📜

ನಮೋ ತಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಅರಹತೋ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಸ್ಸ

ಖುದ್ದಕನಿಕಾಯೇ

ಪೇತವತ್ಥು-ಅಟ್ಠಕಥಾ

ಗನ್ಥಾರಮ್ಭಕಥಾ

ಮಹಾಕಾರುಣಿಕಂ ¶ ¶ ¶ ನಾಥಂ, ಞೇಯ್ಯಸಾಗರಪಾರಗುಂ;

ವನ್ದೇ ನಿಪುಣಗಮ್ಭೀರ-ವಿಚಿತ್ರನಯದೇಸನಂ.

ವಿಜ್ಜಾಚರಣಸಮ್ಪನ್ನಾ, ಯೇನ ನಿಯ್ಯನ್ತಿ ಲೋಕತೋ;

ವನ್ದೇ ತಮುತ್ತಮಂ ಧಮ್ಮಂ, ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಪೂಜಿತಂ.

ಸೀಲಾದಿಗುಣಸಮ್ಪನ್ನೋ, ಠಿತೋ ಮಗ್ಗಫಲೇಸು ಯೋ;

ವನ್ದೇ ಅರಿಯಸಙ್ಘಂ ತಂ, ಪುಞ್ಞಕ್ಖೇತ್ತಂ ಅನುತ್ತರಂ.

ವನ್ದನಾಜನಿತಂ ¶ ಪುಞ್ಞಂ, ಇತಿ ಯಂ ರತನತ್ತಯೇ;

ಹತನ್ತರಾಯೋ ಸಬ್ಬತ್ಥ, ಹುತ್ವಾಹಂ ತಸ್ಸ ತೇಜಸಾ.

ಪೇತೇಹಿ ಚ ಕತಂ ಕಮ್ಮಂ, ಯಂ ಯಂ ಪುರಿಮಜಾತಿಸು;

ಪೇತಭಾವಾವಹಂ ತಂ ತಂ, ತೇಸಞ್ಹಿ ಫಲಭೇದತೋ.

ಪಕಾಸಯನ್ತೀ ಬುದ್ಧಾನಂ, ದೇಸನಾ ಯಾ ವಿಸೇಸತೋ;

ಸಂವೇಗಜನನೀ ಕಮ್ಮ-ಫಲಪಚ್ಚಕ್ಖಕಾರಿನೀ.

ಪೇತವತ್ಥೂತಿ ನಾಮೇನ, ಸುಪರಿಞ್ಞಾತವತ್ಥುಕಾ;

ಯಂ ಖುದ್ದಕನಿಕಾಯಸ್ಮಿಂ, ಸಙ್ಗಾಯಿಂಸು ಮಹೇಸಯೋ.

ತಸ್ಸ ಸಮ್ಮಾವಲಮ್ಬಿತ್ವಾ, ಪೋರಾಣಟ್ಠಕಥಾನಯಂ;

ತತ್ಥ ತತ್ಥ ನಿದಾನಾನಿ, ವಿಭಾವೇನ್ತೋ ವಿಸೇಸತೋ.

ಸುವಿಸುದ್ಧಂ ¶ ಅಸಂಕಿಣ್ಣಂ, ನಿಪುಣತ್ಥವಿನಿಚ್ಛಯಂ;

ಮಹಾವಿಹಾರವಾಸೀನಂ, ಸಮಯಂ ಅವಿಲೋಮಯಂ.

ಯಥಾಬಲಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮಿ, ಅತ್ಥಸಂವಣ್ಣನಂ ಸುಭಂ;

ಸಕ್ಕಚ್ಚಂ ಭಾಸತೋ ತಂ ಮೇ, ನಿಸಾಮಯಥ ಸಾಧವೋತಿ.

ತತ್ಥ ¶ ಪೇತವತ್ಥೂತಿ ಸೇಟ್ಠಿಪುತ್ತಾದಿಕಸ್ಸ ತಸ್ಸ ತಸ್ಸ ಸತ್ತಸ್ಸ ಪೇತಭಾವಹೇತುಭೂತಂ ಕಮ್ಮಂ, ತಸ್ಸ ಪನ ಪಕಾಸನವಸೇನ ಪವತ್ತೋ ‘‘ಖೇತ್ತೂಪಮಾ ಅರಹನ್ತೋ’’ತಿಆದಿಕಾ ಪರಿಯತ್ತಿಧಮ್ಮೋ ಇಧ ‘‘ಪೇತವತ್ಥೂ’’ತಿ ಅಧಿಪ್ಪೇತೋ.

ತಯಿದಂ ಪೇತವತ್ಥು ಕೇನ ಭಾಸಿತಂ, ಕತ್ಥ ಭಾಸಿತಂ, ಕದಾ ಭಾಸಿತಂ, ಕಸ್ಮಾ ಚ ಭಾಸಿತನ್ತಿ? ವುಚ್ಚತೇ – ಇದಞ್ಹಿ ಪೇತವತ್ಥು ದುವಿಧೇನ ಪವತ್ತಂ ಅಟ್ಠುಪ್ಪತ್ತಿವಸೇನ, ಪುಚ್ಛಾವಿಸ್ಸಜ್ಜನವಸೇನ ಚ. ತತ್ಥ ಯಂ ಅಟ್ಠುಪ್ಪತ್ತಿವಸೇನ ಪವತ್ತಂ, ತಂ ಭಗವತಾ ಭಾಸಿತಂ, ಇತರಂ ನಾರದತ್ಥೇರಾದೀಹಿ ಪುಚ್ಛಿತಂ ತೇಹಿ ತೇಹಿ ಪೇತೇಹಿ ಭಾಸಿತಂ. ಸತ್ಥಾ ಪನ ಯಸ್ಮಾ ನಾರದತ್ಥೇರಾದೀಹಿ ತಸ್ಮಿಂ ತಸ್ಮಿಂ ಪುಚ್ಛಾವಿಸ್ಸಜ್ಜನೇ ಆರೋಚಿತೇ ತಂ ¶ ತಂ ಅಟ್ಠುಪ್ಪತ್ತಿಂ ಕತ್ವಾ ಸಮ್ಪತ್ತಪರಿಸಾಯ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇಸಿ, ತಸ್ಮಾ ಸಬ್ಬಮ್ಪೇತಂ ಪೇತವತ್ಥು ಸತ್ಥಾರಾ ಭಾಸಿತಮೇವ ನಾಮ ಜಾತಂ. ಪವತ್ತಿತವರಧಮ್ಮಚಕ್ಕೇ ಹಿ ಸತ್ಥರಿ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ರಾಜಗಹಾದೀಸು ವಿಹರನ್ತೇ ಯೇಭುಯ್ಯೇನ ತಾಯ ತಾಯ ಅಟ್ಠುಪ್ಪತ್ತಿಯಾ ಪುಚ್ಛಾವಿಸ್ಸಜ್ಜನವಸೇನ ಸತ್ತಾನಂ ಕಮ್ಮಫಲಪಚ್ಚಕ್ಖಕರಣಾಯ ತಂ ತಂ ಪೇತವತ್ಥು ದೇಸನಾರುಳ್ಹನ್ತಿ ಅಯಂ ತಾವೇತ್ಥ ‘‘ಕೇನ ಭಾಸಿತ’’ನ್ತಿಆದೀನಂ ಪದಾನಂ ಸಾಧಾರಣತೋ ವಿಸ್ಸಜ್ಜನಾ. ಅಸಾಧಾರಣತೋ ಪನ ತಸ್ಸ ತಸ್ಸ ವತ್ಥುಸ್ಸ ಅತ್ಥವಣ್ಣನಾಯಮೇವ ಆಗಮಿಸ್ಸತಿ.

ತಂ ಪನೇತಂ ಪೇತವತ್ಥು ವಿನಯಪಿಟಕಂ ಸುತ್ತನ್ತಪಿಟಕಂ ಅಭಿಧಮ್ಮಪಿಟಕನ್ತಿ ತೀಸು ಪಿಟಕೇಸು ಸುತ್ತನ್ತಪಿಟಕಪರಿಯಾಪನ್ನಂ, ದೀಘನಿಕಾಯೋ ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯೋ ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯೋ ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯೋ ಖುದ್ದಕನಿಕಾಯೋತಿ ಪಞ್ಚಸು ನಿಕಾಯೇಸು ಖುದ್ದಕನಿಕಾಯಪರಿಯಾಪನ್ನಂ, ಸುತ್ತಂ ಗೇಯ್ಯಂ ವೇಯ್ಯಾಕರಣಂ ಗಾಥಾ ಉದಾನಂ ಇತಿವುತ್ತಕಂ ಜಾತಕಂ ಅಬ್ಭುತಧಮ್ಮಂ ವೇದಲ್ಲನ್ತಿ ನವಸು ಸಾಸನಙ್ಗೇಸು ಗಾಥಾಸಙ್ಗಹಂ.

‘‘ದ್ವಾಸೀತಿ ¶ ಬುದ್ಧತೋ ಗಣ್ಹಿಂ, ದ್ವೇ ಸಹಸ್ಸಾನಿ ಭಿಕ್ಖುತೋ;

ಚತುರಾಸೀತಿ ಸಹಸ್ಸಾನಿ, ಯೇ ಮೇ ಧಮ್ಮಾ ಪವತ್ತಿನೋ’’ತಿ. (ಥೇರಗಾ. ೧೦೨೭) –

ಏವಂ ಧಮ್ಮಭಣ್ಡಾಗಾರಿಕೇನ ಪಟಿಞ್ಞಾತೇಸು ಚತುರಾಸೀತಿಯಾ ಧಮ್ಮಕ್ಖನ್ಧಸಹಸ್ಸೇಸು ಕತಿಪಯಧಮ್ಮಕ್ಖನ್ಧಸಙ್ಗಹಂ, ಭಾಣವಾರತೋ ಚತುಭಾಣವಾರಮತ್ತಂ, ವಗ್ಗತೋ – ಉರಗವಗ್ಗೋ ಉಬ್ಬರಿವಗ್ಗೋ ಚೂಳವಗ್ಗೋ ಮಹಾವಗ್ಗೋತಿ ಚತುವಗ್ಗಸಙ್ಗಹಂ. ತೇಸು ಪಠಮವಗ್ಗೇ ದ್ವಾದಸ ವತ್ಥೂನಿ, ದುತಿಯವಗ್ಗೇ ¶ ತೇರಸ ವತ್ಥೂನಿ, ತತಿಯವಗ್ಗೇ ದಸ ವತ್ಥೂನಿ, ಚತುತ್ಥವಗ್ಗೇ ಸೋಳಸ ವತ್ಥೂನೀತಿ ವತ್ಥುತೋ ಏಕಪಞ್ಞಾಸವತ್ಥುಪಟಿಮಣ್ಡಿತಂ. ತಸ್ಸ ವಗ್ಗೇಸು ಉರಗವಗ್ಗೋ ಆದಿ, ವತ್ಥೂಸು ಖೇತ್ತೂಪಮಪೇತವತ್ಥು ಆದಿ, ತಸ್ಸಾಪಿ ‘‘ಖೇತ್ತೂಪಮಾ ಅರಹನ್ತೋ’’ತಿ ಅಯಂ ಗಾಥಾ ಆದಿ.

೧. ಉರಗವಗ್ಗೋ

೧. ಖೇತ್ತೂಪಮಪೇತವತ್ಥುವಣ್ಣನಾ

ತಂ ¶ ಪನೇತಂ ವತ್ಥುಂ ಭಗವಾ ರಾಜಗಹೇ ವಿಹರನ್ತೋ ವೇಳುವನೇ ಕಲನ್ದಕನಿವಾಪೇ ಅಞ್ಞತರಂ ಸೇಟ್ಠಿಪುತ್ತಪೇತಂ ಆರಬ್ಭ ಕಥೇಸಿ. ರಾಜಗಹೇ ಕಿರ ಅಞ್ಞತರೋ ಅಡ್ಢೋ ಮಹದ್ಧನೋ ಮಹಾಭೋಗೋ ಪಹೂತವಿತ್ತೂಪಕರಣೋ ಅನೇಕಕೋಟಿಧನಸನ್ನಿಚಯೋ ಸೇಟ್ಠಿ ಅಹೋಸಿ. ತಸ್ಸ ಮಹಾಧನಸಮ್ಪನ್ನತಾಯ ‘‘ಮಹಾಧನಸೇಟ್ಠಿ’’ತ್ವೇವ ಸಮಞ್ಞಾ ಅಹೋಸಿ. ಏಕೋವ ಪುತ್ತೋ ಅಹೋಸಿ, ಪಿಯೋ ಮನಾಪೋ. ತಸ್ಮಿಂ ವಿಞ್ಞುತಂ ಪತ್ತೇ ಮಾತಾಪಿತರೋ ಏವಂ ಚಿನ್ತೇಸುಂ – ‘‘ಅಮ್ಹಾಕಂ ಪುತ್ತಸ್ಸ ದಿವಸೇ ದಿವಸೇ ಸಹಸ್ಸಂ ಸಹಸ್ಸಂ ಪರಿಬ್ಬಯಂ ಕರೋನ್ತಸ್ಸ ವಸ್ಸಸತೇನಾಪಿ ಅಯಂ ಧನಸನ್ನಿಚಯೋ ಪರಿಕ್ಖಯಂ ನ ಗಮಿಸ್ಸತಿ, ಕಿಂ ಇಮಸ್ಸ ಸಿಪ್ಪುಗ್ಗಹಣಪರಿಸ್ಸಮೇನ, ಅಕಿಲನ್ತಕಾಯಚಿತ್ತೋ ಯಥಾಸುಖಂ ಭೋಗೇ ಪರಿಭುಞ್ಜತೂ’’ತಿ ಸಿಪ್ಪಂ ನ ಸಿಕ್ಖಾಪೇಸುಂ. ವಯಪ್ಪತ್ತೇ ಪನ ಕುಲರೂಪಯೋಬ್ಬನವಿಲಾಸಸಮ್ಪನ್ನಂ ಕಾಮಾಭಿಮುಖಂ ಧಮ್ಮಸಞ್ಞಾವಿಮುಖಂ ಕಞ್ಞಂ ಆನೇಸುಂ. ಸೋ ತಾಯ ಸದ್ಧಿಂ ಅಭಿರಮನ್ತೋ ಧಮ್ಮೇ ಚಿತ್ತಮತ್ತಮ್ಪಿ ಅನುಪ್ಪಾದೇತ್ವಾ, ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಗುರುಜನೇಸು ಅನಾದರೋ ಹುತ್ವಾ, ಧುತ್ತಜನಪರಿವುತೋ ರಜ್ಜಮಾನೋ ಪಞ್ಚಕಾಮಗುಣೇ ರತೋ ಗಿದ್ಧೋ ಮೋಹೇನ ಅನ್ಧೋ ಹುತ್ವಾ ಕಾಲಂ ವೀತಿನಾಮೇತ್ವಾ, ಮಾತಾಪಿತೂಸು ಕಾಲಕತೇಸು ನಟನಾಟಕಗಾಯಕಾದೀನಂ ಯಥಿಚ್ಛಿತಂ ದೇನ್ತೋ ಧನಂ ವಿನಾಸೇತ್ವಾ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ¶ ಪಾರಿಜುಞ್ಞಪ್ಪತ್ತೋ ಹುತ್ವಾ, ಇಣಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಜೀವಿಕಂ ಕಪ್ಪೇನ್ತೋ ಪುನ ಇಣಮ್ಪಿ ಅಲಭಿತ್ವಾ ಇಣಾಯಿಕೇಹಿ ಚೋದಿಯಮಾನೋ ತೇಸಂ ಅತ್ತನೋ ಖೇತ್ತವತ್ಥುಘರಾದೀನಿ ದತ್ವಾ, ಕಪಾಲಹತ್ಥೋ ಭಿಕ್ಖಂ ಚರಿತ್ವಾ ಭುಞ್ಜನ್ತೋ ತಸ್ಮಿಂಯೇವ ನಗರೇ ಅನಾಥಸಾಲಾಯಂ ವಸತಿ.

ಅಥ ನಂ ಏಕದಿವಸಂ ಚೋರಾ ಸಮಾಗತಾ ಏವಮಾಹಂಸು – ‘‘ಅಮ್ಭೋ ಪುರಿಸ, ಕಿಂ ತುಯ್ಹಂ ಇಮಿನಾ ದುಜ್ಜೀವಿತೇನ, ತರುಣೋ ತ್ವಮಸಿ ¶ ಥಾಮಜವಬಲಸಮ್ಪನ್ನೋ, ಕಸ್ಮಾ ಹತ್ಥಪಾದವಿಕಲೋ ವಿಯ ಅಚ್ಛಸಿ? ಏಹಿ ಅಮ್ಹೇಹಿ ಸಹ ಚೋರಿಕಾಯ ಪರೇಸಂ ಸನ್ತಕಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಸುಖೇನ ಜೀವಿಕಂ ಕಪ್ಪೇಹೀ’’ತಿ. ಸೋ ‘‘ನಾಹಂ ಚೋರಿಕಂ ಕಾತುಂ ಜಾನಾಮೀ’’ತಿ ಆಹ. ಚೋರಾ ‘‘ಮಯಂ ತಂ ಸಿಕ್ಖಾಪೇಮ, ಕೇವಲಂ ತ್ವಂ ಅಮ್ಹಾಕಂ ವಚನಂ ಕರೋಹೀ’’ತಿ ಆಹಂಸು. ಸೋ ‘‘ಸಾಧೂ’’ತಿ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿತ್ವಾ ತೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಅಗಮಾಸಿ. ಅಥ ತೇ ಚೋರಾ ತಸ್ಸ ಹತ್ಥೇ ಮಹನ್ತಂ ಮುಗ್ಗರಂ ದತ್ವಾ ಸನ್ಧಿಂ ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ಘರಂ ಪವಿಸನ್ತೋ ತಂ ಸನ್ಧಿಮುಖೇ ಠಪೇತ್ವಾ ಆಹಂಸು – ‘‘ಸಚೇ ಇಧ ಅಞ್ಞೋ ಕೋಚಿ ಆಗಚ್ಛತಿ, ತಂ ಇಮಿನಾ ಮುಗ್ಗರೇನ ಪಹರಿತ್ವಾ ಏಕಪ್ಪಹಾರೇನೇವ ಮಾರೇಹೀ’’ತಿ. ಸೋ ಅನ್ಧಬಾಲೋ ಹಿತಾಹಿತಂ ಅಜಾನನ್ತೋ ಪರೇಸಂ ಆಗಮನಮೇವ ಓಲೋಕೇನ್ತೋ ತತ್ಥ ಅಟ್ಠಾಸಿ ¶ . ಚೋರಾ ಪನ ಘರಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ಗಯ್ಹೂಪಗಂ ಭಣ್ಡಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಘರಮನುಸ್ಸೇಹಿ ಞಾತಮತ್ತಾವ ಇತೋ ಚಿತೋ ಚ ಪಲಾಯಿಂಸು. ಘರಮನುಸ್ಸಾ ಉಟ್ಠಹಿತ್ವಾ ಸೀಘಂ ಸೀಘಂ ಧಾವನ್ತಾ ಇತೋ ಚಿತೋ ಚ ಓಲೋಕೇನ್ತಾ ತಂ ಪುರಿಸಂ ಸನ್ಧಿದ್ವಾರೇ ಠಿತಂ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಹರೇ ದುಟ್ಠಚೋರಾ’’ತಿ ಗಹೇತ್ವಾ ಹತ್ಥಪಾದೇ ಮುಗ್ಗರಾದೀಹಿ ಪೋಥೇತ್ವಾ ರಞ್ಞೋ ದಸ್ಸೇಸುಂ – ‘‘ಅಯಂ, ದೇವ, ಚೋರೋ ಸನ್ಧಿಸುಖೇ ಗಹಿತೋ’’ತಿ. ರಾಜಾ ‘‘ಇಮಸ್ಸ ಸೀಸಂ ಛಿನ್ದಾಪೇಹೀ’’ತಿ ನಗರಗುತ್ತಿಕಂ ಆಣಾಪೇಸಿ. ‘‘ಸಾಧು, ದೇವಾ’’ತಿ ನಗರಗುತ್ತಿಕೋ ತಂ ಗಾಹಾಪೇತ್ವಾ ಪಚ್ಛಾಬಾಹಂ ಗಾಳ್ಹಬನ್ಧನಂ ಬನ್ಧಾಪೇತ್ವಾ ರತ್ತವಣ್ಣವಿರಳಮಾಲಾಬನ್ಧಕಣ್ಠಂ ಇಟ್ಠಕಚುಣ್ಣಮಕ್ಖಿತಸೀಸಂ ವಜ್ಝಪಹಟಭೇರಿದೇಸಿತಮಗ್ಗಂ ರಥಿಕಾಯ ರಥಿಕಂ ಸಿಙ್ಘಾಟಕೇನ ಸಿಙ್ಘಾಟಕಂ ವಿಚರಾಪೇತ್ವಾ ಕಸಾಹಿ ತಾಳೇನ್ತೋ ಆಘಾತನಾಭಿಮುಖಂ ನೇತಿ. ‘‘ಅಯಂ ಇಮಸ್ಮಿಂ ನಗರೇ ವಿಲುಮ್ಪಮಾನಕಚೋರೋ ಗಹಿತೋ’’ತಿ ಕೋಲಾಹಲಂ ಅಹೋಸಿ.

ತೇನ ಚ ಸಮಯೇನ ತಸ್ಮಿಂ ನಗರೇ ಸುಲಸಾ ನಾಮ ನಗರಸೋಭಿನೀ ಪಾಸಾದೇ ಠಿತಾ ವಾತಪಾನನ್ತರೇನ ಓಲೋಕೇನ್ತೀ ತಂ ತಥಾ ನೀಯಮಾನಂ ದಿಸ್ವಾ ಪುಬ್ಬೇ ತೇನ ಕತಪರಿಚಯಾ ‘‘ಅಯಂ ಪುರಿಸೋ ಇಮಸ್ಮಿಂಯೇವ ನಗರೇ ಮಹತಿಂ ಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಇದಾನಿ ಏವರೂಪಂ ಅನತ್ಥಂ ಅನಯಬ್ಯಸನಂ ಪತ್ತೋ’’ತಿ ತಸ್ಸ ಕಾರುಞ್ಞಂ ¶ ಉಪ್ಪಾದೇತ್ವಾ ಚತ್ತಾರೋ ಮೋದಕೇ ಪಾನೀಯಞ್ಚ ಪೇಸೇಸಿ. ನಗರಗುತ್ತಿಕಸ್ಸ ಚ ಆರೋಚಾಪೇಸಿ – ‘‘ತಾವ ಅಯ್ಯೋ ಆಗಮೇತು, ಯಾವಾಯಂ ¶ ಪುರಿಸೋ ಇಮೇ ಮೋದಕೇ ಖಾದಿತ್ವಾ ಪಾನೀಯಂ ಪಿವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ.

ಅಥೇತಸ್ಮಿಂ ಅನ್ತರೇ ಆಯಸ್ಮಾ ಮಹಾಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನೋ ದಿಬ್ಬೇನ ಚಕ್ಖುನಾ ಓಲೋಕೇನ್ತೋ ತಸ್ಸ ಬ್ಯಸನಪ್ಪತ್ತಿಂ ದಿಸ್ವಾ ಕರುಣಾಯ ಸಞ್ಚೋದಿತಮಾನಸೋ – ‘‘ಅಯಂ ಪುರಿಸೋ ಅಕತಪುಞ್ಞೋ ಕತಪಾಪೋ, ತೇನಾಯಂ ನಿರಯೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿಸ್ಸತಿ, ಮಯಿ ಪನ ಗತೇ ಮೋದಕೇ ಚ ಪಾನೀಯಞ್ಚ ದತ್ವಾ ಭುಮ್ಮದೇವೇಸು ಉಪ್ಪಜ್ಜಿಸ್ಸತಿ, ಯಂನೂನಾಹಂ ಇಮಸ್ಸ ಅವಸ್ಸಯೋ ಭವೇಯ್ಯ’’ನ್ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ಪಾನೀಯಮೋದಕೇಸು ಉಪನೀಯಮಾನೇಸು ತಸ್ಸ ಪುರಿಸಸ್ಸ ಪುರತೋ ಪಾತುರಹೋಸಿ. ಸೋ ಥೇರಂ ದಿಸ್ವಾ ಪಸನ್ನಮಾನಸೋ ‘‘ಕಿಂ ಮೇ ಇದಾನೇವ ಇಮೇಹಿ ಮಾರಿಯಮಾನಸ್ಸ ಮೋದಕೇಹಿ ಖಾದಿತೇಹಿ, ಇದಂ ಪನ ಪರಲೋಕಂ ಗಚ್ಛನ್ತಸ್ಸ ಪಾಥೇಯ್ಯಂ ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ಮೋದಕೇ ಚ ಪಾನೀಯಞ್ಚ ಥೇರಸ್ಸ ದಾಪೇಸಿ. ಥೇರೋ ತಸ್ಸ ಪಸಾದಸಂವಡ್ಢನತ್ಥಂ ತಸ್ಸ ಪಸ್ಸನ್ತಸ್ಸೇವ ತಥಾರೂಪೇ ಠಾನೇ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ಮೋದಕೇ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತ್ವಾ ಪಾನೀಯಞ್ಚ ಪಿವಿತ್ವಾ ಉಟ್ಠಾಯಾಸನಾ ಪಕ್ಕಾಮಿ. ಸೋ ಪನ ಪುರಿಸೋ ಚೋರಘಾತಕೇಹಿ ಆಘಾತನಂ ನೇತ್ವಾ ಸೀಸಚ್ಛೇದಂ ಪಾಪಿತೋ ಅನುತ್ತರೇ ಪುಞ್ಞಕ್ಖೇತ್ತೇ ಮಹಾಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನತ್ಥೇರೇ ಕತೇನ ಪುಞ್ಞೇನ ಉಳಾರೇ ದೇವಲೋಕೇ ನಿಬ್ಬತ್ತನಾರಹೋಪಿ ಯಸ್ಮಾ ‘‘ಸುಲಸಂ ಆಗಮ್ಮ ಮಯಾ ಅಯಂ ದೇಯ್ಯಧಮ್ಮೋ ಲದ್ಧೋ’’ತಿ ಸುಲಸಾಯ ಗತೇನ ಸಿನೇಹೇನ ಮರಣಕಾಲೇ ಚಿತ್ತಂ ಉಪಕ್ಕಿಲಿಟ್ಠಂ ಅಹೋಸಿ. ತಸ್ಮಾ ಹೀನಕಾಯಂ ಉಪಪಜ್ಜನ್ತೋ ಪಬ್ಬತಗಹನಸಮ್ಭೂತೇ ಸನ್ದಚ್ಛಾಯೇ ಮಹಾನಿಗ್ರೋಧರುಕ್ಖೇ ರುಕ್ಖದೇವತಾ ಹುತ್ವಾ ನಿಬ್ಬತ್ತಿ.

ಸೋ ¶ ಕಿರ ಸಚೇ ಪಠಮವಯೇ ಕುಲವಂಸಟ್ಠಪನೇ ಉಸ್ಸುಕ್ಕಂ ಅಕರಿಸ್ಸ, ತಸ್ಮಿಂಯೇವ ನಗರೇ ಸೇಟ್ಠೀನಂ ಅಗ್ಗೋ ಅಭವಿಸ್ಸ, ಮಜ್ಝಿಮವಯೇ ಮಜ್ಝಿಮೋ, ಪಚ್ಛಿಮವಯೇ ಪಚ್ಛಿಮೋ. ಸಚೇ ಪನ ಪಠಮವಯೇ ಪಬ್ಬಜಿತೋ ಅಭವಿಸ್ಸ, ಅರಹಾ ಅಭವಿಸ್ಸ, ಮಜ್ಝಿಮವಯೇ ಸಕದಾಗಾಮೀ ಅನಾಗಾಮೀ ವಾ ಅಭವಿಸ್ಸ, ಪಚ್ಛಿಮವಯೇ ಸೋತಾಪನ್ನೋ ಅಭವಿಸ್ಸ. ಪಾಪಮಿತ್ತಸಂಸಗ್ಗೇನ ಪನ ಇತ್ಥಿಧುತ್ತೋ ಸುರಾಧುತ್ತೋ ದುಚ್ಚರಿತನಿರತೋ ಅನಾದರಿಕೋ ಹುತ್ವಾ ಅನುಕ್ಕಮೇನ ಸಬ್ಬಸಮ್ಪತ್ತಿತೋ ಪರಿಹಾಯಿತ್ವಾ ಮಹಾಬ್ಯಸನಂ ಪತ್ತೋತಿ ವದನ್ತಿ.

ಅಥ ¶ ಸೋ ಅಪರೇನ ಸಮಯೇನ ಸುಲಸಂ ಉಯ್ಯಾನಗತಂ ದಿಸ್ವಾ ಸಞ್ಜಾತಕಾಮರಾಗೋ ಅನ್ಧಕಾರಂ ಮಾಪೇತ್ವಾ ತಂ ಅತ್ತನೋ ಭವನಂ ನೇತ್ವಾ ಸತ್ತಾಹಂ ತಾಯ ¶ ಸದ್ಧಿಂ ಸಂವಾಸಂ ಕಪ್ಪೇಸಿ, ಅತ್ತಾನಞ್ಚಸ್ಸಾ ಆರೋಚೇಸಿ. ತಸ್ಸಾ ಮಾತಾ ತಂ ಅಪಸ್ಸನ್ತೀ ರೋದಮಾನಾ ಇತೋ ಚಿತೋ ಚ ಪರಿಬ್ಭಮತಿ. ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಮಹಾಜನೋ ‘‘ಅಯ್ಯೋ ಮಹಾಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನೋ ಮಹಿದ್ಧಿಕೋ ಮಹಾನುಭಾವೋ ತಸ್ಸಾ ಗತಿಂ ಜಾನೇಯ್ಯ, ತಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಪುಚ್ಛೇಯ್ಯಾಸೀ’’ತಿ ಆಹ. ಸಾ ‘‘ಸಾಧು ಅಯ್ಯೋ’’ತಿ ಥೇರಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ತಮತ್ಥಂ ಪುಚ್ಛಿ. ಥೇರೋ ‘‘ಇತೋ ಸತ್ತಮೇ ದಿವಸೇ ವೇಳುವನಮಹಾವಿಹಾರೇ ಭಗವತಿ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇನ್ತೇ ಪರಿಸಪರಿಯನ್ತೇ ಪಸ್ಸಿಸ್ಸಸೀ’’ತಿ ಆಹ. ಅಥ ಸುಲಸಾ ತಂ ದೇವಪುತ್ತಂ ಅವೋಚ – ‘‘ಅಯುತ್ತಂ ಮಯ್ಹಂ ತವ ಭವನೇ ವಸನ್ತಿಯಾ, ಅಜ್ಜ ಸತ್ತಮೋ ದಿವಸೋ, ಮಮ ಮಾತಾ ಮಂ ಅಪಸ್ಸನ್ತೀ ಪರಿದೇವಸೋಕಸಮಾಪನ್ನಾ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ಸಾಧು ಮಂ, ದೇವ, ತತ್ಥೇವ ನೇಹೀ’’ತಿ. ಸೋ ತಂ ನೇತ್ವಾ ವೇಳುವನೇ ಭಗವತಿ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇನ್ತೇ ಪರಿಸಪರಿಯನ್ತೇ ಠಪೇನ್ತ್ವಾ ಅದಿಸ್ಸಮಾನರೂಪೋ ಅಟ್ಠಾಸಿ.

ತತೋ ಮಹಾಜನೋ ಸುಲಸಂ ದಿಸ್ವಾ ಏವಮಾಹ – ‘‘ಅಮ್ಮ ಸುಲಸೇ, ತ್ವಂ ಏತ್ತಕಂ ದಿವಸಂ ಕುಹಿಂ ಗತಾ? ತವ ಮಾತಾ ತ್ವಂ ಅಪಸ್ಸನ್ತೀ ಪರಿದೇವಸೋಕಸಮಾಪನ್ನಾ ಉಮ್ಮಾದಪ್ಪತ್ತಾ ವಿಯ ಜಾತಾ’’ತಿ. ಸಾ ತಂ ಪವತ್ತಿಂ ಮಹಾಜನಸ್ಸ ಆಚಿಕ್ಖಿ. ಮಹಾಜನೇನ ಚ ‘‘ಕಥಂ ಸೋ ಪುರಿಸೋ ತಥಾಪಾಪಪಸುತೋ ಅಕತಕುಸಲೋ ದೇವೂಪಪತ್ತಿಂ ಪಟಿಲಭತೀ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ಸುಲಸಾ ‘‘ಮಯಾ ದಾಪಿತೇ ಮೋದಕೇ ಪಾನೀಯಞ್ಚ ಅಯ್ಯಸ್ಸ ಮಹಾಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನತ್ಥೇರಸ್ಸ ದತ್ವಾ ತೇನ ಪುಞ್ಞೇನ ದೇವೂಪಪತ್ತಿಂ ಪಟಿಲಭತೀ’’ತಿ ಆಹ. ತಂ ಸುತ್ವಾ ಮಹಾಜನೋ ಅಚ್ಛರಿಯಬ್ಭುತಚಿತ್ತಜಾತೋ ಅಹೋಸಿ – ‘‘ಅರಹನ್ತೋ ನಾಮ ಅನುತ್ತರಂ ಪುಞ್ಞಕ್ಖೇತ್ತಂ ಲೋಕಸ್ಸ, ಯೇಸು ಅಪ್ಪಕೋಪಿ ಕತೋ ಕಾರೋ ಸತ್ತಾನಂ ದೇವೂಪಪತ್ತಿಂ ಆವಹತೀ’’ತಿ ಉಳಾರಂ ಪೀತಿಸೋಮನಸ್ಸಂ ಪಟಿಸಂವೇದೇಸಿ. ಭಿಕ್ಖೂ ತಮತ್ಥಂ ಭಗವತೋ ಆರೋಚೇಸುಂ. ತತೋ ಭಗವಾ ಇಮಿಸ್ಸಾ ಅಟ್ಠುಪ್ಪತ್ತಿಯಾ –

೧.

‘‘ಖೇತ್ತೂಪಮಾ ಅರಹನ್ತೋ, ದಾಯಕಾ ಕಸ್ಸಕೂಪಮಾ;

ಬೀಜೂಪಮಂ ದೇಯ್ಯಧಮ್ಮಂ, ಏತ್ತೋ ನಿಬ್ಬತ್ತತೇ ಫಲಂ.

೨.

‘‘ಏತಂ ¶ ¶ ಬೀಜಂ ಕಸೀ ಖೇತ್ತಂ, ಪೇತಾನಂ ದಾಯಕಸ್ಸ ಚ;

ತಂ ಪೇತಾ ಪರಿಭುಞ್ಜನ್ತಿ, ದಾತಾ ಪುಞ್ಞೇನ ವಡ್ಢತಿ.

೩.

‘‘ಇಧೇವ ¶ ಕುಸಲಂ ಕತ್ವಾ, ಪೇತೇ ಚ ಪಟಿಪೂಜಿಯ;

ಸಗ್ಗಞ್ಚ ಕಮತಿಟ್ಠಾನಂ, ಕಮ್ಮಂ ಕತ್ವಾನ ಭದ್ದಕ’’ನ್ತಿ. – ಇಮಾ ಗಾಥಾ ಅಭಾಸಿ;

೧. ತತ್ಥ ಖೇತ್ತೂಪಮಾತಿ ಖಿತ್ತಂ ವುತ್ತಂ ಬೀಜಂ ತಾಯತಿ ಮಹಪ್ಫಲಭಾವಕರಣೇನ ರಕ್ಖತೀತಿ ಖೇತ್ತಂ, ಸಾಲಿಬೀಜಾದೀನಂ ವಿರುಹನಟ್ಠಾನಂ. ತಂ ಉಪಮಾ ಏತೇಸನ್ತಿ ಖೇತ್ತೂಪಮಾ, ಕೇದಾರಸದಿಸಾತಿ ಅತ್ಥೋ. ಅರಹನ್ತೋತಿ ಖೀಣಾಸವಾ. ತೇ ಹಿ ಕಿಲೇಸಾರೀನಂ ಸಂಸಾರಚಕ್ಕಸ್ಸ ಅರಾನಞ್ಚ ಹತತ್ತಾ, ತತೋ ಏವ ಆರಕತ್ತಾ, ಪಚ್ಚಯಾದೀನಂ ಅರಹತ್ತಾ, ಪಾಪಕರಣೇ ರಹಾಭಾವಾ ಚ ‘‘ಅರಹನ್ತೋ’’ತಿ ವುಚ್ಚನ್ತಿ. ತತ್ಥ ಯಥಾ ಖೇತಞ್ಹಿ ತಿಣಾದಿದೋಸರಹಿತಂ ಸ್ವಾಭಿಸಙ್ಖತಬೀಜಮ್ಹಿ ವುತ್ತೇ ಉತುಸಲಿಲಾದಿಪಚ್ಚಯನ್ತರೂಪೇತಂ ಕಸ್ಸಕಸ್ಸ ಮಹಪ್ಫಲಂ ಹೋತಿ, ಏವಂ ಖೀಣಾಸವಸನ್ತಾನೋ ಲೋಭಾದಿದೋಸರಹಿತೋ ಸ್ವಾಭಿಸಙ್ಖತೇ ದೇಯ್ಯಧಮ್ಮಬೀಜೇ ವುತ್ತೇ ಕಾಲಾದಿಪಚ್ಚಯನ್ತರಸಹಿತೋ ದಾಯಕಸ್ಸ ಮಹಪ್ಫಲೋ ಹೋತಿ. ತೇನಾಹ ಭಗವಾ ‘‘ಖೇತ್ತೂಪಮಾ ಅರಹನ್ತೋ’’ತಿ. ಉಕ್ಕಟ್ಠನಿದ್ದೇಸೋ ಅಯಂ ತಸ್ಸ ಸೇಖಾದೀನಮ್ಪಿ ಖೇತ್ತಭಾವಾಪಟಿಕ್ಖೇಪತೋ.

ದಾಯಕಾತಿ ಚೀವರಾದೀನಂ ಪಚ್ಚಯಾನಂ ದಾತಾರೋ ಪರಿಚ್ಚಜನಕಾ, ತೇಸಂ ಪರಿಚ್ಚಾಗೇನ ಅತ್ತನೋ ಸನ್ತಾನೇ ಲೋಭಾದೀನಂ ಪರಿಚ್ಚಜನಕಾ ಛೇದನಕಾ, ತತೋ ವಾ ಅತ್ತನೋ ಸನ್ತಾನಸ್ಸ ಸೋಧಕಾ, ರಕ್ಖಕಾ ಚಾತಿ ಅತ್ಥೋ. ಕಸ್ಸಕೂಪಮಾತಿ ಕಸ್ಸಕಸದಿಸಾ. ಯಥಾ ಕಸ್ಸಕೋ ಸಾಲಿಖೇತ್ತಾದೀನಿ ಕಸಿತ್ವಾ ಯಥಾಕಾಲಞ್ಚ ವುತ್ತುದಕದಾನನೀಹರಣನಿಧಾನರಕ್ಖಣಾದೀಹಿ ಅಪ್ಪಮಜ್ಜನ್ತೋ ಉಳಾರಂ ವಿಪುಲಞ್ಚ ಸಸ್ಸಫಲಂ ಪಟಿಲಭತಿ, ಏವಂ ದಾಯಕೋಪಿ ಅರಹನ್ತೇಸು ದೇಯ್ಯಧಮ್ಮಪರಿಚ್ಚಾಗೇನ ಪಾರಿಚರಿಯಾಯ ಚ ಅಪ್ಪಮಜ್ಜನ್ತೋ ಉಳಾರಂ ವಿಪುಲಞ್ಚ ದಾನಫಲಂ ಪಟಿಲಭತಿ. ತೇನ ವುತ್ತಂ ‘‘ದಾಯಕಾ ಕಸ್ಸಕೂಪಮಾ’’ತಿ.

ಬೀಜೂಪಮಂ ದೇಯ್ಯಧಮ್ಮನ್ತಿ ಲಿಙ್ಗವಿಪಲ್ಲಾಸೇನ ವುತ್ತಂ, ಬೀಜಸದಿಸೋ ದೇಯ್ಯಧಮ್ಮೋತಿ ಅತ್ಥೋ. ಅನ್ನಪಾನಾದಿಕಸ್ಸ ಹಿ ದಸವಿಧಸ್ಸ ದಾತಬ್ಬವತ್ಥುನೋ ಏತಂ ನಾಮಂ. ಏತ್ತೋ ನಿಬ್ಬತ್ತತೇ ಫಲನ್ತಿ ಏತಸ್ಮಾ ದಾಯಕಪಟಿಗ್ಗಾಹಕದೇಯ್ಯಧಮ್ಮಪರಿಚ್ಚಾಗತೋ ¶ ದಾನಫಲಂ ನಿಬ್ಬತ್ತತಿ ಚೇವ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ ಚ, ಚಿರತರಪಬನ್ಧವಸೇನ ಪವತ್ತತಿ ಚಾತಿ ಅತ್ಥೋ. ಏತ್ಥ ಚ ಯಸ್ಮಾ ಪರಿಚ್ಚಾಗಚೇತನಾಭಿಸಙ್ಖತಸ್ಸ ಅನ್ನಪಾನಾದಿವತ್ಥುನೋ ಭಾವೋ, ನ ಇತರಸ್ಸ, ತಸ್ಮಾ ‘‘ಬೀಜೂಪಮಂ ದೇಯ್ಯಧಮ್ಮ’’ನ್ತಿ ದೇಯ್ಯಧಮ್ಮಗ್ಗಹಣಂ ಕತಂ. ತೇನ ದೇಯ್ಯಧಮ್ಮಾಪದೇಸೇನ ¶ ದೇಯ್ಯಧಮ್ಮವತ್ಥುವಿಸಯಾಯ ಪರಿಚ್ಚಾಗಚೇತನಾಯಯೇವ ಬೀಜಭಾವೋ ದಟ್ಠಬ್ಬೋ. ಸಾ ಹಿ ಪಟಿಸನ್ಧಿಆದಿಪ್ಪಭೇದಸ್ಸ ¶ ತಸ್ಸ ನಿಸ್ಸಯಾರಮ್ಮಣಪ್ಪಭೇದಸ್ಸ ಚ ಫಲಸ್ಸ ನಿಪ್ಫಾದಿಕಾ, ನ ದೇಯ್ಯಧಮ್ಮೋತಿ.

೨. ಏತಂ ಬೀಜಂ ಕಸೀ ಖೇತ್ತನ್ತಿ ಯಥಾವುತ್ತಂ ಬೀಜಂ, ಯಥಾವುತ್ತಞ್ಚ ಖೇತ್ತಂ, ತಸ್ಸ ಬೀಜಸ್ಸ ತಸ್ಮಿಂ ಖೇತ್ತೇ ವಪನಪಯೋಗಸಙ್ಖಾತಾ ಕಸಿ ಚಾತಿ ಅತ್ಥೋ. ಏತಂ ತಯಂ ಕೇಸಂ ಇಚ್ಛಿತಬ್ಬನ್ತಿ ಆಹ ‘‘ಪೇತಾನಂ ದಾಯಕಸ್ಸ ಚಾ’’ತಿ. ಯದಿ ದಾಯಕೋ ಪೇತೇ ಉದ್ದಿಸ್ಸ ದಾನಂ ದೇತಿ, ಪೇತಾನಞ್ಚ ದಾಯಕಸ್ಸ ಚ, ಯದಿ ನ ಪೇತೇ ಉದ್ದಿಸ್ಸ ದಾನಂ ದೇತಿ, ದಾಯಕಸ್ಸೇವ ಏತಂ ಬೀಜಂ ಏಸಾ ಕಸಿ ಏತಂ ಖೇತ್ತಂ ಉಪಕಾರಾಯ ಹೋತೀತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ. ಇದಾನಿ ತಂ ಉಪಕಾರಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ತಂ ಪೇತಾ ಪರಿಭುಞ್ಜನ್ತಿ, ದಾತಾ ಪುಞ್ಞೇನ ವಡ್ಢತೀ’’ತಿ ವುತ್ತಂ. ತತ್ಥ ತಂ ಪೇತಾ ಪರಿಭುಞ್ಜನ್ತೀತಿ ದಾಯಕೇನ ಪೇತೇ ಉದ್ದಿಸ್ಸ ದಾನೇ ದಿನ್ನೇ ಯಥಾವುತ್ತಖೇತ್ತಕಸಿಬೀಜಸಮ್ಪತ್ತಿಯಾ ಅನುಮೋದನಾಯ ಚ ಯಂ ಪೇತಾನಂ ಉಪಕಪ್ಪತಿ, ತಂ ದಾನಫಲಂ ಪೇತಾ ಪರಿಭುಞ್ಜನ್ತಿ. ದಾತಾ ಪುಞ್ಞೇನ ವಡ್ಢತೀತಿ ದಾತಾ ಪನ ಅತ್ತನೋ ದಾನಮಯಪುಞ್ಞನಿಮಿತ್ತಂ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಸು ಭೋಗಸಮ್ಪತ್ತಿಆದಿನಾ ಪುಞ್ಞಫಲೇನ ಅಭಿವಡ್ಢತಿ. ಪುಞ್ಞಫಲಮ್ಪಿ ಹಿ ‘‘ಕುಸಲಾನಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಧಮ್ಮಾನಂ ಸಮಾದಾನಹೇತು ಏವಮಿದಂ ಪುಞ್ಞಂ ಪವಡ್ಢತೀ’’ತಿಆದೀಸು (ದೀ. ನಿ. ೩.೮೦) ಪುಞ್ಞನ್ತಿ ವುಚ್ಚತಿ.

೩. ಇಧೇವ ಕುಸಲಂ ಕತ್ವಾತಿ ಅನವಜ್ಜಸುಖವಿಪಾಕಟ್ಠೇನ ಕುಸಲಂ ಪೇತಾನಂ ಉದ್ದಿಸನವಸೇನ ದಾನಮಯಂ ಪುಞ್ಞಂ ಉಪಚಿನಿತ್ವಾ ಇಧೇವ ಇಮಸ್ಮಿಂಯೇವ ಅತ್ತಭಾವೇ. ಪೇತೇ ಚ ಪಟಿಪೂಜಿಯಾತಿ ಪೇತೇ ಉದ್ದಿಸ್ಸ ದಾನೇನ ಸಮ್ಮಾನೇತ್ವಾ ಅನುಭುಯ್ಯಮಾನದುಕ್ಖತೋ ತೇ ಮೋಚೇತ್ವಾ. ಪೇತೇ ಹಿ ಉದ್ದಿಸ್ಸ ದಿಯ್ಯಮಾನಂ ದಾನಂ ತೇಸಂ ಪೂಜಾ ನಾಮ ಹೋತಿ. ತೇನಾಹ – ‘‘ಅಮ್ಹಾಕಞ್ಚ ಕತಾ ಪೂಜಾ’’ತಿ (ಪೇ. ವ. ೧೮), ‘‘ಪೇತಾನಂ ಪೂಜಾ ಚ ಕತಾ ಉಳಾರಾ’’ತಿ (ಪೇ. ವ. ೨೫) ಚ. ‘‘ಪೇತೇ ಚಾ’’ತಿ ಚ-ಸದ್ದೇನ ¶ ‘‘ಪಿಯೋ ಚ ಹೋತಿ ಮನಾಪೋ, ಅಭಿಗಮನೀಯೋ ಚ ಹೋತಿ ವಿಸ್ಸಾಸನೀಯೋ, ಭಾವನೀಯೋ ಚ ಹೋತಿ ಗರುಕಾತಬ್ಬೋ, ಪಾಸಂಸೋ ಚ ಹೋತಿ ಕಿತ್ತನೀಯೋ ವಿಞ್ಞೂನ’’ನ್ತಿ ಏವಮಾದಿಕೇ ದಿಟ್ಠಧಮ್ಮಿಕೇ ದಾನಾನಿಸಂಸೇ ಸಙ್ಗಣ್ಹಾತಿ. ಸಗ್ಗಞ್ಚ ಕಮತಿ ಠಾನಂ, ಕಮ್ಮಂ ಕತ್ವಾನ ಭದ್ದಕನ್ತಿ ಕಲ್ಯಾಣಂ ಕುಸಲಕಮ್ಮಂ ಕತ್ವಾ ದಿಬ್ಬೇಹಿ ಆಯುಆದೀಹಿ ದಸಹಿ ಠಾನೇಹಿ ಸುಟ್ಠು ಅಗ್ಗತ್ತಾ ‘‘ಸಗ್ಗ’’ನ್ತಿ ಲದ್ಧನಾಮಂ ಕತಪುಞ್ಞಾನಂ ನಿಬ್ಬತ್ತನಟ್ಠಾನಂ ದೇವಲೋಕಂ ಕಮತಿ ಉಪಪಜ್ಜನವಸೇನ ಉಪಗಚ್ಛತಿ.

ಏತ್ಥ ¶ ಚ ‘‘ಕುಸಲಂ ಕತ್ವಾ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಪುನ ‘‘ಕಮ್ಮಂ ಕತ್ವಾನ ಭದ್ದಕ’’ನ್ತಿ ವಚನಂ ‘‘ದೇಯ್ಯಧಮ್ಮಪರಿಚ್ಚಾಗೋ ವಿಯ ಪತ್ತಿದಾನವಸೇನ ದಾನಧಮ್ಮಪರಿಚ್ಚಾಗೋಪಿ ದಾನಮಯಕುಸಲಕಮ್ಮಮೇವಾ’’ತಿ ದಸ್ಸನತ್ಥನ್ತಿ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ. ಕೇಚಿ ಪನೇತ್ಥ ‘‘ಪೇತಾತಿ ಅರಹನ್ತೋ ಅಧಿಪ್ಪೇತಾ’’ತಿ ವದನ್ತಿ, ತಂ ತೇಸಂ ಮತಿಮತ್ತಂ ‘‘ಪೇತಾ’’ತಿ ಖೀಣಾಸವಾನಂ ಆಗತಟ್ಠಾನಸ್ಸೇವ ಅಭಾವತೋ, ಬೀಜಾದಿಭಾವಸ್ಸ ಚ ದಾಯಕಸ್ಸ ವಿಯ ¶ ತೇಸಂ ಅಯುಜ್ಜಮಾನತ್ತಾ, ಪೇತಯೋನಿಕಾನಂ ಯುಜ್ಜಮಾನತ್ತಾ ಚ. ದೇಸನಾಪರಿಯೋಸಾನೇ ದೇವಪುತ್ತಂ ಸುಲಸಞ್ಚ ಆದಿಂ ಕತ್ವಾ ಚತುರಾಸೀತಿಯಾ ಪಾಣಸಹಸ್ಸಾನಂ ಧಮ್ಮಾಭಿಸಮಯೋ ಅಹೋಸೀತಿ.

ಖೇತ್ತೂಪಮಪೇತವತ್ಥುವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ.

೨. ಸೂಕರಮುಖಪೇತವತ್ಥುವಣ್ಣನಾ

ಕಾಯೋ ತೇ ಸಬ್ಬಸೋವಣ್ಣೋತಿ ಇದಂ ಸತ್ಥರಿ ರಾಜಗಹಂ ಉಪನಿಸ್ಸಾಯ ವೇಳುವನೇ ಕಲನ್ದಕನಿವಾಪೇ ವಿಹರನ್ತೇ ಅಞ್ಞತರಂ ಸೂಕರಮುಖಪೇತಂ ಆರಬ್ಭ ವುತ್ತಂ. ಅತೀತೇ ಕಿರ ಕಸ್ಸಪಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಸಾಸನೇ ಏಕೋ ಭಿಕ್ಖು ಕಾಯೇನ ¶ ಸಞ್ಞತೋ ಅಹೋಸಿ, ವಾಚಾಯ ಅಸಞ್ಞತೋ, ಭಿಕ್ಖೂ ಅಕ್ಕೋಸತಿ ಪರಿಭಾಸತಿ. ಸೋ ಕಾಲಂ ಕತ್ವಾ ನಿರಯೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ, ಏಕಂ ಬುದ್ಧನ್ತರಂ ತತ್ಥ ಪಚ್ಚಿತ್ವಾ ತತೋ ಚವಿತ್ವಾ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ರಾಜಗಹಸಮೀಪೇ ಗಿಜ್ಝಕೂಟಪಬ್ಬತಪಾದೇ ತಸ್ಸೇವ ಕಮ್ಮಸ್ಸ ವಿಪಾಕಾವಸೇಸೇನ ಖುಪ್ಪಿಪಾಸಾಭಿಭೂತೋ ಪೇತೋ ಹುತ್ವಾ ನಿಬ್ಬತ್ತಿ. ತಸ್ಸ ಕಾಯೋ ಸುವಣ್ಣವಣ್ಣೋ ಅಹೋಸಿ, ಮುಖಂ ಸೂಕರಮುಖಸದಿಸಂ. ಅಥಾಯಸ್ಮಾ ನಾರದೋ ಗಿಜ್ಝಕೂಟೇ ಪಬ್ಬತೇ ವಸನ್ತೋ ಪಾತೋವ ಸರೀರಪಟಿಜಗ್ಗನಂ ಕತ್ವಾ ಪತ್ತಚೀವರಮಾದಾಯ ರಾಜಗಹಂ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಗಚ್ಛನ್ತೋ ಅನ್ತರಾಮಗ್ಗೇ ತಂ ಪೇತಂ ದಿಸ್ವಾ ತೇನ ಕತಕಮ್ಮಂ ಪುಚ್ಛನ್ತೋ –

೪.

‘‘ಕಾಯೋ ತೇ ಸಬ್ಬಸೋವಣ್ಣೋ, ಸಬ್ಬಾ ಓಭಾಸತೇ ದಿಸಾ;

ಮುಖಂ ತೇ ಸೂಕರಸ್ಸೇವ, ಕಿಂ ಕಮ್ಮಮಕರೀ ಪುರೇ’’ತಿ. –

ಗಾಥಮಾಹ. ತತ್ಥ ಕಾಯೋ ತೇ ಸಬ್ಬಸೋವಣ್ಣೋತಿ ತವ ಕಾಯೋ ದೇಹೋ ಸಬ್ಬೋ ಸುವಣ್ಣವಣ್ಣೋ ಉತ್ತತ್ತಕನಕಸನ್ನಿಭೋ. ಸಬ್ಬಾ ಓಭಾಸತೇ ದಿಸಾತಿ ತಸ್ಸ ಪಭಾಯ ಸಬ್ಬಾಪಿ ದಿಸಾ ಸಮನ್ತನ್ತೋ ಓಭಾಸತಿ ವಿಜ್ಜೋತತಿ. ಓಭಾಸತೇತಿ ವಾ ಅನ್ತೋಗಧಹೋತುಅತ್ಥಮಿದಂ ಪದನ್ತಿ ‘‘ತೇ ಕಾಯೋ ಸಬ್ಬಸೋವಣ್ಣೋ ಸಬ್ಬಾ ದಿಸಾ ಓಭಾಸೇತಿ ವಿಜ್ಜೋತೇತೀ’’ತಿ ಅತ್ಥೋ ದಟ್ಠಬ್ಬೋ. ಮುಖಂ ¶ ತೇ ಸೂಕರಸ್ಸೇವಾತಿ ಮುಖಂ ಪನ ತೇ ಸೂಕರಸ್ಸ ವಿಯ, ಸೂಕರಮುಖಸದಿಸಂ ತವ ಮುಖನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ಕಿಂ ಕಮ್ಮಮಕರೀ ಪುರೇತಿ ‘‘ತ್ವಂ ಪುಬ್ಬೇ ಅತೀತಜಾತಿಯಂ ಕೀದಿಸಂ ಕಮ್ಮಂ ಅಕಾಸೀ’’ತಿ ಪುಚ್ಛತಿ.

ಏವಂ ಥೇರೇನ ಸೋ ಪೇತೋ ಕತಕಮ್ಮಂ ಪುಟ್ಠೋ ಗಾಥಾಯ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇನ್ತೋ –

೫.

‘‘ಕಾಯೇನ ಸಞ್ಞತೋ ಆಸಿಂ, ವಾಚಾಯಾಸಿಮಸಞ್ಞತೋ;

ತೇನ ಮೇತಾದಿಸೋ ವಣ್ಣೋ, ಯಥಾ ಪಸ್ಸಸಿ ನಾರದಾ’’ತಿ. –

ಆಹ ¶ . ತತ್ಥ ಕಾಯೇನ ಸಞ್ಞತೋ ಆಸಿನ್ತಿ ಕಾಯಿಕೇನ ಸಂಯಮೇನ ಸಂಯತೋ ಕಾಯದ್ವಾರಿಕೇನ ಸಂವರೇನ ಸಂವುತೋ ಅಹೋಸಿಂ. ವಾಚಾಯಾಸಿಮಸಞ್ಞತೋತಿ ¶ ವಾಚಾಯ ಅಸಞ್ಞತೋ ವಾಚಸಿಕೇನ ಅಸಂವರೇನ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಅಹೋಸಿಂ. ತೇನಾತಿ ತೇನ ಉಭಯೇನ ಸಂಯಮೇನ ಅಸಂಯಮೇನ ಚ. ಮೇತಿ ಮಯ್ಹಂ. ಏತಾದಿಸೋ ವಣ್ಣೋತಿ ಏದಿಸೋ. ಯಥಾ ತ್ವಂ, ನಾರದ, ಪಚ್ಚಕ್ಖತೋ ಪಸ್ಸಸಿ, ಏವರೂಪೋ, ಕಾಯೇನ ಮನುಸ್ಸಸಣ್ಠಾನೋ ಸುವಣ್ಣವಣ್ಣೋ, ಮುಖೇನ ಸೂಕರಸದಿಸೋ ಆಸಿನ್ತಿ ಯೋಜನಾ. ವಣ್ಣಸದ್ದೋ ಹಿ ಇಧ ಛವಿಯಂ ಸಣ್ಠಾನೇ ಚ ದಟ್ಠಬ್ಬೋ.

ಏವಂ ಪೇತೋ ಥೇರೇನ ಪುಚ್ಛಿತೋ ತಮತ್ಥಂ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇತ್ವಾ ತಮೇವ ಕಾರಣಂ ಕತ್ವಾ ಥೇರಸ್ಸ ಓವಾದಂ ದೇನ್ತೋ –

೬.

‘‘ತಂ ತ್ಯಾಹಂ ನಾರದ ಬ್ರೂಮಿ, ಸಾಮಂ ದಿಟ್ಠಮಿದಂ ತಯಾ;

ಮಾಕಾಸಿ ಮುಖಸಾ ಪಾಪಂ, ಮಾ ಖೋ ಸೂಕರಮುಖೋ ಅಹೂ’’ತಿ. –

ಗಾಥಮಾಹ. ತತ್ಥ ತನ್ತಿ ತಸ್ಮಾ. ತ್ಯಾಹನ್ತಿ ತೇ ಅಹಂ. ನಾರದಾತಿ ಥೇರಂ ಆಲಪತಿ. ಬ್ರೂಮೀತಿ ಕಥೇಮಿ. ಸಾಮನ್ತಿ ಸಯಮೇವ. ಇದನ್ತಿ ಅತ್ತನೋ ಸರೀರಂ ಸನ್ಧಾಯ ವದತಿ. ಅಯಞ್ಹೇತ್ಥ ಅತ್ಥೋ – ಯಸ್ಮಾ, ಭನ್ತೇ ನಾರದ, ಇದಂ ಮಮ ಸರೀರಂ ಗಲತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಹೇಟ್ಠಾ ಮನುಸ್ಸಸಣ್ಠಾನಂ, ಉಪರಿ ಸೂಕರಸಣ್ಠಾನಂ, ತಯಾ ಪಚ್ಚಕ್ಖತೋವ ದಿಟ್ಠಂ, ತಸ್ಮಾ ತೇ ಅಹಂ ಓವಾದವಸೇನ ವದಾಮೀತಿ. ಕಿನ್ತಿ ಚೇತಿ ಆಹ ‘‘ಮಾಕಾಸಿ ಮುಖಸಾ ಪಾಪಂ, ಮಾ ಖೋ ಸೂಕರಮುಖೋ ಅಹೂ’’ತಿ. ತತ್ಥ ಮಾತಿ ಪಟಿಸೇಧೇ ನಿಪಾತೋ. ಮುಖಸಾತಿ ಮುಖೇನ. ಖೋತಿ ಅವಧಾರಣೇ, ವಾಚಾಯ ಪಾಪಕಮ್ಮಂ ಮಾಕಾಸಿ ಮಾ ಕರೋಹಿ. ಮಾ ¶ ಖೋ ಸೂಕರಮುಖೋ ಅಹೂತಿ ಅಹಂ ವಿಯ ಸೂಕರಮುಖೋ ಮಾ ಅಹೋಸಿಯೇವ. ಸಚೇ ಪನ ತ್ವಂ ಮುಖರೋ ಹುತ್ವಾ ವಾಚಾಯ ಪಾಪಂ ಕರೇಯ್ಯಾಸಿ, ಏಕಂಸೇನ ಸೂಕರಮುಖೋ ಭವೇಯ್ಯಾಸಿ, ತಸ್ಮಾ ಮಾಕಾಸಿ ಮುಖಸಾ ಪಾಪನ್ತಿ ಫಲಪಟಿಸೇಧನಮುಖೇನಪಿ ಹೇತುಮೇವ ಪಟಿಸೇಧೇತಿ.

ಅಥಾಯಸ್ಮಾ ನಾರದೋ ರಾಜಗಹೇ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಚರಿತ್ವಾ ಪಚ್ಛಾಭತ್ತಂ ಪಿಣ್ಡಪಾತಪಟಿಕ್ಕನ್ತೋ ಚತುಪರಿಸಮಜ್ಝೇ ನಿಸಿನ್ನಸ್ಸ ಸತ್ಥುನೋ ತಮತ್ಥಂ ಆರೋಚೇಸಿ. ಸತ್ಥಾ, ‘‘ನಾರದ, ಪುಬ್ಬೇವ ಮಯಾ ¶ ಸೋ ಸತ್ಥೋ ದಿಟ್ಠೋ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಅನೇಕಾಕಾರವೋಕಾರಂ ವಚೀದುಚ್ಚರಿತಸನ್ನಿಸ್ಸಿತಂ ಆದೀನವಂ, ವಚೀಸುಚರಿತಪಟಿಸಂಯುತ್ತಞ್ಚ ಆನಿಸಂಸಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇಸಿ. ಸಾ ದೇಸನಾ ಸಮ್ಪತ್ತಪರಿಸಾಯ ಸಾತ್ಥಿಕಾ ಅಹೋಸೀತಿ.

ಸೂಕರಮುಖಪೇತವತ್ಥುವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ.

೩. ಪೂತಿಮುಖಪೇತವತ್ಥುವಣ್ಣನಾ

ದಿಬ್ಬಂ ¶ ಸುಭಂ ಧಾರೇಸಿ ವಣ್ಣಧಾತುನ್ತಿ ಇದಂ ಸತ್ಥರಿ ವೇಳುವನೇ ವಿಹರನ್ತೇ ಕಲನ್ದಕನಿವಾಪೇ ಅಞ್ಞತರಂ ಪೂತಿಮುಖಪೇತಂ ಆರಬ್ಭ ವುತ್ತಂ. ಅತೀತೇ ಕಿರ ಕಸ್ಸಪಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ದ್ವೇ ಕುಲಪುತ್ತಾ ತಸ್ಸ ಸಾಸನೇ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ಸೀಲಾಚಾರಸಮ್ಪನ್ನಾ ಸಲ್ಲೇಖವುತ್ತಿನೋ ಅಞ್ಞತರಸ್ಮಿಂ ಗಾಮಕಾವಾಸೇ ಸಮಗ್ಗವಾಸಂ ವಸಿಂಸು. ಅಥ ಅಞ್ಞತರೋ ಪಾಪಜ್ಝಾಸಯೋ ಪೇಸುಞ್ಞಾಭಿರತೋ ಭಿಕ್ಖು ತೇಸಂ ವಸನಟ್ಠಾನಂ ಉಪಗಞ್ಛಿ. ಥೇರಾ ತೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಪಟಿಸನ್ಥಾರಂ ಕತ್ವಾ ವಸನಟ್ಠಾನಂ ದತ್ವಾ ದುತಿಯದಿವಸೇ ತಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಗಾಮಂ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಪವಿಸಿಂಸು. ಮನುಸ್ಸಾ ತೇ ದಿಸ್ವಾ ತೇಸು ಥೇರೇಸು ಅತಿವಿಯ ಪರಮನಿಪಚ್ಚಕಾರಂ ಕತ್ವಾ ಯಾಗುಭತ್ತಾದೀಹಿ ಪಟಿಮಾನೇಸುಂ. ಸೋ ವಿಹಾರಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ಚಿನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಸುನ್ದರೋ ವತಾಯಂ ಗೋಚರಗಾಮೋ, ಮನುಸ್ಸಾ ಚ ಸದ್ಧಾ ಪಸನ್ನಾ, ಪಣೀತಪಣೀತಂ ಪಿಣ್ಡಪಾತಂ ದೇನ್ತಿ, ಅಯಞ್ಚ ವಿಹಾರೋ ಛಾಯೂದಕಸಮ್ಪನ್ನೋ, ಸಕ್ಕಾ ಮೇ ಇಧ ಸುಖೇನ ವಸಿತುಂ. ಇಮೇಸು ಪನ ಭಿಕ್ಖೂಸು ಇಧ ವಸನ್ತೇಸು ಮಯ್ಹಂ ಫಾಸುವಿಹಾರೋ ನ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ಅನ್ತೇವಾಸಿಕವಾಸೋ ವಿಯ ಭವಿಸ್ಸತಿ. ಹನ್ದಾಹಂ ಇಮೇ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಭಿನ್ದಿತ್ವಾ ಯಥಾ ನ ಪುನ ಇಧ ವಸಿಸ್ಸನ್ತಿ, ತಥಾ ಕರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ.

ಅಥೇಕದಿವಸಂ ¶ ಮಹಾಥೇರೇ ದ್ವಿನ್ನಮ್ಪಿ ಓವಾದಂ ದತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ವಸನಟ್ಠಾನಂ ಪವಿಟ್ಠೇ ಪೇಸುಣಿಕೋ ಭಿಕ್ಖು ಥೋಕಂ ಕಾಲಂ ವೀತಿನಾಮೇತ್ವಾ ಮಹಾಥೇರಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ವನ್ದಿತ್ವಾ ಥೇರೇನ ‘‘ಕಿಂ, ಆವುಸೋ, ವಿಕಾಲೇ ಆಗತೋಸೀ’’ತಿ ಚ ವುತ್ತೇ, ‘‘ಆಮ, ಭನ್ತೇ ಕಿಞ್ಚಿ ವತ್ತಬ್ಬಂ ಅತ್ಥೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ‘‘ಕಥೇಹಿ, ಆವುಸೋ’’ತಿ ಥೇರೇನ ಅನುಞ್ಞಾತೋ ಆಹ – ‘‘ಏಸೋ, ಭನ್ತೇ, ತುಮ್ಹಾಕಂ ¶ ಸಹಾಯಕತ್ಥೇರೋ ಸಮ್ಮುಖಾ ಮಿತ್ತೋ ವಿಯ ಅತ್ತಾನಂ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ಪರಮ್ಮುಖಾ ಸಪತ್ತೋ ವಿಯ ಉಪವದತೀ’’ತಿ. ‘‘ಕಿಂ ಕಥೇತೀ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿತೋ ‘‘ಸುಣಾಥ, ಭನ್ತೇ, ‘ಏಸೋ ಮಹಾಥೇರೋ ಸಠೋ ಮಾಯಾವೀ ಕುಹಕೋ ಮಿಚ್ಛಾಜೀವೇನ ಜೀವಿಕಂ ಕಪ್ಪೇತೀ’ತಿ ತುಮ್ಹಾಕಂ ಅಗುಣಂ ಕಥೇತೀ’’ತಿ ಆಹ. ‘‘ಮಾ, ಆವುಸೋ, ಏವಂ ಭಣಿ, ನ ಸೋ ಭಿಕ್ಖು ಏವಂ ಮಂ ಉಪವದಿಸ್ಸತಿ, ಗಿಹಿಕಾಲತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಮಮ ಸಭಾವಂ ಜಾನಾತಿ ‘ಪೇಸಲೋ ಕಲ್ಯಾಣಸೀಲೋ’’’ತಿ. ‘‘ಸಚೇ, ಭನ್ತೇ, ತುಮ್ಹೇ ಅತ್ತನೋ ವಿಸುದ್ಧಚಿತ್ತತಾಯ ಏವಂ ಚಿನ್ತೇಥ, ತಂ ತುಮ್ಹಾಕಂಯೇವ ಅನುಚ್ಛವಿಕಂ, ಮಯ್ಹಂ ಪನ ತೇನ ಸದ್ಧಿಂ ವೇರಂ ನತ್ಥಿ, ಕಸ್ಮಾ ಅಹಂ ತೇನ ಅವುತ್ತಂ ‘ವುತ್ತ’ನ್ತಿ ವದಾಮಿ. ಹೋತು, ಕಾಲನ್ತರೇನ ಸಯಮೇವ ಜಾನಿಸ್ಸಥಾ’’ತಿ ಆಹ. ಥೇರೋಪಿ ಪುಥುಜ್ಜನಭಾವದೋಸೇನ ದ್ವೇಳ್ಹಕಚಿತ್ತೋ ‘‘ಏವಮ್ಪಿ ಸಿಯಾ’’ತಿ ಸಾಸಙ್ಕಹದಯೋ ಹುತ್ವಾ ಥೋಕಂ ಸಿಥಿಲವಿಸ್ಸಾಸೋ ಅಹೋಸಿ. ಸೋ ಬಾಲೋ ಪಠಮಂ ಮಹಾಥೇರಂ ಪರಿಭಿನ್ದಿತ್ವಾ ಇತರಮ್ಪಿ ಥೇನಂ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ಪರಿಭಿನ್ದಿ. ಅಥ ತೇ ಉಭೋಪಿ ಥೇರಾ ದುತಿಯದಿವಸೇ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಅನಾಲಪಿತ್ವಾ ಪತ್ತಚೀವರಮಾದಾಯ ಗಾಮೇ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಚರಿತ್ವಾ ಪಿಣ್ಡಪಾತಮಾದಾಯ ಅತ್ತನೋ ವಸನಟ್ಠಾನೇಯೇವ ¶ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತ್ವಾ ಸಾಮೀಚಿಮತ್ತಮ್ಪಿ ಅಕತ್ವಾ ತಂ ದಿವಸಂ ತತ್ಥೇವ ವಸಿತ್ವಾ ವಿಭಾತಾಯ ಚ ರತ್ತಿಯಾ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಅನಾರೋಚೇತ್ವಾವ ಯಥಾಫಾಸುಕಟ್ಠಾನಂ ಅಗಮಂಸು.

ಪೇಸುಣಿಕಂ ಪನ ಭಿಕ್ಖುಂ ಪರಿಪುಣ್ಣಮನೋರಥಂ ಗಾಮಂ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಪವಿಟ್ಠಂ ಮನುಸ್ಸಾ ದಿಸ್ವಾ ಆಹಂಸು – ‘‘ಭನ್ತೇ, ಥೇರಾ ಕುಹಿಂ ಗತಾ’’ತಿ? ಸೋ ಆಹ – ‘‘ಸಬ್ಬರತ್ತಿಂ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಕಲಹಂ ಕತ್ವಾ ಮಯಾ ‘ಮಾ ಕಲಹಂ ಕರೋಥ, ಸಮಗ್ಗಾ ಹೋಥ, ಕಲಹೋ ನಾಮ ಅನತ್ಥಾವಹೋ ಆಯತಿದುಕ್ಖುಪ್ಪಾದಕೋ ಅಕುಸಲಸಂವತ್ತನಿಕೋ, ಪುರಿಮಕಾಪಿ ಕಲಹೇನ ಮಹತಾ ಹಿತಾ ಪರಿಭಟ್ಠಾ’ತಿಆದೀನಿ ವುಚ್ಚಮಾನಾಪಿ ಮಮ ವಚನಂ ಅನಾದಿಯಿತ್ವಾ ಪಕ್ಕನ್ತಾ’’ತಿ. ತತೋ ಮನುಸ್ಸಾ ‘‘ಥೇರಾ ತಾವ ಗಚ್ಛನ್ತು, ತುಮ್ಹೇ ಪನ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಅನುಕಮ್ಪಾಯ ಇಧೇವ ಅನುಕ್ಕಣ್ಠಿತ್ವಾ ವಸಥಾ’’ತಿ ಯಾಚಿಂಸು. ಸೋ ‘‘ಸಾಧೂ’’ತಿ ಪಟಿಸ್ಸುಣಿತ್ವಾ ತತ್ಥೇವ ವಸನ್ತೋ ಕತಿಪಾಹೇನ ಚಿನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಮಯಾ ಸೀಲವನ್ತೋ ಕಲ್ಯಾಣಧಮ್ಮಾ ಭಿಕ್ಖೂ ¶ ಆವಾಸಲೋಭೇನ ಪರಿಭಿನ್ನಾ, ಬಹುಂ ವತ ಮಯಾ ಪಾಪಕಮ್ಮಂ ಪಸುತ’’ನ್ತಿ ¶ ಬಲವವಿಪ್ಪಟಿಸಾರಾಭಿಭೂತೋ ಸೋಕವೇಗೇನ ಗಿಲಾನೋ ಹುತ್ವಾ ನಚಿರೇನೇವ ಕಾಲಂ ಕತ್ವಾ ಅವೀಚಿಮ್ಹಿ ನಿಬ್ಬತ್ತಿ.

ಇತರೇ ದ್ವೇ ಸಹಾಯಕತ್ಥೇರಾ ಜನಪದಚಾರಿಕಂ ಚರನ್ತಾ ಅಞ್ಞತರಸ್ಮಿಂ ಆವಾಸೇ ಸಮಾಗನ್ತ್ವಾ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಸಮ್ಮೋದಿತ್ವಾ ತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ವುತ್ತಂ ಭೇದವಚನಂ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಸ್ಸ ಆರೋಚೇತ್ವಾ ತಸ್ಸ ಅಭೂತಭಾವಂ ಞತ್ವಾ ಸಮಗ್ಗಾ ಹುತ್ವಾ ಅನುಕ್ಕಮೇನ ತಮೇವ ಆವಾಸಂ ಪಚ್ಚಾಗಮಿಂಸು. ಮನುಸ್ಸಾ ದ್ವೇ ಥೇರೇ ದಿಸ್ವಾ ಹಟ್ಠತುಟ್ಠಾ ಸಞ್ಜಾತಸೋಮನಸ್ಸಾ ಹುತ್ವಾ ಚತೂಹಿ ಪಚ್ಚಯೇಹಿ ಉಪಟ್ಠಹಿಂಸು. ಥೇರಾ ಚ ತತ್ಥೇವ ವಸನ್ತಾ ಸಪ್ಪಾಯಆಹಾರಲಾಭೇನ ಸಮಾಹಿತಚಿತ್ತಾ ವಿಪಸ್ಸನಂ ವಡ್ಢೇತ್ವಾ ನಚಿರೇನೇವ ಅರಹತ್ತಂ ಪಾಪುಣಿಂಸು.

ಪೇಸುಣಿಕೋ ಭಿಕ್ಖು ಏಕಂ ಬುದ್ಧನ್ತರಂ ನಿರಯೇ ಪಚ್ಚಿತ್ವಾ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ರಾಜಗಹಸ್ಸ ಅವಿದೂರೇ ಪೂತಿಮುಖಪೇತೋ ಹುತ್ವಾ ನಿಬ್ಬತ್ತಿ. ತಸ್ಸ ಕಾಯೋ ಸುವಣ್ಣವಣ್ಣೋ ಅಹೋಸಿ, ಮುಖತೋ ಪನ ಪುಳವಕಾ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ಇತೋ ಚಿತೋ ಚ ಮುಖಂ ಖಾದನ್ತಿ, ತಸ್ಸ ದೂರಮ್ಪಿ ಓಕಾಸಂ ಫರಿತ್ವಾ ದುಗ್ಗನ್ಧಂ ವಾಯತಿ. ಅಥಾಯಸ್ಮಾ ನಾರದೋ ಗಿಜ್ಝಕೂಟಪಬ್ಬತಾ ಓರೋಹನ್ತೋ ತಂ ದಿಸ್ವಾ –

೭.

‘‘ದಿಬ್ಬಂ ಸುಭಂ ಧಾರೇಸಿ ವಣ್ಣಧಾತುಂ, ವೇಹಾಯಸಂ ತಿಟ್ಠಸಿ ಅನ್ತಲಿಕ್ಖೇ;

ಮುಖಞ್ಚ ತೇ ಕಿಮಯೋ ಪೂತಿಗನ್ಧಂ, ಖಾದನ್ತಿ ಕಿಂ ಕಮ್ಮಮಕಾಸಿ ಪುಬ್ಬೇ’’ತಿ. –

ಇಮಾಯ ಗಾಥಾಯ ಕತಕಮ್ಮಂ ಪುಚ್ಛಿ. ತತ್ಥ ದಿಬ್ಬನ್ತಿ ದಿವಿ ಭವಂ ದೇವತ್ತಭಾವಪರಿಯಾಪನ್ನಂ. ಇಧ ಪನ ದಿಬ್ಬಂ ವಿಯಾತಿ ದಿಬ್ಬಂ. ಸುಭನ್ತಿ ಸೋಭನಂ, ಸುನ್ದರಭಾವಂ ವಾ. ವಣ್ಣಧಾತುನ್ತಿ ಛವಿವಣ್ಣಂ. ಧಾರೇಸೀತಿ ವಹಸಿ ¶ . ವೇಹಾಯಸಂ ತಿಟ್ಠಸಿ ಅನ್ತಲಿಕ್ಖೇತಿ ವೇಹಾಯಸಸಞ್ಞಿತೇ ಅನ್ತಲಿಕ್ಖೇ ತಿಟ್ಠಸಿ. ಕೇಚಿ ಪನ ‘‘ವಿಹಾಯಸಂ ತಿಟ್ಠಸಿ ಅನ್ತಲಿಕ್ಖೇ’’ತಿ ಪಾಠಂ ವತ್ವಾ ವಿಹಾಯಸಂ ಓಭಾಸೇನ್ತೋ ಅನ್ತಲಿಕ್ಖೇ ತಿಟ್ಠಸೀತಿ ವಚನಸೇಸೇನ ಅತ್ಥಂ ¶ ವದನ್ತಿ. ಪೂತಿಗನ್ಧನ್ತಿ ಕುಣಪಗನ್ಧಂ, ದುಗ್ಗನ್ಧನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ಕಿಂ ಕಮ್ಮಮಕಾಸಿ ಪುಬ್ಬೇತಿ ಪರಮದುಗ್ಗನ್ಧಂ ತೇ ಮುಖಂ ಕಿಮಯೋ ಖಾದನ್ತಿ, ಕಾಯೋ ಚ ಸುವಣ್ಣವಣ್ಣೋ, ಕೀದಿಸಂ ನಾಮ ಕಮ್ಮಂ ಏವರೂಪಸ್ಸ ಅತ್ತಭಾವಸ್ಸ ಕಾರಣಭೂತಂ ಪುಬ್ಬೇ ತ್ವಂ ಅಕಾಸೀತಿ ಪುಚ್ಛಿ.

ಏವಂ ¶ ಥೇರೇನ ಸೋ ಪೇತೋ ಅತ್ತನಾ ಕತಕಮ್ಮಂ ಪುಟ್ಠೋ ತಮತ್ಥಂ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇನ್ತೋ –

೮.

‘‘ಸಮಣೋ ಅಹಂ ಪಾಪೋತಿದುಟ್ಠವಾಚೋ, ತಪಸ್ಸಿರೂಪೋ ಮುಖಸಾ ಅಸಞ್ಞತೋ;

ಲದ್ಧಾ ಚ ಮೇ ತಮಸಾ ವಣ್ಣಧಾತು, ಮುಖಞ್ಚ ಮೇ ಪೇಸುಣಿಯೇನ ಪೂತೀ’’ತಿ. –

ಗಾಥಮಾಹ. ತತ್ಥ ಸಮಣೋ ಅಹಂ ಪಾಪೋತಿ ಅಹಂ ಲಾಮಕೋ ಸಮಣೋ ಪಾಪಭಿಕ್ಖು ಅಹೋಸಿಂ. ಅತಿದುಟ್ಠವಾಚೋತಿ ಅತಿದುಟ್ಠವಚನೋ, ಪರೇ ಅತಿಕ್ಕಮಿತ್ವಾ ಲಙ್ಘಿತ್ವಾ ವತ್ತಾ, ಪರೇಸಂ ಗುಣಪರಿಧಂಸಕವಚನೋತಿ ಅತ್ಥೋ. ‘‘ಅತಿದುಕ್ಖವಾಚೋ’’ತಿ ವಾ ಪಾಠೋ, ಅತಿವಿಯ ಫರುಸವಚನೋ ಮುಸಾವಾದಪೇಸುಞ್ಞಾದಿವಚೀದುಚ್ಚರಿತನಿರತೋ. ತಪಸ್ಸಿರೂಪೋತಿ ಸಮಣಪತಿರೂಪಕೋ. ಮುಖಸಾತಿ ಮುಖೇನ. ಲದ್ಧಾತಿ ಪಟಿಲದ್ಧಾ. ಚ-ಕಾರೋ ಸಮ್ಪಿಣ್ಡನತ್ಥೋ. ಮೇತಿ ಮಯಾ. ತಪಸಾತಿ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯೇನ. ಪೇಸುಣಿಯೇನಾತಿ ಪಿಸುಣವಾಚಾಯ. ಪುತೀತಿ ಪೂತಿಗನ್ಧಂ.

ಏವಂ ಸೋ ಪೇತೋ ಅತ್ತನಾ ಕತಕಮ್ಮಂ ಆಚಿಕ್ಖಿತ್ವಾ ಇದಾನಿ ಥೇರಸ್ಸ ಓವಾದಂ ದೇನ್ತೋ –

೯.

‘‘ತಯಿದಂ ತಯಾ ನಾರದ ಸಾಮಂ ದಿಟ್ಠಂ,

ಅನುಕಮ್ಪಕಾ ಯೇ ಕುಸಲಾ ವದೇಯ್ಯುಂ;

ಮಾ ಪೇಸುಣಂ ಮಾ ಚ ಮುಸಾ ಅಭಾಣಿ,

ಯಕ್ಖೋ ತುವಂ ಹೋಹಿಸಿ ಕಾಮಕಾಮೀ’’ತಿ. –

ಓಸಾನಗಾಥಮಾಹ. ತತ್ಥ ¶ ತಯಿದನ್ತಿ ತಂ ಇದಂ ಮಮ ರೂಪಂ. ಅನುಕಮ್ಪಕಾ ಯೇ ಕುಸಲಾ ವದೇಯ್ಯುನ್ತಿ ಯೇ ಅನುಕಮ್ಪನಸೀಲಾ ಕಾರುಣಿಕಾ ಪರಹಿತಪಟಿಪತ್ತಿಯಂ ಕುಸಲಾ ನಿಪುಣಾ ಬುದ್ಧಾದಯೋ ಯಂ ವದೇಯ್ಯುಂ, ತದೇವ ವದಾಮೀತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ. ಇದಾನಿ ತಂ ಓವಾದಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ‘‘ಮಾ ಪೇಸುಣಂ ಮಾ ಚ ಮುಸಾ ಅಭಾಣಿ, ಯಕ್ಖೋ ತುವಂ ಹೋಹಿಸಿ ಕಾಮಕಾಮೀ’’ತಿ ಆಹ. ತಸ್ಸತ್ಥೋ – ಪೇಸುಣಂ ಪಿಸುಣವಚನಂ ಮುಸಾ ಚ ಮಾ ಅಭಾಣಿ ¶ ಮಾ ಕಥೇಹಿ. ಯದಿ ಹಿ ತ್ವಂ ಮುಸಾವಾದಂ ಪಿಸುಣವಾಚಞ್ಚ ಪಹಾಯ ವಾಚಾಯ ಸಞ್ಞತೋ ಭವೇಯ್ಯಾಸಿ, ಯಕ್ಖೋ ವಾ ದೇವೋ ವಾ ದೇವಞ್ಞತರೋ ವಾ ತ್ವಂ ಭವಿಸ್ಸಸಿ, ಕಾಮಂ ಕಾಮಿತಬ್ಬಂ ಉಳಾರಂ ದಿಬ್ಬಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ¶ ಪಟಿಲಭಿತ್ವಾ ತತ್ಥ ಕಾಮನಸೀಲೋ ಯಥಾಸುಖಂ ಇನ್ದ್ರಿಯಾನಂ ಪರಿಚರಣೇನ ಅಭಿರಮಣಸೀಲೋತಿ.

ತಂ ಸುತ್ವಾ ಥೇರೋ ತತೋ ರಾಜಗಹಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಚರಿತ್ವಾ ಪಚ್ಛಾಭತ್ತಂ ಪಿಣ್ಡಪಾತಪಟಿಕ್ಕನ್ತೋ ಸತ್ಥು ತಮತ್ಥಂ ಆರೋಚೇಸಿ. ಸತ್ಥಾ ತಂ ಅಟ್ಠುಪ್ಪತ್ತಿಂ ಕತ್ವಾ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇಸಿ. ಸಾ ದೇಸನಾ ಸಮ್ಪತ್ತಪರಿಸಾಯ ಸಾತ್ಥಿಕಾ ಅಹೋಸೀತಿ.

ಪೂತಿಮುಖಪೇತವತ್ಥುವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ.

೪. ಪಿಟ್ಠಧೀತಲಿಕಪೇತವತ್ಥುವಣ್ಣನಾ

ಯಂ ಕಿಞ್ಚಾರಮ್ಮಣಂ ಕತ್ವಾತಿ ಇದಂ ಸತ್ಥಾ ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ಜೇತವನೇ ವಿಹರನ್ತೋ ಅನಾಥಪಿಣ್ಡಿಕಸ್ಸ ಗಹಪತಿನೋ ದಾನಂ ಆರಬ್ಭ ಕಥೇಸಿ. ಅನಾಥಪಿಣ್ಡಿಕಸ್ಸ ಕಿರ ಗಹಪತಿನೋ ಧೀತು ಧೀತಾಯ ದಾರಿಕಾಯ ಧಾತಿ ಪಿಟ್ಠಧೀತಲಿಕಂ ಅದಾಸಿ ‘‘ಅಯಂ ತೇ ಧೀತಾ, ಇಮಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಕೀಳಸ್ಸೂ’’ತಿ. ಸಾ ತತ್ಥ ಧೀತುಸಞ್ಞಂ ಉಪ್ಪಾದೇಸಿ. ಅಥಸ್ಸಾ ಏಕದಿವಸಂ ತಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಕೀಳನ್ತಿಯಾ ಪಮಾದೇನ ಪತಿತ್ವಾ ಭಿಜ್ಜಿ. ತತೋ ದಾರಿಕಾ ‘‘ಮಮ ಧೀತಾ ಮತಾ’’ತಿ ಪರೋದಿ. ತಂ ರೋದನ್ತಿಂ ಕೋಚಿಪಿ ಗೇಹಜನೋ ಸಞ್ಞಾಪೇತುಂ ನಾಸಕ್ಖಿ. ತಸ್ಮಿಞ್ಚ ಸಮಯೇ ಸತ್ಥಾ ಅನಾಥಪಿಣ್ಡಿಕಸ್ಸ ಗಹಪತಿನೋ ಗೇಹೇ ಪಞ್ಞತ್ತೇ ಆಸನೇ ನಿಸಿನ್ನೋ ಹೋತಿ, ಮಹಾಸೇಟ್ಠಿ ಚ ಭಗವತೋ ¶ ಸಮೀಪೇ ನಿಸಿನ್ನೋ ಅಹೋಸಿ. ಧಾತಿ ತಂ ದಾರಿಕಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಸೇಟ್ಠಿಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕಂ ಅಗಮಾಸಿ. ಸೇಟ್ಠಿ ತಂ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಕಿಸ್ಸಾಯಂ ದಾರಿಕಾ ರೋದತೀ’’ತಿ ಆಹ. ಧಾತಿ ತಂ ಪವತ್ತಿಂ ಸೇಟ್ಠಿಸ್ಸ ಆರೋಚೇಸಿ. ಸೇಟ್ಠಿ ತಂ ದಾರಿಕಂ ಅಙ್ಕೇ ನಿಸೀದಾಪೇತ್ವಾ ‘‘ತವ ಧೀತುದಾನಂ ದಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಸಞ್ಞಾಪೇತ್ವಾ ಸತ್ಥು ಆರೋಚೇಸಿ – ‘‘ಭನ್ತೇ, ಮಮ ನತ್ತುಧೀತರಂ ಪಿಟ್ಠಧೀತಲಿಕಂ ಉದ್ದಿಸ್ಸ ದಾನಂ ದಾತುಕಾಮೋ, ತಂ ಮೇ ಪಞ್ಚಹಿ ಭಿಕ್ಖುಸತೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಸ್ವಾತನಾಯ ಅಧಿವಾಸೇಥಾ’’ತಿ. ಅಧಿವಾಸೇಸಿ ಭಗವಾ ತುಣ್ಹೀಭಾವೇನ.

ಅಥ ಭಗವಾ ದುತಿಯದಿವಸೇ ಪಞ್ಚಹಿ ಭಿಕ್ಖುಸತೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಸೇಟ್ಠಿಸ್ಸ ಘರಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಭತ್ತಕಿಚ್ಚಂ ಕತ್ವಾ ಅನುಮೋದನಂ ಕರೋನ್ತೋ –

೧೦.

‘‘ಯಂ ಕಿಞ್ಚಾರಮ್ಮಣಂ ಕತ್ವಾ, ದಜ್ಜಾ ದಾನಂ ಅಮಚ್ಛರೀ;

ಪುಬ್ಬಪೇತೇ ಚ ಆರಬ್ಭ, ಅಥ ವಾ ವತ್ಥುದೇವತಾ.

೧೧.

‘‘ಚತ್ತಾರೋ ¶ ¶ ಚ ಮಹಾರಾಜೇ, ಲೋಕಪಾಲೇ ಯಸಸ್ಸಿನೇ;

ಕುವೇರಂ ಧತರಟ್ಠಞ್ಚ, ವಿರೂಪಕ್ಖಂ ವಿರೂಳ್ಹಕಂ;

ತೇ ಚೇವ ಪೂಜಿತಾ ಹೋನ್ತಿ, ದಾಯಕಾ ಚ ಅನಿಪ್ಫಲಾ.

೧೨.

‘‘ನ ಹಿ ರುಣ್ಣಂ ವಾ ಸೋಕೋ ವಾ, ಯಾ ಚಞ್ಞಾ ಪರಿದೇವನಾ;

ನ ತಂ ಪೇತಸ್ಸ ಅತ್ಥಾಯ, ಏವಂ ತಿಟ್ಠನ್ತಿ ಞಾತಯೋ.

೧೩.

‘‘ಅಯಞ್ಚ ಖೋ ದಕ್ಖಿಣಾ ದಿನ್ನಾ, ಸಙ್ಘಮ್ಹಿ ಸುಪ್ಪತಿಟ್ಠಿತಾ;

ದೀಘರತ್ತಂ ಹಿತಾಯಸ್ಸ, ಠಾನಸೋ ಉಪಕಪ್ಪತೀ’’ತಿ. – ಇಮಾ ಗಾಥಾ ಅಭಾಸಿ;

೧೦. ತತ್ಥ ಯಂ ಕಿಞ್ಚಾರಮ್ಮಣಂ ಕತ್ವಾತಿ ಮಙ್ಗಲಾದೀಸು ಅಞ್ಞತರಂ ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಆರಬ್ಭ ಉದ್ದಿಸ್ಸ. ದಜ್ಜಾತಿ ದದೇಯ್ಯ. ಅಮಚ್ಛರೀತಿ ಅತ್ತನೋ ಸಮ್ಪತ್ತಿಯಾ ಪರೇಹಿ ಸಾಧಾರಣಭಾವಾಸಹನಲಕ್ಖಣಸ್ಸ ಮಚ್ಛೇರಸ್ಸ ಅಭಾವತೋ ಅಮಚ್ಛರೀ, ಪರಿಚ್ಚಾಗಸೀಲೋ ಮಚ್ಛರಿಯಲೋಭಾದಿಚಿತ್ತಮಲಂ ದೂರತೋ ಕತ್ವಾ ದಾನಂ ದದೇಯ್ಯಾತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ. ಪುಬ್ಬಪೇತೇ ಚ ಆರಬ್ಭಾತಿ ಪುಬ್ಬಕೇಪಿ ಪೇತೇ ಉದ್ದಿಸ್ಸ. ವತ್ಥುದೇವತಾತಿ ಘರವತ್ಥುಆದೀಸು ಅಧಿವತ್ಥಾ ದೇವತಾ ಆರಬ್ಭಾತಿ ಯೋಜನಾ. ಅಥ ವಾತಿ ಇಮಿನಾ ಅಞ್ಞೇಪಿ ದೇವಮನುಸ್ಸಾದಿಕೇ ಯೇ ಕೇಚಿ ಆರಬ್ಭ ದಾನಂ ದದೇಯ್ಯಾತಿ ದಸ್ಸೇತಿ.

೧೧. ತತ್ಥ ದೇವೇಸು ತಾವ ಏಕಚ್ಚೇ ಪಾಕಟೇ ದೇವೇ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ‘‘ಚತ್ತಾರೋ ಚ ಮಹಾರಾಜೇ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಪುನ ತೇ ¶ ನಾಮತೋ ಗಣ್ಹನ್ತೋ ‘‘ಕುವೇರ’’ನ್ತಿಆದಿಮಾಹ. ತತ್ಥ ಕುವೇರನ್ತಿ ವೇಸ್ಸವಣಂ. ಧತರಟ್ಠನ್ತಿಆದೀನಿ ಸೇಸಾನಂ ತಿಣ್ಣಂ ಲೋಕಪಾಲಾನಂ ನಾಮಾನಿ. ತೇ ಚೇವ ಪೂಜಿತಾ ಹೋನ್ತೀತಿ ತೇ ಚ ಮಹಾರಾಜಾನೋ ಪುಬ್ಬಪೇತವತ್ಥುದೇವತಾಯೋ ಚ ಉದ್ದಿಸನಕಿರಿಯಾಯ ಪಟಿಮಾನಿಕಾ ಹೋನ್ತಿ. ದಾಯಕಾ ಚ ಅನಿಪ್ಫಲಾತಿ ಯೇ ದಾನಂ ದೇನ್ತಿ, ತೇ ದಾಯಕಾ ಚ ಪರೇಸಂ ಉದ್ದಿಸನಮತ್ತೇನ ನ ನಿಪ್ಫಲಾ, ಅತ್ತನೋ ದಾನಫಲಸ್ಸ ಭಾಗಿನೋ ಏವ ಹೋನ್ತಿ.

೧೨. ಇದಾನಿ ‘‘ಯೇ ಅತ್ತನೋ ಞಾತೀನಂ ಮರಣೇನ ರೋದನ್ತಿ ಪರಿದೇವನ್ತಿ ಸೋಚನ್ತಿ, ತೇಸಂ ತಂ ನಿರತ್ಥಕಂ, ಅತ್ತಪರಿತಾಪನಮತ್ತಮೇವಾ’’ತಿ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ನ ಹಿ ರುಣ್ಣಂ ವಾ’’ತಿ ಗಾಥಮಾಹ. ತತ್ಥ ರುಣ್ಣನ್ತಿ ರುದಿತಂ ಅಸ್ಸುಮೋಚನಂ ನ ಹಿ ಕಾತಬ್ಬನ್ತಿ ¶ ವಚನಸೇಸೋ. ಸೋಕೋತಿ ಸೋಚನಂ ಚಿತ್ತಸನ್ತಾಪೋ, ಅನ್ತೋನಿಜ್ಝಾನನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ಯಾ ಚಞ್ಞಾ ಪರಿದೇವನಾತಿ ಯಾ ಚ ರುಣ್ಣಸೋಕತೋ ಅಞ್ಞಾ ಪರಿದೇವನಾ, ‘‘ಕಹಂ ಏಕಪುತ್ತಕಾ’’ತಿಆದಿವಾಚಾವಿಪ್ಪಲಾಪೋ, ಸೋಪಿ ನ ಕಾತಬ್ಬೋತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸಬ್ಬತ್ಥ ವಾ-ಸದ್ದೋ ವಿಕಪ್ಪನತ್ಥೋ ¶ . ನ ತಂ ಪೇತಸ್ಸ ಅತ್ಥಾಯಾತಿ ಯಸ್ಮಾ ರುಣ್ಣಂ ವಾ ಸೋಕೋ ವಾ ಪರಿದೇವನಾ ವಾತಿ ಸಬ್ಬಮ್ಪಿ ತಂ ಪೇತಸ್ಸ ಕಾಲಕತಸ್ಸ ಅತ್ಥಾಯ ಉಪಕಾರಾಯ ನ ಹೋತಿ, ತಸ್ಮಾ ನ ಹಿ ತಂ ಕಾತಬ್ಬಂ, ತಥಾಪಿ ಏವಂ ತಿಟ್ಠನ್ತಿ ಞಾತಯೋ ಅವಿದ್ದಸುನೋತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ.

೧೩. ಏವಂ ರುಣ್ಣಾದೀನಂ ನಿರತ್ಥಕಭಾವಂ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ಇದಾನಿ ಯಾ ಪುಬ್ಬಪೇತಾದಿಕೇ ಆರಬ್ಭ ದಾಯಕೇನ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ದಕ್ಖಿಣಾ ದಿನ್ನಾ, ತಸ್ಸಾ ಸಾತ್ಥಕಭಾವಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ‘‘ಅಯಞ್ಚ ಖೋ ದಕ್ಖಿಣಾ’’ತಿ ಗಾಥಮಾಹ. ತತ್ಥ ಅಯನ್ತಿ ದಾಯಕೇನ ತಂ ದಿನ್ನಂ ದಾನಂ ಪಚ್ಚಕ್ಖತೋ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ವದತಿ. ಚ-ಸದ್ದೋ ಬ್ಯತಿರೇಕತ್ಥೋ, ತೇನ ಯಥಾ ರುಣ್ಣಾದಿ ಪೇತಸ್ಸ ನ ಕಸ್ಸಚಿ ಅತ್ಥಾಯ ಹೋತಿ, ನ ಏವಮಯಂ, ಅಯಂ ಪನ ದಕ್ಖಿಣಾ ದೀಘರತ್ತಂ ಹಿತಾಯಸ್ಸ ಹೋತೀತಿ ವಕ್ಖಮಾನಮೇವ ವಿಸೇಸಂ ಜೋತೇತಿ. ಖೋತಿ ಅವಧಾರಣೇ. ದಕ್ಖಿಣಾತಿ ದಾನಂ. ಸಙ್ಘಮ್ಹಿ ಸುಪ್ಪತಿಟ್ಠಿತಾತಿ ಅನುತ್ತರೇ ಪುಞ್ಞಕ್ಖೇತ್ತೇ ¶ ಸಙ್ಘೇ ಸುಟ್ಠು ಪತಿಟ್ಠಿತಾ. ದೀಘರತ್ತಂ ಹಿತಾಯಸ್ಸಾತಿ ಅಸ್ಸ ಪೇತಸ್ಸ ಚಿರಕಾಲಂ ಹಿತಾಯ ಅತ್ಥಾಯ. ಠಾನಸೋ ಉಪಕಪ್ಪತೀತಿ ತಙ್ಖಣಞ್ಞೇವ ನಿಪ್ಫಜ್ಜತಿ, ನ ಕಾಲನ್ತರೇತಿ ಅತ್ಥೋ. ಅಯಞ್ಹಿ ತತ್ಥ ಧಮ್ಮತಾ – ಯಂ ಪೇತೇ ಉದ್ದಿಸ್ಸ ದಾನೇ ದಿನ್ನೇ ಪೇತಾ ಚೇ ಅನುಮೋದನ್ತಿ, ತಾವದೇವ ತಸ್ಸ ಫಲೇನ ಪೇತಾ ಪರಿಮುಚ್ಚನ್ತೀತಿ.

ಏವಂ ಭಗವಾ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇತ್ವಾ ಮಹಾಜನಂ ಪೇತೇ ಉದ್ದಿಸ್ಸ ದಾನಾಭಿರತಮಾನಸಂ ಕತ್ವಾ ಉಟ್ಠಾಯಾಸನಾ ಪಕ್ಕಾಮಿ. ಪುನದಿವಸೇ ಸೇಟ್ಠಿಭರಿಯಾ ಅವಸೇಸಾ ಚ ಞಾತಕಾ ಸೇಟ್ಠಿಂ ಅನುವತ್ತನ್ತಾ ಏವಂ ತೇಮಾಸಮತ್ತಂ ಮಹಾದಾನಂ ಪವತ್ತೇಸುಂ. ಅಥ ರಾಜಾ ಪಸೇನದಿ ಕೋಸಲೋ ಭಗವನ್ತಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ‘‘ಕಸ್ಮಾ, ಭನ್ತೇ, ಭಿಕ್ಖೂ ಮಾಸಮತ್ತಂ ಮಮ ಘರಂ ನಾಗಮಿಂಸೂ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿ. ಸತ್ಥಾರಾ ತಸ್ಮಿಂ ಕಾರಣೇ ಕಥಿತೇ ರಾಜಾಪಿ ಸೇಟ್ಠಿಂ ಅನುವತ್ತನ್ತೋ ಬುದ್ಧಪ್ಪಮುಖಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಸ್ಸ ಮಹಾದಾನಂ ಪವತ್ತೇಸಿ, ತಂ ದಿಸ್ವಾ ನಾಗರಾ ರಾಜಾನಂ ಅನುವತ್ತನ್ತಾ ಮಾಸಮತ್ತಂ ಮಹಾದಾನಂ ಪವತ್ತೇಸುಂ. ಏವಂ ಮಾಸದ್ವಯಂ ಪಿಟ್ಠಧೀತಲಿಕಮೂಲಕಂ ಮಹಾದಾನಂ ಪವತ್ತೇಸುನ್ತಿ.

ಪಿಟ್ಠಧೀತಲಿಕಪೇತವತ್ಥುವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ.

೫. ತಿರೋಕುಟ್ಟಪೇತವತ್ಥುವಣ್ಣನಾ

ತಿರೋಕುಟ್ಟೇಸು ¶ ತಿಟ್ಠನ್ತೀತಿ ಇದಂ ಸತ್ಥಾ ರಾಜಗಹೇ ವಿಹರನ್ತೋ ಸಮ್ಬಹುಲೇ ಪೇತೇ ಆರಬ್ಭ ಕಥೇಸಿ.

ತತ್ರಾಯಂ ವಿತ್ಥಾರಕಥಾ – ಇತೋ ದ್ವಾನವುತಿಕಪ್ಪೇ ಕಾಸಿ ನಾಮ ನಗರಂ ಅಹೋಸಿ. ತತ್ಥ ಜಯಸೇನೋ ನಾಮ ರಾಜಾ ರಜ್ಜಂ ಕಾರೇಸಿ. ತಸ್ಸ ಸಿರಿಮಾ ನಾಮ ದೇವೀ. ತಸ್ಸಾ ಕುಚ್ಛಿಯಂ ಫುಸ್ಸೋ ನಾಮ ಬೋಧಿಸತ್ತೋ ¶ ನಿಬ್ಬತ್ತಿತ್ವಾ ಅನುಪುಬ್ಬೇನ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬೋಧಿಂ ಅಭಿಸಮ್ಬುಜ್ಝಿ. ಜಯಸೇನೋ ರಾಜಾ ‘‘ಮಮ ಪುತ್ತೋ ಮಹಾಭಿನಿಕ್ಖಮನಂ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ಬುದ್ಧೋ ಜಾತೋ, ಮಯ್ಹಮೇವ ಬುದ್ಧೋ, ಮಯ್ಹಂ ಧಮ್ಮೋ, ಮಯ್ಹಂ ಸಙ್ಘೋ’’ತಿ ಮಮತ್ತಂ ಉಪ್ಪಾದೇತ್ವಾ ಸಬ್ಬಕಾಲಂ ಸಯಮೇವ ಉಪಟ್ಠಹತಿ, ನ ಅಞ್ಞೇಸಂ ಓಕಾಸಂ ದೇತಿ.

ಭಗವತೋ ಕನಿಟ್ಠಭಾತರೋ ವೇಮಾತಿಕಾ ತಯೋ ಭಾತರೋ ಚಿನ್ತೇಸುಂ – ‘‘ಬುದ್ಧಾ ¶ ನಾಮ ಸಬ್ಬಲೋಕ ಹಿತತ್ಥಾಯ ಉಪ್ಪಜ್ಜನ್ತಿ, ನ ಏಕಸ್ಸೇವ ಅತ್ಥಾಯ. ಅಮ್ಹಾಕಞ್ಚ ಪಿತಾ ಅಞ್ಞೇಸಂ ಓಕಾಸಂ ನ ದೇತಿ. ಕಥಂ ನು ಖೋ ಮಯಂ ಲಭೇಯ್ಯಾಮ ಭಗವನ್ತಂ ಉಪಟ್ಠಾತುಂ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಞ್ಚಾ’’ತಿ? ತೇಸಂ ಏತದಹೋಸಿ – ‘‘ಹನ್ದ ಮಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಉಪಾಯಂ ಕರೋಮಾ’’ತಿ. ತೇ ಪಚ್ಚನ್ತಂ ಕುಪಿತಂ ವಿಯ ಕಾರಾಪೇಸುಂ. ತತೋ ರಾಜಾ ‘‘ಪಚ್ಚನ್ತೋ ಕುಪಿತೋ’’ತಿ ಸುತ್ವಾ ತಯೋಪಿ ಪುತ್ತೇ ಪಚ್ಚನ್ತಂ ವೂಪಸಮೇತುಂ ಪೇಸೇಸಿ. ತೇ ಗನ್ತ್ವಾ ವೂಪಸಮೇತ್ವಾ ಆಗತಾ. ರಾಜಾ ತುಟ್ಠೋ ವರಂ ಅದಾಸಿ ‘‘ಯಂ ಇಚ್ಛಥ, ತಂ ಗಣ್ಹಥಾ’’ತಿ. ತೇ ‘‘ಮಯಂ ಭಗವನ್ತಂ ಉಪಟ್ಠಾತುಂ ಇಚ್ಛಾಮಾ’’ತಿ ಆಹಂಸು. ರಾಜಾ ‘‘ಏತಂ ಠಪೇತ್ವಾ ಅಞ್ಞಂ ಗಣ್ಹಥಾ’’ತಿ ಆಹ. ತೇ ‘‘ಮಯಂ ಅಞ್ಞೇನ ಅನತ್ಥಿಕಾ’’ತಿ ಆಹಂಸು. ತೇನ ಹಿ ಪರಿಚ್ಛೇದಂ ಕತ್ವಾ ಗಣ್ಹಥಾತಿ. ತೇ ಸತ್ತ ವಸ್ಸಾನಿ ಯಾಚಿಂಸು. ರಾಜಾ ನ ಅದಾಸಿ. ಏವಂ ‘‘ಛ, ಪಞ್ಚ, ಚತ್ತಾರಿ, ತೀಣಿ, ದ್ವೇ, ಏಕಂ, ಸತ್ತ ಮಾಸೇ, ಛ, ಪಞ್ಚ, ಚತ್ತಾರೋ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಯಾವ ತೇಮಾಸಂ ಯಾಚಿಂಸು. ತದಾ ರಾಜಾ ‘‘ಗಣ್ಹಥಾ’’ತಿ ಅದಾಸಿ.

ತೇ ಭಗವನ್ತಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಆಹಂಸು – ‘‘ಇಚ್ಛಾಮ ಮಯಂ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವನ್ತಂ ತೇಮಾಸಂ ಉಪಟ್ಠಾತುಂ, ಅಧಿವಾಸೇತು ನೋ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವಾ ಇಮಂ ತೇಮಾಸಂ ವಸ್ಸಾವಾಸ’’ನ್ತಿ. ಅಧಿವಾಸೇಸಿ ಭಗವಾ ತುಣ್ಹೀಭಾವೇನ. ತೇ ತಯೋ ಅತ್ತನೋ ಜನಪದೇ ನಿಯುತ್ತಕಪುರಿಸಸ್ಸ ಲೇಖಂ ಪೇಸೇಸುಂ ‘‘ಇಮಂ ತೇಮಾಸಂ ಅಮ್ಹೇಹಿ ಭಗವಾ ಉಪಟ್ಠಾತಬ್ಬೋ, ವಿಹಾರಂ ಆದಿಂ ಕತ್ವಾ ಸಬ್ಬಂ ಭಗವತೋ ಉಪಟ್ಠಾನಸಮ್ಭಾರಂ ಸಮ್ಪಾದೇಹೀ’’ತಿ. ಸೋ ಸಬ್ಬಂ ಸಮ್ಪಾದೇತ್ವಾ ಪಟಿಪೇಸೇಸಿ. ತೇ ¶ ಕಾಸಾಯವತ್ಥನಿವತ್ಥಾ ಹುತ್ವಾ ಪುರಿಸಸಹಸ್ಸೇಹಿ ವೇಯ್ಯಾವಚ್ಚಕರೇಹಿ ಭಗವನ್ತಂ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಞ್ಚ ಸಕ್ಕಚ್ಚಂ ಉಪಟ್ಠಹಮಾನಾ ಜನಪದಂ ನೇತ್ವಾ ವಿಹಾರಂ ನಿಯ್ಯಾತೇತ್ವಾ ವಸ್ಸಂ ವಸಾಪೇಸುಂ.

ತೇಸಂ ಭಣ್ಡಾಗಾರಿಕೋ ಏಕೋ ಗಹಪತಿಪುತ್ತೋ ಸಪಜಾಪತಿಕೋ ಸದ್ಧೋ ಅಹೋಸಿ ಪಸನ್ನೋ. ಸೋ ಬುದ್ಧಪ್ಪಮುಖಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಸ್ಸ ದಾನವತ್ತಂ ಸಕ್ಕಚ್ಚಂ ಅದಾಸಿ. ಜನಪದೇ ನಿಯುತ್ತಕಪುರಿಸೋ ತಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಜಾನಪದೇಹಿ ಏಕಾದಸಮತ್ತೇಹಿ ಪುರಿಸಸಹಸ್ಸೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಸಕ್ಕಚ್ಚಮೇವ ದಾನಂ ಪವತ್ತಾಪೇಸಿ. ತತ್ಥ ಕೇಚಿ ಜಾನಪದಾ ಪಟಿಹತಚಿತ್ತಾ ಅಹೇಸುಂ. ತೇ ದಾನಸ್ಸ ಅನ್ತರಾಯಂ ಕತ್ವಾ ದೇಯ್ಯಧಮ್ಮಂ ಅತ್ತನಾ ಖಾದಿಂಸು, ಭತ್ತಸಾಲಞ್ಚ ಅಗ್ಗಿನಾ ದಹಿಂಸು. ಪವಾರಿತಾ ರಾಜಪುತ್ತಾ ಭಗವತೋ ಸಕ್ಕಾರಂ ಕತ್ವಾ ¶ ಭಗವನ್ತಂ ಪುರಕ್ಖತ್ವಾ ಪಿತು ಸನ್ತಿಕಮೇವ ಪಚ್ಚಾಗಮಿಂಸು. ತತ್ಥ ಗನ್ತ್ವಾ ಭಗವಾ ಪರಿನಿಬ್ಬಾಯಿ. ರಾಜಪುತ್ತಾ ಚ ಜನಪದೇ ¶ ನಿಯುತ್ತಕಪುರಿಸೋ ಚ ಭಣ್ಡಾಗಾರಿಕೋ ಚ ಅನುಪುಬ್ಬೇನ ಕಾಲಂ ಕತ್ವಾ ಸದ್ಧಿಂ ಪರಿಸಾಯ ಸಗ್ಗೇ ಉಪ್ಪಜ್ಜಿಂಸು, ಪಟಿಹತಚಿತ್ತಾ ಜನಾ ನಿರಯೇ ಉಪ್ಪಜ್ಜಿಂಸು. ಏವಂ ತೇಸಂ ಉಭಯೇಸಂ ಜನಾನಂ ಸಗ್ಗತೋ ಸಗ್ಗಂ ನಿರಯತೋ ನಿರಯಂ ಉಪಪಜ್ಜನ್ತಾನಂ ದ್ವಾನವುತಿಕಪ್ಪಾ ವೀತಿವತ್ತಾ.

ಅಥ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಭದ್ದಕಪ್ಪೇ ಕಸ್ಸಪಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ತೇ ಪಟಿಹತಚಿತ್ತಾ ಜನಾ ಪೇತೇಸು ಉಪ್ಪನ್ನಾ. ತದಾ ಮನುಸ್ಸಾ ಅತ್ತನೋ ಅತ್ತನೋ ಞಾತಕಾನಂ ಪೇತಾನಂ ಅತ್ಥಾಯ ದಾನಂ ದತ್ವಾ ಉದ್ದಿಸನ್ತಿ ‘‘ಇದಂ ನೋ ಞಾತೀನಂ ಹೋತೂ’’ತಿ, ತೇ ಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ಲಭನ್ತಿ. ಅಥ ಇಮೇಪಿ ಪೇತಾ ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಕಸ್ಸಪಂ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಪುಚ್ಛಿಂಸು – ‘‘ಕಿಂ ನು ಖೋ, ಭನ್ತೇ, ಮಯಮ್ಪಿ ಏವರೂಪಂ ಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ಲಭೇಯ್ಯಾಮಾ’’ತಿ? ಭಗವಾ ಆಹ – ‘‘ಇದಾನಿ ನ ಲಭಥ, ಅನಾಗತೇ ಪನ ಗೋತಮೋ ನಾಮ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೋ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ತಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಬಿಮ್ಬಿಸಾರೋ ನಾಮ ರಾಜಾ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ಸೋ ತುಮ್ಹಾಕಂ ಇತೋ ದ್ವಾನವುತಿಕಪ್ಪೇ ಞಾತಿ ಅಹೋಸಿ, ಸೋ ಬುದ್ಧಸ್ಸ ದಾನಂ ದತ್ವಾ ತುಮ್ಹಾಕಂ ಉದ್ದಿಸಿಸ್ಸತಿ, ತದಾ ಲಭಿಸ್ಸಥಾ’’ತಿ. ಏವಂ ವುತ್ತೇ ಕಿರ ತೇಸಂ ಪೇತಾನಂ ತಂ ವಚನಂ ‘‘ಸ್ವೇ ಲಭಿಸ್ಸಥಾ’’ತಿ ವುತ್ತಂ ವಿಯ ಅಹೋಸಿ.

ತತೋ ¶ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧನ್ತರೇ ವೀತಿವತ್ತೇ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಭಗವಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜಿ. ತೇಪಿ ತಯೋ ರಾಜಪುತ್ತಾ ಪುರಿಸಸಹಸ್ಸೇನ ಸದ್ಧಿಂ ದೇವಲೋಕತೋ ಚವಿತ್ವಾ ಮಗಧರಟ್ಠೇ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಕುಲೇ ಉಪ್ಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ಅನುಪುಬ್ಬೇನ ತಾಪಸಪಬ್ಬಜ್ಜಂ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ಗಯಾಸೀಸೇ ತಯೋ ಜಟಿಲಾ ಅಹೇಸುಂ, ಜನಪದೇ ನಿಯುತ್ತಕಪುರಿಸೋ ರಾಜಾ ಬಿಮ್ಬಿಸಾರೋ ಅಹೋಸಿ, ಭಣ್ಡಾಗಾರಿಕೋ ಗಹಪತಿಪುತ್ತೋ ವಿಸಾಖೋ ನಾಮ ಸೇಟ್ಠಿ ಅಹೋಸಿ, ತಸ್ಸ ಪಜಾಪತಿ ಧಮ್ಮದಿನ್ನಾ ನಾಮ ಸೇಟ್ಠಿಧೀತಾ ಅಹೋಸಿ, ಅವಸೇಸಾ ಪನ ಪರಿಸಾ ರಞ್ಞೋ ಏವ ಪರಿವಾರಾ ಹುತ್ವಾ ನಿಬ್ಬತ್ತಿಂಸು.

ಅಮ್ಹಾಕಮ್ಪಿ ಭಗವಾ ಲೋಕೇ ಉಪ್ಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ಸತ್ತಸತ್ತಾಹಂ ಅತಿಕ್ಕಮಿತ್ವಾ ಅನುಪುಬ್ಬೇನ ಬಾರಾಣಸಿಂ ಆಗಮ್ಮ ಧಮ್ಮಚಕ್ಕಂ ಪವತ್ತೇತ್ವಾ ಪಞ್ಚವಗ್ಗಿಯೇ ಆದಿಂ ಕತ್ವಾ ಯಾವ ಸಹಸ್ಸಪರಿವಾರೇ ತಯೋ ಜಟಿಲೇ ವಿನೇತ್ವಾ ರಾಜಗಹಂ ಅಗಮಾಸಿ. ತತ್ಥ ¶ ಚ ತದಹುಪಸಙ್ಕಮನ್ತಂಯೇವ ರಾಜಾನಂ ಬಿಮ್ಬಿಸಾರಂ ಸೋತಾಪತ್ತಿಫಲೇ ಪತಿಟ್ಠಾಪೇಸಿ ಸದ್ಧಿಂ ಏಕಾದಸನಹುತೇಹಿ ಅಙ್ಗಮಗಧವಾಸೀಹಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಗಹಪತಿಕೇಹಿ. ಅಥ ರಞ್ಞಾ ಸ್ವಾತನಾಯ ಭತ್ತೇನ ನಿಮನ್ತಿತೋ ಅಧಿವಾಸೇತ್ವಾ ದುತಿಯದಿವಸೇ ಮಾಣವಕವಣ್ಣೇನ ಸಕ್ಕೇನ ದೇವಾನಮಿನ್ದೇನ ಪುರತೋ ಗಚ್ಛನ್ತೇನ –

‘‘ದನ್ತೋ ದನ್ತೇಹಿ ಸಹ ಪುರಾಣಜಟಿಲೇಹಿ, ವಿಪ್ಪಮುತ್ತೋ ವಿಪ್ಪಮುತ್ತೇಹಿ;

ಸಿಙ್ಗೀನಿಕ್ಖಸವಣ್ಣೋ, ರಾಜಗಹಂ ಪಾವಿಸಿ ಭಗವಾ’’ತಿ. (ಮಹಾವ. ೫೮) –

ಏವಮಾದೀಹಿ ¶ ಗಾಥಾಹಿ ಅಭಿತ್ಥವಿಯಮಾನೋ ರಾಜಗಹಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ರಞ್ಞೋ ನಿವೇಸನೇ ಮಹಾದಾನಂ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿ. ತೇ ಪನ ಪೇತಾ ‘‘ಇದಾನಿ ರಾಜಾ ದಾನಂ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಉದ್ದಿಸಿಸ್ಸತಿ, ಇದಾನಿ ಉದ್ದಿಸಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಆಸಾಯ ಸಮ್ಪರಿವಾರೇತ್ವಾ ಅಟ್ಠಂಸು.

ರಾಜಾ ದಾನಂ ದತ್ವಾ ‘‘ಕತ್ಥ ನು ಖೋ ಭಗವಾ ವಿಹರೇಯ್ಯಾ’’ತಿ ಭಗವತೋ ವಿಹಾರಟ್ಠಾನಮೇವ ಚಿನ್ತೇಸಿ, ನ ತಂ ದಾನಂ ಕಸ್ಸಚಿ ಉದ್ದಿಸಿ. ತಥಾ ತಂ ದಾನಂ ಅಲಭನ್ತಾ ಪೇತಾ ಛಿನ್ನಾಸಾ ಹುತ್ವಾ ರತ್ತಿಯಂ ರಞ್ಞೋ ನಿವೇಸನೇ ಅತಿವಿಯ ಭಿಂಸನಕಂ ವಿಸ್ಸರಮಕಂಸು. ರಾಜಾ ಭಯಸನ್ತಾಸಸಂವೇಗಂ ಆಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ವಿಭಾತಾಯ ¶ ರತ್ತಿಯಾ ಭಗವತೋ ಆರೋಚೇಹಿ – ‘‘ಏವರೂಪಂ ಸದ್ದಂ ಅಸ್ಸೋಸಿಂ, ಕಿಂ ನು ಖೋ ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ? ಭಗವಾ ‘‘ಮಾ ಭಾಯಿ, ಮಹಾರಾಜ, ನ ತೇ ಕಿಞ್ಚಿ ಪಾಪಕಂ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ಅಪಿಚ ಖೋ ಸನ್ತಿ ತೇ ಪುರಾಣಞಾತಕಾ ಪೇತೇಸು ಉಪ್ಪನ್ನಾ. ತೇ ಏಕಂ ಬುದ್ಧನ್ತರಂ ತಮೇವ ಪಚ್ಚಾಸೀಸನ್ತಾ ‘ಬುದ್ಧಸ್ಸ ದಾನಂ ದತ್ವಾ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಉದ್ದಿಸಿಸ್ಸತೀ’ತಿ ವಿಚರನ್ತಾ ತಯಾ ಹಿಯ್ಯೋ ದಾನಂ ದತ್ವಾ ನ ಉದ್ದಿಸಿತತ್ತಾ ಛಿನ್ನಾಸಾ ಹುತ್ವಾ ತಥಾರೂಪಂ ವಿಸ್ಸರಮಕಂಸೂ’’ತಿ ಆಹ. ‘‘ಕಿಂ ಇದಾನಿಪಿ, ಭನ್ತೇ, ದಿನ್ನೇ ತೇ ಲಭೇಯ್ಯು’’ನ್ತಿ? ‘‘ಆಮ, ಮಹಾರಾಜಾ’’ತಿ. ‘‘ತೇನ ಹಿ, ಭನ್ತೇ, ಅಧಿವಾಸೇತು ಮೇ ಭಗವಾ ಅಜ್ಜತನಾಯ ದಾನಂ, ತೇಸಂ ಉದ್ದಿಸಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ. ಅಧಿವಾಸೇಸಿ ಭಗವಾ ತುಣ್ಹೀಭಾವೇನ.

ರಾಜಾ ನಿವೇಸನಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಮಹಾದಾನಂ ಪಟಿಯಾದಾಪೇತ್ವಾ ಭಗವತೋ ಕಾಲಂ ಆರೋಚಾಪೇಸಿ ¶ . ಭಗವಾ ರಾಜನ್ತೇಪುರಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಪಞ್ಞತ್ತೇ ಆಸನೇ ನಿಸೀದಿ ಸದ್ಧಿಂ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘೇನ. ತೇ ಪೇತಾ ‘‘ಅಪಿ ನಾಮ ಅಜ್ಜ ಲಭೇಯ್ಯಾಮಾ’’ತಿ ಗನ್ತ್ವಾ ತಿರೋಕುಟ್ಟಾದೀಸು ಅಟ್ಠಂಸು. ಭಗವಾ ತಥಾ ಅಕಾಸಿ, ಯಥಾ ತೇ ಸಬ್ಬೇವ ರಞ್ಞೋ ಆಪಾಥಂ ಗತಾ ಅಹೇಸುಂ. ರಾಜಾ ದಕ್ಖಿಣೋದಕಂ ದೇನ್ತೋ ‘‘ಇದಂ ಮೇ ಞಾತೀನಂ ಹೋತೂ’’ತಿ ಉದ್ದಿಸಿ. ತಾವದೇವ ಪೇತಾನಂ ಕಮಲಕುವಲಯಸಞ್ಛನ್ನಾ ಪೋಕ್ಖರಣಿಯೋ ನಿಬ್ಬತ್ತಿಂಸು. ತೇ ತತ್ಥ ನ್ಹತ್ವಾ ಚ ಪಿವಿತ್ವಾ ಚ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸದ್ಧದರಥಕಿಲಮಥಪಿಪಾಸಾ ಸುವಣ್ಣವಣ್ಣಾ ಅಹೇಸುಂ. ರಾಜಾ ಯಾಗುಖಜ್ಜಭೋಜ್ಜಾನಿ ದತ್ವಾ ಉದ್ದಿಸಿ. ತೇಸಂ ತಙ್ಖಣಞ್ಞೇವ ದಿಬ್ಬಯಾಗುಖಜ್ಜಭೋಜ್ಜಾನಿ ನಿಬ್ಬತ್ತಿಂಸು. ತೇ ತಾನಿ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತ್ವಾ ಪೀಣಿನ್ದ್ರಿಯಾ ಅಹೇಸುಂ. ಅಥ ವತ್ಥಸೇನಾಸನಾನಿ ದತ್ವಾ ಉದ್ದಿಸಿ. ತೇಸಂ ದಿಬ್ಬವತ್ಥಪಾಸಾದಪಚ್ಚತ್ಥರಣಸೇಯ್ಯಾದಿಅಲಙ್ಕಾರವಿಧಯೋ ನಿಬ್ಬತ್ತಿಂಸು. ಸಾ ಚ ತೇಸಂ ಸಮ್ಪತ್ತಿ ಸಬ್ಬಾಪಿ ಯಥಾ ರಞ್ಞೋ ಪಾಕಟಾ ಹೋತಿ, ತಥಾ ಭಗವಾ ಅಧಿಟ್ಠಾಸಿ. ರಾಜಾ ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಅತಿವಿಯ ಅತ್ತಮನೋ ಅಹೋಸಿ. ತತೋ ಭಗವಾ ಭುತ್ತಾವೀ ಪವಾರಿತೋ ರಞ್ಞೋ ಬಿಮ್ಬಿಸಾರಸ್ಸ ಅನುಮೋದನತ್ಥಂ ತಿರೋಕುಟ್ಟಪೇತವತ್ಥುಂ ಅಭಾಸಿ –

೧೪.

‘‘ತಿರೋಕುಟ್ಟೇಸು ತಿಟ್ಠನ್ತಿ, ಸನ್ಧಿಸಿಙ್ಘಾಟಕೇಸು ಚ;

ದ್ವಾರಬಾಹಾಸು ತಿಟ್ಠನ್ತಿ, ಆಗನ್ತ್ವಾನ ಸಕಂ ಘರಂ.

೧೫.

‘‘ಪಹೂತೇ ¶ ಅನ್ನಪಾನಮ್ಹಿ, ಖಜ್ಜಭೋಜ್ಜೇ ಉಪಟ್ಠಿತೇ;

ನ ತೇಸಂ ಕೋಚಿ ಸರತಿ, ಸತ್ತಾನಂ ಕಮ್ಮಪಚ್ಚಯಾ.

೧೬.

‘‘ಏವಂ ¶ ದದನ್ತಿ ಞಾತೀನಂ, ಯೇ ಹೋನ್ತಿ ಅನುಕಮ್ಪಕಾ;

ಸುಚಿಂ ಪಣೀತಂ ಕಾಲೇನ, ಕಪ್ಪಿಯಂ ಪಾನಭೋಜನಂ.

೧೭.

‘‘ಇದಂ ವೋ ಞಾತೀನಂ ಹೋತು, ಸುಖಿತಾ ಹೋನ್ತು ಞಾತಯೋ;

ತೇ ಚ ತತ್ಥ ಸಮಾಗನ್ತ್ವಾ, ಞಾತಿಪೇತಾ ಸಮಾಗತಾ;

ಪಹೂತೇ ಅನ್ನಪಾನಮ್ಹಿ, ಸಕ್ಕಚ್ಚಂ ಅನುಮೋದರೇ.

೧೮.

‘‘ಚಿರಂ ಜೀವನ್ತು ನೋ ಞಾತೀ, ಯೇಸಂ ಹೇತು ಲಭಾಮಸೇ;

ಅಮ್ಹಾಕಞ್ಚ ಕತಾ ಪೂಜಾ, ದಾಯಕಾ ಚ ಅನಿಪ್ಫಲಾ.

೧೯.

‘‘ನ ಹಿ ತತ್ಥ ಕಸಿ ಅತ್ಥಿ, ಗೋರಕ್ಖೇತ್ಥ ನ ವಿಜ್ಜತಿ;

ವಣಿಜ್ಜಾ ತಾದಿಸೀ ನತ್ಥಿ, ಹಿರಞ್ಞೇನ ಕಯಾಕಯಂ;

ಇತೋ ದಿನ್ನೇನ ಯಾಪೇನ್ತಿ, ಪೇತಾ ಕಾಲಗತಾ ತಹಿಂ.

೨೦.

‘‘ಉನ್ನಮೇ ಉದಕಂ ವುಟ್ಠಂ, ಯಥಾ ನಿನ್ನಂ ಪವತ್ತತಿ;

ಏವಮೇವ ಇತೋ ದಿನ್ನಂ, ಪೇತಾನಂ ಉಪಕಪ್ಪತಿ.

೨೧.

‘‘ಯಥಾ ವಾರಿವಹಾ ಪೂರಾ, ಪರಿಪೂರೇನ್ತಿ ಸಾಗರಂ;

ಏವಮೇವ ¶ ಇತೋ ದಿನ್ನಂ, ಪೇತಾನಂ ಉಪಕಪ್ಪತಿ.

೨೨.

‘‘ಅದಾಸಿ ಮೇ ಅಕಾಸಿ ಮೇ, ಞಾತಿಮಿತ್ತಾ ಸಖಾ ಚ ಮೇ;

ಪೇತಾನಂ ದಕ್ಖಿಣಂ ದಜ್ಜಾ, ಪುಬ್ಬೇ ಕತಮನುಸ್ಸರಂ.

೨೩.

‘‘ನ ಹಿ ರುಣ್ಣಂ ವಾ ಸೋಕೋ ವಾ, ಯಾ ಚಞ್ಞಾ ಪರಿದೇವನಾ;

ನ ತಂ ಪೇತಾನಮತ್ಥಾಯ, ಏವಂ ತಿಟ್ಠನ್ತಿ ಞಾತಯೋ.

೨೪.

‘‘ಅಯಞ್ಚ ¶ ಖೋ ದಕ್ಖಿಣಾ ದಿನ್ನಾ, ಸಙ್ಘಮ್ಹಿ ಸುಪ್ಪತಿಟ್ಠಿತಾ;

ದೀಘರತ್ತಂ ಹಿತಾಯಸ್ಸ, ಠಾನಸೋ ಉಪಕಪ್ಪತಿ.

೨೫.

‘‘ಸೋ ಞಾತಿಧಮ್ಮೋ ಚ ಅಯಂ ನಿದಸ್ಸಿತೋ, ಪೇತಾನ ಪೂಜಾ ಚ ಕತಾ ಉಳಾರಾ;

ಬಲಞ್ಚ ಭಿಕ್ಖೂನಮನುಪ್ಪದಿನ್ನಂ, ತುಮ್ಹೇಹಿ ಪುಞ್ಞಂ ಪಹುತಂ ಅನಪ್ಪಕ’’ನ್ತಿ.

೧೪. ತತ್ಥ ¶ ತಿರೋಕುಟ್ಟೇಸೂತಿ ಕುಟ್ಟಾನಂ ಪರಭಾಗೇಸು. ತಿಟ್ಠನ್ತೀತಿ ನಿಸಜ್ಜಾದಿಪಟಿಕ್ಖೇಪತೋ ಠಾನಕಪ್ಪನವಚನಮೇತಂ, ಗೇಹಪಾಕಾರಕುಟ್ಟಾನಂ ದ್ವಾರತೋ ಬಹಿ ಏವ ತಿಟ್ಠನ್ತೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸನ್ಧಿಸಿಙ್ಘಾಟಕೇಸು ಚಾತಿ ಸನ್ಧೀಸು ಚ ಸಿಙ್ಘಾಟಕೇಸು ಚ. ಸನ್ಧೀತಿ ಚತುಕ್ಕೋಣರಚ್ಛಾ, ಘರಸನ್ಧಿಭಿತ್ತಿಸನ್ಧಿಆಲೋಕಸನ್ಧಿಯೋಪಿ ವುಚ್ಚನ್ತಿ. ಸಿಙ್ಘಾಟಕಾತಿ ತಿಕೋಣರಚ್ಛಾ. ದ್ವಾರಬಾಹಾಸು ತಿಟ್ಠನ್ತೀತಿ ನಗರದ್ವಾರಘರದ್ವಾರಾನಂ ಬಾಹಾ ನಿಸ್ಸಾಯ ತಿಟ್ಠನ್ತಿ. ಆಗನ್ತ್ವಾನ ಸಕಂ ಘರನ್ತಿ ಸಕಘರಂ ನಾಮ ಪುಬ್ಬಞಾತಿಘರಮ್ಪಿ ಅತ್ತನಾ ಸಾಮಿಭಾವೇನ ಅಜ್ಝಾವುತ್ಥಘರಮ್ಪಿ, ತದುಭಯಮ್ಪಿ ತೇ ಯಸ್ಮಾ ಸಕಘರಸಞ್ಞಾಯ ಆಗಚ್ಛನ್ತಿ, ತಸ್ಮಾ ‘‘ಆಗನ್ತ್ವಾನ ಸಕಂ ಘರ’’ನ್ತಿ ಆಹ.

೧೫. ಏವಂ ಭಗವಾ ಪುಬ್ಬೇ ಅನಜ್ಝಾವುತ್ಥಪುಬ್ಬಮ್ಪಿ ಪುಬ್ಬಞಾತಿಘರತ್ತಾ ಬಿಮ್ಬಿಸಾರನಿವೇಸನಂ ಸಕಘರಸಞ್ಞಾಯ ಆಗನ್ತ್ವಾ ತಿರೋಕುಟ್ಟಾದೀಸು ಠಿತೇ ಇಸ್ಸಾಮಚ್ಛರಿಯಫಲಂ ಅನುಭವನ್ತೇ ಅತಿವಿಯ ದುದ್ದಸಿಕವಿರೂಪಭಯಾನಕದಸ್ಸನೇ ಬಹೂ ಪೇತೇ ರಞ್ಞೋ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ‘‘ತಿರೋಕುಟ್ಟೇಸು ತಿಟ್ಠನ್ತೀ’’ತಿ ಗಾಥಂ ವತ್ವಾ ಪುನ ತೇಹಿ ಕತಸ್ಸ ಕಮ್ಮಸ್ಸ ದಾರುಣಭಾವಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ‘‘ಪಹೂತೇ ಅನ್ನಪಾನಮ್ಹೀ’’ತಿ ದುತಿಯಗಾಥಮಾಹ.

ತತ್ಥ ಪಹೂತೇತಿ ಅನಪ್ಪಕೇ ಬಹುಮ್ಹಿ, ಯಾವದತ್ಥೇತಿ ಅತ್ಥೋ ¶ . ಬ-ಕಾರಸ್ಸ ಹಿ ಪ-ಕಾರೋ ಲಬ್ಭತಿ ‘‘ಪಹು ಸನ್ತೋ ನ ಭರತೀ’’ತಿಆದೀಸು (ಸು. ನಿ. ೯೮) ವಿಯ. ಕೇಚಿ ಪನ ‘‘ಬಹುಕೇ’’ತಿ ಪಠನ್ತಿ, ಸೋ ಪನ ಪಮಾದಪಾಠೋ. ಅನ್ನಪಾನಮ್ಹೀತಿ ಅನ್ನೇ ಚ ಪಾನೇ ಚ. ಖಜ್ಜಭೋಜ್ಜೇತಿ ಖಜ್ಜೇ ಚ ಭೋಜ್ಜೇ ಚ. ಏತೇನ ಅಸಿತಪೀತಖಾಯಿತಸಾಯಿತವಸೇನ ಚತುಬ್ಬಿಧಮ್ಪಿ ಆಹಾರಂ ದಸ್ಸೇತಿ. ಉಪಟ್ಠಿತೇತಿ ಉಪಗಮ್ಮ ಠಿತೇ ಸಜ್ಜಿತೇ, ಪಟಿಯತ್ತೇತಿ ಅತ್ಥೋ. ನ ತೇಸಂ ಕೋಚಿ ಸರತಿ ಸತ್ತಾನನ್ತಿ ತೇಸಂ ಪೇತ್ತಿವಿಸಯೇ ಉಪ್ಪನ್ನಾನಂ ಸತ್ತಾನಂ ಕೋಚಿ ಮಾತಾ ವಾ ಪಿತಾ ವಾ ಪುತ್ತೋ ವಾ ನತ್ತಾ ವಾ ನ ಸರತಿ. ಕಿಂ ಕಾರಣಾ? ಕಮ್ಮಪಚ್ಚಯಾತಿ, ಅತ್ತನಾ ಕತಸ್ಸ ಅದಾನದಾನಪಟಿಸೇಧನಾದಿಭೇದಸ್ಸ ಕದರಿಯಕಮ್ಮಸ್ಸ ಕಾರಣಭಾವತೋ. ತಞ್ಹಿ ಕಮ್ಮಂ ತೇಸಂ ಞಾತೀನಂ ಸರಿತುಂ ನ ದೇತಿ.

೧೬. ಏವಂ ಭಗವಾ ಅನಪ್ಪಕೇಪಿ ಅನ್ನಪಾನಾದಿಮ್ಹಿ ವಿಜ್ಜಮಾನೇ ಞಾತೀನಂ ಪಚ್ಚಾಸೀಸನ್ತಾನಂ ಪೇತಾನಂ ¶ ಕಮ್ಮಫಲೇನ ಞಾತಕಾನಂ ಅನುಸ್ಸರಣಮತ್ತಸ್ಸಾಪಿ ಅಭಾವಂ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ¶ ಇದಾನಿ ಪೇತ್ತಿವಿಸಯುಪಪನ್ನೇ ಞಾತಕೇ ಉದ್ದಿಸ್ಸ ರಞ್ಞಾ ದಿನ್ನದಾನಂ ಪಸಂಸನ್ತೋ ‘‘ಏವಂ ದದನ್ತಿ ಞಾತೀನ’’ನ್ತಿ ತತಿಯಗಾಥಮಾಹ.

ತತ್ಥ ಏವನ್ತಿ ಉಪಮಾವಚನಂ. ತಸ್ಸ ದ್ವಿಧಾ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ – ತೇಸಂ ಸತ್ತಾನಂ ಕಮ್ಮಪಚ್ಚಯಾ ಅಸರನ್ತೇಸುಪಿ ಕೇಸುಚಿ ಕೇಚಿ ದದನ್ತಿ ಞಾತೀನಂ, ಯೇ ಏವಂ ಅನುಕಮ್ಪಕಾ ಹೋನ್ತೀತಿ ಚ, ಮಹಾರಾಜ, ಯಥಾ ತಯಾ ದಿನ್ನಂ, ಏವಂ ಸುಚಿಂ ಪಣೀತಂ ಕಾಲೇನ ಕಪ್ಪಿಯಂ ಪಾನಭೋಜನಂ ದದನ್ತಿ ಞಾತೀನಂ, ಯೇ ಹೋನ್ತಿ ಅನುಕಮ್ಪಕಾತಿ ಚ. ತತ್ಥ ದದನ್ತೀತಿ ದೇನ್ತಿ ಉದ್ದಿಸನ್ತಿ ನಿಯ್ಯಾತೇನ್ತಿ. ಞಾತೀನನ್ತಿ ಮಾತಿತೋ ಚ ಪಿತಿತೋ ಚ ಸಮ್ಬನ್ಧಾನಂ. ಯೇತಿ ಯೇ ಕೇಚಿ ಪುತ್ತಾದಯೋ. ಹೋನ್ತೀತಿ ಭವನ್ತಿ. ಅನುಕಮ್ಪಕಾತಿ ಅತ್ಥಕಾಮಾ ಹಿತೇಸಿನೋ. ಸುಚಿನ್ತಿ ಸುದ್ಧಂ ಮನೋಹರಂ ಧಮ್ಮಿಕಞ್ಚ. ಪಣೀತನ್ತಿ ಉಳಾರಂ. ಕಾಲೇನಾತಿ ದಕ್ಖಿಣೇಯ್ಯಾನಂ ಪರಿಭೋಗಯೋಗ್ಗಕಾಲೇನ, ಞಾತಿಪೇತಾನಂ ವಾ ತಿರೋಕುಟ್ಟಾದೀಸು ¶ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಠಿತಕಾಲೇನ. ಕಪ್ಪಿಯನ್ತಿ ಅನುಚ್ಛವಿಕಂ ಪತಿರೂಪಂ ಅರಿಯಾನಂ ಪರಿಭೋಗಾರಹಂ. ಪಾನಭೋಜನನ್ತಿ ಪಾನಞ್ಚ ಭೋಜನಞ್ಚ, ತದುಪದೇಸೇನ ಚೇತ್ಥ ಸಬ್ಬಂ ದೇಯ್ಯಧಮ್ಮಂ ವದತಿ.

೧೭. ಇದಾನಿ ಯೇನ ಪಕಾರೇನ ತೇಸಂ ಪೇತಾನಂ ದಿನ್ನಂ ನಾಮ ಹೋತಿ, ತಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ‘‘ಇದಂ ವೋ ಞಾತೀನಂ ಹೋತು, ಸುಖಿತಾ ಹೋನ್ತು ಞಾತಯೋ’’ತಿ ಚತುತ್ಥಗಾಥಾಯ ಪುಬ್ಬಡ್ಢಂ ಆಹ. ತಂ ತತಿಯಗಾಥಾಯ ಪುಬ್ಬಡ್ಢೇನ ಸಮ್ಬನ್ಧಿತಬ್ಬಂ –

‘‘ಏವಂ ದದನ್ತಿ ಞಾತೀನಂ, ಯೇ ಹೋನ್ತಿ ಅನುಕಮ್ಪಕಾ;

ಇದಂ ವೋ ಞಾತೀನಂ ಹೋತು, ಸುಖಿತಾ ಹೋನ್ತು ಞಾತಯೋ’’ತಿ.

ತೇನ ‘‘ಇದಂ ವೋ ಞಾತೀನಂ ಹೋತೂತಿ ಏವಂ ಪಕಾರೇನ ದದನ್ತಿ, ನೋ ಅಞ್ಞಥಾ’’ತಿ ಆಕಾರತ್ಥೇನ ಏವಂಸದ್ದೇನ ದಾತಬ್ಬಾಕಾರನಿದಸ್ಸನಂ ಕತಂ ಹೋತಿ.

ತತ್ಥ ಇದನ್ತಿ ದೇಯ್ಯಧಮ್ಮನಿದಸ್ಸನಂ. ವೋತಿ ನಿಪಾತಮತ್ತಂ ‘‘ಯೇಹಿ ವೋ ಅರಿಯಾ’’ತಿಆದೀಸು (ಮ. ನಿ. ೧.೩೬) ವಿಯ. ಞಾತೀನಂ ಹೋತೂತಿ ಪೇತ್ತಿವಿಸಯೇ ಉಪ್ಪನ್ನಾನಂ ಞಾತಕಾನಂ ಹೋತು. ‘‘ನೋ ಞಾತೀನ’’ನ್ತಿ ಚ ಪಠನ್ತಿ, ಅಮ್ಹಾಕಂ ಞಾತೀನನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸುಖಿತಾ ಹೋನ್ತು ಞಾತಯೋತಿ ತೇ ಪೇತ್ತಿವಿಸಯೂಪಪನ್ನಾ ಞಾತಯೋ ಇದಂ ಫಲಂ ಪಚ್ಚನುಭವನ್ತಾ ಸುಖಿತಾ ಸುಖಪ್ಪತ್ತಾ ಹೋನ್ತು.

ಯಸ್ಮಾ ‘‘ಇದಂ ವೋ ಞಾತೀನಂ ಹೋತೂ’’ತಿ ವುತ್ತೇಪಿ ಅಞ್ಞೇನ ಕತಕಮ್ಮಂ ನ ಅಞ್ಞಸ್ಸ ಫಲದಂ ಹೋತಿ ¶ , ಕೇವಲಂ ಪನ ತಥಾ ಉದ್ದಿಸ್ಸ ದೀಯಮಾನಂ ತಂ ವತ್ಥು ಞಾತಿಪೇತಾನಂ ¶ ಕುಸಲಕಮ್ಮಸ್ಸ ಪಚ್ಚಯೋ ಹೋತಿ, ತಸ್ಮಾ ಯಥಾ ತೇಸಂ ತಸ್ಮಿಂ ವತ್ಥುಸ್ಮಿಂ ತಸ್ಮಿಂಯೇವ ಖಣೇ ಫಲನಿಬ್ಬತ್ತಕಂ ಕುಸಲಕಮ್ಮಂ ಹೋತಿ, ತಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ‘‘ತೇ ಚ ತತ್ಥೋ’’ತಿಆದಿಮಾಹ.

