹೋನ್ತಿ ತೇ ಹೇತುಪಚ್ಚಯಾ.
ಹೇತುಯೋ ಪಞ್ಚವೋಕಾರೇ, ಲೋಕುತ್ತರವಿಪಾಕಜಾ;
ಚಿತ್ತಜಾನಞ್ಚ ರೂಪಾನಂ, ಸಮ್ಪಯುತ್ತಾನಮೇವ ಚ.
ತೇ ಹೇತುಪಚ್ಚಯಾ ಹೋನ್ತಿ, ಚತುವೋಕಾರಭೂಮಿಯಂ;
ಭವನ್ತಿ ಸಮ್ಪಯುತ್ತಾನಂ, ಇತರೇ ಚ ಸಭೂಮಿಯಂ.
ಹೇತುತ್ಥೋ ಹೇತುಯೋ ಚೇವ, ಹೇತುಪಚ್ಚಯಸಮ್ಭವೋ;
ಏವಮೇವ ಚ ವಿಞ್ಞೇಯ್ಯೋ, ಸಞ್ಜಾತಸುಖಹೇತುನಾ.
ಛನ್ದೋ ¶ ಚಿತ್ತಞ್ಚ ವೀರಿಯಂ, ವೀಮಂಸಾ ಚಾತಿ ಸತ್ಥುನಾ;
ಲೋಕಾಧಿಪತಿನಾ ವುತ್ತಾ, ಚತುಧಾಧಿಪತೀ ಸಿಯುಂ.
ಛನ್ದಂ ¶ ತು ಜೇಟ್ಠಕಂ ಕತ್ವಾ, ಛನ್ದಂ ಕತ್ವಾ ಧುರಂ ಪನ;
ಚಿತ್ತಸ್ಸುಪ್ಪತ್ತಿಕಾಲಸ್ಮಿಂ, ಛನ್ದಾಧಿಪತಿ ನಾಮಸೋ.
ಏಸೇವ ಚ ನಯೋ ಞೇಯ್ಯೋ, ಸೇಸೇಸುಪಿ ಚ ತೀಸುಪಿ;
ಅಧಿಪ್ಪತೀತಿ ನಿದ್ದಿಟ್ಠೋ, ಜೇಟ್ಠಟ್ಠೇನುಪಕಾರಕೋ.
ಸುಮತಿಮತಿವಿಬೋಧನಂ ವಿಚಿತ್ತಂ,
ಕುಮತಿಮತಿನ್ಧನಪಾವಕಂ ಪಧಾನಂ;
ಇಮಮತಿಮಧುರಂ ಅವೇದಿ ಯೋ ಯೋ,
ಜಿನವಚನಂ ಸಕಲಂ ಅವೇದಿ ಸೋ ಸೋ.
ಇತಿ ಅಭಿಧಮ್ಮಾವತಾರೇ ಪಕಿಣ್ಣಕನಿದ್ದೇಸೋ ನಾಮ
ಅಟ್ಠಮೋ ಪರಿಚ್ಛೇದೋ.
೯. ನವಮೋ ಪರಿಚ್ಛೇದೋ
ಪುಞ್ಞವಿಪಾಕಪಚ್ಚಯನಿದ್ದೇಸೋ
ಬಾತ್ತಿಂಸ ¶ ಪಾಕಚಿತ್ತಾನಿ, ಲೋಕಿಕಾನೇವ ಯಾನಿ ಹಿ;
ಏತೇಸಂ ಪಾಕಚಿತ್ತಾನಂ, ಪಟಿಸನ್ಧಿಪವತ್ತಿಸು.
ಪುಞ್ಞಾಪುಞ್ಞಾದಿಸಙ್ಖಾರಾ, ಯಥಾ ಯೇಸಞ್ಚ ಪಚ್ಚಯಾ;
ಭವಾದೀಸು ತಥಾ ತೇಪಿ, ವಿಞ್ಞಾತಬ್ಬಾ ವಿಭಾವಿನಾ.
ತಯೋ ಭವಾ ಚತಸ್ಸೋ ಚ, ಯೋನಿಯೋ ಗತಿಪಞ್ಚಕಂ;
ವಿಞ್ಞಾಣಟ್ಠಿತಿಯೋ ಸತ್ತ, ಸತ್ತಾವಾಸಾ ನವೇರಿತಾ.
ಕಾಮೇ ¶ ಪುಞ್ಞಾಭಿಸಙ್ಖಾರ-ಸಞ್ಞಿತಾ ಅಟ್ಠ ಚೇತನಾ;
ನವನ್ನಂ ಪಾಕಚಿತ್ತಾನಂ, ಕಾಮೇ ಸುಗತಿಯಂ ಪನ.
ನಾನಾಕ್ಖಣಿಕಕಮ್ಮೂಪ-ನಿಸ್ಸಯಪಚ್ಚಯೇಹಿ ಚ;
ದ್ವೇಧಾ ಹಿ ಪಚ್ಚಯಾ ತೇಸಂ, ಭವನ್ತಿ ಪಟಿಸನ್ಧಿಯಂ.
ಉಪೇಕ್ಖಾಸಹಿತಾಹೇತು-ಮನೋವಿಞ್ಞಾಣಧಾತುಯಾ ¶ ;
ವಿನಾ ಪರಿತ್ತಪಾಕಾನಂ, ಹೋನ್ತಿ ದ್ವೇಧಾ ಪವತ್ತಿಯಂ.
ತಾಯೇವ ಚೇತನಾ ರೂಪ-ಭವೇ ದ್ವೇಧಾವ ಪಚ್ಚಯಾ;
ಪಞ್ಚನ್ನಂ ಪಾಕಚಿತ್ತಾನಂ, ಭವನ್ತಿ ಹಿ ಪವತ್ತಿಯಂ.
ಅಟ್ಠನ್ನಂ ತು ಪರಿತ್ತಾನಂ, ಕಾಮೇ ದುಗ್ಗತಿಯಂ ತಥಾ;
ಪವತ್ತೇ ಪಚ್ಚಯಾ ಹೋನ್ತಿ, ನ ಹೋನ್ತಿ ಪಟಿಸನ್ಧಿಯಂ.
ಹೋನ್ತಿ ವುತ್ತಪ್ಪಕಾರಾವ, ಕಾಮೇ ಸುಗತಿಯಂ ತಥಾ;
ಸೋಳಸನ್ನಂ ವಿಪಾಕಾನಂ, ಪವತ್ತೇ ಪಟಿಸನ್ಧಿಯಂ.
ರೂಪೇ ಪುಞ್ಞಾಭಿಸಙ್ಖಾರಾ, ರೂಪಾವಚರಭೂಮಿಯಂ;
ಪಞ್ಚನ್ನಂ ಪಾಕಚಿತ್ತಾನಂ, ಪಚ್ಚಯಾ ಪಟಿಸನ್ಧಿಯಂ.
ಹೋನ್ತಿಮಾಪುಞ್ಞಸಙ್ಖಾರಾ, ಕಾಮೇ ದುಗ್ಗತಿಯಂ ದ್ವಿಧಾ;
ವಿಞ್ಞಾಣಸ್ಸ ಪನೇಕಸ್ಸ, ಪಚ್ಚಯಾ ಪಟಿಸನ್ಧಿಯಂ.
ಛನ್ನಂ ಪನ ಪವತ್ತೇವ, ಹೋನ್ತಿ ನೋ ಪಟಿಸನ್ಧಿಯಂ;
ಸತ್ತನ್ನಮ್ಪಿ ಭವನ್ತೇವ, ಪವತ್ತೇ ಪಟಿಸನ್ಧಿಯಂ.
ಕಾಮೇ ಸುಗತಿಯಂ ತೇಸಂ, ಸತ್ತನ್ನಮ್ಪಿ ತಥೇವ ಚ;
ಪವತ್ತೇ ಪಚ್ಚಯಾ ಹೋನ್ತಿ, ನ ಹೋನ್ತಿ ಪಟಿಸನ್ಧಿಯಂ.
ವಿಞ್ಞಾಣಾನಂ ಚತುನ್ನಮ್ಪಿ, ತೇಸಂ ರೂಪಭವೇ ತಥಾ;
ಪವತ್ತೇ ಪಚ್ಚಯಾ ಹೋನ್ತಿ, ನ ಹೋನ್ತಿ ಪಟಿಸನ್ಧಿಯಂ.
ಸೋ ¶ ಚ ಕಾಮಭವೇನಿಟ್ಠ-ರೂಪಾದಿಉಪಲದ್ಧಿಯಂ;
ಅನಿಟ್ಠರೂಪಾದಯೋ ಪನ, ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕೇ ನ ವಿಜ್ಜರೇ.
ತಥೇವಾನೇಞ್ಜಸಙ್ಖಾರೋ ¶ , ಅರೂಪಾವಚರಭೂಮಿಯಂ;
ಚತುನ್ನಂ ಪಾಕಚಿತ್ತಾನಂ, ಪವತ್ತೇ ಪಟಿಸನ್ಧಿಯಂ.
ಏವಂ ¶ ತಾವ ಭವೇಸ್ವೇತೇ, ಪಟಿಸನ್ಧಿಪವತ್ತಿಸು;
ಯಥಾ ಚ ಪಚ್ಚಯಾ ಹೋನ್ತಿ, ತಥಾ ಞೇಯ್ಯಾ ವಿಭಾವಿನಾ.
ಏಸೇವ ಚ ನಯೋ ಞೇಯ್ಯೋ, ಯೋನಿಆದೀಸು ತತ್ರಿದಂ;
ಆದಿತೋ ಪನ ಪಟ್ಠಾಯ, ಮುಖಮತ್ತನಿದಸ್ಸನಂ.
ಅವಿಸೇಸೇನ ಪುಞ್ಞಾಭಿ-ಸಙ್ಖಾರೋ ದ್ವಿಭವೇಸುಪಿ;
ದತ್ವಾನ ಪಟಿಸನ್ಧಿಂ ತು, ಸಬ್ಬಪಾಕಂ ಜನೇತಿ ಸೋ.
ತಥಾ ಚತೂಸು ವಿಞ್ಞೇಯ್ಯೋ, ಅಣ್ಡಜಾದೀಸು ಯೋನಿಸು;
ಬಹುದೇವಮನುಸ್ಸಾನಂ, ಗತೀಸು ದ್ವೀಸು ಏವ ಚ.
ತಥಾ ನಾನತ್ತಕಾಯಾದಿ-ವಿಞ್ಞಾಣಾನಂ ಠಿತೀಸುಪಿ;
ತಥಾ ವುತ್ತಪ್ಪಕಾರಸ್ಮಿಂ, ಸತ್ತಾವಾಸೇ ಚತುಬ್ಬಿಧೇ.
ಏವಂ ಪುಞ್ಞಾಭಿಸಙ್ಖಾರೋ, ಭವಾದೀಸು ಯಥಾರಹಂ;
ಏಕವೀಸತಿಪಾಕಾನಂ, ಪಚ್ಚಯೋ ಹೋತಿ ಚ ದ್ವಿಧಾ.
ಕಾಮೇ ಅಪುಞ್ಞಸಙ್ಖಾರೋ, ಭವೇ ಚತೂಸು ಯೋನಿಸು;
ತೀಸು ಗತೀಸು ಏಕಿಸ್ಸಾ, ವಿಞ್ಞಾಣಟ್ಠಿತಿಯಾಪಿ ಚ.
ಸತ್ತಾವಾಸೇ ಪನೇಕಸ್ಮಿಂ,
ಉಹೋತಿ ಸೋ ಪಚ್ಚಯೋ ದ್ವಿಧಾ;
ಸತ್ತನ್ನಂ ಪಾಕಚಿತ್ತಾನಂ,
ಪವತ್ತೇ ಪಟಿಸನ್ಧಿಯಂ.
ತಥೇವಾನೇಞ್ಜಸಙ್ಖಾರೋ, ಏಕಾರೂಪಭವೇ ಪುನ;
ಏಕಿಸ್ಸಾ ಯೋನಿಯಾ ಚೇವ, ಏಕಿಸ್ಸಾ ಗತಿಯಾಪಿ ಚ.
ತೀಸು ಚಿತ್ತಟ್ಠಿತೀಸ್ವೇವ, ಸತ್ತಾವಾಸೇ ಚತುಬ್ಬಿಧೇ;
ಚತುನ್ನಂ ಪಾಕಚಿತ್ತಾನಂ, ದ್ವೇಧಾ ಸೋ ಹೋತಿ ಪಚ್ಚಯೋ.
ಪಟಿಸನ್ಧಿಪವತ್ತೀನಂ ¶ , ವಸೇನೇವ ಭವಾದಿಸು;
ವಿಜಾನಿತಬ್ಬಾ ಸಙ್ಖಾರಾ, ಯಥಾ ಯೇಸಞ್ಚ ಪಚ್ಚಯಾ.
ನ ¶ ರೂಪಾರೂಪಧಮ್ಮಾನಂ, ಸಙ್ಕನ್ತಿ ಪನ ವಿಜ್ಜತಿ;
ಸಙ್ಕನ್ತಿಭಾವೇ ಅಸತಿ, ಪಟಿಸನ್ಧಿ ಕಥಂ ಸಿಯಾ.
ನತ್ಥಿ ಚಿತ್ತಸ್ಸ ಸಙ್ಕನ್ತಿ, ಅತೀತಭವತೋ ಇಧ;
ತತೋ ಹೇತುಂ ವಿನಾ ತಸ್ಸ, ಪಾತುಭಾವೋ ನ ವಿಜ್ಜತಿ.
ಸುಲದ್ಧಪಚ್ಚಯಂ ರೂಪಾ-ರೂಪಮತ್ತಂ ತು ಜಾಯತಿ;
ಉಪ್ಪಜ್ಜಮಾನಮೇವಂ ತು, ಲಭಿತ್ವಾ ಪಚ್ಚಯಂ ಪನ.
ಭವನ್ತರಮುಪೇತೀತಿ, ಸಮಞ್ಞಾಯ ಪವುಚ್ಚತಿ;
ನ ಚ ಸತ್ತೋ ನ ಚ ಜೀವೋ, ನ ಅತ್ತಾ ವಾಪಿ ವಿಜ್ಜತಿ.
ತಯಿದಂ ಪಾಕಟಂ ಕತ್ವಾ, ಪಟಿಸನ್ಧಿಕ್ಕಮಂ ಪನ;
ದಸ್ಸಯಿಸ್ಸಾಮಹಂ ಸಾಧು, ನಿಬೋಧಥ ಸುದುಬ್ಬುಧಂ.
ಅತೀತಸ್ಮಿಂ ¶ ಭವೇ ತಸ್ಸ, ಆಸನ್ನಮರಣಸ್ಸ ಹಿ;
ಹರಿತಂ ತಾಲಪಣ್ಣಂವ, ಪಕ್ಖಿತ್ತಂ ಆತಪೇ ಪನ.
ಸುಸ್ಸಮಾನೇ ಸರೀರಸ್ಮಿಂ, ನಟ್ಠೇ ಚಕ್ಖುನ್ದ್ರಿಯಾದಿಕೇ;
ಹದಯವತ್ಥುಮತ್ತಸ್ಮಿಂ, ಠಿತೇ ಕಾಯಪ್ಪಸಾದಿಕೇ.
ವತ್ಥುಸನ್ನಿಸ್ಸಿತಂ ಚಿತ್ತಂ, ಹೋತಿ ತಸ್ಮಿಂ ಖಣೇಪಿ ಚ;
ಪುಬ್ಬಾನುಸೇವಿತಂ ಕಮ್ಮಂ, ಪುಞ್ಞಂ ವಾಪುಞ್ಞಮೇವ ವಾ.
ಕಮ್ಮಂ ಕಮ್ಮನಿಮಿತ್ತಂ ವಾ, ಆಲಮ್ಬಿತ್ವಾ ಪವತ್ತತಿ;
ಏವಂ ಪವತ್ತಮಾನಂ ತಂ, ವಿಞ್ಞಾಣಂ ಲದ್ಧಪಚ್ಚಯಂ.
ಅವಿಜ್ಜಾಯ ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾ-ದೀನವೇ ವಿಸಯೇ ಪನ;
ತಣ್ಹಾ ನಮೇತಿ ಸಙ್ಖಾರಾ, ಖಿಪನ್ತಿ ಸಹಜಾ ಪನ.
ನ ಮೀಯಮಾನಂ ತಣ್ಹಾಯ, ತಂ ಸನ್ತತಿವಸಾ ಪನ;
ಓರಿಮಾ ಪನ ತೀರಮ್ಹಾ, ಆಲಮ್ಬಿತ್ವಾನ ರಜ್ಜುಕಂ.
ಮಾತಿಕಾತಿಕ್ಕಮೋವೇತಂ ¶ ¶ , ಪುರಿಮಂ ಜಹತಿ ನಿಸ್ಸಯಂ;
ಅಪರಂ ಕಮ್ಮಸಮ್ಭೂತಂ, ಲಮ್ಬಿತ್ವಾ ವಾಪಿ ನಿಸ್ಸಯಂ.
ತಂ ಪನಾರಮ್ಮಣಾದೀಹಿ, ಪಚ್ಚಯೇಹಿ ಪವತ್ತತಿ;
ಪುರಿಮಂ ಚವನಂ ಏತ್ಥ, ಪಚ್ಛಿಮಂ ಪಟಿಸನ್ಧಿ ತು.
ತದೇತಂ ನಾಪಿ ಪುರಿಮಾ, ಭವತೋಪಿ ಇಧಾಗತಂ;
ಕಮ್ಮಾದಿಞ್ಚ ವಿನಾ ಹೇತುಂ, ಪಾತುಭೂತಂ ನ ಚೇವ ತಂ.
ಏತ್ಥ ಚೇತಸ್ಸ ಚಿತ್ತಸ್ಸ, ಪುರಿಮಾ ಭವತೋ ಪನ;
ಇಧಾನಾಗಮನೇತೀತ-ಭವಹೇತೂಹಿ ಸಮ್ಭವೇ.
ಪಟಿಘೋಸದೀಪಮುದ್ದಾದೀ, ಭವನ್ತೇತ್ಥ ನಿದಸ್ಸನಾ;
ಯಥಾ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಅಞ್ಞತ್ರ, ಹೋನ್ತಿ ಸದ್ದಾದಿಹೇತುಕಾ.
ಏವಮೇವ ಚ ವಿಞ್ಞಾಣಂ, ವೇದಿತಬ್ಬಂ ವಿಭಾವಿನಾ;
ಸನ್ತಾನಬನ್ಧತೋ ನತ್ಥಿ, ಏಕತಾ ವಾಪಿ ನಾನತಾ.
ಸತಿ ಸನ್ತಾನಬನ್ಧೇ ತು, ಏಕನ್ತೇನೇಕತಾ ಸಿಯಾ;
ಖೀರತೋ ದಧಿಸಮ್ಭೂತಂ, ನ ಭವೇಯ್ಯ ಕದಾಚಿಪಿ.
ಅಥಾಪಿ ಪನ ಏಕನ್ತ-ನಾನತಾ ಸಾ ಭವೇಯ್ಯ ಚೇ;
ಖೀರಸಾಮೀ ನರೋ ನೇವ, ದಧಿಸಾಮೀ ಭವೇಯ್ಯ ಸೋ.
ತಸ್ಮಾ ಏತ್ಥ ಪನೇಕನ್ತ-ಏಕತಾನಾನತಾಪಿ ವಾ;
ನ ಚೇವ ಉಪಗನ್ತಬ್ಬಾ, ವಿಞ್ಞುನಾ ಸಮಯಞ್ಞುನಾ.
ನನು ಏವಮಸಙ್ಕನ್ತಿ-ಪಾತುಭಾವೇ ತಸ್ಸ ಸತಿ;
ಯೇ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಮನುಸ್ಸತ್ತ-ಭಾವೇ ಖನ್ಧಾಭಿಸಮ್ಭವಾ.
ತೇಸಂ ಇಧ ನಿರುದ್ಧತ್ತಾ, ಕಮ್ಮಸ್ಸ ಫಲಹೇತುನೋ;
ಪರತ್ಥಾಗಮತೋ ಚೇವ, ಇಧ ತಸ್ಸ ಕತಸ್ಸ ಹಿ.
ಅಞ್ಞಸ್ಸ ¶ ಅಞ್ಞತೋ ಚೇವ, ಕಮ್ಮತೋ ತಂ ಫಲಂ ಸಿಯಾ;
ತಸ್ಮಾ ನ ಸುನ್ದರಂ ಏತಂ, ವಿಧಾನಂ ಸಬ್ಬಮೇವ ಚ.
ಏತ್ಥಾಹ ¶ –
ಸನ್ತಾನೇ ¶ ಯಂ ಫಲಂ ಏತಂ, ನಾಞ್ಞಸ್ಸ ನ ಚ ಅಞ್ಞತೋ;
ಬೀಜಾನಂ ಅಭಿಸಙ್ಖಾರೋ, ಏತಸ್ಸತ್ಥಸ್ಸ ಸಾಧಕೋ.
ಏಕಸ್ಮಿಂ ಪನ ಸನ್ತಾನೇ, ವತ್ತಮಾನಂ ಫಲಂ ಪನ;
ಅಞ್ಞಸ್ಸಾತಿಪಿ ವಾ ನೇವ, ಅಞ್ಞತೋ ವಾ ನ ಹೋತಿ ತಂ.
ಬೀಜಾನಂ ಅಭಿಸಙ್ಖಾರಾ, ಏತಸ್ಸತ್ಥಸ್ಸ ಸಾಧಕೋ;
ಬೀಜಾನಂ ಅಭಿಸಙ್ಖಾರೇ, ಕತೇ ತು ಮಧುಆದಿನಾ.
ತಸ್ಸ ಬೀಜಸ್ಸ ಸನ್ತಾನೇ, ಪಠಮಂ ಲದ್ಧಪಚ್ಚಯೋ;
ಮಧುರೋ ಫಲಸೋ ತಸ್ಸ, ಹೋತಿ ಕಾಲನ್ತರೇ ಪನ.
ನ ಹಿ ತಾನಿ ಹಿ ಬೀಜಾನಿ, ಅಭಿಸಙ್ಖರಣಮ್ಪಿ ವಾ;
ಪಾಪುಣನ್ತಿ ಫಲಟ್ಠಾನಂ, ಏವಂ ಞೇಯ್ಯಮಿದಮ್ಪಿ ಚ.
ಬಾಲಕಾಲೇ ಪಯುತ್ತೇನ, ವಿಜ್ಜಾಸಿಪ್ಪೋಸಧಾದಿನಾ;
ದೀಪೇತಬ್ಬೋ ಅಯಂ ವುದ್ಧ-ಕಾಲಸ್ಮಿಂ ಫಲದಾಯಿನಾ.
ಏವಂ ಸನ್ತೇಪಿ ತಂ ಕಮ್ಮಂ, ವಿಜ್ಜಮಾನಮ್ಪಿ ವಾ ಪನ;
ಫಲಸ್ಸ ಪಚ್ಚಯೋ ಹೋತಿ, ಅಥ ವಾವಿಜ್ಜಮಾನಕಂ.
ವಿಜ್ಜಮಾನಂ ಸಚೇ ಹೋತಿ, ತಪ್ಪವತ್ತಿಕ್ಖಣೇ ಪನ;
ಭವಿತಬ್ಬಂ ವಿಪಾಕೇನ, ಸದ್ಧಿಮೇವ ಚ ಹೇತುನಾ.
ಅಥ ವಾವಿಜ್ಜಮಾನಂ ತಂ, ನಿರುದ್ಧಂ ಪಚ್ಚಯೋ ಭವೇ;
ಪವತ್ತಿಕ್ಖಣತೋ ಪುಬ್ಬೇ, ಪಚ್ಛಾ ನಿಚ್ಚಫಲಂ ಸಿಯಾ.
ವುಚ್ಚತೇ ¶ –
ಕಟತ್ತಾ ಪಚ್ಚಯೋ ಕಮ್ಮಂ, ತಸ್ಮಾ ನಿಚ್ಚಫಲಂ ನ ಚ;
ಪಾಟಿಭೋಗಾದಿಕಂ ಕಮ್ಮಂ, ವೇದಿತಬ್ಬಂ ನಿದಸ್ಸನಂ.
ಕಟತ್ತಾಯೇವ ¶ ತಂ ಕಮ್ಮಂ, ಫಲಸ್ಸ ಪನ ಪಚ್ಚಯೋ;
ನ ಚಸ್ಸ ವಿಜ್ಜಮಾನತ್ತಂ, ತಸ್ಸ ವಾವಿಜ್ಜಮಾನತಾ.
ಅಭಿಧಮ್ಮಾವತಾರೋಯಂ, ಪರಮತ್ಥಪಕಾಸನೋ;
ಸೋತಬ್ಬೋ ಪನ ಸೋತೂನಂ, ಪೀತಿಬುದ್ಧಿವಿವಡ್ಢನೋ.
ಇತಿ ಅಭಿಧಮ್ಮಾವತಾರೇ ಪುಞ್ಞವಿಪಾಕಪಚ್ಚಯನಿದ್ದೇಸೋ ನಾಮ
ನವಮೋ ಪರಿಚ್ಛೇದೋ.
೧೦. ದಸಮೋ ಪರಿಚ್ಛೇದೋ
ರೂಪವಿಭಾಗನಿದ್ದೇಸೋ
ವುತ್ತಮಾದಿಮ್ಹಿ ¶ ಯಂ ರೂಪಂ, ಚಿತ್ತಜಾನಮನನ್ತರಂ;
ತಸ್ಸ ದಾನಿ ಕರಿಸ್ಸಾಮಿ, ಸಮಾಸೇನ ವಿಭಾವನಂ.
ಯಂ ರುಪ್ಪತೀತಿ ರೂಪನ್ತಿ, ತಥಾ ರೂಪಯತೀತಿ ವಾ;
ರೂಪಾರೂಪಭವಾತೀತೋ, ಸುರೂಪೋ ರೂಪಮಬ್ರವಿ.
ತಂ ರೂಪಂ ದುವಿಧಂ ಹೋತಿ, ಭೂತೋಪಾದಾಯಭೇದತೋ;
ಚತುಬ್ಬಿಧಾ ಮಹಾಭೂತಾ, ಉಪಾದಾ ಚತುವೀಸತಿ.
ಪಥವೀಧಾತು ಆಪೋ ಚ,
ತೇಜೋ ವಾಯೋ ತಥೇವ ಚ;
ಚತ್ತಾರೋಮೇ ಮಹಾಭೂತಾ,
ಮಹಾಭೂತೇನ ದೇಸಿತಾ.
ಮಹನ್ತಾ ಪಾತುಭೂತಾತಿ, ಮಹಾಭೂತಸಮಾತಿ ವಾ;
ವಞ್ಚಕತ್ತಾ ಅಭೂತೇನ, ಮಹಾಭೂತಾತಿ ಸಞ್ಞಿತಾ.
ಚಕ್ಖು ¶ ¶ ಸೋತಞ್ಚ ಘಾನಞ್ಚ, ಜಿವ್ಹಾ ಕಾಯೋ ಚ ರೂಪತಾ;
ಸದ್ದೋ ಗನ್ಧೋ ರಸೋ ಇತ್ಥಿ-ಪುರಿಸಿನ್ದ್ರಿಯಜೀವಿತಂ.
ವತ್ಥುಮಾಹಾರತಾ ಕಾಯ-ವಚೀವಿಞ್ಞತ್ತಿಯೋ ದುವೇ;
ಆಕಾಸೋ ಚೇವ ರೂಪಸ್ಸ, ಲಹುತಾದಿತ್ತಯಮ್ಪಿ ಚ.
ಉಪಚಯೋ ಸನ್ತತಿರೂಪಂ, ಜರತಾನಿಚ್ಚತಾಪಿ ಚ;
ಉಪಾದಾತಿ ಪವುಚ್ಚನ್ತಿ, ಇಮಾನಿ ಚತುವೀಸತಿ.
ಮಹಾಭೂತಾನಿ ನಿಸ್ಸಾಯ, ಅಮುಞ್ಚಿತ್ವಾ ಪವತ್ತಿತೋ;
ಉಪಾದಾರೂಪಮಿಚ್ಚಾಹ, ನಿರುಪಾದಾನಮಾನಸೋ.
ಪಥವೀ ಪತ್ಥಟತ್ತಾ ಚ, ವಾಯೋ ವಾಯನತೋ ಭವೇ;
ತೇಜೋ ತೇಜೇತಿ ರೂಪಾನಿ, ಆಪೋ ಆಪೇತಿ ಪಾಲನಾ.
ತೇಸಂ ದಾನಿ ಪವಕ್ಖಾಮಿ, ರೂಪಾನಂ ಲಕ್ಖಣಾದಿಕಂ;
ಲಕ್ಖಣಾದೀಸು ಞಾತೇಸು, ಧಮ್ಮಾ ಆವಿ ಭವನ್ತಿ ಹಿ.
ಸಾಮಞ್ಞಂ ವಾ ಸಭಾವೋ ವಾ, ಧಮ್ಮಾನಂ ಲಕ್ಖಣಂ ಮತಂ;
ಕಿಚ್ಚಂ ವಾ ತಸ್ಸ ಸಮ್ಪತ್ತಿ, ರಸೋತಿ ಪರಿದೀಪಿತೋ.
ಫಲಂ ವಾ ಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಾನಂ, ಉಪಟ್ಠಾನನಯೋಪಿ ವಾ;
ಆಸನ್ನಕಾರಣಂ ಯಂ ತು, ತಂ ಪದಟ್ಠಾನಸಞ್ಞಿತಂ.
ತತ್ಥ ¶ ಕಕ್ಖಳತ್ತಲಕ್ಖಣಾ ಪಥವೀಧಾತು, ಪತಿಟ್ಠಾನರಸಾ, ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛನಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಾನಾ. ಪಗ್ಘರಣಲಕ್ಖಣಾ ಆಪೋಧಾತು, ಉಪಬ್ರೂಹನರಸಾ, ಸಙ್ಗಹಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಾನಾ. ಉಣ್ಹತ್ತಲಕ್ಖಣಾ ತೇಜೋಧಾತು, ಪರಿಪಾಚನರಸಾ, ಮದ್ದವಾನುಪ್ಪದಾನಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಾನಾ. ವಿತ್ಥಮ್ಭನಲಕ್ಖಣಾ ವಾಯೋಧಾತು, ಸಮುದೀರಣರಸಾ, ಅಭಿನೀಹಾರಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಾನಾ. ಏಕೇಕಾಯ ಚೇತ್ಥ ಸೇಸಭೂತತ್ತಯಪದಟ್ಠಾನಾತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಾ.
ಚಕ್ಖತೀತಿ ಚಕ್ಖು, ರೂಪಂ ವಿಭಾವೇತೀತಿ ಅತ್ಥೋ.
ತತ್ಥ ¶ ¶ ಚಕ್ಖು ದ್ವಿಧಾ ವುತ್ತಂ, ಪಞ್ಞಾಮಂಸಪ್ಪಭೇದತೋ;
ತತ್ಥ ಪಞ್ಞಾಮಯಂ ಚಕ್ಖು, ಹೋತಿ ಪಞ್ಚವಿಧಂ ಪನ.
ಬುದ್ಧಧಮ್ಮಸಮನ್ತೇಹಿ, ಞಾಣದಿಬ್ಬೇಹಿ ನಾಮತೋ;
ಯಥಾನುಕ್ಕಮತೋ ತೇಸಂ, ನಾನತ್ತಂ ಮೇ ನಿಬೋಧಥ.
ಆಸಯಾನುಸಯೇ ಞಾಣಂ, ಇನ್ದ್ರಿಯಾನಂ ಪರೋಪರೇ;
ಬುದ್ಧಚಕ್ಖುನ್ತಿ ನಿದ್ದಿಟ್ಠಂ, ಮುನಿನಾ ಲೋಕಚಕ್ಖುನಾ.
ಹೇಟ್ಠಾಮಗ್ಗತ್ತಯೇ ಞಾಣಂ, ಧಮ್ಮಚಕ್ಖುನ್ತಿ ಸಞ್ಞಿತಂ;
ಞೇಯ್ಯಂ ಸಮನ್ತಚಕ್ಖುನ್ತಿ, ಞಾಣಂ ಸಬ್ಬಞ್ಞುತಾ ಪನ.
ಯಂ ‘‘ಚಕ್ಖುಂ ಉದಪಾದೀ’’ತಿ, ಆಗತಂ ಞಾಣಚಕ್ಖು ತಂ;
ಅಭಿಞ್ಞಾಚಿತ್ತಜಾ ಪಞ್ಞಾ, ದಿಬ್ಬಚಕ್ಖುನ್ತಿ ವುಚ್ಚತಿ.
ಮಂಸಚಕ್ಖುಪಿ ದುವಿಧಂ, ಸಸಮ್ಭಾರಪಸಾದತೋ;
ಸಸಮ್ಭಾರಞ್ಚ ನಾಮೇತ್ಥ, ಅಕ್ಖಿಕೂಪೇ ಪತಿಟ್ಠಿತಂ.
ಅಕ್ಖಿಕೂಪಟ್ಠಿನಾ ಹೇಟ್ಠಾ, ಉದ್ಧಞ್ಚ ಭಮುಕಟ್ಠಿನಾ;
ಉಭತೋ ಅಕ್ಖಿಕೂಟೇಹಿ, ಮತ್ಥಲುಙ್ಗೇನ ಅನ್ತತೋ.
ಬಹಿದ್ಧಾ ಅಕ್ಖಿಲೋಮೇಹಿ, ಪರಿಚ್ಛಿನ್ನೋ ಚ ಯೋ ಪನ;
ನ್ಹಾರುಸುತ್ತೇನ ಆಬನ್ಧೋ, ಮಂಸಪಿಣ್ಡೋ ಪವುಚ್ಚತಿ.
ಸಕಲೋಪಿ ಚ ಲೋಕೋಯಂ, ಕಮಲಸ್ಸ ದಲಂ ವಿಯ;
ಪುಥುಲಂ ವಿಪುಲಂ ನೀಲಂ, ಇತಿ ಜಾನಾತಿ ಲೋಚನಂ.
ಚಕ್ಖು ನಾಮ ನ ತಂ ಹೋತಿ, ವತ್ಥು ತಸ್ಸಾತಿ ವುಚ್ಚತಿ;
ಇದಂ ಪನ ಸಸಮ್ಭಾರ-ಚಕ್ಖುನ್ತಿ ಪರಿದೀಪಿತಂ.
ವಣ್ಣೋ ಗನ್ಧೋ ರಸೋ ಓಜಾ,
ಚತಸ್ಸೋ ಚಾಪಿ ಧಾತುಯೋ;
ಭಾವಸಮ್ಭವಸಣ್ಠಾನಂ,
ಜೀವಿತಾನಿ ತಥೇವ ಚ.
ಸಮ್ಭಾರಾ ಹೋನ್ತಿ ಚುದ್ದಸ;
ತಥಾ ವಿತ್ಥಾರತೋ ಚೇತಂ,
ಚತಸ್ಸೋ ಚಾಪಿ ಧಾತುಯೋ.
ವಣ್ಣೋ ಗನ್ಧೋ ರಸೋ ಓಜಾ,
ಸಣ್ಠಾನಸಮ್ಭವೋ ತಥಾ;
ದಸೇತೇ ಚತುಸಮುಟ್ಠಾನಾ,
ಚತ್ತಾಲೀಸ ಭವನ್ತಿ ತೇ.
ಚಕ್ಖು ¶ ಕಾಯಪ್ಪಸಾದೋ ಚ, ಭಾವೋ ಜೀವಿತಮೇವ ಚ;
ಚತ್ತಾಲೀಸಞ್ಚ ರೂಪಾನಿ, ಚತ್ತಾರಿ ತು ಭವನ್ತಿ ಹಿ.
ಇಮೇಸಂ ಪನ ರೂಪಾನಂ, ವಸೇನ ಪರಿಪಿಣ್ಡಿತಂ;
ಇದಂ ಸಮ್ಭಾರಚಕ್ಖುನ್ತಿ, ಪಣ್ಡಿತೇಹಿ ಪಕಾಸಿತಂ.
ಯೋ ಪನೇತ್ಥ ಸಿತೋ ಅತ್ಥಿ, ಪರಿಬನ್ಧೋ ಪರಿತ್ತಕೋ;
ಚತುನ್ನಂ ಪನ ಭೂತಾನಂ, ಪಸಾದೋ ಕಮ್ಮಸಮ್ಭವೋ.
ಇದಂ ಪಸಾದಚಕ್ಖುನ್ತಿ, ಅಕ್ಖಾತಂ ಪಞ್ಚಚಕ್ಖುನಾ;
ತದೇತಂ ತಸ್ಸ ಮಜ್ಝೇ ತು, ಸಸಮ್ಭಾರಸ್ಸ ಚಕ್ಖುನೋ.
ಸೇತೇನ ಮಣ್ಡಲೇನಸ್ಸ, ಪರಿಕ್ಖಿತ್ತಸ್ಸ ಸಬ್ಬಸೋ;
ಕಣ್ಹಮಣ್ಡಲಮಜ್ಝೇ ವಾ, ನಿವಿಟ್ಠೇ ದಿಟ್ಠಮಣ್ಡಲೇ.
ಸನ್ಧಾರಣಾದಿಕಿಚ್ಚಾಹಿ, ಧಾತೂಹಿ ಚ ಚತೂಹಿಪಿ;
ಕತೂಪಕಾರಂ ಹುತ್ವಾನ, ಉತುಚಿತ್ತಾದಿನಾ ಪನ.
ಉಪತ್ಥಮ್ಭಿಯಮಾನಂ ತಂ, ಆಯುನಾ ಕತಪಾಲನಂ;
ವಣ್ಣಗನ್ಧರಸಾದೀಹಿ, ರೂಪೇಹಿ ಪರಿವಾರಿತಂ.
ಚಕ್ಖುವಿಞ್ಞಾಣಕಾದೀನಂ, ವತ್ಥುದ್ವಾರಞ್ಚ ಸಾಧಯಂ;
ಊಕಾಸಿರಸಮಾನೇನ, ಪಮಾಣೇನೇವ ತಿಟ್ಠತಿ.
‘‘ಯೇನ ಚಕ್ಖುಪಸಾದೇನ, ರೂಪಾನಿಮನುಪಸ್ಸತಿ;
ಪರಿತ್ತಂ ಸುಖುಮಂ ಏತಂ, ಊಕಾಸಿರಸಮೂಪಮ’’ನ್ತಿ.
ಸೋತಾದೀಸು ಚ ಏಸೇವ, ನಯೋ ಞೇಯ್ಯೋ ವಿಭಾವಿನಾ;
ವಿಸೇಸಮತ್ತಮೇವೇತ್ಥ, ಪವಕ್ಖಾಮಿ ಇತೋ ಪರಂ.
ಸುಣಾತೀತಿ ಸೋತಂ, ತಂ ತನುತಮ್ಬಲೋಮಾಚಿತೇ ಅಙ್ಗುಲಿವೇಧಕಸಣ್ಠಾನೇ ಪದೇಸೇ ವುತ್ತಪ್ಪಕಾರಾಹಿ ಧಾತೂಹಿ ಕತೂಪಕಾರಂ ಉತುಚಿತ್ತಾಹಾರೇಹಿ ಉಪತ್ಥಮ್ಭಿಯಮಾನಂ ಆಯುನಾ ಪರಿಪಾಲಿಯಮಾನಂ ಸೋತವಿಞ್ಞಾಣಾದೀನಂ ವತ್ಥುದ್ವಾರಭಾವಂ ಸಾಧಯಮಾನಂ ತಿಟ್ಠತಿ.
ಘಾಯತೀತಿ ಘಾನಂ, ತಂ ಸಸಮ್ಭಾರಘಾನಬಿಲಸ್ಸ ಅನ್ತೋ ಅಜಪದಸಣ್ಠಾನೇ ಪದೇಸೇ ಯಥಾವುತ್ತಪ್ಪಕಾರಾ ಹುತ್ವಾ ತಿಟ್ಠತಿ.
ಸಾಯತೀತಿ ಜಿವ್ಹಾ, ಜೀವಿತಮವ್ಹಾಯತೀತಿ ವಾ ಜಿವ್ಹಾ, ಸಾ ಸಸಮ್ಭಾರಜಿವ್ಹಾಮಜ್ಝಸ್ಸ ಉಪರಿ ಉಪ್ಪಲದಲಗ್ಗಸಣ್ಠಾನೇ ಪದೇಸೇ ಯಥಾವುತ್ತಪ್ಪಕಾರಾ ಹುತ್ವಾ ತಿಟ್ಠತಿ.
ಕುಚ್ಛಿತಾನಂ ಮಲಾನಂ ಆಯೋತಿ ಕಾಯೋ. ಯಾವತಾ ಪನ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಕಾಯೇ ಉಪಾದಿನ್ನಕಂ ರೂಪಂ ಅತ್ಥಿ, ಸಬ್ಬತ್ಥ ಕಾಯಪಸಾದೋ ಕಪ್ಪಾಸಪಟಲೇ ಸ್ನೇಹೋ ವಿಯ ಯಥಾವುತ್ತಪ್ಪಕಾರೋ ಹುತ್ವಾ ತಿಟ್ಠತಿ.
ಏತ್ಥ ಪನೇತೇಸಂ ಲಕ್ಖಣಾದೀನಿ ಪವಕ್ಖಾಮಿ – ದಟ್ಠುಕಾಮತಾನಿದಾನಕಮ್ಮಸಮುಟ್ಠಾನಭೂತಪಸಾದಲಕ್ಖಣಂ ¶ ಚಕ್ಖು, ರೂಪೇಸು ಆವಿಞ್ಛನರಸಂ, ಚಕ್ಖುವಿಞ್ಞಾಣಸ್ಸ ಆಧಾರಭಾವಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಾನಂ, ದಟ್ಠುಕಾಮತಾನಿದಾನಕಮ್ಮಜಭೂತಪದಟ್ಠಾನಂ.
ಸೋತುಕಾಮತಾನಿದಾನಕಮ್ಮಸಮುಟ್ಠಾನಭೂತಪಸಾದಲಕ್ಖಣಂ ¶ ಸೋತಂ, ಸದ್ದೇಸು ಆವಿಞ್ಛನರಸಂ, ಸೋತವಿಞ್ಞಾಣಸ್ಸ ಆಧಾರಭಾವಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಾನಂ, ಸೋತುಕಾಮತಾನಿದಾನಕಮ್ಮಜಭೂತಪದಟ್ಠಾನಂ.
ಘಾಯಿತುಕಾಮತಾನಿದಾನಕಮ್ಮಸಮುಟ್ಠಾನಭೂತಪಸಾದಲಕ್ಖಣಂ ಘಾನಂ, ಗನ್ಧೇಸು ಆವಿಞ್ಛನರಸಂ, ಘಾನವಿಞ್ಞಾಣಸ್ಸ ಆಧಾರಭಾವಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಾನಂ, ಘಾಯಿತುಕಾಮತಾನಿದಾನಕಮ್ಮಜಭೂತಪದಟ್ಠಾನಂ.
ಸಾಯಿತುಕಾಮತಾನಿದಾನಕಮ್ಮಸಮುಟ್ಠಾನಭೂತಪಸಾದಲಕ್ಖಣಾಜಿವ್ಹಾ ¶ , ರಸೇಸು ಆವಿಞ್ಛನರಸಾ, ಜಿವ್ಹಾವಿಞ್ಞಾಣಸ್ಸ ಆಧಾರಭಾವಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಾನಾ, ಸಾಯಿತುಕಾಮತಾನಿದಾನಕಮ್ಮಜಭೂತಪದಟ್ಠಾನಾ.
ಫುಸಿತುಕಾಮತಾನಿದಾನಕಮ್ಮಸಮುಟ್ಠಾನಭೂತಪಸಾದಲಕ್ಖಣೋ ಕಾಯೋ, ಫೋಟ್ಠಬ್ಬೇಸು ಆವಿಞ್ಛನರಸೋ, ಕಾಯವಿಞ್ಞಾಣಸ್ಸ ಆಧಾರಭಾವಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಾನೋ, ಫುಸಿತುಕಾಮತಾನಿದಾನಕಮ್ಮಜಭೂತಪದಟ್ಠಾನೋ.
ಕೇಚಿ ಪನಾಹು –
ತೇಜಾಧಿಕಾನಂ ಭೂತಾನಂ, ಪಸಾದೋ ಪನ ಚಕ್ಖುತಿ;
ಆಕಾಸಾನಿಲತೋಯುಬ್ಬಿಅಧಿಕಾನಂ ತು ಸೇಸಕಾ.
ತೇ ಪನೇವಂ ತು ವತ್ತಬ್ಬಾ, ‘‘ಸುತ್ತಂ ಆಹರಥಾ’’ತಿ ಹಿ;
ಸುತ್ತಮೇವ ಚ ತೇ ಅದ್ಧಾ, ನ ದಕ್ಖಿಸ್ಸನ್ತಿ ಕಿಞ್ಚಿಪಿ.
ವಿಸೇಸೇ ಸತಿ ಭೂತಾನಂ, ಪಸಾದೋ ಹಿ ಕಥಂ ಭವೇ;
ಸಮಾನಾನಂ ಹಿ ಭೂತಾನಂ, ಪಸಾದೋ ಪರಿದೀಪಿತೋ.
ತಸ್ಮಾ ನಿಸ್ಸಯಭೂತಾನಂ, ಚತುನ್ನಂ ಸಬ್ಬಸೋ ಪನ;
ಪಹಾಯೇವ ಪನೇತೇಸಂ, ವಿಸೇಸಪರಿಕಪ್ಪನಂ.
ಞೇಯ್ಯಾ ಕಮ್ಮವಿಸೇಸೇನ, ಪಸಾದಾನಂ ವಿಸೇಸತಾ;
ನ ಹಿ ಭೂತವಿಸೇಸೇನ, ಹೋತಿ ತೇಸಂ ವಿಸೇಸತಾ.
ಏವಮೇತೇಸು ¶ ಚಕ್ಖುಞ್ಚ, ಸೋತಂ ಅಪತ್ತಗಾಹಕಂ;
ಸೇಸಂ ತು ಪನ ಘಾನಾದಿತ್ತಯಂ ಸಮ್ಪತ್ತಗಾಹಕಂ.
ರೂಪನ್ತಿ ರೂಪಯತೀತಿ ರೂಪಂ, ವಣ್ಣವಿಕಾರಮಾಪಜ್ಜಮಾನಂ ಹದಯಙ್ಗತಭಾವಂ ಪಕಾಸೇತೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ತಂ ಪನ ಚಕ್ಖುಪಟಿಹನನಲಕ್ಖಣಂ, ಚಕ್ಖುವಿಞ್ಞಾಣಸ್ಸ ವಿಸಯಭಾವರಸಂ, ತಸ್ಸೇವ ಗೋಚರಭಾವಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಾನಂ, ಚತುಮಹಾಭೂತಪದಟ್ಠಾನಂ. ಯಥಾ ಚೇತಂ, ತಥಾ ಸಬ್ಬಾನಿಪಿ ಉಪಾದಾರೂಪಾನೀತಿ ¶ .
ಸದ್ದೋತಿ ¶ ಸದ್ದಯತೀತಿ ಸದ್ದೋ, ಸೋ ಪನ ಸೋತಪಟಿಹನನಲಕ್ಖಣೋ, ಸೋತವಿಞ್ಞಾಣಸ್ಸ ವಿಸಯಭಾವರಸೋ, ತಸ್ಸೇವ ಗೋಚರಭಾವಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಾನೋ.
ರಸೋತಿ ರಸನ್ತಿ ತೇನಾತಿ ರಸೋ, ಸೋ ಜಿವ್ಹಾಪಟಿಹನನಲಕ್ಖಣೋ, ಜಿವ್ಹಾವಿಞ್ಞಾಣಸ್ಸ ವಿಸಯಭಾವರಸೋ, ತಸ್ಸೇವ ಗೋಚರಭಾವಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಾನೋ.
ಗನ್ಧೋತಿ ಅತ್ತಾನಂ ಗನ್ಧಯತಿ ಸೂಚಯತೀತಿ ಗನ್ಧೋ, ಸೋ ಘಾನಪಟಿಹನನಲಕ್ಖಣೋ, ಘಾನವಿಞ್ಞಾಣಸ್ಸ ವಿಸಯಭಾವರಸೋ, ತಸ್ಸೇವ ಗೋಚರಭಾವಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಾನೋ.
ಇತ್ಥಿನ್ದ್ರಿಯನ್ತಿ –
ಕಮ್ಮಜೋ ಇತ್ಥಿಭಾವೋಯಂ, ಪಟಿಸನ್ಧಿಸಮುಟ್ಠಿತೋ;
ಯಞ್ಚೇತಂ ಇತ್ಥಿಲಿಙ್ಗಾದಿ, ನ ತು ತಂ ಇನ್ದ್ರಿಯಂ ಸಿಯಾ.
ಇತ್ಥಿನ್ದ್ರಿಯಂ ಪಟಿಚ್ಚೇವ, ಇತ್ಥಿಲಿಙ್ಗಾದಯೋ ಪನ;
ಪವತ್ತೇಯೇವ ಜಾಯನ್ತೇ, ನ ತಾನಿ ಪಟಿಸನ್ಧಿಯಂ.
ನ ಚ ತಂ ಚಕ್ಖುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಂ, ಮನೋವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಮೇವ ತಂ;
ಇತ್ಥಿಲಿಙ್ಗಾದಯೋ ಚಕ್ಖುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಾ ಹೋನ್ತಿ ವಾ ನ ವಾ.
ಏಸೇವ ಚ ನಯೋ ಞೇಯ್ಯೋ, ಸೇಸೇಪಿ ಪುರಿಸಿನ್ದ್ರಿಯೇ;
ಇದಂ ಪಠಮಕಪ್ಪಾನಂ, ಉಭಯಂ ತು ಪವತ್ತಿಯಂ.
ಸಮುಟ್ಠಾತೀತಿ ¶ ವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಂ, ಪರತೋ ಪಟಿಸನ್ಧಿಯಂ;
ಪವತ್ತೇಪಿ ಸಮುಟ್ಠಾಯ, ಪವತ್ತೇ ಪರಿವತ್ತತಿ.
ಮಹತಾ ಪಾಪಕಮ್ಮೇನ, ಪುರಿಸತ್ತಂ ವಿನಸ್ಸತಿ;
ಮಹತಾ ಕುಸಲೇನೇವ, ಜಾಯತೇ ಪುರಿಸಿನ್ದ್ರಿಯಂ.
ದುಬ್ಬಲಾಕುಸಲೇನೇವ, ಇತ್ಥಿಲಿಙ್ಗಂ ವಿನಸ್ಸತಿ;
ದುಬ್ಬಲೇನೇವ ಪುಞ್ಞೇನ, ಇತ್ಥಿಭಾವೋ ಹಿ ಜಾಯತೇ.
ಉಭತೋಬ್ಯಞ್ಜನಸ್ಸಾಪಿ ¶ , ಏಕಮೇವಿನ್ದ್ರಿಯಂ ಸಿಯಾ;
ಏವಂ ಸನ್ತೇ ಅಭಾವೋ ಚ, ದುತಿಯಬ್ಯಞ್ಜನಸ್ಸ ತು.
ನ ಚಾಭಾವೋ ಸಿಯಾ ಕಸ್ಮಾ, ನ ತಂ ಬ್ಯಞ್ಜನಕಾರಣಂ;
ತಸ್ಸ ಕಮ್ಮಸಹಾಯಂ ಹಿ, ರಾಗಚಿತ್ತಂ ತು ಕಾರಣಂ.
ಉಭಯಸ್ಸ ಪನೇತಸ್ಸ ಲಕ್ಖಣಾದೀನಿ ವುಚ್ಚತಿ. ತತ್ಥ ಇತ್ಥಿಭಾವಲಕ್ಖಣಂ ಇತ್ಥಿನ್ದ್ರಿಯಂ, ‘‘ಇತ್ಥೀ’’ತಿ ಪಕಾಸನರಸಂ, ಇತ್ಥಿಲಿಙ್ಗನಿಮಿತ್ತಕುತ್ತಾಕಪ್ಪಾನಂ ಕಾರಣಭಾವಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಾನಂ.
ಪುರಿಸಭಾವಲಕ್ಖಣಂ ಪುರಿಸಿನ್ದ್ರಿಯಂ, ‘‘ಪುರಿಸೋ’’ತಿ ಪಕಾಸನರಸಂ, ಪುರಿಸಲಿಙ್ಗನಿಮಿತ್ತಕುತ್ತಾಕಪ್ಪಾನಂ ಕಾರಣಭಾವಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಾನಂ.
ಜೀವಿತನ್ತಿ –
ಜೀವಿತಿನ್ದ್ರಿಯನಿದ್ದೇಸೇ, ವತ್ತಬ್ಬಂ ಯಂ ಸಿಯಾ ಇಧ;
ಅರೂಪಜೀವಿತೇ ವುತ್ತ-ನಯೇನೇವ ಚ ತಂ ವದೇ.
ಲಕ್ಖಣಾದೀನಿ ¶ ಪನಸ್ಸ ಏವಂ ವೇದಿತಬ್ಬಾನಿ. ಸಹಜರೂಪಪರಿಪಾಲನಲಕ್ಖಣಂ ಜೀವಿತಿನ್ದ್ರಿಯಂ, ತೇಸಂ ಪವತ್ತನರಸಂ, ತೇಸಮೇವ ಠಪನಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಾನಂ, ಯಾಪಯಿತಬ್ಬಭೂತಪದಟ್ಠಾನನ್ತಿ.
ವತ್ಥೂತಿ ಹದಯವತ್ಥು.
ಯಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಮನೋಧಾತು-ಮನೋವಿಞ್ಞಾಣಧಾತುಯೋ;
ವತ್ತನ್ತಿ ಪಞ್ಚವೋಕಾರೇ, ತಂ ‘‘ವತ್ಥೂ’’ತಿ ಪವುಚ್ಚತಿ.
ಮನೋಧಾತುಮನೋವಿಞ್ಞಾಣಧಾತೂನಂ ¶ ನಿಸ್ಸಯಲಕ್ಖಣಂ ಹದಯವತ್ಥು, ತಾಸಞ್ಚೇವ ಧಾತೂನಂ ಆಧಾರಣರಸಂ, ಉಬ್ಬಾಹನಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಾನಂ.
ಆಹಾರತಾತಿ ಕಬಳೀಕಾರೋ ಆಹಾರೋ. ಓಜಟ್ಠಮಕಂ ರೂಪಂ ಆಹರತೀತಿ ಆಹಾರೋ.
ಯಾಯ ¶ ಓಜಾಯ ಯಾಪೇನ್ತಿ, ಯತ್ಥ ಯತ್ಥ ಚ ಪಾಣಿನೋ;
ಅಯಂ ತು ‘‘ಕಬಳೀಕಾರೋ, ಆಹಾರೋ’’ತಿ ಪವುಚ್ಚತಿ.
ಅನ್ನಪಾನಾದಿಕಂ ವತ್ಥು, ಅಗ್ಗಿಂ ಹರತಿ ಕಮ್ಮಜಂ;
ಕೇವಲಂ ನ ಚ ಸಕ್ಕೋತಿ, ಪಾಲೇತುಂ ಜೀವಿತಂ ಪನ.
ಓಜಾ ಸಕ್ಕೋತಿ ಪಾಲೇತುಂ, ಹರಿತುಂ ನ ಚ ಪಾಚಕಂ;
ಹರಿತುಮ್ಪಿ ಚ ಪಾಲೇತುಂ, ಉಭೋ ಸಕ್ಕೋನ್ತಿ ಏಕತೋ.
ಲಕ್ಖಣಾದಿತೋ ಪನಸ್ಸ ಓಜಾಲಕ್ಖಣೋ ಕಬಳೀಕಾರೋ ಆಹಾರೋ, ರೂಪಾಹರಣರಸೋ, ಉಪತ್ಥಮ್ಭನಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಾನೋ, ಕಬಳಂ ಕತ್ವಾ ಅಜ್ಝೋಹರಿತಬ್ಬವತ್ಥುಪದಟ್ಠಾನೋತಿ ವೇದಿತಬ್ಬೋ.
ಕಾಯವಿಞ್ಞತ್ತಿನಿದ್ದೇಸೇ ಕಾಯೇನ ಅತ್ತನೋ ಭಾವಂ ವಿಞ್ಞಾಪೇನ್ತಾನಂ ಕಾಯಗ್ಗಹಣಾನುಸಾರೇನ ಗಹಿತಾಯ ಏತಾಯ ಭಾವೋ ವಿಞ್ಞಾಯತೀತಿ ವಿಞ್ಞತ್ತಿ. ಸಯಂ ವಾ ಕಾಯಗ್ಗಹಣಾನುಸಾರೇನ ವಿಞ್ಞಾಯತೀತಿಪಿ ವಿಞ್ಞತ್ತಿ. ‘‘ಕಾಯೇನ ಸಂವರೋ ಸಾಧು, ಸಾಧು ವಾಚಾಯ ಸಂವರೋ’’ತಿ ಆಗತೋ ಚೋಪನಸಙ್ಖಾತೋ ಕಾಯೋವ ವಿಞ್ಞತ್ತಿ ಕಾಯವಿಞ್ಞತ್ತಿ. ಕಾಯವಿಪ್ಫನ್ದನೇನ ಅಧಿಪ್ಪಾಯವಿಞ್ಞಾಪನಹೇತುತ್ತಾ ಸಯಞ್ಚ ತಥಾ ವಿಞ್ಞೇಯ್ಯತ್ತಾ ಕಾಯೇನ ವಿಞ್ಞತ್ತೀತಿಪಿ ಕಾಯವಿಞ್ಞತ್ತಿ.
ತತ್ಥ ಯಾ ಸಹಜಾತಸ್ಸ, ಚಿತ್ತಜಾನಿಲಧಾತುಯಾ;
ರೂಪಸ್ಸ ಚಲನೇ ಹೇತು, ಏಕಾಕಾರವಿಕಾರತಾ.
ಕಾಯವಿಞ್ಞತ್ತಿ ನಾಮಾಯಂ, ಕಾಯದ್ವಾರನ್ತಿ ಸಾ ಮತಾ;
ತತ್ಥ ಯಾ ಚೇತನಾಸಿದ್ಧಾ, ಪುಞ್ಞಾಪುಞ್ಞವಸಾ ಪನ.
ಕಾಯಕಮ್ಮನ್ತಿ ¶ ನಿದ್ದಿಟ್ಠಾ, ಸತ್ಥುನಾ ಸಾ ಹಿತೇಸಿನಾ;
ಸಮ್ಪವತ್ತಿ ಪನೇತಿಸ್ಸಾ, ವಚೀದ್ವಾರೇಪಿ ಜಾಯತೇ.
ಲಭಿತ್ವಾ ¶ ಪನುಪತ್ಥಮ್ಭಂ, ಏಕಾವಜ್ಜನವೀಥಿಯಂ;
ಹೇಟ್ಠಾಹಿ ಛಹಿ ಚಿತ್ತೇಹಿ, ವಾಯೋಧಾತುಸಮುಟ್ಠಿತಂ.
ಸತ್ತಮೇನ ತು ಚಿತ್ತೇನ, ವಾಯೋಧಾತುಸಮುಟ್ಠಿತಾ;
ಚಾಲೇತಿ ಸಹಜಂ ರೂಪಂ, ವಿಞ್ಞತ್ತಿಸಹಿತಾತ್ತನಾ.
ವಚೀವಿಞ್ಞತ್ತಿನಿದ್ದೇಸೇ ¶ ಪನ –
ಪಚ್ಚಯೋ ಚಿತ್ತಜಾತಾಯ, ಉಪಾದಿನ್ನಕಘಟ್ಟನೇ;
ಯೋ ಆಕಾರವಿಕಾರೇಕೋ, ಅಯಂ ಪಥವಿಧಾತುಯಾ.
ವಚೀವಿಞ್ಞತ್ತಿ ವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಾ, ಸಹ ಸದ್ದವಸಾ ಪನ;
ವಚೀದ್ವಾರನ್ತಿ ನಿದ್ದಿಟ್ಠಾ, ಸಾವ ಸಕ್ಯಕುಲಿನ್ದುನಾ.
ಸದ್ದೋ ನ ಚಿತ್ತಜೋ ಅತ್ಥಿ, ವಿನಾ ವಿಞ್ಞತ್ತಿಘಟ್ಟನಂ;
ಧಾತುಸಙ್ಘಟ್ಟನೇನೇವ, ಸಹ ಸದ್ದೋ ಹಿ ಜಾಯತಿ.
ಸಾ ವಿಞ್ಞಾಪನತೋ ಚೇವ, ಅಯಂ ವಿಞ್ಞೇಯ್ಯತೋಪಿ ಚ;
ವಿಞ್ಞತ್ತೀತಿ ಸಿಯಾ ತಸ್ಸಾ, ಸಮ್ಭವೋ ಕಾರಕದ್ವಯೇ.
ನ ವಿಞ್ಞತ್ತಿದ್ವಯಂ ಅಟ್ಠ, ರೂಪಾನಿ ವಿಯ ಚಿತ್ತಜಂ;
ಚಿತ್ತಜಾನಂ ವಿಕಾರತ್ತಾ, ಚಿತ್ತಜನ್ತಿ ಪವುಚ್ಚತಿ.
ತತ್ಥ ಕಾಯವಿಞ್ಞತ್ತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯಪಕಾಸನರಸಾ, ಕಾಯವಿಪ್ಫನ್ದನಹೇತುಭಾವಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಾನಾ, ಚಿತ್ತಸಮುಟ್ಠಾನವಾಯೋಧಾತುಪದಟ್ಠಾನಾ. ತಥಾ ವಚೀವಿಞ್ಞತ್ತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯಪಕಾಸನರಸಾ, ವಚೀಘೋಸಸ್ಸ ಹೇತುಭಾವಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಾನಾ, ಚಿತ್ತಸಮುಟ್ಠಾನಪಥವೀಧಾತುಪದಟ್ಠಾನಾ.
ನ ಕಸ್ಸತೀತಿ ಆಕಾಸೋ, ರೂಪಾನಂ ವಿವರೋ ಪನ;
ಯೋ ರೂಪಾನಂ ಪರಿಚ್ಛೇದೋ, ಸ್ವಾಕಾಸೋತಿ ಪವುಚ್ಚತಿ.
ಸೋ ¶ ರೂಪಪರಿಚ್ಛೇದಲಕ್ಖಣೋ, ರೂಪಪರಿಯನ್ತಪಕಾಸನರಸೋ, ರೂಪಮರಿಯಾದಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಾನೋ, ಅಸಮ್ಫುಟ್ಠಭಾವಛಿದ್ದವಿವರಭಾವಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಾನೋ ವಾ, ಪರಿಚ್ಛಿನ್ನರೂಪಪದಟ್ಠಾನೋ.
ರೂಪಸ್ಸ ಲಹುತಾದಿತ್ತಯನಿದ್ದೇಸೇ –
ಹೇಟ್ಠಾ ವುತ್ತನಯೇನೇವ, ರೂಪಸ್ಸ ಲಹುತಾದಿಸು;
ತಿಸ್ಸೋ ರೂಪವಿಕಾರಾತಿ, ವಿಞ್ಞಾತಬ್ಬಾ ವಿಭಾವಿನಾ.
ಏತಾಸಂ ¶ ಪನ ತಿಸ್ಸನ್ನಂ, ಕಮತೋ ಚ ಪವತ್ತಿಯಂ;
ಅರೋಗೀ ಮದ್ದಿತಂ ಚಮ್ಮಂ, ಧನ್ತಹೇಮಂ ನಿದಸ್ಸನಂ.
ಕಮ್ಮಂ ಕಾತುಂ ನ ಸಕ್ಕೋತಿ, ಲಹುತಾದಿತ್ತಯಂ ಪನ;
ಆಹಾರಾದಿತ್ತಯಂಯೇವ, ತಂ ಕರೋತಿ ತತೋ ತಿಜಂ.
ತತ್ಥ ¶ ಅದನ್ಧತಾಲಕ್ಖಣಾ ರೂಪಸ್ಸ ಲಹುತಾ, ರೂಪಾನಂ ಗರುಭಾವವಿನೋದನರಸಾ, ಲಹುಪರಿವತ್ತಿತಾಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಾನಾ, ಲಹುರೂಪಪದಟ್ಠಾನಾ.
ಅಥದ್ಧತಾಲಕ್ಖಣಾ ರೂಪಸ್ಸ ಮುದುತಾ, ರೂಪಾನಂ ಥದ್ಧಭಾವವಿನೋದನರಸಾ, ಸಬ್ಬಕಿರಿಯಾಸು ಅವಿರೋಧಿತಾಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಾನಾ, ಮುದುರೂಪಪದಟ್ಠಾನಾ.
ಸರೀರಕಿರಿಯಾನುಕೂಲಕಮ್ಮಞ್ಞತಾಲಕ್ಖಣಾ ರೂಪಸ್ಸ ಕಮ್ಮಞ್ಞತಾ, ಅಕಮ್ಮಞ್ಞತಾವಿನೋದನರಸಾ, ಅದುಬ್ಬಲಭಾವಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಾನಾ, ಕಮ್ಮಞ್ಞತಾರೂಪಪದಟ್ಠಾನಾ. ಏತಾ ಪನ ತಿಸ್ಸೋಪಿ ನ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ವಿಜಹನ್ತಿ.
ಉಪಚಯಸನ್ತತಿನಿದ್ದೇಸೇ –
ರೂಪಾನಮಾಚಯೋ ಯೋ ಹಿ, ವುತ್ತೋ ಉಪಚಯೋತಿ ಸೋ;
ಅನುಪ್ಪಬನ್ಧತಾ ತೇಸಂ, ಸನ್ತತೀತಿ ಪವುಚ್ಚತಿ.
ಅತ್ಥತೋ ¶ ಉಭಯಮ್ಪೇತಂ, ಜಾತಿರೂಪನ್ತಿ ದೀಪಿತಂ;
ವುತ್ತಮಾಕಾರನಾನತ್ತಾ, ವೇನೇಯ್ಯಾನಂ ವಸೇನ ವಾ.
ಲಕ್ಖಣಾದಿತೋ ಪನ ಆಚಯಲಕ್ಖಣೋ ರೂಪಸ್ಸ ಉಪಚಯೋ, ಪುಬ್ಬನ್ತತೋ ರೂಪಾನಂ ಉಮ್ಮುಜ್ಜಾಪನರಸೋ, ನಿಯ್ಯಾತನಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಾನೋ, ಪರಿಪುಣ್ಣಭಾವಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಾನೋ ವಾ, ಉಪಚಿತರೂಪಪದಟ್ಠಾನೋ.
ಪವತ್ತಿಲಕ್ಖಣಾ ರೂಪಸ್ಸ ಸನ್ತತಿ, ಅನುಪ್ಪಬನ್ಧನರಸಾ, ಅನುಪಚ್ಛೇದಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಾನಾ, ಅನುಪ್ಪಬನ್ಧರೂಪಪದಟ್ಠಾನಾ.
ಜರಾನಿದ್ದೇಸೇ ¶ ಜೀರಣಂ ಜರಾ.
ದುವಿಧಾಯಂ ಜರಾ ನಾಮ, ಪಾಕಟಾಪಾಕಟಾತಿ ಚ;
ಪಾಕಟಾ ರೂಪಧಮ್ಮೇಸು, ಅರೂಪೇಸು ಅಪಾಕಟಾ.
ರೂಪಸ್ಸ ಪರಿಪಾಕತಾಲಕ್ಖಣಾ ರೂಪಸ್ಸ ಜರತಾ, ಉಪನಯನರಸಾ, ಸಭಾವಾನಂ ಅಪಗಮೇಪಿ ನಸಭಾವಾಪಗಮಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಾನಾ ವೀಹಿಪುರಾಣಭಾವೋ ವಿಯ, ಪರಿಪಚ್ಚಮಾನರೂಪಪದಟ್ಠಾನಾ.
ಪರಿಭೇದಲಕ್ಖಣಾ ರೂಪಸ್ಸ ಅನಿಚ್ಚತಾ, ಸಂಸೀದನರಸಾ, ಖಯವಯಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಾನಾ, ಪರಿಭಿಜ್ಜಮಾನರೂಪಪದಟ್ಠಾನಾತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಾತಿ.
ಏವಂ ಚತುವೀಸತಿ ಉಪಾದಾರೂಪಾನಿ ವೇದಿತಬ್ಬಾನಿ.
ಭೂತರೂಪಾನಿ ಚತ್ತಾರಿ, ಉಪಾದಾ ಚತುವೀಸತಿ;
ಅಟ್ಠವೀಸತಿ ರೂಪಾನಿ, ಸಬ್ಬಾನೇವ ಭವನ್ತಿ ಹಿ.
ಇಮೇಸು ಪನ ರೂಪೇಸು, ಅಸಮ್ಮೋಹತ್ಥಮೇವ ತಂ;
ಸಮೋಧಾನಂ ಸಮುಟ್ಠಾನಂ, ನಿಪ್ಫನ್ನಂ ಸಙ್ಖತಮ್ಪಿ ಚ.
ಚೋದನಂ ¶ ಪರಿಹಾರಞ್ಚ, ನಯಮೇಕವಿಧಾದಿಕಂ;
ಸಙ್ಖೇಪೇನ ಪವಕ್ಖಾಮಿ, ಪಕಿಣ್ಣಕಮಿದಂ ಸುಣ.
ತತ್ಥ ¶ ಸಮೋಧಾನನ್ತಿ ಸಬ್ಬಮೇವ ಇದಂ ರೂಪಂ ಸಬ್ಬಸಮೋಧಾನತೋ ಪಥವೀಧಾತು ಆಪೋಧಾತು ತೇಜೋಧಾತು ವಾಯೋಧಾತು ಚಕ್ಖಾಯತನಂ…ಪೇ… ಜರತಾ ಅನಿಚ್ಚತಾತಿ ಅಟ್ಠವೀಸತಿವಿಧಂ ಚ ಹೋತಿ, ಇತೋ ಅಞ್ಞಂ ರೂಪಂ ನಾಮ ನತ್ಥಿ. ಕೇಚಿ ಪನ ಮಿದ್ಧವಾದಿನೋ ‘‘ಮಿದ್ಧರೂಪಂ ನಾಮ ಅತ್ಥೀ’’ತಿ ವದನ್ತಿ, ತೇ ‘‘ಅದ್ಧಾ ಮುನೀಸಿ ಸಮ್ಬುದ್ಧೋ, ನತ್ಥಿ ನೀವರಣಾ ತವಾ’’ತಿ ಚ ‘‘ಥಿನಮಿದ್ಧನೀವರಣಂ ಅವಿಜ್ಜಾನೀವರಣಞ್ಚ ನೀವರಣಸಮ್ಪಯುತ್ತ’’ನ್ತಿ ಸಮ್ಪಯುತ್ತವಚನತೋ ಚ ಮಹಾಪಕರಣಪಟ್ಠಾನೇ ‘‘ನೀವರಣಂ ಧಮ್ಮಂ ಪಟಿಚ್ಚ ನೀವರಣೋ ಧಮ್ಮೋ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ ನಪುರೇಜಾತಪಚ್ಚಯಾ’’ತಿ ಅರೂಪೇಪಿ ‘‘ಕಾಮಚ್ಛನ್ದನೀವರಣಂ ಪಟಿಚ್ಚ ಥಿನಮಿದ್ಧಉದ್ಧಚ್ಚಕುಕ್ಕುಚ್ಚಾವಿಜ್ಜಾನೀವರಣ’’ನ್ತಿ ಏವಮಾದೀಹಿ ಪಾಳೀಹಿ ವಿರುಜ್ಝನತೋ ಚ ಅರೂಪಮೇವ ಮಿದ್ಧನ್ತಿ ಪಟಿಕ್ಖಿಪಿತಬ್ಬಾ.
ಅರೂಪೇಪಿ ¶ ಪನೇತಸ್ಸ, ಮಿದ್ಧಸ್ಸುಪ್ಪತ್ತಿ ಪಾಠತೋ;
ನಿಟ್ಠಮೇತ್ಥಾವಗನ್ತಬ್ಬಾ, ಅರೂಪನ್ತಿ ಚ ವಿಞ್ಞುನಾ.
ಅಪರೇ ‘‘ಬಲರೂಪೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಏಕೂನತಿಂಸ, ಸಮ್ಭವರೂಪೇನ ಸದ್ಧಿಂ ತಿಂಸ, ಜಾತಿರೂಪೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಏಕತಿಂಸ, ರೋಗರೂಪೇನ ಸದ್ಧಿಂ ದ್ವತ್ತಿಂಸ ರೂಪಾನೀ’’ತಿ ವದನ್ತಿ. ತೇಪಿ ತೇಸಂ ವಿಸುಂ ವಿಸುಂ ಅಭಾವಂ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ಪಟಿಕ್ಖಿಪಿತಬ್ಬಾ. ವಾಯೋಧಾತುಯಾ ಗಹಿತಾಯ ಬಲರೂಪಂ ಗಹಿತಮೇವ, ಅಞ್ಞಂ ಬಲರೂಪಂ ನಾಮ ನತ್ಥಿ. ಆಪೋಧಾತುಯಾ ಸಮ್ಭವರೂಪಂ, ಉಪಚಯಸನ್ತತೀತಿ ಜಾತಿರೂಪಂ, ಜರತಾಅನಿಚ್ಚತಾದೀಹಿ ರೋಗರೂಪಂ ಗಹಿತಂ, ಅಞ್ಞಂ ರೋಗರೂಪಂ ನಾಮ ನತ್ಥೀತಿ, ತಸ್ಮಾ ಅಟ್ಠವೀಸತಿವಿಧಾನೇವ ರೂಪಾನೀತಿ.
ಏವಂ ಸಮೋಧಾನತೋ ವೇದಿತಬ್ಬಾನೀತಿ.
ಸಮುಟ್ಠಾನನ್ತಿ ಚತ್ತಾರಿ ರೂಪಸಮುಟ್ಠಾನಾನಿ ಉತುಚಿತ್ತಾಹಾರಕಮ್ಮಾನೀತಿ.
ಕಮ್ಮಂ ¶ ಉತು ಚ ಚಿತ್ತಞ್ಚ, ಆಹಾರೋ ರೂಪಹೇತುಯೋ;
ಏತೇಹೇವ ಚ ರೂಪಾನಿ, ಜಾಯನ್ತಿ ನ ಪನಞ್ಞತೋ.
ತಸ್ಮಾ ಏಕಸಮುಟ್ಠಾನಾ, ಏಕಾದಸ ಭವನ್ತಿ ಹಿ;
ಅಟ್ಠಿನ್ದ್ರಿಯಾನಿ ವತ್ಥುಞ್ಚ, ವಿಞ್ಞತ್ತಿದ್ವಯಮೇವ ಚ.
ಅಟ್ಠಿನ್ದ್ರಿಯಾನಿ ವತ್ಥುಞ್ಚ, ಏಕನ್ತೇನೇವ ಕಮ್ಮಜಾ;
ಚಿತ್ತಜಂಯೇವ ವಿಞ್ಞತ್ತಿ-ದ್ವಯಂ ವುತ್ತಂ ಮಹೇಸಿನಾ.
ಚಿತ್ತೇನ ಉತುನಾ ಚೇವ, ಸದ್ದೋ ದ್ವೀಹಿ ಸಮುಟ್ಠಿತೋ;
ಉತುಆಹಾರಚಿತ್ತೇಹಿ, ಲಹುತಾದಿತ್ತಯಂ ಕತಂ.
ವಣ್ಣೋ ¶ ಗನ್ಧೋ ರಸೋ ಓಜಾ,
ಚತಸ್ಸೋ ಚಾಪಿ ಧಾತುಯೋ;
ಸನ್ತತ್ಯುಪಚಯಾಕಾಸಾ,
ಏಕಾದಸ ಚತುಬ್ಭವಾ.
ಏಕಾದಸೇಕತೋ ¶ ಜಾತಾ,
ದ್ವಿಜೇಕೋವ ತಿಜಾ ತಯೋ;
ಚತುಜೇಕಾದಸಕ್ಖಾತಾ,
ದ್ವೇ ನ ಕೇನಚಿ ಜಾಯರೇ.
ಕಮ್ಮೇನ ವೀಸತಿ ರೂಪಾ, ಸತ್ತರಸ ತು ಚೇತಸಾ;
ಉತುನಾ ದಸಪಞ್ಚೇವ, ಚುದ್ದಸಾಹಾರತೋ ಪನ.
ಛಸಟ್ಠಿ ಸಬ್ಬಾನೇತಾನಿ, ಸಮುಟ್ಠಾನವಿಭಾಗತೋ;
ಅಟ್ಠಸಟ್ಠಿ ಚ ಹೋನ್ತೇವ, ಜರತಾನಿಚ್ಚತಾಹಿ ತೇ.
ಜರತಾನಿಚ್ಚತಾ ಚೇವ, ನ ಕೇನಚಿ ಸಮುಟ್ಠಿತಾ;
ಜಾತಸ್ಸ ಪಾಕಭೇದತ್ತಾ, ಜಾಯೇಯ್ಯುಂ ಯದಿ ತಾನಿಪಿ.
ಏವಂ ಸನ್ತೇ ತು ತೇಸಮ್ಪಿ, ಪಾಕಭೇದಾ ಸಿಯುಂ ನ ಹಿ;
ಪಾಕೋ ಪಚ್ಚತಿ ಭೇದೋ ವಾ, ನ ಚ ಭಿಜ್ಜತಿ ನತ್ಥಿ ತಂ.
ಜಾತಸ್ಸ ¶ ಪಾಕಭೇದತ್ತಾ, ದ್ವಯಮೇತಂ ನ ಜಾಯತಿ;
ಸಿಯಾ ಕತ್ಥಚಿ ಬುದ್ಧೇತ್ಥ, ‘‘ರೂಪಸ್ಸುಪಚಯೋ’’ತಿ ಹಿ.
ವಚನೇನ ಯಥಾ ‘‘ಜಾತಿ, ಜಾಯತೀ’’ತಿ ಚ ದೀಪಿತಂ;
ಪಾಕೋಪಿ ಪಚ್ಚತೇವಂ ತು, ಭೇದೋಪಿ ಪರಿಭಿಜ್ಜತು.
ನ ಚೇವ ಜಾಯತೇ ಜಾತಿ, ಇತಿ ಞೇಯ್ಯಾ ವಿಭಾವಿನಾ;
ಜಾಯಮಾನಸ್ಸ ಧಮ್ಮಸ್ಸ, ನಿಬ್ಬತ್ತೀತಿ ಪಕಾಸಿತಾ.
ತತ್ಥ ಯಥಾ ಸಿಯಾ ಜಾತಿ, ಯೇಸಂ ಧಮ್ಮಾನಮೇವ ಸಾ;
ತಪ್ಪಚ್ಚಯತ್ತವೋಹಾರಂ, ಅಭಿನಿಬ್ಬತ್ತಿಸಮ್ಮುತಿಂ.
ಲಭತೇವ ತಥಾ ತೇಸಂ, ಪಾಕಭೇದಾ ಲಬ್ಭನ್ತಿ ತೇ;
ತಪ್ಪಚ್ಚಯತ್ತವೋಹಾರಂ, ಅಭಿನಿಬ್ಬತ್ತಿಸಮ್ಮುತಿಂ.
ಏವಂ ಇದಂ ದ್ವಯಞ್ಚಾಪಿ, ಹೋತಿ ಕಮ್ಮಾದಿಸಮ್ಭವಂ;
ನ ಪಾಕಭೇದಾ ವೋಹಾರಂ, ತಂ ಲಭನ್ತಿ ಕದಾಚಿಪಿ.
ಕಸ್ಮಾ ¶ ಹಿ ಜನಕಾನಂ ತು, ಪಚ್ಚಯಾನಮಭಾವತೋ;
ಆನುಭಾವಖಣುಪ್ಪಾದೇ, ಜಾತಿಯಾ ಪನ ಲಬ್ಭತಿ.
ತಪ್ಪಚ್ಚಯತ್ತವೋಹಾರಂ, ಅಭಿನಿಬ್ಬತ್ತಿಸಮ್ಮುತಿಂ;
ತಸ್ಮಾ ಲಭತಿ ಜಾತಿ ಚ, ಲಭತೀ ನೇತರದ್ವಯಂ.
ಜಿಯ್ಯತೀತಿ ನ ವತ್ತಬ್ಬಂ, ತಂ ದ್ವಯಂ ಭಿಜ್ಜತೀತಿ ವಾ;
ಆನುಭಾವಖಣೇ ತಸ್ಸ, ಪಚ್ಚಯಾನಮಭಾವತೋ.
‘‘ಅನಿಚ್ಚಂ ಸಙ್ಖತಞ್ಚೇತಂ, ಜರಾಮರಣ’’ಮಿಚ್ಚಪಿ;
ವುತ್ತತ್ತಾ ಜಾಯತಿಚ್ಚೇತಂ, ಅಥ ಮಞ್ಞಸಿ ಚೇ ತುವಂ.
ಏವಮ್ಪಿ ಚ ನ ವತ್ತಬ್ಬಂ, ಸಾ ಹಿ ಪರಿಯಾಯದೇಸನಾ;
ಅನಿಚ್ಚಾನಂ ತು ಧಮ್ಮಾನಂ, ಜರಾಮರಣತೋ ತಥಾ.
ಅನಿಚ್ಚಂ ¶ ಸಙ್ಖತಞ್ಚಾತಿ, ವುತ್ತಂ ವಿಞ್ಞತ್ತಿಯೋ ವಿಯ;
ಯದಿ ಏವಂ ತಯಮೇತಂ, ಅಜಾತತ್ತಾ ಚ ಸಬ್ಬಥಾ.
ನತ್ಥೀತಿ ¶ ಚೇ ಖಂಪುಪ್ಫಂವ, ನಿಚ್ಚಂ ವಾಸಙ್ಖತಂ ವಿಯ;
ನೋಭಯಂ ಪನಿದಂ ಕಸ್ಮಾ, ನಿಸ್ಸಯಾಯತ್ತವುತ್ತಿತೋ.
ಭಾವೇ ಪಥವಿಯಾದೀನಂ, ನಿಸ್ಸಯಾನಂ ತು ಭಾವತೋ;
ತಸ್ಮಾ ಹಿ ಚ ಖಂಪುಪ್ಫಂವ, ನ ನತ್ಥಿ ಪನ ತಂ ತಯಂ.
ಯಸ್ಮಾ ಪಥವಿಯಾದೀನಂ, ಅಭಾವೇನ ಚ ಲಬ್ಭತಿ;
ತಸ್ಮಾ ನ ಪನ ನಿಚ್ಚಂ ವಾ, ನಿಬ್ಬಾನಂ ವಿಯ ತಂ ತಯಂ.
ನಿಪ್ಫನ್ನನ್ತಿ ಏತ್ಥ ಚತ್ತಾರೋ ಮಹಾಭೂತಾ ಚಕ್ಖುಸೋತಘಾನಜಿವ್ಹಾಕಾಯರೂಪಸದ್ದಗನ್ಧರಸಇತ್ಥಿಪುರಿಸಜೀವಿತಿನ್ದ್ರಿಯಕಬಳೀಕಾರಾಹಾರಹದಯವತ್ಥೂತಿ ಅಟ್ಠಾರಸ ರೂಪಾನಿ ನಿಪ್ಫನ್ನಾನಿ ನಾಮ. ಸೇಸಾನಿ ದಸ ಅನಿಪ್ಫನ್ನಾನಿ ನಾಮ.
ಅಟ್ಠಾರಸ ನಿಪ್ಫನ್ನಾನಿ, ಅನಿಪ್ಫನ್ನಾವಸೇಸಕಾ;
ಯದಿ ಹೋನ್ತಿ ಅನಿಪ್ಫನ್ನಾ, ಭವೇಯ್ಯುಂ ತೇ ಅಸಙ್ಖತಾ.
ತೇಸಮೇವ ¶ ಚ ರೂಪಾನಂ, ವಿಕಾರತ್ತಾ ಅಸಙ್ಖತಾ;
ಕಥಂ ನಾಮ ಭವೇಯ್ಯುಂ ತೇ, ನಿಪ್ಫನ್ನಾ ಚೇವ ಸಙ್ಖತಾ.
ಏವಂ ನಿಪ್ಫನ್ನಸಙ್ಖತೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ.
ಚೋದನಾಪರಿಹಾರನ್ತಿ ಏತ್ಥ –
ಇತ್ಥಿಭಾವೋ ಪುಮತ್ತಞ್ಚ, ಜೀವಿತಂ ಸಮ್ಭವೋಪಿ ಚ;
ತಥಾ ಕಾಯಪ್ಪಸಾದೋತಿ, ಸಬ್ಬಟ್ಠಾನಾತಿ ವಣ್ಣಿತಾ.
ಏವಂ ಸನ್ತೇ ತು ಧಮ್ಮಾನಂ, ಹೋತಿ ಸಙ್ಕರದೋಸತಾ;
ಚಕ್ಖುಕಾಯಪಸಾದಾನಂ, ಏಕತ್ತಂ ಉಪಪಜ್ಜತಿ.
ಅಞ್ಞಂ ಪನ ಚ ಅಞ್ಞಸ್ಮಿಂ, ನ ಚತ್ಥಿ ಪರಮತ್ಥತೋ;
ತಸ್ಮಾ ಕಾಯಿನ್ದ್ರಿಯಂ ಚಕ್ಖು-ಪಸಾದೇನ ನ ಸಙ್ಕರಂ.
ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಾವಿನಿಬ್ಭೋಗವಸೇನ ¶ ತು ಪವತ್ತಿತೋ;
ತೇಸಂ ಠಾನನ್ತರಂ ವತ್ತುಂ, ನ ಸಕ್ಕಾ ಸಮಯಞ್ಞುನಾ.
ಯಾವತಾ ಅನುಪಾದಿನ್ನಸನ್ತಾನಂ ಅತ್ಥಿ ತತ್ಥ ಸೋ;
ಅತ್ಥಿ ಕಾಯಪಸಾದೋತಿ, ತಸ್ಮಾ ಏವಮುದೀರಿತಂ.
ಲಕ್ಖಣಾದಿವಸೇನಾಪಿ, ನಾನತ್ತಂ ಸಮುಪಾಗತಂ;
ಧಜಾನಂ ಪಞ್ಚವಣ್ಣಾನಂ, ಛಾಯಾ ಉಪಮತಂ ಗತಾ.
ತಸ್ಮಾ ¶ ಹಿ ಪನ ಧಮ್ಮಾನಂ, ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ವಿಮಿಸ್ಸತಾ;
ನ ಹೋತೇವಾತಿ ವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಾ, ವಿಞ್ಞುನಾ ಸಮಯಞ್ಞುನಾ.
ಏವಂ ನಿಪ್ಫನ್ನಾನಿಪ್ಫನ್ನಭಾವೋ, ಚೋದನಾಪರಿಹಾರೋ ಚ ವೇದಿತಬ್ಬೋ.
ನಯಮೇಕವಿಧಾದಿಕನ್ತಿ –
ಲೋಕಿಕತ್ತಾ ¶ ನಹೇತುತ್ತಾ, ಸಙ್ಖತತ್ತಾ ಚ ಸಾಸವಾ;
ಸಬ್ಬಮೇಕವಿಧಂ ರೂಪಂ, ಪಚ್ಚಯಾಯತ್ತವುತ್ತಿತೋ.
ಅಜ್ಝತ್ತಿಕಬಹಿದ್ಧಾ ಚ, ಇನ್ದ್ರಿಯಾನಿನ್ದ್ರಿಯಾಪಿ ಚ;
ಸುಖುಮೋಳಾರಿಕಾ ಚೇವ, ಉಪಾದಿನ್ನಾದಿತೋ ದ್ವಿಧಾ.
ಚಕ್ಖುಆಯತನಾದೀನಿ, ಪಞ್ಚ ಅಜ್ಝತ್ತಿಕಾನಿ ತು;
ತೇವೀಸತಿವಿಧಂ ಸೇಸಂ, ಬಾಹಿರನ್ತಿ ಪವುಚ್ಚತಿ.
ಚಕ್ಖುಸೋತಿನ್ದ್ರಿಯಾದೀನಿ, ಇನ್ದ್ರಿಯಾನಿ ಪನಟ್ಠ ತು;
ಸೇಸಞ್ಚ ತು ವೀಸಂ ರೂಪಂ, ಅನಿನ್ದ್ರಿಯಮುದೀರಿತಂ.
ಚಕ್ಖುಆಯತನಾದೀನಿ, ನವ ಫೋಟ್ಠಬ್ಬಮೇವ ಚ;
ತಂ ಬಾರಸವಿಧಂ ರೂಪಂ, ಓಳಾರಿಕಮುದೀರಿತಂ.
ಸೇಸಾನಿ ಪನ ರೂಪಾನಿ, ಸುಖುಮಾನಿ ತು ಸೋಳಸ;
ಕಮ್ಮಜಂ ತು ಉಪಾದಿನ್ನಂ, ಅನುಪಾದಿನ್ನಮಞ್ಞಥಾ.
ಏವಞ್ಚ ದುವಿಧಂ ಹೋತಿ.
ಪುನ ¶ ಸನಿದಸ್ಸನಸಪ್ಪಟಿಘಅನಿದಸ್ಸನಸಪ್ಪಟಿಘ- ಅನಿದಸ್ಸನಅಪ್ಪಟಿಘಭೇದತೋ ಚ, ಕಮ್ಮಜಾಕಮ್ಮಜನೇವಕಮ್ಮಜಾನಾಕಮ್ಮಜಭೇದತೋ ಚ ತಿವಿಧಂ. ತತ್ಥ ರೂಪಾಯತನಂ ಸನಿದಸ್ಸನಸಪ್ಪಟಿಘಂ, ಏಕಾದಸವಿಧಂ ಸೇಸೋಳಾರಿಕರೂಪಂ ಅನಿದಸ್ಸನಸಪ್ಪಟಿಘಂ, ಸೇಸಂ ಸೋಳಸವಿಧಂ ಸುಖುಮರೂಪಂ ಅನಿದಸ್ಸನಅಪ್ಪಟಿಘಂ. ಕಮ್ಮತೋ ಜಾತಂ ಕಮ್ಮಜಂ, ಅಟ್ಠಿನ್ದ್ರಿಯಾನಿ, ವತ್ಥು ಚ ಕಮ್ಮಜಂ, ತದಞ್ಞಪ್ಪಚ್ಚಯಾ ಜಾತಂ ಅಕಮ್ಮಜಂ, ನಕುತೋಚಿ ಜಾತಂ ನೇವಕಮ್ಮಜಾನಾಕಮ್ಮಜಂ ಜರತಾ ಅನಿಚ್ಚತಾ ಚ. ಏವಂ ತಿವಿಧಂ ಹೋತಿ.
ಪುನ ದಿಟ್ಠಸುತಮುತವಿಞ್ಞಾತವಸೇನ ಚ, ದ್ವಾರಞ್ಚೇವ ವತ್ಥು ಚ, ದ್ವಾರಮೇವ ಹುತ್ವಾ ನ ವತ್ಥು ಚ, ವತ್ಥುಮೇವ ಹುತ್ವಾ ನ ದ್ವಾರಞ್ಚ, ನೇವ ದ್ವಾರಞ್ಚ ನ ವತ್ಥು ಚಾತಿ ಏವಂ ಭೇದತೋ ಚ, ದ್ವಾರಞ್ಚೇವಿನ್ದ್ರಿಯಞ್ಚ, ದ್ವಾರಂಯೇವ ಹುತ್ವಾ ನೇವಿನ್ದ್ರಿಯಞ್ಚ, ಇನ್ದ್ರಿಯಮೇವ ಹುತ್ವಾ ನ ದ್ವಾರಞ್ಚ, ನೇವ ದ್ವಾರಞ್ಚ ನೇವಿನ್ದ್ರಿಯಞ್ಚಾತಿ ಏವಂ ¶ ಭೇದತೋ ಚ, ವತ್ಥು ಚೇವ ಇನ್ದ್ರಿಯಞ್ಚ, ಇನ್ದ್ರಿಯಮೇವ ಹುತ್ವಾ ನ ವತ್ಥು ಚ, ವತ್ಥುಮೇವ ಹುತ್ವಾ ನೇವಿನ್ದ್ರಿಯಞ್ಚ, ನೇವಿನ್ದ್ರಿಯಂ ನ ವತ್ಥು ಚೇತಿ ಏವಂ ಭೇದತೋ ಚ ಚತುಬ್ಬಿಧಂ.
ತತ್ಥ ¶ ದಿಟ್ಠಂ ನಾಮ ರೂಪಾಯತನಂ, ಸುತಂ ನಾಮ ಸದ್ದಾಯತನಂ, ಮುತಂ ನಾಮ ಗನ್ಧರಸಫೋಟ್ಠಬ್ಬಾಯತನತ್ತಯಂ, ವಿಞ್ಞಾತಂ ನಾಮ ಅವಸೇಸಚಕ್ಖಾಯತನಾದಿಪಞ್ಚಕಂ, ಸೋಳಸವಿಧಂ ಸುಖುಮರೂಪಞ್ಚ. ಚಕ್ಖಾಯತನಾದಿಪಞ್ಚಕಂ ದ್ವಾರಞ್ಚೇವ ವತ್ಥು ಚ, ವಿಞ್ಞತ್ತಿದ್ವಯಂ ದ್ವಾರಮೇವ ಹೋತಿ, ನ ವತ್ಥು, ಹದಯವತ್ಥು ವತ್ಥುಮೇವ ಹೋತಿ, ನ ದ್ವಾರಂ, ಸೇಸಂ ಸಬ್ಬಂ ರೂಪಂ ನೇವ ದ್ವಾರಂ ನ ವತ್ಥು ಚ. ತತಿಯಚತುಕ್ಕೇ ಇನ್ದ್ರಿಯಮೇವ ಹುತ್ವಾ ನ ದ್ವಾರನ್ತಿ ಇತ್ಥಿನ್ದ್ರಿಯಪುರಿಸಿನ್ದ್ರಿಯಜೀವಿತಿನ್ದ್ರಿಯಾನಿ. ಇಮಾನಿ ಹಿ ಇನ್ದ್ರಿಯಾನೇವ ಹೋನ್ತಿ, ನ ದ್ವಾರಾನಿ, ಸೇಸಮನನ್ತರಚತುಕ್ಕೇ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ವೇದಿತಬ್ಬಂ. ಚತುತ್ಥಚತುಕ್ಕೇ ತತಿಯಪದಂ ಹದಯವತ್ಥುಂ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಂ, ಸೇಸಂ ವುತ್ತನಯಮೇವ. ಏವಂ ಚತುಬ್ಬಿಧಂ ಹೋತೀತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಂ.
ಪುನ ಏಕಜದ್ವಿಜತಿಜಚತುಜನಕುತೋಚಿಜಾತಭೇದತೋ, ದ್ವಾರಿನ್ದ್ರಿಯಂ ವತ್ಥು ಚ, ದ್ವಾರಮೇವ ಹುತ್ವಾ ನೇವಿನ್ದ್ರಿಯಂ ನ ವತ್ಥು ಚ, ವತ್ಥುಮೇವ ಹುತ್ವಾ ನೇವಿನ್ದ್ರಿಯಂ ನ ದ್ವಾರಞ್ಚ, ಇನ್ದ್ರಿಯಮೇವ ಹುತ್ವಾ ನ ವತ್ಥು ನ ದ್ವಾರಞ್ಚ, ನೇವಿನ್ದ್ರಿಯಂ ¶ ನ ವತ್ಥು ನ ದ್ವಾರಞ್ಚಾತಿ ಏವಂ ಪಭೇದತೋ ಪಞ್ಚವಿಧಂ.
ತತ್ಥ –
ಅಟ್ಠಿನ್ದ್ರಿಯಾನಿ ವತ್ಥುಞ್ಚ, ವಿಞ್ಞತ್ತಿದ್ವಯಮೇವ ಚ;
ಏಕಾದಸವಿಧಂ ರೂಪಂ, ಏಕಜನ್ತಿ ಪವುಚ್ಚತಿ.
ಸದ್ದೋ ಏಕೋ ದ್ವಿಜೋ ನಾಮ, ಲಹುತಾದಿತ್ತಯಂ ತಿಜಂ;
ಏಕಾದಸವಿಧಂ ಸೇಸಂ, ಚತುಜನ್ತಿ ಪಕಾಸಿತಂ.
ಜರತಾನಿಚ್ಚತಾ ಚೇವ, ನಕುತೋಚಿ ಭವೇ ಪನ;
ಚಕ್ಖಾದಿಪಞ್ಚಕಂ ದ್ವಾರಂ, ಇನ್ದ್ರಿಯಂ ವತ್ಥುಮೇವ ಚ.
ವಿಞ್ಞತ್ತೀನಂ ದ್ವಯಂ ದ್ವಾರಂ, ನೇವಿನ್ದ್ರಿಯಂ ನ ವತ್ಥು ಚ;
ಹದಯವತ್ಥು ವತ್ಥೂವ, ನ ದ್ವಾರಂ ನೇವಿನ್ದ್ರಿಯಂ ಪನ.
ಇತ್ಥಿಪುರಿಸಜೀವಿತಿನ್ದ್ರಿಯಾನಿ ¶ ಇನ್ದ್ರಿಯಮೇವ ನ ವತ್ಥು ನ ದ್ವಾರಞ್ಚ, ಸೇಸಂ ಪನ ರೂಪಂ ನೇವಿನ್ದ್ರಿಯಂ ನ ವತ್ಥು ನ ದ್ವಾರನ್ತಿ. ಏವಂ ಪಞ್ಚವಿಧನ್ತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಂ.
ಪುನ ಕಮ್ಮಜಚಿತ್ತಜಉತುಚಿತ್ತಜಉತುಚಿತ್ತಾಹಾರಜಚತುಜನಕುತೋಚಿಜಾತಭೇದತೋ, ಚಕ್ಖುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಸೋತಘಾನಜಿವ್ಹಾಕಾಯಮನೋವಿಞ್ಞೇಯ್ಯವಸೇನ ಛಬ್ಬಿಧಂ.
ತತ್ಥ ಅಟ್ಠಿನ್ದ್ರಿಯಾನಿ ವತ್ಥು ಚ ಕಮ್ಮಜಮೇವ, ವಿಞ್ಞತ್ತಿದ್ವಯಂ ಚಿತ್ತಜಮೇವ, ಸದ್ದೋ ಉತುಚಿತ್ತಜೋ, ಲಹುತಾದಿತ್ತಯಂ ಉತುಚಿತ್ತಾಹಾರಜಮೇವ, ಸೇಸಂ ಏಕಾದಸವಿಧಂ ಚತುಜಂ ನಾಮ, ಜರತಾ ಅನಿಚ್ಚತಾ ನಕುತೋಚಿಜಾತಂ ನಾಮ. ದುತಿಯಛಕ್ಕೇ ಚಕ್ಖುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಂ ¶ ನಾಮ ಚಕ್ಖುವಿಞ್ಞಾಣೇನ ವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಂ ರೂಪಾಯತನಂ…ಪೇ… ಕಾಯವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಂ ನಾಮ ಫೋಟ್ಠಬ್ಬಾಯತನಂ, ಮನೋವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಂ ನಾಮ ಸೇಸಾ ಪಞ್ಚ ಓಳಾರಿಕಾ ಚ ಸೋಳಸ ಸುಖುಮರೂಪಾನಿ ಚಾತಿ ಏಕವೀಸತಿವಿಧಂ ಹೋತಿ. ಏವಂ ಛಬ್ಬಿಧಂ ಹೋತಿ.
ಪುನ ಛವತ್ಥುಅವತ್ಥುಭೇದತೋ ಚ, ಚಕ್ಖುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಂ ಸೋತಘಾನಜಿವ್ಹಾಕಾಯವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಂ ಮನೋಧಾತುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಂ ಮನೋವಿಞ್ಞಾಣಧಾತುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯನ್ತಿ ಸತ್ತವಿಧಂ ಹೋತಿ.
ತತ್ಥ ¶ ಚಕ್ಖಾದಿಪಞ್ಚವತ್ಥೂನಿ ಹದಯವತ್ಥುನಾ ಸದ್ಧಿಂ ಛ ವತ್ಥೂನಿ, ಸೇಸಂ ಬಾವೀಸತಿವಿಧಂ ರೂಪಂ ಅವತ್ಥು ನಾಮ, ದುತಿಯಸತ್ತಕಮುತ್ತಾನಮೇವ. ಏವಂ ಸತ್ತವಿಧಂ ಹೋತಿ.
ಪುನ ಸತ್ತದ್ವಾರಾದ್ವಾರಭೇದತೋ ಅಟ್ಠವಿಧಂ. ತತ್ಥ ಚಕ್ಖುದ್ವಾರಾದೀನಿ ಪಞ್ಚ ಕಾಯವಿಞ್ಞತ್ತಿವಚೀವಿಞ್ಞತ್ತಿದ್ವಾರೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಸತ್ತ ದ್ವಾರಾನಿ, ಸೇಸಮದ್ವಾರನ್ತಿ ಏವಂ ಅಟ್ಠವಿಧಂ ಹೋತಿ.
ಪುನ ಅಟ್ಠಿನ್ದ್ರಿಯಾನಿನ್ದ್ರಿಯಭೇದತೋ ಪನ ನವವಿಧಂ.
ಪುನ ನವಕಮ್ಮಜಾಕಮ್ಮಜಭೇದತೋ ದಸವಿಧಂ.
ಪುನ ಆಯತನಭೇದತೋ ಏಕಾದಸವಿಧಂ.
ಭವೇಸು ರೂಪಕಲಾಪಪವತ್ತಿಭೇದತೋ ಬಹುವಿಧನ್ತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಂ.
ಇತೋ ಪರಂ ಪವಕ್ಖಾಮಿ, ಕಾಮರೂಪಭವದ್ವಯೇ;
ಉಪ್ಪತ್ತಿಂ ಪನ ರೂಪಾನಂ, ಪಟಿಸನ್ಧಿಪವತ್ತಿಸು.
ಭುಮ್ಮವಜ್ಜೇಸು ¶ ದೇವೇಸು, ನಿರಯೇ ನಿಜ್ಝಾಮತಣ್ಹಿಕೇ;
ಯೋನಿಯೋ ಪುರಿಮಾ ತಿಸ್ಸೋ, ನ ಸನ್ತೀತಿ ವಿನಿದ್ದಿಸೇ.
ಸೇಸೇ ಗತಿತ್ತಯೇ ಭುಮ್ಮ-ದೇವೇಸುಪಿ ಚ ಯೋನಿಯೋ;
ಚತಸ್ಸೋ ಚ ಭವನ್ತೀತಿ, ವೇದಿತಬ್ಬಾ ವಿಭಾವಿನಾ.
ಗಬ್ಭಸೇಯ್ಯಕಸತ್ತಸ್ಸ, ಪಟಿಸನ್ಧಿಕ್ಖಣೇ ಪನ;
ತಿಂಸ ರೂಪಾನಿ ಜಾಯನ್ತೇ, ಸಭಾವಸ್ಸೇವ ದೇಹಿನೋ.
ಅಭಾವಗಬ್ಭಸೇಯ್ಯಾನಂ, ಅಣ್ಡಜಾನಞ್ಚ ವೀಸತಿ;
ಭವನ್ತಿ ಪನ ರೂಪಾನಿ, ಕಾಯವತ್ಥುವಸೇನ ತು.
ಗಹಿತಾಗಹಣೇನೇತ್ಥ, ಏಕಾದಸ ಭವನ್ತಿ ತೇ;
ಏಸೇವ ಚ ನಯೋ ಞೇಯ್ಯೋ, ಸಬ್ಬೇಸು ದಸಕೇಸುಪಿ.
ಜೀವಿತೇನ ಯದಾ ಸದ್ಧಿಂ, ಜಾತೇ ಸುದ್ಧಕಮಟ್ಠಕಂ;
ಜೀವಿತನವಕಂ ನಾಮ, ಹೋತೀತಿ ಸಮುದೀರಿತಂ.
ಜೀವಿತನವಕಂ ¶ ಕಾಯಪಸಾದೇನೇಕತೋ ಸಿಯಾ;
ತಂ ಕಾಯದಸಕಂ ನಾಮ, ಹೋತೀತಿ ಪರಿಯಾಪುಟಂ.
ಏಸೇವ ಚ ನಯೋ ಞೇಯ್ಯೋ, ಸದ್ಧಿಂ ಭಾವೇನ ವತ್ಥುನಾ;
ಚಕ್ಖಾದೀಹಿ ಚ ಯೋಜೇತ್ವಾ, ದಸಕಾ ಸತ್ತ ವಿಞ್ಞುನಾ.
ಓಪಪಾತಿಕಸತ್ತಾನಂ, ಮನುಸ್ಸೇಸೂಪಪತ್ತಿಯಂ;
ಕಾಮಾವಚರದೇವಾನಂ, ನಿಚ್ಚಂ ರೂಪಾನಿ ಸತ್ತತಿ.
ಚಕ್ಖು ¶ ಸೋತಞ್ಚ ಘಾನಞ್ಚ, ಜಿವ್ಹಾ ಕಾಯೋ ಚ ವತ್ಥು ಚ;
ಭಾವೋ ಚಾತಿ ಹಿ ಸತ್ತನ್ನಂ, ದಸಕಾನಂ ವಸಾ ಪನ.
ಬ್ರಹ್ಮಾನಂ ರೂಪಿನಂ ಚಕ್ಖು-ಸೋತವತ್ಥುವಸಾ ಪನ;
ದಸಕಾನಿ ಚ ತೀಣೇವ, ನವಕಂ ಜೀವಿತಸ್ಸ ಚ.
ಚತುನ್ನಂ ತು ಕಲಾಪಾನಂ, ವಸೇನ ಪನ ರೂಪಿನಂ;
ಚತ್ತಾಲೀಸೇವ ರೂಪಾನಿ, ಏಕೂನಾನಿ ಭವನ್ತಿ ಹಿ.
ಜೀವಿತನವಕೇನೇವ ¶ , ಅಸಞ್ಞುಪ್ಪತ್ತಿ ದೀಪಿತಾ;
ಜಚ್ಚನ್ಧಬಧಿರಾಘಾನ-ರಹಿತೇ ತು ನಪುಂಸಕೇ.
ವತ್ಥುನೋ ಕಾಯಜಿವ್ಹಾನಂ, ವಸಾ ತಿಂಸಾವಕಂಸತೋ;
ಉಕ್ಕಂಸಸ್ಸಾವಕಂಸಸ್ಸ, ಅನ್ತರೇ ಅನುರೂಪತೋ.
ಪರಿಪುಣ್ಣಾನಂ ರೂಪಾನಂ, ವಸೇನ ಪನ ಪಾಣಿನಂ;
ರೂಪಾನಂ ತು ಸಮುಪ್ಪತ್ತಿ, ವೇದಿತಬ್ಬಾ ವಿಭಾವಿನಾ.
ಸತ್ತವೀಸತಿ ರೂಪಾನಿ, ಕಾಮಾವಚರದೇಹಿನೋ;
ಅಪ್ಪವತ್ತನತೋ ಹೋನ್ತಿ, ದ್ವಿನ್ನಂ ಭಾವಾನಮೇಕತೋ.
ಘಾನಂ ಜಿವ್ಹಾ ಚ ಕಾಯೋ ಚ, ತಥಾ ಭಾವದ್ವಯಮ್ಪಿ ಚ;
ಬ್ರಹ್ಮಾನಂ ಪನ ರೂಪೀನಂ, ಪಞ್ಚ ರೂಪಾ ನ ವಿಜ್ಜರೇ.
ಚತುಸನ್ತತಿ ಕಾಮಸ್ಮಿಂ, ರೂಪೇ ಹೋನ್ತಿ ತಿಸನ್ತತಿ;
ದ್ವಿಸನ್ತತಿ ಅಸಞ್ಞೇಸು, ಬಹಿದ್ಧಾ ಏಕಸನ್ತತಿ.
ರೂಪಂ ¶ ನಿಬ್ಬತ್ತಮಾನಂ ತು, ಸಬ್ಬೇಸಂ ಪನ ಪಾಣಿನಂ;
ಪಠಮಂ ಕಮ್ಮತೋಯೇವ, ನಿಬ್ಬತ್ತತಿ ನ ಸಂಸಯೋ.
ಗಬ್ಭಸೇಯ್ಯಕಸತ್ತಾನಂ, ಪಟಿಸನ್ಧಿಕ್ಖಣೇ ಪನ;
ತಞ್ಚ ಖೋ ಸನ್ಧಿಚಿತ್ತಸ್ಸ, ಉಪ್ಪಾದೇಯೇವ ಜಾಯರೇ.
ಯಥೇವ ತಸ್ಸ ಉಪ್ಪಾದೇ, ತಿಂಸ ರೂಪಾನಿ ಜಾಯರೇ;
ತಥೇವ ಠಿತಿಭಙ್ಗೇಸು, ತಿಂಸ ತಿಂಸೇವ ಜಾಯರೇ.
ಸಬ್ಬಾನೇತಾನಿ ರೂಪಾನಿ, ರೂಪಕ್ಖನ್ಧೋತಿ ಸಞ್ಞಿತೋ;
ಅನಿಚ್ಚೋ ಅದ್ಧುವೋನತ್ತಾ, ದುಕ್ಖಕ್ಖನ್ಧೋವ ಕೇವಲೋ.
ರೋಗತೋ ಗಣ್ಡತೋ ರೂಪಂ, ಪರತೋ ಚ ಪಲೋಕತೋ;
ದಿಸ್ವಾನ ದುಕ್ಖತೋ ರೂಪಂ, ರೂಪೇ ಛನ್ದಂ ವಿರಾಜಯೇ.
ಗನ್ತುಂ ಪನಿಚ್ಛೇ ಪಿಟಕೇಭಿಧಮ್ಮೇ,
ಯೋ ಧಮ್ಮಸೇನಾಪತಿನಾ ಸಮತ್ತಂ;
ಹಿತತ್ಥಿನಾ ¶ ತೇನ ಚ ಭಿಕ್ಖುನಾಯಂ,
ಸಕ್ಕಚ್ಚ ಸಮ್ಮಾ ಪನ ಸಿಕ್ಖಿತಬ್ಬೋ.
ಇತಿ ಅಭಿಧಮ್ಮಾವತಾರೇ ರೂಪವಿಭಾಗೋ ನಾಮ
ದಸಮೋ ಪರಿಚ್ಛೇದೋ.
೧೧. ಏಕಾದಸಮೋ ಪರಿಚ್ಛೇದೋ
ನಿಬ್ಬಾನನಿದ್ದೇಸೋ
ರೂಪಾನನ್ತರಮುದ್ದಿಟ್ಠಂ ¶ , ನಿಬ್ಬಾನಂ ಯಂ ಪನಾದಿತೋ;
ತಸ್ಸಿದಾನಿ ಅನುಪ್ಪತ್ತೋ, ವಿಭಾವನನಯಕ್ಕಮೋ.
ತಸ್ಮಾಹಂ ತಸ್ಸ ದಸ್ಸೇತುಂ, ದುಕ್ಕರಸ್ಸ ಯಥಾಬಲಂ;
ದುಬ್ಬೋಧಸ್ಸ ಪವಕ್ಖಾಮಿ, ವಿಭಾವನಮಿತೋ ಪರಂ.
ತತ್ಥ ¶ ನಿಬ್ಬಾನನ್ತಿ ಭವಾಭವಂ ವಿನನತೋ ವಾನಂ ವುಚ್ಚತಿ ತಣ್ಹಾ, ವಾನತೋ ನಿಕ್ಖನ್ತತ್ತಾ ನಿಬ್ಬಾನನ್ತಿ ಚ ಪವುಚ್ಚತಿ ಅಮತಂ ಅಸಙ್ಖತಂ ಪರಮಂ ಸುಖಂ. ವುತ್ತಂ ಹೇತಂ ‘‘ಯೋ ಸೋ ಸಬ್ಬಸಙ್ಖಾರಸಮಥೋ ಸಬ್ಬೂಪಧಿಪಟಿನಿಸ್ಸಗ್ಗೋ ತಣ್ಹಾಕ್ಖಯೋ ವಿರಾಗೋ ನಿರೋಧೋ ನಿಬ್ಬಾನ’’ನ್ತಿ.
ಯಸ್ಸ ಚಾಧಿಗಮಾ ಸಬ್ಬ-ಕಿಲೇಸಾನಂ ಖಯೋ ಭವೇ;
ನಿಬ್ಬಾನಮಿತಿ ನಿದ್ದಿಟ್ಠಂ, ನಿಬ್ಬಾನಕುಸಲೇನ ತಂ.
ಏತಂ ಚ ನಿಬ್ಬಾನಂ ನಾಮ ತಯಿದಂ ಸನ್ತಿಲಕ್ಖಣಂ, ಅಚ್ಚುತಿರಸಂ, ಅಸ್ಸಾಸಕರಣರಸಂ ವಾ, ಅನಿಮಿತ್ತಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಾನಂ, ನಿಸ್ಸರಣಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಾನಂ ವಾತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಂ.
ಏತ್ಥಾಹ – ನ ಪರಮತ್ಥತೋ ನಿಬ್ಬಾನಂ ನಾಮ ಏಕೋ ಸಭಾವೋ ಅತ್ಥಿ, ತಿತ್ಥಿಯಾನಂ ಅತ್ತಾ ವಿಯ, ಸಸವಿಸಾಣಂ ¶ ವಿಯ ಚ ಅನುಪಲಬ್ಭನೀಯತೋತಿ? ನ, ಪಞ್ಞಾಚಕ್ಖುನಾ ಉಪಪರಿಕ್ಖಿಯಮಾನಾನಂ ಹಿತಗವೇಸೀನಂ ಯಥಾನುರೂಪಾಯ ಪಟಿಪತ್ತಿಯಾ ಉಪಲಬ್ಭನೀಯತೋ. ಯಂ ಹಿ ಪುಥುಜ್ಜನಾ ನೋಪಲಬ್ಭನ್ತಿ, ತಂ ‘‘ನತ್ಥೀ’’ತಿ ನ ವತ್ತಬ್ಬಂ. ಅಥಾಯಸ್ಮತಾ ಸಾರಿಪುತ್ತತ್ಥೇರೇನ ಧಮ್ಮಸೇನಾಪತಿನಾ ‘‘ಕತಮಂ ನು ಖೋ, ಆವುಸೋ, ನಿಬ್ಬಾನ’’ನ್ತಿ ನಿಬ್ಬಾನಂ ಪುಟ್ಠೇನ ‘‘ಯೋ ಖೋ, ಆವುಸೋ, ರಾಗಕ್ಖಯೋ ದೋಸಕ್ಖಯೋ ಮೋಹಕ್ಖಯೋ’’ತಿ ರಾಗಾದೀನಂ ಖಯೋವ ದಸ್ಸಿತೋ, ತಸ್ಮಾ ರಾಗಾದೀನಂ ¶ ಖಯಮತ್ತಮೇವ ನಿಬ್ಬಾನನ್ತಿ ಚೇ? ತಂ ನ. ಕಸ್ಮಾ? ಅರಹತ್ತಸ್ಸಾಪಿ ರಾಗಾದೀನಂ ಖಯಮತ್ತಪಸಙ್ಗದೋಸಾಪತ್ತಿತೋ. ಕಥಂ? ನಿಬ್ಬಾನಂ ಪುಚ್ಛಾನನ್ತರಮೇವ ‘‘ಕತಮಂ ನು ಖೋ, ಆವುಸೋ, ಅರಹತ್ತ’’ನ್ತಿ ಪುಟ್ಠೇನ ‘‘ಯೋ ಖೋ, ಆವುಸೋ, ರಾಗಕ್ಖಯೋ ದೋಸಕ್ಖಯೋ ಮೋಹಕ್ಖಯೋ’’ತಿ ರಾಗಾದೀನಂ ಖಯೋವ ವುತ್ತೋ, ತಸ್ಮಾ ತವ ಮತೇನ ಅರಹತ್ತಫಲಸ್ಸಾಪಿ ರಾಗಾದೀನಂ ಖಯಮತ್ತತಾ ಭವೇಯ್ಯ, ನ ಚೇತಂ ಯುತ್ತಂ ಅನುತ್ತರಸ್ಸ ಲೋಕುತ್ತರಫಲಚಿತ್ತಸ್ಸ ರಾಗಾನಂ ಖಯಮತ್ತತಾಪಜ್ಜನಂ, ತಸ್ಮಾ ಮಾ ¶ ಏವಂ ಬ್ಯಞ್ಜನಚ್ಛಾಯಾಯ ವದೇಸಿ, ಉಭಿನ್ನಂ ಪನ ಸುತ್ತಾನಂ ಅತ್ಥೋ ಉಪಪರಿಕ್ಖಿತಬ್ಬೋ.
ಯಸ್ಸ ಪನ ಧಮ್ಮಸ್ಸಾಧಿಗಮೇನ ರಾಗಾದೀನಂ ಖಯೋ ಹೋತಿ, ಸೋ ಧಮ್ಮೋ ರಾಗಾದೀನಂ ಖಯಸ್ಸ ಉಪನಿಸ್ಸಯತ್ತಾ ಅಕ್ಖಯೋಪಿ ಸಮಾನೋ ‘‘ರಾಗಾದೀನಂ ಖಯೋ ನಿಬ್ಬಾನ’’ನ್ತಿ ಖಯೋಪಚಾರೇನ ವುತ್ತೋ, ‘‘ತಿಪುಸಂ ಜರೋ ಗುಳೋ ಸೇಮ್ಹೋ’’ತಿಆದೀಸು ವಿಯ ಫಲೂಪಚಾರೇನ ವುತ್ತನ್ತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಂ. ಅರಹತ್ತಂ ಪನ ಖಯನ್ತೇ ಉಪ್ಪನ್ನತ್ತಾ ‘‘ಖಯೋ’’ತಿ ವುತ್ತಂ. ಯದಿ ರಾಗಾದೀನಂ ಖಯಮತ್ತಂ ನಿಬ್ಬಾನಂ ಭವೇಯ್ಯ, ಸಬ್ಬೇ ಬಾಲಪುಥುಜ್ಜನಾಪಿ ಸಮಧಿಗತನಿಬ್ಬಾನಾ ಸಚ್ಛಿಕತನಿರೋಧಾ ಭವೇಯ್ಯುಂ. ಕಿಞ್ಚ ಭಿಯ್ಯೋ – ನಿಬ್ಬಾನಸ್ಸ ಬಹುತ್ತಾದಿದೋಸಾಪತ್ತಿತೋ ಚ. ಏವಞ್ಹಿ ಸತಿ ರಾಗಾದಿಕ್ಖಯಾನಂ ಬಹುಭಾವತೋ ನಿಬ್ಬಾನಸ್ಸಾಪಿ ಬಹುಭಾವೋ ಭವೇಯ್ಯ, ಸಙ್ಖತಲಕ್ಖಣಞ್ಚ ನಿಬ್ಬಾನಂ ಭವೇಯ್ಯ, ಸಙ್ಖತಲಕ್ಖಣತ್ತಾ ಸಙ್ಖತಪರಿಯಾಪನ್ನಞ್ಚ, ಸಙ್ಖತಪರಿಯಾಪನ್ನತ್ತಾ ಅನಿಚ್ಚಂ ದುಕ್ಖಂ ನಿಬ್ಬಾನಂ ಭವೇಯ್ಯಾತಿ.
ಕಿಞ್ಚ ಭಿಯ್ಯೋ – ಯದಿ ಖಯೋ ನಿಬ್ಬಾನಂ ಭವೇಯ್ಯ, ಗೋತ್ರಭುವೋದಾನಮಗ್ಗಫಲಚಿತ್ತಾನಂ ಕಿಂ ನು ಆರಮ್ಮಣಂ ವದೇಸಿ, ವದ ಭದ್ರಮುಖಾತಿ? ರಾಗಾದೀನಂ ಖಯಮೇವ ವದಾಮೀತಿ. ಕಿಂ ಪನ ರಾಗಾದಯೋ ಗೋತ್ರಭುಆದೀನಂ ಖಣೇ ಖೀಯನ್ತಿ, ಉದಾಹು ಖೀಯಿಸ್ಸನ್ತಿ, ಅಥ ಖೀಣಾತಿ? ಕಿಂ ಪನೇತ್ಥ ‘‘ಖೀಣೇಸ್ವೇವ ಖಯಂ ವದಾಮೀ’’ತಿ. ಸುಟ್ಠು ಉಪಧಾರೇತ್ವಾ ವದ ಭದ್ರಮುಖಾತಿ, ಯದಿ ಖೀಣೇಸ್ವೇವ ಖಯಂ ವದೇಸಿ, ನ ಗೋತ್ರಭುಚಿತ್ತಾದೀನಂ ನಿಬ್ಬಾನಾರಮ್ಮಣತಾ ಸಿಜ್ಝತೀತಿ. ಕಿಂ ಕಾರಣಂ? ಗೋತ್ರಭುಕ್ಖಣೇ ರಾಗಾದಯೋ ಖೀಯಿಸ್ಸನ್ತಿ, ತಥಾ ವೋದಾನಕ್ಖಣೇ, ಮಗ್ಗಕ್ಖಣೇ ಪನ ಖೀಯನ್ತಿ, ನ ಖೀಣಾ, ಫಲಕ್ಖಣೇ ಖೀಣಾ. ಏವಂ ಸನ್ತೇ ಭವತೋ ಮತೇನ ಫಲಮೇವ ಖಯಾರಮ್ಮಣಂ, ನ ಇತರೇ, ಇತರೇಸಂ ಪನ ಕಿಮಾರಮ್ಮಣಂ ವದೇಸೀತಿ ¶ ? ಅದ್ಧಾ ಸೋ ಆರಮ್ಮಣಂ ಅಪಸ್ಸನ್ತೋ ನಿರುತ್ತರೋ ¶ ಭವಿಸ್ಸತಿ. ಅಪಿಚ ಕಿಲೇಸಕ್ಖಯೋ ನಾಮ ಸಪ್ಪುರಿಸೇಹಿ ಕರೀಯತಿ, ಯಥಾನುರೂಪಾಯ ಪಟಿಪತ್ತಿಯಾ ಉಪ್ಪಾದೀಯತೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ನಿಬ್ಬಾನಂ ಪನ ನ ಕೇನಚಿ ಕರೀಯತಿ ನ ಉಪ್ಪಾದೀಯತಿ, ತಸ್ಮಾ ನಿಬ್ಬಾನಮಮತಮಸಙ್ಖತಂ. ತಮಕತಂ ¶ ಜಾನಾತೀತಿ ಅರಿಯಸಾವಕೋ ‘‘ಅಕತಞ್ಞೂ’’ತಿ ಪವುಚ್ಚತಿ. ವುತ್ತಞ್ಚೇತಂ –
‘‘ಅಸದ್ಧೋ ಅಕತಞ್ಞೂ ಚ,
ಸನ್ಧಿಚ್ಛೇದೋ ಚ ಯೋ ನರೋ;
ಹತಾವಕಾಸೋ ವನ್ತಾಸೋ,
ಸ ವೇ ಉತ್ತಮಪೋರಿಸೋ’’ತಿ.
ಅಪಿಚ ‘‘ನಿಸ್ಸರಣ’’ನ್ತಿ ಭಗವತಾ ವುತ್ತತ್ತಾ ಚ. ‘‘ನಿಸ್ಸರಣ’’ನ್ತಿ ಹಿ ನಿಬ್ಬಾನಸ್ಸೇತಂ ನಾಮಂ. ಯಥಾಹ ‘‘ತಯೋ ಖೋಮೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಧಮ್ಮಾ ದುಪ್ಪಟಿವಿಜ್ಝಾ. ಕತಮೇ ತಯೋ ಧಮ್ಮಾ ದುಪ್ಪಟಿವಿಜ್ಝಾ? ತಿಸ್ಸೋ ನಿಸ್ಸರಣಧಾತುಯೋ. ಕಾಮಾನಮೇತಂ ನಿಸ್ಸರಣಂ, ಯದಿದಂ ನೇಕ್ಖಮ್ಮಂ. ರೂಪಾನಮೇತಂ ನಿಸ್ಸರಣಂ, ಯದಿದಂ ಅರೂಪಂ. ಯಂ ಖೋ ಪನ ಕಿಞ್ಚಿ ಭೂತಂ ಸಙ್ಖತಂ ಪಟಿಚ್ಚಸಮುಪ್ಪನ್ನಂ, ನಿರೋಧೋ ತಸ್ಸ ನಿಸ್ಸರಣ’’ನ್ತಿ ಹಿ ವುತ್ತಂ. ಏವಂ ವುತ್ತಸ್ಸ ತಸ್ಸ ನಿಬ್ಬಾನಸ್ಸ ಅಭಾವಪತ್ತಿದೋಸತೋ ಪಠಮಜ್ಝಾನಾಕಾಸಾನಞ್ಚಾಯತನಾನಮ್ಪಿ ಅಭಾವೋ ಭವೇಯ್ಯ, ತಸ್ಮಾ ಅಯುತ್ತಂ ಅಕ್ಖಯಸ್ಸ ನಿಬ್ಬಾನಸ್ಸ ಖಯದೋಸಾಪಜ್ಜನನ್ತಿ, ನ ತು ಖಯೋ ನಿಬ್ಬಾನಂ.
‘‘ಅತ್ಥಿ ನಿಸ್ಸರಣಂ ಲೋಕೇ, ಪಞ್ಞಾಯ ಮೇ ಸುಫುಸಿತ’’ನ್ತಿ ಚ ‘‘ಅತ್ಥಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಜಾತಂ ಅಭೂತಂ ಅಕತಂ ಅಸಙ್ಖತ’’ನ್ತಿ ಚ ಧಮ್ಮಸಾಮಿನಾ ತಥಾಗತೇನ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೇನ ಅನೇಕೇಸು ಸುತ್ತನ್ತೇಸು ಪರಮತ್ಥವಸೇನ ವುತ್ತತ್ತಾ ‘‘ಅತ್ಥಿ ನಿಬ್ಬಾನಂ ನಾಮ ಏಕೋ ಧಮ್ಮೋ’’ತಿ ನಿಟ್ಠಮೇತ್ಥ ಗನ್ತಬ್ಬಂ. ಅಪಿಚ ಪರಿತ್ತತ್ತಿಕೇ ‘‘ಕತಮೇ ಧಮ್ಮಾ ಅಪ್ಪಮಾಣಾ’’ತಿ ಪದಮುದ್ಧರಿತ್ವಾ – ‘‘ಚತ್ತಾರೋ ಮಗ್ಗಾ ಅಪರಿಯಾಪನ್ನಾ ಚತ್ತಾರಿ ಚ ಸಾಮಞ್ಞಫಲಾನಿ ನಿಬ್ಬಾನಞ್ಚ, ಇಮೇ ಧಮ್ಮಾ ಅಪ್ಪಮಾಣಾ’’ತಿ ವುತ್ತತ್ತಾ ರಾಗಾದೀನಂ ಖಯಸ್ಸ ಅಪ್ಪಮಾಣತ್ತಂ ಕಥಂ ಯುಜ್ಜತಿ, ತಸ್ಮಾ ಪರಮತ್ಥತೋ ಅತ್ಥಿಯೇವ ನಿಬ್ಬಾನಂ ನಾಮ ಏಕೋ ಸಭಾವೋತಿ. ತಂ ¶ ಪನ ಪಕತಿವಾದೀನಂ ಪಕತಿ ವಿಯ, ತಿತ್ಥಿಯಾನಂ ಅತ್ತಾ ವಿಯ ಚ ಸಸವಿಸಾಣಂ ವಿಯ ಚ ನಾವಿಜ್ಜಮಾನಂ.
ಅಥ ಪಞ್ಞತ್ತಿಮತ್ತಂ ನಿಬ್ಬಾನನ್ತಿ ಚೇ, ತಮ್ಪಿ ಅಯುತ್ತಂ. ಕಸ್ಮಾ? ನಿಬ್ಬಾನಾರಮ್ಮಣಾನಂ ಚಿತ್ತಚೇತಸಿಕಾನಂ ನವತ್ತಬ್ಬಾರಮ್ಮಣತ್ತಾ. ಕಥಂ? ಪರಿತ್ತಾರಮ್ಮಣತ್ತಿಕೇ ಚ ಪನ ‘‘ಕತಮೇ ಧಮ್ಮಾ ಅಪ್ಪಮಾಣಾರಮ್ಮಣಾ’’ತಿ ¶ ಪದಮುದ್ಧರಿತ್ವಾ ‘‘ಚತ್ತಾರೋ ಮಗ್ಗಾ ಅಪರಿಯಾಪನ್ನಾ ಚತ್ತಾರಿ ಚ ಸಾಮಞ್ಞಫಲಾನಿ ¶ , ಇಮೇ ಧಮ್ಮಾ ಅಪ್ಪಮಾಣಾರಮ್ಮಣಾ’’ತಿ ಹಿ ವುತ್ತಂ. ಯದಿ ಪನೇತೇಸಂ ಪಞ್ಞತ್ತಿಆರಮ್ಮಣಂ ಸಿಯಾ, ಅಪ್ಪಮಾಣಾರಮ್ಮಣತಾ ನ ಯುಜ್ಜೇಯ್ಯ, ನವತ್ತಬ್ಬಾರಮ್ಮಣಪಕ್ಖಂ ಭಜೇಯ್ಯುಂ. ‘‘ನವತ್ತಬ್ಬಾರಮ್ಮಣಾ ಪನ ರೂಪಾವಚರತ್ತಿಕಚತುಕ್ಕಜ್ಝಾನಾ ಕುಸಲತೋ ಚ ವಿಪಾಕತೋ ಚ ಕಿರಿಯತೋ ಚ, ಚತುತ್ಥಸ್ಸ ಝಾನಸ್ಸ ವಿಪಾಕೋ, ಆಕಾಸಾನಞ್ಚಾಯತನಂ ಆಕಿಞ್ಚಞ್ಞಾಯತನಂ ಕುಸಲತೋ ಚ ವಿಪಾಕತೋ ಚ ಕಿರಿಯತೋ ಚ, ಇಮೇ ಧಮ್ಮಾ ನವತ್ತಬ್ಬಾರಮ್ಮಣಾ’’ತಿ ಹಿ ವುತ್ತಂ, ತಸ್ಮಾ ನ ಪಞ್ಞತ್ತಿಮತ್ತಂ ನಿಬ್ಬಾನಂ. ಯಸ್ಮಾ ಚ ಪಣ್ಣತ್ತಿಭಾವೋ ನಿಬ್ಬಾನಸ್ಸ ನ ಯುಜ್ಜತಿ, ತಸ್ಮಾ ಮಗ್ಗಫಲಾನಂ ಆರಮ್ಮಣಪಚ್ಚಯಭೂತಂ ಉಪ್ಪಾದಾದೀನಮಭಾವತೋ ನಿಚ್ಚಂ, ರೂಪಸಭಾವಾಭಾವತೋ ಅರೂಪಂ, ಪಪಞ್ಚಾಭಾವತೋ ನಿಪ್ಪಪಞ್ಚಂ ನಿಬ್ಬಾನಂ ನಾಮ ಅತ್ಥೀತಿ ಉಪಗನ್ತಬ್ಬನ್ತಿ.
ಅಚ್ಚನ್ತಮನನ್ತಂ ಸನ್ತಂ, ಅಮತಂ ಅಪಲೋಕಿತಂ;
ಪಣೀತಂ ಸರಣಂ ಖೇಮಂ, ತಾಣಂ ಲೇಣಂ ಪರಾಯಣಂ.
ಸಿವಞ್ಚ ನಿಪುಣಂ ಸಚ್ಚಂ, ದುಕ್ಖಕ್ಖಯಮನಾಸವಂ;
ಸುದುದ್ದಸಂ ಪರಂ ಪಾರಂ, ನಿಬ್ಬಾನಮನಿದಸ್ಸನಂ.
ತಣ್ಹಾಕ್ಖಯಂ ಧುವಂ ದೀಪಂ, ಅಬ್ಯಾಪಜ್ಝಮನೀತಿಕಂ;
ಅನಾಲಯಮರೂಪಞ್ಚ, ಪದಮಚ್ಚುತಮಕ್ಖರಂ.
ವಿರಾಗಞ್ಚ ನಿರೋಧಞ್ಚ, ವಿಮುತ್ತಿ ಮೋಕ್ಖಮೇವ ಚ;
ಇಮೇಹಿ ಪನ ನಾಮೇಹಿ, ನಿಬ್ಬಾನಂ ತು ಕಥೀಯತಿ.
ಏವಞ್ಚ ¶ ಪನ ವಿಞ್ಞಾಯ, ನಿಬ್ಬಾನಮ್ಪಿ ಚ ಅಚ್ಚುತಂ;
ತಸ್ಸ ಚಾಧಿಗಮೂಪಾಯೋ, ಕತ್ತಬ್ಬೋ ವಿಞ್ಞುನಾ ಸದಾ.
ಸದ್ಧಾಬುದ್ಧಿಕರಂ ತಥಾಗತಮತೇ ಸಮ್ಮೋಹವಿದ್ಧಂಸನಂ,
ಪಞ್ಞಾಸಮ್ಭವಸಮ್ಪಸಾದನಕರಂ ಜಾನಾತಿ ಯೋ ಚೇ ಇಮಂ;
ಅತ್ಥಬ್ಯಞ್ಜನಸಾಲಿನಂ ಸುಮಧುರಂ ಸಾರಞ್ಞುವಿಮ್ಹಾಪನಂ,
ಗಮ್ಭೀರೇ ನಿಪುಣಾಭಿಧಮ್ಮಪಿಟಕೇ ಸೋ ಯಾಭಿನಿಟ್ಠಂ ಪದಂ.
ಇತಿ ಅಭಿಧಮ್ಮಾವತಾರೇ ನಿಬ್ಬಾನನಿದ್ದೇಸೋ ನಾಮ
ಏಕಾದಸಮೋ ಪರಿಚ್ಛೇದೋ.
೧೨. ದ್ವಾದಸಮೋ ಪರಿಚ್ಛೇದೋ
ಪಞ್ಞತ್ತಿನಿದ್ದೇಸೋ
ಏತ್ಥಾಹ ¶ ¶ – ‘‘ಕಿಂ ಏತ್ತಕಮೇವ ಞೇಯ್ಯಂ, ಉದಾಹು ಅಞ್ಞಮ್ಪಿ ಅತ್ಥೀ’’ತಿ? ಅತ್ಥಿ ಪಞ್ಞತ್ತಿ ನಾಮಾತಿ. ಸಾ ಪನೇಸಾ ಪಞ್ಞಪೇತಬ್ಬತೋ, ಪಞ್ಞಾಪನತೋ ಚ ‘‘ಪಞ್ಞತ್ತೀ’’ತಿ ವುಚ್ಚತಿ. ತೇನೇವಾಹ – ‘‘ಯಾ ತೇಸಂ ತೇಸಂ ಧಮ್ಮಾನಂ ಸಙ್ಖಾ ಸಮಞ್ಞಾ ಪಞ್ಞತ್ತಿ ವೋಹಾರೋ ನಾಮಂ ನಾಮಕಮ್ಮಂ ನಾಮಧೇಯ್ಯಂ ನಿರುತ್ತಿ ಬ್ಯಞ್ಜನಂ ಅಭಿಲಾಪೋ’’ತಿ. ತತ್ಥ ಸಙ್ಖಾಯತೀತಿ ಸಙ್ಖಾ, ಕಥೀಯತೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ಕಿನ್ತಿ ಕಥೀಯತಿ? ‘‘ಅಹ’’ನ್ತಿ ‘‘ಮಮ’’ನ್ತಿ ‘‘ಪರೋ’’ತಿ ‘‘ಪರಸ್ಸಾ’’ತಿ ‘‘ಮಞ್ಚೋ’’ತಿ ‘‘ಪೀಠ’’ನ್ತಿ ಅನೇಕೇಹಿ ಆಕಾರೇಹಿ ಕಥೀಯತೀತಿ ಸಙ್ಖಾ. ಸಮಞ್ಞಾಯತೀತಿ ಸಮಞ್ಞಾ. ಪಞ್ಞಾಪೀಯತೀತಿ ಪಞ್ಞತ್ತಿ. ವೋಹರೀಯತೀತಿ ವೋಹಾರೋ. ಕಿನ್ತಿ ವೋಹರೀಯತಿ? ‘‘ಅಹ’’ನ್ತಿ ‘‘ಮಮ’’ನ್ತಿ ‘‘ಪರೋ’’ತಿ ‘‘ಪರಸ್ಸಾ’’ತಿ ‘‘ಮಞ್ಚೋ’’ತಿ ‘‘ಪೀಠ’’ನ್ತಿ. ಏವಂ ತಾವ ಪಞ್ಞಪೇತಬ್ಬತೋ ಪಞ್ಞತ್ತೀತಿ ವುತ್ತಾ. ‘‘ಅಹ’’ನ್ತಿ ಹಿ ರೂಪಾದಯೋ ಧಮ್ಮೇ ಉಪಾದಾಯ ಪಟಿಚ್ಚ ಕಾರಣಂ ಕತ್ವಾ ಯಥಾ ತೇ ರೂಪಾದಯೋ ಧಮ್ಮಾ ಉಪ್ಪಾದವಯವನ್ತೋ, ನ ಏವಂವಿಧಾ, ಕೇವಲಂ ಲೋಕಸಙ್ಕೇತೇನ ¶ ಸಿದ್ಧಾ ಯಾ ಅಯಂ ‘‘ಅಹ’’ನ್ತಿ ಕಥೀಯತಿ ಚೇವ ಪಞ್ಞಾಪೀಯತಿ ಚ, ಏಸಾ ಪಞ್ಞತ್ತೀತಿ ಅತ್ಥೋ.
ಇದಾನಿ ಪಞ್ಞಾಪನತೋ ಪಞ್ಞತ್ತಿಂ ಪಕಾಸೇತುಂ ‘‘ನಾಮಂ ನಾಮಕಮ್ಮ’’ನ್ತಿಆದಿಮಾಹ. ತತ್ಥ ನಾಮನ್ತಿ ತಂ ತಂ ಧಮ್ಮಂ ‘‘ಏಸ ಇತ್ಥನ್ನಾಮೋ ನಾಮಾ’’ತಿ ಪಞ್ಞಪೇತಿ, ತಸ್ಮಾ ತಂ ಪಞ್ಞತ್ತೀತಿ ಪವುಚ್ಚತಿ. ನಾಮಕಮ್ಮನ್ತಿಆದೀನಿ ತಸ್ಸಾ ಏವ ವೇವಚನಾನಿ. ಅಯಂ ಪಞ್ಞಾಪನತೋ ಪಞ್ಞತ್ತಿ ನಾಮ.
ಸಾ ಪನೇಸಾ ತಜ್ಜಾಪಞ್ಞತ್ತಿ ಉಪಾದಾಪಞ್ಞತ್ತಿ ಉಪನಿಧಾಪಞ್ಞತ್ತೀತಿ ತಿವಿಧಾ ಹೋತಿ. ತತ್ಥ ತಜ್ಜಾಪಞ್ಞತ್ತಿ ನಾಮ ಚಕ್ಖುಸೋತರೂಪಸದ್ದಪಥವೀತೇಜೋವಾಯೋತಿಆದಿನಯಪ್ಪವತ್ತಾ. ಉಪಾದಾಪಞ್ಞತ್ತಿ ಪನ ಸಮೂಹಾಸಮೂಹವಸೇನ ದುವಿಧಾ ಹೋತಿ. ತತ್ಥ ಸಮೂಹಪಞ್ಞತ್ತಿ ನಾಮ ರೂಪಾರೂಪಧಮ್ಮೇಸು ಏಕಸ್ಸ ವಾ ಬಹೂನಂ ವಾ ನಾಮಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಸಮೂಹಮೇವೋಪಾದಾಯ ವುಚ್ಚತಿ. ಕಥಂ? ಅಚ್ಛತರಚ್ಛಘಟಪಟಾದಿಪ್ಪಭೇದಾ. ಅಯಂ ಸಮೂಹಪಞ್ಞತ್ತಿ ¶ ನಾಮ. ಅಸಮೂಹಪಞ್ಞತ್ತಿ ಪನ ದಿಸಾಕಾಸಕಾಲನಿಮಿತ್ತಾಭಾವನಿರೋಧಾದಿಭೇದಾ.
ಯದಾ ಪನ ಸಾ ವಿಜ್ಜಮಾನಂ ಪರಮತ್ಥಂ ಜೋತಯತಿ, ತದಾ ‘‘ವಿಜ್ಜಮಾನಪಞ್ಞತ್ತೀ’’ತಿ ಪವುಚ್ಚತಿ. ಯದಾ ಅವಿಜ್ಜಮಾನಂ ಸಮೂಹಾಸಮೂಹಭೇದಂ ನಾಮಮತ್ತಂ ಜೋತಯತಿ, ತದಾ ‘‘ಅವಿಜ್ಜಮಾನಪಞ್ಞತ್ತೀ’’ತಿ ಪವುಚ್ಚತಿ ¶ . ದುವಿಧಾಪಿ ಪನೇಸಾ ಸೋತದ್ವಾರಜವನಾನನ್ತರಂ ಗಹಿತಪುಬ್ಬಸಙ್ಕೇತಮನೋದ್ವಾರಜವನವಿಞ್ಞಾಣೇನ ವಿಞ್ಞಾಯತಿ. ಯಾಯ ಗಹಿತಪುಬ್ಬಸಙ್ಕೇತೇನ ಮನೋದ್ವಾರಜವನವಿಞ್ಞಾಣೇನ ಪಞ್ಞಾಪೀಯತಿ. ಯಂ ಸನ್ಧಾಯ ‘‘ವಿಜ್ಜಮಾನಪಞ್ಞತ್ತಿ, ಅವಿಜ್ಜಮಾನಪಞ್ಞತ್ತಿ, ವಿಜ್ಜಮಾನೇನ ಅವಿಜ್ಜಮಾನಪಞ್ಞತ್ತಿ, ಅವಿಜ್ಜಮಾನೇನ ವಿಜ್ಜಮಾನಪಞ್ಞತ್ತಿ, ವಿಜ್ಜಮಾನೇನ ವಿಜ್ಜಮಾನಪಞ್ಞತ್ತಿ, ಅವಿಜ್ಜಮಾನೇನ ಅವಿಜ್ಜಮಾನಪಞ್ಞತ್ತೀ’’ತಿ ಛಕ್ಕನಯೋ ವುತ್ತೋ. ತತ್ಥ ಪರಮತ್ಥತೋ ವಿಜ್ಜಮಾನಾನಂ ರೂಪಾದೀನಂ ಪಞ್ಞಾಪನಾ ವಿಜ್ಜಮಾನಪಞ್ಞತ್ತಿ. ತಥಾ ಅವಿಜ್ಜಮಾನಾನಮಿತ್ಥಿಪುರಿಸಾದೀನಂ ಪಞ್ಞಾಪನಾ ಅವಿಜ್ಜಮಾನಪಞ್ಞತ್ತಿ. ಠಪೇತ್ವಾ ಪನ ವಚನತ್ಥಂ ಕೇನಚಿ ಆಕಾರೇನ ಅನುಪಲಬ್ಭಮಾನಾನಂ ಪಞ್ಚಮಸಚ್ಚಾದೀನಂ, ತಿತ್ಥಿಯಪರಿಕಪ್ಪಿತಾನಂ ವಾ ಪಕತಿಪುರಿಸಾದೀನಂ ಪಞ್ಞಾಪನಾಪಿ ಅವಿಜ್ಜಮಾನಪಞ್ಞತ್ತಿಯೇವ ¶ . ‘‘ತೇವಿಜ್ಜೋ, ಛಳಭಿಞ್ಞೋ’’ತಿ ಏವಮಾದಿನಯಪ್ಪವತ್ತಾ ವಿಜ್ಜಮಾನೇನ ಅವಿಜ್ಜಮಾನಪಞ್ಞತ್ತಿ. ‘‘ಇತ್ಥಿಸದ್ದೋ, ಪುರಿಸಸದ್ದೋ’’ತಿ ಏವಮಾದಿಕಾ ಅವಿಜ್ಜಮಾನೇನ ವಿಜ್ಜಮಾನಪಞ್ಞತ್ತಿ. ‘‘ಚಕ್ಖುವಿಞ್ಞಾಣಂ, ಸೋತವಿಞ್ಞಾಣ’’ನ್ತಿ ಏವಮಾದಿಕಾ ವಿಜ್ಜಮಾನೇನ ವಿಜ್ಜಮಾನಪಞ್ಞತ್ತಿ. ‘‘ಖತ್ತಿಯಕುಮಾರೋ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣಕುಮಾರೋ, ಭಿಕ್ಖುಕುಮಾರೋ’’ತಿ ಏವಮಾದಿಕಾ ಅವಿಜ್ಜಮಾನೇನ ಅವಿಜ್ಜಮಾನಪಞ್ಞತ್ತೀತಿ ಏವಂ ವುತ್ತಾ ಛ ಪಞ್ಞತ್ತಿಯೋಪಿ ಏತ್ಥೇವ ಸಙ್ಗಹಂ ಗಚ್ಛನ್ತಿ. ಅಯಂ ಉಪಾದಾಪಞ್ಞತ್ತಿ ನಾಮ.
ಉಪನಿಧಾಪಞ್ಞತ್ತಿಪಿ ಏತಿಸ್ಸಾ ಏವ ಪಭೇದಾ, ಸಾ ಪನ ‘‘ದೀಘಂ ಉಪನಿಧಾಯ ರಸ್ಸೋ, ರಸ್ಸಂ ಉಪನಿಧಾಯ ದೀಘೋ’’ತಿಆದಿನಯಪ್ಪವತ್ತಾ ‘‘ಕಪಣಂ ಮಾನುಸಕಂ ರಜ್ಜಂ ದಿಬ್ಬಸುಖಂ ಉಪನಿಧಾಯಾ’’ತಿ ಏವಮಾದಿಕಾ ಚ, ತಸ್ಮಾ ಪಞ್ಞಪೇತಬ್ಬತೋ ಚ ಪಞ್ಞಾಪನತೋ ಚ ಪಞ್ಞತ್ತೀತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಾ. ಸಮಞ್ಞಾ ಸಮತ್ತಾ.
ಪರಮತ್ಥತೋ ಚ ಪಞ್ಞತ್ತಿ, ತತಿಯಾ ಕೋಟಿ ನ ವಿಜ್ಜತಿ;
ದ್ವೀಸು ಠಾನೇಸು ಕುಸಲೋ, ಪರವಾದೇಸು ನ ಕಮ್ಪತಿ.
ಇತಿ ಅಭಿಧಮ್ಮಾವತಾರೇ ಪಞ್ಞತ್ತಿನಿದ್ದೇಸೋ ನಾಮ
ದ್ವಾದಸಮೋ ಪರಿಚ್ಛೇದೋ.
೧೩. ತೇರಸಮೋ ಪರಿಚ್ಛೇದೋ
ಕಾರಕಪಟಿವೇಧನಿದ್ದೇಸೋ
ಏತ್ಥಾಹ ¶ ¶ – ನಿದ್ದಿಟ್ಠಾ ಕುಸಲಾದಯೋ ನಾಮ ಧಮ್ಮಾ, ನ ಪನೇತೇಸಂ ಕಾರಕೋ ಅತ್ತಾ ನಿದ್ದಿಟ್ಠೋ. ತಸ್ಸ ಹಿ ಕಾರಕಸ್ಸ ವೇದಕಸ್ಸ ಅತ್ತನೋ ಅಭಾವೇ ಕುಸಲಾಕುಸಲಾನಂ ಧಮ್ಮಾನಂ ಅಭಾವೋ ಸಿಯಾ, ತೇಸಮಭಾವೇ ತದಾಯತ್ತವುತ್ತೀನಂ ತೇಸಂ ವಿಪಾಕಾನಮಭಾವೋ ಹೋತಿ, ತಸ್ಮಾ ಕುಸಲಾದೀನಂ ಧಮ್ಮಾನಂ ದೇಸನಾ ನಿರತ್ಥಿಕಾತಿ? ಅತ್ರ ವುಚ್ಚತೇ – ನಾಯಂ ¶ ನಿರತ್ಥಿಕಾ, ಸಾತ್ಥಿಕಾವಾಯಂ ದೇಸನಾ. ಯದಿ ಕಾರಕಸ್ಸಾಭಾವಾ ಕುಸಲಾದೀನಮಭಾವೋ ಸಿಯಾ, ತಸ್ಸ ಪರಿಕಪ್ಪಿತಸ್ಸ ಅತ್ತನೋಪಿ ಅಭಾವೋ ಸಿಯಾ. ಕಿಂ ಕಾರಣನ್ತಿ ಚೇ? ತಸ್ಸ ಅತ್ತನೋ ಅಞ್ಞಸ್ಸ ಕಾರಕಸ್ಸಾಭಾವತೋ. ಕಾರಕಾಭಾವೇಪಿ ಕತ್ತಾ ಅತ್ತಾ ಅತ್ಥೀತಿ ಚೇ? ತಥಾ ಕುಸಲಾದೀನಮ್ಪಿ ಅಸತಿಪಿ ಕತ್ತರಿ ಅತ್ಥಿತಾ ಉಪಗನ್ತಬ್ಬಾ, ಕುತೋಯಂ ತವ ತತ್ಥಾನುರೋಧೋ, ಇಧ ವಿರೋಧೋತಿ. ಅಥಾಪಿ ಯಥಾ ಪನ ಲೋಕೇ ಕಾರಕಾಭಾವೇಪಿ ಪಥವೀಆಪತೇಜಉತುಆದಯೋ ಪಟಿಚ್ಚ ಅಙ್ಕುರಾದೀನಂ ಅಭಿನಿಬ್ಬತ್ತಿ ದಿಸ್ಸತಿ, ತಥಾ ಏತೇಸಮ್ಪಿ ಕುಸಲಾದೀನಂ ಧಮ್ಮಾನಂ ಹೇತುಪಚ್ಚಯಸಾಮಗ್ಗಿಯಾ ಅಭಿನಿಬ್ಬತ್ತಿ ಹೋತೀತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಾ.
ಅಥಾಪಿ ಚೇತ್ಥ ತಸ್ಸಾ ಪಞ್ಞಾಯ ಪರಿಕಪ್ಪಿತೋ ನಿಚ್ಚೋ ಧುವೋ ಕುಸಲಾದೀನಂ ಕತ್ತಾ ಅತ್ತಾ ಪರಮತ್ಥತೋ ಅತ್ಥೀತಿ ಚೇ? ತಮುಪಪರಿಕ್ಖಿಸ್ಸಾಮ ತಾವ, ಸೋ ಪನ ತಾವ ಅತ್ತಾ ಕಾರಕೋ ವೇದಕೋ ಕಿಂ ಸಚೇತನೋ ವಾ, ಉದಾಹು ಅಚೇತನೋ ವಾತಿ? ಕಿಞ್ಚೇತ್ಥ – ಯದಿ ಅಚೇತನೋ ಸಿಯಾ, ಪಾಕಾರತರುಪಾಸಾಣಸದಿಸೋ ಸಿಯಾ. ತಸ್ಸ ಕಾರಕವೇದಕತ್ತಾಭಾವೋ ಸಿಯಾ. ಯದಿ ಸಚೇತನೋ, ಸೋ ಚೇತನಾಯ ಅಞ್ಞೋ ವಾ ಸಿಯಾ, ಅನಞ್ಞೋ ವಾ. ಅಥಾನಞ್ಞೋ, ಚೇತನಾಯ ನಾಸೇ ಅತ್ತನೋಪಿ ನಾಸೋ ಸಿಯಾ. ಕಿಂ ಕಾರಣನ್ತಿ ಚೇ? ಚೇತನಾಯ ಅನಞ್ಞತ್ತಾ.
ಅಥಾಪಿ ಭವತೋ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ ಏವಂ ಸಿಯಾ, ಅತ್ತನೋ ಪನ ನಾಸೋ ¶ ನ ಭವತಿ ನಿಚ್ಚತ್ತಾ, ಚೇತನಾಯಯೇವ ನಾಸೋ ಭವತೀತಿ? ವುಚ್ಚತೇ – ಅತ್ತನೋ ಅನಾಸೇ ಸತಿ ಚೇತನಾಯಪಿ ನಾಸೋ ನ ಭವತಿ. ಕಿಂ ಕಾರಣನ್ತಿ ಚೇ? ಚೇತನಾಯ ಅನಞ್ಞತ್ತಾ. ಚೇತನತ್ತಾನಂ ಅನಞ್ಞತ್ತೇ ಸತಿ ಚೇತನಾಯಯೇವ ನಾಸೋ ಭವತಿ, ನ ಅತ್ತನೋತಿ ಅಯುತ್ತಮೇತಂ. ಅಥ ಚೇತನಾಯಯೇವ ವಿನಾಸೇ ವಿಸೇಸಕಾರಣಂ ನತ್ಥಿ, ಅತ್ತಾವ ನಸ್ಸತು, ತಿಟ್ಠತು ಚೇತನಾ. ಅಥ ಚೇತನಾಯ ನಾಸೇ ಅತ್ತನೋ ನಾಸೋ ¶ ನ ಭವತೀತಿ ಚೇ? ಚೇತನಾಯ ಅತ್ತಾ ಅಞ್ಞೋ ಸಿಯಾ. ಅಥ ಅಞ್ಞಸ್ಸ ಅತ್ತಸ್ಸ ನಾಸೇ ಸತಿ ಸಯಂ ನಾಸೋ ನ ಭವತಿ, ಏವಞ್ಚ ಸತಿ ‘‘ಚೇತನಾಯ ¶ ಅನಞ್ಞೋ ಅತ್ತಾ’’ತಿ ತವ ಪಟಿಞ್ಞಾ ಹೀನಾ. ಅಥಾಪಿ ಚೇತನತ್ತಾನಂ ಅನಞ್ಞತ್ತೇ ಸತಿ ಅತ್ತನೋ ಅನಾಸೋ ಚೇತನಾಯಪಿ ಅನಾಸೋ ಭವತು. ಅಥ ನ ಭವತಿ, ಪಟಿಞ್ಞಾ ಹೀನಾ. ಅಥ ವುತ್ತಪ್ಪಕಾರತೋ ವಿಪರೀತಂ ವಾ ಸಿಯಾ, ಅತ್ತಾ ನಸ್ಸತು, ಚೇತನಾ ತಿಟ್ಠತು. ಅಥ ಪನ ಏವಂ ನ ಭವತೀತಿ ಚೇ? ಅನಞ್ಞತ್ತಪಕ್ಖಂ ಪರಿಚ್ಚಜ. ಅಥ ಪನ ನ ಪರಿಚ್ಚಜಸಿ, ಪಟಿಞ್ಞಾಹೀನೋ ಭವಸಿ.
ಅಥಾಯಂ ಭವತೋ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ ಸಿಯಾ ‘‘ನಾಯಂ ಮಮ ಅತ್ತಾ ಚೇತನಾಯ ಅನಞ್ಞೋ, ಅಞ್ಞೋಯೇವಾ’’ತಿ? ತತ್ರ ವುಚ್ಚತೇ – ಇಧ ಪನ ಅಞ್ಞತ್ತಂ ದುವಿಧಂ ಹೋತಿ ಲಕ್ಖಣಕತಮಞ್ಞತ್ತಞ್ಚ ದೇಸನ್ತರಕತಮಞ್ಞತ್ತಞ್ಚಾತಿ. ತತ್ಥ ಕಿಂ ತ್ವಂ ಚೇತನತ್ತಾನಂ ಲಕ್ಖಣಕತಮಞ್ಞತ್ತಂ ವದೇಸಿ, ಉದಾಹು ದೇಸನ್ತರಕತಮಞ್ಞತ್ತನ್ತಿ? ಅಹಂ ಲಕ್ಖಣಕತಮಞ್ಞತ್ತಂ ವದಾಮೀತಿ. ಯಥಾ ಹಿ ರೂಪರಸಗನ್ಧಾದೀನಮೇಕದೇಸೇ ವತ್ತಮಾನಾನಮ್ಪಿ ಲಕ್ಖಣತೋ ಅಞ್ಞತ್ತಂ ಹೋತಿ, ಏವಂ ಚೇತನತ್ತಾನಮೇಕದೇಸೇ ವತ್ತಮಾನಾನಮ್ಪಿ ಲಕ್ಖಣತೋ ಅಞ್ಞತ್ತಂ ಹೋತಿ, ತಸ್ಮಾ ಲಕ್ಖಣಕತಮಞ್ಞತ್ತಂ ವದಾಮೀತಿ. ತತ್ರ ವುಚ್ಚತೇ – ಯಥಾ ಹಿ ಜಾತವೇದಸ್ಸ ಡಯ್ಹಮಾನೇ ಆಮಕಸಙ್ಘಟೇ ಆಮಕವಣ್ಣವಿನಾಸೇ ರಸಾದೀನಂ ವಿನಾಸೋ ಭವತಿ, ತಥೇವ ಚೇತನಾಯ ವಿನಾಸೇ ಅತ್ತನೋಪಿ ವಿನಾಸೋ ಸಿಯಾ. ಕಿಂ ಕಾರಣನ್ತಿ ಚೇ? ರೂಪರಸಾದೀನಂ ವಿಯ ಏಕದೇಸತ್ತಾತಿ.
ಅಥೇವಂ ಭವತೋ ಮತಿ ಸಿಯಾ ‘‘ಏಕದೇಸತ್ತೇ ಸತಿಪಿ ಅತ್ತನೋ ಪನ ನಾಸೋ ನ ಭವತಿ, ಚೇತನಾಯಯೇವ ವಿನಾಸೋ ಭವತೀ’’ತಿ? ಅತ್ರ ವುಚ್ಚತೇ – ಅತ್ತನೋ ಅನಾಸೇ ಚೇತನಾಯಪಿ ಅನಾಸೋವ ಹೋತಿ. ಕಿಂ ಕಾರಣನ್ತಿ ಚೇ? ರೂಪರಸಾದೀನಂ ವಿಯ ಅವಿನಿಬ್ಭೋಗತೋ. ಅಥ ಸಮಾನೇ ಏಕದೇಸತ್ತೇ ಅವಿನಿಬ್ಭೋಗಭಾವೇಪಿ ¶ ಕೇನ ಹೇತುನಾ ಚೇತನಾಯ ಏವ ನಾಸೋ ಭವತಿ, ನ ಪನ ಅತ್ತನೋ. ಅಥ ವಿಸೇಸಕಾರಣಂ ನತ್ಥಿ, ತವ ಲದ್ಧಿಯಾ ಅತ್ತಾವ ನಸ್ಸತು, ತಿಟ್ಠತು ಚೇತನಾ. ಅಥ ಚೇತನಾಯ ನಾಸೇ ಅತ್ತನೋ ನಾಸೋ ¶ ನ ಭವತಿ, ಉಭಿನ್ನಂ ಏಕದೇಸತಾ ನತ್ಥಿ. ಏವಞ್ಚ ಸತಿ ಕೋ ದೋಸೋತಿ ಚೇ? ಯಂ ಪನ ತಯಾ ವುತ್ತಂ, ಯಥಾ ರೂಪರಸಗನ್ಧಾದೀನಂ ಏಕದೇಸೇ ವತ್ತಮಾನಾನಮ್ಪಿ ಲಕ್ಖಣತೋ ಅಞ್ಞತ್ತಂ, ತಥಾ ಚೇತನತ್ತಾನಮೇಕದೇಸೇ ವತ್ತಮಾನಾನಮ್ಪಿ ಲಕ್ಖಣತೋ ಅಞ್ಞತ್ತನ್ತಿ? ತಮಯುತ್ತನ್ತಿ ತವ ಪಟಿಞ್ಞಾ ಹೀನಾ. ಅಥ ರೂಪರಸಾದೀನಂ ವಿಯ ಸಮಾನೇಪಿ ಏಕದೇಸತ್ತೇ ಯದಿ ಅತ್ತನೋ ಅನಾಸೇ ಚೇತನಾಯಪಿ ಅನಾಸೋ ನ ಭವತಿ, ಪಟಿಞ್ಞಾಹೀನೋ ಅಸಿ. ಅಥ ವುತ್ತಪ್ಪಕಾರತೋ ವಿಪರೀತಂ ವಾ ಸಿಯಾ, ತವ ಅತ್ತಾ ನಸ್ಸತು, ಚೇತನಾ ತಿಟ್ಠತು. ಅಥೇವಂ ನ ಭವತೀತಿ ಚೇ? ಏಕದೇಸತಾವ ನತ್ಥೀತಿ.
ಅಥ ದೇಸನ್ತರಕತಮಞ್ಞತ್ತಂ ವದೇಸಿ, ಚೇತನತ್ತಾನಂ ಅಞ್ಞತ್ತೇ ಸತಿ ಘಟಪಟಸಕಟಗೇಹಾದೀನಂ ವಿಯ ಅಞ್ಞತ್ತಂ ಸಿಯಾ. ಚೇತನಾಯ ವಿನಾ ಅನಞ್ಞತಾ ತೇ ಅತ್ತಾ ನ ಘಟೇನ ವಿನಾ ಪಟೋ ವಿಯ ಅಞ್ಞೋ ಸಿಯಾ ¶ . ಅಞ್ಞೋ ಚ ಹಿ ಘಟೋ ಅಞ್ಞೋ ಚ ಪಟೋತಿ? ನ, ಏವಞ್ಚ ಸತಿ ಕೋ ದೋಸೋತಿ ಚೇ? ‘‘ಅಚೇತನೋ ಅತ್ತಾ’’ತಿ ಪುಬ್ಬೇ ವುತ್ತದೋಸತೋ ನ ಪರಿಮುಚ್ಚತೀತಿ. ತಸ್ಮಾ ಪರಮತ್ಥತೋ ನ ಕೋಚಿ ಕತ್ತಾ ವಾ ವೇದಕೋ ವಾ ಅತ್ತಾ ಅತ್ಥೀತಿ ದಟ್ಠಬ್ಬನ್ತಿ.
ಯದಿ ಏವಂ ಅಥ ಕಸ್ಮಾ ಭಗವತಾ –
‘‘ಅಸ್ಮಾ ಲೋಕಾ ಪರಂ ಲೋಕಂ,
ಸೋ ಚ ಸನ್ಧಾವತೀ ನರೋ;
ಸೋ ಚ ಕರೋತಿ ವೇದೇತಿ,
ಸುಖದುಕ್ಖಂ ಸಯಂಕತ’’ನ್ತಿ ಚ.
‘‘ಸತ್ತೋ ¶ ಸಂಸಾರಮಾಪನ್ನೋ,
ದುಕ್ಖಮಸ್ಸ ಮಹಬ್ಭಯಂ;
ಅತ್ಥಿ ಮಾತಾ ಅತ್ಥಿ ಪಿತಾ,
ಅತ್ಥಿ ಸತ್ತೋಪಪಾತಿಕೋ’’ತಿ ಚ.
‘‘ಭಾರಾ ಹವೇ ಪಞ್ಚಕ್ಖನ್ಧಾ,
ಭಾರಹಾರೋ ಚ ಪುಗ್ಗಲೋ;
ಭಾರಾದಾನಂ ದುಕ್ಖಂ ಲೋಕೇ,
ಭಾರನಿಕ್ಖೇಪನಂ ಸುಖ’’ನ್ತಿ ಚ.
‘‘ಯಞ್ಹಿ ಕರೋತಿ ಪುರಿಸೋ,
ಕಾಯೇನ ವಾಚಾ ಉದ ಚೇತಸಾ;
ತಞ್ಹಿ ತಸ್ಸ ಸಕಂ ಹೋತಿ,
ತಞ್ಚ ಆದಾಯ ಗಚ್ಛತೀ’’ತಿ ಚ.
‘‘ಏಕಸ್ಸೇಕೇನ ಕಪ್ಪೇನ,
ಪುಗ್ಗಲಸ್ಸಟ್ಠಿಸಞ್ಚಯೋ;
ಸಿಯಾ ಪಬ್ಬತಸಮೋ ರಾಸಿ,
ಇತಿ ವುತ್ತಂ ಮಹೇಸಿನಾ’’ತಿ ಚ.
‘‘ಅಸದ್ಧೋ ¶ ಅಕತಞ್ಞೂ ಚ,
ಸನ್ಧಿಚ್ಛೇದೋ ಚ ಯೋ ನರೋ;
ಹತಾವಕಾಸೋ ವನ್ತಾಸೋ,
ಸ ವೇ ಉತ್ತಮಪೋರಿಸೋ’’ತಿ ಚ. –
ವುತ್ತನ್ತಿ. ಸಚ್ಚಂ ಏವಂ ವುತ್ತಂ ಭಗವತಾ, ತಞ್ಚ ಖೋ ಸಮ್ಮುತಿವಸೇನ, ನ ಪರಮತ್ಥತೋ. ನನು ಭಗವತಾ ಇದಮ್ಪಿ ವುತ್ತಂ –
‘‘ಕಿಂ ¶ ನು ಸತ್ತೋತಿ ಪಚ್ಚೇಸಿ, ಮಾರ ದಿಟ್ಠಿಗತಂ ನು ತೇ;
ಸುದ್ಧಸಙ್ಖಾರಪುಞ್ಜೋಯಂ, ನಯಿಧ ಸತ್ತುಪಲಬ್ಭತೀ’’ತಿ ಚ.
‘‘ಯಥಾಪಿ ¶ ಅಙ್ಗಸಮ್ಭಾರಾ,
ಹೋತಿ ಸದ್ದೋ ರಥೋ ಇತಿ;
ಏವಂ ಖನ್ಧೇಸು ಸನ್ತೇಸು,
ಹೋತಿ ಸತ್ತೋತಿ ಸಮ್ಮುತೀ’’ತಿ ಚ.
ತಸ್ಮಾ ನ ವಚನಮತ್ತಮೇವಾವಲಮ್ಬಿತಬ್ಬಂ, ನ ಚ ದಳ್ಹಮೂಳ್ಹಗಾಹಿನಾ ಚ ಭವಿತಬ್ಬಂ, ಗರುಕುಲಮುಪಸೇವಿತ್ವಾ ಸುತ್ತಪದಾನಂ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ ಜಾನಿತಬ್ಬೋ, ಸುತ್ತಪದೇಸು ಅಭಿಯೋಗೋ ಕಾತಬ್ಬೋ. ದ್ವೇ ಸಚ್ಚಾನಿ ಭಗವತಾ ವುತ್ತಾನಿ – ‘‘ಸಮ್ಮುತಿಸಚ್ಚಂ, ಪರಮತ್ಥಸಚ್ಚಞ್ಚಾ’’ತಿ. ತಸ್ಮಾ ದ್ವೇಪಿ ಸಮ್ಮುತಿಪರಮತ್ಥಸಚ್ಚಾನಿ ಅಸಙ್ಕರತೋ ಞಾತಬ್ಬಾನಿ. ಏವಂ ಅಸಙ್ಕರತೋ ಞತ್ವಾ ಕೋಚಿ ಕಾರಕೋ ವಾ ವೇದಕೋ ವಾ ನಿಚ್ಚೋ ಧುವೋ ಅತ್ತಾ ಪರಮತ್ಥತೋ ನತ್ಥೀತಿ ಉಪಪರಿಕ್ಖಿತ್ವಾ ಪಚ್ಚಯಸಾಮಗ್ಗಿಯಾ ಧಮ್ಮಾನಂ ಪವತ್ತಿಂ ಸಲ್ಲಕ್ಖೇತ್ವಾ ಪಣ್ಡಿತೇನ ಕುಲಪುತ್ತೇನ ಅತ್ಥಕಾಮೇನ ದುಕ್ಖಸ್ಸನ್ತಕಿರಿಯಾಯ ಪಟಿಪಜ್ಜಿತಬ್ಬನ್ತಿ.
ಯೋ ಇಮಂ ಗನ್ಥಂ ಅಚ್ಚನ್ತಂ, ಚಿನ್ತೇತಿ ಸತತಮ್ಪಿ ಸೋ;
ಕಮೇನ ಪರಮಾ ಪಞ್ಞಾ, ತಸ್ಸ ಗಚ್ಛತಿ ವೇಪುಲಂ.
ಅತಿಮತಿಕರಮಾಧಿನೀಹರಂ,
ವಿಮತಿವಿನಾಸಕರಂ ಪಿಯಕ್ಕರಂ;
ಪಠತಿ ¶ ಸುಣತಿ ಯೋ ಸದಾ ಇಮಂ,
ವಿಕಸತಿ ತಸ್ಸ ಮತೀಧ ಭಿಕ್ಖುನೋ.
ಇತಿ ಅಭಿಧಮ್ಮಾವತಾರೇ ಕಾರಕಪಟಿವೇಧನಿದ್ದೇಸೋ ನಾಮ
ತೇರಸಮೋ ಪರಿಚ್ಛೇದೋ.
೧೪. ಚುದ್ದಸಮೋ ಪರಿಚ್ಛೇದೋ
ರೂಪಾವಚರಸಮಾಧಿಭಾವನಾನಿದ್ದೇಸೋ
ಮಾನಯಞ್ಚ ಸುಗತಂ ಸುಖಾನಯಂ;
ಬ್ಯಾಕರೋಮಿ ಪರಮಂ ಇತೋ ಪರಂ,
ತಂ ಸುಣಾಥ ಮಧುರತ್ಥವಣ್ಣನಂ.
ಉತ್ತರಂ ತು ಮನುಸ್ಸಾನಂ, ಧಮ್ಮತೋ ಞಾಣದಸ್ಸನಂ;
ಪತ್ತುಕಾಮೇನ ಕಾತಬ್ಬಂ, ಆದಿತೋ ಸೀಲಸೋಧನಂ.
ಸಙ್ಕಸ್ಸರಸಮಾಚಾರೇ, ದುಸ್ಸೀಲೇ ಸೀಲವಜ್ಜಿತೇ;
ನತ್ಥಿ ಝಾನಂ ಕುತೋ ಮಗ್ಗೋ, ತಸ್ಮಾ ಸೀಲಂ ವಿಸೋಧಯೇ.
ಸೀಲಂ ಚಾರಿತ್ತವಾರಿತ್ತವಸೇನ ದುವಿಧಂ ಮತಂ;
ತಂ ಪನಾಚ್ಛಿದ್ದಮಕ್ಖಣ್ಡಮಕಮ್ಮಾಸಮನಿನ್ದಿತಂ.
ಕತ್ತಬ್ಬಂ ಅತ್ಥಕಾಮೇನ, ವಿವೇಕಸುಖಮಿಚ್ಛತಾ;
ಸೀಲಞ್ಚ ನಾಮ ಭಿಕ್ಖೂನಂ, ಅಲಙ್ಕಾರೋ ಅನುತ್ತರೋ.
ರತನಂ ಸರಣಂ ಖೇಮಂ, ತಾಣಂ ಲೇಣಂ ಪರಾಯಣಂ;
ಚಿನ್ತಾಮಣಿ ಪಣೀತೋ ಚ, ಸೀಲಂ ಯಾನಮನುತ್ತರಂ.
ಸೀತಲಂ ¶ ಸಲಿಲಂ ಸೀಲಂ, ಕಿಲೇಸಮಲಧೋವನಂ;
ಗುಣಾನಂ ಮೂಲಭೂತಞ್ಚ, ದೋಸಾನಂ ಬಲಘಾತಿ ಚ.
ತಿದಿವಾರೋಹಣಞ್ಚೇತಂ, ಸೋಪಾನಂ ಪರಮುತ್ತಮಂ;
ಮಗ್ಗೋ ಖೇಮೋ ಚ ನಿಬ್ಬಾನನಗರಸ್ಸ ಪವೇಸನೇ.
ತಸ್ಮಾ ಸುಪರಿಸುದ್ಧಂ ತಂ, ಸೀಲಂ ದುವಿಧಲಕ್ಖಣಂ;
ಕತ್ತಬ್ಬಂ ಅತ್ಥಕಾಮೇನ, ಪಿಯಸೀಲೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ.
ಕಾತಬ್ಬೋ ಪನ ಸೀಲಸ್ಮಿಂ, ಪರಿಸುದ್ಧೇ ಠಿತೇನಿಧ;
ಪಲಿಬೋಧಸ್ಸುಪಚ್ಛೇದೋ, ಪಲಿಬೋಧಾ ದಸಾಹು ಚ.
‘‘ಆವಾಸೋ ¶ ಚ ಕುಲಂ ಲಾಭೋ,
ಗಣೋ ಕಮ್ಮಞ್ಚ ಪಞ್ಚಮಂ;
ಅದ್ಧಾನಂ ಞಾತಿ ಆಬಾಧೋ,
ಗನ್ಥೋ ಇದ್ಧೀತಿ ತೇ ದಸಾ’’ತಿ.
ಪಲಿಬೋಧಸ್ಸುಪಚ್ಛೇದಂ, ಕತ್ವಾ ದಸವಿಧಸ್ಸಪಿ;
ಉಪಸಙ್ಕಮಿತಬ್ಬೋ ಸೋ, ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಸ್ಸ ದಾಯಕೋ.
ಪಿಯೋ ¶ ಗರು ಭಾವನೀಯೋ, ವತ್ತಾ ಚ ವಚನಕ್ಖಮೋ;
ಗಮ್ಭೀರಞ್ಚ ಕಥಂ ಕತ್ತಾ, ನೋ ಚಟ್ಠಾನೇ ನಿಯೋಜಕೋ.
ಏವಮಾದಿಗುಣೋಪೇತಮುಪಗನ್ತ್ವಾ ಹಿತೇಸಿನಂ;
ಕಲ್ಯಾಣಮಿತ್ತಂ ಕಾಲೇನ, ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಸ್ಸ ದಾಯಕಂ.
ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಂ ಗಹೇತಬ್ಬಂ, ವತ್ತಂ ಕತ್ವಾ ಪನಸ್ಸ ತು;
ತೇನಾಪಿ ಚರಿತಂ ಞತ್ವಾ, ದಾತಬ್ಬಂ ತಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ.
ಚರಿತಂ ಪನಿದಂ ರಾಗದೋಸಮೋಹವಸೇನ ಚ;
ಸದ್ಧಾಬುದ್ಧಿವಿತಕ್ಕಾನಂ, ವಸೇನ ಛಬ್ಬಿಧಂ ಮತಂ.
ವೋಮಿಸ್ಸಕನಯಾ ತೇಸಂ, ಚತುಸಟ್ಠಿ ಭವನ್ತಿ ತೇ;
ತೇಹಿ ಅತ್ಥೋ ನ ಚತ್ಥೀತಿ, ನ ಮಯಾ ಇಧ ದಸ್ಸಿತಾ.
ಅಸುಭಾ ¶ ಚ ದಸೇವೇತ್ಥ, ತಥಾ ಕಾಯಗತಾಸತಿ;
ಏಕಾದಸ ಇಮೇ ರಾಗ-ಚರಿತಸ್ಸಾನುಕೂಲತಾ.
ಚತಸ್ಸೋ ಅಪ್ಪಮಞ್ಞಾಯೋ, ಸವಣ್ಣಕಸಿಣಾ ಇಮೇ;
ಅಟ್ಠೇವ ಚ ಸದಾ ದೋಸ-ಚರಿತಸ್ಸಾನುಕೂಲತಾ.
ತಂ ಮೋಹಚರಿತಸ್ಸೇತ್ಥ, ವಿತಕ್ಕಚರಿತಸ್ಸ ಚ;
ಅನುಕೂಲನ್ತಿ ನಿದ್ದಿಟ್ಠಂ, ಆನಾಪಾನಂ ಪನೇಕಕಂ.
ಪುರಿಮಾನುಸ್ಸತಿಛಕ್ಕಂ, ಸದ್ಧಾಚರಿತದೇಹಿನೋ;
ಮರಣೂಪಸಮಾಯುತ್ತಾ, ಸತಿಮಾಹಾರನಿಸ್ಸಿತಾ.
ಸಞ್ಞಾ ¶ ಧಾತುವವತ್ಥಾನಂ, ಬುದ್ಧಿಪ್ಪಕತಿಜನ್ತುನೋ;
ಇಮೇ ಪನ ಚ ಚತ್ತಾರೋ, ಅನುಕೂಲಾತಿ ದೀಪಿತಾ.
ಚತ್ತಾರೋಪಿ ಚ ಆರುಪ್ಪಾ, ಸೇಸಾನಿ ಕಸಿಣಾನಿ ಚ;
ಅನುಕೂಲಾ ಇಮೇ ಸಬ್ಬ-ಚರಿತಾನನ್ತಿ ವಣ್ಣಿತಾ.
ಇದಂ ಸಬ್ಬಂ ಪನೇಕನ್ತ-ವಿಪಚ್ಚನೀಕಭಾವತೋ;
ಅತಿಸಪ್ಪಾಯತೋ ವುತ್ತ-ಮಿತಿ ಞೇಯ್ಯಂ ವಿಭಾವಿನಾ.
ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಾನಿ ಸಬ್ಬಾನಿ, ಚತ್ತಾಲೀಸಾತಿ ನಿದ್ದಿಸೇ;
ಕಸಿಣಾನಿ ದಸ ಚೇವ, ಅಸುಭಾನುಸ್ಸತೀ ದಸ.
ಚತಸ್ಸೋ ಅಪ್ಪಮಞ್ಞಾಯೋ, ಚತ್ತಾರೋ ಚ ಅರೂಪಿನೋ;
ಚತುಧಾತುವವತ್ಥಾನಂ, ಸಞ್ಞಾ ಚಾಹಾರತಾ ಇತಿ.
ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನೇಸು ಏತೇಸು, ಉಪಚಾರವಹಾ ಕತಿ;
ಆನಾಪಾನಸತಿಂ ಕಾಯ-ಗತಂ ಹಿತ್ವಾ ಪನಟ್ಠಪಿ.
ಸೇಸಾನುಸ್ಸತಿಯೋ ಸಞ್ಞಾ, ವವತ್ಥಾನನ್ತಿ ತೇರಸ;
ಉಪಚಾರವಹಾ ವುತ್ತಾ, ಸೇಸಾ ತೇ ಅಪ್ಪನಾವಹಾ.
ಅಪ್ಪನಾಯಾವಹೇಸ್ವೇತ್ಥ, ಕಸಿಣಾನಿ ದಸಾಪಿ ಚ;
ಆನಾಪಾನಸತೀ ಚೇವ, ಚತುಕ್ಕಜ್ಝಾನಿಕಾ ಇಮೇ.
ಅಸುಭಾನಿ ¶ ದಸ ಚೇತ್ಥ, ತಥಾ ಕಾಯಗತಾಸತಿ;
ಏಕಾದಸ ಇಮೇ ಧಮ್ಮಾ, ಪಠಮಜ್ಝಾನಿಕಾ ಸಿಯುಂ.
ಆದಿಬ್ರಹ್ಮವಿಹಾರಾತಿ ¶ , ತಿಕಜ್ಝಾನವಹಾ ತಯೋ;
ಚತುತ್ಥಾಪಿ ಚ ಆರುಪ್ಪಾ, ಚತುತ್ಥಜ್ಝಾನಿಕಾ ಮತಾ.
ವಸೇನಾರಮ್ಮಣಙ್ಗಾನಂ, ದುವಿಧೋ ಸಮತಿಕ್ಕಮೋ;
ಗೋಚರಾತಿಕ್ಕಮಾರೂಪೇ, ರೂಪೇ ಝಾನಙ್ಗತಿಕ್ಕಮೋ.
ದಸೇವ ಕಸಿಣಾನೇತ್ಥ, ವಡ್ಢೇತಬ್ಬಾನಿ ಹೋನ್ತಿ ಹಿ;
ನ ಚ ವಡ್ಢನಿಯಾ ಸೇಸಾ, ಭವನ್ತಿ ಅಸುಭಾದಯೋ.
ದಸೇವ ಕಸಿಣಾನೇತ್ಥ, ಅಸುಭಾನಿ ದಸಾಪಿ ಚ;
ಆನಾಪಾನಸತೀ ಚೇವ, ತಥಾ ಕಾಯಗತಾಸತಿ.
ಪಟಿಭಾಗನಿಮಿತ್ತಾನಿ ¶ , ಹೋನ್ತಿ ಆರಮ್ಮಣಾನಿ ಹಿ;
ಸೇಸಾನೇವ ಪಟಿಭಾಗ-ನಿಮಿತ್ತಾರಮ್ಮಣಾ ಸಿಯುಂ.
ಅಸುಭಾನಿ ದಸಾಹಾರ-ಸಞ್ಞಾ ಕಾಯಗತಾಸತಿ;
ದೇವೇಸು ನಪ್ಪವತ್ತನ್ತಿ, ದ್ವಾದಸೇತಾನಿ ಸಬ್ಬದಾ.
ತಾನಿ ದ್ವಾದಸ ಚೇತಾನಿ, ಆನಾಪಾನಸತೀಪಿ ಚ;
ತೇರಸೇವ ಪನೇತಾನಿ, ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕೇ ನ ವಿಜ್ಜರೇ.
ಠಪೇತ್ವಾ ಚತುರಾರೂಪೇ, ನತ್ಥಿ ಕಿಞ್ಚಿ ಅರೂಪಿಸು;
ಮನುಸ್ಸಲೋಕೇ ಸಬ್ಬಾನಿ, ಪವತ್ತನ್ತಿ ನ ಸಂಸಯೋ.
ಚತುತ್ಥಂ ಕಸಿಣಂ ಹಿತ್ವಾ, ಕಸಿಣಾ ಅಸುಭಾನಿ ಚ;
ದಿಟ್ಠೇನೇವ ಗಹೇತಬ್ಬಾ, ಇಮೇ ಏಕೂನವೀಸತಿ.
ಸತಿಯಮ್ಪಿ ಚ ಕಾಯಮ್ಹಿ, ದಿಟ್ಠೇನ ತಚಪಞ್ಚಕಂ;
ಸೇಸಮೇತ್ಥ ಸುತೇನೇವ, ಗಹೇತಬ್ಬನ್ತಿ ದೀಪಿತಂ.
ಆನಾಪಾನಸತೀ ಏತ್ಥ, ಫುಟ್ಠೇನ ಪರಿದೀಪಿತಾ;
ವಾಯೋಕಸಿಣಮೇವೇತ್ಥ, ದಿಟ್ಠಫುಟ್ಠೇನ ಗಯ್ಹತಿ.
ಸುತೇನೇವ ¶ ಗಹೇತಬ್ಬಾ, ಸೇಸಾ ಅಟ್ಠಾರಸಾಪಿ ಚ;
ಉಪೇಕ್ಖಾ ಅಪ್ಪಮಞ್ಞಾ ಚ, ಅರೂಪಾ ಚೇವ ಪಞ್ಚಿಮೇ.
ಆದಿತೋವ ಗಹೇತಬ್ಬಾ, ನ ಹೋನ್ತೀತಿ ಪಕಾಸಿತಾ;
ಪಞ್ಚತಿಂಸಾವಸೇಸಾನಿ, ಗಹೇತಬ್ಬಾನಿ ಆದಿತೋ.
ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನೇಸು ಹೇತೇಸು, ಆಕಾಸಕಸಿಣಂ ವಿನಾ;
ಕಸಿಣಾ ನವ ಹೋನ್ತೇ ಚ, ಅರೂಪಾನಂ ತು ಪಚ್ಚಯಾ.
ದಸಾಪಿ ಕಸಿಣಾ ಹೋನ್ತಿ, ಅಭಿಞ್ಞಾನಂ ತು ಪಚ್ಚಯಾ;
ತಯೋ ಬ್ರಹ್ಮವಿಹಾರಾಪಿ, ಚತುಕ್ಕಸ್ಸ ಭವನ್ತಿ ತು.
ಹೇಟ್ಠಿಮಂ ಹೇಟ್ಠಿಮಾರುಪ್ಪಂ, ಉಪರೂಪರಿಮಸ್ಸ ಹಿ;
ತಥಾ ಚತುತ್ಥಮಾರುಪ್ಪಂ, ನಿರೋಧಸ್ಸಾತಿ ದೀಪಿತಂ.
ಸಬ್ಬಾನಿ ಚ ಪನೇತಾನಿ, ಚತ್ತಾಲೀಸವಿಧಾನಿ ತು;
ವಿಪಸ್ಸನಾಭವಸಮ್ಪತ್ತಿ-ಸುಖಾನಂ ಪಚ್ಚಯಾ ಸಿಯುಂ.
ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಂ ¶ ಗಹೇತ್ವಾನ, ಆಚರಿಯಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕೇ;
ವಸನ್ತಸ್ಸ ಕಥೇತಬ್ಬಂ, ಆಗತಸ್ಸಾಗತಕ್ಖಣೇ.
ಉಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ¶ ಪನಞ್ಞತ್ರ, ಗನ್ತುಕಾಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ;
ನಾತಿಸಙ್ಖೇಪವಿತ್ಥಾರಂ, ಕಥೇತಬ್ಬಂ ತು ತೇನಪಿ.
ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಂ ಗಹೇತ್ವಾನ, ಸಮ್ಮಟ್ಠಾನಂ ಮನೋಭುನೋ;
ಅಟ್ಠಾರಸಹಿ ದೋಸೇಹಿ, ನಿಚ್ಚಂ ಪನ ವಿವಜ್ಜಿತೇ.
ಅನುರೂಪೇ ವಿಹಾರಸ್ಮಿಂ, ವಿಹಾತಬ್ಬಂ ತು ಗಾಮತೋ;
ನಾತಿದೂರೇ ನಚ್ಚಾಸನ್ನೇ, ಸಿವೇ ಪಞ್ಚಙ್ಗಸಂಯುತೇ.
ಖುದ್ದಕೋ ಪಲಿಬೋಧೋಪಿ, ಛಿನ್ದಿತಬ್ಬೋ ಪನತ್ಥಿ ಚೇ;
ದೀಘಾ ಕೇಸಾ ನಖಾ ಲೋಮಾ, ಛಿನ್ದಿತಬ್ಬಾ ವಿಭಾವಿನಾ.
ಚೀವರಂ ರಜಿತಬ್ಬಂ ತಂ, ಕಿಲಿಟ್ಠಂ ತು ಸಚೇ ಸಿಯಾ;
ಸಚೇ ಪತ್ತೇ ಮಲಂ ಹೋತಿ, ಪಚಿತಬ್ಬೋವ ಸುಟ್ಠು ಸೋ.
ಅಚ್ಛಿನ್ನಪಲಿಬೋಧೇನ ¶ , ಪಚ್ಛಾ ತೇನ ಚ ಭಿಕ್ಖುನಾ;
ಪವಿವಿತ್ತೇ ಪನೋಕಾಸೇ, ವಸನ್ತೇನ ಯಥಾಸುಖಂ.
ವಜ್ಜೇತ್ವಾ ಮತ್ತಿಕಂ ನೀಲಂ, ಪೀತಂ ಸೇತಞ್ಚ ಲೋಹಿತಂ;
ಸಣ್ಹಾಯಾರುಣವಣ್ಣಾಯ, ಮತ್ತಿಕಾಯ ಮನೋರಮಂ.
ಕತ್ತಬ್ಬಂ ಕಸಿಣಜ್ಝಾನಂ, ಪತ್ತುಕಾಮೇನ ಧೀಮತಾ;
ಸೇನಾಸನೇ ವಿವಿತ್ತಸ್ಮಿಂ, ಬಹಿದ್ಧಾ ವಾಪಿ ತಾದಿಸೇ.
ಪಟಿಚ್ಛನ್ನೇ ಪನಟ್ಠಾನೇ, ಪಬ್ಭಾರೇ ವಾ ಗುಹನ್ತರೇ;
ಸಂಹಾರಿಮಂ ವಾ ಕಾತಬ್ಬಂ, ತಂ ತತ್ರಟ್ಠಕಮೇವ ವಾ.
ಸಂಹಾರಿಮಂ ಕರೋನ್ತೇನ, ದಣ್ಡಕೇಸು ಚತೂಸ್ವಪಿ;
ಚಮ್ಮಂ ವಾ ಕಟಸಾರಂ ವಾ, ದುಸ್ಸಪತ್ತಮ್ಪಿ ವಾ ತಥಾ.
ಬನ್ಧಿತ್ವಾ ತಥಾ ಕಾತಬ್ಬಂ, ಮತ್ತಿಕಾಯ ಪಮಾಣತೋ;
ಭೂಮಿಯಂ ಪತ್ಥರಿತ್ವಾ ಚ, ಓಲೋಕೇತಬ್ಬಮೇವ ತಂ.
ತತ್ರಟ್ಠಂ ಭೂಮಿಯಂ ವಟ್ಟಂ, ಆಕೋಟಿತ್ವಾನ ಖಾಣುಕೇ;
ವಲ್ಲೀಹಿ ತಂ ವಿನನ್ಧಿತ್ವಾ, ಕಾತಬ್ಬಂ ಕಣ್ಣಿಕಂ ಸಮಂ.
ವಿತ್ಥಾರತೋ ¶ ಪಮಾಣೇನ, ವಿದತ್ಥಿಚತುರಙ್ಗುಲಂ;
ವಟ್ಟಂ ವತ್ತತಿ ತಂ ಕಾತುಂ, ವಿವಟ್ಟಂ ಪನ ಮಿಚ್ಛತಾ.
ಭೇರೀತಲಸಮಂ ಸಾಧು, ಕತ್ವಾ ಕಸಿಣಮಣ್ಡಲಂ;
ಸಮ್ಮಜ್ಜಿತ್ವಾನ ತಂ ಠಾನಂ, ನ್ಹತ್ವಾ ಆಗಮ್ಮ ಪಣ್ಡಿತೋ.
ಹತ್ಥಪಾಸಪಮಾಣಸ್ಮಿಂ, ತಮ್ಹಾ ಕಸಿಣಮಣ್ಡಲಾ;
ಪದೇಸೇ ತು ಸುಪಞ್ಞತ್ತೇ, ಆಸನಸ್ಮಿಂ ಸುಅತ್ಥತೇ.
ಉಚ್ಚೇ ತತ್ಥ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ, ವಿದತ್ಥಿಚತುರಙ್ಗುಲೇ;
ಉಜುಕಾಯಂ ಪಣಿಧಾಯ, ಕತ್ವಾ ಪರಿಮುಖಂ ಸತಿಂ.
ಕಾಮೇಸ್ವಾದೀನವಂ ದಿಸ್ವಾ, ನೇಕ್ಖಮ್ಮಂ ದಟ್ಠು ಖೇಮತೋ;
ಪರಮಂ ಪೀತಿಪಾಮೋಜ್ಜಂ, ಜನೇತ್ವಾ ರತನತ್ತಯೇ.
‘‘ಭಾಗೀ ¶ ಅಸ್ಸಮಹಂ ಅದ್ಧಾ, ಇಮಾಯ ಪಟಿಪತ್ತಿಯಾ;
ಪವಿವೇಕಸುಖಸ್ಸಾ’’ತಿ, ಕತ್ವಾ ಉಸ್ಸಾಹಮುತ್ತಮಂ.
ಆಕಾರೇನ ¶ ಸಮೇನೇವ, ಉಮ್ಮೀಲಿತ್ವಾನ ಲೋಚನಂ;
ನಿಮಿತ್ತಂ ಗಣ್ಹತಾ ಸಾಧು, ಭಾವೇತಬ್ಬಂ ಪುನಪ್ಪುನಂ.
ನ ವಣ್ಣೋ ಪೇಕ್ಖಿತಬ್ಬೋ ಸೋ, ದಟ್ಠಬ್ಬಂ ನ ಚ ಲಕ್ಖಣಂ;
ವಣ್ಣಂ ಪನ ಅಮುಞ್ಚಿತ್ವಾ, ಉಸ್ಸದಸ್ಸ ವಸೇನ ಹಿ.
ಚಿತ್ತಂ ಪಣ್ಣತ್ತಿಧಮ್ಮಸ್ಮಿಂ, ಠಪೇತ್ವೇಕಗ್ಗಮಾನಸೋ;
‘‘ಪಥವೀ ಪಥವಿ’’ಚ್ಚೇವಂ, ವತ್ವಾ ಭಾವೇಯ್ಯ ಪಣ್ಡಿತೋ.
ಪಥವೀ ಮೇದನೀ ಭೂಮಿ, ವಸುಧಾ ಚ ವಸುನ್ಧರಾ;
ಏವಂ ಪಥವಿನಾಮೇಸು, ಏಕಂ ವತ್ತುಮ್ಪಿ ವಟ್ಟತಿ.
ಉಮ್ಮೀಲಿತ್ವಾ ನಿಮೀಲಿತ್ವಾ, ಆವಜ್ಜೇಯ್ಯ ಪುನಪ್ಪುನಂ;
ಯಾವುಗ್ಗಹನಿಮಿತ್ತಂ ತು, ನುಪ್ಪಜ್ಜತಿ ಚ ತಾವ ಸೋ.
ಏವಂ ಭಾವಯತೋ ತಸ್ಸ, ಪುನ ಏಕಗ್ಗಚೇತಸೋ;
ಯದಾ ಪನ ನಿಮೀಲೇತ್ವಾ, ಆವಜ್ಜನ್ತಸ್ಸ ಯೋಗಿನೋ.
ಯಥಾ ಉಮ್ಮೀಲಿತೇಕಾಲೇ, ತಥಾಪಾಥಂ ತು ಯಾತಿ ಚೇ;
ತದುಗ್ಗಹನಿಮಿತ್ತಂ ತ-ಮುಪ್ಪನ್ನನ್ತಿ ಪವುಚ್ಚತಿ.
ನಿಮಿತ್ತೇ ¶ ಪನ ಸಞ್ಜಾತೇ, ತತೋ ಪಭುತಿ ಯೋಗಿನಾ;
ನಿಸೀದಿತಬ್ಬಂ ನೋ ಚೇವಂ, ತಸ್ಮಿಂ ಠಾನೇ ವಿಜಾನತಾ.
ಅತ್ತನೋ ವಸನಟ್ಠಾನಂ, ಪವಿಸಿತ್ವಾನ ಧೀಮತಾ;
ತೇನ ತತ್ಥ ನಿಸಿನ್ನೇನ, ಭಾವೇತಬ್ಬಂ ಯಥಾಸುಖಂ.
ಪಪಞ್ಚಪರಿಹಾರತ್ಥಂ, ಪಾದಾನಂ ಪನ ಧೋವನೇ;
ತಸ್ಸೇಕತಲಿಕಾ ದ್ವೇ ಚ, ಇಚ್ಛಿತಬ್ಬಾ ಉಪಾಹನಾ.
ಸಮಾಧಿತರುಣೋ ತಸ್ಸ, ಅಸಪ್ಪಾಯೇನ ಕೇನಚಿ;
ಸಚೇ ನಸ್ಸತಿ ತಂ ಠಾನಂ, ಗನ್ತ್ವಾವಾದಾಯ ತಂ ಪನ.
ಪೀಠೇ ¶ ಸುಖನಿಸಿನ್ನೇನ, ಭಾವೇತಬ್ಬಂ ಪುನಪ್ಪುನಂ;
ಸಮನ್ನಾಹರಿತಬ್ಬಞ್ಚ, ಕರೇ ತಕ್ಕಾಹತಮ್ಪಿ ಚ.
ನಿಮಿತ್ತಂ ಪನ ತಂ ಹಿತ್ವಾ, ಚಿತ್ತಂ ಧಾವತಿ ಚೇ ಬಹಿ;
ನಿವಾರೇತ್ವಾ ನಿಮಿತ್ತಸ್ಮಿಂ, ಠಪೇತಬ್ಬಂ ತು ಮಾನಸಂ.
ಯತ್ಥ ಯತ್ಥ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ, ತಮಿಚ್ಛತಿ ತಪೋಧನೋ;
ತತ್ಥ ತತ್ಥ ದಿವಾರತ್ತಿಂ, ತಸ್ಸುಪಟ್ಠಾತಿ ಚೇತಸೋ.
ಏವಂ ತಸ್ಸ ಕರೋನ್ತಸ್ಸ, ಅನುಪುಬ್ಬೇನ ಯೋಗಿನೋ;
ವಿಕ್ಖಮ್ಭನ್ತಿ ಚ ಸಬ್ಬಾನಿ, ಪಞ್ಚ ನೀವರಣಾನಿಪಿ.
ಸಮಾಧಿಯತಿ ಚಿತ್ತಮ್ಪಿ, ಉಪಚಾರಸಮಾಧಿನಾ;
ಪಟಿಭಾಗನಿಮಿತ್ತಮ್ಪಿ, ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ ಚ ಯೋಗಿನೋ.
ಕೋ ಪನಾಯಂ ವಿಸೇಸೋ ಹಿ, ಇಮಸ್ಸ ಪುರಿಮಸ್ಸ ವಾ;
ಥವಿಕಾ ನೀಹತಾದಾಸ-ಮಣ್ಡಲಂ ವಿಯ ಮಜ್ಜಿತಂ.
ಮೇಘತೋ ವಿಯ ನಿಕ್ಖನ್ತಂ, ಸಮ್ಪುಣ್ಣಚನ್ದಮಣ್ಡಲಂ;
ಪಟಿಭಾಗನಿಮಿತ್ತಂ ತಂ, ಬಲಾಕಾ ವಿಯ ತೋಯದೇ.
ತದುಗ್ಗಹನಿಮಿತ್ತಂ ¶ ತಂ, ಪದಾಲೇತ್ವಾವ ನಿಗ್ಗತಂ;
ತತೋಧಿಕತರಂ ಸುದ್ಧಂ, ಹುತ್ವಾಪಟ್ಠಾತಿ ತಸ್ಸ ತಂ.
ತನುಸಣ್ಠಾನವನ್ತಞ್ಚ, ವಣ್ಣವನ್ತಂ ನ ಚೇವ ತಂ;
ಉಪಟ್ಠಾಕಾರಮತ್ತಂ ತಂ, ಪಞ್ಞಜಂ ಭಾವನಾಮಯಂ.
ಪಟಿಭಾಗೇ ¶ ಸಮುಪ್ಪನ್ನೇ, ನಿಮಿತ್ತೇ ಭಾವನಾಮಯೇ;
ಹೋನ್ತಿ ವಿಕ್ಖಮ್ಭಿತಾನೇವ, ಪಞ್ಚ ನೀವರಣಾನಿಪಿ.
ಕಿಲೇಸಾ ಸನ್ನಿಸಿನ್ನಾವ, ಯುತ್ತಯೋಗಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ;
ಚಿತ್ತಂ ಸಮಾಹಿತಂಯೇವ, ಉಪಚಾರಸಮಾಧಿನಾ.
ಆಕಾರೇಹಿ ಪನ ದ್ವೀಹಿ, ಸಮಾಧಿಯತಿ ಮಾನಸಂ;
ಉಪಚಾರಕ್ಖಣೇ ತಸ್ಸ, ಪಟಿಲಾಭೇ ಸಮಾಧಿನೋ.
ನೀವಾರಣಪ್ಪಹಾನೇನ ¶ , ಉಪಚಾರಕ್ಖಣೇ ತಥಾ;
ಅಙ್ಗಾನಂ ಪಾತುಭಾವೇನ, ಪಟಿಲಾಭಕ್ಖಣೇ ಪನ.
ದ್ವಿನ್ನಂ ಪನ ಸಮಾಧೀನಂ, ಕಿಂ ನಾನಾಕರಣಂ ಪನ;
ಅಙ್ಗಾನಿ ಥಾಮಜಾತಾನಿ, ಉಪಚಾರಕ್ಖಣೇನ ಚ.
ಅಪ್ಪನಾಯ ಪನಙ್ಗಾನಿ, ಥಾಮಜಾತಾನಿ ಜಾಯರೇ;
ತಸ್ಮಾ ತಂ ಅಪ್ಪನಾಚಿತ್ತಂ, ದಿವಸಮ್ಪಿ ಪವತ್ತತಿ.
ಪಲ್ಲಙ್ಕೇನ ಚ ತೇನೇವ, ವಡ್ಢೇತ್ವಾ ತಂ ನಿಮಿತ್ತಕಂ;
ಅಪ್ಪನಂ ಅಧಿಗನ್ತುಂ ಸೋ, ಸಕ್ಕೋತಿ ಯದಿ ಸುನ್ದರಂ.
