ಅಞ್ಞ > ಬ್ಯಾಕರಣ ಗನ್ಥ-ಸಙ್ಗಹೋ > ಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನಬ್ಯಾಕರಣಂ

MMR Vol 0

Misc. Paragraph

ಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನಸುತ್ತಪಾಠೋ

(೧) ಪಠಮೋ ಕಣ್ಡೋ (ಸಞ್ಞಾದಿ)

(೨) ದುತಿಯೋ ಕಣ್ಡೋ (ಸ್ಯಾದಿ)

(೩) ತತಿಯೋ ಕಣ್ಡೋ (ಸಮಾಸೋ)

(೪) ಚತುತ್ಥೋ ಕಣ್ಡೋ (ಣಾದಿ)

(೫) ಪಞ್ಚಮೋ ಕಣ್ಡೋ (ಖಾದಿ)

(೬) ಛಟ್ಠೋ ಕಣ್ಡೋ (ತ್ಯಾದಿ)

(೭) ಸತ್ತಮೋ ಕಣ್ಡೋ (ಣ್ವಾದಿ)

ಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನಬ್ಯಾಕರಣಂ

೧. ಪಠಮೋ ಸಞ್ಞಾದಿಕಣ್ಡೋ

೨. ದುತಿಯೋ ಕಣ್ಡೋ (ಸ್ಯಾದಿ)

(೩) ತತಿಯೋ ಕಣ್ಡೋ (ಸಮಾಸೋ)

೪. ಚತುತ್ಥೋ ಕಣ್ಡೋ (ಣಾದಿ)

೫. ಪಞ್ಚಮೋ ಕಣ್ಡೋ (ಖಾದಿ)

೬. ಛಟ್ಠೋ ಕಣ್ಡೋ (ತ್ಯಾದಿ)

೭. ಸತ್ತಮೋ ಕಣ್ಡೋ (ಣ್ವಾದಿ)

? ನಮೋ ತಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಅರಹತೋ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಸ್ಸ

೧೯. ಟಾನುಬನ್ಧಾ-ನೇಕವಣ್ಣಾ ಸಬ್ಬಸ್ಸ.

೨೫. ನ್ತು ವನ್ತುಮನ್ತ್ವಾವನ್ತುತವನ್ತುಸಮ್ಬನ್ಧೀ.

೩೫. ಚತುತ್ಥದುತಿಯೇಸ್ವೇಸಂ ತತಿಯಪಠಮಾ.

೫೫. ಸ್ಯಾದಿಲೋಪೋ ಪುಬ್ಬಸ್ಸೇ-ಕಸ್ಸ.

ಇತಿ ಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನೇ ಬ್ಯಾಕರಣೇ ಸಞ್ಞಾದಿಕಣ್ಡೋ ಪಠಮೋ.

೧. ದ್ವೇ ದ್ವೇಕಾ-ನೇಕೇಸು ನಾಮಸ್ಮಾ ಸಿ ಯೋ, ಅಂ ಯೋ, ನಾ ಹಿ, ಸ ನಂ, ಸ್ಮಾ ಹಿ, ಸ ನಂ, ಸ್ಮಿಂ ಸು.

೪. ಗತಿಬೋಧಾಹಾರಸದ್ದತ್ಥಾಕಮ್ಮಕಭಜ್ಜಾದೀನಂ ಪಯೋಜ್ಜೇ.

೮. ಲಕ್ಖಣಿತ್ತಮ್ಭೂತವಿಚ್ಛಾಸ್ವಭಿನಾ.

೪೭. ನಮ್ಹಿ ನುಕ ದ್ವಾದೀನಂ ಸತ್ತರಸನ್ನಂ.

೫೨. ಸ್ಸಂಸ್ಸಾಸ್ಸಾಯೇಸ್ವಿತರೇಕಞ್ಞೇತಿಮಾನಮಿ.

೩. ಇತೋ ಕ್ವಚಿ ಸಸ್ಸ ಟಾನುಬನ್ಧೋ (ಗಣ).

೯೭. ಸ್ಮಾಹಿಸ್ಮಿನ್ನಂ ಮ್ಹಾಭಿಮ್ಹಿ.

೪. ಪುಬ್ಬಪರಾವರದಕ್ಖಿಣುತ್ತರಾಧರಾನಿ ವವತ್ಥಾಯಮಸಞ್ಞಾಯಂ (ಗಣ).

೧೩೨. ಟ ಸಸ್ಮಾಸ್ಮಿಂಸ್ಸಾಯಸ್ಸಂಸ್ಸಾಸಂಮ್ಹಾಮ್ಹಿಸ್ವಿಮಸ್ಸ ಚ.

೧೪೪. ಮನಾದೀಹಿ ಸ್ಮಿಂಸಂನಾಸ್ಮಾನಂ ಸಿಸೋಓಸಾಸಾ.

೬. ಸರವಯಾಯವಾಸಚೇತಾ ಜಲಾಸಯಕ್ಖಯಲೋಹಪಟಮನೇಸು (ಗಣ).

೧೯೨. ಪುಮಕಮ್ಮಥಾಮದ್ಧಾನಂ ವಾ ಸಸ್ಮಾಸು ಚ.

೧೯೭. ಇಮೇತಾನಮೇನಾ-ನ್ವಾದೇಸೇ ದುತಿಯಾಯಂ.

೨೦೪. ನಂಮ್ಹಿ ತಿಚತುನ್ನಮಿತ್ಥಿಯಂ ತಿಸ್ಸಚತಸ್ಸಾ.

೨೦೫. ತಿಸ್ಸೋ ಚತಸ್ಸೋ ಯೋಮ್ಹಿ ಸವಿಭತ್ತೀನಂ.

೨೧೫. ನ್ತನ್ತೂನಂ ನ್ತೋ ಯೋಮ್ಹಿ ಪಠಮೇ.

೨೧೭. ತೋತಾತಿತಾ ¶ ಸಸ್ಮಾಸ್ಮಿಂನಾಸು.

೨೧೯. ಯೋಮ್ಹಿ ದ್ವಿನ್ನಂ ದುವೇ ದ್ವೇ.

೨೨೬. ಸ್ಮಿಂಮ್ಹಿ ತುಮ್ಹಮ್ಹಾನಂ ತಯಿಮಯಿ.

ಇತಿ ಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನೇ ಬ್ಯಾಕರಣೇ ಸ್ಯಾದಿಕಣ್ಡೋ ದುತಿಯೋ.

೨. ಅಸಙ್ಖ್ಯಂ ವಿಭತ್ತಿಸಮ್ಪತ್ತಿಸಮೀಪಸಾಕಲ್ಯಾ-ಭಾವಯಥಾ ಪಚ್ಛಾಯುಗಪದತ್ಥೇ.

೫. ಪಯ್ಯಪಾಬಹಿತಿರೋಪುರೇಪಚ್ಛಾ ವಾ ಪಞ್ಚಮ್ಯಾ.

೮. ಓರೇ ಪರಿ ವತಿ ಪಾರೇ ಮಜ್ಝೇ ಹೇಟ್ಠುದ್ಧಾ ಧೋನ್ತೋ ವಾ ಛಟ್ಠಿಯಾ.

೧೩. ಕುಪಾದಯೋ ¶ ನಿಚ್ಚಮಸ್ಯಾದಿವಿಧಿಮ್ಹಿ.

೧೦. ಅಚ್ಚಾದಯೋ ಕನ್ತಾದ್ಯತ್ಥೇ ದುತಿಯಾಯ. (ಗಣ)

೧೧. ಅವಾದಯೋ ಕುಟ್ಠಾದ್ಯತ್ಥೇ ತತಿಯಾಯ. (ಗಣ)

೧೨. ಪರಿಯಾದಯೋ ಗಿಲಾನಾದ್ಯತ್ಥೇ ಚತುತ್ಥಿಯಾ. (ಗಣ)

೧೩. ನ್ಯಾದಯೋ ಕನ್ತಾದ್ಯತ್ಥೇ ಪಞ್ಚಮಿಯಾ. (ಗಣ)

೧೮. ತತ್ಥ ಗಹೇತ್ವಾ ತೇನ ಪಹರಿತ್ವಾ ಯುದ್ಧೇ ಸರೂಪಂ.

೧೮. ಪುನ್ನಾಮಸ್ಮಾ ಯೋಗಾ ಅಪಾಲಕನ್ತಾ. (ಗಣ)

೩೪. ಉಪಮಾಸಂಹಿತಸಹಿತಸಂಯತಸಹಸಫವಾಮಲಕ್ಖಣಾದಿತೂರುತೂ.

೪೪. ಅಸಙ್ಖ್ಯೇಹಿ ಚಾಙ್ಗುಲ್ಯಾನಞ್ಞಾಸಙ್ಖ್ಯತ್ಥೇಸು.

೪೫. ದೀಘಾಹೋವಸ್ಸೇಕದೇಸೇಹಿ ¶ ಚ ರತ್ತ್ಯಾ.

೬೪. ವಿಜ್ಜಾಯೋನಿಸಮ್ಬನ್ಧಾನಮಾ ತತ್ರ ಚತ್ಥೇ.

೬೭. ಇತ್ಥಿಯಂ ¶ ಭಾಸಿತಪುಮಿತ್ಥೀ ಪುಮೇವೇ-ಕತ್ಥೇ.

೯೯. ವೀಸತಿದಸೇಸು ಪಞ್ಚಸ್ಸ ಪಣ್ಣಪನ್ನಾ.

೧೦೫. ಚತುತ್ಥತತಿಯಾನಮಡ್ಢುಡ್ಢಭಿಯಾ.

೧೦೬. ದುತಿಯಸ್ಸ ಸಹ ದಿಯಡ್ಢದಿವಡ್ಢಾ.

೧೧೦. ಪುಬ್ಬಾ-ಪರಜ್ಜಸಾಯಮಜ್ಝೇಹಾ-ಹಸ್ಸ ಣ್ಹೋ.

ಇತಿ ಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನೇ ಬ್ಯಾಕರಣೇ ಸಮಾಸಕಣ್ಡೋ ತತಿಯೋ.

೩. ಕತ್ತಿಕಾವಿಧವಾದೀಹಿ ಣೇಯ್ಯಣೇರಾ.

೯. ಜನಪದನಾಮಸ್ಮಾ ಖತ್ತಿಯಾ ರಞ್ಞೇ ಚ ಣೋ.

೧೨. ನಕ್ಖತ್ತೇ-ನಿನ್ದುಯುತ್ತೇನ ಕಾಲೇ.

೨೭. ತಮಸ್ಸ ಸಿಪ್ಪಂ ಸೀಲಂ ಪಣ್ಯಂ ಪಹರಣಂ ಪಯೋಜನಂ.

೨೮. ತಂ ಹನ್ತ ರಹತಿ ಗಚ್ಛತುಞ್ಛತಿ ಚರತಿ.

೨೯. ತೇನ ಕತಂ ಕೀತಂ ಬದ್ಧಮಭಿಸಙ್ಖತಂ ಸಂಸಟ್ಠಂ ಹತಂ ಹನ್ತಿ ಜಿತಂ ಜಯತಿ ದಿಬ್ಬತಿ ಖಣತಿ ತರತಿ ಚರತಿ ವಹತಿ ಜೀವತಿ.

೩೨. ತತ್ಥ ವಸತಿ ವಿದಿತೋ ಭತ್ತೋ ನಿಯುತ್ತೋ.

೪೦. ನಿನ್ದಾ-ಞ್ಞಾತ-ಪ್ಪಪಟಿಭಾಗರಸ್ಸ ದಯಾಸಞ್ಞಾಸು ಕೋ.

೪೪. ಕಿಮ್ಹಾ ರತಿ ರೀವ ರೀವತಕ ರಿತ್ತಕಾ.

೫೦. ಸಙ್ಖ್ಯಾಯ ಸಚ್ಚುತೀಸಾ-ಸ, ದಸನ್ತಾ-ಧಿಕಾ-ಸ್ಮಿಂ ಸತಸಹಸ್ಸೇ ಡೋ.

೫೯. ತಸ್ಸ ಭಾವಕಮ್ಮೇಸು ತ್ತ ತಾ ತ್ತನ ಣ್ಯ ಣೇಯ್ಯಣಿಯ ಣಿಯಾ.

೬೬. ತಸ್ಸ ವಿಕಾರಾವಯವೇಸು ಣ ಣಿಕ ಣೇಯ್ಯ ಮಯಾ.

೯೯. ಸಬ್ಬಾದಿತೋ ಸತ್ತಮ್ಯಾ ತ್ರತ್ಥಾ.

೧೦೦. ಕತ್ಥೇ-ತ್ಥಕುತ್ರಾ-ತ್ರಕ್ವೇ-ಹಿಧ.

೧೦೭. ಅಜ್ಜಸಜ್ಜ್ವಪರಜ್ಜ್ವೇ-ತರಹಿಕರಹಾ.

೧೧೬. ಬಹುಮ್ಹಾ ಧಾ ಚ ಪಚ್ಚಾಸತ್ತಿಯಂ.

೧೧೯. ಅಭೂತತಬ್ಭಾವೇ ಕರಾಸಭೂಯೋಗೇ ವಿಕಾರಾ ಚೀ.

೧೨೪. ಸರಾನಮಾದಿಸ್ಸಾ-ಯುವಣ್ಣಸ್ಸಾ ¶ ಏ ಓ ಣಾನುಬನ್ಧೇ.

೧೨೭. ಕೋಸಜ್ಜಾಜ್ಜವ ಪಾರಿಸಜ್ಜ ಸೋಹಜ್ಜ ಮದ್ದವಾರಿಸ್ಸಾಸಭಾಜಞ್ಞ ಥೇಯ್ಯ ಬಾಹುಸಚ್ಚಾ.

೧೩೬. ಬಾಳ್ಹನ್ತಿಕಪಸತ್ಥಾನಂ ಸಾಧ ನೇದ ಸಾ.

೧೪೨. ಅಧಾತುಸ್ಸ ಕೇ-ಸ್ಯಾದಿತೋ ಘೇ-ಸ್ಸಿ.

ಇತಿ ಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನೇ ಬ್ಯಾಕರಣೇ ಕಾದಿಕಣ್ಡೋ ಚತುತ್ಥೋ.

೧. ತಿಜಮಾನೇಹಿ ¶ ಖಸಾ ಖಮಾವೀಮಂಸಾಸು.

೧೭. ಕ್ಯೋ ಭಾವಕಮ್ಮೇಸ್ವಪರೋಕ್ಖೇಸು ಮಾನನ್ತತ್ಯಾದೀಸು.

೩೧. ಕಿಚ್ಚ ಘಚ್ಚ ಭಚ್ಚ ಭಬ್ಬ ಲೇಯ್ಯಾ.

೪೩. ಸಮಾನಞ್ಞಭವನ್ತಯಾದಿತೂಪಮಾನಾ ದಿಸಾ ಕಮ್ಮೇರೀರಿಕ್ಖಾಕಾ.

೫೩. ಸೀಲಾ-ಭಿಕ್ಖಞ್ಞಾ-ವಸ್ಸಕೇಸು ಣೀ.

೫೪. ಥಾವರಿ-ತ್ತರ, ಭಙ್ಗುರ, ಭಿದುರ, ಭಾಸುರ, ಭಸ್ಸರಾ.

೫೫. ಕತ್ತರಿ ಭೂತೇ ಕ್ತ್ವನ್ತುತ್ತಾವೀ.

೫೮. ಠಾ-ಸ, ವಸ, ಸಿಲಿಸ, ಸೀ, ರುಹ, ಜರ, ಜನೀಹಿ.

೬೧. ತುಂ ತಾಯೇ ತವೇ ಭಾವೇ ಭವಿಸ್ಸತಿ ಕ್ರಿಯಾಯಂ ತದತ್ಥಾಯಂ.

೬೨. ಪಟಿಸೇಧೇ-ಲಂಖಲೂನಂ, ತುನಕ್ತ್ವಾನ, ಕ್ತ್ವಾ ವಾ.

೯೪. ಕ್ವಿಮ್ಹಿ ಲೋಪೋ-ನ್ತ ಬ್ಯಞ್ಜನಸ್ಸ.

೧೦೦. ಕ್ವಿಮ್ಹಿ ಘೋ ಪರಿಪಚ್ಚಾಸಮೋಹಿ.

೧೦೬. ಮುಹಬಹಾನಞ್ಚ ತೇ ಕಾನುಬನ್ಧೇ ತ್ವೇ.

೧೨೪. ದಿಸಸ್ಸ ಪಸ್ಸ ದಸ್ಸ ದಸ ದ ದಕ್ಖಾ.

೧೨೮. ಅತ್ಯಾದಿನ್ತೇಸ್ವತ್ಥಿಸ್ಸ ಭೂ.

೧೩೦. ನ್ತಮಾನಾನ್ತಿಯಿಯುಂ ಸ್ವಾದಿಲೋಪೋ.

೧೫೦. ಭಿದಾದಿತೋ ನೋ ಕ್ತಕ್ತವನ್ತೂನಂ.

೧೭೭. ಕರಸ್ಸ ಸೋಸ್ಸ ಕುಬ್ಬ ಕುರು ಕಯಿರಾ.

ಇತಿ ಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನೇ ಬ್ಯಾಕರಣೇ ಖಾದಿಕಣ್ಡೋ ಪಞ್ಚಮೋ.

೧. ವತ್ತಮಾನೇ ತಿ ಅನ್ತಿ, ಸಿ ಥ, ಮಿ ಮ, ತೇ ಅನ್ತೇ, ಸೇ ವ್ಹೇ, ಏ ಮ್ಹೇ.

೨. ಭವಿಸ್ಸತಿ ಸ್ಸತಿ ಸ್ಸನ್ತಿ, ಸ್ಸಸಿ ಸ್ಸಥ, ಸ್ಸಾಮಿ ಸ್ಸಾಮ, ಸ್ಸತೇ ಸ್ಸನ್ತೇ, ಸ್ಸಸೇ ಸ್ಸವ್ಹೇ, ಸ್ಸಂ ಸ್ಸಾಮ್ಹೇ.

೪. ಭೂತೇ ಈ ಉಂ, ಓ ತ್ಥ, ಇಂ ಮ್ಹಾ, ಆ ಊ, ಸೇ ವ್ಹಂ, ಅ ಮ್ಹೇ.

೫. ಅನಜ್ಜತನೇ ಆ ಊ, ಓ ತ್ಥ, ಅ ಮ್ಹಾ, ತ್ಥ ತ್ಥುಂ, ಸೇ ವ್ಹಂ, ಇಂ ಮುಸೇ.

೬. ಪರೋಕ್ಖೇ ಅ ಉ, ಏ ತ್ಥ, ಅ ಮ್ಹ, ತ್ಥ ರೇ, ತ್ಥೋ ವ್ಹೋ, ಇ ಮ್ಹೇ.

೭. ಏಯ್ಯಾದೋ ವಾ ತಿಪತ್ತಿಯಂ ಸ್ಸಾ ಸ್ಸಂಸು, ಸ್ಸೇ ಸ್ಸಥ, ಸ್ಸಂ ಸ್ಸಾಮ್ಹಾ, ಸ್ಸಥ ಸ್ಸಿಂಸು, ಸ್ಸಸೇ ಸ್ಸವ್ಹೇ, ಸ್ಸಿಂ ಸ್ಸಾಮ್ಹಸೇ.

೮. ಹೇತುಫಲೇಸ್ವೇಯ್ಯ ಏಯ್ಯುಂ, ಏಯ್ಯಾಸಿ ಏಯ್ಯಾಥ, ಏಯ್ಯಾಮಿ ಏಯ್ಯಾಮ, ಏಥ ಏರಂ, ಏಥೋ ಏಯ್ಯಾವ್ಹೋ, ಏಯ್ಯಂ ಏಯ್ಯಾಮ್ಹೇ.

೧೦. ತು ಅನ್ತು, ಹಿ ಥ, ಮಿಮ, ತಂ ಅನ್ತಂ, ಸ್ಸು ವ್ಹೋ, ಏ ಆಮಧಸ.

೧೪. ಪುಬ್ಬಾಪರಚ್ಛಕ್ಕಾನ ಮೇಕಾನೇಕೇಸು ತುಮ್ಹಾಮ್ಹಸೇಸೇಸು ದ್ವೇದ್ವೇ ಮಜ್ಝಿಮುತ್ತಮಪಠಮಾ.

೨೨. ದಾಸ್ಸ ದಂ ವಾ ಮಿಮೇಸ್ವದ್ವಿತ್ತೇ.

೩೧. ಹೂಸ್ಸ ಹೇ ಹೇಹಿ ಹೋಹೀ ಸ್ಸತ್ಯಾದೋ.

೩೮. ಏಯ್ಯಾಥಸ್ಸೇಅಆಈಥಾನಂ ಓಅಅಂತ್ಥತ್ಥೋವ್ಹೋಕ.

೫೦. ಅತ್ಥಿತೇಯ್ಯಾದಿಚ್ಛನ್ನಂ ಸ ಸು ಸ ಸಥ ಸಂ ಸಾಮ.

೭೪. ಗುರುಪುಬ್ಬಾ ರಸ್ಸಾ ರೇ-ನ್ತೇ-ನ್ತಿನಂ.

ಇತಿ ಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನೇ ಬ್ಯಾಕರಣೇ ತ್ಯಾದಿಕಣ್ಡೋ ಛಟ್ಠೋ.

೧. ಚರ ¶ ದರ ಕರ ರಹ ಜನ ಸನ ತಲ ಸಾದ ಸಾಧ ಕಸಾಸ ಚಟಾ ಯ ವಾಹಿ ಣು.

೨. ಭರ ಮರ ಚರ ತರ ಅರ ಗರ ಹನ ತನ ಮನ ಭಮ ಕಿತ ಧನ ಬಂಹ ಕಮ್ಬಮ್ಬ ಚಕ್ಖ ಭಿಕ್ಖ ಸಂಕಿನ್ದನ್ದ ಯಜ ಪಟಾಣಾಸ ವಸ ಪಸ ಪಂಸ ಬನ್ಧಾ ಉ.

೬೦. ತಿಜ ¶ ಕಸ ತಸ ದಕ್ಖಾ ಕಿಣೋ ಜಸ್ಸ ಖೋ ಚ.

೯೫. ರುದ ಖುದ ಮುದ ಮದ ಛಿದ ಸೂದ ಸಪ ಕಮಾ ದಕ.

೧೦೧. ವರಾರ ಕರ ತರ ದರ ಯಮಅಜ್ಜ ಮಿಥಸಕಾ ಕುನೋ.

೧೩೬. ಖೀ ಸು ವೀ ಯಾ ಗಾ ಹಿ ಸಾ ಲೂ ಖು ಹು ಮರ ಧರ ಕರ ಘರ ಜಮಾ ಮ ಸಾಮಾ ಮೋ.

೧೪೩. ಖೀ ಸಿ ಸಿನೀ ಸೀ ಸು ವೀ ಕು ಸೂ ಹಿ ರಕ.

೧೪೯. ತಿಮರುಹರುಧಬಧಮದಮನ್ದವಜಾ ಜರುಚಕಸಾ ಕಿರೋ.

೧೬೪. ಸಿಗ್ಯಙ್ಗಾಗ ಮಜ್ಜಕಲಾ ಲಾ ಆರೋ.

೧೮೨. ಮಙ್ಗ ಕಮ ಸಮ್ಬ ಸಬ ಸಕ ವಸ ವಿಸ ಕೇವ ಕಲ ಪಲ್ಲ ಕಠ ಪಟ ಕುಣ್ಡ ಮಣ್ಡಾ ಅಲೋ.

೨೧೩. ಸಸಾಸ ವಸ ವಿಸ ಹನ ವನ ಮನಾನ ಕಮಾ ಸೋ.

೨೧೮. ವಯ ದಿವ ಕರ ಕರೇ ಹ್ಯ ಸಣಸಕಪಾಸ ಕಸಾ.

೨೨೫. ಖೀ ಮಿ ಪೀ ಚು ಮಾ ವಾ ಕಾಹಿ ಳೋ ಉಸ್ಸ ವಾ ದೀಘೋ ಚ.

ಇತಿ ಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನೇ ಬ್ಯಾಕರಣೇ ಣ್ವಾದಿಕಣ್ಡೋ ಸತ್ತಮೋ.

ನಮೋ ತಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಅರಹತೋ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಸ್ಸ

ಸಿದ್ಧಮಿದ್ಧಗುಣಂ ಸಾಧು, ನಮಸ್ಸಿತ್ವಾ ತಥಾಗತಂ;

ಸಧಮ್ಮಸಙ್ಘಂ ಭಾಸಿಸ್ಸಂ, ಮಾಗಧಂ ಸದ್ದಲಕ್ಖಣಂ.

ಅಕಾರಾದಯೋ ನಿಗ್ಗಹೀತನ್ತಾ ತೇಚತ್ತಾಲೀಸ-ಕ್ಖರಾ ವಣ್ಣಾ ನಾಮ ಹೋನ್ತಿ. ಅ ಆ ಇ ಈ ಉ ಊ ಏ ಏ ಓ ಓ, ಕ ಖ ಗ ಘ ಙ ಚ ಛ ಜ ಝ ಞ್ಞ, ಟ ಠ ಡ ಢ ಣ, ತ ಥ ದ ಧ ನ, ಪ ಫ ಬ ಭ ಮ, ಯ ರ ಲ ವ ಸ ಹ ಳ ಅಂ. ತೇನ ಕ್ವತ್ಥೋ? ‘‘ಏ ಓ ನ ಮವಣ್ಣೇ’’ ೧. ೩೭. ತಿತಾಲೀಸಾಭಿ ವಚನಂ ಕತ್ಥಚಿ ವಣ್ಣಲೋಪಂ ಞಾಪೇತಿ. ತೇನ ‘ಪಟಿಸಙ್ಖಾ ಯೋನಿಸೋ’ತಿಆದಿ ಸಿದ್ಧಂ.

ತತ್ಥಾದಿಮ್ಹಿ ದಸ ವಣ್ಣಾ ಸರಾ ನಾಮ ಹೋನ್ತಿ. ತೇನ ಕ್ವತ್ಥೋ? ‘‘ಸರೋ ಲೋಪೋ ಸರೇ’’ ೧, ೨೬ ಇಚ್ಚಾದಿ.

೩. ದ್ವೇದ್ವೇ ಸವಣ್ಣಾ. ತೇಸು ದ್ವೇದ್ವೇ ಸರಾ ಸವಣ್ಣಾ ನಾಮ ಹೋನ್ತಿ. ತೇನ ಕ್ವತ್ಥೋ? ‘‘ವಣ್ಣಪರೇನ ಸವಣ್ಣೋಪಿ’’ ೧, ೨೪.

ತೇಸು ¶ ದ್ವೀಸು ಯೋ ಯೋ ಪುಬ್ಬೋ, ಸೋ ಸೋ ರಸ್ಸಸಞ್ಞೋ ಹೋತಿ. ತೇಸು ಏ.ಓ.ಸಂಯೋಗತೋ ಪುಬ್ಬಾವ ದಿಸ್ಸನ್ತಿ. ತೇನ ಕ್ವತ್ಥೋ? ‘‘ರಸ್ಸೋ ವಾ’’ ೨,೬೨ ಇಚ್ಚಾದಿ.

ತೇ ಸ್ವೇವ ದ್ವೀಸುಯೋ ಯೋ ಪರೋ, ಸೋ ಸೋ ದೀಘಸಞ್ಞೋ ಹೋತಿ. ತೇನ ಕ್ವತ್ಥೋ? ‘‘ಯೋ ಲೋ ಪನಿಸು ದೀಘೋ’’ ೨,೮೮ ಇಚ್ಚಾದಿ.

ಕಕಾರಾದಯೋ ವಣ್ಣಾ ನಿಗ್ಗಹೀತಪರಿಯನ್ತಾ ಬ್ಯಞ್ಜನಸಞ್ಞಾಹೋನ್ತಿ. ತೇನ ಕ್ವತ್ಥೋ? ‘‘ಬ್ಯಞ್ಜನೇ ದೀಘರಸ್ಸಾ’’ ೧,೩೩ ಇಚ್ಚಾದಿ.

ಕಾದಯೋ ಪಞ್ಚ ಪಞ್ಚಕಾ ವಗ್ಗ, ನಾಮ ಹೋನ್ತಿ. ತೇನ ಕ್ವತ್ಥೋ? ‘‘ವಗ್ಗೇ ವಗ್ಗನ್ತೋ’’ ೧,೪೧ ಇಚ್ಚಾದಿ.

ಯ್ವಾಯಂ ವಣ್ಣೋ ಬಿನ್ದುಮತ್ತೋ, ಸೋ ನಿಗ್ಗಹೀತಸಞ್ಞೋ ಹೋತಿ. ತೇನ ಕ್ವತ್ಥೋ? ‘‘ನಿಗ್ಗಹೀತಂ’’ ೧,೩೮ ಇಚಾದಿ. ಗರುಸಞ್ಞಾಕರಣಂ ಅನ್ವತ್ಥಸಞ್ಞತ್ಥಂ.

ನಾಮಂ ಪಾಟಿಪದಿಕಂ, ತಸ್ಸಅನ್ತೇ ವತ್ತಮಾನಾ ಇವಣ್ಣುವಣ್ಣಾ ಝಲಸಞ್ಞಾ ಹೋನ್ತಿ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ. ತೇನ ಕ್ವತ್ಥೋ? ‘‘ಝಲಾ ವಾ’’ ೨,೧೧೧ ಇಚ್ಚಾದಿ.

ಇತ್ಥಿಯಂ ವತ್ತಮಾನಸ್ಸ ನಾಮಸ್ಸ-ನ್ತೇ ವತ್ತಮಾನಾ ಇವಣ್ಣುವಣ್ಣಾ ಪಸಞ್ಞಾ ಹೋನ್ತಿ. ತೇನ ಕ್ವತ್ಥೋ? ಯೇ ಪಸ್ಸಿವಣ್ಣಸ್ಸ’’ ೨,೧೧೬ ಇಚ್ಚಾದಿ.

ಇತ್ಥಿಯಂ ವತ್ತಮಾನಸ್ಸ ನಾಮಸ್ಸ-ನ್ತೇ ವತ್ಥಮಾನೋ ಆಕಾರೋ ಘಸಞ್ಞೋ ಹೋತಿ. ತೇನ ಕ್ವತ್ಥೋ? ‘‘ಘಬ್ರಹ್ಮಾದಿತೇ’’ ೨,೬೦ ಇಚ್ಚಾದಿ.

ತೇನ ಕ್ವತ್ಥೋ? ‘‘ಗೇವಾ’’ ೨,೬೫ ಇಚ್ಚಾದಿ.

ಯಂ ವಿಸೇಸನಂ, ತದನ್ತಸ್ಸ ವಿಧಿ ಞಾತಬ್ಬೋ ‘‘ಅತೋ ಯೋನಂ ಟಾಟೇ’’ ೨,೪೧ ನರಾನರೇ.

ಸತ್ತಮೀನಿದ್ದೇಸೇ ¶ ಪುಬ್ಬಸ್ಸೇವ ಕಾರಿಯಂ ಞಾತಬ್ಬಂ ‘‘ಸರೋ ಲೋಪೋ ಸರೇ’’ ೧,೨೬ ವೇಳಗ್ಗಂ. ‘ತಮಹ’ನ್ತೀಧ ಕಸ್ಮಾ ನ ಹೋತಿ?, ಸರೇತೋಪಸಿಲೇಸಿಕಾಧಾರೋ ತತ್ಥೇತಾವ ವುಚ್ಚತೇ ‘ಪುಬ್ಬಸ್ಸೇವ ಹೋತಿ ನ ಪರಸ್ಸಾ’ತಿ.

ಪಞ್ಚಮೀನಿದ್ದೇಸೇ ಪರಸ್ಸ ಕಾರಿಯಂ ಞಾತಬ್ಬಂ ‘‘ಅತೋಯೋನಂ ಟಾಟೇ’’ ೨,೪೧ ನರಾನರೇ. ಇಧ ನ ಹೋತಂ ‘ಜನ್ತುಹೋ ಅನತ್ತಾ’. ಇಧ ಕಸ್ಮಾ ನ ಹೋತಿ? ಓಸಖ್ಯೋ, ಅನನ್ತರೇ ಕತತ್ಥತಾಯ ನ ಬ್ಯವಹಿತಸ್ಸ ಕಾರಿಯಂ.

ಪರಸ್ಸ ಸ್ಸಿಸ್ಸಮಾನಂ ಕಾರಿಯಮಾದಿವಣ್ಣಸ್ಸ ಞಾತಬ್ಬಂ ‘‘ರ ಸಙ್ಖ್ಯಾತೋ ವಾ’’ ೩,೧೦೩ ತೇರಸ.

ಛಟ್ಠೀನಿದ್ದಿಟ್ಠಸ್ಸ ಯಂ ಕಾರಿಯಂ, ತದನ್ತಸ್ಸ ವಣ್ಣಸ್ಸ ವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಂ ‘‘ರಾಜಸ್ಸಿ ನಾಮ್ಹಿ’’ ೨,೨೩ ರಾಜಿನಾ.

ಙಕಾರೋ ಅನುಬನ್ಧೋ ಯಸ್ಸ, ಸೋ ಅನ್ತಸ್ಸ ಹೋತಿ ‘‘ಗೋಸ್ಸಾ ವಙ’’ ೧,೩೨ ಗವಾಸ್ಸಂ.

೧೯. ಟಾನುಬನ್ಧಾನೇಕವಣ್ಣಾ ಸಬ್ಬಸ್ಸ.

ಟಕಾರೋ-ನುಬನ್ಧೋ ¶ ಯಸ್ಸ, ಸೋ-ನೇಕಕ್ಖರೋ ಚಾದೇಸೋ ಸಬ್ಬಸ್ಸ ಹೋತಿ ‘‘ಇಮಸ್ಸಾನಿತ್ಥಿಯಂ ಟೇ’’ ೨,೧೨೮ ಏಸು, ‘‘ನಾಮ್ಹ-ನಿಮಿ’’ ೨,೧೨೬ ಅನೇನ.

ಛಟ್ಠೀನಿದ್ದಿಟ್ಠಸ್ಸ ಞಾನುಬನ್ಧಕಾನುಬನ್ಧಾ ಆದ್ಯನ್ತಾ ಹೋನ್ತಿ ‘‘ಬ್ರೂತೋ ತಿಸ್ಸೀಞ’’ ೬,೩೬ ಬ್ರವೀತಿ, ‘‘ಭೂಸ್ಸ ವುಕ’’ ೬,೧೭ ಬಭೂವ.

ಮಕಾರೋ-ನುಬನ್ಧೋ ಯಸ್ಸ, ಸೋ ಸರಾ ನಮನ್ತಾ ಸರಾ ಪರೋ ಹೋತಿ ‘‘ಮಞ್ಚ ರುಧಾದೀನಂ’’ ೫-೧೯ ರುನ್ಧತಿ.

ದ್ವಿನ್ನಂ ಸಾವಕಾಸಾನಮೇಕತ್ಥಪ್ಪಸಙ್ಗೇ ಪರೋ ಹೋತಿ. ಯಥಾ ದ್ವಿನ್ನಂ ತಿಣ್ಣಂ ವಾಪುರಿಸಾನಂ ಸಹಪ್ಪತ್ತಿಯಂ ಪರೋ, ಸೋ ಚ (ಗಚ್ಛತಿ) ತ್ವಂ ಚ (ಗಚ್ಛಸಿ, ತುಮ್ಹೇ) ಗಚ್ಛಥ. ಸೋ ಚ (ಗಚ್ಛತಿ,) ತ್ವಂ ಚ (ಗಚ್ಛಸಿ,) ಅಹಂ ಚ (ಗಚ್ಛಾಮಿ, ಮಯಂ) ಗಚ್ಛಾಮ.

ಯೋ ನವಯವಭೂತೋಸಙ್ಕೇತೋ, ಸೋ-ನುಬನ್ಧೋತಿ ಞಾತಬ್ಬೋ, ‘‘ಲುಪಿತಾದೀನಮಾಸಿಮ್ಹಿ’’ ೨-೫೭ ಕತ್ತಾ.

ಸಙ್ಕೇತಗ್ಗಹಣಂ ಕಿಂ? ಪಕತಿಯಾದಿಸಮುದಾಯಸ್ಸಾನುಬನ್ಧತಾ ಮಾ ಹೋತೂತಿ, ಅನವಯವೋಹಿ ಸಮುದಾಯೋ… ಸಮುದಾಯರೂಪತ್ತಾಯೇವ.

ಅನವಯವಗ್ಗಹಣಂ ಕಿಂ? ‘‘ಅತೇನ’’ ೨-೧೦೮ ಜನೇನ. ಇಮಿನಾವ ಲೋಪಸ್ಸಾವಗತತ್ತಾ ನಾನುಬನ್ಧಲೋಪಾಯ ವಚನಮಾರದ್ಧಂ.

ವಣ್ಣಸದ್ದೋ ¶ ಪರೋ ಯಸ್ಮಾ ತೇನ ಸವಣ್ಣೋಪಿ ಗಯ್ಹತಿ ಸಂಚ ರೂಪಂ ‘‘ಯುವಣ್ಣಾನಮೇಓ ಲುತ್ತಾ’’ ೧-೨೯ ವಾಕೇರಿತಂ, ಸಮೋನಾ.

೨೫. ನ್ತು ವನ್ತುಮನ್ತ್ವಾವನ್ತುತವನ್ತುಸಮ್ಬನ್ಧೀ.

ವನ್ತ್ವಾದಿಸಮ್ಬನ್ಧೀಯೇವನ್ತು ಗಯ್ಹತಿ, ‘‘ನ್ತನ್ತೂನಂ ನ್ತೋ ಯೋಮ್ಹಿ ಪಠಮೇ’’ ೨-೨೧೫ ಗುಣವನ್ತೋ.

ವನ್ತ್ವಾದಿಸಮ್ಬನ್ಧೀತಿ ಕಿಂ? ಜನ್ತೂ ತನ್ತೂ.

ಸರೇ ಸರೋ ಲೋಪನೀಯೋ ಹೋತಿ. ತತ್ರಿ-ಮೇ, ಸದ್ಧಿ-ನ್ದ್ರಿಯಂ, ನೋಹೇ-ತಂ, ಭಿಕ್ಖುನೋ-ವಾದೋ, ಸಮೇತಾ-ಯಸ್ಮಾ, ಅಭಿಭಾ-ಯತನಂ, ಪುತ್ತಾಮ-ತ್ಥಿ, ಅಸನ್ತೇ-ತ್ಥ.

ಸರಮ್ಹಾ ಪರೋ ಸರೋ ಕ್ವಚಿ ಲೋಪನೀಯೋ ಹೋತಿ. ಸೋ-ಪಿ, ಸಾವ, ಯತೋ-ದಕಂ, ತತೋ-ವ. ಕ್ವಚೀತಿಕಿಂ? ಸದ್ಧಿ-ನ್ದ್ರಿಯಂ, ಅಯಮಧಿಕಾರೋ ಆಪರಿಚ್ಛೇದಾವಸಾನಾ, ತೇನ ನಾತಿಪ್ಪಸಙ್ಗೋ.

ಪುಬ್ಬಪರಸರಾ ದ್ವೇಪಿ ವಾ ಕ್ವಚಿ ನ ಲುಪ್ಯನ್ತೇ, ಲತಾ ಇವ, ಲತೇ-ವ, ಲತಾ-ವ.

ಲುತ್ತಾ ¶ ಸರಾ ಪರೇಸಂ ಇವಣ್ಣುವಣ್ಣಾನಂ ಏಓ ಹೋನ್ತಿ ವಾ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ.

ತಸ್ಸೇ-ದಂ, ವಾತೇ-ರಿತಂ, ನೋ-ಪೇತಿ, ವಾಮೋ-ರೂ, ಅತೇ-ವಞ್ಞೇಹಿ, ವೋ-ದಕಂ. ಕಥಂ ‘‘ಪಚ್ಚೋರಸ್ಮಿ’’ನ್ತಿ? ಯೋಗವಿಭಾಗಾ. ವಾತ್ವೇವ? ತಸ್ಸಿದಂ.

ಸರೇ ಪರೇ ಇವಣ್ಣುವಣ್ಣಾನಂ ಯಕಾರವಕಾರಾ ಹೋನ್ತಿ ವಾ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ. ಬ್ಯಾಕತೋ, ಇಚ್ಚಸ್ಸ, ಅಜ್ಝಿಣಮುತ್ತೋ, ಸ್ವಾಗತಂ, ಸ್ವಾಪನಲಾನಿಲಂ, ವಾತ್ವೇವ? ಇತಿ-ಸ್ಸ. ಕ್ವಚಿತ್ವೇವ? ಯಾನೀ-ಧ, ಸೂ-ಪಟ್ಠಿತಂ.

ಏಓನಂಯವಾಯೋನ್ತಿ ವಾ ಸರೇ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ. ತ್ಯಜ್ಜ ತೇ-ಜ್ಜ, ಸ್ವಾಹಂ ಸೋ-ಹಂ. ಕ್ವಚಿತ್ವೇವ? ಪುತ್ತಾಮ-ತ್ಥಿ, ಅಸನ್ತೇ-ತ್ಥ.

ಸರೇ ಗೋಸ್ಸ ಅವಙ ಹೋತಿ. ಗವಾ-ಸ್ಸಂ. ‘ಯಥರೀವ, ತಥರಿವೇ’ತಿ ನಿಪಾತಾವ, ‘ಭುಸಾಮಿವೇ’ತಿ ಇವಸದ್ದೋ ಏವತ್ಥೋ.

ರಸ್ಸದೀಘಾನಂ ¶ ಕ್ವಚಿ ದೀಘರಸ್ಸಾ ಹೋನ್ತಿ ಬ್ಯಞ್ಜನೇ. ತತ್ರಾ-ಯಂ, ಮುನೀಚರೇ, ಸಮ್ಮದೇವ, ಮಾಲಭಾರೀ.

ಸರಮ್ಹಾ ಪರಸ್ಸ ಬ್ಯಞ್ಜನಸ್ಸ ಕ್ವಚಿ ದ್ವೇ ರೂಪಾನಿ ಹೋನ್ತಿ. ಪಗ್ಗಹೋ. ಸರಮ್ಹಾತಿ ಕಿಂ? ತಂ ಖಣಂ.

೩೫. ಚತುತ್ಥದುತಿಯೇಸ್ವೇಸಂ ತತಿಯಪಠಮಾ.

ಚತುತ್ಥದುತಿಯೇಸು ಪರೇಸ್ವೇಸಂ ಚತುತ್ಥದುತಿಯಾನಂ ತಬ್ಬಗ್ಗೇ ತತಿಯ ಪಠಮಾ ಹೋನ್ತಿ. ಪಚ್ಚಾಸತ್ಥ್ಯಾ, ನಿಗ್ಘೋಸೋ, ಅಕ್ಖನ್ತಿ, ಬೋಜ್ಝಙ್ಗಾ, ಸೇತಚ್ಛತ್ತಂ, ದಡ್ಢೋ, ನಿಟ್ಠಾನಂ, ಮಹದ್ಧನೋ, ಯಸತ್ಥೇರೋ, ಅಪ್ಫುಟಂ, ಅಬ್ಭುಗ್ಗತೋ. ಏಸ್ವೀತಿ ಕಿಂ? ಥೇರೋ. ಏಸನ್ತಿ ಕಿಂ? ಪತ್ಥೋ.

ಏವಸದ್ದೇ ಪರೇ ಇತಿಸ್ಸ ವೋ ಹೋತಿ ವಾ. ಇತ್ವೇವ, ಇಚ್ಚೇವ. ಏವೇತಿ ಕಿಂ? ಇಚ್ಚಾಹ.

ಏಓನಂ ವಣ್ಣೇ ಕ್ವಚಿ ಅ ಹೋತಿ ವಾ. ದಿಸ್ವಾ ಯಾಚಕ ಮಾಗತೇ, ಅಕರಮ್ಹಸ ತೇ, ಏಸ ಅತ್ಥೋ, ಏಸ ಧಮ್ಮೋ, ಅಗ್ಗಮಕ್ಖಾಯತಿ, ಸ್ವಾತನಂ ¶ , ಹಿಯ್ಯತ್ತನಂ, ಕರಸ್ಸು. ವಾತ್ವೇವ? ಯಾಚಕೇ ಆಗತೇ ಏಸೋ ಧಮ್ಮೋ. ವಣ್ಣೇತಿ ಕಿಂ? ಸೋ.

ನಿಗ್ಗಹೀತಮಾಗಮೋ ಹೋತಿ ವಾ ಕ್ವಚಿ. ಚಕ್ಖುಂ ಉದಪಾದಿ ಚಕ್ಖುಉದಪಾದಿ, ಪುರಿಮಂ ಜಾತಿಂ ಪುರಿಮಜಾತಿಂ, ಕತ್ತಬ್ಬಂ ಕುಸಲಂ ಬಹುಂ. ಅವಂಸಿರೋತಿಆದೀಸು ನಿಚ್ಚಂ… ವವತ್ಥಿತವಿಭಾಸತ್ತಾ ವಾಧಿಕಾರಸ್ಸ, ಸಾಮತ್ತಿಯೇನಾಗಮೋವ, ಸ ಚ ರಸ್ಸ ಸರಸ್ಸೇವ ಹೋತಿ… ತಸ್ಸ ರಸ್ಸಾನುಗತತ್ತಾ.

ನಿಗ್ಗಹೀತಸ್ಸ ಲೋಪೋ ಹೋತಿ ವಾ ಕ್ವಚಿ. ಕ್ಯಾಹಂ ಕಿಮಹಂಸಾರತ್ತೋ ಸಂರತ್ತೋ. ಸಲ್ಲೇ ಖೋ-ಗನ್ತುಕಾಮೋ ಗನ್ತುಮನೋತಿ, ಆದೀಸು ನಿಚ್ಚಂ.

ನಿಗ್ಗಹೀತಮ್ಹಾ ಪರಸ್ಸ ಸರಸ್ಸ ಲೋಪೋ ಹೋತಿ ವಾ ಕ್ವಚಿ. ತ್ವಂ-ಸಿ ತ್ವಮಸಿ.

ನಿಗ್ಗಹೀತಸ್ಸ ಖೋ ವಗ್ಗೇ ವಗ್ಗನ್ತೋ ವಾ ಹೋತಿ ಪಚ್ಚಾಸತ್ತ್ಯಾ. ತಙ್ಕರೋತಿ ತಂ ಕರೋತಿ, ತಞ್ಚರತಿ ತಂ ಚರತಿ, ತಣ್ಠಾನಂ ತಂ ಠಾನಂ, ತನ್ಧನಂ ತಂ ಧನಂ, ತಮ್ಪಾತಿ ತಂ ಪಾತಿ. ನಿಚ್ಚಂ ಪದಮಜ್ಝೇ ಗನ್ತ್ವಾ, ಕ್ವಚಞ್ಞಾತ್ರಪಿ ಸನ್ತಿಟ್ಠತಿ.

ಯ ¶ ಏವ ಹಿ ಸದ್ದೇಸು ನಿಗ್ಗಹೀತಸ್ಸ ವಾ ಞೋ ಹೋತಿ. ಯಞ್ಞದೇವ, ತಞ್ಞೇವ, ತಞ್ಹಿ, ವಾತ್ವೇವ? ಯಂ ಯದೇವ.

ಸಂಸದ್ದಸ್ಸ ಯಂ ನಿಗ್ಗಹೀತಂ ತಸ್ಸ ವಾ ಞೋ ಹೋತಿ ಯಕಾರೇ. ಸಞ್ಞಮೋ ಸಂಯಮೋ.

ನಿಗ್ಗಹೀತಸ್ಸ ಮಯದಾ ಹೋನ್ತಿ ವಾ ಸರೇ ಕ್ವಚಿ. ತಮಹಂ, ತಯಿದಂ, ತದಲಂ. ವಾ ತ್ವೇವ? ತಂ ಅಹಂ.

ಏತೇ ಮಯದಾ ಚ ಆಗಮಾ ಹೋನ್ತಿ ಸರೇ ವಾ ಕ್ವಚಿ. ತಿವಙ್ಗಿಕಂ, ಇತೋ ನಾಯತಿ, ಚಿನಿತ್ವಾ, ತಸ್ಮಾತಿಹ, ನಿರೋಜಂ, ಪುಥಗೇವ, ಇಧಮಾಹು, ಯಥಯಿದಂ, ಅತ್ತದತ್ಥಂ. ವಾ ತ್ವೇವ? ಅತ್ತತ್ಥಂ. ‘ಅತಿಪ್ಪಗೋ ಖೋ ತಾವಾ’ತಿ-ಪಠಮನ್ತೋ ಪಗಸದ್ದೋವ.

ಛಸದ್ದಾ ಪರಸ್ಸ ಸರಸ್ಸ ಳಕಾರೋ ಆಗಮೋ ಹೋತಿ ವಾ. ಛಳಙ್ಗಂ, ಛಳಾಯತನಂ. ವಾತ್ವೇವ? ಛಅಭಿಞ್ಞಾ.

ತದಮಿನಾದೀನಿ ¶ ಸಾಧೂನಿ ಭವನ್ತಿ. ತಂ ಇಮಿನಾ ತದಮಿನಾ, ಸಕಿಂ ಆಗಾಮೀ ಸಕದಾಗಾಮೀ, ಏಕಂ ಇಧ ಅಹಂ ಏಕಮಿದಾಹಂ, ಸಂವಿಧಾಯ ಅವಹಾರೋ ಸಂವಿದಾವಹಾರೋ, ವಾರಿನೋ ವಾಹಕೋ ವಲಾಹಕೋ, ಜೀವನಸ್ಸ ಮೂತೋ ಜೀಮೂತೋ, ಛವಸ್ಸ ಸಯನಂ ಸುಸಾನಂ, ಉದ್ಧಂ ಖಮಸ್ಸ ಉದುಕ್ಖಲಂ, ಪಿಸಿತಾಸೋ ಪಿಸಾಚೋ, ಮಹಿಯಂ ರವತೀತಿ ಮಯೂರೋ, ಏವಮಞ್ಞೇಪಿ ಪಯೋಗತೋ-ನುಗನ್ತಬ್ಬಾ, ಪರೇಸಂ ಪಿಸೋದರಾದಿಮಿವೇದಂ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ.

ತವಗ್ಗವರಣಾನಂ ಕ್ವಚಿ ಚವಗ್ಗಬಯಞಾ ಹೋನ್ತಿ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ ಯಕಾರೇ. ಅಪುಚ್ಚಣ್ಡತಾಯ, ತಚ್ಛಂ, ಯಜ್ಜೇವಂ, ಅಜ್ಝತ್ತಂ, ಥಞ್ಞಂ, ದಿಬ್ಬಂ, ಪಯ್ಯೋಸನಾ, ಪೋಕ್ಖರಞ್ಞೋ. ಕ್ವಚಿತ್ವೇವ? ರತ್ತ್ಯಾ

ವಗ್ಗಲಸೇಹಿ ಪರಸ್ಸ ಯಕಾರಸ್ಸ ಕ್ವಚಿ ತೇ ವಗ್ಗಲಸಾ ಹೋನ್ತಿ.

ಸಕ್ಕತೇ, ಪಚ್ಚತೇ, ಅಟ್ಟತೇ, ಕುಪ್ಪತೇ, ಫಲ್ಲತೇ, ಅಸ್ಸತೇ. ಕ್ವಚಿತ್ವೇವ? ಕ್ಯಾಹಂ.

ಹಸ್ಸ ವಿಪಲ್ಲಾಸೋ ಹೋತಿ ಯಕಾರೇ. ಗುಯ್ಹಂ.

ಹಸ್ಸ ವಿಪಲ್ಲಾಸೋ ಹೋತಿ ವಾ ವಕಾರೇ. ಬವ್ಹಾಬಾಧೋ ಬವ್ಹಾಬಾಧೋ.

ತಥನರಾನಂ ¶ ಟಠಣಲಾ ಹೋನ್ತಿ ವಾ. ದುಕ್ಕಟಂ, ಅಟ್ಠಕಥಾ, ಗಹಣಂ, ಪಲಿಘೋ, ಪಲಾಯತಿ. ವಾತ್ವೇವ? ದುಕ್ಕತಂ. ಕ್ವಚಿತ್ವೇವ? ಸುಗತೋ.

ಸಂಯೋಗಸ್ಸ ಯೋ ಆದೀಭೂತೋ-ವಯವೋ ತಸ್ಸ ವಾ ಕ್ವಚಿ ಲೋಪೋ ಹೋತಿ. ಪುಪ್ಫಂ-ಸಾ ಜಾಯತೇ-ಗಿನಿ.

ವಿಚ್ಛಾಯಮಾಭಿಕ್ಖಞ್ಞೇ ಚ ಯಂ ವತ್ತತೇ, ತಸ್ಸ ದ್ವೇ ರೂಪಾನಿ ಹೋನ್ತಿ. ಕ್ರಿಯಾಯ ಗುಣೇನ ದಬ್ಬೇನ ವಾ ಭಿನ್ನೇ ಅತ್ಥೇ ಬ್ಯಾಪಿತುಮಿಚ್ಛಾ ವಿಚ್ಛಾ. ರುಕ್ಖಂ ರುಕ್ಖಂ ಸಿಞ್ಚತಿ, ಗಾಮೋ ಗಾಮೋ ರಮಣೀಯೋ, ಗಾಮೇ ಗಾಮೇ ಪಾನೀಯಂ, ಗೇಹೇ ಗೇಹೇ ಇಸ್ಸರೋ, ರಸಂ ರಸಂ ಭಕ್ಖಯತಿ, ಕಿರಿಯಂ ಕಿರಿಯಮಾರಭತೇ.

ಅತ್ಥಿಯೇವಾ-ನುಪುಬ್ಬಿಯೇಪಿ ವಿಚ್ಛಾ ಮೂಲೇ ಮೂಲೇ ಥೂಲಾ, ಅಗ್ಗೇ ಅಗ್ಗೇ ಸುಖುಮಾ, ಯದಿ ಹಿ ಏತ್ಥ ಮೂಲಗ್ಗಭೇದೋ ನ ಸಿಯಾ, ಆನುಪುಬ್ಬಿಯಮ್ಪಿ ನ ಭವೇಯ್ಯ. ಮಾಸಕಂ ಮಾಸಕಂ ಇಮಮ್ಹಾ ಕಹಾಪಣಾ ಭವನ್ಥಾನಂ ದ್ವಿನ್ನಂ ದೇಹೀತಿ ಮಾಸಕಂ ಮಾಸಕಮಿಚ್ಚೇತಸ್ಮಾ ವಿಚ್ಛಾಗಮ್ಯತೇ, ಸದ್ದನ್ತರತೋ ಪನ ಇಮಮ್ಹಾ ಕಹಾಪಣಾತಿ ಅವಧಾರಣಂ. ಪುಬ್ಬಂ ಪುಬ್ಬಂ ಪುಪ್ಫನ್ತಿ, ಪಠಮಂ ಪಠಮಂ ಪಚ್ಚನ್ತೀತ್ಯತ್ರಾಪಿ ವಿಚ್ಛಾವ. ಇಮೇ ಉಭೋ ಅಡ್ಢಾ ಕತರಾ ಕತರಾ ಏಸಂ ದ್ವಿನ್ನಮಡ್ಢತಾ, ಸಬ್ಬೇ ಇಮೇ ಅಡ್ಢಾ ಕತಮಾ ಕತಮಾ ಇಮೇಸಂ ಅಡ್ಢುತಾ ಇಹಾಪಿ ¶ ವಿಚ್ಛಾವ. ಆಭಿಕ್ಖಞ್ಞಂ ಪೋನೋಪುಞ್ಞಂ ಪಚತಿ ಪಚತಿ, ಪಪಚತಿ ಪಪಚತಿ, ಲುನಾಹಿ ಲುನಾಹಿತ್ವೇವಾಯಂ ಲುನಾತಿ, ಭುತ್ವಾ ಭುತ್ವಾ ಗಚ್ಛತಿ, ಪಟಪಟಾ ಕರೋತಿ, ಪಟಪಟಾಯತಿ.

ವಿಚ್ಛಾಯಮೇಕಸ್ಸ ದ್ವಿತ್ತೇ ಪುಬ್ಬಸ್ಸ ಸ್ಯಾದಿಲೋಪೋ ಹೋತಿ. ಏಕೇಕಸ್ಸ. ಕಥಂ ಮತ್ಥಕಮತ್ಥಕೇನಾತಿ? ‘ಸ್ಯಾದಿಲೋಪೋ ಪುಬ್ಬಸ್ಸಾ’ತಿ ಯೋಗವಿಭಾಗಾ, ನಾಚಾತಿಪ್ಪಸಙ್ಗೋ ಯೋಗವಿಭಾಗಾ ಇಟ್ಠಪ್ಪಸಿದ್ಧೀತಿ.

ಸಬ್ಬಾದೀನಂ ವೀತಿಹಾರೇ ದ್ವೇ ಭವನ್ತಿ ಪುಬ್ಬಸ್ಸ ಸ್ಯಾದಿಲೋಪೋ ಚ. ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಸ್ಸ ಭೋಜಕಾ, ಇತರೀತರಸ್ಸ ಭೋಜಕಾ.

ತುರಿತೇನಾಪಾಯಹೇತುಪದಸ್ಸನಂ ಸಮ್ಭಮೋ, ತಸ್ಮಿಂಸತಿ ವತ್ಥು ಯಾವನ್ತೇಹಿ ಸದ್ದೇಹಿ ಸೋ-ತ್ಥೋ ವಿಞ್ಞಾಯತೇ, ತಾವನ್ತೋ ಸದ್ದಾ ಪಯುಜ್ಜನ್ತೇ. ಸಪ್ಪೋ ಸಪ್ಪೋ ಸಪ್ಪೋ, ಬುಜ್ಝಸ್ಸು ಬುಜ್ಝಸ್ಸು ಬುಜ್ಝಸ್ಸು, ಭಿನ್ನೋ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘೋ ಭಿನ್ನೋ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘೋ.

ಅಯಮಧಿಕಾರೋ ಆಸತ್ಥಪರಿಸಮತ್ತಿಯಾ. ತೇನ ನಾತಿಪ್ಪಸಙ್ಗೋ ಇಟ್ಠಪ್ಪಸಿದ್ಧಿ ಚ.

ಇತಿ ಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನೇ ಬ್ಯಾಕರಣೇ ವುತ್ತಿಯಂ

೧. ದ್ವೇ ¶ ದ್ವೇ-ಕಾನೇಕೇಸು ನಾಮಸ್ಮಾ ಸಿ ಯೋ, ಅಂ ಯೋ, ನಾ ಹಿ, ಸ ನಂ, ಸ್ಮಾ ಹಿ, ಸ ನಂ, ಸ್ಮಿಂ ಸು.

ಏತೇಸಂ ದ್ವೇ ದ್ವೇ ಹೋನ್ತಿ ಏಕಾನೇಕತ್ಥೇಸು ವತ್ತಮಾನತೋ ನಾಮಸ್ಮಾ. ಮುನಿ ಮುನಯೋ, ಮುನಿಂ ಮುನಯೋ, ಮುನಿನಾ ಮುನೀಹಿ, ಮುನಿಸ್ಸ ಮುನೀನಂ, ಮುನಿಸ್ಮಾ ಮುನೀಹಿ, ಮುನಿಸ್ಸ ಮುನೀನಂ, ಮುನಿಸ್ಮಿಂ ಮುನೀಸು, ಏವಂ ಕುಮಾರೀ ಕುಮಾರಿಯೋ, ಕಞ್ಞಾ ಕಞ್ಞಾಯೋತಿ. ಏತಾನಿ ಸತ್ತ ದುಕಾನಿ ಸತ್ತ ವಿಭತ್ತಿಯೋ ವಿಭಾಗೋ ವಿಭತೀತಿ ಕತ್ವಾ, ಏತ್ಥ ಸಿಅಮಿತೀ-ಕಾರಾ-ಕಾರಾ ‘‘ಕಿಮಂ ಸಿಸು’’ ೨,೨೦೦ ತಿ ಸಂಕೇತತ್ಥಾ.

ಕರೀಯತಿ ಕತ್ತು ಕಿರಿಯಾಯಾ-ಭಿಸಮ್ಬನ್ಧೀಯತೀತಿ ಕಮ್ಮಂ, ತಸ್ಮಿಂ ದುತಿಯಾವಿಭತ್ತಿ ಹೋತಂ. ಕಟಂ ಕರೋತಿ, ಓದನಂ ಪಚತಿ, ಆದಿಚ್ಚಂ ಪಸ್ಸತಿ.

‘ಓದನೋ ಪಚ್ಚತೀ’ತಿ ಓದನಸದ್ದತೋ ಕಮ್ಮತಾ ನಪ್ಪತೀಯತೇ, ಕಿಞ್ಚರಹಿ? ಆಖ್ಯಾತತೋ. ‘ಕಟಂ ಕರೋತಿ ವಿಪುಲಂ ದಸ್ಸನೀಯ’ನ್ತಿ ಅತ್ಥೇವ ಗುಣಯುತ್ತಸ್ಸ ಕಮ್ಮತಾ, ಇಚ್ಛಿತೇಪಿ ಕಮ್ಮತ್ತಾವ ದುತಿಯಾ ಸಿದ್ಧಾ ಗಾವುಂ ಪಯೋ ದೋಹತಿ, ಗೋಮನ್ತಂ ಗಾವಂ ಯಾಚತಿ, ಗಾವಮವರುನ್ಧತಿ ವಜಂ, ಮಾಣವಕಂ ಮಗ್ಗಂ ಪುಚ್ಛತಿ, ಗೋಮನ್ತಂ ಗಾವಂ ಭಿಕ್ಖತೇ, ರುಕ್ಖಮವಚಿನಾತಿ ಫಲಾನಿ, ಸಿಸ್ಸಂ ಧಮ್ಮಂ ಬ್ರೂತೇ, ಸಿಸ್ಸಂ ಧಮ್ಮಮನುಸಾಸತೀತಿ. ಏವಂ ಅನಿಚ್ಛಿತೇಪಿ ಅಹಿಂ ಲಙ್ಘಯತಿ, ವಿಸಂ ಭಕ್ಖೇತಿ. ಯಂನೇವಿಚ್ಛಿತಂ ನಾಪಿ ¶ ಅನಿಚ್ಛಿತಂ, ತತ್ಥಾಪಿ ದುತಿಯಾ ಸಿದ್ಧಾ. ಗಾಮಂ ಗಚ್ಛನ್ತೋ ರುಕ್ಖಮೂಲಮುಪಸಪ್ಪತಿ.

ಪಥವಿಂ ಅಧಿಸೇಸ್ಸತಿ, ಗಾಮಮಧಿತಿಟ್ಠತಿ, ರುಕ್ಖಮಜ್ಝಾಸತೇತಿಅಧಿಸೀಠಾಸಾನಂಪಯೋಗೇ-ಧಿಕರಣೇ ಕಮ್ಮವಚನಿಚ್ಛಾ, ವತ್ತಿಚ್ಛಾತೋ ಹಿ ಕಾರಕಾನಿ ಹೋನ್ತಿ. ತಂ ಯಥಾ-ವಲಾಹಕಾ ವಿಜ್ಜೋತತೇ, ವಲಾಹಕಸ್ಸ ವಿಜ್ಜೋತತೇ, ವಲಾಹಕೋ ವಿಜ್ಜೋತತೇ, ವಲಾಹಕೇ ವಿಜ್ಜೋತತೇ, ವಲಾಹಕೇನ ವಿಜ್ಜೋತತೇತಿ. ಏವಮಭಿನಿವಿಸಸ್ಸ ವಾ ಧಮ್ಮಮಭಿನಿವಿಸತೇ ಧಮ್ಮೇ ವಾ.

ತಥಾ ಉಪನ್ವಜ್ಝಾವಸಸ್ಸಾಭೋಜನ ನಿವುತ್ತಿವಚನಸ್ಸ ಗಾಮಮುಪವಸತಿ, ಗ, ಮಮನುವಸತಿ, ಪಬ್ಬತಮಧಿವಸತಿ, ಘರಮಾವಸತಿ. ಅಭೋಜನನಿವುತ್ತಿ ವಚನಸ್ಸಾತಿ ಕಿಂ? ಗಾಮೇ ಉಪವಸತಿ, ಭೋಜನನಿವುತ್ತಿಂ ಕರೋತೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ತಪ್ಪಾನಾಚಾರೇಪಿ ಕಮ್ಮತ್ತಾವ ದುತಿಯಾ ಸಿಯಾ ನದಿಮ್ಪಿವತಿ, ಗಾಮಂ ಚರತಿ, ಏವಂ ‘ಸಚೇ ಮಂ ಆಲಪಿಸ್ಸತೀ’ತಿಆದೀಸುಪಿ. ವಿಹಿತಾವ ಪತಿಧಯೋಗೇ ದುತಿಯಾ – ‘ಪಟಿಭನ್ತು ತಂ ಚುನ್ದ ಬೋಜ್ಝಙ್ಗಾ’ತಿ. ತಂ ಪತಿ ಬೋಜ್ಝಙ್ಗಾ ಭಾಸನ್ತೂತಿ ಅತ್ಥೋ, ಯದಾತು ಧಾತುನಾಯುತ್ತೋ ಪತಿ, ತದಾ ತೇನಾ-ಯೋಗಾ ಸಮ್ಬನ್ಧೇ ಛಟ್ಠೀವ ‘ತಸ್ಸ ನಪ್ಪಟಿಭಾತೀ’ತಿ. ಅಕ್ಖೇ ದಿಬ್ಬತಿ, ಅಕ್ಖೇಹಿ ದಿಬ್ಬತಿ, ಅಕ್ಖೇಸು ದಿಬ್ಬತೀತಿ ಕಮ್ಮಕರಣಾಧಿಕರಣವಚನಿಚ್ಛಾ.

ಕಿರಿಯಾ, ಗುಣ, ದಬ್ಬೇಹಿ ಸಾಕಲ್ಲೇನ ಕಾಲದ್ಧಾನಂ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ ಅಚ್ಚನ್ತಸಂಯೋಗೋ. ತಸ್ಮಿಂ ವಿಞ್ಞಾಯಮಾನೇ ಕಾಲಸದ್ದೇಹಿ ಅದ್ಧಅದ್ದೇಹಿ ಚ ದುತಿಯಾ ಹೋತಿ. ಮಾಸಮಧೀತೇ, ಮಾಸಂ ಕಲ್ಯಾಣಿ, ಮಾಸಂ ¶ ಗುಳಧಾನಾ, ಕೋಸಮಧೀತೇ, ಕೋಸಂ ಕುಟಿಲಾ ನದೀ, ಕೋಸಂ ಪಬ್ಬತೋ. ಅಚನ್ತಸಂಯೋಗೇತಿ ಕಿಂ? ಮಾಸಸ್ಸ ದ್ವೀಹಮಧೀತೇ, ಕೋಸಸ್ಸೇಕದೇಸೇ ಪಬ್ಬತೋ.

ಪುಬ್ಬಣ್ಹಸಮಯಂ ನಿವಾಸೇತ್ವಾ, ಏಕಂ ಸಮಯಂ ಭಗವಾ, ಇಮಂ ರತ್ತಿಂ ಚತ್ತಾರೋ ಮಹಾರಾಜಾತಿ ಏವಮಾದೀಸು ಕಾಲವಾಚೀ ಹಿ ಅಚ್ಚನ್ತಸಂಯೋಗತ್ತಾವ ದುತಿಯಾ ಸಿದ್ಧಾ. ವಿಭತ್ತಿವಿಪಲ್ಲಾಸೇನಪಿ ವಾ ಬಹುಲಂವಿಧಾನಾ.

ಫಲಪ್ಪತ್ತಿಯಂ ಕಿರಿಯಾಪರಿಸಮತ್ತ್ಯಪವಗ್ಗೋ, ತಸ್ಮಿಂ ವಿಞ್ಞಾಯಮಾನೇ ಕಾಲದ್ಧಾನಂ ಕಿರಿಯಾಯಾಚ್ಚನ್ತಸಂಯೋಗೇ ತತಿಯಾಭಿಮತಾ, ಸಾಪಿ ಕರಣತ್ತಾವ ಸಿದ್ಧಾ ‘ಮಾಸೇನಾನುವಾಕೋ-ಧೀತೋ, ಕೋಸೇನಾನುವಾಕೋ-ಧೀತೋ’ತಿ. ಅನಪವಗ್ಗೇತು ಅಸಾಧಕತಮತ್ತಾಕರಣತ್ತಾಭಾವೇ ದುತಿಯಾವ ‘ಮಾಸಮಧೀತೋ-ನುವಾಕೋ, ನ ಚಾನೇ ನ ಗಹಿತೋ’ತಿ.

ಕಾರಕಮಜ್ಝೇ ಯೇ ಕಾಲದ್ಧಾನವಾಚಿನೋ, ತತೋ ಸತ್ತಮೀಪಞ್ಚಮಿಯೋ ಅಭಿಮತಾ ‘ಅಜ್ಜ ಭುತ್ವಾ ದೇವದತ್ತೋ ದ್ವಿಹೇ ಭುಞ್ಜಿಸ್ಸತಿ, ದ್ವೀಹಾ ಭುಞ್ಜಿಸ್ಸತಿ, ಅತ್ರಟ್ಠೋ-ಯಮಿಸ್ಸಾಸೋ ಕೋಸೇ ಲಕ್ಖಂ ವಿಜ್ಝತಿ, ಕೋಸಾ ಲಕ್ಖಂ ವಿಜ್ಝತೀ’ತಿ, ತಾಪೀಹ ಸಕಸಕಕಾರಕವಚನಿಚ್ಛಾಯೇವ ಸಿದ್ಧಾ.

೪. ಗತಿ ಬೋಧಾಹಾರ ಸದ್ದತ್ಥಾಕಮ್ಮಕ ಭಜ್ಜಾದೀನಂ ಪಯೋಜ್ಜೇ.

ಗಮನತ್ಥಾನಂ ಬೋಧತ್ಥಾನಂ ಆಹಾರತ್ಥಾನಂ ಸದ್ದತ್ಥಾನಮಕಮ್ಮಕಾನಂ ಭಜ್ಜಾದೀನಞ್ಚ ಪಯೋಜ್ಜೇ ಕತ್ತರಿ ದುತಿಯಾ ಹೋತಿ. ಸಾಮತ್ಥಿಯಾ ಚ ಪಯೋಜಕಬ್ಯಾಪಾರೇನ ಕಮ್ಮತಾವಸ್ಸ ಹೋತೀತಿ ಪತೀಯತೇ. ಗಮಯತಿ ಮಾಣವಕಂ ಗಾಮಂ, ಯಾಪಯತಿ ಮಾಣವಕಂ ಗಾಮಂ, ಬೋಧಯತಿ ಮಾಣವಕಂ ಧಮ್ಮಂ, ವೇದಯತಿ ಮಾಣವಕಂ ಧಮ್ಮಂ, ಭೋಜಯತಿ ಮಾಣ-ವಕಂ ¶ ಮೋದಕಂ, ಆಸಯತಿ ಮಾಣವಕಂ ಮೋದಕಂ, ಅಜ್ಝಾಪಯತಿ ಮಾಣವಕಂ ವೇದಂ, ಪಾಠಯತಿ ಮಾಣವಕಂ ವೇದಂ, ಆಸಯತಿ ದೇವದತ್ತಂ, ಸಾಯಯತಿ ದೇವದತ್ತಂ, ಅಞ್ಞಂ ಭಜ್ಜಾಪೇತಿ, ಅಞ್ಞಂ ಕೋಟ್ಟಾಪೇತಿ, ಅಞ್ಞಂ ಸನ್ಥರಾಪೇತಿ. ಏತೇಸಮೇವಾತಿ ಕಿಂ? ಪಾಚೇತಿ ಓದನಂ ದೇವದತ್ತೇನ ಯಞ್ಞದತ್ತೋ. ಪಯೋಜ್ಜೇತಿ ಕಿಂ? ಗಚ್ಛತಿ ದೇವದತ್ತೋ. ಯದಾ ಚರಹಿ ಗಮಯತಿ ದೇವದತ್ತಂ ಯಞ್ಞದತ್ತೋ, ತಮಪರೋ ಪಯೋಜೇತಿ, ತದಾ ಗಮಯತಿ ದೇವದತ್ತಂ ಯಞ್ಞದತ್ತೇನೇತಿ ಭವಿತಬ್ಬಂ … ಗಮಯತಿಸ್ಸಾ-ಗಮನತ್ಥತ್ತಾ.

ಹರಾದೀನಂ ಪಯೋಜ್ಜೇ ಕತ್ತರಿ ದುತಿಯಾ ಹೋತಿ ವಾ. ಹಾರೇತಿ ಭಾರಂ ದೇವದತ್ತಂ ದೇವದತ್ತೇನೇತಿ ವಾ, ಅಜ್ಝೋಹಾರೇತಿ ಸತ್ತುಂ ದೇವದತ್ತಂ ದೇವದತ್ತೇನೇತಿ ವಾ, ಕಾರೇತಿ ಕಟಂ ದೇವದತ್ತಂ ದೇವದತ್ತೇನೇತಿ ವಾ ದಸ್ಸಯತೇ ಜನಂ ರಾಜಂ ಜನೇನೇತಿ ವಾ, ಅಭಿವಾದಯತೇ ಗುರುಂ ದೇವದತ್ತಂ ದೇವದತ್ತೇನೇತಿ ವಾ.

ಖಾದಾದೀನಂ ಪಯೋಜ್ಜೇ ಕತ್ತರಿ ದುತಿಯಾ ನ ಹೋತಿ. ಖಾದಯತಿ ದೇವದತ್ತೇನ, ಆದಯತಿ ದೇವದತ್ತೇನ, ಅವ್ಹ, ಪಯತಿ ದೇವದತ್ತೇನ, ಸದ್ದಾಯಯತಿ ದೇವದತ್ತೇನ, ಕನ್ದಯತಿ ದೇವದತ್ತೇನ, ನಾಯಯತಿ ದೇವದತ್ತೇನ.

(೧) ವಹಿಸ್ಸಾನಿಯನ್ತುಕೇ. ವಾಹಯತಿ ಭಾರಂ ದೇವದತ್ತೇನ ಅನಿಯನ್ತುಕೇತಿ ಕಿಂ? ವಾಹ-ಯತಿ ಭಾರಂ ಬಲೀಬದ್ದೇ.

(೨) ಭಕ್ಖಿಸ್ಸಾಹಿಂ ¶ ಸಾಯಂ. ಭಕ್ಖಯತಿ ಮೋದಕೇ ದೇವದತ್ತೇನ. ಅಹಿಂಸಾಯನ್ತಿ ಕಿಂ? ಭಕ್ಖಯತಿ ಬಲೀಬದ್ದೇ ಸಸ್ಸಂ.

ಧೀಆದೀಹಿ ಯುತ್ತತೋ ದುತಿಯಾ ಹೋತಿ. ಧಿರತ್ಥು ಮಂ ಪೂತಿಕಾಯಂ, ಅನ್ತರಾ ಚ ರಾಜಗಹಂ ಅನ್ತರಾ ಚ ನಾಲನ್ದಂ, ಸಮಾಧಾನಮನ್ತರೇನ, ಮುಚಲಿನ್ದಮಭಿತೋ ಸರಮಿಚ್ಚಾದಿ, ಛಟ್ಠಿಯಾಪವಾದೋ-ಯಂ.

೮. ಲಕ್ಖಣಿತ್ಥಮ್ಭೂತವಿಚ್ಛಾಸ್ವಭಿನಾ.

ಲಕ್ಖಣಾದೀಸ್ವತ್ಥೇಸ್ವಭಿನಾ ಯುತ್ತಮ್ಹಾ ದುತಿಯಾ ಮಹಾತಿ. ರುಕ್ಖಮಭಿ ವಿಜ್ಜೋತತೇ ವಿಜ್ಜು, ಸಾಧು ದೇವದತ್ತೋ ಮಾತರಮಭಿ, ರುಕ್ಖಂ ರುಕ್ಖಮಭಿತಿಟ್ಠತಿ.

ಪತಿಪರೀಹಿ ಯುತ್ತಮ್ಹಾ ಲಕ್ಖಣಾದೀಸು ಭಾಗೇ ಚತ್ಥೇ ದುತಿಯಾ ಹೋತಿ. ರುಕ್ಖಂ ಪತಿ ವಿಜ್ಜೋತತೇ ವಿಜ್ಜು, ಸಾಧು ದೇವದತ್ತೋ ಮಾತರಂ ಪತಿ, ರುಕ್ಖಂ ರುಕ್ಖಂ ಪತಿ ತಿಟ್ಠತಿ, ಯದೇತ್ಥ ಮಂ ಪತಿ ಸಿಯಾ. ರುಕ್ಖಂ ಪರಿ ವಿಜ್ಜೋತತೇ ವಿಜ್ಜು, ಸಾಧು ದೇವದತ್ತೋ ಮಾತರಂ ಪರಿ, ರುಕ್ಖಂ ರುಕ್ಖಂ ಪರಿ ತಿಟ್ಠತಿ, ಯದೇತ್ಥ ಮಂ ಪರಿ ಸಿಯಾ.

ಲಕ್ಖಣಾದೀಸ್ವತ್ಥೇಸ್ವನುನಾ ಯುತ್ತಮ್ಹಾ ದುತಿಯಾ ಹೋತಿ. ರುಕ್ಖಮನು ವಿಜ್ಜೋತತೇ ವಿಜ್ಜು, ಸಚ್ಚಕಿರಿಯಮನು ವುಟ್ಠಿ ಪಾವಸ್ಸಿ, ಹೇತು ಚ ಲಕ್ಖಣಂ ಭವತಿ, ಸಾಧು ದೇವದತ್ತೋ ಮಾತರಮನು, ರುಕ್ಖಂ ರುಕ್ಖಮನು ತಿಟ್ಠತಿ, ಯದೇತ್ಥ ಮಂ ಅನು ಸಿಯಾ.

ಸಹತ್ಥೇ-ನುನಾ ¶ ಯುತ್ತಮ್ಹಾ ದುತಿಯಾ ಹೋತಿ. ಪಬ್ಬತಮನು ಸೇನಾ ತಿಟ್ಠತಿ.

ಹೀನತ್ಥೇ-ನುನಾ ಯುತ್ತಮ್ಹಾ ದುತಿಯಾ ಹೋತಿ. ಅನು ಸಾರಿಪುತ್ತಂ ಪಞ್ಞವನ್ತೋ.

ಹೀನತ್ಥೇ ಉಪೇನ ಯುತ್ತಮ್ಹಾ ದುತಿಯಾ ಹೋತಿ. ಉಪ ಸಾರಿಪುತ್ತಂ ಪಞ್ಞವನ್ಥೋ.

ಆಧಿಕ್ಯತ್ಥೇ ಉಪೇನ ಯುತ್ತಮ್ಹಾ ಸತ್ತಮೀ ಹೋತಿ. ಉಪ ಖಾರಿಯಂ ದೋಣೋ.

ಸಾಮಿಭಾವತ್ಥೇ-ಧಿನಾ ಯುತ್ತಮ್ಹಾ ಸತ್ತಮೀ ಹೋತಿ. ಅಧಿ ಬ್ರಹ್ಮದತ್ತೇ ಪಞ್ಚಾಲಾ, ಅಧಿ ಪಞ್ಚಾಲೇಸು ಬ್ರಹ್ಮದತ್ತೋ.

ಕತ್ತರಿ ಕರಣೇ ಚ ಕಾರಕೇ ತತಿಯಾ ಹೋತಿ. ಪುರಿಸೇನ ಕತಂ, ಅಸಿನಾ ಛಿನ್ದತಿ. ಪಕತಿಯಾ-ಭಿರೂಪೋ, ಗೋತ್ಥೇನ ಗೋತಮೋ, ಸುಮೇಧೋ ನಾಮ ನಾಮೇನ, ಜಾತಿಯಾ ಸತ್ತವಸ್ಸಿಕೋತಿ ಭೂಧಾತುಸ್ಸ ಸಮ್ಭವಾ ಕರಣೇ ಏವ ತತಿಯಾ. ಏವಂ ಸಮೇನ ಧಾವತಿ ವಿಸಮೇನ ¶ ಧಾವತಿ, ದ್ವಿದೋಣೇನ ಧಞ್ಞಂ ಕಿಣಾತಿ, ಪಞ್ಚಕೇನ ಪಸವೋ ಕಿಣಾತೀತಿ.

ಸಹತ್ಥೇನ ಯೋಗೇ ತತಿಯಾ ಸಿಯಾ. ಪುತ್ತೇನ ಸಹ ಗತೋ, ಪುತ್ತೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಆಗತೋ, ತತಿಯಾಪಿ ಛಟ್ಠೀವ ಅಪ್ಪಧಾನೇ ಏವ ಭವತಿ.

ಲಕ್ಖಣೇ ವತ್ತಮಾನತೋ ತತಿಯಾ ಸಿಯಾ. ತಿದಣ್ಡಕೇನ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕಮದ್ದಕ್ಖೀ, ಅಕ್ಖಿನಾ ಕಾಣೋ, ತೇನ ಹಿ ಅಙ್ಗೇನ ಅಙ್ಗಿನೋ ವಿಕಾರೋ ಲಕ್ಖೀಯತೇ.

ತಕ್ಕಿರಿಯಾ ಯೋಗ್ಗೇ ತತಿಯಾ ಸಿಯಾ. ಅನ್ನೇನ ವಸತಿ, ವಿಜ್ಜಾಯ ಯಸೋ.

ಇಣೇ ಹೇತುಮ್ಹಿ ಪಞ್ಚಮೀ ಹೋತಿ ವಾ. ಸತಸ್ಮಾ ಬದ್ಧೋ, ಸತೇನ ವಾ.

ಪರಙ್ಗಭೂತೇ ಹೇತುಮ್ಹಿ ಪಞ್ಚಮೀ ಹೋತಿ ವಾ. ಜಳತ್ತಾ ಬದ್ಧೋ ಜಳತ್ತೇನ ವಾ, ಪಞ್ಞಾಯ ಮುತ್ತೋ, ಹುತ್ವಾ ಅಭಾವತೋಅನಿಚ್ಚಾ, ಸಙ್ಖಾರನಿರೋಧಾ ವಿಞ್ಞಾಣನಿರೋಧೋ.

ಹೇತ್ವತ್ಥವಾಚೀಹಿ ಯೋಗೇ ಹೇತುಮ್ಹಿ ಛಟ್ಠೀ ಸಿಯಾ. ಉದರಸ್ಸ ಹೇತು, ಉದರಸ್ಸ ಕಾರಣಾ.

ಹೇತ್ವತ್ಥೇಹಿ ಯೋಗೇ ಸಬ್ಬಾದೀಹಿ ಸಬ್ಬಾ ವಿಭತ್ತಿಯೋ ಹೋನ್ತಿ. ಕೋ ಹೇತು, ಕಂ ಹೇತುಂ, ಕೇನ ಹೇತುನಾ, ಕಸ್ಸ ಹೇತುಸ್ಸ, ಕಸ್ಮಾ ಹೇತುಸ್ಮಾ, ಕಸ್ಸ ಹೇತುಸ್ಸ, ಕಸ್ಮಿಂ ಹೇತುಸ್ಮಿಂ, ಕಿಂ ಕಾರಣಂ, ಕೇನ ಕಾರಣೇನ, ಕಿಂ ನಿಮಿತ್ತಂ, ಕೇನ ನಿಮಿತ್ತೇನ, ಕಿಂ ಪಯೋಜನಂ, ಕೇನ ಪಯೋಜನೇನ ಇಚ್ಚೇವಮಾದಿ. ಹೇತ್ವತ್ಥೇಹೀತ್ವೇವ? ಕೇನ ಕತಂ.

ಯಸ್ಸ ಸಮ್ಮಾ ಪದೀಯತೇ ತಸ್ಮಿಂ ಚತುತ್ಥೀ ಸಿಯಾ. ಸಙ್ಘಸ್ಸ ದದಾತಿ. ಆಧಾರವಿವಕ್ಖಾಯಂ ಸತ್ತಮೀಪಿ ಸಿಯಾ ಸಙ್ಘೇ ದೇಹಿ.

ತಸ್ಸೇ-ದಂ ತದತ್ಥಂ, ತದತ್ಥಭಾವೇ ಜೋತನೀಯೇ ನಾಮಸ್ಮಾ ಚತುತ್ಥೀ ಸಿಯಾ. ಸೀತಸ್ಸ ಪಟಿಘಾತಾಯ, ಅತ್ಥಾಯ ಹಿತಾಯ (ಸುಖಾಯ) ದೇವಮನುಸ್ಸಾನಂ, ನಾಲಂ ದಾರಭರಣಾಯ, ಯೂಪಾಯ ದಾರು, ಪಾಕಾಯ ವಜತೀತ್ವೇವಮಾದಿ.

ಕಸ್ಸ ಸಾದುಂ ನ ರುಚ್ಚಭಿ, ಮಾ-ಯಸ್ಮನ್ತಾನಮ್ಪಿ ಸಙ್ಘಭೇದೋ ರುಚ್ಚಿತ್ಥ, ಖಮತಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ, ಭತ್ತಮಸ್ಸ ನಚ್ಛಾದೇಸೀತಿ ಛಟ್ಠೀ ಸಮ್ಬನ್ಧವಚನಿಚ್ಛಾಯಂ, ನ ಚೇವಂ ವಿರೋಧೋ ಸಿಯಾ ಸದಿಸರೂಪತ್ತಾ, ಏವಂವಿಧೇಸು ಚ ಸಮ್ಬನ್ಧಸ್ಸ ಸದ್ದಿಕಾನುಮತತ್ತಾ ¶ , ಕಸ್ಸ ವಾ ತ್ವಂ ಧಮ್ಮಂ ರೋಚೇಸೀತಿ ಅತ್ಥಮತ್ತೇ ಪಠಮಾ.

ಏವಮಞ್ಞಾಪಿ ವಿಧಞ್ಞಯ್ಯಾ, ಪರತೋಪಿ ಯಥಾಗಮಂ.

ರಞ್ಞೋ ಸತಂ ಧಾರೇತಿ, ರಞ್ಞೋ ಛತ್ತಂ ಧಾರೇತೀತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೇ ಛಟ್ಠೀ, ಏವಂ ರಞ್ಞೋ ಸಿಲಾಘತೇ, ರಞ್ಞೋ ಹನುತೇ, ರಞ್ಞೋ ಉಪತಿಟ್ಠತೇ, ರಞ್ಞೋ ಸಪತೇ, ದೇವಾಪಿ ತಸ್ಸ ಪಿಹಯನ್ತಿ ತಾದಿನೋ, ತಸ್ಸ ಕುಜ್ಝ ಮಹಾವೀರ, ಯದಿಹಂ ತಸ್ಸ ಪಕುಪ್ಪೇಯ್ಯಂ, ದುಹಯತಿ ದಿಸಾನಂ ಮೇಘೋ, ಯೋ ಮಿತ್ತಾನಂ ನ ದೂಭತಿ, ಯೋ ಅಪ್ಪದುಟ್ಠಸ್ಸ ನರಸ್ಸ ದುಸ್ಸತಿ, ಕ್ಯಾಹಂ ಅಯ್ಯಾನಂ ಅಪರಜ್ಝಾಮಿ, ಇಸ್ಸಯನ್ತಿ ಸಮಣಾನಂ ತಿತ್ಥಿಯಾ, ಧಮ್ಮೇನ ನಯಮಾನಾನಂ ಕಾ ಉಸೂಯಾ ರಞ್ಞೋ ಭಾಗ್ಯಮಾರಜ್ಝತಿ, ರಞ್ಞೋ ಭಾಗ್ಯಮಿಕ್ಖತೇ, ತೇನ ಯಾಚಿತೋ ಅಯಾಚಿತೋ ವಾ ತಸ್ಸ ಗಾವೋ ಪಟಿಸುಣಾತಿ, ಗಾವೋ ಆಸುಣಾತಿ, ಭಗವತೋ ಪಚ್ಚಸ್ಸೋಸುಂ, ಹೋತು ಪತಿಗಿಣಾತಿ, ಹೋತ್ವನುಗಿಣಾತಿ, ಆರೋಚಯಾಮಿ ವೋ ಪತಿವೇದಯಾಮಿ ವೋ, ಧಮ್ಮಂ ತೇ ದೇಸೇಸ್ಸಾಮಿ, ಯಥಾ ವೋ ಭಗವಾ ಬ್ಯಾಕರೇಯ್ಯ, ಅಲಂ ತೇ ಇಧ ವಾಸೇನ, ಕಿಂ ತೇ ಜಟಾಹಿ ದುಮ್ಮೇಧ, ಅರಹತಿ ಮಲ್ಲೋ ಮಲ್ಲಸ್ಸಾತಿ.

ಜೀವಿತಂ ತಿಣಾಯಪಿ ನ ಮಞ್ಞಮಾನೋತಿ ತಾದತ್ಥ್ಯ ಚತುತ್ಥೀ, ತಿಣೇನ ಯೋ ಅತ್ಥೋ ತದತ್ಥಾಯಪೀತಿ ಅತ್ಥೋ, ‘‘ಯೋ ಚ ಸೀತಞ್ಚ ಉಣ್ಹಞ್ಚ, ತಿಣಾ ಭಿಯ್ಯೋ ನ ಮಞ್ಞತಿ’’ ತಿಣಮಿವ ಜೀವಿತಂ ಮಞ್ಞಮಾನೋತಿ ಸವಿಸಯಾವ ವಿಭತ್ತಿಯೋ. ಸಗ್ಗಾಯ ಗಚ್ಛತೀತಿ ತಾದತ್ಥ್ಯೇ ಚತುತ್ಥೀ, ಯೋ ಹಿ ಸಗ್ಗಂ ಗಚ್ಛತಿ ತದತ್ಥಂ ತಸ್ಸ ಗಮನನ್ತಿ, ಕಮ್ಮವಚನಿಚ್ಛಾಯನ್ತು ದುತಿಯಾವ ಸಗ್ಗಂ ಗಚ್ಛತೀತಿ.

ಆಯು ¶ ಭೋತೋ ಹೋತು, ಚಿರಂ ಜೀವಿತಂ, ಭದ್ದಂ ಕಲ್ಯಾಣಂ ಅತ್ಥಂ ಪಯೋಜನಂ, ಕುಸಲಂ ಅನಾಮಯಂ, ಹಿತಂ ಪಥ್ಯಂ ಸುಖಂ ಸಾತಂ ಭೋತೋ ಹೋತು, ಸಾಧು ಸಮ್ಮುತಿ ಮೇತಸ್ಸ, ಪುತ್ತಸ್ಸಾವಿಕರೇಯ್ಯ ಗುಯ್ಹಮತ್ಥಂ, ತಸ್ಸ ಮೇ ಸಕ್ಕೋ ಪಾತುರಹೋಸಿ, ತಸ್ಸ ಪಹಿಣೇಯ್ಯ, ಭಿಕ್ಖೂನಂ ದುತಂ ಪಾಹೇಸಿ, ಕಪ್ಪತಿ ಸಮಣಾನಂ ಆಯೋಗೋ, ಏಕಸ್ಸ ದ್ವಿನ್ನಂ ತಿಣ್ಣಂ ವಾ ಪಹೋತಿ, ಉಪಮಂ ತೇ ಕರಿಸ್ಸಾಮಿ, ಅಞ್ಜಲಿಂ ತೇ ಪಗ್ಗಣ್ಹಾಮಿ, ತಸ್ಸ ಫಾಸು, ಲೋಕಸ್ಸತ್ಥೋ, ನಮೋ ತೇ ಪುರಿಸಾಜಞ್ಞ, ಸೋತ್ಥಿ ತಸ್ಸ, ಅಲಂ ಮಲ್ಲೋ ಮಲ್ಲಸ್ಸ, ಸಮತ್ಥೋ ಮಲ್ಲೋ ಮಲ್ಲಸ್ಸ, ತಸ್ಸ ಹಿತಂ, ತಸ್ಸ ಸುಖಂ, ಸ್ವಾಗತಂ ತೇ ಮಹಾರಾಜಾತಿ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಛಟ್ಠೀ ಸಮ್ಬನ್ಧೇ, ಏವಂವಿಧಮಞ್ಞಮ್ಪೇವ ವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಂ ಯಥಾಗಮಂ.

ಪದತ್ಥಾವಧಿಸ್ಮಾ ಪಞ್ಚಮೀವಿಭತ್ತಿ ಹೋತಿ. ಗಾಮಸ್ಮಾ ಆಗಚ್ಛತು, ಏವಂ ಚೋರಸ್ಮಾ ಭಾಯತಿ, ಚೋರಸ್ಮಾ ಉತ್ತಸತಿ, ಓರಸ್ಮಾ ತಾಯತಿ, ಚೋರಸ್ಮಾ ರಕ್ಖತೀತಿ, ಸಚೇ ಭಾಯಥ ದುಕ್ಖಸ್ಸ, ಪಮಾದೇ ಭಯದಸ್ಸಿವಾ, ತಸನ್ತಿ ದಣ್ಡಸ್ಸಾತಿ ಛಟ್ಠೀ ಸತ್ತಮಿಯೋಪಿ ಹೋನ್ತೇವ ಸಮ್ಬನ್ಧಾಧಾರವಚನಿಚ್ಛಾಯಂ.

ಅಜ್ಝೇನಾ ಪರಾಜೇತಿ, ಪಟಿಪಕ್ಖೇ ಪರಾಜೇತೀತಿ ಸವಿಸಯಾವ ವಿಭತ್ತಿಯೋ. ಸಚೇ ಕೇವಟ್ಟಸ್ಸ ಪರಜ್ಜಿಸ್ಸಾಮೀತಿ ಛಟ್ಠೀಪಿ ಹೋತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧವಚನಿಚ್ಛಾಯಂ. ಯವೇಹಿ ಗಾವೋ ವಾರೇತಿ, ಪಾಪಾ ಚಿತ್ತಂ ನಿವಾರಯೇ, ಕಾಕೇ ರಕ್ಖತಿ ತಣ್ಡುಲಾತಿ ಸವಿಸಯೇವ ಪಞ್ಚಮೀ. ಚಿತ್ತಂ ರಕ್ಖೇಥ ಮೇಧಾವೀತಿ ದುತಿಯಾವ ದಿಸ್ಸತಿ ಕಮ್ಮತ್ಥೇ. ಉಪಜ್ಝಾಯಾ ಅನ್ತರಧಾಯತಿ ¶ , ಉಪಜ್ಝಾಯಾ ಅಧಿತೇ, ಕಾಮತೋ ಜಾಯತೇ ಸೋಕೋತಿ ಸವಿಸಯೇ ಪಞ್ಚಮೀ.

ತತ್ಥೇವ-ನ್ತರಧಾಯಿ ಸು, ನಟಸ್ಸ ಸುಣೋತಿ, ಪದುಮಂ ತತ್ಥ ಜಾಯೇಥಾತಿ ಸತ್ತಮೀಛಟ್ಠಿಯೋಪಿ ಹೋನ್ತೇವ ಸವಿಸಯೇ. ಹಿಮವನ್ತಾ ಪಭವತಿ ಗಙ್ಗಾ, ಪಾಣಾತಿಪಾತಾ ವಿರಮಸ್ಸು ಖಿಪ್ಪಂ, ಅಞ್ಞೋ ದೇವದತ್ತಾ, ಭಿನ್ನೋ ದೇವದತ್ತಾತಿ ಸವಿಸಯೇವ ಪಞ್ಚಮೀ. ಏವಂ ಆರಾ ಸೋ ಆಸವಕ್ಖಯಾ, ಇತರೋ ದೇವದತ್ತಾ, ಉದ್ಧಂ ಪಾದತಲಾ ಅಧೋ ಕೇಸಮತ್ಥಕಾ, ಪುಬ್ಬೋ ಗಾಮಾ, ಪುಬ್ಬೇವ ಸಮ್ಬೋಧಾ, ತತೋ ಪರಂ, ತತೋ ಅಪರೇನ ಸಮಯೇನ, ತತುತ್ತರಿನ್ತಿ. ಸಮ್ಬನ್ಧವಚನಿಚ್ಛಾಯಂ ಛಟ್ಠೀಪಿ ಪುರತೋ ಗಾಮಸ್ಸ, ದಕ್ಖಿಣತೋ ಗಾಮಸ್ಸ, ಉಪರಿ ಪಬ್ಬತಸ್ಸ, ಹೇಟ್ಠಾ ಪಾಸಾದಸ್ಸಾತಿ. ಪಾಸಾದಮಾರುಯ್ಹ ಪೇಕ್ಖತಿ ಪಾಸಾದಾ ಪೇಕ್ಖತಿ, ಆಸನೇ ಉಪವಿಸಿತ್ವಾ ಪೇಕ್ಖತಿ ಆಸನಾ ಪೇಕ್ಖತೀತಿ ಅವಧಿವಚನಿಚ್ಛಾಯಂ ಪಞ್ಚಮೀ.