ತತ್ಥ ತೇತಿ ಞಾತಿಪೇತಾ. ತತ್ಥಾತಿ ಯತ್ಥ ದಾನಂ ದೀಯತಿ, ತತ್ಥ. ಸಮಾಗನ್ತ್ವಾತಿ ‘‘ಇಮೇ ನೋ ಞಾತಯೋ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಅತ್ಥಾಯ ದಾನಂ ಉದ್ದಿಸನ್ತೀ’’ತಿ ಅನುಮೋದನತ್ಥಂ ತತ್ಥ ಸಮಾಗತಾ ಹುತ್ವಾ. ಪಹೂತೇ ಅನ್ನಪಾನಮ್ಹೀತಿ ಅತ್ತನೋ ಉದ್ದಿಸ್ಸ ದೀಯಮಾನೇ ತಸ್ಮಿಂ ವತ್ಥುಸ್ಮಿಂ. ಸಕ್ಕಚ್ಚಂ ಅನುಮೋದರೇತಿ ಕಮ್ಮಫಲಂ ಅಭಿಸದ್ದಹನ್ತಾ ಚಿತ್ತೀಕಾರಂ ಅವಿಜಹನ್ತಾ ಅವಿಕ್ಖಿತ್ತಚಿತ್ತಾ ಹುತ್ವಾ ‘‘ಇದಂ ನೋ ದಾನಂ ¶ ಹಿತಾಯ ಸುಖಾಯ ಹೋತೂ’’ತಿ ಮೋದನ್ತಿ ಅನುಮೋದನ್ತಿ ಪೀತಿಸೋಮನಸ್ಸಜಾತಾ ಹೋನ್ತಿ.

೧೮. ಚಿರಂ ಜೀವನ್ತೂತಿ ಚಿರಂ ಜೀವಿನೋ ದೀಘಾಯುಕಾ ಹೋನ್ತು. ನೋ ಞಾತೀತಿ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಞಾತಕಾ. ಯೇಸಂ ಹೇತೂತಿ ಯೇಸಂ ಕಾರಣಾ ಯೇ ನಿಸ್ಸಾಯ. ಲಭಾಮಸೇತಿ ಈದಿಸಂ ಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ಪಟಿಲಭಾಮ. ಇದಞ್ಹಿ ಉದ್ದಿಸನೇನ ಲದ್ಧಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ಅನುಭವನ್ತಾನಂ ಪೇತಾನಂ ಅತ್ತನೋ ಞಾತೀನಂ ಥೋಮನಾಕಾರದಸ್ಸನಂ. ಪೇತಾನಞ್ಹಿ ಅತ್ತನೋ ಅನುಮೋದನೇನ, ದಾಯಕಾನಂ ಉದ್ದಿಸನೇನ, ಉಕ್ಖಿಣೇಯ್ಯಸಮ್ಪತ್ತಿಯಾ ಚಾತಿ ತೀಹಿ ಅಙ್ಗೇಹಿ ದಕ್ಖಿಣಾ ತಙ್ಖಣಞ್ಞೇವ ಫಲನಿಬ್ಬತ್ತಿಕಾ ಹೋತಿ. ತತ್ಥ ದಾಯಕಾ ವಿಸೇಸಹೇತು. ತೇನಾಹ ‘‘ಯೇಸಂ ಹೇತು ಲಭಾಮಸೇ’’ತಿ. ಅಮ್ಹಾಕಞ್ಚ ಕತಾ ಪೂಜಾತಿ ‘‘ಇದಂ ವೋ ಞಾತೀನಂ ಹೋತೂ’’ತಿ ಏವಂ ಉದ್ದಿಸನ್ತೇಹಿ ದಾಯಕೇಹಿ ಅಮ್ಹಾಕಞ್ಚ ಪೂಜಾ ಕತಾ, ತೇ ದಾಯಕಾ ಚ ಅನಿಪ್ಫಲಾ ಯಸ್ಮಿಂ ಸನ್ತಾನೇ ಪರಿಚ್ಚಾಗಮಯಂ ಕಮ್ಮಂ ನಿಬ್ಬತ್ತಂ ತಸ್ಸ ತತ್ಥೇವ ಫಲದಾನತೋ.

ಏತ್ಥಾಹ – ‘‘ಕಿಂ ಪನ ಪೇತ್ತಿವಿಸಯೂಪಪನ್ನಾ ಏವ ಞಾತೀ ಹೇತುಸಮ್ಪತ್ತಿಯೋ ಲಭನ್ತಿ, ಉದಾಹು ಅಞ್ಞೇಪೀ’’ತಿ? ನ ಚೇತ್ಥ ಅಮ್ಹೇಹಿ ವತ್ತಬ್ಬಂ, ಅತ್ಥಿ ಭಗವತಾ ಏವಂ ಬ್ಯಾಕತತ್ತಾ. ವುತ್ತಞ್ಹೇತಂ –-

‘‘ಮಯಮಸ್ಸು, ಭೋ ಗೋತಮ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ನಾಮ ದಾನಾನಿ ದೇಮ, ಪುಞ್ಞಾನಿ ಕರೋಮ ‘ಇದಂ ದಾನಂ ಪೇತಾನಂ ಞಾತಿಸಾಲೋಹಿತಾನಂ ಉಪಕಪ್ಪತು, ಇದಂ ದಾನಂ ಪೇತಾ ಞಾತಿಸಾಲೋಹಿತಾ ಪರಿಭುಞ್ಜನ್ತೂ’ತಿ. ಕಚ್ಚಿ ತಂ, ಭೋ ಗೋತಮ, ದಾನಂ ಪೇತಾನಂ ಞಾತಿಸಾಲೋಹಿತಾನಂ ಉಪಕಪ್ಪತಿ ¶ , ಕಚ್ಚಿ ತೇ ಪೇತಾ ಞಾತಿಸಾಲೋಹಿತಾ ತಂ ದಾನಂ ಪರಿಭುಞ್ಜನ್ತೀತಿ? ಠಾನೇ ಖೋ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣ, ಉಪಕಪ್ಪತಿ, ನೋ ಅಟ್ಠಾನೇತಿ.

‘‘ಕತಮಂ ಪನ, ಭೋ ಗೋತಮ, ಠಾನಂ, ಕತಮಂ ಅಟ್ಠಾನನ್ತಿ? ಇಧ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣ, ಏಕಚ್ಚೋ ಪಾಣಾತಿಪಾತೀ ¶ ಹೋತಿ…ಪೇ… ಮಿಚ್ಛಾದಿಟ್ಠಿಕೋ ಹೋತಿ, ಸೋ ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಪರಂ ಮರಣಾ ನಿರಯಂ ಉಪಪಜ್ಜತಿ. ಯೋ ನೇರಯಿಕಾನಂ ಸತ್ತಾನಂ ಆಹಾರೋ, ತೇನ ಸೋ ತತ್ಥ ಯಾಪೇತಿ, ತೇನ ಸೋ ತತ್ಥ ತಿಟ್ಠತಿ. ಇದಂ ಖೋ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣ, ಅಟ್ಠಾನಂ, ಯತ್ಥ ಠಿತಸ್ಸ ತಂ ದಾನಂ ನ ಉಪಕಪ್ಪತಿ.

‘‘ಇಧ ಪನ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣ, ಏಕಚ್ಚೋ ಪಾಣಾತಿಪಾತೀ ಹೋತಿ…ಪೇ… ಮಿಚ್ಛಾದಿಟ್ಠಿಕೋ ಹೋತಿ, ಸೋ ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಪರಂ ಮರಣಾ ತಿರಚ್ಛಾನಯೋನಿಂ ¶ ಉಪಪಜ್ಜತಿ. ಯೋ ತಿರಚ್ಛಾನಯೋನಿಕಾನಂ ಸತ್ತಾನಂ ಆಹಾರೋ, ತೇನ ಸೋ ತತ್ಥ ಯಾಪೇತಿ, ತೇನ ಸೋ ತತ್ಥ ತಿಟ್ಠತಿ. ಇದಮ್ಪಿ ಖೋ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣ, ಅಟ್ಠಾನಂ, ಯತ್ಥ ಠಿತಸ್ಸ ತಂ ದಾನಂ ನ ಉಪಕಪ್ಪತಿ.

‘‘ಇಧ ಪನ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣ, ಏಕಚ್ಚೋ ಪಾಣಾತಿಪಾತಾ ಪಟಿವಿರತೋ ಹೋತಿ…ಪೇ… ಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿಕೋ ಹೋತಿ, ಸೋ ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಪರಂ ಮರಣಾ ಮನುಸ್ಸಾನಂ ಸಹಬ್ಯತಂ ಉಪಪಜ್ಜತಿ…ಪೇ… ದೇವಾನಂ ಸಹಬ್ಯತಂ ಉಪಪಜ್ಜತಿ. ಯೋ ದೇವಾನಂ ಆಹಾರೋ, ತೇನ ಸೋ ತತ್ಥ ಯಾಪೇತಿ, ತೇನ ಸೋ ತತ್ಥ ತಿಟ್ಠತಿ. ಇದಮ್ಪಿ ಖೋ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣ, ಅಟ್ಠಾನಂ, ಯತ್ಥ ಠಿತಸ್ಸ ತಂ ದಾನಂ ನ ಉಪಕಪ್ಪತಿ.

‘‘ಇಧ ಪನ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣ, ಏಕಚ್ಚೋ ಪಾಣಾತಿಪಾತೀ ಹೋತಿ…ಪೇ… ಮಿಚ್ಛಾದಿಟ್ಠಿಕೋ ಹೋತಿ, ಸೋ ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಪರಂ ಮರಣಾ ಪೇತ್ತಿವಿಸಯಂ ಉಪಪಜ್ಜತಿ. ಯೋ ಪೇತ್ತಿವಿಸಯಿಕಾನಂ ಸತ್ತಾನಂ ಆಹಾರೋ, ತೇನ ಸೋ ತತ್ಥ ಯಾಪೇತಿ, ತೇನ ಸೋ ತತ್ಥ ತಿಟ್ಠತಿ. ಯಂ ವಾ ಪನಸ್ಸ ಇತೋ ಅನುಪವೇಚ್ಛೇನ್ತಿ ಮಿತ್ತಾಮಚ್ಚಾ ವಾ ಞಾತಿಸಾಲೋಹಿತಾ ವಾ, ತೇನ ಸೋ ತತ್ಥ ಯಾಪೇತಿ, ತೇನ ಸೋ ತತ್ಥ ತಿಟ್ಠತಿ. ಇದಂ ಖೋ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣ, ಠಾನಂ, ಯತ್ಥ ಠಿತಸ್ಸ ತಂ ದಾನಂ ಉಪಕಪ್ಪತೀ’’ತಿ.

‘‘ಸಚೇ ಪನ, ಭೋ ಗೋತಮ, ಸೋ ಪೇತೋ ಞಾತಿಸಾಲೋಹಿತೋ ತಂ ಠಾನಂ ಅನುಪಪನ್ನೋ ಹೋತಿ, ಕೋ ತಂ ದಾನಂ ಪರಿಭುಞ್ಜತೀ’’ತಿ ¶ ? ‘‘ಅಞ್ಞೇಪಿಸ್ಸ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣ, ಪೇತಾ ಞಾತಿಸಾಲೋಹಿತಾ ತಂ ಠಾನಂ ಉಪಪನ್ನಾ ಹೋನ್ತಿ, ತೇ ತಂ ದಾನಂ ಪರಿಭುಞ್ಜನ್ತೀ’’ತಿ.

‘‘ಸಚೇ ಪನ, ಭೋ ಗೋತಮ, ಸೋ ಚೇವ ಪೇತೋ ಞಾತಿಸಾಲೋಹಿತೋ ತಂ ಠಾನಂ ಅನುಪಪನ್ನೋ ಹೋತಿ, ಅಞ್ಞೇಪಿಸ್ಸ ಪೇತಾ ಞಾತಿಸಾಲೋಹಿತಾ ತಂ ಠಾನಂ ಅನುಪಪನ್ನಾ ಹೋನ್ತಿ, ಕೋ ತಂ ದಾನಂ ಪರಿಭುಞ್ಜತೀ’’ತಿ? ‘‘ಅಟ್ಠಾನಂ ಖೋ ಏತಂ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣ, ಅನವಕಾಸೋ, ಯಂ ತಂ ಠಾನಂ ವಿವಿತ್ತಂ ಅಸ್ಸ ¶ ಇಮಿನಾ ದೀಘೇನ ಅದ್ಧುನಾ ಯದಿದಂ ಪೇತೇಹಿ ಞಾತಿಸಾಲೋಹಿತೇಹಿ, ಅಪಿಚ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣ, ದಾಯಕೋಪಿ ಅನಿಪ್ಫಲೋ’’ತಿ (ಅ. ನಿ. ೧೦.೧೭೭).

೧೯. ಇದಾನಿ ಪೇತ್ತಿವಿಸಯೂಪಪನ್ನಾನಂ ತತ್ಥ ಅಞ್ಞಸ್ಸ ಕಸಿಗೋರಕ್ಖಾದಿನೋ ಸಮ್ಪತ್ತಿಪಟಿಲಾಭಕಾರಣಸ್ಸ ಅಭಾವಂ ಇತೋ ದಿನ್ನೇನ ಯಾಪನಞ್ಚ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ನ ಹೀ’’ತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ.

ತತ್ಥ ನ ಹಿ ತತ್ಥ ಕಸಿ ಅತ್ಥೀತಿ ತಸ್ಮಿಂ ಪೇತ್ತಿವಿಸಯೇ ಕಸಿ ನ ಹಿ ಅತ್ಥಿ, ಯಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಪೇತಾ ಸುಖೇನ ಜೀವೇಯ್ಯುಂ. ಗೋರಕ್ಖೇತ್ಥ ನ ವಿಜ್ಜತೀತಿ ಏತ್ಥ ಪೇತ್ತಿವಿಸಯೇ ನ ಕೇವಲಂ ಕಸಿಯೇವ ನತ್ಥಿ, ಅಥ ಖೋ ಗೋರಕ್ಖಾಪಿ ನ ವಿಜ್ಜತಿ, ಯಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ¶ ತೇ ಸುಖೇನ ಜೀವೇಯ್ಯುಂ. ವಣಿಜ್ಜಾ ತಾದಿಸೀ ನತ್ಥೀತಿ ವಣಿಜ್ಜಾಪಿ ತಾದಿಸೀ ನತ್ಥಿ, ಯಾ ತೇಸಂ ಸಮ್ಪತ್ತಿಪಟಿಲಾಭಹೇತು ಭವೇಯ್ಯ. ಹಿರಞ್ಞೇನ ಕಯಾಕಯನ್ತಿ ಹಿರಞ್ಞೇನ ಕಯವಿಕ್ಕಯಮ್ಪಿ ತತ್ಥ ತಾದಿಸಂ ನತ್ಥಿ, ಯಂ ತೇಸಂ ಸಮ್ಪತ್ತಿಪಟಿಲಾಭಹೇತು ಭವೇಯ್ಯ. ಇತೇ ದಿನ್ನೇನ ಯಾಪೇನ್ತಿ, ಪೇತಾ ಕಾಲಗತಾ ತಹಿನ್ತಿ ಕೇವಲಂ ಪನ ಇತೋ ಞಾತೀಹಿ ವಾ ಮಿತ್ತಾಮಚ್ಚೇಹಿ ವಾ ದಿನ್ನೇನ ಯಾಪೇನ್ತಿ, ಅತ್ತಭಾವಂ ಪವತ್ತೇನ್ತಿ. ಪೇತಾತಿ ಪೇತ್ತಿವಿಸಯೂಪಪನ್ನಾ ಸತ್ತಾ. ಕಾಲಗತಾತಿ ಅತ್ತನೋ ಮರಣಕಾಲೇನ ಗತಾ. ‘‘ಕಾಲಕತಾ’’ತಿ ವಾ ಪಾಠೋ, ಕತಕಾಲಾ ಕತಮರಣಾ ಮರಣಂ ಸಮ್ಪತ್ತಾ. ತಹಿನ್ತಿ ತಸ್ಮಿಂ ಪೇತ್ತಿವಿಸಯೇ.

೨೦-೨೧. ಇದಾನಿ ಯಥಾವುತ್ತಮತ್ಥಂ ಉಪಮಾಹಿ ಪಕಾಸೇತುಂ ‘‘ಉನ್ನಮೇ ಉದಕಂ ವುಟ್ಠ’’ನ್ತಿ ಗಾಥಾದ್ವಯಮಾಹ. ತಸ್ಸತ್ಥೋ – ಯಥಾ ಉನ್ನಮೇ ಥಲೇ ಉನ್ನತಪ್ಪದೇಸೇ ಮೇಘೇಹಿ ಅಭಿವುಟ್ಠಂ ಉದಕಂ ಯಥಾ ನಿನ್ನಂ ಪವತ್ತತಿ, ಯೋ ಭೂಮಿಭಾಗೋ ನಿನ್ನೋ ಓಣತೋ, ತಂ ಉಪಗಚ್ಛತಿ; ಏವಮೇವ ಇತೋ ದಿನ್ನಂ ದಾನಂ ಪೇತಾನಂ ಉಪಕಪ್ಪತಿ ¶ , ಫಲುಪ್ಪತ್ತಿಯಾ ವಿನಿಯುಜ್ಜತಿ. ನಿನ್ನಮಿವ ಹಿ ಉದಕಪ್ಪವತ್ತಿಯಾ ಠಾನಂ ಪೇತಲೋಕೋ ದಾನೂಪಕಪ್ಪನಾಯ. ಯಥಾಹ – ‘‘ಇದಂ ಖೋ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣ, ಠಾನಂ, ಯತ್ಥ ಠಿತಸ್ಸ ತಂ ದಾನಂ ಉಪಕಪ್ಪತೀ’’ತಿ (ಅ. ನಿ. ೧೦.೧೭೭). ಯಥಾ ಚ ಕನ್ದರಪದರಸಾಖಪಸಾಖಕುಸೋಬ್ಭಮಹಾಸೋಬ್ಭೇ ಹಿ ಓಗಲಿತೇನ ಉದಕೇನ ವಾರಿವಹಾ ಮಹಾನಜ್ಜೋ ಪೂರಾ ಹುತ್ವಾ ಸಾಗರಂ ಪರಿಪೂರೇನ್ತಿ, ಏವಂ ಇತೋ ದಿನ್ನದಾನಂ ಪುಬ್ಬೇ ವುತ್ತನಯೇನ ಪೇತಾನಂ ಉಪಕಪ್ಪತೀತಿ.

೨೨. ಯಸ್ಮಾ ಪೇತಾ ‘‘ಇತೋ ಕಿಞ್ಚಿ ಲಭಾಮಾ’’ತಿ ಆಸಾಭಿಭೂತಾ ಞಾತಿಘರಂ ಆಗನ್ತ್ವಾಪಿ ‘‘ಇದಂ ನಾಮ ನೋ ದೇಥಾ’’ತಿ ಯಾಚಿತುಂ ನ ಸಕ್ಕೋನ್ತಿ, ತಸ್ಮಾ ತೇಸಂ ಇಮಾನಿ ಅನುಸ್ಸರಣವತ್ಥೂನಿ ಅನುಸ್ಸರನ್ತೋ ಕುಲಪುತ್ತೋ ದಕ್ಖಿಣಂ ದಜ್ಜಾತಿ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ‘‘ಅದಾಸಿ ಮೇ’’ತಿ ಗಾಥಮಾಹ.

ತಸ್ಸತ್ಥೋ ¶ – ಇದಂ ನಾಮ ಮೇ ಧನಂ ವಾ ಧಞ್ಞಂ ವಾ ಅದಾಸಿ, ಇದಂ ನಾಮ ಮೇ ಕಿಚ್ಚಂ ಅತ್ತನಾಯೇವ ಯೋಗಂ ಆಪಜ್ಜನ್ತೋ ಅಕಾಸಿ, ‘‘ಅಸುಕೋ ಮೇ ಮಾತಿತೋ ವಾ ಪಿತಿತೋ ವಾ ಸಮ್ಬನ್ಧತ್ತಾ ಞಾತಿ, ಸಿನೇಹವಸೇನ ¶ ತಾಣಸಮತ್ಥತಾಯ ಮಿತ್ತೋ, ಅಸುಕೋ ಮೇ ಸಹಪಂಸುಕೀಳಕಸಹಾಯೋ ಸಖಾ’’ತಿ ಚ ಏತಂ ಸಬ್ಬಮನುಸ್ಸರನ್ತೋ ಪೇತಾನಂ ದಕ್ಖಿಣಂ ದಜ್ಜಾ ದಾನಂ ನಿಯ್ಯಾತೇಯ್ಯ. ‘‘ದಕ್ಖಿಣಾ ದಜ್ಜಾ’’ತಿ ವಾ ಪಾಠೋ, ಪೇತಾನಂ ದಕ್ಖಿಣಾ ದಾತಬ್ಬಾ, ತೇನ ‘‘ಅದಾಸಿ ಮೇ’’ತಿಆದಿನಾ ನಯೇನ ಪುಬ್ಬೇ ಕತಮನುಸ್ಸರಂ ಅನುಸ್ಸರತಾತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ. ಕರಣತ್ಥೇ ಹಿ ಇದಂ ಪಚ್ಚತ್ತವಚನಂ.

೨೩-೨೪. ಯೇ ಪನ ಸತ್ತಾ ಞಾತಿಮರಣೇನ ರುಣ್ಣಸೋಕಾದಿಪರಾ ಏವ ಹುತ್ವಾ ತಿಟ್ಠನ್ತಿ, ನ ತೇಸಂ ಅತ್ಥಾಯ ಕಿಞ್ಚಿ ದೇನ್ತಿ, ತೇಸಂ ತಂ ರುಣ್ಣಸೋಕಾದಿ ಕೇವಲಂ ಅತ್ತಪರಿತಾಪನಮತ್ತಮೇವ ಹೋತಿ, ತಂ ನ ಪೇತಾನಂ ಕಞ್ಚಿ ಅತ್ಥಂ ಸಾಧೇತೀತಿ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ‘‘ನ ಹಿ ರುಣ್ಣಂ ವಾ’’ತಿ ಗಾಥಂ ವತ್ವಾ ಪುನ ಮಗಧರಾಜೇನ ದಿನ್ನದಕ್ಖಿಣಾಯ ಸಾತ್ಥಕಭಾವಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ಅಯಞ್ಚ ಖೋ’’ತಿ ಗಾಥಮಾಹ. ತೇಸಂ ಅತ್ಥೋ ಹೇಟ್ಠಾ ವುತ್ತೋಯೇವ.

೨೫. ಇದಾನಿ ಯಸ್ಮಾ ಇಮಂ ದಕ್ಖಿಣಂ ದೇನ್ತೇನ ರಞ್ಞಾ ಞಾತೀನಂ ಞಾತೀಹಿ ಕತ್ತಬ್ಬಕಿಚ್ಚಕರಣೇನ ಞಾತಿಧಮ್ಮೋ ನಿದಸ್ಸಿತೋ, ಬಹುಜನಸ್ಸ ಪಾಕಟೋ ಕತೋ, ನಿದಸ್ಸನಂ ಪಾಕಟಂ ಕತಂ ‘‘ತುಮ್ಹೇಹಿಪಿ ಏವಮೇವ ಞಾತೀಸು ಞಾತಿಧಮ್ಮೋ ಪರಿಪೂರೇತಬ್ಬೋ’’ತಿ. ತೇ ಚ ಪೇತೇ ದಿಬ್ಬಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ಅಧಿಗಮೇನ್ತೇನ ಪೇತಾನಂ ಪೂಜಾ ಕತಾ ಉಳಾರಾ ¶ , ಬುದ್ಧಪ್ಪಮುಖಂ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಂ ಅನ್ನಪಾನಾದೀಹಿ ಸನ್ತಪ್ಪೇನ್ತೇನ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಬಲಂ ಅನುಪ್ಪದಿನ್ನಂ, ಅನುಕಮ್ಪಾದಿಗುಣಪರಿವಾರಞ್ಚ ಚಾಗಚೇತನಂ ನಿಬ್ಬತ್ತೇನ್ತೇನ ಅನಪ್ಪಕಂ ಪುಞ್ಞಂ ಪಸುತಂ, ತಸ್ಮಾ ಭಗವಾ ಇಮೇಹಿ ಯಥಾಭುಚ್ಚಗುಣೇಹಿ ರಾಜಾನಂ ಸಮ್ಪಹಂಸೇನ್ತೋ ‘‘ಸೋ ಞಾತಿಧಮ್ಮೋ’’ತಿ ಓಸಾನಗಾಥಮಾಹ.

ತತ್ಥ ಞಾತಿಧಮ್ಮೋತಿ ಞಾತೀಹಿ ಞಾತೀನಂ ಕತ್ತಬ್ಬಕರಣಂ. ಉಳಾರಾತಿ ಫೀತಾ ಸಮಿದ್ಧಾ. ಬಲನ್ತಿ ಕಾಯಬಲಂ. ಪಸುತನ್ತಿ ಉಪಚಿತಂ. ಏತ್ಥ ಚ ‘‘ಸೋ ಞಾತಿಧಮ್ಮೋ ಚ ಅಯಂ ನಿದಸ್ಸಿತೋ’’ತಿ ಏತೇನ ಭಗವಾ ರಾಜಾನಂ ಧಮ್ಮಿಯಾ ಕಥಾಯ ಸನ್ದಸ್ಸೇಸಿ. ಞಾತಿಧಮ್ಮದಸ್ಸನಞ್ಹೇತ್ಥ ಸನ್ದಸ್ಸನಂ. ‘‘ಪೇತಾನ ಪೂಜಾ ಚ ಕತಾ ಉಳಾರಾ’’ತಿ ಇಮಿನಾ ಸಮಾದಪೇಸಿ. ‘‘ಉಳಾರಾ’’ತಿ ಪಸಂಸನಞ್ಹೇತ್ಥ ಪುನಪ್ಪುನಂ ಪೂಜಾಕರಣೇ ಸಮಾದಪನಂ. ‘‘ಬಲಞ್ಚ ಭಿಕ್ಖೂನಮನುಪ್ಪದಿನ್ನ’’ನ್ತಿ ಇಮಿನಾ ಸಮುತ್ತೇಜೇಸಿ. ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಬಲಾನುಪ್ಪದಾನಞ್ಹೇತ್ಥ ಏವಂವಿಧಾನಂ ಬಲಾನುಪ್ಪದಾನೇ ಉಸ್ಸಾಹವಡ್ಢನೇನ ¶ ಸಮುತ್ತೇಜನಂ. ‘‘ತುಮ್ಹೇಹಿ ಪುಞ್ಞಂ ಪಸುತಂ ಅನಪ್ಪಕ’’ನ್ತಿ ಇಮಿನಾ ಸಮ್ಪಹಂಸೇಸಿ. ಪುಞ್ಞಪಸವನಕಿತ್ತನಞ್ಹೇತ್ಥ ತಸ್ಸ ಯಥಾಭುಚ್ಚಗುಣಸಂವಣ್ಣನಭಾವೇನ ಸಮ್ಪಹಂಸನನ್ತಿ ಏವಮೇತ್ಥ ಯೋಜನಾ ವೇದಿತಬ್ಬಾ.

ದೇಸನಾಪರಿಯೋಸಾನೇ ಚ ಪೇತ್ತಿವಿಸಯೂಪಪತ್ತಿಆದೀನವಸಂವಣ್ಣನೇನ ಸಂವಿಗ್ಗಹದಯಾನಂ ಯೋನಿಸೋ ಪದಹತಂ ¶ ಚತುರಾಸೀತಿಯಾ ಪಾಣಸಹಸ್ಸಾನಂ ಧಮ್ಮಾಭಿಸಮಯೋ ಅಹೋಸಿ. ದುತಿಯದಿವಸೇಪಿ ದೇವಮನುಸ್ಸಾನಂ ಇದಮೇವ ತಿರೋಕುಟ್ಟದೇಸನಂ ದೇಸೇಸಿ. ಏವಂ ಯಾವ ಸತ್ತ ದಿವಸಾ ತಾದಿಸೋವ ಧಮ್ಮಾಭಿಸಮಯೋ ಅಹೋಸೀತಿ.

ತಿರೋಕುಟ್ಟಪೇತವತ್ಥುವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ.

೬. ಪಞ್ಚಪುತ್ತಖಾದಕಪೇತಿವತ್ಥುವಣ್ಣನಾ

ನಗ್ಗಾ ದುಬ್ಬಣ್ಣರೂಪಾಸೀತಿ ಇದಂ ಸತ್ಥರಿ ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ವಿಹರನ್ತೇ ಪಞ್ಚಪುತ್ತಖಾದಕಪೇತಿಂ ಆರಬ್ಭ ವುತ್ತಂ. ಸಾವತ್ಥಿಯಾ ಕಿರ ಅವಿದೂರೇ ಗಾಮಕೇ ಅಞ್ಞತರಸ್ಸ ಕುಟುಮ್ಬಿಕಸ್ಸ ಭರಿಯಾ ವಞ್ಝಾ ಅಹೋಸಿ. ತಸ್ಸ ಞಾತಕಾ ಏತದವೋಚುಂ – ‘‘ತವ ಪಜಾಪತಿ ವಞ್ಝಾ, ಅಞ್ಞಂ ತೇ ಕಞ್ಞಂ ಆನೇಮಾ’’ತಿ. ಸೋ ತಸ್ಸೋ ಭರಿಯಾಯ ಸಿನೇಹೇನ ನ ಇಚ್ಛಿ. ಅಥಸ್ಸ ಭರಿಯಾ ತಂ ಪವತ್ತಿಂ ಸುತ್ವಾ ಸಾಮಿಕಂ ಏವಮಾಹ ¶ – ‘‘ಸಾಮಿ, ಅಹಂ ವಞ್ಝಾ, ಅಞ್ಞಾ ಕಞ್ಞಾ ಆನೇತಬ್ಬಾ, ಮಾ ತೇ ಕುಲವಂಸೋ ಉಪಚ್ಛಿಜ್ಜೀ’’ತಿ. ಸೋ ತಾಯ ನಿಪ್ಪೀಳಿಯಮಾನೋ ಅಞ್ಞಂ ಕಞ್ಞಂ ಆನೇಸಿ. ಸಾ ಅಪರೇನ ಸಮಯೇನ ಗಬ್ಭಿನೀ ಅಹೋಸಿ. ವಞ್ಝಿತ್ಥೀ – ‘‘ಅಯಂ ಪುತ್ತಂ ಲಭಿತ್ವಾ ಇಮಸ್ಸ ಗೇಹಸ್ಸ ಇಸ್ಸರಾ ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಇಸ್ಸಾಪಕತಾ ತಸ್ಸಾ ಗಬ್ಭಪಾತನೂಪಾಯಂ ಪರಿಯೇಸನ್ತೀ ಅಞ್ಞತರಂ ಪರಿಬ್ಬಾಜಿಕಂ ಅನ್ನಪಾನಾದೀಹಿ ಸಙ್ಗಣ್ಹಿತ್ವಾ ತಾಯ ತಸ್ಸಾ ಗಬ್ಭಪಾತನಂ ದಾಪೇಸಿ. ಸಾ ಗಬ್ಭೇ ಪತಿತೇ ಅತ್ತನೋ ಮಾತುಯಾ ಆರೋಚೇಸಿ, ಮಾತಾ ಅತ್ತನೋ ಞಾತಕೇ ಸಮೋಧಾನೇತ್ವಾ ತಮತ್ಥಂ ನಿವೇದೇಸಿ. ತೇ ವಞ್ಝಿತ್ಥಿಂ ಏತದವೋಚುಂ – ‘‘ತಯಾ ಇಮಿಸ್ಸಾ ಗಬ್ಭೋ ಪಾತಿತೋ’’ತಿ? ‘‘ನಾಹಂ ಪಾತೇಮೀ’’ತಿ. ‘‘ಸಚೇ ತಯಾ ಗಬ್ಭೋ ನ ಪಾತಿತೋ, ಸಪಥಂ ಕರೋಹೀ’’ತಿ ¶ . ‘‘ಸಚೇ ಮಯಾ ಗಬ್ಭೋ ಪಾತಿತೋ, ದುಗ್ಗತಿಪರಾಯಣಾ ಖುಪ್ಪಿಪಾಸಾಭಿಭೂತಾ ಸಾಯಂ ಪಾತಂ ಪಞ್ಚ ಪಞ್ಚ ಪುತ್ತೇ ವಿಜಾಯಿತ್ವಾ ಖಾದಿತ್ವಾ ತಿತ್ತಿಂ ನ ಗಚ್ಛೇಯ್ಯಂ, ನಿಚ್ಚಂ ದುಗ್ಗನ್ಧಾ ಮಕ್ಖಿಕಾಪರಿಕಿಣ್ಣಾ ಚ ಭವೇಯ್ಯ’’ನ್ತಿ ಮುಸಾ ವತ್ವಾ ಸಪಥಂ ಅಕಾಸಿ. ಸಾ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಕಾಲಂ ಕತ್ವಾ ತಸ್ಸೇವ ಗಾಮಸ್ಸ ಅವಿದೂರೇ ದುಬ್ಬಣ್ಣರೂಪಾ ಪೇತೀ ಹುತ್ವಾ ನಿಬ್ಬತ್ತಿ.

ತದಾ ಜನಪದೇ ವುತ್ಥವಸ್ಸಾ ಅಟ್ಠ ಥೇರಾ ಸತ್ಥು ದಸ್ಸನತ್ಥಂ ಸಾವತ್ಥಿಂ ಆಗಚ್ಛನ್ತಾ ತಸ್ಸ ಗಾಮಸ್ಸ ಅವಿದೂರೇ ಛಾಯೂದಕಸಮ್ಪನ್ನೇ ಅರಞ್ಞಟ್ಠಾನೇ ವಾಸಂ ಉಪಗಚ್ಛಿಂಸು. ಅಥ ಸಾ ಪೇತೀ ಥೇರಾನಂ ಅತ್ತಾನಂ ದಸ್ಸೇಸಿ. ತೇಸು ಸಙ್ಘತ್ಥೇರೋ ತಂ ಪೇತಿಂ –

೨೬.

‘‘ನಗ್ಗಾ ದುಬ್ಬಣ್ಣರೂಪಾಸಿ, ದುಗ್ಗನ್ಧಾ ಪೂತಿ ವಾಯಸಿ;

ಮಕ್ಖಿಕಾಹಿ ಪರಿಕಿಣ್ಣಾ, ಕಾ ನು ತ್ವಂ ಇಧ ತಿಟ್ಠಸೀ’’ತಿ. –

ಗಾಥಾಯ ಪಟಿಪುಚ್ಛಿ. ತತ್ಥ ನಗ್ಗಾತಿ ನಿಚ್ಚೋಳಾ. ದುಬ್ಬಣ್ಣರೂಪಾಸೀತಿ ಣವಿರೂಪಾ ಅತಿವಿಯ ಬೀಭಚ್ಛರೂಪೇನ ¶ ಸಮನ್ನಾಗತಾ ಅಸಿ. ದುಗ್ಗನ್ಧಾತಿ ಅನಿಟ್ಠಗನ್ಧಾ. ಪೂತಿ ವಾಯಸೀತಿ ಸರೀರತೋ ಕುಣಪಗನ್ಧಂ ವಾಯಸಿ. ಮಕ್ಖಿಕಾಹಿ ಪರಿಕಿಣ್ಣಾತಿ ನೀಲಮಕ್ಖಿಕಾಹಿ ಸಮನ್ತತೋ ಆಕಿಣ್ಣಾ. ಕಾ ನು ತ್ವಂ ಇಧ ತಿಟ್ಠಸೀತಿ ಕಾ ನಾಮ ಏವರೂಪಾ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಠಾನೇ ತಿಟ್ಠಸಿ, ಇತೋ ಚಿತೋ ಚ ವಿಚರಸೀತಿ ಅತ್ಥೋ.

ಅಥ ಸಾ ಪೇತೀ ಮಹಾಥೇರೇನ ಏವಂ ಪುಟ್ಠಾ ಅತ್ತಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೀ ಸತ್ತಾನಂ ಸಂವೇಗಂ ಜನೇನ್ತೀ –

೨೭.

‘‘ಅಹಂ ¶ ಭದನ್ತೇ ಪೇತೀಮ್ಹಿ, ದುಗ್ಗತಾ ಯಮಲೋಕಿಕಾ;

ಪಾಪಕಮ್ಮಂ ಕರಿತ್ವಾನ, ಪೇತಲೋಕಂ ಇತೋ ಗತಾ.

೨೮.

‘‘ಕಾಲೇನ ಪಞ್ಚ ಪುತ್ತಾನಿ, ಸಾಯಂ ಪಞ್ಚ ಪುನಾಪರೇ;

ವಿಜಾಯಿತ್ವಾನ ಖಾದಾಮಿ, ತೇಪಿ ನಾ ಹೋನ್ತಿ ಮೇ ಅಲಂ.

೨೯.

‘‘ಪರಿಡಯ್ಹತಿ ¶ ಧೂಮಾಯತಿ, ಖುದಾಯ ಹದಯಂ ಮಮ;

ಪಾನೀಯಂ ನ ಲಭೇ ಪಾತುಂ, ಪಸ್ಸ ಮಂ ಬ್ಯಸನಂ ಗತ’’ನ್ತಿ. –

ಇಮಾ ತಿಸ್ಸೋ ಗಾಥಾ ಅಭಾಸಿ.

೨೭. ತತ್ಥ ಭದನ್ತೇತಿ ಥೇರಂ ಗಾರವೇನ ಆಲಪತಿ. ದುಗ್ಗತಾತಿ ದುಗ್ಗತಿಂ ಗತಾ. ಯಮಲೋಕಿಕಾತಿ ‘‘ಯಮಲೋಕೋ’’ತಿ ಲದ್ಧನಾಮೇ ಪೇತಲೋಕೇ ತತ್ಥ ಪರಿಯಾಪನ್ನಭಾವೇನ ವಿದಿತಾ. ಇತೋ ಗತಾತಿ ಇತೋ ಮನುಸ್ಸಲೋಕತೋ ಪೇತಲೋಕಂ ಉಪಪಜ್ಜನವಸೇನ ಗತಾ, ಉಪಪನ್ನಾತಿ ಅತ್ಥೋ.

೨೮. ಕಾಲೇನಾತಿ ರತ್ತಿಯಾ ವಿಭಾತಕಾಲೇ. ಭುಮ್ಮತ್ಥೇ ಹಿ ಏತಂ ಕರಣವಚನಂ. ಪಞ್ಚ ಪುತ್ತಾನೀತಿ ಪಞ್ಚ ಪುತ್ತೇ. ಲಿಙ್ಗವಿಪಲ್ಲಾಸೇನ ಹೇತಂ ವುತ್ತಂ. ಸಾಯಂ ಪಞ್ಚ ಪುನಾಪರೇತಿ ಸಾಯನ್ಹಕಾಲೇ ಪುನ ಅಪರೇ ಪಞ್ಚ ಪುತ್ತೇ ಖಾದಾಮೀತಿ ಯೋಜನಾ. ವಿಜಾಯಿತ್ವಾನಾತಿ ದಿವಸೇ ದಿವಸೇ ದಸ ದಸ ಪುತ್ತೇ ವಿಜಾಯಿತ್ವಾ. ತೇಪಿ ನಾ ಹೋನ್ತಿ ಮೇ ಅಲನ್ತಿ ತೇಪಿ ದಸಪುತ್ತಾ ಏಕದಿವಸಂ ಮಯ್ಹಂ ಖುದಾಯ ಪಟಿಘಾತಾಯ ಅಹಂ ಪರಿಯತ್ತಾ ನ ಹೋನ್ತಿ. ಗಾಥಾಸುಖತ್ಥಞ್ಹೇತ್ಥ ನಾ-ಇತಿ ದೀಘಂ ಕತ್ವಾ ವುತ್ತಂ.

೨೯. ಪರಿಡಯ್ಹತಿ ಧೂಮಾಯತಿ ಖುದಾಯ ಹದಯಂ ಮಮಾತಿ ಖುದಾಯ ಜಿಘಚ್ಛಾಯ ಬಾಧಿಯಮಾನಾಯ ಮಮ ಹದಯಪದೇಸೋ ಉದರಗ್ಗಿನಾ ಪರಿಸಮನ್ತತೋ ಝಾಯತಿ ಧೂಮಾಯತಿ ಸನ್ತಪ್ಪತಿ. ಪಾನೀಯಂ ನ ಲಭೇ ಪಾತುನ್ತಿ ಪಿಪಾಸಾಭಿಭೂತಾ ¶ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ವಿಚರನ್ತೀ ಪಾನೀಯಮ್ಪಿ ಪಾತುಂ ನ ಲಭಾಮಿ. ಪಸ್ಸ ಮಂ ಬ್ಯಸನಂ ಗತನ್ತಿ ಪೇತೂಪಪತ್ತಿಯಾ ಸಾಧಾರಣಂ ಅಸಾಧಾರಣಞ್ಚ ಇಮಂ ಈದಿಸಂ ಬ್ಯಸನಂ ಉಪಗತಂ ಮಂ ಪಸ್ಸ, ಭನ್ತೇತಿ ಅತ್ತನಾ ಅನುಭವಿಯಮಾನಂ ದುಕ್ಖಂ ಥೇರಸ್ಸ ಪವೇದೇಸಿ.

ತಂ ¶ ಸುತ್ವಾ ಥೇರೋ ತಾಯ ಕತಕಮ್ಮಂ ಪುಚ್ಛನ್ತೋ –

೩೦.

‘‘ಕಿಂ ನು ಕಾಯೇನ ವಾಚಾಯ, ಮನಸಾ ದುಕ್ಕಟಂ ಕತಂ;

ಕಿಸ್ಸ ಕಮ್ಮವಿಪಾಕೇನ, ಪುತ್ತಮಂಸಾನಿ ಖಾದಸೀ’’ತಿ. –

ಗಾಥಮಾಹ. ತತ್ಥ ದುಕ್ಕಟನ್ತಿ ದುಚ್ಚರಿತಂ. ಕಿಸ್ಸ ಕಮ್ಮವಿಪಾಕೇನಾತಿ ಕೀದಿಸಸ್ಸ ಕಮ್ಮಸ್ಸ ವಿಪಾಕೇನ, ಕಿಂ ಪಾಣಾತಿಪಾತಸ್ಸ, ಉದಾಹು ಅದಿನ್ನಾದಾನಾದೀಸು ಅಞ್ಞತರಸ್ಸಾತಿ ಅತ್ಥೋ. ‘‘ಕೇನ ಕಮ್ಮವಿಪಾಕೇನಾ’’ತಿ ಕೇಚಿ ಪಠನ್ತಿ.

ಅಥ ¶ ಸಾ ಪೇತೀ ಅತ್ತನಾ ಕತಕಮ್ಮಂ ಥೇರಸ್ಸ ಕಥೇನ್ತೀ –

೩೧.

‘‘ಸಪತೀ ಮೇ ಗಬ್ಭಿನೀ ಆಸಿ, ತಸ್ಸಾ ಪಾಪಂ ಅಚೇತಯಿಂ;

ಸಾಹಂ ಪದುಟ್ಠಮನಸಾ, ಅಕರಿಂ ಗಬ್ಭಪಾತನಂ.

೩೨.

‘‘ತಸ್ಸ ದ್ವೇಮಾಸಿಕೋ ಗಬ್ಭೋ, ಲೋಹಿತಞ್ಞೇವ ಪಗ್ಘರಿ;

ತದಸ್ಸಾ ಮಾತಾ ಕುಪಿತಾ, ಮಯ್ಹಂ ಞಾತೀ ಸಮಾನಯಿ;

ಸಪಥಞ್ಚ ಮಂ ಅಕಾರೇಸಿ, ಪರಿಭಾಸಾಪಯೀ ಚ ಮಂ.

೩೩.

‘‘ಸಾಹಂ ಘೋರಞ್ಚ ಸಪಥಂ, ಮುಸಾವಾದಂ ಅಭಾಸಿಸಂ;

‘ಪುತ್ತಮಂಸಾನಿ ಖಾದಾಮಿ, ಸಚೇ ತಂ ಪಕತಂ ಮಯಾ’.

೩೪.

‘‘ತಸ್ಸ ಕಮ್ಮಸ್ಸ ವಿಪಾಕೇನ, ಮುಸಾವಾದಸ್ಸ ಚೂಭಯಂ;

ಪುತ್ತಮಂಸಾನಿ ಖಾದಾಮಿ, ಪುಬ್ಬಲೋಹಿತಮಕ್ಖಿತಾ’’ತಿ. – ಗಾಥಾಯೋ ಅಭಾಸಿ;

೩೧-೩೨. ತತ್ಥ ಸಪತೀತಿ ಸಮಾನಪತಿಕಾ ಇತ್ಥೀ ವುಚ್ಚತಿ. ತಸ್ಸಾ ಪಾಪಂ ಅಚೇತಯಿನ್ತಿ ತಸ್ಸ ಸಪತಿಯಾ ಪಾಪಂ ಲುದ್ದಕಂ ಕಮ್ಮಂ ಅಚೇತಯಿಂ. ಪದುಟ್ಠಮನಸಾತಿ ಪದುಟ್ಠಚಿತ್ತಾ, ಪದುಟ್ಠೇನ ವಾ ಮನಸಾ. ದ್ವೇಮಾಸಿಕೋತಿ ದ್ವೇಮಾಸಜಾತೋ ಪತಿಟ್ಠಿತೋ ಹುತ್ವಾ ದ್ವೇಮಾಸಿಕಾ. ಲೋಹಿತಞ್ಞೇವ ಪಗ್ಘರೀತಿ ವಿಪಜ್ಜಮಾನೋ ರುಹಿರಞ್ಞೇವ ಹುತ್ವಾ ವಿಸ್ಸನ್ದಿ. ತದಸ್ಸಾ ಮಾತಾ ಕುಪಿತಾ, ಮಯ್ಹಂ ಞಾತೀ ಸಮಾನಯೀತಿ ತದಾ ಅಸ್ಸಾ ಸಪತಿಯಾ ¶ ಮಾತಾ ಮಯ್ಹಂ ಕುಪಿತಾ ಅತ್ತನೋ ಞಾತಕೇ ಸಮೋಧಾನೇಸಿ. ‘‘ತತಸ್ಸಾ’’ತಿ ವಾ ಪಾಠೋ, ತತೋ ಅಸ್ಸಾತಿ ಪದವಿಭಾಗೋ.

೩೩-೩೪. ಸಪಥನ್ತಿ ¶ ಸಪನಂ. ಪರಿಭಾಸಾಪಯೀತಿ ಭಯೇನ ತಜ್ಜಾಪೇಸಿ. ಸಪಥಂ ಮುಸಾವಾದಂ ಅಭಾಸಿಸನ್ತಿ ‘‘ಸಚೇ ತಂ ಮಯಾ ಕತಂ, ಈದಿಸೀ ಭವೇಯ್ಯ’’ನ್ತಿ ಕತಮೇವ ಪಾಪಂ ಅಕತಂ ಕತ್ವಾ ದಸ್ಸೇನ್ತೀ ಮುಸಾವಾದಂ ಅಭೂತಂ ಸಪಥಂ ಅಭಾಸಿಂ. ಮುತ್ತಮಂಸಾನಿ ಖಾದಾಮಿ, ಸಚೇತಂ ಪಕತಂ ಮಯಾತಿ ¶ ಇದಂ ತದಾ ಸಪಥಸ್ಸ ಕತಾಕಾರದಸ್ಸನಂ. ಯದಿ ಏತಂ ಗಬ್ಭಪಾತನಪಾಪಂ ಮಯಾ ಕತಂ, ಆಯತಿಂ ಪುನಬ್ಭವಾಭಿನಿಬ್ಬತ್ತಿಯಂ ಮಯ್ಹಂ ಪುತ್ತಮಂಸಾನಿಯೇವ ಖಾದೇಯ್ಯನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ತಸ್ಸ ಕಮ್ಮಸ್ಸಾತಿ ತಸ್ಸ ಗಬ್ಭಪಾತನವಸೇನ ಪಕತಸ್ಸ ಪಾಣಾತಿಪಾತಕಮ್ಮಸ್ಸ. ಮುಸಾವಾದಸ್ಸ ಚಾತಿ ಮುಸಾವಾದಕಮ್ಮಸ್ಸ ಚ. ಉಭಯನ್ತಿ ಉಭಯಸ್ಸಪಿ ಕಮ್ಮಸ್ಸ ಉಭಯೇನ ವಿಪಾಕೇನ. ಕರಣತ್ಥೇ ಹಿ ಇದಂ ಪಚ್ಚತ್ತವಚನಂ. ಪುಬ್ಬಲೋಹಿತಮಕ್ಖಿತಾತಿ ಪಸವನವಸೇನ ಪರಿಭಿಜ್ಜನವಸೇನ ಚ ಪುಬ್ಬೇನ ಚ ಲೋಹಿತೇನ ಚ ಮಕ್ಖಿತಾ ಹುತ್ವಾ ಪುತ್ತಮಂಸಾನಿ ಖಾದಾಮೀತಿ ಯೋಜನಾ.

ಏವಂ ಸಾ ಪೇತೀ ಅತ್ತನೋ ಕಮ್ಮವಿಪಾಕಂ ಪವೇದೇತ್ವಾ ಪುನ ಥೇರೇ ಏವಮಾಹ – ‘‘ಅಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಇಮಸ್ಮಿಂಯೇವ ಗಾಮೇ ಅಸುಕಸ್ಸ ಕುಟುಮ್ಬಿಕಸ್ಸ ಭರಿಯಾ ಇಸ್ಸಾಪಕತಾ ಹುತ್ವಾ ಪಾಪಕಮ್ಮಂ ಕತ್ವಾ ಏವಂ ಪೇತಯೋನಿಯಂ ನಿಬ್ಬತ್ತಾ. ಸಾಧು, ಭನ್ತೇ, ತಸ್ಸ ಕುಟುಮ್ಬಿಕಸ್ಸ ಗೇಹಂ ಗಚ್ಛಥ, ಸೋ ತುಮ್ಹಾಕಂ ದಾನಂ ದಸ್ಸತಿ, ತಂ ದಕ್ಖಿಣಂ ಮಯ್ಹಂ ಉದ್ದಿಸಾಪೇಯ್ಯಾಥ, ಏವಂ ಮೇ ಇತೋ ಪೇತಲೋಕತೋ ಮುತ್ತಿ ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ. ಥೇರಾ ತಂ ಸುತ್ವಾ ತಂ ಅನುಕಮ್ಪಮಾನಾ ಉಲ್ಲುಮ್ಪನಸಭಾವಸಣ್ಠಿತಾ ತಸ್ಸ ಕುಟುಮ್ಬಿಕಸ್ಸ ಗೇಹಂ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಪವಿಸಿಂಸು. ಕುಟಮ್ಬಿಕೋ ಥೇರೇ ದಿಸ್ವಾ ಸಞ್ಜಾತಪ್ಪಸಾದೋ ಪಚ್ಚುಗ್ಗನ್ತ್ವಾ ಪತ್ತಾನಿ ಗಹೇತ್ವಾ ಥೇರೇ ಆಸನೇಸು ನಿಸೀದಾಪೇತ್ವಾ ಪಣೀತೇನ ಆಹಾರೇನ ಭೋಜೇತುಂ ಆರಭಿ. ಥೇರಾ ತಂ ಪವತ್ತಿಂ ಕುಟುಮ್ಬಿಕಸ್ಸ ಆರೋಚೇತ್ವಾ ತಂ ದಾನಂ ತಸ್ಸಾ ಪೇತಿಯಾ ಉದ್ದಿಸಾಪೇಸುಂ. ತಙ್ಖಣಞ್ಞೇವ ಚ ಸಾ ಪೇತೀ ತತೋ ದುಕ್ಖತೋ ಅಪೇತಾ ಉಳಾರಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ಪಟಿಲಭಿತ್ವಾ ರತ್ತಿಯಂ ಕುಟುಮ್ಬಿಕಸ್ಸ ಅತ್ತಾನಂ ದಸ್ಸೇಸಿ. ಅಥ ಥೇರಾ ಅನುಕ್ಕಮೇನ ಸಾವತ್ಥಿಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಭಗವತೋ ತಮತ್ಥಂ ಆರೋಚೇಸುಂ. ಭಗವಾ ಚ ತಮತ್ಥಂ ಅಟ್ಠುಪ್ಪತ್ತಿಂ ಕತ್ವಾ ಸಮ್ಪತ್ತಪರಿಸಾಯ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇಸಿ. ದೇಸನಾವಸಾನೇ ಮಹಾಜನೋ ಪಟಿಲದ್ಧಸಂವೇಗೋ ಇಸ್ಸಾಮಚ್ಛೇರತೋ ಪಟಿವಿರಮಿ. ಏವಂ ಸಾ ದೇಸನಾ ಮಹಾಜನಸ್ಸ ಸಾತ್ಥಿಕಾ ಅಹೋಸೀತಿ.

ಪಞ್ಚಪುತ್ತಖಾದಕಪೇತಿವತ್ಥುವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ.

೭. ಸತ್ತಪುತ್ತಖಾದಕಪೇತಿವತ್ಥುವಣ್ಣನಾ

ನಗ್ಗಾ ¶ ¶ ¶ ದುಬ್ಬಣ್ಣರೂಪಾಸೀತಿ ಇದಂ ಸತ್ಥರಿ ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ವಿಹರನ್ತೇ ಸತ್ತಪುತ್ತಖಾದಕಪೇತಿಂ ಆರಬ್ಭ ವುತ್ತಂ. ಸಾವತ್ಥಿಯಾ ಕಿರ ಅವಿದೂರೇ ಅಞ್ಞತರಸ್ಮಿಂ ಗಾಮಕೇ ಅಞ್ಞತರಸ್ಸ ಉಪಾಸಕಸ್ಸ ದ್ವೇ ಪುತ್ತಾ ಅಹೇಸುಂ – ಪಠಮವಯೇ ಠಿತಾ ರೂಪಸಮ್ಪನ್ನಾ ಸೀಲಾಚಾರೇನ ಸಮನ್ನಾಗತಾ. ತೇಸಂ ಮಾತಾ ‘‘ಪುತ್ತವತೀ ಅಹ’’ನ್ತಿ ಪುತ್ತಬಲೇನ ಭತ್ತಾರಂ ಅತಿಮಞ್ಞತಿ. ಸೋ ಭರಿಯಾಯ ಅವಮಾನಿತೋ ನಿಬ್ಬಿನ್ನಮಾನಸೋ ಅಞ್ಞಂ ಕಞ್ಞಂ ಆನೇಸಿ. ಸಾ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಗಬ್ಭಿನೀ ಅಹೋಸಿ. ಅಥಸ್ಸ ಜೇಟ್ಠಭರಿಯಾ ಇಸ್ಸಾಪಕತಾ ಅಞ್ಞತರಂ ವೇಜ್ಜಂ ಆಮಿಸೇನ ಉಪಲಾಪೇತ್ವಾ ತೇನ ತಸ್ಸಾ ತೇಮಾಸಿಕಂ ಗಬ್ಭಂ ಪಾತೇಸಿ. ಅಥ ಸಾ ಞಾತೀಹಿ ಚ ಭತ್ತಾರಾ ಚ ‘‘ತಯಾ ಇಮಿಸ್ಸಾ ಗಬ್ಭೋ ಪಾತಿತೋ’’ತಿ ಪುಟ್ಠಾ ‘‘ನಾಹಂ ಪಾತೇಮೀ’’ತಿ ಮುಸಾ ವತ್ವಾ ತೇಹಿ ಅಸದ್ದಹನ್ತೇಹಿ ‘‘ಸಪಥಂ ಕರೋಹೀ’’ತಿ ವುತ್ತಾ ‘‘ಸಾಯಂ ಪಾತಂ ಸತ್ತ ಸತ್ತ ಪುತ್ತೇ ವಿಜಾಯಿತ್ವಾ ಪುತ್ತಮಂಸಾನಿ ಖಾದಾಮಿ, ನಿಚ್ಚಂ ದುಗ್ಗನ್ಧಾ ಚ ಮಕ್ಖಿಕಾಪರಿಕಿಣ್ಣಾ ಚ ಭವೇಯ್ಯ’’ನ್ತಿ ಸಪಥಂ ಅಕಾಸಿ.

ಸಾ ಅಪರೇನ ಸಮಯೇನ ಕಾಲಂ ಕತ್ವಾ ತಸ್ಸ ಗಬ್ಭಪಾತನಸ್ಸ ಮುಸಾವಾದಸ್ಸ ಚ ಫಲೇನೇವ ಪೇತಯೋನಿಯಂ ನಿಬ್ಬತ್ತಿತ್ವಾ ಪುತ್ತನಯೇನ ಪುತ್ತಮಂಸಾನಿ ಖಾದನ್ತೀ ತಸ್ಸೇವ ಗಾಮಸ್ಸ ಅವಿದೂರೇ ವಿಚರತಿ. ತೇನ ಚ ಸಮಯೇನ ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಥೇರಾ ಗಾಮಕಾವಾಸೇ ವುತ್ಥವಸ್ಸಾ ಭಗವನ್ತಂ ದಸ್ಸನಾಯ ಸಾವತ್ಥಿಂ ಆಗಚ್ಛನ್ತಾ ತಸ್ಸ ಗಾಮಸ್ಸ ಅವಿದೂರೇ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಪದೇಸೇ ರತ್ತಿಯಂ ವಾಸಂ ಕಪ್ಪೇಸುಂ. ಅಥ ಸಾ ಪೇತೀ ತೇಸಂ ಥೇರಾನಂ ಅತ್ತಾನಂ ದಸ್ಸೇಸಿ. ತಂ ಮಹಾಥೇರೋ ಗಾಥಾಯ ಪುಚ್ಛಿ –

೩೫.

‘‘ನಗ್ಗಾ ದುಬ್ಬಣ್ಣರೂಪಾಸಿ, ದುಗ್ಗನ್ಧಾ ಪೂತಿ ವಾಯಸಿ;

ಮಕ್ಖಿಕಾಹಿ ಪರಿಕಿಣ್ಣಾ, ಕಾ ನು ತ್ವಂ ಇಧ ತಿಟ್ಠಸೀ’’ತಿ.

ಸಾ ಥೇರೇನ ಪುಟ್ಠಾ ತೀಹಿ ಗಾಥಾಹಿ ಪಟಿವಚನಂ ಅದಾಸಿ –

೩೬.

‘‘ಅಹಂ ಭದನ್ತೇ ಪೇತೀಮ್ಹಿ, ದುಗ್ಗತಾ ಯಮಲೋಕಿಕಾ;

ಪಾಪಕಮ್ಮಂ ಕರಿತ್ವಾನ, ಪೇತಲೋಕಂ ಇತೋ ಗತಾ.

೩೭.

‘‘ಕಾಲೇನ ಸತ್ತ ಪುತ್ತಾನಿ, ಸಾಯಂ ಸತ್ತ ಪುನಾಪರೇ;

ವಿಜಾಯಿತ್ವಾನ ಖಾದಾಮಿ, ತೇಪಿ ನಾ ಹೋನ್ತಿ ಮೇ ಅಲಂ.

೩೮.

‘‘ಪರಿಡಯ್ಹತಿ ¶ ¶ ¶ ಧೂಮಾಯತಿ, ಖುದಾಯ ಹದಯಂ ಮಮ;

ನಿಬ್ಬುತಿಂ ನಾಧಿಗಚ್ಛಾಮಿ, ಅಗ್ಗಿದಡ್ಢಾವ ಆತಪೇ’’ತಿ.

೩೮. ತತ್ಥ ನಿಬ್ಬುತಿನ್ತಿ ಖುಪ್ಪಿಪಾಸಾದುಕ್ಖಸ್ಸ ವೂಪಸಮಂ. ನಾಧಿಗಚ್ಛಾಮೀತಿ ನ ಲಭಾಮಿ. ಅಗ್ಗಿದಡ್ಢಾವ ಆತಪೇತಿ ಅತಿಉಣ್ಹಆತಪೇ ಅಗ್ಗಿನಾ ಡಯ್ಹಮಾನಾ ವಿಯ ನಿಬ್ಬುತಿಂ ನಾಧಿಗಚ್ಛಾಮೀತಿ ಯೋಜನಾ.

ತಂ ಸುತ್ವಾ ಮಹಾಥೇರೋ ತಾಯ ಕತಕಮ್ಮಂ ಪುಚ್ಛನ್ತೋ –

೩೯.

‘‘ಕಿಂ ನು ಕಾಯೇನ ವಾಚಾಯ, ಮನಸಾ ದುಕ್ಕಟಂ ಕತಂ;

ಕಿಸ್ಸಕಮ್ಮವಿಪಾಕೇನ, ಪುತ್ತಮಂಸಾನಿ ಖಾದಸೀ’’ತಿ. – ಗಾಥಮಾಹ;

ಅಥ ಸಾ ಪೇತೀ ಅತ್ತನೋ ಪೇತಲೋಕೂಪಪತ್ತಿಞ್ಚ ಪುತ್ತಮಂಸಖಾದನಕಾರಣಞ್ಚ ಕಥೇನ್ತೀ –

೪೦.

‘‘ಅಹೂ ಮಯ್ಹಂ ದುವೇ ಪುತ್ತಾ, ಉಭೋ ಸಮ್ಪತ್ತಯೋಬ್ಬನಾ;

ಸಾಹಂ ಪುತ್ತಬಲೂಪೇತಾ, ಸಾಮಿಕಂ ಅತಿಮಞ್ಞಿಸಂ.

೪೧.

‘‘ತತೋ ಮೇ ಸಾಮಿಕೋ ಕುದ್ಧೋ, ಸಪತಿಂ ಮಯ್ಹಮಾನಯಿ;

ಸಾ ಚ ಗಬ್ಭಂ ಅಲಭಿತ್ಥ, ತಸ್ಸಾ ಪಾಪಂ ಅಚೇತಯಿಂ.

೪೨.

‘‘ಸಾಹಂ ಪದುಟ್ಠಮನಸಾ, ಅಕರಿಂ ಗಬ್ಭಪಾತನಂ;

ತಸ್ಸ ತೇಮಾಸಿಕೋ ಗಬ್ಭೋ, ಪೂತಿಲೋಹಿತಕೋ ಪತಿ.

೪೩.

‘‘ತದಸ್ಸಾ ಮಾತಾ ಕುಪಿತಾ, ಮಯ್ಹಂ ಞಾತೀ ಸಮಾನಯಿ;

ಸಪಥಞ್ಚ ಮಂ ಕಾರೇಸಿ, ಪರಿಭಾಸಾಪಯೀ ಚ ಮಂ.

೪೪.

‘‘ಸಾಹಂ ಘೋರಞ್ಚ ಸಪಥಂ, ಮುಸಾವಾದಂ ಅಭಾಸಿಸಂ;

‘ಪುತ್ತಮಂಸಾನಿ ಖಾದಾಮಿ, ಸಚೇ ತಂ ಪಕತಂ ಮಯಾ’.

೪೫.

‘‘ತಸ್ಸ ¶ ಕಮ್ಮಸ್ಸ ವಿಪಾಕೇನ, ಮುಸಾವಾದಸ್ಸ ಚೂಭಯಂ;

ಪುತ್ತಮಂಸಾನಿ ಖಾದಾಮಿ, ಪುಬ್ಬಲೋಹಿತಮಕ್ಖಿತಾ’’ತಿ. – ಇಮಾ ಗಾಥಾ ಅಭಾಸಿ;

೪೦-೪೫. ತತ್ಥ ¶ ಪುತ್ತಬಲೂಪೇತಾತಿ ಪುತ್ತಬಲೇನ ಉಪೇತಾ, ಪುತ್ತಾನಂ ವಸೇನ ಲದ್ಧಬಲಾ. ಅತಿಮಞ್ಞಿಸನ್ತಿ ಅತಿಕ್ಕಮಿತ್ವಾ ಮಞ್ಞಿಂ ಅವಮಞ್ಞಿಂ. ಪೂತಿಲೋಹಿತಕೋ ಪತೀತಿ ಕುಣಪಲೋಹಿತಂ ಹುತ್ವಾ ಗಬ್ಭೋ ಪರಿಪತಿ. ಸೇಸಂ ಸಬ್ಬಂ ಅನನ್ತರಸದಿಸಮೇವ. ತತ್ಥ ಅಟ್ಠ ಥೇರಾ, ಇಧ ಸಮ್ಬಹುಲಾ. ತತ್ಥ ಪಞ್ಚ ಪುತ್ತಾ, ಇಧ ಸತ್ತಾತಿ ಅಯಮೇವ ವಿಸೇಸೋತಿ.

ಸತ್ತಪುತ್ತಖಾದಕಪೇತಿವತ್ಥುವಣ್ಣಾನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ.

೮. ಗೋಣಪೇತವತ್ಥುವಣ್ಣನಾ

ಕಿಂ ¶ ನು ಉಮ್ಮತ್ತರೂಪೋ ವಾತಿ ಇದಂ ಸತ್ಥಾ ಜೇತವನೇ ವಿಹರನ್ತೋ ಅಞ್ಞತರಂ ಮತಪಿತಿಕಂ ಕುಟುಮ್ಬಿಕಂ ಆರಬ್ಭ ಕಥೇಸಿ. ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ಕಿರ ಅಞ್ಞತರಸ್ಸ ಕುಟುಮ್ಬಿಕಸ್ಸ ಪಿತಾ ಕಾಲಮಕಾಸಿ. ಸೋ ಪಿತು ಮರಣೇನ ಸೋಕಸನ್ತತ್ತಹದಯೋ ರೋದಮಾನೋ ಉಮ್ಮತ್ತಕೋ ಪಿಯ ವಿಚರನ್ತೋ ಯಂ ಯಂ ಪಸ್ಸತಿ, ತಂ ತಂ ಪುಚ್ಛತಿ – ‘‘ಅಪಿ ಮೇ ಪಿತರಂ ಪಸ್ಸಿತ್ಥಾ’’ತಿ? ನ ಕೋಚಿ ತಸ್ಸ ಸೋಕಂ ವಿನೋದೇತುಂ ಅಸಕ್ಖಿ. ತಸ್ಸ ಪನ ಹದಯೇ ಘಟೇ ಪದೀಪೋ ವಿಯ ಸೋತಾಪತ್ತಿಫಲಸ್ಸ ಉಪನಿಸ್ಸಯೋ ಪಜ್ಜಲತಿ.

ಸತ್ಥಾ ಪಚ್ಚೂಸಸಮಯೇ ಲೋಕಂ ಓಲೋಕೇನ್ತೋ ತಸ್ಸ ಸೋತಾಪತ್ತಿಫಲಸ್ಸ ಉಪನಿಸ್ಸಯಂ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಇಮಸ್ಸ ಅತೀತಕಾರಣಂ ಆಹರಿತ್ವಾ ಸೋಕಂ ವೂಪಸಮೇತ್ವಾ ಸೋತಾಪತ್ತಿಫಲಂ ದಾತುಂ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ಪುನದಿವಸೇ ಪಚ್ಛಾಭತ್ತಂ ಪಿಣ್ಡಪಾತಪಟಿಕ್ಕನ್ತೋ ಪಚ್ಛಾಸಮಣಂ ಅನಾದಾಯ ತಸ್ಸ ಘರದ್ವಾರಂ ಅಗಮಾಸಿ. ಸೋ ‘‘ಸತ್ಥಾ ಆಗತೋ’’ತಿ ಸುತ್ವಾ ಪಚ್ಚುಗ್ಗನ್ತ್ವಾ ಸತ್ಥಾರಂ ಗೇಹಂ ಪವೇಸೇತ್ವಾ ಸತ್ಥರಿ ಪಞ್ಞತ್ತೇ ಆಸನೇ ನಿಸಿನ್ನೇ ಸಯಂ ಭಗವನ್ತಂ ವನ್ದಿತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸಿನ್ನೋ ‘‘ಕಿಂ, ಭನ್ತೇ, ಮಯ್ಹಂ ಪಿತು ಗತಟ್ಠಾನಂ ಜಾನಾಥಾ’’ತಿ ಆಹ. ಅಥ ನಂ ಸತ್ಥಾ, ‘‘ಉಪಾಸಕ, ಕಿಂ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಅತ್ತಭಾವೇ ಪಿತರಂ ಪುಚ್ಛಸಿ, ಉದಾಹು ಅತೀತೇ’’ತಿ ಆಹ. ಸೋ ತಂ ವಚನಂ ಸುತ್ವಾ ‘‘ಬಹೂ ಕಿರ ಮಯ್ಹಂ ಪಿತರೋ’’ತಿ ತನುಭೂತಸೋಕೋ ಥೋಕಂ ಮಜ್ಝತ್ತತಂ ಪಟಿಲಭಿ. ಅಥಸ್ಸ ಸತ್ಥಾ ಸೋಕವಿನೋದನಂ ಧಮ್ಮಕಥಂ ಕತ್ವಾ ಅಪಗತಸೋಕಂ ಕಲ್ಲಚಿತ್ತಂ ವಿದಿತ್ವಾ ಸಾಮುಕ್ಕಂಸಿಕಾಯ ಧಮ್ಮದೇಸನಾಯ ಸೋತಾಪತ್ತಿಫಲೇ ಪತಿಟ್ಠಾಪೇತ್ವಾ ವಿಹಾರಂ ಅಗಮಾಸಿ.

ಅಥ ¶ ಭಿಕ್ಖೂ ಧಮ್ಮಸಭಾಯಂ ಕಥಂ ಸಮುಟ್ಠಾಪೇಸುಂ – ‘‘ಪಸ್ಸಥ, ಆವುಸೋ, ಬುದ್ಧಾನುಭಾವಂ, ತಥಾ ಸೋಕಪರಿದೇವಸಮಾಪನ್ನೋ ಉಪಾಸಕೋ ಖಣೇನೇವ ಭಗವತಾ ಸೋತಾಪತ್ತಿಫಲೇ ವಿನೀತೋ’’ತಿ. ಸತ್ಥಾ ¶ ತತ್ಥ ಗನ್ತ್ವಾ ಪಞ್ಞತ್ತವರಬುದ್ಧಾಸನೇ ನಿಸಿನ್ನೋ ‘‘ಕಾಯ ನುತ್ಥ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಏತರಹಿ ಕಥಾಯ ಸನ್ನಿಸಿನ್ನಾ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿ. ಭಿಕ್ಖೂ ತಮತ್ಥಂ ಭಗವತೋ ಆರೋಚೇಸುಂ. ಸತ್ಥಾ ‘‘ನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಇದಾನೇವ ಮಯಾ ಇಮಸ್ಸ ಸೋಕೋ ಅಪನೀತೋ, ಪುಬ್ಬೇಪಿ ಅಪನೀತೋಯೇವಾ’’ತಿ ವತ್ವಾ ತೇಹಿ ಯಾಚಿತೋ ಅತೀತಂ ಆಹರಿ.

ಅತೀತೇ ಬಾರಾಣಸಿಯಂ ಅಞ್ಞತರಸ್ಸ ಗಹಪತಿಕಸ್ಸ ಪಿತಾ ಕಾಲಮಕಾಸಿ. ಸೋ ಪಿತು ಮರಣೇನ ಸೋಕಪರಿದೇವಸಮಾಪನ್ನೋ ¶ ಅಸ್ಸುಮುಖೋ ರತ್ತಕ್ಖೋ ಕನ್ದನ್ತೋ ಚಿತಕಂ ಪದಕ್ಖಿಣಂ ಕರೋತಿ. ತಸ್ಸ ಪುತ್ತೋ ಸುಜಾತೋ ನಾಮ ಕುಮಾರೋ ಪಣ್ಡಿತೋ ಬ್ಯತ್ತೋ ಬುದ್ಧಿಸಮ್ಪನ್ನೋ ಪಿತುಸೋಕವಿನಯನೂಪಾಯಂ ಚಿನ್ತೇನ್ತೋ ಏಕದಿವಸಂ ಬಹಿನಗರೇ ಏಕಂ ಮತಗೋಣಂ ದಿಸ್ವಾ ತಿಣಞ್ಚ ಪಾನೀಯಞ್ಚ ಆಹರಿತ್ವಾ ತಸ್ಸ ಪುರತೋ ಠಪೇತ್ವಾ ‘‘ಖಾದ, ಖಾದ, ಪಿವ, ಪಿವಾ’’ತಿ ವದನ್ತೋ ಅಟ್ಠಾಸಿ. ಆಗತಾಗತಾ ತಂ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಸಮ್ಮ ಸುಜಾತ, ಕಿಂ ಉಮ್ಮತ್ತಕೋಸಿ, ಯೋ ತ್ವಂ ಮತಸ್ಸ ಗೋಣಸ್ಸ ತಿಣೋದಕಂ ಉಪನೇಸೀ’’ತಿ ವದನ್ತಿ? ಸೋ ನ ಕಿಞ್ಚಿ ಪಟಿವದತಿ. ಮನುಸ್ಸಾ ತಸ್ಸ ಪಿತು ಸನ್ತಿಕಂ ಗನ್ತ್ವಾ ‘‘ಪುತ್ತೋ ತೇ ಉಮ್ಮತ್ತಕೋ ಜಾತೋ, ಮತಗೋಣಸ್ಸ ತಿಣೋದಕಂ ದೇತೀ’’ತಿ ಆಹಂಸು. ತಂ ಸುತ್ವಾ ಚ ಕುಟುಮ್ಬಿಕಸ್ಸ ಪಿತರಂ ಆರಬ್ಭ ಠಿತೋ ಸೋಕೋ ಅಪಗತೋ. ಸೋ ‘‘ಮಯ್ಹಂ ಕಿರ ಪುತ್ತೋ ಉಮ್ಮತ್ತಕೋ ಜಾತೋ’’ತಿ ಸಂವೇಗಪ್ಪತ್ತೋ ವೇಗೇನ ಗನ್ತ್ವಾ ‘‘ನನು ತ್ವಂ, ತಾತ ಸುಜಾತ, ಪಣ್ಡಿತೋ ಬ್ಯತ್ತೋ ಬುದ್ಧಿಸಮ್ಪನ್ನೋ, ಕಸ್ಮಾ ಮತಗೋಣಸ್ಸ ತಿಣೋದಕಂ ದೇಸೀ’’ತಿ ಚೋದೇನ್ತೋ –

೪೬.

‘‘ಕಿಂ ನು ಉಮ್ಮತ್ತರೂಪೋವ, ಲಾಯಿತ್ವಾ ಹರಿತಂ ತಿಣಂ;

ಖಾದ ಖಾದಾತಿ ಲಪಸಿ, ಗತಸತ್ತಂ ಜರಗ್ಗವಂ.

೪೭.

‘‘ನ ಹಿ ಅನ್ನೇನ ಪಾನೇನ, ಮತೋ ಗೋಣೋ ಸಮುಟ್ಠಹೇ;

ತ್ವಂಸಿ ಬಾಲೋ ಚ ದುಮ್ಮೇಧೋ, ಯಥಾ ತಞ್ಞೋವ ದುಮ್ಮತೀ’’ತಿ. –

ಗಾಥಾದ್ವಯಮಾಹ. ತತ್ಥ ಕಿಂ ನೂತಿ ಪುಚ್ಛಾವಚನಂ. ಉಮ್ಮತ್ತರೂಪೋವಾತಿ ಉಮ್ಮತ್ತಕಸಭಾವೋ ವಿಯ ಚಿತ್ತಕ್ಖೇಪಂ ಪತ್ತೋ ವಿಯ. ಲಾಯಿತ್ವಾತಿ ¶ ಲವಿತ್ವಾ. ಹರಿತಂ ತಿಣನ್ತಿ ಅಲ್ಲತಿಣಂ. ಲಪಸಿ ವಿಲಪಸಿ. ಗತಸತ್ತನ್ತಿ ವಿಗತಜೀವಿತಂ. ಜರಗ್ಗವನ್ತಿ ಬಲಿಬದ್ದಂ ¶ ಜಿಣ್ಣಗೋಣಂ. ಅನ್ನೇನ ಪಾನೇನಾತಿ ತಯಾ ದಿನ್ನೇನ ಹರಿತತಿಣೇನ ವಾ ಪಾನೀಯೇನ ವಾ. ಮತೋ ಗೋಣೋ ಸಮುಟ್ಠಹೇತಿ ಕಾಲಕತೋ ಗೋಣೋ ಲದ್ಧಜೀವಿತೋ ಹುತ್ವಾ ನ ಹಿ ಸಮುಟ್ಠಹೇಯ್ಯ. ತ್ವಂಸಿ ಬಾಲೋ ಚ ದುಮ್ಮೇಧೋತಿ ತ್ವಂ ಬಾಲ್ಯಯೋಗತೋ ಬಾಲೋ, ಮೇಧಾಸಙ್ಖಾತಾಯ ಪಞ್ಞಾಯ ಅಭಾವತೋ ದುಮ್ಮೇಧೋ ಅಸಿ. ಯಥಾ ತಞ್ಞೋವ ದುಮ್ಮತೀತಿ ಯಥಾ ತಂ ಅಞ್ಞೋಪಿ ನಿಪ್ಪಞ್ಞೋ ವಿಪ್ಪಲಪೇಯ್ಯ, ಏವಂ ತ್ವಂ ನಿರತ್ಥಕಂ ವಿಪ್ಪಲಪಸೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ಯಥಾ ತನ್ತಿ ನಿಪಾತಮತ್ತಂ.

ತಂ ¶ ಸುತ್ವಾ ಸುಜಾತೋ ಪಿತರಂ ಸಞ್ಞಾಪೇತುಂ ಅತ್ತನೋ ಅಧಿಪ್ಪಾಯಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ –

೪೮.

‘‘ಇಮೇ ಪಾದಾ ಇದಂ ಸೀಸಂ, ಅಯಂ ಕಾಯೋ ಸವಾಲಧಿ;

ನೇತ್ತಾ ತಥೇವ ತಿಟ್ಠನ್ತಿ, ಅಯಂ ಗೋಣೋ ಸಮುಟ್ಠಹೇ.

೪೯.

‘‘ನಾಯ್ಯಕಸ್ಸ ಹತ್ಥಪಾದಾ, ಕಾಯೋ ಸೀಸಞ್ಚ ದಿಸ್ಸತಿ;

ರುದಂ ಮತ್ತಿಕಥೂಪಸ್ಮಿಂ, ನನು ತ್ವಞ್ಞೇವ ದುಮ್ಮತೀ’’ತಿ. –

ಗಾಥಾದ್ವಯಂ ಅಭಾಸಿ. ತಸ್ಸತ್ಥೋ – ಇಮಸ್ಸ ಗೋಣಸ್ಸ ಇಮೇ ಚತ್ತಾರೋ ಪಾದಾ, ಇದಂ ಸೀಸಂ, ಸಹ ವಾಲಧಿನಾ ವತ್ತತೀತಿ ಸವಾಲಧಿ ಅಯಂ ಕಾಯೋ. ಇಮಾನಿ ಚ ನೇತ್ತಾ ನಯನಾನಿ ಯಥಾ ಮರಣತೋ ಪುಬ್ಬೇ, ತಥೇವ ಅಭಿನ್ನಸಣ್ಠಾನಾನಿ ತಿಟ್ಠನ್ತಿ. ಅಯಂ ಗೋಣೋ ಸಮುಟ್ಠಹೇತಿ ಇಮಸ್ಮಾ ಕಾರಣಾ ಅಯಂ ಗೋಣೋ ಸಮುಟ್ಠಹೇಯ್ಯ ಸಮುತ್ತಿಟ್ಠೇಯ್ಯಾತಿ ಮಮ ಚಿತ್ತಂ ಭವೇಯ್ಯ. ‘‘ಮಞ್ಞೇ ಗೋಣೋ ಸಮುಟ್ಠಹೇ’’ತಿ ಕೇಚಿ ಪಠನ್ತಿ, ತೇನ ಕಾರಣೇನ ಅಯಂ ಗೋಣೋ ಸಹಸಾಪಿ ಕಾಯಂ ಸಮುಟ್ಠಹೇಯ್ಯಾತಿ ಅಹಂ ಮಞ್ಞೇಯ್ಯಂ, ಏವಂ ಮೇ ಮಞ್ಞನಾ ಸಮ್ಭವೇಯ್ಯಾತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ. ಅಯ್ಯಕಸ್ಸ ¶ ಪನ ಮಯ್ಹಂ ಪಿತಾಮಹಸ್ಸ ನ ಹತ್ಥಪಾದಾ ಕಾಯೋ ಸೀಸಂ ದಿಸ್ಸತಿ, ಕೇವಲಂ ಪನ ತಸ್ಸ ಅಟ್ಠಿಕಾನಿ ಪಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಕತೇ ಮತ್ತಿಕಾಮಯೇ ಥೂಪೇ ರುದನ್ತೋ ಸತಗುಣೇನ ಸಹಸ್ಸಗುಣೇನ, ತಾತ, ತ್ವಞ್ಞೇವ ದುಮ್ಮತಿ ನಿಪ್ಪಞ್ಞೋ, ಭಿಜ್ಜನಧಮ್ಮಾ ಸಙ್ಖಾರಾ ಭಿಜ್ಜನ್ತಿ, ತತ್ಥ ವಿಜಾನತಂ ಕಾ ಪರಿದೇವನಾತಿ ಪಿತು ಧಮ್ಮಂ ಕಥೇಸಿ.

ತಂ ¶ ಸುತ್ವಾ ಬೋಧಿಸತ್ತಸ್ಸ ಪಿತಾ ‘‘ಮಮ ಮುತ್ತೋ ಪಣ್ಡಿತೋ ಮಂ ಸಞ್ಞಾಪೇತುಂ ಇಮಂ ಕಮ್ಮಂ ಅಕಾಸೀ’’ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ‘‘ತಾತ ಸುಜಾತ, ‘ಸಬ್ಬೇಪಿ ಸತ್ತಾ ಮರಣಧಮ್ಮಾ’ತಿ ಅಞ್ಞಾತಮೇತಂ, ಇತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ನ ಸೋಚಿಸ್ಸಾಮಿ, ಸೋಕಹರಣಸಮತ್ಥೇನ ನಾಮ ಮೇಧಾವಿನಾ ತಾದಿಸೇನೇವ ಭವಿತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ ಪುತ್ತಂ ಪಸಂಸನ್ತೋ –

೫೦.

‘‘ಆದಿತ್ತಂ ವತ ಮಂ ಸನ್ತಂ, ಘತಸಿತ್ತಂವ ಪಾವಕಂ;

ವಾರಿನಾ ವಿಯ ಓಸಿಞ್ಚಂ, ಸಬ್ಬಂ ನಿಬ್ಬಾಪಯೇ ದರಂ.

೫೧.

‘‘ಅಬ್ಬಹೀ ವತ ಮೇ ಸಲ್ಲಂ, ಸೋಕಂ ಹದಯನಿಸ್ಸಿತಂ;

ಯೋ ಮೇ ಸೋಕಪರೇತಸ್ಸ, ಪಿತುಸೋಕಂ ಅಪಾನುದಿ.

೫೨.

‘‘ಸ್ವಾಹಂ ¶ ಅಬ್ಬೂಳ್ಹಸಲ್ಲೋಸ್ಮಿ, ಸೀತಿಭೂತೋಸ್ಮಿ ನಿಬ್ಬುತೋ;

ನ ಸೋಚಾಮಿ ನ ರೋದಾಮಿ, ತವ ಸುತ್ವಾನ ಮಾಣವ.

೫೩.

‘‘ಏವಂ ಕರೋನ್ತಿ ಸಪ್ಪಞ್ಞಾ, ಯೇ ಹೋನ್ತಿ ಅನುಕಮ್ಪಕಾ;

ವಿನಿವತ್ತಯನ್ತಿ ಸೋಕಮ್ಹಾ, ಸುಜಾತೋ ಪಿತರಂ ಯಥಾ’’ತಿ. –

ಚತಸ್ಸೋ ಗಾಥಾ ಅಭಾಸಿ. ತತ್ಥ ಆದಿತ್ತನ್ತಿ ಸೋಕಗ್ಗಿನಾ ಆದಿತ್ತಂ ಜಲಿತಂ. ಸನ್ತನ್ತಿ ಸಮಾನಂ. ಪಾವಕನ್ತಿ ಅಗ್ಗಿ. ವಾರಿನಾ ವಿಯ ಓಸಿಞ್ಚನ್ತಿ ಉದಕೇನ ಅವಸಿಞ್ಚನ್ತೋ ವಿಯ. ಸಬ್ಬಂ ನಿಬ್ಬಾಪಯೇ ದರನ್ತಿ ಸಬ್ಬಂ ಮೇ ಚಿತ್ತದರಥಂ ನಿಬ್ಬಾಪೇಸಿ. ಅಬ್ಬಹೀ ವತಾತಿ ನೀಹರಿ ವತ. ಸಲ್ಲನ್ತಿ ಸೋಕಸಲ್ಲಂ. ಹದಯನಿಸ್ಸಿತನ್ತಿ ಚಿತ್ತಸನ್ನಿಸ್ಸಿತಸಲ್ಲಭೂತಂ. ಸೋಕಪರೇತಸ್ಸಾತಿ ಸೋಕೇನ ಅಭಿಭೂತಸ್ಸ. ಪಿತುಸೋಕನ್ತಿ ಪಿತರಂ ಆರಬ್ಭ ಉಪ್ಪನ್ನಂ ಸೋಕಂ. ಅಪಾನುದೀತಿ ಅಪನೇಸಿ. ತವ ಸುತ್ವಾನ ಮಾಣವಾತಿ, ಕುಮಾರ, ತವ ವಚನಂ ಸುತ್ವಾ ಇದಾನಿ ಪನ ನ ಸೋಚಾಮಿ ನ ರೋದಾಮಿ. ಸುಜಾತೋ ಪಿತರಂ ಯಥಾತಿ ಯಥಾ ಅಯಂ ಸುಜಾತೋ ಅತ್ತನೋ ಪಿತರಂ ಸೋಕತೋ ವಿನಿವತ್ತೇಸಿ, ಏವಂ ಅಞ್ಞೇಪಿ ಯೇ ಅನುಕಮ್ಪಕಾ ಅನುಗ್ಗಣ್ಹಸೀಲಾ ¶ ಹೋನ್ತಿ, ತೇ ಸಪ್ಪಞ್ಞಾ ಏವಂ ಕರೋನ್ತಿ ಪಿತೂನಂ ಅಞ್ಞೇಸಞ್ಚ ಉಪಕಾರಂ ಕರೋನ್ತೀತಿ ಅತ್ಥೋ.

ಮಾಣವಸ್ಸ ವಚನಂ ಸುತ್ವಾ ಪಿತಾ ಅಪಗತಸೋಕೋ ಹುತ್ವಾ ಸೀಸಂ ನಹಾಯಿತ್ವಾ ಭುಞ್ಜಿತ್ವಾ ಕಮ್ಮನ್ತೇ ಪವತ್ತೇತ್ವಾ ಕಾಲಂ ಕತ್ವಾ ಸಗ್ಗಪರಾಯಣೋ ಅಹೋಸಿ. ಸತ್ಥಾ ಇಮಂ ಧಮ್ಮದೇಸನಂ ಆಹರಿತ್ವಾ ತೇಸಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಸಚ್ಚಾನಿ ಪಕಾಸೇಸಿ, ಸಚ್ಚಪರಿಯೋಸಾನೇ ಬಹೂ ಸೋತಾಪತ್ತಿಫಲಾದೀಸು ಪತಿಟ್ಠಹಿಂಸು. ತದಾ ಸುಜಾತೋ ಲೋಕನಾಥೋ ಅಹೋಸೀತಿ.

ಗೋಣಪೇತವತ್ಥುವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ.

೯. ಮಹಾಪೇಸಕಾರಪೇತಿವತ್ಥುವಣ್ಣನಾ

ಗೂಥಞ್ಚ ¶ ಮುತ್ತಂ ರುಹಿರಞ್ಚ ಪುಬ್ಬನ್ತಿ ಇದಂ ಸತ್ಥರಿ ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ವಿಹರನ್ತೇ ಅಞ್ಞತರಂ ಪೇಸಕಾರಪೇತಿಂ ಆರಬ್ಭ ವುತ್ತಂ. ದ್ವಾದಸಮತ್ತಾ ಕಿರ ಭಿಕ್ಖೂ ಸತ್ಥು ಸನ್ತಿಕೇ ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಂ ಗಹೇತ್ವಾ ವಸನಯೋಗ್ಗಟ್ಠಾನಂ ವೀಮಂಸನ್ತಾ ಉಪಕಟ್ಠಾಯ ವಸ್ಸೂಪನಾಯಿಕಾಯ ಅಞ್ಞತರಂ ಛಾಯೂದಕಸಮ್ಪನ್ನಂ ರಮಣೀಯಂ ಅರಞ್ಞಾಯತನಂ ತಸ್ಸ ಚ ನಾತಿದೂರೇ ನಾಚ್ಚಾಸನ್ನೇ ಗೋಚರಗಾಮಂ ದಿಸ್ವಾ ತತ್ಥ ಏಕರತ್ತಿಂ ವಸಿತ್ವಾ ದುತಿಯದಿವಸೇ ಗಾಮಂ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಪವಿಸಿಂಸು. ತತ್ಥ ಏಕಾದಸ ಪೇಸಕಾರಾ ಪಟಿವಸನ್ತಿ, ತೇ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ದಿಸ್ವಾ ಸಞ್ಜಾತಸೋಮನಸ್ಸಾ ¶ ಹುತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಅತ್ತನೋ ಗೇಹಂ ನೇತ್ವಾ ಪಣೀತೇನ ಆಹಾರೇನ ಪರಿವಿಸಿತ್ವಾ ಆಹಂಸು ‘‘ಕುಹಿಂ, ಭನ್ತೇ, ಗಚ್ಛಥಾ’’ತಿ? ‘‘ಯತ್ಥ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಫಾಸುಕಂ, ತತ್ಥ ಗಮಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ. ‘‘ಯದಿ ಏವಂ, ಭನ್ತೇ, ಇಧೇವ ವಸಿತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ ವಸ್ಸೂಪಗಮನಂ ಯಾಚಿಂಸು. ಭಿಕ್ಖೂ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿಂಸು. ಉಪಾಸಕಾ ತೇಸಂ ತತ್ಥ ಅರಞ್ಞಕುಟಿಕಾಯೋ ಕಾರೇತ್ವಾ ಅದಂಸು. ಭಿಕ್ಖೂ ತತ್ಥ ವಸ್ಸಂ ಉಪಗಚ್ಛಿಂಸು.

ತತ್ಥ ಜೇಟ್ಠಕಪೇಸಕಾರೋ ದ್ವೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಚತೂಹಿ ಪಚ್ಚಯೇಹಿ ಸಕ್ಕಚ್ಚಂ ಉಪಟ್ಠಹಿ, ಇತರೇ ಏಕೇಕಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಉಪಟ್ಠಹಿಂಸು. ಜೇಟ್ಠಕಪೇಸಕಾರಸ್ಸ ಭರಿಯಾ ಅಸ್ಸದ್ಧಾ ಅಪ್ಪಸನ್ನಾ ಮಿಚ್ಛಾದಿಟ್ಠಿಕಾ ಮಚ್ಛರಿನೀ ಭಿಕ್ಖೂ ನ ಸಕ್ಕಚ್ಚಂ ಉಪಟ್ಠಾತಿ. ಸೋ ತಂ ದಿಸ್ವಾ ತಸ್ಸಾಯೇವ ಕನಿಟ್ಠಭಗಿನಿಂ ಆನೇತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಗೇಹೇ ಇಸ್ಸರಿಯಂ ನಿಯ್ಯಾದೇಸಿ. ಸಾ ಸದ್ಧಾ ¶ ಪಸನ್ನಾ ಹುತ್ವಾ ಸಕ್ಕಚ್ಚಂ ಭಿಕ್ಖೂ ಪಟಿಜಗ್ಗಿ. ತೇ ಸಬ್ಬೇ ಪೇಸಕಾರೋ ವಸ್ಸಂ ವುತ್ಥಾನಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಏಕೇಕಸ್ಸ ಏಕೇಕಂ ಸಾಟಕಮದಂಸು. ತತ್ಥ ಮಚ್ಛರಿನೀ ಜೇಟ್ಠಪೇಸಕಾರಸ್ಸ ಭರಿಯಾ ಪದುಟ್ಠಚಿತ್ತಾ ಅತ್ತನೋ ಸಾಮಿಕಂ ಪರಿಭಾಸಿ – ‘‘ಯಂ ತಯಾ ಸಮಣಾನಂ ಸಕ್ಯಪುತ್ತಿಯಾನಂ ದಾನಂ ದಿನ್ನಂ ಅನ್ನಪಾನಂ, ತಂ ತೇ ಪರಲೋಕೇ ಗೂಥಮುತ್ತಂ ಪುಬ್ಬಲೋಹಿತಞ್ಚ ಹುತ್ವಾ ನಿಬ್ಬತ್ತತು, ಸಾಟಕಾ ಚ ಜಲಿತಾ ಅಯೋಮಯಪಟ್ಟಾ ಹೋನ್ತೂ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಜೇಟ್ಠಪೇಸಕಾರೋ ಅಪರೇನ ಸಮಯೇನ ಕಾಲಂ ಕತ್ವಾ ವಿಞ್ಝಾಟವಿಯಂ ಆನುಭಾವಸಮ್ಪನ್ನಾ ರುಕ್ಖದೇವತಾ ಹುತ್ವಾ ನಿಬ್ಬತ್ತಿ. ತಸ್ಸ ಪನ ಕದರಿಯಾ ಭರಿಯಾ ಕಾಲಂ ಕತ್ವಾ ತಸ್ಸೇವ ವಸನಟ್ಠಾನಸ್ಸ ಅವಿದೂರೇ ಪೇತೀ ಹುತ್ವಾ ನಿಬ್ಬತ್ತಿ. ಸಾ ನಗ್ಗಾ ದುಬ್ಬಣ್ಣರೂಪಾ ಜಿಘಚ್ಛಾಪಿಪಾಸಾಭಿಭೂತಾ ತಸ್ಸ ಭೂಮದೇವಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಆಹ – ‘‘ಅಹಂ, ಸಾಮಿ, ನಿಚ್ಚೋಳಾ ಅತಿವಿಯ ಜಿಘಚ್ಛಾಪಿಪಾಸಾಭಿಭೂತಾ ವಿಚರಾಮಿ, ದೇಹಿ ಮೇ ವತ್ಥಂ ಅನ್ನಪಾನಞ್ಚಾ’’ತಿ. ಸೋ ತಸ್ಸಾ ದಿಬ್ಬಂ ಉಳಾರಂ ಅನ್ನಪಾನಂ ಉಪನೇಸಿ. ತಂ ತಾಯ ಗಹಿತಮತ್ತಮೇವ ಗೂಥಮುತ್ತಂ ಪುಬ್ಬಲೋಹಿತಞ್ಚ ಸಮ್ಪಜ್ಜತಿ, ಸಾಟಕಞ್ಚ ದಿನ್ನಂ ತಾಯ ಪರಿದಹಿತಂ ಪಜ್ಜಲಿತಂ ಅಯೋಮಯಪಟ್ಟಂ ಹೋತಿ. ಸಾ ಮಹಾದುಕ್ಖಂ ಅನುಭವನ್ತೀ ತಂ ಛಡ್ಡೇತ್ವಾ ಕನ್ದನ್ತೀ ವಿಚರತಿ.

ತೇನ ¶ ಚ ಸಮಯೇನ ಅಞ್ಞತರೋ ಭಿಕ್ಖು ವುತ್ಥವಸ್ಸೋ ಸತ್ಥಾರಂ ವನ್ದಿತುಂ ಗಚ್ಛನ್ತೋ ಮಹತಾ ಸತ್ಥೇನ ಸದ್ಧಿಂ ವಿಞ್ಝಾಟವಿಂ ಪಟಿಪಜ್ಜಿ. ಸತ್ಥಿಕಾ ರತ್ತಿಂ ಮಗ್ಗಂ ಗನ್ತ್ವಾ ದಿವಾ ವನೇ ಸನ್ದಚ್ಛಾಯೂದಕಸಮ್ಪನ್ನಂ ಪದೇಸಂ ದಿಸ್ವಾ ಯಾನಾನಿ ಮುಞ್ಚಿತ್ವಾ ಮುಹುತ್ತಂ ವಿಸ್ಸಮಿಂಸು. ಭಿಕ್ಖು ಪನ ವಿವೇಕಕಾಮತಾಯ ಥೋಕಂ ಅಪಕ್ಕಮಿತ್ವಾ ಅಞ್ಞತರಸ್ಸ ಸನ್ದಚ್ಛಾಯಸ್ಸ ವನಗಹನಪಟಿಚ್ಛನ್ನಸ್ಸ ರುಕ್ಖಸ್ಸ ಮೂಲೇ ಸಙ್ಘಾಟಿಂ ಪಞ್ಞಪೇತ್ವಾ ನಿಪನ್ನೋ ರತ್ತಿಯಂ ಮಗ್ಗಗಮನಪರಿಸ್ಸಮೇನ ಕಿಲನ್ತಕಾಯೋ ನಿದ್ದಂ ಉಪಗಞ್ಛಿ. ಸತ್ಥಿಕಾ ವಿಸ್ಸಮಿತ್ವಾ ಮಗ್ಗಂ ಪಟಿಪಜ್ಜಿಂಸು, ಸೋ ಭಿಕ್ಖು ನ ಪಟಿಬುಜ್ಝಿ. ಅಥ ಸಾಯನ್ಹಸಮಯೇ ಉಟ್ಠಹಿತ್ವಾ ತೇ ಅಪಸ್ಸನ್ತೋ ¶ ಅಞ್ಞತರಂ ಕುಮ್ಮಗ್ಗಂ ¶ ಪಟಿಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ಅನುಕ್ಕಮೇನ ತಸ್ಸಾ ದೇವತಾಯ ವಸನಟ್ಠಾನಂ ಸಮ್ಪಾಪುಣಿ. ಅಥ ನಂ ಸೋ ದೇವಪುತ್ತೋ ದಿಸ್ವಾ ಮನುಸ್ಸರೂಪೇನ ಉಪಗನ್ತ್ವಾ ಪಟಿಸನ್ಥಾರಂ ಕತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ವಿಮಾನಂ ಪವೇಸೇತ್ವಾ ಪಾದಬ್ಭಞ್ಜನಾದೀನಿ ದತ್ವಾ ಪಯಿರುಪಾಸನ್ತೋ ನಿಸೀದಿ. ತಸ್ಮಿಞ್ಚ ಸಮಯೇ ಸಾ ಪೇತೀ ಆಗನ್ತ್ವಾ ‘‘ದೇಹಿ ಮೇ, ಸಾಮಿ, ಅನ್ನಪಾನಂ ಸಾಟಕಞ್ಚಾ’’ತಿ ಆಹ. ಸೋ ತಸ್ಸಾ ತಾನಿ ಅದಾಸಿ. ತಾನಿ ಚ ತಾಯ ಗಹಿತಮತ್ತಾನಿ ಗೂಥಮುತ್ತಪುಬ್ಬಲೋಹಿತಪಜ್ಜಲಿತಅಯೋಪಟ್ಟಾಯೇವ ಅಹೇಸುಂ. ಸೋ ಭಿಕ್ಖು ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಸಞ್ಜಾತಸಂವೇಗೋ ತಂ ದೇವಪುತ್ತಂ –

೫೪.

‘‘ಗೂಥಞ್ಚ ಮುತ್ತಂ ರುಹಿರಞ್ಚ ಪುಬ್ಬಂ, ಪರಿಭುಞ್ಜತಿ ಕಿಸ್ಸ ಅಯಂ ವಿಪಾಕೋ;

ಅಯಂ ನು ಕಿಂ ಕಮ್ಮಮಕಾಸಿ ನಾರೀ, ಯಾ ಸಬ್ಬದಾ ಲೋಹಿತಪುಬ್ಬಭಕ್ಖಾ.

೫೫.

‘‘ನವಾನಿ ವತ್ಥಾನಿ ಸುಭಾನಿ ಚೇವ, ಮುದೂನಿ ಸುದ್ಧಾನಿ ಚ ಲೋಮಸಾನಿ;

ದಿನ್ನಾನಿ ಮಿಸ್ಸಾ ಕಿತಕಾ ಭವನ್ತಿ, ಅಯಂ ನು ಕಿಂ ಕಮ್ಮಮಕಾಸಿ ನಾರೀ’’ತಿ. –

ದ್ವೀಹಿ ಗಾಥಾಹಿ ಪಟಿಪುಚ್ಛಿ. ತತ್ಥ ಕಿಸ್ಸ ಅಯಂ ವಿಪಾಕೋತಿ ಕೀದಿಸಸ್ಸ ಕಮ್ಮಸ್ಸ ಅಯಂ ವಿಪಾಕೋ, ಯಂ ಏಸಾ ಇದಾನಿ ಪಚ್ಚನುಭವತೀತಿ. ಅಯಂ ನು ಕಿಂ ಕಮ್ಮಮಕಾಸಿ ನಾರೀತಿ ಅಯಂ ಇತ್ಥೀ ಕಿಂ ನು ಖೋ ಕಮ್ಮಂ ಪುಬ್ಬೇ ಅಕಾಸಿ. ಯಾ ಸಬ್ಬದಾ ಲೋಹಿತಪುಬ್ಬಭಕ್ಖಾತಿ ಯಾ ಸಬ್ಬಕಾಲಂ ರುಹಿರಪುಬ್ಬಮೇವ ಭಕ್ಖತಿ ಪರಿಭುಞ್ಜತಿ. ನವಾನೀತಿ ಪಚ್ಚಗ್ಘಾನಿ ತಾವದೇವ ಪಾತುಭೂತಾನಿ. ಸುಭಾನೀತಿ ಸುನ್ದರಾನಿ ದಸ್ಸನೀಯಾನಿ. ಮುದೂನೀತಿ ಸುಖಸಮ್ಫಸ್ಸಾನಿ. ಸುದ್ಧಾನೀತಿ ಪರಿಸುದ್ಧವಣ್ಣಾನಿ. ಲೋಮಸಾನೀತಿ ಸಲೋಮಕಾನಿ ಸುಖಸಮ್ಫಸ್ಸಾನಿ ¶ , ಸುನ್ದರಾನೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ದಿನ್ನಾನಿ ಮಿಸ್ಸಾ ಕಿತಕಾ ಭವನ್ತೀತಿ ಕಿತಕಕಣ್ಟಕಸದಿಸಾನಿ ಲೋಹಪಟ್ಟಸದಿಸಾನಿ ಭವನ್ತಿ. ‘‘ಕೀಟಕಾ ಭವನ್ತೀ’’ತಿ ವಾ ಪಾಠೋ, ಖಾದಕಪಾಣಕವಣ್ಣಾನಿ ಭವನ್ತೀತಿ ಅತ್ಥೋ.

ಏವಂ ¶ ಸೋ ದೇವಪುತ್ತೋ ತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಪುಟ್ಠೋ ತಾಯ ಪುರಿಮಜಾತಿಯಾ ಕತಕಮ್ಮಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ –

೫೬.

‘‘ಭರಿಯಾ ಮಮೇಸಾ ಅಹು ಭದನ್ತೇ, ಅದಾಯಿಕಾ ಮಚ್ಛರಿನೀ ಕದರಿಯಾ;

ಸಾ ಮಂ ದದನ್ತಂ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾನಂ, ಅಕ್ಕೋಸತಿ ಚ ಪರಿಭಾಸತಿ ಚ.

೫೭.

‘‘ಗೂಥಞ್ಚ ¶ ಮುತ್ತಂ ರುಹಿರಞ್ಚ ಪುಬ್ಬಂ, ಪರಿಭುಞ್ಜ ತ್ವಂ ಅಸುಚಿಂ ಸಬ್ಬಕಾಲಂ;

ಏತಂ ತೇ ಪರಲೋಕಸ್ಮಿಂ ಹೋತು, ವತ್ಥಾ ಚ ತೇ ಕಿತಕಸಮಾ ಭವನ್ತು;

ಏತಾದಿಸಂ ದುಚ್ಚರಿತಂ ಚರಿತ್ವಾ, ಇಧಾಗತಾ ಚಿರರತ್ತಾಯ ಖಾದತೀ’’ತಿ. –

ದ್ವೇ ಗಾಥಾ ಅಭಾಸಿ. ತತ್ಥ ಅದಾಯಿಕಾತಿ ಕಸ್ಸಚಿ ಕಿಞ್ಚಿಪಿ ಅದಾನಸೀಲಾ. ಮಚ್ಛರಿನೀ ಕದರಿಯಾತಿ ಪಠಮಂ ಮಚ್ಛೇರಮಲಸ್ಸ ಸಭಾವೇನ ಮಚ್ಛರಿನೀ, ತಾಯ ಚ ಪುನಪ್ಪುನಂ ಆಸೇವನತಾಯ ಥದ್ಧಮಚ್ಛರಿನೀ, ತಾಯ ಕದರಿಯಾ ಅಹೂತಿ ಯೋಜನಾ. ಇದಾನಿ ತಸ್ಸಾ ತಮೇವ ಕದರಿಯತಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ‘‘ಸಾ ಮಂ ದದನ್ತ’’ನ್ತಿಆದಿಮಾಹ. ತತ್ಥ ಏತಾದಿಸನ್ತಿ ಏವರೂಪಂ ಯಥಾವುತ್ತವಚೀದುಚ್ಚರಿತಾದಿಂ ಚರಿತ್ವಾ. ಇಧಾಗತಾತಿ ಇಮಂ ಪೇತಲೋಕಂ ಆಗತಾ, ಪೇತತ್ತಭಾವಂ ಉಪಗತಾ. ಚಿರರತ್ತಾಯ ಖಾದತೀತಿ ಚಿರಕಾಲಂ ಗೂಥಾದಿಮೇವ ಖಾದತಿ. ತಸ್ಸಾ ಹಿ ಯೇನಾಕಾರೇನ ಅಕ್ಕುಟ್ಠಂ, ತೇನೇವಾಕಾರೇನ ಪವತ್ತಮಾನಮ್ಪಿ ಫಲಂ. ಯಂ ಉದ್ದಿಸ್ಸ ಅಕ್ಕುಟ್ಠಂ, ತತೋ ಅಞ್ಞತ್ಥ ಪಥವಿಯಂ ಕಮನ್ತಕಸಙ್ಖಾತೇ ಮತ್ಥಕೇ ಅಸನಿಪಾತೋ ವಿಯ ಅತ್ತನೋ ಉಪರಿ ಪತತಿ.

ಏವಂ ಸೋ ದೇವಪುತ್ತೋ ತಾಯ ಪುಬ್ಬೇ ಕತಕಮ್ಮಂ ಕಥೇತ್ವಾ ಪುನ ತಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಆಹ – ‘‘ಅತ್ಥಿ ಪನ, ಭನ್ತೇ, ಕೋಚಿ ಉಪಾಯೋ ಇಮಂ ಪೇತಲೋಕತೋ ಮೋಚೇತು’’ನ್ತಿ ¶ ? ‘‘ಅತ್ಥೀ’’ತಿ ಚ ವುತ್ತೇ ‘‘ಕಥೇಥ, ಭನ್ತೇ’’ತಿ. ಯದಿ ¶ ಭಗವತೋ ಅರಿಯಸಙ್ಘಸ್ಸ ಚ ಏಕಸ್ಸೇವ ವಾ ಭಿಕ್ಖುನೋ ದಾನಂ ದತ್ವಾ ಇಮಿಸ್ಸಾ ಉದ್ದಿಸಿಯತಿ, ಅಯಞ್ಚ ತಂ ಅನುಮೋದತಿ, ಏವಮೇತಿಸ್ಸಾ ಇತೋ ದುಕ್ಖತೋ ಮುತ್ತಿ ಭವಿಸ್ಸತೀತಿ. ತಂ ಸುತ್ವಾ ದೇವಪುತ್ತೋ ತಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಪಣೀತಂ ಅನ್ನಪಾನಂ ದತ್ವಾ ತಂ ದಕ್ಖಿಣಂ ತಸ್ಸಾ ಪೇತಿಯಾ ಆದಿಸಿ. ತಾವದೇವ ಸಾ ಪೇತೀ ಸುಹಿತಾ ಪೀಣಿನ್ದ್ರಿಯಾ ದಿಬ್ಬಾಹಾರಸ್ಸ ತಿತ್ತಾ ಅಹೋಸಿ. ಪುನ ತಸ್ಸೇವ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಹತ್ಥೇ ದಿಬ್ಬಸಾಟಕಯುಗಂ ಭಗವನ್ತಂ ಉದ್ದಿಸ್ಸ ದತ್ವಾ ತಞ್ಚ ದಕ್ಖಿಣಂ ಪೇತಿಯಾ ಆದಿಸಿ. ತಾವದೇವ ಚ ಸಾ ದಿಬ್ಬವತ್ಥನಿವತ್ಥಾ ದಿಬ್ಬಾಲಙ್ಕಾರವಿಭೂಸಿತಾ ಸಬ್ಬಕಾಮಸಮಿದ್ಧಾ ದೇವಚ್ಛರಾಪಟಿಭಾಗಾ ಅಹೋಸಿ. ಸೋ ಚ ಭಿಕ್ಖು ತಸ್ಸ ದೇವಪುತ್ತಸ್ಸ ಇದ್ಧಿಯಾ ತದಹೇವ ಸಾವತ್ಥಿಂ ಪತ್ವಾ ಜೇತವನಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ಭಗವತೋ ಸನ್ತಿಕಂ ಉಪಗನ್ತ್ವಾ ವನ್ದಿತ್ವಾ ತಂ ಸಾಟಕಯುಗಂ ದತ್ವಾ ತಂ ಪವತ್ತಿಂ ಆರೋಚೇಸಿ. ಭಗವಾಪಿ ತಮತ್ಥಂ ಅಟ್ಠುಪ್ಪತ್ತಿಂ ಕತ್ವಾ ಸಮ್ಪತ್ತಪರಿಸಾಯ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇಸಿ. ಸಾ ದೇಸನಾ ಮಹಾಜನಸ್ಸ ಸಾತ್ಥಿಕಾ ಅಹೋಸೀತಿ.

ಮಹಾಪೇಸಕಾರಪೇತಿವತ್ಥುವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ.

೧೦. ಖಲ್ಲಾಟಿಯಪೇತಿವತ್ಥುವಣ್ಣನಾ

ಕಾ ¶ ನು ಅನ್ತೋವಿಮಾನಸ್ಮಿನ್ತಿ ಇದಂ ಸತ್ಥರಿ ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ವಿಹರನ್ತೇ ಅಞ್ಞತರಂ ಖಲ್ಲಾಟಿಯಪೇತಿಂ ಆರಬ್ಭ ವುತ್ತಂ. ಅತೀತೇ ಕಿರ ಬಾರಾಣಸಿಯಂ ಅಞ್ಞತರಾ ರೂಪೂಪಜೀವಿನೀ ಇತ್ಥೀ ಅಭಿರೂಪಾ ದಸ್ಸನೀಯಾ ಪಾಸಾದಿಕಾ ಪರಮಾಯ ವಣ್ಣಪೋಕ್ಖರತಾಯ ಸಮನ್ನಾಗತಾ ಅತಿಮನೋಹರಕೇಸಕಲಾಪೀ ಅಹೋಸಿ. ತಸ್ಸಾ ಹಿ ಕೇಸಾ ನೀಲಾ ದೀಘಾ ತನೂ ಮುದೂ ಸಿನಿದ್ಧಾ ವೇಲ್ಲಿತಗ್ಗಾ ದ್ವಿಹತ್ಥಗಯ್ಹಾ ವಿಸಟ್ಠಾ ಯಾವ ಮೇಖಲಾ ಕಲಾಪಾ ಓಲಮ್ಬನ್ತಿ. ತಂ ತಸ್ಸಾ ಕೇಸಸೋಭಂ ದಿಸ್ವಾ ತರುಣಜನೋ ಯೇಭುಯ್ಯೇನ ತಸ್ಸಂ ಪಟಿಬದ್ಧಚಿತ್ತೋ ಅಹೋಸಿ. ಅಥಸ್ಸಾ ತಂ ಕೇಸಸೋಭಂ ಅಸಹಮಾನಾ ಇಸ್ಸಾಪಕತಾ ಕತಿಪಯಾ ಇತ್ಥಿಯೋ ಮನ್ತೇತ್ವಾ ತಸ್ಸಾ ಏವ ಪರಿಚಾರಿಕದಾಸಿಂ ಆಮಿಸೇನ ಉಪಲಾಪೇತ್ವಾ ತಾಯ ತಸ್ಸಾ ಕೇಸೂಪಪಾತನಂ ಭೇಸಜ್ಜಂ ದಾಪೇಸುಂ. ಸಾ ಕಿರ ದಾಸೀ ತಂ ಭೇಸಜ್ಜಂ ನ್ಹಾನಿಯಚುಣ್ಣೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಪಯೋಜೇತ್ವಾ ಗಙ್ಗಾಯ ನದಿಯಾ ನ್ಹಾನಕಾಲೇ ತಸ್ಸಾ ಅದಾಸಿ ¶ . ಸಾ ತೇನ ಕೇಸಮೂಲೇಸು ತೇಮೇತ್ವಾ ಉದಕೇ ನಿಮುಜ್ಜಿ ¶ , ನಿಮುಜ್ಜನಮತ್ತೇಯೇವ ಕೇಸಾ ಸಮೂಲಾ ಪರಿಪತಿಂಸು, ಸೀಸಂ ಚಸ್ಸಾ ತಿತ್ತಕಲಾಬುಸದಿಸಂ ಅಹೋಸಿ. ಅಥ ಸಾ ಸಬ್ಬಸೋ ವಿಲೂನಕೇಸಾ ಲುಞ್ಚಿತಮತ್ಥಕಾ ಕಪೋತೀ ವಿಯ ವಿರೂಪಾ ಹುತ್ವಾ ಲಜ್ಜಾಯ ಅನ್ತೋನಗರಂ ಪವಿಸಿತುಂ ಅಸಕ್ಕೋನ್ತೀ ವತ್ಥೇನ ಸೀಸಂ ವೇಠೇತ್ವಾ ಬಹಿನಗರೇ ಅಞ್ಞತರಸ್ಮಿಂ ಪದೇಸೇ ವಾಸಂ ಕಪ್ಪೇನ್ತೀ ಕತಿಪಾಹಚ್ಚಯೇನ ಅಪಗತಲಜ್ಜಾ ತತೋ ನಿವತ್ತೇತ್ವಾ ತಿಲಾನಿ ಪೀಳೇತ್ವಾ ತೇಲವಣಿಜ್ಜಂ ಸುರಾವಣಿಜ್ಜಞ್ಚ ಕರೋನ್ತೀ ಜೀವಿಕಂ ಕಪ್ಪೇಸಿ. ಸಾ ಏಕದಿವಸಂ ದ್ವೀಸು ತೀಸು ಮನುಸ್ಸೇಸು ಸುರಾಮತ್ತೇಸು ಮಹಾನಿದ್ದಂ ಓಕ್ಕಮನ್ತೇಸು ಸಿಥಿಲಭೂತಾನಿ ತೇಸಂ ನಿವತ್ಥವತ್ಥಾನಿ ಅವಹರಿ.

ಅಥೇಕದಿವಸಂ ಸಾ ಏಕಂ ಖೀಣಾಸವತ್ಥೇರಂ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಚರನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಪಸನ್ನಚಿತ್ತಾ ಅತ್ತನೋ ಘರಂ ನೇತ್ವಾ ಪಞ್ಞತ್ತೇ ಆಸನೇ ನಿಸೀದಾಪೇತ್ವಾ ತೇಲಸಂಸಟ್ಠಂ ದೋಣಿನಿಮ್ಮಜ್ಜನಿಂ ಪಿಞ್ಞಾಕಮದಾಸಿ. ಸೋ ತಸ್ಸಾ ಅನುಕಮ್ಪಾಯ ತಂ ಪಟಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಪರಿಭುಞ್ಜಿ. ಸಾ ಪಸನ್ನಮಾನಸಾ ಉಪರಿ ಛತ್ತಂ ಧಾರಯಮಾನಾ ಅಟ್ಠಾಸಿ. ಸೋ ಚ ಥೇರೋ ತಸ್ಸಾ ಚಿತ್ತಂ ಪಹಂಸೇನ್ತೋ ಅನುಮೋದನಂ ಕತ್ವಾ ಪಕ್ಕಾಮಿ. ಸಾ ಚ ಇತ್ಥೀ ಅನುಮೋದನಕಾಲೇಯೇವ ‘‘ಮಯ್ಹಂ ಕೇಸಾ ದೀಘಾ ತನೂ ಸಿನಿದ್ಧಾ ಮುದೂ ವೇಲ್ಲಿತಗ್ಗಾ ಹೋನ್ತೂ’’ತಿ ಪತ್ಥನಮಕಾಸಿ.

ಸಾ ಅಪರೇನ ಸಮಯೇನ ಕಾಲಂ ಕತ್ವಾ ಮಿಸ್ಸಕಕಮ್ಮಸ್ಸ ಫಲೇನ ಸಮುದ್ದಮಜ್ಝೇ ಕನಕವಿಮಾನೇ ಏಕಿಕಾ ಹುತ್ವಾ ನಿಬ್ಬತ್ತಿ. ತಸ್ಸಾ ಕೇಸಾ ಪತ್ಥಿತಾಕಾರಾಯೇವ ಸಮ್ಪಜ್ಜಿಂಸು. ಮನುಸ್ಸಾನಂ ಸಾಟಕಾವಹರಣೇನ ಪನ ನಗ್ಗಾ ಅಹೋಸಿ. ಸಾ ತಸ್ಮಿಂ ಕನಕವಿಮಾನೇ ಪುನಪ್ಪುನಂ ಉಪ್ಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ಏಕಂ ಬುದ್ಧನ್ತರಂ ನಗ್ಗಾವ ಹುತ್ವಾ ವೀತಿನಾಮೇಸಿ. ಅಥ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಭಗವತಿ ಲೋಕೇ ಉಪ್ಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ಪವತ್ತಿತವರಧಮ್ಮಚಕ್ಕೇ ¶ ಅನುಪುಬ್ಬೇನ ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ವಿಹರನ್ತೇ ಸಾವತ್ಥಿವಾಸಿನೋ ಸತ್ತಸತಾ ವಾಣಿಜಾ ಸುವಣ್ಣಭೂಮಿಂ ಉದ್ದಿಸ್ಸ ನಾವಾಯ ಮಹಾಸಮುದ್ದಂ ಓತರಿಂಸು. ತೇಹಿ ಆರುಳ್ಹಾ ನಾವಾ ವಿಸಮವಾತವೇಗುಕ್ಖಿತ್ತಾ ಇತೋ ಚಿತೋ ಚ ಪರಿಬ್ಭಮನ್ತೀ ತಂ ಪದೇಸಂ ಅಗಮಾಸಿ. ಅಥ ಸಾ ವಿಮಾನಪೇತೀ ಸಹ ವಿಮಾನೇನ ತೇಸಂ ಅತ್ತಾನಂ ದಸ್ಸೇಸಿ. ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಜೇಟ್ಠವಾಣಿಜೋ ಪುಚ್ಛನ್ತೋ –

೫೮.

‘‘ಕಾ ¶ ನು ಅನ್ತೋವಿಮಾನಸ್ಮಿಂ, ತಿಟ್ಠನ್ತೀ ನೂಪನಿಕ್ಖಮಿ;

ಉಪನಿಕ್ಖಮಸ್ಸು ಭದ್ದೇ, ಪಸ್ಸಾಮ ತಂ ಬಹಿಟ್ಠಿತ’’ನ್ತಿ. –

ಗಾಥಮಾಹ ¶ . ತತ್ಥ ಕಾ ನು ಅನ್ತೋವಿಮಾನಸ್ಮಿಂ ತಿಟ್ಠನ್ತೀತಿ ವಿಮಾನಸ್ಸ ಅನ್ತೋ ಅಬ್ಭನ್ತರೇ ತಿಟ್ಠನ್ತೀ ಕಾ ನು ತ್ವಂ, ಕಿಂ ಮನುಸ್ಸಿತ್ಥೀ, ಉದಾಹು ಅಮನುಸ್ಸಿತ್ಥೀತಿ ಪುಚ್ಛತಿ. ನೂಪನಿಕ್ಖಮೀತಿ ವಿಮಾನತೋ ನ ನಿಕ್ಖಮಿ. ಉಪನಿಕ್ಖಮಸ್ಸು, ಭದ್ದೇ, ಪಸ್ಸಾಮ ತಂ ಬಹಿಟ್ಠಿತನ್ತಿ, ಭದ್ದೇ, ತಂ ಮಯಂ ಬಹಿ ಠಿತಂ ಪಸ್ಸಾಮ ದಟ್ಠುಕಾಮಮ್ಹಾ, ತಸ್ಮಾ ವಿಮಾನತೋ ನಿಕ್ಖಮಸ್ಸು. ‘‘ಉಪನಿಕ್ಖಮಸ್ಸು ಭದ್ದನ್ತೇ’’ತಿ ವಾ ಪಾಠೋ, ಭದ್ದಂ ತೇ ಅತ್ಥೂತಿ ಅತ್ಥೋ.

ಅಥಸ್ಸ ಸಾ ಅತ್ತನೋ ಬಹಿ ನಿಕ್ಖಮಿಸುಂ ಅಸಕ್ಕುಣೇಯ್ಯತಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೀ –

೫೯.

‘‘ಅಟ್ಟೀಯಾಮಿ ಹರಾಯಾಮಿ, ನಗ್ಗಾ ನಿಕ್ಖಮಿತುಂ ಬಹಿ;

ಕೇಸೇಹಮ್ಹಿ ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾ, ಪುಞ್ಞಂ ಮೇ ಅಪ್ಪಕಂ ಕತ’’ನ್ತಿ. –

ಗಾಥಮಾಹ. ತತ್ಥ ಅಟ್ಟೀಯಾಮೀತಿ ನಗ್ಗಾ ಹುತ್ವಾ ಬಹಿ ನಿಕ್ಖಮಿತುಂ ಅಟ್ಟಿಕಾ ದುಕ್ಖಿತಾ ಅಮ್ಹಿ. ಹರಾಯಾಮೀತಿ ಲಜ್ಜಾಮಿ. ಕೇಸೇಹಮ್ಹಿ ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾತಿ ಕೇಸೇಹಿ ಅಮ್ಹಿ ಅಹಂ ಪಟಿಚ್ಛಾದಿತಾ ಪಾರುತಸರೀರಾ. ಪುಞ್ಞಂ ಮೇ ಅಪ್ಪಕಂ ಕತನ್ತಿ ಅಪ್ಪಕಂ ಪರಿತ್ತಂ ಮಯಾ ಕುಸಲಕಮ್ಮಂ ಕತಂ, ಪಿಞ್ಞಾಕದಾನಮತ್ತನ್ತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ.

ಅಥಸ್ಸಾ ವಾಣಿಜೋ ಅತ್ತನೋ ಉತ್ತರಿಸಾಟಕಂ ದಾತುಕಾಮೋ –-

೬೦.

‘‘ಹನ್ದುತ್ತರೀಯಂ ದದಾಮಿ ತೇ, ಇದಂ ದುಸ್ಸಂ ನಿವಾಸಯ;

ಇದಂ ದುಸ್ಸಂ ನಿವಾಸೇತ್ವಾ, ಏಹಿ ನಿಕ್ಖಮ ಸೋಭನೇ;

ಉಪನಿಕ್ಖಮಸ್ಸು ಭದ್ದೇ, ಪಸ್ಸಾಮ ತಂ ಬಹಿಟ್ಠಿತ’’ನ್ತಿ. –

ಗಾಥಮಾಹ ¶ . ತತ್ಥ ¶ ಹನ್ದಾತಿ ಗಣ್ಹ. ಉತ್ತರೀಯನ್ತಿ ಉಪಸಂಬ್ಯಾನಂ ಉತ್ತರಿಸಾಟಕನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ದದಾಮಿ ತೇತಿ ತುಯ್ಹಂ ದದಾಮಿ. ಇದಂ ದುಸ್ಸಂ ನಿವಾಸಯಾತಿ ಇದಂ ಮಮ ಉತ್ತರಿಸಾಟಕಂ ತ್ವಂ ನಿವಾಸೇಹಿ. ಸೋಭನೇತಿ ಸುನ್ದರರೂಪೇ.

ಏವಞ್ಚ ಪನ ವತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಉತ್ತರಿಸಾಟಕಂ ತಸ್ಸಾ ಉಪನೇಸಿ, ಸಾ ತಥಾ ದಿಯ್ಯಮಾನಸ್ಸ ಅತ್ತನೋ ಅನುಪಕಪ್ಪನೀಯತಞ್ಚ, ಯಥಾ ದಿಯ್ಯಮಾನಂ ಉಪಕಪ್ಪತಿ, ತಞ್ಚ ದಸ್ಸೇನ್ತೀ –

೬೧.

‘‘ಹತ್ಥೇನ ಹತ್ಥೇ ತೇ ದಿನ್ನಂ, ನ ಮಯ್ಹಂ ಉಪಕಪ್ಪತಿ;

ಏಸೇತ್ಥುಪಾಸಕೋ ಸದ್ಧೋ, ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಸಾವಕೋ.

೬೨.

‘‘ಏತಂ ಅಚ್ಛಾದಯಿತ್ವಾನ, ಮಮ ದಕ್ಖಿಣಮಾದಿಸ;

ತಥಾಹಂ ಸುಖಿತಾ ಹೇಸ್ಸಂ, ಸಬ್ಬಕಾಮಸಮಿದ್ಧಿನೀ’’ತಿ. –

ಗಾಥಾದ್ವಯಮಾಹ ¶ . ತತ್ಥ ಹತ್ಥೇನ ಹತ್ಥೇ ತೇ ದಿನ್ನಂ, ನ ಮಯ್ಹಂ ಉಪಕಪ್ಪತೀತಿ, ಮಾರಿಸ, ತವ ಹತ್ಥೇನ ಮಮ ಹತ್ಥೇ ತಯಾ ದಿನ್ನಂ ನ ಮಯ್ಹಂ ಉಪಕಪ್ಪತಿ ನ ವಿನಿಯುಜ್ಜತಿ, ಉಪಭೋಗಯೋಗ್ಗಂ ನ ಹೋತೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ಏಸೇತ್ಥುಪಾಸಕೋ ಸದ್ಧೋತಿ ಏಸೋ ರತನತ್ತಯಂ ಉದ್ದಿಸ್ಸ ಸರಣಗಮನೇನ ಉಪಾಸಕೋ ಕಮ್ಮಫಲಸದ್ಧಾಯ ಚ ಸಮನ್ನಾಗತತ್ತಾ ಸದ್ಧೋ ಏತ್ಥ ಏತಸ್ಮಿಂ ಜನಸಮೂಹೇ ಅತ್ಥಿ. ಏತಂ ಅಚ್ಛಾದಯಿತ್ವಾನ, ಮಮ ದಕ್ಖಿಣಮಾದಿಸಾತಿ ಏತಂ ಉಪಾಸಕಂ ಮಮ ದಿಯ್ಯಮಾನಂ ಸಾಟಕಂ ಪರಿದಹಾಪೇತ್ವಾ ತಂ ದಕ್ಖಿಣಂ ಮಯ್ಹಂ ಆದಿಸ ಪತ್ತಿದಾನಂ ದೇಹಿ. ತಥಾಹಂ ಸುಖಿತಾ ಹೇಸ್ಸನ್ತಿ ತಥಾ ಕತೇ ಅಹಂ ಸುಖಿತಾ ದಿಬ್ಬವತ್ಥನಿವತ್ಥಾ ಸುಖಪ್ಪತ್ತಾ ಭವಿಸ್ಸಾಮೀತಿ.

ತಂ ಸುತ್ವಾ ವಾಣಿಜಾ ತಂ ಉಪಾಸಕಂ ನ್ಹಾಪೇತ್ವಾ ವಿಲಿಮ್ಪೇತ್ವಾ ವತ್ಥಯುಗೇನ ಅಚ್ಛಾದೇಸುಂ. ತಮತ್ಥಂ ಪಕಾಸೇನ್ತಾ ಸಙ್ಗೀತಿಕಾರಾ –

೬೩.

‘‘ತಞ್ಚ ತೇ ನ್ಹಾಪಯಿತ್ವಾನ, ವಿಲಿಮ್ಪೇತ್ವಾನ ವಾಣಿಜಾ;

ವತ್ಥೇಹಚ್ಛಾದಯಿತ್ವಾನ, ತಸ್ಸಾ ದಕ್ಖಿಣಮಾದಿಸುಂ.

೬೪.

‘‘ಸಮನನ್ತರಾನುದ್ದಿಟ್ಠೇ ¶ , ವಿಪಾಕೋ ಉದಪಜ್ಜಥ;

ಭೋಜನಚ್ಛಾದನಪಾನೀಯಂ, ದಕ್ಖಿಣಾಯ ಇದಂ ಫಲಂ.

೬೫.

‘‘ತತೋ ¶ ಸುದ್ಧಾ ಸುಚಿವಸನಾ, ಕಾಸಿಕುತ್ತಮಧಾರಿನೀ;

ಹಸನ್ತೀ ವಿಮಾನಾ ನಿಕ್ಖಮಿ, ದಕ್ಖಿಣಾಯ ಇದಂ ಫಲ’’ನ್ತಿ. –

ತಿಸ್ಸೋ ಗಾಥಾಯೋ ಅವೋಚುಂ.

೬೩. ತತ್ಥ ತನ್ತಿ ತಂ ಉಪಾಸಕಂ. ಚ-ಸದ್ದೋ ನಿಪಾತಮತ್ತಂ. ತೇತಿ ತೇ ವಾಣಿಜಾತಿ ಯೋಜನಾ. ವಿಲಿಮ್ಪೇತ್ವಾನಾತಿ ಉತ್ತಮೇನ ಗನ್ಧೇನ ವಿಲಿಮ್ಪೇತ್ವಾ. ವತ್ಥೇಹಚ್ಛಾದಯಿತ್ವಾನಾತಿ ವಣ್ಣಗನ್ಧರಸಸಮ್ಪನ್ನಂ ಸಬ್ಯಞ್ಜನಂ ಭೋಜನಂ ಭೋಜೇತ್ವಾ ನಿವಾಸನಂ ಉತ್ತರೀಯನ್ತಿ ದ್ವೀಹಿ ವತ್ಥೇಹಿ ಅಚ್ಛಾದೇಸುಂ, ದ್ವೇ ವತ್ಥಾನಿ ಅದಂಸೂತಿ ಅತ್ಥೋ. ತಸ್ಸಾ ದಕ್ಖಿಣಮಾದಿಸುನ್ತಿ ತಸ್ಸಾ ಪೇತಿಯಾ ತಂ ದಕ್ಖಿಣಂ ಆದಿಸಿಂಸು.

೬೪. ಸಮನನ್ತರಾನುದ್ದಿಟ್ಠೇತಿ ಅನೂ-ತಿ ನಿಪಾತಮತ್ತಂ, ತಸ್ಸಾ ದಕ್ಖಿಣಾಯ ಉದ್ದಿಟ್ಠಸಮನನ್ತರಮೇವ. ವಿಪಾಕೋ ಉದಪಜ್ಜಥಾತಿ ತಸ್ಸಾ ಪೇತಿಯಾ ವಿಪಾಕೋ ದಕ್ಖಿಣಾಯ ¶ ಫಲಂ ಉಪ್ಪಜ್ಜಿ. ಕೀದಿಸೋತಿ ಪೇತೀ ಆಹ ಭೋಜನಚ್ಛಾದನಪಾನೀಯನ್ತಿ. ನಾನಪ್ಪಕಾರಂ ದಿಬ್ಬಭೋಜನಸದಿಸಂ ಭೋಜನಞ್ಚ ನಾನಾವಿರಾಗವಣ್ಣಸಮುಜ್ಜಲಂ ದಿಬ್ಬವತ್ಥಸದಿಸಂ ವತ್ಥಞ್ಚ ಅನೇಕವಿಧಂ ಪಾನಕಞ್ಚ ದಕ್ಖಿಣಾಯ ಇದಂ ಈದಿಸಂ ಫಲಂ ಉದಪಜ್ಜಥಾತಿ ಯೋಜನಾ.

೬೫. ತತೋತಿ ಯಥಾವುತ್ತಭೋಜನಾದಿಪಟಿಲಾಭತೋ ಪಚ್ಛಾ. ಸುದ್ಧಾತಿ ನ್ಹಾನೇನ ಸುದ್ಧಸರೀರಾ. ಸುಚಿವಸನಾತಿ ಸುವಿಸುದ್ಧವತ್ಥನಿವತ್ಥಾ. ಕಾಸಿಕುತ್ತಮಧಾರಿನೀತಿ ಕಾಸಿಕವತ್ಥತೋಪಿ ಉತ್ತಮವತ್ಥಧಾರಿನೀ. ಹಸನ್ತೀತಿ ‘‘ಪಸ್ಸಥ ತಾವ ತುಮ್ಹಾಕಂ ದಕ್ಖಿಣಾಯ ಇದಂ ಫಲವಿಸೇಸ’’ನ್ತಿ ಪಕಾಸನವಸೇನ ಹಸಮಾನಾ ವಿಮಾನತೋ ನಿಕ್ಖಮಿ.

ಅಥ ತೇ ವಾಣಿಜಾ ಏವಂ ಪಚ್ಚಕ್ಖತೋ ಪುಞ್ಞಫಲಂ ದಿಸ್ವಾ ಅಚ್ಛರಿಯಬ್ಭುತಚಿತ್ತಜಾತಾ ತಸ್ಮಿಂ ಉಪಾಸಕೇ ಸಞ್ಜಾತಗಾರವಬಹುಮಾನಾ ಕತಞ್ಜಲೀ ತಂ ಪಯಿರುಪಾಸಿಂಸು. ಸೋಪಿ ತೇ ಧಮ್ಮಕಥಾಯ ಭಿಯ್ಯೋಸೋಮತ್ತಾಯ ಪಸಾದೇತ್ವಾ ಸರಣೇಸು ಚ ಸೀಲೇಸು ಚ ಪತಿಟ್ಠಾಪೇಸಿ. ತೇ ತಾಯ ವಿಮಾನಪೇತಿಯಾ ಕತಕಮ್ಮಂ –

೬೬.

‘‘ಸುಚಿತ್ತರೂಪಂ ¶ ರುಚಿರಂ, ವಿಮಾನಂ ತೇ ಪಭಾಸತಿ;

ದೇವತೇ ಪುಚ್ಛಿತಾಚಿಕ್ಖ, ಕಿಸ್ಸ ಕಮ್ಮಸ್ಸಿದಂ ಫಲ’’ನ್ತಿ. –

ಇಮಾಯ ¶ ಗಾಥಾಯ ಪುಚ್ಛಿಂಸು. ತತ್ಥ ಸುಚಿತ್ತರೂಪನ್ತಿ ಹತ್ಥಿಅಸ್ಸಇತ್ಥಿಪುರಿಸಾದಿವಸೇನ ಚೇವ ಮಾಲಾಕಮ್ಮಲತಾಕಮ್ಮಾದಿವಸೇನ ಚ ಸುಟ್ಠು ವಿಹಿತಚಿತ್ತರೂಪಂ. ರುಚಿರನ್ತಿ ರಮಣೀಯಂ ದಸ್ಸನೀಯಂ. ಕಿಸ್ಸ ಕಮ್ಮಸ್ಸಿದಂ ಫಲನ್ತಿ ಕೀದಿಸಸ್ಸ ಕಮ್ಮಸ್ಸ, ಕಿಂ ದಾನಮಯಸ್ಸ ಉದಾಹು ಸೀಲಮಯಸ್ಸ ಇದಂ ಫಲನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ.

ಸಾ ತೇಹಿ ಏವಂ ಪುಟ್ಠಾ ‘‘ಮಯಾ ಕತಸ್ಸ ಪರಿತ್ತಕಸ್ಸ ಕುಸಲಕಮ್ಮಸ್ಸ ತಾವ ಇದಂ ಫಲಂ, ಅಕುಸಲಕಮ್ಮಸ್ಸ ಪನ ಆಯತಿಂ ನಿರಯೇ ಏದಿಸಂ ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ತದುಭಯಂ ಆಚಿಕ್ಖನ್ತೀ –

೬೭.

‘‘ಭಿಕ್ಖುನೋ ಚರಮಾನಸ್ಸ, ದೋಣಿನಿಮ್ಮಜ್ಜನಿಂ ಅಹಂ;

ಅದಾಸಿಂ ಉಜುಭೂತಸ್ಸ, ವಿಪ್ಪಸನ್ನೇನ ಚೇತಸಾ.

೬೮.

‘‘ತಸ್ಸ ಕಮ್ಮಸ್ಸ ಕುಸಲಸ್ಸ, ವಿಪಾಕಂ ದೀಘಮನ್ತರಂ;

ಅನುಭೋಮಿ ವಿಮಾನಸ್ಮಿಂ, ತಞ್ಚ ದಾನಿ ಪರಿತ್ತಕಂ.

೬೯.

‘‘ಉದ್ಧಂ ¶ ಚತೂಹಿ ಮಾಸೇಹಿ, ಕಾಲಂಕಿರಿಯಾ ಭವಿಸ್ಸತಿ;

ಏಕನ್ತಕಟುಕಂ ಘೋರಂ, ನಿರಯಂ ಪಪತಿಸ್ಸಹಂ.

೭೦.

‘‘ಚತುಕ್ಕಣ್ಣಂ ಚತುದ್ವಾರಂ, ವಿಭತ್ತಂ ಭಾಗಸೋ ಮಿತಂ;

ಅಯೋಪಾಕಾರಪರಿಯನ್ತಂ, ಅಯಸಾ ಪಟಿಕುಜ್ಜಿತಂ.

೭೧.

‘‘ತಸ್ಸ ಅಯೋಮಯಾ ಭೂಮಿ, ಜಲಿತಾ ತೇಜಸಾ ಯುತಾ;

ಸಮನ್ತಾ ಯೋಜನಸತಂ, ಫರಿತ್ವಾ ತಿಟ್ಠತಿ ಸಬ್ಬದಾ.

೭೨.

‘‘ತತ್ಥಾಹಂ ದೀಘಮದ್ಧಾನಂ, ದುಕ್ಖಂ ವೇದಿಸ್ಸ ವೇದನಂ;

ಫಲಞ್ಚ ಪಾಪಕಮ್ಮಸ್ಸ, ತಸ್ಮಾ ಸೋಚಾಮಹಂ ಭುಸ’’ನ್ತಿ. – ಗಾಥಾಯೋ ಅಭಾಸಿ;

೬೭. ತತ್ಥ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಚರಮಾನಸ್ಸಾತಿ ಅಞ್ಞತರಸ್ಸ ಭಿನ್ನಕಿಲೇಸಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಭಿಕ್ಖಾಯ ಚರನ್ತಸ್ಸ. ದೋಣಿನಿಮ್ಮಜ್ಜನಿನ್ತಿ ವಿಸ್ಸನ್ದಮಾನತೇಲಂ ಪಿಞ್ಞಾಕಂ. ಉಜುಭೂತಸ್ಸಾತಿ ಚಿತ್ತಜಿಮ್ಹವಙ್ಕಕುಟಿಲಭಾವಕರಾನಂ ¶ ಕಿಲೇಸಾನಂ ಅಭಾವೇನ ¶ ಉಜುಭಾವಪ್ಪತ್ತಸ್ಸ. ವಿಪ್ಪಸನ್ನೇನ ಚೇತಸಾತಿ ಕಮ್ಮಫಲಸದ್ಧಾಯ ಸುಟ್ಠು ಪಸನ್ನೇನ ಚಿತ್ತೇನ.

೬೮-೬೯. ದೀಘಮನ್ತರನ್ತಿ ಮ-ಕಾರೋ ಪದಸನ್ಧಿಕರೋ, ದೀಘಅನ್ತರಂ ದೀಘಕಾಲನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ತಞ್ಚ ದಾನಿ ಪರಿತ್ತಕನ್ತಿ ತಞ್ಚ ಪುಞ್ಞಫಲಂ ವಿಪಕ್ಕವಿಪಾಕತ್ತಾ ಕಮ್ಮಸ್ಸ ಇದಾನಿ ಪರಿತ್ತಕಂ ಅಪ್ಪಾವಸೇಸಂ, ನ ಚಿರೇನೇವ ಇತೋ ಚವಿಸ್ಸಾಮೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ತೇನಾಹ ‘‘ಉದ್ಧಂ ಚತೂಹಿ ಮಾಸೇಹಿ, ಕಾಲಂಕಿರಿಯಾ ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಚತೂಹಿ ಮಾಸೇಹಿ ಉದ್ಧಂ ಚತುನ್ನಂ ಮಾಸಾನಂ ಉಪರಿ ಪಞ್ಚಮೇ ಮಾಸೇ ಮಮ ಕಾಲಂಕಿರಿಯಾ ಭವಿಸ್ಸತೀತಿ ದಸ್ಸೇತಿ. ಏಕನ್ತಕಟುಕನ್ತಿ ಏಕನ್ತೇನೇವ ಅನಿಟ್ಠಛಫಸ್ಸಾಯತನಿಕಭಾವತೋ ಏಕನ್ತದುಕ್ಖನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ಘೋರನ್ತಿ ದಾರುಣಂ. ನಿರಯನ್ತಿ ನತ್ಥಿ ಏತ್ಥ ಅಯೋ ಸುಖನ್ತಿ ಕತ್ವಾ ‘‘ನಿರಯ’’ನ್ತಿ ಲದ್ಧನಾಮಂ ನರಕಂ. ಪಪತಿಸ್ಸಹನ್ತಿ ಪಪಹಿಸ್ಸಾಮಿ ಅಹಂ.

೭೦. ‘‘ನಿರಯ’’ನ್ತಿ ಚೇತ್ಥ ಅವೀಚಿಮಹಾನಿರಯಸ್ಸ ಅಧಿಪ್ಪೇತತ್ತಾ ತಂ ಸರೂಪತೋ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ಚತುಕ್ಕಣ್ಣ’’ನ್ತಿಆದಿಮಾಹ. ತತ್ಥ ಚತುಕ್ಕಣ್ಣನ್ತಿ ಚತುಕ್ಕೋಣಂ. ಚತುದ್ವಾರನ್ತಿ ಚತೂಸು ದಿಸಾಸು ಚತೂಹಿ ದ್ವಾರೇಹಿ ಯುತ್ತಂ. ವಿಭತ್ತನ್ತಿ ಸುಟ್ಠು ವಿಭತ್ತಂ.

ಭಾಗಸೋತಿ ¶ ಭಾಗತೋ. ಮಿತನ್ತಿ ತುಲಿತಂ. ಅಯೋಪಾಕಾರಪರಿಯನ್ತನ್ತಿ ಅಯೋಮಯೇನ ಪಾಕಾರೇನ ಪರಿಕ್ಖಿತ್ತಂ. ಅಯಸಾ ಪಟಿಕುಜ್ಜಿತನ್ತಿ ಅಯೋಪಟಲೇನೇವ ಉಪರಿ ಪಿಹಿತಂ.

೭೧-೭೨. ತೇಜಸಾ ಯುತಾತಿ ಸಮನ್ತತೋ ಸಮುಟ್ಠಿತಜಾಲೇನ ಮಹತಾ ಅಗ್ಗಿನಾ ನಿರನ್ತರಂ ಸಮಾಯುತಜಾಲಾ. ಸಮನ್ತಾ ಯೋಜನಸತನ್ತಿ ಏವಂ ಪನ ಸಮನ್ತಾ ಬಹಿ ಸಬ್ಬದಿಸಾಸು ಯೋಜನಸತಂ ಯೋಜನಾನಂ ಸತಂ. ಸಬ್ಬದಾತಿ ಸಬ್ಬಕಾಲಂ. ಫರಿತ್ವಾ ತಿಟ್ಠತೀತಿ ಬ್ಯಾಪೇತ್ವಾ ತಿಟ್ಠತಿ. ತತ್ಥಾತಿ ತಸ್ಮಿಂ ಮಹಾನಿರಯೇ. ವೇದಿಸ್ಸನ್ತಿ ವೇದಿಸ್ಸಾಮಿ ಅನುಭವಿಸ್ಸಾಮಿ. ಫಲಞ್ಚ ಪಾಪಕಮ್ಮಸ್ಸಾತಿ ಇದಂ ಈದಿಸಂ ದುಕ್ಖಾನುಭವನಂ ಮಹಾ ಏವಂ ಕತಸ್ಸ ಪಾಪಸ್ಸ ಕಮ್ಮಸ್ಸ ಫಲನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ.