ನೋ ಚೇ ಸಕ್ಕೋತಿ ಸೋ ತೇನ,
ತಂ ನಿಮಿತ್ತಂ ತು ಯೋಗಿನಾ;
ಚಕ್ಕವತ್ತಿಯ ಗಬ್ಭೋವ,
ರತನಂ ವಿಯ ದುಲ್ಲಭಂ.
ಸತತಂ ಅಪ್ಪಮತ್ತೇನ, ರಕ್ಖಿತಬ್ಬಂ ಸತೀಮತಾ;
ನಿಮಿತ್ತಂ ರಕ್ಖತೋ ಲದ್ಧಂ, ಪರಿಹಾನಿ ನ ವಿಜ್ಜತಿ.
ಆರಕ್ಖಣೇ ಅಸನ್ತಮ್ಹಿ, ಲದ್ಧಂ ಲದ್ಧಂ ವಿನಸ್ಸತಿ;
ರಕ್ಖಿತಬ್ಬಂ ಹಿ ತಸ್ಮಾ ತಂ, ತತ್ರಾಯಂ ರಕ್ಖಣಾವಿಧಿ.
ಆವಾಸೋ ಗೋಚರೋ ಭಸ್ಸಂ, ಪುಗ್ಗಲೋ ಭೋಜನಂ ಉತು;
ಇರಿಯಾಪಥೋತಿ ಸತ್ತೇತೇ, ಅಸಪ್ಪಾಯೇ ವಿವಜ್ಜಯೇ.
ಸಪ್ಪಾಯೇ ¶ ಸತ್ತ ಸೇವೇಯ್ಯ, ಏವಞ್ಹಿ ಪಟಿಪಜ್ಜತೋ;
ನ ಚಿರೇನೇವ ಕಾಲೇನ, ಹೋತಿ ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸ ಅಪ್ಪನಾ.
ಯಸ್ಸಪ್ಪನಾ ನ ಹೋತೇವ, ಏವಮ್ಪಿ ಪಟಿಪಜ್ಜತೋ;
ಅಪ್ಪನಾಯ ಚ ಕೋಸಲ್ಲಂ, ಸಮ್ಮಾ ಸಮ್ಪಾದಯೇ ಬುಧೋ.
ಅಪ್ಪನಾಯ ಹಿ ಕೋಸಲ್ಲ-ಮಿದಂ ದಸವಿಧಂ ಇಧ;
ಗನ್ಥವಿತ್ಥಾರಭೀತೇನ, ಮಯಾ ವಿಸ್ಸಜ್ಜಿತನ್ತಿ ಚ.
ಏವಞ್ಹಿ ¶ ಸಮ್ಪಾದಯತೋ, ಅಪ್ಪನಾಕೋಸಲ್ಲಂ ಪನ;
ಪಟಿಲದ್ಧೇ ನಿಮಿತ್ತಸ್ಮಿಂ, ಅಪ್ಪನಾ ಸಮ್ಪವತ್ತತಿ.
ಏವಮ್ಪಿ ಪಟಿಪನ್ನಸ್ಸ, ಸಚೇ ಸಾ ನಪ್ಪವತ್ತತಿ;
ತಥಾಪಿ ನ ಜಹೇ ಯೋಗಂ, ವಾಯಮೇಥೇವ ಪಣ್ಡಿತೋ.
ಚಿತ್ತಪ್ಪವತ್ತಿಆಕಾರಂ ¶ , ತಸ್ಮಾ ಸಲ್ಲಕ್ಖಯಂ ಬುಧೋ;
ಸಮತಂ ವೀರಿಯಸ್ಸೇವ, ಯೋಜಯೇಥ ಪುನಪ್ಪುನಂ.
ಈಸಕಮ್ಪಿ ಲಯಂ ಯನ್ತಂ, ಪಗ್ಗಣ್ಹೇಥೇವ ಮಾನಸಂ;
ಅಚ್ಚಾರದ್ಧಂ ನಿಸೇಧೇತ್ವಾ, ಸಮಮೇವ ಪವತ್ತಯೇ.
ಲೀನತುದ್ಧತಭಾವೇಹಿ, ಮೋಚಯಿತ್ವಾನ ಮಾನಸಂ;
ಪಟಿಭಾಗನಿಮಿತ್ತಾಭಿ-ಮುಖಂ ತಂ ಪಟಿಪಾದಯೇ.
ಏವಂ ನಿಮಿತ್ತಾಭಿಮುಖಂ, ಪಟಿಪಾದಯತೋ ಪನ;
ಇದಾನೇವಪ್ಪನಾ ತಸ್ಸ, ಸಾ ಸಮಿಜ್ಝಿಸ್ಸತೀತಿ ಚ.
ಭವಙ್ಗಂ ಪನ ಪಚ್ಛಿಜ್ಜ, ಪಥವೀಕಸಿಣಂ ತಥಾ;
ತದೇವಾರಮ್ಮಣಂ ಕತ್ವಾ, ಮನೋದ್ವಾರಮ್ಹಿ ಯೋಗಿನೋ.
ಜಾಯತೇವಜ್ಜನಂ ಚಿತ್ತಂ, ತತ್ರೇವಾರಮ್ಮಣೇ ತತೋ;
ಜವನಾನಿ ಚ ಜಾಯನ್ತೇ, ತಸ್ಸ ಚತ್ತಾರಿ ಪಞ್ಚ ವಾ.
ಅವಸಾನೇ ಪನೇಕಂ ತು, ರೂಪಾವಚರಿಕಂ ಭವೇ;
ತಕ್ಕಾದಯೋ ಪನಞ್ಞೇಹಿ, ಭವನ್ತಿ ಬಲವತ್ತರಾ.
ಅಪ್ಪನಾಚೇತಸೋ ತಾನಿ, ಪರಿಕಮ್ಮೋಪಚಾರತೋ;
ವುಚ್ಚನ್ತಿ ಪರಿಕಮ್ಮಾನಿ, ಉಪಚಾರಾನಿ ಚಾತಿಪಿ.
ಅಪ್ಪನಾಯಾನುಲೋಮತ್ತಾ ¶ , ಅನುಲೋಮಾನಿ ಏವ ಚ;
ಯಂ ತಂ ಸಬ್ಬನ್ತಿಮಂ ಏತ್ಥ, ಗೋತ್ರಭೂತಿ ಪವುಚ್ಚತಿ.
ಗಹಿತಾಗಹಣೇನೇತ್ಥ, ಪರಿಕಮ್ಮಪ್ಪನಾದಿಕಂ;
ದುತಿಯಂ ಉಪಚಾರಂ ತಂ, ತತಿಯಂ ಅನುಲೋಮಕಂ.
ಚತುತ್ಥಂ ¶ ಗೋತ್ರಭು ದಿಟ್ಠಂ, ಪಞ್ಚಮಂ ಅಪ್ಪನಾಮನೋ;
ಪಠಮಂ ಉಪಚಾರಂ ವಾ, ದುತಿಯಂ ಅನುಲೋಮಕಂ.
ತತಿಯಂ ಗೋತ್ರಭು ದಿಟ್ಠಂ, ಚತುತ್ಥಂ ಅಪ್ಪನಾಮನೋ;
ಚತುತ್ಥಂ ಪಞ್ಚಮಂ ವಾತಿ, ಅಪ್ಪೇತಿ ನ ತತೋ ಪರಂ.
ಛಟ್ಠೇ ವಾ ಸತ್ತಮೇ ವಾಪಿ, ಅಪ್ಪನಾ ನೇವ ಜಾಯತಿ;
ಆಸನ್ನತ್ತಾ ಭವಙ್ಗಸ್ಸ, ಜವನಂ ಪತಿ ತಾವದೇ.
ಪುರಿಮೇಹಾಸೇವನಂ ಲದ್ಧಾ, ಛಟ್ಠಂ ವಾ ಸತ್ತಮಮ್ಪಿ ವಾ;
ಅಪ್ಪೇತೀತಿ ಪನೇತ್ಥಾಹ, ಗೋದತ್ತೋ ಆಭಿಧಮ್ಮಿಕೋ.
ಧಾವನ್ತೋ ಹಿ ಯಥಾ ಕೋಚಿ,
ನರೋ ಛಿನ್ನತಟಾಮುಖೋ;
ಠಾತುಕಾಮೋ ಪರಿಯನ್ತೇ,
ಠಾತುಂ ಸಕ್ಕೋತಿ ನೇವ ಸೋ.
ಏವಮೇವ ಪನಚ್ಛಟ್ಠೇ, ಸತ್ತಮೇ ವಾಪಿ ಮಾನಸೋ;
ನ ಸಕ್ಕೋತೀತಿ ಅಪ್ಪೇತುಂ, ವೇದಿತಬ್ಬಂ ವಿಭಾವಿನಾ.
ಏಕಚಿತ್ತಕ್ಖಣಾಯೇವ, ಹೋತಾಯಂ ಅಪ್ಪನಾ ಪನ;
ತತೋ ಭವಙ್ಗಪಾತೋವ, ಹೋತೀತಿ ಪರಿದೀಪಿತಂ.
ತತೋ ಭವಙ್ಗಂ ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ, ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಣಹೇತುಕಂ;
ಆವಜ್ಜನಂ ತತೋ ಝಾನ-ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಣಮಾನಸಂ.
ಕಾಮಚ್ಛನ್ದೋ ¶ ಚ ಬ್ಯಾಪಾದೋ, ಥಿನಮಿದ್ಧಞ್ಚ ಉದ್ಧತೋ;
ಕುಕ್ಕುಚ್ಚಂ ವಿಚಿಕಿಚ್ಛಾ ಚ, ಪಹೀನಾ ಪಞ್ಚಿಮೇ ಪನ.
ವಿತಕ್ಕೇನ ವಿಚಾರೇನ, ಪೀತಿಯಾ ಚ ಸುಖೇನ ಚ;
ಏಕಗ್ಗತಾಯ ಸಂಯುತ್ತಂ, ಝಾನಂ ಪಞ್ಚಙ್ಗಿಕಂ ಇದಂ.
ನಾನಾವಿಸಯಲುದ್ಧಸ್ಸ ¶ , ಕಾಮಚ್ಛನ್ದವಸಾ ಪನ;
ಇತೋ ಚಿತೋ ಭಮನ್ತಸ್ಸ, ವನೇ ಮಕ್ಕಟಕೋ ವಿಯ.
ಏಕಸ್ಮಿಂ ¶ ವಿಸಯೇಯೇವ, ಸಮಾಧಾನೇವ ಚೇತಸೋ;
‘‘ಸಮಾಧಿ ಕಾಮಚ್ಛನ್ದಸ್ಸ, ಪಟಿಪಕ್ಖೋ’’ತಿ ವುಚ್ಚತಿ.
ಪಾಮೋಜ್ಜಭಾವತೋ ಚೇವ, ಸೀತಲತ್ತಾ ಸಭಾವತೋ;
‘‘ಬ್ಯಾಪಾದಸ್ಸ ತತೋ ಪೀತಿ, ಪಟಿಪಕ್ಖಾ’’ತಿ ಭಾಸಿತಾ.
ಸವಿಪ್ಫಾರಿಕಭಾವೇನ, ನೇಕ್ಖಮ್ಮಾದಿಪವತ್ತಿತೋ;
‘‘ವಿತಕ್ಕೋ ಥಿನಮಿದ್ಧಸ್ಸ, ಪಟಿಪಕ್ಖೋ’’ತಿ ವಣ್ಣಿತೋ.
ಅವೂಪಸನ್ತಭಾವಸ್ಸ, ಸಯಞ್ಚೇವಾತಿಸನ್ತತೋ;
‘‘ಸುಖಂ ಉದ್ಧಚ್ಚಕುಕ್ಕುಚ್ಚ-ದ್ವಯಸ್ಸ ಪಟಿಪಕ್ಖಕಂ’’.
ಮತಿಯಾ ಅನುರೂಪತ್ತಾ, ‘‘ಅನುಮಜ್ಜನಲಕ್ಖಣೋ;
ವಿಚಾರೋ ವಿಚಿಕಿಚ್ಛಾಯ, ಪಟಿಪಕ್ಖೋ’’ತಿ ದೀಪಿತೋ.
ಪಞ್ಚಙ್ಗವಿಪ್ಪಯುತ್ತಂ ತಂ, ಝಾನಂ ಪಞ್ಚಙ್ಗಸಂಯುತಂ;
ಸಿವಂ ತಿವಿಧಕಲ್ಯಾಣಂ, ದಸಲಕ್ಖಣಸಂಯುತಂ.
ಏವಞ್ಚಾಧಿಗತಂ ಹೋತಿ, ಪಠಮಂ ತೇನ ಯೋಗಿನಾ;
ಸುಚಿರಟ್ಠಿತಿಕಾಮೇನ, ತಸ್ಸ ಝಾನಸ್ಸ ಸಬ್ಬಸೋ.
ತಂ ಸಮಾಪಜ್ಜಿತಬ್ಬಂ ತು, ವಿಸೋಧೇತ್ವಾನ ಪಾಪಕೇ;
ತಂ ಸಮಾಪಜ್ಜತೋ ತಸ್ಸ, ಸುಚಿರಟ್ಠಿತಿಕಂ ಭವೇ.
ಚಿತ್ತಭಾವನವೇಪುಲ್ಲಂ, ಪತ್ಥಯನ್ತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ;
ಪಟಿಭಾಗನಿಮಿತ್ತಂ ತಂ, ವಡ್ಢೇತಬ್ಬಂ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ.
ವಡ್ಢನಾಭೂಮಿಯೋ ದ್ವೇ ಚ, ಉಪಚಾರಞ್ಚ ಅಪ್ಪನಾ;
ಉಪಚಾರಮ್ಪಿ ವಾ ಪತ್ವಾ, ವಡ್ಢೇತುಂ ತಞ್ಚ ವತ್ತತಿ.
ಅಪ್ಪನಂ ಪನ ಪತ್ವಾ ವಾ, ತತ್ರಾಯಂ ವಡ್ಢನಕ್ಕಮೋ;
ಕಸಿತಬ್ಬಂ ಯಥಾಠಾನಂ, ಪರಿಚ್ಛಿನ್ದತಿ ಕಸ್ಸಕೋ.
ಯೋಗಿನಾ ಏವಮೇವಮ್ಪಿ, ಅಙ್ಗುಲದ್ವಙ್ಗುಲಾದಿನಾ;
ಪರಿಚ್ಛಿಜ್ಜ ಪರಿಚ್ಛಿಜ್ಜ, ವಡ್ಢೇತಬ್ಬಂ ಯಥಿಚ್ಛಕಂ.
ಪತ್ತೇಪಿ ¶ ¶ ಪಠಮೇ ಝಾನೇ, ಆಕಾರೇಹಿಪಿ ಪಞ್ಚಹಿ;
ಸುಚಿಣ್ಣವಸಿನಾ ತೇನ, ಭವಿತಬ್ಬಂ ತಪಸ್ಸಿನಾ.
ಆವಜ್ಜನಂ ಸಮಾಪತ್ತಿ, ಅಧಿಟ್ಠಾನೇಸು ತೀಸು ಚ;
ವುಟ್ಠಾನಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಾಸು, ವಸಿತಾ ಪಞ್ಚ ಭಾಸಿತಾ.
ಆವಜ್ಜಿತ್ವಾ ಅಧಿಟ್ಠಿತ್ವಾ, ಸಮಾಪಜ್ಜ ಪುನಪ್ಪುನಂ;
ವುಟ್ಠಿತ್ವಾ ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಿತ್ವಾ, ವಸಿತಾ ಪಞ್ಚ ಸಾಧಯೇ.
ಪಠಮೇ ¶ ಅವಸಿಪತ್ತೇ, ದುತಿಯಂ ಯೋ ಪನಿಚ್ಛತಿ;
ಉಭತೋ ಭಟ್ಠೋಭವೇ ಯೋಗೀ, ಪಠಮಾ ದುತಿಯಾಪಿ ಚ.
ಕಾಮಸ್ಸಹಗತಾ ಸಞ್ಞಾ, ಮನಕ್ಕಾರಾ ಚರನ್ತಿ ಚೇ;
ಪಮಾದಯೋಗಿನೋ ಝಾನಂ, ಹೋತಿ ತಂ ಹಾನಭಾಗಿಯಂ.
ಸತಿ ಸನ್ತಿಟ್ಠತೇ ತಸ್ಮಿಂ, ಸನ್ತಾ ತದನುಧಮ್ಮತಾ;
ಮನ್ದಸ್ಸ ಯೋಗಿನೋ ಝಾನಂ, ಹೋತಿ ತಂ ಠಿತಿಭಾಗಿಯಂ.
ಅತಕ್ಕಸಹಿತಾ ಸಞ್ಞಾ, ಮನಕ್ಕಾರಾ ಚರನ್ತಿ ಚೇ;
ಅಪ್ಪಮತ್ತಸ್ಸ ತಂ ಝಾನಂ, ವಿಸೇಸಭಾಗಿಯಂ ಸಿಯಾ.
ನಿಬ್ಬಿದಾಸಂಯುತಾ ಸಞ್ಞಾ, ಮನಕ್ಕಾರಾ ಚರನ್ತಿ ಚೇ;
ನಿಬ್ಬೇಧಭಾಗಿಯಂ ಝಾನಂ, ಹೋತೀತಿ ಪರಿದೀಪಿತಂ.
ತಸ್ಮಾ ಪಞ್ಚಸು ಏತೇಸು, ಸುಚಿಣ್ಣವಸಿನಾ ಪನ;
ಪಠಮಾ ಪಗುಣತೋ ಝಾನಾ, ವುಟ್ಠಾಯ ವಿಧಿನಾ ತತೋ.
ಯಸ್ಮಾ ಅಯಂ ಸಮಾಪತ್ತಿ, ಆಸನ್ನಾಕುಸಲಾರಿಕಾ;
ಥೂಲತ್ತಾ ತಕ್ಕಚಾರಾನಂ, ತತೋಯಂ ಅಙ್ಗದುಬ್ಬಲಾ.
ಇತಿ ಆದೀನವಂ ದಿಸ್ವಾ, ಪಠಮೇ ಪನ ಯೋಗಿನಾ;
ದುತಿಯಂ ಸನ್ತತೋ ಝಾನಂ, ಚಿನ್ತಯಿತ್ವಾನ ಧೀಮತಾ.
ನಿಕನ್ತಿಂ ಪರಿಯಾದಾಯ, ಝಾನಸ್ಮಿಂ ಪಠಮೇ ಪುನ;
ದುತಿಯಾಧಿಗಮತ್ಥಾಯ, ಕಾತಬ್ಬೋ ಭಾವನಕ್ಕಮೋ.
ಅಥಸ್ಸ ¶ ಪಠಮಜ್ಝಾನಾ, ವುಟ್ಠಾಯ ವಿಧಿನಾ ಯದಾ;
ಸತಸ್ಸ ಸಮ್ಪಜಾನಸ್ಸ, ಝಾನಙ್ಗಂ ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖತೋ.
ಥೂಲತೋ ¶ ತಕ್ಕಚಾರಾ ಹಿ, ಉಪತಿಟ್ಠನ್ತಿ ಯೋಗಿನೋ;
ಸೇಸಮಙ್ಗತ್ತಯಂ ತಸ್ಸ, ಸನ್ತಮೇವೋಪತಿಟ್ಠತಿ.
ಥೂಲಙ್ಗಾನಂ ಪಹಾನಾಯ, ತದಾ ತಸ್ಸ ಚ ಯೋಗಿನೋ;
ಸನ್ತಙ್ಗಪಟಿಲಾಭಾಯ, ನಿಮಿತ್ತಂ ತು ತದೇವ ಚ.
‘‘ಪಥವೀ ಪಥವಿ’’ಚ್ಚೇವಂ, ಕರೋತೋ ಮನಸಾ ಪುನ;
ಇದಾನಿ ದುತಿಯಜ್ಝಾನ-ಮುಪ್ಪಜ್ಜಿಸ್ಸತಿ ತಂ ಇತಿ.
ಭವಙ್ಗಂ ಪನ ಪಚ್ಛಿಜ್ಜ, ಪಥವೀಕಸಿಣಂ ಪನ;
ತದೇವಾರಮ್ಮಣಂ ಕತ್ವಾ, ಮನೋದ್ವಾರಮ್ಹಿ ಯೋಗಿನೋ.
ಜಾಯತಾವಜ್ಜನಂ ಚಿತ್ತಂ, ತಸ್ಮಿಂ ಆರಮ್ಮಣೇ ತತೋ;
ಜವನಾನಿ ಹಿ ಜಾಯನ್ತೇ, ತಸ್ಸ ಚತ್ತಾರಿ ಪಞ್ಚ ವಾ.
ಅವಸಾನೇ ಪನೇಕಮ್ಪಿ, ತೇಸಂ ಜವನಚೇತಸಂ;
ರೂಪಾವಚರಿಕಂ ಹೋತಿ, ದುತಿಯಜ್ಝಾನಮಾನಸಂ.
ಸಮ್ಪಸಾದನಮಜ್ಝತ್ತಂ, ಪೀತಿಯಾ ಚ ಸುಖೇನ ಚ;
ಏಕಗ್ಗತಾಯ ಸಂಯುತ್ತಂ, ಝಾನಂ ಹೋತಿ ತಿವಙ್ಗಿಕಂ.
ಹೇಟ್ಠಾ ವುತ್ತನಯೇನೇವ, ಸೇಸಂ ಸಮುಪಲಕ್ಖಯೇ;
ಏವಂ ದುವಙ್ಗಹೀನಂ ತು, ತೀಹಿ ಅಙ್ಗೇಹಿ ಸಂಯುತಂ.
ಝಾನಂ ¶ ತಿವಿಧಕಲ್ಯಾಣಂ, ದಸಲಕ್ಖಣಸಂಯುತಂ;
ದುತಿಯಾಧಿಗತಂ ಹೋತಿ, ಭಿಕ್ಖುನಾ ಭಾವನಾಮಯಂ.
ದುತಿಯಾಧಿಗತೇ ಝಾನೇ, ಆಕಾರೇಹಿ ಚ ಪಞ್ಚಹಿ;
ಸುಚಿಣ್ಣವಸಿನಾ ಹುತ್ವಾ, ದುತಿಯೇಪಿ ಸತೀಮತಾ.
ತಸ್ಮಾ ಪಗುಣತೋ ಝಾನಾ, ವುಟ್ಠಾಯ ದುತಿಯಾ ಪುನ;
ಆಸನ್ನತಕ್ಕಚಾರಾರಿ, ಸಮಾಪತ್ತಿ ಅಯಂ ಇತಿ.
ಪೀತಿಯಾ ¶ ಪಿಯತೋ ತಸ್ಸ, ಚೇತಸೋ ಉಪ್ಪಿಲಾಪನಂ;
ಪೀತಿಯಾ ಪನ ಥೂಲತ್ತಾ, ತತೋಯಂ ಅಙ್ಗದುಬ್ಬಲಾ.
ತತ್ಥ ¶ ಆದೀನವಂ ದಿಸ್ವಾ, ತತಿಯೇ ಸನ್ತತೋ ಪನ;
ನಿಕನ್ತಿಂ ಪರಿಯಾದಾಯ, ಝಾನಸ್ಮಿಂ ದುತಿಯೇ ಪುನ.
ತತಿಯಾಧಿಗಮತ್ಥಾಯ, ಕಾತಬ್ಬೋ ಭಾವನಕ್ಕಮೋ;
ಅಥಸ್ಸ ದುತಿಯಜ್ಝಾನಾ, ವುಟ್ಠಾಯ ಚ ಯದಾ ಪನ.
ಸತಸ್ಸ ಸಮ್ಪಜಾನಸ್ಸ, ಝಾನಙ್ಗಂ ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖತೋ;
ಥೂಲತೋ ಪೀತುಪಟ್ಠಾತಿ, ಸುಖಾದಿ ಸನ್ತತೋ ಪನ.
ಥೂಲಙ್ಗಾನಂ ಪಹಾನಾಯ, ತದಾ ತಸ್ಸ ಚ ಯೋಗಿನೋ;
ಸನ್ತಙ್ಗಪಟಿಲಾಭಾಯ, ನಿಮಿತ್ತಂ ತು ತದೇವ ಚ.
‘‘ಪಥವೀ ಪಥವಿ’’ಚ್ಚೇವಂ, ಕರೋತೋ ಮನಸಾ ಪುನ;
ಇದಾನಿ ತತಿಯಂ ಝಾನ-ಮುಪ್ಪಜ್ಜಿಸ್ಸತಿ ತಂ ಇತಿ.
ಭವಙ್ಗಂ ಮನುಪಚ್ಛಿಜ್ಜ, ಪಥವೀಕಸಿಣಂ ಪನ;
ತದೇವಾರಮ್ಮಣಂ ಕತ್ವಾ, ಮನೋದ್ವಾರಮ್ಹಿ ಯೋಗಿನೋ.
ಜಾಯತಾವಜ್ಜನಂ ಚಿತ್ತಂ, ತಸ್ಮಿಂ ಆರಮ್ಮಣೇ ತತೋ;
ಜವನಾನಿ ಚ ಜಾಯನ್ತೇ, ತಸ್ಸ ಚತ್ತಾರಿ ಪಞ್ಚ ವಾ.
ಅವಸಾನೇ ಪನೇಕಂ ತು, ತೇಸಂ ಜವನಚೇತಸಂ;
ರೂಪಾವಚರಿಕಂ ಹೋತಿ, ತತಿಯಜ್ಝಾನಮಾನಸಂ.
ಸತಿಯಾ ಸಮ್ಪಜಞ್ಞೇನ, ಸಮ್ಪನ್ನಂ ತು ಸುಖೇನ ಚ;
ಏಕಗ್ಗತಾಯ ಸಂಯುತ್ತಂ, ದುವಙ್ಗಂ ತತಿಯಂ ಮತಂ.
ಹೇಟ್ಠಾ ವುತ್ತನಯೇನೇವ, ಸೇಸಂ ಸಮುಪಲಕ್ಖಯೇ;
ಏವಮೇಕಙ್ಗಹೀನಂ ತು, ದ್ವೀಹಿ ಅಙ್ಗೇಹಿ ಸಂಯುತಂ.
ಝಾನಂ ತಿವಿಧಕಲ್ಯಾಣಂ, ದಸಲಕ್ಖಣಸಂಯುತಂ;
ತತಿಯಾಧಿಗತಂ ಹೋತಿ, ಭಿಕ್ಖುನಾ ಭಾವನಾಮಯಂ.
ತತಿಯಾಧಿಗತೇ ¶ ಝಾನೇ, ಆಕಾರೇಹಿ ಚ ಪಞ್ಚಹಿ;
ಸುಚಿಣ್ಣವಸಿನಾ ಹುತ್ವಾ, ತಸ್ಮಿಂ ಪನ ಸತೀಮತಾ.
ತಸ್ಮಾ ಪಗುಣತೋ ಝಾನಾ, ವುಟ್ಠಾಯ ತತಿಯಾ ಪುನ;
ಆಸನ್ನಪೀತಿದೋಸಾ ಹಿ, ಸಮಾಪತ್ತಿ ಅಯನ್ತಿ ಚ.
ಯದೇವಚೇತ್ಥ ¶ ಆಭೋಗೋ, ಸುಖಮಿಚ್ಚೇವ ಚೇತಸೋ;
ಏವಂ ಸುಖಸ್ಸ ಥೂಲತ್ತಾ, ಹೋತಾಯಂ ಅಙ್ಗದುಬ್ಬಲಾ.
ಇತಿ ¶ ಆದೀನವಂ ದಿಸ್ವಾ, ಝಾನಸ್ಮಿಂ ತತಿಯೇ ಪುನ;
ಚತುತ್ಥಂ ಸನ್ತತೋ ದಿಸ್ವಾ, ಚೇತಸಾ ಪನ ಯೋಗಿನಾ.
ನಿಕನ್ತಿಂ ಪರಿಯಾದಾಯ, ಝಾನಸ್ಮಿಂ ತತಿಯೇ ಪುನ;
ಚತುತ್ಥಾಧಿಗಮತ್ಥಾಯ, ಕಾತಬ್ಬೋ ಭಾವನಕ್ಕಮೋ.
ಅಥಸ್ಸ ತತಿಯಜ್ಝಾನಾ, ವುಟ್ಠಾಯ ಹಿ ಯದಾ ಪನ;
ಸತಸ್ಸ ಸಮ್ಪಜಾನಸ್ಸ, ಝಾನಙ್ಗಂ ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖತೋ.
ಥೂಲತೋ ತಸ್ಸುಪಟ್ಠಾತಿ, ಸುಖಂ ತಂ ಮಾನಸಂ ತತೋ;
ಉಪೇಕ್ಖಾ ಸನ್ತತೋ ತಸ್ಸ, ಚಿತ್ತಸ್ಸೇಕಗ್ಗತಾಪಿ ಚ.
ಥೂಲಙ್ಗಸ್ಸ ಪಹಾನಾಯ, ಸನ್ತಙ್ಗಸ್ಸೂಪಲದ್ಧಿಯಾ;
ತದೇವ ಚ ನಿಮಿತ್ತಞ್ಹಿ, ‘‘ಪಥವೀ ಪಥವೀ’’ತಿ ಚ.
ಕರೋತೋ ಮನಸಾ ಏವ, ಪುನಪ್ಪುನಞ್ಚ ಯೋಗಿನೋ;
ಚತುತ್ಥಂ ಪನಿದಂ ಝಾನಂ, ಉಪ್ಪಜ್ಜಿಸ್ಸತಿ ತಂ ಇತಿ.
ಭವಙ್ಗಂ ಪನುಪಚ್ಛಿಜ್ಜ, ಪಥವೀಕಸಿಣಂ ತಥಾ;
ತದೇವಾರಮ್ಮಣಂ ಕತ್ವಾ, ಮನೋದ್ವಾರಮ್ಹಿ ಯೋಗಿನೋ.
ಜಾಯತಾವಜ್ಜನಂ ಚಿತ್ತಂ, ತಸ್ಮಿಂ ಆರಮ್ಮಣೇ ತತೋ;
ಜವನಾನಿ ಚ ಜಾಯನ್ತೇ, ತಸ್ಸ ಚತ್ತಾರಿ ಪಞ್ಚ ವಾ.
ಅವಸಾನೇ ಪನೇಕಂ ತು, ತೇಸಂ ಜವನಚೇತಸಂ;
ರೂಪಾವಚರಿಕಂ ಹೋತಿ, ಚತುತ್ಥಜ್ಝಾನಮಾನಸಂ.
ಏಕಙ್ಗವಿಪ್ಪಹೀನಂ ¶ ತು, ದ್ವೀಹಿ ಅಙ್ಗೇಹಿ ಯೋಗತೋ;
ಚತುತ್ಥಂ ಪನಿದಂ ಝಾನಂ, ದುವಙ್ಗನ್ತಿ ಪವುಚ್ಚತಿ.
ಏವಂ ತಿವಿಧಕಲ್ಯಾಣಂ, ದಸಲಕ್ಖಣಸಂಯುತಂ;
ಚತುತ್ಥಾಧಿಗತಂ ಹೋತಿ, ಭಿಕ್ಖುನಾ ಭಾವನಾಮಯಂ.
ಯಸ್ಮಾ ಸುಖಮುಪೇಕ್ಖಾಯ, ನ ಹೋತಾಸೇವನಂ ಪನ;
ಉಪೇಕ್ಖಾಸಹಗತಾನೇವ, ಜವನಾನಿ ಜವನ್ತಿ ಚ.
ಉಪೇಕ್ಖಾಸಹಗತಂ ¶ ತಸ್ಮಾ, ಚತುತ್ಥಂ ಸಮುದೀರಿತಂ;
ಅಯಮೇತ್ಥ ವಿಸೇಸೋ ಹಿ, ಸೇಸಂ ವುತ್ತನಯಂ ಪನ.
ಯಂ ಚತುಕ್ಕನಯೇ ಝಾನಂ, ದುತಿಯಂ ತಂ ದ್ವಿಧಾ ಪನ;
ಕತ್ವಾನ ಪಞ್ಚಕನಯೇ, ದುತಿಯಂ ತತಿಯಂ ಕತಂ.
ತತಿಯಂ ತಂ ಚತುತ್ಥಞ್ಚ, ಚತುತ್ಥಂ ಪಞ್ಚಮಂ ಇಧ;
ಪಠಮಂ ಪಠಮಂಯೇವ, ಅಯಮೇತ್ಥ ವಿಸೇಸತಾ.
ಏವಮೇತ್ತಾವತಾ ವುತ್ತಾ, ನಾತಿಸಙ್ಖೇಪತೋ ಮಯಾ;
ನಾತಿವಿತ್ಥಾರತೋ ಚಾಯಂ, ರೂಪಾವಚರಭಾವನಾ.
ಸುಮಧುರವರತರವಚನೋ, ಕಂ ನು ಜನಂ ನೇವ ರಞ್ಜಯತಿ;
ಅತಿನಿಸಿತವಿಸದಬುದ್ಧಿ-ಪಸಾದಜನ ವೇದನೀಯೋಯಂ.
ಇತಿ ಅಭಿಧಮ್ಮಾವತಾರೇ ರೂಪಾವಚರಸಮಾಧಿಭಾವನಾನಿದ್ದೇಸೋ
ನಾಮ ಚುದ್ದಸಮೋ ಪರಿಚ್ಛೇದೋ.
೧೫. ಪನ್ನರಸಮೋ ಪರಿಚ್ಛೇದೋ
ಅರೂಪಾವಚರಸಮಾಧಿಭಾವನಾನಿದ್ದೇಸೋ
ರೂಪಾರೂಪಮತೀತೇನ ¶ ¶ , ರೂಪಾರೂಪಾದಿವೇದಿನಾ;
ಯಾನಿ ಚಾರೂಪಪುಞ್ಞಾನಿ, ಸರೂಪೇನೀರಿತಾನಿ ತು.
ತೇಸಂ ದಾನಿ ಪವಕ್ಖಾಮಿ, ಭಾವನಾನಯಮುತ್ತಮಂ;
ಯೋಗಾವಚರಭಿಕ್ಖೂನಂ, ಹಿತತ್ಥಾಯ ಸಮಾಸತೋ.
‘‘ರೂಪೇ ಖೋ ವಿಜ್ಜಮಾನಸ್ಮಿಂ, ದಣ್ಡಾದಾನಾದಯೋ ಸಿಯುಂ;
ಅನೇಕಾಪಿ ಪನಾಬಾಧಾ, ಚಕ್ಖುರೋಗಾದಯೋ’’ಇತಿ.
ರೂಪೇ ಆದೀನವಂ ದಿಸ್ವಾ, ರೂಪೇ ನಿಬ್ಬಿನ್ದಮಾನಸೋ;
ತಸ್ಸಾತಿಕ್ಕಮನತ್ಥಾಯ, ಅರೂಪಂ ಪಟಿಪಜ್ಜತಿ.
ತಮ್ಹಾ ¶ ಕಸಿಣರೂಪಾಪಿ, ಸೋ ನಿಬ್ಬಿಜ್ಜ ವಿಸಾರದೋ;
ಅಪಕ್ಕಮಿತುಕಾಮೋ ಚ, ಸೂಕರಾಭಿಹತೋವ ಸಾ.
ಚತುತ್ಥೇ ಪನ ಝಾನಸ್ಮಿಂ, ಹುತ್ವಾ ಚಿಣ್ಣವಸೀ ವಸೀ;
ಚತುತ್ಥಜ್ಝಾನತೋ ಧೀಮಾ, ವುಟ್ಠಾಯ ವಿಧಿನಾ ಪುನ.
ಕರೋತಿ ಪನಿದಂ ಚಿತ್ತಂ, ರೂಪಮಾರಮ್ಮಣಂ ಯತೋ;
ಆಸನ್ನಸೋಮನಸ್ಸಞ್ಚ, ಥೂಲಸನ್ತವಿಮೋಕ್ಖತೋ.
ಇತಿ ಆದೀನವಂ ದಿಸ್ವಾ, ಚತುತ್ಥೇ ತತ್ಥ ಸಬ್ಬಸೋ;
ನಿಕನ್ತಿಂ ಪರಿಯಾದಾಯ, ಪಠಮಾರುಪ್ಪಞ್ಚ ಸನ್ತತೋ.
ಚಕ್ಕವಾಳಪರಿಯನ್ತಂ, ಯತ್ತಕಂ ವಾ ಪನಿಚ್ಛತಿ;
ತತ್ತಕಂ ಪತ್ಥರಿತ್ವಾನ, ಫುಟ್ಠೋಕಾಸಞ್ಚ ತೇನ ತಂ.
ಆಕಾಸೋ ¶ ಇತಿ ವಾನನ್ತೋ,
ಆಕಾಸೋ ಇತಿ ವಾ ಪುನ;
ಮನಸಾ ಹಿ ಕರೋನ್ತೋವ,
ಉಗ್ಘಾಟೇತಿ ಪವುಚ್ಚತಿ.
ಉಗ್ಘಾಟೇನ್ತೋ ಹಿ ಕಸಿಣಂ, ನ ಸಂವೇಲ್ಲೇತಿ ತಂ ಪನ;
ನ ಚುದ್ಧರತಿ ಸೋ ಯೋಗೀ, ಪೂವಂ ವಿಯ ಕಪಾಲತೋ.
ಕೇವಲಂ ಪನ ತಂ ನೇವ, ಆವಜ್ಜತಿ ನ ಪೇಕ್ಖತಿ;
ನಾವಜ್ಜನ್ತೋ ನಪೇಕ್ಖನ್ತೋ, ಉಗ್ಘಾಟೇತಿ ಹಿ ನಾಮಸೋ.
ಕಸಿಣುಗ್ಘಾಟಿಮಾಕಾಸಂ ¶ , ನಿಮಿತ್ತಂ ಪನ ತಂವ ಸೋ;
ಆಕಾಸೋ ಇತಿ ಚಿತ್ತೇನ, ಆವಜ್ಜತಿ ಪುನಪ್ಪುನಂ.
ಆವಜ್ಜತೋ ಹಿ ತಸ್ಸೇವಂ,
ಕರೋತೋ ತಕ್ಕಾಹತಮ್ಪಿ ಚ;
ಪಞ್ಚ ನೀವರಣಾ ತಸ್ಸ,
ವಿಕ್ಖಮ್ಭನ್ತಿ ಹಿ ಸಬ್ಬಸೋ.
ಆಸೇವತಿ ¶ ಚ ಭಾವೇತಿ, ತಂ ನಿಮಿತ್ತಂ ಪುನಪ್ಪುನಂ;
ಕರೋತೋ ಪನ ತಸ್ಸೇವ, ಸನ್ತಚಿತ್ತಸ್ಸ ಯೋಗಿನೋ.
ತತ್ರಾಕಾಸೇ ಪನಾಪ್ಪೇತಿ, ಪಠಮಾರುಪ್ಪಮಾನಸಂ;
ಇಧಾಪಿ ಪುರಿಮೇ ಭಾಗೇ, ತೀಣಿ ಚತ್ತಾರಿ ವಾ ಪನ.
ಜವನಾನಿ ಉಪೇಕ್ಖಾಯ, ಸಮ್ಪಯುತ್ತಾನಿ ಹೋನ್ತಿ ಹಿ;
ಚತುತ್ಥಂ ಪಞ್ಚಮಂ ವಾಪಿ, ಹೋತಿ ಆರುಪ್ಪಮಾನಸಂ.
ಪುನ ಭಾವೇತುಕಾಮೇನ, ದುತಿಯಾರುಪ್ಪಮಾನಸಂ;
ಸುಚಿಣ್ಣವಸಿನಾ ಹುತ್ವಾ, ಪಠಮಾರುಪ್ಪಮಾನಸೇ.
ಆಸನ್ನರೂಪಾವಚರ-ಜ್ಝಾನಪಚ್ಚತ್ಥಿಕನ್ತಿ ಚ;
ದುತಿಯಾರುಪ್ಪಚಿತ್ತಂವ, ನ ಚ ಸನ್ತಮಿದನ್ತಿ ಚ.
ಏವಮಾದೀನವಂ ¶ ದಿಸ್ವಾ, ಪಠಮಾರುಪ್ಪಮಾನಸೇ;
ನಿಕನ್ತಿಂ ಪರಿಯಾದಾಯ, ದುತಿಯಂ ಸನ್ತತೋ ಪನ.
ತಮಾಕಾಸಂ ಫರಿತ್ವಾನ, ಪವತ್ತಮಾನಸಂ ಪನ;
ತಞ್ಚ ವಿಞ್ಞಾಣಮಿಚ್ಚೇವಂ, ಕತ್ತಬ್ಬಂ ಮನಸಾ ಬಹುಂ.
ಆವಜ್ಜನಞ್ಚ ಕತ್ತಬ್ಬಂ, ತಥಾ ತಕ್ಕಾಹತಮ್ಪಿ ಚ;
‘‘ಅನನ್ತ’’ನ್ತಿ ‘‘ಅನನ್ತ’’ನ್ತಿ, ಕಾತಬ್ಬಂ ಮನಸಾ ನಿಧ.
ತಸ್ಮಿಂ ಪನ ನಿಮಿತ್ತಸ್ಮಿಂ, ವಿಚಾರೇನ್ತಸ್ಸ ಮಾನಸಂ;
ಉಪಚಾರೇನ ತಂ ಚಿತ್ತಂ, ಸಮಾಧಿಯತಿ ಯೋಗಿನೋ.
ಆಸೇವತಿ ಚ ಭಾವೇತಿ, ತಂ ನಿಮಿತ್ತಂ ಪುನಪ್ಪುನಂ;
ತಸ್ಸ ಚೇವಂ ಕರೋನ್ತಸ್ಸ, ಸತಿಸಮ್ಪನ್ನಚೇತಸೋ.
ಆಕಾಸಂ ಫುಸವಿಞ್ಞಾಣೇ, ದುತಿಯಾರುಪ್ಪಮಾನಸಂ;
ಅಪ್ಪೇತಿ ಅಪ್ಪನಾ ಯಸ್ಮಿಂ, ನಯೋ ವುತ್ತನಯೋವ ಸೋ.
ಆಕಾಸೋಯಮನನ್ತೋತಿ, ಏವಮಾಕಾಸಮೇವ ತಂ;
ಫರಿತ್ವಾ ಪವತ್ತವಿಞ್ಞಾಣಂ, ‘‘ವಿಞ್ಞಾಣಞ್ಚ’’ನ್ತಿ ವುಚ್ಚತಿ.
ಮನಕ್ಕಾರವಸೇನಾಪಿ, ಅನನ್ತಂ ಪರಿದೀಪಿತಂ;
‘‘ವಿಞ್ಞಾಣಾನನ್ತ’’ಮಿಚ್ಚೇವ, ವತ್ತಬ್ಬಂ ಪನಿದಂ ಸಿಯಾ.
ಅಥ ¶ ಭಾವೇತುಕಾಮೇನ, ತತಿಯಾರುಪ್ಪಮಾನಸಂ;
ಸುಚಿಣ್ಣವಸಿನಾ ಹುತ್ವಾ, ದುತಿಯಾರುಪ್ಪಮಾನಸೇ.
ಆಸನ್ನಪಠಮಾರುಪ್ಪ-ಚಿತ್ತಪಚ್ಚತ್ಥಿಕನ್ತಿ ಚ;
ತತಿಯಾರುಪ್ಪಚಿತ್ತಂವ, ನ ಚ ಸನ್ತಮಿದನ್ತಿ ಚ.
ಏವಮಾದೀನವಂ ದಿಸ್ವಾ, ದುತಿಯಾರುಪ್ಪಮಾನಸೇ;
ನಿಕನ್ತಿಂ ಪರಿಯಾದಾಯ, ತತಿಯಂ ಸನ್ತತೋ ಪನ.
ಏವಂ ಮನಸಿ ಕತ್ವಾನ, ಕಾತಬ್ಬೋ ಮನಸಾ ಪುನ;
ಪಠಮಾರುಪ್ಪವಿಞ್ಞಾಣಾ-ಭಾವೋ ತಸ್ಸೇವ ಸುಞ್ಞತೋ.
ತಂ ¶ ¶ ಪನಾಕಾಸವಿಞ್ಞಾಣಂ, ಅಕತ್ವಾ ಮನಸಾ ಪುನ;
‘‘ನತ್ಥಿ ನತ್ಥೀ’’ತಿ ವಾತೇನ, ‘‘ಸುಞ್ಞಂ ಸುಞ್ಞ’’ನ್ತಿ ವಾ ತತೋ.
ಆವಜ್ಜಿತಬ್ಬಮೇವಞ್ಹಿ, ಕತ್ತಬ್ಬಂ ಮನಸಾಪಿ ಚ;
ತಕ್ಕಾಹತಞ್ಚ ಕಾತಬ್ಬಂ, ಪುನಪ್ಪುನಂವ ಧೀಮತಾ.
ತಸ್ಮಿಂ ನಿಮಿತ್ತೇ ತಸ್ಸೇವಂ, ವಿಚಾರೇನ್ತಸ್ಸ ಮಾನಸಂ;
ಸತಿ ತಿಟ್ಠತಿ ಭಿಯ್ಯೋಪಿ, ಸಮಾಧಿಯತಿ ಮಾನಸಂ.
ಆಸೇವತಿ ಚ ಭಾವೇತಿ, ತಂ ನಿಮಿತ್ತಂ ಪುನಪ್ಪುನಂ;
ತಸ್ಸ ಚೇವಂ ಕರೋನ್ತಸ್ಸ, ಸತಿಸಮ್ಪನ್ನಚೇತಸೋ.
ಕಸಿಣುಗ್ಘಾಟಿಮಾಕಾಸಂ, ಫರಿತ್ವಾನ ಸಮನ್ತತೋ;
ವಿಞ್ಞಾಣಸ್ಸ ಪವತ್ತಸ್ಸ, ನತ್ಥಿಭಾವೇ ಅಭಾವಕೇ.
ತತಿಯಾರುಪ್ಪವಿಞ್ಞಾಣಂ,
ತಂ ಪನಾಪ್ಪೇತಿ ಯೋಗಿನೋ;
ಅಪ್ಪನಾಯ ನಯೋಪೇತ್ಥ,
ಹೋತಿ ವುತ್ತನಯೋವ ಸೋ.
ಆಕಾಸಗತವಿಞ್ಞಾಣಂ, ದುತಿಯಾರುಪ್ಪಚಕ್ಖುನಾ;
ಪಸ್ಸನ್ತೋ ವಿಹರಿತ್ವಾನ, ‘‘ನತ್ಥಿ ನತ್ಥೀ’’ತಿಆದಿನಾ.
ಪರಿಕಮ್ಮಮನಕ್ಕಾರೇ ¶ , ತಸ್ಮಿಂ ಅನ್ತರಹಿತೇ ಪನ;
ತಸ್ಸಾಪಗಮಮತ್ತಂವ, ಪಸ್ಸನ್ತೋ ವಸತೀ ಚ ಸೋ.
ಸನ್ನಿಪಾತಂ ಯಥಾ ಕೋಚಿ, ದಿಸ್ವಾ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಕತ್ಥಚಿ;
ಗತೇ ಸಙ್ಘೇ ತು ತಂ ಠಾನಂ, ಸುಞ್ಞಮೇವಾನುಪಸ್ಸತಿ.
ಪುನ ಭಾವೇತುಕಾಮೇನ, ಚತುತ್ಥಾರುಪ್ಪಮಾನಸಂ;
ಸುಚಿಣ್ಣವಸಿನಾ ಹುತ್ವಾ, ತತಿಯಾರುಪ್ಪಮಾನಸೇ.
ಆಸನ್ನದುತಿಯಾರುಪ್ಪ-ಚಿತ್ತಪಚ್ಚತ್ಥಿಕನ್ತಿ ಚ;
ಚತುತ್ಥಾರುಪ್ಪಚಿತ್ತಂವ, ನ ಚ ಸನ್ತಮಿದನ್ತಿ ಚ.
ಏವಮಾದೀನವಂ ¶ ದಿಸ್ವಾ, ತತಿಯಾರುಪ್ಪಮಾನಸೇ;
ನಿಕನ್ತಿಂ ಪರಿಯಾದಾಯ, ಚತುತ್ಥಂ ಸನ್ತತೋ ಪನ.
ಏವಂ ಮನಸಿ ಕತ್ವಾನ, ಪುನ ತತ್ಥೇವ ಧೀಮತಾ;
ಅಭಾವಾರಮ್ಮಣಂ ಕತ್ವಾ, ಸಮ್ಪವತ್ತಮಿದಂ ಮನೋ.
‘‘ಸನ್ತಂ ಸನ್ತಮಿದಂ ಚಿತ್ತ’’-ಮಿಚ್ಚೇವಂ ತಂ ಪುನಪ್ಪುನಂ;
ಹೋತಿ ಆವಜ್ಜಿತಬ್ಬಞ್ಚ, ಕಾತಬ್ಬಂ ಮನಸಾಪಿ ಚ.
ತಸ್ಮಿಂ ನಿಮಿತ್ತೇ ತಸ್ಸೇವಂ, ವಿಚಾರೇನ್ತಸ್ಸ ಮಾನಸಂ;
ಸತಿ ತಿಟ್ಠತಿ ಭಿಯ್ಯೋಪಿ, ಸಮಾಧಿಯತಿ ಮಾನಸಂ.
ಆಸೇವತಿ ಚ ಭಾವೇತಿ, ತಂ ನಿಮಿತ್ತಂ ಪುನಪ್ಪುನಂ;
ತಸ್ಸ ಚೇವಂ ಕರೋನ್ತಸ್ಸ, ಸತಿಸಮ್ಪನ್ನಚೇತಸೋ.
ತತಿಯಾರುಪ್ಪಸಙ್ಖಾತ-ಖನ್ಧೇಸು ಚ ಚತೂಸುಪಿ;
ಚತುತ್ಥಾರುಪ್ಪವಿಞ್ಞಾಣಂ, ತಂ ಪನಾಪ್ಪೇತಿ ಯೋಗಿನೋ.
ಅಪ್ಪನಾಯ ¶ ನಯೋಪೇತ್ಥ, ಹೇಟ್ಠಾ ವುತ್ತನಯೂಪಮೋ;
ಅಪಿಚೇತ್ಥ ವಿಸೇಸೋಯಂ, ವೇದಿತಬ್ಬೋ ವಿಭಾವಿನಾ.
‘‘ಅಹೋ ಸನ್ತಾ ವತಾಯ’’ನ್ತಿ, ಸಮಾಪತ್ತಿ ಪದಿಸ್ಸತಿ;
ಯಾ ಪನಾಭಾವಮತ್ತಮ್ಪಿ, ಕತ್ವಾ ಠಸ್ಸತಿ ಗೋಚರಂ.
ಸನ್ತಾರಮ್ಮಣತಾಯೇವ, ‘‘ಸನ್ತಾಯ’’ನ್ತಿ ವಿಪಸ್ಸತಿ;
ಸನ್ತತೋ ಚೇ ಮನಕ್ಕಾರೋ, ಕಥಞ್ಚ ಸಮತಿಕ್ಕಮೋ.
ಅನಾಪಜ್ಜಿತುಕಾಮತ್ತಾ ¶ , ಹೋತೇವ ಸಮತಿಕ್ಕಮೋ;
‘‘ಸಮಾಪಜ್ಜಾಮಹಮೇತ’’-ಮಿಚ್ಚಾಭೋಗೋ ನ ವಿಜ್ಜತಿ.
ಸನ್ತತೋ ತಂ ಕರೋನ್ತೋ ಹಿ, ಮನಸಾ ಸುಖುಮಂ ಪರಂ;
ಅಸಞ್ಞಂ ಪನ ದುಬ್ಬಲ್ಯಂ, ಪಾಪುಣಾತಿ ಮಹಗ್ಗತಂ.
ನೇವಸಞ್ಞೀ ಚ ನಾಸಞ್ಞೀ,
ಯಾಯ ಸಞ್ಞಾಯ ಹೋತಿ ಸೋ;
ನ ¶ ಕೇವಲಂ ತು ಸಞ್ಞಾವ,
ಏದಿಸೀ ಅಥ ಖೋ ಪನ.
ಏವಮೇವ ಭವನ್ತೇತ್ಥ, ಸುಖುಮಾ ವೇದನಾದಯೋ;
ಪತ್ತಮಕ್ಖನತೇಲೇನ, ಮಗ್ಗಸ್ಮಿಂ ಉದಕೇನ ಚ.
ಸಾವೇತಬ್ಬೋ ಅಯಂ ಅತ್ಥೋ, ಚತುತ್ಥಾರುಪ್ಪಬೋಧನೇ;
ಪಟುಸಞ್ಞಾಯ ಕಿಚ್ಚಸ್ಸ, ನೇವಕ್ಕರಣತೋ ಅಯಂ.
‘‘ನೇವಸಞ್ಞಾ’’ತಿ ನಿದ್ದಿಟ್ಠಾ, ಚತುತ್ಥಾರುಪ್ಪಸಮ್ಭವಾ;
ಪಟುಸಞ್ಞಾಯ ಕಿಚ್ಚಂ ಸಾ, ಕಾತುಂ ಸಕ್ಕೋತಿ ನೇವ ಚ.
ಯಥಾ ದಹನಕಿಚ್ಚಂ ತು, ತೇಜೋಧಾತು ಸುಖೋದಕೇ;
ಸಾ ಸಙ್ಖಾರಾವಸೇಸತ್ತಾ, ಸುಖುಮತ್ತೇನ ವಿಜ್ಜತಿ;
ತಸ್ಮಾ ಪನ ಚ ಸಾ ಸಞ್ಞಾ, ‘‘ನಾಸಞ್ಞಾ’’ತಿ ಪವುಚ್ಚತಿ.
ಏತಾ ಹಿ ರೂಪಮಾಕಾಸಂ,
ವಿಞ್ಞಾಣಂ ತದಭಾವಕಂ;
ಅತಿಕ್ಕಮಿತ್ವಾ ಕಮತೋ,
ಚತಸ್ಸೋ ಹೋನ್ತಿ ಆಹ ಚ.
‘‘ಆರಮ್ಮಣಾತಿಕ್ಕಮತೋ, ಚತಸ್ಸೋಪಿ ಭವನ್ತಿಮಾ;
ಅಙ್ಗಾತಿಕ್ಕಮಮೇತಾಸಂ, ನ ಇಚ್ಛನ್ತಿ ವಿಭಾವಿನೋ.
ಸುಪಣೀತತರಾ ¶ ಹೋನ್ತಿ,
ಪಚ್ಛಿಮಾ ಪಚ್ಛಿಮಾ ಇಧ;
ಉಪಮಾ ತತ್ಥ ವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಾ,
ಪಾಸಾದತಲಸಾಟಿಕಾ’’ತಿ.
ಸಙ್ಖೇಪೇನ ಮಯಾರುಪ್ಪ-ಸಮಾಪತ್ತಿನಯೋ ಅಯಂ;
ದಸ್ಸಿತೋ ದಸ್ಸಿತೋ ಸುದ್ಧ-ದಸ್ಸಿನಾ ಪಿಯದಸ್ಸಿನಾ.
ರೂಪಾರೂಪಜ್ಝಾನಸಮಾಪತ್ತಿವಿಧಾನಂ ¶ ,
ಜಾನಾತಿಮಂ ಸಾರತರಂ ಯೋ ಪನ ಭಿಕ್ಖು;
ರೂಪಾರೂಪಜ್ಝಾನಸಮಾಪತ್ತೀಸು ದಕ್ಖೋ,
ರೂಪಾರೂಪಂ ಯಾತಿ ಭವಂ ಸೋ ಅಭಿಭುಯ್ಯ.
ಇತಿ ಅಭಿಧಮ್ಮಾವತಾರೇ ಅರೂಪಾವಚರಸಮಾಧಿಭಾವನಾನಿದ್ದೇಸೋ ನಾಮ
ಪನ್ನರಸಮೋ ಪರಿಚ್ಛೇದೋ.
೧೬. ಸೋಳಸಮೋ ಪರಿಚ್ಛೇದೋ
ಅಭಿಞ್ಞಾನಿದ್ದೇಸೋ
ಇತೋ ¶ ಪರಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮಿ, ಪಞ್ಞಾಸುದ್ಧಿಕರಂ ಪರಂ;
ಪಞ್ಚನ್ನಮ್ಪಿ ಅಭಿಞ್ಞಾನಂ, ಮುಖಮತ್ತನಿದಸ್ಸನಂ.
ರೂಪಾರೂಪಸಮಾಪತ್ತೀ,
ನಿಬ್ಬತ್ತೇತ್ವಾ ಪನಟ್ಠಪಿ;
ಲೋಕಿಕಾಪಿ ಅಭಿಞ್ಞಾಯೋ,
ಭಾವೇತಬ್ಬಾ ವಿಭಾವಿನಾ.
ಚತುತ್ಥಜ್ಝಾನಮತ್ತೇಪಿ, ಸುಚಿಣ್ಣವಸಿನಾ ಸತಾ;
ಅನುಯೋಗಮಭಿಞ್ಞಾಸು, ಕಾತುಂ ವತ್ತತಿ ಯೋಗಿನೋ.
ಅಭಿಞ್ಞಾ ¶ ನಾಮ ಭಿಕ್ಖೂನಂ, ಸಾಭಿಞ್ಞಾನಂ ಅನುತ್ತರೋ;
ಅಲಙ್ಕಾರೋ ಹಿ ತಾಣನ್ತಿ, ಸತ್ಥನ್ತಿ ಚ ಪವುಚ್ಚತಿ.
ನಿಬ್ಬತ್ತಿತಾಸ್ವಭಿಞ್ಞಾಸು, ಯೋಗಾವಚರಭಿಕ್ಖುನಾ;
ಸಮಾಧಿಭಾವನಾ ಹಿಸ್ಸ, ತದಾ ನಿಟ್ಠಙ್ಗತಾ ಸಿಯಾ.
ದಿಬ್ಬಾನಿ ¶ ಚಕ್ಖುಸೋತಾನಿ, ಇದ್ಧಿಚಿತ್ತವಿಜಾನನಂ;
ಪುಬ್ಬೇನಿವಾಸಞಾಣನ್ತಿ, ಪಞ್ಚಾಭಿಞ್ಞಾ ಇಮಾ ಸಿಯುಂ.
ಕಸಿಣಾನುಲೋಮತಾದೀಹಿ, ಚತುದ್ದಸನಯೇಹಿ ಚ;
ದಮೇತಬ್ಬಮಭಿಞ್ಞಾಯೋ, ಪತ್ತುಕಾಮೇನ ಮಾನಸಂ.
ದನ್ತೇ ಸಮಾಹಿತೇ ಸುದ್ಧೇ, ಪರಿಯೋದಾತೇ ಅನಙ್ಗಣೇ;
ನುಪಕ್ಲೇಸೇ ಮುದುಭೂತೇ, ಕಮ್ಮನೀಯೇ ಠಿತಾಚಲೇ.
ಇತಿ ಅಟ್ಠಙ್ಗಸಮ್ಪನ್ನೇ, ಚಿತ್ತೇ ಇದ್ಧಿವಿಧಾಯ ಚ;
ಅಭಿನೀಹರತಿ ಚೇ ಚಿತ್ತಂ, ಸಿಜ್ಝತಿದ್ಧಿವಿಕುಬ್ಬನಂ.
ಅಭಿಞ್ಞಾಪಾದಕಜ್ಝಾನಂ, ಸಮಾಪಜ್ಜ ತತೋ ಪನ;
ವುಟ್ಠಾಯ ಹಿ ಸತಂ ವಾಪಿ, ಸಹಸ್ಸಂ ವಾ ಯದಿಚ್ಛತಿ.
‘‘ಸತಂ ಹೋಮಿ ಸತಂ ಹೋಮೀ’’-ಚ್ಚೇವಂ ಕತ್ವಾನ ಮಾನಸಂ;
ಅಭಿಞ್ಞಾಪಾದಕಜ್ಝಾನಂ, ಸಮಾಪಜ್ಜ ತತೋ ಪನ.
ವುಟ್ಠಾಯ ಪುನಧಿಟ್ಠಾತಿ,
ಸಹಾಧಿಟ್ಠಾನಚೇತಸಾ;
ಸತಂ ಹೋತಿ ಹಿ ಸೋ ಯೋಗೀ,
ಸಹಸ್ಸಾದೀಸ್ವಯಂ ನಯೋ.
ಪಾದಕಜ್ಝಾನಚಿತ್ತಂ ತು, ನಿಮಿತ್ತಾರಮ್ಮಣಂ ಸಿಯಾ;
ಪರಿಕಮ್ಮಮನಾನೇತ್ಥ, ಸತಾರಮ್ಮಣಿಕಾನಿ ತು.
ತದಾಧಿಟ್ಠಾನಚಿತ್ತಮ್ಪಿ ¶ , ಸತಾರಮ್ಮಣಮೇವ ತಂ;
ಪುಬ್ಬೇ ವುತ್ತಪ್ಪನಾಚಿತ್ತಂ, ವಿಯ ಗೋತ್ರಭುನನ್ತರಂ.
ತಮೇಕಂ ¶ ಜಾಯತೇ ತತ್ಥ, ಚತುತ್ಥಜ್ಝಾನಿಕಂ ಮನೋ;
ಪರಿಕಮ್ಮವಿಸೇಸೋವ, ಸೇಸಂ ಪುಬ್ಬಸಮಂ ಇಧ.
ಇದ್ಧಿವಿಧಞಾಣಂ.
ದಿಬ್ಬಸೋತಮಿದಂ ¶ ತತ್ಥ, ಭಾವೇತಬ್ಬಂ ಕಥಂ ಸಿಯಾ;
ಅಭಿಞ್ಞಾಪಾದಕಜ್ಝಾನಂ, ಸಮಾಪಜ್ಜ ತತೋ ಪುನ.
ವುಟ್ಠಾಯ ಪರಿಕಮ್ಮೇನ, ಕಾಮಾವಚರಚೇತಸಾ;
ಸದ್ದೋ ಆವಜ್ಜಿತಬ್ಬೋವ, ಮಹನ್ತೋ ಸುಖುಮೋಪಿ ಚ.
ತಸ್ಸೇವಂ ಪನ ಸದ್ದಸ್ಸ, ನಿಮಿತ್ತಂ ಮನಸಿ ಕುಬ್ಬತೋ;
ದಿಬ್ಬಸೋತಮಿದಾನಿಸ್ಸ, ಉಪ್ಪಜ್ಜಿಸ್ಸತಿ ತಂ ಇತಿ.
ಸದ್ದೇಸ್ವಞ್ಞತರಂ ಸದ್ದಂ, ಕತ್ವಾ ಆರಮ್ಮಣಂ ತತೋ;
ಉಪ್ಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ನಿರುದ್ಧೇ ತು, ಮನೋದ್ವಾರಾವಜ್ಜನೇ ಪುನ.
ಜವನಾನಿ ಹಿ ಜಾಯನ್ತೇ, ತಸ್ಸ ಚತ್ತಾರಿ ಪಞ್ಚ ವಾ;
ಪುರಿಮಾನೇತ್ಥ ಚಿತ್ತೇಸು, ತೀಣಿ ಚತ್ತಾರಿ ವಾ ಪನ.
ಪರಿಕಮ್ಮೋಪಚಾರಾನು-ಲೋಮಗೋತ್ರಭುನಾಮಕಾ;
ಚತುತ್ಥಂ ಪಞ್ಚಮಂ ವಾಪಿ, ಅಪ್ಪನಾಚಿತ್ತಮೀರಿತಂ.
ಸಹಜಾತಂ ತು ಯಂ ಞಾಣಂ, ಅಪ್ಪನಾಮಾನಸೇನ ಹಿ;
ತಂ ಞಾಣಂ ದಿಬ್ಬಸೋತನ್ತಿ, ವದನ್ತಿ ಸುತಕೋವಿದಾ.
ಥಾಮಜಾತಂ ಕರೋನ್ತೇನ, ತಂ ಞಾಣಂ ತೇನ ಯೋಗಿನಾ;
‘‘ಏತ್ಥನ್ತರಗತಂ ಸದ್ದಂ, ಸುಣಾಮೀ’’ತಿ ಚ ಚೇತಸಾ.
ಅಙ್ಗುಲಂ ದ್ವಙ್ಗುಲಂ ಭಿಯ್ಯೋ,
ವಿದತ್ಥಿ ರತನಂ ತಥಾ;
ಗಾಮೋ ದೇಸೋ ತತೋ ಯಾವ,
ಚಕ್ಕವಾಳಾ ತತೋ ಪರಂ.
ಇಚ್ಚೇವಂ ತು ಪರಿಚ್ಛಿಜ್ಜ, ವಡ್ಢೇತಬ್ಬಂ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ;
ಏಸೋ ಅಧಿಗತಾಭಿಞ್ಞೋ, ಪಾದಕಾರಮ್ಮಣೇನ ತು.
ಫುಟ್ಠೋಕಾಸಗತೇ ¶ ಸದ್ದೇ, ಸಬ್ಬೇ ಪನ ಸುಣಾತಿ ಸೋ;
ಸುಣನ್ತೋ ಪಾಟಿಯೇಕ್ಕಮ್ಪಿ, ಸಲ್ಲಕ್ಖೇತುಂ ಪಹೋತಿ ಸೋ.
ದಿಬ್ಬಸೋತಞಾಣಂ.
ಕಥಂ ¶ ಪನುಪ್ಪಾದೇತಬ್ಬಂ, ಚೇತೋಪರಿಯಮಾನಸಂ;
ದಿಬ್ಬಚಕ್ಖುವಸೇನೇವ, ಇದಂ ಞಾಣಂ ಪನಿಜ್ಝತಿ.
ಆಲೋಕಂ ಪನ ವಡ್ಢೇತ್ವಾ, ತಸ್ಮಾ ದಿಬ್ಬೇನ ಚಕ್ಖುನಾ;
ಹದಯಂ ಪನ ನಿಸ್ಸಾಯ, ವತ್ತಮಾನಂ ತು ಲೋಹಿತಂ.
ದಿಸ್ವಾ ಪರಸ್ಸ ವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಂ,
ಹೋತಿ ಚಿತ್ತಂ ತು ಭಿಕ್ಖುನಾ;
ಸೋಮನಸ್ಸಯುತೇ ಚಿತ್ತೇ,
ಲೋಹಿತಂ ಲೋಹಿತಂ ಸಿಯಾ.
ದೋಮನಸ್ಸಯುತೇ ಚಿತ್ತೇ, ವತ್ತಮಾನೇ ತು ಕಾಳಕಂ;
ಉಪೇಕ್ಖಾಸಹಿತೇ ಚಿತ್ತೇ, ತಿಲತೇಲೂಪಮಂ ಸಿಯಾ.
ತಸ್ಮಾ ¶ ಪರಸ್ಸ ಸತ್ತಸ್ಸ, ದಿಸ್ವಾ ಹದಯಲೋಹಿತಂ;
ಚೇತೋಪರಿಯಞಾಣಂ ತಂ, ಕಾತಬ್ಬಂ ಥಾಮತಂ ಗತಂ.
ಏವಂ ಥಾಮಗತೇ ತಸ್ಮಿಂ, ಯಥಾನುಕ್ಕಮತೋ ಪನ;
ಚಿತ್ತಮೇವ ವಿಜಾನಾತಿ, ವಿನಾ ಲೋಹಿತದಸ್ಸನಂ.
ಕಾಮಾವಚರಚಿತ್ತಞ್ಚ, ರೂಪಾರೂಪೇಸು ಮಾನಸಂ;
ಸಬ್ಬಮೇವ ವಿಜಾನಾತಿ, ಸರಾಗಾದಿಪ್ಪಭೇದಕಂ.
ಚೇತೋಪರಿಯಞಾಣಂ.
ಪುಬ್ಬೇನಿವಾಸಞಾಣೇನ, ಕತ್ತಬ್ಬಾ ತದನುಸ್ಸತಿ;
ತಂ ಸಮ್ಪಾದೇತುಕಾಮೇನ, ಆದಿಕಮ್ಮಿಕಭಿಕ್ಖುನಾ;
ಝಾನಾನಿ ಪನ ಚತ್ತಾರಿ, ಸಮಾಪಜ್ಜಾನುಪುಬ್ಬತೋ.
ಅಭಿಞ್ಞಾಪಾದಕಜ್ಝಾನಾ, ವುಟ್ಠಾಯ ಹಿ ತತೋ ಪುನ;
ಭಿಕ್ಖುನಾ ವಜ್ಜಿತಬ್ಬಾವ, ನಿಸಜ್ಜಾ ಸಬ್ಬಪಚ್ಛಿಮಾ.
ತತೋ ¶ ¶ ಪಭುತಿ ಸಬ್ಬಮ್ಪಿ, ಪಟಿಲೋಮಕ್ಕಮಾ ಪನ;
ಸಬ್ಬಮಾವಜ್ಜಿತಬ್ಬಂ ತಂ, ದಿವಸೇ ರತ್ತಿಯಂ ಕತಂ.
ಪಟಿಲೋಮಕ್ಕಮೇನೇವ, ದುತಿಯೇ ತತಿಯೇಪಿ ಚ;
ದಿವಸೇ ಪಕ್ಖಮಾಸೇಸು, ತಥಾ ಸಂವಚ್ಛರೇಸುಪಿ.
ಯಾವ ಅಸ್ಮಿಂ ಭವೇ ಸನ್ಧಿ, ತಾವ ತೇನ ಚ ಭಿಕ್ಖುನಾ;
ಕತಮಾವಜ್ಜಿತಬ್ಬಂ ತಂ, ಪುರಿಮಸ್ಮಿಂ ಭವೇಪಿ ಚ.
ಚುತಿಕ್ಖಣೇಪಿ ನಿಬ್ಬತ್ತಂ, ನಾಮರೂಪಞ್ಚ ಸಾಧುಕಂ;
ಏವಮಾವಜ್ಜಿತೇ ತಸ್ಮಿಂ, ನಾಮರೂಪೇ ಯದಾ ಪನ.
ತದೇವಾರಮ್ಮಣಂ ಕತ್ವಾ, ನಾಮರೂಪಂ ಚುತಿಕ್ಖಣೇ;
ಮನೋದ್ವಾರೇ ಮನಕ್ಕಾರೋ, ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ ತದಾ ಪನ.
ಆವಜ್ಜನೇ ನಿರುದ್ಧಸ್ಮಿಂ, ತದೇವಾರಮ್ಮಣಂ ಪನ;
ಕತ್ವಾ ಜವನಚಿತ್ತಾನಿ, ಹೋನ್ತಿ ಚತ್ತಾರಿ ಪಞ್ಚ ವಾ;
ಪುಬ್ಬೇ ವುತ್ತನಯೇನೇವ, ಸೇಸಂ ಞೇಯ್ಯಂ ವಿಭಾವಿನಾ.
ಪರಿಕಮ್ಮಾದಿನಾಮಾನಿ, ಪುರಿಮಾನಿ ಭವನ್ತಿ ತು;
ಪಚ್ಛಿಮಂ ಅಪ್ಪನಾಚಿತ್ತಂ, ರೂಪಾವಚರಿಕಂ ಭವೇ.
ತೇನ ಚಿತ್ತೇನ ಯಂ ಞಾಣಂ, ಸಂಯುತ್ತಂ ತೇನ ಯಾ ಪನ;
ಸಂಯುತ್ತಾ ಸತಿ ಸಾ ಪುಬ್ಬೇ-ನಿವಾಸಾನುಸ್ಸತೀರಿತಾ.
ಪುಬ್ಬೇನಿವಾಸಾನುಸ್ಸತಿಞಾಣಂ.
ರೂಪಂ ಪಸ್ಸಿತುಕಾಮೇನ, ಭಿಕ್ಖುನಾ ದಿಬ್ಬಚಕ್ಖುನಾ;
ಕಸಿಣಾರಮ್ಮಣಂ ಝಾನಂ, ಅಭಿಞ್ಞಾಪಾದಕಂ ಪನ.
ಅಭಿನೀಹಾರಕ್ಖಮಂ ಕತ್ವಾ, ತೇಜೋಕಸಿಣಮೇವ ವಾ;
ಓದಾತಕಸಿಣಂ ವಾಪಿ, ಆಲೋಕಕಸಿಣಮ್ಪಿ ವಾ.
ಇಮೇಸು ¶ ಕತಪುಞ್ಞೇಹಿ, ಕಸಿಣೇಸು ಚ ತೀಸುಪಿ;
ಆಲೋಕಕಸಿಣಂ ಏತ್ಥ, ಸೇಟ್ಠನ್ತಿ ಪರಿದೀಪಿತಂ.
ತಸ್ಮಾ ¶ ¶ ತಮಿತರಂ ವಾಪಿ, ಉಪ್ಪಾದೇತ್ವಾ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ;
ಉಪಚಾರಭೂಮಿಯಂಯೇವ, ಠತ್ವಾ ತಂ ಪನ ಪಣ್ಡಿತೋ.
ವಡ್ಢೇತ್ವಾನ ಠಪೇತಬ್ಬಂ, ನ ಉಪ್ಪಾದೇಯ್ಯ ಅಪ್ಪನಂ;
ಉಪ್ಪಾದೇತಿ ಸಚೇ ಹೋತಿ, ಪಾದಕಜ್ಝಾನನಿಸ್ಸಿತಂ.
ಝಾನಸ್ಸ ವಡ್ಢಿತಸ್ಸನ್ತೋ-ಗತಂ ರೂಪಂ ತು ಯೋಗಿನಾ;
ಪಸ್ಸಿತಬ್ಬಂ ಭವೇ ರೂಪಂ, ಪಸ್ಸತೋ ಪನ ತಸ್ಸ ತಂ.
ಪರಿಕಮ್ಮಸ್ಸ ವಾರೋ ಹಿ, ಅತಿಕ್ಕಮತಿ ತಾವದೇ;
ಆಲೋಕೋಪಿ ತತೋ ತಸ್ಸ, ಖಿಪ್ಪಮನ್ತರಧಾಯತಿ.
ತಸ್ಮಿಂ ಅನ್ತರಹಿತೇ ರೂಪ-ಗತಮ್ಪಿ ಚ ನ ದಿಸ್ಸತಿ;
ತೇನಾಥ ಪಾದಕಜ್ಝಾನಂ, ಪವಿಸಿತ್ವಾ ತತೋ ಪುನ.
ವುಟ್ಠಾಯ ಪನ ಆಲೋಕೋ, ಫರಿತಬ್ಬೋವ ಭಿಕ್ಖುನಾ;
ಏವಂ ಅನುಕ್ಕಮೇನೇವ, ಆಲೋಕೋ ಥಾಮವಾ ಸಿಯಾ.
‘‘ಆಲೋಕೋ ಏತ್ಥ ಹೋತೂ’’ತಿ,
ಯತ್ತಕಂ ಠಾನಮೇವ ಸೋ;
ಪರಿಚ್ಛಿನ್ದತಿ ತತ್ಥೇವ,
ಆಲೋಕೋ ಪನ ತಿಟ್ಠತಿ.
ದಿವಸಮ್ಪಿ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ, ಪಸ್ಸತೋ ಹೋತಿ ದಸ್ಸನಂ;
ತಿಣುಕ್ಕಾಯ ಗತೋ ಮಗ್ಗಂ, ಪುರಿಸೇತ್ಥ ನಿದಸ್ಸನಂ.
ಉಪ್ಪಾದನಕ್ಕಮೋಪಿಸ್ಸ, ತತ್ರಾಯಂ ದಿಬ್ಬಚಕ್ಖುನೋ;
ವುತ್ತಪ್ಪಕಾರರೂಪಂ ತಂ, ಕತ್ವಾ ಆರಮ್ಮಣಂ ಪನ.
ಮನೋದ್ವಾರೇ ಮನಕ್ಕಾರೇ, ಜಾತೇ ಯಾನಿ ತದೇವ ಚ;
ರೂಪಂ ಆರಮ್ಮಣಂ ಕತ್ವಾ, ಜಾಯನ್ತಿ ಜವನಾನಿ ಹಿ.
ಕಾಮಾವಚರಚಿತ್ತಾನಿ ¶ , ತಾನಿ ಚತ್ತಾರಿ ಪಞ್ಚ ವಾ;
ಹೇಟ್ಠಾ ವುತ್ತನಯೇನೇವ, ಸೇಸಂ ಞೇಯ್ಯಂ ವಿಭಾವಿನಾ.
ಅತ್ಥಸಾಧಕಚಿತ್ತಂ ತಂ, ಚತುತ್ಥಜ್ಝಾನಿಕಂ ಮತಂ;
ತಂಚಿತ್ತಸಂಯುತಂ ಞಾಣಂ, ದಿಬ್ಬಚಕ್ಖುನ್ತಿ ವುಚ್ಚತಿ.
ಅನಾಗತಂಸಞಾಣಸ್ಸ ¶ , ಯಥಾಕಮ್ಮುಪಗಸ್ಸ ಚ;
ಪರಿಕಮ್ಮಂ ವಿಸುಂ ನತ್ಥಿ, ಇಜ್ಝನ್ತಿ ದಿಬ್ಬಚಕ್ಖುನಾ.
ಚುತೂಪಪಾತಞಾಣಮ್ಪಿ, ದಿಬ್ಬಚಕ್ಖುನ್ತಿ ವಾ ಪನ;
ಅತ್ಥತೋ ಏಕಮೇವೇದಂ, ಬ್ಯಞ್ಜನೇ ಪನ ನಾನತಾ.
ದಿಬ್ಬಚಕ್ಖುಞಾಣಂ.
ಯೋಧ ಸುಣಾತಿ ಕರೋತಿ ಚ ಚಿತ್ತೇ,
ಗನ್ಥಮಿಮಂ ಪರಮಂ ಪನ ಭಿಕ್ಖು;
ಸೋ ಅಭಿಧಮ್ಮಮಹಣ್ಣವಪಾರಂ,
ಯಾತಿ ಅನೇನ ತರೇನ ತರಿತ್ವಾ.
ಇತಿ ಅಭಿಧಮ್ಮಾವತಾರೇ ಅಭಿಞ್ಞಾನಿದ್ದೇಸೋ ನಾಮ
ಸೋಳಸಮೋ ಪರಿಚ್ಛೇದೋ.
೧೭. ಸತ್ತರಸಮೋ ಪರಿಚ್ಛೇದೋ
ಅಭಿಞ್ಞಾರಮ್ಮಣನಿದ್ದೇಸೋ
ಅನಾಗತಂಸಞಾಣಞ್ಚ ¶ , ಯಥಾಕಮ್ಮುಪಗಮ್ಪಿ ಚ;
ಪಞ್ಚ ಇದ್ಧಿವಿಧಾದೀನಿ, ಸತ್ತಾಭಿಞ್ಞಾ ಇಮಾ ಪನ.
ಏತಾಸಂ ¶ ಪನ ಸತ್ತನ್ನಂ, ಅಭಿಞ್ಞಾನಮಿತೋ ಪರಂ;
ಪವಕ್ಖಾಮಿ ಸಮಾಸೇನ, ಆರಮ್ಮಣವಿನಿಚ್ಛಯಂ.
ಆರಮ್ಮಣತ್ತಿಕಾ ವುತ್ತಾ, ಯೇ ಚತ್ತಾರೋ ಮಹೇಸಿನಾ;
ಸತ್ತನ್ನಮೇತ್ಥ ಞಾಣಾನಂ, ಸಮ್ಪವತ್ತಿಂ ಸುಣಾಥ ಮೇ.
ತತ್ಥ ಇದ್ಧಿವಿಧಞಾಣಂ, ಪರಿತ್ತಾದೀಸು ಸತ್ತಸು;
ಆರಮ್ಮಣವಿಭಾಗೇಸು, ಪವತ್ತತಿ ಕಥಂ ಪನ.
ಕಾಯೇನಾದಿಸ್ಸಮಾನೇನ, ಗನ್ತುಕಾಮೋ ಯದಾಭವೇ;
ಚಿತ್ತಸನ್ನಿಸ್ಸಿತಂ ಕತ್ವಾ, ಕಾಯಂ ಚಿತ್ತವಸೇನ ತಂ.
ಮಹಗ್ಗತೇ ¶ ಚ ಚಿತ್ತಸ್ಮಿಂ, ಸಮಾರೋಪೇತಿ ಸೋ ತದಾ;
ಕಾಯಾರಮ್ಮಣತೋ ಞಾಣಂ, ಪರಿತ್ತಾರಮ್ಮಣಂ ಸಿಯಾ.
ದಿಸ್ಸಮಾನೇನ ಕಾಯೇನ, ಗನ್ತುಕಾಮೋ ಯದಾ ಭವೇ;
ಕಾಯಸನ್ನಿಸ್ಸಿತಂ ಕತ್ವಾ, ಚಿತ್ತಂ ಕಾಯವಸೇನ ತಂ.
ಪಾದಕಜ್ಝಾನಚಿತ್ತಂ ತಂ, ಕಾಯೇ ರೋಪೇತಿ ಸೋ ತದಾ;
ಝಾನಾರಮ್ಮಣತೋ ಞಾಣಂ, ತಂ ಮಹಗ್ಗತಗೋಚರಂ.
ಅನಾಗತಮತೀತಞ್ಚ, ಕರೋತಿ ವಿಸಯಂ ಯದಾ;
ಅತೀತಾರಮ್ಮಣಂ ಹೋತಿ, ತದಾನಾಗತಗೋಚರಂ.
ಕಾಯೇನ ದಿಸ್ಸಮಾನೇನ, ಗಮನೇ ಪನ ಭಿಕ್ಖುನೋ;
ಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನೋ ಭವೇ ತಸ್ಸ, ಗೋಚರೋತಿ ವಿನಿದ್ದಿಸೇ.
ಕಾಯಂ ಚಿತ್ತವಸೇನಾಪಿ, ಚಿತ್ತಂ ಕಾಯವಸೇನ ವಾ;
ಪರಿಣಾಮನಕಾಲಸ್ಮಿಂ, ಅಜ್ಝತ್ತಾರಮ್ಮಣಂ ಸಿಯಾ.
ಬಹಿದ್ಧಾರಮ್ಮಣಂ ಹೋತಿ, ಬಹಿದ್ಧಾರೂಪದಸ್ಸನೇ;
ಏವಮಿದ್ಧಿವಿಧಂ ಞಾಣಂ, ಸಮ್ಪವತ್ತತಿ ಸತ್ತಸು.
ಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನೇ ಪರಿತ್ತೇ ಚ, ಬಹಿದ್ಧಜ್ಝತ್ತಿಕೇಸುಪಿ;
ಚತೂಸ್ವೇತೇಸು ಧಮ್ಮೇಸು, ದಿಬ್ಬಸೋತಂ ಪವತ್ತತಿ.
ಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನೋ ¶ ¶ ಪರಿತ್ತೋ ಚ, ಸದ್ದೋ ಆರಮ್ಮಣಂ ಯತೋ;
ಪರಿತ್ತಾರಮ್ಮಣಂ ಪಚ್ಚು-ಪ್ಪನ್ನಾರಮ್ಮಣತಂ ಗತಂ.
ಅತ್ತನೋ ಕುಚ್ಛಿಸದ್ದಸ್ಸ, ಸವನೇಪಿ ಪರಸ್ಸ ಚ;
ಅಜ್ಝತ್ತಾರಮ್ಮಣಞ್ಚೇವ, ಬಹಿದ್ಧಾರಮ್ಮಣಮ್ಪಿ ಚ.
ಚೇತೋಪರಿಯಞಾಣಮ್ಪಿ, ಪರಿತ್ತಾದೀಸು ಅಟ್ಠಸು;
ಆರಮ್ಮಣವಿಭಾಗೇಸು, ಪವತ್ತತಿ ಕಥಂ ಪನ.
ಪರಿತ್ತಾರಮ್ಮಣಂ ಹೋತಿ, ಪರಿತ್ತಾನಂ ಪಜಾನನೇ;
ಜಾನನೇ ಮಜ್ಝಿಮಾನಂ ತು, ತಂ ಮಹಗ್ಗತಗೋಚರಂ.
ಜಾನನೇ ಪನ ಮಗ್ಗಸ್ಸ, ಫಲಸ್ಸಾಪಿ ಪಜಾನನೇ;
ತದಾ ಪನಸ್ಸ ಞಾಣಸ್ಸ, ಅಪ್ಪಮಾಣೋವ ಗೋಚರೋ.
ತಂ ¶ ಮಗ್ಗಾರಮ್ಮಣಂ ಹೋತಿ, ಮಗ್ಗಚಿತ್ತಸ್ಸ ಜಾನನೇ;
ಪರಿಯಾಯೇನೇವೇತಸ್ಸ, ಮಗ್ಗಾರಮ್ಮಣತಾ ಮತಾ.
ಅತೀತೇ ಸತ್ತದಿವಸ-ಬ್ಭನ್ತರೇ ಚ ಯದಾ ಪನ;
ಅನಾಗತೇ ತಥಾ ಸತ್ತ-ದಿವಸಬ್ಭನ್ತರೇಪಿ ಚ.
ಪರೇಸಂ ಪನ ಚಿತ್ತಸ್ಸ, ಜಾನನೇ ಸಮುದೀರಿತಂ;
ಅತೀತಾರಮ್ಮಣಞ್ಚೇವ, ತದಾನಾಗತಗೋಚರಂ.
ಕಥಞ್ಚ ಪನ ತಂ ಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನಗೋಚರತಂ ಗತಂ;
ಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನಂ ತಿಧಾ ವುತ್ತಂ, ಖಣಸನ್ತತಿಅದ್ಧತೋ.
ತತ್ಥ ತಿಕ್ಖಣಸಮ್ಪತ್ತಂ, ಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನಖಣಾದಿಕಂ;
ಏಕದ್ವೇಸನ್ತತಿವಾರಪರಿಯಾಪನ್ನಮಿದಂ ಪನ.
ಸನ್ತತಿಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನನ್ತಿ, ಆಹು ಸನ್ತತಿಕೋವಿದಾ;
ಏಕಬ್ಭವಪರಿಚ್ಛಿನ್ನಂ, ಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನನ್ತಿ ಪಚ್ಛಿಮಂ.
ಖಣಾದಿಕತ್ತಯಂ ಪಚ್ಚು-ಪ್ಪನ್ನಂ ತಮಾಹು ಕೇಚಿಧ;
ಚೇತೋಪರಿಯಞಾಣಸ್ಸ, ಹೋತಿ ಆರಮ್ಮಣಂ ಇತಿ.
ಯಥಾ ¶ ಚ ಪುಪ್ಫಮುಟ್ಠಿಮ್ಹಿ, ಉಕ್ಖಿತ್ತೇ ಗಗನೇ ಪನ;
ಅವಸ್ಸಂ ಏಕಮೇಕಸ್ಸ, ವಣ್ಟಂ ವಣ್ಟೇನ ವಿಜ್ಝತಿ.
ಏವಂ ಮಹಾಜನಸ್ಸಾಪಿ, ಚಿತ್ತೇ ಆವಜ್ಜಿತೇ ಪನ;
ಏಕಸ್ಸ ಚಿತ್ತಮೇಕೇನ, ಅವಸ್ಸಂ ಪನ ವಿಜ್ಝತಿ.
ಯೇನಾವಜ್ಜತಿ ಚಿತ್ತೇನ, ಯೇನ ಜಾನಾತಿ ಚೇತಸಾ;
ತೇಸಂ ದ್ವಿನ್ನಂ ಸಹಟ್ಠಾನಾ-ಭಾವತೋ ತಂ ನ ಯುಜ್ಜತಿ.
ಜವನಾವಜ್ಜನಾನಂ ತು, ನಾನಾರಮ್ಮಣಪತ್ತಿತೋ;
ಅನಿಟ್ಠೇ ಪನ ಹಿ ಠಾನೇ, ಅಯುತ್ತನ್ತಿ ಪಕಾಸಿತಂ.
ತಸ್ಮಾ ಸನ್ತತಿಅದ್ಧಾನ-ಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನಾನಮೇವ ತು;
ವಸೇನ ಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನಂ ತಂ, ಹೋತಿ ಆರಮ್ಮಣಂ ಇದಂ.
ಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನಮ್ಪಿ ಅದ್ಧಾಖ್ಯಂ, ಇದಂ ಜವನವಾರತೋ;
ದೀಪೇತಬ್ಬನ್ತಿ ನಿದ್ದಿಟ್ಠಂ, ತತ್ರಾಯಂ ದೀಪನಾನಯೋ.
ಯದಾ ¶ ¶ ಪರಸ್ಸ ಚಿತ್ತಞ್ಹಿ, ಞಾತುಮಾವಜ್ಜತಿದ್ಧಿಮಾ;
ಆವಜ್ಜನಮನೋ ತಸ್ಸ, ಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನಖಣವ್ಹಯಂ.
ಆರಮ್ಮಣಂ ತದಾ ಕತ್ವಾ, ತೇನ ಸದ್ಧಿಂ ನಿರುಜ್ಝತಿ;
ಜವನಾನಿ ಹಿ ಜಾಯನ್ತೇ, ತಸ್ಸ ಚತ್ತಾರಿ ಪಞ್ಚ ವಾ.
ಏತೇಸಂ ಪಚ್ಛಿಮಂ ಚಿತ್ತಂ, ಇದ್ಧಿಚಿತ್ತಮುದೀರಿತಂ;
ಕಾಮಾವಚರಚಿತ್ತಾನಿ, ಸೇಸಾನೀತಿ ವಿನಿದ್ದಿಸೇ.
ಏತೇಸಂ ಪನ ಸಬ್ಬೇಸಂ, ನಿರುದ್ಧಂ ತು ತದೇವ ಚ;
ಚಿತ್ತಂ ಆರಮ್ಮಣಂ ಹೋತಿ, ತಸ್ಮಾ ಸಬ್ಬಾನಿ ತಾನಿಪಿ.
ಏಕಾರಮ್ಮಣತಂ ಯನ್ತಿ, ನ ನಾನಾರಮ್ಮಣಾನಿ ಹಿ;
ಅದ್ಧಾವಸಾ ಭವೇ ಪಚ್ಚು-ಪ್ಪನ್ನಾರಮ್ಮಣತೋ ಪನ.
ಏಕಾರಮ್ಮಣಭಾವೇಪಿ, ಇದ್ಧಿಮಾನಸಮೇವ ಚ;
ಪರಸ್ಸ ಚಿತ್ತಂ ಜಾನಾತಿ, ನೇತರಾನಿ ಯಥಾ ಪನ.
ಚಕ್ಖುದ್ವಾರೇ ¶ ತು ವಿಞ್ಞಾಣಂ, ರೂಪಂ ಪಸ್ಸತಿ ನೇತರಂ;
ಏವಮೇವ ಚ ತಂ ಇದ್ಧಿ-ಚಿತ್ತಮೇವ ಚ ಜಾನಾತಿ.
ಪರಚಿತ್ತಾರಮ್ಮಣತ್ತಾ, ಬಹಿದ್ಧಾರಮ್ಮಣಂ ಸಿಯಾ;
ಚೇತೋಪರಿಯಞಾಣಮ್ಪಿ, ಅಟ್ಠಸ್ವೇವ ಪವತ್ತತಿ.
ಪುಬ್ಬೇನಿವಾಸಞಾಣಮ್ಪಿ, ಪರಿತ್ತಾದೀಸು ಅಟ್ಠಸು;
ಆರಮ್ಮಣವಿಭಾಗೇಸು, ಪವತ್ತತಿ ಕಥಂ ಪನ.
ಕಾಮಾವಚರಖನ್ಧಾನಂ, ಸಮನುಸ್ಸರಣೇ ಪನ;
ಪರಿತ್ತಾರಮ್ಮಣಂಯೇವ, ಹೋತೀತಿ ಪರಿದೀಪಯೇ.
ರೂಪಾವಚರಿಕಾರುಪ್ಪಖನ್ಧಾನುಸ್ಸರಣೇ ಪನ;
ಭವತೀತಿ ಹಿ ಞಾತಬ್ಬಂ, ತಂ ಮಹಗ್ಗತಗೋಚರಂ.
ಅತೀತೇ ಅತ್ತನಾ ಮಗ್ಗಂ, ಭಾವಿತಂ ತು ಫಲಮ್ಪಿ ವಾ;
ಸಮನುಸ್ಸರತೋ ಏವ-ಪ್ಪಮಾಣಾರಮ್ಮಣಂ ಸಿಯಾ.
ಸಮನುಸ್ಸರತೋ ಮಗ್ಗಂ, ಮಗ್ಗಾರಮ್ಮಣಮೇವ ತಂ;
ಅತೀತಾರಮ್ಮಣಂಯೇವ, ಹೋತಿ ಏಕನ್ತತೋ ಇದಂ.
ಚೇತೋಪರಿಯಞಾಣಮ್ಪಿ ¶ , ಯಥಾಕಮ್ಮುಪಗಮ್ಪಿ ಚ;
ಅತೀತಾರಮ್ಮಣಾ ಹೋನ್ತಿ, ಕಿಞ್ಚಾಪಿ ಅಥ ಖೋ ಪನ.
ಚೇತೋಪರಿಯಞಾಣಸ್ಸ, ಸತ್ತದ್ದಿವಸಬ್ಭನ್ತರಂ;
ಅತೀತಂ ಚಿತ್ತಮೇವಸ್ಸ, ಆರಮ್ಮಣಮುದೀರಿತಂ.
ಅತೀತೇ ಚೇತನಾಮತ್ತಂ, ಯಥಾಕಮ್ಮುಪಗಸ್ಸಪಿ;
ಪುಬ್ಬೇನಿವಾಸಞಾಣಸ್ಸ, ನತ್ಥಿ ಕಿಞ್ಚಿ ಅಗೋಚರಂ.
ಅಜ್ಝತ್ತಾರಮ್ಮಣಂ ಅತ್ತ-ಖನ್ಧಾನುಸ್ಸರಣೇ ಸಿಯಾ;
ಬಹಿದ್ಧಾರಮ್ಮಣಂ ಅಞ್ಞ-ಖನ್ಧಾನುಸ್ಸರಣೇ ಭವೇ.
ಸರಣೇ ನಾಮಗೋತ್ತಸ್ಸ, ತಂ ನವತ್ತಬ್ಬಗೋಚರಂ;
ಪುಬ್ಬೇನಿವಾಸಞಾಣಮ್ಪಿ, ಅಟ್ಠಸ್ವೇವ ಪವತ್ತತಿ.
ಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನೇ ¶ ಪರಿತ್ತೇ ಚ, ಬಹಿದ್ಧಜ್ಝತ್ತಿಕೇಸುಪಿ;
ಚತೂಸ್ವೇತೇಸು ಧಮ್ಮೇಸು, ದಿಬ್ಬಚಕ್ಖು ಪವತ್ತತಿ.
ದಿಬ್ಬಸೋತಸಮಂ ¶ ದಿಬ್ಬ-ಚಕ್ಖುಆರಮ್ಮಣಕ್ಕಮೇ;
ರೂಪಂ ಸದ್ದೋತಿ ದ್ವಿನ್ನಂ ತು, ಅಯಮೇವ ವಿಸೇಸತಾ.
ಅನಾಗತಂಸಞಾಣಮ್ಪಿ, ಪರಿತ್ತಾದೀಸು ಅಟ್ಠಸು;
ಆರಮ್ಮಣವಿಭಾಗೇಸು, ಪವತ್ತತಿ ಕಥಂ ಪನ.
ನಿಬ್ಬತ್ತಿಸ್ಸತಿ ಯಂ ಕಾಮಾ-ವಚರೇತಿ ಪಜಾನತೋ;
ಪರಿತ್ತಾರಮ್ಮಣಂ ಹೋತಿ, ರೂಪಾರೂಪೇಸ್ವನಾಗತೇ.
ನಿಬ್ಬತ್ತಿಸ್ಸತಿ ಯಞ್ಚಾಪಿ, ಸಿಯಾ ಮಹಗ್ಗತಗೋಚರಂ;
ಭಾವೇಸ್ಸತಿ ಅಯಂ ಮಗ್ಗಂ, ಫಲಂ ಸಚ್ಛಿಕರಿಸ್ಸತಿ.
ಏವಂ ಪಜಾನನೇ ಅಪ್ಪ-ಮಾಣಾರಮ್ಮಣತಂ ಭವೇ;
ಮಗ್ಗಂ ಭಾವೇಸ್ಸತಿಚ್ಚೇವ, ಜಾನನೇ ಮಗ್ಗಗೋಚರಂ.
ಏಕನ್ತೇನ ಇದಂ ಞಾಣಂ, ಹೋತಾನಾಗತಗೋಚರಂ;
ಚೇತೋಪರಿಯಂ ತು ಕಿಞ್ಚಾಪಿ, ಹೋತಾನಾಗತಗೋಚರಂ.
ಅಥ ಖೋ ಪನ ತಂ ಸತ್ತ-ದಿವಸಬ್ಭನ್ತರಂ ಪನ;
ಚಿತ್ತಮೇವ ಚ ಜಾನಾತಿ, ನ ಹಿ ತಂ ಅಞ್ಞಗೋಚರಂ.
ಅನಾಗತಂಸಞಾಣಸ್ಸ ¶ , ಅನಾಗತಂಸಗೋಚರಂ;
‘‘ಅಹಂ ದೇವೋ ಭವಿಸ್ಸಾಮಿ’’-ಚ್ಚೇವಮಜ್ಝತ್ತಗೋಚರಂ.
‘‘ತಿಸ್ಸೋ ಫುಸ್ಸೋ ಅಮುತ್ರಾಯಂ,
ನಿಬ್ಬತ್ತಿಸ್ಸತಿನಾಗತೇ’’;
ಇಚ್ಚೇವಂ ಜಾನನೇ ತಸ್ಸ,
ಬಹಿದ್ಧಾರಮ್ಮಣಂ ಸಿಯಾ.
ಜಾನನೇ ನಾಮಗೋತ್ತಸ್ಸ, ಯಸ್ಸ ಕಸ್ಸಚಿನಾಗತೇ;
ಪುಬ್ಬೇನಿವಾಸಞಾಣಂವ, ತಂ ನವತ್ತಬ್ಬಗೋಚರಂ.
ಯಥಾಕಮ್ಮುಪಗಞಾಣಂ ¶ , ಪರಿತ್ತಾದೀಸು ಪಞ್ಚಸು;
ಆರಮ್ಮಣವಿಭಾಗೇಸು, ಪವತ್ತತಿ ಕಥಂ ಪನ.
ಜಾನನೇ ಕಾಮಕಮ್ಮಸ್ಸ, ಪರಿತ್ತಾರಮ್ಮಣಂ ಸಿಯಾ;
ತಥಾ ಮಹಗ್ಗತಕಮ್ಮಸ್ಸ, ತಂ ಮಹಗ್ಗತಗೋಚರಂ.
ಅತೀತಮೇವ ಜಾನಾತಿ, ತಸ್ಮಾ ಚಾತೀತಗೋಚರಂ;
ಅಜ್ಝತ್ತಾರಮ್ಮಣಂ ಹೋತಿ, ಅತ್ತನೋ ಕಮ್ಮಜಾನನೇ.
ಬಹಿದ್ಧಾರಮ್ಮಣಂ ಹೋತಿ, ಪರಕಮ್ಮಪಜಾನನೇ;
ಏವಂ ಪವತ್ತಿ ಞಾತಬ್ಬಾ, ಯಥಾಕಮ್ಮುಪಗಸ್ಸಪಿ.
ಸತ್ತನ್ನಮ್ಪಿ ಅಭಿಞ್ಞಾನಂ, ವುತ್ತೋ ಆರಮ್ಮಣಕ್ಕಮೋ;
ಏತ್ಥ ವುತ್ತನಯೇನೇವ, ವೇದಿತಬ್ಬೋ ವಿಭಾವಿನಾ.
ವಿವಿಧತ್ಥವಣ್ಣಪದೇಹಿ ಸಮ್ಪನ್ನಂ,
ಮಧುರತ್ಥಮತಿನೀಹರಂ ಗನ್ಥಂ;
ಸೋತುಜನಸ್ಸ ಹದಯಪೀತಿಕರಂ,
ಸುಣೇಯ್ಯ ಕೋಚಿ ಮನುಜೋ ಸಚೇತನೋ.
ಇತಿ ಅಭಿಧಮ್ಮಾವತಾರೇ ಅಭಿಞ್ಞಾರಮ್ಮಣನಿದ್ದೇಸೋ ನಾಮ
ಸತ್ತರಸಮೋ ಪರಿಚ್ಛೇದೋ.
೧೮. ಅಟ್ಠಾರಸಮೋ ಪರಿಚ್ಛೇದೋ
ದಿಟ್ಠಿವಿಸುದ್ಧಿನಿದ್ದೇಸೋ
ಸಮಾಧಿಂ ¶ ¶ ಪನ ಸಾಭಿಞ್ಞಂ, ಭಾವೇತ್ವಾ ತದನನ್ತರಂ;
ಭಾವೇತಬ್ಬಾ ಯತೋ ಪಞ್ಞಾ, ಭಿಕ್ಖುನಾ ತೇನ ಧೀಮತಾ.
ತತೋಹಂ ¶ ದಾನಿ ವಕ್ಖಾಮಿ, ಪಞ್ಞಾಭಾವನಮುತ್ತಮಂ;
ಸಮಾಸೇನೇವ ಭಿಕ್ಖೂನಂ, ಪರಂ ಪೀತಿಸುಖಾವಹಂ.
ಕಾ ಪಞ್ಞಾ ಪನ ಕೋ ಚತ್ಥೋ,
ಕಿಮಸ್ಸಾ ಲಕ್ಖಣಾದಿಕಂ;
ಕತಿಧಾ ಸಾ ಕಥಂ ತೇನ,
ಭಾವೇತಬ್ಬಾತಿ ವುಚ್ಚತೇ. –
ಪಞ್ಞಾ ವಿಪಸ್ಸನಾಪಞ್ಞಾ, ಪುಞ್ಞಚಿತ್ತಸಮಾಯುತಾ;
ಪಜಾನಾತೀತಿ ಪಞ್ಞಾ ಸಾ, ಜಾನನಾ ವಾ ಪಕಾರತೋ.
ಸಞ್ಞಾವಿಞ್ಞಾಣಪಞ್ಞಾನಂ, ಕೋ ವಿಸೇಸೋ ಕಿಮನ್ತರಂ;
ಸಞ್ಞಾವಿಞ್ಞಾಣಪಞ್ಞಾನಂ, ಜಾನನತ್ತೇ ಸಮೇಪಿ ಚ.
ಯಾ ಸಞ್ಜಾನನಮತ್ತಂವ, ಸಞ್ಞಾ ನೀಲಾದಿತೋ ಪನ;
ಲಕ್ಖಣಪ್ಪಟಿವೇಧಂ ತು, ಕಾತುಂ ಸಕ್ಕೋತಿ ನೇವ ಸಾ.
ವಿಞ್ಞಾಣಂ ಪನ ಜಾನಾತಿ, ನೀಲಪೀತಾದಿಗೋಚರಂ;
ಸಕ್ಕೋತಿಪಿ ಅನಿಚ್ಚಾದಿಲಕ್ಖಣಂ ಪಟಿವಿಜ್ಝಿತುಂ.
ಉಸ್ಸಕ್ಕಿತ್ವಾ ನ ಸಕ್ಕೋತಿ, ಮಗ್ಗಂ ಪಾಪೇತುಮೇವ ತಂ;
ಪಞ್ಞಾ ವುತ್ತನಯಂ ಕಾತುಂ, ಸಕ್ಕೋತಿ ತಿವಿಧಮ್ಪಿ ತಂ.
ಇಮೇಸಂ ಪನ ತಿಣ್ಣಮ್ಪಿ, ವಿಸೇಸೋ ಸಮುದೀರಿತೋ;
ಸಬ್ಬೇಸಂ ಪನ ಧಮ್ಮಾನಂ, ಸಭಾವಪಟಿವೇಧನಂ.
ಲಕ್ಖಣಂ ಪನ ಪಞ್ಞಾಯ, ಲಕ್ಖಣಞ್ಞೂಹಿ ದೀಪಿತಂ;
ಸಮ್ಮೋಹನನ್ಧಕಾರಸ್ಸ, ವಿದ್ಧಂಸನರಸಾ ಮತಾ.
ಅಸಮ್ಮೋಹಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಾನಾ ¶ , ಸಮಾಧಾಸನ್ನಕಾರಣಾ;
ಏವಮೇತ್ಥ ಚ ವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಾ, ಪಞ್ಞಾಯ ಲಕ್ಖಣಾದಿಕಾ.
ಕತಿಧಾತಿ ¶ ಏತ್ಥ –
ಲಕ್ಖಣೇನೇಕಧಾ ವುತ್ತಾ,
ಲೋಕಿಕಾಲೋಕಿಕಾ ದ್ವಿಧಾ;
ಲೋಕಿಯೇನೇತ್ಥ ಮಗ್ಗೇನ,
ಯುತ್ತಾ ಸಾ ಲೋಕಿಕಾ ಸಿಯಾ.
ಲೋಕುತ್ತರೇನ ¶ ಮಗ್ಗೇನ, ಯುತ್ತಾ ಲೋಕುತ್ತರಾ ಮತಾ;
ತಿವಿಧಾಪಿ ಸಿಯಾ ಪಞ್ಞಾ, ಚಿನ್ತಾಸುತಮಯಾದಿತೋ.
ತತ್ಥತ್ತನೋವ ಚಿನ್ತಾಯ, ನಿಪ್ಫನ್ನತ್ತಾತಿ ತಸ್ಸ ಸಾ;
ಹೋತಿ ಚಿನ್ತಾಮಯಾ ಪಞ್ಞಾ, ಭೂರಿಪಞ್ಞೇನ ದೇಸಿತಾ.
ಪರತೋ ಪನ ಸುತ್ವಾನ, ಲದ್ಧಾ ಪಞ್ಞಾ ಅಯಂ ಇಧ;
ಸುತೇನೇವ ಚ ನಿಪ್ಫನ್ನಾ, ಪಞ್ಞಾ ಸುತಮಯಾ ಮತಾ.
ಯಥಾ ವಾಪಿ ತಥಾ ಚೇತ್ಥ, ಭಾವನಾಯ ವಸೇನ ತು;
ನಿಪ್ಫನ್ನಾ ಅಪ್ಪನಾಪತ್ತಾ, ಪಞ್ಞಾ ಸಾ ಭಾವನಾಮಯಾ.
ಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾಚತುಕ್ಕಸ್ಸ, ವಸೇನ ಚತುಧಾ ಸಿಯಾ;
ಅತ್ಥಧಮ್ಮನಿರುತ್ತೀಸು, ಞಾಣಂ ಞಾಣೇಸು ತೀಸುಪಿ.
ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಪಚ್ಚಯುಪ್ಪನ್ನಂ, ವಿಪಾಕಾ ಚ ಕ್ರಿಯಾ ತಥಾ;
ನಿಬ್ಬಾನಂ ಭಾಸಿತತ್ಥೋ ಚ, ಪಞ್ಚೇತೇ ಅತ್ಥಸಞ್ಞಿತಾ.
ಫಲನಿಬ್ಬತ್ತಕೋ ಹೇತು, ಅರಿಯಮಗ್ಗೋ ಚ ಭಾಸಿತಂ;
ಕುಸಲಾಕುಸಲಞ್ಚೇತಿ, ಪಞ್ಚೇತೇ ಧಮ್ಮಸಞ್ಞಿತಾ.
ತಸ್ಮಿಂ ಅತ್ಥೇ ಚ ಧಮ್ಮೇ ಚ, ಯಾ ಸಭಾವನಿರುತ್ತಿ ತು;
ನಿರುತ್ತೀತಿ ಚ ನಿದ್ದಿಟ್ಠಾ, ನಿರುತ್ತಿಕುಸಲೇನ ಸಾ.
ಞಾಣಂ ಆರಮ್ಮಣಂ ಕತ್ವಾ, ತಿವಿಧಂ ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖತೋ;
ತೇಸು ಞಾಣೇಸು ಯಂ ಞಾಣಂ, ಪಟಿಭಾನನ್ತಿ ತಂ ಮತಂ.
ಪರಿಯತ್ತಿಪರಿಪುಚ್ಛಾಹಿ ¶ ¶ , ಸವನಾಧಿಗಮೇಹಿ ಚ;
ಪುಬ್ಬಯೋಗೇನ ಗಚ್ಛನ್ತಿ, ಪಭೇದಂ ಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾ.
ಕಥಂ ಭಾವೇತಬ್ಬಾತಿ ಏತ್ಥ –
ಖನ್ಧಾದೀಸು ಹಿ ಧಮ್ಮೇಸು, ಭೂಮಿಭೂತೇಸು ಯೋಗಿನಾ;
ಉಗ್ಗಹಾದಿವಸೇನೇತ್ಥ, ಕತ್ವಾ ಪರಿಚಯಂ ಪನ.
ಸೀಲಂ ಚಿತ್ತವಿಸುದ್ಧಿಞ್ಚ, ಸಮ್ಪಾದೇತ್ವಾ ತತೋ ಪರಂ;
ದಿಟ್ಠಿಸುದ್ಧಾದಯೋ ಪಞ್ಚ, ಸಮ್ಪಾದೇನ್ತೇನ ಸುದ್ಧಿಯಾ.
ತಾಯ ಪಞ್ಞಾಯ ಯುತ್ತೇನ, ಭೀತೇನ ಜನನಾದಿತೋ;
ಭಾವೇತಬ್ಬಾ ಭವಾಭಾವಂ, ಪತ್ಥಯನ್ತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ.
ರೂಪಞ್ಚ ವೇದನಾ ಸಞ್ಞಾ, ಸಙ್ಖಾರಾ ಚೇವ ಸಬ್ಬಸೋ;
ವಿಞ್ಞಾಣಞ್ಚೇತಿ ಪಞ್ಚೇತೇ, ಖನ್ಧಾ ಸಮ್ಬುದ್ಧದೇಸಿತಾ.
ತತ್ಥ ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ರೂಪಂ ತಂ, ಅತೀತಾನಾಗತಾದಿಕಂ;
ಅಜ್ಝತ್ತಂ ವಾ ಬಹಿದ್ಧಾ ವಾ, ಸುಖುಮೋಳಾರಿಕಮ್ಪಿ ವಾ.
ಹೀನಂ ವಾಪಿ ಪಣೀತಂ ವಾ, ಯಂ ದೂರೇ ಯಞ್ಚ ಸನ್ತಿಕೇ;
ಸಬ್ಬಂ ತಮೇಕತೋ ಕತ್ವಾ, ರೂಪಕ್ಖನ್ಧೋತಿ ವುಚ್ಚತಿ.
ಇತರೇಸುಪಿ ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ, ತಂ ವೇದಯಿತಲಕ್ಖಣಂ;
ಸಬ್ಬಂ ತಮೇಕತೋ ಕತ್ವಾ, ವೇದನಾಕ್ಖನ್ಧತಾ ಕತಾ.
ಚಿತ್ತಜಂ ¶ ಪನ ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ, ತಂ ಸಞ್ಜಾನನಲಕ್ಖಣಂ;
ಸಬ್ಬಂ ತಮೇಕತೋ ಕತ್ವಾ, ಸಞ್ಞಾಕ್ಖನ್ಧೋತಿ ವುಚ್ಚತಿ.
ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಚಿತ್ತಸಮ್ಭೂತಂ, ಅಭಿಸಙ್ಖಾರಲಕ್ಖಣಂ;
ಸಬ್ಬಂ ತಮೇಕತೋ ಕತ್ವಾ, ಸಙ್ಖಾರಕ್ಖನ್ಧತಾ ಕತಾ.
ತತ್ಥ ಚಿತ್ತಂ ತು ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ, ತಂ ವಿಜಾನನಲಕ್ಖಣಂ;
ಸಬ್ಬಂ ತಮೇಕತೋ ಕತ್ವಾ, ವಿಞ್ಞಾಣಕ್ಖನ್ಧತಾ ಕತಾ.
ಚತ್ತಾರೋ ¶ ಚ ಮಹಾಭೂತಾ, ಉಪಾದಾ ಚತುವೀಸತಿ;
ಅಟ್ಠವೀಸತಿಧಾ ಚೇತಂ, ರೂಪಂ ರೂಪನ್ತಿ ಗಣ್ಹತಿ.
ಏಕಾಸೀತಿಯಾ ¶ ಚಿತ್ತೇನ, ಸಂಯುತ್ತಾ ವೇದನಾದಯೋ;
ವೇದನಾಸಞ್ಞಾಸಙ್ಖಾರ-ವಿಞ್ಞಾಣಕ್ಖನ್ಧಸಞ್ಞಿತಾ.
ಚತ್ತಾರೋರೂಪಿನೋ ಖನ್ಧೇ, ನಾಮನ್ತಿ ಪರಿಗಣ್ಹತಿ;
ರೂಪಕ್ಖನ್ಧೋ ಭವೇ ರೂಪಂ, ನಾಮಕ್ಖನ್ಧಾ ಅರೂಪಿನೋ.
ರುಪ್ಪನಲಕ್ಖಣಂ ರೂಪಂ, ನಾಮಂ ನಮನಲಕ್ಖಣಂ;
ಇತಿ ಸಙ್ಖೇಪತೋ ನಾಮ-ರೂಪಂ ಸೋ ಪರಿಗಣ್ಹತಿ.
ಫಾಲೇನ್ತೋ ವಿಯ ತಾಲಸ್ಸ, ಕನ್ದಂ ತು ಯಮಕಂ ದ್ವಿಧಾ;
ವವತ್ಥಪೇತಿ ನಾಮಞ್ಚ, ರೂಪಞ್ಚಾತಿ ದ್ವಿಧಾ ಪನ.
ನಾಮತೋ ರೂಪತೋ ಅಞ್ಞೋ,
ಸತ್ತೋ ವಾ ಪುಗ್ಗಲೋಪಿ ವಾ;
ಅತ್ತಾ ವಾ ಕೋಚಿ ನತ್ಥೀತಿ,
ನಿಟ್ಠಂ ಗಚ್ಛತಿ ಸಬ್ಬದಾ.
ಏವಂ ವವತ್ಥಪೇತ್ವಾ ಸೋ, ನಾಮರೂಪಂ ಸಭಾವತೋ;
ಸತ್ತಸಮ್ಮೋಹಘಾತತ್ಥಂ, ಬಹುಸುತ್ತವಸೇನಿಧ.
ನಾಮರೂಪಮತ್ತಞ್ಞೇವ, ನತ್ಥಿ ಕೋಚಿಧ ಪುಗ್ಗಲೋ;
ಏವಮೇತ್ಥ ಪಣ್ಡಿತೋ ಪೋಸೋ, ವವತ್ಥಪೇತಿ ತಂ ಪನ.
ವುತ್ತಂ ಹೇತಂ –
‘‘ಯಥಾಪಿ ಅಙ್ಗಸಮ್ಭಾರಾ,
ಹೋತಿ ಸದ್ದೋ ರಥೋ ಇತಿ;
ಏವಂ ಖನ್ಧೇಸು ಸನ್ತೇಸು,
ಹೋತಿ ಸತ್ತೋತಿ ಸಮ್ಮುತೀ’’ತಿ.
ಯಥಾಪಿ ¶ ದಾರುಯನ್ತಮ್ಪಿ, ನಿಜ್ಜೀವಞ್ಚ ನಿರೀಹಕಂ;
ದಾರುರಜ್ಜುಸಮಾಯೋಗೇ, ತಂ ಗಚ್ಛತಿಪಿ ತಿಟ್ಠತಿ.
ತಥೇದಂ ನಾಮರೂಪಮ್ಪಿ, ನಿಜ್ಜೀವಞ್ಚ ನಿರೀಹಕಂ;
ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಸಮಾಯೋಗೇ, ತಂ ಗಚ್ಛತಿಪಿ ತಿಟ್ಠತಿ.
ತೇನಾಹು ಪೋರಾಣಾ –
‘‘ನಾಮಞ್ಚ ¶ ರೂಪಞ್ಚ ಇಧತ್ಥಿ ಸಚ್ಚತೋ,
ನ ಹೇತ್ಥ ಸತ್ತೋ ಮನುಜೋ ಚ ವಿಜ್ಜತಿ;
ಸುಞ್ಞಂ ಇದಂ ಯನ್ತಮಿವಾಭಿಸಙ್ಖತಂ,
ದುಕ್ಖಸ್ಸ ಪುಞ್ಜೋ ತಿಣಕಟ್ಠಸಾದಿಸೋ’’ತಿ.
ಅಞ್ಞಮಞ್ಞೂಪನಿಸ್ಸಾಯ ¶ , ದಣ್ಡಕೇಸು ಠಿತೇಸು ಹಿ;
ಏಕಸ್ಮಿಂ ಪತಮಾನೇ ತು, ತಥೇವ ಪತತೀತರೋ.
ತೇನಾಹು ಪೋರಾಣಾ –
‘‘ಯಮಕಂ ನಾಮರೂಪಞ್ಚ, ಉಭೋ ಅಞ್ಞೋಞ್ಞನಿಸ್ಸಿತಾ;
ಏಕಸ್ಮಿಂ ಭಿಜ್ಜಮಾನಸ್ಮಿಂ, ಉಭೋ ಭಿಜ್ಜನ್ತಿ ಪಚ್ಚಯಾ’’ತಿ.
ಉತಿನ್ನಂ ನಾಮರೂಪಾನಂ, ನಾಮಂ ನಿತ್ತೇಜಮೇತ್ಥ ತಂ;
ಸಕೇನೇವ ಹಿ ತೇಜೇನ, ನ ಸಕ್ಕೋತಿ ಪವತ್ತಿತುಂ.
ನ ಬ್ಯಾಹರತಿ ನೋ ಸೇತಿ, ನ ತಿಟ್ಠತಿ ನ ಗಚ್ಛತಿ;
ನ ಭೇದೇತಿ ನ ಚೋರೇತಿ, ನ ಭುಞ್ಜತಿ ನ ಖಾದತಿ.
ತಥಾ ರೂಪಮ್ಪಿ ನಿತ್ತೇಜಂ, ವಿನಾ ನಾಮಞ್ಚ ಸಬ್ಬಥಾ;
ಸಕೇನೇವ ಹಿ ತೇಜೇನ, ನ ಸಕ್ಕೋತಿ ಪವತ್ತಿತುಂ.
ಭುಞ್ಜಾಮೀತಿ ಪಿವಾಮೀತಿ, ಖಾದಾಮೀತಿ ತಥೇವ ಚ;
ರೋದಾಮೀತಿ ಹಸಾಮೀತಿ, ರೂಪಸ್ಸೇತಂ ನ ವಿಜ್ಜತಿ.
ನಾಮಂ ¶ ನಿಸ್ಸಾಯ ರೂಪಂ ತು, ರೂಪಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ನಾಮಕಂ;
ಪವತ್ತತಿ ಸದಾ ಸಬ್ಬಂ, ಪಞ್ಚವೋಕಾರಭೂಮಿಯಂ.
ಇಮಸ್ಸ ಪನ ಅತ್ಥಸ್ಸ, ಆವಿಭಾವತ್ಥಮೇವ ಚ;
ಜಚ್ಚನ್ಧಪೀಠಸಪ್ಪೀನಂ, ವತ್ತಬ್ಬಾ ಉಪಮಾ ಇಧ.
ಯಥಾ ಹಿ ನಾವಂ ನಿಸ್ಸಾಯ, ಮನುಸ್ಸಾ ಯನ್ತಿ ಅಣ್ಣವೇ;
ಏವಂ ರೂಪಮ್ಪಿ ನಿಸ್ಸಾಯ, ನಾಮಕಾಯೋ ಪವತ್ತತಿ.
ಯಥಾ ¶ ಮನುಸ್ಸೇ ನಿಸ್ಸಾಯ, ನಾವಾ ಗಚ್ಛತಿ ಅಣ್ಣವೇ;
ಏವಂ ನಾಮಮ್ಪಿ ನಿಸ್ಸಾಯ, ರೂಪಕಾಯೋ ಪವತ್ತತಿ.
ಸತ್ತಸಞ್ಞಂ ವಿನೋದೇತ್ವಾ, ನಾಮರೂಪಸ್ಸ ಸಬ್ಬಥಾ;
ಯಾಥಾವದಸ್ಸನಂ ಏತಂ, ‘‘ದಿಟ್ಠಿಸುದ್ಧೀ’’ತಿ ವುಚ್ಚತಿ.
ಪರಿಮುಚ್ಚಿತುಕಾಮೋ ಚ, ದುಕ್ಖತೋ ಜಾತಿಆದಿತೋ;
ಅನ್ತದ್ವಯಂ ವಿವಜ್ಜೇತ್ವಾ, ಭಾವಯೇ ಪನ ಪಣ್ಡಿತೋ.
ದಿಟ್ಠಿವಿಸುದ್ಧಿಮಿಮಂ ಪರಿಸುದ್ಧಂ,
ಸುಟ್ಠುತರಂ ತು ಕರೋತಿ ನರೋ ಯೋ;
ದಿಟ್ಠಿಗತಾನಿ ಮಲಾನಿ ಅಸೇಸಂ,
ನಾಸಮುಪೇನ್ತಿ ಹಿ ತಸ್ಸ ನರಸ್ಸ.
ಇತಿ ಅಭಿಧಮ್ಮಾವತಾರೇ ದಿಟ್ಠಿವಿಸುದ್ಧಿನಿದ್ದೇಸೋ ನಾಮ
ಅಟ್ಠಾರಸಮೋ ಪರಿಚ್ಛೇದೋ.
೧೯. ಏಕೂನವೀಸತಿಮೋ ಪರಿಚ್ಛೇದೋ
ಕಙ್ಖಾವಿತರಣವಿಸುದ್ಧಿನಿದ್ದೇಸೋ
ಏತಸ್ಸ ¶ ¶ ನಾಮರೂಪಸ್ಸ, ಜಾನಿತ್ವಾ ಹೇತುಪಚ್ಚಯೇ;
ಕಙ್ಖಾ ತೀಸು ಪನದ್ಧಾಸು, ವಿತರಿತ್ವಾ ಠಿತಂ ಪನ.
ಕಙ್ಖಾವಿತರಣಂ ನಾಮ, ಞಾಣಂ ತಂ ಸಮುದೀರಿತಂ;
ತಂ ಸಮ್ಪಾದೇತುಕಾಮೇನ, ಅತ್ಥಕಾಮೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ.
ನಾಮರೂಪಸ್ಸ ಕೋ ಹೇತು, ಕೋನು ವಾ ಪಚ್ಚಯೋ ಭವೇ;
ಆವಜ್ಜಿತ್ವಾ ತಮಿಚ್ಚೇವಂ, ರೂಪಕಾಯಸ್ಸ ತಾವದೇ.
ಕೇಸಾ ಲೋಮಾ ನಖಾ ದನ್ತಾ, ತಚೋ ಮಂಸಂ ನಹಾರು ಚ;
ಅಟ್ಠಿಮಿಞ್ಜಞ್ಚ ವಕ್ಕಞ್ಚ, ಹದಯಂ ಯಕನಮ್ಪಿ ಚ.
ಇಚ್ಚೇವಮಾದಿಬಾತ್ತಿಂಸ-ಕೋಟ್ಠಾಸಪಚ್ಚಯಸ್ಸ ಹಿ;
ಪರಿಗ್ಗಣ್ಹತಿ ಕಾಯಸ್ಸ, ಮನಸಾ ಹೇತುಪಚ್ಚಯೇ.
ಅವಿಜ್ಜಾ ¶ ತಣ್ಹುಪಾದಾನಂ, ಕಮ್ಮಂ ಹೇತು ಚತುಬ್ಬಿಧೋ;
ಏತಸ್ಸ ರೂಪಕಾಯಸ್ಸ, ಆಹಾರೋ ಪಚ್ಚಯೋ ಮತೋ.
ಜನಕೋ ಹೇತು ಅಕ್ಖಾತೋ,
ಪಚ್ಚಯೋ ಅನುಪಾಲಕೋ;
ಹೇತ್ವಙ್ಕುರಸ್ಸ ಬೀಜಂ ತು,
ಪಚ್ಚಯಾ ಪಥವಾದಯೋ.
ಇತಿಮೇ ಪಞ್ಚ ಧಮ್ಮಾ ಹಿ, ಹೇತುಪಚ್ಚಯತಂ ಗತಾ;
ಅವಿಜ್ಜಾದಯೋ ತಯೋ ತತ್ಥ, ಮಾತಾವ ಉಪನಿಸ್ಸಯಾ.
ಜನಕಂ ಪನ ಕಮ್ಮಂ ತು, ಪುತ್ತಸ್ಸ ಹಿ ಪಿತಾ ವಿಯ;
ಧಾತೀ ವಿಯ ಕುಮಾರಸ್ಸ, ಆಹಾರೋ ಧಾರಕೋ ಭವೇ.
ಇಚ್ಚೇವಂ ¶ ರೂಪಕಾಯಸ್ಸ, ಸೋ ಪಚ್ಚಯಪರಿಗ್ಗಹಂ;
ಕತ್ವಾ ಪುನಪಿ ‘‘ಚಕ್ಖುಞ್ಚ, ರೂಪಮಾಲೋಕಮೇವ ಚ.
ಪಟಿಚ್ಚ ಚಕ್ಖುವಿಞ್ಞಾಣಂ, ಹೋತಿ’’ಇಚ್ಚೇವಮಾದಿನಾ;
ನಯೇನ ನಾಮಕಾಯಸ್ಸ, ಪಚ್ಚಯಂ ಪರಿಗಣ್ಹತಿ.
ಸೋ ಏವಂ ನಾಮರೂಪಸ್ಸ, ವುತ್ತಿಂ ದಿಸ್ವಾನ ಪಚ್ಚಯಾ;
ಯಥಾ ಏತರಹಿದಂ ತು, ಅತೀತೇಪಿ ತಥೇವಿದಂ.
ಪಚ್ಚಯಾ ಚ ಪವತ್ತಿತ್ಥ, ತಥೇವಾನಾಗತೇಪಿ ಚ;
ಪವತ್ತಿಸ್ಸತಿ ಅದ್ಧಾಸು, ತೀಸ್ವೇವಂ ಅನುಪಸ್ಸತಿ.
ತಸ್ಸೇವಂ ¶ ಪಸ್ಸತೋ ಯಾ ಸಾ, ಪುಬ್ಬನ್ತೇ ಪಞ್ಚಧಾ ತಥಾ;
ಅಪರನ್ತೇ ಸಿಯಾ ಕಙ್ಖಾ, ಪಞ್ಚಧಾ ಸಮುದೀರಿತಾ.
ಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನೇಪಿ ಅದ್ಧಾನೇ, ಛಬ್ಬಿಧಾ ಪರಿಕಿತ್ತಿತಾ;
ಸಬ್ಬಾ ಚಾನವಸೇಸಾವ, ಯೋಗಿನೋ ಸಾ ಪಹಿಯ್ಯತಿ.
ಏಕೋ ಕಮ್ಮವಿಪಾಕಾನಂ, ವಸೇನಾಪಿ ಚ ಪಣ್ಡಿತೋ;
ಏತಸ್ಸ ನಾಮರೂಪಸ್ಸ, ಪಚ್ಚಯಂ ಪರಿಗಣ್ಹತಿ.
ಕಮ್ಮಂ ಚತುಬ್ಬಿಧಂ ದಿಟ್ಠ-ಧಮ್ಮವೇದನಿಯಂ ತಥಾ;
ಉಪಪಜ್ಜಾಪರಾಪರಿಯಾ-ಹೋಸಿಕಮ್ಮವಸಾ ಪನ.
ತತ್ಥ ¶ ಏಕಜವನವೀಥಿಯಂ ಸತ್ತಸು ಚಿತ್ತೇಸು ಕುಸಲಾ ವಾ ಅಕುಸಲಾ ವಾ ಪಠಮಜವನಚೇತನಾ ದಿಟ್ಠಧಮ್ಮವೇದನೀಯಕಮ್ಮಂ ನಾಮ. ತಂ ಇಮಸ್ಮಿಂಯೇವ ಅತ್ತಭಾವೇ ವಿಪಾಕಂ ದೇತಿ, ತಥಾ ಅಸಕ್ಕೋನ್ತಂ ಪನ ‘‘ಅಹೋಸಿಕಮ್ಮಂ ನಾಹೋಸಿ ಕಮ್ಮವಿಪಾಕೋ, ನ ಭವಿಸ್ಸತಿ ಕಮ್ಮವಿಪಾಕೋ, ನತ್ಥಿ ಕಮ್ಮವಿಪಾಕೋ’’ತಿ ಇಮಸ್ಸ ತಿಕಸ್ಸ ವಸೇನ ಅಹೋಸಿಕಮ್ಮಂ ನಾಮ ಹೋತಿ. ಅತ್ಥಸಾಧಿಕಾ ಪನ ಸತ್ತಮಜವನಚೇತನಾ ಉಪಪಜ್ಜವೇದನೀಯಕಮ್ಮಂ ನಾಮ. ತಮನನ್ತರೇ ಅತ್ತಭಾವೇ ವಿಪಾಕಂ ದೇತಿ, ತಥಾ ಅಸಕ್ಕೋನ್ತಂ ವುತ್ತನಯೇನ ಅಹೋಸಿಕಮ್ಮಂ ನಾಮ ಹೋತಿ. ಉಭಿನ್ನಮನ್ತರೇ ಪಞ್ಚಜವನಚೇತನಾ ಅಪರಾಪರಿಯವೇದನೀಯಕಮ್ಮಂ ನಾಮ. ತಮನಾಗತೇ ಯದಾ ಓಕಾಸಂ ಲಭತಿ, ತದಾ ವಿಪಾಕಂ ದೇತಿ, ಸತಿ ಸಂಸಾರಪ್ಪವತ್ತಿಯಾ ಅಹೋಸಿಕಮ್ಮಂ ನಾಮ ನ ಹೋತಿ.
ಅಪರಂ ¶ ಚತುಬ್ಬಿಧಂ ಕಮ್ಮಂ, ಗರುಕಂ ಬಹುಲಮ್ಪಿ ಚ;
ಆಸನ್ನಞ್ಚ ಕಟತ್ತಾ ಚ, ಕಮ್ಮನ್ತಿ ಸಮುದೀರಿತಂ.
ಅಞ್ಞಂ ಚತುಬ್ಬಿಧಂ ಕಮ್ಮಂ, ಜನಕಂ ಉಪಥಮ್ಭಕಂ;
ತಥೂಪಪೀಳಕಂ ಕಮ್ಮ-ಮುಪಘಾತಕಮೇವ ಚ.
ತತ್ಥ ಜನಕಂ ನಾಮ ಕುಸಲಂ ವಾ ಅಕುಸಲಂ ವಾ ಕಮ್ಮಂ ಪಟಿಸನ್ಧಿಯಮ್ಪಿ ಪವತ್ತೇಪಿ ರೂಪಾರೂಪವಿಪಾಕಕ್ಖನ್ಧೇ ಜನೇತಿ. ಉಪತ್ಥಮ್ಭಕಂ ಪನ ವಿಪಾಕಂ ಜನೇತುಂ ನ ಸಕ್ಕೋತಿ, ಅಞ್ಞೇನ ಕಮ್ಮೇನ ದಿನ್ನಾಯ ಪಟಿಸನ್ಧಿಯಾ ಜನಿತೇ ವಿಪಾಕೇ ಉಪ್ಪಜ್ಜನಕಸುಖದುಕ್ಖಂ ಉಪತ್ಥಮ್ಭೇತಿ, ಅದ್ಧಾನಂ ಪವತ್ತೇತಿ. ಉಪಪೀಳಕಂ ಪನ ಅಞ್ಞೇನ ಕಮ್ಮೇನ ದಿನ್ನಾಯ ಪಟಿಸನ್ಧಿಯಾ ಜನಿತೇ ವಿಪಾಕೇ ಉಪ್ಪಜ್ಜನಕಸುಖದುಕ್ಖಂ ಪೀಳೇತಿ ಬಾಧತಿ, ಅದ್ಧಾನಂ ಪವತ್ತಿತುಂ ನ ದೇತಿ. ಉಪಘಾತಕಂ ಪನ ಸಯಂ ಕುಸಲಮ್ಪಿ ಅಕುಸಲಮ್ಪಿ ಸಮಾನಂ ¶ ಅಞ್ಞಂ ದುಬ್ಬಲಕಮ್ಮಂ ಘಾತೇತ್ವಾ ತಸ್ಸ ವಿಪಾಕಂ ಪಟಿಬಾಹಿತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ವಿಪಾಕಸ್ಸ ಓಕಾಸಂ ಕರೋತಿ. ಏವಂ ಪನ ಕಮ್ಮೇನ ಓಕಾಸೇ ಕತೇ ತಂವಿಪಾಕಮುಪ್ಪನ್ನಂ ನಾಮ ಹೋತಿ. ಇತಿ ಇಮಂ ದ್ವಾದಸವಿಧಂ ಕಮ್ಮಂ ಕಮ್ಮವಟ್ಟೇ ಪಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ¶ ಏವಮೇಕೋ ಕಮ್ಮವಿಪಾಕವಸೇನ ನಾಮರೂಪಸ್ಸ ಪಚ್ಚಯಪರಿಗ್ಗಹಂ ಕರೋತಿ.
ಇತಿ ಏವಂ ಕಮ್ಮವಿಪಾಕವಟ್ಟವಸೇನ ನಾಮರೂಪಸ್ಸ ಪವತ್ತಿಂ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಯಥಾ ಇದಂ ಏತರಹಿ, ಏವಮತೀತೇಪಿ ಅದ್ಧಾನೇ ಕಮ್ಮವಿಪಾಕವಸೇನ ಪಚ್ಚಯತೋ ಪವತ್ತಿತ್ಥ, ಅನಾಗತೇಪಿ ಪವತ್ತಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಇತಿ ಕಮ್ಮಞ್ಚೇವ ವಿಪಾಕೋ ಚಾತಿ ಕಮ್ಮವಿಪಾಕವಸೇನ ಲೋಕೋ ಪವತ್ತತೀತಿ ತಂ ಸಮನುಪಸ್ಸತಿ. ತಸ್ಸೇವಂ ಸಮನುಪಸ್ಸತೋ ಸಬ್ಬಾ ಸೋಳಸವಿಧಾ ಕಙ್ಖಾ ಪಹಿಯ್ಯತಿ.
ಹೇತುಫಲಸ್ಸ ಸಮ್ಬನ್ಧವಸೇನೇವ ಪವತ್ತತಿ;
ಕೇವಲಂ ನಾಮರೂಪನ್ತಿ, ಸಮ್ಮಾ ಸಮನುಪಸ್ಸತಿ.
ಏವಂ ಕಾರಣತೋ ಉದ್ಧಂ, ಕಾರಣಂ ನ ಚ ಪಸ್ಸತಿ;
ಪಾಕಪವತ್ತಿತೋ ಉದ್ಧಂ, ನ ಪಾಕಪಟಿವೇದಕಂ.
ತೇನಾಹು ಪೋರಾಣಾ –
‘‘ಕಮ್ಮಸ್ಸ ಕಾರಕೋ ನತ್ಥಿ, ವಿಪಾಕಸ್ಸ ಚ ವೇದಕೋ;
ಸುದ್ಧಧಮ್ಮಾ ಪವತ್ತನ್ತಿ, ಏವೇತಂ ಸಮ್ಮದಸ್ಸನಂ.
ಏವಂ ¶ ಕಮ್ಮೇ ವಿಪಾಕೇ ಚ, ವತ್ತಮಾನೇ ಸಹೇತುಕೇ;
ಬೀಜರುಕ್ಖಾದಿಕಾನಂವ, ಪುಬ್ಬಾ ಕೋಟಿ ನ ನಾಯತಿ.
ಅನಾಗತೇಪಿ ಸಂಸಾರೇ, ಅಪ್ಪವತ್ತಿ ನ ದಿಸ್ಸತಿ;
ಏತಮತ್ಥಮನಞ್ಞಾಯ, ತಿತ್ಥಿಯಾ ಅಸಯಂವಸೀ.
ಸತ್ತಸಞ್ಞಂ ಗಹೇತ್ವಾನ, ಸಸ್ಸತುಚ್ಛೇದದಸ್ಸಿನೋ;
ದ್ವಾಸಟ್ಠಿದಿಟ್ಠಿಂ ಗಣ್ಹನ್ತಿ, ಅಞ್ಞಮಞ್ಞವಿರೋಧಿನೋ.
ದಿಟ್ಠಿಬನ್ಧನಬದ್ಧಾ ತೇ, ತಣ್ಹಾಸೋತೇನ ವುಯ್ಹರೇ;
ತಣ್ಹಾಸೋತೇನ ವುಯ್ಹನ್ತಾ, ನ ತೇ ದುಕ್ಖಾ ಪಮುಚ್ಚರೇ.
ಏವಮೇತಂ ಅಭಿಞ್ಞಾಯ, ಭಿಕ್ಖು ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಸಾವಕೋ;
ಗಮ್ಭೀರಂ ನಿಪುಣಂ ಸುಞ್ಞಂ, ಪಚ್ಚಯಂ ಪಟಿವಿಜ್ಝತಿ.
ಕಮ್ಮಂ ¶ ನತ್ಥಿ ವಿಪಾಕಮ್ಹಿ, ಪಾಕೋ ಕಮ್ಮೇ ನ ವಿಜ್ಜತಿ;
ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಉಭೋ ಸುಞ್ಞಾ, ನ ಚ ಕಮ್ಮಂ ವಿನಾ ಫಲಂ.
ಯಥಾ ನ ಸೂರಿಯೇ ಅಗ್ಗಿ, ನ ಮಣಿಮ್ಹಿ ನ ಗೋಮಯೇ;
ನ ತೇಸಂ ಬಹಿ ಸೋ ಅತ್ಥಿ, ಸಮ್ಭಾರೇಹಿ ಚ ಜಾಯತಿ.
ತಥಾ ನ ಅನ್ತೋ ಕಮ್ಮಸ್ಸ, ವಿಪಾಕೋ ಉಪಲಬ್ಭತಿ;
ಬಹಿದ್ಧಾಪಿ ನ ಕಮ್ಮಸ್ಸ, ನ ಕಮ್ಮಂ ತತ್ಥ ವಿಜ್ಜತಿ.
ಫಲೇನ ¶ ಸುಞ್ಞಂ ತಂ ಕಮ್ಮಂ, ಫಲಂ ಕಮ್ಮೇ ನ ವಿಜ್ಜತಿ;
ಕಮ್ಮಞ್ಚ ಖೋ ಉಪಾದಾಯ, ತತೋ ನಿಬ್ಬತ್ತತೇ ಫಲಂ.
ನ ಹೇತ್ಥ ದೇವೋ ಬ್ರಹ್ಮಾ ವಾ,
ಸಂಸಾರಸ್ಸತ್ಥಿ ಕಾರಕೋ;
ಸುದ್ಧಧಮ್ಮಾ ಪವತ್ತನ್ತಿ,
ಹೇತುಸಮ್ಭಾರಪಚ್ಚಯಾ’’ತಿ.
ಏವಂ ನಾನಪ್ಪಕಾರೇಹಿ, ನಾಮರೂಪಸ್ಸ ಪಚ್ಚಯಂ;
ಪರಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಅದ್ಧಾಸು, ತರಿತ್ವಾ ಕಙ್ಖಮುಟ್ಠಿತಂ.
ಕಙ್ಖಾವಿತರಣಂ ¶ ನಾಮ, ಞಾಣಂ ತಂ ಸಮುದೀರಿತಂ;
ಧಮ್ಮಟ್ಠಿತಿ ಯಥಾಭೂತಂ, ತಂ ಸಮ್ಮಾದಸ್ಸನನ್ತಿಪಿ.
ಇಮಿನಾ ಪನ ಞಾಣೇನ,
ಸಂಯುತ್ತೋ ಬುದ್ಧಸಾಸನೇ;
ಹೋತಿ ಲದ್ಧಪತಿಟ್ಠೋವ,
ಸೋತಾಪನ್ನೋ ಹಿ ಚೂಳಕೋ.
ತಸ್ಮಾ ಸಪಞ್ಞೋ ಪನ ಅತ್ಥಕಾಮೋ,
ಯೋ ನಾಮರೂಪಸ್ಸ ಹೇತುಪಚ್ಚಯಾನಿ;
ಪರಿಗ್ಗಹಂ ಸಾಧು ಕರೋತಿ ಧೀರೋ,
ಖಿಪ್ಪಂ ಸ ನಿಬ್ಬಾನಪುರಂ ಉಪೇತಿ.
ಇತಿ ಅಭಿಧಮ್ಮಾವತಾರೇ ಕಙ್ಖಾವಿತರಣವಿಸುದ್ಧಿನಿದ್ದೇಸೋ ನಾಮ
ಏಕೂನವೀಸತಿಮೋ ಪರಿಚ್ಛೇದೋ.
೨೦. ವೀಸತಿಮೋ ಪರಿಚ್ಛೇದೋ
ಮಗ್ಗಾಮಗ್ಗಞಾಣದಸ್ಸನವಿಸುದ್ಧಿನಿದ್ದೇಸೋ
ಯೋಗೋ ಕರಣಿಯೋ ಸಿಯಾ;
ಮಗ್ಗಾಮಗ್ಗೇ ತು ಞಾಣಂ ತ-
ಮಧಿಗನ್ತುಂ ಪನಿಚ್ಛತಾ.
ಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನಸ್ಸ ಧಮ್ಮಸ್ಸ, ನಿಬ್ಬತ್ತಿ ಉದಯೋ ಮತೋ;
ವಯೋ ವಿಪರಿಣಾಮೋತಿ, ತಸ್ಸೇವ ಸಮುದೀರಿತಾ.
ಅನುಪಸ್ಸನಾಪಿ ¶ ಞಾಣನ್ತಿ, ವರಞಾಣೇನ ದೇಸಿತಂ;
ಸೋ ಪನೇವಂ ಪಜಾನಾತಿ, ಯೋಗಾವಚರಮಾಣವೋ.
ಇಮಸ್ಸ ನಾಮರೂಪಸ್ಸ, ಪುಬ್ಬೇ ಉಪ್ಪತ್ತಿತೋ ಪನ;
ನಿಚಯೋ ರಾಸಿ ವಾ ನತ್ಥಿ, ತಥಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜತೋಪಿ ಚ.
ರಾಸಿತೋ ನಿಚಯಾ ವಾಪಿ, ನತ್ಥಿ ಆಗಮನನ್ತಿ ಚ;
ತಥಾ ನಿರುಜ್ಝಮಾನಸ್ಸ, ನ ದಿಸಾಗಮನನ್ತಿ ಚ.
ನಿರುದ್ಧಸ್ಸಾಪಿ ಏಕಸ್ಮಿಂ, ಠಾನೇ ನತ್ಥಿ ಚಯೋತಿ ಚ;
ಏತ್ಥ ವೀಣೂಪಮಾ ವುತ್ತಾ, ಏತಸ್ಸತ್ಥಸ್ಸ ದೀಪನೇ.
ಉದಬ್ಬಯಮನಕ್ಕಾರಮೇವಂ ಸಙ್ಖೇಪತೋ ಪನ;
ಕತ್ವಾ ತಸ್ಸೇವ ಞಾಣಸ್ಸ, ವಿಭಙ್ಗಸ್ಸ ವಸೇನ ತು.
‘‘ಅವಿಜ್ಜಾಸಮುದಯಾ ರೂಪಸಮುದಯೋ’’ತಿ ಹಿ ಆದಿನಾ;
ನಯೇನೇಕೇಕಖನ್ಧಸ್ಸ, ಉದಯಬ್ಬಯದಸ್ಸನೇ.
ದಸ ದಸಾತಿ ಕತ್ವಾನ, ವುತ್ತಾ ಪಞ್ಞಾಸಲಕ್ಖಣಾ;
ತೇಸಂ ಪನ ವಸೇನಾಪಿ, ಧಮ್ಮೇ ಸಮನುಪಸ್ಸತಿ.
ಏವಂ ರೂಪುದಯೋ ಹೋತಿ, ಏವಮಸ್ಸ ವಯೋ ಇತಿ;
ಉದೇತಿ ಏವಂ ರೂಪಮ್ಪಿ, ಏವಂ ರೂಪಂ ತು ವೇತಿ ಚ.
ಏವಂ ¶ ಪಚ್ಚಯತೋಪೇತ್ಥ, ಖಣತೋ ಉದಯಬ್ಬಯಂ;
ಪಸ್ಸತೋ ಸಬ್ಬಧಮ್ಮಾ ಚ, ಪಾಕಟಾ ಹೋನ್ತಿ ತಸ್ಸ ತೇ.
ಉದಕೇ ದಣ್ಡರಾಜೀವ, ಆರಗ್ಗೇರಿವ ಸಾಸಪೋ;
ವಿಜ್ಜುಪ್ಪಾದಾವ ಧಮ್ಮಾ ತೇ, ಪರಿತ್ತಟ್ಠಾಯಿನೋ ಸಿಯುಂ.
ಕದಲೀಸುಪಿನಾಲಾತಚಕ್ಕಮಾಯುಪಮಾ ಇಮೇ;
ಅಸಾರಾ ಪನ ನಿಸ್ಸಾರಾ, ಹುತ್ವಾ ಖಾಯನ್ತಿ ಯೋಗಿನೋ.
ಏವಮೇತ್ತಾವತಾ ¶ ತೇನ, ಉದಯಬ್ಬಯದಸ್ಸನಂ;
ಲಕ್ಖಣಾನಿ ಚ ಪಞ್ಞಾಸ, ಪಟಿವಿಜ್ಝ ಠಿತಂ ಪನ.
ಞಾಣಂ ¶ ಅಧಿಗತಂ ಹೋತಿ, ತರುಣಂ ಪಠಮಂ ಪನ;
ಯಸ್ಸ ಚಾಧಿಗಮಾ ಯೋಗೀ, ಹೋತಾರದ್ಧವಿಪಸ್ಸಕೋ.
ವಿಪಸ್ಸನಾಯ ಹೇತಾಯ,
ಕರುಣಾಯಾಥ ಯೋಗಿನೋ;
ವಿಪಸ್ಸಕಸ್ಸ ಜಾಯನ್ತೇ,
ಉಪಕ್ಲೇಸಾ ದಸೇವಿಮೇ.
ಓಭಾಸೋ ಪೀತಿ ಪಸ್ಸದ್ಧಿ, ಞಾಣಂ ಸದ್ಧಾ ಸತೀ ಸುಖಂ;
ಉಪೇಕ್ಖಾ ವೀರಿಯಂ ನಿಕನ್ತೀತಿ, ಉಪಕ್ಲೇಸಾ ದಸೇವಿಮೇ.
ಸಮ್ಪತ್ತಪಟಿವೇಧಸ್ಸ, ಸೋತಾಪನ್ನಾದಿನೋಪಿ ಚ;
ತಥಾ ವಿಪ್ಪಟಿಪನ್ನಸ್ಸ, ಉಪಕ್ಲೇಸಾ ನ ಜಾಯರೇ.
ಸಮ್ಮಾವ ಪಟಿಪನ್ನಸ್ಸ, ಯುತ್ತಯೋಗಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ;
ಸದಾ ವಿಪಸ್ಸಕಸ್ಸೇವ, ಉಪ್ಪಜ್ಜನ್ತಿ ಕಿರಸ್ಸು ತೇ.
ವಿಪಸ್ಸನಾಯ ಓಭಾಸೋ, ಓಭಾಸೋತಿ ಪವುಚ್ಚತಿ;
ತಸ್ಮಿಂ ಪನ ಸಮುಪ್ಪನ್ನೇ, ಯೋಗಾವಚರಭಿಕ್ಖು ಸೋ.
ಮಗ್ಗಪ್ಪತ್ತೋ ಫಲಪ್ಪತ್ತೋ, ಅಹಮಸ್ಮೀತಿ ಗಣ್ಹತಿ;
ಅಮಗ್ಗಂಯೇವ ಮಗ್ಗೋತಿ, ತಸ್ಸೇವಂ ಪನ ಗಣ್ಹತೋ.
ಏವಂ ¶ ವಿಪಸ್ಸನಾವೀಥಿ,
ಓಕ್ಕನ್ತಾ ನಾಮ ಹೋತಿ ಸಾ;
ಓಭಾಸಮೇವ ಸೋ ಭಿಕ್ಖು,
ಅಸ್ಸಾದೇನ್ತೋ ನಿಸೀದತಿ.
ಪೀತಿ ವಿಪ್ಪಸ್ಸನಾಪೀತಿ, ತಸ್ಸ ತಸ್ಮಿಂ ಖಣೇ ಪನ;
ತದಾ ಪಞ್ಚವಿಧಾ ಪೀತಿ, ಜಾಯನ್ತೇ ಖುದ್ದಿಕಾದಿಕಾ.
ವಿಪಸ್ಸನಾಯ ಪಸ್ಸದ್ಧಿ, ಪಸ್ಸದ್ಧೀತಿ ಪವುಚ್ಚತಿ;
ಯೋಗಿನೋ ಕಾಯಚಿತ್ತಾನಿ, ಪಸ್ಸದ್ಧಾನೇವ ಹೋನ್ತಿ ಹಿ.
ಲಹೂನಿ ¶ ಚ ಮುದೂನೇವ, ಕಮ್ಮಞ್ಞಾನೇವ ಹೋನ್ತಿ ಹಿ;
ಪಸ್ಸದ್ಧಾದೀಹಿ ಸೋ ಭಿಕ್ಖು, ಅನುಗ್ಗಹಿತಮಾನಸೋ.
ಅಮಾನುಸಿಂ ರತಿಂ ನಾಮ,
ಅನುಭೋತಿ ಅನುತ್ತರಂ;
ಯಂ ಸನ್ಧಾಯ ಚ ಗಾಥಾಯೋ,
ಭಾಸಿತಾ ಹಿ ಮಹೇಸಿನಾ.
‘‘ಸುಞ್ಞಾಗಾರಂ ಪವಿಟ್ಠಸ್ಸ, ಸನ್ತಚಿತ್ತಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ;
ಅಮಾನುಸೀ ರತಿ ಹೋತಿ, ಸಮ್ಮಾ ಧಮ್ಮಂ ವಿಪಸ್ಸತೋ.
‘‘ಯತೋ ಯತೋ ಸಮ್ಮಸತಿ, ಖನ್ಧಾನಂ ಉದಯಬ್ಬಯಂ;
ಲಭತೀ ಪೀತಿಪಾಮೋಜ್ಜಂ, ಅಮತಂ ತಂ ವಿಜಾನತ’’ನ್ತಿ.
ಞಾಣಾದಯೋ ಉಪಕ್ಲೇಸಾ, ಞೇಯ್ಯಾ ವುತ್ತನಯೇನಿಧ;
ಏತೇ ದಸ ಉಪಕ್ಲೇಸಾ, ವಜ್ಜನೀಯಾವ ಯೋಗಿನಾ.
ಏತ್ಥೋಭಾಸಾದಯೋ ಧಮ್ಮಾ,
ಉಪಕ್ಲೇಸಸ್ಸ ವತ್ಥುತೋ;
ಉಪಕ್ಲೇಸಾತಿ ನಿದ್ದಿಟ್ಠಾ,
ಉಪಕ್ಲೇಸನಿಕನ್ತಿ ತು.
ತಂ ¶ ತಮಾವಜ್ಜಮಾನಸ್ಸ, ಭಾವನಾ ಪರಿಹಾಯತಿ;
ಅಸತ್ತೇ ಸತ್ತಸಞ್ಞೀ ಚ, ಹೋತಿ ಅಪ್ಪಸ್ಸುತೋ ನರೋ.
ಸಬ್ಬೋಭಾಸಾದಯೋ ¶ ಧಮ್ಮೇ, ನ ಮಗ್ಗೋತಿ ವಿಚಾರಯಂ;
ಮಗ್ಗೋ ವಿಪಸ್ಸನಾಞಾಣಂ, ಇಚ್ಚೇವಂ ಪನ ಪಣ್ಡಿತೋ.
ವವತ್ಥಪೇತಿ ಮಗ್ಗಞ್ಚ, ಅಮಗ್ಗಞ್ಚೇವ ಚೇತಸಾ;
ತಸ್ಸ ಚೇವಂ ಅಯಂ ಮಗ್ಗೋ, ನಾಯಂ ಮಗ್ಗೋತಿ ಯೋಗಿನೋ.
ಮಗ್ಗಾಮಗ್ಗಞ್ಚ ವಿಞ್ಞಾಯ, ಠಿತಞಾಣಮಿದಂ ಪನ;
ಮಗ್ಗಾಮಗ್ಗೇಸುಞಾಣನ್ತಿ, ಭೂರಿಞಾಣೇನ ದೇಸಿತಂ.
ಮಗ್ಗಾಮಗ್ಗಞಾಣದಸ್ಸನೇಸು ¶ ಕೋವಿದಾ,
ಸಾರಾಸಾರವೇದಿನೋ ಸಮಾಹಿತಾಹಿತಾ;
ಮಗ್ಗಾಮಗ್ಗಞಾಣದಸ್ಸನನ್ತಿ ತಂ ಇದಂ,
ಬುದ್ಧಾ ಬುದ್ಧಸಾವಕಾ ವದನ್ತಿ ವಾದಿನೋ.
ಇತಿ ಅಭಿಧಮ್ಮಾವತಾರೇ ಮಗ್ಗಾಮಗ್ಗಞಾಣದಸ್ಸನವಿಸುದ್ಧಿನಿದ್ದೇಸೋ
ನಾಮ ವೀಸತಿಮೋ ಪರಿಚ್ಛೇದೋ.
೨೧. ಏಕವೀಸತಿಮೋ ಪರಿಚ್ಛೇದೋ
ಪಟಿಪದಾಞಾಣದಸ್ಸನವಿಸುದ್ಧಿನಿದ್ದೇಸೋ
ಅಟ್ಠಞಾಣವಸೇನೇವ ¶ , ಸಿಖಾಪಕ್ಕಾ ವಿಪಸ್ಸನಾ;
ನವಮಂ ಪಟಿಪದಾಞಾಣ-ದಸ್ಸನನ್ತಿ ಪವುಚ್ಚತಿ.
ಅಟ್ಠ ಞಾಣಾನಿ ನಾಮೇತ್ಥ, ವೇದಿತಬ್ಬಾನಿ ವಿಞ್ಞುನಾ;
ಉಪಕ್ಲೇಸವಿನಿಮುತ್ತಂ, ಞಾಣಂ ಸುವಿಸದಂ ಪನ.
ಉದಯಬ್ಬಯೇ ಚ ಭಙ್ಗೇ ಚ, ಭಯೇ ಆದೀನವೇ ತಥಾ;
ನಿಬ್ಬಿದಾಪಸ್ಸನಾಞಾಣಂ, ಞಾಣಂ ಮುಚ್ಚಿತುಕಮ್ಯತಾ.
ಪಟಿಸಙ್ಖಾ ಚ ಸಙ್ಖಾರೇ, ಉಪೇಕ್ಖಾಞಾಣಮಟ್ಠಮಂ;
ಇಮಾನಿ ಅಟ್ಠ ಞಾಣಾನಿ, ನವಮಂ ಸಚ್ಚಾನುಲೋಮಕಂ.
ಸಚ್ಚಾನುಲೋಮಞಾಣನ್ತಿ ¶ , ಅನುಲೋಮಂ ಪವುಚ್ಚತಿ;
ತಂ ಸಮ್ಪಾದೇತುಕಾಮೇನ, ಯೋಗಾವಚರಭಿಕ್ಖುನಾ.
ಉದಯಬ್ಬಯಞಾಣಂ ತಂ, ಆದಿಂ ಕತ್ವಾ ಪನಟ್ಠಸು;
ಏತೇಸು ಪನ ಞಾಣೇಸು, ಯೋಗೋ ಕರಣಿಯೋ ಪನ.
ಯಥಾನುಕ್ಕಮತೋ ¶ ತಸ್ಸ, ತೇಸು ಞಾಣೇಸು ಅಟ್ಠಸು;
ಅನಿಚ್ಚಾದಿವಸೇನೇವ, ಯೋಗಂ ಕತ್ವಾ ಠಿತಸ್ಸ ಹಿ.
ಅನಿಚ್ಚಂ ದುಕ್ಖಮನತ್ತಾತಿ, ಸಙ್ಖಾರೇ ಅನುಪಸ್ಸತೋ;
ಅಟ್ಠನ್ನಂ ಪನ ಞಾಣಾನಂ, ವಸೇನ ಪನ ಯೋಗಿನೋ.
ವಿಪಸ್ಸನಾ ಸಿಖಾಪತ್ತಾ, ಹೋತಿ ವುಟ್ಠಾನಗಾಮಿನೀ;
ಸಚ್ಚಾನುಲೋಮಞಾಣನ್ತಿ, ಅಯಮೇವ ಪವುಚ್ಚತಿ.
ಸಙ್ಖಾರುಪೇಕ್ಖಾಞಾಣಂ ತಂ, ಆಸೇವನ್ತಸ್ಸ ಯೋಗಿನೋ;
ಇದಾನಿ ತಸ್ಸ ಮಗ್ಗೋ ಚ, ಸಮುಪ್ಪಜ್ಜಿಸ್ಸತೀತಿ ಹಿ.
ಸಙ್ಖಾರುಪೇಕ್ಖಾ ಸಙ್ಖಾರೇ, ಅನಿಚ್ಚಾ ದುಕ್ಖಾತಿ ವಾ ತಥಾ;
ಸಮ್ಮಸಿತ್ವಾ ಭವಙ್ಗಂ ತು, ಪುನ ವೋತರತೇವ ಸಾ.
ಭವಙ್ಗಾನನ್ತರಂ ಸಙ್ಖಾರು-ಪೇಕ್ಖಾಗತನಯೇನ ತು;
ಅನಿಚ್ಚಾದಿವಸೇನೇವ, ಸಙ್ಖಾರೇ ಪನ ಗೋಚರಂ.
ಕುರುಮಾನಂ ಮನೋದ್ವಾರೇ, ಜಾಯತಾವಜ್ಜನಂ ತತೋ;
ಭವಙ್ಗಾವಟ್ಟನಂ ಕತ್ವಾ, ಜಾತಸ್ಸಾನನ್ತರಂ ಪನ.
ಸಙ್ಖಾರೇ ¶ ಗೋಚರಂ ಕತ್ವಾ, ಪಠಮಂ ಜವನಮಾನಸಂ;
ಉಪ್ಪಜ್ಜತೀತಿ ತಂ ಚಿತ್ತಂ, ಪರಿಕಮ್ಮನ್ತಿ ವುಚ್ಚತಿ.
ತದನನ್ತರಮೇವಞ್ಞಂ, ಸಙ್ಖಾರಾರಮ್ಮಣಂ ಪುನ;
ದುತಿಯಂ ಜವನಂ ಹೋತಿ, ಉಪಚಾರನ್ತಿ ತಂ ಮತಂ.
ತದನನ್ತರಂ ತಂ ಹೋತಿ, ತಥಾ ಸಙ್ಖಾರಗೋಚರಂ;
ತತಿಯಂ ಜವನಚಿತ್ತಂ, ಅನುಲೋಮನ್ತಿ ಸಞ್ಞಿತಂ.
ಪುರಿಮಾನಂ ಪನಟ್ಠನ್ನಂ, ಞಾಣಾನಂ ಅನುಲೋಮತೋ;
ಬೋಧಿಪಕ್ಖಿಯಧಮ್ಮಾನಂ, ಉದ್ಧಞ್ಚ ಅನುಲೋಮತೋ.
ತೇನೇವ ¶ ತಂ ಹಿ ಸಚ್ಚಾನುಲೋಮಞಾಣಂ ಪವುಚ್ಚತಿ;
ಇದಂ ಹಿ ಪನ ಸಚ್ಚಾನು-ಲೋಮಞಾಣಂ ಮಹೇಸಿನಾ.
‘‘ವುಟ್ಠಾನಗಾಮಿನೀಯಾ ¶ ಹಿ, ಪರಿಯೋಸಾನ’’ನ್ತಿ ಭಾಸಿತಂ;
ಞೇಯ್ಯಂ ಸಬ್ಬಪಕಾರೇನ, ಪರಿಯೋಸಾನನ್ತಿ ಗೋತ್ರಭು.
ಇತಿನೇಕೇಹಿ ನಾಮೇಹಿ, ಕಿತ್ತಿತಾಯಾ ಮಹೇಸಿನಾ;
ವುಟ್ಠಾನಗಾಮಿನೀ ಸನ್ತಾ, ಪರಿಸುದ್ಧಾ ವಿಪಸ್ಸನಾ.
ವುಟ್ಠಾತುಕಾಮೋ ಸಂಸಾರದುಕ್ಖಪಙ್ಕಾ ಮಹಬ್ಭಯಾ;
ಕರೇಯ್ಯ ಸತತಂ ತತ್ಥ, ಯೋಗಂ ಪಣ್ಡಿತಜಾತಿಕೋ.
ಇತಿ ಅಭಿಧಮ್ಮಾವತಾರೇ ಪಟಿಪದಾಞಾಣದಸ್ಸನವಿಸುದ್ಧಿನಿದ್ದೇಸೋ ನಾಮ
ಏಕವೀಸತಿಮೋ ಪರಿಚ್ಛೇದೋ.
೨೨. ಬಾವೀಸತಿಮೋ ಪರಿಚ್ಛೇದೋ
ಞಾಣದಸ್ಸನವಿಸುದ್ಧಿನಿದ್ದೇಸೋ
ಇತೋ ¶ ಪರಂ ತು ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸ, ಹೋತಿ ಗೋತ್ರಭುಮಾನಸಂ;
ಆವಜ್ಜನಿಯಠಾನತ್ತಾ, ಮಗ್ಗಚಿತ್ತಸ್ಸ ತಂ ಪನ.
ನ ಚಪ್ಪಟಿಪದಾಞಾಣ-ದಸ್ಸನಂ ವಾ ತಥೇವ ಚ;
ಞಾಣದಸ್ಸನಸುದ್ಧಿಂ ವಾ, ಭಜತೇ ನ ಕುದಾಚನಂ.
ಉಭಿನ್ನಮನ್ತರಾ ಏತಂ, ಅಬ್ಬೋಹಾರಿಕಮೇವ ತಂ;
ವಿಪಸ್ಸನಾಯ ಸೋತಸ್ಮಿಂ, ಪತಿತತ್ತಾ ವಿಪಸ್ಸನಾ.
ಪೋಥುಜ್ಜನಿಕಗೋತ್ತಂ ವಾ, ಅಭಿಭುಯ್ಯ ಪವತ್ತಿತೋ;
ಗೋತ್ತಂ ವುಚ್ಚತಿ ನಿಬ್ಬಾನಂ, ತತೋ ಭವತಿ ಗೋತ್ರಭು.
ಞಾಣಂ ಚತೂಸು ಮಗ್ಗೇಸು, ಞಾಣದಸ್ಸನಸುದ್ಧಿಕಂ;
ತತ್ಥ ತಂ ಪಠಮಂ ಮಗ್ಗಂ, ಸಮ್ಪಾದೇತುಂ ಪನಿಚ್ಛತಾ.
ಅಞ್ಞಂ ¶ ¶ ಕಿಞ್ಚಿಪಿ ಕಾತಬ್ಬಂ, ಭಿಕ್ಖುನಾ ತೇನ ನತ್ಥಿ ತಂ;
ಯಞ್ಹಿ ತೇನ ಚ ಕಾತಬ್ಬಂ, ಸಿಯಾ ತಂ ಕತಮೇವ ತು.
ಅನುಲೋಮಾವಸಾನಞ್ಹಿ, ಸೂರಂ ತಿಕ್ಖಂ ವಿಪಸ್ಸನಂ;
ಉಪ್ಪಾದೇನ್ತೇನ ತಂ ಸಬ್ಬಂ, ಕತಮೇವ ಚ ಯೋಗಿನಾ.
ತಸ್ಸಾನುಲೋಮಞಾಣಸ್ಸ, ಅನ್ತೇ ತು ಅನಿಮಿತ್ತಕಂ;
ವಿಸಙ್ಖಾರಂ ನಿರೋಧಞ್ಚ, ನಿಬ್ಬಾನಂ ಅಮತಂ ಪದಂ.
ಗೋಚರಂ ಕುರುಮಾನಂ ತಂ, ನಿಬ್ಬಾನಾರಮ್ಮಣೇ ಪನ;
ಪಠಮಾವಜ್ಜನಞ್ಚೇವ, ಪಠಮಾಭೋಗತಾಪಿ ಚ.
ಮಗ್ಗಸ್ಸಾನನ್ತರಾದೀಹಿ, ಪಚ್ಚಯೇಹಿ ಪನಚ್ಛಹಿ;
ತಸ್ಸ ಪಚ್ಚಯಭಾವಞ್ಚ, ಸಾಧಯನ್ತಂ ತತೋ ಪನ.
ವಿಪಸ್ಸನಾಯ ಮುದ್ಧಞ್ಹಿ, ಸಿಖಾಪತ್ತಾಯ ತಾಯ ತಂ;
ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ ಅನಾವತ್ತಂ-ರಮ್ಮಣಂ ತಸ್ಸ ಗೋತ್ರಭು.
ಏಕೇನಾವಜ್ಜನೇನೇವ, ಏಕಿಸ್ಸಾಯೇವ ವೀಥಿಯಾ;
ನಾನಾರಮ್ಮಣತಾ ಚಾನು-ಲೋಮಗೋತ್ರಭುಚೇತಸಂ.
ಠತ್ವಾ ¶ ಆವಜ್ಜನಟ್ಠಾನೇ, ತಮನಾವಜ್ಜನಮ್ಪಿ ಚ;
ಮಗ್ಗಸ್ಸ ಪನ ತಂ ಸಞ್ಞಂ, ದತ್ವಾ ವಿಯ ನಿರುಜ್ಝತಿ.
ಮಗ್ಗೋಪಿ ತೇನ ತಂ ದಿನ್ನಂ, ಅಮುಞ್ಚಿತ್ವಾವ ಸಞ್ಹಿತಂ;
ತಂ ಞಾಣಮನುಬನ್ಧನ್ತೋ, ಜಾಯತೇ ತದನನ್ತರಂ.
ಕದಾಚಿಪಿ ಅನಿಬ್ಬಿದ್ಧಪುಬ್ಬಂ ಮಗ್ಗೋ ಪನೇಸ ಹಿ;
ಲೋಭಂ ದೋಸಞ್ಚ ಮೋಹಞ್ಚ, ವಿದ್ಧಂಸನ್ತೋವ ಜಾಯತಿ.
ನ ಕೇವಲಮಯಂ ಮಗ್ಗೋ, ದೋಸನಾಸನಮೇವ ಚ;
ಕರೋತಿ ಅಥ ಖೋಪಾಯದ್ವಾರಾನಿಪಿ ಪಿಧೇತಿ ಚ.
ಅನಾಮತಗ್ಗಸಂಸಾರವಟ್ಟದುಕ್ಖಮಹೋದಧಿಂ;
ಅಪಾರಮತಿಘೋರಞ್ಚ, ಸೋಸೇತಿ ಚ ಅಸೇಸತೋ.
ಮಿಚ್ಛಾಮಗ್ಗಂ ¶ ¶ ಪನಟ್ಠಙ್ಗಂ, ಜಾಯಮಾನೋ ಚ ಉಜ್ಝತಿ;
ಸಬ್ಬವೇರಭಯಾನೇತ್ಥ, ನಿಚ್ಚಂ ವೂಪಸಮೇತಿ ಚ.
ಬುದ್ಧಸ್ಸೋರಸಪುತ್ತತ್ತಂ, ಉಪನೇತಿ ನಯಂ ಪನ;
ಆನಿಸಂಸೇ ಅನೇಕೇಪಿ, ಪವತ್ತಯತಿ ಯೋಗಿನೋ.
ದಾಯಕೇನಾನಿಸಂಸಾನಂ, ಅನೇಕೇಸಮನೇನ ಚ;
ಆದಿಮಗ್ಗೇನ ಸಂಯುತ್ತಂ, ಞಾಣನ್ತಿ ಞಾಣದಸ್ಸನಂ.
ಪಠಮಮಗ್ಗಞಾಣಂ.
ತಸ್ಸೇವಾನನ್ತರಂ ತಸ್ಸ, ವಿಪಾಕಾ ದ್ವೇಪಿ ತೀಣಿ ವಾ;
ಫಲಚಿತ್ತಾನಿ ಜಾಯನ್ತೇ, ನ ಜಾಯನ್ತೇ ತತೋ ಪರಂ.
ಕೇಚಿ ಏಕಞ್ಚ ದ್ವೇ ತೀಣಿ, ಚತ್ತಾರೀತಿ ವದನ್ತಿ ತು;
ನ ಪನೇತಂ ಗಹೇತಬ್ಬಂ, ಅಜಾನಿತ್ವಾ ವದನ್ತಿ ತೇ.
ಏಕಸ್ಸಾಸೇವನಂ ನತ್ಥಿ, ತಸ್ಮಾ ದ್ವೇ ಅನುಲೋಮಕಾ;
ತೇಹಿ ಆಸೇವನಂ ಲದ್ಧಾ, ತತಿಯಂ ಹೋತಿ ಗೋತ್ರಭು.
ಚತುತ್ಥಂ ಮಗ್ಗಚಿತ್ತಂ ತು,
ತಸ್ಮಾ ತೀಣಿ ಫಲಾನಿ ಹಿ;
ಅನುಲೋಮಾ ತಯೋ ಹೋನ್ತಿ,
ಚತುತ್ಥಂ ಹೋತಿ ಗೋತ್ರಭು.
ಪಞ್ಚಮಂ ಮಗ್ಗಚಿತ್ತಞ್ಚ, ಫಲಾನಿ ದ್ವೇ ತತೋ ಪನ;
ಸತ್ತಚಿತ್ತಪರಮಾವ, ಏಕಾವಜ್ಜನವೀಥಿ ಹಿ.
ಏತ್ತಾವತಾ ಪನೇಸೋ ಹಿ, ಸೋತಾಪನ್ನೋತಿ ವುಚ್ಚತಿ;
ಫಲಸ್ಸ ಪರಿಯೋಸಾನೇ, ಭವಙ್ಗೋತ್ತರಣಂ ಸಿಯಾ.
ತತೋ ಭವಙ್ಗಂ ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ, ಮಗ್ಗಪೇಕ್ಖನಹೇತುಕಂ;
ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ ಮನೋದ್ವಾರೇ, ಆವಜ್ಜನಮನೋ ಪನ.
ತಸ್ಮಿಂ ¶ ¶ ನಿರುದ್ಧೇ ಮಗ್ಗಸ್ಸ, ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಣಸಞ್ಞಿತಾ;
ಜವನಾನಿ ಹಿ ಜಾಯನ್ತೇ, ಸತ್ತೇವ ಪಟಿಪಾಟಿಯಾ.
ಏಸೇವ ಚ ನಯೋ ಞೇಯ್ಯೋ, ಫಲಾದೀನಮ್ಪಿ ಪೇಕ್ಖನೇ;
ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಣಞಾಣಾನಿ, ಭವನ್ತೇಕೂನವೀಸತಿ.
ಮಗ್ಗೋ ¶ ಫಲಂ ಪಹೀನಾ ಚ, ಕಿಲೇಸಾ ಅವಸಿಟ್ಠಕಾ;
ನಿಬ್ಬಾನಞ್ಚೇತಿ ಪಞ್ಚೇತೇ, ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಣಭೂಮಿಯೋ.
ಏವಂ ಸೋ ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಿತ್ವಾ, ಸೋತಾಪನ್ನೋಪಪತ್ತಿಯಾ;
ಯೋಗಮಾರಭತೇ ಧೀರೋ, ದುತಿಯಾಯ ಚ ಭೂಮಿಯಾ.
ಖನ್ಧಪಞ್ಚಕಸಙ್ಖಾತಂ, ತಂ ಸಙ್ಖಾರಗತಂ ಪುನ;
ಅನಿಚ್ಚಂ ದುಕ್ಖಮನತ್ತಾತಿ, ಞಾಣೇನ ಪರಿಮಜ್ಜತಿ.
ತತೋ ವಿಪಸ್ಸನಾವೀಥಿ-ಮೋಗಾಹತಿ ಚ ತಾವದೇ;
ತಸ್ಸೇವಂ ಪಟಿಪನ್ನಸ್ಸ, ಹೇಟ್ಠಾ ವುತ್ತನಯೇನ ತು.
ತತೋ ಸಙ್ಖಾರುಪೇಕ್ಖಾಯ, ಅವಸಾನೇ ತಥೇವ ಚ;
ಏಕಾವಜ್ಜನವಾರಸ್ಮಿಂ, ಗೋತ್ರಭುಸ್ಸ ಅನನ್ತರಂ.
ಬ್ಯಾಪಾದಕಾಮರಾಗಾನಂ, ತನುಭಾವಂ ತು ಸಾಧಯಂ;
ಸಕದಾಗಾಮಿಮಗ್ಗೋಯಂ, ಜಾಯತೇ ದುತಿಯೋ ಪನ.
ದುತಿಯಮಗ್ಗಞಾಣಂ.
ಇಮಸ್ಸಾಪಿ ಚ ಞಾಣಸ್ಸ, ಹೇಟ್ಠಾ ವುತ್ತನಯೇನಿಧ;
ಫಲಚಿತ್ತಾನಿ ಞೇಯ್ಯಾನಿ, ವಿಞ್ಞುನಾ ದ್ವೇಪಿ ತೀಣಿ ವಾ.
ಏತ್ತಾವತಾ ಪನೇಸೋ ಹಿ, ಸಕದಾಗಾಮಿ ನಾಮಯಂ;
ಸಕಿದೇವ ಇಮಂ ಲೋಕಂ, ಆಗನ್ತ್ವಾನ್ತಕರೋ ಭವೇ.
ಹೇಟ್ಠಾ ವುತ್ತನಯೇನೇವ, ಪಞ್ಚಧಾ ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಣಂ;
ಏವಂ ಸೋ ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಿತ್ವಾ, ಸಕದಾಗಾಮಿಪತ್ತಿಯಾ.
ಯೋಗಮಾರಭತೇ ¶ ¶ ಧೀರೋ, ತತಿಯಾಯ ಚ ಭೂಮಿಯಾ;
ಬ್ಯಾಪಾದಕಾಮರಾಗಾನಂ, ಪಹಾನಾಯ ಚ ಪಣ್ಡಿತೋ.
ಖನ್ಧಪಞ್ಚಕಸಙ್ಖಾತಂ, ತಂ ಸಙ್ಖಾರಗತಂ ಪನ;
ಅನಿಚ್ಚಂ ದುಕ್ಖಮನತ್ತಾತಿ, ಞಾಣೇನ ಪರಿಮಜ್ಜತಿ.
ತತೋ ವಿಪಸ್ಸನಾವೀಥಿ-ಮೋಗಾಹತಿ ಚ ತಾವದೇ;
ತಸ್ಸೇವಂ ಪಟಿಪನ್ನಸ್ಸ, ಹೇಟ್ಠಾ ವುತ್ತನಯೇನ ತು.
ತತೋ ಸಙ್ಖಾರುಪೇಕ್ಖಾಯ, ಅವಸಾನೇ ತಥೇವ ಚ;
ಏಕಾವಜ್ಜನವೀಥಿಮ್ಹಿ, ಗೋತ್ರಭುಸ್ಸ ಅನನ್ತರಂ.
ಬ್ಯಾಪಾದಕಾಮರಾಗಾನಂ, ಮೂಲಘಾತಂ ತು ಸಾಧಯಂ;
ತಸ್ಸಾನಾಗಾಮಿಮಗ್ಗೋಯಂ, ಜಾಯತೇ ತತಿಯೋ ಪನ.
ತತಿಯಮಗ್ಗಞಾಣಂ.
ಇಮಸ್ಸಾಪಿ ಚ ಞಾಣಸ್ಸ, ಹೇಟ್ಠಾ ವುತ್ತನಯೇನಿಧ;
ಪವತ್ತಿ ಫಲಚಿತ್ತಾನಂ, ವೇದಿತಬ್ಬಾ ವಿಭಾವಿನಾ.
ಏತ್ತಾವತಾ ಪನೇಸೋಪಿ, ಹೋತಿನಾಗಾಮಿ ನಾಮಯಂ;
ತತ್ಥೇವ ಪರಿನಿಬ್ಬಾಯೀ, ಅನಾವತ್ತಿಸಭಾವತೋ.
ಹೇಟ್ಠಾ ¶ ವುತ್ತನಯೇನೇವ, ಪಞ್ಚಧಾ ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಣಂ;
ಏವಂ ಸೋ ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಿತ್ವಾ, ಅನಾಗಾಮಿರಿಯಸಾವಕೋ.
ಯೋಗಮಾರಭತೇ ಧೀರೋ, ಚತುತ್ಥಾಯ ಚ ಭೂಮಿಯಾ;
ಪತ್ತಿಯಾರೂಪರಾಗಾದಿ-ಪಹಾನಾಯ ಚ ಪಣ್ಡಿತೋ.
ತಥೇವ ಸಙ್ಖಾರಗತಂ, ಅನಿಚ್ಚಾದಿವಸೇನ ಸೋ;
ಪರಿವತ್ತತಿ ಞಾಣೇನ, ತಥೇವ ಪರಿಮಜ್ಜತಿ.
ತತೋ ವಿಪಸ್ಸನಾವೀಥಿ-ಮೋಗಾಹತಿ ಚ ತಾವದೇ;
ತಸ್ಸೇವಂ ಪಟಿಪನ್ನಸ್ಸ, ಹೇಟ್ಠಾ ವುತ್ತನಯೇನ ತು.
ತತೋ ¶ ¶ ಸಙ್ಖಾರುಪೇಕ್ಖಾಯ, ಅವಸಾನೇ ತಥೇವ ಚ;
ಏಕಾವಜ್ಜನವಾರಸ್ಮಿಂ, ಗೋತ್ರಭುಸ್ಸ ಅನನ್ತರಂ.
ತಸ್ಸಾರಹತ್ತಮಗ್ಗೋಯಂ,
ಜಾಯತೇ ತು ತತೋ ಪರಂ;
ರೂಪರಾಗಾದಿದೋಸಾನಂ,
ವಿದ್ಧಂಸಾಯ ಕರೋ ಪನ.
ಚತುತ್ಥಮಗ್ಗಞಾಣಂ.
ಇಮಸ್ಸಾಪಿ ಚ ಞಾಣಸ್ಸ, ಹೇಟ್ಠಾ ವುತ್ತನಯೇನಿಧ;
ಪವತ್ತಿ ಫಲಚಿತ್ತಾನಂ, ವೇದಿತಬ್ಬಾ ವಿಭಾವಿನಾ.
ಏತ್ತಾವತಾ ಪನೇಸೋ ಹಿ,
ಅರಹಾ ನಾಮ ಅಟ್ಠಮೋ;
ಅರಿಯೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ಹೋತಿ,
ಮಹಾಖೀಣಾಸವೋ ಅಯಂ.
ಅನುಪ್ಪತ್ತಸದತ್ಥೋ ಚ,
ಖೀಣಸಂಯೋಜನೋ ಮುನಿ;
ಸದೇವಕಸ್ಸ ಲೋಕಸ್ಸ,
ದಕ್ಖಿಣೇಯ್ಯೋ ಅನುತ್ತರೋ.
ಏತ್ತಾವತಾ ಚತಸ್ಸೋಪಿ, ಞಾಣದಸ್ಸನಸುದ್ಧಿಯೋ;
ಹಿತತ್ಥಾಯ ಚ ಭಿಕ್ಖೂನಂ, ಸಙ್ಖೇಪೇನೇವ ದಸ್ಸಿತಾ.
ಸದ್ಧೇನ ಸಮ್ಮಾ ಪನ ಭಾವನೀಯಾ,
ಅರಿಯಾಯ ಪಞ್ಞಾಯ ಚ ಭಾವನಾಯ;
ವಿಸುದ್ಧಿಕಾಮೇನ ತಪೋಧನೇನ,
ಭವಕ್ಖಯಂ ಪತ್ಥಯತಾ ಬುಧೇನ.
ಇತಿ ಅಭಿಧಮ್ಮಾವತಾರೇ ಞಾಣದಸ್ಸನವಿಸುದ್ಧಿನಿದ್ದೇಸೋ ನಾಮ
ಬಾವೀಸತಿಮೋ ಪರಿಚ್ಛೇದೋ.
೨೩. ತೇವೀಸತಿಮೋ ಪರಿಚ್ಛೇದೋ
ಕಿಲೇಸಪ್ಪಹಾನಕಥಾ
ಏತೇಸು ¶ ¶ ¶ ಯೇನ ಯೇ ಧಮ್ಮಾ, ಪಹಾತಬ್ಬಾ ಭವನ್ತಿ ಹಿ;
ತೇಸಂ ದಾನಿ ಕರಿಸ್ಸಾಮಿ, ಪಕಾಸನಮಿತೋ ಪರಂ.
ಇಮೇಸು ಪನ ಚತೂಸು ಮಗ್ಗಞಾಣೇಸು ಯೇ ಧಮ್ಮಾ ಯೇನ ಞಾಣೇನ ಪಹಾತಬ್ಬಾ, ತೇಸಂ ಪಹಾನಮೇವಂ ವೇದಿತಬ್ಬಂ. ಏತಾನಿ ಹಿ ಯಥಾಯೋಗಂ ಸಂಯೋಜನಕಿಲೇಸಮಿಚ್ಛತ್ತಲೋಕಧಮ್ಮಮಚ್ಛರಿಯವಿಪಲ್ಲಾಸಗನ್ಥಾಗತಿಆಸವ- ಓಘಯೋಗನೀವರಣಪರಾಮಾಸಉಪಾದಾನಾನುಸಯಮಲಅಕುಸಲಕಮ್ಮಪಥ- ಅಕುಸಲಚಿತ್ತುಪ್ಪಾದಸಙ್ಖಾತಾನಂ ಪಹಾನಕರಾನಿ.
ತತ್ಥ ಸಂಯೋಜನಾನೀತಿ ದಸ ಸಂಯೋಜನಾನಿ. ಸೇಯ್ಯಥಿದಂ – ರೂಪರಾಗಾರೂಪರಾಗಮಾನಉದ್ಧಚ್ಚಾವಿಜ್ಜಾತಿ ಇಮೇ ಪಞ್ಚ ಉದ್ಧಂಭಾಗಿಯಸಂಯೋಜನಾನಿ ನಾಮ. ಸಕ್ಕಾಯದಿಟ್ಠಿ ವಿಚಿಕಿಚ್ಛಾ ಸೀಲಬ್ಬತಪರಾಮಾಸೋ ಕಾಮರಾಗೋ ಪಟಿಘೋತಿ ಇಮೇ ಪಞ್ಚ ಅಧೋಭಾಗಿಯಸಂಯೋಜನಾನಿ ನಾಮ.
ಕಿಲೇಸಾತಿ ದಸ ಕಿಲೇಸಾ. ಸೇಯ್ಯಥಿದಂ – ಲೋಭೋ ದೋಸೋ ಮೋಹೋ ಮಾನೋ ದಿಟ್ಠಿ ವಿಚಿಕಿಚ್ಛಾ ಥಿನಂ ಉದ್ಧಚ್ಚಂ ಅಹಿರಿಕಂ ಅನೋತ್ತಪ್ಪನ್ತಿ.
ಮಿಚ್ಛತ್ತಾತಿ ದಸ ಮಿಚ್ಛತ್ತಾ. ಸೇಯ್ಯಥಿದಂ – ಮಿಚ್ಛಾದಿಟ್ಠಿ ಮಿಚ್ಛಾಸಙ್ಕಪ್ಪೋ ಮಿಚ್ಛಾವಾಚಾ ಮಿಚ್ಛಾಕಮ್ಮನ್ತೋ ಮಿಚ್ಛಾಆಜೀವೋ ಮಿಚ್ಛಾವಾಯಾಮೋ ಮಿಚ್ಛಾಸತಿ ಮಿಚ್ಛಾಸಮಾಧಿ ಮಿಚ್ಛಾಞಾಣಂ ಮಿಚ್ಛಾವಿಮುತ್ತೀತಿ.
ಲೋಕಧಮ್ಮಾತಿ ಅಟ್ಠ ಲೋಕಧಮ್ಮಾ ಲಾಭೋ ಅಲಾಭೋ ಯಸೋ ಅಯಸೋ ನಿನ್ದಾ ಪಸಂಸಾ ಸುಖಂ ದುಕ್ಖನ್ತಿ. ಇಧ ಪನ ಕಾರಣೂಪಚಾರೇನ ¶ ಲಾಭಾದಿವತ್ಥುಕಸ್ಸ ಅನುನಯಸ್ಸ, ಅಲಾಭಾದಿವತ್ಥುಕಸ್ಸ ಪಟಿಘಸ್ಸ ಚೇತಂ ಲೋಕಧಮ್ಮಗಹಣೇನ ಗಹಣಂ ಕತನ್ತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಂ.
ಮಚ್ಛರಿಯಾನೀತಿ ಪಞ್ಚ ಮಚ್ಛರಿಯಾನಿ ಆವಾಸಮಚ್ಛರಿಯಂ ಕುಲಮಚ್ಛರಿಯಂ ಲಾಭಮಚ್ಛರಿಯಂ ಧಮ್ಮಮಚ್ಛರಿಯಂ ¶ ವಣ್ಣಮಚ್ಛರಿಯನ್ತಿ. ಇಮಾನಿ ಆವಾಸಾದೀಸು ಅಞ್ಞೇಸಂ ಸಾಧಾರಣಭಾವಂ ಅಸಹನಾಕಾರೇನ ಪವತ್ತಾನಿ ಮಚ್ಛರಿಯಾನಿ.
ವಿಪಲ್ಲಾಸಾತಿ ಅನಿಚ್ಚದುಕ್ಖಅನತ್ತಅಸುಭೇಸುಯೇವ ¶ ವತ್ಥೂಸು ‘‘ನಿಚ್ಚಂ ಸುಖಂ ಅತ್ತಾ ಸುಭ’’ನ್ತಿ ಏವಂ ಪವತ್ತಾ ಸಞ್ಞಾವಿಪಲ್ಲಾಸೋ ಚಿತ್ತವಿಪಲ್ಲಾಸೋ ದಿಟ್ಠಿವಿಪಲ್ಲಾಸೋತಿ ಇಮೇ ತಯೋ ವಿಪಲ್ಲಾಸಾ.
ಗನ್ಥಾತಿ ಚತ್ತಾರೋ ಗನ್ಥಾ ಅಭಿಜ್ಝಾಕಾಯಗನ್ಥೋ, ಬ್ಯಾಪಾದೋ, ಸೀಲಬ್ಬತಪರಾಮಾಸೋ, ಇದಂಸಚ್ಚಾಭಿನಿವೇಸೋ ಕಾಯಗನ್ಥೋತಿ.
ಅಗತೀತಿ ಛನ್ದದೋಸಮೋಹಭಯಾನಿ. ಆಸವಾತಿ ಚತ್ತಾರೋ ಆಸವಾ – ಕಾಮರಾಗಭವರಾಗಮಿಚ್ಛಾದಿಟ್ಠಿಅವಿಜ್ಜಾಸವೋತಿ. ಓಘಯೋಗಾನೀತಿಪಿ ತೇಸಮೇವಾಧಿವಚನಂ. ನೀವರಣಾನೀತಿ ಕಾಮಚ್ಛನ್ದಾದಯೋ. ಪರಾಮಾಸೋತಿ ಮಿಚ್ಛಾದಿಟ್ಠಿಯಾ ಅಧಿವಚನಂ.
ಉಪಾದಾನಾತಿ ಚತ್ತಾರಿ ಉಪಾದಾನಾನಿ ಕಾಮುಪಾದಾನಾದೀನೀತಿ. ಅನುಸಯಾತಿ ಸತ್ತ ಅನುಸಯಾ ಕಾಮರಾಗಾನುಸಯೋ ಪಟಿಘಮಾನದಿಟ್ಠಿವಿಚಿಕಿಚ್ಛಾಭವರಾಗಾವಿಜ್ಜಾನುಸಯೋತಿ. ಮಲಾತಿ ತಯೋ ಮಲಾ – ಲೋಭೋ ದೋಸೋ ಮೋಹೋತಿ.
ಅಕುಸಲಕಮ್ಮಪಥಾತಿ ದಸ ಅಕುಸಲಕಮ್ಮಪಥಾ. ಸೇಯ್ಯಥಿದಂ – ಪಾಣಾತಿಪಾತೋ ಅದಿನ್ನಾದಾನಂ ಕಾಮೇಸುಮಿಚ್ಛಾಚಾರೋ ಮುಸಾವಾದೋ ಪಿಸುಣವಾಚಾ ಫರುಸವಾಚಾ ಸಮ್ಫಪ್ಪಲಾಪೋ ಅಭಿಜ್ಝಾ ಬ್ಯಾಪಾದೋ ಮಿಚ್ಛಾದಿಟ್ಠೀತಿ ದಸ.
ಅಕುಸಲಚಿತ್ತುಪ್ಪಾದಾತಿ ¶ ಲೋಭಮೂಲಾನಿ ಅಟ್ಠ, ದೋಸಮೂಲಾನಿ ದ್ವೇ, ಮೋಹಮೂಲಾನಿ ದ್ವೇತಿ ಇಮೇ ದ್ವಾದಸಾತಿ.
ಏತೇಸಂ ಸಂಯೋಜನಾದೀನಂ ಏತಾನಿ ಯಥಾಸಮ್ಭವಂ ಪಹಾನಕರಾನಿ. ಕಥಂ? ಸಂಯೋಜನೇಸು ತಾವ ಸಕ್ಕಾಯದಿಟ್ಠಿವಿಚಿಕಿಚ್ಛಾಸೀಲಬ್ಬತಪರಾಮಾಸಾ ಅಪಾಯಗಮನೀಯಾ ಕಾಮರಾಗಪಟಿಘಾತಿ ಏತೇ ಪಠಮಮಗ್ಗಞಾಣವಜ್ಝಾ, ಸೇಸಾ ಕಾಮರಾಗಪಟಿಘಾ ಓಳಾರಿಕಾ ದುತಿಯಮಗ್ಗಞಾಣವಜ್ಝಾ, ಸುಖುಮಾ ತತಿಯಮಗ್ಗಞಾಣವಜ್ಝಾ, ರೂಪರಾಗಾದಯೋ ಪಞ್ಚಪಿ ಚತುತ್ಥಮಗ್ಗಞಾಣವಜ್ಝಾ ಏವ.
ಕಿಲೇಸೇಸು ¶ ದಿಟ್ಠಿವಿಚಿಕಿಚ್ಛಾ ಪಠಮಮಗ್ಗಞಾಣವಜ್ಝಾ, ದೋಸೋ ತತಿಯಮಗ್ಗಞಾಣವಜ್ಝೋ, ಲೋಭಮೋಹಮಾನಥಿನಉದ್ಧಚ್ಚಅಹಿರಿಕಾನೋತ್ತಪ್ಪಾನಿ ಚತುತ್ಥಮಗ್ಗಞಾಣವಜ್ಝಾನಿ.
ಮಿಚ್ಛತ್ತೇಸು ಮಿಚ್ಛಾದಿಟ್ಠಿ ಮುಸಾವಾದೋ ಮಿಚ್ಛಾಕಮ್ಮನ್ತೋ ಮಿಚ್ಛಾಆಜೀವೋತಿ ಇಮೇ ಪಠಮಮಗ್ಗಞಾಣವಜ್ಝಾ, ಮಿಚ್ಛಾಸಙ್ಕಪ್ಪೋ ಪಿಸುಣವಾಚಾ ಫರುಸವಾಚಾತಿ ಇಮೇ ತತಿಯಮಗ್ಗಞಾಣವಜ್ಝಾ, ಚೇತನಾಯೇವ ಚೇತ್ಥ ಮಿಚ್ಛಾವಾಚಾತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಾ, ಸಮ್ಫಪ್ಪಲಾಪಮಿಚ್ಛಾವಾಯಾಮಸತಿಸಮಾಧಿವಿಮುತ್ತಿಞಾಣಾನಿ ಚತುತ್ಥಮಗ್ಗಞಾಣವಜ್ಝಾನಿ.
ಲೋಕಧಮ್ಮೇಸು ಪಟಿಘೋ ತತಿಯಮಗ್ಗಞಾಣವಜ್ಝೋ, ಅನುನಯೋ ಚತುತ್ಥಮಗ್ಗಞಾಣವಜ್ಝೋ, ಯಸೇ ಪಸಂಸಾಯ ಚ ಅನುನಯೋ ಚತುತ್ಥಮಗ್ಗಞಾಣವಜ್ಝೋತಿ ಏಕೇ.
ಮಚ್ಛರಿಯಾನಿ ಪಠಮಮಗ್ಗಞಾಣವಜ್ಝಾನಿ ಏವ.
ವಿಪಲ್ಲಾಸೇಸು ಪನ ಅನಿಚ್ಚೇ ನಿಚ್ಚಂ, ಅನತ್ತನಿ ಅತ್ತಾತಿ ಚ ಸಞ್ಞಾಚಿತ್ತದಿಟ್ಠಿವಿಪಲ್ಲಾಸಾ ¶ , ದುಕ್ಖೇ ಸುಖಂ, ಅಸುಭೇ ಸುಭನ್ತಿ ದಿಟ್ಠಿವಿಪಲ್ಲಾಸೋ ಚಾತಿ ಇಮೇ ಪಠಮಮಗ್ಗಞಾಣವಜ್ಝಾ, ಅಸುಭೇ ಸುಭನ್ತಿ ಸಞ್ಞಾಚಿತ್ತವಿಪಲ್ಲಾಸಾ ತತಿಯಮಗ್ಗಞಾಣವಜ್ಝಾ, ದುಕ್ಖೇ ಸುಖನ್ತಿ ಚತುತ್ಥಮಗ್ಗಞಾಣವಜ್ಝಾ.
ಗನ್ಥೇಸು ಸೀಲಬ್ಬತಪರಾಮಾಸಇದಂಸಚ್ಚಾಭಿನಿವೇಸಕಾಯಗನ್ಥಾ ಪಠಮಮಗ್ಗಞಾಣವಜ್ಝಾ, ಬ್ಯಾಪಾದಕಾಯಗನ್ಥೋ ತತಿಯಮಗ್ಗಞಾಣವಜ್ಝೋ, ಅಭಿಜ್ಝಾಕಾಯಗನ್ಥೋ ಚತುತ್ಥಮಗ್ಗಞಾಣವಜ್ಝೋವ.
ಅಗತಿಯೋ ¶ ಪಠಮಮಗ್ಗಞಾಣವಜ್ಝಾ.
ಆಸವೇಸು ದಿಟ್ಠಾಸವೋ ಪಠಮಞಾಣವಜ್ಝೋ, ಕಾಮಾಸವೋ ತತಿಯಞಾಣವಜ್ಝೋ, ಇತರೇ ದ್ವೇ ಚತುತ್ಥಞಾಣವಜ್ಝಾ. ಓಘಯೋಗೇಸುಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ.
ನೀವರಣೇಸು ವಿಚಿಕಿಚ್ಛಾನೀವರಣಂ ಪಠಮಞಾಣವಜ್ಝಂ, ಕಾಮಚ್ಛನ್ದೋ ಬ್ಯಾಪಾದೋ ಕುಕ್ಕುಚ್ಚನ್ತಿ ತೀಣಿ ತತಿಯಞಾಣವಜ್ಝಾನಿ, ಥಿನಮಿದ್ಧಉದ್ಧಚ್ಚಾನಿ ಚತುತ್ಥಞಾಣವಜ್ಝಾನಿ.
ಪರಾಮಾಸೋ ¶ ಪಠಮಞಾಣವಜ್ಝೋ.
ಉಪಾದಾನೇಸು ಸಬ್ಬೇಸಮ್ಪಿ ಲೋಕಿಯಧಮ್ಮಾನಂ ವತ್ಥುಕಾಮವಸೇನ ‘‘ಕಾಮಾ’’ತಿ ಆಗತತ್ತಾ ರೂಪಾರೂಪೇಸು ರಾಗೋಪಿ ಕಾಮುಪಾದಾನೇ ಪತತಿ, ತಸ್ಮಾ ತಞ್ಚ ಕಾಮುಪಾದಾನಂ ಚತುತ್ಥಞಾಣವಜ್ಝಂ, ಸೇಸಾನಿ ಪಠಮಞಾಣವಜ್ಝಾನಿ.
ಅನುಸಯೇಸು ದಿಟ್ಠಿವಿಚಿಕಿಚ್ಛಾನುಸಯಾ ಪಠಮಞಾಣವಜ್ಝಾ, ಕಾಮರಾಗಪಟಿಘಾನುಸಯಾ ತತಿಯಞಾಣವಜ್ಝಾ, ಮಾನಭವರಾಗಾವಿಜ್ಜಾನುಸಯಾ ಚತುತ್ಥಞಾಣವಜ್ಝಾ.
ಮಲೇಸು ದೋಸಮಲಂ ತತಿಯಞಾಣವಜ್ಝಂ, ಇತರಾನಿ ಚತುತ್ಥಞಾಣವಜ್ಝಾನೇವ.
ಅಕುಸಲಕಮ್ಮಪಥೇಸು ಪಾಣಾತಿಪಾತೋ ಅದಿನ್ನಾದಾನಂ ಮಿಚ್ಛಾಚಾರೋ ಮುಸಾವಾದೋ ಮಿಚ್ಛಾದಿಟ್ಠೀತಿ ಇಮೇ ಪಠಮಞಾಣವಜ್ಝಾ, ಪಿಸುಣವಾಚಾ ಫರುಸವಾಚಾ ಬ್ಯಾಪಾದೋತಿ ತತಿಯಞಾಣವಜ್ಝಾ, ಸಮ್ಫಪ್ಪಲಾಪೋ ಅಭಿಜ್ಝಾ ಚತುತ್ಥಞಾಣವಜ್ಝಾವ.
ಅಕುಸಲಚಿತ್ತುಪ್ಪಾದೇಸು ಚತ್ತಾರೋ ದಿಟ್ಠಿಗತಚಿತ್ತುಪ್ಪಾದಾ, ವಿಚಿಕಿಚ್ಛಾಸಮ್ಪಯುತ್ತೋ ಚಾತಿ ಪಞ್ಚ ಪಠಮಞಾಣವಜ್ಝಾ, ದ್ವೇ ಪಟಿಘಸಮ್ಪಯುತ್ತಾ ತತಿಯಞಾಣವಜ್ಝಾ, ಸೇಸಾ ಚತುತ್ಥಞಾಣವಜ್ಝಾತಿ.
ಯಞ್ಚ ಯೇನ ವಜ್ಝಂ, ತಂ ತೇನ ಪಹಾತಬ್ಬಂ ನಾಮ. ತೇನ ವುತ್ತಂ ‘‘ಏತೇಸಂ ಸಂಯೋಜನಾದೀನಂ ಧಮ್ಮಾನಂ ಏತಾನಿ ಯಥಾಯೋಗಂ ಪಹಾನಕರಾನೀ’’ತಿ.
ಏತೇಸು ¶ ಞಾಣೇಸು ಚ ಯೇನ ಯೇನ,
ಯೋ ಯೋ ಹಿ ಧಮ್ಮೋ ಸಮುಪೇತಿ ಘಾತಂ;
ಸೋ ಸೋ ಅಸೇಸೇನ ಚ ತೇನ ತೇನ,
ಸನ್ದಸ್ಸಿತೋ ಸಾಧು ಮಯಾ ಪನೇವಂ.
ಕಿಲೇಸಪಹಾನಕ್ಕಮಕಥಾಯಂ.
ಪರಿಞ್ಞಾದೀನಿ ¶ ¶ ಕಿಚ್ಚಾನಿ, ಯಾನಿ ವುತ್ತಾನಿ ಸತ್ಥುನಾ;
ಸಚ್ಚಾಭಿಸಮಯೇ ತಾನಿ, ಪವಕ್ಖಾಮಿ ಇತೋ ಪರಂ.
ಏಕೇಕಸ್ಸ ಪನೇತೇಸು,
ಞಾಣಸ್ಸೇಕಕ್ಖಣೇ ಸಿಯಾ;
ಪರಿಞ್ಞಾ ಚ ಪಹಾನಞ್ಚ,
ಸಚ್ಛಿಕಿರಿಯಾ ಚ ಭಾವನಾ.
ಪರಿಞ್ಞಾದೀನಿ ಏತಾನಿ, ಕಿಚ್ಚಾನೇಕಕ್ಖಣೇ ಪನ;
ಯಥಾಸಭಾವತೋ ತಾನಿ, ಜಾನಿತಬ್ಬಾನಿ ವಿಞ್ಞುನಾ.