ಪುಚ್ಛಾನಾಖ್ಯಾನೇಸು ಕುತೋ ಭವಂ? ಪಾತಟಲಿಪುತ್ತಸ್ಮಾತಿ. ತಥಾ ದೇಸಕಾಲಮಾನೇಪಿ ಪಾಟಲಿಪುತ್ತಸ್ಮಾ ರಾಜಗಹಂ ಸತ್ತ ಯೋಜನಾನಿ, ಸತ್ತಸು ಯೋಜನೇಸೂತಿ ವಾ. ಏವಂ ಇತೋ ತಿಣ್ಣಂ ಮಾಸಾನ-ಮಚ್ಚಯೇನಾತಿ, ಕಿಚ್ಛಾಲದ್ಧನ್ತಿ ಗುಣೇ ಪಞ್ಚಮೀ. ಕಿಚ್ಛೇನ ಮೇ ಅಧಿಗತನ್ತಿ ಹೇತುಮ್ಹಿ ಕರಣೇ ವಾ ತತಿಯಾ. ಏವಂ ಥೋಕಾ ಮುತ್ತೋ, ಥೋಕೇನ ಮುತ್ತೋತಿ. ಥೋಕಂ ಚಲತೀತಿ ಕಿರಿಯಾವಿಸೇಸನೇ ಕಮ್ಮನಿ ದುತಿಯಾ.

ದೂರನ್ತಿ ಕತ್ಥಯೋಗೇಪಿ ಸವಿಸಯೇವ ಪಞ್ಚಮೀಛಟ್ಠಿಯೋ ಸಿಯುಂ, ದೂರಂ ಗಾಮಸ್ಮಾ, ಅನ್ತಿಕಂ ಗಾಮಸ್ಮಾ, ದೂರಂ ಗಾಮಸ್ಸ, ಅನ್ತಿಕಂ ಗಾಮಸ್ಸಾತಿ, ದೂರನ್ತಿ ಕತ್ಥೇಹಿ ತು ಸಬ್ಬಾವ ಸವಿಸಯೇ ಸಿಯುಂ ಬಾಧಕಾಭಾವಾ ದೂರೋ ಗಾಮೋ, ಅನ್ತಿಕೋ ಗಾಮೋತ್ವೇವಮಾದಿ.

ಕೇಚಿ ¶ ಪನಾಹು ‘ಅಸತ್ತವಚನಹೇತೇಹಿ ಪಾಟಿಪದಿಕತ್ಥೇ ದುತಿಯಾತತಿಯಾಪಞ್ಚಮೀಸತ್ತಮಿಯೋ, ಸತ್ತವಚನೇಹಿ ತು ಸಬ್ಬಾವ ಸವಿಸಯೇ’ತಿ, ತೇ ಪನಞ್ಞೇಹೇವ ಪಟಿಕ್ಖಿತ್ತಾ. ದೂರಂ ಮಗ್ಗೋ, ಅನ್ತಿಕಂ ಮಗ್ಗೋತಿ ಕಿರಿಯಾವಿಸೇಸನಂ… ಭೂಧಾತುಸ್ಸ ಗಮ್ಮಮಾನತ್ತಾ. ವಿಸುದ್ಧೋ ಲೋಭನೀಯೇಹಿ ಧಮ್ಮೇಹಿ, ಪರಿಮುತ್ತೋ ಸೋ ದುಕ್ಖಸ್ಮಾ ವಿವಿಚ್ಚೇವ ಕಾಮೇಹಿ, ಗಮ್ಭೀರತೋ ಚ ಪುಥುಲತೋ ಚ ಯೋಜನಂ, ಆಯಾಮೇನ ಯೋಜನಂ, ತತೋ ಪಭುತಿ, ಯತೋ ಸರಾಮಿ ಅತ್ತಾನನ್ತಿ ಸವಿಸಯೇವ ವಿಭತ್ತಿಯೋ.

ವಜ್ಜನೇ ವತ್ತಮಾನೇಹಿ ಅಪಪರೀಹಿ ಯೋಗೇ ಪಞ್ಚಮೀ ಹೋತಿ. ಅಪ ಸಾಲಾಯ ಆಯನ್ತಿ ವಾಣಿಜಾ, ಪರಿ ಸಾಲಾಯ ಆಯನ್ತಿ ವಾಣಿಜಾ, ಸಾಲಂ ವಜ್ಜೇತ್ವಾತಿ ಅತ್ಥೋ. ವಜ್ಜನೇತಿ ಕಿಂ? ರುಕ್ಖಂ ಪರಿವಿಜ್ಜೋತತೇ ವಿಜ್ಜು. ಆಪಾಟಲಿಪುತ್ತಸ್ಮಾ ವಸ್ಸಿ ದೇವೋತಿ ಮರಿಯಾದಾ-ಭಿವಿಧೀಸ್ವವಧಿ ವಿಸಯೇವ ಪಞ್ಚಮೀ, ವಿನಾ ಪಾಟಲಿಪುತ್ತೇನ ಸಹ ವೇತಿ ವಿಸೇಸೋ, ಏವಂ ಯಾವ ಪಾಟಲಿಪುತ್ತಸ್ಮಾ ವಸ್ಸಿ ದೇವೋತಿ.

ಪಟಿನಿಧಿಮ್ಹಿ ಪಟಿದಾನೇ ಚ ವತ್ತಮಾನೇನ ಪತಿನಾ ಯೋಗೇ ನಾಮಸ್ಮಾ ಪಞ್ಚಮೀ ವಿಭತ್ತಿ ಹೋತಿ. ಬುದ್ಧಸ್ಮಾ ಪತಿ ಸಾರಿಪುತ್ತೋ, ಘತಮಸ್ಸ ತೇಸಸ್ಮಾ ಪತಿ ದದಾತಿ, ಪಟಿನಿಧಿಪಟಿದಾನೇಸೂತಿ ಕಿಂ? ರುಕ್ಖಂ ಪತಿ ವಿಜ್ಜೋತತೇ.

ರಿತೇಸದ್ದೇನ ¶ ಯೋಗೇ ನಾಮಸ್ಮಾ ದುತಿಯಾ ಹೋತಿ ಪಞ್ಚಮೀ ಚ. ರಿತೇ ಸದ್ಧಮ್ಮಂ, ರಿತೇ ಸದ್ಧಮ್ಮಾ.

ವಿನಾ-ಞ್ಞತ್ರಸದ್ದೇಹಿ ಯೋಗೇ ನಾಮಸ್ಮಾ ತತಿಯಾ ಚ ಹೋತಿ ದುತಿಯಾ ಪಞ್ಚಮಿಯೋ ಚ. ವಿನಾ ವಾತೇನ, ವಿನಾ ವಾತಂ, ವಿನಾ ವಾತಸ್ಮಾ, ಅಞ್ಞತ್ರ ಏಕೇನ ಪಿಣ್ಡಪಾತನೀಹಾರಕೇನ, ಅಞ್ಞತ್ರ ಧಮ್ಮಂ, ಅಞ್ಞತ್ರ ಧಮ್ಮಾ.

ಏತೇಹಿ ಯೋಗೇ ತತಿಯಾ ಹೋತಿ ಪಞ್ಚಮೀ ಚ. ಪುಥಗೇವ ಜನೇನ, ಪುಥಗೇವ ಜನಸ್ಮಾ, ಜನೇನ ನಾನಾ, ಜನಸ್ಮಾ ನಾನಾ.

ಕಿರಿಯಾಧಾರ ಭೂತ ಕತ್ತು ಕಮ್ಮಾನಂ ಧಾರಣೇನ ಯೋ ಕಿರಿಯಾಯಾಧಾರೋ ತಸ್ಮಿಂ ಕಾರಕೇ ನಾಮಸ್ಮಾ ಸತ್ತಮೀ ಹೋತಿ. ಕಟೇ ನಿಸೀದತಿ (ದೇವದತ್ತೋ), ಥಾಲಿಯಂ ಓದನಂ ಪಚತಿ, ಆಕಾಸೇ ಸಕುನಾ, ಭಿಲೇಸು ತೇಲಂ, ಗಙ್ಗಾಯಂ ವಜೋ.

ನಿಮಿತ್ತತ್ಥೇ ಸತ್ತಮೀ ಹೋತಿ. ಅಜಿನಮ್ಹಿ ಹಞ್ಞತೇ ದೀಪಿ, ಮುಸಾವಾದೇ ಪಾಚಿತ್ಥಿಯಂ.

ಯಸ್ಸ ¶ ಭಾವೋ ಭಾವನ್ತರಸ್ಸ ಲಕ್ಖಣಂ ಭವತಿ, ತತೋ ಸತ್ತಮೀ ಹೋತಿ. ಗಾವೀಸು ದುಯ್ಹಮಾನಾಸು ಗತೋ, ದುದ್ಧಾಸು ಆಗತೋ. ಭಾವೋತಿ ಕಿಂ? ಯೋ ಜಟಾಹಿ ಸೋ ಭುಞ್ಜತಿ. ಭಾವಲಕ್ಖಣನ್ತಿ ಕಿಂ? ಯೋ ಭುಞ್ಜತಿ ಸೋ ದೇವದತ್ತೋ, ‘‘ಅಕಾಲೇ ವಸ್ಸತಿ ತಸ್ಸ, ತಾಲೇ ತಸ್ಸ ನ ವಸ್ಸತೀ’’ತಿ ವಿಸಯಸತ್ತಮೀ.

ಯಸ್ಸ ಭಾವೋ ಭಾವನ್ತರಸ್ಸ ಲಕ್ಖಣಂ ಭವತಿ, ತತೋ ಛಟ್ಠೀ ಭವತಿ ಸತ್ತಮೀ ಚ ಅನಾದರೇ ಗಮ್ಯಮಾನೇ. ‘‘ಆಕೋಟಯನ್ತೋ ಸೋ ನೇತಿ, ಸಿವಿರಾಜಸ್ಸ ಪೇಕ್ಖತೋ’’, ‘‘ಮಚ್ಚು ಗಚ್ಛತಿ ಆದಾಯ, ಪೇಕ್ಖಮಾನೇ ಮಹಾಜನೇ’’.

ಗುನ್ನಂ ಸಾಮೀತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೇ ಛಟ್ಠೀ, ಗೋಸು ಸಾಮೀತಿ ವಿಸಯಸತ್ತಮೀ, ಏವಂ ಗುನ್ನಮಿಸ್ಸರೋ, ಗೋಸ್ವಿಸ್ಸರೋ, ಗುನ್ನಂ ಅಧಿಪತಿ, ಗೋಸು ಅಧಿಪತಿ, ಗುನ್ನಂ ದಾಯಾದೋ, ಗೋಸು ದಾಹಾದೋ, ದುನ್ನಂ ಸಕ್ಖಿ, ಗೋಸು ಸಕ್ಖಿ, ಗುನ್ನಂ ಪತಿಭೂ, ಗೋಸು ಪತಿಭೂ, ಗುನ್ನಂ ಪಸೂತೋ, ಗೋಸು ಪಸೂತೋ, ಕುಸಲಾ ನಚ್ಚಗೀತಸ್ಸ, ಕುಸಲಾ ನಚ್ಚಗೀತೇ, ಆಯುತ್ತೋ ಕಟಕರಣಸ್ಸ, ಆಯುತ್ತೋ ಕಟಕರಣೇತಿ.

ತಥಾಧಾರವಚನಿಚ್ಛಾಯಂ ಸತ್ತಮೀ, ಭಿಕ್ಖೂಸು ಅಭಿವಾದೇನ್ತಿ, ಮುದ್ಧನಿ ಧುಮ್ಬಿತ್ವಾ, ಬಾಹಾಸು ಗಹೇತ್ವಾ, ಹತ್ಥೇಸು ಪಿಣ್ಡಾಯ ಚರನ್ತಿ, ಪಥೇಸು ಗಚ್ಛನ್ತಿ, ಕದಲೀಸು ಗಜೇ ರಕ್ಖನ್ತೀತಿ. ಞಾಣಸ್ಮಿಂ ಪಸನ್ನೋತಿ ವಿಸಯಸತ್ತಮೀ, ಞಾಣೇನ ಪಸನ್ನೋತಿ ಕರಣೇ ತತಿಯಾ, ಏವಂ ಞಾಣಸ್ಮಿಂ ಉಸ್ಸುಕ್ಕೋ ಞಾಣೇನ ಉಸ್ಸುಕ್ಕೋತಿ.

ಜಾತಿಗುಣಕಿರಿಯಾಹಿ ¶ ಸಮುದಾಯತೇಕದೇಸಸ್ಸ ಪುಥಕ್ಕರಣಂ ನಿದ್ಧಾರಣಂ. ಯತೋ ತಂ ಕರೀಯತಿ, ತತೋ ಛಟ್ಠೀಸತ್ತಮಿಯೋ ಹೋನ್ತಿ. ಸಾಲಯೋ ಸೂಕಧಞ್ಞಾನಂ ಪಥ್ಯತಮಾ, ಸಾಲಯೋ ಸೂಕಧಞ್ಞೇಸು ಪಥ್ಯತಮಾ, ಕಣ್ಹಾ ಗಾವೀನಂ ಸಮ್ಪನ್ನಖೀರತಮಾ, ಕಣ್ಹಾ ಗಾವೀಸು ಸಮ್ಪನ್ನಖೀರತಮಾ, ಗಚ್ಛತಂ ಧಾವನ್ತೋ ಸೀಘತಮೋ, ಗಚ್ಛನ್ತೇಸು ಧಾವನ್ತೋ ಸೀಘತಮೋ. ಸೀಲಮೇವ ಸುತಾ ಸೇಯ್ಯೋತಿ ಅವಧಿಮ್ಹಿಯೇವ ಪಞ್ಚಮೀ.

ನಾಮಸ್ಸಾಭಿಧೇಯ್ಯಮತ್ತೇ ಪಠಮಾವಿಭತ್ತಿ ಹೋತಿ. ರುಕ್ಖೋ. ಇತ್ಥಿ ಪುಮಾ ನಪುಂಸಕನ್ತಿ ಲಿಙ್ಗಮ್ಪಿ ಸದ್ದತ್ಥೋವ, ತಥಾ ದೋಣೋ ಖಾರೀ ಆಳ್ಹಕನ್ತಿ ಪರಿಮಾಣಮ್ಪಿ ಸದ್ದತ್ಥೋವ, ಏಕೋ ದ್ವೇ ಬಹವೋತಿ ಸಙ್ಖ್ಯಾಪಿ ಸದ್ದತ್ಥೋವ.

ಸತೋ ಸದ್ದೇನಾಭಿಮುಖೀಕರಣಮಾಮನ್ತಣಂ. ತಸ್ಮಿಂ ವಿಸಯೇ ಪಠಮಾ ವಿಭತ್ತಿ ಹೋತಿ. ಭೋಪುರಿಸ, ಭೋಕ್ಕತ್ಥಿ, ಭೋ ನಪುಂಸಕ.

ಕಿರಿಯಾಕಾರಕಸಞ್ಜಾತೋ ಅಸ್ಸೇದಮ್ಭಾವಹೇತುಕೋ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ ನಾಮ. ತಸ್ಮಿಂ ಛಟ್ಠೀ ವಿಭತ್ತಿ ಹೋತಿ. ರಞ್ಞೋ ಪುರಿಸೋ, ಸರತಿ ರಜ್ಜಸ್ಸಾತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೇ ಛಟ್ಠೀ, ರಜ್ಜಸಮ್ಬನ್ಧಿನಿಂ ಸತಿಂ ಕರೋತೀತಿ ಅತ್ಥೋ, ಕಮ್ಮವಚನಿಚ್ಛಾರನ್ತು ದುತಿಯಾವ ಸರತಿ ರಜ್ಜಂ. ತಥಾ ರಜಕಸ್ಸ ವತ್ಥಂ ¶ ದದಾತಿ, ಪಹರತೋ ಪಿಟ್ಠಿಂ ದದಾತಿ, ಬಾಲೋ ಪೂರತಿ ಪಾಪಸ್ಸ, ಅಮಚ್ಚೇ ತಾತ ಜಾನಾಹಿ, ಧೀರೇ ಅತ್ಥಸ್ಸ ಕೋವಿದೇ, ದಿವಸಸ್ಸ ತಿಕ್ಖತ್ತುಂ, ಸಕಿಂ ಪಕ್ಖಸ್ಸ, ಪೂರಂ ಹಿರಞ್ಞಸುವಣ್ಣಸ್ಸ ಕುಮ್ಭನ್ತ್ವೇವಮಾದಿ.

ಕಿತಕಪ್ಪಯೋಗೇ ಕಕ್ತುಕಮ್ಮೇಸು ಬಹುಲಂ ಸಮ್ಬನ್ಧವಚನಿಚ್ಛಾಯಂ ಛಟ್ಠೀ, ಸಾಧು ಸಮ್ಮತೋ ಬಹುಜನಸ್ಸ, ಸುಪ್ಪಟಿವಿದ್ಧಾ ಬುದ್ಧಾನಂ ಧಮ್ಮಧಾತು, ಧಮ್ಮಸ್ಸ ಗುತ್ತೋ ಮೇಧಾವೀ, ಅಮತಂ ತೇಸಂ ಪರಿಭುತ್ತಂ, ತಸ್ಸ ಭವನ್ತಿ ವತ್ತಾರೋ, ಅವಿಸಂವಾದಕೋ ಲೋಕಸ್ಸ, ಅಲಜ್ಜೀನಂ ನಿಸ್ಸಾಯ, ಚತುನ್ನಂ ಮಹಾಭೂತಾನಂ ಉಪಾದಾಯ ಪಸಾದೋತ್ವೇವಮಾದಿ.

ಕತ್ತುಕಮ್ಮವಚನಿಚ್ಛಾಯನ್ತು ತತಿಯಾ ದುತಿಯಾಯೋ ಚ, ಸಞ್ಚತ್ತೋ ಪಿತರಾ ಅಹಂ, ಸರಸಿ ತ್ವಂ ಏವರೂಪಿಂ ವಾಚಂ ಭಾಸಿತಾ, ಭಗವನ್ತಂ ದಸ್ಸನಾಯತ್ವೇವಮಾದಿ.

ತುಲ್ಯತ್ಥೇನ ಯೋಗೇ ಛಟ್ಠೀ ಹೋತಿ ತತಿಯಾ ವಾ, ತುಲ್ಯೋ ಪಿತು, ತುಲ್ಯೋ ಪಿತರಾ, ಸದಿಸೋ ಪಿತು, ಸದಿಸೋ ಪಿತರಾ, ಇಹ ಕಥಂ ತತಿಯಾ ನ ಹೋತಿ? ಅಜ್ಜುನಸ್ಸ ತುಲಾ ನತ್ಥಿ, ಕೇಸವಸ್ಸುಪಮಾ ನ ಚೇತಿ, ನೇತೇ ತುಲ್ಯತ್ಥಾ, ಕಿಞ್ಜರಹಿ ತುಲ್ಯಾನಮೋಪಮ್ಮತ್ಥಾ.

ಅಕಾರನ್ಥತೋ ನಾಮಸ್ಮಾ ಯೋನಂ ಟಾಟೇ ಹೋನ್ತಿ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ, ಟಕಾರಾ ಸಬ್ಬದೇಸತ್ಥಾ, ಬುದ್ಧಾ ಬುದ್ಧೇ, ಅತೋತಿ ಕಿಂ? ಕಞ್ಞಾಯೋ, ಇತ್ಥಿಯೋ, ವಧುಯೋ, ಇಧ ಕಸ್ಮಾ ನ ಭವತಿ ಅಗ್ಗಯೋ. ಅವಿಧಾನಸಾಮತ್ಥಿಯಾ.

ಅಕಾರನ್ತತೋ ¶ ನಾಮಸ್ಮಾ ನಿನಂ ಟಾಟೇ ವಾ ಹೋನ್ತಿ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ. ರೂಪಾ, ರೂಪೇ, ರೂಪಾನಿ, ಅತೋತ್ವೇವ ಅಟ್ಠೀನಿ.

ಅಕಾರನ್ತತೋ ನಾಮಸ್ಮಾ ಸ್ಮಾಸ್ಮಿನ್ನಂ ಟಾಟೇ ವಾ ಹೋನ್ತಿ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ. ಬುದ್ಧಾ ಬುದ್ಧಸ್ಮಾ, ಬುದ್ಧೇ ಬುದ್ಧಸ್ಮಿಂ, ಅತೋತ್ವೇವ ಅಗ್ಗಿಸ್ಮಾ ಅಗ್ಗಿಸ್ಮಿಂ.

ಅಕಾರನ್ತತೋ ಪರಸ್ಸ ಸಸ್ಸ ಚತುತ್ಥಿಯಾ ಆಯೋ ಹೋತಿ ವಾ. ಬುದ್ಧಾಯ ಬುದ್ಧಸ್ಸ, ಭಿಯ್ಯೋ ತಾದತ್ಥ್ಯೇಯೇವಾಯಮಾಯೋ ದಿಸ್ಸತೇ, ಕ್ವಚಿದೇವಞ್ಞತ್ಥ, ಅತೋತ್ವೇವ ಇಸಿಸ್ಸ, ಚತುತ್ಥಿಯಾತಿ ಕಿಂ? ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಮುಖಂ, ಅತ್ತತ್ಥನ್ತಿ ಅತ್ಥಸದ್ದೇನ ಸಮಾಸೋ.

ಸಬ್ಬಾದಿತೋಪಿ ಸ್ಮಾಸ್ಮಿಂಸಾನಂ ಟಾಟೇಆಯಾ ಹೋನ್ತೇವ… ನಿರುತ್ತಿಕಾರಾನುಮತತ್ತಾ ಬುದ್ಧವಚನೇ ಸನ್ದಸ್ಸನವತೋ ಚ, ತತ್ರೋದಮುದಾಹರಣಂ ‘ಅಸ್ಮಾ ಲೋಕಾ ಪರಮ್ಹಾ ಚ, ಉಭಯಾ ಧಂಸತೇ ನರೋ’, ‘ತ್ಯಾಹಂ ಮನ್ತೇ ಪರತ್ಥದ್ಧೋ’, ‘ಯಾಯೇವ ಖೋ ಪನತ್ಥಾಯ ಆಗಚ್ಛೇಯ್ಯಾಥೋ ತಮೇವತ್ಥಂ ಸಾಧುಕಂ ಮನಸಿಕರೇಯ್ಯಾಥೋ’ತಿ.

ಘಪತೋ ನಾದೀನಮೇಕಸ್ಮಿಂ ಯಯಾ ಹೋನಿ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ. ಕಞ್ಞಾಯ, ರತ್ತಿಯಾ, ಇತ್ಥಿಯಾ, ಧೇನುಯಾ, ವಧುಯಾ, ಏಕಸ್ಮಿನ್ತಿ ಕಿಂ? ಕಞ್ಞಾಹಿ, ರತ್ತೀಹಿ.

ಘಪಸಞ್ಞೇಹಿ ¶ ತೇತಿಮಾಮೂಹಿ ನಾದೀನಮೇಕಸ್ಮಿಂಸ್ಸಾ ವಾ ಹೋತಿ, ತಸ್ಸಾ ಕತಂ, ತಸ್ಸಾ ದೀಯತೇ, ತಸ್ಸಾ ನಿಸ್ಸಟಂ, ತಸ್ಸಾ ಪರಿಗ್ಗಹೋ, ತಸ್ಸಾ ಪತಿಟ್ಠಿತಂ, ತಾಯ ವಾ, ಏವಂ ಏತಿಸ್ಸಾ ಏತಾಯ, ಇಮಿಸ್ಸಾ ಇಮಾಯ, ಅಮುಸ್ಸಾ ಅಮುಯಾ, ಏತೇಹೀತಿ ಕಿಂ? ಸಬ್ಬಾಯ, ನಾದೀನಂ ತ್ವೇವ? ಸಾ, ಘಪತೋತ್ವೇವ? ತಾಹಿ ಅಮೂಹಿ.

೪೭. ನಂಮ್ಹಿ ನುಕ ದ್ವಾದೀನಂ ಸತ್ತರಸನ್ನಂ.

ದ್ವಾದೀನಂ ಸತ್ತರಸನ್ನಂ ಸಙ್ಖ್ಯಾನಂ ನುಕ ಹೋತಿ ನಂಮ್ಹಿ ವಿಭತ್ತಮ್ಹಿ, ದ್ವಿನ್ನಂ ಚತುನ್ನಂ, ಪಞ್ಚನ್ನಂ, ಏವಂ ಯಾವ ಅಟ್ಠಾರಸನ್ನಂ, ಉಕಾರೋ ಉಚ್ಚಾರಣತ್ಥೋ, ಕಕಾರೋ ಅನ್ತಾವಯವತ್ಥೋ, ತೇನ ನಂಮ್ಹಿ ನ ದೀಘೋ.

ನಂಮ್ಹಿ ಬಹುನೋ ಕತಿಸ್ಸ ಚ ನುಕ ಹೋತಿ, ಬಹುನ್ನಂ, ಕತಿನ್ನಂ.

ಝಸಞ್ಞಾ ತಿತೋ ನಂವಚನಸ್ಸ ಣ್ಣಂಣ್ಣನ್ನಂ ಹೋತಿ, ತಿಣ್ಣಂ, ತಿಣ್ಣನ್ನಂ, ಝಾತಿ ಕಿಂ ತಿಸ್ಸನ್ನಂ.

ಉಭಾ ನಂವಚನಸ್ಸ ಇನ್ನಂ ಹೋತಿ, ಉಭಿನ್ನಂ.

ನಾಮಸ್ಮಾ ಸಸ್ಸ ಸುಞ ಹೋತಿ, ಬುದ್ಧಸ್ಸ, ದ್ವಿಸಕಾರಪಾಠೇನ ಸಿದ್ಧೇ ಲಾಘವತ್ಥಮಿದಂ.

೫೨. ಸ್ಸಂಸ್ಸಾಸ್ಸಾಯೇಸ್ವಿತರೇ ಕಞ್ಞೇಭಿಮಾನಮಿ.

ಸ್ಸಮಾದೀಸ್ವಿತರಾದೀನಮಿ ¶ ಹೋತಿ, ಇತರಿಸ್ಸಂ, ಇತರಿಸ್ಸಾ, ಏಕಿಸ್ಸಂ, ಏಕಿಸ್ಸಾ, ಅಞ್ಞಿಸ್ಸಂ, ಅಞ್ಞಿಸ್ಸಾ, ಏತಿಸ್ಸಂ, ಏತಿಸ್ಸಾ, ಏತಿಸ್ಸಾಯ, ಇಮಿಸ್ಸಂ, ಇಮಿಸ್ಸಾ, ಇಮಿಸ್ಸಾಯ, ಏಸ್ವಿತಿ ಕಿಂ? ಇತರಾಯ, ಏಸನ್ತಿ ಕಿಂ? ಸಬ್ಬಸ್ಸಂ, ಸಬ್ಬಸ್ಸಾ.

ಸ್ಸಮಾದೀಸು ತಸ್ಸಾ ವಾ ಇ ಹೋತಿ, ತಿಸ್ಸಂ ತಸ್ಸಂ, ತಿಸ್ಸಾ ತಸ್ಸಾ, ತಿಸ್ಸಾಯ ತಸ್ಸಾಯ, ಸ್ಸಂಸ್ಸಾಸ್ಸಾಯೇಸ್ವಿತ್ವೇವ? ತಾಯ.

ತಾಏತಾಇಮಾತೋ ಸಸ್ಸ ಸ್ಸಾಯೋ ಹೋತಿ ವಾ. ತಸ್ಸಾಯ ತಾಯ, ಏತಿಸ್ಸಾಯ ಏತಾಯ, ಇಮಿಸ್ಸಾಯ ಇಮಾಯ.

ರತ್ಯಾದೀಹಿ ಸ್ಮಿನೋ ಟೋ ಹೋತಿ ವಾ, ರತ್ತೋ ರತ್ತಿಯಂ, ಆದೋ ಆದಿಸ್ಮಿಂ.

ಉಭಸ್ಸ ಸುಹಿಸ್ವೋ ಹೋತಿ. ಉಭೋಸು, ಉಭೋಹಿ.

ಲ್ತುಪ್ಪಚ್ಚಯನ್ತಾನಂ ಪಿತಾದೀನಂ ಚ ಆ ಹೋತಿ ಸಿಮ್ಹಿ. ಕತ್ತಾ, ಪಿತಾ. ಪಿತು, ಮಾತು, ಭಾವು, ಮೀತು, ದುಹಿತು, ಜಾಮಾತು, ನತ್ತು, ಹೋತು, ಪೋತು.

ಲ್ತುಪಿತಾದೀನಂ ¶ ಅ ಹೋತಿ ಗೇ ಆ ಚ, ಭೋ ಕತ್ತ, ಭೋ ಕತ್ತಾ, ಭೋ ಪಿತ, ಭೋ ಪಿತಾ.

ಅ ಇ ಉ ಇಚ್ಚೇಸಂ ವಾ ದೀಘೋ ಹೋತಿ ಗೇ ಪರೇ ತಿಲಿಙ್ಗೇ. ಭೋ ಪುರಿಸಾ, ಭೋ ಪುರಿಸ, ಭೋ ಅಗ್ಗೀ, ಭೋ ಅಗ್ಗಿ, ಭೋ ಭಿಕ್ಖೂ, ಭೋ ಭಿಕ್ಖೂ.

ಘತೋ ಬ್ರಹ್ಮಾದಿತೋ ಚ ಗಸ್ಸೇ ವಾ ಹೋತಿ. ಭೋತಿ ಕಞ್ಞೇ, ಭೋತಿ ಕಞ್ಞಾ, ಭೋ ಬ್ರಹ್ಮೇ, ಭೋ ಬ್ರಹ್ಮ, ಭೋ ಖತ್ತೇ, ಭೋ ಖತ್ತ, ಭೋ ಇಸೇ, ಭೋ ಇಸಿ, ಭೋ ಸಖೇ, ಭೋ ಸಖ. ಸಖಿ ಸಖೀತಿ ಇತ್ಥಿಯಂ ಸಿದ್ಧಮೇವ. ಆಕತಿಗಣೋ-ಯಂ, ಏವಮಞ್ಞತ್ರಾಪಿ.

ಅಮ್ಮಾದೀಹಿ ಗಸ್ಸೇ ನ ಹೋತಿ. ಭೋತಿ ಅಮ್ಮಾ, ಭೋತಿ ಅನ್ನಾ, ಭೋತಿ ಅಮ್ಬಾ.

ಅಮ್ಮಾದೀನಂ ಗೇ ರಸ್ಸೋ ಹೋತಿ ವಾ. ಭೋತಿ ಅಮ್ಮ, ಭೋತಿ ಅಮ್ಮಾ.

ಸ್ಸಮಾದೀಸು ಘೋ ರಸ್ಸೋ ಹೋತಿ. ತಸ್ಸಂ, ತಸ್ಸಾ, ತಸ್ಸಾಯ, ತಂ, ಸಭತಿಂ, ಏಸ್ವಿತಿ ಕಿಂ? ತಾಯ, ಸಭಾಯ.

ಏಕವಚನೇ ¶ ಯೋಸು ಚ ಘಓಕಾರನ್ತವಜ್ಜಿತಾ ನಂ ನಾಮಾನಂ ರಸ್ಸೋ ಹೋತಿ ತಿಲಿಙ್ಗೇ. ಇತ್ಥಿಂ, ಇತ್ಥಿಯಾ, ಇತ್ಥಿಯೋ, ವಧುಂ ವಧುಯಾ, ವಧುಯೋ, ದಣ್ಡಿಂ, ದಣ್ಡಿನಾ, ದಣ್ಡಿನೋ, ಸಯಮ್ಭುಂ, ಸಯಮ್ಭುನಾ, ಸಯಮ್ಭುವೋ, ಅಘೋ ನನ್ತಿ ಕಿಂ? ಕಞ್ಞಾಯ, ಕಞ್ಞಾಯೋ, ಓಗ್ಗಹಣಮುತ್ತರತ್ಥಂ.

ಅಘೋನಂ ಗೇ ವಾ ರಸ್ಸೋ ಹೋತಿ ತಿಲಿಙ್ಗೇ, ಇತ್ಥಿ, ಇತ್ಥೀ, ವಧು, ವಧೂ, ದಣ್ಡಿ, ದಣ್ಡೀ, ಸಯಮ್ಭು, ಸಯಮ್ಭೂ. ಅಘೋನಂತ್ವೇವ? ಭೋತಿ ಕಞ್ಞಾ, ಭೋ ಗೋ.

ನಪುಂಸಕವಜ್ಜಿತಸ್ಸ ನಾಮಸ್ಸ ಸಿಸ್ಮಿಂ ರಸ್ಸೋ ನ ಹೋತಿ. ಇತ್ಥೀ, ದಣ್ಡೀ, ವಧೂ, ಸಯಮ್ಭೂ. ಸಿಸ್ಮಿನ್ತಿ ಕಿಂ? ಇತ್ಥಿಂ, ಅನಪುಂಸಕಸ್ಸಾತಿ ಕಿಂ? ದಣ್ಡಿ ಕುಲಂ.

ಗಸಿಹಿನಂವಜ್ಜಿತಾಸು ವಿಭತ್ತೀಸು ಗೋಸದ್ದಸ್ಸ ಗಾವಗವಾ ಹೋನ್ತಿ. (ಗಾವಂ, ಗವಂ), ಗಾವೋ, ಗವೋ, ಗಾವೇನ, ಗವೇನ, ಗಾವಸ್ಸ, ಗವಸ್ಸ, ಗಾವಸ್ಮಾ, ಗವಸ್ಮಾ, ಗಾವೇ, ಗವೇ. ಅಗಸಿಹಿನಂಸೂತಿ ಕಿಂ? ಭೋ ಗೋ, ಗೋ ತಿಟ್ಠತಿ, ಗೋಹಿ, ಗೋನಂ.

ಗೋಸ್ಸ ಸುಮ್ಹಿ ಗಾವಗವಾ ಹೋನ್ತಿ ವಾ. ಗಾವೇಸು, ಗವೇಸು, ಗೋಸು.

ಗೋಸ್ಸ ¶ ಸೇ ವಾ ಗವಂ ಹೋತಿ ಸಹ ಸೇನ. ಗವಂ, ಗಾವಸ್ಸ, ಗವಸ್ಸ.

ನಂವಚನೇನ ಸಹ ಗೋಸ್ಸ ಗುನ್ನಂ ಹೋತಿ ಗವಂಚ ವಾ. ಗುನ್ನಂ, ಗವಂ, ಗೋನಂ.

ಗೋತೋ ನಾಸ್ಸ ಆ ಹೋತಿ ವಾ. ಗಾವಾ, ಗವಾ, ಗಾವೇನ, ಗವೇನ.

ಅಂವಚನೇ ಗೋಸ್ಸ ಗಾವ್ಹ ವಾ ಹೋತಿ. ವಾವ್ಹಂ, ಗಾವಂ, ಗವಂ. ಗೋಸ್ಸ ಗೋಣಾದೇಸೋ ನ ಕತೋ… ಸದ್ದನ್ತರತ್ತಾ.

ಪಸಞ್ಞೀತೋ ಅಂವಚನಸ್ಸ ಯಂ ವಾ ಹೋತಿ. ಇತ್ಥಿಯಂ, ಇತ್ಥಿಂ. ಪೀತೋತಿ ಕಿಂ? ದಣ್ಡಿಂ, ರತ್ತಿಂ.

ಝಸಞ್ಞೀತೋ ಅಂವಚನಸ್ಸ ನಂ ವಾ ಹೋತಿ. ದಣ್ಡಿನಂ, ದಣ್ಡಿಂ. ಕಥಂ ‘ಬುದ್ಧಂ ಆದಿಚ್ಚಬನ್ಧುನ’ನ್ತಿ? ಯೋಗವಿಭಾವಾ. ಝಾತಿ ಕಿಂ? ಇತ್ಥಿಂ. ಈತಿ ಕಿಂ? ಅಗ್ಗಿಂ.

ಝೀತೋ ¶ ಯೋನಂ ನೋನೇ ವಾ ಹೋನ್ತಿ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ ಪುಲ್ಲಿಙ್ಗೇ. ದಣ್ಡೀನೋ, ದಣ್ಡಿನೇ, ದಣ್ಡೀ, ಝೀತೋ ತ್ವೇವ? ಇತ್ಥಿಯೋ, ಪುಮೇತಿ ಕಿಂ? ದಣ್ಡೀನಿ ಕುಲಾನಿ.

ಝೀತೋ ಯೋನಂ ನೋ ವಾ ಹೋತಿ ಪುಲ್ಲಿಙ್ಗೇ. ದಣ್ಡಿನೋ ತಿಟ್ಠನ್ತಿ, ದಣ್ಡಿನೋ ಪಸ್ಸ, ದಣ್ಡೀ ವಾ.

ಝೀತೋ ಸ್ಮಿಂವಚನಸ್ಸ ನಿ ಹೋತಿ ವಾ, ದಣ್ಡಿನಿ, ದಣ್ಡಿಸ್ಮಿಂ, ಝೀತೋ ತ್ವೇವ? ಅಗ್ಗಿಸ್ಮಿಂ.

ಅಮ್ಬುಆದೀಹಿ ಸ್ಮಿನೋನಿ ಹೋತಿ ವಾ, ಫಲಂ ಪತತಿ ಅಮ್ಬುನಿ, ಪುಪ್ಫಂ ಯಥಾ ಪಂಸುನಿ ಆತಪೇ ಕತಂ, ವಾತ್ವೇವ? ಅಮ್ಬುಮ್ಹಿ, ಪಂಸುಮ್ಹಿ.

ಕಮ್ಮಾದಿತೋ ಸ್ಮಿನೋ ನಿ ಹೋತಿ ವಾ. ಕಮ್ಮನಿ ಕಮ್ಮೇ. ಕಮ್ಮ, ಚಮ್ಮ, ವೇಸ್ಮ, ಭಸ್ಮ (ಅಸ್ಮ), ಬ್ರಹ್ಮ, ಅತ್ತ, ಆತುಮ, ಘಮ್ಮ, ಮುದ್ಧ. ಕಮ್ಮಾದಿತೋತಿ ಕಿಂ? ಬುದ್ಧೇ.

ಕಮ್ಮಾದಿತೋ ನಾವಚನಸ್ಸ ಏನೋ ವಾ ಹೋತಿ. ಕಮ್ಮೇನ, ಕಮ್ಮನಾ, ಚಮ್ಮೇನ, ಚಮ್ಮನಾ, ಕಮ್ಮಾದಿತೋತ್ವೇವ? ಬುದ್ಧೇನ.

ಝಲತೋ ¶ ಸಸ್ಸ ನೋ ವಾ ಹೋತಿ. ಅಗ್ಗಿನೋ ಅಗ್ಗಿಸ್ಸ, ದಣ್ಡಿನೋ ದಣ್ಡಿಸ್ಸ, ಭಿಕ್ಖುನೋ ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸ, ಸಯಮ್ಭುನೋ ಸಯಮ್ಭುಸ್ಸ,

ಕಥಂ ‘ಯೋ ಚ ಸಿಸ್ಸೋ ಮಹಾಮುನೇ’ ತಿ? (೩) ‘‘ಇತೋ ಕ್ವಚಿ ಸಸ್ಸ ಟಾನುಬನ್ಧೋ’’ತಿ ಬ್ರಹ್ಮಾದೀಸು ಪಾಠಾ ಸಸ್ಸ ಏ ಟಾನುಬನ್ಧೋ.

ಝಲತೋ ಸ್ಮಾಸ್ಸ ನಾ ಹೋತಿ ವಾ. ಅಗ್ಗಿನಾ ಅಗ್ಗಿಸ್ಮಾ, ದಣ್ಡಿನಾ ದಣ್ಡಿಸ್ಮಾ, ಭಿಕ್ಖುನಾ ಭಿಕ್ಖುಸ್ಮಾ, ಸಯಮ್ಭುನಾ ಸಯಮ್ಭುಸ್ಮಾ.

ಲತೋ ಯೋನಂ ವೋ ಹೋತಿ ವಾ ಪುಲ್ಲಿಙ್ಗೇ. ಭಿಕ್ಖವೋ ಭಿಕ್ಖೂ, ಸಯಮ್ಭುವೋ ಸಯಮ್ಭೂಪುಮೇತಿ ಕಿಂ? ಆಯೂನಿ.

ಜನ್ತ್ವಾದಿತೋ ಯೋನಂ ನೋ ಹೋತಿ ವೋ ಚ ವಾ ಪುಲ್ಲಿಙ್ಗೇ. ಜನ್ತುನೋ, ಜನ್ತವೋ ಜನ್ತುಯೋ, ಗೋತ್ರಭುನೋ, ಗೋತ್ರಭುವೋ ಗೋತ್ರಭೂ. ಸಹಭುನೋ, ಸಹಭುವೋ ಸಹಭೂ.

ಕೂಪಚ್ಚಯನ್ತತೋ ಯೋನಂ ನೋ ವಾ ಹೋತಿ ಪುಲ್ಲಿಙ್ಗೇ, ವಿದುನೋ ವಿದೂ, ವಿಞ್ಞುನೋ ವಿಞ್ಞೂ, ಸಬ್ಬಞ್ಞುನೋ ಸಬ್ಬಞ್ಞೂ.

ಅಮುಸದ್ದತೋ ಯೋನಂ ಲೋಪೋವ ಹೋತಿ ಪುಲ್ಲಿಙ್ಗೇ, ಅಮೂ, ಪುಮೇತ್ವೇವ? ಅಮುಯೋ ಅಮೂನಿ. ವೋಪವಾದೋಯಂ.

ಅಮುಸ್ಮಾ ¶ ಸಸ್ಸ ನೋ ನ ಹೋತಿ, ಅಮುಸ್ಸ, ನೋತಿ ಕಿಂ? ಅಮುಯಾ.

ಯೋನಂ ಲೋಪೇ ನಿಸು ಚ ದೀಘೋ ಹೋತಿ, ಅಟ್ಠೀ ಅಟ್ಠೀನಿ, ಯೋಲೋಪನಿಸೂತಿ ಕಿಂ? ರತ್ತಿಯೋ.

ಏಸು ನಾಮಸ್ಸ ದೀಘೋ ಹೋತಿ. ಅಗ್ಗೀಸು, ಅಗ್ಗೀನಂ, ಅಗ್ಗೀಹಿ.

ಪಞ್ಚಾದೀನಂ ಚುದ್ದಸನ್ನಂ ಸುನಂಹಿಸ್ವ ಹೋತಿ. ಪಞ್ಚಸು, ಪಞ್ಚನ್ನಂ, ಪಞ್ಚಹಿ, ಛಸು, ಛನ್ನಂ, ಛಹಿ, ಏವಂ ಯಾವ ಅಟ್ಠರಸಾ.

ಯ್ವಾದೀಸು ನ್ತುಸ್ಸ ಅ ಹೋತಿ. ಗುಣವನ್ತಾ, ಗುಣವನ್ತಂ, ಗುಣವನ್ತೇ, ಗುಣವನ್ತೇನ ಇಚ್ಚಾದಿ, ಯ್ವಾ-ದೋತಿ ಕಿಂ? ಗುಣವಾ ತಿಟ್ಠತಿ.

ಅಂಸೇಸು ನ್ತಪ್ಪಚ್ಚಯಸ್ಸ ಟ ಹೋತಿ ವಾ ನ್ತುಸ್ಸ ಚ. ಯಂ ಯಂ ಹಿ ರಾಜ ಭಜತಿ ಸನ್ತಂವಾಯದಿ ವಾ ಅಸಂ, ಕಿಚ್ಚಾ-ನಕುಬ್ಬಸ್ಸ ಕರೇಯ್ಯ ಕಿಚ್ಚಂ, ಹಿಮವಂವ ಪಬ್ಬತಂ, ಸುಜಾತಿಮನ್ತೋಪಿ ಅಜಾತಿಮಸ್ಸ. ಯೋಗವಿಭಾಗೇನಾಞ್ಞತ್ರಾಪಿ. ಚಕ್ಖುಮಾ ಅನ್ಧಿತಾ ಹೋನ್ತಿ, ವಗ್ಗುಮುದಾತೀರಿಯಾ ಪನ ಭಿಕ್ಖೂ ವಣ್ಣವಾ ಹೋನ್ತಿ.

ಝಸಞ್ಞಸ್ಸ ¶ ಇಸ್ಸ ಯೋಸು ವಾ ಟ ಹೋತಿ ಪುಲ್ಲಿಙ್ಗೇ. ಅಗ್ಗಯೋ ಅಗ್ಗೀ, ಝಗ್ಗಹಣಂ ಕಿಂ? ಇಕಾರನ್ತಸಮುದಾಯಸ್ಸ ಟ ಮಾ ಸಿಯಾಭಿ, ರತ್ತಿಯೋ, ಇಗ್ಗಹಣಂ ಕಿಂ? ದಣ್ಡಿನೋ, ಪುಮೇತಿ ಕಿಂ? ಅಟ್ಠೀನಿ.

ಲಸಞ್ಞಸ್ಸ ಉಸ್ಸ ವೇವೋಸು ಟ ಹೋತಿ. ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖವೋ, ವೇವೋಸೂತಿ ಕಿಂ? ಜನ್ತುಯೋ, ಉಗ್ಗಹಣಂ ಕಿಂ? ಸಯಮ್ಭುವೋ.

ಯೋಮ್ಹಿ ಕ್ವಚಿ ಲಸಞ್ಞಸ್ಸ ಉಸ್ಸ ವಾ ಟ ಹೋತಿ. ಹೇತಯೋ, ನನ್ದನ್ತಿ ತಂ ಕುರಯೋ ದಸ್ಸನೇನ, ಅಜ್ಜೇವ ತಂ ಕುರಯೋ ಪಾಪಯತು. ವಾತಿ ಕಿಂ? ಹೇತುಯೋ.

ಲಸಞ್ಞತೋ ಉತೋ ಯೋಸ್ಸಾಲಪನೇ ವೇವೋ ಹೋನ್ತಿ ವಾ ಪುಲ್ಲಿಙ್ಗೇ. ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖವೋ ಭಿಕ್ಖೂ, ಪುಮೇತಿ ಕಿಂ ಆಯೂನಿ, ಆಲಪನೇತಿ ಕಿಂ? ಜನ್ತುಯೋ ತಿಟ್ಠನ್ತಿ, ಲುತೋತ್ವೇವ? ಧೇನುಯೋ, ಸಯಮ್ಭುವೋ.

೯೭. ಸ್ಮಾಹಿಸ್ಮಿಂ ನಂ ಮ್ಹಾಭಿಮ್ಹಿ.

ನಾಮಸ್ಮಾ ಪರೇಸಂ ಸ್ಮಾಹಿಸ್ಮಿನ್ನಂ ಮ್ಹಾ ಭಿಮ್ಹಿ ವಾ ಹೋನ್ತಿ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ. ಬುದ್ಧಮ್ಹಾ ಬುದ್ಧಸ್ಮಾ, ಬುದ್ಧೇಭಿ ಬುದ್ಧೇಹಿ, ಬುದ್ಧಮ್ಹಿ ಬುದ್ಧಸ್ಮಿಂ, ಬಹುಲಾಧಿಕಾರಾಅಪವಾದವಿಸಯೇಪಿ, ದಸಸಹಸ್ಸಿಮ್ಹಿ ಧಾತುಯಾ.

ಅಕಾರನ್ತಸ್ಸ ¶ ಸುಹಿಸ್ವೇ ಹೋತಿ. ಬುದ್ಧೇಸು ಬುದ್ಧೇಹಿ.

ಅಕಾರನ್ತಾನಂ ಸಬ್ಬಾದೀನಂ ಏ ಹೋತಿ ನಂಮ್ಹಿ ಸುಹಿಸು ಚ. ಸಬ್ಬೇಸಂ, ಸಬ್ಬೇಸು, ಸಬ್ಬೇಹಿ, ಸಬ್ಬಾದೀನನ್ತಿ ಕಿಂ? ಬುದ್ಧಾನಂ, ಅಸ್ಸೇತ್ವೇವ? ಅಮೂಸಂ. ಸಬ್ಬ ಕತರ ಕತಮ ಉಭಯ ಇತರ ಅಞ್ಞ ಅಞ್ಞತರ ಅಞ್ಞತಮ (೪) ‘‘ಪುಬ್ಬಪರಾ-ವರದಕ್ಖಿಣುತ್ತರಾ-ಧರಾನಿ ವವತ್ಥಾಯಮಸಞ್ಞಾಯಂ’’ (ಪಾ,೧,೧,೩೪) ಯ ತ್ಯ ತ ಏತ ಇಮ ಅಮು ಕಿಂ ಏಕ ತುಮ್ಹ ಅಮ್ಹ.

ಸಬ್ಬಾದಿತೋ ನಂವಚನಸ್ಸ ಸಂಸಾನಂ ಹೋನ್ತಿ. ಸಬ್ಬೇಸಂ, ಸಬ್ಬೇಸಾನಂ.

ಸಬ್ಬಾದೀನಂ ಘಪತೋ ಸಸ್ಸ ಸ್ಸಾ ವಾ ಹೋತಿ, ಸಬ್ಬಸ್ಸಾ ಸಬ್ಬಾಯ, ಪಗ್ಗಹಣಮುತ್ತರತ್ಥಂ.

ಸಬ್ಬಾದೀನಂ ಘಪತೋ ಸ್ಮಿನೋ ಸ್ಸಂ ವಾ ಹೋತಿ, ಸಬ್ಬಸ್ಸಂ ಸಬ್ಬಾಯ, ಅಮುಸ್ಸಂ ಅಮುಯಾ.

ಘಪತೋ ಸ್ಮಿನೋ ಯಂ ವಾ ಹೋತಿ, ಕಞ್ಞಾಯಂ ಕಞ್ಞಾಯ, ರತ್ತಿಯಂ ರತ್ತಿಯಾ, ವಧುಯಂ ವಧುಯಾ, ಸಬ್ಬಾಯಂ ಸಬ್ಬಾಯ, ಅಮುಯಂ ಅಮುಯಾ.

ಸಭಾಪರಿಸಾಹಿ ¶ ಸ್ಮಿನೋ ತಿಂ ವಾ ಹೋತಿ, ಸಭತಿಂ ಸಭಾಯ, ಪರಿಸತಿಂ ಪರಿಸಾಯ.

ಏಹಿ ಸ್ಮಿನೋ ಸಿ ಹೋತಿ ವಾ, ಪದಸಿ ಪದಸ್ಮಿಂ, ಬಿಲಸಿ ಬಿಲಸ್ಮಿಂ.

ಪದಾದೀಹಿ ನಾಸ್ಸ ಸಾ ಹೋತಿ ವಾ, ಪದಸಾ ಪದೇನ, ಬಿಲಸಾ ಬಿಲೇನ.

ಏಹಿ ನಾಸ್ಸ ಸಾ ಹೋತಿ ವಾ, ಕೋಧಸಾ ಕೋಧೇನ, ಅತ್ಥಸಾ ಅತ್ಥೇನ.

ಅಕಾರನ್ತತೋ ಪರಸ್ಸ ನಾವಚನಸ್ಸ ಏನಾದೇಸೋ ಹೋತಿ, ಬುದ್ಧೇನ, ಅತೋತಿ ಕಿಂ? ಅಗ್ಗಿನಾ.

ಅಕಾರನ್ತತೋ ನಾಮಸ್ಮಾ ಸಿಸ್ಸ ಓ ಹೋತಿ, ಬುದ್ಧೋ, ಅತೋತ್ವೇವ? ಅಗ್ಗಿ.

ಅಕಾರನ್ತತೋ ನಾಮಸ್ಮಾ ಸಿಸ್ಸ ಏ ಹೋತಿ ವಾ ಕ್ವಚಿ, ವನಪ್ಪಗುಮ್ಬೇ ಯಥಾ ಫುಸ್ಸಿತಗ್ಗೇ. ಅಪವಾದವಿಸಯೇಪಿ ಬಹುಲಂವೀಧಾನಾ-ಸುಖೇ ದುಕ್ಖೇ ¶ . ವಾತಿ ಕಿಂ? ವನಪ್ಪಗುಮ್ಬೋ ಕ್ವಚೀತಿ ಕಿಂ? ಪಕ್ಖೇ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಮಾ ಹೋತು.

ಅಕಾರನ್ತತೋ ನಾಮಸ್ಮಾ ಸಿಸ್ಸ ಅಂ ಹೋತಿ ನಪುಂಸಕಲಿಙ್ಗೇ. ರೂಪಂ.

ಅಕಾರನ್ತತೋ ನಾಮಸ್ಮಾ ಯೋನಂ ನಿ ಹೋತಿ ನಪುಂಸಕೇ. ಸಬ್ಬಾನಿ ರೂಪಾನಿ, ನಿಚ್ಚವಿಧಾನೇ ಫಲಂ ಏಕಚ್ಚಾದಿಸಬ್ಬಾದೀನಂ ಪಠಮಾಯಂ.

ಝಲತೋ ಯೋನಂ ನಿ ಹೋತಿ ವಾ ನಪುಂಸಕೇ, ಅಟ್ಠೀನಿ ಅಟ್ಠೀ, ಆಯೂನಿ ಆಯೂ.

ಝಲತೋ ಯೋನಂ ಲೋಪೋ ಹೋತಿ, ಅಟ್ಠೀ, ಆಯೂ, ಅಗ್ಗೀ, ಭಿಕ್ಖೂ, ಝಲಾತ್ವೇವ? ಅಗ್ಗಯೋ. ಪಗೇವ ಕಸ್ಮಾ ನ ಹೋತಿ? ಅನ್ತರಙ್ಗತ್ತಾ ಅಕಾರಸ್ಸ.

ಜನ್ತುಹೇತೂಹಿ ಈಕಾರನ್ತೇಹಿ ಘಪ ಸಞ್ಞೇಹಿ ಚ ಪರೇಸಂ ಯೋನಂ ವಾ ಲೋಪೋ ಹೋತಿ, ಜನ್ತೂ ಜನ್ತುಯೋ, ಹೇತೂ ಹೇತುಯೋ, ದಣ್ಡೀ ದಣ್ಡಿಯೋ, ಕಞ್ಞಾ ಕಞ್ಞಾಯೋ, ರತ್ತೀ ರತ್ತಿಯೋ, ಇತ್ಥೀ ಇತ್ಥಿಯೋ, ಧೇನೂ ಧೇನುಯೋ, ವಧೂ ವಧುಯೋ.

ಪಸಞ್ಞಸ್ಸ ¶ ಇವಣ್ಣಸ್ಸ ಲೋಪೋ ಹೋತಿ ವಾ ಯಕಾರೇ, ರತ್ಯೋ ರತ್ಯಾ, ರತ್ಯಂ, ಪೋಕ್ಖರಞ್ಞೋ, ಪೋಕ್ಖರಞ್ಞಾ, ಪೋಕ್ಖರಞ್ಞಂ, ವಾ ತ್ವೇವ? ರತ್ತಿಯೋ, ಪಸ್ಸಾತಿ ಕಿಂ? ದಣ್ಡಿಯೋ, ಇವಣ್ಣಸ್ಸಾತಿ ಕಿಂ? ಧೇನುಯೋ ವಧುಯೋ. ಕಥಂ ‘ಅನುಞ್ಞಾತೋ ಅಹಂ ಮತ್ಯಾ’ತಿ? ‘ಯೇ ಪಸ್ಸಾ’ತಿ ಯೋಗವಿಭಾಗಾ.

ನಾಮಸ್ಮಾ ಗಸೀನಂ ಲೋಪೋ ಹೋತಿ ವಿಜ್ಝನ್ತರಾಭಾವೇ, ಭೋ ಪುರಿಸ, ಅಯಂ, ದಣ್ಡೀ.

ಅವಿಜ್ಜಮಾನಸಙ್ಖ್ಯೇಹಿ ಪರಾಸಂ ಸಬ್ಬಾಸಂ ವಿಭತ್ತೀನಂ ಲೋಪೋ ಹೋತಿ, ಚ ವಾ ಏವ ಏವಂ, ಏತಸ್ಮಾಯೇವ ಲಿಙ್ಗಾ ಅಸಙ್ಖ್ಯೇಹಿ ಸ್ಯಾದ್ಯುಪ್ಪತ್ತಿ ಅನುಮೀಯತೇ.

ಏಕತ್ಥೀಭಾವೇ ಸಬ್ಬಾಸಂ ವಿಭತ್ತೀನಂ ಲೋಪೋ ಹೋತಿ ಬಹುಲಂ, ಪುತ್ತೀಯತಿ, ರಾಜಪುರಿಸೋ, ವಾಸಿಟ್ಠೋ, ಕ್ವಚಿ ನ ಹೋತಿ ಬಹುಲಂ ವಿಧಾನಾ-ಪರನ್ತಪೋ, ಭಗನ್ದರೋ, ಪರಸ್ಸಪದಂ, ಅತ್ತನೋಪದಂ, ಗವಮ್ಪತಿ, ದೇವಾನಂಪಿಯತಿಸ್ಸೋ, ಅನ್ತೇವಾಸೀ, ಜನೇಸುತೋ ಮಮತ್ತಂ ಮಾಮಕೋ.

ಅಮಾದೇಕತ್ಥಾ ಪುಬ್ಬಂ ಯದೇಕತ್ಥಂ ತತೋ ಪರಾಸಂ ಸಬ್ಬಾಸಂ ವಿಭತ್ತೀನಂ ಲೋಪೋ ಹೋತಿ. ಅಧಿತ್ಥಿ. ಇಧ ನ ಹೋತಿ ಬಹುಲಂ

ವಿಧಾನಾ ¶ ಯಥಾಪತ್ಥೀಯಾ, ಯಥಾಪರಿಸಾಯ, ಪುಬ್ಬಸ್ಮಾತಿ ಕಿಂ? ಗಾಮಗತೋ.

ಅಮಾದೇಕತ್ಥಾ ಪುಬ್ಬಂ ಯದೇಕತ್ಥಮಕಾರನ್ತಂ, ತತೋ ಪರಾಸಂ ಸಬ್ಬಾಸಂ ವಿಭತ್ತೀನಂ ಲೋಪೋ ನ ಹೋತಿ, ಅನ್ತು, ಭವತ್ಯಪಞ್ಚಮ್ಯಾ, ಉಪಕುಮ್ಭಂ, ಅಪಞ್ಚಮಿಯಾತಿ ಕಿಂ? ಉಪಕುಮ್ಭಾ ಆನಯ.

ಅಮಾದೇಕತ್ಥಾ ಪುಬ್ಬಂ ಯದೇಕತ್ಥಮಕಾರನ್ತಂ, ತತೋ ಪರಾಸಂ ತತಿಯಾಸತ್ಥಮೀನಂ ವಾ ಅಂ ಹೋತಿ, ಉಪಕುಮ್ಭೇನ ಕತಂ, ಉಪಕುಮ್ಭಂ ಕತಂ, ಉಪಕುಮ್ತೇ ನಿಧೇಹಿ, ಉಪಕುಮ್ಭಂ ನಿಧೇಹಿ.

ನಾಮ್ಹಿ ರಾಜಸ್ಸಿ ವಾ ಹೋತಿ, ಸಬ್ಬದತ್ತೇನ ರಾಜಿನಾ, ವಾತ್ವೇವ? ರಞ್ಞಾ.

ರಾಜಸ್ಸ ಊ ಹೋತಿ ವಾ ಸುನಂಹಿಸು, ರಾಜೂಸು ರಾಜೇಸು, ರಾಜೂನಂ ರಞ್ಞಂ, ರಾಜೂಹಿ ರಾಜೇಹಿ.

ಇಮಸದ್ದಸ್ಸಾನಿತ್ಥಿಯಂ ಟೇ ಹೋತಿ ವಾ ಸುನಂಹಿಸು, ಏಸು ಇಮೇಸು, ಏಸಂ ಇಮೇಸಂ, ಏಸಿ ಇಮೇಹಿ, ಅನಿತ್ಥಿಯನ್ತಿ ಕಿಂ? ಇಮಾಸು, ಇಮಾಸಂ, ಇಮಾಹಿ.

ಇಮಸದ್ದಸ್ಸಾನಿತ್ಥಿಯಂ ¶ ನಾಮ್ಹಿ ಅನಇಮಿಇಚ್ಚಾದೇಸಾ ಹೋನ್ತಿ, ಅನೇನ ಇಮೀನಾ, ಅನಿತ್ಥಿಯಂತ್ವೇವ? ಇಮಾಯ.

ಇಮಸದ್ದಸ್ಸಾನಪುಂಸಕಸ್ಸ ಅಯಂ ಹೋತಿ ಸಿಮ್ಹಿ, ಅಯಂ ಪುರಿಸೋ, ಅಯಂ ಇತ್ಥೀ, ಅನಪುಂಸಕಸ್ಸಾತಿ ಕಿಂ? ಇಮಂ.

ತ್ಯತೇತಾನಮನಪುಂಸಕಾನಂ ತಸ್ಸ ಸೋ ಹೋತಿ ಸಿಮ್ಹಿ, ಸ್ಯೋ ಪುರಿಸೋ, ಸ್ಯಾ ಇತ್ಥೀ, ಏವಂ ಸೋ, ಸಾ, ಏಸೋ, ಏಸಾ, ಅನಪುಂಸಕಸ್ಸೇತ್ವೇವ? ತ್ಯಂ, ತಂ, ಏತಂ.

ಅನಪುಂಸಕಸ್ಸಾಮುಸ್ಸ ಮಕಾರಸ್ಸ ಸೋ ಹೋತಿ ಸಿಮ್ಹಿ, ಅಸು ಪುರಿಸೋ, ಅಸು ಇತ್ಥೀ.

ಅಮುಸ್ಸ ಮಸ್ಸ ಕೇ ವಾ ಸೋ ಹೋತಿ, ಅಸುಕೋ ಅಮುಕೋ, ಅಸುಕಾ ಅಮುಕಾ, ಅಸುಕಂ ಅಮುಕಂ, ಅಸುಕಾನಿ ಅಮುಕಾನಿ.

ತಸದ್ದಸ್ಸ ತಸ್ಸ ನೋ ವಾ ಹೋತಿ ಸಬ್ಬಾಸು ವಿಭತ್ತೀಸು, ನೇ ತೇ ನಾಯೋ ತಾಯೋ, ನಂ ತಂ, ನಾನಿ ತಾನಿ ಇಚ್ಚಾದಿ.

೧೩೨. ಟ ಸಸ್ಮಾಸ್ಮಿಂಸ್ಸಾಯಸ್ಸಂಸ್ಸಾಸಂಮ್ಹಾಮ್ಹಿಸ್ವಿ ಮಸ್ಸ ಚ.

ಸಾದೀಸ್ವಿಮಸ್ಸ ¶ ತತಸ್ಸ ಚ ಟೋ ವಾ ಹೋತಿ, ಅಸ್ಸ ಇಮಸ್ಸ, ಅಸ್ಮಾ ಇಮಸ್ಮಾ, ಅಸ್ಮಿಂ ಇಮಸ್ಮಿಂ, ಅಸ್ಸಾಯ ಇಮಿಸ್ಸಾಯ, ಅಸ್ಸಂ ಇಮಿಸ್ಸಂ, ಅಸ್ಸಾ ಇಮಿಸ್ಸಾ, ಆಸಂ ಇಮಾಸಂ, ಅಮ್ಹಾ ಇಮಮ್ಹಾ, ಅಮ್ಹಿ ಇಮಮ್ಹಿ, ಅಸ್ಸ ತಸ್ಸ, ಅಸ್ಮಾ ತಸ್ಮಾ, ಅಸ್ಮಿಂ ತಸ್ಮಿಂ, ಅಸ್ಸಾಯ ತಸ್ಸಾಯ, ಅಸ್ಸಂ ತಸ್ಸಂ, ಅಸ್ಸಾ ತಸ್ಸಾ, ಆಸಂ ತಾಸಂ, ಅಮ್ಹಾ ತಮ್ಹಾ, ಅಮ್ಹಿ ತಮ್ಹಿ, ಸ್ಸಾಯಾದಿಗ್ಗಹಣಮಾದೇಸನ್ತರೇ ಮಾ ಹೋತೂತಿ.

ಇಸಿಸ್ಮಾ ಸಿಸ್ಸ ಟೇ ವಾ ಹೋತಿ, ‘ಯೋ ನ್ವಜ್ಜ ವಿನಯೇ ಕಙ್ಖಂ, ಅತ್ಥಧಮ್ಮವಿದೂ ಇಸೇ’, ವಾತ್ವೇವ? ಇಸಿ.

ಇಸಿಸ್ಮಾ ಪರಸ್ಸ ದುತಿಯಾಯೋಸ್ಸ ಟೇ ವಾ ಹೋತಿ, ‘ಸಮಣೇ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೇ ವನ್ದೇ, ಸಮ್ಪನ್ನಚರಣೇ ಇಸೇ’, ವಾತ್ವೇವ? ಇಸಯೋ ಪಸ್ಸ, ದುತಿಯಸ್ಸಾತಿ ಕಿಂ? ಇಸಯೋ ತಿಟ್ಠನ್ತಿ.

ಅಕಾರನ್ತೇಹಿ ಏಕಚ್ಚಾದೀಹಿ ಯೋನಂ ಟೇ ಹೋತಿ, ಏಕಚ್ಚೇ ತಿಟ್ಠನ್ತಿ, ಏಕಚೇ ಪಸ್ಸ, ಅತೋತಿ ಕಿಂ? ಏಕಚ್ಚಾಯೋ, ಏವಂ ಏಸ ಸ ಪಠಮ.

ಏಕಚ್ಚಾದೀಹಿ ಪರಸ್ಸ ನಿಸ್ಸ ಟಾ ನ ಹೋತಿ, ಏಕಚ್ಚಾನಿ.

ಸಬ್ಬಾದೀಹಿ ಪರಸ್ಸ ನಿಸ್ಸ ಟಾ ನ ಹೋತಿ, ಸಬ್ಬಾನಿ.

ಅಕಾರನ್ತೇಹಿ ಸಬ್ಬಾದೀಹಿ ಯೋನಮೇಟ ಹೋತಿ, ಸಬ್ಬೇ ತಿಟ್ಠನ್ತಿ, ಸಬ್ಬೇ ಪಸ್ಸ, ಅತೋತ್ವೇವ? ಸಬ್ಬಾಯೋ.

ನಾಮಭೂತೇಹೀ ಅಪ್ಪಧಾನೇಹಿ ಚ ಸಬ್ಬಾದೀಹಿ ಯಂ ವುತ್ತಂ, ಯಞ್ಚಾಞ್ಞಂ ಸಬ್ಬಾದಿಕಾರಿಯಂ, ತಂ ನ ಹೋತಿ, ತೇ ಸಬ್ಬಾ, ತೇ ಪಿಯಸಬ್ಬಾ, ತೇ ಅತಿಸಬ್ಬಾ.

ತತಿಯತ್ಥೇನ ಯೋಗೇ ಸಬ್ಬಾದೀಹಿ ಯಂ ವುತ್ತಂ, ಯಞ್ಚಾಞ್ಞಂ ಸಬ್ಬಾದಿ ಕಾರಿಯಂ, ತಂ ನ ಹೋತಿ, ಮಾಸೇನ ಪುಬ್ಬಾನಂ ಮಾಸಪುಬ್ಬಾನಂ.

ಚತ್ಥಸಮಾಸವಿಸಯೇ ಸಬ್ಬಾದೀಹಿ ಯಂ ವುತ್ತಂ, ಯಞ್ಚಾಞ್ಞಂ ಸಬ್ಬಾದಿಕಾರಿಯಂ, ತಂ ನ ಹೋತಿ, ಇಕ್ಖಿಣುತ್ತರಪುಬ್ಬಾನಂ, ಸಮಾಸೇತಿ ಕಿಂ? ಅಮುಸಞ್ಚ ತೇಸಞ್ಚ ದೇಹಿ.

ಏತ್ಥಸಮಾಸವಿಸಧಯ ಸಬ್ಬಾದೀಹಿ ಯಧಸ್ಸಟ ವುತ್ತೋ, ತಸ್ಸ ವಾ ಹೋತಿ, ಪುಗ್ಗುತ್ತರೇ, ಪುಬ್ಬುತ್ತರಾ.

ಏತೇಹಿ ¶ ಪುಬ್ಬಾದೀಹಿ ಛಹಿ ಸವಿಸಯೇ ಏಟ ವಾ ಹೋತಿ, ಪುಬ್ಬೇ ಪುಬ್ಬಾ, ಪರೇ ಪರಾ, ಅಪರೇ ಅಪರಾ, ದಕ್ಖಿಣೇ ದಕ್ಖಿಣಾ, ಉತ್ತರೇ ಉತ್ತರಾ, ಅಧರೇ ಅಧರಾ, ಛಹಿತಿಕಿಂ? ಯೇ.

೧೪೪. ಮನಾದೀಹಿ ಸ್ಮಿಂಸಂನಾಸ್ಮಾನಂ ಸಿಸೋಓಸಾಸಾ.

ಮನಾದೀಹಿ ಸ್ಮಿಮಾದೀನಂ ಸಿಸೋಓಸಾಸಾ ವಾ ಹೋನ್ತಿ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ, ಮನಸಿ ಮನಸ್ಮಿಂ, ಮನಸೋ ಮನಸ್ಸ, ಮನೋ ಮನಂ, ಮನಸಾ ಮನೇನ, ಮನಸಾ ಮನಸ್ಮಾ, ಕಥಂ ‘ಪುತ್ತೋ ಜಾತೋ ಅಚೇತಸೋ, ಹಿತ್ವಾ ಯಾತಿ ಸುಮೇಧಸೋ, ಸುದ್ಧುತ್ತರವಾಸಸಾ, ಹೇಮಕಪ್ಪನವಾಸಸೇ’ತಿ? ಸಕತ್ಥೇಣತ್ಥಾ. ಮನತಮ ತಪ ತೇಜ ಸಿರ ಉರ ವಚ ಓಜ ರಜಯಸ ಪಯ (೬) ‘‘ಸರವಯಾ-ಯವಾಸಚೇತಾ ಜಲಾಸಯಾಕ್ಖಯಲೋಹಪಟಮನೇಸು’’.

ಸನ್ಥಸದ್ದಸ್ಸ ಸಬ ಭವತಿ ಭಕಾರೇ, ಸಬ್ಭಿ.

ಭವನ್ತಸದ್ದಸ್ಸ ಭೋನ್ತಾದೇಸೋ ವಾ ಹೋತಿ ಗಯೋನಾಸೇ, ಭೋನ್ತ ಭವಂ, ಭೋನ್ತೋ ಭವನ್ತೋ, ಭೋತಾ ಭವತಾ, ಭೋತೋ ಭವತೋ, ಭೋ ಇತಿ ಆಮನ್ತಣೇ ನಿಪಾತೋ ‘ಕುತೋ ನು ಆಗಚ್ಛಥ ಭೋ ತಯೋ ಜನಾ’, ಏವಂ ಭವನ್ತತಿ, ಭದ್ದೇತಿ ಸದ್ದನ್ಥರೇನ ಸಿದ್ಧಂ, ಸದ್ಧನ್ಥಇತಿ ದಸ್ಸ ದ್ವಿಭಾವೇನ.

ಅಗ್ಗಿಸ್ಮಾ ಸಿಸ್ಸ ನಿ ಯೋತಿ ವಾ, ಅಗ್ಗಿನಿ ಅಗ್ಗಿ.

ಸಿಮ್ಹಿ ¶ ನ್ತಪ್ಪಚ್ಚಯಸ್ಸ ಅಂ ಹೋತಿ ವಾ, ಗಚ್ಛಂ ಗಚ್ಛನ್ತೋ.

ಭೂಧಾತುತೋ ನ್ತಸ್ಸ ಅಂ ಹೋತಿ ಸಿಮ್ಹಿ ನಿಚ್ಚಂ ಪುನಬ್ಬಿಧಾನಾ, ಭವಂ.

ಸಿಮ್ಹಿ ಮಹನ್ತಾರಹನ್ತಾನಂ ನ್ತಸ್ಸ ಟಾ ವಾ ಹೋತಿ, ಮಹಾ ಮಹಂ, ಅರಹಾ ಅರಹಂ.

ನ್ತುಸ್ಸ ಅಂಙಂ ಹೋನ್ತಿ ಸಿಮ್ಹಿ ನಪುಂಸಕೇ, ಗುಣವಂ ಕುಲಂ, ಗುಣವನ್ತಂ ಕುಲಂ, ನಪುಂಸಕೇತಿಂ ಕಿಂ? ಸೀಲವಾ ಭಿಕ್ಖು.

ಹಿಮವತೋ ಸಿಮ್ಹೀ ನ್ತುಸ್ಸ ಓ ವಾ ಹೋತಿ, ಹಿಮವನ್ತೋ ಹಿಮವಾ.

ರಾಜಾದೀಹಿಯುವಾದೀಹಿ ಚ ಸಿಸ್ಸ ಆ ಹೋತಿ, ರಾಜಾ, ಯುವಾ. ರಾಜ ಬ್ರಹ್ಮ ಸಖ ಅತ್ತ ಆತುಮ (೭) ‘‘ಧಮ್ಮೋ ವಾಞ್ಞತ್ಥೇ’’ ದಳ್ಹಧಮ್ಮಾ, ಅಸ್ಮ, (೮) ‘‘ಇಮೋ ಭಾವೇ’’ ಅಣಿಮಾ, (ಮಹಿಮಾ, ಗರಿಮಾ) ಲಘಿಮಾ, ಯುವ ಸಾ ಸುವಾ ಮಘವ ಪುಮ ವತ್ತಹ.

ರಾಜಾದೀನಂ ¶ ಯುವಾದೀನಂ ಚ ಆನಙ ಹೋತಿ ವಾ ಅಂಮ್ಹಿ, ರಾಜಾನಂ ರಾಜಂ, ಯುವಾನಂ ಯುವಂ.

ರಾಜಾದೀಹಿ ಯುವಾದೀಹಿ ಚ ಯೋನಂ ಆನೋ ವಾ ಹೋತಿ, ರಾಜಾನೋ ಯುವಾನೋ, ವಾ ತ್ವೇವ? ರಾಜಾ ರಾಜೇ, ಯುವಾ ಯುವೇ.

ಸಖತೋ ಯೋನ ಮಾಯೋ ನೋ ಹೋನ್ತಿ ವಾ ಆನೋ ಚ, ಸಖಾಯೋ, ಸಖಿನೋ, ಸಖಾನೋ, ವಾ ತ್ವೇವ? ಸಖಾ, ಸಖೇ.

ಸಖತೋ ಸ್ಮಿನೋ ಟೇ ಹೋತಿ, ಸಖೇ, ನಿಚ್ಚತ್ಥೋ-ಯಮಾರಮ್ಭೋ.

ಸಖಸ್ಸ ಇ ಹೋತಿ ನೋನಾಸೇಸು, ಸಖಿನೋ, ಸಖಿನಾ, ಸಖಿಸ್ಸ.

ಸಖಸ್ಸ ಇ ವಾ ಹೋತಿ ಸ್ಮಾನಂಸು, ಸಖಿಸ್ಮಾ ಸಖಸ್ಮಾ, ಸಖೀನಂ ಸಖಾನಂ.

ಸಖಸ್ಸ ಆರಙ ವಾ ಹೋತಿ ಯೋಸ್ವಂಹಿಸು ಸ್ಮಾನಂಸು ಚ, ಸಖಾರೋ ಸಖಾಯೋ, ಸಖಾರೇಸು ಸಖೇಸು, ಸಖಾರಂ ಸಖಂ, ಸಖಾರೇಹಿ ಸಖೇಹಿ, ಸಖಾರಾ ಸಖಾ, ಸಖಸ್ಮಾ, ಸಖಾರಾನಂ ಸಖಾನಂ.

ಲ್ತುಪ್ಪಚ್ಚಯನ್ತಾನಂ ¶ ಪಿತಾದೀನಂ ಚ ಆರಙ ಹೋತೀ ಸತೋ-ಞ್ಞತ್ರ, ಕತ್ತಾರೋ, ಪಿತರೋ, ಕತ್ತಾರಂ, ಪಿತರಂ, ಕತ್ತಾರಾ, ಪಿತರಾ, ಕತ್ತರಿ, ಪಿತರಿ, ಅಸೇತಿ ಕಿಂ? ಕತ್ತುನೋ, ಪಿತುನೋ.

ನಮ್ಹಿ ಲ್ತುಪಿತಾದೀನುಮಾನಙ ವಾ ಹೋತಿ, ಕತ್ತಾರಾನಂ ಕತ್ತೂನಂ, ದಿತರಾನಂ ಪಿತುನ್ನಂ.

ನಮ್ಹಿ ಲ್ತುಪಿತಾದೀನಮಾ ವಾ ಹೋತೀ, ಕತ್ತಾನಂ ಕತ್ತೂನಂ, ಪೀತಾನಂ ಪಿತುನ್ನಂ.

ಲ್ತುಪಿತಾದಿಹಿ ಸಸ್ಸ ಲೋಪೋ ವಾ ಹೋತಿ, ಕತ್ಥು ಕತ್ಥುನೋ, ಸಕಮನ್ತಾತು ಸಕಮನ್ಧಾತುನೋ, ಪೀತು ಪಿತುನೋ.

ಸುಹಿಸು ಲ್ತುಪಿತಾದೀನಮಾರಙ ವಾ ಹೋತಿ, ಕತ್ತಾರೇಸು ಕತ್ತೂಸು, ಪಿತರೇಸು ಪಿತೂಸು, ಕತ್ತಾರೇಹಿ ಕತ್ತೂಹಿ, ಪಿತರೇಹಿ ಪೀತೂಹೀ.

ಯೋಸು ನದಿಸದ್ದಸ್ಸ ಆಮ ವಾ ಹೋತಿ, ನಜ್ಜಾಯೋ ನದಿಯೋ.

ಕತಿಮ್ಹಾ ಧಯಾನಂ ಟಿ ಹೋತಿ, ಕತಿ ತಿಟ್ಠನ್ತಿ, ಕತಿ ಪಸ್ಸ.

ಪಞ್ಚಾದೀಹಿ ¶ ಚುದ್ದಸಹಿ ಸಂಖ್ಯಾಹಿ ಯೋನಂ ಟೋ ಹೋತಿ ಪಞ್ಚ, ಪಞ್ಚ, ಏವಂ ಯಾವ ಅಟ್ಠಾರಸಾ. ಪಞ್ಚಾದೀಹೀತಿ ಕಿಂ? ದ್ವೇ, ತಯೋ, ಚತ್ತಾರೋ, ಚುದ್ಧಸಹೀತಿ ಕಿಂ? ದ್ವೇ ವಿಸತಿಯೋ.

ಉಭಗೋಹಿ ಯೋನಂ ಟೋ ಹೋತಿ, ಉಭೋ, ಉಭೋ, ಗಾವೋ, ಗಾವೋ, ಕಥಂ ‘ಇಮೇಕರತ್ಥಿಂ ಉಭಯೋ ವಸಾಮಾ’ತಿ? ಟೋಮ್ಹಿ ಯಕಾರಾಗಮೋ.

ಆರವಾದೇಸತೋ ಯೋನಂ ಟೋ ಹೋತಿ, ಸಖಾರೋ, ಕತ್ತಾರೋ, ಪಿತರೋ.

ಆರವಾದೇಸಮ್ಹಾ ಯೋನಂ ಟೋಟೇ ವಾ ಹೋನ್ತಿ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ, ಸಖಾರೋ, ಸಖಾರೇ ಸಖಾಯೋ, ಟೋಗ್ಗಹಣಂ ಲಾಘವತ್ಥಂ.

ಆರವಾದೇಸಮ್ಹಾ ನಾಸ್ಮಾನಂ ಟಾ ಹೋತಿ, ಕತ್ತಾರಾ, ಕತ್ತರಾ. ಕೂಚಿ ವಾ ಹೋತಿ ಬಯುಲಾಧಿಕಾರಾ, ಏತಾದಿಸಾ ಸಖಾರಮ್ಹಾ.

ಆರವಾದೇಸಮ್ಹಾ ಸ್ಮಿನೋ ಟಿ ಹೋತಿ, ಕತ್ತರಿ, ವಿತರಿ.

ದಿವಾದೀಹಿ ¶ ನಾಮೇಹಿ ಸ್ಮಿನೋ ಟಿ ಹೋತಿ, ದಿವಿ, ಭುವಿ. ನಿಚ್ಚಂ ವಕಾರಾಗಮೋ.

ಸ್ಮಿಮ್ಹಿ ಆರೋ ರಸ್ಸೋ ಹೋತಿ, ಕತ್ತರಿ, ನತ್ತರಿ.

ನತ್ವಾದಿವಜ್ಜಿತಾನಂ ಪಿತಾದೀನಮಾರೋ ರಸ್ಸೋ ಹೋತಿ ಸಬ್ಬಾಸು ವಿಭತ್ತೀಸು, ಪಿತರೋ, ಪಿತರಂ, ಅನುತ್ವಾದೀನನ್ತಿ ಕಿಂ? ನತ್ತಾರೋ.

ಸುಹಿಸು ಯುವಾದೀನಂ ಆನಙ ಹೋತಿ, ಯುವಾನೇಸು, ಯುವಾನೇಹಿ.

ಏಸು ಯುವಾದೀನಮಾ ಹೋತಿ, ಯುವಾನೋ, ಯುವಾನಾ, ಯುವಾನೇ.

ಯುವಾದೀಹಿ ಸ್ಮಾಸ್ಮಿನ್ನಂ ನಾನೇ ಹೋನ್ತಿ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ, ಯುವಾನಾ, ಯುವಾನೇ.

ಯುವಾದೀಹಿ ಯೋನಂ ನೋನೇ ವಾ ಹೋನ್ತಿ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ, ಯುವಾನೋ, ಯುವಾನೇ, ವಾತಿ ಕಿಂ? ಯುವೇ ಪಸ್ಸ, ನೋಗ್ಗಹಣಂ ಲಾಘವತ್ಥಂ.

ಅಞ್ಞಪದತ್ಥೇ ¶ ವತ್ತಮಾನಾ ಇಕಾರನ್ತತೋ ನಾಮಸ್ಮಾ ಯೋನಂ ನೋನೇ ವಾ ಹೋನ್ತಿ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ ಪುಲ್ಲಿಙ್ಗೇ, ತೋಮರಙ್ಕುಸಪಾಣಿನೋ, ತೋಮರಙ್ಕುಸಪಾಣಿನೇ, ವಾತ್ವೇವ? ತೋಮರಙ್ಕುಸಪಾಣಯೋ, ಅಞ್ಞತ್ಥೇತಿ ಕಿಂ? ಪಾಣಯೋ.

ಅಞ್ಞಪದತ್ಥೇ ವತ್ಥಮಾನಾ ಇಕಾರನ್ತತೋ ನಾಮಸ್ಮಾ ಸ್ಮಿನೋ ನೇ ಹೋತಿ ವಾ ಕ್ವಚಿ ಪುಲ್ಲಿಙ್ಗೇ, ಕತಞ್ಞುಮ್ಹಿ ಚ ಪೋಸಮ್ಹಿ, ಸೀಲವನ್ತೇ ಅರಿಯ ವುತ್ತಿನೇ, ವಾತ್ವೇವ? ಅರಿಯವುತ್ತಿಮ್ಹಿ, ಪುಮೇತ್ವೇವ? ಅರಿಯವುತ್ತಿಯಾ.

ಪುಮಸದ್ದತೋ ಸ್ಮಿನೋ ಯಂ ವುತ್ತಂ, ತಂ ವಾ ಹೋತಿ, ಪುಮಾನೇ ಪುಮೇ.

ಪುಮಸ್ಸ ನಾಮ್ಹಿ ಯಂ ವುತ್ತಂ, ತಂ ವಾ ಹೋತಿ, ಪುಮಾನಾ ಪುಮೇನ.

ಪುಮಸ್ಸ ಸುಮ್ಹಿ ಯಂ ವುತ್ತಂ, ತಂ ಆ ಚ ವಾ ಹೋತಿ, ಪುಮಾನೇಸು, ಪುಮಾಸು ಪುಮೇಸುಂ.

ಪುಮಸದ್ದತೋ ಗಸ್ಸ ಅಂ ವಾ ಹೋತಿ, ಭೋ ಪುಮಂ ಭೋ ಪುಮ, ಭೋ ಇತ್ತಿಪುಮಂ ಭೋ ಇತ್ಥಿಪುಮ.

ಸಾಸದ್ದಸ್ಸ ¶ ಆನಙ ಹೋತಿ ಅಂಸೇ ಗೇ ಚ, ಸಾನಂ, ಸಾನಸ್ಸ, ಚಭಾ ಸಾನ.

ವತ್ತಹಾ ಸನಂನಂ ನೋನಾನಂ ಹೋನ್ತಿ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ, ವತ್ತಹಾನೋ, ವತ್ತಹಾನಾನಂ.

ಬ್ರಹ್ಮಸ್ಸ ಉ ವಾ ಹೋತಿ ಸನಂಸು, ಬ್ರಹ್ಮುನೋ ಬ್ರಹ್ಮಸ್ಸ, ಬ್ರಹ್ಮೂನಂ ಬ್ರಹ್ಮಾನಂ.

ಬ್ರಹ್ಮಸ್ಸ ಉ ಹೋತಿ ನಾಮ್ಹಿ, ಬ್ರಹ್ಮುನಾ.

೧೯೨. ಪುಮಕಮ್ಮಥಾಮದ್ಧಾನಂ ವಾ ಸಸ್ಮಾಸು ಚ.

ಪುಮಾದಿನಮು ಹೋತಿ ವಾ ಸಸ್ಮಾಸು ನಾಮ್ಹಿ ಚ, ಪುಮುನೋ ಪುಮಸ್ಸ, ಪುಮುನಾ ಪುಮಾನಾ, ಪುಮುನಾ ಪುಮಾನಾ, ಕಮ್ಮುನೋ ಕಮ್ಮಸ್ಸ, ಕಮ್ಮುನಾ ಕಮ್ಮಸ್ಮಾ, ಕಮ್ಮುನಾ ಕಮ್ಮನಾ, ಥಾಮುನೋ ಥಾಮಸ್ಸ, ಥಾಮುನಾ ಥಾಮಸ್ಮಾ, ಥಾಮುನಾ ಥಾಮೇನ, ಅದ್ಧುನೋ ಅದ್ಧಸ್ಸ, ಅದ್ಧುನಾ ಅದ್ಧಸ್ಮಾ, ಅದ್ಧುನಾ ಅದ್ಧನಾ.

ಯುವಾ ಸಸ್ಸ ವಾ ಇನೋ ಹೋತಿ, ಯುವಿನೋ ಯುವಸ್ಸ.

ಅತ್ತಾತುಮೇಹಿ ¶ ಸಸ್ಸ ನೋ ಹೋತಿ ವಾ, ಅತ್ತನೋ ಅತ್ತಸ್ಸ, ಆತುಮನೋ ಆತುಮಸ್ಸ.

ಅತ್ತಆತುಮಾನಂ ಸುಹಿಸು ವಾ ನಕ ಹೋತಿ, ಅತ್ತನೇಸು ಅತ್ತೇಸು ಆತುಮನೇಸು ಆತುಮೇಸು, ಅತ್ತನೇಹಿ ಅತ್ತೇಹಿ ಆತುಮನೇಹಿ ಆತುಮೇಹಿ, ಕಥಂ ‘ವೇರಿನೇಸು’ತಿ? ‘ನಕ’ ಇತಿ ಯೋಗವಿಭಾಗಾ.

ಬ್ರಹ್ಮಾ ಅತ್ತಆತುಮೇಹಿ ಚ ಸ್ವಾಸ್ಸ ನಾ ಹೋತಿ, ಬ್ರಹ್ಮುನಾ, ಅತ್ತನಾ, ಆತುಮನಾ.

೧೯೭. ಇಮೇತಾನಮೇನಾನ್ವಾದೇಸೇ ದುತಿಯಾಯಂ.

ಇಮಏತಸದ್ದಾನಂ ಕಥಿತಾನುಕಥನವಿಸಯೇ ದುತಿಯಾಯಮೇನಾದೇಸೋ ಹೋತಿ, ಇಮಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ವಿನಯಮಜ್ಝಾಪಯ, ಅಥೋ ಏನಂ ಧಮ್ಮಮಜ್ಝಾಪಯ, ಇಮೇ ಭಿಕ್ಖೂ ವಿನಯಮಜ್ಝಾಪಯ, ಅಥೋ ಏನೇ ಧಮ್ಮಮಜ್ಝಾಪಯ, ಏವಮೇತಸ್ಸ ಚ ಯೋಜನಿಯಂ.

ಸಬ್ಬಾಸು ವಿಭತ್ತಿಸು ಕಿಸ್ಸ ಕೋ ಹೋತಿ, ಕೋ, ಏಕ, ಕಾ, ಕಾಯೋ, ಕಂ, ಕಾನಿ, ಕೇನೇಚ್ಚಾಮಿ.

ಅನಿತ್ಥಿಯಂ ¶ ಕಿಸ್ಸ ಕಿ ವಾ ಹೋತಿ ಸಸ್ಮಿಂಸು, ಕಿಸ್ಸ ಕಸ್ಸ, ಕಿಸ್ಮಿಂ ಕಸ್ಮಿಂ, ಅನಿತ್ಥಿಯನ್ತಿ ಕಿಂ? ಕಸ್ಸಾ, ಕಸ್ಸಂ.

ಅಂಸಿಸು ಸಹ ತೇಹಿ ಕಿಂಸದ್ದಸ್ಸ ಕಿಂ ಹೋತಿ ನಪುಂಸಕೇ. ಕಿಂ, ಕಿಂ, ನಪುಂಸಕೇತಿ ಕಿಂ? ಕೋ, ಕಂ.

ಅಂಸಿಸು ಸಹ ತೇತಿ ಇಮಸ್ಸ ಇದಂ ಹೋತಿ ವಾ ನಪುಂಸಕೇ, ಇದಂ ಇಮಂ, ಇದಂ ಇಮಂ.

ಅಂಸಿಸು ಸಹ ತೇಹಿ ಅಮುಸ್ಸ ಅದುಂ ಹೋತಿ ವಾ ನಪುಂಸಕೇ, ಅದುಂ ಅಮುಂ, ಅದುಂ ಅಮುಂ.

ಅಮ್ಹಸ್ಸ ಅಸ್ಮಾ ಹೋತಿ ವಾ ಸುಮ್ಹಿ, ಭತ್ತಿರಸ್ಮಾಸು ಯಾ ತವ, ವಾ ತ್ವೇವ? ಅಮ್ಹೇಸು.

೨೦೪. ನಂಮ್ಹಿ ತಿಚತುನ್ನಮಿತ್ಥಿಯಂ ತಿಸ್ಸಚತಸ್ಸಾ.

ನಂಮ್ಹಿ ತಿಚತುನ್ನಂ ತಿಸ್ಸಚತಸ್ಸಾ ಹೋನ್ತಿ ಇತ್ಥಿಯಂ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ, ತಿಸ್ಸನ್ನಂ ಚತಸ್ಸನ್ನಂ, ಇತ್ಥಿಯನ್ತಿ ಕಿಂ? ತಿಣ್ಣಂ ಚತುನ್ನಂ.

೨೦೫. ತಿಸ್ಸೋಚತಸ್ಸೋ ಯೋಮ್ಹಿ ಸವಿಭತ್ತೀನಂ.

ವಿಭತ್ತಿಸಹಿತಾನಂ ತಿಚತುನ್ನಂ ಯೋಮ್ಹಿ ತಿಸ್ಸೋ ಚತಸ್ಸೋ ಹೋನ್ತಿ ಇತ್ಥಿಯಂ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ, ತಿಸ್ಸೋ ಚತಸ್ಸೋ.

ಯೋಮ್ಹಿ ¶ ಸವಿಭತ್ತೀನಂ ತಿಚತುನ್ನಂ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ ತೀಣಿಚತ್ತಾರಿ ಹೋನ್ತಿ ನಪುಂಸಕೇ, ತೀಣಿ. ಚತ್ತಾರಿ.

ಯೋಮ್ಹಿ ಸವಿಭತ್ತೀನಂ ತಿಚತುನ್ನಂ ತಯೋಚತ್ತಾರೋ ಹೋನ್ತಿ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ ಪುಲ್ಲಿಙ್ಗೇ, ತಯೋ, ಚತ್ತಾರೋ.

ಚತುಸದ್ದಸ್ಸ ಸವಿಭತ್ತಿಸ್ಸ ಯೋಮ್ಹಿ ಚತುರೋ ವಾ ಹೋತಿ ಪುಲ್ಲಿಙ್ಗೇ, ಚತುರೋ ಜನಾ ಸಂವಿಧಾಯ, ಕಥಂ ‘ಚತುರೋ ನಿಮಿತ್ತೇ ನಾದ್ದಸ್ಸಾಸಿ’ನ್ತಿ? ಲಿಙ್ಗವಿಪಲ್ಲಾಸಾ.

ಯೋಸ್ವಮ್ಹಸ್ಸ ಸವಿಭತ್ತಿಸ್ಸ ಮಯಮಸ್ಮಾ ವಾ ಹೋನ್ತಿ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ, ಮಯಂ, ಅಸ್ಮಾ, ಅಮ್ಹೇ.

ನಂಸೇಸ್ವಮುಸ್ಸ ಸವಿಭತ್ತಿಸ್ಸ ಅಸ್ಮಾಕಂ ಮಮಂ ಹೋನ್ತಿ ವಾ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ, ಅಸ್ಮಾಕಂ, ಅಮ್ಹಾಕಂ, ಮಮಂ ಮಮ.

ಸಿಮ್ಹಿ ಅಮ್ಹಸ್ಸ ಸವಿಭತ್ತಿಸ್ಸ ಅಹಂ ಹೋತಿ, ಅಹಂ.

ಅಂಮ್ಹಿ ಸಿಮ್ಹಿ ಚ ತುಮ್ಹಸ್ಸ ಸವಿಭತ್ತಿಸ್ಸ ತುವಂತ್ವಂ ಹೋನ್ತಿ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ, ತುವಂ, ತ್ವಂ.

ತುಮ್ಹಸ್ಸ ¶ ತಯಾತಯೀನಂ ತಕಾರಸ್ಸ ತ್ವ ಹೋತಿ ವಾ, ತ್ವಯಾ ತಯಾ, ತ್ವಯಿ ತಯಿ.

ಸ್ವಾಮ್ಹಿ ತುಮ್ಹಸ್ಸ ಸವಿಭತ್ತಿಸ್ಸ ತ್ವಮ್ಹಾ ಹೋತಿ ವಾ, ಪತ್ತಾ ನಿಸ್ಸಂ ಸಯಂ ತ್ವಮ್ಹಾ, ವಾ ತ್ವೇವ? ತ್ವಯಾ.

೨೧೫. ನ್ತನ್ತೂನಂನ್ತೋಯೋಮ್ಹೀ ಪಠಮೇ.

ಪಠಮೇ ಯೋಮ್ಹಿ ನ್ತನ್ತೂನಂ ಸವಿಭತ್ತೀನಂ ನ್ತೋಇಚ್ಚಾದೇಸೋ ವಾ ಹೋತಿ, ಗಚ್ಛನ್ತೋ, ಗಚ್ಛನ್ತಾ, ಗುಣವನ್ತೋ ಗುಣವನ್ತಾ.

ನಂಮ್ಹಿ ನ್ತನ್ತೂನಂ ಸವಿಭತ್ಥೀನಂ ತಂ ವಾ ಹೋತಿ, ಗಚ್ಛತಂ ಗಚ್ಛನ್ತಾನಂ, ಗುಣವತಂ ಗುಣವನ್ತಾನಂ.

ಸಾದೀಸು ನ್ತನ್ತೂನಂ ಸವಿಭತ್ತೀನಂ ತೋತಾತಿತಾ ಹೋನ್ತಿ ವಾ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ, ಗಚ್ಛತೋ ಗಚ್ಛನ್ತಸ್ಸ, ಗುಣವತೋ ಗುಣವನ್ತಸ್ಸ, ಗಚ್ಛತಾ ಗಚ್ಛನ್ತಮ್ಹಾ, ಗುಣವತಾ ಗುಣವನ್ಥಮ್ಹಾ, ಗಚ್ಛತಿ ಗಚ್ಛನ್ತೇ, ಗುಣವತಿ ಗುಣವನ್ತೇ, ಗಚ್ಛತಾ ಗಚ್ಛನ್ತೇನ, ಗುಣವತಾ ಗುಣವನ್ತೇನ.

ಗೇ ಪರೇ ನ್ತನ್ತೂನಂ ಸವಿಭತ್ತೀನಂ ಟಟಾಅಂ ಇಚ್ಚಾದೇಸಾ ಹೋನ್ತಿ, ಭೋ ಗಚ್ಛ, ಭೋ ಗಚ್ಛಾ, ಭೋ ಗಚ್ಛಂ, ತೋ ಗುಣವ, ಭೋ ಗುಣವಾ, ಭೋ ಗುಣವಂ.

೨೧೯. ಯೋಮ್ಹಿ ದ್ವಿನ್ನಂ ದುವೇದ್ವೇ.

ಯೋಮ್ಹೀ ¶ ದ್ವೀಸ್ಸ ಸವಿಭತ್ತಿಸ್ಸ ದುವೇದ್ವೇ ಹೋನ್ತಿ ಪಚ್ಚೇಕಂ, ದುವೇ, ದ್ವೇ.

೨೨೦. ದುವಿನ್ನಂ ನಂಮ್ಹಿ ವಾ. ನಂಮ್ಹಿ ದ್ವಿಸ್ಸ ಸವಿಭತ್ತಿಸ್ಸ ದುವಿನ್ನಂ ಹೋತಿ ವಾ, ದುವಿನ್ನಂ, ದ್ವಿನ್ನಂ.

೨೨೧. ರಾಜಸ್ಸ ರಞ್ಞಂ. ನಂಮ್ಹಿ ರಾಜಸ್ಸ ಸವಿಭತ್ತಿಸ್ಸ ರಞ್ಞಂ ಹೋತಿ ವಾ, ರಞ್ಞಂ ರಾಜಾನಂ.