ಏವಂ ತಾಯ ಅತ್ತನಾ ಕತಕಮ್ಮಫಲೇ ಆಯತಿಂ ನೇರಯಿಕಭಯೇ ಚ ಪಕಾಸಿತೇ ¶ ಸೋ ಉಪಾಸಕೋ ಕರುಣಾಸಞ್ಚೋದಿತಮಾನಸೋ ‘‘ಹನ್ದಸ್ಸಾಹಂ ಪತಿಟ್ಠಾ ಭವೇಯ್ಯ’’ನ್ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ಆಹ – ‘‘ದೇವತೇ, ತ್ವಂ ಮಯ್ಹಂ ಏಕಸ್ಸ ದಾನವಸೇನ ಸಬ್ಬಕಾಮಸಮಿದ್ಧಾ ಉಟ್ಠಾರಸಮ್ಪತ್ತಿಯುತ್ತಾ ಜಾತಾ, ಇದಾನಿ ಪನ ಇಮೇಸಂ ಉಪಾಸಕಾನಂ ದಾನಂ ದತ್ವಾ ಸತ್ಥು ಚ ಗುಣೇ ಅನುಸ್ಸರಿತ್ವಾ ನಿರಯೂಪಪತ್ತಿತೋ ಮುಚ್ಚಿಸ್ಸಸೀ’’ತಿ. ಸಾ ಪೇತೀ ಹಟ್ಠತುಟ್ಠಾ ‘‘ಸಾಧೂ’’ತಿ ವತ್ವಾ ತೇ ದಿಬ್ಬೇನ ಅನ್ನಪಾನೇನ ಸನ್ತಪ್ಪೇತ್ವಾ ದಿಬ್ಬಾನಿ ವತ್ಥಾನಿ ನಾನಾವಿಧಾನಿ ¶ ರತನಾನಿ ಚ ಅದಾಸಿ, ಭಗವನ್ತಞ್ಚ ಉದ್ದಿಸ್ಸ ದಿಬ್ಬಂ ದುಸ್ಸಯುಗಂ ತೇಸಂ ಹತ್ಥೇ ದತ್ವಾ ‘‘ಅಞ್ಞತರಾ, ಭನ್ತೇ, ವಿಮಾನಪೇತೀ ಭಗವತೋ ಪಾದೇ ಸಿರಸಾ ವನ್ದತೀತಿ ಸಾವತ್ಥಿಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಸತ್ಥಾರಂ ಮಮ ವಚನೇನ ವನ್ದಥಾ’’ತಿ ವನ್ದನಞ್ಚ ಪೇಸೇಸಿ, ತಞ್ಚ ನಾವಂ ಅತ್ತನೋ ಇದ್ಧಾನುಭಾವೇನ ತೇಹಿ ಇಚ್ಛಿತಪಟ್ಟನಂ ತಂ ದಿವಸಮೇವ ಉಪನೇಸಿ.

ಅಥ ತೇ ವಾಣಿಜಾ ತತೋ ಪಟ್ಟನತೋ ಅನುಕ್ಕಮೇನ ಸಾವತ್ಥಿಂ ಪತ್ವಾ ಜೇತವನಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ಸತ್ಥು ತಂ ದುಸ್ಸಯುಗಂ ದತ್ವಾ ವನ್ದನಞ್ಚ ನಿವೇದೇತ್ವಾ ಆದಿತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ತಂ ಪವತ್ತಿಂ ಭಗವತೋ ಆರೋಚೇಸುಂ. ಸತ್ಥಾ ತಮತ್ಥಂ ಅಟ್ಠುಪ್ಪತ್ತಿಂ ಕತ್ವಾ ಸಮ್ಪತ್ತಪರಿಸಾಯ ವಿತ್ಥಾರೇನ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇಸಿ, ಸಾ ದೇಸನಾ ಮಹಾಜನಸ್ಸ ಸಾತ್ಥಿಕಾ ಜಾತಾ. ತೇ ಪನ ಉಪಾಸಕಾ ದುತಿಯದಿವಸೇ ಬುದ್ಧಪ್ಪಮುಖಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಸ್ಸ ಮಹಾದಾನಂ ದತ್ವಾ ತಸ್ಸಾ ದಕ್ಖಿಣಮಾದಿಸಿಂಸು. ಸಾ ಚ ತತೋ ಪೇತಲೋಕತೋ ಚವಿತ್ವಾ ವಿವಿಧರತನವಿಜ್ಜೋತಿತೇ ತಾವತಿಂಸಭವನೇ ಕನಕವಿಮಾನೇ ಅಚ್ಛರಾಸಹಸ್ಸಪರಿವಾರಾ ನಿಬ್ಬತ್ತೀತಿ.

ಖಲ್ಲಾಟಿಯಪೇತಿವತ್ಥುವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ.

೧೧. ನಾಗಪೇತವತ್ಥುವಣ್ಣನಾ

ಪುರತೋವ ¶ ಸೇತೇನ ಪಲೇತಿ ಹತ್ಥಿನಾತಿ ಇದಂ ಸತ್ಥರಿ ಜೇತವನೇ ವಿಹರನ್ತೇ ದ್ವೇ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಪೇತೇ ಆರಮ್ಭ ವುತ್ತಂ. ಆಯಸ್ಮಾ ಕಿರ ಸಂಕಿಚ್ಚೋ ಸತ್ತವಸ್ಸಿಕೋ ಖುರಗ್ಗೇಯೇವ ಅರಹತ್ತಂ ಪತ್ವಾ ಸಾಮಣೇರಭೂಮಿಯಂ ಠಿತೋ ತಿಂಸಮತ್ತೇಹಿ ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ¶ ಸದ್ಧಿಂ ಅರಞ್ಞಾಯತನೇ ವಸನ್ತೋ ತೇಸಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಪಞ್ಚನ್ನಂ ಚೋರಸತಾನಂ ಹತ್ಥತೋ ಆಗತಂ ಮರಣಮ್ಪಿ ಬಾಹಿತ್ವಾ ತೇ ಚ ಚೋರೇ ದಮೇತ್ವಾ ಪಬ್ಬಾಜೇತ್ವಾ ಸತ್ಥು ಸನ್ತಿಕಂ ಅಗಮಾಸಿ. ಸತ್ಥಾ ತೇಸಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇಸಿ, ದೇಸನಾವಸಾನೇ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಅರಹತ್ತಂ ಪಾಪುಣಿಂಸು. ಅಥಾಯಸ್ಮಾ ಸಂಕಿಚ್ಚೋ ಪರಿಪುಣ್ಣವಸ್ಸೋ ಲದ್ಧೂಪಸಮ್ಪದೋ ತೇಹಿ ಪಞ್ಚಹಿ ಭಿಕ್ಖುಸತೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಬಾರಾಣಸಿಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಇಸಿಪತನೇ ವಿಹಾಸಿ. ಮನುಸ್ಸಾ ಥೇರಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಧಮ್ಮಂ ಸುತ್ವಾ ಪಸನ್ನಮಾನಸಾ ವೀಥಿಪಟಿಪಾಟಿಯಾ ವಗ್ಗವಗ್ಗಾ ಹುತ್ವಾ ಆಗನ್ತುಕದಾನಂ ಅದಂಸು. ತತ್ಥ ಅಞ್ಞತರೋ ಉಪಾಸಕೋ ಮನುಸ್ಸೇ ನಿಚ್ಚಭತ್ತೇ ಸಮಾದಪೇಸಿ, ತೇ ಯಥಾಬಲಂ ನಿಚ್ಚಭತ್ತಂ ಪಟ್ಠಪೇಸುಂ.

ತೇನ ಚ ಸಮಯೇನ ಬಾರಾಣಸಿಯಂ ಅಞ್ಞತರಸ್ಸ ಮಿಚ್ಛಾದಿಟ್ಠಿಕಸ್ಸ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಸ್ಸ ದ್ವೇ ಪುತ್ತಾ ಏಕಾ ಚ ಧೀತಾ ಅಹೇಸುಂ. ತೇಸು ಜೇಟ್ಠಪುತ್ತೋ ತಸ್ಸ ಉಪಾಸಕಸ್ಸ ಮಿತ್ತೋ ಅಹೋಸಿ. ಸೋ ತಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಆಯಸ್ಮತೋ ಸಂಕಿಚ್ಚಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕಂ ಅಗಮಾಸಿ. ಆಯಸ್ಮಾ ಸಂಕಿಚ್ಚೋ ತಸ್ಸ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇಸಿ. ಸೋ ಮುದುಚಿತ್ತೋ ಅಹೋಸಿ. ಅಥ ನಂ ಸೋ ಉಪಾಸಕೋ ಆಹ – ‘‘ತ್ವಂ ಏಕಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ನಿಚ್ಚಭತ್ತಂ ದೇಹೀ’’ತಿ ¶ . ‘‘ಅನಾಚಿಣ್ಣಂ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾನಂ ಸಮಣಾನಂ ಸಕ್ಯಪುತ್ತಿಯಾನಂ ನಿಚ್ಚಭತ್ತದಾನಂ, ತಸ್ಮಾ ನಾಹಂ ದಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ. ‘‘ಕಿಂ ಮಯ್ಹಮ್ಪಿ ಭತ್ತಂ ನ ದಸ್ಸಸೀ’’ತಿ? ‘‘ಕಥಂ ನ ದಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಆಹ. ‘‘ಯದಿ ಏವಂ ಯಂ ಮಯ್ಹಂ ದೇಸಿ, ತಂ ಏಕಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸ ದೇಹೀ’’ತಿ. ಸೋ ‘‘ಸಾಧೂ’’ತಿ ಪಟಿಸ್ಸುಣಿತ್ವಾ ದುತಿಯದಿವಸೇ ಪಾತೋವ ವಿಹಾರಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಏಕಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಆನೇತ್ವಾ ಭೋಜೇಸಿ.

ಏವಂ ಗಚ್ಛನ್ತೇ ಕಾಲೇ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಪಟಿಪತ್ತಿಂ ದಿಸ್ವಾ ಧಮ್ಮಞ್ಚ ಸುಣಿತ್ವಾ ತಸ್ಸ ಕನಿಟ್ಠಭಾತಾ ಚ ಭಗಿನೀ ಚ ಸಾಸನೇ ಅಭಿಪ್ಪಸನ್ನಾ ಪುಞ್ಞಕಮ್ಮರತಾ ಚ ಅಹೇಸುಂ. ಏವಂ ತೇ ತಯೋ ಜನಾ ಯಥಾವಿಭವಂ ದಾನಾನಿ ದೇನ್ತಾ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣೇ ಸಕ್ಕರಿಂಸು ಗರುಂ ಕರಿಂಸು ಮಾನೇಸುಂ ಪೂಜೇಸುಂ. ಮಾತಾಪಿತರೋ ಪನ ನೇಸಂ ಅಸ್ಸದ್ಧಾ ¶ ಅಪ್ಪಸನ್ನಾ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣೇಸು ಅಗಾರವಾ ಪುಞ್ಞಕಿರಿಯಾಯ ಅನಾದರಾ ಅಚ್ಛನ್ದಿಕಾ ಅಹೇಸುಂ. ತೇಸಂ ಧೀತರಂ ದಾರಿಕಂ ಮಾತುಲಪುತ್ತಸ್ಸತ್ಥಾಯ ¶ ಞಾತಕಾ ವಾರೇಸುಂ. ಸೋ ಚ ಆಯಸ್ಮತೋ ಸಂಕಿಚ್ಚಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕೇ ಧಮ್ಮಂ ಸುತ್ವಾ ಸಂವೇಗಜಾತೋ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ನಿಚ್ಚಂ ಅತ್ತನೋ ಮಾತು-ಗೇಹಂ ಭುಞ್ಜಿತುಂ ಗಚ್ಛತಿ. ತಂ ಮಾತಾ ಅತ್ತನೋ ಭಾತು-ಧೀತಾಯ ದಾರಿಕಾಯ ಪಲೋಭೇತಿ. ತೇನ ಸೋ ಉಕ್ಕಣ್ಠಿತೋ ಹುತ್ವಾ ಉಪಜ್ಝಾಯಂ ಉಪಸಙ್ಗಮಿತ್ವಾ ಆಹ – ‘‘ಉಪ್ಪಬ್ಬಜಿಸ್ಸಾಮಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಅನುಜಾನಾಥ ಮ’’ನ್ತಿ. ಉಪಜ್ಝಾಯೋ ತಸ್ಸ ಉಪನಿಸ್ಸಯಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ದಿಸ್ವಾ ಆಹ – ‘‘ಸಾಮಣೇರ, ಮಾಸಮತ್ತಂ ಆಗಮೇಹೀ’’ತಿ. ಸೋ ‘‘ಸಾಧೂ’’ತಿ ಪಟಿಸ್ಸುಣಿತ್ವಾ ಮಾಸೇ ಅತಿಕ್ಕನ್ತೇ ತಥೇವ ಆರೋಚೇಸಿ. ಉಪಜ್ಝಾಯೋ ಪುನ ‘‘ಅಡ್ಢಮಾಸಂ ಆಗಮೇಹೀ’’ತಿ ಆಹ. ಅಡ್ಢಮಾಸೇ ಅತಿಕ್ಕನ್ತೇ ತಥೇವ ವುತ್ತೇ ಪುನ ‘‘ಸತ್ತಾಹಂ ಆಗಮೇಹೀ’’ತಿ ಆಹ. ಸೋ ‘‘ಸಾಧೂ’’ತಿ ಪಟಿಸ್ಸುಣಿ. ಅಥ ತಸ್ಮಿಂ ಅನ್ತೋಸತ್ತಾಹೇ ಸಾಮಣೇರಸ್ಸ ಮಾತುಲಾನಿಯಾ ಗೇಹಂ ವಿನಟ್ಠಚ್ಛದನಂ ಜಿಣ್ಣಂ ದುಬ್ಬಲಕುಟ್ಟಂ ವಾತವಸ್ಸಾಭಿಹತಂ ಪರಿಪತಿ. ತತ್ಥ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೀ ದ್ವೇ ಪುತ್ತಾ ಘೀತಾ ಚ ಗೇಹೇನ ಅಜ್ಝೋತ್ಥಟಾ ಕಾಲಮಕಂಸು. ತೇಸು ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೀ ಚ ಪೇತಯೋನಿಯಂ ನಿಬ್ಬತ್ತಿಂಸು, ದ್ವೇ ಪುತ್ತಾ ಧೀತಾ ಚ ಭುಮ್ಮದೇವೇಸು. ತೇಸು ಜೇಟ್ಠಪುತ್ತಸ್ಸ ಹತ್ಥಿಯಾನಂ ನಿಬ್ಬತ್ತಿ, ಕನಿಟ್ಠಸ್ಸ ಅಸ್ಸತರೀರಥೋ, ಧೀತಾಯ ಸುವಣ್ಣಸಿವಿಕಾ. ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಚ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೀ ಚ ಮಹನ್ತೇ ಮಹನ್ತೇ ಅಯೋಮುಗ್ಗರೇ ಗಹೇತ್ವಾ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಆಕೋಟೇನ್ತಿ, ಅಭಿಹತಟ್ಠಾನೇಸು ಮಹನ್ತಾ ಮಹನ್ತಾ ಘಟಪ್ಪಮಾಣಾ ಗಣ್ಡಾ ಉಟ್ಠಹಿತ್ವಾ ಮುಹುತ್ತೇನೇವ ಪಚಿತ್ವಾ ಪರಿಭೇದಪ್ಪತ್ತಾ ಹೋನ್ತಿ. ತೇ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಸ್ಸ ಗಣ್ಡೇ ಫಾಲೇತ್ವಾ ಕೋಧಾಭಿಭೂತಾ ನಿಕ್ಕರುಣಾ ಫರುಸವಚನೇಹಿ ತಜ್ಜೇನ್ತಾ ಪುಬ್ಬಲೋಹಿತಂ ಪಿವನ್ತಿ, ನ ಚ ತಿತ್ತಿಂ ಪಟಿಲಭನ್ತಿ.

ಅಥ ಸಾಮಣೇರೋ ಉಕ್ಕಣ್ಠಾಭಿಭೂತೋ ಉಪಜ್ಝಾಯಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಆಹ – ‘‘ಭನ್ತೇ, ಮಯಾ ಪಟಿಞ್ಞಾತದಿವಸಾ ವೀತಿವತ್ತಾ, ಗೇಹಂ ಗಮಿಸ್ಸಾಮಿ, ಅನುಜಾನಾಥ ಮ’’ನ್ತಿ. ಅಥ ನಂ ಉಪಜ್ಝಾಯೋ ‘‘ಅತ್ಥಙ್ಗತೇ ಸೂರಿಯೇ ಕಾಲಪಕ್ಖಚಾತುದ್ದಸಿಯಾ ಪವತ್ತಮಾನಾಯ ಏಹೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಇಸಿಪತನವಿಹಾರಸ್ಸ ಪಿಟ್ಠಿಪಸ್ಸೇನ ಥೋಕಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಅಟ್ಠಾಸಿ. ತೇನ ಚ ಸಮಯೇನ ತೇ ದ್ವೇ ದೇವಪುತ್ತಾ ಸದ್ಧಿಂ ಭಗಿನಿಯಾ ತೇನೇವ ಮಗ್ಗೇನ ¶ ಯಕ್ಖಸಮಾಗಮಂ ಸಮ್ಭಾವೇತುಂ ಗಚ್ಛನ್ತಿ, ತೇಸಂ ಪನ ಮಾತಾಪಿತರೋ ಮುಗ್ಗರಹತ್ಥಾ ಫರುಸವಾಚಾ ¶ ಕಾಳರೂಪಾ ಆಕುಲಾಕುಲಲೂಖಪತಿತಕೇಸಭಾರಾ ಅಗ್ಗಿದಡ್ಢತಾಲಕ್ಖನ್ಧಸದಿಸಾ ¶ ವಿಗಲಿತಪುಬ್ಬಲೋಹಿತಾ ವಲಿತಗತ್ತಾ ಅತಿವಿಯ ಜೇಗುಚ್ಛಬೀಭಚ್ಛದಸ್ಸನಾ ತೇ ಅನುಬನ್ಧನ್ತಿ.

ಅಥಾಯಸ್ಮಾ ಸಂಕಿಚ್ಚೋ ಯಥಾ ಸೋ ಸಾಮಣೇರೋ ತೇ ಸಬ್ಬೇ ಗಚ್ಛನ್ತೇ ಪಸ್ಸತಿ, ತಥಾರೂಪಂ ಇದ್ಧಾಭಿಸಙ್ಖಾರಂ ಅಭಿಸಙ್ಖರಿತ್ವಾ ಸಾಮಣೇರಂ ಆಹ – ‘‘ಪಸ್ಸಸಿ ತ್ವಂ, ಸಾಮಣೇರ, ಇಮೇ ಗಚ್ಛನ್ತೇ’’ತಿ? ‘‘ಆಮ, ಭನ್ತೇ, ಪಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ. ‘‘ತೇನ ಹಿ ಇಮೇಹಿ ಕತಕಮ್ಮಂ ಪಟಿಪುಚ್ಛಾ’’ತಿ. ಸೋ ಹತ್ಥಿಯಾನಾದೀಹಿ ಗಚ್ಛನ್ತೇ ಅನುಕ್ಕಮೇನ ಪಟಿಪುಚ್ಛಿ. ತೇ ಆಹಂಸು – ‘‘ಯೇ ಪಚ್ಛತೋ ಪೇತಾ ಆಗಚ್ಛನ್ತಿ, ತೇ ಪಟಿಪುಚ್ಛಾ’’ತಿ. ಸಾಮಣೇರೋ ತೇ ಪೇತೇ ಗಾಥಾಹಿ ಅಜ್ಝಭಾಸಿ –

೭೩.

‘‘ಪುರತೋವ ಸೇತೇನ ಪಲೇತಿ ಹತ್ಥಿನಾ, ಮಜ್ಝೇ ಪನ ಅಸ್ಸತರೀರಥೇನ;

ಪಚ್ಛಾ ಚ ಕಞ್ಞಾ ಸಿವಿಕಾಯ ನೀಯತಿ, ಓಭಾಸಯನ್ತೀ ದಸ ಸಬ್ಬಸೋ ದಿಸಾ.

೭೪.

‘‘ತುಮ್ಹೇ ಪನ ಮುಗ್ಗರಹತ್ಥಪಾಣಿನೋ, ರುದಂಮುಖಾ ಛಿನ್ನಪಭಿನ್ನಗತ್ತಾ;

ಮನುಸ್ಸಭೂತಾ ಕಿಮಕತ್ಥ ಪಾಪಂ, ಯೇನಞ್ಞಮಞ್ಞಸ್ಸ ಪಿವಾಥ ಲೋಹಿತ’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ಪುರತೋತಿ ಸಬ್ಬಪಠಮಂ. ಸೇತೇನಾತಿ ಪಣ್ಡರೇನ. ಪಲೇತೀತಿ ಗಚ್ಛತಿ. ಮಜ್ಝೇ ಪನಾತಿ ಹತ್ಥಿಂ ಆರುಳ್ಹಸ್ಸ ಸಿವಿಕಂ ಆರುಳ್ಹಾಯ ಚ ಅನ್ತರೇ. ಅಸ್ಸತರೀರಥೇನಾತಿ ಅಸ್ಸತರೀಯುತ್ತೇನ ರಥೇನ ಪಲೇತೀತಿ ಯೋಜನಾ. ನೀಯತೀತಿ ವಹೀಯತಿ. ಓಭಾಸಯನ್ತೀ ದಸ ಸಬ್ಬಸೋ ದಿಸಾತಿ ಸಬ್ಬತೋ ಸಮನ್ತತೋ ಸಬ್ಬಾ ದಸ ದಿಸಾ ಅತ್ತನೋ ಸರೀರಪ್ಪಭಾಹಿ ವತ್ಥಾಭರಣಾದಿಪ್ಪಭಾಹಿ ಚ ವಿಜ್ಜೋತಯಮಾನಾ. ಮುಗ್ಗರಹತ್ಥಪಾಣಿನೋತಿ ಮುಗ್ಗರಾ ಹತ್ಥಸಙ್ಖಾತೇಸು ಪಾಣೀಸು ಯೇಸಂ ತೇ ಮುಗ್ಗರಹತ್ಥಪಾಣಿನೋ, ಭೂಮಿಸಣ್ಹಕರಣೀಯಾದೀಸು ಪಾಣಿವೋಹಾರಸ್ಸ ಲಬ್ಭಮಾನತ್ತಾ ಹತ್ಥಸದ್ದೇನ ಪಾಣಿ ಏವ ವಿಸೇಸಿತೋ. ಛಿನ್ನಪಭಿನ್ನಗತ್ತಾತಿ ಮುಗ್ಗರಪ್ಪಹಾರೇನ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಛಿನ್ನಪಭಿನ್ನಸರೀರಾ. ಪಿವಾಥಾತಿ ಪಿವಥ.

ಏವಂ ¶ ಸಾಮಣೇರೇನ ಪುಟ್ಠಾ ತೇ ಪೇತಾ ಸಬ್ಬಂ ತಂ

ಪವತ್ತಿಂ ಚತೂಹಿ ಗಾಥಾಹಿ ಪಚ್ಚಭಾಸಿಂಸು –

೭೫.

‘‘ಪುರತೋವ ¶ ಯೋ ಗಚ್ಛತಿ ಕುಞ್ಜರೇನ, ಸೇತೇನ ನಾಗೇನ ಚತುಕ್ಕಮೇನ;

ಅಮ್ಹಾಕ ಪುತ್ತೋ ಅಹು ಜೇಟ್ಠಕೋ ಸೋ, ದಾನಾನಿ ದತ್ವಾನ ಸುಖೀ ಪಮೋದತಿ.

೭೬.

‘‘ಯೋ ¶ ಯೋ ಮಜ್ಝೇ ಅಸ್ಸತರೀರಥೇನ, ಚತುಬ್ಭಿ ಯುತ್ತೇನ ಸುವಗ್ಗಿತೇನ;

ಅಮ್ಹಾಕ ಪುತ್ತೋ ಅಹು ಮಜ್ಝಿಮೋ ಸೋ, ಅಮಚ್ಛರೀ ದಾನಪತೀ ವಿರೋಚತಿ.

೭೭.

‘‘ಯಾ ಸಾ ಚ ಪಚ್ಛಾ ಸಿವಿಕಾಯ ನೀಯತಿ, ನಾರೀ ಸಪಞ್ಞಾ ಮಿಗಮನ್ದಲೋಚನಾ;

ಅಮ್ಹಾಕ ಧೀತಾ ಅಹು ಸಾ ಕನಿಟ್ಠಿಕಾ, ಭಾಗಡ್ಢಭಾಗೇನ ಸುಖೀ ಪಮೋದತಿ.

೭೮.

‘‘ಏತೇ ಚ ದಾನಾನಿ ಅದಂಸು ಪುಬ್ಬೇ, ಪಸನ್ನಚಿತ್ತಾ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾನಂ;

ಮಯಂ ಪನ ಮಚ್ಛರೀನೋ ಅಹುಮ್ಹ, ಪರಿಭಾಸಕಾ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾನಂ;

ಏತೇ ಚ ದತ್ವಾ ಪರಿಚಾರಯನ್ತಿ, ಮಯಞ್ಚ ಸುಸ್ಸಾಮ ನಳೋವ ಛಿನ್ನೋ’’ತಿ.

೭೫. ತತ್ಥ ಪುರತೋವ ಯೋ ಗಚ್ಛತೀತಿ ಇಮೇಸಂ ಗಚ್ಛನ್ತಾನಂ ಯೋ ಪುರತೋ ಗಚ್ಛತಿ. ‘‘ಯೋಸೋ ಪುರತೋ ಗಚ್ಛತೀ’’ತಿ ವಾ ಪಾಠೋ, ತಸ್ಸ ಯೋ ಏಸೋ ಪುರತೋ ಗಚ್ಛತೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ಕುಞ್ಜರೇನಾತಿ ಕುಂ ಪಥವಿಂ ಜೀರಯತಿ, ಕುಞ್ಜೇಸು ವಾ ರಮತಿ ಚರತೀತಿ ‘‘ಕುಞ್ಜರೋ’’ತಿ ಲದ್ಧನಾಮೇನ ಹತ್ಥಿನಾ. ನಾಗೇನಾತಿ, ನಾಸ್ಸ ಅಗಮನೀಯಂ ಅನಭಿಭವನೀಯಂ ಅತ್ಥೀತಿ ನಾಗಾ, ತೇನ ನಾಗೇನ. ಚತುಕ್ಕಮೇನಾತಿ ಚತುಪ್ಪದೇನ. ಜೇಟ್ಠಕೋತಿ ಪುಬ್ಬಜೋ.

೭೬-೭೭. ಚತುಬ್ಭೀತಿ ಚತೂಹಿ ಅಸ್ಸತರೀಹಿ. ಸುವಗ್ಗಿತೇನಾತಿ ಸುನ್ದರಗಮನೇನ ಚಾತುರಗಮನೇನ. ಮಿಗಮನ್ದಲೋಚನಾತಿ ಮಿಗೀ ವಿಯ ಮನ್ದಕ್ಖಿಕಾ. ಭಾಗಡ್ಢಭಾಗೇನಾತಿ ¶ ಭಾಗಸ್ಸ ಅಡ್ಢಭಾಗೇನ, ಅತ್ತನಾ ಲದ್ಧಕೋಟ್ಠಾಸತೋ ಅಡ್ಢಭಾಗದಾನೇನ ಹೇತುಭೂತೇನ. ಸುಖೀತಿ ಸುಖಿನೀ. ಲಿಙ್ಗವಿಪಲ್ಲಾಸೇನ ಹೇತಂ ವುತ್ತಂ.

೭೮. ಪರಿಭಾಸಕಾತಿ ¶ ಅಕ್ಕೋಸಕಾ. ಪರಿಚಾರಯನ್ತೀತಿ ದಿಬ್ಬೇಸು ಕಾಮಗುಣೇಸು ಅತ್ತನೋ ಇನ್ದ್ರಿಯಾನಿ ಇತೋ ಚಿತೋ ಚ ಯಥಾಸುಖಂ ಚಾರೇನ್ತಿ, ಪರಿಜನೇಹಿ ವಾ ಅತ್ತನೋ ಪುಞ್ಞಾನುಭಾವನಿಸ್ಸನ್ದೇನ ಪರಿಚರಿಯಂ ಕಾರೇನ್ತಿ. ಮಯಞ್ಚ ಸುಸ್ಸಾಮ ನಳೋವ ಛಿನ್ನೋತಿ ಮಯಂ ಪನ ಛಿನ್ನೋ ಆತಪೇ ಖಿತ್ತೋ ನಳೋ ವಿಯ ಸುಸ್ಸಾಮ, ಖುಪ್ಪಿಪಾಸಾಹಿ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ದಣ್ಡಾಭಿಘಾತೇಹಿ ಚ ಸುಕ್ಖಾ ವಿಸುಕ್ಖಾ ಭವಾಮಾತಿ.

ಏವಂ ಅತ್ತನೋ ಪಾಪಂ ಸಮ್ಪವೇದೇತ್ವಾ ‘‘ಮಯಂ ತುಯ್ಹಂ ಮಾತುಲಮಾತುಲಾನಿಯೋ’’ತಿ ಆಚಿಕ್ಖಿಂಸು. ತಂ ಸುತ್ವಾ ಸಾಮಣೇರೋ ಸಞ್ಜಾತಸಂವೇಗೋ ‘‘ಏವರೂಪಾನಂ ಕಿಬ್ಬಿಸಕಾರೀನಂ ಕಥಂ ನು ಖೋ ಭೋಜನಾನಿ ಸಿಜ್ಝನ್ತೀ’’ತಿ ಪುಚ್ಛನ್ತೋ –

೭೯.

‘‘ಕಿಂ ¶ ತುಮ್ಹಾಕಂ ಭೋಜನಂ ಕಿಂ ಸಯಾನಂ, ಕಥಞ್ಚ ಯಾಪೇಥ ಸುಪಾಪಧಮ್ಮಿನೋ;

ಪಹೂತಭೋಗೇಸು ಅನಪ್ಪಕೇಸು, ಸುಖಂ ವಿರಾಧಾಯ ದುಕ್ಖಜ್ಜ ಪತ್ತಾ’’ತಿ. –

ಇಮಂ ಗಾಥಮಾಹ. ತತ್ಥ ಕಿಂ ತುಮ್ಹಾಕಂ ಭೋಜನನ್ತಿ ಕೀದಿಸಂ ತುಮ್ಹಾಕಂ ಭೋಜನಂ? ಕಿಂ ಸಯಾನನ್ತಿ ಕೀದಿಸಂ ಸಯನಂ? ‘‘ಕಿಂ ಸಯಾನಾ’’ತಿ ಕೇಚಿ ಪಠನ್ತಿ, ಕೀದಿಸಾ ಸಯನಾ, ಕೀದಿಸೇ ಸಯನೇ ಸಯಥಾತಿ ಅತ್ಥೋ. ಕಥಞ್ಚ ಯಾಪೇಥಾತಿ ಕೇನ ಪಕಾರೇನ ಯಾಪೇಥ, ‘‘ಕಥಂ ವೋ ಯಾಪೇಥಾ’’ತಿಪಿ ಪಾಠೋ, ಕಥಂ ತುಮ್ಹೇ ಯಾಪೇಥಾತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸುಪಾಪಧಮ್ಮಿನೋತಿ ಸುಟ್ಠು ಅತಿವಿಯ ಪಾಪಧಮ್ಮಾ. ಪಹೂತಭೋಗೇಸೂತಿ ಅಪರಿಯನ್ತೇಸು ಉಳಾರೇಸು ಭೋಗೇಸು ಸನ್ತೇಸು. ಅನಪ್ಪಕೇಸೂತಿ ನ ಅಪ್ಪಕೇಸು ಬಹೂಸು. ಸುಖಂ ವಿರಾಧಾಯಾತಿ ಸುಖಹೇತುನೋ ಪುಞ್ಞಸ್ಸ ಅಕರಣೇನ ¶ ಸುಖಂ ವಿರಜ್ಝಿತ್ವಾ ವಿರಾಧೇತ್ವಾ. ‘‘ಸುಖಸ್ಸ ವಿರಾಧೇನಾ’’ತಿ ಕೇಚಿ ಪಠನ್ತಿ. ದುಕ್ಖಜ್ಜ ಪತ್ತಾತಿ ಅಜ್ಜ ಇದಾನಿ ಇದಂ ಪೇತಯೋನಿಪರಿಯಾಪನ್ನಂ ದುಕ್ಖಂ ಅನುಪ್ಪತ್ತಾತಿ.

ಏವಂ ಸಾಮಣೇರೇನ ಪುಟ್ಠಾ ಪೇತಾ ತೇನ ಪುಚ್ಛಿತಮತ್ಥಂ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇನ್ತಾ –

೮೦.

‘‘ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ವಧಿತ್ವಾನ, ಪಿವಾಮ ಪುಬ್ಬಲೋಹಿತಂ;

ಬಹುಂ ವಿತ್ವಾ ನ ಧಾತಾ ಹೋಮ, ನಚ್ಛಾದಿಮ್ಹಸೇ ಮಯಂ.

೮೧.

‘‘ಇಚ್ಚೇವ ¶ ಮಚ್ಚಾ ಪರಿದೇವಯನ್ತಿ, ಅದಾಯಕಾ ಪೇಚ್ಚ ಯಮಸ್ಸ ಠಾಯಿನೋ;

ಯೇ ತೇ ವಿದಿಚ್ಚ ಅಧಿಗಮ್ಮ ಭೋಗೇ, ನ ಭುಞ್ಜರೇ ನಾಪಿ ಕರೋನ್ತಿ ಪುಞ್ಞಂ.

೮೨.

‘‘ತೇ ಖುಪ್ಪಿಪಾಸೂಪಗತಾ ಪರತ್ಥ, ಪಚ್ಛಾ ಚಿರಂ ಝಾಯರೇ ಡಯ್ಹಮಾನಾ;

ಕಮ್ಮಾನಿ ಕತ್ವಾನ ದುಖುದ್ರಾನಿ, ಅನುಭೋನ್ತಿ ದುಕ್ಖಂ ಕಟುಕಪ್ಫಲಾನಿ.

೮೩.

‘‘ಇತ್ತರಞ್ಹಿ ಧನಂ ಧಞ್ಞಂ, ಇತ್ತರಂ ಇಧ ಜೀವಿತಂ;

ಇತ್ತರಂ ಇತ್ತರತೋ ಞತ್ವಾ, ದೀಪಂ ಕಯಿರಾಥ ಪಣ್ಡಿತೋ.

೮೪.

‘‘ಯೇ ತೇ ಏವಂ ಪಜಾನನ್ತಿ, ನರಾ ಧಮ್ಮಸ್ಸ ಕೋವಿದಾ;

ತೇ ದಾನೇ ನಪ್ಪಮಜ್ಜನ್ತಿ, ಸುತ್ವಾ ಅರಹತಂ ವಚೋ’’ತಿ. –

ಪಞ್ಚ ಗಾಥಾ ಅಭಾಸಿಂಸು.

೮೦-೮೧. ತತ್ಥ ¶ ನ ಧಾತಾ ಹೋಮಾತಿ ಧಾತಾ ಸುಹಿತಾ ತಿತ್ತಾ ನ ಹೋಮ. ನಚ್ಛಾದಿಮ್ಹಸೇತಿ ನ ರುಚ್ಚಾಮ, ನ ರುಚಿಂ ಉಪ್ಪಾದೇಮ, ನ ತಂ ಮಯಂ ಅತ್ತನೋ ರುಚಿಯಾ ಪಿವಿಸ್ಸಾಮಾತಿ ಅತ್ಥೋ. ಇಚ್ಚೇವಾತಿ ಏವಮೇವ. ಮಚ್ಚಾ ಪರಿದೇವಯನ್ತೀತಿ ಮಯಂ ವಿಯ ಅಞ್ಞೇಪಿ ಮನುಸ್ಸಾ ಕತಕಿಬ್ಬಿಸಾ ಪರಿದೇವನ್ತಿ ಕನ್ದನ್ತಿ. ಅದಾಯಕಾತಿ ಅದಾನಸೀಲಾ ಮಚ್ಛರಿನೋ. ಯಮಸ್ಸ ಠಾಯಿನೋತಿ ಯಮಲೋಕಸಞ್ಞಿತೇ ಯಮಸ್ಸ ಠಾನೇ ಪೇತ್ತಿವಿಸಯೇ ಠಾನಸೀಲಾ ¶ . ಯೇ ತೇ ವಿದಿಚ್ಚ ಅಧಿಗಮ್ಮಭೋಗೇತಿ ಯೇ ತೇ ಸಮ್ಪತಿ ಆಯತಿಞ್ಚ ಸುಖವಿಸೇಸವಿಧಾಯಕೇ ಭೋಗೇ ವಿನ್ದಿತ್ವಾ ಪಟಿಲಭಿತ್ವಾ. ನ ಭುಞ್ಜರೇ ನಾಪಿ ಕರೋನ್ತಿ ಪುಞ್ಞನ್ತಿ ಅಮ್ಹೇ ವಿಯ ಸಯಮ್ಪಿ ನ ಭುಞ್ಜನ್ತಿ, ಪರೇಸಂ ದೇನ್ತಾ ದಾನಮಯಂ ಪುಞ್ಞಮ್ಪಿ ನ ಕರೋನ್ತಿ.

೮೨. ತೇ ಖುಪ್ಪಿಪಾಸೂಪಗತಾ ಪರತ್ಥಾತಿ ತೇ ಸತ್ತಾ ಪರತ್ಥ ಪರಲೋಕೇ ಪೇತ್ತಿವಿಸಯೇ ಜಿಘಚ್ಛಾಪಿಪಾಸಾಭಿಭೂತಾ ಹುತ್ವಾ. ಚಿರಂ ಝಾಯರೇ ಡಯ್ಹಮಾನಾತಿ ಖುದಾದಿಹೇತುಕೇನ ದುಕ್ಖಗ್ಗಿನಾ ‘‘ಅಕತಂ ವತ ಅಮ್ಹೇಹಿ ಕುಸಲಂ, ಕತಂ ಪಾಪ’’ನ್ತಿಆದಿನಾ ವತ್ತಮಾನೇನ ವಿಪ್ಪಟಿಸಾರಗ್ಗಿನಾ ಪರಿಡಯ್ಹಮಾನಾ ಝಾಯನ್ತಿ, ಅನುತ್ಥುನನ್ತೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ದುಖುದ್ರಾನೀತಿ ದುಕ್ಖವಿಪಾಕಾನಿ. ಅನುಭೋನ್ತಿ ದುಕ್ಖಂ ಕಟುಕಪ್ಫಲಾನೀತಿ ಅನಿಟ್ಠಫಲಾನಿ ಪಾಪಕಮ್ಮಾನಿ ಕತ್ವಾ ಚಿರಕಾಲಂ ದುಕ್ಖಂ ಆಪಾಯಿಕದುಕ್ಖಂ ಅನುಭವನ್ತಿ.

೮೩-೮೪. ಇತ್ತರನ್ತಿ ¶ ನ ಚಿರಕಾಲಟ್ಠಾಯೀ, ಅನಿಚ್ಚಂ ವಿಪರಿಣಾಮಧಮ್ಮಂ. ಇತ್ತರಂ ಇಧ ಜೀವಿತನ್ತಿ ಇಧ ಮನುಸ್ಸಲೋಕೇ ಸತ್ತಾನಂ ಜೀವಿತಮ್ಪಿ ಇತ್ತರಂ ಪರಿತ್ತಂ ಅಪ್ಪಕಂ. ತೇನಾಹ ಭಗವಾ – ‘‘ಯೋ ಚಿರಂ ಜೀವತಿ, ಸೋ ವಸ್ಸಸತಂ ಅಪ್ಪಂ ವಾ ಭಿಯ್ಯೋ’’ತಿ (ದೀ. ನಿ. ೨.೯೧; ಸಂ. ನಿ. ೧.೧೪೫; ಅ. ನಿ. ೭.೭೪). ಇತ್ತರಂ ಇತ್ತರತೋ ಞತ್ವಾತಿ ಧನಧಞ್ಞಾದಿಉಪಕರಣಂ ಮನುಸ್ಸಾನಂ ಜೀವಿತಞ್ಚ ಇತ್ತರಂ ಪರಿತ್ತಂ ಖಣಿಕಂ ನ ಚಿರಸ್ಸನ್ತಿ ಪಞ್ಞಾಯ ಉಪಪರಿಕ್ಖಿತ್ವಾ. ದೀಪಂ ಕಯಿರಾಥ ಪಣ್ಡಿತೋತಿ ಸಪಞ್ಞೋ ಪುರಿಸೋ ದೀಪಂ ಅತ್ತನೋ ಪತಿಟ್ಠಂ ಪರಲೋಕೇ ಹಿತಸುಖಾಧಿಟ್ಠಾನಂ ಕರೇಯ್ಯ. ಯೇ ತೇ ಏವಂ ಪಜಾನನ್ತೀತಿ ಯೇ ತೇ ಮನುಸ್ಸಾ ಮನುಸ್ಸಾನಂ ಭೋಗಾನಂ ಜೀವಿತಸ್ಸ ಚ ಇತ್ತರಭಾವಂ ಯಾಥಾವತೋ ಜಾನನ್ತಿ, ತೇ ದಾನೇ ಸಬ್ಬಕಾಲಂ ನಪ್ಪಮಜ್ಜನ್ತಿ. ಸುತ್ವಾ ಅರಹತಂ ವಚೋತಿ ಅರಹತಂ ಬುದ್ಧಾದೀನಂ ಅರಿಯಾನಂ ವಚನಂ ಸುತ್ವಾ, ಸುತತ್ತಾತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸೇಸಂ ಪಾಕಟಮೇವ.

ಏವಂ ತೇ ಪೇತಾ ಸಾಮಣೇರೇನ ಪುಟ್ಠಾ ತಮತ್ಥಂ ಆಚಿಕ್ಖಿತ್ವಾ ‘‘ಮಯಂ ತುಯ್ಹಂ ಮಾತುಲಮಾತುಲಾನಿಯೋ’’ತಿ ಪವೇದೇಸುಂ. ತಂ ಸುತ್ವಾ ಸಾಮಣೇರೋ ಸಞ್ಜಾತಸಂವೇಗೋ ಉಕ್ಕಣ್ಠಂ ಪಟಿವಿನೋದೇತ್ವಾ ಉಪಜ್ಝಾಯಸ್ಸ ಪಾದೇಸು ಸಿರಸಾ ನಿಪತಿತ್ವಾ ಏವಮಾಹ – ‘‘ಯಂ, ಭನ್ತೇ, ಅನುಕಮ್ಪಕೇನ ¶ ಕರಣೀಯಂ ಅನುಕಮ್ಪಂ ಉಪಾದಾಯ, ತಂ ಮೇ ತುಮ್ಹೇಹಿ ಕತಂ, ಮಹತಾ ವತಮ್ಹಿ ಅನತ್ಥಪಾತತೋ ರಕ್ಖಿತೋ, ನ ದಾನಿ ಮೇ ¶ ಘರಾವಾಸೇನ ಅತ್ಥೋ, ಅಭಿರಮಿಸ್ಸಾಮಿ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯವಾಸೇ’’ತಿ. ಅಥಾಯಸ್ಮಾ ಸಂಕಿಚ್ಚೋ ತಸ್ಸ ಅಜ್ಝಾಸಯಾನುರೂಪಂ ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಂ ಆಚಿಕ್ಖಿ. ಸೋ ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಂ ಅನುಯುಞ್ಜನ್ತೋ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಅರಹತ್ತಂ ಪಾಪುಣಿ. ಆಯಸ್ಮಾ ಪನ ಸಂಕಿಚ್ಚೋ ತಂ ಪವತ್ತಿಂ ಭಗವತೋ ಆರೋಚೇಸಿ. ಸತ್ಥಾ ತಮತ್ಥಂ ಅಟ್ಠುಪ್ಪತ್ತಿಂ ಕತ್ವಾ ಸಮ್ಪತ್ತಪರಿಸಾಯ ವಿತ್ಥಾರೇನ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇಸಿ, ಸಾ ದೇಸನಾ ಮಹಾಜನಸ್ಸ ಸಾತ್ಥಿಕಾ ಅಹೋಸೀತಿ.

ನಾಗಪೇತವತ್ಥುವಣಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ.

೧೨. ಉರಗಪೇತವತ್ಥುವಣ್ಣನಾ

ಉರಗೋವ ತಚಂ ಜಿಣ್ಣನ್ತಿ ಇದಂ ಸತ್ಥಾ ಜೇತವನೇ ವಿಹರನ್ತೋ ಅಞ್ಞತರಂ ಉಪಾಸಕಂ ಆರಬ್ಭ ಕಥೇಸಿ. ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ಕಿರ ಅಞ್ಞತರಸ್ಸ ಉಪಾಸಕಸ್ಸ ಪುತ್ತೋ ಕಾಲಮಕಾಸಿ. ಸೋ ಪುತ್ತಮರಣಹೇತು ಪರಿದೇವಸೋಕಸಮಾಪನ್ನೋ ಬಹಿ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ಕಿಞ್ಚಿ ಕಮ್ಮಂ ಕಾತುಂ ಅಸಕ್ಕೋನ್ತೋ ಗೇಹೇಯೇವ ಅಟ್ಠಾಸಿ. ಅಥ ¶ ಸತ್ಥಾ ಪಚ್ಚೂಸವೇಲಾಯಂ ಮಹಾಕರುಣಾಸಮಾಪತ್ತಿತೋ ವುಟ್ಠಾಯ ಬುದ್ಧಚಕ್ಖುನಾ ಲೋಕಂ ವೋಲೋಕೇನ್ತೋ ತಂ ಉಪಾಸಕಂ ದಿಸ್ವಾ ಪುಬ್ಬಣ್ಹಸಮಯಂ ನಿವಾಸೇತ್ವಾ ಪತ್ತಚೀವರಮಾದಾಯ ತಸ್ಸ ಗೇಹಂ ಗನ್ತ್ವಾ ದ್ವಾರೇ ಅಟ್ಠಾಸಿ. ಉಪಾಸಕೋ ಚ ಸತ್ಥು ಆಗತಭಾವಂ ಸುತ್ವಾ ಸೀಘಂ ಉಟ್ಠಾಯ ಗನ್ತ್ವಾ ಪಚ್ಚುಗ್ಗಮನಂ ಕತ್ವಾ ಹತ್ಥತೋ ಪತ್ತಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಗೇಹಂ ಪವೇಸೇತ್ವಾ ಆಸನಂ ಪಞ್ಞಪೇತ್ವಾ ಅದಾಸಿ. ನಿಸೀದಿ ಭಗವಾ ಪಞ್ಞತ್ತೇ ಆಸನೇ. ಉಪಾಸಕೋಪಿ ಭಗವನ್ತಂ ವನ್ದಿತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿ. ತಂ ಭಗವಾ ‘‘ಕಿಂ, ಉಪಾಸಕ, ಸೋಕಪರೇತೋ ವಿಯ ದಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಆಹ. ‘‘ಆಮ, ಭಗವಾ, ಪಿಯೋ ಮೇ ಪುತ್ತೋ ಕಾಲಕತೋ, ತೇನಾಹಂ ಸೋಚಾಮೀ’’ತಿ. ಅಥಸ್ಸ ಭಗವಾ ಸೋಕವಿನೋದನಂ ಕರೋನ್ತೋ ಉರಗಜಾತಕಂ (ಜಾ. ೧.೫.೧೯ ಆದಯೋ) ಕಥೇಸಿ.

ಅತೀತೇ ಕಿರ ಕಾಸಿರಟ್ಠೇ ಬಾರಾಣಸಿಯಂ ಧಮ್ಮಪಾಲಂ ನಾಮ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಕುಲಂ ಅಹೋಸಿ. ತತ್ಥ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೀ ಪುತ್ತೋ ಧೀತಾ ಸುಣಿಸಾ ದಾಸೀತಿ ಇಮೇ ಸಬ್ಬೇಪಿ ಮರಣಾನುಸ್ಸತಿಭಾವನಾಭಿರತಾ ¶ ಅಹೇಸುಂ. ತೇಸು ಯೋ ಗೇಹತೋ ನಿಕ್ಖಮತಿ, ಸೋ ಸೇಸಜನೇ ಓವದಿತ್ವಾ ನಿರಪೇಕ್ಖೋವ ನಿಕ್ಖಮತಿ. ಅಥೇಕದಿವಸಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಪುತ್ತೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಘರತೋ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ಖೇತ್ತಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಕಸತಿ. ಪುತ್ತೋ ಸುಕ್ಖತಿಣಪಣ್ಣಕಟ್ಠಾನಿ ಆಲಿಮ್ಪೇತಿ. ತತ್ಥೇಕೋ ಕಣ್ಹಸಪ್ಪೋ ಡಾಹಭಯೇನ ರುಕ್ಖಸುಸಿರತೋ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ಇಮಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಸ್ಸ ಪುತ್ತಂ ಡಂಸಿ. ಸೋ ವಿಸವೇಗೇನ ಮುಚ್ಛಿತೋ ತತ್ಥೇವ ಪರಿಪತಿತ್ವಾ ಕಾಲಕತೋ, ಸಕ್ಕೋ ದೇವರಾಜಾ ಹುತ್ವಾ ನಿಬ್ಬತ್ತಿ. ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಪುತ್ತಂ ಮತಂ ದಿಸ್ವಾ ಕಮ್ಮನ್ತಸಮೀಪೇನ ಗಚ್ಛನ್ತಂ ಏಕಂ ಪುರಿಸಂ ಏವಮಾಹ – ‘‘ಸಮ್ಮ, ಮಮ ಘರಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಿಂ ಏವಂ ವದೇಹಿ ‘ನ್ಹಾಯಿತ್ವಾ ಸುದ್ಧವತ್ಥನಿವತ್ಥಾ ಏಕಸ್ಸ ಭತ್ತಂ ಮಾಲಾಗನ್ಧಾದೀನಿ ಚ ಗಹೇತ್ವಾ ತುರಿತಂ ಆಗಚ್ಛತೂ’ತಿ’’. ಸೋ ತತ್ಥ ಗನ್ತ್ವಾ ತಥಾ ಆರೋಚೇಸಿ, ಗೇಹಜನೋಪಿ ತಥಾ ಅಕಾಸಿ. ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ನ್ಹತ್ವಾ ಭುಞ್ಜಿತ್ವಾ ವಿಲಿಮ್ಪಿತ್ವಾ ಪರಿಜನಪರಿವುತೋ ಪುತ್ತಸ್ಸ ಸರೀರಂ ಚಿತಕಂ ಆರೋಪೇತ್ವಾ ಅಗ್ಗಿಂ ದತ್ವಾ ದಾರುಕ್ಖನ್ಧಂ ಡಹನ್ತೋ ವಿಯ ನಿಸ್ಸೋಕೋ ನಿಸ್ಸನ್ತಾಪೋ ಅನಿಚ್ಚಸಞ್ಞಂ ಮನಸಿ ಕರೋನ್ತೋ ಅಟ್ಠಾಸಿ.

ಅಥ ¶ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಸ್ಸ ಪುತ್ತೋ ಸಕ್ಕೋ ಹುತ್ವಾ ನಿಬ್ಬತ್ತಿ, ಸೋ ಚ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಬೋಧಿಸತ್ತೋ ಅಹೋಸಿ. ಸೋ ಅತ್ತನೋ ಪುರಿಮಜಾತಿಂ ಕತಪುಞ್ಞಞ್ಚ ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಿತ್ವಾ ಪಿತರಂ ಞಾತಕೇ ಚ ಅನುಕಮ್ಪಮಾನೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣವೇಸೇನ ತತ್ಥ ಆಗನ್ತ್ವಾ ¶ ಞಾತಕೇ ಅಸೋಚನ್ತೇ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಅಮ್ಭೋ, ಮಿಗಂ ಝಾಪೇಥ, ಅಮ್ಹಾಕಂ ಮಂಸಂ ದೇಥ, ಛಾತೋಮ್ಹೀ’’ತಿ ಆಹ. ‘‘ನ ಮಿಗೋ, ಮನುಸ್ಸೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ’’ತಿ ಆಹ. ‘‘ಕಿಂ ತುಮ್ಹಾಕಂ ಪಚ್ಚತ್ಥಿಕೋ ಏಸೋ’’ತಿ? ‘‘ನ ಪಚ್ಚತ್ಥಿಕೋ, ಉರೇ ಜಾತೋ ಓರಸೋ ಮಹಾಗುಣವನ್ತೋ ತರುಣಪುತ್ತೋ’’ತಿ ಆಹ. ‘‘ಕಿಮತ್ಥಂ ತುಮ್ಹೇ ತಥಾರೂಪೇ ಗುಣವತಿ ತರುಣಪುತ್ತೇ ಮತೇ ನ ಸೋಚಥಾ’’ತಿ? ತಂ ಸುತ್ವಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಅಸೋಚನಕಾರಣಂ ಕಥೇನ್ತೋ –

೮೫.

‘‘ಉರಗೋವ ತಚಂ ಜಿಣ್ಣಂ, ಹಿತ್ವಾ ಗಚ್ಛತಿ ಸಂ ತನುಂ;

ಏವಂ ಸರೀರೇ ನಿಬ್ಭೋಗೇ, ಪೇತೇ ಕಾಲಕತೇ ಸತಿ.

೮೬.

‘‘ಡಯ್ಹಮಾನೋ ನ ಜಾನಾತಿ, ಞಾತೀನಂ ಪರಿದೇವಿತಂ;

ತಸ್ಮಾ ಏತಂ ನ ರೋದಾಮಿ, ಗತೋ ಸೋ ತಸ್ಸ ಯಾ ಗತೀ’’ತಿ. –

ದ್ವೇ ಗಾಥಾ ಅಭಾಸಿ.

೮೫-೮೬. ತತ್ಥ ¶ ಉರಗೋತಿ ಉರೇನ ಗಚ್ಛತೀತಿ ಉರಗೋ. ಸಪ್ಪಸ್ಸೇತಂ ಅಧಿವಚನಂ. ತಚಂ ಜಿಣ್ಣನ್ತಿ ಜಜ್ಜರಭಾವೇನ ಜಿಣ್ಣಂ ಪುರಾಣಂ ಅತ್ತನೋ ತಚಂ ನಿಮ್ಮೋಕಂ. ಹಿತ್ವಾ ಗಚ್ಛತಿ ಸಂ ತನುನ್ತಿ ಯಥಾ ಉರಗೋ ಅತ್ತನೋ ಜಿಣ್ಣತಚಂ ರುಕ್ಖನ್ತರೇ ವಾ ಕಟ್ಠನ್ತರೇ ವಾ ಮೂಲನ್ತರೇ ವಾ ಪಾಸಾಣನ್ತರೇ ವಾ ಕಞ್ಚುಕಂ ಓಮುಞ್ಚನ್ತೋ ವಿಯ ಸರೀರತೋ ಓಮುಞ್ಚಿತ್ವಾ ಪಹಾಯ ಛಡ್ಡೇತ್ವಾ ಯಥಾಕಾಮಂ ಗಚ್ಛತಿ, ಏವಮೇವ ಸಂಸಾರೇ ಪರಿಬ್ಭಮನ್ತೋ ಸತ್ತೋ ಪೋರಾಣಸ್ಸ ಕಮ್ಮಸ್ಸ ಪರಿಕ್ಖೀಣತ್ತಾ ಜಜ್ಜರೀಭೂತಂ ಸಂ ತನುಂ ಅತ್ತನೋ ಸರೀರಂ ಹಿತ್ವಾ ಗಚ್ಛತಿ, ಯಥಾಕಮ್ಮಂ ಗಚ್ಛತಿ, ಪುನಬ್ಭವವಸೇನ ಉಪಪಜ್ಜತೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ಏವನ್ತಿ ಡಯ್ಹಮಾನಂ ಪುತ್ತಸ್ಸ ಸರೀರಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಆಹ. ಸರೀರೇ ನಿಬ್ಭೋಗೇತಿ ಅಸ್ಸ ವಿಯ ಅಞ್ಞೇಸಮ್ಪಿ ಕಾಯೇ ಏವಂ ಭೋಗವಿರಹಿತೇ ನಿರತ್ಥಕೇ ಜಾತೇ. ಪೇತೇತಿ ಆಯುಉಸ್ಮಾವಿಞ್ಞಾಣತೋ ಅಪಗತೇ. ಕಾಲಕತೇ ಸತೀತಿ ಮತೇ ಜಾತೇ. ತಸ್ಮಾತಿ ಯಸ್ಮಾ ಡಯ್ಹಮಾನೋ ಕಾಯೋ ಅಪೇತವಿಞ್ಞಾಣತ್ತಾ ಡಾಹದುಕ್ಖಂ ವಿಯ ಞಾತೀನಂ ರುದಿತಂ ಪರಿದೇವಿತಮ್ಪಿ ನ ಜಾನಾತಿ, ತಸ್ಮಾ ಏತಂ ಮಮ ಪುತ್ತಂ ನಿಮಿತ್ತಂ ಕತ್ವಾ ನ ರೋದಾಮಿ. ಗತೋ ಸೋ ¶ ತಸ್ಸ ಯಾ ಗತೀತಿ ಯದಿ ಮತಸತ್ತಾ ನ ಉಚ್ಛಿಜ್ಜನ್ತಿ, ಮತಸ್ಸ ಪನ ಕತೋಕಾಸಸ್ಸ ಕಮ್ಮಸ್ಸ ವಸೇನ ಯಾ ಗತಿ ಪಾಟಿಕಙ್ಖಾ, ತಂ ¶ ಚುತಿಅನನ್ತರಮೇವ ಗತೋ, ಸೋ ನ ಪುರಿಮಞಾತೀನಂ ರುದಿತಂ ಪರಿದೇವಿತಂ ವಾ ಪಚ್ಚಾಸೀಸತಿ, ನಾಪಿ ಯೇಭುಯ್ಯೇನ ಪುರಿಮಞಾತೀನಂ ರುದಿತೇನ ಕಾಚಿ ಅತ್ಥಸಿದ್ಧೀತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ.

ಏವಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೇನ ಅತ್ತನೋ ಅಸೋಚನಕಾರಣೇ ಕಥಿತೇ ಪರಿಯಾಯಮನಸಿಕಾರಕೋಸಲ್ಲೇ ಪಕಾಸಿತೇ ಬ್ರಾಹ್ಮಣರೂಪೋ ಸಕ್ಕೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಿಂ ಆಹ – ‘‘ಅಮ್ಮ, ತುಯ್ಹಂ ಸೋ ಮತೋ ಕಿಂ ಹೋತೀ’’ತಿ? ‘‘ದಸ ಮಾಸೇ ಕುಚ್ಛಿನಾ ಪರಿಹರಿತ್ವಾ ಥಞ್ಞಂ ಪಾಯೇತ್ವಾ ಹತ್ಥಪಾದೇ ಸಣ್ಠಪೇತ್ವಾ ಸಂವಡ್ಢಿತೋ ಪುತ್ತೋ ಮೇ, ಸಾಮೀ’’ತಿ. ‘‘ಯದಿ ಏವಂ ಪಿತಾ ತಾವ ಪುರಿಸಭಾವೇನ ಮಾ ರೋದತು, ಮಾತು ನಾಮ ಹದಯಂ ಮುದುಕಂ, ತ್ವಂ ಕಸ್ಮಾ ನ ರೋದಸೀ’’ತಿ? ತಂ ಸುತ್ವಾ ಸಾ ಅರೋದನಕಾರಣಂ ಕಥೇನ್ತೀ –

೮೭.

‘‘ಅನಬ್ಭಿತೋ ¶ ತತೋ ಆಗಾ, ನಾನುಞ್ಞಾತೋ ಇತೋ ಗತೋ;

ಯಥಾಗತೋ ತಥಾ ಗತೋ, ತತ್ಥ ಕಾ ಪರಿದೇವನಾ.

೮೮.

‘‘ಡಯ್ಹಮಾನೋ ನ ಜಾನಾತಿ, ಞಾತೀನಂ ಪರಿದೇವಿತಂ;

ತಸ್ಮಾ ಏತಂ ನ ರೋದಾಮಿ, ಗತೋ ಸೋ ತಸ್ಸ ಯಾ ಗತೀ’’ತಿ. –

ಗಾಥಾದ್ವಯಮಾಹ. ತತ್ಥ ಅನಬ್ಭಿತೋತಿ ಅನವ್ಹಾತೋ, ‘‘ಏಹಿ ಮಯ್ಹಂ ಪುತ್ತಭಾವಂ ಉಪಗಚ್ಛಾ’’ತಿ ಏವಂ ಅಪಕ್ಕೋಸಿತೋ. ತತೋತಿ ಯತ್ಥ ಪುಬ್ಬೇ ಠಿತೋ, ತತೋ ಪರಲೋಕತೋ. ಆಗಾತಿ ಆಗಞ್ಛಿ. ನಾನುಞ್ಞಾತೋತಿ ಅನನುಮತೋ, ‘‘ಗಚ್ಛ, ತಾತ, ಪರಲೋಕ’’ನ್ತಿ ಏವಂ ಅಮ್ಹೇಹಿ ಅವಿಸ್ಸಟ್ಠೋ. ಇತೋತಿ ಇಧಲೋಕತೋ. ಗತೋತಿ ಅಪಗತೋ. ಯಥಾಗತೋತಿ ಯೇನಾಕಾರೇನ ಆಗತೋ, ಅಮ್ಹೇಹಿ ಅನಬ್ಭಿತೋ ಏವ ಆಗತೋತಿ ಅತ್ಥೋ. ತಥಾ ಗತೋತಿ ತೇನೇವಾಕಾರೇನ ಗತೋ. ಯಥಾ ಸಕೇನೇವ ಕಮ್ಮುನಾ ಆಗತೋ, ತಥಾ ಸಕೇನೇವ ಕಮ್ಮುನಾ ಗತೋತಿ. ಏತೇನ ಕಮ್ಮಸ್ಸಕತಂ ದಸ್ಸೇತಿ. ತತ್ಥ ಕಾ ಪರಿದೇವನಾತಿ ಏವಂ ಅವಸವತ್ತಿಕೇ ಸಂಸಾರಪವತ್ತೇ ಮರಣಂ ಪಟಿಚ್ಚ ಕಾ ನಾಮ ಪರಿದೇವನಾ, ಅಯುತ್ತಾ ಸಾ ಪಞ್ಞವತಾ ಅಕರಣೀಯಾತಿ ದಸ್ಸೇತಿ.

ಏವಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಿಯಾ ವಚನಂ ಸುತ್ವಾ ತಸ್ಸ ಭಗಿನಿಂ ಪುಚ್ಛಿ – ‘‘ಅಮ್ಮ, ತುಯ್ಹಂ ಸೋ ಕಿಂ ಹೋತೀ’’ತಿ? ‘‘ಭಾತಾ ಮೇ, ಸಾಮೀ’’ತಿ. ‘‘ಅಮ್ಮ, ಭಗಿನಿಯೋ ನಾಮ ಭಾತೂಸು ಸಿನೇಹಾ, ತ್ವಂ ಕಸ್ಮಾ ನ ರೋದಸೀ’’ತಿ? ಸಾಪಿ ಅರೋದನಕಾರಣಂ ಕಥೇನ್ತೀ –

೮೯.

‘‘ಸಚೇ ¶ ¶ ರೋದೇ ಕಿಸ್ಸ ಅಸ್ಸಂ, ತತ್ಥ ಮೇ ಕಿಂ ಫಲಂ ಸಿಯಾ;

ಞಾತಿಮಿತ್ತಸುಹಜ್ಜಾನಂ, ಭಿಯ್ಯೋ ನೋ ಅರತೀ ಸಿಯಾ.

೯೦.

‘‘ಡಯ್ಹಮಾನೋ ನ ಜಾನಾತಿ, ಞಾತೀನಂ ಪರಿದೇವಿತಂ;

ತಸ್ಮಾ ಏತಂ ನ ರೋದಾಮಿ, ಗತೋ ಸೋ ತಸ್ಸ ಯಾ ಗತೀ’’ತಿ. –

ಗಾಥಾದ್ವಯಮಾಹ. ತತ್ಥ ಸಚೇ ರೋದೇ ಕಿಸಾ ಅಸ್ಸನ್ತಿ ಯದಿ ಅಹಂ ರೋದೇಯ್ಯಂ, ಕಿಸಾ ಪರಿಸುಕ್ಖಸರೀರಾ ಭವೇಯ್ಯಂ. ತತ್ಥ ಮೇ ಕಿಂ ಫಲಂ ಸಿಯಾತಿ ತಸ್ಮಿಂ ಮಯ್ಹಂ ಭಾತು ಮರಣನಿಮಿತ್ತೇ ರೋದನೇ ಕಿಂ ನಾಮ ಫಲಂ, ಕೋ ಆನಿಸಂಸೋ ಭವೇಯ್ಯ? ನ ತೇನ ಮಯ್ಹಂ ಭಾತಿಕೋ ¶ ಆಗಚ್ಛೇಯ್ಯ, ನಾಪಿ ಸೋ ತೇನ ಸುಗತಿಂ ಗಚ್ಛೇಯ್ಯಾತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ. ಞಾತಿಮಿತ್ತಸುಹಜ್ಜಾನಂ, ಭಿಯ್ಯೋ ನೋ ಅರತೀ ಸಿಯಾತಿ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಞಾತೀನಂ ಮಿತ್ತಾನಂ ಸುಹದಯಾನಞ್ಚ ಮಮ ಸೋಚನೇನ ಭಾತುಮರಣದುಕ್ಖತೋ ಭಿಯ್ಯೋಪಿ ಅರತಿ ದುಕ್ಖಮೇವ ಸಿಯಾತಿ.

ಏವಂ ಭಗಿನಿಯಾ ವಚನಂ ಸುತ್ವಾ ತಸ್ಸ ಭರಿಯಂ ಪುಚ್ಛಿ – ‘‘ತುಯ್ಹಂ ಸೋ ಕಿಂ ಹೋತೀ’’ತಿ? ‘‘ಭತ್ತಾ ಮೇ, ಸಾಮೀ’’ತಿ. ‘‘ಭದ್ದೇ, ಇತ್ಥಿಯೋ ನಾಮ ಭತ್ತರಿ ಸಿನೇಹಾ ಹೋನ್ತಿ, ತಸ್ಮಿಞ್ಚ ಮತೇ ವಿಧವಾ ಅನಾಥಾ ಹೋನ್ತಿ, ಕಸ್ಮಾ ತ್ವಂ ನ ರೋದಸೀ’’ತಿ? ಸಾಪಿ ಅತ್ತನೋ ಅರೋದನಕಾರಣಂ ಕಥೇನ್ತೀ –

೯೧.

‘‘ಯಥಾಪಿ ದಾರಕೋ ಚನ್ದಂ, ಗಚ್ಛನ್ತಮನುರೋದತಿ;

ಏವಂಸಮ್ಪದಮೇವೇತಂ, ಯೋ ಪೇತಮನುಸೋಚತಿ.

೯೨.

‘‘ಡಯ್ಹಮಾನೋ ನ ಜಾನಾತಿ, ಞಾತೀನಂ ಪರಿದೇವಿತಂ;

ತಸ್ಮಾ ಏತಂ ನ ರೋದಾಮಿ, ಗತೋ ಸೋ ತಸ್ಸ ಯಾ ಗತೀ’’ತಿ. – ಗಾಥಾದ್ವಯಮಾಹ;

ತತ್ಥ ದಾರಕೋತಿ ಬಾಲದಾರಕೋ. ಚನ್ದನ್ತಿ ಚನ್ದಮಣ್ಡಲಂ. ಗಚ್ಛನ್ತನ್ತಿ ನಭಂ ಅಬ್ಭುಸ್ಸುಕ್ಕಮಾನಂ. ಅನುರೋದತೀತಿ ‘‘ಮಯ್ಹಂ ರಥಚಕ್ಕಂ ಗಹೇತ್ವಾ ದೇಹೀ’’ತಿ ಅನುರೋದತಿ. ಏವಂಸಮ್ಪದಮೇವೇತನ್ತಿ ಯೋ ಪೇತಂ ಮತಂ ಅನುಸೋಚತಿ, ತಸ್ಸೇತಂ ಅನುಸೋಚನಂ ಏವಂಸಮ್ಪದಂ ಏವರೂಪಂ, ಆಕಾಸೇನ ಗಚ್ಛನ್ತಸ್ಸ ಚನ್ದಸ್ಸ ಗಹೇತುಕಾಮತಾಸದಿಸಂ ಅಲಬ್ಭನೇಯ್ಯವತ್ಥುಸ್ಮಿಂ ಇಚ್ಛಾಭಾವತೋತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ.

ಏವಂ ತಸ್ಸ ಭರಿಯಾಯ ವಚನಂ ಸುತ್ವಾ ದಾಸಿಂ ಪುಚ್ಛಿ – ‘‘ಅಮ್ಮ, ತುಯ್ಹಂ ಸೋ ಕಿಂ ಹೋತೀ’’ತಿ? ‘‘ಅಯ್ಯೋ ಮೇ, ಸಾಮೀ’’ತಿ. ‘‘ಯದಿ ಏವಂ ತೇನ ತ್ವಂ ಪೋಥೇತ್ವಾ ವೇಯ್ಯಾವಚ್ಚಂ ¶ ಕಾರಿತಾ ಭವಿಸ್ಸಸಿ, ತಸ್ಮಾ ¶ ಮಞ್ಞೇ ‘ಸುಮುತ್ತಾಹಂ ತೇನಾ’ತಿ ನ ರೋದಸೀ’’ತಿ? ‘‘ಸಾಮಿ, ಮಾ ಮಂ ಏವಂ ಅವಚ, ನ ಚೇತಂ ಅನುಚ್ಛವಿಕಂ ¶ , ಅತಿವಿಯ ಖನ್ತಿಮೇತ್ತಾನುದ್ದಯಾಸಮ್ಪನ್ನೋ ಯುತ್ತವಾದೀ ಮಯ್ಹಂ ಅಯ್ಯಪುತ್ತೋ ಉರೇ ಸಂವಡ್ಢಪುತ್ತೋ ವಿಯ ಅಹೋಸೀ’’ತಿ. ಅಥ ‘‘ಕಸ್ಮಾ ನ ರೋದಸೀ’’ತಿ? ಸಾಪಿ ಅತ್ತನೋ ಅರೋದನಕಾರಣಂ ಕಥೇನ್ತೀ –

೯೩.

‘‘ಯಥಾಪಿ ಬ್ರಹ್ಮೇ ಉದಕುಮ್ಭೋ, ಭಿನ್ನೋ ಅಪ್ಪಟಿಸನ್ಧಿಯೋ;

ಏವಂಸಮ್ಪದಮೇವೇತಂ, ಯೋ ಪೇತಮನುಸೋಚತಿ.

೯೪.

‘‘ಡಯ್ಹಮಾನೋ ನ ಜಾನಾತಿ, ಞಾತೀನಂ ಪರಿದೇವಿತಂ;

ತಸ್ಮಾ ಏತಂ ನ ರೋದಾಮಿ, ಗತೋ ಸೋ ತಸ್ಸ ಯಾ ಗತೀ’’ತಿ. –

ಗಾಥಾದ್ವಯಮಾಹ. ತತ್ಥ ಯಥಾಪಿ ಬ್ರಹ್ಮೇ ಉದಕುಬ್ಭೋ, ಭಿನ್ನೋ ಅಪ್ಪಟಿಸನ್ಧಿಯೋತಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣ ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ಉದಕಘಟೋ ಮುಗ್ಗರಪ್ಪಹಾರಾದಿನಾ ಭಿನ್ನೋ ಅಪ್ಪಟಿಸನ್ಧಿಯೋ ಪುನ ಪಾಕತಿಕೋ ನ ಹೋತಿ. ಸೇಸಮೇತ್ಥ ವುತ್ತನಯತ್ತಾ ಉತ್ತಾನತ್ಥಮೇವ.

ಸಕ್ಕೋ ತೇಸಂ ಕಥಂ ಸುತ್ವಾ ಪಸನ್ನಮಾನಸೋ ‘‘ಸಮ್ಮದೇವ ತುಮ್ಹೇಹಿ ಮರಣಸ್ಸತಿ ಭಾವಿತಾ, ಇತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ನ ತುಮ್ಹೇಹಿ ಕಸಿಆದಿಕರಣಕಿಚ್ಚಂ ಅತ್ಥೀ’’ತಿ ತೇಸಂ ಗೇಹಂ ಸತ್ತರತನಭರಿತಂ ಕತ್ವಾ ‘‘ಅಪ್ಪಮತ್ತಾ ದಾನಂ ದೇಥ, ಸೀಲಂ ರಕ್ಖಥ, ಉಪೋಸಥಕಮ್ಮಂ ಕರೋಥಾ’’ತಿ ಓವದಿತ್ವಾ ಅತ್ತಾನಞ್ಚ ತೇಸಂ ನಿವೇದೇತ್ವಾ ಸಕಟ್ಠಾನಮೇವ ಗತೋ. ತೇಪಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾದಯೋ ದಾನಾದೀನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಕರೋನ್ತಾ ಯಾವತಾಯುಕಂ ಠತ್ವಾ ದೇವಲೋಕೇ ಉಪ್ಪಜ್ಜಿಂಸು.

ಸತ್ಥಾ ಇಮಂ ಜಾತಕಂ ಆಹರಿತ್ವಾ ತಸ್ಸ ಉಪಾಸಕಸ್ಸ ಸೋಕಸಲ್ಲಂ ಸಮುದ್ಧರಿತ್ವಾ ಉಪರಿ ಸಚ್ಚಾನಿ ಪಕಾಸೇಸಿ, ಸಚ್ಚಪರಿಯೋಸಾನೇ ಉಪಾಸಕೋ ಸೋತಾಪತ್ತಿಫಲೇ ಪತಿಟ್ಠಹೀತಿ.

ಉರಗಪೇತವತ್ಥುವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ.

ಇತಿ ಖುದ್ದಕ-ಅಟ್ಠಕಥಾಯ ಪೇತವತ್ಥುಸ್ಮಿಂ

ದ್ವಾದಸವತ್ಥುಪಟಿಮಣ್ಡಿತಸ್ಸ

ಪಠಮಸ್ಸ ಉರಗವಗ್ಗಸ್ಸ ಅತ್ಥಸಂವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ.

೨. ಉಬ್ಬರಿವಗ್ಗೋ

೧. ಸಂಸಾರಮೋಚಕಪೇತಿವತ್ಥುವಣ್ಣನಾ

ನಗ್ಗಾ ¶ ¶ ¶ ದುಬ್ಬಣ್ಣರೂಪಾಸೀತಿ ಇದಂ ಸತ್ಥರಿ ವೇಳುವನೇ ವಿಹರನ್ತೇ ಮಗಧರಟ್ಠೇ ಇಟ್ಠಕವತೀನಾಮಕೇ ಗಾಮೇ ಅಞ್ಞತರಂ ಪೇತಿಂ ಆರಬ್ಭ ವುತ್ತಂ. ಮಗಧರಟ್ಠೇ ಕಿರ ಇಟ್ಠಕವತೀ ಚ ದೀಘರಾಜಿ ಚಾತಿ ದ್ವೇ ಗಾಮಕಾ ಅಹೇಸುಂ, ತತ್ಥ ಬಹೂ ಸಂಸಾರಮೋಚಕಾ ಮಿಚ್ಛಾದಿಟ್ಠಿಕಾ ಪಟಿವಸನ್ತಿ. ಅತೀತೇ ಚ ಕಾಲೇ ಪಞ್ಚನ್ನಂ ವಸ್ಸಸತಾನಂ ಮತ್ಥಕೇ ಅಞ್ಞತರಾ ಇತ್ಥೀ ತತ್ಥೇವ ಇಟ್ಠಕವತಿಯಂ ಅಞ್ಞತರಸ್ಮಿಂ ಸಂಸಾರಮೋಚಕಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿತ್ವಾ ಮಿಚ್ಛಾದಿಟ್ಠಿವಸೇನ ಬಹೂ ಕೀಟಪಟಙ್ಗೇ ಜೀವಿತಾ ವೋರೋಪೇತ್ವಾ ಪೇತೇಸು ನಿಬ್ಬತ್ತಿ.

ಸಾ ಪಞ್ಚ ವಸ್ಸಸತಾನಿ ಖುಪ್ಪಿಪಾಸಾದಿದುಕ್ಖಂ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಭಗವತಿ ಲೋಕೇ ಉಪ್ಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ಪವತ್ತಿತವರಧಮ್ಮಚಕ್ಕೇ ಅನುಕ್ಕಮೇನ ರಾಜಗಹಂ ಉಪನಿಸ್ಸಾಯ ವೇಳುವನೇ ವಿಹರನ್ತೇ ಪುನಪಿ ಇಟ್ಠಕವತಿಯಂಯೇವ ಅಞ್ಞತರಸ್ಮಿಂ ಸಂಸಾರಮೋಚಕಕುಲೇಯೇವ ನಿಬ್ಬತ್ತಿತ್ವಾ ಯದಾ ಸತ್ತಟ್ಠವಸ್ಸುದ್ದೇಸಿಕಕಾಲೇ ಅಞ್ಞಾಹಿ ದಾರಿಕಾಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ರಥಿಕಾಯ ಕೀಳನಸಮತ್ಥಾ ಅಹೋಸಿ, ತದಾ ಆಯಸ್ಮಾ ಸಾರಿಪುತ್ತತ್ಥೇರೋ ತಮೇವ ಗಾಮಂ ಉಪನಿಸ್ಸಾಯ ಅರುಣವತೀವಿಹಾರೇ ವಿಹರನ್ತೋ ಏಕದಿವಸಂ ದ್ವಾದಸಹಿ ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ತಸ್ಸ ಗಾಮಸ್ಸ ದ್ವಾರಸಮೀಪೇನ ಮಗ್ಗೇನ ಅತಿಕ್ಕಮತಿ. ತಸ್ಮಿಂ ಖಣೇ ಬಹೂ ಗಾಮದಾರಿಕಾ ಗಾಮತೋ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ದ್ವಾರಸಮೀಪೇ ಕೀಳನ್ತಿಯೋ ಪಸನ್ನಮಾನಸಾ ಮಾತಾಪಿತೂನಂ ಪಟಿಪತ್ತಿದಸ್ಸನೇನ ವೇಗೇನಾಗನ್ತ್ವಾ ಥೇರಂ ಅಞ್ಞೇ ಚ ಭಿಕ್ಖೂ ಪಞ್ಚಪತಿಟ್ಠಿತೇನ ವನ್ದಿಂಸು. ಸಾ ಪನೇಸಾ ಅಸ್ಸದ್ಧಕುಲಸ್ಸ ಧೀತಾ ಚಿರಕಾಲಂ ಅಪರಿಚಿತಕುಸಲತಾಯ ಸಾಧುಜನಾಚಾರವಿರಹಿತಾ ಅನಾದರಾ ಅಲಕ್ಖಿಕಾ ವಿಯ ಅಟ್ಠಾಸಿ. ಥೇರೋ ತಸ್ಸಾ ಪುಬ್ಬಚರಿತಂ ಇದಾನಿ ಚ ಸಂಸಾರಮೋಚಕಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತನಂ ಆಯತಿಞ್ಚ ನಿರಯೇ ನಿಬ್ಬತ್ತನಾರಹತಂ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಸಚಾಯಂ ಮಂ ವನ್ದಿಸ್ಸತಿ, ನಿರಯೇ ನ ಉಪ್ಪಜ್ಜಿಸ್ಸತಿ, ಪೇತೇಸು ನಿಬ್ಬತ್ತಿತ್ವಾಪಿ ಮಮಂಯೇವ ನಿಸ್ಸಾಯ ಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ಪಟಿಲಭಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಞತ್ವಾ ಕರುಣಾಸಞ್ಚೋದಿತಮಾನಸೋ ¶ ತಾ ದಾರಿಕಾಯೋ ಆಹ – ‘‘ತುಮ್ಹೇ ಭಿಕ್ಖೂ ವನ್ದಥ, ಅಯಂ ಪನ ದಾರಿಕಾ ಅಲಕ್ಖಿಕಾ ವಿಯ ಠಿತಾ’’ತಿ. ಅಥ ನಂ ತಾ ದಾರಿಕಾ ಹತ್ಥೇಸು ಪರಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಆಕಡ್ಢಿತ್ವಾ ಬಲಕ್ಕಾರೇನ ಥೇರಸ್ಸ ಪಾದೇ ವನ್ದಾಪೇಸುಂ.

ಸಾ ¶ ಅಪರೇನ ಸಮಯೇನ ವಯಪ್ಪತ್ತಾ ದೀಘರಾಜಿಯಂ ಸಂಸಾರಮೋಚಕಕುಲೇ ಅಞ್ಞತರಸ್ಸ ಕುಮಾರಸ್ಸ ದಿನ್ನಾ ಪರಿಪುಣ್ಣಗಬ್ಭಾ ಹುತ್ವಾ ಕಾಲಕತಾ ಪೇತೇಸು ಉಪ್ಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ನಗ್ಗಾ ದುಬ್ಬಣ್ಣರೂಪಾ ಖುಪ್ಪಿಪಾಸಾಭಿಭೂತಾ ¶ ಅತಿವಿಯ ಬೀಭಚ್ಛದಸ್ಸನಾ ವಿಚರನ್ತೀ ರತ್ತಿಯಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಸಾರಿಪುತ್ತತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅತ್ತಾನಂ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ಅಟ್ಠಾಸಿ. ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಥೇರೋ –

೯೫.

‘‘ನಗ್ಗಾ ದುಬ್ಬಣ್ಣರೂಪಾಸಿ, ಕಿಸಾ ಧಮನಿಸನ್ಥತಾ;

ಉಪ್ಫಾಸುಲಿಕೇ ಕಿಸಿಕೇ, ಕಾ ನು ತ್ವಂ ಇಧ ತಿಟ್ಠಸೀ’’ತಿ. –

ಗಾಥಾಯ ಪುಚ್ಛಿ. ತತ್ಥ ಧಮನಿಸನ್ಥತಾತಿ ನಿಮ್ಮಂಸಲೋಹಿತತಾಯ ಸಿರಾಜಾಲೇಹಿ ಪತ್ಥತಗತ್ತಾ. ಉಪ್ಫಾಸುಲಿಕೇತಿ ಉಗ್ಗತಫಾಸುಲಿಕೇ. ಕಿಸಿಕೇತಿ ಕಿಸಸರೀರೇ. ಪುಬ್ಬೇಪಿ ‘‘ಕಿಸಾ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಪುನ ‘‘ಕಿಸಿಕೇ’’ತಿ ವಚನಂ ಅಟ್ಠಿಚಮ್ಮನ್ಹಾರುಮತ್ತಸರೀರತಾಯ ಅತಿವಿಯ ಕಿಸಭಾವದಸ್ಸನತ್ಥಂ ವುತ್ತಂ. ತಂ ಸುತ್ವಾ ಪೇತೀ ಅತ್ತಾನಂ ಪವೇದೇನ್ತೀ –

೯೬.

‘‘ಅಹಂ ಭದನ್ತೇ ಪೇತೀಮ್ಹಿ, ದುಗ್ಗತಾ ಯಮಲೋಕಿಕಾ;

ಪಾಪಕಮ್ಮಂ ಕರಿತ್ವಾನ, ಪೇತಲೋಕಂ ಇತೋ ಗತಾ’’ತಿ. – ಗಾಥಂ ವತ್ವಾ ಪುನ ಥೇರೇನ –

೯೭.

‘‘ಕಿಂ ನು ಕಾಯೇನ ವಾಚಾಯ, ಮನಸಾ ದುಕ್ಕಟಂ ಕತಂ;

ಕಿಸ್ಸಕಮ್ಮವಿಪಾಕೇನ, ಪೇತಲೋಕಂ ಇತೋ ಗತಾ’’ತಿ. –

ಕತಕಮ್ಮಂ ಪುಟ್ಠಾ ‘‘ಅದಾನಸೀಲಾ ಮಚ್ಛರಿನೀ ಹುತ್ವಾ ಪೇತಯೋನಿಯಂ ನಿಬ್ಬತ್ತಿತ್ವಾ ಏವಂ ಮಹಾದುಕ್ಖಂ ಅನುಭವಾಮೀ’’ತಿ ದಸ್ಸೇನ್ತೀ ತಿಸ್ಸೋ ಗಾಥಾ ಅಭಾಸಿ –

೯೮.

‘‘ಅನುಕಮ್ಪಕಾ ¶ ¶ ಮಯ್ಹಂ ನಾಹೇಸುಂ ಭನ್ತೇ, ಪಿತಾ ಚ ಮಾತಾ ಅಥವಾಪಿ ಞಾತಕಾ;

ಯೇ ಮಂ ನಿಯೋಜೇಯ್ಯುಂ ದದಾಹಿ ದಾನಂ, ಪಸನ್ನಚಿತ್ತಾ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾನಂ.

೯೯.

‘‘ಇತೋ ಅಹಂ ವಸ್ಸಸತಾನಿ ಪಞ್ಚ, ಯಂ ಏವರೂಪಾ ವಿಚರಾಮಿ ನಗ್ಗಾ;

ಖುದಾಯ ತಣ್ಹಾಯ ಚ ಖಜ್ಜಮಾನಾ, ಪಾಪಸ್ಸ ಕಮ್ಮಸ್ಸ ಫಲಂ ಮಮೇದಂ.

೧೦೦.

‘‘ವನ್ದಾಮಿ ¶ ತಂ ಅಯ್ಯ ಪಸನ್ನಚಿತ್ತಾ, ಅನುಕಮ್ಪ ಮಂ ವೀರ ಮಹಾನುಭಾವ;

ದತ್ವಾ ಚ ಮೇ ಆದಿಸ ಯಞ್ಹಿ ಕಿಞ್ಚಿ, ಮೋಚೇಹಿ ಮಂ ದುಗ್ಗತಿಯಾ ಭದನ್ತೇ’’ತಿ.

೯೮. ತತ್ಥ ಅನುಕಮ್ಪಕಾತಿ ಸಮ್ಪರಾಯಿಕೇನ ಅತ್ಥೇನ ಅನುಗ್ಗಣ್ಹಕಾ. ಭನ್ತೇತಿ ಥೇರಂ ಆಲಪತಿ. ಯೇ ಮಂ ನಿಯೋಜೇಯ್ಯುನ್ತಿ ಮಾತಾ ವಾ ಪಿತಾ ವಾ ಅಥ ವಾ ಞಾತಕಾ ಏದಿಸಾ ಪಸನ್ನಚಿತ್ತಾ ಹುತ್ವಾ ‘‘ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾನಂ ದದಾಹಿ ದಾನ’’ನ್ತಿ ಯೇ ಮಂ ನಿಯೋಜೇಯ್ಯುಂ, ತಾದಿಸಾ ಅನುಕಮ್ಪಕಾ ಮಯ್ಹಂ ನಾಹೇಸುನ್ತಿ ಯೋಜನಾ.

೯೯. ಇತೋ ಅಹಂ ವಸ್ಸಸತಾನಿ ಪಞ್ಚ, ಯಂ ಏವರೂಪಾ ವಿಚರಾಮಿ ನಗ್ಗಾತಿ ಇದಂ ಸಾ ಪೇತೀ ಇತೋ ತತಿಯಾಯ ಜಾತಿಯಾ ಅತ್ತನೋ ಪೇತತ್ತಭಾವಂ ಅನುಸ್ಸರಿತ್ವಾ ಇದಾನಿಪಿ ತಥಾ ಪಞ್ಚವಸ್ಸಸತಾನಿ ವಿಚರಾಮೀತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೇನಾಹ. ತತ್ಥ ಯನ್ತಿ ಯಸ್ಮಾ, ದಾನಾದೀನಂ ಪುಞ್ಞಾನಂ ಅಕತತ್ತಾ ಏವರೂಪಾ ನಗ್ಗಾ ಪೇತೀ ಹುತ್ವಾ ಇತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ವಸ್ಸಸತಾನಿ ಪಞ್ಚ ವಿಚರಾಮೀತಿ ಯೋಜನಾ. ತಣ್ಹಾಯಾತಿ ಪಿಪಾಸಾಯ. ಖಜ್ಜಮಾನಾತಿ ಖಾದಿಯಮಾನಾ, ಬಾಧಿಯಮಾನಾತಿ ಅತ್ಥೋ.

೧೦೦. ವನ್ದಾಮಿ ತಂ ಅಯ್ಯ ಪಸನ್ನಚಿತ್ತಾತಿ ಅಯ್ಯ, ತಮಹಂ ಪಸನ್ನಚಿತ್ತಾ ಹುತ್ವಾ ವನ್ದಾಮಿ, ಏತ್ತಕಮೇವ ಪುಞ್ಞಂ ಇದಾನಿ ಮಯಾ ಕಾತುಂ ಸಕ್ಕಾತಿ ದಸ್ಸೇತಿ. ಅನುಕಮ್ಪ ಮನ್ತಿ ಅನುಗ್ಗಣ್ಹ ¶ ಮಮಂ ಉದ್ದಿಸ್ಸ ಅನುದ್ದಯಂ ಕರೋಹಿ. ದತ್ವಾ ಚ ಮೇ ಆದಿಸ ಯಞ್ಹಿ ಕಿಞ್ಚೀತಿ ಕಿಞ್ಚಿದೇವ ದೇಯ್ಯಧಮ್ಮಂ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾನಂ ದತ್ವಾ ತಂ ದಕ್ಖಿಣಂ ಮಯ್ಹಂ ಆದಿಸ, ತೇನ ಮೇ ಇತೋ ಪೇತಯೋನಿತೋ ಮೋಕ್ಖೋ ಭವಿಸ್ಸತೀತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೇನ ವದತಿ. ತೇನೇವಾಹ ‘‘ಮೋಚೇಹಿ ಮಂ ದುಗ್ಗತಿಯಾ ಭದನ್ತೇ’’ತಿ.

ಏವಂ ಪೇತಿಯಾ ವುತ್ತೇ ಯಥಾ ಸೋ ಥೇರೋ ಪಟಿಪಜ್ಜಿ, ತಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ಸಙ್ಗೀತಿಕಾರೇಹಿ ತಿಸ್ಸೋ ಗಾಥಾ ವುತ್ತಾ –

೧೦೧.

‘‘ಸಾಧೂತಿ ಸೋ ಪಟಿಸ್ಸುತ್ವಾ, ಸಾರಿಪುತ್ತೋನುಕಮ್ಪಕೋ;

ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಆಲೋಪಂ ದತ್ವಾ, ಪಾಣಿಮತ್ತಞ್ಚ ಚೋಳಕಂ;

ಥಾಲಕಸ್ಸ ಚ ಪಾನೀಯಂ, ತಸ್ಸಾ ದಕ್ಖಿಣಮಾದಿಸಿ.

೧೦೨.

‘‘ಸಮನನ್ತರಾನುದ್ದಿಟ್ಠೇ ¶ , ವಿಪಾಕೋ ಉದಪಜ್ಜಥ;

ಭೋಜನಚ್ಛಾದನಪಾನೀಯಂ, ದಕ್ಖಿಣಾಯ ಇದಂ ಫಲಂ.

೧೦೩.

‘‘ತತೋ ಸುದ್ಧಾ ಸುಚಿವಸನಾ, ಕಾಸಿಕುತ್ತಮಧಾರಿನೀ;

ವಿಚಿತ್ತವತ್ಥಾಭರಣಾ, ಸಾರಿಪುತ್ತಂ ಉಪಸಙ್ಕಮೀ’’ತಿ.

೧೦೧-೧೦೩. ತತ್ಥ ¶ ಭಿಕ್ಖೂನನ್ತಿ ಭಿಕ್ಖುನೋ, ವಚನವಿಪಲ್ಲಾಸೇನ ಹೇತಂ ವುತ್ತಂ. ‘‘ಆಲೋಪಂ ಭಿಕ್ಖುನೋ ದತ್ವಾ’’ತಿ ಕೇಚಿ ಪಠನ್ತಿ. ಆಲೋಪನ್ತಿ ಕಬಳಂ, ಏಕಾಲೋಪಮತ್ತಂ ಭೋಜನನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ಪಾಣಿಮತ್ತಞ್ಚ ಚೋಳಕನ್ತಿ ಏಕಹತ್ಥಪ್ಪಮಾಣಂ ಚೋಳಖಣ್ಡನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ಥಾಲಕಸ್ಸ ಚ ಪಾನೀಯನ್ತಿ ಏಕಥಾಲಕಪೂರಣಮತ್ತಂ ಉದಕಂ. ಸೇಸಂ ಖಲ್ಲಾಟಿಯಪೇತವತ್ಥುಸ್ಮಿಂ ವುತ್ತನಯಮೇವ.

ಅಥಾಯಸ್ಮಾ ಸಾರಿಪುತ್ತೋ ತಂ ಪೇತಿಂ ಪೀಣಿನ್ದ್ರಿಯಂ ಪರಿಸುದ್ಧಛವಿವಣ್ಣಂ ದಿಬ್ಬವತ್ಥಾಭರಣಾಲಙ್ಕಾರಂ ಸಮನ್ತತೋ ಅತ್ತನೋ ಪಭಾಯ ಓಭಾಸೇನ್ತಿಂ ಅತ್ತನೋ ಸನ್ತಿಕಂ ಉಪಗನ್ತ್ವಾ ಠಿತಂ ದಿಸ್ವಾ ಪಚ್ಚಕ್ಖತೋ ಕಮ್ಮಫಲಂ ತಾಯ ವಿಭಾವೇತುಕಾಮೋ ಹುತ್ವಾ ತಿಸ್ಸೋ ಗಾಥಾ ಅಭಾಸಿ –

೧೦೪.

‘‘ಅಭಿಕ್ಕನ್ತೇನ ವಣ್ಣೇನ, ಯಾ ತ್ವಂ ತಿಟ್ಠಸಿ ದೇವತೇ;

ಓಭಾಸೇನ್ತೀ ದಿಸಾ ಸಬ್ಬಾ, ಓಸಧೀ ವಿಯ ತಾರಕಾ.

೧೦೫.

‘‘ಕೇನ ತೇತಾದಿಸೋ ವಣ್ಣೋ, ಕೇನ ತೇ ಇಧ ಮಿಜ್ಝತಿ;

ಉಪ್ಪಜ್ಜನ್ತಿ ¶ ಚ ತೇ ಭೋಗಾ, ಯೇ ಕೇಚಿ ಮನಸೋ ಪಿಯಾ.

೧೦೬.

‘‘ಪುಚ್ಛಾಮಿ ತಂ ದೇವಿ ಮಹಾನುಭಾವೇ, ಮನುಸ್ಸಭೂತಾ ಕಿಮಕಾಸಿ ಪುಞ್ಞಂ;

ಕೇನಾಸಿ ಏವಂ ಜಲಿತಾನುಭಾವಾ, ವಣ್ಣೋ ಚ ತೇ ಸಬ್ಬದಿಸಾ ಪಭಾಸತೀ’’ತಿ.

೧೦೪. ತತ್ಥ ಅಭಿಕ್ಕನ್ತೇನಾತಿ ಅತಿಮನಾಪೇನ, ಅಭಿರೂಪೇನಾತಿ ಅತ್ಥೋ. ವಣ್ಣೇನಾತಿ ಛವಿವಣ್ಣೇನ. ಓಭಾಸೇನ್ತೀ ದಿಸಾ ಸಬ್ಬಾತಿ ಸಬ್ಬಾಪಿ ದಸ ದಿಸಾ ಜೋತೇನ್ತೀ ಏಕಾಲೋಕಂ ಕರೋನ್ತೀ. ಯಥಾ ಕಿನ್ತಿ ಆಹ ‘‘ಓಸಧೀ ವಿಯ ತಾರಕಾ’’ತಿ. ಉಸ್ಸನ್ನಾ ಪಭಾ ಏತಾಯ ಧೀಯತಿ, ಓಸಧಾನಂ ವಾ ¶ ಅನುಬಲಪ್ಪದಾಯಿಕಾತಿ ಕತ್ವಾ ‘‘ಓಸಧೀ’’ತಿ ಲದ್ಧನಾಮಾ ತಾರಕಾ ಯಥಾ ಸಮನ್ತತೋ ಆಲೋಕಂ ಕುರುಮಾನಾ ತಿಟ್ಠತಿ, ಏವಮೇವ ತ್ವಂ ಸಬ್ಬದಿಸಾ ಓಭಾಸೇನ್ತೀತಿ ಅತ್ಥೋ.

೧೦೫. ಕೇನಾತಿ ಕಿಂ-ಸದ್ದೋ ಪುಚ್ಛಾಯಂ. ಹೇತುಅತ್ಥೇ ಚೇತಂ ಕರಣವಚನಂ, ಕೇನ ಹೇತುನಾತಿ ಅತ್ಥೋ. ತೇತಿ ತವ. ಏತಾದಿಸೋತಿ ಏದಿಸೋ, ಏತರಹಿ ಯಥಾದಿಸ್ಸಮಾನೋತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ. ಕೇನ ತೇ ಇಧ ಮಿಜ್ಝತೀತಿ ಕೇನ ಪುಞ್ಞವಿಸೇಸೇನ ಇಧ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಠಾನೇ ಇದಾನಿ ತಯಾ ಲಬ್ಭಮಾನಂ ಸುಚರಿತಫಲಂ ಇಜ್ಝತಿ ನಿಪ್ಫಜ್ಜತಿ. ಉಪ್ಪಜ್ಜನ್ತೀತಿ ನಿಬ್ಬತ್ತನ್ತಿ. ಭೋಗಾತಿ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬಟ್ಠೇನ ‘‘ಭೋಗಾ’’ತಿ ಲದ್ಧನಾಮಾ ವತ್ಥಾಭರಣಾದಿವಿತ್ತೂಪಕರಣವಿಸೇಸಾ. ಯೇ ಕೇಚೀತಿ ಭೋಗೇ ಅನವಸೇಸತೋ ಬ್ಯಾಪೇತ್ವಾ ಸಙ್ಗಣ್ಹಾತಿ ¶ . ಅನವಸೇಸಬ್ಯಾಪಕೋ ಹಿ ಅಯಂ ನಿದ್ದೇಸೋ ಯಥಾ ‘‘ಯೇ ಕೇಚಿ ಸಙ್ಖಾರಾ’’ತಿ. ಮನಸೋ ಪಿಯಾತಿ ಮನಸಾ ಪಿಯಾಯಿತಬ್ಬಾ, ಮನಾಪಿಯಾತಿ ಅತ್ಥೋ.

೧೦೬. ಪುಚ್ಛಾಮೀತಿ ಪುಚ್ಛಂ ಕರೋಮಿ, ಞಾತುಂ ಇಚ್ಛಾಮೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ತನ್ತಿ ತ್ವಂ. ದೇವೀತಿ ದಿಬ್ಬಾನಭಾವಸಮಙ್ಗಿತಾಯ, ದೇವಿ. ತೇನಾಹ ‘‘ಮಹಾನುಭಾವೇ’’ತಿ. ಮನುಸ್ಸಭೂತಾತಿ ಮನುಸ್ಸೇಸು ಜಾತಾ ಮನುಸ್ಸಭಾವಂ ಪತ್ತಾ. ಇದಂ ಯೇಭುಯ್ಯೇನ ಸತ್ತಾ ಮನುಸ್ಸತ್ತಭಾವೇ ಠಿತಾ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಕರೋನ್ತೀತಿ ಕತ್ವಾ ವುತ್ತಂ. ಅಯಮೇತಾಯಂ ಗಾಥಾನಂ ಸಙ್ಖೇಪತೋ ಅತ್ಥೋ, ವಿತ್ಥಾರತೋ ಪನ ಪರಮತ್ಥದೀಪನಿಯಂ ವಿಮಾನವತ್ಥುಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ವೇದಿತಬ್ಬೋ.

ಏವಂ ¶ ಪುನ ಥೇರೇನ ಪುಟ್ಠಾ ಪೇತೀ ತಸ್ಸಾ ಸಮ್ಪತ್ತಿಯಾ ಲದ್ಧಕಾರಣಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೀ ಸೇಸಗಾಥಾ ಅಭಾಸಿ –

೧೦೭.

‘‘ಉಪ್ಪಣ್ಡುಕಿಂ ಕಿಸಂ ಛಾತಂ, ನಗ್ಗಂ ಸಮ್ಪತಿತಚ್ಛವಿಂ;

ಮುನಿ ಕಾರುಣಿಕೋ ಲೋಕೇ, ತಂ ಮಂ ಅದ್ದಕ್ಖಿ ದುಗ್ಗತಂ.

೧೦೮.

‘‘ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಆಲೋಪಂ ದತ್ವಾ, ಪಾಣಿಮತ್ತಞ್ಚ ಚೋಳಕಂ;

ಥಾಲಕಸ್ಸ ಚ ಪಾನೀಯಂ, ಮಮ ದಕ್ಖಿಣಮಾದಿಸಿ.

೧೦೯.

‘‘ಆಲೋಪಸ್ಸ ಫಲಂ ಪಸ್ಸ, ಭತ್ತಂ ವಸ್ಸಸತಂ ದಸ;

ಭುಞ್ಜಾಮಿ ಕಾಮಕಾಮಿನೀ, ಅನೇಕರಸಬ್ಯಞ್ಜನಂ.

೧೧೦.

‘‘ಪಾಣಿಮತ್ತಸ್ಸ ¶ ಚೋಳಸ್ಸ, ವಿಪಾಕಂ ಪಸ್ಸ ಯಾದಿಸಂ;

ಯಾವತಾ ನನ್ದರಾಜಸ್ಸ, ವಿಜಿತಸ್ಮಿಂ ಪಟಿಚ್ಛದಾ.

೧೧೧.

‘‘ತತೋ ಬಹುತರಾ ಭನ್ತೇ, ವತ್ಥಾನಚ್ಛಾದನಾನಿ ಮೇ;

ಕೋಸೇಯ್ಯಕಮ್ಬಲೀಯಾನಿ, ಖೋಮಕಪ್ಪಾಸಿಕಾನಿ ಚ.

೧೧೨.

‘‘ವಿಪುಲಾ ಚ ಮಹಗ್ಘಾ ಚ, ತೇಪಾಕಾಸೇವಲಮ್ಬರೇ;

ಸಾಹಂ ತಂ ಪರಿದಹಾಮಿ, ಯಂ ಯಞ್ಹಿ ಮನಸೋ ಪಿಯಂ.

೧೧೩.

‘‘ಥಾಲಕಸ್ಸ ¶ ಚ ಪಾನೀಯಂ, ವಿಪಾಕಂ ಪಸ್ಸ ಯಾದಿಸಂ;

ಗಮ್ಭೀರಾ ಚತುರಸ್ಸಾ ಚ, ಪೋಕ್ಖರಞ್ಞೋ ಸುನಿಮ್ಮಿತಾ.

೧೧೪.

‘‘ಸೇತೋದಕಾ ಸುಪ್ಪತಿತ್ಥಾ, ಸೀತಾ ಅಪ್ಪಟಿಗನ್ಧಿಯಾ;

ಪದುಮುಪ್ಪಲಸಞ್ಛನ್ನಾ, ವಾರಿಕಿಞ್ಜಕ್ಖಪೂರಿತಾ.

೧೧೫.

‘‘ಸಾಹಂ ರಮಾಮಿ ಕೀಳಾಮಿ, ಮೋದಾಮಿ ಅಕುತೋಭಯಾ;

ಮುನಿಂ ಕಾರುಣಿಕಂ ಲೋಕೇ, ಭನ್ತೇ ವನ್ದಿತುಮಾಗತಾ’’ತಿ.

೧೦೭. ತತ್ಥ ಉಪ್ಪಣ್ಡುಕಿನ್ತಿ ಉಪ್ಪಣ್ಡುಕಜಾತಂ. ಛಾತನ್ತಿ ಬುಭುಕ್ಖಿತಂ ಖುದಾಯ ಅಭಿಭೂತಂ. ಸಮ್ಪತಿತಚ್ಛವಿನ್ತಿ ಛಿನ್ನಭಿನ್ನಸರೀರಚ್ಛವಿಂ. ಲೋಕೇತಿ ಇದಂ ‘‘ಕಾರುಣಿಕೋ’’ತಿ ಏತ್ಥ ವುತ್ತಕರುಣಾಯ ವಿಸಯದಸ್ಸನಂ. ತಂ ಮನ್ತಿ ತಾದಿಸಂ ಮಮಂ, ವುತ್ತನಯೇನ ಏಕನ್ತತೋ ಕರುಣಟ್ಠಾನಿಯಂ ಮಂ. ದುಗ್ಗತನ್ತಿ ದುಗ್ಗತಿಂ ಗತಂ.

೧೦೮-೧೦೯. ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಆಲೋಪಂ ದತ್ವಾತಿಆದಿ ಥೇರೇನ ಅತ್ತನೋ ಕರುಣಾಯ ಕತಾಕಾರದಸ್ಸನಂ. ತತ್ಥ ¶ ಭತ್ತನ್ತಿ ಓದನಂ, ದಿಬ್ಬಭೋಜನನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ವಸ್ಸಸತಂ ದಸಾತಿ ದಸ ವಸ್ಸಸತಾನಿ, ವಸ್ಸಸಹಸ್ಸನ್ತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ. ಅಚ್ಚನ್ತಸಂಯೋಗೇ ಚೇತಂ ಉಪಯೋಗವಚನಂ. ಭುಞ್ಜಾಮಿ ಕಾಮಕಾಮಿನೀ, ಅನೇಕರಸಬ್ಯಞ್ಜನನ್ತಿ ಅಞ್ಞೇಹಿಪಿ ಕಾಮೇತಬ್ಬಕಾಮೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತಾ ಅನೇಕರಸಬ್ಯಞ್ಜನಂ ಭತ್ತಂ ಭುಞ್ಜಾಮೀತಿ ಯೋಜನಾ.

೧೧೦. ಚೋಳಸ್ಸಾತಿ ದೇಯ್ಯಧಮ್ಮಸೀಸೇನ ತಬ್ಬಿಸಯಂ ದಾನಮಯಂ ಪುಞ್ಞಮೇವ ದಸ್ಸೇತಿ. ವಿಪಾಕಂ ಪಸ್ಸ ಯಾದಿಸನ್ತಿ ತಸ್ಸ ಚೋಳದಾನಸ್ಸ ವಿಪಾಕಸಙ್ಖಾತಂ ಫಲಂ ಪಸ್ಸ, ಭನ್ತೇ. ತಂ ಪನ ಯಾದಿಸಂ ಯಥಾರೂಪಂ, ಕಿನ್ತಿ ಚೇತಿ ಆಹ ‘‘ಯಾವತಾ ನನ್ದರಾಜಸ್ಸಾ’’ತಿಆದಿ.

ತತ್ಥ ¶ ಕೋಯಂ ನನ್ದರಾಜಾ ನಾಮ? ಅತೀತೇ ಕಿರ ದಸವಸ್ಸಸಹಸ್ಸಾಯುಕೇಸು ಮನುಸ್ಸೇಸು ಬಾರಾಣಸಿವಾಸೀ ಏಕೋ ಕುಟುಮ್ಬಿಕೋ ಅರಞ್ಞೇ ಜಙ್ಘಾವಿಹಾರಂ ವಿಚರನ್ತೋ ಅರಞ್ಞಟ್ಠಾನೇ ಅಞ್ಞತರಂ ಪಚ್ಚೇಕಬುದ್ಧಂ ಅದ್ದಸ. ಸೋ ಪಚ್ಚೇಕಬುದ್ಧೋ ತತ್ಥ ಚೀವರಕಮ್ಮಂ ಕರೋನ್ತೋ ಅನುವಾತೇ ಅಪ್ಪಹೋನ್ತೇ ಸಂಹರಿತ್ವಾವ ಠಪೇತುಂ ಆರದ್ಧೋ. ಸೋ ಕುಟುಮ್ಬಿಕೋ ತಂ ದಿಸ್ವಾ, ‘‘ಭನ್ತೇ, ಕಿಂ ಕರೋಥಾ’’ತಿ ವತ್ವಾ ತೇನ ಅಪ್ಪಿಚ್ಛತಾಯ ಕಿಞ್ಚಿ ಅವುತ್ತೇಪಿ ‘‘ಚೀವರದುಸ್ಸಂ ನಪ್ಪಹೋತೀ’’ತಿ ಞತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಉತ್ತರಾಸಙ್ಗಂ ಪಚ್ಚೇಕಬುದ್ಧಸ್ಸ ¶ ಪಾದಮೂಲೇ ಠಪೇತ್ವಾ ಅಗಮಾಸಿ. ಪಚ್ಚೇಕಬುದ್ಧೋ ತಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಅನುವಾತಂ ಆರೋಪೇನ್ತೋ ಚೀವರಂ ಕತ್ವಾ ಪಾರುಪಿ. ಸೋ ಕುಟುಮ್ಬಿಕಾ ಜೀವಿತಪರಿಯೋಸಾನೇ ಕಾಲಂ ಕತ್ವಾ ತಾವತಿಂಸಭವನೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿತ್ವಾ ತತ್ಥ ಯಾವತಾಯುಕಂ ದಿಬ್ಬಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ತತೋ ಚವಿತ್ವಾ ಬಾರಾಣಸಿತೋ ಯೋಜನಮತ್ತೇ ಠಾನೇ ಅಞ್ಞತರಸ್ಮಿಂ ಗಾಮೇ ಅಮಚ್ಚಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿ.

ತಸ್ಸ ವಯಪ್ಪತ್ತಕಾಲೇ ತಸ್ಮಿಂ ಗಾಮೇ ನಕ್ಖತ್ತಂ ಸಙ್ಘುಟ್ಠಂ ಅಹೋಸಿ. ಸೋ ಮಾತರಂ ಆಹ – ‘‘ಅಮ್ಮ, ಸಾಟಕಂ ಮೇ ದೇಹಿ, ನಕ್ಖತ್ತಂ ಕೀಳಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ. ಸಾ ಸುಧೋತವತ್ಥಂ ನೀಹರಿತ್ವಾ ಅದಾಸಿ. ‘‘ಅಮ್ಮ, ಥೂಲಂ ಇದ’’ನ್ತಿ. ಅಞ್ಞಂ ನೀಹರಿತ್ವಾ ಅದಾಸಿ, ತಮ್ಪಿ ಪಟಿಕ್ಖಿಪಿ. ಅಥ ನಂ ಮಾತಾ ಆಹ – ‘‘ತಾತ, ಯಾದಿಸೇ ಗೇಹೇ ಮಯಂ ಜಾತಾ, ನತ್ಥಿ ನೋ ಇತೋ ಸುಖುಮತರಸ್ಸ ವತ್ಥಸ್ಸ ಪಟಿಲಾಭಾಯ ಪುಞ್ಞ’’ನ್ತಿ. ‘‘ಲಭನಟ್ಠಾನಂ ಗಚ್ಛಾಮಿ, ಅಮ್ಮಾ’’ತಿ. ‘‘ಗಚ್ಛ, ಪುತ್ತ, ಅಹಂ ಅಜ್ಜೇವ ತುಯ್ಹಂ ಬಾರಾಣಸಿನಗರೇ ರಜ್ಜಪಟಿಲಾಭಂ ¶ ಇಚ್ಛಾಮೀ’’ತಿ. ಸೋ ‘‘ಸಾಧು, ಅಮ್ಮಾ’’ತಿ ಮಾತರಂ ವನ್ದಿತ್ವಾ ಪದಕ್ಖಿಣಂ ಕತ್ವಾ ಆಹ – ‘‘ಗಚ್ಛಾಮಿ, ಅಮ್ಮಾ’’ತಿ. ‘‘ಗಚ್ಛ, ತಾತಾ’’ತಿ. ಏವಂ ಕಿರಸ್ಸಾ ಚಿತ್ತಂ ಅಹೋಸಿ – ‘‘ಕಹಂ ಗಮಿಸ್ಸತಿ, ಇಧ ವಾ ಏತ್ಥ ವಾ ಗೇಹೇ ನಿಸೀದಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ. ಸೋ ಪನ ಪುಞ್ಞನಿಯಾಮೇನ ಚೋದಿಯಮಾನೋ ಗಾಮತೋ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ಬಾರಾಣಸಿಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಮಙ್ಗಲಸಿಲಾಪಟ್ಟೇ ಸಸೀಸಂ ಪಾರುಪಿತ್ವಾ ನಿಪಜ್ಜಿ. ಸೋ ಚ ಬಾರಾಣಸಿರಞ್ಞೋ ಕಾಲಕತಸ್ಸ ಸತ್ತಮೋ ದಿವಸೋ ಹೋತಿ.

ಅಮಚ್ಚಾ ಚ ಪುರೋಹಿತೋ ಚ ರಞ್ಞೋ ಸರೀರಕಿಚ್ಚಂ ಕತ್ವಾ ರಾಜಙ್ಗಣೇ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ಮನ್ತಯಿಂಸು – ‘‘ರಞ್ಞೋ ಏಕಾ ಧೀತಾ ಅತ್ಥಿ, ಪುತ್ತೋ ನತ್ಥಿ, ಅರಾಜಕಂ ರಜ್ಜಂ ನ ತಿಟ್ಠತಿ, ಫುಸ್ಸರಥಂ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇಮಾ’’ತಿ. ತೇ ಕುಮುದವಣ್ಣೇ ಚತ್ತಾರೋ ಸಿನ್ಧವೇ ಯೋಜೇತ್ವಾ ಸೇತಚ್ಛತ್ತಪ್ಪಮುಖಂ ಪಞ್ಚವಿಧಂ ರಾಜಕಕುಧಭಣ್ಡಂ ರಥಸ್ಮಿಂಯೇವ ಠಪೇತ್ವಾ ರಥಂ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇತ್ವಾ ಪಚ್ಛತೋ ತೂರಿಯಾನಿ ಪಗ್ಗಣ್ಹಾಪೇಸುಂ. ರಥೋ ಪಾಚೀನದ್ವಾರೇನ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ಉಯ್ಯಾನಾಭಿಮುಕ್ಖೋ ಅಹೋಸಿ. ‘‘ಪರಿಚಯೇನ ಉಯ್ಯಾನಾಭಿಮುಖೋ ಗಚ್ಛತಿ ¶ , ನಿವತ್ತೇಮಾ’’ತಿ ಕೇಚಿ ಆಹಂಸು. ಪುರೋಹಿತೋ ‘‘ಮಾ ನಿವತ್ತಯಿತ್ಥಾ’’ತಿ ಆಹ. ರಥೋ ಕುಮಾರಂ ಪದಕ್ಖಿಣಂ ಕತ್ವಾ ಆರೋಹನಸಜ್ಜೋ ಹುತ್ವಾ ಅಟ್ಠಾಸಿ, ಪುರೋಹಿತೋ ಪಾರುಪನಕಣ್ಣಂ ಅಪನೇತ್ವಾ ಪಾದತಲಾನಿ ಓಲೋಕೇನ್ತೋ ‘‘ತಿಟ್ಠತು ಅಯಂ ದೀಪೋ, ದ್ವಿಸಹಸ್ಸದೀಪಪರಿವಾರೇಸು ಚತೂಸು ಮಹಾದೀಪೇಸು ಏಕರಜ್ಜಂ ಕಾರೇತುಂ ಯುತ್ತೋ’’ತಿ ವತ್ವಾ ‘‘ತೂರಿಯಾನಿ ಪಗ್ಗಣ್ಹಥ, ಪುನಪಿ ಪಗ್ಗಣ್ಹಥಾ’’ತಿ ತಿಕ್ಖತ್ತುಂ ತೂರಿಯಾನಿ ಪಗ್ಗಣ್ಹಾಪೇಸಿ.

ಅಥ ಕುಮಾರೋ ಮುಖಂ ವಿವರಿತ್ವಾ ಓಲೋಕೇತ್ವಾ ‘‘ಕೇನ ಕಮ್ಮೇನ ಆಗತತ್ಥ, ತಾತಾ’’ತಿ ಆಹ. ‘‘ದೇವ, ತುಮ್ಹಾಕಂ ರಜ್ಜಂ ಪಾಪುಣಾತೀ’’ತಿ. ‘‘ತುಮ್ಹಾಕಂ ರಾಜಾ ಕಹ’’ನ್ತಿ? ‘‘ದಿವಙ್ಗತೋ, ಸಾಮೀ’’ತಿ. ‘‘ಕತಿ ¶ ದಿವಸಾ ಅತಿಕ್ಕನ್ತಾ’’ತಿ? ‘‘ಅಜ್ಜ ಸತ್ತಮೋ ದಿವಸೋ’’ತಿ. ‘‘ಪುತ್ತೋ ವಾ ಧೀತಾ ವಾ ನತ್ಥೀ’’ತಿ? ‘‘ಧೀತಾ ಅತ್ಥಿ, ದೇವ, ಪುತ್ತೋ ನತ್ಥೀ’’ತಿ. ‘‘ತೇನ ಹಿ ಕರಿಸ್ಸಾಮಿ ರಜ್ಜ’’ನ್ತಿ. ತೇ ತಾವದೇವ ಅಭಿಸೇಕಮಣ್ಡಪಂ ಕತ್ವಾ ರಾಜಧೀತರಂ ಸಬ್ಬಾಲಙ್ಕಾರೇಹಿ ಅಲಙ್ಕರಿತ್ವಾ ಉಯ್ಯಾನಂ ಆನೇತ್ವಾ ಕುಮಾರಸ್ಸ ಅಭಿಸೇಕಂ ಅಕಂಸು.

ಅಥಸ್ಸ ಕತಾಭಿಸೇಕಸ್ಸ ಸತಸಹಸ್ಸಗ್ಘನಿಕಂ ವತ್ಥಂ ಉಪನೇಸುಂ. ಸೋ ‘‘ಕಿಮಿದಂ, ತಾತಾ’’ತಿ ಆಹ. ‘‘ನಿವಾಸನವತ್ಥಂ, ದೇವಾ’’ತಿ. ‘‘ನನು, ತಾತಾ, ಥೂಲ’’ನ್ತಿ? ‘‘ಮನುಸ್ಸಾನಂ ¶ ಪರಿಭೋಗವತ್ಥೇಸು ಇತೋ ಸುಖುಮತರಂ ನತ್ಥಿ, ದೇವಾ’’ತಿ. ‘‘ತುಮ್ಹಾಕಂ ರಾಜಾ ಏವರೂಪಂ ನಿವಾಸೇಸೀ’’ತಿ? ‘‘ಆಮ, ದೇವಾ’’ತಿ. ‘‘ನ ಮಞ್ಞೇ ಪುಞ್ಞವಾ ತುಮ್ಹಾಕಂ ರಾಜಾ (ಅ. ನಿ. ಅಟ್ಠ. ೧.೧.೧೯೧) ಸುವಣ್ಣಭಿಙ್ಕಾರಂ ಆಹರಥ, ಲಭಿಸ್ಸಾಮಿ ವತ್ಥ’’ನ್ತಿ. ಸುವಣ್ಣಭಿಙ್ಕಾರಂ ಆಹರಿಂಸು. ಸೋ ಉಟ್ಠಾಯ ಹತ್ಥೇ ಧೋವಿತ್ವಾ ಮುಖಂ ವಿಕ್ಖಾಲೇತ್ವಾ ಹತ್ಥೇನ ಉದಕಂ ಆದಾಯ ಪುರತ್ಥಿಮದಿಸಾಯಂ ಅಬ್ಭುಕ್ಕಿರಿ. ತದಾ ಘನಪಥವಿಂ ಭಿನ್ದಿತ್ವಾ ಅಟ್ಠ ಕಪ್ಪರುಕ್ಖಾ ಉಟ್ಠಹಿಂಸು. ಪುನ ಉದಕಂ ಗಹೇತ್ವಾ ದಕ್ಖಿಣಾಯ ಪಚ್ಛಿಮಾಯ ಉತ್ತರಾಯಾತಿ ಏವಂ ಚತೂಸು ದಿಸಾಸು ಅಬ್ಭುಕ್ಕಿರಿ. ಸಬ್ಬದಿಸಾಸು ಅಟ್ಠ ಅಟ್ಠ ಕತ್ವಾ ದ್ವತ್ತಿಂಸ ಕಪ್ಪರುಕ್ಖಾ ಉಟ್ಠಹಿಂಸು. ಏಕೇಕಾಯ ದಿಸಾಯ ಸೋಳಸ ಸೋಳಸ ಕತ್ವಾ ಚತುಸಟ್ಠಿ ಕಮ್ಮರುಕ್ಖಾತಿ ಕೇಚಿ ವದನ್ತಿ. ಸೋ ಏಕಂ ದಿಬ್ಬದುಸ್ಸಂ ನಿವಾಸೇತ್ವಾ ಏಕಂ ಪಾರುಪಿತ್ವಾ ‘‘ನನ್ದರಞ್ಞೋ ವಿಜಿತೇ ಸುತ್ತಕನ್ತಿಕಾ ಇತ್ಥಿಯೋ ಮಾ ಸುತ್ತಂ ಕನ್ತಿಂಸೂತಿ ಭೇರಿಂ ಚರಾಪೇಥಾ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಛತ್ತಂ ಉಸ್ಸಾಪೇತ್ವಾ ಅಲಙ್ಕತಪಟಿಯತ್ತೋ ಹತ್ಥಿಕ್ಖನ್ಧವರಗತೋ ನಗರಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ಪಾಸಾದಂ ಆರುಯ್ಹ ಮಹಾಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ಅನುಭವಿ.

ಏವಂ ಗಚ್ಛನ್ತೇ ಕಾಲೇ ಏಕದಿವಸಂ ದೇವೀ ರಞ್ಞೋ ಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಅಹೋ ತಪಸ್ಸೀ’’ತಿ ಕಾರುಞ್ಞಾಕಾರಂ ದಸ್ಸೇಸಿ. ‘‘ಕಿಮಿದಂ, ದೇವೀ’’ತಿ ಚ ಪುಟ್ಠಾ ‘‘ಅತಿಮಹತೀ ¶ ತೇ, ದೇವ, ಸಮ್ಪತ್ತಿ. ಅತೀತೇ ಅದ್ಧನಿ ಕಲ್ಯಾಣಂ ಅಕತ್ಥ, ಇದಾನಿ ಅನಾಗತಸ್ಸ ಅತ್ಥಾಯ ಕುಸಲಂ ನ ಕರೋಥಾ’’ತಿ ಆಹ. ‘‘ಕಸ್ಸ ದೇಮ? ಸೀಲವನ್ತೋ ನತ್ಥೀ’’ತಿ. ‘‘ಅಸುಞ್ಞೋ, ದೇವ, ಜಮ್ಬುದೀಪೋ ಅರಹನ್ತೇಹಿ, ತುಮ್ಹೇ ದಾನಮೇವ ಸಜ್ಜೇಥ, ಅಹಂ ಅರಹನ್ತೇ ಲಚ್ಛಾಮೀ’’ತಿ ಆಹ. ಪುನದಿವಸೇ ರಾಜಾ ಮಹಾರಹಂ ದಾನಂ ಸಜ್ಜಾಪೇಸಿ. ದೇವೀ ‘‘ಸಚೇ ಇಮಿಸ್ಸಾಯ ದಿಸಾಯ ಅರಹನ್ತೋ ಅತ್ಥಿ, ಇಧಾಗನ್ತ್ವಾ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಭಿಕ್ಖಂ ಗಣ್ಹನ್ತೂ’’ತಿ ಅಧಿಟ್ಠಹಿತ್ವಾ ಉತ್ತರದಿಸಾಭಿಮುಖಾ ಉರೇನ ನಿಪಜ್ಜಿ. ನಿಪನ್ನಮತ್ತಾಯ ಏವ ದೇವಿಯಾ ಹಿಮವನ್ತೇ ವಸನ್ತಾನಂ ಪದುಮವತಿಯಾ ಪುತ್ತಾನಂ ಪಞ್ಚಸತಾನಂ ಪಚ್ಚೇಕಬುದ್ಧಾನಂ ಜೇಟ್ಠಕೋ ಮಹಾಪದುಮಪಚ್ಚೇಕಬುದ್ಧೋ ಭಾತಿಕೇ ಆಮನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಮಾರಿಸಾ ನನ್ದರಾಜಾ ತುಮ್ಹೇ ನಿಮನ್ತೇತಿ, ಅಧಿವಾಸೇಥ ತಸ್ಸಾ’’ತಿ. ತೇ ಅಧಿವಾಸೇತ್ವಾ ತಾವದೇವ ಆಕಾಸೇನಾಗನ್ತ್ವಾ ಉತ್ತರದ್ವಾರೇ ಓತರಿಂಸು. ಮನುಸ್ಸಾ ¶ ‘‘ಪಞ್ಚಸತಾ, ದೇವ, ಪಚ್ಚೇಕಬುದ್ಧಾ ಆಗತಾ’’ತಿ ರಞ್ಞೋ ಆರೋಚೇಸುಂ. ರಾಜಾ ಸದ್ಧಿಂ ದೇವಿಯಾ ಆಗನ್ತ್ವಾ ವನ್ದಿತ್ವಾ ಪತ್ತಂ ಗಹೇತ್ವಾ ¶ ಪಚ್ಚೇಕಬುದ್ಧೇ ಪಾಸಾದಂ ಆರೋಪೇತ್ವಾ ತತ್ಥ ತೇಸಂ ದಾನಂ ದತ್ವಾ ಭತ್ತಕಿಚ್ಚಾವಸಾನೇ ರಾಜಾ ಸಙ್ಘತ್ಥೇರಸ್ಸ, ದೇವೀ ಸಙ್ಘನವಕಸ್ಸ ಪಾದಮೂಲೇ ನಿಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ‘‘ಅಯ್ಯಾ, ಪಚ್ಚಯೇಹಿ ನ ಕಿಲಮಿಸ್ಸನ್ತಿ, ಮಯಂ ಪುಞ್ಞೇನ ನ ಹಾಯಿಸ್ಸಾಮ, ಅಮ್ಹಾಕಂ ಇಧ ನಿವಾಸಾಯ ಪಟಿಞ್ಞಂ ದೇಥಾ’’ತಿ ಪಟಿಞ್ಞಂ ಕಾರೇತ್ವಾ ಉಯ್ಯಾನೇ ನಿವಾಸಟ್ಠಾನಾನಿ ಕಾರೇತ್ವಾ ಯಾವಜೀವಂ ಪಚ್ಚೇಕಬುದ್ಧೇ ಉಪಟ್ಠಹಿತ್ವಾ ತೇಸು ಪರಿನಿಬ್ಬುತೇಸು ಸಾಧುಕೀಳಿತಂ ಕಾರೇತ್ವಾ ಗನ್ಧದಾರುಆದೀಹಿ ಸರೀರಕಿಚ್ಚಂ ಕಾರೇತ್ವಾ ಧಾತುಯೋ ಗಹೇತ್ವಾ ಚೇತಿಯಂ ಪತಿಟ್ಠಾಪೇತ್ವಾ ‘‘ಏವರೂಪಾನಮ್ಪಿ ನಾಮ ಮಹಾನುಭಾವಾನಂ ಮಹೇಸೀನಂ ಮರಣಂ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ಕಿಮಙ್ಗಂ ಪನ ಮಾದಿಸಾನ’’ನ್ತಿ ಸಂವೇಗಜಾತೋ ಜೇಟ್ಠಪುತ್ತಂ ರಜ್ಜೇ ಪತಿಟ್ಠಾಪೇತ್ವಾ ಸಯಂ ತಾಪಸಪಬ್ಬಜ್ಜಂ ಪಬ್ಬಜಿ. ದೇವೀಪಿ ‘‘ರಞ್ಞೇ ಪಬ್ಬಜಿತೇ ಅಹಂ ಕಿಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಪಬ್ಬಜಿ. ದ್ವೇಪಿ ಉಯ್ಯಾನೇ ವಸನ್ತಾ ಝಾನಾನಿ ನಿಬ್ಬತ್ತೇತ್ವಾ ಝಾನಸುಖೇನ ವೀತಿನಾಮೇತ್ವಾ ಆಯುಪರಿಯೋಸಾನೇ ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿಂಸು. ಸೋ ಕಿರ ನನ್ದರಾಜಾ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಸತ್ಥು ಮಹಾಸಾವಕೋ ಮಹಾಕಸ್ಸಪತ್ಥೇರೋ ಅಹೋಸೀ, ತಸ್ಸ ಅಗ್ಗಮಹೇಸೀ ಭದ್ದಾ ಕಾಪಿಲಾನೀ ನಾಮ.

ಅಯಂ ಪನ ನನ್ದರಾಜಾ ದಸ ವಸ್ಸಸಹಸ್ಸಾನಿ ಸಯಂ ದಿಬ್ಬವತ್ಥಾನಿ ಪರಿದಹನ್ತೋ ಸಬ್ಬಮೇವ ಅತ್ತನೋ ವಿಜಿತಂ ಉತ್ತರಕುರುಸದಿಸಂ ಕರೋನ್ತೋ ಆಗತಾಗತಾನಂ ಮನುಸ್ಸಾನಂ ¶ ದಿಬ್ಬದುಸ್ಸಾನಿ ಅದಾಸಿ. ತಯಿದಂ ದಿಬ್ಬವತ್ಥಸಮಿದ್ಧಿಂ ಸನ್ಧಾಯ ಸಾ ಪೇತೀ ಆಹ ‘‘ಯಾವತಾ ನನ್ದರಾಜಸ್ಸ, ವಿಜಿತಸ್ಮಿಂ ಪಟಿಚ್ಛದಾ’’ತಿ. ತತ್ಥ ವಿಜಿತಸ್ಮಿನ್ತಿ ರಟ್ಠೇ. ಪಟಿಚ್ಛದಾತಿ ವತ್ಥಾನಿ. ತಾನಿ ಹಿ ಪಟಿಚ್ಛಾದೇನ್ತಿ ಏತೇಹೀತಿ ‘‘ಪಟಿಚ್ಛದಾ’’ತಿ ವುಚ್ಚನ್ತಿ.

೧೧೧. ಇದಾನಿ ಸಾ ಪೇತೀ ‘‘ನನ್ದರಾಜಸಮಿದ್ಧಿತೋಪಿ ಏತರಹಿ ಮಯ್ಹಂ ಸಮಿದ್ಧಿ ವಿಪುಲತರಾ’’ತಿ ದಸ್ಸೇನ್ತೀ ‘‘ತತೋ ಬಹುತರಾ, ಭನ್ತೇ, ವತ್ಥಾನಚ್ಛಾದನಾನಿ ಮೇ’’ತಿಆದಿಮಾಹ. ತತ್ಥ ತತೋತಿ ನನ್ದರಾಜಸ್ಸ ಪರಿಗ್ಗಹಭೂತವತ್ಥತೋಪಿ ಬಹುತರಾನಿ ಮಯ್ಹಂ ವತ್ಥಚ್ಛಾದನಾನೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ವತ್ಥಾನಚ್ಛಾದನಾನೀತಿ ನಿವಾಸನವತ್ಥಾನಿ ಚೇವ ಪಾರುಪನವತ್ಥಾನಿ ಚ ¶ . ಕೋಸೇಯ್ಯಕಮ್ಬಲೀಯಾನೀತಿ ಕೋಸೇಯ್ಯಾನಿ ಚೇವ ಕಮ್ಬಲಾನಿ ಚ. ಖೋಮಕಪ್ಪಾಸಿಕಾನೀತಿ ಖೋಮವತ್ಥಾನಿ ಚೇವ ಕಪ್ಪಾಸಮಯವತ್ಥಾನಿ ಚ.

೧೧೨. ವಿಪುಲಾತಿ ಆಯಾಮತೋ ಚ ವಿತ್ಥಾರತೋ ಚ ವಿಪುಲಾ. ಮಹಗ್ಘಾತಿ ಮಹಗ್ಘವಸೇನ ಮಹನ್ತಾ ಮಹಾರಹಾ. ಆಕಾಸೇವಲಮ್ಬರೇತಿ ಆಕಾಸೇಯೇವ ಓಲಮ್ಬಮಾನಾ ತಿಟ್ಠನ್ತಿ. ಯಂ ಯಞ್ಹಿ ಮನಸೋ ಪಿಯನ್ತಿ ಯಂ ಯಂ ಮಯ್ಹಂ ಮನಸೋ ಪಿಯಂ, ತಂ ತಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಪರಿದಹಾಮಿ ಪಾರುಪಾಮಿ ಚಾತಿ ಯೋಜನಾ.

೧೧೩. ಥಾಲಕಸ್ಸ ಚ ಪಾನೀಯಂ, ವಿಪಾಕಂ ಪಸ್ಸ ಯಾದಿಸನ್ತಿ ಥಾಲಕಪೂರಣಮತ್ತಂ ಪಾನೀಯಂ ದಿನ್ನಂ ಅನುಮೋದಿತಂ ¶ , ತಸ್ಸ ಪನ ವಿಪಾಕಂ ಯಾದಿಸಂ ಯಾವ ಮಹನ್ತಂ ಪಸ್ಸಾತಿ ದಸ್ಸೇನ್ತೀ ‘‘ಗಮ್ಭೀರಾ ಚತುರಸ್ಸಾ ಚಾ’’ತಿಆದಿಮಾಹ. ತತ್ಥ ಗಮ್ಭೀರಾತಿ ಅಗಾಧಾ. ಚತುರಸ್ಸಾತಿ ಚತುರಸ್ಸಸಣ್ಠಾನಾ. ಪೋಕ್ಖರಞ್ಞೋತಿ ಪೋಕ್ಖರಣಿಯೋ. ಸುನಿಮ್ಮಿತಾತಿ ಕಮ್ಮಾನುಭಾವೇನೇವ ಸುಟ್ಠು ನಿಮ್ಮಿತಾ.

೧೧೪. ಸೇತೋದಕಾತಿ ಸೇತಉದಕಾ ಸೇತವಾಲುಕಸಮ್ಪರಿಕಿಣ್ಣಾ. ಸುಪ್ಪತಿತ್ಥಾತಿ ಸುನ್ದರತಿತ್ಥಾ. ಸೀತಾತಿ ಸೀತಲೋದಕಾ. ಅಪ್ಪಟಿಗನ್ಧಿಯಾತಿ ಪಟಿಕೂಲಗನ್ಧರಹಿತಾ ಸುರಭಿಗನ್ಧಾ. ವಾರಿಕಿಞ್ಜಕ್ಖಪೂರಿತಾತಿ ಕಮಲಕುವಲಯಾದೀನಂ ಕೇಸರಸಞ್ಛನ್ನೇನ ವಾರಿನಾ ಪರಿಪುಣ್ಣಾ.

೧೧೫. ಸಾಹನ್ತಿ ಸಾ ಅಹಂ. ರಮಾಮೀತಿ ರತಿಂ ವಿನ್ದಾಮಿ. ಕೀಳಾಮೀತಿ ಇನ್ದ್ರಿಯಾನಿ ಪರಿಚಾರೇಮಿ. ಮೋದಾಮೀತಿ ಭೋಗಸಮ್ಪತ್ತಿಯಾ ಪಮುದಿತಾ ಹೋಮಿ. ಅಕುತೋಭಯಾತಿ ಕುತೋಚಿಪಿ ಅಸಞ್ಜಾತಭಯಾ, ಸೇರೀ ಸುಖವಿಹಾರಿನೀ ಹೋಮಿ ¶ . ಭನ್ತೇ, ವನ್ದಿತುಮಾಗತಾತಿ, ಭನ್ತೇ, ಇಮಿಸ್ಸಾ ದಿಬ್ಬಸಮ್ಪತ್ತಿಯಾ ಪಟಿಲಾಭಸ್ಸ ಕಾರಣಭೂತಂ ತ್ವಂ ವನ್ದಿತುಂ ಆಗತಾ ಉಪಗತಾತಿ ಅತ್ಥೋ. ಯಂ ಪನೇತ್ಥ ಅತ್ಥತೋ ಅವಿಭತ್ತಂ, ತಂ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ವುತ್ತಮೇವ.

ಏವಂ ತಾಯ ಪೇತಿಯಾ ವುತ್ತೇ ಆಯಸ್ಮಾ ಸಾರಿಪುತ್ತೋ ಇಟ್ಠಕವತಿಯಂ ದೀಘರಾಜಿಯನ್ತಿ ಗಾಮದ್ವಯವಾಸಿಕೇಸು ಅತ್ತನೋ ಸನ್ತಿಕಂ ಉಪಗತೇಸು ಮನುಸ್ಸೇಸು ಇಮಮತ್ಥಂ ವಿತ್ಥಾರತೋ ಕಥೇನ್ತೋ ಸಂವೇಜೇತ್ವಾ ಸಂಸಾರಮೋಚನಪಾಪಕಮ್ಮತೋ ಮೋಚೇತ್ವಾ ಉಪಾಸಕಭಾವೇ ¶ ಪತಿಟ್ಠಾಪೇಸಿ. ಸಾ ಪವತ್ತಿ ಭಿಕ್ಖೂಸು ಪಾಕಟಾ ಜಾತಾ. ತಂ ಭಿಕ್ಖೂ ಭಗವತೋ ಆರೋಚೇಸುಂ. ಭಗವಾ ತಮತ್ಥಂ ಅಟ್ಠುಪ್ಪತ್ತಿಂ ಕತ್ವಾ ಸಮ್ಪತ್ತಪರಿಸಾಯ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇಸಿ, ಸಾ ದೇಸನಾ ಮಹಾಜನಸ್ಸ ಸಾತ್ಥಿಕಾ ಅಹೋಸೀತಿ.

ಸಂಸಾರಮೋಚಕಪೇತಿವತ್ಥುವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ.

೨. ಸಾರಿಪುತ್ತತ್ಥೇರಮಾತುಪೇತಿವತ್ಥುವಣ್ಣನಾ

ನಗ್ಗಾ ದುಬ್ಬಣ್ಣರೂಪಾಸೀತಿ ಇದಂ ಸತ್ಥರಿ ವೇಳುವನೇ ವಿಹರನ್ತೇ ಆಯಸ್ಮತೋ ಸಾರಿಪುತ್ತತ್ಥೇರಸ್ಸ ಇತೋ ಪಞ್ಚಮಾಯ ಜಾತಿಯಾ ಮಾತುಭೂತಂ ಪೇತಿಂ ಆರಬ್ಭ ವುತ್ತಂ. ಏಕದಿವಸಂ ಆಯಸ್ಮಾ ಚ ಸಾರಿಪುತ್ತೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಚ ಮಹಾಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಚ ಅನುರುದ್ಧೋ ಆಯಸ್ಮಾ ಚ ಕಪ್ಪಿನೋ ರಾಜಗಹಸ್ಸ ಅವಿದೂರೇ ಅಞ್ಞತರಸ್ಮಿಂ ಅರಞ್ಞಾಯತನೇ ವಿಹರನ್ತಿ. ತೇನ ಚ ಸಮಯೇನ ಬಾರಾಣಸಿಯಂ ಅಞ್ಞತರೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಅಡ್ಢೋ ಮಹದ್ಧನೋ ಮಹಾಭೋಗೋ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಕಪಣದ್ಧಿಕವನಿಬ್ಬಕಯಾಚಕಾನಂ ಓಪಾನಭೂತೋ ಅನ್ನಪಾನವತ್ಥಸಯನಾದೀನಿ ದೇತಿ. ದೇನ್ತೋ ಚ ಆಗತಾಗತಾನಂ ಯಥಾಕಾಲಂ ಯಥಾರಹಞ್ಚ ಪಾದೋದಕಪಾದಬ್ಭಞ್ಜನಾದಿದಾನಾನುಪುಬ್ಬಕಂ ¶ ಸಬ್ಬಾಭಿದೇಯ್ಯಂ ಪಟಿಪನ್ನೋ ಹೋತಿ, ಪುರೇಭತ್ತಂ ಭಿಕ್ಖೂ ಅನ್ನಪಾನಾದಿನಾ ಸಕ್ಕಚ್ಚಂ ಪರಿವಿಸತಿ. ಸೋ ದೇಸನ್ತರಂ ಗಚ್ಛನ್ತೋ ಭರಿಯಂ ಆಹ – ‘‘ಭೋತಿ, ಯಥಾಪಞ್ಞತ್ತಂ ಇಮಂ ದಾನವಿಧಿಂ ಅಪರಿಹಾಪೇನ್ತೀ ಸಕ್ಕಚ್ಚಂ ಅನುಪತಿಟ್ಠಾಹೀ’’ತಿ. ಸಾ ‘‘ಸಾಧೂ’’ತಿ ಪಟಿಸ್ಸುಣಿತ್ವಾ ತಸ್ಮಿಂ ಪಕ್ಕನ್ತೇ ಏವ ತಾವ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಪಞ್ಞತ್ತಂ ದಾನವಿಧಿಂ ಪಚ್ಛಿನ್ದಿ, ಅದ್ಧಿಕಾನಂ ಪನ ನಿವಾಸತ್ಥಾಯ ಉಪಗತಾನಂ ಗೇಹಪಿಟ್ಠಿತೋ ಛಡ್ಡಿತಂ ಜರಸಾಲಂ ದಸ್ಸೇಸಿ ‘‘ಏತ್ಥ ವಸಥಾ’’ತಿ. ಅನ್ನಪಾನಾದೀನಂ ಅತ್ಥಾಯ ತತ್ಥ ಅದ್ಧಿಕೇಸು ಆಗತೇಸು ‘‘ಗೂಥಂ ಖಾದಥ, ಮುತ್ತಂ ಪಿವಥ, ಲೋಹಿತಂ ಪಿವಥ ¶ , ತುಮ್ಹಾಕಂ ಮಾತು ಮತ್ಥಲುಙ್ಗಂ ಖಾದಥಾ’’ತಿ ಯಂ ಯಂ ಅಸುಚಿ ಜೇಗುಚ್ಛಂ, ತಸ್ಸ ತಸ್ಸ ನಾಮಂ ಗಹೇತ್ವಾ ನಿಟ್ಠುರಂ ವದತಿ.

ಸಾ ಅಪರೇನ ಸಮಯೇನ ಕಾಲಂ ಕತ್ವಾ ಕಮ್ಮಾನುಭಾವುಕ್ಖಿತ್ತಾ ಪೇತಯೋನಿಯಂ ನಿಬ್ಬತ್ತಿತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ವಚೀದುಚ್ಚರಿತಾನುರೂಪಂ ದುಕ್ಖಂ ಅನುಭವನ್ತೀ ¶ ಪುರಿಮಜಾತಿಸಮ್ಬನ್ಧಂ ಅನುಸ್ಸರಿತ್ವಾ ಆಯಸ್ಮತೋ ಸಾರಿಪುತ್ತಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತುಕಾಮಾ ತಸ್ಸ ವಿಹಾರದ್ವಾರಂ ಸಮ್ಪಾಪುಣಿ, ತಸ್ಸ ವಿಹಾರದ್ವಾರದೇವತಾಯೋ ವಿಹಾರಪ್ಪವೇಸನಂ ನಿವಾರೇಸುಂ. ಸಾ ಕಿರ ಇತೋ ಪಞ್ಚಮಾಯ ಜಾತಿಯಾ ಥೇರಸ್ಸ ಮಾತುಭೂತಪುಬ್ಬಾ, ತಸ್ಮಾ ಏವಮಾಹ – ‘‘ಅಹಂ ಅಯ್ಯಸ್ಸ ಸಾರಿಪುತ್ತತ್ಥೇರಸ್ಸ ಇತೋ ಪಞ್ಚಮಾಯ ಜಾತೀಯಾ ಮಾತಾ, ದೇಥ ಮೇ ದ್ವಾರಪ್ಪವೇಸನಂ ಥೇರಂ ದಟ್ಠು’’ನ್ತಿ. ತಂ ಸುತ್ವಾ ದೇವತಾ ತಸ್ಸಾ ಪವೇಸನಂ ಅನುಜಾನಿಂಸು. ಸಾ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ಚಙ್ಕಮನಕೋಟಿಯಂ ಠತ್ವಾ ಥೇರಸ್ಸ ಅತ್ತಾನಂ ದಸ್ಸೇಸಿ. ಥೇರೋ ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಕರುಣಾಯ ಸಞ್ಚೋದಿತಮಾನಸೋ ಹುತ್ವಾ –

೧೧೬.

‘‘ನಗ್ಗಾ ದುಬ್ಬಣ್ಣರೂಪಾಸಿ, ಕಿಸಾ ಧಮನಿಸನ್ಥತಾ;

ಉಪ್ಫಾಸುಲಿಕೇ ಕಿಸಿಕೇ, ಕಾ ನು ತ್ವಂ ಇಧ ತಿಟ್ಠಸೀ’’ತಿ. –

ಗಾಥಾಯ ಪುಚ್ಛಿ. ಸಾ ಥೇರೇನ ಪುಟ್ಠಾ ಪಟಿವಚನಂ ದೇನ್ತೀ –

೧೧೭.