ಪದೀಪೋ ಹಿ ಯಥಾ ಲೋಕೇ, ಅಪುಬ್ಬಾಚರಿಮಂ ಇಧ;
ಚತ್ತಾರಿ ಪನ ಕಿಚ್ಚಾನಿ, ಕರೋತೇಕಕ್ಖಣೇ ಪನ.
ಆಲೋಕಞ್ಚ ವಿದಂಸೇತಿ, ನಾಸೇತಿ ತಿಮಿರಮ್ಪಿ ಚ;
ಪರಿಯಾದಿಯತಿ ತೇಲಞ್ಚ, ವಟ್ಟಿಂ ಝಾಪೇತಿ ಏಕತೋ.
ಏವಂ ತಂ ಮಗ್ಗಞಾಣಮ್ಪಿ, ಅಪುಬ್ಬಾಚರಿಮಂ ಪನ;
ಚತ್ತಾರಿಪಿ ಚ ಕಿಚ್ಚಾನಿ, ಕರೋತೇಕಕ್ಖಣೇ ಪನ.
ಪರಿಞ್ಞಾಭಿಸಮಯೇನೇವ, ದುಕ್ಖಂ ಅಭಿಸಮೇತಿ ಸೋ;
ಪಹಾನಾಭಿಸಮಯೇನೇವ, ತಥಾ ಸಮುದಯಮ್ಪಿ ಚ.
ಭಾವನಾವಿಧಿನಾಯೇವ, ಮಗ್ಗಂ ಅಭಿಸಮೇತಿ ತಂ;
ಆರಮ್ಮಣಕ್ರಿಯಾಯೇವ, ನಿರೋಧಂ ಸಚ್ಛಿಕರೋತಿ ಸೋ.
ವುತ್ತಮ್ಪಿ ಚೇತಂ ‘‘ಮಗ್ಗಸಮಙ್ಗಿಸ್ಸ ಞಾಣಂ ದುಕ್ಖೇಪೇತಂ ಞಾಣಂ, ದುಕ್ಖಸಮುದಯೇಪೇತಂ ಞಾಣಂ, ದುಕ್ಖನಿರೋಧೇಪೇತಂ ಞಾಣಂ, ದುಕ್ಖನಿರೋಧಗಾಮಿನಿಯಾ ¶ ಪಟಿಪದಾಯಪೇತಂ ಞಾಣ’’ನ್ತಿ. ತತ್ಥ ಯಥಾ ಪದೀಪೋ ವಟ್ಟಿಂ ಝಾಪೇತಿ, ಏವಂ ಮಗ್ಗಞಾಣಂ ದುಕ್ಖಂ ಪರಿಜಾನಾತಿ. ಯಥಾ ಅನ್ಧಕಾರಂ ನಾಸೇತಿ, ಏವಂ ಸಮುದಯಂ ಪಜಹತಿ. ಯಥಾ ಆಲೋಕಂ ವಿದಂಸೇತಿ, ಏವಂ ಸಹಜಾತಾದಿಪಚ್ಚಯತಾಯ ಸಮ್ಮಾಸಙ್ಕಪ್ಪಾದಿಮಗ್ಗಂ ಭಾವೇತಿ. ಯಥಾ ತೇಲಂ ಪರಿಯಾದಿಯತಿ, ಏವಂ ಕಿಲೇಸಪರಿಯಾದಾನೇನ ನಿರೋಧಂ ಸಚ್ಛಿಕರೋತೀತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಂ.
ಉಗ್ಗಚ್ಛನ್ತೋ ಯಥಾದಿಚ್ಚೋ, ಅಪುಬ್ಬಾಚರಿಮಂ ಪನ;
ಚತ್ತಾರಿ ಪನ ಕಿಚ್ಚಾನಿ, ಕರೋತೇಕಕ್ಖಣೇ ಇಧ.
ಓಭಾಸೇತಿ ¶ ಚ ರೂಪಾನಿ, ನಾಸೇತಿ ತಿಮಿರಮ್ಪಿ ಚ;
ಆಲೋಕಞ್ಚ ವಿದಂಸೇತಿ, ಸೀತಞ್ಚ ಪಟಿಹಞ್ಞತಿ.
ಯಥಾ ಚ ಮಹತೀ ನಾವಾ, ಅಪುಬ್ಬಾಚರಿಮಂ ಪನ;
ಚತ್ತಾರಿ ಪನ ಕಿಚ್ಚಾನಿ, ಕರೋತೇಕಕ್ಖಣೇ ಪನ.
ಜಹತೀ ಓರಿಮಂ ತೀರಂ, ಸೋತಂ ಛಿನ್ದತಿ ಸಾ ಪನ;
ತಥಾ ವಹತಿ ಭಣ್ಡಞ್ಚ, ತೀರಮಪ್ಪೇತಿ ಪಾರಿಮಂ.
ನಾವಾಯೋರಿಮತೀರಸ್ಸ, ಯಥಾ ಪಜಹನಂ ಪನ;
ತಥೇವ ಮಗ್ಗಞಾಣಸ್ಸ, ದುಕ್ಖಸ್ಸ ಪರಿಜಾನನಂ.
ಯಥಾ ¶ ಛಿನ್ದತಿ ತಂ ಸೋತಂ, ತಣ್ಹಂ ಜಹತಿ ತಂ ತಥಾ;
ಯಥಾ ವಹತಿ ತಂ ಭಣ್ಡಂ, ಸಹಜಾತಾದಿನಾ ಪನ.
ತಥೇವ ಪಚ್ಚಯತ್ತೇನ, ಮಗ್ಗಂ ಭಾವೇತಿ ನಾಮ ಸೋ;
ಯಥಾ ಪಾರಂ ಪನ ಏವಂ, ನಿರೋಧಾರಮ್ಮಣಂ ಭವೇ.
ಲೋಕುತ್ತರೇನ ನಿದ್ದಿಟ್ಠಾ, ಯಾ ಲೋಕುತ್ತರಭಾವನಾ;
ಸಾ ಸಙ್ಖೇಪನಯೇನೇವಂ, ಮಯಾ ಸಾಧು ಪಕಾಸಿತಾ.
ಕೋ ¶ ಹಿ ನಾಮ ನರೋ ಲೋಕೇ,
ಲೋಕುತ್ತರಸುಖಾವಹಂ;
ಭಾವನಂ ಪನ ಪಞ್ಞಾಯ,
ನ ಚ ಭಾವೇಯ್ಯ ಪಣ್ಡಿತೋ.
ಇಮಂ ವಿದಿತ್ವಾ ಹಿತಭಾವನಂ ವನಂ,
ಉಪೇತಿ ಯೋ ವೇ ಸುಖಸಂಹಿತಂ ಹಿತಂ;
ವಿಧೂಯ ಚಿತ್ತಸ್ಸ ಅನುತ್ತಮಂ ತಮಂ,
ಉಪೇತಿ ಚಾವಿಗ್ಗಹಕಮ್ಪದಂ ಪದಂ.
ಇತಿ ಅಭಿಧಮ್ಮಾವತಾರೇ ಞಾಣದಸ್ಸನವಿಸುದ್ಧಿನಿದ್ದೇಸೋ ನಾಮ
ತೇವೀಸತಿಮೋ ಪರಿಚ್ಛೇದೋ.
೨೪. ಚತುವೀಸತಿಮೋ ಪರಿಚ್ಛೇದೋ
ಪಚ್ಚಯನಿದ್ದೇಸೋ
ಯೇಸಂ ¶ ¶ ಪಚ್ಚಯಧಮ್ಮಾನಂ, ವಸಾ ಸಪ್ಪಚ್ಚಯಾ ಇಮೇ;
ಧಮ್ಮಾ ತೇ ಪಚ್ಚಯೇ ಚಾಹಂ, ದಸ್ಸಯಿಸ್ಸಾಮಿತೋ ಪರಂ.
ಕತಮೇ ಪಚ್ಚಯಾತಿ? ವುಚ್ಚತೇ – ಹೇತಾರಮ್ಮಣಾಧಿಪತಿಅನನ್ತರಸಮನನ್ತರಸಹಜಾತ- ಅಞ್ಞಮಞ್ಞನಿಸ್ಸಯೂಪನಿಸ್ಸಯಪುರೇಜಾತಪಚ್ಛಾಜಾತಾಸೇವನಕಮ್ಮವಿಪಾಕಾಹಾರಿನ್ದ್ರಿಯ- ಝಾನಮಗ್ಗಸಮ್ಪಯುತ್ತವಿಪ್ಪಯುತ್ತಅತ್ಥಿನತ್ಥಿವಿಗತಾವಿಗತವಸೇನ ಚತುವೀಸತಿವಿಧಾ ಹೋನ್ತಿ.
ತತ್ಥ ಹೇತುಪಚ್ಚಯೋತಿ ಲೋಭೋ ದೋಸೋ ಮೋಹೋ ಅಲೋಭೋ ಅದೋಸೋ ಅಮೋಹೋತಿ ಇಮೇ ಛ ಧಮ್ಮಾ ಹೇತುಪಚ್ಚಯಾ. ಆರಮ್ಮಣಪಚ್ಚಯೋತಿ ಸಬ್ಬಲೋಕಿಯಲೋಕುತ್ತರಂ ಯಂ ಯಂ ಧಮ್ಮಂ ಆರಬ್ಭ ಯೇ ಯೇ ಧಮ್ಮಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜನ್ತಿ ಚಿತ್ತಚೇತಸಿಕಾ ಧಮ್ಮಾ, ತೇ ತೇ ಧಮ್ಮಾ ತೇಸಂ ತೇಸಂ ಧಮ್ಮಾನಂ ಆರಮ್ಮಣಪಚ್ಚಯೇನ ಪಚ್ಚಯೋ.
ಅಧಿಪತಿಪಚ್ಚಯೋತಿ ¶ ಏತ್ಥ ಸಹಜಾತಾಧಿಪತಿಆರಮ್ಮಣಾಧಿಪತಿವಸೇನ ದುವಿಧೋ. ತತ್ಥ ಸಹಜಾತಾಧಿಪತಿ ಛನ್ದಚಿತ್ತವೀರಿಯವೀಮಂಸಾವಸೇನ ಚತುಬ್ಬಿಧೋ, ಆರಮ್ಮಣಾಧಿಪತಿ ಪನ ದೋಮನಸ್ಸವಿಚಿಕಿಚ್ಛುದ್ಧಚ್ಚಕಿರಿಯಾಬ್ಯಾಕತಾಕುಸಲವಿಪಾಕೇ ಚ ಅನಿಟ್ಠಸಮ್ಮತಞ್ಚ ರೂಪಂ ಠಪೇತ್ವಾ ಅವಸೇಸಂ. ಅನನ್ತರಪಚ್ಚಯೋತಿ ಅನನ್ತರನಿರುದ್ಧಾ ಚಿತ್ತಚೇತಸಿಕಾ ಧಮ್ಮಾ. ತಥಾ ಸಮನನ್ತರಪಚ್ಚಯೋಪಿ.
ಸಹಜಾತಪಚ್ಚಯೋತಿ ಚಿತ್ತಚೇತಸಿಕಾ, ಮಹಾಭೂತಾ ಚೇವ ಹದಯವತ್ಥು ಚ. ತಥಾ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಪಚ್ಚಯೋಪಿ. ನಿಸ್ಸಯಪಚ್ಚಯೋತಿ ವತ್ಥುರೂಪಾನಿ ಚೇವ ಮಹಾಭೂತಾ, ಚಿತ್ತಚೇತಸಿಕಾ ಚ. ಉಪನಿಸ್ಸಯಪಚ್ಚಯೋತಿ ಆರಮ್ಮಣಾನನ್ತರಪಕತೂಪನಿಸ್ಸಯವಸೇನ ತಿವಿಧೋ. ತತ್ಥ ಆರಮ್ಮಣೂಪನಿಸ್ಸಯೋ ಆರಮ್ಮಣಾಧಿಪತಿಯೇವ, ಅನನ್ತರೂಪನಿಸ್ಸಯೋ ಪನ ಅನನ್ತರಪಚ್ಚಯೋವ, ಪಕತೂಪನಿಸ್ಸಯೋ ಪನ ಕಾಯಿಕಸುಖದುಕ್ಖಉತುಭೋಜನಸೇನಾಸನಪುಗ್ಗಲಾ ಸದ್ಧಾಸೀಲಸುತಚಾಗಪಞ್ಞಾರಾಗದೋಸಮೋಹಾದಯೋ ¶ ಚ.
ಪುರೇಜಾತಪಚ್ಚಯೋತಿ ವತ್ಥಾರಮ್ಮಣವಸೇನ ದುವಿಧೋ. ತತ್ಥ ವತ್ಥುಪುರೇಜಾತೋ ನಾಮ ವತ್ಥುರೂಪಾನಿ, ಆರಮ್ಮಣಪುರೇಜಾತೋ ನಾಮ ಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನರೂಪಾದೀನೇವ. ಪಚ್ಛಾಜಾತಪಚ್ಚಯೋತಿ ಚಿತ್ತಚೇತಸಿಕಾ ಚ. ಆಸೇವನಪಚ್ಚಯೋತಿ ಠಪೇತ್ವಾ ಆವಜ್ಜನದ್ವಯಂ ಲೋಕಿಯಕುಸಲಾಕುಸಲಕಿರಿಯಾಬ್ಯಾಕತಾ ಧಮ್ಮಾವ.
ಕಮ್ಮಪಚ್ಚಯೋತಿ ¶ ಸಹಜಾತನಾನಕ್ಖಣಿಕವಸೇನ ದುವಿಧೋ. ತತ್ಥ ಸಹಜಾತಾ ಲೋಕಿಯಲೋಕುತ್ತರಾ ಏವ, ನಾನಕ್ಖಣಿಕಾ ಪನ ಸಾಸವಕುಸಲಾಕುಸಲಚೇತನಾ, ಅನಾಸವಕುಸಲಚೇತನಾ ಅನನ್ತರಮೇವ ಅತ್ತನೋ ವಿಪಾಕಸ್ಸ ಪಚ್ಚಯೋ ಹೋತಿ. ವಿಪಾಕಪಚ್ಚಯೋತಿ ವಿಪಾಕಚಿತ್ತಚೇತಸಿಕಾ. ಆಹಾರಪಚ್ಚಯೋತಿ ಕಬಳೀಕಾರಾಹಾರಫಸ್ಸಚೇತನಾವಿಞ್ಞಾಣವಸೇನ ಚತುಬ್ಬಿಧೋ.
ಇನ್ದ್ರಿಯಪಚ್ಚಯೋತಿ ¶ ರೂಪಸತ್ತಕಮನಜೀವಿತಸುಖದುಕ್ಖಸೋಮನಸ್ಸದೋಮನಸ್ಸಉಪೇಕ್ಖಾಸದ್ಧಾವೀರಿಯ- ಸತಿಸಮಾಧಿಪಞ್ಞಾಅನಞ್ಞಾತಞ್ಞಸ್ಸಾಮೀತಿನ್ದ್ರಿಯಅಞ್ಞಿನ್ದ್ರಿಯಅಞ್ಞತಾವಿನ್ದ್ರಿಯಾನೀತಿ ವೀಸತಿನ್ದ್ರಿಯಾನಿ, ತೇಸು ಇತ್ಥಿನ್ದ್ರಿಯಪುರಿಸಿನ್ದ್ರಿಯಾನಿ ವಜ್ಜೇತ್ವಾ ವೀಸತಿನ್ದ್ರಿಯಾನಿ ಹೋನ್ತಿ. ಝಾನಪಚ್ಚಯೋತಿ ವಿತಕ್ಕವಿಚಾರಪೀತಿಸುಖಚಿತ್ತೇಕಗ್ಗತಾವಸೇನ ಪಞ್ಚವಿಧೋ. ಮಗ್ಗಪಚ್ಚಯೋತಿ ದಿಟ್ಠಿಸಙ್ಕಪ್ಪವಾಯಾಮಸತಿಸಮಾಧಿವಾಚಾಕಮ್ಮನ್ತಾಜೀವಮಿಚ್ಛಾದಿಟ್ಠಿವಸೇನ ನವವಿಧೋ.
ಸಮ್ಪಯುತ್ತಪಚ್ಚಯೋತಿ ಚಿತ್ತಚೇತಸಿಕಾವ. ವಿಪ್ಪಯುತ್ತಪಚ್ಚಯೋತಿ ವತ್ಥುಪುರೇಜಾತಾನಿ ಚೇವ ಪಚ್ಛಾಜಾತಾ ಚಿತ್ತಚೇತಸಿಕಾ ಚ. ಅತ್ಥಿಪಚ್ಚಯೋತಿ ಜೀವಿತಿನ್ದ್ರಿಯಕಬಳೀಕಾರಆಹಾರಆರಮ್ಮಣಪುರೇಜಾತಾನಿ ಚೇವ ನಿಸ್ಸಯಪಚ್ಚಯೇ ವುತ್ತಧಮ್ಮಾಪಿ ಚ. ನತ್ಥಿಪಚ್ಚಯೋತಿ ಅನನ್ತರಪಚ್ಚಯೋವ. ತಥಾ ವಿಗತಪಚ್ಚಯೋ ಚ. ಅವಿಗತಪಚ್ಚಯೋತಿ ಅತ್ಥಿಪಚ್ಚಯೋವ. ಏವಮಿಮೇ ಚತುವೀಸತಿ ಪಚ್ಚಯಾ ನಾಮ.
ಏತ್ಥ ಪನ ಕತಿಹಾಕಾರೇಹಿ ರೂಪಂ ರೂಪಸ್ಸ ಪಚ್ಚಯೋ ಹೋತೀತಿ? ಯಥಾರಹಂ ಸಹಜಾತಅಞ್ಞಮಞ್ಞನಿಸ್ಸಯಾಹಾರಿನ್ದ್ರಿಯಅತ್ಥಿಅವಿಗತವಸೇನ ಸತ್ತಧಾ ಪಚ್ಚಯೋ ಹೋತಿ.
ರೂಪಂ ಅರೂಪಸ್ಸ ಯಥಾರಹಂ ಆರಮ್ಮಣಾಧಿಪತಿಸಹಜಾತಅಞ್ಞಮಞ್ಞನಿಸ್ಸಯೂಪನಿಸ್ಸಯಪುರೇಜಾತಿನ್ದ್ರಿಯವಿಪ್ಪ- ಯುತ್ತಅತ್ಥಿಅವಿಗತವಸೇನ ಏಕಾದಸಹಿ ಆಕಾರೇಹಿ ಪಚ್ಚಯೋ ಹೋತಿ.
ರೂಪಂ ರೂಪಾರೂಪಸ್ಸಾತಿ ನತ್ಥಿ.
ಸತ್ತಧಾ ರೂಪಂ ರೂಪಸ್ಸ, ಭವತೇಕಾದಸೇಹಿ ತಂ;
ಪಚ್ಚಯೋ ನಾಮಧಮ್ಮಸ್ಸ, ಮಿಸ್ಸಕಸ್ಸ ನ ಕಿಞ್ಚಿ ತು.
ಅರೂಪಂ ಅರೂಪಸ್ಸ ಯಥಾರಹಂ ಹೇತಾರಮ್ಮಣಾಧಿಪತಿಅನನ್ತರಸಮನನ್ತರಸಹಜಾತಅಞ್ಞಮಞ್ಞನಿಸ್ಸಯೂಪನಿಸ್ಸಯಾ- ಸೇವನಕಮ್ಮವಿಪಾಕಾಹಾರಿನ್ದ್ರಿಯಝಾನಮಗ್ಗಸಮ್ಪಯುತ್ತಅತ್ಥಿನತ್ಥಿವಿಗತಾವಿಗತ- ವಸೇನ ¶ ¶ ಏಕವೀಸತಿಧಾ ಪಚ್ಚಯೋ ಹೋತಿ.
ಅರೂಪಂ ¶ ರೂಪಸ್ಸ ಯಥಾರಹಂ ಹೇತಾಧಿಪತಿಸಹಜಾತಅಞ್ಞಮಞ್ಞನಿಸ್ಸಯಪಚ್ಛಾಜಾತಕಮ್ಮವಿಪಾಕಾಹಾರಿನ್ದ್ರಿಯ- ಝಾನಮಗ್ಗವಿಪ್ಪಯುತ್ತಅತ್ಥಿಅವಿಗತವಸೇನ ಪನ್ನರಸಧಾ ಪಚ್ಚಯೋ ಹೋತಿ.
ಅರೂಪಂ ರೂಪಾರೂಪಸ್ಸ ಯಥಾರಹಂ ಹೇತಾಧಿಪತಿಸಹಜಾತಅಞ್ಞಮಞ್ಞನಿಸ್ಸಯಕಮ್ಮವಿಪಾಕಾಹಾರಿನ್ದ್ರಿಯಝಾನಮಗ್ಗ- ಅತ್ಥಿಅವಿಗತವಸೇನ ತೇರಸಧಾ ಪಚ್ಚಯೋ ಹೋತಿ.
ಏಕವೀಸತಿಧಾ ನಾಮಂ, ಪಚ್ಚಯೋ ಭವತತ್ತನೋ;
ತಿಪಞ್ಚಹಿ ತಂ ರೂಪಸ್ಸ, ಉಭಿನ್ನಂ ತೇರಸಧಾ ಪನ.
ರೂಪಾರೂಪಂ ರೂಪಸ್ಸ ಯಥಾರಹಂ ಸಹಜಾತನಿಸ್ಸಯಅತ್ಥಿಅವಿಗತವಸೇನ ಚತುಧಾ ಪಚ್ಚಯೋ ಹೋತಿ.
ರೂಪಾರೂಪಂ ಅರೂಪಸ್ಸ ಯಥಾರಹಂ ಸಹಜಾತಅಞ್ಞಮಞ್ಞನಿಸ್ಸಯಿನ್ದ್ರಿಯಅತ್ಥಿಅವಿಗತವಸೇನ ಛಧಾ ಪಚ್ಚಯೋ ಹೋತಿ.
ರೂಪಾರೂಪಂ ರೂಪಸ್ಸಾತಿ ನತ್ಥಿ.
ಉಭೋಪಿ ರೂಪಧಮ್ಮಸ್ಸ, ಚತುಧಾ ಹೋನ್ತಿ ಪಚ್ಚಯಾ;
ಛಬ್ಬಿಧಾ ನಾಮಧಮ್ಮಸ್ಸ, ಮಿಸ್ಸಕಸ್ಸ ನ ಕಿಞ್ಚಿ ತು.
ಏತೇಸು ಪನ ಪಚ್ಚಯೇಸು ಕತಿ ರೂಪಾ, ಕತಿ ಅರೂಪಾ, ಕತಿಮಿಸ್ಸಕಾತಿ? ಪುರೇಜಾತಪಚ್ಚಯೋ ಏಕೋ ರೂಪಧಮ್ಮೋವ, ಹೇತುಅನನ್ತರಸಮನನ್ತರಪಚ್ಛಾಜಾತಾಸೇವನಕಮ್ಮವಿಪಾಕಝಾನಮಗ್ಗಸಮ್ಪಯುತ್ತನತ್ಥಿ- ವಿಗತಾನಂ ವಸೇನ ದ್ವಾದಸ ಪಚ್ಚಯಾ ಅರೂಪಧಮ್ಮಾವ, ಸೇಸಾ ಪನ ಏಕಾದಸ ಪಚ್ಚಯಾ ರೂಪಾರೂಪಮಿಸ್ಸಕಾತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಾ.
ಪುನ ಕಾಲವಸೇನ ಹೇತುಸಹಜಾತಅಞ್ಞಮಞ್ಞನಿಸ್ಸಯಪುರೇಜಾತಪಚ್ಛಾಜಾತವಿಪಾಕಾಹಾರಿನ್ದ್ರಿಯಝಾನಮಗ್ಗ- ಸಮ್ಪಯುತ್ತವಿಪ್ಪಯುತ್ತಅತ್ಥಿಅವಿಗತಾನಂ ¶ ವಸೇನ ಪನ್ನರಸ ಪಚ್ಚಯಾ ಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನಾವ ಹೋನ್ತಿ. ಅನನ್ತರಸಮನನ್ತರಾಸೇವನನತ್ಥಿವಿಗತಪಚ್ಚಯಾ ಅತೀತಾವ, ಕಮ್ಮಪಚ್ಚಯೋ ಅತೀತೋ ವಾ ಹೋತಿ ಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನೋ ವಾ, ಆರಮ್ಮಣಾಧಿಪತಿಉಪನಿಸ್ಸಯಪಚ್ಚಯಾ ¶ ಪನ ತಿಕಾಲಿಕಾ ಹೋನ್ತಿ ಕಾಲವಿನಿಮುತ್ತಾ ಚ.
ಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನಾವ ಹೋನ್ತೇತ್ಥ,
ಪಚ್ಚಯಾ ದಸ ಪಞ್ಚ ಚ;
ಅತೀತಾ ಏವ ಪಞ್ಚೇಕೋ,
ದ್ವೇಕಾಲಿಕೋವ ದಸ್ಸಿತೋ;
ತಯೋ ತಿಕಾಲಿಕಾ ಚೇವ,
ವಿನಿಮುತ್ತಾಪಿ ಕಾಲತೋ.
ಸಬ್ಬೇ ¶ ಪನಿಮೇ ಚತುವೀಸತಿ ಪಚ್ಚಯಾ ಯಥಾರಹಂ ಆರಮ್ಮಣೂಪನಿಸ್ಸಯಕಮ್ಮಅತ್ಥಿಪಚ್ಚಯಾನಂ ವಸೇನ ಚತೂಸು ಪಚ್ಚಯೇಸು ಸಙ್ಗಹಂ ಗಚ್ಛನ್ತೀತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಾ.
ಇತಿ ಅಭಿಧಮ್ಮಾವತಾರೇ ಪಚ್ಚಯನಿದ್ದೇಸೋ ನಾಮ
ಚತುವೀಸತಿಮೋ ಪರಿಚ್ಛೇದೋ.
ನಿಗಮನಕಥಾ
ಅಭಿಧಮ್ಮಾವತಾರೋಯಂ, ವರೋ ಪರಮಗಮ್ಭೀರೋ;
ಇಚ್ಛತಾ ನಿಪುಣಂ ಬುದ್ಧಿಂ, ಭಿಕ್ಖುನಾ ಪನ ಸೋತಬ್ಬೋ.
ಸುಮತಿಮತಿವಿಚಾರಬೋಧನೋ,
ವಿಮತಿವಿಮೋಹವಿನಾಸನೋ ಅಯಂ;
ಕುಮತಿಮತಿಮಹಾತಮೋನಾಸೋ,
ಪಟುಮತಿಭಾಸಕರೋ ಮತೋ ಮಯಾ.
ಯತೋ ¶ ಸುಮತಿನಾ ಮತೋ ನಾಮತೋ,
ಆಯಾಚಿತಸಮ್ಮಾನತೋ ಮಾನತೋ;
ತತೋ ಹಿ ರಚಿತೋ ಸದಾ ತೋಸದಾ,
ಮಯಾ ಹಿತವಿಭಾವನಾ ಭಾವನಾ.
ಅತ್ಥತೋ ¶ ಗನ್ಥತೋ ಚಾಪಿ, ಯುತ್ತಿತೋ ಚಾಪಿ ಏತ್ಥ ಚ;
ಅಯುತ್ತಂ ವಾ ವಿರುದ್ಧಂ ವಾ, ಯದಿ ದಿಸ್ಸತಿ ಕಿಞ್ಚಿಪಿ.
ಪುಬ್ಬಾಪರಂ ವಿಲೋಕೇತ್ವಾ, ವಿಚಾರೇತ್ವಾ ಪುನಪ್ಪುನಂ;
ಧೀಮತಾ ಸಙ್ಗಹೇತಬ್ಬಂ, ಗಹೇತಬ್ಬಂ ನ ದೋಸತೋ.
ತಿವಿಧಾ ಬ್ಯಪ್ಪಥಾನಞ್ಹಿ, ಗತಿಯೋ ದುಬ್ಬಿಧಾಪಿ ಚೇ;
ತಸ್ಮಾ ಉಪಪರಿಕ್ಖಿತ್ವಾ, ವೇದಿತಬ್ಬಂ ವಿಭಾವಿನಾ.
ನಿಕಾಯನ್ತರಲದ್ಧೀಹಿ, ಅಸಮ್ಮಿಸ್ಸೋ ಅನಾಕುಲೋ;
ಮಹಾವಿಹಾರವಾಸೀನಂ, ವಾಚನಾಮಗ್ಗನಿಸ್ಸಿತೋ.
ಮಧುರಕ್ಖರಸಂಯುತ್ತೋ, ಅತ್ಥೋ ಯಸ್ಮಾ ಪಕಾಸಿತೋ;
ತಸ್ಮಾ ಹಿತತ್ಥಕಾಮೇನ, ಕಾತಬ್ಬೋ ಏತ್ಥ ಆದರೋ.
ಸದ್ಧಮ್ಮಟ್ಠಿತಿಕಾಮೇನ, ಕರೋನ್ತೇನ ಚ ಯಂ ಮಯಾ;
ಪುಞ್ಞಮಧಿಗತಂ ತೇನ, ಸುಖಂ ಪಪ್ಪೋನ್ತು ಪಾಣಿನೋ.
ಅನ್ತರಾಯಂ ವಿನಾ ಚಾಯಂ, ಯಥಾಸಿದ್ಧಿಮುಪಾಗತೋ;
ತಥಾ ಕಲ್ಯಾಣಸಙ್ಕಪ್ಪಾ, ಸಿದ್ಧಿಂ ಗಚ್ಛನ್ತು ಪಾಣಿನಂ.
ನರನಾರಿಗಣಾಕಿಣ್ಣೇ ¶ , ಅಸಂಕಿಣ್ಣಕುಲಾಕುಲೇ;
ಫೀತೇ ಸಬ್ಬಙ್ಗಸಮ್ಪನ್ನೇ, ಸುಪಸನ್ನಸಿತೋದಕೇ.
ನಾನಾರತನಸಮ್ಪುಣ್ಣೇ, ವಿವಿಧಾಪಣಸಙ್ಕಟೇ;
ಕಾವೇರಪಟ್ಟನೇ ರಮ್ಮೇ, ನಾನಾರಾಮೋಪಸೋಭಿತೇ.
ಕೇಲಾಸಸಿಖರಾಕಾರಪಾಸಾದಪಟಿಮಣ್ಡಿತೇ;
ಕಾರಿತೇ ಕಣ್ಹದಾಸೇನ, ದಸ್ಸನೀಯೇ ಮನೋರಮೇ.
ವಿಹಾರೇ ¶ ವಿವಿಧಾಕಾರಚಾರುಪಾಕಾರಗೋಪುರೇ;
ತತ್ಥ ಪಾಚೀನಪಾಸಾದೇ, ಮಯಾ ನಿವಸತಾ ಸದಾ.
ಅಸಲ್ಲೇಖಮಸಾಖಲ್ಯೇ, ಸೀಲಾದಿಗುಣಸೋಭಿನಾ;
ಅಯಂ ಸುಮತಿನಾ ಸಾಧು, ಯಾಚಿತೇನ ಕತೋ ಸತಾ.
ದೇವಾ ¶ ಕಾಲೇನ ವಸ್ಸನ್ತು, ವಸ್ಸಂ ವಸ್ಸವಲಾಹಕಾ;
ಪಾಲಯನ್ತು ಮಹೀಪಾಲಾ, ಧಮ್ಮತೋ ಸಕಲಂ ಮಹಿಂ.
ಯಾವ ತಿಟ್ಠತಿ ಲೋಕಸ್ಮಿಂ, ಹಿಮವಾ ಪಬ್ಬತುತ್ತಮೋ;
ತಾವ ತಿಟ್ಠತು ಸದ್ಧಮ್ಮೋ, ಧಮ್ಮರಾಜಸ್ಸ ಸತ್ಥುನೋತಿ.
ಉರಗಪುರನಿವಸನೇನ ಆಚರಿಯೇನ ಭದನ್ತಬುದ್ಧದತ್ತೇನ ಸೀಲಾಚಾರಸಮ್ಪನ್ನೇನ ಕತೋ ಅಭಿಧಮ್ಮಾವತಾರೋ ನಾಮಾಯಂ.
ಅಭಿಧಮ್ಮಾವತಾರೋ ನಿಟ್ಠಿತೋ.
ನಮೋ ತಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಅರಹತೋ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಸ್ಸ
ನಾಮರೂಪಪರಿಚ್ಛೇದೋ
ಗನ್ಥಾರಮ್ಭಕಥಾ
ಸಮ್ಮಾ ¶ ¶ ಸಮ್ಮಾಭಿಸಮ್ಬುದ್ಧಂ, ಧಮ್ಮಂ ಧಮ್ಮಪ್ಪಕಾಸನಂ;
ಸಂಘಂ ಸಂಘುತ್ತಮಂ ಲೋಕೇ, ವನ್ದಿತ್ವಾ ವನ್ದನಾರಹಂ.
ನಾಮರೂಪಪರಿಚ್ಛೇದಂ, ಪವಕ್ಖಾಮಿ ಸಮಾಸತೋ;
ಮಹಾವಿಹಾರವಾಸೀನಂ, ವಣ್ಣನಾನಯನಿಸ್ಸಿತಂ.
೧. ಪಠಮೋ ಪರಿಚ್ಛೇದೋ
ನಾಮತ್ತಯವಿಭಾಗೋ
ತತ್ಥ ¶ ಚಿತ್ತಂ ಚೇತಸಿಕಂ, ನಿಬ್ಬಾನನ್ತಿ ಮತಂ ತಿಧಾ;
ನಾಮಂ ರೂಪಂ ತು ದುವಿಧಂ, ಭೂತೋಪಾದಾಯಭೇದತೋ.
ಕಾಮಭೂಮಾದಿಭೇದೇನ, ತತ್ಥ ಚಿತ್ತಂ ಚತುಬ್ಬಿಧಂ;
ಚೇತೋಯುತ್ತಾ ದ್ವಿಪಞ್ಞಾಸ, ಧಮ್ಮಾ ಚೇತಸಿಕಾ ಮತಾ.
ಚಕ್ಖುಸೋತಘಾನಜಿವ್ಹಾ-ಕಾಯವಿಞ್ಞಾಣಧಾತುಯೋ;
ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛನಚಿತ್ತಞ್ಚ, ತಥಾ ಸನ್ತೀರಣದ್ವಯಂ.
ಸೋಮನಸ್ಸಸಹಗತಂ, ಉಪೇಕ್ಖಾಸಹಿತನ್ತಿ ಚ;
ಇಚ್ಚಾಹೇತುಕಚಿತ್ತಾನಿ, ಪುಞ್ಞಪಾಕಾನಿ ಅಟ್ಠಧಾ.
ಸೋಮನಸ್ಸಯುತಂ ತತ್ಥ, ಹಿತ್ವಾ ಸನ್ತೀರಣಂ ತಥಾ;
ಸತ್ತಾಕುಸಲಪಾಕಾನಿ, ತಾನೇವಾತಿ ವಿನಿದ್ದಿಸೇ.
ಪಞ್ಚದ್ವಾರಮನೋದ್ವಾರಾವಜ್ಜನಂ ¶ ಹಸನನ್ತಿ ಚ;
ಕ್ರಿಯಚಿತ್ತಮುದೀರಿತಂ, ತಿವಿಧಮ್ಪಿ ಅಹೇತುಕಂ.
ಏವಂ ಅಟ್ಠಾರಸವಿಧಂ, ಮಾನಸಂ ಹೋತಿಹೇತುಕಂ;
ಮೂಲಭೇದೇನಾಕುಸಲಂ, ಚಿತ್ತಂ ತು ತಿವಿಧಂ ಮತಂ.
ಸೋಮನಸ್ಸಸಹಗತಂ, ಉಪೇಕ್ಖಾಸಹಿತಂ ತಥಾ;
ದಿಟ್ಠಿಗತಸಮ್ಪಯುತ್ತಂ, ವಿಪ್ಪಯುತ್ತನ್ತಿ ಭೇದಿತಂ.
ಅಸಙ್ಖಾರಂ ಸಸಙ್ಖಾರಮಿತಿ ಭಿನ್ನಂ ಪನಟ್ಠಧಾ;
ಲೋಭಮೂಲಂ ಪಕಾಸೇನ್ತಿ, ತತ್ಥಾಕುಸಲಮಾನಸಂ.
ದೋಮನಸ್ಸಸಹಗತಂ, ಪಟಿಘೇನ ಸಮಾಯುತಂ;
ದೋಸಮೂಲಮಸಙ್ಖಾರಂ, ಸಸಙ್ಖಾರನ್ತಿಪಿ ದ್ವಿಧಾ.
ವಿಚಿಕಿಚ್ಛಾಸಹಗತಂ ¶ , ಉದ್ಧಚ್ಚಸಹಿತನ್ತಿ ಚ;
ಮೋಹಮೂಲಞ್ಚ ದುವಿಧಂ, ಉಪೇಕ್ಖಾಯ ಸಮಾಯುತಂ.
ದ್ವಾದಸಾಕುಸಲಾನೇವಂ, ಚಿತ್ತಾನೀತಿ ವಿಭಾವಯೇ;
ಹಿತ್ವಾಹೇತುಕಪಾಪಾನಿ, ಸೋಭನಾನಿ ತತೋ ಪರಂ.
ಸೋಮನಸ್ಸಸಹಗತಂ, ಉಪೇಕ್ಖಾಸಹಿತಂ ತಥಾ;
ದ್ವಿಧಾ ಞಾಣೇನ ಸಂಯುತ್ತಂ, ವಿಪ್ಪಯುತ್ತನ್ತಿ ಭೇದಿತಂ.
ಅಸಙ್ಖಾರಂ ಸಸಙ್ಖಾರಮಿತಿ ಭಿನ್ನಂ ಪನಟ್ಠಧಾ;
ಸಹೇತುಕಾಮಾವಚರ-ಪುಞ್ಞಪಾಕಕ್ರಿಯಾ ಭವೇ.
ಕಾಮೇ ತೇವೀಸ ಪಾಕಾನಿ, ಪುಞ್ಞಾಪುಞ್ಞಾನಿ ವೀಸತಿ;
ಏಕಾದಸ ಕ್ರಿಯಾ ಚೇತಿ, ಚತುಪಞ್ಞಾಸ ಸಬ್ಬಥಾ.
ತಕ್ಕಚಾರಪೀತಿಸುಖೇಕಗ್ಗತಾಸಹಿತಂ ಪನ;
ಪಠಮಜ್ಝಾನಕುಸಲಂ, ವಿಪಾಕಞ್ಚ ಕ್ರಿಯಾ ತಥಾ.
ದುತಿಯಂ ತಕ್ಕತೋ ಹೀನಂ, ತತಿಯಂ ತು ವಿಚಾರತೋ;
ಚತುತ್ಥಂ ಪೀತಿತೋ ಹೀನಂ, ಉಪೇಕ್ಖೇಕಗ್ಗತಾಯುತಂ.
ಪಞ್ಚಮಂ ¶ ಪಞ್ಚದಸಧಾ, ರೂಪಾವಚರಮೀರಿತಂ;
ಪಞ್ಚಮಜ್ಝಾನಮೇವೇಕಮರೂಪಾವಚರಂ ಪನ.
ಆಕಾಸಾನಞ್ಚಾಯತನಂ, ಪುಞ್ಞಪಾಕಕ್ರಿಯಾ ತಥಾ;
ವಿಞ್ಞಾಣಞ್ಚಾಯತನಞ್ಚ, ಆಕಿಞ್ಚಞ್ಞಾಯತನಕಂ;
ನೇವಸಞ್ಞಾನಾಸಞ್ಞಾಯತನಂ ದ್ವಾದಸಧಾ ಭವೇ.
ಸೋತಾಪತ್ತಿಮಗ್ಗಚಿತ್ತಂ, ಫಲಚಿತ್ತಂ ತಥಾಪರಂ;
ಸಕದಾಗಾಮಾನಾಗಾಮಿ, ಅರಹತ್ತನ್ತಿ ಅಟ್ಠಧಾ.
ಝಾನಙ್ಗಯೋಗಭೇದೇನ, ಕತ್ವೇಕೇಕಂ ತು ಪಞ್ಚಧಾ;
ವಿತ್ಥಾರಾನುತ್ತರಂ ಚಿತ್ತಂ, ಚತ್ತಾಲೀಸವಿಧಂ ಭವೇ.
ರೂಪಾವಚರಚಿತ್ತಾನಿ ¶ , ಗಯ್ಹನ್ತಾನುತ್ತರಾನಿ ಚ;
ಪಠಮಾದಿಜ್ಝಾನಭೇದೇ, ಆರುಪ್ಪಞ್ಚಾಪಿ ಪಞ್ಚಮೇ.
ದ್ವಾದಸಾಕುಸಲಾನೇವಂ, ಕುಸಲಾನೇಕವೀಸತಿ;
ಛತ್ತಿಂಸೇವ ವಿಪಾಕಾನಿ, ಕ್ರಿಯಚಿತ್ತಾನಿ ವೀಸತಿ.
ಏಕವೀಸಸತಂ ವಾಥ, ಏಕೂನನವುತೀವಿಧಂ;
ಚಿತ್ತಂ ತಂಸಮ್ಪಯೋಗೇನ, ಭಿನ್ನಾ ಚೇತಸಿಕಾ ತಥಾ.
ಫಸ್ಸೋ ಚ ವೇದನಾ ಸಞ್ಞಾ, ಚೇತನೇಕಗ್ಗತಾ ತಥಾ;
ಜೀವಿತಂ ಮನಸೀಕಾರೋ, ಸಬ್ಬಸಾಧಾರಣಾ ಮತಾ.
ತಕ್ಕಚಾರಾಧಿಮೋಕ್ಖಾ ಚ, ವೀರಿಯಂ ಛನ್ದಪೀತಿಯೋ;
ಪಕಿಣ್ಣಕಾ ಛ ಅಕ್ಖಾತಾ, ತೇರಸಞ್ಞಸಮಾನತಾ.
ಪಕಿಣ್ಣಕಾ ನ ವಿಞ್ಞಾಣೇ, ವಿತಕ್ಕೋ ದುತಿಯಾದಿಸು;
ವಿಚಾರೋ ತತಿಯಾದಿಮ್ಹಿ, ಅಧಿಮೋಕ್ಖೋ ತು ಕಙ್ಖಿತೇ.
ಸನ್ತೀರಣಮನೋಧಾತುತ್ತಿಕೇಸು ವೀರಿಯಂ ತಥಾ;
ಚತುತ್ಥಸುಖಿತೇ ಪೀತಿ, ಛನ್ದೋಹೇತುಮ್ಹಿ ಮೋಮುಹೇ.
ಛಸಟ್ಠಿ ಪಞ್ಚಪಞ್ಞಾಸ, ಏಕಾದಸ ಚ ಸೋಳಸ;
ಸತ್ತತಿ ವೀಸತಿ ಚೇವ, ತಾನಿ ಚಿತ್ತಾನಿ ದೀಪಯೇ.
ಮೋಹಾಹಿರಿಕಾನೋತ್ತಪ್ಪ-ಮುದ್ಧಚ್ಚಂ ¶ ಸಬ್ಬಪಾಪಜಂ;
ಇಸ್ಸಾಮಚ್ಛೇರಕುಕ್ಕುಚ್ಚದೋಸಾ ತು ಪಟಿಘೇ ತಥಾ.
ಲೋಭೋ ಲೋಭೇ ತು ದಿಟ್ಠಿ ಚ, ದಿಟ್ಠಿಯುತ್ತೇ ವಿಯುತ್ತಕೇ;
ಮಾನೋ ಚ ಥಿನಮಿದ್ಧಂ ತು, ಸಸಙ್ಖಾರೇಸು ಪಞ್ಚಸು.
ಕಙ್ಖಿತೇ ವಿಚಿಕಿಚ್ಛಾತಿ, ಚುದ್ದಸಾಕುಸಲಾನಿಮೇ;
ದ್ವಾದಸಾಕುಸಲೇಸ್ವೇವ, ನಿಯಮೇನ ವವತ್ಥಿತಾ.
ಸದ್ಧಾ ಸತಿ ಹಿರೋತ್ತಪ್ಪಂ, ಅಲೋಭಾದೋಸಮಜ್ಝತಾ;
ಕಾಯಚಿತ್ತಾನಂ ಪಸ್ಸದ್ಧಿ, ಲಹುತಾ ಮುದುತಾ ತಥಾ.
ಕಮ್ಮಞ್ಞತಾ ¶ ಚ ಪಾಗುಞ್ಞಉಜುತಾತಿ ಯುಗಾ ಛ ಚ;
ಏಕೂನವೀಸತಿ ಧಮ್ಮಾ, ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಾವಿಯೋಗಿನೋ;
ಏಕೂನಸಟ್ಠಿಚಿತ್ತೇಸು, ಸೋಭನೇಸು ಪವತ್ತಿತಾ.
ಸಮ್ಮಾವಾಚಾ ಚ ಕಮ್ಮನ್ತಾಜೀವಾತಿ ವಿರತೀ ಇಮಾ;
ಲೋಕುತ್ತರೇ ಸದಾ ಸಬ್ಬಾ, ಸಹ ಕಾಮಸುಭೇ ವಿಸುಂ.
ಕರುಣಾಮುದಿತಾ ನಾನಾ, ರೂಪೇ ಪಞ್ಚಮವಜ್ಜಿತೇ;
ಕದಾಚಿ ಕಾಮೇ ಕುಸಲೇ, ಕ್ರಿಯಚಿತ್ತೇ ಸಹೇತುಕೇ.
ತಿಹೇತುಕೇಸು ಚಿತ್ತೇಸು, ಪಞ್ಞಾ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಲಬ್ಭತಿ;
ಏತೇ ಸದ್ಧಾದಯೋ ಧಮ್ಮಾ, ಪಞ್ಚವೀಸತಿ ಸೋಭನಾ.
ಇಸ್ಸಾಮಚ್ಛೇರಕುಕ್ಕುಚ್ಚವಿರತೀಕರುಣಾದಯೋ;
ನಾನಾ ಕದಾಚಿ ಮಾನೋ ಚ, ಥಿನಮಿದ್ಧಂ ತಥಾ ಸಹ.
ಸತ್ತ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಜಾಯನ್ತಿ, ಛ ತು ಧಮ್ಮಾ ಯಥಾರಹಂ;
ಚುದ್ದಸಾಕುಸಲೇಸ್ವೇವ, ಸೋಭನೇಸ್ವೇವ ಸೋಭನಾ.
ದ್ವೇಪಞ್ಞಾಸ ಪನಿಚ್ಚೇವಂ, ಧಮ್ಮೇ ಸಙ್ಗಯ್ಹ ಮಾನಸೇ;
ಲಬ್ಭಮಾನೇ ವಿಭಾವೇಯ್ಯ, ಪಚ್ಚೇಕಮ್ಪಿ ವಿಚಕ್ಖಣೋ.
ಸೋಭನಞ್ಞಸಮಾನಾ ಚ, ಪಠಮೇ ವಿರತೀ ವಿನಾ;
ದುತಿಯಾದೀಸು ತಕ್ಕಞ್ಚ, ವಿಚಾರಂ ತತಿಯಾದಿಸು.
ಚತುತ್ಥಾದೀಸು ¶ ಪೀತಿಞ್ಚ, ಕರುಣಾದಿಞ್ಚ ಪಞ್ಚಮೇ;
ಹಿತ್ವಾ ನೇವ ವಿಯೋಜೇಯ್ಯ, ಸಙ್ಖಿಪಿತ್ವಾನ ಪಞ್ಚಧಾ.
ಪಞ್ಚತಿಂಸ ಚತುತ್ತಿಂಸ, ತೇತ್ತಿಂಸ ಚ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ;
ದ್ವತ್ತಿಂಸ ತಿಂಸ ಏವಾಥ, ಜಾಯನ್ತೀತಿ ಮಹಗ್ಗತೇ.
ಗಹೇತ್ವಾ ವಿರತೀ ಸಬ್ಬಾ, ಹಿತ್ವಾನ ಕರುಣಾದಯೋ;
ಪಠಮೇ ದುತಿಯಾದಿಮ್ಹಿ, ವಿತಕ್ಕಾದಿಂ ವಿನಾ ತಥಾ.
ಪಞ್ಚಧಾವ ¶ ಗಣೇಯ್ಯೇವಂ, ಛತ್ತಿಂಸಾ ಚ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ;
ಪಞ್ಚತಿಂಸ ಚತುತ್ತಿಂಸ, ತೇತ್ತಿಂಸದ್ವಯಮುತ್ತರೇ.
ಸೋಭನಞ್ಞಸಮಾನಾ ಚ, ಕಾಮೇಸು ಕುಸಲೇ ಕ್ರಿಯೇ;
ಹಿತ್ವಾ ವಿರತಿಯೋ ಪಾಕೇ, ವಿರತೀಕರುಣಾದಯೋ.
ಞಾಣಯುತ್ತೇ ಸೋಮನಸ್ಸೇ, ವಿಯುತ್ತೇ ಞಾಣವಜ್ಜಿತಾ;
ಉಪೇಕ್ಖಕೇ ಪೀತಿಹೀನಾ, ವಿಪ್ಪಯುತ್ತೇ ದ್ವಯಂ ವಿನಾ.
ಚತುಧಾ ತಿವಿಧೇಸ್ವೇವಂ, ವಿಗಣೇಯ್ಯ ದ್ವಯಂ ದ್ವಯಂ;
ನ ಸನ್ತುಪೇಕ್ಖಾಸಹಿತೇ, ಕರುಣಾದೀತಿ ಕೇಚನ.
ಅಟ್ಠತಿಂಸ ಸತ್ತತಿಂಸದ್ವಯಂ ಛತ್ತಿಂಸಕಂ ಸುಭೇ;
ಪಞ್ಚತಿಂಸ ಚತುತ್ತಿಂಸದ್ವಯಂ ತೇತ್ತಿಂಸಕಂ ಕ್ರಿಯೇ.
ತೇತ್ತಿಂಸ ಪಾಕೇ ದ್ವತ್ತಿಂಸದ್ವಯೇಕತಿಂಸಕಂ ಭವೇ;
ಸಹೇತುಕಾಮಾವಚರಪುಞ್ಞಪಾಕಕ್ರಿಯಾಮನೇ.
ಮೋಹಾದಯೋ ಸಮಾನಾ ಚ, ಪಠಮೇ ಲೋಭದಿಟ್ಠಿಯಾ;
ತತಿಯೇ ಲೋಭಮಾನೇನ, ಜಾಯನ್ತೇಕೂನವೀಸತಿ.
ಅಟ್ಠಾರಸ ಪೀತಿಹೀನಾ, ಪಞ್ಚಮೇ ಸತ್ತಮೇ ತಥಾ;
ನವಮೇ ದೋಸಕುಕ್ಕುಚ್ಚಮಚ್ಛರಿಸ್ಸಾಹಿ ವೀಸತಿ.
ಪಠಮಾದೀಸು ವುತ್ತಾವ, ದುತಿಯಾದೀಸು ಜಾಯರೇ;
ಥಿನಮಿದ್ಧೇನೇಕವೀಸ, ವೀಸ ದ್ವೇವೀಸತಿಕ್ಕಮಾ.
ಛನ್ದಪೀತಿಂ ¶ ವಿನುದ್ಧಚ್ಚೇ, ಕಙ್ಖಿತೇ ನಿಚ್ಛಯಂ ವಿನಾ;
ಪಞ್ಚದಸೇವ ಕಙ್ಖಾಯ, ಅಸುಭೇಸು ವಿಭಾವಯೇ.
ಸಿತೇ ಸಮಾನಾ ನಿಚ್ಛನ್ದಾ, ದ್ವಾದಸೇಕಾದಸೇವ ತು;
ಪೀತಿಂ ಹಿತ್ವಾನ ವೋಟ್ಠಬ್ಬೇ, ವೀರಿಯಂ ಸುಖತೀರಣೇ.
ದ್ವಯಂ ಹಿತ್ವಾ ಮನೋಧಾತು, ಉಪೇಕ್ಖಾತೀರಣೇ ದಸ;
ಸತ್ತ ಸಾಧಾರಣಾ ಏವ, ಪಞ್ಚವಿಞ್ಞಾಣಸಮ್ಭವಾ.
ಇತಿ ¶ ಚೇತಸಿ ಸಮ್ಭೂತಾ,
ದ್ವೇಪಞ್ಞಾಸ ಯಥಾರಹಂ;
ಞೇಯ್ಯಾ ಚೇತಸಿಕಾ ಧಮ್ಮಾ,
ಚೇತೋಭೇದಪ್ಪಭೇದಿನೋ.
ಸುಞ್ಞತಞ್ಚಾನಿಮಿತ್ತಞ್ಚ, ತಥಾಪಣಿಹಿತನ್ತಿ ಚ;
ತಿವಿಧಾಕಾರಮೀರೇನ್ತಿ, ನಿಬ್ಬಾನಮಮತಂ ಬುಧಾ.
ಯಂ ಆರಬ್ಭ ಪವತ್ತನ್ತಂ, ತತ್ಥಾನುತ್ತರಮಾನಸಂ;
ಸುಞ್ಞತಾದಿವಿಮೋಕ್ಖೋತಿ, ನಾಮಮಾಲಮ್ಬತೋ ಲಭೇ.
ಸೋಪಾದಿಸೇಸನಿಬ್ಬಾನಧಾತು ಚೇವ ತಥಾಪರಾ;
ಅನುಪಾದಿಸೇಸಾ ಚಾತಿ, ದುವಿಧಾ ಪರಿಯಾಯತೋ.
ತದೇತಂ ವಾನನಿಕ್ಖನ್ತಮಚ್ಚನ್ತಂ ಸನ್ತಿಲಕ್ಖಣಂ;
ಅಸ್ಸಾಸಕರಣರಸಂ, ಖೇಮಭಾವೇನ ಗಯ್ಹತಿ.
ತಂ ನಾಮೇತೀತಿ ನಿಬ್ಬಾನಂ, ನಮನ್ತೀತಿ ತತೋಪರೇ;
ತೇಪಞ್ಞಾಸಾತಿ ನಾಮಾನಿ, ಚತುಪಞ್ಞಾಸ ಸಬ್ಬಥಾ.
ಚಿತ್ತಚೇತಸಿಕಯೋಜನಾನಯಂ,
ಚಿತ್ತಮುತ್ತಮಮಿದಂ ಪಕಾಸಿತಂ;
ಸಾಧು ಚೇತಸಿ ನಿಧಾಯ ಪಣ್ಡಿತಾ,
ಸಾಧು ಸಾಸನಧರಾ ಭವನ್ತಿ ತೇ.
ಬುದ್ಧಪ್ಪವತ್ತಮವಗಾಹಿತಬೋಧಿಞಾಣ-
ಮಿಚ್ಚಾಭಿಧಮ್ಮಮವಗಾಹಿತಸಬ್ಬಧಮ್ಮಂ ¶ ;
ಓಗಯ್ಹ ನಾಮಗತರಾಸಿಮಸೇಸಯಿತ್ವಾ,
ಸಙ್ಗಯ್ಹ ಸಬ್ಬಮಿಧ ಯೋಜಿತಮಾದರೇನ.
ಇತಿ ನಾಮರೂಪಪರಿಚ್ಛೇದೇ ನಾಮತ್ತಯವಿಭಾಗೋ ನಾಮ
ಪಠಮೋ ಪರಿಚ್ಛೇದೋ.
೨. ದುತಿಯೋ ಪರಿಚ್ಛೇದೋ
ಲಕ್ಖಣರಸುಪಟ್ಠಾನವಿಭಾಗೋ
ಸಭಾವೋ ¶ ಲಕ್ಖಣಂ ನಾಮ, ಕಿಚ್ಚಸಮ್ಪಜ್ಜನಾ ರಸೋ;
ಗಯ್ಹಾಕಾರೋ ಉಪಟ್ಠಾನಂ, ಪದಟ್ಠಾನಂ ತು ಪಚ್ಚಯೋ.
ಅತ್ತುಪಲದ್ಧಿಸಙ್ಖಾತಾ, ಸಮ್ಪತ್ತಾ ಚ ಪನತ್ಥತೋ;
ಲಕ್ಖಣರಸುಪಟ್ಠಾನಾ, ವೋಹಾರಾಭೋಗಭೇದಿತಾ.
ತೇಪಞ್ಞಾಸಸಭಾವೇಸು, ತಸ್ಮಾ ಭೇದಂ ಯಥಾರಹಂ;
ಲಕ್ಖಣಾದಿಪ್ಪಕಾರೇಹಿ, ಪವಕ್ಖಾಮಿ ಇತೋ ಪರಂ.
ಚಿನ್ತೇತೀತಿ ಭವೇ ಚಿತ್ತಂ, ಚಿನ್ತನಮತ್ತಮೇವ ವಾ;
ಸಮ್ಪಯುತ್ತಾಥ ವಾ ತೇನ, ಚಿನ್ತೇನ್ತೀತಿ ಚ ಗೋಚರಂ.
ಫುಸತೀತಿ ಭವೇ ಫಸ್ಸೋ, ಫುಸನಂ ವಾಥ ಕೇವಲಂ;
ಸಮ್ಪಯುತ್ತಾಥ ವಾ ತೇನ, ಫುಸನ್ತೀತಿ ಚ ಗೋಚರಂ.
ಏವಂ ಕತ್ತರಿ ಭಾವೇ ಚ, ಕರಣೇ ಚ ಯಥಾರಹಂ;
ತೇಪಞ್ಞಾಸಸಭಾವೇಸು, ಸದ್ದನಿಬ್ಬಚನಂ ನಯೇ.
ಆಲಮ್ಬಣಮನಂ ಚಿತ್ತಂ, ತಂವಿಜಾನನಲಕ್ಖಣಂ;
ಸಹಜಾಧಿಟ್ಠಾನರಸಂ, ಚಿನ್ತಾಕಪ್ಪೋತಿ ಗಯ್ಹತಿ.
ಆಲಮ್ಬಣಸಮೋಧಾನೋ ¶ ,
ಫಸ್ಸೋ ಫುಸನಲಕ್ಖಣೋ;
ಸಙ್ಘಟ್ಟನರಸೋ ತತ್ಥ,
ಸನ್ನಿಪಾತೋತಿ ಗಯ್ಹತಿ.
ವೇದನಾಲಮ್ಬಣರಸಾ, ಸಾ ವೇದಯಿತಲಕ್ಖಣಾ;
ಗೋಚರಾನುಭವರಸಾ, ಅನುಭುತ್ತೀತಿ ಗಯ್ಹತಿ.
ಆಕಾರಗಹಣಂ ¶ ಸಞ್ಞಾ, ಸಾ ಸಞ್ಜಾನನಲಕ್ಖಣಾ;
ನಿಮಿತ್ತುಪ್ಪಾದನರಸಾ, ಉಪಲಕ್ಖಾತಿ ಗಯ್ಹತಿ.
ಚೇತನಾ ಚಿತ್ತವಿಪ್ಫಾರಾ, ಸಾಯಂ ಬ್ಯಾಪಾರಲಕ್ಖಣಾ;
ಕಮ್ಮನ್ತಾಯೂಹನರಸಾ, ಸಂವಿಧಾನನ್ತಿ ಗಯ್ಹತಿ.
ಏಕಗ್ಗತಾ ಅವಿಕ್ಖೇಪೋ, ಸಾವಿಸಾಹಾರಲಕ್ಖಣಾ;
ಸಮ್ಪಿಣ್ಡನರಸಾ ಚಿತ್ತಂ, ಸಮೋಧಾನನ್ತಿ ಗಯ್ಹತಿ.
ಯಾಪನಂ ಸಹಜಾತಾನ-ಮನುಪಾಲನಲಕ್ಖಣಂ;
ಜೀವಿತಂ ಜೀವನರಸಂ, ಆಯುಬನ್ಧೋತಿ ಗಯ್ಹತಿ.
ಸಾರಣಾ ಮನಸೀಕಾರೋ, ಸಮನ್ನಾಹಾರಲಕ್ಖಣೋ;
ಸಂಯೋಜನರಸೋ ಚಿತ್ತ-ಪಟಿಪತ್ತೀತಿ ಗಯ್ಹತಿ.
ಸಙ್ಕಪ್ಪನಲಕ್ಖಣೋ ತಕ್ಕೋ, ಸಹಜಾಭಿನಿರೋಪನೋ;
ಆಲಮ್ಬಾಹನನರಸೋ, ಸನ್ನಿರುಜ್ಝೋತಿ ಗಯ್ಹತಿ.
ವಿಚಾರೋ ಅನುಸನ್ಧಾನೋ, ಅನುಮಜ್ಜನಲಕ್ಖಣೋ;
ಚಿತ್ತಾನುಯೋಜನರಸೋ, ಅನುಪೇಕ್ಖಾತಿ ಗಯ್ಹತಿ.
ಅಧಿಮೋಕ್ಖೋ ಅಸಂಸಪ್ಪೋ, ಸುಸನ್ನಿಟ್ಠಾನಲಕ್ಖಣೋ;
ನಿಚ್ಚಲಾಪಾದನರಸೋ, ದಳ್ಹವುತ್ತೀತಿ ಗಯ್ಹತಿ.
ವೀರಿಯಂ ಪನ ವಾಯಾಮೋ, ಮಹುಸ್ಸಾಹನಲಕ್ಖಣೋ;
ಕಿಚ್ಚಾಸಂಸೀದನರಸೋ, ಉಪತ್ಥಮ್ಭೋತಿ ಗಯ್ಹತಿ.
ಆಲಮ್ಬತ್ಥಿಕತಾ ¶ ಛನ್ದೋ, ಕತ್ತುಕಾಮತಲಕ್ಖಣೋ;
ಆಲಮ್ಬಣೇಸನರಸೋ, ಹತ್ಥಾದಾನನ್ತಿ ಗಯ್ಹತಿ.
ಸಹಜಾತಾನುಫರಣಾ, ಸಮ್ಪಿಯಾಯನಲಕ್ಖಣಾ;
ಸಮ್ಪೀನನರಸಾ ಪೀತಿ, ಪಾಮೋಜ್ಜಮಿತಿ ಗಯ್ಹತಿ.
ಚೇತೋಸದ್ದಹನಂ ಸದ್ಧಾ, ಭೂತೋಕಪ್ಪನಲಕ್ಖಣಾ;
ಹಿತಪಕ್ಖನ್ದನರಸಾ, ಅಧಿಮುತ್ತೀತಿ ಗಯ್ಹತಿ.
ಅಸಮ್ಮೋಸಾ ¶ ಸಭಾವೇಸು, ಸತಿ ಧಾರಣಲಕ್ಖಣಾ;
ಧಮ್ಮಾಪಿಲಾಪನರಸಾ, ಅಪ್ಪಮಾದೋತಿ ಗಯ್ಹತಿ.
ಹಿರೀ ಜೇಗುಚ್ಛಾ ಪಾಪೇಸು, ಸಾ ಹರಾಯನಲಕ್ಖಣಾ;
ಹೀಳಸಂಕೋಚನರಸಾ, ಪಾಪಲಜ್ಜಾತಿ ಗಯ್ಹತಿ.
ಪಾಪಸಾರಜ್ಜಮೋತ್ತಪ್ಪಂ, ಉಬ್ಬೇಗುತ್ತಾಸಲಕ್ಖಣಂ;
ಭಯಸಙ್ಕೋಚನರಸಂ, ಅವಿಸ್ಸಾಸೋತಿ ಗಯ್ಹತಿ.
ಅಲೋಭೋ ಅನಭಿಸಙ್ಗೋ, ಅಪರಿಗ್ಗಹಲಕ್ಖಣೋ;
ಮುತ್ತಪ್ಪವತ್ತನರಸೋ, ಅಸಂಸಗ್ಗೋತಿ ಗಯ್ಹತಿ.
ಅದೋಸೋ ಚಿತ್ತಸಾಖಲ್ಯಂ, ಅಬ್ಯಾಪಜ್ಜನಲಕ್ಖಣೋ;
ಸಣ್ಹಪ್ಪವತ್ತನರಸೋ, ಸೋಮ್ಮಭಾವೋತಿ ಗಯ್ಹತಿ.
ಅಮೋಹೋ ಖಲಿತಾಭಾವೋ, ಪಟಿವಿಜ್ಝನಲಕ್ಖಣೋ;
ವಿಸಯೋಭಾಸನರಸೋ, ಪಟಿಬೋಧೋತಿ ಗಯ್ಹತಿ.
ತತ್ರಮಜ್ಝತ್ತತೋಪೇಕ್ಖಾ, ಸಮೀಕರಣಲಕ್ಖಣಾ;
ಅಪಕ್ಖಪಾತನರಸಾ, ಸಮವಾಹೋತಿ ಗಯ್ಹತಿ.
ಪಸ್ಸದ್ಧಿ ಕಾಯಚಿತ್ತಾನಂ, ದರಥಾಭಾವಲಕ್ಖಣಾ;
ಅಪರಿಪ್ಫನ್ದನರಸಾ, ಸೀತಿಭಾವೋತಿ ಗಯ್ಹತಿ.
ಲಹುತಾ ಕಾಯಚಿತ್ತಾನಂ, ಅದನ್ಧಾಕಾರಲಕ್ಖಣಾ;
ಅವಿತ್ಥಾರರಸಾ ಸಲ್ಲಹುಕವುತ್ತೀತಿ ಗಯ್ಹತಿ.
ಮುದುತಾ ಕಾಯಚಿತ್ತಾನಂ, ಕಕ್ಖಳಾಭಾವಲಕ್ಖಣಾ;
ಕಿಚ್ಚಾವಿರೋಧನರಸಾ, ಅನುಕುಲ್ಯನ್ತಿ ಗಯ್ಹತಿ.
ಕಮ್ಮಞ್ಞತಾ ¶ ಉಭಿನ್ನಮ್ಪಿ, ಅಲಂಕಿಚ್ಚಸ್ಸ ಲಕ್ಖಣಾ;
ಪವತ್ತಿಸಮ್ಪತ್ತಿರಸಾ, ಯೋಗಭಾವೋತಿ ಗಯ್ಹತಿ.
ತಥಾ ಪಾಗುಞ್ಞತಾ ದ್ವಿನ್ನಂ, ವಿಸದಾಕಾರಲಕ್ಖಣಾ;
ಸುಖಪ್ಪವತ್ತನರಸಾ, ಸೇರಿಭಾವೋತಿ ಗಯ್ಹತಿ.
ಉಜುತಾ ¶ ಕಾಯಚಿತ್ತಾನಂ, ಕುಟಿಲಾಭಾವಲಕ್ಖಣಾ;
ಜಿಮ್ಹನಿಮ್ಮದನರಸಾ, ಉಜುವುತ್ತೀತಿ ಗಯ್ಹತಿ.
ಸಮ್ಮಾವಾಚಾ ವಚೀಸುದ್ಧಿ, ವಾಚಾಸಂಯಮಲಕ್ಖಣಾ;
ಮಿಚ್ಛಾವಾಚೋರಮರಸಾ, ವಚೀವೇಲಾತಿ ಗಯ್ಹತಿ.
ಸಮ್ಮಾಕಮ್ಮಂ ಕ್ರಿಯಾಸುದ್ಧಂ, ಸಮ್ಮಾಕರಣಲಕ್ಖಣಂ;
ಮಿಚ್ಛಾಕಮ್ಮೋರಮರಸಂ, ಕ್ರಿಯಾವೇಲಾತಿ ಗಯ್ಹತಿ.
ಸಮ್ಮಾಜೀವೋ ವಿಸುದ್ಧೇಟ್ಠಿ, ಅಲ್ಲಿಟ್ಠಾಜೀವಲಕ್ಖಣೋ;
ಮಿಚ್ಛಾಜೀವೋರಮರಸೋ, ಸಮ್ಮಾವುತ್ತೀತಿ ಗಯ್ಹತಿ.
ಕರುಣಾ ದೀನಸತ್ತೇಸು, ದುಕ್ಖಾಪನಯಲಕ್ಖಣಾ;
ಸೋತ್ಥಿತಾಪತ್ಥನರಸಾ, ಅನುಕಮ್ಪಾತಿ ಗಯ್ಹತಿ.
ಸುಖಟ್ಠಿತೇಸು ಮುದಿತಾ, ಅನುಮೋದನಲಕ್ಖಣಾ;
ಚೇತೋವಿಕಾಸನರಸಾ, ಅವಿರೋಧೋತಿ ಗಯ್ಹತಿ.
ಚೇತೋಸಾರಜ್ಜನಾ ಲೋಭೋ, ಅಪರಿಚ್ಚಾಗಲಕ್ಖಣೋ;
ಆಲಮ್ಬಗಿಜ್ಝನರಸೋ, ಅಭಿಲಗ್ಗೋತಿ ಗಯ್ಹತಿ.
ಚೇತೋಬ್ಯಾಪಜ್ಜನಂ ದೋಸೋ, ಸಮ್ಪದುಸ್ಸನಲಕ್ಖಣೋ;
ಆಲಮ್ಬಣಘಾತರಸೋ, ಚಣ್ಡಿಕ್ಕಮಿತಿ ಗಯ್ಹತಿ.
ಚೇತೋಸಮ್ಮುಯ್ಹನಂ ಮೋಹೋ,
ಸೋ ಸಮ್ಮುಯ್ಹನಲಕ್ಖಣೋ;
ಸಭಾವಚ್ಛಾದನರಸೋ,
ಅನ್ಧಭಾವೋತಿ ಗಯ್ಹತಿ.
ಪಾಪಾಜಿಗುಚ್ಛಾಹಿರಿಕಂ, ನಿಲ್ಲಜ್ಜಾಕಾರಲಕ್ಖಣಂ;
ಪಾಪೋಪಲಾಪನರಸಂ, ಮಲಗ್ಗಾಹೋತಿ ಗಯ್ಹತಿ.
ಅಸಾರಜ್ಜನಮನೋತ್ತಪ್ಪಮನುತ್ತಾಸನಲಕ್ಖಣಂ ¶ ;
ಪಾಪಪಕ್ಖನ್ದನರಸಂ, ಪಾಗಬ್ಭಮಿತಿ ಗಯ್ಹತಿ.
ದಿಟ್ಠಿ ¶ ದಳ್ಹವಿಪಲ್ಲಾಸೋ, ಸಾ ಪರಾಮಾಸಲಕ್ಖಣಾ;
ತುಚ್ಛಾಭಿನಿವೇಸನರಸಾ, ಮಿಚ್ಛಾಗಾಹೋತಿ ಗಯ್ಹತಿ.
‘‘ಅಹಸ್ಮೀ’’ತಿ ಮಞ್ಞಮಾನೋ, ಸೋ ಸಮುನ್ನತಿಲಕ್ಖಣೋ;
ಕೇತುಸಮ್ಪಗ್ಗಹರಸೋ, ಅಹಂಕಾರೋತಿ ಗಯ್ಹತಿ.
ಪರಸಮ್ಪತ್ತೀಸು ಇಸ್ಸಾ, ಅಕ್ಖಮಾಕಾರಲಕ್ಖಣಾ;
ಚೇತೋವಿಕುಚನರಸಾ, ವಿಮುಖತ್ತನ್ತಿ ಗಯ್ಹತಿ.
ಪರಿಗ್ಗಹೇಸು ಮಚ್ಛೇರಂ, ಸನ್ನಿಗೂಹನಲಕ್ಖಣಂ;
ಸಾಮಞ್ಞಾಸಹನರಸಂ, ವೇವಿಚ್ಛಮಿತಿ ಗಯ್ಹತಿ.
ಚೇತೋಪಹನನಂ ಥೀನಂ, ತಂ ಸಂಸೀದನಲಕ್ಖಣಂ;
ಉಸ್ಸಾಹಭಞ್ಜನರಸಂ, ಸಂಖಿತ್ತತ್ತನ್ತಿ ಗಯ್ಹತಿ.
ವಿಘಾತೋ ಸಹಜಾತಾನಂ, ಮಿದ್ಧಂ ಮೋಹನಲಕ್ಖಣಂ;
ಸತ್ತಿಸಂಭಞ್ಜನರಸಂ, ಆತುರತ್ತನ್ತಿ ಗಯ್ಹತಿ.
ಉದ್ಧಚ್ಚಂ ಚಿತ್ತವಿಕ್ಖೇಪೋ, ಅವೂಪಸಮಲಕ್ಖಣಂ;
ಚೇತೋನವಟ್ಠಾನರಸಂ, ಭನ್ತತ್ತಮಿತಿ ಗಯ್ಹತಿ.
ವಿಪ್ಪಟಿಸಾರೋ ಕುಕ್ಕುಚ್ಚಮನುಸೋಚನಲಕ್ಖಣಂ;
ಅತ್ತಾನುಸೋಚನರಸಂ, ಪಚ್ಛಾತಾಪೋತಿ ಗಯ್ಹತಿ.
ಕಙ್ಖಾಯನಾ ವಿಚಿಕಿಚ್ಛಾ, ಅಸನ್ನಿಟ್ಠಾನಲಕ್ಖಣಾ;
ಅನೇಕಗಾಹನರಸಾ, ಅಪ್ಪತಿಟ್ಠಾತಿ ಗಯ್ಹತಿ.
ಇಚ್ಚೇವಂ ಲಕ್ಖಣಾದೀಹಿ, ವಿಭಾವೇಯ್ಯ ವಿಚಕ್ಖಣೋ;
ತೇಪಞ್ಞಾಸಸಭಾವೇಸು, ಸಭಾವಾಕಾರಲಕ್ಖಣಂ.
ಲಕ್ಖಣತ್ಥಕುಸಲಾ ¶ ಸಲಕ್ಖಣೇ,
ಲಕ್ಖಣತ್ಥಪರಮೇಪಿ ಕೇವಲಂ;
ಲಕ್ಖಣುಗ್ಗಹಸುಖಾಯ ವಣ್ಣಯುಂ,
ಲಕ್ಖಣಾದಿಮುಖತೋ ಸಲಕ್ಖಣಂ.
ಅತ್ಥಂ ¶ ತಮೇವಮನುಗಮ್ಮ ಮಯೇತ್ಥ ವುತ್ತ-
ಮತ್ಥಾನಮತ್ಥನಯನತ್ಥಮನೇಕಧಾಪಿ;
ಪತ್ಥೇಯ್ಯ ಮೇತ್ಥ ವಚನತ್ಥನಯೇಹಿ ಞಾಣ-
ಮತ್ಥೇಸು ಬುದ್ಧವಚನತ್ಥನಯತ್ಥಿಕೇಹಿ.
ಇತಿ ನಾಮರೂಪಪರಿಚ್ಛೇದೇ ಲಕ್ಖಣರಸುಪಟ್ಠಾನವಿಭಾಗೋ ನಾಮ
ದುತಿಯೋ ಪರಿಚ್ಛೇದೋ.
೩. ತತಿಯೋ ಪರಿಚ್ಛೇದೋ
ಭೇದಸಙ್ಗಹವಿಭಾಗೋ
ಏವಂ ಭೇದಸಭಾವೇಸು, ತೇಸ್ವೇವ ಪುನ ಸಙ್ಗಹಂ;
ಸಭಾವತ್ಥವಿಸೇಸೇಹಿ, ಪವಕ್ಖಾಮಿ ಇತೋ ಪರಂ.
ಅಸಾಧಾರಣಞಾಣೇಹಿ, ಸತ್ಥಾ ವತ್ಥುವಿವೇಚಕೋ;
ಸಙ್ಗಹೇತ್ವಾ ಸಭಾಗೇಹಿ, ಧಮ್ಮೇ ದಸ್ಸೇಸಿ ಚಕ್ಖುಮಾ.
ದಿಟ್ಠಿಭಿನಿವೇಸಟ್ಠೇನ, ಯಥಾಭೂತಸಭಾವತೋ;
ಪರಮಾಮಸತಿಚ್ಚೇಕಾ, ಪರಾಮಾಸೋತಿ ಭಾಸಿತಾ.
ಕಿಲೇಸಾಸುಚಿಭಾವೇನ, ವಣಸ್ಸಾವರಸೋ ವಿಯ;
ಆಲಿಮ್ಪನ್ತಾವ ಸನ್ತಾನಂ, ಸವನ್ತೀತಿ ಪಕಾಸಿತಾ.
ಕಾಮತಣ್ಹಾ ಭವತಣ್ಹಾ, ದಿಟ್ಠಾವಿಜ್ಜಾತಿ ಆಸವಾ;
ಚತ್ತಾರೋ ಆಸವಟ್ಠೇನ, ತಯೋ ಧಮ್ಮಾ ಸಭಾವತೋ.
ಏತೇವೋ ¶ ಘಾತಿ ವುತ್ತಾವ, ದ್ವಾರಾಲಮ್ಬಾಭಿವಾಹಿನೋ;
ಓತ್ಥರಿತ್ವಾ ಪರಾಭೂತೇ, ಹರನ್ತಾ ಪಾಣಿನೋ ಭವೇ.
ಯೋಗಾತಿ ¶ ಚಾಹು ತೇ ಏವ, ಪಾಣಿನೋ ಭವಯನ್ತಕೇ;
ದ್ವಾರಾಲಮ್ಬಾಭಿಸಮ್ಬನ್ಧಾ, ಯನ್ತಬನ್ಧಾವ ಯೋಜಿತಾ.
ಸನ್ತಾನಮಧಿಗಣ್ಹನ್ತಾ, ಮಾಲುವಾವ ಮಹಾತರುಂ;
ಗಣ್ಹನ್ತಾ ದಳ್ಹಮಾಲಮ್ಬಂ, ಮಣ್ಡೂಕಮಿವ ಪನ್ನಗೋ.
ಕಾಮತಣ್ಹಾ ಚ ದಿಟ್ಠಿ ಚ, ಉಪಾದಾನಾ ಚತುಬ್ಬಿಧಾ;
ದಿಟ್ಠಿ ದಿಟ್ಠಿಸೀಲಬ್ಬತ-ಮತ್ತವಾದೋತಿ ಭೇದಿತಾ.
ಕಾಯೇನ ಕಾಯಂ ಗನ್ಥೇನ್ತಾ, ದುಪ್ಪಮುಞ್ಚಾನುವೇಠಿನೋ;
ಕಥಿತಾ ಕಾಯಗನ್ಥಾತಿ, ತಣ್ಹಾಬ್ಯಾಪಾದದಿಟ್ಠಿಯೋ.
ಸೀಲಬ್ಬತಪರಾಮಾಸೋ, ಇತಿ ದಿಟ್ಠಿ ವಿಭೇದಿತಾ;
ಇದಂಸಚ್ಚಾಭಿನಿವೇಸೋ, ಇತಿ ಚೇವಂ ಚತುಬ್ಬಿಧಾ.
ನೇಕ್ಖಮ್ಮಂ ಪಲಿಬೋಧೇನ್ತಾ, ಭಾವನಾಪರಿಪನ್ಥಕಾ;
ಸನ್ತಾನಮಣ್ಡಕೋಸಾವ, ಪರಿಯೋನನ್ಧಕಾತಿ ಚ.
ಕಾಮಚ್ಛನ್ದೋ ಚ ಬ್ಯಾಪಾದೋ, ಥಿನಮಿದ್ಧಞ್ಚ ಸಂಸಯೋ;
ಅವಿಜ್ಜುದ್ಧಚ್ಚಕುಕ್ಕುಚ್ಚಮಿತಿ ನೀವರಣಾ ಮತಾ.
ಆಗಾಳ್ಹಂ ಪರಿಯಾದಾಯ, ಓಗಯ್ಹನುಪ್ಪವತ್ತಿನೋ;
ಯೋಪ್ಪರೋಗಾವ ಸನ್ತಾನ-ಮನುಸೇನ್ತೀತಿ ಭಾಸಿತಾ.
ಕಾಮರಾಗೋ ಭವರಾಗೋ, ಪಟಿಘೋ ಮಾನದಿಟ್ಠಿಯೋ;
ಕಙ್ಖಾವಿಜ್ಜಾತಿ ಸತ್ತೇವ, ಛ ಧಮ್ಮಾನುಸಯಾ ಮತಾ.
ದ್ವಾರಾಲಮ್ಬಣಬನ್ಧೇನ, ಪಾಣೀನಂ ಭವಮಣ್ಡಲೇ;
ಸಂಯೋಜನಾನಿ ವುತ್ತಾನಿ, ಪಾಸಬನ್ಧಾವ ಪಕ್ಖಿನಂ.
ಕಾಮರೂಪಾರೂಪರಾಗಾ, ಪಟಿಘೋ ಮೋಹಸಂಸಯೋ;
ದಿಟ್ಠಿ ಸೀಲಬ್ಬತಂ ಮಾನೋ, ಉದ್ಧಚ್ಚೇನ ದಸಾ ಭವೇ.
ರೂಪಾರೂಪರಾಗುದ್ಧಚ್ಚಂ, ಅಭಿಧಮ್ಮೇ ವಿನಾ ಪುನ;
ಭವರಾಗಿಸ್ಸ ಮಚ್ಛೇರಂ, ಗಹೇತ್ವಾ ದಸಧಾ ಸಿಯುಂ.
ಸಂಕ್ಲೇಪಯನ್ತಿ ¶ ¶ ಸನ್ತಾನಂ, ಉಪಘಾತೇನ್ತಿ ಪಾಣಿನೋ;
ಸಹಜಾತೇಕ್ಲೇಸೇನ್ತೀತಿ, ಕಿಲೇಸಾತಿ ಪಕಾಸಿತಾ.
ಲೋಭೋ ದೋಸೋ ಚ ಮೋಹೋ ಚ,
ದಿಟ್ಠಿ ಮಾನೋ ಚ ಸಂಸಯೋ;
ಥಿನಾಹಿರಿಕನೋತ್ತಪ್ಪ-
ಮುದ್ಧಚ್ಚೇನ ಸಿಯುಂ ದಸ.
ನವಸಙ್ಗಹಿತಾ ಏತ್ಥ, ದಿಟ್ಠಿಲೋಭಾ ಪಕಾಸಿತಾ;
ಸತ್ತಸಙ್ಗಹಿತಾವಿಜ್ಜಾ, ಪಟಿಘೋ ಪಞ್ಚಸಙ್ಗಹೋ.
ಚತುಸಙ್ಗಹಿತಾ ಕಙ್ಖಾ, ಮಾನುದ್ಧಚ್ಚಾ ತಿಸಙ್ಗಹಾ;
ದುಕಸಙ್ಗಹಿತಂ ಥೀನಂ, ಕುಕ್ಕುಚ್ಚಮೇಕಸಙ್ಗಹಂ.
ದ್ವಿಧಾಹಿರಿಕನೋತ್ತಪ್ಪ-ಮಿಸ್ಸಾಮಚ್ಛರಿಯಂ ತಥಾ;
ಇಚ್ಚೇವಂ ದಸಧಾ ವುತ್ತಾ, ಪಾಪಕೇಸ್ವೇವ ಸಙ್ಗಹಾ.
ಪರಾಮಾಸಾಸವೋಘಾ ಚ, ಯೋಗುಪಾದಾನಗನ್ಥತೋ;
ನೀವಾರಣಾನುಸಯತೋ, ಸಂಯೋಜನಕಿಲೇಸತೋ.
ಚುದ್ದಸೇವ ತು ಸಙ್ಖೇಪಾ, ಸತ್ತಪಞ್ಞಾಸ ಭೇದತೋ;
ಯಥಾಧಮ್ಮಾನುಸಾರೇನ, ಚಿತ್ತುಪ್ಪಾದೇಸು ಯೋಜಯೇ.
ತತೋಪರೇ ನೋಪರಾಮಾ-ಸಾದಿಭೇದಿತಸಙ್ಗಹಾ;
ಚಿತ್ತಂ ಚೇತಸಿಕಂ ರೂಪಂ, ನಿಬ್ಬಾನಮಿತಿ ದೀಪಯೇ.
ಇಚ್ಚಾಕುಸಲಧಮ್ಮಾನಂ, ಞತ್ವಾ ಸಙ್ಗಹಮುತ್ತರಂ;
ಮಿಸ್ಸಕಾ ನಾಮ ವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಾ, ಯಥಾಸಮ್ಭವತೋ ಕಥಂ;
ಲೋಭೋ ದೋಸೋ ಚ ಮೋಹೋ ಚ,
ಏಕನ್ತಾಕುಸಲಾ ತಯೋ;
ಅಲೋಭಾದೋಸಾಮೋಹೋ ಚ,
ಕುಸಲಾಬ್ಯಾಕತಾ ತಥಾ.
ಪಾದಪಸ್ಸೇವ ¶ ಮೂಲಾನಿ, ಥಿರಭಾವಾಯ ಪಚ್ಚಯಾ;
ಮೂಲಭಾವೇನ ಧಮ್ಮಾನಂ, ಹೇತೂ ಧಮ್ಮಾ ಛ ದೀಪಿತಾ.
ವಿತಕ್ಕೋ ¶ ಚ ವಿಚಾರೋ ಚ, ಪೀತಿ ಚೇಕಗ್ಗತಾ ತಥಾ;
ಸೋಮನಸ್ಸಂ ದೋಮನಸ್ಸಂ, ಉಪೇಕ್ಖಾತಿ ಚ ವೇದನಾ.
ಆಹಚ್ಚುಪನಿಜ್ಝಾಯನ್ತಾ, ನಿಜ್ಝಾನಟ್ಠೇನ ಪಚ್ಚಯಾ;
ಝಾನಧಮ್ಮಾತಿ ಸತ್ಥಾಹ, ಪಞ್ಚ ವತ್ಥುಸಭಾವತೋ.
ಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿ ಚ ಸಙ್ಕಪ್ಪೋ, ವಾಯಾಮೋ ವಿರತಿತ್ತಯಂ;
ಸಮ್ಮಾಸತಿ ಸಮಾಧೀ ಚ, ಮಿಚ್ಛಾದಿಟ್ಠಿ ಚ ಸಮ್ಭವಾ.
ಸಮ್ಮಾಮಿಚ್ಛಾ ಚ ನೀಯನ್ತಾ, ನಿಯ್ಯಾನಟ್ಠೇನ ಪಚ್ಚಯಾ;
ಮಗ್ಗಙ್ಗಾ ದ್ವಾದಸಕ್ಖಾತಾ, ನವ ಧಮ್ಮಾ ಸಭಾವತೋ.
ಅತ್ತಭಾವಂ ಪವತ್ತೇನ್ತಾ, ಓಜಟ್ಠಮಕವೇದನಂ;
ಪಟಿಸನ್ಧಿನಾಮರೂಪ-ಮಾಹರನ್ತಾ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ.
ಕಬಳೀಕಾರೋ ಆಹಾರೋ,
ಫಸ್ಸೋ ಸಞ್ಚೇತನಾ ತಥಾ;
ವಿಞ್ಞಾಣಮಿತಿ ಚತ್ತಾರೋ,
ಆಹಾರಾತಿ ಪಕಾಸಿತಾ.
ಧಮ್ಮಾನಂ ಸಹಜಾತಾನಂ, ಇನ್ದ್ರಿಯಟ್ಠೇನ ಪಚ್ಚಯಾ;
ಅತ್ತಾನಮಿಸ್ಸರಟ್ಠೇನ, ಅನುವತ್ತಾಪಕಾ ತಥಾ.
ಸದ್ಧಾ ಚ ಸತಿ ಪಞ್ಞಾ ಚ, ವೀರಿಯೇಕಗ್ಗತಾಪಿ ಚ;
ವೇದನಾ ಜೀವಿತಂ ಚಿತ್ತಂ, ಅಟ್ಠ ರೂಪಿನ್ದ್ರಿಯಾನಿ ಚ.
ಕಥಂ ಜೀವಿತಮೇಕಂ ತು, ಸುಖಂ ದುಕ್ಖನ್ತಿ ವೇದನಾ;
ಸೋಮನಸ್ಸಂ ದೋಮನಸ್ಸಂ, ಉಪೇಕ್ಖಾತಿ ಚ ಭೇದಿತಾ.
ಪಞ್ಞಾದಿಮಗ್ಗೇನಞ್ಞಾತ-ಞ್ಞಸ್ಸಾಮೀತಿನ್ದ್ರಿಯಂ ಭವೇ;
ಮಜ್ಝೇ ಅಞ್ಞಿನ್ದ್ರಿಯಮನ್ತೇ, ಅಞ್ಞಾತಾವಿನ್ದ್ರಿಯಂ ತಥಾ.
ಸೋಳಸೇವ ¶ ಸಭಾವೇನ, ಇನ್ದ್ರಿಯಟ್ಠವಿಭಾಗತೋ;
ಇನ್ದ್ರಿಯಾನೀತಿ ವುತ್ತಾನಿ, ಬಾವೀಸತಿ ವಿಭಾವಯೇ.
ದಳ್ಹಾಧಿಟ್ಠಿತಸನ್ತಾನಾ ¶ , ವಿಪಕ್ಖೇಹಿ ಅಕಮ್ಪಿಯಾ;
ಬಲವನ್ತಸಭಾವೇನ, ಬಲಧಮ್ಮಾ ಪಕಾಸಿತಾ.
ಸದ್ಧಾ ಸತಿ ಹಿರೋತ್ತಪ್ಪಂ, ವೀರಿಯೇಕಗ್ಗತಾ ತಥಾ;
ಪಞ್ಞಾಹಿರಿಕಾನೋತ್ತಪ್ಪ-ಮಿಚ್ಚೇವಂ ನವಧಾ ಮತಾ.
ಜೇಟ್ಠಾ ಪುಬ್ಬಙ್ಗಮಟ್ಠೇನ, ಪುಞ್ಞಾಪುಞ್ಞಪವತ್ತಿಯಂ;
ಪಚ್ಚಯಾಧಿಪ್ಪತೇಯ್ಯೇನ, ಸಹಜಾನಂ ಯಥಾರಹಂ.
ಚತ್ತಾರೋಧಿಪತೀ ವುತ್ತಾ, ಆಧಿಪ್ಪಚ್ಚಸಭಾವತೋ;
ಛನ್ದೋ ಚಿತ್ತಞ್ಚ ವೀರಿಯಂ, ವೀಮಂಸಾತಿ ಚ ತಾದಿನಾ.
ಪಞ್ಚಸಙ್ಗಹಿತಾ ಪಞ್ಞಾ, ವಾಯಾಮೇಕಗ್ಗತಾ ಪನ;
ಚತುಸಙ್ಗಹಿತಾ ಚಿತ್ತಂ, ಸತಿ ಚೇವ ತಿಸಙ್ಗಹಾ.
ಸಙ್ಕಪ್ಪೋ ವೇದನಾ ಸದ್ಧಾ, ದುಕಸಙ್ಗಹಿತಾ ಮತಾ;
ಏಕೇಕಸಙ್ಗಹಾ ಸೇಸಾ, ಅಟ್ಠವೀಸತಿ ಭಾಸಿತಾ;
ಇಚ್ಚೇವಂ ಸತ್ತಧಾ ಭೇದೋ, ವುತ್ತೋ ಮಿಸ್ಸಕಸಙ್ಗಹೋ.
ಹೇತುಝಾನಙ್ಗಮಗ್ಗಙ್ಗಾ, ಆಹಾರಿನ್ದ್ರಿಯತೋ ತಥಾ;
ಬಲಾಧಿಪ್ಪತಿತೋ ಚೇವ, ಪುಞ್ಞಾಪುಞ್ಞಾದಿಮಿಸ್ಸತಾ;
ಛತ್ತಿಂಸೇವ ಸಭಾವೇನ, ಚತುಸಟ್ಠಿ ಪಭೇದತೋ.
ಇಚ್ಚೇವಂ ಸಙ್ಗಹೇತ್ವಾನ, ವಿಭಾವೇಯ್ಯ ತತೋ ಪರಂ;
ಚಿತ್ತುಪ್ಪಾದಪಭೇದೇಸು, ಯಥಾಸಮ್ಭವತೋ ಕಥಂ.
ಸಿತಾವಜ್ಜನವಿಞ್ಞಾಣಂ, ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛನತೀರಣಾ;
ಅಟ್ಠಾರಸಾಹೇತುಕಾವ, ಮೋಮೂಹಾ ಏಕಹೇತುಕಾ.
ಸೇಸಾ ತು ಕುಸಲಾ ಞಾಣವಿಯುತ್ತಾ ಚ ದ್ವಿಹೇತುಕಾ;
ಚಿತ್ತುಪ್ಪಾದಾಪರೇ ಸತ್ತ-ಚತ್ತಾಲೀಸ ತಿಹೇತುಕಾ.
ಪಞ್ಚವಿಞ್ಞಾಣಮಜ್ಝಾನಂ ¶ , ದ್ವಿಝಾನಙ್ಗಿಕಮೀರಿತಂ;
ಚತುತ್ಥಪಞ್ಚಮಜ್ಝಾನಂ, ತಿಝಾನಂ ತತಿಯಂ ಮತಾ.
ಚತುಝಾನಂ ತು ದುತಿಯಂ, ಕಾಮೇ ಚ ಸುಖವಜ್ಜಿತಾ;
ಪಞ್ಚಝಾನಂ ತು ಪಠಮಂ, ಕಾಮೇ ಚ ಸುಖಿತಾ ಮತಾ.
ಪಠಮಾನುತ್ತರಂ ¶ ಝಾನಂ, ಅಟ್ಠಮಗ್ಗಙ್ಗಿಕಂ ಮತಂ;
ಸತ್ತಮಗ್ಗಙ್ಗಿಕಂ ನಾಮ, ಸೇಸಝಾನಮನುತ್ತರಂ.
ಲೋಕಿಯಂ ಪಠಮಂ ಝಾನಂ, ತಥಾ ಕಾಮೇ ತಿಹೇತುಕಾ;
ಪಞ್ಚಮಗ್ಗಙ್ಗಿಕಾ ನಾಮ, ಚಿತ್ತುಪ್ಪಾದಾ ಪಕಾಸಿತಾ.
ಸೇಸಂ ಮಹಗ್ಗತಂ ಝಾನಂ, ಸಮ್ಪಯುತ್ತಾ ಚ ದಿಟ್ಠಿಯಾ;
ಞಾಣೇನ ವಿಪ್ಪಯುತ್ತಾ ಚ, ಚತುಮಗ್ಗಙ್ಗಿಕಾ ಮತಾ.
ಪಟಿಘುದ್ಧಚ್ಚಯುತ್ತಾ ಚ, ವಿಪ್ಪಯುತ್ತಾ ಚ ದಿಟ್ಠಿಯಾ;
ತಿಮಗ್ಗಙ್ಗಂ ದುಮಗ್ಗಙ್ಗಂ, ಕಙ್ಖಿತಂ ಸಮುದೀರಿತಂ.
ನ ಹೋನ್ತಾಹೇತುಕೇ ಮಗ್ಗಾ, ಚಿತ್ತಟ್ಠಿತಿ ಚ ಕಙ್ಖಿತೇ;
ವಿದಿತಾ ನಿಯತತಾ ಚ, ಲೋಕಿಯೇಸು ನ ಉದ್ಧಟಾ.
ಕಾಮೇಸು ಕಬಳೀಕಾರೋ, ಅನಾಹಾರೋ ಅಸಞ್ಞಿನೋ;
ಚಿತ್ತುಪ್ಪಾದೇಸು ಸಬ್ಬತ್ಥ, ಆಹಾರತ್ತಯಮೀರಿತಂ.
ಇನ್ದ್ರಿಯಾನಿ ವಿಭಾವೇಯ್ಯ, ನವಧಾನುತ್ತರೇ ಬುಧೋ;
ಅಟ್ಠಧಾ ಸಮುದೀರೇಯ್ಯ, ಲೋಕಿಯೇಸು ತಿಹೇತುಕೇ.
ಸತ್ತಧಾ ಪನ ಞಾಣೇನ, ವಿಪ್ಪಯುತ್ತೇ ಪಕಾಸಯೇ;
ಸಿತವೋಟ್ಠಬ್ಬನಾಪುಞ್ಞೇ, ಪಞ್ಚಧಾ ಕಙ್ಖಿತೇ ಪನ.
ಚತುಧಾ ತಿವಿಧಾ ಸೇಸೇ, ಚಿತ್ತುಪ್ಪಾದೇ ಸಮೀರಯೇ;
ತಿಹೇತುಕಾ ಸತ್ತಬಲಾ, ಛಬಲಾ ತು ದುಹೇತುಕಾ.
ಚತುಬಲಾ ಅಕುಸಲಾ, ಕಙ್ಖಿತಂ ತಿಬಲಂ ಮತಂ;
ದ್ವಿಬಲಂ ಸಿತವೋಟ್ಠಬ್ಬ-ಮಬಲಂ ಸೇಸಮೀರಿತಂ.
ಜವನೇಧಿಪತೀನಂ ¶ ತು, ಯೋ ಕೋಚೇಕೋ ತಿಹೇತುಕೇ;
ದ್ವಿಹೇತುಕೇ ವಾ ಕುಸಲೇ, ವೀಮಂಸಾ ನೋಪಲಬ್ಭತಿ.
ಲೋಕಿಯೇಸು ವಿಪಾಕೇಸು,
ಮೋಹಮೂಲೇ ಅಹೇತುಕೇ;
ಯಥಾಸಮ್ಭವವುತ್ತಿತ್ತಾ,
ನತ್ಥಾಧಿಪತಿ ಕೋಚಿಪಿ.
ಸಮ್ಭೋತಿ ¶ ಕಾಯವಿಞ್ಞಾಣೇ, ಪುಞ್ಞಪಾಕೇ ಸುಖಿನ್ದ್ರಿಯಂ;
ದುಕ್ಖಿನ್ದ್ರಿಯಮ್ಪಿ ತತ್ಥೇವ, ಪಾಪಪಾಕಮ್ಹಿ ಭಾಸಿತಂ.
ಸನ್ತೀರಣಞ್ಚ ಹಸನಂ, ಸೋಮನಸ್ಸಾನಿ ಸೋಳಸ;
ಪಠಮಾದಿಚತುಜ್ಝಾನಂ, ಸೋಮನಸ್ಸಯುತಂ ಭವೇ.
ದೋಮನಸ್ಸಯುತ್ತಾ ದ್ವೇವ, ಚಿತ್ತುಪ್ಪಾದಾ ಪಕಾಸಿತಾ;
ತದಞ್ಞೇ ಪನ ಸಬ್ಬೇಪಿ, ಪಞ್ಚಪಞ್ಞಾಸುಪೇಕ್ಖಕಾ.
ವೇದನಾಸಮ್ಪಯೋಗಞ್ಚ, ವಿನಿಬ್ಭುಜ್ಜೇವಮಟ್ಠಧಾ;
ಹೇತುಯೋಗಾದಿಭೇದೇಹಿ, ಚಿತ್ತುಪ್ಪಾದಾ ಪಕಾಸಿತಾ.
ತಂತಂವಿಯೋಗಭೇದಞ್ಚ, ಪಚ್ಚೇಕಮಥ ಮಿಸ್ಸಿತಂ;
ಯಥಾವುತ್ತಾನುಸಾರೇನ, ಯಥಾಸಮ್ಭವತೋ ನಯೇ.
ಇಚ್ಚೇವಂ ಪನ ಯೋಜೇತ್ವಾ, ಚಿತ್ತುಪ್ಪಾದೇಸು ಮಿಸ್ಸಕಂ;
ತತೋ ಞೇಯ್ಯಾ ವಿಸುದ್ಧಾ ಚ, ಬೋಧಿಪಕ್ಖಿಯಸಙ್ಗಹಾ.
ಕಾಯೇ ಚ ವೇದನಾಚಿತ್ತೇ, ಧಮ್ಮೇಸು ಚ ಯಥಾರಹಂ;
ಅಸುಭಂ ದುಕ್ಖಮನಿಚ್ಚ-ಮನತ್ತಾತಿ ಸುಪಟ್ಠಿತಾ.
ಸಮ್ಮಾಸತಿ ಪನಿಚ್ಚೇಕಾ, ಕಿಚ್ಚಗೋಚರಭೇದತೋ;
ಸತಿಪಟ್ಠಾನನಾಮೇನ, ಚತ್ತಾರೋತಿ ಪಕಾಸಿತಾ.
ಉಪ್ಪನ್ನಾನುಪ್ಪನ್ನಪಾಪ-ಪಹಾನಾನುಪ್ಪಾದನಾಯ ಚ;
ಅನುಪ್ಪನ್ನುಪ್ಪನ್ನೇಹಿ ವಾ, ನಿಬ್ಬತ್ತಿಅಭಿವುದ್ಧಿಯಾ.
ಪದಹನ್ತಸ್ಸ ¶ ವಾಯಾಮೋ, ಕಿಚ್ಚಾಭೋಗವಿಭಾಗತೋ;
ಸಮ್ಮಪ್ಪಧಾನನಾಮೇನ, ಚತ್ತಾರೋತಿ ಪಕಾಸಿತಾ.
ಇದ್ಧಿಯಾ ಪಾದಭೂತತ್ತಾ, ಇದ್ಧಿಪಾದಾತಿ ಭಾಸಿತಾ;
ಛನ್ದೋ ಚಿತ್ತಞ್ಚ ವೀರಿಯಂ, ವೀಮಂಸಾತಿ ಚತುಬ್ಬಿಧಾ.
ಪಞ್ಚ ಸದ್ಧಾ ಸತಿ ಪಞ್ಞಾ, ವೀರಿಯೇಕಗ್ಗತಾ ತಥಾ;
ಇನ್ದ್ರಿಯಾನಿನ್ದ್ರಿಯಟ್ಠೇನ, ಬಲಟ್ಠೇನ ಬಲಾನಿ ಚ.
ಸತಿ ಧಮ್ಮವಿಚಯೋ ಚ, ತಥಾ ವೀರಿಯಪೀತಿಯೋ;
ಪಸ್ಸದ್ಧೇಕಗ್ಗತಾಪೇಕ್ಖಾ, ಬುಜ್ಝನ್ತಸ್ಸಙ್ಗಭಾವತೋ.
ಬೋಜ್ಝಙ್ಗಾತಿ ¶ ವಿಸೇಸೇನ, ಸತ್ತ ಧಮ್ಮಾ ಪಕಾಸಿತಾ;
ನಿಯ್ಯಾನಟ್ಠೇನ ಮಗ್ಗಙ್ಗಾ, ಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಾದಿಅಟ್ಠಧಾ.
ಛಸಙ್ಗಹೇತ್ಥ ವಾಯಾಮೋ, ಸತಿಪಞ್ಞಾ ಸಮೀರಿತಾ;
ಪಞ್ಚಸಙ್ಗಹಿತಾ ನಾಮ, ಸಮಾಧಿ ಚತುಸಙ್ಗಹೋ.
ಸದ್ಧಾ ದುಸಙ್ಗಹಾ ವುತ್ತಾ, ಸೇಸಾ ಏಕೇಕಸಙ್ಗಹಾ;
ಇಚ್ಚೇವಂ ಸತ್ತಧಾ ಭೇದೋ, ಬೋಧಿಪಕ್ಖಿಯಸಙ್ಗಹೋ.
ಸತಿಪಟ್ಠಾನಸಮ್ಮಪ್ಪಧಾನತೋ ಇದ್ಧಿಪಾದತೋ;
ಇನ್ದ್ರಿಯಬಲಬೋಜ್ಝಙ್ಗಾ, ಮಗ್ಗಭೇದಾ ಚ ಭಾಸಿತಾ.
ಛನ್ದೋ ಚಿತ್ತಮುಪೇಕ್ಖಾ ಚ, ಸದ್ಧಾಪಸ್ಸದ್ಧಿಪೀತಿಯೋ;
ಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿ ಚ ಸಙ್ಕಪ್ಪೋ, ವಾಯಾಮೋ ವಿರತಿತ್ತಯಂ.
ಸಮ್ಮಾಸತಿ ಸಮಾಧೀತಿ, ದೀಪಿತಾ ಬೋಧಿಪಕ್ಖಿಯಾ;
ಚುದ್ದಸಾ ಧಮ್ಮತೋ ಹೋನ್ತಿ, ಸತ್ತತಿಂಸ ಪಭೇದತೋ.
ಯೇಹಿ ಧಮ್ಮೇಹಿ ಬುಜ್ಝನ್ತೋ, ಸಚ್ಚಾನಿ ಪಟಿವಿಜ್ಝತಿ;
ಸಮತ್ತಾನುತ್ತರೇ ಹೋನ್ತಿ, ನ ವಾ ಸಙ್ಕಪ್ಪಪೀತಿಯೋ.
ಪುಬ್ಬಭಾಗೇಪಿ ಲಬ್ಭನ್ತಿ, ಲೋಕಿಯಮ್ಹಿ ಯಥಾರಹಂ;
ನಿಬ್ಬೇಧಭಾವನಾಕಾಲೇ, ಛಬ್ಬಿಸುದ್ಧಿಪವತ್ತಿಯಂ.
ಇಚ್ಚೇವಂ ¶ ತಿವಿಧಾ ಭೇದಂ, ವಿಭಾವೇಯ್ಯ ಯಥಾರಹಂ;
ಸಭಾವಭೇದಭಿನ್ನಾನಂ, ಸಭಾಗತ್ಥೇಹಿ ಸಙ್ಗಹಂ.
ಭೇದಸಙ್ಗಹವಿದೂಹಿ ವಣ್ಣಿತಂ, ಭೇದಸಙ್ಗಹವಿಮುತ್ತಿಸಾಸನೇ;
ಭೇದಸಙ್ಗಹನಯತ್ಥಮುತ್ತಮಂ, ಭೇದಸಙ್ಗಹಮುಖಂ ಪಕಾಸಿತಂ.
ಧಮ್ಮಸಭಾವವಿಭಾಗಬುಧೇವಂ, ಧಮ್ಮದಿಸಮ್ಪತಿಸಾಸನಧಮ್ಮೇ;
ಧಮ್ಮವಿಭೂತಿವಿಭೂಸಿತಚಿತ್ತಾ, ಧಮ್ಮರಸಾಮತಭಾಗಿ ಭವನ್ತಿ.
ಇತಿ ನಾಮರೂಪಪರಿಚ್ಛೇದೇ ಭೇದಸಙ್ಗಹವಿಭಾಗೋ ನಾಮ
ತತಿಯೋ ಪರಿಚ್ಛೇದೋ.
೪. ಚತುತ್ಥೋ ಪರಿಚ್ಛೇದೋ
ಪಕಿಣ್ಣಕವಿಭಾಗೋ
ಇತೋ ¶ ಪರಂ ಕಿಚ್ಚತೋ ಚ, ದ್ವಾರಾಲಮ್ಬಣವತ್ಥುತೋ;
ಭೂಮಿಪುಗ್ಗಲತೋ ಠಾನಾ, ಜನಕಾ ಚ ಯಥಾರಹಂ.
ಸಙ್ಗಹೋ ಚ ಪವತ್ತಿ ಚ, ಪಟಿಸನ್ಧಿಪವತ್ತಿಸು;
ಚಿತ್ತುಪ್ಪಾದವಸೇನೇವ, ಸಂಖಿಪಿತ್ವಾನ ನಿಯ್ಯತೇ.
ರೂಪಾರೂಪಮಹಾಪಾಕಾ, ಮುಪೇಕ್ಖಾತೀರಣದ್ವಯಂ;
ಚುತಿಸನ್ಧಿಭವಙ್ಗಾನಿ, ಚಿತ್ತಾನೇಕೂನವೀಸತಿ.
ಆವಜ್ಜನಂ ತು ಯುಗಳಂ, ದಸ್ಸನಂ ಸವನಂ ತಥಾ;
ಘಾಯನಂ ಸಾಯನಞ್ಚೇವ, ಫುಸನಂ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛನಂ.
ತೀಣಿ ತೀರಣಚಿತ್ತಾನಿ, ಏಕಂ ವೋಟ್ಠಬ್ಬನಂ ಮತಂ;
ಪಞ್ಚದ್ವಾರೇ ಮನೋದ್ವಾರೇ, ತದಾವಜ್ಜನನಾಮಕಂ.
ಪಞ್ಚಪಞ್ಞಾಸ ¶ ಜವನಕಿಚ್ಚಾನೀತಿ ವಿನಿದ್ದಿಸೇ;
ಕ್ರಿಯಾ ಚಾವಜ್ಜನಂ ಹಿತ್ವಾ, ಕುಸಲಾಕುಸಲಪ್ಫಲಂ.
ತದಾಲಮ್ಬಣಚಿತ್ತಾನಿ, ಭವನ್ತೇಕಾದಸೇವ ಹಿ;
ಮಹಾವಿಪಾಕಚಿತ್ತಾನಿ, ಅಟ್ಠ ಸನ್ತೀರಣತ್ತಯಂ.
ಪಞ್ಚಕಿಚ್ಚನ್ತಿ ಭಾಸನ್ತಿ, ಉಪೇಕ್ಖಾತೀರಣದ್ವಯಂ;
ಚತುಕಿಚ್ಚಾ ಮಹಾಪಾಕಾ, ತಿಕಕಿಚ್ಚಾ ಮಹಗ್ಗತಾ.
ದುಕಿಚ್ಚಮಿತಿ ವೋಟ್ಠಬ್ಬಂ, ಸುಖತೀರಣಮೀರಿತಂ;
ಪಞ್ಚವಿಞ್ಞಾಣಜವನಮನೋಧಾತುತ್ತಿಕಂ ಪನ.
ಏಕಕಿಚ್ಚಾತಿ ಭಾಸನ್ತಿ, ಅಟ್ಠಸಟ್ಠಿ ವಿಭಾವಿನೋ;
ಇಚ್ಚೇವಂ ಕಿಚ್ಚಭೇದೇನ, ಚಿತ್ತುಪ್ಪಾದಾ ವವತ್ಥಿತಾ.
ಚಕ್ಖುಸೋತಘಾನಜಿವ್ಹಾ-ಕಾಯಧಾತು ಯಥಾಕ್ಕಮಂ;
ಪಞ್ಚದ್ವಾರಾ ಭವಙ್ಗಂ ತು, ಮನೋದ್ವಾರಂ ಪವುಚ್ಚತಿ.
ಘಾನಾದಯೋ ¶ ತಯೋ ರೂಪೇ, ಪಞ್ಚ ಚಕ್ಖಾದಯೋ ತಥಾ;
ಅರೂಪೇ ನತ್ಥುಭಯತ್ಥ, ತದಾಲಮ್ಬಣಮಾನಸಂ.
ಛ ದ್ವಾರಾ ವೀಥಿಚಿತ್ತಾನಿ, ಸತ್ತ ಕಾಮೀಸು ರೂಪಿಸು;
ದ್ವಾರತ್ತಯಂ ಛ ಚಿತ್ತಾನಿ, ಮನೋದ್ವಾರಮರೂಪಿಸು.
ಪಟಿಸನ್ಧಾದಿಭೂತಾ ಹಿ, ಅವಸಾನೇ ಚುತಿಟ್ಠಿತಾ;
ಮಜ್ಝೇ ಭವಙ್ಗಂ ಛೇತ್ವಾನ, ಪಚ್ಚೇಕಂ ವೀಥಿ ಜಾಯತಿ.
ರೂಪಾದಾರಮ್ಮಣೇ ಚಕ್ಖು-ಪಸಾದಾದಿಮ್ಹಿ ಘಟ್ಟಿತೇ;
ಆವಜ್ಜನಾದಯೋ ಹೋನ್ತಿ, ಭವಙ್ಗದ್ವಿಚಲಾ ಪರಂ.
ಪರಿಣಾಮೇ ಭವಙ್ಗಸ್ಸ, ಆಲಮ್ಬೇ ಗಹಣಾರಹೇ;
ತಥಾ ವೀಥಿ ಮನೋದ್ವಾರೇ, ಯಥಾಸಮ್ಭವತೋ ಭವೇ.
ಆವಜ್ಜಾ ಪಞ್ಚವಿಞ್ಞಾಣಂ, ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛನತೀರಣಂ;
ವೋಟ್ಠಬ್ಬಕಾಮಜವನಂ, ತದಾಲಮ್ಬಣಮಾನಸಂ.
ಸತ್ತೇವಂ ¶ ವೀಥಿಚಿತ್ತಾನಿ, ಚಿತ್ತುಪ್ಪಾದಾ ಚತುದ್ದಸ;
ಚತುಪಞ್ಞಾಸ ವಿತ್ಥಾರಾ, ಪಞ್ಚದ್ವಾರೇ ಯಥಾರಹಂ.
ಉಪ್ಪಾದಟ್ಠಿತಿಭಙ್ಗಾನಂ, ವಸಾ ಚಿತ್ತಕ್ಖಣಂ ತಯಂ;
ರೂಪಾನಂ ಠಿತಿ ಏಕೂನ-ಪಞ್ಞಾಸಞ್ಚ ದುಕೇ ದುಕಂ.
ಪರಿತ್ತೇತಿಪರಿತ್ತೇ ಚ, ಮಹನ್ತೇತಿಮಹನ್ತಕೇ;
ವೋಟ್ಠಬ್ಬಮೋಘಜವನಂ, ತದಾಲಮ್ಬನ್ತಿ ತಂ ಕಮಾ.
ಆವಜ್ಜನಞ್ಚ ಜವನಂ, ಮನೋದ್ವಾರೇ ತು ಗೋಚರೇ;
ವಿಭೂತೇ ತು ತದಾಲಮ್ಬಂ, ವಿತ್ಥಾರಾ ಸತ್ತಸಟ್ಠಿ ತೇ.
ಕಾಮೇ ಜವನಸತ್ತಾಲ-ಮ್ಬಣಾನಂ ನಿಯಮೇ ಸತಿ;
ವಿಭೂತೇತಿಮಹನ್ತೇ ಚ, ತದಾಲಮ್ಬಣಮೀರಿತಂ.
ಪಞ್ಚದ್ವಾರೇ ಮನೋಧಾತು, ಪಚ್ಚೇಕಮ್ಹಿ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ;
ಪಞ್ಚವಿಞ್ಞಾಣಯುಗಳಂ, ಪಚ್ಚೇಕಂ ತು ಪಕಾಸಿತಂ.
ಮನೋದ್ವಾರೇ ತು ಜವನಂ, ಮಹಗ್ಗತಮನುತ್ತರಂ;
ಸುಖತೀರಣವೋಟ್ಠಬ್ಬಂ, ಪರಿತ್ತಜವನಂ ಛಸು.
ಮಹಾವಿಪಾಕಚಿತ್ತಾನಿ ¶ , ಉಪೇಕ್ಖಾತೀರಣದ್ವಯಂ;
ಛಸು ದ್ವಾರೇಸು ಜಾಯನ್ತಿ, ವೀಥಿಮುತ್ತಾನಿ ಚೇಕದಾ.
ಸತ್ತತಿ ವೀಥಿಚಿತ್ತಾನಿ, ವಿಪಾಕಾ ತು ಮಹಗ್ಗತಾ;
ನವ ವೀಥಿವಿಮುತ್ತಾ ಚ, ದುವಿಧಾಪಿ ದಸೀರಿತಾ.
ಇಚ್ಚೇವಂ ದ್ವಾರಭೇದೇನ, ವಿಭಾವೇತ್ವಾ ತತೋ ಪರಂ;
ಞೇಯ್ಯಾ ಗೋಚರಭೇದೇನ, ಚಿತ್ತುಪ್ಪಾದಾ ಯಥಾರಹಂ.
ರೂಪಸದ್ದಗನ್ಧರಸಫೋಟ್ಠಬ್ಬಾ ಪಞ್ಚ ಗೋಚರಾ;
ಸೇಸಞ್ಚ ರೂಪಪಞ್ಞತ್ತಿನಾಮಞ್ಚ ಧಮ್ಮಗೋಚರಂ.
ಪಞ್ಚದ್ವಾರೇ ವತ್ತಮಾನಂ, ಪಞ್ಚಾಲಮ್ಬಂ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ;
ಛಾಲಮ್ಬಣಂ ಮನೋದ್ವಾರೇ, ಅತೀತಾನಾಗತಮ್ಪಿ ಚ.
ಪಞ್ಞತ್ತಾತೀತವತ್ತನ್ತಂ ¶ , ಛದ್ವಾರಗ್ಗಹಿತಂ ಪನ;
ಛಳಾರಮ್ಮಣಸಙ್ಖಾತಂ, ಯೇಭುಯ್ಯೇನ ಭವನ್ತರೇ.
ನಿಮಿತ್ತಗತಿಕಮ್ಮಾನಂ, ಕಮ್ಮಮೇವಾಥ ಗೋಚರಂ;
ಪಟಿಸನ್ಧಿಭವಙ್ಗಾನಂ, ಚುತಿಯಾವ ಯಥಾರಹಂ.
ಪಞ್ಚಾಲಮ್ಬೇ ಮನೋಧಾತು, ಪಚ್ಚೇಕಮ್ಹಿ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ;
ಪಞ್ಚವಿಞ್ಞಾಣಯುಗಳಂ, ಪಚ್ಚೇಕಂ ತು ಪಕಾಸಿತಂ.
ಕಾಮಪಾಕಾನಿ ಸೇಸಾನಿ, ಹಸನಞ್ಚ ಪರಿತ್ತಕೇ;
ಞಾಣಹೀನಾನಿಪುಞ್ಞಾನಿ, ಜವನಾನಿ ಅನಿಮ್ಮಲೇ.
ತಿಹೇತುಕಾಮಪುಞ್ಞಾನಿ, ಪುಞ್ಞಾಭಿಞ್ಞಾ ಚ ಲೋಕಿಯಾ;
ಸಬ್ಬಾಲಮ್ಬೇ ಪವತ್ತನ್ತಿ, ಅಗ್ಗಮಗ್ಗಫಲಂ ವಿನಾ.
ಕ್ರಿಯಾಭಿಞ್ಞಾ ಚ ವೋಟ್ಠಬ್ಬಂ, ಕ್ರಿಯಾ ಕಾಮೇ ತಿಹೇತುಕಾ;
ಸಬ್ಬಾಲಮ್ಬೇ ಪವತ್ತನ್ತಿ, ನಿಬ್ಬಾನೇ ನಿಮ್ಮಲಾ ಸಿಯುಂ.
ದುತಿಯಞ್ಚ ಚತುತ್ಥಞ್ಚ, ಆರುಪ್ಪೇಸು ಮಹಗ್ಗತೇ;
ಮಹಗ್ಗತಞ್ಞೇ ವೋಹಾರೇ, ಅಯಮಾಲಮ್ಬಣೇ ನಯೋ.
ಚಕ್ಖುಸೋತಘಾನಜಿವ್ಹಾ-ಕಾಯಹದಯವತ್ಥುನಾ;
ಕಾಮಲೋಕೇ ಛವತ್ಥೂನಿ, ನಿಸ್ಸಿತಾ ಸತ್ತ ಧಾತುಯೋ.
ಪಞ್ಚವಿಞ್ಞಾಣಧಾತೂ ¶ ಚ, ತಾಸಂ ಪುಬ್ಬಾಪರತ್ತಯಂ;
ಮನೋಧಾತು ತತೋ ಸೇಸಾ, ಮನೋವಿಞ್ಞಾಣಧಾತು ಚ.
ಚತಸ್ಸೋ ಧಾತುಯೋ ರೂಪೇ, ತೀಣಿ ವತ್ಥೂನಿ ನಿಸ್ಸಿತಾ;
ಅರೂಪೇ ತು ಅನಿಸ್ಸಾಯ, ಧಾತ್ವೇಕಾವ ಪವತ್ತತಿ.
ಪಞ್ಚಪ್ಪಸಾದೇ ನಿಸ್ಸಾಯ, ಪಚ್ಚೇಕಂ ತು ಯಥಾಕ್ಕಮಂ;
ಪಞ್ಚವಿಞ್ಞಾಣಯುಗಳಂ, ಭವತೀತಿ ಪಕಾಸಿತಂ.
ಕಾಮಪಾಕಾನಿ ಸೇಸಾನಿ, ಮಗ್ಗಾವಜ್ಜನಮಾದಿತೋ;
ಹಸನಂ ಪಟಿಘಾರೂಪಾ-ವಚರಂ ವತ್ಥುನಿಸ್ಸಿತಂ.
ದ್ವೇಚತ್ತಾಲೀಸ ¶ ನಿಸ್ಸಾಯ, ಅನಿಸ್ಸಾಯ ಚ ಜಾಯರೇ;
ಅನಿಸ್ಸಾಯ ವಿಪಾಕಾನಿ, ಆರುಪ್ಪೇತಿ ಸಮೀರಿತಂ.
ಇಚ್ಚೇವಂ ವತ್ಥುಭೇದೇನ, ಚಿತ್ತುಪ್ಪಾದಾ ಪಕಾಸಿತಾ;
ತತೋ ಪರಂ ವಿಭಾವೇಯ್ಯ, ಭೂಮಿಭೇದೇನ ಪಣ್ಡಿತೋ.
ನಿರಯೇ ಪೇತಲೋಕೇ ಚ, ತಿರಚ್ಛಾನಾಸುರೇ ತಥಾ;
ಪಾಪಕಮ್ಮೋಪಪಜ್ಜನ್ತಿ, ಪಾಪಪಾಕಾಯ ಸನ್ಧಿಯಾ.
ಭೂಮಿಸ್ಸಿತೇಸು ದೇವೇಸು, ಮನುಸ್ಸೇಸುಪಿ ಹೀನಕಾ;
ಅಹೇತುಕಾಯ ಜಾಯನ್ತಿ, ಪುಞ್ಞಪಾಕಾಯ ಸನ್ಧಿಯಾ.
ಚಾತುಮಹಾರಾಜಿಕಾ ಚ, ತಾವತಿಂಸಾ ಚ ಯಾಮಕಾ;
ತುಸಿತಾ ಚೇವ ನಿಮ್ಮಾನರತಿನೋ ವಸವತ್ತಿನೋ.
ಇಚ್ಚೇವಂ ಛಸು ದೇವೇಸು, ಮನುಸ್ಸೇಸು ಚ ಜಾಯರೇ;
ಮಹಾವಿಪಾಕಸನ್ಧೀಹಿ, ಕಾಮಪುಞ್ಞಕತಾ ಜನಾ.
ಬ್ರಹ್ಮಾನಂ ಪಾರಿಸಜ್ಜಾ ಚ, ತಥಾ ಬ್ರಹ್ಮಪುರೋಹಿತಾ;
ಮಹಾಬ್ರಹ್ಮಾ ಚ ಜಾಯನ್ತಿ, ಪಠಮಜ್ಝಾನಸನ್ಧಿಯಾ.
ಪರಿತ್ತಾ ಅಪ್ಪಮಾಣಾಭಾ, ಜಾಯನ್ತಾಭಸ್ಸರಾ ತಥಾ;
ದುತಿಯಜ್ಝಾನಪಾಕಾಯ, ತತಿಯಾಯ ಚ ಸನ್ಧಿಯಾ.
ಪರಿತ್ತಸುಭಪ್ಪಮಾಣಸುಭಾ ಚ ಸುಭಕಿಣ್ಹಕಾ;
ಚತುತ್ಥಾಯ ತು ಜಾಯನ್ತಿ, ತತಿಯಜ್ಝಾನಭೂಮಿಕಾ.
ವೇಹಪ್ಫಲಾ ¶ ಅಸಞ್ಞೀ ಚ, ಸುದ್ಧಾವಾಸಾತಿ ಸತ್ತಸು;
ಪಞ್ಚಮಾಯ ಚ ಜಾಯನ್ತಿ, ಅಸಞ್ಞೀಚಿತ್ತವಜ್ಜಿತಾ.
ಅವಿಹಾ ಚ ಅತಪ್ಪಾ ಚ, ಸುದಸ್ಸಾ ಚ ಸುದಸ್ಸಿನೋ;
ಅಕನಿಟ್ಠಾತಿ ಪಞ್ಚೇತೇ, ಸುದ್ಧಾವಾಸಾ ಪಕಾಸಿತಾ.
ಆಕಾಸಾನಞ್ಚಾಯತನಪಾಕಾದೀಹಿ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ;
ಆಕಾಸಾನಞ್ಚಾಯತನಭೂಮಿಕಾದೀಸು ಜಾಯರೇ.
ಚುತಿಸನ್ಧಿಭವಙ್ಗಾನಂ ¶ , ವಸಾ ಪಾಕಾ ಮಹಗ್ಗತಾ;
ಕಾಮೇ ಸಹೇತುಕಾ ಪಾಕಾ, ತದಾಲಮ್ಬಣತೋಪಿ ಚ.
ಯಥಾವುತ್ತನಿಯಾಮೇನ, ಭೂಮೀಸ್ವೇಕಾವ ಜಾಯರೇ;
ಚಿತ್ತುಪ್ಪಾದೇಸು ಸಬ್ಬತ್ಥ, ನ ತ್ವೇವಾಸಞ್ಞಿನೋ ಮತಾ.
ಘಾನಜಿವ್ಹಾಕಾಯಧಾತು-ನಿಸ್ಸಿತಂ ಮಾನಸಂ ತಥಾ;
ಪಟಿಘದ್ವಯಮಿಚ್ಚೇವಮಟ್ಠ ಹೋನ್ತೇವ ಕಾಮಿಸು.
ಚಕ್ಖುಸೋತಞ್ಚ ವಿಞ್ಞಾಣಂ, ಮನೋಧಾತು ಚ ತೀರಣಂ;
ಕಾಮರೂಪೇಸು ಜಾಯನ್ತಿ, ಯಥಾಸಮ್ಭವತೋ ದಸ.
ವೋಟ್ಠಬ್ಬಕಾಮಪುಞ್ಞಾನಿ, ವಿಪ್ಪಯುತ್ತಾನಿ ದಿಟ್ಠಿಯಾ;
ಉದ್ಧಚ್ಚಸಹಿತಞ್ಚೇತಿ, ಸಬ್ಬತ್ಥೇತಾನಿ ಚುದ್ದಸ.
ಕಙ್ಖಿತಂ ದಿಟ್ಠಿಯುತ್ತಾನಿ, ಸುದ್ಧಾವಾಸವಿವಜ್ಜಿತೇ;
ಸಿತಞ್ಚ ರೂಪಜವನ-ಮಾರುಪ್ಪಾಪಾಯವಜ್ಜಿತೇ.
ಕಾಮಕ್ರಿಯಾ ಸಹೇತೂ ಚ, ಉದ್ಧಂ ಲೋಕುತ್ತರತ್ತಯಂ;
ಚತುತ್ಥಾರುಪ್ಪಜವನಂ, ಸಬ್ಬತ್ಥಾಪಾಯವಜ್ಜಿತೇ.
ಸೇಸಮಾರುಪ್ಪಜವನಂ, ಹಿತ್ವಾಪಾಯಂ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ;
ಉದ್ಧಮಾರುಪ್ಪಭೂಮಿಞ್ಚ, ಜಾಯತೀತಿ ವಿಭಾವಯೇ.
ಸೋತಾಪತ್ತಿಫಲಾದೀನಿ, ಚತ್ತಾರಾನುತ್ತರಾನಿ ತು;
ಸುದ್ಧಾವಾಸಮಪಾಯಞ್ಚ, ಹಿತ್ವಾ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಜಾಯರೇ.
ಸುದ್ಧಾವಾಸಮಪಾಯಞ್ಚ, ಹಿತ್ವಾರೂಪಞ್ಚ ಸಬ್ಬಥಾ;
ಪಠಮಾನುತ್ತರೋ ಮಗ್ಗೋ, ಸೇಸಟ್ಠಾನೇಸು ಜಾಯತಿ.
ಸತ್ತತಿಂಸ ¶ ಅಪಾಯೇಸು, ಕಾಮೇಸೀತಿ ಪಕಾಸಿತಾ;
ಪಞ್ಚಪಞ್ಞಾಸ ಸುದ್ಧೇಸು, ರೂಪೇಸ್ವೇಕೂನಸತ್ತತಿ.
ಛಚತ್ತಾಲೀಸ ಆರುಪ್ಪೇ, ಉಪ್ಪಜ್ಜನ್ತಿ ಯಥಾರಹಂ;
ಇಚ್ಚೇವಂ ಭೂಮಿಭೇದೇನ, ಚಿತ್ತುಪ್ಪಾದಾ ಪಕಾಸಿತಾ.
ತಿಹೇತುಸತ್ತೇ ¶ ಸಬ್ಬಾನಿ, ದ್ವಿಹೇತುಕಾಹೇತುಕೇ ಪನ;
ಪರಿತ್ತಾನಿ ವಿವಜ್ಜೇತ್ವಾ, ಞಾಣಪಾಕಕ್ರಿಯಾಜವೇ.
ಪುಥುಜ್ಜನಾನಂ ಸಮ್ಭೋನ್ತಿ, ದಿಟ್ಠಿಯುತ್ತಞ್ಚ ಕಙ್ಖಿತಂ;
ಸೋತಾಪನ್ನಾದಿತಿಣ್ಣಮ್ಪಿ, ಫಲಂ ಹೋತಿ ಯಥಾಸಕಂ.
ವೀತರಾಗಸ್ಸ ಜವನಂ, ಕ್ರಿಯಾ ಚನ್ತಿಮನುತ್ತರಂ;
ಪುಥುಜ್ಜನಾದಿತಿಣ್ಣಮ್ಪಿ, ಪಟಿಘಂ ಸಮುದೀರಿತಂ.
ಜವಾ ಪುಥುಜ್ಜನಾದೀನಂ, ಚತುನ್ನಂ ಸೇಸ ಸಾಸವಾ;
ಸಾಸವಾವಜ್ಜಪಾಕಾನಿ, ಪಞ್ಚನ್ನಮಪಿ ದೀಪಯೇ.
ಪುಥುಜ್ಜನೇಸು ತೇಸಟ್ಠಿ, ಸೋತಾಪನ್ನಾದಿಕದ್ವಯೇ;
ಏಕೂನಸಟ್ಠಿ ಚಿತ್ತಾನಿ, ಅನಾಗಾಮಿಕಪುಗ್ಗಲೇ.
ಸತ್ತಪಞ್ಞಾಸ ಜಾಯನ್ತಿ, ತೇಪಞ್ಞಾಸ ಅನಾಸವೇ;
ಮಗ್ಗಟ್ಠೇಸು ಸಕೋ ಮಗ್ಗೋ, ಪುಗ್ಗಲೇಸು ಅಯಂ ನಯೋ.
ತಿಹೇತುಕಾಮಚುತಿಯಾ, ಸಬ್ಬಾಪಿ ಪಟಿಸನ್ಧಿಯೋ;
ದ್ವಿಹೇತಾಹೇತುಚುತಿಯಾ, ಕಾಮಾವಚರಸನ್ಧಿಯೋ.
ರೂಪಾವಚರಚುತಿಯಾ, ಸಹೇತುಪಟಿಸನ್ಧಿಯೋ;
ಆರುಪ್ಪಾರುಪ್ಪಚುತಿಯಾ, ಹೇಟ್ಠಿಮಾರುಪ್ಪವಜ್ಜಿತಾ.
ಪಟಿಸನ್ಧಿ ತಥಾ ಕಾಮೇ, ತಿಹೇತುಪಟಿಸನ್ಧಿಯೋ;
ಭವನ್ತೀತಿ ಚ ಮೇಧಾವೀ, ಚುತಿಸನ್ಧಿನಯಂ ನಯೇ.
ಚುತಿಯಾನನ್ತರಂ ಹೋತಿ, ಪಟಿಸನ್ಧಿ ತತೋ ಪರಂ;
ಭವಙ್ಗಂ ತಂ ಪನ ಛೇತ್ವಾ, ಹೋತಿ ಆವಜ್ಜನಂ ತತೋ.
ಅನಿಟ್ಠೇ ಪಾಪಪಾಕಾವ, ಚಕ್ಖುವಿಞ್ಞಾಣಕಾದಯೋ;
ಇಟ್ಠೇ ತು ಪುಞ್ಞಪಾಕಾವ, ಯಥಾಸಮ್ಭವತೋ ಸಿಯುಂ.
ಪುಬ್ಬೇ ¶ ವುತ್ತನಯೇನೇವ, ವೀಥಿಚಿತ್ತಾನಿ ಯೋಜಯೇ;
ಪಞ್ಚದ್ವಾರೇ ಯಥಾಯೋಗಂ, ಮನೋದ್ವಾರೇ ಚ ಪಣ್ಡಿತೋ.
ಸನ್ತೀರಣತದಾಲಮ್ಬ-ಮಿಟ್ಠಾಲಮ್ಬೇ ¶ ಪವತ್ತತಿ;
ಸುಖಿತಂ ಇಟ್ಠಮಜ್ಝತ್ತೇ, ಅನಿಟ್ಠೇ ಚ ಉಪೇಕ್ಖಿತಂ.
ಸುಖೋಪೇತಂ ತದಾಲಮ್ಬಂ, ಉಪೇಕ್ಖಾಕ್ರಿಯತೋ ಪರಂ;
ನ ಹೋತಿ ದೋಮನಸ್ಸಮ್ಹಾ, ಸೋಮನಸ್ಸಂ ತು ಸಬ್ಬದಾ.
ತಥೋಪೇಕ್ಖಾತದಾಲಮ್ಬಂ, ಸುಖಿತಕ್ರಿಯತೋ ಪರಂ;
ಅಞ್ಞತ್ಥ ನಿಯಮೋ ನತ್ಥಿ, ತದಾಲಮ್ಬಪವತ್ತಿಯಾ.
ಸೋಮನಸ್ಸಭವಙ್ಗಸ್ಸ, ಜವನೇ ದೋಮನಸ್ಸಿತೇ;
ತದಾಲಮ್ಬೇ ಅಸಮ್ಭೋನ್ತೇ, ಉಪೇಕ್ಖಾತೀರಣಂ ಭವೇ.
ಪರಿಕಮ್ಮೋಪಚಾರಾನು-ಲೋಮಗೋತ್ರಭುತೋ ಪರಂ;
ಪಞ್ಚಮಂ ವಾ ಚತುತ್ಥಂ ವಾ, ಜವನಂ ಹೋತಿ ಅಪ್ಪನಾ.
ಚತುಝಾನಂ ಸುಖೋಪೇತಂ, ಞಾಣಯುತ್ತಾನನನ್ತರಂ;
ಉಪೇಕ್ಖಾಞಾಣಯುತ್ತಾನಂ, ಪಞ್ಚಮಂ ಜಾಯತೇ ಪರಂ.
ಪುಥುಜ್ಜನಾನ ಸೇಕ್ಖಾನಂ, ಕಾಮಪುಞ್ಞತಿಹೇತುತೋ;
ತಿಹೇತುಕಾಮಕ್ರಿಯತೋ, ವೀತರಾಗಾನಮಪ್ಪನಾ.
ಆವಜ್ಜಪಞ್ಚವಿಞ್ಞಾಣ-ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛನತೀರಣಂ;
ಪಟಿಸನ್ಧಿಚುತಿ ಸಬ್ಬಾ, ರೂಪಾರೂಪಾದಿಕಪ್ಪನಾ.
ನಿರೋಧಾ ವುಟ್ಠಹನ್ತಸ್ಸ, ಉಪರಿಟ್ಠಫಲಂ ದ್ವಯಂ;
ಪಞ್ಚಾಭಿಞ್ಞಾ ತಥಾ ಮಗ್ಗಾ, ಏಕಚಿತ್ತಕ್ಖಣಾ ಮತಾ.
ದ್ವಿಕ್ಖತ್ತುಂ ಹಿ ನಿರೋಧಸ್ಸ, ಸಮಾಪತ್ತಿಕ್ಖಣೇ ಪನ;
ಚತುತ್ಥಾರುಪ್ಪಜವನಂ, ತದಾಲಮ್ಬಞ್ಚ ಸಬ್ಬಥಾ.
ದ್ವಿಕ್ಖತ್ತುಂ ವಾಥ ತಿಕ್ಖತ್ತುಂ, ಮಗ್ಗಸ್ಸಾನನ್ತರಂ ಫಲಂ;
ಭವಙ್ಗಾದಿ ಚ ವೋಟ್ಠಬ್ಬಂ, ಜವನಾದಿ ಸಕಿಂ ಪನ.
ತಿಹೇತುಕಾಮಜವನಂ, ಅಪ್ಪನಾಘಟಿತಂ ಪನ;
ತಿಕ್ಖತ್ತುಂ ವಾ ಚತುಕ್ಖತ್ತುಂ, ಮನೋದ್ವಾರೇ ಪವತ್ತತಿ.
ಛದ್ವಾರೇಸು ¶ ¶ ಪನಞ್ಞತ್ಥ, ಜವನಂ ಕಾಮಧಾತುಜಂ;
ಪಞ್ಚ ವಾರೇ ಛ ವಾ ಸತ್ತ, ಸಮುಪ್ಪಜ್ಜತಿ ಸಮ್ಭವಾ.
ಸಮಾಪತ್ತಿಭವಙ್ಗೇಸು, ನಿಯಮೋ ನ ಸಮೀರಿತೋ;
ವೀಥಿಚಿತ್ತಾವಸಾನೇ ತು, ಭವಙ್ಗಂ ಚುತಿ ವಾ ಭವೇ.
ಇಚ್ಚಾನನ್ತರಭೇದೇನ, ಚಿತ್ತುಪ್ಪಾದಟ್ಠಿತಿಂ ಚುತಿಂ;
ಞತ್ವಾ ಗಣೇಯ್ಯ ಸಙ್ಗಯ್ಹ, ಲಬ್ಭಮಾನವಸಾ ಕಥಂ?
ಪಞ್ಚದ್ವಾರಾವಜ್ಜನತೋ, ದಸ ಚಿತ್ತಾನಿ ದೀಪಯೇ;
ಸೇಸಾವಜ್ಜನತೋ ಪಞ್ಚ-ಚತ್ತಾಲೀಸನ್ತಿ ಭಾಸಿತಂ.
ಪಞ್ಚವಿಞ್ಞಾಣತೋ ಪಾಪವಿಪಾಕಾ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛನಾ;
ಪರಮೇಕಂ ದುವೇ ಪುಞ್ಞ-ವಿಪಾಕಾ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛನಾ.
ಸನ್ತೀರಣದ್ವಿಹೇತುಮ್ಹಾ, ಪಾಕಾ ದ್ವಾದಸ ಜಾಯರೇ;
ತಿಹೇತುಕಾಮಪಾಕಮ್ಹಾ, ಏಕವೀಸತಿ ಭಾಸಿತಂ.
ರೂಪಾವಚರಪಾಕಮ್ಹಾ, ಪರಮೇಕೂನವೀಸತಿ;
ನವಟ್ಠಾರುಪ್ಪಪಾಕಮ್ಹಾ, ಸತ್ತ ಛ ವಾ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ.
ಪಟಿಘಮ್ಹಾ ತು ಸತ್ತೇವ, ಸಿತಮ್ಹಾ ತೇರಸಬ್ರವುಂ;
ದ್ವಿಹೇತುಪುಞ್ಞಾಪುಞ್ಞಮ್ಹಾ, ಏಕವೀಸತಿ ಭಾವಯೇ.
ದ್ವಿಹೇತುಕಾಮಕ್ರಿಯತೋ, ಅಟ್ಠಾರಸ ಉಪೇಕ್ಖಕಾ;
ಸುಖಿತಮ್ಹಾ ಸತ್ತರಸ, ವಿಭಾವೇನ್ತಿ ವಿಚಕ್ಖಣಾ.
ಕಾಮಪುಞ್ಞಾ ತಿಹೇತುಮ್ಹಾ, ತೇತ್ತಿಂಸೇವ ಉಪೇಕ್ಖಕಾ;
ಸುಖಿತಮ್ಹಾ ತಿಪಞ್ಞಾಸ, ಭವನ್ತೀತಿ ಪಕಾಸಿತಂ.
ತಿಹೇತುಕಾಮಕ್ರಿಯತೋ, ಚತುವೀಸತಿಪೇಕ್ಖಕಾ;
ಸುಖಿತಮ್ಹಾ ತು ದೀಪೇಯ್ಯ, ಪಞ್ಚವೀಸತಿ ಪಣ್ಡಿತೋ.
ದಸ ರೂಪಜವಮ್ಹೇಕಾದಸ ದ್ವಾದಸ ತೇರಸ;
ಯಥಾಕ್ಕಮಂ ಪಞ್ಚದಸ, ಆರುಪ್ಪಾ ಪರಿದೀಪಯೇ.
ಫಲಮ್ಹಾ ¶ ಚುದ್ದಸೇವಾಹು, ಮಗ್ಗಮ್ಹಾ ತು ಸಕಂ ಫಲಂ;
ಪರಂ ಸಙ್ಗಹಮಿಚ್ಚೇವಂ, ವಿಗಣೇಯ್ಯ ವಿಸಾರದೋ.
ಪಞ್ಚದಸಮ್ಹಾದ್ಯಾವಜ್ಜ-ಮೇಕವೀಸತಿತೋಪರಂ ¶ ;
ಏಕಮ್ಹಾ ಪಞ್ಚವಿಞ್ಞಾಣಂ, ಪಞ್ಚಮ್ಹಾ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛನಂ.
ಸುಖಸನ್ತೀರಣಂ ಹೋತಿ, ಪಞ್ಚವೀಸತಿತೋ ಪರಂ;
ಸಮ್ಭೋನ್ತಿ ಸತ್ತತಿಂಸಮ್ಹಾ, ಉಪೇಕ್ಖಾತೀರಣದ್ವಯಂ.
ಭವನ್ತಿ ಚತ್ತಾಲೀಸಮ್ಹಾ, ಸುಖಪಾಕಾ ದ್ವಿಹೇತುಕಾ;
ತಥೇಕಚತ್ತಾಲೀಸಮ್ಹಾ, ಸುಖಪಾಕಾ ದ್ವಿಹೇತುಕಾ;
ತಥೇಕಚತ್ತಾಲೀಸಮ್ಹಾ, ಉಪೇಕ್ಖಾಯ ಸಮಾಯುತಾ.
ಹೋನ್ತಿ ಸತ್ತತಿತೋ ಕಾಮೇ,
ಸುಖಪಾಕಾ ತಿಹೇತುಕಾ;
ದ್ವಿಸತ್ತತಿಮ್ಹಾ ಜಾಯನ್ತಿ,
ಉಪೇಕ್ಖಾಸಹಿತಾ ಪುನ.
ಏಕೂನಸಟ್ಠಿತೋ ರೂಪಾ, ಪಾಕಾ ಪಾಕಾ ಅರೂಪಿನೋ;
ಕಮಾಟ್ಠಚತ್ತಾಲೀಸಮ್ಹಾ, ತಥೇಕದ್ವಿತಿಹೀನತೋ.
ಫಲದ್ವಯಂ ಚತುಕ್ಕಮ್ಹಾ, ಪಞ್ಚಮ್ಹಾನ್ತಫಲದ್ವಯಂ;
ತಿಕಾ ಮಹಗ್ಗತಾ ಜವಾ, ಮಗ್ಗಾ ಕಾಮಜವಾ ದ್ವಯಾ.
ಚಿತ್ತುಪ್ಪಾದಾನಮಿಚ್ಚೇವಂ, ಗಣಿತೋ ಪುಬ್ಬಸಙ್ಗಹೋ;
ಞೇಯ್ಯೋಯಂ ಠಾನಭೇದೋತಿ, ಪುಬ್ಬಾಪರನಿಯಾಮಿತೋ.
ರೂಪಪಾಕಮಹಾಪಾಕಾ, ಮನೋಧಾತು ಚ ತೀರಣಂ;
ರೂಪಮೇವ ಜನೇನ್ತೀತಿ, ವುತ್ತಾ ಏಕೂನವೀಸತಿ.
ಅಪ್ಪನಾಜವನಂ ಸಬ್ಬಂ, ಮಹಗ್ಗತಮನುತ್ತರಂ;
ಇರಿಯಾಪಥರೂಪಾನಿ, ಜನೇತೀತಿ ಸಮೀರಿತಂ.
ವೋಟ್ಠಬ್ಬಂ ¶ ಕಾಮಜವನಮಭಿಞ್ಞಾ ಚ ಯಥಾರಹಂ;
ಇರಿಯಾಪಥವಿಞ್ಞತ್ತಿರೂಪಾನಂ ಜನಕಾ ಸಿಯುಂ.
ಪಞ್ಚವಿಞ್ಞಾಣಮಾರುಪ್ಪಾ, ವಿಪಾಕಾ ಚ ನ ಕಿಞ್ಚಿಪಿ;
ಸಬ್ಬೇಸಂ ಪಟಿಸನ್ಧೀ ಚ, ಚುತಿ ಚಾರಹತೋ ತಥಾ.
ರೂಪಾದಿತ್ತಯಮಿಚ್ಚೇವಂ ¶ , ಸಮುಟ್ಠಾಪೇತಿ ಮಾನಸಂ;
ಉಪ್ಪಜ್ಜಮಾನಮೇವೇತಿ, ಞೇಯ್ಯೋ ಜನಕಸಙ್ಗಹೋ.
ಇತಿ ಕಿಚ್ಚಾದಿಭೇದೇಸು, ಪಚ್ಚೇಕಸ್ಮಿಂ ಪಕಾಸಿತಂ;
ನಯಂ ವುತ್ತಾನುಸಾರೇನ, ಸಮಾಸೇತ್ವಾ ವಿಯೋಜಯೇ.
ಪನುಣ್ಣಸಮ್ಮೋಹಮಲಸ್ಸ ಸಾಸನೇ,
ವಿಕಿಣ್ಣವತ್ಥೂಹಿ ಸುಗನ್ಥಿತಂ ನಯಂ;
ಪಕಿಣ್ಣಮೋಗಯ್ಹ ಪರತ್ಥನಿನ್ನಯೇ,
ವಿತಿಣ್ಣಕಙ್ಖಾವ ಭವನ್ತಿ ಪಣ್ಡಿತಾ.
ಬಹುನಯವಿನಿಬನ್ಧಂ ಕುಲ್ಲಮೇತಂ ಗಹೇತ್ವಾ,
ಜಿನವಚನಸಮುದ್ದಂ ಕಾಮಮೋಗಯ್ಹ ಧೀರಾ;
ಹಿತಸಕಲಸಮತ್ಥಂ ವತ್ಥುಸಾರಂ ಹರಿತ್ವಾ,
ಹದಯ ರತನಗಬ್ಭಂ ಸಾಧು ಸಮ್ಪೂರಯನ್ತಿ.
ಇತಿ ನಾಮರೂಪಪರಿಚ್ಛೇದೇ ಪಕಿಣ್ಣಕವಿಭಾಗೋ ನಾಮ
ಚತುತ್ಥೋ ಪರಿಚ್ಛೇದೋ.
೫. ಪಞ್ಚಮೋ ಪರಿಚ್ಛೇದೋ
ಕಮ್ಮವಿಭಾಗೋ
ವಿಭಾಗಂ ¶ ಪನ ಕಮ್ಮಾನಂ,
ಪವಕ್ಖಾಮಿ ಇತೋ ಪರಂ;
ಕಮ್ಮಪಾಕಕ್ರಿಯಾಭೇದೇ,
ಅಮೋಹಾಯ ಸಮಾಸತೋ.
ಕಮ್ಮಪಚ್ಚಯಕಮ್ಮನ್ತಿ, ಚೇತನಾವ ಸಮೀರಿತಾ;
ತತ್ಥಾಪಿ ನಾನಕ್ಖಣಿಕಾ, ಪುಞ್ಞಾಪುಞ್ಞಾವ ಚೇತನಾ.
ದೇತಿ ಪಾಕಮಧಿಟ್ಠಾಯ, ಸಮ್ಪಯುತ್ತೇ ಯಥಾರಹಂ;
ಕಮ್ಮಸ್ಸಾಯೂಹನಟ್ಠೇನ, ಪವತ್ತತ್ತಾ ಹಿ ಚೇತನಾ.
ಕ್ಲೇಸಾನುಸಯಸನ್ತಾನೇ ¶ , ಪಾಕಧಮ್ಮಾ ಹಿ ಜಾಯರೇ;
ಪಹೀನಾನುಸಯಾನಂ ತು, ಕ್ರಿಯಾಮತ್ತಂ ಪವತ್ತತಿ.
ಮೂಲಭಾವಾ ಚ ಸಬ್ಬೇಸಂ, ತಥೇವಾವಜ್ಜನದ್ವಯಂ;
ಜನಿತಾನಿ ಚ ಕಮ್ಮೇಹಿ, ವಿಪಾಕಾನಿ ಪವತ್ತರೇ.
ಚಿತ್ತುಪ್ಪಾದವಸೇನೇವ, ಕಮ್ಮಂ ತೇತ್ತಿಂಸಧಾ ಠಿತಂ;
ಕಮ್ಮಚತುಕ್ಕಭೇದೇಹಿ, ವಿಭಾವೇಯ್ಯ ವಿಚಕ್ಖಣೋ.
ಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನಾದಿಕಣ್ಹಾದಿ-ಜನಕಾದಿಗರಾದಿತೋ;
ದಿಟ್ಠಧಮ್ಮಾದಿಕಾಮಾದಿ-ಭೇದಾ ಛಧಾ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ.
ಯಂ ಪಾಪಂ ಸುಖವೋಕಿಣ್ಣಂ, ಅಕಿಚ್ಛೇನ ಕರೀಯತಿ;
ಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನಸುಖಂ ಕಮ್ಮಂ, ಆಯತಿಂ ದುಕ್ಖಪಾಕಜಂ.
ಕಿಚ್ಛೇನ ದುಕ್ಖವೋಕಿಣ್ಣಂ, ಯದಿ ಪಾಪಂ ಕರೀಯತಿ;
ಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನೇ ಚ ತಂ ದುಕ್ಖಂ, ಆಯತಿಂ ದುಕ್ಖಪಾಕಜಂ.
ಕಿಚ್ಛೇನ ¶ ದುಕ್ಖವೋಕಿಣ್ಣಂ, ಯದಿ ಪುಞ್ಞಂ ಕರೀಯತಿ;
ಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನಮ್ಹಿ ತಂ ದುಕ್ಖಂ, ಆಯತಿಂ ಸುಖಪಾಕಜಂ.
ಯಂ ಪುಞ್ಞಂ ಸುಖವೋಕಿಣ್ಣಂ, ಅಕಿಚ್ಛೇನ ಕರೀಯತಿ;
ಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನಸುಖಞ್ಚೇವ, ಆಯತಿಂ ಸುಖಪಾಕಜಂ.
ವಿಸಸಂಸಟ್ಠಮಧುರಂ, ಸವಿಸಂ ತಿತ್ತಕಂ ತಥಾ;
ಗೋಮುತ್ತಮಧುಭೇಸಜ್ಜ-ಮಿಚ್ಚೋಪಮ್ಮಂ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ.
ಸಮಾದಾನೇ ವಿಪಾಕೇ ಚ, ಸುಖದುಕ್ಖಪ್ಪಭೇದಿತಂ;
ಕಮ್ಮಮೇವಂ ಚತುದ್ಧಾತಿ, ಪಕಾಸೇನ್ತಿ ತಥಾಗತಾ.
ಆನನ್ತರಿಯಕಮ್ಮಾದಿ, ಏಕನ್ತಕಟುಕಾವಹಂ;
ಕಣ್ಹಂ ಕಣ್ಹವಿಪಾಕನ್ತಿ, ಕಮ್ಮಂ ದುಗ್ಗತಿಗಾಮಿಕಂ.
ಪಠಮಜ್ಝಾನಕಮ್ಮಾದಿ, ಏಕನ್ತೇನ ಸುಖಾವಹಂ;
ಸುಕ್ಕಂ ಸುಕ್ಕವಿಪಾಕನ್ತಿ, ಕಮ್ಮಂ ಸಗ್ಗೂಪಪತ್ತಿಕಂ.
ವೋಕಿಣ್ಣಕಮ್ಮ ¶ ವೋಕಿಣ್ಣ-ಸುಖದುಕ್ಖೂಪಪತ್ತಿಕಂ;
ಕಣ್ಹಸುಕ್ಕಂ ಕಣ್ಹಸುಕ್ಕ-ವಿಪಾಕನ್ತಿ ಸಮೀರಿತಂ.
ಅಕಣ್ಹಸುಕ್ಕಮೀರೇನ್ತಿ, ಅಕಣ್ಹಸುಕ್ಕಪಾಕದಂ;
ಕಮ್ಮಂ ಲೋಕುತ್ತರಂ ಲೋಕೇ, ಗತಿಕಮ್ಮಕ್ಖಯಾವಹಂ.
ಇತಿ ವಟ್ಟಪ್ಪವತ್ತಮ್ಹಿ, ಕ್ಲೇಸವೋದಾನಭೇದಿತಂ;
ಕಮ್ಮಕ್ಖಯೇನ ಸಙ್ಗಯ್ಹ, ಚತುಧಾ ಕಮ್ಮಮೀರಿತಂ.
ಜನಕಞ್ಚೇವುಪತ್ಥಮ್ಭ-ಮುಪಪೀಳೋಪಘಾತಕಂ;
ಚತುಧಾ ಕಿಚ್ಚಭೇದೇನ, ಕಮ್ಮಮೇವಂ ಪವುಚ್ಚತಿ.
ಜನೇತಿ ಜನಕಂ ಪಾಕಂ, ತಂ ಛಿನ್ದತುಪಪೀಳಕಂ;
ತಂ ಪವತ್ತೇತುಪತ್ಥಮ್ಭಂ, ತಂ ಘಾತೇತೋಪಘಾತಕಂ.
ಕರೋತಿ ಅತ್ತನೋ ಪಾಕ-ಸ್ಸಾವಕಾಸನ್ತಿ ಭಾಸಿತಂ;
ಪಾಕದಾಯಕಕಮ್ಮಂ ತು, ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಜನಕಂ ಭವೇ.
ಬಾಧಮಾನಕಕಮ್ಮಂ ¶ ತು, ತಂ ಪಾಕಮುಪಪೀಳಕಂ;
ಉಪಘಾತಕಮೀರೇನ್ತಿ, ತದುಪಚ್ಛೇದಕಂಪರೇ.
ಗರುಕಾಸನ್ನಮಾಚಿಣ್ಣಂ, ಕಟತ್ತಾಕಮ್ಮುನಾ ಸಹ;
ಕಮ್ಮಂ ಚತುಬ್ಬಿಧಂ ಪಾಕ-ಪರಿಯಾಯಪ್ಪಭೇದತೋ.
ಮಹಗ್ಗತಾನನ್ತರಿಯಂ, ಗರುಕಮ್ಮನ್ತಿ ವುಚ್ಚತಿ;
ಕತಂ ಚಿನ್ತಿತಮಾಸನ್ನ-ಮಾಸನ್ನಮರಣೇನ ತು.
ಬಾಹುಲ್ಲೇನ ಸಮಾಚಿಣ್ಣಮಾಚಿಣ್ಣನ್ತಿ ಪವುಚ್ಚತಿ;
ಸೇಸಂ ಪುಞ್ಞಮಪುಞ್ಞಞ್ಚ, ಕಟತ್ತಾಕಮ್ಮಮೀರಿತಂ.
ದಿಟ್ಠಧಮ್ಮೇ ವೇದನೀಯಮುಪಪಜ್ಜಾಪರೇ ತಥಾ;
ಪರಿಯಾಯವೇದನೀಯಮಿತಿ ಚಾಹೋಸಿಕಮ್ಮುನಾ.
ಪಾಕಕಾಲವಸೇನಾಥ, ಕಾಲಾತೀತವಸೇನ ಚ;
ಚತುಧೇವಮ್ಪಿ ಅಕ್ಖಾತಂ, ಕಮ್ಮಮಾದಿಚ್ಚಬನ್ಧುನಾ.
ದಿಟ್ಠಧಮ್ಮೇ ವೇದನೀಯಂ, ಪಠಮಂ ಜವನಂ ಭವೇ;
ಅಲದ್ಧಾಸೇವನತ್ತಾವ, ಅಸಮತ್ಥಂ ಭವನ್ತರೇ.
ವೇದನೀಯಂ ¶ ತುಪಪಜ್ಜಪರಿಯೋಸಾನಮೀರಿತಂ;
ಪರಿನಿಟ್ಠಿತಕಮ್ಮತ್ತಾ, ವಿಪಚ್ಚತಿ ಅನನ್ತರೇ.
ಸೇಸಾನಿ ವೇದನೀಯಾನಿ, ಪರಿಯಾಯಾಪರೇ ಪನ;
ಲದ್ಧಾಸೇವನತೋ ಪಾಕಂ, ಜನೇನ್ತಿ ಸತಿ ಪಚ್ಚಯೇ.
ವುಚ್ಚನ್ತಾಹೋಸಿಕಮ್ಮಾನಿ, ಕಾಲಾತೀತಾನಿ ಸಬ್ಬಥಾ;
ಉಚ್ಛಿನ್ನತಣ್ಹಾಮೂಲಾನಿ, ಪಚ್ಚಯಾಲಾಭತೋ ತಥಾ.
ಚತುಧಾ ಪುನ ಕಾಮಾದಿಭೂಮಿಭೇದೇನ ಭಾಸಿತಂ;
ಪುಞ್ಞಾಪುಞ್ಞವಸಾ ದ್ವೇಧಾ, ಕಾಮಾವಚರಿಕಂ ಭವೇ.
ಅಪುಞ್ಞಂ ತತ್ಥ ಸಾವಜ್ಜ-ಮನಿಟ್ಠಫಲದಾಯಕಂ;
ತಂ ಕಮ್ಮಫಸ್ಸದ್ವಾರೇಹಿ, ದುವಿಧಂ ಸಮ್ಪವತ್ತತಿ.+
ಕಾಯದ್ವಾರಂ ¶ ವಚೀದ್ವಾರಂ, ಮನೋದ್ವಾರನ್ತಿ ತಾದಿನಾ;
ಕಮ್ಮದ್ವಾರತ್ತಯಂ ವುತ್ತಂ, ಫಸ್ಸದ್ವಾರಾ ಛ ದೀಪಿತಾ.
ಕಮ್ಮದ್ವಾರೇ ಮನೋದ್ವಾರೇ, ಪಞ್ಚದ್ವಾರಾ ಸಮೋಹಿತಾ;
ಫಸ್ಸದ್ವಾರಮನೋದ್ವಾರಂ, ಕಮ್ಮದ್ವಾರತ್ತಯಂ ಕತಂ.
ತಥಾ ಹಿ ಕಾಯವಿಞ್ಞತ್ತಿಂ, ಜನೇತ್ವಾ ಜಾತಚೇತನಾ;
ಕಾಯಕಮ್ಮಂ ವಚೀಕಮ್ಮಂ, ವಚೀಭೇದಪವತ್ತಿಕಾ.
ವಿಞ್ಞತ್ತಿದ್ವಯಸಮ್ಪತ್ತಾ, ಮನೋಕಮ್ಮನ್ತಿ ವುಚ್ಚತಿ;
ಭೇದೋಯಂ ಪರಿಯಾಯೇನ, ಕಮ್ಮಾನಮಿತಿ ದೀಪಿತೋ.
ಪಾಣಘಾತಾದಿಕಂ ಕಮ್ಮಂ, ಕಾಯೇ ಬಾಹುಲ್ಲವುತ್ತಿತೋ;
ಕಾಯಕಮ್ಮಂ ವಚೀಕಮ್ಮಂ, ಮುಸಾವಾದಾದಿಕಂ ತಥಾ.
ಅಭಿಜ್ಝಾದಿ ಮನೋಕಮ್ಮಂ, ತೀಸು ದ್ವಾರೇಸು ಜಾಯತಿ;
ದ್ವೀಸು ದ್ವಾರೇಸು ಸೇಸಾನಿ, ಭೇದೋಯಂ ಪರಮತ್ಥತೋ.
ಫಸ್ಸದ್ವಾರಮನೋದ್ವಾರೇ, ವಿಞ್ಞತ್ತಿದ್ವಯಮೀರಿತಂ;
ಪಞ್ಚದ್ವಾರೇ ದ್ವಯಂ ನತ್ಥಿ, ಅಯಮೇತ್ಥ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ.
ಅಕ್ಖನ್ತಿಞಾಣ ಕೋಸಜ್ಜಂ, ದುಸ್ಸಿಲ್ಯಂ ಮುಟ್ಠಸಚ್ಚತಾ;
ಇಚ್ಚಾಸಂವರಭೇದೇನ, ಅಟ್ಠದ್ವಾರೇಸು ಜಾಯತಿ.
ಕಮ್ಮದ್ವಾರತ್ತಯಞ್ಚೇವ ¶ , ಪಞ್ಚದ್ವಾರಾ ತಥಾಪರೇ;
ಅಸಂವರಾನಂ ಪಞ್ಚನ್ನಂ, ಅಟ್ಠ ದ್ವಾರಾ ಪಕಾಸಿತಾ.
ತತ್ಥ ಕಮ್ಮಪಥಪ್ಪತ್ತಂ, ಪಟಿಸನ್ಧಿಫಲಾವಹಂ;
ಪಾಣಘಾತಾದಿಭೇದೇನ, ದಸಧಾ ಸಮ್ಪವತ್ತತಿ.
ಪಾಣಾತಿಪಾತೋ ಫರುಸಂ, ಬ್ಯಾಪಾದೋ ಚ ತಥಾಪರೋ;
ಇಚ್ಚೇವಂ ತಿವಿಧಂ ಕಮ್ಮಂ, ದೋಸಮೂಲೇಹಿ ಜಾಯತಿ.
ಮಿಚ್ಛಾಚಾರೋ ಅಭಿಜ್ಝಾ ಚ, ಮಿಚ್ಛಾದಿಟ್ಠಿ ತಥಾಪರಾ;
ಇಚ್ಚೇವಂ ತಿವಿಧಂ ಕಮ್ಮಂ, ಲೋಭಮೂಲೇಹಿ ಜಾಯತಿ.
ಥೇಯ್ಯಾದಾನಂ ¶ ಮುಸಾವಾದೋ, ಪಿಸುಣಂ ಸಮ್ಫಲಾಪನಂ;
ಕಮ್ಮಂ ಚತುಬ್ಬಿಧಮ್ಮೇತಂ, ದ್ವಿಮೂಲೇಹಿ ಪವತ್ತತಿ.
ಛನ್ದಾದೋಸಾ ಭಯಾ ಮೋಹಾ, ಪಾಪಂ ಕುಬ್ಬನ್ತಿ ಪಾಣಿನೋ;
ತಸ್ಮಾ ಛನ್ದಾದಿಭೇದೇನ, ಚತ್ತಾಲೀಸವಿಧಂ ಭವೇ.
ಇಚ್ಚಾಪುಞ್ಞಂ ಪಕಾಸೇನ್ತಿ, ಚತುರಾಪಾಯಸಾಧಕಂ;
ಅಞ್ಞತ್ಥಾಪಿ ಪವತ್ತಮ್ಹಿ, ವಿಪತ್ತಿಫಲಸಾಧನಂ.
ತಿವಿಧಂ ಪನ ಪುಞ್ಞಂ ತು, ಅನವಜ್ಜಿಟ್ಠಪಾಕದಂ;
ದಾನಂ ಸೀಲಂ ಭಾವನಾ ಚ, ತೀಸು ದ್ವಾರೇಸು ಜಾಯತಿ.
ಮಹತ್ತಗಾರವಾ ಸ್ನೇಹಾ, ದಯಾ ಸದ್ಧುಪಕಾರತೋ;
ಭೋಗಜೀವಾಭಯಧಮ್ಮಂ, ದದತೋ ದಾನಮೀರಿತಂ.
ಪುಞ್ಞಮಾಚಾರವಾರಿತ್ತ-ವತ್ತಮಾರಬ್ಭ ಕುಬ್ಬತೋ;
ಪಾಪಾ ಚ ವಿರಮನ್ತಸ್ಸ, ಹೋತಿ ಸೀಲಮಯಂ ತದಾ.
ದಾನಸೀಲವಿನಿಮುತ್ತಂ, ಭಾವನಾತಿ ಪವುಚ್ಚತಿ;
ಪುಞ್ಞಂ ಭಾವೇನ್ತಿ ಸನ್ತಾನೇ, ಯಸ್ಮಾ ತೇನ ಹಿತಾವಹಂ.
ಜನೇತ್ವಾ ಕಾಯವಿಞ್ಞತ್ತಿಂ, ಯದಾ ಪುಞ್ಞಂ ಕರೀಯತಿ;
ಕಾಯಕಮ್ಮಂ ತದಾ ಹೋತಿ, ದಾನಂ ಸೀಲಞ್ಚ ಭಾವನಾ.
ವಚೀವಿಞ್ಞತ್ತಿಯಾ ¶ ಸದ್ಧಿಂ, ಯದಾ ಪುಞ್ಞಂ ಕರೀಯತಿ;
ವಚೀಕಮ್ಮಂ ಮನೋಕಮ್ಮಂ, ವಿನಾ ವಿಞ್ಞತ್ತಿಯಾ ಕತಂ.
ತಂತಂದ್ವಾರಿಕಮೇವಾಹು, ತಂತಂದ್ವಾರಿಕಪಾಪತೋ;
ವಿರಮನ್ತಸ್ಸ ವಿಞ್ಞತ್ತಿಂ, ವಿನಾ ವಾ ಸಹ ವಾ ಪುನ.
ದಾನಂ ಸೀಲಂ ಭಾವನಾ ಚ, ವೇಯ್ಯಾವಚ್ಚಾಪಚಾಯನಾ;
ಪತ್ತಾನುಮೋದನಾ ಪತ್ತಿ-ದಾನಂ ಧಮ್ಮಸ್ಸ ದೇಸನಾ;
ಸವನಂ ದಿಟ್ಠಿಜುಕಮ್ಮ-ಮಿಚ್ಚೇವಂ ದಸಧಾ ಠಿತಂ.
ಕಾಮಪುಞ್ಞಂ ¶ ಪಕಾಸೇನ್ತಿ, ಕಾಮೇ ಸುಗತಿಸಾಧಕಂ;
ಅಞ್ಞತ್ಥಾಪಿ ಪವತ್ತಮ್ಹಿ, ಸಮ್ಪತ್ತಿಫಲಸಾಧಕಂ.
ಚಿತ್ತುಪ್ಪಾದಪ್ಪಭೇದೇನ, ಕಮ್ಮಂ ವೀಸತಿಧಾ ಠಿತಂ;
ಕಾಮಾವಚರಮಿಚ್ಚೇವಂ, ವಿಭಾವೇನ್ತಿ ವಿಭಾವಿನೋ.
ರೂಪಾವಚರಿಕಂ ಕಮ್ಮ-ಮಪ್ಪನಾಭಾವನಾಮಯಂ;
ಕಸಿಣಾದಿಕಮಾರಬ್ಭ, ಮನೋದ್ವಾರೇ ಪವತ್ತತಿ.
ಪಥವಾಪೋ ಚ ತೇಜೋ ಚ,
ವಾಯೋ ನೀಲಞ್ಚ ಪೀತಕಂ;
ಲೋಹಿತೋದಾತಮಾಕಾಸಂ,
ಆಲೋಕೋತಿ ವಿಸಾರದಾ.
ಕಸಿಣಾನಿ ದಸೀರೇನ್ತಿ, ಆದಿಕಮ್ಮಿಕಯೋಗಿನೋ;
ಉದ್ಧುಮಾತಂ ವಿನೀಲಞ್ಚ, ವಿಪುಬ್ಬಕಂ ವಿಖಾದಿತಂ.
ವಿಚ್ಛಿದ್ದಕಞ್ಚ ವಿಕ್ಖಿತ್ತಂ, ಹತವಿಕ್ಖಿತ್ತಲೋಹಿತಂ;
ಪುಳವಂ ಅಟ್ಠಿಕಞ್ಚೇತಿ, ಅಸುಭಂ ದಸಧಾ ಠಿತಂ.
ಬುದ್ಧೇ ಧಮ್ಮೇ ಚ ಸಙ್ಘೇ ಚ, ಸೀಲೇ ಚಾಗೇ ಚ ಅತ್ತನೋ;
ದೇವತೋಪಸಮಾಯಞ್ಚ, ವುತ್ತಾನುಸ್ಸತಿಭಾವನಾ.
ಮರಣೇ ಸತಿ ನಾಮೇಕಾ, ತಥಾ ಕಾಯಗತಾಸತಿ;
ಆನಾಪಾನಸತಿಚ್ಚೇವಂ, ದಸಧಾನುಸ್ಸತೀರಿತಾ.
ಮೇತ್ತಾ ¶ ಕರುಣಾ ಮುದಿತಾ, ಉಪೇಕ್ಖಾ ಭಾವನಾತಿ ಚ;
ಚತುಬ್ರಹ್ಮವಿಹಾರಾ ಚ, ಅಪ್ಪಮಞ್ಞಾತಿ ಭಾಸಿತಾ.
ಆಹಾರೇ ತು ಪಟಿಕ್ಕೂಲ-ಸಞ್ಞೇಕಾತಿ ಪಕಾಸಿತಾ;
ಚತುಧಾತುವವತ್ಥಾನಂ, ಚತುಧಾತುಪರಿಗ್ಗಹೋ.
ಚತ್ತಾರೋರುಪ್ಪಕಾ ಚೇತಿ, ಚತ್ತಾಲೀಸ ಸಮಾಸತೋ;
ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಾನಿ ವುತ್ತಾನಿ, ಸಮಥೇ ಭಾವನಾನಯೇ.
ಆನಾಪಾನಞ್ಚ ¶ ಕಸಿಣಂ, ಪಞ್ಚಕಜ್ಝಾನಿಕಂ ತಹಿಂ;
ಪಠಮಜ್ಝಾನಿಕಾ ವುತ್ತಾ, ಕೋಟ್ಠಾಸಾಸುಭಭಾವನಾ.
ಮೇತ್ತಾದಯೋ ಚತುಜ್ಝಾನಾ, ಉಪೇಕ್ಖಾ ಪಞ್ಚಮೀ ಮತಾ;
ಆರುಪ್ಪಾರುಪ್ಪಕಾ ಸೇಸಾ, ಉಪಚಾರಸಮಾಧಿಕಾ.
ಕಸಿಣಾಸುಭಕೋಟ್ಠಾಸೇ,
ಆನಾಪಾನೇ ಚ ಜಾಯತಿ;
ಪಟಿಭಾಗೋ ತಮಾರಬ್ಭ,
ತತ್ಥ ವತ್ತತಿ ಅಪ್ಪನಾ.
ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನೇಸು ಸೇಸೇಸು, ಪಟಿಭಾಗೋ ನ ವಿಜ್ಜತಿ;
ತಥಾ ಹಿ ಸತ್ತವೋಹಾರೇ, ಅಪ್ಪಮಞ್ಞಾ ಪವತ್ತರೇ.
ಕಸಿಣುಗ್ಘಾಟಿಮಾಕಾಸಂ, ಪಠಮಾರುಪ್ಪಮಾನಸಂ;
ಪಠಮಾರುಪ್ಪಕಾಭಾವ-ಮಾಕಿಞ್ಚಞ್ಞಞ್ಚ ಗೋಚರಂ.
ಆರುಪ್ಪಾ ಸಮ್ಪವತ್ತನ್ತಿ, ಆಲಮ್ಬಿತ್ವಾ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ;
ಅಞ್ಞತ್ಥ ಪನ ಸಬ್ಬತ್ಥ, ನಪ್ಪವತ್ತತಿ ಅಪ್ಪನಾ.
ಪರಿಕಮ್ಮಂ ಪರಿಕಮ್ಮ-ಸಮಾಧಿ ಚ ತತೋ ಪರಂ;
ಉಪಚಾರಪ್ಪನಾ ಚೇತಿ, ಭಾವನಾಯಂ ಚತುಬ್ಬಿಧಂ.
ಪರಿಕಮ್ಮನಿಮಿತ್ತಞ್ಚ, ಉಗ್ಗಹೋ ಚ ತತೋ ಪರಂ;
ಪಟಿಭಾಗೋತಿ ತೀಣೇವ, ನಿಮಿತ್ತಾನಿ ಪಕಾಸಯುಂ.
ನಿಮಿತ್ತಂ ಗಣ್ಹತೋ ಪುಬ್ಬ-ಮಾದಿಕಮ್ಮಿಕಯೋಗಿನೋ;
ಪರಿಕಮ್ಮನಿಮಿತ್ತನ್ತಿ, ಕಸಿಣಾದಿಕಮೀರಿತಂ.
ತಸ್ಮಿಂ ¶ ಪನ ನಿಮಿತ್ತಮ್ಹಿ, ಆರಭನ್ತಸ್ಸ ಭಾವನಂ;
ಪಠಮಂ ಪರಿಕಮ್ಮನ್ತಿ, ಭಾವನಾಪಿ ಪವುಚ್ಚತಿ.
ಚಿತ್ತೇನುಗ್ಗಹಿತೇ ತಸ್ಮಿಂ, ಮನೋದ್ವಾರೇ ವಿಭಾವಿತೇ;
ತದುಗ್ಗಹನಿಮಿತ್ತಂ ತು, ಸಮುಪ್ಪನ್ನನ್ತಿ ವುಚ್ಚತಿ.
ಪಞ್ಚದ್ವಾರವಿನಿಮುತ್ತಾ ¶ , ತಮಾರಬ್ಭ ಸಮಾಹಿತಾ;
ಪರಿಕಮ್ಮಸಮಾಧೀತಿ, ಭಾವನಾ ಸಾ ಪಕಾಸಿತಾ.
ಉಗ್ಗಹಾಕಾರಸಮ್ಭೂತಂ, ವತ್ಥುಧಮ್ಮವಿಮುಚ್ಚಿತಂ;
ಪಟಿಭಾಗನಿಮಿತ್ತನ್ತಿ, ಭಾವನಾಮಯಮೀರಿತಂ.
ರೂಪಾದಿವಿಸಯಂ ಹಿತ್ವಾ, ತಮಾರಬ್ಭ ತತೋ ಪರಂ;
ಭವಙ್ಗನ್ತರಿತಂ ಹುತ್ವಾ, ಮನೋದ್ವಾರಂ ಪವತ್ತತಿ.
ಸಿಖಾಪತ್ತಸಮಾಧಾನ-ಮುಪಕ್ಲೇಸವಿಮುಚ್ಚಿತಂ;
ಉಪಚಾರಸಮಾಧೀತಿ, ಕಾಮಾವಚರಮೀರಿತಂ.
ಪಟಿಭಾಗನಿಮಿತ್ತಮ್ಹಿ, ಉಪಚಾರಸಮಾಧಿತೋ;
ಭಾವನಾಬಲನಿಪ್ಫನ್ನಾ, ಸಮುಪ್ಪಜ್ಜತಿ ಅಪ್ಪನಾ.
ಪುರಿಮಂ ಪುರಿಮಂ ಕತ್ವಾ, ವಸೀಭೂತಂ ತತೋ ಪರಂ;
ಓಳಾರಿಕಙ್ಗಮೋಹಾಯ, ಸುಖುಮಙ್ಗಪ್ಪವತ್ತಿಯಾ.
ಅಪ್ಪನಾ ಪದಹನ್ತಸ್ಸ, ಪವತ್ತತಿ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ;
ವಿತಕ್ಕಾದಿವಿನಿಮುತ್ತಾ, ವಿಚಾರಾದಿಸಮಾಯುತಾ.
ಆವಜ್ಜನಾ ಚ ವಸಿತಾ, ತಂಸಮಾಪಜ್ಜನಾ ತಥಾ;
ವುಟ್ಠಾನಾಧಿಟ್ಠಾನಾ ಪಚ್ಚ-ವೇಕ್ಖಣಾತಿ ಚ ಪಞ್ಚಧಾ.
ವಿತಕ್ಕಞ್ಚ ವಿಚಾರಞ್ಚ, ಸಹಾತಿಕ್ಕಮತೋ ಪನ;
ಚತುಕ್ಕಜ್ಝಾನಮಪ್ಪೇತಿ, ಪಞ್ಚಕಞ್ಚ ವಿಸುಂ ವಿಸುಂ.
ಅಪ್ಪನಾಯ ಚ ಪಚ್ಚೇಕಝಾನಸ್ಸಾಪಿ ವಿಸುಂ ವಿಸುಂ;
ಇಚ್ಛಿತಬ್ಬಾ ಹಿ ಸಬ್ಬತ್ಥ, ಪರಿಕಮ್ಮಾದಿಭಾವನಾ.
ತಂ ಪರಿತ್ತಂ ಮಜ್ಝಿಮಞ್ಚ, ಪಣೀತನ್ತಿ ವಿಭಜ್ಜತಿ;
ವಿಮೋಕ್ಖೋ ಚ ವಸೀಭೂತಮಭಿಭಾಯತನನ್ತಿ ಚ.
ಪರಿತ್ತಾದಿ ¶ ಪರಿತ್ತಾದಿಗೋಚರನ್ತಿ ಚತುಬ್ಬಿಧಂ;
ದುಕ್ಖಾಪಟಿಪದಂ ದನ್ಧಾಭಿಞ್ಞಮಿಚ್ಚಾದಿತೋ ತಥಾ.
ತಂ ¶ ಛನ್ದಚಿತ್ತವೀರಿಯವೀಮಂಸಾಧಿಪ್ಪತೇಯ್ಯತೋ;
ವಿಸೇಸಟ್ಠಿತಿನಿಬ್ಬೇಧಹಾನಭಾಗಿಯತೋಪಿ ಚ.
ಪಞ್ಚಧಾ ಝಾನಭೇದೇನ, ಚತುಧಾಲಮ್ಬಭೇದತೋ;
ಸಮಾಧಿಭಾವನಾಪುಞ್ಞಮಪ್ಪನಾಪತ್ತಮೀರಿತಂ.
ಇತಿ ವಿಕ್ಖಮ್ಭಿತಕ್ಲೇಸಂ, ರೂಪಲೋಕೂಪಪತ್ತಿಕಂ;
ರೂಪಾವಚರಕಮ್ಮನ್ತಿ, ವಿಭಾವೇನ್ತಿ ವಿಸಾರದಾ.
ಅರೂಪಾವಚರಕಮ್ಮಂ, ಚತುಧಾರುಪ್ಪಸಾಧನಂ;
ರೂಪಧಮ್ಮವಿಭಾಗೇನ, ಭಾವಿತನ್ತಿ ಪವುಚ್ಚತಿ.
ಚತುಪಾರಿಸುದ್ಧಿಸೀಲಂ, ಧುತಙ್ಗಪರಿವಾರಿತಂ;
ಸೀಲವಿಸುದ್ಧಿಸಙ್ಖಾತಂ, ಪೂರಯಿತ್ವಾ ತತೋ ಪರಂ.
ಪತ್ವಾ ಚಿತ್ತವಿಸುದ್ಧಿಞ್ಚ, ಸೋಪಚಾರಸಮಾಧಿಕಂ;
ತಥಾ ದಿಟ್ಠಿವಿಸುದ್ಧಿಞ್ಚ, ನಾಮರೂಪಪರಿಗ್ಗಹಂ.
ಕಙ್ಖಾವಿತರಣಂ ನಾಮ, ಪಚ್ಚಯಟ್ಠಿತಿದಸ್ಸನಂ;
ವಿಸೋಧೇತ್ವಾ ಮಗ್ಗಾಮಗ್ಗ-ಞಾಣದಸ್ಸನಮೇವ ಚ.
ತತೋ ಪರಂ ವಿಪಸ್ಸನ್ತೋ, ವಿಸುದ್ಧೀಸು ಸಮಾಹಿತೋ;
ಸಮ್ಪಾದೇತ್ವಾ ಪಟಿಪದಾ-ಞಾಣದಸ್ಸನಮುತ್ತಮಂ.
ತತೋ ಪಪ್ಪೋತಿ ಮೇಧಾವೀ, ವಿಸುದ್ಧಿಂ ಞಾಣದಸ್ಸನಂ;
ಚತುಮಗ್ಗಸಮಞ್ಞಾತಂ, ಸಾಮಞ್ಞಫಲದಾಯಕಂ.
ಛಬ್ಬಿಸುದ್ಧಿಕಮೇನೇವಂ, ಭಾವೇತಬ್ಬಂ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ;
ಕಮ್ಮಂ ಲೋಕುತ್ತರಂ ನಾಮ, ಸಬ್ಬದುಕ್ಖಕ್ಖಯಾವಹಂ.
ಇತಿ ಛನ್ನಂ ಚತುಕ್ಕಾನಂ, ವಸಾ ಕಮ್ಮಂ ವಿಭಾವಯೇ;
ಯೇನ ಕಮ್ಮವಿಸೇಸೇನ, ಸನ್ತಾನಮಭಿಸಙ್ಖತಂ.
ಭೂಮೀಭವಯೋನಿಗತಿಠಿತಿವಾಸೇಸು ಸಮ್ಭವಾ;
ಪಟಿಸನ್ಧಾದಿಭಾವೇನ, ಪಾಕಾಯ ಪರಿವತ್ತತಿ.
ಸಾಯಂ ¶ ¶ ಕಮ್ಮಸಮಞ್ಞಾತಾ, ಕಮ್ಮಜಾನಿ ಯಥಾರಹಂ;
ಜನೇತಿ ರೂಪಾರೂಪಾನಿ, ಮನೋಸಞ್ಚೇತನಾ ಕಥಂ.
ಭೂಮಿ ಲೋಕುತ್ತರಾ ಚೇವ, ಲೋಕಿಯಾತಿ ದ್ವಿಧಾ ಠಿತಾ;
ಪರಿತ್ತಾ ಚ ಮಹಗ್ಗತಾ, ಅಪ್ಪಮಾಣಾತಿ ಭೇದಿತಾ.
ಏಕಾದಸ ಕಾಮಭವಾ, ಭವಾ ಸೋಳಸ ರೂಪಿನೋ;
ಚತ್ತಾರೋರುಪ್ಪಕಾ ಚೇತಿ, ತಿವಿಧೋ ಭವ ಸಙ್ಗಹೋ.
ಅಸಞ್ಞೇಕೋ ಭವೋ ನೇವ-
ಸಞ್ಞಿನಾಸಞ್ಞಿಕೋ ಭವೋ;
ಸಬ್ಬೋ ಸಞ್ಞಿಭವೋ ಸೇಸೋ,
ಏವಮ್ಪಿ ತಿವಿಧೋ ಭವೋ.
ಆರುಪ್ಪಾ ಚತುವೋಕಾರಾ, ಏಕವೋಕಾರಸಞ್ಞಿನೋ;
ಪಞ್ಚವೋಕಾರಕೋ ನಾಮ, ಭವೋ ಸೇಸೋ ಪವುಚ್ಚತಿ.
ನಿರಯೇ ಹೋತಿ ದೇವೇ ಚ, ಯೋನೇಕಾ ಓಪಪಾತಿಕಾ;
ಅಣ್ಡಜಾ ಜಲಾಬುಜಾ ಚ, ಸಂಸೇದಜೋಪಪಾತಿಕಾ.
ಪೇತಲೋಕೇ ತಿರಚ್ಛಾನೇ, ಭುಮ್ಮದೇವೇ ಚ ಮಾನುಸೇ;
ಅಸುರೇ ಚ ಭವನ್ತೇವಂ, ಚತುಧಾ ಯೋನಿ ಸಙ್ಗಹಾ.
ಗತಿಯೋ ನಿರಯಂ ಪೇತಾ, ತಿರಚ್ಛಾನಾ ಚ ಮಾನವಾ;
ಸಬ್ಬೇ ದೇವಾತಿ ಪಞ್ಚಾಹ, ಪಞ್ಚನಿಮ್ಮಲಲೋಚನೋ.
ತಾವತಿಂಸೇಸು ದೇವೇಸು, ವೇಪಚಿತ್ತಾಸುರಾ ಗತಾ;
ಕಾಲಕಞ್ಚಾಸುರಾ ನಾಮ, ಗತಾ ಪೇತೇಸು ಸಬ್ಬಥಾ.
ಸನ್ಧಿಸಞ್ಞಾಯ ನಾನತ್ತಾ, ಕಾಯಸ್ಸಾಪಿ ಚ ನಾನತೋ;
ನಾನತ್ತಕಾಯಸಞ್ಞೀತಿ, ಕಾಮಸುಗ್ಗತಿಯೋ ಮತಾ.
ಪಠಮಜ್ಝಾನಭೂಮೀ ಚ, ಚತುರಾಪಾಯಭೂಮಿಯೋ;
ನಾನತ್ತಕಾಯಏಕತ್ತ-ಸಞ್ಞೀತಿ ಸಮುದೀರಿತಾ.
ಏಕತ್ತಕಾಯನಾನತ್ತ-ಸಞ್ಞೀ ¶ ದುತಿಯಭೂಮಿಕಾ;
ಏಕತ್ತಕಾಯಏಕತ್ತ-ಸಞ್ಞೀ ಉಪರಿರೂಪಿನೋ.
ವಿಞ್ಞಾಣಟ್ಠಿತಿಯೋ ¶ ಸತ್ತ, ತೀಹಾರುಪ್ಪೇಹಿ ಹೇಟ್ಠತೋ;
ಅಸಞ್ಞೇತ್ಥ ನ ಗಣ್ಹನ್ತಿ, ವಿಞ್ಞಾಣಾಭಾವತೋ ಸದಾ.
ಚತುತ್ಥಾರುಪ್ಪಭೂಮಿಞ್ಚ, ಪಟುವಿಞ್ಞಾಣಹಾನಿತೋ;
ತಂ ದ್ವಯಮ್ಪಿ ಗಹೇತ್ವಾನ, ಸತ್ತಾವಾಸಾ ನವೇರಿತಾ.
ದೇವಾ ಮನುಸ್ಸಾಪಾಯಾತಿ, ತಿವಿಧಾ ಕಾಮಧಾತುಯೋ;
ಪಠಮಜ್ಝಾನಭೂಮಾದಿ-ಭೇದಾ ಭೂಮಿ ಚತುಬ್ಬಿಧಾ.
ಪಠಮಾರುಪ್ಪಾದಿಭೇದಾ, ಚತುಧಾರುಪ್ಪಧಾತುಯೋ;
ಸೋತಾಪನ್ನಾದಿಭೇದೇನ, ಚತುಧಾನುತ್ತರಾ ಮತಾ.
ನಿರಯಾದಿಪ್ಪಭೇದೇನ, ಭಿನ್ನಾ ಪಚ್ಚೇಕತೋ ಪುನ;
ಏಕತಿಂಸವಿಧಾ ಹೋನ್ತಿ, ಸತ್ತಾನಂ ಜಾತಿಭೂಮಿಯೋ.
ಏವಂ ಭೂಮಾದಿಭೇದೇಸು, ಸತ್ತಾ ಜಾಯನ್ತಿ ಸಾಸವಾ;
ಕಮ್ಮಾನಿ ಚ ವಿಪಚ್ಚನ್ತಿ, ಯಥಾಸಮ್ಭವತೋ ಕಥಂ;
ಅಪಾಯಮ್ಹಾ ಚುತಾ ಸತ್ತಾ, ಕಾಮಧಾತುಮ್ಹಿ ಜಾಯರೇ;
ಸಬ್ಬಟ್ಠಾನೇಸು ಜಾಯನ್ತಿ, ಸೇಸಕಾಮಭವಾ ಚುತಾ.
ಸುದ್ಧಾವಾಸಾ ಚುತಾ ಸುದ್ಧಾ-ವಾಸೇಸುಪರಿ ಜಾಯರೇ;
ಅಸಞ್ಞಿಮ್ಹಾ ಚುತಾ ಕಾಮ-ಸುಗತಿಮ್ಹೋಪಪಜ್ಜರೇ.
ಸೇಸರೂಪಾ ಚುತಾ ಸತ್ತಾ, ಜಾಯನ್ತಾಪಾಯವಜ್ಜಿತೇ;
ಆರುಪ್ಪತೋಪರಿ ಕಾಮ-ಸುಗತಿಮ್ಹಿ ತಹಿಮ್ಪಿ ಚ.
ಪುಥುಜ್ಜನಾವ ಜಾಯನ್ತಿ, ಅಸಞ್ಞಾಪಾಯಭೂಮಿಸು;
ಸುದ್ಧಾವಾಸೇಸು ಜಾಯನ್ತಿ, ಅನಾಗಾಮಿಕಪುಗ್ಗಲಾ.
ವೇಹಪ್ಫಲೇ ಅಕನಿಟ್ಠೇ, ಭವಗ್ಗೇ ಚ ಪತಿಟ್ಠಿತಾ;
ನ ಪುನಞ್ಞತ್ಥ ಜಾಯನ್ತಿ, ಸಬ್ಬೇ ಅರಿಯಪುಗ್ಗಲಾ.
ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕಗತಾ ¶ ಹೇಟ್ಠಾ, ಅರಿಯಾ ನೋಪಪಜ್ಜರೇ;
ದುಕ್ಖಮೂಲಸಮುಚ್ಛೇದಾ, ಪರಿನಿಬ್ಬನ್ತಿನಾಸವಾ.
ಜಾಯನ್ತಾನಞ್ಚ ಜಾತಾನ-ಮಿತಿ ವುತ್ತನಿಯಾಮತೋ;
ಪವತ್ತಾತೀತಕಂ ಕಮ್ಮಂ, ಪಟಿಸನ್ಧಿಪವತ್ತಿಯಂ.
ಅರೂಪಂ ¶ ಚತುವೋಕಾರೇ, ರೂಪಮೇವ ಅಸಞ್ಞಿಸು;
ಜನೇತಿ ರೂಪಾರೂಪಾನಿ, ಪಞ್ಚವೋಕಾರಭೂಮಿಯಂ.
ಆರುಪ್ಪಾನುತ್ತರಂ ಕಮ್ಮಂ, ಪಾಕಮೇವ ವಿಪಚ್ಚತಿ;
ಕಟತ್ತಾರೂಪಪಾಕಾನಿ, ಕಾಮರೂಪನಿಯಾಮಿತಂ.
ಕಾಲೋಪಧಿಪ್ಪಯೋಗಾನಂ, ಗತಿಯಾ ಚ ಯಥಾರಹಂ;
ಸಮ್ಪತ್ತಿಞ್ಚ ವಿಪತ್ತಿಞ್ಚ, ಕಮ್ಮಮಾಗಮ್ಮ ಪಚ್ಚತಿ.
ಅಪಾಯೇ ಸನ್ಧಿಮುದ್ಧಚ್ಚ-ಹೀನಾ ದತ್ವಾ ಪವತ್ತಿಯಂ;
ಸಬ್ಬಾಪಿ ಪಞ್ಚವೋಕಾರೇ, ದ್ವಾದಸಾಪುಞ್ಞಚೇತನಾ.
ಸತ್ತಾಕುಸಲಪಾಕಾನಿ, ವಿಪಚ್ಚನ್ತಿ ಯಥಾರಹಂ;
ಕಾಮಾವಚರಪುಞ್ಞಾನಿ, ಕಾಮೇಸುಗತಿಯಂ ಪನ.
ಸಹೇತುಕಾನಿ ಪಾಕಾನಿ, ಪಟಿಸನ್ಧಿಪವತ್ತಿಯಂ;
ಜನೇನ್ತಿ ಪಞ್ಚವೋಕಾರೇ, ಅಹೇತುಪಿ ಯಥಾರಹಂ.
ತಿಹೇತುಪುಞ್ಞಮುಕ್ಕಟ್ಠಂ, ಪಟಿಸನ್ಧಿಂ ತಿಹೇತುಕಂ;
ದತ್ವಾ ಸೋಳಸ ಪಾಕಾನಿ, ಪವತ್ತೇ ತು ವಿಪಚ್ಚತಿ.
ತಿಹೇತುಕೋಮಕುಕ್ಕಟ್ಠಂ, ದ್ವಿಹೇತು ಚ ದ್ವಿಹೇತುಕಂ;
ಸನ್ಧಿಂ ದೇತಿ ಪವತ್ತೇ ತು, ತಿಹೇತುಕವಿವಜ್ಜಿತಂ.
ದ್ವಿಹೇತುಕೋಮಕಂ ಪುಞ್ಞಂ, ಪಟಿಸನ್ಧಿಮಹೇತುಕಂ;
ದತ್ವಾಹೇತುಕಪಾಕಾನಿ, ಪವತ್ತೇ ತು ವಿಪಚ್ಚತಿ.
ಅಸಙ್ಖಾರಂ ಸಸಙ್ಖಾರ-ವಿಪಾಕಾನಿ ನ ಪಚ್ಚತಿ;
ಸಸಙ್ಖಾರಮಸಙ್ಖಾರ-ವಿಪಾಕಾನೀತಿ ಕೇಚನ.
ಪರಿತ್ತಂ ¶ ಪಠಮಜ್ಝಾನಂ, ಮಜ್ಝಿಮಞ್ಚ ಪಣೀತಕಂ;
ಭಾವೇತ್ವಾ ಜಾಯರೇ ಬ್ರಹ್ಮ-ಪಾರಿಸಜ್ಜಾದಿ ತೀಸುಪಿ.
ತಥೇವ ದುತಿಯಜ್ಝಾನಂ, ತತಿಯಞ್ಚ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ;
ಭಾವೇತ್ವಾ ಜಾಯರೇ ಝಾನಂ, ಪರಿತ್ತಾಭಾದಿ ತೀಸುಪಿ.
ತಥಾ ಚತುತ್ಥಂ ತಿವಿಧಂ, ಭಾವೇತ್ವಾನ ಸಮಾಹಿತಾ;
ಪರಿತ್ತಸುಭಾದಿಕೇಸು, ತೀಸು ಜಾಯನ್ತಿ ಯೋಗಿನೋ.
ಪಞ್ಚಮಂ ¶ ಪನ ಭಾವೇತ್ವಾ, ಹೋನ್ತಿ ವೇಹಪ್ಫಲೂಪಗಾ;
ಸಞ್ಞಾವಿರಾಗಂ ಭಾವೇತ್ವಾ, ಅಸಞ್ಞೀಸೂಪಪಜ್ಜರೇ.
ಸುದ್ಧಾವಾಸೇಸು ಜಾಯನ್ತಿ, ಅನಾಗಾಮಿಕಪುಗ್ಗಲಾ;
ಆರುಪ್ಪಾನಿ ತು ಭಾವೇತ್ವಾ, ಆರುಪ್ಪೇಸು ಯಥಾಕ್ಕಮಂ.
ಏವಂ ಮಹಗ್ಗತಂ ಪುಞ್ಞಂ, ಯಥಾಭೂಮಿವವತ್ಥಿತಂ;
ಜನೇತಿ ಸದಿಸಂ ಪಾಕಂ, ಪಟಿಸನ್ಧಿಪವತ್ತಿಯಂ.
ಲೋಕುತ್ತರಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ, ಉಪ್ಪನ್ನಾನನ್ತರಂ ಪನ;
ಸಮಾಪತ್ತಿಕ್ಖಣೇ ಚೇವ, ಜನೇನ್ತಿ ಸದಿಸಂ ಫಲಂ.
ಮಹಗ್ಗತಾನನ್ತರಿಯಂ, ಪರಿಪಕ್ಕಸಭಾವತೋ;
ಅನನ್ತರಭವಾತೀತಂ, ಕಾಲಾತೀತಂ ನ ಪಚ್ಚತಿ.
ಸುಖುಮಾಲಸಭಾವಾ ಚ, ಸುಖುಮತ್ತಾ ಮಹಗ್ಗತಾ;
ಸನ್ತಾನೇ ನ ವಿಪಚ್ಚನ್ತಿ, ಪಟಿಪಕ್ಖೇಹಿ ದೂಸಿತೇ.
ಸಮಾನಾಸೇವನೇ ಲದ್ಧೇ, ವಿಜ್ಜಮಾನೇ ಮಹಬ್ಬಲೇ;
ಅಲದ್ಧಾ ತಾದಿಸಂ ಹೇತುಂ, ಅಭಿಞ್ಞಾ ನ ವಿಪಚ್ಚತಿ.
ಸಕಂ ಭೂಮಿಮತೀತಾನಂ, ನ ವಿಪಚ್ಚತಾನುತ್ತರಂ;
ಕಮ್ಮನ್ತರಸ್ಸಧಿಟ್ಠಾನಾ, ಸನ್ತಾನಸ್ಸೇತಿ ದೀಪಿತಂ.
ಇತಿ ತೇತ್ತಿಂಸ ಕಮ್ಮಾನಿ, ಪಾಕಾ ಛತ್ತಿಂಸ ಭಾಸಿತಾ;
ಚಿತ್ತುಪ್ಪಾದಾ ಕ್ರಿಯಾ ಸೇಸಾ, ಕ್ರಿಯಾಮತ್ತಪ್ಪವತ್ತಿತೋ.
ಚಿತ್ತುಪ್ಪಾದವಸೇನೇವಮೇಕೂನನವುತೀವಿಧಾ ¶ ;
ತೇಪಞ್ಞಾಸ ಸಭಾವೇನ, ಚಿತ್ತಚೇತಸಿಕಾ ಮತಾ.
ಇತಿ ಚಿತ್ತಂ ಚೇತಸಿಕಂ, ನಿಬ್ಬಾನನ್ತಿ ನರುತ್ತರೋ;
ನಾಮಂ ತಿಧಾ ಪಕಾಸೇಸಿ, ಚಕ್ಖುಮಾ ವದತಂ ವರೋ.
ಇತಿ ಕಮ್ಮವಿಪಾಕಪಣ್ಡಿತಾ, ಮಿತಕಮ್ಮವಿಪಾಕಸಾಸನೇ;
ಹಿತಕಮ್ಮವಿಪಾಕಪಾರಗೂ, ಚತುಕಮ್ಮವಿಪಾಕಮಬ್ರವುಂ.
ಯತ್ಥಾಯಂ ¶ ಪರಮತ್ಥವತ್ಥುನಿಯಮೇ ತುಲ್ಯೇನ ಬಾಹುಲ್ಯತೋ,
ಅತ್ಥಾನತ್ಥವಿಚಾರಣಂ ಪತಿ ಜನೋ ಸಮ್ಮೋಹಮಾಪಾದಿತೋ;
ಬುದ್ಧೋ ಬೋಧಿತಲೇ ಯಮಾಹ ಸುಗತೋ ಗನ್ತ್ವಾನ ದೇವಾಲಯಂ,
ಸ್ವಾಯಂ ಕಮ್ಮವಿಪಾಕನಿಚ್ಛಯನಯೋ ಸಙ್ಖೇಪತೋ ದೀಪಿತೋ.
ಇತಿ ನಾಮರೂಪಪರಿಚ್ಛೇದೇ ಕಮ್ಮವಿಭಾಗೋ ನಾಮ
ಪಞ್ಚಮೋ ಪರಿಚ್ಛೇದೋ.
೬. ಛಟ್ಠೋ ಪರಿಚ್ಛೇದೋ
ರೂಪವಿಭಾಗೋ
ಇತಿ ಪಞ್ಚಪರಿಚ್ಛೇದ-ಪರಿಚ್ಛಿನ್ನತ್ಥಸಙ್ಗಹಂ;
ನಾಮಧಮ್ಮಮಸೇಸೇನ, ವಿಭಾವೇತ್ವಾ ಸಭಾವತೋ.
ಸಪ್ಪಭೇದಂ ಪವಕ್ಖಾಮಿ, ರೂಪಧಮ್ಮಮಿತೋ ಪರಂ;
ಭೂತೋಪಾದಾಯಭೇದೇನ, ದುವಿಧಮ್ಪಿ ಪಕಾಸಿತಂ.
ಉದ್ದೇಸಲಕ್ಖಣಾದೀಹಿ, ವಿಭಾಗಜನಕಾ ತಥಾ;
ಕಲಾಪುಪ್ಪತ್ತಿತೋ ಚಾಪಿ, ಯಥಾನುಕ್ಕಮತೋ ಕಥಂ?
ರುಪ್ಪತೀತಿ ¶ ಭವೇ ರೂಪವಿಕಾರಪ್ಪಚ್ಚಯೇಸತಿ;
ರೂಪರೂಪಂ ತಥಾ ರೂಪಪರಿಯಾಪನ್ನತೋಪರಂ.
ಭೂತರೂಪಂ ತು ಪಥವೀ, ಆಪೋ ತೇಜೋ ತಥಾಪರೋ;
ವಾಯೋ ಚ ಭವತೂಪಾದಾರೂಪಮೇತ್ಥಾತಿ ಭಾಸಿತಂ.
ಭೂತರೂಪಮುಪಾದಾಯ ¶ , ಪವತ್ತತಿ ನ ಚಞ್ಞಥಾ;
ಇಚ್ಚುಪಾದಾಯರೂಪನ್ತಿ, ರೂಪಂ ಸೇಸಮುದೀರಿತಂ.
ಚಕ್ಖು ಸೋತಞ್ಚ ಘಾನಞ್ಚ, ಜಿವ್ಹಾ ಕಾಯೋತಿ ಪಞ್ಚಧಾ;
ಪಸಾದರೂಪಮಕ್ಖಾತಂ, ನೋಪಸಾದಂ ಪನೇತರಂ.