೨೨೨. ನಾಸ್ಮಾಸು ರಞ್ಞಾ. ನಾಸ್ಮಾಸು ರಾಜಸ್ಸ ಸವಿಭತ್ತಿಸ್ಸ ರಞ್ಞಾ ಹೋತಿ, ರಞ್ಞಾ ಕತಂ, ರಞ್ಞಾ ನಿಸ್ಸಟಂ.

೨೨೩. ರಞ್ಞೋ ರಞ್ಞಸ್ಸ ರಾಜಿನೋ ಸೇ. ಸೇ ರಾಜಸ್ಸ ಸವಿಭತ್ತಿಸ್ಸ ರಞ್ಞೋ ರಞ್ಞಸ್ಸ ರಾಜಿನೋ ಹೋನ್ತಿ, ರಞ್ಞೋ, ರಞ್ಞಸ್ಸ, ರಾಜಿನೋ.

೨೨೪. ಸ್ಮಿಮ್ಹಿ ರಞ್ಞೇರಾಜಿನಿ. ಸ್ಮಿಮ್ಹಿ ರಾಜಸ್ಸ ಸವಿಭತ್ತಿಸ್ಸ ರಞ್ಞೇ ರಾಜಿನಿ ಹೋನ್ತಿ, ರಞ್ಞೇ, ರಾಜಿನಿ.

೨೨೫. ಸಮಾಸೇ ವಾ. ಸಮಾಸವಿಸಯೇ ಏತೇ ಆದೇಸಾ ರಾಜಸ್ಸ ವಾ ಹೋನ್ತಿ, ಕಾಸಿರಞ್ಞಾ ಕಾಸಿರಾಜೇನ, ಕಾಸಿರಞ್ಞಾ ಕಾಸಿರಾಜಸ್ಮಾ, ಕಾಸಿರಞ್ಞೋ ಕಾಸಿರಾಜಸ್ಸ, ಕಾಸಿರಞ್ಞೇ ಕಾಸಿರಾಜೇ.

೨೨೬. ಸ್ಮಿಮ್ಹಿ ತುಮ್ಹಾಮ್ಹಾನಂ ತಯಿಮಯಿ. ಸ್ಮಿಮ್ಹಿ ತುಮ್ಹಅಮುಸದ್ದಾನಂ ಸವಿಭತ್ತೀನಂ ತಯಿಮಯಿ ಹೋನ್ತಿ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ, ತಯಿ, ಮಯಿ.

ಅಂಮ್ಹಿ ¶ ತುಮ್ಹಅಮ್ಹಸದ್ದಾನಂ ಸವಿಭತ್ತೀನಂ ತಂ ಮಂ ತವಂ ಮಮಂ ಹೋನ್ತಿ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ, ತಂ, ಮಂ, ತವಂ, ಮಮಂ,

ನಾಸ್ಮಾಸು ತುಮ್ಹಅಮ್ಹಸದ್ದಾನಂ ಸವಿಭತ್ತೀನಂ ತಯಾಮಯಾ ಹೋನ್ತಿ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ, ತಯಾ ಕತಂ, ಮಯಾ ಕತಂ, ತಯಾ ನಿಸ್ಸಟಂ, ಮಯಾ ನಿಸ್ಸಟಂ.

ಸೇ ತುಮ್ಹಅಮ್ಹಸದ್ದಾನಂ ಸವಿಭತ್ತೀನಂ ತವ ಮಮ ತುಯ್ಹಂ ಮಯ್ಹಂ ಹೋನ್ತಿ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ, ತವ, ತುಯ್ಹಂ, ಮಮ, ಮಯ್ಹಂ.

ನಂಮ್ಹಿ ತುಮ್ಹಅಮ್ಹಸದ್ದಾನಂ ಸವಿಭತ್ತೀನಂ ಙಂಙಾಕಂ ಹೋನ್ತಿ ಪಚ್ಚೇಕಂ, ತುಮ್ಹಂ, ತುಮ್ಹಾಕಂ, ಅಮ್ಹಂ, ಅಮ್ಹಾಕಂ, ಯಥಾಸಙ್ಖ್ಯಮತ್ರ ನ ವಿವಚ್ಛತೇ.

ತುಮ್ಹಅಮ್ಹಸದ್ದಾನಂ ಸವಿಭತ್ತೀನಂ ಪಚ್ಚೇಕಂ ಙಂಙಾಕಂ ವಾ ಹೋನ್ತಿ ಯೋಮ್ಹಿ ದುತಿಯೇ, ತುಮ್ಹಂ, ತುಮ್ಹಾಕಂ, ತುಮ್ಹೇ, ಅಮ್ಹಂ, ಅಮ್ಹಾಕಂ, ಅಮ್ಹೇ.

ಇದಮಧಿಕತಂ ವೇದಿತಬ್ಬಂ. ಪಜ್ಜತೇ-ನೇನತ್ಥೋತಿ ಪದಂ-ಸ್ಯಾದ್ಯನ್ತಂ ತ್ಯಾದ್ಯನ್ತಂ ಚ, ಪದಸಮೂಹೋ ವಾಕ್ಯಂ.

ಅಪಞ್ಚಮಿಯಾ ¶ ಯೋನಂಹಿಸ್ವಪಾದಾದೋ ವತ್ತಮಾನಾನಂ ಪದಸ್ಮಾ ಪರೇಸಂ ಏಕವಾಕ್ಯೇ ಠಿತಾನಂ ತುಮ್ಹಾಮ್ಹಸದ್ದಾನಂ ಸವಿಭತ್ತೀನಂ ವೋನೋ ಹೋನ್ತಿ ವಾ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ, ತಿಟ್ಠಥ ವೋ, ತಿಟ್ಠಥ ತುಮ್ಹೇ, ತಿಟ್ಠಾಮ ನೋ, ತಿಟ್ಠಾಮ ಮಯಂ, ಪಸ್ಸತಿ ವೋ, ಪಸ್ಸತಿ ತುಮ್ಹೇ, ಪಸ್ಸತಿ ನೋ, ಪಸ್ಸತಿ ಅಮ್ಹೇ, ದೀಯತೇ ವೋ, ದೀಯತೇ ತುಮ್ಹಂ, ದೀಯತೇ ನೋ, ದೀಯತೇ ಅಮ್ಹಂ, ಧನಂ ವೋ, ಧನಂ ತುಮ್ಹಂ, ಧನಂ ನೋ ಧನಂ ಅಮ್ಹಂ, ಕತಂ ವೋ, ಕತಂ ತುಮ್ಹೇಹಿ, ಕತಂ ನೋ, ಕತಂ ಅಮ್ಹೇಹಿ, ಅಪಞ್ಚಮ್ಯಾತಿ ಕಿಂ? ನಿಸ್ಸಟಂ ತುಮ್ಹೇಹಿ, ನಿಸ್ಸಟಂ ಅಮ್ಹೇಹಿ, ಅಪಾದಾದೋತ್ವೇವ? ‘ಬಲಞ್ಚ ಭಿಕ್ಖೂನಮನುಪ್ಪದಿನ್ನಂ, ತುಮ್ಹೇಹಿ ಪುಞ್ಞಂ ಪಸುತಂ ಅನಪ್ಪಕಂ’, ಪದತೋತ್ವೇವ? ತುಮ್ಹೇ ತಿಟ್ಠಥ, ಏಕವಾಕ್ಯೇತ್ವೇವ? ದೇವದತ್ತೋ ತಿಟ್ಠತಿ ಗಾಮೇ, ತುಮ್ಹೇ ತಿಟ್ಠಥ ನಗರೇ, ಸವಿಭತ್ತೀನಂತ್ವೇವ? ಅರಹತಿ ಧಮ್ಮೋ ತುಮ್ಹಾದಿಸಾನಂ, ಅರಹತಿ ಧಮ್ಮೋ ಅಮ್ಹಾದಿಸಾನಂ.

ನಾಮ್ಹಿ ಸೇ ಚ ಅಪಾದಾದೋ ವತ್ತಮಾನಾನಂ ಪದಸ್ಮಾ ಪರೇಸಂ ಏಕವಾಕ್ಯೇ ಠಿತಾನಂ ತುಮ್ಹಾಮ್ಹಸದ್ದಾನಂ ಸವಿಭತ್ತೀನಂ ತೇಮೇ ವಾ ಹೋನ್ತಿ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ, ಕತಂ ತೇ, ಕತಂ ತಯಾ, ಕತಂ ಮೇ, ಕತಂ ಮಯಾ, ದೀಯತೇ ತೇ, ದೀಯತೇ ತವ ದೀಯತೇ ಮೇ, ದೀಯತೇ ಮಮ, ಧನಂ ತೇ, ಧನಂ ತವ, ಧನಂ ಮೇ, ಧನಂ ಮಮ.

ಕಥಿತಾನುಕಥನವಿಸಯೇ ತುಮ್ಹಅಮ್ಹ-ಸದ್ದಾನಮಾದೇಸಾ ನಿಚ್ಚಂ ಭವನ್ತಿ ಪುನಬ್ಬಿಧಾನಾ, ಗಾಮೋ ತುಮ್ಹಂ ಪರಿಗ್ಗಹೋ, ಅಥೋ ಜನಪದೋ ವೋ ಪರಿಗ್ಗಹೋ.

ವಿಜ್ಜಮಾನಪುಬ್ಬಸ್ಮಾ ¶ ಪಠಮನ್ತಾ ಪರೇಸಂ ತುಮ್ಹಅಮ್ಹಸದ್ದಾನಮಾದೇಸಾ ವಾ ಹೋನ್ತಿ ಅನ್ವಾದೇಸೇಪಿ, ಗಾಮೇ ಪಟೋ ತುಮ್ಹಾಕಂ, ಅಥೋ ನಗರೇ ಕಮ್ಬಲೋ ವೋ, ಅಥೋ ನಗರೇ ಕಮ್ಬಲೋ ತುಮ್ಹಾಕಂ, ಸಪುಬ್ಬಾತಿ ಕಿಂ? ಪಟೋ ತುಮ್ಹಾಕಂ, ಅಥೋ ಕಮ್ಬಲೋ ವೋ, ಪಠಮನ್ತಾತಿ ಕಿ? ಪಟೋ ನಾಗರೇ ತುಮ್ಹಾಕಂ, ಅಥೋ ಕಮ್ಬಲೋ ಗಾಮೇ ವೋ.

ಚಾದೀಹಿ ಯೋಗೇ ತುಮ್ಹಅಮ್ಹಸದ್ದಾನಮಾದೇಸಾ ನ ಹೋನ್ತಿ, ಗಾಮೋ ತವ ಚ ಪರಿಗ್ಗಹೋ, ಮಮ ಚ ಪರಿಗ್ಗಹೋ, ಗಾಮೋ ತವ ವಾ ಪರಿಗ್ಗಹೋ, ಮಮ ವಾ ಪರಿಗ್ಗಹೋ, ಗಾಮೋ ತವ ಹ ಪರಿಗ್ಗಹೋ, ಮಮ ಹ ಪರಿಗ್ಗಹೋ, ಗಾಮೋ ತವಾಹ ಪರಿಗ್ಗಹೋ, ಮಮಾಹ ಪರಿಗ್ಗಹೋ, ಗಾಮೋ ತವೇವ ಪರಿಗ್ಗಹೋ, ಮಮೇವ ಪರಿಗ್ಗಹೋ, ಏವಂ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಉದಾಹರಿತಬ್ಬಂ, ಯೋಗೇತಿ ಕಿಂ? ಗಾಮೋ ಚ ತೇ ಪರಿಗ್ಗಹೋ, ನಗರಞ್ಚ ಮೇ ಪರಿಗ್ಗಹೋ.

ದಸ್ಸನತ್ಥೇಸು ಆಲೋಚನವಜ್ಜಿತೇಸು ಪಯುಜ್ಜಮಾನೇಸು ತುಮ್ಹಅಮ್ಹಸದ್ದಾನಮಾದೇಸಾ ನ ಹೋನ್ತಿ, ಗಾಮೋ ತುಮ್ಹೇ ಉದ್ದಿಸ್ಸಾಗತೋ, ಗಾಮೋ ಅಮ್ಹೇ ಉದ್ದಿಸ್ಸಾಗತೋ, ಅನಾಲೋಚನೇತಿ ಕಿಂ? ಗಾಮೋ ವೋ ಆಲೋಚೇತಿ, ಗಾಮೋ ನೋ ಆಲೋಚೇತಿ.

೨೯೩. ಆಮನ್ತಣಂ ಪುಬ್ಬಮಸನ್ತಂವ. ಆಮನ್ತಣಂ ಪುಬ್ಬಮವಿಜ್ಜಮಾನಂ ವಿಯ ಹೋತಿ ತುಮ್ಹಾಮ್ಹಸದ್ದಾನಮಾದೇಸವಿಸಯೇ, ದೇವದತ್ತ ತವ ಪರಿಗ್ಗಹೋ, ಆಮನ್ತಣನ್ತಿ ಕಿಂ? ಕಮ್ಬಲೋ ತೇ ಪರಿಗ್ಗಹೋ, ಪುಬ್ಬಮಿತಿ ಕಿಂ? ‘ಮಯೇತಂ ಸಬ್ಬಮಕ್ಖಾತಂ, ತುಮ್ಹಾಕಂ ದ್ವಿಜಪುಙ್ಗವಾ ¶ , ಪರಸ್ಸ ಹಿ ಅವಿಜ್ಜಮಾನತ್ತೇ ‘ಅಪಾದಾದೋ’ತಿ ಪಟಿಸೇಧೋ ನ ಸಿಯಾ. ಇವಾತಿ ಕಿಂ? ಸವನಂ ಯಥಾ ಸಿಯಾ.

ಸಮಾನಾಧಿಕರಣೇ ಪರತೋ ಸಾಮಞ್ಞವಚನಮಾಮನ್ತಣಮಸನ್ತಂ ವಿಯ ನ ಹೋತಿ, ಮಾಣವಕ ಜಟಿಲಕ ತೇ ಪರಿಗ್ಗಹೋ. ಪರಸ್ಸಾವಿಜ್ಜಮಾನತ್ತೇಪಿ ಪುಬ್ಬರೂಪಮುಪಾದಾಯಾದೇಸೋ ಹೋತಿ, ಸಾಮಞ್ಞವಚನನ್ತಿ ಕಿಂ? ದೇವದತ್ತ ಮಾಣವಕ ತವ ಪರಿಗ್ಗಹೋ, ಏಕತ್ಥೇತಿ ಕಿಂ? ದೇವದತ್ತ ಯಞ್ಞದತ್ತ ತುಮ್ಹಂ ಪರಿಗ್ಗಹೋ.

ಬಹೂಸು ವತ್ತಮಾನಮಾಮನ್ತಣಂ ಸಾಮಞ್ಞವಚನಮೇಕತ್ಥೇ ಅವಿಜ್ಜಮಾನಂ ವಿಯ ವಾ ನ ಹೋತಿ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಗುಣವನ್ತೋ ತುಮ್ಹಾಕಂ ಪರಿಗ್ಗಹೋ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಗುಣವನ್ತೋ ವೋ ಪರಿಗ್ಗಹೋ.

ಇತಿ ಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನೇ ಬ್ಯಾಕರಣೇ ವುತ್ತಿಯಂ

ಸ್ಯಾದ್ಯನ್ತಂ ಸ್ಯಾದ್ಯನ್ತೇನ ಸಹೇಕತ್ಥಂ ಹೋತೀತಿ ಇದಮಧಿಕತಂ ವೇದಿತಬ್ಬಂ, ಸೋ ಚ ಭಿನ್ನತ್ಥಾನಮೇಕತ್ಥೀಭಾವೋ ಸಮಾಸೋತಿ ವುಚ್ಚತೇ.

೨. ಅಸಙ್ಖ್ಯಂವಿಭತ್ತಿ ಸಮ್ಪತ್ತಿ ಸಮೀಪ ಸಾಕಲ್ಯಾಭಾವ ಯಥಾ ಪಚ್ಛಾಯುಗಪದತ್ಥೇ.

ಅಸಙ್ಖ್ಯಂ ¶ , ಸ್ಯಾದ್ಯನ್ತಂ ವಿಭತ್ಯಾದೀನಮತ್ಥೇ ವತ್ತಮಾನಂ ಸ್ಯಾದ್ಯನ್ತೇನ ಸಹೇಕತ್ಥಂ ಭವತಿ, ತತ್ಥ ವಿಭತ್ಯತ್ಥೇ ತಾವ ಇತ್ಥೀಸು ಕಥಾ ಪವತ್ತಾ ಅಧಿತ್ಥಿ. ಸಮ್ಪತ್ತಿ ದ್ವಿಧಾ ಅತ್ತಸಮ್ಪತ್ತಿ ಸಮಿದ್ಧಿ ಚ, ಸಮ್ಪನ್ನಂ ಬ್ರಹ್ಮಂ ಸಬ್ರಹ್ಮಂ ಲಿಚ್ಛವೀನಂ, ಸಮಿದ್ಧಿ ಭಿಕ್ಖಾನಂ ಸುಭಿಕ್ಖಂ. ಸಮೀಪೇ ಕುಮ್ಭಸ್ಸ ಸಮೀಪಮುಪಕುಮ್ಭಂ. ಸಾಕಲ್ಯೇಸತಿಣಮಜ್ಝೋಹರತಿ, ಸಾಗ್ಯಧೀತೇ. ಅಭಾವೋ ಸಮ್ಬನ್ಧಿಭೇದಾ ಬಹುವಿಧೋ, ತತ್ರ ಇದ್ಧಾಭಾವೇ-ವಿಗತಾ ಇದ್ಧಿ ಸದ್ದಿಕಾನಂ ದುಸ್ಸದ್ದಿಕಂ, ಅತ್ಥಾಭಾವೇ-ಅಭಾವೋ ಮಕ್ಖಿಕಾನಂ ನಿಮ್ಮಕ್ಖಿಕಂ, ಅಹಿಕ್ಕಮಾಭಾವೇ-ಅತಿಗತಾನಿ ತಿಣಾನಿ ನಿತ್ತಿಣಂ, ಸಮ್ಪತ್ಯಾಭಾವೇ-ಅತಿಗತಂ ಲಹುಪಾವುರಣಂ ಅತಿಲಹುಪಾವುರಣಂ, ಲಹುಪಾವುರಣಸ್ಸ ನಾಯಮುಪಭೋಗಕಾಲೋತಿ ಅತ್ಥೋ. ಯಥಾ ಏತ್ಥಾ-ನೇಕವಿಧೋ, ತತ್ರ ಯೋಗ್ಗತಾಯಂ-ಅನುರೂಪಂ ಸುರೂಪೋವಹತಿ, ವಿಚ್ಛಾಯಂ-ಅನ್ವದ್ಧಮಾಸಂ, ಅತ್ಥಾನತಿವತ್ತಿಯಂ-ಯಥಾಸತ್ತಿ, ಸದಿಸತ್ತೇ, ಸದಿಸೋ ಕಿಖಿಯಾ ಸಕಿಖಿ, ಆನುಪುಬ್ಬಿಯೇ-ಅನುಜೇಟ್ಠಂ, ಪಚ್ಛಾದತ್ಥೇಅನುರಥಂ, ಯುಗಪದತ್ಥೇ-ಸಚಕ್ಕಂ ನಿಧೇಹಿ.

ಯಥಾಸದ್ದೋ ತುಲ್ಯತ್ಥೇ ವತ್ತಮಾನೋ ಸ್ಯಾದ್ಯನ್ತೇನ ಸಹೇಕತ್ಥೋ ನ ಭವತಿ, ಯಥಾ ದೇವದತ್ತೋ ತಥಾ ಯಞ್ಞದತ್ತೋ.

ಯಾವಸದ್ದೋ-ವಧಾರಣೇ ವತ್ತಮಾನೋ ಸ್ಯಾದ್ಯನ್ತೇನ ಸಹೇಕತ್ಥೋ ಭವತಿ, ಅವಧಾರಣ ಮೇತ್ತಕತಾ ಪರಿಚ್ಛೇದೋ, ಯಾವಾಮತ್ತಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೇ ಆಮನ್ತಯ, ಯಾವಜೀವಂ, ಅವಧಾರಣೇತಿ ಕಿಂ? ಯಾವ ದಿನ್ನಂ ತಾವ ಭುತ್ತಂ, ನಾವಧಾರಯಾಮಿ ಕಿತ್ತಕಂ ಮಯಾ ಭುತ್ತನ್ತಿ.

೫. ಪಯ್ಯಪಾ ¶ ಬಹಿ ತಿರೋ ಪುರೇ ಪಚ್ಛಾ ವಾ ಪಞ್ಚಮ್ಯಾ.

ಪರಿಆದಯೋ ಪಞ್ಚಮ್ಯನ್ತೇನ ಸಹೇಕತ್ಥಾ ಹೋನ್ತಿ ವಾ, ಪರಿಪಬ್ಬತಂ ವಸ್ಸಿ ದೇವೋ ಪರಿಪಬ್ಬತಾ, ಅಪಪಬ್ಬತಂ ವಸ್ಸಿ ದೇವೋ ಅಪಪಬ್ಬತಾ, ಆಪಾಟಲಿಪುತ್ತಂ ವಸ್ಸಿ ದೇವೋ ಆಪಾಟಲಿಪುತ್ತಾ, ಬಹಿಗಾಮಂ ಬಹಿ ಗಾಮಾ, ತಿರೋಪಬ್ಬತಂ ತಿರೋಪಬ್ಬತಾ, ಪುರೇಭತ್ತಂ ಪುರೇಭತ್ತಾ, ಪಚ್ಛಾಭತ್ತಂ ಪಚ್ಛಾಭತ್ತಾ, ವೇತಾಧಿಕಾರೋ.

ಅನುಸದ್ದೋ ಸಾಮೀಪ್ಯೇ ಆಯಾಮೇ ಚ ವತ್ತಮಾನೋ ಸ್ಯಾದ್ಯನ್ತೇನ ಸಹೇಕತ್ಥೋ ಹೋತಿ ವಾ, ಅನುವನಮಸನಿ ಗತಾ, ಅನುಗಙ್ಗಂ ಬಾರಾಣಸೀ, ಸಮೀಪಾಯಾಮೇಸ್ವೀತಿ ಕಿಂ? ರಕ್ಖಮನುವಿಜ್ಜೋತತೇ ವಿಜ್ಜು.

ತಿಟ್ಠಗುಪ್ಪಭುತೀನಿ ಏಕತ್ಥೀಭಾವವಿಸಯೇ ನಿಪಾತೀಯನ್ತೇ, ತಿಟ್ಠನ್ತೀ ಗಾವೋ ಯಸ್ಮಿಂ ಕಾಲೇ ತಿಟ್ಠಗು ಕಾಲೋ, ವಹಗ್ಗು ಕಾಲೋ. ಆಯತೀಗವಂ, ಖಲೇಯವಂ, ಲೂನಯವಂ ಲೂಯಮಾನಯವಮಿಚ್ಚಾದಿ, ಚ್ಯನ್ತೋ ಪೇತ್ಥ ಕೇಸಾ ಕೇಸಿ, ದಣ್ಡಾ ದಣ್ಡಿ, ತಥಾ ವೇಲಾಪ್ಪಭಾವನತ್ಥೋಪಿ, ಪಾತೋ ನಹಾನಂ ಪಾತರಹಾನಂ, ಸಾಯಂ ನಯಾನಂ ಸಾಯನಹಾನಂ, ಪಾತಕಾಲಂ ಸಾಯಕಾಲಂ, ಪಾತಮೇಘಂ ಸಾಯಮೇಘಂ, ಪಾತಮಗ್ಗಂ ಸಾಯಮಗ್ಗಂ.

೮. ಓರೇ ಪರಿ ಪಟಿ ಪಾರೇ ಮಜ್ಝೇ ಹೇಟ್ಠುದ್ಧಾಧೋ-ನ್ತೋವಾಛಟ್ಠಿಯಾ. ಓರಾದಯೋ ಸದ್ದಾ ಛಟ್ಠಿಯನ್ತೇನ ಸಹೇಕತ್ಥಾ ವಾ ಹೋನ್ತಿ, ಏಕಾರನ್ತತ್ತಂ ನಿಪಾತನತೋ, ಓರೇಗಙ್ಗಂ, ಪರಿಸಿಖರಂ, ಪಟಿಸೋತಂ, ಪಾರೇಯಮುನಂ, ಮಜ್ಝೇಗಙ್ಗಂ, ಹೇಟ್ಠಾಪಾಸಾದಂ, ಉದ್ಧಗಙ್ಗಂ, ಅಧೋಗಙ್ಗಂ, ಅನ್ಥೋಪಾಸಾದಂ, ಪುನ ವಾವಿಧಾನಾ ‘ಗಙ್ಗಾಓರ’ ಮಿಚ್ಚಾದೀಪಿ ಹೋನ್ತಿ.

ಯದೇತಮತಿಕ್ಕನ್ತಮೇಕತ್ಥಂ ¶ , ತಂ ನಪುಂಸಕಲಿಙ್ಗಂ ವೇದಿತಬ್ಬಂ, ತಥಾ ಚೇವೋದಾಹಟಂ, ವಾ ಕ್ವಚಿ ಬಹುಲಾಧಿಕಾರಾ, ಯಥಾಪರಿಸಂ ಯಥಾಪರಿಸಾಯ, ಸಕಾಯ ಸಕಾಯ ಪರಿಸಾಯಾತಿ ಅತ್ಥೋ.

ಅಮಾದಿ ಸ್ಯಾದ್ಯನ್ತಂ ಸ್ಯಾದ್ಯನ್ತೇನ ಸಹ ಬಹುಲಮೇಕತ್ಥಂ ಹೋತಿ ಗಾಮಂ ಗತೋ ಗಾಮಗತೋ, ಮುಹುತ್ತಂ ಸುಖಂ ಮುಹುತ್ತಸುಖಂ, ವುತ್ತಿಯೇವೋಪಪದಸಮಾಸೇ ಕುಮ್ಭಕಾರೋ, ಸಪಾಕೋ, ತನ್ತವಾಯೋ, ವರಾಹರೋ. ನ್ತಮಾನಕ್ತವನ್ತೂತಿ ವಾಕ್ಯಮೇವ, ಧಮ್ಮಂ ಸುಣನ್ತೋ, ಧಮ್ಮಂ ಸುಣಮಾನೋ, ಓದನಂ ಭುತ್ತವಾ.

ರಞ್ಞಾ ಹತೋ ರಾಜಹತೋ, ಅಸಿನಾ ಛಿನ್ನೋ ಅಸಿಚ್ಛಿನ್ನೋ, ಪಿತುಸದಿಸೋ, ಪಿತುಸಮೋ, ಸುಖಸಹಗತಂ, ದಧಿನಾ ಉಪಸಿತ್ತಂ ಭೋಜನಂ ದಧಿಭೋಜನಂ, ಗುಳೇನ ಮಿಸ್ಸೋ ಓದನೋ ಗುಳೋದನೋ, ವುತ್ತಿಪದೇನೇವೋಪಸಿತ್ತಾದಿಕಿರಿಯಾಯಾಖ್ಯಾಪನತೋ ನತ್ಥಾಯುತ್ತತ್ಥತಾ. ಕ್ವಚಿ ವುತ್ತಿಯೇವ ಉರಗೋ, ಪಾದಪೋ. ಕ್ವಚಿ ವಾಕ್ಯಮೇವ ಫರಸುನಾ ಛಿನ್ನವಾ, ದಸ್ಸನೇನ ಪಹಾತಬ್ಬಾ.

ಬುದ್ಧಸ್ಸ ದೇಯ್ಯಂ ಬುದ್ಧದೇಯ್ಯಂ, ಯೂಪಾಯ ದಾರು ಯೂಪಾದಾರು, ರಜನಾಯ ದೋಣಿ ರಜನದೋಣಿ. ಇಧ ನ ಹೋತಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ದಾತಬ್ಬಂ. ಕಥಂ ‘ಏತದತ್ಥೋ ಏತದತ್ಥಾ ಏತದತ್ಥ’ನ್ತಿ? ಅಞ್ಞಪದತ್ಥೇ ಭವಿಸ್ಸತಿ.

ಸವರೇಹಿ ಭಯಂ ಸವರಭಯಂ, ಗಾಮನಿಗ್ಗತೋ, ಮೇಥುನಾಪೇತೋ, ಕ್ವಚಿ ವುತ್ತಿಯೇವ ಕಮ್ಮಜಂ, ಚಿತ್ತಜಂ, ಇಧ ನ ಹೋತಿ ರುಕ್ಖಾ ಪತಿತೋ.

ರಞ್ಞೋ ¶ ಪುರಿಸೋ ರಾಜಪುರಿಸೋ. ಬಹುಲಾಧಿಕಾರಾ ನ್ತಮಾನನಿದ್ಧಾರಿಯಪೂರಣಭಾವತಿತ್ತತ್ಥೇಹಿ ನ ಹೋತಿ-ಮಮಾನುಕುಬ್ಬಂ, ಮಮಾನುಕುರುಮಾನೋ, ಗುನ್ನಂ ಕಣ್ಹಾ ಸಮ್ಪನ್ನಖೀರತಮಾ, ಸಿಸ್ಸಾನಂ ಪಞ್ಚಮೋ, ಪಟಸ್ಸ ಸುಕ್ಕತಾ, ಕ್ವಚಿ ಹೋತೇವ-ವತ್ತಮಾನಸಾಮೀಪ್ಯಂ, ಕಥಂ ‘ಬ್ರಾಹ್ಮಣಸ್ಸ ಸುಕ್ಕಾ ದನ್ತಾ’ತಿ? ಸಾಪೇಕ್ಖತಾಯ ನ ಹೋತಿ. ಇಧ ಪನ ಹೋತೇವ ‘ಚನ್ದನಗನ್ಧೋ, ನದಿಘೋಸೋ, ಕಞ್ಞಾರೂಪಂ, ಕಾಯಸಮ್ಫಸ್ಸೋ, ಫಲರಸೋ’ತಿ, ಫಲಾನಂ ತಿತ್ತೋ, ಫಲಾನಮಾಸಿತೋ, ಫಸಾನಂ ಸುಹಿತೋ.

ಬ್ರಾಹ್ಮಣಸ್ಸ ಉಚ್ಚಂ ಗೇಹನ್ತಿ ಸಾಪೇಕ್ಖತಾಯ ನ ಹೋತಿ, ‘ರಞ್ಞೋ ಪಾಟಲಿಪುತ್ತಕಸ್ಸ ಧನ’ನ್ತಿ ಧನಸಮ್ಬನ್ಧೇ ಛಟ್ಠೀತಿ ಪಾಟಲಿಪುತ್ತಕೇನ ಸಮ್ಬನ್ಧಾಭಾವಾ ನ ಹೇಸ್ಸತಿ, ‘ರಞ್ಞೋ ಗೋ ಚ ಅಸ್ಸೋ ಚ ಪುರಿಸೋ ಚಾ’ತಿ ಭಿನ್ನತ್ಥತಾಯ ವಾಕ್ಯಮೇವ, ‘ರಞ್ಞೋ ಗವಾಸ್ಸಪುರಿಸಾ ರಾಜಗವಾಸ್ಸಪುರಿಸಾ’ತಿ ವುತ್ತಿ ಹೋತೇವೇಕತ್ತಿಭಾವೇ.

ದಾನೇ ಸೋಣ್ಡೋ ದಾನಸೋಣ್ಡೋ, ಧಮ್ಮರತೋ, ದಾನಾಭಿರತೋ. ಕ್ವಚಿ ವುತ್ತಿಯೇವ ಕುಚ್ಛಿಸಯೋ, ಥಲಟ್ಠೋ, ಪಙ್ಕಜಂ, ಸರೋರುಹಂ. ಇಧ ನ ಹೋತಿ ಭೋಜನೇ ಮತ್ತಞ್ಞುತಾ, ಇನ್ದ್ರಿಯೇಸು ಗುತ್ತದ್ವಾರತಾ, ಆಸನೇ ನಿಸಿನ್ನೋ, ಆಸನೇ ನಿಸೀದಿತಬ್ಬಂ.

ವಿಸೇಸನಂ ಸ್ಯಾನ್ತಂ ವಿಸೇಸ್ಸೇನ ಸ್ಯಾದ್ಯನ್ತೇನ ಸಮಾನಾಧಿಕರಣೇನ ಸಹೇಕತ್ಥಂ ಹೋತಿ, ನೀಲಞ್ಚ ತಂ ಉಪ್ಪಲಞ್ಚೇತಿ ನೀಲುಪ್ಪಲಂ, ಛಿನ್ನಞ್ಚ ತಂ ಪರುಳ್ಹಞ್ಚೇತಿ ಛಿನ್ನಪರಳ್ಹಂ, ಸತ್ಥೀವ ಸತ್ಥೀ, ಸತ್ಥೀ ಚ ಸಾ ಸಾಮಾ ಚೇತಿ ಸತ್ಥಿಸಾಮಾ, ಸೀಹೋವ ಸೀಹೋ, ಮುನಿ ಚ ಸೋ ಸೀಹೋ ಚೇತಿ ಮುನಿಸೀಹೋ, ಸೀಲಮೇವ ಧನಂ ಸೀಲಧನಂ.

ಕ್ವಚಿ ¶ ವಾಕ್ಯಮೇವ ಪುಣ್ಣೋ ಮನ್ತಾಣಿಪುತ್ತೋ, ಚಿತ್ತೋ ಗಹಪತಿ. ಕ್ವಚಿ ವುತ್ತಿಯೇವ ಕಣ್ಹಸಪ್ಪೋ, ಲೋಹಿತಸಾಲಿ, ವಿಸೇಸನನ್ತಿ ಕಿಂ? ತಚ್ಛಕೋ ಸಪ್ಪೋ, ಏಕತ್ಥೇನೇತಿ ಕಿಂ? ಕಾಳಮ್ಹಾ ಅಞ್ಞೋ. ಕಥಂ ‘ಪತ್ತಜೀವಿಕೋ, ಆಪನ್ನಜೀವಿಕೋ, ಮಾಸಜಾತೋ’ತಿ? ಅಞ್ಞಪದತ್ಥೇ ಭವಿಸ್ಸತಿ.

ನಞಿಚ್ಚೇತಂ ಸ್ಯಾದ್ಯನ್ತಂ ಸ್ಯಾದ್ಯನ್ತೇನ ಸಹೇಕತ್ಥಂ ಹೋತಿ, ನ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಅಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ, ಬಹುಲಾಧಿಕಾರತೋ ಅಸಮತ್ಥತ್ಥೇಹಿ, ಕೇಹಿಚಿ ಹೋತಿ ‘ಅಪುನಗೇಯ್ಯಾ ಗಾಥಾ, ಅನೋಕಾಸಂ ಕಾರೇತ್ವಾ, ಅಮೂಲಾ ಮೂಲಂ ಗನ್ತ್ವಾ. ಈಸಂಕಳಾರೋ, ಈಸಂಪಿಙ್ಗಲೋತಿ ‘ಸ್ಯಾದಿ ಸ್ಯಾದಿನೇ’ತಿ ಸಮಾಸೋ, ವಾಕ್ಯಮೇವ ವಾತಿಪ್ಪಸಙ್ಗಾಭಾವಾ.

೧೩. ಕುಪಾದಯೋ ನಿಚ್ಚಮಸ್ಯಾದಿವಿಧಿಮ್ಹಿ.

ಕುಸದ್ದೋ ಪಾದಯೋ ಚ ಸ್ಯಾದ್ಯನ್ತೇನ ಸಹೇಕತ್ಥಾ ಹೋನ್ತಿ ನಿಚ್ಚಂ ಸ್ಯಾದಿವಿಧಿವಿಸಯತೋ-ಞತ್ಥ, ಕುಚ್ಛಿತೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಕುಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ, ಈಸಕಂ ಉಣ್ಹಂ ಕದುಣ್ಹಂ, ಪನಾಯಕೋ, ಅಭಿಸೇಕೋ, ಪಕರಿತ್ವಾ, ಪಕತಂ, ದುಪ್ಪುರಿಸೋ, ದುಕ್ಕಟಂ, ಸುಪುರಿಸೋ, ಸುಕತಂ, ಅಭಿತ್ಥುತಂ, ಅತಿತ್ಥುತಂ, ಆಕಳಾರೋ, ಆಬದ್ಧೋ.

(೯) ‘‘ಪಾದಯೋ ಗತಾದ್ಯತ್ಥೇ ಪಠಮಾಯ’’. ಪಗತೋ ಆಚರಿಯೋ ಪಾಚರಿಯೋ, ಪನ್ತೇವಾಸೀ.

(೧೦) ‘‘ಅಚ್ಚಾದಯೋ ಕನ್ತಾದ್ಯತ್ಥೇ ದುತಿಯಾಯ’’. ಅತಿಕ್ಕನ್ತೋ ಮಞ್ಚಮತಿಮಞ್ಚೋ, ಅತಿಮಾಲೋ.

(೧೧) ‘‘ಅವಾದಯೋ ¶ ಕುಟ್ಠಾದ್ಯತ್ಥೇ ತತಿಯಾಯ’’. ಅವಕುಟ್ಠಂ ಕೋಕಿಲಾಯ ವನಂ ಅವಕೋಕಿಲಂ, ಅವಮಯೂರಂ.

(೧೨) ‘‘ಪರಿಯಾದಯೋ ಗಿಲಾನಾದ್ಯತ್ಥೇ ಚತುತ್ಥಿಯಾ’’. ಪರಿಗಿಲಾನೋ ಅಜ್ಝೇನಾಯ ಪರಿಯಜ್ಝೇನೋ.

(೧೩) ‘‘ನ್ಯಾದಯೋ ಕನ್ತಾದ್ಯತ್ಥೇ ಪಞ್ಚಮಿಯಾ’’.

ನಿಕ್ಖನ್ತೋ ಕೋಸಮ್ಬಿಯಾ ನಿಕ್ಕೋಸಮ್ಪಿ, ಅಸ್ಯಾದಿವಿಧಿಮ್ಹೀತಿ ಕಿಂ? ರುಕ್ಖಂ ಪತಿ ವಿಜ್ಜೋತತೇ.

ಚೀಪ್ಪಚ್ಚಯನ್ತೋ ಕಿರಿಯತ್ಥೇಹಿ ಸ್ಯಾದ್ಯನ್ತೇಹಿ ಸಹೇಕತ್ಥೋ ಹೋತಿ, ಮಲಿನೀಕರಿಯ.

ಭೂಸನಾದಿಸ್ವತ್ಥೇ ಸ್ವಲಮಾದಯೋ ಸದ್ದಾ ಕಿರಿಯತ್ಥೇಹಿ ಸ್ಯಾದ್ಯನ್ತೇಹಿ ಸಹೇಕತ್ಥಾ ಹೋನ್ತಿ, ಅಲಂಕರಿಯ, ಸಕ್ಕಚ್ಚ, ಅಸಕ್ಕಚ್ಚ. ಭೂಸನಾದೀಸೂತಿ ಕಿಂ? ಅಲಂಭುತ್ವಾ ಗತೋ, ಸಕ್ಕತ್ವಾ ಗತೋ, ಅಸಕ್ಕತ್ವಾ ಗತೋ, ಪರಿಯತ್ತಂ ಸೋಭನಮಸೋಭನನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ.

ಅಞ್ಞೇ ಚ ಸದ್ದಾ ಕಿರಿಯತ್ಥೇಹಿ ಸ್ಯಾದ್ಯನ್ತೇಹಿ ಸಹ ಬಹುಲಮೇಕತ್ಥಾ ಭವನ್ತಿ, ಪುರೋಭೂಯ, ತಿರೋಭೂಯ, ತಿರೋಕರಿಯ, ಉರಸಿಕರಿಯ, ಮನಸಿಕರಿಯ, ಮಜ್ಝೇಕರಿಯ, ತುಣ್ಹೀಭೂಯ.

ಅನೇಕಂ ¶ ಸ್ಯಾದ್ಯನ್ತಮಞ್ಞಸ್ಸ ಪದಸ್ಸತ್ಥೇ ಏಕತ್ಥಂ ವಾ ಹೋತಿ, ಬಹೂನಿ ಧನಾನಿ ಯಸ್ಸ ಸೋ ಬಹುಧನೋ, ಲಮ್ಬಾ ಕಣ್ಣಾ ಯಸ್ಸ ಸೋ ಲಮ್ಬಕಣ್ಣೋ, ವಜಿರಂ ಪಾಣಿಮ್ಹಿ ಯಸ್ಸ ಸೋಯಂ ವಜಿರಪಾಣಿ, ಮತ್ತಾ ಬಹವೋ ಮಾತಙ್ಗಾ ಏತ್ಥ ಮತ್ತಬಹುಮಾತಙ್ಗಂ ವನಂ, ಆರುಳ್ಹೋ ವಾನರೋ ಯಂ ರುಕ್ಖಂ ಸೋ ಆರುಳ್ಹವಾನರೋ, ಜಿತಾನಿ ಇನ್ದ್ರಿಯಾನಿ ಯೇನ ಸೋ ಜಿತಿನ್ದ್ರಿಯೋ, ದಿನ್ನಂ ಭೋಜನಂ ಯಸ್ಸ ಸೋ ದಿನ್ನಭೋಜನೋ, ಅಪಗತಂ ಕಾಳಕಂ ಯಸ್ಮಾ ಪಟಾ ಸೋ-ಯಮಪಗತಕಾಳಕೋ, ಉಪಗತಾ ದಸ ಯೇಸಂ ತೇ ಉಪದಸಾ, ಆಸನ್ನದಸಾ, ಅದೂರದಸಾ, ಅಧಿಕದಸಾ, ತಯೋ ದಸ ಪರಿಮಾಣಮೇಸಂ ತಿದಸಾ, ಕಥಂ ದಸಸದ್ದೋ ಸಙ್ಖ್ಯಾನೇ ವತ್ತತೇ? ಪರಿಮಾಣಸದ್ದಸನ್ನಿಧಾನಾ, ಯಥಾ ಪಞ್ಚ ಪರಿಮಾಣಮೇಸಂ ಪಞ್ಚಕಾ ಸಕುನಾತಿ, ದ್ವೇ ವಾ ತಯೋ ವಾ ಪರಿಮಾಣಮೇಸಂ ದ್ವತ್ತಯೋ ವಾಸದ್ದತ್ಥೇ ವಾ ದ್ವೇ ವಾ ತಯೋ ವಾ ದ್ವತ್ತಯೋ.

ದಕ್ಖಿಣಸ್ಸಾ ಚ ಪುಬ್ಬಸ್ಸಾ ಚ ದಿಸಾಯ ಯದನ್ತರಾಳಂ ದಕ್ಖಿಣಪುಬ್ಬಾ ದಿಸಾ, ದಕ್ಖಿಣಾ ಚ ಸಾ ಪುಬ್ಬಾ ಚಾತಿ ವಾ, ಸಹ ಪುತ್ತೇನಾಗತೋ ಸಪುತ್ತೋ, ಸಲೋಮಕೋ ವಿಜ್ಜಮಾನಲೋಮಕೋತಿ ಅತ್ಥೋ, ಏವಂ ಸಪಕ್ಖಕೋ, ಅತ್ಥೀ ಖೀರಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೀತಿ ಅತ್ಥಿಸದ್ದೋ ವಿಜ್ಜಮಾನತ್ಥೇ ನಿಪಾತೋ, ಕ್ವಚಿ ಗತತ್ಥತಾಯ ಪದನ್ತರಾನಮಪ್ಪಯೋಗೋ, ಕಣ್ಠಟ್ಠಾ ಕಾಳಾ ಅಸ್ಸ ಕಣ್ಠೇಕಾಳೋ, ಓಟ್ಠಸ್ಸ ಮುಖಮಿವ ಮುಖಮಸ್ಸ ಓಟ್ಠಮುಖೋ, ಕೇಸಸಙ್ಘಾತೋ ಚೂಳಾ ಅಸ್ಸ ಕೇಸಚೂಳೋ, ಸುವಣ್ಣವಿಕಾರೋ ಅಲಙ್ಕಾರೋ ಅಸ್ಸ ಸುವಣ್ಣಾಲಙ್ಕಾರೋ, ಪಪತಿತಂ ಪಣ್ಣಮಸ್ಸ ಪಪತಿತಪಣ್ಣೋ, ಪಪಣ್ಣೋ, ಅವಿಜ್ಜಮಾನಾ ಪುತ್ತಾ ಅಸ್ಸ ಅವಿಜ್ಜಮಾನಪುತ್ತೋ, ನ ಸನ್ತಿ ಪುತ್ತಾ ಅಸ್ಸ ಅಪುತ್ತೇ, ಕ್ವಚಿ ನ ಹೋತಿ ಪಞ್ಚ ಭುತ್ತವನ್ತೋ ಅಸ್ಸ ಭಾತುನೋ ಪುತ್ತೋ ಅಸ್ಸ ಅತ್ಥೀತಿ ಬಹುಲಾಧಿಕಾರತೋ.

೧೮. ತತ್ಥ ಗಹೇತ್ವಾ ತೇನ ಪಹರಿತ್ವಾ ಯುದ್ಧೇ ಸರೂಪಂ.

ಸತ್ತಮ್ಯನ್ತಂ ¶ ತತಿಯನ್ತಞ್ಚ ಸರೂಪಮನೇಕಂ ತತ್ಥ ಗಹೇತ್ವಾ ತೇನ ಪಹರಿತ್ವಾ ಯುದ್ಧೇ-ಞ್ಞಪದತ್ಥೇ ಏಕತ್ಥಂ ವಾ ಹೋತಿ, ಕೇಸೇಸು ಚ ಕೇಸೇಸು ಚ ಗಹೇತ್ವಾ ಯುದ್ಧಂ ಪವತ್ತಂ ಕೇಸಾಕೇಸಿ, ದಣ್ಡೇಹಿ ಚ ದಣ್ಡೇಹಿ ಚ ಪಹರಿತ್ವಾ ಯುದ್ಧಂ ಪವತ್ತಂ ದಣ್ಡಾದಣ್ಡಿ, ಮುಟ್ಠಾಮುಟ್ಠಿ, ‘‘ಚಿ ವೀತಿಯಾರೇ’’ (೩-೫೧) ತಿ ಚಿ ಸಮಾಸನ್ತೋ, ‘‘ಚಿಸ್ಮಿಂ’’ (೩.೬೬) ತಿ ಅಕಾರೋ. ತತ್ಥ ತೇನೇತಿ ಕಿಂ? ಕಾಯಞ್ಚ ಕಾಯಞ್ಚ ಗಹೇತ್ವಾ ಯುದ್ಧಂ ಪವತ್ತಂ. ಗಹೇತ್ವಾ ಪಹರಿತ್ವಾತಿ ಕಿಂ? ರಥೇ ಚ ರಥೇ ಚ ಠತ್ವಾ ಯುದ್ಧಂ ಪವತ್ತಿ. ಯುದ್ಧೇತಿ ಕಿಂ? ಹತ್ಥೇ ಚ ಹತ್ಥೇ ಚ ಗಹೇತ್ವಾ ಸಖ್ಯಂ ಪವತ್ತಂ. ಸರೂಪನ್ತಿ ಕಿಂ? ದಣ್ಡೇಹಿ ಚ ಮುಸಲೇಹಿ ಚ ಪಹರಿತ್ವಾ ಯುದ್ಧ ಪವತ್ತಂ.

ಅನೇಕಂ ಸ್ಯಾದ್ಯನ್ತಂ ಚತ್ಥೇ ಏಕತ್ಥಂ ವಾ ಭವತಿ. ಸಮುಚ್ಚಯೋನ್ವಾಚಯೋ ಇತರೀತರಯೋಗೋ ಸಮಾಹಾರೋ ಚ ಚ ಸದ್ದತ್ಥಾ, ತತ್ಥ ಸಮುಚ್ಚಯಾನ್ವಾಚಯೇಸು ನೇಕತ್ಥೀಭಾವೋ ಸಮ್ಭವತಿ, ತೇಸು ಹಿ ಸಮುಚ್ಚಯೋ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞನಿರಪೇಕ್ಖಾ ನಮತ್ತಪ್ಪಧಾನಾನಂ ಕತ್ಥಚಿ ಕಿರಿಯಾವಿಸೇಸೇ ಚೀಯಮಾನತಾ, ಯಥಾ ‘ಧವೇ ಚ ಖದಿರೇ ಚ ಪಲಾಸೇ ಚ ಛಿನ್ದಾ’ತಿ. ಅನ್ವಾಚಯೋ ಚ ಯತ್ಥೇಕೋ ಪಧಾನಭಾವೇನ ವಿಧೀಯತೇ ಅಪರೋ ಚ ಗುಣಭಾವೇನ, ಯಥಾ ‘ಭಿಕ್ಖಞ್ಚರ ಗಾವೋ ಚಾನಯೇ’ತಿ. ಇತರದ್ವಯೇ ತು ಸಮ್ಭವತಿ, ತೇಸು ಹಿ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಸಾಪೇಕ್ಖಾನಮವಯವಭದಾನುಗತೋ ಇತರೀತರಯೋಗೋ, ಯಥಾ ‘ಸಾರಿಪುತ್ತಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನಾ’ತಿ, ಅಸ್ಸಾವಯವಪ್ಪಧಾನತ್ತಾ ಬಹುವಚನಮೇವ. ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಸಾಪೇಕ್ಖಾನಮೇವ ತಿರೋಹಿತಾವಯವಭೇದೋ ಸಮುದಾಯಪ್ಪಧಾನೋ ಸಮಾಹಾರೋ, ಯಥಾ ‘ಛತ್ತುಪಾಹನ’ನ್ತಿ, ಅಸ್ಸ ಪನ ಸಮುದಾಯಪ್ಪಧಾನತ್ತಾ ಏಕವಚನಮೇವ.

ತೇ ¶ ಚ ಸಮಾಹಾರೀತರೀತರಯೋಗಾ ಬಹುಲಂ ವಿಧಾನಾ ನಿಯತವಿಸಯಾಯೇವ ಹೋನ್ತಿ, ತತ್ರಾಯಂ ವಿಸಯವಿಭಾಗೋ ನಿರುತ್ಥಿಪಿಟಕಾಗತೋ-ಪಾಣಿತೂರಿಯಯೋಗ್ಗಸೇನಙ್ಗಾನಂ, ನಿಚ್ಚವೇರೀನಂ, ಸಙ್ಖ್ಯಾಪರಿಮಾಣ-ಸಞ್ಞಾನಂ, ಖುದ್ದಜನ್ತುಕಾನಂ, ಪಚನಚಣ್ಡಾಲಾನಂ, ಚರಣಸಾಧಾರಣಾನಂ, ಏಕಜ್ಝಾಯನಪಾವಚನಾನಂ, ಲಿಙ್ಗವಿಸೇಸಾನಂ, ವಿವಿಧವಿರುದ್ಧಾನಂ ದಿಸಾನಂ, ನದೀನಞ್ಚ ನಿಚ್ಚಂ ಸಮಾಹಾರೇಕತ್ತಂ ಭವತಿ, ತಿಣರುಕ್ಖಪಸುಸಕುನಧನಧಞ್ಞಬ್ಯಞ್ಜನಜನಪ್ಪದಾನಂ ವಾ, ಅಞ್ಞೇಸಮಿತರೀತರಯೋಗೋವ.

ಪಾಣ್ಯಙ್ಗಾನಂ-ಚಕ್ಖುಸೋತಂ, ಮುಖನಾಸಿಕಂ, ಹನುಗೀವಂ, ಛವಿಮಂಸಲೋಹಿತಂ, ನಾಮರೂಪಂ, ಜರಾಮರಣಂ. ತುರಿಯಙ್ಗಾನಂ-ಅಲಸತಾಲಮ್ಬರಂ, ಮುರಜಗೋಮುಖಂ, ಸಙ್ಖದೇಣ್ಡಿಮಂ, ಮದ್ದವಿಕಪಾಣವಿಕಂ, ಗೀತವಾದಿತಂ, ಸಮ್ಮತಾಲಂ. ಯೋಗ್ಗಙ್ಗಾನಂ ಫಾಲಪಾಚನಂ, ಯುಗನಙ್ಗಲಂ. ಸೇನಙ್ಗಾನಂ-ಅಸಿಸತ್ತಿತೋಮರಪಿಣ್ಡಂ, ಅಸಿಚಮ್ಮಂ, ಧನುಕಲಾಪಂ, ಪಹರಣಾವರಣಂ. ನಿಚ್ಚವೇರೀನಂ-ಅಹಿನಕುಲಂ, ಬೀಳಾಲಮೂಸಿಕಂ, ಕಾಕೋಲೂಕಂ, ನಾಗಸುಪಣ್ಣಂ. ಸಙ್ಖ್ಯಾಪರಿಮಾಣ ಸಞ್ಞಾನಂ-ಏಕಕದುಕಂ, ದುಕತಿಕಂ, ತಿಕಚತುಕ್ಕಂ, ಚತುಕ್ಕಪಞ್ಚಕಂ, ದಸೇಕಾದಸಕಂ. ಖುದ್ದಜನ್ತುಕಾನಂ ಕೀಟಪಟಙ್ಗಂ, ಕುನ್ಥಕಿಪಿಲ್ಲಿಕಂ, ಡಂಸಮಕಸಂ, ಮಕ್ಖಿಕಕಿಪಿಲ್ಲಿಕಂ. ಪಚನಚಣ್ಡಾಲಾನಂ-ಓರಬ್ಭಿಕಸೂಕರಿಕಂ, ಸಾಕುನ್ತಿ ಕಮಾಗವಿಕಂ, ಸಪಾಕಚಣ್ಡಾಲಂ, ವೇನರಥಕಾರಂ, ಪುಕ್ಕುಸ ಛವಡಾಹಕಂ. ಚರಣಸಾಧಾರಣಾನಂ-ಅತಿಸಭಾರದ್ವಾಜಂ, ಕಠಕಲಾಪಂ, ಸೀಲಪಞ್ಞಾಣಂ, ಸಮಥವಿಪಸ್ಸನಂ, ವಿಜ್ಜಾಚರಣಂ. ಏಕಜ್ಝಾಯನಪಾವಚನಾನಂ ದೀಘಮಜ್ಝಿಮಂ, ಏಕುತ್ತರಸಂಯುತ್ತಕಂ, ಖನ್ಧಕವಿಭಙ್ಗಂ. ಲಿಙ್ಗವಿಸೇಸಾನಂ-ಇತ್ಥಿಪುಖಂ, ದಾಸಿದಾಸಂ, ಚೀವರಪಿಣ್ಡಪಾತಸೇನಾಸನಗಿಲಾನಪ್ಪಚ್ಚಯಭೇಸಜ್ಜಪರಿಕ್ಖಾರಂ, ತಿಣಕಟ್ಠಸಾಖಾಪಲಾಸಂ, ‘ಲಾಭೀ ಹೋತಿ ಚೀವರಪಿಣ್ಡಪಾತಸೇನಾ- ಸನಗಿಲಾನಪ್ಪಚ್ಚಯಭೇಸಜ್ಜಪರಿಕ್ಖಾರಾನ’ನ್ತಿಪಿ ದಿಸ್ಸತಿ. ವಿವಿಧವಿರುದ್ಧಾನಂ ಕುಸಲಾಕುಸಲಂ ¶ , ಸಾವಜ್ಜಾನವಜ್ಜಂ, ಹೀನಪ್ಪಣೀತಂ, ಕಣ್ಹಸುಕ್ಕಂ, ಛೇಕಪಾಪಕಂ. ದಿಸಾನಂ ಪುಬ್ಬಾಪರಂ, ದಕ್ಖಿಣುತ್ತರಂ, ಪುಬ್ಬದಕ್ಖಿಣಂ, ಪುಬ್ಬುತ್ತರಂ, ಅಧರುತ್ತರಂ, ಅಪರದಕ್ಖಿಣಂ, ಅಪರುತ್ತರಂ. ನದೀನಂ-ಗಙ್ಗಾಯಮುನಂ, ಮಹಿಸರಭು.

ತಿಣವಿಸೇಸಾನಂ-ಕಾಸಕುಸಂ ಕಾಸಕುಸಾ, ಉಸೀರಬೀರಣಂ ಉಸೀರಬೀರಣಾ, ಮುಞ್ಜಪಬ್ಬಜಂ ಮುಞ್ಜಪಬ್ಬಜಂ ಮುಞ್ಜಪಬ್ಬಜಾ. ರುಕ್ಖವಿಸೇಸಾನಂ ಖದಿರಪಲಾಸಂ ಖದಿರಪಲಾಸಾ, ವೋಸ್ಸಕಣ್ಣಂ ಧವಾಸ್ಸಕಣ್ಣಾ, ಪಿಲಕ್ಖನಿಗ್ರೋಧಂ ಪಿಲಕ್ಖನಿಗ್ರೋಧಾ, ಅಸ್ಸತ್ಥಕಪಿತ್ಥನಂ ಅಸ್ಸತ್ಥಕಪಿತ್ಥನಾ, ಸಾಕಸಾಲಂ ಸಾಕಸಾಲಾ. ಪಸುವಿಸೇಸಾನಂ-ಗಜಗವಜಂ ಗಜಗವಜಾ, ಗೋಮಹಿಸಂ ಗೋಮಹಿಸಾ, ಏಣೇಯ್ಯಗೋಮಹಿಸಂ ಏಣೇಯ್ಯಗೋಮಹಿಸಾ, ಏಣೇಯ್ಯವರಾಹಂ ಏಣೇಯ್ಯವರಾಹಾ, ಅಜೇಳಕಂ ಅಜೇಳಕಾ, ಕುಕ್ಕುರಸೂಕರಂ ಕುಕ್ಕುರಸೂಕರಾ, ಹತ್ಥಿಗವಾಸ್ಸವಳವಂ ಹತ್ಥಿಗವಾಸ್ಸವಳವಾ. ಸಕುನವಿಸೇಸಾನಂ-ಹಂಸಬಲಾವಂ ಹಂಸಬಲಾವಾ, ಕಾರಣ್ಡವಚಕ್ಕವಾಕಂ ಕಾರಣ್ಡವಚಕ್ಕವಾಕಾ, ಬಕಬಲಾಕಂ ಬಕಬಲಾಕಾ. ಧನಾನಂ-ಹಿರಞ್ಞಸುವಣ್ಣಂ ಹಿರಞ್ಞಸುವಣ್ಣಾ, ಮಣಿಸಙ್ಖಮುತ್ತಾವೇಳುರಿಯಂ ಮಣಿಸಙ್ಖಮುತ್ತಾವೇಳುರಿಯಾ, ಜಾತರೂಪರಜತಂ ಜಾತರೂಪರಜತಾ. ಧಞ್ಞಾನಂ-ಸಾಲಿಯವಕಂ ಸಾಲಿಯವಕಾ, ತಿಲಮುಗ್ಗಮಾಸಂ ತಿಲಮುಗ್ಗಮಾಸಾ, ನಿಪ್ಫಾವಕುಲತ್ಥಂ ನಿಪ್ಫಾವಕುಲತ್ಥಾ. ಬ್ಯಞ್ಜನಾನಂ-ಸಾಕಸುವಂ ಸಾಕಸುವಾ, ಗಬ್ಯಮಾಹಿಸಂ ಗಬ್ಯಮಾಹಿಸಾ, ಏಣೇಯ್ಯವಾರಾಹಂ ಏಣೇಯ್ಯವಾರಾಹಾ, ಮಿಗಮಾಯೂರಂ ಮಿಗಮಾಯೂರಾ. ಜನಪದಾನಂ-ಕಾಸಿಕೋಸಲಂ ಕಾಸಿಕೋಸಲಾ, ವಜ್ಜಿಮಲ್ಲಂ ವಜ್ಜಿಮಲ್ಲಾ, ಚೇತಿವಂಸಂ ಚೇತಿವಂಸಾ, ಮಚ್ಛಸೂರಸೇನಂ ಮಚ್ಛಸೂರಸೇನಾ, ಕುರುಪಞ್ಚಾಲಂ ಕುರುಪಞ್ಚಾಲಾ. ಇತರೀತರಯೋಗೋ ಯಥಾ-ಚನ್ದಿಮಸೂರಿಯಾ, ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಮಾತಾಪಿತರೋ ಇಚ್ಚಾದಿ.

ಏತಸ್ಮಿಂ ¶ ಏಕತ್ಥೀಭಾವಕಣ್ಡೇ ಯಂ ವುತ್ತಂ ಪುಬ್ಬಂ, ತದೇವ ಪುಬ್ಬಂ ನಿಪತತಿ ಕಮಾತಿಕ್ಕಮೇ ಪಯೋಜನಾಭಾವಾ. ಕ್ವಚಿ ವಿಪಲ್ಲಾಸೋಪಿ ಹೋತಿ ಬಹುಲಾಧಿಕಾರತೋ, ದನ್ತಾನಂ ರಾಜಾ ರಾಜದನ್ತೋ, ಕತ್ಥಚಿ ಕಮಂ ಪಚ್ಚಾನಾದರಾ ಪುಬ್ಬಕಾಲಸ್ಸಾಪಿ ಪರನಿಪಾತೋ, ಲಿತ್ತವಾಸಿತೋ, ನಗ್ಗಮುಸಿತೋ, ಸಿತ್ತಸಮ್ಮಟ್ಠೋ, ಭಟ್ಠಲುಞ್ಚಿತೋ. ಚತ್ಥೇ ಯದೇಕತ್ಥಂ ತತ್ಥ ಕೇಚಿ ಪುಬ್ಬಪದಂ ಬಹುಧಾ ನಿಯಮೇನ್ತಿ, ತದಿಹ ಬ್ಯಭಿಚಾರದಸ್ಸಾನ ನ ವುತ್ತನ್ತಿ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ.

ಚತ್ಥೇ ಸಮಾಹಾರೇ ಯದೇಕತ್ಥಂ, ತಂ ನಪುಂಸಕಲಿಙ್ಗಂ ಭವತಿ, ತಥಾಚೇವೋದಾಹಟಂ, ಕತ್ಥಚಿ ನ ಹೋತಿ ‘ಸಭಾಪರಿಸಾಯಾ’ತಿ ಞಾಪಕಾ, ಆಧಿಪಚ್ಚಪರಿವಾರೋ, ಛನ್ದಪಾರಿಸುದ್ಧಿ, ಪಟಿಸನ್ಧಿಪವತ್ತಿಯಂ.

ಏಕತ್ಥೇ ಸಮಾಹಾರೇ ಸಙ್ಖ್ಯಾದಿ ನಪುಂಸಕಲಿಙ್ಗಂ ಭವತಿ, ಪಞ್ಚಗವಂ, ಚತುಪ್ಪಥಂ, ಸಮಾಹಾರಸ್ಸೇಕತ್ತಾ ಏಕವಚನಮೇವ ಹೋತಿ, ಸಮಾಹಾರೇತ್ವೇವ ಪಞ್ಚಕಾಪಾಲೋ ಪೂವೋ, ತಿಪುತ್ತೋ.

ಛಟ್ಠಿಯೇಕತ್ಥೇ ಕ್ವಚಿ ನಪುಂಸಕತ್ತಂ ಹೋತೇಕತ್ಥಞ್ಚ, ಸಲಭಾನಂ ಛಾಯಾ ಸಲಭಚ್ಛಾಯಂ, ಏವಂ ಸಕುನ್ತಾನಂ ಛಾಯಾ ಸಕುನ್ತಚ್ಛಾಯಂ, ಪಾಸಾದಚ್ಛಾಯಂ ಪಾಸಾದಚ್ಛಾಯಾ, ಘರಚ್ಛಾಯಂ ಘರಚ್ಛಾಯಾ, ಅಮನುಸ್ಸಸಭಾಯ ನಪುಂಸಕೇಕತ್ತಂ ಭವತಿ ಬ್ರಹ್ಮಸಭಂ, ದೇವಸಭಂ, ಇನ್ದಸಭಂ, ಯಕ್ಖಸಭಂ, ಸರಭಸಭಂ, ಮನುಸ್ಸಸಭಾಯಂ ಪನ ಖತ್ತಿಯಸಭಾ, ರಾಜಸಭಾ ಇಚ್ಚೇವಮಾದಿ, ಕ್ವಚೀತಿ ಕಿಂ ರಾಜಪುರಿಸೋ.

ನಪುಂಸಕೇ ¶ ವತ್ತಮಾನಸ್ಸ ರಸ್ಸೋ ಹೋತಿ ಸ್ಯಾದೀಸು. ಸಲಭಚ್ಛಾಯಂ, ಸ್ಯಾದೀಸೂತಿ ಕಿಂ? ಸಲಭಚ್ಛಾಯೇ.

ಅನ್ತಭೂತಸ್ಸ ಅಪ್ಪಧಾನಸ್ಸ ಘಪಸ್ಸ ಸ್ಯಾದೀಸು ರಸ್ಸೋ ಹೋತಿ. ಬಹುಮಾಲೋ ಪೋಸೋ, ನಿಕ್ಕೋಸಮ್ಬಿ, ಅತಿವಾಮೋರು, ಅನ್ತಸ್ಸಾತಿ ಕಿಂ? ರಾಜಾ ಕಞ್ಞಾಪಿಯೋ, ಅಪ್ಪಧಾನಸ್ಸಾತಿ ಕಿಂ? ರಾಜಕುಮಾರೀ ಬ್ರಹ್ಮಬನ್ಧೂ.

ಅನ್ತಭೂತಸ್ಸ ಅಪ್ಪಧಾನಸ್ಸ ಗೋಸ್ಸ ಸ್ಯಾದೀಸು ಉ ಹೋತಿ. ಚಿತ್ತಗು, ಅಪ್ಪಧಾನಸ್ಸಾತ್ವೇವ? ಸುಗೋ, ಅನ್ತಸ್ಸಾತ್ವೇವ? ಗೋಕುಲಂ.

ಇತ್ಥಿಯಂ ವತ್ತಮಾನತೋ ಅಕಾರನ್ತತೋ ನಾಮಸ್ಮಾ ಆಪಚ್ಚಯೋ ಹೋತಿ. ಧಮ್ಮದಿನ್ನಾ.

ನದಾದೀಹಿ ಇತ್ಥಿಯಂ ವೀಪ್ಪಚ್ಚಯೋ ಹೋತಿ. ನದೀ, ಮಹೀ, ಕುಮಾರೀ, ತರುಣೀ, ವಾರುಣೀ, ಗೋತಮೀ. (೧೪) ‘‘ಗೋತೋವಾ’’ ಗಾವೀ ಗೋ, ಆಕತಿಗಣೋ-ಯಂ, ಕೋರೋ ‘‘ನ್ತನ್ತೂನಂ ವೀಮ್ಹಿ ತೋ ವಾ’’ (೩-೩೬) ತಿ ವಿಸೇಸನತ್ಥೋ.

ಯಕ್ಖಾದಿತೋ ¶ ಇತ್ಥಿಯಂ ಇನೀ ಹೋತಿ ವೀಚ. ಯಕ್ಖಿನೀ ಯಕ್ಖೀ, ನಾಗಿನೀ ನಾಗೀ, ಸೀಹಿನೀ ಸೀಹೀ.

ಆರಾಮಿಕಾದಿತೋ ಇನೀ ಹೋತಿತ್ಥಿಯಂ. ಆರಾಮಿಕಿನೀ, ಅನನ್ತರಾಯಿಕಿನೀ, ರಾಜಿನೀ (೧೫) ‘‘ಸಞ್ಞಾಯಂ ಮಾನುಸೋ’’ ಮಾನುಸಿನೀ, ಅಞ್ಞತ್ರ ಮಾನುಸೀ.

ಇತ್ಥಿಯಮಿವಣ್ಣುವಣ್ಣನ್ತೇಹಿ ನೀ ಹೋತಿ ಬಹುಲಂ. ಸದಾಪಯತಪಾಣಿನೀ, ದಣ್ಡಿನೀ, ಭಿಕ್ಖುನೀ, ಖತ್ತಬನ್ಧುನೀ, ಪರಚಿತ್ತವಿದುನೀ, ಮಾತುಆದಿತೋ ಕಸ್ಮಾ ನ ಹೋತಿ? ಇತ್ಥಿಪ್ಪಚ್ಚಯಂ ವಿನಾಪಿ ಇತ್ಥತ್ತಾಭಿಧಾನತೋ.

ಕ್ತಿಮ್ಹಾಞ್ಞತ್ಥೇಯೇವ ಇತ್ಥಿಯಂ ನೀ ಹೋತಿ ಬಹುಲಂ. ಸಾಹಂ ಅಹಿಂ ಸಾರತಿನೀ, ತಸ್ಸಾ ಮುಟ್ಠಸ್ಸತಿನಿಯಾ, ಸಾ ಗಾವೀ ವಚ್ಛಗಿದ್ಧಿನೀ, ಅಞ್ಞತ್ಥೇತಿ ಕಿಂ? ಧಮ್ಮರತಿ.

ಘರಣಿಪ್ಪಭುತಯೋ ನೀಪ್ಪಚ್ಚನ್ತಾಸಾಧವೋ ಭವನ್ತಿ. ಘರಣೀ, ಪೋಕ್ಖರಣೀ, ಈಸ್ಸ-ತ್ತಂ ನಿಪಾತನಾ, (೧೬) ‘‘ಆಚರಿಯಾ ವಾ ಯ-ಲೋಪೋ ಚ’’ ಆಚರಿನೀ, ಆಚರಿಯಾ.

ಮಾತುಲಾದಿತೋ ¶ ಭರಿಯಾಯಮಾನೀ ಹೋತಿ. ಮಾತುಲಾನೀ, ವಾರುಣಾನೀ, ಗಹಪತಾನೀ, ಆಚರಿಯಾನೀ, (೧೭) ‘‘ಅಭರಿಯಾಯಂ ಖತ್ತಿಯಾ ವಾ’’ ಖತ್ತಿಯಾನೀ ಖತ್ತಿಯಾ, ನದಾದಿಪಾಠಾ ಭರಿಯಾಯನ್ತು ಖತ್ತಿಯೀ.

೩೪. ಉಪಮಾಸಂಹಿತ ಸಹಿತ ಸಞ್ಞತ ಸಹ ಸಫವಾಮ ಲಕ್ಖಣಾದಿತೂರುತೂ.

ಊರುಸದ್ದಾ ಉಪಮಾನಾದಿಪುಬ್ಬಾ ಇತ್ತಿಯಮೂ ಹೋತಿ. ಕರಭೋರೂ, ಸಂಹಿತೋರೂ, ಸಹಿತೋರೂ, ಸಞ್ಞತೋರೂ, ಸಹೋರೂ, ಸಫೋರೂ, ವಾಮೋರೂ, ಲಕ್ಖಣೋರೂ, ಊತಿಯೋಗವಿಭಾಗಾ ಊ ಬ್ರಹ್ಮಬನ್ಧೂ.

ಯುವಸದ್ದತೋ ತಿ ಹೋತಿತ್ಥಿಯಂ. ಯುವತಿ.

ವೀಮ್ಹಿ ನ್ತನ್ತೂನಂ ತೋ ವಾ ಹೋತಿ. ಗಚ್ಛತೀ ಗಚ್ಛನ್ತೀ, ಸೀಲವತೀ ಸೀಲವನ್ತೀ.

ವೀಮ್ಹಿ ಭವತೋ ಭೋತಾದೇಸೋ ಹೋತಿ ವಾ. ಭೋತೀ ಭವನ್ತೀ.

ಗೋಸದ್ದಸ್ಸ ವೀಮ್ಹಾವಙ ಹೋತಿ. ಗಾವೀ.

ವೀಮ್ಹಿ ¶ ಪುಥುಸ್ಸ ಪಥವಪುಥವಾ ಹೋನ್ತಿ. ಪಥವೀ, ಪುಥವೀ, ಠೇ ಪಥವೀ.

ಪಾಪಾದೀಹೀ ಪರಾ ಯಾ ಭೂಮಿ ತಸ್ಸಾ ಸಮಾಸನ್ತೋ ಅ ಹೋತಿ. ಪಾಪಭೂಮಂ, ಜಾತಿಭೂಮಂ.

ಸಙ್ಖ್ಯಾಹಿ ಪರಾ ಯಾ ಭೂಮಿ ತಸ್ಸಾ ಸಮಾಸನ್ತೋ ಅ ಹೋತಿ. ದ್ವಿಭೂಮಂ, ತಿಭೂಮಂ.

ಸಙ್ಖ್ಯಾಹಿ ಪರಾಸಂ ನದೀಗೋದಾವರೀನಂ ಸಮಾಸನ್ತೋ ಅ ಹೋತಿ, ಪಞ್ಚನದಂ, ಸತ್ತಗೋದಾವರಂ, ಸಙ್ಖ್ಯಾಹಿತ್ವೇವ? ಮಹಾನದೀ, ನದೀಗೋದಾವರೀನನ್ತಿ ಕಿಂ? ದಸಿತ್ಥಿ.

೪೪. ಅಸಙ್ಖ್ಯೇಹಿ ಚಾಙ್ಗುಲ್ಯಾನಞ್ಞಾಸಙ್ಖ್ಯತ್ಥೇಸು.

ಅಸಙ್ಖ್ಯೇಹಿ ಸಙ್ಖ್ಯಾಹಿ ಚ ಪರಾಯ ಅಙ್ಗುಲ್ಯಾ ಸಮಾಸನ್ತೋ ಅ ಹೋತಿ ನೋ ಚೇ ಅಞ್ಞಪದತ್ಥೇ ಅಸಙ್ಖ್ಯತ್ಥೇ ಚ ಸಮಾಸೋ ವತ್ತತೇ. ನಿಗ್ಗತಮಙ್ಗುಲೀಹಿ ನಿರಙ್ಗುಲಂ, ಅಚ್ಚಙ್ಗುಲಂ, ದ್ವೇ ಅಙ್ಗುಲಿಯೋ ಸಮಾಹಟಾ ದ್ವಙ್ಗುಲಂ, ಅನಞ್ಞಾಸಙ್ಖ್ಯತ್ಥೇಸೂತಿ ಕಿಂ? ಪಞ್ಚಙ್ಗುಲಿ ಹತ್ಥೋ, ಉಪಙ್ಗುಲಿ, ಕಥಂ ¶ ‘ದ್ವೇ ಅಙ್ಗುಲೀಮಾನಮಸ್ಸಾತಿ ದ್ವಙ್ಗುಲ’ನ್ತಿ? ನಾತ್ರ ಸಮಾಸೋಞ್ಞಪದತ್ಥೇ ವಿಹಿತೋ ಮತ್ತಾದೀನಂ ಲೋಪೇ ಕತೇ ತತ್ಥ ವತ್ತತೇ. ಅಙ್ಗುಲಸದ್ದೋ ವಾ ಪಮಾಣವಾಚಿ ಸದ್ದನ್ತರಂ, ಯಥಾ ‘ಸೇನಙ್ಗುಲಪ್ಪಮಾಣೇನ ಅಙ್ಗುಲಾನಂ ಸತಂ ಪುಣ್ಣಂ ಚತುದ್ದಸ ವಾ ಅಙ್ಗುಲಾನೀ’ತಿ.

೪೫. ದೀಘಾಹೋವಸ್ಸೇಕದೇಸೇಹಿ ಚ ರತ್ತ್ಯಾ.

ದೀಘಾದೀಹಿ ಅಸಙ್ಖ್ಯೇಹಿ ಸಙ್ಖ್ಯಾಹಿ ಚ ಪರಮಸ್ಮಾ ರತ್ತಿಯಾ ಸಮಾಸನ್ತೋ ಅ ಹೋತಿ. ದೀಘರತ್ತಂ, ಅಹೋರತ್ತಂ (ತ್ತೋ), ವಸ್ಸಾರತ್ತಂ (ತ್ತೋ), ಪುಬ್ಬರತ್ತಂ, ಅಪರರತ್ತಂ, ಅಡ್ಢುರತ್ತಂ, ಅತಿಕ್ಕನ್ತೋ ರತ್ತಿಂ ಅತಿರತ್ತೋ, ದ್ವೇರತ್ತೀ ಸಮಾಹಟಾ ದಿರತ್ತಂ (ತ್ತೋ), ವಾ ಕ್ವಚಿ ಬಹುಲಾಧಿಕಾರಾ ಏಕರತ್ತಂ (ತ್ತೋ), ಏಕರತ್ತಿ, ಅನಞ್ಞಾಸಙ್ಖ್ಯತ್ಥೇಸುತ್ವೇವ? ದೀಘರತ್ತಿಹೇಮನ್ತೋ, ಉಪರತ್ತಿ, ಕ್ವಚಿ ಹೋತೇವ ಬಹುಲಂ ವಿಧಾನಾಯಥಾರತ್ತಂ.

ಗೋಸದ್ದಾ ಅಲೋಪವಿಸಯಾ ಸಮಾಸನ್ತೋ ಅ ಹೋತಿ ನ ಚೇ ಚತ್ಥೇ ಸಮಾಸೋ ಅಞ್ಞಪದತ್ಥೇ ಅಸಙ್ಖ್ಯತ್ಥೇ ಚ, ರಾಜಗವೋ, ಪರಮಗವೋ, ಪಞ್ಚಗವಧನೋ, ದಸಗವಂ, ಅಲೋಪೇತಿ ಕಿಂ? ಪಞ್ಚಹಿ ಗೋಹಿ ಕೀತೋ ಪಞ್ಚಗು, ಅಚತ್ಥೇತಿ ಕಿ? ಅಜಸ್ಸಗಾವೋ, ಅನಞ್ಞಾಸಙ್ಖ್ಯತ್ಥೇಸುತ್ವೇವ? ಚಿತ್ತಗು, ಉಪಗು.

ಏತೇ ಸದ್ದಾ ಅಅನ್ತಾ ನಿಪಚ್ಚನ್ತೇ. ರತ್ತೋ ಚ ದಿವಾ ಚ ರತ್ತಿನ್ದಿವಂ, ರತ್ತಿ ಚ ದಿವಾ ಚ ರತ್ತಿನ್ದಿವಂ, ದಾರಾ ಚ ಗಾವೋ ಚ ದಾರಗವಂ, ಚತಸ್ಸೋ ಅಸ್ಸಿಯೋ ಅಸ್ಸ ಚತುರಸ್ಸೋ.

ಅನುಗವನ್ತಿ ¶ ನಿಪಚ್ಚತೇ ಆಯಾಮೇ ಗಮ್ಯಮಾನೇ. ಅನುಗವಂ ಸಕಟಂ, ಆಯಾಮೇತಿ ಕಿಂ? ಗುನ್ನಂ ಪಞ್ಛಾ ಅನುಗು.

೪೯. ಅಕ್ಖಿಸ್ಮಾಞ್ಞತ್ಥೇ. ಅಕ್ಖಿಸ್ಮಾ ಸಮಾಸನ್ತೋ ಅ ಹೋತಿ ಅಞ್ಞತ್ಥೇ ಚೇ ಸಮಾಧಸಾ. ವಿಸಾಲಕ್ಖೋ, ವಿಸಾಲಕ್ಖೀ.

ಅಙ್ಗುಲನ್ತಾ ಅಞ್ಞಪದತ್ಥೇ ದಾರುಮ್ಹಿ ಸಮಾಸನ್ತೋ ಅ ಹೋತಿ. ದ್ವಙ್ಗುಲಂದಾರು, ಪಞ್ಚಙ್ಗುಲಂ, ಅಙ್ಗುಲಿಸದಿಸಾವಯವಂ ಧಞ್ಞಾದೀನಂ ವಿಕ್ಖೇಪಕಂ ದಾರುಂ ವುಚ್ಚತೇ, ಪಮಾಣೇ ತು ಪುಬ್ಬೇ ವಿಯ ಸಿದ್ಧಂ ಸಖರಾಜಸದ್ದಾ ಅಕಾರನ್ತಾವ, ಸಿಸ್ಸೋಪಿ ನ ದಿಸ್ಸತಿ, ಗಾಣ್ಡೀ ವಧನ್ವಾತಿ ಪಕತನ್ತರೇನ ಸಿದ್ಧಂ.

ಓಘಾಬ್ಯತಿಹಾರೇ ಗಮ್ಯಮಾನೇ ಅಞ್ಞಪದತ್ಥೇ ವತ್ತಮಾನತೋ ಚಿ ಹೋತಿ. ಕೇಸಾಕೇಸಿ ದಣ್ಡಾದಣ್ಡಿ, ಚಕಾರೋ ‘‘ಚಿಸ್ಮಿ’’ನ್ತಿ (೩.೬೬) ವಿಸೇಸನತ್ಥೋ, ಸುಗನ್ಧಿ, ದುಗ್ಗನ್ತೀತಿ ಪಯೋಗೋ ನ ದಿಸ್ಸತೇ.

ಲ್ತುಪ್ಪಚ್ಚಯನ್ತೇಹಿ, ಇತ್ಥಿಯಮೀಕಾರೂಕಾರನ್ತೇಹಿ ಚ ಬಹುಲಂ ಕಪ್ಪಚ್ಚಯೋ ಹೋತಿ ಅಞ್ಞಪದತ್ಥೇ. ಬಹುಕತ್ತುಕೋ, ಬಹುಕುಮಾರಿಕೋ, ಬಹುಬ್ರಹ್ಮಬನ್ಧುಕೋ, ಬಹುಲಂತ್ವೇವ? ಸುಬ್ಭೂ.

ಅಞ್ಞೇಹಿ ¶ ಅಞ್ಞಪದತ್ಥೇ ಕೋ ವಾ ಬಹುಲಂ ಹೋತಿ. ಬಹುಮಾಲಕೋ, ಬಹುಮಾಲೋ.

೫೪. ಉತ್ತರಪದೇ. ಏತಮಧಿಕತಂ ವೇದಿತಬ್ಬಂ.

ಉತ್ತರಪದೇ ಪರತೋ ಇಮಸ್ಸ ಇದಂ ಹೋತಿ. ಇದಮಟ್ಠಿತಾ, ಇದಪ್ಪಚ್ಚಯತಾ, ನಿಗ್ಗಹೀತಲೋಪೋ ಪಸ್ಸ ಚ ದ್ವಿಭಾವೋ.

೫೬. ಪುಂ ಪುಮಸ್ಸ ವಾ. ಪುಮಸ್ಸ ಪುಂ ಹೋತುತ್ತರಪದೇ ವಿಭಾಸಾ. ಪುಲ್ಲಿಙ್ಗಂ, ಪುಮಲಿಙ್ಗಂ.

ಏಸಂ ಟ ಹೋತುತ್ತರಪದೇ ಕ್ವಚಿ ವಾ. ಭವಮ್ಪತಿಟ್ಠಾಮಯಂ, ಭಗವಂಮೂಲಕಾ ನೋ ಧಮ್ಮಾ, ಬಹುಲಾಧಿಕಾರಾ ತರಾದೀಸು ಚ ಪಗೇವ ಮಹತ್ತರೀ, ರತ್ತಞ್ಞುಮಹತ್ತಂ.

೫೮. ಅ. ಏಸಂ ಅ ಹೋತುತ್ತರಪದೇ. ಗುಣವನ್ತಪತಿಟ್ಠೋ-ಸ್ಮಿ.

೫೯. ಮನಾದ್ಯಾಪಾದೀನಮೋ ಮಯೇ ಚ. ಮನಾದೀನಮಾಪಾದೀನಂ ಚ ಓ ಹೋತುತ್ತರಪದೇ ಮಯೇ ಚ. ಮನೋಸೇಟ್ಠಾ, ಮನೋಮಯಾ, ರಜೋಜಲ್ಲಂ, ರಜೋಮಯಂ, ಆಪೋಗತಂ, ಆಪೋಮಯಂ, ಅನುಯನ್ತಿ ದಿಸೋದಿಸಂ.

ಸಙ್ಖ್ಯಾಸುತ್ತರಪದೇಸು ¶ ಪರಸ್ಸ ಓ ಹೋತಿ. ಪರೋಸತಂ, ಪರೋಸಹಸ್ಸಂ, ಸಙ್ಖ್ಯಾಸೂತಿ ಕಿಂ? ಪರದತ್ತೂಪಜೀವಿನೋ.

ಜನೇ ಉತ್ತರಪದೇ ಪುಥಸ್ಸ ಉ ಹೋತಿ. ಅರಿಯೇಹಿ ಪುಥಗೇವಾಯಂ ಜನೋತಿ ಪುಥುಜ್ಜನೋ.

ಅಹೇ ಆಯತನೇ ಚುತ್ತರಪದೇ ಛಸ್ಸ ಸೋ ವಾ ಹೋತಿ. ಸಾಹಂ ಛಾಹಂ, ಸಳಾಯತನಂ, ಛಳಾಯತನಂ.

ಲ್ತುಪ್ಪಚ್ಚಯನ್ತಾನಂ ಪಿತಾದೀನಞ್ಚ ಯಥಾಕ್ಕಮಮಾರಙರಙ ವಾ ಹೋನ್ತುತ್ತರಪದೇ, ಸತ್ಥಾರದಸ್ಸನಂ, ಕತ್ತಾರನಿದ್ದೇಸೋ, ಮಾತರಪಿತರೋ, ವಾತ್ವೇವ? ಸತ್ಥುದಸ್ಸನಂ, ಮಾತಾಪಿತರೋ.

೬೪. ವಿಜ್ಜಾಯೋನಿಸಮ್ಬನ್ಧಾನಮಾ ತತ್ರ ಚತ್ಥೇ.

ಲ್ತುಪಿತಾದೀನಂ ವಿಜ್ಜಾಸಮ್ಬನ್ಧೀನಂ ಯೋನಿಸಮ್ಬನ್ಧೀನಂ ಚ ತೇಸ್ವೇವ ಲ್ತುಪಿತಾದೀಸು ವಿಜ್ಜಾಯೋನಿಸಮ್ಬನ್ಧಿಸುತ್ತರಪದೇಸು ಚತ್ಥವಿಸಯೇ ಆ ಹೋತಿ. ಹೋತಾಪೋತರೋ ಮಾತಾಪಿತರೋ, ಲ್ತುಪಿತಾದೀನಂ ತ್ವೇವ? ಪುತ್ತಭಾತರೋ, ತತ್ರೇತಿ ಕಿಂ? ಪಿತುಪಿತಾಮಹಾ, ಚತ್ಥೇತಿ ಕಿಂ? ಮಾತುಭಾತಾ, ವಿಜ್ಜಾಯೋನಿಸಮ್ಬನ್ಧಾನನ್ತಿ ಕಿಂ? ದಾತುಭತ್ತಾರೋ.

ಪುತ್ತೇ ¶ ಉತ್ತರಪದೇ ಚತ್ಥವಿಸಯೇ ಲ್ತುಪಿತಾದೀನಂ ವಿಜ್ಜಾಯೋನಿ ಸಮ್ಬನ್ಧಾನಮಾ ಹೋತಿ. ಪಿತಾಪುತ್ತಾ, ಮಾತಾಪುತ್ತಾ.

ಚಿಪ್ಪಚ್ಚಯನ್ತೇ ಉತ್ತರಪದೇ ಆ ಹೋತಿ. ಕೇಸಾಕೇಸಿ, ಮುಟ್ಠಾಮುಟ್ಠಿ.

೬೭. ಇತ್ಥಿಯಮ್ಭಾಸಿತಪುಮಿತ್ಥೀ ಪುಮೇವೇಕತ್ಥೇ.

ಇತ್ಥಿಯಂ ವತ್ತಮಾನೇ ಏಕತ್ಥೇ ಸಮಾನಾಧಿಕರಣೇ ಉತ್ತರಪದೇ ಪರೇ ಭಾಸಿತಪುಮಾ ಇತ್ಥೀ ಪುಮೇವ ಹೋತಿ. ಕುಮಾರಭರಿಯೋ, ದೀಘಜಙ್ಘೋ, ಯುವಜಾಯೋ, ಇತ್ಥಿಯನ್ತಿ ಕಿಂ? ಕಲ್ಯಾಣೀ ಪಧಾನಮೇಸಂ ಕಲ್ಯಾಣಿಪ್ಪಧಾನಾ, ಭಾಸಿತಪುಮೇತಿ ಕಿಂ? ಕಞ್ಞಾಭರಿಯೋ, ಇತ್ಥೀತಿ ಕಿಂ? ಗಾಮಣಿಕುಲಂ ದಿಟ್ಠಿ ಅಸ್ಸ ಗಾಮಣಿದಿಟ್ಠಿ, ಏಕತ್ಥೇತಿ ಕಿಂ? ಕಲ್ಯಾಣಿಯಾ ಮಾತಾ ಕಲ್ಯಾಣಿಮಾತಾ.

ಭಾಸಿತಪುಮಿತ್ಥೀ ಪಚ್ಚಯೇ ಕ್ವಚಿ ಪುಮೇವ ಮೋತಿ. ಬ್ಯತ್ತತರಾ, ಬ್ಯತ್ತತಮಾ.

ಇತ್ಥಿವಾಚಕಾ ಸಬ್ಬಾದಯೋ ವುತ್ತಿಮತ್ತೇ ಪುಮೇವ ಹೋನ್ತಿ. ತಸ್ಸಾ ಮುಖಂ ತಮ್ಮುಖಂ, ತಸ್ಸಂ ತತ್ರ, ತಾಯ ತತೋ, ತಸ್ಸಂ ವೇಲಾಯಂ ತದಾ.

ಪತಿಮ್ಹಿ ಪರೇ ಜಾಯಾಯ ಜಯಂ ಹೋತಿ, ಜಯಮ್ಪತೀ, ‘ಜಾನಿಪತೀ’ತಿ ಪಕತನ್ತರೇನ ಸಿದ್ಧಂ, ತಥಾ ‘ದಮ್ಪತೀ, ಜಮ್ಪತೀ’ತಿ.

ಸಞ್ಞಾಯಮುದಕಸ್ಸುತ್ತರಪದೇ ¶ ಉದಾದೇಸೋ ಹೋತಿ. ಉದಧಿ, ಉದಪಾನಂ.

ಕುಮ್ಭಾದೀಸುತ್ತರಪದೇಸು ಉದಕಸ್ಸ ಉದಾದೇಸೋ ವಾ ಹೋತಿ. ಉದಕುಮ್ಭೋ ಉದಕಕುಮ್ಭೋ, ಉದಪತ್ತೋ ಉದಕಪತ್ತೋ, ಉದಬಿನ್ಧು ಉದಕಬಿನ್ಧು, ಆಕತಿಗಣೋ-ಯಂ.

ಸೋತಾದೀಸುತ್ತರಪದೇಸು ಉದಕಸ್ಸ ಉಸ್ಸ ಲೋಪೋ ಹೋತಿ. ದಕಸೋತಂ, ದಕರಕ್ಖಸೋ.

ಉತ್ತರಪದೇ ನಞ ಸದ್ದಸ್ಸ ಟ ಹೋತಿ. ಅಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ, ಞಕಾರೋ ಕಿಂ? ಕೇವಲಸ್ಸ ಮಾ ಹೋತು ಪಾಮನಪುತ್ತೋ.

ಸರಾದೋ ಉತ್ತರಪದೇ ನಞ ಸದ್ದಸ್ಸ ಅನ ಹೋತಿ. ಅನಕ್ಖಾತಂ.

ನಖಾದಯೋ ಸದ್ದಾ ಅನನ ಟಾದೇಸಾ ನಿಪಚ್ಚನ್ತೇ. ನಾಸ್ಸ ಖಮತ್ಥೀತಿ ನಖೋ, ಅಖಮಞ್ಞಂ, ಸಞ್ಞಾಸದ್ದೇಸು ಚ ನಿಪ್ಫತ್ತಿಮತ್ತಂ ಯಥಾಕಥಞ್ಚಿ ಕತ್ತಬ್ಬಂನಾಸ್ಸ ಕುಲಮಥೀತಿ ನಕುಲೋ, ಅಕುಲಮಞ್ಞಂ, ನಖ ನಕುಲ ನಪುಂಸಕನಕ್ಖತ್ತ ನಾಕ ಏವಮಾದಿ.

ನಗಇಚ್ಚಪ್ಪಾಣಿನಿ ¶ ವಾ ನಿಪಚ್ಚತೇ. ನಗೋ ರುಕ್ಖೋ, ನಗೋ ಪಬ್ಬತೋ, ಅಗೋ ರುಕ್ಖೋ, ಅಗೋ ಪಬ್ಬತೋ, ಅಪ್ಪಾಣಿನೀತಿ ಕಿಂ? ಅಗೋ ವಸಲೋ ಸೀತೇನ.

ಅಞ್ಞಪದತ್ಥವುತ್ಥಿಮ್ಹಿ ಸಮಾಸೇ ಉತ್ತರಪದೇ ಪರೇ ಸಹಸ್ಸ ಸೋ ವಾ ಹೋತಿ. ಸಪುತ್ತೋ, ಸಹಪುತ್ತೋ, ಅಞ್ಞತ್ಥೇತಿ ಕಿಂ? ಸಹ ಕತ್ವಾ, ಸಹ ಯುಜ್ಝಿತ್ವಾ.

ಸಹಸ್ಸುತ್ತರಪದೇ ಸೋ ಹೋತಿ ಸಞ್ಞಾಯಂ. ಸಾಸ್ಸತ್ಥಂ, ಸಪಲಾಸಂ.

ಅಪ್ಪಚ್ಚಕ್ಖೇ ಗಮ್ಯಮಾನೇ ಸಹಸ್ಸ ಸೋ ಹೋತುತ್ತರಪದೇ, ಸಾಗ್ಗಿ ಕಪೋತೋ, ಸಪಿಸಾಚಾ ವಾತಮಣ್ಡಲಿಕಾ.

ಸಕತ್ಥಪ್ಪಧಾನಸ್ಸ ಸಹಸದ್ದಸ್ಸ ಅಕಾಲೇ ಉತ್ತರಪದೇ ಸೋ ಹೋತಿ. ಸಮ್ಪನ್ನಂ ಬ್ರಹ್ಮಂ ಸಬ್ರಹ್ಮಂ, ಸಚಕ್ಕಂ ನಿಧೇಹಿ, ಸಧುರಂ ಪಾಜೇಹಿ, ಅಕಾಲೇತಿ ಕಿಂ? ಸಹ ಪುಬ್ಬಣ್ಹಂ, ಸಹಾಪರಣ್ಹಂ.

ಗನ್ಥನ್ತೇ ¶ ಆಧಿಕ್ಯೇ ಚ ವತ್ತಮಾನಸ್ಸ ಸಹಸ್ಸ ಸೋ ಹೋತುತ್ತರಪದೇ. ಸಕಲಂ ಜೋತಿಮಧೀತೇ ಸಮುಹುತ್ತಂ, ಕಾಲತ್ಥೋ ಆರಮ್ಭೋ, ಆಧಿಕ್ಯೇ-ಸದೋಣಾ ಖಾರೀ, ಸಮಾಸಕೋ ಕಹಾಪಣೋ, ನಿಚ್ಚತ್ಥೋಯಮಾರಮ್ಭೋ.

ಪಕ್ಖಾದೀಸುತ್ತರಪದೇಸು ಸಮಾನಸ್ಸ ಸೋ ಹೋತಿ ವಾ. ಸಪಕ್ಖೋ ಸಮಾನಪಕ್ಖೋ, ಸಜೋತಿ ಸಮಾನಜೋತಿ, ಪಕ್ಖಾದೀಸೂತಿ ಕಿಂ? ಸಮಾನಸೀಲೋ, ಪಕ್ಖ, ಜೋತಿ, ಜನಪದ, ರತ್ತಿ, ಪತ್ತಿನೀ, ಪತ್ತೀ, ನಾಭಿ, ಬನ್ಧು ಬ್ರಹ್ಮಚಾರೀ, ನಾಮ, ಗೋತ್ತ, ರೂಪ, ಠಾನ, ವಣ್ಣ, ವಯೋ, ವಚನ, ಧಮ್ಮ, ಜಾತಿಯ, ಘಚ್ಚ.

ಉದರೇ ಇಯೇ ಪರೇ ಪರತೋ ಸಮಾನಸ್ಸ ಸೋ ವಾ ಹೋತಿ. ಸೋದರಿಯೋ, ಸಮಾನೋದರಿಯೋ, ಇಯೇತಿ ಕಿಂ? ಸಮಾನೋದರತಾ.

ಏತೇಸು ಸಮಾನಸ್ಸ ಸೋ ಹೋತಿ. ಸರೀ, ಸರಿಕ್ಖೋ, ಸರಿಸೋ.

ರೀರಿಕ್ಖಕೇಸು ಸಬ್ಬಾದೀನಮಾ ಹೋತಿ. ಯಾದೀ, ಯಾದಿಕ್ಖೋ, ಯಾದಿಸೋ.

ರೀರಿಕ್ಖಕೇಸು ¶ ನ್ತಸದ್ದ ಕಿಂಸದ್ದ ಇಮಸದ್ದಾನಂ ಟಾಕೀಟೀ ಹೋನ್ತಿ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ. ಭವಾದೀ, ಭವಾದಿಕ್ಖೋ, ಭವಾದಿಸೋ, ಕೀದೀ, ಕೀದಿಕ್ಖೋ, ಕೀದಿಸೋ, ಈದೀ, ಈದಿಕ್ಖೋ, ಈದಿಸೋ.

ರೀರಿಕ್ಖಕೇಸು ತುಮ್ಹಾಮ್ಹಾನಂ ತಾಮಾ ಹೋನ್ತೇಕಸ್ಮಿಂ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ. ತಾದೀ, ತಾದಿಕ್ಖೋ, ತಾದಿಸೋ, ಮಾದೀ, ಮಾದಿಕ್ಖೋ, ಮಾದಿಸೋ. ಏಕಸ್ಮಿನ್ತಿ ಕಿಂ? ತುಮ್ಹಾದೀ, ಅಮ್ಹಾದೀ, ತುಮ್ಹಾದಿಕ್ಖೋ, ಅಮ್ಹಾದಿಕ್ಖೋ, ತುಮ್ಹಾದಿಸೋ, ಅಮ್ಹಾದಿಸೋ.