‘‘ಅಹಂ ತೇ ಸಕಿಯಾ ಮಾತಾ, ಪುಬ್ಬೇ ಅಞ್ಞಾಸು ಜಾತೀಸು;

ಉಪಪನ್ನಾ ಪೇತ್ತಿವಿಸಯಂ, ಖುಪ್ಪಿಪಾಸಸಮಪ್ಪಿತಾ.

೧೧೮.

‘‘ಛಡ್ಡಿತಂ ಖಿಪಿತಂ ಖೇಳಂ, ಸಿಙ್ಘಾಣಿಕಂ ಸಿಲೇಸುಮಂ;

ವಸಞ್ಚ ಡಯ್ಹಮಾನಾನಂ, ವಿಜಾತಾನಞ್ಚ ಲೋಹಿತಂ.

೧೧೯.

‘‘ವಣಿಕಾನಞ್ಚ ¶ ಯಂ ಘಾನ-ಸೀಸಚ್ಛಿನ್ನಾನ ಲೋಹಿತಂ;

ಖುದಾಪರೇತಾ ಭುಞ್ಜಾಮಿ, ಇಚ್ಛಿಪುರಿಸನಿಸ್ಸಿತಂ.

೧೨೦.

‘‘ಪುಬ್ಬಲೋಹಿತಂ ಭಕ್ಖಾಮಿ, ಪಸೂನಂ ಮಾನುಸಾನ ಚ;

ಅಲೇಣಾ ಅನಗಾರಾ ಚ, ನೀಲಮಞ್ಚಪರಾಯಣಾ.

೧೨೧.

‘‘ದೇಹಿ ಪುತ್ತಕ ಮೇ ದಾನಂ, ದತ್ವಾ ಅನ್ವಾದಿಸಾಹಿ ಮೇ;

ಅಪ್ಪೇವ ನಾಮ ಮುಚ್ಚೇಯ್ಯಂ, ಪುಬ್ಬಲೋಹಿತಭೋಜನಾ’’ತಿ. – ಪಞ್ಚಗಾಥಾ ಅಭಾಸಿ;

೧೧೭. ತತ್ಥ ¶ ಅಹಂ ತೇ ಸಕಿಯಾ ಮಾತಾತಿ ಅಹಂ ತುಯ್ಹಂ ಜನನಿಭಾವತೋ ಸಕಿಯಾ ಮಾತಾ. ಪುಬ್ಬೇ ಅಞ್ಞಾಸು ಜಾತೀಸೂತಿ ಮಾತಾ ಹೋನ್ತೀಪಿ ನ ಇಮಿಸ್ಸಂ ಜಾತಿಯಂ, ಅಥ ಖೋ ಪುಬ್ಬೇ ಅಞ್ಞಾಸು ಜಾತೀಸು, ಇತೋ ಪಞ್ಚಮಿಯನ್ತಿ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ. ಉಪಪನ್ನಾ ಪೇತ್ತಿವಿಸಯನ್ತಿ ಪಟಿಸನ್ಧಿವಸೇನ ಪೇತಲೋಕಂ ಉಪಗತಾ. ಖುಪ್ಪಿಪಾಸಸಮಪ್ಪಿತಾತಿ ¶ ಖುದಾಯ ಚ ಪಿಪಾಸಾಯ ಚ ಅಭಿಭೂತಾ, ನಿರನ್ತರಂ ಜಿಘಚ್ಛಾಪಿಪಾಸಾಹಿ ಅಭಿಭುಯ್ಯಮಾನಾತಿ ಅತ್ಥೋ.

೧೧೮-೧೧೯. ಛಡ್ಡಿತನ್ತಿ ಉಚ್ಛಿಟ್ಠಕಂ, ವನ್ತನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ಖಿಪಿತನ್ತಿ ಖಿಪಿತೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಮುಖತೋ ನಿಕ್ಖನ್ತಮಲಂ. ಖೇಳನ್ತಿ ನಿಟ್ಠುಭಂ. ಸಿಙ್ಘಾಣಿಕನ್ತಿ ಮತ್ಥಲುಙ್ಗತೋ ವಿಸ್ಸನ್ದಿತ್ವಾ ನಾಸಿಕಾಯ ನಿಕ್ಖನ್ತಮಲಂ. ಸಿಲೇಸುಮನ್ತಿ ಸೇಮ್ಹಂ. ವಸಞ್ಚ ಡಯ್ಹಮಾನಾನನ್ತಿ ಚಿತಕಸ್ಮಿಂ ಡಯ್ಹಮಾನಾನಂ ಕಳೇವರಾನಂ ವಸಾತೇಲಞ್ಚ. ವಿಜಾತಾನಞ್ಚ ಲೋಹಿತನ್ತಿ ಪಸೂತಾನಂ ಇತ್ಥೀನಂ ಲೋಹಿತಂ, ಗಬ್ಭಮಲಂ ಚ-ಸದ್ದೇನ ಸಙ್ಗಣ್ಹಾತಿ. ವಣಿಕಾನನ್ತಿ ಸಞ್ಜಾತವಣಾನಂ. ಯನ್ತಿ ಯಂ ಲೋಹಿತನ್ತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ. ಘಾನಸೀಸಚ್ಛಿನ್ನಾನನ್ತಿ ಘಾನಚ್ಛಿನ್ನಾನಂ ಸೀಸಚ್ಛಿನ್ನಾನಞ್ಚ ಯಂ ಲೋಹಿತಂ, ತಂ ಭುಞ್ಜಾಮೀತಿ ಯೋಜನಾ. ದೇಸನಾಸೀಸಮೇತಂ ‘‘ಘಾನಸೀಸಚ್ಛಿನ್ನಾನ’’ನ್ತಿ, ಯಸ್ಮಾ ಹತ್ಥಪಾದಾದಿಚ್ಛಿನ್ನಾನಮ್ಪಿ ಲೋಹಿತಂ ಭುಞ್ಜಾಮಿಯೇವ. ತಥಾ ‘‘ವಣಿಕಾನ’’ನ್ತಿ ಇಮಿನಾ ತೇಸಮ್ಪಿ ಲೋಹಿತಂ ಸಙ್ಗಹಿತನ್ತಿ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ. ಖುದಾಪರೇತಾತಿ ಜಿಘಚ್ಛಾಭಿಭೂತಾ ಹುತ್ವಾ. ಇತ್ಥಿಪುರಿಸನಿಸ್ಸಿತನ್ತಿ ಇತ್ಥಿಪುರಿಸಸರೀರನಿಸ್ಸಿತಂ ಯಥಾವುತ್ತಂ ಅಞ್ಞಞ್ಚ ಚಮ್ಮಮಂಸನ್ಹಾರುಪುಬ್ಬಾದಿಕಂ ಪರಿಭುಞ್ಜಾಮೀತಿ ದಸ್ಸೇತಿ.

೧೨೦-೧೨೧. ಪಸೂನನ್ತಿ ಅಜಗೋಮಹಿಂಸಾದೀನಂ. ಅಲೇಣಾತಿ ಅಸರಣಾ. ಅನಗಾರಾತಿ ಅನಾವಾಸಾ. ನೀಲಮಞ್ಚಪರಾಯಣಾತಿ ಸುಸಾನೇ ಛಡ್ಡಿತಮಲಮಞ್ಚಸಯನಾ. ಅಥ ವಾ ನೀಲಾತಿ ಛಾರಿಕಙ್ಗಾರಬಹುಲಾ ಸುಸಾನಭೂಮಿ ಅಧಿಪ್ಪೇತಾ, ತಂಯೇವ ಮಞ್ಚಂ ವಿಯ ಅಧಿಸಯನಾತಿ ಅತ್ಥೋ. ಅನ್ವಾದಿಸಾಹಿ ¶ ಮೇತಿ ಯಥಾ ದಿನ್ನಂ ದಕ್ಖಿಣಂ ಮಯ್ಹಂ ಉಪಕಪ್ಪತಿ, ತಥಾ ಉದ್ದಿಸ ಪತ್ತಿದಾನಂ ದೇಹಿ. ಅಪ್ಪೇವ ನಾಮ ಮುಚ್ಚೇಯ್ಯಂ, ಪುಬ್ಬಲೋಹಿತಭೋಜನಾತಿ ತವ ಉದ್ದಿಸನೇನ ಏತಸ್ಮಾ ಪುಬ್ಬಲೋಹಿತಭೋಜನಾ ಪೇತಜೀವಿಕಾ ಅಪಿ ನಾಮ ಮುಚ್ಚೇಯ್ಯಂ.

ತಂ ಸುತ್ವಾ ಆಯಸ್ಮಾ ಸಾರಿಪುತ್ತತ್ಥೇರೋ ದುತಿಯದಿವಸೇ ಮಹಾಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನತ್ಥೇರಾದಿಕೇ ತಯೋ ಥೇರೇ ಆಮನ್ತೇತ್ವಾ ತೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ರಾಜಗಹೇ ¶ ¶ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಚರನ್ತೋ ರಞ್ಞೋ ಬಿಮ್ಬಿಸಾರಸ್ಸ ನಿವೇಸನಂ ಅಗಮಾಸಿ. ರಾಜಾ ಥೇರೇ ದಿಸ್ವಾ ವನ್ದಿತ್ವಾ ‘‘ಕಿಂ, ಭನ್ತೇ, ಆಗತತ್ಥಾ’’ತಿ ಆಗಮನಕಾರಣಂ ಪುಚ್ಛಿ. ಆಯಸ್ಮಾ ಮಹಾಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನೋ ತಂ ಪವತ್ತಿಂ ರಞ್ಞೋ ಆರೋಚೇಸಿ. ರಾಜಾ ‘‘ಅಞ್ಞಾತಂ, ಭನ್ತೇ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಥೇರೇ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇತ್ವಾ ಸಬ್ಬಕಮ್ಮಿಕಂ ಅಮಚ್ಚಂ ಪಕ್ಕೋಸಾಪೇತ್ವಾ ಆಣಾಪೇಸಿ ‘‘ನಗರಸ್ಸ ಅವಿದೂರೇ ವಿವಿತ್ತೇ ಛಾಯೂದಕಸಮ್ಪನ್ನೇ ಠಾನೇ ಚತಸ್ಸೋ ಕುಟಿಯೋ ಕಾರೇಹೀ’’ತಿ. ಅನ್ತೇಪುರೇ ಚ ಪಹೋನಕವಿಸೇಸವಸೇನ ತಿಧಾ ವಿಭಜಿತ್ವಾ ಚತಸ್ಸೋ ಕುಟಿಯೋ ಪಟಿಚ್ಛಾಪೇಸಿ, ಸಯಞ್ಚ ತತ್ಥ ಗನ್ತ್ವಾ ಕಾತಬ್ಬಯುತ್ತಕಂ ಅಕಾಸಿ. ನಿಟ್ಠಿತಾಸು ಕುಟಿಕಾಸು ಸಬ್ಬಂ ಬಲಿಕರಣಂ ಸಜ್ಜಾಪೇತ್ವಾ ಅನ್ನಪಾನವತ್ಥಾದೀನಿ ಬುದ್ಧಪ್ಪಮುಖಸ್ಸ ಚಾತುದ್ದಿಸಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಸ್ಸ ಅನುಚ್ಛವಿಕೇ ಸಬ್ಬಪರಿಕ್ಖಾರೇ ಚ ಉಪಟ್ಠಾಪೇತ್ವಾ ಆಯಸ್ಮತೋ ಸಾರಿಪುತ್ತತ್ಥೇರಸ್ಸ ತಂ ಸಬ್ಬಂ ನಿಯ್ಯಾದೇಸಿ. ಅಥ ಥೇರೋ ತಂ ಪೇತಿಂ ಉದ್ದಿಸ್ಸ ತಂ ಸಬ್ಬಂ ಬುದ್ಧಪ್ಪಮುಖಸ್ಸ ಚಾತುದ್ದಿಸಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಸ್ಸ ಅದಾಸಿ. ಸಾ ಪೇತೀ ತಂ ಅನುಮೋದಿತ್ವಾ ದೇವಲೋಕೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿತ್ವಾ ಸಬ್ಬಕಾಮಸಮಿದ್ಧಾ ಚ ಹುತ್ವಾ ಅಪರದಿವಸೇ ಆಯಸ್ಮತೋ ಮಹಾಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನತ್ಥೇರಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕಂ ಉಪಗನ್ತ್ವಾ ವನ್ದಿತ್ವಾ ಅಟ್ಠಾಸಿ. ತಂ ಥೇರೋ ಪಟಿಪುಚ್ಛಿ, ಸಾ ಅತ್ತನೋ ಪೇತೂಪಪತ್ತಿಂ ಪುನ ದೇವೂಪಪತ್ತಿಞ್ಚ ವಿತ್ಥಾರತೋ ಕಥೇಸಿ. ತೇನ ವುತ್ತಂ –

೧೨೨.

‘‘ಮಾತುಯಾ ವಚನಂ ಸುತ್ವಾ, ಉಪತಿಸ್ಸೋನುಕಮ್ಪಕೋ;

ಆಮನ್ತಯಿ ಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನಂ, ಅನುರುದ್ಧಞ್ಚ ಕಪ್ಪಿನಂ.

೧೨೩.

‘‘ಚತಸ್ಸೋ ಕುಟಿಯೋ ಕತ್ವಾ, ಸಙ್ಘೇ ಚಾತುದ್ದಿಸೇ ಅದಾ;

ಕುಟಿಯೋ ಅನ್ನಪಾನಞ್ಚ, ಮಾತು ದಕ್ಖಿಣಮಾದಿಸೀ.

೧೨೪.

‘‘ಸಮನನ್ತರಾನುದ್ದಿಟ್ಠೇ, ವಿಪಾಕೋ ಉದಪಜ್ಜಥ;

ಭೋಜನಂ ಪಾನೀಯಂ ವತ್ಥಂ, ದಕ್ಖಿಣಾಯ ಇದಂ ಫಲಂ.

೧೨೫.

‘‘ತತೋ ¶ ಸುದ್ಧಾ ಸುಚಿವಸನಾ, ಕಾಸಿಕುತ್ತಮಧಾರಿನೀ;

ವಿಚಿತ್ತವತ್ಥಾಭರಣಾ, ಕೋಲಿಕಂ ಉಪಸಙ್ಕಮೀ’’ತಿ.

೧೨೩. ತತ್ಥ ಸಙ್ಘೇ ಚಾತುದ್ದಿಸೇ ಅದಾತಿ ಚಾತುದ್ದಿಸಸ್ಸ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಅದಾಸಿ, ನಿಯ್ಯಾದೇಸೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸೇಸಂ ¶ ವುತ್ತತ್ಥಮೇವ.

ಅಥಾಯಸ್ಮಾ ¶ ಮಹಾಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನೋ ತಂ ಪೇತಿಂ –

೧೨೬.

‘‘ಅಭಿಕ್ಕನ್ತೇನ ವಣ್ಣೇನ, ಯಾ ತ್ವಂ ತಿಟ್ಠಸಿ ದೇವತೇ;

ಓಭಾಸೇನ್ತೀ ದಿಸಾ ಸಬ್ಬಾ, ಓಸಧೀ ವಿಯ ತಾರಕಾ.

೧೨೭.

‘‘ಕೇನ ತೇತಾದಿಸೋ ವಣ್ಣೋ, ತೇನ ತೇ ಇಧ ಮಿಜ್ಝತಿ;

ಉಪ್ಪಜ್ಜನ್ತಿ ಚ ತೇ ಭೋಗಾ, ಯೇ ಕೇಚಿ ಮನಸೋ ಪಿಯಾ.

೧೨೮.

‘‘ಪುಚ್ಛಾಮಿ ತಂ ದೇವಿ ಮಹಾನುಭಾವೇ, ಮನುಸ್ಸಭೂತಾ ಕಿಮಕಾಸಿ ಪುಞ್ಞಂ;

ಕೇನಾಸಿ ಏವಂ ಜಲಿತಾನುಭಾವಾ,

ವಣ್ಣೋ ಚ ತೇ ಸಬ್ಬದಿಸಾ ಪಭಾಸತೀ’’ತಿ. – ಪುಚ್ಛಿ;

೧೨೯-೧೩೩. ಅಥ ಸಾ ‘‘ಸಾರಿಪುತ್ತಸ್ಸಾಹಂ ಮಾತಾ’’ತಿಆದಿನಾ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇಸಿ. ಸೇಸಂ ವುತ್ತತ್ಥಮೇವ. ಅಥಾಯಸ್ಮಾ ಮಹಾಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನೋ ತಂ ಪವತ್ತಿಂ ಭಗವತೋ ಆರೋಚೇಸಿ. ಭಗವಾ ತಮತ್ಥಂ ಅಟ್ಠುಪ್ಪತ್ತಿಂ ಕತ್ವಾ ಸಮ್ಪತ್ತಪರಿಸಾಯ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇಸಿ, ಸಾ ದೇಸನಾ ಮಹಾಜನಸ್ಸ ಸಾತ್ಥಿಕಾ ಅಹೋಸೀತಿ.

ಸಾರಿಪುತ್ತತ್ಥೇರಮಾತುಪೇತಿವತ್ಥುವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ.

೩. ಮತ್ತಾಪೇತಿವತ್ಥುವಣ್ಣನಾ

ನಗ್ಗಾ ದುಬ್ಬಣ್ಣರೂಪಾಸೀತಿ ಇದಂ ಸತ್ಥರಿ ಜೇತವನೇ ವಿಹರನ್ತೇ ಮತ್ತಂ ನಾಮ ಪೇತಿಂ ಆರಬ್ಭ ವುತ್ತಂ. ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ಕಿರ ಅಞ್ಞತರೋ ಕುಟುಮ್ಬಿಕೋ ಸದ್ಧೋ ಪಸನ್ನೋ ಅಹೋಸಿ. ತಸ್ಸ ಭರಿಯಾ ಅಸ್ಸದ್ಧಾ ಅಪ್ಪಸನ್ನಾ ಕೋಧನಾ ವಞ್ಝಾ ಚ ಅಹೋಸಿ ನಾಮೇನ ಮತ್ತಾ ನಾಮ. ಅಥ ಸೋ ಕುಟುಮ್ಬಿಕೋ ಕುಲವಂಸೂಪಚ್ಛೇದನಭಯೇನ ಸದಿಸಕುಲತೋ ತಿಸ್ಸಂ ನಾಮ ಅಞ್ಞಂ ಕಞ್ಞಂ ಆನೇಸಿ. ಸಾ ಅಹೋಸಿ ಸದ್ಧಾ ಪಸನ್ನಾ ¶ ಸಾಮಿನೋ ಚ ಪಿಯಾ ಮನಾಪಾ, ಸಾ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಗಬ್ಭಿನೀ ಹುತ್ವಾ ದಸಮಾಸಚ್ಚಯೇನ ಪುತ್ತಂ ವಿಜಾಯಿ, ‘‘ಭೂತೋ’’ತಿಸ್ಸ ನಾಮಂ ಅಹೋಸಿ. ಸಾ ಗೇಹಸ್ಸಾಮಿನೀ ಹುತ್ವಾ ಚತ್ತಾರೋ ಭಿಕ್ಖೂ ಸಕ್ಕಚ್ಚಂ ಉಪಟ್ಠಹಿ, ವಞ್ಝಾ ಪನ ತಂ ಉಸೂಯತಿ.

ತಾ ಉಭೋಪಿ ಏಕಸ್ಮಿಂ ದಿವಸೇ ಸೀಸಂ ನ್ಹತ್ವಾ ಅಲ್ಲಕೇಸಾ ಅಟ್ಠಂಸು, ಕುಟುಮ್ಬಿಕೋ ಗುಣವಸೇನ ತಿಸ್ಸಾಯ ಆಬದ್ಧಸಿನೇಹೋ ಮನುಞ್ಞೇನ ಹದಯೇನ ತಾಯ ¶ ಸದ್ಧಿಂ ಬಹುಂ ಸಲ್ಲಪನ್ತೋ ಅಟ್ಠಾಸಿ. ತಂ ಅಸಹಮಾನಾ ಮತ್ತಾ ಇಸ್ಸಾಪಕತಾ ಗೇಹೇ ಸಮ್ಮಜ್ಜಿತ್ವಾ ಠಪಿತಂ ಸಙ್ಕಾರಂ ತಿಸ್ಸಾಯ ಮತ್ಥಕೇ ಓಕಿರಿ. ಸಾ ಅಪರೇನ ಸಮಯೇನ ಕಾಲಂ ಕತ್ವಾ ಪೇತಯೋನಿಯಂ ನಿಬ್ಬತ್ತಿತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಕಮ್ಮಬಲೇನ ಪಞ್ಚವಿಧಂ ದುಕ್ಖಂ ಅನುಭವತಿ. ತಂ ಪನ ¶ ದುಕ್ಖಂ ಪಾಳಿತೋ ಏವ ವಿಞ್ಞಾಯತಿ. ಅಥೇಕದಿವಸಂ ಸಾ ಪೇತೀ ಸಞ್ಝಾಯ ವೀತಿವತ್ತಾಯ ಗೇಹಸ್ಸ ಪಿಟ್ಠಿಪಸ್ಸೇ ನ್ಹಾಯನ್ತಿಯಾ ತಿಸ್ಸಾಯ ಅತ್ತಾನಂ ದಸ್ಸೇಸಿ. ತಂ ದಿಸ್ವಾ ತಿಸ್ಸಾ –

೧೩೪.

‘‘ನಗ್ಗಾ ದುಬ್ಬಣ್ಣರೂಪಾಸಿ, ಕಿಸಾ ಧಮನಿಸನ್ಥತಾ;

ಉಪ್ಫಾಸುಲಿಕೇ ಕಿಸಿಕೇ, ಕಾ ನು ತ್ವಂ ಇಧ ತಿಟ್ಠಸೀ’’ತಿ. –

ಗಾಥಾಯ ಪಟಿಪುಚ್ಛಿ. ಇತರಾ –

೧೩೫.

‘‘ಅಹಂ ಮತ್ತಾ ತುವಂ ತಿಸ್ಸಾ, ಸಪತ್ತೀ ತೇ ಪುರೇ ಅಹುಂ;

ಪಾಪಕಮ್ಮಂ ಕರಿತ್ವಾನ, ಪೇತಲೋಕಂ ಇತೋ ಗತಾ’’ತಿ. –

ಗಾಥಾಯ ಪಟಿವಚನಂ ಅದಾಸಿ. ತತ್ಥ ಅಹಂ ಮತ್ತಾ ತುವಂ ತಿಸ್ಸಾತಿ ಅಹಂ ಮತ್ತಾ ನಾಮ, ತುವಂ ತಿಸ್ಸಾ ನಾಮ. ಪುರೇತಿ ಪುರಿಮತ್ತಭಾವೇ. ತೇತಿ ತುಯ್ಹಂ ಸಪತ್ತೀ ಅಹುಂ, ಅಹೋಸಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ಪುನ ತಿಸ್ಸಾ –

೧೩೬.

‘‘ಕಿಂ ನು ಕಾಯೇನ ವಾಚಾಯ, ಮನಸಾ ದುಕ್ಕಟಂ ಕತಂ;

ಕಿಸ್ಸಕಮ್ಮವಿಪಾಕೇನ, ಪೇತಲೋಕಂ ಇತೋ ಗತಾ’’ತಿ. –

ಗಾಥಾಯ ಕತಕಮ್ಮಂ ಪುಚ್ಛಿ. ಪುನ ಇತರಾ –

೧೩೭.

‘‘ಚಣ್ಡೀ ಚ ಫರುಸಾ ಚಾಸಿಂ, ಇಸ್ಸುಕೀ ಮಚ್ಛರೀ ಸಠಾ;

ತಾಹಂ ದುರುತ್ತಂ ವತ್ವಾನ, ಪೇತಲೋಕಂ ಇತೋ ಗತಾ’’ತಿ. –

ಗಾಥಾಯ ¶ ಅತ್ತನಾ ಕತಕಮ್ಮಂ ಆಚಿಕ್ಖಿ. ತತ್ಥ ಚಣ್ಡೀತಿ ಕೋಧನಾ. ಫರುಸಾತಿ ಫರುಸವಚನಾ. ಆಸಿನ್ತಿ ಅಹೋಸಿಂ. ತಾಹನ್ತಿ ತಂ ಅಹಂ. ದುರುತ್ತನ್ತಿ ದುಬ್ಭಾಸಿತಂ ನಿರತ್ಥಕವಚನಂ. ಇತೋ ಪರಮ್ಪಿ ತಾಸಂ ವಚನಪಟಿವಚನವಸೇನೇವ ಗಾಥಾ ಪವತ್ತಾ –

೧೩೮.

‘‘ಸಬ್ಬಂ ಅಹಮ್ಪಿ ಜಾನಾಮಿ, ಯಥಾ ತ್ವಂ ಚಣ್ಡಿಕಾ ಅಹು;

ಅಞ್ಞಞ್ಚ ಖೋ ತಂ ಪುಚ್ಛಾಮಿ, ಕೇನಾಸಿ ಪಂಸುಕುನ್ಥಿತಾ.

೧೩೯.

‘‘ಸೀಸಂನ್ಹಾತಾ ¶ ತುವಂ ಆಸಿ, ಸುಚಿವತ್ಥಾ ಅಲಙ್ಕತಾ;

ಅಹಞ್ಚ ಖೋ ಅಧಿಮತ್ತಂ, ಸಮಲಙ್ಕತತರಾ ತಯಾ.

೧೪೦.

‘‘ತಸ್ಸಾ ಮೇ ಪೇಕ್ಖಮಾನಾಯ, ಸಾಮಿಕೇನ ಸಮನ್ತಯಿ;

ತತೋ ಮೇ ಇಸ್ಸಾ ವಿಪುಲಾ, ಕೋಧೋ ಮೇ ಸಮಜಾಯಥ.

೧೪೧.

‘‘ತತೋ ¶ ಪಂಸುಂ ಗಹೇತ್ವಾನ, ಪಂಸುನಾ ತಞ್ಹಿ ಓಕಿರಿಂ;

ತಸ್ಸಕಮ್ಮವಿಪಾಕೇನ, ತೇನಮ್ಹಿ ಪಂಸುಕುನ್ಥಿತಾ.

೧೪೨.

‘‘ಸಬ್ಬಂ ಅಹಮ್ಪಿ ಜಾನಾಮಿ, ಪಂಸುನಾ ಮಂ ತ್ವಮೋಕಿರಿ;

ಅಞ್ಞಞ್ಚ ಖೋ ತಂ ಪುಚ್ಛಾಮಿ, ಕೇನ ಖಜ್ಜಸಿ ಕಚ್ಛುಯಾ.

೧೪೩.

‘‘ಭೇಸಜ್ಜಹಾರೀ ಉಭಯೋ, ವನನ್ತಂ ಅಗಮಿಮ್ಹಸೇ;

ತ್ವಞ್ಚ ಭೇಸಜ್ಜಮಾಹರಿ, ಅಹಞ್ಚ ಕಪಿಕಚ್ಛುನೋ.

೧೪೪.

‘‘ತಸ್ಸಾ ತ್ಯಾಜಾನಮಾನಾಯ, ಸೇಯ್ಯಂ ತ್ಯಾಹಂ ಸಮೋಕಿರಿಂ;

ತಸ್ಸಕಮ್ಮವಿಪಾಕೇನ, ತೇನ ಖಜ್ಜಾಮಿ ಕಚ್ಛುಯಾ.

೧೪೫.

‘‘ಸಬ್ಬಂ ಅಹಮ್ಪಿ ಜಾನಾಮಿ, ಸೇಯ್ಯಂ ಮೇ ತ್ವಂ ಸಮೋಕಿರಿ;

ಅಞ್ಞಞ್ಚ ಖೋ ತಂ ಪುಚ್ಛಾಮಿ, ಕೇನಾಸಿ ನಗ್ಗಿಯಾ ತುವಂ.

೧೪೬.

‘‘ಸಹಾಯಾನಂ ¶ ಸಮಯೋ ಆಸಿ, ಞಾತೀನಂ ಸಮಿತೀ ಅಹು;

ತ್ವಞ್ಚ ಆಮನ್ತಿತಾ ಆಸಿ, ಸಸಾಮಿನೀ ನೋ ಚ ಖೋಹಂ.

೧೪೭.

‘‘ತಸ್ಸಾ ತ್ಯಾಜಾನಮಾನಾಯ, ದುಸ್ಸಂ ತ್ಯಾಹಂ ಅಪಾನುದಿಂ;

ತಸ್ಸಕಮ್ಮವಿಪಾಕೇನ, ತೇನಮ್ಹಿ ನಗ್ಗಿಯಾ ಅಹಂ.

೧೪೮.

‘‘ಸಬ್ಬಂ ಅಹಮ್ಪಿ ಜಾನಾಮಿ, ದುಸ್ಸಂ ಮೇ ತ್ವಂ ಅಪಾನುದಿ;

ಅಞ್ಞಞ್ಚ ಖೋ ತಂ ಪುಚ್ಛಾಮಿ, ಕೇನಾಸಿ ಗೂಥಗನ್ಧಿನೀ.

೧೪೯.

‘‘ತವ ಗನ್ಧಞ್ಚ ಮಾಲಞ್ಚ, ಪಚ್ಚಗ್ಘಞ್ಚ ವಿಲೇಪನಂ;

ಗೂಥಕೂಪೇ ಅತಾರೇಸಿಂ, ತಂ ಪಾಪಂ ಪಕತಂ ಮಯಾ;

ತಸ್ಸಕಮ್ಮವಿಪಾಕೇನ, ತೇನಮ್ಹಿ ಗೂಥಗನ್ಧಿನೀ.

೧೫೦.

‘‘ಸಬ್ಬಂ ¶ ಅಹಮ್ಪಿ ಜಾನಾಮಿ, ತಂ ಪಾಪಂ ಪಕತಂ ತಯಾ;

ಅಞ್ಞಞ್ಚ ಖೋ ತಂ ಪುಚ್ಛಾಮಿ, ಕೇನಾಸಿ ದುಗ್ಗತಾ ತುವಂ.

೧೫೧.

‘‘ಉಭಿನ್ನಂ ಸಮಕಂ ಆಸಿ, ಯಂ ಗೇಹೇ ವಿಜ್ಜತೇ ಧನಂ;

ಸನ್ತೇಸು ದೇಯ್ಯಧಮ್ಮೇಸು, ದೀಪಂ ನಾಕಾಸಿಮತ್ತನೋ;

ತಸ್ಸಕಮ್ಮವಿಪಾಕೇನ, ತೇನಮ್ಹಿ ದುಗ್ಗತಾ ಅಹಂ.

೧೫೨.

‘‘ತದೇವ ಮಂ ತ್ವಂ ಅವಚ, ಪಾಪಕಮ್ಮಂ ನಿಸೇವಸಿ;

ನ ಹಿ ಪಾಪೇಹಿ ಕಮ್ಮೇಹಿ, ಸುಲಭಾ ಹೋತಿ ಸುಗ್ಗತಿ.

೧೫೩.

‘‘ವಾಮತೋ ಮಂ ತ್ವಂ ಪಚ್ಚೇಸಿ, ಅಥೋಪಿ ಮಂ ಉಸೂಯಸಿ;

ಪಸ್ಸ ಪಾಪಾನಂ ಕಮ್ಮಾನಂ, ವಿಪಾಕೋ ಹೋತಿ ಯಾದಿಸೋ.

೧೫೪.

‘‘ತೇ ¶ ಘರಾ ತಾ ಚ ದಾಸಿಯೋ, ತಾನೇವಾಭರಣಾನಿಮೇ;

ತೇ ಅಞ್ಞೇ ಪರಿಚಾರೇನ್ತಿ, ನ ಭೋಗಾ ಹೋನ್ತಿ ಸಸ್ಸತಾ.

೧೫೫.

‘‘ಇದಾನಿ ¶ ಭೂತಸ್ಸ ಪಿತಾ, ಆಪಣಾ ಗೇಹಮೇಹಿತಿ;

ಅಪ್ಪೇವ ತೇ ದದೇ ಕಿಞ್ಚಿ, ಮಾ ಸು ತಾವ ಇತೋ ಅಗಾ.

೧೫೬.

‘‘ನಗ್ಗಾ ದುಬ್ಬಣ್ಣರೂಪಾಮ್ಹಿ, ಕಿಸಾ ಧಮನಿಸನ್ಥತಾ;

ಕೋಪೀನಮೇತಂ ಇತ್ಥೀನಂ, ಮಾ ಮಂ ಭೂತಪಿತಾದ್ದಸ.

೧೫೭.

‘‘ಹನ್ದ ಕಿಂ ವಾ ತ್ಯಾಹಂ ದಮ್ಮಿ, ಕಿಂ ವಾ ತೇಚ ಕರೋಮಹಂ;

ಯೇನ ತ್ವಂ ಸುಖಿತಾ ಅಸ್ಸ, ಸಬ್ಬಕಾಮಸಮಿದ್ಧಿನೀ.

೧೫೮.

‘‘ಚತ್ತಾರೋ ಭಿಕ್ಖೂ ಸಙ್ಘತೋ, ಚತ್ತಾರೋ ಪನ ಪುಗ್ಗಲೇ;

ಅಟ್ಠ ಭಿಕ್ಖೂ ಭೋಜಯಿತ್ವಾ, ಮಮ ದಕ್ಖಿಣಮಾದಿಸ;

ತದಾಹಂ ಸುಖಿತಾ ಹೇಸ್ಸಂ, ಸಬ್ಬಕಾಮಸಮಿದ್ಧಿನೀ.

೧೫೯.

‘‘ಸಾಧೂತಿ ಸಾ ಪಟಿಸ್ಸುತ್ವಾ, ಭೋಜಯಿತ್ವಾಟ್ಠ ಭಿಕ್ಖವೋ;

ವತ್ಥೇಹಚ್ಛಾದಯಿತ್ವಾನ, ತಸ್ಸಾ ದಕ್ಖಿಣಮಾದಿಸೀ.

೧೬೦.

‘‘ಸಮನನ್ತರಾನುದ್ದಿಟ್ಠೇ, ವಿಪಾಕೋ ಉದಪಜ್ಜಥ;

ಭೋಜನಚ್ಛಾದನಪಾನೀಯಂ, ದಕ್ಖಿಣಾಯ ಇದಂ ಫಲಂ.

೧೬೧.

‘‘ತತೋ ¶ ಸುದ್ಧಾ ಸುಚಿವಸನಾ, ಕಾಸಿಕುತ್ತಮಧಾರಿನೀ;

ವಿಚಿತ್ತವತ್ಥಾಭರಣಾ, ಸಪತ್ತಿಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿ.

೧೬೨.

‘‘ಅಭಿಕ್ಕನ್ತೇನ ವಣ್ಣೇನ, ಯಾ ತ್ವಂ ತಿಟ್ಠಸಿ ದೇವತೇ;

ಓಭಾಸೇನ್ತೀ ದಿಸಾ ಸಬ್ಬಾ, ಓಸಧೀ ವಿಯ ತಾರಕಾ.

೧೬೩.

‘‘ಕೇನ ತೇತಾದಿಸೋ ವಣ್ಣೋ, ಕೇನ ತೇ ಇಧ ಮಿಜ್ಝತಿ;

ಉಪ್ಪಜ್ಜನ್ತಿ ಚ ತೇ ಭೋಗಾ, ಯೇ ಕೇಚಿ ಮನಸೋ ಪಿಯಾ.

೧೬೪.

‘‘ಪುಚ್ಛಾಮಿ ತಂ ದೇವಿ ಮಹಾನುಭಾವೇ, ಮನುಸ್ಸಭೂತಾ ಕಿಮಕಾಸೀ ಪುಞ್ಞಂ;

ಕೇನಾಸಿ ಏವಂ ಜಲಿತಾನುಭಾವಾ, ವಣ್ಣೋ ಚ ತೇ ಸಬ್ಬದಿಸಾ ಪಭಾಸತೀತಿ.

೧೬೫.

‘‘ಅಹಂ ¶ ಮತ್ತಾ ತುವಂ ತಿಸ್ಸಾ, ಸಪತ್ತೀ ತೇ ಪುರೇ ಅಹುಂ;

ಪಾಪಕಮ್ಮಂ ಕರಿತ್ವಾನ, ಪೇತಲೋಕಂ ಇತೋ ಗತಾ.

೧೬೬.

‘‘ತವ ದಿನ್ನೇನ ದಾನೇನ, ಮೋದಾಮಿ ಅಕುತೋಭಯಾ;

ಚಿರಂ ಜೀವಾಹಿ ಭಗಿನಿ, ಸಹ ಸಬ್ಬೇಹಿ ಞಾತಿಭಿ;

ಅಸೋಕಂ ವಿರಜಂ ಠಾನಂ, ಆವಾಸಂ ವಸವತ್ತಿನಂ.

೧೬೭.

‘‘ಇಧ ಧಮ್ಮಂ ಚರಿತ್ವಾನ, ದಾನಂ ದತ್ವಾನ ಸೋಭನೇ;

ವಿನೇಯ್ಯ ಮಚ್ಛೇರಮಲಂ ಸಮೂಲಂ, ಅನಿನ್ದಿತಾ ಸಗ್ಗಮುಪೇಹಿ ಠಾನ’’ನ್ತಿ.

೧೩೮. ತತ್ಥ ¶ ಸಬ್ಬಂ ಅಹಮ್ಪಿ ಜಾನಾಮಿ, ಯಥಾ ತ್ವಂ ಚಣ್ಡಿಕಾ ಅಹೂತಿ ‘‘ಚಣ್ಡೀ ಚ ಫರುಸಾ ಚಾಸಿ’’ನ್ತಿ ಯಂ ತಯಾ ವುತ್ತಂ, ತಂ ಸಬ್ಬಂ ಅಹಮ್ಪಿ ಜಾನಾಮಿ, ಯಥಾ ತ್ವಂ ಚಣ್ಡಿಕಾ ಕೋಧನಾ ಫರುಸವಚನಾ ಇಸ್ಸುಕೀ ಮಚ್ಛರೀ ಸಠಾ ಚ ಅಹೋಸಿ. ಅಞ್ಞಞ್ಚ ಖೋ ತಂ ಪುಚ್ಛಾಮೀತಿ ಅಞ್ಞಂ ಪುನ ತಂ ಇದಾನಿ ಪುಚ್ಛಾಮಿ. ಕೇನಾಸಿ ಪಂಸುಕುನ್ಥಿತಾತಿ ಕೇನ ಕಮ್ಮೇನ ಸಙ್ಕಾರಪಂಸೂತಿ ಓಗುಣ್ಠಿತಾ ಸಬ್ಬಸೋ ಓಕಿಣ್ಣಸರೀರಾ ಅಹೂತಿ ಅತ್ಥೋ.

೧೩೯-೪೦. ಸೀಸಂನ್ಹಾತಾತಿ ಸಸೀಸಂ ನ್ಹಾತಾ. ಅಧಿಮತ್ತನ್ತಿ ಅಧಿಕತರಂ. ಸಮಲಙ್ಕತತರಾತಿ ಸಮ್ಮಾ ಅತಿಸಯೇನ ಅಲಙ್ಕತಾ. ‘‘ಅಧಿಮತ್ತಾ’’ತಿ ವಾ ಪಾಠೋ, ಅತಿವಿಯ ಮತ್ತಾ ಮಾನಮದಮತ್ತಾ, ಮಾನನಿಸ್ಸಿತಾತಿ ಅತ್ಥೋ. ತಯಾತಿ ಭೋತಿಯಾ ¶ . ಸಾಮಿಕೇನ ಸಮನ್ತಯೀತಿ ಸಾಮಿಕೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಅಲ್ಲೋಪಸಲ್ಲಾಪವಸೇನ ಕಥೇಸಿ.

೧೪೨-೧೪೪. ಖಜ್ಜಸಿ ಕಚ್ಛುಯಾತಿ ಕಚ್ಛುರೋಗೇನ ಖಾದೀಯಸಿ, ಬಾಧೀಯಸೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ಭೇಸಜ್ಜಹಾರೀತಿ ಭೇಸಜ್ಜಹಾರಿನಿಯೋ ಓಸಧಹಾರಿಕಾಯೋ. ಉಭಯೋತಿ ದುವೇ, ತ್ವಞ್ಚ ಅಹಞ್ಚಾತಿ ಅತ್ಥೋ. ವನನ್ತನ್ತಿ ವನಂ. ತ್ವಞ್ಚ ಭೇಸಜ್ಜಮಾಹರೀತಿ ತ್ವಂ ವೇಜ್ಜೇಹಿ ವುತ್ತಂ ಅತ್ತನೋ ಉಪಕಾರಾವಹಂ ಭೇಸಜ್ಜಂ ಆಹರಿ. ಅಹಞ್ಚ ಕಪಿಕಚ್ಛುನೋತಿ ಅಹಂ ಪನ ಕಪಿಕಚ್ಛುಫಲಾನಿ ದುಫಸ್ಸಫಲಾನಿ ಆಹರಿಂ. ಕಪಿಕಚ್ಛೂತಿ ವಾ ಸಯಂಭೂತಾ ವುಚ್ಚತಿ, ತಸ್ಮಾ ಸಯಂಭೂತಾಯ ಪತ್ತಫಲಾನಿ ಆಹರಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸೇಯ್ಯಂ ತ್ಯಾಹಂ ಸಮೋಕಿರಿನ್ತಿ ತವ ಸೇಯ್ಯಂ ಅಹಂ ಕಪಿಕಚ್ಛುಫಲಪತ್ತೇಹಿ ಸಮನ್ತತೋ ಅವಕಿರಿಂ.

೧೪೬-೧೪೭. ಸಹಾಯಾನನ್ತಿ ಮಿತ್ತಾನಂ. ಸಮಯೋತಿ ಸಮಾಗಮೋ. ಞಾತೀನನ್ತಿ ಬನ್ಧೂನಂ. ಸಮಿತೀತಿ ¶ ಸನ್ನಿಪಾತೋ. ಆಮನ್ತಿತಾತಿ ಮಙ್ಗಲಕಿರಿಯಾವಸೇನ ನಿಮನ್ತಿತಾ. ಸಸಾಮಿನೀತಿ ಸಭತ್ತಿಕಾ, ಸಹ ಭತ್ತುನಾತಿ ಅತ್ಥೋ. ನೋ ಚ ಖೋಹನ್ತಿ ನೋ ಚ ಖೋ ಅಹಂ ಆಮನ್ತಿತಾ ಆಸಿನ್ತಿ ಯೋಜನಾ. ದುಸ್ಸಂ ತ್ಯಾಹನ್ತಿ ದುಸ್ಸಂ ತೇ ಅಹಂ. ಅಪಾನುದಿನ್ತಿ ಚೋರಿಕಾಯ ಅವಹರಿಂ ಅಗ್ಗಹೋಸಿಂ.

೧೪೯. ಪಚ್ಚಗ್ಘನ್ತಿ ¶ ಅಭಿನವಂ, ಮಹಗ್ಘಂ ವಾ. ಅತಾರೇಸಿನ್ತಿ ಖಿಪಿಂ. ಗೂಥಗನ್ಧಿನೀತಿ ಗೂಥಗನ್ಧಗನ್ಧಿನೀ ಕರೀಸವಾಯಿನೀ.

೧೫೧. ಯಂ ಗೇಹೇ ವಿಜ್ಜತೇ ಧನನ್ತಿ ಯಂ ಗೇಹೇ ಧನಂ ಉಪಲಬ್ಭತಿ, ತಂ ತುಯ್ಹಂ ಮಯ್ಹಞ್ಚಾತಿ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಉಭಿನ್ನ ಸಮಕಂ ತುಲ್ಯಮೇವ ಆಸಿ. ಸನ್ತೇಸೂತಿ ವಿಜ್ಜಮಾನೇಸು. ದೀಪನ್ತಿ ಪತಿಟ್ಠಂ, ಪುಞ್ಞಕಮ್ಮಂ ಸನ್ಧಾಯ ವದತಿ.

೧೫೨. ಏವಂ ಸಾ ಪೇತೀ ತಿಸ್ಸಾಯ ಪುಚ್ಛಿತಮತ್ಥಂ ಕತ್ಥೇತ್ವಾ ಪುನ ಪುಬ್ಬೇ ತಸ್ಸಾ ವಚನಂ ಅಕತ್ವಾ ಅತ್ತನಾ ಕತಂ ಅಪರಾಧಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೀ ‘‘ತದೇವ ಮಂ ತ್ವ’’ನ್ತಿಆದಿಮಾಹ. ತತ್ಥ ತದೇವಾತಿ ತದಾ ಏವ, ಮಯ್ಹಂ ಮನುಸ್ಸತ್ತಭಾವೇ ಠಿತಕಾಲೇಯೇವ. ತಥೇವಾತಿ ವಾ ಪಾಠೋ, ಯಥಾ ಏತರಹಿ ಜಾತಂ, ತಂ ತಥಾ ಏವಾತಿ ಅತ್ಥೋ. ಮನ್ತಿ ಅತ್ತಾನಂ ನಿದ್ದಿಸತಿ, ತ್ವನ್ತಿ ತಿಸ್ಸಂ. ಅವಚಾತಿ ಅಭಣಿ. ಯಥಾ ಪನ ಅವಚ, ತಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ಪಾಪಕಮ್ಮ’’ನ್ತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ. ‘‘ಪಾಪಕಮ್ಮಾನೀ’’ತಿ ¶ ಪಾಳಿ. ‘‘ತ್ವಂ ಪಾಪಕಮ್ಮಾನಿಯೇವ ಕರೋಸಿ, ಪಾಪೇಹಿ ಪನ ಕಮ್ಮೇಹಿ ಸುಗತಿ ಸುಲಭಾ ನ ಹೋತಿ, ಅಥ ಖೋ ದುಗ್ಗತಿ ಏವ ಸುಲಭಾ’’ತಿ ಯಥಾ ಮಂ ತ್ವಂ ಪುಬ್ಬೇ ಅವಚ ಓವದಿ, ತಂ ತಥೇವಾತಿ ವದತಿ.

೧೫೩. ತಂ ಸುತ್ವಾ ತಿಸ್ಸಾ ‘‘ವಾಮತೋ ಮಂ ತ್ವಂ ಪಚ್ಚೇಸೀ’’ತಿಆದಿನಾ ತಿಸ್ಸೋ ಗಾಥಾ ಆಹ. ತತ್ಥ ವಾಮತೋ ಮಂ ತ್ವಂ ಪಚ್ಚೇಸೀತಿ ವಿಲೋಮತೋ ಮಂ ತ್ವಂ ಅಧಿಗಚ್ಛಸಿ, ತುಯ್ಹಂ ಹಿತೇಸಿಮ್ಪಿ ವಿಪಚ್ಚನೀಕಕಾರಿನಿಂ ಕತ್ವಾ ಮಂ ಗಣ್ಹಾಸಿ. ಮಂ ಉಸೂಯಸೀತಿ ಮಯ್ಹಂ ಉಸೂಯಸಿ, ಮಯಿ ಇಸ್ಸಂ ಕರೋಸಿ. ಪಸ್ಸ ಪಾಪಾನಂ ಕಮ್ಮಾನಂ, ವಿಪಾಕೋ ಹೋತಿ ಯಾದಿಸೋತಿ ಪಾಪಕಾನಂ ನಾಮ ಕಮ್ಮಾನಂ ವಿಪಾಕೋ ಯಾದಿಸೋ ಯಥಾ ಘೋರತರೋ, ತಂ ಪಚ್ಚಕ್ಖತೋ ಪಸ್ಸಾತಿ ವದತಿ.

೧೫೪. ತೇ ಅಞ್ಞೇ ಪರಿಚಾರೇನ್ತೀತಿ ತೇ ಘರೇ ದಾಸಿಯೋ ಆಭರಣಾನಿ ಚ ಇಮಾನಿ ತಯಾ ಪುಬ್ಬೇ ಪರಿಗ್ಗಹಿತಾನಿ ಇದಾನಿ ಅಞ್ಞೇ ಪರಿಚಾರೇನ್ತಿ ಪರಿಭುಞ್ಜನ್ತಿ. ‘‘ಇಮೇ’’ತಿ ಹಿ ಲಿಙ್ಗವಿಪಲ್ಲಾಸೇನ ವುತ್ತಂ. ನ ಭೋಗಾ ಹೋನ್ತಿ ಸಸ್ಸತಾತಿ ಭೋಗಾ ನಾಮೇತೇ ನ ಸಸ್ಸತಾ ಅನವಟ್ಠಿತಾ ತಾವಕಾಲಿಕಾ ಮಹಾಯಗಮನೀಯಾ, ತಸ್ಮಾ ತದತ್ಥಂ ಇಸ್ಸಾಮಚ್ಛರಿಯಾದೀನಿ ನ ಕತ್ತಬ್ಬಾನೀತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ.

೧೫೫. ಇದಾನಿ ¶ ¶ ಭೂತಸ್ಸ ಪಿತಾತಿ ಇದಾನೇವ ಭೂತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ ಪುತ್ತಸ್ಸ ಪಿತಾ ಕುಟುಮ್ಬಿಕೋ. ಆಪಣಾತಿ ಆಪಣತೋ ಇಮಂ ಗೇಹಂ ಏಹಿತಿ ಆಗಮಿಸ್ಸತಿ. ಅಪ್ಪೇವ ತೇ ದದೇ ಕಿಞ್ಚೀತಿ ಗೇಹಂ ಆಗತೋ ಕುಟುಮ್ಬಿಕೋ ತುಯ್ಹಂ ದಾತಬ್ಬಯುತ್ತಕಂ ಕಿಞ್ಚಿ ದೇಯ್ಯಧಮ್ಮಂ ಅಪಿ ನಾಮ ದದೇಯ್ಯ. ಮಾ ಸು ತಾವ ಇತೋ ಅಗಾತಿ ಇತೋ ಗೇಹಸ್ಸ ಪಚ್ಛಾ ವತ್ಥುತೋ ಮಾ ತಾವ ಅಗಮಾಸೀತಿ ತಂ ಅನುಕಮ್ಪಮಾನಾ ಆಹ.

೧೫೬. ತಂ ಸುತ್ವಾ ಪೇತೀ ಅತ್ತನೋ ಅಜ್ಝಾಸಯಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೀ ‘‘ನಗ್ಗಾ ದುಬ್ಬಣ್ಣರೂಪಾಮ್ಹೀ’’ತಿ ಗಾಥಮಾಹ. ತತ್ಥ ಕೋಪೀನಮೇತಂ ಇತ್ಥೀನನ್ತಿ ಏತಂ ನಗ್ಗದುಬ್ಬಣ್ಣತಾದಿಕಂ ಪಟಿಚ್ಛಾದೇತಬ್ಬತಾಯ ಇತ್ಥೀನಂ ಕೋಪೀನಂ ರುನ್ಧನೀಯಂ. ಮಾ ಮಂ ಭೂತಪಿತಾದ್ದಸಾತಿ ತಸ್ಮಾ ಭೂತಸ್ಸ ಪಿತಾ ಕುಟುಮ್ಬಿಕೋ ಮಂ ಮಾ ಅದ್ದಕ್ಖೀತಿ ಲಜ್ಜಮಾನಾ ವದತಿ.

೧೫೭. ತಂ ¶ ಸುತ್ವಾ ತಿಸ್ಸಾ ಸಞ್ಜಾತನುದ್ದಯಾ ‘‘ಹನ್ದ ಕಿಂ ವಾ ತ್ಯಾಹಂ ದಮ್ಮೀ’’ತಿ ಗಾಥಮಾಹ. ತತ್ಥ ಹನ್ದಾತಿ ಚೋದನತ್ಥೇ ನಿಪಾತೋ. ಕಿಂ ವಾ ತ್ಯಾಹಂ ದಮ್ಮೀತಿ ಕಿಂ ತೇ ಅಹಂ ದಮ್ಮಿ, ಕಿಂ ವತ್ಥಂ ದಸ್ಸಾಮಿ, ಉದಾಹು ಭತ್ತನ್ತಿ. ಕಿಂ ವಾ ತೇಧ ಕರೋಮಹನ್ತಿ ಕಿಂ ವಾ ಅಞ್ಞಂ ತೇ ಇಧ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಕಾಲೇ ಉಪಕಾರಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮಿ.

೧೫೮. ತಂ ಸುತ್ವಾ ಪೇತೀ ‘‘ಚತ್ತಾರೋ ಭಿಕ್ಖೂ ಸಙ್ಘತೋ’’ತಿ ಗಾಥಮಾಹ. ತತ್ಥ ಚತ್ತಾರೋ ಭಿಕ್ಖೂ ಸಙ್ಘತೋ, ಚತ್ತಾರೋ ಪನ ಪುಗ್ಗಲೇತಿ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘತೋ ಸಙ್ಘವಸೇನ ಚತ್ತಾರೋ ಭಿಕ್ಖೂ, ಪುಗ್ಗಲವಸೇನ ಚತ್ತಾರೋ ಭಿಕ್ಖೂತಿ ಏವಂ ಅಟ್ಠ ಭಿಕ್ಖೂ ಯಥಾರುಚಿಂ ಭೋಜೇತ್ವಾ ತಂ ದಕ್ಖಿಣಂ ಮಮ ಆದಿಸ, ಮಯ್ಹಂ ಪತ್ತಿದಾನಂ ದೇಹಿ. ತದಾಹಂ ಸುಖಿತಾ ಹೇಸ್ಸನ್ತಿ ಯದಾ ತ್ವಂ ದಕ್ಖಿಣಂ ಮಮ ಉದ್ದಿಸಿಸ್ಸಸಿ, ತದಾ ಅಹಂ ಸುಖಿತಾ ಸುಖಪ್ಪತ್ತಾ ಸಬ್ಬಕಾಮಸಮಿದ್ಧಿನೀ ಭವಿಸ್ಸಾಮೀತಿ ಅತ್ಥೋ.

೧೫೯-೧೬೧. ತಂ ಸುತ್ವಾ ತಿಸ್ಸಾ ತಮತ್ಥಂ ಅತ್ತನೋ ಸಾಮಿಕಸ್ಸ ಆರೋಚೇತ್ವಾ ದುತಿಯದಿವಸೇ ಅಟ್ಠ ಭಿಕ್ಖೂ ಭೋಜೇತ್ವಾ ತಸ್ಸಾ ದಕ್ಖಿಣಮಾದಿಸಿ, ಸಾ ತಾವದೇವ ಪಟಿಲದ್ಧದಿಬ್ಬಸಮ್ಪತ್ತಿಕಾ ಪುನ ತಿಸ್ಸಾಯ ಸನ್ತಿಕಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿ. ತಮತ್ಥಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ಸಙ್ಗೀತಿಕಾರೇಹಿ ‘‘ಸಾಧೂತಿ ಸಾ ಪಟಿಸ್ಸುತ್ವಾ’’ತಿಆದಿಕಾ ತಿಸ್ಸೋ ಗಾಥಾ ಠಪಿತಾ.

೧೬೨-೧೬೭. ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಠಿತಂ ಪನ ನಂ ತಿಸ್ಸಾ ‘‘ಅಭಿಕ್ಕನ್ತೇನ ವಣ್ಣೇನಾ’’ತಿಆದೀಹಿ ¶ ತೀಹಿ ಗಾಥಾಹಿ ಪಟಿಪುಚ್ಛಿ. ಇತರಾ ‘‘ಅಹಂ ಮತ್ತಾ’’ತಿ ಗಾಥಾಯ ಅತ್ತಾನಂ ಆಚಿಕ್ಖಿತ್ವಾ ‘‘ಚಿರಂ ಜೀವಾಹೀ’’ತಿ ಗಾಥಾಯ ತಸ್ಸಾ ಅನುಮೋದನಂ ದತ್ವಾ ‘‘ಇಧ ಧಮ್ಮಂ ಚರಿತ್ವಾನಾ’’ತಿ ಗಾಥಾಯ ¶ ಓವಾದಂ ಅದಾಸಿ. ತತ್ಥ ತವ ದಿನ್ನೇನಾತಿ ತಯಾ ದಿನ್ನೇನ. ಅಸೋಕಂ ವಿರಜಂ ಠಾನನ್ತಿ ಸೋಕಾಭಾವೇನ ಅಸೋಕಂ, ಸೇದಜಲ್ಲಿಕಾನಂ ಪನ ಅಭಾವೇನ ವಿರಜಂ ದಿಬ್ಬಟ್ಠಾನಂ, ಸಬ್ಬಮೇತಂ ದೇವಲೋಕಂ ಸನ್ಧಾಯ ವದತಿ. ಆವಾಸನ್ತಿ ಠಾನಂ. ವಸವತ್ತಿನನ್ತಿ ದಿಬ್ಬೇನ ಆಧಿಪತೇಯ್ಯೇನ ಅತ್ತನೋ ವಸಂ ವತ್ತೇನ್ತಾನಂ. ಸಮೂಲನ್ತಿ ಸಲೋಭದೋಸಂ. ಲೋಭದೋಸಾ ಹಿ ಮಚ್ಛರಿಯಸ್ಸ ಮೂಲಂ ನಾಮ. ಅನಿನ್ದಿತಾತಿ ಅಗರಹಿತಾ ಪಾಸಂಸಾ, ಸಗ್ಗಮುಪೇಹಿ ಠಾನನ್ತಿ ರೂಪಾದೀಹಿ ವಿಸಯೇಹಿ ಸುಟ್ಠು ಅಗ್ಗತ್ತಾ ‘‘ಸಗ್ಗ’’ನ್ತಿ ಲದ್ಧನಾಮಂ ದಿಬ್ಬಟ್ಠಾನಂ ಉಪೇಹಿ, ಸುಗತಿಪರಾಯಣಾ ಹೋಹೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸೇಸಂ ಉತ್ತಾನಮೇವ.

ಅಥ ¶ ತಿಸ್ಸಾ ತಂ ಪವತ್ತಿಂ ಕುಟುಮ್ಬಿಕಸ್ಸ ಆರೋಚೇಸಿ, ಕುಟುಮ್ಬಿಕೋ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಆರೋಚೇಸಿ, ಭಿಕ್ಖೂ ಭಗವತೋ ಆರೋಚೇಸುಂ. ಭಗವಾ ತಮತ್ಥಂ ಅಟ್ಠುಪ್ಪತ್ತಿಂ ಕತ್ವಾ ಸಮ್ಪತ್ತಪರಿಸಾಯ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇಸಿ, ತಂ ಸುತ್ವಾ ಮಹಾಜನೋ ಪಟಿಲದ್ಧಸಂವೇಗೋ ವಿನೇಯ್ಯ ಮಚ್ಛೇರಾದಿಮಲಂ ದಾನಸೀಲಾದಿರತೋ ಸುಗತಿಪರಾಯಣೋ ಅಹೋಸೀತಿ.

ಮತ್ತಾಪೇತಿವತ್ಥುವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ.

೪. ನನ್ದಾಪೇತಿವತ್ಥುವಣ್ಣನಾ

ಕಾಳೀ ದುಬ್ಬಣ್ಣರೂಪಾಸೀತಿ ಇದಂ ಸತ್ಥರಿ ಜೇತವನೇ ವಿಹರನ್ತೇ ನನ್ದಂ ನಾಮ ಪೇತಿಂ ಆರಬ್ಭ ವುತ್ತಂ. ಸಾವತ್ಥಿಯಾ ಕಿರ ಅವಿದೂರೇ ಅಞ್ಞತರಸ್ಮಿಂ ಗಾಮಕೇ ನನ್ದಿಸೇನೋ ನಾಮ ಉಪಾಸಕೋ ಅಹೋಸಿ ಸದ್ಧೋ ಪಸನ್ನೋ. ಭರಿಯಾ ಪನಸ್ಸ ನನ್ದಾ ನಾಮ ಅಸ್ಸದ್ಧಾ ಅಪ್ಪಸನ್ನಾ ಮಚ್ಛರಿನೀ ಚಣ್ಡೀ ಫರುಸವಚನಾ ಸಾಮಿಕೇ ಅಗಾರವಾ ಅಗ್ಗತಿಸ್ಸಾ ಸಸ್ಸುಂ ಚೋರಿವಾದೇನ ಅಕ್ಕೋಸತಿ ಪರಿಭಾಸತಿ. ಸಾ ಅಪರೇನ ಸಮಯೇನ ಕಾಲಂ ಕತ್ವಾ ಪೇತಯೋನಿಯಂ ನಿಬ್ಬತ್ತಿತ್ವಾ ತಸ್ಸೇವ ಗಾಮಸ್ಸ ಅವಿದೂರೇ ವಿಚರನ್ತೀ ಏಕದಿವಸಂ ¶ ನನ್ದಿಸೇನಸ್ಸ ಉಪಾಸಕಸ್ಸ ಗಾಮತೋ ನಿಕ್ಖಮನ್ತಸ್ಸ ಅವಿದೂರೇ ಅತ್ತಾನಂ ದಸ್ಸೇಸಿ. ಸೋ ತಂ ದಿಸ್ವಾ –

೧೬೮.

‘‘ಕಾಳೀ ದುಬ್ಬಣ್ಣರೂಪಾಸಿ, ಫರುಸಾ ಭೀರುದಸ್ಸನಾ;

ಪಿಙ್ಗಲಾಸಿ ಕಳಾರಾಸಿ, ನ ತಂ ಮಞ್ಞಾಮಿ ಮಾನುಸಿ’’ನ್ತಿ. –

ಗಾಥಾಯ ಅಜ್ಝಭಾಸಿ. ತತ್ಥ ಕಾಳೀತಿ ಕಾಳವಣ್ಣಾ, ಝಾಮಙ್ಗಾರಸದಿಸೋ ಹಿಸ್ಸಾ ವಣ್ಣೋ ಅಹೋಸಿ. ಫರುಸಾತಿ ಖರಗತ್ತಾ. ಭೀರುದಸ್ಸನಾತಿ ಭಯಾನಕದಸ್ಸನಾ ಸಪ್ಪಟಿಭಯಾಕಾರಾ. ‘‘ಭಾರುದಸ್ಸನಾ’’ತಿ ವಾ ಪಾಠೋ, ಭಾರಿಯದಸ್ಸನಾ, ದುಬ್ಬಣ್ಣತಾದಿನಾ ದುದ್ದಸಿಕಾತಿ ಅತ್ಥೋ. ಪಿಙ್ಗಲಾತಿ ಪಿಙ್ಗಲಲೋಚನಾ. ಕಳಾರಾತಿ ಕಳಾರದನ್ತಾ. ನ ತಂ ಮಞ್ಞಾಮಿ ಮಾನುಸಿನ್ತಿ ಅಹಂ ತಂ ಮಾನುಸಿನ್ತಿ ನ ಮಞ್ಞಾಮಿ, ಪೇತಿಮೇವ ಚ ತಂ ಮಞ್ಞಾಮೀತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ. ತಂ ಸುತ್ವಾ ಪೇತೀ ಅತ್ತಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೀ –

೧೬೯.

‘‘ಅಹಂ ¶ ನನ್ದಾ ನನ್ದಿಸೇನ, ಭರಿಯಾ ತೇ ಪುರೇ ಅಹುಂ;

ಪಾಪಕಮ್ಮಂ ಕರಿತ್ವಾನ, ಪೇತಲೋಕಂ ಇತೋ ಗತಾ’’ತಿ. –

ಗಾಥಮಾಹ ¶ . ತತ್ಥ ಅಹಂ ನನ್ದಾ ನನ್ದಿಸೇನಾತಿ ಸಾಮಿ ನನ್ದಿಸೇನ ಅಹಂ ನನ್ದಾ ನಾಮ. ಭರಿಯಾ ತೇ ಪುರೇ ಅಹುನ್ತಿ ಪುರಿಮಜಾತಿಯಂ ತುಯ್ಹಂ ಭರಿಯಾ ಅಹೋಸಿಂ. ಇತೋ ಪರಂ –

೧೭೦.

‘‘ಕಿಂ ನು ಕಾಯೇನ ವಾಚಾಯ, ಮನಸಾ ದುಕ್ಕಟಂ ಕತಂ;

ಕಿಸ್ಸ ಕಮ್ಮವಿಪಾಕೇನ, ಪೇತಲೋಕಂ ಇತೋ ಗತಾ’’ತಿ. –

ತಸ್ಸ ಉಪಾಸಕಸ್ಸ ಪುಚ್ಛಾ. ಅಥಸ್ಸ ಸಾ –

೧೭೧.

‘‘ಚಣ್ಡೀ ಚ ಫರುಸಾ ಚಾಸಿಂ, ತಯಿ ಚಾಪಿ ಅಗಾರವಾ;

ತಾಹಂ ದುರುತ್ತಂ ವತ್ವಾನ, ಪೇತಲೋಕಂ ಇತೋ ಗತಾ’’ತಿ. –

ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇಸಿ. ಪುನ ಸೋ –

೧೭೨.

‘‘ಹನ್ದುತ್ತರೀಯಂ ದದಾಮಿ ತೇ, ಇಮಂ ದುಸ್ಸಂ ನಿವಾಸಯ;

ಇಮಂ ದುಸ್ಸಂ ನಿವಾಸೇತ್ವಾ, ಏಹಿ ನೇಸ್ಸಾಮಿ ತಂ ಘರಂ.

೧೭೩.

‘‘ವತ್ಥಞ್ಚ ¶ ಅನ್ನಪಾನಞ್ಚ, ಲಚ್ಛಸಿ ತ್ವಂ ಘರಂ ಗತಾ;

ಪುತ್ತೇ ಚ ತೇ ಪಸ್ಸಿಸ್ಸಸಿ, ಸುಣಿಸಾಯೋ ಚ ದಕ್ಖಸೀ’’ತಿ. – ಅಥಸ್ಸ ಸಾ –

೧೭೪.

‘‘ಹತ್ಥೇನ ಹತ್ಥೇ ತೇ ದಿನ್ನಂ, ನ ಮಯ್ಹಂ ಉಪಕಪ್ಪತಿ;

ಭಿಕ್ಖೂ ಚ ಸೀಲಸಮ್ಪನ್ನೇ, ವೀತರಾಗೇ ಬಹುಸ್ಸುತೇ.

೧೭೫.

‘‘ತಪ್ಪೇಹಿ ಅನ್ನಪಾನೇನ, ಮಮ ದಕ್ಖಿಣಮಾದಿಸ;

ತದಾಹಂ ಸುಖಿತಾ ಹೇಸ್ಸಂ, ಸಬ್ಬಕಾಮಸಮಿದ್ಧಿನೀ’’ತಿ. –

ದ್ವೇ ಗಾಥಾ ಅಭಾಸಿ. ತತೋ –

೧೭೬.

‘‘ಸಾಧೂತಿ ¶ ಸೋ ಪಟಿಸ್ಸುತ್ವಾ, ದಾನಂ ವಿಪುಲಮಾಕಿರಿ;

ಅನ್ನಂ ಪಾನಂ ಖಾದನೀಯಂ, ವತ್ಥಸೇನಾಸನಾನಿ ಚ;

ಛತ್ತಂ ಗನ್ಧಞ್ಚ ಮಾಲಞ್ಚ, ವಿವಿಧಾ ಚ ಉಪಾಹನಾ.

೧೭೭.

‘‘ಭಿಕ್ಖೂ ಚ ಸೀಲಸಮ್ಪನ್ನೇ, ವೀತರಾಗೇ ಬಹುಸ್ಸುತೇ;

ತಪ್ಪೇತ್ವಾ ಅನ್ನಪಾನೇನ, ತಸ್ಸಾ ದಕ್ಖಿಣಮಾದಿಸೀ.

೧೭೮.

‘‘ಸಮನನ್ತರಾನುದ್ದಿಟ್ಠೇ ¶ , ವಿಪಾಕೋ ಉದಪಜ್ಜಥ;

ಭೋಜನಚ್ಛಾದನಪಾನೀಯಂ, ದಕ್ಖಿಣಾಯ ಇದಂ ಫಲಂ.

೧೭೯.

‘‘ತತೋ ಸುದ್ಧಾ ಸುಚಿವಸನಾ, ಕಾಸಿಕುತ್ತಮಧಾರಿನೀ;

ವಿಚಿತ್ತವತ್ಥಾಭರಣಾ, ಸಾಮಿಕಂ ಉಪಸಙ್ಕಮೀ’’ತಿ. –

ಚತಸ್ಸೋ ಗಾಥಾ ಸಙ್ಗೀತಿಕಾರೇಹಿ ವುತ್ತಾ. ತತೋ ಪರಂ –

೧೮೦.

‘‘ಅಭಿಕ್ಕನ್ತೇನ ವಣ್ಣೇನ, ಯಾ ತ್ವಂ ತಿಟ್ಠಸಿ ದೇವತೇ;

ಓಭಾಸೇನ್ತೀ ದಿಸಾ ಸಬ್ಬಾ, ಓಸಧೀ ವಿಯ ತಾರಕಾ.

೧೮೧.

‘‘ಕೇನ ತೇತಾದಿಸೋ ವಣ್ಣೋ, ಕೇನ ತೇ ಇಧ ಮಿಜ್ಝತಿ;

ಉಪ್ಪಜ್ಜನ್ತಿ ಚ ತೇ ಭೋಗಾ, ಯೇ ಕೇಚಿ ಮನಸೋ ಪಿಯಾ.

೧೮೨.

‘‘ಪುಚ್ಛಾಮಿ ತಂ ದೇವಿ ಮಹಾನುಭಾವೇ, ಮನುಸ್ಸಭೂತಾ ಕಿಮಕಾಸಿ ಪುಞ್ಞಂ;

ಕೇನಾಸಿ ಏವಂ ಜಲಿತಾನುಭಾವಾ, ವಣ್ಣೋ ಚ ತೇ ಸಬ್ಬದಿಸಾ ಪಭಾಸತೀ’’ತಿ.

೧೮೩.

‘‘ಅಹಂ ನನ್ದಾ ನನ್ದಿಸೇನ, ಭರಿಯಾ ತೇ ಪುರೇ ಅಹುಂ;

ಪಾಪಕಮ್ಮಂ ಕರಿತ್ವಾನ, ಪೇತಲೋಕಂ ಇತೋ ಗತಾ.

೧೮೪.

‘‘ತವ ದಿನ್ನೇನ ದಾನೇನ, ಮೋದಾಮಿ ಅಕುತೋಭಯಾ;

ಚಿರಂ ಜೀವ ಗಹಪತಿ, ಸಹ ಸಬ್ಬೇಹಿ ಞಾತಿಭಿ;

ಅಸೋಕಂ ¶ ¶ ವಿರಜಂ ಖೇಮಂ, ಆವಾಸಂ ವಸವತ್ತಿನಂ.

೧೮೫.

‘‘ಇಧ ಧಮ್ಮಂ ಚರಿತ್ವಾನ, ದಾನಂ ದತ್ವಾ ಗಹಪತಿ;

ವಿನೇಯ್ಯ ಮಚ್ಛೇರಮಲಂ ಸಮೂಲಂ, ಅನಿನ್ದಿತೋ ಸಗ್ಗಮುಪೇಹಿ ಠಾನ’’ನ್ತಿ. –

ಉಪಾಸಕಸ್ಸ ಚ ಪೇತಿಯಾ ಚ ವಚನಪಟಿವಚನಗಾಥಾ.

೧೭೬. ತತ್ಥ ದಾನಂ ವಿಪುಲಮಾಕಿರೀತಿ ಉಕ್ಖಿಣೇಯ್ಯಖೇತ್ತೇ ದೇಯ್ಯಧಮ್ಮಬೀಜಂ ವಿಪ್ಪಕಿರನ್ತೋ ವಿಯ ಮಹಾದಾನಂ ಪವತ್ತೇಸಿ. ಸೇಸಂ ಅನನ್ತರವತ್ಥುಸದಿಸಮೇವ.

ಏವಂ ಸಾ ಅತ್ತನೋ ದಿಬ್ಬಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ತಸ್ಸಾ ಚ ಕಾರಣಂ ನನ್ದಿಸೇನಸ್ಸ ವಿಭಾವೇತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ವಸನಟ್ಠಾನಮೇವ ಗತಾ. ಉಪಾಸಕೋ ತಂ ಪವತ್ತಿಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಆರೋಚೇಸಿ ¶ , ಭಿಕ್ಖೂ ಭಗವತೋ ಆರೋಚೇಸುಂ. ಭಗವಾ ತಮತ್ಥಂ ಅಟ್ಠುಪ್ಪತ್ತಿಂ ಕತ್ವಾ ಸಮ್ಪತ್ತಪರಿಸಾಯ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇಸಿ. ಸಾ ದೇಸನಾ ಮಹಾಜನಸ್ಸ ಸಾತ್ಥಿಕಾ ಅಹೋಸೀತಿ.

ನನ್ದಾಪೇತಿವತ್ಥುವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ.

೫. ಮಟ್ಠಕುಣ್ಡಲೀಪೇತವತ್ಥುವಣ್ಣನಾ

ಅಲಙ್ಕತೋ ಮಟ್ಠಕುಣ್ಡಲೀತಿ ಇದಂ ಸತ್ಥರಿ ಜೇತವನೇ ವಿಹರನ್ತೇ ಮಟ್ಠಕುಣ್ಡಲಿದೇವಪುತ್ತಂ ಆರಬ್ಭ ವುತ್ತಂ. ತತ್ಥ ಯಂ ವತ್ತಬ್ಬಂ, ತಂ ಪರಮತ್ಥದೀಪನಿಯಂ ವಿಮಾನವತ್ಥುವಣ್ಣನಾಯಂ ಮಟ್ಠಕುಣ್ಡಲೀವಿಮಾನವತ್ಥುವಣ್ಣನಾಯ (ವಿ. ವ. ಅಟ್ಠ. ೧೨೦೬ ಮಟ್ಠಕುಣ್ಡಲೀವಿಮಾನವಣ್ಣನಾ) ವುತ್ತಮೇವ, ತಸ್ಮಾ ತತ್ಥ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ವೇದಿತಬ್ಬಂ.

ಏತ್ಥ ಚ ಮಟ್ಠಕುಣ್ಡಲೀದೇವಪುತ್ತಸ್ಸ ವಿಮಾನದೇವತಾಭಾವತೋ ತಸ್ಸ ವತ್ಥು ಯದಿಪಿ ವಿಮಾನವತ್ಥುಪಾಳಿಯಂ ಸಙ್ಗಹಂ ಆರೋಪಿತಂ, ಯಸ್ಮಾ ಪನ ಸೋ ದೇವಪುತ್ತೋ ಅದಿನ್ನಪುಬ್ಬಕಬ್ರಾಹ್ಮಣಸ್ಸ ಪುತ್ತಸೋಕೇನ ಸುಸಾನಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಆಳಾಹನಂ ಅನುಪರಿಯಾಯಿತ್ವಾ ರೋದನ್ತಸ್ಸ ಸೋಕಹರಣತ್ಥಂ ಅತ್ತನೋ ದೇವರೂಪಂ ಪಟಿಸಂಹರಿತ್ವಾ ಹರಿಚನ್ದನುಸ್ಸದೋ ಬಾಹಾ ಪಗ್ಗಯ್ಹ ಕನ್ದನ್ತೋ ದುಕ್ಖಾಭಿಭೂತಾಕಾರೇನ ಪೇತೋ ವಿಯ ಅತ್ತಾನಂ ದಸ್ಸೇಸಿ. ಮನುಸ್ಸತ್ತಭಾವತೋ ಅಪೇತತ್ತಾ ಪೇತಪರಿಯಾಯೋಪಿ ಲಬ್ಭತಿ ಏವಾತಿ ತಸ್ಸ ವತ್ಥು ಪೇತವತ್ಥುಪಾಳಿಯಮ್ಪಿ ಸಙ್ಗಹಂ ಆರೋಪಿತನ್ತಿ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ.

ಮಟ್ಠಕುಣ್ಡಲೀಪೇತವತ್ಥುವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ.

೬. ಕಣ್ಹಪೇತವತ್ಥುವಣ್ಣನಾ

ಉಟ್ಠೇಹಿ ¶ ¶ ಕಣ್ಹ ಕಿಂ ಸೇಸೀತಿ ಇದಂ ಸತ್ಥಾ ಜೇತವನೇ ವಿಹರನ್ತೋ ಅಞ್ಞತರಂ ಮತಪುತ್ತಂ ಉಪಾಸಕಂ ಆರಬ್ಭ ಕಥೇಸಿ. ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ಕಿರ ಅಞ್ಞತರಸ್ಸ ಉಪಾಸಕಸ್ಸ ಪುತ್ತೋ ಕಾಲಮಕಾಸಿ. ಸೋ ತೇನ ಸೋಕಸಲ್ಲಸಮಪ್ಪಿತೋ ನ ನ್ಹಾಯತಿ, ನ ಭುಞ್ಜತಿ, ನ ಕಮ್ಮನ್ತೇ ವಿಚಾರೇತಿ, ನ ಬುದ್ಧುಪಟ್ಠಾನಂ ಗಚ್ಛತಿ, ಕೇವಲಂ, ‘‘ತಾತ ಪಿಯಪುತ್ತಕ, ಮಂ ಓಹಾಯ ಕಹಂ ಪಠಮತರಂ ಗತೋಸೀ’’ತಿಆದೀನಿ ವದನ್ತೋ ವಿಪ್ಪಲಪತಿ. ಸತ್ಥಾ ಪಚ್ಚೂಸಸಮಯೇ ಲೋಕಂ ಓಲೋಕೇನ್ತೋ ತಸ್ಸ ¶ ಸೋತಾಪತ್ತಿಫಲೂಪನಿಸ್ಸಯಂ ದಿಸ್ವಾ ಪುನದಿವಸೇ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಪರಿವುತೋ ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಚರಿತ್ವಾ ಕತಭತ್ತಕಿಚ್ಚೋ ಭಿಕ್ಖೂ ಉಯ್ಯೋಜೇತ್ವಾ ಆನನ್ದತ್ಥೇರೇನ ಪಚ್ಛಾಸಮಣೇನ ತಸ್ಸ ಘರದ್ವಾರಂ ಅಗಮಾಸಿ. ಸತ್ಥು ಆಗತಭಾವಂ ಉಪಾಸಕಸ್ಸ ಆರೋಚೇಸುಂ. ಅಥಸ್ಸ ಗೇಹಜನೋ ಗೇಹದ್ವಾರೇ ಆಸನಂ ಪಞ್ಞಾಪೇತ್ವಾ ಸತ್ಥಾರಂ ನಿಸೀದಾಪೇತ್ವಾ ಉಪಾಸಕಂ ಪರಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಸತ್ಥು ಸನ್ತಿಕಂ ಉಪನೇಸಿ. ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸಿನ್ನಂ ತಂ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಕಿಂ, ಉಪಾಸಕ, ಸೋಚಸೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ‘‘ಆಮ, ಭನ್ತೇ’’ತಿ ವುತ್ತೇ, ‘‘ಉಪಾಸಕ, ಪೋರಾಣಕಪಣ್ಡಿತಾ ಪಣ್ಡಿತಾನಂ ಕಥಂ ಸುತ್ವಾ ಮತಪುತ್ತಂ ನಾನುಸೋಚಿಂಸೂ’’ತಿ ವತ್ವಾ ತೇನ ಯಾಚಿತೋ ಅತೀತಂ ಆಹರಿ.

ಅತೀತೇ ದ್ವಾರವತೀನಗರೇ ದಸ ಭಾತಿಕರಾಜಾನೋ ಅಹೇಸುಂ – ವಾಸುದೇವೋ ಬಲದೇವೋ ಚನ್ದದೇವಾ ಸೂರಿಯದೇವೋ ಅಗ್ಗಿದೇವೋ ವರುಣದೇವೋ ಅಜ್ಜುನೋ ಪಜ್ಜುನೋ ಘಟಪಣ್ಡಿತೋ ಅಙ್ಕುರೋ ಚಾತಿ. ತೇಸು ವಾಸುದೇವಮಹಾರಾಜಸ್ಸ ಪಿಯಪುತ್ತೋ ಕಾಲಮಕಾಸಿ. ತೇನ ರಾಜಾ ಸೋಕಪರೇತೋ ಸಬ್ಬಕಿಚ್ಚಾನಿ ಪಹಾಯ ಮಞ್ಚಸ್ಸ ಅಟನಿಂ ಪರಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ವಿಪ್ಪಲಪನ್ತೋ ನಿಪಜ್ಜಿ. ತಸ್ಮಿಂ ಕಾಲೇ ಘಟಪಣ್ಡಿತೋ ಚಿನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಠಪೇತ್ವಾ ಮಂ ಅಞ್ಞೋ ಕೋಚಿ ಮಮ ಭಾತು ಸೋಕಂ ಪರಿಹರಿತುಂ ಸಮತ್ಥೋ ನಾಮ ನತ್ಥಿ, ಉಪಾಯೇನಸ್ಸ ಸೋಕಂ ಹರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ. ಸೋ ಉಮ್ಮತ್ತಕವೇಸಂ ಗಹೇತ್ವಾ ‘‘ಸಸಂ ಮೇ ದೇಥ, ಸಸಂ ಮೇ ದೇಥಾ’’ತಿ ಆಕಾಸಂ ಓಲೋಕೇನ್ತೋ ಸಕಲನಗರಂ ವಿಚರಿ. ‘‘ಘಟಪಣ್ಡಿತೋ ಉಮ್ಮತ್ತಕೋ ಜಾತೋ’’ತಿ ಸಕಲನಗರಂ ಸಙ್ಖುಭಿ.

ತಸ್ಮಿಂ ಕಾಲೇ ರೋಹಿಣೇಯ್ಯೋ ನಾಮ ಅಮಚ್ಚೋ ವಾಸುದೇವರಞ್ಞೋ ಸನ್ತಿಕಂ ¶ ಗನ್ತ್ವಾ ತೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಕಥಂ ಸಮುಟ್ಠಾಪೇನ್ತೋ –

೨೦೭.

‘‘ಉಟ್ಠೇಹಿ ಕಣ್ಹ ಕಿಂ ಸೇಸಿ, ಕೋ ಅತ್ಥೋ ಸುಪನೇನ ತೇ;

ಯೋ ಚ ತುಯ್ಹಂ ಸಕೋ ಭಾತಾ, ಹದಯಂ ಚಕ್ಖು ಚ ದಕ್ಖಿಣಂ;

ತಸ್ಸ ವಾತಾ ಬಲೀಯನ್ತಿ, ಸಸಂ ಜಪ್ಪತಿ ಕೇಸವಾ’’ತಿ. – ಇಮಂ ಗಾಥಮಾಹ;

೨೦೭. ತತ್ಥ ಕಣ್ಹಾತಿ ವಾಸುದೇವಂ ಗೋತ್ತೇನಾಲಪತಿ. ಕೋ ಅತ್ಥೋ ಸುಪನೇನ ತೇತಿ ಸುಪನೇನ ತುಯ್ಹಂ ಕಾ ¶ ನಾಮ ವಡ್ಢಿ. ಸಕೋ ಭಾತಾತಿ ಸೋದರಿಯೋ ಭಾತಾ. ಹದಯಂ ಚಕ್ಖು ಚ ದಕ್ಖಿಣನ್ತಿ ಹದಯೇನ ಚೇವ ದಕ್ಖಿಣಚಕ್ಖುನಾ ಚ ಸದಿಸೋತಿ ಅತ್ಥೋ. ತಸ್ಸ ವಾತಾ ಬಲೀಯನ್ತೀತಿ ತಸ್ಸ ಅಪರಾಪರಂ ¶ ಉಪ್ಪಜ್ಜಮಾನಾ ಉಮ್ಮಾದವಾತಾ ಬಲವನ್ತೋ ಹೋನ್ತಿ ವಡ್ಢನ್ತಿ ಅಭಿಭವನ್ತಿ. ಸಸಂ ಜಪ್ಪತೀತಿ ‘‘ಸಸಂ ಮೇ ದೇಥಾ’’ತಿ ವಿಪ್ಪಲಪತಿ. ಕೇಸವಾತಿ ಸೋ ಕಿರ ಕೇಸಾನಂ ಸೋಭನಾನಂ ಅತ್ಥಿತಾಯ ‘‘ಕೇಸವೋ’’ತಿ ವೋಹರೀಯತಿ. ತೇನ ನಂ ನಾಮೇನ ಆಲಪತಿ.

ತಸ್ಸ ವಚನಂ ಸುತ್ವಾ ಸಯನತೋ ಉಟ್ಠಿತಭಾವಂ ದೀಪೇನ್ತೋ ಸತ್ಥಾ ಅಭಿಸಮ್ಬುದ್ಧೋ ಹುತ್ವಾ –

೨೦೮.

‘‘ತಸ್ಸ ತಂ ವಚನಂ ಸುತ್ವಾ, ರೋಹಿಣೇಯ್ಯಸ್ಸ ಕೇಸವೋ;

ತರಮಾನರೂಪೋ ವುಟ್ಠಾಸಿ, ಭಾತು ಸೋಕೇನ ಅಟ್ಟಿತೋ’’ತಿ. – ಇಮಂ ಗಾಥಮಾಹ;

ರಾಜಾ ಉಟ್ಠಾಯ ಸೀಘಂ ಪಾಸಾದಾ ಓತರಿತ್ವಾ ಘಟಪಣ್ಡಿತಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಉಭೋಸು ಹತ್ಥೇಸು ನಂ ದಳ್ಹಂ ಗಹೇತ್ವಾ ತೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಸಲ್ಲಪನ್ತೋ –

೨೦೯.

‘‘ಕಿಂ ನು ಉಮ್ಮತ್ತರೂಪೋವ, ಕೇವಲಂ ದ್ವಾರಕಂ ಇಮಂ;

ಸಸೋ ಸಸೋತಿ ಲಪಸಿ, ಕೀದಿಸಂ ಸಸಮಿಚ್ಛಸಿ.

೨೧೦.

‘‘ಸೋವಣ್ಣಮಯಂ ಮಣಿಮಯಂ, ಲೋಹಮಯಂ ಅಥ ರೂಪಿಯಮಯಂ;

ಸಙ್ಖಸಿಲಾಪವಾಳಮಯಂ, ಕಾರಯಿಸ್ಸಾಮಿ ತೇ ಸಸಂ.

೨೧೧.

‘‘ಸನ್ತಿ ಅಞ್ಞೇಪಿ ಸಸಕಾ, ಅರಞ್ಞವನಗೋಚರಾ;

ತೇಪಿ ತೇ ಆನಯಿಸ್ಸಾಮಿ, ಕೀದಿಸಂ ಸಸಮಿಚ್ಛಸೀ’’ತಿ. –

ತಿಸ್ಸೋ ಗಾಥಾಯೋ ಅಭಾಸಿ.

೨೦೯-೨೧೧. ತತ್ಥ ¶ ಉಮ್ಮತ್ತರೂಪೋವಾತಿ ಉಮ್ಮತ್ತಕೋ ವಿಯ. ಕೇವಲನ್ತಿ ಸಕಲಂ. ದ್ವಾರಕನ್ತಿ ದ್ವಾರವತೀನಗರಂ ವಿಚರನ್ತೋ. ಸಸೋ ಸಸೋತಿ ಲಪಸೀತಿ ಸಸೋ ಸಸೋತಿ ವಿಲಪಸಿ. ಸೋವಣ್ಣಮಯನ್ತಿ ಸುವಣ್ಣಮಯಂ. ಲೋಹಮಯನ್ತಿ ತಮ್ಬಲೋಹಮಯಂ. ರೂಪಿಯಮಯನ್ತಿ ರಜತಮಯಂ. ಯಂ ಇಚ್ಛಸಿ ತಂ ವದೇಹಿ, ಅಥ ಕೇನ ಸೋಚಸಿ. ಅಞ್ಞೇಪಿ ಅರಞ್ಞೇ ವನಗೋಚರಾ ಸಸಕಾ ಅತ್ಥಿ, ತೇ ತೇ ಆನಯಿಸ್ಸಾಮಿ, ವದ, ಭದ್ರಮುಖ ¶ , ಕೀದಿಸಂ ಸಸಮಿಚ್ಛಸೀತಿ ಘಟಪಣ್ಡಿತಂ ‘‘ಸಸೇನ ಅತ್ಥಿಕೋ’’ತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೇನ ಸಸೇನ ನಿಮನ್ತೇಸಿ. ತಂ ಸುತ್ವಾ ಘಟಪಣ್ಡಿತೋ –

೨೧೨.

‘‘ನಾಹಮೇತೇ ¶ ಸಸೇ ಇಚ್ಛೇ, ಯೇ ಸಸಾ ಪಥವಿಸ್ಸಿತಾ;

ಚನ್ದತೋ ಸಸಮಿಚ್ಛಾಮಿ, ತಂ ಮೇ ಓಹರ ಕೇಸವಾ’’ತಿ. –

ಗಾಥಮಾಹ. ತತ್ಥ ಓಹರಾತಿ ಓಹಾರೇಹಿ. ತಂ ಸುತ್ವಾ ರಾಜಾ ‘‘ನಿಸ್ಸಂಸಯಂ ಮೇ ಭಾತಾ ಉಮ್ಮತ್ತಕೋ ಜಾತೋ’’ತಿ ದೋಮನಸ್ಸಪ್ಪತ್ತೋ –

೨೧೩.

‘‘ಸೋ ನೂನ ಮಧುರಂ ಞಾತಿ, ಜೀವಿತಂ ವಿಜಹಿಸ್ಸಸಿ;

ಅಪತ್ಥಿಯಂ ಪತ್ಥಯಸಿ, ಚನ್ದತೋ ಸಸಮಿಚ್ಛಸೀ’’ತಿ. –

ಗಾಥಮಾಹ. ತತ್ಥ ಞಾತೀತಿ ಕನಿಟ್ಠಂ ಆಲಪತಿ. ಅಯಮೇತ್ಥ ಅತ್ಥೋ – ಮಯ್ಹಂ ಪಿಯಞಾತಿ ಯಂ ಅತಿಮಧುರಂ ಅತ್ತನೋ ಜೀವಿತಂ, ತಂ ವಿಜಹಿಸ್ಸಸಿ ಮಞ್ಞೇ, ಯೋ ಅಪತ್ಥಯಿತಬ್ಬಂ ಪತ್ಥೇಸೀತಿ.

ಘಟಪಣ್ಡಿತೋ ರಞ್ಞೋ ವಚನಂ ಸುತ್ವಾ ನಿಚ್ಚಲೋವ ಠತ್ವಾ ‘‘ಭಾತಿಕ, ತ್ವಂ ಚನ್ದತೋ ಸಸಂ ಪತ್ಥೇನ್ತಸ್ಸ ತಂ ಅಲಭಿತ್ವಾ ಜೀವಿತಕ್ಖಯೋ ಭವಿಸ್ಸತೀತಿ ಜಾನನ್ತೋ ಕಸ್ಮಾ ಮತಂ ಪುತ್ತಂ ಅಲಭಿತ್ವಾ ಅನುಸೋಚಸೀ’’ತಿ ಇಮಮತ್ಥಂ ದೀಪೇನ್ತೋ –

೨೧೪.

‘‘ಏವಂ ¶ ಚೇ ಕಣ್ಹ ಜಾನಾಸಿ, ಯಥಞ್ಞಮನುಸಾಸಸಿ;

ಕಸ್ಮಾ ಪುರೇ ಮತಂ ಪುತ್ತಂ, ಅಜ್ಜಾಪಿ ಮನುಸೋಚಸೀ’’ತಿ. –

ಗಾಥಮಾಹ. ತತ್ಥ ಏವಂ ಚೇ, ಕಣ್ಹ, ಜಾನಾಸೀತಿ, ಭಾತಿಕ, ಕಣ್ಹನಾಮಕ ಮಹಾರಾಜ, ‘‘ಅಲಬ್ಭನೇಯ್ಯವತ್ಥು ನಾಮ ನ ಪತ್ಥೇತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ ಯದಿ ಏವಂ ಜಾನಾಸಿ. ಯಥಞ್ಞನ್ತಿ ಏವಂ ಜಾನನ್ತೋವ ಯಥಾ ಅಞ್ಞಂ ಅನುಸಾಸಸಿ, ತಥಾ ಅಕತ್ವಾ. ಕಸ್ಮಾ ಪುರೇ ಮತಂ ಪುತ್ತನ್ತಿ ಅಥ ಕಸ್ಮಾ ಇತೋ ಚತುಮಾಸಮತ್ಥಕೇ ಮತಂ ಪುತ್ತಂ ಅಜ್ಜಾಪಿ ಅನುಸೋಚಸೀತಿ.

ಏವಂ ಸೋ ಅನ್ತರವೀಥಿಯಂ ಠಿತಕೋವ ‘‘ಅಹಂ ತಾವ ಏವಂ ಪಞ್ಞಾಯಮಾನಂ ಪತ್ಥೇಮಿ, ತ್ವಂ ಪನ ಅಪಞ್ಞಾಯಮಾನಸ್ಸತ್ಥಾಯ ಸೋಚಸೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ತಸ್ಸ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇನ್ತೋ –

೨೧೫.

‘‘ನ ¶ ಯಂ ಲಬ್ಭಾ ಮನುಸ್ಸೇನ, ಅಮನುಸ್ಸೇನ ವಾ ಪನ;

ಜಾತೋ ಮೇ ಮಾ ಮರಿ ಪುತ್ತೋ, ಕುತೋ ಲಬ್ಭಾ ಅಲಬ್ಭಿಯಂ.

೨೧೬.

‘‘ನ ¶ ಮನ್ತಾ ಮೂಲಭೇಸಜ್ಜಾ, ಓಸಧೇಹಿ ಧನೇನ ವಾ;

ಸಕ್ಕಾ ಆನಯಿತುಂ ಕಣ್ಹ, ಯಂ ಪೇತಮನುಸೋಚಸೀ’’ತಿ. – ಗಾಥಾದ್ವಯಮಾಹ;

೨೧೫. ತತ್ಥ ಯನ್ತಿ, ಭಾತಿಕ, ಯಂ ‘‘ಏವಂ ಜಾತೋ ಮೇ ಪುತ್ತೋ ಮಾ ಮರೀ’’ತಿ ಮನುಸ್ಸೇನ ವಾ ದೇವೇನ ವಾ ಪನ ನ ಲಬ್ಭಾ ನ ಸಕ್ಕಾ ಲದ್ಧುಂ, ತಂ ತ್ವಂ ಪತ್ಥೇಸಿ, ತಂ ಪನೇತಂ ಕುತೋ ಲಬ್ಭಾ, ಕೇನ ಕಾರಣೇನ ಲದ್ಧುಂ ಸಕ್ಕಾ. ಯಸ್ಮಾ ಅಲಬ್ಭಿಯಂ ಅಲಬ್ಭನೇಯ್ಯವತ್ಥು ನಾಮೇತನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ.

೨೧೬. ಮನ್ತಾತಿ ಮನ್ತಪ್ಪಯೋಗೇನ. ಮೂಲಭೇಸಜ್ಜಾತಿ ಮೂಲಭೇಸಜ್ಜೇನ. ಓಸಧೇಹೀತಿ ನಾನಾವಿಧೇಹಿ ಓಸಧೇಹಿ. ಧನೇನ ವಾತಿ ಕೋಟಿಸತಸಙ್ಖೇನ ಧನೇನ ವಾಪಿ. ಇದಂ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ – ಯಂ ಪೇತಮನುಸೋಚಸಿ, ತಂ ಏತೇಹಿ ಮನ್ತಪ್ಪಯೋಗಾದೀಹಿಪಿ ಆನೇತುಂ ನ ಸಕ್ಕಾತಿ.

ಪುನ ಘಟಪಣ್ಡಿತೋ ‘‘ಭಾತಿಕ, ಇದಂ ಮರಣಂ ನಾಮ ಧನೇನ ವಾ ಜಾತಿಯಾ ವಾ ವಿಜ್ಜಾಯ ವಾ ಸೀಲೇನ ವಾ ಭಾವನಾಯ ವಾ ನ ಸಕ್ಕಾ ಪಟಿಬಾಹಿತು’’ನ್ತಿ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ –

೨೧೭.

‘‘ಮಹದ್ಧನಾ ¶ ಮಹಾಭೋಗಾ, ರಟ್ಠವನ್ತೋಪಿ ಖತ್ತಿಯಾ;

ಪಹೂತಧನಧಞ್ಞಾಸೇ, ತೇಪಿ ನೋ ಅಜರಾಮರಾ.

೨೧೮.

‘‘ಖತ್ತಿಯಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ವೇಸ್ಸಾ, ಸುದ್ದಾ ಚಣ್ಡಾಲಪುಕ್ಕುಸ್ಸಾ;

ಏತೇ ಚಞ್ಞೇ ಚ ಜಾತಿಯಾ, ತೇಪಿ ನೋ ಅಜರಾಮರಾ.

೨೧೯.

‘‘ಯೇ ಮನ್ತಂ ಪರಿವತ್ತೇನ್ತಿ, ಛಳಙ್ಗಂ ಬ್ರಹ್ಮಚಿನ್ತಿತಂ;

ಏತೇ ಚಞ್ಞೇ ಚ ವಿಜ್ಜಾಯ, ತೇಪಿ ನೋ ಅಜರಾಮರಾ.

೨೨೦.

‘‘ಇಸಯೋ ವಾಪಿ ಯೇ ಸನ್ತಾ, ಸಞ್ಞತತ್ತಾ ತಪಸ್ಸಿನೋ;

ಸರೀರಂ ತೇಪಿ ಕಾಲೇನ, ವಿಜಹನ್ತಿ ತಪಸ್ಸಿನೋ.

೨೨೧.

‘‘ಭಾವಿತತ್ತಾ ¶ ಅರಹನ್ತೋ, ಕತಕಿಚ್ಚಾ ಅನಾಸವಾ;

ನಿಕ್ಖಿಪನ್ತಿ ಇಮಂ ದೇಹಂ, ಪುಞ್ಞಪಾಪಪರಿಕ್ಖಯಾ’’ತಿ. –

ಪಞ್ಚಹಿ ಗಾಥಾಹಿ ರಞ್ಞೋ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇಸಿ.

೨೧೭. ತತ್ಥ ¶ ಮಹದ್ಧನಾತಿ ನಿಧಾನಗತಸ್ಸೇವ ಮಹತೋ ಧನಸ್ಸ ಅತ್ಥಿತಾಯ ಬಹುಧನಾ. ಮಹಾಭೋಗಾತಿ ದೇವಭೋಗಸದಿಸಾಯ ಮಹತಿಯಾ ಭೋಗಸಮ್ಪತ್ತಿಯಾ ಸಮನ್ನಾಗತಾ. ರಟ್ಠವನ್ತೋತಿ ಸಕಲರಟ್ಠವನ್ತೋ. ಪಹೂತಧನಧಞ್ಞಾಸೇತಿ ತಿಣ್ಣಂ ಚತುನ್ನಂ ವಾ ಸಂವಚ್ಛರಾನಂ ಅತ್ಥಾಯ ನಿದಹಿತ್ವಾ ಠಪೇತಬ್ಬಸ್ಸ ನಿಚ್ಚಪರಿಬ್ಬಯಭೂತಸ್ಸ ಧನಧಞ್ಞಸ್ಸ ವಸೇನ ಅಪರಿಯನ್ತಧನಧಞ್ಞಾ. ತೇಪಿ ನೋ ಅಜರಾಮರಾತಿ ತೇಪಿ ಏವಂ ಮಹಾವಿಭವಾ ಮನ್ಧಾತುಮಹಾಸುದಸ್ಸನಾದಯೋ ಖತ್ತಿಯಾ ಅಜರಾಮರಾ ನಾಹೇಸುಂ, ಅಞ್ಞದತ್ಥು ಮರಣಮುಖಮೇವ ಅನುಪವಿಟ್ಠಾತಿ ಅತ್ಥೋ.

೨೧೮. ಏತೇತಿ ಯಥಾವುತ್ತಖತ್ತಿಯಾದಯೋ. ಅಞ್ಞೇತಿ ಅಞ್ಞತರಾ ಏವಂಭೂತಾ ಅಮ್ಬಟ್ಠಾದಯೋ. ಜಾತಿಯಾತಿ ಅತ್ತನೋ ಜಾತಿನಿಮಿತ್ತಂ ಅಜರಾಮರಾ ನಾಹೇಸುನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ.

೨೧೯. ಮನ್ತನ್ತಿ ವೇದಂ. ಪರಿವತ್ತೇನ್ತೀತಿ ಸಜ್ಝಾಯನ್ತಿ ವಾಚೇನ್ತಿ ಚ. ಅಥ ವಾ ಪರಿವತ್ತೇನ್ತೀತಿ ವೇದಂ ಅನುಪರಿವತ್ತೇನ್ತಾ ಹೋಮಂ ಕರೋನ್ತಾ ಜಪನ್ತಿ. ಛಳಙ್ಗನ್ತಿ ಸಿಕ್ಖಾಕಪ್ಪನಿರುತ್ತಿಬ್ಯಾಕರಣಜೋತಿಸತ್ಥಛನ್ದೋವಿಚಿತಿಸಙ್ಖಾತೇಹಿ ಛಹಿ ಅಙ್ಗೇಹಿ ಯುತ್ತಂ. ಬ್ರಹ್ಮಚಿನ್ತಿತನ್ತಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾನಮತ್ಥಾಯ ಬ್ರಹ್ಮನಾ ¶ ಚಿನ್ತಿತಂ ಕಥಿತಂ. ವಿಜ್ಜಾಯಾತಿ ಬ್ರಹ್ಮಸದಿಸವಿಜ್ಜಾಯ ಸಮನ್ನಾಗತಾ, ತೇಪಿ ನೋ ಅಜರಾಮರಾತಿ ಅತ್ಥೋ.

೨೨೦-೨೨೧. ಇಸಯೋತಿ ಯಮನಿಯಮಾದೀನಂ ಪಟಿಕೂಲಸಞ್ಞಾದೀನಞ್ಚ ಏಸನಟ್ಠೇನ ಇಸಯೋ. ಸನ್ತಾತಿ ಕಾಯವಾಚಾಹಿ ಸನ್ತಸಭಾವಾ. ಸಞ್ಞತತ್ತಾತಿ ರಾಗಾದೀನಂ ಸಂಯಮೇನ ಸಂಯತಚಿತ್ತಾ. ಕಾಯತಪನಸಙ್ಖಾತೋ ತಪೋ ಏತೇಸಂ ಅತ್ಥೀತಿ ತಪಸ್ಸಿನೋ. ಪುನ ತಪಸ್ಸಿನೋತಿ ಸಂವರಕಾ. ತೇನ ಏವಂ ತಪನಿಸ್ಸಿತಕಾ ಹುತ್ವಾ ಸರೀರೇನ ಚ ವಿಮೋಕ್ಖಂ ಪತ್ತುಕಾಮಾಪಿ ಸಂವರಕಾ ಸರೀರಂ ವಿಜಹನ್ತಿ ಏವಾತಿ ದಸ್ಸೇತಿ. ಅಥ ವಾ ಇಸಯೋತಿ ಅಧಿಸೀಲಸಿಕ್ಖಾದೀನಂ ಏಸನಟ್ಠೇನ ಇಸಯೋ, ತದತ್ಥಂ ತಪ್ಪಟಿಪಕ್ಖಾನಂ ಪಾಪಧಮ್ಮಾನಂ ವೂಪಸಮೇನ ಸನ್ತಾ, ಏಕಾರಮ್ಮಣೇ ಚಿತ್ತಸ್ಸ ಸಂಯಮೇನ ಸಞ್ಞತತ್ತಾ, ಸಮ್ಮಪ್ಪಧಾನಯೋಗತೋ ವೀರಿಯತಾಪೇನ ತಪಸ್ಸಿನೋ, ಸಪ್ಪಯೋಗಾ ರಾಗಾದೀನಂ ಸನ್ತಪನೇನ ತಪಸ್ಸಿನೋತಿ ¶ ಯೋಜೇತಬ್ಬಂ. ಭಾವಿತತ್ತಾತಿ ಚತುಸಚ್ಚಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಭಾವನಾಯ ಭಾವಿತಚಿತ್ತಾ.

ಏವಂ ¶ ಘಟಪಣ್ಡಿತೇನ ಧಮ್ಮೇ ಕಥಿತೇ ತಂ ಸುತ್ವಾ ರಾಜಾ ಅಪಗತಸೋಕಸಲ್ಲೋ ಪಸನ್ನಮಾನಸೋ ಘಟಪಣ್ಡಿತಂ ಪಸಂಸನ್ತೋ –

೨೨೨.

‘‘ಆದಿತ್ತಂ ವತ ಮಂ ಸನ್ತಂ, ಘಟಸಿತ್ತಂವ ಪಾವಕಂ;

ವಾರಿನಾ ವಿಯ ಓಸಿಞ್ಚಂ, ಸಬ್ಬಂ ನಿಬ್ಬಾಪಯೇ ದರಂ.

೨೨೩.

‘‘ಅಬ್ಬಹೀ ವತ ಮೇ ಸಲ್ಲಂ, ಸೋಕಂ ಹದಯನಿಸ್ಸಿತಂ;

ಯೋ ಮೇ ಸೋಕಪರೇತಸ್ಸ, ಪುತ್ತಸೋಕಂ ಅಪಾನುದಿ.

೨೨೪.

‘‘ಸ್ವಾಹಂ ಅಬ್ಬೂಳ್ಹಸಲ್ಲೋಸ್ಮಿ, ಸೀತಿಭೂತೋಸ್ಮಿ ನಿಬ್ಬುತೋ;

ನ ಸೋಚಾಮಿ ನ ರೋದಾಮಿ, ತವ ಸುತ್ವಾನ ಭಾತಿಕ.

೨೨೫.

‘‘ಏವಂ ಕರೋನ್ತಿ ಸಪ್ಪಞ್ಞಾ, ಯೇ ಹೋನ್ತಿ ಅನುಕಮ್ಪಕಾ;

ನಿವತ್ತಯನ್ತಿ ಸೋಕಮ್ಹಾ, ಘಟೋ ಜೇಟ್ಠಂವ ಭಾತರಂ.

೨೨೬.

‘‘ಯಸ್ಸ ¶ ಏತಾದಿಸಾ ಹೋನ್ತಿ, ಅಮಚ್ಚಾ ಪರಿಚಾರಕಾ;

ಸುಭಾಸಿತೇನ ಅನ್ವೇನ್ತಿ, ಘಟೋ ಜೇಟ್ಠಂವ ಭಾತರ’’ನ್ತಿ. – ಸೇಸಗಾಥಾ ಅಭಾಸಿ;

೨೨೫. ತತ್ಥ ಘಟೋ ಜೇಟ್ಠಂವ ಭಾತರನ್ತಿ ಯಥಾ ಘಟಪಣ್ಡಿತೋ ಅತ್ತನೋ ಜೇಟ್ಠಭಾತರಂ ಮತಪುತ್ತಸೋಕಾಭಿಭೂತಂ ಅತ್ತನೋ ಉಪಾಯಕೋಸಲ್ಲೇನ ಚೇವ ಧಮ್ಮಕಥಾಯ ಚ ತತೋ ಪುತ್ತಸೋಕತೋ ವಿನಿವತ್ತಯಿ, ಏವಂ ಅಞ್ಞೇಪಿ ಸಪ್ಪಞ್ಞಾ ಯೇ ಹೋನ್ತಿ ಅನುಕಮ್ಪಕಾ, ತೇ ಞಾತೀನಂ ಉಪಕಾರಂ ಕರೋನ್ತೀತಿ ಅತ್ಥೋ.

೨೨೬. ಯಸ್ಸ ಏತಾದಿಸಾ ಹೋನ್ತೀತಿ ಅಯಂ ಅಭಿಸಮ್ಬುದ್ಧಗಾಥಾ. ತಸ್ಸತ್ಥೋ – ಯಥಾ ಯೇನ ಕಾರಣೇನ ಪುತ್ತಸೋಕಪರೇತಂ ರಾಜಾನಂ ವಾಸುದೇವಂ ಘಟಪಣ್ಡಿತೋ ಸೋಕಹರಣತ್ಥಾಯ ಸುಭಾಸಿತೇನ ಅನ್ವೇಸಿ ಅನುಏಸಿ, ಯಸ್ಸ ಅಞ್ಞಸ್ಸಾಪಿ ಏತಾದಿಸಾ ಪಣ್ಡಿತಾ ಅಮಚ್ಚಾ ಪಟಿಲದ್ಧಾ ಅಸ್ಸು, ತಸ್ಸ ಕುತೋ ಸೋಕೋತಿ! ಸೇಸಗಾಥಾ ಹೇಟ್ಠಾ ವುತ್ತತ್ಥಾ ಏವಾತಿ.

ಸತ್ಥಾ ¶ ಇಮಂ ಧಮ್ಮದೇಸನಂ ಆಹರಿತ್ವಾ ‘‘ಏವಂ, ಉಪಾಸಕ, ಪೋರಾಣಕಪಣ್ಡಿತಾ ಪಣ್ಡಿತಾನಂ ಕಥಂ ಸುತ್ವಾ ¶ ಪುತ್ತಸೋಕಂ ಹರಿಂಸೂ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಸಚ್ಚಾನಿ ಪಕಾಸೇತ್ವಾ ಜಾತಕಂ ಸಮೋಧಾನೇಸಿ. ಸಚ್ಚಪರಿಯೋಸಾನೇ ಉಪಾಸಕೋ ಸೋತಾಪತ್ತಿಫಲೇ ಪತಿಟ್ಠಹೀತಿ.

ಕಣ್ಹಪೇತವತ್ಥುವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ.

೭. ಧನಪಾಲಸೇಟ್ಠಿಪೇತವತ್ಥುವಣ್ಣನಾ

ನಗ್ಗೋ ದುಬ್ಬಣ್ಣರೂಪೋಸೀತಿ ಇದಂ ಸತ್ಥರಿ ಜೇತವನೇ ವಿಹರನ್ತೇ ಧನಪಾಲಪೇತಂ ಆರಬ್ಭ ವುತ್ತಂ. ಅನುಪ್ಪನ್ನೇ ಕಿರ ಬುದ್ಧೇ ಪಣ್ಣರಟ್ಠೇ ಏರಕಚ್ಛನಗರೇ ಧನಪಾಲಕೋ ನಾಮ ಸೇಟ್ಠಿ ಅಹೋಸಿ ಅಸ್ಸದ್ಧೋ ಅಪ್ಪಸನ್ನೋ ಕದರಿಯೋ ನತ್ಥಿಕದಿಟ್ಠಿಕೋ. ತಸ್ಸ ಕಿರಿಯಾ ಪಾಳಿತೋ ಏವ ವಿಞ್ಞಾಯತಿ. ಸೋ ಕಾಲಂ ಕತ್ವಾ ಮರುಕನ್ತಾರೇ ಪೇತೋ ಹುತ್ವಾ ನಿಬ್ಬತ್ತಿ. ತಸ್ಸ ತಾಲಕ್ಖನ್ಧಪ್ಪಮಾಣೋ ಕಾಯೋ ಅಹೋಸಿ, ಸಮುಟ್ಠಿತಚ್ಛವಿ ಫರುಸೋ, ವಿರೂಪಕೇಸೋ, ಭಯಾನಕೋ, ದುಬ್ಬಣ್ಣೋ ಅತಿವಿಯ ವಿರೂಪೋ ಬೀಭಚ್ಛದಸ್ಸನೋ. ಸೋ ಪಞ್ಚಪಣ್ಣಾಸ ವಸ್ಸಾನಿ ಭತ್ತಸಿತ್ಥಂ ವಾ ಉದಕಬಿನ್ದುಂ ವಾ ಅಲಭನ್ತೋ ವಿಸುಕ್ಖಕಣ್ಠೋಟ್ಠಜಿವ್ಹೋ ಜಿಘಚ್ಛಾಪಿಪಾಸಾಭಿಭೂತೋ ಇತೋ ಚಿತೋ ಚ ¶ ಪರಿಬ್ಭಮತಿ.

ಅಥ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಭಗವತಿ ಲೋಕೇ ಉಪ್ಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ಪವತ್ತಿತವರಧಮ್ಮಚಕ್ಕೇ ಅನುಕ್ಕಮೇನ ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ವಿಹರನ್ತೇ ಸಾವತ್ಥಿವಾಸಿನೋ ವಾಣಿಜಾ ಪಞ್ಚಮತ್ತಾನಿ ಸಕಟಸತಾನಿ ಭಣ್ಡಸ್ಸ ಪೂರೇತ್ವಾ ಉತ್ತರಾಪಥಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಭಣ್ಡಂ ವಿಕ್ಕಿಣಿತ್ವಾ ಪಟಿಲದ್ಧಭಣ್ಡಂ ಸಕಟೇಸು ಆರೋಪೇತ್ವಾ ಪಟಿನಿವತ್ತಮಾನಾ ಸಾಯನ್ಹಸಮಯೇ ಅಞ್ಞತರಂ ಸುಕ್ಖನದಿಂ ಪಾಪುಣಿತ್ವಾ ತತ್ಥ ಯಾನಂ ಮುಞ್ಚಿತ್ವಾ ರತ್ತಿಯಂ ವಾಸಂ ಕಪ್ಪೇಸುಂ. ಅಥ ಸೋ ಪೇತೋ ಪಿಪಾಸಾಭಿಭೂತೋ ಪಾನೀಯಸ್ಸತ್ಥಾಯ ಆಗನ್ತ್ವಾ ತತ್ಥ ಬಿನ್ದುಮತ್ತಮ್ಪಿ ಪಾನೀಯಂ ಅಲಭಿತ್ವಾ ವಿಗತಾಸೋ ಛಿನ್ನಮೂಲೋ ವಿಯ ತಾಲೋ ಛಿನ್ನಪಾದೋ ಪತಿ. ತಂ ದಿಸ್ವಾ ವಾಣಿಜಾ –

೨೨೭.

‘‘ನಗ್ಗೋ ದುಬ್ಬಣ್ಣರೂಪೋಸಿ, ಕಿಸೋ ಧಮನಿಸನ್ಥತೋ;

ಉಪ್ಫಾಸುಲಿಕೋ ಕಿಸಿಕೋ, ಕೋ ನು ತ್ವಮಸಿ ಮಾರಿಸಾ’’ತಿ. –

ಇಮಾಯ ಗಾಥಾಯ ಪುಚ್ಛಿಂಸು. ತತೋ ಪೇತೋ –

೨೨೮.

‘‘ಅಹಂ ¶ ಭದನ್ತೇ ಪೇತೋಮ್ಹಿ, ದುಗ್ಗತೋ ಯಮಲೋಕಿಕೋ;

ಪಾಪಕಮ್ಮಂ ಕರಿತ್ವಾನ, ಪೇತಲೋಕಂ ಇತೋ ಗತೋ’’ತಿ. –

ಅತ್ತಾನಂ ¶ ಆವಿಕತ್ವಾ ಪುನ ತೇಹಿ –

೨೨೯.

‘‘ಕಿಂ ನು ಕಾಯೇನ ವಾಚಾಯ, ಮನಸಾ ದುಕ್ಕಟಂ ಕತಂ;

ಕಿಸ್ಸಕಮ್ಮವಿಪಾಕೇನ, ಪೇತಲೋಕಂ ಇತೋ ಗತೋ’’ತಿ. –

ಕತಕಮ್ಮಂ ಪುಚ್ಛಿತೋ ಪುಬ್ಬೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಟ್ಠಾನತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಅತೀತಂ ಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನಂ ಅನಾಗತಞ್ಚ ಅತ್ತನೋ ಪವತ್ತಿಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ತೇಸಞ್ಚ ಓವಾದಂ ದೇನ್ತೋ –

೨೩೦.

‘‘ನಗರಂ ಅತ್ಥಿ ಪಣ್ಣಾನಂ, ಏರಕಚ್ಛನ್ತಿ ವಿಸ್ಸುತಂ;

ತತ್ಥ ಸೇಟ್ಠಿ ಪುರೇ ಆಸಿಂ, ಧನಪಾಲೋತಿ ಮಂ ವಿದೂ.

೨೩೧.

‘‘ಅಸೀತಿ ಸಕಟವಾಹಾನಂ, ಹಿರಞ್ಞಸ್ಸ ಅಹೋಸಿ ಮೇ;

ಪಹೂತಂ ಮೇ ಜಾತರೂಪಂ, ಮುತ್ತಾ ವೇಳುರಿಯಾ ಬಹೂ.

೨೩೨.

‘‘ತಾವ ಮಹದ್ಧನಸ್ಸಾಪಿ, ನ ಮೇ ದಾತುಂ ಪಿಯಂ ಅಹು;

ಪಿದಹಿತ್ವಾ ದ್ವಾರಂ ಭುಞ್ಜಿಂ, ಮಾ ಮಂ ಯಾಚನಕಾದ್ದಸುಂ.

೨೩೩.

‘‘ಅಸ್ಸದ್ಧೋ ಮಚ್ಛರೀ ಚಾಸಿಂ, ಕದರಿಯೋ ಪರಿಭಾಸಕೋ;

ದದನ್ತಾನಂ ಕರೋನ್ತಾನಂ, ವಾರಯಿಸ್ಸಂ ಬಹೂ ಜನೇ.

೨೩೪.

‘‘ವಿಪಾಕೋ ¶ ನತ್ಥಿ ದಾನಸ್ಸ, ಸಂಯಮಸ್ಸ ಕುತೋ ಫಲಂ;

ಪೋಕ್ಖರಞ್ಞೋದಪಾನಾನಿ, ಆರಾಮಾನಿ ಚ ರೋಪಿತೇ;

ಪಪಾಯೋ ಚ ವಿನಾಸೇಸಿಂ, ದುಗ್ಗೇ ಸಙ್ಕಮನಾನಿ ಚ.

೨೩೫.

‘‘ಸ್ವಾಹಂ ಅಕತಕಲ್ಯಾಣೋ, ಕತಪಾಪೋ ತತೋ ಚುತೋ;

ಉಪಪನ್ನೋ ಪೇತ್ತಿವಿಸಯಂ, ಖುಪ್ಪಿಪಾಸಸಮಪ್ಪಿತೋ.

೨೩೬.

‘‘ಪಞ್ಚಪಣ್ಣಾಸ ವಸ್ಸಾನಿ, ಯತೋ ಕಾಲಙ್ಕತೋ ಅಹಂ;

ನಾಭಿಜಾನಾಮಿ ಭುತ್ತಂ ವಾ, ಪೀತಂ ವಾ ಪನ ಪಾನಿಯಂ.

೨೩೭.

‘‘ಯೋ ¶ ಸಂಯಮೋ ಸೋ ವಿನಾಸೋ, ಯೋ ವಿನಾಸೋ ಸೋ ಸಂಯಮೋ;

ಪೇತಾ ಹಿ ಕಿರ ಜಾನನ್ತಿ, ಯೋ ಸಂಯಮೋ ಸೋ ವಿನಾಸೋ.

೨೩೮.

‘‘ಅಹಂ ¶ ಪುರೇ ಸಂಯಮಿಸ್ಸಂ, ನಾದಾಸಿಂ ಬಹುಕೇ ಧನೇ;

ಸನ್ತೇಸು ದೇಯ್ಯಧಮ್ಮೇಸು, ದೀಪಂ ನಾಕಾಸಿಮತ್ತನೋ;

ಸ್ವಾಹಂ ಪಚ್ಛಾನುತಪ್ಪಾಮಿ, ಅತ್ತಕಮ್ಮಫಲೂಪಗೋ.

೨೩೯.

‘‘ಉದ್ಧಂ ಚತೂಹಿ ಮಾಸೇಹಿ, ಕಾಲಕಿರಿಯಾ ಭವಿಸ್ಸತಿ;

ಏಕನ್ತಕಟುಕಂ ಘೋರಂ, ನಿರಯಂ ಪಪತಿಸ್ಸಹಂ.

೨೪೦.

‘‘ಚತುಕ್ಕಣ್ಣಂ ಚತುದ್ವಾರಂ, ವಿಭತ್ತಂ ಭಾಗಸೋ ಮಿತಂ;

ಅಯೋಪಾಕಾರಪರಿಯನ್ತಂ, ಅಯಸಾ ಪಟಿಕುಜ್ಜಿತಂ.

೨೪೧.

‘‘ತಸ್ಸ ಅಯೋಮಯಾ ಭೂಮಿ, ಜಲಿತಾ ತೇಜಸಾ ಯುತಾ;

ಸಮನ್ತಾ ಯೋಜನಸತಂ, ಫರಿತ್ವಾ ತಿಟ್ಠತಿ ಸಬ್ಬದಾ.

೨೪೨.

‘‘ತತ್ಥಾಹಂ ದೀಘಮದ್ಧಾನಂ, ದುಕ್ಖಂ ವೇದಿಸ್ಸ ವೇದನಂ;

ಫಲಂ ಪಾಪಸ್ಸ ಕಮ್ಮಸ್ಸ, ತಸ್ಮಾ ಸೋಚಾಮಹಂ ಭುಸಂ.

೨೪೩.

‘‘ತಂ ವಾ ವದಾಮಿ ಭದ್ದಂ ವೋ, ಯಾವನ್ತೇತ್ಥ ಸಮಾಗತಾ;

ಮಾಕತ್ಥ ಪಾಪಕಂ ಕಮ್ಮಂ, ಆವಿ ವಾ ಯದಿ ವಾ ರಹೋ.

೨೪೪.

‘‘ಸಚೇ ತಂ ಪಾಪಕಂ ಕಮ್ಮಂ, ಕರಿಸ್ಸಥ ಕರೋಥ ವಾ;

ನ ವೋ ದುಕ್ಖಾ ಪಮುತ್ಯತ್ಥಿ, ಉಪ್ಪಚ್ಚಾಪಿ ಪಲಾಯತಂ.

೨೪೫.

‘‘ಮತ್ತೇಯ್ಯಾ ಹೋಥ ಪೇತ್ತೇಯ್ಯಾ, ಕುಲೇ ಜೇಟ್ಠಾಪಚಾಯಿಕಾ;

ಸಾಮಞ್ಞಾ ಹೋಥ ಬ್ರಹ್ಮಞ್ಞಾ, ಏವಂ ಸಗ್ಗಂ ಗಮಿಸ್ಸಥಾ’’ತಿ. –

ಇಮಾ ಗಾಥಾ ಅಭಾಸಿ.

೨೩೦-೨೩೧. ತತ್ಥ ¶ ಪಣ್ಣಾನನ್ತಿ ಪಣ್ಣಾನಾಮರಟ್ಠಸ್ಸ ಏವಂನಾಮಕಾನಂ ರಾಜೂನಂ. ಏರಕಚ್ಛನ್ತಿ ತಸ್ಸ ನಗರಸ್ಸ ನಾಮಂ. ತತ್ಥಾತಿ ತಸ್ಮಿಂ ನಗರೇ. ಪುರೇತಿ ಪುಬ್ಬೇ ಅತೀತತ್ತಭಾವೇ ¶ . ಧನಪಾಲೋತಿ ಮಂ ವಿದೂತಿ ‘‘ಧನಪಾಲಸೇಟ್ಠೀ’’ತಿ ಮಂ ಜಾನನ್ತಿ. ತಯಿದಂ ನಾಮಂ ತದಾ ಮಯ್ಹಂ ಅತ್ಥಾನುಗತಮೇವಾತಿ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ‘‘ಅಸೀತೀ’’ತಿ ಗಾಥಮಾಹ. ತತ್ಥ ಅಸೀತಿ ಸಕಟವಾಹಾನನ್ತಿ ವೀಸತಿಖಾರಿಕೋ ವಾಹೋ, ಯೋ ಸಕಟನ್ತಿ ವುಚ್ಚತಿ. ತೇಸಂ ಸಕಟವಾಹಾನಂ ಅಸೀತಿ ಹಿರಞ್ಞಸ್ಸ ತಥಾ ಕಹಾಪಣಸ್ಸ ಚ ಮೇ ಅಹೋಸೀತಿ ಯೋಜನಾ. ಪಹೂತಂ ಮೇ ಜಾತರೂಪನ್ತಿ ಸುವಣ್ಣಮ್ಪಿ ಪಹೂತಂ ಅನೇಕಭಾರಪರಿಮಾಣಂ ಅಹೋಸೀತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ.

೨೩೨-೨೩೩. ನ ¶ ಮೇ ದಾತುಂ ಪಿಯಂ ಅಹೂತಿ ದಾನಂ ದಾತುಂ ಮಯ್ಹಂ ಪಿಯಂ ನಾಹೋಸಿ. ಮಾ ಮಂ ಯಾಚನಕಾದ್ದಸುನ್ತಿ ‘‘ಯಾಚಕಾ ಮಾ ಮಂ ಪಸ್ಸಿಂಸೂ’’ತಿ ಪಿದಹಿತ್ವಾ ಗೇಹದ್ವಾರಂ ಭುಞ್ಜಾಮಿ. ಕದರಿಯೋತಿ ಥದ್ಧಮಚ್ಛರೀ. ಪರಿಭಾಸಕೋತಿ ದಾನಂ ದೇನ್ತೇ ದಿಸ್ವಾ ಭಯೇನ ಸನ್ತಜ್ಜಕೋ. ದದನ್ತಾನಂ ಕರೋನ್ತಾನನ್ತಿ ಉಪಯೋಗತ್ಥೇ ಸಾಮಿವಚನಂ, ದಾನಾನಿ ದದನ್ತೇ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಕರೋನ್ತೇ. ಬಹೂ ಜನೇತಿ ಬಹೂ ಸತ್ತೇ. ದದನ್ತಾನಂ ವಾ ಕರೋನ್ತಾನಂ ವಾ ಸಮುದಾಯಭೂತಂ ಬಹುಂ ಜನಂ ಪುಞ್ಞಕಮ್ಮತೋ ವಾರಯಿಸ್ಸಂ ನಿವಾರೇಸಿಂ.

೨೩೪-೨೩೬. ವಿಪಾಕೋ ನತ್ಥಿ ದಾನಸ್ಸಾತಿಆದಿ ದಾನಾದೀನಂ ನಿವಾರಣೇ ಕಾರಣದಸ್ಸನಂ. ತತ್ಥ ವಿಪಾಕೋ ನತ್ಥಿ ದಾನಸ್ಸಾತಿ ದಾನಕಮ್ಮಸ್ಸ ಫಲಂ ನಾಮ ನತ್ಥಿ, ಕೇವಲಂ ಪುಞ್ಞಂ ಪುಞ್ಞನ್ತಿ ಧನವಿನಾಸೋ ಏವಾತಿ ದೀಪೇತಿ. ಸಂಯಮಸ್ಸಾತಿ ಸೀಲಸಂಯಮಸ್ಸ. ಕುತೋ ಫಲನ್ತಿ ಕುತೋ ನಾಮ ಫಲಂ ಲಬ್ಭತಿ, ನಿರತ್ಥಕಮೇವ ಸೀಲರಕ್ಖಣನ್ತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ. ಆರಾಮಾನೀತಿ ಆರಾಮೂಪವನಾನೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ಪಪಾಯೋತಿ ಪಾನೀಯಸಾಲಾ. ದುಗ್ಗೇತಿ ಉದಕಚಿಕ್ಖಲ್ಲಾನಂ ವಸೇನ ದುಗ್ಗಮಟ್ಠಾನಾನಿ. ಸಙ್ಕಮನಾನೀತಿ ಸೇತುಯೋ. ತತೋ ಚುತೋತಿ ತತೋ ಮನುಸ್ಸಲೋಕತೋ ಚುತೋ. ಪಞ್ಚಪಣ್ಣಾಸಾತಿ ಪಞ್ಚಪಞ್ಞಾಸ. ಯತೋ ಕಾಲಙ್ಕತೋ ಅಹನ್ತಿ ಯದಾ ಕಾಲಕತಾ ಅಹಂ, ತತೋ ಪಟ್ಠಾಯ. ನಾಭಿಜಾನಾಮೀತಿ ಏತ್ತಕಂ ಕಾಲಂ ಭುತ್ತಂ ವಾ ಪೀತಂ ವಾ ಕಿಞ್ಚಿ ನ ಜಾನಾಮಿ.

೨೩೭-೩೮. ಯೋ ಸಂಯಮೋ ಸೋ ವಿನಾಸೋತಿ ಲೋಭಾದಿವಸೇನ ಯಂ ಸಂಯಮನಂ ಕಸ್ಸಚಿ ಅದಾನಂ, ಸೋ ಇಮೇಸಂ ಸತ್ತಾನಂ ¶ ವಿನಾಸೋ ನಾಮ ಪೇತಯೋನಿಯಂ ನಿಬ್ಬತ್ತಪೇತಾನಂ ಮಹಾಬ್ಯಸನಸ್ಸ ಹೇತುಭಾವತೋ. ‘‘ಯೋ ವಿನಾಸೋ ಸೋ ಸಂಯಮೋ’’ತಿ ಇಮಿನಾ ಯಥಾವುತ್ತಸ್ಸ ಅತ್ಥಸ್ಸ ಏಕನ್ತಿಕಭಾವಂ ವದತಿ. ಪೇತಾ ಹಿ ಕಿರ ಜಾನನ್ತೀತಿ ಏತ್ಥ ಹಿ-ಸದ್ದೋ ಅವಧಾರಣೇ, ಕಿರ-ಸದ್ದೋ ಅರುಚಿಸೂಚನೇ. ‘‘ಸಂಯಮೋ ದೇಯ್ಯಧಮ್ಮಸ್ಸ ಅಪರಿಚ್ಚಾಗೋ ವಿನಾಸಹೇತೂ’’ತಿ ಇಮಮತ್ಥಂ ಪೇತಾ ಏವ ಕಿರ ಜಾನನ್ತಿ ಪಚ್ಚಕ್ಖತೋ ಅನುಭುಯ್ಯಮಾನತ್ತಾ, ನ ಮನುಸ್ಸಾತಿ. ನಯಿದಂ ಯುತ್ತಂ ಮನುಸ್ಸಾನಮ್ಪಿ ಪೇತಾನಂ ವಿಯ ಖುಪ್ಪಿಪಾಸಾದೀಹಿ ಅಭಿಭುಯ್ಯಮಾನಾನಂ ದಿಸ್ಸಮಾನತ್ತಾ. ಪೇತಾ ಪನ ಪುರಿಮತ್ತಭಾವೇ ಕತಕಮ್ಮಸ್ಸ ಪಾಕಟಭಾವತೋ ತಮತ್ಥಂ ಸುಟ್ಠುತರಂ ಜಾನನ್ತಿ. ತೇನಾಹ ¶ – ‘‘ಅಹಂ ಪುರೇ ಸಂಯಮಿಸ್ಸ’’ನ್ತಿಆದಿ. ತತ್ಥ ಸಂಯಮಿಸ್ಸನ್ತಿ ಸಯಮ್ಪಿ ದಾನಾದಿಪುಞ್ಞಕಿರಿಯತೋ ಸಂಯಮನಂ ಸಙ್ಕೋಚಂ ಅಕಾಸಿಂ. ಬಹುಕೇ ಧನೇತಿ ಮಹನ್ತೇ ಧನೇ ವಿಜ್ಜಮಾನೇ.

೨೪೩. ತನ್ತಿ ¶ ತಸ್ಮಾ. ವೋತಿ ತುಮ್ಹೇ. ಭದ್ದಂ ವೋತಿ ಭದ್ದಂ ಕಲ್ಯಾಣಂ ಸುನ್ದರಂ ತುಮ್ಹಾಕಂ ಹೋತೂತಿ ವಚನಸೇಸೋ. ಯಾವನ್ತೇತ್ಥ ಸಮಾಗತಾತಿ ಯಾವನ್ತೋ ಯಾವತಕಾ ಏತ್ಥ ಸಮಾಗತಾ, ತೇ ಸಬ್ಬೇ ಮಮ ವಚನಂ ಸುಣಾಥಾತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ. ಆವೀತಿ ಪಕಾಸನಂ ಪರೇಸಂ ಪಾಕಟವಸೇನ. ರಹೋತಿ ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಂ ಅಪಾಕಟವಸೇನ. ಆವಿ ವಾ ಪಾಣಾತಿಪಾತಾದಿಮುಸಾವಾದಾದಿಕಾಯವಚೀಪಯೋಗವಸೇನ, ಯದಿ ವಾ ರಹೋ ಅಭಿಜ್ಝಾದಿವಸೇನ ಪಾಪಕಂ ಲಾಮಕಂ ಅಕುಸಲಕಮ್ಮಂ ಮಾಕತ್ಥ ಮಾ ಕರಿತ್ಥ.

೨೪೪. ಸಚೇ ತಂ ಪಾಪಕಂ ಕಮ್ಮನ್ತಿ ಅಥ ಪನ ತಂ ಪಾಪಕಮ್ಮಂ ಆಯತಿಂ ಕರಿಸ್ಸಥ, ಏತರಹಿ ವಾ ಕರೋಥ, ನಿರಯಾದೀಸು ಚತೂಸು ಅಪಾಯೇಸು ಮನುಸ್ಸೇಸು ಚ ಅಪ್ಪಾಯುಕತಾದಿವಸೇನ ತಸ್ಸ ಫಲಭೂತಾ ದುಕ್ಖತೋ ಪಮುತ್ತಿ ಪಮೋಕ್ಖೋ ನಾಮ ನತ್ಥಿ. ಉಪ್ಪಚ್ಚಾಪಿ ಪಲಾಯತನ್ತಿ ಉಪ್ಪತಿತ್ವಾ ಆಕಾಸೇನ ಗಚ್ಛನ್ತಾನಮ್ಪಿ ಮೋಕ್ಖೋ ನತ್ಥಿಯೇವಾತಿ ಅತ್ಥೋ. ‘‘ಉಪೇಚ್ಚಾ’’ತಿಪಿ ಪಾಳಿ, ಇತೋ ವಾ ಏತ್ತೋ ವಾ ಪಲಾಯನ್ತೇ ತುಮ್ಹೇ ಅನುಬನ್ಧಿಸ್ಸತೀತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೇನ ಉಪೇಚ್ಚ ಸಞ್ಚಿಚ್ಚ ಪಲಾಯನ್ತಾನಮ್ಪಿ ¶ ತುಮ್ಹಾಕಂ ತತೋ ಮೋಕ್ಖೋ ನತ್ಥಿ, ಗತಿಕಾಲಾದಿಪಚ್ಚಯನ್ತರಸಮವಾಯೇ ಪನ ಸತಿ ವಿಪಚ್ಚತಿಯೇವಾತಿ ಅತ್ಥೋ. ಅಯಞ್ಚ ಅತ್ಥೋ –

‘‘ನ ಅನ್ತಲಿಕ್ಖೇ ನ ಸಮುದ್ದಮಜ್ಝೇ, ನ ಪಬ್ಬತಾನಂ ವಿವರಂ ಪವಿಸ್ಸ;

ನ ವಿಜ್ಜತೀ ಸೋ ಜಗತಿಪ್ಪದೇಸೋ, ಯತ್ಥಟ್ಠಿತೋ ಮುಚ್ಚೇಯ್ಯ ಪಾಪಕಮ್ಮಾ’’ತಿ. (ಧ. ಪ. ೧೨೭; ಮಿ. ಪ. ೪.೨.೪) –

ಇಮಾಯ ಗಾಥಾಯ ದೀಪೇತಬ್ಬೋ.

೨೪೫. ಮತ್ತೇಯ್ಯಾತಿ ಮಾತುಹಿತಾ. ಹೋಥಾತಿ ತೇಸಂ ಉಪಟ್ಠಾನಾದೀನಿ ಕರೋಥ. ತಥಾ ಪೇತ್ತೇಯ್ಯಾತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಾ. ಕುಲೇ ಜೇಟ್ಠಾಪಚಾಯಿಕಾತಿ ಕುಲೇ ಜೇಟ್ಠಕಾನಂ ಅಪಚಾಯನಕರಾ. ಸಾಮಞ್ಞಾತಿ ಸಮಣಪೂಜಕಾ. ತಥಾ ಬ್ರಹ್ಮಞ್ಞಾತಿ ಬಾಹಿತಪಾಪಪೂಜಕಾತಿ ಅತ್ಥೋ. ಏವಂ ಸಗ್ಗಂ ಗಮಿಸ್ಸಥಾತಿ ಇಮಿನಾ ಮಯಾ ವುತ್ತನಯೇನ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಕತ್ವಾ ದೇವಲೋಕಂ ಉಪಪಜ್ಜಿಸ್ಸಥಾತಿ ಅತ್ಥೋ. ಯಂ ಪನೇತ್ಥ ಅತ್ಥತೋ ನ ವಿಭತ್ತಂ, ತಂ ಹೇಟ್ಠಾ ಖಲ್ಲಾಟಿಯಪೇತವತ್ಥುಆದೀಸು ವುತ್ತನಯೇನೇವ ವೇದಿತಬ್ಬಂ.

ತೇ ¶ ¶ ವಾಣಿಜಾ ತಸ್ಸ ವಚನಂ ಸುತ್ವಾ ಸಂವೇಗಜಾತಾ ತಂ ಅನುಕಮ್ಪಮಾನಾ ಭಾಜನೇಹಿ ಪಾನೀಯಂ ಗಹೇತ್ವಾ ತಂ ಸಯಾಪೇತ್ವಾ ಮುಖೇ ಆಸಿಞ್ಚಿಂಸು. ತತೋ ಮಹಾಜನೇನ ಬಹುವೇಲಂ ಆಸಿತ್ತಂ ಉದಕಂ ತಸ್ಸ ಪೇತಸ್ಸ ಪಾಪಬಲೇನ ಅಧೋಗಳಂ ನ ಓತಿಣ್ಣಂ, ಕುತೋ ಪಿಪಾಸಂ ಪಟಿವಿನೇಸ್ಸತಿ. ತೇ ತಂ ಪುಚ್ಛಿಂಸು – ‘‘ಅಪಿ ತೇ ಕಾಚಿ ಅಸ್ಸಾಸಮತ್ತಾ ಲದ್ಧಾ’’ತಿ. ಸೋ ಆಹ – ‘‘ಯದಿ ಮೇ ಏತ್ತಕೇಹಿ ಜನೇಹಿ ಏತ್ತಕಂ ವೇಲಂ ಆಸಿಞ್ಚಮಾನಂ ಉದಕಂ ಏಕಬಿನ್ದುಮತ್ತಮ್ಪಿ ಪರಗಳಂ ಪವಿಟ್ಠಂ, ಇತೋ ಪೇತಯೋನಿತೋ ಮೋಕ್ಖೋ ಮಾ ಹೋತೂ’’ತಿ. ಅಥ ತೇ ವಾಣಿಜಾ ತಂ ಸುತ್ವಾ ಅತಿವಿಯ ಸಂವೇಗಜಾತಾ ‘‘ಅತ್ಥಿ ಪನ ಕೋಚಿ ಉಪಾಯೋ ಪಿಪಾಸಾವೂಪಸಮಾಯಾ’’ತಿ ¶ ಆಹಂಸು. ಸೋ ಆಹ – ‘‘ಇಮಸ್ಮಿಂ ಪಾಪಕಮ್ಮೇ ಖೀಣೇ ತಥಾಗತಸ್ಸ ವಾ ತಥಾಗತಸಾವಕಾನಂ ವಾ ದಾನೇ ದಿನ್ನೇ ಮಮ ದಾನಮುದ್ದಿಸಿಸ್ಸತಿ, ಅಹಂ ಇತೋ ಪೇತತ್ತತೋ ಮುಚ್ಚಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ. ತಂ ಸುತ್ವಾ ವಾಣಿಜಾ ಸಾವತ್ಥಿಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಭಗವನ್ತಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ತಂ ಪವತ್ತಿಂ ಆರೋಚೇತ್ವಾ ಸರಣಾನಿ ಸೀಲಾನಿ ಚ ಗಹೇತ್ವಾ ಬುದ್ಧಪ್ಪಮುಖಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಸ್ಸ ಸತ್ತಾಹಂ ದಾನಂ ದತ್ವಾ ತಸ್ಸ ಪೇತಸ್ಸ ದಕ್ಖಿಣಂ ಆದಿಸಿಂಸು. ಭಗವಾ ತಮತ್ಥಂ ಅಟ್ಠುಪ್ಪತ್ತಿಂ ಕತ್ವಾ ಚತುನ್ನಂ ಪರಿಸಾನಂ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇಸಿ. ಮಹಾಜನೋ ಚ ಲೋಭಾದಿಮಚ್ಛೇರಮಲಂ ಪಹಾಯ ದಾನಾದಿಪುಞ್ಞಾಭಿರತೋ ಅಹೋಸೀತಿ.

ಧನಪಾಲಸೇಟ್ಠಿಪೇತವತ್ಥುವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ.

೮. ಚೂಳಸೇಟ್ಠಿಪೇತವತ್ಥುವಣ್ಣನಾ

ನಗ್ಗೋ ಕಿಸೋ ಪಬ್ಬಜಿತೋಸಿ, ಭನ್ತೇತಿ ಇದಂ ಸತ್ಥರಿ ವೇಳುವನೇ ವಿಹರನ್ತೇ ಚೂಳಸೇಟ್ಠಿಪೇತಂ ಆರಬ್ಭ ವುತ್ತಂ. ಬಾರಾಣಸಿಯಂ ಕಿರ ಏಕೋ ಗಹಪತಿ ಅಸ್ಸದ್ಧೋ ಅಪ್ಪಸನ್ನೋ ಮಚ್ಛರೀ ಕದರಿಯೋ ಪುಞ್ಞಕಿರಿಯಾಯ ಅನಾದರೋ ಚೂಳಸೇಟ್ಠಿ ನಾಮ ಅಹೋಸಿ. ಸೋ ಕಾಲಂ ಕತ್ವಾ ಪೇತೇಸು ನಿಬ್ಬತ್ತಿ, ತಸ್ಸ ಕಾಯೋ ಅಪಗತಮಂಸಲೋಹಿತೋ ಅಟ್ಠಿನ್ಹಾರುಚಮ್ಮಮತ್ತೋ ಮುಣ್ಡೋ ಅಪೇತವತ್ಥೋ ಅಹೋಸಿ. ಧೀತಾ ಪನಸ್ಸ ಅನುಲಾ ಅನ್ಧಕವಿನ್ದೇ ಸಾಮಿಕಸ್ಸ ಗೇಹೇ ವಸನ್ತೀ ಪಿತರಂ ಉದ್ದಿಸ್ಸ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೇ ಭೋಜೇತುಕಾಮಾ ತಣ್ಡುಲಾದೀನಿ ದಾನೂಪಕರಣಾನಿ ಸಜ್ಜೇಸಿ. ತಂ ಞತ್ವಾ ಪೇತೋ ಆಸಾಯ ಆಕಾಸೇನ ತತ್ಥ ಗಚ್ಛನ್ತೋ ರಾಜಗಹಂ ಸಮ್ಪಾಪುಣಿ. ತೇನ ಚ ಸಮಯೇನ ರಾಜಾ ಅಜಾತಸತ್ತು ದೇವದತ್ತೇನ ¶ ಉಯ್ಯೋಜಿತೋ ಪಿತರಂ ಜೀವಿತಾ ವೋರೋಪೇತ್ವಾ ತೇನ ವಿಪ್ಪಟಿಸಾರೇನ ದುಸ್ಸುಪಿನೇನ ಚ ನಿದ್ದಂ ಅನುಪಗಚ್ಛನ್ತೋ ಉಪರಿಪಾಸಾದವರಗತೋ ಚಙ್ಕಮನ್ತೋ ತಂ ಪೇತಂ ಆಕಾಸೇನ ಗಚ್ಛನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಇಮಾಯ ಗಾಥಾಯ ಪುಚ್ಛಿ –

೨೪೬.

‘‘ನಗ್ಗೋ ¶ ಕಿಸೋ ಪಬ್ಬಜಿತೋಸಿ ಭನ್ತೇ, ರತ್ತಿಂ ಕುಹಿಂ ಗಚ್ಛಸಿ ಕಿಸ್ಸಹೇತು;

ಆಚಿಕ್ಖ ಮೇ ತಂ ಅಪಿ ಸಕ್ಕುಣೇಮು, ಸಬ್ಬೇನ ವಿತ್ತಂ ಪಟಿಪಾದಯೇ ತುವ’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ¶ ಪಬ್ಬಜಿತೋತಿ ಸಮಣೋ. ರಾಜಾ ಕಿರ ತಂ ನಗ್ಗತ್ತಾ ಮುಣ್ಡತ್ತಾ ಚ ‘‘ನಗ್ಗೋ ಸಮಣೋ ಅಯ’’ನ್ತಿ ಸಞ್ಞಾಯ ‘‘ನಗ್ಗೋ ಕಿಸೋ ಪಬ್ಬಜಿತೋಸೀ’’ತಿಆದಿಮಾಹ. ಕಿಸ್ಸಹೇತೂತಿ ಕಿನ್ನಿಮಿತ್ತಂ. ಸಬ್ಬೇನ ವಿತ್ತಂ ಪಟಿಪಾದಯೇ ತುವನ್ತಿ ವಿತ್ತಿಯಾ ಉಪಕರಣಭೂತಂ ವಿತ್ತಂ ಸಬ್ಬೇನ ಭೋಗೇನ ತುಯ್ಹಂ ಅಜ್ಝಾಸಯಾನುರೂಪಂ, ಸಬ್ಬೇನ ವಾ ಉಸ್ಸಾಹೇನ ಪಟಿಪಾದೇಯ್ಯಂ ಸಮ್ಪಾದೇಯ್ಯಂ. ತಥಾ ಕಾತುಂ ಮಯಂ ಅಪ್ಪೇವ ನಾಮ ಸಕ್ಕುಣೇಯ್ಯಾಮ, ತಸ್ಮಾ ಆಚಿಕ್ಖ ಮೇ ತಂ, ಏತಂ ತವ ಆಗಮನಕಾರಣಂ ಮಯ್ಹಂ ಕಥೇಹೀತಿ ಅತ್ಥೋ.