ರೂಪಸದ್ದಗನ್ಧರಸಾ, ಫೋಟ್ಠಬ್ಬಮಿತಿ ಪಞ್ಚಧಾ;
ರೂಪಂ ಪಸಾದವಿಸಯಂ, ಪಸಾದೋ ಗೋಚರಂಪರಂ.
ಇತ್ಥತ್ತಂ ಪುರಿಸತ್ತಞ್ಚ, ಭಾವರೂಪಮುದೀರಿತಂ;
ಜೀವಿತಿನ್ದ್ರಿಯರೂಪನ್ತಿ, ಉಪಾದಿನ್ನಪವತ್ತಿಕಂ.
ವತ್ಥುರೂಪಂ ತು ಹದಯಂ, ಯಂ ಧಾತುದ್ವಯನಿಸ್ಸಯಂ;
ಕಬಳೀಕಾರಮಾಹಾರರೂಪಮಿಚ್ಚಾಹು ಪಣ್ಡಿತಾ.
ರೂಪಧಮ್ಮಸಭಾವತ್ತಾ, ರೂಪನ್ತಿ ಪರಿದೀಪಿತಂ;
ಇಚ್ಚೇವಮಟ್ಠಾರಸಧಾ, ರೂಪರೂಪಮುದೀರಿತಂ.
ಅನಿಪ್ಫನ್ನಸಭಾವತ್ತಾ, ರೂಪಾಕಾರೋಪಲಕ್ಖಿತಂ;
ಅನಿಪ್ಫನ್ನಂ ನಾಮ ರೂಪಂ, ದಸಧಾ ಪರಿದೀಪಿತಂ.
ರೂಪಪ್ಪರಿಚ್ಛೇದಂ ರೂಪಮಿಚ್ಚಾಕಾಸೋ ಪಕಾಸಿತೋ;
ಕಾಯಬ್ಬಚೀವಿಞ್ಞತ್ತಿಕಂ, ದ್ವಯಂ ವಿಞ್ಞತ್ತಿರೂಪಕಂ.
ಲಹುತಾ ಮುದುತಾ ಕಮ್ಮ-ಞ್ಞತಾ ವಿಞ್ಞತ್ತಿಯಾ ಸಹ;
ವಿಕಾರರೂಪಮಿಚ್ಚಾಹು, ಪಞ್ಚಧಾ ಚ ವಿಭಾವಿನೋ.
ಉಪಚಯೋ ಸನ್ತತಿ ಚ, ಜರತಾನಿಚ್ಚತಾತಿ ಚ;
ಚತುಧಾ ಲಕ್ಖಣರೂಪಂ, ರೂಪಕಣ್ಡೇ ವಿಭಾವಿತಂ.
ಇಚ್ಚೇವಮಟ್ಠವೀಸತಿವಿಧಾನಿಪಿ ¶ ವಿಚಕ್ಖಣೋ;
ರೂಪಾನಿ ಲಕ್ಖಣಾದೀಹಿ, ವಿಭಾವೇಯ್ಯ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ.
ಖರತಾ ಪಥವೀಧಾತು, ಸಾಯಂ ಕಕ್ಖಳಲಕ್ಖಣಾ;
ಕಲಾಪಾಧಿಟ್ಠಾನರಸಾ, ಪಟಿಗ್ಗಾಹೋತಿ ಗಯ್ಹತಿ.
ಆಬನ್ಧನಮಾಪೋಧಾತು, ಸಾ ಪಗ್ಘರಣಲಕ್ಖಣಾ;
ಕಲಾಪಾಬನ್ಧನರಸಾ, ಸಙ್ಗಹತ್ತೇನ ಗಯ್ಹತಿ.
ತೇಜನತ್ತಂ ¶ ತೇಜೋಧಾತು, ಸಾಯಮುಣ್ಹತ್ತಲಕ್ಖಣಾ;
ಪಾಚನರಸಾ ಮದ್ದವಾ-ನುಪ್ಪಾದನನ್ತಿ ಗಯ್ಹತಿ.
ವಾಯೋಧಾತು ವಾಯನತ್ತಂ, ಸಾ ವಿತ್ಥಮ್ಭನಲಕ್ಖಣಾ;
ಸಮೀರಣರಸಾಭಿನಿ-ಹಾರಭಾವೇನ ಗಯ್ಹತಿ.
ಸಬ್ಬತ್ಥಾವಿನಿಭುತ್ತಾಪಿ, ಅಸಮ್ಮಿಸ್ಸಿತಲಕ್ಖಣಾ;
ತಂತಂಭಾವಸಮುಸ್ಸನ್ನಸಮ್ಭಾರೇಸುಪಲಕ್ಖಿತಾ.
ಅಞ್ಞಮಞ್ಞೇನುಪತ್ಥದ್ಧಾ, ಸೇಸರೂಪಸ್ಸ ನಿಸ್ಸಯಾ;
ಚತುದ್ಧೇವಂ ಕಲಾಪೇಸು, ಮಹಾಭೂತಾ ಪವತ್ತರೇ.
ಚಕ್ಖು ಸಮ್ಭಾರಚಕ್ಖುಮ್ಹಿ, ಸತ್ತಕ್ಖಿಪಟಲೋಚಿತೇ;
ಕಣ್ಹಮಣ್ಡಲಮಜ್ಝಮ್ಹಿ, ಪಸಾದೋತಿ ಪವುಚ್ಚತಿ.
ಯೇನ ಚಕ್ಖುಪಸಾದೇನ, ರೂಪಾನಿ ಅನುಪಸ್ಸತಿ;
ಪರಿತ್ತಂ ಸುಖುಮಂ ಚೇತಂ, ಊಕಾಸಿರಸಮೂಪಮಂ.
ಸೋತಂ ಸೋತಬಿಲಸ್ಸನ್ತೋ,
ತಮ್ಬಲೋಮಾಚಿತೇ ತಥಾ;
ಅಙ್ಗುಲಿವೇಧನಾಕಾರೇ,
ಪಸಾದೋತಿ ಪವುಚ್ಚತಿ.
ಅನ್ತೋ ಅಜಪದಟ್ಠಾನೇ, ಘಾನಂ ಘಾನಬಿಲೇ ಠಿತಂ;
ಜಿವ್ಹಾ ಜಿವ್ಹಾಯ ಮಜ್ಝಮ್ಹಿ, ಉಪ್ಪಲಾಕಾರಸನ್ನಿಭೇ.
ಇಚ್ಚೇವಂ ¶ ಪನ ಚತ್ತಾರೋ, ತಂತಂದೇಸವವತ್ಥಿತಾ;
ಕಾಯಪ್ಪಸಾದೋ ಕಾಯಮ್ಹಿ, ಉಪಾದಿನ್ನೇತಿ ಪಞ್ಚಧಾ.
ಕಪ್ಪಾಸಪಟಲಸ್ನೇಹ-ಸನ್ನಿಭಾ ಭೂತನಿಸ್ಸಿತಾ;
ಪಸಾದಾ ಜೀವಿತಾರಕ್ಖಾ, ರೂಪಾದಿಪರಿವಾರಿತಾ.
ಧೀತಾ ರಾಜಕುಮಾರಾವ, ಕಲಾಪನ್ತರವುತ್ತಿನೋ;
ದ್ವಾರಭೂತಾವ ಪಚ್ಚೇಕಂ, ಪಞ್ಚವಿಞ್ಞಾಣವೀಥಿಯಾ.
ರೂಪಾದಾಭಿಘಾತಾರಹಭೂತಾನಂ ವಾ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ;
ದಟ್ಠುಕಾಮನಿದಾನಾದಿಕಮ್ಮಭೂತಾನಮೇವ ವಾ.
ಪಸಾದಲಕ್ಖಣಾ ¶ ರೂಪಾ-ದಾವಿಞ್ಜನರಸಾ ತಥಾ;
ಪಞ್ಚವಿಞ್ಞಾಣಯುಗಳಂ, ದ್ವಾರಭಾವೇನ ಗಯ್ಹರೇ.
ರೂಪಂ ನಿಭಾಸೋ ಭೂತಾನಂ, ಸದ್ದೋ ನಿಗ್ಘೋಸನಂ ತಥಾ;
ಗನ್ಧೋವ ಗನ್ಧನಂ ತತ್ಥ, ರಸೋ ಚ ರಸನೀಯತಾ.
ಇಚ್ಚೇವಂ ಪನ ಚತ್ತಾರೋ, ಗೋಚರಾ ಭೂತನಿಸ್ಸಿತಾ;
ಭೂತತ್ತಯಞ್ಚ ಫೋಟ್ಠಬ್ಬಮಾಪೋಧಾತುವಿವಜ್ಜಿತಂ.
ಸದ್ದೋ ಅನಿಯತೋ ತತ್ಥ, ತದಞ್ಞೋ ಸಹವುತ್ತಿನೋ;
ತಂತಂಸಭಾವಭೇದೇನ, ತಂತಂದ್ವಾರೋಪಲಕ್ಖಿತೋ.
ಪಞ್ಚೇವ ಪಞ್ಚವಿಞ್ಞಾಣವೀಥಿಯಾ ವಿಸಯಾ ಮತಾ;
ಚಕ್ಖಾದಿಪಟಿಹನನಲಕ್ಖಣಾವ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ.
ಪಞ್ಚವಿಞ್ಞಾಣಯುಗಳಾಲಮ್ಬಭಾವರಸಾ ತಥಾ;
ಪಞ್ಚವಿಞ್ಞಾಣಯುಗಳಂ, ಗೋಚರತ್ತೇನ ಗಯ್ಹರೇ.
ಇತ್ಥಿನ್ದ್ರಿಯಂ ಪನಿತ್ಥತ್ತಮಿತ್ಥಿಭಾವೋತಿ ಭಾಸಿತೋ;
ಪುರಿಸತ್ತಂ ತಥಾ ಭಾವೋ, ಪುರಿಸಿನ್ದ್ರಿಯನಾಮಕೋ.
ತಂ ದ್ವಯಂ ಪನುಪಾದಿನ್ನಕಾಯೇ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಲಬ್ಭತಿ;
ಕಲಾಪನ್ತರಭಿನ್ನಞ್ಚ, ಭಿನ್ನಸನ್ತಾನವುತ್ತಿ ಚ.
ವಸೇ ¶ ವತ್ತೇತಿ ಲಿಙ್ಗಾನ-ಮಿತ್ಥಿಪುಮ್ಭಾವಲಕ್ಖಣಂ;
ಇತ್ಥೀತಿ ಚ ಪುರಿಸೋತಿ, ಪಕಾಸನರಸಂ ತಥಾ.
ಇತ್ಥೀನಂ ಪುರಿಸಾನಞ್ಚ, ಲಿಙ್ಗಸ್ಸ ಚ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ;
ನಿಮಿತ್ತಕುತ್ತಾಕಪ್ಪಾನಂ, ಕಾರಣತ್ತೇನ ಗಯ್ಹತಿ.
ಸತ್ತಾ ಮರನ್ತಿ ನಾಸೇನ, ಯಸ್ಸ ಪಾಣನ್ತಿ ವುತ್ತಿಯಾ;
ಸಜೀವಮತಕಾಯಾನಂ, ಭೇದೋ ಯೇನೋಪಲಕ್ಖಿತೋ.
ತದೇತಂ ಕಮ್ಮಜಾತಾನ-ಮನುಪಾಲನಲಕ್ಖಣಂ;
ಜೀವಿತಂ ಜೀವನರಸಂ, ಆಯುಬದ್ಧೋತಿ ಗಯ್ಹತಿ.
ಮನೋಧಾತುಯಾ ಚ ತಥಾ, ಮನೋವಿಞ್ಞಾಣಧಾತುಯಾ;
ನಿಸ್ಸಯಲಕ್ಖಣಂ ವತ್ಥು-ರೂಪಂ ಹದಯಸಮ್ಮತಂ.
ಸಮಾಧಾನರಸಂ ¶ ತಾಸ-ಮುಬ್ಬಾಹತ್ತೇನ ಗಯ್ಹತಿ;
ಯಸ್ಮಿಂ ಕುಪ್ಪಿತಕಾಲಮ್ಹಿ, ವಿಕ್ಖಿತ್ತಾ ಹೋನ್ತಿ ಪಾಣಿನೋ.
ಕಾಯೋ ಯಸ್ಸಾನುಸಾರೇನ, ಚಿತ್ತಕ್ಖೇಪೇನ ಖಿಜ್ಜತಿ;
ಯಸ್ಮಿಂ ನಿರುದ್ಧೇ ವಿಞ್ಞಾಣ-ಸೋತೋಪಿ ಚ ನಿರುಜ್ಝತಿ.
ಯಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಪತಿಟ್ಠಾತಿ, ಪಟಿಸನ್ಧಿ ಭವನ್ತರೇ;
ತದೇತಂ ಕಮ್ಮಸಮ್ಭೂತಂ, ಪಞ್ಚವೋಕಾರಭೂಮಿಯಂ.
ಮಜ್ಝೇ ಹದಯಕೋಸಮ್ಹಿ, ಅಡ್ಢಪಸತಲೋಹಿತೇ;
ಭೂತರೂಪಮುಪಾದಾಯ, ಚಕ್ಖಾದಿ ವಿಯ ವತ್ತತಿ.
ಕಬಳೀಕಾರೋ ಆಹಾರೋ, ರೂಪಾಹರಣಲಕ್ಖಣೋ;
ಕಾಯಾನುಯಾಪನರಸೋ, ಉಪತ್ಥಮ್ಭೋತಿ ಗಯ್ಹತಿ.
ಓಜಾಯ ಯಾಯ ಯಾಪೇನ್ತಿ, ಆಹಾರಸ್ನೇಹಸತ್ತಿಯಾ;
ಪಾಣಿನೋ ಕಾಮಲೋಕಮ್ಹಿ, ಸಾಯಮೇವಂ ಪವುಚ್ಚತಿ.
ಆಕಾಸಧಾತು ರೂಪಾನಂ, ಪರಿಯೋಸಾನಲಕ್ಖಣಾ;
ಪರಿಚ್ಛೇದರಸಾ ರೂಪಮರಿಯಾದೋತಿ ಗಯ್ಹತಿ.
ಸಲಕ್ಖಣಪರಿಚ್ಛಿನ್ನರೂಪಧಮ್ಮಪರಿಗ್ಗಹೇ ¶ ;
ಯೋಗೀನಮುಪಕಾರಾಯ, ಯಂ ದೇಸೇಸಿ ದಯಾಪರೋ.
ಪರಿಚ್ಛಿನ್ನಸಭಾವಾನಂ, ಕಲಾಪಾನಂ ಯಥಾರಹಂ;
ಪರಿಯನ್ತಾನಮೇವೇಸ, ತದಾಕಾರೋ ಪವುಚ್ಚತಿ.
ಗಮನಾದಿವಚೀಘೋಸಪವತ್ತಮ್ಹಿ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ;
ವಾಯೋಪಥವಿಧಾತೂನಂ, ಯೋ ವಿಕಾರೋ ಸಮತ್ಥತಾ.
ಸಹಜೋಪಾದಿನ್ನಕಾನಂ, ಕ್ರಿಯಾವಾಚಾಪವತ್ತಿಯಾ;
ವಿಪ್ಫನ್ದಘಟ್ಟನಾಹೇತು, ಚಿತ್ತಾನುಪರಿವತ್ತಕೋ.
ಸ ವಿಕಾರವಿಸೇಸೋಯಂ, ವಿಞ್ಞತ್ತೀತಿ ಪಕಾಸಿತೋ;
ವಿಞ್ಞಾಪೇತೀತಿ ಕಾಯೇನ, ವಾಚಾಯ ಚ ವಿಚಿನ್ತಿತಂ.
ವಾಯೋಪಥವಾಧಿಕಾನಂ, ಭೂತಾನಮಿತಿ ಕೇಚನ;
ಪವುತ್ತಾ ತಾದಿನಾ ಕಾಯ-ಪರಿಗ್ಗಹಸುಖಾಯ ಯಾ.
ಕಾಯೋ ¶ ಯಸ್ಸಾನುಭಾವೇನ,
ಸಹಾಭೋಗೋವ ಖಾಯತಿ;
ಯಂ ನಿರೋಧಾ ಪರಾಭೂತೋ,
ಸೇತಿ ನಿಚ್ಚೇತನೋ ಯಥಾ.
ಲೋಕೇ ಪಪಞ್ಚಾ ವತ್ತನ್ತಿ, ಬಹುಧಾ ಯಾಯ ನಿಮ್ಮಿತಾ;
ಕಪ್ಪೇನ್ತಿ ಕಾಯಮತ್ತಾನಂ, ಬಾಲಾ ಯಾಯ ಚ ವಞ್ಚಿತಾ.
ಸಾಯಂ ಕಾಯವಚೀಕಮ್ಮ-ದ್ವಾರಭಾವೇನ ಲಕ್ಖಿತಾ;
ಬ್ಯಾಪಾರಘಟ್ಟನಾಹೇತು-ವಿಕಾರಾಕಾರಲಕ್ಖಣಾ.
ಕಾಯವಾಚಾಅಧಿಪ್ಪಾಯ-ಪಕಾಸನರಸಾ ತಥಾ;
ಕಾಯವಿಪ್ಫನ್ದಘಟ್ಟನ-ಹೇತುಭಾವೇನ ಗಯ್ಹತಿ.
ಲಹುತಾ ಪನ ರೂಪಾನಂ, ಅದನ್ಧಾಕಾರಲಕ್ಖಣಾ;
ಅವಿತ್ಥಾನರಸಾ ಸಲ್ಲ-ಹುಕವುತ್ತೀತಿ ಗಯ್ಹತಿ.
ಮುದುತಾಪಿ ¶ ಚ ರೂಪಾನಂ, ಕಕ್ಖಳಾಭಾವಲಕ್ಖಣಾ;
ಕಿಚ್ಚಾವಿರುಜ್ಝನರಸಾ, ಅನುಕುಲ್ಯನ್ತಿ ಗಯ್ಹತಿ.
ಕಮ್ಮಞ್ಞತಾ ಚ ರೂಪಾನಂ, ಅಲಂಕಿಚ್ಚಸ್ಸ ಲಕ್ಖಣಾ;
ಪವತ್ತಿಸಮ್ಪತ್ತಿರಸಾ, ಯೋಗ್ಗಭಾವೋತಿ ಗಯ್ಹತಿ.
ಸಪ್ಪಾಯಮುತುಮಾಹಾರಂ, ಲದ್ಧಾ ಚಿತ್ತಮನಾಮಯಂ;
ಲಹೂ ಮುದು ಚ ಕಮ್ಮಞ್ಞಂ, ಯದಾ ರೂಪಂ ಪವತ್ತತಿ.
ತಥಾ ಪವತ್ತರೂಪಸ್ಸ, ಪವತ್ತಾಕಾರಭೇದಿತಂ;
ಲಹುತಾದಿತ್ತಯಮ್ಪೇತಂ, ಸಹವುತ್ತಿ ತದಾ ಭವೇ.
ಸಪ್ಪಾಯಪಟಿವೇಧಾಯ, ಪಟಿಪತ್ತುಪಕಾರಿಕಾ;
ಸಾಕಾರಾ ರೂಪಸಮ್ಪತ್ತಿ, ಪಞ್ಞತ್ತೇವಂ ಮಹೇಸಿನಾ.
ರೂಪಸ್ಸೋಪಚಯೋ ನಾಮ, ರೂಪಸ್ಸಾಚಯಲಕ್ಖಣೋ;
ರೂಪುಮ್ಮುಜ್ಜಾಪನರಸೋ, ಪಾರಿಪೂರೀತಿ ಗಯ್ಹತಿ.
ಪವತ್ತಿಲಕ್ಖಣಾ ರೂಪ-ಸನ್ತತೀತಿ ಪಕಾಸಿತಾ;
ಅನುಪ್ಪಬನ್ಧನರಸಾ, ಅವಿಚ್ಛೇದೋತಿ ಗಯ್ಹತಿ.
ರೂಪಮಾಚಯರೂಪೇನ ¶ , ಜಾಯತಿಚ್ಚುಪರೂಪರಿ;
ಪೇಕ್ಖತೋಪಚಾಯಾಕಾರಾ, ಜಾತಿ ಗಯ್ಹತಿ ಯೋಗಿನಾ.
ಅನುಪ್ಪಬನ್ಧಾಕಾರೇನ, ಜಾಯತೀತಿ ಸಮೇಕ್ಖತೋ;
ತದಾಯಂ ಸನ್ತತಾಕಾರಾ, ಸಮುಪಟ್ಠಾಸಿ ಚೇತಸಿ.
ಏವಮಾಭೋಗಭೇದೇನ, ಜಾತಿರೂಪಂ ದ್ವಿಧಾ ಕತಂ;
ಅತ್ಥೂಪಲದ್ಧಿಭಾವೇನ, ಜಾಯನ್ತಂ ವಾಥ ಕೇವಲಂ.
ರೂಪವಿವಿತ್ತಮೋಕಾಸಂ, ಪುರಕ್ಖತ್ತೇನ ಚೀಯತಿ;
ಅಭಾವಾ ಪನ ಭಾವಾಯ, ಪವತ್ತಮಿತಿ ಸನ್ತತಿ.
ಏವಮಾಕಾರಭೇದಾಪಿ, ಸಬ್ಬಾಕಾರವರಾಕರೋ;
ಜಾತಿರೂಪಂ ದ್ವಿಧಾಕಾಸಿ, ಜಾತಿರೂಪವಿರೋಚನೋ.
ಜರತಾ ¶ ಕಾಲಹರಣಂ, ರೂಪಾನಂ ಪಾಕಲಕ್ಖಣಾ;
ನವತಾಪಾಯನರಸಾ, ಪುರಾಣತ್ತನ್ತಿ ಗಯ್ಹತಿ.
ಅನ್ತಿಮಕ್ಖಣಸಮ್ಪತ್ತಿ, ಪರಿಭಿಜ್ಜನಲಕ್ಖಣಾ;
ಅನಿಚ್ಚತಾ ಹರಣರಸಾ, ಖಯಭಾವೇನ ಗಯ್ಹತಿ.
ಇತಿ ಲಕ್ಖಣರೂಪಂ ತು, ತಿವಿಧಂ ಭಿನ್ನಕಾಲಿಕಂ;
ಸಭಾವರೂಪಧಮ್ಮೇಸು, ತಂತಂಕಾಲೋಪಲಕ್ಖಿತಂ.
ಯೇನ ಲಕ್ಖೀಯತಿ ರೂಪಂ, ಭಿನ್ನಾಕಾರಂ ಖಣೇ ಖಣೇ;
ವಿಪಸ್ಸನಾನಯತ್ಥಾಯ, ತಮಿಚ್ಚಾಹ ತಥಾಗತೋ.
ಇಚ್ಚೇವಂ ಸಪರಿಚ್ಛೇದಾ, ಸವಿಕಾರಾ ಸಲಕ್ಖಣಾ;
ಅಕಿಚ್ಛಾ ಪಟಿವೇಧಾಯ, ದಯಾಪನ್ನೇನ ತಾದಿನಾ.
ರೂಪಧಮ್ಮಾ ಸಭಾವೇನ, ವಿಜ್ಜಮಾನಾತಿ ಭಾಸಿತಾ;
ಅಜ್ಝತ್ತಿಕಾದಿಭೇದೇನ, ಬಹುಧಾ ಭಿಜ್ಜರೇ ಕಥಂ;
ದ್ವಾರಭೂತಾ ಪವತ್ತೇನ್ತಿ, ಚಿತ್ತಮತ್ತಾತಿ ಕಪ್ಪಿತಂ;
ರೂಪಮಜ್ಝತ್ತಿಕಂ ತಸ್ಮಾ, ಪಸಾದಾ ಬಾಹಿರಂಪರಂ.
ವಣ್ಣೋ ¶ ಗನ್ಧೋ ರಸೋಜಾ ಚ, ಭೂತರೂಪಞ್ಚ ಭಾಸಿತಂ;
ಅವಿನಿಬ್ಭೋಗರೂಪಂ ತು, ವಿನಿಬ್ಭೋಗಂ ಪನೇತರಂ.
ಸತ್ತವಿಞ್ಞಾಣಧಾತೂನಂ, ನಿಸ್ಸಯತ್ತಾ ಯಥಾರಹಂ;
ಪಸಾದಾ ಹದಯಞ್ಚೇವ, ವತ್ಥುನಾ ವತ್ಥು ದೇಸಿತಂ.
ಪಞ್ಚವಿಞ್ಞಾಣುಪಾದಿನ್ನ-ಲಿಙ್ಗಾದಿ ಚ ಪವತ್ತಿತೋ;
ಪಸಾದಾ ಜೀವಿತಂ ಭಾವಾ, ಚೇನ್ದ್ರಿಯಂ ನೇನ್ದ್ರಿಯಂಪರಂ.
ಪಞ್ಚವಿಞ್ಞಾಣಕಮ್ಮಾನಂ, ಪವತ್ತಿಮುಖಭಾವತೋ;
ದ್ವಾರಂ ಪಸಾದವಿಞ್ಞತ್ತಿ-ಪರಮದ್ವಾರಮೀರಿತಂ.
ಪಟಿಹಞ್ಞನ್ತಞ್ಞಮಞ್ಞಂ, ಪಸಾದವಿಸಯಾ ಪನ;
ತಸ್ಮಾ ಸಪ್ಪಟಿಘಂ ನಾಮ, ರೂಪಮಪ್ಪಟಿಘಂಪರಂ.
ದ್ವಾರಾಲಮ್ಬಣಭಾವೇನ ¶ , ಸಭಾವೇನೇವ ಪಾಕಟಾ;
ತೇ ಏವೋಳಾರಿಕಂ ತಸ್ಮಾ, ಸೇಸಂ ಸುಖುಮಮೀರಿತಂ.
ಓಳಾರಿಕಸಭಾವೇನ, ಪರಿಗ್ಗಹಸುಖಾ ತಹಿಂ;
ತೇ ಏವ ಸನ್ತಿಕೇರೂಪಂ, ದೂರೇರೂಪಂ ಪನೇತರಂ.
ತಣ್ಹಾದಿಟ್ಠೀಹುಪೇತೇನ, ಕಮ್ಮುನಾದಿನ್ನಭಾವತೋ;
ಕಮ್ಮಜಾತಮುಪಾದಿನ್ನಂ, ಅನುಪಾದಿನ್ನಕಂಪರಂ.
ಚಕ್ಖುನಾ ದಿಸ್ಸಮಾನತ್ತಾ, ಸನಿದಸ್ಸನನಾಮಕಂ;
ರೂಪಮೇವ ತತೋ ಸೇಸ-ಮನಿದಸ್ಸನಮಬ್ರವುಂ.
ಸನಿದಸ್ಸನರೂಪಞ್ಚ, ರೂಪಂ ಸಪ್ಪಟಿಘಂ ತಥಾ;
ಅನಿದಸ್ಸನಮಞ್ಞಂ ತು, ಥೂಲಂ ಸಪ್ಪಟಿಘಂ ಮತಂ.
ಅನಿದಸ್ಸನರೂಪಞ್ಚ, ಸೇಸಂ ಅಪ್ಪಟಿಘಂ ತಥಾ;
ರೂಪಂ ತಿವಿಧಮಿಚ್ಚೇವಂ, ವಿಭಜನ್ತಿ ವಿಚಕ್ಖಣಾ.
ಅಪ್ಪತ್ತಗೋಚರಗ್ಗಾಹಿರೂಪಂ ಚಕ್ಖಾದಿಕಂ ದ್ವಯಂ;
ಸಮ್ಪತ್ತಗ್ಗಾಹಿ ಘಾನಾದಿ-ತ್ತಯಮಗ್ಗಾಹಿಕಂ ರೂಪಂ.
ದಿಟ್ಠಂ ರೂಪಂ ಸುತಂ ಸದ್ದೋ, ಮುತಂ ಗನ್ಧಾದಿಕತ್ತಯಂ;
ವಿಞ್ಞಾಣೇನೇವ ಞೇಯ್ಯತ್ತಾ, ವಿಞ್ಞಾತಮಪರಂ ಭವೇ.
ಹದಯಂ ¶ ವತ್ಥುಮೇವೇತ್ಥ, ದ್ವಾರಂ ವಿಞ್ಞತ್ತಿಕದ್ವಯಂ;
ಪಸಾದಾ ವತ್ಥು ಚ ದ್ವಾರಂ, ಅಞ್ಞಂ ತುಭಯವಜ್ಜಿತಂ.
ಭೇದಿತ್ವಾ ರೂಪಮಿಚ್ಚೇವಂ, ತಸ್ಸೇವ ಪುನ ಪಣ್ಡಿತೋ;
ಸಮುಟ್ಠಾನಜನಕೇಹಿ, ವಿಭಾವೇಯ್ಯ ಯಥಾರಹಂ.
ಕುಸಲಾಕುಸಲಂ ಕಮ್ಮ-ಮತೀತಂ ಕಾಮಿಕಂ ತಥಾ;
ರೂಪಾವಚರಮಿಚ್ಚೇವಂ, ಪಞ್ಚವೀಸತಿಧಾ ಠಿತಂ.
ಪಟಿಸನ್ಧಿಮುಪಾದಾಯ, ಸಞ್ಜನೇತಿ ಖಣೇ ಖಣೇ;
ಕಾಮರೂಪೇಸು ರೂಪಾನಿ, ಕಮ್ಮಜಾನಿ ಯಥಾರಹಂ.
ಜಾಯನ್ತಂ ¶ ಪಞ್ಚವಿಞ್ಞಾಣ-ಪಾಕಾರುಪ್ಪವಿವಜ್ಜಿತಂ;
ಭವಙ್ಗಾದಿಮುಪಾದಾಯ, ಸಮುಪ್ಪಾದೇತಿ ಮಾನಸಂ.
ಸೀತುಣ್ಹೋತುಸಮಞ್ಞಾತಾ,
ತೇಜೋಧಾತು ಠಿತಿಕ್ಖಣೇ;
ತಥೇವಜ್ಝೋಹಟಾಹಾರೋ,
ಕಾಮೇ ಕಾಯಪ್ಪತಿಟ್ಠಿತೋ.
ಅಜ್ಝತ್ತಂ ಪನ ಚತ್ತಾರೋ, ಬಾಹಿರೋ ತುಪಲಬ್ಭತಿ;
ಸಬ್ಬೇ ಕಾಮಭವೇ ರೂಪೇ, ಆಹಾರೋ ನ ಸಮೀರಿತೋ.
ಪವತ್ತೇ ಹೋನ್ತಿ ಚತ್ತಾರೋ, ಕಮ್ಮಮೇವೋಪಪತ್ತಿಯಂ;
ಜೀವಮಾನಸ್ಸ ಸಬ್ಬೇಪಿ, ಮತಸ್ಸೋತು ಸಿಯಾ ನ ವಾ.
ಕಮ್ಮಂ ಚಿತ್ತೋತುಮಾಹಾರ-ಮಿಚ್ಚೇವಂ ಪನ ಪಣ್ಡಿತಾ;
ರೂಪಾನಂ ಜನಕತ್ತೇನ, ಪಚ್ಚಯಾತಿ ಪಕಾಸಯುಂ.
ಹದಯಿನ್ದ್ರಿಯರೂಪಾನಿ, ಕಮ್ಮಜಾನೇವ ಚಿತ್ತಜಂ;
ವಿಞ್ಞತ್ತಿದ್ವಯಮೀರೇನ್ತಿ, ಸದ್ದೋ ಚಿತ್ತೋತುಜೋ ಮತೋ.
ಚಿತ್ತೋತುಕಬಳೀಕಾರ-ಸಮ್ಭೂತಾ ಲಹುತಾದಯೋ;
ಕಮ್ಮಚಿತ್ತೋತುಕಾಹಾರ-ಜಾನಿ ಸೇಸಾನಿ ದೀಪಯೇ.
ಜಾಯಮಾನಾದಿರೂಪಾನಂ, ಸಭಾವತ್ತಾ ಹಿ ಕೇವಲಂ;
ಲಕ್ಖಣಾನಿ ನ ಜಾಯನ್ತಿ, ಕೇಹಿಚೀತಿ ಪಕಾಸಿತಂ.
ಯದಿಜಾತಾದಯೋ ¶ ತೇಸ-ಮವಸ್ಸಂ ತಂಸಭಾವತಾ;
ತೇಸಞ್ಚ ಲಕ್ಖಣಾನನ್ತಿ, ಅನವತ್ಥಾ ಭವಿಸ್ಸತಿ.
ಅಟ್ಠಾರಸ ಪನ್ನರಸ, ತೇರಸ ದ್ವಾದಸಾತಿ ಚ;
ಕಮ್ಮಚಿತ್ತೋತುಕಾಹಾರ-ಜಾನಿ ಹೋನ್ತಿ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ.
ಕಲಾಪಾನಿ ಯಥಾಯೋಗಂ, ತಾನಿ ಸಙ್ಗಯ್ಹ ಪಣ್ಡಿತಾ;
ನವ ಛ ಚತುರೋ ದ್ವೇತಿ, ಏಕವೀಸತಿ ಭಾವಯುಂ.
ಜೀವಿತಞ್ಚಾವಿನಿಬ್ಭೋಗ-ರೂಪಞ್ಚ ¶ , ಸಹವುತ್ತಿತೋ;
ಸಙ್ಗಯ್ಹ ಚಕ್ಖುದಸಕಂ, ಚಕ್ಖುಮಾದಾಯ ಭಾಸಿತಂ.
ತಥಾ ಸೋತಞ್ಚ ಘಾನಞ್ಚ, ಜಿವ್ಹಂ ಕಾಯಂ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ;
ಇತ್ಥಿಭಾವಞ್ಚ ಪುಮ್ಭಾವಂ, ವತ್ಥುಮಾದಾಯ ದೀಪಯೇ.
ಅವಿನಿಬ್ಭೋಗರೂಪೇನ, ಜೀವಿತನವಕಂ ಭವೇ;
ಇಚ್ಚೇವಂ ಕಮ್ಮಜಾ ನಾಮ, ಕಲಾಪಾ ನವಧಾ ಠಿತಾ.
ಅವಿನಿಬ್ಭೋಗರೂಪಞ್ಚ, ಸುದ್ಧಟ್ಠಕಮುದೀರಿತಂ;
ಕಾಯವಿಞ್ಞತ್ತಿಯಾ ಸದ್ಧಿಂ, ನವಕನ್ತಿ ಪವುಚ್ಚತಿ.
ವಚೀವಿಞ್ಞತ್ತಿಸದ್ದೇಹಿ, ದಸಕಂ ಭಾಸಿತಂ ತಥಾ;
ಲಹುತಾದೇಕಾದಸಕಂ, ಲಹುತಾದೀಹಿ ತೀಹಿಪಿ.
ಕಾಯವಿಞ್ಞತ್ತಿಲಹುತಾ-ದೀಹಿ ದ್ವಾದಸಕಂ ಮತಂ;
ವಚೀವಿಞ್ಞತ್ತಿಲಹುತಾ-ದೀಹಿ ತೇರಸಕಂ ತಥಾ.
ಗಹೇತ್ವಾಕಾರಭೇದಞ್ಚ, ತಂತಂಕಾಲೋಪಲಕ್ಖಿತಂ;
ಇತಿ ಚಿತ್ತಸಮುಟ್ಠಾನಾ, ಛ ಕಲಾಪಾತಿ ಭಾಸಿತಾ.
ಸುದ್ಧಟ್ಠಕಂ ತು ಪಠಮಂ, ಸದ್ದೇನ ನವಕಂ ಮತಂ;
ಲಹುತಾದೇಕಾದಸಕಂ, ಲಹುತಾದಿಸಮಾಯುತಂ.
ಸದ್ದೇನ ಲಹುತಾದೀಹಿ, ತಥಾ ದ್ವಾದಸಕಂ ಭವೇ;
ಕಲಾಪಾ ಉತುಸಮ್ಭೂತಾ, ಚತುದ್ಧೇವಂ ಪಕಾಸಿತಾ.
ಸುದ್ಧಟ್ಠಕಞ್ಚ ಲಹುತಾ-ದೇಕಾದಸಕಮಿಚ್ಚಪಿ;
ಕಲಾಪಾಹಾರಸಮ್ಭೂತಾ, ದುವಿಧಾವ ವಿಭಾವಿತಾ.
ಕಲಾಪಾನಂ ¶ ಪರಿಚ್ಛೇದ-ಲಕ್ಖಣತ್ತಾ ವಿಚಕ್ಖಣಾ;
ನ ಕಲಾಪಙ್ಗಮಿಚ್ಚಾಹು, ಆಕಾಸಂ ಲಕ್ಖಣಾನಿ ಚ.
ಇಚ್ಚೇವಂ ಚತುಸಮ್ಭೂತಾ, ಕಲಾಪಾ ಏಕವೀಸತಿ;
ಸಬ್ಬೇ ಲಬ್ಭನ್ತಿ ಅಜ್ಝತ್ತಂ, ಬಾಹಿರೋತುಸಮುಟ್ಠಿತಾ.
ಅಟ್ಠಕಂ ¶ ಸದ್ದನವಕ-ಮಿತಿ ದ್ವೇಧಾವ ಭಾಸಿತಾ;
ಮತಕಾಯೇಪಿ ತೇ ಏವ, ಸಿಯುಮಿಚ್ಚಾಹು ಪಣ್ಡಿತಾ.
ಕಾಮೇ ಸಬ್ಬೇಪಿ ಲಬ್ಭನ್ತಿ, ಸಭಾವಾನಂ ಯಥಾರಹಂ;
ಸಮ್ಪುಣ್ಣಾಯತನಾನಂ ತು, ಪವತ್ತೇ ಚತುಸಮ್ಭವಾ.
ದಸಕಾನೇವ ಸಬ್ಬಾನಿ, ಕಮ್ಮಜಾನೇವ ಜಾತಿಯಂ;
ಚಕ್ಖುಸೋತಘಾನಭಾವ-ದಸಕಾನಿ ನ ವಾ ಸಿಯುಂ.
ವತ್ಥುಕಾಯದಸಕಾನಿ, ಸಭಾವದಸಕಾನಿ ವಾ;
ಗಬ್ಭಸೇಯ್ಯಕಸತ್ತಾನಂ, ತತೋ ಸೇಸಾನಿ ಸಮ್ಭವಾ.
ಕಮ್ಮಂ ರೂಪಂ ಜನೇತೇವಂ,
ಮಾನಸಂ ಸನ್ಧಿತೋ ಪರಂ;
ತೇಜೋಧಾತು ಠಿತಿಪ್ಪತ್ತಾ,
ಆಹಾರಜ್ಝೋಹಟೋ ತಥಾ.
ಇಚ್ಚೇವಂ ಚತುಸಮ್ಭೂತಾ, ರೂಪಸನ್ತತಿ ಕಾಮಿನಂ;
ದೀಪಜಾಲಾವ ಸಮ್ಬನ್ಧಾ, ಯಾವಜೀವಂ ಪವತ್ತತಿ.
ಆಯುನೋ ವಾಥ ಕಮ್ಮಸ್ಸ, ಖಯೇನೋಭಿನ್ನಮೇವ ವಾ;
ಅಞ್ಞೇನ ವಾ ಮರನ್ತಾನ-ಮುಪಚ್ಛೇದಕಕಮ್ಮುನಾ.
ಸತ್ತರಸಚಿತ್ತಕ್ಖಣಮಾಯು ರೂಪಾನಮೀರಿತಂ;
ಸತ್ತರಸಮಚಿತ್ತಸ್ಸ, ಚುತಿಚಿತ್ತೋಪರೀ ತತೋ.
ಠಿತಿಕಾಲಮುಪಾದಾಯ, ಕಮ್ಮಜಂ ನ ಪರಂ ಭವೇ;
ತತೋ ಭಿಜ್ಜತುಪಾದಿನ್ನಂ, ಚಿತ್ತಜಾಹಾರಜಂ ತತೋ.
ಇಚ್ಚೇವಂ ಮತಸತ್ತಾನಂ, ಪುನದೇವ ಭವನ್ತರೇ;
ಪಟಿಸನ್ಧಿಮುಪಾದಾಯ, ತಥಾ ರೂಪಂ ಪವತ್ತತಿ.
ಘಾನಜಿವ್ಹಾಕಾಯಭಾವದಸಕಾಹಾರಜಂ ¶ ಪನ;
ರೂಪಂ ರೂಪಭವೇ ನತ್ಥಿ, ಪಟಿಸನ್ಧಿಪವತ್ತಿಯಂ.
ತತ್ಥ ¶ ಗನ್ಧರಸೋಜಾ ಚ, ನ ಲಬ್ಭನ್ತೀತಿ ಕೇಚನ;
ಕಲಾಪಾ ಚ ಗಣೇತಬ್ಬಾ, ತತ್ಥೇತಂ ರೂಪವಜ್ಜಿತಾ.
ಠಿತಿಕ್ಖಣಞ್ಚ ಚಿತ್ತಸ್ಸ, ತೇ ಏವ ಪಟಿಸೇಧಯುಂ;
ಚಿತ್ತಭಙ್ಗಕ್ಖಣೇ ರೂಪ-ಸಮುಪ್ಪತ್ತಿಞ್ಚ ವಾರಯುಂ.
ಚಕ್ಖುಸೋತವತ್ಥುಸದ್ದಚಿತ್ತಜಮ್ಪಿ ಅಸಞ್ಞಿಸು;
ಅರೂಪೇ ಪನ ರೂಪಾನಿ, ಸಬ್ಬಥಾಪಿ ನ ಲಬ್ಭರೇ.
ಇತ್ಥಂ ಪನೇತ್ಥ ವಿಮಲೇನ ವಿಭಾವನತ್ಥಂ,
ಧಮ್ಮಂ ಸುಧಮ್ಮಮುಪಗಮ್ಮ ಸುರಾಧಿವಾಸಂ;
ರೂಪಂ ಅರೂಪಸವಿಭಾಗಸಲಕ್ಖಣಂ ತಂ,
ವುತ್ತಂ ಪವುತ್ತಮಭಿಧಮ್ಮನಯೇ ಮಯಾಪಿ.
ರೂಪವಿಭಾಗಮಿಮಂ ಸುವಿಭತ್ತಂ, ರೂಪಯತೋ ಪನ ಚೇತಸಿ ನಿಚ್ಚಂ;
ರೂಪಸಮಿದ್ಧಜಿನೇರಿತಧಮ್ಮೇ, ರೂಪವತೀ ಅಭಿವಡ್ಢತಿ ಪಞ್ಞಾ.
ಇತಿ ನಾಮರೂಪಪರಿಚ್ಛೇದೇ ರೂಪವಿಭಾಗೋ ನಾಮ
ಛಟ್ಠೋ ಪರಿಚ್ಛೇದೋ.
೭. ಸತ್ತಮೋ ಪರಿಚ್ಛೇದೋ
ಸಬ್ಬಸಙ್ಗಹವಿಭಾಗೋ
ಚತುಪಞ್ಞಾಸ ಧಮ್ಮಾ ಹಿ, ನಾಮನಾಮೇನ ಭಾಸಿತಾ;
ಅಟ್ಠಾರಸವಿಧಾ ವುತ್ತಾ, ರೂಪಧಮ್ಮಾತಿ ಸಬ್ಬಥಾ.
ಅಭಿಞ್ಞೇಯ್ಯಾ ಸಭಾವೇನ, ದ್ವಾಸತ್ತತಿ ಸಮೀರಿತಾ;
ಸಚ್ಚಿಕಟ್ಠಪರಮತ್ಥಾ, ವತ್ಥುಧಮ್ಮಾ ಸಲಕ್ಖಣಾ.
ತೇಸಂ ¶ ¶ ದಾನಿ ಪವಕ್ಖಾಮಿ, ಸಬ್ಬಸಙ್ಗಾಹಿಕಂ ನಯಂ;
ಆಭಿಧಮ್ಮಿಕಭಿಕ್ಖೂನಂ, ಹತ್ಥಸಾರಮನುತ್ತರಂ.
ದುಕಾ ತಿಕಾ ಚ ಖನ್ಧಾಯತನತೋ ಧಾತುಸಚ್ಚತೋ;
ಪಟಿಚ್ಚಸಮುಪ್ಪಾದಾ ಚ, ಪಚ್ಚಯಾ ಚ ಸಮಞ್ಞತೋ.
ಪಚ್ಚಯೋ ಏವ ನಿಬ್ಬಾನಮಪಚ್ಚಯಮಸಙ್ಖತಂ;
ಅಸಙ್ಖಾರಮನುಪ್ಪಾದಂ, ಸಸ್ಸತಂ ನಿಚ್ಚಲಕ್ಖಣಂ.
ಪಚ್ಚಯಾ ಚೇವ ಸಙ್ಖಾರಾ, ಸಙ್ಖತಾ ಚ ತತೋಪರೇ;
ಉಪ್ಪಾದವಯಧಮ್ಮಾ ಚ, ಪಚ್ಚಯಟ್ಠಿತಿಕಾ ತಥಾ.
ನಿಬ್ಬಾನಂ ರೂಪಧಮ್ಮಾ ಚ, ವಿಪ್ಪಯುತ್ತಾವ ಕೇವಲಂ;
ಆರಮ್ಮಣಾ ಏವ ನಾಮ, ನಾಲಮ್ಬನ್ತಿ ಹಿ ಕಿಞ್ಚಿಪಿ.
ಏಕುಪ್ಪಾದನಿರೋಧಾ ಚ, ಏಕಾಲಮ್ಬಣವತ್ಥುಕಾ;
ಸಂಸಟ್ಠಾ ಸಮ್ಪಯುತ್ತಾ ಚ, ಸಹಜಾತಾ ಯಥಾರಹಂ.
ಅಞ್ಞಮಞ್ಞೇನುಪತ್ಥದ್ಧಾ, ಸಬ್ಬತ್ಥ ಸಹವುತ್ತಿನೋ;
ಸಾರಮ್ಮಣಾರಮ್ಮಣಾ ಚ, ಚಿತ್ತಚೇತಸಿಕಾ ಮತಾ.
ವಿಪಸ್ಸನಾಯ ಭೂಮೀತಿ, ತತ್ಥ ತೇಭೂಮಕಾ ಮತಾ;
ಲೋಕಿಯಾ ಪರಿಯಾಪನ್ನಾ, ವಟ್ಟಧಮ್ಮಾ ಸಉತ್ತರಾ.
ಸಕ್ಕಾಯಧಮ್ಮಾ ಸಭಯಾ, ತೀರಮೋರಿಮನಾಮಕಂ;
ಸಂಯೋಜನಿಯಾ ಸಮಲಾ, ತಥಾ ನೀವರಣೀಯಕಾ.
ಸಂಕ್ಲೇಸಿಕಾ ಪರಾಮಟ್ಠಾ, ಉಪಾದಾನೀಯಸಾಸವಾ;
ಓಘನೀಯಾ ಯೋಗನೀಯಾ, ಗನ್ಥನೀಯಾತಿ ಭಾಸಿತಾ.
ಅಞ್ಞೇ ಅಪರಿಯಾಪನ್ನಾ, ವಿವಟ್ಟಾ ಚಾವಿಪಸ್ಸಿಯಾ;
ಲೋಕುತ್ತರಾನುತ್ತರಾ ಚ, ನೋಸಂಯೋಜನಿಯಾದಯೋ.
ಕಮ್ಮಜಾತಾ ¶ ಉಪಾದಿನ್ನಾ, ನಾಮ ವುಚ್ಚನ್ತಿ ಸಾಸವಾ;
ಅನುಪಾದಿನ್ನಕಾ ನಾಮ, ತತೋ ಸೇಸಾ ಪವುಚ್ಚರೇ.
ಧಮ್ಮಾ ಸಪ್ಪಟಿಭಾಗಾತಿ, ಕುಸಲಾಕುಸಲಾ ಮತಾ;
ಅಪ್ಪಟಿಭಾಗಧಮ್ಮಾತಿ, ತದಞ್ಞೇ ಪರಿದೀಪಯೇ.
ಸರಣಾ ¶ ಚ ಪಹಾತಬ್ಬಾ, ದ್ವಾದಸಾಕುಸಲಾ ಪನ;
ತದಞ್ಞೇ ಅರಣಾ ನಾಮ, ಪಹಾತಬ್ಬಾ ನ ಕೇಹಿಚಿ.
ರೂಪಿನೋ ರೂಪಧಮ್ಮಾ ಚ, ನಾಮಧಮ್ಮಾ ಅರೂಪಿನೋ;
ಏವಮಾದಿಪ್ಪಭೇದೇನ, ದ್ವಿಧಾ ಭೇದಂ ವಿಭಾವಯೇ.
ಬಾಲಾ ಧಮ್ಮಾ ತಪನೀಯಾ, ಕಣ್ಹಾ ಚ ಕಟುಕಪ್ಫಲಾ;
ಅಸೇವಿತಬ್ಬಾ ಸಾವಜ್ಜಾ, ದ್ವಾದಸಾಕುಸಲಾ ಮತಾ.
ಪಣ್ಡಿತಾ ಚಾತಪನೀಯಾ, ಸುಕ್ಕಾ ಚ ಸುಖದಾಯಕಾ;
ಸೇವಿತಬ್ಬಾನವಜ್ಜಾ ಚ, ಕುಸಲಾ ಏಕವೀಸತಿ.
ಕ್ರಿಯಾ ವಿಪಾಕಾ ರೂಪಞ್ಚ, ನಿಬ್ಬಾನನ್ತಿ ಚತುಬ್ಬಿಧಾ;
ವುತ್ತಾ ಅಬ್ಯಾಕತಾ ನಾಮ, ಧಮ್ಮಾ ತಬ್ಬಿಪರೀತತೋ.
ಹೀನಾ ಧಮ್ಮಾ ಪರಿತ್ತಾ ಚ, ಕಾಮಾವಚರಭೂಮಿಕಾ;
ರೂಪಾರೂಪಾ ಪವುಚ್ಚನ್ತಿ, ಮಜ್ಝಿಮಾ ಚ ಮಹಗ್ಗತಾ.
ಅಪ್ಪಮಾಣಾ ಪಣೀತಾ ಚ, ಧಮ್ಮಾ ಲೋಕುತ್ತರಾ ಮತಾ;
ಸಂಕಿಲಿಟ್ಠಸಂಕ್ಲೇಸಿಕಾ, ದ್ವಾದಸಾಕುಸಲಾ ತಥಾ.
ಅಸಂಕಿಲಿಟ್ಠಸಂಕ್ಲೇಸಿಕಾ, ಧಮ್ಮಾ ತೇಭೂಮಕಾಪರೇ;
ಅಸಂಕ್ಲಿಟ್ಠಾಸಂಕ್ಲೇಸಿಕಾ, ನವ ಲೋಕುತ್ತರಾ ಸಿಯುಂ.
ವಿಪಾಕಾ ತೇ ಪವುಚ್ಚನ್ತಿ, ವಿಪಾಕಾ ಚತುಭೂಮಕಾ;
ವಿಪಾಕಧಮ್ಮಾ ನಾಮಾತಿ, ಕುಸಲಾಕುಸಲಾ ಮತಾ.
ಕ್ರಿಯಾ ರೂಪಞ್ಚ ನಿಬ್ಬಾನಂ, ನ ಪಾಕಂ ನ ತು ಪಚ್ಚತಿ;
ಆಚಯಗಾಮಿನೋ ಧಮ್ಮಾ, ಪುಞ್ಞಾಪುಞ್ಞಾವ ಸಾಸವಾ.
ವುತ್ತಾಪಚಯಗಾಮಿನೋ ¶ , ಕುಸಲಾನುತ್ತರಾ ಪನ;
ಕ್ರಿಯಾ ರೂಪಞ್ಚ ನಿಬ್ಬಾನಂ, ಪಾಕಾ ಚೋಭಯವಜ್ಜಿತಾ.
ಪಠಮಾನುತ್ತರೋ ಮಗ್ಗೋ, ದಸ್ಸನಂ ಭಾವನಾಪರೇ;
ತದಞ್ಞೇ ದ್ವಯನಿಮ್ಮುತ್ತಾ, ಸಬ್ಬೇಪಿ ಪರಮತ್ಥತೋ.
ಸತ್ತ ಲೋಕುತ್ತರಾ ಹೇಟ್ಠಾ, ವುತ್ತಾ ಸೇಕ್ಖಾತಿ ತಾದಿನಾ;
ಅರಹತ್ತಫಲಮೇವ, ಅಸೇಕ್ಖನ್ತಿ ಪಕಾಸಿತಂ.
ಲೋಕಿಯಾಪಿ ¶ ಚ ನಿಬ್ಬಾನಂ, ಭಾಸಿತೋಭಯವಜ್ಜಿತಾ;
ಏವಮಾದಿಪ್ಪಕಾರೇಹಿ, ತಿವಿಧಾತಿ ವಿಭಾವಯೇ.
ಅತೀತಾನಾಗತಂ ರೂಪಂ, ಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನಮಥಾಪರಂ;
ಅಜ್ಝತ್ತಂ ವಾ ಬಹಿದ್ಧಾ ವಾ, ಸುಖುಮೋಳಾರಿಕಂ ತಥಾ.
ಹೀನಂ ಪಣೀತಂ ಯಂ ದೂರೇ, ಸನ್ತಿಕೇ ವಾ ತದೇಕತೋ;
ಸಬ್ಬಂ ರೂಪಂ ಸಮೋಧಾಯ, ರೂಪಕ್ಖನ್ಧೋತಿ ವುಚ್ಚತಿ.
ತಥೇವ ವೇದನಾಕ್ಖನ್ಧೋ, ನಾಮ ಯಾ ಕಾಚಿ ವೇದನಾ;
ಸಞ್ಞಾಕ್ಖನ್ಧೋತಿ ಸಞ್ಞಾ ಚ, ರಾಸಿಭಾವೇನ ಭಾಸಿತಾ.
ವಟ್ಟಧಮ್ಮೇಸು ಅಸ್ಸಾದಂ, ತದಸ್ಸಾದೋಪಸೇವನಂ;
ವಿನಿಭುಜ್ಜ ನಿದಸ್ಸೇತುಂ, ಖನ್ಧದ್ವಯಮುದಾಹಟಂ.
ವಿವಾದಮೂಲಸಂಸಾರ-ಕಮಹೇತುನಿದಸ್ಸನಂ;
ಸನ್ಧಾಯ ವೇದನಾ ಸಞ್ಞಾ, ಕತಾ ನಾನಾತಿ ಕೇಚನ.
ಚಿತ್ತಸಂಸಟ್ಠಧಮ್ಮಾನಂ, ಚೇತನಾಮುಖತೋ ಪನ;
ಸಙ್ಖಾರಕ್ಖನ್ಧನಾಮೇನ, ಧಮ್ಮಾ ಚೇತಸಿಕಾ ಮತಾ.
ಸಬ್ಬಭೇದಂ ತಥಾ ಚಿತ್ತಂ, ವಿಞ್ಞಾಣಕ್ಖನ್ಧ ಸಮ್ಮತಂ;
ಭೇದಾಭಾವೇನ ನಿಬ್ಬಾನಂ, ಖನ್ಧಸಙ್ಗಹನಿಸ್ಸಟಂ.
ಆಲಮ್ಬನೀಯಭಾವೇನ, ಉಪಾದಾನೋಪಕಾರತೋ;
ಪಞ್ಚುಪಾದಾನಕ್ಖನ್ಧಾತಿ, ಲೋಕುತ್ತರವಿವಜ್ಜಿತಾ.
ಯಥಾ ¶ ಥೂಲಂ ಹಿತತ್ಥಾಯ, ಪರಿಗ್ಗಾಹಕಯೋಗಿನಂ;
ಧಮ್ಮಾ ತೇಭೂಮಕಾ ಏಕ-ಭೂಮಿಭಾವಾಯ ದೇಸಿತಾ.
ಭಾಜನಂ ಭೋಜನಂ ತಸ್ಸ, ಬ್ಯಞ್ಜನಂ ಭೋಜಕೋ ತಥಾ;
ಭುಞ್ಜಿತಾ ಚಾತಿ ಪಞ್ಚೇತೇ, ಉಪಮೇನ್ತಿ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ.
ಗಿಲಾನಸಾಲಾ ಗೇಲಞ್ಞಂ, ಅಸಪ್ಪಾಯೋಪಸೇವನಾ;
ಸಮುಟ್ಠಾನಂ ಗಿಲಾನೋತಿ, ಉಪಮೇನ್ತಿ ಚ ಪಣ್ಡಿತಾ.
ಚಾರಕೋ ಕಾರಣಂ ತತ್ಥ, ಅಪರಾಧೋ ಚ ಕಾರಕೋ;
ಅಪರಾಧಕತೋ ಚೋರೋ, ಇತಿ ಚೋಪಮಿತಾ ಪುನ.
ನಿಚ್ಚಾಧಿಪೀಳನಟ್ಠೇನ ¶ , ಭಾರಾತಿ ಪರಿದೀಪಿತಾ;
ಕ್ಲೇಸದುಕ್ಖಮುಖೇನೇತೇ, ಖಾದಕಾ ಚ ನಿರನ್ತರಂ.
ಅನತ್ಥಾವಹಿತಾ ನಿಚ್ಚಮುಕ್ಖಿತ್ತಾಸಿಕವೇರಿನೋ;
ಮಚ್ಚುಮಾರಾಭಿಧೇಯ್ಯತ್ತಾ, ವಧಕಾತಿ ಚ ಭಾಸಿತಾ.
ವಿಮದ್ದಾಸಹನಂ ರೂಪಂ, ಫೇಣಪಿಣ್ಡಂವ ದುಬ್ಬಲಂ;
ಮುಹುತ್ತರಮಣೀಯತ್ತಾ, ವೇದನಾ ಬುಬ್ಬುಳೂಪಮಾ.
ಮರೀಚಿಕೂಪಮಾ ಸಞ್ಞಾ, ವಿಪಲ್ಲಾಸಕಭಾವತೋ;
ಸಙ್ಖಾರಾಪಿ ಚ ನಿಸ್ಸಾರಾ, ಕದಲಿಕ್ಖನ್ಧಸಾದಿಸಾ.
ನಾನಪ್ಪಕಾರಂ ಚಿನ್ತೇನ್ತಂ, ನಾನಾಕ್ಲೇಸವಿಮೋಹಿತಂ;
ಪಲಮ್ಭತೀತಿ ವಿಞ್ಞಾಣಂ, ಮಾಯಾಸಮಮುದೀರಿತಂ.
ಇಚ್ಚೇವಂ ಪಞ್ಚುಪಾದಾನಕ್ಖನ್ಧಾ ಖನ್ಧಾ ಚ ಕೇವಲಂ;
ಪಞ್ಚಕ್ಖನ್ಧಾತಿ ನಾಮೇನ, ದೇಸಿತಾತಿ ವಿಭಾವಯೇ.
ಅಜ್ಝತ್ತಞ್ಚ ಬಹಿದ್ಧಾ ಚ, ವಿಞ್ಞಾಣುಪ್ಪತ್ತಿಕಾರಣಂ;
ದ್ವಾರಾಲಮ್ಬಣಭೇದೇನ, ದ್ವೇಧಾಯತನಮೀರಿತಂ.
ಚಕ್ಖಾದಜ್ಝತ್ತಿಕಂ ತತ್ಥ, ಛದ್ವಾರಾಯತನಂ ಭವೇ;
ಬಾಹಿರಾಯತನಂ ನಾಮ, ತಥಾ ರೂಪಾದಿಗೋಚರಂ.
ಇತಿ ¶ ವೀಥಿಪ್ಪವತ್ತಾನಂ, ದ್ವಾರಾಲಮ್ಬಣಸಙ್ಗಹೋ;
ಆಗಮೇ ಅಭಿಧಮ್ಮೇ ತು, ಸಬ್ಬಥಾಪಿ ಯಥಾರಹಂ.
ತಥಾಹನನ್ತರಾತೀತೋ, ಜಾಯಮಾನಸ್ಸ ಪಚ್ಛತೋ;
ಮನೋ ಸಬ್ಬೋಪಿ ಸಬ್ಬಸ್ಸ, ಮನಸ್ಸಾಯತನಂ ಭವೇ.
ತಥಾ ಪುಬ್ಬಙ್ಗಮಟ್ಠೇನ, ಸಹಜಾನಮರೂಪಿನಂ;
ದ್ವಾರಭಾವೇನ ವಿಞ್ಞಾಣಂ, ಸಬ್ಬಮಾಯತನಂ ಮತಂ.
ಮನಾಯತನಮಿಚ್ಚೇವಂ, ಪಸಾದಾಯತನಂ ತಥಾ;
ಪಞ್ಚವಿಞ್ಞಾಣಧಮ್ಮಾನಂ, ಇತಿ ಛದ್ಧಾ ವಿಭಾವಯೇ.
ಪಞ್ಚಪ್ಪಸಾದವಿಸಯಾ, ಪಞ್ಚಾಯತನಸಮ್ಮತಾ;
ಸೇಸಂ ರೂಪಞ್ಚ ನಿಬ್ಬಾನಂ, ಸಬ್ಬೇ ಚೇತಸಿಕಾತಿ ಚ.
ಏಕೂನಸಟ್ಠಿಧಮ್ಮಾನಂ ¶ , ಧಮ್ಮಾಯತನಸಙ್ಗಹೋ;
ಇತಿ ಛದ್ಧಾ ಪಕಾಸೇನ್ತಿ, ಬಾಹಿರಾಯತನಂ ಬುಧಾ.
ಸುಞ್ಞಗಾಮೋವ ದಟ್ಠಬ್ಬ-ಮಜ್ಝತ್ತಿಕಮಸಾರತೋ;
ಗಾಮಘಾತಕಚೋರಾವ, ತಂ ಹನನ್ತಂವ ಬಾಹಿರಂ.
ನಾಮಪ್ಪವತ್ತಿಮುಳ್ಹಾನಂ, ತದುಪ್ಪತ್ತಿಕಕಾರಣಂ;
ದ್ವಾದಸಾಯತನಾನೀತಿ, ವುತ್ತಮಿತ್ಥಂ ಮಹೇಸಿನಾ.
ಸಮತ್ತಾ ಭಾವಮತ್ತೇನ, ಧಾರೇನ್ತೀತಿ ಸಲಕ್ಖಣಂ;
ದ್ವಾರಾಲಮ್ಬತದುಪ್ಪನ್ನ-ಪರಿಯಾಯೇನ ಭೇದಿತಾ.
ಮನಾಯತನಮೇತ್ಥಾಹ, ಸತ್ತ ವಿಞ್ಞಾಣಧಾತುಯೋ;
ಏಕಾದಸ ಯಥಾವುತ್ತಾ, ಇಚ್ಚಟ್ಠಾರಸ ಧಾತುಯೋ.
ಅನ್ತಾದಿಕಾ ಮನೋಧಾತು, ಮನೋವಿಞ್ಞಾಣಧಾತುಯಾ;
ಪವೇಸಾಪಗಮೇ ದ್ವಾರ-ಪರಿಯಾಯೇನ ತಿಟ್ಠತಿ.
ಭೇರೀತಲದಣ್ಡಘೋಸ-ಸಮಂ ಛಕ್ಕಂ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ;
ಕಟ್ಠಾರಣಿಪಾವಕಾದಿ-ಸಮಞ್ಚ ತಿವಿಧಂ ಭವೇ.
ದುಕ್ಖಂ ¶ ಸಮುದಯೋ ಚೇವ, ನಿರೋಧೋ ಚ ತಥಾಪರೋ;
ಮಗ್ಗೋ ಚಾತಿ ಚತುದ್ಧಾಹ, ಸಚ್ಚಂ ಸಚ್ಚಪರಕ್ಕಮೋ.
ಭಾರೋ ಚ ಭಾರದಾನಞ್ಚ, ಭಾರನಿಕ್ಖೇಪನಂ ತಥಾ;
ಭಾರನಿಕ್ಖೇಪನೂಪಾಯೋ, ಇಚ್ಚೋಪಮ್ಮಂ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ.
ರೋಗೋ ರೋಗನಿದಾನಞ್ಚ, ರೋಗವೂಪಸಮೋ ತಥಾ;
ರೋಗಭೇಸಜ್ಜಮಿಚ್ಚೇವ-ಮುಪಮಾಹಿ ಚ ದೀಪಿತಂ.
ವಿಸರುಕ್ಖೋ ರುಕ್ಖಮೂಲಂ, ರುಕ್ಖಚ್ಛೇದೋ ತಥಾಪರೋ;
ರುಕ್ಖಚ್ಛೇದಕಸತ್ಥನ್ತಿ, ಚತುಧೋಪಮಿತಂ ತಥಾ.
ತೀರಮೋರಿಮಸಙ್ಖಾತಂ, ಮಹೋಘೋ ಪಾರಿಮಂ ತಥಾ;
ತದತಿಕ್ಕಮುಪಾಯೋತಿ, ಉಪಮೇನ್ತಿ ಚ ತಂ ಬುಧಾ.
ಸಚ್ಛಿಕತ್ವಾನ ಪಚ್ಚಕ್ಖ-ಮಿಚ್ಚೋಪಮ್ಮಂ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ;
ಸಮಾಚಿಕ್ಖಿ ವಿಮೋಕ್ಖಾಯ, ಸಚ್ಚಂ ತಚ್ಛನಿಯಾಮತೋ.
ತಥಾ ¶ ಹಿ ದುಕ್ಖಂ ನಾಬಾಧಂ, ನಾಞ್ಞಂ ದುಕ್ಖಾ ಚ ಬಾಧಕಂ;
ಬಾಧಕತ್ತನಿಯಾಮೇನ, ದುಕ್ಖಸಚ್ಚಮಿತೀರಿತಂ.
ತಂ ವಿನಾ ನಾಞ್ಞತೋ ದುಕ್ಖಂ, ನ ಹೋತಿ ನ ಚ ತಂ ತತೋ;
ದುಕ್ಖಹೇತುನಿಯಾಮೇನ, ಸಚ್ಚಮಾಹ ವಿಸತ್ತಿಕಂ.
ನಾಞ್ಞಾ ನಿಬ್ಬಾನತೋ ಸನ್ತಿ, ನ ಚ ಸನ್ತಂ ನ ತಂ ಯತೋ;
ಸನ್ತಭಾವನಿಯಾಮೇನ, ನಿಬ್ಬಾನಂ ಸಚ್ಚಮುತ್ತಮಂ.
ನಾಞ್ಞಂ ಮಗ್ಗಾಚ ನಿಯ್ಯಾನಂ, ಅನಿಯ್ಯಾನೋ ನ ಚಾಪಿ ಸೋ;
ತಸ್ಮಾ ನಿಯ್ಯಾನಭಾವೇನ, ಮಗ್ಗೋ ಸಚ್ಚನ್ತಿ ಸಮ್ಮತೋ.
ಇತಿ ತಚ್ಛಾವಿಪಲ್ಲಾಸ-ಭೂತಭಾವೋ ಚತೂಸುಪಿ;
ಸಚ್ಚಟ್ಠೋತಿ ವಿನಿದ್ದಿಟ್ಠೋ, ದುಕ್ಖಾದೀಸ್ವವಿಸೇಸತೋ.
ಪೀಳನಟ್ಠೋ ಸಙ್ಖತಟ್ಠೋ, ಸನ್ತಾಪಟ್ಠೋ ಚ ಭಾಸಿತೋ;
ವಿಪರೀಣಾಮಟ್ಠೋ ಚಾತಿ, ದುಕ್ಖಸ್ಸೇವಂ ಚತುಬ್ಬಿಧಾ.
ಆಯೂಹನಾ ¶ ನಿದಾನಾ ಚ, ಸಂಯೋಗಾ ಪಲಿಬೋಧತೋ;
ದುಕ್ಖಸ್ಸಮುದಯಸ್ಸಾಪಿ, ಚತುಧತ್ಥಾ ಪಕಾಸಿತಾ.
ನಿಸ್ಸಾರಣಾ ವಿವೇಕಾ ಚಾ-ಸಙ್ಖತಾಮತತೋ ತಥಾ;
ಅತ್ಥಾ ದುಕ್ಖನಿರೋಧಸ್ಸ, ಚತುಧಾವ ಸಮೀರಿತಾ.
ನಿಯ್ಯಾನತೋ ಹೇತುತೋ ಚ,
ದಸ್ಸನಾಧಿಪತೇಯ್ಯತೋ;
ಮಗ್ಗಸ್ಸಾಪಿ ಚತುದ್ಧೇವ-
ಮಿತಿ ಸೋಳಸಧಾ ಠಿತಾ.
ಸಚ್ಚಿಕಟ್ಠಪರಮತ್ಥಂ, ತಚ್ಛಾಭಿಸಮಯಟ್ಠತೋ;
ತಥತ್ಥಮಪಿ ಸಚ್ಚಟ್ಠಂ, ಪಟ್ಠಪೇನ್ತೇತ್ಥ ಪಣ್ಡಿತಾ.
ತದೇತಂ ಪಟಿವಿಜ್ಝನ್ತಿ, ಅರಿಯಾವ ಚತುಬ್ಬಿಧಂ;
ವುತ್ತಮರಿಯಸಚ್ಚನ್ತಿ, ತಸ್ಮಾ ನಾಥೇನ ತಂ ಕಥಂ;
ಜಾತಿ ¶ ಜರಾ ಚ ಮರಣಂ, ಸೋಕೋ ಚ ಪರಿದೇವನಾ;
ದುಕ್ಖಞ್ಚ ದೋಮನಸ್ಸಞ್ಚ, ಉಪಾಯಾಸೋ ತಥಾಪರೋ.
ಅಪ್ಪಿಯೇಹಿ ಚ ಸಂಯೋಗೋ, ವಿಪ್ಪಯೋಗೋ ಪಿಯೇಹಿ ಚ;
ಯಮ್ಪಿ ನ ಲಭತಿಚ್ಛನ್ತೋ, ತಮ್ಪಿ ದುಕ್ಖಮಿದಂ ಮತಂ.
ಅಪಾಯೇಸುಪಪಜ್ಜನ್ತಾ, ಚವನ್ತಾ ದೇವಲೋಕತೋ;
ಮನುಸ್ಸೇಸು ಚ ಜೀರನ್ತಾ, ನಾನಾಬ್ಯಸನಪೀಳಿತಾ.
ಸೋಚನ್ತಾ ಪರಿದೇವನ್ತಾ, ವೇದೇನ್ತಾ ದುಕ್ಖವೇದನಂ;
ದೋಮನಸ್ಸೇಹಿ ಸನ್ತತ್ತಾ, ಉಪಾಯಾಸವಿಘಾತಿನೋ.
ಅನಿಟ್ಠೇಹಿ ಅಕನ್ತೇಹಿ, ಅಪ್ಪಿಯೇಹಿ ಸಮಾಯುತಾ;
ಸಙ್ಖಾರೇಹಿ ಚ ಸತ್ತೇಹಿ, ನಾನಾನತ್ಥವಿಧಾಯಿಭಿ.
ಇಟ್ಠೇಹಿ ಪಿಯಕನ್ತೇಹಿ, ಮನಾಪೇಹಿ ವಿಯೋಜಿತಾ;
ಸಙ್ಖಾರೇಹಿ ಚ ಸತ್ತೇಹಿ, ನಾನಾಸಮ್ಪತ್ತಿದಾಯಿಭಿ.
ದುಕ್ಖಾಪಗಮಮಿಚ್ಛನ್ತಾ ¶ , ಪತ್ಥಯನ್ತಾ ಸುಖಾಗಮಂ;
ಅಲಬ್ಭನೇಯ್ಯಧಮ್ಮೇಸು, ಪಿಪಾಸಾತುರಮಾನಸಾ.
ಕಿಚ್ಛಾಧಿಪನ್ನಾ ಕಪಣಾ, ವಿಪ್ಫನ್ದನ್ತಾ ರುದಮ್ಮುಖಾ;
ತಣ್ಹಾದಾಸಾ ಪರಾಭೂತಾ, ಭವಸಂಸಾರಸಂಕಟೇ.
ಯಂ ತೇಭೂಮಕನಿಸ್ಸನ್ದಂ, ಕಟುಕಂ ಗಾಳ್ಹವೇದನಂ;
ವೇದೇನ್ತಿ ಸಂಸಾರಫಲಂ, ತಂಜಾತಾದಿಂ ವಿನಾ ಕುತೋ.
ತಸ್ಮಾ ಜಾತಾದಿಭೇದೇಹಿ, ಬಾಧಮಾನಾ ಭಯಾವಹಾ;
ದುಕ್ಖಾ ಚ ದುಕ್ಖವತ್ಥು ಚ, ಬಹುಧಾಪಿ ಪಪಞ್ಚಿತಾ.
ತೇ ಸಬ್ಬೇ ಪಞ್ಚುಪಾದಾನ-ಕ್ಖನ್ಧಾ ಏವ ಸಮಾಸತೋ;
ದುಕ್ಖಾಧಿಟ್ಠಾನಭಾವೇನ, ದುಕ್ಖತಾಯ ನಿಯಾಮಿತಾ.
ತಸ್ಮಾ ತೇಭೂಮಕಾ ಧಮ್ಮಾ, ಸಬ್ಬೇ ತಣ್ಹಾವಿವಜ್ಜಿತಾ;
ದುಕ್ಖಸಚ್ಚನ್ತಿ ದೇಸೇಸಿ, ದೇಸನಾಕುಸಲೋ ಮುನಿ.
ವಿರಾಗತೇಜಾಲಾಭೇನ ¶ , ತಣ್ಹಾಸ್ನೇಹಸಿನೇಹಿತಂ;
ವಿಸರುಕ್ಖೋವ ಜಾತಾದಿನಾನಾನತ್ಥಫಲೋದಯಂ.
ನನ್ದಿರಾಗಾನುಬನ್ಧೇನ, ಸನ್ತಾನಮವಕಡ್ಢಿತಂ;
ಪುನಬ್ಭವಾಭಿನಿಬ್ಬತ್ತಿಭಾವೇನ ಪರಿವತ್ತತಿ.
ಪತಿಟ್ಠಿತಞ್ಚ ತತ್ಥೇತಮತ್ತಸ್ನೇಹಾನುಸೇವನಂ;
ಗೋಚರಾನುನಯಾಬದ್ಧಂ, ರಾಗಮುಚ್ಛಾಸಮೋಹಿತಂ.
ಕ್ಲೇಸರಾಸಿಪರಿಕ್ಲಿಟ್ಠಂ, ಬ್ಯಸನೋಪದ್ದವಾಹತಂ;
ದುಕ್ಖಸಲ್ಲಸಮಾವಿದ್ಧಂ, ವಿಹಞ್ಞತಿ ನಿರನ್ತರಂ.
ಹವೇ ವಿರಾಗತೇಜೇನ, ವಿಚ್ಛಿನ್ನೇ ಸತಿ ಸಬ್ಬಥಾ;
ಕೇನ ಬನ್ಧೇನ ಸನ್ತಾನ-ಮಾನೇಸ್ಸತಿ ಭವನ್ತರಂ.
ಭವನ್ತರಮಸಮ್ಪತ್ತೇ, ಸನ್ತಾನಮ್ಹಿ ವಿವಟ್ಟಿತೇ;
ಕಿಮಧಿಟ್ಠಾಯ ಜಾತಾದಿದುಕ್ಖಧಮ್ಮಾ ಪವತ್ತರೇ.
ತಸ್ಮಾ ¶ ಮೋಕ್ಖವಿಪಕ್ಖೇನ, ತಣ್ಹಾದುಕ್ಖವಿಧಾಯಿನೀ;
ದುಕ್ಖಸಮುದಯೋ ನಾಮ, ಸಚ್ಚಮಿಚ್ಚಾಹ ನಾಯಕೋ.
ಸಬ್ಬದುಕ್ಖವಿನಿಮುತ್ತಂ, ಸಬ್ಬಕ್ಲೇಸವಿನಿಸ್ಸಟಂ;
ದುಕ್ಖನಿರೋಧನಾಮೇನ, ಸಚ್ಚಂ ವುಚ್ಚತಿ ಅಚ್ಚುತಂ.
ದುಕ್ಖಞ್ಚ ಪರಿಜಾನನ್ತೋ, ಪಜಹಂ ದುಕ್ಖಸಮ್ಭವಂ;
ನಿಬ್ಬಾನಂ ಪದಮಾರಬ್ಭ, ಭಾವನಾವೀಥಿಮೋಸಟೋ.
ನಿಯ್ಯಾನಟ್ಠಙ್ಗಿಕೋ ಮಗ್ಗೋ, ಸಬ್ಬದುಕ್ಖವಿಮುತ್ತಿಯಾ;
ದುಕ್ಖನಿರೋಧಗಾಮೀತಿ, ಸಚ್ಚಂ ತಸ್ಮಾ ತಮೀರಿತಂ.
ಚತುಸಚ್ಚವಿನಿಮುತ್ತಾ, ಸೇಸಾ ಲೋಕುತ್ತರಾ ಮತಾ;
ಮಗ್ಗಙ್ಗಸಮ್ಪಯುತ್ತಾ ಚ, ಫಲಧಮ್ಮಾ ಚ ಸಬ್ಬಥಾ.
ಇತ್ಥಂ ಸಹೇತುಕಂ ದುಕ್ಖಂ, ಸೋಪಾಯಾಮತನಿಬ್ಬುತಿಂ;
ಪಟಿಪತ್ತಿಹಿತತ್ಥಾಯ, ವಿಭಾವೇತಿ ವಿನಾಯಕೋ.
ಸಪ್ಪಾಟಿಹಾರಿಯಂ ಧಮ್ಮಂ, ದೇಸೇತ್ವಾನ ಅನುತ್ತರೋ;
ಚತುಧಾರಿಯಸಚ್ಚಾನಿ, ವಿಭಜೀತಿ ವಿಭಾವಯೇ.
ತಬ್ಭಾವಭಾವಿಭಾವೇನ ¶ , ಪಚ್ಚಯಾಕಾರಲಕ್ಖಿತಂ;
ತಿಯದ್ಧಂ ದ್ವಾದಸಙ್ಗಞ್ಚ, ವೀಸತಾಕಾರಸಙ್ಗಹಂ.
ತಿಸನ್ಧಿ ಚತುಸಙ್ಖೇಪಂ, ತಿವಟ್ಟಞ್ಚ ತಿಲಕ್ಖಣಂ;
ತೇಭೂಮಕಂ ದ್ವಿಮೂಲಞ್ಚ, ಚತುಕ್ಕನಯಮಣ್ಡಿತಂ.
ಪಚ್ಚೇಕಂ ಚತುಗಮ್ಭೀರ-ಮನುಪುಬ್ಬವವತ್ಥಿತಂ;
ಅವಿಜ್ಜಾಕೂಟಸಙ್ಖಾತಂ, ಬನ್ಧಾವಿಚ್ಛೇದಮಣ್ಡಲಂ.
ಸೋಕಾದೀನತ್ಥನಿಸ್ಸನ್ದಂ, ಕೇವಲಂ ದುಕ್ಖಪಿಣ್ಡಿತಂ;
ಪಟಿಚ್ಚಸಮುಪ್ಪಾದೋತಿ, ಭವಚಕ್ಕಂ ಪವುಚ್ಚತಿ.
ಪಟಿವಿದ್ಧಾಯ ವಿಜ್ಜಾಯ, ಭಙ್ಗಾವಿಜ್ಜಾಯ ಸಬ್ಬಥಾ;
ವಿವಟ್ಟತಾನುಪುಬ್ಬೇನ, ಹೇತುಭಙ್ಗಾ ಯಥಾಕಥಂ.
ಅಸ್ಮಿಂ ¶ ಸತಿ ಇದಂ ಹೋತಿ, ಅಸ್ಸುಪ್ಪಾದಾ ಇದಂ ಭವೇ;
ಅಸತಾಸ್ಮಿಂ ನ ತಂ ಹೋತಿ, ತಸ್ಸ ಭಙ್ಗಾವ ಭಿಜ್ಜತಿ.
ಏತಮತ್ಥಂ ಪುರಕ್ಖತ್ವಾ, ಪಚ್ಚಯಟ್ಠಿತಿ ದಸ್ಸಿತಾ;
ಪಟಿಚ್ಚಸಮುಪ್ಪಾದಸ್ಸ, ಇದಪ್ಪಚ್ಚಯತಾ ನಯೇ.
ತಥಾ ಹಿ ಜಾತಿಯಾಪಾಹ, ಪಚ್ಚಯತ್ತಂ ಮಹಾಮುನಿ;
ಜರಾಮರಣಧಮ್ಮಾನಂ, ಮತ್ತಾಭೇದೇಪಿ ವತ್ಥುತೋ.
ಆಹಚ್ಚಪಚ್ಚಯಟ್ಠಮ್ಹಿ, ನೇದಿಸೀ ಪಚ್ಚಯಟ್ಠಿತಿ;
ತತ್ಥ ಧಮ್ಮನ್ತರಸ್ಸೇವ, ಪಚ್ಚಯಟ್ಠೋ ವಿಭಾವಿತೋ.
ವುತ್ತಮಾಚರಿಯೇನೇತಂ, ಪಟ್ಠಾನನಯಸಙ್ಗಹೇ;
ಲಬ್ಭಮಾನನಯಂ ತಾವ, ದಸ್ಸನತ್ಥಂ ಪಪಞ್ಚಿತೋ.
ಏತ್ಥ ತಸ್ಮಾನುಪೇಕ್ಖಿತ್ವಾ, ಆಹಚ್ಚ ನಿಯಮಂ ಬುಧೋ;
ತಬ್ಭಾವಭಾವಿಮತ್ತೇನ, ಪಚ್ಚಯತ್ಥಂ ವಿಭಾವಯೇ.
ತತ್ಥಾವಿಜ್ಜಾ ಚ ಸಙ್ಖಾರಾ, ಅದ್ಧಾತೀತೋತಿ ಭಾಸಿತಾ;
ವಿಞ್ಞಾಣಂ ನಾಮರೂಪಞ್ಚ, ಸಳಾಯತನಸಞ್ಞಿತಂ.
ಫಸ್ಸೋ ಚ ವೇದನಾ ತಣ್ಹಾ, ಉಪಾದಾನಂ ಭವೋತಿ ಚ;
ಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನೋ ಭವೇ ಅದ್ಧಾ, ಭವೇ ಅದ್ಧಾ ಅನಾಗತೋ.
ಜಾತಿ ¶ ಜರಾ ಮರಣನ್ತಿ, ದ್ವೇಧಾ ಹೋತಿ ಚ ಸಬ್ಬಥಾ;
ಕಾಲತ್ತಯವವತ್ಥಾನಂ, ತಿಯದ್ಧಮಿತಿ ದೀಪಯೇ.
ತತ್ಥಾವಿಜ್ಜಾತಿ ಅಞ್ಞಾಣಂ, ಚತುಸಚ್ಚೇಸು ಭಾಸಿತಂ;
ಪುಬ್ಬನ್ತೇ ಚಾಪರನ್ತೇ ಚ, ಪಚ್ಚಯಟ್ಠಿತಿಯಂ ತಥಾ.
ಅಪುಞ್ಞಾತಿಸಙ್ಖಾರೋತಿ, ವುತ್ತಾ ದ್ವಾದಸ ಚೇತನಾ;
ತಥಾ ಪುಞ್ಞಾಭಿಸಙ್ಖಾರೋ, ಕಾಮರೂಪೇಸು ಭಾಸಿತೋ.
ಆನೇಞ್ಜಾತಿಸಙ್ಖಾರೋತಿ, ವುತ್ತಾರುಪ್ಪಾ ಚತುಬ್ಬಿಧಾ;
ಕಾಯಬ್ಬಚೀಮನೋದ್ವಾರಂ, ಪತ್ವಾ ತಾಯೇವ ಚೇತನಾ.
ವುತ್ತಾ ¶ ಕಾಯವಚೀಚಿತ್ತಸಙ್ಖಾರಾತಿ ಮಹೇಸಿನಾ;
ಸಙ್ಖಾರಾತಿ ವಿಭತ್ತೇವಮೇಕೂನತಿಂಸ ಚೇತನಾ.
ಏಕೂನವೀಸತಿವಿಧಂ, ಪಟಿಸನ್ಧಿಕ್ಖಣೇ ತಥಾ;
ಪವತ್ತೇ ದ್ವತ್ತಿಂಸವಿಧಂ, ವಿಞ್ಞಾಣಂ ಪಾಕಮಾನಸಂ.
ತಿವಿಧಂ ವೇದನಾ ಸಞ್ಞಾ, ಸಙ್ಖಾರಾತಿ ವಿಭೇದಿತಂ;
ನಾಮರೂಪಂ ತು ದುವಿಧಂ, ಭೂತೋಪಾದಾಯಭೇದತೋ.
ಸಳಾಯತನಸಙ್ಖಾತಂ, ಚಕ್ಖಾದಜ್ಝತ್ತಿಕಂ ಮತಂ;
ಚಕ್ಖುಸಮ್ಫಸ್ಸಾದಿಭೇದಾ, ಫಸ್ಸೋ ಛಧಾ ಪಕಾಸಿತೋ.
ಸುಖಾ ದುಕ್ಖಾ ಉಪೇಕ್ಖಾತಿ, ವೇದನಾ ತಿವಿಧಾ ಭವೇ;
ಕಾಮೇ ಭವೇ ಚ ವಿಭವೇ, ತಣ್ಹಾತಿ ತಿವಿಧಾ ಮತಾ.
ಕಾಮುಪಾದಾನಾದಿಭೇದಾ, ಉಪಾದಾನಾ ಚತುಬ್ಬಿಧಾ;
ಕಮ್ಮೋಪಪತ್ತಿಭೇದೇನ, ಭವೋ ನಾಮ ದ್ವಿಧಾ ಮತೋ.
ಅತ್ತಭಾವಾಭಿನಿಬ್ಬತ್ತಿ, ಜಾತಿ ನಾಮ ಜರಾ ಪನ;
ಪುರಾಣಭಾವೋ ಮರಣಂ, ಪರಿಯೋಸಾನಮೀರಿತಂ.
ದ್ವಾದಸಙ್ಗಪ್ಪಭೇದೇನ, ವಿಭತ್ತೇವಂ ಮಹೇಸಿನಾ;
ಪಟಿಚ್ಚಸಮುಪ್ಪಾದೋತಿ, ಪಚ್ಚಯಾ ಏವ ಕೇವಲಾ.
ಪಟಿಚ್ಚ ಫಲಭಾವೇನ, ಸಾಪೇಕ್ಖಂ ಠಿತಮತ್ತನಿ;
ಅಪಚ್ಚಕ್ಖಾಯ ಸಙ್ಗನ್ತ್ವಾ, ಉಪ್ಪಾದೇನ್ತೀತಿ ಪಚ್ಚಯಾ.
ಅವಿಜ್ಜಾಸಙ್ಖಾರಾನಂ ¶ ತು, ಗಹಣೇ ಗಹಿತಾವ ತೇ;
ತಣ್ಹುಪಾದಾನಭವಾಪಿ, ಇತಿ ಪಞ್ಚೇತ್ಥ ಹೇತುಯೋ.
ತಣ್ಹುಪಾದಾನಭವಾನಂ, ಗಹಣೇ ಗಹಿತಾ ಪುನ;
ಅವಿಜ್ಜಾ ಸಙ್ಖಾರಾ ಚಾತಿ, ಪಞ್ಚೇವೇತ್ಥಾಪಿ ಹೇತುಯೋ.
ವಿಞ್ಞಾಣಾದಿಸರೂಪೇನ, ದಸ್ಸಿತಂ ಫಲಪಞ್ಚಕಂ;
ಜಾತಿಜ್ಜರಾಮರಣೇನ, ತದೇವ ಗಹಿತಂ ಪುನ.
ಅತೀತೇ ¶ ಹೇತವೋ ಪಞ್ಚ, ಇದಾನಿ ಫಲಪಞ್ಚಕಂ;
ಇದಾನಿ ಹೇತವೋ ಪಞ್ಚ, ಆಯತಿಂ ಫಲಪಞ್ಚಕಂ.
ಇತ್ಥಂ ಭೇದೇನ ಸಙ್ಗಯ್ಹ, ದ್ವಾದಸಙ್ಗಂ ವಿಚಕ್ಖಣಾ;
ಅತ್ಥಾಪತ್ತಿವಿಸೇಸೇನ, ವೀಸತಾಕಾರಮೀರಯುಂ.
ಹೇತುಫಲಂ ಫಲಹೇತು, ಪುನ ಹೇತುಫಲನ್ತಿ ಚ;
ತಿಸನ್ಧಿ ಚತುಸಙ್ಖೇಪಂ, ತಮೇವಾಹು ವಿಭಾವಿನೋ.
ಅವಿಜ್ಜಾತಣ್ಹುಪಾದಾನಾ, ಕ್ಲೇಸವಟ್ಟನ್ತಿ ಭಾಸಿತಾ;
ಭವೇಕದೇಸೋ ಸಙ್ಖಾರಾ, ಕಮ್ಮವಟ್ಟಂ ತತೋಪರಂ.
ವಿಪಾಕವಟ್ಟಮಿಚ್ಚೇವಂ, ವಿವಟ್ಟೇನಾವಿವಟ್ಟಿತಂ;
ತಿವಟ್ಟವಟ್ಟಿತಂ ಹುತ್ವಾ, ವಟ್ಟಮೇತಂ ಪವತ್ತತಿ.
ಅನಿಚ್ಚಞ್ಚ ಖಯಟ್ಠೇನ, ದುಕ್ಖಮೇತಂ ಭಯಟ್ಠತೋ;
ಅನತ್ತಾಸಾರಕಟ್ಠೇನ, ವಟ್ಟಮೇವಂ ತಿಲಕ್ಖಣಂ.
ಸಂಸಾರಸ್ಸೇವ ವುತ್ತಾಯಂ, ಪಚ್ಚಯಾನಂ ಪರಮ್ಪರಾ;
ಪಟಿಚ್ಚಸಮುಪ್ಪಾದೋತಿ, ತತೋ ತೇಭೂಮಕೋ ಮತೋ.
ಬನ್ಧಾವಿಜ್ಜಾಣ್ಡಕೋಸೇನ, ವಿಜ್ಜಾದಿಭೇದವಜ್ಜಿತಾ;
ವಿಮುತ್ತಿರಸಮಪ್ಪತ್ತಾ, ಭವತಣ್ಹಾಪಿಪಾಸಿತಾ.
ಅಭಿಸಙ್ಖಾರಭಾವೇನ, ಪಟಿಬನ್ಧತಿ ಸನ್ತತಿ;
ತಥಾಭಿಸಙ್ಖತಾ ಪಾಕ-ಭಾವಾಯ ಪರಿವತ್ತತಿ.
ವಿಪಾಕಾ ¶ ಪುನ ಕಮ್ಮಾನಿ, ಪಾಕಾನಿ ಪುನ ಕಮ್ಮತೋ;
ಇಚ್ಚೇವಂ ಪರಿಯಾಯೇನ, ಸಂಸಾರೋಯಂ ಪವತ್ತತಿ.
ಇಚ್ಚಾವಿಜ್ಜಾಭವತಣ್ಹಾ, ವಟ್ಟೋಪತ್ಥಮ್ಭಕಾ ಮತಾ;
ಸಮ್ಪಯುತ್ತಾನುಸಯಿತಾ, ತಸ್ಮಾ ವಟ್ಟಂ ದ್ವಿಮೂಲಕಂ.
ಪಚ್ಚಯಪಚ್ಚಯುಪ್ಪನ್ನ-ಸನ್ತಾನಭೇದತೋ ಪನ;
ನಾನಾಭೂತಾನಮೇಕನ್ತಂ, ಬೀಜರುಕ್ಖಾದಯೋ ವಿಯ.
ತಥಾಪಿ ¶ ತೇಸಂ ಧಮ್ಮಾನಂ, ವತ್ಥುಲಕ್ಖಣಭೇದತೋ;
ದೀಪವಟ್ಟಿಸಿಖಾನಂವ, ನತ್ಥಿ ಏಕನ್ತಮೇಕತಾ.
ಹೇತುಹೇತುಸಮುಪ್ಪನ್ನಾ, ಈಹಾಭೋಗವಿವಜ್ಜಿತಾ;
ಪಚ್ಚಯಾಯ ಚ ಪಚ್ಚೇತು-ಮಬ್ಯಾಪಾರಾ ತತೋ ಮತಾ.
ಅವಿಜ್ಜಾದೀನಮೇವಾಥ, ಸಮ್ಭವೇ ಸಮ್ಭವನ್ತಿ ಚ;
ಸಙ್ಖಾರಾದಿಸಭಾವಾತಿ, ಠಿತೇವಂಧಮ್ಮತಾಯ ತೇ.
ಇತ್ಥಮೇಕತ್ತನಾನತ್ತಾ, ಅಬ್ಯಾಪಾರೋ ತಥಾಪರೋ;
ಏತ್ಥೇವಂಧಮ್ಮತಾ ಚೇತಿ, ನಯಾ ವುತ್ತಾ ಚತುಬ್ಬಿಧಾ.
ಫಲಾನಂ ಪಚ್ಚಯುಪ್ಪತ್ತಿ, ಪಚ್ಚಯತ್ಥೋ ಚ ಹೇತುಸು;
ಸಭಾವಪಟಿವೇಧೋ ಚ, ದೇಸನಾ ಚಿತ್ತತಾತಿ ಚ.
ಅತ್ಥಧಮ್ಮಪಟಿವೇಧ-ದೇಸನಾನಂ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ;
ಅತಿಗಮ್ಭೀರಭಾವೇನ, ಚತುಗಮ್ಭೀರಮೀರಿತಂ.
ಪಧಾನಕಾರಣತ್ತಾ ಹಿ, ಅವಿಜ್ಜಾದಿಪರಮ್ಪರಾ;
ಕಮೇನ ಸಙ್ಖಾರಾದೀನಂ, ಪಚ್ಚಯಾತಿ ವವತ್ಥಿತಾ.
ತಥಾ ಹಿ ಜಾತಿಯಾ ಏವ, ಜರಾಮರಣಸಮ್ಭವೋ;
ಅಜಾತಾನಂ ಜರಾ ವಾಥ, ಮರಣಂ ವಾ ಕುತೋ ಭವೇ.
ಸಾವೋಪಪತ್ತಿಸಙ್ಖಾತಾ, ಜಾತಿ ಕಮ್ಮಭವೋದಿತಾ;
ಅಙ್ಕುರೋ ವಿಯ ಬೀಜಮ್ಹಾ, ತತ್ಥ ತತ್ಥೋಪಲಬ್ಭತಿ.
ಸಮ್ಪಯೋಗಾನುಸಯತೋ, ಉಪಾದಾನಪ್ಪತಿಟ್ಠಿತಾ;
ಆಯೂಹನ್ತಿ ಚ ಕಮ್ಮಾನಿ, ಆಕಡ್ಢನ್ತೋಪಪತ್ತಿಕಂ.
ಉಪಾದಾನಿಯಧಮ್ಮೇಸು ¶ , ತಣ್ಹಾಸ್ನೇಹಪಿಪಾಸಿತಾ;
ದಳ್ಹೀ ಕುಬ್ಬನ್ತುಪಾದಾನಂ, ಪಿಯರೂಪಾಭಿನನ್ದಿನೋ.
ವೇದನೀಯೇಸು ಧಮ್ಮೇಸು, ಅಸ್ಸಾದಮನುಪಸ್ಸತೋ;
ವೇದನಾಪಚ್ಚಯಾ ತಣ್ಹಾ, ಸಮುಟ್ಠಾಯ ಪವಡ್ಢತಿ.
ಇಟ್ಠಾನಿಟ್ಠಞ್ಚ ¶ ಮಜ್ಝತ್ತಂ, ಫುಸನ್ತಾ ಪನ ಗೋಚರಂ;
ವೇದೇನ್ತಿ ವೇದನಂ ನಾಮ, ನಾಫುಸನ್ತಾ ಕುದಾಚನಂ.
ಫುಸತಾಲಮ್ಬಣಞ್ಚೇಸೋ, ಸಳಾಯತನಸಮ್ಭವೇ;
ದ್ವಾರಾಭಾವೇ ಕುತೋ ತಸ್ಸ, ಸಮುಪ್ಪತ್ತಿ ಭವಿಸ್ಸತಿ.
ಸಳಾಯತನಮೇತಞ್ಚ, ನಾಮರೂಪೂಪನಿಸ್ಸಿತಂ;
ಛಫಸ್ಸದ್ವಾರಭಾವೇನ, ಪವತ್ತತಿ ಯಥಾರಹಂ.
ಪುಬ್ಬಙ್ಗಮಾಧಿಟ್ಠಾನೇನ, ವಿಞ್ಞಾಣೇನ ಪತಿಟ್ಠಹೇ;
ನಾಮರೂಪಂ ಉಪತ್ಥದ್ಧಂ, ಪಟಿಸನ್ಧಿಪವತ್ತಿಯಂ.
ಸಙ್ಖಾರಜನಿತಂ ಹುತ್ವಾ, ಪತಿಟ್ಠಾತಿ ಭವನ್ತರೇ;
ವಿಞ್ಞಾಣಂ ಜನಕಾಭಾವೇ, ತಸ್ಸುಪ್ಪತ್ತಿ ಕಥಂ ಭವೇ.
ಅವಿಜ್ಜಾಯಾನುಸಯಿತೇ, ಪಟಿವೇಧವಿರೋಧಿತೇ;
ವಟ್ಟಾನುಗತಸನ್ತಾನೇ, ಪಟಿಸನ್ಧಿಫಲಾವಹೇ.
ಪಾಕಧಮ್ಮಾ ಸಭಾವೇನ, ಪವತ್ತನ್ತಿ ಹಿ ಚೇತನಾ;
ಅವಿಜ್ಜಾಪಚ್ಚಯಾ ಹೋನ್ತಿ, ಸಙ್ಖಾರಾತಿ ತತೋ ಮತಾ.
ಪಟಿವಿದ್ಧೇಸು ಸಚ್ಚೇಸು, ಪಚ್ಚಯಾನಂ ಪರಮ್ಪರಾ;
ವಿಘಾತೀಯತಿ ಸಬ್ಬಾಪಿ, ತತೋ ವಟ್ಟಂ ವಿವಟ್ಟತಿ.
ಇಚ್ಚಾವಿಜ್ಜಾವಿರೋಧೇನ, ತಸ್ಸಾ ವಟ್ಟಪ್ಪವತ್ತಿಯಾ;
ಸಙ್ಘಾತನಿಕಭಾವೇನ, ಅವಿಜ್ಜಾ ಕೂಟಸಮ್ಮತಾ.
ಜರಾಮರಣಸಙ್ಘಾಟ-ಪಟಿಪೀಳಿತಚೇತಸಂ;
ಕ್ಲೇಸಮುಚ್ಛಾಪರೇತಾನಂ, ಸಾ ಚಾವಿಜ್ಜಾ ಪವಡ್ಢತಿ.
ಇಚ್ಚಾಬದ್ಧಮವಿಚ್ಛೇದಂ, ಇದಪ್ಪಚ್ಚಯಮಣ್ಡಲಂ;
ಚಕ್ಕನೇಮಿಸಮಾವಟ್ಟಂ, ಕಮೇನ ಪರಿವತ್ತತಿ.
ವಟ್ಟಸ್ಸ ¶ ದ್ವಾದಸಙ್ಗಸ್ಸ, ತಸ್ಸ ತೇಭೂಮಕಸ್ಸ ತು;
ದುಕ್ಖಕ್ಖನ್ಧಸ್ಸ ದಸ್ಸೇಸಿ, ನಿಸ್ಸನ್ದೇನ ನಿದಸ್ಸನಂ.
ಸೋಕಞ್ಚ ¶ ಪರಿದೇವಞ್ಚ, ತಥಾ ದುಕ್ಖಞ್ಚ ಕಾಯಿಕಂ;
ದೋಮನಸ್ಸಮುಪಾಯಾಸಂ, ನಾನಾಬ್ಯಸನಸಮ್ಭವಂ.
ಇಚ್ಚಾತುರಮನಿಚ್ಚನ್ತಂ, ಮಹೋಪದ್ದವಸಙ್ಕುಲಂ;
ಬಹುಪಕ್ಲೇಸುಪಸ್ಸಟ್ಠಂ, ದುಕ್ಖಮೇತನ್ತಿ ಪಿಣ್ಡಿತಂ.
ಇಚ್ಚೇವಂ ಪಞ್ಚುಪಾದಾನ-ಕ್ಖನ್ಧಭೇದಿತಸಙ್ಗಹೋ;
ಅತ್ತಭಾವಭವರಥೋ, ಹತ್ಥಮುತ್ತಂವ ಯನ್ತಕಂ.
ಗತಿಟ್ಠಿತಿನಿವಾಸೇಸು, ಸಂಸರನ್ತೋ ನಿರನ್ತರಂ;
ಚಕ್ಕೇನೇತೇನ ಯಾತೀತಿ, ಭವಚಕ್ಕಮಿದಂ ಮತಂ.
ಅವಿಜ್ಜಾಣ್ಡಂ ಪದಾಲೇತ್ವಾ, ಪಟಿವೇಧಪ್ಪವತ್ತಿಯಾ;
ಪಚ್ಚಯಪ್ಪಚ್ಚಯುಪ್ಪನ್ನಾ, ಸುಪಟ್ಠನ್ತಿ ಸಭಾವತೋ.
ಅನಿಚ್ಚಾ ದುಕ್ಖನತ್ತಾ ಚ, ಭಙ್ಗವನ್ತೋ ಭಯಾವಹಾ;
ಸಾದೀನವಾತಿ ಸಙ್ಖಾಯ, ವಿವಟ್ಟಮಭಿತಿಟ್ಠತಿ.
ತತೋ ಸಾನುಸಯಾ ತಣ್ಹಾ, ನಿರುಜ್ಝತಿ ಪುನಬ್ಭವೇ;
ಸನ್ತಾನರತಿಯಾಭಾವಾ, ನ ಪಕ್ಖನ್ದತಿ ಸನ್ಧಿಯಂ.
ಅವಿರುಳ್ಹಿಕಭಾವೇನ, ತತ್ಥ ವಟ್ಟವಿರೋಧಿತೇ;
ಅಭಿಸಙ್ಖಾರಭಾವೇನ, ನ ಪವತ್ತನ್ತಿ ಚೇತನಾ.
ಪಟಿಸನ್ಧಿಪವತ್ತೀಪಿ, ನ ಜನೇನ್ತಿ ಭವನ್ತರೇ;
ಇಚ್ಚಾವಿಜ್ಜಾನಿರೋಧೇನ, ನಿರುದ್ಧಾ ಕಮ್ಮಚೇತನಾ.
ಪಚ್ಚಯತ್ಥನಿರೋಧೇನ, ಸಙ್ಖಾರಾನಂ ನಿರೋಧತೋ;
ವಿಞ್ಞಾಣಂ ಜನಕಾಭಾವಾ, ನಿರುದ್ಧಮಿತಿ ವುಚ್ಚತಿ.
ವಿಞ್ಞಾಣಾದಿನಿರೋಧಾ ಚ, ನಾಮರೂಪಾದಿಕಂ ತಥಾ;
ದುಕ್ಖಕ್ಖನ್ಧಸ್ಸಿಮಸ್ಸೇವಂ, ನಿರೋಧೋತಿ ಪವುಚ್ಚತಿ.
ಇತಿ ¶ ವಟ್ಟವಿವಟ್ಟಾನಂ, ವಸಾ ದ್ವೇಧಾ ವಿಭಾವಿತೋ;
ಪಟಿಚ್ಚಸಮುಪ್ಪಾದೋತಿ, ದೇಸಿತೋಯಂ ಮಹೇಸಿನಾ.
ಸಬ್ಬಸಙ್ಖತಧಮ್ಮಾನಂ ¶ , ಸಬ್ಬೇ ಧಮ್ಮಾಪಿ ಪಚ್ಚಯಾ;
ಜನಕಾ ಚೇವುಪತ್ಥಮ್ಭಾ, ಸಂವಿಭತ್ತಾ ಯಥಾರಹಂ.
ಆಹಚ್ಚ ಪಚ್ಚಯಟ್ಠೇನ, ಚತುವೀಸತಿಧಾ ಠಿತಾ;
ಹೇತಾಲಮ್ಬಣಾಧಿಪತಾನನ್ತರಸಮನನ್ತರಾ.
ಸಹಜಾತಅಞ್ಞಮಞ್ಞ-ನಿಸ್ಸಯಾ ಚೋಪನಿಸ್ಸಯೋ;
ಪುರೇಜಾತಾ ಪಚ್ಛಾಜಾತಾ-ಸೇವನಾ ಕಮ್ಮಮೇವ ಚ.
ಪಾಕಾಹಾರಿನ್ದ್ರಿಯಜ್ಝಾನ-ಮಗ್ಗಙ್ಗಸಮ್ಪಯುತ್ತಕಾ;
ವಿಪ್ಪಯುತ್ತತ್ಥಿ ನತ್ಥಿ ಚ, ವಿಗತಾವಿಗತನ್ತಿ ಚ.
ಪಞ್ಚಾತೀತಾವ ಕಮ್ಮಂ ತು, ವತ್ತಮಾನಞ್ಚ ಈರಿತಂ;
ಸಬ್ಬಥಾಪಿ ತಯೋ ವುತ್ತಾ, ವತ್ತಮಾನಾ ತತೋಪರೇ.
ಛಧಾ ನಾಮಂ ತು ನಾಮಸ್ಸ, ಪಞ್ಚಧಾ ನಾಮರೂಪಿನಂ;
ಏಕಧಾ ಪುನ ರೂಪಸ್ಸ, ರೂಪಂ ನಾಮಸ್ಸ ಚೇಕಧಾ.
ಪಞ್ಞತ್ತಿನಾಮರೂಪಾನಿ, ನಾಮಸ್ಸ ದುವಿಧಾ ದ್ವಯಂ;
ದ್ವಯಸ್ಸ ನವಧಾ ಚೇತಿ, ಛಬ್ಬಿಧಾ ಪಚ್ಚಯಾ ಕಥಂ.
ನಿರುದ್ಧಾನನ್ತರಾ ಏವ, ಜಾಯನ್ತಾನಮನನ್ತರಂ;
ನಾಮಧಮ್ಮಾವ ನಾಮಾನಂ, ಜನಕತ್ತೋಪಕಾರಕಾ.
ನಿರನ್ತರಪ್ಪವತ್ತಿಯಾ, ಅನುರೂಪಮನನ್ತರಾ;
ಅನನ್ತರಪಚ್ಚಯೇನ, ಪಚ್ಚಯೋತಿ ಪಕಾಸಿತಾ.
ಸಮನನ್ತರಭಾವೇನ, ತೇಸಂ ತೇ ಏವ ಪಚ್ಚಯಾ;
ಸಮನನ್ತರನಾಮೇನ, ಪಚ್ಚಯೋತಿ ಪಕಾಸಿತಾ.
ಅತ್ಥಿಭಾವಾಯ ಧಮ್ಮಾನಂ, ನತ್ಥಿತಾಯೋಪಕಾರಕಾ;
ನತ್ಥಿಪಚ್ಚಯನಾಮೇನ, ವುತ್ತಾ ತೇ ಏವ ತಾದಿನಾ.
ಓಕಾಸದಾನಭಾವೇನ, ವಿಗತಾವೋಪಕಾರಕಾ;
ಧಮ್ಮಾ ತೇ ಏವ ವುಚ್ಚನ್ತಿ, ವಿಗತಪ್ಪಚ್ಚಯೋತಿ ಚ.
ಜವಾ ¶ ¶ ಪಗುಣಭಾವಾಯ, ಜವಾನಮುಪಕಾರಕಾ;
ಆಸೇವನಪಚ್ಚಯೋತಿ, ನಿರುದ್ಧಾನನ್ತರಾ ಮತಾ.
ಸಂಸಟ್ಠಸಹಜಾತಾನಂ, ಸಮ್ಪಯೋಗೇನ ಪಚ್ಚಯಾ;
ಸಮ್ಪಯುತ್ತಪಚ್ಚಯೋತಿ, ನಾಮಾ ನಾಮಾನಮೀರಿತಾ.
ಇಚ್ಚೇಕೋ ವತ್ತಮಾನೋ ಚ, ಪಞ್ಚಾತೀತಾ ಯಥಾರಹಂ;
ಅರೂಪಾನಮರೂಪಾ ಚ, ಪಚ್ಚಯಾ ಛಬ್ಬಿಧಾ ಮತಾ.
ಪವತ್ತೇ ಚಿತ್ತಜಾತಾನಂ, ಕಮ್ಮಜಾನಞ್ಚ ಸನ್ಧಿಯಂ;
ರೂಪಾನಂ ಸಹಜಾತಾನ-ಮರೂಪಾನಞ್ಚ ತಾದಿನಾ.
ಹೇತುಭೂತಾ ಛ ಧಮ್ಮಾಪಿ, ಮೂಲಟ್ಠೇನೋಪಕಾರಕಾ;
ಹೇತುಪಚ್ಚಯಭಾವೇನ, ಪಚ್ಚಯೋತಿ ಪಕಾಸಿತಾ.
ತಥಾ ನಿಜ್ಝಾಯನಟ್ಠೇನ, ತೇಸಮೇವೋಪಕಾರಕಾ;
ಝಾನಪಚ್ಚಯನಾಮೇನ, ಝಾನಧಮ್ಮಾ ವಿಭಾವಿತಾ.
ತಥೇವ ನಿಯ್ಯಾನಟ್ಠೇನ, ಪಚ್ಚಯಾತಿ ಪಕಾಸಿತಾ;
ಮಗ್ಗಪಚ್ಚಯನಾಮೇನ, ಮಗ್ಗಙ್ಗಾ ಚ ಮಹೇಸಿನಾ.
ತೇಸಮೇವ ಚ ಧಮ್ಮಾನಂ, ಸಹಜಾತಾತಿ ಚೇತನಾ;
ಕಮ್ಮಬ್ಯಾಪಾರಾಭಾವೇನ, ವತ್ತಮಾನಾ ಚ ಪಚ್ಚಯಾ.
ಕಟತ್ತಾರೂಪಪಾಕಾನಂ, ನಾನಕ್ಖಣಿಕಚೇತನಾ;
ಅಭಿಸಙ್ಖಾರಭಾವೇನ, ಜನಕಪ್ಪಚ್ಚಯಾ ಮತಾ.
ಇಚ್ಚೇವಂ ದುವಿಧಾ ಭೇದಾ, ವಿಪ್ಫಾರಟ್ಠೇನ ಚೇತನಾ;
ಕಮ್ಮಪಚ್ಚಯನಾಮೇನ, ಪಚ್ಚಯೋತಿ ಪಕಾಸಿತಾ.
ರೂಪಾನಂ ಸಹಜಾತಾನಂ, ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಮರೂಪಿನಂ;
ಪಚ್ಚಯಾ ಸನ್ತಭಾವೇನ, ವಿಪಾಕಾ ಸಮುದೀರಿತಾ.
ಏಕೋತೀತೋಪಿ ಚತ್ತಾರೋ, ವತ್ತಮಾನಾತಿ ಪಞ್ಚಧಾ;
ಪಚ್ಚಯಾ ನಾಮಧಮ್ಮಾವ, ನಾಮರೂಪಾನಮೀರಿತಾ.
ಇಮಸ್ಸ ¶ ರೂಪಕಾಯಸ್ಸ, ಪಚ್ಛಾಜಾತೋಪಕಾರಕೋ;
ಪಚ್ಛಾಜಾತಪಚ್ಚಯೋತಿ, ನಾಮಂ ರೂಪಾನಮೇಕಧಾ.
ಸತ್ತವಿಞ್ಞಾಣಧಾತೂನಂ ¶ , ಛ ವತ್ಥೂನಿ ಪವತ್ತಿಯಂ;
ಪಞ್ಚವಿಞ್ಞಾಣವೀಥಿಯಾ, ಪಞ್ಚಾಲಮ್ಬಾ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ.
ಪುರೇಜಾತವಿಸೇಸೇನ, ನಾಮಾನಮುಪಕಾರಕಾ;
ಪುರೇಜಾತಪಚ್ಚಯೋತಿ, ರೂಪಂ ನಾಮಸ್ಸ ಚೇಕಧಾ.
ಚಿತ್ತಚೇತಸಿಕಾ ಧಮ್ಮಾ, ಯಂ ಯಮಾರಬ್ಭ ಜಾಯರೇ;
ಆಲಮ್ಬಣಪಚ್ಚಯೋತಿ, ಸಬ್ಬಮೇತಂ ಪವುಚ್ಚತಿ.
ಯಮಾಲಮ್ಬಂ ಗರುಂ ಕತ್ವಾ, ನಾಮಧಮ್ಮಾ ಪವತ್ತರೇ;
ಸ್ವಾಯಮೇವಾಲಮ್ಬಣೂಪ-ನಿಸ್ಸಯೋತಿ ಪಕಾಸಿತೋ.
ಅನನ್ತರಪಚ್ಚಯೇನ, ಯೇ ಧಮ್ಮಾ ಪಚ್ಚಯಾ ಮತಾ;
ತೇ ಏವ ವಾನನ್ತರೂಪ-ನಿಸ್ಸಯೋತಿ ಪಕಾಸಿತೋ.
ರಾಗಸದ್ಧಾದಯೋ ಧಮ್ಮಾ, ಅಜ್ಝತ್ತಮನುವಾಸಿತಾ;
ಸತ್ತಸಙ್ಖಾರಧಮ್ಮಾ ಚ, ಬಹಿದ್ಧೋಪನಿಸೇವಿತಾ.
ರಾಗಸದ್ಧಾದಿಧಮ್ಮಾನಂ, ಕಮ್ಮಂ ಪಾಕಾನಮಿಚ್ಚಯಂ;
ಪಕತೂಪನಿಸ್ಸಯೋತಿ, ಪಟ್ಠಪೇಸಿ ತಥಾಗತೋ.
ಇಚ್ಚೇವಂ ಬಲವಟ್ಠೇನ, ನಿಸ್ಸಯೇನೋಪಕಾರಕಾ;
ಉಪನಿಸ್ಸಯನಾಮೇನ, ಪಚ್ಚಯೋಯಂ ತಿಧಾ ಮತೋ.
ರೂಪಾರೂಪಂ ಪನಿಚ್ಚೇವಂ, ತೇಕಾಲಿಕಮಕಾಲಿಕಾ;
ಪಞ್ಞತ್ತಿ ಚೇವ ನಾಮಾನಂ, ಪಚ್ಚಯೋ ದುವಿಧೋ ಮತೋ.
ಆಲಮ್ಬಾಧಿಪ್ಪತಿಭೂತಂ, ನಾಮಾನಂ ಗರುಗೋಚರಂ;
ಸಹಜಾಧಿಪ್ಪತೀಧಮ್ಮಾ, ಸಹಜಾನಂ ಯಥಾರಹಂ.
ನಾಮರೂಪಾನಮಿಚ್ಚೇವ-ಮಾಧಿಪ್ಪಚ್ಚೇನ ಪಚ್ಚಯೋ;
ಅಧಿಪ್ಪತಿಪಚ್ಚಯೋತಿ, ದುವಿಧಾ ಪರಿದೀಪಿತೋ.
ಸಹಜಾ ¶ ನಾಮರೂಪಾನಂ, ಮಹಾಭೂತಾ ಚ ರೂಪಿನಂ;
ಪಟಿಸನ್ಧಿಕ್ಖಣೇ ವತ್ಥು, ನಾಮಾನಮಿತಿ ಸಬ್ಬಥಾ.
ಸಹಜಾತವಿಸೇಸೇನ, ಧಮ್ಮಾನಮುಪಕಾರಕಾ;
ಸಹಜಾತಪಚ್ಚಯೋತಿ, ತಿವಿಧೇವಂ ವಿಭಾವಿತಾ.
ಅರೂಪಿನೋ ¶ ಚತುಕ್ಖನ್ಧಾ, ಮಹಾಭೂತಾ ಚತುಬ್ಬಿಧಾ;
ಸನ್ಧಿಯಂ ವತ್ಥುನಾಮಾನಿ, ಸಹಜಾನೀತಿ ಸಬ್ಬಥಾ.
ಉಪಕಾರಪವತ್ತಾ ಚ, ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಸ್ಸ ತಾದಿನಾ;
ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಪಚ್ಚಯೋತಿ, ವಿಭತ್ತಾ ತಿವಿಧಾ ಮತಾ.
ಸತ್ತವಿಞ್ಞಾಣಧಾತೂನಂ, ಭೂತೋಪಾದಾಯರೂಪಿನಂ;
ಸಹಜಾತನಾಮರೂಪ-ಧಮ್ಮಾನಞ್ಚ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ.
ವತ್ಥು ಭೂತಾ ಚತುಕ್ಖನ್ಧಾ, ನಿಸ್ಸಯೇನೋಪಕಾರಕಾ;
ನಿಸ್ಸಯಪ್ಪಚ್ಚಯೋ ನಾಮ, ಪಚ್ಚಯೋತಿ ಮತೋ ತಿಧಾ.
ಕಬಳೀಕಾರೋ ಆಹಾರೋ, ರೂಪಕಾಯಸ್ಸ ಪಚ್ಚಯೋ;
ಅರೂಪಿನೋ ಪನಾಹಾರಾ, ಸಹಜಾನಂ ಯಥಾರಹಂ.
ನಾಮರೂಪಾನಮಿಚ್ಚೇವಂ, ಯಾಪನಟ್ಠೇನ ಪಚ್ಚಯಾ;
ಆಹಾರಪಚ್ಚಯೋತೇವ, ದುವಿಧೇವಂ ಪಕಾಸಿತೋ.
ಪಸಾದಜೀವಿತಾರೂಪಿ-ನ್ದ್ರಿಯಧಮ್ಮಾ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ;
ಪಞ್ಚವಿಞ್ಞಾಣುಪಾದಿನ್ನ-ರೂಪಾನಂ ನಾಮರೂಪಿನಂ.
ಸಹಜಾತಾನಮಿಚ್ಚೇವ-ಮಿಸ್ಸರಟ್ಠೇನ ಪಚ್ಚಯಾ;
ಇನ್ದ್ರಿಯಪ್ಪಚ್ಚಯೋತೇವ, ತಿವಿಧಾ ಸಮುದಾಹಟೋ.
ಸತ್ತವಿಞ್ಞಾಣಧಾತೂನಂ, ಛ ವತ್ಥೂನಿ ಯಥಾರಹಂ;
ಪಚ್ಛಾಜಾತಾ ಚ ಕಾಯಸ್ಸ, ಚಿತ್ತಚೇತಸಿಕಾ ತಥಾ.
ಅರೂಪಾ ಸಹಜಾತಾನಂ, ರೂಪಾನನ್ತಿ ಮತಾ ತಿಧಾ;
ವಿಪ್ಪಯುತ್ತಪಚ್ಚಯೋತಿ, ವಿಪ್ಪಯೋಗೋಪಕಾರಕಾ.
ಸಹಜಾತಂ ¶ ಪುರೇಜಾತಂ, ಪಚ್ಛಾಜಾತಞ್ಚ ಸಬ್ಬಥಾ;
ಕಬಳೀಕಾರೋ ಆಹಾರೋ, ರೂಪಜೀವಿತಮಿಚ್ಚಯಂ.
ಅತ್ಥಿಪಚ್ಚಯಸಙ್ಖಾತೋ, ಪಚ್ಚಯೋ ಪಞ್ಚಧಾ ಮತೋ;
ವಿಜ್ಜಮಾನಸಭಾವೇನ, ಪಚ್ಚಯಟ್ಠಾ ಯಥಾರಹಂ.
ತೇ ಏವಾವಿಗತಾ ಹುತ್ವಾ, ವತ್ತಮಾನೋಪಕಾರಕಾ;
ಅವಿಗತಪಚ್ಚಯೋತಿ, ಸುಗತೇನ ವವತ್ಥಿತಾ.
ಅಟ್ಠೇವಂ ¶ ವತ್ತಮಾನಾನಿ, ನಾಮರೂಪಾನಿ ಪಚ್ಚಯಾ;
ಸಬ್ಬತ್ಥಾಧಿಪ್ಪತೀ ಚಾತಿ, ನವಧಾ ನಾಮರೂಪಿನಂ.
ಇತ್ಥಮುದ್ದಿಟ್ಠನಿದ್ದಿಟ್ಠಾ, ಪಟ್ಠಾನನಯಸಙ್ಗಹಾ;
ಕುಸಲಾಕುಸಲಾದೀಹಿ, ಸುವಿಭತ್ತಾ ಮಹೇಸಿನಾ.
ಪಞ್ಞತ್ತಿನಾಮರೂಪಾನಂ, ವಸೇನ ತಿವಿಧಾ ಠಿತಾ;
ಪಚ್ಚಯಾತಿ ಪಕಾಸೇನ್ತಿ, ಚತುವೀಸತಿ ಪಣ್ಡಿತಾ.
ಪಞ್ಞತ್ತಿ ಪಞ್ಞಪೀಯತ್ತಾ, ಪಞ್ಞಾಪೇತೀತಿ ಚ ದ್ವಿಧಾ;
ನಾಮರೂಪವಿನಿಮುತ್ತಾ, ಪಞ್ಞತ್ತಾ ತಾದಿನಾ ಕಥಂ.
ಭೂತಪರಿಣಾಮಾಕಾರಮುಪಾದಾಯ ತಥಾ ತಥಾ;
ಭೂಮಿಪಬ್ಬತಪಾಸಾಣತಿಣರುಕ್ಖಲತಾದಯೋ.
ಸಮ್ಭಾರಾಕಾರಮಾರಬ್ಭ, ಸನ್ನಿವೇಸವಿಸೇಸಿತಾ;
ಯಾನಗಾಮವನುಯ್ಯಾನಕಟಸಾರಪಟಾದಯೋ.
ಕಾರಕವೇದಕಾಕಾರಂ, ವಿಞ್ಞತ್ತಿನ್ದ್ರಿಯಲಕ್ಖಿತಂ;
ಖನ್ಧಪಞ್ಚಕಮಾಹಚ್ಚ, ಮಚ್ಚಾಸುರಸುರಾದಯೋ.
ಚನ್ದಾದಾವಟ್ಟನಾದೀಹಿ, ದಿಸಾಕಾಲಾದಿಸಮ್ಮುತಿ;
ಪಾರಮ್ಪರಿಯಕಾದೀಹಿ, ಜಾತಿಗೋತ್ತಕುಲಾದಯೋ.
ತಂತಂಕ್ರಿಯಾದಿಭೇದೇಹಿ, ಪಞ್ಞತ್ತಾ ಕಥಿನಾದಯೋ;
ತಂತಂಕಲಾಪಾಸಮ್ಫುಟ್ಠಾ, ಕೂಪಾಕಾಸಗುಹಾದಯೋ.
ತಂ ¶ ತಂ ನಿಮಿತ್ತಮಾರಬ್ಭ, ಚಿನ್ತಯನ್ತಸ್ಸುಪಟ್ಠಿತಾ;
ಕಸಿಣಾದಿಕವೋಹಾರಾ, ಭಾವನಾಮಯಗೋಚರಾ.
ಪುಬ್ಬೋಪಲಬ್ಭಾಭಾವೇನ, ಕಸಿಣುಗ್ಘಾಟಿಮಾದಯೋ;
ನಿರೋಧಾ ಚ ಸಮಾಪತ್ತಿ, ವಿಸೇಸಾಭಾವಲಕ್ಖಿತಾ.
ಇತಿ ತಂ ತಮುಪಾದಾಯ, ಸಮಞ್ಞಾತಾ ತಥಾ ತಥಾ;
ಸಙ್ಖಾ ಸಮಞ್ಞಾ ಪಞ್ಞತ್ತಿ, ವೋಹಾರೋತಿ ಪಕಾಸಿತಾ.
ಆಲಮ್ಬಣಟ್ಠಾಕಾರೇನ, ಸನ್ತಾಭಾವೇಪಿ ವತ್ಥುತೋ;
ಚಿನ್ತಾವೋಹಾರನಿಪ್ಫನ್ನಾ, ಅತ್ಥಚ್ಛಾಯಾವ ಭಾಸಿನೀ.
ಪಞ್ಞಾಪೀಯತ್ತಾ ¶ ಪಞ್ಞತ್ತಿ, ನಾಮಾಯಮಿತಿ ಭಾಸಿತಾ;
ಉಪಾದಾಯ ಚ ಪಞ್ಞತ್ತಿ, ಸಾ ಏವೋಪನಿಧಾಯ ಚ.
ಪಞ್ಞತ್ತಿ ಪಞ್ಞಾಪನತೋ, ಪಣ್ಡಿತೇಹಿ ಪಕಾಸಿತಾ;
ಅವಿಜ್ಜಮಾನಾ ಪಞ್ಞತ್ತಿ, ವಿಜ್ಜಮಾನಾತಿಪಿ ದ್ವಿಧಾ.
ಲೋಕವೋಹಾರಿಕಟ್ಠೇನ, ಪಞ್ಞತ್ತಂ ಪರಮತ್ಥತೋ;
ಅವಿಜ್ಜಮಾನಮೇತಾಯ, ಪಞ್ಞಾಪೇನ್ತಿ ಯದಾ ತದಾ.
ಅವಿಜ್ಜಮಾನಪಞ್ಞತ್ತಿ, ವಿಜ್ಜಮಾನಂ ಯದಾ ಪುನ;
ಪಞ್ಞಾಪೇನ್ತಿ ತದಾ ಏಸಾ, ವಿಜ್ಜಮಾನನ್ತಿ ವುಚ್ಚತಿ.
ಇತ್ಥಂ ಪಞ್ಞತ್ತಿಧಮ್ಮಞ್ಚ, ಸಮ್ಮತತ್ಥವಿಸೇಸತೋ;
ಭಾವಧಮ್ಮಞ್ಚ ರೂಪಾದಿ-ಸಲಕ್ಖಣವಿಸೇಸತೋ.
ಪಞ್ಞಾಪೇತೀತಿ ಪಞ್ಞತ್ತಿ, ನಾಮಾಯಮಿತಿ ಭಾಸಿತಾ;
ಯಾ ನಾಮಂ ನಾಮಕಮ್ಮಾದಿನಾಮೇನ ಸಮುದೀರಿತಾ.
ಸಾ ಏವಾವಿಜ್ಜಮಾನೇನ-ವಿಜ್ಜಮಾನಾದಿಭೇದಿತಾ;
ಇತ್ಥಿಸದ್ದೋ ಛಳಾಭಿಞ್ಞೋ, ರಾಜಪುತ್ತೋ ತು ಭಾಸಿತಾ.
ಕ್ರಿಯಾನಿಮಿತ್ತತ್ಥಯೋಗ-ರುಳ್ಹಿಜಾತೋಪಚಾರಿಕಾ;
ಸಮ್ಬನ್ಧೋಪಚಯಾವತ್ಥಾ, ಸಣ್ಠಾನಾಪೇಕ್ಖಿತಾ ತಥಾ.
ದೇವದತ್ತೋಥ ¶ ಮೇಧಾವೀ, ವೇದನಾ ಚನ್ದಿಮಾ ತಥಾ;
ಖತ್ತಿಯೋ ನರಸೀಹೋ ಚ, ಭಾತಾ ಲೋಹಿತಕಂ ಯುವಾ.
ಕುಣ್ಡಲಂ ದುಸ್ಸಮಿಚ್ಚೇವಮಾದಿಭೇದಿತಸಙ್ಗಹಾ;
ಸಮ್ಮತತ್ಥಸಭಾವೇಸು, ವೋಹಾರಾಕಾರಲಕ್ಖಿತಾ.
ಸಾಯಂ ಯಾದಿಚ್ಛಕಾನ್ವತ್ಥಸಙ್ಕೇತಕ್ಖಣಸಮ್ಭವಾ;
ವೋಹಾರತ್ಥವಿಸೇಸೇನ, ಞೇಯ್ಯಾಕಾರಾನುಸಾರಿನೀ.
ವಚೀಘೋಸಾನುಸಾರೇನ, ಸೋತವಿಞ್ಞಾಣವೀಥಿಯಾ;
ಪವತ್ತಾನನ್ತರುಪ್ಪನ್ನ-ಮನೋದ್ವಾರಸ್ಸ ಗೋಚರಾ.
ಅತ್ಥಾ ¶ ಯಸ್ಸಾನುಸಾರೇನ, ವಿಞ್ಞಾಯನ್ತಿ ತತೋ ಪರಂ;
ಸಮ್ಮತಾ ಚ ಸಭಾವಾ ಚ, ಪುಬ್ಬಸಙ್ಕೇತಭಾಗಿನೋ.
ಯಾಯಂ ವಾಲಮ್ಬಣಾಕಾರವಿಸೇಸೇ ಪಟಿದಿಸ್ಸತಿ;
ವೇದನಾದಿವಚೀಘೋಸಂ, ಸಭಾವಾನುಗಚೇತಸೋ.
ಸಾಯಂ ಪಞ್ಞತ್ತಿ ವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಾ, ಲೋಕಸಙ್ಕೇತನಿಮ್ಮಿತಾ;
ವಚೀವಿಞ್ಞತ್ತಿಸಹಿತೋ, ಸದ್ದೋ ಏವಾತಿ ಕೇಚನ.
ಇತ್ಥಂ ಪಞ್ಞತ್ತಿಧಮ್ಮಾತಿ, ವುತ್ತಂ ಪಞ್ಞತ್ತಿಕದ್ವಯಂ;
ತಥಾಧಿವಚನಾ ಧಮ್ಮಾ, ನಿರುತ್ತೀತಿ ಚ ತಾದಿನಾ.
ಅವಿಸಂವಾದಕಟ್ಠೇನ, ಲೋಕವೋಹಾರಸಾಧಕಂ;
ಸಮಞ್ಞಾಸಚ್ಚಮಿಚ್ಚೇವಂ, ಆಚಿಕ್ಖನ್ತಿ ವಿಚಕ್ಖಣಾ.
ಸತ್ಥಾ ಯಂ ಪರಮತ್ಥಮುತ್ತಮಗುಣೋ ನಾಮಞ್ಚ ರೂಪನ್ತಿ ಚ,
ದ್ವೇಧಾಕಾಸಿ ಸಭಾವಧಮ್ಮಕುಸಲೋ ನಿಬ್ಬಿಜ್ಝ ಧಮ್ಮನ್ತರಂ;
ವೋಹಾರತ್ಥವಿಸೇಸಞೇಯ್ಯಮಪರಂ ಬ್ಯಾಕಾಸಿ ಪಞ್ಞತ್ತಿತೋ,
ಆರದ್ಧಂ ಕಮತೋ ಮಯೇವಮಖಿಲಂ ತಂ ಸುಟ್ಠು ನಿಟ್ಠಾಪಿತಂ.
ಯಂ ಧಮ್ಮಂ ಧಮ್ಮರಾಜಾ ನಿರತಿಕಮಭಿಸಮ್ಬೋಧಿ ಮಗ್ಗೇನ ಬುದ್ಧಾ,
ಕತ್ವಾ ಕಣ್ಡಮ್ಬಮೂಲೇ ಪರಮಮನುಪಮಂ ಪಾಟಿಹೀರಂ ಖಣೇನ;
ಪಾತ್ವಾಕಾ ¶ ತತ್ಥ ಪತ್ವಾ ಪುರವರಗಣಮುಲ್ಲಾಪಲಾವಣ್ಣರಂಸಿ,
ತತ್ಥಾದಾಯತ್ಥಸಾರಂ ಕಥಿತಮತಿಚಿರಂ ಠಾತು ಪಾಠಾನುಕೂಲಂ.
ಇತಿ ನಾಮರೂಪಪರಿಚ್ಛೇದೇ ಸಬ್ಬಸಙ್ಗಹವಿಭಾಗೋ ನಾಮ
ಸತ್ತಮೋ ಪರಿಚ್ಛೇದೋ.
ನಿಟ್ಠಿತೋ ಚ ನಾಮರೂಪಪರಿಚ್ಛೇದೇ ಸಬ್ಬಥಾಪಿ
ಅಭಿಧಮ್ಮಪರಮತ್ಥವಿಭಾಗೋ.
೮. ಅಟ್ಠಮೋ ಪರಿಚ್ಛೇದೋ
ಕಸಿಣಾಸುಭವಿಭಾಗೋ
ಇತೋ ¶ ಪರಂ ಪವಕ್ಖಾಮಿ, ಭಾವನಾನಯಮುತ್ತಮಂ;
ನಾಮರೂಪಂ ಪರಿಗ್ಗಯ್ಹ, ಪಟಿಪಜ್ಜಿತುಮೀಹತೋ.
ಭಾವನಾ ದುವಿಧಾ ತತ್ಥ, ಸಮಥೋ ಚ ವಿಪಸ್ಸನಾ;
ಸಮಥೋ ದುವಿಧೋ ತತ್ಥ, ಪರಿತ್ತೋ ಚ ಮಹಗ್ಗತೋ.
ಉಪಚಾರಮನುಪ್ಪತ್ತೋ, ಪರಿತ್ತೋತಿ ಪವುಚ್ಚತಿ;
ಮಹಗ್ಗತಪ್ಪನಾಪತ್ತೋ, ಸಮಥೋ ಲೋಕಿಯೋ ಮತೋ.
ಕಸಿಣಾನಿ ದಸಾಸುಭಾ, ದಸಧಾನುಸ್ಸತೀ ತಥಾ;
ಅಪ್ಪಮಞ್ಞಾ ಚ ಸಞ್ಞಾ ಚ, ವವತ್ಥಾರುಪ್ಪಕಾನಿ ಚ.
ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಾನಿ ತತ್ಥಾಹು, ಚತ್ತಾಲೀಸ ವಿಚಕ್ಖಣಾ;
ಯತ್ಥಾನುಯೋಗಂ ಕುಬ್ಬನ್ತಾ, ಭಾವೇನ್ತಿ ಸಮಥದ್ವಯಂ.
ತಂ ¶ ಪಯೋಗವಿಸುದ್ಧೇನ, ಪತ್ವಾನೋಪಾಯಸಮ್ಪದಂ;
ಅಜ್ಝಾಸಯಂ ವಿಸೋಧೇತ್ವಾ, ಭಾವೇತಬ್ಬನ್ತಿ ಭಾಸಿತಂ.
ಕಥಂ ಕರೋನ್ತೋ ಚಾರಿತ್ತಂ, ವಾರಿತ್ತಞ್ಚ ವಿವಜ್ಜಿಯ;
ಪಾತಿಮೋಕ್ಖಂ ಸಮಾದಾಯ, ಸದ್ಧಾಯ ಪರಿಪೂರಯೇ.
ಪಟಿಸಙ್ಖಾಯ ಸೋಧೇತ್ವಾ, ಛದ್ವಾರೇಸು ಮಲಾಸವಂ;
ಛಳಿನ್ದ್ರಿಯಾನಿ ಮೇಧಾವೀ, ಸತಾರಕ್ಖೇನ ಗೋಪಯೇ.
ಪಾಪಕಾಜೀವನಿಸ್ಸಙ್ಗೋ, ಕುಹಕಾಚಾರನಿಸ್ಸಟೋ;
ಆಜೀವಂ ಪರಿಸೋಧೇಯ್ಯ, ಪಹಿತತ್ತೇಟ್ಠಿಸುದ್ಧಿಯಾ.
ಇದಮತ್ಥಿತಮಾರಬ್ಭ, ಪಟಿಸಙ್ಖಾಯ ಯೋನಿಸೋ;
ಪಞ್ಞವಾ ಸಮ್ಪಜಞ್ಞೇನ, ಪರಿಭುಞ್ಜೇಯ್ಯ ಪಚ್ಚಯೇ.
ಸಂವರಂ ಪಾತಿಮೋಕ್ಖೇ ಚ, ಸೀಲಮಿನ್ದ್ರಿಯಸಂವರಂ;
ಆಜೀವಪಾರಿಸುದ್ಧಿಞ್ಚ, ತಥಾ ಪಚ್ಚಯನಿಸ್ಸಿತಂ.
ಸಮಾದಾಯ ¶ ಚತುದ್ಧೇವ-ಮಧಿಟ್ಠೇಯ್ಯ ತತೋ ಪರಂ;
ತಸ್ಸೇವ ಪರಿವಾರಾಯ, ಧುತಙ್ಗಾನಿ ಯಥಾರಹಂ.
ಪಂಸುಕೂಲಿಕಮಙ್ಗಂ ತಿ-ಚೀವರಂ ಚೀವರಾಯುಗಂ;
ಪಿಣ್ಡಪಾತಿಕಮಙ್ಗಞ್ಚ, ಸಪದಾನಿಕಮುತ್ತಮಂ.
ಖಲುಪಚ್ಛಾಭತ್ತಿಕಙ್ಗಂ, ಧುತಙ್ಗಂ ಪತ್ತಪಿಣ್ಡಿಕಂ;
ಏಕಾಸನಿಕಮಿಚ್ಚೇವಂ, ಪಞ್ಚಧಾ ಭೋಜನೇ ಠಿತಂ.
ಆರಞ್ಞಿಕಂ ಯಥಾಸನ್ಥ-
ತಿಕಙ್ಗಂ ರುಕ್ಖಮೂಲಿಕಂ;
ಅಬ್ಭೋಕಾಸಿಕಸೋಸಾನಿ-
ಕಙ್ಗಾ ನೇಸಜ್ಜಿಕಂ ತಥಾ.
ಛ ಸೇನಾಸನಮಾರಬ್ಭ, ಧುತಙ್ಗಾನೀತಿ ತೇರಸ;
ಕಪ್ಪಿಯೇಪಿ ಚ ಲೋಲುಪ್ಪ-ಸಮಾಚಾರವಿಮುತ್ತಿಯಾ.
ಸಾಮೀಚಿಪಟಿಪತ್ತೀತಿ ¶ , ಕತ್ವಾ ಸಲ್ಲೇಖವುತ್ತಿಯಾ;
ಪಚ್ಚಯತ್ತಯಮಾಹಚ್ಚ, ಪಞ್ಞತ್ತಾನಿ ಮಹೇಸಿನಾ.
ಚತುಪಾರಿಸುದ್ಧಿಸೀಲಂ, ಧುತಙ್ಗಪರಿವಾರಿತಂ;
ಪೂರೇತ್ವಾನ ವಿಸುದ್ಧೇವಂ, ಪಯೋಗಪರಿಸುದ್ಧಿಯಾ.
ತತೋ ಪಣಿಧಿಸಮ್ಪನ್ನೋ, ಭಾವನಾಯ ವಿಸಾರದೋ;
ಉಪಾಯಂ ಪಟಿಪಾದೇಯ್ಯ, ಪವಿವೇಕರತೋ ಕಥಂ?
ಆವಾಸೋ ಚ ಕುಲಂ ಲಾಭೋ,
ಗಣೋ ಕಮ್ಮಞ್ಚ ಪಞ್ಚಮಂ;
ಅದ್ಧಾನಂ ಞಾತಿ ಆಬಾಧೋ,
ಗನ್ಥೋ ಇದ್ಧೀತಿ ತೇ ದಸ.
ಛೇತ್ವಾನ ನಿಪಕೋ ಯೋಗೀ,
ಪಲಿಬೋಧೇ ಯಥಾರಹಂ;
ನಿರಾಲಯೋ ನಿರಾರಮ್ಭೋ,
ಪಪಞ್ಚೋಪಸಮೇ ರತೋ.
ಪಿಯಂ ¶ ಗರುಂ ಭಾವನಿಯಂ, ವತ್ತಾರಂ ವಚನಕ್ಖಮಂ;
ಕತ್ತಾರಮತಿಗಮ್ಭೀರಕಥಂ ಠಾನನಿಯೋಜಕಂ.
ಬಹುಸ್ಸುತಂ ಗುಣವನ್ತ-ಮಾಗಮ್ಮಾಚರಿಯಂ ಬುಧೋ;
ಖಮೋ ಪದಕ್ಖಿಣಗ್ಗಾಹೀ, ನಿಯ್ಯಾತತ್ತುಜು ಭದ್ರಕೋ.
ಆರಾಧೇತ್ವಾನ ಗಣ್ಹೇಯ್ಯ, ತಂ ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನದಾಯಕಂ;
ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಂ ಪರಿಕ್ಖಿತ್ವಾ, ಚರಿಯಾರಹಮತ್ತನೋ.
ರಾಗೋ ದೋಸೋ ಚ ಮೋಹೋ ಚ,
ಚರಿಯಾ ತೀಹಿ ಪಣ್ಡಿತಾ;
ಸದ್ಧಾಬುದ್ಧಿವಿತಕ್ಕೇಹಿ,
ಛಬ್ಬಿಧಾ ಚ ವಿಭಾವಯುಂ.
ರಾಗುಸ್ಸನ್ನಸ್ಸ ¶ ಸಪ್ಪಾಯಾ, ಕೋಟ್ಠಾಸಾಸುಭಭಾವನಾ;
ದೋಸುಸ್ಸನ್ನಸ್ಸಪ್ಪಮಞ್ಞಾ, ನೀಲಾದಿ ಚ ಚತುಬ್ಬಿಧಾ.
ವಿತಕ್ಕಂ ಮೋಹುಸ್ಸನ್ನಾನಂ, ಆನಾಪಾನಂ ಪಕಾಸಿತಂ;
ಛ ಸದ್ಧಾಚರಿತಸ್ಸಾಹು, ಬುದ್ಧಾನುಸ್ಸತಿಆದಯೋ.
ಮರಣೋಪಸಮಾಸಞ್ಞಾವವತ್ಥಾನಾನಿ ಬುದ್ಧಿನೋ;
ಸೇಸಾನಿ ಪನ ಸಬ್ಬೇಸಂ, ತತ್ಥಾಪಿ ಕಸಿಣಂ ಬುಧಾ.
ವಿತಕ್ಕಪಕತಿಕಸ್ಸ, ಪರಿತ್ತಂ ಮೋಹಚಾರಿನೋ;
ಮಹನ್ತಮಿತಿ ಸಪ್ಪಾಯಂ, ಗಹೇತ್ವಾನ ತತೋ ಪರಂ.
ಮಹಾವಾಸಂ ನವಂ ಜಿಣ್ಣಂ, ಪನ್ಥಸೋಣ್ಡಿಕಸನ್ತಿಕಂ;
ಪಣ್ಣಪುಪ್ಫಫಲಾಕಿಣ್ಣಂ, ಬಹುಸಮ್ಮಾನಪತ್ಥಿತಂ.
ಸೀಮನ್ತದಾರುನಗರ-ಕ್ಖೇತ್ತಪಚ್ಚನ್ತನಿಸ್ಸಿತಂ;
ವಿಸಭಾಗಮಸಪ್ಪಾಯಂ, ಪಟ್ಟನಂ ಮಿತ್ತದುಲ್ಲಭಂ.
ಠಾನಾನಿಟ್ಠಾರಸೇತಾನಿ, ಪರಿವಜ್ಜೇಯ್ಯ ಪಣ್ಡಿತೋ;
ಸೇವೇಯ್ಯ ಭಾವನಾಯೋಗ್ಗಂ, ಸೇನಾಸನಮತನ್ದಿತೋ.
ನಾತಿದೂರಂ ನಾಚ್ಚಾಸನ್ನಂ, ಅಪ್ಪಸದ್ದಮನಾಕುಲಂ;
ಗಮನಾಗಮನಸಮ್ಪನ್ನಂ, ಅಪ್ಪಡಂಸಾನುಪದ್ದವಂ.
ಅಕಿಚ್ಛಪಚ್ಚಯುಪ್ಪಾದಂ ¶ , ಲಜ್ಜೀಭಿಕ್ಖುಗಣೋಚಿತಂ;
ವಿವೇಕಟ್ಠಾನಬಹುಲಂ, ಬಹುಸ್ಸುತನಿಸೇವಿತಂ.
ಅಪ್ಪಭಯಂ ನಿರಾಸಙ್ಕಂ, ಅಪ್ಪದೋಸಂ ಮಹಾಗುಣಂ;
ವಿಹಾರಮನುಸೇವನ್ತೋ, ತತ್ಥ ನಿಸ್ಸಙ್ಗಚೇತಸಾ.
ತತೋ ಕೇಸನಖಚ್ಛೇದ-ರಜನಾದಿಮಸೇಸತೋ;
ಖುದ್ದಕಂ ಪಲಿಬೋಧಞ್ಚ, ಛಿನ್ದಿತ್ವಾನ ಯಥಾರಹಂ.
ಆವಾಸಂ ಗೋಚರಂ ಭಸ್ಸಂ, ಪುಗ್ಗಲಂ ಭೋಜನಂ ತಥಾ;
ವಜ್ಜೇನ್ತೋತುಮಸಪ್ಪಾಯಂ, ಇರಿಯಾಪಥಮತ್ತನೋ.
ಸೇವನ್ತೋ ¶ ಸತ್ತ ಸಪ್ಪಾಯೇ, ತೇ ಏವಾತಿ ಪಧಾನವಾ;
ಭಾವನೂಪಾಯಸಮ್ಪನ್ನೋ, ವೂಪಕಟ್ಠೋ ರಹೋಗತೋ.
ಕಾಮೇಸ್ವಾದೀನವಂ ದಿಸ್ವಾ, ನೇಕ್ಖಮ್ಮಂ ದಟ್ಠು ಖೇಮತೋ;
ಪರಿಯುಟ್ಠಾನನಿಬ್ಬಿನ್ದೋ, ಸೋಧೇಯ್ಯಜ್ಝಾಸಯಂ ಕಥಂ.
ಅಪ್ಪಸ್ಸಾದಾ ಮಹಾದುಕ್ಖಾ, ಕಾಮಾ ಹಿ ಕಟುಕಪ್ಫಲಾ;
ದುಸ್ಸಂಹಾರಾ ದುರಾರಕ್ಖಾ, ಬಹ್ವಾದೀನವಸಣ್ಠಿತಾ.
ಅಟ್ಠಿಕಾ ಖಜ್ಜಮಾನಾವ, ವಿಘಾತಾಯ ಪಭಿಜ್ಜಿತಾ;
ಗಯ್ಹನ್ತತ್ತವಧಾಯೇತೇ, ಮಂಸಪೇಸೀವ ಪಕ್ಖಿಭಿ.
ಪಟಿವಾತೇ ತಿಣುಕ್ಕಾವ, ಪರಿಗ್ಗಾಹಕದಾಹಿನೋ;
ಅಙ್ಗಾರಕಾಸುಸಙ್ಕಾಸಾ, ಸಬ್ಬಙ್ಗಪರಿತಾಸಕಾ.
ಸುಪಿನೇ ಪರಿಭುತ್ತಾವ, ನಾಲಂ ಕಸ್ಸಚಿ ತಿತ್ತಿಯಾ;
ನ ತು ಕಸ್ಸಚಿ ಅಚ್ಚನ್ತಾ, ಅಲಙ್ಕಾರಾವ ಯಾಚಿತಾ.
ಛಜ್ಜನ್ತಾ ಫಲರುಕ್ಖಾವ, ಪಟಿಪನ್ನಪಭಞ್ಜಿನೋ;
ಅಸಿಸೂನೂಪಮಾ ನಿಚ್ಚ-ಮಧಿಕೋಟ್ಟೇನ್ತಿ ಪಾಣಿನೋ.
ಸತ್ತಿಸೂಲೂಪಮಾ ದಳ್ಹಂ, ತಣ್ಹಾಸಲ್ಲಾನುವೇಧಿನೋ;
ಘೋರಾನತ್ಥವಿಸಾಕಿಣ್ಣಾ, ಕಣ್ಹಸಪ್ಪಸಿರೂಪಮಾ.
ಸಬ್ಬಾಸವಪರಿಕ್ಲಿಟ್ಠಾ ¶ , ಸಬ್ಬಾಸಂಕ್ಲೇಸವತ್ಥುಕಾ;
ಗಮ್ಮಾ ಚ ಚಪಲಾ ನೀಚಾ, ಪುಥುಜ್ಜನಮಮಾಯಿತಾ.
ಬಹುಸಾಧಾರಣಾ ಚೇತೇ, ಸಪತ್ತಜನಪತ್ಥಿತಾ;
ಮಹೋಪದ್ದವುಪಯಟ್ಠಾ, ಬಹ್ವಾಯಾಸಾ ಭಯಾವಹಾ.
ಮಹಾರಮ್ಭಸಮಾರದ್ಧಾ, ಖಿಪ್ಪಾಕಾರವಿಧಂಸಿನೋ;
ಸೋಕಸಲ್ಲಂ ಪವೇಸೇನ್ತಾ, ವಿಗಚ್ಛನ್ತಿ ಸುವೇ ಸುವೇ.
ನಾಲಂ ಕಸ್ಸಚಿ ತಾಣಾಯ, ನಾಲಮಸ್ಸಾಸನಾಯ ಚ;
ಅವಿಸಾಸನಿಯಾವಸ್ಸಂ, ಕಿತವಾ ಮಾರಕಿಂಕರಾ.
ಸತ್ತಾನಮುಪಘಾತಾಯ ¶ , ಮಧುರಾಕಾರನಿಮ್ಮಿತಾ;
ರಕ್ಖಸೀ ವಿಯ ಸನ್ತಾನ-ಮಾವಿಸನ್ತಿ ಮನೋಹರಾ.
ಆವಿಟ್ಠಾ ಯೇಹಿ ದುಮ್ಮೇಧಾ, ಬ್ಯಸನಾಹಿತಸಮ್ಭವಾ;
ವಿಪಲ್ಲಾಸಪರಾಭೂತಾ, ಬ್ಯಾಪಜ್ಜನ್ತಾ ವಿಹಞ್ಞರೇ.
ಚೇತೋಸಙ್ಕಪ್ಪರಚಿತಾ, ನನ್ದಿರಾಗೋಪಸೇವನಾ;
ಮಧುಲಿತ್ತಾಸಿಧಾರಾವ, ಬ್ಯಾಪಾರೇನೋಪಸೇವಿತಾ.
ಮನೋರಮಸುಭಾಕಾರಾ, ಪಿಯರೂಪೋಪಲಮ್ಭಿನೋ;
ಮಿತ್ತಮುಖಂ ಸಪತ್ತಾವ, ವಞ್ಚಯನ್ತಿ ಮಹಾಜನಂ.
ವಞ್ಚಿತಾ ಯೇಹಿ ದುಮ್ಮೇಧಾ, ಸಬ್ಬಸಮ್ಪತ್ತಿಧಂಸಿತಾ;
ಖೇಮಮಗ್ಗಾ ಪರಿಬ್ಭಟ್ಠಾ, ಧಾರೇನ್ತಿ ವಧಮತ್ತನೋ.
ವಿರೂಪರೂಪಾಕಾರೇನ, ನಿಮ್ಮಥೇನ್ತಾ ಪಲೋಭಿನೋ;
ಅಭಾವಿತಾನಂ ಬಾಲಾನಂ, ಮಾನಸಂ ನಿಹನನ್ತಿಮೇ.
ಯತ್ಥ ರಾಗಸಲ್ಲವಿದ್ಧಾ, ಸಲ್ಲೇನೇವ ವನೇ ಮಿಗಾ;
ತತ್ಥ ತತ್ಥಾನುಧಾವನ್ತಾ, ವಿಪ್ಫನ್ದನ್ತಿ ನಿರನ್ತರಂ.
ಮಮಂಕಾರೇನ ವುಡ್ಢನ್ತಾ, ಘೋರಮಾಸೀವಿಸಂ ಯಥಾ;
ವಿಸ್ಸಟ್ಠಾ ಭೋಗಧಮ್ಮೇಸು, ಅಸ್ಸಾದೇನ್ತಿ ಅವಿದ್ದಸು.
ಅನಯಬ್ಯಸನಾಯೇತೇ ¶ , ವಸೀ ಕುಬ್ಬನ್ತಿ ಪಾಣಿನೋ;
ವಿಚಿತ್ತಾಕಾರಸಣ್ಠಾನಾ, ಪಿಸಾಚನಗರಂ ಯಥಾ.
ಅನತ್ಥಾವಹಿತಾ ಬಾಲಾ, ವಾಗುರಂ ನಾವಬುಜ್ಝರೇ;
ತತ್ಥೇವ ಪಟಿವಮನ್ತಿ, ಯಥಾ ಹಞ್ಞನ್ತಿ ಮುಚ್ಛಿತಾ.
ಸೀಘವಾಹೀ ಮಹೋಘೋಯಂ, ಕ್ಲೇಸವಟ್ಟಂ ಮಹಬ್ಭಯೋ;
ಸಕಣ್ಟಕಞ್ಚ ಗಹನಂ, ಪಙ್ಕೋವ ದುರತಿಕ್ಕಮೋ.
ಚೇತೋಸಂಮೋಹನಟ್ಠಾನಂ, ಪಮಾದಪಟಿಸನ್ಧಿತಂ;
ಓಹಾರಿ ಸಿಥಿಲಂ ಚೇತಂ, ದುಪ್ಪಮುಞ್ಚಞ್ಚ ಬನ್ಧನಂ.
ಜಾಲಂವ ¶ ವಿತ್ಥತಂ ಲೋಕೇ,
ಮಾರಪಾಸೋ ಸಮೋಡ್ಡಿತೋ;
ಪಞ್ಜರಂ ಚಾರಕೋ ಚೇಸೋ,
ಸತ್ತಾನಮನಯಾವಹೋ.
ಯತ್ಥಾನುರಾಗಸಮ್ಬದ್ಧಾ, ಪಲಿಗುಣ್ಠಿತಸಾಯಿನೋ;
ಮಕ್ಕಟಾಲೇಪಬದ್ಧಾವ, ನಿತ್ಥುನನ್ತಿ ವಿಘಾತಿನೋ.
ಬಳಿಸಂವಾಮಿಸಚ್ಛನ್ನಂ, ಸವಿಸಂ ವಿಯ ಭೋಜನಂ;
ಮಿಗಲುದ್ದನಿವಾಪೋವ, ವಿನಾಸಾಯ ಸಮೋಡ್ಡಿತಾ.
ಮೀನಕಾ ವಙ್ಕಗಿದ್ಧಾವ, ಯೇ ಗಿಲಿತ್ವಾ ಪುಥುಜ್ಜನಾ;
ಘೋರಂ ಮಚ್ಚುಮುಖಂ ಪತ್ವಾ, ಸೋಚನ್ತಾಪಾಯಭಾಗಿನೋ.
ಪಾಪಕ್ಖೇತ್ತಮಿದಂ ಠಾನಂ, ಮಿಚ್ಛಾಲೋಭನಿಸೇವನಂ;
ದುಚ್ಚರೀತಙ್ಕುರಾರೋಹಂ, ಅಪಾಯಫಲಪೂರಣಂ.
ಅಜ್ಝೋಸಿತಾ ಪನೇತ್ಥ ಚ, ಲೋಭಮುಚ್ಛಾವಿದಾಹಿನೋ;
ಕೋಧೂಪನಾಹಜಲಿತಾ, ಇಸ್ಸಾಮಚ್ಛೇರಧೂಪಿತಾ.
ಸಾರಮ್ಭಾಯುಧಸನ್ನದ್ಧಾ, ವಿಪ್ಫುರನ್ತಾ ಮನೋರಥಾ;
ಆಬನ್ಧಿಚ್ಛಾ ಮಹಾಕಚ್ಛಾ, ಠನ್ತಿ ಲೋಕವಿಪತ್ತಿಯಾ.
ಅವಜ್ಜಂ ¶ ನತ್ಥಿ ಏತೇಸ-ಮಕತ್ತಬ್ಬಂ ನ ವಿಜ್ಜತಿ;
ಸಮ್ಮುಟ್ಠಸಚ್ಚತಾ ತೇಸು, ನ ಪತಿಟ್ಠಾತಿ ಸಾಧುತಾ.
ಪರೋಪಘಾತಾಭಿರತಾ, ದಯಾಧಮ್ಮಪರಮ್ಮುಖಾ;
ಸಬ್ಬಸತ್ತೇಸ್ವವಿಸ್ಸಾಸೀ, ಸಬ್ಬತ್ಥ ಪರಿಸಙ್ಕಿತಾ.
ಭಯಸನ್ತಾಸಬಹುಲಾ, ಸಬ್ಬಾನತ್ಥಾನುಸಾರಿನೋ;
ಸಾಧೇನ್ತಾ ಚತುರಾಪಾಯಂ, ಪಾಪಕಮ್ಮಪುರಕ್ಖಕಾ.
ಮಹಾಸಙ್ಕಟುಪಬ್ಯುಳ್ಹಾ, ಪಲಿಬೋಧಪರಿಪ್ಫುಟಾ;
ಹಞ್ಞನ್ತಿ ದುಕ್ಖಧಮ್ಮೇಹಿ, ಕಾಮೇ ಬಾಲಾ ಭವೇಪರೇ.
ತತೋ ¶ ಮಚ್ಚುನಿರಾಸಙ್ಕಾ, ಖಿಡ್ಡಾರತಿವಿಮೋಹಿತಾ;
ಕಿಮ್ಪಕ್ಕಮಿವ ಭಕ್ಖನ್ತಾ, ರಮ್ಮಕಾರವಿರೋಧಿನೋ.
ಗಾಮಸೂಕರಪೋತಾವ, ಕಾಮಾಸುಚಿಪರಿಪ್ಲುತಾ;
ಚಮರೀಕತಕಮ್ಮನ್ತಾ, ಅಸ್ಮಿಂ ಲೋಕೇ ಪಲೋಭಿತಾ.
ಖಜ್ಜಮಾನಾ ಕಿಲೇಸೇಹಿ, ಕಿಮೀಹಿವ ನಿರನ್ತರಂ;
ಪರಿಹಾನಿಂ ಪನಞ್ಞಾಯ, ಪರಿವಾರೇನ್ತಿ ಮುಚ್ಛಿತಾ.
ತತೋ ಜರಾಹಿ ಸನ್ತತ್ತಂ, ಯೋಬ್ಬನಞ್ಚೋಪಮುಯ್ಹತಿ;
ಕಾಮಾ ಚ ಪರಿಹಾಯನ್ತಿ, ಜೀವಿತಞ್ಚೋಪರುಜ್ಝತಿ.
ಪರಂ ಪಮಾದಾಭಿವಟ್ಠಾ, ಪಾಪಕ್ಲೇಸಮಹೋದಕಾ;
ತತೋ ತಣ್ಹಾನದೀ ಪೂರಾ, ಪಾಪೇತಾಪಾಯಸಾಗರಂ.
ಇಧಲೋಕಪರಿಚ್ಚತ್ತಾ, ಪರಲೋಕತ್ಥಧಂಸಿತಾ;
ಗಙ್ಗಾಕುಣಪಕಾಕಾವ, ಸೇನ್ತಿ ಸೋಕಪರಾಯಣಾ.
ಇಚ್ಚತ್ತತ್ಥಂ ಪರತ್ಥಞ್ಚ, ಸತ್ತಾ ಕಾಮನಿಬನ್ಧನಾ;
ವಿದ್ಧಂಸೇತ್ವಾ ವಿನಸ್ಸನ್ತಿ, ಇಧ ಚೇವ ಪರತ್ಥ ಚ.
ಇತಿ ಸಾದೀನವಾ ಕಾಮಾ, ಘೋರಾ ಸಾಲಸಿಲೂಪಮಾ;
ಯತ್ಥ ಬಾಲಾ ವಿಸೀದನ್ತಿ, ನತ್ಥಿ ಸಙ್ಗೋ ವಿಜಾನತಂ.
ಇತ್ಥಂ ¶ ಕಾಮಭಯಟ್ಟಾನಂ, ಸಿಕ್ಖತ್ತಯಮನುತ್ತರಂ;
ಸಮಾಚಿಕ್ಖಿ ವಿಮೋಕ್ಖಾಯ, ನೇಕ್ಖಮ್ಮಮಿತಿ ಚಕ್ಖುಮಾ.
ಸಬ್ಬಾಸವವಿಘಾತಾಯ, ಪಟಿಪತ್ತಿ ಅನುತ್ತರಾ;
ಅನ್ತದ್ವಯಮನಾಗಮ್ಮ, ಮಜ್ಝಿಮಾಯಂ ಪಕಾಸಿತಾ.
ಸಬ್ಬದುಕ್ಖಸಮುಗ್ಘಾತೀ, ವಿಸುದ್ಧಿ ಪರಮುತ್ತಮಾ;
ವಿಜ್ಜಾಚರಣಸಮ್ಪತ್ತಿ, ಸಬ್ಬಸಮ್ಪತ್ತಿಸಾಧಿಕಾ.
ಪುಞ್ಞಕ್ಖೇತ್ತಮಿದಂ ಠಾನಂ, ತಪೋಕಮ್ಮನಿಸೇವನಂ;
ಸದ್ಧಾಸೀಲಙ್ಕುರಾರೋಹಂ, ಸಮ್ಪತ್ತಿಫಲಪೂರಣಂ.
ಕ್ಲೇಸಚಾರಕಮೋಕ್ಖಾಯ ¶ , ದ್ವಾರಮೇತಮನುತ್ತರಂ;
ಮಹೋಘುತ್ತರಣಂ ಕುಲ್ಲಂ, ಸೋತ್ಥಿ ಪಾರಿಮಪಾಪಕಂ.
ಪಾಪಚೋರವಿಘಾತಾಯ, ಖೇಮಮಗ್ಗೋ ಅನುತ್ತರೋ;
ಅಕಣ್ಟಕೋ ಅಗಹನೋ, ಉಜು ಸಬ್ಭಿ ಪವೇದಿತೋ.
ಮಹಾಬನ್ಧನಮೋಕ್ಖಾಯ,
ಅಬ್ಭುತೋ ಜಿನಘೋಸಿತೋ;
ಪಲಿಬೋಧಪರಿಚ್ಚಾಗೋ,
ಅಬ್ಭೋಕಾಸೋ ಅಲೇಪನೋ.
ಸಙ್ಗಪಙ್ಕಸಮುತ್ತಾರೋ, ಗನ್ಥಾನಂ ವಿನಿವೇಠನಂ;
ತಣ್ಹಾದಾಸಬ್ಯನಿತ್ಥಾರೋ, ಸೇರಿಭಾವೋ ಸುಖಾವಹೋ.
ಸಬ್ಬಯೋಗವಿಸಂಯೋಗೋ, ಸಬ್ಬಸೋಕನಿರುನ್ಧನೋ;
ಸಬ್ಬಾಲಯವಿಸಙ್ಖಾರೋ, ಸಬ್ಬದುಕ್ಖವಿನಿಗ್ಗಮೋ.
ಮಾರಪಾಸಸಮುಚ್ಛೇದೀ, ಪತ್ತಮೇತಮನುತ್ತರಂ;
ಮೋಹನ್ಧಕಾರವಿದ್ಧಂಸೀ, ವಿಜ್ಜಾಲೋಕವಿರೋಚನೋ.
ಅಬ್ಯಾಪಜ್ಜಮಿದಂ ಠಾನ-ಮಭಯಂ ನಿರುಪದ್ದವಂ;
ತಪೋಕಮ್ಮಾನಮೋಕಾಸೋ, ಮಾರಚಕ್ಖುವಿಮೋಹನೋ.
ಸಬ್ಬಸನ್ತಾಪಹರಣಮಿದಂ ಸೀತಂವ ಚನ್ದನಂ;
ನಿಮ್ಮಲಂ ಧಮ್ಮಸಲಿಲಂ, ಸಂಕ್ಲೇಸಮಲಸೋಧನಂ.
ಸಂಸಾರಸೇತು ¶ ಸುಹತಾ, ಬೋಧಿಪಕ್ಖಿಯಪತ್ಥತಾ;
ಸೋಕಸಲ್ಲಸಮುದ್ಧಾರೀ, ಯನ್ತಂ ಸುಕತಯೋಜಿತಂ.
ಚಿತ್ತಾತಙ್ಕಸಮುದ್ಧಂಸೀ, ಪರಿಭೋಗಸುಖೋಸಧಂ;
ಲೋಕಾಮಿಸಾನಂ ವಮನಂ, ಚೇತೋದೋಸವಿರೇಚನಂ.
ಅಚ್ಚನ್ತತಿತ್ತಿಕಾರಣಮೀರೇನ್ತಿ ಧಮ್ಮಭೋಜನಂ;
ಪಿಪಾಸಹರಣಂ ಪಾನಂ, ವಿಮುತ್ತಿರಸಪೇಸಲಂ.
ವಣ್ಣಕಿತ್ತಿಸುಗನ್ಧಾಯ ¶ , ಗುಣಮಾಲಾ ಸುಗನ್ಥಿತಾ;
ಪಾಪಕೋಪೀನವಸನಂ, ಹಿರೋತ್ತಪ್ಪವಿಚಿತ್ತಿತಂ.
ಅಚ್ಚನ್ತಪರಿಸುದ್ಧೋ ಚ, ಸದ್ಧಮ್ಮರತನಾವಲಿ;
ಅರಿಯಾನಮಲಙ್ಕಾರೋ, ಅನುಪಾಯಿ ಸಿರಿಙ್ಕರೋ.
ಚಿನ್ತಾನಂ ದುನ್ನಿಮಿತ್ತಾನಮಿದಂ ಸನ್ತಿಕರಂ ಪರಂ;
ವಿಪತ್ತಿಪಟಿಘಾತಾಯ, ಪರಿತ್ತಮಿದಮುತ್ತಮಂ.
ಅನ್ತರಾಯವಿನಾಸಾಯ, ಮಙ್ಗಲಂ ಜಿನದೇಸಿತಂ;
ಮಿಚ್ಛಾಗಾಹವಿಮೋಕ್ಖಾಯ, ಸೋತ್ಥಿ ಸಮ್ಬುದ್ಧಭಾಸಿತಾ.
ಅನಿವತ್ತಿ ಚ ಪಚ್ಚಕ್ಖಮಾವೇನಿಕಮಭಾರಿಯಂ;
ಅಮತೋಸಧಮಚ್ಚನ್ತಮಜರಾಮರಸಾಧನಂ.
ಯಮೇತಂ ಸಮಧಿಟ್ಠಾಯ, ಸಮ್ಬೋಧಿತ್ತಯಮುತ್ತಮಂ;
ಪಪ್ಪೋನ್ತಿ ಸಬ್ಬಸಮ್ಪತ್ತಿಗುಣಪಾರಮಿಪೂರಿತಂ.
ಸಬ್ಬಾಕಾರವರೋಪೇತ-ಮೇತಂ ನೇಕ್ಖಮ್ಮಸಮ್ಮತಂ;
ಸೀಲಗಮ್ಭೀರಪರಿಕ್ಖಂ, ಧುತಙ್ಗೋದಿತತೋರಣಂ.
ಸಮಾಧಿವೀಥಿವಿತ್ಥಿನ್ನಂ, ಸತಿಪಾಕಾರಗೋಪುರಂ;
ಸದ್ಧಾಸಮಿದ್ಧಿಸಮ್ಫುಲ್ಲಂ, ಪಞ್ಞಾಪಾಸಾದಸೋಭಿತಂ.
ಸಮ್ಮಾಜೀವಧಜಂ ರಮ್ಮಂ, ಹಿರೋತ್ತಪ್ಪಪಟಿಚ್ಛದಂ;
ವಿಮುತ್ತಾಮತಸಮ್ಭೋಗಂ, ವೇನೇಯ್ಯಜನಸೇವಿತಂ.
ಅಭೇಜ್ಜಂ ಪಾಪವೇರೀಹಿ, ಪುರಂ ಸುಗತಮಾಪಿತಂ;
ಅನೀತಿಮನುಪಸಗ್ಗಂ, ಪಟಿಪನ್ನಾ ಮಹೇಸಯೋ.
ಪರಮಸ್ಸಾಸಸಮ್ಪತ್ತಾ ¶ , ಪರಿಪುಣ್ಣಮನೋರಥಾ;
ಸಬ್ಬಸಙ್ಗಮತಿಕ್ಕಮ್ಮ, ನಿಕ್ಖನ್ತಾ ಅಕುತೋ ಭಯಾ.
ಸಮ್ಮದತ್ಥಮಭಿಞ್ಞಾಯ, ಮಚ್ಚುಧೇಯ್ಯಪಹಾಯಿನೋ;
ಸಬ್ಬದುಕ್ಖೋಘನಿತ್ತಿಣ್ಣಾ, ಪಾರಂ ಗಚ್ಛನ್ತಿ ಪಣ್ಡಿತಾ.
ಇತಿ ¶ ಸಬ್ಬಙ್ಗಸಮ್ಪನ್ನಂ, ಮಹೇಸಿಗಣಸೇವಿತಂ;
ನೇಕ್ಖಮ್ಮಂ ಕಾಮನಿಕ್ಖನ್ತಂ, ಸದ್ಧಮ್ಮಪಥಮುತ್ತಮಂ.
ವಿರಾಧೇನ್ತಿ ಪರಾಭೂತಾ, ಮುಚ್ಛಿತಾ ಯೇನ ದುಜ್ಜನಾ;
ತಂ ಪಾಪಸಮುದಾಚಾರಂ, ಪರಿಯುಟ್ಠಾನಮಬ್ರವುಂ.
ಚೇತೋನೀವರಣಂ ಚೇತಂ, ಪಞ್ಞಾಚಕ್ಖುನಿರೋಧನಂ;
ಸೀಲೋಪಘಾತಕರಣಂ, ಚಿತ್ತವಿಕ್ಖೇಪಸಙ್ಗಮೋ.
ಅಯಸಾನಂ ಪದಟ್ಠಾನಂ, ಗುಣತೇಜವಿನಾಸನಂ;
ಸಬ್ಬಸಮ್ಪತ್ತಿದಹನಂ, ಚತುರಾಪಾಯಸಾಧಕಂ.
ಸಬ್ಬಾಸವಮಲೋಪೇತೋ, ಸಬ್ಬೋಪಕ್ಲೇಸಸಞ್ಚಯೋ;
ಪಾಪಯಕ್ಖಸಮೋ ಚೇಸೋ, ದೋಸಾಸೀವಿಸಸಙ್ಗಮೋ.
ಪಮಾದಪಥಮಕ್ಕನ್ತಂ, ಅಮಿತ್ತಗಣಸಙ್ಗಮಂ;
ಮಹಬ್ಭಯಸಮುಟ್ಠಾನಂ, ಮಹಾಬ್ಯಸನಸಙ್ಕರಂ.
ಅಪಾಯದುಕ್ಖಮಾರುಳ್ಹಂ, ಅಹಿತಾವಹಿತಂ ಪದಂ;
ಸಬ್ಬಾನತ್ಥಕರಂ ಘೋರಂ, ಸಬ್ಬದುಕ್ಖವಿಧಾಯಕಂ.
ಧಿರತ್ಥು ಪಾಪಧಮ್ಮಾನಂ, ಸಬ್ಬಕಲ್ಯಾಣಹಾಯಿನಂ;
ಲದ್ಧಾಪಿ ಖಣಸಮ್ಪತ್ತಿ, ದುಲ್ಲಭಾ ಯೇಹಿ ನಾಸಿತಾ.
ತೇಸಂ ಹಿ ಸಮುದಾಚಾರೋ, ದುಲ್ಲಭಂ ಬುದ್ಧಸಾಸನಂ;
ಸಮುದ್ಧಂಸೇತಿ ಅಸನಿ, ಯಥಾ ರತನಪಬ್ಬತಂ.
ಸದ್ಧಮ್ಮಧನಚೋರಾ ತೇ, ನೇಕ್ಖಮ್ಮಪತಿಬನ್ಧಕಾ;
ಪಟಿಪತ್ತಿಂ ವಿಲುಮ್ಪನ್ತಾ, ಪಲಿಬುನ್ಧನ್ತಿ ಪಾಣಿನೋ.
ವಿಸ್ಸಾಸಿವಧಕಾಪೇತೇ, ವಿಸ್ಸಟ್ಠಾವಸ್ಸಘಾತಿನೋ;
ಯೇಹಿ ಬಾಲಾಹತಾ ಸೇನ್ತಿ, ನಿಸ್ಸಯೇಜಿನಸಾಸನೇ.
ತೇಪಿ ¶ ವಾಸೇನ್ತಿ ದುಮ್ಮೇಧಾ, ನಿಸ್ಸಙ್ಕಾ ಮೋಹಪಾರುತಾ;
ಅನ್ತೋಮನಸಿ ಉಚ್ಛಙ್ಕೇ, ಘೋರಮಾಸೀವಿಸಂ ಯಥಾ.
ಅತ್ತನೋ ¶ ಚ ವಿನಾಸಾಯ, ನಿಸ್ಸಟಂ ಕ್ಲೇಸಪಞ್ಜರೇ;
ಚಿನನ್ತಾ ನಾವಬುಜ್ಝನ್ತಿ, ವಿಪತ್ತಿಪಥಯಾಯಿನೋ.
ಹಲಾಹಲಂವ ಖಾದನ್ತಾ, ಆಲಿಙ್ಗನ್ತಾವ ಪಾಪಕಂ;
ಅವಸ್ಸಮುಪಹಞ್ಞನ್ತಿ, ಪಾಪಧಮ್ಮೋಪಲಾಳಿನೋ.
ಪಾಪಚಿನ್ತಾ ಪರಿಬ್ಯುಳ್ಹಾ, ವಿತಕ್ಕಮಥಿತಾ ಜನಾ;
ಲೋಕದ್ವಯಾಪಿ ಧಂಸೇನ್ತಿ, ಅತ್ಥದ್ವಯವಿನಾಸಿನೋ.
ಕೋಧೂಪನಾಹಿ ವಿಗಚ್ಛಾ, ಇಸ್ಸಾಮಚ್ಛೇರದೂಸಿತಾ;
ಮಕ್ಖೀ ಪಲಾಸೀ ಸಾರಮ್ಭೀ, ಅಪ್ಪತಿಸ್ಸಾ ಅಗಾರವಾ.
ಮಾನಾತಿಮಾನಬಹುಲಾ, ಮುಧಾಮುಖರಚಣ್ಡಿಕಾ;
ಉದ್ಧತಾ ಚ ಪಮತ್ತಾ ಚ, ದಬ್ಬಿತಾ ಕೇತುಗಾಹಿನೋ.
ಚೇತೋಖಿಲಖಿಲಭೂತಾ, ವಿನಿಬನ್ಧಾನುವೇಠಿತಾ;
ಮಹೋಘೋ ವಿಯ ಸಸ್ಸಾನಿ, ವಿನಾಸೇನ್ತಿ ತಪೋಗುಣಂ.
ವಿಸಯಸ್ಸಾದವಿಕ್ಖಿತ್ತಾ, ವಿಕಿಣ್ಣಾ ಪಾಕತಿನ್ದ್ರಿಯಾ;
ಮುಟ್ಠಸ್ಸತೀ ಕುಸೀತಾ ಚ, ಜೀವನ್ತಿ ಮೋಘಜೀವಿತಂ.
ಮಹಗ್ಘಸಾ ಬಾಹುಲಿಕಾ, ದುಪ್ಪಞ್ಞಾ ಕಾಯದಳ್ಹಿಕಾ;
ಗನ್ಥನೀವರಣಾಬದ್ಧಾ, ಇಚ್ಛಾಲೋಭವಸೀಕತಾ.
ಮಲಗ್ಗಹಿತಸನ್ತಾನಾ, ತಿರಚ್ಛಾನಕಥಾರತಾ;
ವಿನಯೋಪಸಮಾಪೇತಾ, ವಿಸಮಾಚಾರಗೋಚರಾ.
ದುಬ್ಭರತಾ ಚ ದುಪ್ಪೋಸಾ, ಸುಕುಮಾರಸುಖಾಲಯಾ;
ಅಸನ್ತುಟ್ಠಾ ಮಹಿಚ್ಛಾ ಚ, ಲೋಲುಪ್ಪಾಚಾರಲಕ್ಖಿತಾ.
ದುಗ್ಗನ್ಧೇನೇವ ಸುನಖಾ, ಆಮಗನ್ಧೇನ ಮುಚ್ಛಿತಾ;
ತತ್ಥ ತತ್ಥಾಭಿಧಾವನ್ತಾ, ನ ಪತಿಟ್ಠನ್ತಿ ಸಾಸನೇ.
ನಿಲ್ಲಜ್ಜಾ ¶ ವೀತಸಾರಜ್ಜಾ, ಲೋಕಧಮ್ಮೇಸು ಮುಚ್ಛಿತಾ;
ಪಾಪಿಚ್ಛಾ ಕುಹನಚ್ಛನ್ನಾ, ಮಿಚ್ಛಾಜೀವಪಲೋಭಿತಾ.
ಸಠಾ ¶ ಪಗಬ್ಭಾ ಮಾಯಾವೀ, ಅನ್ತೋಪೂತಿ ಅವಸ್ಸುತಾ;
ಸಙ್ಕಸ್ಸರಸಮಾಚಾರಾ, ಕಸಮ್ಬು ಸಿಥಿಲಾ ಜಳಾ.
ಸಿಙ್ಗಾರಚಪಲಾಚಿತ್ತಾ, ಪೂತಿಕಾಯಾನುರಾಗಿನೋ;
ಸೀದನ್ತಾ ಪಲಿಮಾಪನ್ನಾ, ನ ವಿರುಳ್ಹನ್ತಿ ಸಾಸನೇ.
ಪಾಪಪುಗ್ಗಲಸಂಸಟ್ಠಾ, ಪಾಪದಿಟ್ಠಿಪರಾಗತಾ;
ಅಸದ್ಧಾ ಧಮ್ಮನಿಚ್ಛಿನ್ನಾ, ದುಟ್ಠಾ ದುಬ್ಬಚನಿಟ್ಠುರಾ.
ಸಾಮಞ್ಞಂ ಪರಿಧಂಸೇನ್ತಾ, ದೂಸೇನ್ತಾ ಜಿನಸಾಸನಂ;
ಅತಿಕ್ಕಮ್ಮ ಜಿನೋವಾದಂ, ಬಾಲಾ ದುಗ್ಗತಿಭಾಗಿನೋ.
ಕಾಮಗಿದ್ಧಾ ದುರಾಚಾರಾ, ದುಸ್ಸೀಲಾ ಮೋಹಪಾರುತಾ;
ಖಜ್ಜನ್ತಾ ಕದ್ದಮೀಭೂತಾ, ಜಿನಸಾಸನಕಣ್ಟಕಾ.
ಹಿತಾಹಿತಮಜಾನನ್ತಾ, ಅನುರೋಧವಿರೋಧಿನೋ;
ಚೇತೋಪಹತಸನ್ತಾನಾ, ವಿಪಲ್ಲಾಸಪಲಮ್ಭಿತಾ.
ವಿಪನ್ನಾಕುಲಕಮ್ಮನ್ತಾ, ಪಾಪಕಾರೀ ಪರಾಜಿತಾ;
ಸೋಚನ್ತಿ ದೀಘಮದ್ಧಾನಂ, ಅಪಾಯಮ್ಹಿ ಸಮಪ್ಪಿತಾ.
ಇತ್ಥಂ ಹಿತಸಮುಚ್ಛೇದೀ, ಕುಮಗ್ಗೋಯಂ ರಜಾಪಥೋ;
ಪಾಪಧಮ್ಮಪ್ಪವತ್ತೀತಿ, ವಿದಿತ್ವಾ ಪುನ ಪಣ್ಡಿತೋ.
ಪರಿಯುಟ್ಠಾನಸಂಕ್ಲೇಸಂ, ವಿಪ್ಫರನ್ತಂ ವಿಸಾರದೋ;
ಪಟಿಸಙ್ಖಾಯ ರುನ್ಧೇಯ್ಯ, ಮನ್ತೇನೇವ ಮಹಾವಿಸಂ.
ಖಿಪ್ಪಮಾದಿತ್ತಚೇಲೋವ, ಪಾಪಪಾವಕಮುಟ್ಠಿತಂ;
ಭಾವನಾಜಲಸೇಕೇನ, ನಿಬ್ಬಾಪೇಯ್ಯ ನಿರನ್ತರಂ.
ಅಪ್ಪಮಾದೇನ ಮೇಧಾವೀ, ನಗೇನೇವ ಮಹಾನದಿಂ;
ಪಾಪೋಘಂ ಪಟಿಬನ್ಧನ್ತೋ, ಪಿದಹೇಯ್ಯ ಖಣೇ ಖಣೇ.
ಸಭಯಂ ¶ ವಿಯ ಕನ್ತಾರಂ, ಘೋರಮಾಸೀವಿಸಂ ಯಥಾ;
ಪಪಾತಮಿವ ಗಮ್ಭೀರಂ, ಮಿಳ್ಹಂ ವಿಯ ಚ ಪಣ್ಡಿತೋ.
ಪಹಾಯ ¶ ಪರಿಯುಟ್ಠಾನಂ, ನೇಕ್ಖಮ್ಮಮಧಿಮುಚ್ಚತಿ;
ಕಲ್ಯಾಣಮಿತ್ತೋ ವಜ್ಜೇಸು, ಭಯದಸ್ಸಾವಿ ಸುಬ್ಬತೋ.
ಕಾಮರಾಗವಿಸಂಯುತ್ತೋ, ಭೋಗಧನನಿರಾಲಯೋ;
ಇಚ್ಛಾಲೋಭವಿನಿಮುತ್ತೋ, ಅಮಮೋ ಅಪರಿಗ್ಗಹೋ.
ಸೋರತೋ ಸಖಿಲೋ ಸಣ್ಹೋ, ಮೇತ್ತಾಯನ್ತೋ ದಯಾಪರೋ;
ಅನಾಹಟಮನೋ ಧೀರೋ, ಸನ್ತಚಿತ್ತೋ ಖಮಾಪರೋ.
ಹಿತೇಸೀ ಸಬ್ಬಪಾಣೀನಂ,
ಇಸ್ಸಾಮಚ್ಛೇರಮುಚ್ಚಿತೋ;
ಕೋಧೋಪನಾಹಬ್ಯಾಪಾದ
ವಿರೋಧೋಪಸಮೇ ರತೋ.
ಅನೋಲೀನಮನೋ ಯೋಗೀ, ನಿಚ್ಚಾರದ್ಧಪರಕ್ಕಮೋ;
ಸುಸಮಾಹಿತಸಙ್ಕಪ್ಪೋ, ವಿಪ್ಪಸನ್ನೋ ಅನಾವಿಲೋ.
ಓಕಪ್ಪೇನ್ತೋ ವಿಮುಚ್ಚನ್ತೋ, ಪಞ್ಞವಾ ಪಟಿಪತ್ತಿಯಂ;
ಪಿಹಯನ್ತೋ ಮಮಾಯನ್ತೋ, ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಸಾಸನಂ.
ಇತಿ ನೀವರಣಾಪೇತೋ, ಞಾಣಾಲೋಕಜುತಿನ್ಧರೋ;
ಪೂಜೇತಿ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಂ, ಸದ್ಧಮ್ಮಪಟಿಪತ್ತಿಯಾ.
ಹಿರೋತ್ತಪ್ಪಗುಣೋಪೇತೋ,
ಕಲ್ಯಾಣಾಚಾರಗೋಚರೋ;
ಮಕ್ಖಪ್ಪಲಾಸರಹಿತೋ,
ಸಪ್ಪತಿಸ್ಸೋ ಸಗಾರವೋ.
ಅಜ್ಜವಾಚಾರಚಾರಿತ್ತೋ, ಮಾಯಾಸಾಠೇಯ್ಯನಿಸ್ಸಟೋ;
ಥಮ್ಭಸಾರಮ್ಭನಿಸ್ಸಙ್ಗೋ, ಮದ್ದವಾಚಾರಪೇಸಲೋ.
ಮಾನಾತಿಮಾನವಿಮುಖೋ ¶ , ಸದ್ಧಮ್ಮಗರುಸಾದರೋ;
ಪರಪ್ಪಮಾದನಿಮ್ಮದ್ದೀ, ಸಂವೇಗಬಹುಲೋ ಸದಾ.
ವೋದಾತಚಿತ್ತಸಙ್ಕಪ್ಪೋ ¶ , ಪಾಪಿಚ್ಛಾಮಲವಜ್ಜಿತೋ;
ಮಿಚ್ಛಾದಿಟ್ಠಿಮತಿಕ್ಕನ್ತೋ, ಸದ್ಧಮ್ಮೇಸು ಪತಿಟ್ಠಿತೋ.
ಚೇತೋಖಿಲಸಮುಚ್ಛೇದೀ, ವಿನಿಬನ್ಧವಿವೇಠಕೋ;
ಮಾನಸಂ ಸಮ್ಪಹಂಸೇತಿ, ಸಂಕಿಲೇಸವಿಮುತ್ತಿಯಾ.
ಪವಿವಿತ್ತೋ ಅಸಂಸಟ್ಠೋ, ಸನ್ತೋ ಅಪ್ಪಿಚ್ಛತಾರತೋ;
ಅರಿಯಾವಂಸಾಲಙ್ಕಾರೋ, ಸುಪ್ಪೋಸೋ ಸುಭರೋ ಸುಖೀ.
ಸಲ್ಲೇಖವುತ್ತಿ ಧುತವಾ, ಪಾಪಾಪಚಯತಪ್ಪರೋ;
ಪಾಸಾದಿಕಸಮಾಚಾರೋ, ಪಸಾದಬಹುಲೋ ಮುನಿ.
ಅನುದ್ಧತೋ ಅಚಪಲೋ,
ದನ್ತೋ ಗುತ್ತೋ ಯತಿನ್ದ್ರಿಯೋ;
ಚೇತೋಸಮಾಧಿಗರುಕೋ,
ಸಮ್ಪಜಾನೋ ಸತೀಯುತೋ.
ಉಸ್ಸಾಹಜಾತೋ ಸದ್ಧಮ್ಮೇ, ಛನ್ದಜಾತೋ ನಿರನ್ತರಂ;
ಸಾತಚ್ಚಕಾರೀ ಸ್ವಾಕಾರೋ, ಪಟಿಪತ್ತಿಪರಾಯಣೋ.
ಚೇತೋಕಾಳಕಾಪಗತೋ, ಭಾವನಾರಸಮುತ್ತಮಂ;
ರಙ್ಗಂ ನಿದ್ಧೋತವತ್ಥಂವ, ಸಾಧುಕಂ ಪಟಿಗಣ್ಹತಿ.
ಇತಿ ಸಮ್ಪಾದಿತಾಕಾರೋ, ಪರಿಸುದ್ಧಮನೋರಥೋ;
ನಿರಾದೀನವಸಞ್ಚಾರೋ, ಸೋತ್ಥಿಪತ್ತೋ ನಿರಙ್ಗಣೋ.
ಪಾಪಗಾಹವಿನಿಮುತ್ತೋ, ರಾಹುಮುತ್ತೋವ ಚನ್ದಿಮಾ;
ಗುಣರಂಸಿಪರಿಕ್ಖಿತ್ತೋ, ಸೋಭೇತಿ ಜಿನಸಾಸನಂ.
ಇಚ್ಚಾಲೋಭಮದೋಸಞ್ಚ, ಮೋಹಾಭಾವಮಥಾಪರಂ;
ನೇಕ್ಖಮ್ಮಂ ಪವಿವೇಕಞ್ಚ, ತಥಾ ನಿಸ್ಸರಣಂ ಬುಧೋ.
ಸಮಾರಬ್ಭ ¶ ವಿಸೋಧೇನ್ತೋ, ಅಜ್ಝಾಸಯಮಸೇಸತೋ;
ಧೀರೋ ಸಮ್ಪಟಿಪಾದೇತಿ, ಭಾವನಾಸುಖಮುತ್ತಮಂ.
ತತೋ ¶ ಪಣೀತಾಧಿಮುತ್ತಿ, ಪಲಿಬೋಧವಿನಿಸ್ಸಟೋ;
ಪರಿಪನ್ಥವಿನಿಮುತ್ತೋ, ವಿಗತಾವರಣಾಲಯೋ.
ಭಾವನಾನಿನ್ನಸನ್ತಾನೋ, ಕಲ್ಲಚಿತ್ತೋ ವಿಸಾರದೋ;
ಕಸಿಣಾದಿಕಮಾರಬ್ಭ, ಭಾವೇಯ್ಯ ಸಮಥಂ ಕಥಂ.
ಪಥವೀಕಸಿಣಂ ತಾವ, ವಿದತ್ಥಿಚತುರಙ್ಗುಲಂ;
ಕತ್ವಾನಾರುಣವಣ್ಣಾಯ, ಮತ್ತಿಕಾಯ ಸುಮಣ್ಡಲಂ.
ಯುಗಮತ್ತೇ ಠಪೇತ್ವಾನ, ಠಾನೇ ಸುಖನಿಸಿನ್ನಕೋ;
ಪಥವೀತಿ ಸಮಞ್ಞಾಯ, ಕತ್ವಾಭೋಗಂ ತು ಭಾವಯೇ.
ಅಕತೇಪಿ ಖಲಾದಿಮ್ಹಿ, ಅಕಿಚ್ಛೇನೇವ ಮಣ್ಡಲೇ;
ನಿಮಿತ್ತಂ ಜಾಯತಿಚ್ಚಾಹು, ಪುಬ್ಬಯೋಗವತೋ ಪನ.
ಆಪೋಮಣ್ಡಲಮುಗ್ಗಣ್ಹೇ, ಭಾಜನಾದಿಗತೇ ಜಲೇ;
ತೇಜಮ್ಹಿ ತೇಜೋಕಸಿಣಂ, ಪಟಚ್ಛಿದ್ದಾದಿಸಂಗತೇ.
ಸಸ್ಸಗ್ಗಾದಿಮ್ಹಿ ಕಮ್ಮನ್ತೇ, ವಾಯೋಕಸಿಣಮಣ್ಡಲಂ;
ಪಟಿಭಾಗಸಮಾಚಾರೋ, ಫುಟ್ಠಟ್ಠಾನೇವ ಜಾಯತಿ.
ನೀಲಾದಿಕಸಿಣಂ ವತ್ಥೇ, ಪುಪ್ಫೇ ವಾ ವಣ್ಣಧಾತುಯಂ;
ಆಕಾಸಮಣ್ಡಲಂ ಭಿತ್ತಿ-ಛಿದ್ದಾದಿಮ್ಹಿ ಉಪಟ್ಠಿತಂ.
ಛಿದ್ದಪ್ಪವಿಟ್ಠಮಾಲೋಕಂ, ಉಗ್ಗಣ್ಹೇಯ್ಯ ಪತಿಟ್ಠಿತಂ;
ಸೂರಿಯಾಲೋಕಾದಿಭೇದಂ, ಭೂಮಿಯಂ ವಾಥ ಭಿತ್ತಿಯಂ.
ದಸಧಾ ಕಸಿಣೇಸ್ವೇವಂ, ಯತ್ಥ ಕತ್ಥಚಿ ಯೋಗಿನೋ;
ಪರಿಕಮ್ಮಂ ಕರೋನ್ತಸ್ಸ, ಉಗ್ಗಹೋ ನಾಮ ಜಾಯತಿ.
ಚಿತ್ತಸ್ಸುಪಟ್ಠಿತೇ ತಸ್ಮಿಂ, ಪಸ್ಸನ್ತಸ್ಸೇವ ಚಕ್ಖುನಾ;
ಉಗ್ಗಹಮ್ಹಿ ನಿಮಿತ್ತಮ್ಹಿ, ಪಟಿಪಾದೇಯ್ಯ ಭಾವನಂ.
ವಿಕ್ಖೇಪಂ ವಿನಿವಾರೇನ್ತೋ, ಪರಿಪನ್ಥೇ ವಿರಾಜಯಂ;
ನಿಮಿತ್ತಾಭಿಮುಖೇನೇವ, ಮಾನಸಂ ಪಟಿಪಾದಯೇ.
ಆಸೇವನ್ತಸ್ಸ ¶ ¶ ತಸ್ಸೇವಂ, ಚಿತ್ತಂ ಹೋತಿ ಸಮಾಹಿತಂ;
ಸಂಕ್ಲೇಸಾ ಸನ್ನಿಸೀದನ್ತಿ, ಪಟಿಭಾಗೋ ಚ ಜಾಯತಿ.
ತತ್ಥ ಪಣ್ಣತ್ತಿಸಙ್ಖಾತೇ, ನಿಮಿತ್ತೇ ಭಾವನಾಮಯೇ;
ತಥೇವ ಪಟಿಭಾಗಮ್ಹಿ, ತತೋ ಯುಞ್ಜೇಯ್ಯ ಭಾವನಂ.
ತತ್ಥಾಧಿಮುತ್ತೋ ಸತಿಮಾ, ನಿಮಿತ್ತವಿಧಿಕೋವಿದೋ;
ಇನ್ದ್ರಿಯಾನಿ ಸಮಾನೇನ್ತೋ, ಸಪ್ಪಾಯಮುಪಲಕ್ಖಯಂ.
ನಿಗ್ಗಯ್ಹ ಉದ್ಧತಂ ಚಿತ್ತಂ, ಪಗ್ಗಯ್ಹ ಲೀನಮಾನಸಂ;
ಊಹತಂ ಸಮ್ಪಹಂಸೇನ್ತೋ, ಉಪೇಕ್ಖನ್ತೋ ಸಮಾಹಿತಂ.
ರೇಣುಮ್ಹಿ ಉಪ್ಪಲದಲೇ, ಸುತ್ತೇ ನಾವಾಯ ನಾಳಿಯಾ;
ಯಥಾ ಮಧುಕರಾದೀನಂ, ಪವತ್ತಿ ಸಮ್ಮ ವಣ್ಣಿತಾ.
ಚಿತ್ತಪವತ್ತಿಆಕಾರಂ, ಸಾಧುಕಂ ಲಕ್ಖಯಂ ಬುಧೋ;
ತಥಾ ಸಮೇನಾಕಾರೇನ, ಪಹಿತತ್ತೋ ಪರಕ್ಕಮೇ.
ಸಮಪ್ಪವತ್ತಮಾಕಾರಂ, ಸಲ್ಲಕ್ಖೇತ್ವಾ ನಿರನ್ತರಂ;
ಪದಹನ್ತಸ್ಸ ತಸ್ಸೇವಂ, ಅಪ್ಪನಾ ನಾಮ ಜಾಯತಿ.
ಪಟಿಭಾಗನಿಮಿತ್ತಂ ತು, ವಡ್ಢೇಯ್ಯ ಕಸಿಣಂ ಪುನ;
ಉಪಚಾರಭೂಮಿಯಂ ವಾ, ಅಪ್ಪನಾಯಂ ವ ಕತ್ಥಚಿ.
ಏಕಙ್ಗುಲದ್ವಙ್ಗುಲಾದಿ-ವಸೇನೇವ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ;
ಫರನ್ತೋ ಮನಸಾಯೇವ, ನಿಪುಣೋ ಯಾವದಿಚ್ಛಕಂ.
ತತ್ಥೇವಂ ಪಠಮಜ್ಝಾನಂ, ಪತ್ವಾನ ಪಗುಣಂ ತತೋ;
ಕತ್ವಾ ಚಿಣ್ಣವಸೀಭೂತಾ, ತಮ್ಹಾ ವುಟ್ಠಾಯ ಪಣ್ಡಿತೋ.
ವಿತಕ್ಕಾದಿಕಥೂಲಙ್ಗಂ, ಪಹಾನಾಯ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ;
ತಥೇವ ಪಟಿಪಜ್ಜನ್ತೋ, ಪಪ್ಪೋತಿ ದುತಿಯಾದಯೋ.
ದಸಧಾ ಕಸಿಣಾನೇವಂ, ಭಾವೇತ್ವಾ ಪನ ಯೋಗಿನೋ;
ಚತುಕ್ಕಪಞ್ಚಕಜ್ಝಾನಂ, ಕತ್ವಾ ವಿಕ್ಖೇಪನಿಸ್ಸಟಾ.
ಸುಪಕ್ಖಾಲಿತುಪಕ್ಲೇಸಾ ¶ , ಸನ್ತಚಿತ್ತಾ ಸಮಾಹಿತಾ;
ಪವಿವೇಕರಸಸ್ಸಾದಂ, ಅನುಭೋನ್ತಿ ಯಥಾಸುಖಂ.
ಅಸುಭಂ ¶ ಪನ ಭಾವೇನ್ತೋ, ನಿಮಿತ್ತಂ ಯತ್ಥ ಕತ್ಥಚಿ;
ಉದ್ಧುಮಾತಾದಿಭೇದಮ್ಹಿ, ಉಗ್ಗಣ್ಹೇಯ್ಯಾಸುಭೇ ಕಥಂ?
ಏಕಾಹಾದಿಮತಿಕ್ಕನ್ತಂ, ಉದ್ಧುಮಾತಕಮೀರಿತಂ;
ವಿಗತಚ್ಛವಿ ಬೀಭಚ್ಛಂ, ನೀಲಾಕಾರಂ ವಿನೀಲಕಂ.
ವಿಕಿಣ್ಣಪುಬ್ಬಕುಧಿತಂ, ಪರಿಭಿನ್ನಂ ವಿಪುಬ್ಬಕಂ;
ವಿಚ್ಛೇದಿತಙ್ಗಪಚ್ಚಙ್ಗಂ, ವಿಚ್ಛಿದ್ದಕಂ ಕಳೇವರಂ.
ವಿವಿಧಾಕಾರಪಾಣೇಹಿ, ಖಜ್ಜಮಾನಂ ವಿಖಾದಿತಂ;
ವಿನಾಸಿತಙ್ಗಪಚ್ಚಙ್ಗಂ, ವಿಕ್ಖಿತ್ತನ್ತಿ ಪವುಚ್ಚತಿ.
ಪಾದಾದಿಭಙ್ಗವಿಕ್ಖಿತ್ತಂ, ಹತವಿಕ್ಖಿತ್ತಕಂ ಮತಂ;
ಲೋಹಿತಂ ಲೋಹಿತಾಕಿಣ್ಣಂ, ಪುಳವಂ ಕಿಮಿಸಙ್ಕುಲಂ.
ಅಟ್ಠಿಸಙ್ಖಲಿಕಾಮತ್ತಂ, ಅಟ್ಠಿಕನ್ತಿ ಚ ಸಬ್ಬಥಾ;
ಸಣ್ಠಾನಾಕಾರಭೇದೇನ, ದಸಧಾಸುಭದೇಸನಾ.
ತತ್ಥೇವಂ ದಸಧಾ ಭೇದೇ, ನಿಜ್ಜೀವಕುಣಪಾಸುಭೇ;
ಉಜ್ಝಿತೇ ಭೂಮಿಭಾಗಸ್ಮಿಂ, ಮತಕಾಯೇ ಕಳೇವರೇ.
ಲಬ್ಭಮಾನಕಮಾಕಾರಂ, ಓಲೋಕೇತ್ವಾ ಸಲಕ್ಖಣಂ;
ಉಗ್ಗಹೇತ್ವಾನ ಚಿತ್ತೇನ, ತಂತಂನಾಮೇನ ಭಾವಯೇ.
ಪಟಿಕೂಲಞ್ಚ ಜೇಗುಚ್ಛಂ, ದುಗ್ಗನ್ಧಞ್ಚ ವಿರೂಪಕಂ;
ಹರಾಯಿತಮಜಞ್ಞಞ್ಚ, ಹೀಳಿತಂ ವಿಕ್ಖಿತಾಸಿವಂ.
ಇಚ್ಚೇವಮಸುಭಾಕಾರೇ,
ಕತ್ವಾಭೋಗಂ ತು ಯೋಗಿನೋ;
ಭಾವೇನ್ತಸ್ಸುಪಚಾರೋ ಚ,
ಪಟಿಭಾಗೋ ಚ ಜಾಯತಿ.
ಪಟಿಭಾಗನಿಮಿತ್ತಂ ¶ ತು, ಉಪಚಾರೇನ ಸೇವತೋ;
ಅಪ್ಪೇತಿ ಪಠಮಜ್ಝಾನ-ಮೇತ್ಥೇವಂ ಸಮಥೇ ನಯೋ.
ವಿನಾ ¶ ಸದ್ಧಮ್ಮಂ ಪನಿದಂ, ಸರೀರಂ ಬಾಲನನ್ದಿತಂ;
ವಿಪತ್ತಿಪರಿಯೋಸಾನಂ, ಅವಸ್ಸಂ ಭೇದಗಾಮಿಕಂ.
ಯಥಾ ಇದಂ ತಥಾ ಏತಂ, ಯಥಾ ಏತಂ ತಥಾ ಇದಂ;
ಜೀವಮಾನಞ್ಚ ನಿಜ್ಜೀವಮೇವ ಧಮ್ಮಪರಾಯಣಂ.