ರೀರಿಕ್ಖಕನ್ತತೋ ಅಞ್ಞಸ್ಮಿಂ ಉತ್ತರಪದೇ ತುಮ್ಹಾಮ್ಹಾನಮೇಕಸ್ಮಿಂ ತಂಮಂ ಹೋನ್ತಿ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ, ತನ್ದೀಪಾ, ಮನ್ದೀಪಾ, ತಂಸರಣಾ, ಮಂಸರಣಾ, ತಯ್ಯೋಗೋ, ಮಯ್ಯೋಗೋತಿ ಬಿನ್ದುಲೋಪೋ.

ರೀರಿಕ್ಖಕೇಸ್ವೇತಸ್ಸೇಟ ವಾ ಹೋತಿ, ಏದೀ, ಏತಾದೀ, ಏದಿಕ್ಖೋ, ಏತಾದಿಕ್ಖೋ, ಏದಿಸೋ, ಏತಾದಿಸೋ.

ದ್ವಿಸ್ಸ ದು ಹೋತಿ ವಿಧಾದೀಸು, ದುವಿಧೋ, ದುಪಟ್ಟಂ ಏವಮಾದಿ.

ಗುಣಾದೀಸು ದ್ವಿಸ್ಸ ದಿ ಹೋತಿ, ದ್ವಿಗುಣಂ, ದಿರತ್ತಿ, ದಿಗು ಏವಮಾದಿ.

ತೀಸು ¶ ದ್ವಿಸ್ಸ ಅಹೋತಿ. ದ್ವತ್ತಿಕ್ಖತ್ತುಂ, ದ್ವಿತ್ತಿಪತ್ತಪುರಾ.

೯೪. ಆ ಸಙ್ಖ್ಯಾಯಾಸತಾದೋ-ನಞ್ಞತ್ಥೇ.

ಸಙ್ಖ್ಯಾಯಮುತ್ತರಪದೇ ದ್ವಿಸ್ಸ ಆ ಹೋತಿ ಅಸತಾದೋ ಅನಞ್ಞಧತ್ಥ. ದ್ವಾದಸ, ದ್ವಾವೀಸತಿ ದ್ವತ್ತಿಂಸ, ಸಙ್ಖ್ಯಾಯನ್ತಿ ಕಿಂ? ದಿರತ್ತಂ, ಅಸತಾದೋತಿ ಕಿಂ? ದಿಸತಂ, ದಿಸಹಸ್ಸಂ. ಅನಞ್ಞತ್ಥೇತಿ ಕಿಂ? ದ್ವಿದಸಾ.

ಸಙ್ಖ್ಯಾಯಮುತ್ತರಪದೇ ತಿಸ್ಸ ಏ ಹೋತಿ ಅಸತಾದೋ ಅನಞ್ಞತ್ಥೇ, ತೇರಸ, ತೇವೀಸ, ತೇತ್ತಿಂಸ, ಸಙ್ಖ್ಯಾಯಂತ್ವೇವ? ತಿರತ್ತಂ, ಅಸತಾದೋತ್ವೇವ? ತಿಸತಂ, ಅನಞ್ಞತ್ಥೇತ್ವೇವ? ತಿಚತುಕಾ.

ತಿಸ್ಸೇ ವಾ ಹೋತಿ ಚತ್ತಾಲೀಸಾದೋ, ತೇಚತ್ತಾಲಾಸಂ ತಿಚತ್ತಾಲೀಸಂ, ತೇಪಞ್ಞಾಸಂ ತಿಪಞ್ಞಾಸಂ, ತೇಸಟ್ಠಿ ತಿಸಟ್ಠಿ, ತೇಸತ್ತತಿ ತಿಸತ್ತತಿ, ತೇಅಸೀತಿ ತಿಯಾಸೀತಿ, ತೇನವುತಿ ತಿನವುತಿ, ಅಸತಾದೋತ್ವೇವ? ತಿಸತಂ.

ಅಸತಾದೋ-ನಞ್ಞತ್ಥೇ ಚತ್ತಾಲೀಸಾದೋ ದ್ವಿಸ್ಸೇ ವಾ ಹೋತಿ ಆ ಚ. ದ್ವೇಚತ್ತಾಲೀಸಂ, ದ್ವಾಚತ್ತಾಲೀಸಂ ದ್ವಿಚತ್ತಾಲೀಸಂ, ದ್ವೇಪಞ್ಞಾಸಂ, ದ್ವಾಪಞ್ಞಾಸಂ ದ್ವಿಪಞ್ಞಾಸಂ ಇಚ್ಚಾದಿ.

ದ್ವಿಸ್ಸ ¶ ಬಾ ವಾ ಹೋತಿ ಅಚತ್ತಾಲೀಸಾದೋ-ನಞ್ಞತ್ಥೇ. ಬಾರಸ ದ್ವಾದಸ, ಬಾವೀಸತಿ ದ್ವಾವೀಸತಿ, ಬತ್ತಿಂಸ ದ್ವತ್ತಿಂಸ, ಅಚತ್ತಾಲೀಸಾದೋತಿ ಕಿಂ? ದ್ವಿಚತ್ತಾಲೀಸಂ.

೯೯. ವೀಸತಿದಸೇಸು ಪಞ್ಚಸ್ಸ ಪಣ್ಣಪನ್ನಾ.

ವೀಸತಿದಸೇಸು ಪರೇಸು ಪಞ್ಚಸ್ಸ ಪಣ್ಣಪನ್ನಾ ಹೋನ್ತಿ ವಾ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ. ಪಣ್ಣವೀಸತಿ ಪಞ್ಚವೀಸತಿ, ಪನ್ನರಸ್ವ ಪಞ್ಚದಸ.

ಚತುಸ್ಸ ಚುಚೋ ಹೋನ್ತಿ ವಾ ದಸಸದ್ದೇ ಪರೇ. ಚುದ್ದಸ, ಚೋದ್ದಸ, ಚತುದ್ದಸ.

ಛಸ್ಸ ಸೋಇಚ್ಚಯಮಾದೇಸೋ ಹೋತಿ ದಸಸದ್ದೇ ಪರೇ. ಸೋಳಸ.

ಏಕಅಟ್ಠಾನಂ ಆ ಹೋತಿ ದಸೇ ಪರೇ. ಏಕಾದಸ, ಅಟ್ಠಾರಸ.

ಸಙ್ಖ್ಯಾತೋ ಪರಸ್ಸ ದಸಸ್ಸ ರ ಹೋತಿ ವಿಭಾಸಾ. ಏಕಾರಸ ಏಕಾದಸ, ಬಾರಸ ದ್ವಾದಸ, ಪನ್ನರಸ ಪಞ್ಚದಸ, ಸತ್ತರಸ ಸತ್ತದಸ, ಅಟ್ಠಾರಸ ಅಟ್ಠಾದಸ, ಪನ್ನಬಾದೇಸೇಸು ನಿಚ್ಚಂ, ಇಧ ನ ಹೋತಿ ಚತುದ್ದಸ.

ಛತೀಹಿ ¶ ಪರಸ್ಸ ದಸಸ್ಸ ಳೋ ಹೋತಿ ರೋ ಚ, ಸೋಳಸ ಸೋರಸ, ತೇಳಸ ತೇರಸ.

೧೦೫. ಚತುತ್ಥ ತತಿಯಾನ ಮಡ್ಢುಡ್ಢತಿಯಾ.

ಅಡ್ಢಾ ಪರೇಸಂ ಚತುತ್ಥತತಿಯಾನಂ ಉಡ್ಢತಿಯಾ ಹೋನ್ತಿ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ. ಅಡ್ಢೇನ ಚತುತ್ಥೋ ಅಡ್ಢುಡ್ಢೋ, ಅಡ್ಢೇನ ತತಿಯೋ ಅಡ್ಢತಿಯೋ, ಕಥಂ ಅಡ್ಢತೇಯ್ಯೋತಿ? ಸಕತ್ಥೇ ಣ್ಯೇ ಉತ್ತರಪದವುಡ್ಢಿ.

೧೦೬. ದುತಿಯಸ್ಸ ಸಹ ದಿಯಡ್ಢದಿವಡ್ಢಾ.

ಅಡ್ಢಾ ಪರಸ್ಸ ದುತಿಯಸ್ಸ ಸಹ ಅಡ್ಢಸದ್ದೇನ ದಿಯಡ್ಢದಿವಡ್ಢಾ ಹೋನ್ತಿ. ಅಡ್ಢೇನ ದುತಿಯೋ ದಿಯಡ್ಢೋ, ದಿವಡ್ಢೋ ವಾ.

ಕುಸ್ಸುತ್ತರಪದತ್ಥೇ ವತ್ತಮಾನಸ್ಸ ಸರಾದೋ ಉತ್ತರಪದೇ ಕದಾದೇಸೋ ಹೋತಿ. ಕದನ್ನಂ, ಕದಸನಂ, ಸರೇತಿ ಕಿಂ? ಕುಪುತ್ತೋ, ಉತ್ತರತ್ಥೇತಿ ಕಿಂ? ಕುಓಡ್ಢೋ ರಾಜಾ.

ಅಪ್ಪತ್ಥೇ ವತ್ತಮಾನಸ್ಸ ಕುಸ್ಸ ಕಾ ಹೋತಿ ಉತ್ತರಪದತ್ಥೇ, ಅಪ್ಪಕಂ ಲವಣಂ ಕಾಲವಣಂ.

ಕುಸ್ಸ ಪುರಿಸೇ ಕಾ ಹೋತಿ ವಾ. ಕಾಪುರಿಸೋ ಕುಪುರಿಸೋ, ಅಯಮಪ್ಪತ್ತವಿಭಾಸಾ, ಅಪ್ಪತ್ಥೇ ತು ಪುಬ್ಬೇನ ನಿಚ್ಚಂ ಹೋತಿ ಈಸಂ ಪುರಿಸೋ ಕಾಪುರಿಸೋ.

೧೧೦. ಪುಬ್ಬಾಪರಜ್ಜಸಾಯಮಜ್ಝೇಹಾಹಸ್ಸ ಣ್ಹೋ.

ಪುಬ್ಬಾದೀಹುತ್ತರಪದಸ್ಸ ¶ ಅಹಸ್ಸ ಣ್ಹಾದೇಸೋ ಹೋತಿ, ಪುಬ್ಬಣ್ಹೋ, ಅಪರಣ್ಹೋ, ಅಜ್ಜಣ್ಹೋ, ಸಾಯಣ್ಹೋ, ಮಜ್ಝಣ್ಹೋ (ಪಣ್ಹೋ).

ಇತಿ ಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನೇ ಬ್ಯಾಕರಣೇ ವುತ್ತಿಯಂ

ಛಟ್ಠಿಯನ್ತಾ ನಾಮಸ್ಮಾ ವಾ ಣಪ್ಪಚ್ಚಯೋ ಹೋತಿ ಅಪಚ್ಚೇ-ಭಿಧೇಯ್ಯೇ, ಣಕಾರೋ ವುದ್ಧ್ಯತ್ಥೋ, ಏವಮಞ್ಞತ್ತಾಪಿ, ವಸಿಟ್ಠಸ್ಸಾಪಚ್ಚಂ ವಾಸಿಟ್ಠೋ, ವಾಸಿಟ್ಠೀ ವಾ, ಓಪಗವೋ, ಓಪಗವೀ ವಾ, ವೇತಿ ವಾಕ್ಯಸಮಾಸವಿಕಪ್ಪನತ್ಥಂ, ತಸ್ಸಾಧಿಕಾರೋ ಸಕತ್ಥಾವಧಿ.

ವಚ್ಛಾದೀಹಿ ಅಪಚ್ಚಪ್ಪಚ್ಚಯನ್ತೇಹಿ ಗೋತ್ತಾದೀಹಿ ಚ ಸದ್ದೇಹಿ ಣಾನಣಾಯನಪ್ಪಚ್ಚಯಾ ವಾ ಹೋನ್ತಿ ಅಪಚ್ಚೇ, ವಚ್ಛಾನೋ ವಚ್ಛಾಯನೋ, ಕಚ್ಚಾನೋ ಕಚ್ಚಾಯನೋ, ಯಾಗಮೇ ಕಾತಿಯಾನೋ, ಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನೋ ಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾಯನೋ, ಸಾಕಟಾನೋ ಸಾಕಟಾಯನೋ, ಕಣ್ಹಾನೋ ಕಣ್ಹಾಯನೋ ಇಚ್ಚಾದಿ.

೩. ಕತ್ತಿಕಾವಿಧವಾದೀಹಿ ಣೇಯ್ಯಣೇರಾ.

ಕತ್ತಿಕಾದೀಹಿ ವಿಧವಾದೀಹಿ ಚ ಣೇಯ್ಯಣೇರಾ ವಾ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ ಹೋನ್ತಿ ಅಪಚ್ಚೇ, ಕತ್ತಿಕೇಯ್ಯೋ, ವೇನತೇಯ್ಯೋ, ಭಾಗಿನೇಯ್ಯೋ ಇಚ್ಚಾದಿ ¶ , ವೇಧವೇರೋ, ಬನ್ಧಕೇರೋ, ನಾಲಿಕೇರೋ, ಸಾಮಣೇರೋ ಇಚ್ಚಾದಿ.

ದಿತಿಪ್ಪಭುತಿಹಿ ಣ್ಯೋ ವಾ ಹೋತಿ ಅಪಚ್ಚೇ, ದೇಚ್ಚೋ, ಆದಿಚ್ಚೋ, ಕೋಣ್ಡಞ್ಞೋ, ಗಗ್ಗ್ಯೋ, ಭಾತಬ್ಬೋ ಇಚ್ಚಾದಿ.

ಅಕಾರನ್ತತೋ ಣಿ ವಾ ಹೋತಿ ಅಪಚ್ಚೇ, ದಕ್ಖಿ, ದತ್ಥಿ, ದೋಣಿ. ವಾಸವಿ, ವಾರುಣಿ ಇಚ್ಚಾದಿ.

ರಾಜಸದ್ದತೋ ಞ್ಞೋ ವಾ ಹೋತಿ ಅಪಚ್ಚೇ ಜಾತಿಯಂ ಗಮ್ಯಮಾನಾಯಂ, ರಾಜಞ್ಞೋ, ಜಾತಿಯನ್ತಿ ಕಿಂ? ರಾಜಾಪಚ್ಚಂ.

ಖತ್ತಸದ್ದಾ ಯಇಯಾ ಹೋನ್ತಿ ಅಪಚ್ಚೇ ಜಾತಿಯಂ, ಖತ್ಯೋ, ಖತ್ತಿಯೋ, ಜಾತಿಯಂತ್ವೇವ? ಖತ್ತಿ.

ಮನುಸದ್ದತೋ ಜಾತಿಯಂ ಸ್ಸಸಣ ಹೋನ್ತಿ ಅಪಚ್ಚೇ, ಮನುಸ್ಸೋ, ಮಾನುಸೋ, ಇತ್ಥಿಯಂ ಮನುಸ್ಸಾ, ಮಾನುಸೀ, ಜಾತಿಯಂತ್ವೇವ? ಮಾನವೋ.

೯. ಜನಪದನಾಮಸ್ಮಾ ಖತ್ತಿಯಾ ರಞ್ಞೇ ಚ ಣೋ.

ಜನಪದಸ್ಸ ಯಂ ನಾಮಂ, ತನ್ನಾಮಸ್ಮಾ ಖತ್ತಿಯಾ ಅಪಚ್ಚೇ ರಞ್ಞೇ ಚ ಣೋ ಹೋತಿ, ಪಞ್ಚಾಲೋ, ಕೋಸಲೋ, ಮಾಗಧೋ, ಓಕ್ಕಾಕೋ, ಜನಪದನಾಮಸ್ಮಾತಿ ¶ ಕಿಂ? ದಾಸರಥಿ, ಖತ್ತಿಯಾತಿ ಕಿಂ? ಪಞ್ಚಾಲಸ್ಸ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಸ್ಸ ಅಪಚ್ಚಂ ಪಞ್ಚಾಲಿ.

ಕುರುಸಿವೀಹಿ ಅಪಚ್ಚೇ ರಞ್ಞೇ ಚ ಣ್ಯೋ ಹೋತಿ. ಕೋರಬ್ಯೋ, ಸೇಬ್ಯೋ.

ರಾಗವಾಚಿತತಿಯನ್ತತೋ ರತ್ತಮಿಚ್ಛೇತಸ್ಮಿಂ ಅತ್ಥೇ ಣೋ ಹೋತಿ, ಕಸಾವೇನ ರತ್ತಂ ಕಾಸಾವಂ, ಕೋಸುಮ್ಭಂ, ಯಾಲಿದ್ದಂ, ರಾಗಾತಿ ಕಿಂ? ದೇವದತ್ತೇನ ರತ್ತಂ ವತ್ಥಂ, ಇಧ ಕಸ್ಮಾ ನ ಹೋತಿ? ‘ನೀಲಂ ಪೀತ’ನ್ತಿ, ಗುಣವಚನತ್ತಾ ವಿನಾಪಿ ಣೇನ ಣತ್ಥಸ್ಸಾಭಿಧಾನತೋ.

೧೨. ನಕ್ಖತ್ತೇನಿನ್ದುಯುತ್ತೇನ ಕಾಲೇ.

ತತಿಯನ್ತತೋ ನಕ್ಖತ್ತಾ ತೇನ ಲಕ್ಖಿತೇ ಕಾಲೇ ಣೋ ಹೋತಿ, ತಞ್ಚೇ ನಕ್ಖತ್ತಮಿನ್ದುಯುತ್ತಂ ಹೋತಿ, ಫುಸ್ಸೀ ರತ್ತಿ, ಫುಸ್ಸಂ ಅಹಂ, ನಕ್ಖತ್ತೇನೇತಿ ಕಿಂ? ಗುರುನಾ ಲಕ್ಖಿತಾ ರತ್ತಿ. ಇನ್ದುಯುತ್ತೇನೇತಿ ಕಿಂ? ಕತ್ಥಿಕಾಯ ಲಕ್ಖಿತೋ ಮುಹುತ್ತೋ, ಕಾಲೇತಿ ಕಿಂ? ಫುಸ್ಸೇನ ಲಕ್ಖಿತಾ ಅತ್ಥಸಿದ್ಧಿ, ಅಜ್ಜಕತ್ತಿಕಾತಿ ಕತ್ತಿಕಾಯುತ್ತೇ ಚನ್ದೇ ಕತ್ತಿಕಾಸದ್ದೋ ವತ್ತತೇ.

ಸೇತಿ ಪಠಮನ್ತಾ ಅಸ್ಸಾತಿ ಛಟ್ಠ್ಯತ್ಥೇ ಣೋ ಭವತಿ, ಯಂ ಪಠಮನ್ತಂ, ಸಾ ಚೇ ದೇವತಾ ಪುಣ್ಣಮಾಸೀವಾ, ಸುಗತೋ ದೇವತಾ ಅಸ್ಸಾಭಿ ¶ ಸೋಗತೋ, ಮಾಹಿನ್ದೋ, ಯಾಮೋ, ವಾರುಣೋ, ಫುಸ್ಸೀ ಪುಣ್ಣಮಾಸೀ ಅಸ್ಸ ಸಮ್ಬನ್ಧಿನೀತಿ ಫುಸ್ಸೋ, ಮಾಸೋ, ಮಾಯೋ, ಫಗ್ಗುನೋ, ಚಿತ್ತೋ, ವೇಸಾಖೋ. ಜೇಟ್ಠಮೂಲೋ, ಆಸಳ್ಹೋ, ಸಾವಣೋ, ಪೋಟ್ಠಪಾದೋ, ಅಸ್ಸಯುಜೋ, ಕತ್ತಿಕೋ, ಮಾಗಸಿರೋ, ಪುಣ್ಣಮಾಸೀತಿ ಕಿಂ? ಫುಸ್ಸೀ ಪಞ್ಚಮೀ ಅಸ್ಸ, ಪುಣ್ಣಮಾಸೀ ಚ ಭತಕಮಾಸಸಮ್ಬನ್ಧಿನೀ ನ ಹೋತಿ… ಪುಣ್ಣೋ ಮಾ ಅಸ್ಸನ್ತಿ ನಿಬ್ಬಚನಾ, ಅತೋ ಏವ ನಿಪಾತನಾ ಣೋ ಸಾಗಮೋ ಚ, ಮಾಸಸುತಿಯಾವ ನ ಪಞ್ಚದಸ ರತ್ತಾದೋ ವಿಧಿ.

ದುತಿಯನ್ತತೋ ತಮಧೀತೇ ತಂ ಜಾನಾತೀತಿ ಏತೇಸ್ವತ್ಥೇಸು ಣೋ ಹೋತಿ ಣೋ ಣಿಕೋ ಚ, ಬ್ಯಾಕರಣಮಧೀತೇ ಜಾನಾತಿ ವಾ ವೇಯ್ಯಾಕರಣೋ, ಛನ್ದಸೋ, ಕಮಕೋ, ಪದಕೋ, ವೇನಯಿಕೋ, ಸುತ್ತನ್ತಿಕೋ, ದ್ವಿತಗ್ಗಹಣಂ ಪುಥಗೇವ ವಿಧಾನತ್ಥಂ ಜಾನನಸ್ಸ ಚ ಅಜ್ಝೇನವಿಸಯಭಾವದಸ್ಸನತ್ಥಂ ಪಸಿದ್ಧೂಪಸಙ್ಗಹತ್ಥಂ ಚ.

ಛಟ್ಠಿಯನ್ತಾ ವಿಸಯೇ ದೇಸರೂಪೇ ಣೋ ಹೋತಿ, ವಸಾತೀನಂ ವಿಸಯೋ ದೇಸೋ ವಾಸಾತೋ, ದೇಸೇತಿ ಕಿಂ? ಚಕ್ಖುಸ್ಸ ವಿಸಯೋ ರೂಪಂ, ದೇವದತ್ತಸ್ಸ ವಿಸಯೋ-ನುವಾಕೋ.

ಛಟ್ಠಿಯನ್ತಾ ನಿವಾಸೇ ದೇಸೇ ತನ್ನಾಮೇ ಣೋ ಹೋತಿ, ಸಿವೀನಂ ನಿವಾಸೋ ದೇಸೋ ಸೇಬ್ಯೋ, ವಾಸಾತೋ.

ಛಟ್ಠಿಯನ್ತಾ ¶ ಅದೂರಭವೇ ದೇಸೇ ತನ್ನಾಮೇ ಣೋ ಹೋತಿ, ವಿದಿಸಾಯ ಅದೂರಭವಂ ವೇದಿಸಂ.

ತತಿಯನ್ತಾ ನಿಬ್ಬತ್ತೇ ದೇಸೇ ತನ್ನಾಮೇ ಣೋ ಹೋತಿ, ಕುಸಮ್ಬೇನ ನಿಬ್ಬತ್ತಾ ಕೋಸಮ್ಭೀ ನಗರೀ, ಕಾಕನ್ದೀ, ಮಾಕನ್ದೀ, ಸಹಸ್ಸೇನ ನಿಬ್ಬತ್ತಾ ಸಾಹಸ್ಸೀ ಪರೀಖಾ, ಹೋತುಮ್ಹಿ ಕತ್ತರಿ ಕರಣೇ ಚ ಯಥಾಯೋಗಂ ತತಿಯಾ.

ತನ್ತಿ ಪಠಮನ್ತಾ ಇಧಾತಿ ಸತ್ತಮ್ಯತ್ಥೇ ದೇಸೇ ತನ್ನಾಮೇ ಣೋ ಹೋತಿ, ಯನ್ತಂ ಪಠಮನ್ತಮತ್ಥಿ ಚೇ, ಉದುಮ್ಬರಾ ಅಸ್ಮಿಂ ದೇಸೇ ಸನ್ತೀತಿ ಓದುಮ್ಬರೋ, ಬಾದರೋ, ಬಬ್ಬಜೋ.

ಸತ್ತಮ್ಯನ್ತಾ ಭವತ್ಥೇ ಣೋ ಹೋತಿ, ಉದಕೇ ಭವೋ ಓದಕೋ, ಓರಸೋ, ಜಾನಪದೋ, ಮಾಗಧೋ, ಕಾಪಿಲವತ್ಥವೋ, ಕೋಸಮ್ಬೋ.

ಭವತ್ಥೇ ಅಜ್ಜಾದೀಹಿ ತನೋ ಹೋತಿ, ಅಜ್ಜ ಭವೋ ಅಜ್ಜತನೋ, ಸ್ವಾತನೋ, ಹಿಯ್ಯತ್ತನೋ.

ಪುರಾಇಚ್ಚಸ್ಮಾ ಭವತ್ಥೇ ಣೋ ಹೋತಿ ತನೋ ಚ, ಪುರಾಣೋ, ಪುರಾತನೋ.

ಅಮಾಸದ್ದತೋ ¶ ಅಚ್ಚೋ ಹೋತಿ ಭವತ್ಥೇ, ಅಮಚ್ಚೋ.

ಮಜ್ಝಾದೀಹಿ ಸತ್ತಮ್ಯನ್ತೇಹಿ ಭವತ್ತೇ ಇಮೋ ಹೋತಿ, ಮಜ್ಝಿಮೋ, ಅನ್ತಿಮೋ. ಮಜ್ಝ, ಅನ್ತ, ಹೇಟ್ಠಾ, ಉಪರಿ, ಓರ, ಪಾರ, ಪಚ್ಛಾ, ಅಬ್ಭನ್ತರ, ಪಚ್ಚನ್ತ (ಪುರತ್ಥಾ, ಬಾಹಿರ).

ಸತ್ತಮ್ಯನ್ತಾ ಏತೇ ಪಚ್ಚಯಾ ಹೋನ್ತಿ ಭವತ್ಥೇ, ಕಣ-ಕುಸಿನಾ ರಾಯಂ ಭವೋ ಕೋಸಿನಾರಕೋ, ಮಾಗಧಕೋ, ಆರಞ್ಞಕೋ ವಿಹಾರೋ. ಣೇಯ್ಯ-ಗಙ್ಗೇಯ್ಯೋ, ಪಬ್ಬತೇಯ್ಯೋ, ವಾನೇಯ್ಯೋ. ಣೇಯ್ಯಕ-ಕೋಲೇಯ್ಯಕೋ, ಬಾರಾಣಸೇಯ್ಯಕೋ, ಚಮ್ಪೇಯ್ಯಕೋ, ಮಿಥಿಲೇಯ್ಯಕೋತಿ ಏಯ್ಯಕೋ. ಯ-ಗಮ್ಮೋ, ದಿಬ್ಬೋ. ಇಯಗಾಮಿಯೋ, ಉದರಿ-ಯೋ, ದಿವಿಯೋ, ಪಞ್ಚಾಲಿಯೋ, ಬೋಧಿಪಕ್ಖಿಯೋ, ಲೋಕಿಯೋ.

ಸತ್ತಮ್ಯನ್ತಾ ಭವತ್ಥೇ ಣಿಕೋ ಹೋತಿ, ಸಾರದಿಕೋ ದಿವಸೋ, ಸಾರದಿಕಾ ರತ್ತಿ.

೨೭. ತಮಸ್ಸ ಸಿಪ್ಪಂ ಸೀಲಂ ಪಣ್ಯಂ ಪಹರಣಂ ಪಯೋಜನಂ.

ಪಠಮನ್ತಾ ಸಿಪ್ಪಾದಿವಾಚಕಾ ಅಸ್ಸೇತಿಛಟ್ಠಿಯತ್ಥೇಣಿಕೋ ಹೋತಿ, ವೀಣಾವಾದನಂ ಸಿಪ್ಪಮಸ್ಸ ವೇಣಿಕೋ, ಮೋದಙ್ಗಿಕೋ, ವಂಸಿಕೋ, ಪಂಸುಕೂ- ಲಧಾರಣಂ ¶ ಸೀಲಮಸ್ಸ ಪಂಸುಕೂಲಿಕೋ, ತೇಚೀವರಿಕೇವ, ಗನ್ಧೋಪಣ್ಯಮಸ್ಸ ಗನ್ಧಿಕೋ, ತೇಲಿಕೋ, ಗೋಳಿಕೋ, ಚಾಪೋ ಪಹರಣಮಸ್ಸ ಚಾಪಿಕೋ, ತೋಮರಿಕೋ, ಮುಗ್ಗರಿಕೋ, ಉಪಧಿಪ್ಪಯೋಜನಮಸ್ಸ ಓಪಧಿಕಂ, ಸಾತಿಕಂ, ಸಾಹಸ್ಸಿಕಂ.

೨೮. ತಂ ಹನ್ತರಹತಿ ಗಚ್ಛತುಞ್ಛತಿ ಚರತಿ.

ದುತಿಯನ್ತಾ ಹನ್ತೀತಿ ಏವಮಾದೀಸ್ವತ್ಥೇಸು ಣೀಕೋ ಹೋತಿ. ಪಕ್ಖೀಹಿಪಕ್ಖಿನೋ ಹನ್ತೀತಿ ಪಕ್ಖಿಕೋ, ಸಾಕುನಿಕೋ, ಮಾಯೂರಿಕೋ. ಮಚ್ಛೇಹಿ-ಮಚ್ಛಿಕೋ, ಮೇನಿಕೋ. ಮಿಗೇಹಿ-ಮಾಗವಿಕೋ ಹಾರಿಣಿಕೋ, ‘ಸೂಕರಿಕೋ’ತಿ ಇಕೋ. ಸತಮರಹತೀತಿ ಸಾತಿಕಂ, ಸನ್ದಿಟ್ಠಿಕೋ, ಏಹಿಪಸ್ಸವಿಧಿಂ ಅರಹತೀತಿ ಏಹಿಪಸ್ಸಿಕೋ, ಸಾಹಸ್ಸಿಕೋ, ‘ಸಹಸ್ಸಿಯೋ’ತಿ ಇಯೋ. ಪರದಾರಂ ಗಚ್ಛತೀತಿ ಪಾರದಾರಿಕೋ, ಮಗ್ಗಿಕೋ, ಪಞ್ಞಾಸಯೋಜನಿಕೋ. ಬದರೇ ಉಞ್ಛತೀತಿ ಬಾದರಿಕೋ, ಸಾಮಾಕಿಕೋ. ಧಮ್ಮಂ ಚರತೀತಿ ಧಮ್ಮಿಕೋ, ಅಧಮ್ಮಿಕೋ.

ತತಿಯನ್ತಾ ಕತಾದಿಸ್ವತ್ಥೇಸು ಣಿಕೋ ಹೋತಿ. ಕಾಯೇನ ಕತಂ ಕಾಯಿಕಂ, ವಾಚಸಿಕಂ, ಮಾನಸಿಕಂ, ವಾತೇನ ಕತೋ ಆಬಾಧೋ ವಾತಿಕೋ. ಸತೇನ ಕೀತಂ ಸಾತಿಕಂ, ಸಾಹಸ್ಸಿಕಂ, ಮೂಲತೋವ, ದೇವದತೇನ ಕೀತನ್ತಿ ನ ಹೋತಿ ತದತ್ಥಾಪ್ಪತೀತಿಯಾ. ವರತ್ತಾಯ ಬದ್ಧೋ ವಾರತ್ತಿಕೋ, ಆಯಸಿಕೋ, ಪಾಸಿಕೋ. ಘತೇನ ಅಭಿಸಙ್ಖತಂ ಸಂಸಟ್ಠಂ ವಾ ಘಾತಿಕಂ, ಗೋಳಿಕಂ, ದಾಧಿಕಂ, ಮಾರಿಚಿಕಂ. ಜಾಲೇನ ಹತೋ ಹನ್ತೀತಿ ವಾ ಜಾಲಿಕೋ, ಬಾಲೀಸಿಕೋ. ಅಕ್ಖೇಹಿ ಜಿತಮಕ್ಖಿಕಂ, ಸಾಲಾಕಿಕಂ. ಅಕ್ಖೇಹಿ ಜಯತಿ ದಿಬ್ಬತೀತಿ ವಾ ಅಕ್ಖಿಕೋ. ಖಣಿತ್ತಿಯಾ ¶ ಖಣತೀತಿ ಖಾಣಿತ್ತಿಕೋ, ಕುದ್ದಾಲಿಕೋ, ದೇವದತ್ತೇನ ಜಿತಂ, ಅಙ್ಗುಲ್ಯಾ ಖಣತೀತಿ ನ ಹೋತಿ ತದತ್ಥಾನವಗಮಾ. ಉಳುಮ್ಪೇನ ತರತೀತಿ ಓಳುಮ್ಪಿಕೋ, ‘ಉಳುಮ್ಪಿಕೋ’ತಿ ಇಕೋ ಗೋಪುಚ್ಛಿಕೋ, ನಾವಿಕೋ. ಸಕಟೇನ ಚರತೀತಿ ಸಾಕಟಿಕೋ, ‘ರಥಿಕೋ, ಪರಪ್ಪಿಕೋ’ತಿ ಇಕೋ. ಖನ್ಧೇನ ವಹತೀತಿ ಖನ್ಧಿಕೋ, ಅಂಸಿಕೋ, ‘ಸೀಸಿಕೋ’ತಿ ಇಕೋ. ವೇತನೇನ ಜೀವತೀತಿ ವೇತನಿಕೋ, ‘ಭತಿಕೋ, ಕಯಿಕೋ, ವಿಕ್ಕಯಿಕೋ, ಕಯವಿಕ್ಕಯಿಕೋ’ತಿ ಇಕೋ.

ಚತುತ್ಥಿಯನ್ತಾ ಸಂವತ್ತತೀತಿ ಅಸ್ಮಿಂ ಅತ್ಥೇ ಣಿಕೋ ಹೋತಿ, ಪುನಬ್ಭವಾಯ ಸಂವತ್ತತೀತಿ ಪೋನೋಭವಿಕೋ, ಇತ್ಥಿಯಂ ಪೋನೋ ಭವಿಕಾ, ಲೋಕಾಯ ಸಂವತ್ತತೀತಿ ಲೋಕಿಕೋ ಸುಟ್ಠು ಅಗ್ಗೋತಿ ಸಗ್ಗೋ, ಸಗ್ಗಾಯ ಸಂವತ್ತತೀತಿ ಸೋವಗ್ಗಿಕೋ, ಸಸ್ಸೋವಕ ತದಮಿನಾದಿಪಾಠಾ, ಧನಾಯ ಸಂವತ್ತತೀತಿ ಧಞ್ಞಂ, ಯೋ.

ಪಞ್ಚಮ್ಯನ್ತಾ ಸಮ್ಭೂತಮಾಗತನ್ತಿ ಏತೇಸ್ವತ್ಥೇಸು ಣಿಕೋ ಹೋತಿ, ಮಾತಿಕೋ ಸಮ್ಭೂತಮಾಗತಂ ವಾ ಮತ್ತಿಕಂ, ಪೇತ್ತಿಕಂ, ಣ್ಯರಿಯಣ -ಯಾಪಿ ದಿಸ್ಸನ್ತಿ, ಸುರಭಿತೋ ಸಮ್ಭೂತಂ ಸೋರಭ್ಯಂ, ಥನತೋ ಸಮ್ಭೂತಂ ಥಞ್ಞಂ, ಪಿತಿತೋ ಸಮ್ಭೂತೋ ಪೇತ್ತಿಯೋ, ಮಾತಿಯೋ, ಮತ್ತಿಯೋ, ಮಚ್ಚೋ ವಾ.

೩೨. ತತ್ಥ ವಸತಿ ವಿದಿತೋ ಭತ್ತೋ ನಿಯುತ್ತೋ.

ಸತ್ತಮ್ಯನ್ತಾ ತತ್ಥ ವಸತೀತ್ವೇವಮಾದೀಸ್ವತ್ಥೇಸು ಣಿಕೋ ಹೋತಿ. ರುಕ್ಖಮೂಲೇ ವಸತೀತಿ ರುಕ್ಖಮೂಲಿಕೋ, ಆರಞ್ಞಿಕೋ, ಸೋಸಾನಿಕೋ. ಲೋಕೇ ವಿದಿತೋ ಲೋಕಿಕೋ. ಚತುಮಹಾರಾಜೇಸು ಭತ್ತಾ ಚಾತುಮ್ಮಹಾರಾಜಿಕಾ ¶ . ದ್ವಾರೇ ನಿಯುತ್ತೋ ದೋವಾರಿಕೋ ದಸ್ಸೋಕ ತದಮಿನಾದಿಪಾಠಾ, ಭಣ್ಡಾಗಾರಿಕೋ, ಇಕೋ-ನವಕಮ್ಮಿಕೋ, ಕಿಯೋಜಾತಿಕಿಯೋ, ಅನ್ಧಕಿಯೋ.

ಛಟ್ಠಿಯನ್ತಾ ಇದಮಿಚ್ಚಸ್ಮಿಂ ಅತ್ಥೇ ಣಿಕೋ ಹೋತಿ, ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಇದಂ ಸಙ್ಘಿಕಂ, ಪುಗ್ಗಲಿಕಂ, ಸಕ್ಯಪುತ್ತಿಕೋ, ನಾತಿಪುತ್ತಿಕೋ, ಜೇನದತ್ತಿಕೋ, ಕಿಯೇ-ಸಕಿಯೋ, ಪರಕಿಯೋ, ನಿಯೇ-ಅತ್ತನಿಯಂ, ಕೇ- ಸಕೋ ರಾಜಕಂ ಭಣ್ಡಂ.

ಛಟ್ಠಿಯನ್ತಾ ಇದಮಿಚ್ಚಸ್ಮಿಂ ಅತ್ಥೇ ಣೋ ಹೋತಿ, ಕಚ್ಚಾಯನಸ್ಸ ಇದಂ ಕಚ್ಚಾಯನಂ ಬ್ಯಾಕರಣಂ, ಸೋಗತಂ ಸಾಸನಂ, ಮಾಹಿಸಂ ಮಂಸಾದಿ.

ಗವಾದೀಹಿ ಛಟ್ಠಿಯನ್ತೇಹಿ ಇದಮಿಚ್ಚಸ್ಮಿಂ ಅತ್ಥೇ ಯೋ ಹೋತಿ, ಗುನ್ನಂ ಇದಂ ಗಬ್ಯಂ ಮಂಸಾದಿ, ಕಬ್ಯಂ, ದಬ್ಬಂ.

ಪಿತುಸದ್ದಾ ತಸ್ಸ ಭಾತರಿ ರೇಯ್ಯಣ ಹೋತಿ, ಪಿತು ಭಾತಾ ಪೇತ್ತೇಯ್ಯೋ.

ಮಾತಿತೋ ಪಿತಿತೋ ಚ ತೇಸಂ ಭಗಿನಿಯಂ ಛೋ ಹೋತಿ, ಮಾತು ಭಗಿನೀ ಮಾತುಚ್ಛಾ, ಪಿತು ಭಗಿನೀ ಪಿತುಚ್ಛಾ, ಕಥಂ ‘ಮಾತುಲೋ’ತಿ ‘‘ಮಾತುಲಾದಿತ್ವಾನೀ’’ತಿ ನಿಪಾತನಾ.

ಮಾತಾಪಿತೂಹಿ ¶ ತೇಸಂ ಮಾತಾಪಿತೂಸು ಆಮಹೋ ಹೋತಿ, ಮಾತು ಮಾತಾ ಮಾತಾಮಹೀ, ಮಾತು ಪಿತಾ ಮಾತಾಮಹೋ, ಪಿತು ಮಾತಾ ಪಿತಾಮಹೀ, ಪಿತು ಪಿತಾ ಪಿತಾಮಹೋ, ನ ಯಥಾಸಙ್ಖ್ಯಂ, ಪಚ್ಚೇಕಾಭಿ ಸಮ್ಬನ್ಧಾ.

ಮಾತಾಪಿತೂಹಿ ಹಿತೇ ರೇಯ್ಯಣ ಹೋತಿ, ಮತ್ತೇಯ್ಯೋ, ಪೇತ್ತೇಯ್ಯೋ.

೪೦. ನಿನ್ದಾಞ್ಞಾತಪ್ಪಪಟಿಭಾಗರಸ್ಸದಯಾಸಞ್ಞಾಸು ಕೋ.

ನಿನ್ದಾದೀಸ್ವತ್ಥೇಯು ನಾಮಸ್ಮಾ ಕೋ ಹೋತಿ, ನಿನ್ದಾಯಂ-ಮುಣ್ಡಕೋ, ಸಮಣಕೋ. ಅಞ್ಞಾತೇ-ಕಸ್ಸಾಯಂ ಅಸ್ಸೋತಿ ಅಸ್ಸಕೋ, ಪಯೋಗಸಾಮತ್ಥಿಯಾ ಸಮ್ಬನ್ಧಿವಿಸೇಸಾನವಗಮೋವಗಮ್ಯತೇ. ಅಪ್ಪತ್ಥೇತೇಲಕಂ, ಘತಕಂ. ಪಟಿಭಾಗತ್ಥೇ-ಹತ್ಥೀ ವಿಯ ಹತ್ಥಿಕೋ, ಅಸ್ಸಕೋ, ಬಲೀಬದ್ದಕೋ. ರಸ್ಸೇ-ಮಾನುಸಕೋ, ರುಕ್ಖಕೋ, ಪಿಲಕ್ಖಕೋ. ದಯಾಯಂ-ಪುತ್ತಕೋ, ವಚ್ಛಕೋ. ಸಞ್ಞಾಯಂ-ಮೋರೋ ವಿಯ ಮೋರಕೋ.

ಪಠಮನ್ತಾ ಅಸ್ಸೇತಿ ಅಸ್ಮಿಂ ಅತ್ಥೇ ಣಿಕೋ ಹೋತಿ ಕೋ ಚ ತಞ್ಚೇ ಪಠಮನ್ತಂ ಪರಿಮಾಣಂ ಭವತಿ, ಪರಿಮೀಯತೇ ನೇನೇತಿ ಪರಿಮಾಣಂ, ದೋಣೋ ಪರಿಮಾಣಮಸ್ಸ ದೋಣಿಕೋ ವೀಹಿ, ಖಾರಸತಿಕೋ, ಖಾರಸಹಸ್ಸಿಕೋ ಆಸೀತಿಕೋ ವಯೋ, ಉಪಡ್ಢಕಾಯಿಕಂ ಬಿಮ್ಬೋಹನಂ, ಪಞ್ಚಕಂ, ಛಕ್ಕಂ.

ಯಾದೀಹಿ ¶ ಪಠಮನ್ತೇಹೀ ಅಸ್ಸೇತಿ ಛಟ್ಠಿಯತ್ಥೇ ತ್ತಕೋ ಹೋತಿ, ತಞ್ಚೇ ಪಠಮನ್ತಂ ಪರಿಮಾಣಂ ಭವತಿ, ಯಂ ಪರಿಮಾಣಮಸ್ಸ ಯತ್ತಕಂ, ತತ್ತಕಂ, ಏತ್ತಕಂ, ಆವತಕೇ ಯಾವತಕೋ, ತಾವತಕೋ (ಏತಾವತಕೋ).

ಸಬ್ಬತೋ ಪಠಮನ್ತೇಹಿ ಯಾದೀಹಿ ಚ ಅಸ್ಸೇತಿ ಛಟ್ಠಿಯತ್ಥೇ ಆವನ್ತು ಹೋತಿ, ತಞ್ಚೇ ಪಠಮನ್ತಂ ಪರಿಮಾಣಂ ಭವತಿ. ಸಬ್ಬಂ ಪರಿಮಾಣಮಸ್ಸ ಸಬ್ಬಾವನ್ತಂ, ಯಾವನ್ತಂ, ತಾವನ್ತಂ, ಏತಾವನ್ತಂ.

೪೪. ಕಿಮ್ಹಾ ರತಿರೀವರೀವತಕರಿತ್ತಕಾ.

ಕಿಮ್ಹಾ ಪಠಮನ್ತಾ ಅಸ್ಸೇತಿ ಛಟ್ಠಿಯತ್ಥೇ ರತಿರೀವರೀವತಕರಿತ್ತಕಾ ಹೋನ್ತಿ, ತಞ್ಚೇ ಪಠಮನ್ತಂ ಪರಿಮಾಣಂ ಭವತಿ, ಕಿಂ ಸಙ್ಖ್ಯಾನಂ ಪರಿಮಾಣಮೇಸಂ ಕತಿ ಏತೇ, ಕೀವ, ಕೀವತಕಂ, ಕಿತ್ತಕಂ. ರೀವನ್ತೋ ಸಭಾವತೋ ಅಸಙ್ಖ್ಯೋ.

ತಾರಕಾದೀಹಿ ಪಠಮನ್ತೇಹಿ ಅಸ್ಸೇತಿ ಛಟ್ಠಿಯತ್ಥೇ ಇತೋ ಹೋತಿ, ತೇ ಚೇ ಸಞ್ಜಾತಾ ಹೋನ್ತಿ, ತಾರಕಾ ಸಞ್ಜಾತಾ ಅಸ್ಸ ತಾರಕಿತಂ ಗಗನಂ, ಪುಪ್ಫಿತೋ ರುಕ್ಖೋ, ಪಲ್ಲವಿತಾ ಲತಾ.

ಪಠಮನ್ತಾ ಮಾನವುತ್ತಿತೋ ಅಸ್ಸೇತಿ ಅಸ್ಮಿಂಅತ್ಥೇ ಮತ್ತೋ ಹೋತಿ, ಪಲಂ ಉಮ್ಮಾನಮಸ್ಸ ಪಲಮತ್ತಂ, ಹತ್ಥೋ ಪಮಾಣಮಸ್ಸ ಹತ್ಥಮತ್ತಂ ¶ ಸತಂ ಮಾನಮಸ್ಸ ಸತಮತ್ತಂ, ದೋಣೋ ಪರಿಮಾಣಮಸ್ಸ ದೋಣಮತ್ತಂ, ಅಭೇದೋಪಚಾರಾ ದೋಣೋತಿಪಿ ಹೋತಿ.

ಉದ್ಧಮಾನವುತ್ತಿಹೋ ಅಸ್ಸೇತಿ ಛಟ್ಠಿಯತ್ಥೇ ತಗ್ಘೋ ಹೋತಿ ಮತ್ತೋ ಚ, ಜಣ್ಣುತಗ್ಘಂ, ಜಣ್ಣುಮತ್ತಂ.

ಪುರಿಸಾ ಪಠಮನ್ತಾ ಉದ್ಧಮಾನವುತ್ತಿತೋ ಣೋ ಹೋತಿ ಮತ್ತಾದಯೋ ಚ, ಪೋರಿಸಂ, ಪುರಿಸಮತ್ತಂ, ಪುರಿಸತಗ್ಘಂ.

ಉಭದ್ವಿತೀಹಿ ಅವಯವವುತ್ತೀತಿ ಪಠಮನ್ತೇಹಿ ಅಸ್ಸೇತಿ ಛಟ್ಠಿಯತ್ಥೇ ಅಯೋ ಹೋತಿ. ಉಭೋ ಅಂಸಾ ಅಸ್ಸ ಉಭಯಂ, ದ್ವಯಂ, ತಯಂ.

೫೦. ಸಙ್ಖ್ಯಾಯ ಸಚ್ಚುತೀಸಾಸದಸನ್ತಾಯಾಧಿಕಾಸ್ಮಿಂ ಸವಸಹಸ್ಸೇ ಡೋ.

ಸತ್ಯನ್ತಾಯ ಉತ್ಯನ್ತಾಯ ಈಸನ್ತಾಯ ಆಸನ್ತಾಯ ದಸನ್ತಾಯ ಚ ಸಙ್ಖ್ಯಾಯ ಪಠಮನ್ತಾಯ ಅಸ್ಮಿನ್ತಿ ಸತ್ತಮ್ಯತ್ಥೇ ಡೋ ಹೋತಿ, ಸಾ ಚೇ ಸಙ್ಖ್ಯಾ ಅಧಿಕಾ ಹೋತಿ, ಯದಸ್ಮಿನ್ತಿ ತಞ್ಚೇ ಸತಂ ಸಹಸ್ಸಂ ಸತಸಹಸ್ಸಂ ವಾ ಹೋತಿ, ವೀಸತಿ ಅಧಿಕಾ ಅಸ್ಮಿಂ ಸತೇತಿ ವೀಸಂ ಸತಂ, ಏಕವೀಸಂ ಸತಂ, ಸಹಸ್ಸಂ, ಸತಸಹಸ್ಸಂ ವಾ, ತಿಂಸಂ ಸತಂ, ಏಕತಿಂಸಂ ಸತಂ. ಉತ್ಯನ್ತಾಯ-ನವುತಂ ಸತಂ ಸಹಸ್ಸಂ ಸತಸಹಸ್ಸಂ ವಾ. ಈಸನ್ತಾಯ ಚತ್ತಾಲೀಸಂ ಸತಂ, ಸಹಸ್ಸಂ, ಸತಸಹಸ್ಸಂ ವಾ. ಆಸನ್ತಾಯ ¶ ಪಞ್ಞಾಸಂ ಸತಂ, ಸಹಸ್ಸಂ, ಸತಸಹಸ್ಸಂ ವಾ. ದಸನ್ತಾಯಏಕಾದಸಂ ಸತಂ, ಸಹಸ್ಸಂ, ಸತಸಹಸ್ಸಂ ವಾ. ಸಚ್ಚುತೀಸಾಸದಸನ್ತಾಯಾತಿ ಕಿಂ? ಛಾಧಿಕಾ ಅಸ್ಮಿಂಸತೇ. ಅಧಿಕೇತಿ ಕಿಂ? ಪಞ್ಚದಸಹೀನಾ ಅಸ್ಮಿಂಸತೇ, ಅಸ್ಮಿನ್ತಿ ಕಿಂ? ವೀಸತ್ಯಧಿಕಾ ಏತಸ್ಮಾ ಸತಾ, ಸತಸಹಸ್ಸೇತಿ ಕಿಂ? ಏಕಾದಸ ಅಧಿಕಾ ಅಸ್ಸಂ ವೀಸತಿಯಂ.

ಛಟ್ಠಿಯನ್ಥಾಯೇಕಾದಸಾದಿಕಾಯ ಸಙ್ಖ್ಯಾಯ ಡೋ ಹೋತಿ (ತಸ್ಸ) ಪೂರಣತ್ಥೇ ವಿಭಾಸಾ, ಸಾ ಸಙ್ಖ್ಯಾ ಪೂರೀಯತೇ ಯೇನ ತಂ ಪೂರಣಂ, ಏಕಾದಸನ್ನಂ ಪೂರಣೋ ಏಕಾದಸೋ. ಏಕಾದಸಮೋ, ವೀಸೋ, ವೀಸತಿಮೋ, ತಿಂಸೋ, ತಿಂಸತಿಮೋ, ಚತ್ತಾಲೀಸೋ, ಪಞ್ಞಾಸೋ.

ಛಟ್ಠಿಯನ್ತಾಯ ಪಞ್ಚಾದಿಕಾಯ ಸಙ್ಖ್ಯಾಯ ಕತಿಸ್ಮಾ ಚ ಮೋ ಹೋತಿ (ತಸ್ಸ) ಪೂರಣತ್ಥೇ, ಪಞ್ಚಮೋ, ಸತ್ತಮೋ, ಅಟ್ಠಮೋ, ಕತಿಮೋ, ಕತಿಮೀ.

೫೩. ಸತಾದೀನಮಿಚ. ಸತಾದಿಕಾಯ ಸಙ್ಖ್ಯಾಯ ಛಟ್ಠಿಯನ್ತಾಯ (ತಸ್ಸ) ಪೂರಣತ್ಥೇ ಮೋಹೋತಿ ಸತಾದೀನಮಿಚಾನ್ತಾದೇಸೋ, ಸತಿಮೋ, ಸಹಸ್ಸಿಮೋ.

ಛಸದ್ದಾ ಟ್ಠಟ್ಠಮಾ ಹೋನ್ತಿ ತಸ್ಸ ಪೂರಣತ್ಥೇ, ಛಟ್ಠೋ, ಛಟ್ಠಮೋ, ಇತ್ಥಿಯಂ ಛಟ್ಠೀ, ಛಟ್ಠಮೀ, ಕಥಂ ‘ದುತಿಯಂ ಚತುತ್ಥ’ನ್ತಿ? ‘‘ದುತಿಯಸ್ಸ, ಚತುತ್ಥ ತತಿಯಾನ’’ನ್ತಿ ನಿಪಾತನಾ.

ಏಕಸ್ಮಾ ¶ ಅಸಹಾಯತ್ಥೇ ಕಆಕೀ ಹೋನ್ತಿ ವಾ, ಏಕಕೋ, ಏಕಾಕೀ, ಏಕೋ.

ವಚ್ಛಾದೀನಂ ಸಭಾವಸ್ಸ ತನುತ್ತೇ ಗಮ್ಯಮಾನೇ ತರೋ ಹೋತಿ, ಸುಸುತ್ತಸ್ಸ ತನುತ್ತೇ ವಚ್ಛತರೋ, ಇತ್ಥಿಯಂ ವಚ್ಛತರೀ, ಯೋಬ್ಬನಸ್ಸ ತನುತ್ತೇ ಓಕ್ಖತರೋ, ಅಸ್ಸಭಾವಸ್ಸ ತನುತ್ತೇ ಅಸ್ಸತರೋ, ಸಾಮತ್ಥಿಯಸ್ಸ ತನುತ್ತೇ ಉಸಭತರೋ.

೫೭. ಕಿಮ್ಹಾ ನಿದ್ಧಾರಣೇ ರತರ ರತಮಾ. ಕಿಂಸದ್ದಾ ನಿದ್ಧಾರಣೇ ರತರ ರತಮಾ ಹೋನ್ತಿ, ಕತರೋ ಭವತಂ ದೇವದತ್ತೋ, ಕತರೋ ಭವತಂ ಕಠೋ, ಕತಮೋ ಭವತಂ ದೇವದತ್ತೋ, ಕತಮೋ ಭವತಂ ಕಠೋ, ಭಾರದ್ವಾಜಾನಂ ಕತಮೋಸಿ ಬ್ರಹ್ಮೇ.

ತತಿಯನ್ತಾ ದತ್ತೇ-ಭಿಧೇಯ್ಯೇ ಲಇಯಾ ಹೋನ್ತಿ, ದೇವೇನ ದತ್ತೋ ದೇವಲೋ, ದೇವಿಯೋ, ಬ್ರಹ್ಮಲೋ, ಬ್ರಹ್ಮಿಯೋ, ಸಿವಾ ಸೀವಲೋ, ಸೀವಿಯೋ, ಸಿಸ್ಸ ದೀಘೋ.

೫೯. ತಸ್ಸ ಭಾವಕಮ್ಮೇಸು ತ್ತತಾತ್ತನಣ್ಯಣೇಯ್ಯಣಿಯಣಿಯಾ.

ಛಟ್ಠಿಯನ್ತಾ ಭಾವೇ ಕಮ್ಮೇ ಚ ತ್ತಾದಯೋ ಹೋನ್ತಿ ಬಹುಲಂ, ನ ಚ ಸಬ್ಬೇ ಸಬ್ಬತೋ ಹೋನ್ತಿ ಅಞ್ಞತ್ರ ತ್ತತಾಹಿ, ಭವನ್ತಿ ಏತಸ್ಮಾ ಬುದ್ಧಿಸದ್ದಾಭಿ ಭಾವೋ ಸದ್ದಸ್ಸ ಪವತ್ತಿನಿಮಿತ್ತಂ, ನೀಲಸ್ಸ ಪಟಸ್ಸ ಭಾವೋ ನೀಲತ್ತಂ ¶ ನೀಲತಾಭಿ ಗುಣೋ ಭಾವೋ, ನೀಲಸ್ಸ ಗುಣಸ್ಸ ಭಾವೋ ನೀಲತ್ತಂ ನೀಲತಾಭಿ ನೀಲಗುಣಜಾತಿ, ಗೋತ್ತಂ ಗೋತಾತಿ ಗೋಜಾತಿ, ಪಾಚಕತ್ತಂ, ದಣ್ಡಿತ್ತಂ, ವಿಸಾಣಿತ್ತಂ, ರಾಜಪುರಿಸತ್ತನ್ತಿ ಕ್ರಿಯಾದಿಸಮ್ಬನ್ಧಿತ್ತಂ, ದೇವದತ್ತತ್ತಂ, ಚನ್ದತ್ತಂ, ಸೂರಿಯತ್ತನ್ತಿ ತದವತ್ಥಾವಿಸೇಸಸಾಮಞ್ಞಂ, ಆಕಾಸತ್ತಂ, ಅಭಾವತ್ತನ್ತಿ ಉಪಚರಿತಭೇದಸಾಮಞ್ಞಂ. ತ್ತನ-ಪುಥುಜ್ಜನತ್ತನಂ, ವೇದನತ್ತನಂ, ಜಾಯತ್ತನಂ, ಜಾರತ್ತನಂ. ಣ್ಯ-ಆಲಸ್ಯಂ, ಬ್ರಹ್ಮಞ್ಞಂ, ಚಾಪಲ್ಯಂ, ನೇಪುಞ್ಞಂ, ಪೇಸುಞ್ಞಂ, ರಜ್ಜಂ, ಆಧಿಪಚ್ಚಂ, ದಾಯಜ್ಜಂ, ವೇಸಮ್ಮಂ ‘ವೇಸಮ’ನ್ತಿ, ಕೇಚಿ, ಸಖ್ಯಂ, ವಾಣಿಜ್ಜಂ. ಣೇಯ್ಯ-ಸೋಚೇಯ್ಯಂ, ಆಧಿಪತೇಯ್ಯಂ. ಣಗಾರವಂ, ಪಾಟವಂ, ಅಜ್ಜವಂ, ಮದ್ದವಂ. ಇಯ-ಅಧಿಪತಿಯಂ, ಪಣ್ಡಿತಿಯಂ, ಬಹುಸ್ಸುತಿಯಂ, ನಗ್ಗಿಯಂ, ಸೂರಿಯಂ. ಣಿಯ-ಆಲಸಿಯಂ, ಕಾಳುಸಿಯಂ, ಮನ್ದಿಯಂದಕ್ಖಿಯಂ, ಪೋರೋಹಿತಿಯಂ, ವೇಯ್ಯತ್ತಿಯಂ. ಕಥಂ ‘ರಾಮಣೀಯಕ’ನ್ತಿ? ಸಕತ್ಥೇ ಕನ್ತಾ ಣೇನ ಸಿದ್ಧಂ. ಕಮ್ಮಂ ಕಿರಿಯಾ, ತತ್ಥ ಅಲಸಸ್ಸ ಕಮ್ಮಂ ಅಲಸತ್ತಂ’ ಅಲಸತಾ, ಅಲಸತ್ತನಂ, ಆಲಸ್ಯಂ, ಆಲಸಿಯಂ ವಾ, ‘‘ಸಕತ್ಥೇ’ (೪.೧೨೨) ತಿ ಸಕತ್ಥೇಪಿ, ಯಥಾಭುಚ್ಚಂ, ಕಾರುಞ್ಞಂ, ಪತ್ತಕಲ್ಲಂ, ಆಕಾಸಾನಞ್ಚಂ, ಕಾಯಪಾಗುಞ್ಞತಾ.

ಛಟ್ಠಿಯನ್ತಾ ವದ್ಧಾ ದಾಸಾ ಚ ಬ್ಯೋ ವಾ ಹೋತಿ ಭಾವಕಮ್ಮೇಸು, ವದ್ಧಬ್ಯಂ ವದ್ಧತಾ, ದಾಸಬ್ಯಂ ದಾಸತಾ, ಕಥಂ ‘ವದ್ಧವ’ನ್ತಿ? ಣೇ ವಾಗಮೋ.

ಛಟ್ಠಿಯನ್ತಾ ಯುವಸದ್ದಾ ಭಾವಕಮ್ಮೇಸು ನಣ ವಾ ಹೋತಿ ತಸ್ಸ ಬೋ ಚ, ಯೋಬ್ಬನಂ, ವಾತ್ವೇವ? ಯುವತ್ತಂ, ಯುವತಾ.

ಅಣುಆದೀಹಿ ¶ ಛಟ್ಠಿಯನ್ತೇಹಿ ಭಾವೇ ವಾ ಇಮೋ ಹೋತಿ, ಅಣಿಮಾ, ಲಘಿಮಾ, ಮಹಿಮಾ, (ಗರಿಮಾ), ಕಸಿಮಾ, ವಾತ್ವೇವ? ಅಣುತ್ತಂ ಅಣುತಾ.

ಭಾವವಾಚಕಾ ಸದ್ದಾ ತೇನ ನಿಬ್ಬತ್ತೇ-ಭಿಧೇಯ್ಯೇ ಇಮೋ ಹೋತಿ, ಪಾಕೇನ ನಿಬ್ಬತ್ತ ಪಾಣಿಮಂ, ಸೇಕಿಮಂ.

ಅತಿಸಯೇ ವತ್ತಮಾನತೋ ಹೋನ್ತೇತೇ ಪಚ್ಚಯಾ, ಅತಿಸಯೇನ ಪಾಪೋ ಪಾಪತರೋ, ಪಾಪತಮೋ, ಪಾಪಿಸ್ಸಿಕೋ, ಪಾಪಿಯೋ, ಪಾಪಿಟ್ಠೋ, ಇತ್ಥಿಯಂ ಪಾಪತರಾ. ಅತಿಸಯನ್ತಾಪಿ ಅತಿಸಯಪ್ಪಚ್ಚಯೋ, ಅತಿಸಯೇನ ಪಾಪಿಟ್ಠೋ ಪಾಪಿಟ್ಠತರೋ.

ದುತಿಯನ್ತಾ ಲ್ಲಪ್ಪಚ್ಚಯೋ ಹೋತಿ ನಿಸ್ಸಿತತ್ಥೇ, ವೇದಂ ನಿಸ್ಸಿತಂ ವೇದಲ್ಲಂ, ದುಟ್ಠು ನಿಸ್ಸಿತಂ ದುಟ್ಠುಲ್ಲಂ. ಇಲ್ಲೇ-ಸಙ್ಖಾರಿಲ್ಲಂ.

೬೬. ತಸ್ಸ ವಿಕಾರಾವಯವೇಸು ಣ ಣಿಕ ಣೇಯ್ಯಮಯಾ.

ಪಕತಿಯಾ ಉತ್ತರಮವತ್ಥನ್ತರಂ ವಿಕಾರೋ, ಛಟ್ಠಿಯನ್ತಾ ನಾಮಸ್ಮಾ ವಿಕಾರೇ-ವಯವೇ ಚ ಣಾದಯೋ ಹೋನ್ತಿ ಬಹುಲಂ, ಣ-ಆಯಸಂ ಬನ್ಧನಂ, ಓದುಮ್ಬರಂ, ಪಣ್ಣಂ, ಓದುಮ್ಬರಂ ಭಸ್ಮಂ, ಕಾಪೋತಂ ಮಂಸಂ, ಕಾಪೋತಂ ಸತ್ಥಿ. ಣಿಕ-ಕಪ್ಪಾಸಿಕಂ ವತ್ಥಂ. ಣೇಯ್ಯ-ಏಣೇಯ್ಯಂ ಮಂಸಂ, ಏಣೇಯ್ಯಂ ಸತ್ಥಿ ¶ . ಕೋಸೇಯ್ಯಂ ವತ್ಥಂ. ಮಯ-ತಿಣಮಯಂ, ದಾರುಮಯಂ, ನಳಮಯಂ, ಮತ್ತಿಕಾಮಯಂ. ‘‘ಅಞ್ಞಸ್ಮಿ’’ನ್ತಿ (೪.೧೨೧) ಗುನ್ನಂ ಕರೀಸೇಪಿ ಮಯೋ, ಗೋಮಯಂ.

ಛಟ್ಠಿಯನ್ತಾ ನಾಮಸ್ಮಾ ಜತುತೋ ವಿಕಾರಾವಯವೇಸು ಸಣ ವಾ ಹೋತಿ. ಜತುನೋ ವಿಕಾರೋ ಜಾತುಸಂ ಜತುಮಯಂ. ‘‘ಲೋಪೋ’’ತಿ (೪.೧೨೩) ಬಹುಲಂ ಪಚ್ಚಯಲೋಪೋಪಿ ಫಲಪುಪ್ಫಮೂಲೇಸು ವಿಕಾರಾವಯವೇಸು, ಪಿಯಾಲಸ್ಸ ಫಲಾನಿ ಪಿಯಾಲಾನಿ, ಮಲ್ಲಿಕಾಯ ಪುಪ್ಫಾನಿ ಮಲ್ಲಿಕಾ, ಉಸಿರಸ್ಸ ಮೂಲಂ ಉಸೀರಂ, ತಂ ಸದ್ದೇನ ವಾ ತದಭಿಧಾನಂ.

ಛಟ್ಠಿಯನ್ತಾ ಸಮೂಹೇ ಕಣ ಣ ಣಿಕಾ ಹೋನ್ತಿ ಗೋತ್ತಪ್ಪಚ್ಚಯನ್ತಾ. ಕಣ-ರಾಜಞ್ಞಕಂ, ಮಾನುಸ್ಸಕಂ, ಉಕ್ಖಾದೀಹಿ-ಓಕ್ಖಕಂ, ಓಟ್ಠಕಂ, ಓರಬ್ಭಕಂ, ರಾಜಕಂ, ರಾಜಪುತ್ತಕಂ, ಹತ್ಥಿಕಂ, ಧೇನುಕಂ. ಣ-ಕಾಕಂ, ಭಿಕ್ಖಂ. ಅಚಿತ್ತಾ ಣಿಕ-ಆಪೂಪಿಕಂ, ಸಂಕುಲಿಕಂ.

ಜನಾದೀಹಿ ಛಟ್ಠಿಯನ್ತೇಹಿ ಸಮೂಹೇ ತಾ ಹೋತಿ. ಜನತಾ, ಗಜತಾ, ಬನ್ಧುತಾ, ಗಾಮತಾ, ಸಹಾಯತಾ, ನಾಗರತಾ. ತಾನ್ತಾ ಸಭಾವತೋ ಇತ್ಥಿಲಿಙ್ಗಾ, ‘ಮದನೀಯ’ನ್ತಿ ಕರಣೇ-ಧಿಕರಣೇ ವಾ ಅನೀಯೇನ ಸಿದ್ಧಂ. ‘ಧೂಮಾಯಿತತ್ತ’ನ್ತಿ ಕ್ತಾನ್ತಾ ನಾಮಧಾತುತೋ ಕ್ತೇನ ಸಿದ್ಧಂ.

ಛಟ್ಠಿಯನ್ತಾ ಹಿತೇ ಇಯೋ ಹೋತಿ. ಉಪಾದಾನಿಯಂ, ಅಞ್ಞತ್ರಾಪಿ ಸಮಾನೋದರೇ ಸಯಿತೋ ಸೋದರಿಯೋ.

ಛಟ್ಠಿಯನ್ತೇಹಿ ¶ ಚಕ್ಖುಆದೀಹಿ ಹಿತೇ ಸ್ಸೋ ಹೋತಿ, ಚಕ್ಖುಸ್ಸಂ, ಆಯುಸ್ಸಂ.

ಸತ್ತಮ್ಯನ್ತಾ ತತ್ಥ ಸಾಧೂತಿ ಅಸ್ಮಿಂ ಅತ್ಥೇ ಣ್ಯೋ ಹೋತಿ. ಸಬ್ಭೋ, ಪಾರಿಸಜ್ಜೋ. ಸಾಧೂತಿ ಕುಸಲೋ ಯೋಗ್ಗೋ ಹಿತೋ ವಾ. ಅಞ್ಞತ್ರಾಪಿ ರಥಂ ವಹತೀತಿ ರಚ್ಛಾ.

ಸತ್ತಮ್ಯನ್ತಾ ಕಮ್ಮಸದ್ದಾ ತತ್ಥ ಸಾಧೂಭಿ ಅಸ್ಮಿಂ ಅತ್ಥೇ ನಿಯ ಞ್ಞಾ ಹೋನ್ತಿ. ಕಮ್ಮೇ ಸಾಧು ಕಮ್ಮನಿಯಂ, ಕಮ್ಮಞ್ಞಂ.

ಕಥಾದೀಹಿ ಸತ್ತಮ್ಯನ್ತೇಹಿ ತತ್ಥ ಸಾಧೂತಿ ಅಸ್ಮಿಂ ಅತ್ಥೇ ಇಕೋ ಹೋತಿ. ಕಥಿಕೋ, ಧಮ್ಮಕಥಿಕೋ, ಸಙ್ಗಾಮಿಕೋ ಪವಾಸಿಕೋ, ಉಪವಾಸಿಕೋ.

ಪಥಾದೀಹಿ ಸತ್ತಮ್ಯನ್ತೇಹಿ ತತ್ಥ ಸಾಧೂತಿ ಅಸ್ಮಿಂ ಅತ್ಥೇ ಣೇ-ಯ್ಯೋ ಹೋತಿ, ಪಾಥೇಯ್ಯಂ ಸಾಪತೇಯ್ಯಂ (ಆತಿಥೇಯ್ಯಂ).

ದಕ್ಖಿಣಾಸದ್ದತೋ ಅರಹತ್ಥೇ ಣೇಯ್ಯೋ ಹೋತಿ, ದಕ್ಖಿಣಂ ಅರಹತೀತಿ ದಕ್ಖಿಣೇಯ್ಯೋ.

ತುಮನ್ತತೋ ¶ ಅರಹತ್ಥೇ ರಾಯೋ ಹೋತಿ. ಘಾತೇತಾಯಂ ವಾ ಘಾತೇತುಂ, ಜಾಪೇತಾಯಂ ವಾ ಜಾಪೇತುಂ, ಪಬ್ಬಾಜೇತಾಯಂ ವಾ ಪಬ್ಬಾಜೇತುಂ.

ಪಠಮನ್ತಾ ಏತ್ಥ ಅಸ್ಸ ಅತ್ಥೀತಿ ಏತೇಸ್ವತ್ಥೇಸು ಮನ್ತು ಹೋತಿ. ಗಾವೋ ಏತ್ಥ ದೇಸೇ, ಅಸ್ಸ ವಾ ಪುರಿಸಸ್ಸ ಸನ್ತೀತಿ ಗೋಮಾ. ಅತ್ಥೀತಿ ವತ್ತಮಾನಕಾಲೋಪಾದಾನತೋ ಭೂತಾಹಿ ಭವಿಸ್ಸನ್ತೀಹಿ ವಾ ಗೋಹಿ ನ ಗೋಮಾ. ಕಥಂ ‘ಗೋಮಾ ಆಸಿ, ಗೋಮಾ ಭವಿಸ್ಸತೀ’ತಿ? ತದಾಪಿ ವತ್ತಮಾನಾಹಿಯೇವ ಗೋಹಿ ಗೋಮಾ, ಆಸಿ ಭವಿಸ್ಸತೀತಿ ಪದನ್ತರಾ ಕಾಲನ್ತರಂ, ಇತಿಕರಣತೋ ವಿಸಯನಿಯಮೋ –

ಪಹೂತೇ ಚ ಪಸಂಸಾಯಂ, ನಿನ್ದಾಯಞ್ಚಾತಿಸಾಯನೇ;

ನಿಚ್ಚಯೋಗೇ ಚ ಸಂಸಗ್ಗೇ, ಹೋನ್ತಿಮೇ ಮನ್ತುಆದಯೋ.

ಗೋ ಅಸ್ಸೋತಿ ಜಾತಿಸದ್ದಾನಂ ದಬ್ಬಾಭಿಧಾನಸಾಮತ್ಥಿಯಾ ಮನ್ತ್ವಾದಯೋ ನ ಹೋನ್ತಿ, ತಥಾ ಗುಣಸದ್ದಾನಂ ‘ಸೇತೋ ಪಟೋ’ತಿ, ಯೇಸನ್ತು ಗುಣಸದ್ದಾನಂ ದಬ್ಬಾಭಿಧಾನಸಾಮತ್ಥಿಯಂ ನತ್ಥಿ, ತೇಹಿ ಹೋನ್ತೇವ ‘ಬುದ್ಧಿಮಾ, ರೂಪವಾ, ರಸವಾ, ಗನ್ಧವಾ, ಫಸ್ಸವಾ, ಸದ್ದವಾ, ರಸೀ, ರಸಿಕೋ, ರೂಪೀ, ರೂಪಿಕೋ, ಗನ್ಧೀ, ಗನ್ಧಿಕೋ’ತಿ.

ಪಠಮನ್ತತೋ ಅವಣ್ಣನ್ತಾ ಮನ್ತ್ವಾತ್ಥೇ ವನ್ತು ಹೋತಿ. ಸೀಲವಾ, ಪಞ್ಞವಾ, ಅವಣ್ಣಾತಿ ಕಿಂ? ಸತಿಮಾ ಬನ್ಧುಮಾ.

ದಣ್ಡಾದೀಹಿ ¶ ಇಕ ಈ ಹೋನ್ತಿ ವಾ ಮನ್ತ್ವಾತ್ಥೇ. ಬಹುಲಂ ವಿಧಾನಾ ಕುತೋಚಿ ದ್ವೇ ಹೋನ್ತಿ, ಕುತೋಚೇಕಮೇಕಂವ ದಣ್ಡಿಕೋ ದಣ್ಡೀ ದಣ್ಡವಾ, ಗನ್ಧಿಕೋ ಗನ್ಧೀ ಗನ್ಧವಾ, ರೂಪಿಕೋ ರೂಪೀ ರೂಪವಾ. (೨೮) ‘‘ಉತ್ತಮೀಣೇವ ಧನಾ ಇಕೋ’’, ಧನಿಕೋ, ಧನೀ ಧನವಾ ಅಞ್ಞೋ. (೨೯) ‘‘ಅಸನ್ನಿಹಿತೇ ಅತ್ಥಾ’’, ಅತ್ಥಿಕೋ ಅತ್ಥೀ, ಅಞ್ಞತ್ರ ಅತ್ಥವಾ. (೩೦) ‘‘ತದನ್ತಾ ಚ’’, ಪುಞ್ಞತ್ಥಿಕೋ, ಪುಞ್ಞತ್ಥೀ, (೩೧) ‘‘ವಣ್ಣನ್ತಾ ಈಯೇವ’’ ಬ್ರಹ್ಮವಣ್ಣೀ, ದೇವವಣ್ಣೀ, (೩೨) ‘‘ಹತ್ಥದನ್ತೇಹಿ ಜಾತಿಯಂ’’, ಹತ್ಥೀ, ದನ್ತೀ, ಅಞ್ಞತ್ರ ಹತ್ಥವಾ ದನ್ತವಾ. (೩೩) ‘‘ವಣ್ಣತೋ ಬ್ರಹ್ಮಚಾರಿಮ್ಹಿ’’, ವಣ್ಣೀ ಬ್ರಹ್ಮಚಾರೀ, ವಣ್ಣವಾ ಅಞ್ಞೋ. (೩೪) ‘‘ಪೋಕ್ಖರಾದಿತೋ ದೇಸೇ’’, ಪೋಕ್ಖರಣೀ, ಉಪ್ಪಲಿನೀ, ಕುಮುದಿನೀ, ಭಿಸಿನೀ, ಮುಳಾಲಿನೀ, ಸಾಲುಕಿನೀ, ಕ್ವಚಾದೇಸೇಪಿ ಪದುಮಿಪಿ ಪದುಮಿನೀ ಪಣ್ಣಂ. ಅಞ್ಞತ್ರ ಪೋಕ್ಖರವಾ ಹತ್ಥೀ, (೩೫) ‘‘ನಾವಾಯಿಕೋ’’, ನಾವಿಕೋ. (೩೬) ‘‘ಸುಖದುಕ್ಖಾ ಈ’’, ಸುಖೀ, ದುಕ್ಖೀ. (೩೭) ‘‘ಸಿಖಾದೀಹಿ ವಾ’’, ಸಿಖೀ, ಸಿಖಾವಾ, ಮಾಲೀ, ಮಾಲಾವಾ, ಸೀಲೀ, ಸೀಲವಾ, ಬಲೀ, ಬಲವಾ. (೩೮) ‘‘ಬಲಾ ಬಾಹೂರುಪುಬ್ಬಾ ಚ’’, ಬಾಹುಬಲೀ, ಊರುಬಲೀ.

೮೧. ತಪಾದೀಹಿ ಸ್ಸೀ. ತಪಾದಿತೋ ಮನ್ತ್ವತ್ಥೇ ವಾ ಸ್ಸೀ ಹೋತಿ. ತಪಸ್ಸೀ, ಯಸಸ್ಸೀ, ತೇಜಸ್ಸೀ, ಮನಸ್ಸೀ, ಪಯಸ್ಸೀ. ವಾತ್ವೇವ? ಯಸವಾ.

೮೨. ಮುಖಾದಿತೋ ರೋ. ಮುಖಾದೀಹಿ ಮನ್ತ್ವತ್ಥೇರೋ ಹೋತಿ. ಮುಖರೋ, ಸುಸಿರೋ, ಊಸರೋ, ಮಧುರೋ, ಖರೋ, ಕುಞ್ಜರೋ, ನಗರಂ, (೩೯) ‘‘ದನ್ತಸ್ಸು ಚ ಉನ್ನಭದನ್ತೇ’’, ದನ್ತುರೋ.

ತುನ್ದಿಆದೀಹಿ ¶ ಮನ್ತ್ವತ್ಥೇ ಭೋ ವಾ ಹೋತಿ. ತುನ್ದಿಭೋ, ವಟಿಭೋ, ವಲಿಭೋ. ವಾತ್ವೇವ? ತುನ್ದಿಮಾ.

ಸದ್ಧಾದೀಹಿ ಮನ್ತ್ವತ್ಥೇಅ ಹೋತಿ ವಾ. ಸದ್ಧೋ, ಪಞ್ಞೋ, ಇತ್ಥಿಯಂ ಸದ್ಧಾ. ವಾತ್ವೇವ? ಪಞ್ಞವಾ.

ತಪಾ ಣೋ ಹೋತಿ ಮನ್ತ್ವತ್ಥೇ. ತಾಪಸೋ, ಇತ್ಥಿಯಂ ತಾಪಸೀ.

ಅಭಿಜ್ಝಾದೀಹಿ ಆಲು ಹೋತಿ ಮನ್ತ್ವತ್ಥೇ, ಅಭಿಜ್ಝಾಲು, ಸೀತಾಲು, ಧಜಾಲು, ದಯಾಲು. ವಾತ್ವೇವ? ದಯಾವಾ.

ಪಿಚ್ಛಾದೀಹಿ ಇಲೋ ಹೋತಿ ವಾ ಮನ್ತ್ವತ್ಥೇ. ಪಿಚ್ಛಿಲೋ ಪಿಚ್ಛವಾ, ಫೇನಿಲೋ ಫೇನವಾ, ಜಟಿಲೋ ಜಟಾವಾ. ಕಥಂ ‘ವಾಚಾಲೋ’ತಿ? ನಿನ್ದಾಯಮಿಲಸ್ಸಾದಿಲೋಪೇ ‘‘ಪರೋ ಕ್ವಚೀ’’ತಿ (೧-೨೭).

ಸೀಲಾದೀಹಿ ವೋ ಹೋತಿ ವಾ ಮನ್ತ್ವತ್ಥೇ. ಸೀಲವೋ ಸೀಲವಾ, ಕೇಸವೋ ಕೇಸವಾ, (೪೦) ‘‘ಅಣ್ಣಾ ನಿಚ್ಚಂ’’ ಅಣ್ಣವೋ. (೪೧) ಗಾಣ್ಡೀ ರಾಜೀಹಿ ಸಞ್ಞಾಯಂ’’ ಗಾಣ್ಡೀವಂ ಧನು, ರಾಜೀವಂ ಪಙ್ಕಜಂ.

ಏತೇಹಿ ¶ ದ್ವೀಹಿ ವೀ ಹೋತಿ ಮನ್ತ್ವತ್ಥೇ. ಮಾಯಾವೀ, ಮೇಧಾವೀ.

೯೦. ಸಿಸ್ಸರೇ ಆಮ್ಯುವಾಮೀ. ಸಸದ್ದಾ ಆಮ್ಯುವಾಮೀ ಹೋನ್ತಿ ಇಸ್ಸರೇ-ಭಿಧಾಯ್ಯೇ ಮನ್ತ್ವತ್ಥೇ. ಸಮಸ್ಸತ್ಥೀತಿ ಸಾಮೀ, ಸುವಾಮೀ.

೯೧. ಲಕ್ಖ್ಯಾ ಣೋ ಅ ಚ. ಲಕ್ಖೀಸದ್ದಾ ಣೋ ಹೋತಿ ಮನ್ತ್ವತ್ಥೇ ಅ ಚಾನ್ತಸ್ಸ. ಣಕಾರೋವಯವೋ, ಲಕ್ಖಣೋ.

ಕಲ್ಯಾಣೇ ಗಮ್ಯಮಾನೇ ಅಙ್ಗಸ್ಮಾ ನೋ ಹೋತಿ ಮನ್ತ್ವತ್ಥೇ. ಅಙ್ಗನಾ.

ಲೋಮಾ ಸೋ ಹೋತಿ ಮನ್ತ್ವತ್ಥೇ. ಲೋಮಸೋ, ಇತ್ಥಿಯಂ, ಲೋಮಸಾ.

ಮನ್ತ್ವತ್ಥೇ ಇಮ ಇಯಾ ಹೋನ್ತಿ ಬಹುಲಂ. ಪುತ್ತಿಮೋ, ಕಿತ್ತಿಮೋ, ಪುತ್ತಿಯೋ, ಕಪ್ಪಿಯೋ, ಜಟಿಯೋ, ಹಾನಭಾಗಿಯೋ, ಸೇನಿಯೋ.

೯೫. ತೋ ಪಞ್ಚಮ್ಯಾ. ಪಞ್ಚಮ್ಯನ್ತಾ ಬಹುಲಂ ತೋ ಹೋತಿ ವಾ. ಗಾಮತೋ ಆಗಚ್ಛತಿ ಗಾಮಸ್ಮಾ ಆಗಚ್ಛತಿ, ಚೋರತೋ ಭಾಯತಿ ಚೋರೇಹಿ ಭಾಯತಿ, ಸತ್ಥತೋ ಪರಿಹೀನೋ ಸತ್ಥಾ ಪರಿಹೀನೋ.

ತೋಮ್ಹಿ ¶ ಇಮಸ್ಸ ಟಿ ನಿಪಚ್ಚತೇ, ಏತಸ್ಸ ಟ ಏತ, ಕಿಂಸದ್ದಸ್ಸ ಕುತ್ತಞ್ಚ. ಇತೋ ಇಮಸ್ಮಾ, ಅತೋ ಏತ್ತೋ ಏತಸ್ಮಾ, ಕುತೋ ಕಸ್ಮಾ.

೯೭. ಅಭ್ಯಾದೀಹಿ. ಅಭಿಆದೀಹಿ ತೋ ಹೋತಿ. ಅಭಿತೋ, ಪರಿತೋ, ಪಚ್ಛತೋ ಹೇಟ್ಠತೋ.

೯೮. ಆದ್ಯಾದೀಹಿ. ಆದಿಪ್ಪಭುತೀಹಿ ತೋ ವಾ ಹೋತಿ, ಆದೋ ಆದಿತೋ, ಮಜ್ಝತೋ ಅನ್ತತೋ, ಪಿಟ್ಠಿತೋ, ಪಸ್ಸತೋ, ಮುಖತೋ, ಯತೋದಕಂ ತದಾದಿತ್ತಂ, ಯಂ ಉದಕಂ ತದೇವಾದಿತ್ತನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ.

೯೯. ಸಬ್ಬಾದಿತೋ ಸತ್ತಮ್ಯಾ ತ್ರತ್ತಾ. ಸಬ್ಬಾದೀಹಿ ಸತ್ತಮ್ಯನ್ತೇಹಿ ತ್ರತ್ಥಾ ವಾ ಹೋನ್ತಿ. ಸಬ್ಬತ್ರ ಸಬ್ಬ. ಸಬ್ಬಸ್ಮಿಂ, ಯತ್ರ ಯತ್ಥ ಯಸ್ಮಿಂ. ಬಹುಲಾಧಿಕಾರಾ ನ ತುಮ್ಹಾಮ್ಹೇಹಿ.

೧೦೦. ಕತ್ಥೇತ್ಥ ಕುತ್ರಾತ್ರ ಕ್ವೇಹಿಧ.

ಏತೇಸದ್ದಾ ನಿಪಚ್ಚನ್ತೇ. ಕಸ್ಮಿಂ ಕತ್ಥ, ಕುತ್ರ, ಕ್ವ, ಏತಸ್ಮಿಂ, ಏತ್ಥ, ಅತ್ರ, ಅಸ್ಮಿಂ ಇಹ, ಇಧ.

೧೦೧. ಧಿ ಸಬ್ಬಾ ವಾ. ಸತ್ತಮ್ಯನ್ತತೋ ಸಬ್ಬಸ್ಮಾ ಧಿ ವಾ ಹೋತಿ. ಸಬ್ಬಧಿ, ಸಬ್ಬತ್ಥ.

೧೦೨. ಯಾ ಹಿಂ. ಸತ್ತಮ್ಯನ್ತತೋ ಯತೋ ಹಿಂ ವಾ ಹೋತಿ. ಯಹಿಂ ಯತ್ರ.

ಸತ್ತಮ್ಯನ್ತತೋ ¶ ತತೋ ವಾ ಹಂ ಹೋತಿ ಹಿಂ ಚ. ತಹಂ, ತಹಿಂ, ತತ್ರ.

ಕಿಂಸದ್ದಾ ಸತ್ತಮ್ಯನ್ತಾ ಹಿಂ ಹಂ ನಿಪಚ್ಚನ್ತೇ ಕಿಸ್ಸ ಕುಕಾ ಚ. ಕುಹಿಂ, ಕಹಂ. ಕಥಂ ‘ಕುಹಿಞ್ಚನ’ನ್ತಿ? ‘ಚನಂ’ ಇತಿ ನಿಪಾತನ್ತರಂ ‘ಕುಹಿಞ್ಚೀ’ತಿ ಏತ್ಥ ಚಿಸದ್ದೋ ವಿಯ.

೧೦೫. ಸಬ್ಬೇಕಞ್ಞಯತೇಹಿ ಕಾಲೇ ದಾ. ಏತೇಹಿ ಸತ್ತಮ್ಯನ್ತೇಹಿ ಕಾಲೇ ದಾ ಹೋತಿ. ಸಬ್ಬಸ್ಮಿಂ ಕಾಲೇ ಸಬ್ಬದಾ, ಏಕದಾ, ಅಞ್ಞದಾ, ಯದಾ, ತದಾ. ಕಾಲೇತಿ ಕಿಂ? ಸಬ್ಬತ್ಥ ದೇಸೇ.

ಏತೇ ಸದ್ದಾ ನಿಪಚ್ಚನ್ತೇ. ಕಸ್ಮಿಂ ಕಾಲೇ ಕದಾ, ಕುದಾ, ಸಬ್ಬಸ್ಮಿಂ ಕಾಲೇ ಸದಾ, ಇಮಸ್ಮಿಂ ಕಾಲೇ ಅಧುನಾ, ಇದಾನಿ.

೧೦೭. ಅಜ್ಜ ಸಜ್ಜ್ವಪರಜ್ಜ್ವೇತರಹಿ ಕರಹಾ.

ಏತೇಸದ್ದಾ ನಿಪಚ್ಚನ್ತೇ. ಪಕತಿಪ್ಪಚ್ಚಯೋ ಆದೇಸೋ ಕಾಲವಿಸೇಸೋತಿ ಸಬ್ಬಮೇತಂ ನಿಪಾತನಾ ಲಬ್ಭತಿ, ಇಮಸ್ಸ ಟೋ ಜ್ಜೋ ಜಾಹನಿ ನಿಪಚ್ಚತೇ, ಅಸ್ಮಿಂ ಅಹನಿ ಅಜ್ಜ. ಸಮಾನಸ್ಸ ಸಭಾವೋ ಜ್ಜು ಚಾಹನಿ, ಸಮಾನೇ ಅಹನಿ ಸಜ್ಜು. ಅಪರಸ್ಮಾ ಜ್ಜು, ಅಪರಸ್ಮಿಂ ಅಹನಿ ಅಪರಜ್ಜು. ಇಮಸ್ಸೇತೋ ಕಾಲೇ ರಹಿ ಚ, ಇಮಸ್ಮಿಂ ಕಾಲೇ ಏತರಹಿ. ಕಿಂಸದ್ದಸ್ಸ ಕೋ ರಹ ಚಾನಜ್ಜತನೇ, ಕಸ್ಮಿಂ ಕಾಲೇ ಕರಹ.

ಸಾಮಞ್ಞಸ್ಸ ¶ ಭೇದಕೋ ವಿಸೇಸೋ ಪಕಾರೋ, ತತ್ಥ ವತ್ತಮಾನೇಹಿ ಸಬ್ಬಾದೀಹಿ ಥಾ ಹೋತಿ. ಸಬ್ಬೇನ ಪಕಾರೇನ ಸಬ್ಬಥಾ, ಯಥಾ, ತಥಾ.

ಏತೇ ಸದ್ದಾ ನಿಪಚ್ಚನ್ತೇ ಪಕಾರೇ. ಕಿಮಿಮೇಹಿ ಥಂ ಪಚ್ಚಯೋ, ಕಇತ ಚ ತೇಸಂ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ, ಕಥಂ, ಇತ್ಥಂ.

ಸಙ್ಖ್ಯಾವಾಚೀಹಿ ಪಕಾರೇ ಧಾ ಪರಾ ಹೋತಿ. ದ್ವೀಹಿ ಪಕಾರೇಹಿ, ದ್ವೇ ವಾ ಪಕಾರೇ ಕರೋತಿ ದ್ವಿಧಾ ಕರೋತಿ, ಬಹುಧಾ ಕರೋತಿ, ಏಕಂ ರಾಸಿಂ ಪಞ್ಚಪ್ಪಕಾರಂ ಕರೋತಿ ಪಞ್ಚಧಾ ಕರೋತಿ, ಪಞ್ಚಪ್ಪಕಾರಮೇಕಪ್ಪಕಾರಂ ಕರೋತಿ ಏಕಧಾ ಕರೋತಿ.

ಏಕಸ್ಮಾ ಪಕರೇ ಜ್ಝಂ ವಾ ಹೋತಿ. ಏಕಜ್ಝಂ ಕರೋತಿ, ಏಕಧಾ, ಕರೋತಿ.

ದ್ವಿತೀಹಿ ಪಕಾರೇ ಏಧಾ ವಾ ಹೋತಿ. ದ್ವೇಧಾ, ತೇಧಾ, ದ್ವಿಧಾ, ತಿಧಾ.

ಪಕಾರವತಿ ತಂಸಾಮಞ್ಞವಾಚಕಾ ಸದ್ದಾ ಜಾತಿಯೋ ಹೋತಿ, ಪಟುಜಾತಿಯೋ, ಮುದುಜಾತಿಯೋ.

ವಾರಸಮ್ಬನ್ಧಿನಿಯಾ ¶ ಸಙ್ಖ್ಯಾಯ ಕ್ಖತ್ತುಂ ಹೋತಿ. ದ್ವೇ ವಾರೇ ಭುಞ್ಜತಿ ದ್ವಿಕ್ಖತ್ತುಂ ದಿವಸಸ್ಸ ಭುಞ್ಜತಿ. ವಾರಗ್ಗಹಣಂ ಕಿಂ? ಪಞ್ಚ ಭುಞ್ಜತಿ. ಸಙ್ಖ್ಯಾಯಾತಿ ಕಿಂ? ಪಹೂತೇ ವಾರೇ ಭುಞ್ಜತಿ.

ವಾರಸಮ್ಬನ್ಧಿನಿಯಾ ಕತಿಸಙ್ಖ್ಯಾಯ ಕ್ಖತ್ತುಂ ಹೋತಿ, ಕತಿ ವಾರೇ, ಭುಞ್ಜಥಿ, ಕತಿಕ್ಖತ್ತುಂ ಭುಞ್ಜತಿ.

೧೧೬. ಬಹುಮ್ಹಾ ಧಾ ಚ ಪಚ್ಚಾಸತ್ತಿಯಂ.

ವಾರಸಮ್ಬನ್ಧಿನಿಯಾ ಬಹುಸಙ್ಖ್ಯಾಯ ಧಾ ಹೋತಿ ಕ್ಖತ್ಥುಂ ಚ, ವಾರಾನಞ್ಚೇ ಪಚ್ಚಾಸತ್ತಿ ಹೋತಿ, ಬಹುಧಾ ದಿವಸಸ್ಸ ಭುಞ್ಜತಿ ಬಹುಕ್ಖತ್ತುಂ ಭುಞ್ಜತಿ. ಪಚ್ಚಾಸತ್ತಿಯನ್ತಿ ಕಿಂ? ಬಹುವಾರೇ ಮಾಸಸ್ಸ ಭುಞ್ಜತಿ.

ಏಕಂ ವಾರಮಿಚ್ಚಸ್ಮಿಂ ಅತ್ಥೇ ಸಕಿನ್ತಿ ವಾ ನಿಪಚ್ಚತೇ. ಏಕವಾರಂ ಭುಞ್ಜತಿ ಸಕಿಂ ಭುಞ್ಜತಿ, ವಾತಿ ಕಿಂ? ಏಕಕ್ಖತ್ತುಂ ಭುಞ್ಜತಿ.

ವೀಚ್ಛಾಯಂ ಪಕಾರೇ ಚ ಸೋ ಹೋತಿ ಬಹುಲಂ. ವೀಚ್ಛಾಯಂ-ಖಣ್ಡಸೋ, ಬಿಲಸೋ. ಪಕಾರೇ-ಪುಥುಸೋ, ಸಬ್ಬಸೋ.

೧೧೯. ಅಭೂತತಬ್ಭಾವೇ ಕರಾಸಭೂಯೋಗೇ ವಿಕಾರಾ ಚೀ.

ಅವತ್ಥಾವತೋ-ವತ್ಥನ್ತರೇನಾಭೂತಸ್ಸ ತಾಯಾವತ್ಥಾಯ ಭಾವೇಕರಾಸಭೂಹಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೇ ಸತಿ ವಿಕಾರವಾಚಕಾ ಚೀ ಹೋತಿ, ಅಧವಲಂ ಧವಲಂ ¶ ಕರೋತಿ ಧವಲೀ ಕರೋತಿ, ಅಧವಲೋ ಧವಲೋ ಸಿಯಾ ಧವಲೀ ಸಿಯಾ, ಅಧವಲೋ ಧವಲೋ ಭವತಿ ಧವಲೀ ಭವತಿ. ಅಭೂತ ತಬ್ಭಾವೇತಿ ಕಿಂ? ಘಟಂ ಕರೋತಿ, ದಧಿ ಅತ್ಥಿ, ಘಟೋ ಭವತಿ. ಕರಾಸಭೂಯೋಗೇತಿ ಕಿಂ? ಅಧವಲೋಧವಲೋ ಜಾಯತೇ. ವಿಕಾರಾತಿ ಕಿಂ? ಪಕತಿಯಾ ಮಾಹೋತು, ಸುವಣ್ಣಂ ಕುಣ್ಡಲಂ ಕರೋತಿ.

ವುತ್ತತೋ-ಞ್ಞೇಪಿ ಪಚ್ಚಯಾ ದಿಸ್ಸನ್ತಿ ವುತ್ತಾವುತ್ತತ್ಥೇಸು. ವಿವಿಧಾ ಮಾತರೋ ವಿಮಾತರೋ, ತಾಸಂ ಪುತ್ತಾ ವೇಮಾತಿಕಾ-ರಿಕಣ. ಪಥಂ ಗಚ್ಛತೀತಿ ಪಥಾವಿನೋ-ಆವೀ. ಇಸ್ಸಾ ಅಸ್ಸ ಅತ್ಥೀತಿ ಇಸ್ಸುಕೀ-ಉಕೀ. ಧುರಂ ವಹತೀತಿ ಧೋರಯ್ಹೋ- ಯ್ಹಣ.

ವುತ್ತತೋ-ಞ್ಞಸ್ಮಿಮ್ಪಿ ಅತ್ಥೇ ವುತ್ತಪ್ಪಚ್ಚಯಾ ದಿಸ್ಸನ್ತಿ. ಮಗಧಾನಂ ಇಸ್ಸರೋ ಮಾಗಧೋ-ಧಣಾ. ಕಾಸೀತಿ ಸಹಸ್ಸಂ, ತಮಗ್ಘತೀತಿ ಕಾಸಿಯೋ ಇಯೋ.

ಸಕತ್ಥೇಪಿ ಪಚ್ಚಯಾ ದಿಸ್ಸನ್ತಿ. ಹೀನಕೋ, ಪೋತಕೋ, ಕಿಚ್ಚಯಂ.

ಪಚ್ಚಯಾನಂ ಲೋಪೋಪಿ ದಿಸ್ಸತಿ. ಬುದ್ಧೇ ರತನಂ ಪಣೀತಂ, ಚಕ್ಖುಂ ಸುಞ್ಞಂ ಅತ್ತೇನ ವಾ ಅತ್ತರಿಯೇನ ವಾತಿ ಭಾವಪ್ಪಚ್ಚಯಲೋಪೋ.

೧೨೪. ಸರಾನಮಾದಿಸ್ಸಾಯುವಣ್ಣಸ್ಸಾಏಓ ಣಾನುಬನ್ಧೇ.