ಏವಂ ರಞ್ಞಾ ಪುಟ್ಠೋ ಪೇತೋ ಅತ್ತನೋ ಪವತ್ತಿಂ ಕಥೇನ್ತೋ ತಿಸ್ಸೋ ಗಾಥಾ ಅಭಾಸಿ –

೨೪೭.

‘‘ಬಾರಾಣಸೀ ನಗರಂ ದೂರಘುಟ್ಠಂ, ತತ್ಥಾಹಂ ಗಹಪತಿ ಅಡ್ಢಕೋ ಅಹು ದೀನೋ;

ಅದಾತಾ ಗೇಧಿತಮನೋ ಆಮಿಸಸ್ಮಿಂ, ದುಸ್ಸೀಲ್ಯೇನ ಯಮವಿಸಯಮ್ಹಿ ಪತ್ತೋ.

೨೪೮.

‘‘ಸೋ ಸೂಚಿಕಾಯ ಕಿಲಮಿತೋ ತೇಹಿ,

ತೇನೇವ ಞಾತೀಸು ಯಾಮಿ ಆಮಿಸಕಿಞ್ಚಿಕ್ಖಹೇತು;

ಅದಾನಸೀಲಾ ನ ಚ ಸದ್ದಹನ್ತಿ,

‘ದಾನಫಲಂ ಹೋತಿ ಪರಮ್ಹಿ ಲೋಕೇ’.

೨೪೯.

‘‘ಧೀತಾ ಚ ಮಯ್ಹಂ ಲಪತೇ ಅಭಿಕ್ಖಣಂ, ದಸ್ಸಾಮಿ ದಾನಂ ಪಿತೂನಂ ಪಿತಾಮಹಾನಂ;

ತಮುಪಕ್ಖಟಂ ¶ ಪರಿವಿಸಯನ್ತಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ, ಯಾಮಿ ಅಹಂ ಅನ್ಧಕವಿನ್ದಂ ಭುತ್ತು’’ನ್ತಿ.

೨೪೭. ತತ್ಥ ¶ ದೂರಘುಟ್ಠನ್ತಿ ದೂರತೋ ಏವ ಗುಣಕಿತ್ತನವಸೇನ ಘೋಸಿತಂ, ಸಬ್ಬತ್ಥ ವಿಸ್ಸುತಂ ಪಾಕಟನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ಅಡ್ಢಕೋತಿ ಅಡ್ಢೋ ಮಹಾವಿಭವೋ. ದೀನೋತಿ ನಿಹೀನಚಿತ್ತೋ ಅದಾನಜ್ಝಾಸಯೋ. ತೇನಾಹ ‘‘ಅದಾತಾ’’ತಿ. ಗೇಧಿತಮನೋ ಆಮಿಸಸ್ಮಿನ್ತಿ ಕಾಮಾಮಿಸೇ ಲಗ್ಗಚಿತ್ತೋ ಗೇಧಂ ಆಪನ್ನೋ. ದುಸ್ಸೀಲ್ಯೇನ ಯಮವಿಸಯಮ್ಹಿ ಪತ್ತೋತಿ ಅತ್ತನಾ ಕತೇನ ದುಸ್ಸೀಲಕಮ್ಮುನಾ ಯಮವಿಸಯಂ ಪೇತಲೋಕಂ ಪತ್ತೋ ಅಮ್ಹಿ.

೨೪೮. ಸೋ ಸೂಚಿಕಾಯ ಕಿಲಮಿತೋತಿ ಸೋ ಅಹಂ ವಿಜ್ಝನಟ್ಠೇನ ಸೂಚಿಸದಿಸತಾಯ ‘‘ಸೂಚಿಕಾ’’ತಿ ಲದ್ಧನಾಮಾಯ ಜಿಘಚ್ಛಾಯ ಕಿಲಮಿತೋ ನಿರನ್ತರಂ ವಿಜ್ಝಮಾನೋ. ‘‘ಕಿಲಮಥೋ’’ತಿ ಇಚ್ಚೇವ ವಾ ಪಾಠೋ. ತೇಹೀತಿ ‘‘ದೀನೋ’’ತಿಆದಿನಾ ವುತ್ತೇಹಿ ಪಾಪಕಮ್ಮೇಹಿ ಕಾರಣಭೂತೇಹಿ. ತಸ್ಸ ಹಿ ಪೇತಸ್ಸ ¶ ತಾನಿ ಪಾಪಕಮ್ಮಾನಿ ಅನುಸ್ಸರನ್ತಸ್ಸ ಅತಿವಿಯ ದೋಮನಸ್ಸಂ ಉಪ್ಪಜ್ಜಿ, ತಸ್ಮಾ ಏವಮಾಹ. ತೇನೇವಾತಿ ತೇನೇವ ಜಿಘಚ್ಛಾದುಕ್ಖೇನ. ಞಾತೀಸು ಯಾಮೀತಿ ಞಾತೀನಂ ಸಮೀಪಂ ಯಾಮಿ ಗಚ್ಛಾಮಿ. ಆಮಿಸಕಿಞ್ಚಿಕ್ಖಹೇತೂತಿ ಆಮಿಸಸ್ಸ ಕಿಞ್ಚಿಕ್ಖನಿಮಿತ್ತಂ, ಕಿಞ್ಚಿ ಆಮಿಸಂ ಪತ್ಥೇನ್ತೋತಿ ಅತ್ಥೋ. ಅದಾನಸೀಲಾ ನ ಚ ಸದ್ದಹನ್ತಿ, ‘ದಾನಫಲಂ ಹೋತಿ ಪರಮ್ಹಿ ಲೋಕೇ’ತಿ ಯಥಾ ಅಹಂ, ತಥಾ ಏವಂ ಅಞ್ಞೇಪಿ ಮನುಸ್ಸಾ ಅದಾನಸೀಲಾ ‘‘ದಾನಸ್ಸ ಫಲಂ ಏಕಂಸೇನ ಪರಲೋಕೇ ಹೋತೀ’’ತಿ ನ ಚ ಸದ್ದಹನ್ತಿ. ಯತೋ ಅಹಂ ವಿಯ ತೇಪಿ ಪೇತಾ ಹುತ್ವಾ ಮಹಾದುಕ್ಖಂ ಪಚ್ಚನುಭವನ್ತೀತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ.

೨೪೯. ಲಪತೇತಿ ಕಥೇತಿ. ಅಭಿಕ್ಖಣನ್ತಿ ಅಭಿಣ್ಹಂ ಬಹುಸೋ. ಕಿನ್ತಿ ಲಪತೀತಿ ಆಹ ‘‘ದಸ್ಸಾಮಿ ದಾನಂ ಪಿತೂನಂ ಪಿತಾಮಹಾನ’’ನ್ತಿ. ತತ್ಥ ಪಿತೂನನ್ತಿ ಮಾತಾಪಿತೂನಂ, ಚೂಳಪಿತುಮಹಾಪಿತೂನಂ ವಾ. ಪಿತಾಮಹಾನನ್ತಿ ಅಯ್ಯಕಪಯ್ಯಕಾನಂ. ಉಪಕ್ಖಟನ್ತಿ ಸಜ್ಜಿತಂ. ಪರಿವಿಸಯನ್ತೀತಿ ಭೋಜಯನ್ತಿ. ಅನ್ಧಕವಿನ್ದನ್ತಿ ಏವಂನಾಮಕಂ ನಗರಂ. ಭುತ್ತುನ್ತಿ ಭುಞ್ಜಿತುಂ. ತತೋ ¶ ಪರಾ ಸಙ್ಗೀತಿಕಾರಕೇಹಿ ವುತ್ತಾ –

೨೫೦.

‘‘ತಮವೋಚ ರಾಜಾ ‘ಅನುಭವಿಯಾನ ತಮ್ಪಿ,

ಏಯ್ಯಾಸಿ ಖಿಪ್ಪಂ ಅಹಮಪಿ ಕಸ್ಸಂ ಪೂಜಂ;

ಆಚಿಕ್ಖ ಮೇ ತಂ ಯದಿ ಅತ್ಥಿ ಹೇತು,

ಸದ್ಧಾಯಿತಂ ಹೇತುವಚೋ ಸುಣೋಮ’.

೨೫೧.

‘‘ತಥಾತಿ ¶ ವತ್ವಾ ಅಗಮಾಸಿ ತತ್ಥ, ಭುಞ್ಜಿಂಸು ಭತ್ತಂ ನ ಚ ದಕ್ಖಿಣಾರಹಾ;

ಪಚ್ಚಾಗಮಿ ರಾಜಗಹಂ ಪುನಾಪರಂ, ಪಾತುರಹೋಸಿ ಪುರತೋ ಜನಾಧಿಪಸ್ಸ.

೨೫೨.

‘‘ದಿಸ್ವಾನ ಪೇತಂ ಪುನದೇವ ಆಗತಂ, ರಾಜಾ ಅವೋಚ ‘ಅಹಮಪಿ ಕಿಂ ದದಾಮಿ;

ಆಚಿಕ್ಖ ಮೇ ತಂ ಯದಿ ಅತ್ಥಿ ಹೇತು, ಯೇನ ತುವಂ ಚಿರತರಂ ಪೀಣಿತೋ ಸಿಯಾ’.

೨೫೩.

‘‘ಬುದ್ಧಞ್ಚ ಸಙ್ಘಂ ಪರಿವಿಸಿಯಾನ ರಾಜ, ಅನ್ನೇನ ಪಾನೇನ ಚ ಚೀವರೇನ;

ತಂ ದಕ್ಖಿಣಂ ಆದಿಸ ಮೇ ಹಿತಾಯ, ಏವಂ ಅಹಂ ಚಿರತರಂ ಪೀಣಿತೋ ಸಿಯಾ.

೨೫೪.

‘‘ತತೋ ಚ ರಾಜಾ ನಿಪತಿತ್ವಾ ತಾವದೇ, ದಾನಂ ಸಹತ್ಥಾ ಅತುಲಂ ದದಿತ್ವಾ ಸಙ್ಘೇ;

ಆರೋಚೇಸಿ ಪಕತಂ ತಥಾಗತಸ್ಸ, ತಸ್ಸ ಚ ಪೇತಸ್ಸ ದಕ್ಖಿಣಂ ಆದಿಸಿತ್ಥ.

೨೫೫.

‘‘ಸೋ ¶ ಪೂಜಿತೋ ಅತಿವಿಯ ಸೋಭಮಾನೋ, ಪಾತುರಹೋಸಿ ಪುರತೋ ಜನಾಧಿಪಸ್ಸ;

ಯಕ್ಖೋಹಮಸ್ಮಿ ಪರಮಿದ್ಧಿಪತ್ತೋ, ನ ಮಯ್ಹಮತ್ಥಿ ಸಮಾ ಸದಿಸಾ ಮಾನುಸಾ.

೨೫೬.

‘‘ಪಸ್ಸಾನುಭಾವಂ ಅಪರಿಮಿತಂ ಮಮಯಿದಂ, ತಯಾನುದಿಟ್ಠಂ ಅತುಲಂ ದತ್ವಾ ಸಙ್ಘೇ;

ಸನ್ತಪ್ಪಿತೋ ¶ ಸತತಂ ಸದಾ ಬಹೂಹಿ, ಯಾಮಿ ಅಹಂ ಸುಖಿತೋ ಮನುಸ್ಸದೇವಾ’’ತಿ.

೨೫೦. ತತ್ಥ ತಮವೋಚ ರಾಜಾತಿ ತಂ ಪೇತಂ ತಥಾ ವತ್ವಾ ಠಿತಂ ರಾಜಾ ಅಜಾತಸತ್ತು ಅವೋಚ. ಅನುಭವಿಯಾನ ತಮ್ಪೀತಿ ತಂ ತವ ಧೀತುಯಾ ಉಪಕ್ಖಟಂ ದಾನಮ್ಪಿ ಅನುಭವಿತ್ವಾ. ಏಯ್ಯಾಸೀತಿ ಆಗಚ್ಛೇಯ್ಯಾಸಿ. ಕಸ್ಸನ್ತಿ ಕರಿಸ್ಸಾಮಿ. ಆಚಿಕ್ಖ ¶ ಮೇ ತಂ ಯದಿ ಅತ್ಥಿ ಹೇತೂತಿ ಸಚೇ ಕಿಞ್ಚಿ ಕಾರಣಂ ಅತ್ಥಿ, ತಂ ಕಾರಣಂ ಮಯ್ಹಂ ಆಚಿಕ್ಖ ಕಥೇಹಿ. ಸದ್ಧಾಯಿತನ್ತಿ ಸದ್ಧಾಯಿತಬ್ಬಂ. ಹೇತುವಚೋತಿ ಹೇತುಯುತ್ತವಚನಂ, ‘‘ಅಮುಕಸ್ಮಿಂ ಠಾನೇ ಅಸುಕೇನ ಪಕಾರೇನ ದಾನೇ ಕತೇ ಮಯ್ಹಂ ಉಪಕಪ್ಪತೀ’’ತಿ ಸಕಾರಣಂ ವಚನಂ ವದಾತಿ ಅತ್ಥೋ.

೨೫೧. ತಥಾತಿ ವತ್ವಾತಿ ಸಾಧೂತಿ ವತ್ವಾ. ತತ್ಥಾತಿ ತಸ್ಮಿಂ ಅನ್ಧಕವಿನ್ದೇ ಪರಿವೇಸನಟ್ಠಾನೇ. ಭುಞ್ಜಿಂಸು ಭತ್ತಂ ನ ಚ ದಕ್ಖಿಣಾರಹಾತಿ ಭತ್ತಂ ಭುಞ್ಜಿಂಸು ದುಸ್ಸೀಲಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ, ನ ಚ ಪನ ದಕ್ಖಿಣಾರಹಾ ಸೀಲವನ್ತೋ ಭುಞ್ಜಿಂಸೂತಿ ಅತ್ಥೋ. ಪುನಾಪರನ್ತಿ ಪುನ ಅಪರಂ ವಾರಂ ರಾಜಗಹಂ ಪಚ್ಚಾಗಮಿ.

೨೫೨. ಕಿಂ ದದಾಮೀತಿ ‘‘ಕೀದಿಸಂ ತೇ ದಾನಂ ದಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ರಾಜಾ ಪೇತಂ ಪುಚ್ಛಿ. ಯೇನ ತುವನ್ತಿ ಯೇನ ಕಾರಣೇನ ತ್ವಂ. ಚಿರತರನ್ತಿ ಚಿರಕಾಲಂ. ಪೀಣಿತೋತಿ ತಿತ್ತೋ ಸಿಯಾ, ತಂ ಕಥೇಹೀತಿ ಅತ್ಥೋ.

೨೫೩. ಪರಿವಿಸಿಯಾನಾತಿ ಭೋಜೇತ್ವಾ. ರಾಜಾತಿ ಅಜಾತಸತ್ತುಂ ಆಲಪತಿ. ಮೇ ಹಿತಾಯಾತಿ ಮಯ್ಹಂ ಹಿತತ್ಥಾಯ ಪೇತತ್ತಭಾವತೋ ಪರಿಮುತ್ತಿಯಾ.

೨೫೪. ತತೋತಿ ತಸ್ಮಾ ತೇನ ವಚನೇನ, ತತೋ ವಾ ಪಾಸಾದತೋ. ನಿಪತಿತ್ವಾತಿ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ. ತಾವದೇತಿ ತದಾ ಏವ ಅರುಣುಗ್ಗಮನವೇಲಾಯ. ಯಮ್ಹಿ ಪೇತೋ ಪಚ್ಚಾಗನ್ತ್ವಾ ರಞ್ಞೋ ಅತ್ತಾನಂ ದಸ್ಸೇಸಿ, ತಸ್ಮಿಂ ಪುರೇಭತ್ತೇ ಏವ ದಾನಂ ಅದಾಸಿ ¶ . ಸಹತ್ಥಾತಿ ಸಹತ್ಥೇನ. ಅತುಲನ್ತಿ ಅಪ್ಪಮಾಣಂ ಉಳಾರಂ ಪಣೀತಂ. ದತ್ವಾ ಸಙ್ಘೇತಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ದತ್ವಾ. ಆರೋಚೇಸಿ ಪಕತಂ ತಥಾಗತಸ್ಸಾತಿ ‘‘ಇದಂ, ಭನ್ತೇ, ದಾನಂ ಅಞ್ಞತರಂ ಪೇತಂ ಸನ್ಧಾಯ ಪಕತ’’ನ್ತಿ ತಂ ಪವತ್ತಿಂ ಭಗವತೋ ಆರೋಚೇಸಿ. ಆರೋಚೇತ್ವಾ ¶ ಚ ಯಥಾ ತಂ ದಾನಂ ತಸ್ಸ ಉಪಕಪ್ಪತಿ, ಏವಂ ತಸ್ಸ ಚ ಪೇತಸ್ಸ ದಕ್ಖಿಣಂ ಆದಿಸಿತ್ಥ ಆದಿಸಿ.

೨೫೫. ಸೋತಿ ಸೋ ಪೇತೋ. ಪೂಜಿತೋತಿ ದಕ್ಖಿಣಾಯ ದಿಯ್ಯಮಾನಾಯ ಪೂಜಿತೋ. ಅತಿವಿಯ ಸೋಭಮಾನೋತಿ ದಿಬ್ಬಾನುಭಾವೇನ ಅತಿವಿಯ ವಿರೋಚಮಾನೋ. ಪಾತುರಹೋಸೀತಿ ಪಾತುಭವಿ, ರಞ್ಞೋ ಪುರತೋ ಅತ್ತಾನಂ ದಸ್ಸೇಸಿ. ಯಕ್ಖೋಹಮಸ್ಮೀತಿ ಪೇತತ್ತಭಾವತೋ ಮುತ್ತೋ ಯಕ್ಖೋ ಅಹಂ ಜಾತೋ ದೇವಭಾವಂ ಪತ್ತೋಸ್ಮಿ. ನ ಮಯ್ಹಮತ್ಥಿ ಸಮಾ ಸದಿಸಾ ಮಾನುಸಾತಿ ಮಯ್ಹಂ ಆನುಭಾವಸಮ್ಪತ್ತಿಯಾ ಸಮಾ ವಾ ಭೋಗಸಮ್ಪತ್ತಿಯಾ ಸದಿಸಾ ವಾ ಮನುಸ್ಸಾ ನ ಸನ್ತಿ.

೨೫೬. ಪಸ್ಸಾನುಭಾವಂ ¶ ಅಪರಿಮಿತಂ ಮಮಯಿದನ್ತಿ ‘‘ಮಮ ಇದಂ ಅಪರಿಮಾಣಂ ದಿಬ್ಬಾನುಭಾವಂ ಪಸ್ಸಾ’’ತಿ ಅತ್ತನೋ ಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ಪಚ್ಚಕ್ಖತೋ ರಞ್ಞೋ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ವದತಿ. ತಯಾನುದಿಟ್ಠಂ ಅತುಲಂ ದತ್ವಾ ಸಙ್ಘೇತಿ ಅರಿಯಸಙ್ಘಸ್ಸ ಅತುಲಂ ಉಳಾರಂ ದಾನಂ ದತ್ವಾ ಮಯ್ಹಂ ಅನುಕಮ್ಪಾಯ ತಯಾ ಅನುದಿಟ್ಠಂ. ಸನ್ತಪ್ಪಿತೋ ಸತತಂ ಸದಾ ಬಹೂಹೀತಿ ಅನ್ನಪಾನವತ್ಥಾದೀಹಿ ಬಹೂಹಿ ದೇಯ್ಯಧಮ್ಮೇಹಿ ಅರಿಯಸಙ್ಘಂ ಸನ್ತಪ್ಪೇನ್ತೇನ ತಯಾ ಸದಾ ಸಬ್ಬಕಾಲಂ ಯಾವಜೀವಂ ತತ್ಥಾಪಿ ಸತತಂ ನಿರನ್ತರಂ ಅಹಂ ಸನ್ತಪ್ಪಿತೋ ಪೀಣಿತೋ. ಯಾಮಿ ಅಹಂ ಸುಖಿತೋ ಮನುಸ್ಸದೇವಾತಿ ‘‘ತಸ್ಮಾ ಅಹಂ ಇದಾನಿ ಸುಖಿತೋ ಮನುಸ್ಸದೇವ ಮಹಾರಾಜ ಯಥಿಚ್ಛಿತಟ್ಠಾನಂ ಯಾಮೀ’’ತಿ ರಾಜಾನಂ ಆಪುಚ್ಛಿ.

ಏವಂ ¶ ಪೇತೇ ಆಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ಗತೇ ರಾಜಾ ಅಜಾತಸತ್ತು ತಮತ್ಥಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಆರೋಚೇಸಿ, ಭಿಕ್ಖೂ ಭಗವತೋ ಸನ್ತಿಕಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಆರೋಚೇಸುಂ. ಭಗವಾ ತಮತ್ಥಂ ಅಟ್ಠುಪ್ಪತ್ತಿಂ ಕತ್ವಾ ಸಮ್ಪತ್ತಪರಿಸಾಯ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇಸಿ. ತಂ ಸುತ್ವಾ ಮಹಾಜನೋ ಮಚ್ಛೇರಮಲಂ ಪಹಾಯ ದಾನಾದಿಪುಞ್ಞಾಭಿರತೋ ಅಹೋಸೀತಿ.

ಚೂಳಾಸೇಟ್ಠಿಪೇತವತ್ಥುವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ.

೯. ಅಙ್ಕುರಪೇತವತ್ಥುವಣ್ಣನಾ

ಯಸ್ಸ ಅತ್ಥಾಯ ಗಚ್ಛಾಮಾತಿ ಇದಂ ಸತ್ಥಾ ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ವಿಹರನ್ತೋ ಅಙ್ಕುರಪೇತಂ ಆರಬ್ಭ ಕಥೇಸಿ. ಕಾಮಞ್ಚೇತ್ಥ ಅಙ್ಕುರೋ ಪೇತೋ ನ ಹೋತಿ, ತಸ್ಸ ಪನ ಚರಿತಂ ಯಸ್ಮಾ ಪೇತಸಮ್ಬನ್ಧಂ, ತಸ್ಮಾ ತಂ ‘‘ಅಙ್ಕುರಪೇತವತ್ಥೂ’’ತಿ ವುತ್ತಂ.

ತತ್ರಾಯಂ ಸಙ್ಖೇಪಕಥಾ – ಯೇ ತೇ ಉತ್ತರಮಧುರಾಧಿಪತಿನೋ ರಞ್ಞೋ ಮಹಾಸಾಗರಸ್ಸ ಪುತ್ತಂ ಉಪಸಾಗರಂ ಪಟಿಚ್ಚ ¶ ಉತ್ತರಾಪಥೇ ಕಂಸಭೋಗೇ ಅಸಿತಞ್ಜನನಗರೇ ಮಹಾಕಂಸಸ್ಸ ಧೀತುಯಾ ದೇವಗಬ್ಭಾಯ ಕುಚ್ಛಿಯಂ ಉಪ್ಪನ್ನಾ ಅಞ್ಜನದೇವೀ ವಾಸುದೇವೋ ಬಲದೇವೋ ಚನ್ದದೇವೋ ಸೂರಿಯದೇವೋ ಅಗ್ಗಿದೇವೋ ವರುಣದೇವೋ ಅಜ್ಜುನೋ ಪಜ್ಜುನೋ ಘಟಪಣ್ಡಿತೋ ಅಙ್ಕುರೋ ಚಾತಿ ವಾಸುದೇವಾದಯೋ ದಸ ಭಾತಿಕಾತಿ ಏಕಾದಸ ಖತ್ತಿಯಾ ಅಹೇಸುಂ, ತೇಸು ವಾಸುದೇವಾದಯೋ ಭಾತರೋ ಅಸಿತಞ್ಜನನಗರಂ ಆದಿಂ ಕತ್ವಾ ದ್ವಾರವತೀಪರಿಯೋಸಾನೇಸು ಸಕಲಜಮ್ಬುದೀಪೇ ತೇಸಟ್ಠಿಯಾ ನಗರಸಹಸ್ಸೇಸು ಸಬ್ಬೇ ರಾಜಾನೋ ಚಕ್ಕೇನ ¶ ಜೀವಿತಕ್ಖಯಂ ಪಾಪೇತ್ವಾ ದ್ವಾರವತಿಯಂ ವಸಮಾನಾ ರಜ್ಜಂ ದಸ ಕೋಟ್ಠಾಸೇ ಕತ್ವಾ ವಿಭಜಿಂಸು. ಭಗಿನಿಂ ಪನ ಅಞ್ಜನದೇವಿಂ ನ ಸರಿಂಸು. ಪುನ ಸರಿತ್ವಾ ‘‘ಏಕಾದಸ ಕೋಟ್ಠಾಸೇ ಕರೋಮಾ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ತೇಸಂ ಸಬ್ಬಕನಿಟ್ಠೋ ಅಙ್ಕುರೋ ‘‘ಮಮ ಕೋಟ್ಠಾಸಂ ತಸ್ಸಾ ದೇಥ, ಅಹಂ ವೋಹಾರಂ ಕತ್ವಾ ಜೀವಿಸ್ಸಾಮಿ, ತುಮ್ಹೇ ಅತ್ತನೋ ಅತ್ತನೋ ಜನಪದೇಸು ಸುಙ್ಕಂ ಮಯ್ಹಂ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇಥಾ’’ತಿ ಆಹ. ತೇ ‘‘ಸಾಧೂ’’ತಿ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿತ್ವಾ ತಸ್ಸ ಕೋಟ್ಠಾಯಂ ಭಗಿನಿಯಾ ದತ್ವಾ ನವ ರಾಜಾನೋ ದ್ವಾರವತಿಯಂ ವಸಿಂಸು.

ಅಙ್ಕುರೋ ಪನ ವಣಿಜ್ಜಂ ಕರೋನ್ತೋ ನಿಚ್ಚಕಾಲಂ ಮಹಾದಾನಂ ದೇತಿ. ತಸ್ಸ ಪನೇಕೋ ದಾಸೋ ¶ ಭಣ್ಡಾಗಾರಿಕೋ ಅತ್ಥಕಾಮೋ ಅಹೋಸಿ. ಅಙ್ಕುರೋ ಪಸನ್ನಮಾನಸೋ ತಸ್ಸ ಏಕಂ ಕುಲಧೀತರಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಅದಾಸಿ. ಸೋ ಪುತ್ತೇ ಗಬ್ಭಗತೇಯೇವ ಕಾಲಮಕಾಸಿ. ಅಙ್ಕುರೋ ತಸ್ಮಿಂ ಜಾತೇ ತಸ್ಸ ಪಿತುನೋ ದಿನ್ನಂ ಭತ್ತವೇತನಂ ತಸ್ಸ ಅದಾಸಿ. ಅಥ ತಸ್ಮಿಂ ದಾರಕೇ ವಯಪ್ಪತ್ತೇ ‘‘ದಾಸೋ ನ ದಾಸೋ’’ತಿ ರಾಜಕುಲೇ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ ಉಪ್ಪಜ್ಜಿ. ತಂ ಸುತ್ವಾ ಅಞ್ಜನದೇವೀ ಧೇನೂಪಮಂ ವತ್ವಾ ‘‘ಮಾತು ಭುಜಿಸ್ಸಾಯ ಪುತ್ತೋಪಿ ಭುಜಿಸ್ಸೋ ಏವಾ’’ತಿ ದಾಸಬ್ಯತೋ ಮೋಚೇಸಿ.

ದಾರಕೋ ಪನ ಲಜ್ಜಾಯ ತತ್ಥ ವಸಿತುಂ ಅವಿಸಹನ್ತೋ ರೋರುವನಗರಂ ಗನ್ತ್ವಾ ತತ್ಥ ಅಞ್ಞತರಸ್ಸ ತುನ್ನವಾಯಸ್ಸ ಧೀತರಂ ಗಹೇತ್ವಾ ತುನ್ನವಾಯಸಿಪ್ಪೇನ ಜೀವಿಕಂ ಕಪ್ಪೇಸಿ. ತೇನ ಸಮಯೇನ ರೋರುವನಗರೇ ಅಸಯ್ಹಮಹಾಸೇಟ್ಠಿ ನಾಮ ಅಹೋಸಿ. ಸೋ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಕಪಣದ್ಧಿಕವನಿಬ್ಬಕಯಾಚಕಾನಂ ಮಹಾದಾನಂ ದೇತಿ. ಸೋ ತುನ್ನವಾಯೋ ಸೇಟ್ಠಿನೋ ಘರಂ ಅಜಾನನ್ತಾನಂ ಪೀತಿಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಹುತ್ವಾ ಅಸಯ್ಹಸೇಟ್ಠಿನೋ ನಿವೇಸನಂ ದಕ್ಖಿಣಬಾಹುಂ ಪಸಾರೇತ್ವಾ ದಸ್ಸೇಸಿ ‘‘ಏತ್ಥ ಗನ್ತ್ವಾ ಲದ್ಧಬ್ಬಂ ಲಭನ್ತೂ’’ತಿ. ತಸ್ಸ ಕಮ್ಮಂ ಪಾಳಿಯಂಯೇವ ಆಗತಂ.

ಸೋ ಅಪರೇನ ಸಮಯೇನ ಕಾಲಂ ಕತ್ವಾ ಮರುಭೂಮಿಯಂ ಅಞ್ಞತರಸ್ಮಿಂ ನಿಗ್ರೋಧರುಕ್ಖೇ ಭುಮ್ಮದೇವತಾ ಹುತ್ವಾ ನಿಬ್ಬತ್ತಿ, ತಸ್ಸ ದಕ್ಖಿಣಹತ್ಥೋ ಸಬ್ಬಕಾಮದದೋ ಅಹೋಸಿ. ತಸ್ಮಿಂಯೇವ ಚ ರೋರುವೇ ಅಞ್ಞತರೋ ಪುರಿಸೋ ಅಸಯ್ಹಸೇಟ್ಠಿನೋ ದಾನೇ ಬ್ಯಾವಟೋ ಅಸ್ಸದ್ಧೋ ಅಪ್ಪಸನ್ನೋ ಮಿಚ್ಛಾದಿಟ್ಠಿಕೋ ಪುಞ್ಞಕಿರಿಯಾಯ ಅನಾದರೋ ಕಾಲಂ ಕತ್ವಾ ತಸ್ಸ ದೇವಪುತ್ತಸ್ಸ ವಸನಟ್ಠಾನಸ್ಸ ಅವಿದೂರೇ ಪೇತೋ ಹುತ್ವಾ ನಿಬ್ಬತ್ತಿ. ತೇನ ಚ ¶ ಕತಕಮ್ಮಂ ಪಾಳಿಯಂಯೇವ ಆಗತಂ. ಅಸಯ್ಹಮಹಾಸೇಟ್ಠಿ ಪನ ಕಾಲಂ ಕತ್ವಾ ತಾವತಿಂಸಭವನೇ ಸಕ್ಕಸ್ಸ ದೇವರಞ್ಞೋ ಸಹಬ್ಯತಂ ಉಪಗತೋ.

ಅಥ ¶ ಅಪರೇನ ಸಮಯೇನ ಅಙ್ಕುರೋ ಪಞ್ಚಹಿ ಸಕಟಸತೇಹಿ, ಅಞ್ಞತರೋ ಚ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಪಞ್ಚಹಿ ಸಕಟಸತೇಹೀತಿ ದ್ವೇಪಿ ಜನಾ ಸಕಟಸಹಸ್ಸೇನ ಭಣ್ಡಂ ಆದಾಯ ಮರುಕನ್ತಾರಮಗ್ಗಂ ಪಟಿಪನ್ನಾ ಮಗ್ಗಮೂಳ್ಹಾ ಹುತ್ವಾ ಬಹುಂ ದಿವಸಂ ತತ್ಥೇವ ವಿಚರನ್ತಾ ಪರಿಕ್ಖೀಣತಿಣೋದಕಾಹಾರಾ ಅಹೇಸುಂ. ಅಙ್ಕುರೋ ಅಸ್ಸದೂತೇಹಿ ಚತೂಸು ದಿಸಾಸು ಪಾನಿಯಂ ಮಗ್ಗಾಪೇಸಿ. ಅಥ ಸೋ ಕಾಮದದಹತ್ಥೋ ಯಕ್ಖೋ ತಂ ತೇಸಂ ಬ್ಯಸನಪ್ಪತ್ತಿಂ ದಿಸ್ವಾ ಅಙ್ಕುರೇನ ಪುಬ್ಬೇ ¶ ಅತ್ತನೋ ಕತಂ ಉಪಕಾರಂ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ‘‘ಹನ್ದ ದಾನಿ ಇಮಸ್ಸ ಮಯಾ ಅವಸ್ಸಯೇನ ಭವಿತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ ಅತ್ತನೋ ವಸನವಟರುಕ್ಖಂ ದಸ್ಸೇಸಿ. ಸೋ ಕಿರ ವಟರುಕ್ಖೋ ಸಾಖಾವಿಟಪಸಮ್ಪನ್ನೋ ಘನಪಲಾಸೋ ಸನ್ದಚ್ಛಾಯೋ ಅನೇಕಸಹಸ್ಸಪಾರೋಹೋ ಆಯಾಮೇನ ವಿತ್ಥಾರೇನ ಉಬ್ಬೇಧೇನ ಚ ಯೋಜನಪರಿಮಾಣೋ ಅಹೋಸಿ. ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಅಙ್ಕುರೋ ಹಟ್ಠತುಟ್ಠೋ ತಸ್ಸ ಹೇಟ್ಠಾ ಖನ್ಧಾವಾರಂ ಬನ್ಧಾಪೇಸಿ. ಯಕ್ಖೋ ಅತ್ತನೋ ದಕ್ಖಿಣಹತ್ಥಂ ಪಸಾರೇತ್ವಾ ಪಠಮಂ ತಾವ ಪಾನೀಯೇನ ಸಬ್ಬಂ ಜನಂ ಸನ್ತಪ್ಪೇಸಿ. ತತೋ ಯೋ ಯೋ ಯಂ ಯಂ ಇಚ್ಛತಿ, ತಸ್ಸ ತಸ್ಸ ತಂ ತಂ ಅದಾಸಿ.

ಏವಂ ತಸ್ಮಿಂ ಮಹಾಜನೇ ನಾನಾವಿಧೇನ ಅನ್ನಪಾನಾದಿನಾ ಯಥಾಕಾಮಂ ಸನ್ತಪ್ಪಿತೇ ಪಚ್ಛಾ ವೂಪಸನ್ತೇ ಮಗ್ಗಪರಿಸ್ಸಮೇ ಸೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣವಾಣಿಜೋ ಅಯೋನಿಸೋ ಮನಸಿಕರೋನ್ತೋ ಏವಂ ಚಿನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಧನಲಾಭಾಯ ಇತೋ ಕಮ್ಬೋಜಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಮಯಂ ಕಿಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮ, ಇಮಮೇವ ಪನ ಯಕ್ಖಂ ಯೇನ ಕೇನಚಿ ಉಪಾಯೇನ ಗಹೇತ್ವಾ ಯಾನಂ ಆರೋಪೇತ್ವಾ ಅಮ್ಹಾಕಂ ನಗರಮೇವ ಗಮಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ. ಏವಂ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ತಮತ್ಥಂ ಅಙ್ಕುರಸ್ಸ ಕಥೇನ್ತೋ –

೨೫೭.

‘‘ಯಸ್ಸ ಅತ್ಥಾಯ ಗಚ್ಛಾಮ, ಕಮ್ಬೋಜಂ ಧನಹಾರಕಾ;

ಅಯಂ ಕಾಮದದೋ ಯಕ್ಖೋ, ಇಮಂ ಯಕ್ಖಂ ನಯಾಮಸೇ.

೨೫೮.

‘‘ಇಮಂ ಯಕ್ಖಂ ಗಹೇತ್ವಾನ, ಸಾಧುಕೇನ ಪಸಯ್ಹ ವಾ;

ಯಾನಂ ಆರೋಪಯಿತ್ವಾನ, ಖಿಪ್ಪಂ ಗಚ್ಛಾಮ ದ್ವಾರಕ’’ನ್ತಿ. –

ಗಾಥಾದ್ವಯಮಾಹ. ತತ್ಥ ಯಸ್ಸ ಅತ್ಥಾಯಾತಿ ಯಸ್ಸ ಕಾರಣಾ. ಕಮ್ಬೋಜನ್ತಿ ಕಮ್ಬೋಜರಟ್ಠಂ. ಧನಹಾರಕಾತಿ ಭಣ್ಡವಿಕ್ಕಯೇನ ಲದ್ಧಧನಹಾರಿನೋ. ಕಾಮದದೋತಿ ಇಚ್ಛಿತಿಚ್ಛಿತದಾಯಕೋ. ಯಕ್ಖೋತಿ ದೇವಪುತ್ತೋ. ನಯಾಮಸೇತಿ ನಯಿಸ್ಸಾಮ ¶ . ಸಾಧುಕೇನಾತಿ ಯಾಚನೇನ. ಪಸಯ್ಹಾತಿ ಅಭಿಭವಿತ್ವಾ ಬಲಕ್ಕಾರೇನ, ಯಾನನ್ತಿ ಸುಖಯಾನಂ ¶ . ದ್ವಾರಕನ್ತಿ ದ್ವಾರವತೀನಗರಂ. ಅಯಂ ಹೇತ್ಥಾಧಿಪ್ಪಾಯೋ – ಯದತ್ಥಂ ಮಯಂ ಇತೋ ಕಮ್ಬೋಜಂ ಗನ್ತುಕಾಮಾ, ತೇನ ಗಮನೇನ ಸಾಧೇತಬ್ಬೋ ಅತ್ಥೋ ಇಧೇವ ಸಿಜ್ಝತಿ. ಅಯಞ್ಹಿ ಯಕ್ಖೋ ಕಾಮದದೋ, ತಸ್ಮಾ ¶ ಇಮಂ ಯಕ್ಖಂ ಯಾಚಿತ್ವಾ ತಸ್ಸ ಅನುಮತಿಯಾ ವಾ, ಸಚೇ ಸಞ್ಞತ್ತಿಂ ನ ಗಚ್ಛತಿ, ಬಲಕ್ಕಾರೇನ ವಾ ಯಾನಂ ಆರೋಪೇತ್ವಾ ಯಾನೇ ಪಚ್ಛಾಬಾಹಂ ಬನ್ಧಿತ್ವಾ ತಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಇತೋಯೇವ ಖಿಪ್ಪಂ ದ್ವಾರವತೀನಗರಂ ಗಚ್ಛಾಮಾತಿ.

ಏವಂ ಪನ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೇನ ವುತ್ತೋ ಅಙ್ಕುರೋ ಸಪ್ಪುರಿಸಧಮ್ಮೇ ಠತ್ವಾ ತಸ್ಸ ವಚನಂ ಪಟಿಕ್ಖಿಪನ್ತೋ –

೨೫೯.

‘‘ಯಸ್ಸ ರುಕ್ಖಸ್ಸ ಛಾಯಾಯ, ನಿಸೀದೇಯ್ಯ ಸಯೇಯ್ಯ ವಾ;

ನ ತಸ್ಸ ಸಾಖಂ ಭಞ್ಜೇಯ್ಯ, ಮಿತ್ತದುಬ್ಭೋ ಹಿ ಪಾಪಕೋ’’ತಿ. –

ಗಾಥಮಾಹ. ತತ್ಥ ನ ಭಞ್ಜೇಯ್ಯಾತಿ ನ ಛಿನ್ದೇಯ್ಯ. ಮಿತ್ತದುಬ್ಭೋತಿ ಮಿತ್ತೇಸು ದುಬ್ಭನಂ ತೇಸಂ ಅನತ್ಥುಪ್ಪಾದನಂ. ಪಾಪಕೋತಿ ಅಭದ್ದಕೋ ಮಿತ್ತದುಬ್ಭೋ. ಯೋ ಹಿ ಸೀತಚ್ಛಾಯೋ ರುಕ್ಖೋ ಘಮ್ಮಾಭಿತತ್ತಸ್ಸ ಪುರಿಸಸ್ಸ ಪರಿಸ್ಸಮವಿನೋದಕೋ, ತಸ್ಸಾಪಿ ನಾಮ ಪಾಪಕಂ ನ ಚಿನ್ತೇತಬ್ಬಂ, ಕಿಮಙ್ಕಂ ಪನ ಸತ್ತಭೂತೇಸು. ಅಯಂ ದೇವಪುತ್ತೋ ಸಪ್ಪುರಿಸೋ ಪುಬ್ಬಕಾರೀ ಅಮ್ಹಾಕಂ ದುಕ್ಖಪನೂದಕೋ ಬಹೂಪಕಾರೋ, ನ ತಸ್ಸ ಕಿಞ್ಚಿ ಅನತ್ಥಂ ಚಿನ್ತೇತಬ್ಬಂ, ಅಞ್ಞದತ್ಥು ಸೋ ಪೂಜೇತಬ್ಬೋ ಏವಾತಿ ದಸ್ಸೇತಿ.

ತಂ ಸುತ್ವಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ‘‘ಅತ್ಥಸ್ಸ ಮೂಲಂ ನಿಕತಿವಿನಯೋ’’ತಿ ನೀತಿಮಗ್ಗಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಅಙ್ಕುರಸ್ಸ ಪಟಿಲೋಮಪಕ್ಖೇ ಠತ್ವಾ –

೨೬೦.

‘‘ಯಸ್ಸ ರುಕ್ಖಸ್ಸ ಛಾಯಾಯ, ನಿಸೀದೇಯ್ಯ ಸಯೇಯ್ಯ ವಾ;

ಖನ್ಧಮ್ಪಿ ತಸ್ಸ ಛಿನ್ದೇಯ್ಯ, ಅತ್ಥೋ ಚೇ ತಾದಿಸೋ ಸಿಯಾ’’ತಿ. –

ಗಾಥಮಾಹ. ತತ್ಥ ಅತ್ಥೋ ಚೇ ತಾದಿಸೋ ಸಿಯಾತಿ ತಾದಿಸೇನ ದಬ್ಬಸಮ್ಭಾರೇನ ಸಚೇ ಅತ್ಥೋ ಭವೇಯ್ಯ, ತಸ್ಸ ರುಕ್ಖಸ್ಸ ಖನ್ಧಮ್ಪಿ ಛಿನ್ದೇಯ್ಯ, ಕಿಮಙ್ಗಂ ಪನ ಸಾಖಾದಯೋತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ.

ಏವಂ ¶ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೇನ ವುತ್ತೇ ಅಙ್ಕುರೋ ಸಪ್ಪುರಿಸಧಮ್ಮಂಯೇವ ಪಗ್ಗಣ್ಹನ್ತೋ –

೨೬೧.

‘‘ಯಸ್ಸ ¶ ರುಕ್ಖಸ್ಸ ಛಾಯಾಯ, ನಿಸೀದೇಯ್ಯ ಸಯೇಯ್ಯ ವಾ;

ನ ತಸ್ಸ ಪತ್ತಂ ಭಿನ್ದೇಯ್ಯ, ಮಿತ್ತದುಬ್ಭೋ ಹಿ ಪಾಪಕೋ’’ತಿ. –

ಇಮಂ ಗಾಥಮಾಹ. ತತ್ಥ ¶ ನ ತಸ್ಸ ಪತ್ತಂ ಭಿನ್ದೇಯ್ಯಾತಿ ತಸ್ಸ ರುಕ್ಖಸ್ಸ ಏಕಪಣ್ಣಮತ್ತಮ್ಪಿ ನ ಪಾತೇಯ್ಯ, ಪಗೇವ ಸಾಖಾದಿಕೇತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ.

ಪುನಪಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಅತ್ತನೋ ವಾದಂ ಪಗ್ಗಣ್ಹನ್ತೋ –

೨೬೨.

‘‘ಯಸ್ಸ ರುಕ್ಖಸ್ಸ ಛಾಯಾಯ, ನಿಸೀದೇಯ್ಯ ಸಯೇಯ್ಯ ವಾ;

ಸಮೂಲಮ್ಪಿ ತಂ ಅಬ್ಬುಹೇ, ಅತ್ಥೋ ಚೇ ತಾದಿಸೋ ಸಿಯಾ’’ತಿ. –

ಗಾಥಮಾಹ. ತತ್ಥ ಸಮೂಲಮ್ಪಿ ತಂ ಅಬ್ಬುಹೇತಿ ತಂ ತತ್ಥ ಸಮೂಲಮ್ಪಿ ಸಹ ಮೂಲೇನಪಿ ಅಬ್ಬುಹೇಯ್ಯ, ಉದ್ಧರೇಯ್ಯಾತಿ ಅತ್ಥೋ.

ಏವಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೇನ ವುತ್ತೇ ಪುನ ಅಙ್ಕುರೋ ತಂ ನೀತಿಂ ನಿರತ್ಥಕಂ ಕಾತುಕಾಮೋ –

೨೬೩.

‘‘ಯಸ್ಸೇಕರತ್ತಿಮ್ಪಿ ಘರೇ ವಸೇಯ್ಯ, ಯತ್ಥನ್ನಪಾನಂ ಪುರಿಸೋ ಲಭೇಥ;

ನ ತಸ್ಸ ಪಾಪಂ ಮನಸಾಪಿ ಚಿನ್ತಯೇ, ಕತಞ್ಞುತಾ ಸಪ್ಪುರಿಸೇಹಿ ವಣ್ಣಿತಾ.

೨೬೪.

‘‘ಯಸ್ಸೇಕರತ್ತಿಮ್ಪಿ ಘರೇ ವಸೇಯ್ಯ, ಅನ್ನೇನ ಪಾನೇನ ಉಪಟ್ಠಿತೋ ಸಿಯಾ;

ನ ತಸ್ಸ ಪಾಪಂ ಮನಸಾಪಿ ಚಿನ್ತಯೇ, ಅದುಬ್ಭಪಾಣೀ ದಹತೇ ಮಿತ್ತದುಬ್ಭಿಂ.

೨೬೫.

‘‘ಯೋ ಪುಬ್ಬೇ ಕತಕಲ್ಯಾಣೋ, ಪಚ್ಛಾ ಪಾಪೇನ ಹಿಂಸತಿ;

ಅಲ್ಲಪಾಣಿಹತೋ ಪೋಸೋ, ನ ಸೋ ಭದ್ರಾನಿ ಪಸ್ಸತೀ’’ತಿ. –

ಇಮಾ ತಿಸ್ಸೋ ಗಾಥಾ ಅಭಾಸಿ.

೨೬೩. ತತ್ಥ ಯಸ್ಸಾತಿ ಯಸ್ಸ ಪುಗ್ಗಲಸ್ಸ. ಏಕರತ್ತಿಮ್ಪೀತಿ ಏಕರತ್ತಿಮತ್ತಮ್ಪಿ ಕೇವಲಂ ಗೇಹೇ ವಸೇಯ್ಯ. ಯತ್ಥನ್ನಪಾನಂ ಪುರಿಸೋ ಲಭೇಥಾತಿ ಯಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕೇ ಕೋಚಿ ಪುರಿಸೋ ಅನ್ನಪಾನಂ ವಾ ಯಂಕಿಞ್ಚಿ ಭೋಜನಂ ¶ ವಾ ಲಭೇಯ್ಯ. ನ ತಸ್ಸ ¶ ಪಾಪಂ ಮನಸಾಪಿ ಚಿನ್ತಯೇತಿ ತಸ್ಸ ಪುಗ್ಗಲಸ್ಸ ಅಭದ್ದಕಂ ಅನತ್ಥಂ ¶ ಮನಸಾಪಿ ನ ಚಿನ್ತೇಯ್ಯ ನ ಪಿಹೇಯ್ಯ, ಪಗೇವ ಕಾಯವಾಚಾಹಿ. ಕಸ್ಮಾತಿ ಚೇ? ಕತಞ್ಞುತಾ ಸಪ್ಪುರಿಸೇಹಿ ವಣ್ಣಿತಾತಿ ಕತಞ್ಞುತಾ ನಾಮ ಬುದ್ಧಾದೀಹಿ ಉತ್ತಮಪುರಿಸೇಹಿ ಪಸಂಸಿತಾ.

೨೬೪. ಉಪಟ್ಠಿತೋತಿ ಪಯಿರುಪಾಸಿತೋ ‘‘ಇದಂ ಗಣ್ಹ ಇದಂ ಭುಞ್ಜಾ’’ತಿ ಅನ್ನಪಾನಾದಿನಾ ಉಪಟ್ಠಿತೋ. ಅದುಬ್ಭಪಾಣೀತಿ ಅಹಿಂಸಕಹತ್ಥೋ ಹತ್ಥಸಂಯತೋ. ದಹತೇ ಮಿತ್ತದುಬ್ಭಿನ್ತಿ ತಂ ಮಿತ್ತದುಬ್ಭಿಂ ಪುಗ್ಗಲಂ ದಹತಿ ವಿನಾಸೇತಿ, ಅಪ್ಪದುಟ್ಠೇ ಹಿತಜ್ಝಾಸಯಸಮ್ಪನ್ನೇ ಪುಗ್ಗಲೇ ಪರೇನ ಕತೋ ಅಪರಾಧೋ ಅವಿಸೇಸೇನ ತಸ್ಸೇವ ಅನತ್ಥಾವಹೋ, ಅಪ್ಪದುಟ್ಠೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ಅತ್ಥತೋ ತಂ ದಹತಿ ನಾಮ. ತೇನಾಹ ಭಗವಾ –

‘‘ಯೋ ಅಪ್ಪದುಟ್ಠಸ್ಸ ನರಸ್ಸ ದುಸ್ಸತಿ, ಸುದ್ಧಸ್ಸ ಪೋಸಸ್ಸ ಅನಙ್ಗಣಸ್ಸ;

ತಮೇವ ಬಾಲಂ ಪಚ್ಚೇತಿ ಪಾಪಂ, ಸುಖುಮೋ ರಜೋ ಪಟಿವಾತಂವ ಖಿತ್ತೋ’’ತಿ. (ಧ. ಪ. ೧೨೫; ಜಾ. ೧.೫.೯೪; ಸಂ. ನಿ. ೧.೨೨);

೨೬೫. ಯೋ ಪುಬ್ಬೇ ಕತಕಲ್ಯಾಣೋತಿ ಯೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ಕೇನಚಿ ಸಾಧುನಾ ಕತಭದ್ದಕೋ ಕತೂಪಕಾರೋ. ಪಚ್ಛಾ ಪಾಪೇನ ಹಿಂಸತೀತಿ ತಂ ಪುಬ್ಬಕಾರಿನಂ ಅಪರಭಾಗೇ ಪಾಪೇನ ಅಭದ್ದಕೇನ ಅನತ್ಥಕೇನ ಬಾಧತಿ. ಅಲ್ಲಪಾಣಿಹತೋ ಪೋಸೋತಿ ಅಲ್ಲಪಾಣಿನಾ ಉಪಕಾರಕಿರಿಯಾಯ ಅಲ್ಲಪಾಣಿನಾ ಧೋತಹತ್ಥೇನ ಪುಬ್ಬಕಾರಿನಾ ಹೇಟ್ಠಾ ವುತ್ತನಯೇನ ಹತೋ ಬಾಧಿತೋ, ತಸ್ಸ ವಾ ಪುಬ್ಬಕಾರಿನೋ ಬಾಧನೇನ ಹತೋ ಅಲ್ಲಪಾಣಿಹತೋ ನಾಮ, ಅಕತಞ್ಞುಪುಗ್ಗಲೋ. ನ ಸೋ ಭದ್ರಾನಿ ಪಸ್ಸತೀತಿ ಸೋ ಯಥಾವುತ್ತಪುಗ್ಗಲೋ ಇಧಲೋಕೇ ಚ ಪರಲೋಕೇ ಚ ಇಟ್ಠಾನಿ ನ ಪಸ್ಸತಿ, ನ ವಿನ್ದತಿ, ನ ಲಭತೀತಿ ಅತ್ಥೋ.

ಏವಂ ¶ ಸಪ್ಪುರಿಸಧಮ್ಮಂ ಪಗ್ಗಣ್ಹನ್ತೇನ ಅಙ್ಕುರೇನ ಅಭಿಭವಿತ್ವಾ ವುತ್ತೋ ಸೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ನಿರುತ್ತರೋ ತುಣ್ಹೀ ಅಹೋಸಿ. ಯಕ್ಖೋ ಪನ ತೇಸಂ ದ್ವಿನ್ನಂ ವಚನಪಟಿವಚನಾನಿ ಸುತ್ವಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಸ್ಸ ಕುಜ್ಝಿತ್ವಾಪಿ ‘‘ಹೋತು ಇಮಸ್ಸ ದುಟ್ಠಬ್ರಾಹ್ಮಣಸ್ಸ ಕತ್ತಬ್ಬಂ ಪಚ್ಛಾ ಜಾನಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಅತ್ತನೋ ಕೇನಚಿ ಅನಭಿಭವನೀಯತಮೇವ ತಾವ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ –

೨೬೬.

‘‘ನಾಹಂ ¶ ದೇವೇನ ವಾ ಮನುಸ್ಸೇನ ವಾ, ಇಸ್ಸರಿಯೇನ ವಾ ಹಂ ಸುಪ್ಪಸಯ್ಹೋ;

ಯಕ್ಖೋಹಮಸ್ಮಿ ಪರಮಿದ್ಧಿಪತ್ತೋ, ದೂರಙ್ಗಮೋ ವಣ್ಣಬಲೂಪಪನ್ನೋ’’ತಿ. –

ಗಾಥಮಾಹ. ತತ್ಥ ದೇವೇನ ವಾತಿ ಯೇನ ಕೇನಚಿ ದೇವೇನ ವಾ. ಮನುಸ್ಸೇನ ವಾತಿ ಏತ್ಥಾಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ. ಇಸ್ಸರಿಯೇನ ¶ ವಾತಿ ದೇವಿಸ್ಸರಿಯೇನ ವಾ ಮನುಸ್ಸಿಸ್ಸರಿಯೇನ ವಾ. ತತ್ಥ ದೇವಿಸ್ಸರಿಯಂ ನಾಮ ಚತುಮಹಾರಾಜಿಕಸಕ್ಕಸುಯಾಮಾದೀನಂ ದೇವಿದ್ಧಿ, ಮನುಸ್ಸಿಸ್ಸರಿಯಂ ನಾಮ ಚಕ್ಕವತ್ತಿಆದೀನಂ ಪುಞ್ಞಿದ್ಧಿ. ತಸ್ಮಾ ಇಸ್ಸರಿಯಗ್ಗಹಣೇನ ಮಹಾನುಭಾವೇ ದೇವಮನುಸ್ಸೇ ಸಙ್ಗಣ್ಹಾತಿ. ಮಹಾನುಭಾವಾಪಿ ಹಿ ದೇವಾ ಅತ್ತನೋ ಪುಞ್ಞಫಲೂಪತ್ಥಮ್ಭಿತೇ ಮನುಸ್ಸೇಪಿ ಅಸತಿ ಪಯೋಗವಿಪತ್ತಿಯಂ ಅಭಿಭವಿತುಂ ನ ಸಕ್ಕೋನ್ತಿ, ಪಗೇವ ಇತರೇ. ಹನ್ತಿ ಅಸಹನೇ ನಿಪಾತೋ. ನ ಸುಪ್ಪಸಯ್ಹೋತಿ ಅಪ್ಪಧಂಸಿಯೋ. ಯಕ್ಖೋಹಮಸ್ಮಿ ಪರಮಿದ್ಧಿಪತ್ತೋತಿ ಅತ್ತನೋ ಪುಞ್ಞಫಲೇನ ಅಹಂ ಯಕ್ಖತ್ತಂ ಉಪಗತೋ ಅಸ್ಮಿ, ಯಕ್ಖೋವ ಸಮಾನೋ ನ ಯೋ ವಾ ಸೋ ವಾ, ಅಥ ಖೋ ಪರಮಿದ್ಧಿಪತ್ತೋ ಪರಮಾಯ ಉತ್ತಮಾಯ ಯಕ್ಖಿದ್ಧಿಯಾ ಸಮನ್ನಾಗತೋ. ದೂರಙ್ಗಮೋತಿ ಖಣೇನೇವ ದೂರಮ್ಪಿ ಠಾನಂ ಗನ್ತುಂ ಸಮತ್ಥೋ. ವಣ್ಣಬಲೂಪಪನ್ನೋತಿ ರೂಪಸಮ್ಪತ್ತಿಯಾ ಸರೀರಬಲೇನ ಚ ಉಪಪನ್ನೋ ಸಮನ್ನಾಗತೋತಿ ತೀಹಿಪಿ ಪದೇಹಿ ಮನ್ತಪ್ಪಯೋಗಾದೀಹಿ ಅತ್ತನೋ ಅನಭಿಭವನೀಯತಂಯೇವ ದಸ್ಸೇತಿ. ರೂಪಸಮ್ಪನ್ನೋ ಹಿ ಪರೇಸಂ ಬಹುಮಾನಿತೋ ಹೋತಿ, ರೂಪಸಮ್ಪದಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ¶ ವಿಸಭಾಗವತ್ಥುನಾಪಿ ಅನಾಕಡ್ಢನಿಯೋವಾತಿ ವಣ್ಣಸಮ್ಪದಾ ಅನಭಿಭವನೀಯಕಾರಣನ್ತಿ ವುತ್ತಾ.

ಇತೋ ಪರಂ ಅಙ್ಕುರಸ್ಸ ಚ ದೇವಪುತ್ತಸ್ಸ ಚ ವಚನಪಟಿವಚನಕಥಾ ಹೋತಿ –

೨೬೭.

‘‘ಪಾಣಿ ತೇ ಸಬ್ಬಸೋವಣ್ಣೋ, ಪಞ್ಚಧಾರೋ ಮಧುಸ್ಸವೋ;

ನಾನಾರಸಾ ಪಗ್ಘರನ್ತಿ, ಮಞ್ಞೇಹಂ ತಂ ಪುರಿನ್ದದಂ.

೨೬೮.

‘‘ನಾಮ್ಹಿ ದೇವೋ ನ ಗನ್ಧಬ್ಬೋ, ನಾಪಿ ಸಕ್ಕೋ ಪುರಿನ್ದದೋ;

ಪೇತಂ ಮಂ ಅಙ್ಕುರ ಜಾನಾಹಿ, ರೋರುವಮ್ಹಾ ಇಧಾಗತಂ.

೨೬೯.

‘‘ಕಿಂಸೀಲೋ ಕಿಂಸಮಾಚಾರೋ, ರೋರುವಸ್ಮಿಂ ಪುರೇ ತುವಂ;

ಕೇನ ತೇ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯೇನ, ಪುಞ್ಞಂ ಪಾಣಿಮ್ಹಿ ಇಜ್ಝತಿ.

೨೭೦.

‘‘ತುನ್ನವಾಯೋ ¶ ಪುರೇ ಆಸಿಂ, ರೋರುವಸ್ಮಿಂ ತದಾ ಅಹಂ;

ಸುಕಿಚ್ಛವುತ್ತಿ ಕಪಣೋ, ನ ಮೇ ವಿಜ್ಜತಿ ದಾತವೇ.

೨೭೧.

‘‘ನಿವೇಸನಞ್ಚ ಮೇ ಆಸಿ, ಅಸಯ್ಹಸ್ಸ ಉಪನ್ತಿಕೇ;

ಸದ್ಧಸ್ಸ ದಾನಪತಿನೋ, ಕತಪುಞ್ಞಸ್ಸ ಲಜ್ಜಿನೋ.

೨೭೨.

‘‘ತತ್ಥ ¶ ಯಾಚನಕಾಯನ್ತಿ, ನಾನಾಗೋತ್ತಾ ವನಿಬ್ಬಕಾ;

ತೇ ಚ ಮಂ ತತ್ಥ ಪುಚ್ಛನ್ತಿ, ಅಸಯ್ಹಸ್ಸ ನಿವೇಸನಂ.

೨೭೩.

‘‘ಕತ್ಥ ಗಚ್ಛಾಮ ಭದ್ದಂ ವೋ, ಕತ್ಥ ದಾನಂ ಪದೀಯತಿ;

ತೇಸಾಹಂ ಪುಟ್ಠೋ ಅಕ್ಖಾಮಿ, ಅಸಯ್ಹಸ್ಸ ನಿವೇಸನಂ.

೨೭೪.

‘‘ಪಗ್ಗಯ್ಹ ದಕ್ಖಿಣಂ ಬಾಹುಂ, ಏತ್ಥ ಗಚ್ಛಥ ಭದ್ದಂ ವೋ;

ಏತ್ಥ ದಾನಂ ಪದೀಯತಿ, ಅಸಯ್ಹಸ್ಸ ನಿವೇಸನೇ.

೨೭೫.

‘‘ತೇನ ಪಾಣಿ ಕಾಮದದೋ, ತೇನ ಪಾಣಿ ಮಧುಸ್ಸವೋ;

ತೇನ ಮೇ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯೇನ, ಪುಞ್ಞಂ ಪಾಣಿಮ್ಹಿ ಇಜ್ಝತಿ.

೨೭೬.

‘‘ನ ಕಿರ ತ್ವಂ ಅದಾ ದಾನಂ, ಸಕಪಾಣೀಹಿ ಕಸ್ಸಚಿ;

ಪರಸ್ಸ ದಾನಂ ಅನುಮೋದಮಾನೋ, ಪಾಣಿಂ ಪಗ್ಗಯ್ಹ ಪಾವದಿ.

೨೭೭.

‘‘ತೇನ ಪಾಣಿ ಕಾಮದದೋ, ತೇನ ಪಾಣಿ ಮಧುಸ್ಸವೋ;

ತೇನ ತೇ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯೇನ, ಪುಞ್ಞಂ ಪಾಣಿಮ್ಹಿ ಇಜ್ಝತಿ.

೨೭೮.

‘‘ಯೋ ಸೋ ದಾನಮದಾ ಭನ್ತೇ, ಪಸನ್ನೋ ಸಕಪಾಣಿಭಿ;

ಸೋ ಹಿತ್ವಾ ಮಾನುಸಂ ದೇಹಂ, ಕಿಂ ನು ಸೋ ದಿಸತಂ ಗತೋ.

೨೭೯.

‘‘ನಾಹಂ ಪಜಾನಾಮಿ ಅಸಯ್ಹಸಾಹಿನೋ, ಅಙ್ಗೀರಸಸ್ಸ ಗತಿಂ ಆಗತಿಂ ವಾ;

ಸುತಞ್ಚ ¶ ಮೇ ವೇಸ್ಸವಣಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕೇ, ಸಕ್ಕಸ್ಸ ಸಹಬ್ಯತಂ ಗತೋ ಅಸಯ್ಹೋ.

೨೮೦.

‘‘ಅಲಮೇವ ಕಾತುಂ ಕಲ್ಯಾಣಂ, ದಾನಂ ದಾತುಂ ಯಥಾರಹಂ;

ಪಾಣಿಂ ಕಾಮದದಂ ದಿಸ್ವಾ, ಕೋ ಪುಞ್ಞಂ ನ ಕರಿಸ್ಸತಿ.

೨೮೧.

‘‘ಸೋ ¶ ಹಿ ನೂನ ಇತೋ ಗನ್ತ್ವಾ, ಅನುಪ್ಪತ್ವಾನ ದ್ವಾರಕಂ;

ದಾನಂ ಪಟ್ಠಪಯಿಸ್ಸಾಮಿ, ಯಂ ಮಮಸ್ಸ ಸುಖಾವಹಂ.

೨೮೨.

‘‘ದಸ್ಸಾಮನ್ನಞ್ಚ ¶ ಪಾನಞ್ಚ, ವತ್ಥಸೇನಾಸನಾನಿ ಚ;

ಪಪಞ್ಚ ಉದಪಾನಞ್ಚ, ದುಗ್ಗೇ ಸಙ್ಕಮನಾನಿ ಚಾ’’ತಿ. –

ಪನ್ನರಸ ವಚನಪಟಿವಚನಗಾಥಾ ಹೋನ್ತಿ.

೨೬೭. ತತ್ಥ ಪಾಣಿ ತೇತಿ ತವ ದಕ್ಖಿಣಹತ್ಥೋ. ಸಬ್ಬಸೋವಣ್ಣೋತಿ ಸಬ್ಬಸೋ ಸುವಣ್ಣವಣ್ಣೋ. ಪಞ್ಚಧಾರೋತಿ ಪಞ್ಚಹಿ ಅಙ್ಗುಲೀಹಿ ಪರೇಹಿ ಕಾಮಿತವತ್ಥೂನಂ ಧಾರಾ ಏತಸ್ಸ ಸನ್ತೀತಿ ಪಞ್ಚಧಾರೋ. ಮಧುಸ್ಸವೋತಿ ಮಧುರರಸವಿಸ್ಸನ್ದಕೋ. ತೇನಾಹ ‘‘ನಾನಾರಸಾ ಪಗ್ಘರನ್ತೀ’’ತಿ, ಮಧುರಕಟುಕಕಸಾವಾದಿಭೇದಾ ನಾನಾವಿಧಾ ರಸಾ ವಿಸ್ಸನ್ದನ್ತೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ಯಕ್ಖಸ್ಸ ಹಿ ಕಾಮದದೇ ಮಧುರಾದಿರಸಸಮ್ಪನ್ನಾನಿ ವಿವಿಧಾನಿ ಖಾದನೀಯಭೋಜನೀಯಾನಿ ಹತ್ಥೇ ವಿಸ್ಸಜ್ಜನ್ತೇ ಮಧುರಾದಿರಸಾ ಪಗ್ಘರನ್ತೀತಿ ವುತ್ತಂ. ಮಞ್ಞೇಹಂ ತಂ ಪುರಿನ್ದದನ್ತಿ ಮಞ್ಞೇ ಅಹಂ ತಂ ಪುರಿನ್ದದಂ ಸಕ್ಕಂ, ‘‘ಏವಂಮಹಾನುಭಾವೋ ಸಕ್ಕೋ ದೇವರಾಜಾ’’ತಿ ತಂ ಅಹಂ ಮಞ್ಞಾಮೀತಿ ಅತ್ಥೋ.

೨೬೮. ನಾಮ್ಹಿ ದೇವೋತಿ ವೇಸ್ಸವಣಾದಿಕೋ ಪಾಕಟದೇವೋ ನ ಹೋಮಿ. ನ ಗನ್ಧಬ್ಬೋತಿ ಗನ್ಧಬ್ಬಕಾಯಿಕದೇವೋಪಿ ನ ಹೋಮಿ. ನಾಪಿ ಸಕ್ಕೋ ಪುರಿನ್ದದೋತಿ ಪುರಿಮತ್ತಭಾವೇ ಪುರೇ ದಾನಸ್ಸ ಪಟ್ಠಪಿತತ್ತಾ ‘‘ಪುರಿನ್ದದೋ’’ತಿ ಲದ್ಧನಾಮೋ ಸಕ್ಕೋ ದೇವರಾಜಾಪಿ ನ ಹೋಮಿ. ಕತರೋ ಪನ ಅಹೋಸೀತಿ ಆಹ ‘‘ಪೇತಂ ಮಂ ಅಙ್ಕುರ ಜಾನಾಹೀ’’ತಿಆದಿ. ಅಙ್ಕುರಪೇತೂಪಪತ್ತಿಕಂ ಮಂ ಜಾನಾಹಿ, ‘‘ಅಞ್ಞತರೋ ಪೇತಮಹಿದ್ಧಿಕೋ’’ತಿ ಮಂ ಉಪಧಾರೇಹಿ. ರೋರುವಮ್ಹಾ ಇಧಾಗತನ್ತಿ ರೋರುವನಗರತೋ ಚವಿತ್ವಾ ಮರುಕನ್ತಾರೇ ಇಧ ಇಮಸ್ಮಿಂ ನಿಗ್ರೋಧರುಕ್ಖೇ ಉಪಪಜ್ಜನವಸೇನ ಆಗತಂ, ಏತ್ಥ ನಿಬ್ಬತ್ತನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ.

೨೬೯. ಕಿಂಸೀಲೋ ಕಿಂಸಮಾಚಾರೋ, ರೋರುವಸ್ಮಿಂ ಪುರೇ ತುವನ್ತಿ ಪುಬ್ಬೇ ಪುರಿಮತ್ತಭಾವೇ ರೋರುವನಗರೇ ವಸನ್ತೋ ತ್ವಂ ಕಿಂಸೀಲೋ ¶ ಕಿಂಸಮಾಚಾರೋ ಅಹೋಸಿ, ಪಾಪತೋ ನಿವತ್ತನಲಕ್ಖಣಂ ಕೀದಿಸಂ ಸೀಲಂ ಸಮಾದಾಯ ಸಂವತ್ತಿತಪುಞ್ಞಕಿರಿಯಾಲಕ್ಖಣೇನ ಸಮಾಚಾರೇನ ಕಿಂಸಮಾಚಾರೋ, ದಾನಾದೀಸು ಕುಸಲಸಮಾಚಾರೇಸು ಕೀದಿಸೋ ಸಮಾಚಾರೋ ಅಹೋಸೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ಕೇನ ತೇ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯೇನ ¶ , ಪುಞ್ಞಂ ಪಾಣಿಮ್ಹಿ ಇಜ್ಝತೀತಿ ಕೀದಿಸೇನ ಸೇಟ್ಠಚರಿಯೇನ ಇದಂ ಏವರೂಪಂ ತವ ಹತ್ಥೇಸು ಪುಞ್ಞಫಲಂ ಇದಾನಿ ಸಮಿಜ್ಝತಿ ನಿಪ್ಫಜ್ಜತಿ, ತಂ ಕಥೇಹೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ಪುಞ್ಞಫಲಞ್ಹಿ ಇಧ ಉತ್ತರಪದಲೋಪೇನ ‘‘ಪುಞ್ಞ’’ನ್ತಿ ಅಧಿಪ್ಪೇತಂ. ತತ್ಥಾ ಹಿ ತಂ ‘‘ಕುಸಲಾನಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಧಮ್ಮಾನಂ ಸಮಾದಾನಹೇತು ಏವಮಿದಂ ಪುಞ್ಞಂ ಪವಡ್ಢತೀ’’ತಿಆದೀಸು (ದೀ. ನಿ. ೩.೮೦) ಪುಞ್ಞನ್ತಿ ವುತ್ತಂ.

೨೭೦. ತುನ್ನವಾಯೋತಿ ¶ ತುನ್ನಕಾರೋ. ಸುಕಿಚ್ಛವುತ್ತೀತಿ ಸುಟ್ಠು ಕಿಚ್ಛಪುತ್ತಿಕೋ ಅತಿವಿಯ ದುಕ್ಖಜೀವಿಕೋ. ಕಪಣೋತಿ ವರಾಕೋ, ದೀನೋತಿ ಅತ್ಥೋ. ನ ಮೇ ವಿಜ್ಜತಿ ದಾತವೇತಿ ಅದ್ಧಿಕಾನಂ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾನಂ ದಾತುಂ ಕಿಞ್ಚಿ ದಾತಬ್ಬಯುತ್ತಕಂ ಮಯ್ಹಂ ನತ್ಥಿ, ಚಿತ್ತಂ ಪನ ಮೇ ದಾನಂ ದಿನ್ನನ್ತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ.

೨೭೧. ನಿವೇಸನನ್ತಿ ಘರಂ, ಕಮ್ಮಕರಣಸಾಲಾ ವಾ. ಅಸಯ್ಹಸ್ಸ ಉಪನ್ತಿಕೇತಿ ಅಸಯ್ಹಸ್ಸ ಮಹಾಸೇಟ್ಠಿನೋ ಗೇಹಸ್ಸ ಸಮೀಪೇ. ಸದ್ಧಸ್ಸಾತಿ ಕಮ್ಮಫಲಸದ್ಧಾಯ ಸಮನ್ನಾಗತಸ್ಸ. ದಾನಪತಿನೋತಿ ದಾನೇ ನಿರನ್ತರಪ್ಪವತ್ತಾಯ ಪರಿಚ್ಚಾಗಸಮ್ಪತ್ತಿಯಾ ಲೋಭಸ್ಸ ಚ ಅಭಿಭವೇನ ಪತಿಭೂತಸ್ಸ. ಕತಪುಞ್ಞಸ್ಸಾತಿ ಪುಬ್ಬೇ ಕತಸುಚರಿತಕಮ್ಮಸ್ಸ. ಲಜ್ಜಿನೋತಿ ಪಾಪಜಿಗುಚ್ಛನಸಭಾವಸ್ಸ.

೨೭೨. ತತ್ಥಾತಿ ತಸ್ಮಿಂ ಮಮ ನಿವೇಸನೇ. ಯಾಚನಕಾಯನ್ತೀತಿ ಯಾಚನಕಾ ಜನಾ ಅಸಯ್ಹಸೇಟ್ಠಿಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಯಾಚಿತುಕಾಮಾ ಆಗಚ್ಛನ್ತಿ. ನಾನಾಗೋತ್ತಾತಿ ನಾನಾವಿಧಗೋತ್ತಾಪದೇಸಾ. ವನಿಬ್ಬಕಾತಿ ವಣ್ಣದೀಪಕಾ, ಯೇ ದಾಯಕಸ್ಸ ಪುಞ್ಞಫಲಾದಿಞ್ಚ ಗುಣಕಿತ್ತನಾದಿಮುಖೇನ ಅತ್ತನೋ ಅತ್ಥಿಕಭಾವಂ ಪವೇದೇನ್ತಾ ವಿಚರನ್ತಿ. ತೇ ಚ ಮಂ ತತ್ಥ ಪುಚ್ಛನ್ತೀತಿ ತತ್ಥಾತಿ ನಿಪಾತಮತ್ತಂ, ತೇ ಯಾಚಕಾದಯೋ ಮಂ ಅಸಯ್ಹಸೇಟ್ಠಿನೋ ನಿವೇಸನಂ ಪುಚ್ಛನ್ತಿ. ಅಕ್ಖರಚಿನ್ತಕಾ ಹಿ ಈದಿಸೇಸು ಠಾನೇಸು ಕಮ್ಮದ್ವಯಂ ¶ ಇಚ್ಛನ್ತಿ.

೨೭೩. ಕತ್ಥ ಗಚ್ಛಾಮ ಭದ್ದಂ ವೋ, ಕತ್ಥ ದಾನಂ ಪದೀಯತೀತಿ ತೇಸಂ ಪುಚ್ಛನಾಕಾರದಸ್ಸನಂ. ಅಯಂ ಪೇತ್ಥ ಅತ್ಥೋ – ಭದ್ದಂ ತುಮ್ಹಾಕಂ ಹೋತು, ಮಯಂ ‘‘ಅಸಯ್ಹಮಹಾಸೇಟ್ಠಿನಾ ದಾನಂ ಪದೀಯತೀ’’ತಿ ಸುತ್ವಾ ಆಗತಾ, ಕತ್ಥ ದಾನಂ ಪದೀಯತಿ, ಕತ್ಥ ವಾ ಮಯಂ ಗಚ್ಛಾಮ, ಕತ್ಥ ಗತೇನ ದಾನಂ ಸಕ್ಕಾ ಲದ್ಧುನ್ತಿ. ತೇಸಾಹಂ ಪುಟ್ಠೋ ಅಕ್ಖಾಮೀತಿ ಏವಂ ತೇಹಿ ಅದ್ಧಿಕಜನೇಹಿ ಲಭನಟ್ಠಾನಂ ಪುಟ್ಠೋ ¶ ‘‘ಅಹಂ ಪುಬ್ಬೇ ಅಕತಪುಞ್ಞತಾಯ ಇದಾನಿ ಈದಿಸಾನಂ ಕಿಞ್ಚಿ ದಾತುಂ ಅಸಮತ್ಥೋ ಜಾತೋ, ದಾನಗ್ಗಂ ಪನ ಇಮೇಸಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಲಾಭಸ್ಸ ಉಪಾಯಾಚಿಕ್ಖಣೇನ ಪೀತಿಂ ಉಪ್ಪಾದೇನ್ತೋ ಏತ್ತಕೇನಪಿ ಬಹುಂ ಪುಞ್ಞಂ ಪಸವಾಮೀ’’ತಿ ಗಾರವಂ ಉಪ್ಪಾದೇತ್ವಾ ದಕ್ಖಿಣಂ ಬಾಹುಂ ಪಸಾರೇತ್ವಾ ತೇಸಂ ಅಸಯ್ಹಸೇಟ್ಠಿಸ್ಸ ನಿವೇಸನಂ ಅಕ್ಖಾಮಿ. ತೇನಾಹ ‘‘ಪಗ್ಗಯ್ಹ ದಕ್ಖಿಣಂ ಬಾಹು’’ನ್ತಿಆದಿ.

೨೭೪. ತೇನ ಪಾಣಿ ಕಾಮದದೋತಿ ತೇನ ಪರದಾನಪಕಾಸನೇನ ಪರೇನ ಕತಸ್ಸ ದಾನಸ್ಸ ಸಕ್ಕಚ್ಚಂ ಅನುಮೋದನಮತ್ತೇನ ಹೇತುನಾ ಇದಾನಿ ಮಯ್ಹಂ ಹತ್ಥೋ ಕಪ್ಪರುಕ್ಖೋ ವಿಯ ಸನ್ತಾನಕಲತಾ ವಿಯ ಚ ಕಾಮದುಹೋ ಇಚ್ಛಿತಿಚ್ಛಿತದಾಯೀ ಕಾಮದದೋ ಹೋತಿ. ಕಾಮದದೋ ಚ ಹೋನ್ತೋ ತೇನ ಪಾಣಿ ಮಧುಸ್ಸವೋ ಇಟ್ಠವತ್ಥುವಿಸ್ಸಜ್ಜನಕೋ ಜಾತೋ.

೨೭೬. ನ ¶ ಕಿರ ತ್ವಂ ಅದಾ ದಾನನ್ತಿ ಕಿರಾತಿ ಅನುಸ್ಸವನತ್ಥೇ ನಿಪಾತೋ, ತ್ವಂ ಕಿರ ಅತ್ತನೋ ಸನ್ತಕಂ ನ ಪರಿಚ್ಚಜಿ, ಸಕಪಾಣೀಹಿ ಸಹತ್ಥೇಹಿ ಯಸ್ಸ ಕಸ್ಸಚಿ ಸಮಣಸ್ಸ ವಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಸ್ಸ ವಾ ಕಿಞ್ಚಿ ದಾನಂ ನ ಅದಾಸಿ. ಪರಸ್ಸ ದಾನಂ ಅನುಮೋದಮಾನೋತಿ ಕೇವಲಂ ಪನ ಪರೇನ ಕತಂ ಪರಸ್ಸ ದಾನಂ ‘‘ಅಹೋ ದಾನಂ ಪವತ್ತೇಸೀ’’ತಿ ಅನುಮೋದಮಾನೋಯೇವ ವಿಹಾಸಿ.

೨೭೭. ತೇನ ಪಾಣಿ ಕಾಮದದೋತಿ ತೇನ ತುಯ್ಹಂ ಪಾಣಿ ಏವಂ ಕಾಮದದೋ, ಅಹೋ ಅಚ್ಛರಿಯಾ ವತ ಪುಞ್ಞಾನಂ ಗತೀತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ.

೨೭೮. ಯೋ ಸೋ ದಾನಮದಾ, ಭನ್ತೇ, ಪಸನ್ನೋ ಸಕಪಾಣಿಭೀತಿ ದೇವಪುತ್ತಂ ಗಾರವೇನ ಆಲಪತಿ. ಭನ್ತೇ, ಪರೇನ ¶ ಕತಸ್ಸ ದಾನಾನುಮೋದಕಸ್ಸ ತಾವ ತುಯ್ಹಂ ಈದಿಸಂ ಫಲಂ ಏವರೂಪೋ ಆನುಭಾವೋ, ಯೋ ಪನ ಸೋ ಅಸಯ್ಹಮಹಾಸೇಟ್ಠಿ ಮಹಾದಾನಂ ಅದಾಸಿ, ಪಸನ್ನಚಿತ್ತೋ ಹುತ್ವಾ ಸಹತ್ಥೇಹಿ ತದಾ ಮಹಾದಾನಂ ಪವತ್ತೇಸಿ. ಸೋ ಹಿತ್ವಾ ಮಾನುಸಂ ದೇಹನ್ತಿ ಸೋ ಇಧ ಮನುಸ್ಸತ್ತಭಾವಂ ಪಹಾಯ. ಕಿನ್ತಿ ಕತರಂ. ನು ಸೋತಿ ನೂತಿ ನಿಪಾತಮತ್ತಂ. ದಿಸತಂ ಗತೋತಿ ದಿಸಂ ಠಾನಂ ಗತೋ, ಕೀದಿಸೀ ತಸ್ಸ ಗತೋ ನಿಪ್ಫತ್ತೀತಿ ಅಸಯ್ಹಸೇಟ್ಠಿನೋ ಅಭಿಸಮ್ಪರಾಯಂ ಪುಚ್ಛಿ.

೨೭೯. ಅಸಯ್ಹಸಾಹಿನೋತಿ ಅಞ್ಞೇಹಿ ಮಚ್ಛರೀಹಿ ಲೋಭಾಭಿಭೂತೇಹಿ ಸಹಿತುಂ ವಹಿತುಂ ಅಸಕ್ಕುಣೇಯ್ಯಸ್ಸ ಪರಿಚ್ಚಾಗಾದಿವಿಭಾಗಸ್ಸ ಸಪ್ಪುರಿಸಧುರಸ್ಸ ಸಹನತೋ ¶ ಅಸಯ್ಹಸಾಹಿನೋ. ಅಙ್ಗೀರಸಸ್ಸಾತಿ ಅಙ್ಗತೋ ನಿಕ್ಖಮನಕಜುತಿಸ್ಸ. ರಸೋತಿ ಹಿ ಜುತಿಯಾ ಅಧಿವಚನಂ. ತಸ್ಸ ಕಿರ ಯಾಚಕೇ ಆಗಚ್ಛನ್ತೇ ದಿಸ್ವಾ ಉಳಾರಂ ಪೀತಿಸೋಮನಸ್ಸಂ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ, ಮುಖವಣ್ಣೋ ವಿಪ್ಪಸೀದತಿ, ತಂ ಅತ್ತನೋ ಪಚ್ಚಕ್ಖಂ ಕತ್ವಾ ಏವಮಾಹ. ಗತಿಂ ಆಗತಿಂ ವಾತಿ ತಸ್ಸ ‘‘ಅಸುಕಂ ನಾಮ ಗತಿಂ, ಇತೋ ಗತೋ’’ತಿ ಗತಿಂ ವಾ ‘‘ತತೋ ವಾ ಪನ ಅಸುಕಸ್ಮಿಂ ಕಾಲೇ ಇಧಾಗಮಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಆಗತಿಂ ವಾ ನಾಹಂ ಜಾನಾಮಿ, ಅವಿಸಯೋ ಏಸ ಮಯ್ಹಂ. ಸುತಞ್ಚ ಮೇ ವೇಸ್ಸವಣಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕೇತಿ ಅಪಿಚ ಖೋ ಉಪಟ್ಠಾನಂ ಗತೇನ ವೇಸ್ಸವಣಸ್ಸ ಮಹಾರಾಜಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕೇ ಸುತಮೇತಂ ಮಯಾ. ಸಕ್ಕಸ್ಸ ಸಹಬ್ಯತಂ ಗತೋ ಅಸಯ್ಹೋತಿ ಅಸಯ್ಹಸೇಟ್ಠಿ ಸಕ್ಕಸ್ಸ ದೇವಾನಮಿನ್ದಸ್ಸ ಸಹಬ್ಯತಂ ಗತೋ ಅಹೋಸಿ, ತಾವತಿಂಸಭವನೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋತಿ ಅತ್ಥೋ.

೨೮೦. ಅಲಮೇವ ಕಾತುಂ ಕಲ್ಯಾಣನ್ತಿ ಯಂಕಿಞ್ಚಿ ಕಲ್ಯಾಣಂ ಕುಸಲಂ ಪುಞ್ಞಂ ಕಾತುಂ ಯುತ್ತಮೇವ ಪತಿರೂಪಮೇವ. ತತ್ಥ ಪನ ಯಂ ಸಬ್ಬಸಾಧಾರಣಂ ಸುಕತತರಂ, ತಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ದಾನಂ ದಾತುಂ ಯಥಾರಹ’’ನ್ತಿ ವುತ್ತಂ, ಅತ್ತನೋ ವಿಭವಬಲಾನುರೂಪಂ ದಾನಂ ದಾತುಂ ಅಲಮೇವ. ತತ್ಥ ಕಾರಣಮಾಹ ‘‘ಪಾಣಿಂ ಕಾಮದದಂ ದಿಸ್ವಾ’’ತಿ. ಯತ್ರ ಹಿ ನಾಮ ಪರಕತಪುಞ್ಞಾನುಮೋದನಪುಬ್ಬಕೇನ ದಾನಪತಿನಿವೇಸನಮಗ್ಗಾಚಿಕ್ಖಣಮತ್ತೇನ ಅಯಂ ¶ ಹತ್ಥೋ ಕಾಮದದೋ ದಿಟ್ಠೋ, ಇಮಂ ದಿಸ್ವಾ. ಕೋ ¶ ಪುಞ್ಞಂ ನ ಕರಿಸ್ಸತೀತಿ ಮಾದಿಸೋ ಕೋ ನಾಮ ಅತ್ತನೋ ಪತಿಟ್ಠಾನಭೂತಂ ಪುಞ್ಞಂ ನ ಕರಿಸ್ಸತೀತಿ.

೨೮೧. ಏವಂ ಅನಿಯಮವಸೇನ ಪುಞ್ಞಕಿರಿಯಾಯ ಆದರಂ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ಇದಾನಿ ಅತ್ತನಿ ತಂ ನಿಯಮೇತ್ವಾ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ‘‘ಸೋ ಹಿ ನೂನಾ’’ತಿಆದಿಗಾಥಾದ್ವಯಮಾಹ. ತತ್ಥ ಸೋತಿ ಸೋ ಅಹಂ. ಹೀತಿ ಅವಧಾರಣೇ ನಿಪಾತೋ, ನೂನಾತಿ ಪರಿವಿತಕ್ಕೇ. ಇತೋ ಗನ್ತ್ವಾತಿ ಇತೋ ಮರುಭೂಮಿತೋ ಅಪಗನ್ತ್ವಾ. ಅನುಪ್ಪತ್ವಾನ ದ್ವಾರಕನ್ತಿ ದ್ವಾರವತೀನಗರಂ ಅನುಪಾಪುಣಿತ್ವಾ. ಪಟ್ಠಪಯಿಸ್ಸಾಮೀತಿ ಪವತ್ತಯಿಸ್ಸಾಮಿ.

ಏವಂ ಅಙ್ಕುರೇನ ‘‘ದಾನಂ ದಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಪಟಿಞ್ಞಾಯ ಕತಾಯ ಯಕ್ಖೋ ತುಟ್ಠಮಾನಸೋ ‘‘ಮಾರಿಸ, ತ್ವಂ ವಿಸ್ಸತ್ಥೋ ದಾನಂ ದೇಹಿ, ಅಹಂ ಪನ ತೇ ಸಹಾಯಕಿಚ್ಚಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮಿ, ಯೇನ ತೇ ದೇಯ್ಯಧಮ್ಮೋ ನ ಪರಿಕ್ಖಯಂ ಗಮಿಸ್ಸತಿ, ತೇನ ಪಕಾರೇನ ಕರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ತಂ ದಾನಕಿರಿಯಾಯ ಸಮುತ್ತೇಜೇತ್ವಾ ‘‘ಬ್ರಾಹ್ಮಣ ವಾಣಿಜ, ತ್ವಂ ಕಿರ ಮಾದಿಸೇ ಬಲಕ್ಕಾರೇನ ನೇತುಕಾಮೋ ಅತ್ತನೋ ಪಮಾಣಂ ನ ಜಾನಾಸೀ’’ತಿ ತಸ್ಸ ¶ ಭಣ್ಡಮನ್ತರಧಾಪೇತ್ವಾ ತಂ ಯಕ್ಖವಿಭಿಂಸಕಾಯ ಭಿಂಸಾಪೇನ್ತೋ ಸನ್ತಜ್ಜೇಸಿ. ಅಥ ನಂ ಅಙ್ಕುರೋ ನಾನಪ್ಪಕಾರಂ ಯಾಚಿತ್ವಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೇನ ಖಮಾಪೇನ್ತೋ ಪಸಾದೇತ್ವಾ ಸಬ್ಬಭಣ್ಡಂ ಪಾಕತಿಕಂ ಕಾರಾಪೇತ್ವಾ ರತ್ತಿಯಾ ಉಪಗತಾಯ ಯಕ್ಖಂ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇತ್ವಾ ಗಚ್ಛನ್ತೋ ತಸ್ಸ ಅವಿದೂರೇ ಅಞ್ಞತರಂ ಅತಿವಿಯ ಬೀಭಚ್ಛದಸ್ಸನಂ ಪೇತಂ ದಿಸ್ವಾ ತೇನ ಕತಕಮ್ಮಂ ಪುಚ್ಛನ್ತೋ –

೨೮೩.

‘‘ಕೇನ ತೇ ಅಙ್ಗುಲೀ ಕುಣಾ, ಮುಖಞ್ಚ ಕುಣಲೀಕತಂ;

ಅಕ್ಖೀನಿ ಚ ಪಗ್ಘರನ್ತಿ, ಕಿಂ ಪಾಪಂ ಪಕತಂ ತಯಾ’’ತಿ. –

ಗಾಥಮಾಹ. ತತ್ಥ ಕುಣಾತಿ ಕುಣಿಕಾ ಪಟಿಕುಣಿಕಾ ಅನುಜುಭೂತಾ. ಕುಣಲೀಕತನ್ತಿ ಮುಖವಿಕಾರೇನ ವಿಕುಣಿತಂ ಸಂಕುಣಿತಂ. ಪಗ್ಘರನ್ತೀತಿ ಅಸುಚಿಂ ವಿಸ್ಸನ್ದನ್ತಿ.

ಅಥಸ್ಸ ಪೇತೋ –

೨೮೪.

‘‘ಅಙ್ಗೀರಸಸ್ಸ ¶ ಗಹಪತಿನೋ, ಸದ್ಧಸ್ಸ ಘರಮೇಸಿನೋ;

ತಸ್ಸಾಹಂ ದಾನವಿಸ್ಸಗ್ಗೇ, ದಾನೇ ಅಧಿಕತೋ ಅಹುಂ.

೨೮೫.

‘‘ತತ್ಥ ¶ ಯಾಚನಕೇ ದಿಸ್ವಾ, ಆಗತೇ ಭೋಜನತ್ಥಿಕೇ;

ಏಕಮನ್ತಂ ಅಪಕ್ಕಮ್ಮ, ಅಕಾಸಿಂ ಕುಣಲಿಂ ಮುಖಂ.

೨೮೬.

‘‘ತೇನ ಮೇ ಅಙ್ಗುಲೀ ಕುಣಾ, ಮುಖಞ್ಚ ಕುಣಲೀಕತಂ;

ಅಕ್ಖೀನಿ ಮೇ ಪಗ್ಘರನ್ತಿ, ತಂ ಪಾಪಂ ಪಕತಂ ಮಯಾ’’ತಿ. –

ತಿಸ್ಸೋ ಗಾಥಾ ಅಭಾಸಿ.

೨೮೪. ತತ್ಥ ‘‘ಅಙ್ಗೀರಸಸ್ಸಾ’’ತಿಆದಿನಾ ಅಸಯ್ಹಸೇಟ್ಠಿಂ ಕಿತ್ತೇತಿ. ಘರಮೇಸಿನೋತಿ ಘರಮಾವಸನ್ತಸ್ಸ ಗಹಟ್ಠಸ್ಸ. ದಾನವಿಸ್ಸಗ್ಗೇತಿ ದಾನಗ್ಗೇ ಪರಿಚ್ಚಾಗಟ್ಠಾನೇ. ದಾನೇ ಅಧಿಕತೋ ಅಹುನ್ತಿ ದೇಯ್ಯಧಮ್ಮಸ್ಸ ಪರಿಚ್ಚಜನೇ ದಾನಾಧಿಕಾರೇ ಅಧಿಕತೋ ಠಪಿತೋ ಅಹೋಸಿಂ.

೨೮೫. ಏಕಮನ್ತಂ ಅಪಕ್ಕಮ್ಮಾತಿ ಯಾಚನಕೇ ಭೋಜನತ್ಥಿಕೇ ಆಗತೇ ದಿಸ್ವಾ ದಾನಬ್ಯಾವಟೇನ ದಾನಗ್ಗತೋ ಅನಪಕ್ಕಮ್ಮ ಯಥಾಠಾನೇಯೇವ ಠತ್ವಾ ಸಞ್ಜಾತಪೀತಿಸೋಮನಸ್ಸೇನ ¶ ವಿಪ್ಪಸನ್ನಮುಖವಣ್ಣೇನ ಸಹತ್ಥೇನ ದಾನಂ ದಾತಬ್ಬಂ, ಪರೇಹಿ ವಾ ಪತಿರೂಪೇಹಿ ದಾಪೇತಬ್ಬಂ, ಅಹಂ ಪನ ತಥಾ ಅಕತ್ವಾ ಯಾಚನಕೇ ಆಗಚ್ಛನ್ತೇ ದೂರತೋವ ದಿಸ್ವಾ ಅತ್ತಾನಂ ಅದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಏಕಮನ್ತಂ ಅಪಕ್ಕಮ್ಮ ಅಪಕ್ಕಮಿತ್ವಾ. ಅಕಾಸಿಂ ಕುಣಲಿಂ ಮುಖನ್ತಿ ವಿಕುಣಿತಂ ಸಙ್ಕುಚಿತಂ ಮುಖಂ ಅಕಾಸಿಂ.

೨೮೬. ತೇನಾತಿ ಯಸ್ಮಾ ತದಾಹಂ ಸಾಮಿನಾ ದಾನಾಧಿಕಾರೇ ನಿಯುತ್ತೋ ಸಮಾನೋ ದಾನಕಾಲೇ ಉಪಟ್ಠಿತೇ ಮಚ್ಛರಿಯಾಪಕತೋ ದಾನಗ್ಗತೋ ಅಪಕ್ಕಮನ್ತೋ ಪಾದೇಹಿ ಸಙ್ಕೋಚಂ ಆಪಜ್ಜಿಂ, ಸಹತ್ಥೇಹಿ ದಾತಬ್ಬೇ ತಥಾ ಅಕತ್ವಾ ಹತ್ಥಸಙ್ಕೋಚಂ ಆಪಜ್ಜಿಂ, ಪಸನ್ನಮುಖೇನ ಭವಿತಬ್ಬೇ ಮುಖಸಙ್ಕೋಚಂ ಆಪಜ್ಜಿಂ, ಪಿಯಚಕ್ಖೂಹಿ ಓಲೋಕೇತಬ್ಬೇ ಚಕ್ಖುಕಾಲುಸಿಯಂ ಉಪ್ಪಾದೇಸಿಂ, ತಸ್ಮಾ ಹತ್ಥಙ್ಗುಲಿಯೋ ಚ ¶ ಪಾದಙ್ಗುಲಿಯೋ ಚ ಕುಣಿತಾ ಜಾತಾ, ಮುಖಞ್ಚ ಕುಣಲೀಕತಂ ವಿರೂಪರೂಪಂ ಸಙ್ಕುಚಿತಂ, ಅಕ್ಖೀನಿ ಅಸುಚೀದುಗ್ಗನ್ಧಜೇಗುಚ್ಛಾನಿ ಅಸ್ಸೂನಿ ಪಗ್ಘರನ್ತೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ತೇನ ವುತ್ತಂ –

‘‘ತೇನ ಮೇ ಅಙ್ಗುಲೀ ಕುಣಾ, ಮುಖಞ್ಚ ಕುಣಲೀಕತಂ;

ಅಕ್ಖೀನಿ ಮೇ ಪಗ್ಘರನ್ತಿ, ತಂ ಪಾಪಂ ಪಕತಂ ಮಯಾ’’ತಿ.

ತಂ ಸುತ್ವಾ ಅಙ್ಕುರೋ ಪೇತಂ ಗರಹನ್ತೋ –

೨೮೭.

‘‘ಧಮ್ಮೇನ ¶ ತೇ ಕಾಪುರಿಸ, ಮುಖಞ್ಚ ಕುಣಲೀಕತಂ;

ಅಕ್ಖೀನಿ ಚ ಪಗ್ಘರನ್ತಿ, ಯಂ ತಂ ಪರಸ್ಸ ದಾನಸ್ಸ;

ಅಕಾಸಿ ಕುಣಲಿಂ ಮುಖ’’ನ್ತಿ. –

ಗಾಥಮಾಹ. ತತ್ಥ ಧಮ್ಮೇನಾತಿ ಯುತ್ತೇನೇವ ಕಾರಣೇನ. ತೇತಿ ತವ. ಕಾಪುರಿಸಾತಿ ಲಾಮಕಪುರಿಸ. ಯನ್ತಿ ಯಸ್ಮಾ. ಪರಸ್ಸ ದಾನಸ್ಸಾತಿ ಪರಸ್ಸ ದಾನಸ್ಮಿಂ. ಅಯಮೇವ ವಾ ಪಾಠೋ.

ಪುನ ಅಙ್ಕುರೋ ತಂ ದಾನಪತಿಂ ಸೇಟ್ಠಿಂ ಗರಹನ್ತೋ –

೨೮೮.

‘‘ಕಥಞ್ಹಿ ದಾನಂ ದದಮಾನೋ, ಕರೇಯ್ಯ ಪರಪತ್ತಿಯಂ;

ಅನ್ನಪಾನಂ ಖಾದನೀಯಂ, ವತ್ಥಸೇನಾಸನಾನಿ ಚಾ’’ತಿ. –

ಗಾಥಮಾಹ. ತಸ್ಸತ್ಥೋ – ದಾನಂ ದದನ್ತೋ ಪುರಿಸೋ ಕಥಞ್ಹಿ ನಾಮ ತಂ ಪರಪತ್ತಿಯಂ ಪರೇನ ಪಾಪೇತಬ್ಬಂ ಸಾಧೇತಬ್ಬಂ ಕರೇಯ್ಯ, ಅತ್ತಪಚ್ಚಕ್ಖಮೇವ ಕತ್ವಾ ಸಹತ್ಥೇನೇವ ¶ ದದೇಯ್ಯ, ಸಯಂ ವಾ ತತ್ಥ ಬ್ಯಾವಟೋ ಭವೇಯ್ಯ, ಅಞ್ಞಥಾ ಅತ್ತನೋ ದೇಯ್ಯಧಮ್ಮೋ ಅಟ್ಠಾನೇ ವಿದ್ಧಂಸಿಯೇಥ, ದಕ್ಖಿಣೇಯ್ಯಾ ಚ ದಾನೇನ ಪರಿಹಾಯೇಯ್ಯುನ್ತಿ.

ಏವಂ ¶ ತಂ ಗರಹಿತ್ವಾ ಇದಾನಿ ಅತ್ತನಾ ಪಟಿಪಜ್ಜಿತಬ್ಬವಿಧಿಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ –

೨೮೯.

‘‘ಸೋ ಹಿ ನೂನ ಇತೋ ಗನ್ತ್ವಾ, ಅನುಪ್ಪತ್ವಾನ ದ್ವಾರಕಂ;

ದಾನಂ ಪಟ್ಠಪಯಿಸ್ಸಾಮಿ, ಯಂ ಮಮಸ್ಸ ಸುಖಾವಹಂ.

೨೯೦.

‘‘ದಸ್ಸಾಮನ್ನಞ್ಚ ಪಾನಞ್ಚ, ವತ್ಥಸೇನಾಸನಾನಿ ಚ;

ಪಪಞ್ಚ ಉದಪಾನಞ್ಚ, ದುಗ್ಗೇ ಸಙ್ಕಮನಾನಿ ಚಾ’’ತಿ. –

ಗಾಥಾದ್ವಯಮಾಹ, ತಂ ವುತ್ತತ್ಥಮೇವ.

೨೯೧.

‘‘ತತೋ ಹಿ ಸೋ ನಿವತ್ತಿತ್ವಾ, ಅನುಪ್ಪತ್ವಾನ ದ್ವಾರಕಂ;

ದಾನಂ ಪಟ್ಠಪಯಿ ಅಙ್ಕುರೋ, ಯಂತುಮಸ್ಸ ಸುಖಾವಹಂ.

೨೯೨.

‘‘ಅದಾ ¶ ಅನ್ನಞ್ಚ ಪಾನಞ್ಚ, ವತ್ಥಸೇನಾಸನಾನಿ ಚ;

ಪಪಞ್ಚ ಉದಪಾನಞ್ಚ, ವಿಪ್ಪಸನ್ನೇನ ಚೇತಸಾ.

೨೯೩.

‘‘ಕೋ ಛಾತೋ ಕೋ ಚ ತಸಿತೋ, ಕೋ ವತ್ಥಂ ಪರಿದಹಿಸ್ಸತಿ;

ಕಸ್ಸ ಸನ್ತಾನಿ ಯೋಗ್ಗಾನಿ, ಇತೋ ಯೋಜೇನ್ತು ವಾಹನಂ.

೨೯೪.

‘‘ಕೋ ಛತ್ತಿಚ್ಛತಿ ಗನ್ಧಞ್ಚ, ಕೋ ಮಾಲಂ ಕೋ ಉಪಾಹನಂ;

ಇತಿಸ್ಸು ತತ್ಥ ಘೋಸೇನ್ತಿ, ಕಪ್ಪಕಾ ಸೂದಮಾಗಧಾ;

ಸದಾ ಸಾಯಞ್ಚ ಪಾತೋ ಚ, ಅಙ್ಗುರಸ್ಸ ನಿವೇಸನೇ’’ತಿ. –

ಚತಸ್ಸೋ ಗಾಥಾ ಅಙ್ಗುರಸ್ಸ ಪಟಿಪತ್ತಿಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ಸಙ್ಗೀತಿಕಾರೇಹಿ ಠಪಿತಾ.

೨೯೧. ತತ್ಥ ತತೋತಿ ಮರುಕನ್ತಾರತೋ. ನಿವತ್ತಿತ್ವಾತಿ ಪಟಿನಿವತ್ತಿತ್ವಾ. ಅನುಪ್ಪತ್ವಾನ ದ್ವಾರಕನ್ತಿ ದ್ವಾರವತೀನಗರಂ ಅನುಪಾಪುಣಿತ್ವಾ. ದಾನಂ ಪಟ್ಠಪಯಿ ಅಙ್ಗುರೋತಿ ಯಕ್ಖೇನ ಪರಿಪೂರಿತಸಕಲಕೋಟ್ಠಾಗಾರೋ ಸಬ್ಬಪಾಥೇಯ್ಯಕಂ ಮಹಾದಾನಂ ಸೋ ಅಙ್ಗುರೋ ಪಟ್ಠಪೇಸಿ. ಯಂತುಮಸ್ಸ ಸುಖಾವಹನ್ತಿ ಯಂ ಅತ್ತನೋ ಸಮ್ಪತಿ ಆಯತಿಞ್ಚ ಸುಖನಿಬ್ಬತ್ತಕಂ.

೨೯೩. ಕೋ ¶ ಛಾತೋತಿ ಕೋ ಜಿಘಚ್ಛಿತೋ, ಸೋ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಯಥಾರುಚಿ ಭುಞ್ಜತೂತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ. ಏಸೇವ ನಯೋ ಸೇಸೇಸುಪಿ. ತಸಿತೋತಿ ¶ ಪಿಪಾಸಿತೋ. ಪರಿದಹಿಸ್ಸತೀತಿ ನಿವಾಸೇಸ್ಸತಿ ಪಾರುಪಿಸ್ಸತಿ ಚಾತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸನ್ತಾನೀತಿ ಪರಿಸ್ಸಮಪ್ಪತ್ತಾನಿ. ಯೋಗ್ಗಾನೀತಿ ರಥವಾಹನಾನಿ. ಇತೋ ಯೋಜೇನ್ತು ವಾಹನನ್ತಿ ಇತೋ ಯೋಗ್ಗಸಮೂಹತೋ ಯಥಾರುಚಿತಂ ಗಹೇತ್ವಾ ವಾಹನಂ ಯೋಜೇನ್ತು.

೨೯೪. ಕೋ ಛತ್ತಿಚ್ಛತೀತಿ ಕೋ ಕಿಲಞ್ಜಛತ್ತಾದಿಭೇದಂ ಛತ್ತಂ ಇಚ್ಛತಿ, ಸೋ ಗಣ್ಹಾತೂತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ. ಸೇಸೇಸುಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ. ಗನ್ಧನ್ತಿ ಚತುಜ್ಜಾತಿಯಗನ್ಧಾದಿಕಂ ಗನ್ಧಂ. ಮಾಲನ್ತಿ ಗನ್ಥಿತಾಗನ್ಥಿತಭೇದಂ ಪುಪ್ಫಂ. ಉಪಾಹನನ್ತಿ ಖಲ್ಲಬದ್ಧಾದಿಭೇದಂ ಉಪಾಹನಂ. ಇತಿಸ್ಸೂತಿ ಏತ್ಥ ಸೂತಿ ನಿಪಾತಮತ್ತಂ, ಇತಿ ಏವಂ ‘‘ಕೋ ಛಾತೋ, ಕೋ ತಸಿತೋ’’ತಿಆದಿನಾತಿ ಅತ್ಥೋ. ಕಪ್ಪಕಾತಿ ನ್ಹಾಪಿತಕಾ. ಸೂದಾತಿ ಭತ್ತಕಾರಕಾ. ಮಾಗಧಾತಿ ಗನ್ಧಿನೋ. ಸದಾತಿ ಸಬ್ಬಕಾಲಂ ದಿವಸೇ ದಿವಸೇ ಸಾಯಞ್ಚ ಪಾತೋ ಚ ತತ್ಥ ಅಙ್ಗುರಸ್ಸ ನಿವೇಸನೇ ಘೋಸೇನ್ತಿ ಉಗ್ಘೋಸೇನ್ತೀತಿ ಯೋಜನಾ.

ಏವಂ ¶ ಮಹಾದಾನಂ ಪವತ್ತೇನ್ತಸ್ಸ ಗಚ್ಛನ್ತೇ ಕಾಲೇ ತಿತ್ತಿಭಾವತೋ ಅತ್ಥಿಕಜನೇಹಿ ಪವಿವಿತ್ತಂ ವಿರಳಂ ದಾನಗ್ಗಂ ಅಹೋಸಿ. ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಅಙ್ಕುರೋ ದಾನೇ ಉಳಾರಜ್ಝಾಸಯತಾಯ ಅತುಟ್ಠಮಾನಸೋ ಹುತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ದಾನೇ ನಿಯುತ್ತಂ ಸಿನ್ಧಕಂ ನಾಮ ಮಾಣವಂ ಆಮನ್ತೇತ್ವಾ –

೨೯೫.

‘‘ಸುಖಂ ಸುಪತಿ ಅಙ್ಕುರೋ, ಇತಿ ಜಾನಾತಿ ಮಂ ಜನೋ;

ದುಕ್ಖಂ ಸುಪಾಮಿ ಸಿನ್ಧಕ, ಯಂ ನ ಪಸ್ಸಾಮಿ ಯಾಚಕೇ.

೨೯೬.

‘‘ಸುಖಂ ಸುಪತಿ ಅಙ್ಕುರೋ, ಇತಿ ಜಾನಾತಿ ಮಂ ಜನೋ;

ದುಕ್ಖಂ ಸುಪಾಮಿ ಸಿನ್ಧಕ, ಅಪ್ಪಕೇ ಸು ವನಿಬ್ಬಕೇ’’ತಿ. –

ಗಾಥಾದ್ವಯಮಾಹ. ತತ್ಥ ಸುಖಂ ಸುಪತಿ ಅಙ್ಕುರೋ, ಇತಿ ಜಾನಾತಿ ಮಂ ಜನೋತಿ ‘‘ಅಙ್ಕುರೋ ರಾಜಾ ಯಸಭೋಗಸಮಪ್ಪಿತೋ ದಾನಪತಿ ಅತ್ತನೋ ಭೋಗಸಮ್ಪತ್ತಿಯಾ ದಾನಸಮ್ಪತ್ತಿಯಾ ಚ ಸುಖಂ ಸುಪತಿ, ಸುಖೇನೇವ ¶ ನಿದ್ದಂ ಉಪಗಚ್ಛತಿ, ಸುಖಂ ಪಟಿಬುಜ್ಝತೀ’’ತಿ ಏವಂ ಮಂ ಜನೋ ಸಮ್ಭಾವೇತಿ. ದುಕ್ಖಂ ಸುಪಾಮಿ ಸಿನ್ಧಕಾತಿ ಅಹಂ ಪನ ಸಿನ್ಧಕ ದುಕ್ಖಮೇವ ಸುಪಾಮಿ. ಕಸ್ಮಾ? ಯಂ ನ ಪಸ್ಸಾಮಿ ಯಾಚಕೇತಿ, ಯಸ್ಮಾ ಮಮ ಅಜ್ಝಾಸಯಾನುರೂಪಂ ¶ ದೇಯ್ಯಧಮ್ಮಪಟಿಗ್ಗಾಹಕೇ ಬಹೂ ಯಾಚಕೇ ನ ಪಸ್ಸಾಮಿ, ತಸ್ಮಾತಿ ಅತ್ಥೋ. ಅಪ್ಪಕೇ ಸು ವನಿಬ್ಬಕೇತಿ ವನಿಬ್ಬಕಜನೇ ಅಪ್ಪಕೇ ಕತಿಪಯೇ ಜಾತೇ ದುಕ್ಖಂ ಸುಪಾಮೀತಿ ಯೋಜನಾ. ಸೂತಿ ಚ ನಿಪಾತಮತ್ತಂ, ಅಪ್ಪಕೇ ವನಿಬ್ಬಕಜನೇ ಸತೀತಿ ಅತ್ಥೋ.

ತಂ ಸುತ್ವಾ ಸಿನ್ಧಕೋ ತಸ್ಸ ಉಳಾರಂ ದಾನಾಧಿಮುತ್ತಿಂ ಪಾಕಟತರಂ ಕಾತುಕಾಮೋ –

೨೯೭.

‘‘ಸಕ್ಕೋ ಚೇ ತೇ ವರಂ ದಜ್ಜಾ, ತಾವತಿಂಸಾನಮಿಸ್ಸರೋ;

ಕಿಸ್ಸ ಸಬ್ಬಸ್ಸ ಲೋಕಸ್ಸ, ವರಮಾನೋ ವರಂ ವರೇ’’ತಿ. –

ಗಾಥಮಾಹ. ತಸ್ಸತ್ಥೋ – ತಾವತಿಂಸಾನಂ ದೇವಾನಂ ಸಬ್ಬಸ್ಸ ಚ ಲೋಕಸ್ಸ ಇಸ್ಸರೋ ಸಕ್ಕೋ ‘‘ವರಂ ವರಸ್ಸು, ಅಙ್ಕುರ, ಯಂಕಿಞ್ಚಿ ಮನಸಿಚ್ಛಿತ’’ನ್ತಿ ತುಯ್ಹಂ ವರಂ ದಜ್ಜಾ ದದೇಯ್ಯ ಚೇ, ವರಮಾನೋ ಪತ್ಥಯಮಾನೋ ಕಿಸ್ಸ ಕೀದಿಸಂ ವರಂ ವರೇಯ್ಯಾಸೀತಿ ಅತ್ಥೋ.

ಅಥ ಅಙ್ಕುರೋ ಅತ್ತನೋ ಅಜ್ಝಾಸಯಂ ಯಾಥಾವತೋ ಪವೇದೇನ್ತೋ –

೨೯೮.

‘‘ಸಕ್ಕೋ ¶ ಚೇ ಮೇ ವರಂ ದಜ್ಜಾ, ತಾವತಿಂಸಾನಮಿಸ್ಸರೋ;

ಕಾಲುಟ್ಠಿತಸ್ಸ ಮೇ ಸತೋ, ಸೂರಿಯುಗ್ಗಮನಂ ಪತಿ;

ದಿಬ್ಬಾ ಭಕ್ಖಾ ಪಾತುಭವೇಯ್ಯುಂ, ಸೀಲವನ್ತೋ ಚ ಯಾಚಕಾ.

೨೯೯.

‘‘ದದತೋ ಮೇ ನ ಖೀಯೇಥ, ದತ್ವಾ ನಾನುತಪೇಯ್ಯಹಂ;

ದದಂ ಚಿತ್ತಂ ಪಸಾದೇಯ್ಯಂ, ಏತಂ ಸಕ್ಕಂ ವರಂ ವರೇ’’ತಿ. – ದ್ವೇ ಗಾಥಾ ಅಭಾಸಿ;

೨೯೮. ತತ್ಥ ಕಾಲುಟ್ಠಿತಸ್ಸ ಮೇ ಸತೋತಿ ಕಾಲೇ ಪಾತೋ ವುಟ್ಠಿತಸ್ಸ ಅತ್ಥಿಕಾನಂ ದಕ್ಖಿಣೇಯ್ಯಾನಂ ಅಪಚಾಯನಪಾರಿಚರಿಯಾದಿವಸೇನ ಉಟ್ಠಾನವೀರಿಯಸಮ್ಪನ್ನಸ್ಸ ¶ ಮೇ ಸಮಾನಸ್ಸ. ಸೂರಿಯುಗ್ಗಮನಂ ಪತೀತಿ ಸೂರಿಯುಗ್ಗಮನವೇಲಾಯಂ. ದಿಬ್ಬಾ ಭಕ್ಖಾ ಪಾತುಭವೇಯ್ಯುನ್ತಿ ದೇವಲೋಕಪರಿಯಾಪನ್ನಾ ಆಹಾರಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜೇಯ್ಯುಂ. ಸೀಲವನ್ತೋ ಚ ಯಾಚಕಾತಿ ಯಾಚಕಾ ಚ ಸೀಲವನ್ತೋ ಕಲ್ಯಾಣಧಮ್ಮಾ ಭವೇಯ್ಯುಂ.

೨೯೯. ದದತೋ ¶ ಮೇ ನ ಖೀಯೇಥಾತಿ ಆಗತಾಗತಾನಂ ದಾನಂ ದದತೋ ಚ ಮೇ ದೇಯ್ಯಧಮ್ಮೋ ನ ಖೀಯೇಥ, ನ ಪರಿಕ್ಖಯಂ ಗಚ್ಛೇಯ್ಯ. ದತ್ವಾ ನಾನುತಪೇಯ್ಯಹನ್ತಿ ತಞ್ಚ ದಾನಂ ದತ್ವಾ ಕಿಞ್ಚಿದೇವ ಅಪ್ಪಸಾದಕಂ ದಿಸ್ವಾ ತೇನ ಅಹಂ ಪಚ್ಛಾ ನಾನುತಪೇಯ್ಯಂ. ದದಂ ಚಿತ್ತಂ ಪಸಾದೇಯ್ಯನ್ತಿ ದದಮಾನೋ ಚಿತ್ತಂ ಪಸಾದೇಯ್ಯಂ, ಪಸನ್ನಚಿತ್ತೋಯೇವ ಹುತ್ವಾ ದದೇಯ್ಯಂ. ಏತಂ ಸಕ್ಕಂ ವರಂ ವರೇತಿ ಸಕ್ಕಂ ದೇವಾನಮಿನ್ದಂ ಆರೋಗ್ಯಸಮ್ಪದಾ, ದೇಯ್ಯಧಮ್ಮಸಮ್ಪದಾ, ದಕ್ಖಿಣೇಯ್ಯಸಮ್ಪದಾ, ದೇಯ್ಯಧಮ್ಮಸ್ಸ ಅಪರಿಮಿತಸಮ್ಪದಾ, ದಾಯಕಸಮ್ಪದಾತಿ ಏತಂ ಪಞ್ಚವಿಧಂ ವರಂ ವರೇಯ್ಯಂ. ಏತ್ಥ ಚ ‘‘ಕಾಲುಟ್ಠಿತಸ್ಸ ಮೇ ಸತೋ’’ತಿ ಏತೇನ ಆರೋಗ್ಯಸಮ್ಪದಾ, ‘‘ದಿಬ್ಬಾ ಭಕ್ಖಾ ಪಾತುಭವೇಯ್ಯು’’ನ್ತಿ ಏತೇನ ದೇಯ್ಯಧಮ್ಮಸಮ್ಪದಾ, ‘‘ಸೀಲವನ್ತೋ ಚ ಯಾಚಕಾ’’ತಿ ಏತೇನ ದಕ್ಖಿಣೇಯ್ಯಸಮ್ಪದಾ, ‘‘ದದತೋ ಮೇ ನ ಖೀಯೇಥಾ’’ತಿ ಏತೇನ ದೇಯ್ಯಧಮ್ಮಸ್ಸ ಅಪರಿಮಿತಸಮ್ಪದಾ, ‘‘ದತ್ವಾ ನಾನುತಪೇಯ್ಯಹಂ, ದದಂ ಚಿತ್ತಂ ಪಸಾದೇಯ್ಯ’’ನ್ತಿ ಏತೇಹಿ ದಾಯಕಸಮ್ಪದಾತಿ ಇಮೇ ಪಞ್ಚ ಅತ್ಥಾ ವರಭಾವೇನ ಇಚ್ಛಿತಾ. ತೇ ಚ ಖೋ ದಾನಮಯಪುಞ್ಞಸ್ಸ ಯಾವದೇವ ಉಳಾರಭಾವಾಯಾತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಾ.

ಏವಂ ಅಙ್ಕುರೇನ ಅತ್ತನೋ ಅಜ್ಝಾಸಯೇ ಪವೇದಿತೇ ತತ್ಥ ನಿಸಿನ್ನೋ ನೀತಿಸತ್ಥೇ ಕತಪರಿಚಯೋ ಸೋನಕೋ ನಾಮ ಏಕೋ ಪುರಿಸೋ ತಂ ಅತಿದಾನತೋ ವಿಚ್ಛಿನ್ದಿತುಕಾಮೋ –

೩೦೦.

‘‘ನ ಸಬ್ಬವಿತ್ತಾನಿ ಪರೇ ಪವೇಚ್ಛೇ, ದದೇಯ್ಯ ದಾನಞ್ಚ ಧನಞ್ಚ ರಕ್ಖೇ;

ತಸ್ಮಾ ಹಿ ದಾನಾ ಧನಮೇವ ಸೇಯ್ಯೋ, ಅತಿಪ್ಪದಾನೇನ ಕುಲಾ ನ ಹೋನ್ತಿ.

೩೦೧.

‘‘ಅದಾನಮತಿದಾನಞ್ಚ ¶ ನಪ್ಪಸಂಸನ್ತಿ ಪಣ್ಡಿತಾ,

ತಸ್ಮಾ ¶ ಹಿ ದಾನಾ ಧನಮೇವ ಸೇಯ್ಯೋ,

ಸಮೇನ ವತ್ತೇಯ್ಯ ಸ ಧೀರಧಮ್ಮೋ’’ತಿ. –

ದ್ವೇ ಗಾಥಾ ಅಭಾಸಿ. ಸಿನ್ಧಕೋ ಏವಂ ಪುನಪಿ ವೀಮಂಸಿತುಕಾಮೋ ‘‘ನ ಸಬ್ಬವಿತ್ತಾನೀ’’ತಿಆದಿಮಾಹಾತಿ ಅಪರೇ.

೩೦೦. ತತ್ಥ ಸಬ್ಬವಿತ್ತಾನೀತಿ ಸವಿಞ್ಞಾಣಕಅವಿಞ್ಞಾಣಕಪ್ಪಭೇದಾನಿ ಸಬ್ಬಾನಿ ವಿತ್ತೂಪಕರಣಾನಿ, ಧನಾನೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ಪರೇತಿ ಪರಮ್ಹಿ, ಪರಸ್ಸಾತಿ ಅತ್ಥೋ ¶ . ನ ಪವೇಚ್ಛೇತಿ ನ ದದೇಯ್ಯ, ‘‘ದಕ್ಖಿಣೇಯ್ಯಾ ಲದ್ಧಾ’’ತಿ ಕತ್ವಾ ಕಿಞ್ಚಿ ಅಸೇಸೇತ್ವಾ ಸಬ್ಬಸಾಪತೇಯ್ಯಪರಿಚ್ಚಾಗೋ ನ ಕಾತಬ್ಬೋತಿ ಅತ್ಥೋ. ದದೇಯ್ಯ ದಾನಞ್ಚಾತಿ ಸಬ್ಬೇನ ಸಬ್ಬಂ ದಾನಧಮ್ಮೋ ನ ಕಾತಬ್ಬೋ, ಅಥ ಖೋ ಅತ್ತನೋ ಆಯಞ್ಚ ವಯಞ್ಚ ಜಾನಿತ್ವಾ ವಿಭವಾನುರೂಪಂ ದಾನಞ್ಚ ದದೇಯ್ಯ. ಧನಞ್ಚ ರಕ್ಖೇತಿ ಅಲದ್ಧಲಾಭಲದ್ಧಪರಿರಕ್ಖಣರಕ್ಖಿತಸಮ್ಬನ್ಧವಸೇನ ಧನಂ ಪರಿಪಾಲೇಯ್ಯ.

‘‘ಏಕೇನ ಭೋಗೇ ಭುಞ್ಜೇಯ್ಯ, ದ್ವೀಹಿ ಕಮ್ಮಂ ಪಯೋಜಯೇ;

ಚತುತ್ಥಞ್ಚ ನಿಧಾಪೇಯ್ಯ, ಆಪದಾಸು ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ. (ದೀ. ನಿ. ೩.೨೬೫) –

ವುತ್ತವಿಧಿನಾ ವಾ ಧನಂ ರಕ್ಖೇಯ್ಯ ತಮ್ಮೂಲಕತ್ತಾ ದಾನಸ್ಸ. ತಯೋಪಿ ಮಗ್ಗಾ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞವಿಸೋಧನೇನ ಪಟಿಸೇವಿತಬ್ಬಾತಿ ಹಿ ನೀತಿಚಿನ್ತಕಾ. ತಸ್ಮಾ ಹೀತಿ ಯಸ್ಮಾ ಧನಞ್ಚ ರಕ್ಖನ್ತೋ ದಾನಞ್ಚ ಕರೋನ್ತೋ ಉಭಯಲೋಕಹಿತಾಯ ಪಟಿಪನ್ನೋ ಹೋತಿ ಧನಮೂಲಕಞ್ಚ ದಾನಂ, ತಸ್ಮಾ ದಾನತೋ ಧನಮೇವ ಸೇಯ್ಯೋ ಸುನ್ದರತರೋತಿ ಅತಿದಾನಂ ನ ಕಾತಬ್ಬನ್ತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ. ತೇನಾಹ ‘‘ಅತಿಪ್ಪದಾನೇನ ಕುಲಾ ನ ಹೋನ್ತೀ’’ತಿ, ಧನಸ್ಸ ಪಮಾಣಂ ಅಜಾನಿತ್ವಾ ದಾನಸ್ಸ ತಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಅತಿಪ್ಪದಾನಪಸಙ್ಗೇನ ಕುಲಾನಿ ನ ಹೋನ್ತಿ ನಪ್ಪವತ್ತನ್ತಿ, ಉಚ್ಛಿಜ್ಜನ್ತೀತಿ ಅತ್ಥೋ.

೩೦೧. ಇದಾನಿ ವಿಞ್ಞೂನಂ ಪಸಂಸಿತಮೇವತ್ಥಂ ¶ ಪತಿಟ್ಠಪೇನ್ತೋ ‘‘ಅದಾನಮತಿದಾನಞ್ಚಾ’’ತಿ ಗಾಥಮಾಹ. ತತ್ಥ ಅದಾನಮತಿದಾನಞ್ಚಾತಿ ಸಬ್ಬೇನ ಸಬ್ಬಂ ಕಟಚ್ಛುಭಿಕ್ಖಾಯಪಿ ತಣ್ಡುಲಮುಟ್ಠಿಯಾಪಿ ಅದಾನಂ, ಪಮಾಣಂ ಅತಿಕ್ಕಮಿತ್ವಾ ಪರಿಚ್ಚಾಗಸಙ್ಖಾತಂ ಅತಿದಾನಞ್ಚ ಪಣ್ಡಿತಾ ಬುದ್ಧಿಮನ್ತೋ ಸಪಞ್ಞಜಾತಿಕಾ ನಪ್ಪಸಂಸನ್ತಿ ನ ವಣ್ಣಯನ್ತಿ. ಸಬ್ಬೇನ ಸಬ್ಬಂ ಅದಾನೇನ ಹಿ ಸಮ್ಪರಾಯಿಕತೋ ಅತ್ಥತೋ ಪರಿಬಾಹಿರೋ ಹೋತಿ. ಅತಿದಾನೇನ ದಿಟ್ಠಧಮ್ಮಿಕಪವೇಣೀ ನ ಪವತ್ತತಿ. ಸಮೇನ ವತ್ತೇಯ್ಯಾತಿ ಅವಿಸಮೇನ ¶ ಲೋಕಿಯಸರಿಕ್ಖಕೇನ ಸಮಾಹಿತೇನ ಮಜ್ಝಿಮೇನ ಞಾಯೇನ ಪವತ್ತೇಯ್ಯ. ಸ ಧೀರಧಮ್ಮೋತಿ ಯಾ ಯಥಾವುತ್ತಾ ದಾನಾದಾನಪ್ಪವತ್ತಿ, ಸೋ ಧೀರಾನಂ ಧಿತಿಸಮ್ಪನ್ನಾನಂ ನೀತಿನಯಕುಸಲಾನಂ ಧಮ್ಮೋ, ತೇಹಿ ಗತಮಗ್ಗೋತಿ ದೀಪೇತಿ.

ತಂ ¶ ಸುತ್ವಾ ಅಙ್ಕುರೋ ತಸ್ಸ ಅಧಿಪ್ಪಾಯಂ ಪರಿವತ್ತೇನ್ತೋ –

೩೦೨.

‘‘ಅಹೋ ವತ ರೇ ಅಹಮೇವ ದಜ್ಜಂ, ಸನ್ತೋ ಚ ಮಂ ಸಪ್ಪುರಿಸಾ ಭಜೇಯ್ಯುಂ;

ಮೇಘೋವ ನಿನ್ನಾನಿ ಪರಿಪೂರಯನ್ತೋ, ಸನ್ತಪ್ಪಯೇ ಸಬ್ಬವನಿಬ್ಬಕಾನಂ.

೩೦೩.

‘‘ಯಸ್ಸ ಯಾಚನಕೇ ದಿಸ್ವಾ, ಮುಖವಣ್ಣೋ ಪಸೀದತಿ;

ದತ್ವಾ ಅತ್ತಮನೋ ಹೋತಿ, ತಂ ಘರಂ ವಸತೋ ಸುಖಂ.

೩೦೪.

‘‘ಯಸ್ಸ ಯಾಚನಕೇ ದಿಸ್ವಾ, ಮುಖವಣ್ಣೋ ಪಸೀದತಿ;

ದತ್ವಾ ಅತ್ತಮನೋ ಹೋತಿ, ಏಸಾ ಯಞ್ಞಸ್ಸ ಸಮ್ಪದಾ.

೩೦೫.

‘‘ಪುಬ್ಬೇವ ದಾನಾ ಸುಮನೋ, ದದಂ ಚಿತ್ತಂ ಪಸಾದಯೇ;

ದತ್ವಾ ಅತ್ತಮನೋ ಹೋತಿ, ಏಸಾ ಯಞ್ಞಸ್ಸ ಸಮ್ಪದಾ’’ತಿ. –

ಚತೂಹಿ ಗಾಥಾಹಿ ಅತ್ತನಾ ಪಟಿಪಜ್ಜಿತಬ್ಬವಿಧಿಂ ಪಕಾಸೇಸಿ.

೩೦೨. ತತ್ಥ ಅಹೋ ವತಾತಿ ಸಾಧು ವತ. ರೇತಿ ಆಲಪನಂ. ಅಹಮೇವ ದಜ್ಜನ್ತಿ ಅಹಂ ದಜ್ಜಮೇವ. ಅಯಞ್ಹೇತ್ಥ ಸಙ್ಖೇಪತ್ಥೋ ¶ – ಮಾಣವ, ‘‘ದಾನಾ ಧನಮೇವ ಸೇಯ್ಯೋ’’ತಿ ಯದಿ ಅಯಂ ನೀತಿಕುಸಲಾನಂ ವಾದೋ ತವ ಹೋತು, ಕಾಮಂ ಅಹಂ ದಜ್ಜಮೇವ. ಸನ್ತೋ ಚ ಮಂ ಸಪ್ಪುರಿಸಾ ಭಜೇಯ್ಯುನ್ತಿ ತಸ್ಮಿಞ್ಚ ದಾನೇ ಸನ್ತೋ ಉಪಸನ್ತಕಾಯವಚೀಮನೋಸಮಾಚಾರಾ ಸಪ್ಪುರಿಸಾ ಸಾಧವೋ ಮಂ ಭಜೇಯ್ಯುಂ ಉಪಗಚ್ಛೇಯ್ಯುಂ. ಮೇಘೋವ ನಿನ್ನಾನಿ ಪರಿಪೂರಯನ್ತೋತಿ ಅಹಂ ಅಭಿಪ್ಪವಸ್ಸನ್ತೋ ಮಹಾಮೇಘೋ ವಿಯ ನಿನ್ನಾನಿ ನಿನ್ನಟ್ಠಾನಾನಿ ಸಬ್ಬೇಸಂ ವನಿಬ್ಬಕಾನಂ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೇ ಪರಿಪೂರಯನ್ತೋ ಅಹೋ ವತ ತೇ ಸನ್ತಪ್ಪೇಯ್ಯನ್ತಿ.

೩೦೩. ಯಸ್ಸ ಯಾಚನಕೇ ದಿಸ್ವಾತಿ ಯಸ್ಸ ಪುಗ್ಗಲಸ್ಸ ಘರಮೇಸಿನೋ ಯಾಚನಕೇ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಪಠಮಂ ತಾವ ಉಪಟ್ಠಿತಂ ವತ ಮೇ ಪುಞ್ಞಕ್ಖೇತ್ತ’’ನ್ತಿ ಸದ್ಧಾಜಾತಸ್ಸ ಮುಖವಣ್ಣೋ ಪಸೀದತಿ, ಯಥಾವಿಭವಂ ಪನ ತೇಸಂ ¶ ದಾನಂ ದತ್ವಾ ಅತ್ತಮನೋ ಪೀತಿಸೋಮನಸ್ಸೇಹಿ ಗಹಿತಚಿತ್ತೋ ಹೋತಿ. ತನ್ತಿ ಯದೇತ್ಥ ಯಾಚಕಾನಂ ದಸ್ಸನಂ ¶ , ತೇನ ಚ ದಿಸ್ವಾ ಚಿತ್ತಸ್ಸ ಪಸಾದನಂ, ಯಥಾರಹಂ ದಾನಂ ದತ್ವಾ ಚ ಅತ್ತಮನತಾ.

೩೦೪. ಏಸಾ ಯಞ್ಞಸ್ಸ ಸಮ್ಪದಾತಿ ಏಸಾ ಯಞ್ಞಸ್ಸ ಸಮ್ಪತ್ತಿ ಪಾರಿಪೂರಿ, ನಿಪ್ಫತ್ತೀತಿ ಅತ್ಥೋ.

೩೦೫. ಪುಬ್ಬೇವ ದಾನಾ ಸುಮನೋತಿ ‘‘ಸಮ್ಪತ್ತೀನಂ ನಿದಾನಂ ಅನುಗಾಮಿಕಂ ನಿಧಾನಂ ನಿಧೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಮುಞ್ಚನಚೇತನಾಯ ಪುಬ್ಬೇ ಏವ ದಾನೂಪಕರಣಸ್ಸ ಸಮ್ಪಾದನತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಸುಮನೋ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಭವೇಯ್ಯ. ದದಂ ಚಿತ್ತಂ ಪಸಾದಯೇತಿ ದದನ್ತೋ ದೇಯ್ಯಧಮ್ಮಂ ದಕ್ಖಿಣೇಯ್ಯಹತ್ಥೇ ಪತಿಟ್ಠಾಪೇನ್ತೋ ‘‘ಅಸಾರತೋ ಧನತೋ ಸಾರಾದಾನಂ ಕರೋಮೀ’’ತಿ ಅತ್ತನೋ ಚಿತ್ತಂ ಪಸಾದೇಯ್ಯ. ದತ್ವಾ ಅತ್ತಮನೋ ಹೋತೀತಿ ದಕ್ಖಿಣೇಯ್ಯಾನಂ ದೇಯ್ಯಧಮ್ಮಂ ಪರಿಚ್ಚಜಿತ್ವಾ ‘‘ಪಣ್ಡಿತಪಞ್ಞತ್ತಂ ನಾಮ ಮಯಾ ಅನುಟ್ಠಿತಂ, ಅಹೋ ಸಾಧು ಸುಟ್ಠೂ’’ತಿ ಅತ್ತಮನೋ ಪಮುದಿತಮನೋ ಪೀತಿಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಹೋತಿ. ಏಸಾ ಯಞ್ಞಸ್ಸ ಸಮ್ಪದಾತಿ ಯಾ ¶ ಅಯಂ ಪುಬ್ಬಚೇತನಾ ಮುಞ್ಜಚೇತನಾ ಅಪರಚೇತನಾತಿ ಇಮೇಸಂ ಕಮ್ಮಫಲಸದ್ಧಾನುಗತಾನಂ ಸೋಮನಸ್ಸಪರಿಗ್ಗಹಿತಾನಂ ತಿಸ್ಸನ್ನಂ ಚೇತನಾನಂ ಪಾರಿಪೂರಿ, ಏಸಾ ಯಞ್ಞಸ್ಸ ಸಮ್ಪದಾ ದಾನಸ್ಸ ಸಮ್ಪತ್ತಿ, ನ ಇತೋ ಅಞ್ಞಥಾತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ.

ಏವಂ ಅಙ್ಕುರೋ ಅತ್ತನೋ ಪಟಿಪಜ್ಜನವಿಧಿಂ ಪಕಾಸೇತ್ವಾ ಭಿಯ್ಯೋಸೋಮತ್ತಾಯ ಅಭಿವಡ್ಢಮಾನದಾನಜ್ಝಾಸಯೋ ದಿವಸೇ ದಿವಸೇ ಮಹಾದಾನಂ ಪವತ್ತೇಸಿ. ತೇನ ತದಾ ಸಬ್ಬರಜ್ಜಾನಿ ಉನ್ನಙ್ಗಲಾನಿ ಕತ್ವಾ ಮಹಾದಾನೇ ದಿಯ್ಯಮಾನೇ ಪಟಿಲದ್ಧಸಬ್ಬೂಪಕರಣಾ ಮನುಸ್ಸಾ ಅತ್ತನೋ ಅತ್ತನೋ ಕಮ್ಮನ್ತೇ ಪಹಾಯ ಯಥಾಸುಖಂ ವಿಚರಿಂಸು, ತೇನ ರಾಜೂನಂ ಕೋಟ್ಠಾಗಾರಾನಿ ಪರಿಕ್ಖಯಂ ಅಗಮಂಸು. ತತೋ ರಾಜಾನೋ ಅಙ್ಕುರಸ್ಸ ದೂತಂ ಪಾಹೇಸುಂ – ‘‘ಭೋತೋ ದಾನಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಆಯಸ್ಸ ವಿನಾಸೋ ಅಹೋಸಿ, ಕೋಟ್ಠಾಗಾರಾನಿ ಪರಿಕ್ಖಯಂ ಗತಾನಿ, ತತ್ಥ ಯುತ್ತಮತ್ತಂ ಞಾತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ.

ತಂ ಸುತ್ವಾ ಅಙ್ಕುರೋ ದಕ್ಖಿಣಾಪಥಂ ಗನ್ತ್ವಾ ದಮಿಳವಿಸಯೇ ಸಮುದ್ದಸ್ಸ ಅವಿದೂರಟ್ಠಾನೇ ಮಹತಿಯೋ ಅನೇಕದಾನಸಾಲಾಯೋ ಕಾರಾಪೇತ್ವಾ ಮಹಾದಾನಾನಿ ಪವತ್ತೇನ್ತೋ ಯಾವತಾಯುಕಂ ಠತ್ವಾ ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಪರಂ ¶ ಮರಣಾ ತಾವತಿಂಸಭವನೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿ. ತಸ್ಸ ದಾನವಿಭೂತಿಞ್ಚ ಸಗ್ಗೂಪಪತ್ತಿಞ್ಚ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಸಙ್ಗೀತಿಕಾರಾ –

೩೦೬.

‘‘ಸಟ್ಠಿ ವಾಹಸಹಸ್ಸಾನಿ, ಅಙ್ಕುರಸ್ಸ ನಿವೇಸನೇ;

ಭೋಜನಂ ದೀಯತೇ ನಿಚ್ಚಂ, ಪುಞ್ಞಪೇಕ್ಖಸ್ಸ ಜನ್ತುನೋ.

೩೦೭.

‘‘ತಿಸಹಸ್ಸಾನಿ ¶ ಸೂದಾ ಹಿ, ಆಮುತ್ತಮಣಿಕುಣ್ಡಲಾ;

ಅಙ್ಕುರಂ ಉಪಜೀವನ್ತಿ, ದಾನೇ ಯಞ್ಞಸ್ಸ ವಾವಟಾ.

೩೦೮.

‘‘ಸಟ್ಠಿ ಪುರಿಸಸಹಸ್ಸಾನಿ, ಆಮುತ್ತಮಣಿಕುಣ್ಡಲಾ;

ಅಙ್ಕುರಸ್ಸ ಮಹಾದಾನೇ, ಕಟ್ಠಂ ಫಾಲೇನ್ತಿ ಮಾಣವಾ.

೩೦೯.

‘‘ಸೋಳಸಿತ್ಥಿಸಹಸ್ಸಾನಿ ¶ , ಸಬ್ಬಾಲಙ್ಕಾರಭೂಸಿತಾ;

ಅಙ್ಕುರಸ್ಸ ಮಹಾದಾನೇ, ವಿಧಾ ಪಿಣ್ಡೇನ್ತಿ ನಾರಿಯೋ.

೩೧೦.

‘‘ಸೋಳಸಿತ್ಥಿಸಹಸ್ಸಾನಿ, ಸಬ್ಬಾಲಙ್ಕಾರಭೂಸಿತಾ;

ಅಙ್ಕುರಸ್ಸ ಮಹಾದಾನೇ, ದಬ್ಬಿಗಾಹಾ ಉಪಟ್ಠಿತಾ.

೩೧೧.

‘‘ಬಹುಂ ಬಹೂನಂ ಪಾದಾಸಿ, ಚಿರಂ ಪಾದಾಸಿ ಖತ್ತಿಯೋ;

ಸಕ್ಕಚ್ಚಞ್ಚ ಸಹತ್ಥಾ ಚ, ಚಿತ್ತೀಕತ್ವಾ ಪುನಪ್ಪುನಂ.

೩೧೨.

‘‘ಬಹೂ ಮಾಸೇ ಚ ಪಕ್ಖೇ ಚ, ಉತುಸಂವಚ್ಛರಾನಿ ಚ;

ಮಹಾದಾನಂ ಪವತ್ತೇಸಿ, ಅಙ್ಕುರೋ ದೀಘಮನ್ತರಂ.

೩೧೩.

‘‘ಏವಂ ದತ್ವಾ ಯಜಿತ್ವಾ ಚ, ಅಙ್ಕುರೋ ದೀಘಮನ್ತರಂ;

ಸೋ ಹಿತ್ವಾ ಮಾನುಸಂ ದೇಹಂ, ತಾವತಿಂಸೂಪಗೋ ಅಹೂ’’ತಿ. – ಗಾಥಾ ಆಹಂಸು;

೩೦೬. ತಥ ಸಟ್ಠಿ ವಾಹಸಹಸ್ಸಾನೀತಿ ವಾಹಾನಂ ಸಟ್ಠಿಸಹಸ್ಸಾನಿ ಗನ್ಧಸಾಲಿತಣ್ಡುಲಾದಿಪೂರಿತವಾಹಾನಂ ಸಟ್ಠಿಸಹಸ್ಸಾನಿ. ಪುಞ್ಞಪೇಕ್ಖಸ್ಸ ದಾನಜ್ಝಾಸಯಸ್ಸ ದಾನಾಧಿಮುತ್ತಸ್ಸ ಅಙ್ಕುರಸ್ಸ ನಿವೇಸನೇ ನಿಚ್ಚಂ ದಿವಸೇ ದಿವಸೇ ಜನ್ತುನೋ ಸತ್ತಕಾಯಸ್ಸ ಭೋಜನಂ ದೀಯತೇತಿ ಯೋಜನಾ.

೩೦೭-೮. ತಿಸಹಸ್ಸಾನಿ ಸೂದಾ ಹೀತಿ ತಿಸಹಸ್ಸಮತ್ತಾ ಸೂದಾ ಭತ್ತಕಾರಕಾ. ತೇ ಚ ಖೋ ಪನ ಪಧಾನಭೂತಾ ಅಧಿಪ್ಪೇತಾ, ತೇಸು ಏಕಮೇಕಸ್ಸ ಪನ ¶ ವಚನಕರಾ ಅನೇಕಾತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಾ. ‘‘ತಿಸಹಸ್ಸಾನಿ ಸೂದಾನ’’ನ್ತಿ ಚ ಪಠನ್ತಿ. ಆಮುತ್ತಮಣಿಕುಣ್ಡಲಾತಿ ನಾನಾಮಣಿವಿಚಿತ್ತಕುಣ್ಡಲಧರಾ. ನಿದಸ್ಸನಮತ್ತಞ್ಚೇತಂ, ಆಮುತ್ತಕಟಕಕಟಿಸುತ್ತಾದಿಆಭರಣಾಪಿ ತೇ ಅಹೇಸುಂ. ಅಙ್ಕುರಂ ಉಪಜೀವನ್ತೀತಿ ತಂ ಉಪನಿಸ್ಸಾಯ ¶ ಜೀವನ್ತಿ, ತಪ್ಪಟಿಬದ್ಧಜೀವಿಕಾ ಹೋನ್ತೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ದಾನೇ ಯಞ್ಞಸ್ಸ ವಾವಟಾತಿ ¶ ಮಹಾಯಾಗಸಞ್ಞಿತಸ್ಸ ಯಞ್ಞಸ್ಸ ದಾನೇ ಯಜನೇ ವಾವಟಾ ಉಸ್ಸುಕ್ಕಂ ಆಪನ್ನಾ. ಕಟ್ಠಂ ಫಾಲೇನ್ತಿ ಮಾಣವಾತಿ ನಾನಪ್ಪಕಾರಾನಂ ಖಜ್ಜಭೋಜ್ಜಾದಿಆಹಾರವಿಸೇಸಾನಂ ಪಚನಾಯ ಅಲಙ್ಕತಪಟಿಯತ್ತಾ ತರುಣಮನುಸ್ಸಾ ಕಟ್ಠಾನಿ ಫಾಲೇನ್ತಿ ವಿದಾಲೇನ್ತಿ.

೩೦೯. ವಿಧಾತಿ ವಿಧಾತಬ್ಬಾನಿ ಭೋಜನಯೋಗ್ಗಾನಿ ಕಟುಕಭಣ್ಡಾನಿ. ಪಿಣ್ಡೇನ್ತೀತಿ ಪಿಸನವಸೇನ ಪಯೋಜೇನ್ತಿ.

೩೧೦. ದಬ್ಬಿಗಾಹಾತಿ ಕಟಚ್ಛುಗಾಹಿಕಾ. ಉಪಟ್ಠಿತಾತಿ ಪರಿವೇಸನಟ್ಠಾನಂ ಉಪಗನ್ತ್ವಾ ಠಿತಾ ಹೋನ್ತಿ.