ಸಭಾವೋ ಸೋಪಿ ದೇಹಸ್ಸ,
ಸಬ್ಬಸ್ಸಾಪಿ ಚ ಸಬ್ಬಥಾ;
ವಿಚಿತಬ್ಬಾ ಧಿರೇನಾಪಿ,
ಏಸಾಯಂ ನಿಯತಾ ಗತಿ.
ಅನಿಚ್ಚಂ ಖಯಧಮ್ಮಞ್ಚ, ದುಕ್ಖಮೇವ ಭಯಾವಹಂ;
ಅನತ್ತಾ ಚ ಪರಾಭೂತಾ, ವಿಬ್ಭಿಜ್ಜತಿ ಖಣೇ ಖಣೇ.
ವಿನಾಸಮಾನಸ್ಸಾಕಾರಂ, ತತ್ಥೇವಂ ಪನ ಪಸ್ಸತೋ;
ವಿಪಸ್ಸನಾಭಾವನಾತಿ, ತಮೀರೇನ್ತಿ ತಥಾಗತಾ.
ಭಾವನಂ ದುವಿಧಮ್ಪೇತಂ, ಭಾವೇನ್ತಿ ಪುನ ಪಣ್ಡಿತಾ;
ಜೀವಮಾನೇಪಿ ಕಾಯಮ್ಹಿ, ತಂತದಾಕಾರಸಮ್ಭವೇ.
ಜೀವಮಾನೋಪಿ ಕಾಯೋಯಂ,
ಕುಣಪೋವ ಸಭಾವತೋ;
ತಮಲಙ್ಕಾರಪಟಿಚ್ಛನ್ನೋ,
ಬಾಲಾನಂ ನ ಪಕಾಸತಿ.
ಬಹಿ ಮಟ್ಠಮುಪಟ್ಠಾತಿ, ಅನ್ತೋ ಕುಣಪಪೂರಿತಂ;
ಉಗ್ಘರನ್ತಂ ಪಗ್ಘರನ್ತಂ, ನವದ್ವಾರಮಲಸ್ಸವಂ.
ಸರೀರಂ ನಿಚ್ಚದುಗ್ಗನ್ಧಂ, ನಾನಾಕಿಮಿಸಮಾಕುಲಂ;
ತಚಮಂಸಪಟಿಚ್ಛನ್ನಂ, ಅಟ್ಠಿಪಞ್ಜರಸಣ್ಠಿತಂ.
ವಚ್ಚಕೂಪಮಿದಂ ¶ ನಾಮ, ದ್ವತ್ತಿಂಸಾಸುಚಿಪೂರಿತಂ;
ನರಾನುಕ್ಕಾರಭೂಮೀವ, ನೇಕವಸ್ಸಗಣೋಚಿತಾ.
ಸುಸಾನಗಮನೋಸಾನಂ, ಬಹುಸಾಧಾರಣಾಸುಭಂ;
ಗಣ್ಡಭೂತಂ ಸಲ್ಲಭೂತಂ, ಬಹುದುಕ್ಖನಿಬನ್ಧನಂ.
ನಾನಾಬ್ಯಾಧಿಸಮಾಕಿಣ್ಣಂ ¶ , ನಾನೋಪದ್ದವಸಂಕುಲಂ;
ನಾನಾನತ್ಥಸಮೋಧಾನಂ, ನಾನಾಸಂಕ್ಲೇಸವತ್ಥುಕಂ.
ಪೋಸಿತಮ್ಪಿ ಚಿರಂ ಕಾಲಂ, ಮಮಂಕಾರಮಮಾಯಿತಂ;
ಲಹುದುಜ್ಜನಮಿತ್ತೋವ, ಪೀಳಿತಂ ಸಮ್ಪದುಸ್ಸತಿ.
ಪರಿಹಾಯತಿ ನಿಸ್ಸಾರಂ, ಜರತಾಪಿ ತಂ ಯೋಬ್ಬನಂ;
ಮಚ್ಚುಭಜ್ಜಿತಮಚ್ಚನ್ತ-ಮಸೇಸಂ ಪರಿಭಿಜ್ಜತಿ.
ತಥಾಪಿ ಜಾಲಸನ್ತಾನೋ, ಬಹುಸಮ್ಭಾರಸಙ್ಖತೋ;
ವತ್ಥಾಲಙ್ಕಾರಸಞ್ಛನ್ನೋ, ಮಾಲಾಗನ್ಧಾದಿಸೋಭಿತೋ.
ಸವಿಞ್ಞತ್ತಿವಿಕಾರೇಹಿ, ವಿಚಿತ್ತಾಕಾರಮಣ್ಡಿತೋ;
ಕಾಯೋ ಲೀಳವಿಲಾಸೇಹಿ, ಪಲಮ್ಭೇತಿ ಮಹಾಜನಂ.
ವಞ್ಚಿತಾ ಯೇನ ದುಮ್ಮೇಧಾ, ಕಾಮಕ್ಲೇಸಮಲೀಮಯಾ;
ಪೂರೇನ್ತಿ ಚತುರಾಪಾಯಂ, ಮಾರಧೇಯ್ಯಾನುಸಾರಿನೋ.
ಏವಮಾದೀನವಂ ಞತ್ವಾ, ಪೂತಿಕಾಯೇ ವಿಚಕ್ಖಣಾ;
ಅಸುಭಾದಿಕಮಾಕಾರ-ಮಾರಬ್ಭ ಛನ್ದುಪಟ್ಠಹುಂ.
ಯಸ್ಮಿಂ ಪತನ್ತಿ ಕುಣಪೇ ವಿಪರೀತಸಞ್ಞಾ,
ಸಂಕ್ಲೇಸಪಾಪವಸಗಾ ವಿಸಮಂ ಚರನ್ತಾ;
ತಂ ಪಸ್ಸಥೇತಮಸುಭಮ್ಪಿ ವಿನಾಸಧಮ್ಮಂ,
ಇಚ್ಚೇವಮಾಹ ಸುಗತೋ ದಸಧಾ ವಿಭಾಗಂ.
ಸತ್ಥಾರಾ ಕಸಿಣಞ್ಚ ಯಂ ದಸವಿಧಂ ವಿಕ್ಖೇಪವಿಕ್ಖಮ್ಭನಂ,
ಕಾಮಕ್ಲೇಸವಿನಾಸನಂ ದಸವಿಧಂ ಯಞ್ಚಾಸುಭಂ ಭಾಸಿತಂ;
ದಿಬ್ಬಬ್ರಹ್ಮಸುಖಾವಹಂ ¶ ಸಮಪದಂ ವಿಜ್ಜೋದಯಂ ಯೋಗಿನಾ,
ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಮಲಂ ತಮುತ್ತಮಗುಣೇನಾಸೇವಿತಂ ಸೇವಿತುಂ.
ಇತಿ ನಾಮರೂಪಪರಿಚ್ಛೇದೇ ಕಸಿಣಾಸುಭವಿಭಾಗೋ ನಾಮ
ಅಟ್ಠಮೋ ಪರಿಚ್ಛೇದೋ.
೯. ನವಮೋ ಪರಿಚ್ಛೇದೋ
ದಸಾನುಸ್ಸತಿವಿಭಾಗೋ
ಸದ್ಧಾಪಬ್ಬಜಿತೋ ¶ ಯೋಗೀ, ಭಾವೇನ್ತೋನುಸ್ಸತಿಂ ಪನ;
ದಸಾನುಸ್ಸತಿಭೇದೇಸು, ಭಾವೇಯ್ಯಞ್ಞತರಂ ಕಥಂ.
ಅರಹಂ ಸುಗತೋ ಲೋಕೇ, ಭಗವಾ ಲೋಕಪಾರಗೂ;
ವಿಜ್ಜಾಚರಣಸಮ್ಪನ್ನೋ, ವಿಮುತ್ತಿಪರಿನಾಯಕೋ.
ಜೇಟ್ಠೋ ಸಮ್ಮಾಭಿಸಮ್ಬುದ್ಧೋ, ಸೇಟ್ಠೋ ಪುರಿಸಸಾರಥೀ;
ಸತ್ಥಾ ದೇವಮನುಸ್ಸಾನಂ, ಬುದ್ಧೋ ಅಪ್ಪಟಿಪುಗ್ಗಲೋ.
ಸಬ್ಬಲೋಕಹಿತೋ ಬನ್ಧು, ಸಮತ್ತರತನಾಲಯೋ;
ಸತ್ತಾನಮನುಕಮ್ಪಾಯ, ಜಾತೋ ನಾಥೋ ಸಿವಂಕರೋ.
ಚಕ್ಖುಮಾ ತಿತ್ಥಕುಸಲೋ, ಧಮ್ಮಸ್ಸಾಮೀ ತಥಾಗತೋ;
ಮಚ್ಚುಧೇಯ್ಯವಿಮೋಕ್ಖಾಯ, ಪಟಿಪಾದಯಿ ಪಾಣಿನೋ.
ಸತ್ಥವಾಹೋ ಮಹಾಯೋಗ್ಗೋ, ಮಗ್ಗಾಮಗ್ಗಯುಧನ್ಧರೋ;
ಸಿರಿಸತ್ಥಮಧಿಗ್ಗಯ್ಹ, ವಿಚರಿತ್ಥ ಮಹಾಪಥಂ,
ಅನೋಮೋ ಅಸಮೋ ಧೀರೋ,
ಲೋಕಹೀತಪರಕ್ಕಮೋ;
ಸಬ್ಬಾಕಾರವರೋಪೇತೋ ¶ ,
ಅಚ್ಛೇರಬ್ಭುತಪುಗ್ಗಲೋ.
ಅತ್ಥಭೂತೋ ಧಮ್ಮಭೂತೋ,
ಬ್ರಹ್ಮಭೂತೋ ಮಹಾಯಸೋ;
ಞಾಣಾಲೋಕಪರಿಚ್ಛಿನ್ನ-
ಞೇಯ್ಯಾಸೇಸಪರಿಗ್ಗಹೋ.
ಆನುಭಾವವಸಿಪ್ಪತ್ತೋ, ಆಸಭಣ್ಡಾನನಿಚ್ಚಲೋ;
ಮಹನ್ತಮರಿಯಾದೋಯಮನನ್ತಗತಿಗೋಚರೋ.
ಸಬ್ಬಾ ಭಿಞ್ಞಾಬಲಪ್ಪತ್ತೋ, ವೇಸಾರಜ್ಜವಿಸಾರದೋ;
ಸಬ್ಬಸಮ್ಪತ್ತಿನಿಟ್ಠಾನೋ, ಗುಣಪಾರಮಿಪೂರಕೋ.
ಅಪ್ಪಮೇಯ್ಯೋ ¶ ಮಹಾನಾಗೋ, ಮಹಾವೀರೋ ಮಹಾಮುನಿ;
ಮಹೇಸೀ ಮಹಿತಾಚಾರೋ, ಮಹಾಮಹೋ ಮಹಿದ್ಧಿಕೋ.
ಸಬ್ಬತ್ಥಸಿದ್ಧಿಸಞ್ಚಾರೋ, ಮಹೇಸೀಗಣಪೂಜಿತೋ;
ರಾಜಾಧಿರಾಜಮಹಿತೋ, ದೇವಬ್ರಹ್ಮಾಭಿವನ್ದಿತೋ.
ಅಭಿಭೂಯ ತಯೋ ಲೋಕೇ, ಆದಿಚ್ಚೋವ ನಭನ್ತರೇ;
ವಿರೋಚತಿ ಮಹಾತೇಜೋ, ಅನ್ಧಕಾರೇ ಪಭಙ್ಕರೋ.
ಬ್ಯಾಮಪ್ಪಭಾಪರಿಕ್ಖಿತ್ತೋ, ಕೇತುಮಾಲಾಹಲಙ್ಕತೋ;
ದ್ವತ್ತಿಂಸಲಕ್ಖಣಾಸೀತಿಅನುಬ್ಯಞ್ಜನಸೋಭಿತೋ.
ಛಬ್ಬಣ್ಣರಂಸಿಲಲಿತೋ, ರತನಗ್ಘಿಯಸನ್ನಿಭೋ;
ಸಮಿದ್ಧಿರೂಪಸೋಭಗ್ಗೋ, ದಸ್ಸನೇಯ್ಯಂವ ಪಿಣ್ಡಿತಂ.
ಫುಲ್ಲಂ ಪದುಮಸಣ್ಡಂವ, ಕಪ್ಪರುಕ್ಖೋವಲಙ್ಕತೋ;
ನಭಂವ ತಾರಕಾಕಿಣ್ಣಂ, ಉತ್ತಮೋ ಪಟಿದಿಸ್ಸತಿ.
ಸತ್ಥುಕಪ್ಪಮಹಾವೀರಪುತ್ತೇಹಿ ಪರಿವಾರಿತೋ;
ಸಬ್ಬಲೋಕಮಹಿದ್ಧಾಯ, ಧಮ್ಮರಾಜಾ ಸಯಂವಸೀ.
ನಿದ್ಧೋತಮಲಚನ್ದೋವ ¶ , ನಕ್ಖತ್ತಪರಿವಾರಿತೋ;
ಖತ್ತಸಙ್ಘಪರಿಬ್ಯುಳ್ಹೋ, ಚಕ್ಕವತ್ತೀವ ಸೋಭತಿ.
ಇಚ್ಚಾನನ್ತಗುಣಾಕಿಣ್ಣಮಸೇಸಮಲನಿಸ್ಸಟಂ;
ಸಬ್ಬಸಮ್ಪತ್ತಿದಾತಾರಂ, ವಿಪತ್ತಿವಿನಿಬನ್ಧಕಂ.
ದಯಾಪರಮಹೋರತ್ತಂ, ಭಗವನ್ತಮನುಸ್ಸರಂ;
ಭಾವೇತಿ ಪಞ್ಞವಾ ಯೋಗೀ, ಬುದ್ಧಾನುಸ್ಸತಿಭಾವನಂ.
ಸ್ವಾಖಾತೋ ತೇನ ಸದ್ಧಮ್ಮೋ, ಸಮ್ಬುದ್ಧೇನ ಸತೀಮತಾ;
ಪಚ್ಚತ್ತಪಟಿವೇಧೇನ, ಪಸ್ಸಿತಬ್ಬೋ ಯಥಾರಹಂ.
ತಣ್ಹಾದಲಿದ್ದನಾಸಾಯ, ಮನೋರಥಸಮಿದ್ಧಿಯಾ;
ಕಾಲನ್ತರಮನಾಗಮ್ಮ, ಪಚ್ಚಕ್ಖಫಲದಾಯಕೋ.
ಉಪನಿಸ್ಸಯವನ್ತಾನಂ, ‘‘ಏಹಿ ಪಸ್ಸಾ’’ತಿ ದಸ್ಸಿಯೋ;
ಪಚ್ಚತ್ತಮೇವ ವಿಞ್ಞೂಹಿ, ವೇದಿತಬ್ಬೋ ಸಭಾವತೋ.
ಸಬ್ಬಾಸವಸಮುಗ್ಘಾತೀ ¶ , ಸುದ್ಧೋ ಸೋವತ್ಥಿಕೋ ಸಿವೋ;
ಪಿಹಿತಾಪಾಯಕುಮ್ಮಗ್ಗೋ, ಮಗ್ಗೋ ನಿಬ್ಬಾನಪತ್ತಿಯಾ.
ಕ್ಲೇಸಸಂಕಟದುಗ್ಗಮ್ಹಾ, ದುಕ್ಖಕ್ಖನ್ಧಮಹಬ್ಭಯಾ;
ಖೇಮನ್ತಭೂಮಿಂ ನಿಯ್ಯಾತಿ, ಅಚ್ಚನ್ತಮನುಪದ್ದವಂ.
ಪುಞ್ಞತಿತ್ಥಮಿದಂ ನಾಮ, ಮಙ್ಗಲಞ್ಚ ಸಿವಙ್ಕರಂ;
ಹಿತೋದಯಸುಖಾಧಾನ-ಮಮತಾಹಾರಮುತ್ತಮಂ.
ಅವಿಜ್ಜಾಪಟಲುದ್ಧಾರವಿಜ್ಜಾನೇತ್ತೋಸಧಂ ವರಂ;
ಪಞ್ಞಾಧಾರಮಿದಂ ಸತ್ಥಂ, ಕ್ಲೇಸಗಣ್ಡಪ್ಪಭೇದಕಂ.
ಚತುರೋಘನಿಮುಗ್ಗಾನಂ, ಸೇತುಬನ್ಧೋ ಸಮುಗ್ಗತೋ;
ಭವಚಾರಕರುದ್ಧಾನಂ, ಮಹಾದ್ವಾರೋ ಅಪಾರುತೋ.
ಸೋಕೋಪಾಯಾಸವಿದ್ಧಾನಂ, ಪರಿದೇವಸಮಙ್ಗಿನಂ;
ಸಲ್ಲನೀಹರಣೋಪಾಯೋ, ಅಚ್ಚನ್ತಸುಖಮೀರಿತೋ.
ಬ್ಯಸನೋಪದ್ದವಾಪೇತೋ ¶ , ಸಂಕ್ಲೇಸಮಲನಿಸ್ಸಟೋ;
ಉಜುಸಮ್ಮತ್ತನಿಯತೋ, ಪಟಿಪತ್ತಿವಿಸುದ್ಧಿಯಾ.
ಸುದ್ಧಸೀಲಪರಿಕ್ಖಾರೋ, ಸಮಾಧಿಮಯಪಞ್ಜರೋ;
ಸಮ್ಮಾಸಙ್ಕಪ್ಪಚಕ್ಕಙ್ಗೋ, ಸಮ್ಮಾವಾಯಾಮವಾಹನೋ.
ಸತಿಸಾರಥಿಸಂಯುತ್ತೋ, ಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿಪುರೇಜವೋ;
ಏಸ ಧಮ್ಮರಥೋ ಯಾತಿ, ಯೋಗಕ್ಖೇಮಸ್ಸ ಪತ್ತಿಯಾ.
ವಿಪತ್ತಿಪಟಿಬಾಹಾಯ, ಸಬ್ಬಸಮ್ಪತ್ತಿಸಿದ್ಧಿಯಾ;
ಸಬ್ಬಖನ್ಧವಿಮೋಕ್ಖಾಯ, ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇಸಿ ಚಕ್ಖುಮಾ.
ಹಿತೇಸೀ ಸಬ್ಬಪಾಣೀನಂ, ದಯಾಪನ್ನೋ ಮಹಾಮುನಿ;
ಧಮ್ಮಾಲೋಕಂ ಪಕಾಸೇಸಿ, ಚಕ್ಖುಮನ್ತಾನಮುತ್ತಮೋ.
ಯಂ ಧಮ್ಮಂ ಸಮ್ಮದಞ್ಞಾಯ, ಖೇಮಮಗ್ಗಪ್ಪತಿಟ್ಠಿತಾ;
ಪಾಪಕಾಪಗತಾ ಧೀರಾ, ಪಸ್ಸದ್ಧಿದರಥಾಸಯಾ.
ಭವಯೋಗಾ ವಿನಿಮುತ್ತಾ, ಪಹೀನಭಯಭೇರವಾ;
ಅಚ್ಚನ್ತಸುಖಮೇಧೇನ್ತಿ, ಸೋತ್ಥಿಪತ್ತಾ ಮಹೇಸಯೋ.
ತಮೇವಮುತ್ತಮಂ ¶ ಧಮ್ಮಂ, ಚಿನ್ತೇನ್ತೋ ಪನ ಪಣ್ಡಿತೋ;
ಭಾವೇತೀತಿ ಪಕಾಸೇನ್ತಿ, ಧಮ್ಮಾನುಸ್ಸತಿಭಾವನಂ.
ಚತ್ತಾರೋ ಚ ಪಟಿಪನ್ನಾ, ಚತ್ತಾರೋ ಚ ಫಲೇ ಠಿತಾ;
ಏಸ ಸಙ್ಘೋ ಉಜುಭೂತೋ, ಪಞ್ಞಾಸೀಲಸಮಾಹಿತೋ.
ಪಲಾಪಾಪಗತೋ ಸುದ್ಧೋ, ಪಟಿಪತ್ತಿಪತಿಟ್ಠಿತೋ;
ಪರಿಗ್ಗಹಿತಸದ್ಧಮ್ಮೋ, ಸಮಿದ್ಧಿಗುಣಸೋಭಿತೋ.
ಪಹೀನಾಪಾಯಗಮನೋ, ಪಾಪಕ್ಲೇಸವಿನಿಸ್ಸಟೋ;
ಪರಿಪನ್ಥಸಮುಚ್ಛೇದೀ, ಭವಚಾರಕಭೇದಕೋ.
ಉತ್ತಮದಮಥಪ್ಪತ್ತೋ, ಸುವಿನೀತೋ ಮಹೇಸಿನಾ;
ವಿಜ್ಜಾವಿಮುತ್ತಿವೋದಾತೋ, ಆಜಾನೀಯಪಥೇ ಠಿತೋ.
ಸುಗತೋರಸಿ ¶ ಸಮ್ಭೂತೋ, ಸುಚಿಧಮ್ಮಸಿರಿನ್ಧರೋ;
ಪಟಿಪಾದಿತಸಮ್ಪತ್ತೋ, ಧಮ್ಮಸಾಸನಸೇವಿತೋ.
ಭಯಭೇರವನಿಸ್ಸಙ್ಗೋ, ಜಿನತೇಜಾನುಪಾಲಿತೋ;
ಮೋನೇಯ್ಯಪಥಸಞ್ಚಾರೋ, ಸುಗತೋವಾದಭಾಜನೋ.
ಅಪ್ಪಮಾದಪರಿತ್ತಾಣೋ, ಸೀಲಾಲಙ್ಕಾರಭೂಸಿತೋ;
ಚೇತೋಸಮಾಧಿಸನ್ನದ್ಧೋ, ಪಞ್ಞಾಯುಧಸಮುಜ್ಜಲೋ.
ಉಜುಮಗ್ಗಮಧಿಟ್ಠಾಯ, ಮಾರಕಾಯಪ್ಪದಾಲನೋ;
ಅಪರಾಜಿತಸಙ್ಗಾಮೋ, ಲಲಿತೋದಾತವಿಕ್ಕಮೋ.
ಮಚ್ಚುಧೇಯ್ಯಮತಿಕ್ಕನ್ತೋ, ಬೋಧಿಧಮ್ಮಪ್ಪತಿಟ್ಠಿತೋ;
ಛಳಾಭಿಞ್ಞಾಬಲಪ್ಪತ್ತೋ, ಸಮಾರಾಧಿತಸಾಸನೋ.
ಅನುಬೋಧಿಮನುಪ್ಪತ್ತೋ, ಪಭಿನ್ನಪಟಿಸಮ್ಭಿದೋ;
ಸಾಮಞ್ಞಪಾರಮಿಪ್ಪತ್ತೋ, ತೋಸೇತಿ ಜಿನಮಾನಸಂ.
ನೇಕಾಕಾರವರೂಪೇತೋ, ನಾನಾಸಮ್ಪತ್ತಿಫುಲ್ಲಿತೋ;
ವಿಪತ್ತಿಪಥನಿತ್ತಿಣ್ಣೋ, ಅಭಿಬುದ್ಧಿಪರಾಯಣೋ.
ಆಹುನೇಯ್ಯೋ ¶ ಪಾಹುನೇಯ್ಯೋ,
ದಕ್ಖಿಣೇಯ್ಯೋ ಸುದುಲ್ಲಭೋ;
ಸದೇವಕಸ್ಸ ಲೋಕಸ್ಸ,
ಪುಞ್ಞಕ್ಖೇತ್ತಮನುತ್ತರಂ.
ಯತ್ಥ ಸುದ್ಧಿಮ್ಹಿ ನಿದ್ದೋಸೇ, ಸದ್ಧಾಬೀಜಂ ಪತಿಟ್ಠಿತಂ;
ಅಚ್ಚನ್ತಂ ಪರಿಪಾಚೇತಿ, ಸಮ್ಪತ್ತಿಫಲಮುತ್ತಮಂ.
ಯಂ ಫಲಂ ಪರಿಭುಞ್ಜನ್ತಾ, ವಿಮುತ್ತಿರಸಸೇವನಂ;
ಅಚ್ಚನ್ತಸುಖಿತಾ ಧೀರಾ, ಭವನ್ತಿ ಅಜರಾಮರಾ.
ತಂ ಫಲಂ ಪತ್ಥಯನ್ತೇನ, ಸಙ್ಘಾನುಸ್ಸತಿಭಾವನಾ;
ಭಾವೇತಬ್ಬಾ ಪನಿಚ್ಚೇವಮಿತಿ ಭಾಸನ್ತಿ ಪಣ್ಡಿತಾ.
ಪಞ್ಚಸೀಲಂ ¶ ದಸಸೀಲಂ, ಪಾತಿಮೋಕ್ಖಮುಪೋಸಥಂ;
ಚಾತುಪಾರಿಸುದ್ಧಿಸೀಲಂ, ಧುತಙ್ಗಪರಿವಾರಿತಂ.
ಏವಮೇತೇಸು ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ, ಸಮಾದಾಯ ರಹೋಗತೋ;
ತಮಾನಿಸಂಸಂ ಗುಣತೋ, ಫಲತೋ ಚ ವಿಚಿನ್ತಯೇ.
ಆದಿ ಚೇತಂ ಪತಿಟ್ಠಾ ಚ, ಮುಖಂ ಪಮುಖಮುತ್ತಮಂ;
ಮೂಲಂ ಕುಸಲಧಮ್ಮಾನಂ, ಪಭವಂ ಪಟಿಪತ್ತಿಯಾ.
ಸಾಸನೋತರಣದ್ವಾರಂ, ತಿತ್ಥಂ ಸದ್ಧಮ್ಮವಾಪಿಯಾ;
ಪಾರಿಸುದ್ಧಿಪದಟ್ಠಾನಂ, ಮಗ್ಗೋ ಖೇಮನ್ತಪಾಪಕೋ.
ಸಾಧು ಸಿಕ್ಖಾಸಮಾದಾನಂ, ಬಾಹುಸಚ್ಚವಿಭೂಸನಂ;
ಅರಿಯಾಚಾರಚಾರಿತ್ತ-ಮವಣ್ಣಮಲವಜ್ಜನಂ.
ಕುಲಪುತ್ತಅಲಙ್ಕಾರೋ, ಪಾಪಜಲ್ಲಪವಾಹನಂ;
ಅನಪಾಯಿ ಸುಗನ್ಧಞ್ಚ, ಮಹಾಪುರಿಸಸೇವಿತಂ.
ಪಚ್ಛಾನುತಾಪಹರಣಂ, ಪೀತಿಪಾಮೋಜ್ಜವಡ್ಢನಂ;
ನೇಕ್ಖಮ್ಮಭಾವನೋಪೇತಂ, ಪಬ್ಬಜ್ಜಾವೇಸಸೋಭನಂ.
ಸೋಪಾನಂ ಸಗ್ಗಲೋಕಸ್ಸ, ದಳ್ಹಾಪಾಯವಿಧಾನಕಂ;
ಅನುಪದ್ದವಸಮ್ಪತ್ತಿ, ಸಮತ್ಥಗುಣಸೂದನೀ.
ಕ್ಲೇಸಪಞ್ಜರವಿಚ್ಛೇದಿ ¶ , ವಿಪತ್ತಿಪಥವಾರಣಂ;
ಸೋತ್ಥಿಕಮ್ಮಸಮುಟ್ಠಾನಂ, ಅಸಾಧಾರಣಮಙ್ಗಲಂ.
‘‘ಸುಲದ್ಧಾ ವತ ಮೇ ಲದ್ಧಾ, ಸದ್ಧಾ ಸುಗತಸಾಸನೇ;
ಸೀಲಂ ಮೇ ಯಸ್ಸ ಕಲ್ಯಾಣಂ, ಪರಿಸುದ್ಧಮಖಣ್ಡಿತಂ.
‘‘ದುಲ್ಲಭೋ ವತ ಮೇ ಲದ್ಧೋ,
ಮಹಾಲಾಭೋ ಅನಪ್ಪಕೋ;
ಯೋಹಮಕ್ಖಲಿತಾಚಾರೋ,
ಉಪಘಾತವಿವಜ್ಜಿತೋ.
‘‘ಧಮ್ಮಙ್ಕುರಿತಸನ್ತಾನೋ ¶ , ಮೂಲಜಾತೋಸ್ಮಿ ಸಾಸನೇ;
ಉಜುಮಗ್ಗಂ ಸಮಾರುಳ್ಹೋ, ಪಿಹಿತಾ ಸಭಯಾ ದಿಸಾ.
‘‘ಅವಞ್ಚಾ ವತ ಮೇ ಜಾತಿ, ಆರದ್ಧಾ ಖಣಸಮ್ಪದಾ;
ಪತಿಟ್ಠಿತೋಮ್ಹಿ ಸದ್ಧಮ್ಮೇ, ಸಫಲಂ ಮಮ ಜೀವಿತಂ’’.
ಇತ್ಥಂ ನಾನಪ್ಪಕಾರೇನ, ಚಿನ್ತೇನ್ತೋ ಗುಣಮತ್ತನೋ;
ಸೀಲಕ್ಖನ್ಧಸ್ಸ ಭಾವೇತಿ, ಸೀಲಾನುಸ್ಸತಿಭಾವನಂ.
ಸದ್ಧಾಯ ಸೀಲವನ್ತೇಸು, ದತ್ವಾ ದಾನಂ ಯಥಾರಹಂ;
ನಿದ್ಧೋತಮಲಮಚ್ಛೇರೋ, ವಿವಿತ್ತೋ ತಮನುಸ್ಸರೇ.
ದಾನಂ ನಿಧಾನಮನುಗಂ, ಅಸಾಧಾರಣಮುತ್ತಮಂ;
ಅವಿನಾಸಸುಖಾಧಾನಂ, ಅಚ್ಚನ್ತಂ ಸಬ್ಬಕಾಮದಂ.
ಕೋಪದಾಹೋಪಸಮನಂ, ಮಚ್ಛೇರಮಲಸೋಧನಂ;
ಪಮಾದನಿದ್ದಾವುಟ್ಠಾನಂ, ಲೋಭಪಾಸವಿಮೋಚನಂ.
ಚೇತೋವಿಕಾರದಮನಂ, ಮಿಚ್ಛಾಮಗ್ಗನಿವಾರಣಂ;
ವಿತ್ತಿಲಾಭಸುಖಸ್ಸಾದೋ, ವಿಭವೋದಯಮಙ್ಗಲಂ.
ಸದ್ಧಾದಿಗುಣವೋದಾನಂ, ಅಜ್ಝಾಸಯವಿಕಾಸನಂ;
ಸತಾಚಾರಪರಿಕ್ಖಾರೋ, ತನುಚೇತೋವಿಭೂಸನಂ.
ಅಪ್ಪಮಞ್ಞಾಪದಟ್ಠಾನಂ, ಅಪ್ಪಮೇಯ್ಯೇನ ವಣ್ಣಿತಂ;
ಮಹಾಪುರಿಸಚಾರಿತ್ತಂ, ಸಪದಾನಂ ಮಹೇಸಿನಾ.
ಧಮ್ಮಾಧಿಗತಭೋಗಾನಂ ¶ , ಸಾರಾದಾನಮನುತ್ತರಂ;
ಮಹತ್ತಾಧಿಗಮೂಪಾಯಂ, ಲೋಕಸನ್ತತಿಕಾರಣಂ.
ಅತ್ಥಕಾರೀ ಚ ಸಮ್ಮಾಹಂ, ಪರಿಚ್ಚಾಗಸಮಾಯುತೋ;
ಅತ್ತನೋ ಚ ಪರೇಸಞ್ಚ, ಹಿತಾಯ ಪಟಿಪನ್ನಕಾ.
ಉಜುಮದ್ದವಚಿತ್ತೋಸ್ಮಿ, ಕಾಲುಸ್ಸಿಯವಿನಿಸ್ಸಟೋ;
ಪಾಪಸಂಕ್ಲೇಸವಿಮುಖೋ, ಪಾಣಭೂತಾನುಕಮ್ಪಕೋ.
ಸೀಲವನ್ತಪತಿಟ್ಠೋಸ್ಮಿ ¶ , ಕಪಣಾನಂ ಪರಾಯಣೋ;
ಬುದ್ಧಸಾಸನುಪಟ್ಠಾಕೋ, ಞಾತಿಮಿತ್ತೋಪಜೀವಿಕೋ.
ದಾನವೋಸ್ಸಗ್ಗಸಮ್ಮುಖೋ,
ಸಂವಿಭಾಗರತೋ ಸುಖೀ;
ಕಪ್ಪರುಕ್ಖೋವ ಫಲಿತೋ,
ಜಾತೋ ಲೋಕಾಭಿವಡ್ಢಿಯಾ.
ಪಿಹಿತಾಪಾಯಮಗ್ಗೋಸ್ಮಿ, ಮಗ್ಗದ್ವಾರಮಪಾರುತಂ;
ಸಮ್ಪತ್ತಾ ಸಬ್ಬಸಮ್ಪತ್ತಿ, ದಲಿದ್ದಸ್ಸ ಮನಾಪಿಕಂ.
‘‘ಸಂಸಾರದ್ಧಾನಪಾಥೇಯ್ಯಂ, ಸಬ್ಬದುಕ್ಖವಿನೋದನಂ;
ಸುಬನ್ಧಂ ಮಮ ಸಬ್ಬತ್ಥ, ಗಹಿತೋ ಚ ಕಟಗ್ಗಹೋ’’.
ಏವಂ ದಾನಗುಣಂ ನಾನಪ್ಪಕಾರೇನ ವಿಚಿನ್ತಯಂ;
ಭಾವೇತಿ ದಾಯಕೋಯೋಗೀ, ಚಾಗಾನುಸ್ಸತಿಭಾವನಂ.
ಸದ್ಧಂ ಸೀಲಂ ಸುತಂ ಚಾಗಂ, ಪಞ್ಞಂ ಪಣ್ಡಿತಜಾತಿಕೋ;
ಸಮ್ಪಾದಯಿತ್ವಾ ಸದ್ಧಮ್ಮೇ, ದೇವತಾಯೋ ಅನುಸ್ಸರೇ.
ಚಾತುಮಹಾರಾಜಿಕಾ ಚ, ತಾವತಿಂಸಾ ಚ ಯಾಮಕಾ;
ತುಸಿತಾ ಚೇವ ನಿಮ್ಮಾನರತಿನೋ ವಸವತ್ತಿನೋ.
ತದುತ್ತರಿಞ್ಚ ಯೇ ದೇವಾ, ದಿಬ್ಬಕಾಯಮಧಿಟ್ಠಿತಾ;
ತೇಪಿ ಸದ್ಧಾದಿಧಮ್ಮೇಸು, ಚಿರಕಾಲಂ ಪತಿಟ್ಠಿತಾ.
ಸುಸಮಾಹಿತಸಙ್ಕಪ್ಪಾ, ದಾನಸೀಲಧುರನ್ಧರಾ;
ಧಮ್ಮಮಗ್ಗಮಧಿಟ್ಠಾಯ, ಹಿರೋತ್ತಪ್ಪಪುರಕ್ಖತಾ.
ತಂ ¶ ಲೋಕಮುಪಪನ್ನಾಸೇ, ಸಸ್ಸಿರೀಕಂ ಪರಾಯಣಂ;
ಇದ್ಧಿಮನ್ತೋ ಜುತಿಮನ್ತೋ, ವಣ್ಣವನ್ತೋ ಯಸಸ್ಸಿನೋ.
ದಿಬ್ಬಸಮ್ಪತ್ತಿಸಮ್ಪತ್ತಾ, ನಾನಾಭೋಗಸಮಪ್ಪಿತಾ;
ಪಾಲೇನ್ತೋ ದೀಘಮದ್ಧಾನಂ, ಅನುಭೋನ್ತಿ ಮಹಾಸುಖಂ.
ತೇ ¶ ಸಬ್ಬೇಪಿ ಚ ಮಯ್ಹಮ್ಪಿ, ವಿಜ್ಜನ್ತಿ ಅನುಪಾಯಿನೋ;
ಸದ್ಧಾದಿಕುಸಲಾ ಧಮ್ಮಾ, ದೇವಧಮ್ಮಾತಿ ವಿಸ್ಸುತಾ.
ಸದ್ಧಮ್ಮಗುಣಸಮ್ಪತ್ತಿ-ದಾತಾ ಮಙ್ಗಲನಾಯಿಕಾ;
ದುಲ್ಲಭಾಪಿ ಚ ಮೇ ಲದ್ಧಾ, ಸದ್ಧಾ ಸುಗತಸಾಸನೇ.
ವಜ್ಜೋಪವಾದರಹಿತೋ, ಪಾಪಕಮ್ಮಪರಮ್ಮುಖೋ;
ಪರಿಸುದ್ಧಸಮಾಚಾರೋ, ಪಸನ್ನಾಮಲಚೇತನೋ.
ನಿಚ್ಚಮೋಹಿತಸೋತೋಸ್ಮಿ,
ತಥಾಗತಸುಭಾಸಿತೇ;
ಸುತಭಾಜನಭೂತೋ ಚ,
ಸತಿಮಾ ಸುಸಮಾಹಿತೋ.
ಮಚ್ಛೇರಮಲನಿತ್ತಿಣ್ಣೋ, ಲೋಭಕ್ಖನ್ಧವಿಮುಚ್ಚಿತೋ;
ಓಪಾನಭೂತೋ ಲೋಕಸ್ಮಿಂ, ವಿಸ್ಸಟ್ಠಸುಖಯಾಚನೋ.
ವತ್ಥುತ್ತಯಮಹತ್ತೇ ಚ, ಹಿತಾಹಿತವಿನಿಚ್ಛಯೇ;
ಪಞ್ಞಾ ವತ್ಥುಸಭಾವೇ ಚ, ತಿಖಿಣಾ ಮಮ ವತ್ತತಿ.
ಸಮಾರಾಧಿತಸದ್ಧಮ್ಮೋ, ಕತಪುಞ್ಞಮಹುಸ್ಸವೋ;
ದೇವಧಮ್ಮಸಮಿದ್ಧೋಸ್ಮಿ, ಕಲ್ಯಾಣಚರಿತಾಕರೋ.
ದೇವತಾಹಿ ಸಮಾನೋಹಂ, ಗುಣಾಲಙ್ಕಾರಭೂಸಿತೋ;
ಹತ್ಥಪತ್ತಾ ಚ ದೇವಿದ್ಧಿ, ನಿಪ್ಫನ್ನಾ ದಿಬ್ಬಸಮ್ಪದಾ.
ದೇವಸಾಮಞ್ಞಮಿಚ್ಚೇವಂ, ಚಿನ್ತೇನ್ತೋ ಗುಣಮತ್ತನೋ;
ಭಾವೇತಿ ಗುಣಸಮ್ಪನ್ನೋ, ದೇವತಾನುಸ್ಸತಿಂ ಪರಂ.
ಜಾತಿಧಮ್ಮಾ ಜರಾಬ್ಯಾಧಿಸೋಕೋಪಾಯಾಸಭಞ್ಜಿತೇ;
ಅನಿಚ್ಚೇ ದುಕ್ಖೇನತ್ತೇ ಚ, ನಿಬ್ಬಿನ್ನೋಪಧಿಸಮ್ಭವೇ.
ವಿರಾಗೋ ¶ ಚ ನಿರೋಧೋ ಚ, ಚಾಗೋ ಮುತ್ತಿ ಅನಾಲಯೋ;
ಯೋಯಮಾದಾನನಿಸ್ಸಗ್ಗೋ, ನಿಬ್ಬಾನಮಿತಿ ವುಚ್ಚತಿ.
ಉಪಸನ್ತಮಿದಂ ¶ ಠಾನಮಿತಿ ಚಿನ್ತೇತಿ ಪಣ್ಡಿತೋ;
ಅನುಪಾದಾನಸಂಕ್ಲಿಟ್ಠಮಸಙ್ಖಾರಮನಾಸವಂ.
ಅಪ್ಪಮಾಣಂ ಪಣೀತಞ್ಚ, ಸಿವಂ ಪರಮಮಚ್ಚುತಂ;
ಅನನ್ತಗುಣಮಚ್ಚನ್ತ-ಮವಿಕಾರಮನಾಮಯಂ.
ಖೇಮಂ ತಂ ಪಾರಿಮತೀರ-ಮಹಾಯನಕರಂ ಪರಂ;
ತಾಣಂ ಲೇಣಞ್ಚ ದೀಪಞ್ಚ, ಪತಿಟ್ಠಾನಂ ಪರಾಯಣಂ.
ವಟ್ಟಾನುಬನ್ಧವಿಚ್ಛೇದೋ, ಭವತಣ್ಹಾವಿಸೋಸನಂ;
ಸಬ್ಬೂಪಧಿಸಮುಗ್ಘಾತೋ, ದುಕ್ಖನಿಬ್ಬಾಪನಂ ಸುಖಂ.
ಸಬ್ಬಪಾಪವಿನಾಸೋಯಂ, ಸಬ್ಬಕ್ಲೇಸವಿಸೋಧನಂ;
ಸೋಕೋಪಾಯಾಸಸನ್ತಾಪಭಯಭೇರವಮೋಚನಂ.
ಪಲಿಬೋಧಸಮುಚ್ಛೇದೋ, ಪಪಞ್ಚವಿನಿವೇಠನಂ;
ಸಬ್ಬಸಙ್ಖಾರಸಮಥೋ, ಸಬ್ಬಲೋಕವಿನಿಸ್ಸಟೋ.
ಪಾರಿಸುದ್ಧಿಕರಾ ಧಾತು, ಭವನಿಸ್ಸರಣಂ ಪದಂ;
ಉತ್ತಮಾರಿಯಸಮ್ಪತ್ತಿ, ಅನೋಮಮಮತಂ ಪದಂ.
ಸಬ್ಬಥಾ ಭದ್ದಮತುಲಂ, ನಿಬ್ಬಾನಮಿತಿ ಪಸ್ಸತೋ;
ಉಪಸಮಾನುಸ್ಸತೀತಿ, ಭಾವನಾಯಂ ಪವುಚ್ಚತಿ.
ಸತ್ತಾನುಸ್ಸತಿಮಿಚ್ಚೇವಂ, ಭಾವೇನ್ತೋ ಪನ ಪಣ್ಡಿತೋ;
ಪಾಮೋಜ್ಜಬಹುಲೋ ಹೋತಿ, ಪಸನ್ನೋ ಬುದ್ಧಸಾಸನೇ.
ಪಟಿಪಸ್ಸದ್ಧದರಥ-ಮುಪಚಾರಸಮಾಧಿನಾ;
ಸಮಾಧಿಯತಿ ಚಿತ್ತಞ್ಚ, ಪರಿಸುದ್ಧಮನಾಮಯಂ.
ಭಾವನಾಮಯಮೇತಞ್ಚ, ಕತ್ವಾ ಪುಞ್ಞಮನಪ್ಪಕಂ;
ವಾಸನಾಗತಿಸಮ್ಪತ್ತಿ-ಭೋಗಭಾಗೀತಿ ವುಚ್ಚತಿ.
ಉಪನಿಸ್ಸಯಸಮ್ಪನ್ನೋ, ಪತ್ವಾ ನಿಬ್ಬೇಧಮುತ್ತಮಂ;
ದಿಟ್ಠೇವ ಧಮ್ಮೇ ದುಕ್ಖಗ್ಗಿಂ, ನಿಬ್ಬಾಪೇತಿ ಅನಾಸವೋ.
ಲೋಕಪ್ಪವತ್ತಿ ¶ ¶ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ, ಮರಣಾನುಸ್ಸತಿಂ ಪನ;
ಭಾವೇಯ್ಯ ಸಕಮಚ್ಚನ್ತಂ, ಚಿನ್ತೇನ್ತೋ ಮರಣಂ ಕಥಂ.
ಅನಿಮಿತ್ತಮನಞ್ಞಾತಂ, ಮಚ್ಚಾನಮಿಧ ಜೀವಿತಂ;
ಕಸಿರಞ್ಚ ಪರಿತ್ತಞ್ಚ, ತಞ್ಚ ದುಕ್ಖೇನ ಸಂಯುತಂ.
ಅಪ್ಪೋದಕಮ್ಹಿ ಮಚ್ಛೇವ, ಬನ್ಧಮಾನೇ ರುದಮ್ಮುಖೇ;
ಮಚ್ಚು ಗಚ್ಛತಿ ಆದಾಯ, ಪೇಕ್ಖಮಾನೇ ಮಹಾಜನೇ.
ಪುರಕ್ಖತ್ವಾವ ಮರಣಂ, ಜಾಯನ್ತಿ ಪಟಿಸನ್ಧಿಯಂ;
ಜಾತಾ ಪುನ ಮರಿಸ್ಸನ್ತಿ, ಏವಂಧಮ್ಮಾ ಹಿ ಪಾಣಿನೋ.
ಯಮೇಕರತ್ತಿಂ ಪಠಮಂ, ಗಬ್ಭೇ ವಸತಿ ಮಾನವೋ;
ಅಬ್ಭುಟ್ಠಿತೋವ ಸೋ ಯಾತಿ, ಸ ಗಚ್ಛಂ ನ ನಿವತ್ತತಿ.
ಸತ್ತಾ ಮರನ್ತಿ ಗಬ್ಭೇಪಿ, ಜಾಯಮಾನಾ ಚ ದಾರಕಾ;
ಕುಮಾರಾ ಯೋಬ್ಬನಪ್ಪತ್ತಾ, ಬಲಪ್ಪತ್ತಾ ಮಹತ್ತರಾ.
ಅಥಾವಸ್ಸಂ ಮರನ್ತೇವ, ಜಿಣ್ಣಾ ದಣ್ಡಪರಾಯಣಾ;
ಸೂರಾ ಪುಞ್ಞಬಲತ್ಥಾಮಾ, ನಾನಾಬ್ಯಾಧಿನಿಪೀಳಿತಾ.
ಅಜ್ಜ ಸುವೇತಿ ಮರಣಂ, ಪರಿಯೇಸತಿ ಪಾಣಿನೋ;
ಸೇನಾ ಯುದ್ಧಪಯಾತಾವ, ಸಬ್ಬೇ ಮಚ್ಚುಭಯಾಕುಲಾ.
ಸತ್ತಾರತನಲಙ್ಕಾರಾ, ಚತುರಿದ್ಧಿಸಮುಗ್ಗತಾ;
ಚಕ್ಕವತ್ತೀ ಮಹಾತೇಜಾ, ರಾಜಮಣ್ಡಲಸೋಭಿನೋ.
ಕಪ್ಪುಟ್ಠಾನಮಹಾವಾತಾ, ಪಾತಿತಾವ ಮಹಾಸಿಲಾ;
ಪತನ್ತಿ ಮಚ್ಚುವಿಕ್ಖಿತ್ತಾ, ಪರೋ ಚೇತಾನ ಮಾನವಾ.
ಯೇಪಿ ದೀಘಾಯುಕಾ ದೇವಾ, ವಣ್ಣವನ್ತಾ ಮಹಿದ್ಧಿಕಾ;
ಆನುಭಾವಬಲಪ್ಪತ್ತಾ, ಮಹಾಭೋಗಸುಖೇಧಿನೋ.
ತೇಪಿ ಮಚ್ಚುಸಮುದ್ಧತ್ತಾ, ಭವನ್ತಿ ಭಯಸಂಕುಲಾ;
ವೇರಮ್ಭಕ್ಖಿತ್ತಪಕ್ಖೀವ, ಮಾದಿಸೇಸು ಕಥಾವ ಕಾ.
ಅಚ್ಚನ್ತರಾಯಬಹುಲೋ ¶ , ಮರಣಾಹಿತಸಮ್ಭವೋ;
ನಿಚ್ಚಂ ಚಕ್ಕಸಮಾರುಳ್ಹೋ, ಲೋಕೋಯಂ ಪರಿವತ್ತತಿ.
ಏತ್ಥನ್ತರೇ ¶ ಮರಣಸ್ಸ, ವೇಮಜ್ಝೇ ಮಮ ವತ್ತತೋ;
ಅಸ್ಸಾಸೇಪಿ ಅವಿಸ್ಸಟ್ಠೇ, ಜೀವಿಕಾ ಚೇ ಕಥಾವ ಕಾ.
ಅಚ್ಛೇರಂ ವತ ಲೋಕಸ್ಮಿಂ, ಖಣಮತ್ತಮ್ಪಿ ಜೀವಿತಂ;
ನಿಸ್ಸಿತೋಪದ್ದವಟ್ಠಾನೇ, ಮಹಾಬ್ಯಸನಪೀಳಿತೇ.
ಅದ್ಧುವಂ ಜೀವಿತಂ ನಿಚ್ಚ-ಮಚ್ಚನ್ತಂ ಮರಣಂ ಮಮ;
ಸಭಾವೋ ಮರಣನ್ತೇವ, ವಿಸೇಸೋ ಪನ ಜೀವಿತಂ.
ಅತ್ಥಮಾರಬ್ಭ ಗಚ್ಛನ್ತೋ, ಆದಿಚ್ಚೋವ ನಭನ್ತರೇ;
ಮರಣಾಯಾಭಿಧಾವನ್ತೋ, ವಿಹಾಯಾಮಿ ಸುವೇ ಸುವೇ.
ವಜ್ಝಪ್ಪತ್ತೋ ಮಹಾಚೋರೋ,
ನಿಯ್ಯಾತಾಘಾತನಂ ಯಥಾ;
ಮರಣಾಯ ಪಯಾತೋಹಂ,
ತಥೇವಮನಿವತ್ತಿಯೋ.
ಅಮ್ಬುಜೋವ ವಙ್ಕಘಸ್ತೋ, ತಾಣಲೇಣವಿವಜ್ಜಿತೋ;
ನಿಚ್ಚಂ ಮಚ್ಚುವಸಂ ಯನ್ತೋ, ವಿಸ್ಸಟ್ಠೋ ಕಿಮಹಂ ಚರೇ.
ಕೋ ಮೇ ಹಾಸೋ ಕಿಮಾನನ್ದೋ,
ಕಿಮಹಂ ಮೋಹಪಾರುತೋ;
ಮದಪ್ಪಮಾದವಿಕ್ಖಿತ್ತೋ,
ವಿಚರಾಮಿ ನಿರಙ್ಕುಸೋ?
ಹನ್ದಾಹಮಾರಭಿಸ್ಸಾಮಿ, ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಸಾಸನೇ;
ಆತಾಪೀ ಪಹಿತತ್ತೋ ಚ, ಹಿರೋತ್ತಪ್ಪಸಮಾಹಿತೋ.
ಪಟಿಪತ್ತಿಪರೋ ಹುತ್ವಾ, ಪಾಪಧಮ್ಮನಿರಙ್ಕತೋ;
ನಿಬ್ಬಾಪಯಾಮಿ ಅಚ್ಚನ್ತಂ, ಸಬ್ಬದುಕ್ಖಹುತಾವಹಂ.
ಇತ್ಥಂ ¶ ಪನತ್ತನೋ ಯೋಗೀ, ಮರಣಂ ಪಟಿಚಿನ್ತಯಂ;
ಮರಣಾನುಸ್ಸತಿಂ ನಾಮ, ಭಾವೇತೀತಿ ಪವುಚ್ಚತಿ.
ತದೇತಂ ¶ ಪನ ಭಾವೇತ್ವಾ, ಉಪಚಾರಸಮಾಹಿತೋ;
ನಿಬ್ಬೇದಬಹುಲೋ ಹೋತಿ, ಅಪ್ಪಮಾದಧುರನ್ಧರೋ.
ಮಿಚ್ಛಾಧಮ್ಮಂ ವಿರಾಜೇತ್ವಾ, ನನ್ದಿರಾಗನಿರಾಲಯೋ;
ಸಬ್ಬಾಸವಪರಿಕ್ಖೀಣೋ, ಪಪ್ಪೋತಿ ಅಮತಂ ಪದಂ.
ಗಹೇತ್ವಾ ಪನ ಮೇಧಾವೀ, ದ್ವತ್ತಿಂಸಾಕಾರಭಾವನಂ;
ಕರೇಯ್ಯ ತಾವ ಪಚ್ಛಾ ವೇ, ಅನುಪುಬ್ಬಮಭಿಣ್ಹಸೋ.
ಕೇಸಾ ಲೋಮಾ ನಖಾ ದನ್ತಾ, ತಚೋ ಮಂಸಂ ನಹಾರು ಚ;
ಅಟ್ಠಿ ಚ ಮಿಞ್ಜ ವಕ್ಕಂ ಚ, ಹದಯಂ ಯಕನಂ ತಥಾ.
ಕಿಲೋಮಂ ಪಿಹಕ ಪಪ್ಫಾಸಂ, ಅನ್ತಂ ಗುಣಮುದರಿಯಂ;
ಮತ್ಥಲುಙ್ಗಂ ಕರೀಸಞ್ಚ, ಪಿತ್ತಂ ಸೇಮ್ಹಮಥಾಪರಂ.
ಪುಬ್ಬೋ ಚ ಲೋಹಿತಂ ಸೇದೋ,
ಮೇದೋ ಅಸ್ಸು ವಸಾಥ ವಾ;
ಖೇಳೋ ಸಿಙ್ಘಾಣಿಕಾ ಚೇವ,
ಲಸಿಕಾ ಮುತ್ತಮಿಚ್ಚಪಿ.
ಘನಬನ್ಧಸುಭಾಕಾರ-ವಿಪಲ್ಲಾಸಾನುಸಾರಿನಂ;
ಯಥಾಭೂತಾವಬೋಧಾಯ, ವಿಭತ್ತಾವ ಮಹೇಸಿನಾ.
ಕಾಯೇ ಬಾತ್ತಿಂಸ ಕೋಟ್ಠಾಸಾ,
ಕುಣಪಾವ ಸಮುಸ್ಸಿತಾ;
ಸಾರಗಯ್ಹೂಪಗಾಪೇತಾ,
ಧಿಕ್ಕತಾ ಧೀರಹೀಳಿತಾ.
ಅಸುಭಾವ ಪಟಿಕ್ಕೂಲಾ, ಜೇಗುಚ್ಛಾ ಸುಚಿವಜ್ಜಿತಾ;
ನಿನ್ದಿತಾ ಚಕ್ಖುಮನ್ತೇಹಿ, ಅನ್ಧಬಾಲೋಪಲಾಳಿತಾ.
ವಿಚಿತ್ತಛವಿಸಞ್ಛನ್ನಾ ¶ , ತಚಭತ್ತಸಮೋಹಿತಾ;
ಪರಿಸ್ಸವಪರಿಕ್ಲಿಟ್ಠಾ, ಕುಥಿತಾ ಪೂತಿಗನ್ಧಿತಾ.
ಧೋವಿಯನ್ತಾಪಿ ¶ ಸತತಂ, ಅಜಹನ್ತಾ ಮಲಸ್ಸವಂ;
ಸುಗನ್ಧಾನುವಿಲಿತ್ತಾಪಿ, ದುಗ್ಗನ್ಧಪರಿಣಾಮಿನೋ.
ಅಹಂಕಾರಮಮತ್ತೇನ, ವಿಸ್ಸಟ್ಠಸುಖಸಙ್ಗಹಾ;
ಸಙ್ಘಾಟಘನಸಮ್ಬದ್ಧಾ, ಸಮ್ಮೋಹೇನ್ತಿ ಮಹಾಜನಂ.
ಛನ್ದರಾಗಸಮೂಪೇತಾ, ಯತ್ಥ ಮುಳ್ಹಾ ಪುಥುಜ್ಜನಾ;
ಸೇವನ್ತಿ ವಿಸಮಂ ಘೋರಂ, ಚತುರಾಪಾಯಭಾಗಿನೋ.
ತತ್ಥ ಚಿತ್ತಂ ವಿರಾಜೇತುಂ, ಪಟಿಪನ್ನೋ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ;
ಚೇತೋವಿಭಾವನತ್ಥಾಯ, ಕೋಟ್ಠಾಸೇಸು ವಿಚಕ್ಖಣೋ.
ವಚಸಾ ಮನಸಾ ಚೇವ, ಯಥಾವುತ್ತಾನುಸಾರತೋ;
ಅನುಲೋಮಪಟಿಲೋಮಂ, ಸಜ್ಝಾಯಿತ್ವಾ ತತೋ ಪರಂ.
ವಣ್ಣಸಣ್ಠಾನದಿಸತೋ, ವವತ್ಥಪೇಯ್ಯ ಪಣ್ಡಿತೋ;
ತತೋಕಾಸಪರಿಚ್ಛೇದಾ, ಪಚ್ಚೇಕಂ ತು ಯಥಾಕ್ಕಮಂ.
ವಣ್ಣಸಣ್ಠಾನಗನ್ಧಾ ಚ,
ಆಸಯೋಕಾಸತೋ ತತೋ;
ವಿಭಾವೇಯ್ಯಾಸುಭಾಕಾರ-
ಮೇಕೇಕಸ್ಮಿಂ ತು ಪಞ್ಚಧಾ.
ದಸಧಾಭೋಗಮಿಚ್ಚೇವಂ, ಕತ್ವಾ ಭಾವಯತೋ ಪನ;
ಸನ್ತಿಭೂತಾ ಪಕಾಸೇನ್ತಿ, ರಥಚಕ್ಕಾರಸಾದಿಸಾ.
ಹಿತ್ವಾ ಅಪ್ಪಗುಣೇ ತತ್ಥ, ಗಣ್ಹಂ ಸುಪ್ಪಗುಣಂ ಬುಧೋ;
ಅಪ್ಪನಂ ಪಟಿಭಾಗಞ್ಚ, ಪಪ್ಪೋತೇಕೇಕವತ್ಥುಸು.
ಅಸುಭಾಕಾರಮಾರಬ್ಭ, ಭಾವನಾ ಚೇ ಪವತ್ತತಿ;
ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಂ ಪಟಿಕ್ಕೂಲಂ, ಪಠಮಜ್ಝಾನಿಕಂ ಸಿಯಾ.
ನೀಲಾದಿವಣ್ಣಮಾರಬ್ಭ, ಪಟಿಭಾಗೋ ಯದಾ ತದಾ;
ನೀಲಾದಿಕಸಿಣಂ ಹುತ್ವಾ, ಪಞ್ಚಕಜ್ಝಾನಿಕಂ ಭವೇ.
ಲಕ್ಖಣಾಕಾರಮಾರಬ್ಭ ¶ , ಚಿನ್ತನಾ ಚೇ ಪವತ್ತತಿ;
ವಿಪಸ್ಸನಾಕಮ್ಮಟ್ಠಾನ-ಮಿತಿ ಭಾಸನ್ತಿ ಪಣ್ಡಿತಾ.
ತಿಧಾ ¶ ಪಭೇದಮಿಚ್ಚೇವಂ, ಭಾವೇನ್ತೋ ಪುನ ಬುದ್ಧಿಮಾ;
ಕಾಯಗತಾಸತಿಂ ನಾಮ, ಭಾವೇತೀತಿ ಪವುಚ್ಚತಿ.
ಸೋಯಮಜ್ಝತ್ತಂ ನಿಬ್ಬಿನ್ನೋ, ಬಹಿದ್ಧಾ ಚ ನಿರಾಲಯೋ;
ಉಬ್ಬೇಗಬಹುಲೋ ಯೋಗೀ, ಪಮಾದಮತಿವತ್ತತಿ.
ಕಾಮಬನ್ಧವಿನಿಮುತ್ತೋ, ಪಾಪಾ ಮೇಧಾವಿ ನಿಸ್ಸಟೋ;
ಸಚ್ಛಿಕತ್ವಾನ ಸಾಮಞ್ಞಂ, ಅಮತಂ ಪರಿಭುಞ್ಜತಿ.
ಆನಾಪಾನಸ್ಸತಿಂ ನಾಮ, ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧವಣ್ಣಿತಂ;
ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಾಧಿರಾಜಾನಂ, ಭಾವೇನ್ತೋ ಪನ ಪಣ್ಡಿತೋ.
ಅಪ್ಪನಞ್ಚೋಪಚಾರಞ್ಚ, ಸಮಥಞ್ಚ ವಿಪಸ್ಸನಂ;
ಲೋಕುತ್ತರಂ ಲೋಕಿಯಞ್ಚ, ಸುಖೇನೇವಾಧಿಗಚ್ಛತಿ.
ಸುಖುಮಾ ನಿಪುಣಾ ತಿಕ್ಖಾ, ಪರಿಪಕ್ಕಾ ಬಲೇ ಠಿತಾ;
ಬೋಧಿಪಕ್ಖಿಯಧಮ್ಮಾ ಚ, ವೋದಾಯನ್ತಿ ವಿಸೇಸತೋ.
ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನೇ ತಥಾ ಹೇತ್ಥ, ಗಣನಾ ಅನುಬನ್ಧನಾ;
ಫುಸನಾ ಠಪನಾ ಚೇವ, ಸಲ್ಲಕ್ಖಣವಿವಟ್ಟನಾ.
ಪಾರಿಸುದ್ಧಿ ತತೋ ಪಚ್ಛಾ, ತೇಸಞ್ಚ ಪಟಿಪಸ್ಸನಾ;
ಇಚ್ಚೇವಮಟ್ಠಧಾ ಭೇದಾ, ಮಾತಿಕಾಯಂ ಪಕಾಸಿತಾ.
ವಿಭತ್ತಾ ಸತಿಪಟ್ಠಾನ-ವಸಾ ಸೋಳಸಧಾ ತತೋ;
ಆನಾಪಾನಪ್ಪಭೇದೇನ, ಭಿನ್ನಾ ದ್ವತ್ತಿಂಸಧಾ ಪುನ.
ತಮೇವ ಪರಿಯಾದಾಯ, ಸಮಥಞ್ಚ ವಿಪಸ್ಸನಂ;
ಮಹತ್ತವೇಪುಲ್ಲಗತಂ, ಭಾವೇಯ್ಯ ಸತಿಮಾ ಕಥಂ.
ಆನಾಪಾನಂ ಪರಿಗ್ಗಯ್ಹ, ಪವಿವಿತ್ತೋ ರಹೋಗತೋ;
ಗಣೇಯ್ಯ ಪಠಮಂ ತಾವ, ನಿಸಿನ್ನೋ ಸುಖಮಾಸನೇ.
ಪಞ್ಚನ್ನಂ ¶ ನ ಠಪೇತಬ್ಬಂ, ಹೇಟ್ಠಾ ನ ದಸತೋಪರಿ;
ನೇತಬ್ಬಮನುಪುಬ್ಬೇನ, ಗಣೇತಬ್ಬಮಖಣ್ಡಿತಂ.
ಅನ್ತೋ ¶ ಬಹಿ ಚ ವಿಕ್ಖೇಪ-ಮಕತ್ವಾನ ಪುನಪ್ಪುನಂ;
ಫುಟ್ಠಟ್ಠಾನಮ್ಹಿ ಸತಿಮಾ, ಅನುಬನ್ಧೇಯ್ಯ ಮಾನಸಂ.
ನಾಸಿಕಗ್ಗೋತ್ತರೋಟ್ಠೇ ಚ, ಕತ್ವಾಭೋಗಂ ತತೋಪರಂ;
ಸತತಸ್ಸಾಸಸಮ್ಫಸ್ಸಂ, ಆವಜ್ಜನ್ತಸ್ಸ ಯೋಗಿನೋ.
ಪುಥುಲಂ ವಾಥ ದೀಘಂ ವಾ, ಮಣ್ಡಲಂ ವಾಥ ವಿತ್ಥತಂ;
ತಾರಕಾದಿಸಮಾಕಾರಂ, ನಿಮಿತ್ತಂ ತತ್ಥ ಜಾಯತಿ.
ಚಿತ್ತಂ ಸಮಾಹಿತಂ ಹೋತಿ, ಉಪಚಾರಸಮಾಧಿನಾ;
ಉಪಕ್ಲೇಸಾ ಪಹಿಯ್ಯನ್ತಿ, ಪಟಿಭಾಗೇ ಸಮುಟ್ಠಿತೇ.
ನಿಮಿತ್ತೇ ಠಪಯಂ ಚಿತ್ತಂ, ತತೋ ಪಾಪೇತಿ ಅಪ್ಪನಂ;
ಪಞ್ಚಜ್ಝಾನವಸೇನಾಯಂ, ಸಮಥೇ ಭಾವನಾನಯೋ.
ಆರಭಿತ್ವಾಭಿನಿವೇಸ-ಮಾನಾಪಾನೇ ಪುನಾಪರೋ;
ಅಜ್ಝತ್ತಞ್ಚ ಬಹಿದ್ಧಾ ಚ, ತತೋ ತದನುಸಾರತೋ.
ಭೂಮಿಧಮ್ಮೇ ಯಥಾಭೂತಂ, ವಿಪಸ್ಸಿತ್ವಾ ವಿಸಾರದೋ;
ಅಪ್ಪೇತಾನುತ್ತರಜ್ಝಾನ-ಮಯಂ ಸುದ್ಧಿವಿಪಸ್ಸನಾ.
ಆನಾಪಾನಸಮಾಪತ್ತಿಂ, ಕತ್ವಾ ಪಾದಕಮುತ್ತರಂ;
ಭಾವೇನ್ತಸ್ಸ ವಸೇನಾಹು, ನಯಂ ಸೋಳಸಧಾ ಕಥಂ.
ದೀಘಮಸ್ಸಾಸಪಸ್ಸಾಸಾ, ರಸ್ಸಂ ವಾಥ ತಥಾ ದ್ವಯಂ;
ಸತಿಮಾ ಮತಿಸಮ್ಪನ್ನೋ, ಪಠಮಂ ಪರಿಗಣ್ಹತಿ.
ಆದಿಮಜ್ಝಾವಸಾನಂ ತು, ಕರೋನ್ತೋ ವಿದಿತಂ ತಥಾ;
ಸಮಾಹಿತೋ ಸಬ್ಬಕಾಯ-ಪಟಿಸಂವೇದಿ ಸಿಕ್ಖತಿ.
ತತೋ ತೇ ಏವ ಸಙ್ಖಾರೇ, ಪಸ್ಸಮ್ಭೇನ್ತೋಪರೂಪರಿ;
ವುತ್ತೋ ಪಸ್ಸಮ್ಭಯಂ ಕಾಯಸಙ್ಖಾರಂ ಸಿಕ್ಖತೀತಿ ಚ.
ಆನಾಪಾನಸತಿಚ್ಚೇವಂ ¶ , ಕಾಯಸಙ್ಖಾರನಿಸ್ಸಿತಾ;
ಕಾಯಾನುಪಸ್ಸನಾ ನಾಮ, ಚತುಧಾಪಿ ಚ ಭಾಸಿತಾ.
ಸಮ್ಪಯುತ್ತೇನ ¶ ಞಾಣೇನ, ಪೀತಿಮಾಲಮ್ಬಣೇನ ಚ;
ವಿಪಸ್ಸನಾಯ ಸಮಥೇ, ಕುಬ್ಬನ್ತೋ ಪಾಕಟಂ ಸುಖಂ.
ವೇದನಾಸಞ್ಞಾಸಙ್ಖಾತೇ, ಚಿತ್ತಸಙ್ಖಾರಕೇ ತಥಾ;
ಪೀತಾದಿಪಟಿಸಂವೇದೀ, ಸಿಕ್ಖತೀತಿ ಪವುಚ್ಚತಿ.
ಥೂಲೇ ತೇ ಏವ ಸಙ್ಖಾರೇ, ಸಮೇತುಂ ಪರಿಭಾವಯಂ;
ವುತ್ತೋ ‘‘ಪಸ್ಸಮ್ಭಯಂ ಚಿತ್ತಂ, ಸಙ್ಖಾರಂ ಸಿಕ್ಖತೀ’’ತಿ ಚ.
ತಸ್ಸಾ ತಂತಂಮುಖೇನೇತ್ಥ, ಸಮ್ಪಜ್ಜನವಿಸೇಸತೋ;
ವೇದನಾನುಪಸ್ಸನಾಯ, ಚತುಧಾ ಸಮುದೀರಿತಾ.
ಅಪ್ಪೇನ್ತೋ ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖನ್ತೋ, ಬುಜ್ಝನ್ತೋ ಚ ಪಕಾಸಿತಂ;
ಕರೋನ್ತೋ ಮಾನಸಂ ಚಿತ್ತ-ಪಟಿಸಂವೇದಿ ಸಿಕ್ಖತಿ.
ತಮೇವಾಭಿಪ್ಪಮೋದೇನ್ತೋ, ಸಪ್ಪೀತಿಕಸಮಾಧಿನಾ;
‘‘ಅಭಿಪ್ಪಮೋದಯಂ ಚಿತ್ತಂ, ಸಿಕ್ಖತೀ’’ತಿ ಪವುಚ್ಚತಿ.
ಅಪ್ಪನಾಯೋಪಚಾರೇನ, ತಮೇವಾಥ ಸಮಾದಹಂ;
ಯೋಗೀ ‘‘ಸಮಾದಹಂ ಚಿತ್ತಂ, ಸಿಕ್ಖತೀ’’ತಿ ಪಕಾಸಿತೋ.
ಪಚ್ಚನೀಕೇಹಿ ವಿಕ್ಖಮ್ಭ-ಸಮುಚ್ಛೇದೇಹಿ ಮೋಚಯಂ;
ತಥಾ ‘‘ವಿಮೋಚಯಂ ಚಿತ್ತಂ, ಸಿಕ್ಖತೀ’’ತಿಪಿ ಭಾಸಿತೋ.
ಆನಾಪಾನಂ ಪಭೇದಾಯ, ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಂ ಯಥಾರಹಂ;
ಚಿತ್ತಾನುಪಸ್ಸನಾ ನಾಮ, ಪವತ್ತಾಯಂ ಚತುಬ್ಬಿಧಾ.
ವಿಪಸ್ಸನಾಯನಿಚ್ಚಾನು-ಗತತ್ತಾ ಹಿ ವಿಸೇಸತೋ;
ವಿಪಸ್ಸನ್ತೋ ಅನಿಚ್ಚಾನು-ಪಸ್ಸೀ ಸಿಕ್ಖತಿ ಪಣ್ಡಿತೋ.
ತತೋ ವಿರಾಗಾನುಪಸ್ಸೀ, ನಿಬ್ಬಿನ್ದಿತ್ವಾ ವಿರಾಜಯಂ;
ತಥಾ ನಿರೋಧಾನುಪಸ್ಸೀ, ಭೂಮಿಧಮ್ಮೇ ನಿರೋಧಯಂ.
ಪಕ್ಖನ್ದನಪರಿಚ್ಚಾಗಪಟಿನಿಸ್ಸಗ್ಗತೋ ¶ ಪನ;
ಪಟಿನಿಸ್ಸಗ್ಗಾನುಪಸ್ಸೀ, ಸಿಕ್ಖತೀತಿ ಪವುಚ್ಚತಿ.
ಆನಾಪಾನಮುಖೇನೇವ ¶ , ಭೂಮಿಧಮ್ಮವಿಪಸ್ಸನಾ;
ಧಮ್ಮಾನುಪಸ್ಸನಾ ನಾಮ, ಭಾಸಿತೇವಂ ಚತುಬ್ಬಿಧಾ.
ಇತಿ ಸೋಳಸಧಾಕಾರಂ, ಸಿಕ್ಖತ್ತಯಪತಿಟ್ಠಿತಂ;
ಚತುಬ್ಬಿಧಮ್ಪಿ ಪೂರೇತಿ, ಸತಿಪಟ್ಠಾನಭಾವನಂ.
ಪರಿಗ್ಗಯ್ಹ ಸತಿಞ್ಚೇವ-ಮುಸ್ಸಾಹನ್ತೋ ವಿಪಸ್ಸನಂ;
ದ್ವತ್ತಿಂಸಾಕಾರಭೇದೇಹಿ, ಸತೋಕಾರೀತಿ ವುಚ್ಚತಿ.
ಇತ್ಥಞ್ಚ ಗಣನಾದೀಹಿ, ಭಾವೇತ್ವಾ ಸಮಥಂ ತತೋ;
ವಿಪಸ್ಸನಾಧಿವಚನಂ, ಕತ್ವಾ ಸಲ್ಲಕ್ಖಣಂ ಪುನ.
ಪತ್ವಾ ವಿವಟ್ಟನಾಮಗ್ಗಂ, ಪಾರಿಸುದ್ಧಿಫಲೇ ಠಿತೋ;
ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಣಸಙ್ಖಾತಂ, ಪಪ್ಪೋತಿ ಸತಿಪಸ್ಸನಂ.
ಆನಾಪಾನಸತಿಚ್ಚೇವಮಸೇಸಂ ಪರಿಪೂರಿತಾ;
ಸಾಕಾರಂ ಸಪ್ಪಭೇದಞ್ಚ, ಭಾವಿತಾತಿ ಪವುಚ್ಚತಿ.
ಆನಾಪಾನಸಮಾಧಿಮೇತಮತುಲಂ ಬುದ್ಧಾಪದಾನುತ್ತಮಂ,
ಪಾಪಕ್ಲೇಸರಜೋಹರಂ ಸುಖಮುಖಂ ದುಕ್ಖಗ್ಗಿನಿಬ್ಬಾಪನಂ;
ಭಾವೇತ್ವಾ ಸತಿಸಮ್ಪಜಞ್ಞವಿಪುಲಾ ವಿಕ್ಖೇಪವಿದ್ಧಂಸಕಾ,
ಪಪ್ಪೋನ್ತುತ್ತರಮುತ್ತಮಾಮತಪದಂ ಬೋಧಿತ್ತಯಬ್ಯಾಪಕಂ.
ಬುದ್ಧಂ ಧಮ್ಮಞ್ಚ ಸಙ್ಘಂ ಪುಥುನನಮಹಿತಂ ಸುದ್ಧಸೀಲಂ ಸುದಾನಂ,
ಧಮ್ಮಟ್ಠಾ ದೇವತಾಯೋಪಸಮಥ ಮರಣಂ ಕಾಯಮಾನಞ್ಚಪಾನಂ;
ಪಞ್ಞತ್ತಾರಬ್ಭಯಾಯಂ ಸತಿಸಮವಹಿತಾ ಬೋಧಿಮಗ್ಗೋದಯಾಯ,
ಸಾಯಂ ಸದ್ಧಮ್ಮನೇತ್ತೀ ಸಹಿತಸಿವಗುಣಾ ಸೇವಿತಬ್ಬಾದರೇನ.
ಇತಿ ನಾಮರೂಪಪರಿಚ್ಛೇದೇ ದಸಾನುಸ್ಸತಿವಿಭಾಗೋ ನಾಮ
ನವಮೋ ಪರಿಚ್ಛೇದೋ.
೧೦. ದಸಮೋ ಪರಿಚ್ಛೇದೋ
ಸೇಸಕಮ್ಮಟ್ಠಾನವಿಭಾಗೋ
ಬ್ಯಾಪಾದಾದೀನವಂ ¶ ¶ ದಿಸ್ವಾ, ಖೇಮಭಾವಞ್ಚ ಖನ್ತಿಯಂ;
ಅಪ್ಪಮಞ್ಞಾ ತು ಭಾವೇನ್ತೋ, ವಿನೇಯ್ಯ ಪಟಿಘಂ ಕಥಂ.
ಚೇತೋಸನ್ತಾಪನೋ ಕೋಧೋ,
ಸಮ್ಪಸಾದವಿಕೋಪನೋ;
ವಿರೂಪಬೀಭಚ್ಛಕರೋ,
ಮುಖವಣ್ಣಪ್ಪಧಂಸನೋ.
ಸೀಲಕಾಲುಸ್ಸಿಯುಪ್ಪಾದೋ, ಚಿತ್ತವಿಕ್ಖೇಪಸಮ್ಭವೋ;
ಪಞ್ಞಾಪಜ್ಜೋತವಿದ್ಧಂಸೀ, ಪಟಿಪತ್ತಿವಿಬನ್ಧಕೋ.
ಅಪಾಯೇಕಾಯನೋ ಮಗ್ಗೋ, ಪಾಪಕಣ್ಟಕಬನ್ಧಕೋ;
ಧಮ್ಮಮಗ್ಗಸಮುಚ್ಛೇದೀ, ಮಗ್ಗದ್ವಾರಪಿಧಾನಕೋ.
ಯಸೋವಣ್ಣವಿಸಙ್ಖಾರೋ, ಗುಣಮೂಲಪ್ಪಭಞ್ಜಕೋ;
ದುಕ್ಖಧಮ್ಮಸಮೋಧಾನೋ, ಬ್ಯಸನೋಪದ್ದವಾಕರೋ.
ದುನ್ನಿಮಿತ್ತಮಿದಂ ಜಾತಂ, ಸಬ್ಬಸಮ್ಪತ್ತಿಧಂಸನಂ;
ಧೂಮಕೇತುಸಮುಪ್ಪಾದೋ, ಸಬ್ಬಲೋಕವಿನಾಸಕೋ.
ಸಬ್ಬಕಲ್ಯಾಣಧಮ್ಮಾನಂ, ಅವಮಙ್ಗಲಮುಟ್ಠಿತಂ;
ಹಿತಾರಮ್ಭಸಮುಗ್ಘಾತೀ, ಅನ್ತರಾಯಸಮಾಗಮೋ.
ಸಬ್ಬಾಕಾರಪಟಿಕ್ಕೂಲಂ, ಸಬ್ಬವಿದ್ದೇಸಕಾರಣಂ;
ವಿಪತ್ತಿಮುಖಮುಪ್ಪನ್ನಂ, ಅಮಿತ್ತಜನಪತ್ಥಿತಂ.
ಸಪತ್ತಕರಣಂ ¶ ಘೋರಂ, ಸಬ್ಬಾನತ್ಥವಿಧಾಯಕಂ;
ಭಯಮನ್ತರತೋ ಜಾತಂ, ತಂ ಜನೋ ನಾವಬುಜ್ಝತಿ.
ಖುರಧಾರಂ ಲಿಹನ್ತಾವ, ಗಿಲನ್ತಾವ ಹುತಾಸನಂ;
ತಿತ್ತಲಾಬುಂವ ಖಾದನ್ತಾ, ಗಣ್ಹನ್ತಾದಿತ್ತಮಾಯುಧಂ.
ಬ್ಯಾಪಾದಮತ್ತಸಮ್ಭವ-ಮತ್ತಘಞ್ಞಾಯ ¶ ಕೇವಲಂ;
ಉಪಲಾಳೇನ್ತಿ ದುಮ್ಮೇಧಾ, ಘೋರಮಾಸೀವಿಸಂ ಯಥಾ.
ದೋಸತೇಜೇನ ರುಕ್ಖೋವ, ಸುಸಿರಾರುಳ್ಹಪಾವಕೋ;
ಅನ್ತೋನುದಯ್ಹಮಾನಾಪಿ, ವಿಪ್ಫನ್ದನ್ತಿ ವಿಘಾತಿನೋ.
ನಾವಬುಜ್ಝನ್ತಿ ದುಮ್ಮೇಧಾ, ಚೇತೋಸಙ್ಕಪ್ಪವಾಯುನಾ;
ಉಕ್ಕಾಮುಖಾಮಿವಾದಿತ್ತ-ಮುಜ್ಜಲನ್ತಾ ಪುನಪ್ಪುನಂ.
ಭಯಮಗ್ಗಸಮಾರುಳ್ಹಾ, ಖೇಮಮಗ್ಗವಿರೋಧಿನೋ;
ಬ್ಯಾಪನ್ನಾ ಕಿಬ್ಬಿಸಾಕಿಣ್ಣಾ, ಅತ್ಥದ್ವಯವಿರೋಧಿನೋ.
ಅನಾಥಾ ಸಲ್ಲಕಾವಿದ್ಧಾ, ವಿಸಟ್ಟಾ ಅನುಸೋಚಿನೋ;
ಅನ್ಧಾ ವಿಯ ಮಿಗಾರಞ್ಞೇ, ಭಮನ್ತಿ ಹತಚಕ್ಖುಕಾ.
ಅಸಂವಿಹಿತಕಮ್ಮನ್ತಾ, ಬಾಲಾ ಕೋಧವಸಾನುಗಾ;
ಖಿಪ್ಪಂ ಲಕ್ಖಿಂ ಪರಿಚ್ಚತ್ತಾ, ಯಸೋಭೋಗೇಹಿ ಧಂಸರೇ.
ದುಪ್ಪಟಿಪ್ಪಾದಿತಾರಮ್ಭಾ, ಕೋಧಸಙ್ಖೋಭಮೋಹಿತಾ;
ಧಮ್ಮಾಮತರಸಸ್ಸಾದಂ, ನ ವಿನ್ದನ್ತಿ ಅವಿದ್ದಸು.
ಬಹ್ವಾದೀನವಮಿಚ್ಚೇವ-ಮನ್ತೋ ಬ್ಯಾಧಿಮಿವುಟ್ಠಿತಂ;
ಜಾತಾನಲಮಿವುಚ್ಛಙ್ಗೇ, ಅಜ್ಝುಪೇಕ್ಖನ್ತಿ ದುಜ್ಜನಾ.
ಚೋದಯಮಾನಾ ದುಕ್ಖೇಹಿ, ಕ್ಲೇಸಾಚಿಣ್ಣಮಲೀಮಹಾ;
ಪಾಪಕಮ್ಮೇಹಿ ಪೂರೇನ್ತಾ, ಸೇನ್ತಿ ಮಚ್ಚುಪಥೇ ಚಿರಂ.
ತಮೇವಂ ಪಟಿಸಙ್ಖಾಯ, ಪಟಿಘಂ ಪನ ಯೋನಿಸೋ;
ವಾಳಮಿಗಂವ ಧಾವನ್ತಂ, ಆವಿಸನ್ತಂವ ರಕ್ಖಸಂ.
ಪಾವಕಂವ ¶ ಪರಿಬ್ಯುಳ್ಹಂ, ಭಾಯಮಾನಸ್ಸ ಯೋಗಿನೋ;
ಸೋತ್ಥಿಭಾವಾಯ ಖೇಮನ್ತ-ಮುಪಞ್ಞತ್ತಂ ಮಹೇಸಿನಾ.
ಮಾತಾ ಕಲ್ಯಾಣಧಮ್ಮಾನಂ, ಖಮಾ ನಾಮ ಮಹಿದ್ಧಿಕಾ;
ಸಮಪ್ಪವತ್ತಿ ಸತ್ತೇಸು, ಸಬ್ಬಸಮ್ಪತ್ತಿಸಾಧಿಕಾ.
ಕೋಧಾನಲಜಲಾಸೇಕೋ ¶ ,
ಸೋಕೋಪಾಯಾಸನಾಸನಂ;
ಆಘಾತಸಲ್ಲನಿದ್ಧಾರೀ,
ಉಪನಾಹವಿಮೋಚನಂ.
ವಣ್ಣಕಿತ್ತಿಸಮುಟ್ಠಾನಂ, ಗುಣಮೂಲಾಭಿಸೇವನಂ;
ಅಪಾರುತಮುಖಂವೇತ-ಮತ್ಥದ್ವಯಸಮಿದ್ಧಿಯಾ.
ವಿಘಾತಪರಿಯಾದಾನ-ಮಾಸವಾನಮಸೇಸತೋ;
ಪಟಿಪಸ್ಸಮ್ಭನಂ ಚೇತೋ-ಪೀತಿಕರಣಚನ್ದನಂ.
ಸಬ್ಬದುಕ್ಖಸಮುಗ್ಘಾತಿ, ಸುಖುಪಟ್ಠಾನಮುತ್ತಮಂ;
ಬ್ಯಸನೋದಯವಿಚ್ಛೇದೋ, ಭಯಭೇರವನಿಗ್ಗಮೋ.
ಚೇತೋಪಸಾದಸನ್ಧಾನೋ, ಪಾಸಾದಿಕಫಲಾವಹೋ;
ಪವರೋ ಬೋಧಿಸಮ್ಭಾರೋ, ನರಾನರನಿಸೇವಿತೋ.
ಪಾಪಕನ್ತಾರನಿತ್ಥಾರೋ, ಚತುರಾಪಾಯರೋಧಕೋ;
ದ್ವಾರಾವಾಪುರಣಞ್ಚೇತಂ, ದೇವಲೋಕೂಪಪತ್ತಿಯಾ.
ಪಞ್ಞಾಸೀಲಸಮಾಧಾನಂ, ಪಟಿಪತ್ತಿವಿಸೋಧನೋ;
ಪಿಯಙ್ಕರೋ ಸೋಮ್ಮಭಾವೋ, ದುಲ್ಲಭೋ ಬಹುಪತ್ಥಿತೋ.
ಕ್ಲೇಸಸಙ್ಖೋಭವಿಕ್ಖೇಪ-ವಿಪ್ಫನ್ದಪಟಿಬನ್ಧನಂ;
ತಿತಿಕ್ಖಾಗುಣಮಕ್ಖಾತ-ಮಾರಕ್ಖವಿಧಿಮತ್ತನೋ.
ವಿಹಿಂಸಾರತಿಸಾರಮ್ಭ-ಪಟಿರೋಧವಿಮೋಚನಂ;
ವೇರಿಕಿಬ್ಬಿಸವಿದ್ಧಂಸೀ, ಲೋಕಾನುಗ್ಗಹಕಾರಣಂ.
ಧಮ್ಮಪಜ್ಜೋತಕರಣಂ ¶ , ಸಂಯೋಗಮಲಸೋಧನಂ;
ಸಮ್ಮೋಹತಿಮಿರುದ್ಧಾರಿ, ಸಮ್ಪತ್ತಿಪಟಿಪಾದನಂ.
ಇಚ್ಚತ್ತತ್ಥಂ ಪರತ್ಥಞ್ಚ, ಸಮ್ಪಾದೇತ್ವಾ ಖಮಾಪರೋ;
ಸಾಧೇತಿ ಸಬ್ಬಸಮ್ಪತ್ತಿ-ಮಿಧ ಚೇವ ಪರತ್ಥ ಚ.
ತಿತಿಕ್ಖಾಗುಣಸಮ್ಪನ್ನೋ ¶ , ಪಾಣಭೂತಾನುಕಮ್ಪಕೋ;
ಅನಾಕುಲಿತಕಮ್ಮನ್ತೋ, ಸೋರತೋ ಸಖಿಲೋ ಸುಚಿ.
ನಿವಾತೋ ಸಮಿತಾಚಾರೋ, ಸುಭಗೋ ಪಿಯದಸ್ಸನೋ;
ಪಟಿಸಙ್ಖಾಬಲಪ್ಪತ್ತೋ, ಧಿತಿಮಾ ಮತಿಪಾಟವೋ.
ಅಕ್ಖೋಭೋ ಅಧಿವಾಸೇನ್ತೋ,
ಸಬ್ಬಾನತ್ಥೇ ಪರಿಸ್ಸಯೇ;
ಭೀಮಸಙ್ಗಾಮಾವಚರೋ,
ಹತ್ಥಿನಾಗೋವ ಸೋಭತಿ.
ಇತ್ಥಂ ಸಮನ್ತತೋ ಭದ್ದಂ, ತಿತಿಕ್ಖಂ ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖತೋ;
ಪಸ್ಸಮ್ಭೇತಿ ಸಮುಟ್ಠಾಯ, ಖಮಾ ಬ್ಯಾಪಾದಸಮ್ಭಮಂ.
ದಿಬ್ಬೋಸಧಮಿವಾತಙ್ಕಂ, ಮೇಘಜ್ಜವಂ ಹುತಾಸನಂ;
ಖಿಪ್ಪಮನ್ತರಧಾಪೇತಿ, ತಿತಿಕ್ಖಾ ಕೋಧಮತ್ತನೋ.
ತತೋನೇಕಗುಣೋಪೇತಂ, ನೇಕದೋಸಪ್ಪಭಞ್ಜನಂ;
ಖನ್ತಿಧಮ್ಮಮಧಿಟ್ಠಾಯ, ಪಸನ್ನಧೀರಮಾನಸೋ.
ಭಾವೇಯ್ಯ ಪಠಮಂ ತಾವ, ಮೇತ್ತಾಭಾವನಮುತ್ತಮಂ;
ಅತ್ತಾನಮುಪಮಂ ಕತ್ವಾ, ಸತ್ತೇಸು ಹಿತವುಡ್ಢಿಯಾ.
ಸಬ್ಬೇ ಸತ್ತಾ ಚ ಪಾಣಾ ಚ, ಭೂತಾ ಜೀವಾ ಚ ಪುಗ್ಗಲಾ;
ಅಬ್ಯಾಪಜ್ಜಾ ತಥಾವೇರಾ, ಅನೀಘಾ ಚ ಸುಖೇಧಿನೋ.
ವಿಜ್ಜಾಸಮ್ಪತ್ತಿಭೋಗೇಹಿ, ಪವಡ್ಢನ್ತು ಯಸಸ್ಸಿನೋ;
ಪರಿವಾರಬಲಪ್ಪತ್ತಾ, ಭಯೋಪದ್ದವವಜ್ಜಿತಾ.
ಸಖಿಲಾ ¶ ಸುಖಸಮ್ಭಾಸಾ, ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಾವಿರೋಧಿನೋ;
ಮೋದನ್ತು ಸುಹಿತಾ ಸಬ್ಬೇ, ಮಾ ಕಿಞ್ಚಿ ಪಾಪಮಾಗಮಾ.
ಸದ್ಧಾಪಾಮೋಜ್ಜಬಹುಲಾ, ದಾನಸೀಲಮಹುಸ್ಸವಾ;
ಗುಣಭೂಸಿತಸನ್ತಾನಾ, ಆಯುಂ ಪಾಲೇನ್ತನಾಮಯಂ.
ಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿಂ ¶ ಪುರೋಧಾಯ, ಸದ್ಧಮ್ಮಪಟಿಪತ್ತಿಯಾ;
ಆರಾಧೇನ್ತು ಹಿತೋಪಾಯ-ಮಚ್ಚನ್ತಂ ಸುಖಸಾಧನಂ.
ಇತಿ ನಾನಪ್ಪಕಾರೇನ, ಸತ್ತೇಸು ಹಿತಮಾನಸಂ;
ಮಾತಾವ ಪಿಯಪುತ್ತಮ್ಹಿ, ಪವತ್ತೇಯ್ಯ ನಿರನ್ತರಂ.
ಸಿನೇಹಂ ಪರಿವಜ್ಜೇನ್ತೋ, ಬ್ಯಾಪಾದಞ್ಚ ವಿನಾಸಯಂ;
ಪರಿಸುದ್ಧೇನ ಚಿತ್ತೇನ, ಹಿತಕಾಮೋವ ಕೇವಲಂ.
ಮೇತ್ತಾಯ ಮಿತ್ತೇ ಮಜ್ಝತ್ತೇ, ವೇರಿಕೇ ಚ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ;
ಕರೋನ್ತೋ ಸೀಮಸಮ್ಭೇದಂ, ಅತ್ತನಿ ಚ ಸಮಂ ಫರೇ.
ಆಸೇವನ್ತಸ್ಸ ತಸ್ಸೇವಂ, ಹಿತಾಭೋಗಸಮಾಹಿತಂ;
ಸತ್ತಪಞ್ಞತ್ತಿಮಾರಬ್ಭ, ಸಮಾಧಿಯತಿ ಮಾನಸಂ.
ತತೋ ಅನೀಘೋ ಏಕಗ್ಗೋ, ಉಪಸನ್ತಮನೋರಥೋ;
ಝಾನತ್ತಿಕಂ ಚತುಕ್ಕಂ ವಾ, ಮೇತ್ತಾಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿಯಾ.
ಭೂಮಿದೇಸದಿಸಾಸತ್ತ-ಭೇದಭಿನ್ನೇಸು ಓಧಿಸೋ;
ಯಥಾಸಮ್ಭವಮಪ್ಪೇತಿ, ಸಬ್ಬಸತ್ತೇಸ್ವನೋಧಿಸೋ.
ತದೇವಮೇಕಸತ್ತಮ್ಹಿ, ಪರಿಚ್ಛೇದನಿಯಾಮತೋ;
ಬಹುಕೇಸು ಚ ಸತ್ತೇಸು, ಸಬ್ಬೇಸು ಚ ಪವತ್ತತಿ.
ತಥಾಸೇವಿತಸನ್ತಾನೋ,
ಮೇತ್ತಾಚೇತೋವಿಮುತ್ತಿಯಾ;
ಕರುಣಾಭಾವನಾಯೋಗ-
ಮಾರಭೇಯ್ಯ ತತೋ ಪರಂ.
ಸತ್ತಾನಂ ¶ ದುಕ್ಖಿತಾಕಾರ-ಮಾವಜ್ಜಿತ್ವಾನ ಯೋನಿಸೋ;
‘‘ಅಹೋ ದುಕ್ಖಾ ವಿಮುಚ್ಚನ್ತು, ಸಬ್ಬೇ ಸತ್ತಾ’’ತಿ ಚಿನ್ತಯಂ.
ಕಥಂ ಮಾಣವಕೋಯಞ್ಚ, ಭಯಭೇರವಕಮ್ಪಿತೋ;
ಬ್ಯಸನೋಪದ್ದವಾವಿದ್ಧೋ, ವಿಪ್ಫನ್ದತಿ ವಿಘಾತವಾ.
ತಥಾ ಹೇತೇ ವಿಮೋಸಾಯ, ಪಟಿಪನ್ನಾ ವಿರೋಧಿನೋ;
ಸಬ್ಯಾಪಜ್ಜಾ ವಿಹಞ್ಞನ್ತಿ, ಚೇತೋದುಕ್ಖಸಮಪ್ಪಿತಾ.
ಅಥಞ್ಞೇ ¶ ಪರಿದೇವನ್ತಿ, ವಿಪತ್ತಿವಿನಿಪಾತಿಕಾ;
ಪಧುಪಾಯಿಕಸಙ್ಕಪ್ಪಾ, ಸೋಕೋಪಾಯಾಸಭಾಗಿನೋ.
ಅಥಾಪರೇ ಪರಾಭೂತಾ, ಕಾಮಕ್ಲೇಸವಸೀಕತಾ;
ಮೋಹನ್ಧಕಾರಪಕ್ಖನ್ತಾ, ಸತ್ತಾ ಗಚ್ಛನ್ತಿ ದುಗ್ಗತಿಂ.
ತೇ ತತ್ಥ ಕಟುಕಂ ಘೋರಮನುಭೋನ್ತಾ ಸಕಂ ಫಲಂ;
ದುಕ್ಖಸೂಲಸಮಾವಿದ್ಧಾ, ಬಾಹಾ ಪಗ್ಗಯ್ಹ ಕನ್ದರೇ.
ದೀಘರತ್ತಾಧಿಮುತ್ತಾಯ, ದೇವಲೋಕಸಮಿದ್ಧಿಯಾ;
ದೇವಕಾಯಾ ವಿಹಾಯನ್ತಿ, ಅಕಾಮಾ ಪರಿವತ್ತಿನೋ.
ಚಿರಕಾಲಂ ಜಲಿತ್ವಾನ, ಸೂರಿಯೋವ ನಭನ್ತರೇ;
ಬ್ರಹ್ಮಾನೋಪಿ ಪತನ್ತೇವ, ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕಾಪರಾಯಣಾ.
ಖನ್ಧಪಞ್ಚಕಮಿಚ್ಚೇವಂ, ದುಕ್ಖಾಗಾರಂ ಸಮುಬ್ಬಹಂ;
ನಾನಾಗತೀಸು ವಿಕ್ಖಿತ್ತಂ, ಪಾಣಜಾತಂ ವಿಹಞ್ಞತಿ.
ಅನಾಥಮನಯಾಪನ್ನಂ, ಪರಿಹಾನಿಭಯಾಕುಲಂ;
ವಾತಮಣ್ಡಲಿಕಕ್ಖಿತ್ತಪಕ್ಖೀವ ಪರಿವತ್ತತಿ.
ಇತಿ ದಿಸ್ವಾನ ಸುತ್ವಾ ವಾ, ಸಮ್ಭಾವೇತ್ವಾನ ವಾ ಪುನ;
ದುಕ್ಖಾಪಗಮಮಿಚ್ಛನ್ತೋ, ದುಕ್ಖಾಪಗಮ ಪತ್ಥಯಂ.
ಸುಖಿತೇಸು ಚ ಮೇಧಾವೀ, ದುಕ್ಖಾಕಾರಮನುಸ್ಸರಂ;
ಪವತ್ತೇಯ್ಯ ದಯಾಪನ್ನೋ, ಕರುಣಾಭಾವನಪ್ಪನಂ.
‘‘ಅಹೋ ¶ ಸತ್ತಾ ವಿಮುಚ್ಚನ್ತು, ದುಕ್ಖಧಮ್ಮೇಹಿ ಸಬ್ಬಥಾ;
ಸಾಧು ಸಮೇನ್ತುಪಾಯಾಸಾ, ಸೋಕಾ ಚ ಪರಿದೇವನಾ.
‘‘ಖೀಯನ್ತು ಪಾಪಧಮ್ಮಾ ಚ, ಪಸ್ಸಮ್ಭೇನ್ತಾಮಯಾ ತಥಾ;
ಸಂಕ್ಲೇಸಾ ಪಲಿಬೋಧಾ ಚ, ಸಮುಚ್ಛಿಜ್ಜನ್ತು ಪಾಣಿನಂ.
‘‘ಬ್ಯಾಪಾದಾ ಚ ವಿಹಾಯನ್ತು, ವಿನಿವತ್ತನ್ತುಪದ್ದವಾ;
ಬ್ಯಸನಾನಿ ವಿನಸ್ಸನ್ತು, ವಿಗಚ್ಛನ್ತು ವಿಪತ್ತಿಯೋ.
‘‘ವಿಹೇಸಾ ¶ ಚ ವಿಘಾತಾ ಚ, ಖೀಯನ್ತು ಭಯಭೇರವಾ;
ಪಟಿಕ್ಕಮನ್ತು ವಿಸ್ಸಟ್ಠಾ, ಸೋತ್ಥಿಂ ಪಸ್ಸನ್ತು ಪಾಣಿನೋ’’.
ಇಚ್ಚೇವಮನುಕಮ್ಪನ್ತೋ, ಸಬ್ಬಸತ್ತೇಪಿ ಸಬ್ಬಥಾ;
ಸಬ್ಬದುಕ್ಖಸಮುಗ್ಘಾತಂ, ಪತ್ಥೇನ್ತೋ ಕರುಣಾಯತಿ.
ಸೋಕುಪ್ಪತ್ತಂ ನಿವಾರೇನ್ತೋ, ವಿಹಿಂಸಂ ದೂರತೋ ಹರಂ;
ಮೇತ್ತಾಯಮಿವ ಪಾಪೇತಿ, ಕರುಣಾಝಾನಮಪ್ಪನಂ.
ಕರುಣಾನನ್ತರಂ ಯೋಗೀ, ಭಾವೇಯ್ಯ ಮುದಿತಂ ತತೋ;
ಸತ್ತಾನಂ ಸುಖಿತಾಕಾರಮಾವಜ್ಜೇತ್ವಾನ ಯೋನಿಸೋ.
ಕಥಂ ಚಿರಾಯ ಬ್ರಹ್ಮಾನೋ, ಮಹಾತೇಜಾ ಮಹಿದ್ಧಿಕಾ;
ಪೀತಿಭಕ್ಖಾ ಸುಭಟ್ಠಾಯೀ, ಪಮೋದನ್ತಿ ನಿರಾಮಯಾ.
ದೇವಕಾಯಾ ಮಹಾಭೋಗಾ,
ಮಹೇಸಕ್ಖಾ ಯಸಸ್ಸಿನೋ;
ಅಚ್ಛರಾಪರಿವಾರೇಹಿ,
ಪರಿಚಾರೇನ್ತಿ ನನ್ದನೇ.
ರಾಜಾಭಿಸೇಕಸಮ್ಪತ್ತಾ, ಛತ್ತಚಾಮರಭೂಸಿತಾ;
ಆಧಿಪ್ಪಚ್ಚಮಧಿಟ್ಠಾಯ, ಸುಖಿತಾ ರಾಜಭೋಗಿನೋ.
ಯಥೋಪಟ್ಠಿತಭೋಗೇಹಿ, ತದಞ್ಞೇಪಿ ಚ ಪಾಣಿನೋ;
ಯಥಾಕಾಮಿತನಿಪ್ಫನ್ನಾ, ಮೋದನ್ತಿ ಸುಖಪೀತಿಕಾ.
ಚತುರಾಪಾಯಿಕಾ ¶ ಸತ್ತಾ, ಪಾಪಕಮ್ಮಪರಿಕ್ಖಯಾ;
ತತೋ ಚುತಾಭಿನನ್ದನ್ತಿ, ಸುಖಟ್ಠಾನೇ ಪತಿಟ್ಠಿತಾ.
ಸಬ್ಬಾಲಯಸಮುಗ್ಘಾತಂ, ಪತ್ವಾ ಲೋಕುತ್ತರಂ ಪದಂ;
ಪಟಿಪಸ್ಸದ್ಧದರಥಾ, ಸುಖಂ ಮೋದನ್ತನಪ್ಪಕಂ.
ಇತಿ ದಿಸ್ವಾನ ಸುತ್ವಾ ವಾ, ಸಮ್ಭಾವೇತ್ವಾ ಪುನಪ್ಪುನಂ;
ಸತ್ತಾನಮಧಿವಾಸೇನ್ತೋ, ಸುಖಾಕಾರಂ ಪಮೋದತಿ.
‘‘ಅಹೋ ¶ ಸಾಧು ಅಹೋ ಸುಟ್ಠು,
ಮೋದನ್ತಿ ವತ ಪಾಣಿನೋ;
ಅಹೋ ಸುಲದ್ಧಂ ಸತ್ತಾನಂ,
ಸಮಿದ್ಧಿಮಭಿಪತ್ಥಿತಂ.
‘‘ಪಸನ್ನಮುಖವಣ್ಣಾ ಚ, ಪರಿಪುಣ್ಣಮನೋರಥಾ;
ಪೀತಿಪಾಮೋಜ್ಜಬಹುಲಾ, ಚಿರಂ ಜೀವನ್ತುನಾಮಯಾ.
‘‘ಭಯಮಗ್ಗಮತಿಕ್ಕನ್ತಾ, ದುಕ್ಖಸಙ್ಘಾಟನಿಸ್ಸಟಾ;
ಖೇಮಮಗ್ಗಮನುಪ್ಪತ್ತಾ, ಪೀತಿಸಮ್ಪತ್ತಿಫುಲ್ಲಿತಾ.
‘‘ಸಮಗ್ಗಾ ಸುಹಿತಾ ಚೇತೇ, ಪಟಿಸನ್ಧಾನಪೇಸಲಾ;
ಸಮ್ಪತ್ತಿಮಭಿವೇದೇನ್ತಿ, ಕಲ್ಯಾಣಗುಣಭೂಸಿತಾ’’.
ಇತಿ ಸಮ್ಮಾ ಪಿಹಾಯನ್ತೋ, ಸುಖಾಧಿಗಮಸಮ್ಪದಂ;
ಸತ್ತಾನಮಭಿರೋಚೇನ್ತೋ, ಮುದಿತಾಯ ಸಮಂ ಫರಂ.
ಹಿತ್ವಾ ಪಲಾಸಾಭಿಸಙ್ಗಂ, ಇಸ್ಸಾರತಿನಿರಙ್ಕತೋ;
ಮೇತ್ತಾಯಮಿವ ಪಾಪೇತಿ, ಮುದಿತಾಝಾನಮಪ್ಪನಂ.
ಮುದಿತಂ ಪನ ಭಾವೇತ್ವಾ, ಭಾವೇಯ್ಯುಪೇಕ್ಖಮುತ್ತಮಂ;
ವಿರೋಧಾನುನಯಂ ಹಿತ್ವಾ, ಹುತ್ವಾ ಮಜ್ಝತ್ತಮಾನಸೋ.
ಸಭಾವಭೂತ ಲೋಕಸ್ಸ,
ಲಾಭಾಲಾಭಂ ಯಸಾಯಸಂ;
ನಿನ್ದಾಪಸಂಸಂ ¶ ಪಸ್ಸನ್ತೋ,
ಸುಖಂ ದುಕ್ಖಞ್ಚ ಕೇವಲಂ.
ಕಥಂ ಕಮ್ಮಸ್ಸಕತತ್ತಾಯಂ ಲೋಕಾನುಪರಿವತ್ತತಿ;
ಲೋಕಧಮ್ಮೇ ಪರಾಭೂತೋ, ಅತ್ತಾಧೇಯ್ಯವಿವಜ್ಜಿತೋ.
ಕಿಂ ನಾಮತ್ಥಿ ಸಮತ್ಥೇತ್ಥ, ಪವತ್ತೇತುಂ ಯಥಾರುಚಿ;
ಕಸ್ಸ ವಾ ರುಚಿಯಾ ಹೋನ್ತಿ, ಸುಖಿತಾ ವಾಥ ದುಕ್ಖಿತಾ.
ಯಥಾಪಚ್ಚಯಸಮ್ಭೂತಾ, ಸುಖದುಕ್ಖಾ ಹಿ ಪಾಣಿನೋ;
ನ ಸಕ್ಕಾ ಪರಿವತ್ತೇತುಂ, ಅಞ್ಞೇನ ಪುನ ಕೇನಚಿ.
ಮಿಚ್ಛಾಮಗ್ಗಮಧಿಟ್ಠಾಯ ¶ , ವಿಪಜ್ಜನ್ತಿ ಚ ಮಾನವಾ;
ಸಮ್ಮಾಮಗ್ಗಂ ಪುರೋಧಾಯ, ಸಮ್ಪಜ್ಜನ್ತಿ ಪುನತ್ತನಾ.
ತತ್ಥ ಕಾಯವಸೇನೇತೇ, ಪರಿವತ್ತನ್ತಿ ಅಞ್ಞಥಾ;
ಯಥಾರುಚಿತಕಮ್ಮನ್ತಾ, ಪಚ್ಚೇಕವಸವತ್ತಿನೋ.
ನಿರತ್ಥಕವಿಹೇಸಾಯಂ, ಮಞ್ಞೇ ಲೋಕವಿಚಾರಣಾ;
ಸನ್ತಮೇತಂ ಪಣೀತಞ್ಚ, ಯದಿದಂ ತತ್ರುಪೇಕ್ಖನಂ.
ಅಹಂ ಕೋ ನಾಮ ಕೇ ಚೇತೇ, ಕಿಮಟ್ಠಾನಬುಧನ್ತರೋ;
ಪರೇಸುಪರಿ ಪೇಕ್ಖನ್ತೋ, ವಿಹಞ್ಞಾಮೀತಿ ಅತ್ತನೋ.
ಸುಖಿತಾ ಹೋನ್ತು ವಾ ಮಾ ವಾ, ದುಕ್ಖಾ ಮುಚ್ಚನ್ತು ವಾ ನ ವಾ;
ಸಮಿದ್ಧಾ ವಾ ದಲಿದ್ದಾ ವಾ, ಕಾ ಮಮೇತ್ಥ ವಿಚಾರಣಾ.
ಅತ್ತಾನಂ ಪರಿಹಾರನ್ತು, ಯಥಾಕಾಮಂ ತು ಪಾಣಿನೋ;
ಪಲಿಬೋಧೋ ಪಪಞ್ಚೋ ವಾ, ಬ್ಯಾಪಾದೋ ವಾ ನ ಮೇ ತಹಿಂ.
ಇತಿ ಸಙ್ಖಾಯುಪೇಕ್ಖನ್ತೋ, ಹಿತಕಾಮೋಪಿ ಪಾಣಿನಂ;
ಅಪಕ್ಖಪಾತುಪೇಕ್ಖಾಯ, ಸಮಂ ಫರತಿ ಯೋನಿಸೋ.
ಅಞ್ಞಾಣುಪೇಕ್ಖಾ ನಿಕ್ಖನ್ತೋ, ಅನುರೋಧಂ ವಿರಾಜಿಯ;
ಮೇತ್ತಾಯಮಿವ ಪಾಪೇತಿ, ಪಞ್ಚಮಜ್ಝಾನಮಪ್ಪನಂ.
ಅಪ್ಪಮಞ್ಞಾ ¶ ಚತಸ್ಸೇವ-ಮಾಚಿಕ್ಖಿ ವದತಂ ವರೋ;
ಮಹಾಪುರಿಸಧೋರಯ್ಹೋ, ಹಿತಕಾಮೋ ಮಹಾಮುನಿ.
ನ ಲಿಙ್ಗವಿಸಭಾಗಮ್ಹಿ, ಆದಿಕಮ್ಮಿಕಯೋಗಿನಾ;
ಭಾವೇತಬ್ಬಾ ಮತಸತ್ತೇ, ಮೇತ್ತಮೇವ ನ ಸಬ್ಬಥಾ.
ಪತ್ತಬ್ಬಸಮ್ಪದಾಕಾರಂ, ದುಕ್ಖಾಕಾರಞ್ಚ ಪಾಣಿಸು;
ಆವಜ್ಜಂ ಮುದಿತಾಕಾರಮನತ್ತಾಧೀನತಂ ತಥಾ.
ಅತ್ತನಿ ದುಗ್ಗತೇ ಮಿತ್ತೇ, ಮಜ್ಝತ್ತೇತಿ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ;
ಪಠಮಂ ಭಾವನಾಯೋಗಮಾರಭಿತ್ವಾ ತತೋ ಪರಂ.
ಅತ್ತನಿ ಮಿತ್ತೇ ಮಜ್ಝತ್ತೇ, ವೇರಿಕೇತಿ ಚತೂಸುಪಿ;
ಕರೋನ್ತೋ ಸೀಮಸಮ್ಭೇದಂ, ಸಬ್ಬತ್ಥ ಸಮಮಾನಸೋ.
ಭೂಮಿಕಾದಿಪ್ಪಭೇದೇಹಿ ¶ , ಪರಿಚ್ಛಿಜ್ಜೋಧಿಸೋ ತಥಾ;
ಅಪರಿಚ್ಛಿಜ್ಜ ವಾ ಚೇತಾ, ಭಾವೇತಬ್ಬಾತಿ ಭಾಸಿತಾ.
ಅಸಙ್ಖೋತಿತಸನ್ತಾನಾ, ತಾಹಿ ಭೂತಾನುಕಮ್ಪಕಾ;
ವಿಹರನ್ತುತ್ತಮಾ ಬ್ರಹ್ಮವಿಹಾರಾತಿ ತತೋ ಮತಾ.
ಅಪ್ಪಮಾಣಾಲಮ್ಬಣತ್ತಾ, ತಥಾ ಸುಪ್ಪಟಿಪತ್ತಿಯಾ;
ಸತ್ತೇಸು ಅಪ್ಪಮಾಣತ್ತಾ, ಅಪ್ಪಮಞ್ಞಾತಿ ಸಮ್ಮತಾ.
ಅಸಮ್ಪತ್ತಹಿತಾ ಸತ್ತಾ, ದುಕ್ಖಿತಾ ಲದ್ಧಸಮ್ಪದಾ;
ಕಮ್ಮಸ್ಸಕಾತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ, ತತೋ ತೇಸು ಯಥಾಕ್ಕಮಂ.
‘‘ಸಮ್ಪತ್ತೀಹಿ ಸಮಿಜ್ಝನ್ತು,
ದುಕ್ಖಾ ಮುಚ್ಚನ್ತು ಪಾಣಿನೋ;
ಅಹೋ ಸತ್ತಾ ಸುಖಪ್ಪತ್ತಾ,
ಹೋನ್ತು ಸತ್ತಾ ಯಥಾ ತಥಾ’’.
ಇಚ್ಚಾಭಿವುದ್ಧಿಮಿಚ್ಛನ್ತೋ, ದುಕ್ಖಾಪಗಮನಂ ತಥಾ;
ಸಮಿದ್ಧೇ ಅನುಮೋದನ್ತೋ, ಉಪೇಕ್ಖನ್ತೋ ಚ ಪೀಣಿತೇ.
ಮಾತಾವ ¶ ದಹರೇ ಪುತ್ತೇ, ಗಿಲಾನೇ ಯೋಬ್ಬನೇ ಠಿತೇ;
ಸಕಿಚ್ಚಪಸುತೇ ಚೇವ, ಚತುಧಾ ಸಮ್ಪವತ್ತತಿ.
ಇತ್ಥಂ ಚತುಧಾ ಸತ್ತೇಸು, ಸಮ್ಮಾ ಚಿತ್ತಪವತ್ತನಾ;
ಸಬ್ಬಥಾಪಿ ಚತುದ್ಧಾವ, ತತೋ ವುತ್ತಾ ಮಹೇಸಿನಾ.
ಇಚ್ಚೇತಾ ಪನ ಭಾವೇನ್ತೋ, ಪಸನ್ನಮುಖಮಾನಸೋ;
ಸುಖಂ ಸುಪತಿ ಸುತ್ತೋಪಿ, ಪಾಪಂ ಕಿಞ್ಚಿ ನ ಪಸ್ಸತಿ.
ಪಟಿಬುಜ್ಝತನುತ್ರಾಸೋ, ಜಾಗರೋವ ಪಮೋದತಿ;
ಚೇತಸೋ ಚ ಸಮಾಧಾನಂ, ಖಿಪ್ಪಮೇವಾಧಿಗಚ್ಛತಿ.
ಪರಿಸ್ಸಯಾ ಪಹೀಯನ್ತಿ, ವಿಗಚ್ಛನ್ತಿ ಚುಪದ್ದವಾ;
ದೇವತಾಪಿ ಚ ರಕ್ಖನ್ತಿ, ಅಮುಯ್ಹನ್ತಂ ಅನಾಕುಲಂ.
ಫುಲ್ಲಂವ ¶ ಕಮಲಂ ಕಾಲೇ, ಚನ್ದಂವ ವಿಮಲಂ ಜನೋ;
ಸೋಮ್ಮಕೋಮಲಧಮ್ಮೇಹಿ, ಪಿಯಚಕ್ಖೂಹಿ ಪಸ್ಸತಿ.
ಅಸಂಹೀರೋ ಅಸಂಕುಪ್ಪೋ, ಸಬ್ಬಾವತ್ಥಾಸು ಪಣ್ಡಿತೋ;
ಸಮಂ ಪವತ್ತಿತಾರಮ್ಭೋ, ಲೋಕಮೇಸೋನುಗಣ್ಹತಿ.
ಖಣಮತ್ತೋಪಚಾರೇಕಾ, ಪವತ್ತೇಕಮ್ಹಿ ಪುಗ್ಗಲೇ;
ಅಪ್ಪಮಾಣಾ ಫಲಿತ್ವೇವ, ವಣ್ಣಯನ್ತಿ ಮಹೇಸಿನೋ.
ಪಗೇವ ಸಬ್ಬಸತ್ತೇಸು, ಅಪ್ಪನಾಪತ್ತಭಾವನಾ;
ಚತಸ್ಸೋಪಿ ಸಮೀಭೂತಾ, ವಸೀಭೂತಾ ನಿರನ್ತರಂ.
ಪುಞ್ಞಧಾರಾಭಿಸನ್ದನ್ತಾ, ಪರಿಪೂರೇನ್ತಿ ಪಣ್ಡಿತಂ;
ಅಪ್ಪಮೇಯ್ಯಮಹೋಘೋವ, ಸಾಗರಂ ವೀಚಿಮಾಲಿನಂ.
ಅಪ್ಪಮಞ್ಞಾಮಯಾನಂ ಹಿ, ಪುಞ್ಞಾನಂ ಸೋಳಸಿಂ ಕಲಂ;
ಸಬ್ಬೋಪಧಿಕಪುಞ್ಞಾನಿ, ನಾಗ್ಘನ್ತೀತಿ ಪಕಾಸಿತಂ.
ಅವಞ್ಝಾ ತಸ್ಸ ಪಬ್ಬಜ್ಜಾ, ಯಸ್ಸ ಹೇತಾಸು ಗಾರವೋ;
ಸುಖುಮೋದಗ್ಯಬಹುಲೋ, ತಿಸ್ಸೋ ಸಿಕ್ಖಾ ಸುಸಿಕ್ಖತಿ.
ಅಮೋಘಂ ¶ ರಟ್ಠಪಿಣ್ಡಞ್ಚ, ಭುಞ್ಜತೇಸೋ ವಿಸೇಸತೋ;
ತಮ್ಪಿ ಮಹಪ್ಫಲಂ ಹೋತಿ, ಸದ್ಧಾದೇಯ್ಯಂ ಪತಿಟ್ಠಿತಂ.
ಸದ್ಧಾದಿಕುಸಲಾ ಧಮ್ಮಾ, ಪವಡ್ಢನ್ತಿ ಅಖಣ್ಡಿತಾ;
ಸಮ್ಬುದ್ಧಿಚರಿಯಾನಞ್ಚ, ಮಹತ್ತಂ ತಸ್ಸ ಪಾಕಟಂ.
ಅಕಿಚ್ಛಪಟಿವೇಧಾಯ, ಪಾದಕಜ್ಝಾನಮುತ್ತಮಂ;
ಉಜು ಚೇಕಾಯನೋ ಮಗ್ಗೋ, ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕೂಪಪತ್ತಿಯಾ.
ವಾಸನಾಭಾಗಿಯಾ ಚೇತಾ, ಬೋಧಿಸಮ್ಭಾರಕೂಲಿಕಾ;
ಸೋವಗ್ಗಿಕಾ ಸುಖಾಹಾರಾ, ಲೋಕಾರಕ್ಖಾ ನಿರುತ್ತರಾ.
ಅಪ್ಪಮೇಯ್ಯಾನಿಸಂಸೇವಂ, ಅಪ್ಪಮೇಯ್ಯಗುಣೋದಯಾ;
ಅಪ್ಪಮಞ್ಞಾ ತತೋ ತಾಸು, ನ ಪಮಜ್ಜೇಯ್ಯ ಪಣ್ಡಿತೋ.
ಪಟಿಕ್ಕೂಲಂ ¶ ಪನಾಹಾರೇ, ಭಾವೇನ್ತೋ ಸಞ್ಞಮುತ್ತಮಂ;
ಕಬಳೀಕಾರಮಾಹಾರ-ಮನ್ನಪಾನಾದಿಸಙ್ಗಹಂ.
ಅಸಿತಂ ಖಾಯಿತಂ ಪೀತಂ, ಸಾಯಿತಞ್ಚ ರಹೋಗತೋ;
ಪಟಿಕ್ಕೂಲನ್ತಿ ಚಿನ್ತೇಯ್ಯ, ಗಮನಾದಿವಸಾ ಕಥಂ.
ತಪೋವನಮಿದಂ ಹಿತ್ವಾ, ರಮಣೀಯಮನಾಕುಲಂ;
ಆಹಾರಹೇತು ಗನ್ತಬ್ಬೋ, ಗಾಮೋ ಗಾಮಜನಾಕುಲೋ.
ತತ್ಥಾಸುಚಿಪರಿಕ್ಲಿಟ್ಠೇ, ದುಜ್ಜನಾವಾರಸಙ್ಕರೇ;
ದೀನಮೇಸಯತುತ್ತಿಟ್ಠಂ, ಗೇಹೇ ಗೇಹೇ ತು ಭೋಜನಂ.
ತಂ ಖೇಳಮಲಸಂಕ್ಲಿಟ್ಠಂ, ಜಿವ್ಹಗ್ಗಪರಿವತ್ತಿತಂ;
ದನ್ತಚುಣ್ಣಿತಸಮ್ಭಿನ್ನಂ, ವಣ್ಣಗನ್ಧಂ ವಿಲಿಸ್ಸತಿ.
ಪಿತ್ತಸೇಮ್ಹಪರಿಬ್ಯುಳ್ಹಂ, ಪುಬ್ಬಲೋಹಿತಮಿಸ್ಸಿತಂ;
ಪವಿಸನ್ತಂ ಪಟಿಕ್ಕೂಲಂ, ಜೇಗುಚ್ಛಂ ಧಿಕ್ಕತಾಸಿವಂ.
ಕುಚ್ಛಿಯಂ ಕುಣಪಾಕಿಣ್ಣೇ, ದುಗ್ಗನ್ಧಪರಿಭಾವಿತೇ;
ಸುವಾನವಮಥಾಕಾರಂ, ವನ್ತಂವ ಸ್ವಾನದೋಣಿಯಂ.
ತತ್ತಚನ್ದನಿಕಾಯಂವ ¶ , ನಾನಾಕಿಮಿಸಮಾಕುಲೇ;
ತತ್ಥ ಬುಬ್ಬುಳಕಚ್ಛನ್ನಂ, ಕುಥಿತಂ ಪರಿಪಚ್ಚತಿ.
ಸಂಪಚ್ಚನ್ತಂ ಪನೇತಞ್ಚ, ಸಭಾವಞ್ಚ ವಿಸೇವಿತಂ;
ವಡ್ಢೇತಿ ಕೇಸಲೋಮಾದಿಂ, ನಾನಾಕುಣಪಸಞ್ಚಯಂ.
ವಿಪಚ್ಚನ್ತಮಥೋಪೇತಮನೇಕೋಪದ್ದವಾವಹಂ;
ಕುಟ್ಠಗಣ್ಡಕಿಲಾಸಾದಿಮಹಾಬ್ಯಾಧಿಸತೋದಯಂ.
ಪೂತಿಭೂತಞ್ಚ ತಂ ಪಕ್ಕ-ಮನೇಕದ್ವಾರಸಞ್ಚಿತಂ;
ಮೇದಪಿಣ್ಡಂವ ಕುಥಿತಂ, ಪರಿಸ್ಸವತಿ ಸನ್ತತಂ.
ಯೇನ ಪೂತಿಗತೋ ಕಾಯೋ, ನಿಚ್ಚಂ ದುಗ್ಗನ್ಧವಾಯಿಕೋ;
ಧೋವಿಯನ್ತೋಪಿ ಸತತಂ, ಸುಚಿಭಾವಂ ನ ಗಚ್ಛತಿ.
ಕುಚ್ಛಿತೋ ¶ ಸೋಯಮಾಹಾರೋ,
ಕಾಯಾಸುಚಿನಿಸೇವನೋ;
ನಿಸ್ಸನ್ದಮಲನಿಟ್ಠಾನೋ,
ಉಪಕ್ಲೇಸಫಲಾವಹೋ.
ಕಾಮರಾಗಸಮುಟ್ಠಾನಂ, ರೋಗಜಾತಿನಿಬನ್ಧನಂ;
ಮದಪ್ಪಮಾದಾಧಿಟ್ಠಾನಂ, ಪಾಪಕಮ್ಮಮಹಾಪಥೋ.
ಅಹಿತೋದಯಮಗ್ಗೋಯಂ, ಭಯಭೇರವಸಮ್ಭವೋ;
ಬ್ಯಸನಾಗಮನದ್ವಾರಂ, ಅಪಾಯಾವಹಿತಂ ಮುಖಂ.
ಚರನ್ತತ್ತಸಮತ್ತಾವ, ಯತ್ಥೋದರಿಯಮುಚ್ಛಿತಾ;
ಕ್ಲಿಟ್ಠಕಮ್ಮಾನಿ ದುಮ್ಮೇಧಾ, ಕರೋನ್ತಾ ದುಕ್ಖಭಾಗಿನೋ.
ತತ್ಥ ಚಿತ್ತವಿರಾಗಾಯ, ಕಿಂ ಪಕ್ಕಫಲಸನ್ನಿಭೇ;
ರಸಸ್ಸಾದಪಿಯಾಕಾರೇ, ಘೋರಾದೀನವಸಞ್ಚಿತೇ.
ಭಾವೇನ್ತಸ್ಸ ಪಟಿಕ್ಕೂಲ-ಸಞ್ಞಮೇವಂ ವಿಭಾವಿನೋ;
ಉಪಚಾರಪಥಂ ಪತ್ವಾ, ಚಿತ್ತಂ ಹೋತಿ ಸಮಾಹಿತಂ.
ಸೋಯಂ ¶ ಪಸ್ಸಮ್ಭಿತಾಹಾರ-
ವಿಸದೋ ಸೋ ವಿಚಕ್ಖಣೋ;
ಮದಪ್ಪಮಾದನಿಕ್ಖನ್ತೋ,
ರಸಸ್ಸಾದನಿರಾಲಯೋ.
ಲಿಮ್ಪೇನ್ತೋ ವಿಯ ಭೇಸಜ್ಜ-ಮಕ್ಖರಬ್ಭಞ್ಜಕೋ ಯಥಾ;
ಪುತ್ತಮಂಸಂವ ಖಾದನ್ತೋ, ಆಹಾರಂ ಪರಿಭುಞ್ಜತಿ.
ಅರಿಯವಂಸಾನುಪಜಾತೋ,
ಅಪ್ಪಿಚ್ಛಾದಿಗುಣೋದಿತೋ;
ಕಾಮಜಾಲಂ ಪದಾಲೇತ್ವಾ,
ಸೋತ್ಥಿಂ ಪಪ್ಪೋತಿ ಪಣ್ಡಿತೋ.
ಚತುಧಾತುವವತ್ಥಾನಂ, ಭಾವೇನ್ತೋ ಪನ ಪಞ್ಚಧಾ;
ಧಾತುಯೋ ಪರಿಗಣ್ಹೇಯ್ಯ, ಚತಸ್ಸೋಪಿ ಸಭಾವತೋ.
ಸಙ್ಖೇಪೇನ ¶ ಚ ವಿತ್ಥಾರಾ, ಸಮ್ಭಾರಾ ಚ ಸಲಕ್ಖಣಾ;
ಅಜ್ಝತ್ತಞ್ಚ ಬಹಿದ್ಧಾ ಚ, ಚತುಧಾ ವಿಭಜೇ ಕಥಂ.
ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಕೇಸಲೋಮಾದಿ, ಕಕ್ಖಳತ್ತಂ ಪವುಚ್ಚತಿ;
ಅಜ್ಝತ್ತಂ ಪಥವೀಧಾತು, ಬಹಿದ್ಧಾ ತು ತತೋಪರಾ.
ಯೂಸಭೂತನ್ತಿ ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ,
ಆಪೋವ ಪರಿಪಾಚಕಂ;
ತೇಜೋ ವಾಯೋತಿ ಗಣ್ಹೇಯ್ಯ,
ವಿತ್ಥಮ್ಭಕಮಸೇಸತೋ.
ವಿತ್ಥಾರತೋಪಿ ಸಮ್ಭಾರಾ, ಕೇಸಲೋಮಾದಿ ವೀಸತಿ;
ಪಥವೀಧಾತು ಪಿತ್ತಾದಿ, ದ್ವಾದಸಾಪೋತಿ ಭಾವಯೇ.
ತೇಜೇನ ಯೇನ ಕಾಯೋಯಂ, ಸನ್ತಪ್ಪತಿ ಜಿರೀಯತಿ;
ಪರಿದಯ್ಹತಿ ಸಮ್ಮಾ ಚ, ಪಚ್ಚನ್ತಿ ಅಸಿತಾದಯೋ.
ತದೇತಂ ¶ ಚತುಕೋಟ್ಠಾಸಂ, ಕಾಯಸಮ್ಭವಮತ್ತನೋ;
ತೇಜೋಧಾತೂತಿ ಗಣ್ಹೇಯ್ಯ, ವಾಯೋಧಾತೂತಿಚಾಪರಂ.
ಉದ್ಧಞ್ಚಾಧೋಗಮಾವಾತಾ, ಕುಚ್ಛಿಕೋಟ್ಠಾಸಯಾ ತಥಾ;
ಅಙ್ಗಮಙ್ಗಾನುಸಾರೀ ಚ, ಛಧಾನಾಪಾನಮಿಚ್ಚಪಿ.
ತಂ ತಂ ಲಕ್ಖಣಮಾರಬ್ಭ, ನಿದ್ಧಾರೇತ್ವಾ ಸಲಕ್ಖಣಂ;
ಪರಿಗಣ್ಹೇಯ್ಯ ಸಬ್ಬತ್ಥ, ಚತುಧಾ ಧಾತುಸಙ್ಗಹಂ.
ಇಚ್ಚೇವಂ ಚತುಕೋಟ್ಠಾಸೋ,
ಧಾತುಮತ್ತೋ ಕಳೇವರೋ;
ನಿಚ್ಚೇತನೋ ಚ ನಿಸ್ಸತ್ತೋ,
ನಿಸ್ಸಾರೋ ಪರಭೋಜನೋ.
ರಿತ್ತೋ ತುಚ್ಛೋ ಚ ಸುಞ್ಞೋ ಚ,
ವಿವಿತ್ತೋ ಚ ಪವಜ್ಜಿತೋ;
ಅತ್ತಾ ವಾ ಅತ್ತನೀಯಂ ವಾ,
ನತ್ಥೇವೇತ್ಥ ಕಥಞ್ಚಿಪಿ.
ಕೇವಲಂ ¶ ಚೇತನಾವಿದ್ಧೋ, ಕಾಯೋಯಂ ಪರಿವತ್ತತಿ;
ಕಮ್ಪಿತೋ ಯಾಯ ಯನ್ತಂವ, ಸಾಧಿಪ್ಪಾಯೋವ ಖಾಯತಿ.
ಆಯು ಉಸ್ಮಾ ಚ ವಿಞ್ಞಾಣಂ, ಯದಾ ಕಾಯಂ ಜಹನ್ತಿಮಂ;
ಅಪವಿದ್ಧೋ ತದಾ ಸೇತಿ, ನಿರತ್ಥಂವ ಕಲಿಙ್ಗರಂ.
ವಿಪರೀತಂ ಪಪಞ್ಚೇನ್ತಾ, ಬಹುಧಾ ಮೋಹಪಾರುತಾ;
ಯತ್ಥ ಮಿಚ್ಛಾವಿಪಲ್ಲಾಸಪರಾಭೂತಾ ಪುಥುಜ್ಜನಾ.
ಸಂಸಾರದ್ಧಾನಕನ್ತಾರಂ, ಚತುರಾಪಾಯಸಙ್ಕರಂ;
ಬ್ಯಸನೇಕಾಯನೋಪಾಯಂ, ನಾತಿವತ್ತನ್ತಿ ದುಜ್ಜನಾ.
ಸೋಯಮೇವಂ ಚತುದ್ಧಾತಿ,
ಧಾತುಭೇದೇನ ಪಸ್ಸತೋ;
ತಸ್ಸೋಪಚಾರಿಕೋ ¶ ನಾಮ,
ಸಮಥೋ ಹೋತಿ ಚೇತಸಿ.
ಇತ್ಥಂ ಧಾತುವವತ್ಥಾನಂ, ಕತ್ವಾ ತದನುಸಾರತೋ;
ಉಪಾದಾರೂಪಧಮ್ಮೇ ಚ, ನಾಮಧಮ್ಮೇ ಚ ಸಬ್ಬಥಾ.
ಭೂಮಿಭೂತೇ ಪರಿಗ್ಗಯ್ಹ, ಪಸ್ಸನ್ತೋ ಪಚ್ಚಯಟ್ಠಿತಿಂ;
ಅಜ್ಝತ್ತಞ್ಚ ಬಹಿದ್ಧಾ ಚ, ವಿಪಸ್ಸನ್ತೋದಯಬ್ಬಯಂ.
ಯಥಾಭೂತಮಭಿಞ್ಞಾಯ, ನಿಬ್ಬಿನ್ದನ್ತೋ ವಿರಜ್ಜತಿ;
ವಿರಾಗಾ ಚ ವಿಮುಚ್ಚಿತ್ವಾ, ಪಾರಗೂತಿ ಪವುಚ್ಚತಿ.
ಆರುಪ್ಪಂ ಪನ ಭಾವೇನ್ತೋ, ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಮನಾವಿಲಂ;
ಚತುಕ್ಕಪಞ್ಚಕಜ್ಝಾನಂ, ಪತ್ವಾ ಕಸಿಣಮಣ್ಡಲೇ.
ಪರಿಚಿಣ್ಣವಸೀಭೂತಾ, ಝಾನಾ ವುಟ್ಠಾಯ ಪಞ್ಚಮಾ;
ಚಿನ್ತೇತಿ ದಣ್ಡಾದಾನಾದಿರೂಪದೋಸಮಭಿಣ್ಹಸೋ.
ನಿಬ್ಬಿನ್ದನ್ತೋ ತತೋ ರೂಪೇ, ತದಾಕಾರೇ ಚ ಗೋಚರೇ;
ತದಾಲಮ್ಬಣಧಮ್ಮೇ ಚ, ಪತ್ಥೇನ್ತೋ ಸಮತಿಕ್ಕಮಂ.
ಪತ್ಥರಿತ್ವಾನ ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ, ಆಕಾಸಕಸಿಣಂ ವಿನಾ;
ಉಗ್ಘಾಟೇತಿ ತಮೇವಾಥ, ಕಸಿಣಂ ಧಿತಿಮಾ ಸತೋ.
ನ ¶ ತಂ ಮನಸಿ ಕರೋತಿ, ನಾವಜ್ಜತಿ ನ ಪೇಕ್ಖತಿ;
ಚಿನ್ತಾಭೋಗವಿನಿಮುತ್ತೋ, ಕಸಿಣಂ ಪತಿ ಸಬ್ಬಥಾ.
ತದಪ್ಪಾಯಸಮಞ್ಞಾತಮಾಕಾಸಂ ಪತಿ ಮಾನಸಂ;
ಸಾಧುಕಂ ಪಟಿಪಾದೇತಿ, ಯೋನಿಸೋ ಪಟಿಚಿನ್ತಯಂ.
ತಸ್ಸಾವಜ್ಜನಸಮ್ಪನ್ನಂ, ಉಪಾಯಪಟಿಪಾದಿತಂ;
ಕಸಿಣಾಪಗಮಾಕಾಸಂ, ಚಿನ್ತನಾರಬ್ಭ ವತ್ತತಿ.
ಇತ್ಥಮನ್ತರಧಾಪೇತ್ವಾ, ಕಸಿಣಂ ತು ತತೋ ಪರಂ;
ಸಬ್ಬಾವನ್ತಮನನ್ತರಂ, ಫರತಾಕಾಸಗೋಚರಂ.
ತತ್ಥ ¶ ವುತ್ತನಯೇನೇವ, ಭಾವೇನ್ತಸ್ಸೋಪಚಾರತೋ;
ಪಠಮಾರುಪ್ಪಮಪ್ಪೇತಿ, ಆಕಾಸಾನನ್ತಗೋಚರೇ.
ತತೋ ತಮ್ಹಾ ವಸೀಭೂತಾ, ವುಟ್ಠಹಿತ್ವಾ ವಿಚಿನ್ತಯಂ;
‘‘ಆಸನ್ನರೂಪಾವಚರಜ್ಝಾನಪಚ್ಚತ್ಥಿಕ’’ನ್ತಿ ತಂ.
ನಿಕನ್ತಿಂ ಪರಿಯಾದಾಯ, ತಮ್ಹಾ ಆಕಾಸಗೋಚರಾ;
ಅಪ್ಪೇತುಂ ದುತಿಯಾರುಪ್ಪ-ಮತಿಸನ್ತನ್ತಿ ಗಚ್ಛತಿ.
ಪಠಮಾರುಪ್ಪವಿಞ್ಞಾಣ-ಮನನ್ತಂ ಫರತೋ ತತೋ;
ದುತಿಯಾರುಪ್ಪಮಪ್ಪೇತಿ, ವಿಞ್ಞಾಣಾನನ್ತಗೋಚರೇ.
ಪಠಮಾರುಪ್ಪವಿಞ್ಞಾಣ-ಮಭಾವೇನ್ತೋ ತತೋ ಪರಂ;
ಅಪ್ಪೇತಿ ತತಿಯಾರುಪ್ಪ-ಮಾಕಿಞ್ಚಞ್ಞಮ್ಹಿ ಗೋಚರೇ.
ತತೋ ಚ ತತಿಯಾರುಪ್ಪಂ, ‘‘ಸನ್ತಮೇತ’’ನ್ತಿ ಪಸ್ಸತೋ;
ಚತುತ್ಥಾರುಪ್ಪಮಪ್ಪೇತಿ, ತತಿಯಾರುಪ್ಪಗೋಚರೇ.
ಗೂಥಮ್ಹಿ ಮಣ್ಡಪೇ ಲಗ್ಗೋ, ಏಕೋ ತನ್ನಿಸ್ಸಿತೋಪರೋ;
ಏಕೋ ಬಹಿ ಅನಿಸ್ಸಾಯ, ತಂ ತಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಚಾಪರೋ.
ಠಿತೋ ಚತೂಹಿ ಏತೇಹಿ, ಪುರಿಸೇಹಿ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ;
ಸಮಾನತಾಯ ಞಾತಬ್ಬಾ, ಚತಸ್ಸೋಪಿ ವಿಭಾವಿನಾ.
ಇಚ್ಚಾಲಮ್ಬಣಭೇದೇಹಿ ¶ , ಚತುಧಾರುಪ್ಪಭಾವನಾ;
ಅಙ್ಗಭೇದಂ ಪನೇತಾಸಂ, ನ ಕಥೇನ್ತಿ ತಥಾಪಿ ಚ.
ಸುಪ್ಪಣೀತತರಾ ಹೋನ್ತಿ, ಉದ್ಧಮುದ್ಧಂ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ;
ಚಾತುಮಹಾರಾಜಿಕಾದಿದಿಬ್ಬಸಮ್ಪತ್ತಿಯೋ ಯಥಾ.
ಆನೇಞ್ಜಮಿತಿ ಭಾವೇತ್ವಾ, ಸಮಾಪತ್ತಿಂ ಚತುಬ್ಬಿಧಂ;
ಸುಸಮಾಹಿತಸಙ್ಕಪ್ಪೋ, ಸಮ್ಪನ್ನಾಚಲಮಾನಸೋ.
ವಿಪಸ್ಸನ್ತೋ ಯಥಾಭೂತಂ, ಸಚ್ಛಿಕತ್ವಾ ಫಲುತ್ತಮಂ;
ಉಭತೋಭಾಗವಿಮುತ್ತೋ, ಅರಹಾತಿ ಪವುಚ್ಚತಿ.
ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನವಿಧಿಂ ¶ ಞತ್ವಾ, ಚತ್ತಾಲೀಸವಿಧಂ ತತೋ;
ಅಭಿಞ್ಞಾಯೋಪಿ ವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಾ, ಸಮಥೇ ಭಾವನಾನಯೇ.
ಇದ್ಧಿವಿಧಾ ದಿಬ್ಬಸೋತಾ, ಚೇತೋಪರಿಯಜಾನನಾ;
ಪುಬ್ಬೇನಿವಾಸಾನುಸ್ಸತಿ, ದಿಬ್ಬಚಕ್ಖು ತಥಾಪರಾ.
ಚೇತೋಸಮಾಧಿನಿಸ್ಸಟ್ಠಾ, ಪಞ್ಚಾಭಿಞ್ಞಾ ಪಕಾಸಿತಾ;
ರೂಪಾವಚರಧಮ್ಮಾವ, ಪಞ್ಚಮಜ್ಝಾನಭೂಮಿಕಾ.
ಬಹುಭಾವಾದಿಧಿಟ್ಠಾನಂ, ಕೋಮಾರಾದಿವಿಕುಬ್ಬನಾ;
ಮನೋಮಯಾಭಿನಿಮ್ಮಾನಮಿಚ್ಚೇವಂ ತಿವಿಧಿದ್ಧಿಯೋ.
ದಿಬ್ಬೇ ಚ ಮಾನುಸೇ ಸದ್ದೇ,
ತಥಾ ದೂರೇ ಚ ಸನ್ತಿಕೇ;
ಸುಣನ್ತಿ ಯಾಯ ಸಾ ದಿಬ್ಬಾ,
ಸೋತಧಾತೂತಿ ಭಾಸಿತಾ.
ಚೇತೋಪರಿಯಞಾಣನ್ತಿ, ಪರಪುಗ್ಗಲಚೇತಸೋ;
ಸರಾಗವೀತರಾಗಾದಿಪರಿಚ್ಛೇದಕಮೀರಿತಂ.
ಪುಬ್ಬೇನಿವುತ್ಥಖನ್ಧಾನುಸ್ಸರಣೇ ಞಾಣಮೀರಿತಂ;
ಪುಬ್ಬೇನಿವಾಸಾನುಸ್ಸತಿಞಾಣ ನಾಮೇನ ತಾದಿನಾ.
ಚವಮಾನೇ ಚ ಜಾಯನ್ತೇ, ಸತ್ತೇ ರೂಪಮರೂಪಕಂ;
ತಥಾ ಮಾನುಸಕಂ ರೂಪಂ, ಥೂಲಂ ಸುಖುಮ ಸನ್ತಿಕಂ.
ದೂರೇ ¶ ಪಕಾಸಂ ಛನ್ನಞ್ಚ, ಯೇನ ಪಸ್ಸನ್ತಿ ಯೋಗಿನೋ;
ಚುತೂಪಪಾತಞಾಣಂ ತಂ, ದಿಬ್ಬಚಕ್ಖೂತಿ ವುಚ್ಚತಿ.
ಅನಾಗತಂಸಞಾಣಞ್ಚ, ಯಥಾಕಮ್ಮುಪಗಂ ತಥಾ;
ತನ್ನಿಸ್ಸಿತತ್ತಾ ಗಚ್ಛನ್ತಿ, ದಿಬ್ಬಚಕ್ಖುಮ್ಹಿ ಸಙ್ಗಹಂ.
ಇತಿ ಪಞ್ಚವಿಧಂ ಪತ್ತುಮಭಿಞ್ಞಂ ಪನ ಪಣ್ಡಿತೋ;
ಕತ್ವಾನ ಪಞ್ಚಮಜ್ಝಾನೇ, ಪಞ್ಚಧಾ ವಸಿತಂ ಚಿದಂ.
ತಥಾ ¶ ಸಮಾಹಿತೇ ಚಿತ್ತೇ, ಪರಿಸುದ್ಧೇ ನಿರಙ್ಗಣೇ;
ಮುದುಭೂತೇ ಕಮ್ಮನಿಯೇ, ಆನೇಞ್ಜಮ್ಹಿ ಪತಿಟ್ಠಿತೇ.
ಅಭಿಞ್ಞಾಪಾದಕಜ್ಝಾನಾ, ತತೋ ವುಟ್ಠಾಯ ಪಞ್ಚಮಾ;
ಅಭಿಞ್ಞಾಪರಿಕಮ್ಮಾಯ, ನಿನ್ನಾಮೇಯ್ಯಾಥ ಮಾನಸಂ.
ಅಧಿಟ್ಠೇಯ್ಯಾದಿಕಂ ತಂ ತಮಾವಜ್ಜಿತ್ವಾ ಯಥಾರಹಂ;
ಪರಿಕಮ್ಮಂ ಕರಿತ್ವಾನ, ಸಮಾಪಜ್ಜೇಯ್ಯ ಪಾದಕಂ.
ಪುನದೇವ ಚ ವುಟ್ಠಾಯ, ಪರಿಕಮ್ಮಂ ಯಥಾ ಪುರೇ;
ಕರೋನ್ತಸ್ಸ ಪನಪ್ಪೇತಿ, ಅಭಿಞ್ಞಾಣೇನ ಪಞ್ಚಮಂ.
ಅಧಿಟ್ಠನ್ತಂ ವಿಕುಬ್ಬನ್ತಂ, ನಿಮ್ಮಿನನ್ತಂ ಯಥಾರಹಂ;
ಸದ್ದೇ ಸುಣನ್ತಂ ಸತ್ತಾನಂ, ಪರಿಜಾನಞ್ಚ ಮಾನಸಂ.
ಸರಂ ಪುಬ್ಬೇನಿವಾಸಞ್ಚ, ಪಸ್ಸಂ ಸುಗತಿದುಗ್ಗತಿಂ;
ಯಥಾಕಮ್ಮಂ ವಿಪಾಕಞ್ಚ, ಪಜಾನನ್ತಮನಾಗತಂ.
ಯಥಾಸಮ್ಭವಮಿಚ್ಚೇವಮುಪಾಯಕುಸಲೋ ಮುನಿ;
ಉಪನಿಸ್ಸಯಸಮ್ಪನ್ನೋ, ಅಭಿಞ್ಞಮಧಿಗಚ್ಛತಿ.
ಪತ್ತಾಭಿಞ್ಞೋ ಮಹಾಯೋಗೀ, ಪರಿಯೋದಾತಮಾನಸೋ;
ಪರಿಪಕ್ಕೇನ ಞಾಣೇನ, ವಿಪಸ್ಸಿತ್ವಾ ತಿಲಕ್ಖಣಂ.
ಲದ್ಧಾಸವಕ್ಖಯಂ ಞಾಣಂ, ಛಧಾಭಿಞ್ಞಮನುತ್ತರಂ;
ಮಹಾಖೀಣಾಸವೋ ನಾಮ, ಛಳಭಿಞ್ಞೋ ಪವುಚ್ಚತಿ.
ಚತ್ತಾಲೀಸವಿಧಂ ¶ ಪನಿತ್ಥಮಮಲೋಚೇತೋಮಲಕ್ಖಾಲನಂ,
ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನನಯಂ ಯಮಾಹ ಸುಗತೋ ಸಮ್ಮಾ ಸಮಾಧಾನಕಂ;
ಸಂಖಿತ್ತಂ ಕಥಿತಂ ತಮೇತ್ಥ ಸಕಲಂ ಸಾಭಿಞ್ಞಮೇತ್ತಾವತಾ,
ಕತ್ತಬ್ಬಾ ಮುನಿನೇತ್ಥ ಸಾಧುಮತಿನಾ ಸಮ್ಭಾವನಾ ಸಬ್ಬಥಾ.
ವರಗುಣಗಣಭೂಸಿತಾನುಸಿಟ್ಠಂ,
ಇತಿ ಸಮಥಮಿಮಂ ತು ಭಾವಯಿತ್ವಾ;
ಪರಮಮನುಪಮಂ ¶ ಭಜನ್ತಿ ಧೀರಾ,
ಹಿತಸುಖಮುಖಮುತ್ತಮಾನುಬುದ್ಧಂ.
ಇತಿ ನಾಮರೂಪಪರಿಚ್ಛೇದೇ ಸೇಸಕಮ್ಮಟ್ಠಾನವಿಭಾಗೋ ನಾಮ
ದಸಮೋ ಪರಿಚ್ಛೇದೋ.
ನಿಟ್ಠಿತೋ ಚ ನಾಮರೂಪಪರಿಚ್ಛೇದೇ ಸಬ್ಬಥಾಪಿ
ಸಮಥಭಾವನಾವಿಭಾಗೋ.
೧೧. ಏಕಾದಸಮೋ ಪರಿಚ್ಛೇದೋ
ವಿಪಸ್ಸನಾವಿಭಾಗೋ
ದ್ವಿಧಾ ಸಮುಟ್ಠಾನಧುರಾ, ತಿವಿಧಾ ಭೂಮಿಯೋ ಮತಾ;
ತಿವಿಧಾಭಿನಿವೇಸಾ ಚ, ಸರೀರಂ ತು ಚತುಬ್ಬಿಧಂ.
ತಿವಿಧಾ ಭಾವನಾ ತತ್ಥ, ಸಙ್ಖಾರೇಸು ಯಥಾರಹಂ;
ದುವಿಧಾಕಾರಮಾರಬ್ಭ, ನಿಜ್ಝಾಯತಿ ತಿಲಕ್ಖಣಂ.
ಅಟ್ಠಾರಸಾಕಾರಭಿನ್ನಾ, ದಸಾವತ್ಥಾ ವಿಭಾವಿತಾ;
ತಿಧಾ ವಿಭಾಗಾ ಸಾಧೇತಿ, ವಿಮೋಕ್ಖತ್ತಯಮುತ್ತಮಂ.
ಚತುಸಚ್ಚಪಟಿವೇಧಾ, ಸತ್ತಟ್ಠಾರಿಯಪುಗ್ಗಲಾ;
ಕ್ಲೇಸಹಾನೀ ಯಥಾಯೋಗಂ, ಚತಸ್ಸೋ ಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾ.
ತಿವಿಧಾ ¶ ಚ ಸಮಾಪತ್ತಿ, ನಿರೋಧಾ ಚ ತಥಾಪರಾ;
ನಿಸ್ಸನ್ದಫಲಮಿಚ್ಚಾಹು, ತಸ್ಸಾ ಸಾಸನಕೋವಿದಾ.
ವಿಪಸ್ಸನಾಭಾವನಾಯ-ಮಿತಿ ಭಾಸನ್ತಿ ಪಣ್ಡಿತಾ;
ತಮಿದಾನಿ ಪವಕ್ಖಾಮಿ, ಯಥಾನುಕ್ಕಮತೋ ಕಥಂ.
ಭೂಮಿಧಮ್ಮೇ ¶ ಪರಿಗ್ಗಯ್ಹ, ವಿಚಿನನ್ತಸ್ಸ ಯೋಗಿನೋ;
ಸತಿಯಾ ಸಮಥಾ ವಾಥ, ಸಮುಟ್ಠಾತಿ ವಿಪಸ್ಸನಾ.
ಸಭಾವಪಟಿವೇಧೇ ಚ, ಸದ್ಧಮ್ಮಪಟಿಪತ್ತಿಯಂ;
ಪಞ್ಞಾಸದ್ಧಾದ್ವಯಂ ತಸ್ಸಾ, ಧುರಮಾಹು ಧುರನ್ಧರಾ.
ತೇಭೂಮಕಸಭಾವಾನಂ, ಸಪ್ಪಚ್ಚಯಪರಿಗ್ಗಹೋ;
ಞಾತಪರಿಞ್ಞಾ ನಾಮಾಯಂ, ಭೂಮೀತಿ ಪಠಮಾ ಮತಾ.
ಕಲಾಪತೋ ಸಮ್ಮಸನಂ, ಉದಯಬ್ಬಯದಸ್ಸನಂ;
ಪರಿಞ್ಞಾತೀರಣಾ ನಾಮ, ದುತಿಯಾ ಭೂಮಿ ಭಾಸಿತಾ.
ಪಹಾನಪರಿಞ್ಞಾ ಭೂಮಿ, ತತಿಯಾಹು ತತೋಪರಂ;
ಭಙ್ಗಾದಿಞಾಣಮಿಚ್ಚೇವಂ, ತಿವಿಧಾ ಭೂಮಿಯೋ ಮತಾ.
ಖಣಸನ್ತತಿಅದ್ಧಾನ-ವಸೇನೇತ್ಥ ಸಮೀರಿತಾ;
ಅನಿಚ್ಚಾ ದುಕ್ಖಾನತ್ತಾತಿ, ತಿವಿಧಾಭಿನಿವೇಸನಾ.
ದಿಟ್ಠಿಕಙ್ಖಾವಿತರಣಾ, ಮಗ್ಗಾಮಗ್ಗಪಟಿಪ್ಪದಾ;
ವಿಸುದ್ಧಿಯೋ ಚತಸ್ಸೋಪಿ, ಸರೀರನ್ತಿ ನಿದಸ್ಸಿತಾ.
ಸಲಕ್ಖಣವವತ್ಥಾನಂ, ಪಚ್ಚಯಾಕಾರನಿಚ್ಛಯೋ;
ಕುಮ್ಮಗ್ಗಪರಿಹಾರೋ ಚ, ತಿಲಕ್ಖಣವಿಪಸ್ಸನಾ.
ಇತಿ ಲಕ್ಖಣಭಿನ್ನತ್ತಾ, ಲಬ್ಭನ್ತೇಕಕ್ಖಣೇಪಿ ಚ;
ದೇಸಿತಾ ಹೇತುಭೂತೇನ, ಕಮೇನೇವಂ ವಿಸುದ್ಧಿಯೋ.
ಸೀಲಬ್ಬಿಸುದ್ಧಿಆದೀನಂ, ತಥಾ ಸಾವ ಪರಮ್ಪರಾ;
ಚಿತ್ತಬ್ಬಿಸುದ್ಧಿಆದೀನಮತ್ಥಾಯಾತಿ ಪಕಾಸಿತಾ.
ದಿಸ್ಸಮಾನಸಭಾವಾನಂ, ಪಸ್ಸನ್ತೋ ಪಚ್ಚಯಟ್ಠಿತಿ;
ಪರಿಪನ್ಥವಿಮುತ್ತೋ ಹಿ, ಪಟಿಪಾದೇತಿ ಭಾವನಂ.
ತಥಾಪಿ ¶ ಚ ವಿಸೇಸೇನ, ಪಟಿಪನ್ನಸ್ಸ ಯೋಗಿನೋ;
ತತ್ಥ ತತ್ಥ ವಿಭೂತತ್ತಾ, ಠಾನತೋ ಭೇದಿತಾ ಕಥಂ.
ರೂಪಪುಬ್ಬಙ್ಗಮಂ ¶ ವಾಥ, ನಾಮಪುಬ್ಬಙ್ಗಮಂ ತಥಾ;
ಅಜ್ಝತ್ತಂ ವಾ ಬಹಿದ್ಧಾ ವಾ, ಯಥಾಪಾಕಟಧಮ್ಮತೋ.
ನಾಮರೂಪಾದಿಭೇದೇನ, ಭೂಮಿಧಮ್ಮಪರಿಗ್ಗಹೋ;
ವುತ್ತಾ ದಿಟ್ಠಿವಿಸುದ್ಧೀತಿ, ಅತ್ತದಿಟ್ಠಿಪ್ಪಹಾನತೋ.
ಆಹಚ್ಚ ಪಚ್ಚಯುಪ್ಪನ್ನಾ, ತಥಾ ತಬ್ಭಾವಭಾವಿನೋ;
ಪವತ್ತನ್ತೀತಿ ಸಙ್ಖಾರೇ, ಪಸ್ಸತೋ ಪನ ಯೋನಿಸೋ.
ಪಚ್ಚಯಗ್ಗಾಹಿನೀ ಪಞ್ಞಾ, ನಾಮರೂಪಪ್ಪವತ್ತಿಯಾ;
ಕಙ್ಖಾ ತರನ್ತಿ ತಾಯಾತಿ, ಕಙ್ಖಾವಿತರಣಾ ಮತಾ.
ಅನಿಚ್ಚಾ ದುಕ್ಖಾನತ್ತಾತಿ, ಪಚ್ಚಯಾಯತ್ತವುತ್ತಿತೋ;
ಸಙ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಕಲಾಪೇನ, ಸಮ್ಮಸೀಯನ್ತಿ ಸಙ್ಖತಾ.
ಉಪ್ಪಾದವಯಭಾವೋಪಿ, ಲಕ್ಖಣತ್ತಯಸಾಧಕೋ;
ಪಚ್ಚಯಾಕಾರಮಾರಬ್ಭ, ಲಕ್ಖೀಯತಿ ವಿಸೇಸತೋ.
ತಸ್ಮಾ ಸಮ್ಮಸನಞಾಣಂ, ಉದಯಬ್ಬಯದಸ್ಸನಂ;
ಕಙ್ಖಾವಿತರಣಾಯಂ ತು, ಸಙ್ಗಯ್ಹತಿ ವಿಸುದ್ಧಿಯಂ.
ತತ್ಥ ಸಂಕ್ಲೇಸವಿಕ್ಖೇಪಂ, ಕುಮ್ಮಗ್ಗಂ ಪರಿವಜ್ಜತೋ;
ಮಗ್ಗಾಮಗ್ಗವಿಸುದ್ಧೀತಿ, ಞಾಣದಸ್ಸನಮೀರಿತಂ.
ತತೋ ಕಥೇನ್ತಿ ಅಕ್ಲಿಟ್ಠಮುದಯಬ್ಬಯದಸ್ಸನಂ;
ಆದಿಂ ಕತ್ವಾ ಪಟಿಪದಾಞಾಣದಸ್ಸನಸುದ್ಧಿಯಂ.
ಪಚ್ಚಯಪಚ್ಚಯುಪ್ಪನ್ನೇ, ಯಥಾವತ್ಥುವವತ್ಥಿತೇ;
ಪಹಾತುಮೀಹಮಾನಾನಂ, ನಿಯ್ಯಾನಪಟಿಪತ್ತಿತೋ.
ಉಪಕ್ಲೇಸವಿಸುದ್ಧೋ ಹಿ, ಪುನದೇವೋದಯಬ್ಬಯಂ;
ಅಧಿಟ್ಠಹಿತ್ವಾ ಭಙ್ಗಾದಿ-ಞಾಣೇಹಿ ಪಟಿಪಜ್ಜತಿ.
ತಥಾ ¶ ಚಾಭಿನವುಪ್ಪನ್ನೇ, ಭಿಜ್ಜಮಾನೇ ವಿಪಸ್ಸತೋ;
ಸಂವೇಗಕಡ್ಢಿತಂ ಞಾಣಂ, ಭಙ್ಗಾದಿಮನುತಿಟ್ಠತಿ.
ತತೋ ¶ ಪುಬ್ಬೇ ಪವತ್ತಾ ಹಿ, ಸಂಕ್ಲೇಸಾಪಾಯಸಮ್ಭವಾ;
ಪಟಿಪತ್ತಿವಿಸುದ್ಧೀತಿ, ನ ಸಙ್ಗಯ್ಹತಿ ಭಾವನಾ.
ಸಮ್ಪಾದೇನ್ತೋ ಪನಿಚ್ಚೇತಾ, ಚತಸ್ಸೋಪಿ ವಿಸುದ್ಧಿಯೋ;
ಅನಿಚ್ಚಾ ದುಕ್ಖಾನತ್ತಾತಿ, ಭಾವೇಯ್ಯ ತಿವಿಧಾ ಕಥಂ.
ಪಚ್ಚಯಪಚ್ಚಯುಪ್ಪನ್ನಾ, ಜಾತಾನನ್ತರಭೇದಿನೋ;
ಅನಿಚ್ಚಾ ಚ ಪಭಙ್ಗೂ ಚ, ಪಲುಜ್ಜನ್ತಿ ಚವನ್ತಿ ಚ.
ಅದ್ಧುವಾ ಚ ಅಸಾರಾ ಚ, ವಿಭವಾ ಚ ವಿನಾಸಿನೋ;
ಸಙ್ಖತಾ ವಿಪರಿಣಾಮ-ಧಮ್ಮಾ ಇತ್ತರಕಾಲಿಕಾ.
ಖಯಧಮ್ಮಾ ವಯಧಮ್ಮಾ, ಲಹುಕಾಲಪ್ಪವತ್ತಿನೋ;
ತಾವಕಾಲಿಕಧಮ್ಮಾ ಚ, ಪರಿತ್ತಟ್ಠಿತಿಕಾ ತಥಾ.
ಖಣತ್ತಯಪರಿಚ್ಛಿನ್ನಾ, ಪುಬ್ಬಾಪರವಿಚಿತ್ತಕಾ;
ಪುರಕ್ಖತಾ ನಿರೋಧಸ್ಸ, ಸಸ್ಸತಾ ನ ಕುದಾಚನಂ.
ಜಾಯನ್ತಿ ಪರಿಹಾನಾಯ, ನ ತು ಜಾಯನ್ತಿ ವುದ್ಧಿಯಾ;
ಜಿಯ್ಯಮಾನಾವ ತಿಟ್ಠನ್ತಿ, ಜಿಣ್ಣಾ ಭಙ್ಗಪರಾಯಣಾ.
ಅಹುತ್ವಾಯೇವುಪ್ಪಜ್ಜನ್ತಿ, ನ ಕುತೋಚಿಪಿ ಆಗತಾ;
ಹುತ್ವಾ ಅನ್ತರಧಾಯನ್ತಿ, ನ ತು ಕತ್ಥಚಿ ಸಞ್ಚಿತಾ.
ತಂ ತಂ ಪಚ್ಚಯಸಾಮಗ್ಗಿ-ಮತ್ತಲಾಭಾಯ ನಿಸ್ಸಿತಾ;
ನಿರೋಧಧಮ್ಮಾ ಜಾಯನ್ತಿ, ಜಾತಾ ಬ್ಯನ್ತಿ ಭವನ್ತಿ ತೇ.
ಯಥಾ ನದೀ ಪಬ್ಬತೇಯ್ಯಾ, ಯಥಾ ದೀಪಸಿಖಾ ತಥಾ;
ಸೀಘಸೀಘಂ ಪವತ್ತನ್ತಾ, ಉಪ್ಪಜ್ಜನ್ತಿ ವಯನ್ತಿ ಚ.
ಜಾತಾ ಜಾತಾ ನಿರುಜ್ಝನ್ತಿ, ಅಞ್ಞೇ ಅಞ್ಞೇ ತು ಜಾಯರೇ;
ಅವೀಚಿ ಅನುಸಮ್ಬನ್ಧಾ, ನ ಜಾನನ್ತಿ ವಿಸೇಸತೋ.
ಇತಿ ¶ ನಾನಪ್ಪಕಾರೇನ, ವಿಪಸ್ಸನ್ತೋ ವಿಚಕ್ಖಣೋ;
ಅನಿಚ್ಚಭಾವನಂ ಧೀರೋ, ಪರಿಪಾಚೇತಿ ಸಾಧುಕಂ.
ದುಕ್ಖಾ ¶ ಚ ದುಕ್ಖವತ್ಥೂ ಚ, ಅಭಿಣ್ಹಪರಿಪೀಳಿತಾ;
ರೋಗಾ ಗಣ್ಡಾ ಚ ಸಲ್ಲಾ ಚ, ಅಘತೋ ಚ ಉಪದ್ದವಾ.
ಭಯೋಪಸಗ್ಗಾಘಮೂಲಾ,
ಸಾಸವಾದೀನವೀತಿತಾ;
ಅಲೇಣಾಸರಣಾತಾಣಾ,
ವಧಕಾ ಮಾರಕಾಮಿಸಾ.
ಜಾತಿಧಮ್ಮಾ ಜರಾಬ್ಯಾಧಿ-
ಸೋಕೋಪಾಯಾಸಭಾಗಿನೋ;
ಪರಿದೇವಸಭಾವಾ ಚ,
ಸಂಕ್ಲೇಸಾ ದುಕ್ಖಭಾಗಿನೋ.
ಜೇಗುಚ್ಛಾ ಪಟಿಕೂಲಾ ಚ, ಬೀಭಚ್ಛಾ ಚ ವಿರೂಪಿನೋ;
ಅಜಞ್ಞಾ ಚಪಲಾ ಹೀನಾ, ದುಗ್ಗನ್ಧಾ ಬಾಲಸೇವಿತಾ.
ಸೋಕನ್ತರಿಕತಾನಿಚ್ಚಂ, ತಣ್ಹಾಯ ಕಡ್ಢಿತಾ ಭುಸಂ;
ಕಪಣಾ ದುಗ್ಗತಾ ದೀನಾ, ವಿಪನ್ನಾ ಚ ವಿಘಾತಿನೋ.
ಅತ್ತಲಾಭಂ ಗವೇಸನ್ತಿ, ತಂತಂಪಚ್ಚಯನಿಸ್ಸಿತಾ;
ದುಕ್ಖಾಧಿಟ್ಠಾನಮಚ್ಚನ್ತಂ, ಜಾತಾ ಪುನ ವಿಹಞ್ಞರೇ.
ಅಗ್ಗಿಕೂಪೇ ನಿಮುಗ್ಗಾವ, ಕ್ಲೇಸಸನ್ತಾಪಭಾಗಿನೋ;
ಓವಿದ್ಧಾ ವಿಯ ಸತ್ತೀಹಿ, ಸಙ್ಖಾರಾ ನಿಚ್ಚದುಕ್ಖಿತಾ.
ಜಾಯಮಾನಾ ಚ ಜಿಯ್ಯನ್ತಾ, ಮಿಯ್ಯನ್ತಾ ಚ ಖಣೇ ಖಣೇ;
ಪಸುಕಾ ವಿಯ ನಿಚ್ಚಮ್ಮಾ, ಹಞ್ಞನ್ತಿ ಸೇರಿಕಾತುರಾ.
ತಿಲಾನಿ ತಿಲಯನ್ತೇವ, ಉಚ್ಛುಯನ್ತೇವ ಉಚ್ಛುಯೋ;
ಉದಯಬ್ಬಯಾವಸ್ಸಂ ತೇ, ಪೀಳಯನ್ತಿ ಅಭಿಣ್ಹಸೋ.
ಮನೋರಮನವಾಕಾರಾ ¶ , ವಿಪಲ್ಲಾಸಪರಿಕ್ಖತಾ;
ಇರಿಯಾಪಥಸಞ್ಛನ್ನಾ, ನೋಪತಿಟ್ಠನ್ತಿ ದುಕ್ಖತೋ.
ಸಙ್ಖಾರೇಸು ¶ ಪನೇತೇಸು, ವೇದನಾಸ್ಸಾದರೋಧಿನೋ;
ಸಾವ ಸನ್ದುಲಸಮ್ಬದ್ಧಾ, ಸಮ್ಮೋಹಪರಿವಾರಿತಾ.
‘‘ಅದುಂ ದುಕ್ಖಮಿದಂ ದುಕ್ಖ’’-ಮಿತಿ ಸಂಸಾರಚಾರಿನೋ;
ದುಕ್ಖಹೇತುಮಜಾನನ್ತಾ, ಸಮ್ಭಮನ್ತಿ ಅವಿದ್ದಸು.
ಸುಖಾಕಾರಮಪಸ್ಸನ್ತಾ, ದುಕ್ಖಭಾರನಿಪೀಳಿತಾ;
ಪತ್ಥೇನ್ತಿ ದುಕ್ಖಮೇವಞ್ಞಂ, ಬಾಲಾ ಬ್ಯಸನಭಾಗಿನೋ.
ಚವನ್ತಾ ಉಪಪಜ್ಜನ್ತಾ, ರುಕ್ಖಸಾಖಂವ ಮಕ್ಕಟೋ;
ದುಕ್ಖಮೇಕಂ ವಿಮುಚ್ಚನ್ತಿ, ತತೋ ಗಣ್ಹನ್ತಿ ಚಾಪರಂ.
ತೇ ದೀಘರತ್ತಂ ಸೋಚನ್ತಿ, ತಣ್ಹಾಸಲ್ಲಸಮಪ್ಪಿತಾ;
ದಿಟ್ಠಿಪಾಸಸಮುಪೇತಾ, ಮಾನತ್ಥಮ್ಭಾನುಸಾಯಿನೋ.
ತಮಾಕಾರಂ ಪನಿಚ್ಚೇವಂ, ವಿಪಸ್ಸನ್ತೋ ವಿಸಾರದೋ;
ದುಕ್ಖಾನುಪಸ್ಸನಂ ನಾಮ, ಪರಿಪಾಚೇತಿ ಭಾವನಂ.
ಧಮ್ಮಟ್ಠಿತಿನಿಯಾಮಾ ಹಿ, ಖನ್ಧಾಯತನಧಾತುಯೋ;
ಅನತ್ತಾಸಸ್ಸತನ್ತಾ ಚ, ಈಹಾಭೋಗವಿವಜ್ಜಿತಾ.
ಪಯೋಜನಮಧಿಟ್ಠಾಯ, ನ ತು ಬ್ಯಾಪಾರಯನ್ತಿ ಚ;
ಪಚ್ಚಯಪಚ್ಚಯುಪ್ಪನ್ನಾ, ಜನೇತುಂ ವಾಥ ಜಾಯಿತುಂ.
ತಥಾಪಿ ಹೇತುಸಾಮಗ್ಗಿ-ಸಮ್ಭವೇ ಸಮ್ಭವನ್ತಿ ತೇ;
ತಬ್ಭಾವಭಾವಿಭಾವೇನ, ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಪವತ್ತಿತಾ.
ಅಜಾಯಿತುಂ ನ ಸಕ್ಕೋನ್ತಿ, ಸತಿ ಪಚ್ಚಯಸಮ್ಭವೇ;
ಪಚ್ಚಯಾನಮಲಾಭೇ ತು, ನ ಜಾಯನ್ತಿ ಕುದಾಚನಂ.
ನ ಕಿಞ್ಚೇತ್ಥ ಅಪೇಕ್ಖಿತ್ವಾ, ಸಮಗ್ಗಾ ಹೋನ್ತಿ ಪಚ್ಚಯಾ;
ನ ಜನೇತುಂ ನ ಸಕ್ಕೋನ್ತಿ, ಸಮಗ್ಗಾ ಚ ಕುದಾಚನಂ.
ಯಥಾಪಚ್ಚಯಲಾಭೇನ ¶ , ಪವತ್ತನ್ತಿ ಯಥಾ ತಥಾ;
ರಕ್ಖಿತಾ ವಾ ವಿಧಾತಾ ವಾ, ನತ್ಥಿ ಅಸ್ಸಾಮಿಕಾ ತಥಾ.
‘‘ಅಹಂ ¶ ಮಮ’’ನ್ತಿ ಗಣ್ಹನ್ತಾ, ಪರಿಣಾಮೇನ್ತಿ ಅಞ್ಞಥಾ;
ವಿಸ್ಸಸನ್ತಾ ಹರನ್ತೇತೇ, ಪರಾಭೂತಾ ಪಲಮ್ಭಿನೋ.
ರಿತ್ತಾ ತುಚ್ಛಾ ಚ ಸುಞ್ಞಾ ಚ, ವಿವಿತ್ತಾ ಸಾರವಜ್ಜಿತಾ;
ಸಲಕ್ಖಣಪರಿಚ್ಛಿನ್ನಾ, ಧಮ್ಮಾ ನತ್ಥೇತ್ಥ ಪುಗ್ಗಲೋ.
ಜಾಯಮಾನಾ ಚ ಜಿಯ್ಯನ್ತಾ, ಮಿಯ್ಯಮಾನಾ ಚ ಸಙ್ಖತಾ;
ವಿವಸಾ ಪರಿವತ್ತನ್ತಿ, ವಸೋ ತೇಸಂ ನ ಕತ್ಥಚಿ.
ನ ತೇಸು ಕಸ್ಸಚಿಸ್ಸೇರಂ, ನ ತೇಸಞ್ಚತ್ಥಿ ಕತ್ಥಚಿ;
ನ ಚತ್ತನೀತಿ ಸಙ್ಖಾರಾ, ಆಧಿಪಚ್ಚವಿವಜ್ಜಿತಾ.
ಕದಲೀಪತ್ತವಟ್ಟೀವ, ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಪತಿಟ್ಠಿತಾ;
ಸಹಜಾತಗ್ಘನೀಭೂತಾ, ನೋಪಟ್ಠನ್ತಿ ಅನತ್ತತೋ.
ಅರೂಪನಿಸ್ಸಿತಂ ರೂಪಂ, ಅರೂಪಂ ರೂಪನಿಸ್ಸಿತಂ;
ಜಚ್ಚನ್ಧಪೀಠಸಪ್ಪೀವ, ಅಞ್ಞಮಞ್ಞವವತ್ಥಿತಂ.
ಯನ್ತಸುತ್ತೇನ ಯನ್ತಂವ, ಕಾಯಯನ್ತಂ ಪವತ್ತತಿ;
ನಾಮಾವಕಡ್ಢಿತಂ ತತ್ಥ, ನತ್ಥಿ ಅತ್ತಾ ಸಯಂವಸೀ.
ಚೇತೋವಿಪ್ಫಾರನಿಪ್ಫನ್ನಾ, ವಾಯೋಧಾತುಸಮುಟ್ಠಿತಾ;
ಇರಿಯಾಪಥವಿಞ್ಞತ್ತಿವಿಕಾರಾ ಪಾಲಕಾ ಮತಾ.
ಓವಿದ್ಧವೇದನಾಸಲ್ಲವಿಕಾರಪರಿಣಾಮತೋ;
ಬಾಲಾನಂ ಚಿತ್ತನಿಪ್ಫನ್ನಾ, ಅತ್ತಾತಿ ಪರಿಕಪ್ಪನಾ.
ಸುದ್ಧಸಙ್ಖಾರಪುಞ್ಜೋಯಂ, ನೇತ್ಥ ಸತ್ತೋಪಲಬ್ಭತಿ;
ತಂ ತಂ ಪಚ್ಚಯಮಾಗಮ್ಮ, ದುಕ್ಖಕ್ಖನ್ಧೋವ ಜಾಯತಿ.
ಏವಮಾದಿಪ್ಪಕಾರೇಹಿ, ವಿಪಸ್ಸನ್ತೋ ಅನತ್ತತೋ;
ಅನತ್ತಭಾವನಂ ನಾಮ, ಭಾವೇತೀತಿ ಪವುಚ್ಚತಿ.
ಭಾವೇನ್ತೋ ತಿವಿಧಮ್ಪೇತಂ, ನಿಜ್ಝಾಯತಿ ತಿಲಕ್ಖಣಂ;
ನಿಮಿತ್ತಞ್ಚ ಪವತ್ತಞ್ಚ, ಸಮಾರಬ್ಭ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ.
ಅತ್ತಲಾಭನಿಮಿತ್ತಞ್ಚ ¶ ¶ , ತಂತಂಪಚ್ಚಯನಿಸ್ಸಿತಾ;
ತಬ್ಭಾವಭಾವಿಭಾವೇನ, ಲಕ್ಖೀಯನ್ತಿ ನಿಮಿತ್ತತೋ.
ಜಾಯಮಾನಾ ಚ ಜಿಯ್ಯನ್ತಾ, ಮಿಯ್ಯಮಾನಾ ಚ ಸಙ್ಖತಾ;
ತಂ ತಂ ಭಾವಮತಿಕ್ಕಮ್ಮ, ಪವತ್ತನ್ತಿ ಖಣೇ ಖಣೇ.
ಹೇತುನಿಸ್ಸಯನಾಕಾರೋ, ನಿಮಿತ್ತನ್ತಿ ತತೋ ಮತೋ;
ಪವತ್ತಂ ವತ್ತನಾಕಾರೋ, ಖಣಸನ್ತತಿಅದ್ಧತೋ.
ಅಪುಬ್ಬಾಭಿನವುಪ್ಪತ್ತಿ, ಉಪ್ಪಾದೋತಿ ಪಕಾಸಿತೋ;
ಪುಬ್ಬಾಪರಿಯಸನ್ಧಾನಂ, ಪಟಿಸನ್ಧೀತಿ ಭಾಸಿತಾ.
ಆಯೂಹನ್ತೀತಿ ವುಚ್ಚನ್ತಿ, ತದತ್ಥಂ ಪನ ವಾವಟಾ;
ಇಚ್ಚಾದಿಪರಿಯಾಯೇಹಿ, ಬಹ್ವಾಕಾರಾಪಿ ಸಙ್ಖತಾ.
ನಿಮಿತ್ತೇ ಚ ಪವತ್ತೇ ಚ, ವತ್ಥುತೋ ಯನ್ತಿ ಸಙ್ಗಹಂ;
ತಂ ದ್ವಯಾಕಾರಮಾರಬ್ಭ, ಪತಿಟ್ಠಾತಿ ತಿಲಕ್ಖಣಂ.
ಪಚ್ಚಯಾಧೀನಧಮ್ಮಾನಂ, ಉಪ್ಪಾದವಯಲಕ್ಖಿತಾ;
ಅನಿಚ್ಚತಾನಿಮಿತ್ತಟ್ಠಾ, ಪವತ್ತೇಸು ನ ಪಾಕಟಾ.
ಪುಬ್ಬಾಪರವಿಚಿತ್ತಾನಮಸಮತ್ಥಾನಮತ್ತನಿ;
ಸನ್ನಿಸ್ಸಯೇನ ನಿಪ್ಫನ್ನೋ, ಭಾವದುಬ್ಬಲ್ಯಸಾಧಕೋ.
ಹೇತುಸಙ್ಖಾತಭಾವೋ ಹಿ, ಸಙ್ಖಾರಾನಮನಿಚ್ಚತಾ;
ಪವತ್ತಮಾನಾ ದಸ್ಸೇತಿ, ತಂ ಸಭಾವಂ ಪನತ್ತನೋ.
ನಿಚ್ಚಾ ಧುವಾ ಚೇ ಸಙ್ಖಾರಾ, ಕಸ್ಮಾ ಪೇಕ್ಖನ್ತಿ ಪಚ್ಚಯೇ;
ಅಹುತ್ವಾ ಯದಿ ನಿಸ್ಸಾಯ, ಜಾತಾ ಕಾ ತತ್ಥ ನಿಚ್ಚತಾ;
ಅತ್ತಲಾಭಂ ಲಭಿತ್ವಾನ, ಹೇತುಸಾಮಗ್ಗಿಲಾಭತೋ;
ಯಾಪೇಸ್ಸನ್ತಿ ತಮಞ್ಞತ್ರ, ಕಥಂ ನಾಮತ್ತದುಬ್ಬಲಾ.
ಪಚ್ಚಯೇ ಅನಪೇಕ್ಖಿತ್ವಾ, ಯದಿ ನತ್ಥಿ ಸಮತ್ಥತಾ;
ಅತ್ತಲಾಭೂಪಲಾಭಾಯ, ಕಿಂ ಸಮತ್ಥಾನುಪಾಲನೇ;
ಜನಕಾ ¶ ¶ ಪಚ್ಚಯಾನಞ್ಹಿ, ತದಾಯೂಹನತೋ ಪರಂ;
ಪರಿಹಾರಿತುಮಾರದ್ಧಾ, ಜಿಯಾ ಖಿತ್ತಸರೋ ಯಥಾ.
ಅಚ್ಚೀವ ವಟ್ಟಿನಿಕ್ಖನ್ತಾ, ಮೇಘಮುತ್ತಾವ ವಿಜ್ಜುತಾ;
ಪಚ್ಚಯುದ್ಧಟವಿಸ್ಸಟ್ಠಾ, ಧಮ್ಮಾ ಭಙ್ಗಪರಾಯಣಾ.
ತಸ್ಮಾ ನಿಮಿತ್ತಮಾಕಾರಂ, ಪಸ್ಸನ್ತೋ ಸ ವಿಪಸ್ಸಕೋ;
‘‘ವಿನಸ್ಸನ್ತಿ ಅವಸ್ಸ’’ನ್ತಿ, ಸದ್ದಹನ್ತೋ ವಿಮುಚ್ಚತಿ.
ಅನಿಚ್ಚತೋ ತಥಾ ಹೇವಂ, ವಿಪಸ್ಸನ್ತಸ್ಸ ಯೋಗಿನೋ;
ಸದ್ಧಾವಿಮೋಕ್ಖ ಬಾಹುಲ್ಯಂ, ಭವತೀತಿ ಪಕಾಸಿತಂ.
ಇತಿ ಸಙ್ಖಾರಧಮ್ಮೇಸು, ನಿಮಿತ್ತಾಕಾರನಿಚ್ಛಿತಂ;
ಅನಿಚ್ಚಲಕ್ಖಣಂ ಧೀರೋ, ನಿಜ್ಝಾಯತಿ ನಿಯಾಮತೋ.
ಬಾಧಕತ್ತಭಯಾಕಾರಾ, ಪವತ್ತೇ ದುಕ್ಖಿತಾ ವಿಯ;
ಪವತ್ತಮಾನಾ ಪೀಳೇನ್ತಿ, ಸಙ್ಖಾರಾ ಚ ಭಯಾವಹಾ.
ಉಪ್ಪಾದಾಭಿನವಾಕಾರಂ, ಅತಿಕ್ಕಮ್ಮ ತತೋ ಪರಂ;
ಜರಾಜಚ್ಚರಿತಾ ಹುತ್ವಾ, ಭಞ್ಜಮಾನಾ ಕಥಂ ಸುಖಾ.
ತಸ್ಮಾ ಪವತ್ತಮಾಕಾರಂ, ನಿಜ್ಝಾಯನ್ತೋ ನಿರನ್ತರಂ;
ಸಙ್ಖಾರೇ ದುಕ್ಖತೋ ದಿಸ್ವಾ, ಹಿತ್ವಾನ ಪಣಿಧಿಂ ತಹಿಂ.
ತದಾಯೂಹನನಿಸ್ಸಙ್ಗೋ, ಪಸ್ಸದ್ಧದರಥೋ ಸುಖೀ;
ಸಮಾಧಿಬಹುಲೋ ಯೋಗೀ, ವೂಪಸನ್ತೋತಿ ವುಚ್ಚತಿ.
ಬ್ಯಾಪಾರವಸಿತಾಕಾರಂ, ಸಙ್ಖಾರಾನಂ ವಿಪಸ್ಸತೋ;
ನಿಮಿತ್ತೇ ಚ ಪವತ್ತೇ ಚ, ಉಪಟ್ಠಾತಿ ಅನತ್ತತೋ.
ಅನತ್ತಾಧೀನನಿಪ್ಫನ್ನಾ, ವಸಾತೀತಪ್ಪವತ್ತಿನೋ;
ಭಾವದುಬ್ಬಲ್ಯನಿಸ್ಸಾರಾ, ಕಥಮತ್ತಾ ಭವಿಸ್ಸರೇ.
ತಮೇವಂ ಪಟಿವಿಜ್ಝನ್ತೋ, ಮಞ್ಞತಾನತ್ತಲಕ್ಖಣಂ;
ವಿಪಸ್ಸನಾರಸಸ್ಸಾದೀ, ಸಂವೇಗಬಹುಲೋ ಭವೇ.
ಇಚ್ಚಾಹಚ್ಚ ¶ ಪವತ್ತಾನಂ, ಲಕ್ಖಣಾನಂ ಸಭಾವತೋ;
ವವತ್ಥಿತೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ, ತಂತಂಲಕ್ಖಣನಿಚ್ಛಯೋ.
ತಥಾಪಿಪಾಕಟಟ್ಠಾನೇ ¶ , ಹೇತುಭೂತೇ ಚ ಯೋನಿಸೋ;
ವವತ್ಥಪೇತಿ ಸಙ್ಖಾಯ, ಲಕ್ಖಣಾನಿ ವಿಚಕ್ಖಣೋ.
ಉಪ್ಪಾದವಯಭಾವೇನ, ದಿಸ್ಸಮಾನಾ ಹಿ ಸಙ್ಖತಾ;
ಪುಬ್ಬಾಪರವಿವೇಕೇನ, ದಸ್ಸೇನ್ತಿ ತದನಿಚ್ಚತಂ.
ತಥಾ ಚ ವಿಪರಿಣಾಮಂ, ವಿಪಸ್ಸನ್ತೋ ವಿಸಾರದೋ;
ನಿಮಿತ್ತಫಲನಿಪ್ಫನ್ನಂ, ತಮತ್ಥಮಧಿಮುಚ್ಚತಿ.
ದುಕ್ಖಪ್ಪವತ್ತಿಹೇತುತ್ತಾ, ನಿಮಿತ್ತಮಪಿ ಪಣ್ಡಿತೋ;
ಭಯಾವಹನಿಯಾಮೇನ, ಬಾಧಕನ್ತೇವ ಪಸ್ಸತಿ.
ತಥಾ ಹಿ ಪಚ್ಚಯಾರಬ್ಭ, ಸಙ್ಖಾರಾ ನಿಸ್ಸಯನ್ತಿ ಚೇ;
ತತೋವಸ್ಸಂ ಭವಿಸ್ಸನ್ತಿ, ಮಹಬ್ಭಯಸಮೋಹಿತಾ.
ನಿರೋಧಧಮ್ಮಾ ಜಾಯನ್ತಿ, ಸಲ್ಲವಿದ್ಧಾವ ದುಕ್ಖಿತಾ;
ಜರಾತುರಾ ವಿಪಜ್ಜನ್ತಾ, ಭಿಜ್ಜನ್ತಾವ ವಿಘಾತಿನೋ.
ತೇನೇವಾನಿಚ್ಚತೋ ದಿಟ್ಠಾ, ದುಕ್ಖಭಾವೇನ ಖಾಯರೇ;
ಸಙ್ಖತತ್ತಾ ಸಭಾವೋ ಹಿ, ದುಕ್ಖಾಯ ಪರಿವತ್ತತಿ.
ಅನಿಚ್ಚಾ ಪುನ ಸಙ್ಖಾರಾ, ದುಕ್ಖಾತಿ ಚ ವವತ್ಥಿತಾ;
ಅನತ್ತತ್ತನಿಯಾಮೇನ, ನಿದಸ್ಸೇನ್ತಿ ಸಲಕ್ಖಣಂ.
ಕಥಂ ಅತ್ತಪರಾಧೀನಾ, ಪಚ್ಚಯುಪ್ಪನ್ನಭಙ್ಗುರಾ;
ವಿಪತ್ತಿನಿಯತಾ ವಾಥ, ಬಾಧಮಾನಾ ಭಯಾವಹಾ.
ಆಹಚ್ಚಾಕಾರಭೇದೇನ, ತಿವಿಧಾ ಹಿ ವಿಪಸ್ಸನಾ;
ಅನಿಚ್ಚಾ ದುಕ್ಖಾನತ್ತಾತಿ, ಅಯಮೇತ್ಥ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ.
ತಿಧಾಭೂತಾ ಪನಿಚ್ಚೇತಾ, ಪಹಾನಾಕಾರಭೇದಿತಾ;
ಮಹಾವಿಪಸ್ಸನಾ ನಾಮ, ಅಟ್ಠಾರಸವಿಧಾ ಕಥಂ.
ಹೇತುಸಾಮಗ್ಗಿನಿಪ್ಫನ್ನಮನಿಚ್ಚನ್ತಿ ¶ ತಿಲಕ್ಖಣಂ;
ಅನಿಚ್ಚತಂ ವಿಪಸ್ಸನ್ತೋ, ನಿಚ್ಚಸಞ್ಞಂ ವಿಮುಞ್ಚತಿ.
ಅನಿಚ್ಚತಾಯಾಧಿಟ್ಠಾನನಿಮಿತ್ತಂ ¶ ಪನ ಪಸ್ಸತೋ;
ಅನಿಮಿತ್ತೇ ವಿಮುಚ್ಚನ್ತೀ, ಅನಿಮಿತ್ತಾನುಪಸ್ಸನಾ.
ನಿರುಜ್ಝಮಾನಧಮ್ಮಾನಂ, ಬ್ಯನ್ತಿಭಾವಂ ವಿಪಸ್ಸತೋ;
ಸಮುದಯಂ ಪಜಹನ್ತೀ, ನಿರೋಧಾಅನುಪಸ್ಸನಾ.
ಸಿಥಿಲಾ ಜಾತು ನಿಸ್ಸಾರಾ, ದುಬ್ಬಲಾ ಲಹುಘಾತಿನೋ;
ಖಯಧಮ್ಮಾತಿ ಸಙ್ಖಾಯ, ಘನಸಞ್ಞಂ ವಿಮುಞ್ಚತಿ.
ಅತ್ತಲಾಭಮತಿಕ್ಕಮ್ಮ, ವಯನ್ತೀತಿ ವಿಚಿನ್ತಯಂ;
ಜಹತಾಯೂಹನಂ ತತ್ಥ, ಪುತ್ತೇ ಸೂತಿಪಜಾ ವಿಯ.
ಅನವತ್ತಿತಭಾವಾನಂ, ಅಞ್ಞಥತ್ತಂ ವಿಪಸ್ಸತೋ;
ವಿಕಾರಪರಿಣಾಮೇಸು, ಧುವಸಞ್ಞಾ ವಿರಜ್ಜತಿ.
ಆಲಮ್ಬಞ್ಚ ತದಾಲಮ್ಬ-ಞಾಣಭಙ್ಗಞ್ಚ ಭಾವಯಂ;
ಸಾರಾದಾನಾಭಿನಿವೇಸಂ, ಅಧಿಪಞ್ಞಾಯ ಮುಚ್ಚತಿ.
ಇಚ್ಚಾನಿಚ್ಚಾನಿಮಿತ್ತಾ ಚ, ನಿರೋಧಾ ಚ ಖಯಾ ವಯಾ;
ವಿಪರೀಣಾಮಾಧಿಸಞ್ಞಾ, ಧಮ್ಮಾನುಪಸ್ಸನಾತಿ ಚ.
ಸತ್ತಾನುಪಸ್ಸನಾಭೇದಮನಿಚ್ಚಾಕಾರದಸ್ಸನಂ;
ನಿಚ್ಚಸಞ್ಞಾದಿಭಙ್ಗಾಯ, ಪರಿದೀಪೇನ್ತಿ ಪಣ್ಡಿತಾ.
ತಂ ತಮಾಕಾರಮಾರಬ್ಭ, ತಥಾ ಬಾಹುಲ್ಯವುತ್ತಿತೋ;
ತಂಲಕ್ಖಣಾನುಗತಾ ಚ, ಭೇದಾ ತಸ್ಸೇವ ಸತ್ತಧಾ.
ಸುಖಸಞ್ಞಂ ನಿಸ್ಸಜ್ಜನ್ತೀ, ವುತ್ತಾ ದುಕ್ಖಾನುಪಸ್ಸನಾ;
ನಿಬ್ಬಿನ್ನಾ ನಿಬ್ಬಿದಾಞಾಣಂ, ವಿರಾಗಾ ರಾಗವಜ್ಜಿತಾ.
ಜಾತಾಪ್ಪಣಿಹಿತಾ ನಾಮ, ಮುಞ್ಚನ್ತೀ ಪಣಿಧಿಂ ತಥಾ;
ನಿರಾಲಯಾಭಿನಿವೇಸಾ, ಆದೀನವಾನುಪಸ್ಸನಾ.
ಪಞ್ಚಾನುಪಸ್ಸನಾಭೇದಂ ¶ , ತದಿದಂ ದುಕ್ಖದಸ್ಸನಂ;
ಸುಖಸಞ್ಞಾದಿಭಙ್ಗಾಯ, ಪವತ್ತನ್ತಿ ಪಕಾಸಿತಂ.
ಅನತ್ತತೋ ¶ ವಿಪಸ್ಸನ್ತೋ, ಅತ್ತಸಞ್ಞಾ ವಿಮುಚ್ಚತಿ;
ಜಹತತ್ತಾಭಿನಿವೇಸಂ, ಝಾಯನ್ತೋ ಪುನ ಸುಞ್ಞತೋ.
ದ್ವಯಾನುಪಸ್ಸನಾಭೇದಮನತ್ತಾಕಾರದಸ್ಸನಂ;
ಅತ್ತಸಞ್ಞಾಭಿನಿವೇಸಂ, ವಿಮೋಕ್ಖಾಯ ವಿಭಾವಿತುಂ.
ಪಟಿನಿಸ್ಸಗ್ಗತೋ ದಿಸ್ವಾ, ಸಙ್ಖಾರೇಸು ತಿಲಕ್ಖಣಂ;
ಜಹನ್ತೋ ಸಙ್ಖತಾದಾನಂ, ಪಕ್ಖನ್ದತಿ ಅಸಙ್ಖತೇ.
ಯಥಾಭೂತೇನ ಞಾಣೇನ, ವಿಪಸ್ಸನ್ತೋ ವಿಮುಚ್ಚತಿ;
ಸಮ್ಮೋಹಾಭಿನಿವೇಸಮ್ಹಾ, ಅವಿಪಲ್ಲತ್ಥದಸ್ಸನೋ.
ಮೋಹತಾಭೋಗವಿಮುತ್ತಾ, ಪಟಿಸಙ್ಖಾನುಪಸ್ಸನಾ;
ಜಹನ್ತಪ್ಪಟಿಸಙ್ಖಂ ತು, ಪಟಿಸಙ್ಖಾಯ ಲಕ್ಖಣಂ.
ದಿಟ್ಠಿಸಙ್ಖಾತದೋಸತ್ತಾ, ವಿಭಾವೇನ್ತೋ ವಿವಟ್ಟತೋ;
ಸಂಯೋಗಾಭಿನಿವೇಸಮ್ಹಾ, ಪಟಿಲೀನೋ ವಿಮುಚ್ಚತಿ.
ಮುಚ್ಚೀತುಕಮ್ಯತಾಞಾಣಂ, ಪಟಿನಿಸ್ಸಗ್ಗಸಮ್ಮತಂ;
ಯಥಾ ಭೂತಂ ತಥಾ ಞಾಣಂ, ಪಚ್ಚಯಾಕಾರನಿಸ್ಸಿತಂ.
ಸಙ್ಖಾರುಪೇಕ್ಖಾಞಾಣಂ ತು, ಪಟಿಸಙ್ಖಾನುಪಸ್ಸನಾ;
ವುಟ್ಠಾನಗಾಮಿನೀ ನಾಮ, ವಿವಟ್ಟನ್ತಿ ಪವುಚ್ಚತಿ.
ಚತಸ್ಸೋಪಿ ಪನಿಚ್ಚೇತಾ, ಆದಾನಾದಿಪ್ಪಭಞ್ಜಿತಾ;
ಲಕ್ಖಣತ್ತಯಮಾಹಚ್ಚ, ಪವತ್ತನ್ತಿ ಯಥಾ ತಥಾ.
ನಿಮಿತ್ತಮಾರಬ್ಭ ತಥಾ ಪವತ್ತಂ,
ತಿಲಕ್ಖಣಂ ಝಾಯತಿ ಯಾಯ ಯೋಗೀ;
ತಮಿತ್ಥಮಟ್ಠಾರಸಭೇದಭಿನ್ನಂ,
ವಿಪಸ್ಸನಾಭಾವನಮಾಹು ಧೀರಾ.
ವಿಪಸ್ಸನಾನಯಮಿಮಮುತ್ತಮಂ ¶ ¶ ಸುಭಂ,
ನಿದಸ್ಸಿತಂ ಜಿನವಚನಾನುಸಾರತೋ;
ವಿಭಾವಯಂ ಮನಸಿ ಹಿತಾವಹಂ ಪರಂ,
ನಿರಾಮಯಂ ಪದಮನುಪಾಪುಣಿಸ್ಸತಿ.
ಇತಿ ನಾಮರೂಪಪರಿಚ್ಛೇದೇ ವಿಪಸ್ಸನಾವಿಭಾಗೋ ನಾಮ
ಏಕಾದಸಮೋ ಪರಿಚ್ಛೇದೋ.
೧೨. ದ್ವಾದಸಮೋ ಪರಿಚ್ಛೇದೋ
ದಸಾವತ್ಥಾವಿಭಾಗೋ
ಇಚ್ಚಟ್ಠಾರಸಧಾ ಭಿನ್ನಾ, ಪಟಿಪಕ್ಖಪ್ಪಹಾನತೋ;
ಲಕ್ಖಣಾಕಾರಭೇದೇನ, ತಿವಿಧಾಪಿ ಚ ಭಾವನಾ.
ಕಲಾಪತೋ ಸಮ್ಮಸನಂ, ಉದಯಬ್ಬಯದಸ್ಸನಂ;
ಭಙ್ಗೇ ಞಾಣಂ ಭಯೇ ಞಾಣಂ, ಞಾಣಮಾದೀನವೇಪಿ ಚ.
ತಥೇವ ನಿಬ್ಬಿದಾಞಾಣಂ, ಞಾಣಂ ಮುಚ್ಚಿತುಕಮ್ಯತಾ;
ಪಟಿಸಙ್ಖಾ ಚ ಸಙ್ಖಾರು-ಪೇಕ್ಖಾಞಾಣಾನುಲೋಮಕಂ.
ಇಚ್ಚಾವತ್ಥಾಪಭೇದೇನ, ದಸಧಾಪಿ ವಿಭಾವಿತಾ;
ಸಭಾಗತ್ಥವಿಸೇಸೇನ, ತಿಧಾ ಸಙ್ಗಹಿತಾ ಪುನ.
ಯಥಾಭೂತಂ ನಾಮ ಞಾಣತ್ತಯಂ ಸಮ್ಮಸನಾದಿಕಂ;
ಭಯಾದಿಞಾಣಂ ತಿವಿಧಂ, ನಿಬ್ಬಿದಾತಿ ಪವುಚ್ಚತಿ.
ತಥಾ ಮುಚ್ಚಿತುಕಾಮಾದಿ, ವಿರಾಗೋವ ಚತುಬ್ಬಿಧಂ;
ಲಕ್ಖಣತ್ತಯನಿಜ್ಝಾನವಸೇನ ಪುನ ವುಟ್ಠಿತಾ.
ಸುಞ್ಞತಞ್ಚಾನಿಮಿತ್ತಞ್ಚ ¶ , ತಥಾಪ್ಪಣಿಹಿತನ್ತಿ ಚ;
ಸಾಧೇತಿ ಮಗ್ಗಸಙ್ಖಾತಂ, ವಿಮೋಕ್ಖತ್ತಯಮುತ್ತಮಂ.
ಇತಿ ಭಾವೇತುಕಾಮಸ್ಸ, ವಿಭಾವೇತಿ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ;
ದಸಾವತ್ಥಾವಿಭಾಗೇನ, ಸಮಾದಾಯ ಯಥಾ ಕಥಂ.
ವಿಸುದ್ಧೋ ¶ ಪಠಮಂ ತಾವ, ಸಾಧು ಸೀಲವಿಸುದ್ಧಿಯಾ;
ಉಪಚಾರಪ್ಪನಾಯಞ್ಚ, ಠತ್ವಾ ಚಿತ್ತವಿಸುದ್ಧಿಯಂ.
ಸಪ್ಪಚ್ಚಯಂ ಪರಿಗ್ಗಯ್ಹ, ನಾಮರೂಪಂ ಸಭಾವತೋ;
ದಿಟ್ಠಿಕಙ್ಖಾವಿತರಣಂ, ಪತ್ವಾ ಸುದ್ಧಿಂ ತತೋ ಪರಂ.
ಅತೀತಾನಾಗತೇ ಖನ್ಧೇ, ಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನೇ ಚ ಸಾಸವೇ;
ಕಲಾಪತೋ ಸಮ್ಮಸಿತ್ವಾ, ಸಮ್ಮಸೇಯ್ಯ ತಿಲಕ್ಖಣಂ.
ಆದಾನನಿಕ್ಖೇಪನತೋ,
ವಯೋವುದ್ಧತ್ಥಗಾಮಿತೋ;
ಆಹಾರತೋಪಿ ಉತುತೋ,
ಕಮ್ಮತೋ ಚಾಪಿ ಚಿತ್ತತೋ.
ಧಮ್ಮತಾರೂಪತೋ ಚಾಪಿ, ರೂಪಸತ್ತಕತೋ ನಯೇ;
ಕಲಾಪತೋ ಯಮಕತೋ, ಖಣಿಕಾ ಪಟಿಪಾಟಿತೋ.
ದಿಟ್ಠಿಮುಗ್ಘಾಟಯನ್ತೋ ಚ, ಮಾನಮುಗ್ಘಾಟಯಂ ತಥಾ;
ನಿಕನ್ತಿಪರಿಯಾದಾನೋ, ನಾಮಸತ್ತಕತೋ ನಯೇ.
ನಿಚ್ಚಾ ಚೇ ನ ನಿರುಜ್ಝೇಯ್ಯುಂ, ನ ಬಾಧೇಯ್ಯುಂ ಸುಖಾ ಯದಿ;
ವಸೇ ವತ್ತೇಯ್ಯುಮತ್ತಾ ಚೇ, ತದಭಾವಾ ನ ತಾದಿಸಾ.
ಸಮ್ಭವನ್ತಿ ಹಿ ಸಙ್ಖಾರಾ, ಸತಿ ಪಚ್ಚಯಸಮ್ಭವೇ;
ತತೋ ಪಚ್ಚಯನಿಪ್ಫನ್ನಾ, ಅವಸ್ಸಂ ಭೇದಗಾಮಿನೋ.
ತದನಿಚ್ಚಾ ಖಯಟ್ಠೇನ, ದುಕ್ಖಾ ನಾಮ ಭಯಟ್ಠತೋ;
ಅನತ್ತಾಸಾರಕಟ್ಠೇನ, ಸಙ್ಖಾರಾತಿ ವಿಭಾವಯಂ.
ಕಾಲೇನ ¶ ಸಮ್ಮಸೇ ರೂಪಂ, ನಾಮಂ ಕಾಲೇನ ಸಮ್ಮಸೇ;
ಅಜ್ಝತ್ತಞ್ಚ ಬಹಿದ್ಧಾ ಚ, ಸಮಾಸಬ್ಯಾಸತೋ ತತೋ.
ಯಥೋಪಟ್ಠಿತಭೇದೇನ, ಸಮ್ಮಸನ್ತೋ ಸಮೂಹತೋ;
ಕಲಾಪತೋ ಸಮ್ಮಸನಮಿತಿ ಭಾವೇತಿ ಪಣ್ಡಿತೋ.
ತಸ್ಸೇವಂ ಸಮ್ಮಸನ್ತಸ್ಸ, ಕಮ್ಮಞ್ಞಂ ಹೋತಿ ಮಾನಸಂ;
ಸೂಪಟ್ಠನ್ತಿ ಚ ಸಙ್ಖಾರಾ, ವೋದಾಯತಿ ಚ ಭಾವನಾ.
ತತೋ ¶ ಪರಂ ವಿಪಸ್ಸನ್ತೋ, ಪರಿಗ್ಗಣ್ಹಾತಿ ಪಣ್ಡಿತೋ;
ಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನಸಭಾವಾನಂ, ಖನ್ಧಾನಮುದಯಬ್ಬಯಂ.