ಸರಾನಮಾದಿಭೂತಾ ¶ ಯೇ ಅಕಾರಿವಣ್ಣುವಣ್ಣಾ, ತೇಸಂ ಆಏಓ ಹೋನ್ತಿ ಯಥಾಕ್ಕಮಂಣಾನುಬನ್ಧೇ. ರಾಘವೋ, ವೇನತೇಯ್ಯೋ, ಮೇನಿಕೋ, ಓಳುಮ್ಪಿಕೋ, ದೋಭಗ್ಗಂ. ಣಾನುಬನ್ಧೇತಿ ಕಿಂ? ಪುರಾತನೋ.

ಸರಾನಮಾದಿಭೂತಾ ಯೇ ಅಯುವಣ್ಣಾ, ತೇಸಂ ಆಏಓ ಹೋನ್ತಿ ಕ್ವಚಿದೇವ ಸಂಯೋಗವಿಸಯೇ ಣಾನುಬನ್ಧೇ. ದೇಚ್ಚೋ, ಕೋಣ್ಡಞ್ಞೋ. ಕ್ವಚೀತಿ ಕಿಂ? ಕತ್ತಿಕೇಯ್ಯೋ.

ಮಜ್ಝೇ ವತ್ತಮಾನಾನಮ್ಪಿ ಅಯುವಣ್ಣಾನಂ ಆ ಏ ಓ ಹೋನ್ತಿ ಕ್ವಚಿ. ಅಡ್ಢತೇಯ್ಯೋ, ವಾಸೇಟ್ಠೋ.

೧೨೭. ಕೋಸಜ್ಜಾಜ್ಜವ ಪಾರಿಸಜ್ಜ ಸೋಹಜ್ಜ ಮದ್ದವಾರಿಸ್ಸಾಸಭಾಜಞ್ಞಥೇಯ್ಯ ಬಾಹುಸಚ್ಚಾ.

ಏತೇಸದ್ದಾ ನಿಪಚ್ಚನ್ತೇಣಾನುಬನ್ಧೇ. ಕುಸೀ ತಸ್ಸ ಭಾವೋಕೋಸಜ್ಜಂ, ಉಜುನೋ ಭಾವೋ ಅಜ್ಜವಂ, ಪರಿಸಾಸು ಸಾಧು ಪಾರಿಸಜ್ಜೋ, ಸುಹದಯೋವ ಸುಹಜ್ಜೋ, ತಸ್ಸ ಪನ ಭಾವೋ ಸೋಹಜ್ಜಂ, ಮುದುನೋ ಭಾವೋ ಮದ್ದವಂ, ಇಸಿನೋ ಇದಂ ಭಾವೋ ವಾ ಆರಿಸ್ಸಂ, ಉಸಭಸ್ಸ ಇದಂ ಭಾವೋ ¶ ವಾ ಆಸಭಂ, ಆಜಾನೀಯಸ್ಸ ಭಾವೋ ಸೋ ಏವ ವಾ ಆಜಞ್ಞಂ, ಥೇನಸ್ಸ ಭಾವೋ ಕಮ್ಮಂ ವಾ ಥೇಯ್ಯಂ, ಬಹುಸ್ಸತಸ್ಸ ಭಾವೋ ಬಾಹುಸಚ್ಚಂ, ಏತೇಸು ಯಮಲಕ್ಖಣಿಕಂ, ತಂ ನಿಪಾತನಾ.

ಮನಾದೀನಂ ಸಕ ಹೋತಿ ಣಾನುಬನ್ಧೇ. ಮನಸಿ ಭವಂ ಮಾನಸಂ, ದುಮ್ಮನಸೋ ಭಾವೋ ದೋಮನಸ್ಸಂ, ಸೋಮನಸ್ಸಂ.

ಸರಾದೋ ಣಾನುಬನ್ಧೇ ಉವಣ್ಣಸ್ಸಾವಙ ಹೋತಿ. ರಾಘವೋ, ಜಮ್ಬವಂ.

ಯಕಾರಾದೋ ಪಚ್ಚಯೇ ಗೋಸ್ಸುವಣ್ಣಸ್ಸ ಚ ಅವಙ ಹೋತಿ. ಗಬ್ಯಂ, ಭಾತಬ್ಯೋ.

ಯಕಾರಾದೋ ಪಚ್ಚಯೇ ಅವಣ್ಣಿವಣ್ಣಾನಂ ಲೋಪೋ ಹೋತಿ. ದಾಯಜ್ಜಂ, ಕಾರುಞ್ಞಂ, ಆಧಿಪಚ್ಚಂ, ದೇಪ್ಪಂ. ಬಹುಲಂವಿಧಾನಾ ಕ್ವಚಿ ನ ಹೋತಿ ಕಿಚ್ಚಯಂ.

ಅನ್ತೋ ಸರೋ ಆದಿಮ್ಹಿ ಯಸ್ಸಾವಯವಸ್ಸ, ತಸ್ಸ ಲೋಪೋ ಹೋತಿ ರಾನುಬನ್ಧೇ. ಕಿತ್ತಕಂ, ಪೇತ್ತೇಯ್ಯಂ.

ಕಿಸಸ್ಸ ಮಹತೋ ಇಮೇ ಕಸಮಹಾ ಹೋನ್ತಿ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ, ಕಸಿಮಾ, ಮಹಿಮಾ.

ಆಯುಸ್ಸ ¶ ಆಯಸಾದೇಸೋ ಹೋತಿ ಮನ್ತುಮ್ಹಿ. ಆಯಸ್ಮಾ.

ವುದ್ಧಸ್ಸ ಜೋ ಹೋತಿ ಇಯಇಟ್ಠೇಸು, ಜೇಯ್ಯೋ, ಜೇಟ್ಠೋ.

೧೩೬. ಬಾಳ್ಹನ್ತಿಕಪಸತ್ಥಾನಂ ಸಾಧ ನೇದ ಸಾ.

ಇಯಇಟ್ಠೇಸು ಬಾಳ್ಹನ್ತಿಕಪಸತ್ಥಾನಂ ಸಾಧ ನೇದ ಸಾ ಹೋನ್ತಿ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ. ಸಾಧಿಯೋ, ಸಾಧಿಟ್ಠೋ, ನೇದಿಯೋ, ನೇದಿಟ್ಠೋ, ಸೇಯ್ಯೋ, ಸೇಟ್ಠೋ.

ಇಯಇಟ್ಠೇಸು ಅಪ್ಪಯುವಾನಂ ಕಣ ಕನಾ ಹೋನ್ತಿ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ. ಕಣಿಯೋ ಕಣಿಟ್ಠೋ, ಕನಿಯೋ ಕನಿಟ್ಠೋ.

ವೀ ಮನ್ತು ವನ್ತೂನಂ ಲೋಪೋ ಹೋತಿ ಇಯಇಟ್ಠೇಸು. ಅತಿಸಯೇನ ಮೇಧಾವೀ ಮೇಧಿಯೋ, ಮೇಧಿಟ್ಠೋ, ಅತಿಸಯೇನ ಸತಿಮಾ ಸತಿಯೋ, ಸತಿಟ್ಠೋ, ಅತಿಸಯೇನ ಗುಣವಾ ಗುಣಿಯೋ, ಗುಣಿಟ್ಠೋ.

ಡೇಪರೇ ಸತ್ಯನ್ತಸ್ಸ ತಿಕಾರಸ್ಸ ಲೋಪೋ ಹೋತಿ, ವೀಸಂ ಸತಂ, ತಿಂಸಂ ಸತಂ.

ತ್ತಕೇ ಪರೇ ಏತಸ್ಸ ಏಟ ಹೋತಿ. ಏತ್ತಕಂ.

ಣಿಕಸ್ಸ ¶ ವಾ ಇಯೋ ಹೋತಿ, ಸಕ್ಯಪುತ್ತಿಯೋ, ಸಕ್ಯಪುತ್ತಿಕೋ.

೧೪೨. ಅಧಾತುಸ್ಸ ಕಾ-ಸ್ಯಾದಿತೋ ಘೇ-ಸ್ಸಿ.

ಘೇ ಪರೇ ಅಧಾತುಸ್ಸ ಯೋ ಕಕಾರೋ, ತತೋ ಪುಬ್ಬಸ್ಸ ಅಕಾರಸ್ಸ ಬಹುಲಂ ಇ ಹೋತಿ ಸಚೇ ಘೋ ನ ಸ್ಯಾದಿತೋ ಪರೋ ಹೋತಿ. ಬಾಲಿಕಾ, ಕಾರಿಕಾ, ಅಧಾತುಸ್ಸಾತಿ ಕಿಂ? ಸಕಾ, ಕೇತಿ ಕಿಂ? ನನ್ದನಾ, ಅಸ್ಯಾದಿತೋತಿ ಕಿಂ? ಬಹುಪರಿಬ್ಬಾಜಕಾ ಮಥುರಾ, ಬಹುಚಮ್ಮಿಕಾತಿ ಕಕಾರೇನ ಸ್ಯಾದಿನೋ ಬ್ಯವಹಿತತ್ತಾ ಸಿದ್ಧಂ, ಘೇತಿ ಕಿಂ? ಬಾಲಕೋ, ಅಸ್ಸಾತಿ ಕಿಂ? ಬಹುಕತ್ತುಕಾ ಸಾಲಾ.

ಇತಿ ಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನೇ ಬ್ಯಾಕರಣೇ ವುತ್ತಿಯಂ

೧. ತಿಜ ಮಾನೇಹಿ ಖ ಸಾ ಖಮಾ ವೀಮಂಸಾಸು.

ಖನ್ತಿಯಂ ತಿಜಾ ವೀಮಂಸಾಯಂ ಮಾನಾ ಚ ಖಸಪ್ಪಚ್ಚಯಾ ಹೋನ್ತಿ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ, ತಿತಿಕ್ಖಾ, ವೀಮಂಸಾ, ತಿತಿಕ್ಖತಿ, ವೀಮಂಸತಿ. ಖಮಾವೀಮಂಸಾ, ಸೂತಿ ಕಿಂ? ತೇಜನಂ, ತೇಜೋ, ತೇಜಯತಿ, ಮಾನನಂ, ಮಾನೋಮಾನೇತಿ.

ತಿಕಿಚ್ಛಾಯಂ ಸಂಸಯೇ ಚ ವತ್ತಮಾನಾ ಕಿತಾ ಛೋ ಹೋತಿ. ತಿಕಿಚ್ಛಾ, ವಿಚಿಕಿಚ್ಛಾ, ತಿಕಿಚ್ಛತಿ, ವಿಚಿಕಿಚ್ಛತಿ. ಅಞ್ಞತ್ರ ನಿಕೇತೋ, ಸಂಕೇತೋ, ಕೇತನಂ, ಕೇತೋ, ಕೇತಯತಿ.

ನಿನ್ದಾಯಂ ¶ ವತ್ತಮಾನೇಹಿ ಗುಪ ಬಧೇಹಿ ಛೋ ಹೋತಿ ಬಸ್ಸ ಭೋ ಚ. ಜಿಗುಚ್ಛಾ, ಬೀಭಚ್ಛಾ, ಜಿಗುಚ್ಛತಿ, ಬೀಭಚ್ಛತಿ, ಅಞ್ಞತ್ರ ಗೋಪನಂ, ಗೋಪೋ, ಗೋಪೇತಿ, ಬಧಕೋ.

ತುಮನ್ತತೋ ಇಚ್ಛಾಯಮತ್ಥೇ ತೇ ಖಸಛಾ ಹೋನ್ತಿ ಬಹುಲಂ, ಲೋಪೋ ಚ ತುಂಪಚ್ಚಯಸ್ಸ ಹೋತಿ ಸುತತ್ತಾ, ಬುಭುಕ್ಖಾ, ಜಿಗೀಸಾಂ, ಜಿಘಚ್ಛಾ, ಬುಭುಕ್ಖತಿ, ಜಿಗೀಸತಿ ಜಿಘಚ್ಛತಿ. ಇಧ ಕಸ್ಮಾ ನ ಹೋತಿ ‘ಭೋತ್ತುಮಿಚ್ಛತೀ’ತಿ? ಪದನ್ತರೇನಾಭಿಧಾನಾ. ತುಂಸ್ಮಾತಿ ಕಿಂ? ಭೋಜನಮಿಚ್ಛತಿ. ಇಚ್ಛಾಯನ್ತಿ ಕಿಂ? ಭುಞ್ಜಿತುಂ ಗಚ್ಛತಿ. ಕಥಂ ‘ಕೂಲಂ ವಿಪತಿ ಸತೀ’ತಿ? ಯಥಾ ಕೂಲಂ ಪತಿತು ಮಿಚ್ಛತೀತಿ ವಾಕ್ಯಂ ಹೋತಿ, ಏವಂ ವುತ್ತಿಪಿ ಹೋಸ್ಸತಿ. ವಾಕ್ಯಮೇವ ಚರಹಿ ಕಥಂ ಹೋತಿ? ಲೋಕಸ್ಸ ತಥಾ ವಚನಿಚ್ಛಾಯ.

ಇಚ್ಛಾಕಮ್ಮತೋ ಇಚ್ಛಾಯಮತ್ಥೇ ಈಯಪ್ಪಚ್ಚಯೋ ಹೋತಿ. ಪುತ್ತಮಿಚ್ಛತಿ ಪುತ್ಥೀಯತಿ. ಕಮ್ಮಾತಿ ಕಿಂ? ಅಸಿನೇಚ್ಛತಿ. ಇಧ ಕಸ್ಮಾ ನ ಹೋತಿ ‘ರಞ್ಞೋಪುತ್ತಮಿಚ್ಛತೀ’ತಿ? ಸಾಪೇಕ್ಖತ್ತಾ, ನ ಹಿ ಅಞ್ಞಮಪೇಕ್ಖಮಾನೋ ಅಞ್ಞೇನ ಸಹೇಕತ್ಥಿಭಾವಮನುಭವಿತುಂ ಸಕ್ಕೋತಿ. ಇಧಾಪಿ ಚರಹಿ ನ ಸಿಯಾ ‘ಅತ್ತನೋ ಪುತ್ತ ಮಿಚ್ಛತೀ’ತಿ? ನೇವೇತ್ಥ ಭವಿತಬ್ಬಂ, ನ ಹಿ ಭವತಿ ‘ಅತ್ತನೋ ಪುತ್ತೀಯತೀ’ತಿ, ಕಥಂ ಚರಹಿ ಪುತ್ತಸ್ಸ ಅತ್ತನಿಯತಾ-ವಗಮ್ಯತೇ ¶ ? ಅಞ್ಞಸ್ಸಾಸುತತ್ತಾ ಇಚ್ಛಾಯ ಚ ತಬ್ಬಿಸಯತ್ತಾ.

ಕಮ್ಮತೋ ಉಪಮಾನಾ ಆಚಾರತ್ಥೇ ಈಯೋ ಹೋತಿ. ಪುತ್ತಮಿ-ವಾ-ಚರತಿ ಪುತ್ತೀಯತಿ ಮಾಣವಕಂ, ಉಪಮಾನಾತಿ ಕಿಂ? ಪುತ್ತಮಾಚರತಿ.

ಆಧಾರತೂ-ಪಮಾನಾ ಆಚಾರತ್ಥೇ ಈಯೋ ಯೋತಿ. ಕುಟಿಯಮಿವಾ-ಚರತಿ ಕುಟೀಯತೀ ಪಾಸಾದೇ, ಪಾಸಾದೀಯತಿ ಕುಟಿಯಂ ಭಿಕ್ಖು.

ಕತ್ತುತೂ-ಪಮಾನಾ ಆಚಾರತ್ಥೇ ಆಯೋ ಹೋತಿ. ಪಬ್ಬತೋ ಇವಾಚರತಿ ಪಬ್ಬತಾಯತಿ.

ಕತ್ತುತೋ ಅಭೂತತಬ್ಭಾವೇ ಆಯೋ ಹೋತಿ ಬಹುಲಂ. ಭುಸಾಯತಿ, ಪಟಪಟಾಯತಿ, ಲೋಹಿತಾಯತಿ, ಕತ್ತುತೋತ್ವೇವ? (ಅಭುಸಂ) ಭುಸಂ ಕರೋತೀಹಿ, ಇಹ ಕಸ್ಮಾ ನ ಹೋತಿ ‘ಭುಸೀ ಭವತೀ’ತಿ? ವುತ್ತತ್ಥತಾಯ.

ಸದ್ದಾದೀಹಿ ದುತಿಯನ್ತೇಹಿ ಕರೋತೀತಿ ಅಸ್ಮಿಂ ಅತ್ಥೇ ಆಯೋ ಹೋತಿ. ಸದ್ದಾಯತಿ, ವೇರಾಯತಿ, ಕಲಹಾಯತಿ, ಧೂಪಾಯತಿ.

ನಮೋಇಚ್ಚಸ್ಮಾ ¶ ಕರೋತೀತಿ ಅಸ್ಮಿಂ ಅತ್ಥೇ ಅಸ್ಸೋ ಹೋತಿ. ನಮಸ್ಸತಿ ತಥಾಗ್ತಂ.

ನಾಮಸ್ಮಾ ಧಾತ್ವತ್ಥೇ ಬಹುಲಮಿಹೋತಿ. ಹತ್ಥಿನಾ ಅತಿಕ್ಕಮತಿ ಅತಿಹತ್ಥಯತಿ, ವೀಣಾಯ ಉಪಗಾಯತಿ ಉಪವೀಣಯತಿ, ದಳ್ಹಂ ಕರೋತಿ ವಿನಯಂ ದಳ್ಹಯತಿ, ವಿಸುದ್ಧಾ ಹೋತಿ ರತ್ತಿ ವಿಸುದ್ಧಯತಿ, ಕುಸಲಂ ಪುಚ್ಛತಿ ಕುಸಲಯತಿ.

ಸಚ್ಚಾದೀಹಿ ಧಾತ್ವತ್ಥೇ ಆಪಿ ಹೋತಿ. ಸಚ್ಚಾಪೇತಿ, ಅತ್ಥಾಪೇತಿ, ವೇದಾಪೇತಿ, ಸುಕ್ಖಾಪೇತಿ, ಸುಖಾಪೇತಿ, ದುಕ್ಖಾಪೇತಿ.

ಅಯಮಧಿಕಾರೋ ಆಸತ್ಥಪರಿಸಮತ್ತಿಯಾ. ಕ್ರಿಯಾ ಅತ್ಥೋ ಯಸ್ಸ ಸೋ ಕ್ರಿಯತ್ಥೋ ಧಾತು.

ಚುರಾದೀಹಿ ಕ್ರಿಯತ್ಥೇಹಿ ಸಕತ್ಥೇ ಣಿ ಪರೋ ಹೋತಿ ಬಹುಲಂ. ಣಕಾರೋ ವುದ್ಧ್ಯತ್ಥೋ, ಏವಮಞ್ಞತ್ರಾಪಿ, ಚೋರಯತಿ, ಲಾಳಯತಿ, ಕಥಂ ‘ರಜ್ಜಂ ಕಾರೇತೀ’ತಿ? ಯೋಗವಿಭಾಗತೋ.

ಕತ್ತಾರಂ ಯೋ ಪಯೋಜಯತಿ, ತಸ್ಸ ಬ್ಯಾಪಾರೇ ಕ್ರಿಯತ್ಥಾ ಣಿಣಾಪೀ ಹೋನ್ತಿ ಬಹುಲಂ, ಕಾರೇತಿ, ಕಾರಾಪೇತಿ. ನನು ಚ ಕತ್ತಾಪಿ ಕರಣಾದೀನಂ ¶ ಪಯೋಜಕೋತಿ ತಂಬ್ಯಾಪಾರೇಪಿ ಣಿಣಾಪೀ ಪಾಪುಣನ್ತಿ? ಪಯೋಜಕಗ್ಗಹಣಸಾಮತ್ಥಿಯಾ ನ ಭವಿಸ್ಸನ್ತಿ ಚುರಾದೀಹಿ ವಿಸುಂ ವಚನಸಾಮತ್ಥಿಯಾ ಚ. ಅತೋ ಭಿಯ್ಯೋ ಣಾಪಿಯೇವ, ಣಿಯೇವುವಣ್ಣತೋ, ದ್ವಯಮೇವಞ್ಞೇಹಿ.

೧೭. ಕ್ಯೋ ಭಾವಕಮ್ಮೇಸ್ವ-ಪರೋಕ್ಖೇಸು ಮಾನ ನ್ತ ತ್ಯಾದೀಸು. ಭಾವಕಮ್ಮವಿಹಿತೇಸು ಪರೋಕ್ಖಾವಜ್ಜಿತೇಸು ಮಾನನ್ತತ್ಯಾದೀಸು ಪರೇಸು ಕ್ಯೋ ಹೋತಿ ಕ್ರಿಯತ್ಥಾ. ನ್ತಗ್ಗಹಣಮುತ್ತರತ್ಥಂ, ಕಕಾರೋ ಅವುದ್ಧ್ಯತ್ಥೋ ಏವಮುತ್ತರತ್ರಾಪಿ. ಠೀಯಮಾನಂ, ಠೀಯತೇ, ಸೂಯಮಾನಂ, ಸೂಯತೇ, ಅಪರೋಕ್ಖೇಸು ಮಾನನ್ತತ್ಯಾದೀಸೂತಿ ಕಿಂ? ಬಭೂವ ದೇವದತ್ತೇನ, ಬಿಭಿದ ಕುಸುಲೋ. ಭಿಜ್ಜತೇ ಕುಸುಲೋ ಸಯಮೇವಾತಿ ‘ಭಿಜ್ಜತೇ’ತಿ ಸವನಾ ಕಮ್ಮತಾ-ವಗಮ್ಯತೇ, ‘ಸಯಮೇವಾ’ತಿ ಸವನತೋ ಕತ್ತುತಾ, ಕತ್ತುತಾವಚನಿಚ್ಛಾಯನ್ತು ‘ಭಿನ್ದತಿ ಕುಸುಲೋ ಅತ್ತಾನ’ನ್ತಿ ಭವತಿ, ಏವಮಞ್ಞಮ್ಪಿ ಯಥಾಗಮಮನುಗನ್ತಬ್ಬಂ. ‘ಅಪರೋಕ್ಖೇಸು ಮಾನನ್ತತ್ಯಾದೀಸೂ’ತಿ ಅಯಮಧಿಕಾರೋ ಆ ‘ತನಾದಿತ್ವೋ’ತಿ ೫.೨೬. ಅಪಿಚ ಏತೇ ಕ್ಯಾದಯೋ ತ್ಯಾದೀಸು ಪರಭೂತೇಸು ಕತ್ತುಕಮ್ಮಭಾವ ವಿಹಿತೇಸು ಕ್ಯಲಾದೀನಂ ವಿಧಾನತೋ ತೇಸ್ವೇವ ವಿಞ್ಞಾಯನ್ತೀತಿ ಅಕಮ್ಮಕೇಹಿ ಧಾತೂಹಿ ಕತ್ತುಭಾವೇಸು, ಸಕಮ್ಮಕೇಹಿ ಕತ್ತುಕಮ್ಮೇಸು, ಕಮ್ಮಾವಚನಿಚ್ಛಾಯಂ ಭಾವೇ ಚ ಭವನ್ತೀತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಾ. ಯಸ್ಸ ಪನ ಧಾತುಸ್ಸ ಕಿರಿಯಾ ಕಮ್ಮಮಪೇಕ್ಖತೇ, ಸೋ ಸಕಮ್ಮಕೋ, ಯಸ್ಸ ತು ಕಿರಿಯಾ ಕತ್ತುಮತ್ತಮಪೇಕ್ಖತೇ, ಸ್ವಾಕಮ್ಮಕೋತಿ ಞಾತಬ್ಬಂ.

ಕ್ರಿಯತ್ಥತೋ ಅಪರೋಕ್ಖೇಸು ಕತ್ತುವಿಹಿತಮಾನ ನ್ತತ್ಯಾದೀಸು ಲೋ ಹೋತಿ. ಲಕಾರೋ, ‘‘ಞಿಲಸ್ಸೇ’’ತಿ ೫-೧೬೩ ವಿಸೇಸನತ್ಥೋ. ಪಚಮಾನೋ, ಪಚನ್ತೋ, ಪಚತಿ.

ರುಧಾದಿತೋ ¶ ಕತ್ತುವಿಹಿತಮಾನನ್ತ ತ್ಯಾದೀಸು ಲೋ ಹೋತಿ ಮಂ ಚ ಅನ್ತಸರಾ ಪರೋ. ಮಕಾರೋ-ನುಬನ್ಧೋ, ಅಕಾರೋ ಉಚ್ಚಾರಣತ್ಥೋ. ರುನ್ಧಮಾನೋ, ರುನ್ಧನ್ತೋ, ರುನ್ಧತಿ.

ಣಿಣಾಪ್ಯಾಪೀಹಿ ಕತ್ತುವಿಹಿತಮಾನನ್ತ ತ್ಯಾದೀಸು ಲೋ ಹೋತಿ ವಿಭಾಸಾ, ಓರಯನ್ತೋ, ಚೋರೇನ್ತೋ, ಕಾರಯನ್ತೋ, ಕಾರೇನ್ತೋ, ಕಾರಾಪಯನ್ತೋ, ಕಾರಾಪೇನ್ತೋ, ಸಚ್ಚಾಪಯನ್ತೋ, ಸಚ್ಚಾಪೇನ್ತೋ, ಚೋರಯತಿ, ಚೋರೇತಿ, ಕಾರಯತಿ, ಕಾರೇತಿ, ಕಾರಾಪಯತಿ, ಕಾರಾಪೇತಿ, ಸಚ್ಚಾಪಯತಿ, ಸಚ್ಚಾಪೇತಿ. ವವತ್ಥಿತವಿಭಾಸತ್ಥೋ-ಯಂ ವಾಸದ್ದೋ, ತೇನ ಮಾನೇ ನಿಚ್ಚಂ, ಚೋರಯಮಾನೋ, ಕಾರಯಮಾನೋ, ಕಾರಾಪಯಮಾನೋ, ಸಚ್ಚಾಪಯಮಾನೋ.

ದಿವಾದೀಹಿ ಲವಿಸಯೇ ಯಕ ಹೋತಿ. ದಿಬ್ಬನ್ತೋ, ದಿಬ್ಬತಿ.

ತುದಾದೀಹಿ ಲವಿಸಯೇ ಕೋ ಹೋತಿ. ತುದಮಾನೋ, ತುದನ್ತೋ, ತುದತಿ.

ಜಿಆದೀಹಿ ಲವಿಸಯೇ ಕ್ನಾ ಹೋತಿ. ಜಿನನ್ತೋ, ಜಿನಾತಿ. ಕಥಂ ‘ಜಯನ್ತೋ’ ಜಯತೀ, ತಿ? ಭೂವಾದಿಪಾಠಾ.

ಕೀಆದೀಹಿ ¶ ಲವಿಸಯೇ ಕ್ಣಾ ಹೋತಿ. ಕಿಣನ್ತೋ, ಕಿಣಾತಿ.

ಸುಆದೀಹಿ ಲವಿಸಯೇ ಕ್ಣೋ ಹೋತಿ. ಸುಣಮಾನೋ, ಸುಣನ್ತೋ, ಸುಣೋತಿ. ಕಥಂ ಸುಣಾತೀತಿ? ಕ್ಯಾದಿಪಾಠಾ.

ತಬ್ಬಅನೀಯಾ ಕ್ರಿಯತ್ಥಾ ಪರೇ ಭಾವಕಮ್ಮೇಸು ಬಹುಲಂ ಭವನ್ತಿ. ಕತ್ತಬ್ಬಂ, ಕರಣೀಯಂ, ಕತ್ತಬ್ಬೋ ಕಟೋ, ಕರಣೀಯೋ. ಬಹುಲಾಧಿಕಾರಾ ಕರಣಾದೀಸುಪಿ ಭವನ್ತಿ, ಸಿನಾನೀಯಂ ಚುಣ್ಣಂ, ದಾನೀಯೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ, ಸಮ್ಮಾವತ್ತನೀಯೋ ಗುರು, ಪವಚನೀಯೋ ಉಪಜ್ಝಾಯೋ, ಉಪಟ್ಠಾನೀಯೋ ಸಿಸ್ಸೋ.

ಭಾವಕಮ್ಮೇಸು ಕ್ರಿಯತ್ಥಾ ಪರೋ ಘ್ಯಣ ಹೋತಿ ಬಹುಲಂ. ವಾಕ್ಯಂ, ಕಾರಿಯಂ, ಚೇಯ್ಯಂ, ಜೇಯ್ಯಂ.

ಆತೋಘ್ಯಣ ಹೋತಿ ಭಾವಕಮ್ಮೇಸು, ಆಸ್ಸ ಏ ಚ. ದೇಯ್ಯಂ.

ವದಾದೀಹಿ ¶ ಕ್ರಿಯತ್ಥೇಹಿ ಯೋ ಹೋತಿ ಬಹುಲಂ ಭಾವಕಮ್ಮೇಸು. ವಜ್ಜಂ, ಮಜ್ಜಂ, ಗಮ್ಮಂ. (೪೨) ‘‘ಭುಜಾನ್ನೇ’’, ಭೋಜ್ಜೋ ಓದನೋ, ಭೋಜ್ಜಾ ಯಾಗು, ಭೋಗ್ಗಮಞ್ಞಂ.

೩೧. ಕಿಚ್ಚ ಘಚ್ಚ ಭಚ್ಚ ಭಬ್ಬ ಲೇಯ್ಯಾ.

ಏತೇ ಸದ್ದಾ ಯಪ್ಪಚ್ಚಯನ್ತಾ ನಿಪಚ್ಚನ್ತೇ.

ಗುತಾದೀಹಿ ಕ್ರಿಯತ್ತೇಹಿ ಭಾವಕಮ್ಮೇಸು ಯಕ ಹೋತಿ. ಗುಯ್ಹಂ, ದುಯ್ಹಂ, ಸಿಸ್ಸೋ. ಸಿದ್ಧಾ ಏವೇತೇ ತಬ್ಬಾದಯೋ ಪೇಸಾತಿಸಗ್ಗಪತ್ತಕಾಲೇಸುಪಿ ಗಮ್ಯಮಾನೇಸು ಸಾಮಞ್ಞೇನವಿಧಾನತೋ, ತ್ವಯಾ ಖಲು ಕಟೋ ಕತ್ತಬ್ಬೋ, ಕರಣೀಯೋ, ಕಾರಿಯೋ, ಕಿಚ್ಚೋ, ಏವಂ ತ್ವಯಾ ಕಟೋ ಕತ್ತಬ್ಬೋ, ಭೋತಾ ಕಟೋ ಕತ್ತಬ್ಬೋ, ಭೋತೋ ಹಿ ಪತ್ತೋ ಕಾಲೋ ಕಟಕರಣೇ. ಏವಂ ಉದ್ಧಮೋಹುತ್ತಿಕೇಪಿ ವತ್ತಮಾನತೋ ಪೇಸಾದೀಸು ಸಿದ್ಧಾ ಏವ. ತಥಾ ಅರಹೇ ಕತ್ತರಿ ಸತ್ತಿವಿಸಿಟ್ಠೇ ಚ ಪತೀಯಮಾನೇ ಆವಸ್ಸಕಾಧಮೀಣತಾವಿಸಿಟ್ಠೇ ಚ ಭಾವಾದೋ ಸಿದ್ಧಾ, ಉದ್ಧಂಮುಹುತ್ತತೋ-ಭೋತಾ ಕಟೋ ಕತ್ತಬ್ಬೋ, ಭೋತಾ ರಜ್ಜಂ ಕತ್ತಬ್ಬಂ. ಭವಂ ಅರಹೋ, ಭೋತಾ ಸಾರೋ ವಹಿತಬ್ಬೋ, ಭವಂ ಸಕ್ಕೋ, ಭೋತಾ ಅವಸ್ಸಂ ಕಟೋ ಕತ್ತಬ್ಬೋ, ಭೋತಾ ನಿಕ್ಖೋ ದಾತಬ್ಬೋ.

ಕತ್ತರಿ ಕಾರಕೇ ಕ್ರಿಯತ್ಥಾ ಲ್ತುಣಕಾ ಹೋನ್ತಿ ಬಹುಲಂ. ಪಠಿತಾ, ಪಾಠಕೋ. ಬಹುಲಮಿತ್ವೇವ? ಪಾದೇಹಿ ಹರೀಯತೀತಿ ಪಾದಹಾ-ರಕೋ ¶ , ಗಲೇ ಚುಪ್ಪತೇತಿ ಗಲೇಚೋಪಕೋ. ಸಿದ್ಧೋವ ಲ್ತು, ಅರಹೇ ಸೀಲಸಾಧುಧಮ್ಮೇಸು ಚ ಸಾಮಞ್ಞವಿಹಿತತ್ತಾ, ಭವಂ ಖಲು ಕಞ್ಞಾಯ ಪರಿಗ್ಗಹಿತಾ, ಭವಮೇತಂ ಅರಹತಿ. ಸೀಲಾದೀಸು-ಖಲ್ವಪಿ ಉಪಾದಾತಾ ಕುಮಾರಕೇ, ಗನ್ತಾ ಖೇಲಂ, ಮುಣ್ಡಯಿತಾರೋ ಸಾವಿಟ್ಠಾಯನಾ ವಧುಂ ಕತಪರಿಗ್ಗಹಂ.

ಕ್ರಿಯತ್ಥಾ ಆವೀ ಹೋತಿ ಬಹುಲಂ ಕತ್ತರಿ. ಭಯದಸ್ಸಾವೀ. ಅಪ್ಪವಿಸಯತಞ್ಞಾಪನತ್ಥಂ ಭಿನ್ನಯೋಗಕರಣಂ, ಸಾಮಞ್ಞವಿಹಿತತ್ತಾ ಸೀಲಾ ದೀಸು ಚ ಹೋತೇವ.

ಆಸಿಂಸಾಯಂ ಗಮ್ಯಮಾನಾಯಂ ಕ್ರಿಯತ್ಥಾ ಅಕೋ ಹೋತಿ ಕತ್ತರಿ. ಜೀವತೂತಿ ಜೀವಕೋ, ನನ್ದತೂತಿ ನನ್ದಕೋ, ಭವತೂತಿ ಭವಕೋ.

ಕರತೋ ಕತ್ತರಿ ಣನೋ ಹೋತಿ. ಕರೋತೀತಿ ಕಾರಣಂ, ಕತ್ತರೀತಿ ಕಿಂ? ಕರಣಂ.

ಹಾತೋ ವೀಹಿಸ್ಮಿಂ ಕಾಲೇ ಚ ಣನೋ ಹೋತಿ ಕತ್ತರಿ. ಹಾಯನಾ ನಾಮ ವಿಹಯೋ, ಹಾಯನೋ ಸಂವಚ್ಛರೋ, ವೀಹಿಕಾಲೇಸೂತಿ ಕಿಂ? ಹಾತಾ.

ವಿದಸ್ಮಾ ಕೂ ಹೋತಿ ಕತ್ತರಿ. ವಿದೂ, ಲೋಕವಿದೂ.

ವಿಪುಬ್ಬಾ ¶ ಞಾಇಚ್ಚಸ್ಮಾ ಕೂ ಹೋತಿ ಕತ್ತರಿ. ವಿಞ್ಞೂ. ವಿತೋತಿ ಕಿಂ? ಪಞ್ಞಾ.

ಕಮ್ಮತೋ ಪರಾ ಞಾಇಚ್ಚಸ್ಮಾ ಕೂ ಹೋತಿ ಕತ್ತರಿ. ಸಬ್ಬಞ್ಞೂ, ಕಾಲಞ್ಞೂ.

ಕಮ್ಮತೋ ಪರಾ ಕ್ರಿಯತ್ಥಾ ಕ್ವಚಿ ಅಣ ಹೋತಿ ಕತ್ತರಿ. ಕುಮ್ಭಕಾರೋ, ಸರಲಾವೋ, ಮನ್ತಜ್ಝಾಯೋ, ಬಹುಲಾಧಿಕಾರಾ ಇಧ ನ ಹೋತಿ ಆದಿಚ್ಚಂ ಪಸ್ಸತಿ, ಹಿಮವನ್ತಂ ಸುಣೋತಿ, ಗಾಮಂ ಗಚ್ಛತಿ. ಕ್ವಚೀತಿ ಕಿಂ? ಕಮ್ಮಕರೋ.

ಕಮ್ಮತೋ ಪರಾ ಗಮಾ ರೂ ಹೋತಿ ಕತ್ತರಿ. ವೇದಗೂ ಪಾರಗೂ.

೪೩. ಸಮಾನಞ್ಞ ಭವನ್ತ ಯಾದಿತೂ-ಪಮಾನಾ ದಿಸಾ ಕಮ್ಮೇ ರೀರಿಕ್ಖಕಾ.

ಸಮಾನಾದೀಹಿ ಯಾದೀಹಿ ಚೋಪಮಾನೇಹಿ ಪರಾ ದಿಸಾ ಕಮ್ಮಕಾರಕೇ ರೀರಿಕ್ಖಕಾ ಹೋನ್ತಿ. ಸಮಾನೋ ವಿಯ ದಿಸ್ಸತೀತಿ ಸದೀ ಸದಿಕ್ಖೋ ಸದಿಸೋ. ಅಞ್ಞಾದೀ ಅಞ್ಞಾದಿಕ್ಖೋ ಅಞ್ಞಾದಿಸೋ. ಭವಾದೀ ಭವಾದಿಕ್ಖೋ ಭವಾದಿಸೋ. ಯಾದೀ ಯಾದಿಕ್ಖೋ ಯಾದಿಸೋ. ತ್ಯಾದೀ ತ್ಯಾದಿಕ್ಖೋ ತ್ಯಾದಿಸೋ. ಸಮಾನಾದೀಹೀತಿ ಕಿಂ? ರುಕ್ಖೋ ವಿಯ ದಿಸ್ಸತಿ. ಉಪಮಾನಾತಿ ಕಿಂ? ಸೋ ದಿಸ್ಸತಿ. ಕಮ್ಮೇತಿ ಕಿಂ? ಸೋ ¶ ವಿಯ ಪಸ್ಸತಿ. ರಕಾರಾ ಅನ್ತಸರಾದಿಲೋಪತ್ಥಾ, ಕಕಾರೋ ಏಕಾರಾಭಾವತ್ಥೋ.

ಭಾವೇ ಕಾರಕೇ ಚ ಕ್ರಿಯತ್ಥಾ ಅ ಘಣ ಘ ಕಾ ಹೋನ್ತಿ ಬಹುಲಂ. ಅ-ಪಗ್ಗಹೋ, ನಿಗ್ಗಹೋ, ಕರೋ, ಗರೋ, ಚಯೋ, ಜಯೋ, ರವೋ, ಭವೋ, ಪಚೋ, ವಚೋ, ಅನ್ನದೋ, ಪುರಿನ್ದದೋ, ಈಸಕ್ಕರೋ, ದುಕ್ಕರೋ, ಸುಕರೋ. ಘಣ-ಭಾವೇ ಪಾಕೋ, ಚಾಗೋ, ಭಾವೋ, ಕಾರಕೇಪಿ ಸಞ್ಞಾಯಂ ತಾವ ಪಜ್ಜತೇನೇನಾತಿ ಪಾದೋ, ರುಜತೀತಿ ರೋಗೋ, ವಿಸತೀತಿ ವೇಸೋ, ಸರತಿ ಕಾಲನ್ತರನ್ತಿ ಸಾರೋ ಥಿರಂಸೋ, ದರೀಯನ್ತೇ ಏತೇಹೀತಿ ದಾರಾ, ಜೀರಯತಿ ಏತೇನಾತಿ ಜಾರೋ, ಅಸಞ್ಞಾಯಮ್ಪಿ ದಾಯೋ ದತ್ತೋ, ಲಾಭೋ ಲದ್ಧೋ, ಘ-ವಕೋ, ನಿಪಕೋ, ಕ-ಪಿಯೋ, ಖಿಪೋ, ಭುಜೋ, ಆಯುಧಂ.

ದಾಧಾಹಿ ಬಹುಲಮಿ ಹೋತಿ ಭಾವಕಾರಕೇಸು. ಆದಿ, ನಿಧಿ, ವಾಲಮಿ.

ವಮಾದೀಹಿ ಭಾವಕಾರಕೇಸ್ವಥು ಹೋತಿ. ವಮಥು, ವೇಪಥು, (ಅವಥು, ಸಯಥು).

ಕ್ರಿಯತ್ಥಾ ¶ ಕ್ವಿ ಹೋತಿ ಬಹುಲಂ ಭಾವಕಾರಕೇಸು. ಕಕಾರೋ ಕಾನುಬನ್ಧಕಾರಿಯತ್ಥೋ, ಅಭಿಭೂ, ಸಯಮ್ಭೂ, ಭತ್ತಗ್ಗಂ, (ದಾನಗ್ಗಂ) ಸಲಾಕಗ್ಗಂ, ಸಭಾ, ಪಭಾ.

ಕ್ರಿಯತ್ತಾ ಭಾವಕಾರಕೇಸ್ವನೋ ಹೋತಿ. ಗಮನಂ, ದಾನಂ, ಸಮ್ಪದಾನಂ, ಅಪಾದಾನಂ, ಅಧಿಕರಣಂ, ಚಲನೋ, ಜಲನೋ, ಕೋಧನೋ, ಕೋಪನೋ, ಮಣ್ಡನೋ, ಭೂಸನೋ.

ಇತ್ಥಿಲಿಙ್ಗೇ ಭಾವೇ ಕಾರಕೇ ಚ ಕ್ರಿಯತ್ಥಾ ಅಆದಯೋ ಹೋನ್ತಿ ಅನೋ ಚ ಬಹುಲಂ. ಅ ತಿತಿಕ್ಖಾ, ವೀಮಂಸಾ, ಜಿಗುಚ್ಛಾ, ಪಿಪಾಸಾ, ಪುತ್ತಿಯಾ ಈಹಾ ಭಿಕ್ಖಾ, ಆಪದಾ, ಮೇಧಾ, ಗೋಧಾ, ಣಕಾರಾ, ಹಾರಾ, ತಾರಾ, ಧಾರಾ, ಆರಾ, ಕ್ತಿ-ಇಟ್ಠಿ, ಸಿಟ್ಠಿ, ಭಿತ್ತಿ, ಭತ್ತಿ, ತನ್ತಿ ಭೂತಿ, ಕ-ಗುಹಾ, ರುಜಾ, ಮುದಾ, ಯಕ-ವಿಜ್ಜಾ, ಇಜ್ಜಾ, ಯ-ಸೇಯ್ಯಾ, ಸಮಜ್ಜಾ, ಪಬ್ಬಜ್ಜಾ, ಪರಿಚರಿಯಾ, ಜಾಗರಿಯಾ, ಅನಕಾರಣಾ, ಹಾರಣಾ, ವೇದನಾ, ವನ್ದನಾ, ಉಪಾಸನಾ.

ಜಾಹಾಇಚ್ಚೇತೇಹಿ ನಿ ಹೋತಿತ್ಥಿಯಂ. ಜಾನಿ, ಹಾನಿ.

ಕರತೋ ರಿರಿಯೋ ಹೋತಿತ್ಥಿಯಂ. ಕರಣಂ ಕಿರಿಯಾ. ಕಥಂ ‘ಕ್ರಿಯಾ’ತಿ? ‘‘ಕ್ರಿಯಾಯಂ’’ತಿ ನಿಪಾತನಾ.

ಕ್ರಿಯತ್ಥಸ್ಸ ¶ ಸರೂಪೇ-ಭಿಧೇಯ್ಯೇ ಕ್ರಿಯತ್ಥಾ ಪರೇ ಇಕಿತೀ ಹೋನ್ತಿ, ವಚಿ, ಯುಧಿ, ಪಚತಿ, ‘ಅಕಾರೋ ಕಕಾರೋ’ತಿ ಆದೀಸು ಕಾರಸದ್ದೇನ ಸಮಾಸೋ, ಯಥಾ ಏವಕಾರೋತಿ.

೫೩. ಸೀಲಾಭಿಕ್ಖಞ್ಞಾ-ವಸ್ಸಕೇಸು ಣೀ.

ಕ್ರಿಯತ್ಥಾ ಣೀ ಹೋತಿ ಸೀಲಾದೀಸು ಪತೀಯಮಾನೇಸು, ಉಣ್ಹಭೋಜೀ, ಖೀರಪಾಯೀ, ಅವಸ್ಸಕಾರೀ, ಸತನ್ದಾಯೀ.

೫೪. ಥಾವರಿತ್ತರ ಭಙ್ಗುರ ಭಿದುರ ಭಾಸುರ ಭಸ್ಸರಾ.

ಏತೇ ಸದ್ದಾ ನಿಪಚ್ಚನ್ತೇ ಸೀಲೇ ಗಮ್ಯಮಾನೇ.

೫೫. ಕತ್ತರಿ ಭೂತೇ ಕ್ತವನ್ತು ಕ್ತಾವೀ.

ಭೂತೇ-ತ್ಥೇ ವತ್ತಮಾನತೋ ಕ್ರಿಯತ್ಥಾ ಕ್ತವನ್ತುತ್ತಾವೀ ಹೋನ್ತಿ ಕತ್ತರಿ. ವಿಜಿತವಾ, ವಿಜಿತಾವೀ, ಭೂತೇತಿ ಅಧಿಕಾರೋ ಯಾವ ‘‘ಆಹಾರತ್ಥಾ’’ತಿ (೫-೬೦).

ಭಾವೇ ಕಮ್ಮೇ ಚ ಭೂತೇ ಕ್ತೋ ಹೋತಿ. ಆಸಿತಂ ಭವತಾ. ಕತೋ ಕಟೋ ಭವತಾ.

ಕ್ರಿಯಾರಮ್ಭೇ ಕತ್ತರಿ ಕ್ತೋ ಹೋತಿ ಯಥಾಪತ್ತಞ್ಚ. ಪಕತೋ ಭವಂ ಕಟಂ, ಪಕತೋ ಕಟೋ ಭವತಾ, ಪಸುತ್ತೋ ಭವಂ, ಪಸುತ್ತಂ ಭವತಾ.

೫೮. ಠಾ-ಸ ವಸ ಸಿಲಿಸ ಸೀ ರುಹ ಜರ ಜನೀಹಿ.

ಠಾದೀಹಿ ¶ ಕತ್ತರಿ ಕ್ತೋ ಹೋತಿ ಯಥಾಪತ್ತಞ್ಚ. ಉಪಟ್ಠಿತೋ ಗುರುಂ ಭವಂ, ಉಪಟ್ಠಿತೋ ಗುರು ಭೋತಾ, ಉಪಾಸಿತೋ ಗುರುಂ ಭವಂ, ಉಪಾಸಿತೋ ಗುರು ಭೋತಾ, ಅನುವುಸಿತೋ ಗುರುಂ ಭವಂ, ಅನುವುಸಿತೋ ಗುರು ಭೋತಾ, ಆಸಿಲಿಟ್ಠೋ ಗುರುಂ ಭವಂ, ಆಸಿಲಿಟ್ಠೋ ಗುರು ಭೋತಾ, ಅಧಿಸ್ಸಿತೋ ಖಟೋಪಿಕಂ ಭವಂ, ಅಧಿಸ್ಸಿತಾ ಖಟೋಪಿಕಾ ಭೋತಾ, ಆರಳ್ಹೋ ರುಕ್ಖಂ ಭವಂ, ಆರುಳ್ಹೋ ರುಕ್ಖೋ ಭೋತಾ, ಅನುಜಿಣ್ಣೋ ವಸಲಿಂ ದೇವದತ್ತೋ, ಅನುಜಿಣ್ಣಾ ವಸಲೀ ದೇವದತ್ತೇನ, ಅನುಜಾತೋ ಮಾಣವಕೋ ಮಾಣವಿಕಂ, ಅನುಜಾತಾ ಮಾಣವಿಕಾ ಮಾಣವಕೇನ.

ಗಮನತ್ಥತೋ ಅಕಮ್ಮಕತೋ ಚ ಕ್ರಿಯತ್ಥಾ ಆಧಾರೇ ಕ್ತೋ ಹೋತಿ ಕತ್ತರಿ ಚ ಯಥಾಪತ್ತಞ್ಚ, ಇದಮೇಸಂ ಯಾತಂ, ಇಹ ತೇ ಯಾತಾ, ಇಹ ತೇಹಿ ಯಾತಂ, ಅಯಂ ತೇಹಿ ಯಾತೋ ಪಥೋ, ಇದಮೇಸಮಾಸಿತಂ, ಇಹ ತೇ ಆಸಿತಾ, ಇಹತೇಹಿ ಆಸಿತಂ, ‘ದೇವೋ ಚೇ ವುಟ್ಠೋ ಸಮ್ಪನ್ನಾ ಸಾಲಯೋ’ತಿ ಕಾರಣಸಾಮಗ್ಗೀಸಮ್ಪತ್ತಿ ಏತ್ಥಾಭಿಮತಾ.

ಅಜ್ಝೋಹಾರತ್ಥಾ ಆಧಾರೇ ಕ್ತೋ ಹೋತಿ ಯಥಾಪತ್ತಞ್ಚ, ಇದಮೇಸಂ ಭುತ್ತಂ, ಇದಮೇಸಂ ಪೀತಂ, ಇಹ ತೇಹಿ ಭುತ್ತಂ, ಇಹ ತೇಹಿ ಪೀತಂ, ಓದನೋ ತೇಹಿ ಭುತ್ತೋ ಪೀತಮುದಕಂ, ಅಕತ್ತತ್ಥೋ ಯೋಗವಿಭಾಗೋ, ಕಥಂ ‘ಪೀತಾ ಗಾವೋ’ತಿ? ಪೀತಮೇಸಂ ವಿಜ್ಜತೀತಿ ಪೀತಾ, ಬಾಹುಲಕಾ ವಾ, ‘ಪಸ್ಸಿನ್ನೋ’ತಿ ಯಾ ಏತ್ಥ ಭೂತಕಾಲತಾ, ತತ್ರ ತ್ತೋ, ಏವಂ ರಞ್ಞಂ ಮತೋ ರಞ್ಞಂ ಇಟ್ಠೋ, ರಞ್ಞಂ ಬುದ್ಧೋ, ರಞ್ಞಂ ಪೂಜಿತೋ, ಏವಂ ¶ ಸೀಲಿತೋ, ರಕ್ಖಿತೋ, ಖನ್ತೋ, ಆಕುಟ್ಠೋ, ರುಟ್ಠೋ, ರುಸಿತೋ, ಅಭಿಬ್ಯಾಹಟೋ, ದಯಿಯೋ, ಹಟ್ಠೋ, ಕನ್ತಾ, ಸಂಯತೋ, ಅಮತೋ, ‘ಕಟ್ಠ’ನ್ತಿ ಭೂತತಾಯಮೇವ ಹೇತುನೋ, ಫಲಂ ತ್ವತ್ರ ಭಾವಿ.

೬೧. ತುಂ ತಾಯೇ ತವೇ ಭಾವೇ ಭವಿಸ್ಸತಿ ಕ್ರಿಯಾಯಂ ತದತ್ಥಾಯ.

ಭವಿಸ್ಸತಿ ಅತ್ಥೇ ವತ್ತಮಾನತೋ ಕ್ರಿಯತ್ಥಾ ಭಾವೇ ತುಂ ತಾಯೇ ತವೇ ಹೋನ್ತಿ ಕ್ರಿಯಾಯಂ ತದತ್ಥಾಯಂ ಪತೀಯಮಾನಾಯಂ. ಕಾತುಂ ಗಚ್ಛತಿ, ಕತ್ತಾಯೇ ಗಚ್ಛತಿ, ಕಾತವೇ ಗಚ್ಛತಿ, ಇಚ್ಛತಿ ಭೋತ್ತುಂ ಕಾಮೇತಿ ಭೋತ್ತುನ್ತಿ ಇಮೀನಾವ ಸಿದ್ಧಂ, ಪುನಬ್ಬಿಧಾನೇ ತ್ವಿಹಾಪಿ ಸಿಯಾ ‘ಇಚ್ಛನ್ತೋ ಕರೋತೀ’ತಿ, ಏವಂ ಸಕ್ಕೋತಿ ಭೋತ್ತುಂ, ಜಾನಾತಿ ಭೋತ್ತುಂ, ಗಿಲಾಯತಿ ಭೋತ್ತುಂ, ಘಟತೇ ಭೋತ್ತುಂ, ಆರಭತೇ ಭೋತ್ತುಂ, ಲಭತೇ ಭೋತ್ತುಂ, ಪಕ್ಕಮತಿ ಭೋತ್ತುಂ, ಉಸ್ಸಹತಿ ಭೋತ್ತುಂ, ಅರಹತಿ ಭೋತ್ತುಂ, ಅತ್ಥಿ ಭೋತ್ತುಂ, ವಿಜ್ಜತಿ ಭೋತ್ತುಂ, ವಟ್ಟ ತಿಭೋತ್ತುಂ, ಕಪ್ಪತಿ ಭೋತ್ತುನ್ತಿ. ತಥಾ ಪಾರಯತಿ ಭೋತ್ತುಂ, ಪಹು ಭೋತ್ತುಂ, ಸಮತ್ಥೋ ಭೋತ್ತುಂ, ಪರಿಯತ್ತೋ ಭೋತ್ತುಂ, ಅಲಂ ಭೋತ್ತುನ್ತಿ ಭವತಿಸ್ಸ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಸಮ್ಭವಾ. ತಥಾ ಕಾಲೋ ಭೋತ್ತುಂ. ಸಮಯೋ ಭೋತುಂ, ವೇಲಾ ಭೋತುನ್ತಿ, ಯಥಾ ಭೋತ್ತುಂಮನೋ, ಸೋತ್ತುಂ ಸೋತೋ, ದಟ್ಠುಂ ಚಕ್ಖು, ಯುಜ್ಝಿತುಂ ಧನು, ವತ್ತುಂ ಜಳೋ, ಗನ್ತುಮನೋ, ಕತ್ತುಮಲಸೋತಿ, ಉಚ್ಚಾರಣನ್ತು ವತ್ತಾಯತ್ತಂ. ಭಾವೇತಿ ಕಿಂ? ಕರಿಸ್ಸಾಮೀತಿ ಗಚ್ಛತಿ, ಕ್ರಿಯಾಯನ್ತಿ ಕಿಂ? ಭಿಕ್ಖಿಸ್ಸಂ ಇಚ್ಚಸ್ಸ ಜಟಾ, ತದತ್ಥಾಯನ್ತಿ ಕಿಂ? ಗಚ್ಛಿಸ್ಸತೋ ತೇ ಭವಿಸ್ಸತಿ ಭತ್ತಂ ಭೋಜನಾಯ.

೬೨. ಪಟಿಸೇಧೇ-ಲಂಖಲೂನಂ ತುನ ತ್ವಾನ ತ್ವಾ ವಾ.

ಅಲಂ ¶ ಖಲುಸದ್ದಾನಂ ಪಟಿಸೇಧತ್ಥಾನಂ ಪಯೋಗೇ ತುನಾದಯೋ ವಾ ಹೋನ್ತಿ ಭಾವೇ. ಅಲಂ ಸೋತುನ, ಖಲು ಸೋತುನ, ಅಲಂ ಸುತ್ವಾನ, ಧಲು ಸುತ್ವಾನ, ಅಲಂ ಸುತ್ವಾ, ಖಲು ಸುತ್ವಾ, ಅಲಂ ಸುತೇನ, ಖಲು ಸೋತೇನ, ಅಲಂ ಖಲೂನನ್ತಿ ಕಿಂ? ಮಾ ಹೋತು, ಪಟಿಸೇಧೇತಿ ಕಿಂ? ಅಲಙ್ಕಾರೋ.

ಏಕೋ ಕತ್ತಾ ಯೇಸಂ ಬ್ಯಾಪಾರಾನಂ, ತೇಸು ಯೋ ಪುಬ್ಬೋ, ತದತ್ಥತೋ ಕ್ರಿಯತ್ಥಾ ತುನಾದಯೋ ಹೋನ್ತಿ ಭಾವೇ, ಸೋತುನ ಯಾತಿ, ಸುತ್ವಾನ, ಸುತ್ವಾ ವಾ, ಏಕಕತ್ತುಕಾನನ್ತಿಕಿಂ? ಭುತ್ತಸ್ಮಿಂ ದೇವದತ್ತೇ ಯಞ್ಞದತ್ತೋ ವಜತಿ, ಪುಬ್ಬಾತಿ ಕಿಂ? ಭುಞ್ಜಭಿ ಚ ಪಚತಿ ಚ. ‘ಅಪ್ಪತ್ವಾ ನದಿಂ ಪಬ್ಬತೋ ಅತಿಕ್ಕಮ್ಮ ಪಬ್ಬತಂ ನದೀ’ತಿ ಭೂಧಾತುಸ್ಸ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಸಮ್ಭವಾ ಏಕಕತ್ತುಕತಾ ಪುಬ್ಬಕಾಲತಾ ಚ ಗಮ್ಯತೇ. ‘ಭುತ್ವಾ ಭುತ್ವಾ ಗಚ್ಛತೀತಿ’ ಇಮಿನಾವ ಸಿದ್ಧಂ ಆಭಿಕ್ಖಞ್ಞನ್ತು ದ್ವಿಬ್ಬಚನಾವಗಮ್ಯತೇ. ಕಥಂ ‘ಜೀವಗ್ಗಾಹಂ ಅಗಾಹಯಿ, ಕಾಯಪ್ಪಚಾಲಕಂ ಗಚ್ಛನ್ತೀ’ತಿ ಆದಿ? ಘಣನ್ತೇನ ಕ್ರಿಯಾವಿಸೇಸನೇನ ಸಿದ್ಧಂ ಯಥಾ ‘ಓದನಪಾಕಂ ಸಯತೀ’ತಿ.

ವತ್ತಮಾನತ್ಥೇ ವತ್ತಮಾನತೋ ಕ್ರಿಯತ್ತಾ ನ್ತೋ ಹೋ ತಿ ಕತ್ತರಿ, ತಿಟ್ಠನ್ತೋ.

ವತ್ತಮಾನತ್ಥೇ ವತ್ತಮಾನತೋ ಕ್ರಿಯತ್ಥಾ ಮಾನೋ ಹೋತಿ, ಕತ್ತರಿ. ತಿಟ್ಠಮಾನೋ.

ವತ್ತಮಾನತ್ಥೇ ¶ ವತ್ತಮಾನತೋ ಕ್ರಿಂಯತ್ಥಾ ಭಾವೇ ಕಮ್ಮೇಚ ಮಾನೋ ಹೋತಿ. ಠೀಯಮಾನಂ, ಪಚ್ಚಮಾನೋ ಓದನೋ.

ಅನಾಗತತ್ಥೇ ವತ್ತಮಾನತೋ ಕ್ರಿಯತ್ಥಾ ತೇನ್ತಮಾನಾ ಸ್ಸಪುಬ್ಬಾ ಹೋನ್ತಿ. ಠಸ್ಸನ್ತೋ, ಠಸ್ಸಮಾನೋ, ಠೀಯಿಸ್ಸಮಾನಂ, ಪಚ್ಚಿಸ್ಸಮಾನೋ ಓದನೋ.

ಕ್ರಿಯತ್ಥಾ ಪರೇ ಬಹುಲಂ ಣ್ವಾದಯೋ ಹೋನ್ತಿ. ಚಾರು, ದಾರು.

ಖಛಸಪ್ಪಚ್ಚಯನ್ತಾನಂ ಕ್ರಿಯತ್ಥಾನಂ ಪಠಮೇಕಸ್ಸರಂ ಸದ್ದರೂಪಂ ದ್ವೇ ಭವತಿ. ತಿತಿಕ್ಖಾ, ಜಿಗುಚ್ಛಾ, ವೀಮಂಸಾ.

ಪರೋಕ್ಖಾಯಂ ಪಠಮೇಕಸ್ಸರಂ ಸದ್ದರೂಪಂ ದ್ವೇ ಭವತಿ. ಜಗಾಮ, ಚಕಾರೋ ಅನುತ್ತಸಮುಚ್ಚಯತ್ಥೋ, ತೇನಞ್ಞತ್ರಾಪಿ ಯಥಾಗಮಂ, ಜಹಾತಿ, ಜಹಿತಬ್ಬಂ, ಜಹಿತುಂ, ದದ್ದಲ್ಲತಿ, ಚಙ್ಕಮತಿ. ‘ಲೋಲುಪೋ, ಮೋಮೂಹೋತಿ ಓತ್ತಂ ತದಮಿನಾದಿಪಾಠಾ.

ಆದಿಭೂತಾ ಸರಾ ಪರಮೇಕಸ್ಸರಂ ದ್ವೇ ಹೋತಿ, ಅಸಿಸಿಸತಿ, ಆದಿಸ್ಮಾತಿ ಕಿಂ? ಜಜಗಾರ, ಸರಾತಿ ಕಿಂ? ಪಪಾಚ.

ಯಂ ¶ ದ್ವಿಭೂತಂ, ನ ತಂ ಪುನ ದ್ವಿತ್ತಮಾಪಜ್ಜತೇ, ತಿತಿಕ್ಖಿಸತಿ, ಜಿಗುಚ್ಛಿಸತಿ.

ಸ್ಯಾದ್ಯನ್ತಸ್ಸ ಯಥಿಟ್ಠಮೇಕಸ್ಸರಮಾದಿಭೂತಮಞ್ಞಂ ವಾ ಯಥಾಗಮಂ ದ್ವಿತ್ತಪಜ್ಜತೇ, ಪುಪುತ್ತೀಯಿಸತಿ, ಪುತಿತ್ತೀಯಿಸತಿ, ಪುತ್ತೀಯಿಯಿಸತಿ.

ದ್ವಿತ್ತೇ ಪುಬ್ಬಸ್ಸ ಸರೋ ರಸ್ಸೋ ಹೋತಿ. ದದಾತಿ.

ದ್ವಿತ್ತೇ ಪುಬ್ಬಸ್ಸಾದಿತೋ-ಞ್ಞಸ್ಸ ಬ್ಯಞ್ಜನಸ್ಸ ಲೋಪೋ ಹೋತಿ. ಅಸಿಸಿಸತಿ.

ದ್ವಿತ್ತೇ ಪುಬ್ಬಸ್ಸ ಅಸ್ಸ ಇ ಹೋತಿ ಖಛಸೇಸು. ಪಿಪಾಸತಿ, ಜಿಘಂಸತಿ, ಖಛಸೇಸೂತಿ ಕಿಂ? ಜಹಾತಿ, ಅಸ್ಸಾತಿ ಕಿಂ? ಬುಭುಕ್ಖತಿ.

ದ್ವಿತ್ತೇ ಪುಬ್ಬಸ್ಸ ಗುಪಿಸ್ಸ ಉಸ್ಸ ಇ ಹೋತಿ ಖಛಸೇಸು, ಜಿಗುಚ್ಛತಿ.

ದ್ವಿತ್ತೇ ಪುಬೇಸಂ ಚತುತ್ಥದುತಿಯಾನಂ ತತಿಯಪಠಮಾ ಹೋನ್ತಿ. ಬುಭುಕ್ಖತಿ, ಚಿಚ್ಛೇದ.

ದ್ವಿತ್ತೇ ¶ ಪುಬ್ಬೇಸಂ ಕವಗ್ಗಹಾನಂ ಚವಗ್ಗಜಾ ಹೋನ್ತಿ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ. ಚುಕೋಪ, ಜಹಾತಿ.

ದ್ವಿತ್ತೇ ಪುಬ್ಬಸ್ಸ ಮಾನಸ್ಸ ವೀ ಹೋತಿ ಪರಸ್ಸ ಚ ಮಂ, ವೀಮಂಸತಿ.

ಸಂಸಯಸೋ-ಞ್ಞಸ್ಮಿಂ ವತ್ತಮಾನಸ್ಸ ದ್ವಿತ್ತೇ ಪುಬ್ಬಸ್ಸ ಕಿತಸ್ಸ ವಾ ತಿ ಹೋತಿ. ತಿಕಿಚ್ಛತಿ, ಚಿಕಿಚ್ಛತಿ, ಅಸಂಸಯೇತಿ ಕಿಂ? ವಿಚಿಕಿಚ್ಛತಿ.

ಇವಣ್ಣುವಣ್ಣನ್ತಾನಂ ಕ್ರಿಯತ್ಥಾನಂ ಏಓಹೋನ್ತಿ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ ಪಚ್ಚಯೇ. ಚೇತಬ್ಬಂ, ನೇತಬ್ಬಂ, ಸೋತಬ್ಬಂ, ಭವಿತಬ್ಬಂ.

ಲಹುಭೂತಸ್ಸ ಉಪನ್ತಸ್ಸ ಯುವಣ್ಣಸ್ಸ ಏಓ ಹೋನ್ತಿ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ. ಏಸಿತಬ್ಬಂ, ಕೋಸಿತಬ್ಬಂ, ಲಹುಸ್ಸಾತಿ ಕಿಂ? ಧೂಪಿತಾ, ಉಪನ್ತಸ್ಸಾತಿ ಕಿಂ? ರುನ್ಧತಿ.

ಣಕಾರಾನುಬನ್ಧೇ ಪಚ್ಚಯೇ ಪರೇ ಉಪನ್ತಸ್ಸ ಅಕಾರಸ್ಸ ಆ ಹೋತಿ. ಕಾರಕೋ.

ತೇ ¶ ಏಓಆ ಕಾನುಬನ್ಧೇ ನಾಗಮೇ ಚ ನ ಹೋನ್ತಿ. ಚಿತೋ, ಸುತೋ, ದಿಟ್ಠೋ, ಪುಟ್ಠೋ, ನಾಗಮೇ ‘ವನಾ’ದಿನಾ (೧.೪೫) ಚಿನಿತಬ್ಬಂ, ಚಿನಿತುಂ, ಸುಣಿತಬ್ಬಂ, ಸುಣಿತುಂ ಪಾಪುಣಿತಬ್ಬಂ, ಪಾಪುಣಿತುಂ, ಧುನಿತಬ್ಬಂ, ಧುನಿತುಂ, ಧುನನಂ, ಧುನಯಿತಬ್ಬಂ, ಧುನಾಪೇತಬ್ಬಂ, ಧುನಯಿತುಂ ಧುನಾಪೇತುಂ, ಧುನಯನಂ, ಧುನಾಪನಂ, ಧುನಯತಿ, ಧುನಾಪೇತಿ, ಪೀನೇತಬ್ಬಂ, ಪೀನಯಿತುಂ, ಪೀನನಂ, ಪೀನಿತುಂ, ಪೀನಯತಿ, ಸುನೋತಿ, ಸಿನೋತಿ, ದುನೋತಿ, ಹಿನೋತಿ, ಪಹಿಣಿಥಬ್ಬಂ, ಪಹಿಣಿತುಂ, ಪಹಿಣನಂ.

ತೇ ಕ್ವಚಿ ವಾ ನ ಹೋನ್ತಿ ಕಾನುಬನ್ಧನಾಗಮೇಸು. ಮುದಿತೋ, ರುದಿತಂ, ರೋದಿತಂ.

ಕಾನುಬನ್ಧನಾಗಮತೋ-ಞ್ಞಸ್ಮಿಮ್ಪಿ ತೇ ಕ್ವಚಿ, ನು ಹೋನ್ತಿ. ಖಿಪಕೋ, ಪನೂದನಂ, ವಧಕೋ.

ಸಿಸ್ಸ ಆ ಹೋತಿ ಪ್ಯಾದೇಸೇ, ನಿಸ್ಸಾಯ.

ಸರೇ ಪರೇ ಏಓನಂ ಅಯಅವಾ ಹೋನ್ತಿ. ಜಯೋ, ಭವೋ, ಸರತಿ ಕಿಂ? ಜೇತಿ, ಅನುಭೋತಿ.

ಏಓನಂ ¶ ಆಯಾವಾ ಹೋನ್ತಿ ಸರಾದೋ ಣಾನುಬನ್ಧೇ. ನಾಯಯತಿ, ಭಾವಯತಿ, ‘ಸಯಾಪೇತ್ವಾ’ತಿಆದೀಸು ರಸ್ಸತ್ತಂ.

ಆಕಾರನ್ತಸ್ಸ ಕ್ರಿಯತ್ಥಸ್ಸ ಯುಕ ಹೋತಿ ಣಾಪಿತೋ-ಞ್ಞಸ್ಮಿಂ ಣಾನುಬನ್ಧೇ. ದಾಯಕೋ, ಣಾನುಬನ್ಧೇತ್ವೇವ? ದಾನಂ, ಅಣಾಪಿಮ್ಹೀತಿ ಕಿಂ? ದಾಪಯತಿ.

ಪದಾದೀನಂ ಯುಕ ಹೋತಿ ಕ್ವಚಿ. ನಿಪಜ್ಜಿತಬ್ಬಂ, ನಿಪಜ್ಜಿತುಂ ನಿಪಜ್ಜನಂ, ಪಮಜ್ಜಿತಬ್ಬಂ, ಪಮಜ್ಜಿತುಂ, ಪಮಜ್ಜನಂ, ಕ್ವಚೀತಿ ಕಿಂ? ಪಾದೋ.

ರುಧಾದೀನಂ ಕ್ವಚಿ ಮಂ ವಾ ಹೋತಿ. ರುನ್ಧಿತುಂ, ರುಜ್ಝಿತುಂ, ಕ್ವಚಿತ್ವೇವ? ನಿರೋಧೋ.

೯೪. ಕ್ವಿಮ್ಹಿ ಲೋಪೋ-ನ್ತಬ್ಯಞ್ಜನಸ್ಸ.

ಅನ್ತಬ್ಯಞ್ಜನಸ್ಸ ಲೋಪೋ ಹೋತಿ ಕ್ವಿಮ್ಹಿ. ಭತ್ತಂ ಗಸನ್ತಿ ಗಣ್ಹನ್ತಿ ವಾ ಏತ್ಥಾತಿ ಭತ್ತಗ್ಗಂ.

ಕ್ರಿಯತ್ಥಾನಮನ್ತಬ್ಯಞ್ಜನಸ್ಸ ಪರರೂಪಂ ಹೋತಿ ಯಕಾರತೋ-ಞ್ಞಸ್ಮಿಂ ಬ್ಯಞ್ಜನೇ. ಭೇತ್ತಬ್ಬಂ, ಬ್ಯಞ್ಜನೇತಿ ಕಿಂ? ಭಿನ್ದಿತಬ್ಬಂ, ಅಯಕಾರೇತಿ ಕಿಂ? ಭಿಜ್ಜತಿ.

ಮಕಾರನಕಾರನ್ತಾನಂ ¶ ಕ್ರಿಯತ್ಥಾನಂ ನಿಗ್ಗಹೀತಂ ಹೋತಿ ಅಯಕಾರೇ ಬ್ಯಞ್ಜನೇ. ಗನ್ತಬ್ಬಂ, ಜಙ್ಘಾ, ಬ್ಯಞ್ಜನೇತ್ವೇವ? ಗಮನಂ, ಅಯಕಾರೇತ್ವೇವ? ಗಮ್ಯತೇ.

ಬ್ರೂಸ್ಸ ಓ ನ ಹೋತಿ ಬ್ಯಞ್ಜನೇ. ಬ್ರೂಮಿ, ಬ್ಯಞ್ಜನೇತ್ವೇವ? ಅಬ್ರವಿ.

ಘಾನುಬನ್ಧೇ ಚಕಾರಜಕಾರನ್ತಾನಂ ಕ್ರಿಯತ್ಥಾನಂ ಕಗಾ ಹೋನ್ತಿ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ. ವಾಕ್ಯಂ, ಭಾಗ್ಯಂ.

ಹನಸ್ಸ ಘಾತೋ ಹೋತಿ ಣಾನುಬನ್ಧೇ. ಆಘಾತೋ.

೧೦೦. ಕ್ವಿಮ್ಹಿ ಘೋ ಪರಿಪಚ್ಚ-ಸಮೋಹಿ.

ಪಯ್ಯಾದೀಹಿ ಪರಸ್ಸ ಹನಸ್ಸ ಘೋ ಹೋತಿ ಕ್ವಿಮ್ಹಿ. ಪಲಿಘೋ, ಪಟಿಘೋ, ಅಘಂ ರಸ್ಸತ್ತಂ ನಿಪಾತನಾ, ಸಙ್ಘೋ, ಓಘೋ.

ದ್ವಿತ್ತೇ ಪರಸ್ಸ ಹನಸ್ಸ ಘಂ ಹೋತಿ ಸೇ. ಜಿಘಂಸಾ.

ದ್ವಿತ್ತೇ ಪರೇಸಂ ಜಿತರಾನಂ ಗೀ ಹೋತಿ ಸೇ. ವಿಜಿಗೀಸಾ, ಜಿಗೀಸಾ.

ದ್ವಿತ್ತೇ ¶ ಪರಸ್ಸ ಧಾಸ್ಸ ಹ ಹೋತಿ. ದಹತಿ.

ದುಸಸ್ಸ ದೀಘೋ ಹೋತಿ ಣಿಮ್ಹಿ. ದುಸಿತೋ. ಣಿಮ್ಹೀತಿ ಕಿಂ? ದುಟ್ಠೋ.

ಗುಹಿಸ್ಸ ದೀಘೋ ಹೋತಿ ಸರೇ. ನಿಗೂಹನಂ ಸರೇತಿ ಕಿಂ? ಗುಯ್ಹಂ.

೧೦೬. ಮುಹಬಹಾನಞ್ಚ ತೇ ಕಾನುಬನ್ಧೇ-ತ್ವೇ.

ಮುಹಬಹಾನಂ ಗುಹಿಸ್ಸ ಚ ದೀಘೋ ಹೋತಿ ತಕಾರಾದೋ ಕಾನುಬನ್ಧೇ ತ್ವಾನತ್ವಾವಜ್ಜಿತೇ, ಮೂಳ್ಹೋ, ಬಾಳ್ಹೋ, ಗೂಳ್ಹೋ, ತೇತಿ ಕಿಂ? ಮುಯ್ಹತಿ, ಕಾನುಬನ್ಧೇತಿ-ಕಿಂ? ಮುಯ್ಹಿತಬ್ಬಂ, ಅತ್ವೇತಿ ಕಿಂ? ಮುಯ್ಹಿತ್ವಾನ, ಮುಯ್ಹಿತ್ವಾ, ‘ತೇ ಕಾನುಬನ್ಧೇ-ತ್ವೇ’ತಿ ಅಯಮಧಿಕಾರೋ ಯಾವ ‘‘ಸಾಸಸ್ಸ ಸಿಸ್ವೇ’’ತಿ -೧೧೭.

ವಹಸ್ಸ ಉಸ್ಸ ದೀಘೋ ಹೋತಿ ತೇ ಕಾನುಬನ್ಧೇ ತ್ವಾನತ್ವಾವಜ್ಜಿತೇ. ವುಟ್ಠೋ.

ಧಾ=ಧಾರಣೇತೀಮಸ್ಸ ಹಿ ಹೋತಿ ತೇ ಕಾನುಬನ್ಧೇ ತ್ವಾನತ್ವಾವಜ್ಜಿತೇ. ನಿಹಿತೋ, ನಿಹಿತವಾ.

ಗಮಾದೀನಂ ¶ ರಕಾರನ್ತಾನಂ ಚ ಅನ್ತಸ್ಸ ಲೋಪೋ ಹೋತಿ ತೇ ಕಾನುಬನ್ಧೇ ತ್ವಾನತ್ವಾವಜ್ಜಿತೇ. ಗತೋ, ಖತೋ, ಹತೋ, ಮತೋ, ತತೋ, ಸಞ್ಞತೋ, ರತೋ, ಕತೋ, ತೇತ್ವೇವ? ಗಮ್ಯತೇ, ಕಾನುಬನ್ಧೇತ್ವೇವ? ಗನ್ತಬ್ಬಂ, ಅತ್ವೇತ್ವೇವ? ಗನ್ತ್ವಾನ, ಗನ್ತ್ವಾ.

ವಚಾದೀನಂ ವಸ್ಸ ವಾ ಉಟ ಹೋತಿ ಕಾನುಬನ್ಧೇ-ತ್ವೇ. ಉತ್ತಂ, ವುತ್ತಂ, ಉಟ್ಠಂ, ವುಟ್ಠಂ, ‘ಅತ್ವೇತ್ವೇವ? ವತ್ವಾನ, ವತ್ವಾ.

ವಚಾದೀನಮಸ್ಸ ಉ ಹೋತಿ ಕಾನುಬನ್ಧೇ-ಸ್ವೇ. ವುತ್ತಂ, ವುಟ್ಠಂ.

ವದ್ಧಸ್ಸ ಅಸ್ಸ ವಾ ಉ ಹೋತಿ ಕಾನುಬನ್ಧೇ ತ್ವೇ. ವುದ್ಧೋ. ವದ್ಧೋ. ಅತ್ವೇತ್ವೇವ? ವದ್ಧಿತ್ವಾನ, ವದ್ಧಿತ್ವಾ, ಕಥಂ ‘ವುತ್ತೀ’ತಿ? ‘‘ವುತ್ತೀಮತ್ತೇ’’ತಿ ೩-೬೯. ನಿಪಾತನಾ, ‘ವತ್ತೀ’ತಿ ಹೋತೇವ ಯಥಾಲಕ್ಖಣಂ.

ಯಜಸ್ಸ ¶ ಯಸ್ಸ ಟಿಯೀ ಹೋನ್ತಿ ಕಾನುಬನ್ಧೇ-ತ್ವೇ. ಇಟ್ಠಂ, ಯಿಟ್ಠಂ, ಅತ್ವೇತ್ವೇವ? ಯಜಿತ್ವಾನ, ಯಜಿತ್ವಾ.

ಠಾಸ್ಸಿ ಹೋತಿ ಕಾನುಬನ್ಧೇ-ತ್ವೇ. ಠಿತೋ, ಅತ್ವೇತ್ವೇವ? ಠತ್ವಾನ, ಠತ್ವಾ.

ಗಾಪಾನಮೀ ಹೋತಿ ಕಾನಬನ್ಧೇ-ತ್ವೇ. ಗೀತಂ, ಪೀತಂ, ಅತ್ವೇತ್ವೇವ? ಗಾಯಿತ್ವಾ ನಿಚ್ಚಂ ಯಾಗಮೋ, ಪಾಸ್ಸ ತು ಪೀತ್ವಾತಿ ಬಹುಲಾಧಿಕಾರಾ.

ಜನಿಸ್ಸ ಆ ಹೋತಿ ಕಾನುಬನ್ಧೇ-ತ್ವೇ. ಜಾತೋ. ಅತ್ವೇತ್ವೇವ? ಜನಿತ್ವಾ.

ಸಾಸಸ್ಸ ಸಿಸ ವಾ ಹೋತಿ ಕಾನುಬನ್ಧೇ-ತ್ವೇ. ಸಿಟ್ಠಂ, ಸತ್ಥಂ, ಸಿಸ್ಸೋ, ಸಾಸಿಯೋ ಅತ್ವೇತ್ವೇವ? ಅನುಸಾಸಿತ್ವಾನ.

ತುಮಾದೀಸು ವಾ ಕರಸ್ಸಾ ಹೋತಿ. ಕಾತುಂ ಕತ್ತುಂ, ಕಾತುನ ಕತ್ತುನ, ಕಾತಬ್ಬಂ ಕತ್ತಬ್ಬಂ.

ಞಾಧಾತುಸ್ಸ ¶ ಜಾ ಹೋತಿ ನಕಾರೇ. ಜಾನಿತುಂ, ಜಾನನ್ತೋ, ನೇತಿ ಕಿಂ? ಞಾತೋ.

ಸಕಆಪಾನಂ ಕುಕಕುಇಚ್ಚೇತೇ ಆಗಮಾ ಹೋನ್ತಿ ಣಕಾರೇ. ಸಕ್ಕುಣನ್ತೋ, ಪಾಪುಣನ್ತೋ, ಸಕ್ಕುಣೋತಿ, ಪಾಪುಣೋತಿ, ಣೇತಿ ಕಿಂ? ಸಕ್ಕೋತಿ, ಪಾಪೇತಿ.

ನಿಸ್ಮಾ ಪರಸ್ಸ ಚಿಸ್ಸ ಛೋ ಹೋತಿ. ನಿಚ್ಛಯೋ.

ಜರಸದಾನಮನ್ತಸರಾ ಪರೋ ಈಮ ಹೋತಿ ವಿಭಾಸಾ. ಜೀರಣಂ, ಜೀರತಿ, ಜೀರಾಪೇತಿ, ನಿಸೀದಿತಬ್ಬಂ, ನಿಸೀದನಂ, ನಿಸೀದಿತುಂ, ನಿಸೀದತಿ, ವಾತಿ ಕಿಂ? ಜರಾ, ನಿಸಜ್ಜಾ, ‘ಈಮ ವಾ’ತಿ ಯೋಗವಿಭಾಗಾ ಅಞ್ಞೇಸಮ್ಪಿ, ಅಹೀರಥ, ಸಂಯೋಗಾದಿ ಲೋಪೋತ್ಥಸ್ಸ.

೧೨೪. ದಿಸಸ್ಸ ಪಸ್ಸ ದಸ್ಸ ದಸ ದ ದಕ್ಖಾ.

ದಿಸಸ್ಸ ಪಸ್ಸಾದಯೋ ಹೋನ್ತಿ ವಿಭಾಸಾ. ವಿಪಸ್ಸನಾ, ವಿಪಸ್ಸಿತುಂ, ವಿಪಸ್ಸತಿ, ಸುದಸ್ಸೀ, ಪಿಯದಸ್ಸೀ, ಧಮ್ಮದಸ್ಸೀ, ಸುದಸ್ಸಂ, ದಸ್ಸನಂ, ದಸ್ಸೇತಿ, ದಟ್ಠಬ್ಬಂ. ದಟ್ಠಾ, ದಟ್ಠುಂ, ದುದ್ದಸೋ, ಅದ್ದಸ, ಅದ್ದಾ, ಅದ್ದಂ, ಅದ್ದಕ್ಖಿ, ದಕ್ಖಿಸ್ಸತಿ, ವಾತ್ವೇವ? ದಿಸ್ಸನ್ತಿ ಬಾಲಾ.

ಸಮಾನಸದ್ದತೋ ¶ ಪರಸ್ಸ ದಿಸಸ್ಸ ರ ಹೋತಿ ವಾ ರೀವಿಕ್ಖಕೇಸು. ಸರೀ, ಸದೀ, ಸರಿಕ್ಖೋ, ಸದಿಕ್ಖೋ, ಸರಿಸೋ, ಸದಿಸೋ.

ದಹಸ್ಸ ದಸ್ಸ ಡೋ ಹೋತಿ ವಾ. ಡಾಹೋ, ದಾಹೋ, ಡಹತಿ, ದಹತಿ.

ಆಪರೀಹಿ ಪರಸ್ಸ ದಹಸ್ಸ ದಸ್ಸ ಳೋ ಹೋತಿ ಅನಘಣಸು. ಆಳಹನಂ, ಪರಿಳಾಹೋ.

೧೨೮. ಅತ್ಯಾದಿನ್ತೇಸ್ವತ್ಥಿಸ್ಸ ಭೂ.

ತ್ಯಾದಿನ್ತವಜ್ಜಿತೇಸು ಪಚ್ಚಯೇಸು ‘ಅಸ=ಭುವಿ’ಇಚ್ಚಸ್ಸ ಭೂ ಹೋತಿ. ಭವಿತಬ್ಬಂ. ಆದೇಸವಿಧಾನಮಸಸ್ಸಾಪ್ಪಯೋಗತ್ಥಮೇತಸ್ಮಿಂ ವಿಸಯೇ, ಏತೇನ ಕತ್ಥಚಿ ಕಸ್ಸಚಿ ಧಾತುಸ್ಸ ಅಪ್ಪಯೋಗಾಪಿ ಞಾಪಿತೋ ಹೋತಿ. ಅತ್ಯಾದಿನ್ತೇಸೂತಿ ಕಿಂ? ಅತ್ಥಿ, ಸನ್ತೋ, ಅತ್ಥಿಸ್ಸಾತಿ ಕಿಂ? ಅಸ್ಸತಿಸ್ಸ ಮಾ ಹೋತು.

ಅಆದೋ, ಆಆದೋ, ಸ್ಸಾದೋ ಚ ಅತ್ಥಿಸ್ಸ ಭೂ ಹೋತಿ. ಬಭೂವ, ಅಭವಾ, ಅಭವಿಸ್ಸಾ, ಭವಿಸ್ಸತಿ.

೧೩೦. ನ್ತಮಾನನ್ತಿಯಿಯುಂಸ್ವಾದಿಲೋಪೋ. ನ್ತಾದಿಸೂತ್ಥಿಸ್ಸಾದಿಲೋಪೋ ಹೋತಿ. ಸನ್ತೋ, ಸಮಾನೋ, ಸನ್ತಿ, ಸನ್ತು, ಸಿಯಾ, ಸಿಯುಂ, ಏತೇಸ್ವೀತಿ ಕಿಂ? ಅತ್ಥಿ.

ಪಾದೀಹಿ ¶ ಕಿರಿಯಾವಿಸೇಸಜೋತಕೇಹಿ ಸದ್ದೇಹಿ ಪರಸ್ಸ ಠಾಸ್ಸ ಕ್ವಚಿ ಠಹೋ ವಾ ಹೋತಿ. ಸಣ್ಠಹನ್ತೋ ಸನ್ತಿಟ್ಠನ್ತೋ. ಸಣ್ಠಹತಿ, ಸನ್ತಿಟ್ಠತಿ. ಪ ಪರಾ ಅಪ ಸಂ ಅನು ಅವ ಓ ನಿ ದು ವಿ ಅಧಿ ಅಪಿ ಅತಿಸು ಉ ಅಭಿ ಪತಿ ಪರಿ ಉಪ ಆ ಪಾದೀ. ಕ್ವಚೀತಿ ಕಿಂ? ಸಣ್ಠಿತಿ.

ಪಾದಿತೋ ಪರಸ್ಸ ದಾಸ್ಸ ಇಯಙ ಹೋತಿ ಕ್ವಚಿ. ಅನಾದಿಯಿತ್ವಾ, ಸಮಾದಿಯತಿ, ಕ್ವಚಿತ್ವೇವ? ಆದಾಯ.

ಪಾದಿತೋ ಪರಸ್ಸ ಕರಸ್ಸ ಕ್ವಚಿ ಖ ಹೋತಿ. ಸಙ್ಖಾರೋ, ಸಙ್ಖರೀಯತಿ, ಕರಸ್ಸಾತಿ ಅವತ್ವಾ ಕರೋತಿಸ್ಸಾತಿ ವಚನಂ ತಿಮ್ಹಿ ಚ ವಿಕರಣುಪ್ಪತ್ತಿಞಾಪೇತುಂ.

ಪುರಾ ಇಚ್ಚಸ್ಮಾ ನಿಪಾತಾ ಪರಸ್ಸ ಕರಸ್ಸ ಖ ಹೋತಿ. ಪುರಕ್ಖತ್ವಾ, ಪುರೇಕ್ಖಾರೋ-ಏತ್ತಂ ತದಮಿನಾದಿಪಾಠಾ.

ನಿಸ್ಮಾ ಪರಸ್ಸ ಕಮಸ್ಸ ಕ್ವಚಿ ಖ ಹೋತಿ, ನಿಕ್ಖಮತಿ, ಕ್ವಚಿತ್ವೇವ? ನಿಕ್ಕಮೋ.

ಇವಣ್ಣುವಣ್ಣತ್ತಾನಂ ಕ್ರಿಯತ್ಥಾನಮಿಯಙುವಙ ಹೋತಿ ಸರೇ ಕ್ವಚಿ. ವೇದಿಯತಿ, ಬ್ರುವನ್ತಿ, ಸರೇತಿ ಕಿಂ? ನಿವೇದೇತಿ, ಬ್ರೂತಿ, ಕ್ವಚಿತ್ವೇವ? ಜಯತಿ, ಭವತಿ.

ಞಾದಿತೋ-ಞ್ಞಸ್ಸ ¶ ಆಕಾರನ್ತಸ್ಸ ಕ್ರಿಯತ್ಥಸ್ಸ ಈ ಹೋತಿ ಕ್ಯೇ. ದೀಯತಿ, ಅಞ್ಞಾದಿಸ್ಸಾತಿ ಕಿಂ? ಞಾಯತಿ, ತಾಯತಿಂ.

ತನಸ್ಸ ಆ ಹೋತಿ ವಾ ಕ್ಯೇ. ತಾಯತೇ, ತಞ್ಞತೇ.

ಸರನ್ತಸ್ಸ ಕ್ರಿಯತ್ಥಸ್ಸ ದೀಘೋ ಹೋತಿ ಕ್ಯೇ, ಚೀಯತೇ, ಸೂಯತೇ.

ಸಕಾರನ್ತತೋ ಕ್ರಿಯತ್ಥಾ ಪರಸ್ಸಾ-ನನ್ತರಸ್ಸ ತಕಾರಸ್ಸ ಠ ಹೋತಿ. ತುಟ್ಠೋ, ತುಟ್ಠವಾ, ತುಟ್ಠಬ್ಬಂ, ತುಟ್ಠಿ, ಅನನ್ತರಸ್ಸಾತಿ ಕಿಂ? ತುಸ್ಸಿತ್ವಾ.

ಕಸಸ್ಮಾ ಪರಸ್ಸಾನನ್ತರಸ್ಸ ತಸ್ಸ ಠ ಹೋತಿ ಕಸಸ್ಸ ವಾ ಇಮ ಚ. ಕಿಟ್ಠಂ, ಕಟ್ಠಂ, ಅನನ್ತರಸ್ಸಾತ್ವೇವ? ಕಸಿತಬ್ಬಂ.

ಪುಚ್ಛಾದೀಹಿ ¶ ಕ್ರಿಯತ್ಥೇಹಿ ಪರಸ್ಸಾನನ್ತರಸ್ಸ ತಕಾರಸ್ಸ ಠ ಹೋತಿ. ಪುಟ್ಠೋ, ಭಟ್ಠೋ, ಯಿಟ್ಠೋ, ಅನನ್ತರಸ್ಸಾತ್ವೇವ? ಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ.

ಏತೇಹಿ ಪರಸ್ಸಾನನ್ತರಸ್ಸ ತಸ್ಸ ಥ ಹೋತಿ, ಸತ್ಥಂ, ವತ್ಥಂ, ಪಸತ್ಥಂ, ಸತ್ಥಂ. ಕಥಮನುಸಿಟ್ಠೋ (ವುಟ್ಠೋ) ತಿ? ‘ತಥನರಾನಂ ಟಟ್ಠಣಲಾ’ ೧-೫೨ ತಿ ಟ್ಠೋ, ಅನನ್ತರಸ್ಸಾತ್ವೇವ? ಸಾಸಿತುಂ.

ಧಕಾರಹಕಾರಭಕಾರನ್ತೇಹಿ ಕ್ರಿಯತ್ಥೇಹಿ ಪರಸ್ಸಾನನ್ತರಸ್ಸ ತಸ್ಸ ಧ ಹೋತಿ. ವುದ್ಧೋ, ದುದ್ಧಂ, ಲದ್ಧಂ.

ದಹಾ ಪರಸ್ಸಾನನ್ತರಸ್ಸ ತಸ್ಸ ಢ ಹೋತಿ. ದಡ್ಢೋ.

ಬಹಾ ಪರಸ್ಸಾನನ್ತರಸ್ಸ ತಸ್ಸ ಢೋ ಹೋತಿ, ಬಹಸ್ಸುಮ ಚ ಢಸನ್ನಿಯೋಗೇನ. ಬುಡ್ಢೋ.

ರಹಾದೀಹಿ ಪರಸ್ಸಾನನ್ತರಸ್ಸ ತಸ್ಸ ಹ ಹೋತಿ ಳೋ ಚಾನ್ತಸ್ಸ. ಆರುಳ್ಹೋ, ಗೂಳ್ಹೋ, ವೂಳ್ಹೋ, ಬಾಳ್ಹೋ, (ಓಗಾಳ್ಹೋ), ಅನನ್ತರಸ್ಸಾತ್ವೇವ? ಆರೋಹಿತುಂ.

ಮುಹಾ ¶ ಪರಸ್ಸಾನನ್ತರಸ್ಸ ತಸ್ಸ ಹ ಹೋತಿ ವಾ ಳೋ ಚಾನ್ತಸ್ಸ ಹಸನ್ನಿಯೋಗೇನ. ಮೂಳ್ಹೋ, ಮುದ್ಧೋ.

೧೫೦. ಭಿದಾದಿತೋ ನೋ ಕ್ತಕ್ತವನ್ತೂನಂ.

ಭಿದಾದಿತೋ ಪರೇಸಂ ಕ್ತಕ್ತವನ್ತೂನಂ ತಸ್ಸ ನೋ ಹೋತಿ. ಭಿನ್ನೋ ಭಿನ್ನವಾ, ಛಿನ್ನೋ ಛಿನ್ನವಾ, ಛನ್ನೋ ಛನ್ನವಾ, ಛಿನ್ನೋ ಖಿನ್ನವಾ, ಉಪ್ಪನ್ನೋ ಉಪ್ಪನ್ನವಾ, ಸಿನ್ನೋ, ಸಿನ್ನವಾ, ಸನ್ನೋ ಸನ್ನವಾ, ಪೀನೋ ಪೀನವಾ, ಸೂನೋ ಸೂನವಾ, ದೀನೋ ದೀನವಾ, ಡೀನೋ ಡೀನವಾ, ಲೀನೋ ಲೀನವಾ, ಲೂನೋ ಲೂನವಾ, ಕ್ತಕ್ತವನ್ತೂನನ್ತಿ ಕಿಂ? ಭಿತ್ತಿ, ಛಿತ್ತಿ, ಭೇತ್ತುಂ, ಛೇತ್ತುಂ.

ದಾತೋ ಪರೇಸಂ ಕ್ತಕ್ತವನ್ತೂನಂ ತಸ್ಸ ಇನ್ನೋ ಹೋತಿ. ದಿನ್ನೋ, ದಿನ್ನವಾ.

ಕಿರಾದೀಹಿ ಪರೇಸಂ ಕ್ತಕ್ತವನ್ತೂನಂ ತಸ್ಸಾನನ್ತರಸ್ಸ ಣ ಹೋತಿ, ಕಿಣ್ಣೋ ಕಿಣ್ಣವಾ, ಪುಣ್ಣೋ ಪುಣ್ಣವಾ, ಖೀಣೋ ಖೀಣವಾ.

ತರಾದೀಹಿ ಪರೇಸಂ ಕ್ತಕ್ತವನ್ತೂನಂ ತಸ್ಸ ರಿಣ್ಣೋ ಹೋತಿ. ತಿಣ್ಣೋ ತಿಣ್ಣವಾ, ಜಿಣ್ಣೋ ಜಿಣ್ಣವಾ, ಚಿಣ್ಣೋ ಚಿಣ್ಣವಾ.

ಭನ್ಜಾದೀಹಿ ಪರೇಸಂ ಕ್ತಕ್ತವನ್ತೂನಂ ತಸ್ಸಾನನ್ತರಸ್ಸ ಗ ಹೋತಿ. ಭಗ್ಗೋ ಭಗ್ಗವಾ, ಲಗ್ಗೋ ಲಗ್ಗವಾ, ನಿಮುಗ್ಗೋ ನಿಮುಗ್ಗವಾ, ಸಂವಿಗ್ಗೋ ಸಂವಿಗ್ಗವಾ.

ಸುಸಾ ¶ ಪರೇಸಂ ಕ್ತಕ್ತವನ್ತೂನಂ ತಸ್ಸ ಖೋ ಹೋತಿ. ಸುಕ್ಖೋ ಸುಕ್ಖವಾ.

ಪಚಾ ಪರೇಸಂ ಕ್ತಕ್ತವನ್ತೂನಂ ತಸ್ಸ ಕೋ ಹೋತಿ. ಪಕ್ಕೋ ಪಕ್ಕವಾ.

ಮುಚಾ ಪರೇಸಂ ಕ್ತಕ್ತವನ್ತೂನಂ ತಸ್ಸ ಕೋ ವಾ ಹೋತಿ. ಮುಕ್ಕೋ ಮುತ್ತೋ, ಮುಕ್ಕವಾ ಮುತ್ತವಾ. ‘ಸಕ್ಕೋ’ತಿ ಣ್ವಾದೀಸು ಸಿದ್ಧಂ, ಕ್ತಕ್ತವನ್ತೂಸು ಸತ್ತೋ, ಸತ್ತಾವಾತ್ವೇವ ಹೋತಿ.

ವಡ್ಢಾ ಪರಸ್ಸ ಕ್ತಿಸ್ಸ ತಸ್ಸ ಲೋಪೋ ಹೋತಿ. ವಡ್ಢಿ.

ಕ್ರಿಯತ್ಥಾ ಪರಸ್ಸ ಕ್ವಿಸ್ಸ ಲೋಪೋ ಹೋತಿ, ಅಭಿಭೂ.

ಣಿಣಾಪೀನಂ ಲೋಪೋ ಹೋತಿ ತೇಸು ಣಿಣಾಪೀಸು. ಕಾರೇನ್ತಂ ಪಯೋಜಯತಿ ಕಾರೇತಿ ಕಾರಾಪಯತಿ.

ವಿಕರಣಾನಂ ಕ್ವಚಿ ಲೋಪೋ ಹೋತಿ. ಉದಪಾದಿ, ಹನ್ತಿ.