೩೧೧. ಬಹುನ್ತಿ ಮಹನ್ತಂ ಪಹೂತಿಕಂ. ಬಹೂನನ್ತಿ ಅನೇಕೇಸಂ. ಪಾದಾಸೀತಿ ಪಕಾರೇಹಿ ಅದಾಸಿ. ಚೀರನ್ತಿ ಚಿರಕಾಲಂ. ವೀಸತಿವಸ್ಸಸಹಸ್ಸಾಯುಕೇಸು ಹಿ ಮನುಸ್ಸೇಸು ಸೋ ಉಪ್ಪನ್ನೋ. ಬಹುಂ ಬಹೂನಂ ಚಿರಕಾಲಞ್ಚ ದೇನ್ತೋ ಯಥಾ ಅದಾಸಿ, ತಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ಸಕ್ಕಚ್ಚಞ್ಚಾ’’ತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ. ತತ್ಥ ಸಕ್ಕಚ್ಚನ್ತಿ ಸಾದರಂ, ಅನಪವಿದ್ಧಂ ಅನವಞ್ಞಾತಂ ಕತ್ವಾ. ಸಹತ್ಥಾತಿ ಸಹತ್ಥೇನ, ನ ಆಣಾಪನಮತ್ತೇನ. ಚಿತ್ತೀಕತ್ವಾತಿ ಗಾರವಬಹುಮಾನಯೋಗೇನ ಚಿತ್ತೇನ ಕರಿತ್ವಾ ಪೂಜೇತ್ವಾ. ಪುನಪ್ಪುನನ್ತಿ ಬಹುಸೋ ನ ಏಕವಾರಂ, ಕತಿಪಯವಾರೇ ವಾ ಅಕತ್ವಾ ಅನೇಕವಾರಂ ಪಾದಾಸೀತಿ ಯೋಜನಾ.

೩೧೨. ಇದಾನಿ ತಮೇವ ಪುನಪ್ಪುನಂ ಕರಣಂ ವಿಭಾವೇತುಂ ‘‘ಬಹೂ ಮಾಸೇ ಚಾ’’ತಿ ಗಾಥಮಾಹಂಸು. ತತ್ಥ ಬಹೂ ಮಾಸೇತಿ ಚಿತ್ತಮಾಸಾದಿಕೇ ಬಹೂ ಅನೇಕೇ ಮಾಸೇ. ಪಕ್ಖೇತಿ ಕಣ್ಹಸುಕ್ಕಭೇದೇ ಬಹೂ ಪಕ್ಖೇ. ಉತುಸಂವಚ್ಛರಾನಿ ಚಾತಿ ವಸನ್ತಗಿಮ್ಹಾದಿಕೇ ಬಹೂ ಉತೂ ಚ ಸಂವಚ್ಛರಾನಿ ಚ, ಸಬ್ಬತ್ಥ ಅಚ್ಚನ್ತಸಂಯೋಗೇ ಉಪಯೋಗವಚನಂ. ದೀಘಮನ್ತರನ್ತಿ ದೀಘಕಾಲಮನ್ತರಂ. ಏತ್ಥ ಚ ‘‘ಚಿರಂ ಪಾದಾಸೀ’’ತಿ ಚಿರಕಾಲಂ ದಾನಸ್ಸ ಪವತ್ತಿತಭಾವಂ ವತ್ವಾ ಪುನ ತಸ್ಸ ನಿರನ್ತರಮೇವ ¶ ಪವತ್ತಿತಭಾವಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ಬಹೂ ಮಾಸೇ’’ತಿಆದಿ ವುತ್ತನ್ತಿ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ.

೩೧೩. ಏವನ್ತಿ ¶ ವುತ್ತಪ್ಪಕಾರೇನ. ದತ್ವಾ ಯಜಿತ್ವಾ ಚಾತಿ ಅತ್ಥತೋ ಏಕಮೇವ, ಕೇಸಞ್ಚಿ ದಕ್ಖಿಣೇಯ್ಯಾನಂ ಏಕಚ್ಚಸ್ಸ ದೇಯ್ಯಧಮ್ಮಸ್ಸ ಪರಿಚ್ಚಜನವಸೇನ ದತ್ವಾ, ಪುನ ‘‘ಬಹುಂ ಬಹೂನಂ ಪಾದಾಸೀ’’ತಿ ವುತ್ತನಯೇನ ಅತ್ಥಿಕಾನಂ ಸಬ್ಬೇಸಂ ಯಥಾಕಾಮಂ ದೇನ್ತೋ ಮಹಾಯಾಗವಸೇನ ಯಜಿತ್ವಾ. ಸೋ ಹಿತ್ವಾ ಮಾನುಸಂ ದೇಹಂ ¶ , ತಾವತಿಂಸೂಪಗೋ ಅಹೂತಿ ಸೋ ಅಙ್ಕುರೋ ಆಯುಪರಿಯೋಸಾನೇ ಮನುಸ್ಸತ್ಥಭಾವಂ ಪಹಾಯ ಪಟಿಸನ್ಧಿಗ್ಗಹಣವಸೇನ ತಾವತಿಂಸದೇವನಿಕಾಯೂಪಗೋ ಅಹೋಸಿ.

ಏವಂ ತಸ್ಮಿಂ ತಾವತಿಂಸೇಸು ನಿಬ್ಬತ್ತಿತ್ವಾ ದಿಬ್ಬಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ಅನುಭವನ್ತೇ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಇನ್ದಕೋ ನಾಮ ಮಾಣವೋ ಆಯಸ್ಮತೋ ಅನುರುದ್ಧತ್ಥೇರಸ್ಸ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಚರನ್ತಸ್ಸ ಪಸನ್ನಮಾನಸೋ ಕಟಚ್ಛುಭಿಕ್ಖಂ ದಾಪೇಸಿ. ಸೋ ಅಪರೇನ ಸಮಯೇನ ಕಾಲಂ ಕತ್ವಾ ಖೇತ್ತಗತಸ್ಸ ಪುಞ್ಞಸ್ಸ ಆನುಭಾವೇನ ತಾವತಿಂಸೇಸು ಮಹಿದ್ಧಿಕೋ ಮಹಾನುಭಾವೋ ದೇವಪುತ್ತೋ ಹುತ್ವಾ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ದಿಬ್ಬೇಹಿ ರೂಪಾದೀಹಿ ದಸಹಿ ಠಾನೇಹಿ ಅಙ್ಕುರಂ ದೇವಪುತ್ತಂ ಅಭಿಭವಿತ್ವಾ ವಿರೋಚತಿ. ತೇನ ವುತ್ತಂ –

೩೧೪.

‘‘ಕಟಚ್ಛುಭಿಕ್ಖಂ ದತ್ವಾನ, ಅನುರುದ್ಧಸ್ಸ ಇನ್ದಕೋ;

ಸೋ ಹಿತ್ವಾ ಮಾನುಸಂ ದೇಹಂ, ತಾವತಿಂಸೂಪಗೋ ಅಹು.

೩೧೫.

‘‘ದಸಹಿ ಠಾನೇಹಿ ಅಙ್ಕುರಂ, ಇನ್ದಕೋ ಅತಿರೋಚತಿ;

ರೂಪೇ ಸದ್ದೇ ರಸೇ ಗನ್ಧೇ, ಫೋಟ್ಠಬ್ಬೇ ಚ ಮನೋರಮೇ.

೩೧೬.

‘‘ಆಯುನಾ ಯಸಸಾ ಚೇವ, ವಣ್ಣೇನ ಚ ಸುಖೇನ ಚ;

ಆಧಿಪಚ್ಚೇನ ಅಙ್ಕುರಂ, ಇನ್ದಕೋ ಅತಿರೋಚತೀ’’ತಿ.

೩೧೪-೫. ತತ್ಥ ರೂಪೇತಿ ರೂಪಹೇತು, ಅತ್ತನೋ ರೂಪಸಮ್ಪತ್ತಿನಿಮಿತ್ತನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸದ್ದೇತಿಆದೀಸುಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ. ಆಯುನಾತಿ ಜೀವಿತೇನ. ನನು ಚ ದೇವಾನಂ ಜೀವಿತಂ ಪರಿಚ್ಛಿನ್ನಪ್ಪಮಾಣಂ ವುತ್ತಂ. ಸಚ್ಚಂ ವುತ್ತಂ, ತಂ ಪನ ಯೇಭುಯ್ಯವಸೇನ. ತಥಾ ಹಿ ಏಕಚ್ಚಾನಂ ದೇವಾನಂ ಯೋಗವಿಪತ್ತಿಆದಿನಾ ಅನ್ತರಾಮರಣಂ ಹೋತಿಯೇವ. ಇನ್ದಕೋ ಪನ ತಿಸ್ಸೋ ವಸ್ಸಕೋಟಿಯೋ ಸಟ್ಠಿ ಚ ವಸ್ಸಸಹಸ್ಸಾನಿ ಪರಿಪೂರೇತಿಯೇವ. ತೇನ ವುತ್ತಂ ‘‘ಆಯುನಾ ಅತಿರೋಚತೀ’’ತಿ. ಯಸಸಾತಿ ಮಹತಿಯಾ ಪರಿವಾರಸಮ್ಪತ್ತಿಯಾ ¶ . ವಣ್ಣೇನಾತಿ ಸಣ್ಠಾನಸಮ್ಪತ್ತಿಯಾ. ವಣ್ಣಧಾತುಸಮ್ಪದಾ ಪನ ‘‘ರೂಪೇ’’ತಿ ಇಮಿನಾ ವುತ್ತಾಯೇವ. ಆಧಿಪಚ್ಚೇನಾತಿ ಇಸ್ಸರಿಯೇನ.

ಏವಂ ಅಙ್ಕುರೇ ಚ ಇನ್ದಕೇ ಚ ತಾವತಿಂಸೇಸು ನಿಬ್ಬತ್ತಿತ್ವಾ ದಿಬ್ಬಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ಅನುಭವನ್ತೇಸು ಅಮ್ಹಾಕಂ ಭಗವಾ ಅಭಿಸಮ್ಬೋಧಿತೋ ಸತ್ತಮೇ ಸಂವಚ್ಛರೇ ಆಸಾಳ್ಹಿಪುಣ್ಣಮಾಯಂ ¶ ಸಾವತ್ಥಿನಗರದ್ವಾರೇ ಕಣ್ಡಮ್ಬರುಕ್ಖಮೂಲೇ ಯಮಕಪಾಟಿಹಾರಿಯಂ ಕತ್ವಾ ಅನುಕ್ಕಮೇನ ತಿಪದವಿಕ್ಕಮೇನ ತಾವತಿಂಸಭವನಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಪಾರಿಚ್ಛತ್ತಕಮೂಲೇ ¶ ಪಣ್ಡುಕಮ್ಬಲಸಿಲಾಯಂ ಯುಗನ್ಧರಪಬ್ಬತೇ ಬಾಲಸೂರಿಯೋ ವಿಯ ವಿರೋಚಮಾನೋ ದಸಹಿ ಲೋಕಧಾತೂಹಿ ಸನ್ನಿಪತಿತಾಯ ದೇವಬ್ರಹ್ಮಪರಿಸಾಯ ಜುತಿಂ ಅತ್ತನೋ ಸರೀರಪ್ಪಭಾಯ ಅಭಿಭವನ್ತೋ ಅಭಿಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇತುಂ ನಿಸಿನ್ನೋ ಅವಿದೂರೇ ನಿಸಿನ್ನಂ ಇನ್ದಕಂ, ದ್ವಾದಸಯೋಜನನ್ತರೇ ನಿಸಿನ್ನಂ ಅಙ್ಕುರಞ್ಚ ದಿಸ್ವಾ ದಕ್ಖಿಣೇಯ್ಯಸಮ್ಪತ್ತಿವಿಭಾವನತ್ಥಂ –

‘‘ಮಹಾದಾನಂ ತಯಾ ದಿನ್ನಂ, ಅಙ್ಕುರ ದೀಘಮನ್ತರಂ;

ಅತಿದೂರೇ ನಿಸಿನ್ನೋಸಿ, ಆಗಚ್ಛ ಮಮ ಸನ್ತಿಕೇ’’ತಿ. –

ಗಾಥಮಾಹ. ತಂ ಸುತ್ವಾ ಅಙ್ಕುರೋ ‘‘ಭಗವಾ ಮಯಾ ಚಿರಕಾಲಂ ಬಹುಂ ದೇಯ್ಯಧಮ್ಮಂ ಪರಿಚ್ಚಜಿತ್ವಾ ಪವತ್ತಿತಮ್ಪಿ ಮಹಾದಾನಂ ದಕ್ಖಿಣೇಯ್ಯಸಮ್ಪತ್ತಿವಿರಹೇನ ಅಖೇತ್ತೇ ವುತ್ತಬೀಜಂ ವಿಯ ನ ಉಳಾರಫಲಂ ಅಹೋಸಿ, ಇನ್ದಕಸ್ಸ ಪನ ಕಟಚ್ಛುಭಿಕ್ಖಾದಾನಮ್ಪಿ ದಕ್ಖಿಣೇಯ್ಯಸಮ್ಪತ್ತಿಯಾ ಸುಖೇತ್ತೇ ವುತ್ತಬೀಜಂ ವಿಯ ಅತಿವಿಯ ಉಳಾರಫಲಂ ಜಾತ’’ನ್ತಿ ಆಹ. ತಮತ್ಥಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೇ ಸಙ್ಗೀತಿಕಾರಾ –

೩೧೭.

‘‘ತಾವತಿಂಸೇ ಯದಾ ಬುದ್ಧೋ, ಸಿಲಾಯಂ ಪಣ್ಡುಕಮ್ಬಲೇ;

ಪಾರಿಚ್ಛತ್ತಯಮೂಲಮ್ಹಿ, ವಿಹಾಸಿ ಪುರಿಸುತ್ತಮೋ.

೩೧೮.

‘‘ದಸಸು ಲೋಕಧಾತೂಸು, ಸನ್ನಿಪತಿತ್ವಾನ ದೇವತಾ;

ಪಯಿರುಪಾಸನ್ತಿ ಸಮ್ಬುದ್ಧಂ, ವಸನ್ತಂ ನಗಮುದ್ಧನಿ.

೩೧೯.

‘‘ನ ಕೋಚಿ ದೇವೋ ವಣ್ಣೇನ, ಸಮ್ಬುದ್ಧಂ ಅತಿರೋಚತಿ;

ಸಬ್ಬೇ ದೇವೇ ಅತಿಕ್ಕಮ್ಮ, ಸಮ್ಬುದ್ಧೋವ ವಿರೋಚತಿ.

೩೨೦.

‘‘ಯೋಜನಾನಿ ¶ ದಸ ದ್ವೇ ಚ, ಅಙ್ಕುರೋಯಂ ತದಾ ಅಹು;

ಅವಿದೂರೇವ ಬುದ್ಧಸ್ಸ, ಇನ್ದಕೋ ಅತಿರೋಚತಿ.

೩೨೧.

‘‘ಓಲೋಕೇತ್ವಾನ ಸಮ್ಬುದ್ಧೋ, ಅಙ್ಕುರಞ್ಚಾಪಿ ಇನ್ದಕಂ;

ದಕ್ಖಿಣೇಯ್ಯಂ ಸಮ್ಭಾವೇನ್ತೋ, ಇದಂ ವಚನಮಬ್ರವಿ.

೩೨೨.

‘‘ಮಹಾದಾನಂ ¶ ತಯಾ ದಿನ್ನಂ, ಅಙ್ಕುರಂ ದೀಘಮನ್ತರಂ;

ಅತಿದೂರೇ ನಿಸಿನ್ನೋಸಿ, ಆಗಚ್ಛ ಮಮ ಸನ್ತಿಕೇ.

೩೨೩.

‘‘ಚೋದಿತೋ ¶ ಭಾವಿತತ್ತೇನ, ಅಙ್ಕುರೋ ಇದಮಬ್ರವಿ;

ಕಿಂ ಮಯ್ಹಂ ತೇನ ದಾನೇನ, ದಕ್ಖಿಣೇಯ್ಯೇನ ಸುಞ್ಞತಂ.

೩೨೪.

‘‘ಅಯಂ ಸೋ ಇನ್ದಕೋ ಯಕ್ಖೋ, ದಜ್ಜಾ ದಾನಂ ಪರಿತ್ತಕಂ;

ಅತಿರೋಚತಿ ಅಮ್ಹೇಹಿ, ಚನ್ದೋ ತಾರಗಣೇ ಯಥಾ.

೩೨೫.

‘‘ಉಜ್ಜಙ್ಗಲೇ ಯಥಾ ಖೇತ್ತೇ, ಬೀಜಂ ಬಹುಮ್ಪಿ ರೋಪಿತಂ;

ನ ವಿಪುಲಂ ಫಲಂ ಹೋತಿ, ನಪಿ ತೋಸೇತಿ ಕಸ್ಸಕಂ.

೩೨೬.

‘‘ತಥೇವ ದಾನಂ ಬಹುಕಂ, ದುಸ್ಸೀಲೇಸು ಪತಿಟ್ಠಿತಂ;

ನ ವಿಪುಲಂ ಫಲಂ ಹೋತಿ, ನಪಿ ತೋಸೇತಿ ದಾಯಕಂ.

೩೨೭.

‘‘ಯಥಾಪಿ ಭದ್ದಕೇ ಖೇತ್ತೇ, ಬೀಜಂ ಅಪ್ಪಮ್ಪಿ ರೋಪಿತಂ;

ಸಮ್ಮಾ ಧಾರಂ ಪವೇಚ್ಛನ್ತೇ, ಫಲಂ ತೋಸೇಸಿ ಕಸ್ಸಕಂ.

೩೨೮.

‘‘ತಥೇವ ಸೀಲವನ್ತೇಸು, ಗುಣವನ್ತೇಸು ತಾದಿಸು;

ಅಪ್ಪಕಮ್ಪಿ ಕತಂ ಕಾರಂ, ಪುಞ್ಞಂ ಹೋತಿ ಮಹಪ್ಫಲ’’ನ್ತಿ. – ಗಾಥಾಯೋ ಅವೋಚುಂ;

೩೧೭. ತತ್ಥ ತಾವತಿಂಸೇತಿ ತಾವತಿಂಸಭವನೇ. ಸಿಲಾಯಂ ಪಣ್ಡುಕಮ್ಬಲೇತಿ ಪಣ್ಡುಕಮ್ಬಲನಾಮಕೇ ಸಿಲಾಸನೇ ಪುರಿಸುತ್ತಮೋ ಬುದ್ಧೋ ಯದಾ ವಿಹಾಸೀತಿ ಯೋಜನಾ.

೩೧೮. ದಸಸು ಲೋಕಧಾತೂಸು, ಸನ್ನಿಪತಿತ್ವಾನ ದೇವತಾತಿ ಜಾತಿಖೇತ್ತಸಞ್ಞಿತೇಸು ದಸಸು ಚಕ್ಕವಾಳಸಹಸ್ಸೇಸು ಕಾಮಾವಚರದೇವತಾ ಬ್ರಹ್ಮದೇವತಾ ಚ ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಪಯಿರುಪಾಸನಾಯ ಧಮ್ಮಸ್ಸವನತ್ಥಞ್ಚ ಏಕತೋ ಸನ್ನಿಪತಿತ್ವಾ. ತೇನಾಹ ‘‘ಪಯಿರುಪಾಸನ್ತಿ ಸಮ್ಬುದ್ಧಂ, ವಸನ್ತಂ ನಗಮುದ್ಧನೀ’’ತಿ, ಸಿನೇರುಮುದ್ಧನೀತಿ ಅತ್ಥೋ.

೩೨೦. ಯೋಜನಾನಿ ¶ ¶ ದಸ ದ್ವೇ ಚ, ಅಙ್ಕುರೋಯಂ ತದಾ ಅಹೂತಿ ಅಯಂ ಯಥಾವುತ್ತಚರಿತೋ ಅಙ್ಕುರೋ ತದಾ ಸತ್ಥು ಸಮ್ಮುಖಕಾಲೇ ದಸ ದ್ವೇ ಯೋಜನಾನಿ ಅನ್ತರಂ ಕತ್ವಾ ಅಹು. ಸತ್ಥು ನಿಸಿನ್ನಟ್ಠಾನತೋ ದ್ವಾದಸಯೋಜನನ್ತರೇ ಠಾನೇ ನಿಸಿನ್ನೋ ಅಹೋಸೀತಿ ಅತ್ಥೋ.

೩೨೩. ಚೋದಿತೋ ¶ ಭಾವಿತತ್ತೇನಾತಿ ಪಾರಮಿಪರಿಭಾವಿತಾಯ ಅರಿಯಮಗ್ಗಭಾವನಾಯ ಭಾವಿತತ್ತೇನ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೇನ ಚೋದಿತೋ. ಕಿಂ ಮಯ್ಹಂ ತೇನಾತಿಆದಿಕಾ ಸತ್ಥು ಪಟಿವಚನವಸೇನ ಅಙ್ಕುರೇನ ವುತ್ತಗಾಥಾ. ದಕ್ಖಿಣೇಯ್ಯೇನ ಸುಞ್ಞತನ್ತಿ ಯಂ ದಕ್ಖಿಣೇಯ್ಯೇನ ಸುಞ್ಞತಂ ರಿತ್ತಕಂ ವಿರಹಿತಂ ತದಾ ಮಮ ದಾನಂ, ತಸ್ಮಾ ‘‘ಕಿಂ ಮಯ್ಹಂ ತೇನಾ’’ತಿ ಅತ್ತನೋ ದಾನಪುಞ್ಞಂ ಹೀಳೇನ್ತೋ ವದತಿ.

೩೨೪. ಯಕ್ಖೋತಿ ದೇವಪುತ್ತೋ. ದಜ್ಜಾತಿ ದತ್ವಾ. ಅತಿರೋಚತಿ ಅಮ್ಹೇಹೀತಿ ಅತ್ತನಾ ಮಾದಿಸೇಹಿ ಅತಿವಿಯ ವಿರೋಚತಿ. ಹೀತಿ ವಾ ನಿಪಾತಮತ್ತಂ, ಅಮ್ಹೇ ಅತಿಕ್ಕಮಿತ್ವಾ ಅಭಿಭವಿತ್ವಾ ವಿರೋಚತೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ಯಥಾ ಕಿನ್ತಿ ಆಹ ‘‘ಚನ್ದೋ ತಾರಗಣೇ ಯಥಾ’’ತಿ.

೩೨೫-೬. ಉಜ್ಜಙ್ಗಲೇತಿ ಅತಿವಿಯ ಥದ್ಧಭೂಮಿಭಾಗೇ. ‘‘ಊಸರೇ’’ತಿ ಕೇಚಿ ವದನ್ತಿ. ರೋಪಿತನ್ತಿ ವುತ್ತಂ, ವಪಿತ್ವಾ ವಾ ಉದ್ಧರಿತ್ವಾ ವಾ ಪುನ ರೋಪಿತಂ. ನಪಿ ತೋಸೇತೀತಿ ನ ನನ್ದಯತಿ, ಅಪ್ಪಫಲತಾಯ ವಾ ತುಟ್ಠಿಂ ನ ಜನೇತಿ. ತಥೇವಾತಿ ಯಥಾ ಉಜ್ಜಙ್ಗಲೇ ಖೇತ್ತೇ ಬಹುಮ್ಪಿ ಬೀಜಂ ರೋಪಿತಂ ವಿಪುಲಫಲಂ ಉಳಾರಫಲಂ ನ ಹೋತಿ, ತತೋ ಏವ ಕಸ್ಸಕಂ ನ ತೋಸೇತಿ, ತಥಾ ದುಸ್ಸೀಲೇಸು ಸೀಲವಿರಹಿತೇಸು ಬಹುಕಮ್ಪಿ ದಾನಂ ಪತಿಟ್ಠಾಪಿತಂ ವಿಪುಲಫಲಂ ಮಹಪ್ಫಲಂ ನ ಹೋತಿ, ತತೋ ಏವ ದಾಯಕಂ ನ ತೋಸೇತೀತಿ ಅತ್ಥೋ.

೩೨೭-೮. ಯಥಾಪಿ ಭದ್ದಕೇತಿ ಗಾಥಾದ್ವಯಸ್ಸ ವತ್ತವಿಪರಿಯಾಯೇನ ಅತ್ಥಯೋಜನಾ ವೇದಿತಬ್ಬಾ. ತತ್ಥ ಸಮ್ಮಾ ಧಾರಂ ಪವೇಚ್ಛನ್ತೇತಿ ವುಟ್ಠಿಧಾರಂ ಸಮ್ಮದೇವ ಪವತ್ತೇನ್ತೇ, ಅನ್ವಡ್ಢಮಾಸಂ ಅನುದಸಾಹಂ ಅನುಪಞ್ಚಾಹಂ ದೇವೇ ವಸ್ಸನ್ತೇತಿ ಅತ್ಥೋ. ಗುಣವನ್ತೇಸೂತಿ ಝಾನಾದಿಗುಣಯುತ್ತೇಸು. ತಾದಿಸೂತಿ ಇಟ್ಠಾದೀಸು ¶ ತಾದಿಲಕ್ಖಣಪ್ಪತ್ತೇಸು. ಕಾರನ್ತಿ ಲಿಙ್ಗವಿಪಲ್ಲಾಸೇನ ವುತ್ತಂ, ಉಪಕಾರೋತಿ ಅತ್ಥೋ. ಕೀದಿಸೋ ಉಪಕಾರೋತಿ ಆಹ ‘‘ಪುಞ್ಞ’’ನ್ತಿ.

೩೨೯.

‘‘ವಿಚೇಯ್ಯ ದಾನಂ ದಾತಬ್ಬಂ, ಯತ್ಥ ದಿನ್ನಂ ಮಹಪ್ಫಲಂ;

ವಿಚೇಯ್ಯ ದಾನಂ ದತ್ವಾನ, ಸಗ್ಗಂ ಗಚ್ಛನ್ತಿ ದಾಯಕಾ.

೩೩೦.

‘‘ವಿಚೇಯ್ಯ ¶ ದಾನಂ ಸುಗತಪ್ಪಸಟ್ಠಂ, ಯೇ ದಕ್ಖಿಣೇಯ್ಯಾ ಇಧ ಜೀವಲೋಕೇ;

ಏತೇಸು ದಿನ್ನಾನಿ ಮಹಪ್ಫಲಾನಿ, ಬೀಜಾನಿ ವುತ್ತಾನಿ ಯಥಾ ಸುಖೇತ್ತೇ’’ತಿ. –

ಅಯಂ ಸಙ್ಗೀತಿಕಾರೇಹಿ ಠಪಿತಾ ಗಾಥಾ.

೩೨೯. ತತ್ಥ ¶ ವಿಚೇಯ್ಯಾತಿ ವಿಚಿನಿತ್ವಾ, ಪುಞ್ಞಕ್ಖೇತ್ತಂ ಪಞ್ಞಾಯ ಉಪಪರಿಕ್ಖಿತ್ವಾ. ಸೇಸಂ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಉತ್ತಾನಮೇವಾತಿ.

ತಯಿದಂ ಅಙ್ಕುರಪೇತವತ್ಥು ಸತ್ಥಾರಾ ತಾವತಿಂಸಭವನೇ ದಸಸಹಸ್ಸಚಕ್ಕವಾಳದೇವತಾನಂ ಪುರತೋ ದಕ್ಖಿಣೇಯ್ಯಸಮ್ಪತ್ತಿವಿಭಾವನತ್ಥಂ ‘‘ಮಹಾದಾನಂ ತಯಾ ದಿನ್ನ’’ನ್ತಿಆದಿನಾ ಅತ್ತನಾ ಸಮುಟ್ಠಾಪಿತಂ, ತತ್ಥ ತಯೋ ಮಾಸೇ ಅಭಿಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇತ್ವಾ ಮಹಾಪವಾರಣಾಯ ದೇವಗಣಪರಿವುತೋ ದೇವದೇವೋ ದೇವಲೋಕತೋ ಸಙ್ಕಸ್ಸನಗರಂ ಓತರಿತ್ವಾ ಅನುಕ್ಕಮೇನ ಸಾವತ್ಥಿಂ ಪತ್ವಾ ಜೇತವನೇ ವಿಹರನ್ತೋ ಚತುಪರಿಸಮಜ್ಝೇ ದಕ್ಖಿಣೇಯ್ಯಸಮ್ಪತ್ತಿವಿಭಾವನತ್ಥಮೇವ ‘‘ಯಸ್ಸ ಅತ್ಥಾಯ ಗಚ್ಛಾಮಾ’’ತಿಆದಿನಾ ವಿತ್ಥಾರತೋ ದೇಸೇತ್ವಾ ಚತುಸಚ್ಚಕಥಾಯ ದೇಸನಾಯ ಕೂಟಂ ಗಣ್ಹಿ. ದೇಸನಾವಸಾನೇ ತೇಸಂ ಅನೇಕಕೋಟಿಪಾಣಸಹಸ್ಸಾನಂ ಧಮ್ಮಾಭಿಸಮಯೋ ಅಹೋಸೀತಿ.

ಅಙ್ಕುರಪೇತವತ್ಥುವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ.

೧೦. ಉತ್ತರಮಾತುಪೇತಿವತ್ಥುವಣ್ಣನಾ

ದಿವಾವಿಹಾರಗತಂ ಭಿಕ್ಖುನ್ತಿ ಇದಂ ಉತ್ತರಮಾತುಪೇತಿವತ್ಥು. ತತ್ರಾಯಂ ಅತ್ಥವಿಭಾವನಾ – ಸತ್ಥರಿ ಪರಿನಿಬ್ಬುತೇ ಪಠಮಮಹಾಸಙ್ಗೀತಿಯಾ ಪವತ್ತಿತಾಯ ಆಯಸ್ಮಾ ಮಹಾಕಚ್ಚಾಯನೋ ದ್ವಾದಸಹಿ ¶ ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಕೋಸಮ್ಬಿಯಾ ಅವಿದೂರೇ ಅಞ್ಞತರಸ್ಮಿಂ ಅರಞ್ಞಾಯತನೇ ವಿಹಾಸಿ. ತೇನ ಚ ಸಮಯೇನ ರಞ್ಞೋ ಉದೇನಸ್ಸ ಅಞ್ಞತರೋ ಅಮಚ್ಚೋ ಕಾಲಮಕಾಸಿ, ತೇನ ಚ ಪುಬ್ಬೇ ನಗರೇ ಕಮ್ಮನ್ತಾ ಅಧಿಟ್ಠಿತಾ ಅಹೇಸುಂ. ಅಥ ರಾಜಾ ತಸ್ಸ ಪುತ್ತಂ ಉತ್ತರಂ ನಾಮ ಮಾಣವಂ ಪಕ್ಕೋಸಾಪೇತ್ವಾ ‘‘ತ್ವಞ್ಚ ಪಿತರಾ ಅಧಿಟ್ಠಿತೇ ಕಮ್ಮನ್ತೇ ಸಮನುಸಾಸಾ’’ತಿ ತೇನ ಠಿತಟ್ಠಾನೇ ಠಪೇಸಿ.

ಸೋ ಚ ಸಾಧೂತಿ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿತ್ವಾ ಏಕದಿವಸಂ ನಗರಪಟಿಸಙ್ಖರಣಿಯಾನಂ ದಾರೂನಂ ಅತ್ಥಾಯ ವಡ್ಢಕಿಯೋ ಗಹೇತ್ವಾ ಅರಞ್ಞಂ ಗತೋ. ತತ್ಥ ಆಯಸ್ಮತೋ ಮಹಾಕಚ್ಚಾಯನತ್ಥೇರಸ್ಸ ವಸನಟ್ಠಾನಂ ಉಪಗನ್ತ್ವಾ ಥೇರಂ ತತ್ಥ ಪಂಸುಕೂಲಚೀವರಧರಂ ವಿವಿತ್ತಂ ನಿಸಿನ್ನಂ ದಿಸ್ವಾ ಇರಿಯಾಪಥೇಯೇವ ಪಸೀದಿತ್ವಾ ಕತಪಟಿಸನ್ಥಾರೋ ವನ್ದಿತ್ವಾ ¶ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿ. ಥೇರೋ ತಸ್ಸ ಧಮ್ಮಂ ಕಥೇಸಿ. ಸೋ ಧಮ್ಮಂ ¶ ಸುತ್ವಾ ರತನತ್ತಯೇ ಸಞ್ಜಾತಪ್ಪಸಾದೋ ಸರಣೇಸು ಪತಿಟ್ಠಾಯ ಥೇರಂ ನಿಮನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಅಧಿವಾಸೇಥ ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಸ್ವಾತನಾಯ ಭತ್ತಂ ಸದ್ಧಿಂ ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ಅನುಕಮ್ಪಂ ಉಪಾದಾಯಾ’’ತಿ. ಅಧಿವಾಸೇಸಿ ಥೇರೋ ತುಣ್ಹೀಭಾವೇನ. ಸೋ ತತೋ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ನಗರಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಅಞ್ಞೇಸಂ ಉಪಾಸಕಾನಂ ಆಚಿಕ್ಖಿ – ‘‘ಥೇರೋ ಮಯಾ ಸ್ವಾತನಾಯ ನಿಮನ್ತಿತೋ, ತುಮ್ಹೇಹಿಪಿ ಮಮ ದಾನಗ್ಗಂ ಆಗನ್ತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ.

ಸೋ ದುತಿಯದಿವಸೇ ಕಾಲಸ್ಸೇವ ಪಣೀತಂ ಖಾದನೀಯಂ ಭೋಜನೀಯಂ ಪಟಿಯಾದಾಪೇತ್ವಾ ಕಾಲಂ ಆರೋಚಾಪೇತ್ವಾ ಸದ್ಧಿಂ ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ಆಗಚ್ಛನ್ತಸ್ಸ ಥೇರಸ್ಸ ಪಚ್ಚುಗ್ಗಮನಂ ಕತ್ವಾ ವನ್ದಿತ್ವಾ ಪುರಕ್ಖತ್ವಾ ಗೇಹಂ ಪವೇಸೇಸಿ. ಅಥ ಮಹಾರಹಕಪ್ಪಿಯಪಚ್ಚತ್ಥರಣಅತ್ಥತೇಸು ಆಸನೇಸು ಥೇರೇ ಚ ಭಿಕ್ಖೂಸು ಚ ನಿಸಿನ್ನೇಸು ಗನ್ಧಪುಪ್ಫಧೂಪೇಹಿ ಪೂಜಂ ಕತ್ವಾ ಪಣೀತೇನ ಅನ್ನಪಾನೇನ ತೇ ಸನ್ತಪ್ಪೇತ್ವಾ ಸಞ್ಜಾತಪ್ಪಸಾದೋ ಕತಞ್ಜಲೀ ಅನುಮೋದನಂ ಸುಣಿತ್ವಾ ಕತಭತ್ತಾನುಮೋದನೇ ಥೇರೇ ಗಚ್ಛನ್ತೇ ಪತ್ತಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಅನುಗಚ್ಛನ್ತೋ ನಗರತೋ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ಪಟಿನಿವತ್ತನ್ತೋ ‘‘ಭನ್ತೇ, ತುಮ್ಹೇಹಿ ನಿಚ್ಚಂ ಮಮ ಗೇಹಂ ಪವಿಸಿತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ ಯಾಚಿತ್ವಾ ಥೇರಸ್ಸ ಅಧಿವಾಸನಂ ಞತ್ವಾ ನಿವತ್ತಿ. ಏವಂ ಸೋ ಥೇರಂ ಉಪಟ್ಠಹನ್ತೋ ತಸ್ಸ ಓವಾದೇ ಪತಿಟ್ಠಾಯ ¶ ಸೋತಾಪತ್ತಿಫಲಂ ಪಾಪುಣಿ, ವಿಹಾರಞ್ಚ ಕಾರೇಸಿ, ಸಬ್ಬೇ ಚ ಅತ್ತನೋ ಞಾತಕೇ ಸಾಸನೇ ಅಭಿಪ್ಪಸನ್ನೇ ಅಕಾಸಿ.

ಮಾತಾ ಪನಸ್ಸ ಮಚ್ಛೇರಮಲಪರಿಯುಟ್ಠಿತಚಿತ್ತಾ ಹುತ್ವಾ ಏವಂ ಪರಿಭಾಸಿ – ‘‘ಯಂ ತ್ವಂ ಮಮ ಅನಿಚ್ಛನ್ತಿಯಾ ಏವ ಸಮಣಾನಂ ಅನ್ನಪಾನಂ ದೇಸಿ, ತಂ ತೇ ಪರಲೋಕೇ ಲೋಹಿತಂ ಸಮ್ಪಜ್ಜತೂ’’ತಿ. ಏಕಂ ಪನ ಮೋರಪಿಞ್ಛಕಲಾಪಂ ವಿಹಾರಮಹದಿವಸೇ ದಿಯ್ಯಮಾನಂ ಅನುಜಾನಿ. ಸಾ ಕಾಲಂ ಕತ್ವಾ ಪೇತಯೋನಿಯಂ ಉಪ್ಪಜ್ಜಿ, ಮೋರಪಿಞ್ಛಕಲಾಪದಾನಾನುಮೋದನೇನ ಪನಸ್ಸಾ ಕೇಸಾ ನೀಲಾ ಸಿನಿದ್ಧಾ ವೇಲ್ಲಿತಗ್ಗಾ ಸುಖುಮಾ ದೀಘಾ ಚ ಅಹೇಸುಂ. ಸಾ ಯದಾ ಗಙ್ಗಾನದಿಂ ‘‘ಪಾನೀಯಂ ಪಿವಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಓತರತಿ, ತದಾ ನದೀ ಲೋಹಿತಪೂರಾ ಹೋತಿ. ಸಾ ಪಞ್ಚಪಣ್ಣಾಸ ವಸ್ಸಾನಿ ಖುಪ್ಪಿಪಾಸಾಭಿಭೂತಾ ವಿಚರಿತ್ವಾ ಏಕದಿವಸಂ ಕಙ್ಖಾರೇವತತ್ಥೇರಂ ಗಙ್ಗಾಯ ತೀರೇ ದಿವಾವಿಹಾರಂ ನಿಸಿನ್ನಂ ದಿಸ್ವಾ ಅತ್ತಾನಂ ಅತ್ತನೋ ಕೇಸೇಹಿ ಪಟಿಚ್ಛಾದೇತ್ವಾ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಪಾನೀಯಂ ಯಾಚಿ. ತಂ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಂ –

೩೩೧.

‘‘ದಿವಾವಿಹಾರಗತಂ ಭಿಕ್ಖುಂ, ಗಙ್ಗಾತೀರೇ ನಿಸಿನ್ನಕಂ;

ತಂ ಪೇತೀ ಉಪಸಙ್ಕಮ್ಮ, ದುಬ್ಬಣ್ಣಾ ಭೀರುದಸ್ಸನಾ.

೩೩೨.

‘‘ಕೇಸಾ ¶ ¶ ಚಸ್ಸಾ ಅತಿದೀಘಾ, ಯಾವಭೂಮಾವಲಮ್ಬರೇ;

ಕೇಸೇಹಿ ಸಾ ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾ, ಸಮಣಂ ಏತದಬ್ರವೀ’’ತಿ. –

ಇಮಾ ದ್ವೇ ಗಾಥಾ ಸಙ್ಗೀತಿಕಾರಕೇಹಿ ಇಧ ಆದಿತೋ ಠಪಿತಾ.

ತತ್ಥ ಭೀರುದಸ್ಸನಾತಿ ಭಯಾನಕದಸ್ಸನಾ. ‘‘ರುದ್ದದಸ್ಸನಾ’’ತಿ ವಾ ಪಾಠೋ, ಬೀಭಚ್ಛಭಾರಿಯದಸ್ಸನಾತಿ ಅತ್ಥೋ. ಯಾವಭೂಮಾವಲಮ್ಬರೇತಿ ಯಾವ ಭೂಮಿ, ತಾವ ಓಲಮ್ಬನ್ತಿ. ಪುಬ್ಬೇ ‘‘ಭಿಕ್ಖು’’ನ್ತಿ ಚ ಪಚ್ಛಾ ‘‘ಸಮಣ’’ನ್ತಿ ಚ ಕಙ್ಖಾರೇವತತ್ಥೇರಮೇವ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಂ.

ಸಾ ಪನ ಪೇತೀ ಥೇರಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಪಾನೀಯಂ ಯಾಚನ್ತೀ –

೩೩೩.

‘‘ಪಞ್ಚಪಣ್ಣಾಸ ವಸ್ಸಾನಿ, ಯತೋ ಕಾಲಕತಾ ಅಹಂ;

ನಾಭಿಜಾನಾಮಿ ¶ ಭುತ್ತಂ ವಾ, ಪೀತಂ ವಾ ಪನ ಪಾನಿಯಂ;

ದೇಹಿ ತ್ವಂ ಪಾನಿಯಂ ಭನ್ತೇ, ತಸಿತಾ ಪಾನಿಯಾಯ ಮೇ’’ತಿ. – ಇಮಂ ಗಾಥಮಾಹ;

೩೩೩. ತತ್ಥ ನಾಭಿಜಾನಾಮಿ ಭುತ್ತಂ ವಾತಿ ಏವಂ ದೀಘಮನ್ತರೇ ಕಾಲೇ ಭೋಜನಂ ಭುತ್ತಂ ವಾ ಪಾನೀಯಂ ಪೀತಂ ವಾ ನಾಭಿಜಾನಾಮಿ, ನ ಭುತ್ತಂ ನ ಪೀತನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ತಸಿತಾತಿ ಪಿಪಾಸಿತಾ. ಪಾನಿಯಾಯಾತಿ ಪಾನೀಯತ್ಥಾಯ ಆಹಿಣ್ಡನ್ತಿಯಾ ಮೇ ಪಾನೀಯಂ ದೇಹಿ, ಭನ್ತೇತಿ ಯೋಜನಾ.

ಇತೋ ಪರಂ –

೩೩೪.

‘‘ಅಯಂ ಸೀತೋದಿಕಾ ಗಙ್ಗಾ, ಹಿಮವನ್ತತೋ ಸನ್ದತಿ;

ಪಿವ ಏತ್ತೋ ಗಹೇತ್ವಾನ, ಕಿಂ ಮಂ ಯಾಚಸಿ ಪಾನಿಯಂ.

೩೩೫.

‘‘ಸಚಾಹಂ ಭನ್ತೇ ಗಙ್ಗಾಯ, ಸಯಂ ಗಣ್ಹಾಮಿ ಪಾನಿಯಂ;

ಲೋಹಿತಂ ಮೇ ಪರಿವತ್ತತಿ, ತಸ್ಮಾ ಯಾಚಾಮಿ ಪಾನಿಯಂ.

೩೩೬.

‘‘ಕಿಂ ನು ಕಾಯೇನ ವಾಚಾಯ, ಮನಸಾ ದುಕ್ಕಟಂ ಕತಂ;

ಕಿಸ್ಸಕಮ್ಮವಿಪಾಕೇನ, ಗಙ್ಗಾ ತೇ ಹೋತಿ ಲೋಹಿತಂ.

೩೩೭.

‘‘ಪುತ್ತೋ ¶ ಮೇ ಉತ್ತರೋ ನಾಮ, ಸದ್ಧೋ ಆಸಿ ಉಪಾಸಕೋ;

ಸೋ ಚ ಮಯ್ಹಂ ಅಕಾಮಾಯ, ಸಮಣಾನಂ ಪವೇಚ್ಛತಿ.

೩೩೮.

‘‘ಚೀವರಂ ¶ ಪಿಣ್ಡಪಾತಞ್ಚ, ಪಚ್ಚಯಂ ಸಯನಾಸನಂ;

ತಮಹಂ ಪರಿಭಾಸಾಮಿ, ಮಚ್ಛೇರೇನ ಉಪದ್ದುತಾ.

೩೩೯.

‘‘ಯಂ ತ್ವಂ ಮಯ್ಹಂ ಅಕಾಮಾಯ, ಸಮಣಾನಂ ಪವೇಚ್ಛಸಿ;

ಚೀವರಂ ಪಿಣ್ಡಪಾತಞ್ಚ, ಪಚ್ಚಯಂ ಸಯನಾಸನಂ.

೩೪೦.

‘‘ಏತಂ ತೇ ಪರಲೋಕಸ್ಮಿಂ, ಲೋಹಿತಂ ಹೋತು ಉತ್ತರ;

ತಸ್ಸಕಮ್ಮವಿಪಾಕೇನ, ಗಙ್ಗಾ ಮೇ ಹೋತಿ ಲೋಹಿತ’’ನ್ತಿ. –

ಇಮಾ ಥೇರಸ್ಸ ಚ ಪೇತಿಯಾ ಚ ವಚನಪಟಿವಚನಗಾಥಾ.

೩೩೪. ತತ್ಥ ಹಿಮವನ್ತತೋತಿ ಮಹತೋ ಹಿಮಸ್ಸ ಅತ್ಥಿತಾಯ ‘‘ಹಿಮವಾ’’ತಿ ಲದ್ಧನಾಮತೋ ಪಬ್ಬತರಾಜತೋ. ಸನ್ದತೀತಿ ಪವತ್ತತಿ. ಏತ್ತೋತಿ ಇತೋ ಮಹಾಗಙ್ಗಾತೋ. ಕಿನ್ತಿ ಕಸ್ಮಾ ಮಂ ಯಾಚಸಿ ಪಾನೀಯಂ, ಗಙ್ಗಾನದಿಂ ಓತರಿತ್ವಾ ಯಥಾರುಚಿ ಪಿವಾತಿ ದಸ್ಸೇತಿ.

೩೩೫. ಲೋಹಿತಂ ¶ ಮೇ ಪರಿವತ್ತತೀತಿ ಉದಕಂ ಸನ್ದಮಾನಂ ಮಯ್ಹಂ ಪಾಪಕಮ್ಮಫಲೇನ ಲೋಹಿತಂ ಹುತ್ವಾ ಪರಿವತ್ತತಿ ಪರಿಣಮತಿ, ತಾಯ ಗಹಿತಮತ್ತಂ ಉದಕಂ ಲೋಹಿತಂ ಜಾಯತಿ.

೩೩೭-೪೦. ಮಯ್ಹಂ ಅಕಾಮಾಯಾತಿ ಮಮ ಅನಿಚ್ಛನ್ತಿಯಾ. ಪವೇಚ್ಛತೀತಿ ದೇತಿ. ಪಚ್ಚಯನ್ತಿ ಗಿಲಾನಪಚ್ಚಯಂ. ಏತನ್ತಿ ಯಂ ಏತಂ ಚೀವರಾದಿಕಂ ಪಚ್ಚಯಜಾತಂ ಸಮಣಾನಂ ಪವೇಚ್ಛಸಿ ದೇಸಿ, ಏತಂ ತೇ ಪರಲೋಕಸ್ಮಿಂ ಲೋಹಿತಂ ಹೋತು ಉತ್ತರಾತಿ ಅಭಿಸಪನವಸೇನ ಕತಂ ಪಾಪಕಮ್ಮಂ, ತಸ್ಸ ವಿಪಾಕೇನಾತಿ ಯೋಜನಾ.

ಅಥಾಯಸ್ಮಾ ರೇವತೋ ತಂ ಪೇತಿಂ ಉದ್ದಿಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಸ್ಸ ಪಾನೀಯಂ ಅದಾಸಿ, ಪಿಣ್ಡಾಯ ಚರಿತ್ವಾ ಭತ್ತಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಭಿಕ್ಖೂನಮದಾಸಿ, ಸಙ್ಕಾರಕೂಟಾದಿತೋ ಪಂಸುಕೂಲಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಧೋವಿತ್ವಾ ಭಿಸಿಞ್ಚ ಚಿಮಿಲಿಕಞ್ಚ ಕತ್ವಾ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಅದಾಸಿ, ತೇನ ಚಸ್ಸಾ ಪೇತಿಯಾ ದಿಬ್ಬಸಮ್ಪತ್ತಿಯೋ ಅಹೇಸುಂ. ಸಾ ಥೇರಸ್ಸ ¶ ಸನ್ತಿಕಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಅತ್ತನಾ ಲದ್ಧದಿಬ್ಬಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ಥೇರಸ್ಸ ದಸ್ಸೇಸಿ. ಥೇರೋ ತಂ ಪವತ್ತಿಂ ಅತ್ತನೋ ಸನ್ತಿಕಂ ಉಪಗತಾನಂ ಚತುನ್ನಂ ಪರಿಸಾನಂ ಪಕಾಸೇತ್ವಾ ಧಮ್ಮಕಥಂ ¶ ಕಥೇಸಿ. ತೇನ ಮಹಾಜನೋ ಸಞ್ಜಾತಸಂವೇಗೋ ವಿಗತಮಲಮಚ್ಛೇರೋ ಹುತ್ವಾ ದಾನಸೀಲಾದಿಕುಸಲಧಮ್ಮಾಭಿರತೋ ಅಹೋಸೀತಿ. ಇದಂ ಪನ ಪೇತವತ್ಥು ದುತಿಯಸಙ್ಗೀತಿಯಂ ಸಙ್ಗಹಂ ಆರುಳ್ಹನ್ತಿ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ.

ಉತ್ತರಮಾತುಪೇತಿವತ್ಥುವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ.

೧೧. ಸುತ್ತಪೇತವತ್ಥುವಣ್ಣನಾ

ಅಹಂ ಪುರೇ ಪಬ್ಬಜಿತಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋತಿ ಇದಂ ಸುತ್ತಪೇತವತ್ಥು. ತಸ್ಸ ಕಾ ಉಪ್ಪತ್ತಿ? ಸಾವತ್ಥಿಯಾ ಕಿರ ಅವಿದೂರೇ ಅಞ್ಞತರಸ್ಮಿಂ ಗಾಮಕೇ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಸತ್ಥರಿ ಅನುಪ್ಪನ್ನೇಯೇವ ಸತ್ತನ್ನಂ ವಸ್ಸಸತಾನಂ ಉಪರಿ ಅಞ್ಞತರೋ ದಾರಕೋ ಏಕಂ ಪಚ್ಚೇಕಬುದ್ಧಂ ಉಪಟ್ಠಹಿ. ತಸ್ಸ ಮಾತಾ ತಸ್ಮಿಂ ವಯಪ್ಪತ್ತೇ ತಸ್ಸತ್ಥಾಯ ಸಮಾನಕುಲತೋ ಅಞ್ಞತರಂ ಕುಲಧೀತರಂ ಆನೇಸಿ. ವಿವಾಹದಿವಸೇಯೇವ ಚ ಸೋ ಕುಮಾರೋ ಸಹಾಯೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ನ್ಹಾಯಿತುಂ ಗತೋ ಅಹಿನಾ ದಟ್ಠೋ ಕಾಲಮಕಾಸಿ, ‘‘ಯಕ್ಖಗಾಹೇನಾ’’ತಿಪಿ ¶ ವದನ್ತಿ. ಸೋ ಪಚ್ಚೇಕಬುದ್ಧಸ್ಸ ಉಪಟ್ಠಾನೇನ ಬಹುಂ ಕುಸಲಕಮ್ಮಂ ಕತ್ವಾ ಠಿತೋಪಿ ತಸ್ಸಾ ದಾರಿಕಾಯ ಪಟಿಬದ್ಧಚಿತ್ತತಾಯ ವಿಮಾನಪೇತೋ ಹುತ್ವಾ ನಿಬ್ಬತ್ತಿ, ಮಹಿದ್ಧಿಕೋ ಪನ ಅಹೋಸಿ ಮಹಾನುಭಾವೋ.

ಅಥ ಸೋ ತಂ ದಾರಿಕಂ ಅತ್ತನೋ ವಿಮಾನಂ ನೇತುಕಾಮೋ ‘‘ಕೇನ ನು ಖೋ ಉಪಾಯೇನ ಏಸಾ ದಿಟ್ಠಧಮ್ಮವೇದನೀಯಕಮ್ಮಂ ಕತ್ವಾ ಮಯಾ ಸದ್ಧಿಂ ಇಧ ಅಭಿರಮೇಯ್ಯಾ’’ತಿ ತಸ್ಸಾ ದಿಬ್ಬಭೋಗಸಮ್ಪತ್ತಿಯಾ ಅನುಭವನಹೇತುಂ ವೀಮಂಸನ್ತೋ ಪಚ್ಚೇಕಬುದ್ಧಂ ಚೀವರಕಮ್ಮಂ ಕರೋನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಮನುಸ್ಸರೂಪೇನ ಗನ್ತ್ವಾ ವನ್ದಿತ್ವಾ ‘‘ಕಿಂ, ಭನ್ತೇ, ಸುತ್ತಕೇನ ಅತ್ಥೋ ಅತ್ಥೀ’’ತಿ ಆಹ. ‘‘ಚೀವರಕಮ್ಮಂ ಕರೋಮಿ, ಉಪಾಸಕಾ’’ತಿ. ‘‘ತೇನ ಹಿ, ಭನ್ತೇ, ಅಸುಕಸ್ಮಿಂ ಠಾನೇ ಸುತ್ತಭಿಕ್ಖಂ ಚರಥಾ’’ತಿ ತಸ್ಸಾ ದಾರಿಕಾಯ ಗೇಹಂ ದಸ್ಸೇಸಿ. ಪಚ್ಚೇಕಬುದ್ಧೋ ತತ್ಥ ಗನ್ತ್ವಾ ಘರದ್ವಾರೇ ಅಟ್ಠಾಸಿ. ಅಥ ಸಾ ಪಚ್ಚೇಕಬುದ್ಧಂ ತತ್ಥ ಠಿತಂ ದಿಸ್ವಾ ಪಸನ್ನಮಾನಸಾ ‘‘ಸುತ್ತಕೇನ ಮೇ ಅಯ್ಯೋ ಅತ್ಥಿಕೋ’’ತಿ ಞತ್ವಾ ಏಕಂ ಸುತ್ತಗುಳಂ ಅದಾಸಿ. ಅಥ ಸೋ ಅಮನುಸ್ಸೋ ಮನುಸ್ಸರೂಪೇನ ತಸ್ಸ ದಾರಿಕಾಯ ಘರಂ ಗನ್ತ್ವಾ ತಸ್ಸಾ ಮಾತರಂ ಯಾಚಿತ್ವಾ ತಾಯ ಸದ್ಧಿಂ ಕತಿಪಾಹಂ ವಸಿತ್ವಾ ತಸ್ಸಾ ಮಾತುಯಾ ಅನುಗ್ಗಹತ್ಥಂ ತಸ್ಮಿಂ ಗೇಹೇ ಸಬ್ಬಭಾಜನಾನಿ ಹಿರಞ್ಞಸುವಣ್ಣಸ್ಸ ಪೂರೇತ್ವಾ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಉಪರಿ ನಾಮಂ ಲಿಖಿ ‘‘ಇದಂ ದೇವದತ್ತಿಯಂ ಧನಂ ನ ಕೇನಚಿ ಗಹೇತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ, ತಞ್ಚ ದಾರಿಕಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ¶ ವಿಮಾನಂ ಅಗಮಾಸಿ. ತಸ್ಸಾ ಮಾತಾ ಪಹೂತಂ ಧನಂ ಲಭಿತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಞಾತಕಾನಂ ಕಪಣದ್ಧಿಕಾದಿನಞ್ಚ ದತ್ವಾ ಅತ್ತನಾ ಚ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತ್ವಾ ಕಾಲಂ ಕರೋನ್ತೀ ‘‘ಮಮ ಧೀತಾ ಆಗಚ್ಛತಿ ಚೇ, ಇದಂ ಧನಂ ದಸ್ಸೇಥಾ’’ತಿ ಞಾತಕಾನಂ ಕಥೇತ್ವಾ ಕಾಲಮಕಾಸಿ.

ತತೋ ¶ ಸತ್ತನ್ನಂ ವಸ್ಸಸತಾನಂ ಅಚ್ಚಯೇನ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಭಗವತಿ ಲೋಕೇ ಉಪ್ಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ಪವತ್ತಿತವರಧಮ್ಮಚಕ್ಕೇ ಅನುಕ್ಕಮೇನ ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ವಿಹರನ್ತೇ ತಸ್ಸಾ ಇತ್ಥಿಯಾ ತೇನ ಅಮನುಸ್ಸೇನ ಸದ್ಧಿಂ ವಸನ್ತಿಯಾ ಉಕ್ಕಣ್ಠಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜಿ. ಸಾ ತಂ ‘‘ಸಾಧು, ಅಯ್ಯಪುತ್ತ, ಮಂ ಸಕಞ್ಞೇವ ಗೇಹಂ ಪಟಿನೇಹೀ’’ತಿ ವದನ್ತೀ –

೩೪೧.

‘‘ಅಹಂ ಪುರೇ ಪಬ್ಬಜಿತಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ,

ಸುತ್ತಂ ಅದಾಸಿಂ ಉಪಸಙ್ಕಮ್ಮ ಯಾಚಿತಾ;

ತಸ್ಸ ವಿಪಾಕೋ ¶ ವಿಪುಲಫಲೂಪಲಬ್ಭತಿ,

ಬಹುಕಾ ಚ ಮೇ ಉಪ್ಪಜ್ಜರೇ ವತ್ಥಕೋಟಿಯೋ.

೩೪೨.

‘‘ಪುಪ್ಫಾಭಿಕಿಣ್ಣಂ ರಮಿತಂ ವಿಮಾನಂ, ಅನೇಕಚಿತ್ತಂ ನರನಾರಿಸೇವಿತಂ;

ಸಾಹಂ ಭುಞ್ಜಾಮಿ ಚ ಪಾರುಪಾಮಿ ಚ, ಪಹೂತವಿತ್ತಾ ನ ಚ ತಾವ ಖೀಯತಿ.

೩೪೩.

‘‘ತಸ್ಸೇವ ಕಮ್ಮಸ್ಸ ವಿಪಾಕಮನ್ವಯಾ, ಸುಖಞ್ಚ ಸಾತಞ್ಚ ಇಧೂಪಲಬ್ಭತಿ;

ಸಾಹಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಪುನದೇವ ಮಾನುಸಂ, ಕಾಹಾಮಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ನಯಯ್ಯಪುತ್ತ ಮ’’ನ್ತಿ. –

ಇಮಾ ಗಾಥಾ ಅಭಾಸಿ.

೩೪೧. ತತ್ಥ ‘‘ಪಬ್ಬಜಿತಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ’’ತಿ ಇದಂ ಪಚ್ಚೇಕಬುದ್ಧಂ ಸದ್ಧಾಯ ವುತ್ತಂ. ಸೋ ಹಿ ಕಾಮಾದಿಮಲಾನಂ ಅತ್ತನೋ ಸನ್ತಾನತೋ ಅನವಸೇಸತೋ ಪಬ್ಬಾಜಿತತ್ತಾ ಪಹೀನತ್ತಾ ಪರಮತ್ಥತೋ ‘‘ಪಬ್ಬಜಿತೋ’’ತಿ, ಭಿನ್ನಕಿಲೇಸತ್ತಾ ‘‘ಭಿಕ್ಖೂ’’ತಿ ಚ ವತ್ತಬ್ಬತಂ ಅರಹತಿ. ಸುತ್ತನ್ತಿ ಕಪ್ಪಾಸಿಯಸುತ್ತಂ. ಉಪಸಙ್ಕಮ್ಮಾತಿ ಮಯ್ಹಂ ಗೇಹಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ. ಯಾಚಿತಾತಿ ‘‘ಉದ್ದಿಸ್ಸ ಅರಿಯಾ ತಿಟ್ಠನ್ತಿ, ಏಸಾ ಅರಿಯಾನ ಯಾಚನಾ’’ತಿ (ಜಾ. ೧.೭.೫೯) ಏವಂ ವುತ್ತಾಯ ಕಾಯವಿಞ್ಞತ್ತಿಪಯೋಗಸಙ್ಖಾತಾಯ ಭಿಕ್ಖಾಚರಿಯಾಯ ¶ ಯಾಚಿತಾ. ತಸ್ಸಾತಿ ತಸ್ಸ ಸುತ್ತದಾನಸ್ಸ. ವಿಪಾಕೋ ವಿಪುಲಫಲೂಪಲಬ್ಭತೀತಿ ವಿಪುಲಫಲೋ ಉಳಾರಉದಯೋ ಮಹಾಉದಯೋ ವಿಪಾಕೋ ಏತರಹಿ ಉಪಲಬ್ಭತಿ ಪಚ್ಚನುಭವೀಯತಿ. ಬಹುಕಾತಿ ಅನೇಕಾ. ವತ್ಥಕೋಟಿಯೋತಿ ವತ್ಥಾನಂ ಕೋಟಿಯೋ, ಅನೇಕಸತಸಹಸ್ಸಪಭೇದಾನಿ ವತ್ಥಾನೀತಿ ಅತ್ಥೋ.

೩೪೨. ಅನೇಕಚಿತ್ತನ್ತಿ ¶ ನಾನಾವಿಧಚಿತ್ತಕಮ್ಮಂ, ಅನೇಕೇಹಿ ವಾ ಮುತ್ತಾಮಣಿಆದೀಹಿ ರತನೇಹಿ ವಿಚಿತ್ತರೂಪಂ. ನರನಾರಿಸೇವಿತನ್ತಿ ಪರಿಚಾರಕಭೂತೇಹಿ ನರೇಹಿ ನಾರೀಹಿ ಚ ಉಪಸೇವಿತಂ. ಸಾಹಂ ಭುಞ್ಜಾಮೀತಿ ¶ ಸಾ ಅಹಂ ತಂ ವಿಮಾನಂ ಪರಿಭುಞ್ಜಾಮಿ. ಪಾರುಪಾಮೀತಿ ಅನೇಕಾಸು ವತ್ಥಕೋಟೀಸು ಇಚ್ಛಿತಿಚ್ಛಿತಂ ನಿವಾಸೇಮಿ ಚೇವ ಪರಿದಹಾಮಿ ಚ. ಪಹೂತವಿತ್ತಾತಿ ಪಹೂತವಿತ್ತೂಪಕರಣಾ ಮಹದ್ಧನಾ ಮಹಾಭೋಗಾ. ನ ಚ ತಾವ ಖೀಯತೀತಿ ತಞ್ಚ ವಿತ್ತಂ ನ ಖೀಯತಿ, ನ ಪರಿಕ್ಖಯಂ ಪರಿಯಾದಾನಂ ಗಚ್ಛತಿ.

೩೪೩. ತಸ್ಸೇವ ಕಮ್ಮಸ್ಸ ವಿಪಾಕಮನ್ವಯಾತಿ ತಸ್ಸೇವ ಸುತ್ತದಾನಮಯಪುಞ್ಞಕಮ್ಮಸ್ಸ ಅನ್ವಯಾ ಪಚ್ಚಯಾ ಹೇತುಭಾವೇನ ವಿಪಾಕಭೂತಂ ಸುಖಂ, ಇಟ್ಠಮಧುರಸಙ್ಖಾತಂ ಸಾತಞ್ಚ ಇಧ ಇಮಸ್ಮಿಂ ವಿಮಾನೇ ಉಪಲಬ್ಭತಿ. ಗನ್ತ್ವಾ ಪುನದೇವ ಮಾನುಸನ್ತಿ ಪುನ ಏವ ಮನುಸ್ಸಲೋಕಂ ಉಪಗನ್ತ್ವಾ. ಕಾಹಾಮಿ ಪುಞ್ಞಾನೀತಿ ಮಯ್ಹಂ ಸುಖವಿಸೇಸನಿಪ್ಫಾದಕಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಕರಿಸ್ಸಾಮಿ, ಯೇಸಂ ವಾ ಮಯಾ ಅಯಂ ಸಮ್ಪತ್ತಿ ಲದ್ಧಾತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ. ನಯಯ್ಯಪುತ್ತ ಮನ್ತಿ, ಅಯ್ಯಪುತ್ತ, ಮಂ ಮನುಸ್ಸಲೋಕಂ ನಯ, ನೇಹೀತಿ ಅತ್ಥೋ.

ತಂ ಸುತ್ವಾ ಸೋ ಅಮನುಸ್ಸೋ ತಸ್ಸಾ ಪಟಿಬದ್ಧಚಿತ್ತತಾಯ ಅನುಕಮ್ಪಾಯ ಗಮನಂ ಅನಿಚ್ಛನ್ತೋ –

೩೪೪.

‘‘ಸತ್ತ ತುವಂ ವಸ್ಸಸತಾ ಇಧಾಗತಾ,

ಜಿಣ್ಣಾ ಚ ವುಡ್ಢಾ ಚ ತಹಿಂ ಭವಿಸ್ಸಸಿ;

ಸಬ್ಬೇವ ತೇ ಕಾಲಕತಾ ಚ ಞಾತಕಾ,

ಕಿಂ ತತ್ಥ ಗನ್ತ್ವಾನ ಇತೋ ಕರಿಸ್ಸಸೀ’’ತಿ. –

ಗಾಥಮಾಹ. ತತ್ಥ ಸತ್ತಾತಿ ವಿಭತ್ತಿಲೋಪೇನ ನಿದ್ದೇಸೋ, ನಿಸ್ಸಕ್ಕೇ ವಾ ಏತಂ ಪಚ್ಚತ್ತವಚನಂ. ವಸ್ಸಸತಾತಿ ವಸ್ಸಸತತೋ, ಸತ್ತಹಿ ವಸ್ಸಸತೇಹಿ ಉದ್ಧಂ ತುವಂ ಇಧಾಗತಾ ಇಮಂ ವಿಮಾನಂ ಆಗತಾ, ಇಧಾಗತಾಯ ತುಯ್ಹಂ ಸತ್ತ ವಸ್ಸಸತಾನಿ ¶ ಹೋನ್ತೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ಜಿಣ್ಣಾ ಚ ¶ ವುಡ್ಢಾ ಚ ತಹಿಂ ಭವಿಸ್ಸಸೀತಿ ಇಧ ದಿಬ್ಬೇಹಿ ಉತುಆಹಾರೇಹಿ ಉಪಥಮ್ಭಿತತ್ತಭಾವಾ ಕಮ್ಮಾನುಭಾವೇನ ಏತ್ತಕಂ ಕಾಲಂ ದಹರಾಕಾರೇನೇವ ಠಿತಾ. ಇತೋ ಪನ ಗತಾ ಕಮ್ಮಸ್ಸ ಚ ಪರಿಕ್ಖೀಣತ್ತಾ ಮನುಸ್ಸಾನಞ್ಚ ಉತುಆಹಾರವಸೇನ ಜರಾಜಿಣ್ಣಾ ವಯೋವುಡ್ಢಾ ಚ ತಹಿಂ ಮನುಸ್ಸಲೋಕೇ ಭವಿಸ್ಸಸಿ. ಕಿನ್ತಿ? ಸಬ್ಬೇವ ತೇ ಕಾಲಕತಾ ಚ ಞಾತಕಾತಿ ದೀಘಸ್ಸ ಅದ್ಧುನೋ ಗತತ್ತಾ ತವ ಞಾತಯೋಪಿ ಸಬ್ಬೇ ಏವ ಮತಾ, ತಸ್ಮಾ ಇತೋ ದೇವಲೋಕತೋ ತತ್ಥ ಮನುಸ್ಸಲೋಕಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಕಿಂ ಕರಿಸ್ಸಸಿ, ಅವಸೇಸಮ್ಪಿ ಆಯುಞ್ಚ ಇಧೇವ ಖೇಪೇಹಿ, ಇಧ ವಸಾಹೀತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ.

ಏವಂ ತೇನ ವುತ್ತಾ ಸಾ ತಸ್ಸ ವಚನಂ ಅಸದ್ದಹನ್ತೀ ಪುನದೇವ –

೩೪೫.

‘‘ಸತ್ತೇವ ¶ ವಸ್ಸಾನಿ ಇಧಾಗತಾಯ ಮೇ, ದಿಬ್ಬಞ್ಚ ಸುಖಞ್ಚ ಸಮಪ್ಪಿತಾಯ;

ಸಾಹಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಪುನದೇವ ಮಾನುಸಂ, ಕಾಹಾಮಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ನಯಯ್ಯಪುತ್ತ ಮ’’ನ್ತಿ. –

ಗಾಥಮಾಹ. ತತ್ಥ ಸತ್ತೇವ ವಸ್ಸಾನಿ ಇಧಾಗತಾಯ ಮೇತಿ, ಅಯ್ಯಪುತ್ತ, ಮಯ್ಹಂ ಇಧಾಗತಾಯ ಸತ್ತೇವ ವಸ್ಸಾನಿ ಮಞ್ಞೇ ವೀತಿವತ್ತಾನಿ. ಸತ್ತ ವಸ್ಸಸತಾನಿ ದಿಬ್ಬಸುಖಸಮಪ್ಪಿತಾಯ ಬಹುಮ್ಪಿ ಕಾಲಂ ಗತಂ ಅಸಲ್ಲಕ್ಖೇನ್ತೀ ಏವಮಾಹ.

ಏವಂ ಪನ ತಾಯ ವುತ್ತೋ ಸೋ ವಿಮಾನಪೇತೋ ನಾನಪ್ಪಕಾರಂ ತಂ ಅನುಸಾಸಿತ್ವಾ ‘‘ತ್ವಂ ಇದಾನಿ ಸತ್ತಾಹತೋ ಉತ್ತರಿ ತತ್ಥ ನ ಜೀವಿಸ್ಸಸಿ, ಮಾತುಯಾ ತೇ ನಿಕ್ಖಿತ್ತಂ ಮಯಾ ದಿನ್ನಂ ಧನಂ ಅತ್ಥಿ, ತಂ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾನಂ ದತ್ವಾ ಇಧೇವ ಉಪ್ಪತ್ತಿಂ ಪತ್ಥೇಹೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ತಂ ಬಾಹಾಯಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಗಾಮಮಜ್ಝೇ ಠಪೇತ್ವಾ ‘‘ಇಧಾಗತೇ ಅಞ್ಞೇಪಿ ಜನೇ ‘ಯಥಾಬಲಂ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಕರೋಥಾ’ತಿ ಓವದೇಯ್ಯಾಸೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಗತೋ. ತೇನ ವುತ್ತಂ –

೩೪೬.

‘‘ಸೋ ¶ ತಂ ಗಹೇತ್ವಾನ ಪಸಯ್ಹ ಬಾಹಾಯಂ, ಪಚ್ಚಾನಯಿತ್ವಾನ ಥೇರಿಂ ಸುದುಬ್ಬಲಂ;

ವಜ್ಜೇಸಿ ‘ಅಞ್ಞಮ್ಪಿ ಜನಂ ಇಧಾಗತಂ, ಕರೋಥ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಸುಖೂಪಲಬ್ಭತೀ’’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಸೋತಿ ಸೋ ವಿಮಾನಪೇತೋ. ತನ್ತಿ ತಂ ಇತ್ಥಿಂ. ಗಹೇತ್ವಾನ ಪಸಯ್ಹ ಬಾಹಾಯನ್ತಿ ಪಸಯ್ಹ ನೇತಾ ವಿಯ ಬಾಹಾಯಂ ತಂ ಗಹೇತ್ವಾ. ಪಚ್ಚಾನಯಿತ್ವಾನಾತಿ ¶ ತಸ್ಸಾ ಜಾತಸಂವುಡ್ಢಗಾಮಂ ಪುನದೇವ ಆನಯಿತ್ವಾ. ಥೇರಿನ್ತಿ ಥಾವರಿಂ, ಜಿಣ್ಣಂ ವುಡ್ಢನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸುದುಬ್ಬಲನ್ತಿ ಜರಾಜಿಣ್ಣತಾಯ ಏವ ಸುಟ್ಠು ದುಬ್ಬಲಂ. ಸಾ ಕಿರ ತತೋ ವಿಮಾನತೋ ಅಪಗಮನಸಮನನ್ತರಮೇವ ಜಿಣ್ಣಾ ವುಡ್ಢಾ ಮಹಲ್ಲಿಕಾ ಅದ್ಧಗತಾ ವಯೋಅನುಪ್ಪತ್ತಾ ಅಹೋಸಿ. ವಜ್ಜೇಸೀತಿ ವದೇಯ್ಯಾಸಿ. ವತ್ತಬ್ಬವಚನಾಕಾರಞ್ಚ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ಅಞ್ಞಮ್ಪಿ ಜನ’’ನ್ತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ. ತಸ್ಸತ್ಥೋ – ಭದ್ದೇ, ತ್ವಮ್ಪಿ ಪುಞ್ಞಂ ಕರೇಯ್ಯಾಸಿ, ಅಞ್ಞಮ್ಪಿ ಜನಂ ಇಧ ತವ ದಸ್ಸನತ್ಥಾಯ ಆಗತಂ ‘‘ಭದ್ರಮುಖಾ, ಆದಿತ್ತಂ ಸೀಸಂ ವಾ ಚೇಲಂ ವಾ ಅಜ್ಝುಪೇಕ್ಖಿತ್ವಾಪಿ ದಾನಸೀಲಾದೀನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಕರೋಥಾತಿ, ಕತೇ ಚ ಪುಞ್ಞೇ ಏಕಂಸೇನೇವ ತಸ್ಸ ಫಲಭೂತಂ ಸುಖಂ ಉಪಲಬ್ಭತಿ, ನ ಏತ್ಥ ಸಂಸಯೋ ಕಾತಬ್ಬೋ’’ತಿ ವದೇಯ್ಯಾಸಿ ಓವದೇಯ್ಯಾಸೀತಿ.

ಏವಞ್ಚ ವತ್ವಾ ತಸ್ಮಿಂ ಗತೇ ಸಾ ಇತ್ಥೀ ಅತ್ತನೋ ಞಾತಕಾನಂ ವಸನಟ್ಠಾನಂ ಗನ್ತ್ವಾ ತೇಸಂ ಅತ್ತಾನಂ ಜಾನಾಪೇತ್ವಾ ತೇಹಿ ನಿಯ್ಯಾದಿತಧನಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾನಂ ದಾನಂ ದೇನ್ತೀ ಅತ್ತನೋ ಸನ್ತಿಕಂ ಆಗತಾಗತಾನಂ –

೩೪೭.

‘‘ದಿಟ್ಠಾ ¶ ಮಯಾ ಅಕತೇನ ಸಾಧುನಾ, ಪೇತಾ ವಿಹಞ್ಞನ್ತಿ ತಥೇವ ಮನುಸ್ಸಾ;

ಕಮ್ಮಞ್ಚ ¶ ಕತ್ವಾ ಸುಖವೇದನೀಯಂ, ದೇವಾ ಮನುಸ್ಸಾ ಚ ಸುಖೇ ಠಿತಾ ಪಜಾ’’ತಿ. –

ಗಾಥಾಯ ಓವಾದಮದಾಸಿ.

ತತ್ಥ ಅಕತೇನಾತಿ ಅನಿಬ್ಬತ್ತಿತೇನ ಅತ್ತನಾ ಅನುಪಚಿತೇನ. ಸಾಧುನಾತಿ ಕುಸಲಕಮ್ಮೇನ, ಇತ್ಥಮ್ಭೂತಲಕ್ಖಣೇ ಕರಣವಚನಂ. ವಿಹಞ್ಞನ್ತೀತಿ ವಿಘಾತಂ ಆಪಜ್ಜನ್ತಿ. ಸುಖವೇದನೀಯನ್ತಿ ಸುಖವಿಪಾಕಂ ಪುಞ್ಞಕಮ್ಮಂ. ಸುಖೇ ಠಿತಾತಿ ಸುಖೇ ಪತಿಟ್ಠಿತಾ. ‘‘ಸುಖೇಧಿತಾ’’ತಿ ವಾ ಪಾಠೋ, ಸುಖೇನ ಅಭಿವುಡ್ಢಾ ಫೀತಾತಿ ಅತ್ಥೋ. ಅಯಞ್ಹೇತ್ಥ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ – ಯಥಾ ಪೇತಾ ತಥೇವ ಮನುಸ್ಸಾ ಅಕತೇನ ಕುಸಲೇನ, ಕತೇನ ಚ ಅಕುಸಲೇನ ವಿಹಞ್ಞಮಾನಾ ಖುಪ್ಪಿಪಾಸಾದಿನಾ ವಿಘಾತಂ ಆಪಜ್ಜನ್ತಾ ಮಹಾದುಕ್ಖಂ ಅನುಭವನ್ತಾ ದಿಟ್ಠಾ ಮಯಾ. ಸುಖವೇದನೀಯಂ ಪನ ಕಮ್ಮಂ ಕತ್ವಾ ತೇನ ಕತೇನ ಕುಸಲಕಮ್ಮೇನ, ಅಕತೇನ ಚ ಅಕುಸಲಕಮ್ಮೇನ ದೇವಮನುಸ್ಸಪರಿಯಾಪನ್ನಾ ಪಜಾ ಸುಖೇ ಠಿತಾ ದಿಟ್ಠಾ ಮಯಾ, ಅತ್ತಪಚ್ಚಕ್ಖಮೇತಂ, ತಸ್ಮಾ ಪಾಪಂ ದೂರತೋವ ಪರಿವಜ್ಜೇನ್ತಾ ಪುಞ್ಞಕಿರಿಯಾಯ ಯುತ್ತಪಯುತ್ತಾ ಹೋಥಾತಿ.

ಏವಂ ಪನ ಓವಾದಂ ದೇನ್ತೀ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾದೀನಂ ಸತ್ತಾಹಂ ಮಹಾದಾನಂ ಪವತ್ತೇತ್ವಾ ಸತ್ತಮೇ ದಿವಸೇ ಕಾಲಂ ಕತ್ವಾ ತಾವತಿಂಸೇಸು ನಿಬ್ಬತ್ತಿ. ಭಿಕ್ಖೂ ತಂ ಪವತ್ತಿಂ ಭಗವತೋ ಆರೋಚೇಸುಂ. ಭಗವಾ ತಮತ್ಥಂ ಅಟ್ಠುಪ್ಪತ್ತಿಂ ಕತ್ವಾ ಸಮ್ಪತ್ತಪರಿಸಾಯ ¶ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇಸಿ, ವಿಸೇಸತೋ ಚ ಪಚ್ಚೇಕಬುದ್ಧೇಸು ಪವತ್ತಿತದಾನಸ್ಸ ಮಹಪ್ಫಲತಂ ಮಹಾನಿಸಂಸತಞ್ಚ ಪಕಾಸೇಸಿ. ತಂ ಸುತ್ವಾ ಮಹಾಜನೋ ವಿಗತಮಲಮಚ್ಛೇರೋ ದಾನಾದಿಪುಞ್ಞಾಭಿರತೋ ಅಹೋಸೀತಿ.

ಸುತ್ತಪೇತವತ್ಥುವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ.

೧೨. ಕಣ್ಣಮುಣ್ಡಪೇತಿವತ್ಥುವಣ್ಣನಾ

ಸೋಣ್ಣಸೋಪಾನಫಲಕಾತಿ ಇದಂ ಸತ್ಥರಿ ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ವಿಹರನ್ತೇ ಕಣ್ಣಮುಣ್ಡಪೇತಿಂ ಆರಬ್ಭ ವುತ್ತಂ. ಅತೀತೇ ಕಿರ ¶ ಕಸ್ಸಪಬುದ್ಧಕಾಲೇ ಕಿಮಿಲನಗರೇ ಅಞ್ಞತರೋ ಉಪಾಸಕೋ ಸೋತಾಪನ್ನೋ ಪಞ್ಚಹಿ ಉಪಾಸಕಸತೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಸಮಾನಚ್ಛನ್ದೋ ಹುತ್ವಾ ಆರಾಮರೋಪನಸೇತುಬನ್ಧನಚಙ್ಕಮನಕರಣಾದೀಸು ಪುಞ್ಞಕಮ್ಮೇಸು ಪಸುತೋ ಹುತ್ವಾ ವಿಹರನ್ತೋ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ವಿಹಾರಂ ಕಾರೇತ್ವಾ ತೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಕಾಲೇನ ಕಾಲಂ ವಿಹಾರಂ ಗಚ್ಛತಿ. ತೇಸಂ ಭರಿಯಾಯೋಪಿ ಉಪಾಸಿಕಾ ಹುತ್ವಾ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಸಮಗ್ಗಾ ಮಾಲಾಗನ್ಧವಿಲೇಪನಾದಿಹತ್ಥಾ ಕಾಲೇನ ಕಾಲಂ ವಿಹಾರಂ ಗಚ್ಛನ್ತಿಯೋ ಅನ್ತರಾಮಗ್ಗೇ ಆರಾಮಸಭಾದೀಸು ವಿಸ್ಸಮಿತ್ವಾ ಗಚ್ಛನ್ತಿ.

ಅಥೇಕದಿವಸಂ ¶ ಕತಿಪಯಾ ಧುತ್ತಾ ಏಕಿಸ್ಸಾ ಸಭಾಯ ಸನ್ನಿಸಿನ್ನಾ ತಾಸು ತತ್ಥ ವಿಸ್ಸಮಿತ್ವಾ ಗತಾಸು ತಾಸಂ ರೂಪಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ದಿಸ್ವಾ ಪಟಿಬದ್ಧಚಿತ್ತಾ ಹುತ್ವಾ ತಾಸಂ ಸೀಲಾಚಾರಗುಣಸಮ್ಪನ್ನತಂ ಞತ್ವಾ ಕಥಂ ಸಮುಟ್ಠಾಪೇಸುಂ ‘‘ಕೋ ಏತಾಸು ಏಕಿಸ್ಸಾಪಿ ಸೀಲಭೇದಂ ಕಾತುಂ ಸಮತ್ಥೋ’’ತಿ. ತತ್ಥ ಅಞ್ಞತರೋ ‘‘ಅಹಂ ಸಮತ್ಥೋ’’ತಿ ಆಹ. ತೇ ತೇನ ‘‘ಸಹಸ್ಸೇನ ಅಬ್ಭುತಂ ಕರೋಮಾ’’ತಿ ಅಬ್ಭುತಂ ಅಕಂಸು. ಸೋ ಅನೇಕೇಹಿ ಉಪಾಯೇಹಿ ವಾಯಮಮಾನೋ ತಾಸು ಸಭಂ ಆಗತಾಸು ಸುಮುಞ್ಚಿತಂ ಸತ್ತತನ್ತಿಂ ಮಧುರಸ್ಸರಂ ವೀಣಂ ವಾದೇನ್ತೋ ಮಧುರೇನೇವ ಸರೇನ ಕಾಮಪಟಿಸಂಯುತ್ತಗೀತಾನಿ ಗಾಯನ್ತೋ ಗೀತಸದ್ದೇನ ತಾಸು ಅಞ್ಞತರಂ ಇತ್ಥಿಂ ಸೀಲಭೇದಂ ಪಾಪೇನ್ತೋ ಅತಿಚಾರಿನಿಂ ಕತ್ವಾ ತೇ ಧುತ್ತೇ ಸಹಸ್ಸಂ ಪರಾಜೇಸಿ. ತೇ ಸಹಸ್ಸಪರಾಜಿತಾ ತಸ್ಸಾ ಸಾಮಿಕಸ್ಸ ಆರೋಚೇಸುಂ. ಸಾಮಿಕೋ ತಂ ಪುಚ್ಛಿ – ‘‘ಕಿಂ ತ್ವಂ ಏವರೂಪಾ, ಯಥಾ ತೇ ¶ ಪುರಿಸಾ ಅವೋಚು’’ನ್ತಿ. ಸಾ ‘‘ನಾಹಂ ಈದಿಸಂ ಜಾನಾಮೀ’’ತಿ ಪಟಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ತಸ್ಮಿಂ ಅಸದ್ದಹನ್ತೇ ಸಮೀಪೇ ಠಿತಂ ಸುನಖಂ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ಸಪಥಂ ಅಕಾಸಿ ‘‘ಸಚೇ ಮಯಾ ತಾದಿಸಂ ಪಾಪಕಮ್ಮಂ ಕತಂ, ಅಯಂ ಛಿನ್ನಕಣ್ಣೋ ಕಾಳಸುನಖೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ಜಾತಂ ಮಂ ¶ ಖಾದತೂ’’ತಿ. ಇತರಾಪಿ ಪಞ್ಚಸತಾ ಇತ್ಥಿಯೋ ತಂ ಇತ್ಥಿಂ ಅತಿಚಾರಿನಿಂ ಜಾನನ್ತೀ ಕಿಂ ಅಯಂ ತಥಾರೂಪಂ ಪಾಪಂ ಅಕಾಸಿ, ಉದಾಹು ನಾಕಾಸೀ’’ತಿ ಚೋದಿತಾ ‘‘ನ ಮಯಂ ಏವರೂಪಂ ಜಾನಾಮಾ’’ತಿ ಮುಸಾ ವತ್ವಾ ‘‘ಸಚೇ ಮಯಂ ಜಾನಾಮ, ಭವೇ ಭವೇ ಏತಿಸ್ಸಾಯೇವ ದಾಸಿಯೋ ಭವೇಯ್ಯಾಮಾ’’ತಿ ಸಪಥಂ ಅಕಂಸು.

ಅಥ ಸಾ ಅತಿಚಾರಿನೀ ಇತ್ಥೀ ತೇನೇವ ವಿಪ್ಪಟಿಸಾರೇನ ಡಯ್ಹಮಾನಹದಯಾ ಸುಸ್ಸಿತ್ವಾ ನ ಚಿರೇನೇವ ಕಾಲಂ ಕತ್ವಾ ಹಿಮವತಿ ಪಬ್ಬತರಾಜೇ ಸತ್ತನ್ನಂ ಮಹಾಸರಾನಂ ಅಞ್ಞತರಸ್ಸ ಕಣ್ಣಮುಣ್ಡದಹಸ್ಸ ತೀರೇ ವಿಮಾನಪೇತೀ ಹುತ್ವಾ ನಿಬ್ಬತ್ತಿ. ವಿಮಾನಸಾಮನ್ತಾ ಚಸ್ಸಾ ಕಮ್ಮವಿಪಾಕಾನುಭವನಯೋಗ್ಗಾ ಏಕಾ ಪೋಕ್ಖರಣೀ ನಿಬ್ಬತ್ತಿ. ಸೇಸಾ ಚ ಪಞ್ಚಸತಾ ಇತ್ಥಿಯೋ ಕಾಲಂ ಕತ್ವಾ ಸಪಥಕಮ್ಮವಸೇನ ತಸ್ಸಾಯೇವ ದಾಸಿಯೋ ಹುತ್ವಾ ನಿಬ್ಬತ್ತಿಂಸು. ಸಾ ತತ್ಥ ಪುಬ್ಬೇ ಕತಸ್ಸ ಪುಞ್ಞಕಮ್ಮಸ್ಸ ಫಲೇನ ದಿವಸಭಾಗಂ ದಿಬ್ಬಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಅಡ್ಢರತ್ತೇ ಪಾಪಕಮ್ಮಬಲಸಞ್ಚೋದಿತಾ ಸಯನತೋ ಉಟ್ಠಹಿತ್ವಾ ಪೋಕ್ಖರಣಿತೀರಂ ಗಚ್ಛತಿ. ತತ್ಥ ಗತಂ ಗಜಪೋತಕಪ್ಪಮಾಣೋ ಏಕೋ ಕಾಳಸುನಖೋ ಭೇರವರೂಪೋ ಛಿನ್ನಕಣ್ಣೋ ತಿಖಿಣಾಯತಕಥಿನದಾಠೋ ಸುವಿಪ್ಫುಲಿತಖದಿರಙ್ಗಾರಪುಞ್ಜಸದಿಸನಯನೋ ನಿರನ್ತರಪ್ಪವತ್ತವಿಜ್ಜುಲತಾಸಙ್ಘಾತಸದಿಸಜಿವ್ಹೋ ಕಥಿನತಿಖಿಣನಖೋ ಖರಾಯತದುಬ್ಬಣ್ಣಲೋಮೋ ತತೋ ಆಗನ್ತ್ವಾ ತಂ ಭೂಮಿಯಂ ನಿಪಾತೇತ್ವಾ ಅತಿಸಯಜಿಘಚ್ಛಾಭಿಭೂತೋ ವಿಯ ಪಸಯ್ಹ ಖಾದನ್ತೋ ಅಟ್ಠಿಸಙ್ಖಲಿಕಮತ್ತಂ ಕತ್ವಾ ದನ್ತೇಹಿ ಗಹೇತ್ವಾ ಪೋಕ್ಖರಣಿಯಂ ಖಿಪಿತ್ವಾ ಅನ್ತರಧಾಯತಿ. ಸಾ ಚ ತತ್ಥ ಪಕ್ಖಿತ್ತಸಮನನ್ತರಮೇವ ಪಕತಿರೂಪಧಾರಿನೀ ಹುತ್ವಾ ವಿಮಾನಂ ಅಭಿರುಯ್ಹ ಸಯನೇ ನಿಪಜ್ಜತಿ. ಇತರಾ ಪನ ತಸ್ಸಾ ದಾಸಬ್ಯಮೇವ ದುಕ್ಖಂ ಅನುಭವನ್ತಿ. ಏವಂ ತಾಸಂ ತತ್ಥ ವಸನ್ತೀನಂ ಪಞ್ಞಾಸಾಧಿಕಾನಿ ಪಞ್ಚ ವಸ್ಸಸತಾನಿ ವೀತಿವತ್ತಾನಿ.

ಅಥ ¶ ತಾಸಂ ಪುರಿಸೇಹಿ ವಿನಾ ದಿಬ್ಬಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ಅನುಭವನ್ತೀನಂ ಉಕ್ಕಣ್ಠಾ ಅಹೇಸುಂ. ತತ್ಥ ಚ ಕಣ್ಣಮುಣ್ಡದಹತೋ ನಿಗ್ಗತಾ ಪಬ್ಬತವಿವರೇನ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಗಙ್ಗಂ ನದಿಂ ಅನುಪವಿಟ್ಠಾ ಏಕಾ ನದೀ ಅತ್ಥಿ. ತಾಸಞ್ಚ ವಸನಟ್ಠಾನಸಮೀಪೇ ¶ ಏಕೋ ದಿಬ್ಬಫಲೇಹಿ ಅಮ್ಬರುಕ್ಖೇಹಿ ಪನಸಲಬುಜಾದೀಹಿ ಚ ಉಪಸೋಭಿತೋ ಆರಾಮಸದಿಸೋ ಅರಞ್ಞಪ್ಪದೇಸೋ ಅತ್ಥಿ. ತಾ ಏವಂ ಸಮಚಿನ್ತೇಸುಂ – ‘‘ಹನ್ದ, ಮಯಂ ಇಮಾನಿ ಅಮ್ಬಫಲಾನಿ ಇಮಿಸ್ಸಾ ನದಿಯಾ ಪಕ್ಖಿಪಿಸ್ಸಾಮ, ಅಪ್ಪೇವ ನಾಮ ಇಮಂ ಫಲಂ ದಿಸ್ವಾ ಫಲಲೋಭೇನ ¶ ಕೋಚಿದೇವ ಪುರಿಸೋ ಇಧಾಗಚ್ಛೇಯ್ಯ, ತೇನ ಸದ್ಧಿಂ ರಮಿಸ್ಸಾಮಾತಿ. ತಾ ತಥಾ ಅಕಂಸು. ತಾಹಿ ಪನ ಪಕ್ಖಿತ್ತಾನಿ ಅಮ್ಬಫಲಾನಿ ಕಾನಿಚಿ ತಾಪಸಾ ಗಣ್ಹಿಂಸು, ಕಾನಿಚಿ ವನಚರಕಾ, ಕಾನಿಚಿ ಕಾಕಾ ವಿಲುಜ್ಜಿಂಸು, ಕಾನಿಚಿ ತೀರೇ ಲಗ್ಗಿಂಸು. ಏಕಂ ಪನ ಗಙ್ಗಾಯ ಸೋತಂ ಪತ್ವಾ ಅನುಕ್ಕಮೇನ ಬಾರಾಣಸಿಂ ಸಮ್ಪಾಪುಣಿ.

ತೇನ ಚ ಸಮಯೇನ ಬಾರಾಣಸಿರಾಜಾ ಲೋಹಜಾಲಪರಿಕ್ಖಿತ್ತೇ ಗಙ್ಗಾಜಲೇ ನ್ಹಾಯತಿ. ಅಥ ತಂ ಫಲಂ ನದಿಸೋತೇನ ವುಯ್ಹಮಾನಂ ಅನುಕ್ಕಮೇನ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಲೋಹಜಾಲೇ ಲಗ್ಗಿ. ತಂ ವಣ್ಣಗನ್ಧರಸಸಮ್ಪನ್ನಂ ಮಹನ್ತಂ ದಿಬ್ಬಂ ಅಮ್ಬಫಲಂ ದಿಸ್ವಾ ರಾಜಪುರಿಸಾ ರಞ್ಞೋ ಉಪನೇಸುಂ. ರಾಜಾ ತಸ್ಸ ಏಕದೇಸಂ ಗಹೇತ್ವಾ ವೀಮಂಸನತ್ಥಾಯ ಏಕಸ್ಸ ಬನ್ಧನಾಗಾರೇ ಠಪಿತಸ್ಸ ವಜ್ಝಚೋರಸ್ಸ ಖಾದಿತುಂ ಅದಾಸಿ. ಸೋ ತಂ ಖಾದಿತ್ವಾ ‘‘ದೇವ, ಮಯಾ ಏವರೂಪಂ ನ ಖಾದಿತಪುಬ್ಬಂ, ದಿಬ್ಬಮಿದಂ ಮಞ್ಞೇ ಅಮ್ಬಫಲ’’ನ್ತಿ ಆಹ. ರಾಜಾ ಪುನಪಿ ತಸ್ಸ ಏಕಂ ಖಣ್ಡಂ ಅದಾಸಿ. ಸೋ ತಂ ಖಾದಿತ್ವಾ ವಿಗತವಲಿತಪಲಿತೋ ಅತಿವಿಯ ಮನೋಹರರೂಪೋ ಯೋಬ್ಬನೇ ಠಿತೋ ವಿಯ ಅಹೋಸಿ. ತಂ ದಿಸ್ವಾ ರಾಜಾ ಅಚ್ಛರಿಯಬ್ಭುತಜಾತೋ ತಂ ಅಮ್ಬಫಲಂ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತ್ವಾ ಸರೀರೇ ವಿಸೇಸಂ ಲಭಿತ್ವಾ ಮನುಸ್ಸೇ ಪುಚ್ಛಿ – ‘‘ಕತ್ಥ ಏವರೂಪಾನಿ ದಿಬ್ಬಅಮ್ಬಫಲಾನಿ ಸಂವಿಜ್ಜನ್ತೀ’’ತಿ? ಮನುಸ್ಸಾ ಏವಮಾಹಂಸು – ‘‘ಹಿಮವನ್ತೇ ಕಿರ, ದೇವ, ಪಬ್ಬತರಾಜೇ’’ತಿ. ‘‘ಸಕ್ಕಾ ಪನ ತಾನಿ ಆನೇತು’’ನ್ತಿ? ‘‘ವನಚರಕಾ, ದೇವ, ಜಾನನ್ತೀ’’ತಿ.

ರಾಜಾ ವನಚರಕೇ ಪಕ್ಕೋಸಾಪೇತ್ವಾ ತೇಸಂ ತಮತ್ಥಂ ಆಚಿಕ್ಖಿತ್ವಾ ತೇಹಿ ಸಮ್ಮನ್ತೇತ್ವಾ ದಿನ್ನಸ್ಸ ಏಕಸ್ಸ ವನಚರಕಸ್ಸ ಸಹಸ್ಸಂ ದತ್ವಾ ತಂ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇಸಿ – ‘‘ಗಚ್ಛ ¶ , ಸೀಘಂ ತಂ ಮೇ ಅಮ್ಬಫಲಂ ಆನೇಹೀ’’ತಿ. ಸೋ ತಂ ಕಹಾಪಣಸಹಸ್ಸಂ ಪುತ್ತದಾರಸ್ಸ ದತ್ವಾ ಪಾಥೇಯ್ಯಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಪಟಿಗಙ್ಗಂ ಕಣ್ಣಮುಣ್ಡದಹಾಭಿಮುಖೋ ಗನ್ತ್ವಾ ಮನುಸ್ಸಪಥಂ ಅತಿಕ್ಕಮಿತ್ವಾ ಕಣ್ಣಮುಣ್ಡದಹತೋ ಓರಂ ಸಟ್ಠಿಯೋಜನಪ್ಪಮಾಣೇ ಪದೇಸೇ ಏಕಂ ತಾಪಸಂ ದಿಸ್ವಾ ತೇನ ಆಚಿಕ್ಖಿತಮಗ್ಗೇನ ಗಚ್ಛನ್ತೋ ಪುನ ತಿಂಸಯೋಜನಪ್ಪಮಾಣೇ ಪದೇಸೇ ಏಕಂ ತಾಪಸಂ ದಿಸ್ವಾ, ತೇನ ಆಚಿಕ್ಖಿತಮಗ್ಗೇನ ಗಚ್ಛನ್ತೋ ಪುನ ಪನ್ನರಸಯೋಜನಪ್ಪಮಾಣೇ ಠಾನೇ ಅಞ್ಞಂ ತಾಪಸಂ ದಿಸ್ವಾ, ತಸ್ಸ ಅತ್ತನೋ ಆಗಮನಕಾರಣಂ ಕಥೇಸಿ. ತಾಪಸೋ ತಂ ಅನುಸಾಸಿ – ‘‘ಇತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಇಮಂ ಮಹಾಗಙ್ಗಂ ಪಹಾಯ ಇಮಂ ಖುದ್ದಕನದಿಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಪಟಿಸೋತಂ ಗಚ್ಛನ್ತೋ ಯದಾ ಪಬ್ಬತವಿವರಂ ಪಸ್ಸಸಿ, ತದಾ ರತ್ತಿಯಂ ಉಕ್ಕಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಪವಿಸೇಯ್ಯಾಸಿ. ಅಯಞ್ಚ ¶ ನದೀ ರತ್ತಿಯಂ ನಪ್ಪವತ್ತತಿ, ತೇನ ¶ ತೇ ಗಮನಯೋಗ್ಗಾ ಹೋತಿ, ಕತಿಪಯಯೋಜನಾತಿಕ್ಕಮೇನ ತೇ ಅಮ್ಬೇ ಪಸ್ಸಿಸ್ಸಸೀ’’ತಿ. ಸೋ ತಥಾ ಕತ್ವಾ ಉದಯನ್ತೇ ಸೂರಿಯೇ ವಿವಿಧರತನರಂಸಿಜಾಲಪಜ್ಜೋತಿತಭೂಮಿಭಾಗಂ ಫಲಭಾರಾವನತಸಾಖಾವಿತಾನತರುಗಣೋಪಸೋಭಿತಂ ನಾನಾವಿಧವಿಹಙ್ಗಗಣೂಪಕೂಜಿತಂ ಅತಿವಿಯ ಮನೋಹರಂ ಅಮ್ಬವನಂ ಸಮ್ಪಾಪುಣಿ.

ಅಥ ನಂ ತಾ ಅಮನುಸ್ಸಿತ್ಥಿಯೋ ದೂರತೋವ ಆಗಚ್ಛನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಏಸ ಮಮ ಪರಿಗ್ಗಹೋ, ಏಸ ಮಮ ಪರಿಗ್ಗಹೋ’’ತಿ ಉಪಧಾವಿಂಸು. ಸೋ ಪನ ತಾಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ತತ್ಥ ದಿಬ್ಬಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ಅನುಭವಿತುಂ ಯೋಗ್ಗಸ್ಸ ಪುಞ್ಞಕಮ್ಮಸ್ಸ ಅಕತತ್ತಾ ತಾ ದಿಸ್ವಾವ ಭೀತೋ ವಿರವನ್ತೋ ಪಲಾಯಿತ್ವಾ ಅನುಕ್ಕಮೇನ ಬಾರಾಣಸಿಂ ಪತ್ವಾ ತಂ ಪವತ್ತಿಂ ರಞ್ಞೋ ಆರೋಚೇಸಿ. ರಾಜಾ ತಂ ಸುತ್ವಾ ತಾ ಇತ್ಥಿಯೋ ದಟ್ಠುಂ ಅಮ್ಬಫಲಾನಿ ಚ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತುಂ ಸಞ್ಜಾತಾಭಿಲಾಸೋ ರಜ್ಜಭಾರಂ ಅಮಚ್ಚೇಸು ಆರೋಪೇತ್ವಾ ಮಿಗವಾಪದೇಸೇನ ಸನ್ನದ್ಧಧನುಕಲಾಪೋ ಖಗ್ಗಂ ಬನ್ಧಿತ್ವಾ ಕತಿಪಯಮನುಸ್ಸಪರಿವಾರೋ ತೇನೇವ ವನಚರಕೇನ ದಸ್ಸಿತಮಗ್ಗೇನ ಗನ್ತ್ವಾ ಕತಿಪಯಯೋಜನನ್ತರೇ ಠಾನೇ ಮನುಸ್ಸೇಪಿ ಠಪೇತ್ವಾ ವನಚರಕಮೇವ ಗಹೇತ್ವಾ ಅನುಕ್ಕಮೇನ ಗನ್ತ್ವಾ ತಮ್ಪಿ ತತೋ ನಿವತ್ತಾಪೇತ್ವಾ ಉದಯನ್ತೇ ¶ ದಿವಾಕರೇ ಅಮ್ಬವನಂ ಪಾವಿಸಿ. ಅಥ ನಂ ತಾ ಇತ್ಥಿಯೋ ಅಭಿನವಉಪ್ಪನ್ನಮಿವ ದೇವಪುತ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಪಚ್ಚುಗ್ಗನ್ತ್ವಾ ‘‘ರಾಜಾ’’ತಿ ಞತ್ವಾ ಸಞ್ಜಾತಸಿನೇಹಬಹುಮಾನಾ ಸಕ್ಕಚ್ಚಂ ನ್ಹಾಪೇತ್ವಾ ದಿಬ್ಬೇಹಿ ವತ್ಥಾಲಙ್ಕಾರಮಾಲಾಗನ್ಧವಿಲೇಪನೇಹಿ ಸುಮಣ್ಡಿತಪಸಾಧಿತಂ ಕತ್ವಾ ವಿಮಾನಂ ಆರೋಪೇತ್ವಾ ನಾನಗ್ಗರಸಂ ದಿಬ್ಬಭೋಜನಂ ಭೋಜೇತ್ವಾ ತಸ್ಸ ಇಚ್ಛಾನುರೂಪಂ ಪಯಿರುಪಾಸಿಂಸು.

ಅಥ ದಿಯಡ್ಢವಸ್ಸಸತೇ ಅತಿಕ್ಕನ್ತೇ ರಾಜಾ ಅಡ್ಢರತ್ತಿಸಮಯೇ ಉಟ್ಠಹಿತ್ವಾ ನಿಸಿನ್ನೋ ತಂ ಅತಿಚಾರಿನಿಂ ಪೇತಿಂ ಪೋಕ್ಖರಣಿತೀರಂ ಗಚ್ಛನ್ತಿಂ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಕಿಂ ನು ಖೋ ಏಸಾ ಇಮಾಯ ವೇಲಾಯ ಗಚ್ಛತೀ’’ತಿ ವೀಮಂಸಿತುಕಾಮೋ ಅನುಬನ್ಧಿ. ಅಥ ನಂ ತತ್ಥ ಗತಂ ಸುನಖೇನ ಖಜ್ಜಮಾನಂ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಕಿಂ ನು ಖೋ ಇದ’’ನ್ತಿ ಅಜಾನನ್ತೋ ತಯೋ ಚ ದಿವಸೇ ವೀಮಂಸಿತ್ವಾ ‘‘ಏಸೋ ಏತಿಸ್ಸಾ ಪಚ್ಚಾಮಿತ್ತೋ ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ನಿಸಿತೇನ ಉಸುನಾ ವಿಜ್ಝಿತ್ವಾ ಜೀವಿತಾ ವೋರೋಪೇತ್ವಾ ತಞ್ಚ ಇತ್ಥಿಂ ಪೋಥೇತ್ವಾ ಪೋಕ್ಖರಣಿಂ ಓತಾರೇತ್ವಾ ಪಟಿಲದ್ಧಪುರಿಮರೂಪಂ ದಿಸ್ವಾ –

೩೪೮.

‘‘ಸೋಣ್ಣಸೋಪಾನಫಲಕಾ ¶ , ಸೋಣ್ಣವಾಲುಕಸನ್ಥತಾ;

ತತ್ಥ ಸೋಗನ್ಧಿಯಾ ವಗ್ಗೂ, ಸುಚಿಗನ್ಧಾ ಮನೋರಮಾ.

೩೪೯.

‘‘ನಾನಾರುಕ್ಖೇಹಿ ಸಞ್ಛನ್ನಾ, ನಾನಾಗನ್ಧಸಮೇರಿತಾ;

ನಾನಾಪದುಮಸಞ್ಛನ್ನಾ, ಪುಣ್ಡರೀಕಸಮೋತತಾ.

೩೫೦.

‘‘ಸುರಭಿಂ ¶ ಸಮ್ಪವಾಯನ್ತಿ, ಮನುಞ್ಞಾ ಮಾಲುತೇರಿತಾ;

ಹಂಸಕೋಞ್ಚಾಭಿರುದಾ ಚ, ಚಕ್ಕವಕ್ಕಾಭಿಕೂಜಿತಾ.

೩೫೧.

‘‘ನಾನಾದಿಜಗಣಾಕಿಣ್ಣಾ, ನಾನಾಸರಗಣಾಯುತಾ;

ನಾನಾಫಲಧರಾ ರುಕ್ಖಾ, ನಾನಾಪುಪ್ಫಧರಾ ವನಾ.

೩೫೨.

‘‘ನ ¶ ಮನುಸ್ಸೇಸು ಈದಿಸಂ, ನಗರಂ ಯಾದಿಸಂ ಇದಂ;

ಪಾಸಾದಾ ಬಹುಕಾ ತುಯ್ಹಂ, ಸೋವಣ್ಣರೂಪಿಯಾಮಯಾ;

ದದ್ದಲ್ಲಮಾನಾ ಆಭೇನ್ತಿ, ಸಮನ್ತಾ ಚತುರೋ ದಿಸಾ.

೩೫೩.

‘‘ಪಞ್ಚ ದಾಸಿಸತಾ ತುಯ್ಹಂ, ಯಾ ತೇಮಾ ಪರಿಚಾರಿಕಾ;

ತಾ ಕಮ್ಬುಕಾಯೂರಧರಾ, ಕಞ್ಚನಾವೇಳಭೂಸಿತಾ.

೩೫೪.

‘‘ಪಲ್ಲಙ್ಕಾ ಬಹುಕಾ ತುಯ್ಹಂ, ಸೋವಣ್ಣರೂಪಿಯಾಮಯಾ;

ಕದಲಿಮಿಗಸಞ್ಛನ್ನಾ, ಸಜ್ಜಾ ಗೋನಕಸನ್ಥತಾ.

೩೫೫.

‘‘ಯತ್ಥ ತುವಂ ವಾಸೂಪಗತಾ, ಸಬ್ಬಕಾಮಸಮಿದ್ಧಿನೀ;

ಸಮ್ಪತ್ತಾಯಡ್ಢರತ್ತಾಯ, ತತೋ ಉಟ್ಠಾಯ ಗಚ್ಛಸಿ.

೩೫೬.

‘‘ಉಯ್ಯಾನಭೂಮಿಂ ಗನ್ತ್ವಾನ, ಪೋಕ್ಖರಞ್ಞಾ ಸಮನ್ತತೋ;

ತಸ್ಸಾ ತೀರೇ ತುವಂ ಠಾಸಿ, ಹರಿತೇ ಸದ್ದಲೇ ಸುಭೇ.

೩೫೭.

‘‘ತತೋ ತೇ ಕಣ್ಣಮುಣ್ಡೋ ಸುನಖೋ, ಅಙ್ಗಮಙ್ಗಾನಿ ಖಾದತಿ;

ಯದಾ ಚ ಖಾಯಿತಾ ಆಸಿ, ಅಟ್ಠಿಸಙ್ಖಲಿಕಾ ಕತಾ;

ಓಗಾಹಸಿ ಪೋಕ್ಖರಣಿಂ, ಹೋತಿ ಕಾಯೋ ಯಥಾ ಪುರೇ.

೩೫೮.

‘‘ತತೋ ತ್ವಂ ಅಙ್ಗಪಚ್ಚಙ್ಗೀ, ಸುಚಾರು ಪಿಯದಸ್ಸನಾ;

ವತ್ಥೇನ ಪಾರುಪಿತ್ವಾನ, ಆಯಾಸಿ ಮಮ ಸನ್ತಿಕಂ.

೩೫೯.

‘‘ಕಿಂ ¶ ¶ ನು ಕಾಯೇನ ವಾಚಾಯ, ಮನಸಾ ದುಕ್ಕಟಂ ಕತಂ;

ಕಿಸ್ಸಕಮ್ಮವಿಪಾಕೇನ, ಕಣ್ಣಮುಣ್ಡೋ ಸುನಖೋ ತವ;

ಅಙ್ಗಮಙ್ಗಾನಿ ಖಾದತೀ’’ತಿ. –

ದ್ವಾದಸಹಿ ಗಾಥಾಹಿ ತಂ ತಸ್ಸ ಪವತ್ತಿಂ ಪಟಿಪುಚ್ಛಿ.

೩೪೮. ತತ್ಥ ಸೋಣ್ಣಸೋಪಾನಫಲಕಾತಿ ಸುವಣ್ಣಮಯಸೋಪಾನಫಲಕಾ. ಸೋಣ್ಣವಾಲುಕಸನ್ಥತಾತಿ ಸಮನ್ತತೋ ಸುವಣ್ಣಮಯಾಹಿ ವಾಲುಕಾಹಿ ಸನ್ಥತಾ. ತತ್ಥಾತಿ ಪೋಕ್ಖರಣಿಯಂ. ಸೋಗನ್ಧಿಯಾತಿ ಸೋಗನ್ಧಿಕಾ. ವಗ್ಗೂತಿ ಸುನ್ದರಾ ರುಚಿರಾ. ಸುಚಿಗನ್ಧಾತಿ ಮನುಞ್ಞಗನ್ಧಾ.

೩೪೯. ನಾನಾಗನ್ಧಸಮೇರಿತಾತಿ ನಾನಾವಿಧಸುರಭಿಗನ್ಧವಸೇನ ಗನ್ಧವಾಯುನಾ ಸಮನ್ತತೋ ಏರಿತಾ. ನಾನಾಪದುಮಸಞ್ಛನ್ನಾತಿ ¶ ನಾನಾವಿಧರತ್ತಪದುಮಸಞ್ಛಾದಿತಸಲಿಲತಲಾ. ಪುಣ್ಡರೀಕಸಮೋತತಾತಿ ಸೇತಪದುಮೇಹಿ ಚ ಸಮೋಕಿಣ್ಣಾ.

೩೫೦. ಸುರಭಿಂ ಸಮ್ಪವಾಯನ್ತೀತಿ ಸಮ್ಮದೇವ ಸುಗನ್ಧಂ ವಾಯತಿ ಪೋಕ್ಖರಣೀತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ. ಹಂಸಕೋಞ್ಚಾಭಿರುದಾತಿ ಹಂಸೇಹಿ ಚ ಕೋಞ್ಚೇಹಿ ಚ ಅಭಿನಾದಿತಾ.

೩೫೧. ನಾನಾದಿಜಗಣಾಕಿಣ್ಣಾತಿ ನಾನಾದಿಜಗಣಾಕಿಣ್ಣಾ. ನಾನಾಸರಗಣಾಯುತಾತಿ ನಾನಾವಿಧವಿಹಙ್ಗಮಾಭಿರುದಸಮೂಹಯುತ್ತಾ. ನಾನಾಫಲಧರಾತಿ ನಾನಾವಿಧಫಲಧಾರಿನೋ ಸಬ್ಬಕಾಲಂ ವಿವಿಧಫಲಭಾರನಮಿತಸಾಖತ್ತಾ. ನಾನಾಪುಪ್ಫಧರಾ ವನಾತಿ ನಾನಾವಿಧಸುರಭಿಕುಸುಮದಾಯಿಕಾನಿ ವನಾನೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ಲಿಙ್ಗವಿಪಲ್ಲಾಸೇನ ಹಿ ‘‘ವನಾ’’ತಿ ವುತ್ತಂ.

೩೫೨. ನ ಮನುಸ್ಸೇಸು ಈದಿಸಂ ನಗರನ್ತಿ ಯಾದಿಸಂ ತವ ಇದಂ ನಗರಂ, ಈದಿಸಂ ಮನುಸ್ಸೇಸು ನತ್ಥಿ, ಮನುಸ್ಸಲೋಕೇ ನ ಉಪಲಬ್ಭತೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ರೂಪಿಯಮಯಾತಿ ರಜತಮಯಾ. ದದ್ದಲ್ಲಮಾನಾತಿ ಅತಿವಿಯ ವಿರೋಚಮಾನಾ. ಆಭೇನ್ತೀತಿ ಸೋಭಯನ್ತಿ. ಸಮನ್ತಾ ಚತುರೋ ದಿಸಾತಿ ಸಮನ್ತತೋ ಚತಸ್ಸೋಪಿ ದಿಸಾಯೋ.

೩೫೩. ಯಾ ತೇಮಾತಿ ಯಾ ತೇ ಇಮಾ. ಪರಿಚಾರಿಕಾತಿ ವೇಯ್ಯಾವಚ್ಚಕಾರಿನಿಯೋ. ತಾತಿ ತಾ ಪರಿಚಾರಿಕಾಯೋ. ಕಮ್ಬುಕಾಯೂರಧರಾತಿ ಸಙ್ಖವಲಯಕಾಯೂರವಿಭೂಸಿತಾ. ಕಞ್ಚನಾವೇಳಭೂಸಿತಾತಿ ಸುವಣ್ಣವಟಂಸಕಸಮಲಙ್ಕತಕೇಸಹತ್ಥಾ.

೩೫೪. ಕದಲಿಮಿಗಸಞ್ಛನ್ನಾತಿ ¶ ¶ ಕದಲಿಮಿಗಚಮ್ಮಪಚ್ಚತ್ಥರಣತ್ಥತಾ. ಸಜ್ಜಾತಿ ಸಜ್ಜಿತಾ ಸಯಿತುಂ ಯುತ್ತರೂಪಾ. ಗೋನಕಸನ್ಥತಾತಿ ದೀಘಲೋಮಕೇನ ಕೋಜವೇನ ಸನ್ಥತಾ.

೩೫೫. ಯತ್ಥಾತಿ ಯಸ್ಮಿಂ ಪಲ್ಲಙ್ಕೇ. ವಾಸೂಪಗತಾತಿ ವಾಸಂ ಉಪಗತಾ, ಸಯಿತಾತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸಮ್ಪತ್ತಾಯಡ್ಢರತ್ತಾಯಾತಿ ಅಡ್ಢರತ್ತಿಯಾ ಉಪಗತಾಯ. ತತೋತಿ ಪಲ್ಲಙ್ಕತೋ.

೩೫೬. ಪೋಕ್ಖರಞ್ಞಾತಿ ಪೋಕ್ಖರಣಿಯಾ. ಹರಿತೇತಿ ¶ ನೀಲೇ. ಸದ್ದಲೇತಿ ತರುಣತಿಣಸಞ್ಛನ್ನೇ. ಸುಭೇತಿ ಸುದ್ಧೇ. ಸುಭೇತಿ ವಾ ತಸ್ಸಾ ಆಲಪನಂ. ಭದ್ದೇ, ಸಮನ್ತತೋ ಹರಿತೇ ಸದ್ದಲೇ ತಸ್ಸಾ ಪೋಕ್ಖರಣಿಯಾ ತೀರೇ ತ್ವಂ ಗನ್ತ್ವಾನ ಠಾಸಿ ತಿಟ್ಠಸೀತಿ ಯೋಜನಾ.

೩೫೭. ಕಣ್ಣಮುಣ್ಡೋತಿ ಖಣ್ಡಿತಕಣ್ಣೋ ಛಿನ್ನಕಣ್ಣೋ. ಖಾಯಿತಾ ಆಸೀತಿ ಖಾದಿತಾ ಅಹೋಸಿ. ಅಟ್ಠಿಸಙ್ಖಲಿಕಾ ಕತಾತಿ ಅಟ್ಠಿಸಙ್ಖಲಿಕಮತ್ತಾ ಕತಾ. ಯಥಾ ಪುರೇತಿ ಸುನಖೇನ ಖಾದನತೋ ಪುಬ್ಬೇ ವಿಯ.

೩೫೮. ತತೋತಿ ಪೋಕ್ಖರಣಿಂ ಓಗಾಹನತೋ ಪಚ್ಛಾ. ಅಙ್ಗಪಚ್ಚಙ್ಗೀತಿ ಪರಿಪುಣ್ಣಸಬ್ಬಙ್ಗಪಚ್ಚಙ್ಗವತೀ. ಸುಚಾರೂತಿ ಸುಟ್ಠು ಮನೋರಮಾ. ಪಿಯದಸ್ಸನಾತಿ ದಸ್ಸನೀಯಾ. ಆಯಾಸೀತಿ ಆಗಚ್ಛಸಿ.

ಏವಂ ತೇನ ರಞ್ಞಾ ಪುಚ್ಛಿತಾ ಸಾ ಪೇತೀ ಆದಿತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಅತ್ತನೋ ಪವತ್ತಿಂ ತಸ್ಸ ಕಥೇನ್ತೀ –

೩೬೦.

‘‘ಕಿಮಿಲಾಯಂ ಗಹಪತಿ, ಸದ್ಧೋ ಆಸಿ ಉಪಾಸಕೋ;

ತಸ್ಸಾಹಂ ಭರಿಯಾ ಆಸಿಂ, ದುಸ್ಸೀಲಾ ಅತಿಚಾರಿನೀ.

೩೬೧.

‘‘ಸೋ ಮಂ ಅತಿಚರಮಾನಾಯ, ಸಾಮಿಕೋ ಏತದಬ್ರವಿ;

‘ನೇತಂ ತಂ ಛನ್ನಂ ಪತಿರೂಪಂ, ಯಂ ತ್ವಂ ಅತಿಚರಾಸಿ ಮಂ’.

೩೬೨.

‘‘ಸಾಹಂ ಘೋರಞ್ಚ ಸಪಥಂ, ಮುಸಾವಾದಞ್ಚ ಭಾಸಿಸಂ;

‘ನಾಹಂ ತಂ ಅತಿಚರಾಮಿ, ಕಾಯೇನ ಉದ ಚೇತಸಾ.

೩೬೩.

‘‘‘ಸಚಾಹಂ ¶ ¶ ತಂ ಅತಿಚರಾಮಿ, ಕಾಯೇನ ಉದ ಚೇತಸಾ;

ಕಣ್ಣಮುಣ್ಡೋಯಂ ಸುನಖೋ, ಅಙ್ಗಮಙ್ಗಾನಿ ಖಾದತು’.

೩೬೪.

‘‘ತಸ್ಸ ಕಮ್ಮಸ್ಸ ವಿಪಾಕಂ, ಮುಸಾವಾದಸ್ಸ ಚೂಭಯಂ;

ಸತ್ತೇವ ವಸ್ಸಸತಾನಿ, ಅನುಭೂತಂ ಯತೋ ಹಿ ಮೇ;

ಕಣ್ಣಮುಣ್ಡೋ ಚ ಸುನಖೋ, ಅಙ್ಗಮಙ್ಗಾನಿ ಖಾದತೀ’’ತಿ. – ಪಞ್ಚ ಗಾಥಾ ಆಹ;

೩೬೦-೧. ತತ್ಥ ¶ ಕಿಮಿಲಾಯನ್ತಿ ಏವಂನಾಮಕೇ ನಗರೇ. ಅತಿಚಾರಿನೀತಿ ಭರಿಯಾ ಹಿ ಪತಿಂ ಅತಿಕ್ಕಮ್ಮ ಚರಣತೋ ‘‘ಅತಿಚಾರಿನೀ’’ತಿ ವುಚ್ಚತಿ. ಅತಿಚರಮಾನಾಯ ಮಯಿ ಸೋ ಸಾಮಿಕೋ ಮಂ ಏತದಬ್ರವೀತಿ ಯೋಜನಾ. ನೇತಂ ಛನ್ನನ್ತಿಆದಿ ವುತ್ತಾಕಾರದಸ್ಸನಂ. ತತ್ಥ ನೇತಂ ಛನ್ನನ್ತಿ ನ ಏತಂ ಯುತ್ತಂ. ನ ಪತಿರೂಪನ್ತಿ ತಸ್ಸೇವ ವೇವಚನಂ. ಯನ್ತಿ ಕಿರಿಯಾಪರಾಮಸನಂ. ಅತಿಚರಾಸೀತಿ ಅತಿಚರಸಿ, ಅಯಮೇವ ವಾ ಪಾಠೋ. ಯಂ ಮಂ ತ್ವಂ ಅತಿಚರಸಿ, ತತ್ಥ ಯಂ ಅತಿಚರಣಂ, ನೇತಂ ಛನ್ನಂ ನೇತಂ ಪತಿರೂಪನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ.

೩೬೨-೪. ಘೋರನ್ತಿ ದಾರುಣಂ. ಸಪಥನ್ತಿ ಸಪನಂ. ಭಾಸಿಸನ್ತಿ ಅಭಾಸಿಂ. ಸಚಾಹನ್ತಿ ಸಚೇ ಅಹಂ. ತನ್ತಿ ತ್ವಂ. ತಸ್ಸ ಕಮ್ಮಸ್ಸಾತಿ ತಸ್ಸ ಪಾಪಕಮ್ಮಸ್ಸ ದುಸ್ಸೀಲ್ಯಕಮ್ಮಸ್ಸ. ಮುಸಾವಾದಸ್ಸ ಚಾತಿ ‘‘ನಾಹಂ ತಂ ಅತಿಚರಾಮೀ’’ತಿ ವುತ್ತಮುಸಾವಾದಸ್ಸ ಚ. ಉಭಯನ್ತಿ ಉಭಯಸ್ಸ ವಿಪಾಕಂ. ಅನುಭೂತನ್ತಿ ಅನುಭೂಯಮಾನಂ ಮಯಾತಿ ಅತ್ಥೋ. ಯತೋತಿ ಯತೋ ಪಾಪಕಮ್ಮತೋ.

ಏವಞ್ಚ ಪನ ವತ್ವಾ ತೇನ ಅತ್ತನೋ ಕತಂ ಉಪಕಾರಂ ಕಿತ್ತೇನ್ತೀ –

೩೬೫.

‘‘ತ್ವಞ್ಚ ದೇವ ಬಹುಕಾರೋ, ಅತ್ಥಾಯ ಮೇ ಇಧಾಗತೋ;

ಸುಮುತ್ತಾಹಂ ಕಣ್ಣಮುಣ್ಡಸ್ಸ, ಅಸೋಕಾ ಅಕುತೋಭಯಾ.

೩೬೬.

‘‘ತಾಹಂ ದೇವ ನಮಸ್ಸಾಮಿ, ಯಾಚಾಮಿ ಪಞ್ಜಲೀಕತಾ;

ಭುಞ್ಜ ಅಮಾನುಸೇ ಕಾಮೇ, ರಮ ದೇವ ಮಯಾ ಸಹಾ’’ತಿ. –

ದ್ವೇ ಗಾಥಾ ಆಹ. ತತ್ಥ ದೇವಾತಿ ರಾಜಾನಂ ಆಲಪತಿ. ಕಣ್ಣಮುಣ್ಡಸ್ಸಾತಿ ಕಣ್ಣಮುಣ್ಡತೋ. ನಿಸ್ಸಕ್ಕೇ ಹಿ ಇದಂ ಸಾಮಿವಚನಂ. ಅಥ ರಾಜಾ ತತ್ಥ ವಾಸೇನ ನಿಬ್ಬಿನ್ನಮಾನಸೋ ಗಮನಜ್ಝಾಸಯಂ ಪಕಾಸೇಸಿ. ತಂ ಸುತ್ವಾ ¶ ಪೇತೀ ರಞ್ಞೋ ಪಟಿಬದ್ಧಚಿತ್ತಾ ತತ್ಥೇವಸ್ಸ ¶ ವಾಸಂ ಯಾಚನ್ತೀ ‘‘ತಾಹಂ, ದೇವ, ನಮಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಗಾಥಮಾಹ.

ಪುನ ¶ ರಾಜಾ ಏಕಂಸೇನ ನಗರಂ ಗನ್ತುಕಾಮೋವ ಹುತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಅಜ್ಝಾಸಯಂ ಪವೇದೇನ್ತೋ –

೩೬೭.

‘‘ಭುತ್ತಾ ಅಮಾನುಸಾ ಕಾಮಾ, ರಮಿತೋಮ್ಹಿ ತಯಾ ಸಹ;

ತಾಹಂ ಸುಭಗೇ ಯಾಚಾಮಿ, ಖಿಪ್ಪಂ ಪಟಿನಯಾಹಿ ಮ’’ನ್ತಿ. –

ಓಸಾನಗಾಥಮಾಹ. ತತ್ಥ ತಾಹನ್ತಿ ತಂ ಅಹಂ. ಸುಭಗೇತಿ ಸುಭಗಯುತ್ತೇ. ಪಟಿನಯಾಹಿ ಮನ್ತಿ ಮಯ್ಹಂ ನಗರಮೇವ ಮಂ ಪಟಿನೇಹಿ. ಸೇಸಂ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಪಾಕಟಮೇವ.

ಅಥ ಸಾ ವಿಮಾನಪೇತೀ ರಞ್ಞೋ ವಚನಂ ಸುತ್ವಾ ವಿಯೋಗಂ ಅಸಹಮಾನಾ ಸೋಕಾತುರತಾಯ ಬ್ಯಾಕುಲಹದಯಾ ವೇಧಮಾನಸರೀರಾ ನಾನಾವಿಧೇಹಿ ಉಪಾಯೇಹಿ ಆಯಾಚಿತ್ವಾಪಿ ತಂ ತತ್ಥ ವಾಸೇತುಂ ಅಸಕ್ಕೋನ್ತೀ ಬಹೂಹಿ ಮಹಾರಹೇಹಿ ರತನೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ರಾಜಾನಂ ನಗರಂ ನೇತ್ವಾ ಪಾಸಾದಂ ಆರೋಪೇತ್ವಾ ಕನ್ದಿತ್ವಾ ಪರಿದೇವಿತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ವಸನಟ್ಠಾನಮೇವ ಗತಾ. ರಾಜಾ ಪನ ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಸಞ್ಜಾತಸಂವೇಗೋ ದಾನಾದೀನಿ ಪುಞ್ಞಕಮ್ಮಾನಿ ಕತ್ವಾ ಸಗ್ಗಪರಾಯಣೋ ಅಹೋಸಿ. ಅಥ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಭಗವತಿ ಲೋಕೇ ಉಪ್ಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ಪವತ್ತಿತವರಧಮ್ಮಚಕ್ಕೇ ಅನುಕ್ಕಮೇನ ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ವಿಹರನ್ತೇ ಏಕದಿವಸಂ ಆಯಸ್ಮಾ ಮಹಾಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನೋ ಪಬ್ಬತಚಾರಿಕಂ ಚರಮಾನೋ ತಂ ಇತ್ಥಿಂ ಸಪರಿವಾರಂ ದಿಸ್ವಾ ತಾಯ ಕತಕಮ್ಮಂ ಪುಚ್ಛಿ. ಸಾ ಆದಿತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಸಬ್ಬಂ ಥೇರಸ್ಸ ಕಥೇಸಿ. ಥೇರೋ ತಾಸಂ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇಸಿ. ತಂ ಪವತ್ತಿಂ ಥೇರೋ ಭಗವತೋ ಆರೋಚೇಸಿ. ಭಗವಾ ತಮತ್ಥಂ ಅಟ್ಠುಪ್ಪತ್ತಿಂ ಕತ್ವಾ ಸಮ್ಪತ್ತಪರಿಸಾಯ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇಸಿ. ಮಹಾಜನೋ ಪಟಿಲದ್ಧಸಂವೇಗೋ ಪಾಪತೋ ಓರಮಿತ್ವಾ ದಾನಾದೀನಿ ಪುಞ್ಞಕಮ್ಮಾನಿ ಕತ್ವಾ ಸಗ್ಗಪರಾಯಣೋ ಅಹೋಸೀತಿ.

ಕಣ್ಣಮುಣ್ಡಪೇತಿವತ್ಥುವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ.

೧೩. ಢುಬ್ಬರಿಪೇತವತ್ಥುವಣ್ಣನಾ

ಅಹು ರಾಜಾ ಬ್ರಹ್ಮದತ್ತೋತಿ ಇದಂ ಉಬ್ಬರಿಪೇತವತ್ಥುಂ ಸತ್ಥಾ ಜೇತವನೇ ವಿಹರನ್ತೋ ಅಞ್ಞತರಂ ಉಪಾಸಿಕಂ ಆರಬ್ಭ ಕಥೇಸಿ ¶ . ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ಕಿರ ಅಞ್ಞತರಾಯ ಉಪಾಸಿಕಾಯ ಸಾಮಿಕೋ ಕಾಲಮಕಾಸಿ. ಸಾ ಪತಿವಿಯೋಗದುಕ್ಖಾತುರಾ ಸೋಚನ್ತೀ ಆಳಾಹನಂ ಗನ್ತ್ವಾ ರೋದತಿ. ಭಗವಾ ತಸ್ಸಾ ಸೋತಾಪತ್ತಿಫಲಸ್ಸ ಉಪನಿಸ್ಸಯಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ದಿಸ್ವಾ ಕರುಣಾಯ ಸಞ್ಚೋದಿತಮಾನಸೋ ಹುತ್ವಾ ¶ ತಸ್ಸಾ ಗೇಹಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಪಞ್ಞತ್ತೇ ಆಸನೇ ¶ ನಿಸೀದಿ. ಉಪಾಸಿಕಾ ಸತ್ಥಾರಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ವನ್ದಿತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿ. ಅಥ ನಂ ಸತ್ಥಾ ‘‘ಕಿಂ, ಉಪಾಸಿಕೇ, ಸೋಚಸೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ‘‘ಆಮ, ಭಗವಾ, ಪಿಯವಿಪ್ಪಯೋಗೇನ ಸೋಚಾಮೀ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ತಸ್ಸಾ ಸೋಕಂ ಅಪನೇತುಕಾಮೋ ಅತೀತಂ ಆಹರಿ.

ಅತೀತೇ ಪಞ್ಚಾಲರಟ್ಠೇ ಕಪಿಲನಗರೇ ಚೂಳನೀಬ್ರಹ್ಮದತ್ತೋ ನಾಮ ರಾಜಾ ಅಹೋಸಿ. ಸೋ ಅಗತಿಗಮನಂ ಪಹಾಯ ಅತ್ತನೋ ವಿಜಿತೇ ಪಜಾಯ ಹಿತಕರಣನಿರತೋ ದಸ ರಾಜಧಮ್ಮೇ ಅಕೋಪೇತ್ವಾ ರಜ್ಜಂ ಅನುಸಾಸಮಾನೋ ಕದಾಚಿ ‘‘ಅತ್ತನೋ ರಜ್ಜೇ ಕಿಂ ವದನ್ತೀ’’ತಿ ಸೋತುಕಾಮೋ ತುನ್ನವಾಯವೇಸಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಏಕೋ ಅದುತಿಯೋ ನಗರತೋ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ಗಾಮತೋ ಗಾಮಂ ಜನಪದತೋ ಜನಪದಂ ವಿಚರಿತ್ವಾ ಸಬ್ಬರಜ್ಜಂ ಅಕಣ್ಟಕಂ ಅನುಪಪೀಳಂ ಮನುಸ್ಸೇ ಸಮ್ಮೋದಮಾನೇ ಅಪಾರುತಘರೇ ಮಞ್ಞೇ ವಿಹರನ್ತೇ ದಿಸ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ನಿವತ್ತಿತ್ವಾ ನಗರಾಭಿಮುಖೋ ಆಗಚ್ಛನ್ತೋ ಅಞ್ಞತರಸ್ಮಿಂ ಗಾಮೇ ಏಕಿಸ್ಸಾ ವಿಧವಾಯ ದುಗ್ಗತಿತ್ಥಿಯಾ ಗೇಹಂ ಪಾವಿಸಿ. ಸಾ ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಆಹ – ‘‘ಕೋ ನು ತ್ವಂ, ಅಯ್ಯೋ, ಕುತೋ ವಾ ಆಗತೋಸೀ’’ತಿ? ‘‘ಅಹಂ ತುನ್ನವಾಯೋ, ಭದ್ದೇ, ಭತಿಯಾ ತುನ್ನವಾಯಕಮ್ಮಂ ಕರೋನ್ತೋ ವಿಚರಾಮಿ. ಯದಿ ತುಮ್ಹಾಕಂ ತುನ್ನವಾಯಕಮ್ಮಂ ಅತ್ಥಿ, ಭತ್ತಞ್ಚ ವೇತನಞ್ಚ ದೇಥ, ತುಮ್ಹಾಕಮ್ಪಿ ಕಮ್ಮಂ ಕರೋಮೀ’’ತಿ. ‘‘ನತ್ಥಮ್ಹಾಕಂ ಕಮ್ಮಂ ಭತ್ತವೇತನಂ ವಾ, ಅಞ್ಞೇಸಂ ಕರೋಹಿ, ಅಯ್ಯಾ’’ತಿ. ಸೋ ತತ್ಥ ಕತಿಪಾಹಂ ವಸನ್ತೋ ಧಞ್ಞಪುಞ್ಞಲಕ್ಖಣಸಮ್ಪನ್ನಂ ತಸ್ಸಾ ಧೀತರಂ ದಿಸ್ವಾ ಮಾತರಂ ಆಹ – ‘‘ಅಯಂ ದಾರಿಕಾ ಕಿಂ ಕೇನಚಿ ಕತಪರಿಗ್ಗಹಾ, ಉದಾಹು ಅಕತಪರಿಗ್ಗಹಾ. ಸಚೇ ಪನ ಕೇನಚಿ ಅಕತಪರಿಗ್ಗಹಾ, ಇಮಂ ಮಯ್ಹಂ ದೇಥ, ಅಹಂ ತುಮ್ಹಾಕಂ ಸುಖೇನ ಜೀವನೂಪಾಯಂ ಕಾತುಂ ಸಮತ್ಥೋ’’ತಿ. ‘‘ಸಾಧು, ಅಯ್ಯಾ’’ತಿ ಸಾ ತಸ್ಸ ತಂ ಅದಾಸಿ.

ಸೋ ತಾಯ ಸದ್ಧಿಂ ಕತಿಪಾಹಂ ವಸಿತ್ವಾ ತಸ್ಸಾ ಕಹಾಪಣಸಹಸ್ಸಂ ದತ್ವಾ ‘‘ಅಹಂ ಕತಿಪಾಹೇನೇವ ನಿವತ್ತಿಸ್ಸಾಮಿ. ಭದ್ದೇ ¶ , ತ್ವಂ ಮಾ ಉಕ್ಕಣ್ಠಸೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ನಗರಂ ಗನ್ತ್ವಾ, ನಗರಸ್ಸ ಚ ತಸ್ಸ ಗಾಮಸ್ಸ ಚ ಅನ್ತರೇ ಮಗ್ಗಂ ಸಮಂ ಕಾರಾಪೇತ್ವಾ ಅಲಙ್ಕಾರಾಪೇತ್ವಾ ಮಹತಾ ರಾಜಾನುಭಾವೇನ ತತ್ಥ ಗನ್ತ್ವಾ ತಂ ದಾರಿಕಂ ಕಹಾಪಣರಾಸಿಮ್ಹಿ ಠಪೇತ್ವಾ ಸುವಣ್ಣರಜತಕಲಸೇಹಿ ನ್ಹಾಪೇತ್ವಾ ‘‘ಉಬ್ಬರೀ’’ತಿ ನಾಮಂ ಕಾರಾಪೇತ್ವಾ ಅಗ್ಗಮಹೇಸಿಟ್ಠಾನೇ ಠಪೇತ್ವಾ ತಞ್ಚ ಗಾಮಂ ತಸ್ಸಾ ಞಾತೀನಂ ದತ್ವಾ ಮಹತಾ ರಾಜಾನುಭಾವೇನ ತಂ ನಗರಂ ಆನೇತ್ವಾ ತಾಯ ಸದ್ಧಿಂ ಅಭಿರಮಮಾನೋ ಯಾವಜೀವಂ ರಜ್ಜಸುಖಂ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಆಯುಪರಿಯೋಸಾನೇ ¶ ಕಾಲಮಕಾಸಿ. ಕಾಲಕತೇ ಚ ತಸ್ಮಿಂ, ಕತೇ ಚ ಸರೀರಕಿಚ್ಚೇ ಉಬ್ಬರೀ ಪತಿವಿಯೋಗೇನ ಸೋಕಸಲ್ಲಸಮಪ್ಪಿತಹದಯಾ ಆಳಾಹನಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಬಹೂ ದಿವಸೇ ಗನ್ಧಪುಪ್ಫಾದೀಹಿ ಪೂಜೇತ್ವಾ ರಞ್ಞೋ ಗುಣೇ ಕಿತ್ತೇತ್ವಾ ಉಮ್ಮಾದಪ್ಪತ್ತಾ ವಿಯ ಕನ್ದನ್ತೀ ಪರಿದೇವನ್ತೀ ಆಳಾಹನಂ ಪದಕ್ಖಿಣಂ ಕರೋತಿ.

ತೇನ ¶ ಚ ಸಮಯೇನ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಭಗವಾ ಬೋಧಿಸತ್ತಭೂತೋ ಇಸಿಪಬ್ಬಜ್ಜಂ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ಅಧಿಗತಜ್ಝಾನಾಭಿಞ್ಞೋ ಹಿಮವನ್ತಸ್ಸ ಸಾಮನ್ತಾ ಅಞ್ಞತರಸ್ಮಿಂ ಅರಞ್ಞಾಯತನೇ ವಿಹರನ್ತೋ ಸೋಕಸಲ್ಲಸಮಪ್ಪಿತಂ ಉಬ್ಬರಿಂ ದಿಬ್ಬೇನ ಚಕ್ಖುನಾ ದಿಸ್ವಾ ಆಕಾಸೇನ ಆಗನ್ತ್ವಾ ದಿಸ್ಸಮಾನರೂಪೋ ಆಕಾಸೇ ಠತ್ವಾ ತತ್ಥ ಠಿತೇ ಮನುಸ್ಸೇ ಪುಚ್ಛಿ – ‘‘ಕಸ್ಸಿದಂ ಆಳಾಹನಂ, ಕಸ್ಸತ್ಥಾಯ ಚಾಯಂ ಇತ್ಥೀ ‘ಬ್ರಹ್ಮದತ್ತ, ಬ್ರಹ್ಮದತ್ತಾ’ತಿ ಕನ್ದನ್ತೀ ಪರಿದೇವತೀ’’ತಿ. ತಂ ಸುತ್ವಾ ಮನುಸ್ಸಾ ‘‘ಬ್ರಹ್ಮದತ್ತೋ ನಾಮ ಪಞ್ಚಾಲಾನಂ ರಾಜಾ, ಸೋ ಆಯುಪರಿಯೋಸಾನೇ ಕಾಲಮಕಾಸಿ, ತಸ್ಸಿದಂ ಆಳಾಹನಂ, ತಸ್ಸ ಅಯಂ ಅಗ್ಗಮಹೇಸೀ ಉಬ್ಬರೀ ನಾಮ ‘ಬ್ರಹ್ಮದತ್ತ, ಬ್ರಹ್ಮದತ್ತಾ’ತಿ ತಸ್ಸ ನಾಮಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಕನ್ದನ್ತೀ ಪರಿದೇವತೀ’’ತಿ ಆಹಂಸು. ತಮತ್ಥಂ ದೀಪೇನ್ತಾ ಸಙ್ಗೀತಿಕಾರಾ –

೩೬೮.

‘‘ಅಹು ರಾಜಾ ಬ್ರಹ್ಮದತ್ತೋ, ಪಞ್ಚಾಲಾನಂ ರಥೇಸಭೋ;

ಅಹೋರತ್ತಾನಮಚ್ಚಯಾ, ರಾಜಾ ಕಾಲಮಕ್ರುಬ್ಬಥ.

೩೬೯.

‘‘ತಸ್ಸ ಆಳಾಹನಂ ಗನ್ತ್ವಾ, ಭರಿಯಾ ಕನ್ದತಿ ಉಬ್ಬರಿ;

ಬ್ರಹ್ಮದತ್ತಂ ಅಪಸ್ಸನ್ತೀ, ಬ್ರಹ್ಮದತ್ತಾತಿ ಕನ್ದತಿ.

೩೭೦.

‘‘ಇಸಿ ¶ ಚ ತತ್ಥ ಆಗಚ್ಛಿ, ಸಮ್ಪನ್ನಚರಣೋ ಮುನಿ;

ಸೋ ಚ ತತ್ಥ ಅಪುಚ್ಛಿತ್ಥ, ಯೇ ತತ್ಥ ಸು ಸಮಾಗತಾ.

೩೭೧.

‘‘‘ಕಸ್ಸ ಇದಂ ಆಳಾಹನಂ, ನಾನಾಗನ್ಧಸಮೇರಿತಂ;

ಕಸ್ಸಾಯಂ ಕನ್ದತಿ ಭರಿಯಾ, ಇತೋ ದೂರಗತಂ ಪತಿಂ;

ಬ್ರಹ್ಮದತ್ತಂ ಅಪಸ್ಸನ್ತೀ, ಬ್ರಹ್ಮದತ್ತಾತಿ ಕನ್ದತಿ’.

೩೭೨.

‘‘ತೇ ಚ ತತ್ಥ ವಿಯಾಕಂಸು, ಯೇ ತತ್ಥ ಸು ಸಮಾಗತಾ;

ಬ್ರಹ್ಮದತ್ತಸ್ಸ ಭದ್ದನ್ತೇ, ಬ್ರಹ್ಮದತ್ತಸ್ಸ ಮಾರಿಸ.

೩೭೩.

‘‘ತಸ್ಸ ¶ ಇದಂ ಆಳಾಹನಂ, ನಾನಾಗನ್ಧಸಮೇರಿತಂ;

ತಸ್ಸಾಯಂ ಕನ್ದತಿ ಭರಿಯಾ, ಇತೋ ದೂರಗತಂ ಪತಿಂ;

ಬ್ರಹ್ಮದತ್ತಂ ಅಪಸ್ಸನ್ತೀ, ಬ್ರಹ್ಮದತ್ತಾತಿ ಕನ್ದತೀ’’ತಿ. – ಛ ಗಾಥಾ ಠಪೇಸುಂ;

೩೬೮-೯. ತತ್ಥ ¶ ಅಹೂತಿ ಅಹೋಸಿ. ಪಞ್ಚಾಲಾನನ್ತಿ ಪಞ್ಚಾಲರಟ್ಠವಾಸೀನಂ, ಪಞ್ಚಾಲರಟ್ಠಸ್ಸೇವ ವಾ. ಏಕೋಪಿ ಹಿ ಜನಪದೋ ಜನಪದಿಕಾನಂ ರಾಜಕುಮಾರಾನಂ ವಸೇನ ರುಳ್ಹಿಯಾ ‘‘ಪಞ್ಚಾಲಾನ’’ನ್ತಿ ಬಹುವಚನೇನ ನಿದ್ದಿಸೀಯತಿ. ರಥೇಸಭೋತಿ ರಥೇಸು ಉಸಭಸದಿಸೋ, ಮಹಾರಥೋತಿ ಅತ್ಥೋ. ತಸ್ಸ ಆಳಾಹನನ್ತಿ ತಸ್ಸ ರಞ್ಞೋ ಸರೀರಸ್ಸ ದಡ್ಢಟ್ಠಾನಂ.