ತಣ್ಹಾಸಮ್ಮೋಹಕಮ್ಮೇಹಿ,
ಖನ್ಧಪಞ್ಚಕಸಭಾವೋ;
ರೂಪಮಾಹಾರತೋ ಹೋತಿ,
ಫಸ್ಸತೋ ವೇದನಾದಯೋ.
ವಿಞ್ಞಾಣಂ ನಾಮರೂಪಮ್ಹಾ, ಸಮ್ಭೋತೀತಿ ಚ ಪಸ್ಸತೋ;
ತಸ್ಸ ಪಚ್ಚಯತೋ ಹೋತಿ, ಖನ್ಧೇಸುದಯದಸ್ಸನಂ.
ತಣ್ಹಾದೀನಂ ನಿರೋಧಾ ಚ,
ನಿರೋಧೋ ಹೋತಿ ಪಸ್ಸತೋ;
ತಥಾ ವೀಸತಿಧಾ ಹೋತಿ,
ತತ್ಥೇವ ವಯದಸ್ಸನಂ.
ನಿಬ್ಬತ್ತಿವಿಪರಿಣಾಮಲಕ್ಖಣಂ ಪನ ಪಸ್ಸತೋ;
ಖಣತೋ ದಸಧಾ ನೇಸಮುದಯಬ್ಬಯದಸ್ಸನಂ.
ಇತ್ಥಂ ಪಞ್ಞಾಸಧಾ ಭೇದೋ,
ಖನ್ಧಾನಮುದಯಬ್ಬಯೋ;
ಆಯತನಾದಿಭೇದೋಪಿ,
ಯೋಜೇತಬ್ಬೋ ಯಥಾರಹಂ.
ತದೇವಮನುಪಸ್ಸನ್ತೋ ¶ , ಖನ್ಧಾಯತನಧಾತುಯೋ;
ಅನಿಚ್ಚಾ ದುಕ್ಖಾನತ್ತಾತಿ, ಭಾವೇತಿ ಬಹುಧಾ ಬುಧೋ.
ಭಾವನಾಪಸುತಸ್ಸೇವಂ, ಪಸ್ಸತೋ ಬೋಧಿಪಕ್ಖಿಯಾ;
ಪಾತುಭೂತಾ ಪವತ್ತನ್ತಿ, ವಿಸೇಸೇನ ವಿಸಾರದಾ.
ಸಲಕ್ಖಣಪರಿಚ್ಛಿನ್ನೇ, ತಿಲಕ್ಖಣವವತ್ಥಿತೇ;
ಛನ್ದೋ ಸಾಸವಸಙ್ಖಾರೇ, ಸಾರದಂ ಪರಿಯೇಸತಿ.
ತತ್ಥ ¶ ಪುಬ್ಬಙ್ಗಮಂ ಹುತ್ವಾ, ಸಂಪಕ್ಖನ್ದತಿ ಮಾನಸಂ;
ಸಙ್ಕಪ್ಪೋಭಿನಿರೋಪೇತಿ, ಆಹರನ್ತೋ ಪುನಪ್ಪುನಂ.
ಯಥಾವತ್ಥುಸಭಾವೇನ, ತತೋ ಸದ್ಧಾಧಿಮುಚ್ಚತಿ;
ಸತಿ ಸೂಪಟ್ಠಿತಾ ಹೋತಿ, ಪರಿಗ್ಗಯ್ಹ ಸಭಾವತೋ.
ಪಞ್ಞಾ ಸಮ್ಪಟಿವಿಜ್ಝನ್ತೀ, ಸಮಾಹಚ್ಚ ವಿಪಸ್ಸತಿ;
ಪಗ್ಗಹೇತ್ವಾನ ವಾಯಾಮೋ, ಪಟಿಪಾದೇತಿ ಭಾವನಂ.
ತತೋ ಪೀತಿಮನೋ ಹೋತಿ, ನಿಪ್ಫಾದಿತಮನೋರಥೋ;
ಪಾಮೋಜ್ಜಬಹುಲೋ ಹುತ್ವಾ, ಪಸ್ಸದ್ಧದರಥೋ ಪನ.
ವಿಕ್ಖೇಪುದ್ಧಚ್ಚನಿತ್ತಿಣ್ಣೋ, ಸಮಾಧಿಯತಿ ನಿಚ್ಚಲೋ;
ಉಪೇಕ್ಖಾ ಭಾವನಾವೀಥಿಂ, ಅಧಿಟ್ಠಾತಿ ತತೋ ಪರಂ.
ಆರುಳ್ಹಯೋಗ್ಗಾಚರಿಯೋ, ಆಜಾನೀಯರಥೋ ವಿಯ;
ವಾತಾಭಾವೇ ಪದೀಪೋವ, ಪಸನ್ನೇಕಮುಖಟ್ಠಿತಾ.
ಸುಖುಮಾ ನಿಪುಣಾಕಾರಾ, ಖುರಧಾರಾಗತಾ ವಿಯ;
ಗಣ್ಹನ್ತೀ ಭಾವನಾಗಬ್ಭಂ, ಪವಡ್ಢತಿ ವಿಪಸ್ಸನಾ.
ಸಮ್ಪತ್ತಪಟಿವೇಧಸ್ಸ,
ತಸ್ಸೇವಂ ತಂ ವಿಪಸ್ಸತೋ;
ಜಾಯತೇಕೋ ಉಪಕ್ಲೇಸೋ,
ದಸೋಪಕ್ಲೇಸವತ್ಥುಕಾ.
ಓಭಾಸೋ ¶ ಪೀತಿ ಪಸ್ಸದ್ಧಿ, ಅಧಿಮೋಕ್ಖೋ ಚ ಪಗ್ಗಹೋ;
ಸುಖಂ ಞಾಣಮುಪಟ್ಠಾನಮುಪೇಕ್ಖಾ ಚ ನಿಕನ್ತಿ ಚ.
ಜಾತೇಸ್ವೇತೇಸು ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ, ಉಳಾರಂ ಜಾತವಿಮ್ಹಯೋ;
ದಿಸ್ವಾ ವಿಪಸ್ಸನಾಮಗ್ಗಾ, ವೋಕ್ಕಮಿತ್ವಾ ತತೋ ಪರಂ.
ತಮಹಂಕಾರವಿಕ್ಖಿತ್ತೋ, ಅಸ್ಸಾದೇನ್ತೋ ಮಮಾಯತಿ;
ಹೋತಾಧಿಮಾನಿಕೋ ವಾಥ, ಮಞ್ಞನ್ತೋ ತಮನುತ್ತರಂ.
ಸಿಯಾ ¶ ಚೇವಮುಪಕ್ಲಿಟ್ಠಾ, ಪತಿತಾ ವಾಥ ಭಾವನಾ;
ತತ್ಥೇವಂ ಪಟಿಸಙ್ಖಾಯ, ಪಟಿವಿಜ್ಝತಿ ಪಣ್ಡಿತೋ.
ನ ತಣ್ಹಾದಿಟ್ಠಿಮಾನೇಹಿ, ಪರಿಯೋಗಾಹಹೇತುತೋ;
ಲಕ್ಖಣಾಲಮ್ಬಣತ್ತಾ ಚ, ಲೋಕಿಯಾಯಂ ವಿಪಸ್ಸನಾ.
ದಿಟ್ಠಿಮಾನನಿಕನ್ತೀ ಚ, ಕುಮ್ಮಗ್ಗಾ ಪರಿಪನ್ಥಕಾ;
ಮಗ್ಗೋ ವಿಸುದ್ಧಿಯಾ ನಾಮ, ವಿಸುದ್ಧಾ ಚ ವಿಪಸ್ಸನಾ.
ಸಾರಥೀವ ರಥಂ ಭನ್ತಮಿತಿ ಸಙ್ಖಾಯ ಸಾಧುಕಂ;
ಪವಿಟ್ಠಮಗ್ಗಂ ವಿಕ್ಖಿತ್ತಂ, ಸಮ್ಪಾದೇತಿ ಯಥಾ ಪುರೇ.
ಇತ್ಥಂ ಮಗ್ಗೇ ಅಮಗ್ಗೇ ಚ, ಯಾಥಾವಪಟಿವೇಧಕಂ;
ಮಗ್ಗಾಮಗ್ಗವಿಸುದ್ಧೀತಿ, ಞಾಣದಸ್ಸನಮೀರಿತಂ.
ಚೇತೋಪವತ್ತನಾಕಾರಮಿತಿ ಸಲ್ಲಕ್ಖಯಂ ಬುಧೋ;
ಸಾಧುಕಂ ಪಟಿವಿಜ್ಝನ್ತೋ, ಸುಖುಮಂ ನಿಪುಣಂ ತತೋ.
ಪರಿಪನ್ಥೇ ವಿಮೋಚೇತ್ವಾ, ಬೋಧೇತ್ವಾ ಬೋಧಿಪಕ್ಖಿಯೇ;
ಭಾವನಂ ಪಟಿಪಾದೇನ್ತೋ, ಪುನದೇವೋದಯಬ್ಬಯಂ.
ಸಮಧಿಟ್ಠಾಯ ಮೇಧಾವೀ, ವಿಪಸ್ಸತಿ ತಿಲಕ್ಖಣಂ;
ಉದಯಬ್ಬಯಞಾಣನ್ತಿ, ತಮೀರೇನ್ತಿ ತತೋ ಪರಂ.
ಸಙ್ಖಾರಾನಂ ವಿಭೂತತ್ತಾ, ಸಾಕಾರಾನಂ ವಿಸೇಸತೋ;
ತಿಲಕ್ಖಣಾನಂ ದಿಟ್ಠತ್ತಾ, ಸಙ್ಖಾರೇಸು ಸಭಾವತೋ.
ಪರಿಪನ್ಥಾ ¶ ವಿಮುತ್ತಸ್ಸ, ಮಗ್ಗಾಮಗ್ಗವಿಸುದ್ಧಿಯಾ;
ಯಥಾವೀಥಿಪ್ಪವತ್ತಸ್ಸ, ಪಟಿಪತ್ತಿವಿಸುದ್ಧಿಯಾ.
ಇನ್ದ್ರಿಯಾನಂ ಸುತಿಕ್ಖತ್ತಾ, ಪರಿಪಕ್ಕಾ ವಿಪಸ್ಸನಾ;
ಉದಯಮ್ಹಾ ವಿಮುಚ್ಚಿತ್ವಾ, ಭಙ್ಗೇ ಠಾತಿ ಯಥಾ ಕಥಂ.
ಉಪ್ಪಾದೋ ಪಚ್ಚಯಾಯತ್ತೋ, ಧಮ್ಮಾನಮಿತಿ ನಿಚ್ಛಿತೇ;
ನಿರೋಧಾನುಗತಾ ಜಾತಿ, ಸಿದ್ಧಾವಸ್ಸಂ ನಿಯಾಮತೋ.
ತತೋದಯಾವ ಪಟ್ಠಾಯ, ಅತ್ಥಾಯ ಸೂರಿಯೋ ವಿಯ;
ವಿನಾಸಾಯ ಪವತ್ತನ್ತಾ, ವಯನ್ತೇವಾತಿ ಪೇಕ್ಖತಿ.
ಉದಯಾಭೋಗಮೋಹಾಯ ¶ , ವಯನ್ತಿಚ್ಚೇವ ಸಬ್ಬಥಾ;
ಭೇದಸ್ಸಭಾವಮಾರಬ್ಭ, ಧಮ್ಮೇಸು ಸತಿ ತಿಟ್ಠತಿ.
ಅತೀತಾ ಚ ನಿರುದ್ಧಾವ, ನಿರುಜ್ಝಿಸ್ಸನ್ತಿನಾಗತಾ;
ನಿರುಜ್ಝನ್ತೇವ ವತ್ತನ್ತಾ, ಇಚ್ಚೇವಮನುಪಸ್ಸತೋ.
ನಿಜ್ಝರೋವ ಗಿರಗ್ಗಮ್ಹಿ, ವಾರಿವೋಣತಪೋಕ್ಖರೇ;
ಪದೀಪೋ ವಿಯ ಝಾಯನ್ತೋ, ಆರಗ್ಗೇರಿವ ಸಾಸಪೋ.
ಆತಪೇ ವಿಯ ಉಸ್ಸಾವೋ, ಪರಿಸ್ಸಾವೇ ಜಲಂ ವಿಯ;
ಮದ್ದಿತಂ ಫೇಣಪಿಣ್ಡಂವ, ಲೋಣಪಿಣ್ಡಮಿವೋದಕೇ.
ಉದಕೇ ದಣ್ಡರಾಜೀವ, ವಿಜ್ಜುತಾವ ವಲಾಹಕೇ;
ಜಲಂ ತತ್ತಕಪಾಲೇವ, ಸಲಿಲೇ ವಿಯ ಬುಬ್ಬುಳಂ.
ವಾತಬ್ಭಾಹತತೂಲಂವ, ತೀರಂ ಪತ್ತಾವ ವೀಚಿಯೋ;
ಫಲಂ ಬನ್ಧನಮುತ್ತಂವ, ತಿಣಾನೀವ ಹುತಾವಹೇ.
ಜಾಯನ್ತಾಪಿ ಚ ಜಿಯ್ಯನ್ತಾ, ಮಿಯ್ಯನ್ತಾ ಚ ನಿರನ್ತರಂ;
ನಿರೋಧಾಯಾಭಿಧಾವನ್ತಾ, ಭಙ್ಗಾಭಿಮುಖಪಾತಿನೋ.
ವಿಗಚ್ಛನ್ತಾವ ದಿಸ್ಸನ್ತಿ, ಖೀಯನ್ತನ್ತರಧಾಯಿನೋ;
ವಿದ್ಧಂಸಯನ್ತಾ ಸಙ್ಖಾರಾ, ಪತನ್ತಾ ಚ ವಿನಾಸಿನೋ.
ಭಙ್ಗಞಾಣಂ ¶ ತಮಕ್ಖಾತಂ, ಯೇನ ಞಾಣೇನ ಪಸ್ಸತೋ;
ಅನಿಚ್ಚನ್ತಾನುಧಾವನ್ತಿ, ತಿವಿಧಾಪಿ ವಿಪಸ್ಸನಾ.
ಉದಯಬ್ಬಯಭಙ್ಗೇಸು, ಪಾಕಟಾ ಹಿ ಅನಿಚ್ಚತಾ;
ಭಯಾದೀನವನಿಬ್ಬೇದೇ, ದುಕ್ಖತಾನತ್ತತಾ ತತೋ.
ಇತ್ಥಂ ಭಙ್ಗಮಧಿಟ್ಠಾಯ, ಪಸ್ಸನ್ತಸ್ಸ ತಿಲಕ್ಖಣಂ;
ಸಙ್ಖಾರಾ ಸಭಯಾ ಹುತ್ವಾ, ಸಮುಪಟ್ಠನ್ತಿ ಯೋಗಿನೋ.
ವಾಳಮಿಗಾನುಬದ್ಧಾವ, ನಿಮ್ಮುಜ್ಜನ್ತಾ ವಿಯಣ್ಣವೇ;
ಅಮನುಸ್ಸಗಹಿತಾವ, ಪರಿಕ್ಖಿತ್ತಾವ ವೇರಿಹಿ.
ಕಣ್ಹಸಪ್ಪಸಮಾಲೀಳ್ಹಾ ¶ , ಚಣ್ಡಹತ್ಥಿಸಮುಟ್ಠಿತಾ;
ಪಪಾತಾವಾಟಪಕ್ಖನ್ತಾ, ಪತನ್ತಾವ ಹುತಾವಹೇ.
ವಜ್ಝಪ್ಪತ್ತಾ ಮಹಾಚೋರಾ, ಛಿಜ್ಜನ್ತಾ ವಿಯ ಸೀಸತೋ;
ಸೂಲಮಾರೋಪಿಯನ್ತಾವ, ಪಬ್ಬತೇನೋತ್ಥಟಾ ವಿಯ.
ಜಾತಿಸಙ್ಕಟಪಕ್ಖನ್ತಾ, ಜರಾಬ್ಯಾಧಿನಿಪೀಳಿತಾ;
ಮರಣಾಸನಿಸಮ್ಮದ್ದಾ, ಮಹಾಬ್ಯಸನಭಾಗಿನೋ.
ಮಚ್ಚುನಬ್ಭಾಹತಾ ನಿಚ್ಚಂ, ದುಕ್ಖಭಾರಸಮೋತ್ಥಟಾ;
ಸೋಕೋಪಾಯಾಸನಿಸ್ಸನ್ದಾ, ಪರಿದೇವಪರಾಯಣಾ.
ತಣ್ಹಾದಿಟ್ಠಿಮಮತ್ತೇನ, ಸತ್ತಾ ಏತ್ಥಾಧಿಮುಚ್ಛಿತಾ;
ಬದ್ಧಾ ಭಯೇನ ಬದ್ಧಾವ, ಮುತ್ತಾವ ಭಯಮುತ್ತಕಾ.
ಇತಿ ಸಙ್ಖಾರಧಮ್ಮೇಸು, ಭಯುಪ್ಪತ್ತಿಮುದಿಕ್ಖತೋ;
ಭಯಞಾಣನ್ತಿ ಭಾಸನ್ತಿ, ಭಯಮುತ್ತಾ ಮಹೇಸಯೋ.
ಸಭಯಾ ಪುನ ಸಙ್ಖಾರಾ, ಸನ್ದಿಸ್ಸನ್ತಿ ಸಮನ್ತತೋ;
ಅಹಿತಾವಹಿತಾನಿಚ್ಚಮಾದೀನವಂ ನಿರನ್ತರಂ.
ಗೂಥಕೂಪಂವ ಕುಥಿತಂ, ಭಸ್ಮಚ್ಛನ್ನೋವ ಪಾವಕೋ;
ಸರಕ್ಖಸಂವ ಸಲಿಲಂ, ಸವಿಸಂ ವಿಯ ಭೋಜನಂ.
ವನಂ ¶ ವಾಳಮಿಗಾಕಿಣ್ಣಂ, ಮಗ್ಗೋ ಚೋರಮಹಬ್ಭಯೋ;
ಭಿಜ್ಜಮಾನಾ ಮಹಾನಾವಾ, ಫಲನ್ತಾ ಅಸನೀ ಯಥಾ.
ಆವುಧಾಕುಲಸನ್ನದ್ಧಾ, ಯುದ್ಧಭೂಮಿಪತಿಟ್ಠಿತಾ;
ಸಙ್ಗತಾವ ಮಹಾಸೇನಾ, ಘೋರಾನತ್ಥನಿಯಾಮಿತಾ.
ರಥಂ ಚಕ್ಕಸಮಾರುಳ್ಹಂ, ವುಯ್ಹನ್ತಂ ವಳವಾಮುಖಂ;
ಕಪ್ಪುಟ್ಠಾನಮಹಾರಮ್ಭಂ, ಕಪ್ಪೋ ಪತ್ತನ್ತರೋ ಯಥಾ.
ತಥಾ ¶ ಲೋಕಾ ತಯೋಪೇತೇ,
ಮಹೋಪದ್ದವಸಙ್ಕುಲಾ;
ಡಯ್ಹನ್ತೇಕಾದಸಗ್ಗೀಹಿ,
ಪರಿಪ್ಫನ್ದಪರಾಯಣಾ.
ಮಹಾರಞ್ಞಮಿವಾದಿತ್ತಂ, ಭವಯೋನಿಗತಿಟ್ಠಿತಿ-
ಸತ್ತಾವಾಸಾ ಸಮೀಭೂತಾ, ಜಲಿತಙ್ಗಾರಕಾಸುಕಾ.
ಆಸೀವಿಸಾ ಮಹಾಭೂತಾ, ವಧಕಾ ಖನ್ಧಪಞ್ಚಕಾ;
ಚಕ್ಖಾದಯೋ ಸುಞ್ಞಾ ಗಾಮಾ, ಗೋಚರಾ ಗಾಮಘಾತಕಾ.
ಇಚ್ಚಾನಯಸಮಾಕಿಣ್ಣಂ, ಭವಸಾಗರಮಣ್ಡಲಂ;
ಲೇಣಂ ತಾಣಂ ಪತಿಟ್ಠಾ ವಾ, ಸರಣಂ ವಾ ನ ವಿಜ್ಜತಿ.
ಏತ್ಥಾಭಿರೋಧಿನೋ ಬಾಲಾ, ವಙ್ಕಘಸ್ತಾವ ಮೀನಕಾ;
ಮಹಾಸಕಟುಪಬ್ಬುಳ್ಹಾ, ಮಹಬ್ಭಯಪತಿಟ್ಠಿತಾ.
ಜಾಯಮಾನಾವ ಜಿಯ್ಯನ್ತಾ, ನಾನಾಬ್ಯಸನಪೀಳಿತಾ;
ವಿಪತ್ತಾವಟ್ಟಪತಿತಾ, ಮರಣಾಬದ್ಧನಿಚ್ಛಯಾ.
ಮೋಹನ್ಧಕಾರಪಿಹಿತಾ, ಚತುರೋಘಸಮೋತ್ಥಟಾ;
ವಿತುನ್ನಾ ದುಕ್ಖಸಲ್ಲೇನ, ವಿಹಞ್ಞನ್ತಿ ವಿಘಾತಿನೋ.
ಇತ್ಥಞ್ಚ ವಿಸಪುಪ್ಫಂವ, ನಾನಾನತ್ಥಫಲಾವಹಂ;
ದುಕ್ಖಾನುಬನ್ಧಸಮ್ಬಾಧಂ, ಆಬಾಧಂವ ಸಮುಟ್ಠಿತಂ.
ಆಸೀವಿಸಂವ ¶ ಕುಪಿತಂ, ಘೋರಂ ಭಯನಿಬನ್ಧನಂ;
ಅಸಿಸೂನಂವ ಸಾರಮ್ಭಂ, ದುಕ್ಖಾಯೂಹನಕಂ ಪದಂ.
ಸವಿದಾಹಪರಿಪ್ಫನ್ದಪಕ್ಕಬನ್ಧಮಿವೋದಕಂ;
ಉಪ್ಪಾದಞ್ಚ ಪವತ್ತಞ್ಚ, ನಿಮಿತ್ತಾಯೂಹನಂ ತಥಾ.
ಪಟಿಸನ್ಧಿಞ್ಚ ಪಸ್ಸನ್ತಂ, ಞಾಣಮಾದೀನವಂ ಮತಂ;
ತೇಭೂಮಕೇಸು ತೇನಾಯಮವುದ್ಧಿಂ ಪಟಿವಿಜ್ಝತಿ.
ಭಯಭೇರವಪಕ್ಖನ್ತೇ, ಬಹ್ವಾದೀನವಪಚ್ಚಯೇ;
ಸಙ್ಖಾರೇ ಸಮವೇಕ್ಖನ್ತೋ, ನಿಬ್ಬಿನ್ದತಿ ನಿರಾಲಯೋ.
ವಿಸಂ ¶ ಜೀವಿತುಕಾಮೋವ, ವೇರಿಕೇ ವಿಯ ಭೀರುಕೋ;
ಸುಪಣ್ಣಂ ನಾಗರಾಜಾವ, ಚೋರಂ ವಿಯ ಮಹದ್ಧನೋ.
ದುಕ್ಖಾನುಸಯಸಮ್ಬಾಧೇ, ಬಾಧಮಾನೇ ವಿಭಾವಯಂ;
ಸಂವೇಜೇತಿ ನಿರಾನನ್ದೇ, ಪರಿಪನ್ಥಭಯಾಕುಲೇ.
ಸುದ್ಧೋ ಮುತ್ತಕರೀಸಂವ, ಸುಹಿತೋ ವಮಿತಂ ವಿಯ;
ಸುವಿಲಿತ್ತೋವ ದುಗ್ಗನ್ಧಂ, ಸುನ್ಹಾತೋ ಅಙ್ಗಣಂ ವಿಯ.
ರಾಗದೋಸಪರಿಕ್ಲಿಟ್ಠೇ, ಚತುರಾಸವಪೂತಿಕೇ;
ಹೀನಲೋಕಾಮಿಸಾಸಾರೇ, ಸಂಕ್ಲೇಸವಿಸದೂಸಿತೇ.
ಸಙ್ಖಾರೇಪಿ ಜಿಗುಚ್ಛನ್ತೋ, ನಾಭಿನನ್ದತಿ ಪಣ್ಡಿತೋ;
ತಸ್ಸೇತಂ ನನ್ದಿನಿಸ್ಸಟ್ಠಂ, ನಿಬ್ಬಿದಾಞಾಣಮಬ್ರವುಂ.
ಸಭಯಾದೀನವೇ ದಿಸ್ವಾ, ಸಙ್ಖಾರೇ ಪುನ ಪಣ್ಡಿತೋ;
ನಿಬ್ಬಿನ್ದನ್ತೋ ತತೋ ತೇಹಿ, ಪರಿಮುಚ್ಚಿತುಮಿಚ್ಛತಿ.
ಮೀನಾವ ಕುಮೀನೇ ಬದ್ಧಾ, ಪಞ್ಜರೇ ವಿಯ ಪಕ್ಖಿನೋ;
ಚೋರೋ ಚಾರಕಬದ್ಧೋವ, ಪೇಳಾಯನ್ತೋವ ಪನ್ನಗೋ.
ಪಙ್ಕೇ ಸನ್ನೋ ಮಹಾನಾಗೋ, ಚನ್ದೋ ರಾಹುಮುಖಂ ಗತೋ;
ಮಿಗೋ ಯಥಾ ಪಾಸಗತೋ, ತಥಾ ಸಂಸಾರಚಾರಕೇ.
ಅವಿಜ್ಜಾಪರಿಯೋನದ್ಧೇ ¶ , ಖನ್ಧಪಞ್ಚಕಸನ್ಥರೇ;
ದಿಟ್ಠಿಜಾಲಪಟಿಚ್ಛನ್ನೇ, ವಿಪಲ್ಲಾಸಪರಿಕ್ಖಿತೇ.
ಪಞ್ಚನೀವರಣಾಬದ್ಧೇ, ಮಾನತ್ಥಮ್ಭಸಮುಸ್ಸಯೇ;
ಇಚ್ಛಾಪಪಾತಗಮ್ಭೀರೇ, ವಿಪತ್ತಿವಿನಿಪಾತನೇ.
ಜರಾಬ್ಯಾಧಿಸಮುಪ್ಪಾದೇ, ಧೂಮಕೇತುಪಪತ್ತಿಕೇ;
ಕೋಧೂಪನಾಹದಹನೇ, ಸೋಕೋಪಾಯಾಸಧೂಪಿತೇ.
ಮದಪ್ಪಮಾದಾವರೋಧೇ, ಭವತಣ್ಹಾವಕಡ್ಢನೇ;
ವಿಪ್ಪಯೋಗಸಮುತ್ತಾಸೇ, ನಿಚ್ಚಾಪಾಯಭಯಾಕುಲೇ.
ಛಾಲಮ್ಬಾಭಿಹತೇ ¶ ನಿಚ್ಚಂ, ಫಸ್ಸದ್ವಾರಾಧಿಕುಟ್ಟನೇ;
ಸಞ್ಚೇತನಾಕಾರಣಿಕೇ, ವೇದನಾಕಮ್ಮಕಾರಣೇ.
ಅನತ್ಥಾಲಾಪನಿಗ್ಘೋಸೇ, ಕ್ಲೇಸರಕ್ಖಸಲಾಲಿತೇ;
ಮರಣಾರಮ್ಭನಿಟ್ಠಾನೇ, ಬದ್ಧೋ ಮುತ್ತಿಂ ಗವೇಸತಿ.
ಅಗ್ಗಿಂ ವಿಯ ಚ ಸಮ್ಫುಟ್ಠ-ಮಸುಚಿಂ ಗಹಿತಂ ವಿಯ;
ಪೇತಂ ಖಾದಿತುಕಾಮಂವ, ವಿಕ್ಕನ್ತೇನ್ತಮಿವಾವುಧಂ.
ಮಹಾಬ್ಯಸನುಪಸ್ಸಟ್ಠೇ, ಸಙ್ಖಾರೇ ಮೋತ್ತುಮಿಚ್ಛತೋ;
ಮುಚ್ಚಿತುಕಮ್ಯತಾಞಾಣಮುಪ್ಪನ್ನನ್ತಿ ಪವುಚ್ಚತಿ.
ದುಜ್ಜಹೇ ಪಲಿಬಜ್ಝನ್ತೇ, ಗನ್ಥಾನುಸಯಸಙ್ಗಮೇ;
ತಣ್ಹುಪಾದಾನಗಹಣೇ, ನನ್ದಿರಾಗಾನುಬನ್ಧನೇ.
ದಿಟ್ಠಿಮಾನಮದತ್ಥದ್ಧೇ, ಲೋಭಪಾಸನಿರನ್ತರೇ;
ಸಂಯೋಜನಮಹಾದುಗ್ಗೇ, ಚಿರಕಾಲಪ್ಪಪಞ್ಚಿತೇ.
ಸಙ್ಖಾರೇ ಮುಞ್ಚತಚ್ಚನ್ತಂ, ಆವಿಜ್ಝಿತ್ವಾವ ಪನ್ನಗಂ;
ಲಕ್ಖಣಾನುಪನಿಜ್ಝಾಯ, ಸುಖುಮಂ ಪನ ಯೋನಿಸೋ.
ಮಜ್ಝತ್ತಗಹಣೋ ತಸ್ಮಾ, ನಿರಪೇಕ್ಖವಿಮುತ್ತಿಯಾ;
ವಗ್ಗುಲೀವಾಫಲಂ ರುಕ್ಖಂ, ವೀಮಂಸತಿ ವಿಸೇಸತೋ.
ವಿಹತಂ ¶ ವಿಯ ಕಪ್ಪಾಸಂ, ವಿಹನನ್ತೋ ಪುನಪ್ಪುನಂ;
ಗನ್ಧಂ ವಿಯ ಚ ಪಿಸೇನ್ತೋ, ಪಿಸಿತಂಯೇವ ಸಾಧುಕಂ.
ಅನಿಚ್ಚಾ ದುಕ್ಖಾನತ್ತಾತಿ, ಸತಿಮಾ ಸುಸಮಾಹಿತೋ;
ಆಹಚ್ಚ ಪಟಿವಿಜ್ಝನ್ತೋ, ಲಕ್ಖಣಾನಿ ವಿಪಸ್ಸತಿ.
ವಿಪಸ್ಸನ್ತಸ್ಸ ತಸ್ಸೇವಂ, ಪಟಿಸಙ್ಖಾನುಪಸ್ಸನಾ-
ಞಾಣಮಿಚ್ಚಾಹು ನಿಪುಣಂ, ವಿಚಿನನ್ತಂ ವಿಸಾರದಾ.
ಇತಿ ಸಮ್ಮಾ ವಿಪಸ್ಸನ್ತೋ, ಸಚ್ಛಿಕತ್ವಾ ತಿಲಕ್ಖಣಂ;
ಯಥಾಭೂತಸಭಾವೇನ, ತತ್ಥೇವಮನುಪಸ್ಸತಿ.
ಅನಿಚ್ಚಾ ¶ ವತ ಸಙ್ಖಾರಾ, ನಿಚ್ಚಾತಿ ಗಹಿತಾ ಪುರೇ;
ದುಕ್ಖಾವ ಸುಖತೋ ದಿಟ್ಠಾ, ಅನತ್ತಾವ ಪನತ್ತತೋ.
ಅನಿಚ್ಚಾ ದುಕ್ಖಾನತ್ತಾ ಚ, ಸಙ್ಖತಾ ಪುನ ಸಬ್ಬಥಾ;
ಅಲಬ್ಭನೇಯ್ಯಧಮ್ಮಾ ಚ, ತಥೇವಾಕಾಮಕಾರಿಯಾ.
ಧಾತುಮತ್ತಾ ಪರಾಧೀನಾ, ಅತ್ತಾಧೇಯ್ಯವಿವಜ್ಜಿತಾ;
ಮಚ್ಚುಧೇಯ್ಯವಸಾನೀತಾ, ಉಪಧಿಹತಗೋಚರಾ.
ಅಹಂ ಮಮನ್ತಿ ವೋಹಾರೋ, ಪರೋ ವಾಥ ಪರಸ್ಸ ವಾ;
ಅತ್ತಾ ವಾ ಅತ್ತನೀಯಂ ವಾ, ವತ್ಥುತೋ ನತ್ಥಿ ಕತ್ಥಚಿ.
ಯಥಾಪಿ ಅಙ್ಗಸಮ್ಭಾರಾ, ಹೋತಿ ಸದ್ದೋ ರಥೋ ಇತಿ;
ಏವಂ ಖನ್ಧೇಸು ಸನ್ತೇಸು, ಹೋತಿ ಸತ್ತೋತಿ ಸಮ್ಮುತಿ.
ತತ್ಥ ಕಪ್ಪೇನ್ತಿ ಅತ್ತಾನಂ, ಬಾಲಾ ದುಮ್ಮೇಧಿನೋ ಜನಾ;
ಅಜ್ಝತ್ತಂ ವಾ ಬಹಿದ್ಧಾ ವಾ, ಪಸ್ಸತೋ ನತ್ಥಿ ಕಿಞ್ಚನಂ.
ಸುಖಿತೋ ದುಕ್ಖಿತೋ ವಾಥ, ಪುಗ್ಗಲೋ ನಾಮ ಕತ್ಥಚಿ;
ವತ್ಥುತೋ ನತ್ಥಿ ಸಬ್ಬತ್ಥ, ಸಙ್ಖಾರಾ ತಂಸಭಾವಿನೋ.
ಜಾಯಮಾನಾ ಚ ಜಿಯ್ಯನ್ತಾ, ಮಿಯ್ಯಮಾನಾ ಚ ಸಙ್ಖತಾ;
ಅತ್ತಾವ ದುಕ್ಖಿತಾ ಹೇತೇ, ನ ತು ದುಕ್ಖಾಯ ಕಸ್ಸಚಿ.
ದುಕ್ಖಮೇವ ¶ ಹಿ ಸಮ್ಭೋತಿ, ದುಕ್ಖಂ ತಿಟ್ಠತಿ ವೇತಿ ಚ;
ನಾಞ್ಞತ್ರ ದುಕ್ಖಾ ಸಮ್ಭೋತಿ, ನಾಞ್ಞಂ ದುಕ್ಖಾ ನಿರುಜ್ಝತಿ.
ಏತ್ಥ ಗಯ್ಹೂಪಗಂ ನತ್ಥಿ, ಪಲಾಸೇತಂ ಪಪಞ್ಚಿತಂ;
ನಿರುದ್ಧಸ್ಸ ಸಮಾಯೂಹಾ, ನಿರತ್ಥಕಸಮುಬ್ಭವಾ.
ಅನಿಚ್ಚಾ ಹೋನ್ತು ಸಙ್ಖಾರಾ, ದುಕ್ಖಿತಾ ವಾ ಮಮೇತ್ಥ ಕಿಂ;
ಅನತ್ತಾ ವಾತಿ? ಸಙ್ಖಾರುಪೇಕ್ಖಾಞಾಣಂ ಪವತ್ತತಿ.
ಇತಿ ದಿಸ್ವಾ ಯಥಾಭೂತಂ, ಯಾವ ಭಙ್ಗಾ ತತೋ ಪರಂ;
ಗಣ್ಹನ್ತೀ ಭಾವನಾಗಬ್ಭಂ, ಪರಿಪಕ್ಕಾ ವಿಪಸ್ಸನಾ.
ಅವಸ್ಸಂ ಭಙ್ಗನಿಟ್ಠಾನೇ, ಭಯಾದೀನವನಿಚ್ಛಿತೇ;
ನಿಬ್ಬಿನ್ದಿತ್ವಾ ವಿರಜ್ಜನ್ತೋ, ಪಟಿಸಙ್ಖಾಯುಪೇಕ್ಖತಿ.
ತತ್ಥ ¶ ಮುತ್ತಕರೀಸಂವ, ಖೇಳಪಿಣ್ಡಂವ ಉಜ್ಝಿತಂ;
ವಿಸ್ಸಟ್ಠಪರಪುತ್ತಂವ, ವಿಸ್ಸಟ್ಠಭರಿಯಂ ವಿಯ.
ಪವತ್ತಞ್ಚ ನಿಮಿತ್ತಞ್ಚ, ಪಟಿಸಙ್ಖಾಯುಪೇಕ್ಖತೋ;
ಸಬ್ಬಸಙ್ಖಾರಧಮ್ಮೇಸು, ಗತಿಯೋನಿಭವೇಸು ವಾ.
ವಾರಿ ಪೋಕ್ಖರಪತ್ತೇವ, ಸೂಚಿಕಗ್ಗೇವ ಸಾಸಪೋ;
ಖಿತ್ತಂ ಕುಕ್ಕುಟಪತ್ತಂವ, ದದ್ದುಲಂವ ಹುತಾವಹೇ.
ನ ಪಸಾರೀಯತೀ ಚಿತ್ತಂ, ನ ತು ಸಜ್ಜತಿ ಬಜ್ಝತಿ;
ಆಲಯಾ ಪತಿಲೀಯನ್ತಿ, ಪರಿವತ್ತತಿ ವಟ್ಟತೋ.
ಸೀತಂ ಘಮ್ಮಾಭಿತತ್ತೋವ,
ಛಾತಜ್ಝತ್ತೋವ ಭೋಜನಂ;
ಪಿಪಾಸಿತೋವ ಪಾನೀಯಂ,
ಬ್ಯಾಧಿತೋವ ಮಹೋಸಧಂ.
ಭೀತೋ ಖೇಮನ್ತಭೂಮಿಂವ, ದುಗ್ಗತೋವ ಮಹಾನಿಧಿಂ;
ಅಞ್ಜಸಂ ಮಗ್ಗಮುಳ್ಹೋವ, ದೀಪಂ ವಿಯ ಚ ಅಣ್ಣವೇ.
ಅಜರಾಮರಮಚ್ಚನ್ತಂ ¶ , ಅಸಙ್ಖಾರಮನಾಸವಂ;
ಸಬ್ಬದುಕ್ಖಕ್ಖಯಂ ಠಾನಂ, ನಿಬ್ಬಾನಮಭಿಕಙ್ಖತಿ.
ವುಟ್ಠಾನಗಾಮಿನೀ ಚಾಯಂ, ಸಿಖಪ್ಪತ್ತಾ ವಿಪಸ್ಸನಾ;
ಸಕುಣೀ ತೀರದಸ್ಸೀವ, ಸಾನುಲೋಮಾ ಪವತ್ತತಿ.
ಅಪ್ಪವತ್ತಮನಿಮಿತ್ತಂ, ಪಸ್ಸನ್ತೋ ಪನ ಸನ್ತತೋ;
ಪಕ್ಖೀವ ನಿಪ್ಫಲಂ ರುಕ್ಖಂ, ಹಿತ್ವಾ ವುಟ್ಠಾತಿ ಸಙ್ಖತಾ.
ಉಪಚಾರಸಮಾಧೀತಿ, ಕಾಮಾವಚರಭಾವನಾ;
ಮುತ್ತೋಯಂ ಲೋಕಿಯೋ ಮಗ್ಗೋ, ಪುಬ್ಬಭಾಗವಿಪಸ್ಸನಾ.
ಪರಿಪಕ್ಕಾ ಕಮೇನೇವಂ, ಪರಿಭಾವಿತಭಾವನಾ;
ಪರಿಚ್ಚಜನ್ತೀ ಸಙ್ಖಾರೇ, ಪಕ್ಖನ್ದನ್ತೀ ಅಸಙ್ಖತೇ.
ಜನೇತಾನುತ್ತರಂ ¶ ಮಗ್ಗ-ಮಾಸೇವನವಿಸೇಸತೋ;
ಕಟ್ಠಸಙ್ಘಟ್ಟನಾ ಜಾತಾ, ಅಚ್ಚಿಧೂಮಾವ ಭಾಸುರಂ.
ಉಗ್ಗಚ್ಛತಿ ಯಥಾದಿಚ್ಚೋ, ಪುರಕ್ಖತ್ವಾರುಣಂ ತಥಾ;
ವಿಪಸ್ಸನಂ ಪುರಕ್ಖತ್ವಾ, ಮಗ್ಗಧಮ್ಮೋ ಪವತ್ತತಿ.
ತಥಾ ಪವತ್ತಮಾನೋ ಚ, ನಿಬ್ಬಾನಪದಗೋಚರೋ;
ವಿಮೋಕ್ಖತ್ತಯನಾಮೇನ, ಯಥಾರಹಮಸೇಸತೋ.
ಕ್ಲೇಸದೂಸಿತಸನ್ತಾನೇ, ಅಭಿಹನ್ತ್ವಾ ವಿಗಚ್ಛತಿ;
ಏಕಚಿತ್ತಕ್ಖಣುಪ್ಪಾದೋ, ಅಸನೀ ವಿಯ ಪಬ್ಬತಂ.
ಪುಬ್ಬೇ ವುತ್ತನಯೇನೇವ, ಅಪ್ಪನಾನಯಮೀರಯೇ;
ಪಾದಕಜ್ಝಾನಭೇದೇನ, ಝಾನಙ್ಗನಿಯಮೋ ಭವೇ.
ಪರಿಕಮ್ಮೋಪಚಾರಾನು-ಲೋಮಸಙ್ಖಾತಗೋಚರಾ;
ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಲಕ್ಖಣಾಕಾರಂ, ವಿಪಸ್ಸನ್ತಾ ಪವತ್ತರೇ.
ತತೋ ಗೋತ್ರಭು ನಿಬ್ಬಾನ-ಮಾಲಮ್ಬಿತ್ವಾನ ಜಾಯತಿ;
ಬಹಿದ್ಧಾ ಖನ್ಧತೋ ತಸ್ಮಾ, ವುಟ್ಠಾನನ್ತಿ ಪವುಚ್ಚತಿ.
ತತೋ ¶ ಮಗ್ಗೋ ಕಿಲೇಸಮ್ಹಾ, ವಿಮುಚ್ಚನ್ತೋ ಪವತ್ತತಿ;
ವುಟ್ಠಾನಂ ಉಭತೋ ತಸ್ಮಾ, ಖನ್ಧತೋ ಚ ಕಿಲೇಸತೋ.
ದ್ವೇ ತಥಾ ತೀಣಿ ವಾ ಹೋನ್ತಿ, ಫಲಾನಿ ಚ ತತೋ ಪರಂ;
ಭವಙ್ಗಪಾತೋ ತಂ ಛೇತ್ವಾ, ಜಾಯತೇ ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಣಾ.
ಮಗ್ಗಂ ಫಲಞ್ಚ ನಿಬ್ಬಾನಂ, ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖತಿ ಪಣ್ಡಿತೋ;
ಹೀನೇ ಕಿಲೇಸೇ ಸೇಸೇ ಚ, ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖತಿ ವಾ ನ ವಾ.
ಭಾವೇತ್ವಾ ಪಠಮಂ ಮಗ್ಗ-ಮಿತ್ಥಮಾದಿಫಲೇ ಠಿತೋ;
ತತೋ ಪರಂ ಪರಿಗ್ಗಯ್ಹ, ನಾಮರೂಪಂ ಯಥಾ ಪುರೇ.
ಕಮೇನ ಚ ವಿಪಸ್ಸನ್ತೋ, ಪುನದೇವ ಯಥಾರಹಂ;
ಯಥಾನುಕ್ಕಮಮಪ್ಪೇತಿ, ಸಕದಾಗಾಮಿಆದಯೋ.
ಇತ್ಥಂ ¶ ವಿಭತ್ತಪರಿಪಾಕವಿಭಾವನಾಯಂ,
ಬುದ್ಧಾನುಬುದ್ಧಪರಿಭಾವಿತಭಾವನಾಯಂ;
ಪಚ್ಚುದ್ಧರೇತಿ ಭವಸಾಗರಪಾರಗಾಮೀ,
ಮಗ್ಗೋ ಮಹೇಸಿ ಗುಣಸಾಗರಪಾರಗಾಮೀ.
ಇಚ್ಚೇತಂ ದಸವಿಧ ಭಾವನಾವಿಭಾಗಂ,
ಭಾವೇತ್ವಾ ಪರಮಹಿತಾವಹಂ ಕಮೇನ;
ಪಪ್ಪೋನ್ತಿ ಪದಮಜರಾಮರಂ ಚಿರಾಯ,
ಸಂಕ್ಲೇಸಂ ಸಕಲಮವಸ್ಸಜನ್ತಿ ಧೀರಾ.
ಇತಿ ನಾಮರೂಪಪರಿಚ್ಛೇದೇ ದಸಾವತ್ಥಾವಿಭಾಗೋ ನಾಮ
ದ್ವಾದಸಮೋ ಪರಿಚ್ಛೇದೋ.
೧೩. ತೇರಸಮೋ ಪರಿಚ್ಛೇದೋ
ನಿಸ್ಸನ್ದಫಲವಿಭಾಗೋ
ವಿಪಸ್ಸನಾಯ ¶ ನಿಸ್ಸನ್ದಮಿತಿ ವುತ್ತಮಿತೋ ಪರಂ;
ಸಚ್ಚಾನಂ ಪಟಿವೇಧಾದಿಂ, ಪವಕ್ಖಾಮಿ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ.
ಪರಿಞ್ಞಾ ಚ ಪಹಾನಞ್ಚ, ಸಚ್ಛಿಕಿರಿಯಾ ಚ ಭಾವನಾ;
ಇತಿ ದುಕ್ಖಾದಿಸಚ್ಚೇಸು, ಕಿಚ್ಚಮಾಹು ಚತುಬ್ಬಿಧಂ.
ತಂ ಸಬ್ಬಂ ಮಗ್ಗಕಾಲಮ್ಹಿ, ಕರಿಸ್ಸತಿ ತತೋ ಪರಂ;
ಪಟಿಪಸ್ಸದ್ಧಕಿಚ್ಚತ್ತಾ, ಕತಂ ಹೋತಿ ಫಲೇ ಕಥಂ.
ಛಿನ್ನತಾಲೋ ಫಲಸ್ಸೇವ, ಛಿನ್ನಾನುಸಯಮೂಲಕಾ;
ಖನ್ಧಾ ನಾಲಮಧಿಟ್ಠಾನಂ, ವಿಪಲ್ಲಾಸಪವತ್ತಿಯಾ.
ಅಚ್ಚನ್ತಪಟಿಪಕ್ಖತ್ತಾ, ಚತುಮಗ್ಗಪವತ್ತಿಯಾ;
ಪರಂ ಕ್ಲೇಸಾ ನ ಜಾಯನ್ತಿ, ದಡ್ಢಬೀಜಙ್ಕುರಂ ಯಥಾ.
ನಿಯ್ಯಾನಟ್ಠವಿಸೇಸೇನ, ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಸ್ಸ ಪಚ್ಚಯೋ;
ಮಗ್ಗೋವ ಮಗ್ಗಂ ಭಾವೇತಿ, ಜಾಯಮಾನೋಥ ವಾ ಪುನ.
ಮಗ್ಗಪ್ಪವತ್ತಿಸನ್ತಾನೇ ¶ , ಭಾವನಾತಿ ಪವುಚ್ಚತಿ;
ವತ್ತಮಾನೇನ ತಂ ಕಿಚ್ಚಂ, ನಿಪ್ಫಾದಿತಮಸೇಸತೋ.
ಇತಿ ತೀಣಿಪಿ ಸಚ್ಚಾನಿ, ಕಿಚ್ಚತೋ ಪಟಿವಿಜ್ಝತಿ;
ನಿಬ್ಬಾನಂ ಸಚ್ಛಿಕುಬ್ಬನ್ತೋ, ಮಗ್ಗೋ ಏಕಕ್ಖಣೇ ಸಹ.
ಕಿಚ್ಚಪ್ಪವತ್ತಿತೋ ಚೇತ್ಥ, ಪಟಿವೇಧೋತಿ ವುಚ್ಚತಿ;
ತಞ್ಚ ಸಾಧೇತಿ ಮಗ್ಗೋಯಂ, ನಿಯ್ಯನ್ತೋ ಸನ್ತಿಗೋಚರೋ.
ಪರಿಚ್ಚಜಿತ್ವಾ ಸಙ್ಖಾರೇ, ಮಗ್ಗಸ್ಸಾರಬ್ಭ ನಿಬ್ಬುತಿಂ,
ನಿಯ್ಯಾನಮೇವ ಸಚ್ಚೇಸು, ಕಿಚ್ಚಸಾಧನಮೀರಿತಂ.
ಮಗ್ಗೋ ¶ ಏವ ಹಿ ನಿಯ್ಯಾತಿ, ಸೇಸಾ ತಸ್ಸೋಪಕಾರಕಾ;
ಅಪ್ಪೇನ್ತಾ ಝಾನಧಮ್ಮಾ ಚ, ಬುಜ್ಝನ್ತಾ ಬೋಧಿಪಕ್ಖಿಯಾ.
ತಸ್ಮಾ ತಸ್ಸೇವ ವುಟ್ಠಾನಂ, ಪಕಾಸೇನ್ತಿ ವಿಸೇಸತೋ;
ಖನ್ಧೇಹಿ ಚ ಕಿಲೇಸೇಹಿ, ವಿಮೋಕ್ಖತ್ತಯತೋ ಕಥಂ.
ಕತ್ವಾನಾಭಿನಿವೇಸಂ ತು, ಯತ್ಥ ತತ್ಥ ಯಥಾ ತಥಾ;
ಭೂಮಿಧಮ್ಮಂ ಪರಿಗ್ಗಯ್ಹ, ವಿಪಸ್ಸಿತ್ವಾ ತತೋ ಪರಂ.
ಯತೋ ಕುತೋಚಿ ವುಟ್ಠಾನಂ, ಯದಿ ಹೋತಿ ಅನಿಚ್ಚತೋ;
ಹುತ್ವಾಧಿಮೋಕ್ಖಬಹುಲೋ, ಸದ್ಧಿನ್ದ್ರಿಯವಿಸೇಸತೋ.
ಅನಿಮಿತ್ತವಿಮೋಕ್ಖೇನ, ನಿಯ್ಯನ್ತೋ ಸತ್ತಪುಗ್ಗಲೋ;
ಸದ್ಧಾನುಸಾರೀ ಪಠಮೇ, ಮಜ್ಝೇ ಸದ್ಧಾವಿಮುತ್ತಕೋ.
ಅನ್ತೇ ಪಞ್ಞಾವಿಮುತ್ತೋತಿ, ತಮೀರೇನ್ತಿ ತಥಾಗತಾ;
ಸಙ್ಖಾರೇ ದುಕ್ಖತೋ ದಿಸ್ವಾ, ವುಟ್ಠಹನ್ತೋ ಸ ಪುಗ್ಗಲೋ.
ಪಸ್ಸದ್ಧಿಬಹುಲೋ ಹುತ್ವಾ, ಸಮಾಧಿನ್ದ್ರಿಯಲಾಭತೋ;
ತಥೇವಾಪ್ಪಣಿಹಿತೇನ, ನಿಯ್ಯನ್ತೋ ತಿವಿಧೋ ಭವೇ.
ಅನತ್ತತೋ ವುಟ್ಠಹಿತ್ವಾ, ವೇದಬಾಹುಲ್ಯಯೋಗತೋ;
ಸುಞ್ಞತೇನಾಥ ನಿಯ್ಯನ್ತೋ, ಪಞ್ಞಿನ್ದ್ರಿಯವಿಸೇಸತೋ.
ಧಮ್ಮಾನುಸಾರೀ ಪಠಮೇ, ದಿಟ್ಠಿಪ್ಪತ್ತೋ ತತೋ ಪರಂ;
ಅನ್ತೇ ಪಞ್ಞಾವಿಮುತ್ತೋತಿ, ತಮ್ಪಿ ದೀಪೇನ್ತಿ ಪಣ್ಡಿತಾ.
ಆನೇಞ್ಜಪಾದಕಜ್ಝಾನ-ನಾಮಕಾಯವಿಸೇಸತೋ ¶ ;
ಸಚ್ಛಿಕತ್ವಾನ ನಿಬ್ಬಾನಂ, ಮಜ್ಝೇ ಛ ಕಾಯಸಕ್ಖಿನೋ.
ಅರೂಪತೋ ಚ ಮಗ್ಗೇನ, ಆನೇಞ್ಜೇನ ಚ ರೂಪತೋ;
ವಿಮುತ್ತೋ ಉಭತೋಭಾಗ-ವಿಮುತ್ತೋ ಅರಹಾ ಭವೇ.
ತಿವಿಮೋಕ್ಖಮುಖೀಭೂತಾ, ಇತಿ ವುಟ್ಠಾನಸಾಧಿಕಾ;
ಸತ್ತಪುಗ್ಗಲಭೇದಞ್ಚ, ಸಮ್ಪಾದೇತಿ ವಿಪಸ್ಸನಾ.
ಅಧಿಮುಚ್ಚತಿ ¶ ಸದ್ಧಾ ಚ, ಯಥಾವತ್ಥುಸಭಾವತೋ;
ಞೇಯ್ಯಧಮ್ಮೇಸು ಸಬ್ಬತ್ಥ, ಪಞ್ಞಾ ಚ ಪಟಿವಿಜ್ಝತಿ.
ತಸ್ಮಾ ಸದ್ಧಾ ಚ ಪಞ್ಞಾ ಚ, ವತ್ಥುನಿಚ್ಛಯಲಕ್ಖಣಾ;
ವತ್ಥುಪ್ಪತಿಟ್ಠಿತಾ ಚಾಯಂ, ತಿಲಕ್ಖಣವಿಪಸ್ಸನಾ.
ತಸ್ಮಾ ಸದ್ಧಾಧುರೋ ಯೋಗೀ, ದಿಸ್ವೋಳಾರಿಕಲಕ್ಖಣಂ;
ತತೋ ಪರಮನತ್ತಾತಿ, ಸುಖುಮೇ ಅಧಿಮುಚ್ಚತಿ.
ತಸ್ಸೇವಮಧಿಮುತ್ತಸ್ಸ, ಸದ್ಧಾ ವಾ ಪನ ಕೇವಲಾ;
ಸಮಾಧಿನ್ದ್ರಿಯಾಧಿಕಾ ಚ, ವುಟ್ಠಾನಘಟಿಕಾ ಭವೇ.
ಥೂಲಲಕ್ಖಣಮೋಹಾಯ, ಪಞ್ಞಾಧುರೇ ವಿಪಸ್ಸತೋ;
ಧಮ್ಮಸಭಾವಮಾಹಚ್ಚ, ಸುಖುಮಂ ಪಟಿವಿಜ್ಝತಿ.
ತಸ್ಮಾ ಸದ್ಧಾಧುರಸ್ಸೇವ, ವುಟ್ಠಾನದ್ವಯಮಾದಿತೋ;
ಅನ್ತೇ ಸದ್ಧಾನುಗತಸ್ಸ, ಪಞ್ಞಾ ಸುಪರಿಪೂರತಿ.
ಪಞ್ಞಾಧುರಸ್ಸ ಸೇಸನ್ತಿ, ಕೇಚಿ ಆಚರಿಯಾ ಪನ;
ಧುರಸಂಸನ್ದನಂ ನಾಮ, ವುಟ್ಠಾನೇಸು ವಿಭಾವಯುಂ.
ಸತ್ತಕ್ಖತ್ತುಪರಮೋ ಚ,
ಕೋಲಂಕೋಲೋ ತಥಾಪರೋ;
ಏಕಬೀಜೀತಿ ತಿವಿಧೋ,
ಸೋತಾಪನ್ನೋ ಪವುಚ್ಚತಿ.
ಸಕಿಂದೇವ ಇಮಂ ಲೋಕಂ, ಆಗನ್ತ್ವಾ ಪುನ ಪುಗ್ಗಲೋ;
ಸಕದಾಗಾಮಿನಾಮೇನ, ದುತಿಯೋಪಿ ಪಕಾಸಿತೋ.
ಅನ್ತರಾಪರಿನಿಬ್ಬಾಯೀ ¶ , ಉಪಹಚ್ಚಾಪರೋ ತಥಾ;
ಅಸಙ್ಖಾರಂ ಸಸಙ್ಖಾರಂ, ಉದ್ಧಂಸೋತೋತಿ ಪಞ್ಚಧಾ.
ಅನಾಗಾಮೀ ಚ ತತಿಯೋ, ಚತುತ್ಥೋ ಅರಹಾತಿ ಚ;
ಇತ್ಥಂ ಫಲಟ್ಠಾ ಚತ್ತಾರೋ, ಮಗ್ಗಟ್ಠಾ ಚ ತತೋಪರೇ.
ಭಾವನಾಪರಿಯಾಯೇನ ¶ , ಪಟಿವೇಧಾನುರೂಪತೋ;
ಚತ್ತಾರೋ ಚ ಯುಗಾ ಹೋನ್ತಿ, ಅಟ್ಠ ಚಾರಿಯಪುಗ್ಗಲಾ.
ದಿಟ್ಠಿಕಙ್ಖಾ ಪಹೀಯನ್ತಿ, ಆದಿಮಗ್ಗೇನ ಸಬ್ಬಥಾ;
ಅಪಾಯಗಮನೀಯಮ್ಪಿ, ಪಾಪಮಞ್ಞಂ ಪಹೀಯತಿ.
ಸಕದಾಗಾಮಿಮಗ್ಗೇನ, ಖೀಯನ್ತೋಳಾರಿಕಾ ತಥಾ;
ಅನಾಗಾಮಿಕಮಗ್ಗೇನ, ಕಾಮದೋಸಾವ ಸಬ್ಬಥಾ.
ಅರಹತ್ತೇನ ಸಬ್ಬೇಪಿ, ಕ್ಲೇಸಾ ಖೀಯನ್ತಿ ಸಬ್ಬಥಾ;
ಕ್ಲೇಸಹಾನಿ ಯಥಾಯೋಗ-ಮಿತಿ ಞೇಯ್ಯಾ ವಿಭಾವಿನಾ.
ಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾ ಚತಸ್ಸೋ, ಅತ್ಥೇ ಧಮ್ಮೇ ನಿರುತ್ತಿಯಂ;
ಪಟಿಭಾನೇ ಚ ಭಾಸನ್ತಿ, ಞಾಣಂ ಭೇದಗತಂ ಬುಧಾ.
ಹೇತುಪ್ಫಲಞ್ಚ ನಿಬ್ಬಾನಂ, ಭಾಸಿತತ್ಥೋ ತಥಾಪರೋ;
ಪಾಕಾಕ್ರಿಯಾತಿ ಪಞ್ಚೇತೇ, ಅತ್ಥನಾಮೇನ ಭಾಸಿತಾ.
ಹೇತು ಚಾರಿಯಮಗ್ಗೋ ಚ, ಭಾಸಿತಞ್ಚ ತಥಾಪರಂ;
ಕುಸಲಾಕುಸಲಞ್ಚೇತಿ, ಪಞ್ಚ ಧಮ್ಮೋ ಪಕಾಸಿತೋ.
ತತ್ಥೇವಂ ದಸಧಾ ಭೇದೇ, ಅತ್ಥಧಮ್ಮೇ ಯಥಾರಹಂ;
ಯೋ ವೋಹಾರೋ ಸಭಾವೇನ, ಸಾ ನಿರುತ್ತೀತಿ ಸಮ್ಮತಾ.
ತಂತಂಗೋಚರಕಿಚ್ಚಾದಿ-ಭೇದಭಿನ್ನಂ ತಹಿಂ ತಹಿಂ;
ಪವತ್ತಮಾನಂ ಯಂ ಞಾಣಂ, ಪಟಿಭಾನಂ ತಮೀರಿತಂ.
ಪುಬ್ಬಯೋಗೋ ಬಾಹುಸ್ಸಚ್ಚಂ,
ದೇಸಭಾಸಾ ತಥಾಗಮೋ;
ಪರಿಪುಚ್ಛಾ ಚಾಧಿಗಮೋ,
ನಿಸ್ಸಯೋ ಮಿತ್ತಸಮ್ಪದಾ.
ಇಚ್ಚೂಪನಿಸ್ಸಯಂ ¶ ಲದ್ಧಾ, ಭಿಜ್ಜತಿ ಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾ;
ಅಸೇಕ್ಖಭೂಮಿಯಂ ವಾಥ, ಸೇಕ್ಖಭೂಮಿಯಮೇವ ವಾ.
ಸರಸ್ಸತೋ ¶ ಆಗಮತೋ, ತಥಾಲಮ್ಬಣತೋಪಿ ಚ;
ನಾಮುಪ್ಪತ್ತಿಂ ಪಕಾಸೇನ್ತಿ, ಫಲಸ್ಸ ತಿವಿಧಂ ಬುಧಾ.
ತಿಧಾ ತತೋ ಸಮಾಪತ್ತಿ, ಸೋತಾಪತ್ತಿಫಲಾದಿಕಾ;
ಸುಞ್ಞತಾ ಚಾನಿಮಿತ್ತಾ ಚ, ತಥಾಪ್ಪಣಿಹಿತಾತಿ ಚ.
ತಞ್ಚ ವುತ್ತನಯೇನೇವ, ಸಮಾಪಜ್ಜಿತುಮಿಚ್ಛತೋ;
ವಿಪಸ್ಸನ್ತಸ್ಸ ಸಙ್ಖಾರೇ, ಫಲಮಪ್ಪೇತಿ ಅತ್ತನೋ.
ನಿರೋಧಂ ತು ಸಮಾಪತ್ತಿಂ, ರೂಪಾರೂಪಸ್ಸ ಲಾಭಕೋ;
ಸಮಾಪಜ್ಜತಾನಾಗಾಮೀ, ಅರಹಾ ಚ ಯಥಾ ತಥಾ.
ರೂಪಾರೂಪಸಮಾಪತ್ತಿಂ, ಸಮಾಪಜ್ಜ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ;
ವುಟ್ಠಹಿತ್ವಾ ವಿಪಸ್ಸನ್ತೋ, ತತ್ಥ ತತ್ಥೇವ ಸಙ್ಖತೇ.
ಯುಗನನ್ಧಂ ಪವತ್ತೇತ್ವಾ, ಸಮಥಞ್ಚ ವಿಪಸ್ಸನಂ;
ಯಾವಾಕಿಞ್ಚಞ್ಞಾಯತನ-ಮಿತ್ಥಂ ಪತ್ವಾ ತತೋ ಪರಂ.
ಅಧಿಟ್ಠೇಯ್ಯಮಧಿಟ್ಠಾಯ, ಕತ್ವಾಭೋಗಂ ಯಥಾರಹಂ;
ಮಗ್ಗಾರೂಪಸಮಾಪತ್ತಿಂ, ಸಮಾಪಜ್ಜತಿ ಪಣ್ಡಿತೋ.
ತತೋ ನಿರೋಧಂ ಫುಸತಿ, ಚಿತ್ತುಪ್ಪಾದದ್ವಯಾ ಪರಂ;
ತಸ್ಸೇವಂ ಮನಸಾಭಾವೋ, ನಿರೋಧೋತಿ ಪವುಚ್ಚತಿ.
ಫಲಚಿತ್ತಸಮುಪ್ಪಾದಾ, ವುಟ್ಠಾನಂ ತಸ್ಸ ದೀಪಿತಂ;
ತತೋ ಭವಙ್ಗಂ ಛೇತ್ವಾನ, ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖತಿ ಬುದ್ಧಿಮಾ.
ಇಚ್ಚಾನೇಕಗುಣಾಧಾರಂ, ಪಞ್ಞಾಭಾವನಮುತ್ತಮಂ;
ಭಾವೇಯ್ಯ ಮತಿಮಾ ಯೋಗೀ, ಪತ್ಥೇನ್ತೋ ಹಿತಮತ್ತನೋ.
ಇತ್ಥಂ ಸುಸಮ್ಪಾದಿತಸೀಲಚಿತ್ತ-
ಪಞ್ಞಾವಿಸುದ್ಧೀ ಪಟಿಪಾದಯನ್ತಾ;
ಪತ್ವಾನ ಸಮ್ಬೋಧಿಮಪೇತಸೋಕಾ,
ಪಾಲೇನ್ತಿ ಸೋತ್ಥಿಂ ಪರಮಂ ಚಿರಾಯ.
ಪಕ್ಖಾಲಿತಕ್ಲೇಸಮಲಾ ಮಹೇಸೀ;
ಅಚ್ಚನ್ತವೋದಾತಗುಣೋದಿತತ್ತಾ,
ಲೋಕಸ್ಸ ಹೋನ್ತುತ್ತಮದಕ್ಖಿಣೇಯ್ಯಾ.
ಇತಿ ನಾಮರೂಪಪರಿಚ್ಛೇದೇ ನಿಸ್ಸನ್ದಫಲವಿಭಾಗೋ ನಾಮ
ತೇರಸಮೋ ಪರಿಚ್ಛೇದೋ.
ನಿಟ್ಠಿತೋ ಚ ಸಬ್ಬಥಾಪಿ ವಿಪಸ್ಸನಾವಿಭಾಗೋ.
ನಿಗಮನಕಥಾ
ಏತ್ತಾವತಾ ಪಟಿಞ್ಞಾತೋ, ಪವಕ್ಖಾಮೀತಿ ಆದಿತೋ;
ನಾಮರೂಪಪರಿಚ್ಛೇದೋ, ಪರಿನಿಟ್ಠಾಪಿತೋ ಮಯಾ.
ತೇರಸೇವ ಪರಿಚ್ಛೇದಾ, ವಿಭತ್ತಾ ಸತ್ತ ಸಾಧಿಕಾ;
ನಾಮರೂಪಪರಿಚ್ಛೇದೇ, ಭಾಣವಾರಾ ಪಕಾಸಿತಾ.
ಅಭಿಧಮ್ಮಪರಮತ್ಥಾ, ಸಮಥೋ ಚ ವಿಪಸ್ಸನಾ;
ವಿಸುಂ ವಿಸುಂ ವಿಭತ್ತಾತಿ, ವಿಭಾಗೇತ್ಥ ತಿಧಾ ಮತಾ.
ಸೋಯಂ ವಿಜ್ಜಾವಿಮೋಕ್ಖಾ ಚ, ಹದಯೇಸು ವಿಭಾವಿನಂ;
ವಲ್ಲಭತ್ತಮಧಿಟ್ಠಾಯ, ಸಾಸನೇತ್ಥ ಗವೇಸಿನಂ.
ಮನೋಗತತಮುದ್ಧಂಸೀ, ರವಿರಂಸೀವ ಪಣ್ಡಿತೋ;
ದಸ್ಸೇತು ಚಿರಮಾಲೋಕಂ, ಸದ್ಧಮ್ಮರತನಾಲಯೇ.
ಪಣ್ಡಿಚ್ಚಂ ¶ ಪರಮತ್ಥೇಸು, ಪಾಟವಂ ಪಟಿಪತ್ತಿಯಂ;
ಪತ್ಥಯನ್ತೇನ ಭಿಕ್ಖೂನ-ಮಿತ್ಥಂ ಸುಗತಸಾಸನೇ.
ನಾಮರೂಪಪರಿಚ್ಛೇದ-ಮಸಂಕಿಣ್ಣಮನಾಕುಲಂ;
ಕುಬ್ಬತಾ ಹಿತಕಾಮೇನ, ಸುಕತೇನ ಕತೇನ ಮೇ.
ಮಹಾಮೇರುನಿಭಂ ¶ ಗೇಹಂ, ಮಹಾಚೇತಿಯಭೂಸಿತಂ;
ಮಹಾವಿಹಾರಮಾರುಳ್ಹ-ಮಹಾಬೋಧಿಮಹುಸ್ಸವಂ.
ಅಲಙ್ಕಾತುಂ ಪಹೋನ್ತಾಲಂ, ಚಿರಕಾಲಂ ತಪೋಧನಾ;
ಲಙ್ಕಾದೀಪಸ್ಸಲಙ್ಕಾರಂ, ಕಲಙ್ಕಾಪಗತಾಲಯಂ.
ನಾಮರೂಪಪರಿಚ್ಛೇದೋ,
ಅನ್ತರಾಯಂ ವಿನಾ ಯಥಾ;
ನಿಟ್ಠಿತೋಯಂ ತಥಾ ಲೋಕೇ,
ನಿಟ್ಠನ್ತಜ್ಝಾಸಯಾ ಸುಭಾ.
ಇತಿ ಅನುರುದ್ಧಾಚರಿಯೇನ ವಿರಚಿತಂ
ನಾಮರೂಪಪರಿಚ್ಛೇದಪಕರಣಂ ನಿಟ್ಠಿತಂ.
ನಮೋ ತಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಅರಹತೋ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಸ್ಸ
ಪರಮತ್ಥವಿನಿಚ್ಛಯೋ
ಗನ್ಥಾರಮ್ಭಕಥಾ
ವನ್ದಿತ್ವಾ ¶ ¶ ವನ್ದನೇಯ್ಯಾನಂ, ಉತ್ತಮಂ ರತನತ್ತಯಂ;
ಪವಕ್ಖಾಮಿ ಸಮಾಸೇನ, ಪರಮತ್ಥವಿನಿಚ್ಛಯಂ.
ಪಠಮೋ ಪರಿಚ್ಛೇದೋ
೧. ಚಿತ್ತವಿಭಾಗೋ
೧. ಸರೂಪಸಙ್ಗಹಕಥಾ
ಚಿತ್ತಂ ¶ ಚೇತಸಿಕಂ ರೂಪಂ, ನಿಬ್ಬಾನನ್ತಿ ನಿರುತ್ತರೋ;
ಚತುಧಾ ದೇಸಯೀ ಧಮ್ಮೇ, ಚತುಸಚ್ಚಪ್ಪಕಾಸನೋ.
ಚಿತ್ತಮೇಕೂನನವುತಿವಿಧಂ ತತ್ಥ ವಿಭಾವಯೇ;
ಏಕನವುತಿವಿಧಂ ವಾ, ಏಕವೀಸಸತಮ್ಪಿ ವಾ.
ದ್ವೇಪಞ್ಞಾಸ ಸರೂಪೇನ, ಧಮ್ಮಾ ಚೇತಸಿಕಾ ಮತಾ;
ಚಿತ್ತುಪ್ಪಾದವಸಾ ಭಿನ್ನಾ, ಸಮ್ಪಯೋಗಾನುಸಾರತೋ.
ಅಟ್ಠವೀಸವಿಧಂ ರೂಪಂ, ಭೂತೋಪಾದಾಯಭೇದತೋ;
ದುವಿಧಂ ರೂಪರೂಪಂ ತು, ಅಟ್ಠಾರಸವಿಧಂ ಭವೇ.
ನಿಬ್ಬಾನಂ ಪನ ದೀಪೇನ್ತಿ, ಅಸಙ್ಖತಮನುತ್ತರಂ;
ಅತ್ಥನಾಮವಸಾ ದ್ವೇಧಾ, ಪಞ್ಞತ್ತೀತಿ ಪವುಚ್ಚತಿ.
ತೇಸಂ ದಾನಿ ಪವಕ್ಖಾಮಿ, ವಿಭಾಗಂ ತು ಯಥಾಕ್ಕಮಂ;
ಚತುಧಾ ಪರಮತ್ಥಾನಂ, ದ್ವಿಧಾ ಪಞ್ಞತ್ತಿಯಾ ಕಥಂ.
ಕುಸಲಾದಿವಿಭಾಗೇನ ¶ , ತತ್ಥ ಚಿತ್ತಂ ಚತುಬ್ಬಿಧಂ;
ತಥಾ ಭೂಮಿವಿಭಾಗೇನ, ಕಾಮಭೂಮಾದಿತೋ ಕಥಂ.
ಸೋಮನಸ್ಸಸಹಗತಂ, ಉಪೇಕ್ಖಾಸಹಿತಂ ತಥಾ;
ಞಾಣೇನ ಸಮ್ಪಯುತ್ತಞ್ಚ, ವಿಪ್ಪಯುತ್ತನ್ತಿ ಭೇದಿತಂ.
ಅಸಙ್ಖಾರಂ ಸಸಙ್ಖಾರಮಿತಿ ಭಿನ್ನಂ ಪುನಟ್ಠಧಾ;
ಕಾಮಾವಚರಕುಸಲಂ, ಕಾಮೇ ಸುಗತಿಸಾಧಕಂ.
ತಕ್ಕಚಾರಪೀತಿಸುಖ-ಚಿತ್ತಸ್ಸೇಕಗ್ಗತಾಯುತಂ ¶ ;
ಪಠಮಜ್ಝಾನಕುಸಲಂ, ಪಞ್ಚಙ್ಗಿಕಮುದಾಹಟಂ.
ವಿತಕ್ಕಹೀನಂ ದುತಿಯಂ, ಝಾನಂ ತು ಚತುರಙ್ಗಿಕಂ;
ವಿಚಾರಹೀನಂ ತತಿಯಂ, ಝಾನಂ ಪನ ತಿವಙ್ಗಿಕಂ.
ಪೀತಿಹೀನಂ ಚತುತ್ಥಞ್ಚ, ಉಪೇಕ್ಖೇಕಗ್ಗತಾಯುತಂ;
ಪಞ್ಚಮಞ್ಚ ಪಕಾಸೇನ್ತಿ, ಉಭಯಮ್ಪಿ ದುವಙ್ಗಿಕಂ.
ಏವಂ ಝಾನಙ್ಗಭೇದೇನ, ಚಿತ್ತಂ ಪಞ್ಚವಿಧಂ ಭವೇ;
ರೂಪಾವಚರಕುಸಲಂ, ರೂಪಭೂಮಿಪವತ್ತಕಂ.
ಆಕಾಸಾನಞ್ಚಾಯತನಂ, ಕುಸಲಂ ಪಠಮಂ ಭವೇ;
ವಿಞ್ಞಾಣಞ್ಚಾಯತನನ್ತಿ, ದುತಿಯಂ ತತಿಯಂ ತಥಾ.
ಆಕಿಞ್ಚಞ್ಞಾಯತನಂ ತು, ಚತುತ್ಥಂ ಪನ ಮಾನಸಂ;
ನೇವಸಞ್ಞಾನಾಸಞ್ಞಾಯ-ತನಞ್ಚೇತಿ ಚತುಬ್ಬಿಧಂ.
ಆರುಪ್ಪಕುಸಲಂ ನಾಮ, ಉಪೇಕ್ಖೇಕಗ್ಗತಾಯುತಂ;
ದುವಙ್ಗಿಕಮಿದಂ ಸಬ್ಬಂ, ಆರುಪ್ಪಭವಸಾಧಕಂ.
ಸೋತಾಪತ್ತಿಮಗ್ಗಚಿತ್ತಂ, ಪಠಮಾನುತ್ತರಂ ತಥಾ;
ಸಕದಾಗಾಮಿ ಅನಾಗಾಮಿ, ಅರಹತ್ತನ್ತಿ ಸಬ್ಬಥಾ.
ಚತುಧಾ ಮಗ್ಗಭೇದೇನ, ಝಾನಭೇದೇನ ಪಞ್ಚಧಾ;
ವೀಸತಾಪರಿಯಾಪನ್ನಕುಸಲಂ ದ್ವಯಮಿಸ್ಸಿತಂ.
ಇತ್ಥಂ ಭೂಮಿವಿಭಾಗೇನ, ಕುಸಲಂ ತು ಚತುಬ್ಬಿಧಂ;
ಏಕವೀಸಾಪಿ ಬಾವೀಸಂ, ಸತ್ತತಿಂಸವಿಧಮ್ಪಿ ವಾ.
ಸೋಮನಸ್ಸಸಹಗತಂ ¶ , ಉಪೇಕ್ಖಾಸಹಿತಂ ತಥಾ;
ದಿಟ್ಠಿಗತಸಮ್ಪಯುತ್ತಂ, ವಿಪ್ಪಯುತ್ತನ್ತಿ ಭೇದಿತಂ.
ಅಸಙ್ಖಾರಂ ಸಸಙ್ಖಾರಮಿತಿ ಭಿನ್ನಂ ಪುನಟ್ಠಧಾ;
ಲೋಭಮೂಲಂ ಪಕಾಸೇನ್ತಿ, ಲೋಭಮೋಹದ್ವಿಹೇತುಕಂ.
ದೋಮನಸ್ಸಸಹಗತಂ ¶ , ಪಟಿಘೇನ ಸಮಾಯುತಂ;
ಅಸಙ್ಖಾರಂ ಸಸಙ್ಖಾರಮಿತಿ ಭಿನ್ನಂ ದ್ವಿಧಾ ಪನ.
ದೋಸಮೂಲಂ ಪಕಾಸೇನ್ತಿ, ದೋಸಮೋಹದ್ವಿಹೇತುಕಂ;
ವಿಚಿಕಿಚ್ಛಾಸಹಗತಂ, ಉದ್ಧಚ್ಚಸಹಿತನ್ತಿ ಚ.
ಉಪೇಕ್ಖಾವೇದನಾಯುತ್ತಂ, ಮೋಮೂಹಂ ದುವಿಧಂ ಪನ;
ಮೋಹಮೂಲಂ ಪಕಾಸೇನ್ತಿ, ಮೋಹೇನೇವೇಕಹೇತುಕಂ.
ದ್ವಾದಸಾಕುಸಲಾ ನಾಮ, ಚತುರಾಪಾಯಸಾಧಕಾ;
ಏತೇ ಸುಗತಿಯಞ್ಚಾಪಿ, ವಿಪತ್ತಿಫಲದಾಯಕಾ.
ಚಕ್ಖುಸೋತಘಾನಜಿವ್ಹಾ-ಕಾಯವಿಞ್ಞಾಣನಾಮಕಾ;
ಪಞ್ಚವಿಞ್ಞಾಣಯುಗಳಾ, ಯುಗಳಂ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛನಂ.
ಸನ್ತೀರಣದ್ವಯಞ್ಚೇವ, ಉಪೇಕ್ಖಾಸಹಿತಂ ತಥಾ;
ಪುಞ್ಞಾಪುಞ್ಞವಸೇನೇವ, ವಿಪಾಕಾ ದುವಿಧಾ ಠಿತಾ.
ಉಪೇಕ್ಖಾಸಹಿತಾ ತತ್ಥ, ಮಾನಸಾ ದ್ವಾದಸೇರಿತಾ;
ಕಾಯವಿಞ್ಞಾಣಯುಗಳಂ, ಸುಖದುಕ್ಖಯುತಂ ಕಮಾ.
ಸೋಮನಸ್ಸಸಹಗತಂ, ಯಂ ಸನ್ತೀರಣಮಾನಸಂ;
ತಂ ಪುಞ್ಞಪಾಕಮೇವಾಹು, ಪಾಪಪಾಕಂ ನ ವಿಜ್ಜತಿ.
ಪಞ್ಚದ್ವಾರಮನೋದ್ವಾರ-ವಸೇನ ದುವಿಧಂ ಪನ;
ಉಪೇಕ್ಖಾವೇದನಾಯುತ್ತಂ, ಕ್ರಿಯಾವಜ್ಜನನಾಮಕಂ.
ಸೋಮನಸ್ಸಸಹಗತಂ, ಹಸಿತುಪ್ಪಾದಮಾನಸಂ;
ಕ್ರಿಯಾಜವನಮಿಚ್ಚೇವಂ, ತಿವಿಧಾಹೇತುಕಕ್ರಿಯಾ.
ಅಟ್ಠೇವ ಪುಞ್ಞಪಾಕಾನಿ, ಪಾಪಪಾಕಾನಿ ಸತ್ತಧಾ;
ಕ್ರಿಯಚಿತ್ತಾನಿ ತೀಣೀತಿ, ಅಟ್ಠಾರಸ ಅಹೇತುಕಾ.
ಸಪುಞ್ಞೇಹಿ ¶ ಸಮಾನಾ ಚ, ಮಹಾಪಾಕಮಹಾಕ್ರಿಯಾ;
ಮಹಗ್ಗತಕ್ರಿಯಾ ಪಾಕಾ, ಫಲಚಿತ್ತಾನಿ ಚ ಕಮಾ.
ಇತ್ಥಮೇಕೂನನವುತಿ-ವಿಧಂ ¶ ಚಿತ್ತಂ ಭವೇ ತಥಾ;
ಏಕನವುತಿವಿಧಂ ವಾ, ಏಕವೀಸಸತಮ್ಪಿ ವಾ.
ತಕ್ಕಚಾರಪೀತಿಸುಖಚಿತ್ತಸ್ಸೇಕಗ್ಗತಾಯುತಂ;
ಸೋತಾಪತ್ತಿಮಗ್ಗಚಿತ್ತಂ, ಪಠಮಜ್ಝಾನಿಕಂ ಮತಂ.
ದುತಿಯಂ ತಕ್ಕತೋ ಹೀನಂ, ತತಿಯಂ ತು ವಿಚಾರತೋ;
ಚತುತ್ಥಂ ಪೀತಿತೋ ಹೀನಂ, ಉಪೇಕ್ಖೇಕಗ್ಗತಾಯುತಂ.
ಪಞ್ಚಮನ್ತಿ ಚ ಪಞ್ಚೇತೇ, ಪಠಮಾನುತ್ತರಾ ಮತಾ;
ದಿಟ್ಠಿಕಙ್ಖಾಸೀಲಬ್ಬತಪರಾಮಾಸಪ್ಪಹಾಯಿನೋ.
ತಥೇವ ಸಕದಾಗಾಮಿಮಗ್ಗಚಿತ್ತಞ್ಚ ಪಞ್ಚಧಾ;
ರಾಗದೋಸಮೋಹತ್ತಯತನುತ್ತಕರಮೀರಿತಂ.
ಕಾಮದೋಸಸಮುಗ್ಘಾತಕರಂ ನಿರವಸೇಸತೋ;
ತತಿಯಾನುತ್ತರಞ್ಚಾಪಿ, ಕುಸಲಂ ಪಞ್ಚಧಾ ತಥಾ.
ರೂಪರಾಗಾರೂಪರಾಗಮಾನುದ್ಧಚ್ಚಾಪಿ ಚಾಪರಾ;
ಅವಿಜ್ಜಾ ಚೇತಿ ಪಞ್ಚುದ್ಧಂಭಾಗಿಯಾನಮಸೇಸತೋ.
ಸಂಯೋಜನಾನಂ ಸೇಸಾನಂ, ಸಮುಗ್ಘಾತಕರಂ ಪರಂ;
ಚತುತ್ಥಾನುತ್ತರಂ ಮಗ್ಗಚಿತ್ತಂ ಪಞ್ಚವಿಧನ್ತಿ ಚ.
ಚತ್ತಾರಿ ಪಞ್ಚಕಾನೇವ, ಮಗ್ಗೇಸು ಚ ಫಲೇಸು ಚ;
ಸೇಸಾನಿ ಚೇಕಾಸೀತೀತಿ, ಏಕವೀಸಸತಂ ಭವೇ.
ಲೋಕುತ್ತರಾನಂ ಅಟ್ಠನ್ನಂ, ಇಚ್ಚೇವಂ ಪಞ್ಚಧಾ ಪುನ;
ಝಾನಙ್ಗಮಗ್ಗಬೋಜ್ಝಙ್ಗ-ವಿಭಾಗಾಯ ಯಥಾರಹಂ.
ಪಾದಕಜ್ಝಾನಮಾಮಟ್ಠಝಾನಂ ಅಜ್ಝಾಸಯೋ ತಥಾ;
ವುಟ್ಠಾನಗಾಮಿನೀ ಚೇವ, ನಿಯಾಮೇತಿ ವಿಪಸ್ಸನಾತಿ.
ಇತಿ ಚಿತ್ತವಿಭಾಗೇ ಸರೂಪಸಙ್ಗಹಕಥಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ.
ಪಠಮೋ ಪರಿಚ್ಛೇದೋ.
ದುತಿಯೋ ಪರಿಚ್ಛೇದೋ
೨. ಪಕಿಣ್ಣಕಕಥಾ
ಕುಸಲಾನೇಕವೀಸೇವ ¶ ¶ , ದ್ವಾದಸಾಕುಸಲಾನಿ ಚ;
ಛತ್ತಿಂಸತಿ ವಿಪಾಕಾನಿ, ಕ್ರಿಯಾಚಿತ್ತಾನಿ ವೀಸತಿ.
ಕಾಮೇಸು ಚತುಪಞ್ಞಾಸ, ರೂಪೇಸು ದಸ ಪಞ್ಚ ಚ;
ದ್ವಾದಸಾರುಪ್ಪಚಿತ್ತಾನಿ, ಅಟ್ಠಾನುತ್ತರಮಾನಸಾ.
ಕಾಮೇ ತೇವೀಸ ಪಾಕಾನಿ, ಪುಞ್ಞಾಪುಞ್ಞಾನಿ ವೀಸತಿ;
ಏಕಾದಸ ಕ್ರಿಯಾ ಚೇತಿ, ಚತುಪಞ್ಞಾಸ ಸಬ್ಬಥಾ.
ಪುಞ್ಞಪಾಕಕ್ರಿಯಾಭೇದಾ, ತಯೋ ರೂಪೇಸು ಪಞ್ಚಕಾ;
ಆರುಪ್ಪೇತಿ ಚತುಕ್ಕಾನಿ, ಸತ್ತವೀಸ ಮಹಗ್ಗತಾ.
ಚತುಮಗ್ಗಫಲಾನಂ ತು, ವಸೇನಟ್ಠಪಿ ಝಾನತೋ;
ದಸೋಭಯಮ್ಪಿ ಮಿಸ್ಸೇತ್ವಾ, ತಾಲೀಸಾನುತ್ತರಾ ಸಿಯುಂ.
ಪುಞ್ಞಪಾಕಕ್ರಿಯಾಪಾಪಾ, ಸನ್ತಿ ಕಾಮೇ ಮಹಗ್ಗತೇ;
ಪಾಪಂ ನತ್ಥಿ ಕ್ರಿಯಾಪಾಪಾ, ನ ವಿಜ್ಜನ್ತಿ ಅನುತ್ತರೇ.
ಪಾಪಾಹೇತುಕಮುತ್ತಾನಿ, ಅನವಜ್ಜಾನಿ ಸಬ್ಬಥಾ;
ಏಕೂನಸಟ್ಠಿ ಚಿತ್ತಾನಿ, ಪುಞ್ಞಪಾಕಕ್ರಿಯಾವಸಾ.
ಕಮ್ಮಚಿತ್ತಾನಿ ತೇತ್ತಿಂಸ, ಪುಞ್ಞಾಪುಞ್ಞಾನಿ ಸಬ್ಬಥಾ;
ಛತ್ತಿಂಸ ತೇಸಂ ಪಾಕಾನಿ, ಕ್ರಿಯಾ ವೀಸ ನ ಚೋಭಯಂ.
ಚಕ್ಖುವಿಞ್ಞಾಣಧಾತಾದಿ, ಪಞ್ಚವಿಞ್ಞಾಣನಾಮಕಾ;
ಪಞ್ಚದ್ವಾರಾವಜ್ಜನಞ್ಚ, ದುವಿಧಂ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛನಂ.
ಮನೋಧಾತುತ್ತಯಂ ನಾಮ, ಛಸತ್ತತಿ ತತೋ ಪರೇ;
ಮನೋವಿಞ್ಞಾಣಧಾತೂತಿ, ಸತ್ತಧಾ ಧಾತುಭೇದತೋ.
ಮನೋವಿಞ್ಞಾಣಧಾತುಞ್ಚ ¶ , ಮನೋಧಾತುತ್ತಯಂ ತಥಾ;
ಕತ್ವಾ ಮನೋವಿಞ್ಞಾಣನ್ತಿ, ಛ ವಿಞ್ಞಾಣಾ ಪಕಿತ್ತಿತಾ.
ಆವಜ್ಜನಂ ದಸ್ಸನಞ್ಚ, ಸವನಂ ಘಾಯನಂ ತಥಾ;
ಸಾಯನಂ ಫುಸನಞ್ಚೇವ, ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛನತೀರಣಂ.
ವೋಟ್ಠಬ್ಬನಞ್ಚ ¶ ಜವನಂ, ತದಾರಮ್ಮಣನಾಮಕಂ;
ಭವಙ್ಗಂ ಚುತಿ ಸನ್ಧೀತಿ, ಚಿತ್ತಂ ಚುದ್ದಸಧಾ ಠಿತಂ.
ಆವಜ್ಜನಾದಯೋ ದ್ವೇ ದ್ವೇ, ಯುಗಾ ಸತ್ತ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ;
ತೀಣಿ ತೀರಣಚಿತ್ತಾನಿ, ಏಕಂ ವೋಟ್ಠಬ್ಬನಂ ಮತಂ.
ಕುಸಲಾಕುಸಲಾ ಸಬ್ಬೇ, ಫಲಾ ಚಾವಜ್ಜನಂ ವಿನಾ;
ಕ್ರಿಯಾ ಚ ಪಞ್ಚಪಞ್ಞಾಸ, ಜವನನ್ತಿ ಪವುಚ್ಚರೇ.
ಸನ್ತೀರಣಮಹಾಪಾಕಾ, ತದಾರಮ್ಮಣನಾಮಕಾ;
ಏಕಾದಸ ಪವತ್ತನ್ತಿ, ಜವನಾರಮ್ಮಣೇ ಯತೋ.
ಮಹಗ್ಗತಮಹಾಪಾಕಾ, ಉಪೇಕ್ಖಾತೀರಣದ್ವಯಂ;
ಚುತಿಸನ್ಧಿಭವಙ್ಗಾನಿ, ಚಿತ್ತಾನೇಕೂನವೀಸತಿ.
ಜವನಾವಜ್ಜನಾದೀನಿ, ವೋಟ್ಠಬ್ಬಸುಖತೀರಣಾ;
ಮಹಗ್ಗತಮಹಾಪಾಕಾ, ಉಪೇಕ್ಖಾತೀರಣಾತಿ ಚ.
ಅಟ್ಠಸಟ್ಠಿ ತಥಾ ದ್ವೇ ಚ, ನವಟ್ಠ ದ್ವೇ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ;
ಏಕದ್ವಿತಿಚತುಪ್ಪಞ್ಚಕಿಚ್ಚಟ್ಠಾನಾನಿ ನಿದ್ದಿಸೇ.
ರೂಪಪಾಕಾ ಮಹಾಪಾಕಾ, ಮನೋಧಾತು ಚ ತೀರಣಂ;
ರೂಪಂ ಜನೇನ್ತಿ ಏಕೂನವೀಸತಿ ನೇತರದ್ವಯಂ.
ಅಭಿಞ್ಞಾವಜ್ಜಿತಾ ಸಬ್ಬೇ, ಅಪ್ಪನಾಜವನಾ ಪನ;
ರೂಪಂ ಜನೇನ್ತಿ ಛಬ್ಬೀಸ, ಪಣಾಮೇನ್ತಿರಿಯಾಪಥಂ.
ಅಭಿಞ್ಞಾದ್ವಯವೋಟ್ಠಬ್ಬಪರಿತ್ತಜವನಾ ಪನ;
ದ್ವತ್ತಿಂಸ ರೂಪವಿಞ್ಞತ್ತಿಇರಿಯಾಪಥಸಾಧಕಾ.
ಪಞ್ಚವಿಞ್ಞಾಣಮಾರುಪ್ಪ-ವಿಪಾಕಾ ¶ ಸಬ್ಬಸನ್ಧಿಯೋ;
ಚುತಿ ಖೀಣಾಸವಸ್ಸೇತಿ, ಸೋಳಸೇತೇ ನ ಕಿಞ್ಚಿಪಿ.
ರೂಪಂ ಜನೇನ್ತಿ ಚಿತ್ತಾನಿ, ಸತ್ತಸತ್ತತಿ ಸಬ್ಬಥಾ;
ಅಟ್ಠಪಞ್ಞಾಸ ಚಿತ್ತಾನಿ, ಪಣಾಮೇನ್ತಿರಿಯಾಪಥಂ.
ದ್ವತ್ತಿಂಸ ¶ ಚತುವಿಞ್ಞತ್ತಿಂ, ಸಮುಟ್ಠಾಪೇನ್ತಿ ಮಾನಸಾ;
ನ ಜನೇನ್ತಿ ತಸ್ಸಮ್ಪೇಕಂ, ಯಥಾವುತ್ತಾನಿ ಸೋಳಸ.
ಸೋಮನಸ್ಸಸಹಗತಾ, ಪರಿತ್ತಜವನಾ ಪನ;
ಹಸನಮ್ಪಿ ಜನೇನ್ತೀತಿ, ಚತುಕಿಚ್ಚಾನಿ ತೇರಸ.
ಸಬ್ಬಮ್ಪಿ ಪಞ್ಚವೋಕಾರೇ, ಕಿಚ್ಚಮೇತಂ ಪಕಾಸಿತಂ;
ಆರುಪ್ಪೇ ಪನ ಸಬ್ಬಮ್ಪಿ, ರೂಪಾಯತ್ತಂ ನ ವಿಜ್ಜತಿ.
ಅಸಞ್ಞೀನಂ ತು ಸಬ್ಬಾನಿ, ಚಿತ್ತಾನೇವ ನ ಲಬ್ಭರೇ;
ರೂಪಕ್ಖನ್ಧೋವ ತೇಸಂ ತು, ಅತ್ತಭಾವೋತಿ ವುಚ್ಚತಿ.
ಪಾಣಾತಿಪಾತಥೇಯ್ಯಾದಿವಸೇನೋಪಚಿತಂ ಪನ;
ಉದ್ಧಚ್ಚರಹಿತಾಪುಞ್ಞಂ, ಚತುರಾಪಾಯಭೂಮಿಯಂ.
ದತ್ವಾ ಸನ್ಧಿಂ ಪವತ್ತೇ ತು, ಪಞ್ಚವೋಕಾರಭೂಮಿಯಂ;
ಉದ್ಧಚ್ಚಸಹಿತಞ್ಚಾಪಿ, ಸತ್ತ ಪಾಕಾನಿ ಪಚ್ಚತಿ.
ದಾನಸೀಲಾದಿಭೇದೇನ, ಪವತ್ತಂ ಕುಸಲಂ ಪನ;
ಕಾಮೇ ಮಾನಸಮುಕ್ಕಟ್ಠಂ, ಚತುಕ್ಕಂ ತು ತಿಹೇತುಕಂ.
ದತ್ವಾ ತಿಹೇತುಕಂ ಸನ್ಧಿಂ, ಕಾಮೇ ಸುಗತಿಯಂ ಪನ;
ಸೋಳಸ ಪುಞ್ಞಪಾಕಾನಿ, ಪವತ್ತೇ ತು ವಿಪಚ್ಚತಿ.
ತಿಹೇತುಕೋಮಕಂ ಪುಞ್ಞಂ, ಉಕ್ಕಟ್ಠಞ್ಚ ದ್ವಿಹೇತುಕಂ;
ದತ್ವಾ ದ್ವಿಹೇತುಕಂ ಸನ್ಧಿಂ, ಕಾಮೇ ಸುಗತಿಯಂ ತಥಾ.
ಪವತ್ತೇ ಪನ ಞಾಣೇನ, ಸಮ್ಪಯುತ್ತಂ ವಿವಜ್ಜಿಯ;
ದ್ವಾದಸ ಪುಞ್ಞಪಾಕಾನಿ, ವಿಪಚ್ಚತಿ ಯಥಾರಹಂ.
ದ್ವಿಹೇತುಕೋಮಕಂ ¶ ಪುಞ್ಞಂ, ಪಟಿಸನ್ಧಿಮಹೇತುಕಂ;
ದೇತಿ ಮಾನುಸಕೇ ಚೇವ, ವಿನಿಪಾತಾಸುರೇ ತಥಾ.
ಅಟ್ಠಾಹೇತುಕಪಾಕಾನಿ, ಪವತ್ತೇ ತು ವಿಪಚ್ಚರೇ;
ಚತ್ತಾರಿಪಿ ಚತುಕ್ಕಾನಿ, ಪಞ್ಚವೋಕಾರಭೂಮಿಯಂ.
ಭಾವನಾಮಯಪುಞ್ಞಂ ¶ ತು, ಮಹಗ್ಗತಮನುತ್ತರಂ;
ಯಥಾಭೂಮಿನಿಯಾಮೇನ, ದೇತಿ ಪಾಕಂ ಯಥಾಸಕಂ.
ಕಟತ್ತಾರೂಪಪಾಕಾನಿ, ಪಞ್ಚವೋಕಾರಭೂಮಿಯಂ;
ಆರುಪ್ಪಾನುತ್ತರೇ ಪಾಕಂ, ತಥಾ ರೂಪಮಸಞ್ಞಿಸು.
ಪುಞ್ಞಾಪುಞ್ಞಾನಿ ಕಮ್ಮಾನಿ, ತೇತ್ತಿಂಸಾಪಿ ಚ ಯಬ್ಬಥಾ;
ಸಞ್ಜನೇನ್ತಿ ಯಥಾಯೋಗಂ, ಪಟಿಸನ್ಧಿಪವತ್ತಿಯಂ.
ಇತಿ ಚಿತ್ತವಿಭಾಗೇ ಪಕಿಣ್ಣಕಕಥಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ.
ದುತಿಯೋ ಪರಿಚ್ಛೇದೋ.
ತತಿಯೋ ಪರಿಚ್ಛೇದೋ
೩. ವೀಥಿಸಙ್ಗಹಕಥಾ
ಚಕ್ಖುಸೋತಘಾನಜಿವ್ಹಾ-ಕಾಯಾಯತನ ಪಞ್ಚಧಾ;
ಪಸಾದಾ ಹದಯಞ್ಚೇತಿ, ಛ ವತ್ಥೂನಿ ವಿನಿದ್ದಿಸೇ.
ಚಕ್ಖುಸೋತಘಾನಜಿವ್ಹಾ-ಕಾಯದ್ವಾರಾ ಚ ಪಞ್ಚಧಾ;
ಮನೋದ್ವಾರಂ ಭವಙ್ಗನ್ತಿ, ಛ ದ್ವಾರಾ ಚಿತ್ತವೀಥಿಯಾ.
ರೂಪಸದ್ದಗನ್ಧರಸ-ಫೋಟ್ಠಬ್ಬಾ ಪಞ್ಚ ಗೋಚರಾ;
ಧಮ್ಮಾರಮ್ಮಣಪಞ್ಞತ್ತಿ, ಛ ದ್ವಾರಾರಮ್ಮಣಕ್ಕಮಾ.
ನಿಮಿತ್ತಗತಿಕಮ್ಮಾನಿ ¶ , ಕಮ್ಮಮೇವಾಥ ಗೋಚರಾ;
ಪಟಿಸನ್ಧಿಭವಙ್ಗಾನಂ, ಚುತಿಯಾ ಚ ಯಥಾರಹಂ.
ಮರಣಾಸನ್ನಸತ್ತಸ್ಸ, ಯಥೋಪಟ್ಠಿತಗೋಚರಂ;
ಛದ್ವಾರೇಸು ತಮಾರಬ್ಭ, ಪಟಿಸನ್ಧಿ ಭವನ್ತರೇ.
ಏಕಚಿತ್ತಕ್ಖಣಾ ಹೋತಿ, ಯಾವಜೀವಂ ತತೋ ಪರಂ;
ಭವಙ್ಗಂ ಪರಿಯೋಸಾನೇ, ಚುತಿ ಚೇಕಕ್ಖಣಾ ಭವೇ.
ದುಹೇತಾಹೇತುಚುತಿಯಾ, ಕಾಮಾವಚರಸನ್ಧಿಯೋ;
ತಿಹೇತುಕಾಮಚುತಿಯಾ, ಸಬ್ಬಾಪಿ ಪಟಿಸನ್ಧಿಯೋ.
ರೂಪಾವಚರಚುತಿಯಾ ¶ , ಸಹೇತುಪಟಿಸನ್ಧಿಯೋ;
ಆರುಪ್ಪತೋಪರಿ ಕಾಮೇ, ತತ್ಥ ವಾಪಿ ತಿಹೇತುಕಾ.
ಪಟಿಸನ್ಧಿ ಭವಙ್ಗಞ್ಚ, ಏಕಮೇವೇಕಜಾತಿಯಂ;
ಚುತಿ ಚಾರಮ್ಮಣಞ್ಚಸ್ಸ, ಏವಮೇವ ಯಥಾರಹಂ.
ರೂಪಾದಾರಮ್ಮಣೇ ಚಕ್ಖು-ಪ್ಪಸಾದಾದಿಮ್ಹಿ ಘಟ್ಟಿತೇ;
ಮಜ್ಝೇ ಭವಙ್ಗಂ ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ, ವೀಥಿ ನಾಮ ಪವತ್ತತಿ.
ಆವಜ್ಜಪಞ್ಚವಿಞ್ಞಾಣಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛನತೀರಣಾ;
ವೋಟ್ಠಬ್ಬಕಾಮಜವನತದಾರಮ್ಮಣನಾಮಕಾ.
ಸತ್ತೇವ ಠಾನಸಙ್ಖೇಪಾ, ಪಞ್ಚದ್ವಾರಿಕಮಾನಸಾ;
ಚತುಪಞ್ಞಾಸ ಸಬ್ಬೇಪಿ, ವಿತ್ಥಾರೇನ ಸರೂಪತೋ.
ಆವಜ್ಜಸಬ್ಬಜವನತದಾರಮ್ಮಣನಾಮಕಾ;
ಸತ್ತಸಟ್ಠಿ ಸರೂಪೇನ, ಮನೋದ್ವಾರಿಕಮಾನಸಾ.
ಇಟ್ಠೇ ಆರಮ್ಮಣೇ ಹೋನ್ತಿ, ಪುಞ್ಞಪಾಕಾನಿ ಸಬ್ಬಥಾ;
ಅನಿಟ್ಠೇ ಪಾಪಪಾಕಾನಿ, ನಿಯಮೋಯಂ ಪಕಾಸಿತೋ.
ತತ್ಥಾಪಿ ಅತಿಇಟ್ಠಮ್ಹಿ, ತದಾರಮ್ಮಣತೀರಣಂ;
ಸೋಮನಸ್ಸಯುತಂ ಇಟ್ಠಮಜ್ಝತ್ತಮ್ಹಿ ಉಪೇಕ್ಖಿತಂ.
ಗೋಚರೇತಿಪರಿತ್ತಮ್ಹಿ ¶ , ಅತಿಅಪ್ಪಾಯುಕೇ ಪನ;
ಭವಙ್ಗಮೇವ ಚಲತಿ, ಮೋಘವಾರೋತಿ ಸೋ ಕತೋ.
ವೋಟ್ಠಬ್ಬನಂ ಪರಿತ್ತಮ್ಹಿ, ದ್ವತ್ತಿಕ್ಖತ್ತುಂ ಪವತ್ತತಿ;
ತತೋ ಭವಙ್ಗಪಾತೋವ, ಸೋಪಿ ಮೋಘೋತಿ ವುಚ್ಚತಿ.
ಜವನಞ್ಚ ಮಹನ್ತಮ್ಹಿ, ಜವಿತ್ವಾನ ತತೋ ಪರಂ;
ನ ಸಮ್ಭೋತಿ ತದಾಲಮ್ಬಂ, ಸೋಪಿ ಮೋಘೋತಿ ವುಚ್ಚತಿ.
ಗೋಚರೇತಿಮಹನ್ತಮ್ಹಿ, ಅತಿದೀಘಾಯುಕೇ ಪನ;
ಸಮ್ಭೋತಿ ಚ ತದಾಲಮ್ಬಂ, ಸಮ್ಪುಣ್ಣೋತಿ ಪವುಚ್ಚತಿ.
ಗೋಚರೇತಿಮಹನ್ತಮ್ಹಿ, ತದಾರಮ್ಮಣಸಮ್ಭವೋ;
ಪಞ್ಚದ್ವಾರೇ ಮನೋದ್ವಾರೇ, ವಿಭೂತೇ ಪನ ಗೋಚರೇ.
ಕಾಮಾವಚರಸತ್ತಾನಂ ¶ , ಕಾಮಾವಚರಗೋಚರೇ;
ಪರಿತ್ತಜವನೇಸ್ವೇವ, ತದಾರಮ್ಮಣಮುದ್ದಿಸೇ.
ನಾತಿತಿಕ್ಖೇ ನಾತಿಸೀಘೇ, ನಾತಿತೇಜುಸ್ಸದೇ ಜವೇ;
ಸಮಮನ್ದಪ್ಪವತ್ತಮ್ಹಿ, ತದಾರಮ್ಮಣಮಿಚ್ಛಿತಂ.
ಸುಖೋಪೇತಂ ತದಾಲಮ್ಬಂ, ಉಪೇಕ್ಖಾಕ್ರಿಯತೋ ಪರಂ;
ನ ಹೋತುಪೇಕ್ಖಾಸಹಿತಂ, ಸುಖಿತಕ್ರಿಯತೋ ತಥಾ.
ನ ಹೋತಿ ದೋಮನಸ್ಸಮ್ಹಾ, ಸೋಮನಸ್ಸಿಕಮಾನಸಂ;
ತದಾರಮ್ಮಣಮಞ್ಞಞ್ಚ, ಭವಙ್ಗಂ ಚುತಿ ವಾ ತಥಾ.
ರಜ್ಜನಾದಿವಸೇನೇತ್ಥ, ಜವನಾಕುಸಲಂ ಭವೇ;
ಕುಸಲಂ ಪನ ಸಮ್ಭೋತಿ, ಸದ್ಧಾಪಞ್ಞಾದಿಸಮ್ಭವೇ.
ತದೇವ ವೀತರಾಗಾನಂ, ಕ್ರಿಯಾ ನಾಮ ಪವುಚ್ಚತಿ;
ಅವಿಪಾಕತಮಾಪನ್ನಂ, ವಟ್ಟಮೂಲಪರಿಕ್ಖಯಾ.
ಅಪ್ಪನಾಜವನಂ ಸೇಸಂ, ಮಹಗ್ಗತಮನುತ್ತರಂ;
ಛಬ್ಬೀಸತಿ ಯಥಾಯೋಗಂ, ಅಪ್ಪನಾವೀಥಿಯಂ ಭವೇ.
ಪರಿಕಮ್ಮಂ ¶ ಕರೋನ್ತಸ್ಸ, ಕಸಿಣಾದಿಕಗೋಚರೇ;
ಸುಸಮಾಹಿತಚಿತ್ತಸ್ಸ, ಉಪಚಾರಸಮಾಧಿನಾ.
ಪರಿಕಮ್ಮೋಪಚಾರಾನುಲೋಮಗೋತ್ರಭುತೋ ಪರಂ;
ಪಞ್ಚಮಂ ವಾ ಚತುತ್ಥಂ ವಾ, ಜವನಂ ಹೋತಿ ಅಪ್ಪನಾ.
ಪುಥುಜ್ಜನಾನ ಸೇಕ್ಖಾನಂ, ಕಾಮಪುಞ್ಞತಿಹೇತುತೋ;
ತಿಹೇತುಕಾಮಕ್ರಿಯತೋ, ವೀತರಾಗಾನಮಪ್ಪನಾ.
ತತ್ರಾಪಿ ಸುಖಿತಜವಂ, ಸುಖಿತದ್ವಯತೋ ಪರಂ;
ಉಪೇಕ್ಖಿತಮ್ಹಾ ಸಮ್ಭೋತಿ, ಉಪೇಕ್ಖೇಕಗ್ಗತಾಯುತಂ.
ಪಞ್ಚ ವಾರೇ ಛ ವಾ ಸತ್ತ, ಪರಿತ್ತಜವನಂ ಭವೇ;
ಸಕಿಂ ದ್ವೇ ವಾ ತದಾಲಮ್ಬಂ, ಸಕಿಮಾವಜ್ಜನಾದಯೋ.
ಅಪ್ಪನಾಜವನಞ್ಚೇಕಂ, ಪಠಮುಪ್ಪತ್ತಿಯಂ ಪನ;
ತತೋ ಪರಂ ವಸೀಭೂತಂ, ಅಹೋರತ್ತಂ ಪವತ್ತತಿ.
ಸಕಿಂ ¶ ದ್ವೇ ವಾ ನಿರೋಧಸ್ಸ, ಸಮಾಪತ್ತಿಕ್ಖಣೇ ಪನ;
ಚತುತ್ಥಾರುಪ್ಪಜವನಂ, ತತೋ ಚಿತ್ತಂ ನಿರುಜ್ಝತಿ.
ನಿರೋಧಾ ವುಟ್ಠಹನ್ತಸ್ಸ, ಉಪರಿಟ್ಠಫಲದ್ವಯಂ;
ಪಞ್ಚಾಭಿಞ್ಞಾ ತಥಾ ಮಗ್ಗಾ, ಏಕಚಿತ್ತಕ್ಖಣಾ ಮತಾ.
ಫಲಮೇಕದ್ವಯಂ ತಥಾ, ತಿಸ್ಸೋ ವಾ ಮಗ್ಗವೀಥಿಯಂ;
ಸಮಾಪತ್ತಿಕ್ಖಣೇ ತಮ್ಪಿ, ಅಹೋರತ್ತಂ ಪವತ್ತತಿ.
ಪಞ್ಚದ್ವಾರೇ ನ ಲಬ್ಭನ್ತಿ, ಲೋಕುತ್ತರಮಹಗ್ಗತಾ;
ವೀಥಿಮುತ್ತಮನೋಧಾತು, ಪಞ್ಚ ಚಿತ್ತಾನಿ ಅನ್ತಿಮೇ.
ಪರಿತ್ತಾನೇವ ಸಬ್ಬಾನಿ, ಪಞ್ಚದ್ವಾರೇಸು ಸಮ್ಭವಾ;
ಮನೋದ್ವಾರಮ್ಹಿ ವೋಟ್ಠಬ್ಬ-ತದಾಲಮ್ಬಜವಾ ಸಿಯುಂ.
ಘಾನಜಿವ್ಹಾಕಾಯವೀಥಿ, ತದಾರಮ್ಮಣಮೇವ ಚ;
ರೂಪೇ ನತ್ಥಿ ತಥಾರೂಪೇ, ಚಕ್ಖುಸೋತಾಪಿ ವೀಥಿಯೋ.
ಸಬ್ಬಾಪಿ ¶ ವೀಥಿಯೋ ಕಾಮೇ,
ರೂಪೇ ತಿಸ್ಸೋ ಪಕಾಸಿತಾ;
ಏಕಾ ವೀಥಿ ಪನಾರೂಪೇ,
ನತ್ಥಾಸಞ್ಞೀಸು ಕಾಚಿಪಿ.
ಸತ್ತಾಪಿ ವೀಥಿಚಿತ್ತಾನಿ, ಕಾಮೇ ರೂಪೇ ಛ ಸಮ್ಭವಾ;
ಅರೂಪೇ ದ್ವೇ ಮನೋದ್ವಾರಾ-ವಜ್ಜನಂ ಜವನನ್ತಿ ಚಾತಿ.
ಇತಿ ಚಿತ್ತವಿಭಾಗೇ ವೀಥಿಸಙ್ಗಹಕಥಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ.
ತತಿಯೋ ಪರಿಚ್ಛೇದೋ.
ಚತುತ್ಥೋ ಪರಿಚ್ಛೇದೋ
೪. ವೀಥಿಪರಿಕಮ್ಮಕಥಾ
ಪಠಮಾವಜ್ಜನಂ ಪಞ್ಚ-ದಸನ್ನಂ ಪರತೋ ಭವೇ;
ದುತಿಯಾವಜ್ಜನಂ ಹೋತಿ, ಏಕವೀಸತಿತೋ ಪರಂ.
ಏಕಮ್ಹಾ ¶ ಪಞ್ಚವಿಞ್ಞಾಣಂ, ಪಞ್ಚಮ್ಹಾ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛನಂ;
ಸುಖಸನ್ತೀರಣಂ ಹೋತಿ, ಪಞ್ಚವೀಸತಿತೋ ಪರಂ.
ಸತ್ತತಿಂಸತಿತೋ ಹೋತಿ, ಉಪೇಕ್ಖಾತೀರಣದ್ವಯಂ;
ವೋಟ್ಠಬ್ಬನಸರೂಪಾನಂ, ದ್ವಿನ್ನಂ ಕಾಮಜವಾ ಪರಂ.
ಮಗ್ಗಾಭಿಞ್ಞಾ ಪರಂ ದ್ವಿನ್ನಂ, ತಿಣ್ಣನ್ನಂ ಲೋಕಿಯಪ್ಪನಾ;
ಫಲಾ ಚತುನ್ನಂ ಪಞ್ಚನ್ನಂ, ಉಪರಿಟ್ಠಫಲದ್ವಯಂ.
ಭವನ್ತಿ ಚತ್ತಾಲೀಸಮ್ಹಾ, ಸುಖಪಾಕಾ ದ್ವಿಹೇತುಕಾ;
ತಥೇಕಚತ್ತಾಲೀಸಮ್ಹಾ, ಉಪೇಕ್ಖಾಯ ಸಮಾಯುತಾ.
ಹೋನ್ತಿ ¶ ಸತ್ತತಿತೋ ಕಾಮೇ, ಸುಖಪಾಕಾ ತಿಹೇತುಕಾ;
ದ್ವಾಸತ್ತತಿಮ್ಹಾ ಜಾಯನ್ತಿ, ಉಪೇಕ್ಖಾಸಹಿತಾ ಪನ.
ಏಕೂನಸಟ್ಠಿತೋ ರೂಪ-ಪಾಕಾ ಪಾಕಾ ಅರೂಪಿನೋ;
ಕಮಾಟ್ಠಚತ್ತಾಲೀಸಮ್ಹಾ, ತಥೇಕದ್ವಿತಿಹೀನತೋ.
ಪುಬ್ಬಸಙ್ಗಹಮಿಚ್ಚೇವಂ, ವಿಗಣೇತ್ವಾ ವಿಚಕ್ಖಣೋ;
ಪರಸಙ್ಗಹಸಙ್ಖ್ಯಾದಿಂ, ವಿಭಾವೇಯ್ಯ ವಿಸಾರದೋ.
ಪಞ್ಚದ್ವಾರಾವಜ್ಜನತೋ, ದಸ ಚಿತ್ತಾನಿ ದೀಪಯೇ;
ಸೇಸಾವಜ್ಜನತೋ ಪಞ್ಚಚತ್ತಾಲೀಸನ್ತಿ ಭಾಸಿತಂ.
ಪಞ್ಚವಿಞ್ಞಾಣತೋ ಪಾಪವಿಪಾಕಾ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛನಾ;
ಪರಮೇಕಂ ದ್ವಯಂ ಪುಞ್ಞವಿಪಾಕಾ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛನಾ.
ಸನ್ತೀರಣಾ ದ್ವಿಹೇತುಮ್ಹಾ, ಪಾಕಾ ದ್ವಾದಸ ಜಾಯರೇ;
ತಿಹೇತುಕಾಮಪಾಕಮ್ಹಾ, ಏಕವೀಸತಿ ಲಬ್ಭರೇ.
ರೂಪಾವಚರಪಾಕಮ್ಹಾ, ಪರಮೇಕೂನವೀಸತಿ;
ನವಟ್ಠಾರೂಪಪಾಕಮ್ಹಾ, ಸತ್ತ ಛಾಪಿ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ.
ಪಟಿಘಮ್ಹಾ ತು ಸತ್ತೇವ, ಸಿತಮ್ಹಾ ತೇರಸೇರಿತಾ;
ಪಾಪಪುಞ್ಞದ್ವಿಹೇತುಮ್ಹಾ, ಏಕವೀಸತಿ ಭಾವಯೇ.
ದ್ವಿಹೇತುಕಾಮಕ್ರಿಯತೋ ¶ , ಅಟ್ಠಾರಸ ಉಪೇಕ್ಖಕಾ;
ಸತ್ತರಸ ಸುಖೋಪೇತಾ, ವಿಭಾವೇಯ್ಯ ವಿಚಕ್ಖಣೋ.
ಕಾಮಪುಞ್ಞತಿಹೇತುಮ್ಹಾ, ತೇತ್ತಿಂಸೇವ ಉಪೇಕ್ಖಕಾ;
ತೇಪಞ್ಞಾಸ ಸುಖೋಪೇತಾ, ಭವನ್ತೀತಿ ಪಕಾಸಿತಂ.
ತಿಹೇತುಕಾಮಕ್ರಿಯತೋ, ಚತುವೀಸತಿಪೇಕ್ಖಕಾ;
ಸುಖಿತಮ್ಹಾ ತು ದೀಪೇಯ್ಯ, ಪಞ್ಚವೀಸತಿ ಪಣ್ಡಿತೋ.
ದಸರೂಪಜವಮ್ಹೇಕಾ-ದಸದ್ವಾದಸ ¶ ತೇರಸ;
ಯಥಾಕ್ಕಮಂ ಪಞ್ಚದಸ, ಆರುಪ್ಪಾ ಪರಿದೀಪಯೇ.
ಫಲಮ್ಹಾ ಚುದ್ದಸೇವಾಹು, ಮಗ್ಗಮ್ಹಾ ತು ಸಕಂ ಫಲಂ;
ಪರಂ ಸಙ್ಗಹಮಿಚ್ಚೇವಂ, ವಿಗಣೇಯ್ಯ ವಿಸಾರದೋ.
ಪುಬ್ಬಾಪರಸಮೋಧಾನ-ಮಿತಿ ಞತ್ವಾ ತತೋ ಪರಂ;
ವತ್ಥುವೀಥಿಸಮೋಧಾನಂ, ಯಥಾಸಮ್ಭವಮುದ್ದಿಸೇ.
ಪಞ್ಚ ವತ್ಥೂನಿ ನಿಸ್ಸಾಯ, ಕಮತೋ ಪಞ್ಚಮಾನಸಾ;
ತೇತ್ತಿಂಸ ಪನ ನಿಸ್ಸಾಯ, ಹದಯಂ ಮಾನಸಾ ಸಿಯುಂ.
ಕಾಮಪಾಕಮನೋಧಾತು-ಹಸಿತುಪ್ಪಾದಮಾನಸಾ;
ದೋಸಮೂಲಾನಿ ಮಗ್ಗೋ ಚ, ರೂಪಜ್ಝಾನಾವ ಸಬ್ಬಥಾ.
ದಸಾವಸೇಸಾಪುಞ್ಞಾನಿ, ಕಾಮಪುಞ್ಞಮಹಾಕ್ರಿಯಾ;
ವೋಟ್ಠಬ್ಬಾರೂಪಜವನಂ, ಸತ್ತ ಲೋಕುತ್ತರಾನಿ ಚ.
ದ್ವೇಚತ್ತಾಲೀಸ ಚಿತ್ತಾನಿ, ಪಞ್ಚವೋಕಾರಭೂಮಿಯಂ;
ನಿಸ್ಸಾಯ ಹದಯಂ ಹೋನ್ತಿ, ಅರೂಪೇ ನಿಸ್ಸಯಂ ವಿನಾ.
ಆರುಪ್ಪಪಾಕಾ ಚತ್ತಾರೋ, ಅನಿಸ್ಸಾಯೇತಿ ಸಬ್ಬಥಾ;
ವಿತ್ಥಾರೇನಟ್ಠಧಾ ಭಿನ್ನಂ, ಸಙ್ಖೇಪಾ ತಿವಿಧಂ ಭವೇ.
ತೇಚತ್ತಾಲೀಸ ನಿಸ್ಸಾಯ, ಅನಿಸ್ಸಾಯ ಚತುಬ್ಬಿಧಂ;
ನಿಸ್ಸಿತಾನಿಸ್ಸಿತಾ ಸೇಸಾ, ದ್ವೇಚತ್ತಾಲೀಸ ಮಾನಸಾ.
ಪಞ್ಚ ಚಿತ್ತಪ್ಪನಾ ಹೋನ್ತಿ, ಕಮೇನೇಕೇಕವೀಥಿಯಂ;
ಮನೋಧಾತುತ್ತಿಕಂ ನಾಮ, ಪಞ್ಚದ್ವಾರಿಕಮೀರಿತಂ.
ಸುಖತೀರಣವೋಟ್ಠಬ್ಬ-ಪರಿತ್ತಜವನಾ ¶ ಪನ;
ಏಕತಿಂಸಾಪಿ ಜಾಯನ್ತೇ, ಛಸು ವೀಥೀಸು ಸಮ್ಭವಾ.
ಮಹಾಪಾಕಾ ಪನಟ್ಠಾಪಿ, ಉಪೇಕ್ಖಾತೀರಣದ್ವಯಂ;
ಛಸು ದ್ವಾರೇಸು ಜಾಯನ್ತಿ, ದಸ ಮುತ್ತಾ ಚ ವೀಥಿಯಾ.
ಚುತಿಸನ್ಧಿಭವಙ್ಗಾನಂ, ವಸಾ ಪಾಕಾ ಮಹಗ್ಗತಾ;
ನವ ವೀಥಿವಿಮುತ್ತಾತಿ, ದಸಧಾ ವೀಥಿಸಙ್ಗಹೋ.
ಏಕದ್ವಾರಿಕಚಿತ್ತಾನಿ ¶ , ಪಞ್ಚಛದ್ವಾರಿಕಾ ತಥಾ;
ಛದ್ವಾರಿಕವಿಮುತ್ತಾ ಚ, ವಿಮುತ್ತಾತಿ ಚ ಸಬ್ಬಥಾ.
ಛತ್ತಿಂಸ ತಯೇಕತಿಂಸ, ದಸ ಚೇವ ನವೇತಿ ಚ;
ಞತ್ವಾ ವೀಥಿಸಮೋಧಾನಂ, ಗೋಚರಞ್ಚ ಸಮುದ್ದಿಸೇ.
ಕಮತೋ ಪಞ್ಚವಿಞ್ಞಾಣಾ, ಲೋಕುತ್ತರಮಹಗ್ಗತಾ;
ಅಭಿಞ್ಞಾವಜ್ಜಿತಾ ಸಬ್ಬಾ, ಪಞ್ಚತಾಲೀಸ ಮಾನಸಾ.
ಯಥಾಸಮ್ಭವತೋ ಹೋನ್ತಿ, ರೂಪಾದೇಕೇಕಗೋಚರಾ;
ಪಞ್ಚಗೋಚರಮೀರೇನ್ತಿ, ಮನೋಧಾತುತ್ತಿಕಂ ಪನ.
ಸನ್ತೀರಣಮಹಾಪಾಕಾ, ಪರಿತ್ತಜವನಾನಿ ಚ;
ವೋಟ್ಠಬ್ಬನಮಭಿಞ್ಞಾ ಚ, ತೇಚತ್ತಾಲೀಸ ಸಮ್ಭವಾ.
ಛಾರಮ್ಮಣೇಸು ಹೋನ್ತೀತಿ, ಅಟ್ಠಧಾ ತಿವಿಧಾ ಪುನ;
ಏಕಾರಮ್ಮಣಚಿತ್ತಾನಿ, ಪಞ್ಚಛಾರಮ್ಮಣಾನಿ ಚ.
ಸಙ್ಖೇಪಾ ಮಾನಸಾ ಪಞ್ಚ-ಚತ್ತಾಲೀಸ ತಯೋ ತಥಾ;
ತೇಚತ್ತಾಲೀಸ ಚೇವೇತಿ, ಸತ್ತಧಾಪಿ ಸಿಯುಂ ಕಥಂ.
ಕಾಮಪಾಕಮನೋಧಾತು-ಹಸಿತುಪ್ಪಾದಮಾನಸಾ;
ಪಞ್ಚವೀಸ ಯಥಾಯೋಗಂ, ಪರಿತ್ತಾರಮ್ಮಣಾ ಮತಾ.
ಕಸಿಣುಗ್ಘಾಟಿಮಾಕಾಸಂ, ಪಠಮಾರುಪ್ಪಮಾನಸಂ;
ತಸ್ಸೇವ ನತ್ಥಿಭಾವಂ ತು, ತತಿಯಾರುಪ್ಪಕಂ ತಥಾ.
ಆಲಮ್ಬಿತ್ವಾ ಪವತ್ತನ್ತಿ, ಆರುಪ್ಪಾ ಕಮತೋ ತತೋ;
ದುತಿಯಞ್ಚ ಚತುತ್ಥಞ್ಚ, ಛ ಮಹಗ್ಗತಗೋಚರಾ.
ಅಪ್ಪಮಾಣಸಮಞ್ಞಾ ¶ ತೇ, ನಿಬ್ಬಾನೇ ಪನ ಗೋಚರೇ;
ಅಟ್ಠ ಲೋಕುತ್ತರಾ ಧಮ್ಮಾ, ನಿಯಮೇನ ವವತ್ಥಿತಾ.
ಕಸಿಣಾಸುಭಕೋಟ್ಠಾಸೇ,
ಆನಾಪಾನೇ ಚ ಯೋಗಿನೋ;
ಪಟಿಭಾಗನಿಮಿತ್ತಮ್ಹಿ ¶ ,
ಅಪ್ಪಮಞ್ಞಾನುಯುಞ್ಜತೋ.
ಸತ್ತಪಣ್ಣತ್ತಿಯಞ್ಚೇವ, ರೂಪಜ್ಝಾನಂ ಪವತ್ತತಿ;
ಯಥಾವುತ್ತನಿಮಿತ್ತಮ್ಹಿ, ಸೇಸಮಾರುಪ್ಪಕನ್ತಿ ಚ.
ಅಭಿಞ್ಞಾವಜ್ಜಿತಾ ಏಕವೀಸ ಮಹಗ್ಗತಾ ಸಬ್ಬಾ;
ಸಬ್ಬೇ ಪಣ್ಣತ್ತಿಸಙ್ಖಾತೇ, ನವತ್ತಬ್ಬೇ ಪವತ್ತರೇ.
ಜಾಯನ್ತಾಕುಸಲಾ ಞಾಣವಿಪ್ಪಯುತ್ತಜವಾ ತಥಾ;
ಅಪ್ಪಮಾಣಂ ವಿನಾ ವೀಸ, ಪರಿತ್ತಾದೀಸು ತೀಸುಪಿ.
ತಿಹೇತುಕಾಮಪುಞ್ಞಾನಿ, ಪುಞ್ಞಾಭಿಞ್ಞಾ ಚ ಪಞ್ಚಿಮೇ;
ಚತೂಸುಪಿ ಪವತ್ತನ್ತಿ, ಅರಹತ್ತದ್ವಯಂ ವಿನಾ.
ಕ್ರಿಯಾಭಿಞ್ಞಾ ಚ ವೋಟ್ಠಬ್ಬಂ, ಕ್ರಿಯಾಕಾಮೇ ತಿಹೇತುಕಾ;
ಛ ಸಬ್ಬತ್ಥಾಪಿ ಹೋನ್ತೀತಿ, ಸತ್ತಧಾ ಮಾನಸಾ ಠಿತಾ.
ಏಕತಿಚ್ಚತುಕೋಟ್ಠಾಸಗೋಚರಾ ತಿವಿಧಾ ಪನ;
ಸಮಸಟ್ಠಿ ತಥಾ ವೀಸ, ಕಮೇನೇಕಾದಸೇತಿ ಚ.
ಪಞ್ಚದ್ವಾರೇಸು ಪಞ್ಚಾಪಿ, ಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನಾವ ಗೋಚರಾ;
ತೇಕಾಲಿಕಾ ನವತ್ತಬ್ಬಾ, ಮನೋದ್ವಾರೇ ಯಥಾರಹಂ.
ಅಜ್ಝತ್ತಾ ಚ ಬಹಿದ್ಧಾ ಚ, ಪಞ್ಚದ್ವಾರೇಸು ಗೋಚರಾ;
ಮನೋದ್ವಾರೇ ನವತ್ತಬ್ಬೋ, ನತ್ಥಿಭಾವೋಪಿ ಲಬ್ಭತಿ.
ಪಞ್ಚದ್ವಾರೇಸು ಪಞ್ಚನ್ನ-ಮೇಕಮೇಕೋ ಚ ಗೋಚರೋ;
ಛಾಪಿ ಆರಮ್ಮಣಾ ಹೋನ್ತಿ, ಮನೋದ್ವಾರಮ್ಹಿ ಸಬ್ಬಥಾ.
ಪಞ್ಚದ್ವಾರೇಸು ಗಹಿತಂ, ತದಞ್ಞಮ್ಪಿ ಚ ಗೋಚರಂ;
ಮನೋದ್ವಾರೇ ವವತ್ಥಾನಂ, ಗಚ್ಛತೀತಿ ಹಿ ದೇಸಿತಂ.
ಅತೀತಾ ¶ ವತ್ತಮಾನಾ ಚ, ಸಮ್ಭವಾ ಕಾಮಸನ್ಧಿಯಾ;
ಛದ್ವಾರಗಹಿತಾ ಹೋನ್ತಿ, ತಿವಿಧಾ ತೇಪಿ ಗೋಚರಾ.
ಕಮ್ಮನಿಮಿತ್ತಮೇವೇಕಂ ¶ , ಮನೋದ್ವಾರೇ ಉಪಟ್ಠಿತಂ;
ನವತ್ತಬ್ಬಮತೀತಞ್ಚ, ಧಮ್ಮಾರಮ್ಮಣಸಙ್ಗಹಂ.
ಆಲಮ್ಬಿತ್ವಾ ಯಥಾಯೋಗಂ, ಪಟಿಸನ್ಧಿಮಹಗ್ಗತಾ;
ಅನ್ತೇ ಚುತಿ ಭವೇ ಮಜ್ಝೇ, ಭವಙ್ಗಮ್ಪಿ ಪವತ್ತತೀತಿ.
ಇತಿ ಚಿತ್ತವಿಭಾಗೇ ವೀಥಿಪರಿಕಮ್ಮಕಥಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ.
ಚತುತ್ಥೋ ಪರಿಚ್ಛೇದೋ.
ಪಞ್ಚಮೋ ಪರಿಚ್ಛೇದೋ
೫. ಭೂಮಿಪುಗ್ಗಲಕಥಾ
ಇತೋ ಪರಂ ಪವಕ್ಖಾಮಿ, ಭೂಮಿಪುಗ್ಗಲಭೇದತೋ;
ಚಿತ್ತಾನಂ ಪನ ಸಬ್ಬೇಸಂ, ಕಮತೋ ಸಙ್ಗಹಂ ಕಥಂ.
ನಿರಯಞ್ಚ ತಿರಚ್ಛಾನಯೋನಿ ಪೇತಾಸುರಾ ತಥಾ;
ಚತುರಾಪಾಯಭೂಮೀತಿ, ಕಾಮೇ ದುಗ್ಗತಿಯೋ ಮತಾ.
ಚಾತುಮಹಾರಾಜಿಕಾ ಚ, ತಾವತಿಂಸಾ ಚ ಯಾಮಕಾ;
ತುಸಿತಾ ಚೇವ ನಿಮ್ಮಾನರತಿನೋ ವಸವತ್ತಿನೋ.
ಛಳೇತೇ ದೇವಲೋಕಾ ಚ, ಮಾನವಾತಿ ಚ ಸತ್ತಧಾ;
ಕಾಮಸುಗತಿಯೋ ಚೇಕಾದಸಧಾ ಕಾಮಭೂಮಿಯೋ.
ಬ್ರಹ್ಮಾನಂ ಪಾರಿಸಜ್ಜಾ ಚ, ತಥಾ ಬ್ರಹ್ಮಪುರೋಹಿತಾ;
ಮಹಾಬ್ರಹ್ಮಾ ಚ ತಿವಿಧಾ, ಪಠಮಜ್ಝಾನಭೂಮಿಯೋ.
ಪರಿತ್ತಾಭಾಪ್ಪಮಾಣಾಭಾ, ತಥೇವಾಭಸ್ಸರಾತಿ ಚ;
ದುತಿಯಜ್ಝಾನಭೂಮಿ ಚ, ತಿವಿಧಾವ ಪಕಾಸಿತಾ.
ಪರಿತ್ತಸುಭಾಪ್ಪಮಾಣಾಸುಭಾ ಚ ಸುಭಕಿಣ್ಹಕಾ;
ತಿವಿಧಾಪಿ ಪವುಚ್ಚನ್ತಿ, ತತಿಯಜ್ಝಾನಭೂಮಿಯೋ.
ವೇಹಪ್ಫಲಾ ¶ ¶ ಅಸಞ್ಞೀ ಚ, ಸುದ್ಧಾವಾಸಾ ಚ ಪಞ್ಚಧಾ;
ಇಚ್ಚೇತಾ ಪನ ಸತ್ತಾಪಿ, ಚತುತ್ಥಜ್ಝಾನಭೂಮಿಯೋ.
ಅವಿಹಾ ಚ ಅತಪ್ಪಾ ಚ, ಸುದಸ್ಸಾ ಚ ಸುದಸ್ಸಿನೋ;
ಅಕನಿಟ್ಠಾತಿ ಪಞ್ಚೇತೇ, ಸುದ್ಧಾವಾಸಾ ಪಕಾಸಿತಾ.
ಇತಿ ಸೋಳಸಧಾ ಭಿನ್ನಾ, ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕಾ ಪವುಚ್ಚರೇ;
ರೂಪಿಬ್ರಹ್ಮಾನಮಾವಾಸಾ, ರೂಪಾವಚರಭೂಮಿಯೋ.
ಆಕಾಸಾನಞ್ಚಾಯತನನಾಮಾದೀಹಿ ಪಕಾಸಿತಾ;
ಅರೂಪಿಬ್ರಹ್ಮಲೋಕಾ ಚ, ಚತುಧಾರೂಪಭೂಮಿಯೋ.
ಸೋತಾಪನ್ನಾದಿಭೇದೇನ, ಚತುಧಾನುತ್ತರಾ ಮತಾ;
ಪಞ್ಚತಿಂಸ ಪನಿಚ್ಚೇವಂ, ಸಬ್ಬಥಾಪಿ ಚ ಭೂಮಿಯೋ.
ಜಾಯನ್ತಿ ಚತುರಾಪಾಯೇ, ಪಾಪಪಾಕಾಯ ಸನ್ಧಿಯಾ;
ಕಾಮಾವಚರದೇವೇಸು, ಮಹಾಪಾಕೇಹಿ ಜಾಯರೇ.
ಅಹೇತುಕಾ ಪುಞ್ಞಪಾಕಾಹೇತುಕೇನ ತು ಜಾಯರೇ;
ಭುಮ್ಮದೇವಮನುಸ್ಸೇಸು, ಮಹಾಪಾಕೇಹಿ ಚೇತರೇ.
ವಿಪಾಕಂ ಪಠಮಜ್ಝಾನಂ, ಪಠಮಜ್ಝಾನಭೂಮಿಯಂ;
ದುತಿಯಂ ತತಿಯಞ್ಚೇವ, ದುತಿಯಜ್ಝಾನಭೂಮಿಯಂ.
ತತಿಯಮ್ಹಿ ಚತುತ್ಥಂ ತು, ಚತುತ್ಥಮ್ಹಿ ಚ ಪಞ್ಚಮಂ;
ಆರುಪ್ಪಾ ಚ ಕಮೇನೇವ, ಆರುಪ್ಪೇ ಹೋನ್ತಿ ಸನ್ಧಿಯೋ.
ಕಾಯವಾಚಾಮನೋದ್ವಾರೇ, ಕಮ್ಮಂ ಪಾಣವಧಾದಿಕಂ;
ಕತ್ವಾ ಪಾಪಕಚಿತ್ತೇಹಿ, ಜಾಯನ್ತಾಪಾಯಭೂಮಿಯಂ.
ಕಾಯವಾಚಾಮನೋದ್ವಾರೇ, ದಾನಂ ಸೀಲಞ್ಚ ಭಾವನಂ;
ಕಾಮಪುಞ್ಞೇಹಿ ಕತ್ವಾನ, ಕಾಮಸುಗತಿಯಂ ಸಿಯುಂ.
ಪರಿತ್ತಂ ಮಜ್ಝಿಮಂ ಝಾನಂ, ಪಣೀತಞ್ಚ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ;
ಭಾವೇತ್ವಾ ತಿವಿಧಾ ಹೋನ್ತಿ, ತೀಸು ಭೂಮೀಸು ಯೋಗಿನೋ.
ವೇಹಪ್ಫಲೇಸು ¶ ಜಾಯನ್ತಿ, ಭಾವೇತ್ವಾ ಪಞ್ಚಮಂ ತಥಾ;
ಸಞ್ಞಾವಿರಾಗತಞ್ಚೇವ, ಭಾವೇತ್ವಾಸಞ್ಞಿಭೂಮಿಯಂ.
ಸುದ್ಧಾವಾಸೇಸು ¶ ಜಾಯನ್ತಿ, ಅನಾಗಾಮಿಕಪುಗ್ಗಲಾ;
ಆರುಪ್ಪಾನಿ ಚ ಭಾವೇತ್ವಾ, ಅರೂಪೇಸು ಯಥಾಕ್ಕಮಂ.
ಲೋಕುತ್ತರಂ ತು ಭಾವೇತ್ವಾ, ಯಥಾಸಕಮನನ್ತರಂ;
ಸಮಾಪತ್ತಿಕ್ಖಣೇ ಚೇವ, ಅಪ್ಪೇತಿ ಫಲಮಾನಸಂ.
ಅಪಾಯಮ್ಹಾ ಚುತಾ ಸತ್ತಾ, ಕಾಮಧಾತುಮ್ಹಿ ಜಾಯರೇ;
ಸಬ್ಬಟ್ಠಾನೇಸು ಜಾಯನ್ತಿ, ಕಾಮಸುಗತಿತೋ ಚುತಾ.
ಚುತಾ ಜಾಯನ್ತಿ ರೂಪಮ್ಹಾ, ಸಬ್ಬತ್ಥಾಪಾಯವಜ್ಜಿತೇ;
ಕಾಮಸುಗತಿಯಂ ಹೋನ್ತಿ, ಅರೂಪಾಸಞ್ಞತೋ ಚುತಾ.
ತಥಾರೂಪಚುತಾ ಹೋನ್ತಿ, ತತ್ಥೇವೋಪರಿಮೇವ ಚ;
ವಟ್ಟಮೂಲಸಮುಚ್ಛೇದಾ, ನಿಬ್ಬಾಯನ್ತಿ ಅನಾಸವಾ.
ಸುದ್ಧಾವಾಸೇಸ್ವನಾಗಾಮಿ-ಪುಗ್ಗಲಾವೋಪಪಜ್ಜರೇ;
ಕಾಮಧಾತುಮ್ಹಿ ಜಾಯನ್ತಿ, ಅನಾಗಾಮಿವಿವಜ್ಜಿತಾ.
ಹೇಟ್ಠುಪಪತ್ತಿಬ್ರಹ್ಮಾನಂ, ಅರಿಯಾನಂ ನ ಕತ್ಥಚಿ;
ಅಸಞ್ಞಸತ್ತಾಪಾಯೇಸು, ನತ್ಥೇವಾರಿಯಪುಗ್ಗಲಾ.
ವೇಹಪ್ಫಲೇ ಅಕನಿಟ್ಠೇ, ಭವಗ್ಗೇ ಚ ಪತಿಟ್ಠಿತಾ;
ನ ಪುನಾಞ್ಞತ್ಥ ಜಾಯನ್ತಿ, ಸಬ್ಬೇ ಅರಿಯಪುಗ್ಗಲಾ.
ಛಸು ದೇವೇಸ್ವನಾಗಾಮೀ, ವೀತರಾಗಾ ನ ತಿಟ್ಠರೇ;
ನ ಚಿರಟ್ಠಾಯಿನೋ ತತ್ಥ, ಲೋಕಿಯಾಪಿ ಚ ಯೋಗಿನೋ.
ಗಿಹಿಲಿಙ್ಗೇ ನ ತಿಟ್ಠನ್ತಿ, ಮನುಸ್ಸೇಸು ಅನಾಸವಾ;
ಪಬ್ಬಜ್ಜಾಯಞ್ಚ ಭುಮ್ಮೇ ಚ, ಬ್ರಹ್ಮತ್ತೇಪಿ ಚ ತಿಟ್ಠರೇ.
ಯಾನಿ ಪಞ್ಞಾಸ ವಸ್ಸಾನಿ,
ಮನುಸ್ಸಾನಂ ಸ ಪಿಣ್ಡಿತೋ;
ಏಕೋ ¶ ರತ್ತಿದಿವೋ ತೇನ,
ಮಾಸೇಕೋ ತಿಂಸ ರತ್ತಿಯೋ.
ದ್ವಾದಸಮಾಸಿಯೋ ವಸ್ಸೋ, ತೇನ ಪಞ್ಚಸತಂ ಭವೇ;
ಚಾತುಮಹಾರಾಜಿಕಾನಂ, ಪಮಾಣಮಿದಮಾಯುನೋ.
ತಂ ¶ ನವುತಿವಸ್ಸಸತ-ಸಹಸ್ಸಂ ಪನ ಪಿಣ್ಡಿತಂ;
ಗಣನಾಯ ಮನುಸ್ಸಾನಂ, ಚತುಭಾಗೂಪರೂಪರಿ.
ಯಂ ಮನುಸ್ಸವಸ್ಸಸತಂ, ತದೇಕೋ ದಿವಸೋ ಕತೋ;
ತೇನ ವಸ್ಸಸಹಸ್ಸಾಯು, ತಾವತಿಂಸೇಸು ದೇಸಿತೋ.
ಕೋಟಿತ್ತಯಂ ಸಟ್ಠಿಸತಸಹಸ್ಸಞ್ಚಾಧಿಕಂ ಭವೇ;
ಗಣನಾಯ ಮನುಸ್ಸಾನಂ, ತಾವತಿಂಸೇಸು ಪಿಣ್ಡಿತಂ.
ಆಯುಪ್ಪಮಾಣಮಿಚ್ಚೇವಂ, ದೇವಾನಮುಪರೂಪರಿ;
ದ್ವಿಕ್ಖತ್ತುಂ ದ್ವಿಗುಣಂ ಕತ್ವಾ, ಚತುಭಾಗಮುದಾಹಟಂ.
ಗಣನಾಯ ಮನುಸ್ಸಾನಂ, ತತ್ಥ ಚುದ್ದಸ ಕೋಟಿಯೋ;
ಚತ್ತಾಲೀಸಸತಸಹಸ್ಸಾಧಿಕಾ ಯಾಮಭೂಮಿಯಂ.
ತುಸಿತಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತಿ, ಸತ್ತಪಞ್ಞಾಸ ಕೋಟಿಯೋ;
ಸಟ್ಠಿಸತಸಹಸ್ಸಾನಿ, ವಸ್ಸಾನಿ ಅಧಿಕಾನಿ ಚ.
ನಿಮ್ಮಾನರತಿದೇವಾನಂ, ದ್ವಿಸತಂ ತಿಂಸ ಕೋಟಿಯೋ;
ಚತ್ತಾಲೀಸವಸ್ಸಸತಸಹಸ್ಸಾನಿ ಚ ಸಬ್ಬಥಾ.
ನವಕೋಟಿಸತಞ್ಚೇಕವೀಸತಿವಸ್ಸಕೋಟಿಯೋ;
ಸಟ್ಠಿವಸ್ಸಸತಸಹಸ್ಸಾಧಿಕಾ ವಸವತ್ತಿಸು.
ಕಪ್ಪಸ್ಸ ತತಿಯೋ ಭಾಗೋ, ಉಪಡ್ಢಞ್ಚ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ;
ಕಪ್ಪೇಕೋ ದ್ವೇ ಚ ಚತ್ತಾರೋ, ಅಟ್ಠ ಕಪ್ಪಾ ಚ ಸೋಳಸ.
ದ್ವತ್ತಿಂಸ ಚತುಸಟ್ಠೀ ಚ, ನವಸು ಬ್ರಹ್ಮಭೂಮಿಸು;
ವೇಹಪ್ಫಲಾ ಅಸಞ್ಞೀ ಚ, ಪಞ್ಚಕಪ್ಪಸತಾಯುಕಾ.
ಕಪ್ಪಸಹಸ್ಸಂ ¶ ದ್ವೇ ಚತ್ತಾರಿ, ಅಟ್ಠ ಸೋಳಸ ಚಕ್ಕಮಾ;
ಸಹಸ್ಸಾನಿ ಚ ಕಪ್ಪಾನಂ, ಸುದ್ಧಾವಾಸಾನಮುದ್ದಿಸೇ.
ವೀಸಕಪ್ಪಸಹಸ್ಸಾನಿ, ಚತ್ತಾಲೀಸಞ್ಚ ಸಟ್ಠಿ ಚ;
ಚತುರಾಸೀತಿಸಹಸ್ಸಾ, ಕಪ್ಪಾ ಚಾರುಪ್ಪಕೇ ಕಮಾ.
ಆಯುಪ್ಪಮಾಣನಿಯಮೋ, ನತ್ಥಿ ಭುಮ್ಮೇ ಚ ಮಾನವೇ;
ವಸ್ಸಾನಂ ಗಣನಾ ನತ್ಥಿ, ಚತುರಾಪಾಯಭೂಮಿಯಂ.
ಪುಥುಜ್ಜನಾರಿಯಾ ¶ ಚೇತಿ, ದುವಿಧಾ ಹೋನ್ತಿ ಪುಗ್ಗಲಾ;
ತಿಹೇತುಕಾದಿಭೇದೇನ, ತಿವಿಧಾ ಚ ಪುಥುಜ್ಜನಾ.
ಮಗ್ಗಟ್ಠಾ ಚ ಫಲಟ್ಠಾ ಚ,
ಅಟ್ಠೇವಾರಿಯಪುಗ್ಗಲಾ;
ಆದಿತೋ ಸತ್ತ ಸೇಕ್ಖಾ ಚ,
ಅಸೇಕ್ಖೋ ಚಾರಹಾಪರೋ.
ಅಹೇತುಕಾವ ಲಬ್ಭನ್ತಿ, ಸತ್ತಾ ದುಗ್ಗತಿಯಂ ಪನ;
ತಿಹೇತುಕಾವ ಲಬ್ಭನ್ತಿ, ರೂಪಾರೂಪೇ ಸಚಿತ್ತಕಾ.
ಕಾಮಾವಚರದೇವೇಸು, ಅಹೇತುಕವಿವಜ್ಜಿತಾ;
ವಿನಿಪಾತಾಸುರೇ ಚೇವ, ಮಾನವೇ ಚ ತಯೋಪಿ ಚ.
ಅರಿಯಾ ನಾಮ ಲಬ್ಭನ್ತಿ, ಅಸಞ್ಞಾಪಾಯವಜ್ಜಿತೇ;
ಪುಥುಜ್ಜನಾ ತು ಲಬ್ಭನ್ತಿ, ಸುದ್ಧಾವಾಸವಿವಜ್ಜಿತೇ.
ಸುದ್ಧಾವಾಸಮಪಾಯಞ್ಚ, ಹಿತ್ವಾಸಞ್ಞಿಭವಂ ತಿಧಾ;
ಸೋತಾಪನ್ನಾದಯೋ ದ್ವೇಪಿ, ಸೇಸಟ್ಠಾನೇಸು ಲಬ್ಭರೇ.
ಇತಿ ಸಬ್ಬಪ್ಪಭೇದೇನ, ಭೂಮಿಪುಗ್ಗಲಸಙ್ಗಹಂ;
ಞತ್ವಾ ವಿಞ್ಞೂ ವಿಭಾವೇಯ್ಯ, ತತ್ಥ ಚಿತ್ತಾನಿ ಸಮ್ಭವಾತಿ.
ಇತಿ ಚಿತ್ತವಿಭಾಗೇ ಭೂಮಿಪುಗ್ಗಲಕಥಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ.
ಪಞ್ಚಮೋ ಪರಿಚ್ಛೇದೋ.
ಛಟ್ಠೋ ಪರಿಚ್ಛೇದೋ
೬. ಭೂಮಿಪುಗ್ಗಲಚಿತ್ತಪ್ಪವತ್ತಿಕಥಾ
ಕಾಮಸುಗತಿಯಂ ¶ ಹೋನ್ತಿ, ಮಹಾಪಾಕಾ ಯಥಾರಹಂ;
ಮಹಗ್ಗತವಿಪಾಕಾ ಚ, ಯಥಾಸನ್ಧಿವವತ್ಥಿತಾ.
ವೋಟ್ಠಬ್ಬಕಾಮಪುಞ್ಞಾನಿ, ವಿಯುತ್ತಾನಿ ಚ ದಿಟ್ಠಿಯಾ;
ಉದ್ಧಚ್ಚಸಹಿತಞ್ಚೇತಿ, ಹೋನ್ತಿ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಚುದ್ದಸ.
ಸನ್ತೀರಣಮನೋಧಾತು-ಚಕ್ಖುಸೋತಮನಾ ¶ ಪನ;
ದಸ ಚಿತ್ತಾನಿ ಜಾಯನ್ತಿ, ಸಬ್ಬತ್ಥಾರೂಪವಜ್ಜಿತೇ.
ದಿಟ್ಠಿಗತಸಮ್ಪಯುತ್ತಾ, ವಿಚಿಕಿಚ್ಛಾಯುತಾ ತಥಾ;
ಪಞ್ಚ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಜಾಯನ್ತಿ, ಸುದ್ಧಾವಾಸವಿವಜ್ಜಿತೇ.
ದೋಸಮೂಲದ್ವಯಞ್ಚೇವ, ಘಾನಾದಿತ್ತಯಮಾನಸಾ;
ಅಟ್ಠ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಜಾಯನ್ತಿ, ಮಹಗ್ಗತವಿವಜ್ಜಿತೇ.
ಚತುತ್ಥಾರುಪ್ಪಜವನಂ, ಅನಾಗಾಮಿಫಲಾದಯೋ;
ಮಹಾಕ್ರಿಯಾ ಚ ಜಾಯನ್ತಿ, ತೇರಸಾಪಾಯವಜ್ಜಿತೇ.
ಹೇಟ್ಠಾರುಪ್ಪಜವಾ ದ್ವೇ ದ್ವೇ, ಛಾಪಾಯುಪರಿವಜ್ಜಿತೇ;
ಸಿತರೂಪಜವಾ ಹೋನ್ತಿ, ಅರೂಪಾಪಾಯವಜ್ಜಿತೇ.
ಸೋತಾಪತ್ತಿಫಲಾದೀನಿ, ಸುದ್ಧಾಪಾಯವಿವಜ್ಜಿತೇ;
ಪಠಮಾನುತ್ತರಂ ಸುದ್ಧಾ-ಪಾಯಾರೂಪವಿವಜ್ಜಿತೇ.
ಅವತ್ಥಾಭೂಮಿಭೂತತ್ತಾ, ನ ಗಯ್ಹನ್ತಿ ಅನುತ್ತರಾ;
ಏಕವೋಕಾರಭೂಮಿ ಚ, ರೂಪಮತ್ತಾ ನ ಗಯ್ಹತಿ.
ಸಭುಮ್ಮಾ ಸಬ್ಬಭುಮ್ಮಾ ಚ, ಏಕದ್ವಿತ್ತಯವಜ್ಜಿತಾ;
ತಥಾರೂಪಸುದ್ಧಾವಾಸ-ಬ್ರಹ್ಮಾಪಾಯವಸಾತಿ ಚ.
ಮಾನಸಾ ¶ ಪಞ್ಚ ಕೋಟ್ಠಾಸಾ, ಸತ್ತರಸ ಚತುದ್ದಸ;
ಛತ್ತಿಂಸತೇಕವೀಸಾ ಚ, ಏಕಞ್ಚೇವ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ.
ಅಟ್ಠಾರಸಾಪಿ ಹೋನ್ತೇತೇ, ನವಧಾಪಿ ಪುನೇಕಧಾ;
ಚತುಧಾ ತಿವಿಧಾ ಚೇವ, ಏಕಧಾತಿ ಚ ಭೇದತೋ.
ತೇರಸಾಪಿ ಚ ಕೋಟ್ಠಾಸಾ, ಭವನ್ತೇಕತಿಭೂಮಕಾ;
ಛಸತ್ತೇಕಾದಸಸತ್ತ-ರಸಭೂಮಕಮಾನಸಾ.
ಏಕದ್ವಯತಿಚತುಕ್ಕಪಞ್ಚಕಾಧಿಕವೀಸಜಾ;
ಛಬ್ಬೀಸತಿಂಸಜಾ ಚೇತಿ, ಯಥಾನುಕ್ಕಮತೋ ಭವೇ.
ಚತ್ತಾರಿ ಪುನ ಚತ್ತಾರಿ, ಏಕಮಟ್ಠಟ್ಠ ಚೇಕಕಂ;
ಚತ್ತಾರೇಕಾದಸ ದ್ವೇ ದ್ವೇ, ಸತ್ತ ತೇವೀಸ ಚುದ್ದಸ.
ಕ್ರಿಯಾಜವಮಹಾಪಾಕಾ ¶ , ಲೋಕುತ್ತರಮಹಗ್ಗತಾ;
ದ್ವೇಪಞ್ಞಾಸ ನ ಲಬ್ಭನ್ತಿ, ಚತುರಾಪಾಯಭೂಮಿಯಂ.
ಕಾಮಾವಚರದೇವೇಸು, ಛಸು ಭುಮ್ಮೇ ಚ ಮಾನವೇ;
ಕಾಮಸುಗತಿಯಂ ನತ್ಥಿ, ನವ ಪಾಕಾ ಮಹಗ್ಗತಾ.
ದೋಸಮೂಲಮಹಾಪಾಕಾ, ಘಾನಾದಿತ್ತಯಮಾನಸಾ;
ನತ್ಥಾರೂಪವಿಪಾಕಾ ಚ, ವೀಸತೀ ರೂಪಭೂಮಿಯಂ.
ಕಙ್ಖಾದಿಟ್ಠಿಯುತಾ ಪಞ್ಚಾರೂಪಪಾಕಾ ಚತುಬ್ಬಿಧಾ;
ಪಞ್ಚಾದೋನುತ್ತರಾ ಚೇವ, ಸುದ್ಧಾವಾಸೇ ನ ಲಬ್ಭರೇ.
ಆದಾವಜ್ಜನಮಗ್ಗಾ ಚ, ಪಟಿಘಾರೂಪಮಾನಸಾ;
ಕಾಮಪಾಕಾ ಸಿತಾರೂಪೇ, ತೇಚತ್ತಾಲೀಸ ನತ್ಥಿ ತೇ.
ಸತ್ತತಿಂಸ ಪರಿತ್ತಾ ಚ, ಲಬ್ಭನ್ತಾಪಾಯಭೂಮಿಯಂ;
ಮಾನಸಾಸೀತಿ ಲಬ್ಭನ್ತಿ, ಕಾಮಸುಗತಿಯಂ ಪನ.
ಏಕೂನಸತ್ತತಿ ರೂಪೇ, ಸುದ್ಧೇ ಪಞ್ಞಾಸ ಪಞ್ಚ ಚ;
ಛಚತ್ತಾಲೀಸ ಆರುಪ್ಪೇ, ನತ್ಥಾಸಞ್ಞೀಸು ಕಿಞ್ಚಿಪಿ.
ಇತ್ಥಮೇಕದ್ವಿತಿಚತುಪಞ್ಚಭುಮ್ಮಾನಿ ¶ ಸೋಳಸ;
ದಸ ಪಞ್ಚದಸೇವಾಥ, ಚತುತ್ತಿಂಸ ಚತುದ್ದಸ.
ಅಪಾಯಾಹೇತುಕಾನಂ ತು, ಮಹಾಪಾಕಕ್ರಿಯಾಜವೇ;
ಹಿತ್ವಾ ಸೇಸಪರಿತ್ತಾನಿ, ಚಿತ್ತಾನಿ ಪನ ಲಬ್ಭರೇ.
ದ್ವಿಹೇತುಕಾಹೇತುಕಾನಂ, ಸೇಸಾನಂ ಕಾಮಮಾನಸಾ;
ಲಬ್ಭನ್ತಿ ಪನ ಹಿತ್ವಾನ, ಞಾಣಪಾಕಕ್ರಿಯಾಜವೇ.
ತಿಹೇತುಕಾನಂ ಸತ್ತಾನಂ, ತತ್ಥ ತತ್ಥೂಪಪತ್ತಿಯಂ;
ತತ್ಥ ತತ್ಥೂಪಪನ್ನಾನಂ, ಲಬ್ಭಮಾನಾನಿ ಲಬ್ಭರೇ.
ತಿಹೇತುಕಾನಂ ಸಬ್ಬೇಪಿ, ಮಾನಸಾಪಾಯಪಾಣಿನಂ;
ಸತ್ತತಿಂಸಾವಸೇಸಾನಂ, ಏಕತಾಲೀಸ ನಿದ್ದಿಸೇ.
ಪುಥುಜ್ಜನಾನ ಸೇಕ್ಖಾನಂ, ನ ಸನ್ತಿ ಜವನಕ್ರಿಯಾ;
ನ ಸನ್ತಿ ವೀತರಾಗಾನಂ, ಪುಞ್ಞಾಪುಞ್ಞಾನಿ ಸಬ್ಬಥಾ.
ಕಙ್ಖಾದಿಟ್ಠಿಯುತಾ ¶ ಪಞ್ಚ, ಸೇಕ್ಖಾನಂ ನತ್ಥಿ ಮಾನಸಾ;
ದೋಸಮೂಲದ್ವಯಞ್ಚಾಪಿ, ನತ್ಥಾನಾಗಾಮಿನೋ ಪನ.
ವವತ್ಥಿತಾರಿಯೇಸ್ವೇವ, ಯಥಾಸಕಮನುತ್ತರಾ;
ಮಗ್ಗಟ್ಠಾನಂ ಸಕೋ ಮಗ್ಗೋ, ನತ್ಥಞ್ಞಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಸಬ್ಬಥಾ.
ಪುಥುಜ್ಜನಾನಂ ದ್ವಿನ್ನಮ್ಪಿ, ಫಲಟ್ಠಾನಂ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ;
ತತಿಯಸ್ಸ ಫಲಟ್ಠಸ್ಸ, ಚತುತ್ಥಸ್ಸ ಚ ಸಮ್ಭವಾ.
ತೇಸಟ್ಠಿ ಚೇವ ಚಿತ್ತಾನಿ, ಲಬ್ಭನ್ತೇಕೂನಸಟ್ಠಿ ಚ;
ಸತ್ತಪಞ್ಞಾಸ ಚಿತ್ತಾನಿ, ತೇಪಞ್ಞಾಸ ಚ ಸಬ್ಬಥಾ.
ಚತುಪಞ್ಞಾಸ ಪಞ್ಞಾಸ, ಪಞ್ಞಾಸದ್ವಯಹೀನಕಾ;
ಕಾಮೇಸು ತೇಸಂ ಸಮ್ಭೋನ್ತಿ, ಚತುತಾಲೀಸ ಚಕ್ಕಮಾ.
ತೇಚತ್ತಾಲೀಸ ಚೇಕೂನಚತ್ತಾಲೀಸ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ;
ಭವನ್ತೇಕೂನತಾಲೀಸ, ಪಞ್ಚತ್ತಿಂಸ ಚ ರೂಪಿಸು.
ಸತ್ತವೀಸ ¶ ಚ ತೇವೀಸ, ತೇವೀಸ ಚ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ;
ಆರುಪ್ಪೇಸುಪಿ ಲಬ್ಭನ್ತಿ, ತೇಸಮಟ್ಠಾರಸೇವ ಚ.
ಪುಥುಜ್ಜನಾ ಚ ಚತ್ತಾರೋ, ಅಪಾಯಾಹೇತುಕಾದಯೋ;
ಅರಿಯಾ ಚೇವ ಅಟ್ಠಾತಿ, ದ್ವಾದಸನ್ನಂ ವಸಾ ಸಿಯುಂ.
ಛಬ್ಬಿಧಾ ಚಿತ್ತಕೋಟ್ಠಾಸಾ, ಏಕಪುಗ್ಗಲಿಕಾ ತಥಾ;
ಚತುಪಞ್ಚಛಸತ್ತಟ್ಠ-ಪುಗ್ಗಲಟ್ಠಾತಿ ಚಕ್ಕಮಾ.
ಛಬ್ಬೀಸ ಚುದ್ದಸೇವಾಥ, ತೇರಸ ದ್ವೇ ಚ ಮಾನಸಾ;
ದಸ ಸತ್ತಾಧಿಕಾ ಚೇವ, ಪುನ ಸತ್ತಾಧಿಕಾ ದಸಾತಿ.
ಇತಿ ಚಿತ್ತವಿಭಾಗೇ ಭೂಮಿಪುಗ್ಗಲಚಿತ್ತಪ್ಪವತ್ತಿಕಥಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ.
ಛಟ್ಠೋ ಪರಿಚ್ಛೇದೋ.
ಸತ್ತಮೋ ಪರಿಚ್ಛೇದೋ
೭. ಭೂಮಿಪುಗ್ಗಲಸಮ್ಭವಕಥಾ
ದ್ವಿಹೇತುಕಾಹೇತುಕಾನಂ ¶ , ನ ಸಮ್ಪಜ್ಜತಿ ಅಪ್ಪನಾ;
ಅರಹತ್ತಞ್ಚ ನತ್ಥೀತಿ, ನತ್ಥೇವ ಜವನಕ್ರಿಯಾ.
ಞಾಣಪಾಕಾ ನ ವತ್ತನ್ತಿ, ಜಳತ್ತಾ ಮೂಲಸನ್ಧಿಯಾ;
ದ್ವಿಹೇತುಕತದಾಲಮ್ಬಂ, ಸಿಯಾ ಸುಗತಿಯಂ ನ ವಾ.
ತಿಹೇತುಕಾನಂ ಸತ್ತಾನಂ, ಸಮಥಞ್ಚ ವಿಪಸ್ಸನಂ;
ಭಾವೇನ್ತಾನಂ ಪವತ್ತನ್ತಿ, ಛಬ್ಬೀಸತಿಪಿ ಅಪ್ಪನಾ.
ಅರಹನ್ತಾನ ಸತ್ತಾನಂ, ಭವನ್ತಿ ಜವನಕ್ರಿಯಾ;
ಯಥಾಭೂಮಿನಿಯಾಮೇನ, ಞಾಣಪಾಕಾ ಚ ಲಬ್ಭರೇ.
ವಜ್ಝಾ ¶ ಪಠಮಮಗ್ಗೇನ, ಕಙ್ಖಾದಿಟ್ಠಿಯುತಾ ಪನ;
ಪಟಿಘಂ ತತಿಯೇನೇವ, ಕಮ್ಮಮನ್ತೇನ ಸಾಸವಂ.
ತಸ್ಮಾ ತೇಸಂ ನ ವತ್ತನ್ತಿ, ತಾನಿ ಚಿತ್ತಾನಿ ಸಬ್ಬಥಾ;
ಮಗ್ಗಟ್ಠಾನಂ ತು ಮಗ್ಗೋವ, ನಾಞ್ಞಂ ಸಮ್ಭೋತಿ ಕಿಞ್ಚಿಪಿ.
ಅಹೇತುಕವಿಪಾಕಾನಿ, ಲಬ್ಭಮಾನಾಯ ವೀಥಿಯಾ;
ಸಬ್ಬಥಾಪಿ ಚ ಸಬ್ಬೇಸಂ, ಸಮ್ಭವನ್ತಿ ಯಥಾರಹಂ.
ಪಞ್ಚದ್ವಾರೇ ಮನೋದ್ವಾರೇ, ಧುವಮಾವಜ್ಜನದ್ವಯಂ;
ಪರಿತ್ತಪುಞ್ಞಾಪುಞ್ಞಾನಿ, ಲಬ್ಭನ್ತಿ ಲಹುವುತ್ತಿತೋ.
ಕ್ರಿಯಾಜವನಮಪ್ಪನಾ, ನತ್ಥಾಪಾಯೇಸು ಕಾರಣಂ;
ನತ್ಥಿ ಸಹೇತುಕಾ ಪಾಕಾ, ದುಗ್ಗತತ್ತಾ ಹಿ ಸನ್ಧಿಯಾ.
ಬ್ರಹ್ಮಾನಂ ಪಟಿಘಂ ನತ್ಥಿ, ಝಾನವಿಕ್ಖಮ್ಭಿತಂ ತಥಾ;
ಹೇಟ್ಠಾಝಾನಂ ವಿರತ್ತತ್ತಾ, ನ ಭಾವೇನ್ತಿ ಅರೂಪಿನೋ.
ಪುಬ್ಬೇವ ದಿಟ್ಠಸಚ್ಚಾವ, ಅರಿಯಾರೂಪಭೂಮಕಾ;
ತಸ್ಮಾದಿಮಗ್ಗೋ ನತ್ಥೇತ್ಥ, ಕಾಯಾಭಾವಾ ಸಿತಂ ತಥಾ.
ಸುದ್ಧಾವಾಸಾಪಿ ಪತ್ತಾವ, ಹೇಟ್ಠಾನುತ್ತರಪಞ್ಚಕಂ;
ಸತ್ತಪಾಪಪಹೀನಾ ಚ, ತಸ್ಮಾ ನತ್ಥೇತ್ಥ ತಾನಿ ಚ.
ಪಞ್ಚದ್ವಾರಿಕಚಿತ್ತಾನಿ ¶ , ದ್ವಾರಾಭಾವೇ ನ ವಿಜ್ಜರೇ;
ಸಹೇತುಕವಿಪಾಕಾ ಚ, ಯಥಾಭೂಮಿವವತ್ಥಿತಾ.
ಸಮ್ಭವಾಸಮ್ಭವಞ್ಚೇವಂ, ಞತ್ವಾ ಪುಗ್ಗಲಭೂಮಿಸು;
ಲಬ್ಭಮಾನವಸಾ ತತ್ಥ, ಚಿತ್ತಸಙ್ಗಹಮುದ್ದಿಸೇ.
ಕುಸಲಾದಿಪ್ಪಭೇದಾ ಚ, ತಥಾ ಭೂಮಾದಿಭೇದತೋ;
ವತ್ಥುದ್ವಾರಾರಮ್ಮಣತೋ, ಭೂಮಿಪುಗ್ಗಲತೋಪಿ ಚ.
ವಿಭಾಗೋ ಯೋ ಸಮುದ್ದಿಟ್ಠೋ,
ಚಿತ್ತಾನಞ್ಚ ತು ಸಮ್ಭವಾ;
ಞೇಯ್ಯೋ ¶ ಚೇತಸಿಕಾನಞ್ಚ,
ಸಮ್ಪಯೋಗಾನುಸಾರತೋತಿ.
ಇತಿ ಚಿತ್ತವಿಭಾಗೇ ಭೂಮಿಪುಗ್ಗಲಸಮ್ಭವಕಥಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ.
ಸತ್ತಮೋ ಪರಿಚ್ಛೇದೋ.
ನಿಟ್ಠಿತೋ ಚ ಚಿತ್ತವಿಭಾಗೋ.
ಅಟ್ಠಮೋ ಪರಿಚ್ಛೇದೋ
೨. ಚೇತಸಿಕವಿಭಾಗೋ
೮. ಚೇತಸಿಕಸಮ್ಪಯೋಗಕಥಾ
ಇತಿ ಚಿತ್ತವಿಧಿಂ ಞತ್ವಾ, ದ್ವೇಪಞ್ಞಾಸ ವಿಭಾವಿನಾ;
ಞೇಯ್ಯಾ ಚೇತಸಿ ಸಮ್ಭೂತಾ, ಧಮ್ಮಾ ಚೇತಸಿಕಾ ಕಥಂ.
ಫಸ್ಸೋ ಚ ವೇದನಾ ಸಞ್ಞಾ, ಚೇತನೇಕಗ್ಗತಾ ತಥಾ;
ಜೀವಿತಂ ಮನಸಿಕಾರೋ, ಸತ್ತ ಸಾಧಾರಣಾ ಇಮೇ.
ವಿತಕ್ಕೋ ಚ ವಿಚಾರೋ ಚ, ಪೀತಿ ಚ ವೀರಿಯಂ ತಥಾ;
ಛನ್ದೋ ಚ ಅಧಿಮೋಕ್ಖೋ ಚ, ಛ ಪಕಿಣ್ಣಕನಾಮಕಾ.
ಪುಞ್ಞಾಪುಞ್ಞೇಸು ಪಾಕೇಸು, ಕ್ರಿಯಾಸು ಚ ಯಥಾರಹಂ;
ಮಾನಸೇಸು ಪವತ್ತನ್ತಿ, ವಿಪ್ಪಕಿಣ್ಣಾ ಪಕಿಣ್ಣಕಾ.
ಸದ್ಧಾ ¶ ಸತಿನ್ದ್ರಿಯಞ್ಚೇವ, ಹಿರೋತ್ತಪ್ಪಬಲದ್ವಯಂ;
ಅಲೋಭೋ ಚ ಅದೋಸೋ ಚ, ಪಞ್ಞಾ ಮಜ್ಝತ್ತತಾಪಿ ಚ.
ಅಟ್ಠೇತೇ ¶ ಉತ್ತಮಾ ನಾಮ, ಧಮ್ಮಾ ಉತ್ತಮಸಾಧನಾ;
ನಿವಜ್ಜಾತಿ ಪವುಚ್ಚನ್ತಿ, ಯುಗಳಾ ಛ ತತೋಪರೇ.
ಪಸ್ಸದ್ಧಿ ಕಾಯಚಿತ್ತಾನಂ, ಲಹುತಾ ಮುದುತಾ ತಥಾ;
ಕಮ್ಮಞ್ಞತಾ ಚ ಪಾಗುಞ್ಞ-ತಾ ಚ ಉಜುಕತಾತಿ ಚ.
ಅಪ್ಪಮಞ್ಞಾದ್ವಯಂ ನಾಮ, ಕರುಣಾಮುದಿತಾ ಸಿಯುಂ;
ಸಮ್ಮಾವಾಚಾ ಚ ಕಮ್ಮನ್ತಾ-ಜೀವಾ ಚ ವಿರತಿತ್ತಯಂ.
ಪಞ್ಚವೀಸ ಪನಿಚ್ಚೇತೇ, ಅನವಜ್ಜಾ ಯಥಾರಹಂ;
ಪಾಪಾಹೇತುಕಮುತ್ತೇಸು, ಅನವಜ್ಜೇಸು ಜಾಯರೇ.
ಲೋಭೋ ದೋಸೋ ಚ ಮೋಹೋ ಚ,
ಮಾನೋ ದಿಟ್ಠಿ ಚ ಸಂಸಯೋ;
ಥಿನಮಿದ್ಧಞ್ಚ ಉದ್ಧಚ್ಚಂ,
ಕುಕ್ಕುಚ್ಚಞ್ಚ ತಥಾ ದಸ.
ಅಹಿರೀಕಮನೋತ್ತಪ್ಪಂ, ಇಸ್ಸಾ ಮಚ್ಛರಿಯನ್ತಿ ಚ;
ಹೋನ್ತಿ ಚುದ್ದಸ ಸಾವಜ್ಜಾ, ಸಾವಜ್ಜೇಸ್ವೇವ ಸಮ್ಭವಾ.
ದ್ವೇಪಞ್ಞಾಸ ಚತುದ್ಧೇವಂ, ಧಮ್ಮಾ ಚೇತಸಿಕಾ ಠಿತಾ;
ತೇಸಂ ದಾನಿ ಪವಕ್ಖಾಮಿ, ಸಮ್ಪಯೋಗಞ್ಚ ಸಙ್ಗಹಂ.
ಸತ್ತ ಸಾಧಾರಣಾ ಸಬ್ಬ-ಚಿತ್ತಸಾಧಾರಣಾ ತತೋ;
ಚಿತ್ತೇನ ಸದ್ಧಿ ಅಟ್ಠನ್ನಂ, ವಿಪ್ಪಯೋಗೋ ನ ಕತ್ಥಚಿ.
ವಿತಕ್ಕೋ ಪಞ್ಚವಿಞ್ಞಾಣಂ, ದುತಿಯಾದಿವಿವಜ್ಜಿತೇ;
ವಿಚಾರೋಪಿ ಚ ತತ್ಥೇವ, ತತಿಯಾದಿವಿವಜ್ಜಿತೇ.
ಸೋಮನಸ್ಸಯುತೇ ಪೀತಿ-ಚತುತ್ಥಜ್ಝಾನವಜ್ಜಿತೇ;
ವೀರಿಯಂ ಪಠಮಾವಜ್ಜ-ವಿಪಾಕಾಹೇತುವಜ್ಜಿತೇ.
ಛನ್ದೋ ಸಮ್ಭೋತಿ ಸಬ್ಬತ್ಥ, ಮೋಮೂಹಾಹೇತುವಜ್ಜಿತೇ;
ಅಧಿಮೋಕ್ಖೋ ವಿಚಿಕಿಚ್ಛಾ-ಪಞ್ಚವಿಞ್ಞಾಣವಜ್ಜಿತೇ.
ಛಸಟ್ಠಿ ¶ ¶ ಪಞ್ಚಪಞ್ಞಾಸ, ಸತ್ತತಿ ಚೇವ ಸೋಳಸ;
ವೀಸತೇಕಾದಸೇವಾಥ, ಪಕಿಣ್ಣಕವಿವಜ್ಜಿತಾ.
ಮಾನಸಾ ಪಞ್ಚಪಞ್ಞಾಸ, ಸವಿತಕ್ಕಾ ಛಸಟ್ಠಿ ಚ;
ಸವಿಚಾರೇಕಪಞ್ಞಾಸ, ಸಪ್ಪೀತಿಕಮನಾ ತಥಾ.
ತೇಸತ್ತತಿ ಸವೀರಿಯಾ, ಸಛನ್ದೇಕೂನಸತ್ತತಿ;
ಸಾಧಿಮೋಕ್ಖಾ ಪವುಚ್ಚನ್ತಿ, ಅಟ್ಠಸತ್ತತಿ ಮಾನಸಾ.
ಪಞ್ಞಾಪ್ಪಮಞ್ಞಾವಿರತೀ, ಹಿತ್ವಾ ಏಕೂನಸಟ್ಠಿಸು;
ಪಾಪಾಹೇತುಕಮುತ್ತೇಸು, ಸದ್ಧಾದೇಕೂನವೀಸತಿ.
ದ್ವಿಹೇತುಕಾಹೇತುಪಾಪವಜ್ಜಿತೇಸು ಸಮಾಸತೋ;
ಪಞ್ಞಾ ತು ಜಾಯತೇ ಸತ್ತಚತ್ತಾಲೀಸೇಸು ಸಬ್ಬಥಾ.
ಮಹಾಕ್ರಿಯಾಕಾಮಪುಞ್ಞ-ರೂಪಜ್ಝಾನೇಸು ಜಾಯರೇ;
ಅಪ್ಪಮಞ್ಞಾಟ್ಠವೀಸೇಸು, ಹಿತ್ವಾ ಝಾನಂ ತು ಪಞ್ಚಮಂ.
ಲೋಕುತ್ತರೇಸು ಸಬ್ಬತ್ಥ, ಸಹೇವ ವಿರತಿತ್ತಯಂ;
ಕಾಮಪುಞ್ಞೇಸು ಸಮ್ಭೋತಿ, ಯಥಾಸಮ್ಭವತೋ ವಿಸುಂ.
ವಿರತೀಅಪ್ಪಮಞ್ಞಾಸು, ಪಞ್ಚಸ್ವಪಿ ಯಥಾರಹಂ;
ಕದಾಚಿದೇವ ಸಮ್ಭೋತಿ, ಏಕೇಕೋವ ನ ಚೇಕತೋ.
ಅಹಿರೀಕಮನೋತ್ತಪ್ಪಂ, ಮೋಹಉದ್ಧಚ್ಚಮೇವ ಚ;
ಪಾಪಸಾಧಾರಣಾ ನಾಮ, ಚತ್ತಾರೋ ಪಾಪಸಮ್ಭವಾ.
ಲೋಭೋ ಚ ಲೋಭಮೂಲೇಸು, ದಿಟ್ಠಿಯುತ್ತೇಸು ದಿಟ್ಠಿ ಚ;
ಮಾನೋ ದಿಟ್ಠಿವಿಯುತ್ತೇಸು, ದಿಟ್ಠಿಮಾನಾ ನ ಚೇಕತೋ.
ದೋಸಮೂಲೇಸು ದೋಸೋ ಚ, ಇಸ್ಸಾ ಮಚ್ಛರಿಯಂ ತಥಾ;
ಕುಕ್ಕುಚ್ಚಮಿತಿ ಚತ್ತಾರೋ, ವಿಚಿಕಿಚ್ಛಾ ತು ಕಙ್ಖಿತೇ.
ಸಹೇವ ಥಿನಮಿದ್ಧಂ ತು, ಸಸಙ್ಖಾರೇಸು ಪಞ್ಚಸು;
ಇತಿ ಚುದ್ದಸ ಸಾವಜ್ಜಾ, ಸಾವಜ್ಜೇಸ್ವೇವ ನಿಚ್ಛಿತಾ.
ಮಾನೋ ¶ ¶ ಚ ಥಿನಮಿದ್ಧಞ್ಚ, ಸಹ ವಾಥ ವಿಸುಂ ನ ವಾ;
ಇಸ್ಸಾಮಚ್ಛೇರಕುಕ್ಕುಚ್ಚಾ, ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ವಿಸುಂ ನ ವಾತಿ.
ಇತಿ ಚೇತಸಿಕವಿಭಾಗೇ ಚೇತಸಿಕಸಮ್ಪಯೋಗಕಥಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ.
ಅಟ್ಠಮೋ ಪರಿಚ್ಛೇದೋ.
ನವಮೋ ಪರಿಚ್ಛೇದೋ
೯. ಚೇತಸಿಕಸಙ್ಗಹಕಥಾ
ಸತ್ತ ಸಾಧಾರಣಾ ಚೇವ, ಛ ಧಮ್ಮಾ ಚ ಪಕಿಣ್ಣಕಾ;
ಸದ್ಧಾದಿ ಪಞ್ಚವೀಸೇತಿ, ಅಟ್ಠತಿಂಸ ಸಮಿಸ್ಸಿತಾ.
ಕಾಮಾವಚರಪುಞ್ಞೇಸು, ಲಬ್ಭನ್ತಿ ಪಠಮದ್ವಯೇ;
ಸತ್ತತಿಂಸೇವ ದುತಿಯೇ, ಪಞ್ಞಾಮತ್ತವಿವಜ್ಜಿತಾ.
ತತಿಯೇ ಚ ಯಥಾವುತ್ತಾ, ಪೀತಿಮತ್ತವಿವಜ್ಜಿತಾ;
ಛತ್ತಿಂಸೇವ ಚತುತ್ಥಮ್ಹಿ, ಪಞ್ಞಾಪೀತಿದ್ವಯಂ ವಿನಾ.
ಮಹಾಕ್ರಿಯಾಸು ಯುಜ್ಜನ್ತಿ, ಹಿತ್ವಾ ವಿರತಿಯೋ ತಥಾ;
ಪಞ್ಚತಿಂಸ ಚತುತ್ತಿಂಸದ್ವಯಂ ತೇತ್ತಿಂಸಕಂ ಕಮಾ.
ಠಪೇತ್ವಾ ಅಪ್ಪಮಞ್ಞಾ ಚ, ಮಹಾಪಾಕೇಸು ಯೋಜಿತಾ;
ತೇತ್ತಿಂಸಾ ಚೇವ ದ್ವತ್ತಿಂಸದ್ವಯೇಕತ್ತಿಂಸಕಂ ಕಮಾ.
ಅಪ್ಪಮಞ್ಞಾ ಗಹೇತ್ವಾನ, ಹಿತ್ವಾ ವಿರತಿಯೋ ತಥಾ;
ಪಞ್ಚತಿಂಸೇವ ಪಠಮೇ, ರೂಪಾವಚರಮಾನಸೇ.
ವಿತಕ್ಕಂ ದುತಿಯೇ ಹಿತ್ವಾ, ವಿಚಾರಞ್ಚ ತತೋ ಪರಂ;
ಚತುತ್ಥೇ ಪನ ಪೀತಿಞ್ಚ, ಅಪ್ಪಮಞ್ಞಞ್ಚ ಪಞ್ಚಮೇ.
ಯಥಾವುತ್ತಪಕಾರಾವ ¶ , ಚತುತ್ತಿಂಸ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ;
ತೇತ್ತಿಂಸ ಚೇವ ದ್ವತ್ತಿಂಸ, ಸಮತಿಂಸಞ್ಚ ಲಬ್ಭರೇ.
ಪಞ್ಚಮೇನ ಸಮಾನಾ ಚ, ಠಪೇತ್ವಾರುಪ್ಪಮಾನಸಾ;
ಭೂಮಾರಮ್ಮಣಭೇದಞ್ಚ, ಅಙ್ಗಾನಞ್ಚ ಪಣೀತತಂ.
ಅಪ್ಪಮಞ್ಞಾ ¶ ಠಪೇತ್ವಾನ, ಗಹೇತ್ವಾ ವಿರತಿತ್ತಯಂ;
ಛತ್ತಿಂಸಾನುತ್ತರೇ ಹೋನ್ತಿ, ಪಠಮಜ್ಝಾನಮಾನಸೇ.
ವಿತಕ್ಕಂ ದುತಿಯೇ ಹಿತ್ವಾ, ವಿಚಾರಞ್ಚ ತತೋ ಪರಂ;
ಪೀತಿಂ ಹಿತ್ವಾ ಚತುತ್ಥೇ ಚ, ಪಞ್ಚಮೇಪಿ ಚ ಸಬ್ಬಥಾ.
ಯಥಾವುತ್ತಪ್ಪಕಾರಾವ, ಪಞ್ಚತಿಂಸ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ;
ಚತುತ್ತಿಂಸಞ್ಚ ತೇತ್ತಿಂಸ, ತಥಾ ತೇತ್ತಿಂಸ ಚಾಪರೇ.
ಏವಂ ಬಾವೀಸಧಾ ಭೇದೋ, ಅನವಜ್ಜೇಸು ಸಙ್ಗಹೋ;
ಏಕೂನಸಟ್ಠಿಚಿತ್ತೇಸು, ಅಟ್ಠತಿಂಸಾನಮೀರಿತೋ.
ವಿರತೀ ಅಪ್ಪಮಞ್ಞಾ ಚ, ಗಹೇತ್ವಾ ಪನ ಸಬ್ಬಸೋ;
ಏಕಮೇಕಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಚ, ಪಚ್ಚಕ್ಖಾಯ ಚ ಸಬ್ಬಥಾ.
ಕಾಮೇಸು ಸತ್ತಧಾ ಪುಞ್ಞೇ, ಚತುಧಾ ಚ ಕ್ರಿಯೇ ತಥಾ;
ರೂಪಜ್ಝಾನಚತುಕ್ಕೇ ಚ, ಕತ್ತಬ್ಬೋಯಮ್ಪಿ ಸಙ್ಗಹೋ.
ಇಮಿನಾ ಪನುಪಾಯೇನ, ಸಮಸತ್ತತಿ ಭೇದತೋ;
ಅನವಜ್ಜೇಸು ವಿಞ್ಞೇಯ್ಯೋ, ಚಿತ್ತುಪ್ಪಾದೇಸು ಸಙ್ಗಹೋ.
ಇತಿ ಸಬ್ಬಪ್ಪಕಾರೇನ, ಅನವಜ್ಜವಿನಿಚ್ಛಯಂ;
ಞತ್ವಾ ಯೋಜೇಯ್ಯ ಮೇಧಾವೀ, ಸಾವಜ್ಜೇಸು ಚ ಸಙ್ಗಹಂ.
ಸತ್ತ ಸಾಧಾರಣಾ ಚೇವ, ಛ ಧಮ್ಮಾ ಚ ಪಕಿಣ್ಣಕಾ;
ಚತ್ತಾರೋ ಪಾಪಸಾಮಞ್ಞಾ, ಧಮ್ಮಾ ಸತ್ತರಸೇವಿಮೇ.
ಏಕೂನವೀಸಾಸಙ್ಖಾರೇ, ಪಠಮೇ ಲೋಭದಿಟ್ಠಿಯಾ;
ದುತಿಯೇ ಲೋಭಮಾನೇನ, ಯಥಾವುತ್ತಾ ಚ ತತ್ತಕಾ.
ಅಟ್ಠಾರಸ ¶ ವಿನಾ ಪೀತಿಂ, ತತಿಯೇ ಲೋಭದಿಟ್ಠಿಯಾ;
ಚತುತ್ಥೇಪಿ ವಿನಾ ಪೀತಿಂ, ಲೋಭಮಾನೇನ ತತ್ತಕಾ.
ಪಟಿಘೇ ಚ ವಿನಾ ಪೀತಿಂ, ಅಸಙ್ಖಾರೇ ತಥೇವ ತೇ;
ಲಬ್ಭನ್ತಿ ದೋಸಕುಕ್ಕುಚ್ಚ-ಮಚ್ಛರಿಯಾಹಿ ವೀಸತಿ.
ಅಸಙ್ಖಾರೇಸು ವುತ್ತಾ ಚ, ಸಸಙ್ಖಾರೇಸು ಪಞ್ಚಧಾ;
ಥಿನಮಿದ್ಧೇನೇಕವೀಸ, ವೀಸ ದ್ವೇವೀಸತಿಕ್ಕಮಾ.
ಛನ್ದಂ ¶ ಪೀತಿಞ್ಚ ಉದ್ಧಚ್ಚೇ, ಹಿತ್ವಾ ಪಞ್ಚದಸೇವ ತೇ;
ಹಿತ್ವಾ ವಿಮೋಕ್ಖಂ ಕಙ್ಖಞ್ಚ, ಗಹೇತ್ವಾ ಕಙ್ಖಿತೇ ತಥಾ.
ಸತ್ತವೀಸತಿಧಮ್ಮಾನಂ, ಇತಿ ದ್ವಾದಸ ಸಙ್ಗಹಾ;
ದ್ವಾದಸಾಪುಞ್ಞಚಿತ್ತೇಸು, ವಿಞ್ಞಾತಬ್ಬಾ ವಿಭಾವಿನಾ.
ಹಿತ್ವಾ ಛಾನಿಯತೇ ಧಮ್ಮೇ, ಗಹೇತ್ವಾ ಚ ಯಥಾರಹಂ;
ಚತುತ್ತಿಂಸಾಪಿ ವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಾ, ಸಙ್ಗಹಾ ತತ್ಥ ವಿಞ್ಞುನಾ.
ದ್ವಾದಸಾಕುಸಲೇಸ್ವೇವ, ಞತ್ವಾ ಸಙ್ಗಹಮುತ್ತರಂ;
ಞೇಯ್ಯಾಹೇತುಕಚಿತ್ತೇಸು, ಸಙ್ಗಹಂ ಕಮತೋ ಕಥಂ?
ಸತ್ತ ಸಾಧಾರಣಾ ಛನ್ದವಜ್ಜಿತಾ ಚ ಪಕಿಣ್ಣಕಾ;
ಹಸಿತುಪ್ಪಾದಚಿತ್ತಮ್ಹಿ, ದ್ವಾದಸೇವ ಪಕಾಸಿತಾ.
ವೋಟ್ಠಬ್ಬೇ ಚ ವಿನಾ ಪೀತಿಂ, ವೀರಿಯಂ ಸುಖತೀರಣೇ;
ಏಕಾದಸ ಯಥಾವುತ್ತಾ, ಧಮ್ಮಾ ದ್ವೀಸುಪಿ ದೇಸಿತಾ.
ಮನೋಧಾತುತ್ತಿಕೇ ಚೇವ, ಉಪೇಕ್ಖಾತೀರಣದ್ವಯೇ;
ದಸ ಹೋನ್ತಿ ಯಥಾವುತ್ತಾ, ಹಿತ್ವಾ ವೀರಿಯಪೀತಿಯೋ.
ಸತ್ತ ಸಾಧಾರಣಾ ಏವ, ಪಞ್ಚವಿಞ್ಞಾಣಸಮ್ಭವಾ;
ಇಚ್ಚಾಹೇತುಕಚಿತ್ತೇಸು, ಪಞ್ಚಧಾ ಸಙ್ಗಹೋ ಠಿತೋ.
ಇತಿ ಚೇತಸಿಕೇ ಧಮ್ಮೇ, ಚಿತ್ತೇಸು ಗಣಿತೇ ಪುನ;
ಚಿತ್ತೇನ ಸಹ ಸಙ್ಗಯ್ಹ, ಗಣೇಯ್ಯಾಪಿ ಚ ಪಣ್ಡಿತೋ.
ಅಟ್ಠತಿಂಸಾತಿ ¶ ಯೇ ವುತ್ತಾ, ಚಿತ್ತೇನ ಸಹ ತೇ ಪುನ;
ಏಕೂನಚತ್ತಾಲೀಸೇತಿ, ಸಬ್ಬತ್ಥೇಕಾಧಿಕಂ ನಯೇ.
ಬಾವೀಸೇವಂ ದಸ ದ್ವೇ ಚ, ಪಞ್ಚ ಚೇತಿ ಯಥಾರಹಂ;
ಸಙ್ಗಹಾ ಸಮ್ಪಯುತ್ತಾನಂ, ತಾಲೀಸೇಕೂನಕಾ ಕಥಾ.
ವಿತಕ್ಕೋ ಚ ವಿಚಾರೋ ಚ, ಪೀತಿ ಪಞ್ಞಾ ತಥಾ ಪನ;
ಅಪ್ಪಮಞ್ಞಾ ವಿರತೀತಿ, ನವ ಧಮ್ಮಾ ಯಥಾರಹಂ.
ಗಹೇತಬ್ಬಾಪನೇತಬ್ಬಾ, ಭವನ್ತಿ ಅನವಜ್ಜಕೇ;
ಪರಿವತ್ತೇತಿ ಸಬ್ಬತ್ಥ, ವೇದನಾ ತು ಯಥಾರಹಂ.
ಛನ್ದಾಧಿಮೋಕ್ಖವೀರಿಯಾ ¶ , ಸದ್ಧಾದೇಕೂನವೀಸತಿ;
ಫಸ್ಸಾದಯೋ ಛಳೇವಾತಿ, ನ ಚಲನ್ತಟ್ಠವೀಸತಿ.
ತೇರಸೇವ ತು ಸಾವಜ್ಜೇ, ಛಳೇವಾಹೇತುಮಾನಸೇ;
ನ ಚಲನ್ತಿ ದಸ ಅಞ್ಞೇ, ಚುದ್ದಸಾ ಛ ಚ ಸಮ್ಭವಾತಿ.
ಇತಿ ಚೇತಸಿಕವಿಭಾಗೇ ಚೇತಸಿಕಸಙ್ಗಹಕಥಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ.
ನವಮೋ ಪರಿಚ್ಛೇದೋ.
ದಸಮೋ ಪರಿಚ್ಛೇದೋ
೧೦. ಪಭೇದಕಥಾ
ಏಕುಪ್ಪಾದಾ ನಿರೋಧಾ ಚ, ಏಕಾಲಮ್ಬಣವತ್ಥುಕಾ;
ಸಹಗತಾ ಸಹಜಾತಾ, ಸಂಸಟ್ಠಾ ಸಹವುತ್ತಿನೋ.
ತೇಪಞ್ಞಾಸ ಪನಿಚ್ಚೇತೇ, ಸಮ್ಪಯುತ್ತಾ ಯಥಾರಹಂ;
ಚಿತ್ತಚೇತಸಿಕಾ ಧಮ್ಮಾ, ಅಟ್ಠಾರಸವಿಧಾಪಿ ಚ.
ಏಕಧಾ ¶ ಛಬ್ಬಿಧಾ ಚೇವ, ಚತುಧಾ ಸತ್ತಧಾ ಠಿತಾ;
ಚಿತ್ತುಪ್ಪಾದಪಭೇದೇನ, ಭಿನ್ದಿತಬ್ಬಾ ವಿಭಾವಿನಾ.
ಅಟ್ಠ ಧಮ್ಮಾವಿನಿಬ್ಭೋಗಾ, ಭಿನ್ನಾಸೀತಿ ನವುತ್ತರಾ;
ಸತ್ತಸತಂ ದಸ ದ್ವೇ ಚ, ಸಬ್ಬೇ ಹೋನ್ತಿ ಸಮಿಸ್ಸಿತಾ.
ಸನ್ತೀರಣಮನೋಧಾತು, ಸಿತವೋಟ್ಠಬ್ಬನಾ ತಥಾ;
ಅಪುಞ್ಞಾ ಕಾಮಪುಞ್ಞಾ ಚ, ಮಹಾಪಾಕಾ ಮಹಾಕ್ರಿಯಾ.
ಪಠಮಜ್ಝಾನಧಮ್ಮಾ ಚ, ಲೋಕುತ್ತರಮಹಗ್ಗತಾ;
ಪಞ್ಚಪಞ್ಞಾಸ ಸಬ್ಬೇಪಿ, ವಿತಕ್ಕಾ ಹೋನ್ತಿ ಭೇದಿತಾ.
ವಿಚಾರಾಪಿ ಚ ತೇಯೇವ, ದುತಿಯಜ್ಝಾನನಾಮಕಾ;
ಏಕಾದಸಾಪರೇ ಚೇತಿ, ಛಸಟ್ಠಿ ಪರಿದೀಪಿತಾ.
ಅಪುಞ್ಞಾ ಕಾಮಪುಞ್ಞಾ ಚ, ಮಹಾಪಾಕಾ ಮಹಾಕ್ರಿಯಾ;
ಚತುಕ್ಕಾ ಚೇವ ಚತ್ತಾರೋ, ಸಿತಞ್ಚ ಸುಖತೀರಣಂ.
ಪಠಮಾದಿತಿಕಜ್ಝಾನಾ ¶ , ಲೋಕುತ್ತರಮಹಗ್ಗತಾ;
ಇಚ್ಚೇವಮೇಕಪಞ್ಞಾಸ, ಪೀತಿಯೋ ಹೋನ್ತಿ ಸಬ್ಬಥಾ.
ಸಿತವೋಟ್ಠಬ್ಬನಾ ದ್ವೇ ಚ, ಸಾವಜ್ಜಾ ಚಾನವಜ್ಜಕಾ;
ಭಿನ್ನಮೇವಂ ತು ವೀರಿಯಂ, ತೇಸತ್ತತಿವಿಧಂ ಭವೇ.
ಸಾವಜ್ಜಾ ಚಾನವಜ್ಜಾ ಚ, ಮೋಮೂಹದ್ವಯವಜ್ಜಿತಾ;
ಛನ್ದಾ ಭವನ್ತಿ ಸಬ್ಬೇಪಿ, ಸಟ್ಠಿಭೇದಾ ನವುತ್ತರಾ.
ಸನ್ತೀರಣಮನೋಧಾತು, ಸಿತವೋಟ್ಠಬ್ಬನಾ ತಥಾ;
ಸಾವಜ್ಜಾ ಚಾನವಜ್ಜಾ ಚ, ವಿಚಿಕಿಚ್ಛಾವಿವಜ್ಜಿತಾ.
ಅಧಿಮೋಕ್ಖಾ ಪನಿಚ್ಚೇವಂ, ಅಟ್ಠಸತ್ತತಿ ಭೇದಿತಾ;
ತಿಸತಂ ನವುತಿ ದ್ವೇ ಚ, ಭಿನ್ನಾ ಹೋನ್ತಿ ಪಕಿಣ್ಣಕಾ.
ಏಕೂನಸಟ್ಠಿ ವಾ ಹೋನ್ತಿ, ಸದ್ಧಾದೇಕೂನವೀಸತಿ;
ಸಹಸ್ಸಞ್ಚ ಸತಞ್ಚೇಕಂ, ಏಕವೀಸಞ್ಚ ಸಬ್ಬಥಾ.
ಞಾಣೇನ ¶ ಸಮ್ಪಯುತ್ತಾ ಚ, ಕಾಮೇ ದ್ವಾದಸಧಾಪರೇ;
ಪಞ್ಚತಿಂಸಾತಿ ಪಞ್ಞಾಪಿ, ಸತ್ತತಾಲೀಸಧಾ ಕಥಾ.
ರೂಪಜ್ಝಾನಚತುಕ್ಕಾ ಚ, ಕಾಮಪುಞ್ಞಾ ಮಹಾಕ್ರಿಯಾ;
ಅಟ್ಠವೀಸಪ್ಪಮಞ್ಞೇವಂ, ಛಪ್ಪಞ್ಞಾಸ ಭವನ್ತಿ ಚ.
ಅನುತ್ತರಾ ಕಾಮಪುಞ್ಞಾ, ತಿಸ್ಸೋ ವಿರತಿಯೋ ಪನ;
ಹೋನ್ತಿ ಸೋಳಸಧಾ ಭಿನ್ನಾ, ಅಟ್ಠತಾಲೀಸ ಪಿಣ್ಡಿತಾ.
ಪಞ್ಚವೀಸಾನವಜ್ಜೇವಂ, ಸಮ್ಪಯುತ್ತಾ ಚತುಬ್ಬಿಧಾ;
ಸಹಸ್ಸದ್ವಿಸತಞ್ಚೇವ, ದ್ವಿ ಚ ಸತ್ತತಿ ಭೇದತೋ.
ಚತ್ತಾರೋ ಪಾಪಸಾಮಞ್ಞಾ, ಭಿನ್ನಾ ದ್ವಾದಸಧಾ ಪನ;
ಅಟ್ಠತಾಲೀಸಧಾ ಹೋನ್ತಿ, ತೇ ಸಬ್ಬೇ ಪರಿಪಿಣ್ಡಿತಾ.
ಲೋಭೋ ಪನಟ್ಠಧಾ ಭಿನ್ನೋ, ಥಿನಮಿದ್ಧಞ್ಚ ಪಞ್ಚಧಾ;
ಚತುಧಾ ದಿಟ್ಠಿಮಾನೋ ಚ, ಚತುಧಾ ದಿಟ್ಠಿಯೋ ವಿಸುಂ.
ದ್ವಿಧಾ ದೋಸಾದಿಚತ್ತಾರೋ, ವಿಚಿಕಿಚ್ಛೇಕಧಾತಿ ಚ;
ಸಾವಜ್ಜಾ ಸತ್ತಧಾ ವುತ್ತಾ, ಭಿನ್ನಾಸೀತಿ ತಿಕುತ್ತರಾ.
ಇಚ್ಚಟ್ಠಾರಸಧಾ ¶ ವುತ್ತಾ, ತೇಪಞ್ಞಾಸಾಪಿ ಭೇದತೋ;
ದ್ವಿಸಹಸ್ಸಞ್ಚ ತು ಸತಂ, ಭವನ್ತೇಕೂನಸಟ್ಠಿ ಚ.
ವಿತಕ್ಕವಿಚಾರಪೀತಿಸುಖೋಪೇಕ್ಖಾಸು ಪಞ್ಚಸು;
ಭಿನ್ದಿತ್ವಾ ಝಾನಭೇದೇನ, ಗಹೇತಬ್ಬಾ ಅನುತ್ತರಾ.
ಅಞ್ಞತ್ರ ಪನ ಸಬ್ಬತ್ಥ, ನತ್ಥಿ ಭೇದಪ್ಪಯೋಜನಂ;
ಅಟ್ಠೇವ ಕಸ್ಮಾ ಗಯ್ಹನ್ತಿ, ಅಭೇದೇನಾತಿ ಲಕ್ಖಯೇ.
ಪಠಮಾದಿಚತುಜ್ಝಾನಾ, ಲೋಕುತ್ತರಮಹಗ್ಗತಾ;
ಇಚ್ಚೇಕಮೇಕದಸಧಾ, ಚತುತಾಲೀಸ ಪಿಣ್ಡಿತಾ.
ತೇವೀಸ ಪಞ್ಚಮಾ ಚೇತಿ, ಸತ್ತಸಟ್ಠಿ ಸಮಿಸ್ಸಿತಾ;
ಅಪ್ಪನಾ ತತ್ಥ ಸಬ್ಬಾಪಿ, ಅಟ್ಠಪಞ್ಞಾಸ ದೀಪಿತಾ.
ಪಞ್ಚತಿಂಸೇವ ¶ ಸಙ್ಖೇಪಾ, ಲೋಕುತ್ತರಮಹಗ್ಗತಾ;
ಅಪ್ಪನಾ ತತ್ಥ ಸಬ್ಬಾಪಿ, ಛಬ್ಬೀಸತಿ ಪಕಾಸಿತಾ.
ಇದ್ಧಿವಿಧಂ ದಿಬ್ಬಸೋತಂ, ಚೇತೋಪರಿಯನಾಮಕಾ;
ಪುಬ್ಬೇನಿವಾಸಾನುಸ್ಸತಿ, ದಿಬ್ಬಚಕ್ಖೂತಿ ಪಞ್ಚಧಾ.
ಅಭಿಞ್ಞಾಞಾಣಮೀರೇನ್ತಿ, ರೂಪಾವಚರಪಞ್ಚಮಾ;
ಕುಸಲಞ್ಚ ಕ್ರಿಯಾ ಚೇತಿ, ಭೇದಿತಂ ದುವಿಧಮ್ಪಿ ಚ.