ಕ್ರಿಯತ್ಥಾ ¶ ಪರಸ್ಸ ಮಾನಸ್ಸ ಮಕಾರಸ್ಸ ಲೋಪೋ ಹೋತಿ ಕ್ವಚಿ. ಕರಾಣೋ, ಕ್ವಚೀತಿ ಕಿಂ? ಕುರುಮಾನೋ.

ಞಿಲಾನಮೇ ಹೋತಿ ಕ್ವಚಿ. ಗಹೇತ್ವಾ, ಅದೇನ್ತಿ, ಕ್ವಚಿತ್ವೇವ? ವಪಿತ್ವಾ.

ತ್ವಾಸ್ಸ ವಾ ಪ್ಯೋ ಹೋತಿ ಸಮಾಸೇ. ಪಕಾರೋ ‘‘ಪ್ಯೇ ಸಿಸ್ಸಾ’’ ತಿ ೫-೮೮ ವಿಸೇಸನತ್ಥೋ. ಅಭಿಭೂಯ, ಅಭಿಭವಿತ್ವಾ, ಸಮಾಸೇತಿ ಕಿಂ? ಪತ್ವಾ, ಕ್ವಚಾಸಮಾಸೇಪಿ ಬಹುಲಾಧಿಕಾರಾ ‘ಲತಂ ದನ್ತೇಹಿ ಛಿನ್ದಿಯ’.

ಕ್ತ್ವಾಸ್ಸ ವಾ ತುಂಯಾನಾ ಹೋನ್ತಿ ಸಮಾಸೇ ಕ್ವಚ್ಚಿ. ಅಭಿಹಟ್ಠುಂ ಅಭಿಹರಿತ್ವಾ, ಅನುಮೋದಿಯಾನ ಅನುಮೋದಿತ್ವಾ, ಅಸಮಾಸೇಪಿ ಬಹುಲಾಧಿ ಕಾರಾ, ದಟ್ಠುಂ ದಿಸ್ವಾ, ಏಸಮಪ್ಪವಿಸಯತಾಞಾಪನತ್ಥೋ ಯೋಗವಿಭಾಗೋ.

ಹನಸ್ಮಾ ಪರಸ್ಸ ಕ್ತ್ವಾಸ್ಸ ರಚ್ಚೋ ವಾ ಹೋತಿ ಸಮಾಸೇ. ಆಹಚ್ಚ, ಆಹನಿತ್ವಾ.

ಸಾಸಾಧೀಹಿ ಪರಾ ಕರಾ ಪರಸ್ಸ ಕ್ತ್ವಸ್ಸ ಚಚರಿಚ್ಚಾ ಹೋನ್ತಿ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ. ಸಕ್ಕಚ್ಚ ಸಕ್ಕರಿತ್ವಾ, ಅಸಕ್ಕಚ್ಚ ಅಸಕ್ಕರಿತ್ವಾ, ಅಧಿಕಿಚ್ಚ ಅಧಿಕರಿತ್ವಾ.

ಇಇಚ್ಚಸ್ಮಾ ¶ ಪರಸ್ಸ ಕ್ತ್ವಾಸ್ಸ ಚ್ಚೋ ವಾ ಹೋತಿ. ಅಧಿಚ್ಚ ಅಧೀಯಿತ್ವಾ, ಸಮೇಚ್ಚ ಸಮೇತ್ವಾ.

ದಿಸತೋ ಕ್ತ್ವಾಸ್ಸ ವಾನವಾ ಹೋನ್ತಿ ವಾ ದಿಸಸ್ಸ ಚ ಸ ಕಾರೋ ತಂಸನ್ನಿಯೋಗೇನ. ಸಸ್ಸ ಸವಿಧಾನಂ ಪರರೂಪಬಾಧನತ್ಥಂ. ದಿಸ್ವಾನ, ದಿಸ್ವಾ ಪಸ್ಸಿತ್ವಾ, ಕಥಂ ‘ನಾದಟ್ಠಾ ಪರತೋ ದೋಸ’ನ್ತಿ? ಞಾಪಕಾ ತ್ವಾಸ್ಸ ವಲೋಪೋ, ಏವಂ ‘ಲದ್ಧಾ ಧನ’ನ್ತಿ ಆದೀಸು.

ಕ್ರಿಯತ್ಥಾ ಪರಸ್ಸ ಬ್ಯಞ್ಜನಾದಿಪ್ಪಚ್ಚಯಸ್ಸ ಞಿ ವಾ ಹೋತಿ. ಭುಞ್ಜಿತುಂ ಭೋತ್ತುಂ, ಬ್ಯಞ್ಜನಸ್ಸಾತಿ ಕಿಂ? ಪಾಚಕೋ.

ರನ್ತತೋ ಕ್ರಿಯತ್ಥಾ ಪರಸ್ಸ ಪಚ್ಚಯನಕಾರಸ್ಸ ಣೋ ಹೋತಿ. ಅರಣಂ, ಸರಣಂ.

ರನ್ತತೋ ಪರೇಸಂ ನ್ತಮಾನತ್ಯಾದೀನಂ ನಸ್ಸ ಣೋ ನ ಹೋತಿ, ಕರೋನ್ತೋ, ಕುರುಮಾನೋ, ಕರೋನ್ತಿ.

ಏತೇಸಂ ವಾ ಚ್ಛಙ ಹೋತಿ ನ್ತಮಾನತ್ಯಾದೀಸು. ಗಚ್ಛನ್ತೋ ಗಚ್ಛಮಾನೋ ಗಚ್ಛತಿ, ಯಚ್ಛನ್ನೋ ಯಚ್ಛಮಾನೋ ಯಚ್ಛತಿ, ಇಚ್ಛನ್ತೋ ಇಚ್ಛಮಾನೋ ಇಚ್ಛತಿ ¶ ಅಚ್ಛನ್ತೋ ಅಚ್ಛಮಾನೋ ಅಚ್ಛತಿ, ದಿಚ್ಛನ್ತೋ ದಿಚ್ಛಮಾನೋ ದಿಚ್ಛತಿ, ವಾತಿ ಕಿಂ? ಗಮಿಸ್ಸತಿ, ವವತ್ಥಿತವಿಭಾಸಾ-ಯಂ, ತೇನಾಞ್ಞೇಸು ಚ ಕ್ವಚಿ-ಇಚ್ಛಿತಬ್ಬಂ ಇಚ್ಛಾ ಇಚ್ಛಿತುಂ, ಅಚ್ಛಿತಬ್ಬಂ ಅಚ್ಛತುಂ, ಅಞ್ಞೇಸಞ್ಚ ಯೋಗವಿಭಾಗಾ-ಪವೇಚ್ಛತಿ.

ಏತೇಸಮೀಯಙ ವಾ ಹೋತಿ ನ್ತಮಾನತ್ಯಾದೀಸು. ಜೀಯನ್ತೋ ಜೀರನ್ತೋ, ಜೀಯಮಾನೋ ಜೀರಮಾನೋ, ಜೀಯತಿ ಜೀರತಿ, ಮೀಯನ್ತೋ ಮರನ್ತೋ, ಮೀಯಮಾನೋ ಮರಮಾನೋ, ಮೀಯತಿ ಮರತಿ.

ಠಾಪಾನಂ ತಿಟ್ಠಪಿವಾ ಹೋನ್ತಿ ನ್ತಮಾನತ್ಯಾದೀಸು. ತಿಟ್ಠನ್ತೋ, ತಿಟ್ಠಮಾನೋ, ತಿಟ್ಠತಿ, ಪಿವನ್ತೋ, ಪಿವಮಾನೋ, ಪಿವತಿ, ವಾತ್ವೇವಿ? ಠಾತಿ, ಪಾತಿ.

ಗಮಾದೀನಂ ಘಮ್ಮಾದಯೋ ವಾ ಹೋನ್ತಿ ನ್ತಮಾನತ್ಯಾದೀಸು. ಘಮ್ಮನ್ತೋ, ಗಚ್ಛನ್ತೋ, ವಜ್ಜನ್ತೋ ವದನ್ತೋ, ದಜ್ಜನ್ತೋ ದದನ್ತೋ.

೧೭೭. ಕರಸ್ಸ ಸೋಸ್ಸ ಕುಬ್ಬಕುರುಕಯಿರಾ.

ಕರಸ್ಸ ಸಓಕಾರಸ್ಸ ಕುಬ್ಬಾದಯೋ ವಾ ಹೋನ್ತಿ ನ್ತಮಾನತ್ಯಾದೀಸು. ಕುಬ್ಬನ್ತೋ ಕಯಿರನ್ತೋ ಕರೋನ್ತೋ, ಕುಬ್ಬಮಾನೋ ಕುರುಮಾನೋ ಕಯಿರಮಾನೋ, ಕರಾಣೋ, ಕುಬ್ಬತಿ ಕಯಿರತಿ ಕರೋತಿ, ಕುಬ್ಬತೇ ಕುರುತೇ, ಕಯಿರತೇ, ವವತ್ಥಿತವಿಭಾಸತ್ತಾ ವಾಧಿಕಾರಸ್ಸ ಭಿಯ್ಯೋ ಮಾನಪರಚ್ಛಕ್ಕೇಸು ಕುರು, ಕ್ವಚಿದೇವ ಪುಬ್ಬಛಕ್ಕೇ ‘ಅಗ್ಘಂ ಕುರುತು, ನೋ ಭವಂ, ಸೋಸ್ಸಾತಿ ವುತ್ತತ್ತಾ ಕತ್ತರಿಯೇವಿಮೇ.

ಗಹಸ್ಸ ¶ ವಾ ಘೇಪ್ಪೋ ಹೋತಿ ನ್ತಮಾನತ್ಯಾದೀಸು. ಘೇಪ್ಪನ್ತೋ, ಘೇಪ್ಪಮಾನೋ, ಘೇಪ್ಪತಿ, ವಾತ್ವೇವ? ಗಣ್ಹತಿ.

ಗಹಸ್ಸ ನಿಗ್ಗಹೀತಸ್ಸ ಣೋ ಹೋತಿ. ಗಣ್ಹಿತಬ್ಬಂ, ಗಣ್ಹಿತುಂ, ಗಣ್ಹನ್ತೋ.

ಇತಿಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನೇ ಬ್ಯಾಕರಣೇ ವುತ್ತಿಯಂ

೧. ವತ್ತಮಾನೇ ತಿ ಅನ್ತಿ ಸಿ ಥ ಮಿ ಮ ತೇ ಅನ್ತೇ ಸೇ ವ್ಹೇ ಏ ಮ್ಹೇ.

ವತ್ತಮಾನೇ ಆರದ್ಧಾಪರಿಸಮತ್ತೇ ಅತ್ಥೇ ವತ್ತಮಾನತೋ ಕ್ರಿಯತ್ಥಾ ತ್ಯಾದಯೋ ಹೋನ್ತಿ. ಗಚ್ಛತಿ, ಗಚ್ಛನ್ತಿ, ಗಚ್ಛಸಿ ಗಚ್ಛಥ, ಗಚ್ಛಾಮಿ ಗಚ್ಛಾಮ, ಗಚ್ಛತೇ ಗಚ್ಛನ್ತೇ, ಗಚ್ಛಸೇ ಗಚ್ಛವ್ಹೇ, ಗಚ್ಛೇ ಗಚ್ಛಾಮ್ಹೇ. ಕಥಂ ‘ಪುರೇ ಅಧಮ್ಮೋ ದಿಪ್ಪತಿ, ಪುರಾ ಮರಾಮೀ’ತಿ? ವತ್ತಮಾನಸ್ಸೇವವತ್ತುಮಿಟ್ಠತ್ತಾ ತಂಸಮೀಪಸ್ಸ ತಗ್ಗಹಣೇನ ಗಹಣಾ, ಪುರೇಪುರಾಸದ್ದೇಹಿ ವಾ ಅನಾಗತತ್ತಾವಗಮೇ ತದಾ ತಸ್ಸ ವತ್ತಮಾನತ್ತಾ, ಕಾಲಬ್ಯತ್ತಯೋ ವಾ ಏಸೋ, ಭವನ್ತೇವ ಹಿ ಕಾಲನ್ತರೇಪಿ ತ್ಯಾದಯೋ ಬಾಹುಲಕಾ ‘ಸನ್ತೇಸು ಪರಿಗೂಹಾಮಿ, ಮಾ ಚ ಕಿಞ್ಚ ಇತೋ ಅದಂ’ ‘ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಅಭಿಸಮ್ಪರಾಯಂ, ಸಹಬ್ಯತಂ ಗಚ್ಛತಿ ವಾಸವಸ್ಸ, ‘ಅನೇಕಜಾತಿಸಂಸಾರಂ ಸನ್ಧಾವಿಸ್ಸಂ’ ಅತಿವೇಲಂ ನ ಮಸ್ಸಿಸ್ಸ’ನ್ತಿ.

೨. ಭವಿಸ್ಸತಿ ¶ ಸ್ಸತಿ ಸ್ಸನ್ತಿ ಸ್ಸಸಿ ಸ್ಸಥ ಸ್ಸಾಮಿ ಸ್ಸಾಮ ಸ್ಸತೇ ಸ್ಸನ್ತೇ ಸ್ಸಸೇ ಸ್ಸವ್ಹೇ ಸ್ಸಂ ಸ್ಸಾಮ್ಹೇ.

ಭವಿಸ್ಸತಿ ಅನಾರದ್ಧೇ ಅತ್ಥೇ ವತ್ತಮಾನತೋ ಕ್ರಿಯತ್ಥಾ ಸ್ಸತ್ಯಾದಯೋ ಹೋನ್ತಿ. ಗಮಿಸ್ಸತಿ ಗಮಿಸ್ಸನ್ತಿ, ಗಮಿಸ್ಸಸಿ ಗಮಿಸ್ಸಥ, ಗಮಿಸ್ಸಾಮಿ ಗಮಿಸ್ಸಾಮ, ಗಮಿಸ್ಸತೇ ಗಮಿಸ್ಸನ್ತೇ, ಗಮಿಸ್ಸಸೇ ಗಮಿಸ್ಸವ್ಹೇ, ಗಮಿಸ್ಸಂ ಗಮಿಸ್ಸಾಮ್ಹೇ.

ನಾಮಸದ್ದೇ ನಿಪಾತೇ ಸತಿ ಗರಹಾಯಂ ವಿಮ್ಹಯೇ ಚ ಗಮ್ಯಮಾನೇ ಸ್ಸತ್ಯಾದಯೋ ಹೋನ್ತಿ. ಇಮೇ ಹಿ ನಾಮ ಕಲ್ಯಾಣಧಮ್ಮಾ ಪಟಿಜಾನಿಸ್ಸನ್ತಿ, ನ ಹಿ ನಾಮ ಭಿಕ್ಖವೇ ತಸ್ಸ ಮೋಘಪುರಿಸಸ್ಸ ಪಾಣೇಸು ಅನುದ್ದಯಾ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ಕಥಂ ಹಿ ನಾಮ ಸೋ ಭಿಕ್ಖವೇ ಮೋಘಪುರಿಸೋ ಸಬ್ಬಮತ್ತಿಕಾಮಯಂ ಕುಟಿಕಂ ಕರಿಸ್ಸತಿ? ತತ್ಥ ನಾಮ ತ್ವಂ ಮೋಘಪುರಿಸ ಮಯಾ ವಿರಾಗಾಯ ಧಮ್ಮೇ ದೇಸಿತೇ ಸರಾಗಾಯ ಚೇತೇಸ್ಸಸಿ? ಅತ್ಥಿ ನಾಮ ತಾತ ಸುದಿನ್ನ ಆಭಿದೋಸಿಕಂ ಕುಮ್ಮಾಸಂ ಪರಿಭುಞ್ಜಿಸ್ಸಸಿ, ಅತ್ಥಿಯೇವಿಹಾಪಿ ನಿನ್ದಾವಗಮೋ. ವಿಮುಯೇ-ಅಚ್ಛರಿಯಂ ವತ ಭೋ ಅಬ್ಭುತಂ ವತ ಭೋ ಸನ್ತೇನ ವತ ಭೋ ಪಬ್ಬಜಿತಾ ವಿಹಾರೇನ ವಿಹರನ್ತಿ, ಯತ್ರ ಹಿ ನಾಮ ಸಞ್ಞೀ ಸಮಾನೋ ಜಾಗರೋ ಪಞ್ಚಮತ್ತಾನಿ ಸಕಟಸತಾನಿ ನಿಸ್ಸಾಯ ನಿಸ್ಸಾಯ ಅಭಿಕ್ಕನ್ತಾನಿ ನೇವ ದಕ್ಖತಿ ನ ಪನ ಸದ್ದಂ ಸೋಸ್ಸತಿ, ಅಚ್ಛರಿಯಂ ಅನ್ಧೋ ನಾಮ ಪಬ್ಬತಮಾರೋಹಿಸ್ಸತಿ, ಬಧಿರೋ ನಾಮ ಸದ್ದಂ ಸೋಸ್ಸತಿ.

೪. ಭೂತೇ ಈಉಂ ಓತ್ಥ ಇಂ ಮ್ಹಾ ಆ ಊ ಸೇ ವ್ಹಂ ಅ ಮ್ಹೇ.

ಭೂತೇ ಪರಿಸಮತ್ತೇ ಅತ್ಥೇ ವತ್ತಮಾನತೋ ಕ್ರಿಯತ್ಥಾ ಈ ಆದಯೋ ಹೋನ್ತಿ. ಅಗಮೀ ಅಗಮುಂ, ಅಗಮೋ ಅಗಮಿತ್ಥ, ಅಗಮಿಂ ಅಗಮಿಮ್ಹಾ ¶ , ಅಗಮಾ ಅಗಮೂ, ಅಗಮಿಸೇ ಅಗಮಿವ್ಹಂ, ಅಗಮ ಅಗಮಿಮ್ಹೇ. ಭೂತಸಾಮಞ್ಞವಚನಿಚ್ಛಾಯಮನಜ್ಜತನೇಪಿ ‘ಸುವೋ ಅಹೋಸಿ ಆನನ್ದೋ’.

೫. ಅನಜ್ಜತನೇ ಆ ಊ ಓ ತ್ಥ ಅ ಮ್ಹಾ ತ್ಥ ತ್ಥುಂ ಸೇ ವ್ಹಂ ಇಂ ಮ್ಹಸೇ.

ಅವಿಜ್ಜಮಾನಜ್ಜತನೇ ಭೂತೇ-ತ್ಥೇ ವತ್ತಮಾನತೋ ಕ್ರಿಯತ್ಥಾ ಆಆದಯೋ ಹೋನ್ತಿ.

ಆಞಾಯ್ಯಾ ಚ ಉಟ್ಠಾನಾ, ಆಞಾಯ್ಯಾ ಚ ಸಂವೇಸನಾ;

ಏಸಜ್ಜತನೋ ಕಾಲೋ, ಅಹರುಭತಡ್ಢರತ್ತಂ ವಾ.

ಅಗಮಾ ಅಗಮೂ, ಅಗಮೋ, ಅಗಮತ್ಥ, ಅಗಮ ಅಗಮಮ್ಹಾ, ಅಗಮತ್ಥ ಅಗಮತ್ಥುಂ, ಅಗಮಸೇ ಅಗಮವ್ಹಂ, ಅಗಮಿಂ ಅಗಮಮ್ಹಸೇ. ಅಞ್ಞಪದತ್ಥೋ ಕಿಂ? ಅಜ್ಜ ಹಿಯ್ಯೋ ವಾ ಅಗಮಾಸಿ.

೬. ಪರೋಕ್ಖೇ ಅ ಉ ಏ ತ್ಥ ಅ ಮ್ಹ ತ್ಥ ರೇ ತ್ಥೋ ವ್ಹೋ ಇ ಮ್ಹೇ.

ಅಪಚ್ಚಕ್ಖೇ ಭೂತಾನಜ್ಜತನೇ-ತ್ಥೇ ವುತ್ತಮಾನತೋ ಕ್ರಿಯಾತ್ಥಾ ಅ ಆದಯೋ ಹೋನ್ತಿ. ಜಗಾಮ ಜಗಮು, ಜಗಮೇ ಜಗಪಿತ್ಥ, ಜಗಮ ಜಗಮಿಮ್ಹ, ಜಗಮಿತ್ಥ ಜಗಮಿರೇ, ಜಗಮಿತ್ಥೋ ಜಗಮಿವ್ಹೋ, ಜಗಮಿ ಜಗಮಿಮ್ಹೇ. ಮೂಳ್ಹವಿಕ್ಖಿತ್ತಬ್ಯಾಸತ್ತಚಿತ್ತೇನ ಅತ್ತನಾಪಿ ಕ್ರಿಯಾಕತಾಭಿನಿಬ್ಬತ್ತಿತಕಾಲೇ-ನುಪಲದ್ಧಾ ಸಮಾನಾ ಫಲೇನಾ-ನುಮೀಯಮಾನಾ ಪರೋಕ್ಖಾವ ವತ್ಥುತೋ, ತೇನುತ್ತಮವಿಸಯೇಪಿ ಪಯೋಗಸಮವೋ.

೭. ಏಯ್ಯಾದೋ ವಾತಿಪತ್ತಿಯಂ ಸ್ಸಾ ಸ್ಸಂ ಸು ಸ್ಸೇ ಸ್ಸಥ ಸ್ಸಂ ಸ್ಸಾಮ್ಹಾ ಸ್ಸಥ ಸ್ಸಿಂಸು ಸಸ್ಸೇ ಸ್ಸವ್ಹೇ ಸ್ಸಿಂ ಸ್ಸಾಮ್ಹಸೇ.

ಏಯ್ಯಾದೋ ¶ ವಿಸಯೇ ಕ್ರಿಯಾತಿಪತ್ತಿಯಂ ಸ್ಸಾದಯೋ ಹೋನ್ತಿ ವಿಭಾಸಾ. ವಿಧುರಪ್ಪಚ್ಚಯೋಪನಿಪಾತತೋ ಕಾರಣವೇಕಲ್ಲತೋ ವಾ ಕ್ರಿಯಾಯಾತಿಪತನಮನಿಪ್ಫತ್ತಿ ಕ್ರಿಯಾತಿಪತ್ತಿ, ಏತೇ ಚ ಸ್ಸಾದಯೋ ಸಾಮತ್ಥಿಯಾತೀತಾನಾಗತೇಸ್ವೇವ ಹೋನ್ತಿ ನ ವತ್ತಮಾನೇ ತತ್ರ… ಕ್ರಿಯಾತಿಪತ್ಯಸಮ್ಭವಾ, ಸಚೇ ಪಠಮವಯೇ ಪಬ್ಬಜ್ಜಂ ಅಲಭಿಸ್ಸಾ ಅರಹಾ ಅಭವಿಸ್ಸಾ, ದಕ್ಖಿಣೇನ ಚೇ ಅಗಮಿಸ್ಸಾ ನ ಸಕಟಂ ಪರಿಯಾ ಭವಿಸ್ಸಾ, ದಕ್ಖಿಣೇನ ಚೇ ಅಗಮಿಸ್ಸಂಸು, ಅಗಮಿಸ್ಸೇ ಅಗಮಿಸ್ಸಥ, ಅಗಮಿಸ್ಸಂ ಅಗಮಿಸ್ಸಾಮ್ಹಾ, ಅಗಮಿಸ್ಸಥ ಅಗಮಿಸ್ಸಿಂಸು, ಅಗಮಿಸ್ಸಸೇ ಅಗಮಿಸ್ಸವ್ಹೇ, ಅಗಮಿಸ್ಸಿಂ ಅಗಮಿಸ್ಸಾಮ್ಹಸೇ, ನ ಸಕಟಂ ಪರಿಯಾಭವಿಸ್ಸಾ, ವಾತಿಕಿಂ? ದಕ್ಖಿಣೇ ನ ಚೇ ಗಮಿಸ್ಸತಿ ನ ಸಕಟಂ ಪರಿಯಾ ಭವಿಸ್ಸತಿ.

೮. ಹೇತುಫಲೇಸ್ವೇಯ್ಯ ಏಯ್ಯುಂ ಏಯ್ಯಾಸಿ ಏಯ್ಯಾಥ ಏಯ್ಯಾಮಿ ಏಯ್ಯಾಮ ಏಥ ಏರಂ ಏಥೋ ಏಯ್ಯವ್ಹೋ ಏಯ್ಯಂ ಏಯ್ಯಾಮ್ಹೇ.

ಹೇತುಭೂತಾಯಂ ಏಲಭೂತಾಯಞ್ಚ ಕ್ರಿಯಾಯಂ ವತ್ತಮಾನತೋ ಕ್ರಿಯತ್ಥಾ ಏಯ್ಯಾದಯೋ ವಾ ಹೋನ್ತಿ, ಸಚೇ ಸಙ್ಖಾರಾ ನಿಚ್ಚಾ ಭವೇಯ್ಯುಂ ನ ನಿರುಜ್ಝೇಯ್ಯುಂ, ದಕ್ಖಿಣೇನ ಚೇ ಗಚ್ಛೇಯ್ಯ ನ ಸಕಟಂ ಪರಿಯಾಭವೇಯ್ಯ, ದಕ್ಖಿಣೇನ ಚೇ ಗಚ್ಛೇಯ್ಯುಂ, ಗಚ್ಛೇಯ್ಯಾಸಿ ಗಚ್ಛೇಯ್ಯಾಥ, ಗಚ್ಛೇಯ್ಯಾಮಿ ಗಚ್ಛೇಯ್ಯಾಮ, ಗಚ್ಛೇಥ ಗಚ್ಛೇರಂ, ಗಚ್ಛೇಥೋ ಗಚ್ಛೇಯ್ಯವ್ಹೋ, ಗಚ್ಛೇಯ್ಯಂ ಗಚ್ಛೇಯ್ಯಾಮ್ಹೇ, ನ ಸಕಟಂ ಪರಿಯ್ಯಾಭವೇಯ್ಯ, ಭವನಂ ಗಮನಂ ಚ ಹೇತು, ಅನಿರುಜ್ಝನಂ ಅಪರಿಯಾಭವನಂ ಚ ಫಲಂ, ಇಹ ಕಸ್ಮಾ ನ ಹೋತಿ ‘ಹನ್ತೀಹಿ ಪಲಾಯತಿ, ವಸ್ಸತೀತಿ ಧಾವತಿ, ಹನಿಸ್ಸತೀತಿ ಪಲಾಯಿಸ್ಸತೀ’ತಿ? ಇತಿ ಸದ್ದೇನೇವ ಹೇತುಹೇತುಮನ್ತತಾಯ ಜೋತಿತತ್ತಾ, ವಾತಿ ಕಿಂ? ದಕ್ಖಿಣೇನ ಚೇ ಗಮಿಸ್ಸತಿ ನ ಸಕಟಂ ಪರಿಯಾಭವಿಸ್ಸತಿ.

ಪಞ್ಹೋ=ಸಮ್ಪುಚ್ಛನಂ ¶ ಸಮ್ಪಧಾರಣಂ ನಿರೂಪಣಂ ಕಾರಿಯಾನಿಚ್ಛಯನಂ ಪತ್ಥನಾ=ಯಾಚನಂ ಇಟ್ಠಾಸಿಂ ಭನಞ್ಚ, ವಿಧಿ=ವಿಧಾನಂ ನಿಯೋಜನಂ ಕ್ರಿಯಾಸು ಬ್ಯಾಪಾರಣಾ, ಸಾ ಚ ದುವಿಧಾವ ಸಾದರಾನಾದರವಸೇನ… ವಿಸಯಭೇದೇನ ಭಿನ್ನಾಯಪಿ ತದುಭಯಾನತಿವತ್ತನತೋ, ಏತೇಸು ಪಞ್ಹಾದೀಸು ಕ್ರಿಯತ್ಥತೋ ಏಯ್ಯೋದಯೋ ಹೋನ್ತಿ, ಪಞ್ಹೇ - ಕಿಮಾಯಸ್ಮಾ ವಿನಯಂ ಪರಿಯಾಪುಣೇಯ್ಯ? ಉದಾಹು ಧಮ್ಮಂ, ಗಚ್ಛೇಯ್ಯಂ ವಾಹಂ ಉಪೋಸಥಂ ನ ವಾ ಗಚ್ಛೇಯ್ಯಂ, ಪತ್ಥನಾಯಂ-ಲಭೇಯ್ಯಾ-ಹಂ ಭನ್ತೇ ಭಗವತೋ ಸನ್ತಿಕೇ ಪಬ್ಬಜ್ಜಂ ಲಭೇಯ್ಯಂ ಉಪಸಮ್ಪದಂ, ಪಸ್ಸೇಯ್ಯಂ ತಂ ವಸ್ಸಸತಂ ಅರೋಗಂ, ವಿಧಿಮ್ಹಿ-ಭವಂ ಪತ್ತಂ ಪಚೇಯ್ಯ, ಭವಂ ಪುಞ್ಞಂ ಕರೇಯ್ಯ, ಇಹ ಭವಂ ಭುಞ್ಜೇಯ್ಯ, ಇಹ ಭವಂ ನಿಸೀದೇಯ್ಯ, ಮಾಣವಕಂ ಭವಂ ಅಜ್ಝಾಪೇಯ್ಯ, ಅನುಞ್ಞಾಪತ್ತಕಾಲೇಸುಪಿ ಸಿದ್ಧಾವ… ತತ್ಥಾಪಿ ವಿಧಿಪ್ಪತೀತಿತೋ, ಅನುಞ್ಞಾಯಂ-ಏವಂ ಕರೇಯ್ಯಾಸಿ, ಪತ್ತಕಾಲೇ-ಕಟಂ ಕರೇಯ್ಯಾಸಿ, ಪತ್ತೋ ತೇ ಕಾಲೋ ಕಟಕರಣೇ, ಯದಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಪತ್ತಕಲ್ಲಂ ಸಙ್ಘೋ ಉಪೋಸಥಂ ಕರೇಯ್ಯ, ಏತಸ್ಸ ಭಗವಾ ಕಾಲೋ ಏತಸ್ಸ ಸುಗತ ಕಾಲೋ ಯಂ ಭಗವಾ ಸಾವಕಾನಂ ಸಿಕ್ಖಾಪದಂ ಪಞ್ಞಪೇಯ್ಯ, ಪೇಸನೇಪಿಚ್ಛನ್ತಿ ‘ಗಾಮಂ ತ್ವಂ ಭಣೇ ಗಚ್ಛೇಯ್ಯಾಸಿ’.

೧೦. ತು ಅನ್ತು ಹಿ ಥ ಮಿ ಮ ತಂ ಅನ್ತಂ ಸ್ಸು ವ್ಹೋ ಏ ಆಮಸೇ.

ಪಞ್ಹಾದೀಸ್ವೇತೇ ಹೋನ್ತಿ ಕ್ರಿಯತ್ಥತೋ. ಗಚ್ಛತು ಗಚ್ಛನ್ತು, ಗಚ್ಛಾಹಿ ಗಚ್ಛಥ, ಗಚ್ಛಾಮಿ ಗಚ್ಛಾಮ, ಗಚ್ಛತಂ ಗಚ್ಛನ್ತಂ, ಗಚ್ಛಸ್ಸು ಗಚ್ಛವ್ಹೋ, ಗಚ್ಛೇ, ಗಚ್ಛಾಮಸೇ, ಪಞ್ಹೇ-ಕಿನ್ನು ಖಲು ಭೋ ಬ್ಯಾಕರಣಮಧೀಯಸ್ಸು, ಪತ್ಥನಾಯಂ-ದದಾಹಿ ಮೇ, ಜೀವತು ಭವಂ, ವಿಧಿಮ್ಹಿ-ಕಟಂ ಕರೋತು ಭವಂ, ಪುಞ್ಞಂ ಕರೋತು ¶ ಭವಂ, ಇಹ ಭವಂ ಭುಞ್ಜತು, ಇಹ ಭವಂ ನಿಸೀದತು, ಉದ್ದಿಸತು ಭನ್ತೇ ಭಗವಾ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಪಾತಿಮೋಕ್ಖಂ, ಪೇಸನೇ-ಗಚ್ಛ ಭಣೇ ಗಾಮಂ, ಅನುಮತಿಯಂ - ಏವಂ ಕರೋಹಿ, ಪತ್ತಕಾಲೇ-ಕಾಲೋ-ಯಂ ತೇ ಮಹಾವೀರ ಉಪ್ಪಜ್ಜ ಮಾತುಕುಚ್ಛಿಯಂ.

ಸತ್ತಿಯಂ ಅರ ಹತ್ಥೇ ಚ ಕ್ರಿಯತ್ಥಾ ಏಯ್ಯಾದಯೋ ಹೋನ್ತಿ. ಭವಂ ಖಲು ರಜ್ಜಂ ಕರೇಯ್ಯ, ಭವಂ ಸತ್ತೋ ಅರಹೋ.

ಸಮ್ಭಾವನೇ ಗಮ್ಯಮಾನೇ ಧಾತುನಾ ವುಚ್ಚಮಾನೇ ಚ ಏಯ್ಯಾದಯೋ ಹೋನ್ತಿ ವಿಭಾಸಾ. ಅಪಿ ಪಬ್ಬತಂ ಸಿರಸಾ ಭಿನ್ದೇಯ್ಯ, ಕ್ರಿಯಾತಿಪತ್ತಿಯನ್ತು ಸ್ಸಾದೀ-ಅಸನಿಯಾಪಿ ಹತೋ ನಾಪತಿಸ್ಸಾ, ಸಮ್ಭಾವೇಮಿ ಸದ್ದಹಾಮಿ ಅವಕಪ್ಪೇಮಿ ಭುಞ್ಜೇಯ್ಯ ಭವಂ ಭುಞ್ಜಿಸ್ಸತಿ ಭವಂ ಅಭುಞ್ಜಿ ಭವಂ, ಕ್ರಿಯಾತಿಪತ್ತಿಯನ್ತು ಸ್ಸಾದೀ-ಸಮ್ಭಾವೇಮಿ ನಾಭುಞ್ಜಿಸ್ಸಾ ಭವಂ.

ಮಾ ಯೋಗೇ ಸತಿ ಈಆದಯೋ ಆಆದಯೋ ಚ ವಾ ಹೋನ್ತಿ. ಮಾ ಸು ಪುನಪಿ ಏವರೂಪಮಕಾಸಿ, ಮಾ ಭವಂ ಅಗಮಾ ವನಂ, ವಾತ್ವೇವ? ಮಾ ತೇ ಕಾಮಗುಣೇ ಭಮಸ್ಸು ಚಿತ್ತಂ, ಮಾ ತ್ವಂ ಕರಿಸ್ಸಸಿ, ಮಾ ತ್ವಂ ಕರೇಯ್ಯಾಸಿ, ಅಸಕಕಾಲತ್ಥೋಯಮಾರಮ್ಭೋ, ಬುದ್ಧೋ ಭವಿಸ್ಸತೀತಿ ಪದನ್ತರಸಮ್ಬನ್ಧೇನಾನಾಗತಕಾಲತಾ ಪತೀಯತೇ, ಏವಂ ಕತೋ ಕಟೋ ಸ್ವೇ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ಭಾವಿ ಕಿಚ್ಚಮಾಸೀತಿ.

ಲುನಾಹಿ ¶ ಲುನಾಹಿತ್ವೇವಾಯಂ ಲುನಾತಿ, ಲುನಸ್ಸು ಲುನಸ್ಸುತ್ವೇವಾಯಂ ಲುನಾ-ತೀತಿ ತ್ವಾದೀನಮೇವೇತಂ ಮಜ್ಝಿಮಪುರಿಸೇಕವಚನಾನಮಾಭಿಕ್ಖಞ್ಞೇ ದ್ವಿಬ್ಬವಚನಂ, ಇದಂ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ ‘ಏವ ಮೇಸ ತುರಿತೋ ಅಞ್ಞೇಪಿ ನಿಯೋಜೇನ್ತೋವಿಯ ಕಿರಿಯಂ ಕರೋತೀ’ತಿ, ಏವಂ ಲುನಾಥ ಲುನಾಥತ್ವೇವಾಯಂ ಲುನಾತಿ, ಲುನವ್ಹೋ ಲುನವ್ಹೋತ್ವೇವಾಯಂ ಲುನಾತಿ, ತಥಾ ಕಾಲನ್ತರೇಸುಪಿ ಲುನಾಹಿ ಲುನಾಹಿತ್ವೇವಾಯಂ ಅಲುನಿ, ಅಲುನಾ, ಲುಲಾವ, ಲುನಿಸ್ಸತೀತಿ, ಏವಂ ಸ್ಸುಮ್ಹಿ ಚ ಯೋಜನೀಯಂ, ತಥಾ ಸಮುಚ್ಚಯೇಪಿ ಮಠಮಟ, ವಿಹಾರಮಟೇತ್ವೇವಾಯಮಟತಿ, ಮಠಮಟಸ್ಸು, ವಿಹಾರಮಟಸ್ಸುತ್ವೇವಾಯಮಟತಿ, ಬ್ಯಾಪಾರಭೇದೇ ತುಸಾಮಞ್ಞವಚನಸ್ಸೇವ ಬ್ಯಾಪಕತ್ತಾ ಅನುಪ್ಪಯೋಗೋ ಭವತಿ, ಓದನಂ ಭುಞ್ಜ, ಯಾಗುಂ ಪಿವ, ಧಾನಾ ಖಾದೇತ್ವೇವಾಯ-ಮಜ್ಝೋಹರತಿ.

೧೪. ಪುಬ್ಬಪರಚ್ಛಕ್ಕಾನಮೇಕಾನೇಕೇಸು ತುಮ್ಹಾಮ್ಹಸೇಸೇಸು ದ್ವೇ ದ್ವೇ ಮಜ್ಝಿಮುತ್ತಮಪಠಮಾ.

ಏಕಾನೇಕೇಸು ತುಮ್ಹಾಮ್ಹಸದ್ದವಚನೀಯೇಸು ತದಞ್ಞಸದ್ದವಚನೀಯೇಸು ಚ ಕಾರಕೇಸು ಪುಬ್ಬಚ್ಛಕ್ಕಾನಂ ಪರಚ್ಛಕ್ಕಾನಂ ಮಜ್ಝಿಮುತ್ತಮಪಠಮಾ ದ್ವೇ ದ್ವೇ ಹೋನ್ತಿ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ ಕ್ರಿಯತ್ಥಾ, ಉತ್ತಮಸದ್ದೋ-ಯಂ ಸಭಾವತೋ ತತಿಯದುಕೇ ರುಳ್ಹೋ, ತ್ವಂ ಗಚ್ಛಸಿ, ತುಮ್ಹೇ ಗಚ್ಛಥ, ತ್ವಂ ಗಚ್ಛಸೇ, ತುಮ್ಹೇ ಗಚ್ಛವ್ಹೇ, ಅಹಂ ಗಚ್ಛಾಮಿ, ಮಯಂ ಗಚ್ಛಾಮ, ಅಹಂ ಗಚ್ಛೇ, ಮಯಂ ಗಚ್ಛಾಮ್ಹೇ, ಸೋ ಗಚ್ಛತಿ, ತೇ ಗಚ್ಛನ್ತಿ, ಸೋ ಗಚ್ಛತೇ, ತೇ ಗಚ್ಛನ್ತೇ, ಸಾಮತ್ಥಿಯಾ ಲದ್ಧತ್ತಾ ಅಪ್ಪಯುಜ್ಜಮಾನೇಸುಪಿ ತುಮ್ಹಾಮ್ಹಸೇಸೇಸು ಭವನ್ತಿ. ಗಚ್ಛಸಿ, ಗಚ್ಛಥ, ಗಚ್ಛಸೇ, ಗಚ್ಛವ್ಹೇ, ಗಚ್ಛಾಮಿ, ಗಚ್ಛಾಮ, ಗಚ್ಛೇ, ಗಚ್ಛಾಮ್ಹೇ, ಗಚ್ಛತಿ, ಗಚ್ಛನ್ತಿ, ಗಚ್ಛತೇ, ಗಚ್ಛನ್ತೇ.

ಆಆದೋ ¶ ಈಆದೋ ಸ್ಸಾ ಆದೋ ಚ ಕ್ರಿಯತ್ಥಸ್ಸ ವಾ ಅಞ ಹೋತಿ. ಞಕಾರೋ-ನುಬನ್ಧೋ, ಅಗಮಾ, ಗಮಾ, ಅಗಮೀ, ಗಮೀ, ಅಗಮಿಸ್ಸಾ, ಗಮಿಸ್ಸಾ.

ಬ್ರೂಸ್ಸ ಆಹೋ ಹೋತಿ ಅಆದೀಸು. ಆಹ, ಆಹು.

ಅಆದೀಸು ಭೂಸ್ಸ ವುಕ ಹೋತಿ. ಕಕಾರೋ-ನುಬನ್ಧೋ, ಉಕಾರೋ ಉಚ್ಚಾರಣತ್ಥೋ, ಬಭೂವ.

ಅಆದೀಸು ದ್ವಿತ್ತೇ ಪುಬ್ಬಸ್ಸ ಭೂಸ್ಸ ಅ ಹೋತಿ, ಬಭೂವ.

ಆಹಾದೇಸಾ ಪರಸ್ಸ ಉಸ್ಸ ಅಂಸುವಾ ಹೋತಿ. ಅಹಂಸು, ಆಹು.

ಆಹಾ ಪರೇಸಂ ತಿಅನ್ತೀನಂ ಟಟೂ ಹೋನ್ತಿ. ಟಕಾರಾ ಸಬ್ಬಾದೇಸತ್ಥಾ, ಆಹ, ಆಹು, ಅತೋಯೇವ ಚ ಞಾಪಕಾ ತಿಅನ್ತೀಸು ಚ ಬ್ರೂಸ್ಸಾ-ಹೋ.

ಈಆದೀಸು ವಚಸ್ಸ ಓಮ ಹೋತಿ. ಮಕಾರೋ-ನುಬನ್ಧೋ, ಅವೋಚ, ಈಆದೋತಿ ಕಿಂ? ಅವಚಾ.

೨೨. ದಾಸ್ಸ ದಂ ವಾ ಮಿಮೇಸ್ವದ್ವಿತ್ತೇ.

ಅದ್ವಿತೇ ¶ ವತ್ತಮಾನಸ್ಸ ದಾಸ್ಸ ದಂ ವಾ ಹೋತಿ ಮಿಮೇಸು. ದಮ್ಮಿ ದೇಮಿ, ದಮ್ಮ ದೇಮ, ಅದ್ವಿತ್ತೇತಿ ಕಿಂ? ದದಾಧಿ ದದಾಮ.

ಕರಸ್ಸ ಸಓಕಾರಸ್ಸ ಕುಂ ವಾ ಹೋತಿ ಮಿಮೇಸು. ಕುಮ್ಮಿ ಕುಮ್ಮ, ಕರೋಮಿ ಕರೋಮ.

ಕರಸ್ಸ ಸಓಕಾರಸ್ಸ ಕಾ ಹೋತಿ ವಾ ಈಆದೀಸು. ಅಕಾಸಿ ಅಕರಿ, ಅಕಂಸು ಅಕರಿಂಸು, ಅಕಾ ಅಕರಾ.

ಕರಸ್ಸ ಸೋಸ್ಸ ಹಾಸ್ಸ ಚ ಆಹಙ ವಾ ಹೋತಿ ಸ್ಸೇನ ಸಹ. ಕಾಹತಿ ಕರಿಸ್ಸತಿ, ಅಕಾಹಾ ಅಕರಿಸ್ಸಾ, ಹಾಹತಿ ಹಾಯಿಸ್ಸತಿ, ಅಹಾಹಾ ಅಹಾಯಿಸ್ಸಾ.

ಲಭಾದೀನಂ ಚ್ಛಙ ವಾ ಹೋತಿ ಸ್ಸೇನಸಹ. ಅಲಚ್ಛಾ ಅಲಭಿಸ್ಸಾ, ಲಚ್ಛತಿ ಲಭಿಸ್ಸಾತಿ, ಅವಚ್ಛಾ ಅವಸಿಸ್ಸಾ, ವಚ್ಛತಿ ವಸಿಸ್ಸತಿ, ಅಚ್ಛೇಚ್ಛಾ ಅಚ್ಛಿನ್ದಿಸ್ಸಾ, ಛೇಚ್ಛತಿ ಛಿನ್ದಿಸ್ಸತಿ, ಅಭೇಚ್ಛಾ ಅಭಿನ್ದಿಸ್ಸಾ, ಭೇಚ್ಛತಿ ಭಿನ್ದಿಸ್ಸತಿ, ಅರುಚ್ಛಾ ಅರೋದಿಸ್ಸಾ, ರುಚ್ಛತಿ ರೋದಿಸ್ಸತೀ ¶ , ಅಞ್ಞಸ್ಮಿಮ್ಪಿ ಛಿದಸ್ಸ ವಾ ಚ್ಛಙ ಯೋಗವಿಭಾಗಾ, ಅಚ್ಛೇಚ್ಛುಂ ಅಚ್ಛನ್ತಿಂಸು, ಅಞ್ಞೇಸಞ್ಚ ಗಚ್ಛಂ ಗಚ್ಛಿಸ್ಸಂ.

ಭುಜಾದೀನಂ ಕ್ಖಙ ವಾ ಹೋತಿ ಸ್ಸೇನ ಸಹ. ಅಭೋಕ್ಖಾ ಅಭುಞ್ಜಿಸ್ಸಾ, ಭೋಕ್ಖತಿ ಭುಞ್ಜಿಸ್ಸತಿ, ಅಮೋಕ್ಖಾ ಅಮುಞ್ಚಿಸ್ಸಾ, ಮೋಕ್ಖತಿಮುಞ್ಚಿಸ್ಸತಿ, ಅವಕ್ಖಾ ಅವಚಿಸ್ಸಾ, ವಕ್ಖತಿ ವಚ್ಚಿಸ್ಸತಿ, ಪಾವೇಕ್ಖಾ ಪಾವಿಸಿಸ್ಸಾ, ಪವೇಕ್ಖತಿ ಪವಿಸಿಸ್ಸತಿ, ವಿಸಸ್ಸಾ-ಞ್ಞಸ್ಮಿಮ್ಪಿ ವಾ ಕ್ಖಙ ಯೋಗವಿಭಾಗಾ ಪಾವೇಕ್ಖಿ, ಪಾವಿಸಿ.

ಆಆದೋ ಈಆದೋ ಅ ಹರಸ್ಸ ಆ ಹೋತಿ ವಾ. ಅಹಾ ಅಹರಾ, ಅಹಾಸಿ ಅಹರಿ.

ಆಆದೋ ಈಆದೋ ಅ ಗಮಿಸ್ಸ ಆ ಹೋತಿ ವಾ. ಅಗಾ ಅಗಮಾ, ಅಗಾ ಅಗಮೀ.

ಡಂಸಸ್ಸ ಗಮಿಸ್ಸ ಚ ಛಙ ವಾ ಹೋತಿ ಆಈಆದೀಸು. ಅಡಞ್ಛಾ ಅಡಂಸಾ, ಅಡಞ್ಛಿ ಅಡಂಸೀ, ಅಗಞ್ಛಾ ಅಗಚ್ಛಾ, ಅಗಞ್ಛಿ ಅಗಚ್ಛೀ.

೩೧. ಹೂಸ್ಸ ಹೇಹೇಹಿಹೋಹಿ ಸ್ಸತ್ಯಾದೋ.

ಹೂಸ್ಸ ಹೇಆದಯೋ ಹೋನ್ತಿ ಸ್ಸತ್ಯಾದೋ. ಹೇಸ್ಸತಿ, ಹೇಹಿಸ್ಸತಿ, ಹೋಹಿಸ್ಸತಿ.

ಕ್ಣಾಕ್ನಾಸು ¶ ಕ್ರಿಯತ್ಥಸ್ಸ ರಸ್ಸೋ ಹೋತಿ. ಕಿಣಾತಿ, ಧುನಾತಿ.

೩೩. ಆ ಈ ಞು ಮ್ಹಾ ಸ್ಸಾ ಸ್ಸಮ್ಹಾನಂ ವಾ.

ಏಸಂ ವಾ ರಸ್ಸೋ ಹೋತಿ. ಗಮ ಗಮಾ, ಗಮಿ ಗಮೀ, ಗಮು ಗಮೂ, ಗಮಿಮ್ಹ ಗಮಿಮ್ಹಾ, ಗಮಿಸ್ಸ ಗಮಿಸ್ಸಾ, ಗಮಿಸ್ಸಮ್ಹ ಗಮಿಸ್ಸಮ್ಹಾ.

ಕುಸಾ ರುಹಾ ಚ ಪರಸ್ಸ ಈಸ್ಸ ಛಿ ವಾ ಹೋತಿ. ಅಕ್ಕೋಚ್ಛಿ ಅಕ್ಕೋಸಿ, ಅಭಿರುಚ್ಛಿ ಅಭಿರುಹಿ.

೩೫. ಅ ಈ ಸ್ಸಾಆದೀನಂ ಬ್ಯಞ್ಜನಸ್ಸಿಞ.

ಕ್ರಿಯತ್ಥಾ ಪರೇಸಂ ಅಆದೀನಂ ಈಆದೀನಂ ಸ್ಸಆದೀನಞ್ಚ-ಬ್ಯಞ್ಜನಸ್ಸ ಇಞ ಹೋತಿ ವಿಭಾಸಾ. ಬಭುವಿತ್ಥ, ಅಭವಿತ್ಥಾ, ಅನುಭವಿಸ್ಸಾ, ಅನುಭವಿಸ್ಸತಿ ಅನುಭೋಸ್ಸತಿ ಹರಿಸತಿ ಹಸ್ಸತಿ, ಏತೇಸನ್ತಿ ಕಿಂ? ಭವತಿ, ಬ್ಯಞ್ಜನಸ್ಸಾತಿ ಕಿಂ? ಬಭೂವ.

ಬ್ರೂತೋ ಪರಸ್ಸ ತಿಸ್ಸ ಈಞ ವಾ ಹೋತಿ. ಬ್ರವೀತಿ, ಬ್ರೂತಿ.

ಕ್ರಿಯತ್ಥಾ ಪರಸ್ಸ ಕ್ಯಸ್ಸ ಈಞ ವಾ ಹೋತಿ. ಪಚೀಯತಿ, ಪಚ್ಚತಿ.

೩೮. ಏಯ್ಯಾಥ ಸ್ಸೇ ಅ ಆ ಈಥಾನಂ ಓ, ಅ, ಅಂ, ತ್ಥ, ತ್ಥೋ, ವ್ಹೋಕ.

ಏಯ್ಯಾಥಾದೀನಂ ಓಆದಯೋ ವಾ ಹೋನ್ತಿ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ. ತುಮ್ಹೇ ಭವೇಯ್ಯಾಥೋ ಭವೇಯ್ಯಾಥ, ತ್ವಂ ಅಭವಿಸ್ಸ ಅಭವಿಸ್ಸೇ, ಅಹಂ ಅಭವಂ ¶ ಅಭವ, ಸೋ ಅಭವಿತ್ಥ ಅಭವಾ, ಸೋ ಅಭವಿತ್ಥೋ, ಅಭವೀ, ತುಮ್ಹೇ ಭವಥವ್ಹೋ ಭವಥ, ಆಸಹಚರಿತೋವ ಅಕಾರೋ ಗಯ್ಹತೇ, ಥೋ ಪನ-ನ್ತೇ ನಿದ್ದೇಸಾ ತ್ವಾದಿಸಮ್ಬನ್ಧೀಯೇವ, ತಸ್ಸೇವ ವಾ ನಿಸ್ಸಿತತ್ತಾ, ನಿಸ್ಸಯಕರಣಮ್ಪಿ ಹಿ ಸುತ್ತಕಾರಾಚಿಣ್ಣಂ.

ಉಮೀಚ್ಚಸ್ಸ ಇಂಸು ಅಂಸು ವಾ ಹೋನ್ತಿ. ಅಗಮಿಂಸು, ಅಗಮಂಸು, ಅಗಮುಂ.

ಏಆದೇಸತೋ ಓಆದೇಸತೋ ಚ ಪರಸ್ಸ ಉಮಿಚ್ಚಸ್ಸ ಸುಂ ವಾ ಹೋತಿ. ನೇಸುಂ, ನಯಿಂಸು, ಅಸ್ಸೋಸುಂ, ಅಸ್ಸುಂ, ಆದೇಸತ್ತಾಖ್ಯಾಪನತ್ಥಂತ್ತಗ್ಗಹಣಂ.

ಹೂತೋ ಪರಸ್ಸ ಉಮಿಚ್ಚಸ್ಸ ರೇಸುಂ ವಾ ಹೋತಿ. ಅಹೇಸುಂ, ಅಹವುಂ.

ಓಸ್ಸ ಅಆದಯೋ ವಾ ಹೋನ್ತಿ. ತ್ವಂ ಅಭವ, ಅಭವಿ, ಅಭವಿತ್ಥ, ಅಭವಿತ್ಥೋ ಅಭವೋ.

ಓಸ್ಸ ಸಿ ವಾ ಹೋತಿ. ಅಹೋಸಿ ತ್ವಂ ಅಹುವೋ.

ದೀಘತೋ ಪರಸ್ಸ ಈಸ್ಸ ಸಿ ವಾ ಹೋತಿ. ಅಕಾಸಿ ಅಕಾ, ಅದಾಸಿ ಅದಾ.

ಮ್ಹಾತ್ಥಾನಮ್ಹಞ ¶ ವಾ ಹೋತಿ. ಅಗಮ್ಹಮ್ಹಾ ಅಗಮಿಮ್ಹಾ, ಅಗಮುತ್ಥ ಅಗಮಿತ್ಥ.

ಇಮಿಚ್ಚಸ್ಸ ಸಿಞ ವಾ ತೋತಿ ಮ್ಹಾತ್ಥಾನಞ್ಚ ಬಹುಲಂ. ಅಕಾಸಿಂ ಅಕರಿಂ, ಅಕಾಸಿಮ್ಹಾ ಅಕರಿಮ್ಹಾ ಅಕಾಸಿತ್ಥ ಅಕರಿತ್ಥ.

ಏಯ್ಯುಮಿಚ್ಚಸ್ಸ ಞಂ ವಾ ಹೋತಿ. ಗಚ್ಛುಂ ಗಚ್ಛೇಯ್ಯುಂ.

ಅತೋ ಪರಸ್ಸ ಹಿಸ್ಸ ಲೋಪೋ ವಾ ಹೋತಿ. ಗಚ್ಛ ಗಚ್ಛಾಹಿ, ಅತೋತಿ ಕಿಂ? ಕರೋಹಿ.

ಕ್ಯಸ್ಸ ವಾ ಲೋಪೋ ಹೋತಿ ಸ್ಸೇ. ಅನ್ವಭವಿಸ್ಸಾ ಅನ್ವಭೂಯಿಸ್ಸಾ, ಅನುಭವಿಸ್ಸತಿ ಅನುಛೂಯಿಸ್ಸತಿ.

೫೦. ಅತ್ಥಿತೇಯ್ಯಾದಿಚ್ಛನ್ನಂ ಸ ಸು ಸ ಸಥ ಸಂ ಸಾಮ.

ಅಸ=ಭುವಿಚ್ಚಸ್ಮಾ ಪರೇಸಂ ಏಯ್ಯಾದಿಚ್ಛನ್ನಂ ಸಾದಯೋ ಹೋನ್ತಿ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ. ಅಸ್ಸ, ಅಸ್ಸು, ಅಸ್ಸ, ಅಸ್ಸಥ, ಅಸ್ಸಂ, ಅಸ್ಸಾಮ.

ಅತ್ಥಿತೇಯ್ಯಾದಿಚ್ಛನ್ನಂ ಆದಿಭೂತಾನಂ ದ್ವಿನ್ನಂ ಇಯಾ ಇಯುಂ ಹೋನ್ತಿ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ. ಸಿಯಾ, ಸಿಯುಂ.

ಅತ್ಥಿತೋ ¶ ಪರಸ್ಸ ತಕಾರಸ್ಸ ಥೋ ಹೋತಿ. ಅತ್ಥಿ, ಅತ್ಥು.

ಅತ್ಥಿಸ್ಸ ಅಟ ಹೋತಿ ಸಿಹಿಸು, ಟೋ ಸಬ್ಬಾದೇಸತ್ಥೋ. ಅಸಿ ಅಹಿ.

ಅತ್ಥಿಸ್ಮಾ ಪರೇಸಂ ಮಿಮಾನಂ ಮ್ಹಿಮ್ಹಾ ವಾ ಹೋನ್ತಿ, ತಂಸನ್ನಿಯೋಗೇನಅತ್ಥಿಸ್ಸ ಅಟ ಚ. ಅಮ್ಹಿ ಅಸ್ಮಿ, ಅಮ್ಹ ಅಸ್ಮ.

ಏಸು ಮಿಮೇಸು ಅತ್ಥಿಸ್ಸ ಸಕಾರೋ ಹೋತಿ. ಅಸ್ಮಿ ಅಸ್ಮ, ಪರರೂಪಬಾಧನತ್ಥಂ.

ಅತ್ಥಿಸ್ಸ ದೀಘೋ ಹೋತಿ ಈಆದಿಮ್ಹಿ. ಆಸಿ, ಆಸುಂ, ಆಸಿ, ಆಸಿತ್ಥ, ಆಸಿಂ, ಆಸಿಂ ಮ್ಹಾ.

ಅಕಾರಸ್ಸ ದೀಘೋ ಹೋತಿ ಹಿಮಿಮೇಸು. ಪಚಾಹಿ, ಪಚಾಮಿ, ಪಚಾಮ, ಮುಯ್ಹಾಮಿ.

ಸಕಸ್ಮಾ ಕ್ಣಾಸ್ಸಖೋಹೋತಿ ಈಆದೀಸು. ಅಸಕ್ಖಿ, ಅಸಕ್ಖಿಂಸು.

ಸಕಸ್ಮಾ ¶ ಕ್ಣಸ್ಸಖೋ ವಾ ಹೋತಿ ಸ್ಸೇ. ಸಕ್ಖಿಸ್ಸಾ ಸಕ್ಕುಣಿಸ್ಸಾ, ಸಕ್ಖಿಸ್ಸತಿ, ಸಕ್ಕುಣಿಸ್ಸತಿ.

ತೇಸು ಈಆದಿಸ್ಸೇಸು ಸುತೋ ಪರೇಸಂ ಕ್ಣೋಕ್ಣಾನಂ ರೋಟ ವಾ ಹೋತಿ. ಅಸ್ಸೋಸಿ ಅಸುಣಿ, ಅಸ್ಸೋಸ್ಸಾ ಅಸುಣಿಸ್ಸಾ, ಸೋಸ್ಸತಿ ಸುಣಿಸ್ಸತಿ.

೬೧. ಞಾಸ್ಸ ಸನಾಸ್ಸ ನಾಯೋ ತಿಮ್ಹಿ. ಸನಾಸ್ಸ ಞಾಸ್ಸ ನಾಯೋ ವಾ ಹೋತಿ ತಿಮ್ಹಿ. ನಾಯತಿ, ಜಾನಾತಿ.

ಞಾದೇಸೇ ಸನಾಸ್ಸ ಞಾಸ್ಸ ಜಂ (ವಾ) ಹೋತಿ. ಜಞ್ಞಾ (ಜಾನೇಯ್ಯ).

ಞಾತೋ ಏಯ್ಯಾಸ್ಸ ಇಯಾಞಾ ಹೋನ್ತಿ ವಾ. ಜಾನಿಯಾ, ಜಞ್ಞಾ ಜಾನೇಯ್ಯ.

ಈಆದೋ ಸ್ಸತ್ಯಾದೋ ಚ ಞಾತೋ ಕ್ನಾಲೋಪೋ ವಾ ಹೋತಿ. ಅಞ್ಞಾಸಿ ಅಜಾನಿ, ಞಸ್ಸತಿ ಜಾನಿಸ್ಸತಿ.

ಞಾತೋ ಪರಸ್ಸ ಸ್ಸಸ್ಸ ಹಿ ವಾ ಹೋತಿ ಕಮ್ಮೇ. ಪಞ್ಞಾಯಿಹಿತಿ ಪಞ್ಞಾಯಿಸ್ಸತಿ.

ಏತಿಸ್ಮಾ ¶ ಪರಸ್ಸ ಸ್ಸಸ್ಸ ಹಿ ಹೋತಿ ವಾ. ಏಹಿತಿ ಏಸ್ಸತಿ.

ಹನಾ ಸ್ಸಸ್ಸ ಛಖಾ ವಾ ಹೋನ್ತಿ. ಹಞ್ಛಾಮಿ ಹನಿಸ್ಸಾಮಿ, ಪಟಿಹಙ್ಖಾಮಿ ಪಟಿಹನಿಸ್ಸಾಮಿ.

ಹಾತೋ ಪರಸ್ಸ ಸ್ಸಸ್ಸ ಹ ಹೋತಿ ವಾ. ಹಾಹತಿ ಜಹಿಸ್ಸತಿ.

ದಕ್ಖಾದೀಹಿ ಆದೇಸೇಹಿ ಪರಸ್ಸ ಸ್ಸಸ್ಸ ಲೋಪೋ ವಾ ಹೋತಿ. ದಕ್ಖತಿ ದಕ್ಖಿಸ್ಸತಿ, ಸಕ್ಖತಿ ಸಕ್ಖಿಸ್ಸತಿ, ಹೇಹಿತಿ ಹೇಹಿಸ್ಸತಿಹೋಹಿತಿ ಹೋಹಿಸ್ಸತಿ.

ಕಯಿರಾ ಪರಸ್ಸ ಏಯ್ಯುಮಾದೀನಂ ಏಯ್ಯಸ್ಸ ಲೋಪೋ ಹೋತಿ. ಕಯಿರುಂ, ಕಯಿರಾಸಿ, ಕಯಿರಾಥ, ಕಹಿರಾಮಿ, ಕಯಿರಾಮ.

ಕಯಿರಾ ಪರಸ್ಸ ಏಯ್ಯಸ್ಸ ಟಾ ಹೋತಿ. ಸೋ ಕಯಿರಾ.

ಕಯಿರಾ ಪರಸ್ಸ ಏಥಸ್ಸ ಆ ಹೋತಿ. ಕಯಿರಾಥ.

ಲಭಸ್ಮಾ ¶ ಇಂಈಇಚ್ಚೇಸಂ ಥಂಥಾ ಹೋನ್ತಿ ವಾ. ಅಲತ್ಥಂ ಅಲಭಿಂ, ಅಲತ್ಥ ಅಲಭಿ.

೭೪. ಗುರುಪುಬ್ಬಾ ರಸ್ಸಾ ರೇ ನ್ತೇನ್ತೀನಂ.

ಗುರುಪುಬ್ಬಸ್ಮಾ ರಸ್ಸಾ ಪರೇಸಂ ನ್ತೇನ್ತೀನಂ ರೇ ವಾ ಹೋತಿ. ಗಚ್ಛರೇ ಗಚ್ಛನ್ತಿ, ಗಚ್ಛರೇ ಗಚ್ಛನ್ತೇ, ಗಮಿಸ್ಸರೇ ಗಮಿಸ್ಸನ್ತಿ, ಗಮಿಸ್ಸರೇ ಗಮಿಸ್ಸನ್ತೇ, ಗುರುಪುಬ್ಬಾತಿ ಕಿಂ? ಪಚ, ರಸ್ಸತಿ ಕಿಂ? ಹೋನ್ತಿ.

ಏಯ್ಯಾದೀನಂ ಟೇ ವಾ ಹೋತಿ. ಸೋ ಕರೇ ಕರೇಯ್ಯ, ತ್ವಂ ಕರೇ ಕರೇಯ್ಯಾಸಿ, ಅಹಂ ಕರೇ ಕರೇಯ್ಯಂ.

ಓವಿಕರಣಸ್ಸ ಉ ಹೋತಿ ಪರಚ್ಛಕ್ಕೇ ವಿಸಯೇ. ತನುತೇ.

ಓವಿಕರಣಸ್ಸ ಉ ಹೋತಿ ವಾ ಕ್ವಚಿ ಪುಬ್ಬಚ್ಛಕ್ಕೇ. ವನುತಿ ವನೋತಿ.

ಏಯ್ಯಾಮಸ್ಸೇಮು ವಾ ಹೋತಿ ಉ ಚ. ಭವೇಮ್ಹ, ಭವೇಯ್ಯಾಮು ಭವೇಯ್ಯಾಮ.

ಇತಿ ಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನೇ ಬ್ಯಾಕರಣೇ ವುತ್ತಿಯಂ

‘‘ಬಹುಲಂ’’ ¶ (೧.೫೮) ‘‘ಕ್ರಿಯತ್ಥಾ’’ತಿ (೫.೧೪) ಚ ಸಬ್ಬತ್ಥ ವತ್ಥತೇ.

೧. ಚರ ದರ ಕರ ರಹ ಜನ ಸನ ತಲ ಸಾದ ಸಾಧ ಕಸಾಸ ಚಟಾಯ ವಾಹಿ ಣು.

ಚರ-ಗತಿಭಕ್ಖಣೇಸು, ದರ-ದರಣೇ, ಕರ-ಕರಣೇ, ರಹ-ಚಾಗೇ, ಜನ-ಜನನೇ, ಸನ-ಸಮ್ಭತ್ತಿಯಂ, ತಲ-ಪತಿಟ್ಠಾಯಂ, ಸಾದ-ಅಸ್ಸಾದನೇ, ಸಾಧ-ಸಂಸಿದ್ಧಿಯಂ, ಕಸ-ವಿಲೇಖನೇ, ಅಸ-ಖೇಪನೇ, ಚಟ-ಭೇದನೇ, ಅಯ-ಇತಿ ಗಮನತ್ಥೋ ದಣ್ಡಕೋ ಧಾತು, ವಾ-ಗತಿಗನ್ಧನೇಸು, ಏತೇಹಿ ಕ್ರಿಯತ್ಥೇಹಿ ಬಹುಲಂ ಣು ಹೋತಿ. ‘‘ಅಸ್ಸಾ ಣಾನುಬನ್ಧೇ’’ತಿ (೫.೮೪) ಉಪನ್ತಸ್ಸ ಅಸ್ಸ ಆ, ಚರತಿ ಹದಯೇ ಮನುಞ್ಞಭಾವೇನಾತಿ ಚಾರು=ಸೋಭನಂ. ದರೀಯತೀತಿ ದಾರ=ಕಟ್ಠಂ. ಕರೋತೀತಿ ಕಾರು=ಸಿಪ್ಪೀ, ಮಘ ವಾ, ವಿಸುಕಮ್ಮೋ ಚ. ರಹತಿ ಚನ್ದಾದೀನಂ ಸೋಭಾವಿಸೇಸಂ ನಾಸೇತೀತಿ ರಾಹು=ಅಸುರಿನ್ದೋ. ಜಾಯತಿ ಗಮನಾಗಮನಂ ಅನೇನಾತಿಜಾನು=ಜಙ್ಘೋರೂನಂ ಸನ್ಧಿ. ಸನೇತಿ ಅತ್ತನಿ ಭತ್ತಿಂ ಉಪ್ಪಾದೇತೀತಿ ಸಾನು=ಗಿರಿಪ್ಪದೇಸೋ. ತಲನ್ತಿ ಪತಿಟ್ಠಹನ್ತಿ ಏತ್ಥ ದನ್ತಾತಿ ತಾಲು=ವದನೇಕದೇಸೋ. ಸಾ ದೀಯತಿ ಅಸ್ಸಾದೀಯತೀತಿ ಸಾದು=ಮಧುರಂ. ಸಾಧೇತಿ ಅತ್ತಪರಹಿತನ್ತಿ ಸಾಧು=ಸಜ್ಜನೋ. ಕಸೀಯತೀತಿ ಕಾಸು=ಆವಾಟೋ, ಅಸತಿ ಸೀಘಭಾವೇನ ಪವತ್ತತೀತಿ ಆಸು=ಸೀಘಂ. ಚಟತಿ ಭಿನ್ದತಿ ಅಮನುಞ್ಞಭಾವನ್ತಿ ಚಾಟು=ಮನುಞ್ಞೋ. ಅಯನ್ತಿ ಪವತ್ತನ್ತಿ ಸತ್ತಾ ಏತೇನಾತಿ ಆಯು=ಜೀವಿತಂ. ‘‘ಅಸ್ಸಾ ಣಾಪಿಮ್ಹಿ ಯುಕ’’ ಇತಿ (೫.೯೧) ಯುಕ- ವಾತಿ ಗಚ್ಛತೀತಿ ವಾಯು-ವಾತೋ.

೨. ಭರ ¶ ಮರ ಚರ ತರ ಅರ ಗರ ಹನ ತನ ಮನ ಭಮ ಕಿತ ಧನ ಬಂಹ ಕಮ್ಬಮ್ಬ ಚಕ್ಖ ಭಿಕ್ಖ ಸಂಕಿನ್ದನ್ದ ಯಜ ಪಟಾಣಾಸ ವಸ ಪಸ ಪಂಸ ಬನ್ಧಾ ಉ.

ಭರ-ಭರಣೇ, ಮರ-ಪಾಣಚಾಗೇ, ಚರ-ಗತಿಭಕ್ಖಣೇಸು, ತರ ತರಣೇ, ಅರ-ಗಮನೇ, ಗರ ಘರ-ಸೇಚನೇ, ಗಿರಾತಿ ವಾ ನಿಪಾತನಾ ಅಕಾರೋ, ಹನ-ಹಿಂ ಸಾಯಂ, ತನ-ವಿತ್ತಾರೇ, ಮನ-ಞಾಣೇ, ಭಮ-ಅನವಟ್ಠಾನೇ, ಕಿತ-ನಿವಾಸೇ, ಧನ-ಸದ್ದೇ, ಬಂಹ ಬ್ರಹ ಬ್ರೂಹ-ವುದ್ಧಿಯಂ, ಕಮ್ಬ-ಸಂವರಣೇ, ಅಮ್ಬ-ಸದ್ದೇ, ಚಕ್ಖ ಇಕ್ಖ ದಸ್ಸನೇ, ಭಿಕ್ಖ-ಯಾಚನೇ, ಸಂಕಸಙ್ಕಾಯಂ, ಇನ್ದ-ಪರಮಿಸ್ಸರಿಯೇ, ಅನ್ದ-ಬನ್ಧನೇ, ಯಜ-ದೇವಪೂಜಾಯಂ, ಅಟ ಪಟ-ಗಮನಥಾ, ಅಣ-ಸದ್ದತ್ಥೋ, ಅಸ-ಖೇಪನೇ, ವಸ-ನಿವಾಸೇ, ಪಸಬಾಧನೇ, ಪಂಸ-ನಾಸನೇ, ಬನ್ಧ-ಬನ್ಧನೇ, ಏತೇಹಿ ಕ್ರಿಯತ್ಥೇಹಿ ಉ ಹೋತಿ. ಭರತೀತಿ ಭರ=ಭತ್ತಾ. ಮರತಿ ರೂಪಕಾಯೇನ ಸಹೇವಾತಿ ಮರು=ದೇವೋ, ನಿಜ್ಜಲದೇಸೋ ಚ. ಚರೀಯತಿ ಭಕ್ಖೀಯತೀತಿ ಚರು=ಹಬ್ಯಪಾ ಕೋ. ತರನ್ತಿ ಅನೇನಾತಿ ತರು=ರುಕ್ಖೋ. ಅರತಿ ಸೂನಭಾವೇನ ಉದ್ಧಂ ಗಚ್ಛತೀತಿ ಅರು=ವಣೋ. ಗರತಿ ಸಿಞ್ಚತಿ, ಗಿರತಿ ವಮತಿ ವಾ ಸಿಸ್ಸೇಸು ಸಿನೇಹನ್ತಿ ಗರು=ಆಚರಿಯೋ. ಹನತಿ ಓದನಾದೀಸು ವಣ್ಣವಿಸೇಸಂ ನಾಸೇತೀತಿ ಹನು=ವದನೇಕದೇಸೋ. ತನೋತಿ ಸಂಸಾರ ದುಕ್ಖನ್ತಿ ತನು-ಸರೀರಂ. ಮಞ್ಞತಿ ಸತ್ತಾನಂ ಹಿತಾಹಿತನ್ತಿ ಮನು=ಪಜಾಪತಿ. ಭಮತಿ ಚಲತೀತಿ ಭಮು=ನಯನೋ ಪತಿಟ್ಠಾನಂ. ಕೇತತಿ ಉದ್ಧಂ ಗಚ್ಛತಿ, ಉಪರಿ ನಿವಸತೀತಿ ವಾ ಕೇತು=ಧಜೋ. ಧನತಿ ಸದ್ದಂ ಕರೋತೀತಿ ಧನು=ಚಾಪೋ. ಬಂಹ ಇತಿ ನಿದ್ದೇಸಾ ಉಮ್ಹಿ ನಿಚ್ಚಂ ನಿಗ್ಗಹೀತಲೋಪೋ, ಬಂಹತಿ ವುದ್ಧಿಂ ಗಚ್ಛತೀತಿ ಬಹು=ಅನಪ್ಪಕಂ. ಕಮ್ಬತಿ ಸಂವರಂ ಕರೋತೀಥಿ ಕಮ್ಬು=ವಲಯೋ, ಸಙ್ಖೋ ¶ ಚ. ಅಮ್ಬತಿ ನಾದಂಕರೋತೀತಿ ಅಮ್ಬು=ವಾರಿ. ಚಕ್ಖತಿ ರೂಪನ್ತಿ ಚಕ್ಖು=ನಯನಂ. ಭಿಕ್ಖತೀತಿ ಭಿಕ್ಖು=ಸಮಣೋ. ಸಂಕಿರತೀತಿ ಸಂಕು=ಸೂಲಂ. ಇನ್ದತಿ ನಕ್ಖತ್ತಾನಂ ಪರಮಿಸ್ಸರಿಯಂ ಪವತ್ತೇತೀತಿ ಇನ್ದು=ಚನ್ದೋ. ಅನ್ದನ್ತಿ ಬನ್ಧನ್ತಿ ಸತ್ತಾ ಏತಾಯಾತಿ ಅನ್ದು=ಸಙ್ಖಲಿಕಾ. ಯಜನ್ತಿ ಅನೇನಾತಿ ಯಜು=ವೇದೋ. ಪಟತಿ ಬ್ಯತ್ತಭಾವಂ ಗಚ್ಛತೀತಿ ಪಟು=ವಿಚಕ್ಖಣೋ. ಅಣತಿ ಸುಖುಮಭಾವೇನ ಪವತ್ತತೀತಿ ಅಣು=ಸುಖುಮೋ, ವೀಹಿಭೇದೋ ಚ. ಅಸನ್ತಿ ಪವತ್ತನ್ತಿ ಸತ್ತಾ ಏತೇಹೀತಿ ಅಸವೋ=ಪಾಣಾ. ಸುಖಂ ವಸನ್ತ್ಯನೇನಾತಿ ವಸು=ಧನಂ. ಪಸೀಯತಿ ಬಾಧೀಯತಿ ಸಾಮಿಕೇಹೀತಿ ಪಸು. ಚತುಪ್ಪದೋ. ಪಂಸತಿ ಸೋಭಾವಿಸೇಸಂ ನಾಸೇತೀತಿ ಪಂಸು=ರೇಣು. ಬನ್ಧೀಯತಿ ಸಿನೇಹಭಾವೇನಾತಿ ಬನ್ಧು=ಞಾತಿ.

ಬನ್ಧ-ಬನ್ಧನೇ ತಿಮಸ್ಮಾ ಊ ಹೋತಿ, ಬನ್ಧಸ್ಸ ವಧಾದೇಸೋ ಚ. ಪಞ್ಚಹಿ ಕಾಮಗುಣೇಹಿ ಅತ್ತನಿ ಸತ್ಥೇ ಬನ್ಧತೀತಿ ವಧೂ-ಸುಣಿಸಾ, ಇತ್ಥೀಚ.

ಜಮ್ಬೂಆದಯೋ ಸದ್ದಾಊಪಚ್ಚಯನ್ತಾ ನಿಪಚ್ಚನ್ತೇ, ನಿಪಾತನಂ ಅಪ್ಪತ್ತಸ್ಸ ಪಾಪನಂ ಪತ್ತಸ್ಸ ಪಟಿಸೇಧೋ ಚ. ಜನಿಸ್ಮಾ ಊ, ಬುಕಾಗಮೋ, ‘‘ಮನಾನಂ ನಿಗ್ಗಹೀತ’’ನ್ತಿ (೫.೯೬) ನಸ್ಸ ನಿಗ್ಗಹೀತಂ, ‘‘ವಗ್ಗೇ ವಗ್ಗನ್ತೋ’’ತಿ (೧.೪೧) ನಿಗ್ಗಹೀತಸ್ಸ ಮೋ, ಜಾಯತಿ, ಜನೀಯತೀ ವಾ ಜಮ್ಬೂ=ರುಕ್ಖೋ. ಭಮಿಸ್ಸ ಅಮಲೋಪೋ, ಭಮತಿ ಕಮ್ಪತೀತಿ ಭೂ=ಭಮು. ಕರೋತಿಸ್ಮಾ ಊ, ತಸ್ಸ ಕನ್ಧುಞ ಚ, ‘‘ಪರರೂಪಮಯಕಾರೇ ಬ್ಯಞ್ಜನೇ’’ತಿ (೫.೯೫) ಧಾತ್ವನ್ತಸ್ಸ ಬ್ಯಞ್ಜನಸ್ಸ ಪರರೂಪತ್ತಂ, ರುಧಿರುಪ್ಪಾದಂ ಕರೋತೀತಿ ಕಕ್ಕನ್ಧೂ=ಬದರೀ. ಲಮ್ಬ-ಅವಸಂಸನೇ ¶ , ಆಪುಬ್ಬೋ, ಸಂಯೋಗಾದಿಲೋಪದೀಘರಸ್ಸಾ, ಆಲಮ್ಬತಿ ಅವಸಂಸತೀತಿ ಅಲಾಬೂ=ತುಮ್ಬಿ. ಸರ-ಗತಿ ಹಿಂಸಾಚಿನ್ತಾಸು, ಊಮ್ಹಿ ಅಭುಕ ಅಬುಕ ಚ, ಸರತಿ ಗಚ್ಛತೀತಿ ಸರಭೂ=ಏಕಾ ಮಹಾನದೀ. ಸರತಿ ಪಾಣೇ ಹಿಂಸತೀತಿ ಸರಬೂ=ಖುದ್ದಜನ್ತುಕವಿಸೇಸೋ. ಚಮಅದನೇ, ಚಮತಿ ಭಕ್ಖತಿ ನಿವಾಪನ್ತಿ ಚಮೂ=ಸೇನಾ. ತನ-ವಿತ್ಥಾರೇ, ತನೋತಿ ಸಂಸಾರದುಕ್ಖನ್ತಿ ತನು=ಸರೀರಂ, ಏವಮಞ್ಞೇಪಿ ಪಯೋಗತೋ ದಟ್ಠಬ್ಬಾ.

ತಪ-ಸನ್ತಾಪೇ, ಉಸ-ದಾಹೇ, ವಿಧ-ವೇಧನೇ, ಕುರ-ಸದ್ದೇ, ಪುಥ ಪಥ-ವಿತ್ಥಾರೇ, ಮುದ-ತೋಸೇ, ಏತೇಹಿ ಕು, ಹೋತಿ. ಕಕಾರೋನುಬನ್ಧೋ ‘‘ನ ತೇ ಕಾನುಬನ್ಧನಾಗಮೇಸೂ’’ತಿ (೫.೮೫) ಏಓನಮಭಾವತ್ಥೋ. ತಪ ಇತಿ ನಿದ್ದೇಸತೋವ ಅಸ್ಸ ಇತ್ತಂ, ತಾಪೀಯತೀತಿ ತಿಪು=ಲೋಹವಿಸೇಸೋ. ಉಸತಿ ದಾಹಂ ಕರೋತೀತಿ ಉಸು=ಸರೋ. ವೇಧತಿ ರಂಸೀಹಿ ತಿಮಿರನ್ತಿ ವಿಧು=ಚನ್ದೋ. ಕುರತಿ ಕಿಚ್ಚಾಕಿಚ್ಚಂ ವದತೀತಿ ಕುರು=ರಾಜಾ, ಕುರವೋ=ಜನಪದೋ. ಪುಥತಿ ಮಹನ್ಥಭಾವೇನ ಪತ್ಥಿರತೀತಿ ಪುಥು=ವಿತ್ಥಿಣ್ಣೋ, ಮೋದನಂ, ಮುದೀಯತೀತಿ ವಾ ಮುದು=ಅಥದ್ಧೋ.

ಸಿನ್ಧು ಆದಯೋ ಕುಪಚ್ಚಯನ್ತಾ ನಿಪಚ್ಚನ್ತೇ. ಸನ್ದ-ಪಸ್ಸವನೇ, ಅಸ್ಸ ಇತ್ತಂ, ಧೋಚಾನ್ತಾ ದೇಸೋ ನಿಪಾತನಾ, ಸನ್ದತಿ ಪಸ್ಸವತೀತಿ ಸಿನ್ಧು=ನದಿ, ವಹಿಸುಪನ್ತಸ್ಸ ದೀಘಾದಿಬತ್ತೇ, ಬಾಧಿಸ್ಸ ವಾನ್ತಹತ್ತೇ ಚ, ವಹನ್ತ್ಯನೇನಾತಿ ಬಾಹು, ಬಾಧತಿ ಉಪದ್ದವೇ ವಾರೇತೀ ತಿ ವಾ ಬಾಹು=ಭುಜೋ. ರಂಘ-ಗಮನೇ, ನಿಗ್ಗಹೀತಲೋಪೋ, ರಙ್ಘತಿ ಪವತ್ತಹಿ ರಾಜಧಮ್ಮೇತಿ ರಘು=ರಾಜಾ. ವಿದ-ಲಾಭೇ, ನಕಾರಾಗಮೋ, ವಸ್ಸ ಬೋ, ವಿನ್ದತ್ಯನೇನ ನನ್ದನನ್ತಿ ಬಿನ್ದು=ಕಣಿಕಾ. ಮನ-ಞಾಣೇ, ನಸ್ಸ ಧೋ, ಮಞ್ಞತಿ ಞಾಯತಿ ¶ ಮಧುರನ್ತಿ ಮಧು=ಮಧುಕರೀಹಿ ಕತಮಧು, ರಪ ಲಪ ಜಪ ಜಪ್ಪ-ವಚನೇ, ಅಸ್ಸಇತ್ತಂ, ರಪತಿ ಜಪ್ಪತಿ ಮನ್ತನ್ತೀ ರಿಪು=ಪಚ್ಚಾಮಿತ್ತೋ. ಸಸ-ಗತಿ ಹಿಂ ಸಾಪಾಣನೇಸು, ಅಸ್ಸ ಉತ್ತಂ, ಸಸತಿ ಜೀವತೀತಿ ಸುಸು=ಯುವಾ. ಅರ ಗಮನೇ, ಅಸ್ಸಉತ್ತ ಮೂತ್ತಞ್ಚ, ಅರತಿ ಮಹನ್ತಭಾವಂ ಗಚ್ಛತೀತಿ ಉರು=ಮಹಾ, ಅರತಿನೇನಾತಿ ಊರು-ಸತ್ಥಿ. ಖಣ-ಅವದಾರಣೇ, ಆ ಪುಬ್ಬೋ ಅನಲೋಪೋ, ಆಖನತೀತಿ ಆಖು=ಉನ್ದೂರೋ. ತರತರಣೇ, ತಸ್ಸ ಥೋ, ತರತೀತಿ ಥರು=ಖಗ್ಗಾವಯವೋ. ಲಂಘ-ಗತಿ ಸೋಸನೇಸು ಘಸ್ಸ ವಾ ಹತ್ತಂ, ನಿಗ್ಗಹೀತಲೋಪೋ ಚ, ಲಙ್ಘತಿ ಪವತ್ತತಿ ಲಘುಭಾವೇನಾತಿ ಲಘು ಲಹೂ ಏಕತ್ಥಾ, (ಭಂಜ-ಓಮದ್ದನೇ, ಪ-ಪುಬ್ಬೋ, ಜಸ್ಸ ಗತ್ತಂ, ಪಭಞ್ಜತಿ ವಿಸೇಸೇನಾತಿ ಪಭಙ್ಗು=ಭಙ್ಗುರೋ.) ಠಾ-ಗತಿನಿವತ್ತಿಯಂ, ಸುಪುಬ್ಬೋ, ಠಾತಿ ಪವತ್ತತಿ ಸುನ್ದರಭಾವೇನಾತಿ ಸುಟ್ಠು=ಸೋಭನಂ, ದುಪುಬ್ಬೋ ಠಾತಿ ಪವತ್ತತಿ ಅಸುನ್ದರಭಾವೇನಾತಿ ದುಟ್ಠು=ಅಸೋಭನಂ. ಏವಮಞ್ಞೇಪಿ ವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಾ.

ಕ್ರಿಯತ್ಥಾ ಬಹುಲಂ ಇ ಹೋತಿ, ಅಭ-ಖೇಪನೇ, ಅಸೀಯತಿ ಖಿಪೀಯತೀತಿ ಅಸಿ=ಖಗ್ಗೋ. ಕಸ-ವಿಲೇಖನೇ, ಕಸೀಯತೇ ಕಸಿ=ಕಸನಂ. ಮಸ-ಆಮಸನೇ, ಮಸೀಯತೀತಿ ಮಸಿ=ಮೇಳಾ. ಕು-ಸದ್ದೇ ಓ ಅವಾದೇಸಾ, ಕವತಿ ಕಥೇಭೀತಿ ಕವಿ=ಕಬ್ಬಕಾರೋ. ರುಸದ್ದೇ, ರವತಿ ಗಜ್ಜತೀತಿ ರವಿ=ಆದಿಚ್ಚೋ. ಸಪ್ಪ-ಗಮನೇ, ಸಪ್ಪತಿ ಪವತ್ತತೀತಿ ಸಪ್ಪಿ=ಘತಂ. ಗನ್ಥ-ಗನ್ಥನೇ, ‘‘ತ ಥ ನ ರಾನಂ ಟ ಠ ಣಲಾ’’ತಿ (೧.೨೫) ನಥಾನಂ ಣಠಾ, ಗನ್ಥೇತೀತಿ ಗಣ್ಠಿ=ಪಬ್ಬೋ, ಗಣ್ಠಿಚ. ರಾಜ-ದಿತ್ತಿಯಂ, ರಾಜತಿ ಪವತ್ತತೀತಿ ರಾಜಿ=ಪಾಳಿ. ಕಲ-ಸಙ್ಖ್ಯಾನೇ, ಕಲೀಯತಿ ಪರಿಮೀಯತೀತಿ ಕಲಿ=ಪಾಪಂ. ಬಲ-ಪಾಣನೇ, ಬಲನ್ತಿ ಜೀವನ್ತಿ ¶ ಅನೇನಾತಿ ಬಲಿ=ಕರೋ. ಧನ-ಸದ್ದೇ, ಧನತಿ ನದತೀತಿ ಧನಿ=ಸದ್ದೋ. ಅಚ್ಚ ಅಞ್ಚ-ಪೂಜಾಯಂ, ಅಚ್ಚೀಯತಿ ಪೂಜೀಯತೀತಿ ಅಚ್ಚಿ=ಜಾಲಾ. ವಲ ವಲ್ಲ-ಸಂವರಣೇ, ವಲನಂ ಸಂಕೋಚನಂ ವಲಿ=ಉದರಾದೀಸು ಪಲಿ, ವಲ್ಲೀಯನ್ತಿ ಸಂವರೀಯನ್ತಿ ಸತ್ತಾ ಏತಾಯಾತಿ ವಲ್ಲಿ=ಲತಾ. ವಿಮ್ಹಿ ವಲೀ ವಲ್ಲೀತಿಪಿ ಹೋತಿ, ಸೋಯೇವತ್ಥೋ, ಏವಮಞ್ಞೇಪಿ.

ದಧಿಆದಯೋ ಸದ್ದಾ ಇಪಚ್ಚಯನ್ತಾ ನಿಪಚ್ಚನ್ತೇ. ಧಾ-ಧಾರಣೇ, ದ್ವಿಭಾವೋ ನಿಪಾತನಾ, ಘತಮಾದಧಾತೀತಿ ದಧಿ=ಗೋರ ಸವಿಸೇಸೋ. ಅಂಹ-ಗಮನೇ, ನಿಗ್ಗಹೀತಲೋಪೋ, ಅಂಹತಿ ಗಚ್ಛತೀತಿ ಅಹಿ=ಸಪ್ಪೋ. ಕಮ್ಪ ಚಲನೇ, ಸಂಯೋಗಾದಿಲೋಪೋ, ಕಮ್ಪತಿ ಚಲತೀತಿ ಕಪಿ=ವಾನರೋ. ಮನ-ಞಾಣೇ, ಅಸ್ಸ ಉತ್ತಂ, ಮನತಿ ಜಾನಾತೀತಿ ಮುನಿ=ಸಮಣೋ. ನಸ್ಸ ಣತ್ತಂ, ಮನತಿ ಮಹಗ್ಘಭಾವಂ ಗಚ್ಛತೀತೀ ಮಣಿ=ರತನಂ. ಇಕ್ಖ ಚಕ್ಖ-ದಸ್ಸನೇ, ಇಸ್ಸ ಅತ್ತಂ ಇಕ್ಖತಿ ಅನೇನಾತಿ ಅಕ್ಖಿ=ನಯನಂ. ಕಮಪವಿಕ್ಖೇಪೇ, ಅಸ್ಸ ಇತ್ತಂ, ಕಮತಿ ಯಾತೀತಿ ಕಿಮಿ=ಖುದ್ದಜನ್ತುಕವಿಸೇಸೋ. ತರ ತರಣೇ, ತಿತ್ತಿರಾದೇಸೋ, ತುರಿತೋ ತರತಿ ಯಾತೀತಿ ತಿತ್ತಿರಿ=ಪಕ್ಖಿವಿಸೇಸೋ. ಕೀಳ-ವಿಹಾರೇ, ಈಸ್ಸ ಏತ್ತಂ, ಕೀಳನಂ ಕೇಳಿ=ಕೀಳಾ. ಉಸಿಸ್ಮಾ ಇಸ್ಸ ಖಲುಞ, ಉಸತಿ ದಹತೀ ಉಕ್ಖಲಿ=ಭಾಜನಂ, ಏವಮಞ್ಞೇಪಿ.

ಇವಣ್ಣುಪನ್ತೇಹಿ ಚ ಉವಣ್ಣುಪನ್ತೇಹಿ ಚ ಕ್ರಿಯತ್ಥೇಹಿ ಬಹುಲಂ ಕಿ ಹೋತಿ. ಕಕಾರೋ-ನುಬನ್ಧೋ, ಇಸ ಸಿಸ-ಇಚ್ಛಾಯಂ, ಸಿವಂ ಇಚ್ಛತೀತಿ ಇಸಿ=ತಪಸ್ಸೀ. ಗಿರ-ನಿಗಿರಣೇ, ಗಿರತಿ ಪಸವತಿ ಛವಿಮಂಸಸಾರಭೂತಂ ಭೇಸಜ್ಜಾದಿನ್ತಿ ಗಿರಿ=ಸೇಲೋ. ಸುಚ-ಸೋಚನೇ. ಸೋಚನಂ ¶ ಸುಚಿ=ಸೋಚೇಯ್ಯಂ, ರುಚ-ಅಭಿಲಾಸೇ ರುಚನ್ತಿ ಏತಾಯಾತಿ ರುಚಿ=ಆಭಿಲಾಸೋ, ಏವಮಞ್ಞೇಪಿ.

ವಪ-ಬೀಜನಿಕ್ಖೇಪೇ, ವರ-ವರಣಸಮ್ಭತ್ತೀಸು, ವಸ-ನಿವಾಸೇ, ರಸ-ಅಸ್ಸಾದನೇ, ನಭ-ಹಿಂಸಾಯಂ, ಹರ ಹರಣೇ, ಹನ ಹಿಂಸಾಯಂ, ಪಣ-ಬ್ಯವಹಾರಥುತಿಸು, ಏತೇಹಿ ಇಣ ಹೋತಿ. ವಪನ್ತಿ ಏತಾಯಾತಿ ವಾಪಿ=ಜಲಾಸಯೋ. ವಾರೇನ್ತಿ ಏತೇನಾತಿ ವಾರಿ=ಜಲಂ. ವಸನ್ತಿ ಏತಾಯಾತಿ ವಾಸಿ=ತಚ್ಛಕ ಭಣ್ಡಂ. ರಸೀಯತಿ ಅಸ್ಸಾದನವಸೇನ ಸಮೋ ಸರೀಯತೀತಿ ರಾಸಿ=ಸಮೂಹೋ. ನಭತಿ ಹಿಂಸತೀತಿ ನಾಭಿ=ಸರೀರಾವಯವೋ. ಹಾರೇತೀತಿ ಹಾರಿ=ಮನುಞ್ಞಂ. ‘‘ಹನಸ್ಸ ಘಾತೋ ಣಾನುಬನ್ಧೇ’’ (೫.೯೯) ತಿ ಹನಸ್ಸ ಘಾತೋ, ಹನನ್ತಿ ಏತೇನಾತಿ ಘಾತಿ=ಪಹರಣಂ, ಪಣತಿ ವೋಹರತೀತಿ ಪಾಣಿ, ಪಣತಿ ವೋಹರತಿ ಏತೇನಾತಿ ವಾ ಪಾಣಿ=ಕರೋ.

ಭೂ-ಸತ್ತಾಯಂ, ಅಮ ಗಮ-ಗಮನೇ ಏತೇಹಿ ಈಣ ಹೋತಿ ಭವಿಸ್ಸತಿ ಕಾಲೇ. ಭವಿಸ್ಸತೀತಿ ಭಾವೀ=ಭವಿಸ್ಸಮಾನೋ. ಗಮಿಸ್ಸತೀತಿ ಗಾಮೀ=ಗಮಿಸ್ಸಾಮಾನೋ.

ತನ್ದ-ಆಲಸಿಯೇ, ಲಕ್ಖ-ದಸ್ಸನಙ್ಕೇಸು, ಏತೇಹಿ ಈ ಹೋತಿ. ತನ್ದನಂ ತನ್ದೀ=ಆಲಸ್ಯಂ, ಲಕ್ಖೀಯನ್ತಿ ಸತ್ತಾ ಏತಾಯಾತಿ ಲಕ್ಖೀ=ಸಿರೀ.

ಗಮಿಸ್ಮಾ ¶ ರೋ ಹೋತಿ. ‘‘ರಾನುಬನ್ಧೇನ್ತಸರಾದಿಸ್ಸಾ’’ತಿ (೪.೧೩೨) ಅಮಲೋಪೋ, ಗಚ್ಛತೀತಿ ಗೋ=ಪಸು.

ಇ-ಅಜ್ಝೇನ ಗತೀಸು, ಭೀ-ಭಯೇ, ಕಾ ಗಾ-ಸದ್ದೇ, ಕರ-ಕರಣೇ, ಅರ-ಗಮನೇ, ಕುಕ ವಕ-ಆದಾನೇ, ಸಕ-ಸತ್ತಿಯಂ, ವಾ-ಗತಿಬನ್ಧನೇಸು, ಏತೇಹಿ ಕಪಚ್ಚಯೋ ಹೋತಿ. ಏತಿ ಪವತ್ತತೀತಿ ಏತೋ=ಅಸಹಾಯೋ. ಭಾಯನ್ತಿ ಏತಸ್ಮಾತಿ ಭೇಕೋ=ಮಣ್ಡೂಕೋ. ಕಾಯತಿ ಸದ್ದಂ ಕರೋತೀತಿ ಕಾಕೋ=ವಾಯಸೋ. ಕರೋತಿ ವಣ್ಣಕನ್ತಿ ಕಕ್ಕೋ=ವಣ್ಣವಿಸೇಸೋ, ಪಿಸಿತದಬ್ಬಞ್ಚ. ಅರತಿ ಯಾತೀತಿ ಅಕ್ಕೋ=ಸೂರೋ, ವಿಟಪಿವಿಸೇಸೋ ಚ. ವಕತಿ ಓದನಂ ಆದದಾತೀತಿ ವಕ್ಕಂ=ದೇಹಕೋಟ್ಠಾಸವಿಸೇಸೋ, ಸಕ್ಕತೀತಿ ಸಕ್ಕೋ-ದೇವಿನ್ದೋ, ಸಮತ್ಥೋ ಚ. ವಾತಿ ಬನ್ಧತಿ ಏತೇನಾತಿ ವಾಕೋ=ವಕ್ಕಲಂ.