೩೭೦. ಇಸೀತಿ ಝಾನಾದೀನಂ ಗುಣಾನಂ ಏಸನಟ್ಠೇನ ಇಸಿ. ತತ್ಥಾತಿ ತಸ್ಮಿಂ ಉಬ್ಬರಿಯಾ ಠಿತಟ್ಠಾನೇ, ಸುಸಾನೇತಿ ಅತ್ಥೋ. ಆಗಚ್ಛೀತಿ ಅಗಮಾಸಿ. ಸಮ್ಪನ್ನಚರಣೋತಿ ಸೀಲಸಮ್ಪದಾ, ಇನ್ದ್ರಿಯೇಸು ಗುತ್ತದ್ವಾರತಾ, ಭೋಜನೇ ಮತ್ತಞ್ಞುತಾ, ಜಾಗರಿಯಾನುಯೋಗೋ, ಸದ್ಧಾದಯೋ ಸತ್ತ ಸದ್ಧಮ್ಮಾ, ಚತ್ತಾರಿ ರೂಪಾವಚರಝಾನಾನೀತಿ ಇಮೇಹಿ ಪನ್ನರಸಹಿ ಚರಣಸಙ್ಖಾತೇಹಿ ಗುಣೇಹಿ ಸಮ್ಪನ್ನೋ ಸಮನ್ನಾಗತೋ, ಚರಣಸಮ್ಪನ್ನೋತಿ ಅತ್ಥೋ. ಮುನೀತಿ ಅತ್ತಹಿತಞ್ಚ ಪರಹಿತಞ್ಚ ಮುನಾತಿ ಜಾನಾತೀತಿ ಮುನಿ. ಸೋ ಚ ತತ್ಥ ಅಪುಚ್ಛಿತ್ಥಾತಿ ಸೋ ತಸ್ಮಿಂ ಠಾನೇ ಠಿತೇ ಜನೇ ಪಟಿಪುಚ್ಛಿ. ಯೇ ತತ್ಥ ಸು ಸಮಾಗತಾತಿ ಯೇ ಮನುಸ್ಸಾ ತತ್ಥ ಸುಸಾನೇ ಸಮಾಗತಾ. ಸೂತಿ ನಿಪಾತಮತ್ತಂ. ‘‘ಯೇ ತತ್ಥಾಸುಂ ಸಮಾಗತಾ’’ತಿ ವಾ ಪಾಠೋ. ಆಸುನ್ತಿ ಅಹೇಸುನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ.

೩೭೧. ನಾನಾಗನ್ಧಸಮೇರಿತನ್ತಿ ¶ ನಾನಾವಿಧೇಹಿ ಗನ್ಧೇಹಿ ಸಮನ್ತತೋ ಏರಿತಂ ಉಪವಾಸಿತಂ. ಇತೋತಿ ಮನುಸ್ಸಲೋಕತೋ. ದೂರಗತನ್ತಿ ಪರಲೋಕಂ ಗತತ್ತಾ ವದತಿ. ಬ್ರಹ್ಮದತ್ತಾತಿ ಕನ್ದತೀತಿ ಬ್ರಹ್ಮದತ್ತಾತಿ ಏವಂ ನಾಮಸಂಕಿತ್ತನಂ ಕತ್ವಾ ಪರಿದೇವನವಸೇನ ಅವ್ಹಾಯತಿ.

೩೭೨-೩. ಬ್ರಹ್ಮದತ್ತಸ್ಸ ಭದ್ದನ್ತೇ, ಬ್ರಹ್ಮದತ್ತಸ್ಸ ಮಾರಿಸಾತಿ ಮಾರಿಸ, ನಿರಾಮಯಕಾಯಚಿತ್ತ ಮಹಾಮುನಿ ಬ್ರಹ್ಮದತ್ತಸ್ಸ ರಞ್ಞೋ ಇದಂ ಆಳಾಹನಂ, ತಸ್ಸೇವ ಬ್ರಹ್ಮದತ್ತಸ್ಸ ರಞ್ಞೋ ಅಯಂ ಭರಿಯಾ, ಭದ್ದಂ ತೇ ತಸ್ಸ ಚ ಬ್ರಹ್ಮದತ್ತಸ್ಸ ಭದ್ದಂ ಹೋತು, ತಾದಿಸಾನಂ ಮಹೇಸೀನಂ ಹಿತಾನುಚಿನ್ತನೇನ ಪರಲೋಕೇ ಠಿತಾನಮ್ಪಿ ಹಿತಸುಖಂ ಹೋತಿಯೇವಾತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ.

ಅಥ ¶ ಸೋ ತಾಪಸೋ ತೇಸಂ ವಚನಂ ಸುತ್ವಾ ಅನುಕಮ್ಪಂ ಉಪಾದಾಯ ಉಬ್ಬರಿಯಾ ಸನ್ತಿಕಂ ಗನ್ತ್ವಾ ತಸ್ಸಾ ಸೋಕವಿನೋದನತ್ಥಂ –

೩೭೪.

‘‘ಛಳಾಸೀತಿಸಹಸ್ಸಾನಿ, ಬ್ರಹ್ಮದತ್ತಸ್ಸನಾಮಕಾ;

ಇಮಸ್ಮಿಂ ಆಳಾಹನೇ ದಡ್ಢಾ, ತೇಸಂ ಕಮನುಸೋಚಸೀ’’ತಿ. –

ಗಾಥಮಾಹ ¶ . ತತ್ಥ ಛಳಾಸೀತಿಸಹಸ್ಸಾನೀತಿ ಛಸಹಸ್ಸಾಧಿಕಅಸೀತಿಸಹಸ್ಸಸಙ್ಖಾ. ಬ್ರಹ್ಮದತ್ತಸ್ಸನಾಮಕಾತಿ ಬ್ರಹ್ಮದತ್ತೋತಿ ಏವಂನಾಮಕಾ. ತೇಸಂ ಕಮನುಸೋಚಸೀತಿ ತೇಸಂ ಛಳಾಸೀತಿಸಹಸ್ಸಸಙ್ಖಾತಾನಂ ಬ್ರಹ್ಮದತ್ತಾನಂ ಕತಮಂ ಬ್ರಹ್ಮದತ್ತಂ ತ್ವಂ ಅನುಸೋಚಸಿ, ಕತಮಂ ಪಟಿಚ್ಚ ತೇ ಸೋಕೋ ಉಪ್ಪನ್ನೋತಿ ಪುಚ್ಛಿ.

ಏವಂ ಪನ ತೇನ ಇಸಿನಾ ಪುಚ್ಛಿತಾ ಉಬ್ಬರೀ ಅತ್ತನಾ ಅಧಿಪ್ಪೇತಂ ಬ್ರಹ್ಮದತ್ತಂ ಆಚಿಕ್ಖನ್ತೀ –

೩೭೫.

‘‘ಯೋ ರಾಜಾ ಚೂಳನೀಪುತ್ತೋ, ಪಞ್ಚಾಲಾನಂ ರಥೇಸಭೋ;

ತಂ ಭನ್ತೇ ಅನುಸೋಚಾಮಿ, ಭತ್ತಾರಂ ಸಬ್ಬಕಾಮದ’’ನ್ತಿ. –

ಗಾಥಮಾಹ. ತತ್ಥ ಚೂಳನೀಪುತ್ತೋತಿ ಏವಂನಾಮಸ್ಸ ರಞ್ಞೋ ಪುತ್ತೋ. ಸಬ್ಬಕಾಮದನ್ತಿ ¶ ಮಯ್ಹಂ ಸಬ್ಬಸ್ಸ ಇಚ್ಛಿತಿಚ್ಛಿತಸ್ಸ ದಾತಾರಂ, ಸಬ್ಬೇಸಂ ವಾ ಸತ್ತಾನಂ ಇಚ್ಛಿತದಾಯಕಂ.

ಏವಂ ಉಬ್ಬರಿಯಾ ವುತ್ತೇ ಪುನ ತಾಪಸೋ –

೩೭೬.

‘‘ಸಬ್ಬೇವಾಹೇಸುಂ ರಾಜಾನೋ, ಬ್ರಹ್ಮದತ್ತಸ್ಸನಾಮಕಾ;

ಸಬ್ಬೇವ ಚೂಳನೀಪುತ್ತಾ, ಪಞ್ಚಾಲಾನಂ ರಥೇಸಭಾ.

೩೭೭.

‘‘ಸಬ್ಬೇಸಂ ಅನುಪುಬ್ಬೇನ, ಮಹೇಸಿತ್ತಮಕಾರಯಿ;

ಕಸ್ಮಾ ಪುರಿಮಕೇ ಹಿತ್ವಾ, ಪಚ್ಛಿಮಂ ಅನುಸೋಚಸೀ’’ತಿ. – ಗಾಥಾದ್ವಯಮಾಹ;

೩೭೬. ತತ್ಥ ಸಬ್ಬೇವಾಹೇಸುನ್ತಿ ಸಬ್ಬೇವ ತೇ ಛಳಾಸೀತಿಸಹಸ್ಸಸಙ್ಖಾ ರಾಜಾನೋ ಬ್ರಹ್ಮದತ್ತಸ್ಸ ನಾಮಕಾ ಚೂಳನೀಪುತ್ತಾ ಪಞ್ಚಾಲಾನಂ ರಥೇಸಭಾವ ಅಹೇಸುಂ. ಇಮೇ ರಾಜಭಾವಾದಯೋ ವಿಸೇಸಾ ತೇಸು ಏಕಸ್ಸಾಪಿ ನಾಹೇಸುಂ.

೩೭೭. ಮಹೇಸಿತ್ತಮಕಾರಯೀತಿ ತ್ವಞ್ಚ ತೇಸಂ ಸಬ್ಬೇಸಮ್ಪಿ ಅನುಪುಬ್ಬೇನ ಅಗ್ಗಮಹೇಸಿಭಾವಂ ಅಕಾಸಿ, ಅನುಪ್ಪತ್ತಾತಿ ಅತ್ಥೋ. ಕಸ್ಮಾತಿ ಗುಣತೋ ಚ ಸಾಮಿಕಭಾವತೋ ¶ ಚ ಅವಿಸಿಟ್ಠೇಸು ಏತ್ತಕೇಸು ಜನೇಸು ಪುರಿಮಕೇ ರಾಜಾನೋ ಪಹಾಯ ಪಚ್ಛಿಮಂ ಏಕಂಮೇವ ಕಸ್ಮಾ ಕೇನ ಕಾರಣೇನ ಅನುಸೋಚಸೀತಿ ಪುಚ್ಛಿ.

ತಂ ¶ ಸುತ್ವಾ ಉಬ್ಬರೀ ಸಂವೇಗಜಾತಾ ಪುನ ತಾಪಸಂ –

೩೭೮.

‘‘ಆತುಮೇ ಇತ್ಥಿಭೂತಾಯ, ದೀಘರತ್ತಾಯ ಮಾರಿಸ;

ಯಸ್ಸಾ ಮೇ ಇತ್ಥಿಭೂತಾಯ, ಸಂಸಾರೇ ಬಹುಭಾಸಸೀ’’ತಿ. –

ಗಾಥಮಾಹ. ತತ್ಥ ಆತುಮೇತಿ ಅತ್ತನಿ. ಇತ್ಥಿಭೂತಾಯಾತಿ ಇತ್ಥಿಭಾವಂ ಉಪಗತಾಯ. ದೀಘರತ್ತಾಯಾತಿ ದೀಘರತ್ತಂ. ಅಯಞ್ಹೇತ್ಥ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ – ಇತ್ಥಿಭೂತಾಯ ಅತ್ತನಿ ಸಬ್ಬಕಾಲಂ ಇತ್ಥೀಯೇವ ಹೋತಿ, ಉದಾಹು ಪುರಿಸಭಾವಮ್ಪಿ ಉಪಗಚ್ಛತೀತಿ. ಯಸ್ಸಾ ಮೇ ಇತ್ಥಿಭೂತಾಯಾತಿ ಯಸ್ಸಾ ಮಯ್ಹಂ ಇತ್ಥಿಭೂತಾಯ ಏವಂ ತಾವ ಬಹುಸಂಸಾರೇ ಮಹೇಸಿಭಾವಂ ಮಹಾಮುನಿ ತ್ವಂ ಭಾಸಸಿ ಕಥೇಸೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ‘‘ಆಹು ಮೇ ಇತ್ಥಿಭೂತಾಯಾ’’ತಿ ವಾ ಪಾಠೋ. ತತ್ಥ ಆತಿ ಅನುಸ್ಸರಣತ್ಥೇ ನಿಪಾತೋ. ಆಹು ಮೇತಿ ಸಯಂ ಅನುಸ್ಸರಿತಂ ಅಞ್ಞಾತಮಿದಂ ಮಯಾ, ಇತ್ಥಿಭೂತಾಯ ಇತ್ಥಿಭಾವಂ ಉಪಗತಾಯ ಏವಂ ಮಯ್ಹಂ ¶ ಏತ್ತಕಂ ಕಾಲಂ ಅಪರಾಪರುಪ್ಪತ್ತಿ ಅಹೋಸಿ. ಕಸ್ಮಾ? ಯಸ್ಮಾ ಯಸ್ಸಾ ಮೇ ಇತ್ಥಿಭೂತಾಯ ಸಬ್ಬೇಸಂ ಅನುಪುಬ್ಬೇನ ಮಹೇಸಿತ್ತಮಕಾರಯಿ, ಕಿಂ ತ್ವಂ, ಮಹಾಮುನಿ, ಸಂಸಾರೇ ಬಹುಂ ಭಾಸಸೀತಿ ಯೋಜನಾ.

ತಂ ಸುತ್ವಾ ತಾಪಸೋ ಅಯಂ ನಿಯಮೋ ಸಂಸಾರೇ ನತ್ಥಿ ‘‘ಇತ್ಥೀ ಇತ್ಥೀಯೇವ ಹೋತಿ, ಪುರಿಸೋ ಪುರಿಸೋ ಏವಾ’’ತಿ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ –

೩೭೯.

‘‘ಅಹು ಇತ್ಥೀ ಅಹು ಪುರಿಸೋ, ಪಸುಯೋನಿಮ್ಪಿ ಆಗಮಾ;

ಏವಮೇತಂ ಅತೀತಾನಂ, ಪರಿಯನ್ತೋ ನ ದಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ. –

ಗಾಥಮಾಹ. ತತ್ಥ ಅಹು ಇತ್ಥೀ ಅಹು ಪುರಿಸೋತಿ ತ್ವಂ ಕದಾಚಿ ಇತ್ಥೀಪಿ ಅಹೋಸಿ, ಕದಾಚಿ ಪುರಿಸೋಪಿ ಅಹೋಸಿ. ನ ಕೇವಲಂ ಇತ್ಥಿಪುರಿಸಭಾವಮೇವ, ಅಥ ಖೋ ಪಸು ಯೋನಿಮ್ಪಿ ಅಗಮಾಸಿ, ಕದಾಚಿ ಪಸುಭಾವಮ್ಪಿ ಅಗಮಾಸಿ, ತಿರಚ್ಛಾನಯೋನಿಮ್ಪಿ ಉಪಗತಾ ಅಹೋಸಿ. ಏವಮೇತಂ ಅತೀತಾನಂ, ಪರಿಯನ್ತೋ ನ ದಿಸ್ಸತೀತಿ ಏವಂ ಯಥಾವುತ್ತಂ ಏತಂ ಇತ್ಥಿಭಾವಂ ಪುರಿಸಭಾವಂ ತಿರಚ್ಛಾನಾದಿಭಾವಞ್ಚ ಉಪಗತಾನಂ ಅತೀತಾನಂ ಅತ್ತಭಾವಾನಂ ಪರಿಯನ್ತೋ ಞಾಣಚಕ್ಖುನಾ ಮಹತಾ ಉಸ್ಸಾಹೇನ ಪಸ್ಸನ್ತಾನಮ್ಪಿ ನ ದಿಸ್ಸತಿ. ನ ಕೇವಲಂ ತವೇವ, ಅಥ ಖೋ ಸಬ್ಬೇಸಮ್ಪಿ ¶ ಸಂಸಾರೇ ಪರಿಬ್ಭಮನ್ತಾನಂ ಸತ್ತಾನಂ ಅತ್ತಭಾವಸ್ಸ ಪರಿಯನ್ತೋ ನ ದಿಸ್ಸತೇವ ನ ಪಞ್ಞಾಯತೇವ. ತೇನಾಹ ಭಗವಾ –

‘‘ಅನಮತಗ್ಗೋಯಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸಂಸಾರೋ, ಪುಬ್ಬಾ ಕೋಟಿ ನ ಪಞ್ಞಾಯತಿ ಅವಿಜ್ಜಾನೀವರಣಾನಂ ¶ ಸತ್ತಾನಂ ತಣ್ಹಾಸಂಯೋಜನಾನಂ ಸನ್ಧಾವತಂ ಸಂಸರತ’’ನ್ತಿ (ಸಂ. ನಿ. ೨.೧೨೪).

ಏವಂ ತೇನ ತಾಪಸೇನ ಸಂಸಾರಸ್ಸ ಅಪರಿಯನ್ತತಂ ಕಮ್ಮಸ್ಸಕತಞ್ಚ ವಿಭಾವೇನ್ತೇನ ದೇಸಿತಂ ಧಮ್ಮಂ ಸುತ್ವಾ ಸಂಸಾರೇ ಸಂವಿಗ್ಗಹದಯಾ ಧಮ್ಮೇ ಚ ಪಸನ್ನಮಾನಸಾ ವಿಗತಸೋಕಸಲ್ಲಾ ಹುತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಪಸಾದಂ ಸೋಕವಿಗಮನಞ್ಚ ಪಕಾಸೇನ್ತೀ –

೩೮೦.

‘‘ಆದಿತ್ತಂ ವತ ಮಂ ಸನ್ತಂ, ಘತಸಿತ್ತಂವ ಪಾವಕಂ;

ವಾರಿನಾ ವಿಯ ಓಸಿಞ್ಚಂ, ಸಬ್ಬಂ ನಿಬ್ಬಾಪಯೇ ದರಂ.

೩೮೧.

‘‘ಅಬ್ಬಹೀ ¶ ವತ ಮೇ ಸಲ್ಲಂ, ಸೋಕಂ ಹದಯನಿಸ್ಸಿತಂ;

ಯೋ ಮೇ ಸೋಕಪರೇತಾಯ, ಪತಿಸೋಕಂ ಅಪಾನುದಿ.

೩೮೨.

‘‘ಸಾಹಂ ಅಬ್ಬೂಳ್ಹಸಲ್ಲಾಸ್ಮಿ, ಸೀತಿಭೂತಾಸ್ಮಿ ನಿಬ್ಬುತಾ;

ನ ಸೋಚಾಮಿ ನ ರೋದಾಮಿ, ತವ ಸುತ್ವಾ ಮಹಾಮುನೀ’’ತಿ. –

ತಿಸ್ಸೋ ಗಾಥಾ ಅಭಾಸಿ. ತಾಸಂ ಅತ್ಥೋ ಹೇಟ್ಠಾ ವುತ್ತೋಯೇವ.

ಇದಾನಿ ಸಂವಿಗ್ಗಹದಯಾಯ ಉಬ್ಬರಿಯಾ ಪಟಿಪತ್ತಿಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಸತ್ಥಾ –

೩೮೩.

‘‘ತಸ್ಸ ತಂ ವಚನಂ ಸುತ್ವಾ, ಸಮಣಸ್ಸ ಸುಭಾಸಿತಂ;

ಪತ್ತಚೀವರಮಾದಾಯ, ಪಬ್ಬಜಿ ಅನಗಾರಿಯಂ.

೩೮೪.

‘‘ಸಾ ಚ ಪಬ್ಬಜಿತಾ ಸನ್ತಾ, ಅಗಾರಸ್ಮಾ ಅನಗಾರಿಯಂ;

ಮೇತ್ತಚಿತ್ತಂ ಆಭಾವೇಸಿ, ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕೂಪಪತ್ತಿಯಾ.

೩೮೫.

‘‘ಗಾಮಾ ಗಾಮಂ ವಿಚರನ್ತೀ, ನಿಗಮೇ ರಾಜಧಾನಿಯೋ;

ಉರುವೇಳಾ ನಾಮ ಸೋ ಗಾಮೋ, ಯತ್ಥ ಕಾಲಮಕ್ರುಬ್ಬಥ.

೩೮೬.

‘‘ಮೇತ್ತಚಿತ್ತಂ ¶ ಆಭಾವೇತ್ವಾ, ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕೂಪಪತ್ತಿಯಾ;

ಇತ್ಥಿಚಿತ್ತಂ ವಿರಾಜೇತ್ವಾ, ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕೂಪಗಾ ಅಹೂ’’ತಿ. – ಚತಸ್ಸೋ ಗಾಥಾ ಅಭಾಸಿ;

೩೮೩-೪. ತತ್ಥ ¶ ತಸ್ಸಾತಿ ತಸ್ಸ ತಾಪಸಸ್ಸ. ಸುಭಾಸಿತನ್ತಿ ಸುಟ್ಠು ಭಾಸಿತಂ, ಧಮ್ಮನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ಪಬ್ಬಜಿತಾ ಸನ್ತಾತಿ ಪಬ್ಬಜ್ಜಂ ಉಪಗತಾ ಸಮಾನಾ, ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ವಾ ಹುತ್ವಾ ಸನ್ತಕಾಯವಾಚಾ. ಮೇತ್ತಚಿತ್ತನ್ತಿ ಮೇತ್ತಾಸಹಗತಂ ಚಿತ್ತಂ. ಚಿತ್ತಸೀಸೇನ ಮೇತ್ತಜ್ಝಾನಂ ವದತಿ. ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕೂಪಪತ್ತಿಯಾತಿ ತಞ್ಚ ಸಾ ಮೇತ್ತಚಿತ್ತಂ ಭಾವೇನ್ತೀ ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕೂಪಪತ್ತಿಯಾ ಅಭಾವೇಸಿ, ನ ವಿಪಸ್ಸನಾಪಾದಕಾದಿಅತ್ಥಂ. ಅನುಪ್ಪನ್ನೇ ಹಿ ಬುದ್ಧೇ ಬ್ರಹ್ಮವಿಹಾರಾದಿಕೇ ಭಾವೇನ್ತಾ ತಾಪಸಪರಿಬ್ಬಾಜಕಾ ಯಾವದೇವ ಭವಸಮ್ಪತ್ತಿಅತ್ಥಮೇವ ಭಾವೇಸುಂ.

೩೮೫-೬. ಗಾಮಾ ¶ ಗಾಮನ್ತಿ ಗಾಮತೋ ಅಞ್ಞಂ ಗಾಮಂ. ಆಭಾವೇತ್ವಾತಿ ವಡ್ಢೇತ್ವಾ ಬ್ರೂಹೇತ್ವಾ. ‘‘ಅಭಾವೇತ್ವಾ’’ತಿ ಕೇಚಿ ಪಠನ್ತಿ, ತೇಸಂ ಅ-ಕಾರೋ ನಿಪಾತಮತ್ತಂ. ಇತ್ಥಿಚಿತ್ತಂ ವಿರಾಜೇತ್ವಾತಿ ಇತ್ಥಿಭಾವೇ ಚಿತ್ತಂ ಅಜ್ಝಾಸಯಂ ಅಭಿರುಚಿಂ ವಿರಾಜೇತ್ವಾ ಇತ್ಥಿಭಾವೇ ವಿರತ್ತಚಿತ್ತಾ ಹುತ್ವಾ. ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕೂಪಗಾತಿ ಪಟಿಸನ್ಧಿಗ್ಗಹಣವಸೇನ ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕಂ ಉಪಗಮನಕಾ ಅಹೋಸಿ. ಸೇಸಂ ಹೇಟ್ಠಾ ವುತ್ತನಯತ್ತಾ ಉತ್ತಾನಮೇವ.

ಸತ್ಥಾ ಇಮಂ ಧಮ್ಮದೇಸನಂ ಆಹರಿತ್ವಾ ತಸ್ಸಾ ಉಪಾಸಿಕಾಯ ಸೋಕಂ ವಿನೋದೇತ್ವಾ ಉಪರಿ ಚತುಸಚ್ಚದೇಸನಂ ಅಕಾಸಿ. ಸಚ್ಚಪರಿಯೋಸಾನೇ ಸಾ ಉಪಾಸಿಕಾ ಸೋತಾಪತ್ತಿಫಲೇ ಪತಿಟ್ಠಹಿ. ಸಮ್ಪತ್ತಪರಿಸಾಯ ಚ ದೇಸನಾ ಸಾತ್ಥಿಕಾ ಅಹೋಸೀತಿ.

ಉಬ್ಬರಿಪೇತವತ್ಥುವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ.

ಇತಿ ಖುದ್ದಕ-ಅಟ್ಠಕಥಾಯ ಪೇತವತ್ಥುಸ್ಮಿಂ

ತೇರಸವತ್ಥುಪಟಿಮಣ್ಡಿತಸ್ಸ

ದುತಿಯಸ್ಸ ಉಬ್ಬರಿವಗ್ಗಸ್ಸ ಅತ್ಥಸಂವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ.

೩. ಚೂಳವಗ್ಗೋ

೧. ಅಭಿಜ್ಜಮಾನಪೇತವತ್ಥುವಣ್ಣನಾ

ಅಭಿಜ್ಜಮಾನೇ ¶ ¶ ವಾರಿಮ್ಹೀತಿ ಇದಂ ಸತ್ಥರಿ ವೇಳುವನೇ ವಿಹರನ್ತೇ ಅಞ್ಞತರಂ ಲುದ್ದಪೇತಂ ಆರಬ್ಭ ವುತ್ತಂ. ಬಾರಾಣಸಿಯಂ ಕಿರ ಅಪರದಿಸಾಭಾಗೇ ಪಾರಗಙ್ಗಾಯ ವಾಸಭಗಾಮಂ ಅತಿಕ್ಕಮಿತ್ವಾ ಚುನ್ದಟ್ಠಿಲನಾಮಕೇ ಗಾಮೇ ಏಕೋ ಲುದ್ದಕೋ ಅಹೋಸಿ. ಸೋ ಅರಞ್ಞೇ ಮಿಗೇ ವಧಿತ್ವಾ ವರಮಂಸಂ ಅಙ್ಗಾರೇ ಪಚಿತ್ವಾ ಖಾದಿತ್ವಾ ಅವಸೇಸಂ ಪಣ್ಣಪುಟೇ ಬನ್ಧಿತ್ವಾ ಕಾಜೇನ ಗಹೇತ್ವಾ ಗಾಮಂ ಆಗಚ್ಛತಿ. ತಂ ಬಾಲದಾರಕಾ ಗಾಮದ್ವಾರೇ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಮಂಸಂ ಮೇ ದೇಹಿ, ಮಂಸಂ ಮೇ ದೇಹೀ’’ತಿ ಹತ್ಥೇ ಪಸಾರೇತ್ವಾ ಉಪಧಾವನ್ತಿ. ಸೋ ತೇಸಂ ಥೋಕಂ ಥೋಕಂ ಮಂಸಂ ದೇತಿ. ಅಥೇಕದಿವಸಂ ಮಂಸಂ ಅಲಭಿತ್ವಾ ¶ ಉದ್ದಾಲಕಪುಪ್ಫಂ ಪಿಳನ್ಧಿತ್ವಾ ಬಹುಞ್ಚ ಹತ್ಥೇನ ಗಹೇತ್ವಾ ಗಾಮಂ ಗಚ್ಛನ್ತಂ ತಂ ದಾರಕಾ ಗಾಮದ್ವಾರೇ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಮಂಸಂ ಮೇ ದೇಹಿ, ಮಂಸಂ ಮೇ ದೇಹೀ’’ತಿ ಹತ್ಥೇ ಪಸಾರೇತ್ವಾ ಉಪಧಾವಿಂಸು. ಸೋ ತೇಸಂ ಏಕೇಕಂ ಪುಪ್ಫಮಞ್ಜರಿಂ ಅದಾಸಿ.

ಅಥ ಅಪರೇನ ಸಮಯೇನ ಕಾಲಂ ಕತ್ವಾ ಪೇತೇಸು ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ನಗ್ಗೋ ವಿರೂಪರೂಪೋ ಭಯಾನಕದಸ್ಸನೋ ಸುಪಿನೇಪಿ ಅನ್ನಪಾನಂ ಅಜಾನನ್ತೋ ಸೀಸೇ ಆಬನ್ಧಿತಉದ್ದಾಲಕಕುಸುಮಮಾಲಾಕಲಾಪೋ ‘‘ಚುನ್ದಟ್ಠಿಲಾಯಂ ಞಾತಕಾನಂ ಸನ್ತಿಕೇ ಕಿಞ್ಚಿ ಲಭಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಗಙ್ಗಾಯ ಉದಕೇ ಅಭಿಜ್ಜಮಾನೇ ಪಟಿಸೋತಂ ಪದಸಾ ಗಚ್ಛತಿ. ತೇನ ಚ ಸಮಯೇನ ಕೋಲಿಯೋ ನಾಮ ರಞ್ಞೋ ಬಿಮ್ಬಿಸಾರಸ್ಸ ಮಹಾಮತ್ತೋ ಕುಪಿತಂ ಪಚ್ಚನ್ತಂ ವೂಪಸಮೇತ್ವಾ ಪಟಿನಿವತ್ತೇನ್ತೋ ಹತ್ಥಿಅಸ್ಸಾದಿಪರಿವಾರಬಲಂ ಥಲಪಥೇನ ಪೇಸೇತ್ವಾ ಸಯಂ ಗಙ್ಗಾಯ ನದಿಯಾ ಅನುಸೋತಂ ನಾವಾಯ ಆಗಚ್ಛನ್ತೋ ತಂ ಪೇತಂ ತಥಾ ಗಚ್ಛನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಪುಚ್ಛನ್ತೋ –

೩೮೭.

‘‘ಅಭಿಜ್ಜಮಾನೇ ವಾರಿಮ್ಹಿ, ಗಙ್ಗಾಯ ಇಧ ಗಚ್ಛಸಿ;

ನಗ್ಗೋ ಪುಬ್ಬದ್ಧಪೇತೋವ, ಮಾಲಧಾರೀ ಅಲಙ್ಕತೋ;

ಕುಹಿಂ ಗಮಿಸ್ಸಸಿ ಪೇತ, ಕತ್ಥ ವಾಸೋ ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ. –

ಗಾಥಮಾಹ. ತತ್ಥ ಅಭಿಜ್ಜಮಾನೇತಿ ಪದನಿಕ್ಖೇಪೇನ ಅಭಿಜ್ಜಮಾನೇ ಸಙ್ಘಾತೇ, ವಾರಿಮ್ಹಿ ಗಙ್ಗಾಯಾತಿ ಗಙ್ಗಾಯ ನದಿಯಾ ಉದಕೇ. ಇಧಾತಿ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಠಾನೇ. ಪುಬ್ಬದ್ಧಪೇತೋವಾತಿ ಕಾಯಸ್ಸ ಪುರಿಮದ್ಧೇನ ಅಪೇತೋ ವಿಯ ಅಪೇತಯೋನಿಕೋ ದೇವಪುತ್ತೋ ¶ ವಿಯ. ಕಥಂ? ಮಾಲಧಾರೀ ಅಲಙ್ಕತೋತಿ, ಮಾಲಾಹಿ ಪಿಳನ್ಧಿತ್ವಾ ಅಲಙ್ಕತಸೀಸಗ್ಗೋತಿ ¶ ಅತ್ಥೋ. ಕತ್ಥ ವಾಸೋ ಭವಿಸ್ಸತೀತಿ ಕತರಸ್ಮಿಂ ಗಾಮೇ ದೇಸೇ ವಾ ತುಯ್ಹಂ ನಿವಾಸೋ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ತಂ ಕಥೇಹೀತಿ ಅತ್ಥೋ.

ಇದಾನಿ ಯಂ ತದಾ ತೇನ ಪೇತೇನ ಕೋಲಿಯೇನ ಚ ವುತ್ತಂ, ತಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ಸಙ್ಗೀತಿಕಾರಾ –

೩೮೮.

‘‘ಚುನ್ದಟ್ಠಿಲಂ ¶ ಗಮಿಸ್ಸಾಮಿ, ಪೇತೋ ಸೋ ಇತಿ ಭಾಸತಿ;

ಅನ್ತರೇ ವಾಸಭಗಾಮಂ, ಬಾರಾಣಸಿಞ್ಚ ಸನ್ತಿಕೇ.

೩೮೯.

‘‘ತಞ್ಚ ದಿಸ್ವಾ ಮಹಾಮತ್ತೋ, ಕೋಲಿಯೋ ಇತಿ ವಿಸ್ಸುತೋ;

ಸತ್ತುಂ ಭತ್ತಞ್ಚ ಪೇತಸ್ಸ, ಪೀತಕಞ್ಚ ಯುಗಂ ಅದಾ.

೩೯೦.

‘‘ನಾವಾಯ ತಿಟ್ಠಮಾನಾಯ, ಕಪ್ಪಕಸ್ಸ ಅದಾಪಯಿ;

ಕಪ್ಪಕಸ್ಸ ಪದಿನ್ನಮ್ಹಿ, ಠಾನೇ ಪೇತಸ್ಸ ದಿಸ್ಸಥ.

೩೯೧.

‘‘ತತೋ ಸುವತ್ಥವಸನೋ, ಮಾಲಧಾರೀ ಅಲಙ್ಕತೋ;

ಠಾನೇ ಠಿತಸ್ಸ ಪೇತಸ್ಸ, ದಕ್ಖಿಣಾ ಉಪಕಪ್ಪಥ;

ತಸ್ಮಾ ದಜ್ಜೇಥ ಪೇತಾನಂ, ಅನುಕಮ್ಪಾಯ ಪುನಪ್ಪುನ’’ನ್ತಿ. – ಗಾಥಾಯೋ ಅವೋಚುಂ;

೩೮೮. ತತ್ಥ ಚುನ್ದಟ್ಠಿಲನ್ತಿ ಏವಂನಾಮಕಂ ಗಾಮಂ. ಅನ್ತರೇ ವಾಸಭಗಾಮಂ, ಬಾರಾಣಸಿಞ್ಚ ಸನ್ತಿಕೇತಿ ವಾಸಭಗಾಮಸ್ಸ ಚ ಬಾರಾಣಸಿಯಾ ಚ ವೇಮಜ್ಝೇ. ಅನ್ತರಾ-ಸದ್ದಯೋಗೇನ ಹೇತಂ ಸಾಮ್ಯತ್ಥೇ ಉಪಯೋಗವಚನಂ. ಬಾರಾಣಸಿಯಾ ಸನ್ತಿಕೇ ಹಿ ಸೋ ಗಾಮೋತಿ. ಅಯಞ್ಹೇತ್ಥ ಅತ್ಥೋ – ಅನ್ತರೇ ವಾಸಭಗಾಮಸ್ಸ ಚ ಬಾರಾಣಸಿಯಾ ಚ ಯೋ ಚುನ್ದಟ್ಠಿಲನಾಮಕೋ ಗಾಮೋ ಬಾರಾಣಸಿಯಾ ಅವಿದೂರೇ, ತಂ ಗಾಮಂ ಗಮಿಸ್ಸಾಮೀತಿ.

೩೮೯. ಕೋಲಿಯೋ ಇತಿ ವಿಸ್ಸುತೋತಿ ಕೋಲಿಯೋತಿ ಏವಂಪಕಾಸಿತನಾಮೋ. ಸತ್ತುಂ ಭತ್ತಞ್ಚಾತಿ ಸತ್ತುಞ್ಚೇವ ಭತ್ತಞ್ಚ. ಪೀತಕಞ್ಚ ಯುಗಂ ಅದಾತಿ ಪೀತಕಂ ಸುವಣ್ಣವಣ್ಣಂ ಏಕಂ ವತ್ಥಯುಗಞ್ಚ ಅದಾಸಿ.

೩೯೦. ಕದಾ ಅದಾಸೀತಿ ಚೇ ಆಹ ನಾವಾಯ ತಿಟ್ಠಮಾನಾಯ. ಕಪ್ಪಕಸ್ಸ ಅದಾಪಯೀತಿ ಗಚ್ಛನ್ತಿಂ ನಾವಂ ಠಪೇತ್ವಾ ತತ್ಥ ಏಕಸ್ಸ ನ್ಹಾಪಿತಸ್ಸ ಉಪಾಸಕಸ್ಸ ದಾಪೇಸಿ ¶ , ದಿನ್ನಮ್ಹಿ ವತ್ಥಯುಗೇತಿ ಯೋಜನಾ. ಠಾನೇತಿ ಠಾನಸೋ ತಙ್ಖಣಞ್ಞೇವ. ಪೇತಸ್ಸ ದಿಸ್ಸಥಾತಿ ಪೇತಸ್ಸ ಸರೀರೇ ಪಞ್ಞಾಯಿತ್ಥ, ತಸ್ಸ ನಿವಾಸನಪಾರುಪನವತ್ಥಂ ¶ ಸಮ್ಪಜ್ಜಿ. ತೇನಾಹ ‘‘ತತೋ ಸುವತ್ಥವಸನೋ, ಮಾಲಧಾರೀ ಅಲಙ್ಕತೋ’’ತಿ, ಸುವತ್ಥವಸನೋ ¶ ಮಾಲಾಭರಣೇಹಿ ಸುಮಣ್ಡಿತಪಸಾಧಿತೋ. ಠಾನೇ ಠಿತಸ್ಸ ಪೇತಸ್ಸ, ದಕ್ಖಿಣಾ ಉಪಕಪ್ಪಥಾತಿ ದಕ್ಖಿಣೇಯ್ಯಟ್ಠಾನೇ ಠಿತಾ ಪನೇಸಾ ದಕ್ಖಿಣಾ ತಸ್ಸ ಪೇತಸ್ಸ ಯಸ್ಮಾ ಉಪಕಪ್ಪತಿ, ವಿನಿಯೋಗಂ ಅಗಮಾಸಿ. ತಸ್ಮಾ ದಜ್ಜೇಥ ಪೇತಾನಂ, ಅನುಕಮ್ಪಾಯ ಪುನಪ್ಪುನನ್ತಿ ಪೇತಾನಂ ಅನುಕಮ್ಪಾಯ ಪೇತೇ ಉದ್ದಿಸ್ಸ ಪುನಪ್ಪುನಂ ದಕ್ಖಿಣಂ ದದೇಯ್ಯಾತಿ ಅತ್ಥೋ.

ಅಥ ಸೋ ಕೋಲಿಯಮಹಾಮತ್ತೋ ತಂ ಪೇತಂ ಅನುಕಮ್ಪಮಾನೋ ದಾನವಿಧಿಂ ಸಮ್ಪಾದೇತ್ವಾ ಅನುಸೋತಂ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಸೂರಿಯೇ ಉಗ್ಗಚ್ಛನ್ತೇ ಬಾರಾಣಸಿಂ ಸಮ್ಪಾಪುಣಿ. ಭಗವಾ ಚ ತೇಸಂ ಅನುಗ್ಗಹತ್ಥಂ ಆಕಾಸೇನ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಗಙ್ಗಾತೀರೇ ಅಟ್ಠಾಸಿ. ಕೋಲಿಯಮಹಾಮತ್ತೋಪಿ ನಾವಾತೋ ಓತರಿತ್ವಾ ಹಟ್ಠಪಹಟ್ಠೋ ಭಗವನ್ತಂ ನಿಮನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಅಧಿವಾಸೇಥ ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವಾ ಅಜ್ಜತನಾಯ ಭತ್ತಂ ಅನುಕಮ್ಪಂ ಉಪಾದಾಯಾ’’ತಿ. ಅಧಿವಾಸೇಸಿ ಭಗವಾ ತುಣ್ಹೀಭಾವೇನ. ಸೋ ಭಗವತೋ ಅಧಿವಾಸನಂ ವಿದಿತ್ವಾ ತಾವದೇವ ರಮಣೀಯೇ ಭೂಮಿಭಾಗೇ ಮಹನ್ತಂ ಸಾಖಾಮಣ್ಡಪಂ ಉಪರಿ ಚತೂಸು ಚ ಪಸ್ಸೇಸು ನಾನಾವಿರಾಗವಣ್ಣವಿಚಿತ್ತವಿವಿಧವಸನಸಮಲಙ್ಕತಂ ಕಾರೇತ್ವಾ ತತ್ಥ ಭಗವತೋ ಆಸನಂ ಪಞ್ಞಾಪೇತ್ವಾ ಅದಾಸಿ. ನಿಸೀದಿ ಭಗವಾ ಪಞ್ಞತ್ತೇ ಆಸನೇ.

ಅಥ ಸೋ ಮಹಾಮತ್ತೋ ಭಗವನ್ತಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಗನ್ಧಪುಪ್ಫಾದೀಹಿ ಪೂಜೇತ್ವಾ ವನ್ದಿತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸಿನ್ನೋ ಹೇಟ್ಠಾ ಅತ್ತನೋ ವುತ್ತವಚನಂ ಪೇತಸ್ಸ ಚ ಪಟಿವಚನಂ ಭಗವತೋ ಆರೋಚೇಸಿ. ಭಗವಾ ‘‘ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘೋ ಆಗಚ್ಛತೂ’’ತಿ ಚಿನ್ತೇಸಿ. ಚಿನ್ತಿತಸಮನನ್ತರಮೇವ ಬುದ್ಧಾನುಭಾವಸಞ್ಚೋದಿತೋ ಸುವಣ್ಣಹಂಸಗಣೋ ವಿಯ ಧತರಟ್ಠಹಂಸರಾಜಂ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘೋ ಧಮ್ಮರಾಜಂ ಸಮ್ಪರಿವಾರೇಸಿ. ತಾವದೇವ ಮಹಾಜನೋ ಸನ್ನಿಪತಿ ‘‘ಉಳಾರಾ ಧಮ್ಮದೇಸನಾ ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ. ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಪಸನ್ನಮಾನಸೋ ಮಹಾಮತ್ತೋ ಬುದ್ಧಪ್ಪಮುಖಂ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಂ ಪಣೀತೇನ ಖಾದನೀಯೇನ ಭೋಜನೀಯೇನ ಸನ್ತಪ್ಪೇಸಿ. ಭಗವಾ ಕತಭತ್ತಕಿಚ್ಚೋ ಮಹಾಜನಸ್ಸ ಅನುಕಮ್ಪಾಯ ‘‘ಬಾರಾಣಸಿಸಮೀಪಗಾಮವಾಸಿನೋ ಸನ್ನಿಪತನ್ತೂ’’ತಿ ಅಧಿಟ್ಠಾಸಿ. ಸಬ್ಬೇ ಚ ತೇ ಇದ್ಧಿಬಲೇನ ಮಹಾಜನಾ ಸನ್ನಿಪತಿಂಸು, ಉಳಾರೇ ಚಸ್ಸ ಪೇತೇ ಪಾಕಟೇ ಅಕಾಸಿ. ತೇಸು ಕೇಚಿ ಛಿನ್ನಭಿನ್ನಪಿಲೋತಿಕಖಣ್ಡಧರಾ, ಕೇಚಿ ¶ ಅತ್ತನೋ ಕೇಸೇಹೇವ ¶ ಪಟಿಚ್ಛಾದಿತಕೋಪಿನಾ, ಕೇಚಿ ನಗ್ಗಾ ಯಥಾಜಾತರೂಪಾ ಖುಪ್ಪಿಪಾಸಾಭಿಭೂತಾ ತಚಪರಿಯೋನದ್ಧಾ ಅಟ್ಠಿಮತ್ತಸರೀರಾ ಇತೋ ಚಿತೋ ಚ ಪರಿಬ್ಭಮನ್ತಾ ಮಹಾಜನಸ್ಸ ಪಚ್ಚಕ್ಖತೋ ಪಞ್ಞಾಯಿಂಸು.

ಅಥ ಭಗವಾ ತಥಾರೂಪಂ ಇದ್ಧಾಭಿಸಙ್ಖಾರಂ ಅಭಿಸಙ್ಖಾಸಿ, ಯಥಾ ತೇ ಏಕಜ್ಝಂ ಸನ್ನಿಪತಿತ್ವಾ ಅತ್ತನಾ ಕತಂ ಪಾಪಕಮ್ಮಂ ಮಹಾಜನಸ್ಸ ಪವೇದೇಸುಂ. ತಮತ್ಥಂ ದೀಪೇನ್ತಾ ಸಙ್ಗೀತಿಕಾರಾ –

೩೯೨.

‘‘ಸಾತುನ್ನವಸನಾ ¶ ಏಕೇ, ಅಞ್ಞೇ ಕೇಸನಿವಾಸನಾ;

ಪೇತಾ ಭತ್ತಾಯ ಗಚ್ಛನ್ತಿ, ಪಕ್ಕಮನ್ತಿ ದಿಸೋದಿಸಂ.

೩೯೩.

‘‘ದೂರೇ ಏಕೇ ಪಧಾವಿತ್ವಾ, ಅಲದ್ಧಾವ ನಿವತ್ತರೇ;

ಛಾತಾ ಪಮುಚ್ಛಿತಾ ಭನ್ತಾ, ಭೂಮಿಯಂ ಪಟಿಸುಮ್ಭಿತಾ.

೩೯೪.

‘‘ಕೇಚಿ ತತ್ಥ ಪಪತಿತ್ವಾ, ಭೂಮಿಯಂ ಪಟಿಸುಮ್ಭಿತಾ;

ಪುಬ್ಬೇ ಅಕತಕಲ್ಯಾಣಾ, ಅಗ್ಗಿದಡ್ಢಾವ ಆತಪೇ.

೩೯೫.

‘‘ಮಯಂ ಪುಬ್ಬೇ ಪಾಪಧಮ್ಮಾ, ಘರಣೀ ಕುಲಮಾತರೋ;

ಸನ್ತೇಸು ದೇಯ್ಯಧಮ್ಮೇಸು, ದೀಪಂ ನಾಕಮ್ಹ ಅತ್ತನೋ.

೩೯೬.

‘‘ಪಹೂತಂ ಅನ್ನಪಾನಮ್ಪಿ, ಅಪಿಸ್ಸು ಅವಕಿರೀಯತಿ;

ಸಮ್ಮಗ್ಗತೇ ಪಬ್ಬಜಿತೇ, ನ ಚ ಕಿಞ್ಚಿ ಅದಮ್ಹಸೇ.

೩೯೭.

‘‘ಅಕಮ್ಮಕಾಮಾ ಅಲಸಾ, ಸಾದುಕಾಮಾ ಮಹಗ್ಘಸಾ;

ಆಲೋಪಪಿಣ್ಡದಾತಾರೋ, ಪಟಿಗ್ಗಹೇ ಪರಿಭಾಸಿಮ್ಹಸೇ.

೩೯೮.

‘‘ತೇ ಘರಾ ತಾ ಚ ದಾಸಿಯೋ, ತಾನೇವಾಭರಣಾನಿ ನೋ;

ತೇ ಅಞ್ಞೇ ಪರಿಚಾರೇನ್ತಿ, ಮಯಂ ದುಕ್ಖಸ್ಸ ಭಾಗಿನೋ.

೩೯೯.

‘‘ವೇಣೀ ವಾ ಅವಞ್ಞಾ ಹೋನ್ತಿ, ರಥಕಾರೀ ಚ ದುಬ್ಭಿಕಾ;

ಚಣ್ಡಾಲೀ ಕಪಣಾ ಹೋನ್ತಿ, ಕಪ್ಪಕಾ ಚ ಪುನಪ್ಪುನಂ.

೪೦೦.

‘‘ಯಾನಿ ¶ ಯಾನಿ ನಿಹೀನಾನಿ, ಕುಲಾನಿ ಕಪಣಾನಿ ಚ;

ತೇಸು ತೇಸ್ವೇವ ಜಾಯನ್ತಿ, ಏಸಾ ಮಚ್ಛರಿನೋ ಗತಿ.

೪೦೧.

‘‘ಪುಬ್ಬೇ ¶ ಚ ಕತಕಲ್ಯಾಣಾ, ದಾಯಕಾ ವೀತಮಚ್ಛರಾ;

ಸಗ್ಗಂ ತೇ ಪರಿಪೂರೇನ್ತಿ, ಓಭಾಸೇನ್ತಿ ಚ ನನ್ದನಂ.

೪೦೨.

‘‘ವೇಜಯನ್ತೇ ¶ ಚ ಪಾಸಾದೇ, ರಮಿತ್ವಾ ಕಾಮಕಾಮಿನೋ;

ಉಚ್ಚಾಕುಲೇಸು ಜಾಯನ್ತಿ, ಸಭೋಗೇಸು ತತೋ ಚುತಾ.

೪೦೩.

‘‘ಕೂಟಾಗಾರೇ ಚ ಪಾಸಾದೇ, ಪಲ್ಲಙ್ಕೇ ಪೋನಕತ್ಥತೇ;

ಬೀಜಿತಙ್ಗಾ ಮೋರಹತ್ಥೇಹಿ, ಕುಲೇ ಜಾತಾ ಯಸಸ್ಸಿನೋ.

೪೦೪.

‘‘ಅಙ್ಕತೋ ಅಙ್ಕಂ ಗಚ್ಛನ್ತಿ, ಮಾಲಧಾರೀ ಅಲಙ್ಕತಾ;

ಧಾತಿಯೋ ಉಪತಿಟ್ಠನ್ತಿ, ಸಾಯಂ ಪಾತಂ ಸುಖೇಸಿನೋ.

೪೦೫.

‘‘ನಯಿದಂ ಅಕತಪುಞ್ಞಾನಂ, ಕತಪುಞ್ಞಾನಮೇವಿದಂ;

ಅಸೋಕಂ ನನ್ದನಂ ರಮ್ಮಂ, ತಿದಸಾನಂ ಮಹಾವನಂ.

೪೦೬.

‘‘ಸುಖಂ ಅಕತಪುಞ್ಞಾನಂ, ಇಧ ನತ್ಥಿ ಪರತ್ಥ ಚ;

ಸುಖಞ್ಚ ಕತಪುಞ್ಞಾನಂ, ಇಧ ಚೇವ ಪರತ್ಥ ಚ.

೪೦೭.

‘‘ತೇಸಂ ಸಹಬ್ಯಕಾಮಾನಂ, ಕತ್ತಬ್ಬಂ ಕುಸಲಂ ಬಹುಂ;

ಕತಪುಞ್ಞಾ ಹಿ ಮೋದನ್ತಿ, ಸಗ್ಗೇ ಭೋಗಸಮಙ್ಗಿನೋ’’ತಿ. – ಗಾಥಾಯೋ ಅವೋಚುಂ;

೩೯೨. ತತ್ಥ ಸಾತುನ್ನವಸನಾತಿ ಛಿನ್ನಭಿನ್ನಪಿಲೋತಿಕಖಣ್ಡನಿವಾಸನಾ. ಏಕೇತಿ ಏಕಚ್ಚೇ. ಕೇಸನಿವಾಸನಾತಿ ಕೇಸೇಹೇವ ಪಟಿಚ್ಛಾದಿತಕೋಪಿನಾ. ಭತ್ತಾಯ ಗಚ್ಛನ್ತೀತಿ ‘‘ಅಪ್ಪೇವ ನಾಮ ಇತೋ ಗತಾ ಯತ್ಥ ವಾ ತತ್ಥ ವಾ ಕಿಞ್ಚಿ ಉಚ್ಛಿಟ್ಠಭತ್ತಂ ವಾ ವಮಿತಭತ್ತಂ ವಾ ಗಬ್ಭಮಲಾದಿಕಂ ವಾ ಲಭೇಯ್ಯಾಮಾ’’ತಿ ಕತ್ಥಚಿದೇವ ಅಟ್ಠತ್ವಾ ಘಾಸತ್ಥಾಯ ಗಚ್ಛನ್ತಿ. ಪಕ್ಕಮನ್ತಿ ದಿಸೋದಿಸನ್ತಿ ದಿಸತೋ ದಿಸಂ ಅನೇಕಯೋಜನನ್ತರಿಕಂ ಠಾನಂ ಪಕ್ಕಮನ್ತಿ.

೩೯೩. ದೂರೇತಿ ದೂರೇವ ಠಾನೇ. ಏಕೇತಿ ಏಕಚ್ಚೇ ಪೇತಾ. ಪಧಾವಿತ್ವಾತಿ ಘಾಸತ್ಥಾಯ ಉಪಧಾವಿತ್ವಾ. ಅಲದ್ಧಾವ ನಿವತ್ತರೇತಿ ¶ ಕಿಞ್ಚಿ ಘಾಸಂ ವಾ ಪಾನೀಯಂ ವಾ ಅಲಭಿತ್ವಾ ಏವ ನಿವತ್ತನ್ತಿ. ಪಮುಚ್ಛಿತಾತಿ ಖುಪ್ಪಿಪಾಸಾದಿದುಕ್ಖೇನ ಸಞ್ಜಾತಮುಚ್ಛಾ. ಭನ್ತಾತಿ ¶ ಪರಿಬ್ಭಮನ್ತಾ. ಭೂಮಿಯಂ ಪಟಿಸುಮ್ಭಿತಾತಿ ತಾಯ ಏವ ಮುಚ್ಛಾಯ ಉಪ್ಪತ್ತಿಯಾ ಠತ್ವಾ ಅವಕ್ಖಿತ್ತಮತ್ತಿಕಾಪಿಣ್ಡಾ ವಿಯ ವಿಸ್ಸುಸ್ಸಿತ್ವಾ ಪಥವಿಯಂ ಪತಿತಾ.

೩೯೪. ತತ್ಥಾತಿ ¶ ಗತಟ್ಠಾನೇ. ಭೂಮಿಯಂ ಪಟಿಸುಮ್ಭಿತಾತಿ ಪಪಾತೇ ಪತಿತಾ ವಿಯ ಜಿಘಚ್ಛಾದಿದುಕ್ಖೇನ ಠಾತುಂ ಅಸಮತ್ಥಭಾವೇನ ಭೂಮಿಯಂ ಪತಿತಾ, ತತ್ಥ ವಾ ಗತಟ್ಠಾನೇ ಘಾಸಾದೀನಂ ಅಲಾಭೇನ ಛಿನ್ನಾಸಾ ಹುತ್ವಾ ಕೇನಚಿ ಪಟಿಮುಖಂ ಸುಮ್ಭಿತಾ ಪೋಥಿತಾ ವಿಯ ಭೂಮಿಯಂ ಪತಿತಾ ಹೋನ್ತೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ಪುಬ್ಬೇ ಅಕತಕಲ್ಯಾಣಾತಿ ಪುರಿಮಭವೇ ಅಕತಕುಸಲಾ. ಅಗ್ಗಿದಡ್ಢಾವ ಆತಪೇತಿ ನಿದಾಘಕಾಲೇ ಆತಪಟ್ಠಾನೇ ಅಗ್ಗಿನಾ ದಡ್ಢಾ ವಿಯ, ಖುಪ್ಪಿಪಾಸಗ್ಗಿನಾ ಡಯ್ಹಮಾನಾ ಮಹಾದುಕ್ಖಂ ಅನುಭವನ್ತೀತಿ ಅತ್ಥೋ.

೩೯೫. ಪುಬ್ಬೇತಿ ಅತೀತಭವೇ. ಪಾಪಧಮ್ಮಾತಿ ಇಸ್ಸುಕೀಮಚ್ಛರೀಆದಿಭಾವೇನ ಲಾಮಕಸಭಾವಾ. ಘರಣೀತಿ ಘರಸಾಮಿನಿಯೋ. ಕುಲಮಾತರೋತಿ ಕುಲದಾರಕಾನಂ ಮಾತರೋ, ಕುಲಪುರಿಸಾನಂ ವಾ ಮಾತರೋ. ದೀಪನ್ತಿ ಪತಿಟ್ಠಂ, ಪುಞ್ಞನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ತಞ್ಹಿ ಸತ್ತಾನಂ ಸುಗತೀಸು ಪತಿಟ್ಠಾಭಾವತೋ ‘‘ಪತಿಟ್ಠಾ’’ತಿ ವುಚ್ಚತಿ. ನಾಕಮ್ಹಾತಿ ನ ಕರಿಮ್ಹ.

೩೯೬. ಪಹೂತನ್ತಿ ಬಹುಂ. ಅನ್ನಪಾನಮ್ಪೀತಿ ಅನ್ನಞ್ಚ ಪಾನಞ್ಚ. ಅಪಿಸ್ಸು ಅವಕಿರೀಯತೀತಿ ಸೂತಿ ನಿಪಾತಮತ್ತಂ, ಅಪಿ ಅವಕಿರೀಯತಿ ಛಟ್ಟೀಯತಿ. ಸಮ್ಮಗ್ಗತೇತಿ ಸಮ್ಮಾ ಗತೇ ಸಮ್ಮಾ ಪಟಿಪನ್ನೇ ಸಮ್ಮಾ ಪಟಿಪನ್ನಾಯ. ಪಬ್ಬಜಿತೇತಿ ಪಬ್ಬಜಿತಾಯ. ಸಮ್ಪದಾನೇ ಹಿ ಇದಂ ಭುಮ್ಮವಚನಂ. ಸಮ್ಮಗ್ಗತೇ ವಾ ಪಬ್ಬಜಿತೇ ಸತಿ ಲಬ್ಭಮಾನೇತಿ ಅತ್ಥೋ. ನ ಚ ಕಿಞ್ಚಿ ಅದಮ್ಹಸೇತಿ ‘‘ಕಿಞ್ಚಿಮತ್ತಮ್ಪಿ ದೇಯ್ಯಧಮ್ಮಂ ನಾದಮ್ಹಾ’’ತಿ ವಿಪ್ಪಟಿಸಾರಾಭಿಭೂತಾ ವದನ್ತಿ.

೩೯೭. ಅಕಮ್ಮಕಾಮಾತಿ ಸಾಧೂತಿ ಅಕತ್ತಬ್ಬಂ ಕಮ್ಮಂ ಅಕುಸಲಂ ಕಾಮೇನ್ತೀತಿ ಅಕಮ್ಮಕಾಮಾ, ಸಾಧೂಹಿ ವಾ ಕತ್ತಬ್ಬಂ ಕುಸಲಂ ಕಾಮೇನ್ತೀತಿ ಕಮ್ಮಕಾಮಾ, ನ ಕಮ್ಮಕಾಮಾತಿ ಅಕಮ್ಮಕಾಮಾ ¶ , ಕುಸಲಧಮ್ಮೇಸು ಅಚ್ಛನ್ದಿಕಾತಿ ಅತ್ಥೋ. ಅಲಸಾತಿ ಕುಸೀತಾ ಕುಸಲಕಮ್ಮಕರಣೇ ನಿಬ್ಬೀರಿಯಾ. ಸಾದುಕಾಮಾತಿ ಸಾತಮಧುರವತ್ಥುಪಿಯಾ. ಮಹಗ್ಘಸಾತಿ ಮಹಾಭೋಜನಾ, ಉಭಯೇನಾಪಿ ಸುನ್ದರಞ್ಚ ಮಧುರಞ್ಚ ಭೋಜನಂ ಲಭಿತ್ವಾ ಅತ್ಥಿಕಾನಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಅದತ್ವಾ ಸಯಮೇವ ಭುಞ್ಜಿತಾರೋತಿ ¶ ದಸ್ಸೇತಿ. ಆಲೋಪಪಿಣ್ಡದಾತಾರೋತಿ ಆಲೋಪಮತ್ತಸ್ಸಪಿ ಭೋಜನಪಿಣ್ಡಸ್ಸ ದಾಯಕಾ. ಪಟಿಗ್ಗಹೇತಿ ತಸ್ಸ ಪಟಿಗ್ಗಣ್ಹನಕೇ. ಪರಿಭಾಸಿಮ್ಹಸೇತಿ ಪರಿಭವಂ ಕರೋನ್ತಾ ಭಾಸಿಮ್ಹ, ಅವಮಞ್ಞಿಮ್ಹ ಉಪ್ಪಣ್ಡಿಮ್ಹಾ ಚಾತಿ ಅತ್ಥೋ.

೩೯೮. ತೇ ಘರಾತಿ ಯತ್ಥ ಮಯಂ ಪುಬ್ಬೇ ‘‘ಅಮ್ಹಾಕಂ ಘರ’’ನ್ತಿ ಮಮತ್ತಂ ಅಕರಿಮ್ಹಾ, ತಾನಿ ಘರಾನಿ ಯಥಾಠಿತಾನಿ, ಇದಾನಿ ನೋ ನ ಕಿಞ್ಚಿ ಉಪಕಪ್ಪತೀತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ. ತಾ ಚ ದಾಸಿಯೋ ತಾನೇವಾಭರಣಾನಿ ನೋತಿ ಏತ್ಥಾಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ. ತತ್ಥ ನೋತಿ ಅಮ್ಹಾಕಂ. ತೇತಿ ತೇ ಘರಾದಿಕೇ. ಅಞ್ಞೇ ಪರಿಚಾರೇನ್ತಿ ¶ , ಪರಿಭೋಗಾದಿವಸೇನ ವಿನಿಯೋಗಂ ಕರೋನ್ತೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ಮಯಂ ದುಕ್ಖಸ್ಸ ಭಾಗಿನೋತಿ ಮಯಂ ಪನ ಪುಬ್ಬೇ ಕೇವಲಂ ಕೀಳನಪ್ಪಸುತಾ ಹುತ್ವಾ ಸಾಪತೇಯ್ಯಂ ಪಹಾಯ ಗಮನೀಯಂ ಅನುಗಾಮಿಕಂ ಕಾತುಂ ಅಜಾನನ್ತಾ ಇದಾನಿ ಖುಪ್ಪಿಪಾಸಾದಿದುಕ್ಖಸ್ಸ ಭಾಗಿನೋ ಭವಾಮಾತಿ ಅತ್ತಾನಂ ಗರಹನ್ತಾ ವದನ್ತಿ.

೩೯೯. ಇದಾನಿ ಯಸ್ಮಾ ಪೇತಯೋನಿತೋ ಚವಿತ್ವಾ ಮನುಸ್ಸೇಸು ಉಪ್ಪಜ್ಜನ್ತಾಪಿ ಸತ್ತಾ ಯೇಭುಯ್ಯೇನ ತಸ್ಸೇವ ಕಮ್ಮಸ್ಸ ವಿಪಾಕಾವಸೇಸೇನ ಹೀನಜಾತಿಕಾ ಕಪಣವುತ್ತಿನೋವ ಹೋನ್ತಿ, ತಸ್ಮಾ ತಮತ್ಥಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ವೇಣಿವಾ’’ತಿಆದಿನಾ ದ್ವೇ ಗಾಥಾ ವುತ್ತಾ. ತತ್ಥ ವೇಣಿವಾತಿ ವೇನಜಾತಿಕಾ, ವಿಲೀವಕಾರಾ ನಳಕಾರಾ ಹೋನ್ತೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ವಾ-ಸದ್ದೋ ಅನಿಯಮತ್ಥೋ. ಅವಞ್ಞಾತಿ ಅವಞ್ಞೇಯ್ಯಾ, ಅವಜಾನಿತಬ್ಬಾತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ. ‘‘ವಮ್ಭನಾ’’ತಿ ವಾ ಪಾಠೋ, ಪರೇಹಿ ಬಾಧನೀಯಾತಿ ಅತ್ಥೋ. ರಥಕಾರೀತಿ ಚಮ್ಮಕಾರಿನೋ. ದುಬ್ಭಿಕಾತಿ ಮಿತ್ತದುಬ್ಭಿಕಾ ಮಿತ್ತಾನಂ ಬಾಧಿಕಾ. ಚಣ್ಡಾಲೀತಿ ಚಣ್ಡಾಲಜಾತಿಕಾ. ಕಪಣಾತಿ ವನಿಬ್ಬಕಾ ಅತಿವಿಯ ಕಾರುಞ್ಞಪ್ಪತ್ತಾ ¶ . ಕಪ್ಪಕಾತಿ ಕಪ್ಪಕಜಾತಿಕಾ, ಸಬ್ಬತ್ಥ ‘‘ಹೋನ್ತಿ ಪುನಪ್ಪುನ’’ನ್ತಿ ಯೋಜನಾ, ಅಪರಾಪರಮ್ಪಿ ಇಮೇಸು ನಿಹೀನಕುಲೇಸು ಉಪ್ಪಜ್ಜನ್ತೀತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ.

೪೦೦. ತೇಸು ತೇಸ್ವೇವ ಜಾಯನ್ತೀತಿ ಯಾನಿ ಯಾನಿ ಅಞ್ಞಾನಿಪಿ ನೇಸಾದಪುಕ್ಕುಸಕುಲಾದೀನಿ ಕಪಣಾನಿ ಅತಿವಿಯ ವಮ್ಭನಿಯಾನಿ ಪರಮದುಗ್ಗತಾನಿ ಚ, ತೇಸು ತೇಸು ಏವ ನಿಹೀನಕುಲೇಸು ಮಚ್ಛರಿಯಮಲೇನ ಪೇತೇಸು ನಿಬ್ಬತ್ತಿತ್ವಾ ತತೋ ಚುತಾ ನಿಬ್ಬತ್ತನ್ತಿ. ತೇನಾಹ ‘‘ಏಸಾ ಮಚ್ಛರಿನೋ ಗತೀ’’ತಿ.

೪೦೧. ಏವಂ ¶ ಅಕತಪುಞ್ಞಾನಂ ಸತ್ತಾನಂ ಗತಿಂ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ಇದಾನಿ ಕತಪುಞ್ಞಾನಂ ಗತಿಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ಪುಬ್ಬೇ ಚ ಕತಕಲ್ಯಾಣಾ’’ತಿ ಸತ್ತ ಗಾಥಾ ವುತ್ತಾ. ತತ್ಥ ಸಗ್ಗಂ ತೇ ಪರಿಪೂರೇನ್ತೀತಿ ಯೇ ಪುಬ್ಬೇ ಪುರಿಮಜಾತಿಯಂ ಕತಕಲ್ಯಾಣಾ ದಾಯಕಾ ದಾನಪುಞ್ಞಾಭಿರತಾ ವಿಗತಮಲಮಚ್ಛೇರಾ, ತೇ ಅತ್ತನೋ ರೂಪಸಮ್ಪತ್ತಿಯಾ ಚೇವ ಪರಿವಾರಸಮ್ಪತ್ತಿಯಾ ಚ ಸಗ್ಗಂ ದೇವಲೋಕಂ ಪರಿಪೂರೇನ್ತಿ ಪರಿಪುಣ್ಣಂ ಕರೋನ್ತಿ. ಓಭಾಸೇನ್ತಿ ಚ ನನ್ದನನ್ತಿ ನ ಕೇವಲಂ ಪರಿಪೂರೇನ್ತಿಯೇವ, ಅಥ ಖೋ ಕಪ್ಪರುಕ್ಖಾದೀನಂ ಪಭಾಹಿ ಸಭಾವೇನೇವ ಓಭಾಸಮಾನಮ್ಪಿ ನನ್ದನವನಂ ಅತ್ತನೋ ವತ್ಥಾಭರಣಜುತೀಹಿ ಸರೀರಪ್ಪಭಾಯ ಚ ಅಭಿಭವಿತ್ವಾ ಚೇವ ಓಭಾಸೇತ್ವಾ ಚ ಜೋತೇನ್ತಿ.

೪೦೨. ಕಾಮಕಾಮಿನೋತಿ ಯಥಿಚ್ಛಿತೇಸು ಕಾಮಗುಣೇಸು ಯಥಾಕಾಮಂ ಪರಿಭೋಗವನ್ತೋ. ಉಚ್ಚಾಕುಲೇಸೂತಿ ಉಚ್ಚೇಸು ಖತ್ತಿಯಕುಲಾದೀಸು ಕುಲೇಸು. ಸಭೋಗೇಸೂತಿ ಮಹಾವಿಭವೇಸು. ತತೋ ಚುತಾತಿ ತತೋ ದೇವಲೋಕತೋ ಚುತಾ.

೪೦೩. ಕೂಟಾಗಾರೇ ¶ ಚ ಪಾಸಾದೇತಿ ಕೂಟಾಗಾರೇ ಚ ಪಾಸಾದೇ ಚ. ಬೀಜಿತಙ್ಗಾತಿ ಬೀಜಿಯಮಾನದೇಹಾ. ಮೋರಹತ್ಥೇಹೀತಿ ಮೋರಪಿಞ್ಛಪಟಿಮಣ್ಡಿತಬೀಜನೀಹತ್ಥೇಹಿ. ಯಸಸ್ಸಿನೋತಿ ಪರಿವಾರವನ್ತೋ ರಮನ್ತೀತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ.

೪೦೪. ಅಙ್ಕತೋ ಅಙ್ಕಂ ಗಚ್ಛನ್ತೀತಿ ದಾರಕಕಾಲೇಪಿ ಞಾತೀನಂ ಧಾತೀನಞ್ಚ ಅಙ್ಕಟ್ಠಾನತೋ ಅಙ್ಕಟ್ಠಾನಮೇವ ಗಚ್ಛನ್ತಿ, ನ ಭೂಮಿತಲನ್ತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ. ಉಪತಿಟ್ಠನ್ತೀತಿ ಉಪಟ್ಠಾನಂ ಕರೋನ್ತಿ. ಸುಖೇಸಿನೋತಿ ಸುಖಮಿಚ್ಛನ್ತಾ, ‘‘ಮಾ ಸೀತಂ ¶ ವಾ ಉಣ್ಹಂ ವಾ’’ತಿ ಅಪ್ಪಕಮ್ಪಿ ದುಕ್ಖಂ ಪರಿಹರನ್ತಾ ಉಪತಿಟ್ಠನ್ತೀತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ.

೪೦೫. ನಯಿದಂ ಅಕತಪುಞ್ಞಾನನ್ತಿ ಇದಂ ಸೋಕವತ್ಥುಅಭಾವತೋ ಅಸೋಕಂ ರಮ್ಮಂ ರಮಣೀಯಂ ತಿದಸಾನಂ ತಾವತಿಂಸದೇವಾನಂ ಮಹಾವನಂ ಮಹಾಉಪವನಭೂತಂ ನನ್ದನಂ ನನ್ದನವನಂ ಅಕತಪುಞ್ಞಾನಂ ನ ಹೋತಿ, ತೇಹಿ ಲದ್ಧುಂ ನ ಸಕ್ಕಾತಿ ಅತ್ಥೋ.

೪೦೬. ಇಧಾತಿ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಮನುಸ್ಸಲೋಕೇ ವಿಸೇಸತೋ ಪುಞ್ಞಂ ಕರೀಯತಿ, ತಂ ಸನ್ಧಾಯಾಹ. ಇಧಾತಿ ವಾ ದಿಟ್ಠಧಮ್ಮೇ. ಪರತ್ಥಾತಿ ಸಮ್ಪರಾಯೇ.

೪೦೭. ತೇಸನ್ತಿ ತೇಹಿ ಯಥಾವುತ್ತೇಹಿ ದೇವೇಹಿ. ಸಹಬ್ಯಕಾಮಾನನ್ತಿ ಸಹಭಾವಂ ಇಚ್ಛನ್ತೇಹಿ. ಭೋಗಸಮಙ್ಗಿನೋತಿ ಭೋಗೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತಾ, ದಿಬ್ಬೇಹಿ ¶ ಪಞ್ಚಕಾಮಗುಣೇಹಿ ಸಮಪ್ಪಿತಾ ಮೋದನ್ತೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸೇಸಂ ಉತ್ತಾನತ್ಥಮೇವ.

ಏವಂ ತೇಹಿ ಪೇತೇಹಿ ಸಾಧಾರಣತೋ ಅತ್ತನಾ ಕತಕಮ್ಮಸ್ಸ ಚ ಗತಿಯಾ ಪುಞ್ಞಕಮ್ಮಸ್ಸ ಚ ಗತಿಯಾ ಪವೇದಿತಾಯ ಸಂವಿಗ್ಗಮನಸ್ಸ ಕೋಳಿಯಾಮಚ್ಚಪಮುಖಸ್ಸ ತತ್ಥ ಸನ್ನಿಪತಿತಸ್ಸ ಮಹಾಜನಸ್ಸ ಅಜ್ಝಾಸಯಾನುರೂಪಂ ಭಗವಾ ವಿತ್ಥಾರೇನ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇಸಿ. ದೇಸನಾಪರಿಯೋಸಾನೇ ಚತುರಾಸೀತಿಯಾ ಪಾಣಸಹಸ್ಸಾನಂ ಧಮ್ಮಾಭಿಸಮಯೋ ಅಹೋಸೀತಿ.

ಅಭಿಜ್ಜಮಾನಪೇತವತ್ಥುವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ.

೨. ಸಾಣವಾಸಿತ್ಥೇರಪೇತವತ್ಥುವಣ್ಣನಾ

ಕುಣ್ಡಿನಾಗರಿಯೋ ಥೇರೋತಿ ಇದಂ ಸತ್ಥರಿ ವೇಳುವನೇ ವಿಹರನ್ತೇ ಆಯಸ್ಮತೋ ಸಾಣವಾಸಿತ್ಥೇರಸ್ಸ ಞಾತಿಪೇತೇ ¶ ಆರಬ್ಭ ವುತ್ತಂ. ಅತೀತೇ ಕಿರ ಬಾರಾಣಸಿಯಂ ಕಿತವಸ್ಸ ನಾಮ ರಞ್ಞೋ ಪುತ್ತೋ ಉಯ್ಯಾನಕೀಳಂ ಕೀಳಿತ್ವಾ ನಿವತ್ತನ್ತೋ ಸುನೇತ್ತಂ ನಾಮ ಪಚ್ಚೇಕಬುದ್ಧಂ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಚರಿತ್ವಾ ನಗರತೋ ನಿಕ್ಖಮನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಇಸ್ಸರಿಯಮದಮತ್ತೋ ಹುತ್ವಾ ‘‘ಕಥಞ್ಹಿ ನಾಮ ಮಯ್ಹಂ ಅಞ್ಜಲಿಂ ¶ ಅಕತ್ವಾ ಅಯಂ ಮುಣ್ಡಕೋ ಗಚ್ಛತೀ’’ತಿ ಪದುಟ್ಠಚಿತ್ತೋ ಹತ್ಥಿಕ್ಖನ್ಧತೋ ಓತರಿತ್ವಾ ‘‘ಕಚ್ಚಿ ತೇ ಪಿಣ್ಡಪಾತೋ ಲದ್ಧೋ’’ತಿ ಆಲಪನ್ತೋ ಹತ್ಥತೋ ಪತ್ತಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಪಥವಿಯಂ ಪಾತೇತ್ವಾ ಭಿನ್ದಿ. ಅಥ ನಂ ಸಬ್ಬತ್ಥ ತಾದಿಭಾವಪ್ಪತ್ತಿಯಾ ನಿಬ್ಬಿಕಾರಂ ಕರುಣಾವಿಪ್ಫಾರಸೋಮನಸ್ಸನಿಪಾತಪಸನ್ನಚಿತ್ತಮೇವ ಓಲೋಕೇನ್ತಂ ಅಟ್ಠಾನಾಘಾತೇನ ದೂಸಿತಚಿತ್ತೋ ‘‘ಕಿಂ ಮಂ ಕಿತವಸ್ಸ ರಞ್ಞೋ ಪುತ್ತಂ ನ ಜಾನಾಸಿ, ತ್ವಂ ಓಲೋಕಯನ್ತೋ ಮಯ್ಹಂ ಕಿಂ ಕರಿಸ್ಸಸೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಅವಹಸನ್ತೋ ಪಕ್ಕಾಮಿ. ಪಕ್ಕನ್ತಮತ್ತಸ್ಸೇವ ಚಸ್ಸ ನರಕಗ್ಗಿದಾಹಪಟಿಭಾಗೋ ಬಲವಸರೀರದಾಹೋ ಉಪ್ಪಜ್ಜಿ. ಸೋ ತೇನ ಮಹಾಸನ್ತಾಪೇನಾಭಿಭೂತಕಾಯೋ ಅತಿಬಾಳ್ಹಂ ದುಕ್ಖವೇದನಾಭಿತುನ್ನೋ ಕಾಲಂ ಕತ್ವಾ ಅವೀಚೀಮಹಾನಿರಯೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿ.

ಸೋ ತತ್ಥ ದಕ್ಖಿಣಪಸ್ಸೇನ ವಾಮಪಸ್ಸೇನ ಉತ್ತಾನೋ ಅವಕುಜ್ಜೋತಿ ಬಹೂಹಿ ಪಕಾರೇಹಿ ಪರಿವತ್ತಿತ್ವಾ ಚತುರಾಸೀತಿ ವಸ್ಸಸಹಸ್ಸಾನಿ ಪಚ್ಚಿತ್ವಾ ತತೋ ¶ ಚುತೋ ಪೇತೇಸು ಅಪಿರಿಮಿತಕಾಲಂ ಖುಪ್ಪಿಪಾಸಾದಿದುಕ್ಖಂ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ತತೋ ಚುತೋ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಕುಣ್ಡಿನಗರಸ್ಸ ಸಮೀಪೇ ಕೇವಟ್ಟಗಾಮೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿ. ತಸ್ಸ ಜಾತಿಸ್ಸರಞಾಣಂ ಉಪ್ಪಜ್ಜಿ, ತೇನ ಸೋ ಪುಬ್ಬೇ ಅತ್ತನಾ ಅನುಭೂತಪುಬ್ಬಂ ದುಕ್ಖಂ ಅನುಸ್ಸರನ್ತೋ ವಯಪ್ಪತ್ತೋಪಿ ಪಾಪಭಯೇನ ಞಾತಕೇಹಿಪಿ ಸದ್ಧಿಂ ಮಚ್ಛಬನ್ಧನತ್ಥಂ ನ ಗಚ್ಛತಿ. ತೇಸು ಗಚ್ಛನ್ತೇಸು ಮಚ್ಛೇ ಘಾತೇತುಂ ಅನಿಚ್ಛನ್ತೋ ನಿಲೀಯತಿ, ಗತೋ ಚ ಜಾಲಂ ಭಿನ್ದತಿ, ಜೀವನ್ತೇ ವಾ ಮಚ್ಛೇ ಗಹೇತ್ವಾ ಉದಕೇ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇತಿ, ತಸ್ಸ ತಂ ಕಿರಿಯಂ ಅರೋಚನ್ತಾ ಞಾತಕಾ ಗೇಹತೋ ತಂ ನೀಹರಿಂಸು. ಏಕೋ ಪನಸ್ಸ ಭಾತಾ ಸಿನೇಹಬದ್ಧಹದಯೋ ಅಹೋಸಿ.

ತೇನ ಚ ಸಮಯೇನ ಆಯಸ್ಮಾ ಆನನ್ದೋ ಕುಣ್ಡಿನಗರಂ ಉಪನಿಸ್ಸಾಯ ಸಾಣಪಬ್ಬತೇ ವಿಹರತಿ. ಅಥ ಸೋ ಕೇವಟ್ಟಪುತ್ತೋ ಞಾತಕೇಹಿ ಪರಿಚ್ಚತ್ತೋ ಹುತ್ವಾ ಇತೋ ಚಿತೋ ಚ ಪರಿಬ್ಭಮನ್ತೋ ತಂ ಪದೇಸಂ ಪತ್ತೋ ಭೋಜನವೇಲಾಯ ಥೇರಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿ. ಥೇರೋ ತಂ ಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ಭೋಜನೇನ ಅತ್ಥಿಕಭಾವಂ ಞತ್ವಾ ತಸ್ಸ ಭತ್ತಂ ದತ್ವಾ ಕತಭತ್ತಕಿಚ್ಚೋ ಸಬ್ಬಂ ತಂ ¶ ಪವತ್ತಿಂ ಞತ್ವಾ ಧಮ್ಮಕಥಾಯ ಪಸನ್ನಮಾನಸಂ ಞತ್ವಾ ‘‘ಪಬ್ಬಜಿಸ್ಸಸಿ, ಆವುಸೋ’’ತಿ? ‘‘ಆಮ, ಭನ್ತೇ, ಪಬ್ಬಜಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ. ಥೇರೋ ತಂ ಪಬ್ಬಾಜೇತ್ವಾ ತೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಭಗವತೋ ಸನ್ತಿಕಂ ಅಗಮಾಸಿ. ಅಥ ನಂ ಸತ್ಥಾ ಆಹ – ‘‘ಆನನ್ದ, ಇಮಂ ಸಾಮಣೇರಂ ಅನುಕಮ್ಪೇಯ್ಯಾಸೀ’’ತಿ. ಸೋ ಚ ಅಕತಕುಸಲತ್ತಾ ಅಪ್ಪಲಾಭೋ ಅಹೋಸಿ. ಅಥ ನಂ ಸತ್ಥಾ ಅನುಗ್ಗಣ್ಹನ್ತೋ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಪರಿಭೋಗತ್ಥಾಯ ಪಾನೀಯಘಟಾನಂ ಪರಿಪೂರಣೇ ನಿಯೋಜೇಸಿ. ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಉಪಾಸಕಾ ತಸ್ಸ ಬಹೂನಿ ನಿಚ್ಚಭತ್ತಾನಿ ಪಟ್ಠಪೇಸುಂ.

ಸೋ ¶ ಅಪರೇನ ಸಮಯೇನ ಲದ್ಧೂಪಸಮ್ಪದೋ ಅರಹತ್ತಂ ಪತ್ವಾ ಥೇರೋ ಹುತ್ವಾ ದ್ವಾದಸಹಿ ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಸಾಣಪಬ್ಬತೇ ವಸಿ. ತಸ್ಸ ಪನ ಞಾತಕಾ ಪಞ್ಚಸತಮತ್ತಾ ಅನುಪಚಿತಕುಸಲಕಮ್ಮಾ ಉಪಚಿತಮಚ್ಛೇರಾದಿಪಾಪಧಮ್ಮಾ ಕಾಲಂ ಕತ್ವಾ ಪೇತೇಸು ನಿಬ್ಬತ್ತಿಂಸು. ತಸ್ಸ ಪನ ಮಾತಾಪಿತರೋ ‘‘ಏಸ ಅಮ್ಹೇಹಿ ಪುಬ್ಬೇ ಗೇಹತೋ ನಿಕ್ಕಡ್ಢಿತೋ’’ತಿ ಸಾರಜ್ಜಮಾನಾ ತಂ ಅನುಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ತಸ್ಮಿಂ ಬದ್ಧಸಿನೇಹಂ ಭಾತಿಕಂ ಪೇಸೇಸುಂ. ಸೋ ಥೇರಸ್ಸ ಗಾಮಂ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಪವಿಟ್ಠಸಮಯೇ ದಕ್ಖಿಣಜಾಣುಮಣ್ಡಲಂ ಪಥವಿಯಂ ಪತಿಟ್ಠಾಪೇತ್ವಾ ಕತಞ್ಜಲೀ ಅತ್ತಾನಂ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ¶ ‘‘ಮಾತಾ ಪಿತಾ ಚ ತೇ, ಭನ್ತೇ’’ತಿಆದಿಗಾಥಾ ಅವೋಚ. ಕುಣ್ಡಿನಾಗರಿಯೋ ಥೇರೋತಿಆದಯೋ ಪನ ಆದಿತೋ ಪಞ್ಚ ಗಾಥಾ ತಾಸಂ ಸಮ್ಬನ್ಧದಸ್ಸನತ್ಥಂ ಧಮ್ಮಸಙ್ಗಾಹಕೇಹಿ ಠಪಿತಾ.

೪೦೮.

‘‘ಕುಣ್ಡಿನಾಗರಿಯೋ ಥೇರೋ, ಸಾಣವಾಸಿನಿವಾಸಿಕೋ;

ಪೋಟ್ಠಪಾದೋತಿ ನಾಮೇನ, ಸಮಣೋ ಭಾವಿತಿನ್ದ್ರಿಯೋ.

೪೦೯.

‘‘ತಸ್ಸ ಮಾತಾ ಪಿತಾ ಭಾತಾ, ದುಗ್ಗತಾ ಯಮಲೋಕಿಕಾ;

ಪಾಪಕಮ್ಮಂ ಕರಿತ್ವಾನ, ಪೇತಲೋಕಂ ಇತೋ ಗತಾ.

೪೧೦.

‘‘ತೇ ದುಗ್ಗತಾ ಸೂಚಿಕಟ್ಟಾ, ಕಿಲನ್ತಾ ನಗ್ಗಿನೋ ಕಿಸಾ;

ಉತ್ತಸನ್ತಾ ಮಹತ್ತಾಸಾ, ನ ದಸ್ಸೇನ್ತಿ ಕುರೂರಿನೋ.

೪೧೧.

‘‘ತಸ್ಸ ¶ ಭಾತಾ ವಿತರಿತ್ವಾ, ನಗ್ಗೋ ಏಕಪಥೇಕಕೋ;

ಚತುಕುಣ್ಡಿಕೋ ಭವಿತ್ವಾನ, ಥೇರಸ್ಸ ದಸ್ಸಯೀತುಮಂ.

೪೧೨.

‘‘ಥೇರೋ ಚಾಮನಸಿಕತ್ವಾ, ತುಣ್ಹೀಭೂತೋ ಅತಿಕ್ಕಮಿ;

ಸೋ ಚ ವಿಞ್ಞಾಪಯೀ ಥೇರಂ, ‘ಭಾತಾ ಪೇತಗತೋ ಅಹಂ’.

೪೧೩.

‘‘ಮಾತಾ ಪಿತಾ ಚ ತೇ ಭನ್ತೇ, ದುಗ್ಗತಾ ಯಮಲೋಕಿಕಾ;

ಪಾಪಕಮ್ಮಂ ಕರಿತ್ವಾನ, ಪೇತಲೋಕಂ ಇತೋ ಗತಾ.

೪೧೪.

‘‘ತೇನ ದುಗ್ಗತಾ ಸೂಚಿಕಟ್ಟಾ, ಕಿಲನ್ತಾ ನಗ್ಗಿನೋ ಕಿಸಾ;

ಉತ್ತಸನ್ತಾ ಮಹತ್ತಾಸಾ, ನ ದಸ್ಸೇನ್ತಿ ಕುರೂರಿನೋ.

೪೧೫.

‘‘ಅನುಕಮ್ಪಸ್ಸು ¶ ಕಾರುಣಿಕೋ, ದತ್ವಾ ಅನ್ವಾದಿಸಾಹಿ ನೋ;

ತವ ದಿನ್ನೇನ ದಾನೇನ, ಯಾಪೇಸ್ಸನ್ತಿ ಕುರೂರಿನೋ’’ತಿ.

೪೦೮-೯. ತತ್ಥ ಕುಣ್ಡಿನಾಗರಿಯೋ ಥೇರೋತಿ ಏವಂನಾಮಕೇ ನಗರೇ ಜಾತಸಂವಡ್ಢತ್ಥೇರೋ, ‘‘ಕುಣ್ಡಿಕನಗರೋ ಥೇರೋ’’ತಿಪಿ ಪಾಠೋ, ಸೋ ಏವತ್ಥೋ. ಸಾಣವಾಸಿನಿವಾಸಿಕೋತಿ ಸಾಣಪಬ್ಬತವಾಸೀ. ಪೋಟ್ಠಪಾದೋತಿ ನಾಮೇನಾತಿ ನಾಮೇನ ಪೋಟ್ಠಪಾದೋ ನಾಮ. ಸಮಣೋತಿ ಸಮಿತಪಾಪೋ. ಭಾವಿತಿನ್ದ್ರಿಯೋತಿ ಅರಿಯಮಗ್ಗಭಾವನಾಯ ಭಾವಿತಸದ್ಧಾದಿಇನ್ದ್ರಿಯೋ, ಅರಹಾತಿ ಅತ್ಥೋ. ತಸ್ಸಾತಿ ತಸ್ಸ ಸಾಣವಾಸಿತ್ಥೇರಸ್ಸ. ದುಗ್ಗತಾತಿ ದುಗ್ಗತಿಗತಾ.

೪೧೦. ಸೂಚಿಕಟ್ಟಾತಿ ¶ ಪೂತಿನಾ ಲೂಖಗತ್ತಾ ಅಟ್ಟಕಾ, ಸೂಚಿಕಾತಿ ಲದ್ಧನಾಮಾಯ ಖುಪ್ಪಿಪಾಸಾಯ ಅಟ್ಟಾ ಪೀಳಿತಾ. ‘‘ಸೂಚಿಕಣ್ಠಾ’’ತಿ ಕೇಚಿ ಪಠನ್ತಿ, ಸೂಚಿಛಿದ್ದಸದಿಸಮುಖದ್ವಾರಾತಿ ಅತ್ಥೋ. ಕಿಲನ್ತಾತಿ ಕಿಲನ್ತಕಾಯಚಿತ್ತಾ. ನಗ್ಗಿನೋತಿ ನಗ್ಗರೂಪಾ ನಿಚ್ಚೋಳಾ. ಕಿಸಾತಿ ಅಟ್ಠಿತ್ತಚಮತ್ತಸರೀರತಾಯ ಕಿಸದೇಹಾ. ಉತ್ತಸನ್ತಾತಿ ‘‘ಅಯಂ ಸಮಣೋ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಪುತ್ತೋ’’ತಿ ಓತ್ತಪ್ಪೇನ ಉತ್ರಾಸಂ ಆಪಜ್ಜನ್ತಾ ¶ . ಮಹತ್ತಾಸಾತಿ ಅತ್ತನಾ ಪುಬ್ಬೇ ಕತಕಮ್ಮಂ ಪಟಿಚ್ಚ ಸಞ್ಜಾತಮಹಾಭಯಾ. ನ ದಸ್ಸೇನ್ತೀತಿ ಅತ್ತಾನಂ ನ ದಸ್ಸೇನ್ತಿ, ಸಮ್ಮುಖೀಭಾವಂ ನ ಗಚ್ಛನ್ತಿ. ಕುರೂರಿನೋತಿ ದಾರುಣಕಮ್ಮನ್ತಾ.

೪೧೧. ತಸ್ಸ ಭಾತಾತಿ ಸಾಣವಾಸಿತ್ಥೇರಸ್ಸ ಭಾತಾ. ವಿತರಿತ್ವಾತಿ ವಿತಿಣ್ಣೋ ಹುತ್ವಾ, ಓತ್ತಪ್ಪಸನ್ತಾಸಭಯಾತಿ ಅತ್ಥೋ. ವಿತುರಿತ್ವಾತಿ ವಾ ಪಾಠೋ, ತುರಿತೋ ಹುತ್ವಾ, ತರಮಾನರೂಪೋ ಹುತ್ವಾತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ. ಏಕಪಥೇತಿ ಏಕಪದಿಕಮಗ್ಗೇ. ಏಕಕೋತಿ ಏಕಿಕೋ ಅದುತಿಯೋ. ಚತುಕುಣ್ಡಿಕೋ ಭವಿತ್ವಾನಾತಿ ಚತೂಹಿ ಅಙ್ಗೇಹಿ ಕುಣ್ಡೇತಿ ಅತ್ತಭಾವಂ ಪವತ್ತೇತೀತಿ ಚತುಕುಣ್ಡಿಕೋ, ದ್ವೀಹಿ ಜಾಣೂಹಿ ದ್ವೀಹಿ ಹತ್ಥೇಹಿ ಗಚ್ಛನ್ತೋ ತಿಟ್ಠನ್ತೋ ಚ, ಏವಂಭೂತೋ ಹುತ್ವಾತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸೋ ಹಿ ಏವಂ ಪುರತೋ ಕೋಪೀನಪಟಿಚ್ಛಾದನಾ ಹೋತೀತಿ ತಥಾ ಅಕಾಸಿ. ಥೇರಸ್ಸ ದಸ್ಸಯೀತುಮನ್ತಿ ಥೇರಸ್ಸ ಅತ್ತಾನಂ ಉದ್ದಿಸಯಿ ದಸ್ಸೇಸಿ.

೪೧೨. ಅಮನಸಿಕತ್ವಾತಿ ‘‘ಅಯಂ ನಾಮ ಏಸೋ’’ತಿ ಏವಂ ಮನಸಿ ಅಕರಿತ್ವಾ ಅನಾವಜ್ಜೇತ್ವಾ. ಸೋ ಚಾತಿ ಸೋ ಪೇತೋ. ಭಾತಾ ಪೇತಗತೋ ಅಹನ್ತಿ ‘‘ಅಹಂ ಅತೀತತ್ತಭಾವೇ ಭಾತಾ, ಇದಾನಿ ಪೇತಭೂತೋ ಇಧಾಗತೋ’’ತಿ ವತ್ವಾ ವಿಞ್ಞಾಪಯಿ ಥೇರನ್ತಿ ಯೋಜನಾ.

೪೧೩-೫. ಯಥಾ ಪನ ವಿಞ್ಞಾಪಯಿ, ತಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ಮಾತಾ ಪಿತಾ ಚಾ’’ತಿಆದಿನಾ ತಿಸ್ಸೋ ಗಾಥಾ ವುತ್ತಾ. ತತ್ಥ ಮಾತಾ ಪಿತಾ ಚ ತೇತಿ ತವ ಮಾತಾ ಚ ಪಿತಾ ಚ. ಅನುಕಮ್ಪಸ್ಸೂತಿ ಅನುಗ್ಗಣ್ಹ ಅನುದಯಂ ¶ ಕರೋಹಿ. ಅನ್ವಾದಿಸಾಹೀತಿ ಆದಿಸ. ನೋತಿ ಅಮ್ಹಾಕಂ. ತವ ದಿನ್ನೇನಾತಿ ತಯಾ ದಿನ್ನೇನ.

ತಂ ¶ ಸುತ್ವಾ ಥೇರೋ ಯಥಾ ಪಟಿಪಜ್ಜಿ, ತಂ ದಸ್ಸೇತುಂ –

೪೧೬.

‘‘ಥೇರೋ ಚರಿತ್ವಾ ಪಿಣ್ಡಾಯ, ಭಿಕ್ಖೂ ಅಞ್ಞೇ ಚ ದ್ವಾದಸ;

ಏಕಜ್ಝಂ ಸನ್ನಿಪತಿಂಸು, ಭತ್ತವಿಸ್ಸಗ್ಗಕಾರಣಾ.

೪೧೭.

‘‘ಥೇರೋ ಸಬ್ಬೇವ ತೇ ಆಹ, ಯಥಾಲದ್ಧಂ ದದಾಥ ಮೇ;

ಸಙ್ಘಭತ್ತಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮಿ, ಅನುಕಮ್ಪಾಯ ಞಾತಿನಂ.

೪೧೮.

‘‘ನಿಯ್ಯಾದಯಿಂಸು ¶ ಥೇರಸ್ಸ, ಥೇರೋ ಸಙ್ಘಂ ನಿಮನ್ತಯಿ;

ದತ್ವಾ ಅನ್ವಾದಿಸಿ ಥೇರೋ, ಮಾತು ಪಿತು ಚ ಭಾತುನೋ;

‘ಇದಂ ಮೇ ಞಾತೀನಂ ಹೋತು, ಸುಖಿತಾ ಹೋನ್ತು ಞಾತಯೋ’.

೪೧೯.

‘‘ಸಮನನ್ತರಾನುದ್ದಿಟ್ಠೇ, ಭೋಜನಂ ಉದಪಜ್ಜಥ;

ಸುಚಿಂ ಪಣೀತಂ ಸಮ್ಪನ್ನಂ, ಅನೇಕರಸಬ್ಯಞ್ಜನಂ.

೪೨೦.

‘‘ತತೋ ಉದ್ದಸ್ಸಯೀ ಭಾತಾ, ವಣ್ಣವಾ ಬಲವಾ ಸುಖೀ;

ಪಹೂತಂ ಭೋಜನಂ ಭನ್ತೇ, ಪಸ್ಸ ನಗ್ಗಾಮ್ಹಸೇ ಮಯಂ;

ತಥಾ ಭನ್ತೇ ಪರಕ್ಕಮ, ಯಥಾ ವತ್ಥಂ ಲಭಾಮಸೇ.

೪೨೧.

‘‘ಥೇರೋ ಸಙ್ಕಾರಕೂಟಮ್ಹಾ, ಉಚ್ಚಿನಿತ್ವಾನ ನನ್ತಕೇ;

ಪಿಲೋತಿಕಂ ಪಟಂ ಕತ್ವಾ, ಸಙ್ಘೇ ಚಾತುದ್ದಿಸೇ ಅದಾ.

೪೨೨.

‘‘ದತ್ವಾ ಅನ್ವಾದಿಸೀ ಥೇರೋ, ಮಾತು ಪಿತು ಚ ಭಾತುನೋ;

‘ಇದಂ ಮೇ ಞಾತೀನಂ ಹೋತು, ಸುಖಿತಾ ಹೋನ್ತು ಞಾತಯೋ’.

೪೨೩.

‘‘ಸಮನನ್ತರಾನುದ್ದಿಟ್ಠೇ, ವತ್ಥಾನಿ ಉದಪಜ್ಜಿಸುಂ;

ತತೋ ಸುವತ್ಥವಸನೋ, ಥೇರಸ್ಸ ದಸ್ಸಯೀತುಮಂ.

೪೨೪.

‘‘ಯಾವತಾ ¶ ನನ್ದರಾಜಸ್ಸ, ವಿಜಿತಸ್ಮಿಂ ಪಟಿಚ್ಛದಾ;

ತತೋ ಬಹುತರಾ ಭನ್ತೇ, ವತ್ಥಾನಚ್ಛಾದನಾನಿ ನೋ.

೪೨೫.

‘‘ಕೋಸೇಯ್ಯಕಮ್ಬಲೀಯಾನಿ, ಖೋಮಕಪ್ಪಾಸಿಕಾನಿ ಚ;

ವಿಪುಲಾ ಚ ಮಹಗ್ಘಾ ಚ, ತೇಪಾಕಾಸೇವಲಮ್ಬರೇ.

೪೨೬.

‘‘ತೇ ¶ ಮಯಂ ಪರಿದಹಾಮ, ಯಂ ಯಞ್ಹಿ ಮನಸೋ ಪಿಯಂ;

ತಥಾ ಭನ್ತೇ ಪರಕ್ಕಮ, ಯಥಾ ಗೇಹಂ ಲಭಾಮಸೇ.

೪೨೭.

‘‘ಥೇರೋ ¶ ಪಣ್ಣಕುಟಿಂ ಕತ್ವಾ, ಸಙ್ಘೇ ಚಾತುದ್ದಿಸೇ ಅದಾ;

ದತ್ವಾ ಚ ಅನ್ವಾದಿಸೀ ಥೇರೋ, ಮಾತು ಪಿತು ಚ ಭಾತುನೋ;

‘ಇದಂ ಮೇ ಞಾತೀನಂ ಹೋತು, ಸುಖಿತಾ ಹೋನ್ತು ಞಾತಯೋ’.

೪೨೮.

‘‘ಸಮನನ್ತರಾನುದ್ದಿಟ್ಠೇ, ಘರಾನಿ ಉದಪಜ್ಜಿಸುಂ;

ಕೂಟಾಗಾರನಿವೇಸನಾ, ವಿಭತ್ತಾ ಭಾಗಸೋ ಮಿತಾ.

೪೨೯.

‘‘ನ ಮನುಸ್ಸೇಸು ಈದಿಸಾ, ಯಾದಿಸಾ ನೋ ಘರಾ ಇಧ;

ಅಪಿ ದಿಬ್ಬೇಸು ಯಾದಿಸಾ, ತಾದಿಸಾ ನೋ ಘರಾ ಇಧ.

೪೩೦.

‘‘ದದ್ದಲ್ಲಮಾನಾ ಆಭೇನ್ತಿ, ಸಮನ್ತಾ ಚತುರೋ ದಿಸಾ;

ತಥಾ ಭನ್ತೇ ಪರಕ್ಕಮ, ಯಥಾ ಪಾನೀಯಂ ಲಭಾಮಸೇ.

೪೩೧.

‘‘ಥೇರೋ ಕರಣಂ ಪೂರೇತ್ವಾ, ಸಙ್ಘೇ ಚಾತುದ್ದಿಸೇ ಅದಾ;

ದತ್ವಾ ಅನ್ವಾದಿಸೀ ಥೇರೋ, ಮಾತು ಪಿತು ಚ ಭಾತುನೋ;

‘ಇದಂ ಮೇ ಞಾತೀನಂ ಹೋತು, ಸುಖಿತಾ ಹೋನ್ತು ಞಾತಯೋ’.

೪೩೨.

‘‘ಸಮನನ್ತರಾನುದ್ದಿಟ್ಠೇ, ಪಾನೀಯಂ ಉದಪಜ್ಜಥ;

ಗಮ್ಭೀರಾ ಚತುರಸ್ಸಾ ಚ, ಪೋಕ್ಖರಞ್ಞೋ ಸುನಿಮ್ಮಿತಾ.

೪೩೩.

‘‘ಸೀತೋದಿಕಾ ¶ ಸುಪ್ಪತಿತ್ಥಾ, ಸೀತಾ ಅಪ್ಪಟಿಗನ್ಧಿಯಾ;

ಪದುಮುಪ್ಪಲಸಞ್ಛನ್ನಾ, ವಾರಿಕಿಞ್ಜಕ್ಖಪೂರಿತಾ.

೪೩೪.

‘‘ತತ್ಥ ನ್ಹತ್ವಾ ಪಿವಿತ್ವಾ ಚ, ಥೇರಸ್ಸ ಪಟಿದಸ್ಸಯುಂ;

ಪಹೂತಂ ಪಾನೀಯಂ ಭನ್ತೇ, ಪಾದಾ ದುಕ್ಖಾ ಫಲನ್ತಿ ನೋ.

೪೩೫.

‘‘ಆಹಿಣ್ಡಮಾನಾ ಖಞ್ಜಾಮ, ಸಕ್ಖರೇ ಕುಸಕಣ್ಟಕೇ;

ತಥಾ ಭನ್ತೇ ಪರಕ್ಕಮ, ಯಥಾ ಯಾನಂ ಲಭಾಮಸೇ.

೪೩೬.

‘‘ಥೇರೋ ಸಿಪಾಟಿಕಂ ಲದ್ಧಾ, ಸಙ್ಘೇ ಚಾತುದ್ದಿಸೇ ಅದಾ;

ದತ್ವಾ ಅನ್ವಾದಿಸೀ ಥೇರೋ, ಮಾತು ಪಿತು ಚ ಭಾತುನೋ;

‘ಇದಂ ಮೇ ಞಾತೀನಂ ಹೋತು, ಸುಖಿತಾ ಹೋನ್ತು ಞಾತಯೋ’.

೪೩೭.

‘‘ಸಮನನ್ತರಾನುದ್ದಿಟ್ಠೇ ¶ , ಪೇತಾ ರಥೇನ ಮಾಗಮುಂ;

ಅನುಕಮ್ಪಿತಮ್ಹ ಭದನ್ತೇ, ಭತ್ತೇನಚ್ಛಾದನೇನ ಚ.

೪೩೮.

‘‘ಘರೇನ ¶ ಪಾನೀಯದಾನೇನ, ಯಾನದಾನೇನ ಚೂಭಯಂ;

ಮುನಿಂ ಕಾರುಣಿಕಂ ಲೋಕೇ, ಭನ್ತೇ ವನ್ದಿತುಮಾಗತಾ’’ತಿ. – ಗಾಥಾಯೋ ಆಹಂಸು;

೪೧೬-೭. ತತ್ಥ ಥೇರೋ ಚರಿತ್ವಾ ಪಿಣ್ಡಾಯಾತಿ ಥೇರೋ ಪಿಣ್ಡಾಪಾತಚಾರಿಕಾಯ ಚರಿತ್ವಾ. ಭಿಕ್ಖೂ ಅಞ್ಞೇ ಚ ದ್ವಾದಸಾತಿ ಥೇರೇನ ಸಹ ವಸನ್ತಾ ಅಞ್ಞೇ ಚ ದ್ವಾದಸ ಭಿಕ್ಖೂ ಏಕಜ್ಝಂ ಏಕತೋ ಸನ್ನಿಪತಿಂಸು. ಕಸ್ಮಾತಿ ಚೇ? ಭತ್ತವಿಸ್ಸಗ್ಗಕಾರಣಾತಿ ಭತ್ತಕಿಚ್ಚಕಾರಣಾ ಭುಞ್ಜನನಿಮಿತ್ತಂ. ತೇತಿ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ. ಯಥಾಲದ್ಧನ್ತಿ ಯಂ ಯಂ ಲದ್ಧಂ. ದದಾಥಾತಿ ದೇಥ.

೪೧೮. ನಿಯ್ಯಾದಯಿಂಸೂತಿ ಅದಂಸು. ಸಙ್ಘಂ ನಿಮನ್ತಯೀತಿ ತೇ ಏವ ದ್ವಾದಸ ಭಿಕ್ಖೂ ಸಙ್ಘುದ್ದೇಸವಸೇನ ತಂ ಭತ್ತಂ ದಾತುಂ ನಿಮನ್ತೇಸಿ. ಅನ್ವಾದಿಸೀತಿ ಆದಿಸಿ. ತತ್ಥ ಯೇಸಂ ಅನ್ವಾದಿಸಿ, ತೇ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ಮಾತು ಪಿತು ಚ ಭಾತುನೋ, ಇದಂ ಮೇ ಞಾತೀನಂ ಹೋತು, ಸುಖಿತಾ ಹೋನ್ತು ಞಾತಯೋ’’ತಿ ವುತ್ತಂ.

೪೧೯. ಸಮನನ್ತರಾನುದ್ದಿಟ್ಠೇತಿ ಉದ್ದಿಟ್ಠಸಮನನ್ತರಮೇವ. ಭೋಜನಂ ಉದಪಜ್ಜಥಾತಿ ತೇಸಂ ಪೇತಾನಂ ಭೋಜನಂ ¶ ಉಪ್ಪಜ್ಜಿ. ಕೀದಿಸನ್ತಿ ಆಹ ‘‘ಸುಚಿ’’ನ್ತಿಆದಿ. ತತ್ಥ ಅನೇಕರಸಬ್ಯಞ್ಜನನ್ತಿ ನಾನಾರಸೇಹಿ ಬ್ಯಞ್ಜನೇಹಿ ಯುತ್ತಂ, ಅಥ ವಾ ಅನೇಕರಸಂ ಅನೇಕಬ್ಯಞ್ಜನಞ್ಚ. ತತೋತಿ ಭೋಜನಲಾಭತೋ ಪಚ್ಛಾ.

೪೨೦. ಉದ್ದಸ್ಸಯೀ ಭಾತಾತಿ ಭಾತಿಕಭೂತೋ ಪೇತೋ ಥೇರಸ್ಸ ಅತ್ತಾನಂ ದಸ್ಸೇಸಿ. ವಣ್ಣವಾ ಬಲವಾ ಸುಖೀತಿ ತೇನ ಭೋಜನಲಾಭೇನ ತಾವದೇವ ರೂಪಸಮ್ಪನ್ನೋ ಬಲಸಮ್ಪನ್ನೋ ಸುಖಿತೋವ ಹುತ್ವಾ. ಪಹೂತಂ ಭೋಜನಂ, ಭನ್ತೇತಿ, ಭನ್ತೇ, ತವ ದಾನಾನುಭಾವೇನ ಪಹೂತಂ ಅನಪ್ಪಕಂ ಭೋಜನಂ ಅಮ್ಹೇಹಿ ಲದ್ಧಂ. ಪಸ್ಸ ನಗ್ಗಾಮ್ಹಸೇತಿ ಓಲೋಕೇಹಿ, ನಗ್ಗಿಕಾ ಪನ ಅಮ್ಹ, ತಸ್ಮಾ ತಥಾ, ಭನ್ತೇ, ಪರಕ್ಕಮ ಪಯೋಗಂ ಕರೋಹಿ. ಯಥಾ ವತ್ಥಂ ಲಭಾಮಸೇತಿ ಯೇನ ಪಕಾರೇನ ಯಾದಿಸೇನ ಪಯೋಗೇನ ¶ ಸಬ್ಬೇವ ಮಯಂ ವತ್ಥಾನಿ ಲಭೇಯ್ಯಾಮ, ತಥಾ ವಾಯಮಥಾತಿ ಅತ್ಥೋ.

೪೨೧. ಸಙ್ಕಾರಕೂಟಮ್ಹಾತಿ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಸಙ್ಕಾರಟ್ಠಾನತೋ. ಉಚ್ಚಿನಿತ್ವಾನಾತಿ ಗವೇಸನವಸೇನ ಗಹೇತ್ವಾ. ನನ್ತಕೇತಿ ಛಿನ್ನಪರಿಯನ್ತೇ ಛಡ್ಡಿತದುಸ್ಸಖಣ್ಡೇ ¶ . ತೇ ಪನ ಯಸ್ಮಾ ಖಣ್ಡಭೂತಾ ಪಿಲೋತಿಕಾ ನಾಮ ಹೋನ್ತಿ, ತಾಹಿ ಚ ಥೇರೋ ಚೀವರಂ ಕತ್ವಾ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಅದಾಸಿ, ತಸ್ಮಾ ಆಹ ‘‘ಪಿಲೋತಿಕಂ ಪಟಂ ಕತ್ವಾ, ಸಙ್ಘೇ ಚಾತುದ್ದಿಸೇ ಅದಾ’’ತಿ. ತತ್ಥ ಸಙ್ಘೇ ಚಾತುದ್ದಿಸೇ ಅದಾತಿ ಚತೂಹಿಪಿ ದಿಸಾಹಿ ಆಗತಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಸ್ಸ ಅದಾಸಿ. ಸಮ್ಪದಾನತ್ಥೇ ಹಿ ಇದಂ ಭುಮ್ಮವಚನಂ.

೪೨೩-೪. ಸುವತ್ಥವಸನೋತಿ ಸುನ್ದರವತ್ಥವಸನೋ. ಥೇರಸ್ಸ ದಸ್ಸಯೀತುಮನ್ತಿ ಥೇರಸ್ಸ ಅತ್ತಾನಂ ದಸ್ಸಯಿ ದಸ್ಸೇಸಿ, ಪಾಕಟೋ ಅಹೋಸಿ. ಪಟಿಚ್ಛಾದಯತಿ ಏತ್ಥಾತಿ ಪಟಿಚ್ಛದಾ.

೪೨೮-೯. ಕೂಟಾಗಾರನಿವೇಸನಾತಿ ಕೂಟಾಗಾರಭೂತಾ ತದಞ್ಞನಿವೇಸನಸಙ್ಖಾತಾ ಚ ಘರಾ. ಲಿಙ್ಗವಿಪಲ್ಲಾಸವಸೇನ ಹೇತಂ ವುತ್ತಂ. ವಿಭತ್ತಾತಿ ಸಮಚತುರಸ್ಸಆಯತವಟ್ಟಸಣ್ಠಾನಾದಿವಸೇನ ವಿಭತ್ತಾ. ಭಾಗಸೋ ಮಿತಾತಿ ಭಾಗೇನ ಪರಿಚ್ಛಿನ್ನಾ. ನೋತಿ ಅಮ್ಹಾಕಂ. ಇಧಾತಿ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಪೇತಲೋಕೇ. ಅಪಿ ದಿಬ್ಬೇಸೂತಿ ಅಪೀತಿ ನಿಪಾತಮತ್ತಂ, ದೇವಲೋಕೇಸೂತಿ ಅತ್ಥೋ.

೪೩೧. ಕರಣನ್ತಿ ಧಮಕರಣಂ. ಪೂರೇತ್ವಾತಿ ಉದಕಸ್ಸ ಪೂರೇತ್ವಾ. ವಾರಿಕಿಞ್ಜಕ್ಖಪೂರಿತಾತಿ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ವಾರಿಮತ್ಥಕೇ ಪದುಮುಪ್ಪಲಾದೀನಂ ಕೇಸರಭಾರೇಹಿ ಸಞ್ಛಾದಿತವಸೇನ ಪೂರಿತಾ. ಫಲನ್ತೀತಿ ಪುಪ್ಫನ್ತಿ, ಪಣ್ಹಿಕಪರಿಯನ್ತಾದೀಸು ವಿದಾಲೇನ್ತೀತಿ ಅತ್ಥೋ.

೪೩೫-೬. ಆಹಿಣ್ಡಮಾನಾತಿ ವಿಚರಮಾನಾ. ಖಞ್ಜಾಮಾತಿ ಖಞ್ಜನವಸೇನ ¶ ಗಚ್ಛಾಮ. ಸಕ್ಖರೇ ಕುಸಕಣ್ಟಕೇತಿ ¶ ಸಕ್ಖರವತಿ ಕುಸಕಣ್ಟಕವತಿ ಚ ಭೂಮಿಭಾಗೇ, ಸಕ್ಖರೇ ಕುಸಕಣ್ಟಕೇ ಚ ಅಕ್ಕಮನ್ತಾತಿ ಅತ್ಥೋ. ಯಾನನ್ತಿ ರಥವಯ್ಹಾದಿಕಂ ಯಂಕಿಞ್ಚಿ ಯಾನಂ. ಸಿಪಾಟಿಕನ್ತಿ ಏಕಪಟಲಉಪಾಹನಂ.

೪೩೭-೮. ರಥೇನ ಮಾಗಮುನ್ತಿ ಮಕಾರೋ ಪದಸನ್ಧಿಕರೋ, ರಥೇನ ಆಗಮಂಸು. ಉಭಯನ್ತಿ ಉಭಯೇನ ದಾನೇನ, ಯಾನದಾನೇನ ಚೇವ ಭತ್ತಾದಿಚತುಪಚ್ಚಯದಾನೇನ ಚ. ಪಾನೀಯದಾನೇನ ಹೇತ್ಥ ಭೇಸಜ್ಜದಾನಮ್ಪಿ ಸಙ್ಗಹಿತಂ. ಸೇಸಂ ಹೇಟ್ಠಾ ವುತ್ತನಯತ್ತಾ ಉತ್ತಾನಮೇವಾತಿ.

ಥೇರೋ ¶ ತಂ ಪವತ್ತಿಂ ಭಗವತೋ ಆರೋಚೇಸಿ. ಭಗವಾ ತಮತ್ಥಂ ಅಟ್ಠುಪ್ಪತ್ತಿಂ ಕತ್ವಾ ‘‘ಯಥಾ ಇಮೇ ಏತರಹಿ, ಏವಂ ತ್ವಮ್ಪಿ ಇತೋ ಅನನ್ತರಾತೀತೇ ಅತ್ತಭಾವೇ ಪೇತೋ ಹುತ್ವಾ ಮಹಾದುಕ್ಖಂ ಅನುಭವೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಥೇರೇನ ಯಾಚಿತೋ ಸುತ್ತಪೇತವತ್ಥುಂ ಕಥೇತ್ವಾ ಸಮ್ಪತ್ತಪರಿಸಾಯ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇಸಿ. ತಂ ಸುತ್ವಾ ಮಹಾಜನೋ ಸಞ್ಜಾತಸಂವೇಗೋ ದಾನಸೀಲಾದಿಪುಞ್ಞಕಮ್ಮನಿರತೋ ಅಹೋಸೀತಿ.

ಸಾಣವಾಸಿತ್ಥೇರಪೇತವತ್ಥುವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ.

೩. ರಥಕಾರಪೇತಿವತ್ಥುವಣ್ಣನಾ

ವೇಳುರಿಯಥಮ್ಭಂ ರುಚಿರಂ ಪಭಸ್ಸರನ್ತಿ ಇದಂ ಸತ್ಥರಿ ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ವಿಹರನ್ತೇ ಅಞ್ಞತರಂ ಪೇತಿಂ ಆರಬ್ಭ ವುತ್ತಂ. ಅತೀತೇ ಕಿರ ಕಸ್ಸಪಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಅಞ್ಞತರಾ ಇತ್ಥೀ ಸೀಲಾಚಾರಸಮ್ಪನ್ನಾ ಕಲ್ಯಾಣಮಿತ್ತಸನ್ನಿಸ್ಸಯೇನ ಸಾಸನೇ ಅಭಿಪ್ಪಸನ್ನಾ ಸುವಿಭತ್ತವಿಚಿತ್ರಭಿತ್ತಿಥಮ್ಭಸೋಪಾನಭೂಮಿತಲಂ ಅತಿವಿಯ ದಸ್ಸನೀಯಂ ಏಕಂ ಆವಾಸಂ ಕತ್ವಾ ತತ್ಥ ಭಿಕ್ಖೂ ನಿಸೀದಾಪೇತ್ವಾ ಪಣೀತೇನ ಆಹಾರೇನ ಪರಿವಿಸಿತ್ವಾ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಸ್ಸ ನಿಯ್ಯಾದೇಸಿ. ಸಾ ಅಪರೇನ ಸಮಯೇನ ಕಾಲಂ ಕತ್ವಾ ಅಞ್ಞಸ್ಸ ಪಾಪಕಮ್ಮಸ್ಸ ವಸೇನ ಹಿಮವತಿ ಪಬ್ಬತರಾಜೇ ರಥಕಾರದಹಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ವಿಮಾನಪೇತೀ ಹುತ್ವಾ ನಿಬ್ಬತ್ತಿ. ತಸ್ಸಾ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಆವಾಸದಾನಪುಞ್ಞಾನುಭಾವೇನ ಸಬ್ಬರತನಮಯಂ ಉಳಾರಂ ಅತಿವಿಯ ಸಮನ್ತತೋ ಪಾಸಾದಿಕಂ ಮನೋಹರಂ ರಮಣೀಯಂ ಪೋಕ್ಖರಣಿಯಂ ¶ ನನ್ದನವನಸದಿಸಂ ಉಪಸೋಭಿತಂ ವಿಮಾನಂ ನಿಬ್ಬತ್ತಿ, ಸಯಞ್ಚ ಸುವಣ್ಣವಣ್ಣಾ ಅಭಿರೂಪಾ ದಸ್ಸನೀಯಾ ಪಾಸಾದಿಕಾ ಅಹೋಸಿ.

ಸಾ ತತ್ಥ ಪುರಿಸೇಹಿ ವಿನಾವ ದಿಬ್ಬಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ಅನುಭವನ್ತೀ ವಿಹರತಿ. ತಸ್ಸಾ ತತ್ಥ ದೀಘರತ್ತಂ ನಿಪ್ಪುರಿಸಾಯ ವಸನ್ತಿಯಾ ಅನಭಿರತಿ ಉಪ್ಪನ್ನಾ. ಸಾ ಉಕ್ಕಣ್ಠಿತಾ ಹುತ್ವಾ ‘‘ಅತ್ಥೇಸೋ ಉಪಾಯೋ’’ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ದಿಬ್ಬಾನಿ ಅಮ್ಬಪಕ್ಕಾನಿ ನದಿಯಂ ಪಕ್ಖಿಪತಿ. ಸಬ್ಬಂ ಕಣ್ಣಮುಣ್ಡಪೇತಿವತ್ಥುಸ್ಮಿಂ ಆಗತನಯೇನೇವ ವೇದಿತಬ್ಬಂ. ಇಧ ಪನ ಬಾರಾಣಸಿವಾಸೀ ಏಕೋ ಮಾಣವೋ ಗಙ್ಗಾಯ ತೇಸು ಏಕಂ ಅಮ್ಬಫಲಂ ದಿಸ್ವಾ ¶ ತಸ್ಸ ಪಭವಂ ಗವೇಸನ್ತೋ ಅನುಕ್ಕಮೇನ ತಂ ಠಾನಂ ಗನ್ತ್ವಾ ನದಿಂ ದಿಸ್ವಾ ತದನುಸಾರೇನ ತಸ್ಸಾ ವಸನಟ್ಠಾನಂ ಗತೋ. ಸಾ ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ವಸನಟ್ಠಾನಂ ¶ ನೇತ್ವಾ ಪಟಿಸನ್ಥಾರಂ ಕರೋನ್ತೀ ನಿಸೀದಿ. ಸೋ ತಸ್ಸಾ ವಸನಟ್ಠಾನಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ದಿಸ್ವಾ ಪುಚ್ಛನ್ತೋ –

೪೩೯.

‘‘ವೇಳುರಿಯಥಮ್ಭಂ ರುಚಿರಂ ಪಭಸ್ಸರಂ, ವಿಮಾನಮಾರುಯ್ಹ ಅನೇಕಚಿತ್ತಂ;

ತತ್ಥಚ್ಛಸಿ ದೇವಿ ಮಹಾನುಭಾವೇ, ಪಥದ್ಧನಿ ಪನ್ನರಸೇವ ಚನ್ದೋ.

೪೪೦.

‘‘ವಣ್ಣೋ ಚ ತೇ ಕನಕಸ್ಸ ಸನ್ನಿಭೋ, ಉತ್ತತ್ತರೂಪೋ ಭುಸ ದಸ್ಸನೇಯ್ಯೋ;

ಪಲ್ಲಙ್ಕಸೇಟ್ಠೇ ಅತುಲೇ ನಿಸಿನ್ನಾ, ಏಕಾ ತುವಂ ನತ್ಥಿ ಚ ತುಯ್ಹ ಸಾಮಿಕೋ.

೪೪೧.

‘‘ಇಮಾ ಚ ತೇ ಪೋಕ್ಖರಣೀ ಸಮನ್ತಾ, ಪಹೂತಮಲ್ಯಾ ಬಹುಪುಣ್ಡರೀಕಾ;

ಸುವಣ್ಣಚುಣ್ಣೇಹಿ ಸಮನ್ತಮೋತ್ಥತಾ, ನ ತತ್ಥ ಪಙ್ಕೋ ಪಣಕೋ ಚ ವಿಜ್ಜತಿ.

೪೪೨.

‘‘ಹಂಸಾ ಚಿಮೇ ದಸ್ಸನೀಯಾ ಮನೋರಮಾ, ಉದಕಸ್ಮಿಮನುಪರಿಯನ್ತಿ ¶ ಸಬ್ಬದಾ;

ಸಮಯ್ಯ ವಗ್ಗೂಪನದನ್ತಿ ಸಬ್ಬೇ, ಬಿನ್ದುಸ್ಸರಾ ದುನ್ದುಭೀನಂವ ಘೋಸೋ.

೪೪೩.

‘‘ದದ್ದಲ್ಲಮಾನಾ ಯಸಸಾ ಯಸಸ್ಸಿನೀ, ನಾವಾಯ ಚ ತ್ವಂ ಅವಲಮ್ಬ ತಿಟ್ಠಸಿ;

ಆಳಾರಪಮ್ಹೇ ಹಸಿತೇ ಪಿಯಂವದೇ, ಸಬ್ಬಙ್ಗಕಲ್ಯಾಣಿ ಭುಸಂ ವಿರೋಚಸಿ.

೪೪೪.

‘‘ಇದಂ ವಿಮಾನಂ ವಿರಜಂ ಸಮೇ ಠಿತಂ, ಉಯ್ಯಾನವನ್ತಂ ರತಿನನ್ದಿವಡ್ಢನಂ;

ಇಚ್ಛಾಮಹಂ ನಾರಿ ಅನೋಮದಸ್ಸನೇ, ತಯಾ ಸಹ ನನ್ದನೇ ಇಧ ಮೋದಿತು’’ನ್ತಿ. –

ಇಮಾ ಗಾಥಾ ಅಭಾಸಿ.

೪೩೯. ತತ್ಥ ¶ ತತ್ಥಾತಿ ತಸ್ಮಿಂ ವಿಮಾನೇ. ಅಚ್ಛಸೀತಿ ಇಚ್ಛಿತಿಚ್ಛಿತಕಾಲೇ ನಿಸೀದಸಿ. ದೇವೀತಿ ತಂ ಆಲಪತಿ. ಮಹಾನುಭಾವೇತಿ ಮಹತಾ ದಿಬ್ಬಾನುಭಾವೇನ ಸಮನ್ನಾಗತೇ. ಪಥದ್ಧನೀತಿ ಅತ್ತನೋ ಪಥಭೂತೇ ಅದ್ಧನಿ, ಗಗನತಲಮಗ್ಗೇತಿ ಅತ್ಥೋ. ಪನ್ನರಸೇವ ಚನ್ದೋತಿ ಪುಣ್ಣಮಾಸಿಯಂ ಪರಿಪುಣ್ಣಮಣ್ಡಲೋ ಚನ್ದೋ ವಿಯ ವಿಜ್ಜೋತಮಾನಾತಿ ಅತ್ಥೋ.

೪೪೦. ವಣ್ಣೋ ¶ ಚ ತೇ ಕನಕಸ್ಸ ಸನ್ನಿಭೋತಿ ತವ ವಣ್ಣೋ ಚ ಉತ್ತತ್ತಸಿಙ್ಗೀಸುವಣ್ಣೇನ ಸದಿಸೋ ಅತಿವಿಯ ಮನೋಹರೋ. ತೇನಾಹ ‘‘ಉತ್ತತ್ತರೂಪೋ ಭುಸ ದಸ್ಸನೇಯ್ಯೋ’’ತಿ. ಅತುಲೇತಿ ಮಹಾರಹೇ. ಅತುಲೇತಿ ವಾ ದೇವತಾಯ ಆಲಪನಂ, ಅಸದಿಸರೂಪೇತಿ ಅತ್ಥೋ. ನತ್ಥಿ ಚ ತುಯ್ಹ ಸಾಮಿಕೋತಿ ತುಯ್ಹಂ ಸಾಮಿಕೋ ಚ ನತ್ಥಿ.

೪೪೧. ಪಹೂತಮಲ್ಯಾತಿ ಕಮಲಕುವಲಯಾದಿಬಹುವಿಧಕುಸುಮವತಿಯೋ ¶ . ಸುವಣ್ಣಚುಣ್ಣೇಹೀತಿ ಸುವಣ್ಣವಾಲುಕಾಹಿ. ಸಮನ್ತಮೋತ್ಥತಾತಿ ಸಮನ್ತತೋ ಓಕಿಣ್ಣಾ. ತತ್ಥಾತಿ ತಾಸು ಪೋಕ್ಖರಣೀಸು. ಪಙ್ಕೋ ಪಣಕೋ ಚಾತಿ ಕದ್ದಮೋ ವಾ ಉದಕಪಿಚ್ಛಿಲ್ಲೋ ವಾ ನ ವಿಜ್ಜತಿ.

೪೪೨. ಹಂಸಾ ಚಿಮೇ ದಸ್ಸನೀಯಾ ಮನೋರಮಾತಿ ಇಮೇ ಹಂಸಾ ಚ ದಸ್ಸನಸುಖಾ ಮನೋರಮಾ ಚ. ಅನುಪರಿಯನ್ತೀತಿ ಅನುವಿಚರನ್ತಿ. ಸಬ್ಬದಾತಿ ಸಬ್ಬೇಸು ಉತೂಸು. ಸಮಯ್ಯಾತಿ ಸಙ್ಗಮ್ಮ. ವಗ್ಗೂತಿ ಮಧುರಂ. ಉಪನದನ್ತೀತಿ ವಿಕೂಜನ್ತಿ. ಬಿನ್ದುಸ್ಸರಾತಿ ಅವಿಸಟಸ್ಸರಾ ಸಮ್ಪಿಣ್ಡಿತಸ್ಸರಾ. ದುನ್ದುಭೀನಂವ ಘೋಸೋತಿ ವಗ್ಗುಬಿನ್ದುಸ್ಸರಭಾವೇನ ದುನ್ದುಭೀನಂ ವಿಯ ತವ ಪೋಕ್ಖರಣಿಯಂ ಹಂಸಾನಂ ಘೋಸೋತಿ ಅತ್ಥೋ.

೪೪೩. ದದ್ದಲ್ಲಮಾನಾತಿ ಅತಿವಿಯ ಅಭಿಜಲನ್ತೀ. ಯಸಸಾತಿ ದೇವಿದ್ಧಿಯಾ. ನಾವಾಯಾತಿ ದೋಣಿಯಂ. ಪೋಕ್ಖರಣಿಯಞ್ಹಿ ಪದುಮಿನಿಯಂ ಸುವಣ್ಣನಾವಾಯ ಮಹಾರಹೇ ಪಲ್ಲಙ್ಕೇ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ಉದಕಕೀಳಂ ಕೀಳನ್ತಿಂ ಪೇತಿಂ ದಿಸ್ವಾ ಏವಮಾಹ. ಅವಲಮ್ಬಾತಿ ಅವಲಮ್ಬಿತ್ವಾ ಅಪಸ್ಸೇನಂ ಅಪಸ್ಸಾಯ. ತಿಟ್ಠಸೀತಿ ಇದಂ ಠಾನಸದ್ದಸ್ಸ ಗತಿನಿವತ್ತಿ ಅತ್ಥತ್ತಾ ಗತಿಯಾ ಪಟಿಕ್ಖೇಪವಚನಂ. ‘‘ನಿಸಜ್ಜಸೀ’’ತಿ ವಾ ಪಾಠೋ, ನಿಸೀದಸಿಚ್ಚೇವಸ್ಸ ಅತ್ಥೋ ದಟ್ಠಬ್ಬೋ. ಆಳಾರಪಮ್ಹೇತಿ ವೇಲ್ಲಿತದೀಘನೀಲಪಖುಮೇ. ಹಸಿತೇತಿ ಹಸಿತಮಹಾಹಸಿತಮುಖೇ. ಪಿಯಂವದೇತಿ ಪಿಯಭಾಣಿನೀ. ಸಬ್ಬಙ್ಗಕಲ್ಯಾಣೀತಿ ಸಬ್ಬೇಹಿ ಅಙ್ಗೇಹಿ ಸುನ್ದರೇ, ಸೋಭನಸಬ್ಬಙ್ಗಪಚ್ಚಙ್ಗೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ವಿರೋಚಸೀತಿ ವಿರಾಜೇಸಿ.

೪೪೪. ವಿರಜನ್ತಿ ¶ ವಿಗತರಜಂ ನಿದ್ದೋಸಂ. ಸಮೇ ಠಿತನ್ತಿ ಸಮೇ ಭೂಮಿಭಾಗೇ ಠಿತಂ, ಚತುರಸ್ಸಸೋಭಿತತಾಯ ವಾ ಸಮಭಾಗೇ ಠಿತಂ, ಸಮನ್ತಭದ್ದಕನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ಉಯ್ಯಾನವನ್ತನ್ತಿ ನನ್ದನವನಸಹಿತಂ. ರತಿನನ್ದಿವಡ್ಢನನ್ತಿ ರತಿಞ್ಚ ¶ ನನ್ದಿಞ್ಚ ವಡ್ಢೇತೀತಿ ರತಿನನ್ದಿವಡ್ಢನಂ, ಸುಖಸ್ಸ ಚ ಪೀತಿಯಾ ಚ ಸಂವಡ್ಢನನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ನಾರೀತಿ ತಸ್ಸಾ ಆಲಪನಂ. ಅನೋಮದಸ್ಸನೇತಿ ಪರಿಪುಣ್ಣಅಙ್ಗಪಚ್ಚಙ್ಗತಾಯ ಅನಿನ್ದಿತದಸ್ಸನೇ. ನನ್ದನೇತಿ ನನ್ದನಕರೇ. ಇಧಾತಿ ನನ್ದನವನೇ, ವಿಮಾನೇ ವಾ. ಮೋದಿತುನ್ತಿ ಅಭಿರಮಿತುಂ ಇಚ್ಛಾಮೀತಿ ಯೋಜನಾ.

ಏವಂ ¶ ತೇನ ಮಾಣವೇನ ವುತ್ತೇ ಸಾ ವಿಮಾನಪೇತಿದೇವತಾ ತಸ್ಸ ಪಟಿವಚನಂ ದೇನ್ತೀ –

೪೪೫.

‘‘ಕರೋಹಿ ಕಮ್ಮಂ ಇಧ ವೇದನೀಯಂ, ಚಿತ್ತಞ್ಚ ತೇ ಇಧ ನಿಹಿತಂ ಭವತು;

ಕತ್ವಾನ ಕಮ್ಮಂ ಇಧ ವೇದನೀಯಂ, ಏವಂ ಮಮಂ ಲಚ್ಛಸಿ ಕಾಮಕಾಮಿನಿ’’ನ್ತಿ. –

ಗಾಥಮಾಹ. ತತ್ಥ ಕರೋಹಿ ಕಮ್ಮಂ ಇಧ ವೇದನೀಯನ್ತಿ ಇಧ ಇಮಸ್ಮಿಂ ದಿಬ್ಬಟ್ಠಾನೇ ವಿಪಚ್ಚನಕಂ ವಿಪಾಕದಾಯಕಂ ಕುಸಲಕಮ್ಮಂ ಕರೋಹಿ ಪಸವೇಯ್ಯಾಸಿ. ಇಧ ನಿಹಿತನ್ತಿ ಇಧೂಪನೀತಂ, ‘‘ಇಧ ನಿನ್ನ’’ನ್ತಿ ವಾ ಪಾಠೋ, ಇಮಸ್ಮಿಂ ಠಾನೇ ನಿನ್ನಂ ಪೋಣಂ ಪಬ್ಭಾರಂ ತವ ಚಿತ್ತಂ ಭವತು ಹೋತು. ಮಮನ್ತಿ ಮಂ. ಲಚ್ಛಸೀತಿ ಲಭಿಸ್ಸಸಿ.

ಸೋ ಮಾಣವೋ ತಸ್ಸಾ ವಿಮಾನಪೇತಿಯಾ ವಚನಂ ಸುತ್ವಾ ತತೋ ಮನುಸ್ಸಪಥಂ ಗತೋ ತತ್ಥ ಚಿತ್ತಂ ಪಣಿಧಾಯ ತಜ್ಜಂ ಪುಞ್ಞಕಮ್ಮಂ ಕತ್ವಾ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಕಾಲಂ ಕತ್ವಾ ತತ್ಥ ನಿಬ್ಬತ್ತಿ ತಸ್ಸಾ ಪೇತಿಯಾ ಸಹಬ್ಯತಂ. ತಮತ್ಥಂ ಪಕಾಸೇನ್ತಾ ಸಙ್ಗೀತಿಕಾರಾ –

೪೪೬.

‘‘ಸಾಧೂತಿ ಸೋ ತಸ್ಸಾ ಪಟಿಸ್ಸುಣಿತ್ವಾ,

ಅಕಾಸಿ ಕಮ್ಮಂ ತಹಿಂ ವೇದನೀಯಂ;

ಕತ್ವಾನ ಕಮ್ಮಂ ತಹಿಂ ವೇದನೀಯಂ,

ಉಪಪಜ್ಜಿ ಸೋ ಮಾಣವೋ ತಸ್ಸಾ ಸಹಬ್ಯತ’’ನ್ತಿ. –

ಓಸಾನಗಾಥಮಾಹಂಸು. ತತ್ಥ ¶ ಸಾಧೂತಿ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛನೇ ನಿಪಾತೋ. ತಸ್ಸಾತಿ ತಸ್ಸಾ ವಿಮಾನಪೇತಿಯಾ. ಪಟಿಸ್ಸುಣಿತ್ವಾತಿ ತಸ್ಸಾ ವಚನಂ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿತ್ವಾ. ತಹಿಂ ವೇದನೀಯನ್ತಿ ¶ ತಸ್ಮಿಂ ವಿಮಾನೇ ತಾಯ ಸದ್ಧಿಂ ವೇದಿತಬ್ಬಸುಖವಿಪಾಕಂ ಕುಸಲಕಮ್ಮಂ. ಸಹಬ್ಯತನ್ತಿ ಸಹಭಾವಂ. ಸೋ ಮಾಣವೋ ತಸ್ಸಾ ಸಹಬ್ಯತಂ ಉಪಪಜ್ಜೀತಿ ಯೋಜನಾ. ಸೇಸಂ ಉತ್ತಾನಮೇವ.

ಏವಂ ತೇಸು ತತ್ಥ ಚಿರಕಾಲಂ ದಿಬ್ಬಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ಅನುಭವನ್ತೇಸು ಪುರಿಸೋ ಕಮ್ಮಸ್ಸ ಪರಿಕ್ಖಯೇನ ಕಾಲಮಕಾಸಿ, ಇತ್ಥೀ ಪನ ಅತ್ತನೋ ಪುಞ್ಞಕಮ್ಮಸ್ಸ ಖೇತ್ತಙ್ಗತಭಾವೇನ ಏಕಂ ಬುದ್ಧನ್ತರಂ ತತ್ಥ ಪರಿಪುಣ್ಣಂ ಕತ್ವಾ ವಸಿ. ಅಥ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಭಗವತಿ ಲೋಕೇ ಉಪ್ಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ಪವತ್ತಿತವರಧಮ್ಮಚಕ್ಕೇ ಅನುಕ್ಕಮೇನ ಜೇತವನೇ ವಿಹರನ್ತೇ ಆಯಸ್ಮಾ ಮಹಾಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನೋ ಏಕದಿವಸಂ ಪಬ್ಬತಚಾರಿಕಂ ಚರಮಾನೋ ತಂ ವಿಮಾನಞ್ಚ ವಿಮಾನಪೇತಿಞ್ಚ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ವೇಳುರಿಯಥಮ್ಭಂ ರುಚಿರಂ ಪಭಸ್ಸರ’’ನ್ತಿಆದಿಕಾಹಿ ಗಾಥಾಹಿ ಪುಚ್ಛಿ. ಸಾ ಚಸ್ಸ ¶ ಆದಿತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಸಬ್ಬಂ ಅತ್ತನೋ ಪವತ್ತಿಂ ಆರೋಚೇಸಿ. ತಂ ಸುತ್ವಾ ಥೇರೋ ಸಾವತ್ಥಿಂ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಭಗವತೋ ಆರೋಚೇಸಿ. ಭಗವಾ ತಮತ್ಥಂ ಅಟ್ಠುಪ್ಪತ್ತಿಂ ಕತ್ವಾ ಸಮ್ಪತ್ತಪರಿಸಾಯ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇಸಿ. ತಂ ಸುತ್ವಾ ಮಹಾಜನೋ ದಾನಾದಿಪುಞ್ಞಧಮ್ಮನಿರತೋ ಅಹೋಸೀತಿ.

ರಥಕಾರಪೇತಿವತ್ಥುವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ.

೪. ಭುಸಪೇತವತ್ಥುವಣ್ಣನಾ

ಭುಸಾನಿ ಏಕೋ ಸಾಲಿಂ ಪುನಾಪರೋತಿ ಇದಂ ಸತ್ಥರಿ ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ವಿಹರನ್ತೇ ಚತ್ತಾರೋ ಪೇತೇ ಆರಬ್ಭ ವುತ್ತಂ. ಸಾವತ್ಥಿಯಾ ಕಿರ ಅವಿದೂರೇ ಅಞ್ಞತರಸ್ಮಿಂ ಗಾಮಕೇ ಏಕೋ ಕೂಟವಾಣಿಜೋ ಕೂಟಮಾನಾದೀಹಿ ಜೀವಿಕಂ ಕಪ್ಪೇಸಿ. ಸೋ ಸಾಲಿಪಲಾಪೇ ಗಹೇತ್ವಾ ತಮ್ಬಮತ್ತಿಕಾಯ ಪರಿಭಾವೇತ್ವಾ ಗರುತರೇ ಕತ್ವಾ ರತ್ತಸಾಲಿಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಮಿಸ್ಸೇತ್ವಾ ವಿಕ್ಕಿಣಿ. ತಸ್ಸ ಪುತ್ತೋ ‘‘ಘರಂ ಆಗತಾನಂ ಮಮ ಮಿತ್ತಸುಹಜ್ಜಾನಂ ಸಮ್ಮಾನಂ ನ ಕರೋತೀ’’ತಿ ಕುಪಿತೋ ಯುಗಚಮ್ಮಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಮಾತುಸೀಸೇ ಪಹಾರಮದಾಸಿ. ತಸ್ಸ ಸುಣಿಸಾ ¶ ಸಬ್ಬೇಸಂ ಅತ್ಥಾಯ ಠಪಿತಮಂಸಂ ಚೋರಿಕಾಯ ಖಾದಿತ್ವಾ ಪುನ ತೇಹಿ ಅನುಯುಞ್ಜಿಯಮಾನಾ ‘‘ಸಚೇ ಮಯಾ ತಂ ಮಂಸಂ ಖಾದಿತಂ, ಭವೇ ಭವೇ ಅತ್ತನೋ ಪಿಟ್ಠಿಮಂಸಂ ಕನ್ತಿತ್ವಾ ಖಾದೇಯ್ಯ’’ನ್ತಿ ಸಪಥಮಕಾಸಿ. ಭರಿಯಾ ಪನಸ್ಸ ಕಿಞ್ಚಿದೇವ ಉಪಕರಣಂ ಯಾಚನ್ತಾನಂ ‘‘ನತ್ಥೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ತೇಹಿ ನಿಪ್ಪೀಳಿಯಮಾನಾ ‘‘ಸಚೇ ಸನ್ತಂ ನತ್ಥೀತಿ ವದಾಮಿ, ಜಾತಜಾತಟ್ಠಾನೇ ಗೂಥಭಕ್ಖಾ ಭವೇಯ್ಯ’’ನ್ತಿ ಮುಸಾವಾದೇನ ಸಪಥಮಕಾಸಿ.

ತೇ ¶ ಚತ್ತಾರೋಪಿ ಜನಾ ಅಪರೇನ ಸಮಯೇನ ಕಾಲಂ ಕತ್ವಾ ವಿಞ್ಝಾಟವಿಯಂ ಪೇತಾ ಹುತ್ವಾ ನಿಬ್ಬತ್ತಿಂಸು. ತತ್ಥ ಕೂಟವಾಣಿಜೋ ಕಮ್ಮಫಲೇನ ಪಜ್ಜಲನ್ತಂ ಭುಸಂ ಉಭೋಹಿ ಹತ್ಥೇಹಿ ಗಹೇತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಮತ್ಥಕೇ ಆಕಿರಿತ್ವಾ ಮಹಾದುಕ್ಖಂ ಅನುಭವತಿ, ತಸ್ಸ ಪುತ್ತೋ ಅಯೋಮಯೇಹಿ ಮುಗ್ಗರೇಹಿ ಸಯಮೇವ ಅತ್ತನೋ ಸೀಸಂ ಭಿನ್ದಿತ್ವಾ ಅನಪ್ಪಕಂ ದುಕ್ಖಂ ಪಚ್ಚನುಭೋತಿ. ತಸ್ಸ ಸುಣಿಸಾ ಕಮ್ಮಫಲೇನ ಸುನಿಸಿತೇಹಿ ಅತಿವಿಯ ವಿಪುಲಾಯತೇಹಿ ನಖೇಹಿ ಅತ್ತನೋ ಪಿಟ್ಠಿಮಂಸಾನಿ ಕನ್ತಿತ್ವಾ ಖಾದನ್ತೀ ಅಪರಿಮಿತಂ ದುಕ್ಖಂ ಅನುಭವತಿ, ತಸ್ಸ ಭರಿಯಾಯ ಸುಗನ್ಧಂ ಸುವಿಸುದ್ಧಂ ಅಪಗತಕಾಳಕಂ ಸಾಲಿಭತ್ತಂ ಉಪನೀತಮತ್ತಮೇವ ನಾನಾವಿಧಕಿಮಿಕುಲಾಕುಲಂ ಪರಮದುಗ್ಗನ್ಧಜೇಗುಚ್ಛಂ ಗೂಥಂ ಸಮ್ಪಜ್ಜತಿ, ತಂ ಸಾ ಉಭೋಹಿ ಹತ್ಥೇಹಿ ಪರಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಭುಞ್ಜನ್ತೀ ಮಹಾದುಕ್ಖಂ ಪಟಿಸಂವೇದೇತಿ.

ಏವಂ ತೇಸು ಚತೂಸು ಜನೇಸು ಪೇತೇಸು ನಿಬ್ಬತ್ತಿತ್ವಾ ಮಹಾದುಕ್ಖಂ ಅನುಭವನ್ತೇಸು ಆಯಸ್ಮಾ ಮಹಾಮೋಗ್ಗಲಾನೋ ಪಬ್ಬತಚಾರಿಕಂ ಚರನ್ತೋ ಏಕದಿವಸಂ ತಂ ಠಾನಂ ಗತೋ. ತೇ ಪೇತೇ ದಿಸ್ವಾ –

೪೪೭.

‘‘ಭುಸಾನಿ ¶ ಏಕೋ ಸಾಲಿಂ ಪುನಾಪರೋ, ಅಯಞ್ಚ ನಾರೀ ಸಕಮಂಸಲೋಹಿತಂ;

ತುವಞ್ಚ ಗೂಥಂ ಅಸುಚಿಂ ಅಕನ್ತಂ, ಪರಿಭುಞ್ಜಸಿ ಕಿಸ್ಸ ಅಯಂ ವಿಪಾಕೋ’’ತಿ. –

ಇಮಾಯ ಗಾಥಾಯ ತೇಹಿ ಕತಕಮ್ಮಂ ಪುಚ್ಛಿ. ತತ್ಥ ಭುಸಾನೀತಿ ಪಲಾಪಾನಿ. ಏಕೋತಿ ಏಕಕೋ. ಸಾಲಿನ್ತಿ ಸಾಲಿನೋ. ಸಾಮಿಅತ್ಥೇ ಹೇತಂ ಉಪಯೋಗವಚನಂ, ಸಾಲಿನೋ ಪಲಾಪಾನಿ ¶ ಪಜ್ಜಲನ್ತಾನಿ ಅತ್ತನೋ ಸೀಸೇ ಅವಕಿರತೀತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ. ಪುನಾಪರೋತಿ ಪುನ ಅಪರೋ. ಯೋ ಹಿ ಸೋ ಮಾತುಸೀಸಂ ಪಹರಿ, ಸೋ ಅಯೋಮುಗ್ಗರೇಹಿ ಅತ್ತನೋ ಸೀಸಂ ಪಹರಿತ್ವಾ ಸೀಸಭೇದಂ ಪಾಪುಣಾತಿ, ತಂ ಸನ್ಧಾಯ ವದತಿ. ಸಕಮಂಸಲೋಹಿತನ್ತಿ ಅತ್ತನೋ ಪಿಟ್ಠಿಮಂಸಂ ಲೋಹಿತಞ್ಚ ಪರಿಭುಞ್ಜತೀತಿ ಯೋಜನಾ. ಅಕನ್ತನ್ತಿ ಅಮನಾಪಂ ಜೇಗುಚ್ಛಂ. ಕಿಸ್ಸ ಅಯಂ ವಿಪಾಕೋತಿ ಕತಮಸ್ಸ ಪಾಪಕಮ್ಮಸ್ಸ ಇದಂ ಫಲಂ, ಯಂ ಇದಾನಿ ತುಮ್ಹೇಹಿ ಪಚ್ಚನುಭವೀಯತೀತಿ ಅತ್ಥೋ.