ತಂ ದ್ವಯಮ್ಪಿ ಸಮ್ಮಿಸ್ಸೇತ್ವಾ, ಪಞ್ಚಾಭಿಞ್ಞಾ ಚ ಲೋಕಿಯಾ;
ಆಸವಕ್ಖಯಞಾಣಞ್ಚ, ಛಳಭಿಞ್ಞಾ ಪವುಚ್ಚರೇ.
ಲೋಕಿಯಾ ಚ ದಸಾಭಿಞ್ಞಾ, ಭಿನ್ದಿತ್ವಾ ಕುಸಲಕ್ರಿಯಾ;
ಸತ್ತಸತ್ತತಿ ಝಾನಾನಿ, ಅಟ್ಠಸಟ್ಠಿ ಪನಪ್ಪನಾ.
ಸತ್ತಸತ್ತತಿ ಚಿತ್ತಾನಿ, ಚತುಪಞ್ಞಾಸ ಸಬ್ಬಥಾ;
ಪಚಿತಾನಿ ಚ ಚಿತ್ತಾನಿ, ಏಕತಿಂಸಸತಂ ಸಿಯುನ್ತಿ.
ಇತಿ ಚೇತಸಿಕವಿಭಾಗೇ ಪಭೇದಕಥಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ.
ದಸಮೋ ಪರಿಚ್ಛೇದೋ.
ಏಕಾದಸಮೋ ಪರಿಚ್ಛೇದೋ
೧೧. ರಾಸಿಸರೂಪಕಥಾ
ಸಬ್ಬಂ ¶ ಸಭಾವಸಾಮಞ್ಞ-ವಿಸೇಸೇನ ಯಥಾರಹಂ;
ಗತರಾಸಿವಸೇನಾಥ, ಅಟ್ಠಾರಸವಿಧಂ ಕಥಂ.
ಫಸ್ಸಪಞ್ಚಕರಾಸೀ ಚ, ಝಾನಿನ್ದ್ರಿಯಮಥಾಪರೇ;
ಮಗ್ಗಬಲಹೇತುಕಮ್ಮ-ಪಥಲೋಕಿಯರಾಸಯೋ.
ನಿರವಜ್ಜಾ ¶ ಛ ಪಸ್ಸದ್ಧಿ-ಆದಿಕಾ ಚ ಸತೀಮತಾ;
ಯುಗನನ್ಧಾ ಚ ಸಮಥಾ, ತಥಾ ಯೇವಾಪನಾತಿ ಚ.
ಫಸ್ಸೋ ಚ ವೇದನಾ ಸಞ್ಞಾ, ಚೇತನಾ ಚಿತ್ತಮೇವ ಚ;
ಫಸ್ಸಪಞ್ಚಕರಾಸೀತಿ, ಪಞ್ಚ ಧಮ್ಮಾ ಪಕಾಸಿತಾ.
ವಿತಕ್ಕೋ ಚ ವಿಚಾರೋ ಚ, ಪೀತಿ ಚೇಕಗ್ಗತಾ ತಥಾ;
ಸುಖಂ ದುಕ್ಖಮುಪೇಕ್ಖಾತಿ, ಸತ್ತ ಝಾನಙ್ಗನಾಮಕಾ.
ಸದ್ಧಿನ್ದ್ರಿಯಞ್ಚ ವೀರಿಯಂ, ಸತಿ ಚೇವ ಸಮಾಧಿ ಚ;
ಪಞ್ಞಾ ಚತುಬ್ಬಿಧಾ ವುತ್ತಾ, ಮನೋ ಪಞ್ಚಾಪಿ ವೇದನಾ.
ಜೀವಿತಿನ್ದ್ರಿಯಮೇಕನ್ತಿ, ಚಕ್ಖಾದೀನಿ ಚ ಸತ್ತಧಾ;
ಬಾವೀಸತಿನ್ದ್ರಿಯಾ ನಾಮ, ಧಮ್ಮಾ ಸೋಳಸ ದೇಸಿತಾ.
ಆದಿಮಗ್ಗೇ ಅನಞ್ಞಾತ-ಞ್ಞಸ್ಸಾಮೀತಿನ್ದ್ರಿಯಂ ಭವೇ;
ಮಜ್ಝೇ ಅಞ್ಞಿನ್ದ್ರಿಯಂ ಅನ್ತೇ, ಅಞ್ಞಾತಾವಿನ್ದ್ರಿಯನ್ತಿ ಚ.
ಪಞ್ಞಾನುತ್ತರಚಿತ್ತೇಸು, ಹೋನ್ತಿ ತೀಣಿನ್ದ್ರಿಯಾನಿಪಿ;
ತಿಹೇತುಕೇಸು ಸೇಸೇಸು, ಏಕಂ ಪಞ್ಞಿನ್ದ್ರಿಯಂ ಮತಂ.
ಸುಖಂ ದುಕ್ಖಿನ್ದ್ರಿಯಞ್ಚೇವ, ಸೋಮನಸ್ಸಿನ್ದ್ರಿಯಂ ತಥಾ;
ದೋಮನಸ್ಸಮುಪೇಕ್ಖಾತಿ, ಪಞ್ಚಧಾ ವೇದನಾ ಕಥಾ.
ರೂಪಾರೂಪವಸಾ ದ್ವೇಧಾ, ಜೀವಿತಿನ್ದ್ರಿಯಮೇಕಕಂ;
ಚಕ್ಖುಸೋತಘಾನಜಿವ್ಹಾಕಾಯಿತ್ಥಿಪುರಿಸಿನ್ದ್ರಿಯಾ.
ತತ್ಥ ಜೀವಿತರೂಪಞ್ಚ, ಅಟ್ಠೇತ್ಥ ನ ತು ಗಯ್ಹರೇ;
ತಸ್ಮಾ ನಾಮಿನ್ದ್ರಿಯಾನೇವ, ದಸಪಞ್ಚ ವಿನಿದ್ದಿಸೇ.
ಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿ ¶ ಚ ಸಙ್ಕಪ್ಪೋ, ವಾಯಾಮೋ ವಿರತಿತ್ತಯಂ;
ಸಮ್ಮಾಸತಿ ಸಮಾಧಿ ಚ, ಮಿಚ್ಛಾದಿಟ್ಠಿ ಚ ಧಮ್ಮತೋ.
ಮಗ್ಗಙ್ಗಾನಿ ನವೇತಾನಿ, ದ್ವಾದಸಾಪಿ ಯತೋ ದ್ವಿಧಾ;
ಸಮ್ಮಾಮಿಚ್ಛಾತಿ ಸಙ್ಕಪ್ಪೋ, ವಾಯಾಮೋ ಚ ಸಮಾಧಿ ಚ.
ಲೋಕಪಾಲದುಕಞ್ಚೇವ ¶ , ಹಿರೋತ್ತಪ್ಪಮಥಾಪರಂ;
ಅಹಿರೀಕಮನೋತ್ತಪ್ಪಂ, ದುಕಂ ಲೋಕವಿನಾಸಕಂ.
ಪಞ್ಚ ಸದ್ಧಾದಯೋ ಚೇತಿ, ಬಲಧಮ್ಮಾ ನವೇರಿತಾ;
ಕಣ್ಹಸುಕ್ಕವಸೇನಾಪಿ, ಪಟಿಪಕ್ಖೇ ಅಕಮ್ಪಿಯಾ.
ಛ ಹೇತೂ ಹೇತುರಾಸಿಮ್ಹಿ,
ಲೋಭಾಲೋಭಾದಿಕಾ ತಿಕಾ;
ಮೋಮೂಹೇ ಕಙ್ಖಿತುದ್ಧಚ್ಚಾ,
ತತ್ಥ ವುತ್ತಾತಿ ಅಟ್ಠಧಾ.
ಮಿಚ್ಛಾದಿಟ್ಠಿ ಅಭಿಜ್ಝಾ ಚ, ಬ್ಯಾಪಾದೋ ವಿರತಿತ್ತಯಂ;
ಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿನಭಿಜ್ಝಾ ಚ, ಅಬ್ಯಾಪಾದೋ ಚ ಚೇತನಾ.
ದಸ ಕಮ್ಮಪಥಾನೇತ್ಥ, ವುತ್ತಾ ವಿರತಿಚೇತನಾ;
ಲೋಕಪಾಲವಿನಾಸಾತಿ, ವುತ್ತಾ ಲೋಕದುಕಾ ದ್ವಿಧಾ.
ಪಸ್ಸದ್ಧಿಆದಿಯುಗಳಾ, ನಿರವಜ್ಜಾ ಛ ರಾಸಯೋ;
ಸತಿ ಚ ಸಮ್ಪಜಞ್ಞಞ್ಚ, ಉಪಕಾರದುಕಂ ಭವೇ.
ಯುಗನನ್ಧದುಕಂ ನಾಮ, ಸಮಥೋ ಚ ವಿಪಸ್ಸನಾ;
ಪಗ್ಗಹೋ ಚ ಅವಿಕ್ಖೇಪೋ, ಸಮಥದ್ದುಕಮೀರಿತಂ.
ಯೇ ಸರೂಪೇನ ನಿದ್ದಿಟ್ಠಾ, ಚಿತ್ತುಪ್ಪಾದೇಸು ತಾದಿನಾ;
ತೇ ಠಪೇತ್ವಾವಸೇಸಾ ತು, ಯೇವಾಪನಕನಾಮಕಾ.
ಛನ್ದೋ ಚ ಅಧಿಮೋಕ್ಖೋ ಚ, ತತ್ರಮಜ್ಝತ್ತತಾ ತಥಾ;
ಉದ್ಧಚ್ಚಂ ಮನಸಿಕಾರೋ, ಪಞ್ಚಾಪಣ್ಣಕನಾಮಕಾ.
ಮಾನೋ ಚ ಥಿನಮಿದ್ಧಞ್ಚ, ಇಸ್ಸಾ ಮಚ್ಛರಿಯಂ ತಥಾ;
ಕುಕ್ಕುಚ್ಚಮಪ್ಪಮಞ್ಞಾ ಚ, ತಿಸ್ಸೋ ವಿರತಿಯೋಪಿ ಚ.
ಏತೇ ¶ ಅನಿಯತಾ ನಾಮ, ಏಕಾದಸ ಯಥಾರಹಂ;
ತತೋ ಚ ಸೇಸಾ ಸಬ್ಬೇಪಿ, ನಿಯತಾತಿ ಪಕಿತ್ತಿತಾ.
ಕೇಚಿ ¶ ರಾಸಿಂ ನ ಭಜನ್ತಿ, ಕೇಚಿ ಚಾನಿಯತಾ ಯತೋ;
ತಸ್ಮಾ ಯೇವಾಪನಾತೇವ, ಧಮ್ಮಾ ಸೋಳಸ ದೇಸಿತಾ.
ಸತ್ತತಿಂಸಾವಸೇಸಾ ತು, ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಯಥಾರಹಂ;
ಸರೂಪೇನೇವ ನಿದ್ದಿಟ್ಠಾ, ಚಿತ್ತುಪ್ಪಾದೇಸು ಸಬ್ಬಥಾ.
ದೇಸಿತಾನುತ್ತರುದ್ಧಚ್ಚೇ, ನಾಮತೋ ವಿರತುದ್ಧವಾ;
ತಥಾನುತ್ತರಚಿತ್ತೇಸು, ನಿಯತಂ ವಿರತಿತ್ತಯಂ.
ಚಿತ್ತಂ ವಿತಕ್ಕೋ ಸದ್ಧಾ ಚ,
ಹಿರೋತ್ತಪ್ಪಬಲದ್ವಯಂ;
ಅಲೋಭೋ ಚ ಅದೋಸೋ ಚ,
ಲೋಭೋ ದೋಸೋ ಚ ದಿಟ್ಠಿ ಚ.
ಅಹಿರೀಕಮನೋತ್ತಪ್ಪಂ,
ಉದ್ಧಚ್ಚಂ ವಿರತಿತ್ತಯಂ;
ಸೋಳಸೇತೇ ಯಥಾಯೋಗಂ,
ದ್ವೀಸು ಠಾನೇಸು ದೇಸಿತಾ.
ವೇದನಾ ತೀಸು ವೀರಿಯಂ, ಸತಿ ಚ ಚತುರಾಸಿಕಾ;
ಸಮಾಧಿ ಛಸು ಪಞ್ಞಾ ಚ, ಸತ್ತಟ್ಠಾನೇಸು ದೀಪಿತಾ.
ಏಕವೀಸ ಪನಿಚ್ಚೇತೇ, ಸವಿಭತ್ತಿಕನಾಮಕಾ;
ಸೇಸಾ ದ್ವತ್ತಿಂಸತಿ ಧಮ್ಮಾ, ಸಬ್ಬೇಪಿ ಅವಿಭತ್ತಿಕಾತಿ.
ಇತಿ ಚೇತಸಿಕವಿಭಾಗೇ ರಾಸಿಸರೂಪಕಥಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ.
ಏಕಾದಸಮೋ ಪರಿಚ್ಛೇದೋ.
ದ್ವಾದಸಮೋ ಪರಿಚ್ಛೇದೋ
೧೨. ರಾಸಿವಿನಿಚ್ಛಯಕಥಾ
ತತ್ಥ ವಿಞ್ಞಾಣಕಾಯಾ ಛ, ಸತ್ತ ವಿಞ್ಞಾಣಧಾತುಯೋ;
ಫಸ್ಸಾ ಚಕ್ಖಾದಿಸಮ್ಫಸ್ಸಾ, ಛಬ್ಬಿಧಾ ಸತ್ತಧಾಪಿ ಚ.
ಚಕ್ಖುಸಮ್ಫಸ್ಸಜಾದೀಹಿ ¶ ¶ , ಭೇದೇಹಿ ಪನ ವೇದನಾ;
ಸಞ್ಞಾ ಚ ಚೇತನಾ ಚೇವ, ಭಿನ್ನಾ ಛಧಾ ಚ ಸತ್ತಧಾ.
ಚಿತ್ತುಪ್ಪಾದೇಸು ಧಮ್ಮಾ ಚ, ಖನ್ಧಾಯತನಧಾತುಯೋ;
ಆಹಾರಾ ಚ ಯಥಾಯೋಗಂ, ಫಸ್ಸಪಞ್ಚಕರಾಸಿಯಂ.
ಸಬ್ಬೇ ಸಙ್ಗಹಿತಾ ಹೋನ್ತಿ, ತಸ್ಮಾ ನಾಮಪರಿಗ್ಗಹೋ;
ಮೂಲರಾಸಿ ಚ ಸೋ ಸಬ್ಬ-ಸಙ್ಗಹೋತಿ ಪವುಚ್ಚತಿ.
ಝಾನರಾಸಿಮ್ಹಿ ಪಞ್ಚೇವ, ಧಮ್ಮಾ ಸತ್ತಪ್ಪಭೇದತೋ;
ಇನ್ದ್ರಿಯಾನಿ ಚ ಬಾವೀಸ, ಧಮ್ಮತೋ ಪನ ಸೋಳಸ.
ನವ ಮಗ್ಗಙ್ಗಧಮ್ಮಾ ಚ, ಭಿನ್ನಾ ದ್ವಾದಸಧಾಪಿ ತೇ;
ಛಳೇವ ಹೇತುಯೋ ತತ್ಥ, ದೇಸಿತಾ ಕಙ್ಖಿತುದ್ಧವಾ.
ದಸ ಕಮ್ಮಪಥಾ ಧಮ್ಮಾ, ಛಳೇವ ಪನ ದೇಸಿತಾ;
ಸೇಸಾವ ದಸಧಮ್ಮೇಹಿ, ಸಮಾನಾ ಚತುರಾಸಯೋ.
ಪಞ್ಞಾ ದಸವಿಧಾ ತತ್ಥ, ವೇದನಾ ನವಧಾ ಠಿತಾ;
ಸಮಾಧಿ ಸತ್ತಧಾ ಹೋತಿ, ವೀರಿಯಂ ಪನ ಪಞ್ಚಧಾ.
ಸತಿ ಭಿನ್ನಾ ಚತುಧಾವ, ವಿತಕ್ಕೋ ತಿವಿಧೋ ಮತೋ;
ದ್ವಿಧಾ ಚಿತ್ತಾದಯೋ ಹೋನ್ತಿ, ದಸಪಞ್ಚೇವ ಸಮ್ಭವಾ.
ಸೇಸಾ ದ್ವತ್ತಿಂಸ ಸಬ್ಬೇಪಿ, ಧಮ್ಮಾ ಏಕೇಕಧಾಪಿ ಚ;
ಹಿತ್ವಾ ರೂಪಿನ್ದ್ರಿಯಾನೇತೇ, ವಿಭಾಗಾ ಅಟ್ಠಧಾ ಕಥಂ.
ಫಸ್ಸೋ ಚ ಚೇತನಾ ಸಞ್ಞಾ, ವಿಚಾರೋ ಪೀತಿ ಜೀವಿತಂ;
ನಿರವಜ್ಜಾ ಛ ಯುಗಳಾ, ಸಾವಜ್ಜಮೋಹಕಙ್ಖಿತಾ.
ಯೇವಾಪನಕಧಮ್ಮಾ ಚ, ವಿರತುದ್ಧಚ್ಚವಜ್ಜಿತಾ;
ದ್ವಾದಸಾ ಚೇತಿ ಸಬ್ಬೇಪಿ, ದ್ವತ್ತಿಂಸಕೇಕಧಾ ತಥಾ.
ಚಿತ್ತಂ ಮನಿನ್ದ್ರಿಯಂ ಚಿತ್ತಂ, ಸದ್ಧಾ ಸದ್ಧಿನ್ದ್ರಿಯಂ ಬಲಂ;
ಬಲೇಸು ಲೋಕಿಯಾ ವುತ್ತಾ, ಲೋಕಿಯೇ ಚ ದುಕದ್ವಯೇ.
ಚತ್ತಾರೋ ಹೇತುರಾಸಿಯಂ;
ಮಿಚ್ಛಾದಿಟ್ಠಿ ಚ ಮಗ್ಗಙ್ಗೇ,
ಪಞ್ಚಕಮ್ಮಪಥೇಪಿ ತೇ.
ಯೇವಾಪನಕರಾಸಿಮ್ಹಿ, ದೇಸಿತಾ ವಿರತುದ್ಧವಾ;
ಮಗ್ಗಹೇತೂಸು ಚೇವೇತಿ, ದ್ವಿಧಾ ಪಞ್ಚದಸ ಠಿತಾ.
ವಿತಕ್ಕೋ ಝಾನಮಗ್ಗೇಸು, ತಿವಿಧಾ ನವಧಾ ಪನ;
ವೇದನಾ ಮೂಲರಾಸಿಮ್ಹಿ, ತಥಾ ಝಾನಿನ್ದ್ರಿಯೇಸು ಚ.
ಇನ್ದ್ರಿಯಮಗ್ಗರಾಸಿಮ್ಹಿ, ಬಲಪಿಟ್ಠಿದುಕತ್ತಿಕೇ;
ಚತುಧಾ ಸತಿ ತತ್ಥೇವ, ವೀರಿಯಮ್ಪಿ ಚ ಪಞ್ಚಧಾ.
ಸಮಾಧಿ ಸತ್ತಧಾ ವುತ್ತೋ, ಝಾನಙ್ಗೇಸು ಚ ತತ್ಥ ಚ;
ತತ್ಥೇವ ದಸಧಾ ಪಞ್ಞಾ, ಹೇತುಕಮ್ಮಪಥೇಸು ಚ.
ದಸನವಸತ್ತಪಞ್ಚಚತುತಿದ್ವೇಕಧಾ ಠಿತಾ;
ಛಳೇಕಕಾ ಪಞ್ಚದಸ, ದ್ವತ್ತಿಂಸ ಚ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ.
ಅಟ್ಠ ವಿಭಾಗಸಙ್ಖೇಪಾ, ಪದಾನಿ ದಸಧಾ ಸಿಯುಂ;
ತೇಪಞ್ಞಾಸೇವ ಧಮ್ಮಾ ಚ, ಅಟ್ಠಾರಸ ಚ ರಾಸಯೋ.
ಇತಿ ಧಮ್ಮವವತ್ಥಾನೇ, ಧಮ್ಮಸಙ್ಗಣಿಯಂ ಪನ;
ಚಿತ್ತುಪ್ಪಾದಪರಿಚ್ಛೇದೇ, ಉದ್ದೇಸನಯಸಙ್ಗಹೋ.
ಪದಾನಿ ಚತುರಾಸೀತಿ, ದೇಸಿತಾನಿ ಸರೂಪತೋ;
ಯೇವಾಪನಕನಾಮೇನ, ಸೋಳಸೇವ ಯಥಾರಹಂ.
ತತ್ಥಾನಿಯತನಾಮಾನಿ, ಪದಾನೇಕಾದಸೇವ ತು;
ವುತ್ತಾನೇಕೂನನವುತಿ, ನಿಯತಾನೇವ ಸಮ್ಭವಾ.
ಅಸಮ್ಭಿನ್ನಪದಾನೇತ್ಥ, ತೇಪಞ್ಞಾಸೇವ ಸಬ್ಬಥಾ;
ಚಿತ್ತಚೇತಸಿಕಾನಂ ತು, ವಸೇನ ಪರಿದೀಪಯೇ.
ವಿಭಾಗಪದಧಮ್ಮಾನಂ ¶ ¶ , ವಸೇನೇವಂ ಪಕಾಸಿತೋ;
ಚಿತ್ತಚೇತಸಿಕಾನಂ ತು, ಕಮತೋ ರಾಸಿನಿಚ್ಛಯೋತಿ.
ಇತಿ ಚೇತಸಿಕವಿಭಾಗೇ ರಾಸಿವಿನಿಚ್ಛಯಕಥಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ.
ದ್ವಾದಸಮೋ ಪರಿಚ್ಛೇದೋ.
ತೇರಸಮೋ ಪರಿಚ್ಛೇದೋ
೧೩. ರಾಸಿಯೋಗಕಥಾ
ಇತಿ ರಾಸಿವೀಥಿಂ ಞತ್ವಾ, ಲಬ್ಭಮಾನವಸಾ ಬುಧೋ;
ತೇಸಮೇವಾಥ ಯೋಗಮ್ಪಿ, ಚಿತ್ತುಪ್ಪಾದೇಸು ದೀಪಯೇ.
ಕಾಮಾವಚರಕುಸಲಸ್ಸ, ಪಠಮದ್ವಯಮಾನಸೇ;
ಸಬ್ಬೇಪಿ ರಾಸಯೋ ಹೋನ್ತಿ, ಯಥಾಸಮ್ಭವತೋ ಕಥಂ.
ಫಸ್ಸಪಞ್ಚಕರಾಸೀ ಚ, ಝಾನಪಞ್ಚಕರಾಸಿ ಚ;
ಇನ್ದ್ರಿಯಟ್ಠಕರಾಸೀ ಚ, ಮಗ್ಗಪಞ್ಚಕರಾಸಿ ಚ.
ಬಲಸತ್ತಕರಾಸೀ ಚ, ಹೇತುಕಮ್ಮಪಥತ್ತಿಕಾ;
ದಸಾವಸೇಸಾ ರಾಸೀ ಚ, ಲೋಕಪಾಲದುಕಾದಯೋ.
ಯೇವಾಪನಕನವಕಂ, ನಿಯತುದ್ಧಚ್ಚವಜ್ಜಿತಾ;
ಅಪ್ಪಮಞ್ಞಾದ್ವಯಞ್ಚೇವ, ತಿಸ್ಸೋ ವಿರತಿಯೋತಿ ಚ.
ಇತಿ ಸತ್ತರಸೇವೇತೇ, ದೇಸಿತಾ ಚ ಸರೂಪತೋ;
ಯೇವಾಪನಕರಾಸೀ ಚ, ಲಬ್ಭನ್ತಿಟ್ಠಾರಸಾಪಿ ಚ.
ಛಪ್ಪಞ್ಞಾಸ ಪದಾನೇತ್ಥ, ದೇಸಿತಾನಿ ಸರೂಪತೋ;
ಧಮ್ಮಾ ಪನ ಸಮತಿಂಸ, ತತ್ಥ ಹೋನ್ತಿ ಸರೂಪತೋ.
ತಾನಿ ¶ ಯೇವಾಪನಕೇಹಿ, ಪಞ್ಚಸಟ್ಠಿ ಪದಾನಿ ಚ;
ಧಮ್ಮಾ ಚೇಕೂನತಾಲೀಸ, ಭವನ್ತಿ ಪನ ಸಮ್ಭವಾ.
ತತ್ಥ ದ್ವಾದಸ ಧಮ್ಮಾ ಚ, ದೇಸಿತಾ ಸವಿಭತ್ತಿಕಾ;
ಅವಸೇಸಾ ತು ಸಬ್ಬೇಪಿ, ಅವಿಭತ್ತಿಕನಾಮಕಾ.
ಏಕದ್ವಿ ¶ ಚ ತಿಚತುಕ್ಕ-ಛಸತ್ತಟ್ಠಾನಿಕಾ ಪನ;
ಸತ್ತವೀಸ ಚ ಸತ್ತೇಕೋ, ದ್ವೇಕೇಕೋ ಚ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ.
ನಿಯತಾ ತು ಚತುತ್ತಿಂಸ, ಧಮ್ಮಾವ ಸಹವುತ್ತಿತೋ;
ಯಥಾಸಮ್ಭವವುತ್ತಿತೋ, ಪಞ್ಚಧಾ ನಿಯತಾ ಕಥಾ.
ತತ್ಥ ಚಾನಿಯತೇ ಸಬ್ಬೇ, ಗಹೇತ್ವಾ ಚ ಪಹಾಯ ಚ;
ಪಚ್ಚೇಕಞ್ಚ ಗಹೇತ್ವಾಪಿ, ಸತ್ತಧಾ ಯೋಜನಕ್ಕಮೋ.
ಸಕಿಮೇಕೂನತಾಲೀಸ, ಚತುತ್ತಿಂಸ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ;
ಪಞ್ಚಕ್ಖತ್ತುಞ್ಚ ಯೋಜೇಯ್ಯ, ಪಞ್ಚತಿಂಸಾತಿ ಪಣ್ಡಿತೋ.
ರಾಸಯೋ ಚ ಪದಾನೀಧ, ಧಮ್ಮನ್ತರವಿಭತ್ತಿಯೋ;
ಸರೂಪಯೇವಾಪನಕೇ, ನಿಯತಾನಿಯತೇ ಯಥಾ.
ಯೋಜನಾನಯಭೇದಞ್ಚ, ಗಣನಾಸಙ್ಗಹಟ್ಠಿತಿ;
ಲಬ್ಭಮಾನಾನುಮಾನೇನ, ಸಲ್ಲಕ್ಖೇನ್ತೋ ತಹಿಂ ತಹಿಂ.
ಞಾಣಂ ಞಾಣವಿಯುತ್ತಮ್ಹಿ, ಹಿತ್ವಾ ಪೀತಿಂ ಉಪೇಕ್ಖಿತೇ;
ವೇದನಾ ಪರಿವತ್ತೇನ್ತೋ, ಕಾಮಪುಞ್ಞೇ ಚ ಸೇಸಕೇ.
ಮಹಾಕ್ರಿಯೇ ಚ ಯೋಜೇಯ್ಯ, ಪಹಾಯ ವಿರತಿತ್ತಯಂ;
ಅಪ್ಪಮಞ್ಞಾ ಚ ಹಿತ್ವಾಥ, ಮಹಾಪಾಕೇ ಚ ಯೋಜಯೇ.
ತಕ್ಕಾದಿಂ ಕಮತೋ ಹಿತ್ವಾ, ಸಬ್ಬತ್ಥ ವಿರತಿತ್ತಯಂ;
ಪಞ್ಚಮೇ ಅಪ್ಪಮಞ್ಞಾಯ, ಹಿತ್ವಾ ರೂಪೇ ಚ ಯೋಜಯೇ.
ಹಿತ್ವಾಪ್ಪಮಞ್ಞಾ ಯೋಜಯೇ, ಯಥಾಝಾನಮನುತ್ತರೇ;
ಲೋಕುತ್ತರಿನ್ದ್ರಿಯಞ್ಚೇವ, ಗಹೇತ್ವಾ ವಿರತಿತ್ತಯಂ.
ಝಾನಾನಿ ¶ ಚತುತಾಲೀಸ, ಸುಖಯುತ್ತಾನಿ ವತ್ತರೇ;
ಉಪೇಕ್ಖಿತಾನಿ ತೇವೀಸ, ಪಞ್ಚಮಜ್ಝಾನೇ ಚ ಸಬ್ಬಥಾ.
ಅಪ್ಪಮಞ್ಞಾವಿರತಿಯೋ, ಕಾಮಪುಞ್ಞೇಸು ಲಬ್ಭರೇ;
ಅಪ್ಪಮಞ್ಞಾ ರೂಪಜ್ಝಾನ-ಚತುಕ್ಕೇ ಚ ಮಹಾಕ್ರಿಯೇ.
ಲೋಕುತ್ತರೇಸು ಸಬ್ಬತ್ಥ, ಸಮ್ಭೋತಿ ವಿರತಿತ್ತಯಂ;
ನತ್ಥಿದ್ವಯಮ್ಪಿ ಆರುಪ್ಪೇ, ಮಹಾಪಾಕೇ ಚ ಪಞ್ಚಮೇ.
ವಿತಕ್ಕಾದಿತ್ತಯಂ ¶ ಪಞ್ಞಾ, ಪಞ್ಚ ಚಾನಿಯತಾ ಚಲಾ;
ಹಾನಿಬುದ್ಧಿವಸಾ ಸೇಸಾ, ನ ಚಲನ್ತಿ ಕುದಾಚನಂ.
ಬಾವೀಸತಿವಿಧೋ ಚೇತ್ಥ, ಸಙ್ಗಹೋ ಅನವಜ್ಜಕೇ;
ದ್ವಯದ್ವಯವಸಾ ಚೇವ, ಝಾನಪಞ್ಚಕತೋಪಿ ಚ.
ಇತಿ ಞತ್ವಾನವಜ್ಜೇಸು, ರಾಸಿಸಙ್ಗಹ ಸಮ್ಭವಂ;
ಸಾವಜ್ಜೇಸುಪಿ ವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಾ, ವಿಞ್ಞುನಾ ರಾಸಯೋ ಕಥಂ.
ಲೋಭಮೂಲೇಸು ಪಠಮೇ, ಫಸ್ಸಪಞ್ಚಕರಾಸಿ ಚ;
ಝಾನಪಞ್ಚಕರಾಸೀ ಚ, ತಥೇವಿನ್ದ್ರಿಯಪಞ್ಚಕಂ.
ಮಗ್ಗಬಲಚತುಕ್ಕಞ್ಚ, ಹೇತುಕಮ್ಮಪಥದುಕಾ;
ಲೋಕನಾಸಕರಾಸೀ ಚ, ಸಮಥೋ ಸಮಥದ್ದುಕಾ.
ತತ್ರಮಜ್ಝತ್ತತಂ ಹಿತ್ವಾ, ಯೇವಾಪನಕನಾಮಕಾ;
ಚತ್ತಾರೋ ಚೇತಿ ಲಬ್ಭನ್ತಿ, ತತ್ಥೇಕಾದಸ ರಾಸಯೋ.
ದ್ವತ್ತಿಂಸೇವ ಪದಾನೇತ್ಥ, ದೇಸಿತಾನಿ ಸರೂಪತೋ;
ತಾನಿ ಯೇವಾಪನಕೇಹಿ, ಛತ್ತಿಂಸೇವ ಭವನ್ತಿ ಚ.
ಅಸಮ್ಭಿನ್ನಪದಾನೇತ್ಥ, ಸಮವೀಸತಿ ಸಮ್ಭವಾ;
ಸವಿಭತ್ತಿಕನಾಮಾ ಚ, ನವ ಧಮ್ಮಾ ಪಕಾಸಿತಾ.
ಏಕದ್ವಯತಿಚತುಕ್ಕ-ಛಟ್ಠಾನನಿಯತಾ ಪನ;
ಏಕಾದಸ ಛಳೇಕಾ ಚ, ಕಮೇನೇಕೋ ಪುನೇಕಕೋ.
ನತ್ಥೇವಾನಿಯತಾ ¶ ಹೇತ್ಥ, ಯೇವಾಪನಕನಾಮಕಾ;
ಯೋಜನಾನಯಭೇದೋ ಚ, ತಸ್ಮಾ ತತ್ಥ ನ ವಿಜ್ಜತಿ.
ಮಾನೋ ಚ ಥಿನಮಿದ್ಧಞ್ಚ, ಇಸ್ಸಾ ಮಚ್ಛರಿಯಂ ತಥಾ;
ಕುಕ್ಕುಚ್ಚಮಿತಿ ಸಾವಜ್ಜೇ, ಛಳೇವಾನಿಯತಾ ಮತಾ.
ಮಾನೋ ದಿಟ್ಠಿವಿಯುತ್ತೇಸು, ಸಸಙ್ಖಾರೇಸು ಪಞ್ಚಸು;
ಥಿನಮಿದ್ಧಂ ತಯೋ ಸೇಸಾ, ಪಟಿಘದ್ವಯಯೋಗಿನೋ.
ಇಚ್ಚೇವಮಟ್ಠ ¶ ಸಾವಜ್ಜಾ, ಅನವಜ್ಜಟ್ಠವೀಸತಿ;
ಛತ್ತಿಂಸ ಮಾನಸಾ ಸಬ್ಬೇ, ಹೋನ್ತಾನಿಯತಯೋಗಿನೋ.
ತೇಹಿ ಯುತ್ತಾ ಯಥಾಯೋಗಂ, ಏಕದ್ವಿತ್ತಯಪಞ್ಚಹಿ;
ದ್ವೇ ದ್ವಾವೀಸಂ ತಯೋ ಚೇವ, ನವ ಚಾಥ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ.
ಇತಿ ವುತ್ತಾನುಸಾರೇನ, ಲಬ್ಭಮಾನವಸಾ ಪನ;
ತದಞ್ಞೇಸುಪಿ ಯೋಜೇಯ್ಯ, ಸಾವಜ್ಜೇಸು ಯಥಾಕ್ಕಮಂ.
ಲೋಭಮೂಲೇಸು ಲೋಭಞ್ಚ, ದೋಸಞ್ಚ ಪಟಿಘದ್ವಯೇ;
ಮೋಹಮೂಲೇ ಕಙ್ಖುದ್ಧಚ್ಚಂ, ಗಹೇತ್ವಾ ಹೇತುರಾಸಿಯಂ.
ದಿಟ್ಠಿಂ ದಿಟ್ಠಿವಿಯುತ್ತಮ್ಹಿ, ಹಿತ್ವಾ ಪೀತಿಮುಪೇಕ್ಖಿತೇ;
ವೇದನಂ ಪರಿವತ್ತೇನ್ತೋ, ದೋಸಮೂಲೇ ಚ ಪಣ್ಡಿತೋ.
ತಥಾ ಕಮ್ಮಪಥಂ ದಿಟ್ಠಿಂ,
ಪೀತಿಂ ಛನ್ದಞ್ಚ ಮೋಮುಹೇ;
ಕಙ್ಖಿತೇ ಅಧಿಮೋಕ್ಖಞ್ಚ,
ಹಿತ್ವಾ ಯೋಜೇಯ್ಯ ರಾಸಯೋ.
ಚಿತ್ತಸ್ಸ ಠಿತಿಂ ಪತ್ತಾಸು, ಚಿತ್ತಸ್ಸೇಕಗ್ಗತಾ ಪನ;
ಕಙ್ಖಿತೇ ಪರಿಹೀನಾವ, ಇನ್ದ್ರಿಯಾದೀಸು ಪಞ್ಚಸು.
ಇತಿ ದ್ವಾದಸಧಾ ಞತ್ವಾ, ಸಾವಜ್ಜೇಸುಪಿ ಸಙ್ಗಹಂ;
ಅಹೇತುಕೇಪಿ ವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಾ, ಯಥಾಸಮ್ಭವತೋ ಕಥಂ.
ಅಟ್ಠಾರಸಾಹೇತುಕೇಸು ¶ , ಪಞ್ಚವಿಞ್ಞಾಣಮಾನಸೇ;
ಫಸ್ಸಪಞ್ಚಕರಾಸೀ ಚ, ಝಾನಟ್ಠಾನದುಕಂ ತಥಾ.
ಇನ್ದ್ರಿಯತ್ತಿಕರಾಸೀ ಚ, ಯೇವಾಪನಕನಾಮಕೋ;
ಏಕೋ ಮನಸಿಕಾರೋತಿ, ಚತ್ತಾರೋ ರಾಸಯೋ ಸಿಯುಂ.
ಅಸಮ್ಭಿನ್ನಾ ಪನಟ್ಠೇವ, ದ್ವೇ ತತ್ಥ ಸವಿಭತ್ತಿಕಾ;
ಏಕದ್ವಯತಿಕಟ್ಠಾನಾ, ಛಳೇಕೋ ಚ ಪುನೇಕಕೋ.
ಮನೋಧಾತುತ್ತಿಕಾಹೇತು-ಪಟಿಸನ್ಧಿಯುಗೇ ಪನ;
ವಿತಕ್ಕೋ ಚ ವಿಚಾರೋ ಚ, ಅಧಿಕಾ ಝಾನರಾಸಿಯಂ.
ಸುಖಸನ್ತೀರಣೇ ¶ ಪೀತಿ, ದುತಿಯಾವಜ್ಜನೇ ಪನ;
ವೀರಿಯಞ್ಚ ಸಮಾಧಿಞ್ಚ, ಲಬ್ಭತಿನ್ದ್ರಿಯರಾಸಿಯಂ.
ಅಧಿಕಾ ಹಸಿತೇ ಹೋನ್ತಿ, ಪೀತಿ ಚ ವೀರಿಯಾದಯೋ;
ಯೇವಾಪನಾಧಿಮೋಕ್ಖೋ ಚ, ಪಞ್ಚವಿಞ್ಞಾಣವಜ್ಜಿತೇ.
ಇಚ್ಚಾನವಜ್ಜೇ ಬಾವೀಸ,
ಸಾವಜ್ಜೇ ದ್ವಾದಸಾಪರೇ;
ಯೋಗಾ ಹೇತುಮ್ಹಿ ಪಞ್ಚೇತೇ,
ತಾಲೀಸೇಕೂನಕಾ ಕಥಾತಿ.
ಇತಿ ಚೇತಸಿಕವಿಭಾಗೇ ರಾಸಿಯೋಗಕಥಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ.
ತೇರಸಮೋ ಪರಿಚ್ಛೇದೋ.
ಚುದ್ದಸಮೋ ಪರಿಚ್ಛೇದೋ
೧೪. ರಾಸಿಸಮ್ಭವಕಥಾ
ನವೇವ ¶ ಯೇವಾಪನಕಾ, ಅಟ್ಠಾರಸ ಚ ರಾಸಯೋ;
ನವಭಿಂಸತಿಸಮ್ಭಿನ್ನಾ, ದಸ ದ್ವೇ ಸವಿಭತ್ತಿಕಾ.
ಏಕದ್ವಯತಿಚತುಛಸತ್ತಟ್ಠಾನಾನವಜ್ಜಕೇ;
ಸತ್ತವೀಸತಿ ಸತ್ತೇಕೋ, ದ್ವಯಮೇಕೋ ಪುನೇಕಕೋ.
ದಸೇವ ಯೇವಾಪನಕಾ, ಏಕಾದಸ ಚ ರಾಸಯೋ;
ಅಟ್ಠವೀಸತಿಸಮ್ಭಿನ್ನಾ, ದಸೇವ ಸವಿಭತ್ತಿಕಾ.
ಏಕದ್ವಯತಿಚತುಕ್ಕಛಟ್ಠಾನನಿಯತಾ ಪನ;
ಅಟ್ಠಾರಸ ಚ ಸತ್ತೇಕೋ, ಏಕೋ ಚೇಕೋವ ಪಾಪಕೇ.
ದ್ವೇ ಯೇವಾಪನಕಾ ಹೋನ್ತಿ, ರಾಸಯೋ ಚ ಚತುಬ್ಬಿಧಾ;
ತೇರಸೇತ್ಥ ಅಸಮ್ಭಿನ್ನಾ, ತಯೋವ ಸವಿಭತ್ತಿಕಾ.
ಏಕದ್ವಯತಿಕಟ್ಠಾನಾ, ದಸ ದ್ವೇಕೋ ಅಹೇತುಕೇ;
ಇಚ್ಚಾನವಜ್ಜಾ ಸಾವಜ್ಜಾ-ಹೇತುಕೇ ಯೋಗನಿಚ್ಛಯೋ.
ಸತ್ತಾಪಿ ¶ ನತ್ಥಿ ಸಾವಜ್ಜೇ, ನಿರವಜ್ಜೇ ಪಕಾಸಕೋ;
ಅಹೇತುಕೇ ಚ ಮಗ್ಗಾದಿರಾಸಯೋ ನತ್ಥಿ ಚುದ್ದಸ.
ಅನವಜ್ಜಾ ತು ಸಾವಜ್ಜೇ, ಸಾವಜ್ಜಕಾನವಜ್ಜಕೇ;
ಚಿತ್ತುಪ್ಪಾದಮ್ಹಿ ನತ್ಥೇವ, ನತ್ಥೋಭಯಮಹೇತುಕೇ.
ಸಾವಜ್ಜಾ ಪನ ಸಾವಜ್ಜೇ, ಅನವಜ್ಜಾನವಜ್ಜಕೇ;
ಗಹೇತಬ್ಬಾ ತು ಸಬ್ಬತ್ಥ, ಸಾಧಾರಣಾ ಪಕಿಣ್ಣಕಾ.
ಝಾನಪಞ್ಚಕಚಿತ್ತೇಸು, ಸತ್ತಸಟ್ಠಿಸು ನಿದ್ದಿಸೇ;
ಝಾನಙ್ಗಯೋಗಭೇದೇನ, ರಾಸಿಭೇದಂ ತಹಿಂ ತಹಿಂ.
ಚತುಛಕ್ಕಾನವಜ್ಜೇಸು ¶ , ಞಾಣಪೀತಿಕತಂ ತಥಾ;
ಚತುವೀಸ ಪರಿತ್ತೇಸು, ಚತುಧಾ ಭೇದಮುದ್ದಿಸೇ.
ಸರಾಗವೀತರಾಗಾನಂ, ಅಪ್ಪಮಞ್ಞಾಪವತ್ತಿಯಂ;
ಕರುಣಾಮುದಿತಾ ಹೋನ್ತಿ, ಕಾಮಪುಞ್ಞಮಹಾಕ್ರಿಯೇ.
ಉಪಚಾರಪ್ಪನಾಪತ್ತಾ, ಸುಖಿತಾ ಸತ್ತಗೋಚರಾ;
ತಸ್ಮಾ ನ ಪಞ್ಚಮಾರುಪ್ಪೇ, ಮಹಾಪಾಕೇ ಅನುತ್ತರೇ.
ಸೋತಾಪತಿತುಪೇಕ್ಖಾಸು, ಪರಿಕಮ್ಮಾದಿಸಮ್ಭವೇ;
ಝಾನಾನಂ ತುಲ್ಯಪಾಕತ್ತಾ, ತಪ್ಪಾಕೇಸು ಚ ಲಬ್ಭರೇ.
ವಿರತೀ ಚ ಸರಾಗಾನಂ, ವೀತಿಕ್ಕಮನಸಮ್ಭವಾ;
ಸಮ್ಪತ್ತೇ ಚ ಸಮಾದಾನೇ, ಕಾಮಪುಞ್ಞೇಸು ಲಬ್ಭರೇ.
ತಂತಂದ್ವಾರಿಕದುಸ್ಸಿಲ್ಯ-ಚೇತನುಚ್ಛೇದಕಿಚ್ಚತೋ;
ಮಗ್ಗೇ ಚ ತುಲ್ಯಪಾಕತ್ತಾ, ಫಲೇ ಚ ನಿಯತಾ ಸಿಯುಂ.
ಪವತ್ತಾಕಾರವಿಸಯಭಿನ್ನಾ ಪಞ್ಚಾಪಿ ಸಮ್ಭವಾ;
ಲೋಕಿಯೇ ಲಬ್ಭಮಾನಾಪಿ, ವಿಸುಂ ಚೇವ ಸಿಯುಂ ನ ವಾ.
ಪಾಪಾ ಲಬ್ಭನ್ತಿ ಪಾಪೇಸು, ಸತ್ತ ಛಕ್ಕೇಕಕಾ ಕಮಾ;
ಸರೂಪಯೇವೋಭಯಕಾ, ನಿಯತಟ್ಠ ಛಳೇತರೇ.
ಸಾಧಾರಣಾ ಚ ಸಬ್ಬತ್ಥ, ಯಥಾವುತ್ತಾ ಪಕಿಣ್ಣಕಾ;
ತತ್ಥ ಚೇಕಗ್ಗತಾ ನತ್ಥಿ, ಇನ್ದ್ರಿಯಾದೀಸು ಕಙ್ಖಿತೇ.
ಛನ್ದಾಧಿಮೋಕ್ಖಾ ¶ ಯೇವಾಪಿ, ವೀಸೇಕಾದಸವಜ್ಜಿತೇ;
ಉದ್ಧಚ್ಚಮೇಕಾದಸಸು, ಮಜ್ಝತ್ತಮನವಜ್ಜಕೇ.
ಸಬ್ಬತ್ಥ ಮನಸಿಕಾರೋ, ತಿದ್ವೇಕದ್ವಿತಿಕಾಪರೇ;
ಅಟ್ಠಟ್ಠವೀಸಚತೂಸು, ಪಞ್ಚದ್ವೀಸು ಯಥಾಕ್ಕಮಂ.
ಸಮುದಾಯವಸೇನೇತ್ಥ, ಉದ್ಧಚ್ಚವಿರತಿತ್ತಯಂ;
ಸವಿಭತ್ತಿಕಮಞ್ಞತ್ಥ, ಅವಿಭತ್ತಿಕಮೇವ ತಂ.
ಚಿತ್ತುಪ್ಪಾದೇಸು ¶ ತೇನೇತಂ, ವಿಭತ್ತಿಅವಿಭತ್ತಿಕಂ;
ಇತಿ ಸಾಧು ಸಲ್ಲಕ್ಖೇಯ್ಯ, ಸಮ್ಭವಾಸಮ್ಭವಂ ಬುಧೋತಿ.
ಇತಿ ಚೇತಸಿಕವಿಭಾಗೇ ರಾಸಿಸಮ್ಭವಕಥಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ.
ಚುದ್ದಸಮೋ ಪರಿಚ್ಛೇದೋ.
ಪನ್ನರಸಮೋ ಪರಿಚ್ಛೇದೋ
೧೫. ರಾಸಿಸಙ್ಗಹಕಥಾ
ತೇತ್ತಿಂಸ ಚೇವ ದ್ವತ್ತಿಂಸ, ಏಕತಿಂಸ ಚ ತಿಂಸ ಚ;
ಏಕದ್ವತ್ತಿಂಸಹೀನಾ ಚ, ತಿಂಸ ಧಮ್ಮಾನವಜ್ಜಕೇ.
ದಸ ಧಮ್ಮಾ ತು ಸಾವಜ್ಜೇ, ಛಪಞ್ಚಚತುರಾಧಿಕಾ;
ಏಕಾದಸ ದಸ ನವ, ಸತ್ತಧಾಹೇತುಕೇ ಪನ.
ಇತ್ಥಂ ಚುದ್ದಸಧಾ ಭಿನ್ನಾ, ಕೋಟ್ಠಾಸಾ ತು ಸರೂಪತೋ;
ವಿಭತ್ತಾ ತೇಹಿ ಯುತ್ತಾ ಚ, ಚಿತ್ತುಪ್ಪಾದಾ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ.
ತಿಕಟ್ಠಕಾ ಪಞ್ಚವೀಸ, ದಸ ಪಞ್ಚಾಧಿಕಾ ನವ;
ಅಟ್ಠಾರಸೇತಿ ಸತ್ತೇತೇ, ಅನವಜ್ಜಾ ತಥೇತರೇ.
ದ್ವೇ ಚತ್ತಾರೋ ಛಳೇಕಂ ದ್ವೇ,
ಪಞ್ಚಾಥ ದಸಧಾಪರೇ;
ಸಾವಜ್ಜಾಹೇತುಕಾ ಚೇತಿ,
ಕೋಟ್ಠಾಸಾ ಹೋನ್ತಿ ಚುದ್ದಸ.
ನವ ¶ ಚಾಪಿ ಛ ಚತ್ತಾರೋ, ಚತುಪಞ್ಚಛಸತ್ತಕಾ;
ನವ ದ್ವೇ ದ್ವೇ ತಥೇಕೋ ಚ, ಯೇವಾಪನಕಸಙ್ಗಹಾ.
ತೇಹಿ ¶ ಯುತ್ತಾ ಪನಟ್ಠಾಥ, ವೀಸೇಕತಿಂಸ ಮಾನಸಾ;
ದ್ವೇ ದ್ವೇ ದ್ವೇ ತೀಣಿ ಚೇಕಂ ದ್ವೇ, ಅಟ್ಠ ದಸ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ.
ಸತ್ತತಿಂಸಕತೋ ಯಾವ, ಏಕತಿಂಸಾನವಜ್ಜಕೇ;
ತಿಕಟ್ಠಕಾದಿಕೇ ಸತ್ತ, ಠಿತಾ ನಿಯತಸಙ್ಗಹಾ.
ಪಾಪೇಸು ವೀಸ ಚೇಕೂನ-ವೀಸಟ್ಠಾರಸ ಸೋಳಸ;
ಚತುಧಾ ದ್ವೀಸು ಚತೂಸು, ಚತೂಸು ದ್ವೀಸು ಚಟ್ಠಿತಾ.
ಏಕದ್ವಿಪಞ್ಚದಸಸು, ಚ ದ್ವಿಧಾಹೇತುಕೇಸು ಚ;
ತಿಕದ್ವೇಕಾಧಿಕಾ ಧಮ್ಮಾ, ದಸಟ್ಠ ಚ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ.
ಪಞ್ಚದ್ವೇಕದ್ವಿಭಿಪಞ್ಚ, ಕೋಟ್ಠಾಸಾ ನಿಯತಾ ಠಿತಾ;
ತೇಹಿ ಯುತ್ತಾ ಪನಟ್ಠಾಥ, ವೀಸ ದ್ವೇ ದ್ವೇ ತಿಕೇಕಕಾ.
ಪುಬ್ಬಾಪರದ್ವಯಾಪುಞ್ಞೇ, ಕಾಮಪಾಕೇ ಅಹೇತುಕೇ;
ಪಞ್ಚಮಾನುತ್ತರಾರುಪ್ಪೇ, ನತ್ಥಾನಿಯತಸಮ್ಭವೋ.
ಛತ್ತಿಂಸಮಾನಸೇಸ್ವೇವ, ಲಬ್ಭನ್ತಾನಿಯತಾ ನ ವಾ;
ತೇಪಞ್ಞಾಸಾವಸೇಸಾ ತು, ಸಬ್ಬೇ ನಿಯತಯೋಗಿನೋ.
ನಿಯತಾನಿಯತೇ ಕತ್ವಾ, ಲಬ್ಭನ್ತೋಭಯಥಾ ತಥಾ;
ಸರೂಪಯೇವೋಭಯಕಾ, ತಿವಿಧೇವಂ ತು ಸಙ್ಗಹಾ.
ಞೇಯ್ಯಾ ವುತ್ತಾನುಸಾರೇನ, ತೇಹಿ ಯುತ್ತಾವ ಮಾನಸಾ;
ತತೋ ಪುನ ವಿಭಾವೇಯ್ಯ, ಸಬ್ಬಸಙ್ಗಾಹಿಕಂ ನಯಂ.
ಏಕೂನತಾಲೀಸಕತೋ, ಯಾವೇಕತ್ತಿಂಸಕಾ ಠಿತಾ;
ನವಧಾ ಅನವಜ್ಜೇಸು, ತೇಹಿ ಯುತ್ತಾ ಚ ಮಾನಸಾ.
ದ್ವೇ ಚತ್ತಾರೋ ದಸೇವಾಥ, ತಿಕಪಞ್ಚಾಧಿಕಾ ದಸ;
ತೇವೀಸ ಕಮತೋ ಸತ್ತ, ದ್ವೇ ಚ ಪಞ್ಚದಸಾಪರೇ.
ದ್ವೇ ಚ ದ್ವೇ ತಿಕದ್ವೇ ದ್ವೇಕಾ, ಸಾವಜ್ಜೇಸು ಚ ಸೋಳಸ;
ಏಕೂನವೀಸ ವೀಸಾಥ, ವೀಸೇಕದ್ವಿತಯಾಧಿಕಾ.
ಅಹೇತುಕೇ ¶ ¶ ಪನಟ್ಠಾಥ, ದಸೇಕದ್ವಿತಯಾಧಿಕಾ;
ದಸಪಞ್ಚ ದ್ವಿಕೇಕಾತಿ, ಭವನ್ತೇಕೂನವೀಸತಿ.
ಲಬ್ಭಮಾನಾನುಸಾರೇನ, ಧಮ್ಮಾನಂ ಪನ ಸಙ್ಗಹೋ;
ಸಕ್ಕಾ ವುತ್ತನಯೇನೇವ, ವಿಞ್ಞಾತುಂ ಪನ ವಿಞ್ಞುನಾತಿ.
ಇತಿ ಚೇತಸಿಕವಿಭಾಗೇ ರಾಸಿಸಙ್ಗಹಕಥಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ.
ಪನ್ನರಸಮೋ ಪರಿಚ್ಛೇದೋ.
ಸೋಳಸಮೋ ಪರಿಚ್ಛೇದೋ
೧೬. ಚಿತ್ತುಪ್ಪಾದಕಥಾ
ಚಿತ್ತುಪ್ಪಾದೇಸು ಧಮ್ಮಾನಂ, ಇತಿ ಞತ್ವಾ ವಿನಿಚ್ಛಯಂ;
ಚಿತ್ತುಪ್ಪಾದಾನಮೇವಾಥ, ಞಾತಬ್ಬೋ ಭೇದಸಙ್ಗಹೋ.
ವೇದನಾಹಾರತೋ ಚೇವ, ಹೇತಾಧಿಪತಿತೋ ತಥಾ;
ಝಾನಿನ್ದ್ರಿಯಮಗ್ಗಬಲಾ, ಯೇವಾಪನಪಥಾದಿತೋ.
ತತ್ಥ ಸುಖಾ ಚ ದುಕ್ಖಾ ಚ, ಅದುಕ್ಖಮಸುಖಾತಿ ಚ;
ತಿಸ್ಸೋ ಚ ವೇದನಾ ವುತ್ತಾ, ಸಮ್ಭೋಗತ್ಥವಿಸೇಸತೋ.
ಸುಖಂ ದುಕ್ಖಂ ಸೋಮನಸ್ಸಂ, ದೋಮನಸ್ಸಮಥಾಪರಂ;
ಉಪೇಕ್ಖಿನ್ದ್ರಿಯಮಿಚ್ಚೇವಂ, ಪಞ್ಚಿನ್ದ್ರಿಯವಿಭಾಗತೋ.
ಕಾಯವಿಞ್ಞಾಣಯುಗಳೇ, ಸುಖದುಕ್ಖಾ ಹಿ ವೇದನಾ;
ಸೋಮನಸ್ಸಂ ದೋಮನಸ್ಸಂ, ಇತಿ ನಾಮಂ ಲಭನ್ತಿ ನ.
ಅಞ್ಞತ್ಥ ಪನ ಸಬ್ಬತ್ಥ, ಸುಖಾ ದುಕ್ಖಾ ಚ ವೇದನಾ;
ಸೋಮನಸ್ಸಂ ದೋಮನಸ್ಸಂ, ಇತಿ ನಾಮಂ ಲಭನ್ತಿ ಚ.
ಅದುಕ್ಖಿ ¶ ಅಸುಖೋಪೇಕ್ಖಾ, ಮಜ್ಝತ್ತಾತಿ ಚ ವೇದನಾ;
ಪಞ್ಚಪಞ್ಞಾಸಚಿತ್ತೇಸು, ತದಞ್ಞೇಸು ಪಕಾಸಿತಾ.
ಸುಖದುಕ್ಖಿನ್ದ್ರಿಯಯುತ್ತಂ, ಕಾಯವಿಞ್ಞಾಣಕದ್ವಯಂ;
ದೋಮನಸ್ಸಿನ್ದ್ರಿಯಯುತ್ತಂ, ಪಟಿಘದ್ವಯಮಾನಸಂ.
ಅಟ್ಠಾರಸ ¶ ಪರಿತ್ತಾನಿ, ಚತುಕ್ಕಜ್ಝಾನಮಾದಿತೋ;
ಸೋಮನಸ್ಸಿನ್ದ್ರಿಯಯುತ್ತಾ, ದ್ವಾಸಟ್ಠಿವಿಧ ಮಾನಸಾ.
ದ್ವತ್ತಿಂಸ ಚ ಪರಿತ್ತಾನಿ, ತೇವೀಸ ಝಾನಪಞ್ಚಮಾ;
ಹೋನ್ತಿಪೇಕ್ಖಿನ್ದ್ರಿಯಯುತ್ತಾ, ಪಞ್ಚಪಞ್ಞಾಸ ಮಾನಸಾ.
ಸುಖಯುತ್ತಾ ತು ತೇಸಟ್ಠಿ, ದುಕ್ಖಯುತ್ತಾ ತಯೋ ತಹಿಂ;
ಅದುಕ್ಖಮಸುಖಯುತ್ತಾ, ಪಞ್ಚಪಞ್ಞಾಸುಪೇಕ್ಖಕಾ.
ಓಜಟ್ಠಮಕರೂಪಞ್ಚ, ವೇದನಂ ಸನ್ಧಿಮಾನಸಂ;
ನಾಮರೂಪಞ್ಚ ಕಮತೋ, ಆಹರನ್ತೀತಿ ದೇಸಿತಾ.
ಆಹಾರಾ ಕಬಳೀಕಾರೋ, ಫಸ್ಸೋ ಸಞ್ಚೇತನಾ ತಥಾ;
ವಿಞ್ಞಾಣಞ್ಚೇತಿ ಚತ್ತಾರೋ, ಉಪತ್ಥಮ್ಭಾ ಚ ಸಮ್ಭವಾ.
ಚಿತ್ತುಪ್ಪಾದೇಸು ಸಬ್ಬತ್ಥ,
ಆಹಾರಾರೂಪಿನೋ ತಯೋ;
ಕಬಳೀಕಾರೋ ಆಹಾರೋ,
ಕಾಮೇ ಕಾಯಾನುಪಾಲಕೋ.
ಅಲೋಭೋ ಚ ಅದೋಸೋ ಚ,
ಅಮೋಹೋ ಚ ತಥಾಪರೋ;
ಲೋಭೋ ದೋಸೋ ಚ ಮೋಹೋ ಚ,
ಹೇತೂ ಧಮ್ಮಾ ಛ ದೇಸಿತಾ.
ಕುಸಲಾಕುಸಲಾ ಹೇತೂ, ತಯೋ ಅಬ್ಯಾಕತಾತಿ ಚ;
ನವದ್ವಾದಸಧಾ ತತ್ಥ, ವಿಪಾಕಕ್ರಿಯಭೇದತೋ.
ದಸ ¶ ಪಞ್ಚಾಧಿಕಾ ಹೋನ್ತಿ, ಭೂಮಿಭೇದಾ ತತೋ ತಹಿಂ;
ಪುಞ್ಞಪಾಕಕ್ರಿಯಾಭೇದಾ, ತಾಲೀಸ ಚತುನೂನಕಾ.
ಸನ್ತೀರಣಮನೋಧಾತು-ಪಞ್ಚವಿಞ್ಞಾಣಮಾನಸೇ;
ವೋಟ್ಠಬ್ಬನೇ ಚ ಹಸಿತೇ, ಹೇತು ನಾಮ ನ ವಿಜ್ಜತಿ.
ಲೋಭಮೂಲೇಸು ¶ ಲೋಭೋ ಚ,
ಮೋಹೋ ಚ ಪಟಿಘದ್ವಯೇ;
ದೋಸೋ ಮೋಹೋ ಚ ಲಬ್ಭನ್ತಿ,
ಮೋಹೋ ಏಕೋವ ಮೋಮುಹೇ.
ಞಾಣೇನ ವಿಪ್ಪಯುತ್ತೇಸು,
ಅಲೋಭಾದಿದ್ವಯಂ ಭವೇ;
ತತೋ ಸೇಸೇಸು ಸಬ್ಬತ್ಥ,
ಅಲೋಭಾದಿತಯೋಪಿ ಚ.
ತಿಹೇತುಕಾ ಸತ್ತಚತ್ತಾ-ಲೀಸ ಹೋನ್ತಿ ದ್ವಿಹೇತುಕಾ;
ಬಾವೀಸ ದ್ವೇಕಹೇತುಕಾ, ಅಟ್ಠಾರಸ ಅಹೇತುಕಾ.
ಛನ್ದೋ ಚಿತ್ತಞ್ಚ ವೀರಿಯಂ, ವೀಮಂಸಾತಿ ಚತುಬ್ಬಿಧಾ;
ಸಹಜಾತಾಧಿಪಾ ಧಮ್ಮಾ, ವುತ್ತಾಧಿಪತಯೋ ಸಿಯುಂ.
ಯಮಾಲಮ್ಬಂ ಗರುಂ ಕತ್ವಾ, ನಾಮಧಮ್ಮಾ ಪವತ್ತರೇ;
ಆರಮ್ಮಣಾಧಿಪನಾಮೇನ, ತದಾಲಮ್ಬಣಮೀರಿತಂ.
ತಿಹೇತುಕಜವೇಸ್ವೇಕೋ, ಚತೂಸುಪಿ ಯಥಾರಹಂ;
ದ್ವಿಹೇತುಕೇಸು ಸಮ್ಭೋತಿ, ವೀಮಂಸಾಧಿಪತಿಂ ವಿನಾ.
ಅನುತ್ತರೇ ಕಾಮಪುಞ್ಞೇ, ತಿಹೇತುಕಮಹಾಕ್ರಿಯೇ;
ಲೋಭಮೂಲೇ ಚ ಸಾವಜ್ಜೇ, ಲಬ್ಭತಾಲಮ್ಬಣಾಧಿಪೋ.
ತತ್ಥ ಚಾನಿಯತಾ ಕಾಮೇ, ಲಬ್ಭಮಾನಾಪಿ ಲಬ್ಭರೇ;
ಮಹಗ್ಗತಾನುತ್ತರೇಸು, ನಿಯತಾವ ಯಥಾರಹಂ.
ಕ್ರಿಯಾದ್ವಿಹೇತುಪಟಿಘೇ ¶ ,
ನತ್ಥೇವಾಲಮ್ಬಣಾಧಿಪೋ;
ಮೋಮೂಹಾಹೇತುಕೇ ಪಾಕೇ,
ಲೋಕಿಯೇ ಚ ನ ಕೋಚಿಪಿ.
ಉಭಯಾಧಿಪಯುತ್ತಾ ಚ, ಸಹಜಾಧಿಪಯೋಗಿನೋ;
ಉಭಯಾನಿಯತಾಧಿಪ್ಪಾ, ಸಹಜಾನಿಯತಾಧಿಪಾ.
ಉಭಯವಿಪ್ಪಯುತ್ತಾ ¶ ಚ, ಪಞ್ಚಧಾ ತತ್ಥ ಮಾನಸಾ;
ಅಟ್ಠಟ್ಠಾರಸ ವೀಸಂ ಛ, ಸತ್ತತಿಂಸ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ.
ಪಞ್ಚಾಧಿಪತಿಯೋಗಾ ಚ, ಚತುರಾಧಿಪಯೋಗಿನೋ;
ತಿವಿಧಾಧಿಪಯುತ್ತಾ ಚ, ವಿಮುತ್ತಾಪಿ ಚ ಸಬ್ಬಥಾ.
ಸೋಳಸಾಥ ಸಮತ್ತಿಂಸ, ಛಳೇವಾಥ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ;
ಸತ್ತತಿಂಸತಿವಿಧಾತಿ, ಚತುಧೇವಮ್ಪಿ ನಿದ್ದಿಸೇ.
ವೀಮಂಸಾಧಿಪಯುತ್ತಾ ಚ, ಸಹಜಾಧಿಪಯೋಗಿನೋ;
ಆಲಮ್ಬಾಧಿಪಯುತ್ತಾ ಚ, ವಿಪ್ಪಮುತ್ತಾಪಿ ಸಬ್ಬಥಾ.
ಚತುತ್ತಿಂಸ ದ್ವಿಪಞ್ಞಾಸ, ಅಟ್ಠವೀಸ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ;
ಸತ್ತತಿಂಸತಿ ಚೇವೇತಿ, ಚತುಧೇವಮ್ಪಿ ನಿದ್ದಿಸೇ.
ಸಹಜಾಧಿಪಲದ್ಧಾ ತು, ದ್ವೇಪಞ್ಞಾಸೇವ ಸಬ್ಬಥಾ;
ಆಲಮ್ಬಾಧಿಪಲದ್ಧಾ ಚ, ಉಭಯಾಧಿಪಲಾಭಿನೋ.
ಅಟ್ಠವೀಸೇವ ಸಬ್ಬೇಪಿ, ದ್ವೇಪಞ್ಞಾಸೇವ ಸಾಧಿಪಾ;
ಸೇಸಾ ನಿರಾಧಿಪಾ ಸಬ್ಬೇ, ಸತ್ತತಿಂಸಾಪಿ ಸಬ್ಬಥಾ.
ವೇದನಾದಿವಸೇನೇವಂ, ಞತ್ವಾ ಭೇದಂ ಚತುಬ್ಬಿಧಂ;
ಝಾನಿನ್ದ್ರಿಯಮಗ್ಗಬಲ-ವಸೇನಾಪಿ ವಿಭಾವಯೇ.
ವಿತಕ್ಕಹೇಟ್ಠಿಮಂ ಝಾನಂ, ಮನೋಪರಂ ಮನಿನ್ದ್ರಿಯಂ;
ಹೇತುಪರಞ್ಚ ಮಗ್ಗಙ್ಗಂ, ಬಲಂ ವೀರಿಯಪಚ್ಛಿಮಂ.
ಅವಿತಕ್ಕೇ ¶ ಪಕತಿಯಾ, ತಸ್ಮಾ ಝಾನಂ ನ ವಿಜ್ಜತಿ;
ಅಹೇತುಕೇ ಚ ಮಗ್ಗಙ್ಗಂ, ಬಲಞ್ಚಾವೀರಿಯೇ ಯಥಾ.
ಅಟ್ಠ ರೂಪಿನ್ದ್ರಿಯಾನೇತ್ಥ, ಅಗಯ್ಹನ್ತೇವ ಸಬ್ಬಥಾ;
ಮಗ್ಗಿನ್ದ್ರಿಯಬಲಟ್ಠೇಸು, ಸಮಾಧಿ ಚ ನ ಕಙ್ಖಿತೇ.
ಕಾಮಪುಞ್ಞೇಸ್ವನಿಯತಾ, ವಿರತೀಪಿ ಅನುದ್ಧತಾ;
ಪಞ್ಞಾನುತ್ತರಚಿತ್ತೇಸು, ಇನ್ದ್ರಿಯತ್ತಯಭಾಜಿತಾ.
ಸೇಸಾ ವುತ್ತಾನುಸಾರೇನ, ಲಬ್ಭಮಾನಜ್ಝಾನಾದಿಕಾ;
ತೇಹಿ ಯುತ್ತಾ ಚ ವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಾ, ಚಿತ್ತುಪ್ಪಾದಾ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ.
ಸೋಮನಸ್ಸಯುತ್ತಾ ¶ ಕಾಮೇ, ಲೋಕುತ್ತರಮಹಗ್ಗತೇ;
ಪಠಮಜ್ಝಾನಚಿತ್ತಾ ಚ, ಪಞ್ಚಝಾನಙ್ಗಿಕಾ ಮತಾ.
ದುಕ್ಖುಪೇಕ್ಖಾಯುತ್ತಾ ಕಾಮೇ, ಪಞ್ಚವಿಞ್ಞಾಣವಜ್ಜಿತಾ;
ದುತಿಯಜ್ಝಾನಚಿತ್ತಾ ಚ, ಚತುಝಾನಙ್ಗಿಕಾ ಸಿಯುಂ.
ಝಾನಙ್ಗತ್ತಯಸಂಯುತ್ತಾ, ತತಿಯಜ್ಝಾನಮಾನಸಾ;
ಚತುತ್ಥಪಞ್ಚಮಾರುಪ್ಪಾ, ಝಾನಙ್ಗದ್ವಯಯೋಗಿನೋ.
ಪಞ್ಚವಿಞ್ಞಾಣಯುಗಳೇ, ಝಾನಙ್ಗಂ ನತ್ಥಿ ಕಿಞ್ಚಿಪಿ;
ಇತ್ಥಂ ಝಾನಾನಂ ಭೇದೇನ, ಪಞ್ಚಧಾ ಮಾನಸಾ ಠಿತಾ.
ಏಕೂನತಿಂಸತಿ ಸತ್ತ-ತಿಂಸ ಚೇಕಾದಸಾಪರೇ;
ಚತುತ್ತಿಂಸ ದಸೇವಾಥ, ಗಣಿಕಾ ತು ಯಥಾಕ್ಕಮಂ.
ಲೋಕುತ್ತರೇಸು ಸಬ್ಬೇಸು, ಇನ್ದ್ರಿಯಾನಿ ನವುಚ್ಚರೇ;
ತಿಹೇತುಕೇಸು ಸಬ್ಬೇಸು, ಲೋಕಿಯೇಸು ಪನಟ್ಠಧಾ.
ಞಾಣೇನ ವಿಪ್ಪಯುತ್ತೇಸು, ಸತ್ತಧಾವ ಸಮುದ್ಧರೇ;
ಸಿತವೋಟ್ಠಬ್ಬನಾ ಪುಞ್ಞೇ, ಪಞ್ಚಧಾವ ಪಕಾಸಯೇ.
ವಿಚಿಕಿಚ್ಛಾಸಹಗತೇ, ಚತುಧಾವ ವಿನಿದ್ದಿಸೇ;
ತೀಣಿನ್ದ್ರಿಯಾನಿ ವುತ್ತಾನಿ, ಸೇಸಾಹೇತುಕಮಾನಸೇ.
ಅಟ್ಠ ¶ ಚೇಕೂನತಾಲೀಸ, ದ್ವಾದಸ ವಾಥ ತೇರಸ;
ಏಕಞ್ಚ ಸೋಳಸ ಚೇತಿ, ಛಬ್ಬಿಧಾ ತತ್ಥ ಸಙ್ಗಹೋ.
ಪಠಮಾನುತ್ತರಂ ಝಾನಂ, ಅಟ್ಠಮಗ್ಗಙ್ಗಿಕಂ ಮತಂ;
ಸತ್ತಮಗ್ಗಙ್ಗಿಕಂ ನಾಮ, ಸೇಸಂ ಝಾನಮನುತ್ತರಂ.
ಲೋಕಿಯಂ ಪಠಮಂ ಝಾನಂ, ತಥಾ ಕಾಮೇ ತಿಹೇತುಕಂ;
ಪಞ್ಚಮಗ್ಗಙ್ಗಿಕಾ ನಾಮ, ಚಿತ್ತುಪ್ಪಾದಾ ಪಕಾಸಿತಾ.
ಸೇಸಂ ಮಹಗ್ಗತಂ ಝಾನಂ, ಸಮ್ಪಯುತ್ತಾ ಚ ದಿಟ್ಠಿಯಾ;
ಞಾಣೇನ ವಿಪ್ಪಯುತ್ತಾ ಚ, ಚತುಮಗ್ಗಙ್ಗಿಕಾ ಮತಾ.
ದೋಸಮೂಲದ್ವಯಞ್ಚೇವ, ಉದ್ಧಚ್ಚಸಹಿತಂ ತಥಾ;
ದಿಟ್ಠಿಯಾ ವಿಪ್ಪಯುತ್ತಾ ಚ, ಮಗ್ಗಙ್ಗತ್ತಯಯೋಗಿನೋ.
ವಿಚಿಕಿಚ್ಛಾಸಮ್ಪಯುತ್ತೋ ¶ , ವುತ್ತೋ ಮಗ್ಗೋ ದುವಙ್ಗಿಕೋ;
ಅಮಗ್ಗಾಹೇತುಕೋ ಚೇತಿ, ಸತ್ತಧಾ ತತ್ಥ ಸಙ್ಗಹೋ.
ಅಟ್ಠ ದ್ವತ್ತಿಂಸತಿ ಚೇವ, ದಸ ಪಞ್ಚಾಧಿಕಾಪರೇ;
ತಾಲೀಸ ಕಮತೋ ಸತ್ತ, ಏಕಞ್ಚಟ್ಠದಸಾಪರೇ.
ಬಲಾನಿ ಪನ ಸತ್ತೇವ, ಸಬ್ಬತ್ಥಾಪಿ ತಿಹೇತುಕೇ;
ಞಾಣೇನ ವಿಪ್ಪಯುತ್ತೇಸು, ಛ ಬಲಾನಿ ಸಮುದ್ದಿಸೇ.
ಚತುಧಾಕುಸಲೇ ಹೋನ್ತಿ, ತಿವಿಧಾ ಕಙ್ಖಿತೇ ಪನ;
ದ್ವಿಬಲಂ ಸಿತವೋಟ್ಠಬ್ಬಂ, ಅಬಲಂ ಸೇಸಮೀರಿತಂ.
ಛಬ್ಬಿಧೋ ಸಙ್ಗಹೋ ತತ್ಥ, ಸತ್ತತಾಲೀಸಥಾಪರೇ;
ದ್ವಾದಸೇಕಾದಸೇಕಂ ದ್ವೇ, ಸೋಳಸೇತಿ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ.
ಇತ್ಥಂ ಪಞ್ಚ ಛ ಸತ್ತ ಛ-ಕೋಟ್ಠಾಸಾ ಕಮತೋ ಠಿತಾ;
ಚತುವೀಸತಿ ಸಬ್ಬೇಪಿ, ಝಾನಙ್ಗಾದಿವಸಾ ಕಥಾ.
ಇತಿ ಚೇತಸಿಕವಿಭಾಗೇ ಚಿತ್ತುಪ್ಪಾದಕಥಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ.
ಸೋಳಸಮೋ ಪರಿಚ್ಛೇದೋ.
ಸತ್ತರಸಮೋ ಪರಿಚ್ಛೇದೋ
೧೭. ದಿಟ್ಠಿಸಙ್ಗಹಕಥಾ
ಯೇವಾಪನಕನಾಮೇನ ¶ , ಧಮ್ಮಾ ಛನ್ದಾದಯೋ ತಥಾ;
ಖನ್ಧಾದಯೋ ಚ ಕೋಟ್ಠಾಸಾ, ಉದ್ದಿಟ್ಠಾ ಹಿ ಯಥಾರಹಂ.
ತತ್ಥ ಛನ್ದಾದಯೋ ಧಮ್ಮಾ, ವಿಭತ್ತಾವ ಯಥಾರಹಂ;
ಖನ್ಧಾದಿರಾಸಯೋ ವಾಪಿ, ವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಾ ದಾನಿ ಸಮ್ಭವಾ.
ವೇದನಾ ವೇದನಾಕ್ಖನ್ಧೋ, ಚಕ್ಖುಸಮ್ಫಸ್ಸಜಾದಿಕಾ;
ಸಞ್ಞಾ ಚ ಸಞ್ಞಾಕ್ಖನ್ಧೋತಿ, ಛಬ್ಬಿಧಾಪಿ ಪಕಾಸಿತಾ.
ಸಙ್ಖಾರಕ್ಖನ್ಧನಾಮೇನ, ಸೇಸಾ ಚೇತಸಿಕಾ ಮತಾ;
ವುತ್ತಾ ವಿಞ್ಞಾಣಕಾಯಾ ಛ, ವಿಞ್ಞಾಣಕ್ಖನ್ಧನಾಮತೋ.
ರೂಪಕ್ಖನ್ಧೋ ¶ ಪುನೇಕೋವ, ಸಮ್ಪಯುತ್ತಾವಿಯೋಗಿನೋ;
ಅರೂಪಿನೋ ಚ ಚತ್ತಾರೋ, ಪಞ್ಚಕ್ಖನ್ಧಾ ಪವುಚ್ಚರೇ.
ಮನಾಯತನನಾಮಂ ತು, ಚಿತ್ತಮೇವ ತಥಾಪರಾ;
ಚಕ್ಖುವಿಞ್ಞಾಣಧಾತಾದಿಸತ್ತವಿಞ್ಞಾಣಧಾತುಯೋ.
ಸಬ್ಬೇ ಚೇತಸಿಕಾ ಧಮ್ಮಾ, ಧಮ್ಮಾಯತನಸಙ್ಗಹಾ;
ಧಮ್ಮಧಾತೂತಿ ಚ ವುತ್ತಾ, ದ್ವಿಪಞ್ಞಾಸಾಪಿ ಸಬ್ಬಥಾ.
ಸುಖುಮಾನಿ ಚ ರೂಪಾನಿ, ನಿಬ್ಬಾನಞ್ಚೇತ್ಥ ಗಯ್ಹರೇ;
ಓಳಾರಿಕಾನಿ ರೂಪಾನಿ, ದಸಾಯತನಧಾತುಯೋ.
ಚಕ್ಖುಸೋತಘಾನಜಿವ್ಹಾ-ಕಾಯಾಯತನನಾಮಕಾ;
ರೂಪಸದ್ದಗನ್ಧರಸ-ಫೋಟ್ಠಬ್ಬಾಯತನಾನಿ ಚ.
ದ್ವಾದಸಾಯತನಾ ಸಬ್ಬೇ, ಹೋನ್ತಟ್ಠಾರಸಧಾತುಯೋ;
ಖನ್ಧಾ ಠಪೇತ್ವಾ ನಿಬ್ಬಾನಂ, ನತ್ಥಿ ಪಣ್ಣತ್ತಿ ತೀಸುಪಿ.
ಆಹಾರಾದಿ ¶ ಚ ಕೋಟ್ಠಾಸಾ, ಪುಬ್ಬೇ ವುತ್ತನಯಾವ ತೇ;
ಇತಿ ಮಿಸ್ಸಕಸಙ್ಖೇಪೋ, ವಿಞ್ಞಾತಬ್ಬೋ ವಿಭಾವಿನಾ.
ದ್ವಾದಸಾಕುಸಲೇಸ್ವೇವ, ಚುದ್ದಸಾಪಿ ವವತ್ಥಿತಾ;
ಯೇ ಸಾವಜ್ಜಾವ ತೇಸಮ್ಪಿ, ಸಙ್ಗಹೋ ದಾನಿ ನಿಯ್ಯತೇ.
ಕಾಮಾಸವೋ ಭವಾಸವೋ, ದಿಟ್ಠಾವಿಜ್ಜಾಸವಾತಿ ಚ;
ಚತ್ತಾರೋ ಆಸವಾ ವುತ್ತಾ, ತಯೋ ಧಮ್ಮಾ ಸರೂಪತೋ.
ಆಸವಾ ಆಸವಟ್ಠೇನ,
ಓಘಾ ವುಯ್ಹನತೋ ತಥಾ;
ಯೋಜೇನ್ತೀತಿ ಚ ಯೋಗಾತಿ,
ತೇ ಚತ್ತಾರೋ ಚ ದೇಸಿತಾ.
ಕಾಮಬ್ಭವೋ ಚ ಪಟಿಘೋ, ಮಾನೋ ದಿಟ್ಠಿ ಚ ಸಂಸಯೋ;
ಸೀಲಬ್ಬತಪರಾಮಾಸೋ, ಭವರಾಗೋ ತಥಾಪರೋ.
ಇಸ್ಸಾ ಮಚ್ಛರಿಯಾವಿಜ್ಜಾ, ಇತಿ ಸಂಯೋಜನಾ ದಸ;
ಅಟ್ಠ ಧಮ್ಮಾ ಸರೂಪೇನ, ಅಭಿಧಮ್ಮೇ ಪಕಾಸಿತಾ.
ಇಸ್ಸಾಮಚ್ಛರಿಯಂ ¶ ಹಿತ್ವಾ, ಕತ್ವಾ ಮಾನುದ್ಧವಂ ತಹಿಂ;
ಭಿನ್ದಿತ್ವಾ ಭವರಾಗಞ್ಚ, ರೂಪಾರೂಪವಸಾ ದ್ವಿಧಾ.
ಪಞ್ಚೋರಮ್ಭಾಗಿಯಾ ಚೇವ, ಪಞ್ಚುದ್ಧಮ್ಭಾಗಿಯಾತಿ ಚ;
ದಸ ಸಂಯೋಜನಾ ವುತ್ತಾ, ಸುತ್ತೇ ಸತ್ತ ಸರೂಪತೋ.
ಗನ್ಥಾ ಧಮ್ಮಾ ಚ ಚತ್ತಾರೋ, ತಯೋ ಧಮ್ಮಾ ಸರೂಪತೋ;
ಅಭಿಜ್ಝಾಕಾಯಗನ್ಥೋ ಚ, ಬ್ಯಾಪಾದೋ ಚ ಪವುಚ್ಚತಿ.
ಸೀಲಬ್ಬತಪರಾಮಾಸೋ, ಕಾಯಗನ್ಥೋ ತಥಾಪರೋ;
ಇದಂಸಚ್ಚಾಭಿನಿವೇಸೋ, ಇತಿ ದಿಟ್ಠಿ ವಿಭೇದಿತೋ.
ಕಾಮಚ್ಛನ್ದೋ ಚ ಬ್ಯಾಪಾದೋ, ಥಿನಮಿದ್ಧಮಥಾಪರಂ;
ತಥಾ ಉದ್ಧಚ್ಚಕುಕ್ಕುಚ್ಚಂ, ಕಙ್ಖಾವಿಜ್ಜಾತಿ ಅಟ್ಠಿಮೇ.
ಧಮ್ಮಾ ¶ ನಿವರಣಾ ನಾಮ, ಛಧಾ ಚ ಪನ ದೇಸಿತಾ;
ಮಿಚ್ಛಾದಿಟ್ಠಿ ಪನೇಕಾವ, ಪರಾಮಾಸೋತಿ ವುಚ್ಚತಿ.
ಉಪಾದಾನಾನಿ ಚತ್ತಾರಿ, ಕಾಮುಪಾದಾದಿನಾಮಕಾ;
ದಿಟ್ಠಿಸೀಲಬ್ಬತಂ ಅತ್ತ-ವಾದುಪಾದಾನಮೇವ ಚ.
ಲೋಭದಿಟ್ಠಿವಸಾ ದ್ವೇವ, ತಿವಿಧಾ ದಿಟ್ಠಿ ದೇಸಿತಾ;
ದಿಟ್ಠಿ ಸೀಲಬ್ಬತಮತ್ತ-ವಾದೋ ಚೇತಿ ಮಹೇಸಿನಾ.
ಲೋಭೋ ದೋಸೋ ಚ ಮೋಹೋ ಚ,
ಮಾನೋ ದಿಟ್ಠಿ ಚ ಸಂಸಯೋ;
ಥಿನಮುದ್ಧಚ್ಚಮೇವಾಥ,
ಲೋಕನಾಸಯುಗಂ ತಥಾ.
ಇತ್ಥಂ ಕಿಲೇಸವತ್ಥೂನಿ, ಕಿಲೇಸಾತಿ ಪಕಾಸಿತಾ;
ದಸೇತೇ ತು ಸಮಾನಾವ, ಪರತೋ ಚ ಸರೂಪತೋ.
ಕಾಮರಾಗೋ ಚ ಪಟಿಘೋ, ಮಾನೋ ದಿಟ್ಠಿ ಚ ಸಂಸಯೋ;
ಭವರಾಗೋ ಅವಿಜ್ಜಾತಿ, ಛ ಸತ್ತಾನುಸಯಾ ಮತಾ.
೬೨೦. ಗಾಹಾ ಚ ಪಲಿಬೋಧಾ ಚ, ಪಪಞ್ಚಾ ಚೇವ ಮಞ್ಞನಾ.
ತಣ್ಹಾ ಮಾನೋ ಚ ದಿಟ್ಠಿ ಚ, ದಿಟ್ಠಿ ತಣ್ಹಾ ಚ ನಿಸ್ಸಯಾ.
ಪರಾಮಾಸೇಕಕೋ ¶ ದ್ವೇವ, ನಿಸ್ಸಯಾ ಮಞ್ಞನಾ ತಯೋ;
ಆಸವೋಘಯೋಗಗನ್ಥಾ, ಉಪಾದಾನಾ ಚ ದುಬ್ಬಿಧಾ.
ಅಟ್ಠ ನೀವರಣಾ ವುತ್ತಾ, ಸತ್ತಧಾನುಸಯಾ ಕಥಾ;
ಸಂಯೋಜನಾ ಕಿಲೇಸಾ ಚ, ದಸೇವ ಪರತೋ ಠಿತಾ.
ಏಕದ್ವಿತಿಛಸತ್ತಟ್ಠದಸಕಾ ತು ಯಥಾರಹಂ;
ಧಮ್ಮಾ ಸರೂಪತೋ ಹೋನ್ತಿ, ಯಥಾವುತ್ತೇಸು ರಾಸಿಸು.
ಕಾಮರಾಗಭವರಾಗಾ, ಕಾಮಾಸವಭವಾಸವಾ;
ರೂಪರಾಗಾರೂಪರಾಗ, ಇತಿ ಲೋಭೋ ವಿಭೇದಿತೋ.
ಇದಂಸಚ್ಚಾಭಿನಿವೇಸೋ ¶ , ದಿಟ್ಠಿ ಸೀಲಬ್ಬತಂ ತಥಾ;
ಅತ್ತವಾದೋ ಪರಾಮಾಸೋ, ಇತಿ ದಿಟ್ಠಿ ಪವುಚ್ಚತಿ.
ದಿಟ್ಠಿ ಪಞ್ಚದಸವಿಧಾ, ಲೋಭಟ್ಠಾರಸಧಾ ತಹಿಂ;
ಸೇಸಾ ಸಪರರಾಸೀಹಿ, ಸಮಾನಾ ದ್ವಾದಸಟ್ಠಿತಾ.
ಏಕಾದಸಸಮುಟ್ಠಾನೇ, ದಿಟ್ಠಿಲೋಭಾ ವವತ್ಥಿತಾ;
ಅವಿಜ್ಜಾ ಸತ್ತಸು ವುತ್ತಾ, ಪಟಿಘೋ ಪನ ಪಞ್ಚಸು.
ಮಾನೋ ಚ ವಿಚಿಕಿಚ್ಛಾ ಚ, ಚತುಟ್ಠಾನೇಸು ಉದ್ಧಟೋ;
ತೀಸು ದ್ವೀಸು ಚ ಥೀನನ್ತಿ, ಅಟ್ಠೇತೇ ಸವಿಭತ್ತಿಕಾ.
ಇಸ್ಸಾಮಚ್ಛೇರಕುಕ್ಕುಚ್ಚಮಿದ್ಧಲೋಕವಿನಾಸಕಾ;
ಛಾವಿಭತ್ತಿಕಧಮ್ಮಾತಿ, ಅಸಮ್ಭಿನ್ನಾ ಚತುದ್ದಸ.
ರೂಪರಾಗಾರೂಪರಾಗ-ಕಾಮಾಸವಭವಾಸವಾ;
ಹೋನ್ತಿ ದಿಟ್ಠಿವಿಯುತ್ತೇಸು, ಪುಬ್ಬೇ ವುತ್ತನಯಾ ಪನ.
ಇತಿ ಸಾವಜ್ಜಸಙ್ಖೇಪಂ, ಞತ್ವಾ ಪುನ ವಿಚಕ್ಖಣೋ;
ಬೋಧಿಪಕ್ಖಿಯಧಮ್ಮಾನಂ, ಸಙ್ಗಹಮ್ಪಿ ವಿಭಾವಯೇ.
ಯೇಸು ಸಞ್ಞಾಚಿತ್ತದಿಟ್ಠಿ-ವಿಪಲ್ಲಾಸಾ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ;
ಸುಭಂ ಸುಖಂ ನಿಚ್ಚಮತ್ತಾ, ಇತಿ ದ್ವಾದಸಧಾ ಠಿತಾ.
ತತ್ಥ ಕಾಯೇ ವೇದನಾಸು, ಚಿತ್ತೇ ಧಮ್ಮೇಸು ಚಕ್ಕಮಾ;
ಅಸುಭಂ ದುಕ್ಖಮನಿಚ್ಚಮನತ್ತಾತಿ ಉಪಟ್ಠಿತಾ.
ಯಥಾವುತ್ತವಿಪಲ್ಲಾಸಪಹಾನಾಯ ¶ ಯಥಾರಹಂ;
ಭಿನ್ನಾ ವಿಸಯಕಿಚ್ಚಾನಂ, ವಸೇನ ಪನ ಸಮ್ಭವಾ.
ಚತ್ತಾರೋ ಸತಿಪಟ್ಠಾನಾ, ಕಾಯಾನುಪಸ್ಸನಾದಯೋ;
ಇತಿ ವುತ್ತಾ ಪನೇಕಾವ, ಸಮ್ಮಾಸತಿ ಮಹೇಸಿನಾ.
ಉಪ್ಪನ್ನಾನುಪ್ಪನ್ನಪಾಪಪಹಾನಾನುಪ್ಪನ್ನಾಯ ಚ;
ಅನುಪ್ಪನ್ನುಪ್ಪನ್ನೇಹಿ ವಾ, ನಿಬ್ಬತ್ತಿ ಅಭಿವುದ್ಧಿಯಾ.
ಪದಹನ್ತಸ್ಸ ¶ ವಾಯಾಮೋ, ಕಿಚ್ಚಾಭೋಗವಿಭಾಗತೋ;
ಸಮ್ಮಪ್ಪಧಾನಾ ಚತ್ತಾರೋ, ಇತಿ ವುತ್ತಾ ಮಹೇಸಿನಾ.
ಛನ್ದೋ ಚ ವೀರಿಯಂ ಚಿತ್ತಂ, ವೀಮಂಸಾತಿ ಚ ತಾದಿನಾ;
ಚತ್ತಾರೋ ಇದ್ಧಿಪಾದಾತಿ, ವಿಭತ್ತಾ ಚತುರಾಧಿಪಾ.
ಸದ್ಧಿನ್ದ್ರಿಯಞ್ಚ ವೀರಿಯಂ, ಸತಿ ಚೇವ ಸಮಾಧಿ ಚ;
ಪಞ್ಞಿನ್ದ್ರಿಯಞ್ಚ ಪಞ್ಚೇವ, ಬೋಧಿಪಕ್ಖಿಯಸಙ್ಗಹೇ.
ಇನ್ದ್ರಿಯಾನಿನ್ದ್ರಿಯಟ್ಠೇನ, ಬಲಟ್ಠೇನ ಬಲಾನಿ ಚ;
ಇತಿ ಭಿನ್ನಾ ವಿಭತ್ತಾ ಚ, ದುವಿಧಾಪಿ ಮಹೇಸಿನಾ.
ಸತೀ ಚ ಧಮ್ಮವಿಚಯೋ, ತಥಾ ವೀರಿಯಪೀತಿಯೋ;
ಪಸ್ಸದ್ಧಿ ಚ ಸಮಾಧಿ ಚ, ಉಪೇಕ್ಖಾತಿ ಚ ತಾದಿನಾ.
ದೇಸಿತಾ ಸತ್ತ ಬೋಜ್ಝಙ್ಗಾ, ಬುಜ್ಝನ್ತಸ್ಸ ಸಭಾವತೋ;
ಕಾಯಚಿತ್ತವಸಾ ಭಿನ್ನಂ, ಕತ್ವಾ ಪಸ್ಸದ್ಧಿಮೇಕಕಂ.
ಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿ ಚ ಸಙ್ಕಪ್ಪೋ, ವಾಯಾಮೋ ವಿರತಿತ್ತಯಂ;
ಸಮ್ಮಾಸತಿ ಸಮಾಧೀ ಚ, ಮಗ್ಗೋ ಅಟ್ಠಙ್ಗಿಕೋ ಮತೋ.
ಇತಿ ಸತ್ತೇವ ಸಙ್ಖೇಪಾ, ಸತ್ತತಿಂಸ ಪಭೇದತೋ;
ಏಕಂ ಕತ್ವಾನ ಪಸ್ಸದ್ಧಿಂ, ಅಸಮ್ಭಿನ್ನಾ ಚತುದ್ದಸ.
ನವಧಾ ವೀರಿಯಂ ವುತ್ತಂ, ಛಸು ರಾಸೀಸು ಪಞ್ಚಸು;
ಅಟ್ಠಧಾ ಸತಿ ಸೇಸಾ ತು, ಸಮಾನಪದರಾಸಿಕಾ.
ಪಞ್ಚಸ್ವೇವ ತು ಪಞ್ಞಾ ಚ, ಸಮಾಧಿ ಚತುರಾಸಿಕೋ;
ಸದ್ಧಾ ದ್ವೀಸು ವಿಭತ್ತಾತಿ, ಪಞ್ಚೇತೇ ಸವಿಭತ್ತಿಕಾ.
ನವಾ ¶ ವಿಭತ್ತಿಕಾ ಸೇಸಾ, ಛನ್ದೋ ಚಿತ್ತಮಥಾಪರಂ;
ಪೀತಿ ಪಸ್ಸದ್ಧಿಪೇಕ್ಖಾ ಚ, ಸಙ್ಕಪ್ಪೋ ವಿರತಿತ್ತಯಂ.
ಇತಿ ವುತ್ತನಯಾ ಸಬ್ಬೇ, ಬೋಧಿಪಕ್ಖಿಯಸಙ್ಗಹಾ;
ಲೋಕುತ್ತರೇಸು ಸಮ್ಭೋನ್ತಿ, ಸಬ್ಬಥಾಪಿ ಯಥಾರಹಂ.
ಪುಬ್ಬಭಾಗೇ ¶ ಯಥಾಯೋಗಂ, ಲೋಕಿಯೇಸು ಚ ಲಬ್ಭರೇ;
ನಿಬ್ಬೇದಭಾವನಾಕಾಲೇ, ಛಬ್ಬಿಸುದ್ಧಿಪವತ್ತಿಯಂ.
ಇತಿ ಮಿಸ್ಸಕಸಾವಜ್ಜಾ, ಬೋಧಿಪಕ್ಖಿಯಸಙ್ಗಹಾ;
ಯೇವಾಪನಕರಾಸಿಮ್ಹಿ, ಯಥಾಸಮ್ಭವತೋ ಠಿತಾ.
ಕಮ್ಮಪಥಾ ತು ಸಮ್ಭೋನ್ತಿ, ಪುಞ್ಞಾಪುಞ್ಞೇಸು ಸಬ್ಬಥಾ;
ಅಪಥಾ ಚ ಸುಚರಿತಾ, ತಥಾ ದುಚ್ಚರಿತಾಪಿ ಚ.
ತತ್ಥ ಕಮ್ಮಪಥಟ್ಠಾನೇ, ಅನಭಿಜ್ಝಾದಯೋ ಪನ;
ಉಪಚಾರೇನ ವುಚ್ಚನ್ತಿ, ವಿಪಾಕೇಸು ಕ್ರಿಯೇಸು ವಾತಿ.
ಇತಿ ಚೇತಸಿಕವಿಭಾಗೇ ದಿಟ್ಠಿಸಙ್ಗಹಕಥಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ.
ಸತ್ತರಸಮೋ ಪರಿಚ್ಛೇದೋ.
ನಿಟ್ಠಿತೋ ಚ ಸಬ್ಬಥಾಪಿ ಚೇತಸಿಕವಿಭಾಗೋ.
ಅಟ್ಠಾರಸಮೋ ಪರಿಚ್ಛೇದೋ
೩. ರೂಪವಿಭಾಗೋ
೧೮. ಸರೂಪಕಥಾ
ತೇಪಞ್ಞಾಸ ಪನಿಚ್ಚೇವಂ, ನಾಮಧಮ್ಮಾ ಪಕಾಸಿತಾ;
ಅಟ್ಠವೀಸವಿಧಂ ದಾನಿ, ರೂಪಂ ನಾಮ ಕಥೀಯತಿ.
ಪಥವಾಪೋ ಚ ತೇಜೋ ಚ, ವಾಯೋ ಚೇತಿ ಚತುಬ್ಬಿಧೋ;
ಚಕ್ಖುಸೋತಘಾನಜಿವ್ಹಾ, ಕಾಯೋತಿ ಪನ ಪಞ್ಚ ಚ.
ರೂಪಸದ್ದಗನ್ಧರಸಾ, ಚತ್ತಾರೋ ಚ ಅಥಾಪರಂ;
ಇತ್ಥಿಪುಮ್ಭಾವಯುಗಳಂ, ಜೀವಿತಂ ಹದಯಮ್ಪಿ ಚ.
ಕಾಯವಿಞ್ಞತ್ತಿ ¶ ¶ ಚೇವಾಥ, ವಚೀವಿಞ್ಞತ್ತಿ ಚ ದ್ವಯಂ;
ಆಕಾಸಧಾತು ರೂಪಸ್ಸ, ಲಹುತಾ ಮುದುತಾ ತಸ್ಸ.
ಕಮ್ಮಞ್ಞತಾ ಉಪಚಯೋ, ಸನ್ತತಿ ಜರತಾ ಪನ;
ಅನಿಚ್ಚತಾ ಚ ಕಬಳೀಕಾರಾಹಾರೋತಿ ಸಬ್ಬಥಾ.
ಅಟ್ಠವೀಸವಿಧಂ ಹೋತಿ, ರೂಪಮೇತಂ ಸರೂಪತೋ;
ತಸ್ಸ ಲಕ್ಖಣಭೇದೇನ, ಸಭಾವಞ್ಚ ವಿಭಾವಯೇ.
ಸನ್ಧಾರಣಂ ತು ಪಥವೀಧಾತು ಕಕ್ಖಳಲಕ್ಖಣಾ;
ಆಬನ್ಧನಮಾಪೋಧಾತು, ಆಪಗ್ಘರಣಲಕ್ಖಣಾ.
ಪರಿಪಾಚನತಾ ತೇಜೋಧಾತು ಉಣ್ಹತ್ತಲಕ್ಖಣಾ;
ಸಮುದೀರಣತಾ ವಾಯೋಧಾತು ವಿತ್ಥಮ್ಭಲಕ್ಖಣಾ.
ಸಬ್ಬತ್ಥಾವಿನಿಭುತ್ತಾಪಿ, ಅಸಮ್ಮಿಸ್ಸಕಲಕ್ಖಣಾ;
ತಂತಂಭಾವಸಮುಸ್ಸನ್ನಸಮ್ಭಾರೇಸುಪಲಕ್ಖಿತಾ.
ಅಞ್ಞಮಞ್ಞೇನುಪತ್ಥದ್ಧಾ, ಸೇಸರೂಪಸ್ಸ ನಿಸ್ಸಯಾ;
ಚತುಧೇವಂ ಕಲಾಪೇಸು, ಮಹಾಭೂತಾ ಪವತ್ತರೇ.
ಚಕ್ಖು ಸಮ್ಭಾರಚಕ್ಖುಮ್ಹಿ, ಸತ್ತಕ್ಖಿಪಟಲೋಚಿತೇ;
ಕಣ್ಹಮಣ್ಡಲಮಜ್ಝಮ್ಹಿ, ಪಸಾದೋತಿ ಪವುಚ್ಚತಿ.
ಯೇನ ಚಕ್ಖುಪಸಾದೇನ, ರೂಪಾನಿ ಅನುಪಸ್ಸತಿ;
ಪರಿತ್ತಂ ಸುಖುಮಞ್ಚೇತಂ, ಊಕಾಸಿರಸಮೂಪಮಂ.
ಸೋತಂ ಸೋತಬಿಲಸ್ಸನ್ತೋ,
ತಮ್ಬಲೋಮಾಚಿತೇ ತಥಾ;
ಅಙ್ಗುಲಿವೇಧನಾಕಾರೇ,
ಪಸಾದೋತಿ ಪಕಾಸಿತೋ.
ಅನ್ತೋ ಅಜಪದಟ್ಠಾನೇ, ಘಾನಂ ಘಾನಬಿಲೇ ಠಿತಂ;
ಜಿವ್ಹಾ ಜಿವ್ಹಾಯ ಮಜ್ಝಮ್ಹಿ, ಉಪ್ಪಲಾಕಾರಸನ್ನಿಭೇ.
ಇಚ್ಚೇವಂ ¶ ಪನ ಚತ್ತಾರೋ, ತಂತಂದೇಸವವತ್ಥಿತಾ;
ಕಾಯಪ್ಪಸಾದೋಪಾದಿನ್ನೇ, ಸಬ್ಬಕೇತಿ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ.
ರೂಪಾದ್ಯಾಭಿಘಾತಾರಹಭೂತಾನಂ ¶ ವಾ ಯಥಾರಹಂ;
ದಟ್ಠುಕಾಮನಿದಾನಾದಿಕಮ್ಮಭೂತಾನಮೇವ ವಾ.
ಪಸಾದಲಕ್ಖಣಾ ಭೂತರೂಪಾನಂ ಭೂತನಿಸ್ಸಿತಾ;
ಕಪ್ಪಾಸಪಟಲಸ್ನೇಹಸನ್ನಿಭಾತಿ ಚ ವಣ್ಣಿತಾ.
ಪಞ್ಚಾಪಿ ಜೀವಿತಾರಕ್ಖಾ, ರೂಪಾದಿಪರಿವಾರಿತಾ;
ಧೀತರಾವ ಕುಮಾರಾವ, ಕಲಾಪನ್ತರವುತ್ತಿನೋ.
ರೂಪಂ ನಿಭಾಸೋ ಭೂತಾನಂ, ಸದ್ದೋ ನಿಗ್ಘೋಸನಂ ತಥಾ;
ಗನ್ಧೋ ಚ ಗನ್ಧನಂ ತತ್ಥ, ರಸೋ ಚ ರಸನೀಯತಾ.
ಭೂತತ್ತಯಞ್ಚ ಫೋಟ್ಠಬ್ಬಂ, ಆಪೋಧಾತುವಿವಜ್ಜಿತಂ;
ಸದ್ದೋ ಅನಿಯತೋ ತತ್ಥ, ತದಞ್ಞೇ ಸಹವುತ್ತಿನೋ.
ಚಕ್ಖಾದಿಪಟಿಹನನಲಕ್ಖಣಾ ತು ಯಥಾಕ್ಕಮಂ;
ಪಞ್ಚೇವ ಪಞ್ಚವಿಞ್ಞಾಣವೀಥಿಯಾ ವಿಸಯಾ ಮತಾ.
ಇತ್ಥಿನ್ದ್ರಿಯಂ ಪನಿತ್ಥಿತ್ತಂ, ಇತ್ಥಿಭಾವೋತಿ ದೇಸಿತೋ;
ಪುರಿಸತ್ತಂ ತಥಾಭಾವೋ, ಪುರಿಸಿನ್ದ್ರಿಯ ನಾಮಕೋ.
ತಂ ದ್ವಯಂ ಪನುಪಾದಿನ್ನೇ, ಕಾಯೇ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಲಬ್ಭತಿ;
ಕಲಾಪನ್ತರಭಿನ್ನಞ್ಚ, ಭಿನ್ನಸನ್ತಾನವತ್ತಿ ಚ.
ರೂಪಾನಂ ಕಮ್ಮಜಾತಾನಂ, ಅನುಪಾಲನಲಕ್ಖಣಂ;
ಜೀವಿತಿನ್ದ್ರಿಯರೂಪನ್ತಿ, ಆಯು ನಾಮ ಪವುಚ್ಚತಿ.
ಮನೋಧಾತುಯಾ ಚ ತಥಾ, ಮನೋವಿಞ್ಞಾಣಧಾತುಯಾ;
ನಿಸ್ಸಯಲಕ್ಖಣಂ ವತ್ಥುರೂಪಂ ಹದಯನಿಸ್ಸಿತಂ.
ಮಜ್ಝೇ ಹದಯಕೋಸಮ್ಹಿ, ಅಡ್ಢಪ್ಪಸತಲೋಹಿತೇ;
ಭೂತರೂಪಮುಪಾದಾಯ, ಚಕ್ಖಾದಿ ವಿಯ ವತ್ತತಿ.
ಆಕಾಸಧಾತು ¶ ರೂಪಾನಂ, ಪರಿಚ್ಛೇದಕಲಕ್ಖಣಾ;
ತಂತಂರೂಪಕಲಾಪಾನಂ, ಪರಿಯನ್ತೋತಿ ವುಚ್ಚತಿ.
ಚಿತ್ತಂ ಸಹಜರೂಪಾನಂ, ಕಾಯಸ್ಸ ಗಮನಾದಿಸು;
ಸನ್ಥಮ್ಭನಸನ್ಧಾರಣಚಲನಸ್ಸ ತು ಪಚ್ಚಯೋ.
ವಾಯೋಧಾತುವಿಕಾರೋಯಂ ¶ , ಕಾಯವಿಞ್ಞತ್ತಿನಾಮಕೋ;
ವಾಯೋಧಾತಾಧಿಕಾನಂ ತು, ಭೂತಾನಮಿತಿ ಕೇಚನಾ.
ತಥಾ ಚಿತ್ತಸಮುಟ್ಠಿನೋ, ವಚೀಘೋಸಪ್ಪವತ್ತಿಯಂ;
ಉಪಾದಿನ್ನರೂಪಕಾಯಘಟ್ಟನಸ್ಸ ತು ಪಚ್ಚಯೋ.
ಪಥವೀಧಾತುವಿಕಾರೋಯಂ, ವಚೀವಿಞ್ಞತ್ತಿನಾಮಕೋ;
ಪಥವೀಧಾತಾಧಿಕಾನಂ ತು, ಭೂತಾನಮಿತಿ ಕೇಚನಾ.
ದ್ವೇಪಿ ಕಾಯವಚೀಕಮ್ಮದ್ವಾರಭೂತಾ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ;
ತೇ ಪನ ಘಟ್ಟನಾಹೇತು-ವಿಕಾರಾಕಾರಲಕ್ಖಣಾ.
ವಿಞ್ಞಾಪೇತೀತಿ ಕಾಯೇನ, ವಾಚಾಯ ಚ ವಿಚಿನ್ತಿತಂ;
ಸಯಞ್ಚ ವಿಞ್ಞಾಯತೀತಿ, ವಿಞ್ಞತ್ತೀತಿ ಪಕಿತ್ತಿತಾ.
ಲಹುತಾ ಪನ ರೂಪಾನಂ, ಅದನ್ಧಾಕಾರಲಕ್ಖಣಾ;
ಮುದುತಾಪಿ ಚ ರೂಪಾನಂ, ಮದ್ದವಾಕಾರಲಕ್ಖಣಾ.
ಕಮ್ಮಞ್ಞತಾ ಚ ರೂಪಾನಂ, ಯೋಗ್ಗತಾಕಾರಲಕ್ಖಣಾ;
ಗಾರವಥದ್ಧತಾ ಯೋಗ್ಗಪಟಿಪಕ್ಖಾ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ.
ಸಪ್ಪಾಯಮುತುಮಾಹಾರಂ, ಲಭಿತ್ವಾ ಚಿತ್ತಸಮ್ಪದಂ;
ಲಹೂ ಮುದು ಚ ಕಮ್ಮಞ್ಞಂ, ಯದಾ ರೂಪಂ ಪವತ್ತತಿ.
ತಥಾಪವತ್ತರೂಪಸ್ಸ, ಪವತ್ತಾಕಾರಭೇದಿತಂ;
ಲಹುತಾದಿತ್ತಯಮ್ಪೇತಂ, ಸಹವುತ್ತಿ ತದಾ ಭವೇ.
ಸಪ್ಪಾಯಂ ಪಟಿವೇಧಾಯ, ಪಟಿಪತ್ತುಪಕಾರಿತಾ;
ಸಾಕಾರಾ ರೂಪಸಮ್ಪತ್ತಿ, ಪಞ್ಞತ್ತಾವ ಮಹೇಸಿನಾ.
ರೂಪಸ್ಸೋಪಚಯೋ ¶ ನಾಮ, ರೂಪಸ್ಸಾಚಯಲಕ್ಖಣೋ;
ಪವತ್ತಿಲಕ್ಖಣಾ ರೂಪಸನ್ತತೀತಿ ಪಕಾಸಿತಾ.
ರೂಪಮಾಚಯರೂಪೇನ, ಜಾಯತಿಚ್ಚುಪರೂಪರಿ;
ಪೇಕ್ಖತೋಪಚಯಾಕಾರಾ, ಜಾತಿ ಗಯ್ಹತಿ ಯೋಗಿನೋ.
ಅನುಪ್ಪಬನ್ಧಾಕಾರೇನ, ಜಾಯತೀತಿ ಸಪೇಕ್ಖತೋ;
ತದಾಯಂ ಸನ್ತತಾಕಾರಾ, ಜಾತಿ ಗಯ್ಹತಿ ತಸ್ಸ ತು.
ಏವಮಾಭೋಗಭೇದೇನ ¶ , ಜಾತಿರೂಪಂ ದ್ವಿಧಾ ಕತಂ;
ಅತ್ತೂಪಲದ್ಧಿಭಾವೇನ, ಜಾಯನ್ತಂ ವಾಥ ಕೇವಲಂ.
ರೂಪಂ ವಿವಿತ್ತೋಕಾಸಸ್ಸ, ಪೂರಕಟ್ಠೇನ ಚೀಯತಿ;
ಅಭಾವಾ ಪುನಭಾವಾಯ, ಪವತ್ತಂ ಸನ್ತತೀತಿ ಚ.
ಏವಮಾಕಾರಭೇದಾವ, ಸಬ್ಬಾಕಾರವರಾಕರೋ;
ಜಾತಿರೂಪಂ ದ್ವಿಧಾಕಾಸಿ, ಜಾತಿರೂಪವಿರೋಚನೋ.
ಜರತಾ ನವತಾಹಾಯಾ, ರೂಪಾನಂ ಪಾಕಲಕ್ಖಣಾ;
ಅನಿಚ್ಚತನ್ತಿ ಮಪ್ಪತ್ತಿ, ಪರಿಭಿಜ್ಜನಲಕ್ಖಣಾ.
ಇತಿ ಲಕ್ಖಣರೂಪಂ ತು, ತಿವಿಧಂ ಭಿನ್ನಕಾಲಿಕಂ;
ಸಭಾವರೂಪಧಮ್ಮೇಸು, ತಂತಂಕಾಲೋಪಲಕ್ಖಿತಂ.
ಯೇನ ಲಕ್ಖೀಯತಿ ರೂಪಂ, ಭಿನ್ನಾಕಾರಂ ಖಣೇ ಖಣೇ;
ವಿಪಸ್ಸನಾನಯತ್ಥಾಯ, ತಮಿಚ್ಚಾಹ ತಥಾಗತೋ.
ಕಬಳೀಕಾರೋ ಆಹಾರೋ,
ಯಾಪೇತಬ್ಬೋಜಲಕ್ಖಣೋ;
ಆಹಾರೋ ಸೇನ್ದ್ರಿಯಜಾತೋ,
ರೂಪಕಾಯಾನುಪಾಲಕೋ.
ಇಚ್ಚೇವಂ ಸಪರಿಚ್ಛೇದಾ, ಸವಿಕಾರಾ ಸಲಕ್ಖಣಾ;
ಅಕಿಚ್ಚಪಟಿವೇಧಾಯ, ದಯಾಪನ್ನೇನ ತಾದಿನಾ.
ತತ್ಥ ¶ ತತ್ಥ ಯಥಾಯೋಗಂ, ದೇಸಿತಾತಿ ಪಕಾಸಿತಾ;
ರೂಪಧಮ್ಮಾ ಸರೂಪೇನ, ಅಟ್ಠವೀಸತಿ ಸಬ್ಬಥಾ.
ಕತ್ವಾನ ಜಾತಿಮೇಕಂ ತು, ತತ್ಥೋಪಚಯಸನ್ತತಿಂ;
ಸತ್ತವೀಸತಿ ರೂಪಾನಿ, ಭವನ್ತೀತಿ ವಿನಿದ್ದಿಸೇ.
ಭೂತತ್ತಯಂ ತು ಫೋಟ್ಠಬ್ಬಂ, ಕತ್ವಾ ಛಬ್ಬೀಸಧಾಪಿ ಚ;
ಉಭಯಂ ಜಾತಿಫೋಟ್ಠಬ್ಬಂ, ಗಹೇತ್ವಾ ಪಞ್ಚವೀಸತಿ.
ರೂಪಧಮ್ಮಾನಮಿಚ್ಚೇವಂ ¶ , ವಿಭಾವೇಯ್ಯ ವಿಸಾರದೋ;
ಸರೂಪಂ ನಾಮಸಙ್ಖೇಪಂ, ಸಭಾವಞ್ಚ ಸಲಕ್ಖಣನ್ತಿ.
ಇತಿ ರೂಪವಿಭಾಗೇ ಸರೂಪಕಥಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ.
ಅಟ್ಠಾರಸಮೋ ಪರಿಚ್ಛೇದೋ.
ಏಕೂನವೀಸತಿಮೋ ಪರಿಚ್ಛೇದೋ
೧೯. ಪಭೇದಕಥಾ
ಅಟ್ಠವೀಸವಿಧಮ್ಪೇತಂ, ರೂಪಂ ದಾನಿ ಯಥಾರಹಂ;
ಭೂತರೂಪಾದಿಭೇದೇಹಿ, ವಿಭಜೇಯ್ಯ ವಿಚಕ್ಖಣೋ.
ಪಥವಾದಿಕಮಿದನ್ತಿ, ಭೂತರೂಪಂ ಚತುಬ್ಬಿಧಂ;
ಉಪಾದಾರೂಪಮಞ್ಞಂ ತು, ಚತುವೀಸತಿವಿಧಂ ಭವೇ.
ಪಞ್ಚವಿಧಮ್ಪಿ ಚಕ್ಖಾದಿರೂಪಮಜ್ಝತ್ತಿಕಂ ಮತಂ;
ತೇವೀಸತಿವಿಧಂ ಸೇಸಂ, ಬಾಹಿರನ್ತಿ ಪವುಚ್ಚತಿ.
ರೂಪಸದ್ದಗನ್ಧರಸಫೋಟ್ಠಬ್ಬಾ ಸತ್ತ ಪಞ್ಚಧಾ;
ಪಞ್ಚಪ್ಪಸಾದವಿಸಯಾ, ಪಞ್ಚಾರಮ್ಮಣನಾಮಕಾ.
ಏಕವೀಸತಿವಿಧಂ ¶ ಸೇಸಂ, ಧಮ್ಮಾರಮ್ಮಣಸಙ್ಗಹಂ;
ಮನೋವಿಞ್ಞಾಣವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಂ, ಮನೋದ್ವಾರಸ್ಸ ಗೋಚರಂ.
ಪಸಾದಾ ವಿಸಯಾ ಚೇವ, ಪಞ್ಚಕಾ ದ್ವೇಪಿ ಸಮ್ಭವಾ;
ದ್ವಾದಸಾಪಿ ಸರೂಪೇನ, ದಸಾಯತನಧಾತುಯೋ.
ಯದೇದಂ ಪನ ಸಬ್ಬಮ್ಪಿ, ರೂಪಂ ಸಪ್ಪಟಿಘಂ ಮತಂ;
ತದೇವೋಳಾರಿಕಂ ನಾಮ, ಸನ್ತಿಕೇತಿ ಪವುಚ್ಚತಿ.
ಸೇಸಮಪ್ಪಟಿಘಂ ನಾಮ, ಧಮ್ಮಾಯತನಧಾತು ಚ;
ಸುಖುಮಞ್ಚೇವ ರೂಪಞ್ಚ, ರೂಪಂ ಸೋಳಸಧಾ ಠಿತಂ.
ಛಬ್ಬಿಧಾ ವತ್ಥುರೂಪಂ ತು, ಪಸಾದಹದಯಮ್ಪಿ ಚ;
ಅವತ್ಥುರೂಪಂ ಸೇಸಂ ತು, ದ್ವಾವೀಸತಿವಿಧಂ ಭವೇ.
ಪಸಾದಾ ¶ ಚೇವ ವಿಞ್ಞತ್ತಿ, ದ್ವಾರರೂಪಂ ತು ಸತ್ತಧಾ;
ಸೇಸಂ ಅದ್ವಾರರೂಪಂ ತು, ಏಕವೀಸವಿಧಮ್ಪಿ ಚ.
ಪಸಾದಾ ಭಾವಯುಗಳಂ, ಜೀವಿತಞ್ಚೇತಿ ಅಟ್ಠಧಾ;
ಇನ್ದ್ರಿಯರೂಪಮಞ್ಞಂ ತು, ವೀಸಧಾನಿನ್ದ್ರಿಯಂ ಸಿಯಾ.
ವಣ್ಣೋ ಗನ್ಧೋ ರಸೋ ಓಜಾ, ಭೂತರೂಪನ್ತಿ ಅಟ್ಠಧಾ;
ಅವಿನಿಬ್ಭೋಗಮಿತರಂ, ವಿನಿಬ್ಭೋಗಂ ತು ವೀಸಧಾ.
ಅವಿನಿಬ್ಭೋಗರೂಪಾನಿ, ಸದ್ದವತ್ಥಿನ್ದ್ರಿಯಾನಿ ಚ;
ನಿಪ್ಫನ್ನಂ ಅಟ್ಠಾರಸಧಾ, ರೂಪರೂಪನ್ತಿ ವೇದಿತಂ.
ಪರಿಚ್ಛೇದೋ ಪನಾಕಾಸೋ, ವಿಞ್ಞತ್ತಿಲಹುತಾದಯೋ;
ವಿಕಾರಾ ಲಕ್ಖಣಾ ಚೇವ, ರೂಪಸ್ಸುಪಚಯಾದಯೋ.
ದಸಧಾಪಿ ಅನಿಪ್ಫನ್ನಂ, ನತ್ಥೇತಂ ಪರಮತ್ಥತೋ;
ರೂಪಸ್ಸೇತನ್ತಿ ಕತ್ವಾನ, ರೂಪಮಿಚ್ಚೇವ ವುಚ್ಚತಿ.
ರೂಪಾಯತನಮೇವೇಕಂ, ಸನಿದಸ್ಸನಮೀರಿತಂ;
ಅನಿದಸ್ಸನಮಞ್ಞಂ ತು, ಸತ್ತವೀಸತಿವಿಧಮ್ಪಿ ಚ.
ಕಮ್ಮಜಂ ¶ ಪನುಪಾದಿನ್ನಂ, ಅನುಪಾದಿನ್ನಕಾಪರಂ;
ತಿವಿಧಂ ಚಿತ್ತಜಞ್ಚೇವ, ಉತುಜಾಹಾರಜನ್ತಿ ಚ.
ಚಕ್ಖುಸಮ್ಫಸ್ಸವತ್ಥೂತಿ, ಚಕ್ಖುಧಾತು ಪಕಿತ್ತಿತಾ;
ನ ವತ್ಥು ತಸ್ಸ ಸೇಸಂ ತು, ಸತ್ತವೀಸತಿವಿಧಂ ಭವೇ.
ಸೋತಸಮ್ಫಸ್ಸವತ್ಥಾದಿ-ವಸಾ ಚ ದುವಿಧಾ ತಥಾ;
ತಿವಿಧಾ ಚ ವಿಭಾವೇಯ್ಯ, ಯಥಾಸಮ್ಭವತೋ ಕಥಂ.
ಸನಿದಸ್ಸನರೂಪಞ್ಚ, ವಣ್ಣೋ ಸಪ್ಪಟಿಘಮ್ಪಿ ಚ;
ಅನಿದಸ್ಸನಮಞ್ಞಂ ತು, ಥೂಲಂ ಸಪ್ಪಟಿಘಂ ಭವೇ.
ಅನಿದಸ್ಸನರೂಪಞ್ಚ, ಸೇಸಮಪ್ಪಟಿಘಮ್ಪಿ ಚ;
ಸೋಳಸಾತಿ ಚ ಸಬ್ಬಮ್ಪಿ, ರೂಪಂ ತಿವಿಧಮುದ್ದಿಸೇ.
ಅಪತ್ತಗಾಹಕಂ ನಾಮ, ಚಕ್ಖುಸೋತದ್ವಯಂ ಪನ;
ಸಮ್ಪತ್ತಗಾಹಕಂ ನಾಮ, ಘಾನಾದಿತ್ತಯಮೀರಿತಂ.
ಅಗಾಹಕಮತೋ ¶ ಸೇಸಂ, ತೇವೀಸತಿವಿಧಂ ಭವೇ;
ಕಿಞ್ಚಿ ಸಾರಮ್ಮಣಂ ನಾಮ, ನ ಗಯ್ಹತೀತಿ ಸಬ್ಬಥಾ.
ಉಪಾದಾ ಅಜ್ಝತ್ತಿಕಂ ರೂಪಂ, ಉಪಾದಾ ಬಾಹಿರಂ ತಥಾ;
ನೋಪಾದಾ ಬಾಹಿರಞ್ಚೇತಿ, ಏವಮ್ಪಿ ತಿವಿಧಂ ಭವೇ.
ಅಜ್ಝತ್ತಿಕಮುಪಾದಿನ್ನಂ, ಬಾಹಿರಞ್ಚ ತಥಾಪರಂ;
ಅನುಪಾದಿನ್ನಕಞ್ಚೇತಿ, ಏವಮಾದಿವಸಾಪಿ ಚ.
ದಿಟ್ಠಂ ರೂಪಂ ಸುತಂ ಸದ್ದೋ, ಗನ್ಧಾದಿ ತಿವಿಧಂ ಮುತಂ;
ವಿಞ್ಞಾತಮಞ್ಞವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಂ, ಮನಸಾತಿ ಚತುಬ್ಬಿಧಂ.
ರೂಪರೂಪಂ ಪರಿಚ್ಛೇದೋ, ವಿಕಾರೋ ಲಕ್ಖಣಂ ಕಮಾ;
ಅಟ್ಠಾರಸೇಕಕಂ ಪಞ್ಚ, ಚತುಕ್ಕನ್ತಿ ಚ ತಂ ತಥಾ.
ದ್ವಾರಞ್ಚ ಹೋತಿ ವತ್ಥು ಚ, ನ ವತ್ಥು ದ್ವಾರಮೇವ ತು;
ನ ದ್ವಾರಂ ವತ್ಥುಮೇವಾಥ, ನೋಭಯನ್ತಿ ಚ ನಿದ್ದಿಸೇ.
ಉಪಾದಾ ¶ ಅನುಪಾದಿನ್ನಂ, ಅನುಪಾದಿನ್ನಕಂ ತಥಾ;
ನೋಪಾದಾ ದುವಿಧಞ್ಚೇತಿ, ಚತುದ್ಧೇವಮ್ಪಿ ದೇಸಿತಂ.
ಸಪ್ಪಟಿಗ್ಘಮುಪಾದಾ ಚ, ರೂಪಮಪ್ಪಟಿಘಂ ತಥಾ;
ನೋಪಾದಾ ದುವಿಧಞ್ಚೇತಿ, ಚತುದ್ಧಾ ಏವಮಾದಿತೋ.
ಏಕಾದಸೇಕಜರೂಪಂ, ಹದಯಿನ್ದ್ರಿಯನವಕಂ;
ಕಮ್ಮಜಂ ಚಿತ್ತಜಞ್ಚೇವ, ತಥಾ ವಿಞ್ಞತ್ತಿಕಂ ದ್ವಯಂ.
ಸದ್ದೋ ಚಿತ್ತೋತುಜೋ ತಸ್ಮಾ, ರೂಪಮೇಕಂ ದ್ವಿಜಂ ಮತಂ;
ಚಿತ್ತೋತಾಹಾರಸಮ್ಭೂತಂ, ಲಹುತಾದಿತ್ತಯಂ ತಿಜಂ.
ನವಾಕಾಸಾವಿನಿಬ್ಭೋಗಾ, ಕಮ್ಮಾದಿಚತುಸಮ್ಭವಾ;
ಅಥ ಲಕ್ಖಣರೂಪನ್ತಿ, ರೂಪಮೇವಂ ತು ಪಞ್ಚಧಾ.
ನವಾಕಾಸಾವಿನಿಬ್ಭೋಗಾ, ನವ ವತ್ಥಿನ್ದ್ರಿಯಾನಿ ಚ;
ಅಟ್ಠಾರಸವಿಧಂ ರೂಪಂ, ಕಮ್ಮಜಂ ಹೋತಿ ಪಿಣ್ಡಿತಂ.
ಸದ್ದಾಕಾಸಾವಿನಿಬ್ಭೋಗಾ, ವಿಞ್ಞತ್ತಿಲಹುತಾದಯೋ;
ಪಞ್ಚದಸವಿಧಂ ರೂಪಂ, ಚಿತ್ತಸಮ್ಭವಮುದ್ದಿಸೇ.
ಸದ್ದಾಕಾಸಾವಿನಿಬ್ಭೋಗಾ ¶ , ಲಹುತಾದಿತ್ತಯನ್ತಿ ಚ;
ಉತುಸಮ್ಭವಮೀರೇನ್ತಿ, ರೂಪಂ ತೇರಸಧಾ ಠಿತಂ.
ಪರಿಚ್ಛೇದಾವಿನಿಬ್ಭೋಗಾ, ಲಹುತಾದಿತ್ತಯಮ್ಪಿ ಚ;
ಏವಮಾಹಾರಜಂ ನಾಮ, ರೂಪಂ ದ್ವಾದಸಧಾ ಠಿತಂ.
ಜಾತಿ ಜರಾ ಚ ಮರಣಂ, ನ ಕುತೋಚಿಪಿ ಜಾಯತಿ;
ಏವಮ್ಪಿ ಪಞ್ಚಧಾ ಹೋತಿ, ರೂಪಜಾತಿವಿಭಾಗತೋ.
ಪಞ್ಚವೀಸತಿವಿಧಂ ಕಮ್ಮಂ, ಕಾಮರೂಪವವತ್ಥಿತಂ;
ಜನೇತಿ ಕಮ್ಮಜಂ ರೂಪಂ, ಕಾಮರೂಪಭವದ್ವಯೇ.
ಪಞ್ಚವಿಞ್ಞಾಣಮಾರುಪ್ಪ-ವಿಪಾಕಾ ಸಬ್ಬಸನ್ಧಿಯೋ;
ಚುತಿ ಖೀಣಾಸವಸ್ಸೇತಿ, ಸೋಳಸೇತೇ ವಿವಜ್ಜಯೇ.
ಪಞ್ಚಸತ್ತತಿ ¶ ಸೇಸಾನಿ, ಚಿತ್ತಾನಿಮಾನಿ ಸಮ್ಭವಾ;
ಜನೇನ್ತಿ ಚಿತ್ತಜಂ ರೂಪಂ, ಪಞ್ಚವೋಕಾರಭೂಮಿಯಂ.
ಜನೇಭಿ ಉತುಜಂ ರೂಪಂ, ತೇಜೋಧಾತು ಭವದ್ವಯೇ;
ಕಾಮಭೂಮಿಯಮೋಜಾ ತು, ಜನೇತಾಹಾರಜಂ ತಥಾ.
ಕಮ್ಮಂ ಜನೇತಿ ರೂಪಾನಿ, ಅತ್ತಜಾನಿ ಖಣೇ ಖಣೇ;
ಚಿತ್ತಮುಪ್ಪಾದಕಾಲಮ್ಹಿ, ಉಪ್ಪಾದಾನನ್ತರಂ ಪರಂ.
ಉತುಸಮ್ಭವಮೀರೇನ್ತಿ, ರೂಪಂ ತೇರಸಧಾ ಠಿತಂ;
ಪರಿಚ್ಛೇದಾವಿನಿಬ್ಭೋಗಾ, ಲಹುತಾದಿತ್ತಯಮ್ಪಿ ಚ.
ಸನ್ಧಿಯಮ್ಪಿ ಕಮ್ಮಜಂ ತು, ಪವತ್ತೇಪಿ ಚ ಸಮ್ಭವಾ;
ಜನೇತಿ ರೂಪಂ ಸೇಸಾನಿ, ಪವತ್ತೇ, ನ ತು ಸನ್ಧಿಯಂ.
ಇನ್ದ್ರಿಯಬದ್ಧಸನ್ತಾನೇ, ಕಮ್ಮಾದಿ ತಿವಿಧಮ್ಪಿ ಚ;
ಜನೇತಿ ರೂಪಂ ಮತಕೇ, ಬಾಹಿರೇ ತು ಯಥಾರಹಂ.
ಇತಿ ಕಮ್ಮಾದಯೋ ರೂಪಂ, ಜನೇನ್ತಿ ಚ ಯಥಾಸಕಂ;
ಸೇಸಾನಮ್ಪಿ ಚ ರೂಪಾನಂ, ಪಚ್ಚಯಾ ಹೋನ್ತಿ ಸಮ್ಭವಾ.
ಇತಿ ¶ ರೂಪವಿಭಾಗಞ್ಚ, ಜಾತಿಭೇದಞ್ಚ ಸಮ್ಭವಾ;
ಜನಕಾದಿಪ್ಪಭೇದಞ್ಚ, ರೂಪಾನಂ ತತ್ಥ ದೀಪಯೇತಿ.
ಇತಿ ರೂಪವಿಭಾಗೇ ಪಭೇದಕಥಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ.
ಏಕೂನವೀಸತಿಮೋ ಪರಿಚ್ಛೇದೋ.
ವೀಸತಿಮೋ ಪರಿಚ್ಛೇದೋ
೨೦. ಕಲಾಪಕಥಾ
ಇತಿ ¶ ವುತ್ತಪ್ಪಕಾರೇನ, ಸಬ್ಬಂ ರೂಪಮ್ಪಿ ಪಿಣ್ಡಿತಂ;
ಸಹವುತ್ತಿನಿಯಾಮೇನ, ಏಕವೀಸವಿಧಂ ಕಥಂ.
ಕಮ್ಮಂ ಚಿತ್ತೋತುಕಾಹಾರಸಮುಟ್ಠಾನಾ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ;
ನವ ಛ ಚತುರೋ ದ್ವೇ ಚ, ಕಲಾಪಾ ಏಕವೀಸತಿ.
ಜೀವಿತಞ್ಚಾವಿನಿಬ್ಭೋಗ-ರೂಪಾನಿ ಚ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ;
ಚಕ್ಖಾದಿಕೇಹಿ ಯೋಜೇತ್ವಾ, ದಸಕಾ ಅಟ್ಠ ದೀಪಿತಾ.
ಚಕ್ಖುಸೋತಘಾನಜಿವ್ಹಾದಸಕಾ ಚ ಚತುಬ್ಬಿಧಾ;
ಕಾಯಿತ್ಥಿಪುಮ್ಭಾವವತ್ಥುದಸಕಾ ಚ ತಥಾಪರೇ.
ಜೀವಿತೇನಾವಿನಿಬ್ಭೋಗರೂಪಾನಿ ನವಕನ್ತಿ ಚ;
ನವೇತೇ ಕಮ್ಮಜಾ ನಾಮ, ಕಲಾಪಾ ಸಮುದೀರಿತಾ.
ಅವಿನಿಬ್ಭೋಗರೂಪಾನಿ, ಸುದ್ಧಟ್ಠಕಮಥಾಪರಂ;
ಕಾಯವಿಞ್ಞತ್ತಿನವಕಂ, ಕಾಯವಿಞ್ಞತ್ತಿಯಾ ಸಹ.
ವಚೀವಿಞ್ಞತ್ತಿದಸಕಂ, ಸದ್ದೇನ ಸಹವುತ್ತಿತೋ;
ಲಹುತಾದೇಕಾದಸಕಂ, ತಿಣ್ಣನ್ನಂ ಸಹ ಸಮ್ಭವಾ.
ಕಾಯವಿಞ್ಞತ್ತಿಲಹುತಾದೀಹಿ ದ್ವಾದಸಕಂ ಭವೇ;
ವಚೀವಿಞ್ಞತ್ತಿಲಹುತಾದೀಹಿ ತೇರಸಕಂ ತಥಾ.
ಇತಿ ಚಿತ್ತಸಮುಟ್ಠಾನಾ, ಕಲಾಪಾ ಛ ಪಕಾಸಿತಾ;
ರೂಪಾಕಾರವಿಕಾರಮ್ಪಿ, ಸಙ್ಗಹೇತ್ವಾ ಯಥಾರಹಂ.
ಸುದ್ಧಟ್ಠಕಂ ¶ ತು ಪಠಮಂ, ಸದ್ದೇನ ನವಕಂ ಭವೇ;
ಲಹುತಾದೇಕಾದಸಕಂ, ಲಹುತಾದೀಹಿ ತೀಹಿಪಿ.
ಸದ್ದೇನ ¶ ಲಹುತಾದೀಹಿ, ತಥಾ ದ್ವಾದಸಕನ್ತಿ ಚ;
ಕಲಾಪಾ ಉತುಸಮ್ಭೂತಾ, ಚತುಧಾವ ಪಕಿತ್ತಿತಾ.
ಸುದ್ಧಟ್ಠಕಞ್ಚ ಪಠಮಂ, ಆಹಾರಜಮಥಾಪರಂ;
ಲಹುತಾದೇಕಾದಸಕಂ, ಇತಿ ದ್ವೇ ಓಜಜಾ ಮತಾ.
ಕಲಾಪಾನಂ ಪರಿಚ್ಛೇದಲಕ್ಖಣತ್ತಾ ವಿಚಕ್ಖಣಾ;
ನ ಕಲಾಪಙ್ಗಮಿಚ್ಚಾಹು, ಆಕಾಸಂ ಲಕ್ಖಣಾನಿ ಚ.
ತತ್ಥ ಚೇಕೂನನವುತಿ, ತೇಸಟ್ಠಿ ಚ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ;
ತಾಲೀಸೇಕೂನವೀಸಾ ಚ, ಕಲಾಪಙ್ಗಾನಿ ತಾನಿ ಚ.
ಲಕ್ಖಣಾಕಾಸರೂಪಾನಿ, ಕಲಾಪೇಸು ತಹಿಂ ತಹಿಂ;
ಪಞ್ಚ ಪಞ್ಚೇತಿ ರೂಪಾನಿ, ತಿಸತಂ ಸೋಳಸಾಧಿಕಂ.
ಅಗಹೀತಗ್ಗಹಣೇನ, ಅಟ್ಠವೀಸವಿಧಾನಿಪಿ;
ರೂಪಕೋಟ್ಠಾಸನಾಮೇನ, ಪಞ್ಚವೀಸತಿ ಭಾವಯೇ.
ಭೂತತ್ತಯಂ ತು ಫೋಟ್ಠಬ್ಬಂ, ಕತ್ವಾಪಚಯಸನ್ತತಿಂ;
ಜಾತಿಮೇಕಞ್ಚ ಕತ್ವಾ ವಾ, ವಿನಾಥ ಹದಯಂ ತಹಿಂ.
ಧಮ್ಮಸಙ್ಗಣಿಯಂ ಹೇತಂ, ರೂಪಕಣ್ಡೇ ಸರೂಪತೋ;
ವತ್ಥುರೂಪಂ ನ ನಿದ್ದಿಟ್ಠಂ, ಪಟ್ಠಾನೇ ದೇಸಿತಂ ತು ತಂ.
ದ್ವೇ ಸದ್ದನವಕಾ ಚೇವ,
ತಯೋ ಸುದ್ಧಟ್ಠಕಾಪಿ ಚ;
ದ್ವೇ ದ್ವೇ ಚಿತ್ತೋತುಸಮ್ಭೂತಾ,
ಏಕೋ ಆಹಾರಜೋತಿ ಚ.
ತೇಸಮುಟ್ಠಾನಿಕಾ ಪಞ್ಚ, ಕಮ್ಮಜಾನಿ ನವೇತಿ ಚ;
ರೂಪರೂಪವಸೇನೇತೇ, ಕಲಾಪಾ ಚುದ್ದಸೇರಿತಾ.
ದಸಕೇಸ್ವೇವ ಸಙ್ಗಯ್ಹ, ಜೀವಿತನವಕಂ ತಹಿಂ;
ಭಾವದ್ದಸಕಮೇಕಂ ವಾ, ಕತ್ವಾ ವತ್ಥುಂ ವಿನಾ ತಥಾ.
ಸದ್ದಾ ¶ ¶ ಚಿತ್ತೋತುಜಾ ದ್ವೇವ, ತೇಸಮುಟ್ಠಾನಿಕಾ ತಯೋ;
ಸುದ್ಧಟ್ಠಕಾ ಚ ಸತ್ತೇವ, ಕಮ್ಮಜಾ ದಸಕಾನಿ ಚ.
ಛನ್ನವೂತಿವಿಧಂ ತತ್ಥ, ರೂಪಂ ಭಾಸನ್ತಿ ಪಣ್ಡಿತಾ;
ಅಗಹೀತಗ್ಗಹಣೇನ, ಅಟ್ಠಾರಸವಿಧಂ ಭವೇ.
ತೇಸಮೇವ ಕಲಾಪಾನಂ, ಸತ್ತಕಚ್ಛಕ್ಕಪಞ್ಚಕಾ;
ಚತುಕ್ಕಾ ಚ ತಿಕದ್ವಿಕಾ, ಏಕಕಾ ಚ ಯಥಾರಹಂ.
ದ್ವೇ ಸತ್ತ ನವ ಛ ತಯೋ, ತಯೋಪಿ ಚ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ;
ಚತ್ತಾರೋತಿ ಚತುತ್ತಿಂಸ, ಸಹವುತ್ತಿಕರಾಸಯೋ.
ಚಕ್ಖುಸೋತಘಾನಜಿವ್ಹಾ-ಕಾಯವತ್ಥುವಸಾ ಸಿಯುಂ;
ಇತ್ಥಿಪುಮ್ಭಾವದಸಕಸಹಿತಾ ಸತ್ತಕಾ ದ್ವಿಧಾ.
ಚಕ್ಖುಸೋತಘಾನಹೀನಾ, ಪಚ್ಚೇಕಂ ದ್ವೇ ಸಭಾವಕಾ;
ಅಭಾವತೋ ಭಾವಹೀನೋ, ಇತ್ಥಂ ಛಕ್ಕಾಪಿ ಸತ್ತಧಾ.
ಚಕ್ಖುಸೋತವಿಹೀನಾ ಚ,
ಚಕ್ಖುಘಾನವಿಹೀನಕಾ;
ಸೋತಘಾನವಿಹೀನಾ ಚ,
ಸಭಾವಾ ದ್ವೇ ತಯೋ ತಯೋ.
ಚಕ್ಖಾದೇಕೇಕತೋ ಹೀನಾ,
ತಿವಿಧಾಪಿ ಅಭಾವತೋ;
ಇಚ್ಚೇವಂ ಪಞ್ಚಕಾ ನಾಮ,
ನವಕಾ ರಾಸಯೋ ಸಿಯುಂ.
ಚಕ್ಖಾದಿತ್ತಯಹೀನಾವ, ಏಕತೋ ದ್ವೇ ಸಭಾವಕಾ;
ಚಕ್ಖಾದಿತ್ತಯತೋ ದ್ವೀಹಿ, ತಯೋ ಹೀನಾ ಅಭಾವಕಾ.
ರೂಪಲೋಕೇ ಚಕ್ಖುಸೋತ-ವತ್ಥುಜೀವಿತನವಕಾ;
ಚತ್ತಾರೋವ ಕಲಾಪಾತಿ, ಚತುಕ್ಕಾ ಛ ಯಥಾರಹಂ.
ಅಭಾವೋ ದ್ವೇ ಸಭಾವಕಾ;
ಕಾಯಭಾವವತ್ಥುವಸಾ,
ಇತಿ ಹೋನ್ತಿ ತಯೋ ತಿಕಾ.
ಕಾಯವತ್ಥುವಸೇನೇಕೋ, ದ್ವೇ ಚ ಚಿತ್ತೋತುಸಮ್ಭವಾ;
ಸದ್ದನವಕಟ್ಠಕಾತಿ, ದುಕಾ ಚ ತಿವಿಧಾ ಸಿಯುಂ.
ಜೀವಿತನವಕಞ್ಚೇಕಂ, ತೇಸಮುಟ್ಠಾನಿಕಾನಿ ಚ;
ಸುದ್ಧಟ್ಠಕಾನಿ ತೀಣೀತಿ, ಚತ್ತಾರೋ ಏಕಕಾ ಸಿಯುಂ.
ಚತುತ್ತಿಂಸ ಪನಿಚ್ಚೇತೇ, ಸನ್ಧಿಯಞ್ಚ ಪವತ್ತಿಯಂ;
ರೂಪರೂಪಕಲಾಪಾನಂ, ರಾಸಯೋ ಹೋನ್ತಿ ಸಮ್ಭವಾ.
ಸತ್ತತಿ ಸಟ್ಠಿಮಿಚ್ಚೇವಮಾದಿನಾ ಚ ಯಥಾರಹಂ;
ಕಲಾಪರಾಸಿರೂಪಾನಿ, ತತ್ಥ ತತ್ಥ ವಿಭಾವಯೇ.
ಸೋಳಸ ಪಞ್ಚದಸೇತಿಆದಿಭೇದವಸಾಪಿ ಚ;
ಅಗಹೀತಗ್ಗಹಣೇನ, ತತ್ಥ ತತ್ಥ ವಿನಿದ್ದಿಸೇ.
ಚತುಚತ್ತಾಲೀಸಸತಂ, ಕಲಾಪಾ ಹೋನ್ತಿ ಪಿಣ್ಡಿತಾ;
ಛಬ್ಬೀಸ ತತ್ಥ ರೂಪಾನಿ, ಸಹಸ್ಸಞ್ಚ ಚತುಸ್ಸತಂ.
ಇಚ್ಚಾಪಾಯಚತುಕ್ಕೇ ಚ, ಕಾಮೇ ಸುಗತಿಸತ್ತಕೇ;
ರೂಪೇ ಚ ಪಞ್ಚದಸಕೇ, ಅಸಞ್ಞಾಪಾಯಭೂಮಿಯಂ.
ಚತುಕೋಟ್ಠಾಸಿಕೇಸ್ವೇವ, ಸತ್ತವೀಸವಿಧೇಸುಪಿ;
ಜಾತಿಟ್ಠಾನೇಸು ಸತ್ತಾನಂ, ಸನ್ಧಿಯಞ್ಚ ಪವತ್ತಿಯಂ.
ಇನ್ದ್ರಿಯಬದ್ಧಸನ್ತಾನೇ, ತಥಾನಿನ್ದ್ರಿಯಕಮ್ಹಿ ಚ;
ಬಹಿಸಙ್ಖಾರಸನ್ತಾನೇ, ಮತಕಾಯೇ ಚ ಸಮ್ಭವಾ.
ಲಬ್ಭಮಾನಕಲಾಪಾ ಚ, ಕಲಾಪಾನಞ್ಚ ರಾಸಯೋ;
ತತ್ಥ ವಿತ್ಥಾರಸಙ್ಖೇಪಾ, ರೂಪಾನಂ ಗಣನಾಪಿ ಚ.
ಏತ್ಥ ¶ ¶ ರೂಪಾ ಅವುತ್ತಾ ಹಿ, ಯಥಾವುತ್ತಾನುಸಾರತೋ;
ವಿತ್ಥಾರೇತ್ವಾನ ವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಾ, ಸಬ್ಬಥಾಪಿ ಚ ವಿಞ್ಞುನಾತಿ.
ಇತಿ ರೂಪವಿಭಾಗೇ ಕಲಾಪಕಥಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ.
ವೀಸತಿಮೋ ಪರಿಚ್ಛೇದೋ.
ಏಕವೀಸತಿಮೋ ಪರಿಚ್ಛೇದೋ
೨೧. ಉಪ್ಪತ್ತಿಕಥಾ
ಅಟ್ಠವೀಸತಿ ರೂಪಾನಿ, ಕಲಾಪಾ ಚೇಕವೀಸತಿ;
ವುತ್ತಾ ಚೇತ್ತಾವತಾ ತೇಸಂ, ಉಪ್ಪಾದೋ ದಾನಿ ನಿಯ್ಯತೇ.
ಅಣ್ಡಜಾ ಜಲಾಬುಜಾ ಚ, ಸಂಸೇದಜೋಪಪಾತಿಕಾ;
ಇಚ್ಚುಪ್ಪತ್ತಿಪಭೇದೇನ, ಚತಸ್ಸೋ ಯೋನಿಯೋ ಮತಾ.
ಭುಮ್ಮವಜ್ಜೇಸು ದೇವೇಸು,
ಪೇತೇ ನಿಜ್ಝಾಮತಣ್ಹಿಕೇ;
ನಿರಯೇಸು ಚ ಸಮ್ಭೋತಿ,
ಯೋನೇಕಾವೋಪಪಾತಿಕಾ.
ಭುಮ್ಮದೇವೇ ಮನುಸ್ಸೇಸು,
ತಿರಚ್ಛಾನಾಸುರೇ ತಥಾ;
ಪೇತೇಸು ಚಾವಸೇಸೇಸು,
ಚತಸ್ಸೋಪಿ ಚ ಯೋನಿಯೋ.
ತತ್ಥಣ್ಡಜಾ ಜಲಾಬುಜಾ, ಗಬ್ಭಸೇಯ್ಯಸಮುಗ್ಗಮೋ;
ಸಂಸೇದಜೋಪಪಾತಿಕಾ, ಓಪಪಾತಿಕನಾಮಕಾ.
ತತ್ಥ ¶ ಸಮ್ಪುಣ್ಣಾಯತನೋ, ಗಬ್ಭಸೇಯ್ಯಸಮುಗ್ಗಮೋ;
ಅಭಾವೋ ದ್ವೇ ಸಭಾವಾ ಚ, ಇತ್ಥಿಪುಮ್ಭಾವಮಿಸ್ಸಿತಾ.
ಪರಿಪುಣ್ಣಾಪರಿಪುಣ್ಣೋ, ಓಪಪಾತಿಕನಾಮಕೋ;
ಅಭಾವೋ ದ್ವೇ ಸಭಾವಾ ಚ, ಚತುರಾಪಾಯಭೂಮಿಯಂ.
ಸಮ್ಪುಣ್ಣಾಯತನೋವೇಸೋ ¶ ,
ಕಾಮೇ ಸುಗತಿಯಂ ಪನ;
ಆದಿಕಪ್ಪೇ ಅಭಾವೋ ಚ,
ದ್ವೇ ಸಭಾವಾ ತತೋ ಪರಂ.
ಅಪರಿಪುಣ್ಣಾಯತನೋ, ಅಭಾವೋ ಚ ಮಹಗ್ಗತೇ;
ಇಚ್ಚೇವಂ ದಸಧಾ ಹೋನ್ತಿ, ಸಬ್ಬಾ ಸನ್ಧಿಸಮುಗ್ಗಮಾ.
ತತ್ಥೇವ ದಸಧಾ ಭಿನ್ನೇ, ಅತ್ತಭಾವಸಮುಗ್ಗಮೇ;
ಸನ್ಧಿಯಞ್ಚ ಪವತ್ತೇ ಚ, ರೂಪುಪ್ಪತ್ತಿಂ ವಿಭಾವಯೇ.
ತತ್ಥಾಭಾವಕಸತ್ತಾನಂ, ಗಬ್ಭಸೇಯ್ಯಸಮುಗ್ಗಮೇ;
ಕಾಯವತ್ಥುವಸಾ ದ್ವೇವ, ದಸಕಾ ಹೋನ್ತಿ ಕಮ್ಮಜಾ.
ರೂಪಸನ್ತತಿಸೀಸಾನಿ, ದ್ವೇ ಚ ರೂಪಾನಿ ವೀಸತಿ;
ಅಗಹೀತಗ್ಗಹಣೇನ, ತತ್ಥೇಕಾದಸ ನಿದ್ದಿಸೇ.
ತತೋ ಪರಂ ಪವತ್ತಿಮ್ಹಿ, ವಡ್ಢಮಾನಸ್ಸ ಜನ್ತುನೋ;
ಚಕ್ಖುದಸಕಾದಯೋ ಚ, ಚತ್ತಾರೋ ಹೋನ್ತಿ ಸಮ್ಭವಾ.
ಇಚ್ಚಾಭಾವಕಸತ್ತಾನಂ, ಛಳೇವುತ್ತಮಕೋಟಿಯಾ;
ಹೇಟ್ಠಿಮಕೋಟಿಯಾ ದ್ವೇವ, ಗಬ್ಭಸೇಯ್ಯಸಮುಗ್ಗಮೇ.
ಚಕ್ಖುಸೋತಘಾನವಸಾ, ತತ್ಥ ತಿದ್ವೇಕಹೀನಕಾ;
ಏಕೋ ತಯೋ ತಯೋ ಚೇವ, ಸಿಯುಂತಿಚತುಪಞ್ಚಕಾ.
ಓಪಪಾತಿಕಸಙ್ಖಾತೇ, ಅಭಾವಕಸಮುಗ್ಗಮೇ;
ಜಿವ್ಹಾಕಾಯವತ್ಥುವಸಾ, ತಯೋ ಹೇಟ್ಠಿಮಕೋಟಿಯಾ.
ಉತ್ತಮಕೋಟಿಯಾ ¶ ಹೋನ್ತಿ, ಛಳೇವೋಭಿನ್ನಮನ್ತರೇ;
ಚತುಕ್ಕಪಞ್ಚಕಾ ತತ್ಥ, ದ್ವೇಕಹೀನಾ ತಯೋ ತಯೋ.
ಛಕ್ಕಾದಯೋ ಅಭಾವಾನಂ,
ಇಚ್ಚೇವಂ ಪಞ್ಚಸಙ್ಗಹಾ;
ಏಕೋ ತಯೋ ತಯೋ ಚೇಕೋ,
ಏಕೋತಿ ಚ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ.
ಸಭಾವಕಾನಂ ¶ ದ್ವಿನ್ನಮ್ಪಿ, ದುವಿಧಾ ಸತ್ತಕಾದಯೋ;
ಭಾವಾದಿಕಾ ಯಥಾವುತ್ತಾ, ನವಧಾ ನವಧಾ ಸಿಯುಂ.
ಸತ್ತೇವುತ್ತಮತೋ ಹೇಟ್ಠಾ, ತಿಚತುಕ್ಕಾ ತದನ್ತರೇ;
ಚತುಕ್ಕಪಞ್ಚಕಚ್ಛಕ್ಕಾ, ಪಞ್ಚಛಕ್ಕಾಪಿ ಚ ದ್ವಿಧಾ.
ತಿಣ್ಣನ್ನಮ್ಪಿ ವಸೇನೇವ, ಸತ್ತಕಚ್ಛಕ್ಕಪಞ್ಚಕಾ;
ಚತುಕ್ಕತಿಕದುಕ್ಕಾ ಚ, ಛ ಕೋಟ್ಠಾಸಾ ಯಥಾರಹಂ.
ದ್ವೇ ಸತ್ತ ಚ ನವ ಪಞ್ಚ, ತಯೋ ಚೇಕೋ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ;
ರೂಪಸನ್ತತಿಸೀಸಾನಂ, ರಾಸಯೋ ಸತ್ತವೀಸತಿ.
ಕಮ್ಮಜಾತಾ ಯಥಾಯೋಗಂ, ಪವತ್ತನ್ತಿ ಖಣೇ ಖಣೇ;
ಕಾಮಾವಚರಸತ್ತಾನಂ, ಪಟಿಸನ್ಧಿಪವತ್ತಿಯಂ.
ತತ್ಥ ಸನ್ತತಿಸೀಸಾನಿ, ರೂಪಾನಿ ಚ ಯಥಾರಹಂ;
ಪುಬ್ಬೇ ವುತ್ತನಯೇನೇವ, ಸಬ್ಬತ್ಥಾಪಿ ವಿನಿದ್ದಿಸೇ.
ಸೀತುಣ್ಹೋತುಸಮಞ್ಞಾತಾ,
ತೇಜೋಧಾತು ಠಿತಿಕ್ಖಣೇ;
ಭೂತಾ ಸನ್ಧಿಕ್ಖಣೇ ರೂಪಂ,
ಜನೇತಿ ಉತುಜಟ್ಠಕಂ.
ಪಟಿಸನ್ಧಿಮತಿಕ್ಕಮ್ಮ, ಚಿತ್ತಂ ಚಿತ್ತಜಮಟ್ಠಕಂ;
ಭವಙ್ಗಾದಿಮುಪಾದಾಯ, ಜನೇತುಪ್ಪತ್ತಿಯಂ ಪನ.
ಭುತ್ತಾಹಾರೋ ¶ ಠಿತಿಪ್ಪತ್ತೋ, ಮಾತರಾ ಚ ಸಯಮ್ಪಿ ಚ;
ಸರೀರಾನುಗತೋ ಹುತ್ವಾ, ಜನೇತಾಹಾರಜಟ್ಠಕಂ.
ಇತಿ ಸುದ್ಧಟ್ಠಕಾನಿ ಚ, ತೇಸಮುಟ್ಠಾನಿಕಾಪರೇ;
ಸದ್ದವಿಞ್ಞತ್ತಿಲಹುತಾ, ಸಮ್ಭವೇ ಸಮ್ಭವನ್ತಿ ಚ.
ಇತ್ಥಂ ಚತುಸಮುಟ್ಠಾನಾ, ಕಲಾಪಾ ಕಾಮಭೂಮಿಯಂ;
ಯಾವಜೀವಂ ಪವತ್ತನ್ತಿ, ದೀಪಜಾಲಾವ ಸನ್ತತಿ.
ಚಕ್ಖುಸೋತವತ್ಥುವಸಾ, ದಸಕಾ ಚ ತಯೋ ಪರಂ;
ಜೀವಿತನವಕಞ್ಚೇವ, ರೂಪಾವಚರಭೂಮಿಯಂ.
ಹೋನ್ತಿ ¶ ಸನ್ಧಿಪವತ್ತೀಸು, ಚತ್ತಾರೋ ಕಮ್ಮಜಾ ಸದಾ;
ಪುಬ್ಬೇ ವುತ್ತನಯೇನೇವ, ಪವತ್ತೇ ಉತುಚಿತ್ತಜಾ.
ಜೀವಿತನವಕಞ್ಚೇಕಂ, ಪಟಿಸನ್ಧಿಪವತ್ತಿಯಂ;
ಪವತ್ತೇ ಉತುಜಞ್ಚೇತಿ, ದ್ವೇಧಾಸಞ್ಞೀನಮುದ್ದಿಸೇ.
ಇಚ್ಚುಪ್ಪತ್ತಿಕಮಂ ಞತ್ವಾ, ವಿಭಾವೇಯ್ಯ ತತೋ ಪರಂ;
ಕಲಾಪಾನಞ್ಚ ರೂಪಾನಂ, ಸಮ್ಭವಾಸಮ್ಭವಮ್ಪಿ ಚ.
ಇನ್ದ್ರಿಯಬದ್ಧಸನ್ತಾನೇ, ಸಬ್ಬೇ ಸಮ್ಭೋನ್ತಿ ಸಮ್ಭವಾ;
ಕಲಾಪಾ ಚೇವ ರೂಪಾನಿ, ತಥಾ ಸನ್ತತಿರಾಸಯೋ.
ಬಹಿದ್ಧಾ ಮತಕಾಯೇ ಚ, ನೋಪಲಬ್ಭನ್ತಿ ಕಮ್ಮಜಾ;
ಚಿತ್ತೋಜಜಾ ಕಲಾಪಾ ಚ, ಉತುಜಾ ಲಹುತಾದಯೋ.
ತಥಾ ಸುದ್ಧಟ್ಠಕಸದ್ದ-ನವಕಞ್ಚೋತು ಸಬ್ಬಥಾ;
ಕಲಾಪಾ ತತ್ಥ ಲಬ್ಭನ್ತಿ, ದ್ವೇ ಚ ರೂಪಾನಿ ಉದ್ದಿಸೇ.
ತೇಸಮುಟ್ಠಾನಿಕಾ ಸಬ್ಬೇ, ಕಲಾಪಾ ನತ್ಥಿ ಸನ್ಧಿಯಂ;
ಉಪ್ಪಾದಕಾಲೇ ಸಬ್ಬತ್ಥ, ಜರತಾನಿಚ್ಚತಾಪಿ ಚ.
ಕಲಾಪಾ ಕಮ್ಮಜಾ ಸನ್ತಿ, ಜಾತಿರೂಪಞ್ಚ ಸನ್ಧಿಯಂ;
ರೂಪಾನಿ ಚ ಕಲಾಪಾ ಚ, ಸಬ್ಬೇಪಿ ಚ ಪವತ್ತಿಯಂ.
ಸನ್ತಿ ¶ ಸಬ್ಬಾನಿ ರೂಪಾನಿ, ಕಾಮೇಸು ಚತುಸಮ್ಭವಾ;
ಜೀವಿತನವಕಂ ಹಿತ್ವಾ, ಕಲಾಪಾ ಹೋನ್ತಿ ವೀಸತಿ.
ದಸಕೇಸ್ವೇವ ಗಹಿತಂ, ವಿಸುಂ ಕಾಮೇ ನ ಲಬ್ಭತಿ;
ಜೀವಿತನವಕಂ ನಾಮ, ರೂಪಲೋಕೇ ವಿಸುಂ ಸಿಯಾ.
ಆಹಾರಜಕಲಾಪಾ ಚ, ಭಾವಾ ದ್ವೇ ಚಾದಿಕಪ್ಪಿಕೇ;
ಆದಿಕಾಲೇ ನ ಲಬ್ಭನ್ತಿ, ಪಚ್ಛಾ ಲಬ್ಭನ್ತಿ ಕೇಚಿಪಿ.
ಘಾನಜಿವ್ಹಾಕಾಯಭಾವ-ದಸಕಾ ರೂಪಭೂಮಿಯಂ;
ಆಹಾರಜಕಲಾಪಾ ಚ, ನ ಲಬ್ಭನ್ತೇವ ಸಬ್ಬಥಾ.
ಚಕ್ಖುಸೋತವತ್ಥುಸದ್ದಾ, ಕಲಾಪಾ ಚಿತ್ತಜಾಪಿ ಚ;
ಅಸಞ್ಞಿಭೂಮಿಯಂ ಪುಬ್ಬೇ, ವುತ್ತಾಪಿ ಚ ನ ಲಬ್ಭರೇ.
ಕಲಾಪಾ ¶ ಸತ್ತ ರೂಪಾನಿ, ಪಞ್ಚ ರೂಪೇಸ್ವಸಞ್ಞಿಸು;
ನತ್ಥೇಕಾದಸ ರೂಪಾನಿ, ಕಲಾಪೇಕೂನವೀಸತಿ.
ತಸ್ಮಾ ತೇವೀಸ ರೂಪಾನಿ, ಕಲಾಪಾ ಪನ ಚುದ್ದಸ;
ತೇಸಮುಟ್ಠಾನಿಕಾ ಸನ್ತಿ, ರೂಪಾವಚರಭೂಮಿಯಂ.
ಸತ್ತರಸೇವ ರೂಪಾನಿ, ಕಲಾಪಾ ದ್ವೇ ದ್ವಿಸಮ್ಭವಾ;
ಅಸಞ್ಞೀನಂ ತು ಸಮ್ಭೋನ್ತಿ, ನತ್ಥಾರೂಪೇಸು ಕಿಞ್ಚಿಪಿ.
ಉಪ್ಪತ್ತಿಕ್ಕಮಮಿಚ್ಚೇವಂ, ಸಮ್ಭವಾಸಮ್ಭವಮ್ಪಿ ಚ;
ಕಲಾಪಾನಞ್ಚ ರೂಪಾನಂ, ಯಥಾಯೋಗಂ ವಿಭಾವಯೇತಿ.
ಇತಿ ರೂಪವಿಭಾಗೇ ಉಪ್ಪತ್ತಿಕಥಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ.
ಏಕವೀಸತಿಮೋ ಪರಿಚ್ಛೇದೋ.
ದ್ವಾವೀಸತಿಮೋ ಪರಿಚ್ಛೇದೋ
೨೨. ಪಕಿಣ್ಣಕಕಥಾ
ಇತ್ಥಂ ¶ ರೂಪಾನಮುಪ್ಪತ್ತಿಂ, ದೀಪೇತ್ವಾ ದಾನಿ ವುಚ್ಚತಿ;
ಪವತ್ತಿಕೋಸಲ್ಲತ್ಥಾಯ, ತತ್ಥೇವೇತಂ ಪಕಿಣ್ಣಕಂ.
ದುವಿಧಾ ಸನ್ಧಿಯೋ ತತ್ಥ, ಮಿಸ್ಸಾಮಿಸ್ಸವಿಭಾಗತೋ;
ತಿವಿಧಾಪಿ ಚೇಕಚತು-ಪಞ್ಚವೋಕಾರಭೇದತೋ.
ರೂಪಮತ್ತಾ ಅಸಞ್ಞೀನಂ, ನಾಮಾಭಾವಾ ಅಮಿಸ್ಸಿತಾ;
ನಾಮಮತ್ತಾ ಅರೂಪೀನಂ, ರೂಪಾಭಾವಾತಿ ಚ ದ್ವಿಧಾ.
ಕಾಮಾವಚರಿಕಾ ಚೇವ, ರೂಪಾವಚರಿಕಾತಿ ಚ;
ದುವಿಧಾ ಮಿಸ್ಸಿತಾ ಚೇತಿ, ಭವನ್ತಿ ಚ ಚತುಬ್ಬಿಧಾ.
ಏಕಚ್ಚತುವೋಕಾರಾ ಚ, ಅಮಿಸ್ಸಾ ಪಞ್ಚ ಸನ್ಧಿಯೋ;
ಛಬ್ಬೀಸತಿವಿಧಾ ಮಿಸ್ಸಾ, ಪಞ್ಚವೋಕಾರಸನ್ಧಿಯೋ.
ಇತ್ಥಂ ಭೂಮಿಪ್ಪಭೇದೇನ, ಏಕತಿಂಸವಿಧಾಪಿ ಚ;
ಸನ್ತತಿರಾಸಿಭೇದೇನ, ಸಿಯುಂ ತಿಂಸವಿಧಾ ಕಥಂ.
ರೂಪಸನ್ತತಿಸೀಸಾನಂ ¶ ,
ರಾಸಯೋ ಸತ್ತವೀಸತಿ;
ವುತ್ತಾ ಕಾಮೇ ವಸಾ ತೇಸಂ,
ಸತ್ತಕಾ ಕಾಮಸನ್ಧಿಯೋ.
ವೇದನಾಸಞ್ಞಾಸಙ್ಖಾರ-ವಿಞ್ಞಾಣಕ್ಖನ್ಧಸಙ್ಗಹಾ;
ಸಬ್ಬತ್ಥಾಪಿ ಚತಸ್ಸೋವ, ನಾಮಸನ್ತತಿಯೋ ಸಿಯುಂ.
ಇಚ್ಚುಭಿನ್ನಂ ವಸಾ ಹೋನ್ತಿ, ತತ್ಥೇಕಾದಸಕಾದಯೋ;
ಸನ್ತತಿರಾಸಯೋ ಪುಬ್ಬೇ, ವಿಭತ್ತಾ ಸತ್ತಕಾದಯೋ.
ಏಕಾದಸಕದಸಕ-ನವಟ್ಠಸತ್ತಕಾ ¶ ಸಿಯುಂ;
ಛಕ್ಕೇನ ಸದ್ಧಿಂ ವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಾ, ತಸ್ಮಾ ತತ್ಥ ಛ ಸಙ್ಗಹಾ.
ಅಟ್ಠ ಸನ್ತತಿಯೋ ಹೋನ್ತಿ, ರೂಪಲೋಕೇನ ಮಿಸ್ಸಿತಾ;
ಅಟ್ಠಕೋ ರಾಸಿ ತತ್ಥೇಕೋ, ತಸ್ಮಾ ಸನ್ತತಿ ವುಚ್ಚತಿ.
ಜೀವಿತನವಕೋ ತ್ವೇಕೋ, ಅಸಞ್ಞೀ ಪಟಿಸನ್ಧಿಯಂ;
ಅರೂಪೀನಂ ಚತಸ್ಸೋಪಿ, ನಾಮಸನ್ತತಿಯೋ ಸಿಯುಂ.
ಇಚ್ಚೇಕಕಚತುಕ್ಕಾನಂ, ವಸೇನ ದ್ವೇ ಅಮಿಸ್ಸಿತಾ;
ಅಟ್ಠವೀಸಞ್ಚ ಮಿಸ್ಸಾತಿ, ತಿಂಸೇವ ಹೋನ್ತಿ ಸನ್ಧಿಯೋ.
ಏಕುಪ್ಪಾದನಿರೋಧಾ ಚ, ಅಮಿಸ್ಸಾ ತತ್ಥ ರಾಸಯೋ;
ಮಿಸ್ಸಿತಾನಂ ವಿಭಾಗೋಯಂ, ಯಥಾಯೋಗಂ ಕಥೀಯತಿ.
ಉಪ್ಪಾದಟ್ಠಿತಿಭಙ್ಗಾನಂ, ವಸಾ ತೀಣಿ ಖಣಾನಿಪಿ;
ಸಮಾನಾನೇವ ನಾಮಾನಂ, ಏಕಚಿತ್ತಕ್ಖಣಂ ಮತಂ.
ತುಲ್ಯಮುಪ್ಪಾದಭಙ್ಗಾನಂ, ರೂಪಾನಮ್ಪಿ ಖಣದ್ವಯಂ;
ಏಕೂನಪಞ್ಞಾಸಮತ್ತಂ, ಠಿತಿಕ್ಖಣಮುದೀರಿತಂ.
ನಾಮರೂಪಾನಮುಪ್ಪಾದೋ, ಭಙ್ಗೋಪಿ ಹಿ ಸಮೋ ಮತೋ;
ದನ್ಧಂ ಹಿ ವತ್ತಿಕಂ ರೂಪಂ, ನಾಮಂ ತು ಲಹುವತ್ತಿಕಂ.
ತಥಾ ಹಿ ರೂಪೇ ತಿಟ್ಠನ್ತೇ, ಚಿತ್ತುಪ್ಪಾದಾ ತು ಸೋಳಸ;
ಉಪ್ಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ಪವತ್ತಿತ್ವಾ, ಭಿಜ್ಜನ್ತಿ ಚ ಲಹುಂ ಲಹುಂ.
ತಸ್ಮಾ ¶ ಹಿ ಏಕಪಞ್ಞಾಸ-ಖಣರೂಪಕ್ಖಣಂ ತಥಾ;
ಸತ್ತರಸಚಿತ್ತಕ್ಖಣಂ, ತಿಖಣನ್ತಿ ಚ ವುಚ್ಚತಿ.
ಚಿತ್ತಕ್ಖಣಂ ಹಿ ತಿಣ್ಣನ್ನಂ, ತತ್ಥ ವಿಞ್ಞತ್ತಿಕದ್ವಯಂ;
ಲಕ್ಖಣತ್ತಯರೂಪಂ ತು, ಸಲಕ್ಖಣವವತ್ಥಿತಂ.
ತಸ್ಮಾ ಹಿತ್ವಾ ದ್ವಯಞ್ಚೇತಂ, ಬಾವೀಸತಿವಿಧಮ್ಪಿ ಚ;
ರೂಪಂ ನಾಮ ಚತುಕ್ಕಞ್ಚ, ಸಲಕ್ಖಣನಿಯಾಮಿತಂ.
ಏಕುಪ್ಪಾದನಿರೋಧಾ ¶ ಚ, ತತ್ಥ ತುಲ್ಯಕ್ಖಣಾ ಮತಾ;
ಅತುಲ್ಯಕ್ಖಣಧಮ್ಮಾನಂ, ಸಿಯಾ ಭೇದಂ ಯಥಾರಹಂ.
ಪಟಿಸನ್ಧಿಕ್ಖಣೇ ಜಾತಂ, ತಸ್ಮಾ ರೂಪಂ ತತೋ ಪರಂ;
ಸತ್ತರಸಮಚಿತ್ತಸ್ಸ, ಭಙ್ಗೇನ ಸಹ ಭಿಜ್ಜತಿ.
ತಸ್ಸ ಠಿತಿಕ್ಖಣೇ ಜಾತಂ, ರೂಪಮ್ಪಿ ಚ ತತೋ ಪರಂ;
ಅಟ್ಠಾರಸಮಚಿತ್ತಸ್ಸ, ಉಪ್ಪಾದೇ ಪನ ಭಿಜ್ಜತಿ.
ತಸ್ಸ ಭಙ್ಗಕ್ಖಣೇ ಜಾತಂ, ರೂಪಮ್ಪಿ ಚ ತತೋ ಪರಂ;
ಅಟ್ಠಾರಸಮಚಿತ್ತಸ್ಸ, ಠಿತಿಕಾಲೇಸು ಭಿಜ್ಜತಿ.
ತಥಾ ದುತಿಯಚಿತ್ತಸ್ಸ, ಉಪ್ಪಾದಮ್ಹಿ ಸಮುಟ್ಠಿತಂ;
ಅಟ್ಠಾರಸಮಚಿತ್ತಸ್ಸ, ಭಙ್ಗೇನ ಸಹ ಭಿಜ್ಜತಿ.
ಇತಿ ವುತ್ತನಿಯಾಮೇನ, ಸಜಾತಿಕ್ಖಣತೋ ಪರಂ;
ಠತ್ವಾ ಏಕೂನಪಞ್ಞಾಸ, ಖಣಾನಿ ಪುನ ಭಿಜ್ಜತಿ.
ತಸ್ಮಾ ಏಕೂನಪಞ್ಞಾಸ, ಕಲಾಪಾ ಸಹ ವತ್ತರೇ;
ಏಕೋ ಜಾಯತಿ ಏಕೋ ಚ, ಭಿಜ್ಜತೀತಿ ಚ ಸಬ್ಬಥಾ.
ಏಕಸನ್ತತಿಸಮ್ಬನ್ಧಾ, ಕಲಾಪಾ ಸಹ ಕಮ್ಮಜಾ;
ಯಥಾನುಪುಬ್ಬಘಟಿತಾ, ಏಕಪಞ್ಞಾಸ ಲಬ್ಭರೇ.
ಸತ್ತವೀಸ ಪನಿಚ್ಚೇವಂ, ಕಾಮೇ ದ್ವೇ ರೂಪಭೂಮಿಯಂ;
ರೂಪಸನ್ತತಿಸೀಸಾನಂ, ರಾಸಯೋ ಸತ್ತಕಾದಯೋ.
ಏಕೂನತಿಂಸ ಸಬ್ಬೇಪಿ, ಕಮ್ಮಜಾತಾ ಯಥಾರಹಂ;
ಏಕಪಞ್ಞಾಸ ಘಟಿಕಾ, ಪವತ್ತನ್ತಿ ಖಣೇ ಖಣೇ.
ತತ್ಥ ¶ ಸನ್ಧಿಕ್ಖಣೇ ಜಾತಂ, ಸತ್ತರಸಮಚೇತಸೋ;
ಉಪ್ಪಾದೇ ಭಿಜ್ಜತಿಚ್ಚೇವಂ, ವುತ್ತೋ ಅಟ್ಠಕಥಾನಯೋ.
ತಂ ನಯಂ ಪಟಿಬಾಹಿತ್ವಾ, ಚಿತ್ತೇನ ಸಹ ಭಿಜ್ಜತಿ;
ಚಿತ್ತೇನ ಸಹ ಜಾತನ್ತಿ, ವುತ್ತಮಾಚರಿಯೇನ ಹಿ.
ಆನಾಪಾನತಕ್ಕಚಾರಾ ¶ , ಏಕುಪ್ಪಾದನಿರೋಧಕಾ;
ವುತ್ತಾ ಹಿ ಯಮಕೇ ಕಾಯವಚೀಸಙ್ಖಾರನಾಮಕಾ.
ಚಿತ್ತುಪ್ಪಾದಕ್ಖಣೇ ಜಾತಾ, ಉತು ತಸ್ಸ ಠಿತಿಕ್ಖಣೇ;
ರೂಪಂ ಜನೇತಿ ತತ್ಥಾಪಿ, ಉತು ಭಙ್ಗಕ್ಖಣೇಪಿ ಚ.
ಅನುಪುಬ್ಬಕ್ಕಮೇನೇವಂ, ಜಾತಂ ರೂಪಂ ತಥಾಪರಂ;
ಅಟ್ಠಾರಸಮಉಪ್ಪಾದಟ್ಠಿತಿಆದೀಸು ಭಿಜ್ಜತಿ.
ಇತ್ಥಂ ಕಲಾಪಾ ಘಟಿತಾ, ಉತುಜಾಹಾರಜಾಪಿ ಚ;
ಏಕಸನ್ತತಿಸಮ್ಬನ್ಧಾ, ಏಕಪಞ್ಞಾಸ ಲಬ್ಭರೇ.
ಕಲಾಪಾ ಚಿತ್ತಜಾ ಯಸ್ಮಾ, ಉಪ್ಪಾದಕ್ಖಣಸಮ್ಭೂತಾ;
ಘಟಿಕಾ ಸಹ ಲಬ್ಭನ್ತಿ, ತಸ್ಮಾ ಸತ್ತರಸೇವ ತೇ.
ಸಬ್ಬೇಪಿ ರೂಪಜನಕಾ, ಚಿತ್ತುಪ್ಪಾದೇ ಯಥಾಸಕಂ;
ಜನೇನ್ತಿ ಠಿತಿಭಙ್ಗೇಸು, ನ ಜನೇನ್ತೀತಿ ಕೇಚನಾ.
ಕುಸಲಾಬ್ಯಾಕತಾದೀನಂ, ಏಕುಪ್ಪಾದನಿರೋಧತಾ;
ಧಮ್ಮಾನಂ ಯಮಕೇ ವುತ್ತಾ, ಇತಿ ಪಾಳಿ ವದನ್ತಿ ಚ.
ಕುಸಲಾದಿಕಸಮ್ಬನ್ಧಾ, ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಹಿ ದೇಸಿತಾ;
ಇತಿ ವತ್ವಾ ಪುರೇ ವುತ್ತಂ, ಇಚ್ಛನ್ತಾಚರಿಯಾ ನಯಂ.
ಇಚ್ಚೇವಂ ಚತುಸಮ್ಭೂತಾ, ರೂಪಸನ್ತತಿರಾಸಯೋ;
ರೂಪಾನಿ ಚ ಕಲಾಪಾ ಚ, ಏಕಾಬದ್ಧಾ ಯಥಾರಹಂ.
ಸುತ್ತಪವತ್ತಮತ್ತಾನಂ, ಸಮ್ಬುದ್ಧಾನಮ್ಪಿ ಪಾಣಿನಂ;
ಯಾವ ಮರಣಕಾಲಾಪಿ, ಪವತ್ತನ್ತಿ ನಿರನ್ತರಂ.
ಆಯುಕ್ಖಯಾ ¶ ಚ ಮರಣಂ, ತಥಾ ಕಮ್ಮಕ್ಖಯಾ ಸಿಯಾ;
ಉಭಿನ್ನಂ ವಾ ಖಯಾ ಚಾಥ, ಉಪಚ್ಛೇದಕಕಮ್ಮುನಾ.
ಚತುಧಾಪಿ ಮರನ್ತಸ್ಸ, ತಸ್ಸೇವಂ ತು ಯಥಾರಹಂ;
ಸತ್ತರಸಚಿತ್ತಕ್ಖಣಮತ್ತಸೇಸಮ್ಹಿ ಜೀವಿತೇ.
ಉಪರಿಚ್ಚುತಿಚಿತ್ತಸ್ಸ ¶ , ಸತ್ತರಸಮಚೇತಸೋ;
ಠಿತಿಕಾಲಮುಪಾದಾಯ, ನ ತು ಜಾಯತಿ ಕಮ್ಮಜಂ.
ತಸ್ಸುಪ್ಪಾದಕ್ಖಣೇ ಜಾತಂ,
ರೂಪಞ್ಚ ಚುತಿಯಾ ಸಹ;
ಭಿಜ್ಜತೀತಿ ಮತೋ ನಾಮ,
ತತೋ ಹೋತಿ ಸ ಪುಗ್ಗಲೋ.
ಚಿತ್ತಜಾಹಾರಜಞ್ಚಾಪಿ, ನ ಜಾಯತಿ ತತೋ ಪರಂ;
ಉತುಸಮ್ಭವರೂಪಂ ತು, ಅವಸಿಸ್ಸತಿ ವಾ ನ ವಾ.
ತತೋ ವುತ್ತನಯೇನೇವ, ಮತಸತ್ತೋ ಯಥಾರಹಂ;
ಮಿಸ್ಸಾಮಿಸ್ಸಾಹಿ ಸನ್ಧೀಹಿ, ಪುನದೇವೋಪಪಜ್ಜತಿ.
ತತೋ ವುತ್ತನಯೇನೇವ, ಏಕೂನತಿಂಸ ಕಮ್ಮಜಾ;
ತೇಸಮುಟ್ಠಾನಿಕಾ ಪಞ್ಚ, ಚತುತ್ತಿಂಸ ಸಮಿಸ್ಸಿತಾ.
ಕಲಾಪಾ ರಾಸಯೋ ಹೋನ್ತಿ, ಸತ್ತವೀಸತಿಭೂಮಿಸು;
ಇತಿ ಸಬ್ಬಪಕಾರೇನ, ರೂಪಧಮ್ಮಾ ಪಕಾಸಿತಾತಿ.
ಇತಿ ರೂಪವಿಭಾಗೇ ಪಕಿಣ್ಣಕಕಥಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ.
ದ್ವಾವೀಸತಿಮೋ ಪರಿಚ್ಛೇದೋ.
ನಿಟ್ಠಿತೋ ಚ ಸಬ್ಬಥಾಪಿ ರೂಪವಿಭಾಗೋ.
ತೇವೀಸತಿಮೋ ಪರಿಚ್ಛೇದೋ
೪. ನಿಬ್ಬಾನವಿಭಾಗೋ
೨೩. ಮೂಲವಿಸುದ್ಧಿಕಥಾ
ಇತ್ಥಂ ¶ ¶ ಚಿತ್ತಂ ಚೇತಸಿಕಂ, ರೂಪಞ್ಚೇವಾತಿ ಸಙ್ಖತಾ;
ವುತ್ತಾ ಅಸಙ್ಖತಂ ದಾನಿ, ನಿಬ್ಬಾನನ್ತಿ ಪವುಚ್ಚತಿ.
ಸೀಲವಿಸುದ್ಧಿ ಆದಿಮ್ಹಿ, ತತೋ ಚಿತ್ತವಿಸುದ್ಧಿ ಚ;
ದಿಟ್ಠಿವಿಸುದ್ಧಿನಾಮಾ ಚ, ಕಙ್ಖಾವಿತರಣಾಪಿ ಚ.
ತತೋ ಪರಂ ಮಗ್ಗಾಮಗ್ಗ-ಞಾಣದಸ್ಸನನಾಮಿಕಾ;
ತಥಾ ಪಟಿಪದಾಞಾಣ-ದಸ್ಸನಾ ಞಾಣದಸ್ಸನಂ.
ಇಚ್ಚಾನುಕ್ಕಮತೋ ವುತ್ತಾ, ಸತ್ತ ಹೋನ್ತಿ ವಿಸುದ್ಧಿಯೋ;
ಸತ್ತಮಾನುತ್ತರಾ ತತ್ಥ, ಪುಬ್ಬಭಾಗಾ ಛ ಲೋಕಿಯಾ.
ಸಂವರೋ ಪಾತಿಮೋಕ್ಖೋ ಚ, ತಥೇವಿನ್ದ್ರಿಯಸಂವರೋ;
ಆಜೀವಪಾರಿಸುದ್ಧಿ ಚ, ಸೀಲಂ ಪಚ್ಚಯನಿಸ್ಸಿತಂ.
ಇತಿ ಸೀಲವಿಸುದ್ಧೀತಿ, ಸುದ್ಧಮೇತಂ ಪವುಚ್ಚತಿ;
ಚತುಪಾರಿಸುದ್ಧಿಸೀಲಂ, ಧುತಙ್ಗಪರಿವಾರಿತಂ.
ಕಸಿಣಾನಿ ದಸಾಸುಭಾ, ದಸಾನುಸ್ಸತಿಯೋ ಪನ;
ಅಪ್ಪಮಞ್ಞಾ ಚ ಸಞ್ಞಾ ಚ, ವವತ್ಥಾರುಪ್ಪಕಾತಿ ಚ.
ಸಮಥಕ್ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಾನಿ, ತಾಲೀಸಟ್ಠಕಥಾನಯೇ;
ಪಾಳಿಯಂ ತು ವಿಭತ್ತಾನಿ, ಅಟ್ಠತಿಂಸಾತಿ ವಣ್ಣಿತಂ.
ಪಥವಾಪೋ ಚ ತೇಜೋ ಚ,
ವಾಯೋ ನೀಲಞ್ಚ ಪೀತಕಂ;
ಲೋಹಿತೋದಾತಮಾಕಾಸಂ ¶ ,
ಆಲೋಕಕಸಿಣನ್ತಿ ಚ.
ಕಸಿಣಾನಿ ದಸೇತಾನಿ, ವುತ್ತಾನಟ್ಠಕಥಾನಯೇ;
ಅಟ್ಠೇವ ಪಾಳಿಯಂ ಹಿತ್ವಾ, ಅನ್ತೇ ತು ಕಸಿಣದ್ವಯಂ.
ಉದ್ಧುಮಾತಂ ವಿನೀಲಞ್ಚ, ವಿಪುಬ್ಬಕಂ ವಿಖಾಯಿತಂ;
ವಿಚ್ಛಿದ್ದಕಞ್ಚ ವಿಕ್ಖಿತ್ತಂ, ಹತವಿಕ್ಖಿತ್ತಲೋಹಿತಂ.
ಪುಳವಕಂ ¶ ಅಟ್ಠಿಕಞ್ಚೇತಿ, ಅಸುಭಾ ದಸ ದೇಸಿತಾ;
ರೂಪಕಾಯವಿಭಾಗಾಯ, ದಸಕಾಯವಿಪತ್ತಿಯಾ.
ಬುದ್ಧೇ ಧಮ್ಮೇ ಚ ಸಙ್ಘೇ ಚ, ಸೀಲೇ ಚಾಗೇ ಚ ಅತ್ತನಾ;
ದೇವತೋಪಸಮಾಯಞ್ಚ, ಸತ್ತಾನುಸ್ಸತಿಯೋ ಕಮಾ.
ಮರಣಸ್ಸತಿ ನಾಮೇಕಾ, ತಥಾ ಕಾಯಗತಾಸತಿ;
ಆನಾಪಾನಸ್ಸತಿಚ್ಚೇವಂ, ದಸಾನುಸ್ಸತಿಯೋ ಮತಾ.
ಮೇತ್ತಾ ಕರುಣಾ ಮುದಿತಾ, ಉಪೇಕ್ಖಾತಿ ಚತುಬ್ಬಿಧಾ;
ವುತ್ತಾ ಬ್ರಹ್ಮವಿಹಾರಾ ಚ, ಅಪ್ಪಮಞ್ಞಾತಿ ತಾದಿನಾ.
ಏಕಾಹಾರೇ ಪಟಿಕ್ಕೂಲ-ಸಞ್ಞಾ ನಾಮೇಕಮೇವ ತು;
ಚತುಧಾತುವವತ್ಥಾನಂ, ಚತುಧಾತುಪರಿಗ್ಗಹೋ.
ಆಕಾಸಾನಞ್ಚಾಯತನಂ, ವಿಞ್ಞಾಣಞ್ಚಮಥಾಪರಂ;
ಆಕಿಞ್ಚಞ್ಞಂ ತಥಾ ನೇವ-ಸಞ್ಞಾನಾಸಞ್ಞನಾಮಕಂ.
ಇಚ್ಚಾನುಕ್ಕಮತೋ ವುತ್ತಾ, ಅರೂಪಜ್ಝಾನಿಕಾ ಪನ;
ಅರೂಪಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಾನಿ, ಚತ್ತಾರೋಪಿ ಪಕಿತ್ತಿತಾ.
ಕಸಿಣಾಸುಭಕೋಟ್ಠಾಸೇ, ಆನಾಪಾನೇ ಚ ಸಬ್ಬಥಾ;
ದಿಸ್ವಾ ಸುತ್ವಾ ಫುಸಿತ್ವಾ ವಾ, ಪರಿಕಮ್ಮಂ ತು ಕುಬ್ಬತೋ.
ಉಗ್ಗಹೋ ನಾಮ ಸಮ್ಭೋತಿ, ನಿಮಿತ್ತಂ ತತ್ಥ ಯುಞ್ಜತೋ;
ಪಟಿಭಾಗೋ ತಮಾರಬ್ಭ, ತತ್ಥ ವತ್ತತಿ ಅಪ್ಪನಾ.
ಸಾಧು ¶ ಸತ್ತಾ ಸುಖೀ ಹೋನ್ತು, ದುಕ್ಖಾ ಮುಚ್ಚನ್ತು ಪಾಣಿನೋ;
ಅಹೋ ಸತ್ತಾ ಸುಖಪ್ಪತ್ತಾ, ಹೋನ್ತು ಯದಿಚ್ಛಕಾತಿ ಚ.
ಉದ್ದಿಸ್ಸ ವಾ ಅನೋದಿಸ್ಸ, ಯುಞ್ಜತೋ ಸತ್ತಗೋಚರೇ;
ಅಪ್ಪಮಞ್ಞಾ ಪನಪ್ಪೇನ್ತಿ, ಅನುಪುಬ್ಬೇನ ವತ್ತಿಕಾ.
ಕಸಿಣುಗ್ಘಾಟಿಮಾಕಾಸೇ, ಪಠಮಾರುಪ್ಪಮಾನಸೇ;
ತಸ್ಸೇವ ನತ್ಥಿಭಾವೇ ಚ, ತತಿಯಾರುಪ್ಪಕೇತಿ ಚ.
ಯುಞ್ಜನ್ತಸ್ಸ ¶ ಪನೇತೇಸು, ಗೋಚರೇಸು ಚತೂಸುಪಿ;
ಅಪ್ಪೇನ್ತಿ ಅನುಪುಬ್ಬೇನ, ಆರುಪ್ಪಾಪಿ ಚತುಬ್ಬಿಧಾ.
ಆನಾಪಾನಞ್ಚ ಕಸಿಣಂ, ಪಞ್ಚಕಜ್ಝಾನಿಕಂ ತಹಿಂ;
ಪಠಮಜ್ಝಾನಿಕಾ ವುತ್ತಾ, ಕೋಟ್ಠಾಸಾಸುಭಭಾವನಾ.
ಸುಖಿತಜ್ಝಾನಿಕಾ ತಿಸ್ಸೋ, ಅಪ್ಪಮಞ್ಞಾ ಚ ಹೇಟ್ಠಿಮಾ;
ಉಪೇಕ್ಖಾರುಪ್ಪಕಾ ಪಞ್ಚ, ಉಪೇಕ್ಖಾಝಾನಿಕಾತಿ ಚ.
ಏಕಾ ದಸೇಕಾ ದಸ ಚ, ತಯೋ ಪಞ್ಚೇತಿ ಸಬ್ಬಥಾ;
ಪರಿಕಮ್ಮವಸಾ ತಿಂಸ, ಛ ಕೋಟ್ಠಾಸಾ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ.
ಪಞ್ಚಕಾದಿಸುಖೋಪೇಕ್ಖಾ, ಝಾನಭೇದಾ ಚತುಬ್ಬಿಧಾ;
ಏಕಚ್ಚತುಪಞ್ಚಝಾನ-ವಸೇನ ತಿವಿಧಾ ಸಿಯುಂ.
ರೂಪಾರೂಪವಸಾ ದ್ವೇ ಚ, ಅಪ್ಪನಾತೋ ಪುನೇಕಧಾ;
ಇಚ್ಚೇವಮಪ್ಪನಾ ಕಮ್ಮ-ಟ್ಠಾನಭೇದಾ ಸಮಿಸ್ಸಿತಾ.
ದ್ವೇ ಚ ಸಞ್ಞಾವವತ್ಥಾನಾ, ಅಟ್ಠಾನುಸ್ಸತಿಯೋತಿ ಚ;
ಸೇಸಾ ದಸ ಪವುಚ್ಚನ್ತಿ, ಉಪಚಾರಸಮಾಧಿಕಾ.
ಪರಿಕಮ್ಮೋಪಚಾರಾನುಲೋಮಗೋತ್ರಭುತೋ ಪರಂ;
ಪಞ್ಚಮಂ ವಾ ಚತುತ್ಥಂ ವಾ, ಜವನಂ ಹೋತಿ ಅಪ್ಪನಾ.
ಅಪ್ಪನಾಜವನಂ ಸಬ್ಬಂ, ಲೋಕುತ್ತರಮಹಗ್ಗತಂ;
ತಿಹೇತುಕಪರಿತ್ತಾನಿ, ಪುರಿಮಾನಿ ಯಥಾರಹಂ.
ಆವಜ್ಜನಾ ¶ ಚ ವಸಿತಾ, ತಂಸಮಾಪಜ್ಜನಾ ತಥಾ;
ಅಧಿಟ್ಠಾನಾ ಚ ವುಟ್ಠಾನಾ, ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಣ ಪಞ್ಚಮಾ.
ವಸಿತಾಹಿ ವಸೀಭೂತಾ, ಇತಿ ಕತ್ವಾನ ಪಞ್ಚಹಿ;
ಭಾವೇನ್ತಸ್ಸ ಪನಪ್ಪೇನ್ತಿ, ಉಪರೂಪರಿ ಅಪ್ಪನಾ.
ಯುಞ್ಜನ್ತಸ್ಸ ತು ವುಟ್ಠಾಯ, ಕಸಿಣಜ್ಝಾನಪಞ್ಚಮಾ;
ಪಞ್ಚಾಭಿಞ್ಞಾ ಹಿ ಅಪ್ಪೇನ್ತಿ, ರೂಪಸದ್ದಾದಿಗೋಚರೇ.
ಲೋಕುತ್ತರಾ ಪನಪ್ಪೇನ್ತಿ, ಸಬ್ಬೇ ನಿಬ್ಬಾನಗೋಚರೇ;
ಅನಿಚ್ಚದುಕ್ಖಾನತ್ತಾತಿ, ಭೂಮಿಧಮ್ಮೇ ವಿಪಸ್ಸತೋ.
ತತ್ಥ ¶ ಚ ಪಾದಕಜ್ಝಾನಂ, ಸಮ್ಮಟ್ಠಜ್ಝಾನಮೇವ ವಾ;
ಅಜ್ಝಾಸಯೋ ಚ ವುಟ್ಠಾನ-ಗಾಮಿನೀ ಚ ವಿಪಸ್ಸನಾ.
ಮಗ್ಗಾನಂ ಝಾನಭೇದಾಯ, ಯಥಾಯೋಗಂ ನಿಯಾಮತಾ;
ಯಥಾಸಕಂ ಫಲಾನಂ ತು, ಮಗ್ಗಾ ಹೋನ್ತಿ ನಿಯಾಮತಾ.
ಮಗ್ಗಾನನ್ತರಮೇವಾಥ, ಭೂಮಿಧಮ್ಮೇ ವಿಪಸ್ಸತೋ;
ಫಲಸಮಾಪತ್ತಿಯಮ್ಪಿ, ಅಪ್ಪೇತಿ ಫಲಮಾನಸಂ.
ಅನುಪುಬ್ಬಸಮಾಪತ್ತಿಂ, ಸಮಾಪಜ್ಜಿಸ್ಸ ವುಟ್ಠಿತೋ;
ಝಾನಧಮ್ಮೇ ವಿಪಸ್ಸಿತ್ವಾ, ತತ್ಥ ತತ್ಥೇವ ಪಣ್ಡಿತೋ.
ಚತುತ್ಥಾರುಪ್ಪಮಪ್ಪೇತ್ವಾ, ಏಕದ್ವಿಜವನಾಪರಂ;
ನಿರೋಧಂ ನಾಮ ಫುಸತಿ, ಸಮಾಪತ್ತಿಮಚಿತ್ತಕಂ.
ಅರಹಾ ವಾ ಅನಾಗಾಮೀ, ಪಞ್ಚವೋಕಾರಭೂಮಿಯಂ;
ಯಥಾಸಕಂ ಫಲುಪ್ಪಾದೋ, ವುಟ್ಠಾನನ್ತಿ ತತೋ ಮತೋ.
ಅಪ್ಪನಾಪರಿಯೋಸಾನೇ, ಸಿಯಾ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಸಮ್ಭವಾ;
ಭವಙ್ಗಪಾತೋ ತಂ ಛೇತ್ವಾ, ಜಾಯತೇ ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಣಾ.
ಇತಿ ವುತ್ತಾನುಸಾರೇನ, ಅಪ್ಪನಾನಯಸಙ್ಗಹಂ;
ಯಥಾಯೋಗಂ ವಿಭಾವೇಯ್ಯ, ತತ್ಥ ತತ್ಥ ವಿಚಕ್ಖಣೋ.
ಚಿತ್ತವಿಸುದ್ಧಿ ¶ ನಾಮಾಯಂ, ಚಿತ್ತಸಂಕ್ಲೇಸಸೋಧನೋ;
ಉಪಚಾರಪ್ಪನಾಭೇದೋ, ಸಮಥೋ ಪುಬ್ಬಭಾಗಿಯೋತಿ.
ಇತಿ ನಿಬ್ಬಾನವಿಭಾಗೇ ಮೂಲವಿಸುದ್ಧಿಕಥಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ.
ತೇವೀಸತಿಮೋ ಪರಿಚ್ಛೇದೋ.
ಚತುವೀಸತಿಮೋ ಪರಿಚ್ಛೇದೋ
೨೪. ಪರಿಗ್ಗಹವಿಸುದ್ಧಿಕಥಾ
ಸೀಲಚಿತ್ತವಿಸುದ್ಧೀಹಿ, ಯಥಾವುತ್ತಾಹಿ ಮಣ್ಡಿತೋ;
ಪಯೋಗಾಸಯಸಮ್ಪನ್ನೋ, ನಿಬ್ಬಾನಾಭಿರತೋ ತತೋ.
ಖನ್ಧಾಯತನಧಾತಾದಿಪ್ಪಭೇದೇಹಿ ¶ ಯಥಾರಹಂ;
ಲಕ್ಖಣಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಾನ-ಪದಟ್ಠಾನವಿಭಾಗತೋ.
ಪರಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಸಙ್ಖಾರೇ, ನಾಮರೂಪಂ ಯಥಾಕಥಂ;
ವವತ್ಥಪೇನ್ತೋ ತತ್ಥೇವಮನುಪಸ್ಸತಿ ಪಞ್ಞವಾ.
ನಾಮರೂಪಮಿದಂ ಸುದ್ಧಂ, ಅತ್ತಭಾವೋತಿ ವುಚ್ಚತಿ;
ನತ್ಥೇತ್ಥ ಕೋಚಿ ಅತ್ತಾ ವಾ, ಸತ್ತೋ ಜೀವೋ ಚ ಪುಗ್ಗಲೋ.
ಯಥಾಪಿ ಅಙ್ಗಸಮ್ಭಾರಾ, ಹೋತಿ ಸದ್ದೋ ರಥೋ ಇತಿ;
ಏವಂ ಖನ್ಧೇಸು ಸನ್ತೇಸು, ಹೋತಿ ಸತ್ತೋತಿ ಸಮ್ಮುತಿ.
ಖನ್ಧಾಯತನಧಾತೂನಂ, ಯಥಾಯೋಗಮನುಕ್ಕಮೋ;
ಅಬ್ಬೋಚ್ಛಿನ್ನೋ ಪವತ್ತನ್ತೋ, ಸಂಸಾರೋತಿ ಪವುಚ್ಚತಿ.
ಇತಿ ನಾನಪ್ಪಕಾರೇನ, ತೇಭೂಮಕಪರಿಗ್ಗಹೋ;
ಭೂಮಿಧಮ್ಮವವತ್ಥಾನಂ, ಸುದ್ಧಸಙ್ಖಾರದಸ್ಸನಂ.
ಅತ್ತದಿಟ್ಠಿಪಹಾನೇನ ¶ , ದಿಟ್ಠಿಸಂಕ್ಲೇಸಸೋಧನಂ;
ದಿಟ್ಠಿವಿಸುದ್ಧಿ ನಾಮಾತಿ, ಞಾಣಮೇತಂ ಪವುಚ್ಚತಿ.
ಪರಿಗ್ಗಹಿತಸಙ್ಖಾರೋ, ನಾಮರೂಪಮಪತ್ಥಿಯಾ;
ತತೋ ಪರಂ ಯಥಾಯೋಗಂ, ಪರಿಗ್ಗಣ್ಹತಿ ಪಚ್ಚಯೇ.
ದುಕ್ಖಸಮುದಯೋ ತತ್ಥ, ತಣ್ಹಾ ಸಂಸಾರನಾಯಿಕಾ;
ಸಮೋಧಾನೇತಿ ಸಙ್ಖಾರೇ, ತತ್ಥ ತತ್ಥುಪಪತ್ತಿಯಾ.
ತಣ್ಹಾಸಮ್ಭವಮೇವೇತಂ, ತಸ್ಮಾ ದುಕ್ಖಂ ಪವುಚ್ಚತಿ;
ತದಪ್ಪವತ್ತಿ ನಿಬ್ಬಾನಂ, ಮಗ್ಗೋ ತಂಪಾಪಕೋತಿ ಚ.
ಚತುಸಚ್ಚವವತ್ಥಾನ-ಮುಖೇನೇವಮ್ಪಿ ಪಚ್ಚಯೇ;
ಪರಿಗ್ಗಣ್ಹನ್ತಿ ಏಕಚ್ಚೇ, ಸಙ್ಖಾರಾನಮಥಾಪರೇ.
ಆಲೋಕಾಕಾಸವಾಯಾಪಪಥವಿಞ್ಚುಪನಿಸ್ಸಯಂ;
ಭವಙ್ಗಪರಿಣಾಮಞ್ಚ, ಲಭಿತ್ವಾವ ಯಥಾರಹಂ.
ಛ ವತ್ಥೂನಿ ಚ ನಿಸ್ಸಾಯ, ಛ ದ್ವಾರಾರಮ್ಮಣಾನಿ ಚ;
ಪಟಿಚ್ಚ ಮನಸಿಕಾರಂ, ಪವತ್ತನ್ತಿ ಅರೂಪಿನೋ.
ಯಥಾಸಕಸಮುಟ್ಠಾನಂ ¶ , ವಿಭಾಗೇಹಿ ಚ ರೂಪಿನೋ;
ಪವತ್ತನ್ತಿ ಏಕಚ್ಚೇತಿ, ಪರಿಗ್ಗಣ್ಹನ್ತಿ ಪಚ್ಚಯೇ.
ಅವಿಜ್ಜಾಪಚ್ಚಯಾ ಹೋನ್ತಿ, ಸಙ್ಖಾರಾ ತು ತತೋ ತಥಾ;
ವಿಞ್ಞಾಣಂ ನಾಮರೂಪಞ್ಚ, ಸಳಾಯತನನಾಮಕಂ.
ಫಸ್ಸೋ ಚ ವೇದನಾ ತಣ್ಹಾ, ಉಪಾದಾನಂ ಭವೋ ತತೋ;
ಜಾತಿ ಜರಾ ಮರಣಞ್ಚ, ಪವತ್ತತಿ ಯಥಾರಹಂ.
ತತೋ ಸೋಕೋ ಪರಿದೇವೋ, ದುಕ್ಖಞ್ಚೇವ ತಥಾಪರಂ;
ದೋಮನಸ್ಸಮುಪಾಯಾಸೋ, ಸಮ್ಭೋತಿ ಚ ಯಥಾರಹಂ.
ಏತಸ್ಸ ಕೇವಲಸ್ಸೇವಂ, ದುಕ್ಖಕ್ಖನ್ಧಸ್ಸ ಸಮ್ಭವೋ;
ಪಟಿಚ್ಚಸಮುಪ್ಪಾದೋವ, ನತ್ಥಞ್ಞೋ ಕೋಚಿ ಕಾರಕೋ.
ತತ್ಥಾವಿಜ್ಜಾದಯೋ ¶ ದ್ವೇಪಿ, ಅದ್ಧಾತೀತೋ ಅನಾಗತೋ;
ಜಾತಾದಯೋಪರೇ ಅಟ್ಠ, ಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನೋತಿ ವಣ್ಣಿತೋ.