ಞುಕಾದಯೋ ಕಪಚ್ಚಯನ್ತಾ ನಿಪಚ್ಚನ್ತೇ. ಊಹ-ವಿತಕ್ಕೇ, ಹಲೋಪೋ ನಿಪಾತನಾ ಊಹೀಯತಿ ವಿಚಿನೀಯತೀತಿ ಊಕಾ-ಓಕೋದನೀ. ಉನ್ದ ಕಿಲೇದನೇ, ಸಂಯೋಗಾದಿ ಲೋಪೋ, ಅಕ ಚ. ಉನ್ದತಿ ದ್ರವಂ ಕರೋತೀತಿ ಉದಕಂ=ಜಲಂ. ಭೀ-ಭಯೇ, ಏತ್ತಾಭಾವೋ, ಭಾಯನ್ತಿ ಏತಸ್ಮಾತಿ ಭೀಕೋ=ಭೀರು. ಸಕ-ಸತ್ತಿಯಂ, ಉಪನ್ತಸ್ಸಿ, ಸಕ್ಕೋತಿ ಧಾರೇತುನ್ತಿ ಸಿಕ್ಕಾ=ಉಪಕರಣವಿಸೇಸೋ. ಹಾ-ಚಾಗೇ, ಹೀಯತಿ ಸಾಧೂಹಿ ಜಹೀಯತೀತಿ ಹಾಕೋ=ಕೋಧೋ. ಸಮ್ಬ-ಮಣ್ಡನೇ, ಕಸ್ಸ ಉಞ ¶ , ಸಮ್ಬತಿ ಉದಕಂ ಮಣ್ಡೇತೀತಿ ಸಮ್ಬುಕೋ=ಜಲಜನ್ತುವಿಸೇಭೋ. ಪುಥ ಪಥ-ವಿತ್ಥಾರೇ, ಓತ್ತಾಭಾವೋ, ಕಸ್ಸ ಉಞ, ಪುಥತಿ ಪತ್ಥರತಿ ಅತ್ತನೋ ಬಾಲಭಾವನ್ತಿ ಪುಥುಕೋ=ಬಾಲೋ. ಸುಚ-ಸೋಕೇ, ಸೋಚನ್ತಿ ಏತೇನಾತಿ ಸುಕ್ಕಂ=ಸಮ್ಭವೋ, ಸೇತಞ್ಚ. ಚಿ-ಚಯೇ, ಉಪಪುಬ್ಬೋ, ಏತ್ತಾಭಾವೋ, ಉಪಚಿನನ್ತೀತಿ ಉಪಚಿಕಾ=ವಮ್ಮಿಕ ಕಾರಾ. ಕಮ್ಪ-ಚಲನೇ, ಕಮ್ಪಿಸ್ಸ ಪಂ, ಕಮ್ಪತಿ ಚಲತೀತಿ ಪಙ್ಕೋ=ಕದ್ದಮೋ. ಉಸ-ದಾಹೇ, ಉಸತೀತಿ ಉಕ್ಕಾ=ಜಾಲಾ. ಕಸ್ಸ ಮುಞ, ಉಸತಿ ದಹತೀಭಿ ಉಮ್ಮುಕಂ=ಅಲಾತಂ. ವಮ-ಉಗ್ಗಿರಣೇ, ಕಸ್ಸ ಮಿಞ, ವಮೀಯತೀತಿ ವಮ್ಮಿಕೋ=ಉಪಚಿಕಾಕತೋ ಚಯೋ, ಮಸ-ಆಮಸನೇ, ಸಸ್ಸ ತ್ಥಙ, ಮಸೀಯತಿ ಪೇಮೇನಾತಿ ಮತ್ಥಕಂ=ಸೀಸಂ, ಏವಮಞ್ಞೇಪಿ.

ಭೀ-ಭಯೇ ತೀಮಸ್ಮಾ ಆನಕೋ ಹೋತಿ. ಭಾಯನ್ತಿ ಏತಸ್ಮಾಕಿ ಭಯಾನಕೋ=ಭಯಜನಕೋ.

ಸಿಙ್ಘ-ಘಾಯನೇತೀಮಸ್ಮಾ ಆಣಿಕ ಆಟಕಾ ಹೋನ್ತಿ. ‘‘ಇತ್ಥಿಯಮತ್ವಾ’’ತಿ ೯೩.೨೬೦ ಆ, ಸಿಙ್ಘಯತಿ ಪಸ್ಸವತೀತಿ ಸಿಙ್ಘಾಣಿಕಾ=ನಾಸಾಸ್ಸವೋ. ಸಿಙ್ಘತಿ ಏಕೀಭಾವಂ ಯಾತೀತಿ ಸಿಙ್ಘಾಟಕಂ=ವೀಥಿಚತುಕ್ಕಂ.

ಕರ-ಕರಣೇ, ಸರ-ಗತಿಹಿಂಸಾಚಿನ್ತಾಸು, ನರ-ನಯೇ, ತರತರಣೇ, ವರ-ವರಣ ಸಮ್ಭತ್ತೀಸು, ಜನ-ಜನನೇ, ಕರ-ದಿತ್ತಿ ಗತಿಕನ್ತೀಸು, ಕಟ-ಮನ್ದನೇ, ಕುರ-ಸದ್ದೇ, ಥು-ಅಭಿತ್ಥವೇ, ಏವಮಾದೀಹಿ ಅಕೋ ¶ ಹೋತಿ. ಕರೀಯತೀತಿ ಕರಕೋ=ಕಮಣ್ಡಲು. ಕರೋತೀತಿ ಕರಕಾ=ವಸ್ಸೋಪಲಾ. ಸರತಿ ಉದಕಮೇತ್ಥಾತಿ ಸರಕೋ=ಪಾನಭಾಜನಂ. ನರನ್ತಿ ಪಾಪುಣನ್ತಿ ಸತ್ತಾ ಏತ್ಥಾತಿ ನರಕೋ=ನಿರಯೋ. ತರನ್ತ್ಯನೇನಾತಿ ತರಕೋ=ತರಣಂ. ವಾರೇತೀತಿವರಕೋ=ವರಣೋ, ಧಞ್ಞವಿಸೇಸೋ ಚ. ಜನೇತೀತಿ ಜನಕೋ=ಪಿತಾ. ಕನತಿ ದಿಬ್ಬತೀತಿ ಕನಕಂ=ಸುವಣ್ಣಂ. ಕಟತಿ ಮದ್ದತಿ ರಿಪವೋತಿ ಕಟಕಂ=ನಗರಂ. ಕುರತೀತಿ ಕೋರಕೋ=ಕಲಿಕಾ. ಥವೀಯತೀತಿ ಥವಕೋ-ಗುಚ್ಛೋ.

ಬಲ-ಪಾಣನೇ, ಪತ ಪಥ-ಗಮನೇ, ಏತೇಹಿ ಆಕೋ ಹೋತಿ. ಬಲತಿ ಜೀವತೀತಿ ಬಲಾಕಾ=ಪಕ್ಖಿವಿಸೇಸೋ. ಪತತಿ ಯಾತೀತಿ ಪತಾಕಾ=ಧಜೋ.

ಸಾಮಾಕಆದಯೋ ಆಕನ್ತಾ ನಿಪಚ್ಚನ್ತೇ. ಸಾ-ತನು ಕರಣಾವಸಾನೇಸು, ಸಾಸ್ಸ ಮುಕ, ಸಾತಿ ದೇಹಂ ತ ನುಂ ಕರೋತೀತಿ ಸಾಮಾಕೋ=ತಿಣಧಞ್ಞಂ. ಪಾ-ಪಾನೇ, ಇನಙ, ಪಿವತಿ ರತ್ತನ್ತಿ ಪಿನಾಕೋ=ಮಹಿಸ್ಸರಧನು. ಗು-ಸದ್ದೇ, ‘‘ಯುವಣ್ಣಾನ ಮಿಯಙುವಙ ಸರೇ’’ತಿ (೫.೧೩೬) ಉವಙ, ಗವತಿ ನದತಿ ಏತೇನಾತಿ ಗುವಕೋ=ಪೂಗಫಲಂ. ಅಟ ಪಟ-ಗಮನತ್ಥಾ, ಪಟತಿ ಯಾತೀತಿ ಪಟಾಕಾ=ವೇಜಯನ್ತೀ. ಸಲ ಪಿಲ ಪಲ ಹುಲ-ಗಮನತ್ಥಾ, ಸಲತಿ ಯಾತೀತಿ ಸಲಾಕಾ=ವೇಜ್ಜೋಪಕರಣದಬ್ಬಂ. ವಿದ-ಞಾಣೇ, ವಿದತಿ ಜಾನಾತೀತಿ ವಿದಾಕೋ=ವಿದ್ವಾ. ಪಣಬ್ಯವಹಾರಥುತೀಸು ಅಸ್ಸ ಇತ್ತಂ, ಊಕ ಚ, ಪಣೀಯತಿ ವೋಹರೀಯತೀತಿ ಪಿಞ್ಞಾಕೋ=ತಿಲಕಕ್ಕೋ, ಏವಮಞ್ಞೇಪಿ.

ವಿಚ್ಛಾ-ಗಮನೇ ¶ , ಅಲ=ಬನ್ಧನೇ, ಅಮ ಗಮ-ಗಮನೇ, ಮುಸ-ಥೇಯ್ಯೇ, ಏತೇಹಿ ಕಿಕೋ ಹೋತಿ. ವಿಚ್ಛತಿ ಯಾತೀತಿ ವಿಚ್ಛಿಕೋ=ಕೀಟೋ. ಅಲತಿ ಬನ್ಧತಿ ಏತೇನಾತಿ ಅಲಿಕಂ=ಅಸಚ್ಚಂ. ಗಚ್ಛತೀತಿ ಗಮಿಕೋ=ಗನ್ತಾ. ಮುಸಾತಿ ನಿದ್ದೇಸಾ ದೀಘೋ, ಮುಸತಿ ಥೇನೇತೀತಿ ಮೂಸಿಕೋ=ಉನ್ದೂರೋ.

ಕಿಂಕಣಿಕಾದಯೋ ಸದ್ದಾ ಕಿಕನ್ತಾ ನಿಪಚ್ಚನ್ತೇ. ಕಣಇತಿ ದಣ್ಡಕೋ ಧಾತು ಸದ್ದತ್ಥೋ, ಕಸ್ಸ ದ್ವಿತ್ತಂ, ಅಸ್ಸ ಇತ್ತಂ, ನಿಗ್ಗಹೀತಾಗಮೋ ಚ, ಕಣತಿ ಸದ್ದಂ ಕರೋತೀ ಕಿಂಕಣಿಕಾ=ಘಣ್ಡಿಕಾ. ಮುದ-ತೋಸೇ, ದಸ್ಸ ದ್ವಿತ್ತಂ, ಮುದನ್ತಿ ಏತಮಯಾತಿ ಮುದ್ದಿಕಾ=ಅಙ್ಗುಲಿಯಾವೇಟ್ಠನಂ, ಫಲವಿಸೇಸೋ ಅ. ಮಹೀಯತಿ ಪೂಜೀಯತೀತಿ ಮಹಿಕಾ=ಹಿಮಂ. ಕಲ-ಸಙ್ಖ್ಯಾನೇ, ಕಲೀಯತಿ ಪರಿಮೀತಯತೀತಿ ಕಲಿಕಾ=ಕೋರಕೋ. ಸಪ್ಪ-ಗಮನೇ, ಅಸ್ಸ ಇತ್ತಂ. ಸಪ್ಪತಿ ಗಚ್ಛತೀತಿ ಸಿಪ್ಪಿಕಾ=ಜಲಜನ್ತುವಿಸೇಸೋ, ಏವಮಞ್ಞೇಪಿ.

ಇಸ ಸಿಂಸ-ಇಚ್ಛಾಯಂ, ಇಚ್ಚಸ್ಮಾ ಕೀಕೋ ಹೋತಿ. ಇಚ್ಛೀಯತೀತಿ ಇಸೀಕಾ=ತೂಲನಿಸ್ಸಯೋ.

ಕಮ-ಇಚ್ಛಾಯಂ, ಪದ-ಗಮನೇ, ಏತೇಹಿ ಣುಕೋ ಹೋತಿ. ‘‘ಣಿಣಾಪೀನ’’ನ್ತಿ (೫.೧೬೦) ಯೋಗವಿಭಾಗಾ ಣಿಲೋಪೋ. ಕಾಮೇತೀತಿ ಕಾಮುಕೋ=ಕಾಮಯಿತಾ ¶ . ಪಜ್ಜತಿ ಯಾತಿ ಏತಾಯಾತಿ ಪಾದುಕಾ=ಪಾದೋಪಕರಣಂ.

ಮಣ್ಡ-ಭೂಸನೇ, ಸಲ-ಗಮನತ್ಥೋ ದಣ್ಡಕೋ ಧಾತು, ಏತೇಹಿ ಣೂಕೋ ಹೋತಿ. ಮಣ್ಡೇತಿ ಜಲಂ ಭೂಸೇತೀತಿ ಮಣ್ಡೂಕೋ=ಭೇಕೋ, ಸಲತಿ ಗೋಚರತ್ತ ಮುಪಯಾತೀತಿ ಸಾಲೂಕಂ=ಉಪ್ಪಲಕಣ್ಡೋ.

ಉಲೂಕಾದಯೋ ಸದ್ದಾ ಣೂಕನ್ತಾ ನಿಪಚ್ಚನ್ತೇ. ಉಲ-ಗವೇಸನೇ, ಓತ್ತಾಭಾವೋ ನಿಪಾತನಾ, ಉಲತಿ ಗವೇಸತೀತಿ ಉಲೂಕೋ=ಕೋಸಿಯೋ. ಮನ=ಞಾಣೇ, ನಸ್ಸ ಧತ್ತಂ, ಮಞ್ಞತೀತಿ ಮಧೂಕೋ=ರುಕ್ಖೋ. ಜಲ-ದಿತ್ತಿಯಂ, ಜಲತೀತಿ ಜಲೂಕಾ=ಲೋಹಿತಪೋ, ಏವಮಞ್ಞೇಪಿ.

ಕಸ-ವಿಲೇಖನೇತೀಮಸ್ಮಾ ಸಕೋ ಹೋತಿ. ಕಸತೀತಿ ಕಸ್ಸಕೋ=ಕಸಿಕಮ್ಮಕಾರೋ.

ಕರೋತಿಸ್ಮಾ ತಿಕೋ ಹೋತಿ. ಕರೋನ್ತಿ ಕೀಳಂ ಏತ್ಥಾತಿ ಕತ್ತಿಕೋ=ಬಾಹುಲೋ.

ಇಸ ಸಿಂಸ-ಇಚ್ಛಾಯಂ, ಇಚ್ಚಸ್ಮಾ ಠಕನ ಹೋತಿ. ಇಚ್ಛೀಯತೀತಿ ಇಟ್ಠಕಾ=ಮತ್ತಿಕಾವಿಕಾರೋ.

ಸಮ-ಉಪಸಮಖೇದೇಸು ¶ , ಏತಸ್ಮಾ ಖೋ ಹೋತಿ. ಸಮೇತಿ ಉಪಸಮೇತೀತಿ ಸಙ್ಖೋ=ಕಮ್ಬು.

ಮುಖ ಆದಯೋ ಖನ್ತಾ ನಿಪಚ್ಚನ್ತೇ. ಮು-ಬನ್ಧನೇ, ಓತ್ತಾಭಾವೋ ನಿಪಾತನಾ, ಮುನನ್ತಿ ಬನ್ಧನ್ತಿ ಏತೇನಾತಿ ಮುಖಂ=ಲಪನಂ. ಸಿ-ಸೇವಾಯಂ, ಏತ್ತಾ ಭಾವೋ ನಿಪಾತನಾ, ಸಯನ್ತಿ ಏತ್ಥ ಊಕಾ ಕುಸುಮ-ದಯೋ ಚಾತಿ ಸಿಖಾ=ಚೂಳಾ. ವಿಪುಬ್ಬಸ್ಸ ಸಿಸ್ಸ, ವಿಸತಿಸ್ಸ ವಾ, ವಿಸೇಸೇನ ಸಯನ್ತಿ ಏತ್ಥ, ಪವಿಸನ್ತೀತಿ ವಿಸಿಖಾ=ರಚ್ಛಾ. ಕನ-ದೀತ್ತಿ ಗತಿ ಕನ್ತೀಸು, ನಿಪುಬ್ಬೋ, ಅನಭಾಗಲೋಪೋ, ಕನತಿ ದಿಬ್ಬತೀತಿ ನಿಕ್ಖೋ=ಸುವಣ್ಣವಿಕಾರೋ. ಮಯಇತಿ ಗಮನತ್ಥೋ ದಣ್ಡಕೋ ಧಾತು, ಖಸ್ಸ ಊಞ, ಮಯತಿ ಯಾತೀತಿ ಮಯೂಖೋ-ಕಿರಣೋ. ಲೂ-ಛೇದನೇ, ಓತ್ಥಾಭಾವೋ, ಲುನಾತಿ ಛಿನ್ದತಿ ಸೋಭನ್ತಿ ಲೂಖೋ=ಅಸಿನಿದ್ಧೋ. ಅರ-ಗಮನೇ, ಅರನ್ತಿ ಯನ್ತಿ ಏತೇನಾತಿ ಅಕ್ಖೋ=ಸಕಟಾವಯವಾ, ಪಾಸಕೋ ಚ. ಯಸ-ಪಯತನೇ, ಯಸ್ಸತಿ ಪಯತತಿ ಬಲಿಮಾಹರಣತ್ಥಾಯಾತಿ ಯಕ್ಖೋ=ಅಮನುಸ್ಸೋ, ರುಹ-ಜನನೇ, ರುಹತಿ ಜಾಯತೀತಿ ರುಕ್ಖೋ=ಪಾದಪೋ, ಉಸ-ದಾಹೇ, ಉಸತಿ ದಹತಿ ಕಾಮಗ್ಗಿನಾತಿ ಉಕ್ಖೋ=ಬಲೀಬದ್ದೋ. ಸಹ-ಮರಿಸನೇ ‘ಹಲೋಪೋ, ಸಹತಿ ಅತ್ತನಿ ಕತಾಪರಾಧಂ ಖಮತೀತಿ ಸಖಾ=ಸಹಾಯೋ, ಏವಮಞ್ಞೇಪಿ.

ಅಜ ವಜ-ಗಮನೇ, ಮುದ-ತೋಸೇ, ಗದ-ವಚನೇ, ಅಮ ಗಮ-ಗಮನೇ, ಏತೇಹಿ ಗಕ ಹೋತಿ. ಅಜತಿ ಗಚ್ಛತಿ ಸೇಟ್ಠಭಾವನ್ತಿ ಅಗ್ಗೋ-ಸೇಟ್ಠೋ ¶ . ವಜತಿ ಸಮೂಹತ್ತಂ ಗಚ್ಛತೀತಿ ವಗ್ಗೋ=ಸಮೂಹೋ. ಮುದನ್ತಿ ಏತೇನಾತಿ ಮುಗ್ಗೋ=ಧಞ್ಞವಿಸೇಸೋ. ಗದತೀತಿ ಗಗ್ಗೋ=ಇಸಿ. ‘‘ಮನಾನಂ ನಿಗ್ಗಹೀತ’’ನ್ತಿ (೫.೯೬) ಮಸ್ಸ ನಿಗ್ಗಹೀತಂ, ಗಚ್ಛತೀತಿ ಗಙ್ಗಾ=ಸುರಾಪಗಾ.

ಸಿಙ್ಗಆದಯೋ ಸದ್ದಾ ಗಕಅನ್ತಾ ನಿಪಚ್ಚನ್ತೇ. ಸೀ-ಸಯೇ, ನಿಗ್ಗಹೀತಾಗಮೋ, ರಸ್ಸತ್ತಞ್ಚ, ಸಯತಿ ಪವತ್ತತಿ ಮತ್ಥಕೇತಿ ಸಿಙ್ಗಂ=ವಿಸಾಣಂ. ಫುರ-ಚಲನೇ, ಲಿಮುಙ, ಫುರತಿ ಚಲತೀತಿ ಪುಲಿಙ್ಗೋ=ಜಲಿತಙ್ಗಾ ರಾವಯವೋ. ಚಲ-ಕಮ್ಪನೇ, ಉಪುಬ್ಬೋ, ಚಲಸ್ಸ ಚಾಲಿಂ, ಉಚ್ಚಲತಿ ಕಮ್ಪತೀತಿ ಉಚ್ಚಾಲಿಙ್ಗೋ=ಸುಕ್ಕಕೀಟೋ, ಕಲ-ಸದ್ದೇ, ಇಮುಕ, ಕಲತಿ ಅಭಿನಾದಂ ಕರೋತಿ ಬಹುರಜ್ಜತಾಯಾ ತಿ ಕಲಿಙ್ಗೋ=ದಕ್ಖಿಣಾಪಥೋ. ಭಮ-ಅನವಟ್ಠಾನೇ, ಅಸ್ಸ ಇತ್ತಂ, ಭಮತೀತಿ ಭಿಙ್ಗೋ=ಭಮರೋ. ಪಟ ಅಟ-ಗಮನೇ, ಪಟಿಸ್ಸ ಅಮುಕ, ಅಕ ಚ. ಪಟತಿ ಪತನ್ತೋ ಗಚ್ಛತೀತಿ ಪಟಙ್ಗೋ, ಪಟಗೋ=ಸಲಭೋ, ಏವಮಞ್ಞೇಪಿ.

ಅಗ-ಕುಟಿಲಗಮನೇತೀಮಸ್ಮಾ ಗಿ ಹೋತಿ. ಅಗತಿ ಕುಟಿಲೋ ಹುತ್ವಾ ಗಚ್ಛತೀತಿ ಅಗ್ಗಿ=ಪಾವಕೋ.

ಯಾ-ಪಾಪುಣನೇ, ವಲ ವಲ್ಲ-ಸಂವರಣೇ, ಏತೇಹಿ ಗು ಹೋತಿ. ಯಾತೀತಿ ಯಾಗು=ಪೇಯ್ಯಾ. ವಲೀಯತಿ ಸಂವರೀಯತೀತಿ ವಗ್ಗು=ಮನುಞ್ಞೋ.

ಫೇಗ್ಗು ¶ ಆದಯೋ ಗುಅನ್ತಾ ನಿಪಚ್ಚನ್ತೇ. ಫಲ-ನಿಪ್ಫತ್ತಿಯಂ, ಅಸ್ಸ ಏತ್ತಂ, ಫಲತಿ ನಿಟ್ಠಾನಂ ಗಚ್ಛತೀತಿ ಫೇಗ್ಗು=ಅಸಾರೋ. ಭರ-ಭರಣೇ, ರಲೋಪೋ. ಭರತೀತಿ ಭಗು=ಇಸಿ. ಹಿ-ಗತೀಯಂ, ನಿಗ್ಗಹೀತಾಗಮೋ, ಹಿನೋ ತಿ ಪವತ್ತತೀತಿ ಹಿಙ್ಗು=ರಾಮಠಜಂ. ಕಮ-ಇಚ್ಛಾಯಂ, ಕಾಮೀಯತೀತಿ ಕಙ್ಗು=ಧಞ್ಞವಿಸೇಸೋ, ಏವಮಞ್ಞೇಪಿ.

ಜನ-ಜನನೇತೀಮಸ್ಮಾ ಘೋ ಹೋತಿ. ‘‘ಮನಾನಂ ನಿಗ್ಗಹೀತ’’ನ್ತಿ (೫.೯೬) ನಸ್ಸ ನಿಗ್ಗಹೀತಂ, ಜಾಯತಿ ಗಮನಮೇತಾಯಾತಿ ಜಙ್ಘಾ=ಪಾಣ್ಯಙ್ಗವಿಸೇಸೋ.

ಮೇಘಆದಯೋ ಘನ್ತಾ ನಿಪಚ್ಚನ್ತೇ. ಮಿಹ-ಸೇಚನೇ, ಹಲೋಪೋ, ಮೇಹತಿ ಸಿಞ್ಚತೀತಿ ಮೇಘೋ=ಅಮ್ಬುದೋ. ಮುಹ-ಮುಚ್ಛಾಯಂ, ಹಲೋಪೋ, ಮುಯ್ಹನ್ತಿ ಸತ್ತಾ ಏತ್ಥಾತಿ ಮೋಘೋ=ತುಚ್ಛೋ. ಸೀ-ಸಯೇ, ಏತ್ತಾಭಾವೋ, ಸೇತಿ ಲಹು ಹುತ್ವಾ ಪವತ್ತತೀತಿ ಸೀಘಂ=ಆಸು. ಅಹ-ಭಸ್ಮೀಕರಣೇ, ನಿಪುಬ್ಬೋ, ಹಲೋಪದೀಘಾ, ನಿದಹತೀತಿ ನಿದಾಘೋ=ಗಿಮ್ಹೋ. ಮಹೀಸ್ಸ ಹಲೋಪೋ, ಮಹೀಯತಿ ಪೂಜೀಯತೀತಿ ಮಘಾ=ನಕ್ಖತ್ತಂ, ಏವಮಞ್ಞೇಪಿ.

ಚು-ಚವನೇ, ಸರ-ಗತಿ ಹಿಂಸಾ ಚಿನ್ತಾಸು, ವರ-ವರಣ ಸಮ್ಭತ್ತೀಸು, ಏಯೇಹಿ ಚೋ ಹೋತಿ. ಚವತಿ ರುಕ್ಖಾತಿ ಚೋಚಂ=ಉಪಭುತ್ತಫಲ- ವಿಸೇಸೋ ¶ . ಸರತಿ ಆಯತಿಂ ದುಕ್ಖಂ ಹಿಂಸತೀತಿ ಸಚ್ಚಂ=ಅವಿತಥಂ. ವಾರೇತಿ ಸುಖನ್ತಿ ವಚ್ಚಂ=ಗೂಥೋ.

ಮರ-ಪಾಣಚಾಗೇ ತೀಮಸ್ಮಾ ಚುಈಚೀ ಹೋನ್ತಿ ಚೋ ಚ. ಮರಣಂ ಮಚ್ಚು=ಮರಣಂ. ಮಾರೇತಿ ಅನ್ಧಕಾರಂ ವಿನಾಸೇತೀತಿ ಮರೀಚಿ=ರಂಸಿ, ಮಿಗತಣ್ಹಿಕಾ ಚ. ಮರತೀತಿ ಮಚ್ಚೋ=ಸತ್ತೋ.

ಕುಸ-ಅಕ್ಕೋಸೇ, ಪಸ-ಬಾಧನೇ, ಏತೇಹಿ ಛಿಕ ಹೋತಿ. ಕುಸೀಯತಿ ಅಕ್ಕೋಸೀಯತೀತಿ ಕುಚ್ಛಿ=ಉದರಂ. ಪಸೀಯತಿ ಬಾಧೀಯತಿ ಏತ್ಥಾತಿ ಪಚ್ಛಿ=ಭಾಜನವಿಸೇಸೋ.

ಕಸ-ವಿಲೇಖನೇ, ಉಸ-ದಾಹೇ, ಏತೇಹಿ ಛುಕ ಹೋತಿ. ಕಸನ್ತಿ ವಿಲೇಖನ್ತಿ ಏತ್ಥಾತಿ ಕಚ್ಛು=ಪಾಮಂ. ಉಸತಿ ದಹತಿ ಸನ್ತಾಪನ್ತಿ ಉಚ್ಛು=ರಸಾಲೋ.

ಅಸ-ಖಿಪನೇ, ಮಸ-ಆಮಸನೇ, ವದ-ವಚನೇ, ಕುಚ-ಸಂಕೋಚನೇ, ಕಚ-ಬನ್ಧನೇ, ಏತೇಹಿ ಛೋ ಹೋತಿ. ಅಸತಿ ಛಿಪತೀತಿ ಅಚ್ಛೋ=ಭಲ್ಲೂಕೋ. ಮಸತಿ ಜಲನ್ತಿ ಮಚ್ಛೋ=ಮೀನೋ. ವದತೀತಿ ವಚ್ಛೋ=ನೇಲಕೋ. ಕುಚೀಯತಿ ಸಂಕೋಚೀಯತೀತಿ ಕೋಚ್ಛೋ=ಭದ್ದಪೀಟ್ಠಂ. ಕಚೀಯತಿ ಬನ್ಧೀಯತೀತಿ ಕಚ್ಛೋ=ತನುಪದೇಸೋ, ಅನೂಪೋ ಚ.

ಗುಚ್ಛಆದಯೋ ¶ ಛನ್ತಾ ನಿಪಚ್ಚನ್ತೇ. ಗುಪ-ಗೋಪನೇ, ಓತ್ತಾಭಾವೋ, ಗೋಪೀಯತೀತಿ ಗುಚ್ಛೋ=ಥವಕೋ. ತುಸ-ತುಟ್ಠಿಮ್ಹೀ, ತುಸನ್ತಿ ಏತೇನಾತಿ ತುಚ್ಛಂ=ಮುಸಾ. ಪುಸ-ಪೋಸನೇ, ಪೋಸನ್ತಿ ತನುಮನೇನಾತಿ ಪುಚ್ಛೋ=ವಾಲಧಿ, ಏವಮಞ್ಞೇಪಿ.

ಅರ-ಗಮನೇತೀಮಸ್ಮಾ ಜು ಹೋತಿ, ಅರಿಸ್ಸ ಉಟ ಚ. ಟಕಾರೋ ಸಬ್ಬಾದೇಸತ್ಥೋ, ಅರತಿ ಅಕುಟಿಲಭಾವೇನ ಪವತ್ತತೀತಿ ಉಜು=ಅವಙ್ಕೋ.

ರಜ್ಜುಆದಯೋ ಜುಅನ್ತಾ ನಿಪಚ್ಚನ್ತೇ. ರುಧ-ಆವರಣೇ, ಉಸ್ಸ ಅತ್ತಂ, ರುನ್ಧನ್ತಿ ಏತೇನಾತಿ ರುಜ್ಜು-ಯೋತ್ತಂ. ಮನ-ಞಾಣೇ, ಅಮಞ್ಞಿತ್ಥಾತಿ ಮಞ್ಜು=ಮಞ್ಜುಲಂ, ಏವಮಞ್ಞೇಪಿ.

ಗಿಧ-ಅಭಿಕಙ್ಖಾಯಮಿಚ್ಚಸ್ಮಾ ಝಕ ಹೋತಿ. ಗೇಧತೀತಿ ಗಿಜ್ಝೋ=ಪಕ್ಖಿವಿಸೇಸೋ.

ವಞ್ಚ್ಯಾದಯೋ ಝಕ ಅನ್ತಾ ನಿಪಚ್ಚನ್ತೇ. ವನ-ಯಾಚನೇ, ವನೋತಿ ಅತ್ತಾನಂ ಅನುಭವಿತುಂ ಯಾಚತೀತಿ ವಞ್ಝೋ=ಅಫಲರುಕ್ಖೋ, ವಞ್ಝಾ=ಅಪಸವಾ ಇತ್ಥೀ, ಅಸ್ಸ ಇತ್ತಂ ವಿಞ್ಝೋ=ಪಬ್ಬತೋ, ಸಂಜ-ಸಙ್ಗೇ, ನಿಗ್ಗಹೀತಲೋಪೋ, ಸಞ್ಜಿಯತೀತಿ ಸಜ್ಝಂ=ರಜತಂ, ಏವಮಞ್ಞೇಪಿ.

ಕಮ-ಇಚ್ಛಾಯಂ ¶ , ಯಜ-ದೇವಪೂಜಾಸಙ್ಗತಿಕರಣದಾನೇಸು, ಏತೇಹಿ ಞೋ ಹೋತಿ, ಮಸ್ಸ ನಿಗ್ಗಹೀತವಗ್ಗನ್ತಾ, ಕಾಮೀಯತೀತಿ ಕಞ್ಞಾ=ಕುಮಾರೀ. ಜಸ್ಸ ಪರರೂಪತ್ತಂ, ಯಜನ್ತ್ಯನೇನಾತಿ ಯಞ್ಞೋ=ಯಾಗೋ.

ಪುನಾತಿ ಪುಣತಿಸ್ಮಾ ವಾ ಞೋಓತ್ತಾಭಾವೋ ಚ ನಿಪಚ್ಚನ್ತೇ. ಪುನಾತಿ, ಪುಣತಿ ಸುನ್ದರತ್ತಂ ಕರೋತೀತಿ ವಾ ಪುಞ್ಞಂ=ಕುಸಲಂ.

ಅರ-ಗಮನೇ, ವಾ-ಚಾಗೇ, ಏತೇಹಿ ಅಞ್ಞೋ ಹೋತಿ, ಹಾಸ್ಸ ಹಿರಞ್ಚಾದೇಸೋ. ಅರೀಯತೇ ಗಮ್ಯತೇತಿ ಅರಞ್ಞಂ=ವನಂ. ಜಹಾತಿ ಸತ್ತಾನಂ ಹೀನತ್ತನ್ತಿ ಹಿರಞ್ಞಂ=ಧನಂ, ಸುವಣ್ಣಞ್ಚ.

ಕಿರ-ವಿಕಿರಣೇ, ತರ-ತರಣೇ, ಏತೇಹಿ, ಕೀಟೋ ಹೋತಿ. ಸೋಭೇತುಮೇತ್ಥ ರತನಾನಿ ವಿಕಿರೀಯನ್ತೀತಿ ಕಿರೀಟಂ=ಮಕುಟಂ. ತರಇತಿ ನಿದ್ದೇಸಾ ಅಸ್ಸ ಇತ್ತಂ, ತರನ್ತಿ ಯನ್ತಿ ಸುರೂಪತ್ತ ಮನೇನಾತಿ ತಿರೀಟಂ=ವೇಟ್ಠನಂ.

ಸಕ-ಸತ್ತಿಯಂ, ಕಸ-ಗಮನೇ, ಕರ-ಕರಣೇ, ಮಕ್ಕ ಇತಿ ಸುತ್ತಿಯೋ ಧಾತು, ದೇವ-ದೇವನೇ, ಕಮ-ಇಚ್ಛಾಯಂ, ಏವಮಾದಿಹಿ ಅಟೋ ಹೋತಿ. ಸಣ್ಣೋತಿ ಭಾರಂ ವಹಿತುನ್ತಿ ಸಕಟೋ=ಯಾನಂ. ಅಕಸಿ ನಿರೋಜತ್ತಂ ಅಗಮೀತಿ ಕಸಟಂ=ನಿರೋಜಂ. ಕರೋತಿ ಅಮನಾಪನ್ತಿ ಕರಟೋ=ಕಾಕೋ ¶ . ಮಕ್ಕತಿ ಚಲತೀತಿ ಮಕ್ಕಟೋ=ವಾನರೋ. ದೇವೀಯತಿ ಪೂಜೀಯತೀತಿ ದೇವಟೋ=ಇಸಿ. ಕಮತಿ ಇಚ್ಛತಿ ಆರೋಹತ್ಥನ್ತಿ ಕಮಟೋ=ವಾಮನೋ.

ಏತೇ ಸದ್ದಾ ನಿಪಚ್ಚನ್ತೇ. ಮಂಕಿಸ್ಮಾ ಉಟೋ, ನಿಗ್ಗಹೀತಲೋಪೋ ಚ, ಮಂಕೇತಿ ಸೋಭೇತೀತಿ ಮಕುಟಂ=ಕಿರೀಟಂ. ಅವತಿಸ್ಮಾ ಆಟಣ, ಅವ್ಯತೇ ಖಞ್ಞತೇತಿ ಆವಾಟೋ=ಕಾಸು. ಕು-ಸದ್ದೇತೀಮಸ್ಮಾ ಆಟೋ, ಓಅವಾದೇಸಾ ಯಥಾಯೋಗಂ, ಕವತಿ ರವತೀತಿ ಕವಾಟಂ=ದ್ವಾರಪಿಧಾನಂ. ಕುಕ ವಕ-ಆದಾನೇತೀಮಸ್ಮಾ ಕುಟಕ, ಕುಕತಿ ಗೋಚರಮಾದದಾತೀತಿ ಕುಕ್ಕುಟೋ=ತಮ್ಬಚೂಳೋ.

ಕಮ-ಇಚ್ಛಾಯಂ, ಉಸ-ದಾಹೇ, ಕುಸ-ಅಕ್ಕೋಸೇ, ಕಸ-ಗಮನೇ, ಏತೇಹಿಠೋ ಹೋತಿ, ನಿಗ್ಗಹೀತವಗ್ಗನ್ತಾ, ಓದನಾದೀನಿ ಕಾಮೇತೀತಿ ಕಣ್ಠೋ=ಗಲೋ. ಓಕ್ಕಪರರೂಪಾದೀನಿ, ಓದನಾದೀಸು ಉಣ್ಹೇನ ಉಸೀಯತೀ ತಿ ಓಟ್ಠೋ=ದನ್ತಚ್ಛದೋ, ಕರಭೋ ಚ. ಕುಸೀಯತಿ ಅಕ್ಕೋಸೀಯತೀತಿ ಕೋಟ್ಠೋ=ಧಞ್ಞನಿಲಯೋ. ಕಸತಿ ಯಾತಿ ವಿನಾಸನ್ತಿ ಕಟ್ಠಂ=ದಾರು.

ಕುಟ್ಠಆದಯೋ ಸದ್ದಾ ಠನ್ತಾ ನಿಪಚ್ಚನ್ತೇ. ಕುಸಿಸ್ಮಾ ಠೋ, ಓತ್ತಾಭಾವೋ ಚ, ಕುಸೀಯತಿ ಅಕ್ಕೋಸೀಯತೀತಿ ಕುಟ್ಠಂ=ಛವಿರೋಗೋ. ಕುಣ-ಸದ್ದೇ, ಪರರೂಪಾಭಾವೋ ಓತ್ತಾಭಾವೋ ಚ, ಕುಣತಿ ನದತೀತಿ ಕುಣ್ಠೋ=ಅತಿಖಿಣೋ, ಕುಣೀಯತಿ ಅಕ್ಕೋಸೀಯತೀತಿ ಕುಣ್ಠೋ= ಛಿನ್ನಹತ್ಥಪಾದಾದಿಕೋ ¶ . ದಂಸಿಸ್ಸ ದಾ, ದಂಸತಿ ಏತಾಯಾತಿ ದಾಠಾ=ದನ್ತವಿಸೇಸೋ. ಕಮಿಸ್ಸ ಅಕ ಚ. ಕಾಮೀಯಾತಿ ದೀನೇತೀತಿ ಕಮಠೋ=ಭಿಕ್ಖಾಭಾಜನಂ, ವಾಮನೋ, ಕುಮ್ಮೋ ಚ. ಫಸ್ಸಿಸ್ಸ ಫುಟೋ, ಫಸ್ಸೀಯತೀತಿ ಫುಟ್ಠೋ=ಫಸ್ಸೋ, ಏವಮಞ್ಞೇಪಿ.

ವರ-ವರಣೇ, ಕರ-ಕರಣೇ, ಏತೇಹಿ ಅಣ್ಡೋ ಹೋತಿ. ಅತ್ತನಿ ಪೇಫಂ ವಾರಯತೀತಿ ವರಣ್ಡೋ=ಮುಖರೋಗೋ. ಕರೀಯತೀತಿ ಕರಣ್ಡೋ=ಭಣ್ಡವಿಸೇಸೋ.

ಮಕಾರ ನಕಾರನ್ತೇಹಿ ಕ್ರಿಯತ್ಥೇಹಿ ಬಹುಲಂ ಡಪ್ಪಚ್ಚಯೋ ಹೋತಿ. ಸಮ-ಉಪಸಮೇ, ಸಮನಂ ಸಣ್ಡಂ=ಸಮೂಹೋ. ಕಮ-ಪದವಿಕ್ಖೇಪೇ, ಕಮತಿ ಯಾತೀತಿ ಕಣ್ಡೋ=ಸರೋ, ಪರಿಚ್ಛೇದೋ ಚ, ದಮ-ದಮನೇ, ದಮನ್ತ್ವ್ಯನೇನಾತಿ ದಣ್ಡೋ=ನಿಗ್ಗಹೋ. ಅಮ ಗಮ-ಗಮನೇ, ಅಮನ್ತಿ ಉಪ್ಪಜ್ಜನ್ತಿ ಏತ್ಥಾತಿ ಅಣ್ಡೋ=ಪಕ್ಖಿಪಸವೋ, ಕೋಸೋ ಚ. ಗಚ್ಛತಿ ಸೂನಭಾವನ್ತಿ ಗಣ್ಡೋ=ಬ್ಯಾಧಿ, ವದನೇಕದೇಸೋ ಚ. ರಮು-ಕೀಳಾಯಂ, ರಮನ್ತಿ ಏತ್ಥಾತಿ ರುಣ್ಡಾ=ವಿಧವಾ. ಮನ-ಞಾಣೇ, ಮಞ್ಞನ್ತಿ ಏತೇನಾತಿ ಮಣ್ಡೋ=ಓದನಾದಿನಿಸ್ಸಾವೋ. ಖನ ಖಣ=ಅವದಾರಣೇ, ಖಞ್ಞತೀತಿ ಖಣ್ಡೋ=ಉಚ್ಛುವಿಕಾರ ವಿಸೇಸೋ. ಲಮ-ಹಿಂಸಾಯಂ, ಲಮತಿ ಹಿಂಸತಿ ಸುಚಿಭಾವನ್ತಿ ಲಣ್ಡೋ=ವಚ್ಚಂ, ಏವಮಞ್ಞೇಪಿ.

ಕುಣ್ಡಆದಯೋ ಡನ್ತಾ ನಿಪಚ್ಚನ್ತೇ. ಕಮ ಮನ ತನಾನಂ ಅಸ್ಸ ಉತ್ತಂ, ಕಾಮೀಯತೀತಿ ಕುಣ್ಡಂ=ಭಾಜನಂ. ಮಞ್ಞತಿ ಹಿತಾಹಿತನ್ತಿ ಮುಣ್ಡೋ= ಛಿನ್ನಕೇಸೋ ¶ . ತನೋತಿ ಏತೇನಾತಿ ತುಣ್ಡಂ=ಲಪನಂ. ಈರ-ಖೇಪೇ, ಏರಂಆದೇಸೋ. ಈರತಿ ಕಮ್ಪತೀತಿ ಏರಣ್ಡೋ=ಬ್ಯಗ್ಘಪುಚ್ಛೋ, ಸಿ-ಸೇವಾಯಂ, ಸಿಸ್ಸ ಖಮುಕ, ಸುಗನ್ಧಂ ಸೇವತೀತಿ ಸಿಖಣ್ಡೋ=ಚೂಳಾ, ಏವಮಞ್ಞೇಪಿ.

೬೦. ತಿಜ ಕಸ ತಸ ದಕ್ಖಾ ಕಿಣೋ ಜಸ್ಸ ಖೋ ಚ.

ತಿಜ-ನಿಸಾನೇ, ಕಸ-ಗಮನೇ, ತಸ-ಪಿಪಾಸಾಯಂ, ದಕ್ಖ-ವುದ್ಧಿಯಂ, ಏತೇಹಿ ಕಿಣೋ ಹೋತಿ, ಜಸ್ಸ ಖೋ ಚ, ತೇಜಯಿತ್ಥಾತಿ ತಿಖಿಣಂ=ನಿಸಿತಂ. ಕಸತಿ ಪವತ್ತತೀತಿ ಕಸಿಣಂ=ಅಸೇಸಂ. ತಸನಂ ತಸಿಣಾ=ತಣ್ಹಾ. ದಕ್ಖತಿ ವುದ್ಧಿಂ ಗಚ್ಛತಿ ಏತಾಯಾತಿ ದಕ್ಖೀಣಾ=ಕುಸಲಂ.

ವೀ-ತನ್ತಸನ್ತಾನೇ, ಸಿ-ಸೇವಾಸಂ, ಸೂ-ಪಸ್ಸವನೇ, ದು-ಗಮನೇ, ಕೀ-ದಬ್ಬವಿನೀಮಯೇ, ಸಾ-ತನುಕರಣಾವಸಾನೇಸು, ಏವಮಾದೀಹಿ ಣಿ ಹೋತಿ. ವೀಯತೀತಿ ವೇಣಿ=ಕೇಸಕಲಾಪೋ. ಸೇವನಂ ಸೇಣಿ=ಸಜಾತೀನಂ ಕಾರೂನಂ ಸಮೂಹೋ. ನಿಪುಬ್ಬೋ, ನಿಸೇವೀಯತೀತಿ ನಿಸೇಣಿ=ಸೋಪಾನಂ. ಸವತಿ ಪಸ್ಸವತೀತಿ ಸೋಣಿ=ಕಟಿ. ದವತಿ ವಹತೀತಿ ದೋಣಿ=ಕಟ್ಠಮ್ಬುವಾಹನೀ, ನಾವಾ ಚ. ನದಾದಿಪಾಠಾ ವಿಮ್ಹಿ ಸೋಣೀ ದೋಣೀ ತಿಪಿ ಹೋತಿ. ಕಯನಂ, ಕೀಯತೇ ಏತಾಯಾತಿ ವಾ ಕೇಣಿ=ಕಯೋ ಸಾತಿ ದುಕ್ಖಂ ತನುಂ ಕರೋತೀತಿ ಸಾಣಿ=ತಿರೋಕರಣೀ, ಏವಮಞ್ಞೇಪಿ.

ಗಹ-ಉಪಾದಾನೇ, ಅರ-ಗಮನೇ, ಧರ-ಧಾರಣೇ, ಸರ-ಗತಿಯಿಂಸಾ ಚಿನ್ತಾಸು, ತರ-ತರಣೇ, ಏವಮಾದೀಹಿ ಅಣಿಪ್ಪಚ್ಚಯೋ ಹೋತಿ. ಗಣ್ಹಾತೀತಿ ಗಹಣಿ=ಅಸಿತಾದಿಪಾಚಕೋ ಅಗ್ಗಿ. ಅರೀಯತಿ ಗಮೀಯತೀತಿ ಅರಣಿ=ಅಗ್ಗಿಮನ್ಥನಕಟ್ಠಂ ¶ . ಧಾರೇತೀತಿ ಧರಣಿ=ಮಹೀ. ಸರೀಯತಿ ಗಮೀಯತೀತಿ ಭರಣಿ=ಮಗ್ಗೋ. ತರನ್ತ್ಯನೇನಾತಿ ತರಣಿ=ನಾವಾ, ಸೂರಿಯೋ ಚ.

ರೀ-ಪಸ್ಸವನೇ, ವೀ ವಾ-ಗಮನೇ, ಭಾ-ದಿತ್ತಿಯಂ, ಏತೇಹಿಣು ಹೋತಿ. ರೀಯತಿ ಪಸ್ಸವತೀತಿ ರೇಣು=ರಜೋ. ವೇತಿ ಪವತ್ತತೀತಿ ವೇಣು=ವೇಳು. ಭಾತಿ ದಿಬ್ಬತೀತಿ ಭಾಣು=ರಂಸಿ.

ಖಾಣುಆದಯೋ ಣುಅನ್ತಾ ನಿಪಚ್ಚನ್ತೇ. ಖಣ ಖನ-ಅವದಾರಣೇ, ಣಸ್ಸ ಆ, ಖಞ್ಞತಿ ಅವದಾರೀಯತೀತಿ ಖಾಣು=ಛಿನ್ನಸಾಖೋ ರುಕ್ಖೋ. ಜನ-ಜನನೇ, ನಸ್ಸ ವಾ ಆತ್ತಂ, ಜಾಯತಿ ಗಮನ ಮನೇನಾತಿ ಜಾಣು, ಜಣ್ಣು=ಜಙ್ಘೋರೂನಂ ಸನ್ಧಿ. ಹರ-ಹರಣೇ, ಏಕ, ಹರೀಯತೀತಿ ಹರೇಣು=ಗನ್ಧದಬ್ಬ, ಏವಮಞ್ಞೇಪಿ.

ಕು-ಸದ್ದೇ, ಸು-ಸವನೇ, ದು-ಗಮನೇ, ವರ-ವರಣೇ, ಕರ-ಕರಣೇ, ಪಣ-ಬ್ಯವಹಾರಥುತಿಸು, ತಾ-ಪಾಲನೇ, ಲೀ-ನಿಲೀಯನೇ, ಏವಮಾದೀಹಿ ಣೋ ಹೋತಿ. ಕವತಿ ನದತಿ ಏತ್ಥಾತಿ ಕೋಣೋ=ಅಸ್ಸಿ, ವೀಣಾದಿವಾದನದಣ್ಡೋ ಚ. ಸುಣೋತೀತಿ ಸೋಣೋ=ಸುನಖೋ, ನರೋ ಚ. ದವತಿ ಪವತ್ತತೀತಿ ದೋಣೋ=ಪರಿಮಾಣವಿಸೇಸೋ. ವಿರೂಪತ್ತ ವಾರೇತೀತಿ ವಣ್ಣೋ=ನೀಲಾದಿ. ಸವನಂ ಕರೋತೀತಿ ಕಣ್ಣೋ=ಸವನಂ. ಪಣೀಯತಿ ವೋಹರೀಯತೀತಿ ಪಣ್ಣೋ=ಪಲಾಸೋ. ಲಾಯತೀತಿ ತಾಣಂ=ರಕ್ಖಾ. ನಿಲೀಯನ್ತಿ ಏತ್ಥಾತಿ ಲೇಣಂ=ನಿಲೀಯನಟ್ಠಾನಂ.

ಸು-ಸವನೇ ¶ , ವೀ-ತನ್ತಸನ್ತಾನೇ, ಏತೇಹಿ ಣಕ ಹೋತಿ. ಸುಣೋತೀತಿ ಸುಣೋ=ಸುನಖೋ. ವೀಯತೀತಿ ವೀಣಾ=ವಲ್ಲಕೀ.

ತಿಣಆದಯೋ ಣಕನ್ತಾ ನಿಪಚ್ಚನ್ತೇ. ತಿಜ-ತೇಜನೇ, ಜಲೋಪೋ, ತೇಜೇತಿ ಏತೇನಾತಿ ತಿಣಂ=ಬೀರಣಾದಿ. ಲೀ ಲಿಹ ಸಾದ ಕ್ಲೇದಾನಂ ಲೋ ಲವಾ, ಲೀಯತಿ ರಸತೋ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಅಲ್ಲೀಯತೀತಿ ಲೋಣಂ ಲವಣಂ, ಲೇಹೀಯತೀತಿ ಲೋಣಂ ಲವಣಂ, ಸಾದೀಯತೀತಿ ಲೋಣಂ ಲವಣಂ, ಕ್ಲೇದಯತೀತಿ ಲೋಣಂ ಲವಣಂ, ಗಮಿಸ್ಸ ಓ, ಗಚ್ಛತೀತಿ ಗೋಣೋ=ಗೋ. ಹರ-ಹರಣೇ, ಣಸ್ಸಞ್ಜಿ, ಹರೀಯತೀತಿ ಹರಿಣೋ=ಮಿಗೋ. ಈರ-ಕಮ್ಪನೇ, ರಸ್ಸತ್ತಂ, ಣಸ್ಸ ಞಿಚ, ಅತ್ತನೋ ಲೂಖಭಾವೇ ಸಮ್ಪತ್ತೇ ಈರತಿ ಕಮ್ಪತೀತಿ ಇರಿಣಂ=ಊಸರಂ. ಥು-ಅಭಿತ್ಥವೇ, ದೀಘೋ, ಅಭಿತ್ಥವೀಯತೀತಿ ಥೂಣಂ=ನಗರಂ, ಥೂಣೋ=ಘರತ್ಥಮ್ಭೋ, ಏವಮಞ್ಞೇಪಿ.

ರವಣ ವರಣ ಪೂರಣಾ ದಯೋ ಅಣಪ್ಪಚ್ಚಯೇನ ಸಿದ್ಧಾ. ರವತೀತಿ ರವಣೋ=ಕೋಕಿಲೋ. ವಾರೇತೀತಿ ವರಣೋ=ಪಾಕಾರೋ. ಪೂರೀಯತೇ ಅನೇನಾತಿ ಪೂರಣೋ=ಪರಿಪೂರೀ.

ಪಾ-ರಕ್ಖಣೇ, ವಸ-ನಿವಾಸೇ, ಏತೇತಿ ಅತಿ ಹೋತಿ. ಪುಬ್ಬಸರಲೋಪೋ, ಪಾತಿ ರಕ್ಖತೀತಿ ಪತಿ=ಸಾಮೀ, ವಸನ್ತಿ ಏತ್ಥಾತಿ ವಸತಿ=ಗೇಹಂ.

ಧಾ-ಧಾರಣೇ ¶ , ಹಿ-ಗತಿಯಂ, ತನ-ವಿತ್ಥಾರೇ, ಜನ-ಜನನೇ, ಜರ-ವಯೋ-ಹಾನಿಯಂ, ಅಮ ಗಮ-ಗಮನೇ, ಸಚ-ಸಮವಾಯೇ, ಏತೇಹಿ ತು ಹೋತಿ. ಧಾರೇತೀತಿ ಧಾತು=ಗೇರುಕಾದಿ. ಹಿನೋತಿ ಪವತ್ತಾತಿ ಫಲಂ ಏತೇನಾತಿ ಹೇತು=ಕಾರಣಂ, ಸೇವೀಯತಿ ಜನೇಹೀತಿ ಸೇತು=ಬನ್ಧತಿ (ಪದ್ಧತಿ). ತಞ್ಞತೇತಿ ತನ್ತು=ಸುತ್ತಂ. ಜನೀಯತೇ ಕಮ್ಮಕಿಲೇಸೇಹೀತಿ ಜನ್ತು, ಜಾಯತಿ ಕಮ್ಮಕಿಲೇಹೀತಿ ವಾ ಜನ್ತು=ಸತ್ತೋ. ಜೀರತೀತಿ ಜತ್ತು=ಅಂಸಸನ್ಧಿ. ಗಚ್ಛತೀತಿ ಗನ್ತು=ಗಮಿಕೋ, ಸಚತಿ ಸಮೇತೀತಿ ಸತ್ತು=ಯವಾದಿಚುಣ್ಣಂ.

ಅರ-ಗಮನೇತೀಮಸ್ಮಾ ತು ಹೋತಿ, ಅರಿಸ್ಸ ಉಟ ಆದೇಸೋಚ. ಅರತಿ ಪವತ್ತತೀತಿ ಉತು=ಹೇಮನ್ತಾದಿ,

ಪಿತುಆದಯೋ ಸದ್ದಾ ತುಅನ್ತಾ ನಿಪಚ್ಚನ್ತೇ. ಪಾ-ರಕ್ಖಣೇ, ಆಸ್ಸ ಇತ್ತಂ, ಪಾತಿ ರಕ್ಖತೀತಿ ಪಿತಾ=ಜನಕೋ. ಪಾತಿಸ್ಸೇವಾದಿಸ್ಸ ಮೋ, ಪಾಯೇತೀತಿ ಮಾತಾ=ಜನನೀ. ಭಾ-ದಿತ್ತಿಯಂ, ಭಾತೀತಿ ಭಾತಾ=ಸೋದರಿಯೋ. ಧಾ-ಧಾರಣೇ, ಆಸ್ಸ ಈತ್ತಂ, ಧಾರೀಯತೀತಿ ಧೀತಾ=ಪುತ್ತೀ. ದುಹ-ಪಪೂರಣೇ, ಓತ್ತಾಭಾವೋ, ತುಸ್ಸ ಞ್ಛಿಚ. ದುಹತಿ ಪಸವೇ ಪಪೂರೇತೀತಿ ದುಹಿತಾ=ಪುತ್ತೀ. ಜನ-ಜನನೇ, ಅಸ್ಸ ಆತ್ತಂ, ಮಾ ಚಾನ್ತಾದೇಸೋ. ಪಪುತ್ತೇ ಜನೇತೀತಿ ಜಾಮಾತಾ=ದುಹಿತುಪತಿ. ನಹ-ಬನ್ಧನೇ, ನಹೀಯತಿ ಬನ್ಧೀಯತಿ ಪೇಮೇನಾತಿ ನತ್ತಾ-ಪಪುತ್ತೋ. ಹು-ಹವನೇ, ಹವತಿ ಪೂಜೇತೀತಿ ಹೋತಾ=ಯಞ್ಞಕೋ. ಪೂ-ಪವನೇ, ಪುನಾತಿ ¶ ಆಯತಿಂ ಭವಂ ಪವಿತ್ತಂ ಕರೋತೀತಿ ಪೋತಾ=ಸೋಯೇವ.

ಜನ-ಜನನೇ, ಕರ-ಕರಣೇ, ಏತೇಹಿ ರತು ಹೋತಿ, ರಕಾರೋ ಅನ್ತಸರಾದಿಲೋಪತ್ಥೋ. ಜಾಯತೀತಿ ಜತು=ಲಾಖಾ. ಕರೀಯತೀತಿ ಕತು=ಸಯೂಪೋ ಯಞ್ಞೋ.

ಸಕ-ಸತ್ತಿಯಮಿಚ್ಚಸ್ಮಾ ಉನ್ತೋ ಹೋತಿ. ಸಕ್ಕೋತೀತಿ ಸಕುನ್ತೋ=ಪಕ್ಖೀ.

ಕಪ-ಅಚ್ಛಾದನೇ ಇಚ್ಚಸ್ಮಾ ಓತೋ ಹೋತಿ. ಕಪತೀತಿ ಕಪೋತೋ=ಪಾರೇವತೋ. ಟೋ ತಸ್ಸ ವಾ ಹೋತಿ ಕಪೋಟೋ=ಸೋಯೇವ.

ವಸ-ನಿವಾಸೇ, ರುಹ-ಜನನೇ, ಭದ್ದ-ಕಲ್ಯಾಣೇ, ನನ್ದ-ಸಮಿದ್ಧಿಯಂ, ಜೀವ-ಪಾಣಧಾರಣೇ, ಏವಮಾದೀತಿ ಅನ್ತೋ ಹೋಹಿ. ವಸನ್ತಿ ಏತಸ್ಮಿಂ ಕಾಲೇ ಕೀಳಾಪಸುತಾತಿ ವಸನ್ತೋ=ಉತು. ರುಹತಿ ಜಾಯತೀತಿ ರುಹನ್ತೋ=ರುಕ್ಖೋ, ಏವಂನಾಮಕೋ ಮಿಗರಾಜಾ ಚ. ಭದ್ದಿಸ್ಸ ಸಂಯೋಗಾದಿಲೋಪೋ, ಭಜತಿ ಕಲ್ಯಾಣಧಮ್ಮನ್ತಿ ಭದನ್ತೋ=ಪಬ್ಬಜಿತೋ. ನನ್ದತಿ ಏತಾಯಾತಿ ನನ್ದನ್ತೀ=ಸಖೀ, ನದಾದಿಪಾಠಾ ವೀ, ಏವಮುಪರಿ ಚ. ಜೀವನ್ತಿ ಏತಾ- ಯಾತಿ ¶ ಜೀವನ್ತೀ=ಓಸಧಿ. ಸವತೀತಿ ಸವನ್ತೀ=ನದೀ. ರೋದಾಪೇತೀತಿ ರೋದನ್ತೀ=ಓಸಧಿ. ಅವತಿ ರಕ್ಖತೀತಿ ಅವನ್ತೀ=ಜನಪದೋ.

ಹಿ-ಗತಿಯ, ಸೀ-ಸಯೇ, ಏತೇಹಿ ಅನ್ತೋ ಹೋತಿ ಮುಕ ಚ. ಕಕಾರೋ ಅನ್ತಾವಯವತ್ಥೋ, ಹಿಮಂ ಹಿನೋತಿ ಪವತ್ತತಿ ಏತಸ್ಮಿನ್ತಿ ಹೇಮನ್ತೋ=ಉತು, ಸಯನ್ತಿ ಏತ್ಥ ಊಕಾ ಕುಸುಮಾದಯೋ ಚಾತಿ ಸೀಮನ್ತೋ=ಕೇಸಮಗ್ಗೋ.

ಹರ-ಹರಣೇ, ರುಹ-ಜನನೇ, ಕುಲ-ಪತ್ಥಾರೇ, ಏತೇತಿ ಇತೋ ಹೋತಿ. ಅತ್ತನೋ ಸಿನೇಹಂ ಹರತೀತಿ ಹರಿತೋ=ವಣ್ಣವಿಸೇಸೋ. ರುಹತೀತಿ ರೋಹಿತೋ=ಮಚ್ಛವಿಸೇಸೋ. ರುಹತಿ ಸರೀರೇ ಬ್ಯಾಪನವಸೇನಾತಿ ರೋಹಿತಂ, ರಸ್ಸ ಲತ್ತೇ ಲೋಹಿತಂ=ರುಧಿರಂ. ಅತ್ತನೋ ಗುಣಂ ಕುಲತಿ ಪತ್ಥರತೀತಿ ಕೋಲಿತೋ=ದುತಿಯಗ್ಗಸಾವಕೋ, ಏವಂ ನಾಮಕೋ ಮರು ಚ.

ಭರ ರಂಜ ಯಜ ಪಚ ಏವಮಾದೀಹಿ ಅತೋ ಹೋತಿ. ಭರತೀತಿ ಭರತೋ=ನಟೋ. ನಿಗ್ಗಹೀತಲೋಪೋ, ರಞ್ಜನ್ತಿ ಏತ್ಥಾಹಿ ರಜತಂ=ಸಜ್ಝಂ. ಯಜಿತಬ್ಬೋತಿ ಯಜತೋ=ಅಗ್ಗಿ. ಪಚತೀತಿ ಪಚತೋ=ಸೂಪಕಾರೋ.

ಕಿರ-ವಿಕಿರಣೇ, ಅಲ-ಬನ್ಧನೇ, ಚಿಲ-ವಸನೇ, ಏವಮಾದೀಹಿ ಆತಕ ಹೋತಿ, ಕಿರತೀತಿ ಕಿರಾತೋ=ಸವರೋ, ರಸ್ಸ ಲಕ್ಕೇ ಕಿ- ಲಾತೋ=ಸೋವ ¶ . ಅಲತೀತಿ ಅಲಾತಂ=ಉಮ್ಮುಕಂ. ಚಿಲತೀತಿ ಚಿಲಾತೋ=ಮಲಚ್ಛಜಾತಿ.

ಅಮ ಮಾ ವರ ಕಲಾದೀಹಿ ಅತ್ತೋ ಹೋತಿ. ಅಮತಿ ಕಾಲನ್ತರಂ ಪವತ್ತತೀತಿ ಅಮತ್ತಂ=ಭಾಜನಂ. ಪುಬ್ಬಸರಲೋಪೋ, ಮಾನಂ ಮತ್ತಂ=ಪಮಾಣಂ ಪರಿಚ್ಛೇದೋ ಚ. ವರನ್ತುನೇನಾತಿ ವರತ್ತಾ=ಯೋತ್ತಂ. ಕಲತಿ ಪರಿಚ್ಛಿನ್ದತೀತಿ ಕಲತ್ತಂ=ಭರಿಯಾ.

ವಾ-ಗಮನೇ, ತಾ-ಪಾಲನೇ, ತನ-ವಿತ್ಥಾರೇ, ದಮ-ಉಪಸಮೇ, ಅ-ಮಗಮನೇ, ಸಿ-ಸೇವಾಯಂ, ಸು-ಸವನೇ, ಪೂ ಪವನೇ, ಗುಪ-ಗೋವನೇ, ಯುಜ-ಸಂಯಮೇ, ಗಹ-ಉಪಾದಾನೇ, ಅತ-ಸಾತಚ್ಚಗಮಾನ, ಖಿಪ-ಪೇರಣೇ, ಏವಮಾದೀಹಿ ತೋ ಹೋತಿ. ವಾಯತೀತಿ ವಾತೋ=ವಾಯು. ತಾಯತೀತಿ ತಾತೋ=ಪಿತಾ. ತನುತೇತಿ ತನ್ತಂ=ತನ್ತವೋ. ದಮತೀತಿ ಅನ್ತೋ=ದಸನೋ. ಅಮತಿ ಯಾತೀತಿ ಅನ್ತೋ=ಓಸಾನಂ, ಕೋಟ್ಠಾಸಸಮೀಪಾವಯವಾ ಚ. ಸೇವೀಯತೀತಿ ಸೇತೋ=ಧವಲೋ. ಸುಣನ್ತುನೇನಾತಿ ಸೋತಂ=ಸವನಂ. ಸವತೀತಿ ಸೋತೋ=ಜಲಪ್ಪವಾಹೋ. ಪುನೀಯತೀತಿ ಪೋತೋ=ಬಾಲೋ. ಗೋಪೀಯತೀತಿ ಗೋತ್ಥಂ=ಕಲಾದಿ. ಯೋಜನ್ತ್ಯನೇನಾತಿ ಯೋತ್ತಂ=ರಜ್ಜು. ಮಮಾಯನ್ತೇಹಿ ಗಯ್ಹತೀತಿ ಗತ್ತಂ=ಸರೀರಂ. ಅಬಾಧಂ ನಿರನ್ತರಂ ಅತತಿ ಪವತ್ತತೀತಿ ಅತ್ತಾ=ಮನಾದಿ. ಖಿಪೀಯತಿ ಏತ್ಥಾತಿ ಖೇತ್ತಂ=ಕೇದಾರಂ.

ಗರ ಘರ-ಸೇಚನೇ, ಸಿ-ಸೇವಾಯಂ, ದೂ-ಪರಿತಾಪನೇ, ಮಿದ-ಸಿನೇಹೇ, ಚಿತ-ಸಞ್ಚೇತನೇ, ಪುಸ-ಪೋಸನೇ, ವಿದ-ಲಾಭೇ, ಏವಮಾದೀಹಿ ತಕ ¶ ೪ ಹೋತಿ, ಘರತಿ ಸಿಞ್ಚತೀತಿ ಘತಂ=ಸಪ್ಪಿ. ಸೇವೀಯತೀತಿ ಸಿತೋ=ಸೇತೋ. ದುಬ್ಬಚತ್ತಾ ದೂಯತಿ ಪರಿತಾಪೇತೀತಿ ದೂತೋ=ಪೇಸರಕಾರೋ. ಮಿಜ್ಜತಿ ಸಿನೇಹತೀತಿ ಮಿತ್ತೋ=ಸುಹದಯೋ. ಚಿನ್ತೇತೀತಿ ಚಿತ್ತಂ=ವಿಞ್ಞಾಣಂ ಚಿತ್ತಕಮ್ಮಾದಿ ಚ. ಪೋಸೀಯತೀತಿ ಪುತ್ತೋ=ಅತ್ತಜೋ. ವಿನ್ದನ್ತಿ ಪೀತಿ ಮನೇನಾತಿ ವಿತ್ತಂ=ಧನಂ. ವರ-ವರಣಸಮ್ಭತ್ತೀಸು, ವರಣಂ ವತ್ತಂ=ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಾದಿ.

ನೇತ್ತಆದಯೋ ತಕ ಪರಾ ನಿಪಚ್ಚನ್ತೇ. ನೀ-ಪಾಪನೇ, ಏತ್ತಂ, ತುಕ ಚ ನಿಪಾತನಾ. ನಯತಿ ಪಾಪೇತೀತಿ ನೇತ್ತಂ=ನಯನಂ, ನೇತಾ ಚ. ಕರ-ಕರ-ಣೇ, ಅಸ್ಸು, ಕರಣಂ ಕುತ್ತಂ=ಕಿರಿಯಾ. ಕಮಿಸ್ಸ ಅಸ್ಸು, ಕಮತಿ ಯಾತೀತಿ ಕುನ್ತೋ=ಆವುಧವಿಸೇಸೋ. ರಮ-ಕೀಳಾಯಂ, ಸುಪುಬ್ಬೋ, ಸುಸ್ಸನಿಚ್ಚಂ ದೀಘೋ. ಸುಟ್ಠು ರಮಣಂ, ಸುಟ್ಠು ರಮತೀತಿ ವಾ ಸೂರತೋ=ಸುಖಸಂವಾಸೋ. ಮಿಹಿಸ್ಸಇಸ್ಸು, ಮಿಹತಿ ಸಿಞ್ಚತೀತಿ ಮುತ್ತಂ=ಪಸ್ಸಾವೋ. ಪಾಲ=ರಕ್ಖಣೇ ಆಸ್ಸ ರಸ್ಸತ್ತಂ, ಞಿಚ. ಪಾಲೀಯತೀತಿ ಪಲಿತಂ=ಕೇಸಲೋಮಾನಂ ಜರಾಯ ಕತಂ ಸೇತತ್ತಂ, ಸದ್ಧಾದಿತ್ತಾ ಅಕಾರೇ ತಂ ಯಸ್ಸ ಅತ್ಥಿ ಸೋ ಪಲಿತೋ=ಪುಮಾ, ಪಲಿತಾ=ಇತ್ಥೀ. ಮ್ಹಿಸ್ಸ ಸಿ, ಮಿಹಿ ಚ, ಮ್ಹಯನಂ ಸಿತಂ=ಮನ್ದಹಸಿತಂ, ಮ್ಹಯನಂ ಮಿಹಿತಂ=ತದೇವ, ಕುಸ-ಅಕ್ಕೋಸೇ ತಸ್ಸ ಈಞ, ಕುಸೀಯತಿ ಅಕ್ಕೋಸೀಯತೀತಿ ಕುಸೀತೋ=ಅಲಸೋ, ಸಿ=ಬನ್ಧನೇ, ದೀಘೋ, ಸೇನ್ತಿ ಬನ್ಧನ್ತಿ ಘರಾವಾಸಂ ಏತಾಯಾತಿ ಸೀತಾ=ನಙ್ಗಲಲೇಖಾ, ಏವಮಞ್ಞೇಪಿ.

ಸಮ-ಉಪಸಮೇ ¶ , ದರ-ದರಣೇ, ದಮ-ಉಪಸಮೇ, ಕಿಲಮ ಕ್ಲಮ-ಗೇಲಞ್ಞೇ, ಸಪ-ಅಕ್ಕೋಸೇ, ವಸ-ನಿವಾಸೇ, ಆಪುಬ್ಬೋ, ಏವಮಾದೀಹಿ ಅಥೋ ಹೋತಿ. ಸಮೇತೀತಿ ಸಮಥೋ=ಸಮಾಧಿ. ದರಣಂ ದರಥೋ=ಪೀಳಾ. ದಮನಂ ದಮಥೋ=ದಮೋ. ಕಿಲಮನಂ ಕಿಲಮಥೋ=ಪರಿಸ್ಸಮೋ. ಸಪನಂ ಸಪಥೋ=ಸಚ್ಚಕರಣಂ. ಆವಸನ್ತಿ ಏತ್ಥಾತಿ ಆವಸಥೋ=ಘರಂ.

ಉಪಪುಬ್ಬಾ ವಸತಿಸ್ಮಾ ಅಥೋ ಹೋತಿ, ವಸ್ಸ ಓಟ ಚಾದೇಸೋ. ಉಪವಸನ್ತಿ ಏತ್ಥಾತಿ ಉಪೋಸಥೋ=ತಿಥಿವಿಸೇಸೋ, ನವಮಹತ್ಥಿ ಕುಲಞ್ಚ.

ರಮತಿಸ್ಮಾ ಥಕ ಹೋತಿ, ಕಾನುಬನ್ಧಕರಣಸಾಮತ್ಥಿಯಾ ಅತ ಕಾರಾದೋಪಿ ಮಲೋಪೋ. ರಮನ್ತಿ ಕೀಳನ್ತಿ ಏತೇನಾತಿ ರಥೋ=ಸನ್ದನೋ.

ತಿತ್ಥಆದಯೋ ಥಕಪರಾ ನಿಪಚ್ಚನ್ತೇ. ತರ-ತರಣೇ, ಅಸ್ಸ ಇತ್ತಂ, ಪರರೂಪಾದಿ, ತರನ್ತ್ಯನೇನಾತಿ ತಿತ್ಥಂ=ನಜ್ಜಾದಿಂ ಯೇನಾವತರನ್ತಿ ತಂ. ಸಿಚ-ರಕ್ಖಣೇ, ಸೇಚತೀತಿ ಸಿತ್ತಂ=ಮಧುಚ್ಛಿಟ್ಠಂ. ಹಸ-ಹಸನೇ, ಹಸನ್ತ್ಯನೇನಾತಿ ಹತ್ಥೋ=ಕರೋ, ನಕ್ಖತ್ತಾಞ್ಚ. ಗಾಯತೀತಿ ಗಾಥಾ=ಪಜ್ಜವಿಸೇಸೋ. ಅರನ್ತಿ ಪವತ್ತನ್ತ್ಯನೇನಾತಿ ಅತ್ಥೋ=ಧನಂ. ರೋಗಂ ತುದತಿ ಪೀಳೇತೀತಿ ತುತ್ಥಂ=ಓಸಧಂ. ಯು-ಮಿಸ್ಸನೇ, ದೀಘೋ, ಯವತೀತಿ ಯೂ- ಥೋ=ಸಜಾತಿಕಾನಂ ¶ ತಿರಚ್ಛಾನಾನಂಸಮೂಹೋ. ಗುಪ-ಗೋಪನೇ, ದೀಘೋ, ಪಲೋಪೋ, ಪಟಿಕೂಲತ್ತಾ ಗೋಪೀಯತೀತಿ ಗೂಥೋ=ವಚ್ಚಂ, ಏವಮಞ್ಞೇಪಿ.

ವಸ-ನಿವಾಸೇ, ಮಸ-ಆಮಸನೇ, ಕುಸ-ಅಕ್ಕೋಸೇ, ಏತೇಹಿ ಥು ಹೋತಿ. ವಸನ್ತಿ ಏತ್ಥಾತಿ ವತ್ಥು=ಪದತ್ಥೋ. ದಧಿಂ ಆಮಸತೀತಿ ಮತ್ಥು=ದಧಿಮಣ್ಡೋ. ಕುಸೀಯತಿ ಅಕ್ಕೋಸೀಯತಿ ಭೇರ ವನಾದತ್ತಾತಿ ಕೋತ್ಥು=ಸಿಗಾಲೋ.

ಸಕ-ಸತ್ತಿಯಂ, ವಸ-ನಿವಾಸೇ, ಏತೇಹಿ ಥಿ ಹೋತಿ. ಸಕ್ಕೋತಿ ಗನ್ತುಮನೇನಾತಿ ಸತ್ಥಿ=ಊರು. ವಸೀಯತಿ ಅಚ್ಛಾದೀಯತೀತಿ ವತ್ಥಿ=ನಾಭಿಯಾ ಅಧೋ.

ವೀ ವಾ-ಗಮನೇತೀಮಸ್ಮಾ ಥಿಕ ಹೋತಿ. ವೀಯನ್ತಿ ಗಚ್ಛನ್ತಿ ಏತಾಯಾತಿ ವೀಥಿ=ಆವಲಿ.

ಸಾರಿಸ್ಮಾ ಣ್ಯನ್ತಾ ರಥಿ ಹೋತಿ. ಸಾರೇತೀತಿ ಸಾರಥಿ=ರಥ-ವಾಹೋ.

ತಾ-ಪಾಲನೇ, ಅತ-ಸಾತಚ್ಚಗಮನೇ, ಏತೇಹಿ ಇಥಿ ಹೋತಿ. ತಾಯತಿ ಪಾಲೇತೀತಿ ತಿಥಿ=ಪಟಿಪದಾದಿ, ಅತತಿ ಗಚ್ಛತೀತಿ ಅತಿಥಿ=ಅಬ್ಭಾಗತೋ.

ಇಸತಿಸ್ಮಾ ¶ ಥೀ ಹೋತಿ. ಇಚ್ಛತಿ ಇಚ್ಛೀಯತೀತಿ ವಾ ಇತ್ಥೀ=ನಾರೀ.

೯೫. ರುದ ಖುದ ಮುದ ಮದ ಛಿದ ಸೂದ ಸಪ ಕಮಾ ದಕ.

ಏತೇಹಿ ದಕ ಹೋತಿ. ರುದತೀತಿ ರುದ್ದೋ=ಉಮಾಪತಿ. ರಸ್ಸ ಲತ್ತೇ ಲುದ್ದೋ=ನೇಸಾದೋ. ಖುದತಿ ಅಸಹತೀತಿ ಖುದ್ದೋ=ನೀಚೋ. ಮೋದನ್ತಿ ಏತಾಯಾತಿ ಮುದ್ದಾ=ಸಕ್ಖರಮಙ್ಗುಲಿಯಂ. ಮಜ್ಜನ್ತಿ ಅಸ್ಮಿನ್ತಿ ಮದ್ದೋ=ಜನಪದೋ. ಛಿಜ್ಜತೀತಿ ಛಿದ್ದಂ=ರನ್ಧಂ. ಊಸ್ಸ ರಸ್ಸತ್ತಂ, ಸೂದತಿ ಸಾಮಿಕೇಹಿ ಭತಿಂ ಪಕ್ಖರತೀತಿ ಸುದ್ದೋ=ವಸಲೋ. ಸಪನ್ತುನೇನಾತಿ ಸದ್ದೋ=ಸೋತವಿಸಯೋ. ಕಾಮೀಯತೀತಿ ಕನ್ದೋ=ಮೂಲವಿಸೇಸೋ.

ಕುನ್ದಆದಯೋ ದಕಅನ್ತಾ ನಿಪಚ್ಚನ್ತೇ. ಕಮಿಸ್ಸ ಅಸ್ಸು, ಕಾಮೀಯತೀತಿ ಕುನ್ದೋ=ಪುಪ್ಫವಿಧಸಸೋ, ಮಣಿಸ್ಸ ಮನ, ಮಞ್ಞತೇತಿ ಮನ್ದೋ=ಜಳೋ. ವುಣಾತಿಸ್ಸ ಬುನ, ವುಣೀಯತಿ ಸಂವರೀಯತೀತಿ ಬುನ್ದೋ=ಮೂಲಪ್ಪದೇಸೋ. ನಿನ್ದ-ಗರಹಾಯಂ, ನಲೋಪೋ, ನಿನ್ದೀಯತೀತಿ ನಿದ್ದಾ=ಸೋಪ್ಪಂ. ಉನ್ದ-ಕಿಲೇದನೇ, ನಲೋಪೋ, ಉನ್ದತಿ ಕಿಲೇದತೀತಿ ಉದ್ದೋ=ಜಲಬಿಳಾಲೋ. ಸಂಪುಬ್ಬಸ್ಸ ಉನ್ದಿಸ್ಸ ಚ, ಸಮ್ಮಾ ಉನ್ದತಿ ಕಿಲೇದತೀತಿ ಸಮುದ್ದೋ=ಸಾಗರೋ. ಪುಲ-ಮಹತ್ತಹಿಂ ಸಾಞಾಣೇಸು, ಇಮುಞ, ಪುಲತಿ ಹಿಂಸತೀತಿ ಪುಲಿನ್ದೋ=ಸವರೋ. ಏವಂ-ಮಞ್ಞೇಪಿ.

ದದ-ದಾನೇತೀಮಸ್ಮಾ ದು ಹೋತಿ. ದುಕ್ಖಂ ದದಾತೀಹಿ ದದ್ದು=ಕುಟ್ಠವಿಸೇಸೋ.

ಖನ ¶ ಖಣ-ಅವದಾರಣೇ, ಅನ-ಪಾಣನೇ, ದಮ-ಉಪಸಮೇ, ರಮ-ಕೀಳಾಯಂ, ಏತೇಹಿ ಧೋ ಹೋತಿ. ಞಾಣೇನ ಧಞ್ಞತೇತಿ ಖನ್ಧೋ=ರಾಸಿ. ಅನತಿ ಜೀವತಿ ಏತೇನಾತಿ ಅನ್ಧೋ=ಅಚಕ್ಖುಕೋ. ದಮೇತಬ್ಬೋತಿ ದನ್ಧೋ=ಜಳೋ, ರಮನ್ತಿ ಏತ್ಥ ಸಪ್ಪಾದಯೋತಿ ರನ್ಧಂ=ಛಿದ್ದಂ.

ಮುದ್ಧಆದಯೋ ಧನ್ತಾ ನಿಪಚ್ಚನ್ತೇ. ಮುದ-ತೋಸೇ, ಓತ್ತಾಭಾವೋ, ಮೋದನ್ತಿ ಏತ್ಥ ಊಕಾತಿ ಮುದ್ಧಾ=ಮತ್ಥಕೋ. ಅರ-ಗಮನೇ, ಅರನ್ತಿ ಯನ್ತಿ ಏತ್ಥಾತಿ ಅದ್ಧಾ=ಮಗ್ಗೋ, ಕಾಲೋ ಚ, ಅದ್ಧಂ=ಉಪದ್ಧಂ. ಗಿಧ-ಅಭಿ ಕಙ್ಖಾಯಂ, ಇಸ್ಸ ಅತ್ತಂ, ಗೇಧತೀತಿ ಗದ್ಧೋ=ಗಿಜ್ಝೋ. ವಿಧ-ವೇಧನೇ, ಏತ್ತಾಭಾವೋ, ಪರಿವಜ್ಝತೀತಿ ವಿದ್ಧಂ=ವಿಮಲಂ, ಏವಮಞ್ಞೇಪಿ.

ಸೇತಿಸ್ಮಾ ಧುಕ ಹೋತಿ. ಸಯನ್ತಿ ಏತಾಯಾತಿ ಸೀಧು=ಸುರಾವಿಸೇಸೋ.

೧೦೧. ವರಾರಕರತರದರಯಮಅಜ್ಜಮಿಥಸಕಾ ಕುನೋ.

ವರ-ವರಣಸಮ್ಭತ್ತೀಸು, ಅರ-ಗಮನೇ, ಕರ-ಕರಣೇ, ತರ-ತರ-ಣೇ ದರ-ವಿದಾರಣೇ, ಯಮ-ಉಪರಮೇ, ಅಜ್ಜ ಸಜ್ಜ-ಅಜ್ಜನೇ, ಮಿಥ-ಸಙ್ಗಮೇ, ಸಕ-ಸತ್ತಿಯಂ, ಏತೇಹಿ ಕುನೋ ಹೋತಿ. ‘‘ರಾ ನಸ್ಸ ಣೋ’’ತಿ (೫-೧೭೧) ನಸ್ಸ ಣತ್ತಂ, ವಾರೇತೀತಿ ವರುಣೋ=ಏವಂನಾಮಕೋ ಇಸಿ, ದೇವರಾಜಾ, ಪಾದಪೋ ಚ. ಅರತಿ ಗಚ್ಛತೀತಿ ಅರುಣೋ=ಸೂರಿಯೋ, ತಸ್ಸ ¶ ಸಾರಥಿ ಚ. ಪರದುಕ್ಖೇ ಸತಿ ಸಾಧೂನಂ ಹದಯಕಮ್ಮನಂ ಕರೋತೀತಿ ಕರುಣಾ=ದಯಾ. ಬಾಲಭಾವಂ ಅತರೀತಿ ತರುಣೋ=ಯುವಾ. ‘‘ಣಿಣಾಪಿನ’’ನ್ತಿ (೫.೧೬೦) ಯೋಗವಿಭಾಗಾ ಣಿಲೋಪೋ, ವಿದಾರೇತೀತಿ ದಾರುಣೋ=ಕಕ್ಖಳೋ. ಯಮೇತಿ ಪಾವಂ ನಾಸೇತೀತಿ ಯಮುನಾ=ಏಕಾ ಮಹಾನದೀ. ಅಜ್ಜತಿ ಧನಸಞ್ಚಯಂ ಕರೋತೀತಿ ಅಜ್ಜುನೋ=ರಾಜಾ, ರುಕ್ಖವಿಸೇಸೋ ಚ. ಮಿಥೋ ಸಙ್ಗಮೋ ಮಿಥುನಂ=ಪುಮಿತ್ಥಿಯುಗಳಂ. ಸಕ್ಕೋತೀತಿ ಸಕುನೋ=ಪಕ್ಖೀ. ನದಾದಿಪಾಠಾ ವೀಮ್ಹಿ=ಸಕುನೀ. ‘‘ತಥನರಾನಂಟಟ್ಠಣಲಾ’’ತಿ (೧-೨೭) ವಾ ಣತ್ತೇ=ಸಕುಣೋ, ಸಕುಣಿ.

ಅಜ ವಜ-ಗಮನೇ ತೀಮಸ್ಮಾ ಇನೋ ಹೋತಿ. ಅಜತಿ ವಿಕ್ಕಯಂ ಯಾತೀತಿ ಅಜಿನಂ=ಚಮ್ಮಂ.

ವಿಪಿನಆದಯೋ ಇನನ್ತಾ ನಿಪಚ್ಚನ್ತೇ. ವಪ-ಬೀಜನಿಕ್ಖೇಪೇ, ಅಸ್ಸ ಇತ್ತಂ, ವಪನ್ತಿ ಏತ್ಥಾತಿ ವಿಪಿನಂ=ವನಂ. ಸುಪ-ಸಯೇ, ಸುಪನ್ತಿ ಏತೇನಾತಿ ಸುಪಿನಂ=ನಿದ್ದಾ, ಸುಪನ್ತೇನ ದಿಟ್ಠಞ್ಚ. ತುದ-ಬ್ಯಥನೇ, ದಸ್ಸ ಹೋ, ತುದತಿ ಸತ್ತೇ ಪೀಳೇತೀತಿ ತುಹಿನಂ=ಹಿಮಂ. ಕಪ್ಪ-ಸಾಮತ್ಥಿಯೇ, ಕಪ್ಪತಿ ರಿಪವೋ ವಿಜೇತುಂ ಸಮತ್ಥೇತೀತಿ ಕಪ್ಪಿನೋ=ರಾಜಾ. ಕಮ-ಪದವಿಕ್ಖೇಪೇ, ಅಸ್ಸ ಉತ್ತಂ, ಕಮನ್ತಿ ಏತ್ಥ ಮೀನಾದಯೋ ಪವಿಸನ್ತೀತಿ ಕುಮಿನಂ=ಮಚ್ಛಬನ್ಧನೋಪಕರಣವಿಸೇಸೋ. ದಾ-ದಾನೇ, ದೇನ್ತಿ ಏತಸ್ಮಿನ್ತಿ ದಿನಂ=ದಿವಸೋ, ಏವಮಞ್ಞೇಪಿ.

ಕಿರತಿಸ್ಮಾ ¶ ಕನೋ ಹೋತಿ. ನಸ್ಸ ಣೋ, ಕಿರನ್ತಿ ವಿಕಿರನ್ತೀತಿ ಕಿರಣಾ=ರಂಸಿಯೋ.

ದೀ-ಖಯೇ, ಜಿ-ಜಯೇ, ಇ-ಅಜ್ಝೇನಗತೀಸು, ಮೀ-ಹಿಂಸಾಯಂ, ಏತೇಹಿ ನಕ ಹೋತಿ. ಅದೇಸಿ ಖಯಮಗಮಾಸೀತಿ ದೀನೋ=ನಿದ್ಧನೋ. ಪಞ್ಚಮಾರೇ ಅಜಿನೀತಿ ಜಿನೋ=ಬುದ್ಧೋ. ಏಸಿ ಇಸ್ಸರತ್ತಮಗಮಾಸೀತಿ ಇನೋ=ಸಾಮೀ. ಮೀಯತೇ ಹಿಂಸೀಯತೇತಿ ಮೀನೋ=ಮಚ್ಛೋ.

ಸಿ-ಬನ್ಧನೇ, ಧಾ-ಧಾರಣೇ, ವೀ ವಾ-ಗಮನೇ, ಏತೇಹಿ ನೋ ಹೋತಿ. ಸೇತಿ ಬನ್ಧತೀತಿ ಸೇನೋ=ಸಸಾದನೋ ಸೇನಾ=ಚಮೂ. ಧಾರೇತೀತಿ ಧಾನಾ=ಭಜ್ಜಿತಯವೋ. ವೇತಿ ಪವತ್ತತೀತಿ ವೇನೋ=ಹೀನಜಾತಿ. ಸತ್ತೇಸು ವಾತಿ ಪವತ್ತತೀತಿ ವಾನಂ=ತಣ್ಹಾ.

ಊನಆದಯೋ ನನ್ತಾ ನೀಪಚ್ಚನ್ತೇ. ಊಹ-ವಿತಕ್ಕೇ, ಹಲೋಪೋ, ಊಹನಂ ಊನೋ=ಅಪುಣ್ಣೋ. ಹಿ-ಗತಿಯಂ, ದೀಘತ್ತಂ, ಹೇಸಿ ಹೀನತ್ತಮಗಮೀತಿ ಹೀನೋ=ನಿಹೀನೋ. ಚಿ-ಚಯೇ, ದೀಘತ್ತಂ, ಚಯನ್ತಿ ಏತ್ಥ ರತನಾನೀತಿ ಚೀನೋ=ಜನಪದೋ. ಹನಿಸ್ಸ ಜಘೋ, ಹಞ್ಞತೀತಿ ಜಘನಂ=ಕಟಿ. ಠಾಸ್ಸ ಥೇ ಠಾತಿ ಪವತ್ತತೀತಿ ಥೇನೋ=ಚೋರೋ. ಉನ್ದಿಸ್ಸ ಓದೋ, ಉನ್ದೀಯತೀತಿ ಓದನೋ=ಅನ್ನಂ. ಅನ್ನಂ. ರಂಜಿಸ್ಸ ನಿಗ್ಗಹೀತಲೋಪೋ, ಅಕ ಚ, ರಂಜತೇ ಅನೇನಾತಿ ರಜನಂ=ರಾಗೋ. ರಞ್ಜನ್ತಿ ಏತ್ಥಾತಿ ರಜನೀ=ರತ್ತಿ. ಪದಿಸ್ಸ ಜುನುಕ ¶ , ಪಜ್ಜತಿ ಗಚ್ಛತೀತಿ ಪಜ್ಜುನ್ನೋ=ಇನ್ದೋ, ಮೇಘೋ ಚ. ಗಮಿಸ್ಸ ಗಙ, ಗಚ್ಛನ್ತಿ ಏತ್ಥ ವಿಹಙ್ಗಾದಯೋತಿ ಗಗನಂ=ಅನ್ತಲಿಕ್ಖಂ, ಏವಮಞ್ಞೇಪಿ.

ವೀ ವಾ-ಗಮನೇ, ಪತ ಪಥ-ಗಮನೇ, ಏತೇಹಿ ತನೋ ಹೋತಿ. ವೇತಿ ಪವತ್ತತಿ ಏತೇನಾತಿ ವೇತನಂ=ಭತಿ. ಪತನ್ತಿ ಏತ್ಥಾತಿ ಪತ್ತನಂ=ನಗರಂ.

ರಮ ಕೀಳಾಯಮಿಚಸ್ಮಾ ತನಕ ಹೋತಿ. ‘‘ಗಮಾದಿರಾನಂ ಲೋಪೋನ್ತಸ್ಸಾ’’ತಿ (೫.೧೦೯) ಮಲೋಪೋ, ರಮನ್ತಿ ಏತ್ಥಾತಿ ರತನಂ=ಮಣಿ ಆದೀ, ಹತ್ಥಮತ್ತಞ್ಚ.

ಸೂ-ಪಸವೇ, ಭಾ-ದಿತ್ತಿಯಂ, ಏತೇಹಿ ನುಕ ಹೋತಿ. ಪಸವೀಯತೀತಿ ಸೂನು=ಪುತ್ತೋ. ಭಾತಿ ದಿಬ್ಬತೀತಿ ಭಾನು=ಸೂರಿಯೋ.

ಧಾ-ಧಾರಣೇತೀಮಸ್ಮಾ ನುಕ ಹೋತಿ, ಧಾಸ್ಸ ಏ ಚ. ಧಾರೇತೀತಿ ಧೇನು=ಗಾವೀ.

ವತ್ತ-ವತ್ತನೇ, ಅಟ-ಗಮನತ್ಥೋ, ಅವ-ರಕ್ಖಣೇ, ಧಮ-ಸದ್ದೇ, ಅಸ-ಖೇಪನೇ, ಏತೇಹಿ ಅನಿ ಹೋತಿ. ವತ್ತನ್ತಿ ಏತೇನಾತಿ ವತ್ತನಿ=ತಸರದಣ್ಡಂ. ವೀಮ್ಹಿ ವತ್ತನೀ=ಪನ್ಥೋ. ಅಟತೇ ಗಮ್ಮತೇತಿ ಅಟನಿ= ಮಞ್ಚಙ್ಗೋ ¶ . ಸತ್ತೇ ಅವತಿ ರಕ್ಖತೀತಿ ಅವನಿ=ಮಹೀ. ಧಮನ್ತಿ ಏತೇನ ವೀಣಾದಯೋತಿ ಧಮನಿ=ಸೀರಾ. ದಣ್ಡತ್ಥಾಯ ಅಸೀಯತೇ ಖಿಪೀಯತೇತಿ ಅಸನಿ=ಕುಲಿಸಂ.

ಯು-ಮಿಸ್ಸನೇತೀಮಸ್ಮಾ ನಿ ಹೋತಿ. ಯವನ್ತಿ ಸತ್ತಾ ಅನೇನ ಏತೀಭಾವಂ ಗಚ್ಛನ್ತೀತಿ ಯೋನಿ=ಭಗಂ, ಅಣ್ಡಜಾದಿಯೋನಿ ಚ.

ಚಮ-ಅದನೇ, ಅಪ-ಪಾಪುಣನೇ, ಪಾ-ರಕ್ಖಣೇ, ವಪ-ಬೀಜನಿಕ್ಖೇಪೇ, ಏತೇಹಿ ಪೋ ಹೋತಿ. ಚಮನ್ತಿ ಅದನ್ತಿ ಏತ್ಥಾತಿ ಚಮ್ಪಾ=ನಗರಂ, ಅಪೇಸಿ ಈಸಕಮತ್ತಮಗಮಾಸೀತಿ ಅಪ್ಪಂ=ಅಬಹು. ಅಪಾಯಂ ಪಾತಿ ರಕ್ಖತೀತಿ ಪಾಪಂ-ಕಿಬ್ಬಿಸಂ. ವಪನ್ತಿ ಏತ್ಥಾತಿ ವಪ್ಪೋ=ಕೇದಾರಂ.

ಯು-ಮಿಸ್ಸನೇ, ಥು-ಅಭಿತ್ಥವೇ, ಕು-ಸದ್ದೇ, ಏತೇಹಿ ಪೋ ಹೋತಿ, ಏತೇಸಂ ದೀಘೋ ಚ. ದೀಘವಿಧಾನಸಾಮತ್ಥಿಯಾ ಓತ್ತಾಭಾವೋ. ಯವನ್ತಿ ಸಹ ವತ್ತನ್ತಿ ಏತ್ಥಾತಿ ಯೂಪೋ=ಯಞ್ಞಯಟ್ಠಿ, ಪಾಸಾದೋ ಚ. ಥವೀಯತೀತಿ ಥೂಪೋ=ಚೇತಿಯಂ. ಕವನ್ತಿ ನದನ್ತಿ ಏತ್ಥಾತಿ ಕೂಪೋ=ಉದಪಾನೋ.

ಖಿಪ-ಪೇರಣೇ, ಸುಪ-ಸಯೇ, ನೀ-ನಯೇ, ಸೂ-ಪಸವೇ, ಪೂ-ಪವನೇ, ಏತೇಹಿ ಪಕ ಹೋತಿ. ಖಪತಿ ಖಯಂ ಗಚ್ಛತೀತಿ ಖಿಪ್ಪಂ=ಸೀಘಂ. ಸುಪನ್ತಿ ¶ ಏತ್ಥ ಸುನಖಾದಯೋತಿ ಸುಪ್ಪಂ=ಪಪ್ಫೋಟನಂ. ನಯನ್ತಿ ಏತಸ್ಮಾ ಫಲನ್ತಿ ನಿಪೋ=ರಕ್ಖೋ. ಸವತಿ ರುಚಿಂ ಜನೇತೀತಿ ಸೂಪೋ=ಬ್ಯಞ್ಜನವಿಸೇಸೋ. ಪವೀಯತಿ ಮರಿಚಜೀರಕಾದೀಹಿ ಪವಿತ್ತಂ ಕರೀಯತೀತಿ ಪೂಪಂ=ಖಜ್ಜಕಂ.

ಸಿಪ್ಪಆದಯೋ ಪಕಅನ್ತಾ ನಿಪಚ್ಚನ್ತೇ. ಸಪಿಸ್ಸ ಅಸ್ಸಇತ್ತಂ, ಸಪತಿ ಅನೇನಾತಿ ಸಿಪ್ಪಂ=ಕಲಾ. ವಪಿಸ್ಸ ಅಸ್ಸಿ, ವಿಜ್ಜಂ ವಪತೀತಿ ವಿಪ್ಪೋ=ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ. ವಸ್ಸ ಬೋ, ವಪತಿ ಬಹಿ ನಿಕ್ಖಮತಿ ಹದಯಙ್ಗತಸೋಕೇನಾತಿ ಬಪ್ಪಂ=ಅಸ್ಸು. ಛುಪ-ಸಮ್ಫಸ್ಸೇ, ಉಸ್ಸೇ, ಛುಪತಿ ಅನೇನಾತಿ ಛೇಪ್ಪಂ=ನಙ್ಗುಟ್ಠಂ. ರುಪ=ರುಪ್ಪನೇ, ಪಲೋಪ ದೀಘಾ, ರುಪ್ಪತಿ ವಿಕಾರಮಾಪಜ್ಜತೀತಿ ರೂಪಂ-ಭೂತಭೂತಿಕಂ, ಏವಮಞ್ಞೇಪಿ.

ಸಾಸ ಅನುಸಿಟ್ಠಿಯಮಿಚ್ಚಸ್ಮಾ ಅಪೋ ಹೋತಿ. ಸಾಸೀಯನ್ತಿ ಏತೇನಾತಿ ಸಾಸಪೋ=ವೀಹಿವಿಸೇಸೋ.

ವಿಟಪಆದಯೋ ಅಪನ್ತಾ ನಿಪಚ್ಚನ್ತೇ. ವಟ-ವೇಟ್ಠನೇ, ಅಸ್ಸ ಇತ್ತಂ, ವಟತಿ ವೇಟ್ಠತಿ ಏತೇನಾತಿವಿಟಪೋ=ಗುಮ್ಬವಿಸೇಸೋ, ಕುಥ-ಪೂತಿಭಾವೇ, ಥಸ್ಸ ಣೋ, ಅಕುಥಿ ಪೂತಿಭಾವಮಗಮೀತಿ ಕುಣಪೋ=ಮತಕೋ. ಮಣ್ಡ=ಭೂಸನೇ, ಮಣ್ಡೇತಿ ಜನಂ, ಮಣ್ಡೀಯತಿ ಜನೇಹೀತಿ ವಾ ಮಣ್ಡಪೋ=ಜನಾಲಯೋ, ಏವಮಞ್ಞೇಪಿ.