ಪುಞ್ಞಾಪುಞ್ಞಾನೇಞ್ಜವಸಾ, ಸಙ್ಖಾರಾ ತಿವಿಧಾ ತಥಾ;
ಭವೇಕದೇಸೋ ಕಮ್ಮಞ್ಚ, ಕಮ್ಮವಟ್ಟನ್ತಿ ವುಚ್ಚತಿ.
ಅವಿಜ್ಜಾತಣ್ಹುಪಾದಾನಾ, ಕ್ಲೇಸವಟ್ಟಮಥಾಪರೇ;
ವಿಪಾಕವಟ್ಟಂ ಸತ್ತಾಪಿ, ಉಪಪತ್ತಿಭವೋಪಿ ಚ.
ಅವಿಜ್ಜಾಸಙ್ಖಾರಾನಂ ತು, ಗಹಣೇ ಗಹಿತಾವ ತೇ;
ತಣ್ಹುಪಾದಾನಭವಾತಿ, ಅತೀತೇ ಪಞ್ಚ ಹೇತವೋ.
ತಣ್ಹುಪಾದಾನಭವಾನಂ, ಗಹಣೇ ಗಹಿತಾವ ತೇ;
ಅವಿಜ್ಜಾ ಸಙ್ಖಾರಾ ಚೇತಿ, ಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನೇಪಿ ಪಞ್ಚಕೇ.
ವಿಞ್ಞಾಣಾದಿಸರೂಪೇನ, ದಸ್ಸಿತಂ ಫಲಪಞ್ಚಕಂ;
ತಥಾ ತದೇವ ಜಾತಾದಿ-ನಾಮೇನಾನಾಗತನ್ತಿ ಚ.
ಅತೀತೇ ಹೇತವೋ ಪಞ್ಚ, ಇದಾನಿ ಫಲಪಞ್ಚಕಂ;
ಇದಾನಿ ಹೇತವೋ ಪಞ್ಚ, ಆಯತಿಂ ಫಲಪಞ್ಚಕಂ.
ಹೇತುಫಲಂ ಫಲಹೇತು, ಪುನ ಹೇತುಫಲಾನಿ ಚ;
ತಿಸನ್ಧಿ ಚತುಸಙ್ಖೇಪಂ, ವೀಸತಾಕಾರಮಬ್ರವುಂ.
ಅತ್ಥಧಮ್ಮಪಟಿವೇಧ-ದೇಸನಾನಂ ¶ ಯಥಾರಹಂ;
ಗಮ್ಭೀರತ್ತಾ ಚತುನ್ನಮ್ಪಿ, ಚತುಗಮ್ಭೀರತಾ ಮತಾ.
ಏಕತ್ತನಾನತ್ತನಯಾ, ಅಬ್ಯಾಪಾರನಯೋಪರೋ;
ತಥೇವಂಧಮ್ಮತಾ ಚೇತಿ, ನಯಾ ವುತ್ತಾ ಚತುಬ್ಬಿಧಾ.
ಜರಾಮರಣಸೋಕಾದಿ-ಪೀಳಿತಾನಮಭಿಣ್ಹಸೋ;
ಆಸವಾನಂ ಸಮುಪ್ಪಾದಾ, ಅವಿಜ್ಜಾ ಚ ಪವತ್ತತಿ.
ಅವಿಜ್ಜಾಪಚ್ಚಯಾ ಹೋನ್ತಿ, ಸಙ್ಖಾರಾಪಿ ಯಥಾ ಪುರೇ;
ಬದ್ಧಾವಿಚ್ಛೇದಮಿಚ್ಚೇವಂ, ಭವಚಕ್ಕಮನಾದಿಕಂ.
ತಣ್ಹಾವಿಜ್ಜಾನಾಭಿಕಂ ¶ ತಂ, ಜರಾಮರಣನೇಮಿಕಂ;
ಸೇಸಾಕಾರಾದಿಘಟಿಕಂ, ತಿಭವಾರಥಯೋಜಿತಂ.
ತಿಅದ್ಧಞ್ಚ ತಿವಟ್ಟಞ್ಚ, ತಿಸನ್ಧಿಘಟಿಕಂ ತಥಾ;
ಚತುಸಙ್ಖೇಪಗಮ್ಭೀರನಯಮಣ್ಡಿತದೇಸನಂ.
ವೀಸತಾಕಾರವಿಭಾಗಂ, ದ್ವಾದಸಾಕಾರಸಙ್ಗಹಂ;
ಧಮ್ಮಟ್ಠಿತೀತಿ ದೀಪೇನ್ತಿ, ಇದಪ್ಪಚ್ಚಯತಂ ಬುಧಾ.
ಪಟಿಚ್ಚಸಮುಪ್ಪಾದೋಯಂ, ಪಚ್ಚಯಾಕಾರನಾಮತೋ;
ಸಙ್ಖೇಪತೋ ಚ ವಿತ್ಥಾರಾ, ವಿವಿಧಾಕಾರಭೇದತೋ.
ಜನೇತಿ ಪಚ್ಚಯುಪ್ಪನ್ನೇ, ಅವಿಜ್ಜಾದಿಪವತ್ತಿಯಾ;
ಅವಿಜ್ಜಾದಿನಿರೋಧೇನ, ನಿರೋಧೇತಿ ಚ ಸಬ್ಬಥಾ.
ಪಚ್ಚಯಪ್ಪಚ್ಚಯುಪ್ಪನ್ನ-ವಸೇನೇವ ಪವತ್ತತಿ;
ಸಂಸಾರೋಯನ್ತಿ ಏಕಚ್ಚೇ, ಪರಿಗ್ಗಣ್ಹನ್ತಿ ಪಚ್ಚಯೇ.
ಸಮನ್ತಪಟ್ಠಾನಮಹಾಪಕರಣವಿಭಾಗತೋ;
ಏಕಚ್ಚೇ ಪರಿಗ್ಗಣ್ಹನ್ತಿ, ಚತುವೀಸತಿ ಪಚ್ಚಯೇ.
ಇತಿ ನಾನಪ್ಪಕಾರೇನ, ಪಚ್ಚಯಾನಂ ಪರಿಗ್ಗಹೋ;
ಸಪ್ಪಚ್ಚಯನಾಮರೂಪಂ, ವವತ್ಥಾನನ್ತಿ ವೇದಿತಂ.
ಇದಪ್ಪಚ್ಚಯತಾಞಾಣಂ, ಪಚ್ಚಯಾಕಾರದಸ್ಸನಂ;
ಧಮ್ಮಟ್ಠಿತಿ ಯಥಾಭೂತಞಾಣದಸ್ಸನನಾಮಕಂ.
ಕಾಲತ್ತಯವಿಭಾಗೇಸು ¶ , ಕಙ್ಖಾಸಂಕ್ಲೇಸಸೋಧನಂ;
ಕಙ್ಖಾವಿತರಣಾ ನಾಮ, ವಿಸುದ್ಧೀತಿ ಪವುಚ್ಚತೀತಿ.
ಇತಿ ನಿಬ್ಬಾನವಿಭಾಗೇ ಪರಿಗ್ಗಹವಿಸುದ್ಧಿಕಥಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ.
ಚತುವೀಸತಿಮೋ ಪರಿಚ್ಛೇದೋ.
ಪಞ್ಚವೀಸತಿಮೋ ಪರಿಚ್ಛೇದೋ
೨೫. ವಿಪಸ್ಸನಾವುದ್ಧಿಕಥಾ
ಸೀಲಚಿತ್ತದಿಟ್ಠಿಕಙ್ಖಾವಿತರಣವಿಸುದ್ಧಿಯೋ ¶ ;
ಪತ್ವಾ ಕಲಾಪತೋ ತಾವ, ಸಮ್ಮಸೇಯ್ಯ ತತೋ ಪರಂ.
ಕಲಾಪತೋ ಸಮ್ಮಸನಂ, ಉದಯಬ್ಬಯದಸ್ಸನಂ;
ಭಙ್ಗಞಾಣಂ ಭಯಞಾಣಂ, ತಥಾದೀನವನಿಬ್ಬಿದಾ.
ಮುಚ್ಚಿತುಕಮ್ಯತಾಞಾಣಂ, ಪಟಿಸಙ್ಖಾನುಪಸ್ಸನಾ;
ಸಙ್ಖಾರುಪೇಕ್ಖಾನುಲೋಮಮಿಚ್ಚಾನುಕ್ಕಮತೋ ಠಿತಾ.
ವಿಪಸ್ಸನಾತಿ ಚಕ್ಖಾತಾ, ದಸಞಾಣಪರಮ್ಪರಾ;
ಲಕ್ಖಣತ್ತಯಮಾಹಚ್ಚ, ಸಙ್ಖಾರೇಸು ಪವತ್ತತಿ.
ತಸ್ಮಾ ಕಲಾಪತೋ ತಾವ, ಸಮ್ಮಸೇಯ್ಯ ತಿಲಕ್ಖಣಂ;
ಸಮ್ಮಸಿತ್ವಾ ಅತೀತಾದಿಖನ್ಧಾಯತನಧಾತುಯೋ.
ಅನಿಚ್ಚಾ ತೇ ಖಯಟ್ಠೇನ, ಖನ್ಧಾ ದುಕ್ಖಾ ಭಯಟ್ಠತೋ;
ಅನತ್ತಾ ಅಸಾರಕಟ್ಠೇನ, ಇಚ್ಚಾಭಿಣ್ಹಂ ವಿಚಿನ್ತಯಂ.
ತಸ್ಸೇವಂ ಸಮ್ಮಸನ್ತಸ್ಸ, ಉಪಟ್ಠಾತಿ ತಿಲಕ್ಖಣಂ;
ಸಙ್ಖಾರೇಸು ತತೋ ಯೋಗೀ, ಖಣಸನ್ತತಿಅದ್ಧತೋ.
ಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನಾನ ಧಮ್ಮಾನಂ, ಉದಯಞ್ಚ ವಯಂ ತಥಾ;
ಪಞ್ಞಾಸಾಕಾರಭೇದೇಹಿ, ಅನುಪಸ್ಸತಿ ತತ್ಥ ಹಿ.
ಅವಿಜ್ಜಾತಣ್ಹಾಕಮ್ಮಾನಂ, ಉದಯಾ ಚ ನಿರೋಧತೋ;
ಸಮುದಯಾ ನಿರೋಧಾ ಚ, ಪಞ್ಚನ್ನಂ ದಸ್ಸಿತಾ ತಥಾ.
ರೂಪಸ್ಸಾಹಾರತೋ ¶ ತಿಣ್ಣಂ, ಫಸ್ಸತೋ ನಾಮರೂಪತೋ;
ವಿಞ್ಞಾಣಸ್ಸೇತಿ ಸಬ್ಬೇಪಿ, ಚತ್ತಾಲೀಸ ಸಮಿಸ್ಸಿತಾ.
ನಿಬ್ಬತ್ತಿಲಕ್ಖಣಂ ¶ ಭಙ್ಗ-
ಲಕ್ಖಣಞ್ಚೇತ್ಥ ಪಸ್ಸತೋ;
ಖಣತೋದಯತೋ ಚೇತಿ,
ಸಮಪಞ್ಞಾಸ ಹೋನ್ತಿ ತೇ.
ಇತಿ ಖನ್ಧಮುಖೇನೇತೇ, ವಿಭತ್ತಾ ಉದಯಬ್ಬಯಾ;
ಆಯತನ್ನಾದಿಭೇದೇಹಿ, ಯೋಜೇತಬ್ಬಾ ಯಥಾರಹಂ.
ಉದಯಞ್ಚ ವಯಞ್ಚೇವಂ, ಪಸ್ಸತೋ ತಸ್ಸ ಯೋಗಿನೋ;
ವಿಭೂತಾ ಹೋನ್ತಿ ಸಙ್ಖಾರಾ, ಸಮುಟ್ಠಾತಿ ತಿಲಕ್ಖಣಂ.
ಬೋಧಿಪಕ್ಖಿಯಧಮ್ಮಾ ಚ,
ತೇ ಪಸ್ಸನ್ತಿ ವಿಸೇಸತೋ;
ತತೋ ಜಾಯನ್ತುಪಕ್ಲೇಸಾ,
ದಸೋಪಕ್ಲೇಸವತ್ಥುಕಾ.
ಓಭಾಸೋ ಪೀತಿ ಪಸ್ಸದ್ಧಿ, ಅಧಿಮೋಕ್ಖೋ ಚ ಪಗ್ಗಹೋ;
ಸುಖಂ ಞಾಣಮುಪಟ್ಠಾನಂ, ಉಪೇಕ್ಖಾ ಚ ನಿಕನ್ತಿ ಚ.
ತಣ್ಹಾಮಾನದಿಟ್ಠಿಗ್ಗಾಹವಸೇನ ತಿವಿಧೇಪಿ ತೇ;
ಅಸ್ಸಾದೇನ್ತೋ ಉನ್ನಮನ್ತೋ, ಮಮಾಯನ್ತೋ ಕಿಲಿಸ್ಸತಿ.
ಮಗ್ಗಂ ಫಲಞ್ಚ ನಿಬ್ಬಾನಂ, ಪತ್ತೋಸ್ಮೀತಿ ಅಕೋವಿದೋ;
ವೇಕ್ಖಬುಜ್ಝಾತಿ ಮಞ್ಞನ್ತೋ, ಪಪ್ಪೋತಿ ಅಧಿಮಾನಿಕೋ.
ಮಗ್ಗಾದಯೋ ನ ಹೋನ್ತೇತೇ,
ತಣ್ಹಾಗಾಹಾದಿವತ್ಥುತೋ;
ತಣ್ಹಾಮಾನದಿಟ್ಠಿಯೋ ಚುಪಕ್ಲೇಸಾ ಪರಿಪನ್ಥಕಾ.
ಪೋರಾಣಮೇವ ಖನ್ಧಾನಂ, ಉದಯಬ್ಬಯದಸ್ಸನಂ;
ತಿಲಕ್ಖಣಾರಮ್ಮಣತೋ, ಮಗ್ಗೋ ನಿಬ್ಬಾನಪಚ್ಚಯೋ.
ಇತಿ ¶ ಮಗ್ಗಂ ಅಮಗ್ಗಞ್ಚ, ವಿಸೋಧೇನ್ತಸ್ಸ ಸಿಜ್ಝತಿ;
ವಿಸುದ್ಧಿ ಚ ಮಗ್ಗಾಮಗ್ಗಞಾಣದಸ್ಸನನಾಮಿಕಾ.
ತಥಾಪರಾ ¶ ವಿಸುದ್ಧೀನಂ, ಉದಯಬ್ಬಯದಸ್ಸನಂ;
ಆದಿಂ ಕತ್ವಾ ಪಟಿಪದಾಞಾಣದಸ್ಸನನಾಮಿಕಾ.
ಪಚ್ಛಾ ಸಂಕ್ಲೇಸವಿಕ್ಖೇಪವಿಸುದ್ಧನ್ತಂ ಯಥಾ ಪುರೇ;
ಪಟಿಪಜ್ಜತಿ ಮೇಧಾವೀ, ಉದಯಬ್ಬಯದಸ್ಸನಂ.
ಇತಿ ಖೋದಯಬ್ಬಯಾನುಪಸ್ಸನಾಞಾಣವೀಥಿಯಂ;
ಸಿಕ್ಖನ್ತಸ್ಸಾಚಿರೇನೇವ, ಪರಿಪಕ್ಕಾ ವಿಪಸ್ಸನಾ.
ಪಹಾಯೋದಯವೋಹಾರಂ, ವಯಮೇವಾಧಿಮುಚ್ಚತೋ;
ಉಪ್ಪಾದಾಭೋಗಮೋಹಾಯ, ಭಙ್ಗಮೇವಾನುತಿಟ್ಠತಿ.
ತತೋ ನಿಜ್ಝರಧಾರಾವ, ಗಙ್ಗಾವಾರೋದಕಂ ವಿಯ;
ಭಿಜ್ಜಮಾನತಿಣಾನಿವ, ಪಟಿಪಜ್ಜಾ ಸಿಖಾ ವಿಯ.
ಪತನ್ತೇ ಚ ವಯನ್ತೇ ಚ, ಭಿಜ್ಜನ್ತಿಚ್ಚೇವ ಸಙ್ಖತೇ;
ಪಸ್ಸತೋ ತಸ್ಸ ಭಙ್ಗಾನುಪಸ್ಸನಾಞಾಣಮೀರಿತಂ.
ತತೋ ಭಯಾನುಪಸ್ಸನಾ, ಸಭಯಾತಿ ವಿಪಸ್ಸತೋ;
ಆದೀನವಾನುಪಸ್ಸನಾ-ಞಾಣಂ ಆದೀನವಾತಿ ಚ.
ನಿಬ್ಬಿದಾನುಪಸ್ಸನಾ ಚ, ನಿಬ್ಬಿನ್ದನ್ತಸ್ಸ ಯೋಗಿನೋ;
ಮುಚ್ಚಿತುಕಮ್ಯತಾಞಾಣಂ, ತತೋ ಮುಚ್ಚಿತುಮಿಚ್ಛತೋ.
ನಿಚ್ಚಾ ಚೇ ನ ನಿರುಜ್ಝೇಯ್ಯ, ನ ಬಾಧೇಯ್ಯ ಸುಖಾ ಯದಿ;
ವಸೇ ವತ್ತೇಯ್ಯ ಅತ್ತಾ ಚೇ, ತದಭಾವಾ ನ ತೇ ತಥಾ.
ಸುಟ್ಠು ಮುಚ್ಚಿತುಮಿಚ್ಚೇವಂ, ಪಟಿಪಚ್ಚಕ್ಖತೋ ತತೋ;
ಪಟಿಸಙ್ಖಾನುಪಸ್ಸನಾ-ಞಾಣಂ ಜಾತನ್ತಿ ವುಚ್ಚತಿ.
ಸಾಧುಕಂ ಪಟಿಸಙ್ಖಾಯ, ಸಙ್ಖಾರೇಸು ತಿಲಕ್ಖಣಂ;
ಸುಪರಿಞ್ಞಾತಸಙ್ಖಾರೇ, ತಥೇವ ಪಟಿಪಸ್ಸತಿ.
ಅನಿಚ್ಚಾ ದುಕ್ಖಾನತ್ತಾ ಚ, ಸಙ್ಖಾರಾವ ನ ಚಾಪರೋ;
ಅತ್ತಾ ವಾ ಅತ್ತನೀಯಂ ವಾ, ನಾಹಂ ನ ತು ಮಮಾತಿ ಚ.
ತತೋವ ¶ ¶ ತತ್ಥ ಮಜ್ಝತ್ತೋ, ನನ್ದಿರಾಗವಿನಿಸ್ಸಟೋ;
ಅತ್ತತ್ತನಿಯಭಾವೇನ, ಸಙ್ಖಾರೇಸ್ವಜ್ಝುಪೇಕ್ಖತಿ.
ಸಙ್ಖಾರುಪೇಕ್ಖಾಸಙ್ಖಾತಂ, ಞಾಣಂ ತಸ್ಸ ಇತೀರಿತಂ;
ತತೋ ವುಟ್ಠಾನಘಟಿತಂ, ಅನುಲೋಮನ್ತಿ ವುಚ್ಚತಿ.
ಸುಪರಿಞ್ಞಾತಸಙ್ಖಾರೇ, ಸುಸಮ್ಮಟ್ಠತಿಲಕ್ಖಣೇ;
ಉಪೇಕ್ಖನ್ತಸ್ಸ ತಸ್ಸೇವ, ಸಿಖಾಪತ್ತಾ ವಿಪಸ್ಸನಾ.
ಸಙ್ಖಾರಧಮ್ಮೇ ಆರಬ್ಭ, ತಾವ ಕಾಲಂ ಪವತ್ತತಿ;
ತೀರದಸ್ಸೀವ ಸಕುಣೋ, ಯಾವ ಪಾರಂ ನ ಪಸ್ಸತಿ.
ಯದಾ ಪಸ್ಸತಿ ನಿಬ್ಬಾನಂ, ವುಟ್ಠಾನಗಹಿತಾ ತದಾ;
ವುಟ್ಠಾನಗಾಮಿನೀ ನಾಮ, ಸಾನುಲೋಮಾ ಪವುಚ್ಚತಿ.
ಇತಿ ದ್ವೀಹಿ ವಿಸುದ್ಧೀಹಿ, ವಿಸುದ್ಧಾಯ ವಿಪಸ್ಸತೋ;
ವಿಪಸ್ಸನಾಪಟಿಪದಂ, ಪೂರೇತೀತಿ ಪವುಚ್ಚತೀತಿ.
ಇತಿ ನಿಬ್ಬಾನವಿಭಾಗೇ ವಿಪಸ್ಸನಾವುದ್ಧಿಕಥಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ.
ಪಞ್ಚವೀಸತಿಮೋ ಪರಿಚ್ಛೇದೋ.
ಛಬ್ಬಿಸತಿಮೋ ಪರಿಚ್ಛೇದೋ
೨೬. ವುಟ್ಠಾನವಿಸುದ್ಧಿಕಥಾ
ತಸ್ಸೇವಂ ಪಟಿಪನ್ನಸ್ಸ, ಸಿಖಾಪತ್ತಾ ವಿಪಸ್ಸನಾ;
ವುಟ್ಠಾನಗಾಮಿನೀ ನಾಮ, ಯದಾ ಹೋತಿ ತದಾ ಪನ.
ಪರಿಕಮ್ಮೋಪಚಾರಾನುಲೋಮಗೋತ್ರಭುತೋ ಪರಂ;
ಮಗ್ಗೋ ತತೋ ಫಲಂ ಹೋತಿ, ಭವಙ್ಗಾ ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಣಾ.
ಪರಿಕಮ್ಮೋಪಚಾರಾನುಲೋಮಸಙ್ಖಾತಗೋಚರಾ ¶ ;
ಮಗ್ಗಸ್ಸಾವಜ್ಜನಂ ಹುತ್ವಾ, ನಿಬ್ಬಾನೇ ಹೋತಿ ಗೋತ್ರಭು.
ಚತುತ್ಥಂ ಪಞ್ಚಮಂ ವಾಥ, ಛಟ್ಠಂ ವಾಪಿ ಯಥಾರಹಂ;
ಅಪ್ಪೇತಿ ಮಗ್ಗಜವನಂ, ನಿಬ್ಬಾನೇ ಸಕಿಮೇವ ತಂ.
ತತೋ ¶ ಫಲಾನಿ ತೀಣಿ ದ್ವೇ, ಏಕಂ ವಾಥ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ;
ಮಗ್ಗಾವಸೇಸನಿರೋಧಮಗ್ಗವುಟ್ಠಾನವೀಥಿಯಂ.
ತತೋ ಭವಙ್ಗಪಾತೋವ,
ತಂ ಛೇತ್ವಾ ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಣಾ;
ತಿಸ್ಸೋ ಪಞ್ಚವಿಧಾ ಹೋನ್ತಿ,
ಯಥಾಯೋಗಂ ತಥಾ ಹಿ ಚ.
ಮಗ್ಗಂ ಫಲಞ್ಚ ನಿಬ್ಬಾನಂ, ಅವಸ್ಸಂ ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖತಿ;
ಹೀನೇ ಕಿಲೇಸೇ ಸೇಸೇ ಚ, ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖತಿ ವಾ ನ ವಾ.
ತತೋ ಚ ಪುನ ಸಙ್ಖಾರೇ, ವಿಪಸ್ಸನ್ತೋ ಯಥಾ ಪುರೇ;
ಅಪ್ಪೇತಿ ಅನುಪುಬ್ಬೇನ, ಸೇಸಮಗ್ಗಫಲಾನಿ ಚ.
ತತ್ಥ ವುಚ್ಚನ್ತಿ ನಿಬ್ಬಾನ-ಫಲಮಗ್ಗವಿಪಸ್ಸನಾ;
ಸುಞ್ಞತಾ ಚಾನಿಮಿತ್ತಾ ಚ, ತಥಾಪಣಿಹಿತಾನಿ ಚ.
ಸುಞ್ಞತಾವಿಪಸ್ಸನಾದಿನಾಮೇನ ಹಿ ವಿಪಸ್ಸತಿ;
ವಿಮೋಕ್ಖಮುಖಭೂತಾತಿ, ತಿವಿಧಾ ಭಾಜಿತಾ ತಥಾ.
ಸುಞ್ಞತಾದಿಕನಾಮೇನ, ವಿಮೋಕ್ಖಾ ತಿವಿಧಾ ಮತಾ;
ನಿಬ್ಬಾನಫಲಮಗ್ಗಾ ಚ, ಸಮಾಪತ್ತಿಸಮಾಧಯೋ.
ತತ್ಥೇವ ಪಠಮಭೂಮಿಂ, ಪತ್ತೋ ಅರಿಯಪುಗ್ಗಲೋ;
ಸತ್ತಕ್ಖತ್ತುಪರಮೋ ಸೋ, ಸೋತಾಪನ್ನೋತಿ ವುಚ್ಚತಿ.
ಪತ್ತೋ ದುತಿಯಭೂಮಿಞ್ಚ, ಸಕದಾಗಾಮಿನಾಮಕೋ;
ಸಕಿಮೇವ ಇಮಂ ಲೋಕಂ, ಆಗನ್ತ್ವಾ ಹೋತಿ ಮಾನುಸಂ.
ಪತ್ತೋ ¶ ತತಿಯಭೂಮಿಞ್ಚ, ಅನಾಗಾಮೀತಿ ವುಚ್ಚತಿ;
ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕಾ ಅನಾಗನ್ತ್ವಾ, ಇಧಕಾಮೋಪಪತ್ತಿಯಾ.
ಪತ್ತೋ ಚತುತ್ಥಭೂಮಿಞ್ಚ, ಅರಹಾ ಅಗ್ಗಪುಗ್ಗಲೋ;
ದಿಟ್ಠೇವ ಧಮ್ಮೇ ದುಕ್ಖಗ್ಗಿಂ, ನಿಬ್ಬಾಪೇತೀತಿ ವುಚ್ಚತಿ.
ಇತಿ ¶ ಮಗ್ಗಫಲಟ್ಠಾನಂ, ವಸಾ ಅರಿಯಪುಗ್ಗಲಾ;
ದ್ವಿಧಾಪಿ ಚತುಧಾ ಯುಗ್ಗಾ, ಅಟ್ಠ ಹೋನ್ತಿ ವಿಭಾಗತೋ.
ಉಭತೋಭಾಗವಿಮುತ್ತ-
ವಿಭಾಗಾದಿವಸಾ ಪನ;
ವಿಭತ್ತಾ ಹೋನ್ತಿ ಸತ್ತೇತೇ,
ಯಥಾಯೋಗಂ ತಥಾ ಹಿ ಚ.
ಸದ್ಧಾಧುರಸ್ಸಾನಿಚ್ಚತೋ, ವುಟ್ಠಾನಂ ದುಕ್ಖತೋಪಿ ಚ;
ಪಞ್ಞಾಧುರಸ್ಸಾನತ್ತತೋ, ಇತಿ ದೀಪೇನ್ತಿ ಪಣ್ಡಿತಾ.
ಸದ್ಧಾನುಸಾರಿ ಆದಿಮ್ಹಿ, ಮಜ್ಝೇ ಸದ್ಧಾವಿಮುತ್ತಕೋ;
ಅನ್ತೇ ಪಞ್ಞಾವಿಮುತ್ತೋವ, ತಸ್ಮಾ ಸದ್ಧಾಧುರೋ ಸಿಯಾ.
ಧಮ್ಮಾನುಸಾರಿ ಆದಿಮ್ಹಿ, ದಿಟ್ಠಿಪ್ಪತ್ತೋ ತತೋಪರಿ;
ಅನ್ತೇ ಪಞ್ಞಾವಿಮುತ್ತೋವ, ಹೋತಿ ಪಞ್ಞಾಧುರೋಪಿ ಚ.
ಸಮಥಯಾನಿಕಾ ಚೇವ, ರೂಪಾನುತ್ತರಪಾದಕಾ;
ವಿಪಸ್ಸನಾಯಾನಿಕಾ ಚ, ಸಬ್ಬೇ ಸುಕ್ಖವಿಪಸ್ಸಕಾ.
ಧುರವುಟ್ಠಾನಭೇದೇನ, ಹೋನ್ತಿ ಪಞ್ಚೇವ ಸಬ್ಬಥಾ;
ಆರುಪ್ಪಪಾದಕಾ ಚಾಪಿ, ಆದಿಮ್ಹಿ ದುವಿಧಾ ತಥಾ.
ಛಸು ಠಾನೇಸು ಮಜ್ಝಕೇ, ಕಾಯಸಕ್ಖೀತಿ ಭಾಜಿತಾ;
ಉಭತೋಭಾಗವಿಮುತ್ತೋ, ಅರಹತ್ತೇ ಪತಿಟ್ಠಿತೋ.
ಇತ್ಥಂ ವುತ್ತಯಾನಧುರ-ವುಟ್ಠಾನಾನಂ ವಿಭಾಗತೋ;
ಮಗ್ಗಪ್ಫಲಭೂಮಿಯೋ ಚ, ಸತ್ತಟ್ಠಾರಿಯಪುಗ್ಗಲಾ.
ತತ್ಥ ¶ ಚಾನುತ್ತರಞಾಣಂ, ಸಚ್ಚಾನಂ ಪಟಿವೇಧಕಂ;
ಸಮುಚ್ಛೇದಪ್ಪಹಾನೇನ, ಕ್ಲೇಸಾನುಸಯಸೋಧನಂ.
ಚತುಮಗ್ಗವಿಭಾಗೇನ, ವುಟ್ಠಾನನ್ತಿ ಪಕಿತ್ತಿತಂ;
ಞಾಣದಸ್ಸನವಿಸುದ್ಧಿ, ನಾಮ ಹೋತಿ ತಥಾಪಿ ಚ.
ಮಗ್ಗೋ ಚ ಪರಿಜಾನಾತಿ, ದುಕ್ಖಂ ತೇಭೂಮಕಂ ತಥಾ;
ಯಥಾಯೋಗಂ ಪಜಹತಿ, ತಣ್ಹಾಸಮುದಯಮ್ಪಿ ಚ.
ನಿರೋಧಂ ¶ ಸಚ್ಛಿಕರೋತಿ, ಮಗ್ಗಸಚ್ಚಮನುತ್ತರಂ;
ಭಾವನಾವೀಥಿಮೋತಿಣ್ಣೋ, ಭಾವೇತೀತಿ ಪವುಚ್ಚತಿ.
ದಿಟ್ಠಿಗ್ಗತವಿಚಿಕಿಚ್ಛಾ-ಸೀಲಬ್ಬತಮಸೇಸತೋ;
ಅಪಾಯಗಮನೀಯಞ್ಚ, ರಾಗದೋಸಾದಿಕತ್ತಯಂ.
ತದೇಕಟ್ಠೇ ಕಿಲೇಸೇ ಚ, ಸಹಜಾತಪ್ಪಹಾನತೋ;
ಪಜಹಾತಿ ಸೋತಾಪತ್ತಿ-ಮಗ್ಗೋ ಪಠಮಭೂಮಿಕೋ.
ತದೇಕಟ್ಠೇ ಪಜಹತಿ, ರಾಗದೋಸಾದಿಕೇಪಿ ಚ;
ಥೂಲೇ ತು ಸಕದಾಗಾಮಿ-ಮಗ್ಗೋ ದುತಿಯಭೂಮಿಕೋ.
ಪಜಹಾತಿ ಅನಾಗಾಮಿ-ಮಗ್ಗೋ ನಿರವಸೇಸತೋ;
ಕಾಮರಾಗಬ್ಯಾಪಾದೇ ಚ, ತದೇಕಟ್ಠೇ ಚ ಸಮ್ಭವಾ.
ರೂಪಾರೂಪರಾಗಮಾನು-ದ್ಧಚ್ಚಾವಿಜ್ಜಾತಿ ಪಞ್ಚಕಂ;
ಅಗ್ಗಮಗ್ಗೋ ಪಜಹತಿ, ಕ್ಲೇಸೇ ಸೇಸೇ ಚ ಸಬ್ಬಥಾ.
ಇತಿ ಸಚ್ಚಪಟಿವೇಧಂ, ಕ್ಲೇಸಕ್ಖಯಫಲಾವಹಂ;
ಮಗ್ಗಞಾಣಂ ಪಕಾಸೇನ್ತಿ, ವಿಸುದ್ಧಿಂ ಸತ್ತಮಂ ಬುಧಾ.
ಛಬ್ಬಿಸುದ್ಧಿಕಮೇನೇವಂ, ಸಬ್ಬಥಾಯ ವಿಸುದ್ಧಿಯಾ;
ಸತ್ತಮಾಯಾನುಪತ್ತಬ್ಬಂ, ನಿಬ್ಬಾನನ್ತಿ ಪವುಚ್ಚತಿ.
ಕ್ಲೇಸಕ್ಖಯಕರಂ ತಾಣಂ, ಸಂಸಾರಾತಿಕ್ಕಮಂ ಪರಂ;
ಪಾರಿಮಂ ತೀರಮಭಯಂ, ಸಬ್ಬಸಙ್ಖಾರನಿಸ್ಸಟಂ.
ತೇನಮ್ಮದನಿಮ್ಮದನಂ ¶ , ಪಿಪಾಸವಿನಯಾದಿನಾ;
ಕ್ಲೇಸಸಂಸಾರಸಙ್ಖಾರ-ಪಟಿಪಕ್ಖನಿದಸ್ಸಿತಂ.
ಅಜರಾಮರಮಚ್ಚನ್ತ-ಮನುಪ್ಪಾದಮಸಙ್ಖತಂ;
ಅನುತ್ತರಮಸಙ್ಖಾರಂ, ಅನನ್ತಮತುಲಞ್ಚ ತಂ.
ಪರಮತ್ಥಮನೋಪಮ್ಮಂ, ಸನ್ತಿ ಅಪ್ಪಟಿಮಂ ಸುಖಂ;
ನಿರೋಧಸಚ್ಚ ನಿಬ್ಬಾನಂ, ಏಕನ್ತಂ ಅಮತಂ ಪದಂ.
ಸೋಪಾದಿಸೇಸನಿಬ್ಬಾನ-ಧಾತು ¶ ಚೇವ ತಥಾಪರಾ;
ಅನುಪಾದಿಸೇಸಾ ಚೇತಿ, ದುವಿಧಾ ಪರಿಯಾಯತೋ.
ಸುಞ್ಞತಂ ಚಾನಿಮಿತ್ತಞ್ಚ, ತಥಾಪಣಿಹಿತನ್ತಿ ಚ;
ಅತ್ತಾದಿಗಾಹಾಭಾವೇನ, ತಿವಿಧಾಪಿ ಚ ಭಾಜಿತಂ.
ಕ್ಲೇಸಸಂಸಾರಸಙ್ಖಾರ-ಪಚ್ಚನೀಕವಿಭಾಗತೋ;
ಭವಕ್ಖಯಾದಿಭೇದೇಹಿ, ಬಹುಧಾಪಿ ಪವುಚ್ಚತಿ.
ತದೇವಮಚ್ಚುತಂ ಧಮ್ಮಂ, ಲೋಕುತ್ತರಮಕಾಲಿಕಂ;
ವಾನಾಭಾವಾ ವಾನಾತೀತೋ, ‘‘ನಿಬ್ಬಾನ’’ನ್ತಿ ಪಕಿತ್ತಿತಂ.
ಇತಿ ನಿಬ್ಬಾನವಿಭಾಗೇ ವುಟ್ಠಾನವಿಸುದ್ಧಿಕಥಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ.
ಛಬ್ಬೀಸತಿಮೋ ಪರಿಚ್ಛೇದೋ.
ನಿಟ್ಠಿತೋ ಚ ಸಬ್ಬಥಾಪಿ ನಿಬ್ಬಾನವಿಭಾಗೋ.
ಸತ್ತವೀಸತಿಮೋ ಪರಿಚ್ಛೇದೋ
೫. ಪಞ್ಞತ್ತಿವಿಭಾಗೋ
೨೭. ಪಭೇದಕಥಾ
ಚಿತ್ತಂ ¶ ಚೇತಸಿಕಂ ರೂಪಂ, ನಿಬ್ಬಾನಮ್ಪಿ ಚ ಭಾಜಿತಂ;
ತಸ್ಮಾ ದಾನಿ ಯಥಾಯೋಗಂ, ಪಞ್ಞತ್ತಿಪಿ ಪವುಚ್ಚತಿ.
ಸಾ ಚಾಯಂ ಅತ್ಥಪಞ್ಞತ್ತಿ-ನಾಮಪಞ್ಞತ್ತಿಭೇದತೋ;
ದುವಿಧಾ ಹೋತಿ ಪಞ್ಞತ್ತಿ, ಅತ್ಥಪಞ್ಞತ್ತಿ ತತ್ಥ ಚ.
ಸತ್ತಸಮ್ಭಾರಸಣ್ಠಾನ-ಸಙ್ಘಾಟಪರಿಣಾಮತೋ;
ವಿಕಪ್ಪುಪಟ್ಠಾನಾಕಾರವೋಹಾರಾಭಿನಿವೇಸತೋ.
ತಥಾ ಪವತ್ತಸಙ್ಕೇತಸಿದ್ಧಾ ಅತ್ಥಾ ಪಕಪ್ಪಿತಾ;
ಪಞ್ಞಾಪೀಯನ್ತಿ ನಾಮಾತಿ, ಪಞ್ಞತ್ತೀತಿ ಪಕಿತ್ತಿತಾ.
ಅತ್ಥಾ ಹಿ ಪರಮತ್ಥತ್ಥಾ, ಪಞ್ಞತ್ತತ್ಥಾತಿ ಚ ದ್ವಿಧಾ;
ತತ್ಥ ಚ ಪರಮತ್ಥತ್ಥಾ, ಸಚ್ಚಿಕಟ್ಠಾ ಸಲಕ್ಖಣಾ.
ಪಞ್ಞತ್ತತ್ಥಾ ¶ ಸಚ್ಚಿಕಟ್ಠಸಲಕ್ಖಣಸಭಾವತೋ;
ಅಞ್ಞಥಾ ಗಹಿತಾ ತಂತಮುಪಾದಾಯ ಪಕಪ್ಪಿತಾ.
ತಸ್ಮಾ ಉಪಾದಾಪಞ್ಞತ್ತಿ, ಅತ್ಥಪಞ್ಞತ್ತಿನಾಮಕಾ;
ಪಞ್ಞಪೇತಬ್ಬನಾಮಾವ, ಪಞ್ಞತ್ತತ್ಥಾವ ಸಬ್ಬಥಾ.
ಪರಮತ್ಥಾ ಯಥಾವುತ್ತಾ, ಚಿತ್ತಚೇತಸಿಕಾದಯೋ;
ಪಞ್ಞತ್ತಾ ಇತ್ಥಿಪುರಿಸಮಞ್ಚಪೀಠಪಟಾದಯೋ.
ಯೇನ ವುಚ್ಚತಿ ತಂ ನಾಮಂ, ಪಞ್ಞಪೇತೀತಿ ವುಚ್ಚತಿ;
ಪಞ್ಞತ್ತೀತಿ ಚ ಸಾ ನಾಮಪಞ್ಞತ್ತೀತಿ ತತೋ ಮತಾ.
ಸಙ್ಖಾ ¶ ಸಮಞ್ಞಾ ಪಞ್ಞತ್ತಿ, ವೋಹಾರೋತಿ ಚ ಭಾಜಿತಾ;
ಚತುಧಾ ಪಞ್ಞಪೇತಬ್ಬಪಞ್ಞತ್ತೀತಿ ಹಿ ವಣ್ಣಿತಾ.
ತತೋ ನಾಮಂ ನಾಮಕಮ್ಮಂ, ನಾಮಧೇಯ್ಯಂ ಅಥಾಪರಂ;
ನಿರುತ್ತಿ ಬ್ಯಞ್ಜನಮಭಿಲಾಪೋತಿ ಪನ ಭಾಜಿತಾ.
ನಾಮಪಞ್ಞತ್ತಿ ನಾಮಾತಿ, ಪಞ್ಞತ್ತಿ ದುವಿಧಾ ಕತಾ;
ಸಬ್ಬೇವ ಧಮ್ಮಾ ಪಞ್ಞತ್ತಿಪಥಾತಿ ಪನ ಭಾಜಿತಾ.
ಪರಮತ್ಥಪಞ್ಞತ್ತತ್ಥಾ, ದುವಿಧಾ ಹೋನ್ತಿ ತತ್ಥ ಚ;
ಪಞ್ಞತ್ತಿಪಥಾವ ಹೋನ್ತಿ, ಪರಮತ್ಥಾ ಸಲಕ್ಖಣಾ.
ಪಞ್ಞತ್ತತ್ಥಾ ಪಞ್ಞತ್ತಿ ಚ, ಪಞ್ಞಪೇತಬ್ಬಮತ್ತತೋ;
ಪಞ್ಞತ್ತಿಪಥಾ ಚ ನಾಮಪಞ್ಞತ್ತಿಪಥಭಾವತೋ.
ನಾಮಮ್ಪಿ ಪಞ್ಞಾಪೇತಬ್ಬಮೇವ ಕಿಞ್ಚಾಪಿ ಕೇನಚಿ;
ನಾಮಮೇವಮ್ಪೇತಂ ತತ್ಥ, ಪಞ್ಞತ್ತಿಚ್ಚೇವ ವಣ್ಣಿತಂ.
ಪಞ್ಞಪೇತಬ್ಬಧಮ್ಮಾ ಚ, ತೇಸಂ ಪಞ್ಞಾಪಿತಾಪಿ ಚ;
ಇಚ್ಛಿತಬ್ಬಾಪಿ ಪಞ್ಞತ್ತಿಪಥಾ ಪಞ್ಞತ್ತಿನಾನತಾ.
ಇತಿ ವುತ್ತಾನುಸಾರೇನ, ವುತ್ತಂ ಅಟ್ಠಕಥಾನಯೇ;
ನಯಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಏತ್ಥಾಪಿ, ಪಞ್ಞತ್ತಿ ದುವಿಧಾ ಕತಾ.
ತಸ್ಮಿಮ್ಪಿ ¶ ಪರಮತ್ಥಾ ಚ, ಸಚ್ಚಿಕಟ್ಠಸಲಕ್ಖಣಾ;
ಅತ್ಥಾ ಪಞ್ಞತ್ತಿಮತ್ತಾ ಚ, ಅತ್ಥಪಞ್ಞತ್ತಿನಾಮಕಾ.
ತೇಸಂ ಪಞ್ಞಾಪಿಕಾ ಚೇವ, ನಾಮಪಞ್ಞತ್ತಿನಾಮಿಕಾ;
ಇಚ್ಚೇವಂ ವಣ್ಣನಾಮಗ್ಗೇ, ಞೇಯ್ಯತ್ತಾ ತಿವಿಧಾ ಕತಾ.
ಪರಮತ್ಥಸಚ್ಚಂ ನಾಮ, ಪರಮತ್ಥಾವ ತತ್ಥ ಚ;
ಸಚ್ಚಿಕಟ್ಠಸಭಾವತ್ತಾ, ಅವಿಸಂವಾದಕಾ ಹಿ ತೇ.
ಸಮ್ಮುತಿಸಚ್ಚಂ ಪಞ್ಞತ್ತಿದ್ವಯಂ ವೋಹಾರವುತ್ತಿಯಾ;
ಲೋಕಸಮಞ್ಞಾಧಿಪ್ಪಾಯಾವಿಸಂವಾದಕಭಾವತೋ.
ಇತಿ ¶ ಸಚ್ಚದ್ವಯಮ್ಪೇತಂ, ಅಕ್ಖಾಸಿ ಪುರಿಸುತ್ತಮೋ;
ತೇನಾಪಿ ನಾಮಸಂವಿಞ್ಞೂ, ವೋಹರೇಯ್ಯುಭಯಮ್ಪಿ ವಾ.
ಇತಿ ಪಞ್ಞತ್ತಿವಿಭಾಗೇ ಪಭೇದಕಥಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ.
ಸತ್ತವೀಸತಿಮೋ ಪರಿಚ್ಛೇದೋ.
ಅಟ್ಠವೀಸತಿಮೋ ಪರಿಚ್ಛೇದೋ
೨೮. ಅತ್ಥಪಞ್ಞತ್ತಿಕಥಾ
ತತ್ಥ ಚ ಪುಬ್ಬಾಪರಿಯ-ಪವತ್ತಕ್ಖನ್ಧಸಮ್ಮತಾ;
ವಿಞ್ಞತ್ತಿನ್ದ್ರಿಯವಿಪ್ಫಾರ-ವಿಸೇಸೋಪನಿಬನ್ಧನಾ.
ದೇವಯಕ್ಖಮನುಸ್ಸಾದಿ-ನಾನಾಭೇದಾ ಸಲಕ್ಖಿಕಾ;
ಸತ್ತಪಞ್ಞತ್ತಿ ನಾಮಾಯಂ, ಸ್ವಾಯಂ ಸತ್ತೋತಿ ಸಮ್ಮತೋ.
ವಟ್ಟತ್ತಯಮುಪಾದಾಯ,
ಖನ್ಧಾಯತನವುತ್ತಿಯಾ;
ಕಾರಕೋ ವೇದಕೋ ವಾಯಂ,
ಸನ್ಧಾವತಿ ಭವೇ ಭವೇ.
ತಸ್ಮಾ ಸಂಸಾರಮಾಪನ್ನೋ, ಸತ್ತೋ ನಾಮ ಸ ಪುಗ್ಗಲೋ;
ಅಹಮತ್ತಾಪರಾ ಇತ್ಥೀ, ಪುರಿಸೋತಿ ಚ ಕಪ್ಪಿತೋ.
ಸ್ವಾಯಂ ¶ ಖನ್ಧಾದಿತೋ ಸತ್ತೋ, ಅಞ್ಞೋತಿ ಚ ನ ವುಚ್ಚತಿ;
ಖನ್ಧಾದಿವಿನಿಮುತ್ತಸ್ಸ, ಸತ್ತಸ್ಸೇವ ಅಭಾವತೋ.
ಖನ್ಧಾ ಖನ್ಧಾನಮೇವಾಯಂ, ಸತ್ತೋತಿ ಚ ನ ವುಚ್ಚತಿ;
ಖನ್ಧವೋಹಾರತೋ ತಸ್ಸ, ಅಞ್ಞವೋಹಾರಸಮ್ಭವಾ.
ಇಚ್ಚೇವಂ ¶ ಖನ್ಧನಾನತ್ತೇ-ಕತ್ತಮುತ್ತೋಪಿ ಅತ್ಥತೋ;
ತಬ್ಬಿಸೇಸಾವಚರಿತ-ವೋಹಾರೋ ಚ ತು ದಿಸ್ಸತಿ.
ತೇನಾಯಂ ಪುಗ್ಗಲೋ ಸತ್ತೋ, ಜಾಯತಿಜ್ಜಿಯ್ಯತೀತಿ ಚ;
ಮೀಯತೀತಿ ಚ ತಸ್ಸಾಯಂ, ಸಂಸಾರೋತಿ ಪವುಚ್ಚತಿ.
ಮತೋ ಜಾತೋ ಚ ನ ಸ್ವೇವ, ಖನ್ಧಭೇದೋಪಚಾರತೋ;
ನಾಪರೋ ಸ್ವೇವ ಸನ್ತಾನಭೇದಾಭಾವೋಪಚಾರತೋ.
ನಾನತ್ತೇಕತ್ತಮಿಚ್ಚೇವಂ, ಪುಗ್ಗಲಸ್ಸೋಪಚಾರತೋ;
ಉಚ್ಛೇದಸಸ್ಸತತ್ತಂ ವಾ, ತಸ್ಮಾ ನೋಪೇತಿ ಪುಗ್ಗಲೋ.
ಇಚ್ಚಾಯಂ ಪುಗ್ಗಲೋ ನಾಮ, ಸತ್ತೋ ಸಂಸಾರಕಾರಕೋ;
ಖನ್ಧಾದಿಕಮುಪಾದಾಯ, ಪಞ್ಞತ್ತೋತಿ ಪವುಚ್ಚತಿ.
ತಸ್ಮಾ ಪುಗ್ಗಲಸಙ್ಖಾತಾ, ಸಂಸಾರೋಪನಿಬನ್ಧನಾ;
ಸತ್ತಪಞ್ಞತ್ತಿ ನಾಮಾತಿ, ವಿಞ್ಞಾತಬ್ಬಾ ವಿಭಾವಿನಾ.
ಅಜ್ಝತ್ತಿಕಾ ಚ ಕೇಸಾದಿಕೋಟ್ಠಾಸಾ ಬಾಹಿರೇಸು ಚ;
ಭೂಮಿಪಬ್ಬತಪಾಸಾಣತಿಣರುಕ್ಖಲತಾದಿಕಾ.
ಭೂತಸಮ್ಭಾರನಿಬ್ಬತ್ತಿವಿಭಾಗಪರಿಕಪ್ಪಿತಾ;
ತಮುಪಾದಾಯ ಸಮ್ಭಾರಪಞ್ಞತ್ತೀತಿ ಪವುಚ್ಚತಿ.
ಭೂತಸಮ್ಭಾರಸಣ್ಠಾನವಿಭಾಗಪರಿಕಪ್ಪಿತಾ;
ಸಣ್ಠಾನಪಞ್ಞತ್ತಿ ನಾಮ, ಥಮ್ಭಕುಮ್ಭಾದಿಕಾ ಮತಾ.
ಭೂತಸಮ್ಭಾರಸಙ್ಘಾತವಿಸೇಸಪರಿಕಪ್ಪಿತಾ;
ಸಙ್ಘಾತಪಞ್ಞತ್ತಿ ನಾಮ, ರಥಗೇಹಾದಿಕಾ ಮತಾ.
ಭೂತಸಮ್ಭಾರವಿಸೇಸಪರಿಣಾಮಪಕಪ್ಪಿತಾ;
ಪರಿಣಾಮಪಞ್ಞತ್ತೀತಿ, ದಧಿಭತ್ತಾದಿಕಾ ಮತಾ.
ಇತ್ಥಮಜ್ಝತ್ತಬಹಿದ್ಧಾ ¶ , ಧಮ್ಮಾ ಸಮ್ಭಾರಸಮ್ಭೂತಾ;
ಸನ್ತಾನವುತ್ತಿ ಸಙ್ಕೇತಸಿದ್ಧಾ ಪಞ್ಞತ್ತಿ ಪಞ್ಚಧಾ.
ತಥಾ ¶ ತಥಾ ಸಮುಪ್ಪನ್ನವಿಕಪ್ಪಾಭೋಗಸಮ್ಮತಾ;
ವಿಕಪ್ಪಪಞ್ಞತ್ತಿ ನಾಮ, ಕಾಲಾಕಾಸದಿಸಾದಿಕಾ.
ತಂ ತಂ ನಿಮಿತ್ತಮಾಗಮ್ಮ, ತತೋಪಟ್ಠಾನಕಪ್ಪಿತಾ;
ಉಪಟ್ಠಾನಪಞ್ಞತ್ತೀತಿ, ಪಟಿಭಾಗಾದಿಕಾ ಮತಾ.
ವಿಸೇಸಾಕಾರಮತ್ತಾಪಿ, ಅತ್ಥನ್ತರಪಕಪ್ಪಿತಾ;
ಆಕಾರಪಞ್ಞತ್ತಿ ನಾಮ, ವಿಞ್ಞತ್ತಿಲಹುತಾದಿಕಾ.
ತಂ ತಂ ಕಾರಣಮಾಗಮ್ಮ, ತಥಾ ವೋಹಾರಕಪ್ಪಿತಾ;
ವೋಹಾರಪಞ್ಞತ್ತಿ ನಾಮ, ಕಥಿನಾಪತ್ತಿಆದಿಕಾ.
ಬಾಲೋ ಯೋ ಸೋ ಚ ಮೇ ಅತ್ತಾ,
ಸೋ ಭವಿಸ್ಸಾಮಿ ಮಂ ಚ ತು;
ನಿಚ್ಚೋ ಧುವೋ ಸಸ್ಸತೋತಿ-
ಆದಿಕಾ ಪನ ಸಬ್ಬಥಾ.
ತಬ್ಬೋಹಾರನಿಮಿತ್ತಾನಂ, ಅಭಾವೇಪಿ ಪವತ್ತಿತೋ;
ಅಭಿನಿವೇಸಪಞ್ಞತ್ತಿ, ನಾಮ ತಿತ್ಥಿಯಕಪ್ಪಿತಾ.
ಇಚ್ಚೇವಂ ಲೋಕಸಾಸನತಿತ್ಥಾಯತನಕಪ್ಪಿತಾ;
ಸನ್ತಾನಮುತ್ತಸಙ್ಕೇತಸಿದ್ಧಾ ಅತ್ಥಾಪಿ ಪಞ್ಚಧಾ.
ಸಙ್ಕಾನವುತ್ತಿಸನ್ತಾನಮುತ್ತಭೇದವಸಾ ದ್ವಿಧಾ;
ಅತ್ಥಪಞ್ಞತ್ತಿ ನಾಮಾಯಂ, ದಸಧಾ ಪರಿದೀಪಿತಾ.
ಇತಿ ವುತ್ತಪ್ಪಕಾರೇಸು, ಪಞ್ಞತ್ತತ್ಥೇಸು ಪಣ್ಡಿತಾ;
ಪಞ್ಞತ್ತಿಮತ್ತಂ ಸನ್ಧಾಯ, ವೋಹರನ್ತಿ ಯಥಾಕಥಂ.
ತದಞ್ಞೇ ಪನ ಬಾಲಾ ಚ, ತಿತ್ಥಿಯಾಪಿ ಅಕೋವಿದಾ;
ಪಞ್ಞತ್ತಿಮತಿಧಾವಿತ್ವಾ, ಗಣ್ಹನ್ತಿ ಪರಮತ್ಥತೋ.
ತೇ ತಥಾ ಗಹಿತಾಕಾರಾ, ಅಞ್ಞಾಣಗಹಿತಾ ಜನಾ;
ಮಿಚ್ಛತ್ತಾಭಿನಿವಿಟ್ಠಾ ಚ, ವಡ್ಢನ್ತಿ ಭವಬನ್ಧನಂ.
ದುವಿಧೇಸುಪಿ ¶ ¶ ಅತ್ಥೇಸು, ತಸ್ಮಾ ಪಣ್ಡಿತಜಾತಿಕೋ;
ಪರಮತ್ಥಪಞ್ಞತ್ತೀಸು, ವಿಭಾಗಮಿತಿ ಲಕ್ಖಯೇತಿ.
ಇತಿ ಪಞ್ಞತ್ತಿವಿಭಾಗೇ ಅತ್ಥಪಞ್ಞತ್ತಿಕಥಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ.
ಅಟ್ಠವೀಸತಿಮೋ ಪರಿಚ್ಛೇದೋ.
ಏಕೂನತಿಂಸತಿಮೋ ಪರಿಚ್ಛೇದೋ
೨೯. ನಾಮಪಞ್ಞತ್ತಿಕಥಾ
ನಾಮವೋಹಾರಸಙ್ಕೇತಕಾರಣೋಪನಿಬನ್ಧನಾ;
ಯಥಾವುತ್ತತ್ಥಸದ್ದಾನಂ, ಅನ್ತರಾ ಚಿನ್ತನಾ ಗತಾ.
ನಾಮಪಞ್ಞತ್ತಿ ನಾಮಾಯಂ, ಅತ್ಥಸದ್ದವಿನಿಸ್ಸಟಾ;
ತಂದ್ವಯಾಬದ್ಧಸಙ್ಕೇತಞೇಯ್ಯಾಕಾರೋಪಲಕ್ಖಿತಾ.
ಯಾ ಗಯ್ಹತಿ ನಾಮಘೋಸಗೋಚರುಪ್ಪನ್ನವೀಥಿಯಾ;
ಪವತ್ತಾನನ್ತರುಪ್ಪನ್ನ-ಮನೋದ್ವಾರಿಕವೀಥಿಯಾ.
ಮಞ್ಚಪೀಠಾದಿಸದ್ದಂ ಹಿ, ಸೋತವಿಞ್ಞಾಣವೀಥಿಯಾ;
ಸುತ್ವಾ ತಮೇವ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ, ಮನೋದ್ವಾರಿಕವೀಥಿಯಾ.
ತತೋ ಸಙ್ಕೇತನಿಪ್ಫನ್ನಂ, ನಾಮಂ ಚಿನ್ತಾಯ ಗಯ್ಹತಿ;
ನಾಮಪಞ್ಞತ್ತಿಅತ್ಥಾ ತು, ತತೋ ಗಯ್ಹನ್ತಿ ಸಮ್ಭವಾ.
ಸದ್ದನಾಮತ್ಥಪಞ್ಞತ್ತಿಪರಮತ್ಥವಸೇನ ಹಿ;
ಚತುಧಾ ತಿವಿಧಾ ವಾಥ, ಚಿನ್ತನಾ ತತ್ಥ ಇಚ್ಛಿತಾ.
ಇತ್ಥಮಟ್ಠಕಥಾಮಗ್ಗಂ, ವಣ್ಣೇನ್ತೇನ ಹಿ ದಸ್ಸಿತೋ;
ನಯೋ ಆಚರಿಯೇನೇತಿ, ವಿಭಾಗೋಯಂ ಪಕಾಸಿತೋ.
ನತ್ಥಞ್ಞಾ ¶ ಕಾಚಿ ವಿಞ್ಞತ್ತಿ, ವಿಕಾರಸಹಿತೋ ಪನ;
ಸದ್ದೋವ ನಾಮಪಞ್ಞತ್ತಿ, ಇಚ್ಚೇಕಚ್ಚೇಹಿ ವಣ್ಣಿತಂ.
ತದೇತಂ ನಾಮಪಞ್ಞತ್ತಿಭಾವೇನೇಕವಿಧಮ್ಪಿ ಚ;
ನೇರುತ್ತಿಕಯಾದಿಚ್ಛಕವಸಾ ನಾಮಂ ದ್ವಿಧಾ ಭವೇ.
ಸಞ್ಞಾಸು ಧಾತುರೂಪಾನಿ, ಪಚ್ಚಯಞ್ಚ ತತೋ ಪರಂ;
ಕತ್ವಾ ವಣ್ಣಾಗಮಾದಿಞ್ಚ, ಸದ್ದಲಕ್ಖಣಸಾಧಿತಂ.
ನೇರುತ್ತಿಕಮುದೀರೇನ್ತಿ ¶ , ನಾಮಂ ಯಾದಿಚ್ಛಕಂ ಪದಂ;
ಯದಿಚ್ಛಾಯ ಕತಮತ್ತಂ, ಬ್ಯಞ್ಜನತ್ಥವಿವಜ್ಜಿತಂ.
ತಿವಿಧಮ್ಪಿ ತದನ್ವತ್ಥಕಾದಿಮಞ್ಚೋಪಚಾರಿಮಂ;
ನಿಬ್ಬಚನತ್ಥಸಾಪೇಕ್ಖಂ, ತತ್ಥಾನ್ವತ್ಥಮುದೀರಿತಂ.
ಯದಿಚ್ಛಾಕತಸಙ್ಕೇತಂ, ಕಾದಿಮಞ್ಚೋಪಚಾರಿಮಂ;
ಅತಮ್ಭೂತಸ್ಸ ತಬ್ಭಾವವೋಹಾರೋತಿ ಪವುಚ್ಚತಿ.
ತಥಾ ಸಾಮಞ್ಞನಾಮಞ್ಚ, ಗುಣನಾಮಞ್ಚ ಕಿತ್ತಿಮಂ;
ಓಪಪಾತಿಕಮಿಚ್ಚೇವಂ, ನಾಮಂ ಹೋತಿ ಚತುಬ್ಬಿಧಂ.
ಮಹಾಜನಸಮ್ಮತಞ್ಚ, ಅನ್ವತ್ಥಞ್ಚೇವ ತಾದಿಸಂ;
ತೀಣಿ ನಾಮಾನಿ ಚನ್ದಾದಿನಾಮಂ ತತ್ಥೋಪಪಾತಿಕಂ.
ಯಾದಿಚ್ಛಕಮಾವತ್ಥಿಕಂ, ನೇಮಿತ್ತಕಮಥಾಪರಂ;
ಲಿಙ್ಗಿಕಂ ರುಳ್ಹಿಕಞ್ಚೇತಿ, ನಾಮಂ ಪಞ್ಚವಿಧಂ ಭವೇ.
ಯಾದಿಚ್ಛಕಂ ಯಥಾವುಡ್ಢಂ, ವಚ್ಛದಮ್ಮಾದಿಕಂ ಪನ;
ಆವತ್ಥಿಕಂ ನೇಮಿತ್ತಕಂ, ಸೀಲವಾಪಞ್ಞವಾದಿಕಂ.
ಲಿಙ್ಗಿಕಂ ದಿಟ್ಠಲಿಙ್ಗಂ ತು, ದಣ್ಡೀಛತ್ತೀತಿಆದಿಕಂ;
ರುಳ್ಹಿಕಂ ಲೇಸಮತ್ತೇನ, ರುಳ್ಹಂ ಗೋಮಹಿಂಸಾದಿಕಂ.
ವಿಜ್ಜಮಾನಾವಿಜ್ಜಮಾನ-ಪಞ್ಞತ್ತೋಭಯಮಿಸ್ಸಿತಾ;
ವಿಭತ್ತಾ ನಾಮಪಞ್ಞತ್ತಿ, ಛಬ್ಬಿಧಾ ಹೋತಿ ತತ್ಥ ಹಿ.
ವಿಜ್ಜಮಾನಪಞ್ಞತ್ತೀತಿ ¶ , ವಿಜ್ಜಮಾನತ್ಥದೀಪಿತಾ;
ವುಚ್ಚತಿ ಖನ್ಧಾಯತನ-ಧಾತುಪಞ್ಚಿನ್ದ್ರಿಯಾದಿಕಾ.
ಅವಿಜ್ಜಮಾನಪಞ್ಞತ್ತಿ-ನಾಮಿಕಾ ಪರಮತ್ಥತೋ;
ಅವಿಜ್ಜಮಾನಮಞ್ಚಾದಿ, ಅತ್ಥಪಞ್ಞತ್ತಿದೀಪಿತಾ.
ವಿಜ್ಜಮಾನೇನ ಅವಿಜ್ಜ-ಮಾನಪಞ್ಞತ್ತಿನಾಮಿಕಾ;
ತೇವಿಜ್ಜೋ ಛಳಭಿಞ್ಞೋ ಚ, ಸೀಲವಾ ಪಞ್ಞವಾಪಿ ಚ.
ಅವಿಜ್ಜಮಾನೇನ ವಿಜ್ಜ-ಮಾನಪಞ್ಞತ್ತಿನಾಮಿಕಾ;
ಇತ್ಥಿರೂಪಂ ಇತ್ಥಿಸದ್ದೋ, ಇತ್ಥಿಚಿತ್ತನ್ತಿಆದಿಕಾ.
ವಿಜ್ಜಮಾನೇನ ¶ ತು ವಿಜ್ಜ-ಮಾನಪಞ್ಞತ್ತಿನಾಮಿಕಾ;
ಚಕ್ಖುವಿಞ್ಞಾಣಂ ಚ ಚಕ್ಖು-ಸಮ್ಫಸ್ಸೋ ಚೇವಮಾದಿಕಾ.
ಅವಿಜ್ಜಮಾನೇನಾವಿಜ್ಜ-ಮಾನಪಞ್ಞತ್ತಿನಾಮಿಕಾ;
ಖತ್ತಿಯಪುತ್ತೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣ-ಪುತ್ತೋ ಇಚ್ಚೇವಮಾದಿಕಾ.
ಇತಿ ವುತ್ತಾನುಸಾರೇನ, ನಾಮಪಞ್ಞತ್ತಿಯಾ ಬುಧೋ;
ಸರೂಪಂ ವಿಸಯಞ್ಚೇವ, ವಿಭಾಗಞ್ಚ ವಿಭಾವಯೇ.
ಇಚ್ಚೇವಂ ಪರಮತ್ಥಾ ಚ, ಯಥಾವುತ್ತಾ ಚತುಬ್ಬಿಧಾ;
ಪಞ್ಞತ್ತಿ ದುವಿಧಾ ಚೇತಿ, ಞೇಯ್ಯತ್ಥಾ ಛಬ್ಬಿಧಾ ಮತಾತಿ.
ಇತಿ ಪಞ್ಞತ್ತಿವಿಭಾಗೇ ನಾಮಪಞ್ಞತ್ತಿಕಥಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ.
ಏಕೂನತಿಂಸತಿಮೋ ಪರಿಚ್ಛೇದೋ.
ನಿಟ್ಠಿತೋ ಚ ಸಬ್ಬಥಾಪಿ ಪಞ್ಞತ್ತಿವಿಭಾಗೋ.
ನಿಗಮನಕಥಾ
ಸೇಟ್ಠೇ ¶ ಕಞ್ಚಿವರೇ ರಟ್ಠೇ, ಕಾವೇರಿನಗರೇ ವರೇ;
ಕುಲೇ ಸಞ್ಜಾತಭೂತೇನ, ಬಹುಸ್ಸುತೇನ ಞಾಣಿನಾ.
ಅನುರುದ್ಧೇನ ಥೇರೇನ, ಅನಿರುದ್ಧಯಸಸ್ಸಿನಾ;
ತಮ್ಬರಟ್ಠೇ ವಸನ್ತೇನ, ನಗರೇ ತಞ್ಜನಾಮಕೇ.
ತತ್ಥ ಸಙ್ಘವಿಸಿಟ್ಠೇನ, ಯಾಚಿತೇನ ಅನಾಕುಲಂ;
ಮಹಾವಿಹಾರವಾಸೀನಂ, ವಾಚನಾಮಗ್ಗನಿಸ್ಸಿತಂ.
ಪರಮತ್ಥಂ ಪಕಾಸೇನ್ತಂ, ಪರಮತ್ಥವಿನಿಚ್ಛಯಂ;
ಪಕರಣಂ ಕತಂ ತೇನ, ಪರಮತ್ಥತ್ಥವೇದಿನಾತಿ.
ಇತಿ ಅನುರುದ್ಧಾಚರಿಯೇನ ರಚಿತೋ
ಪರಮತ್ಥವಿನಿಚ್ಛಯೋ ನಿಟ್ಠಿತೋ.
ನಮೋ ತಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಅರಹತೋ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಸ್ಸ
ಸಚ್ಚಸಙ್ಖೇಪೋ
ಗನ್ಥಾರಮ್ಭಕಥಾ
ನಮಸ್ಸಿತ್ವಾ ¶ ¶ ತಿಲೋಕಗ್ಗಂ, ಞೇಯ್ಯಸಾಗರಪಾರಗುಂ;
ಭವಾಭಾವಕರಂ ಧಮ್ಮಂ, ಗಣಞ್ಚ ಗುಣಸಾಗರಂ.
ನಿಸ್ಸಾಯ ಪುಬ್ಬಾಚರಿಯಮತಂ ಅತ್ಥಾವಿರೋಧಿನಂ;
ವಕ್ಖಾಮಿ ಸಚ್ಚಸಙ್ಖೇಪಂ, ಹಿತಂ ಕಾರಕಯೋಗಿನಂ.
೧. ಪಠಮೋ ಪರಿಚ್ಛೇದೋ
ರೂಪಸಙ್ಖೇಪೋ
ಸಚ್ಚಾನಿ ¶ ಪರಮತ್ಥಞ್ಚ, ಸಮ್ಮುತಿಞ್ಚಾತಿ ದ್ವೇ ತಹಿಂ;
ಥದ್ಧಭಾವಾದಿನಾ ಞೇಯ್ಯಂ, ಸಚ್ಚಂ ತಂ ಪರಮತ್ಥಕಂ.
ಸನ್ನಿವೇಸವಿಸೇಸಾದಿಞೇಯ್ಯಂ ಸಮ್ಮುತಿ ತಂ ದ್ವಯಂ;
ಭಾವಸಙ್ಕೇತಸಿದ್ಧೀನಂ, ತಥತ್ತಾ ಸಚ್ಚಮೀರಿತಂ.
ಪರಮತ್ಥೋ ಸನಿಬ್ಬಾನಪಞ್ಚಕ್ಖನ್ಧೇತ್ಥ ರಾಸಿತೋ;
ಖನ್ಧತ್ಥೋ ಚ ಸಮಾಸೇತ್ವಾ, ವುತ್ತೋತೀತಾದಿಭೇದನಂ.
ವೇದನಾದೀಸುಪೇಕಸ್ಮಿಂ, ಖನ್ಧಸದ್ದೋ ತು ರುಳ್ಹಿಯಾ;
ಸಮುದ್ದಾದೇಕದೇಸೇ ತು, ಸಮುದ್ದಾದಿರವೋ ಯಥಾ.
ತತ್ಥ ಸೀತಾದಿರುಪ್ಪತ್ತಾ, ರೂಪಂ ಭ್ವಾಪಾನಲಾನಿಲಂ;
ಭೂತಂ ಕಥಿನದವತಾಪಚನೀರಣಭಾವಕಂ.
ಚಕ್ಖು ¶ ಸೋತಞ್ಚ ಘಾನಞ್ಚ, ಜಿವ್ಹಾ ಕಾಯೋ ಪಭಾ ರವೋ;
ಗನ್ಧೋ ರಸೋಜಾ ಇತ್ಥೀ ಚ, ಪುಮಾ ವತ್ಥು ಚ ಜೀವಿತಂ.
ಖಂ ಜಾತಿ ಜರತಾ ಭಙ್ಗೋ, ರೂಪಸ್ಸ ಲಹುತಾ ತಥಾ;
ಮುದುಕಮ್ಮಞ್ಞತಾ ಕಾಯವಚೀವಿಞ್ಞತ್ತಿ ಭೂತಿಕಂ.
ಚಕ್ಖಾದೀ ದಟ್ಠುಕಾಮಾದಿಹೇತುಕಮ್ಮಜಭೂತಿಕಾ;
ಪಸಾದಾ ರೂಪಸದ್ದಾದೀ, ಚಕ್ಖುಞಾಣಾದಿಗೋಚರಾ.
ಓಜಾ ಹಿ ಯಾಪನಾ ಇತ್ಥಿಪುಮಲಿಙ್ಗಾದಿಹೇತುಕಂ;
ಭಾವದ್ವಯಂ ತು ಕಾಯಂವ, ಬ್ಯಾಪಿ ನೋ ಸಹವುತ್ತಿಕಂ.
ನಿಸ್ಸಯಂ ವತ್ಥು ಧಾತೂನಂ, ದ್ವಿನ್ನಂ ಕಮ್ಮಜಪಾಲನಂ;
ಜೀವಿತಂ ಉಪ್ಪಲಾದೀನಂ, ಉದಕಂವ ಠಿತಿಕ್ಖಣೇ.
ಖಂ ¶ ರೂಪಾನಂ ಪರಿಚ್ಛೇದೋ, ಜಾತಿಆದಿತ್ತಯಂ ಪನ;
ರೂಪನಿಬ್ಬತ್ತಿ ಪಾಕೋ ಚ, ಭೇದೋ ಚೇವ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ.
ಲಹುತಾದಿತ್ತಯಂ ತಂ ಹಿ, ರೂಪಾನಂ ಕಮತೋ ಸಿಯಾ;
ಅದನ್ಧಥದ್ಧತಾ ಚಾಪಿ, ಕಾಯಕಮ್ಮಾನುಕೂಲತಾ.
ಅಭಿಕ್ಕಮಾದಿಜನಕಚಿತ್ತಜಸ್ಸಾನಿಲಸ್ಸ ಹಿ;
ವಿಕಾರೋ ಕಾಯವಿಞ್ಞತ್ತಿ, ರೂಪತ್ಥಮ್ಭಾದಿಕಾರಣಂ.
ವಚೀಭೇದಕಚಿತ್ತೇನ, ಭೂತಭೂಮಿವಿಕಾರತಾ;
ವಚೀವಿಞ್ಞತ್ತುಪಾದಿನ್ನಘಟ್ಟನಸ್ಸೇವ ಕಾರಣಂ.
ರೂಪಮಬ್ಯಾಕತಂ ಸಬ್ಬಂ, ವಿಪ್ಪಯುತ್ತಮಹೇತುಕಂ;
ಅನಾಲಮ್ಬಂ ಪರಿತ್ತಾದಿ, ಇತಿ ಏಕವಿಧಂ ನಯೇ.
ಅಜ್ಝತ್ತಿಕಾನಿ ಚಕ್ಖಾದೀ, ಪಞ್ಚೇತೇವ ಪಸಾದಕಾ;
ವತ್ಥುನಾ ವತ್ಥು ತಾನೇವ, ದ್ವಾರಾ ವಿಞ್ಞತ್ತಿಭೀ ಸಹ.
ಸೇಸಂ ಬಾವೀಸತಿ ಚೇಕವೀಸ ವೀಸತಿ ಬಾಹಿರಂ;
ಅಪ್ಪಸಾದಮವತ್ಥುಂ ಚ, ಅದ್ವಾರಞ್ಚ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ.
ಪಸಾದಾ ಪಞ್ಚ ಭಾವಾಯು, ಇನ್ದ್ರಿಯನಿನ್ದ್ರಿಯೇತರಂ;
ವಿನಾಪಂ ಆದಿತೋ ಯಾವ, ರಸಾ ಥೂಲಂ ನ ಚೇತರಂ.
ಅಟ್ಠಕಂ ¶ ಅವಿನಿಬ್ಭೋಗಂ, ವಣ್ಣಗನ್ಧರಸೋಜಕಂ;
ಭೂತಂ ತಂ ತು ವಿನಿಬ್ಭೋಗಮಿತರನ್ತಿ ವಿನಿದ್ದಿಸೇ.
ಅಟ್ಠಾರಸಾದಿತೋ ರೂಪಾ, ನಿಪ್ಫನ್ನಂ ತು ನ ಚೇತರಂ;
ಫೋಟ್ಠಬ್ಬಮಾಪವಜ್ಜಂ ತು, ಭೂತಂ ಕಾಮೇ ನ ಚೇತರಂ.
ಸೇಕ್ಖಸಪ್ಪಟಿಘಾಸೇಕ್ಖಪಟಿಘಂ ದ್ವಯವಜ್ಜಿತಂ;
ವಣ್ಣಂ ತದಿತರಂ ಥೂಲಂ, ಸುಖುಮಞ್ಚೇತಿ ತಂ ತಿಧಾ.
ಕಮ್ಮಜಾಕಮ್ಮಜಂನೇವಕಮ್ಮಾಕಮ್ಮಜತೋ ತಿಧಾ;
ಚಿತ್ತೋಜಉತುಜಾದೀನಂ, ವಸೇನಾಪಿ ತಿಧಾ ತಥಾ.
ದಿಟ್ಠಂ ¶ ಸುತಂ ಮುತಞ್ಚಾಪಿ, ವಿಞ್ಞಾತಂ ವತ ಚೇತಸಾ;
ಏಕಮೇಕಞ್ಚ ಪಞ್ಚಾಪಿ, ವೀಸತಿ ಚ ಕಮಾ ಸಿಯುಂ.
ಹದಯಂ ವತ್ಥು ವಿಞ್ಞತ್ತಿ, ದ್ವಾರಂ ಚಕ್ಖಾದಿಪಞ್ಚಕಂ;
ವತ್ಥು ದ್ವಾರಞ್ಚ ಸೇಸಾನಿ, ವತ್ಥು ದ್ವಾರಞ್ಚ ನೋ ಸಿಯಾ.
ನಿಪ್ಫನ್ನಂ ರೂಪರೂಪಂ ಖಂ, ಪರಿಚ್ಛೇದೋಥ ಲಕ್ಖಣಂ;
ಜಾತಿಆದಿತ್ತಯಂ ರೂಪಂ, ವಿಕಾರೋ ಲಹುತಾದಿಕಂ.
ಯಥಾ ಸಙ್ಖತಧಮ್ಮಾನಂ, ಲಕ್ಖಣಂ ಸಙ್ಖತಂ ತಥಾ;
ಪರಿಚ್ಛೇದಾದಿಕಂ ರೂಪಂ, ತಜ್ಜಾತಿಮನತಿಕ್ಕಮಾ.
ಕಮ್ಮಚಿತ್ತಾನಲಾಹಾರಪಚ್ಚಯಾನಂ ವಸೇನಿಧ;
ಞೇಯ್ಯಾ ಪವತ್ತಿ ರೂಪಸ್ಸ, ಪಿಣ್ಡಾನಞ್ಚ ವಸಾ ಕಥಂ.
ಕಮ್ಮಜಂ ಸೇನ್ದ್ರಿಯಂ ವತ್ಥು, ವಿಞ್ಞತ್ತಿ ಚಿತ್ತಜಾ ರವೋ;
ಚಿತ್ತಗ್ಗಿಜೋ ಲಹುತಾದಿತ್ತಯಂ ಚಿತ್ತಾನಲನ್ನಜಂ.
ಅಟ್ಠಕಂ ಜಾತಿ ಚಾಕಾಸೋ, ಚತುಜಾ ಜರತಾ ಖಯಂ;
ಕುತೋಚಿ ನೇವ ಜಾತಂ ತಪ್ಪಾಕಭೇದಂ ಹಿ ತಂ ದ್ವಯಂ.
ಜಾತಿಯಾಪಿ ನ ಜಾತತ್ತಂ, ಕುತೋಚಿಟ್ಠಕಥಾನಯಾ;
ಲಕ್ಖಣಾಭಾವತೋ ತಸ್ಸಾ, ಸತಿ ತಸ್ಮಿಂ ನ ನಿಟ್ಠಿತಿ.
ಕಮ್ಮಚಿತ್ತಾನಲನ್ನೇಹಿ, ಪಿಣ್ಡಾ ನವ ಚ ಸತ್ತ ಚ;
ಚತ್ತಾರೋ ದ್ವೇ ಚ ವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಾ, ಸಜೀವೇ ದ್ವೇ ಅಜೀವಕೇ.
ಅಟ್ಠಕಂ ¶ ಜೀವಿತೇನಾಯುನವಕಂ ಭಾವವತ್ಥುನಾ;
ಚಕ್ಖಾದೀ ಪಞ್ಚ ದಸಕಾ, ಕಲಾಪಾ ನವ ಕಮ್ಮಜಾ.
ಸುದ್ಧಟ್ಠವಿಞ್ಞತ್ತಿಯುತ್ತನವಕೋಪಿ ಚ ದಸಕೋ;
ಸುದ್ಧಸದ್ದೇನ ನವಕೋ, ಲಹುತಾದಿದಸೇಕಕೋ.
ವಿಞ್ಞತ್ತಿಲಹುತಾದೀಹಿ, ಪುನ ದ್ವಾದಸ ತೇರಸ;
ಚಿತ್ತಜಾ ಇತಿ ವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಾ, ಕಲಾಪಾ ಸತ್ತ ವಾ ಛ ವಾ.
ಸುದ್ಧಟ್ಠಂ ¶ ಸದ್ದನವಕಂ, ಲಹುತಾದಿದಸೇಕಕಂ;
ಸದ್ದೇನಲಹುತಾದೀಹಿ, ಚತುರೋತುಜಕಣ್ಣಿಕಾ.
ಸುದ್ಧಟ್ಠಲಹುತಾದೀಹಿ, ಅನ್ನಜಾ ದ್ವೇತಿಮೇ ನವ;
ಸತ್ತ ಚತ್ತಾರಿ ದ್ವೇ ಚೇತಿ, ಕಲಾಪಾ ವೀಸತೀ ದ್ವಿಭಿ.
ತಯಟ್ಠಕಾ ಚ ಚತ್ತಾರೋ, ನವಕಾ ದಸಕಾ ನವ;
ತಯೋ ದ್ವೇಕೋ ಚ ಏಕೇನ, ದಸ ದ್ವೀಹಿ ಚ ತೀಹಿ ಚ.
ಚತುನ್ನಮ್ಪಿ ಚ ಧಾತೂನಂ, ಅಧಿಕಂಸವಸೇನಿಧ;
ರೂಪಭೇದೋಥ ವಿಞ್ಞೇಯ್ಯೋ, ಕಮ್ಮಚಿತ್ತಾನಲನ್ನಜೋ.
ಕೇಸಾದಿಮತ್ಥಲುಙ್ಗನ್ತಾ, ಪಥವಂಸಾತಿ ವೀಸತಿ;
ಪಿತ್ತಾದಿಮುತ್ತಕನ್ತಾ ತೇ, ಜಲಂಸಾ ದ್ವಾದಸೀರಿತಾ.
ಯೇನ ಸನ್ತಪ್ಪನಂ ಯೇನ, ಜೀರಣಂ ದಹನಂ ತಥಾ;
ಯೇನಸಿತಾದಿಪಾಕೋತಿ, ಚತುರಂಸಾನಲಾಧಿಕಾ.
ಉದ್ಧಾಧೋಗಮಕುಚ್ಛಿಟ್ಠಾ, ಕೋಟ್ಠಾಸೇಯ್ಯಙ್ಗಸಾರಿ ಚ;
ಅಸ್ಸಾಸೋತಿ ಚ ವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಾ, ಛಳಂಸಾ ವಾಯುನಿಸ್ಸಿತಾ.
ಪುಬ್ಬಮುತ್ತಕರೀಸಞ್ಚುದರಿಯಂ ಚತುರೋತುಜಾ;
ಕಮ್ಮಾ ಪಾಚಗ್ಗಿ ಚಿತ್ತಮ್ಹಾ-ಸ್ಸಾಸೋತಿ ಛಪಿ ಏಕಜಾ.
ಸೇದಸಿಙ್ಘಾನಿಕಸ್ಸು ಚ, ಖೇಳೋ ಚಿತ್ತೋತುಸಮ್ಭವಾ;
ದ್ವಿಜಾ ದ್ವತ್ತಿಂಸ ಕೋಟ್ಠಾಸಾ, ಸೇಸಾ ಏವ ಚತುಬ್ಭವಾ.
ಏಕಜೇಸ್ವಾದಿಚತೂಸು, ಉತುಜಾ ಚತುರಟ್ಠಕಾ;
ಜೀವೀತನವಕೋ ಪಾಚೇಸ್ಸಾಸೇ ಚಿತ್ತಭವಟ್ಠಕೋ.
ದ್ವಿಜೇಸು ¶ ಮನತೇಜೇಹಿ, ದ್ವೇ ದ್ವೇ ಹೋನ್ತಿ ಪನಟ್ಠಕಾ;
ಸೇಸತೇಜಾನಿಲಂಸೇಸು, ಏಕೇಕಮ್ಹಿ ತಯೋ ತಯೋ.
ಅಟ್ಠಕೋಜಮನಗ್ಗೀಹಿ, ಹೋನ್ತಿ ಅಟ್ಠಸು ಕಮ್ಮತೋ;
ಅಟ್ಠಾಯುನವಕಾ ಏವಂ, ಇಮೇ ಅಟ್ಠ ಚತುಬ್ಭವಾ.
ಚತುವೀಸೇಸು ¶ ಸೇಸೇಸು, ಚತುಜೇಸುಟ್ಠಕಾ ತಯೋ;
ಏಕೇಕಮ್ಹಿ ಚ ವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಾ, ಪಿಣ್ಡಾ ಚಿತ್ತಾನಲನ್ನಜಾ.
ಕಮ್ಮಜಾ ಕಾಯಭಾವವ್ಹಾ, ದಸಕಾಪಿ ಸಿಯುಂ ತಹಿಂ;
ಚತುವೀಸೇಸು ಅಂಸೇಸು, ಏಕೇಕಮ್ಹಿ ದುವೇ ದುವೇ.
ಪಞ್ಚಾಪಿ ಚಕ್ಖುಸೋತಾದೀ, ಪದೇಸದಸಕಾ ಪುನ;
ನವಕಾ ಸದ್ದಸಙ್ಖಾತಾ, ದ್ವೇತಿಚ್ಚೇವಂ ಕಲಾಪತೋ.
ತೇಪಞ್ಞಾಸ ದಸೇಕಞ್ಚ, ನವುತ್ತರಸತಾನಿ ಚ;
ದಸಕಾ ನವಕಾ ಚೇವ, ಅಟ್ಠಕಾ ಚ ಸಿಯುಂ ಕಮಾ.
ಸೇಕಪಞ್ಚಸತಂ ಕಾಯೇ, ಸಹಸ್ಸಂ ತಂ ಪವತ್ತತಿ;
ಪರಿಪುಣ್ಣಿನ್ದ್ರಿಯೇ ರೂಪಂ, ನಿಪ್ಫನ್ನಂ ಧಾತುಭೇದತೋ.
ಚಿತ್ತುಪ್ಪಾದೇ ಸಿಯುಂ ರೂಪ-ಹೇತೂ ಕಮ್ಮಾದಯೋ ಪನ;
ಠಿತಿ ನ ಪಾಠೇ ಚಿತ್ತಸ್ಸ, ನ ಭಙ್ಗೇ ರೂಪಸಮ್ಭವೋ.
‘‘ಅಞ್ಞಥತ್ತಂ ಠಿತಸ್ಸಾ’’ತಿ, ವುತ್ತತ್ತಾವ ಠಿತಿಕ್ಖಣಂ;
ಅತ್ಥೀತಿ ಚೇ ಪಬನ್ಧೇನ, ಠಿತಿ ತತ್ಥ ಪವುಚ್ಚತಿ.
ಅಥ ವಾ ತಿಕ್ಖಣೇ ಕಮ್ಮಂ, ಚಿತ್ತಮತ್ತುದಯಕ್ಖಣೇ;
ಉತುಓಜಾತ್ತನೋ ಠಾನೇ, ರೂಪಹೇತೂ ಭವನ್ತಿ ಹಿ.
ಸೇಯ್ಯಸ್ಸಾದಿಕ್ಖಣೇ ಕಾಯ-
ಭಾವವತ್ಥುವಸಾ ತಯೋ;
ದಸಕಾ ಹೋನ್ತಿಭಾವಿಸ್ಸ,
ವಿನಾ ಭಾವಂ ದುವೇ ಸಿಯುಂ.
ತತೋ ¶ ಪರಞ್ಚ ಕಮ್ಮಗ್ಗಿಚಿತ್ತಜಾ ತೇ ಚ ಪಿಣ್ಡಿಕಾ;
ಅಟ್ಠಕಾ ಚ ದುವೇ ಪುಬ್ಬೇ, ವುತ್ತವುತ್ತಕ್ಖಣೇ ವದೇ.
ಕಾಲೇನಾಹಾರಜಂ ಹೋತಿ, ಚಕ್ಖಾದಿದಸಕಾನಿ ಚ;
ಚತುಪಚ್ಚಯತೋ ರೂಪಂ, ಸಮ್ಪಿಣ್ಡೇವಂ ಪವತ್ತತಿ.
ತಂ ¶ ಸತ್ತರಸಚಿತ್ತಾಯು, ವಿನಾ ವಿಞ್ಞತ್ತಿಲಕ್ಖಣಂ;
ಸನ್ತತಾಮರಣಾ ರೂಪಂ, ಜರಾದಿಫಲಮಾವಹಂ.
ಭಙ್ಗಾ ಸತ್ತರಸುಪ್ಪಾದೇ, ಜಾಯತೇ ಕಮ್ಮಜಂ ನ ತಂ;
ತದುದ್ಧಂ ಜಾಯತೇ ತಸ್ಮಾ, ತಕ್ಖಯಾ ಮರಣಂ ಭವೇ.
ಆಯುಕಮ್ಮುಭಯೇಸಂ ವಾ, ಖಯೇನ ಮರಣಂ ಭವೇ;
ಉಪಕ್ಕಮೇನ ವಾ ಕೇಸಞ್ಚುಪಚ್ಛೇದಕಕಮ್ಮುನಾ.
ಓಪಪಾತಿಕಭಾವಿಸ್ಸ, ದಸಕಾ ಸತ್ತ ಕಮ್ಮಜಾ;
ಕಾಮೇ ಆದೋ ಭವನ್ತಗ್ಗಿಜಾಹಿ ಪುಬ್ಬೇವ ಭೂಯತೇ.
ಆದಿಕಪ್ಪನರಾನಞ್ಚ, ಅಪಾಯೇ ಅನ್ಧಕಸ್ಸ ಚ;
ಬಧಿರಸ್ಸಾಪಿ ಆದೋ ಛ, ಪುಬ್ಬೇವೇತರಜಾ ಸಿಯುಂ.
ತತ್ಥೇವನ್ಧಬಧಿರಸ್ಸ, ಪಞ್ಚ ಹೋನ್ತಿ ಅಭಾವಿನೋ;
ಯುತ್ತಿಯಾ ಇಧ ವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಾ, ಪಞ್ಚ ವಾ ಚತುರೋಪಿ ವಾ.
ಚಕ್ಖಾದಿತ್ತಯಹೀನಸ್ಸ, ಚತುರೋವ ಭವನ್ತಿತಿ;
ವುತ್ತಂ ಉಪಪರಿಕ್ಖಿತ್ವಾ, ಗಹೇತಬ್ಬಂ ವಿಜಾನತಾ.
ರೂಪೇ ಜೀವಿತಛಕ್ಕಞ್ಚ, ಚಕ್ಖಾದಿಸತ್ತಕತ್ತಯಂ;
ಪಞ್ಚ ಛ ಉತುಚಿತ್ತೇಹಿ, ಪಞ್ಚ ಛಾಸಞ್ಞಿನಂ ಭವೇ.
ಪಞ್ಚಧಾತ್ವಾದಿನಿಯಮಾ, ಪಾಠೇ ಗನ್ಧರಸೋಜನಂ;
ನುಪ್ಪತ್ತಿ ತತ್ಥ ಭೂತಾನಂ, ಅಫೋಟ್ಠಬ್ಬಪವತ್ತಿನಂ.
ಥದ್ಧುಣ್ಹೀರಣಭಾವೋವ, ನತ್ಥಿ ಧಾತ್ವಾದಿಕಿಚ್ಚತೋ;
ಅಞ್ಞಂ ಗನ್ಧಾದೀನಂ ತೇಸಂ, ತಕ್ಕಿಚ್ಚೇನೋಪಲದ್ಧಿತೋ.
ರೂಪೇ ಸಪ್ಪಟಿಘತ್ತಾದಿ, ತತ್ಥ ರುಪ್ಪನತಾ ವಿಯ;
ಘಟ್ಟನಞ್ಚ ರವುಪ್ಪಾದಸ್ಸಞ್ಞತ್ಥಸ್ಸೇವ ಹೇತುತಾ.
ಇಚ್ಛಿತಬ್ಬಮಿಮೇಕನ್ತಮೇವಂ ¶ ಪಾಠಾವಿರೋಧತೋ;
ಅಥ ವಾ ತೇಹಿ ವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಂ, ದಸಕಂ ನವಕಟ್ಠಕಂ.
ಸಬ್ಬಂ ¶ ಕಾಮಭವೇ ರೂಪಂ, ರೂಪೇ ಏಕೂನವೀಸತಿ;
ಅಸಞ್ಞೀನಂ ದಸ ಗನ್ಧರಸೋಜಾಹಿ ಚ ಬ್ರಹ್ಮುನಂ.
ಇತಿ ಸಚ್ಚಸಙ್ಖೇಪೇ ರೂಪಸಙ್ಖೇಪೋ ನಾಮ
ಪಠಮೋ ಪರಿಚ್ಛೇದೋ.
೨. ದುತಿಯೋ ಪರಿಚ್ಛೇದೋ
ಖನ್ಧತ್ತಯಸಙ್ಖೇಪೋ
ವೇದನಾನುಭವೋ ತೇಧಾ, ಸುಖದುಕ್ಖಮುಪೇಕ್ಖಯಾ;
ಇಟ್ಠಾನಿಟ್ಠಾನುಭವನಮಜ್ಝಾನುಭವಲಕ್ಖಣಾ.
ಕಾಯಿಕಂ ಮಾನಸಂ ದುಕ್ಖಂ, ಸುಖೋಪೇಕ್ಖಾ ಚ ವೇದನಾ;
ಏಕಂ ಮಾನಸಮೇವೇತಿ, ಪಞ್ಚಧಿನ್ದ್ರಿಯಭೇದತೋ.
ಯಥಾ ತಥಾ ವಾ ಸಞ್ಞಾಣಂ, ಸಞ್ಞಾ ಸತಿನಿಬನ್ಧನಂ;
ಛಧಾ ಛದ್ವಾರಸಮ್ಭೂತಫಸ್ಸಜಾನಂ ವಸೇನ ಸಾ.
ಸಙ್ಖಾರಾ ಚೇತನಾ ಫಸ್ಸೋ,
ಮನಕ್ಕಾರಾಯು ಸಣ್ಠಿತಿ;
ತಕ್ಕೋ ಚಾರೋ ಚ ವಾಯಾಮೋ,
ಪೀತಿ ಛನ್ದೋಧಿಮೋಕ್ಖಕೋ.
ಸದ್ಧಾ ಸತಿ ಹಿರೋತ್ತಪ್ಪಂ, ಚಾಗೋ ಮೇತ್ತಾ ಮತಿ ಪುನ;
ಮಜ್ಝತ್ತತಾ ಚ ಪಸ್ಸದ್ಧೀ, ಕಾಯಚಿತ್ತವಸಾ ದುವೇ.
ಲಹುತಾ ಮುದುಕಮ್ಮಞ್ಞಪಾಗುಞ್ಞಮುಜುತಾ ತಥಾ;
ದಯಾ ಮುದಾ ಮಿಚ್ಛಾವಾಚಾ, ಕಮ್ಮನ್ತಾಜೀವಸಂವರೋ.
ಲೋಭೋ ದೋಸೋ ಚ ಮೋಹೋ ಚ, ದಿಟ್ಠಿ ಉದ್ಧಚ್ಚಮೇವ ಚ;
ಅಹಿರೀಕಂ ಅನೋತ್ತಪ್ಪಂ, ವಿಚಿಕಿಚ್ಛಿತಮೇವ ಚ.
ಮಾನೋ ¶ ¶ ಇಸ್ಸಾ ಚ ಮಚ್ಛೇರಂ, ಕುಕ್ಕುಚ್ಚಂ ಥಿನಮಿದ್ಧಕಂ;
ಇತಿ ಏತೇವ ಪಞ್ಞಾಸ, ಸಙ್ಖಾರಕ್ಖನ್ಧಸಞ್ಞಿತಾ.
ಬ್ಯಾಪಾರೋ ಚೇತನಾ ಫಸ್ಸೋ, ಫುಸನಂ ಸರಣಂ ತಹಿಂ;
ಮನಕ್ಕಾರೋ ಪಾಲನಾಯು, ಸಮಾಧಿ ಅವಿಸಾರತಾ.
ಆರೋಪನಾನುಮಜ್ಜಟ್ಠಾ, ತಕ್ಕಚಾರಾ ಪನೀಹನಾ;
ವೀರಿಯಂ ಪೀನನಾ ಪೀತಿ, ಛನ್ದೋ ತು ಕತ್ತುಕಾಮತಾ.
ಅಧಿಮೋಕ್ಖೋ ನಿಚ್ಛಯೋ ಸದ್ಧಾ,
ಪಸಾದೋ ಸರಣಂ ಸತಿ;
ಹಿರೀ ಪಾಪಜಿಗುಚ್ಛಾ ಹಿ,
ಓತ್ತಪ್ಪಂ ತಸ್ಸ ಭೀರುತಾ.
ಅಲಗ್ಗೋ ಚ ಅಚಣ್ಡಿಕ್ಕಂ, ಚಾಗೋ ಮೇತ್ತಾ ಮತಿ ಪನ;
ಯಾಥಾವಬೋಧೋ ಮಜ್ಝತ್ತಂ, ಸಮವಾಹಿತಲಕ್ಖಣಂ.
ಛ ಯುಗಾನಿ ಕಾಯಚಿತ್ತದರಗಾರವಥದ್ಧತಾ-
ಅಕಮ್ಮಞ್ಞತ್ತಗೇಲಞ್ಞಕುಟಿಲಾನಂ ವಿನೋದನಾ.
ತಾನುದ್ಧತಾದಿಥಿನಾದಿದಿಟ್ಠಾದೀನಂ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ;
ಸೇಸಕಾದಿಅಸದ್ಧಾದಿಮಾಯಾದೀನಂ ವಿಪಕ್ಖಿನೋ.
ದುಕ್ಖಾಪನಯನಕಾಮಾ, ದಯಾ ಮೋದಾ ಪಮೋದನಾ;
ವಚೀದುಚ್ಚರಿತಾದೀನಂ, ವಿರಾಮೋ ವಿರತಿತ್ತಯಂ.
ಲೋಭೋ ದೋಸೋ ಚ ಮೋಹೋ ಚ,
ಗೇಧಚಣ್ಡಮನನ್ಧನಾ;
ಕಮೇನ ದಿಟ್ಠಿ ದುಗ್ಗಾಹೋ,
ಉದ್ಧಚ್ಚಂ ಭನ್ತತಂ ಮತಂ.
ಅಹಿರೀಕಮಲಜ್ಜತ್ತಂ, ಅನೋತ್ತಪ್ಪಮತಾಸತಾ;
ಸಂಸಯೋ ವಿಚಿಕಿಚ್ಛಾ ಹಿ, ಮಾನೋ ಉನ್ನತಿಲಕ್ಖಣೋ.
ಉಸೂಯಾ ಚ ನಿಗೂಹನಾ;
ಇಸ್ಸಾಮಚ್ಛೇರಕಾ ತಾಪೋ,
ಕತಾಕತಸ್ಸ ಸೋಚನಾ.
ಥಿನಂ ಚಿತ್ತಸ್ಸ ಸಙ್ಕೋಚೋ, ಅಕಮ್ಮಞ್ಞತ್ತತಾ ಪನ;
ಮಿದ್ಧಮಿಚ್ಚೇವಮೇತೇಸಂ, ಲಕ್ಖಣಞ್ಚ ನಯೇ ಬುಧೋ.
ವೇದನಾದಿಸಮಾಧನ್ತಾ, ಸತ್ತ ಸಬ್ಬಗಸಞ್ಞಿತಾ;
ತಕ್ಕಾದಿಅಧಿಮೋಕ್ಖನ್ತಾ, ಛ ಪಕಿಣ್ಣಕನಾಮಕಾ.
ಸದ್ಧಾದಯೋ ವಿರಮನ್ತಾ, ಅರಣಾ ಪಞ್ಚವೀಸತಿ;
ಲೋಭಾದಿಮಿದ್ಧಕನ್ತಾನಿ, ಸರಣಾನಿ ಚತುದ್ದಸ.
ಇಸ್ಸಾಮಚ್ಛೇರಕುಕ್ಕುಚ್ಚದೋಸಾ ಕಾಮೇ ದಯಾ ಮುದಾ;
ಕಾಮೇ ರೂಪೇ ಚ ಸೇಸಾ ಛ-ಚತ್ತಾಲೀಸ ತಿಧಾತುಜಾ.
ಛನ್ದನಿಚ್ಛಯಮಜ್ಝತ್ತಮನಕ್ಕಾರಾ ಸಉದ್ಧವಾ;
ದಯಾದೀ ಪಞ್ಚ ಮಾನಾದೀ, ಛ ಯೇವಾಪನ ಸೋಳಸ.
ಛನ್ದಾದೀ ಪಞ್ಚ ನಿಯತಾ, ತತ್ಥೇಕಾದಸ ನೇತರಾ;
ಅಹಿರೀಕಮನೋತ್ತಪ್ಪಂ, ಲೋಕನಾಸನಕಂ ದ್ವಯಂ.
ಏತೇ ದ್ವೇ ಮೋಹುದ್ಧಚ್ಚಾತಿ, ಚತ್ತಾರೋ ಪಾಪಸಬ್ಬಗಾ;
ಲೋಕಪಾಲದುಕಂ ವುತ್ತಂ, ಹಿರಿಓತ್ತಪ್ಪನಾಮಕಂ.
ಆರಮ್ಮಣೂಪನಿಜ್ಝಾನಾ, ಝಾನಙ್ಗಾ ತಕ್ಕಚಾರಕಾ;
ಪೀತಿ ಏಕಗ್ಗತಾ ಚೇತಿ, ಸತ್ತ ವಿತ್ತಿತ್ತಯೇನ ವೇ.
ಸದ್ಧಾ ಸತಿ ಮತೇಕಗ್ಗ-ಧಿತಿ ಲೋಕವಿನಾಸಕಾ;
ಪಾಲಕಾ ನವ ಚೇತಾನಿ, ಬಲಾನಿ ಅವಿಕಮ್ಪತೋ.
ಏತ್ಥ ಸದ್ಧಾದಿಪಞ್ಚಾಯು, ಕತ್ವಾತ್ರ ಚತುಧಾ ಮತಿಂ;
ವೇದನಾಹಿ ದ್ವಿಸತ್ತೇತೇ, ಇನ್ದ್ರಿಯಾನಾಧಿಪಚ್ಚತೋ.
ಮನರೂಪಿನ್ದ್ರಿಯೇಹೇತೇ ¶ , ಸಬ್ಬೇ ಇನ್ದ್ರಿಯನಾಮಕಾ;
ಬಾವೀಸತಿ ಭವನ್ತಾಯುದ್ವಯಂ ಕತ್ವೇಕಸಙ್ಗಹಂ.
ದಿಟ್ಠೀಹೇಕಗ್ಗತಾತಕ್ಕಸತೀವಿರತಿಯೋ ¶ ಪಥಾ;
ಅಟ್ಠ ನಿಯ್ಯಾನತೋ ಆದಿಚತುರೋ ಭಿತ್ವಾನ ದ್ವಾದಸ.
ಫಸ್ಸೋ ಚ ಚೇತನಾ ಚೇವ,
ದ್ವೇವೇತ್ಥಾಹಾರಣತ್ತತೋ;
ಆಹಾರಾ ಮನವೋಜಾಹಿ,
ಭವನ್ತಿ ಚತುರೋಥವಾ.
ಹೇತು ಮೂಲಟ್ಠತೋ ಪಾಪೇ,
ಲೋಭಾದಿತ್ತಯಮೀರಿತಂ;
ಕುಸಲಾಬ್ಯಾಕತೇ ಚಾಪಿ,
ಅಲೋಭಾದಿತ್ತಯಂ ತಥಾ.
ದಿಟ್ಠಿಲೋಭದುಸಾ ಕಮ್ಮಪಥಾಪಾಯಸ್ಸ ಮಗ್ಗತೋ;
ತಬ್ಬಿಪಕ್ಖಾ ಸುಗತಿಯಾ, ತಯೋತಿ ಛ ಪಥೀರಿತಾ.
ಪಸ್ಸದ್ಧಾದಿಯುಗಾನಿ ಛ, ವಗ್ಗತ್ತಾ ಯುಗಳಾನಿ ತು;
ಉಪಕಾರಾ ಸತಿ ಧೀ ಚ, ಬಹೂಪಕಾರಭಾವತೋ.
ಓಘಾಹರಣತೋ ಯೋಗಾ,
ಯೋಜನೇನಾಭವಗ್ಗತೋ;
ಸವನೇನಾಸವಾ ದಿಟ್ಠಿ-
ಮೋಹೇಜೇತ್ಥ ದುಧಾ ಲುಭೋ.
ದಳ್ಹಗ್ಗಾಹೇನ ದಿಟ್ಠೇಜಾ, ಉಪಾದಾನಂ ತಿಧಾ ತಹಿಂ;
ದಿಟ್ಠಿ ದೋಸೇನ ತೇ ಗನ್ಥಾ, ಗನ್ಥತೋ ದಿಟ್ಠಿಹ ದ್ವಿಧಾ.
ಪಞ್ಚಾವರಣತೋ ಕಾಮ-ಕಙ್ಖಾದೋಸುದ್ಧವಂ ತಪೋ;
ಥಿನಮಿದ್ಧಞ್ಚ ಮೋಹೇನ, ಛ ವಾ ನೀವರಣಾನಿಥ.
ಕತ್ವಾ ¶ ತಾಪುದ್ಧವಂ ಏಕಂ, ಥಿನಮಿದ್ಧಞ್ಚ ವುಚ್ಚತಿ;
ಕಿಚ್ಚಸ್ಸಾಹಾರತೋ ಚೇವ, ವಿಪಕ್ಖಸ್ಸ ಚ ಲೇಸತೋ.
ದಿಟ್ಠೇಜುದ್ಧವದೋಸನ್ಧ-
ಕಙ್ಖಾಥಿನುಣ್ಣತೀ ¶ ದಸ;
ಲೋಕನಾಸಯುಗೇನೇತೇ,
ಕಿಲೇಸಾ ಚಿತ್ತಕ್ಲೇಸತೋ.
ಲೋಭದೋಸಮೂಹಮಾನ-ದಿಟ್ಠಿಕಙ್ಖಿಸ್ಸಮಚ್ಛರಾ;
ಸಂಯೋಜನಾನಿ ದಿಟ್ಠೇಜಾ, ಭಿತ್ವಾ ಬನ್ಧನತೋ ದುಧಾ.
ತಾನಿ ಮೋಹುದ್ಧವಂಮಾನಕಙ್ಖಾದೋಸೇಜದಿಟ್ಠಿಯೋ;
ದುಧಾದಿಟ್ಠಿ ತಿಧಾ ಲೋಭಂ, ಭಿತ್ವಾ ಸುತ್ತೇ ದಸೀರಿತಾ.
ದಿಟ್ಠಿಲೋಭಮೂಹಮಾನದೋಸಕಙ್ಖಾ ತಹಿಂ ದುಧಾ;
ಕತ್ವಾ ಲೋಭಮಿಮೇ ಸತ್ತಾನುಸಯಾ ಸಮುದೀರಿತಾ.
ದಿಟ್ಠಿ ಏವ ಪರಾಮಾಸೋ, ಞೇಯ್ಯೋ ಏವಂ ಸಮಾಸತೋ;
ಅತ್ಥೋ ಸಙ್ಖಾರಕ್ಖನ್ಧಸ್ಸ, ವುತ್ತೋ ವುತ್ತಾನುಸಾರತೋ.
ಇತಿ ಸಚ್ಚಸಙ್ಖೇಪೇ ಖನ್ಧತ್ತಯಸಙ್ಖೇಪೋ ನಾಮ
ದುತಿಯೋ ಪರಿಚ್ಛೇದೋ.
೩. ತತಿಯೋ ಪರಿಚ್ಛೇದೋ
ಚಿತ್ತಪವತ್ತಿಪರಿದೀಪನೋ
ಚಿತ್ತಂ ವಿಸಯಗ್ಗಾಹಂ ತಂ, ಪಾಕಾಪಾಕದತೋ ದುಧಾ;
ಕುಸಲಾಕುಸಲಂ ಪುಬ್ಬಂ, ಪರಮಬ್ಯಾಕತಂ ಮತಂ.
ಕುಸಲಂ ¶ ತತ್ಥ ಕಾಮಾದಿಭೂಮಿತೋ ಚತುಧಾ ಸಿಯಾ;
ಅಟ್ಠ ಪಞ್ಚ ಚತ್ತಾರಿ ಚ, ಚತ್ತಾರಿ ಕಮತೋ ಕಥಂ.
ಸೋಮನಸ್ಸಮತಿಯುತ್ತಮಸಙ್ಖಾರಮನಮೇಕಂ;
ಸಸಙ್ಖಾರಮನಞ್ಚೇಕಂ, ತಥಾ ಹೀನಮತಿದ್ವಯಂ.
ತಥೋಪೇಕ್ಖಾಮತಿಯುತ್ತಂ, ಮತಿಹೀನನ್ತಿ ಅಟ್ಠಧಾ;
ಕಾಮಾವಚರಪುಞ್ಞೇತ್ಥ, ಭಿಜ್ಜತೇ ವೇದನಾದಿತೋ.
ದಾನಂ ¶ ಸೀಲಞ್ಚ ಭಾವನಾ, ಪತ್ತಿದಾನಾನುಮೋದನಾ;
ವೇಯ್ಯಾವಚ್ಚಾಪಚಾಯಞ್ಚ, ದೇಸನಾ ಸುತಿ ದಿಟ್ಠಿಜು.
ಏತೇಸ್ವೇಕಮಯಂ ಹುತ್ವಾ, ವತ್ಥುಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ವಾ ನ ವಾ;
ದ್ವಾರಹೀನಾದಿಯೋನೀನಂ, ಗತಿಯಾದಿಪ್ಪಭೇದವಾ.
ತಿಕಾಲಿಕಪರಿತ್ತಾದಿಗೋಚರೇಸ್ವೇಕಮಾದಿಯ;
ಉದೇತಿ ಕಾಲಮುತ್ತಂ ವಾ, ಮತಿಹೀನಂ ವಿನಾಮಲಂ.
ಛಗೋಚರೇಸು ರೂಪಾದಿಪಞ್ಚಕಂ ಪಞ್ಚ ಗೋಚರಾ;
ಸೇಸಂ ರೂಪಮರೂಪಞ್ಚ, ಪಞ್ಞತ್ತಿ ಛಟ್ಠಗೋಚರೋ.
ಞಾಣಯುತ್ತವರಂ ತತ್ಥ, ದತ್ವಾ ಸನ್ಧಿಂ ತಿಹೇತುಕಂ;
ಪಚ್ಛಾ ಪಚ್ಚತಿ ಪಾಕಾನಂ, ಪವತ್ತೇ ಅಟ್ಠಕೇ ದುವೇ.
ತೇಸುಯೇವ ನಿಹೀನಂ ತು, ದತ್ವಾ ಸನ್ಧಿಂ ದುಹೇತುಕಂ;
ದೇತಿ ದ್ವಾದಸ ಪಾಕೇ ಚ, ಪವತ್ತೇ ಧೀಯುತಂ ವಿನಾ.
ಏವಂ ಧೀಹೀನಮುಕ್ಕಟ್ಠಂ, ಸನ್ಧಿಯಞ್ಚ ಪವತ್ತಿಯಂ;
ಹೀನಂ ಪನುಭಯತ್ಥಾಪಿ, ಹೇತುಹೀನೇವ ಪಚ್ಚತಿ.
ಕಾಮಸುಗತಿಯಂಯೇವ, ಭವಭೋಗದದಂ ಇದಂ;
ರೂಪಾಪಾಯೇ ಪವತ್ತೇವ, ಪಚ್ಚತೇ ಅನುರೂಪತೋ.
ವಿತಕ್ಕಚಾರಪೀತೀಹಿ, ಸುಖೇಕಗ್ಗಯುತಂ ಮನಂ;
ಆದಿ ಚಾರಾದಿಪೀತಾದಿಸುಖಾದೀಹಿ ಪರಂ ತಯಂ.
ಉಪೇಕ್ಖೇಕಗ್ಗತಾಯನ್ತಮಾರುಪ್ಪಞ್ಚೇವಮಙ್ಗತೋ ¶ ;
ಪಞ್ಚಧಾ ರೂಪಪುಞ್ಞಂ ತು, ಹೋತಾರಮ್ಮಣತೋ ಪನ.
ಆದಿಸ್ಸಾಸುಭಮನ್ತಸ್ಸು-
ಪೇಕ್ಖಾ ಮೇತ್ತಾದಯೋ ತಯೋ;
ಆದೋ ಚತುನ್ನಂ ಪಞ್ಚನ್ನಂ,
ಸಸ್ಸಾಸಕಸಿಣಾನಿ ತು.
ನಭತಮ್ಮನತಸ್ಸುಞ್ಞತಚ್ಚಿತ್ತಚತುಗೋಚರೇ;
ಕಮೇನಾತಿಕ್ಕಮಾರುಪ್ಪಪುಞ್ಞಂ ಹೋತಿ ಚತುಬ್ಬಿಧಂ.
ಅಮಲಂ ¶ ಸನ್ತಿಮಾರಬ್ಭ, ಹೋತಿ ತಂ ಮಗ್ಗಯೋಗತೋ;
ಚತುಧಾ ಪಾದಕಜ್ಝಾನಭೇದತೋ ಪುನ ವೀಸತಿ.
ದಿಟ್ಠಿಕಙ್ಖಾನುದಂ ಆದಿ, ಕಾಮದೋಸತನೂಕರಂ;
ಪರಂ ಪರಂ ತದುಚ್ಛೇದೀ, ಅನ್ತಂ ಸೇಸಕನಾಸಕಂ.
ಏವಂ ಭೂಮಿತ್ತಯಂ ಪುಞ್ಞಂ, ಭಾವನಾಮಯಮೇತ್ಥ ಹಿ;
ಪಠಮಂ ವತ್ಥುಂ ನಿಸ್ಸಾಯ, ದುತಿಯಂ ಉಭಯೇನಪಿ.
ತತಿಯೇ ಆದಿ ನಿಸ್ಸಾಯ,
ಸೇಸಾ ನಿಸ್ಸಾಯ ವಾ ನ ವಾ;
ಹೋನ್ತಿ ಆದಿದ್ವಯಂ ತತ್ಥ,
ಸಾಧೇತಿ ಸಕಭೂಭವಂ.
ಸಾಧೇತಾನುತ್ತರಂ ಸನ್ತಿಂ, ಅಭಿಞ್ಞಾ ಪನಿಧೇವ ತು;
ಝಾನೂದಯಫಲತ್ತಾ ನ, ಫಲದಾನಾಪಿ ಸಮ್ಭವಾ.
ನಾಞ್ಞಭೂಫಲದಂ ಕಮ್ಮಂ, ರೂಪಪಾಕಸ್ಸ ಗೋಚರೋ;
ಸಕಮ್ಮಗೋಚರೋಯೇವ, ನ ಚಞ್ಞೋಯಮಸಮ್ಭವೋ.
ಪಾಪಂ ಕಾಮಿಕಮೇವೇಕಂ, ಹೇತುತೋ ತಂ ದ್ವಿಧಾ ಪುನ;
ಮೂಲತೋ ತಿವಿಧಂ ಲೋಭ-ದೋಸಮೋಹವಸಾ ಸಿಯಾ.
ಸೋಮನಸ್ಸಕುದಿಟ್ಠೀಹಿ ¶ , ಯುತ್ತಮೇಕಮಸಙ್ಖರಂ;
ಸಸಙ್ಖಾರಮನಞ್ಚೇಕಂ, ಹೀನದಿಟ್ಠಿದ್ವಯಂ ತಥಾ.
ಉಪೇಕ್ಖಾದಿಟ್ಠಿಯುತ್ತಮ್ಪಿ, ತಥಾ ದಿಟ್ಠಿವಿಯುತ್ತಕಂ;
ವೇದನಾದಿಟ್ಠಿಆದೀಹಿ, ಲೋಭಮೂಲೇವಮಟ್ಠಧಾ.
ಸದುಕ್ಖದೋಸಾಸಙ್ಖಾರಂ, ಇತರಂ ದೋಸಮೂಲಕಂ;
ಮೋಹಮೂಲಮ್ಪಿ ಸೋಪೇಕ್ಖಂ, ಕಙ್ಖುದ್ಧಚ್ಚಯುತಂ ದ್ವಿಧಾ.
ತತ್ಥ ದೋಸದ್ವಯಂ ವತ್ಥುಂ, ನಿಸ್ಸಾಯೇವಿತರೇ ಪನ;
ನಿಸ್ಸಾಯ ವಾ ನ ವಾ ಹೋನ್ತಿ, ವಧಾದಿಸಹಿತಾ ಕಥಂ.
ಫರುಸ್ಸವಧಬ್ಯಾಪಾದಾ, ಸದೋಸೇನ ಸಲೋಭತೋ;
ಕುದಿಟ್ಠಿಮೇಥುನಾಭಿಜ್ಝಾ, ಸೇಸಾ ಕಮ್ಮಪಥಾ ದ್ವಿಭಿ.
ಸನ್ಧಿಂ ¶ ಚತೂಸ್ವಪಾಯೇಸು, ದೇತಿ ಸಬ್ಬತ್ಥ ವುತ್ತಿಯಂ;
ಪಚ್ಚತೇ ಗೋಚರಂ ತಸ್ಸ, ಸಕಲಂ ಅಮಲಂ ವಿನಾ.
ಅಬ್ಯಾಕತಂ ದ್ವಿಧಾ ಪಾಕ-ಕ್ರಿಯಾ ತತ್ಥಾದಿ ಭೂಮಿತೋ;
ಚತುಧಾ ಕಾಮಪಾಕೇತ್ಥ, ಪುಞ್ಞಪಾಕಾದಿತೋ ದುಧಾ.
ಪುಞ್ಞಪಾಕಾ ದ್ವಿಧಾಹೇತು-ಸಹೇತೂತಿ ದ್ವಿರಟ್ಠಕಾ;
ಅಹೇತೂ ಪಞ್ಚ ಞಾಣಾನಿ, ಗಹಣಂ ತೀರಣಾ ಉಭೋ.
ಕಾಯಞಾಣಂ ಸುಖೀ ತತ್ಥ, ಸೋಮನಸ್ಸಾದಿ ತೀರಣಂ;
ಸೋಪೇಕ್ಖಾನಿ ಛ ಸೇಸಾನಿ, ಸಪುಞ್ಞಂವ ಸಹೇತುಕಂ.
ಕೇವಲಂ ಸನ್ಧಿಭವಙ್ಗ-ತದಾಲಮ್ಬಚುತಿಬ್ಬಸಾ;
ಜಾಯತೇ ಸೇಸಮೇತಸ್ಸ, ಪುಬ್ಬೇ ವುತ್ತನಯಾ ನಯೇ.
ಮನುಸ್ಸವಿನಿಪಾತೀನಂ, ಸನ್ಧಾದಿ ಅನ್ತತೀರಣಂ;
ಹೋತಿ ಅಞ್ಞೇನ ಕಮ್ಮೇನ, ಸಹೇತುಪಿ ಅಹೇತುನಂ.
ಪಾಪಜಾ ಪುಞ್ಞಜಾಹೇತು-ಸಮಾ ತೀರಂ ವಿನಾದಿಕಂ;
ಸದುಕ್ಖಂ ಕಾಯವಿಞ್ಞಾಣಂ, ಅನಿಟ್ಠಾರಮ್ಮಣಾ ಇಮೇ.
ತೇ ¶ ಸಾತಗೋಚರಾ ತೇಸು, ದ್ವಿಟ್ಠಾನಂ ಆದಿತೀರಣಂ;
ಪಞ್ಚಟ್ಠಾನಾಪರಾ ದ್ವೇ ತೇ, ಪರಿತ್ತವಿಸಯಾಖಿಲಾ.
ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛದ್ವಿಪಞ್ಚನ್ನಂ, ಪಞ್ಚ ರೂಪಾದಯೋ ತಹಿಂ;
ಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನಾವ ಸೇಸಾನಂ, ಪಾಕಾನಂ ಛ ತಿಕಾಲಿಕಾ.
ರೂಪಾರೂಪವಿಪಾಕಾನಂ, ಸಬ್ಬಸೋ ಸದಿಸಂ ವದೇ;
ಸಕಪುಞ್ಞೇನ ಸನ್ಧಾದಿ-ಸಕಿಚ್ಚತ್ತಯತಂ ವಿನಾ.
ಸಮಾನುತ್ತರಪಾಕಾಪಿ, ಸಕಪುಞ್ಞೇನ ಸಬ್ಬಸೋ;
ಹಿತ್ವಾ ಮೋಕ್ಖಮುಖಂ ತಂ ಹಿ, ದ್ವಿಧಾ ಮಗ್ಗೇ ತಿಧಾ ಫಲೇ.
ಕ್ರಿಯಾ ತಿಧಾಮಲಾಭಾವಾ,
ಭೂಮಿತೋ ತತ್ಥ ಕಾಮಿಕಾ;
ದ್ವಿಧಾ ಹೇತುಸಹೇತೂತಿ,
ತಿಧಾಹೇತು ತಹಿಂ ಕಥಂ.
ಆವಜ್ಜಹಸಿತಾವಜ್ಜಾ ¶ , ಸೋಪೇಕ್ಖಸುಖುಪೇಕ್ಖವಾ;
ಪಞ್ಚಛಕಾಮಾವಚರಾ, ಸಕಲಾರಮ್ಮಣಾ ಚ ತೇ.
ಸಹೇತುರೂಪರೂಪಾ ಚ, ಸಕಪಞ್ಞಂವಾರಹತೋ;
ವುತ್ತಿಯಾ ನ ಫಲೇ ಪುಪ್ಫಂ, ಯಥಾ ಛಿನ್ನಲತಾ ಫಲಂ.
ಅನಾಸೇವನಯಾವಜ್ಜ-ದ್ವಯಂ ಪುಥುಜ್ಜನಸ್ಸ ಹಿ;
ನ ಫಲೇ ವತ್ತಮಾನಮ್ಪಿ, ಮೋಘಪುಪ್ಫಂ ಫಲಂ ಯಥಾ.
ತಿಸತ್ತ ದ್ವಿಛ ಛತ್ತಿಂಸ, ಚತುಪಞ್ಚ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ;
ಪುಞ್ಞಂ ಪಾಪಂ ಫಲಂ ಕ್ರಿಯಾ, ಏಕೂನನವುತೀವಿಧಂ.
ಸನ್ಧಿ ಭವಙ್ಗಮಾವಜ್ಜಂ, ದಸ್ಸನಾದಿಕಪಞ್ಚಕಂ;
ಗಹತೀರಣವೋಟ್ಠಬ್ಬ-ಜವತಗ್ಗೋಚರಂ ಚುತಿ.
ಇತಿ ಏಸಂ ದ್ವಿಸತ್ತನ್ನಂ, ಕಿಚ್ಚವುತ್ತಿವಸಾಧುನಾ;
ಚಿತ್ತಪ್ಪವತ್ತಿ ಛದ್ವಾರೇ, ಸಙ್ಖೇಪಾ ವುಚ್ಚತೇ ಕಥಂ.
ಕಾಮೇ ¶ ಸರಾಗಿನಂ ಕಮ್ಮ-ನಿಮಿತ್ತಾದಿ ಚುತಿಕ್ಖಣೇ;
ಖಾಯತೇ ಮನಸೋಯೇವ, ಸೇಸಾನಂ ಕಮ್ಮಗೋಚರೋ.
ಉಪಟ್ಠಿತಂ ತಮಾರಬ್ಭ, ಪಞ್ಚವಾರಂ ಜವೋ ಭವೇ;
ತದಾಲಮ್ಬಂ ತತೋ ತಮ್ಹಾ, ಚುತಿ ಹೋತಿ ಜವೇಹಿ ವಾ.
ಅವಿಜ್ಜಾತಣ್ಹಾಸಙ್ಖಾರ-ಸಹಜೇಹಿ ಅಪಾಯಿನಂ;
ವಿಸಯಾದೀನವಚ್ಛಾದಿ-ನಮನಕ್ಖಿಪಕೇಹಿ ತು.
ಅಪ್ಪಹೀನೇಹಿ ಸೇಸಾನಂ, ಛಾದನಂ ನಮನಮ್ಪಿ ಚ;
ಖಿಪಕಾ ಪನ ಸಙ್ಖಾರಾ, ಕುಸಲಾವ ಭವನ್ತಿಹ.
ಕಿಚ್ಚತ್ತಯೇ ಕತೇ ಏವಂ, ಕಮ್ಮದೀಪಿತಗೋಚರೇ;
ತಜ್ಜಂ ವತ್ಥುಂ ಸಹುಪ್ಪನ್ನಂ, ನಿಸ್ಸಾಯ ವಾ ನ ವಾ ತಹಿಂ.
ತಜ್ಜಾ ಸನ್ಧಿ ಸಿಯಾ ಹಿತ್ವಾ, ಅನ್ತರತ್ತಂ ಭವನ್ತರೇ;
ಅನ್ತರತ್ತಂ ವಿನಾ ದೂರೇ, ಪಟಿಸನ್ಧಿ ಕಥಂ ಭವೇ.
ಇಹೇವ ಕಮ್ಮತಣ್ಹಾದಿ-ಹೇತುತೋ ಪುಬ್ಬಚಿತ್ತತೋ;
ಚಿತ್ತಂ ದೂರೇ ಸಿಯಾ ದೀಪ-ಪಟಿಘೋಸಾದಿಕಂ ಯಥಾ.
ನಾಸಞ್ಞಾ ¶ ಚವಮಾನಸ್ಸ, ನಿಮಿತ್ತಂ ನ ಚುತೀ ಚ ಯಂ;
ಉದ್ಧಂ ಸನ್ಧಿನಿಮಿತ್ತಂ ಕಿಂ, ಪಚ್ಚಯೋಪಿ ಕನನ್ತರೋ.
ಪುಬ್ಬಭವೇ ಚುತಿ ದಾನಿ, ಕಾಮೇ ಜಾಯನಸನ್ಧಿಯಾ;
ಅಞ್ಞಚಿತ್ತನ್ತರಾಭಾವಾ, ಹೋತಾನನ್ತರಕಾರಣಂ.
ಭವನ್ತರಕತಂ ಕಮ್ಮಂ, ಯಮೋಕಾಸಂ ಲಭೇ ತತೋ;
ಹೋತಿ ಸಾ ಸನ್ಧಿ ತೇನೇವ, ಉಪಟ್ಠಾಪಿತಗೋಚರೇ.
ಯಸ್ಮಾ ಚಿತ್ತವಿರಾಗತ್ತಂ, ಕಾತುಂ ನಾಸಕ್ಖಿ ಸಬ್ಬಸೋ;
ತಸ್ಮಾ ಸಾನುಸಯಸ್ಸೇವ, ಪುನುಪ್ಪತ್ತಿ ಸಿಯಾ ಭವೇ.
ಪಞ್ಚದ್ವಾರೇ ಸಿಯಾ ಸನ್ಧಿ, ವಿನಾ ಕಮ್ಮಂ ದ್ವಿಗೋಚರೇ;
ಭವಸನ್ಧಾನತೋ ಸನ್ಧಿ, ಭವಙ್ಗಂ ತಂ ತದಙ್ಗತೋ.
ತಮೇವನ್ತೇ ¶ ಚುತಿ ತಸ್ಮಿಂ, ಗೋಚರೇ ಚವನೇನ ತು;
ಏಕಸನ್ತತಿಯಾ ಏವಂ, ಉಪ್ಪತ್ತಿಟ್ಠಿತಿಭೇದಕಾ.
ಅಥಞ್ಞಾರಮ್ಮಣಾಪಾಥ-ಗತೇ ಚಿತ್ತನ್ತರಸ್ಸ ಹಿ;
ಹೇತುಸಙ್ಖ್ಯಂ ಭವಙ್ಗಸ್ಸ, ದ್ವಿಕ್ಖತ್ತುಂ ಚಲನಂ ಭವೇ.
ಘಟ್ಟಿತೇ ಅಞ್ಞವತ್ಥುಮ್ಹಿ, ಅಞ್ಞನಿಸ್ಸಿತಕಮ್ಪನಂ;
ಏಕಾಬದ್ಧೇನ ಹೋತೀತಿ, ಸಕ್ಖರೋಪಮಯಾ ವದೇ.
ಮನೋಧಾತುಕ್ರಿಯಾವಜ್ಜಂ, ತತೋ ಹೋತಿ ಸಕಿಂ ಭವೇ;
ದಸ್ಸನಾದಿ ಸಕದ್ವಾರ-ಗೋಚರೋ ಗಹಣಂ ತತೋ.
ಸನ್ತೀರಣಂ ತತೋ ತಮ್ಹಾ, ವೋಟ್ಠಬ್ಬಞ್ಚ ಸಕಿಂ ತತೋ;
ಸತ್ತಕ್ಖತ್ತುಂ ಜವೋ ಕಾಮೇ, ತಮ್ಹಾ ತದನುರೂಪತೋ.
ತದಾಲಮ್ಬದ್ವಿಕಂ ತಮ್ಹಾ, ಭವಙ್ಗಂತಿಮಹನ್ತರಿ;
ಜವಾ ಮಹನ್ತೇ ವೋಟ್ಠಬ್ಬಾ, ಪರಿತ್ತೇ ನಿತರೇ ಮನಂ.
ವೋಟ್ಠಬ್ಬಸ್ಸ ಪರಿತ್ತೇ ತು, ದ್ವತ್ತಿಕ್ಖತ್ತುಂ ಜವೋ ವಿಯ;
ವದನ್ತಿ ವುತ್ತಿಂ ತಂ ಪಾಠೇ, ಅನಾಸೇವನತೋ ನ ಹಿ.
ನಿಯಮೋಪಿಧ ಚಿತ್ತಸ್ಸ, ಕಮ್ಮಾದಿನಿಯಮೋ ವಿಯ;
ಞೇಯ್ಯೋ ಅಮ್ಬೋಪಮಾದೀಹಿ, ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ತಂ ಸುದೀಪಯೇ.
ಮನೋದ್ವಾರೇತರಾವಜ್ಜಂ ¶ , ಭವಙ್ಗಮ್ಹಾ ಸಿಯಾ ತತೋ;
ಜವೋಕಾಮೇ ವಿಭೂತೇ ತು, ಕಾಮವ್ಹೇ ವಿಸಯೇ ತತೋ.
ಕಾಮೀನಂ ತು ತದಾಲಮ್ಬಂ, ಭವಙ್ಗಂ ತು ತತೋ ಸಿಯಾ;
ಅವಿಭೂತೇ ಪರಿತ್ತೇ ಚ, ಭವಙ್ಗಂ ಜವತೋ ಭವೇ.
ಅವಿಭೂತೇ ವಿಭೂತೇ ಚ, ಪರಿತ್ತೇ ಅಪರಿತ್ತಕೇ;
ಜವಾಯೇವ ಭವಙ್ಗಂ ತು, ಬ್ರಹ್ಮಾನಂ ಚತುಗೋಚರೇ.
ಮಹಗ್ಗತಂ ಪನಾರಬ್ಭ, ಜವಿತೇ ದೋಸಸಂಯುತೇ;
ವಿರುದ್ಧತ್ತಾ ಭವಙ್ಗಂ ನ, ಕಿಂ ಸಿಯಾ ಸುಖಸನ್ಧಿನೋ.
ಉಪೇಕ್ಖಾತೀರಣಂ ¶ ಹೋತಿ, ಪರಿತ್ತೇನಾವಜ್ಜಂ ಕಥಂ.
ನಿಯಮೋ ನ ವಿನಾವಜ್ಜಂ, ಮಗ್ಗತೋ ಫಲಸಮ್ಭವಾ.
ಮಹಗ್ಗತಾಮಲಾ ಸಬ್ಬೇ, ಜವಾ ಗೋತ್ರಭುತೋ ಸಿಯುಂ;
ನಿರೋಧಾ ಚ ಫಲುಪ್ಪತ್ತಿ, ಭವಙ್ಗಂ ಜವನಾದಿತೋ.
ಸಹೇತುಸಾಸವಾ ಪಾಕಾ, ತೀರಣಾ ದ್ವೇ ಚುಪೇಕ್ಖಕಾ;
ಇಮೇ ಸನ್ಧಿ ಭವಙ್ಗಾ ಚ, ಚುತಿ ಚೇಕೂನವೀಸತಿ.
ದ್ವೇ ದ್ವೇ ಆವಜ್ಜನಾದೀನಿ, ಗಹಣನ್ತಾನಿ ತೀಣಿ ತು;
ಸನ್ತೀರಣಾನಿ ಏಕಂವ, ವೋಟ್ಠಬ್ಬಮಿತಿನಾಮಕಂ.
ಅಟ್ಠ ಕಾಮಮಹಾಪಾಕಾ, ತೀಣಿ ಸನ್ತೀರಣಾನಿ ಚ;
ಏಕಾದಸ ಭವನ್ತೇತೇ, ತದಾರಮ್ಮಣನಾಮಕಾ.
ಕುಸಲಾಕುಸಲಂ ಸಬ್ಬಂ, ಕ್ರಿಯಾ ಚಾವಜ್ಜವಜ್ಜಿತಾ;
ಫಲಾನಿ ಪಞ್ಚಪಞ್ಞಾಸ, ಜವನಾನಿ ಭವನ್ತಿಮೇ.
ಇತಿ ಸಚ್ಚಸಙ್ಖೇಪೇ ಚಿತ್ತಪವತ್ತಿಪರಿದೀಪನೋ ನಾಮ
ತತಿಯೋ ಪರಿಚ್ಛೇದೋ.
೪. ಚತುತ್ಥೋ ಪರಿಚ್ಛೇದೋ
ವಿಞ್ಞಾಣಕ್ಖನ್ಧಪಕಿಣ್ಣಕನಯಸಙ್ಖೇಪೋ
ಏಕಧಾದಿನಯೋದಾನಿ ¶ , ಪಟುವಡ್ಢಾಯ ಯೋಗಿನಂ;
ವುಚ್ಚತೇ ವಿಸಯಗ್ಗಾಹಾ, ಸಬ್ಬಮೇಕವಿಧಂ ಮನಂ.
ಏಕಾಸೀತಿ ತಿಭೂಮಟ್ಠಂ, ಲೋಕಿಯಂ ಸುತ್ತರಞ್ಚ ತಂ;
ಸೇಸಂ ಲೋಕುತ್ತರಂ ಅಟ್ಠ, ಅನುತ್ತರಞ್ಚಿತೀ ದ್ವಿಧಾ.
ಲೋಕಪಾಕಕ್ರಿಯಾಹೇತೂ ¶ , ಚೇಕಹೇತೂತಿ ಸತ್ತಹಿ;
ತಿಂಸ ನಾಧಿಪತಿ ಸಾಧಿ-ಪತಿ ಸೇಸಾತಿಪೀ ದ್ವಿಧಾ.
ಛನ್ದಚಿತ್ತೀಹವೀಮಂಸಾ-ಸ್ವೇಕೇನ ಮತಿಮಾ ಯುತಂ;
ವಿನಾ ವೀಮಂಸಮೇಕೇನ, ಞಾಣಹೀನಮನಂ ಯುತಂ.
ಪರಿತ್ತಾನಪ್ಪಮಾಣಾನಿ, ಮಹಗ್ಗತಮನಾನಿತಿ;
ತಿಧಾ ಛನವ ಚಟ್ಠ ಚ, ತಿನವಾ ಚ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ.
ದ್ವಿಪಞ್ಚ ಚಿತ್ತಂ ವಿಞ್ಞಾಣಂ, ತಿಸ್ಸೋ ಹಿ ಮನೋಧಾತುಯೋ;
ಛಸತ್ತತಿ ಮನೋಞಾಣ-ಧಾತೂತಿ ತಿವಿಧಾ ಪುನ.
ಏಕಾರಮ್ಮಣಚಿತ್ತಾನಿ, ಅನಭಿಞ್ಞಂ ಮಹಗ್ಗತಂ;
ಅಮಲಂ ಪಞ್ಚವಿಞ್ಞಾಣಂ, ನವಪಞ್ಚ ಭವನ್ತಿಮೇ.
ಪಞ್ಚಾಲಮ್ಬಂ ಮನೋಧಾತು, ಸಾಭಿಞ್ಞಂ ಕಾಮಧಾತುಜಂ;
ಸೇಸಂ ಛಾರಮ್ಮಣಂ ತಂ ಹಿ, ತೇಚತ್ತಾಲೀಸ ಸಙ್ಖ್ಯತೋ.
ಕಾಮಪಾಕದುಸಾ ಚಾದಿ-ಮಗ್ಗೋ ಚಾದಿಕ್ರಿಯಾ ದುವೇ;
ರೂಪಾ ಸಬ್ಬೇತಿರೂಪೇ ನ, ತೇಚತ್ತಾಲೀಸ ಹೋನ್ತಿಮೇ.
ವಿನಾವ ರೂಪೇನಾರುಪ್ಪ-ವಿಪಾಕಾ ಚತುರೋ ಸಿಯುಂ;
ದ್ವೇಚತ್ತಾಲೀಸ ಸೇಸಾನಿ, ವತ್ತನ್ತುಭಯಥಾಪಿ ಚ.
ಚತುಧಾಪಿ ಅಹೇತ್ವೇಕದ್ವಿಹೇತುಕತಿಹೇತುತೋ;
ಅಟ್ಠಾರಸ ದ್ವೇ ಬಾವೀಸ, ಸತ್ತಚತ್ತಾಲಿಸಂ ಭವೇ.
ಕಾಮೇ ¶ ಜವಾ ಸವೋಟ್ಠಬ್ಬಾ, ಅಭಿಞ್ಞಾದ್ವಯಮೇವ ಚ;
ರೂಪಿರಿಯಾಪಥವಿಞ್ಞತ್ತಿಕರಾಮೇ ಚತುರಟ್ಠಕಾ.
ಛಬ್ಬೀಸತಿ ಜವಾ ಸೇಸಾ, ಕರಾ ರೂಪಿರಿಯಾಪಥೇ;
ದ್ವಿಪಞ್ಚಮನವಜ್ಜಾನಿ, ಕಾಮರೂಪಫಲಾನಿ ಚ.
ಆದಿಕ್ರಿಯಾತಿ ಚೇಕೂನ-ವೀಸ ರೂಪಕರಾ ಇಮೇ;
ಸೇಸಾ ಚುದ್ದಸ ಭಿನ್ನಾವಚುತಿ ಸನ್ಧಿ ನ ತೀಣಿಪಿ.
ಏಕಕಿಚ್ಚಾದಿತೋ ¶ ಪಞ್ಚ-ವಿಧಾ ತತ್ಥೇಕಕಿಚ್ಚಕಾ;
ದ್ವಿಪಞ್ಚಚಿತ್ತಂ ಜವನಂ, ಮನೋಧಾತುಟ್ಠಸಟ್ಠಿಮೇ.
ದ್ವಿಕಿಚ್ಚಾದೀನಿ ವೋಟ್ಠಬ್ಬಂ, ಸುಖತೀರಂ ಮಹಗ್ಗತೇ;
ಪಾಕಾ ಕಾಮಮಹಾಪಾಕಾ, ಸೇಸಾ ತೀರಾ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ.
ದಸ್ಸನಂ ಸವನಂ ದಿಟ್ಠಂ, ಸುತಂ ಘಾಯನಕಾದಿಕಂ;
ತಯಂ ಮುತಂ ಮನೋಧಾತುತ್ತಯಂ ದಿಟ್ಠಂ ಸುತಂ ಮುತಂ.
ದಿಟ್ಠಂ ಸುತಂ ಮುತಂ ಞಾತಂ, ಸಾಭಿಞ್ಞಂ ಸೇಸಕಾಮಿಕಂ;
ವಿಞ್ಞಾತಾರಮ್ಮಣಂ ಸೇಸಮೇವಂ ಛಬ್ಬಿಧಮೀರಯೇ.
ಸತ್ತಧಾ ಸತ್ತವಿಞ್ಞಾಣಧಾತೂನಂ ತು ವಸಾ ಭವೇ;
ವುಚ್ಚತೇದಾನಿ ತಸ್ಸೇವ, ಅನನ್ತರನಯಕ್ಕಮೋ.
ಪುಞ್ಞೇಸ್ವಾದಿದ್ವಯಾ ಕಾಮೇ, ರೂಪಪುಞ್ಞಮನನ್ತಕಂ;
ತಪ್ಪಾದಕುತ್ತರಾನನ್ತಂ, ಭವಙ್ಗಞ್ಚಾದಿತೀರಣಂ.
ದುತಿಯನ್ತದ್ವಯಾ ತೀರಂ, ಭವಙ್ಗಂ ತತಿಯದ್ವಯಾ;
ತೇ ಅನನ್ತಾಮಲಂ ಪುಞ್ಞಂ, ಮಜ್ಝತ್ತಞ್ಚ ಮಹಗ್ಗತಂ.
ಸಬ್ಬವಾರೇ ಸಯಞ್ಚೇತಿ, ತೇಪಞ್ಞಾಸ ತಿಸತ್ತ ಚ;
ತೇತ್ತಿಂಸ ಚ ಭವನ್ತೇತೇ, ರೂಪೇಸು ಪನ ಪುಞ್ಞತೋ.
ತಪ್ಪಾಕಾ ಚ ಮತಿಯುತ್ತ-ಕಾಮಪಾಕಾ ಸಯಂ ದಸ;
ಆರುಪ್ಪಪುಞ್ಞತೋ ತೇ ಚ, ಸಕೋ ಪಾಕೋ ಸಯಂ ಪುನ.
ಅಧೋಪಾಕಾ ಚ ಅನ್ತಮ್ಹಾ, ತತಿಯಞ್ಚ ಫಲನ್ತಿಮೇ;
ದಸೇಕದ್ವಿತಿಪಞ್ಚಾಹಿ, ಮಗ್ಗಾ ಚೇಕಂ ಸಕಂ ಫಲಂ.
ಲೋಭಮೂಲೇಕಹೇತೂಹಿ ¶ , ಅನ್ತಕಾಮಸುಭಾ ವಿಯ;
ಸತ್ತ ದೋಸದ್ವಯಾ ಕಾಮ-ಭವಙ್ಗಪೇಕ್ಖವಾ ಸಯಂ.
ಮಹಾಪಾಕತಿಹೇತೂಹಿ, ಸಾವಜ್ಜಾ ಸಬ್ಬಸನ್ಧಿಯೋ;
ಕಾಮಚ್ಚುತೀಹಿ ಸೇಸಾಹಿ, ಸಾವಜ್ಜಾ ಕಾಮಸನ್ಧಿಯೋ.
ಕಾಮಚ್ಚುತಿ ¶ ಚ ವೋಟ್ಠಬ್ಬಂ, ಸಯಞ್ಚ ಸುಖತೀರತೋ;
ಪಟಿಚ್ಛಾ ತೀರಣಾನಿ ದ್ವೇ, ಇತರಾ ಸಕತೀರಣಂ.
ಸಕಂ ಸಕಂ ಪಟಿಚ್ಛಂ ತು, ವಿಞ್ಞಾಣೇಹಿ ದ್ವಿಪಞ್ಚಹಿ;
ರೂಪಪಾಕೇಹಿ ಸಾವಜ್ಜಾ, ಸನ್ಧಿಯೋಹೇತುವಜ್ಜಿತಾ.
ಅರೂಪಪಾಕೇಸ್ವಾದಿಮ್ಹಾ, ಕಾಮಪಾಕಾ ತಿಹೇತುಕಾ;
ಅನ್ತಾವಜ್ಜಮ್ಪಿ ಚಾರುಪ್ಪ-ಪಾಕಾ ಚ ನವ ಹೋನ್ತಿಮೇ.
ದುತಿಯಾದೀಹಿ ತೇಯೇವ, ಅಧೋಪಾಕಂ ವಿನಾ ವಿನಾ;
ಫಲಾ ತಿಹೇತುಕಾ ಪಾಕಾ, ಸಯಞ್ಚೇತಿ ಚತುದ್ದಸ.
ದ್ವಿಪಞ್ಚಾದಿಕ್ರಿಯಾ ಹಾಸಾ, ಸಯಞ್ಚಾರುಪ್ಪವಜ್ಜಿತಾ;
ಞಾಣಯುತ್ತಭವಙ್ಗಾತಿ, ದಸ ವೋಟ್ಠಬ್ಬತೋ ಪನ.
ಕಾಮೇ ಜವಾ ಭವಙ್ಗಾ ಚ, ಕಾಮರೂಪೇ ಸಯಮ್ಪಿ ವಾ;
ನವಪಞ್ಚ ಸಹೇತಾದಿ-ಕಿರಿಯದ್ವಯತೋ ಪನ.
ಸಯಂ ಭವಙ್ಗಮತಿಮಾ, ರೂಪೇ ಸಾತಕ್ರಿಯಾಪಿ ಚ;
ತಪ್ಪಾದಕನ್ತಿಮಞ್ಚೇತಿ, ಬಾವೀಸ ತತಿಯಾ ಪನ.
ತೇ ಚ ಪಾಕಾ ಸಯಞ್ಚನ್ತೇ, ಫಲಂ ಮಜ್ಝಾ ಮಹಗ್ಗತಾ;
ಕ್ರಿಯಾತಿ ವೀಸತಿ ಹೋನ್ತಿ, ಸೇಸದ್ವೀಹಿ ದುಕೇಹಿ ತು.
ವುತ್ತಪಾಕಾ ಸಯಞ್ಚೇತಿ, ಚುದ್ದಸೇವಂ ಕ್ರಿಯಾಜವಾ;
ತದಾರಮ್ಮಣಂ ಮುಞ್ಚಿತ್ವಾ, ಪಟ್ಠಾನನಯತೋ ನಯೇ.
ಅಥ ಸಾತಕ್ರಿಯಾ ಸಾತಂ, ಸೇಸಂ ಸೇಸಕ್ರಿಯಾಪಿ ಚ;
ತದಾಲಮ್ಬಂ ಯಥಾಯೋಗಂ, ವದೇ ಅಟ್ಠಕಥಾನಯಾ.
ಮಹಗ್ಗತಾ ಕ್ರಿಯಾ ಸಬ್ಬಾ, ಸಕಪುಞ್ಞಸಮಾ ತಹಿಂ;
ಅನ್ತಾ ಫಲನ್ತಿಮಂ ಹೋತಿ, ಅಯಮೇವ ವಿಸೇಸತಾ.
ಇಮಸ್ಸಾನನ್ತರಾ ¶ ಧಮ್ಮಾ, ಏತ್ತಕಾತಿ ಪಕಾಸಿತಾ;
ಇಮಂ ಪನೇತ್ತಕೇಹೀತಿ, ವುಚ್ಚತೇಯಂ ನಯೋಧುನಾ.
ದ್ವೀಹಿ ¶ ಕಾಮಜವಾ ತೀಹಿ, ರೂಪಾರೂಪಾ ಚತೂಹಿ ತು;
ಮಗ್ಗಾ ಛಹಿ ಫಲಾದಿ ದ್ವೇ, ಸೇಸಾ ದ್ವೇ ಪನ ಸತ್ತಹಿ.
ಏಕಮ್ಹಾ ದಸ ಪಞ್ಚಹಿ, ಪಟಿಚ್ಛಾ ಸುಖತೀರಣಂ;
ಕಾಮೇ ದೋಸಕ್ರಿಯಾಹೀನ-ಜವೇಹಿ ಗಹತೋ ಸಕಾ.
ಕಾಮೇ ಜವಾ ಕ್ರಿಯಾಹೀನಾ, ತದಾಲಮ್ಬಾ ಸವೋಟ್ಠಬ್ಬಾ;
ಸಗಹಞ್ಚೇತಿ ತೇತ್ತಿಂಸಚಿತ್ತೇಹಿ ಪರತೀರಣಾ.
ಕಾಮಪುಞ್ಞಸುಖೀತೀರಕಣ್ಹವೋಟ್ಠಬ್ಬತೋ ದ್ವಯಂ;
ಮಹಾಪಾಕನ್ತಿಮಂ ಹೋತಿ, ಅನಾರುಪ್ಪಚುತೀಹಿ ಚ.
ಸತ್ತತಿಂಸ ಪನೇತಾನಿ, ಏತ್ಥ ಹಿತ್ವಾ ದುಸದ್ವಯಂ;
ಏತೇಹಿ ಪಞ್ಚತಿಂಸೇಹಿ, ಜಾಯತೇ ದುತಿಯದ್ವಯಂ.
ಸುಖತೀರಾದಿ ಸತ್ತೇತೇ, ಕ್ರಿಯತೋ ಚಾಪಿ ಸಮ್ಭವಾ;
ಞೇಯ್ಯಾ ಸೇಸಾನಿ ಚತ್ತಾರಿ, ಭವಙ್ಗೇನ ಚ ಲಬ್ಭರೇ.
ಮಗ್ಗವಜ್ಜಾ ಸವೋಟ್ಠಬ್ಬಸುಖಿತೀರಜವಾಖಿಲಾ;
ಚುತೀತಿ ನವಕಟ್ಠಾಹಿ, ತತಿಯದ್ವಯಮಾದಿಸೇ.
ಏತೇಹಿ ದೋಸವಜ್ಜೇಹಿ, ಸತ್ತತೀಹಿತರದ್ವಯಂ;
ರೂಪಪಾಕಾ ವಿನಾರುಪ್ಪಪಾಕಾಹೇತುದುಹೇತುಕೇ.
ತೇಹೇವೇಕೂನಸಟ್ಠೀಹಿ, ಹೋನ್ತಿರುಪ್ಪಾದಿಕಂ ವಿನಾ;
ಹಾಸಾವಜ್ಜೇ ಜವೇ ರೂಪೇ, ಅಟ್ಠಛಕ್ಕೇಹಿ ತೇಹಿ ತು.
ಸಾಧೋಪಾಕೇಹಿ ತೇಹೇವ, ದುತಿಯಾದೀನಿ ಅತ್ತನಾ;
ಅಧೋಧೋಜವಹೀನೇಹಿ, ಏಕೇಕೂನೇಹಿ ಜಾಯರೇ.
ಸುಖತೀರಭವಙ್ಗಾನಿ, ಸಯಞ್ಚಾತಿ ತಿಸತ್ತಹಿ;
ಅನ್ತಾವಜ್ಜಂ ಅನಾರುಪ್ಪಭವಙ್ಗೇಹಿ ಪನೇತರಂ.
ವುತ್ತಾನನ್ತರಸಙ್ಖಾತೋ, ನಯೋ ದಾನಿ ಅನೇಕಧಾ;
ಪುಗ್ಗಲಾದಿಪ್ಪಭೇದಾಪಿ, ಪವತ್ತಿ ತಸ್ಸ ವುಚ್ಚತೇ.
ಪುಥುಜ್ಜನಸ್ಸ ¶ ¶ ಜಾಯನ್ತೇ, ದಿಟ್ಠಿಕಙ್ಖಾಯುತಾನಿ ವೇ;
ಸೇಕ್ಖಸ್ಸೇವಾಮಲಾ ಸತ್ತ, ಅನನ್ತಾನಿತರಸ್ಸ ತು.
ಅನ್ತಾಮಲಂ ಅನಾವಜ್ಜಕ್ರಿಯಾ ಚೇಕೂನವೀಸತಿ;
ಕುಸಲಾಕುಸಲಾ ಸೇಸಾ, ಹೋನ್ತಿ ಸೇಕ್ಖಪುಥುಜ್ಜನೇ.
ಇತರಾನಿ ಪನಾವಜ್ಜದ್ವಯಂ ಪಾಕಾ ಚ ಸಾಸವಾ;
ತಿಣ್ಣನ್ನಮ್ಪಿ ಸಿಯುಂ ಏವಂ, ಪಞ್ಚಧಾ ಸತ್ತಭೇದತೋ.
ಕಾಮೇ ಸೋಳಸ ಘಾನಾದಿತ್ತಯಂ ದೋಸಮಹಾಫಲಾ;
ರೂಪಾರೂಪೇ ಸಪಾಕೋತಿ, ಪಞ್ಚವೀಸತಿ ಏಕಜಾ.
ಕಾಮಪಾಕಾ ಚ ಸೇಸಾದಿಮಗ್ಗೋ ಆದಿಕ್ರಿಯಾ ದುವೇ;
ರೂಪೇ ಜವಾತಿ ಬಾವೀಸ, ದ್ವಿಜಾ ಸೇಸಾ ತಿಧಾತುಜಾ.
ವಿತ್ಥಾರೋಪಿ ಚ ಭೂಮೀಸು, ಞೇಯ್ಯೋ ಕಾಮಸುಭಾಸುಭಂ;
ಹಾಸವಜ್ಜಮಹೇತುಞ್ಚ, ಅಪಾಯೇ ಸತ್ತತಿಂಸಿಮೇ.
ಹಿತ್ವಾ ಮಹಗ್ಗತೇ ಪಾಕೇ, ಅಸೀತಿ ಸೇಸಕಾಮಿಸು;
ಚಕ್ಖುಸೋತಮನೋಧಾತು, ತೀರಣಂ ವೋಟ್ಠಬ್ಬಮ್ಪಿ ಚ.
ದೋಸಹೀನಜವಾ ಸೋ ಸೋ, ಪಾಕೋ ರೂಪೇ ಅನಾರಿಯೇ;
ಪಞ್ಚಸಟ್ಠಿ ಛಸಟ್ಠೀ ತು, ಪರಿತ್ತಾಭಾದೀಸು ತೀಸು.
ಆದಿಪಞ್ಚಾಮಲಾ ಕಙ್ಖಾದಿಟ್ಠಿಯುತ್ತೇ ವಿನಾ ತಹಿಂ;
ತೇಯೇವ ಪಞ್ಚಪಞ್ಞಾಸ, ಜಾಯರೇ ಸುದ್ಧಭೂಮಿಸು.
ಆದಿಮಗ್ಗದುಸಾಹಾಸರೂಪಹೀನಜವಾ ಸಕೋ;
ಪಾಕೋ ವೋಟ್ಠಬ್ಬನಞ್ಚಾತಿ, ತಿತಾಲೀಸಂ ಸಿಯುಂ ನಭೇ.
ಅಧೋಧೋಮನವಜ್ಜಾ ತೇ,
ಪಾಕೋ ಚೇವ ಸಕೋ ಸಕೋ;
ದುತಿಯಾದೀಸು ಜಾಯನ್ತೇ,
ದ್ವೇ ದ್ವೇ ಊನಾ ತತೋ ತತೋ.
ಅರೂಪೇಸ್ವೇಕಮೇಕಸ್ಮಿಂ ¶ , ರೂಪೇಸ್ವಾದಿತ್ತಿಕೇಪಿ ಚ;
ತಿಕೇ ಚ ತತಿಯೇ ಏಕಂ, ದ್ವೇ ಹೋನ್ತಿ ದುತಿಯತ್ತಿಕೇ.
ಅನ್ತಿಮಂ ¶ ರೂಪಪಾಕಂ ತು, ಛಸು ವೇಹಪ್ಫಲಾದಿಸು;
ಕಾಮಸುಗತಿಯಂಯೇವ, ಮಹಾಪಾಕಾ ಪವತ್ತರೇ.
ಘಾಯನಾದಿತ್ತಯಂ ಕಾಮೇ, ಪಟಿಘದ್ವಯಮೇವ ಚ;
ಸತ್ತರಸೇಸು ಪಠಮಂ, ಅಮಲಂ ಮಾನವಾದಿಸು.
ಅರಿಯಾಪಾಯವಜ್ಜೇಸು, ಚತುರೋದಿಪ್ಫಲಾದಿಕಾ;
ಅಪಾಯಾರುಪ್ಪವಜ್ಜೇಸು, ಹಾಸರೂಪಸುಭಕ್ರಿಯಂ.
ಅಪಾಯುದ್ಧತ್ತಯಂ ಹಿತ್ವಾ, ಹೋತಾಕಾಸಸುಭಕ್ರಿಯಂ;
ತಥಾಪಾಯುದ್ಧದ್ವೇ ಹಿತ್ವಾ, ವಿಞ್ಞಾಣಕುಸಲಕ್ರಿಯಂ.
ಭವಗ್ಗಾಪಾಯವಜ್ಜೇಸು, ಆಕಿಞ್ಚಞ್ಞಸುಭಕ್ರಿಯಂ;
ದಿಟ್ಠಿಕಙ್ಖಾಯುತಾ ಸುದ್ಧೇ, ವಿನಾ ಸಬ್ಬಾಸು ಭೂಮಿಸು.
ಅಮಲಾನಿ ಚ ತೀಣನ್ತೇ,
ಭವಗ್ಗೇ ಚ ಸುಭಕ್ರಿಯಾ;
ಮಹಾಕ್ರಿಯಾ ಚ ಹೋನ್ತೇತೇ,
ತೇರಸೇವಾನಪಾಯಿಸು.
ಅನಾರುಪ್ಪೇ ಮನೋಧಾತು, ದಸ್ಸನಂ ಸವತೀರಣಂ;
ಕಾಮೇ ಅನಿಟ್ಠಸಂಯೋಗೇ, ಬ್ರಹ್ಮಾನಂ ಪಾಪಜಂ ಫಲಂ.
ವೋಟ್ಠಬ್ಬಂ ಕಾಮಪುಞ್ಞಞ್ಚ, ದಿಟ್ಠಿಹೀನಂ ಸಉದ್ಧವಂ;
ಚುದ್ದಸೇತಾನಿ ಚಿತ್ತಾನಿ, ಜಾಯರೇ ತಿಂಸಭೂಮಿಸು.
ಇನ್ದ್ರಿಯಾನಿ ದುವೇ ಅನ್ತದ್ವಯವಜ್ಜೇಸ್ವಹೇತುಸು;
ತೀಣಿ ಕಙ್ಖೇತರಾಹೇತುಪಾಪೇ ಚತ್ತಾರಿ ತೇರಸ.
ಛ ಞಾಣಹೀನೇ ತಬ್ಬನ್ತಸಾಸವೇ ಸತ್ತ ನಿಮ್ಮಲೇ;
ಚತ್ತಾಲೀಸೇ ಪನಟ್ಠೇವಂ, ಞೇಯ್ಯಮಿನ್ದ್ರಿಯಭೇದತೋ.
ದ್ವೇ ¶ ಬಲಾನಿ ಅಹೇತ್ವನ್ತದ್ವಯೇ ತೀಣಿ ತು ಸಂಸಯೇ;
ಚತ್ತಾರಿತರಪಾಪೇ ಛ, ಹೋನ್ತಿ ಸೇಸದುಹೇತುಕೇ.
ಏಕೂನಾಸೀತಿಚಿತ್ತೇಸು, ಮತಿಯುತ್ತೇಸು ಸತ್ತ ತು;
ಅಬಲಾನಿ ಹಿ ಸೇಸಾನಿ, ವೀರಿಯನ್ತಂ ಬಲಂ ಭವೇ.
ಅಝಾನಙ್ಗಾನಿ ¶ ದ್ವೇಪಞ್ಚ, ತಕ್ಕನ್ತಾ ಹಿ ತದಙ್ಗತಾ;
ಝಾನೇ ಪೀತಿವಿರತ್ತೇ ತ-ಪ್ಪಾದಕೇ ಅಮಲೇ ದುವೇ.
ತತಿಯೇ ಸಾಮಲೇ ತೀಣಿ, ಚತ್ತಾರಿ ದುತಿಯೇ ತಥಾ;
ಕಾಮೇ ನಿಪ್ಪೀತಿಕೇ ಚಾಪಿ, ಪಞ್ಚಙ್ಗಾನಿ ಹಿ ಸೇಸಕೇ.
ಮಗ್ಗಾ ದ್ವೇ ಸಂಸಯೇ ದಿಟ್ಠಿಹೀನಸೇಸಾಸುಭೇ ತಯೋ;
ದುಹೇತುಕೇತರೇ ಸುದ್ಧಜ್ಝಾನೇ ಚ ದುತಿಯಾದಿಕೇ.
ಚತ್ತಾರೋ ಪಞ್ಚ ಪಠಮಝಾನಕಾಮತಿಹೇತುಕೇ;
ಸತ್ತಾಮಲೇ ದುತಿಯಾದಿ-ಝಾನಿಕೇ ಅಟ್ಠ ಸೇಸಕೇ.
ಹೇತ್ವನ್ತತೋ ಹಿ ಮಗ್ಗಸ್ಸ, ಅಮಗ್ಗಙ್ಗಮಹೇತುಕಂ;
ಛಮಗ್ಗಙ್ಗಯುತಂ ನತ್ಥಿ, ಬಲೇಹಿಪಿ ಚ ಪಞ್ಚಹಿ.
ಸುಖಿತೀರತದಾಲಮ್ಬಂ, ಇಟ್ಠೇ ಪುಞ್ಞಜುಪೇಕ್ಖವಾ;
ಇಟ್ಠಮಜ್ಝೇತರಂ ಹೋತಿ, ತಬ್ಬಿಪಕ್ಖೇ ತು ಗೋಚರೇ.
ದೋಸದ್ವಯಾ ತದಾಲಮ್ಬಂ, ನ ಸುಖಿಕ್ರಿಯತೋ ಪನ;
ಸಬ್ಬಂ ಸುಭಾಸುಭೇ ನಟ್ಠೇ, ತದಾಲಮ್ಬಣವಾಚತೋ.
ಕ್ರಿಯತೋ ವಾ ತದಾಲಮ್ಬಂ, ಸೋಪೇಕ್ಖಾಯ ಸುಖೀ ನ ಹಿ;
ಇತರಾ ಇತರಞ್ಚೇತಿ, ಇದಂ ಸುಟ್ಠುಪಲಕ್ಖಯೇ.
ಸನ್ಧಿದಾಯಕಕಮ್ಮೇನ, ತದಾಲಮ್ಬಪವತ್ತಿಯಂ;
ನಿಯಾಮನಂ ಜವಸ್ಸಾಹ, ಕಮ್ಮಸ್ಸೇವಞ್ಞಕಮ್ಮತೋ.
ಚಿತ್ತೇ ಚೇತಸಿಕಾ ಯಸ್ಮಿಂ,
ಯೇ ವುತ್ತಾ ತೇ ಸಮಾಸತೋ;
ವುಚ್ಚರೇ ¶ ದಾನಿ ದ್ವೇಪಞ್ಚೇ,
ಸಬ್ಬಗಾ ಸತ್ತ ಜಾಯರೇ.
ತಕ್ಕಚಾರಾಧಿಮೋಕ್ಖೇಹಿ, ತೇಯೇವ ಜಾಯರೇ ದಸ;
ಪಞ್ಚಟ್ಠಾನಮನೋಧಾತು-ಪಞ್ಚಕೇ ಸುಖತೀರಣೇ.
ಏತೇ ಪೀತಾಧಿಕಾ ಹಾಸೇ, ವಾಯಾಮೇನ ಚ ದ್ವಾಧಿಕಾ;
ವೋಟ್ಠಬ್ಬನೇಪಿ ಏತೇವ, ದಸೇಕಾ ಪೀತಿವಜ್ಜಿತಾ.
ಪಾಪಸಾಧಾರಣಾ ¶ ತೇ ಚ, ತಿಪಞ್ಚುದ್ಧಚ್ಚಸಞ್ಞುತೇ;
ಕಙ್ಖಾಯುತ್ತೇಪಿ ಏತೇವ, ಸಕಙ್ಖಾ ಹೀನನಿಚ್ಛಯಾ.
ಕಙ್ಖಾವಜ್ಜಾ ಪನೇತೇವ, ಸದೋಸಚ್ಛನ್ದನಿಚ್ಛಯಾ;
ಸತ್ತರಸ ದುಸೇ ಹೋನ್ತಿ, ಸಲೋಭನ್ತದ್ವಯೇ ಪನ.
ದೋಸವಜ್ಜಾ ಸಲೋಭಾ ತೇ,
ತತಿಯಾದಿದುಕೇಸು ತೇ;
ದಿಟ್ಠಿಪೀತಿದ್ವಯಾಧಿಕಾ,
ದ್ವಿನವೇಕೂನವೀಸತಿ.
ಪೀತಿಚಾರಪ್ಪನಾವಜ್ಜಾ, ಆದಿತೋ ಯಾವ ತಿಂಸಿಮೇ;
ಉಪ್ಪಜ್ಜನ್ತಿ ಚತುತ್ಥಾದಿ-ರೂಪಾರೂಪಮನೇಸು ವೇ.
ಪೀತಿಚಾರವಿತಕ್ಕೇಸು,
ಏಕೇನ ದ್ವಿತಿತಿಕ್ಕಮಾ;
ತತಿಯಾದೀಸು ತೇಯೇವ,
ತಿಂಸೇಕದ್ವೇತಯೋಧಿಕಾ.
ಏತೇವಾದಿದ್ವಯೇ ಕಾಮೇ, ದುತಿಯಾದಿದುಕೇಸು ಹಿ;
ಮತಿಂ ಪೀತಿಂ ಮತಿಪ್ಪೀತಿಂ, ಹಿತ್ವಾ ತೇ ಕಮತೋ ಸಿಯುಂ.
ಝಾನೇ ವುತ್ತಾವ ತಜ್ಝಾನಿಕಾಮಲೇ ವಿರತಾಧಿಕಾ;
ತತ್ಥೇತಾ ನಿಯತಾ ವಿತ್ತಿಂ, ವದೇ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಸಮ್ಭವಾ.
ಕಾಮಪುಞ್ಞೇಸು ¶ ಪಚ್ಚೇಕಂ,
ಜಯನ್ತಾನಿಯತೇಸು ಹಿ;
ವಿರತೀಯೋ ದಯಾಮೋದಾ,
ಕಾಮೇ ಸಾತಸುಭಕ್ರಿಯೇ.
ಮಜ್ಝತ್ತೇಪಿ ವದನ್ತೇಕೇ, ಸಹೇತುಕಸುಭಕ್ರಿಯೇ;
ಸುಖಜ್ಝಾನೇಪಿ ಪಚ್ಚೇಕಂ, ಹೋನ್ತಿಯೇವ ದಯಾಮುದಾ.
ಥಿನಮಿದ್ಧಂ ಸಸಙ್ಖಾರೇ, ದಿಟ್ಠಿಹೀನದ್ವಯೇ ತಹಿಂ;
ಮಾನೇನ ವಾ ತಯೋ ಸೇಸದಿಟ್ಠಿಹೀನೇ ವಿಧೇಕಕೋ.
ಇಸ್ಸಾಮಚ್ಛೇರಕುಕ್ಕುಚ್ಚಾ ¶ , ವಿಸುಂ ದೋಸಯುತದ್ವಯೇ;
ತತ್ಥನ್ತಕೇ ಸಿಯುಂ ಥಿನಮಿದ್ಧಕೇನ ತಯೋಪಿ ವಾ.
ಯೇ ವುತ್ತಾ ಏತ್ತಕಾ ಏತ್ಥ, ಇತಿ ಚೇತಸಿಕಾಖಿಲಾ;
ತತ್ಥೇತ್ತಕೇಸ್ವಿದನ್ತೇವಂ, ವುಚ್ಚತೇಯಂ ನಯೋಧುನಾ.
ತೇಸಟ್ಠಿಯಾ ಸುಖಂ ದುಕ್ಖಂ, ತೀಸುಪೇಕ್ಖಾಪಿ ವೇದನಾ;
ಪಞ್ಚಪಞ್ಞಾಸಚಿತ್ತೇಸು, ಭವೇ ಇನ್ದ್ರಿಯತೋ ಪನ.
ಏಕತ್ಥೇಕತ್ಥ ಚೇವ ದ್ವೇಸಟ್ಠಿಯಾ ದ್ವೀಸು ಪಞ್ಚಹಿ;
ಪಞ್ಞಾಸಾಯಾತಿ ವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಂ, ಸುಖಾದಿನ್ದ್ರಿಯಪಞ್ಚಕಂ.
ದಸುತ್ತರಸತೇ ಹೋತಿ, ನಿಚ್ಛಯೋ ವೀರಿಯಂ ತತೋ;
ಪಞ್ಚಹೀನೇ ತತೋಕೂನೇ, ಸಮಾಧಿನ್ದ್ರಿಯಮಾದಿಸೇ.
ಛನ್ದೋ ಏಕಸತೇಕೂನವೀಸ ಸದ್ಧಾದಯೋ ಪನ;
ಞಾಣವಜ್ಜಾ ನವಹೀನಸತೇ ಹೋನ್ತಿ ಮತೀ ಪನ.
ಏಕೂನಾಸೀತಿಯಾ ಚಾರೋ, ಛಸಟ್ಠೀಸು ಪನಪ್ಪನಾ;
ಪಞ್ಚಪಞ್ಞಾಸಕೇ ಪೀತಿ, ಏಕಪಞ್ಞಾಸಕೇ ಸಿಯಾ.
ವಿರತೀ ಛಟ್ಠಕೇ ವೀಸೇ, ಕರುಣಾಮುದಿತಾಥ ವಾ;
ಅಟ್ಠಸೋಪೇಕ್ಖಚಿತ್ತೇನ, ಅಟ್ಠವೀಸತಿಯಾ ಸಿಯುಂ.
ಅಹೀರಿಕಮನೋತ್ತಪ್ಪಮೋಹುದ್ಧಚ್ಚಾ ¶ ದ್ವಾದಸೇವ;
ಲೋಭೋ ಅಟ್ಠಸು ಚಿತ್ತೇಸು, ಥಿನಮಿದ್ಧಂ ತು ಪಞ್ಚಸು.
ಮಾನೋ ಚತೂಸು ದಿಟ್ಠಿ ಚ, ತಥಾ ದ್ವೀಸು ಮನೇಸು ಹಿ;
ದೋಸೋ ಇಸ್ಸಾ ಚ ಮಚ್ಛೇರಂ, ಕುಕ್ಕುಚ್ಚಞ್ಚ ಭವನ್ತಿಮೇ.
ಏಕಸ್ಮಿಂ ವಿಮತೀ ಹೋತಿ, ಏವಂ ವುತ್ತಾನುಸಾರತೋ;
ಅಪ್ಪವತ್ತಿನಯೋ ಚಾಪಿ, ಸಕ್ಕಾ ಞಾತುಂ ವಿಜಾನತಾ.
ಅಸ್ಮಿಂ ಖನ್ಧೇವ ವಿಞ್ಞೇಯ್ಯೋ, ವೇದನಾದೀಸ್ವಯಂ ನಯೋ;
ಏಕಧಾದಿವಿಧೋ ಯುತ್ತಿ-ವಸಾತೇನಾವಿಯೋಗತೋ.
ಉಪಮಾ ಫೇಣುಪಿಣ್ಡೋ ಚ, ಬುಬ್ಬುಳೋ ಮಿಗತಣ್ಹಿಕಾ;
ಕದಲೀ ಮಾಯಾ ವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಾ, ಖನ್ಧಾನಂ ತು ಯಥಾಕ್ಕಮಂ.
ತೇಸಂ ¶ ವಿಮದ್ದಾಸಹನಖಣಸೋಭಪ್ಪಲೋಭನ-
ನಿಸಾರವಞ್ಚಕತ್ತೇಹಿ, ಸಮಾನತ್ತಂ ಸಮಾಹಟಂ.
ತೇ ಸಾಸವಾ ಉಪಾದಾನಕ್ಖನ್ಧಾ ಖನ್ಧಾವನಾಸವಾ;
ತತ್ಥಾದೀ ದುಕ್ಖವತ್ಥುತ್ತಾ, ದುಕ್ಖಾ ಭಾರಾ ಚ ಖಾದಕಾ.
ಖನ್ಧಾನಿಚ್ಚಾದಿಧಮ್ಮಾ ತೇ, ವಧಕಾ ಸಭಯಾ ಇತೀ;
ಅಸುಖದ್ಧಮ್ಮತೋ ಚಿಕ್ಖಾ, ಉಕ್ಖಿತ್ತಾಸಿಕರೀ ಯಥಾ.
ಇತಿ ಸಚ್ಚಸಙ್ಖೇಪೇ ವಿಞ್ಞಾಣಕ್ಖನ್ಧಪಕಿಣ್ಣಕನಯಸಙ್ಖೇಪೋ ನಾಮ
ಚತುತ್ಥೋ ಪರಿಚ್ಛೇದೋ.
೫. ಪಞ್ಚಮೋ ಪರಿಚ್ಛೇದೋ
ನಿಬ್ಬಾನಪಞ್ಞತ್ತಿಪರಿದೀಪನೋ
ರಾಗಾದೀನಂ ¶ ಖಯಂ ವುತ್ತಂ, ನಿಬ್ಬಾನಂ ಸನ್ತಿಲಕ್ಖಣಂ;
ಸಂಸಾರದುಕ್ಖಸನ್ತಾಪತತ್ತಸ್ಸಾಲಂ ಸಮೇತವೇ.
ಖಯಮತ್ತಂ ನ ನಿಬ್ಬಾನಂ, ಸಗಮ್ಭೀರಾದಿವಾಚತೋ;
ಅಭಾವಸ್ಸ ಹಿ ಕುಮ್ಮಾನಂ, ಲೋಮಸ್ಸೇವ ನ ವಾಚತಾ.
ಖಯೋತಿ ವುಚ್ಚತೇ ಮಗ್ಗೋ, ತಪ್ಪಾಪತ್ತಾ ಇದಂ ಖಯಂ;
ಅರಹತ್ತಂ ವಿಯುಪ್ಪಾದ-ವಯಾಭಾವಾ ಧುವಞ್ಚ ತಂ.
ಸಙ್ಖತಂ ಸಮ್ಮುತಿಞ್ಚಾಪಿ, ಞಾಣಮಾಲಮ್ಬ ನೇವ ಹಿ;
ಛಿನ್ದೇ ಮಲೇ ತತೋ ವತ್ಥು, ಇಚ್ಛಿತಬ್ಬಮಸಙ್ಖತಂ.
ಪತ್ತುಕಾಮೇನ ತಂ ಸನ್ತಿಂ, ಛಬ್ಬಿಸುದ್ಧಿಂ ಸಮಾದಿಯ;
ಞಾಣದಸ್ಸನಸುದ್ಧೀ ತು, ಸಾಧೇತಬ್ಬಾ ಹಿತತ್ಥಿನಾ.
ಚೇತನಾದಿವಿಧಾ ಸೀಲ-ಸುದ್ಧಿ ತತ್ಥ ಚತುಬ್ಬಿಧಾ;
ಸೋಪಚಾರಸಮಾಧೀ ತು, ಚಿತ್ತಸುದ್ಧೀತಿ ವುಚ್ಚತೇ.
ಸಮ್ಪಾದೇತ್ವಾದಿದ್ವೇಸುದ್ಧಿಂ, ನಮನಾ ನಾಮಂ ತು ರುಪ್ಪ-
ತೋ ರೂಪಂ ನತ್ಥಿ ಅತ್ತಾದಿವತ್ಥೂತಿ ಚ ವವತ್ಥಪೇ.
ಮಣಿನ್ಧನಾತಪೇ ¶ ಅಗ್ಗಿ, ಅಸನ್ತೋಪಿ ಸಮಾಗಮೇ;
ಯಥಾ ಹೋತಿ ತಥಾ ಚಿತ್ತಂ, ವತ್ಥಾಲಮ್ಬಾದಿಸಙ್ಗಮೇ.
ಪಙ್ಗುಲನ್ಧಾ ಯಥಾ ಗನ್ತುಂ, ಪಚ್ಚೇಕಮಸಮತ್ಥಕಾ;
ಯನ್ತಿ ಯುತ್ತಾ ಯಥಾ ಏವಂ, ನಾಮರೂಪವ್ಹಯಾ ಕ್ರಿಯಾ.
ನ ನಾಮರೂಪತೋ ಅಞ್ಞೋ, ಅತ್ತಾದಿ ಇತಿ ದಸ್ಸನಂ;
ಸೋಧನತ್ತಾ ಹಿ ದುದ್ದಿಟ್ಠಿಂ, ದಿಟ್ಠಿಸುದ್ಧೀತಿ ವುಚ್ಚತಿ.
ಅವಿಜ್ಜಾತಣ್ಹುಪಾದಾನ-ಕಮ್ಮೇನಾದಿಮ್ಹಿ ¶ ತಂ ದ್ವಯಂ;
ರೂಪಂ ಕಮ್ಮಾದಿತೋ ನಾಮಂ, ವತ್ಥಾದೀಹಿ ಪವತ್ತಿಯಂ.
ಸದಾ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಸಬ್ಬೇಸಂ, ಸದಿಸಂ ನ ಯತೋ ತತೋ;
ನಾಹೇತುನಾಞ್ಞೋ ಅತ್ತಾದಿನಿಚ್ಚಹೇತೂತಿ ಪಸ್ಸತಿ.
ಏವಂ ತೀರಯತೇ ಕಙ್ಖಾ, ಯಾಯ ಪಞ್ಞಾಯ ಪಚ್ಚಯೇ;
ದಿಟ್ಠತ್ತಾ ಸುದ್ಧಿ ಸಾ ಕಙ್ಖಾತರಣಂ ಇತಿ ವುಚ್ಚತಿ.
ಪತ್ತಞ್ಞಾತಪರಿಞ್ಞೋ ಸೋ, ಅತ್ರಟ್ಠೋ ಯತತೇಯತಿ;
ತೀರಣವ್ಹಪರಿಞ್ಞಾಯ, ವಿಸುದ್ಧತ್ಥಂ ಸದಾದರೋ.
ತಿಕಾಲಾದಿವಸಾ ಖನ್ಧೇ, ಸಮಾಸೇತ್ವಾ ಕಲಾಪತೋ;
ಅನಿಚ್ಚಾ ದುಕ್ಖಾನತ್ತಾತಿ, ಆದೋ ಏವಂ ವಿಪಸ್ಸತಿ.
ಖನ್ಧಾನಿಚ್ಚಾ ಖಯಟ್ಠೇನ, ಭಯಟ್ಠೇನ ದುಖಾವ ತೇ;
ಅನತ್ತಾಸಾರಕಟ್ಠೇನ, ಇತಿ ಪಸ್ಸೇ ಪುನಪ್ಪುನಂ.
ಆಕಾರೇಹಿ ಅನಿಚ್ಚಾದಿಚತ್ತಾಲೀಸೇಹಿ ಸಮ್ಮಸೇ;
ಲಕ್ಖಣಾನಂ ವಿಭೂತತ್ಥಂ, ಖನ್ಧಾನಂ ಪನ ಸಬ್ಬಸೋ.
ಏವಞ್ಚಾಪಿ ಅಸಿಜ್ಝನ್ತೇ, ನವಧಾ ನಿಸಿತಿನ್ದ್ರಿಯೋ;
ಸತ್ತಕದ್ವಯತೋ ಸಮ್ಮಾ, ರೂಪಾರೂಪೇ ವಿಪಸ್ಸಯೇ.
ರೂಪಮಾದಾನನಿಕ್ಖೇಪಾ, ವಯೋವುದ್ಧತ್ತಗಾಮಿತೋ;
ಸಮ್ಮಸೇವನ್ನಜಾದೀಹಿ, ಧಮ್ಮತಾರೂಪತೋಪಿ ಚ.
ನಾಮಂ ಕಲಾಪಯಮತೋ, ಖಣತೋ ಕಮತೋಪಿ ಚ;
ದಿಟ್ಠಿಮಾನನಿಕನ್ತೀನಂ, ಪಸ್ಸೇ ಉಗ್ಘಾಟನಾದಿತೋ.
ಅವಿಜ್ಜಾತಣ್ಹಾಕಮ್ಮನ್ನ-ಹೇತುತೋ ¶ ರೂಪಂ ಉಬ್ಭವೇ;
ವಿನಾಹಾರಂ ಸಫಸ್ಸೇಹಿ, ವೇದನಾದಿತ್ತಯಂ ಭವೇ.
ತೇಹಿಯೇವ ವಿನಾ ಫಸ್ಸಂ,
ನಾಮರೂಪಾಧಿಕೇಹಿ ತು;
ಚಿತ್ತಂ ¶ ಹೇತುಕ್ಖಯಾ ಸೋ ಸೋ,
ವೇತಿ ವೇ ತಸ್ಸ ತಸ್ಸ ತು.
ಹೇತುತೋದಯನಾಸೇವಂ, ಖಣೋದಯವಯೇನಪಿ;
ಇತಿ ಪಞ್ಞಾಸಾಕಾರೇಹಿ, ಪಸ್ಸೇ ಪುನೂದಯಬ್ಬಯಂ.
ಯೋಗಿಸ್ಸೇವಂ ಸಮಾರದ್ಧಉದಯಬ್ಬಯದಸ್ಸಿನೋ;
ಪಾತುಭೋನ್ತಿ ಉಪಕ್ಲೇಸಾ, ಸಭಾವಾ ಹೇತುತೋಪಿ ಚ.
ತೇ ಓಭಾಸಮತುಸ್ಸಾಹಪಸ್ಸದ್ಧಿಸುಖುಪೇಕ್ಖನಾ;
ಸತಿ ಪೀತಾಧಿಮೋಕ್ಖೋ ಚ, ನಿಕನ್ತಿ ಚ ದಸೀರಿತಾ.
ತಣ್ಹಾದಿಟ್ಠುನ್ನತಿಗ್ಗಾಹವತ್ಥುತೋ ತಿಂಸಧಾ ತೇ ಚ;
ತದುಪ್ಪನ್ನೇ ಚಲೇ ಬಾಲೋ, ಅಮಗ್ಗೇ ಮಗ್ಗದಸ್ಸಕೋ.
ವಿಪಸ್ಸನಾ ಪಥೋಕ್ಕನ್ತಾ, ತದಾಸಿ ಮತಿಮಾಧುನಾ;
ನ ಮಗ್ಗೋ ಗಾಹವತ್ಥುತ್ತಾ, ತೇಸಂ ಇತಿ ವಿಪಸ್ಸತಿ.
ಉಪಕ್ಲೇಸೇ ಅನಿಚ್ಚಾದಿ-ವಸಗೇ ಸೋದಯಬ್ಬಯೇ;
ಪಸ್ಸತೋ ವೀಥಿನೋಕ್ಕನ್ತದಸ್ಸನಂ ವುಚ್ಚತೇ ಪಥೋ.
ಮಗ್ಗಾಮಗ್ಗೇ ವವತ್ಥೇತ್ವಾ, ಯಾ ಪಞ್ಞಾ ಏವಮುಟ್ಠಿತಾ;
ಮಗ್ಗಾಮಗ್ಗಿಕ್ಖಸಙ್ಖಾತಾ, ಸುದ್ಧಿ ಸಾ ಪಞ್ಚಮೀ ಭವೇ.
ಪಹಾನವ್ಹಪರಿಞ್ಞಾಯ, ಆದಿತೋ ಸುದ್ಧಿಸಿದ್ಧಿಯಾ;
ತೀರಣವ್ಹಪರಿಞ್ಞಾಯ, ಅನ್ತಗೋ ಯತತೇಧುನಾ.
ಜಾಯತೇ ನವಞಾಣೀ ಸಾ, ವಿಸುದ್ಧಿ ಕಮತೋದಯ-
ಬ್ಬಯಾದೀ ಘಟಮಾನಸ್ಸ, ನವ ಹೋನ್ತಿ ಪನೇತ್ಥ ಹಿ.
ಸನ್ತತೀರಿಯತೋ ಚೇವ, ಘನೇನಾಪಿ ಚ ಛನ್ನತೋ;
ಲಕ್ಖಣಾನಿ ನ ಖಾಯನ್ತೇ, ಸಂಕಿಲಿಟ್ಠಾ ವಿಪಸ್ಸನಾ.
ತತೋತ್ರ ¶ ಸಮ್ಮಸೇ ಭಿಯ್ಯೋ, ಪುನದೇವುದಯಬ್ಬಯಂ;
ತೇನಾನಿಚ್ಚಾದಿಸಮ್ಪಸ್ಸಂ, ಪಟುತಂ ಪರಮಂ ವಜೇ.
ಆವಟ್ಟೇತ್ವಾ ¶ ಯದುಪ್ಪಾದಟ್ಠಿತಿಆದೀಹಿ ಪಸ್ಸತೋ;
ಭಙ್ಗೇವ ತಿಟ್ಠತೇ ಞಾಣಂ, ತದಾ ಭಙ್ಗಮತೀ ಸಿಯಾ.
ಏವಂ ಪಸ್ಸಯತೋ ಭಙ್ಗಂ, ತಿಭವೋ ಖಾಯತೇ ಯದಾ;
ಸೀಹಾದಿವ ಭಯಂ ಹುತ್ವಾ, ಸಿಯಾ ಲದ್ಧಾ ಭಯಿಕ್ಖಣಾ.
ಸಾದೀನವಾ ಪತಿಟ್ಠನ್ತೇ, ಖನ್ಧಾದಿತ್ತಘರಂ ವಿಯ;
ಯದಾ ತದಾ ಸಿಯಾ ಲದ್ಧಾ, ಆದೀನವಾನುಪಸ್ಸನಾ.
ಸಙ್ಖಾರಾದೀನವಂ ದಿಸ್ವಾ, ರಮತೇ ನ ಭವಾದಿಸು;
ಮತಿ ಯದಾ ತದಾ ಲದ್ಧಾ, ಸಿಯಾ ನಿಬ್ಬಿದಪಸ್ಸನಾ.
ಞಾಣಂ ಮುಚ್ಚಿತುಕಾಮಂ ತೇ, ಸಬ್ಬಭೂಸಙ್ಖತೇ ಯದಾ;
ಜಾಲಾದೀಹಿ ಚ ಮಚ್ಛಾದೀ, ತದಾ ಲದ್ಧಾ ಚಜ್ಜಮತಿ.
ಸಙ್ಖಾರೇ ಅಸುಭಾನಿಚ್ಚದುಕ್ಖತೋನತ್ತತೋ ಮತಿ;
ಪಸ್ಸನ್ತೀ ಚತ್ತುಮುಸ್ಸುಕ್ಕಾ, ಪಟಿಸಙ್ಖಾನುಪಸ್ಸನಾ.
ವುತ್ತಾತ್ರ ಪಟುಭಾವಾಯ, ಸಬ್ಬಞಾಣಪವತ್ತಿಯಾ;
ಮೀನಸಞ್ಞಾಯ ಸಪ್ಪಸ್ಸ, ಗಾಹಲುದ್ದಸಮೋಪಮಾ.
ಅತ್ತತ್ತನಿಯತೋ ಸುಞ್ಞಂ, ದ್ವಿಧಾ ‘‘ನಾಹಂ ಕ್ವಚಾ’’ದಿನಾ;
ಚತುಧಾ ಛಬ್ಬಿಧಾ ಚಾಪಿ, ಬಹುಧಾ ಪಸ್ಸತೋ ಭುಸಂ.
ಆವಟ್ಟತಿಗ್ಗಿಮಾಸಜ್ಜ,
ನ್ಹಾರೂವ ಮತಿ ಸಙ್ಖತಂ;
ಚತ್ತಭರಿಯೋ ಯಥಾ ದೋಸೇ,
ತಥಾ ತಂ ಸಮುಪೇಕ್ಖತೇ.
ತಾವ ಸಾದೀನವಾನಮ್ಪಿ, ಲಕ್ಖಣೇ ತಿಟ್ಠತೇ ಮತಿ;
ನ ಪಸ್ಸೇ ಯಾವ ಸಾ ತೀರಂ, ಸಾಮುದ್ದಸಕುಣೀ ಯಥಾ.
ಸಙ್ಖಾರುಪೇಕ್ಖಾಞಾಣಾಯಂ, ಸಿಖಾಪತ್ತಾ ವಿಪಸ್ಸನಾ;
ವುಟ್ಠಾನಗಾಮಿನೀತಿ ಚ, ಸಾನುಲೋಮಾತಿ ವುಚ್ಚತಿ.
ಪತ್ವಾ ¶ ¶ ಮೋಕ್ಖಮುಖಂ ಸತ್ತ, ಸಾಧೇತಿರಿಯಪುಗ್ಗಲೇ;
ಝಾನಙ್ಗಾದಿಪ್ಪಭೇದೇ ಚ, ಪಾದಕಾದಿವಸೇನ ಸಾ.
ಅನಿಚ್ಚತೋ ಹಿ ವುಟ್ಠಾನಂ, ಯದಿ ಯಸ್ಸಾಸಿ ಯೋಗಿನೋ;
ಸೋಧಿಮೋಕ್ಖಸ್ಸ ಬಾಹುಲ್ಲಾ, ತಿಕ್ಖಸದ್ಧಿನ್ದ್ರಿಯೋ ಭವೇ.
ದುಕ್ಖತೋನತ್ತತೋ ತಞ್ಚೇ, ಸಿಯಾ ಹೋನ್ತಿ ಕಮೇನ ತೇ;
ಪಸ್ಸದ್ಧಿವೇದಬಾಹುಲ್ಲಾ, ತಿಕ್ಖೇಕಗ್ಗಮತಿನ್ದ್ರಿಯಾ.
ಪಞ್ಞಾಧುರತ್ತಮುದ್ದಿಟ್ಠಂ, ವುಟ್ಠಾನಂ ಯದಿನತ್ತತೋ;
ಸದ್ಧಾಧುರತ್ತಂ ಸೇಸೇಹಿ, ತಂ ವಿಯಾಭಿನಿವೇಸತೋ.
ದ್ವೇ ತಿಕ್ಖಸದ್ಧಸಮಥಾ, ಸಿಯುಂ ಸದ್ಧಾನುಸಾರಿನೋ;
ಆದೋ ಮಜ್ಝೇಸು ಠಾನೇಸು, ಛಸು ಸದ್ಧಾವಿಮುತ್ತಕಾ.
ಇತರೋ ಧಮ್ಮಾನುಸಾರೀದೋ, ದಿಟ್ಠಿಪ್ಪತ್ತೋ ಅನನ್ತಕೇ;
ಪಞ್ಞಾಮುತ್ತೋಭಯತ್ಥನ್ತೇ, ಅಝಾನಿಝಾನಿಕಾ ಚ ತೇ.
ತಿಕ್ಖಸದ್ಧಸ್ಸ ಚನ್ತೇಪಿ, ಸದ್ಧಾಮುತ್ತತ್ತಮೀರಿತಂ;
ವಿಸುದ್ಧಿಮಗ್ಗೇ ಮಜ್ಝಸ್ಸ, ಕಾಯಸಕ್ಖಿತ್ತಮಟ್ಠಸು.
ವುತ್ತಂ ಮೋಕ್ಖಕಥಾಯಂ ಯಂ, ತಿಕ್ಖಪಞ್ಞಾರಹಸ್ಸ ತು;
ದಿಟ್ಠಿಪತ್ತತ್ತಂ ಹೇತಞ್ಚ, ತಞ್ಚ ನತ್ಥಾಭಿಧಮ್ಮಿಕೇ.
ತೇ ಸಬ್ಬೇ ಅಟ್ಠಮೋಕ್ಖಾನಂ, ಲಾಭೀ ಚೇ ಛಸು ಮಜ್ಝಸು;
ಕಾಯಸಕ್ಖೀ ಸಿಯುಂ ಅನ್ತೇ, ಉಭತೋಭಾಗಮುತ್ತಕಾ.
ಅನುಲೋಮಾನಿ ಚತ್ತಾರಿ, ತೀಣಿ ದ್ವೇ ವಾ ಭವನ್ತಿ ಹಿ;
ಮಗ್ಗಸ್ಸ ವೀಥಿಯಂ ಮನ್ದಮಜ್ಝತಿಕ್ಖಮತಿಬ್ಬಸಾ.
ವಿಸುದ್ಧಿಮಗ್ಗೇ ಚತ್ತಾರಿ, ಪಟಿಸಿದ್ಧಾನಿ ಸಬ್ಬಥಾ;
ಏವಮಟ್ಠಸಾಲಿನಿಯಾ, ವುತ್ತತ್ತಾ ಏವಮೀರಿತಂ.
ಭವಙ್ಗಾಸನ್ನದೋಸೋಪಿ, ನಪ್ಪನಾಯ ಥಿರತ್ತತೋ;
ಸುದ್ಧಿಂ ಪಟಿಪದಾಞಾಣದಸ್ಸನೇವಂ ಲಭೇ ಯತಿ.
ಆವಜ್ಜಂ ¶ ¶ ವಿಯ ಮಗ್ಗಸ್ಸ, ಛಟ್ಠಸತ್ತಮಸುದ್ಧಿನಂ;
ಅನ್ತರಾ ಸನ್ತಿಮಾರಬ್ಭ, ತೇಹಿ ಗೋತ್ರಭು ಜಾಯತೇ.
ಸಂಯೋಜನತ್ತಯಚ್ಛೇದೀ, ಮಗ್ಗೋ ಉಪ್ಪಜ್ಜತೇ ತತೋ;
ಫಲಾನಿ ಏಕಂ ದ್ವೇ ತೀಣಿ, ತತೋ ವುತ್ತಮತಿಕ್ಕಮಾ.
ತಥಾ ಭಾವಯತೋ ಹೋತಿ, ರಾಗದೋಸತನೂಕರಂ;
ದುತಿಯೋ ತಪ್ಫಲಂ ತಮ್ಹಾ, ಸಕದಾಗಾಮಿ ತಪ್ಫಲೀ.
ಏವಂ ಭಾವಯತೋ ರಾಗದೋಸನಾಸಕರುಬ್ಭವೇ;
ತತಿಯೋ ತಪ್ಫಲಂ ತಮ್ಹಾ, ತಪ್ಫಲಟ್ಠೋನಾಗಾಮಿಕೋ.
ಏವಂ ಭಾವಯತೋ ಸೇಸದೋಸನಾಸಕರುಬ್ಭವೇ;
ಚತುತ್ಥೋ ತಪ್ಫಲಂ ತಮ್ಹಾ, ಅರಹಾ ತಪ್ಫಲಟ್ಠಕೋ.
ಕತಕಿಚ್ಚೋ ಭವಚ್ಛೇದೋ, ದಕ್ಖಿಣೇಯ್ಯೋಪಧಿಕ್ಖಯಾ;
ನಿಬ್ಬುತಿಂ ಯಾತಿ ದೀಪೋವ, ಸಬ್ಬದುಕ್ಖನ್ತಸಞ್ಞಿತಂ.
ಏವಂ ಸಿದ್ಧಾ ಸಿಯಾ ಸುದ್ಧಿ, ಞಾಣದಸ್ಸನಸಞ್ಞಿತಾ;
ವುತ್ತಂ ಏತ್ತಾವತಾ ಸಚ್ಚಂ, ಪರಮತ್ಥಂ ಸಮಾಸತೋ.
ಸಚ್ಚಂ ಸಮ್ಮುತಿ ಸತ್ತಾದಿಅವತ್ಥು ವುಚ್ಚತೇ ಯತೋ;
ನ ಲಬ್ಭಾಲಾತಚಕ್ಕಂವ, ತಂ ಹಿ ರೂಪಾದಯೋ ವಿನಾ.
ತೇನ ತೇನ ಪಕಾರೇನ, ರೂಪಾದಿಂ ನ ವಿಹಾಯ ತು;
ತಥಾ ತಥಾಭಿಧಾನಞ್ಚ, ಗಾಹಞ್ಚ ವತ್ತತೇ ತತೋ.
ಲಬ್ಭತೇ ಪರಿಕಪ್ಪೇನ, ಯತೋ ತಂ ನ ಮುಸಾ ತತೋ;
ಅವುತ್ತಾಲಮ್ಬಮಿಚ್ಚಾಹು, ಪರಿತ್ತಾದೀಸ್ವವಾಚತೋ.
ಪಾಪಕಲ್ಯಾಣಮಿತ್ತೋಯಂ, ಸತ್ತೋತಿ ಖನ್ಧಸನ್ತತಿ;
ಏಕತ್ತೇನ ಗಹೇತ್ವಾನ, ವೋಹರನ್ತೀಧ ಪಣ್ಡಿತಾ.
ಪಥವಾದಿ ವಿಯೇಕೋಪಿ, ಪುಗ್ಗಲೋ ನ ಯತೋ ತತೋ;
ಕುದಿಟ್ಠಿವತ್ಥುಭಾವೇನ, ಪುಗ್ಗಲಗ್ಗಹಣಂ ಭವೇ.
ಏತಂ ¶ ವಿಸಯತೋ ಕತ್ವಾ, ಸಙ್ಖಾದೀಹಿ ಪದೇಹಿ ತು;
ಅವಿಜ್ಜಮಾನಪಞ್ಞತ್ತಿ, ಇತಿ ತಞ್ಞೂಹಿ ಭಾಸಿತಾ.
ಪಞ್ಞತ್ತಿ ¶ ವಿಜ್ಜಮಾನಸ್ಸ, ರೂಪಾದಿವಿಸಯತ್ತತೋ;
ಕಾಯಂ ಪಞ್ಞತ್ತಿ ಚೇ ಸುಟ್ಠು, ವದತೋ ಸುಣ ಸಚ್ಚತೋ.
ಸವಿಞ್ಞತ್ತಿವಿಕಾರೋ ಹಿ, ಸದ್ದೋ ಸಚ್ಚದ್ವಯಸ್ಸ ತು;
ಪಞ್ಞಾಪನತ್ತಾ ಪಞ್ಞತ್ತಿ, ಇತಿ ತಞ್ಞೂಹಿ ಭಾಸಿತಾ.
ಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನಾದಿಆಲಮ್ಬಂ, ನಿರುತ್ತಿಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾ-
ಞಾಣಸ್ಸಾತಿ ಇದಞ್ಚೇವಂ, ಸತಿ ಯುಜ್ಜತಿ ನಾಞ್ಞಥಾ.
ಸದ್ದಾಭಿಧೇಯ್ಯಸಙ್ಖಾದಿ, ಇತಿ ಚೇ ಸಬ್ಬವತ್ಥುನಂ;
ಪಞ್ಞಾಪೇತಬ್ಬತೋ ಹೋತಿ, ಪಞ್ಞತ್ತಿಪದಸಙ್ಗಹೋ.
‘‘ಸಬ್ಬೇ ಪಞ್ಞತ್ತಿಧಮ್ಮಾ’’ತಿ, ದೇಸೇತಬ್ಬಂ ತಥಾ ಸತಿ;
ಅಥ ಪಞ್ಞಾಪನಸ್ಸಾಪಿ, ಪಞ್ಞಾಪೇತಬ್ಬವತ್ಥುನಂ.
ವಿಭಾಗಂ ಞಾಪನತ್ಥಂ ಹಿ, ತಥುದ್ದೇಸೋ ಕತೋತಿ ಚೇ;
ನ ಕತ್ತಬ್ಬಂ ವಿಸುಂ ತೇನ, ಪಞ್ಞತ್ತಿಪಥಸಙ್ಗಹಂ.
ಪಞ್ಞಾಪಿಯತ್ತಾ ಚತೂಹಿ, ಪಞ್ಞತ್ತಾದಿಪದೇಹಿ ಸಾ;
ಪರೇಹಿ ಪಞ್ಞಾಪನತ್ತಾ, ಇತಿ ಆಚರಿಯಾಬ್ರವುಂ.
ರೂಪಾದಯೋ ಉಪಾದಾಯ, ಪಞ್ಞಾಪೇತಬ್ಬತೋ ಕಿರ;
ಅವಿಜ್ಜಮಾನೋಪಾದಾಯಪಞ್ಞತ್ತಿ ಪಠಮಾ ತತೋ.
ಸೋತವಿಞ್ಞಾಣಸನ್ತಾನಾನನ್ತರಂ ಪತ್ತಜಾತಿನಾ;
ಗಹಿತಪುಬ್ಬಸಙ್ಕೇತಮನೋದ್ವಾರಿಕಚೇತಸಾ.
ಪಞ್ಞಾಪೇನ್ತಿ ಗಹಿತಾಯ, ಯಾಯ ಸತ್ತರಥಾದಯೋ;
ಇತಿ ಸಾ ನಾಮಪಞ್ಞತ್ತಿ, ದುತಿಯಾತಿ ಚ ಕಿತ್ತಿತಾ.
ಸದ್ದತೋ ಅಞ್ಞನಾಮಾವಬೋಧೇನತ್ಥಾವಬೋಧನಂ;
ಕಿಚ್ಛಸಾಧನತೋ ಪುಬ್ಬನಯೋ ಏವ ಪಸಂಸಿಯೋ.
ಸಾ ¶ ವಿಜ್ಜಮಾನಪಞ್ಞತ್ತಿ, ತಥಾ ಅವಿಜ್ಜಮಾನತಾ;
ವಿಜ್ಜಮಾನೇನ ಚಾವಿಜ್ಜಮಾನಾ ತಬ್ಬಿಪರೀತಕಾ.
ಅವಿಜ್ಜಮಾನೇನ ವಿಜ್ಜಮಾನತಬ್ಬಿಪರೀತಕಾ;
ಇಚ್ಚೇತಾ ಛಬ್ಬಿಧಾ ತಾಸು, ಪಠಮಾ ಮತಿಆದಿಕಾ.
ಸತ್ತೋ ¶ ಸದ್ಧೋ ನರುಸ್ಸಾಹೋ,
ಸೇನಿಯೋ ಮನಚೇತನಾ;
ಇಚ್ಚೇವಮೇತಾ ವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಾ,
ಕಮತೋ ದುತಿಯಾದಿಕಾ.
ಏವಂ ಲಕ್ಖಣತೋ ಞತ್ವಾ,
ಸಚ್ಚದ್ವಯಮಸಙ್ಕರಂ;
ಕಾತಬ್ಬೋ ಪನ ವೋಹಾರೋ,
ವಿಞ್ಞೂಹಿ ನ ಯಥಾ ತಥಾತಿ.
ಇತಿ ಸಚ್ಚಸಙ್ಖೇಪೇ ನಿಬ್ಬಾನಪಞ್ಞತ್ತಿಪರಿದೀಪನೋ ನಾಮ
ಪಞ್ಚಮೋ ಪರಿಚ್ಛೇದೋ.
ಸಚ್ಚಸಙ್ಖೇಪೋ ನಿಟ್ಠಿತೋ.