ಗುಪಿಸ್ಮಾ ಫೋ ಹೋತಿ. ಗೋಪೀಯತೀತಿ ಗೋಪ್ಫೋ=ಚರಣಗಣ್ಠಿ.

ಗರಸರಾದೀಹಿ ¶ ಬೋ ಹೋತಿ. ಗರತಿ ಅಞ್ಞೇ ಅನೇನ ಪೀಳೇತೀತಿ ಗಬ್ಬೋ=ಅಭಿಮಾನೋ. ಸರತಿ ಪವತ್ತತೀತಿ ಸಬ್ಬೋ=ಸಕಲೋ. ಫಲಕಾಮೇಹಿ ಜನೇಹಿ ಅಮೀಯತಿ ಗಮೀಯತೀತಿ ಅಮ್ಬೋ=ಚೂತೋ. ಪುತ್ತೇನ ಅಮೀಯತಿ ಗಮೀಯತೀತಿ ಅಮ್ಬಾ=ಮಾತಾ.

ನಿಮ್ಬಆದಯೋ ಬನ್ತಾ ನಿಪಚ್ಚನ್ತೇ. ನಮಿಸ್ಸ ಅಸ್ಸಿ, ನಮತಿ ಫಲಭಾರೇನಾತಿ ನಿಮ್ಬೋ=ಅರಿಟ್ಠೋ. ವಮಿಸ್ಸ ವಸ್ಸ ಬಿತ್ತಂ. ಪಿತ್ತಾದಯೋ ವಮತಿ ಉಗ್ಗಿರತೀತಿ ಬಿಮ್ಬಂ=ಸರೀರಂ. ಕುಸಿಸ್ಸ ಅಮುಕ, ತಿತ್ತೇನ ಕುಸೀಯತಿ ಅಕ್ಕೋಸೀಯತೀತಿ ಕೋಸಮ್ಬೋ=ರುಕ್ಖೋ. ಕದತಿಸ್ಸ ಅಮುಕ, ಕದನ್ತಿ ಏತೇನ ದ್ವಾರಾದೀನೀತಿ ಕದಮ್ಬೋ=ರುಕ್ಖೋ. ಕುಟಿಸ್ಸ ಉಮುಕ, ಜನೇಹಿ ಕೋಟೀಯತಿ ಪವತ್ತೀಯತೀತಿ ಕುಟುಮ್ಬಂ=ಚತುಪ್ಪದೋ, ಖೇತ್ತಂ, ಘರಂ, ಕಲತ್ತಂ, ದಾಸಾ ಚ. ಕಣ್ಡಿಸ್ಸ ಕುಡು. ತಣ್ಡುಲಾದಯೋ ಅನೇನ ಕಣ್ಡನ್ತಿ ಪರಿಚ್ಛಿನ್ದನ್ತೀತಿ ಕುಡುಬೋ=ಮಾನಂ, ಏವಮಞ್ಞೇಪಿ.

ದರ ವಿದಾರಣೇತೀಮಸ್ಮಾ ಬಿ ಹೋತಿ. ಓದನಾದೀನಿ ದಾರೇನ್ತಿ ಜತಾಯಾತಿ ದಬ್ಬಿ=ಕಟಚ್ಛು, ವೀಮ್ಹಿ ದಬ್ಬೀ.

ಕರ-ಕರಣೇ, ಸರ-ಗತಿ ಹಿಂಸಾಚಿನ್ತಾಸು, ಸಲ-ಗಮನತ್ಥೋ, ಕಲ-ಸಙ್ಖ್ಯಾನೇ, ವಲ ವಲ್ಲ-ಸಂವರಣೇ, ವಸ-ನಿವಾಸೇ, ಏತೇಹಿ ಅಭೋ ಹೋತಿ. ಕರೋತೀತಿ ಕರಭೋ=ಓಟ್ಠಾ, ಪಾಣಿಪ್ಪದೇಸೋ ಚ. ಸರತಿ ಗಚ್ಛತೀತಿ ಸರಭೋ=ಮಿಗವಿಸೇಸೋ. ಸಲತಿ ಗಚ್ಛತೀತಿ ಸಲಭೋ=ಪಟಙ್ಗೋ ¶ . ಕಲೀಯತಿ ಪರಿಮೀಯತಿ ವಯಸಾತಿ ಕಲಭೋ=ಹತ್ಥಿಪೋತಕೋ. ತದಮಿನಾದಿಪಾಠಾ ಳತ್ತೇ ಕಳಭೋ=ಸೋವ. ವಲ್ಲೇತಿ ಸಂವರಣಂ ಕರೋತೀತಿ ವಲ್ಲಭೋ=ಪಿಯೋ. ವಸನ್ತ್ಯನೇನಾತಿ ವಸಭೋ=ಪುಙ್ಗವೋ.

ಗದತಿಸ್ಮಾ ರಭೋ ಹೋತಿ. ಗದತೀತಿ ಗದ್ರಭೋ=ಖರೋ.

ಉಸ-ದಾಹೇ, ರಾಸ-ಸದ್ದೇ, ಏತೇಹಿ ಕಭೋ ಹೋತಿ. ಉಸತಿ ಪಟಿಪಕ್ಖೇ ದಹತೀತಿ ಉಸಭೋ=ಸೇಟ್ಠೋ. ರಾಸತಿ ನದತೀತಿ ರಾಸಭೋ=ಗದ್ರಭೋ.

ಇ ಇತಿಸ್ಮಾ ಭಕ ಹೋತಿ. ಏತಿ ಗಚ್ಛತೀತಿ ಇಭೋ=ಹತ್ಥೀ.

ಗರ ಘರ-ಸೇಚನೇ, ಅವ-ರಕ್ಖನೇ, ಏತೇಹಿ ಭೋ ಹೋತಿ. ಗರತಿ ಬಹಿ ನಿಕ್ಖಮನವಸೇನ ಸಿಞ್ಚತೀತಿ ಗಬ್ಭೋ=ಪಸವೋ, ಓವರಕೋ ಚ. ಅವತಿ ಸತ್ತೇ ರಕ್ಖತೀತಿ ಅಬ್ಭಂ=ಮೇಘೋ.

ಸೋಬ್ಭಆದಯೋ ಭನ್ತಾ ನಿಪಚ್ಚನ್ತೇ. ಸದತಿಸ್ಸ ಅಸ್ಸ ಓತ್ತಂ, ಸೀದನ್ತಿ ಏತ್ಥಾತಿ ಸೋಬ್ಭಂ=ವಿವರಂ, ಸೋಬ್ಭೋ=ಜಲಾಸಯವಿಸೇಸೋ. ಕಮಿಸ್ಸ ಅಸ್ಸು, ಕಾಮೀಯತೀತಿ ಕುಮ್ಭೋ=ದಸಮ್ಬಣಮತ್ತೋ, ಘಟೋ ¶ ಚ. (ಕೇನ ಜಲೇನ ಉಮ್ಭೀಯತಿ ಪೂರೀಯತೀತಿ ವಾ ಕುಮ್ಭೋ=ಘಟೋ.) ಕುಸಿಸ್ಸ ಉಮುಕ, ಕುಸತಿ ಅವ್ಹಾಯತೀತಿ ಕುಸುಮ್ಭಂ=ಮಹಾರಜನಂ. ಕುಸುಮ್ಭೋ=ಕನಕಂ, ಏವಮಞ್ಞೇಪಿ.

ಉಸಾದೀಹಿ ಕುಮೋ ಹೋತಿ. ಉಸತಿ ದಹತೀತಿ ಉಸುಮಂ=ಉಣ್ಹಂ. ಕುಸತಿ ಅವ್ಹಾಯತೀತಿ ಸುಕುಮಂ=ಪುಪ್ಫಂ. ಪಜ್ಜತಿ ದೇವಪೂಜಾದಿಂ ಯಾತೀತಿ ಪದುಮಂ=ಪಙ್ಕಜಂ. ಸುಖಯತೀತಿ ಸುಖುಮ=ಅಣು.

ವಟುಮಆದಯೋ ಕುಮನ್ತಾ ನಿಪಚ್ಚನ್ಥೇ. ವಜಿಸ್ಸ-ನ್ತಸ್ಸ ಟೋ, ವಜನ್ತಿ ಏತ್ಥಾತಿ ವಟುಮಂ=ಪಥೋ. ಸಿಲಿಸಸ್ಸ ಲಿಸ್ಸೇ, ಸಿಲಿಸ್ಸತೀತಿ ಸಿಲೇಸುಪಂ=ಸೇಮ್ಹಂ. ಕಮಿಸ್ಸ ಕುಙ್ಕಾದೇಸೋ, ಕಾಮೀಯತೀತಿ ಕುಙ್ಕಮಂ=ಕಸ್ಮೀರಜಂ, ಏವಮಞ್ಞೇಪಿ.

ಗುಧ ಪರಿವೇಟ್ಠನೇತೀಮಸ್ಮಾ ಉಮೋ ಹೋತಿ. ಗುಧತಿ ಪರಿವೇಟ್ಠತೀತಿ ಗೋಧುಮೋ=ಧಞ್ಞವಿಸೇಸೋ.

ಪಠತಿಚರತಿಸ್ಮಾ ಅಮ ಇಮಾ ಹೋನ್ತಿ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ. ಪಟ್ಠೀಯತಿ ಉಚ್ಚಾರೀಯತಿ ಉತ್ತಮಭಾವೇನಾತಿ ಪಠಮಂ=ಸೇಟ್ಠಂ. ಚರತಿ ಹೀನತ್ತಂ ಯಾತೀತಿ ಚರಿಮಂ=ಪಚ್ಛಿಮಂ.

ಹಿ-ಗತಿಯಂ ¶ , ಧೂ-ಕಮ್ಪನೇ, ಏತೇಹಿ ಮಕ ಹೋತಿ. ಹಿನೋತಿ ಪವತ್ತಹೀತಿ ಹಿಮಂ=ತುಹಿನಂ. ಧುನಾತಿ ಕಮ್ಪತೀತಿ ಧೂಮೋ=ಅಗ್ಗಿಪಸವೋ.

ಭೀ-ಭಯೇತೀಮಸ್ಮಾ ರೀಸನೋ ಹೋತಿ ಮಕಚ. ಅನ್ತಸರಾದಿಲೋಪೋ, ಭಾಯನ್ತಿ ಏತಸ್ಮಾತಿ ಭೀಸನೋ=ಭಯಾನಕೋ. ಭೀಮೋ=ಸೋವ.

೧೩೬. ಖೀ ಸು ವೀ ಯಾ ಗಾಹಿ ಸಾ ಲೂ ಖು ಹು ಮರ ಧರ ಘರ ಜಮಾಮ ಸಮಾ ಮೋ.

ಖೀ-ಖಯೇ. ಸು-ಸವನೇ, ವೀ-ತನ್ತಸನ್ತಾನೇ, ಯಾ-ಪಾಪುಣನೇ, ಗಾ-ಸದ್ದೇ, ಹಿ-ಗತಿಯಂ, ಸಾ-ತನುಕರಣಾವಸಾನೇಸು, ಲೂ-ಛೇದನೇ, ಖು-ಸದ್ದೇ, ಹು-ಹವನೇ, ಮರ-ಪಾಣಚಾಗೇ, ಧರ-ಧಾರಣೇ, ಕರ-ಕರಣೇ, ಘರ-ಸೇಚನೇ, ಜಮ-ಅದನೇ, ಅಮ ಗಮ-ಗಮನೇ, ಸಮ-ಉಪಮೇ, ಏತೇಹಿ ಧಾತೂಹಿ ಮೋ ಹೋತಿ. ಖೇಪನಂ ನಿರುಪದ್ದವಕರಣತಾಯ ಖೇಮೋ=ನಿರುಪದ್ದವೋ. ಸುನೋತೀತಿ ಸೋಮೋ=ಚನ್ದೋ. ವಾಯನ್ತಿ ಏತೇನಾತಿ ವೇಮೋ=ತನ್ತವಾಯೋಪಕರಣಂ. ಯಾತೀತಿ ಯಾಮೋ=ದಿನಸ್ಸ ಛಟ್ಠೋ ಭಾಗೋ, ಅಟ್ಠಮೋ ವಾ. ಗಾಯನ್ತಿ ಏತ್ಥಾತಿ ಗಾಮೋ=ಸಂವಸಥೋ. ಹಿನೋತಿ ಪವತ್ತತೀತಿ ಹೇಮಂ=ಸುವಣ್ಣಂ. ಸಾತಿ ಸುನ್ದರತ್ತಂ ತನುಂ ಕರೋತೀತಿ ಸಾಮೋ=ಕಾಳೋ. ಲೂಯತೇತಿ ಲೋಮಂ=ತನುರುಹಂ. ಖೂಯತೇ ಉತ್ತಮಭಾವೇನಾತಿ ಖೋಮಂ=ಅತಸಿ. ಹವನಂ, ಹೂಯತೇ ವಾ ಹೋಮಂ=ಹುತಿ. ಮರನ್ತ್ಯನೇನಾತಿ ಮಮ್ಬಂ=ಯಸ್ಮಿಂ ತಾಳಿತೇ ನ ಜೀವತಿ ತಂ. ಅತ್ತಾನಂ ಧಾರೇನ್ತೇ ಅಪಾಯೇ ವಟ್ಟದುಕ್ಖೇ ಚ ಅಪತಮಾನೇ ಕತ್ವಾ ಧಾರೇತೀತಿ ಧಮ್ಮೋ=ಪರಿಯತ್ಯಾದಿ ¶ . ಕರಣಂ, ಕರೀಯತೀತಿ ವಾ ಕಮ್ಮಂ=ಸುಖದುಕ್ಖಫಲಾದಿ. ಸೇದೋ ಪಗ್ಘರತಿ ಅನೇನಾತಿ ಘಮ್ಮೋ=ನಿದಾಘೋ. ಜಮೇತಿ ಅಭಕ್ಖಿ ತಬ್ಬಂ ಅದತೀತಿ ಜಮ್ಮೋ=ನಿಹೀನೋ, ಅನಿಸಮ್ಮಕಾರೀ ಚ. ಅಮೇತಿ ಪೇಮೇನ ಪುತ್ತಕೇಸು ಪವತ್ತತೀತಿ ಅಮ್ಮಾ=ಮಾತಾ. ಸಮೇನ್ತಿ ಅನೇನಾತಿ ಸಮ್ಮಾ=ಪಿಯಸಮುದಾಚಾರೋ.

ಅಸ್ಮಆದಯೋ ಮನ್ತಾ ನಿಪಚ್ಚನ್ತೇ, ಪರರೂಪಾದೀನಮಭಾವೋ ನಿಪಾತನಾ. ಅಸ-ಖೇಪನೇ, ಅಸ್ಸತೇತಿ ಅಸ್ಮಾ=ಪಾಸಾಣೋ. ಭಸ-ಭಸ್ಮೀಕರಣೇ, ಭಸತಿ ಪಕ್ಖರತೀತಿ ಭಸ್ಮಾ=ಛಾರಿಕಾ. ಉಸ-ದಾಹೇ, ಉಸತಿ ದಹತೀತಿ ಉಸ್ಮಾ=ತೇಜೋಧಾತು. ವಿಸ-ಪವಿಸನೇ, ಪವಿಸನ್ತಿ ಏತ್ಥಾತಿ ವೇಸ್ಮಂ=ಘರಂ. ಭೀ-ಭಯೇ, ಮಸ್ಸ ಸುಞ, ಭಾಯನ್ತಿ ಏತಸ್ಮಾತಿ ಭೇಸ್ಮಾ=ಭಯಾನಕೋ. ಅಸತಿಸ್ಸ ಧಙ, ಅಸ್ಸತಿ ಜನೇಹಿ ಚಜೀಯತೀತಿ ಅಧಮೋ=ನಿಹೀನೋ. ಕರೋತಿಸ್ಸ ಅಸ್ಸ ಉತ್ತಂ, ಕರೋತೀತಿ ಕುಮ್ಮೋ=ಕಚ್ಛಪೋ. ಏವಮಞ್ಞೇಪಿ.

ನಯತಿಸ್ಮಾ ಮಿ ಹೋತಿ. ನಯತೀತಿ ನೇಮಿ=ಚಕ್ಕನ್ತಂ.

ಏತೇಸದ್ದಾ ಮಿಅನ್ತಾ ನಿಪಚ್ಚನ್ತೇ. ಊಹ-ವಿತಕ್ಕೇ, ಹಲೋಪೋ, ಊಹನ್ತಿ ವಿತಕ್ಕೇನ್ತಿ ಏತೇನಾತಿ ಊಮಿ=ತರಙ್ಗೋ. ಭೂ-ಸತ್ತಾಯಂ ಓತ್ತಾಭಾವೋ, ಭವನ್ತಿ ಏತ್ಥಾತಿ ಭೂಮಿ=ಮಹೀ. ನಿ-ಪಾಪನೇ, ಏತ್ತಾಭಾವೋ, ಸುಗತಿಂ ನೇತಿ ಪಾಪೇತೀತಿ ನಿಮಿ=ರಾಜಾ. ರಸ-ಅಸ್ಸಾದನೇ, ಪರರೂಪಾಭಾವೋ, ರಸನ್ತಿ ಸತ್ತಾ ಏತಾಯಾತಿ ರಸ್ಮಿ=ರಜ್ಜು.

ಮಾ-ಮಾನೇ-ಛಾ-ಛಾದನೇ ¶ , ಏತೇಹಿ ಯೋ ಹೋತಿ. ಮೇತಿ ಪರಿಮೇತಿ ಅಞ್ಞೇನ ಉತ್ತಮೇನ ಗುಣೇನ ಅತ್ತನೋ ಅಗುಣನ್ತಿ ಮಾಯಾ=ಸನ್ತದೋಸ ಪಟಿಚ್ಛಾದನ ಲಕ್ಖಣಾ. ಛೇತಿ ಛಿನ್ದತಿ ಸಂಸಯನ್ತಿ ಛಾಯಾ=ಪಟಿಬಿಮ್ಬಂ.

ಜನಿಸ್ಮಾ ಯೋ ಹೋತಿ, ಜನಿಸ್ಸ ಜಾ ಚ, ಜನೇತೀತಿ ಜಾಯಾ=ಭರಿಯಾ.

ಹದಯಆದಯೋ ಯನ್ತಾ ನಿಪಚ್ಚನ್ತೇ. ಹರಿಸ್ಸ ದಙ, ಹರತೀತಿ ಹದಯಂ=ಚಿತ್ತಂ, ಮನೋಧಾತು ಮನೋವಿಞ್ಞಾಣಧಾತು ನಿಸ್ಸಯೋ ಚ, ತನಿಸ್ಸಅಕ, ಅತ್ತನಿ ಪೇಮಂ ತನೋತೀತಿ ತನಯೋ=ಪುತ್ತೋ. ಸರತಿಸ್ಸ ಸುರಿ, ಸರತಿ ಗಚ್ಛತೀತಿ ಸೂರಿಯೋ=ಆದಿಚ್ಚೋ. ಹರತಿಸ್ಸ ಮ್ಮಿಙ, ಸುಖಮಾಹರತೀತಿ ಹಮ್ಮಿಯಂ=ಮುಣ್ಡಚ್ಛದನಪಾಸಾದೋ. ಕಸ-ಗಮನೇ, ಕಸಸ್ಸ ಅಲಕ, ಅಸ್ಸ ಇ ಚ, ಕಸತಿ ವುದ್ಧಿಂ ಯಾತೀತಿ ಕಿಸಲಯಂ=ಪಲ್ಲವಂ, ಏವಮಞ್ಞೇಪಿ.

೧೪೩. ಖೀ ಸಿ ಸಿ ನೀ ಸೀ ಸು ವೀ ಕುಸೂಹಿ ರಕ.

ಖೀ-ಖಯೇ, ಸಿ-ಸೇವಾಯಂ, ಸಿ-ಬನ್ಧನೇ, ನೀ-ಪಾಪನೇ, ಸೀ-ಸಯೇ, ಸು-ಸವನೇ, ವೀ ವಾ-ಗಮನೇ, ಕು-ಸದ್ದೇ, ಸೂ-ಪಸವೇ, ಏತೇಹಿ ರಕ ಹೋತಿ. ಖಯತಿ ದುಹನೇನಾತಿ ಖೀರಂ=ಪಯೋ. ಕುಸುಮಾದೀಹಿ ಸೇವೀಯತೀತಿ ಸಿರೋ=ಮುದ್ಧಾ. ಸೇತಿ ಸರೀರಂ ಬನ್ಧತೀತಿ ಸಿರಾ=ದೇಹಬನ್ಧನೀ. ನೇತಿ, ಪರೇಹಿವಾನೀಯತೀತಿ ನೀರಂ=ಜಲಂ. ಸಯತೀತಿ ಸೀರೋ=ಹಲಂ. ಅನಿಟ್ಠಫಲ- ದಾಯಕತ್ತಂ ¶ ಸವತೀತಿ ಸುರಾ=ಮದಿರಾ. ಸುಣೋತಿ ಉತ್ತಮಗೀತಾದಿನ್ತಿ ಸುರೋ=ದೇವೋ. ವೇತಿ ಉತ್ತಮಭಾವಂ ಯಾತೀತಿ ವೀರೋ=ವಿಕ್ಕನ್ತೋ. ಕವತಿ ನದತೀತಿ ಕುರಂ=ಭತ್ತಂ. ಭಯಟ್ಟಿತಾನಂ ಪಠಮಕಪ್ಪಿಯಾನಂ ಸೂರತ್ತಂ ಪಸವತೀತಿ ಸೂರೋ=ಸೂರಿಯೋ, ವಿಕ್ಕನ್ತೋ ಚ.

ಹಿ-ಗತಿಯಂ, ಚಿ-ಚಯೇ, ದು-ಗತಿಯಂ, ಮಿ-ಪಕ್ಖೇಪನೇ, ಏತೇಹಿ ರಕ ಹೋತಿ, ದೀಘೋ ಚಾನ್ತಸ್ಸ. ಹಿನೋತಿ ಪವತ್ತತೀತಿ ಹೀರಂ=ತಾಲಹೀರಾದಿ. ಚಯತೀತಿ ಚೀರಂ=ವಕ್ಕಲಂ. ದೂಯತಿ ದುಕ್ಖೇನ ಗಮೀಯತೀತಿ ದೂರಂ=ಅನಾಸನ್ನಂ. ಮೀಯತೇ ಪಕ್ಖೀಪೀಯತೇತಿ ಮೀರೋ=ಸಮುದ್ದೋ.

ಧಾ-ಧಾರಣೇ, ತಾ-ಪಾಲನೇ, ಏತೇಹಿ ರಕ ಹೋತಿ, ಈ ಚಾನ್ತಾದೇಸೋ. ಧಾರೇತೀತಿಧೀರೋ=ಧಿತಿಮಾ. ಜಲಂ ತಾಯತೀತಿ ತೀರಂ=ತಟಂ.

ಭದ್ರಆದಯೋ ರಕಅನ್ತಾ ನಿಪಚ್ಚನ್ತೇ. ಭದ್ದ-ಕಲ್ಯಾಣೇ, ದಲೋಪೋ ಪರರೂಪಾಭಾವೋ, ಭಜೀಯತೀತಿ ಭದ್ರಂ=ಕಲ್ಯಾಣಂ. ಭೀ-ಭಯೇ, ನದಾದಿಪಾಠಾ ವೀ, ಭಾಯನ್ತಿ ಏತಾಯಾತಿ ಭೇರೀ=ದುನ್ದುಭಿ. ಚಿತ-ಸಞ್ಚೇತನೇ, ವಿಪುಬ್ಬೋ, ವಿಚಿನ್ತಿತಬ್ಬನ್ತಿ ವಿಚಿತ್ರಂ=ನಾನಾಕಾರಂ, ಯಾ-ಪಾಪುಣನೇ, ರಸ್ಸ ತುಞ, ಗಮನಂ ಯಾತ್ರಾ=ಯಾನಂ. ಗುಪ-ಗೋಪನೇ, ಉಸ್ಸ ಓ, ಪಸ್ಸ ತಞ್ಚ ಗೋಪೀಯತೀತಿ ಗೋತ್ರಂ=ಕುಲಾದಿ, ಭಸ-ಭಸ್ಮೀಕರಣೇ, ರಸ್ಸ ತುಞ, ಭಸತಿ ಭಕ್ಖಂ ಕರೋತಿ ತೋಯಾತಿ ಭಸ್ತಾ-ಕಮ್ಮಾರಗಗ್ಗರೀ. ಉಸ=ದಾಹೇ, ಸಲೋಪೋ, ಸೋಕೇನ ತಾಳಿತೇ ಉಸತಿ ದಹತೀತಿ ಉರೋ=ಸರೀರೇಕದೇಸೋ, ಏವಮಞ್ಞೇಪಿ.

ಮನ್ದ-ಜಳತ್ತೇ ¶ , ಅಙ್ಕ-ಲಕ್ಖಣೇ, ಸಸ-ಗತಿಹಿಂಸಾಪಾಣನೇಸು, ಅಸ-ಖೇಪನೇ, ಮಥ ಮನ್ಥ-ವಿಲೋಳನೇ, ಚತ-ಯಾಚನೇ, ಏತೇಹಿ ಉರೋ ಹೋತಿ. ಅಮನ್ದಿ ಅಸುನ್ದರತ್ತಾ ಜಳತ್ಥಮಗಮೀತಿ ಮನ್ದುರಾ=ವಾಜಿಸಾಲಾ. ಅಙ್ಕೀಯತಿ ಲಕ್ಖೀಯತೀತಿ ಅಙ್ಕುರೋ=ಬೀಜಪಸವೋ. ಸಸತಿ ಹಿಂಸತೀತಿ ಸಸುರೋ=ಜಯಮ್ಪತೀನಂ ಪಿತಾ. ಅಸೀಯಿತ್ಥಾತಿ ಅಸುರೋ=ದಾನವೋ, ಅರೀಹಿ ಮಥೀಯತಿ ಆಲೋಳೀಯತೀತಿ ಮಥುರಾ=ನಗರಂ. ಚತೀಯತೀತಿ ಚತುರೋ=ದಕ್ಖೋ.

ವಿಧುರಆದಯೋ ಉರನ್ತಾ ನಿಪಚ್ಚನ್ತೇ. ವಿಧ-ವೇಧನೇ, ಏತ್ತಾಭಾವೋ, ವೇಧತಿ ಹಿಂಸತೀತಿ ವಿಧುರೋ=ವಿರುದ್ಧೋ. ಉನ್ದ-ಕಿಲೇದನೇ, ಉನ್ದತಿ ಕಿಲೇದತೀತಿ ಉನ್ದುರೋ=ಆಖು. ಮಂಕ-ಮಣ್ಡನೇ, ನಿಗ್ಗಹೀತಲೋಪೋ, ಮಙ್ಕತಿ ಅನೇನ ಅತ್ತಾನಂ ಅಲಙ್ಕರೋತೀತಿ ಮಕುರೋ=ಆದಾಸೋ, ರಥೋ, ಕಕ್ಕೋ, ಮಚ್ಛೋ ಚ. ಕುಕ ವಕ-ಆದಾನೇ, ಕಸ್ಸ ದ್ವಿತ್ತಂ. ಕುಕತಿ ಸಲಾದಯೋ ಆದದಾತೀತಿ ಕುಕ್ಕುರೋ=ಸಾ. ಮಙ್ಗ-ಮಙ್ಗಲ್ಯೇ, ಅಮಙ್ಗಿ ಪಸತ್ಥಮಗಮೀತಿ ಮಙ್ಗುರೋ=ಮಚ್ಛವಿಸೇಸೋ, ಏವಮಞ್ಞೇಪಿ.

೧೪೯. ತಿಮ ರುಹ ರುಧ ಬಧ ಮದ ಮನ್ದ ವಜಾಜ ರುಚ ಕಸಾ ಕಿರೋ.

ತಿಮ-ತೇಮನೇ, ರುಹ-ಜನನೇ, ರುಧ-ಆವರಣೇ, ಬಧ-ಬಾಧನೇ, ಮದಉಮ್ಮಾದೇ, ಮನ್ದ-ಮೋದನಥುತಿಜಳತ್ತೇಸು, ವಜ ಅಜ-ಗಮನೇ, ರುಚ-ದಿತ್ತಿಯಂ, ಕಸ-ಗಮನೇ, ಏತೇಹಿ ಕಿರೋ ಹೋತಿ. ತೇಮೇತೀತಿ ತಿಮಿರಂ=ಅನ್ಧಕಾರಂ, ಆಪೋ ಚ. ರುಹತಿ ಪವತ್ತತೀತಿ ರುಹಿರಂ=ಲೋಹಿತಂ. ಜೀವಿತಂ ರುನ್ಧತೀತಿ ರುಧಿರಂ=ತದೇವ. ಬಾಧೀಯತೀತಿ ಬಧಿರೋ=ಸೋತವಿಕಲೋ. ಜನಾ ಮಜ್ಜನ್ತಿ ಏತಾಯಾತಿ ಮದಿರಾ=ಸುರಾ. ಮೋದನ್ತಿ ಏತ್ಥಾತಿ ಮನ್ದಿರಂ= ಘರಂ ¶ . ವಜತೀತಿ ವಜಿರಂ=ಕುಲಿಸುಂ. ಅಜನ್ತಿ ಗಚ್ಛನ್ತೀ ಏತ್ಥಾತಿ ಅಜಿರಂ=ಅಙ್ಗಣಂ ಘರವಿಸಯೋಕಾಸೋ ಚ. ರೋಚತೀತಿ ರುಚಿರಂ=ಮನುಞ್ಞಂ. ಕಸೀಯತಿ ದುಕ್ಖೇನ ಗಮೀಯತೀತಿ ಕಸಿರಂ=ಕಿಚ್ಛಂ.

ಥಿರಆದಯೋ ಕಿರನ್ತಾ ನಿಪಚ್ಚನ್ತೇ. ಠಾ-ಗತಿನಿವತ್ತಿಯಂ, ಠಸ್ಸ ಥತ್ತಂ, ಠಾತಿ ಪವತ್ತತೀತಿ ಥಿರಂ=ಚಿರಟ್ಠಾಯೀ. ಇಸ ಸಿಂಸ-ಇಚ್ಛಾಯಂ, ನಿಗ್ಗಹೀತಲೋಪೋ, ಇಚ್ಛೀಯತೀತಿ ಸಿಸಿರೋ=ಉತುವಿಸೇಸೋ. ಅದ ಖಾದ-ಭಕ್ಖನೇ, ಆಸ್ಸ ರಸ್ಸತ್ಥಂ, ಖಾದೀಯತಿ ಪಾಣಕೇಹೀತಿ ಖದಿರೋ=ದನ್ತಧಾವನೋ, ಏವಮಞ್ಞೇಪಿ.

ದದ-ದಾನೇ, ಗರ ಘರ-ಸೇಚನೇ, ಏತೇಹಿ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ ದುರಭರಾ ಹೋನ್ತಿ. ಅನ್ತಾನಂ ದದಾತೀತಿ ದದ್ದುರೋ=ಭೇಕೋ. ಗರತಿ ಸಿಞ್ಚತೀತಿ ಗಬ್ಭರಂ=ಗುಹಾ.

ಚರಾದೀಹಿ ಧಾತೂಹಿ ತೇ ಚರಾದಯೋ ಹೋನ್ತಿ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ. ಚರಗತಿಭಕ್ಖನೇಸು ಚರನ್ತಿ ಏತ್ಥಾತಿ ಚಚ್ಚರಂ=ವೀಥಿಚತುಕ್ಕಂ, ಅಙ್ಗಣಞ್ಚ, ದರ-ವಿದಾರಣೇ, ದರೀಯತೀತಿ ದದ್ದರಂ=ವಾದಿತ್ತಂ, ಭೇರೀ ಚ. ಜರ-ವಯೋಹಾನಿಯಂ, ಅಜರೀತಿ ಜಜ್ಜರೋ=ಜಿಣ್ಣೋ. ಗರ ಘರ-ಸೇಚನೇ, ಗರತಿ ಸಿಞ್ಚತೀತಿ ಗಗ್ಗರೋ=ಭಿನ್ನಸ್ಸರೋ, ಹಂಸಸ್ಸರೋ ಚ. ಮರ-ಪಾಣಚಾಗೇ, ಮರತೀತಿ ಮಮ್ಮರೋ=ಸುಕ್ಖಪಣ್ಣಂ, ಪತ್ಥಪಣ್ಣಾನಂ ಸದ್ದೋ ಚ.

ಪೀ-ತಪ್ಪನೇತೀಮಸ್ಮಾ ¶ ಕ್ವರೋ ಹೋತಿ. ಅಪ್ಪಿಣೀತಿ ಪೀವರಂ=ಥೂಲಂ.

ಚೀವರಆದಯೋ ಕ್ವರನ್ತಾ ನಿಪಚ್ಚನ್ತೇ. ಚಿನಾತಿಸ್ಸ ದೀಘತ್ತಂ. ಚೀಯತೀತಿ ಚೀವರಂ=ಕಾಸಾವಂ. ಸಮ-ಉಪಸಮೇ, ನದಾದಿತ್ತಾ ವೀ, ಪರಿಳಾಹಂ ಸಮೇತೀತಿ ಸಂವರೀ=ರತ್ತಿ. ಧಾಸ್ಸ ಈ, ಜಾಲಕುಮಿನಾದೀನಿ ಧಾರೇತೀತಿ ಧೀವರೋ=ಕೋಟ್ಟೋ, ತಾಯತಿಸ್ಸ ಈ, ಯೇನ ಕೇನಚಿ ಅತ್ತಾನಂ ತಾಯತೀತಿ ತೀವರೋ=ಹೀನಜಾತಿ. ನಯತಿಸ್ಸೀ, ನಯನ್ತಿ ಏತ್ಥ ಸತ್ತಾತಿ ನೀವರಂ=ಘರಂ, ಏವಮಞ್ಞೇಪಿ.

ಕು-ಸದ್ದೇತೀಮಸ್ಮಾ ಕ್ರಿರೋ ಹೋತಿ. ಕವತಿ ನದತೀತಿ ಕುರರೋ=ಪಕ್ಖೀ, ಇತ್ಥಿಯಂ ವೀಮ್ಹಿ ಕುರರೀ.

ವಸ-ನಿವಾಸೇ, ಅಸ-ಖೇಪನೇ, ಏತೇಹಿ ಛರೋ ಹೋತಿ. ವಸನ್ತಿ ಏತ್ಥಾತಿ ವಚ್ಛರೋ=ವಸ್ಸೋ. ಸಂಪುಬ್ಬೋ, ಸಂವಸನ್ತಿ ಏತ್ಥಾತಿ ಸಂವಚ್ಛರೋ=ಸೋವ. ಅಸತಿ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇತೀತಿ ಅಚ್ಛರಾ=ದೇವಕಞ್ಞಾ, ಅಙ್ಗುಲಿಫೋಟನಞ್ಚ.

ಮಸ-ಅಮಸನೇತೀಮಸ್ಮಾ ಛೇರೋ ಹೋತಿ ಛರೋ ಚ. ತಣ್ಹಾಯ ಪರಾಮಸನಂ ಮಚ್ಛೇರಂ=ಸಕಸಮ್ಪತ್ತಿನಿಗುಹನಂ, ಮಚ್ಛರಂ=ತದೇವ.

ಧುನಾತಿ ¶ ವಾತೀಹಿ ಸರೋ ಹೋತಿ. ಧುನಾತೀತಿ ಧೂಸರೋ=ಲೂಖೋ ಈಸಂಪಣ್ಡು ಚ. ವಾತಿ ಗಚ್ಛತೀತಿ ವಾಸರೋ=ದಿವಸೋ.

ಭಮ ತಸ ಮನ್ದ ಕನ್ದಾದೀಹಿ ಅರೋ ಹೋತಿ. ಭಮತೀತಿ ಭಮರೋ=ಮಧುಕರೋ. ತಸತಿ ತನ್ತಂ ಗಣ್ಹಾತೀತಿ ತಸರೋ=ಸುತ್ತವೇಟ್ಠನೋ. ಮನ್ದನ್ತಿ ಮೋದನ್ತಿ ಏತ್ಥಾತಿ ಮನ್ದರೋ=ಪಬ್ಬತೋ. ಕನ್ದತಿ ಅವ್ಹಾಯತೀತಿ ಕನ್ದರೋ=ದರೀ. ದಿವಸ್ಸ ಏತ್ತಂ, ದೇವನ್ತಿ ಕೀಳನ್ತಿ ಏತೇನಾತಿ ದೇವರೋ=ಪತಿರೋ ಭಾತಾ.

ವದತಿಸ್ಮಾ ಅರೋ ಯೋತಿ, ವದತಿಸ್ಸ ಬದಾದೇಸೋ ಚ. ವದನ್ತಿ ಏತೇನಾತಿ ಬದರೋ=ಕಕ್ಕನ್ಧೂಫಲಂ. ವೀಮ್ಹಿ ಬದರೀ=ಕಕ್ಕನ್ಧೂ.

ವದ ಜನೇಹಿ ಅರೋ ಹೋತಿ, ಠಙ ಚಾನ್ತಾದೇಸೋ. ವದತೀತಿ ವಠರೋ=ಮೂಳೋ ವಠರಂ=ಥೂಲಂ. ಜಾಯತೀತಿ ಜಠರಂ=ಉದರಂ.

ಪಚತಿಸ್ಮಾ ಅರೋ ಹೋತಿ ಇಠಙಚಾನ್ತಾದಸೋ. ಪಚನ್ತಿ ಏತೇನಾತಿ ಪಿಠರೋ=ಥಾಲೀ.

ವಕ ಕುಕ-ಆದಾನೇತಿಮಸ್ಮಾ ಅರಣಹೋತಿ. ವಕೇತಿ ಆದದಾತಿ ಏತಾಯಾತಿ ವಾಕರಾ=ಮಿಗಬನ್ಧನೀ.

೧೬೪. ಸಿಙ್ಗ್ಯಙ್ಗಾಗ ಮಜ್ಜಕಲಾಲಾ ಆರೋ.

ಸಿಙ್ಗಿಇತಿ ¶ ನಾಮಧಾತು, ಅಙ್ಗ-ಗಮನತ್ಥೋ, ಅಗ-ಕುಟಿಲಗಮನೇ, ಮಜ್ಜಸಂಸುದ್ಧಿಯಂ, ಕಲ-ಸಙ್ಖ್ಯಾನೇ, ಅಲ-ಬನ್ಧನೇ, ಏತೇಹಿ ಆರೋ ಹೋತಿ. ವಿಜ್ಝನತ್ಥೇನ ಸಿಙ್ಗಂ ವಿಯ ಸಿಙ್ಗಂ=ನಾಗರಿಕಭಾವಸಙ್ಖಾತಸ್ಸ ಕಿಲೇಸಸಿಙ್ಗಸ್ಸೇತಂ ನಾಮಂ, ತಂಕರೋತಿ ಸಿಙ್ಗಂ ವಾ ಪಯುತ್ತಂ, ತಂ ಕರೋತಿ ರಾಗೀಸು ಪಭವತೀತಿ ವಾ, ‘‘ಧಾತ್ವತ್ಥೇ ನಾನಾಮಸ್ಮೀ’’ತಿ (೫.೧೨) ಇ, ಪುಬ್ಬ ಸರಲೋಪೋ, ಸಿಙ್ಗಿ, ತತೋ ಆರೋ, ‘‘ಸರೋಲೋಪೋ ಸರೇ’’ತಿ (೧.೨೬) ಇಲೋಪೋ, ಪುಬ್ಬೇ ‘‘ವಿಪ್ಪಟಿಸೇಧೇ’’ತಿ (೧.೨೨) ಅನಿಟ್ಠಪ್ಪಟಿಸೇಧೋ, ಏತ್ಥ ಹಿ ಆರತೋ ಅಞ್ಞತ್ಥ ಸಾವಕಾಸಪುಬ್ಬಸರಲೋಪೋವ, ಇಪಚ್ಚಯತೋ ಅಞ್ಞತ್ಥ ಚ, ಸಿಙ್ಗಾರೋ=ಕಿಲೇಸಸಿಙ್ಗಕರಣಂ, ವಿಲಾಸೋತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ. ಅಙ್ಗತಿ ವಿನಾಸಂ ಗಚ್ಛತೀತಿ ಅಙ್ಗಾರೋ=ದಡ್ಢಕಟ್ಠಂ. ಅಗನ್ತಿ ಗಚ್ಛನ್ತಿ ಏತ್ಥಾತಿ ಅಗಾರಂ=ಘರಂ. ಲೀಹನೇನ ಅತ್ತನೋ ಸರೀರಂ ಮಜ್ಜತಿ ನಿಮ್ಮಲತ್ತಂ ಕರೋತೀತಿ ಮಜ್ಜಾರೋ=ಬಿಳಾರೋ. ಕಲಾತಿ ನಿದ್ದೇಸಾ ಲಸ್ಸ ಳತ್ತಂ, ಏತೇನ ಗುಣಂ ಕಲೀಯತಿ ಪರಿಮೀಯತೀತಿ ಕಳಾರೋ=ಪಿಙ್ಗಲೋ. ದೀಘತ್ತಂ ಅಲತಿ ಬನ್ಧತೀತಿ ಅಳಾರೋ=ವಙ್ಕೋ ವಿಸಾಲೋ ಚ.

ಕಮ-ಇಚ್ಛಾಯಮಿಚ್ಚಸ್ಮಾ ಆರೋ ಹೋತಿ, ಅಸ್ಸ ಉ ಚ. ಕಾಮೀಯತೀತಿ ಕುಮಾರೋ=ಬಾಲೋ.

ಭಿಙ್ಗಾರಪ್ಪಭುತಯೋ ಆರನ್ತಾ ನಿಪಚ್ಚನ್ತೇ. ಭರ=ಭರಣೇ, ಭರಣಂ ಧಾರಣಂ ಪೋಸನಞ್ಚ, ಧಾರಣತ್ಥಸ್ಸ ಭರತಿಸ್ಸ ಭಿಙ್ಗಾದೇಸೋ, ಭರತಿ ¶ ದಧಾತಿ ಉದಕನ್ತಿ ಭಿಙ್ಗಾರೋ=ಹೇಮಭಾಜನಂ. ಕ್ಲೇದ ಕ್ಲಿದ-ಅಲ್ಲ ಭಾವೇ, ಲ ಲೋಪೋ, ಕ್ಲೇದಯತೀತಿ ಕೇದಾರಂ=ಖೇತ್ತಂ, (ಕೇ ಜಲೇ ಸತಿ ದಾರೋ ವಿದಾರಣಮಸ್ಸಾತಿ ವಾ ಕೇದಾರಂ=ತದೇವ, ಬಹುಲಾಧಿಕಾರಾ ಸತ್ತಮಿಯಾ ನ ಲೋಪೋ.) ವಿದ-ಲಾಭೇತೀಮಸ್ಮಾ ಕುಪುಬ್ಬಾ ಆರೋ ದಸ್ಸ ಳತ್ತಂ ಇಸ್ಸ ಏತ್ತಾಭಾವೋ ಸಮಾಸೇ ಕುಸ್ಸ ಓ ಚ ನಿಪಚ್ಚನ್ತೇ, ಕುಂ ಪಥವಿಂ ವಿನ್ದತಿ ತತ್ರುಪ್ಪನ್ನತಾಯಾತಿ ಕೋವಿಳಾರೋ=ದಿಗುಣಪತ್ತೋ.

ಕರೋತಿಸ್ಮಾ ಮಾರೋ ಹೋತಿ. ಲೋಹಕಿಚ್ಚಂ ಕರೋತೀತಿ ಕಮ್ಮಾರೋ=ಲೋಹಕಾರೋ.

ಪುಸ ಸರೇಹಿ ಖರೋ ಹೋತಿ. ಪೋಸೀಯತಿ ಜಲೇನಾತಿ ಪೋಕ್ಖರಂ=ಪದುಮಂ. ಸರತಿ ವಿಕಾರಂ ಗಚ್ಛತೀತಿ ಸಕ್ಖರಾ=ಉಚ್ಛುವಿಕಾರೋ.

ಏತೇಹಿ ಕೀರೋ ಹೋತಿ ವಸ್ಸ ಉಟ ಚ. ಸರೀಯತೀತಿ ಸರೀರಂ=ದೇಹೋ. ವಸನ್ತಿ ವಾಸಂ ಕರೋನ್ತಿ ಏತೇನಾತಿ ಉಸೀರಂ=ಬೀರಣಮೂಲಂ. ಅನೇನ ಥೂಲಾದಿ ಕಲೀಯತಿ ಪರಿಮೀಯತಿತಿ ಕಲಿರೋ=ಅಙ್ಕುರೋ.

ಗಮ್ಭೀರಆದಯೋ ಕೀರನ್ತಾ ನಿಪಚ್ಚನ್ತೇ. ಗಮಿಸ್ಸ ಭುಕ, ಮಲೋಪೋ ವಾ, ಪಥವಿಂ, ಭಿನ್ದಿತ್ವಾ ಗಚ್ಛತಿ ಪವತ್ತತೀತಿ ಗಮ್ಭೀರೋ, ಗಭೀರೋ= ಅಗಾಧೋ ¶ , ಕುಲಿಸ್ಸ ಲಸ್ಸ ಳೋ, ಪಾದೇ ಕುಲತಿ ಪತ್ಥರತೀತಿ ಕುಳೀರೋ=ಕಕ್ಕಟೋ, ಏವಮಞ್ಞೇಪಿ.

ಖಜ್ಜ-ಮಜ್ಜನೇ, ವಲ ವಲ್ಲ-ಸಂವರಣೇ, ಸಮ-ಆಮಸನೇ, ಏತೇಹಿ ಊರೋ ಹೋತಿ, ಖಜ್ಜೀಯತೀತಿ ಖಜ್ಜೂರೋ, ವೀಮ್ಹಿ ಖಜ್ಜೂರೀ=ರುಕ್ಖವಿಸೇಸೋ. ವಲ್ಲೀಯತಿ ಸಂವರೀಯತೀತಿ ವಲ್ಲೂರೋ=ಸುಕ್ಖಮಂಸೋ. ಮಸೀಯತೀತಿ ಮಸೂರೋ=ವೀಹಿವಿಸೇಸೋ.

ಕಪ್ಪೂರಆದಯೋ ಊರನ್ತಾ ನಿಪಚ್ಚನ್ತೇ. ತುಟ್ಠಿಮುಪ್ಪಾದೇತುಂ ಕಪ್ಪತಿ ಸಕ್ಕೋತೀತಿ ಕಪ್ಪೂರಂ=ಘನಸಾರೋ. ಕರೋತಿಸ್ಸ ಅಸ್ಸು, ಕಿಬ್ಬಿಸಂ ಕರೋತೀತಿ ಕುರೂರೋ=ಪಾಪಕಾರೀ. ಪಸ-ಬಾಧನೇ, ಪಸತಿ ಪೀಳೇತೀತಿ ಪಸೂರೋ=ದುಟ್ಠೋ, ಬ್ಯಞ್ಜನಂ, ಏವಂನಾಮಕೋ ಚ, ಏವಮಞ್ಞೇಪಿ.

ಕಠ-ಕಿಚ್ಛಜೀವನೇ, ಚಕ-ಪರಿವಿತಕ್ಕನೇ, ಏತೇಹಿ ಓರೋ ಹೋತಿ. ಕಠತಿ ಕಿಚ್ಛೇನ ಜೀವತೀತಿ ಕಠೋರೋ=ಥದ್ಧೋ. ಚಕತಿ ಪರಿವಿತಕ್ಕೇತೀತಿ ಚಕೋರೋ=ಪಕ್ಖಿವಿಸೇಸೋ.

ಮೋರಆದಯೋ ಓರನ್ತಾ ನಿಪಚ್ಚನ್ತೇ. ಮೀ-ಹಿಂಸಾಯಂ, ಈಲೋಪೋ, ಮಯತಿ ಹಿಂಸತೀತಿ ಮೋರೋ=ಮಯೂರೋ. ಕಸ-ಗಮನೇ, ಅಸ್ಸಿ ¶ , ಕಸತಿ ಗಚ್ಛತೀತಿ ಕಿಸೋರೋ=ಪಠಮವಯೋ ಅಸ್ಸೋ. ಮಹೀಯತಿ ಪೂಜೀಯತೀತಿ ಮಹೋರೋ=ವಮ್ಮಿಕೋ, ಏವಮಞ್ಞೇಪಿ.

ಕು-ಸದ್ದೇತೀಮಸ್ಮಾ ಏರಕ ಹೋತಿ. ‘‘ಯುವಣ್ಣಾನಮಿಯಙುವಙ ಸರೇ’’ತಿ (೫.೧೩೬) ಉವಙ, ಕವತಿ ನದತೀತಿ ಕುವೇರೋ=ವೇಸ್ಸವಣೋ.

ಭೂಸತ್ತಾಯಂ, ಸೂ-ಪಸವನೇ, ಏತೇಹಿ ರಿಕ ಹೋತಿ. ಭವತೀತಿ ಭೂರಿ=ಪಹೂತಂ, ಙೀಮ್ಹಿ ಭೂರೀ=ಮೇಧಾ. ಸವತಿ ಹಿತಂ ಪಸವತೀತಿ ಸೂರಿ=ವಿಚಕ್ಖಣೋ.

ಮೀ-ಹಿಂಸಾಯಮಿಚ್ಚಸ್ಮಾ, ಕಪುಬ್ಬಾ ಸಯತಿಸ್ಮಾ, ನಯತಿಸ್ಮಾ ಚ ರು ಹೋತಿ. ರಂಸೀಹಿ ಅನ್ಧಕಾರಂ ಮೀಯತಿ ಹಿಂಸತೀತಿ ಮೇರು=ಸಿರೇರು, ಕೇ ಜಲೇ ಸಯತಿ ಪವತ್ತತೀತಿ ಕಸೇರು=ತಿಣವಿಸೇಸೋ. ಅತ್ತನಿಸ್ಸಿತೇ ಸುನ್ದರತ್ತಂ ನೇತಿ ಪಾಪೇತೀತಿ ನೇರು=ಪಬ್ಬತೋ.

ಸಿನಾ-ಸೋಚೇಯ್ಯೇತೀಮಸ್ಮಾ ಏರು ಹೋತಿ. ಸಿನಾತಿ ಸುಚಿಂ ಕರೋತೀತಿ ಸಿನೇರು=ಪಬ್ಬತರಾಜಾ.

ಭೀ-ಸಯೇ, ರು-ಸದ್ದೇ, ಏತೇಹಿ ರುಕ ಹೋತಿ. ಭಾಯನ್ತಿ ಏತಸ್ಮಾತಿ ಭೀರು=ಭಯಾನಕೋ. ರವತೀತಿ ರುರು=ಮಿಗೋ.

ತಮ-ಭೂಸನೇತೀಮಸ್ಮಾ ¶ ಬೂಲೋ ಹೋತಿ. ಮುಖಂ ತಮೇತಿ ಭೂಸೇತೀತಿ ತಮ್ಬೂಲಂ=ಮುಖಭೂಸನಂ.

ಸಿ-ಸೇವಾಯಮಿಚ್ಚಸ್ಮಾ ಲಕವಾಲಇಚ್ಚೇತೇ ಪಚ್ಚಯಾ ಹೋನ್ತಿ. ಸತ್ತೇಹಿ ಸೇವೀಯತೀತಿ ಸಿಲಾ=ಪಾಸಾಣೋ, ಸೇಲೋ=ಪಬ್ಬತೋ. ಜಲಂ ಸೇವತೀತಿ ಸೇವಾಲೋ=ಜಲತಿಣಂ.

೧೮೨. ಮಙ್ಗ ಕಮ ಸಮ್ಬ ಸಬ ಸಕ ವಸ ಪಿಸ ಕೇವ ಕಲ ಪಲ್ಲ ಕಠ ಪಟ ಕುಣ್ಡ ಮಣ್ಡಾ ಅಲೋ.

ಮಙ್ಗ-ಮಙ್ಗಲ್ಯೇ, ಕಮ-ಇಚ್ಛಾಯಂ, ಸಮ್ಬ-ಮಣ್ಡನೇ, ಸಬಇತಿ ಅಸ್ಸೇವ ಕತಮಲೋಪಸ್ಸ ನಿದ್ದೇಸೋ, ಸಕ-ಸತ್ತಿಯ, ವಸ-ನಿವಾಸೇ, ಪಿಸಗಮನೇ, ಕೇವ-ಸೇವನೇ, ಕಲ-ಸಙ್ಖ್ಯಾನೇ, ಪಲ್ಲ-ಗಮನೇ, ಕಠ ಕಿಚ್ಛಜೀವನೇ, ಪಟ-ಗಮನತ್ಥೋ, ಕುಣ್ಡ-ದಾಹೇ, ಮಣ್ಡ-ಭೂಸನೇ, ಏತೇಹಿ ಅಲೋ ಹೋತಿ. ಮಙ್ಗನ್ತಿ ಸತ್ತಾ ಏತೇನ ವುದ್ಧಿಂ ಗಚ್ಛನ್ತೀತಿ ಮಙ್ಗಲಂ=ಪಸತ್ಥಂ. ಕಾಮೀಯತೀತಿ ಕಮಲಂ-ಪಙ್ಕಜಂ. ಸಮ್ಪತಿ ಮಣ್ಡೇತೀತಿ ಸಮ್ಬಲಂ=ಪಾಥೇಯ್ಯಂ. ಸಬಲಂ=ವಿಸಭಾಗ ವಣ್ಣವನ್ತಂ. ಸಕ್ಕೋತಿ ವತ್ತುನ್ತಿ ಸಕಲಂ=ಸಬ್ಬಂ. ವಸತೀತಿ ವಸಲೋ=ಸುದ್ದೋ. ಪಿಯಭಾವಂ ಪಿಸತಿ ಗಚ್ಛತೀತಿ ಪೇಸಲೋ=ಪಿಯಸೀಲೋ. ಕೇವತಿ ಪವತ್ತತೀತಿ ಕೇವಲಂ=ಸಕಲಂ. ಕಲೀಯತಿ ಪರಿಮೀಯತಿ ಉದಕಮೇತೇನಾತಿ ಕಲಲಂ=ಅಪತ್ಥಿನ್ನಂ, ಪಲ್ಲತಿ ಆಗಚ್ಛತಿ ಉದಕಮೇತಸ್ಮಾತಿ ಪಲ್ಲಲಂ=ಅಪ್ಪೋದಕೋ ಸರೋ. ಕಠನ್ತಿ ಏತ್ಥ ದುಕ್ಖೇನ ಯನ್ತೀತಿ ಕಠಲಂ=ಕಪಾಲಖಣ್ಡಂ, ಪಟತಿ ವುದ್ಧಿಂ ಗಚ್ಛತೀತಿ ಪಟಲಂ=ಸಮೂ- ಹೋ ¶ . ಘಂಸೇನ ಕುಣ್ಡತಿ ದಹತೀತಿ ಕುಣ್ಡಲಂ=ಕಣ್ಣಾಭರಣಂ. ಮಣ್ಡೀಯತಿ ಪರಿಚ್ಛೇದಕರಣವಸೇನ ಭೂಸೀಯತೀತಿ ಮಣ್ಡಲಂ=ಸಮನ್ತತೋ ಪರಿಚ್ಛಿನ್ನಂ.

ಮುಸತಿಸ್ಮಾ ಕಲೋ ಹೋತಿ. ಮುಸತಿ ಏತೇನಾತಿ ಮುಸಲೋ=ಅಯೋಗ್ಗೋ.

ಥಲಆದಯೋ ಕಲನ್ತಾ ನಿಪಚ್ಚನ್ತೇ. ಠಸ್ಸ ಥೋ, ಪುಬ್ಬಸರಲೋಪೋ, ತಿಟ್ಠನ್ತಿ ಏತ್ಥಾತಿ ಥಲಂ=ಉನ್ನತಪ್ಪದೇಸೋ. ಪಾ-ಪಾನೇ, ಉಪುಬ್ಬೋ, ದ್ವಿಭಾವಸರಲೋಪಾ, ಉದಕಂ ಪಿವತೀತಿ ಉಪ್ಪಲಂ=ಕುವಲಯಂ. ಪತಿಸ್ಸ ಪಾಟಂ, ಪತತಿ ಗಚ್ಛತಿ ಪರಿಪಾಕನ್ತಿ ಪಾಟಲಂ=ಫಲಂ, ತಮ್ಬವಣ್ಣಂ ಕುಸುಮಞ್ಚ. ಬಂಹಿಸ್ಸ ನಿಗ್ಗಹೀತಲೋಪೋ, ಬಂಹತಿ ವುದ್ಧಿಂ ಗಚ್ಛತೀತಿ ಬಹಲಂ=ಘನಂ. ಚುಪಿಸ್ಸ ಉಸ್ಸ ಅತ್ತಂ, ಚುಪತಿ ಏಕತ್ಥ ನ ತಿಟ್ಠತೀತಿ ಚಪಲೋ=ಅನವಟ್ಠಿತೋ, ಏವಮಞ್ಞೇಪಿ.

ಕುಲ-ಪತ್ಥಾರೇತೀಮಸ್ಮಾ ಕಾಲೋ ಹೋತಿ ಕಲೋ ಚ. ಕುಲತಿ ಅತ್ತನೋ ಸಿಪ್ಪಂ ಪತ್ಥರತೀತಿ ಕುಲಾಲೋ=ಕುಮ್ಭಕಾರೋ. ಕುಲತಿ ಪಕ್ಖೇ ಪಸಾರೇತೀತಿ ಕುಲಲೋ=ಪಕ್ಖಿಜಾತಿ.

ಮುಳಾಲಆದಯೋ ಕಾಲನ್ತಾ ನಿಪಚ್ಚನ್ತೇ. ಮೀಲ-ನಿಮೀಲನೇ, ಉತ್ತಳತಾನಿ, ಉದ್ಧಟಮತ್ತೇ ನಿಮೀಲತೀತಿ ಮುಳಾಲಂ=ಭಿಸಂ. ಬಲ-ಪಾಣನೇ, ಇತ್ತ- ಳತ್ತಾನಿ ¶ , ಮೂಸಿಕಾದಿಖಾದನೇನ ಬಲತಿ ಜೀವತೀತಿ ಬಿಳಾಲೋ=ಮಜ್ಜಾರೋ. ಕಪ್ಪಿಸ್ಸ ಸಂಯೋಗಾದಿಲೋಪೋ, ಕಪ್ಪನ್ತಿ ಜೀವಿಕಂ ಏತೇನಾತಿ ಕಪಾಲಂ=ಘಟಾದಿಖಣ್ಡಂ. ಪೀ ತಪ್ಪನೇ. ‘‘ಯುವಣ್ಣಾನಮಿಯಙುವಙ ಸರೇ’’ತಿ (೫.೧೩೬) ಇಯಙ, ಅತ್ತನೋ ಫಲೇನ ಸತ್ತೇ ಸನ್ತಪ್ಪೇತೀತಿ ಪಿಯಾಲೋ-ರುಕ್ಖೋ. ಕುಣ-ಸದ್ದೇ, ವಾತಸಮುಟ್ಠಿತಾ ವೀಚಿಮಾಲಾ ಏತ್ಥ ಕುಣನ್ತಿ ನದನ್ತೀತಿ ಕುಣಾಲೋ=ಏಕೋ ಮಹಾಸರೋ. ವಿಸ-ಪವಿಸನೇ, ಪವಿಸನ್ತಿ ಏತ್ಥಾತಿ ವಿಸಾಲೋ=ವಿತ್ಥಿಣ್ಣೋ. ಪಲ-ಗಮನೇ, ವಾತೇನ ಪಲತಿ ಗಚ್ಛತೀತಿ ಪಲಾಲಂ=ಸಸ್ಸಾನಮುಪನೀತಧಞ್ಞಾನಂ ನಾಳಪತ್ತಾನಿ. ಸರತಿಸ್ಸ ಸಿಗೋ, ಸಸಾದಯೋ ಸರತಿ ಹಿಂಸತೀತಿ ಸಿಗಾಲೋ=ಕೋತ್ಥು, ಏವಮಞ್ಞೇಪಿ.

ಚಣ್ಡ-ಚಣ್ಡಿಕ್ಯೇ, ಪತ ಪಥ-ಗಮನೇ, ಏತೇಹಿ ಣಾಲೋ ಹೋತಿ. ಚಣ್ಡೇತಿ ಪೀಳೇತೀತಿ ಚಣ್ಡಾಲೋ=ಮಾತಙ್ಗೋ, ಪತತಿ ಅಧೋಗಚ್ಛತೀತಿ ಪಾತಾಲಂ=ರಸಾತಲಂ.

ಮಾ-ಮಾನೇ, ಇ-ಅಜ್ಝೇನಗತೀಸು, ಪೀ-ತಪ್ಪನೇ, ದೂ-ಪರಿತಾಪೇ, ಏವಮಾದೀಹಿ ಲೋ ಹೋತಿ. ಮೀಯತಿ ಪರಿಮೀಯತೀತಿ ಮಾಲಾ=ಪನ್ತಿ. ಏತಿ ಗಚ್ಛತೀತಿ ಏಲಾ=ಸುಖುಮೇಲಾ. ಪಿಣೇತಿ ತಪ್ಪೇತಿ ಏತ್ಥಾತಿ ಪೇಲಾ=ಆಸಿತ್ತಕೂಪಧಾನಂ. ದೂಯತಿ ಪರಿತಾಪೇತೀತಿ ದೋಲಾ=ಕೀಳನಯಾನಕಂ. ಕಲಸಙ್ಖ್ಯಾನೇ, ಕಲನಂ ಕಲ್ಲಂ=ಯುತ್ತಂ.

ಅನ-ಪಾಣನೇ, ಸಲ-ಗಮನೇ, ಕಲ-ಸಙ್ಖ್ಯಾನೇ, ಕುಕ ವಕ-ಆದನೇ, ಸಠ-ಕಿತವೇ, ಅರಹ ಮಹ-ಪೂಜಾಯಂ, ಏತೇಹಿ ಇಲೋ ಹೋತಿ. ಅನತಿ ¶ ಪವತ್ತತೀತಿಅನಿಲೋ=ಮಾಲುತೋ. ಸಲತಿ ಗಚ್ಛತೀತಿ ಸಲಿಲಂ=ಜಲಂ. ಕಲತಿ ಪವತ್ತತೀತಿ ಕಲಿಲಂ=ಗಹನಂ. ಕುಕತಿ ಅತ್ತನೋ ನಾದೇನ ಸತ್ತಾನಂ ಮನಂ ಗಣ್ಹಾತೀತಿ ಕೋಕಿಲೋ=ಪರಪುಣ್ಡೋ. ಸಠತಿ ವಞ್ಚೇತೀತಿ ಸಠಿಲೋ=ಸಠೋ. ಮಹೀಯತಿ ಪೂಜೀಯತೀತಿ ಮಯಿಲಾ=ಇತ್ಥೀ.

ಕುಟ-ಕೋಟಿಲ್ಯೇತೀಮಸ್ಮಾ ಕಿಲೋ ಹೋತಿ. ಅಕುಟಿ ಕುಟಿಲತ್ತಮಗಮೀತಿ ಕುಟಿಲೋ=ವಙ್ಕೋ.

ಸಿಥಿಲಆದಯೋ ಕಿಲನ್ತಾ ನಿಪಚ್ಚನ್ತೇ. ಸಹ ಖಮಾಯಂ, ಸಹಿಸ್ಸ ಸಿಥತ್ತಂ, ಸಹಿತುಮಲನ್ತಿ ಸಿಥಿಲಂ=ಅದಳ್ಹಂ. ಕಮ್ಪಿಸ್ಸ ಸಂಯೋಗಾದಿಲೋಪೋ, ಪರದುಕ್ಖೇ ಸತಿ ಕಮ್ಪತೀತಿ ಕಪಿಲೋ=ಇಸಿ. ಕಬ-ವಣ್ಣೇ, ಬಸ್ಸ ಪೋ, ಅಕಬಿ ನೀಲಾದಿವಣ್ಣತ್ತಮಗಮೀತಿ ಕಪಿಲೋ=ವಣ್ಣವಿಸೇಸೋ. ಮಥಿಸ್ಸ ಮಿಥೋ, ಮಥೀಯತೀತಿ ಮಿಥಿಲಾ=ಪೂರೀ, ಏವಮಞ್ಞೇಪಿ.

ಚಟ-ಭೇದನೇ, ಕಣ್ಡ-ಛೇದನೇ, ವಟ್ಟ-ವತ್ತನೇ, ಪುಥ ಪಥ-ವಿತ್ಥಾರೇ, ಏತೇಹಿ ಕುಲೋ ಹೋತಿ. ಚಟತಿ ಮಿತ್ತೇ ಭಿನ್ದತೀತಿ ಚಟುಲೋ=ಚಾಟುಕಾರೀ. ಕಣ್ಡೀಯತಿ ಛಿನ್ದೀಯತೀತಿ ಕಣ್ಡುಲೋ=ರುಕ್ಖೋ. ವಟ್ಟತೀತಿ ವಟ್ಟುಲೋ=ಪರಿಮಣ್ಡಲೋ. ಅಪತ್ಥರೀತಿ ಪುಥುಲೋ=ವಿತ್ಥಾರೋ.

ತುಮುಲಆದಯೋ ಕುಲನ್ತಾ ನಿಪಚ್ಚನ್ತೇ. ತಮ ಖೇದನೇ, ಅಸ್ಸು, ಅತಮಿ ವಿತ್ಥಿಣ್ಣತ್ತಮಗಮೀತಿ ತುಮುಲೋ=ಪತ್ಥಟೋ. ತಮಿಸ್ಸ ಡುಕ, ತಮೀಯತಿ ¶ ವಿಕಾರಮಾಪಾದೀಯತೀತಿ ತಣ್ಡುಲೋ=ವೀಹಿಸಾರೋ. ನಿಪುಬ್ಬಸ್ಸ ಚಿನಾತಿಸ್ಸ ಇಲೋಪೋ, ಅತ್ಥಿಕೇಹಿ ನಿಚೀಯತೇತಿ ನಿಚುಲೋ=ಹಿಜ್ಜಲೋ, ಏವಮಞ್ಞೇಪಿ.

ಕಲ್ಲ-ಸದ್ದೇ, ಕಪ-ಅಚ್ಛಾದನೇ, ತಕ್ಕ-ವಿತಕ್ಕೇ, ಪಟ-ಗಮನೇ, ಏತೇಹಿ ಓಲೋ ಹೋತಿ. ವಾತವೇಗೇನ ಸಮುದ್ದತೋ ಉಟ್ಠಹಿತ್ವಾ ಕಲ್ಲತಿ ನದತೀತಿ ಕಲ್ಲೋಲೋ=ಮಹಾವೀಚಿ. ಕಪತಿ ದನ್ತೇ ಅಚ್ಛಾದತೀತಿ ಕಪೋಲೋ=ವದನೇಕದೇಸೋ. ತಕ್ಕೀಯತೀತಿ ತಕ್ಕೋಲಂ=ಕೋಲಕಂ. ಪಟತಿ ಬ್ಯಾಧಿಮೇತೇನ ಗಚ್ಛತೀತಿ ಪಟೋಲೋ=ತಿತ್ತಕೋ.

ಅಙ್ಗ-ಗಮನತ್ಥೋ, ಏತಸ್ಮಾ ಉಲಉಲೀ ಹೋನ್ತಿ. ಅಙ್ಗನ್ತಿ ಏತೇನ ಜಾನನ್ತೀತಿ ಅಙ್ಗುಲಂ=ಪಮಾಣಂ. ಅಙ್ಗತಿ ಉಗ್ಗಚ್ಛತೀತಿ ಅಙ್ಗಲಿ=ಕರಸಾಖಾ.

ಅಞ್ಜ-ಬ್ಯತ್ತಿ ಮಕ್ಖನ ಗತಿ ಕನ್ತೀಸು, ಏತಸ್ಮಾ ಅಲಿ ಹೋತಿ. ಅಞ್ಜೇತಿ ಭತ್ತಿಮನೇನ ಪಕಾಸೇತೀತಿ ಅಞ್ಜಲಿ=ಕರಪುಟೋ.

ಛದ-ಸಂವರಣೇ, ಏತಸ್ಮಾ ಲಿ ಹೋತಿ. ಛಾದೇತೀತಿ ಛಲ್ಲೀ=ಸಕಲಿಕಾ.

ಅಲ್ಲಿಆದಯೋ ಲಿಅನ್ತಾ ನಿಪಚ್ಚನ್ತೇ. ಅರ-ಗಮನೇ, ಅರತಿ ಪವತ್ತತೀತಿ ಅಲ್ಲಿ=ರುಕ್ಖೋ. ನಯತಿಸ್ಸ ಏತ್ತಾಭಾವೋ, ಅತ್ತಿಕೇಹಿ ನೀಯತೀತಿ ¶ ೪ ನೀಲಿ, ಙೀಮ್ಹಿ ನೀಲೀ=ಗಚ್ಛಜಾತಿ. ‘‘ಸರಮ್ಹಾ ದ್ವೇ’’ತಿ (೧.೩೪) ಲಸ್ಸ ದ್ವಿಭಾವೇ ರಸ್ಸತ್ತೇ ಚ ನಿಲ್ಲೀತಿಪಿ ಹೋತಿ. ಪಾಲಿಸ್ಸ ಪಾ, ಪಾಲೇತಿ ರಕ್ಖತೀತಿ ಪಾಲಿ, ಙೀಮ್ಹಿ ಪಾಲೀ=ಪನ್ತಿ. ಪಾಲಿಸ್ಸ ಪಲೋ, ಪಾಲೇತಿ ರಕ್ಖತೀತಿ ಪಲ್ಲಿ=ಕುಟಿ. ಚುದ-ಚೋದನೇ, ಓತ್ತಾಭಾವೋ, ಚೋದೀಯತೀತಿ ಚುಲ್ಲಿ=ಉದ್ಧನಂ, ಏವಮಞ್ಞೇಪಿ.

ಪಿಲ-ವತ್ತನೇ, ಪಲ್ಲ-ಗಮನೇ, ಪಣ-ಬ್ಯವಹಾರಥುತೀಸು, ಏವಮಾದೀಹಿ ಅವೋ ಹೋತಿ. ಪಿಲ್ಯತೇತಿ ಪೇಲವೋ=ಲಹು. ಪಲ್ಲತೀತಿ ಪಲ್ಲವೋ=ಕಿಸಲಯಂ. ಪಣೀಯತೀತಿ ಪಣವೋ=ಮುದಙ್ಗೋ. ಏವಮಞ್ಞೇಪಿ.

ಸಾಳವಆದಯೋ ಅವನ್ತಾ ನಿಪಚ್ಚನ್ತೇ. ಸಲ-ಗಮನತ್ಥೋ, ಉಪನ್ತಸ್ಸ ದೀಘೋ ಳತ್ತಞ್ಚ ನಿಪಾತನಾ. ಸಲತಿ ಪವತ್ತತೀತಿ ಸಾಳ ವೋ=ಅಭಿಸಙ್ಖತಂ ಬದರಾದಿಫಲಖಾದನೀಯಂ. ಕಿತ-ನಿವಾಸೇ, ಏತ್ತಾಭಾವೋ, ಕೇತತೀತಿ ಕಿತವೋ=ಜೂತಕಾರೋ, ಚೋರೋ ಚ. ಮೂ-ಬನ್ಧನೇ, ಊಸ್ಸ ರಸ್ಸತ್ತಂ, ತುಞ ಚಾವಸ್ಸ, ಮುನಾತಿ ಬನ್ಧತೀತಿ ಮುತವೋ=ಚಣ್ಡಾಲೋ. ವಲ ವಲ್ಲ-ಸಂವರಣೇ, ಳತ್ತಂ, ವಲತಿ, ವಲ್ಯತೇತಿ ವಾ ವಳವಾ=ತುರಙ್ಗಕನ್ತಾ. ಮುರ-ಸಂವೇಳನೇ, ಮುರೀಯತೀತಿ ಮುರವೋ=ಮುದಙ್ಗೋ, ಏವಮಞ್ಞೇಪಿ.

ಸರತಿಸ್ಮಾ ಆವೋ ಹೋತಿ. ಸರತಿ ಪವತ್ತತೀತಿ ಸರಾವೋ=ಭಾಜನವಿಸೇಸೋ.

ಅಲ-ಬನ್ಧನೇ ¶ , ಮಲ ಮಲ್ಲ-ಧಾರಣೇ, ಬಿಲ-ಭೇದನೇ, ಏತೇಹಿ ಣುವೋ ಹೋತಿ. ಲತಾಹಿ ಅಲೀಯತೀತಿ ಆಲುವೋ=ಗಚ್ಛಜಾತಿ. ಮಲತಿ ಧಾರೇತೀತಿ ಮಾಲುವೋ=ಪತ್ತಲತಾ. ಬಿಲತಿ ಭಿನ್ದತೀತಿ ಬೇಲುವೋ=ರುಕ್ಖೋ.

ಕಾ ಗಾ-ಸದ್ದೇತೀಮಸ್ಮಾ ಈವೋ ಹೋತಿ. ಗಾಯನ್ತಿ ಏತಾಯಾತಿ ಗೀವಾ=ಗಲೋ.

ಸು-ಸವನೇತೀಮಸ್ಮಾ ಕ್ವ ಕ್ವಾ ಹೋನ್ತಿ. ಸುಣಾತೀತಿ ಸುವೋ=ಕೀರೋ. ಸುವಾ=ಸುಣೋ.

ವಿದತಿಸ್ಮಾ ಕ್ವಾ ಪರರೂಪಾಭಾವೋ ಅ ನಿಪಚ್ಚನ್ತೇ. ವಿದತಿ ಜಾನಾತೀತಿ ವಿದ್ವಾ=ವಿದೂ.

ಥು-ಅಭಿತ್ಥವೇ, ಏತಸ್ಮಾ ರೇವೋ ಹೋತಿ. ಥವತಿ ಸಿಞ್ಚತೀತಿ ಥೇವೋ=ಫುಸಿತಂ.

ಸಮ-ಉಪಸಮೇ, ಏತಸ್ಮಾ ರಿವೋ ಹೋತಿ. ಸಮೇತಿ ಉಪಸಮೇತೀತಿ ಸಿವೋ=ಉಮಾಪತಿ, ಸಿವಾ=ಸಿಗಾಲೋ, ಸಿವಂ=ಸನ್ತಿ.

ಛದ-ಸಂವರಣೇ ¶ , ಏತಸ್ಮಾ ರವಿ ಹೋತಿ. ಛಾದೇತೀತಿ ಛವಿ=ಜುತಿ.

ಪೂರ-ಪೂರಣೇ, ತಿಮ-ತೇಮನೇ, ಏತೇಹಿ ಕಿಸೋ ಹೋತಿ ಊಸ್ಸ ರಸ್ಸೋ ಚ. ಪೂರೇತೀತಿ ಪುರಿಸೋ=ಪುಮಾ. (ಪುರೇ ಉಚ್ಚಟ್ಠಾನೇ ಸೇತಿ ಪವತ್ತತೀತಿ ವಾ ಪುರಿಸೋ=ಸೋವ.) ತೇಮೇತೀತಿ ತಿಮಿಸಂ=ತಮೋ.

ಕರೋತಿಸ್ಮಾ ಈಸೋ ಹೋತಿ. ಕರೀಯತೀತಿ ಕರೀಸಂ=ಗೂಥಂ.

ಸಿರೀಸಆದಯೋ ಈಸನ್ತಾ ನಿಪಚ್ಚನ್ತೇ. ಸರತಿಸ್ಸ ಅಸ್ಸಿ, ಸಪ್ಪದಟ್ಠಕಾಲಾದೀಸು ಸರೀಯತೀತಿ ಸಿರೀಸೋ=ರುಕ್ಖೋ. ಪೂರಿಸ್ಸ ರಸ್ಸತ್ತಂ, ಪೂರೇತೀತಿ ಪುರೀಸಂ=ಗೂಥಂ. ತಲಿಸ್ಸ ದೀಘೋ, ತಲತಿ ಸತ್ತಾನಂ ಪತಿಟ್ಠಾನಂ ಭವತೀತಿ ತಾಲೀಸಂ=ಓಸಧಿವಿಸೇಸೋ, ಏವಮಞ್ಞೇಪಿ.

ಕರೋತಿಸ್ಮಾ ರಿಬ್ಬಿಸೋ ಹೋತಿ. ಕರೀಯತೀತಿ ಕಿಬ್ಬಿಸಂ=ಪಾಪಂ.

೨೧೩. ಸಸಾಸ ವಸ ವಿಸ ಹನ ವನ ಮನಾನ ಕಮಾ ಸೋ.

ಸಸ-ಗತಿ ಹಿಂಸಾ ವಿಸ್ಸಸ ಪಾಣನೇಸು, ಅಸ-ಖೇಪನೇ, ವಸ-ನಿವಾಸೇ, ವಿಸ-ಪವಿಸನೇ, ಹನ-ಹಿಂ ಸಾಯಂ, ವನ ಸನ-ಸಮ್ಭತ್ತಿಯಂ, ಮನ-ಞಾಣೇ, ಅನ-ಪಾಣನೇ, ಕಮ-ಇಚ್ಛಾಯಂ, ಏತೇಹಿ ಸೋ ಹೋತಿ, ಸಸನ್ತಿ ಜೀವನ್ತಿ ಸತ್ತಾ ಏತೇನಾತಿ ಸಸ್ಸಂ=ಕಲಮಾದಿ, ಅಸತಿ ಖಿಪತೀತಿ ಅಸ್ಸೋ=ಹಯೋ ¶ . ವಸನ್ತಿ ಏತ್ಥಾತಿ ವಸ್ಸಂ=ಸಂವಚ್ಛರೋ. ವಿಸತೀತಿ ವೇಸ್ಸೋ=ತತಿಯವಣ್ಣೋ. ಹಞ್ಞತೇತಿ ಹಂಸೋ=ಸಿತಚ್ಛದೋ. ವನೋತಿ ಪತ್ಥರತೀತಿ ವಂಸೋ=ಸನ್ತಾನೋ, ವೇಳು ಚ. ಮಞ್ಞತೇತಿ ಮಂಸಂ=ಪಿಸಿತಂ, ಅನತಿ ಜೀವತಿ ಏತೇನಾತಿ ಅಂಸೋ=ಏಕಾಟ್ಠಾಸೋ, ಭುಜಸಿರೋ ಚ. ಕಾಮೀಯತೀತಿ ಕಂಸೋ=ಪರಿಮಾಣಂ.

ಆಪುಬ್ಬೋ ಮಿ-ಪಕ್ಖೇಪೇ, ಥು-ಅಭಿತ್ಥವೇ ಕು-ಸದ್ದೇ, ಸೀ-ಸಯೇ, ಏತೇಹಿ ಸಕ ಹೋತಿ. ಆಮೀಯತಿ ಅನ್ತೋ ಪಕ್ಖಿಪೀಯತೀತಿ ಆಮಿಸಂ=ಭಕ್ಖಂ. ಥವೀಯತೀತಿ ಥುಸೋ=ವೀಹಿತಚೋ. ಕವತಿ ವಾತೇನ ನದತೀತಿ ಕುಸೋ=ತಿಣವಿಸೇಸೋ. ಸಯನ್ತಿ ಏತ್ಥ ಊಕಾತಿ ಸೀಸಂ=ಮುದ್ಧಾ, ಕಾಲತಿಪು ಚ.

ಫಸ್ಸಆದಯೋ ಸಕಅನ್ತಾ ನಿಪಚ್ಚನ್ತೇ. ಫುಸ-ಸಮ್ಫಸ್ಸೇ, ಉಸ್ಸತ್ಥಂ, ಫುಸತೀತಿ ಫಸ್ಸೋ=ಕಾಯವಿಞ್ಞಾಣವಿಸಯೋ. ಫುಸ್ಸೋ=ನಕ್ಖತ್ತಂ. ಪುಸ ಪೋಸನೇ, ಪೋಸೀಯತೀತಿ ಪುಸ್ಸಂ=ಫಲವಿಸೇಸೋ. ಭೂ-ಸತ್ತಾಯಂ, ಭೂಸ್ಸ ರಸ್ಸೋ, ಅಭವೀತಿ ಭುಸಂ=ತುಚ್ಛಧಞ್ಞಂ, ಅಂಕಿಸ್ಸ ಉಕ, ಅಙ್ಕೇತಿ ಅನೇನ ಅಞ್ಞೇತಿ ಅಙ್ಕುಸೋ=ಗಜಪತೋದೋ. ಫಾಯ-ವುದ್ಧಿಯಂ, ಪಪುಬ್ಬೋ, ಯಲೋಪೋ, ಫಾಯತಿ ವುದ್ಧಿಂ ಗಚ್ಛತೀತಿ ಪಪ್ಫಾಸಂ=ದೇಹಕೋಟ್ಠಾಸವಿಸೇಸೋ. ಕಲಿಸ್ಮಾ ಸಸ್ಸ ಮಾಞ, ಕುಲಿಸ್ಮಾ ಚ, ಕಲೀಯತಿ ಪರಿಮೀಯತೀತಿ ಕಮ್ಮಾಸೋ=ಸಬಲೋ, ಕಮ್ಮಾಸಂ=ಪಾಪಂ. ಕುಲತಿ ಪತ್ಥರತೀತಿ ಕುಮ್ಮಾಸೋ=ಭಕ್ಖವಿಸೇಸೋ. ಮನಿಸ್ಸ ಜೂಕ, ಮಞ್ಞತಿ ಸಧನತ್ತಂ ಏತಾಯಾತಿ ಮಞ್ಜೂಸಾ=ಕಟ್ಠಪೇಳಾ. ಪೀಸ್ಸ ಯೂಕ, ಪಿಣೇತೀತಿ ಪೀಯೂಸಂ=ಅಮತಂ. ಕುಲ-ಸಂವರಣೇ, ಇಕ, ಕುಲೀಯತಿ ಸಂವರೀಯತೀತಿ ಕುಲಿಸಂ=ವಜಿರಂ ¶ . ಬಲ-ಸಂವರಣೇ, ಇಕ, ಲಸ್ಸ ಳತ್ತಞ್ಚ, ಬಲತಿ ಏತೇನ ಮಚ್ಛೇ ಗಣ್ಹಾತೀತಿ ಬಳಿಸೋ=ಮಚ್ಛವೇಧನಂ. ಮಹಿಸ್ಸ ಏಕ, ಮಹೀಯತೀತಿ ಮಹೇಸೀ=ಕತಾಭಿಸೇಕಾ ಪಧಾನಿತ್ಥೀ, ಏವಮಞ್ಞೇಪಿ.

ಸುಣಾತಿಸ್ಮಾ ಣಿಸಕ ಹೋತಿ. ಸುಣಾತೀತಿ ಸುಣಿಸಾ=ಪುತ್ತಭರಿಯಾ.

ವೇತ-ಸುತ್ತಿಯೋ ಧಾತು, ಅತ-ಸಾತಚ್ಚಗಮನೇ, ಯು-ಮಿಸ್ಸನೇ, ಪನಥುತಿಯಂ, ಅಲ-ಬನ್ಧನೇ, ಕಲ-ಸಙ್ಖ್ಯಾನೇ, ಚಮ-ಅದನೇ, ಏತೇಹಿ ಅಸೋ ಹೋತಿ. ವೇತತಿ ಪವತ್ತತೀತಿ ವೇತಸೋ=ವಾನೀರೋ. ಅತತಿ ವಾತೇರಿತೋ ನಿಚ್ಚಂ ವೇಧತ್ತಂ ಯಾತೀತಿ ಅತಸೋ=ವನಪ್ಪತಿವಿಸೇಸೋ ವೀಮ್ಹಿ ಅಭಸೀ=ಗಚ್ಛವಿಸೇಸೋ. ಯವೀಯತಿ ಮಿಸ್ಸೀಯತೀತಿ ಯವಸೋ=ಪಸುಘಾಸೋ. ಪಞ್ಞತೇ ಥವೀಯತೇತಿ ಪನಸೋ=ಕಣ್ಡಣೀಫಲೋ. ಅಲೀಯತಿ ಬನ್ಧಿಯತೀತಿ ಅಲಸೋ=ಮನ್ದಕಾರೀ. ಕಲೀಯತೀತಿ ಕಲಸೋ=ಕುಮ್ಭೋ. ಚಮತಿ ಅದತಿ ಅನೇನಾತಿ ಚಮಸೋ=ಹೋಮಭಾಜನಂ.

೨೧೮. ವಯ ದಿವ ಕರ ಕರೇಹ್ಯಸಣಸಕಪಾಸಕಸಾ.

ವಯತ್ಯಾದೀಹಿ ಅಸಣಆದಯೋ ಹೋನ್ತಿ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ. ವಯತಿ ಗಚ್ಛತೀತಿ ವಾಯಸೋ=ಕಾಕೋ. ದಿಬ್ಬನ್ತಿ ಏತ್ಥಾತಿ ದಿವಸೋ=ದಿನಂ. ಕರೀಯತೀತಿ ಕಪ್ಪಾಸೋ=ಸುತ್ತಸಮ್ಭವೋ. ಕಿಬ್ಬಿಸಂ ಕರೋತೀತಿ ಕಕ್ಕಸೋ=ಫರುಸೋ.

ಸಸಾದೀಹಿ ¶ ಸು ಹೋತಿ. ಸಸತಿ ಜೀವತೀತಿ ಸಸ್ಸು=ಜಯಮ್ಪತೀನಂ ಮಾತಾ. ಮಸೀಯತೀತಿ ಮಸ್ಸು=ಪುರಿಸಮುಖೇ ಪವದ್ಧಲೋಮಾನಿ. ‘‘ಲೋಪೋ’’ತಿ (೧.೩೯) ನಿಗ್ಗಹೀತಲೋಪೋ, ದಂಸೀಯತಿ ಬನ್ಧಮನೇನಾತಿ ದಸ್ಸು=ಚೋರೋ. ಅಸೀಯತಿ ಖಿಪೀಯತೀತಿ ಅಸ್ಸು=ಬಪ್ಪೋ.

ವಿದಿಸ್ಮಾ ದಸುಕ ಹೋತಿ. ವಿದತಿ ಜಾನಾತೀತಿ ವಿದ್ದಸು=ವಿದ್ವಾ.

ಸಸತಿಸ್ಮಾ ರೀಹೋ ಹೋತಿ. ಸಸತಿ ಹಿಂಸತೀತಿ ಸೀಹೋ=ಕೇಸರೀ.

ಜೀವ-ಪಾಣಧಾರಣೇ, ಅಮ-ಗಮನೇ, ಏತೇಹೀ ಹೋ ಹೋತಿ, ವಮಾ ಚಾನ್ತಾದೇಸಾ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ, ಆದೇಸವಿಧಾನಂ ಪನ ಪರರೂಪಬಾಧನತ್ಥಂ. ‘‘ಬ್ಯಞ್ಜನೇ ದೀಘರಸ್ಸಾ’’ತಿ (೧.೩೯) ರಸ್ಸತ್ತಂ, ಜೀವನ್ತಿ ಏತಾಯಾತಿ ಜಿವ್ಹಾ=ರಸನಾ. ಅಮತಿ ಪವತ್ತತೀತಿ ಅಮ್ಹಂ=ಅಸ್ಮಾ. ಪಪುಬ್ಬೇ ಅಮತಿ ಪವತ್ತತೀತಿ ಪಮ್ಹಂ=ಪಖುಮಂ.

ತಣ್ಹಆದಯೋ ಹನ್ತಾ ನಿಪಚ್ಚನ್ತೇ. ತಸ-ಪಿಪಾಸಾಯಂ, ಸಸ್ಸ ಣತ್ತಂ, ಏವಮುಪರಿ ಚ, ತಸತಿ ಪಾತುಮಿಚ್ಛತಿ ಏತಾಯಾತಿ ತಣ್ಹಾ=ಲೋ ಭೋ. ಕಸ-ವಿಲೇಖನೇ, ಕಸತೀತಿ ಕಣ್ಹೋ=ಕಾಳೋ. ಜುತ-ದಿತ್ತಿಯಂ, ತಸ್ಸ ಣತ್ತಂ, ಓತ್ತಾಭಾವೋ ಚ, ಜೋತೇತೀತಿ ಜುಣ್ಹಾ=ಚನ್ದ- ಪಭಾ ¶ . ಮೀಲಿಸ್ಸ ಳೋ, ನಿಮೀಲನ್ತ್ಯನೇನ ಅಕ್ಖೀನೀತಿ ಮೀಳ್ಹಂ-ಗೂಥಂ. ಗಾಹಿಸ್ಸ ಳೋ, ಗಯ್ಹತೀತಿ ಗಾಳ್ಹಂ, ದಹಿಸ್ಸ ಳೋ, ದಹತೀತಿ ದಳ್ಹಂ, ಬಹಿಸ್ಸ ಳೋ, ದೀಘೋ ಚ, ಬಹತಿ ವುದ್ಧಿಂ ವಚ್ಛತೀತಿ ಬಾಳ್ಹಂ, ಏತೇ ತಯೋ ದಳ್ಹತ್ಥಾ. ಗಮಿಸ್ಸ ಅಸ್ಸಿ, ಗಚ್ಛತೀತಿ ಗಿಮ್ಹೋ-ನಿದಾಘೋ. ಪಟಕಲಾನಂ ಅಕ ಚ, ಪಟತಿ ಯಾತೀತಿ ಪಟಹೋ=ಭೇರಿವಿಸೇಸೋ. ಕಲೀಯತಿ ಪರಿಮೀಯತಿ ಅನೇನ ಸೂರಭಾವೋತಿ ಕಲಹೋ=ವಿವಾದೋ. ಕಟವರಾನಂ ಆಕ, ಕಟನ್ತಿ ಏತ್ಥ ಓಸಧಾದಿಂ ಮದ್ದನ್ತೀತಿ ಕಟಾಹೋ=ಭಾಜನವಿಸೇಸೋ. ವರೀಯತೀತಿ ವರಾಹೋ=ಸೂಕರೋ. ಲುನಾತಿಸ್ಸ ಓ, ಲುನಾತಿ ಏತೇನಾತಿ ಲೋಹಂ=ಅಯಾದಿ. ಏವಮಞ್ಞೇಪಿ.

ಪಣಾ ಉಪುಬ್ಬಸಹಾ ಚ ಹಿಹೀ ಹೋನ್ತಿ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ, ಣಓಳಙ ಚಾನ್ತಾದೇಸಾ, ಆದೇಸವಿಧಾನಸಾಮತ್ಥಿಯಾ ಪರರೂಪಾಭಾವೋ, ಪಣೀಯತಿ ವೋಹರೀಯತೀತಿ ಪಣ್ಹಿ=ಪಾದಸ್ಸ ಪಚ್ಛಾಭಾಗೋ. ಉಸ್ಸಹತೀತಿ ಉಸ್ಸಾಳ್ಹೀ-ವೀರಿಯಂ.

೨೨೫. ಖೀ ಮಿ ಪೀ ಚು ಮಾ ವಾಕಾಹಿ ಳೋ ಉಸ್ಸ ವಾ ದೀಘೋ ಚ.

ಖೀ-ಖಯೇ, ಮಿ-ಪಕ್ಖೇಪೇ, ಪೀ-ತಪ್ಪನೇ, ಚು-ಚವನೇ, ಮಾ-ಮಾನೇ, ವೀ ವಾ-ಗಮನೇ, ಕಾ ಗಾ-ಸದ್ದೇ, ಏತೇಹಿ ಳೋ ಹೋತಿ, ಉಕಾರಸ್ಸ ವಾ ದೀಘೋ ಚ. ಖೀಯತೀತಿ ಖೇಲೋ=ಲಾಲಾ. ಮೀಯತಿ ಪಕ್ಖಿಪೀಯತೀತಿ ಮೇಳಾ=ಮಸಿ. ಪಿಣೇತೀತಿ ಪೇಳಾ=ಭಾಜನವಿಸೇಸೋ. ಚವತೀತಿ ಚೂಳಾ=ಸಿಖಾ. ಚೋಳೋ=ಪಿಲೋತಿಕೋ. ಮೀಯತಿ ಪರಿಮೀಯತೀತಿ ಮಾಳೋ=ಏಕಕೂಟಸಙ್ಗಹಿತೋ ಅನೇಕಕೋಣವನ್ತೋ ಪಟಿಸ್ಸಯವಿಸೇಸೋ. ವಾತಿ ಗಚ್ಛತೀತಿ ವಾಳೋ=ಚಣ್ಡಮಿಗೋ. ಕಾಯತಿ ಫರುಸಂ ವದತೀತಿ ಕಾಳೋ=ಕಣ್ಹೋ, ವೀಮ್ಹಿ ಕಾಳೀ=ಕಣ್ಹಾ.

ಗು-ಸದ್ದೇತೀಮಸ್ಮಾ ¶ ಳಕ ಹೋತಿ ಳೋ ಚ. ಗವತಿ ಪವತ್ತತಿ ಏತೇನಾತಿ ಗುಳೋ=ಉಚ್ಛುವಿಕಾರೋ. ಗೋಳೋ=ಲಕುಣ್ಡಕೋ.

ಪಙ್ಗುಳಆದಯೋ ಳಕ ಅನ್ತಾ ನಿಪಚ್ಚನ್ತೇ. ಖಞ್ಜ-ಗತಿವೇಕಲ್ಲೇ, ಪಙ್ಗುಆದೇಸೋ, ಅಖಞ್ಜಿ ಗತಿವೇಕಲ್ಲಮಾಪಜ್ಜೀತಿ ಪಙ್ಗಳೋ=ಪೀಠಸಪ್ಪೀ. ಕರೋತಿಸ್ಮಾ ಳಸ್ಸ ಖಞ, ಕಿಬ್ಬಿಸಂ ಕರೋತೀತಿ ಕಕ್ಖಳೋ=ಕುರೂರೋ. ಕುಕತಿಸ್ಸ ಕುಕ, ಕುಕ್ಯತಿ ಪಾಪಕಾರೀಹಿ ಆದೀಯತೀತಿ ಕುಕ್ಕುಳಂ=ಸಙ್ಕು ಸಂಕಿಣ್ಣೋ ಸೋಬ್ಭೋ. ಕುಕ್ಕುಳೋ=ಥುಸಗ್ಗೀ. ಮಂಕಿಸ್ಸ ಉಕ, ಬಿನ್ದು ಲೋಪೋ ಚ, ಮಂಕೇತಿ ವನಂ ಮಣ್ಡೇತೀತಿ ಮಕುಳೋ=ಅವಿಕಸಿತಕುಸುಮಂ.

ಪಾತಿಸ್ಮಾ ಳಿ ಹೋತಿ. ಅತ್ಥಂ ಪಾತಿ ರಕ್ಖತೀತಿ ಪಾಳಿ=ತನ್ತಿ.

ವೀತಿಸ್ಮಾ ಳು ಹೋತಿ. ವೇತಿ ಪವತ್ತತೀತಿ ವೇಳು=ವೇಣು.

ಇತಿ ಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನೇ ಬ್ಯಾಕರಣೇ ವುತ್ತಿಯಂ

ಸುತ್ತಂ ಧಾತು ಗಣೋ ಣ್ವಾದಿ, ನಾಮಲಿಙ್ಗಾನುಸಾಸನಂ;

ಯಸ್ಸ ತಿಟ್ಠತಿ ಜೀವ್ಹಗ್ಗೇ, ಸ ಬ್ಯಾಕರಣಕೇಸರೀ.

ಸಮತ್ತಾ ಚಾಯಂ ಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನವುತ್ತಿ

ಯಸ್ಸ ¶ ರಞ್ಞೋ ಪಭಾವೇನ, ಭಾವಿತತ್ತಯಮಾಕುಲಂ;

ಅನಾಕುಲಂ ದುಲದ್ಧೀಹಿ, ಪಾಪಭಿಕ್ಖೂಹಿ ಸಬ್ಬಸೋ.

ಲಙ್ಕಾಯ ಮುನಿರಾಜಸ್ಸ, ಸಾಸನಂ ಸಾಧು ಸಣ್ಠಿಕಂ;

ಪುಣ್ಣಚನ್ದಸಮಾಯೋಗಾ, ವಾರಿಧೀವ ವಿವದ್ಧತೇ.

ಪರಕ್ಕಮಭುಜೇ ತಸ್ಮಿಂ, ಸದ್ಧಾಬುದ್ಧಿಗುಣೋದಿತೇ;

ಮನುವಂಸದ್ಧಜಾಕಾರೇ, ಲಙ್ಕಾದೀಪಂ ಪಸಾಸತಿ.

ಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನೇನ ಥೇರೇನ, ಧೀಮತಾ ಸುಚಿವುತ್ತಿನಾ;

ರಚಿತಂ ಯಂ ಸುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯ-ಮಸನ್ದಿದ್ಧ’ಮನಾಕುಲಂ.

ಅಸೇಸವಿಸಯಬ್ಯಾಪಿ, ಜಿನಬ್ಯಪ್ಪಥ ನಿಸ್ಸಯಂ;

ಸದ್ಧಸತ್ಥ’ಮನಾಯಾಸ-ಸಾಧಿಯಂ ಬುದ್ಧಿವದ್ಧನಂ.

ತಸ್ಸ ವುತ್ತಿ ಸಮಾಸೇನ, ವಿಪುಲತ್ಥಪಕಾಸನೀ;

ರಚಿತಾ ಪುನ ತೇನೇವ, ಸಾಸನುಜ್ಜೋತಕಾರಿನಾತಿ.

ಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನಬ್ಯಾಕರಣಂ ನಿಟ್ಠಿತಂ.