ಏವಂ ಥೇರೇನ ತೇಹಿ ಕತಕಮ್ಮೇ ಪುಚ್ಛಿತೇ ಕೂಟವಾಣಿಜಸ್ಸ ಭರಿಯಾ ಸಬ್ಬೇಹಿ ತೇಹಿ ಕತಕಮ್ಮಂ ಆಚಿಕ್ಖನ್ತೀ –

೪೪೮.

‘‘ಅಯಂ ¶ ಪುರೇ ಮಾತರಂ ಹಿಂಸತಿ, ಅಯಂ ಪನ ಕೂಟವಾಣಿಜೋ;

ಅಯಂ ಮಂಸಾನಿ ಖಾದಿತ್ವಾ, ಮುಸಾವಾದೇನ ವಞ್ಚೇತಿ.

೪೪೯.

‘‘ಅಹಂ ಮನುಸ್ಸೇಸು ಮನುಸ್ಸಭೂತಾ, ಅಗಾರಿನೀ ಸಬ್ಬಕುಲಸ್ಸ ಇಸ್ಸರಾ;

ಸನ್ತೇಸು ಪರಿಗುಹಾಮಿ, ಮಾ ಚ ಕಿಞ್ಚಿ ಇತೋ ಅದಂ.

೪೫೦.

‘‘ಮುಸಾವಾದೇನ ಛಾದೇಮಿ, ನತ್ಥಿ ಏತಂ ಮಮ ಗೇಹೇ;

ಸಚೇ ಸನ್ತಂ ನಿಗುಹಾಮಿ, ಗೂಥೋ ಮೇ ಹೋತು ಭೋಜನಂ.

೪೫೧.

‘‘ತಸ್ಸ ಕಮ್ಮಸ್ಸ ವಿಪಾಕೇನ, ಮುಸಾವಾದಸ್ಸ ಚೂಭಯಂ;

ಸುಗನ್ಧಂ ಸಾಲಿನೋ ಭತ್ತಂ, ಗೂಥಂ ಮೇ ಪರಿವತ್ತತಿ.

೪೫೨.

‘‘ಅವಞ್ಝಾನಿ ಚ ಕಮ್ಮಾನಿ, ನ ಹಿ ಕಮ್ಮಂ ವಿನಸ್ಸತಿ;

ದುಗ್ಗನ್ಧಂ ಕಿಮಿನಂ ಮೀಳ್ಹಂ, ಭುಞ್ಜಾಮಿ ಚ ಪಿವಾಮಿ ಚಾ’’ತಿ. – ಗಾಥಾ ಅಭಾಸಿ;

೪೪೮. ತತ್ಥ ¶ ಅಯನ್ತಿ ಪುತ್ತಂ ದಸ್ಸೇನ್ತಿ ವದತಿ. ಹಿಂಸತೀತಿ ಥಾಮೇನ ಪರಿಬಾಧೇತಿ, ಮುಗ್ಗರೇನ ಪಹರತೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ಕೂಟವಾಣಿಜೋತಿ ಖಲವಾಣಿಜೋ, ವಞ್ಚನಾಯ ವಣಿಜ್ಜಕಾರಕೋತಿ ಅತ್ಥೋ ¶ . ಮಂಸಾನಿ ಖಾದಿತ್ವಾತಿ ಪರೇಹಿ ಸಾಧಾರಣಮಂಸಂ ಖಾದಿತ್ವಾ ‘‘ನ ಖಾದಾಮೀ’’ತಿ ಮುಸಾವಾದೇನ ತೇ ವಞ್ಚೇತಿ.

೪೪೯-೫೦. ಅಗಾರಿನೀತಿ ಗೇಹಸಾಮಿನೀ. ಸನ್ತೇಸೂತಿ ವಿಜ್ಜಮಾನೇಸ್ವೇವ ಪರೇಹಿ ಯಾಚಿತಉಪಕರಣೇಸು. ಪರಿಗುಹಾಮೀತಿ ಪಟಿಚ್ಛಾದೇಸಿಂ. ಕಾಲವಿಪಲ್ಲಾಸೇನ ಹೇತಂ ವುತ್ತಂ. ಮಾ ಚ ಕಿಞ್ಚಿ ಇತೋ ಅದನ್ತಿ ಇತೋ ಮಮ ಸನ್ತಕತೋ ಕಿಞ್ಚಿಮತ್ತಮ್ಪಿ ಅತ್ಥಿಕಸ್ಸ ಪರಸ್ಸ ನ ಅದಾಸಿಂ. ಛಾದೇಮಿತಿ ‘‘ನತ್ಥಿ ಏತಂ ಮಮ ಗೇಹೇ’’ತಿ ಮುಸಾವಾದೇನ ಛಾದೇಸಿಂ.

೪೫೧-೨. ಗೂಥಂ ಮೇ ಪರಿವತ್ತತೀತಿ ಸುಗನ್ಧಂ ಸಾಲಿಭತ್ತಂ ಮಯ್ಹಂ ಕಮ್ಮವಸೇನ ಗೂಥಭಾವೇನ ಪರಿವತ್ತತಿ ಪರಿಣಮತಿ. ಅವಞ್ಝಾನೀತಿ ಅಮೋಘಾನಿ ಅನಿಪ್ಫಲಾನಿ. ನ ಹಿ ಕಮ್ಮಂ ವಿನಸ್ಸತೀತಿ ಯಥೂಪಚಿತಂ ಕಮ್ಮಂ ಫಲಂ ಅದತ್ವಾ ನ ಹಿ ವಿನಸ್ಸತಿ. ಕಿಮಿನನ್ತಿ ¶ ಕಿಮಿವನ್ತಂ ಸಞ್ಜಾತಕಿಮಿಕುಲಂ. ಮೀಳ್ಹನ್ತಿ ಗೂಥಂ. ಸೇಸಂ ಹೇಟ್ಠಾ ವುತ್ತನಯತ್ತಾ ಉತ್ತಾನಮೇವ.

ಏವಂ ಥೇರೋ ತಸ್ಸಾ ಪೇತಿಯಾ ವಚನಂ ಸುತ್ವಾ ತಂ ಪವತ್ತಿಂ ಭಗವತೋ ಆರೋಚೇಸಿ. ಭಗವಾ ತಮತ್ಥಂ ಅಟ್ಠುಪ್ಪತ್ತಿಂ ಕತ್ವಾ ಸಮ್ಪತ್ತಪರಿಸಾಯ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇಸಿ. ಸಾ ದೇಸನಾ ಮಹಾಜನಸ್ಸ ಸಾತ್ಥಿಕಾ ಅಹೋಸೀತಿ.

ಭುಸಪೇತವತ್ಥುವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ.

೫. ಕುಮಾರಪೇತವತ್ಥುವಣ್ಣನಾ

ಅಚ್ಛೇರರೂಪಂ ಸುಗತಸ್ಸ ಞಾಣನ್ತಿ ಇದಂ ಕುಮಾರಪೇತವತ್ಥು. ತಸ್ಸ ಕಾ ಉಪ್ಪತ್ತಿ? ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ಕಿರ ಬಹೂ ಉಪಾಸಕಾ ಧಮ್ಮಗಣಾ ಹುತ್ವಾ ನಗರೇ ಮಹನ್ತಂ ಮಣ್ಡಪಂ ಕಾರೇತ್ವಾ ತಂ ನಾನಾವಣ್ಣೇಹಿ ವತ್ಥೇಹಿ ಅಲಙ್ಕರಿತ್ವಾ ಕಾಲಸ್ಸೇವ ಸತ್ಥಾರಂ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಞ್ಚ ನಿಮನ್ತೇತ್ವಾ ಮಹಾರಹವರಪಚ್ಚತ್ಥರಣತ್ಥತೇಸು ಆಸನೇಸು ಬುದ್ಧಪ್ಪಮುಖಂ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಂ ನಿಸೀದಾಪೇತ್ವಾ ಗನ್ಧಪುಪ್ಫಾದೀಹಿ ಪೂಜೇತ್ವಾ ¶ ಮಹಾದಾನಂ ಪವತ್ತೇನ್ತಿ. ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಅಞ್ಞತರೋ ಮಚ್ಛೇರಮಲಪರಿಯುಟ್ಠಿತಚಿತ್ತೋ ಪುರಿಸೋ ತಂ ಸಕ್ಕಾರಂ ಅಸಹಮಾನೋ ಏವಮಾಹ – ‘‘ವರಮೇತಂ ಸಬ್ಬಂ ಸಙ್ಕಾರಕೂಟೇ ಛಡ್ಡಿತಂ, ನ ತ್ವೇವ ಇಮೇಸಂ ಮುಣ್ಡಕಾನಂ ದಿನ್ನ’’ನ್ತಿ. ತಂ ಸುತ್ವಾ ಉಪಾಸಕಾ ಸಂವಿಗ್ಗಮಾನಸಾ ‘‘ಭಾರಿಯಂ ವತ ಇಮಿನಾ ಪುರಿಸೇನ ಪಾಪಂ ಪಸುತಂ, ಯೇನ ಏವಂ ಬುದ್ಧಪ್ಪಮುಖೇ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘೇ ಅಪರದ್ಧ’’ನ್ತಿ ತಮತ್ಥಂ ತಸ್ಸ ಮಾತುಯಾ ಆರೋಚೇತ್ವಾ ‘‘ಗಚ್ಛ, ತ್ವಂ ಸಸಾವಕಸಙ್ಘಂ ಭಗವನ್ತಂ ಖಮಾಪೇಹೀ’’ತಿ ಆಹಂಸು. ಸಾ ‘‘ಸಾಧೂ’’ತಿ ಪಟಿಸ್ಸುಣಿತ್ವಾ ಪುತ್ತಂ ಸನ್ತಜ್ಜೇನ್ತೀ ಸಞ್ಞಾಪೇತ್ವಾ ಭಗವನ್ತಂ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಞ್ಚ ¶ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಪುತ್ತೇನ ಕತಅಚ್ಚಯಂ ದೇಸೇನ್ತೀ ಖಮಾಪೇತ್ವಾ ಭಗವತೋ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಸ್ಸ ಚ ಸತ್ತಾಹಂ ಯಾಗುದಾನೇನ ಪೂಜಂ ಅಕಾಸಿ. ತಸ್ಸಾ ಪುತ್ತೋ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಕಾಲಂ ಕತ್ವಾ ಕಿಲಿಟ್ಠಕಮ್ಮೂಪಜೀವಿನಿಯಾ ಗಣಿಕಾಯ ಕುಚ್ಛಿಯಂ ನಿಬ್ಬತ್ತಿ. ಸಾ ಚ ನಂ ಜಾತಮತ್ತಂಯೇವ ‘‘ದಾರಕೋ’’ತಿ ಞತ್ವಾ ಸುಸಾನೇ ಛಡ್ಡಾಪೇಸಿ. ಸೋ ತತ್ಥ ಅತ್ತನೋ ಪುಞ್ಞಬಲೇನೇವ ಗಹಿತಾರಕ್ಖೋ ಕೇನಚಿ ಅನುಪದ್ದುತೋ ಮಾತು-ಅಙ್ಕೇ ವಿಯ ಸುಖಂ ಸುಪಿ. ದೇವತಾ ತಸ್ಸ ಆರಕ್ಖಂ ಗಣ್ಹಿಂಸೂತಿ ಚ ವದನ್ತಿ.

ಅಥ ¶ ಭಗವಾ ಪಚ್ಚೂಸಸಮಯೇ ಮಹಾಕರುಣಾಸಮಾಪತ್ತಿತೋ ವುಟ್ಠಾಯ ಬುದ್ಧಚಕ್ಖುನಾ ಲೋಕಂ ವೋಲೋಕೇನ್ತೋ ತಂ ದಾರಕಂ ಸಿವಥಿಕಾಯ ಛಡ್ಡಿತಂ ದಿಸ್ವಾ ಸೂರಿಯುಗ್ಗಮನವೇಲಾಯ ಸಿವಥಿಕಂ ಅಗಮಾಸಿ. ‘‘ಸತ್ಥಾ ಇಧಾಗತೋ, ಕಾರಣೇನೇತ್ಥ ಭವಿತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ ಮಹಾಜನೋ ಸನ್ನಿಪತಿ. ಭಗವಾ ಸನ್ನಿಪತಿತಪರಿಸಾಯ ‘‘ನಾಯಂ ದಾರಕೋ ಓಞ್ಞಾತಬ್ಬೋ, ಯದಿಪಿ ಇದಾನಿ ಸುಸಾನೇ ಛಡ್ಡಿತೋ ಅನಾಥೋ ಠಿತೋ, ಆಯತಿಂ ಪನ ದಿಟ್ಠೇವ ಧಮ್ಮೇ ಅಭಿಸಮ್ಪರಾಯಞ್ಚ ಉಳಾರಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ಪಟಿಲಭಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ತೇಹಿ ಮನುಸ್ಸೇಹಿ ‘‘ಕಿಂ ನು ಖೋ, ಭನ್ತೇ, ಇಮಿನಾ ಪುರಿಮಜಾತಿಯಂ ಕತಂ ಕಮ್ಮ’’ನ್ತಿ ಪುಟ್ಠೋ –

‘‘ಬುದ್ಧಪಮುಖಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಸ್ಸ, ಪೂಜಂ ಅಕಾಸಿ ಜನತಾ ಉಳಾರಂ;

ತತ್ರಸ್ಸ ಚಿತ್ತಸ್ಸಹು ಅಞ್ಞಥತ್ತಂ, ವಾಚಂ ಅಭಾಸಿ ಫರುಸಂ ಅಸಬ್ಭ’’ನ್ತಿ. –

ಆದಿನಾ ನಯೇನ ದಾರಕೇನ ಕತಕಮ್ಮಂ ಆಯತಿಂ ಪತ್ತಬ್ಬಂ ಸಮ್ಪತ್ತಿಞ್ಚ ಪಕಾಸೇತ್ವಾ ಸನ್ನಿಪತಿತಾಯ ಪರಿಸಾಯ ಅಜ್ಝಾಸಯಾನುರೂಪಂ ಧಮ್ಮಂ ಕಥೇತ್ವಾ ಉಪರಿ ಸಾಮುಕ್ಕಂಸಿಕಂ ಧಮ್ಮದೇಸನಂ ಅಕಾಸಿ. ಸಚ್ಚಪರಿಯೋಸಾನೇ ಚತುರಾಸೀತಿಯಾ ¶ ಪಾಣಸಹಸ್ಸಾನಂ ಧಮ್ಮಾಭಿಸಮಯೋ ಅಹೋಸಿ, ತಞ್ಚ ದಾರಕಂ ಅಸೀತಿಕೋಟಿವಿಭವೋ ಏಕೋ ಕುಟುಮ್ಬಿಕೋ ಭಗವತೋ ಸಮ್ಮುಖಾವ ‘‘ಮಯ್ಹಂ ಪುತ್ತೋ’’ತಿ ಅಗ್ಗಹೇಸಿ. ಭಗವಾ ‘‘ಏತ್ತಕೇನ ಅಯಂ ದಾರಕೋ ರಕ್ಖಿತೋ, ಮಹಾಜನಸ್ಸ ಚ ಅನುಗ್ಗಹೋ ಕತೋ’’ತಿ ವಿಹಾರಂ ಅಗಮಾಸಿ.

ಸೋ ಅಪರೇನ ಸಮಯೇನ ತಸ್ಮಿಂ ಕುಟುಮ್ಬಿಕೇ ಕಾಲಕತೇ ತೇನ ನಿಯ್ಯಾದಿತಂ ಧನಂ ಪಟಿಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ಕುಟುಮ್ಬಂ ಸಣ್ಠಪೇನ್ತೋ ತಸ್ಮಿಂ ನಗರೇಯೇವ ಮಹಾವಿಭವೋ ಗಹಪತಿ ಹುತ್ವಾ ದಾನಾದಿನಿರತೋ ಅಹೋಸಿ. ಅಥೇಕದಿವಸಂ ಭಿಕ್ಖೂ ಧಮ್ಮಸಭಾಯಂ ಕಥಂ ಸಮುಟ್ಠಾಪೇಸುಂ – ‘‘ಅಹೋ ನೂನ ಸತ್ಥಾ ಸತ್ತೇಸು ಅನುಕಮ್ಪಕೋ, ಸೋಪಿ ನಾಮ ದಾರಕೋ ತದಾ ಅನಾಥೋ ಠಿತೋ ಏತರಹಿ ಮಹತಿಂ ಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ಪಚ್ಚನುಭವತಿ, ಉಳಾರಾನಿ ಚ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಕರೋತೀ’’ತಿ. ತಂ ಸುತ್ವಾ ಸತ್ಥಾ ‘‘ನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ತಸ್ಸ ಏತ್ತಕಾವ ಸಮ್ಪತ್ತಿ, ಅಥ ಖೋ ಆಯುಪರಿಯೋಸಾನೇ ತಾವತಿಂಸಭವನೇ ಸಕ್ಕಸ್ಸ ದೇವರಞ್ಞೋ ಪುತ್ತೋ ಹುತ್ವಾ ನಿಬ್ಬತ್ತಿಸ್ಸತಿ, ಮಹತಿಂ ದಿಬ್ಬಸಮ್ಪತ್ತಿಞ್ಚ ¶ ಪಟಿಲಭಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಬ್ಯಾಕಾಸಿ. ತಂ ಸುತ್ವಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಚ ಮಹಾಜನೋ ¶ ಚ ‘‘ಇದಂ ಕಿರ ಕಾರಣಂ ದಿಸ್ವಾ ದೀಘದಸ್ಸೀ ಭಗವಾ ಜಾತಮತ್ತಸ್ಸೇವಸ್ಸ ಆಮಕಸುಸಾನೇ ಛಡ್ಡಿತಸ್ಸ ತತ್ಥ ಗನ್ತ್ವಾ ಸಙ್ಗಹಂ ಅಕಾಸೀ’’ತಿ ಸತ್ಥು ಞಾಣವಿಸೇಸಂ ಥೋಮೇತ್ವಾ ತಸ್ಮಿಂ ಅತ್ತಭಾವೇ ತಸ್ಸ ಪವತ್ತಿಂ ಕಥೇಸುಂ. ತಮತ್ಥಂ ದೀಪೇನ್ತಾ ಸಙ್ಗೀತಿಕಾರಾ –

೪೫೩.

‘‘ಅಚ್ಛೇರರೂಪಂ ಸುಗತಸ್ಸ ಞಾಣಂ, ಸತ್ಥಾ ಯಥಾ ಪುಗ್ಗಲಂ ಬ್ಯಾಕಾಸಿ;

ಉಸ್ಸನ್ನಪುಞ್ಞಾಪಿ ಭವನ್ತಿ ಹೇಕೇ, ಪರಿತ್ತಪುಞ್ಞಾಪಿ ಭವನ್ತಿ ಹೇಕೇ.

೪೫೪.

‘‘ಅಯಂ ಕುಮಾರೋ ಸೀವಥಿಕಾಯ ಛಡ್ಡಿತೋ, ಅಙ್ಗುಟ್ಠಸ್ನೇಹೇನ ಯಾಪೇತಿ ರತ್ತಿಂ;

ನ ಯಕ್ಖಭೂತಾ ನ ಸರೀಸಪಾ ವಾ, ವಿಹೇಠಯೇಯ್ಯುಂ ಕತಪುಞ್ಞಂ ಕುಮಾರಂ.

೪೫೫.

‘‘ಸುನಖಾಪಿಮಸ್ಸ ಪಲಿಹಿಂಸು ಪಾದೇ, ಧಙ್ಕಾ ಸಿಙ್ಗಾಲಾ ಪರಿವತ್ತಯನ್ತಿ;

ಗಬ್ಭಾಸಯಂ ¶ ಪಕ್ಖಿಗಣಾ ಹರನ್ತಿ, ಕಾಕಾ ಪನ ಅಕ್ಖಿಮಲಂ ಹರನ್ತಿ.

೪೫೬.

‘‘ನಯಿಮಸ್ಸ ರಕ್ಖಂ ವಿದಹಿಂಸು ಕೇಚಿ, ನ ಓಸಧಂ ಸಾಸಪಧೂಪನಂ ವಾ;

ನಕ್ಖತ್ತಯೋಗಮ್ಪಿ ನ ಅಗ್ಗಹೇಸುಂ, ನ ಸಬ್ಬಧಞ್ಞಾನಿಪಿ ಆಕಿರಿಂಸು.

೪೫೭.

‘‘ಏತಾದಿಸಂ ಉತ್ತಮಕಿಚ್ಛಪತ್ತಂ, ರತ್ತಾಭತಂ ಸೀವಥಿಕಾಯ ಛಡ್ಡಿತಂ;

ನೋನೀತಪಿಣ್ಡಂವ ಪವೇಧಮಾನಂ, ಸಸಂಸಯಂ ಜೀವಿತಸಾವಸೇಸಂ.

೪೫೮.

‘‘ತಮದ್ದಸಾ ದೇವಮನುಸ್ಸಪೂಜಿತೋ, ದಿಸ್ವಾ ಚ ತಂ ಬ್ಯಾಕರಿ ಭೂರಿಪಞ್ಞೋ;

‘ಅಯಂ ಕುಮಾರೋ ನಗರಸ್ಸಿಮಸ್ಸ, ಅಗ್ಗಕುಲಿಕೋ ಭವಿಸ್ಸತಿ ಭೋಗತೋ ಚ’.

೪೫೯.

‘‘ಕಿಸ್ಸ ¶ ವತಂ ಕಿಂ ಪನ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ, ಕಿಸ್ಸ ಸುಚಿಣ್ಣಸ್ಸ ಅಯಂ ವಿಪಾಕೋ;

ಏತಾದಿಸಂ ಬ್ಯಸನಂ ಪಾಪುಣಿತ್ವಾ, ತಂ ತಾದಿಸಂ ಪಚ್ಚನುಭೋಸ್ಸತಿದ್ಧಿ’’ನ್ತಿ. –

ಛ ಗಾಥಾ ಅವೋಚುಂ.

೪೫೩. ತತ್ಥ ಅಚ್ಛೇರರೂಪನ್ತಿ ಅಚ್ಛರಿಯಸಭಾವಂ. ಸುಗತಸ್ಸ ಞಾಣನ್ತಿ ಅಞ್ಞೇಹಿ ಅಸಾಧಾರಣಂ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಸ್ಸ ¶ ಞಾಣಂ, ಆಸಯಾನುಸಯಞಾಣಾದಿಸಬ್ಬಞ್ಞುತಞ್ಞಾಣಮೇವ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಂ. ತಯಿದಂ ಅಞ್ಞೇಸಂ ಅವಿಸಯಭೂತಂ ಕಥಂ ಞಾಣನ್ತಿ ಆಹ ‘‘ಸತ್ಥಾ ಯಥಾ ಪುಗ್ಗಲಂ ಬ್ಯಾಕಾಸೀ’’ತಿ. ತೇನ ಸತ್ಥು ದೇಸನಾಯ ಏವ ಞಾಣಸ್ಸ ಅಚ್ಛರಿಯಭಾವೋ ವಿಞ್ಞಾಯತೀತಿ ದಸ್ಸೇತಿ.

ಇದಾನಿ ಬ್ಯಾಕರಣಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ‘‘ಉಸ್ಸನ್ನಪುಞ್ಞಾಪಿ ಭವನ್ತಿ ಹೇಕೇ, ಪರಿತ್ತಪುಞ್ಞಾಪಿ ಭವನ್ತಿ ಹೇಕೇ’’ತಿ ಆಹ. ತಸ್ಸತ್ಥೋ – ಉಸ್ಸನ್ನಕುಸಲಧಮ್ಮಾಪಿ ಇಧೇಕಚ್ಚೇ ಪುಗ್ಗಲಾ ಲದ್ಧಪಚ್ಚಯಸ್ಸ ¶ ಅಪುಞ್ಞಸ್ಸ ವಸೇನ ಜಾತಿಆದಿನಾ ನಿಹೀನಾ ಭವನ್ತಿ, ಪರಿತ್ತಪುಞ್ಞಾಪಿ ಅಪ್ಪತರಪುಞ್ಞಧಮ್ಮಾಪಿ ಏಕೇ ಸತ್ತಾ ಖೇತ್ತಸಮ್ಪತ್ತಿಆದಿನಾ ತಸ್ಸ ಪುಞ್ಞಸ್ಸ ಮಹಾಜುತಿಕತಾಯ ಉಳಾರಾ ಭವನ್ತೀತಿ.

೪೫೪. ಸೀವಥಿಕಾಯಾತಿ ಸುಸಾನೇ. ಅಙ್ಗುಟ್ಠಸ್ನೇಹೇನಾತಿ ಅಙ್ಗುಟ್ಠತೋ ಪವತ್ತಸ್ನೇಹೇನ, ದೇವತಾಯ ಅಙ್ಗುಟ್ಠತೋ ಪಗ್ಘರಿತಖೀರೇನಾತಿ ಅತ್ಥೋ. ನ ಯಕ್ಖಭೂತಾ ನ ಸರೀಸಪಾ ವಾತಿ ಪಿಸಾಚಭೂತಾ ವಾ ಯಕ್ಖಭೂತಾ ವಾ ಸರೀಸಪಾ ವಾ ಯೇ ಕೇಚಿ ಸರನ್ತಾ ಗಚ್ಛನ್ತಾ ವಾ ನ ವಿಹೇಠಯೇಯ್ಯುಂ ನ ಬಾಧೇಯ್ಯುಂ.

೪೫೫. ಪಲಿಹಿಂಸು ಪಾದೇತಿ ಅತ್ತನೋ ಜಿವ್ಹಾಯ ಪಾದೇ ಲಿಹಿಸುಂ. ಧಙ್ಕಾತಿ ಕಾಕಾ. ಪರಿವತ್ತಯನ್ತೀತಿ ‘‘ಮಾ ನಂ ಕುಮಾರಂ ಕೇಚಿ ವಿಹೇಠೇಯ್ಯು’’ನ್ತಿ ರಕ್ಖನ್ತಾ ನಿರೋಗಭಾವಜಾನನತ್ಥಂ ಅಪರಾಪರಂ ಪರಿವತ್ತನ್ತಿ. ಗಬ್ಭಾಸಯನ್ತಿ ಗಬ್ಭಮಲಂ. ಪಕ್ಖಿಗಣಾತಿ ಗಿಜ್ಝಕುಲಲಾದಯೋ ಸಕುಣಗಣಾ. ಹರನ್ತೀತಿ ಅಪನೇನ್ತಿ. ಅಕ್ಖಿಮಲನ್ತಿ ಅಕ್ಖಿಗೂಥಂ.

೪೫೬. ಕೇಚೀತಿ ¶ ಕೇಚಿ ಮನುಸ್ಸಾ, ಅಮನುಸ್ಸಾ ಪನ ರಕ್ಖಂ ಸಂವಿದಹಿಂಸು. ಓಸಧನ್ತಿ ತದಾ ಆಯತಿಞ್ಚ ಆರೋಗ್ಯಾವಹಂ ಅಗದಂ. ಸಾಸಪಧೂಪನಂ ವಾತಿ ಯಂ ಜಾತಸ್ಸ ದಾರಕಸ್ಸ ರಕ್ಖಣತ್ಥಂ ಸಾಸಪೇನ ಧೂಪನಂ ಕರೋನ್ತಿ, ತಮ್ಪಿ ತಸ್ಸ ಕರೋನ್ತಾ ನಾಹೇಸುನ್ತಿ ದೀಪೇನ್ತಿ. ನಕ್ಖತ್ತಯೋಗಮ್ಪಿ ನ ಅಗ್ಗಹೇಸುನ್ತಿ ನಕ್ಖತ್ತಯುತ್ತಮ್ಪಿ ನ ಗಣ್ಹಿಂಸು. ‘‘ಅಸುಕಮ್ಹಿ ನಕ್ಖತ್ತೇ ತಿಥಿಮ್ಹಿ ಮುಹುತ್ತೇ ಅಯಂ ಜಾತೋ’’ತಿ ಏವಂ ಜಾತಕಮ್ಮಮ್ಪಿಸ್ಸ ನ ಕೇಚಿ ಅಕಂಸೂತಿ ಅತ್ಥೋ. ನ ಸಬ್ಬಧಞ್ಞಾನಿಪಿ ಆಕಿರಿಂಸೂತಿ ಮಙ್ಗಲಂ ಕರೋನ್ತಾ ಅಗದವಸೇನ ಯಂ ಸಾಸಪತೇಲಮಿಸ್ಸಿತಂ ಸಾಲಿಆದಿಧಞ್ಞಂ ಆಕಿರನ್ತಿ, ತಮ್ಪಿಸ್ಸ ನಾಕಂಸೂತಿ ಅತ್ಥೋ.

೪೫೭. ಏತಾದಿಸನ್ತಿ ಏವರೂಪಂ ¶ . ಉತ್ತಮಕಿಚ್ಛಪತ್ತನ್ತಿ ಪರಮಕಿಚ್ಛಂ ಆಪನ್ನಂ ಅತಿವಿಯ ದುಕ್ಖಪ್ಪತ್ತಂ. ರತ್ತಾಭತನ್ತಿ ರತ್ತಿಯಂ ಆಭತಂ. ನೋನೀತಪಿಣ್ಡಂ ವಿಯಾತಿ ನವನೀತಪಿಣ್ಡಸದಿಸಂ, ಮಂಸಪೇಸಿಮತ್ತತಾ ಏವಂ ವುತ್ತಂ. ಪವೇಧಮಾನನ್ತಿ ದುಬ್ಬಲಭಾವೇನ ಪಕಮ್ಪಮಾನಂ. ಸಸಂಸಯನ್ತಿ ‘‘ಜೀವತಿ ನು ಖೋ ನ ನು ಖೋ ಜೀವತೀ’’ತಿ ಸಂಸಯಿತತಾಯ ಸಂಸಯವನ್ತಂ. ಜೀವಿತಸಾವಸೇಸನ್ತಿ ಜೀವಿತಟ್ಠಿತಿಯಾ ಹೇತುಭೂತಾನಂ ¶ ಸಾಧನಾನಂ ಅಭಾವೇನ ಕೇವಲಂ ಜೀವಿತಮತ್ತಾವಸೇಸಕಂ.

೪೫೮. ಅಗ್ಗಕುಲಿಕೋ ಭವಿಸ್ಸತಿ ಭೋಗತೋ ಚಾತಿ ಭೋಗನಿಮಿತ್ತಂ ಭೋಗಸ್ಸ ವಸೇನ ಅಗ್ಗಕುಲಿಕೋ ಸೇಟ್ಠಕುಲಿಕೋ ಭವಿಸ್ಸತೀತಿ ಅತ್ಥೋ.

೪೫೯. ‘‘ಕಿಸ್ಸ ವತ’’ನ್ತಿ ಅಯಂ ಗಾಥಾ ಸತ್ಥು ಸನ್ತಿಕೇ ಠಿತೇಹಿ ಉಪಾಸಕೇಹಿ ತೇನ ಕತಕಮ್ಮಸ್ಸ ಪುಚ್ಛಾವಸೇನ ವುತ್ತಾ. ಸಾ ಚ ಖೋ ಸಿವಥಿಕಾಯ ಸನ್ನಿಪತಿತೇಹೀತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಾ. ತತ್ಥ ಕಿಸ್ಸಾತಿ ಕಿಂ ಅಸ್ಸ. ವತನ್ತಿ ವತಸಮಾದಾನಂ. ಪುನ ಕಿಸ್ಸಾತಿ ಕೀದಿಸಸ್ಸ ಸುಚಿಣ್ಣಸ್ಸ ವತಸ್ಸ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಸ್ಸ ಚಾತಿ ವಿಭತ್ತಿಂ ವಿಪರಿಣಾಮೇತ್ವಾ ಯೋಜನಾ. ಏತಾದಿಸನ್ತಿ ಗಣಿಕಾಯ ಕುಚ್ಛಿಯಾ ನಿಬ್ಬತ್ತನಂ, ಸುಸಾನೇ ಛಡ್ಡನನ್ತಿ ಏವರೂಪಂ. ಬ್ಯಸನನ್ತಿ ಅನತ್ಥಂ. ತಾದಿಸನ್ತಿ ತಥಾರೂಪಂ, ‘‘ಅಙ್ಗುಟ್ಠಸ್ನೇಹೇನ ಯಾಪೇತಿ ರತ್ತಿ’’ನ್ತಿಆದಿನಾ, ‘‘ಅಯಂ ಕುಮಾರೋ ನಗರಸ್ಸಿಮಸ್ಸ ಅಗ್ಗಕುಲಿಕೋ ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿಆದಿನಾ ಚ ವುತ್ತಪ್ಪಕಾರನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ಇದ್ಧಿನ್ತಿ ದೇವಿದ್ಧಿಂ, ದಿಬ್ಬಸಮ್ಪತ್ತಿನ್ತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ.

ಇದಾನಿ ತೇಹಿ ಉಪಾಸಕೇಹಿ ಪುಟ್ಠೋ ಭಗವಾ ಯಥಾ ತದಾ ಬ್ಯಾಕಾಸಿ, ತಂ ದಸ್ಸೇನ್ತಾ ಸಙ್ಗೀತಿಕಾರಾ –

೪೬೦.

‘‘ಬುದ್ಧಪಮುಖಸ್ಸ ¶ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಸ್ಸ, ಪೂಜಂ ಅಕಾಸಿ ಜನತಾ ಉಳಾರಂ;

ತತ್ರಸ್ಸ ಚಿತ್ತಸ್ಸಹು ಅಞ್ಞಥತ್ತಂ, ವಾಚಂ ಅಭಾಸಿ ಫರುಸಂ ಅಸಬ್ಭಂ.

೪೬೧.

‘‘ಸೋ ತಂ ವಿತಕ್ಕಂ ಪವಿನೋದಯಿತ್ವಾ, ಪೀತಿಂ ಪಸಾದಂ ಪಟಿಲದ್ಧಾ ಪಚ್ಛಾ;

ತಥಾಗತಂ ¶ ಜೇತವನೇ ವಸನ್ತಂ, ಯಾಗುಯಾ ಉಪಟ್ಠಾಸಿ ಸತ್ತರತ್ತಂ.

೪೬೨.

‘‘ತಸ್ಸ ವತಂ ತಂ ಪನ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ, ತಸ್ಸ ಸುಚಿಣ್ಣಸ್ಸ ಅಯಂ ವಿಪಾಕೋ;

ಏತಾದಿಸಂ ಬ್ಯಸನಂ ಪಾಪುಣಿತ್ವಾ, ತಂ ತಾದಿಸಂ ಪಚ್ಚನುಭೋಸ್ಸತಿದ್ಧಿಂ.

೪೬೩.

‘‘ಠತ್ವಾನ ಸೋ ವಸ್ಸಸತಂ ಇಧೇವ, ಸಬ್ಬೇಹಿ ಕಾಮೇಹಿ ಸಮಙ್ಗಿಭೂತೋ;

ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಅಭಿಸಮ್ಪರಾಯಂ, ಸಹಬ್ಯತಂ ಗಚ್ಛತಿ ವಾಸವಸ್ಸಾ’’ತಿ. –

ಚತಸ್ಸೋ ಗಾಥಾ ಅವೋಚುಂ.

೪೬೦. ತತ್ಥ ¶ ಜನತಾತಿ ಜನಸಮೂಹೋ, ಉಪಾಸಕಗಣೋತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ. ತತ್ರಾತಿ ತಸ್ಸಂ ಪೂಜಾಯಂ. ಅಸ್ಸಾತಿ ತಸ್ಸ ದಾರಕಸ್ಸ. ಚಿತ್ತಸ್ಸಹು ಅಞ್ಞಥತ್ತನ್ತಿ ಪುರಿಮಭವಸ್ಮಿಂ ಚಿತ್ತಸ್ಸ ಅಞ್ಞಥಾಭಾವೋ ಅನಾದರೋ ಅಗಾರವೋ ಅಪಚ್ಚಯೋ ಅಹೋಸಿ. ಅಸಬ್ಭನ್ತಿ ಸಾಧುಸಭಾಯ ಸಾವೇತುಂ ಅಯುತ್ತಂ ಫರುಸಂ ವಾಚಂ ಅಭಾಸಿ.

೪೬೧. ಸೋತಿ ಸೋ ಅಯಂ. ತಂ ವಿತಕ್ಕನ್ತಿ ತಂ ಪಾಪಕಂ ವಿತಕ್ಕಂ. ಪವಿನೋದಯಿತ್ವಾತಿ ಮಾತರಾ ಕತಾಯ ಸಞ್ಞತ್ತಿಯಾ ವೂಪಸಮೇತ್ವಾ. ಪೀತಿಂ ಪಸಾದಂ ಪಟಿಲದ್ಧಾತಿ ಪೀತಿಂ ಪಸಾದಞ್ಚ ಪಟಿಲಭಿತ್ವಾ ಉಪ್ಪಾದೇತ್ವಾ. ಯಾಗುಯಾ ಉಪಟ್ಠಾಸೀತಿ ಯಾಗುದಾನೇನ ಉಪಟ್ಠಹಿ. ಸತ್ತರತ್ತನ್ತಿ ಸತ್ತದಿವಸಂ.

೪೬೨. ತಸ್ಸ ¶ ವತಂ ತಂ ಪನ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯನ್ತಿ ತಂ ಮಯಾ ಹೇಟ್ಠಾ ವುತ್ತಪ್ಪಕಾರಂ ಅತ್ತನೋ ಚಿತ್ತಸ್ಸ ಪಸಾದನಂ ದಾನಞ್ಚ ಇಮಸ್ಸ ಪುಗ್ಗಲಸ್ಸ ವತಂ ತಂ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಞ್ಚ, ಅಞ್ಞಂ ಕಿಞ್ಚಿ ನತ್ಥೀತಿ ಅತ್ಥೋ.

೪೬೩. ಠತ್ವಾನಾತಿ ಯಾವ ಆಯುಪರಿಯೋಸಾನಾ ಇಧೇವ ಮನುಸ್ಸಲೋಕೇ ಠತ್ವಾ. ಅಭಿಸಮ್ಪರಾಯನ್ತಿ ಪುನಬ್ಭವೇ. ಸಹಬ್ಯತಂ ಗಚ್ಛತಿ ವಾಸವಸ್ಸಾತಿ ಸಕ್ಕಸ್ಸ ದೇವಾನಮಿನ್ದಸ್ಸ ¶ ಪುತ್ತಭಾವೇನ ಸಹಭಾವಂ ಗಮಿಸ್ಸತಿ. ಅನಾಗತತ್ಥೇ ಹಿ ಇದಂ ಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನಕಾಲವಚನಂ. ಸೇಸಂ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಉತ್ತಾನಮೇವಾತಿ.

ಕುಮಾರಪೇತವತ್ಥುವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ.

೬. ಸೇರಿಣೀಪೇತಿವತ್ಥುವಣ್ಣನಾ

ನಗ್ಗಾ ದುಬ್ಬಣ್ಣರೂಪಾಸೀತಿ ಇದಂ ಸತ್ಥರಿ ಜೇತವನೇ ವಿಹರನ್ತೇ ಸೇರಿಣೀಪೇತಿಂ ಆರಬ್ಭ ವುತ್ತಂ. ಕುರುರಟ್ಠೇ ಕಿರ ಹತ್ಥಿನಿಪುರೇ ಸೇರಿಣೀ ನಾಮ ಏಕಾ ರೂಪೂಪಜೀವಿನೀ ಅಹೋಸಿ. ತತ್ಥ ಚ ಉಪೋಸಥಕರಣತ್ಥಾಯ ತತೋ ತತೋ ಭಿಕ್ಖೂ ಸನ್ನಿಪತಿಂಸು. ಪುನ ಮಹಾಭಿಕ್ಖುಸನ್ನಿಪಾತೋ ಅಹೋಸಿ. ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಮನುಸ್ಸಾ ತಿಲತಣ್ಡುಲಾದಿಂ ಸಪ್ಪಿನವನೀತಮಧುಆದಿಞ್ಚ ಬಹುಂ ದಾನೂಪಕರಣಂ ಸಜ್ಜೇತ್ವಾ ಮಹಾದಾನಂ ಪವತ್ತೇಸುಂ. ತೇನ ಚ ಸಮಯೇನ ಸಾ ಗಣಿಕಾ ಅಸ್ಸದ್ಧಾ ಅಪ್ಪಸನ್ನಾ ಮಚ್ಛೇರಮಲಪರಿಯುಟ್ಠಿತಚಿತ್ತಾ ತೇಹಿ ಮನುಸ್ಸೇಹಿ ‘‘ಏಹಿ ತಾವ ಇದಂ ದಾನಂ ಅನುಮೋದಾಹೀ’’ತಿ ಉಸ್ಸಾಹಿತಾಪಿ ‘‘ಕಿಂ ತೇನ ಮುಣ್ಡಕಾನಂ ಸಮಣಾನಂ ದಿನ್ನೇನಾ’’ತಿ ಅಪ್ಪಸಾದಮೇವ ನೇಸಂ ಸಮ್ಪವೇದೇಸಿ, ಕುತೋ ಅಪ್ಪಮತ್ತಕಸ್ಸ ಪರಿಚ್ಚಾಗೋ.

ಸಾ ಅಪರೇನ ಸಮಯೇನ ಕಾಲಂ ಕತ್ವಾ ಅಞ್ಞತರಸ್ಸ ಪಚ್ಚನ್ತನಗರಸ್ಸ ಪರಿಖಾಪಿಟ್ಠೇ ಪೇತೀ ಹುತ್ವಾ ನಿಬ್ಬತ್ತಿ. ಅಥ ಹತ್ಥಿನಿಪುರವಾಸೀ ಅಞ್ಞತರೋ ಉಪಾಸಕೋ ವಣಿಜ್ಜಾಯ ತಂ ನಗರಂ ಗನ್ತ್ವಾ ರತ್ತಿಯಾ ಪಚ್ಚೂಸಸಮಯೇ ¶ ಪರಿಖಾಪಿಟ್ಠಂ ಗತೋ ತಾದಿಸೇನ ಪಯೋಜನೇನ. ಸಾ ತತ್ಥ ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಸಞ್ಜಾನಿತ್ವಾ ನಗ್ಗಾ ಅಟ್ಠಿತ್ತಚಮತ್ತಾವಸೇಸಸರೀರಾ ಅತಿವಿಯ ಬೀಭಚ್ಛದಸ್ಸನಾ ಅವಿದೂರೇ ಠತ್ವಾ ಅತ್ತಾನಂ ದಸ್ಸೇಸಿ. ಸೋ ತಂ ದಿಸ್ವಾ –

೪೬೪.

‘‘ನಗ್ಗಾ ¶ ದುಬ್ಬಣ್ಣರೂಪಾಸಿ, ಕಿಸಾ ಧಮನಿಸನ್ಥತಾ;

ಉಪ್ಫಾಸುಲಿಕೇ ಕಿಸಿಕೇ, ಕಾ ನು ತ್ವಂ ಇಧ ತಿಟ್ಠಸೀ’’ತಿ. –

ಗಾಥಾಯ ಪುಚ್ಛಿ. ಸಾಪಿಸ್ಸ –

೪೬೫.

‘‘ಅಹಂ ಭದನ್ತೇ ಪೇತೀಮ್ಹಿ, ದುಗ್ಗತಾ ಯಮಲೋಕಿಕಾ;

ಪಾಪಕಮ್ಮಂ ಕರಿತ್ವಾನ, ಪೇತಲೋಕಂ ಇತೋ ಗತಾ’’ತಿ. –

ಗಾಥಾಯ ಅತ್ತಾನಂ ಪಕಾಸೇಸಿ. ಪುನ ತೇನ –

೪೬೬.

‘‘ಕಿಂ ನು ಕಾಯೇನ ವಾಚಾಯ, ಮನಸಾ ದುಕ್ಕಟಂ ಕತಂ;

ಕಿಸ್ಸಕಮ್ಮವಿಪಾಕೇನ, ಪೇತಲೋಕಂ ಇತೋ ಗತಾ’’ತಿ. –

ಗಾಥಾಯ ಕತಕಮ್ಮಂ ಪುಚ್ಛಿತಾ –

೪೬೭.

‘‘ಅನಾವಟೇಸು ¶ ತಿತ್ಥೇಸು, ವಿಚಿನಿಂ ಅಡ್ಢಮಾಸಕಂ;

ಸನ್ತೇಸು ದೇಯ್ಯಧಮ್ಮೇಸು, ದೀಪಂ ನಾಕಾಸಿಮತ್ತನೋ.

೪೬೮.

‘‘ನದಿಂ ಉಪೇಮಿ ತಸಿತಾ, ರಿತ್ತಕಾ ಪರಿವತ್ತತಿ;

ಛಾಯಂ ಉಪೇಮಿ ಉಣ್ಹೇಸು, ಆತಪೋ ಪರಿವತ್ತತಿ.

೪೬೯.

‘‘ಅಗ್ಗಿವಣ್ಣೋ ಚ ಮೇ ವಾತೋ, ಡಹನ್ತೋ ಉಪವಾಯತಿ;

ಏತಞ್ಚ ಭನ್ತೇ ಅರಹಾಮಿ, ಅಞ್ಞಞ್ಚ ಪಾಪಕಂ ತತೋ.

೪೭೦.

‘‘ಗನ್ತ್ವಾನ ¶ ಹತ್ಥಿನಿಂ ಪುರಂ, ವಜ್ಜೇಸಿ ಮಯ್ಹ ಮಾತರಂ;

‘ಧೀತಾ ಚ ತೇ ಮಯಾ ದಿಟ್ಠಾ, ದುಗ್ಗತಾ ಯಮಲೋಕಿಕಾ;

ಪಾಪಕಮ್ಮಂ ಕರಿತ್ವಾನ, ಪೇತಲೋಕಂ ಇತೋ ಗತಾ’.

೪೭೧.

‘‘ಅತ್ಥಿ ಮೇ ಏತ್ಥ ನಿಕ್ಖಿತ್ತಂ, ಅನಕ್ಖಾತಞ್ಚ ತಂ ಮಯಾ;

ಚತ್ತಾರಿ ಸತಸಹಸ್ಸಾನಿ, ಪಲ್ಲಙ್ಕಸ್ಸ ಚ ಹೇಟ್ಠತೋ.

೪೭೨.

‘‘ತತೋ ಮೇ ದಾನಂ ದದತು, ತಸ್ಸಾ ಚ ಹೋತು ಜೀವಿಕಾ;

ದಾನಂ ದತ್ವಾ ಚ ಮೇ ಮಾತಾ, ದಕ್ಖಿಣಂ ಅನುದಿಚ್ಛತು;

ತದಾಹಂ ಸುಖಿತಾ ಹೇಸ್ಸಂ, ಸಬ್ಬಕಾಮಸಮಿದ್ಧಿನೀ’’ತಿ. –

ಇಮಾಹಿ ¶ ಛಹಿ ಗಾಥಾಹಿ ಅತ್ತನಾ ಕತಕಮ್ಮಞ್ಚೇವ ಪುನ ತೇನ ಅತ್ತನೋ ಕಾತಬ್ಬಂ ಅತ್ಥಞ್ಚ ಆಚಿಕ್ಖಿ.

೪೬೭. ತತ್ಥ ಅನಾವಟೇಸು ತಿತ್ಥೇಸೂತಿ ಕೇನಚಿ ಅನಿವಾರಿತೇಸು ನದೀತಳಾಕಾದೀನಂ ತಿತ್ಥಪದೇಸೇಸು, ಯತ್ಥ ಮನುಸ್ಸಾ ನ್ಹಾಯನ್ತಿ, ಉದಕಕಿಚ್ಚಂ ಕರೋನ್ತಿ, ತಾದಿಸೇಸು ಠಾನೇಸು. ವಿಚಿನಿಂ ಅಡ್ಢಮಾಸಕನ್ತಿ ‘‘ಮನುಸ್ಸೇಹಿ ಠಪೇತ್ವಾ ವಿಸ್ಸರಿತಂ ಅಪಿನಾಮೇತ್ಥ ಕಿಞ್ಚಿ ಲಭೇಯ್ಯ’’ನ್ತಿ ಲೋಭಾಭಿಭೂತಾ ಅಡ್ಢಮಾಸಕಮತ್ತಮ್ಪಿ ವಿಚಿನಿಂ ಗವೇಸಿಂ. ಅಥ ವಾ ಅನಾವಟೇಸು ತಿತ್ಥೇಸೂತಿ ಉಪಸಙ್ಕಮನೇನ ಕೇನಚಿ ಅನಿವಾರಿತೇಸು ಸತ್ತಾನಂ ಪಯೋಗಾಸಯಸುದ್ಧಿಯಾ ಕಾರಣಭಾವೇನ ತಿತ್ಥಭೂತೇಸು ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣೇಸು ವಿಜ್ಜಮಾನೇಸು. ವಿಚಿನಿಂ ಅಡ್ಢಮಾಸಕನ್ತಿ ಮಚ್ಛೇರಮಲಪರಿಯುಟ್ಠಿತಚಿತ್ತಾ ಕಸ್ಸಚಿ ಕಿಞ್ಚಿ ಅದೇನ್ತೀ ಅಡ್ಢಮಾಸಕಮ್ಪಿ ವಿಸೇಸೇನ ಚಿನಿಂ, ನ ಸಞ್ಚಿನಿಂ ಪುಞ್ಞಂ. ತೇನಾಹ ‘‘ಸನ್ತೇಸು ದೇಯ್ಯಧಮ್ಮೇಸು, ದೀಪಂ ನಾಕಾಸಿಮತ್ತನೋ’’ತಿ.

೪೬೮. ತಸಿತಾತಿ ಪಿಪಾಸಿತಾ. ರಿತ್ತಕಾತಿ ಕಾಕಪೇಯ್ಯಾ ಸನ್ದಮಾನಾಪಿ ನದೀ ಮಮ ಪಾಪಕಮ್ಮೇನ ಉದಕೇನ ರಿತ್ತಾ ತುಚ್ಛಾ ವಾಲಿಕಮತ್ತಾ ¶ ಹುತ್ವಾ ಪರಿವತ್ತತಿ. ಉಣ್ಹೇಸೂತಿ ಉಣ್ಹಸಮಯೇಸು. ಆತಪೋ ಪರಿವತ್ತತೀತಿ ಛಾಯಾಟ್ಠಾನಂ ಮಯಿ ಉಪಗತಾಯ ಆತಪೋ ಸಮ್ಪಜ್ಜತಿ.

೪೬೯-೭೦. ಅಗ್ಗಿವಣ್ಣೋತಿ ಸಮ್ಫಸ್ಸೇನ ಅಗ್ಗಿಸದಿಸೋ. ತೇನ ವುತ್ತಂ ‘‘ಡಹನ್ತೋ ಉಪವಾಯತೀ’’ತಿ. ಏತಞ್ಚ, ಭನ್ತೇ, ಅರಹಾಮೀತಿ, ಭನ್ತೇತಿ ತಂ ಉಪಾಸಕಂ ಗರುಕಾರೇನ ವದತಿ. ಭನ್ತೇ, ಏತಞ್ಚ ಯಥಾವುತ್ತಂ ಪಿಪಾಸಾದಿದುಕ್ಖಂ, ಅಞ್ಞಞ್ಚ ತತೋ ಪಾಪಕಂ ದಾರುಣಂ ದುಕ್ಖಂ ಅನುಭವಿತುಂ ಅರಹಾಮಿ ತಜ್ಜಸ್ಸ ¶ ಪಾಪಸ್ಸ ಕತತ್ತಾತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ. ವಜ್ಜೇಸೀತಿ ವದೇಯ್ಯಾಸಿ.

೪೭೧-೭೨. ಏತ್ಥ ನಿಕ್ಖಿತ್ತಂ, ಅನಕ್ಖಾತನ್ತಿ ‘‘ಏತ್ತಕಂ ಏತ್ಥ ನಿಕ್ಖಿತ್ತ’’ನ್ತಿ ಅನಾಚಿಕ್ಖಿತಂ. ಇದಾನಿ ತಸ್ಸ ಪರಿಮಾಣಂ ಠಪಿತಟ್ಠಾನಞ್ಚ ದಸ್ಸೇನ್ತೀ ‘‘ಚತ್ತಾರಿ ಸತಸಹಸ್ಸಾನಿ, ಪಲ್ಲಙ್ಕಸ್ಸ ಚ ಹೇಟ್ಠತೋ’’ತಿ ಆಹ. ತತ್ಥ ಪಲ್ಲಙ್ಕಸ್ಸಾತಿ ಪುಬ್ಬೇ ಅತ್ತನೋ ಸಯನಪಲ್ಲಙ್ಕಸ್ಸ. ತತೋತಿ ನಿಹಿತಧನತೋ ಏಕದೇಸಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಮಮಂ ಉದ್ದಿಸ್ಸ ದಾನಂ ದೇತು. ತಸ್ಸಾತಿ ಮಯ್ಹಂ ಮಾತುಯಾ.

ಏವಂ ¶ ತಾಯ ಪೇತಿಯಾ ವುತ್ತೇ ಸೋ ಉಪಾಸಕೋ ತಸ್ಸಾ ವಚನಂ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿತ್ವಾ ತತ್ಥ ಅತ್ತನೋ ಕರಣೀಯಂ ತೀರೇತ್ವಾ ಹತ್ಥಿನಿಪುರಂ ಗನ್ತ್ವಾ ತಸ್ಸಾ ಮಾತುಯಾ ತಮತ್ಥಂ ಆರೋಚೇಸಿ. ತಮತ್ಥಂ ದಸ್ಸೇತುಂ –

೪೭೩.

ಸಾಧೂತಿ ಸೋ ಪಟಿಸ್ಸುತ್ವಾ, ಗನ್ತ್ವಾನ ಹತ್ಥಿನಿಂ ಪುರಂ;

ಅವೋಚ ತಸ್ಸಾ ಮಾತರಂ –

‘‘ಧೀತಾ ಚ ತೇ ಮಯಾ ದಿಟ್ಠಾ, ದುಗ್ಗತಾ ಯಮಲೋಕಿಕಾ;

ಪಾಪಕಮ್ಮಂ ಕರಿತ್ವಾನ, ಪೇತಲೋಕಂ ಇತೋ ಗತಾ.

೪೭೪.

‘‘ಸಾ ಮಂ ತತ್ಥ ಸಮಾದಪೇಸಿ, ವಜ್ಜೇಸಿ ಮಯ್ಹ ಮಾತರಂ;

‘ಧೀತಾ ಚ ತೇ ಮಯಾ ದಿಟ್ಠಾ, ದುಗ್ಗತಾ ಯಮಲೋಕಿಕಾ;

ಪಾಪಕಮ್ಮಂ ಕರಿತ್ವಾನ, ಪೇತಲೋಕಂ ಇತೋ ಗತಾ.

೪೭೫.

‘‘‘ಅತ್ಥಿ ಚ ಮೇ ಏತ್ಥ ನಿಕ್ಖಿತ್ತಂ, ಅನಕ್ಖಾತಞ್ಚ ತಂ ಮಯಾ;

ಚತ್ತಾರಿ ಸತಸಹಸ್ಸಾನಿ, ಪಲ್ಲಙ್ಕಸ್ಸ ಚ ಹೇಟ್ಠತೋ.

೪೭೬.

‘‘‘ತತೋ ¶ ಮೇ ದಾನಂ ದದತು, ತಸ್ಸಾ ಚ ಹೋತು ಜೀವಿಕಾ;

ದಾನಂ ದತ್ವಾ ಚ ಮೇ ಮಾತಾ, ದಕ್ಖಿಣಂ ಅನುದಿಚ್ಛತು;

ತದಾಹಂ ಸುಖಿತಾ ಹೇಸ್ಸಂ, ಸಬ್ಬಕಾಮಸಮಿದ್ಧಿನೀ’.

೪೭೭.

‘‘ತತೋ ಹಿ ಸಾ ದಾನಮದಾ, ತಸ್ಸಾ ದಕ್ಖಿಣಮಾದಿಸೀ;

ಪೇತೀ ಚ ಸುಖಿತಾ ಆಸಿ, ತಸ್ಸಾ ಚಾಸಿ ಸುಜೀವಿಕಾ’’ತಿ. –

ಸಙ್ಗೀತಿಕಾರಾ ¶ ಆಹಂಸು. ತಾ ಸುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಾವ.

ತಂ ಸುತ್ವಾ ತಸ್ಸಾ ಮಾತಾ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಸ್ಸ ದಾನಂ ದತ್ವಾ ತಸ್ಸಾ ಆದಿಸಿ. ತೇನ ಸಾ ಪಟಿಲದ್ಧೂಪಕರಣಸಮ್ಪತ್ತಿಯಂ ಠಿತಾ ಮಾತು ಅತ್ತಾನಂ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ತಂ ಕಾರಣಂ ಆಚಿಕ್ಖಿ, ಮಾತಾ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಆರೋಚೇಸಿ, ಭಿಕ್ಖೂ ತಂ ಪವತ್ತಿಂ ಭಗವತೋ ಆರೋಚೇಸುಂ. ಭಗವಾ ತಮತ್ಥಂ ಅಟ್ಠುಪ್ಪತ್ತಿಂ ಕತ್ವಾ ಸಮ್ಪತ್ತಪರಿಸಾಯ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇಸಿ. ಸಾ ದೇಸನಾ ಮಹಾಜನಸ್ಸ ಸಾತ್ಥಿಕಾ ಅಹೋಸೀತಿ.

ಸೇರಿಣೀಪೇತಿವತ್ಥುವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ.

೭. ಮಿಗಲುದ್ದಕಪೇತವತ್ಥುವಣ್ಣನಾ

ನರನಾರಿಪುರಕ್ಖತೋ ¶ ಯುವಾತಿ ಇದಂ ಭಗವತಿ ವೇಳುವನೇ ವಿಹರನ್ತೇ ಮಿಗಲುದ್ದಕಪೇತಂ ಆರಬ್ಭ ವುತ್ತಂ. ರಾಜಗಹೇ ಕಿರ ಅಞ್ಞತರೋ ಲುದ್ದಕೋ ರತ್ತಿನ್ದಿವಂ ಮಿಗೇ ವಧಿತ್ವಾ ಜೀವಿಕಂ ಕಪ್ಪೇಸಿ. ತಸ್ಸೇಕೋ ಉಪಾಸಕೋ ಮಿತ್ತೋ ಅಹೋಸಿ, ಸೋ ತಂ ಸಬ್ಬಕಾಲಂ ಪಾಪತೋ ನಿವತ್ತೇತುಂ ಅಸಕ್ಕೋನ್ತೋ ‘‘ಏಹಿ, ಸಮ್ಮ, ರತ್ತಿಯಂ ಪಾಣಾತಿಪಾತಾ ವಿರಮಾಹೀ’’ತಿ ರತ್ತಿಯಂ ಪುಞ್ಞೇ ಸಮಾದಪೇಸಿ. ಸೋ ರತ್ತಿಯಂ ವಿರಮಿತ್ವಾ ದಿವಾ ಏವ ಪಾಣಾತಿಪಾತಂ ಕರೋತಿ.

ಸೋ ಅಪರೇನ ಸಮಯೇನ ಕಾಲಂ ಕತ್ವಾ ರಾಜಗಹಸಮೀಪೇ ವೇಮಾನಿಕಪೇತೋ ಹುತ್ವಾ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ, ದಿವಸಭಾಗಂ ಮಹಾದುಕ್ಖಂ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ರತ್ತಿಯಂ ಪಞ್ಚಹಿ ಕಾಮಗುಣೇಹಿ ಸಮಪ್ಪಿತಾ ಸಮಙ್ಗೀಭೂತೋ ಪರಿಚಾರೇಸಿ. ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಆಯಸ್ಮಾ ನಾರದೋ –

೪೭೮.

‘‘ನರನಾರಿಪುರಕ್ಖತೋ ¶ ಯುವಾ, ರಜನೀಯೇಹಿ ಕಾಮಗುಣೇಹಿ ಸೋಭಸಿ;

ದಿವಸಂ ಅನುಭೋಸಿ ಕಾರಣಂ, ಕಿಮಕಾಸಿ ಪುರಿಮಾಯ ಜಾತಿಯಾ’’ತಿ. –

ಇಮಾಯ ಗಾಥಾಯ ಪಟಿಪುಚ್ಛಿ. ತತ್ಥ ನರನಾರಿಪುರಕ್ಖತೋತಿ ಪರಿಚಾರಕಭೂತೇಹಿ ದೇವಪುತ್ತೇಹಿ ದೇವಧೀತಾಹಿ ಚ ಪುರಕ್ಖತೋ ಪಯಿರುಪಾಸಿತೋ. ಯುವಾತಿ ತರುಣೋ. ರಜನೀಯೇಹೀತಿ ಕಮನೀಯೇಹಿ ರಾಗುಪ್ಪತ್ತಿಹೇತುಭೂತೇಹಿ. ಕಾಮಗುಣೇಹೀತಿ ಕಾಮಕೋಟ್ಠಾಸೇಹಿ. ಸೋಭಸೀತಿ ಸಮಙ್ಗಿಭಾವೇನ ವಿರೋಚಸಿ ರತ್ತಿಯನ್ತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ. ತೇನಾಹ ‘‘ದಿವಸಂ ಅನುಭೋಸಿ ಕಾರಣ’’ನ್ತಿ, ದಿವಸಭಾಗೇ ಪನ ನಾನಪ್ಪಕಾರಂ ಕಾರಣಂ ಘಾತನಂ ಪಚ್ಚನುಭವಸಿ. ರಜನೀತಿ ವಾ ರತ್ತೀಸು. ಯೇಹೀತಿ ನಿಪಾತಮತ್ತಂ. ಕಿಮಕಾಸಿ ಪುರಿಮಾಯ ಜಾತಿಯಾತಿ ಏವಂ ಸುಖದುಕ್ಖಸಂವತ್ತನಿಯಂ ಕಿಂ ನಾಮ ಕಮ್ಮಂ ಇತೋ ಪುರಿಮಾಯ ಜಾತಿಯಾ ತ್ವಂ ಅಕತ್ಥ, ತಂ ಕಥೇಹೀತಿ ಅತ್ಥೋ ¶ .

ತಂ ಸುತ್ವಾ ಪೇತೋ ಥೇರಸ್ಸ ಅತ್ತನಾ ಕತಕಮ್ಮಂ ಆಚಿಕ್ಖನ್ತೋ –

೪೭೯.

‘‘ಅಹಂ ರಾಜಗಹೇ ರಮ್ಮೇ, ರಮಣೀಯೇ ಗಿರಿಬ್ಬಜೇ;

ಮಿಗಲುದ್ದೋ ಪುರೇ ಆಸಿಂ, ಲೋಹಿತಪಾಣಿ ದಾರುಣೋ.

೪೮೦.

‘‘ಅವಿರೋಧಕರೇಸು ¶ ಪಾಣಿಸು, ಪುಥುಸತ್ತೇಸು ಪದುಟ್ಠಮಾನಸೋ;

ವಿಚರಿಂ ಅತಿದಾರುಣೋ ಸದಾ, ಪರಹಿಂಸಾಯ ರತೋ ಅಸಞ್ಞತೋ.

೪೮೧.

‘‘ತಸ್ಸ ಮೇ ಸಹಾಯೋ ಸುಹದಯೋ, ಸದ್ಧೋ ಆಸಿ ಉಪಾಸಕೋ;

ಸೋಪಿ ಮಂ ಅನುಕಮ್ಪನ್ತೋ, ನಿವಾರೇಸಿ ಪುನಪ್ಪುನಂ.

೪೮೨.

‘‘‘ಮಾಕಾಸಿ ಪಾಪಕಂ ಕಮ್ಮಂ, ಮಾ ತಾತ ದುಗ್ಗತಿಂ ಅಗಾ;

ಸಚೇ ಇಚ್ಛಸಿ ಪೇಚ್ಚ ಸುಖಂ, ವಿರಮ ಪಾಣವಧಾ ಅಸಂಯಮಾ.

೪೮೩.

‘‘ತಸ್ಸಾಹಂ ವಚನಂ ಸುತ್ವಾ, ಸುಖಕಾಮಸ್ಸ ಹಿತಾನುಕಮ್ಪಿನೋ;

ನಾಕಾಸಿಂ ಸಕಲಾನುಸಾಸನಿಂ, ಚಿರಪಾಪಾಭಿರತೋ ಅಬುದ್ಧಿಮಾ.

೪೮೪.

‘‘ಸೋ ಮಂ ಪುನ ಭೂರಿಸುಮೇಧಸೋ, ಅನುಕಮ್ಪಾಯ ಸಂಯಮೇ ನಿವೇಸಯಿ;

ಸಚೇ ದಿವಾ ಹನಸಿ ಪಾಣಿನೋ, ಅಥ ತೇ ರತ್ತಿಂ ಭವತು ಸಂಯಮೋ.

೪೮೫.

‘‘ಸ್ವಾಹಂ ¶ ದಿವಾ ಹನಿತ್ವಾ ಪಾಣಿನೋ, ವಿರತೋ ರತ್ತಿಮಹೋಸಿ ಸಞ್ಞತೋ;

ರತ್ತಾಹಂ ಪರಿಚಾರೇಮಿ, ದಿವಾ ಖಜ್ಜಾಮಿ ದುಗ್ಗತೋ.

೪೮೬.

‘‘ತಸ್ಸ ಕಮ್ಮಸ್ಸ ಕುಸಲಸ್ಸ, ಅನುಭೋಮಿ ರತ್ತಿಂ ಅಮಾನುಸಿಂ;

ದಿವಾ ಪಟಿಹತಾವ ಕುಕ್ಕುರಾ, ಉಪಧಾವನ್ತಿ ಸಮನ್ತಾ ಖಾದಿತುಂ.

೪೮೭.

‘‘ಯೇ ¶ ಚ ತೇ ಸತತಾನುಯೋಗಿನೋ, ಧುವಂ ಪಯುತ್ತಾ ಸುಗತಸ್ಸ ಸಾಸನೇ;

ಮಞ್ಞಾಮಿ ತೇ ಅಮತಮೇವ ಕೇವಲಂ, ಅಧಿಗಚ್ಛನ್ತಿ ಪದಂ ಅಸಙ್ಖತ’’ನ್ತಿ. –

ಇಮಾ ಗಾಥಾ ಅಭಾಸಿ.

೪೭೯-೮೦. ತತ್ಥ ¶ ಲುದ್ದೋತಿ ದಾರುಣೋ. ಲೋಹಿತಪಾಣೀತಿ ಅಭಿಣ್ಹಂ ಪಾಣಘಾತೇನ ಲೋಹಿತಮಕ್ಖಿತಪಾಣೀ. ದಾರುಣೋತಿ ಖರೋ, ಸತ್ತಾನಂ ಹಿಂಸನಕೋತಿ ಅತ್ಥೋ. ಅವಿರೋಧಕರೇಸೂತಿ ಕೇನಚಿ ವಿರೋಧಂ ಅಕರೋನ್ತೇಸು ಮಿಗಸಕುಣಾದೀಸು.

೪೮೨-೮೩. ಅಸಂಯಮಾತಿ ಅಸಂವರಾ ದುಸ್ಸೀಲ್ಯಾ. ಸಕಲಾನುಸಾಸನಿನ್ತಿ ಸಬ್ಬಂ ಅನುಸಾಸನಿಂ, ಸಬ್ಬಕಾಲಂ ಪಾಣಾತಿಪಾತತೋ ಪಟಿವಿರತಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ಚಿರಪಾಪಾಭಿರತೋತಿ ಚಿರಕಾಲಂ ಪಾಪೇ ಅಭಿರತೋ.

೪೮೪. ಸಂಯಮೇತಿ ಸುಚರಿತೇ. ನಿವೇಸಯೀಹಿ ನಿವೇಸೇಸಿ. ಸಚೇ ದಿವಾ ಹನಸಿ ಪಾಣಿನೋ, ಅಥ ತೇ ರತ್ತಿಂ ಭವತು ಸಂಯಮೋತಿ ನಿವೇಸಿತಾಕಾರದಸ್ಸನಂ. ಸೋ ಕಿರ ಸಲ್ಲಪಾಸಸಜ್ಜನಾದಿನಾ ರತ್ತಿಯಮ್ಪಿ ಪಾಣವಧಂ ಅನುಯುತ್ತೋ ಅಹೋಸಿ.

೪೮೫. ದಿವಾ ಖಜ್ಜಾಮಿ ದುಗ್ಗತೋತಿ ಇದಾನಿ ದುಗ್ಗತಿಂ ಗತೋ ಮಹಾದುಕ್ಖಪ್ಪತ್ತೋ ದಿವಸಭಾಗೇ ಖಾದಿಯಾಮಿ. ತಸ್ಸ ಕಿರ ದಿವಾ ಸುನಖೇಹಿ ಮಿಗಾನಂ ಖಾದಾಪಿತತ್ತಾ ಕಮ್ಮಸರಿಕ್ಖಕಂ ಫಲಂ ಹೋತಿ, ದಿವಸಭಾಗೇ ಮಹನ್ತಾ ಸುನಖಾ ಉಪಧಾವಿತ್ವಾ ಅಟ್ಠಿಸಙ್ಘಾತಮತ್ತಾವಸೇಸಂ ಸರೀರಂ ಕರೋನ್ತಿ. ರತ್ತಿಯಾ ಪನ ಉಪಗತಾಯ ತಂ ಪಾಕತಿಕಮೇವ ಹೋತಿ, ದಿಬ್ಬಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ಅನುಭವತಿ. ತೇನ ವುತ್ತಂ –

೪೮೬.

‘‘ತಸ್ಸ ¶ ಕಮ್ಮಸ್ಸ ಕುಸಲಸ್ಸ, ಅನುಭೋಮಿ ರತ್ತಿಂ ಅಮಾನುಸಿಂ;

ದಿವಾ ಪಟಿಹತಾವ ಕುಕ್ಕುರಾ, ಉಪಧಾವನ್ತಿ ಸಮನ್ತಾ ಖಾದಿತು’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ಪಟಿಹತಾತಿ ಪಟಿಹತಚಿತ್ತಾ ಬದ್ಧಾಘಾತಾ ವಿಯ ಹುತ್ವಾ. ಸಮನ್ತಾ ಖಾದಿತುನ್ತಿ ಮಮ ಸರೀರಂ ಸಮನ್ತತೋ ಖಾದಿತುಂ ಉಪಧಾವನ್ತಿ. ಇದಞ್ಚ ನೇಸಂ ಅತಿವಿಯ ಅತ್ತನೋ ಭಯಾವಹಂ ಉಪಗಮನಕಾಲಂ ಗಹೇತ್ವಾ ವುತ್ತಂ. ತೇ ಪನ ಉಪಧಾವಿತ್ವಾ ಅಟ್ಠಿಮತ್ತಾವಸೇಸಂ ಸರೀರಂ ಕತ್ವಾ ಗಚ್ಛನ್ತಿ.

೪೮೭. ಯೇ ಚ ತೇ ಸತತಾನುಯೋಗಿನೋತಿ ಓಸಾನಗಾಥಾಯ ಅಯಂ ಸಙ್ಖೇಪತ್ಥೋ – ಅಹಮ್ಪಿ ನಾಮ ರತ್ತಿಯಂ ¶ ಪಾಣವಧಮತ್ತತೋ ವಿರತೋ ಏವರೂಪಂ ಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ¶ ಅನುಭವಾಮಿ. ಯೇ ಪನ ತೇ ಪುರಿಸಾ ಸುಗತಸ್ಸ ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಸಾಸನೇ ಅಧಿಸೀಲಾದಿಕೇ ಧುವಂ ಪಯುತ್ತಾ ದಳ್ಹಂ ಪಯುತ್ತಾ ಸತತಂ ಸಬ್ಬಕಾಲಂ ಅನುಯೋಗವನ್ತಾ, ತೇ ಪುಞ್ಞವನ್ತೋ ಕೇವಲಂ ಲೋಕಿಯಸುಖೇನ ಅಸಮ್ಮಿಸ್ಸಂ ‘‘ಅಸಙ್ಖತಂ ಪದ’’ನ್ತಿ ಲದ್ಧನಾಮಂ ಅಮತಮೇವ ಅಧಿಗಚ್ಛನ್ತಿ ಮಞ್ಞೇ, ನತ್ಥಿ ತೇಸಂ ತದಧಿಗಮೇ ಕೋಚಿ ವಿಬನ್ಧೋತಿ.

ಏವಂ ತೇನ ಪೇತೇನ ವುತ್ತೇ ಥೇರೋ ತಂ ಪವತ್ತಿಂ ಸತ್ಥು ಆರೋಚೇಸಿ. ಸತ್ಥಾ ತಮತ್ಥಂ ಅಟ್ಠುಪ್ಪತ್ತಿಂ ಕತ್ವಾ ಸಮ್ಪತ್ತಪರಿಸಾಯ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇಸಿ. ಸಬ್ಬಮ್ಪಿ ವುತ್ತನಯಮೇವ.

ಮಿಗಲುದ್ದಕಪೇತವತ್ಥುವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ.

೮. ದುತಿಯಮಿಗಲುದ್ದಕಪೇತವತ್ಥುವಣ್ಣನಾ

ಕೂಟಾಗಾರೇ ಚ ಪಾಸಾದೇತಿ ಇದಂ ಭಗವತಿ ವೇಳುವನೇ ವಿಹರನ್ತೇ ಅಪರಂ ಮಿಗಲುದ್ದಕಪೇತಂ ಆರಬ್ಭ ವುತ್ತಂ. ರಾಜಗಹೇ ಕಿರ ಅಞ್ಞತರೋ ಮಾಗವಿಕೋ ಮಾಣವೋ ವಿಭವಸಮ್ಪನ್ನೋಪಿ ಸಮಾನೋ ಭೋಗಸುಖಂ ಪಹಾಯ ರತ್ತಿನ್ದಿವಂ ಮಿಗೇ ಹನನ್ತೋ ವಿಚರತಿ. ತಸ್ಸ ಸಹಾಯಭೂತೋ ಏಕೋ ಉಪಾಸಕೋ ಅನುದ್ದಯಂ ಪಟಿಚ್ಚ – ‘‘ಸಾಧು, ಸಮ್ಮ, ಪಾಣಾತಿಪಾತತೋ ವಿರಮಾಹಿ, ಮಾ ತೇ ಅಹೋಸಿ ದೀಘರತ್ತಂ ಅಹಿತಾಯ ದುಕ್ಖಾಯಾ’’ತಿ ಓವಾದಂ ಅದಾಸಿ. ಸೋ ¶ ತಂ ಅನಾದಿಯಿ. ಅಥ ಸೋ ಉಪಾಸಕೋ ಅಞ್ಞತರಂ ಅತ್ತನೋ ಮನೋಭಾವನೀಯಂ ಖೀಣಾಸವತ್ಥೇರಂ ಯಾಚಿ – ‘‘ಸಾಧು, ಭನ್ತೇ, ಅಸುಕಪುರಿಸಸ್ಸ ತಥಾ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇಥ, ಯಥಾ ಸೋ ಪಾಣಾತಿಪಾತತೋ ವಿರಮೇಯ್ಯಾ’’ತಿ.

ಅಥೇಕದಿವಸಂ ಸೋ ಥೇರೋ ರಾಜಗಹೇ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಚರನ್ತೋ ತಸ್ಸ ಗೇಹದ್ವಾರೇ ಅಟ್ಠಾಸಿ. ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಸೋ ಮಾಗವಿಕೋ ಸಞ್ಜಾತಬಹುಮಾನೋ ಪಚ್ಚುಗ್ಗನ್ತ್ವಾ ಗೇಹಂ ಪವೇಸೇತ್ವಾ ಆಸನಂ ಪಞ್ಞಾಪೇತ್ವಾ ಅದಾಸಿ. ನಿಸೀದಿ ಥೇರೋ ಪಞ್ಞತ್ತೇ ಆಸನೇ, ಸೋಪಿ ಥೇರಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ನಿಸೀದಿ. ತಸ್ಸ ಥೇರೋ ಪಾಣಾತಿಪಾತೇ ಆದೀನವಂ, ತತೋ ವಿರತಿಯಾ ಆನಿಸಂಸಞ್ಚ ಪಕಾಸೇಸಿ. ಸೋ ತಂ ಸುತ್ವಾಪಿ ತತೋ ವಿರಮಿತುಂ ನ ಇಚ್ಛಿ. ಅಥ ನಂ ಥೇರೋ ಆಹ – ‘‘ಸಚೇ, ತ್ವಂ ಆವುಸೋ, ಸಬ್ಬೇನ ಸಬ್ಬಂ ವಿರಮಿತುಂ ನ ಸಕ್ಕೋಸಿ, ರತ್ತಿಮ್ಪಿ ತಾವ ವಿರಮಸ್ಸೂ’’ತಿ, ಸೋ ‘‘ಸಾಧು, ಭನ್ತೇ, ವಿರಮಾಮಿ ರತ್ತಿ’’ನ್ತಿ ತತೋ ವಿರಮಿ. ಸೇಸಂ ಅನನ್ತರವತ್ಥುಸದಿಸಂ. ಗಾಥಾಸು ಪನ –

೪೮೮.

‘‘ಕೂಟಾಗಾರೇ ¶ ಚ ಪಾಸಾದೇ, ಪಲ್ಲಙ್ಕೇ ಗೋನಕತ್ಥತೇ;

ಪಞ್ಚಙ್ಗಿಕೇನ ತುರಿಯೇನ, ರಮಸಿ ಸುಪ್ಪವಾದಿತೇ.

೪೮೯.

‘‘ತತೋ ¶ ರತ್ಯಾ ವಿವಸಾನೇ, ಸೂರಿಯುಗ್ಗಮನಂ ಪತಿ;

ಅಪವಿದ್ಧೋ ಸುಸಾನಸ್ಮಿಂ, ಬಹುದುಕ್ಖಂ ನಿಗಚ್ಛಸಿ.

೪೯೦.

‘‘ಕಿಂ ನು ಕಾಯೇನ ವಾಚಾಯ, ಮನಸಾ ದುಕ್ಕಟಂ ಕತಂ;

ಕಿಸ್ಸಕಮ್ಮವಿಪಾಕೇನ, ಇದಂ ದುಕ್ಖಂ ನಿಗಚ್ಛಸೀ’’ತಿ. –

ತೀಹಿ ಗಾಥಾಹಿ ನಾರದತ್ಥೇರೋ ನಂ ಪಟಿಪುಚ್ಛಿ. ಅಥಸ್ಸ ಪೇತೋ –

೪೯೧.

‘‘ಅಹಂ ರಾಜಗಹೇ ರಮ್ಮೇ, ರಮಣೀಯೇ ಗಿರಿಬ್ಬಜೇ;

ಮಿಗಲುದ್ದೋ ಪುರೇ ಆಸಿಂ, ಲುದ್ದೋ ಚಾಸಿಮಸಞ್ಞತೋ.

೪೯೨.

‘‘ತಸ್ಸ ಮೇ ಸಹಾಯೋ ಸುಹದಯೋ, ಸದ್ಧೋ ಆಸಿ ಉಪಾಸಕೋ;

ತಸ್ಸ ¶ ಕುಲೂಪಕೋ ಭಿಕ್ಖು, ಆಸಿ ಗೋತಮಸಾವಕೋ;

ಸೋಪಿ ಮಂ ಅನುಕಮ್ಪನ್ತೋ, ನಿವಾರೇಸಿ ಪುನಪ್ಪುನಂ.

೪೯೩.

‘‘‘ಮಾಕಾಸಿ ಪಾಪಕಂ ಕಮ್ಮಂ, ಮಾ ತಾತ ದುಗ್ಗತಿಂ ಅಗಾ;

ಸಚೇ ಇಚ್ಛಸಿ ಪೇಚ್ಚ ಸುಖಂ, ವಿರಮ ಪಾಣವಧಾ ಅಸಂಯಮಾ’.

೪೯೪.

‘‘ತಸ್ಸಾಹಂ ವಚನಂ ಸುತ್ವಾ, ಸುಖಕಾಮಸ್ಸ ಹಿತಾನುಕಮ್ಪಿನೋ;

ನಾಕಾಸಿಂ ಸಕಲಾನುಸಾಸನಿಂ, ಚಿರಪಾಪಾಭಿರತೋ ಅಬುದ್ಧಿಮಾ.

೪೯೫.

‘‘ಸೋ ಮಂ ಪುನ ಭೂರಿಸುಮೇಧಸೋ, ಅನುಕಮ್ಪಾಯ ಸಂಯಮೇ ನಿವೇಸಯಿ;

‘ಸಚೇ ದಿವಾ ಹನಸಿ ಪಾಣಿನೋ, ಅಥ ತೇ ರತ್ತಿಂ ಭವತು ಸಂಯಮೋ’.

೪೯೬.

‘‘ಸ್ವಾಹಂ ದಿವಾ ಹನಿತ್ವಾ ಪಾಣಿನೋ, ವಿರತೋ ರತ್ತಿಮಹೋಸಿ ಸಞ್ಞತೋ;

ರತ್ತಾಹಂ ಪರಿಚಾರೇಮಿ, ದಿವಾ ಖಜ್ಜಾಮಿ ದುಗ್ಗತೋ.

೪೯೭.

‘‘ತಸ್ಸ ¶ ಕಮ್ಮಸ್ಸ ಕುಸಲಸ್ಸ, ಅನುಭೋಮಿ ರತ್ತಿಂ ಅಮಾನುಸಿಂ;

ದಿವಾ ಪಟಿಹತಾವ ಕುಕ್ಕುರಾ, ಉಪಧಾವನ್ತಿ ಸಮನ್ತಾ ಖಾದಿತುಂ.

೪೯೮.

‘‘ಯೇ ¶ ಚ ತೇ ಸತತಾನುಯೋಗಿನೋ, ಧುವಂ ಪಯುತ್ತಾ ಸುಗತಸ್ಸ ಸಾಸನೇ;

ಮಞ್ಞಾಮಿ ತೇ ಅಮತಮೇವ ಕೇವಲಂ, ಅಧಿಗಚ್ಛನ್ತಿ ಪದಂ ಅಸಙ್ಖತ’’ನ್ತಿ. –

ತಮತ್ಥಂ ಆಚಿಕ್ಖಿ. ತಾಸಂ ಅತ್ಥೋ ಹೇಟ್ಠಾ ವುತ್ತನಯೋವ.

ದುತಿಯಮಿಗಲುದ್ದಕಪೇತವತ್ಥುವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ.

೯. ಕೂಟವಿನಿಚ್ಛಯಿಕಪೇತವತ್ಥುವಣ್ಣನಾ

ಮಾಲೀ ಕಿರಿಟೀ ಕಾಯೂರೀತಿ ಇದಂ ಸತ್ಥರಿ ವೇಳುವನೇ ವಿಹರನ್ತೇ ಕೂಟವಿನಿಚ್ಛಯಿಕಪೇತಂ ಆರಬ್ಭ ವುತ್ತಂ. ತದಾ ಬಿಮ್ಬಿಸಾರೋ ರಾಜಾ ಮಾಸಸ್ಸ ಛಸು ದಿವಸೇಸು ಉಪೋಸಥಂ ಉಪವಸತಿ, ತಂ ಅನುವತ್ತನ್ತಾ ಬಹೂ ಮನುಸ್ಸಾ ಉಪೋಸಥಂ ಉಪವಸನ್ತಿ. ರಾಜಾ ಅತ್ತನೋ ಸನ್ತಿಕಂ ಆಗತಾಗತೇ ಮನುಸ್ಸೇ ಪುಚ್ಛತಿ – ‘‘ಕಿಂ ತುಮ್ಹೇಹಿ ಉಪೋಸಥೋ ಉಪವುತ್ಥೋ, ಉದಾಹು ನ ಉಪವುತ್ಥೋ’’ತಿ? ತತ್ರೇಕೋ ಅಧಿಕರಣೇ ನಿಯುತ್ತಕಪುರಿಸೋ ಪಿಸುಣವಾಚೋ ನೇಕತಿಕೋ ಲಞ್ಜಗಾಹಕೋ ‘‘ನ ಉಪವುತ್ಥೋಮ್ಹೀ’’ತಿ ವತ್ತುಂ ಅಸಹನ್ತೋ ‘‘ಉಪವುತ್ಥೋಮ್ಹಿ, ದೇವಾ’’ತಿ ಆಹ. ಅಥ ನಂ ರಾಜಸಮೀಪತೋ ನಿಕ್ಖನ್ತಂ ಸಹಾಯೋ ಆಹ – ‘‘ಕಿಂ, ಸಮ್ಮ, ಅಜ್ಜ ತಯಾ ಉಪವುತ್ಥೋ’’ತಿ? ‘‘ಭಯೇನಾಹಂ, ಸಮ್ಮ, ರಞ್ಞೋ ಸಮ್ಮುಖಾ ಏವಂ ಅವೋಚಂ, ನಾಹಂ ಉಪೋಸಥಿಕೋ’’ತಿ.

ಅಥ ನಂ ಸಹಾಯೋ ಆಹ – ‘‘ಯದಿ ಏವಂ ಉಪಡ್ಢುಪೋಸಥೋಪಿ ತಾವ ತೇ ಅಜ್ಜ ಹೋತು, ಉಪೋಸಥಙ್ಗಾನಿ ಸಮಾದಿಯಾಹೀ’’ತಿ. ಸೋ ತಸ್ಸ ವಚನಂ ‘‘ಸಾಧೂ’’ತಿ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿತ್ವಾ ಗೇಹಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಅಭುತ್ವಾವ ಮುಖಂ ವಿಕ್ಖಾಲೇತ್ವಾ ಉಪೋಸಥಂ ಅಧಿಟ್ಠಾಯ ರತ್ತಿಯಂ ವಾಸೂಪಗತೋ ರಿತ್ತಾಸಯಸಮ್ಭೂತೇನ ¶ ಬಲವವಾತಹೇತುಕೇನ ಸೂಲೇನ ಉಪಚ್ಛಿನ್ನಾಯುಸಙ್ಖಾರೋ ಚುತಿಅನನ್ತರಂ ಪಬ್ಬತಕುಚ್ಛಿಯಂ ವೇಮಾನಿಕಪೇತೋ ¶ ಹುತ್ವಾ ನಿಬ್ಬತ್ತಿ. ಸೋ ಹಿ ಏಕರತ್ತಿಂ ಉಪೋಸಥರಕ್ಖಣಮತ್ತೇನ ವಿಮಾನಂ ಪಟಿಲಭಿ ದಸಕಞ್ಞಾಸಹಸ್ಸಪರಿವಾರಂ ಮಹತಿಞ್ಚ ದಿಬ್ಬಸಮ್ಪತ್ತಿಂ. ಕೂಟವಿನಿಚ್ಛಯಿಕತಾಯ ಪನ ಪೇಸುಣಿಕತಾಯ ಚ ಅತ್ತನೋ ಪಿಟ್ಠಿಮಂಸಾನಿ ಸಯಮೇವ ಓಕ್ಕನ್ತಿತ್ವಾ ಖಾದತಿ. ತಂ ಆಯಸ್ಮಾ ನಾರದೋ ಗಿಜ್ಜಕೂಟತೋ ಓತರನ್ತೋ ದಿಸ್ವಾ –

೪೯೯.

‘‘ಮಾಲೀ ಕಿರಿಟೀ ಕಾಯೂರೀ, ಗತ್ತಾ ತೇ ಚನ್ದನುಸ್ಸದಾ;

ಪಸನ್ನಮುಖವಣ್ಣೋಸಿ, ಸೂರಿಯವಣ್ಣೋವ ಸೋಭಸಿ.

೫೦೦.

‘‘ಅಮಾನುಸಾ ¶ ಪಾರಿಸಜ್ಜಾ, ಯೇ ತೇಮೇ ಪರಿಚಾರಕಾ;

ದಸ ಕಞ್ಞಾಸಹಸ್ಸಾನಿ, ಯಾ ತೇಮಾ ಪರಿಚಾರಿಕಾ;

ತಾ ಕಮ್ಬುಕಾಯೂರಧರಾ, ಕಞ್ಚನಾವೇಳಭೂಸಿತಾ.

೫೦೧.

‘‘ಮಹಾನುಭಾವೋಸಿ ತುವಂ, ಲೋಮಹಂಸನರೂಪವಾ;

ಪಿಟ್ಠಿಮಂಸಾನಿ ಅತ್ತನೋ, ಸಾಮಂ ಉಕ್ಕಚ್ಚ ಖಾದಸಿ.

೫೦೨.

‘‘ಕಿಂ ನು ಕಾಯೇನ ವಾಚಾಯ, ಮನಸಾ ದುಕ್ಕಟಂ ಕತಂ;

ಕಿಸ್ಸಕಮ್ಮವಿಪಾಕೇನ, ಪಿಟ್ಠಿಮಂಸಾನಿ ಅತ್ತನೋ;

ಸಾಮಂ ಉಕ್ಕಚ್ಚ ಖಾದಸೀತಿ.

೫೦೩.

‘‘ಅತ್ತನೋಹಂ ಅನತ್ಥಾಯ, ಜೀವಲೋಕೇ ಅಚಾರಿಸಂ;

ಪೇಸುಞ್ಞಮುಸಾವಾದೇನ, ನಿಕತಿವಞ್ಚನಾಯ ಚ.

೫೦೪.

‘‘ತತ್ಥಾಹಂ ಪರಿಸಂ ಗನ್ತ್ವಾ, ಸಚ್ಚಕಾಲೇ ಉಪಟ್ಠಿತೇ;

ಅತ್ಥಂ ಧಮ್ಮಂ ನಿರಾಕತ್ವಾ, ಅಧಮ್ಮಮನುವತ್ತಿಸಂ.

೫೦೫.

‘‘ಏವಂ ಸೋ ಖಾದತತ್ತಾನಂ, ಯೋ ಹೋತಿ ಪಿಟ್ಠಿಮಂಸಿಕೋ;

ಯಥಾಹಂ ಅಜ್ಜ ಖಾದಾಮಿ, ಪಿಟ್ಠಿಮಂಸಾನಿ ಅತ್ತನೋ.

೫೦೬.

‘‘ತಯಿದಂ ¶ ತಯಾ ನಾರದ ಸಾಮಂ ದಿಟ್ಠಂ, ಅನುಕಮ್ಪಕಾ ಯೇ ಕುಸಲಾ ವದೇಯ್ಯುಂ;

ಮಾ ಪೇಸುಣಂ ಮಾ ಚ ಮುಸಾ ಅಭಾಣಿ, ಮಾ ಖೋಸಿ ಪಿಟ್ಠಿಮಂಸಿಕೋ ತುವ’’ನ್ತಿ. –

ಥೇರೋ ¶ ಚತೂಹಿ ಗಾಥಾಹಿ ಪುಚ್ಛಿ, ಸೋಪಿ ತಸ್ಸ ಚತೂಹಿ ಗಾಥಾಹಿ ಏತಮತ್ಥಂ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇಸಿ.

೪೯೯. ತತ್ಥ ಮಾಲೀತಿ ಮಾಲಧಾರೀ, ದಿಬ್ಬಪುಪ್ಫೇಹಿ ಪಟಿಮಣ್ಡಿತೋತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ. ಕಿರಿಟೀತಿ ವೇಠಿತಸೀಸೋ. ಕಾಯೂರೀತಿ ಕೇಯೂರವಾ, ಬಾಹಾಲಙ್ಕಾರಪಟಿಮಣ್ಡಿತೋತಿ ಅತ್ಥೋ. ಗತ್ತಾತಿ ಸರೀರಾವಯವಾ. ಚನ್ದನುಸ್ಸದಾತಿ ಚನ್ದನಸಾರಾನುಲಿತ್ತಾ. ಸೂರಿಯವಣ್ಣೋವ ಸೋಭಸೀತಿ ಬಾಲಸೂರಿಯಸದಿಸವಣ್ಣೋ ಏವ ಹುತ್ವಾ ವಿರೋಚಸಿ. ‘‘ಅರಣವಣ್ಣೀ ಪಭಾಸಸೀ’’ತಿಪಿ ಪಾಳಿ, ಅರಣನ್ತಿ ಅರಣಿಯೇಹಿ ದೇವೇಹಿ ಸದಿಸವಣ್ಣೋ ಅರಿಯಾವಕಾಸೋತಿ ¶ ಅತ್ಥೋ.

೫೦೦. ಪಾರಿಸಜ್ಜಾತಿ ಪರಿಸಪರಿಯಾಪನ್ನಾ, ಉಪಟ್ಠಾಕಾತಿ ಅತ್ಥೋ. ತುವನ್ತಿ ತ್ವಂ. ಲೋಮಹಂಸನರೂಪವಾತಿ ಪಸ್ಸನ್ತಾನಂ ಲೋಮಹಂಸಜನನರೂಪಯುತ್ತೋ. ಮಹಾನುಭಾವತಾಸಮಙ್ಗಿತಾಯ ಹೇತಂ ವುತ್ತಂ. ಉಕ್ಕಚ್ಚಾತಿ ಉಕ್ಕನ್ತಿತ್ವಾ, ಛಿನ್ದಿತ್ವಾತಿ ಅತ್ಥೋ.

೫೦೩. ಅಚಾರಿಸನ್ತಿ ಅಚರಿಂ ಪಟಿಪಜ್ಜಿಂ. ಪೇಸುಞ್ಞಮುಸಾವಾದೇನಾತಿ ಪೇಸುಞ್ಞೇನ ಚೇವ ಮುಸಾವಾದೇನ ಚ. ನಿಕತಿವಞ್ಚನಾಯ ಚಾತಿ ನಿಕತಿಯಾ ವಞ್ಚನಾಯ ಚ ಪತಿರೂಪದಸ್ಸನೇನ ಪರೇಸಂ ವಿಕಾರೇನ ವಞ್ಚನಾಯ ಚ.

೫೦೪. ಸಚ್ಚಕಾಲೇತಿ ಸಚ್ಚಂ ವತ್ತುಂ ಯುತ್ತಕಾಲೇ. ಅತ್ಥನ್ತಿ ದಿಟ್ಠಧಮ್ಮಿಕಾದಿಭೇದಂ ಹಿತಂ. ಧಮ್ಮನ್ತಿ ಕಾರಣಂ ಞಾಯಂ. ನಿರಾಕತ್ವಾತಿ ಛಡ್ಡೇತ್ವಾ ಪಹಾಯ. ಸೋತಿ ಯೋ ಪೇಸುಞ್ಞಾದಿಂ ಆಚರತಿ, ಸೋ ಸತ್ತೋ. ಸೇಸಂ ಸಬ್ಬಂ ಹೇಟ್ಠಾ ವುತ್ತನಯಮೇವ.

ಕೂಟವಿನಿಚ್ಛಯಿಕಪೇತವತ್ಥುವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ.

೧೦. ಧಾತುವಿವಣ್ಣಪೇತವತ್ಥುವಣ್ಣನಾ

ಅನ್ತಲಿಕ್ಖಸ್ಮಿಂ ¶ ತಿಟ್ಠನ್ತೋತಿ ಇದಂ ಧಾತುವಿವಣ್ಣಪೇತವತ್ಥು. ಭಗವತಿ ಕುಸಿನಾರಾಯಂ ಉಪವತ್ತನೇ ಮಲ್ಲಾನಂ ಸಾಲವನೇ ಯಮಕಸಾಲಾನಮನ್ತರೇ ಪರಿನಿಬ್ಬುತೇ ಧಾತುವಿಭಾಗೇ ಚ ಕತೇ ರಾಜಾ ಅಜಾತಸತ್ತು ಅತ್ತನಾ ಲದ್ಧಧಾತುಭಾಗಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಸತ್ತ ವಸ್ಸಾನಿ ಸತ್ತ ಚ ಮಾಸೇ ಸತ್ತ ಚ ದಿವಸೇ ಬುದ್ಧಗುಣೇ ಅನುಸ್ಸರನ್ತೋ ಉಳಾರಪೂಜಂ ಪವತ್ತೇಸಿ. ತತ್ಥ ಅಸಙ್ಖೇಯ್ಯಾ ಅಪ್ಪಮೇಯ್ಯಾ ಮನುಸ್ಸಾ ಚಿತ್ತಾನಿ ಪಸಾದೇತ್ವಾ ¶ ಸಗ್ಗೂಪಗಾ ಅಹೇಸುಂ, ಛಳಾಸೀತಿಮತ್ತಾನಿ ಪನ ಪುರಿಸಸಹಸ್ಸಾನಿ ಚಿರಕಾಲಭಾವಿತೇನ ಅಸ್ಸದ್ಧಿಯೇನ ಮಿಚ್ಛಾದಸ್ಸನೇನ ಚ ವಿಪಲ್ಲತ್ಥಚಿತ್ತಾ ಪಸಾದನೀಯೇಪಿ ಠಾನೇ ಅತ್ತನೋ ಚಿತ್ತಾನಿ ಪದೋಸೇತ್ವಾ ಪೇತೇಸು ಉಪ್ಪಜ್ಜಿಂಸು. ತಸ್ಮಿಂಯೇವ ರಾಜಗಹೇ ಅಞ್ಞತರಸ್ಸ ವಿಭವಸಮ್ಪನ್ನಸ್ಸ ಕುಟುಮ್ಬಿಕಸ್ಸ ಭರಿಯಾ ಧೀತಾ ಸುಣಿಸಾ ಚ ಪಸನ್ನಚಿತ್ತಾ ‘‘ಧಾತುಪೂಜಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ಗನ್ಧಪುಪ್ಫಾದೀನಿ ಗಹೇತ್ವಾ ಧಾತುಟ್ಠಾನಂ ಗನ್ತುಂ ಆರದ್ಧಾ. ಸೋ ಕುಟುಮ್ಬಿಕೋ ‘‘ಕಿಂ ಅಟ್ಠಿಕಾನಂ ಪೂಜನೇನಾ’’ತಿ ತಾ ಪರಿಭಾಸೇತ್ವಾ ಧಾತುಪೂಜಂ ವಿವಣ್ಣೇಸಿ. ತಾಪಿ ತಸ್ಸ ವಚನಂ ಅನಾದಿಯಿತ್ವಾ ತತ್ಥ ಗನ್ತ್ವಾ ಧಾತುಪೂಜಂ ಕತ್ವಾ ಗೇಹಂ ಆಗತಾ ತಾದಿಸೇನ ರೋಗೇನ ಅಭಿಭೂತಾ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಕಾಲಂ ಕತ್ವಾ ದೇವಲೋಕೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿಂಸು. ಸೋ ಪನ ಕೋಧೇನ ಅಭಿಭೂತೋ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಕಾಲಂ ಕತ್ವಾ ತೇನ ಪಾಪಕಮ್ಮೇನ ಪೇತೇಸು ನಿಬ್ಬತ್ತಿ.

ಅಥೇಕದಿವಸಂ ¶ ಆಯಸ್ಮಾ ಮಹಾಕಸ್ಸಪೋ ಸತ್ತೇಸು ಅನುಕಮ್ಪಾಯ ತಥಾರೂಪಂ ಇದ್ಧಾಭಿಸಙ್ಖಾರಂ ಅಭಿಸಙ್ಖಾಸಿ, ಯಥಾ ಮನುಸ್ಸಾ ತೇ ಪೇತೇ ತಾ ಚ ದೇವತಾಯೋ ಪಸ್ಸನ್ತಿ. ತಥಾ ಪನ ಕತ್ವಾ ಚೇತಿಯಙ್ಗಣೇ ಠಿತೋ ತಂ ಧಾತುವಿವಣ್ಣಕಂ ಪೇತಂ ತೀಹಿ ಗಾಥಾಹಿ ಪುಚ್ಛಿ. ತಸ್ಸ ಸೋ ಪೇತೋ ಬ್ಯಾಕಾಸಿ –

೫೦೭.

‘‘ಅನ್ತಲಿಕ್ಖಸ್ಮಿಂ ತಿಟ್ಠನ್ತೋ, ದುಗ್ಗನ್ಧೋ ಪೂತಿ ವಾಯಸಿ;

ಮುಖಞ್ಚ ತೇ ಕಿಮಯೋ ಪೂತಿಗನ್ಧಂ, ಖಾದನ್ತಿ ಕಿಂ ಕಮ್ಮಮಕಾಸಿ ಪುಬ್ಬೇ.

೫೦೮.

‘‘ತತೋ ಸತ್ಥಂ ಗಹೇತ್ವಾನ, ಓಕ್ಕನ್ತನ್ತಿ ಪುನಪ್ಪುನಂ;

ಖಾರೇನ ಪರಿಪ್ಫೋಸಿತ್ವಾ, ಓಕ್ಕನ್ತನ್ತಿ ಪುನಪ್ಪುನಂ.

೫೦೯.

‘‘ಕಿಂ ನು ಕಾಯೇನ ವಾಚಾಯ, ಮನಸಾ ದುಕ್ಕಟಂ ಕತಂ;

ಕಿಸ್ಸಕಮ್ಮವಿಪಾಕೇನ, ಇದಂ ದುಕ್ಖಂ ನಿಗಚ್ಛಸೀ’’ತಿ.

೫೧೦.

‘‘ಅಹಂ ¶ ರಾಜಗಹೇ ರಮ್ಮೇ, ರಮಣೀಯೇ ಗಿರಿಬ್ಬಜೇ;

ಇಸ್ಸರೋ ಧನಧಞ್ಞಸ್ಸ, ಸುಪಹೂತಸ್ಸ ಮಾರಿಸ.

೫೧೧.

‘‘ತಸ್ಸಾಯಂ ಮೇ ಭರಿಯಾ ಚ, ಧೀತಾ ಚ ಸುಣಿಸಾ ಚ ಮೇ;

ತಾ ಮಾಲಂ ಉಪ್ಪಲಞ್ಚಾಪಿ, ಪಚ್ಚಗ್ಘಞ್ಚ ವಿಲೇಪನಂ;

ಥೂಪಂ ಹರನ್ತಿಯೋ ವಾರೇಸಿಂ, ತಂ ಪಾಪಂ ಪಕತಂ ಮಯಾ.

೫೧೨.

‘‘ಛಳಾಸೀತಿಸಹಸ್ಸಾನಿ ¶ , ಮಯಂ ಪಚ್ಚತ್ತವೇದನಾ;

ಥೂಪಪೂಜಂ ವಿವಣ್ಣೇತ್ವಾ, ಪಚ್ಚಾಮ ನಿರಯೇ ಭುಸಂ.

೫೧೩.

‘‘ಯೇ ಚ ಖೋ ಥೂಪಪೂಜಾಯ, ವತ್ತನ್ತೇ ಅರಹತೋ ಮಹೇ;

ಆದೀನವಂ ಪಕಾಸೇನ್ತಿ, ವಿವೇಚಯೇಥ ನೇ ತತೋ.

೫೧೪.

‘‘ಇಮಾ ಚ ಪಸ್ಸ ಅಯನ್ತಿಯೋ, ಮಾಲಧಾರೀ ಅಲಙ್ಕತಾ;

ಮಾಲಾವಿಪಾಕಂನುಭೋನ್ತಿಯೋ, ಸಮಿದ್ಧಾ ಚ ತಾ ಯಸಸ್ಸಿನಿಯೋ.

೫೧೫.

‘‘ತಞ್ಚ ¶ ದಿಸ್ವಾನ ಅಚ್ಛೇರಂ, ಅಬ್ಭುತಂ ಲೋಮಹಂಸನಂ;

ನಮೋ ಕರೋನ್ತಿ ಸಪ್ಪಞ್ಞಾ, ವನ್ದನ್ತಿ ತಂ ಮಹಾಮುನಿಂ.

೫೧೬.

‘‘ಸೋಹಂ ನೂನ ಇತೋ ಗನ್ತ್ವಾ, ಯೋನಿಂ ಲದ್ಧಾನ ಮಾನುಸಿಂ;

ಥೂಪಪೂಜಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮಿ, ಅಪ್ಪಮತ್ತೋ ಪುನಪ್ಪುನ’’ನ್ತಿ.

೫೦೭-೮. ತತ್ಥ ದುಗ್ಗನ್ಧೋತಿ ಅನಿಟ್ಠಗನ್ಧೋ, ಕುಣಪಗನ್ಧಗನ್ಧೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ತೇನಾಹ ‘‘ಪೂತಿ ವಾಯಸೀ’’ತಿ. ತತೋತಿ ದುಗ್ಗನ್ಧವಾಯನತೋ ಕಿಮೀಹಿ ಖಾಯಿತಬ್ಬತೋ ಚ ಉಪರಿ. ಸತ್ತಂ ಗಹೇತ್ವಾನ, ಓಕ್ಕನ್ತನ್ತಿ ಪುನಪ್ಪುನನ್ತಿ ಕಮ್ಮಸಞ್ಚೋದಿತಾ ಸತ್ತಾ ನಿಸಿತಧಾರಂ ಸತ್ಥಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಪುನಪ್ಪುನಂ ತಂ ವಣಮುಖಂ ಅವಕನ್ತನ್ತಿ. ಖಾರೇನ ಪರಿಪ್ಫೋಸಿತ್ವಾ, ಓಕ್ಕನ್ತನ್ತಿ ಪುನಪ್ಪುನನ್ತಿ ಅವಕನ್ತಿತಟ್ಠಾನೇ ಖಾರೋದಕೇನ ಆಸಿಞ್ಚಿತ್ವಾ ಪುನಪ್ಪುನಮ್ಪಿ ಅವಕನ್ತನ್ತಿ.

೫೧೦. ಇಸ್ಸರೋ ಧನಧಞ್ಞಸ್ಸ, ಸುಪಹೂತಸ್ಸಾತಿ ಅತಿವಿಯ ಪಹೂತಸ್ಸ ¶ ಧನಸ್ಸ ಧಞ್ಞಸ್ಸ ಚ ಇಸ್ಸರೋ ಸಾಮೀ, ಅಡ್ಢೋ ಮಹದ್ಧನೋತಿ ಅತ್ಥೋ.

೫೧೧. ತಸ್ಸಾಯಂ ಮೇ ಭರಿಯಾ ಚ, ಧೀತಾ ಚ ಸುಣಿಸಾ ಚಾತಿ ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ ಅಯಂ ಪುರಿಮತ್ತಭಾವೇ ಭರಿಯಾ, ಅಯಂ ಧೀತಾ, ಅಯಂ ಸುಣಿಸಾ. ತಾ ದೇವಭೂತಾ ಆಕಾಸೇ ಠಿತಾತಿ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ವದತಿ. ಪಚ್ಚಗ್ಘನ್ತಿ ಅಭಿನವಂ. ಥೂಪಂ ಹರನ್ತಿಯೋ ವಾರೇಸಿನ್ತಿ ಥೂಪಂ ಪೂಜೇತುಂ ಉಪನೇನ್ತಿಯೋ ಧಾತುಂ ವಿವಣ್ಣೇನ್ತೋ ಪಟಿಕ್ಖಿಪಿಂ. ತಂ ಪಾಪಂ ಪಕತಂ ಮಯಾತಿ ತಂ ಧಾತುವಿವಣ್ಣನಪಾಪಂ ಕತಂ ಸಮಾಚರಿತಂ ಮಯಾತಿ ವಿಪ್ಪಟಿಸಾರಪ್ಪತ್ತೋ ವದತಿ.

೫೧೨. ಛಳಾಸೀತಿಸಹಸ್ಸಾನೀತಿ ¶ ಛಸಹಸ್ಸಾಧಿಕಾ ಅಸೀತಿಸಹಸ್ಸಮತ್ತಾ. ಮಯನ್ತಿ ತೇ ಪೇತೇ ಅತ್ತನಾ ಸದ್ಧಿಂ ಸಙ್ಗಹೇತ್ವಾ ವದತಿ. ಪಚ್ಚತ್ತವೇದನಾತಿ ವಿಸುಂ ವಿಸುಂ ಅನುಭುಯ್ಯಮಾನದುಕ್ಖವೇದನಾ. ನಿರಯೇತಿ ಬಲದುಕ್ಖತಾಯ ಪೇತ್ತಿವಿಸಯಂ ನಿರಯಸದಿಸಂ ಕತ್ವಾ ಆಹ.

೫೧೩. ಯೇ ಚ ಖೋ ಥೂಪಪೂಜಾಯ, ವತ್ತನ್ತೇ ಅರಹತೋ ಮಹೇತಿ ಅರಹತೋ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಥೂಪಂ ಉದ್ದಿಸ್ಸ ಪೂಜಾಮಹೇ ಪವತ್ತಮಾನೇ ಅಹಂ ವಿಯ ಯೇ ಥೂಪಪೂಜಾಯ ಆದೀನವಂ ದೋಸಂ ಪಕಾಸೇನ್ತಿ. ತೇ ಪುಗ್ಗಲೇ ತತೋ ಪುಞ್ಞತೋ ವಿವೇಚಯೇಥ ವಿವೇಚಾಪಯೇಥ, ಪರಿಬಾಹಿರೇ ಜನಯೇಥಾತಿ ಅಞ್ಞಾಪದೇಸೇನ ಅತ್ತನೋ ಮಹಾಜಾನಿಯತಂ ವಿಭಾವೇತಿ.

೫೧೪. ಆಯನ್ತಿಯೋತಿ ¶ ಆಕಾಸೇನ ಆಗಚ್ಛನ್ತಿಯೋ. ಮಾಲಾವಿಪಾಕನ್ತಿ ಥೂಪೇ ಕತಮಾಲಾಪೂಜಾಯ ವಿಪಾಕಂ ಫಲಂ. ಸಮಿದ್ಧಾತಿ ದಿಬ್ಬಸಮ್ಪತ್ತಿಯಾ ಸಮಿದ್ಧಾ. ತಾ ಯಸಸ್ಸಿನಿಯೋತಿ ತಾ ಪರಿವಾರವನ್ತಿಯೋ.

೫೧೫. ತಞ್ಚ ದಿಸ್ವಾನಾತಿ ತಸ್ಸ ಅತಿಪರಿತ್ತಸ್ಸ ಪೂಜಾಪುಞ್ಞಸ್ಸ ಅಚ್ಛರಿಯಂ ಅಬ್ಭುತಂ ಲೋಮಹಂಸನಂ ಅತಿಉಳಾರಂ ವಿಪಾಕವಿಸೇಸಂ ದಿಸ್ವಾ. ನಮೋ ಕರೋನ್ತಿ ಸಪ್ಪಞ್ಞಾ, ವನ್ದನ್ತಿ ತಂ ಮಹಾಮುನಿನ್ತಿ, ಭನ್ತೇ ಕಸ್ಸಪ, ಇಮಾ ಇತ್ಥಿಯೋ ತಂ ಉತ್ತಮಪುಞ್ಞಕ್ಖೇತ್ತಭೂತಂ ವನ್ದನ್ತಿ ಅಭಿವಾದೇನ್ತಿ, ನಮೋ ಕರೋನ್ತಿ ನಮಕ್ಕಾರಞ್ಚ ಕರೋನ್ತೀತಿ ಅತ್ಥೋ.

೫೧೬. ಅಥ ¶ ಸೋ ಪೇತೋ ಸಂವಿಗ್ಗಮಾನಸೋ ಸಂವೇಗಾನುರೂಪಂ ಆಯತಿಂ ಅತ್ತನಾ ಕಾತಬ್ಬಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ‘‘ಸೋಹಂ ನೂನಾ’’ತಿ ಗಾಥಮಾಹ. ತಂ ಉತ್ತಾನತ್ಥಮೇವ.

ಏವಂ ಪೇತೇನ ವುತ್ತೋ ಮಹಾಕಸ್ಸಪೋ ತಂ ಅಟ್ಠುಪ್ಪತ್ತಿಂ ಕತ್ವಾ ಸಮ್ಪತ್ತಪರಿಸಾಯ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇಸಿ.

ಧಾತುವಿವಣ್ಣಪೇತವತ್ಥುವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ.

ಇತಿ ಖುದ್ದಕ-ಅಟ್ಠಕಥಾಯ ಪೇತವತ್ಥುಸ್ಮಿಂ

ದಸವತ್ಥುಪಟಿಮಣ್ಡಿತಸ್ಸ

ತತಿಯಸ್ಸ ಚೂಳವಗ್ಗಸ್ಸ ಅತ್ಥಸಂವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ.

೪. ಮಹಾವಗ್ಗೋ

೧. ಅಮ್ಬಸಕ್ಕರಪೇತವತ್ಥುವಣ್ಣನಾ

ವೇಸಾಲೀ ¶ ¶ ನಾಮ ನಗರತ್ಥಿ ವಜ್ಜೀನನ್ತಿ ಇದಂ ಅಮ್ಬಸಕ್ಕರಪೇತವತ್ಥು. ತಸ್ಸ ಕಾ ಉಪ್ಪತ್ತಿ? ಭಗವತಿ ಜೇತವನೇ ವಿಹರನ್ತೇ ಅಮ್ಬಸಕ್ಕರೋ ನಾಮ ಲಿಚ್ಛವಿರಾಜಾ ಮಿಚ್ಛಾದಿಟ್ಠಿಕೋ ನತ್ಥಿಕವಾದೋ ವೇಸಾಲಿಯಂ ರಜ್ಜಂ ಕಾರೇಸಿ. ತೇನ ಚ ಸಮಯೇನ ವೇಸಾಲಿನಗರೇ ಅಞ್ಞತರಸ್ಸ ವಾಣಿಜಸ್ಸ ಆಪಣಸಮೀಪೇ ಚಿಕ್ಖಲ್ಲಂ ಹೋತಿ, ತತ್ಥ ಬಹೂ ಜನಾ ಉಪ್ಪತಿತ್ವಾ ಅತಿಕ್ಕಮನ್ತಾ ಕಿಲಮನ್ತಿ, ಕೇಚಿ ಕದ್ದಮೇನ ಲಿಮ್ಪನ್ತಿ. ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಸೋ ವಾಣಿಜೋ ‘‘ಮಾ ಇಮೇ ಮನುಸ್ಸಾ ಕಲಲಂ ಅಕ್ಕಮಿಂಸೂ’’ತಿ ಅಪಗತದುಗ್ಗನ್ಧಂ ಸಙ್ಖವಣ್ಣಪಟಿಭಾಗಂ ಗೋಸೀಸಟ್ಠಿಂ ಆಹರಾಪೇತ್ವಾ ನಿಕ್ಖಿಪಾಪೇಸಿ. ಪಕತಿಯಾ ಚ ಸೀಲವಾ ಅಹೋಸಿ ಅಕ್ಕೋಧನೋ ಸಣ್ಹವಾಚೋ, ಪರೇಸಞ್ಚ ಯಥಾಭೂತಂ ಗುಣಂ ಕಿತ್ತೇತಿ.

ಸೋ ಏಕಸ್ಮಿಂ ದಿವಸೇ ಅತ್ತನೋ ಸಹಾಯಸ್ಸ ನ್ಹಾಯನ್ತಸ್ಸ ಪಮಾದೇನ ಅನೋಲೋಕೇನ್ತಸ್ಸ ನಿವಾಸನವತ್ಥಂ ಕೀಳಾಧಿಪ್ಪಾಯೇನ ಅಪನಿಧಾಯ ತಂ ದುಕ್ಖಾಪೇತ್ವಾ ಅದಾಸಿ. ಭಾಗಿನೇಯ್ಯೋ ಪನಸ್ಸ ಚೋರಿಕಾಯ ಪರಗೇಹತೋ ಭಣ್ಡಂ ಆಹರಿತ್ವಾ ತಸ್ಸೇವ ಆಪಣೇ ನಿಕ್ಖಿಪಿ. ಭಣ್ಡಸಾಮಿಕಾ ವೀಮಂಸನ್ತಾ ಭಣ್ಡೇನ ಸದ್ಧಿಂ ತಸ್ಸ ಭಾಗಿನೇಯ್ಯಂ ತಞ್ಚ ರಞ್ಞೋ ದಸ್ಸೇಸುಂ. ರಾಜಾ ‘‘ಇಮಸ್ಸ ಸೀಸಂ ಛಿನ್ದಥ, ಭಾಗಿನೇಯ್ಯಂ ಪನಸ್ಸ ಸೂಲೇ ಆರೋಪೇಥಾ’’ತಿ ಆಣಾಪೇಸಿ. ರಾಜಪುರಿಸಾ ತಥಾ ಅಕಂಸು. ಸೋ ಕಾಲಂ ಕತ್ವಾ ಭುಮ್ಮದೇವೇಸು ಉಪ್ಪಜ್ಜಿ. ಸೋ ಗೋಸೀಸೇನ ಸೇತುನೋ ಕತತ್ತಾ ಸೇತವಣ್ಣಂ ¶ ದಿಬ್ಬಂ ಮನೋಜವಂ ಅಸ್ಸಾಜಾನೀಯಂ ಪಟಿಲಭಿ, ಗುಣವನ್ತಾನಂ ವಣ್ಣಕಥನೇನ ತಸ್ಸ ಗತ್ತತೋ ದಿಬ್ಬಗನ್ಧೋ ವಾಯತಿ, ಸಾಟಕಸ್ಸ ಪನ ಅಪನಿಹಿತತ್ತಾ ನಗ್ಗೋ ಅಹೋಸಿ. ಸೋ ಅತ್ತನಾ ಪುಬ್ಬೇ ಕತಕಮ್ಮಂ ಓಲೋಕೇನ್ತೋ ತದನುಸಾರೇನ ಅತ್ತನೋ ಭಾಗಿನೇಯ್ಯಂ ಸೂಲೇ ಆರೋಪಿತಂ ದಿಸ್ವಾ ಕರುಣಾಯ ಚೋದಿಯಮಾನೋ ಮನೋಜವಂ ಅಸ್ಸಂ ಅಭಿರುಹಿತ್ವಾ ಅಡ್ಢರತ್ತಿಸಮಯೇ ತಸ್ಸ ಸೂಲಾ ರೋಪಿತಟ್ಠಾನಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಅವಿದೂರೇ ಠಿತೋ ‘‘ಜೀವ, ಭೋ, ಜೀವಿತಮೇವ ಸೇಯ್ಯೋ’’ತಿ ದಿವಸೇ ದಿವಸೇ ವದತಿ.

ತೇನ ಚ ಸಮಯೇನ ಅಮ್ಬಸಕ್ಕರೋ ರಾಜಾ ಹತ್ಥಿಕ್ಖನ್ಧವರಗತೋ ನಗರಂ ಪದಕ್ಖಿಣಂ ಕರೋನ್ತೋ ಅಞ್ಞತರಸ್ಮಿಂ ಗೇಹೇ ವಾತಪಾನಂ ವಿವರಿತ್ವಾ ರಾಜವಿಭೂತಿಂ ಪಸ್ಸನ್ತಿಂ ¶ ಏಕಂ ಇತ್ಥಿಂ ದಿಸ್ವಾ ಪಟಿಬದ್ಧಚಿತ್ತೋ ಹುತ್ವಾ ಪಚ್ಛಾಸನೇ ನಿಸಿನ್ನಸ್ಸ ಪುರಿಸಸ್ಸ ‘‘ಇಮಂ ಘರಂ ಇಮಞ್ಚ ಇತ್ಥಿಂ ಉಪಧಾರೇಹೀ’’ತಿ ಸಞ್ಞಂ ದತ್ವಾ ಅನುಕ್ಕಮೇನ ¶ ಅತ್ತನೋ ರಾಜಗೇಹಂ ಪವಿಟ್ಠೋ ತಂ ಪುರಿಸಂ ಪೇಸೇಸಿ – ‘‘ಗಚ್ಛ, ಭಣೇ, ತಸ್ಸಾ ಇತ್ಥಿಯಾ ಸಸಾಮಿಕಭಾವಂ ವಾ ಅಸಾಮಿಕಭಾವಂ ವಾ ಜಾನಾಹೀ’’ತಿ. ಸೋ ಗನ್ತ್ವಾ ತಸ್ಸಾ ಸಸಾಮಿಕಭಾವಂ ಞತ್ವಾ ರಞ್ಞೋ ಆರೋಚೇಸಿ. ರಾಜಾ ತಸ್ಸಾ ಇತ್ಥಿಯಾ ಪರಿಗ್ಗಹಣೂಪಾಯಂ ಚಿನ್ತೇನ್ತೋ ತಸ್ಸಾ ಸಾಮಿಕಂ ಪಕ್ಕೋಸಾಪೇತ್ವಾ ‘‘ಏಹಿ, ಭಣೇ, ಮಂ ಉಪಟ್ಠಾಹೀ’’ತಿ ಆಹ. ಸೋ ಅನಿಚ್ಛನ್ತೋಪಿ ‘‘ರಾಜಾ ಅತ್ತನೋ ವಚನಂ ಅಕರೋನ್ತೇ ಮಯಿ ರಾಜದಣ್ಡಂ ಕರೇಯ್ಯಾ’’ತಿ ಭಯೇನ ರಾಜುಪಟ್ಠಾನಂ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿತ್ವಾ ದಿವಸೇ ದಿವಸೇ ರಾಜುಪಟ್ಠಾನಂ ಗಚ್ಛತಿ. ರಾಜಾಪಿ ತಸ್ಸ ಭತ್ತವೇತನಂ ದಾಪೇತ್ವಾ ಕತಿಪಯದಿವಸಾತಿಕ್ಕಮೇನ ಪಾತೋವ ಉಪಟ್ಠಾನಂ ಆಗತಂ ಏವಮಾಹ – ‘‘ಗಚ್ಛ, ಭಣೇ, ಅಮುಮ್ಹಿ ಠಾನೇ ಏಕಾ ಪೋಕ್ಖರಣೀ ಅತ್ಥಿ, ತತೋ ಅರುಣವಣ್ಣಮತ್ತಿಕಂ ರತ್ತುಪ್ಪಲಾನಿ ಚ ಆನೇಹಿ, ಸಚೇ ಅಜ್ಜೇವ ನಾಗಚ್ಛೇಯ್ಯಾಸಿ, ಜೀವಿತಂ ತೇ ನತ್ಥೀ’’ತಿ. ತಸ್ಮಿಞ್ಚ ಗತೇ ದ್ವಾರಪಾಲಂ ಆಹ – ‘‘ಅಜ್ಜ ಅನತ್ಥಙ್ಗತೇ ಏವ ಸೂರಿಯೇ ಸಬ್ಬದ್ವಾರಾನಿ ಥಕೇತಬ್ಬಾನೀ’’ತಿ.

ಸಾ ಚ ಪೋಕ್ಖರಣೀ ವೇಸಾಲಿಯಾ ತಿಯೋಜನಮತ್ಥಕೇ ಹೋತಿ, ತಥಾಪಿ ಸೋ ಪುರಿಸೋ ಮರಣಭಯತಜ್ಜಿತೋ ವಾತವೇಗೇನ ಪುಬ್ಬಣ್ಹೇಯೇವ ತಂ ಪೋಕ್ಖರಣಿಂ ಸಮ್ಪಾಪುಣಿ. ‘‘ಸಾ ಚ ಪೋಕ್ಖರಣೀ ಅಮನುಸ್ಸಪರಿಗ್ಗಹಿತಾ’’ತಿ ಪಗೇವ ಸುತತ್ತಾ ಭಯೇನ ಸೋ ‘‘ಅತ್ಥಿ ನು ಖೋ ಏತ್ಥ ಕೋಚಿ ಪರಿಸ್ಸಯೋ’’ತಿ ಸಮನ್ತತೋ ¶ ಅನುಪರಿಯಾಯತಿ. ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಪೋಕ್ಖರಣಿಪಾಲಕೋ ಅಮನುಸ್ಸೋ ಕರುಣಾಯಮಾನರೂಪೋ ಮನುಸ್ಸರೂಪೇನ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ‘‘ಕಿಮತ್ಥಂ, ಭೋ ಪುರಿಸ, ಇಧಾಗತೋಸೀ’’ತಿ ಆಹ. ಸೋ ತಸ್ಸ ತಂ ಪವತ್ತಿಂ ಕಥೇಸಿ. ಸೋ ‘‘ಯದಿ ಏವಂ ಯಾವದತ್ಥಂ ಗಣ್ಹಾಹೀ’’ತಿ ಅತ್ತನೋ ದಿಬ್ಬರೂಪಂ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ಅನ್ತರಧಾಯಿ.

ಸೋ ತತ್ಥ ಅರುಣವಣ್ಣಮತ್ತಿಕಂ ರತ್ತುಪ್ಪಲಾನಿ ಚ ಗಹೇತ್ವಾ ಅನತ್ಥಙ್ಗತೇಯೇವ ಸೂರಿಯೇ ನಗರದ್ವಾರಂ ಸಮ್ಪಾಪುಣಿ. ತಂ ದಿಸ್ವಾ ದ್ವಾರಪಾಲೋ ತಸ್ಸ ವಿರವನ್ತಸ್ಸೇವ ದ್ವಾರಂ ಥಕೇಸಿ. ಸೋ ಥಕಿತೇ ದ್ವಾರೇ ಪವೇಸನಂ ಅಲಭನ್ತೋ ದ್ವಾರಸಮೀಪೇ ಸೂಲೇ ಆರೋಪಿತಂ ಪುರಿಸಂ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಏತೇ ಮಯಿ ಅನತ್ಥಙ್ಗತೇ ಏವ ಸೂರಿಯೇ ಆಗತೇ ವಿರವನ್ತೇ ಏವಂ ದ್ವಾರಂ ಥಕೇಸುಂ. ‘ಅಹಂ ಕಾಲೇಯೇವ ಆಗತೋ, ಮಮ ದಾಸೋ ನತ್ಥೀ’ತಿ ತಯಾಪಿ ಞಾತಂ ಹೋತೂ’’ತಿ ¶ ಸಕ್ಖಿಮಕಾಸಿ. ತಂ ಸುತ್ವಾ ಸೋ ಆಹ ‘‘ಅಹಂ ಸೂಲೇ ಆವುತೋ ವಜ್ಝೋ ಮರಣಾಭಿಮುಖೋ, ಕಥಂ ತವ ಸಕ್ಖಿ ಹೋಮಿ. ಏಕೋ ಪನೇತ್ಥ ಪೇತೋ ಮಹಿದ್ಧಿಕೋ ಮಮ ಸಮೀಪಂ ಆಗಮಿಸ್ಸತಿ, ತಂ ಸಕ್ಖಿಂ ಕರೋಹೀ’’ತಿ. ‘‘ಕಥಂ ಪನ ಸೋ ಮಯಾ ದಟ್ಠಬ್ಬೋ’’ತಿ? ಇಧೇವ ತ್ವಂ ತಿಟ್ಠ, ‘‘ಸಯಮೇವ ದಕ್ಖಿಸ್ಸಸೀ’’ತಿ. ಸೋ ತತ್ಥ ಠಿತೋ ಮಜ್ಝಿಮಯಾಮೇ ತಂ ಪೇತಂ ಆಗತಂ ದಿಸ್ವಾ ಸಕ್ಖಿಂ ಅಕಾಸಿ. ವಿಭಾತಾಯ ಚ ರತ್ತಿಯಾ ರಞ್ಞಾ ‘‘ಮಮ ಆಣಾ ತಯಾ ಅತಿಕ್ಕನ್ತಾ, ತಸ್ಮಾ ರಾಜದಣ್ಡಂ ತೇ ಕರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ವುತ್ತೇ, ದೇವ, ಮಯಾ ತವ ಆಣಾ ನಾತಿಕ್ಕನ್ತಾ, ಅನತ್ಥಙ್ಗತೇ ಏವ ಸೂರಿಯೇ ಅಹಂ ಇಧಾಗತೋತಿ. ತತ್ಥ ಕೋ ತೇ ಸಕ್ಖೀತಿ? ಸೋ ¶ ತಸ್ಸ ಸೂಲಾವುತಸ್ಸ ಪುರಿಸಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕೇ ಆಗಚ್ಛನ್ತಂ ನಗ್ಗಪೇತಂ ‘‘ಸಕ್ಖೀ’’ತಿ ನಿದ್ದಿಸಿತ್ವಾ ‘‘ಕಥಮೇತಂ ಅಮ್ಹೇಹಿ ಸದ್ಧಾತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ ರಞ್ಞಾ ವುತ್ತೇ ‘‘ಅಜ್ಜ ರತ್ತಿಯಂ ತುಮ್ಹೇಹಿ ಸದ್ಧಾತಬ್ಬಂ ಪುರಿಸಂ ಮಯಾ ಸದ್ಧಿಂ ಪೇಸೇಥಾ’’ತಿ ಆಹ. ತಂ ಸುತ್ವಾ ರಾಜಾ ಸಯಮೇವ ತೇನ ಸದ್ಧಿಂ ತತ್ಥ ಗನ್ತ್ವಾ ಠಿತೋ ಪೇತೇನ ಚ ತತ್ಥಾಗನ್ತ್ವಾ ‘‘ಜೀವ, ಭೋ, ಜೀವಿತಮೇವ ಸೇಯ್ಯೋ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ತಂ ‘‘ಸೇಯ್ಯಾ ನಿಸಜ್ಜಾ ನಯಿಮಸ್ಸ ಅತ್ಥೀ’’ತಿಆದಿನಾ ಪಞ್ಚಹಿ ಗಾಥಾಹಿ ಪಟಿಪುಚ್ಛಿ. ಇದಾನಿ ಆದಿತೋ ಪನ ‘‘ವೇಸಾಲಿ ನಾಮ ನಗರತ್ಥಿ ವಜ್ಜೀನ’’ನ್ತಿ ಗಾಥಾ ತಾಸಂ ಸಮ್ಬನ್ಧದಸ್ಸನತ್ಥಂ ಸಙ್ಗೀತಿಕಾರೇಹಿ ಠಪಿತಾ –

೫೧೭.

‘‘ವೇಸಾಲೀ ¶ ನಾಮ ನಗರತ್ಥಿ ವಜ್ಜೀನಂ, ತತ್ಥ ಅಹು ಲಿಚ್ಛವಿ ಅಮ್ಬಸಕ್ಕರೋ;

ದಿಸ್ವಾನ ಪೇತಂ ನಗರಸ್ಸ ಬಾಹಿರಂ, ತತ್ಥೇವ ಪುಚ್ಛಿತ್ಥ ತಂ ಕಾರಣತ್ಥಿಕೋ.

೫೧೮.

‘‘ಸೇಯ್ಯಾ ನಿಸಜ್ಜಾ ನಯಿಮಸ್ಸ ಅತ್ಥಿ, ಅಭಿಕ್ಕಮೋ ನತ್ಥಿ ಪಟಿಕ್ಕಮೋ ಚ;

ಅಸಿತಪೀತಖಾಯಿತವತ್ಥಭೋಗಾ, ಪರಿಚಾರಣಾ ಸಾಪಿ ಇಮಸ್ಸ ನತ್ಥಿ.

೫೧೯.

‘‘ಯೇ ಞಾತಕಾ ದಿಟ್ಠಸುತಾ ಸುಹಜ್ಜಾ, ಅನುಕಮ್ಪಕಾ ಯಸ್ಸ ಅಹೇಸುಂ ಪುಬ್ಬೇ;

ದಟ್ಠುಮ್ಪಿ ತೇ ದಾನಿ ನ ತಂ ಲಭನ್ತಿ, ವಿರಾಜಿತತೋ ಹಿ ಜನೇನ ತೇನ.

೫೨೦.

‘‘ನ ¶ ಓಗ್ಗತತ್ತಸ್ಸ ಭವನ್ತಿ ಮಿತ್ತಾ, ಜಹನ್ತಿ ಮಿತ್ತಾ ವಿಕಲಂ ವಿದಿತ್ವಾ;

ಅತ್ಥಞ್ಚ ದಿಸ್ವಾ ಪರಿವಾರಯನ್ತಿ, ಬಹೂ ಮಿತ್ತಾ ಉಗ್ಗತತ್ತಸ್ಸ ಹೋನ್ತಿ.

೫೨೧.

‘‘ನಿಹೀನತ್ತೋ ಸಬ್ಬಭೋಗೇಹಿ ಕಿಚ್ಛೋ, ಸಮ್ಮಕ್ಖಿತೋ ಸಮ್ಪರಿಭಿನ್ನಗತ್ತೋ;

ಉಸ್ಸಾವಬಿನ್ದೂವ ಪಲಿಮ್ಪಮಾನಾ, ಅಜ್ಜ ಸುವೇ ಜೀವಿತಸ್ಸೂಪರೋಧೋ.

೫೨೨.

‘‘ಏತಾದಿಸಂ ಉತ್ತಮಕಿಚ್ಛಪ್ಪತ್ತಂ,

ಉತ್ತಾಸಿತಂ ಪುಚಿಮನ್ದಸ್ಸ ಸೂಲೇ;

ಅಥ ತ್ವಂ ಕೇನ ವಣ್ಣೇನ ವದೇಸಿ ಯಕ್ಖ,

‘ಜೀವ ಭೋ ಜೀವಿತಮೇವ ಸೇಯ್ಯೋ’’’ತಿ.

೫೧೭. ತತ್ಥ ತತ್ಥಾತಿ ತಸ್ಸಂ ವೇಸಾಲಿಯಂ. ನಗರಸ್ಸ ಬಾಹಿರನ್ತಿ ನಗರಸ್ಸ ಬಹಿ ಭವಂ, ವೇಸಾಲಿನಗರಸ್ಸ ಬಹಿ ಏವ ¶ ಜಾತಂ ಪವತ್ತಂ ಸಮ್ಬನ್ಧಂ. ತತ್ಥೇವಾತಿ ಯತ್ಥ ತಂ ಪಸ್ಸಿ, ತತ್ಥೇವ ಠಾನೇ. ತನ್ತಿ ¶ ತಂ ಪೇತಂ. ಕಾರಣತ್ಥಿಕೋತಿ ‘‘ಜೀವ, ಭೋ, ಜೀವಿತಮೇವ ಸೇಯ್ಯೋ’’ತಿ ವುತ್ತಅತ್ಥಸ್ಸ ಕಾರಣೇನ ಅತ್ಥಿಕೋ ಹುತ್ವಾ.

೫೧೮. ಸೇಯ್ಯಾ ನಿಸಜ್ಜಾ ನಯಿಮಸ್ಸ ಅತ್ಥೀತಿ ಪಿಟ್ಠಿಪಸಾರಣಲಕ್ಖಣಾ ಸೇಯ್ಯಾ, ಪಲ್ಲಙ್ಕಾಭುಜನಲಕ್ಖಣಾ ನಿಸಜ್ಜಾ ಚ ಇಮಸ್ಸ ಸೂಲೇ ಆರೋಪಿತಪುಗ್ಗಲಸ್ಸ ನತ್ಥಿ. ಅಭಿಕ್ಕಮೋ ನತ್ಥಿ ಪಟಿಕ್ಕಮೋ ಚಾತಿ ಅಭಿಕ್ಕಮಾದಿಲಕ್ಖಣಂ ಅಪ್ಪಮತ್ತಕಮ್ಪಿ ಗಮನಂ ಇಮಸ್ಸ ನತ್ಥಿ. ಪರಿಚಾರಿಕಾ ಸಾಪೀತಿ ಯಾ ಅಸಿತಪೀತಖಾಯಿತವತ್ಥಪರಿಭೋಗಾದಿಲಕ್ಖಣಾ ಇನ್ದ್ರಿಯಾನಂ ಪರಿಚಾರಣಾ, ಸಾಪಿ ಇಮಸ್ಸ ನತ್ಥಿ. ‘‘ಪರಿಹರಣಾ ಸಾಪೀ’’ತಿ ವಾ ಪಾಠೋ, ಅಸಿತಾದಿಪರಿಭೋಗವಸೇನ ಇನ್ದ್ರಿಯಾನಂ ಪರಿಹರಣಾ, ಸಾಪಿ ಇಮಸ್ಸ ನತ್ಥಿ ವಿಗತಜೀವಿತತ್ತಾತಿ ಅತ್ಥೋ. ‘‘ಪರಿಚಾರಣಾ ಸಾಪೀ’’ತಿ ಕೇಚಿ ಪಠನ್ತಿ.

೫೧೯. ದಿಟ್ಠಸುತಾ ಸುಹಜ್ಜಾ, ಅನುಕಮ್ಪಕಾ ಯಸ್ಸ ಅಹೇಸುಂ ಪುಬ್ಬೇತಿ ಸನ್ದಿಟ್ಠಸಹಾಯಾ ಚೇವ ಅದಿಟ್ಠಸಹಾಯಾ ಚ ಯಸ್ಸ ಮಿತ್ತಾ ಅನುದ್ದಯಾವನ್ತೋ ಯೇ ¶ ಅಸ್ಸ ಇಮಸ್ಸ ಪುಬ್ಬೇ ಅಹೇಸುಂ. ದಟ್ಠುಮ್ಪೀತಿ ಪಸ್ಸಿತುಮ್ಪಿ ನ ಲಭನ್ತಿ, ಕುತೋ ಸಹ ವಸಿತುನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ವಿರಾಜಿತತ್ತೋತಿ ಪರಿಚ್ಚತ್ತಸಭಾವೋ. ಜನೇನ ತೇನಾತಿ ತೇನ ಞಾತಿಆದಿಜನೇನ.

೫೨೦. ನ ಓಗ್ಗತತ್ತಸ್ಸ ಭವನ್ತಿ ಮಿತ್ತಾತಿ ಅಪಗತವಿಞ್ಞಾಣಸ್ಸ ಮತಸ್ಸ ಮಿತ್ತಾ ನಾಮ ನ ಹೋನ್ತಿ ತಸ್ಸ ಮಿತ್ತೇಹಿ ಕಾತಬ್ಬಕಿಚ್ಚಸ್ಸ ಅತಿಕ್ಕನ್ತತ್ತಾ. ಜಹನ್ತಿ ಮಿತ್ತಾ ವಿಕಲಂ ವಿದಿತ್ವಾತಿ ಮತೋ ತಾವ ತಿಟ್ಠತು, ಜೀವನ್ತಮ್ಪಿ ಭೋಗವಿಕಲಂ ಪುರಿಸಂ ವಿದಿತ್ವಾ ‘‘ನ ಇತೋ ಕಿಞ್ಚಿ ಗಯ್ಹೂಪಗ’’ನ್ತಿ ಮಿತ್ತಾ ಪಜಹನ್ತಿ. ಅತ್ಥಞ್ಚ ದಿಸ್ವಾ ಪರಿವಾರಯನ್ತೀತಿ ತಸ್ಸ ಪನ ಸನ್ತಕಂ ಅತ್ಥಂ ಧನಂ ದಿಸ್ವಾ ಪಿಯವಾದಿನೋ ಮುಖುಲ್ಲೋಕಿಕಾ ಹುತ್ವಾ ತಂ ಪರಿವಾರೇನ್ತಿ. ಬಹೂ ಮಿತ್ತಾ ಉಗ್ಗತತ್ತಸ್ಸ ಹೋನ್ತೀತಿ ವಿಭವಸಮ್ಪತ್ತಿಯಾ ¶ ಉಗ್ಗತಸಭಾವಸ್ಸ ಸಮಿದ್ಧಸ್ಸ ಬಹೂ ಅನೇಕಾ ಮಿತ್ತಾ ಹೋನ್ತಿ, ಅಯಂ ಲೋಕಿಯಸಭಾವೋತಿ ಅತ್ಥೋ.

೫೨೧. ನಿಹೀನತ್ತೋ ಸಬ್ಬಭೋಗೇಹೀತಿ ಸಬ್ಬೇಹಿ ಉಪಭೋಗಪರಿಭೋಗವತ್ಥೂಹಿ ಪರಿಹೀನತ್ತೋ. ಕಿಚ್ಛೋತಿ ದುಕ್ಖಿತೋ. ಸಮ್ಮಕ್ಖಿತೋತಿ ರುಹಿರೇಹಿ ಸಮ್ಮಕ್ಖಿತಸರೀರೋ. ಸಮ್ಪರಿಭಿನ್ನಗತ್ತೋತಿ ಸೂಲೇನ ಅಬ್ಭನ್ತರೇ ವಿದಾಲಿತಗತ್ತೋ. ಉಸ್ಸಾವಬಿನ್ದೂವ ಪಲಿಮ್ಪಮಾನೋತಿ ತಿಣಗ್ಗೇ ಲಿಮ್ಪಮಾನಉಸ್ಸಾವಬಿನ್ದುಸದಿಸೋ. ಅಜ್ಜ ಸುವೇತಿ ಅಜ್ಜ ವಾ ಸುವೇ ವಾ ಇಮಸ್ಸ ನಾಮ ಪುರಿಸಸ್ಸ ಜೀವಿತಸ್ಸ ಉಪರೋಧೋ ನಿರೋಧೋ, ತತೋ ಉದ್ಧಂ ನಪ್ಪವತ್ತತೀತಿ ಅತ್ಥೋ.

೫೨೨. ಉತ್ತಾಸಿತನ್ತಿ ಆವುತಂ ಆರೋಪಿತಂ. ಪುಚಿಮನ್ದಸ್ಸ ಸೂಲೇತಿ ನಿಮ್ಬರುಕ್ಖಸ್ಸ ದಣ್ಡೇನ ಕತಸೂಲೇ ¶ . ಕೇನ ವಣ್ಣೇನಾತಿ ಕೇನ ಕಾರಣೇನ. ಜೀವ, ಭೋ, ಜೀವಿತಮೇವ ಸೇಯ್ಯೋತಿ, ಭೋ ಪುರಿಸ, ಜೀವ. ಕಸ್ಮಾ? ಸೂಲಂ ಆರೋಪಿತಸ್ಸಾಪಿ ಹಿ ತೇ ಇಧ ಜೀವಿತಮೇವ ಇತೋ ಚುತಸ್ಸ ಜೀವಿತತೋ ಸತಭಾಗೇನ ಸಹಸ್ಸಭಾಗೇನ ಸೇಯ್ಯೋ ಸುನ್ದರತರೋತಿ.

ಏವಂ ತೇನ ರಞ್ಞಾ ಪುಚ್ಛಿತೋ ಸೋ ಪೇತೋ ಅತ್ತನೋ ಅಧಿಪ್ಪಾಯಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ –

೫೨೩.

‘‘ಸಾಲೋಹಿತೋ ಏಸ ಅಹೋಸಿ ಮಯ್ಹಂ, ಅಹಂ ಸರಾಮಿ ಪುರಿಮಾಯ ಜಾತಿಯಾ;

ದಿಸ್ವಾ ಚ ಮೇ ಕಾರುಞ್ಞಮಹೋಸಿ ರಾಜ, ಮಾ ಪಾಪಧಮ್ಮೋ ನಿರಯಂ ಪತಾಯಂ.

೫೨೪.

‘‘ಇತೋ ¶ ಚುತೋ ಲಿಚ್ಛವಿ ಏಸ ಪೋಸೋ, ಸತ್ಥುಸ್ಸದಂ ನಿರಯಂ ಘೋರರೂಪಂ;

ಉಪಪಜ್ಜತಿ ದುಕ್ಕಟಕಮ್ಮಕಾರೀ, ಮಹಾಭಿತಾಪಂ ಕಟುಕಂ ಭಯಾನಕಂ.

೫೨೫.

‘‘ಅನೇಕಭಾಗೇನ ಗುಣೇನ ಸೇಯ್ಯೋ, ಅಯಮೇವ ಸೂಲೋ ನಿರಯೇನ ತೇನ;

ಏಕನ್ತದುಕ್ಖಂ ಕಟುಕಂ ಭಯಾನಕಂ, ಏಕನ್ತತಿಬ್ಬಂ ನಿರಯಂ ಪತಾಯಂ.

೫೨೬.

‘‘ಇದಞ್ಚ ¶ ಸುತ್ವಾ ವಚನಂ ಮಮೇಸೋ, ದುಕ್ಖೂಪನೀತೋ ವಿಜಹೇಯ್ಯ ಪಾಣಂ;

ತಸ್ಮಾ ಅಹಂ ಸನ್ತಿಕೇ ನ ಭಣಾಮಿ, ಮಾ ಮೇಕತೋ ಜೀವಿತಸ್ಸೂಪರೋಧೋ’’ತಿ. –

ಚತಸ್ಸೋ ಗಾಥಾ ಅಭಾಸಿ.

೫೨೩. ತತ್ಥ ಸಾಲೋಹಿತೋ ಸಮಾನಲೋಹಿತೋ ಯೋನಿಸಮ್ಬನ್ಧೇನ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ, ಞಾತಕೋತಿ ಅತ್ಥೋ. ಪುರಿಮಾಯ ಜಾತಿಯಾತಿ ಪುರಿಮತ್ತಭಾವೇ. ಮಾ ಪಾಪಧಮ್ಮೋ ನಿರಯಂ ಪತಾಯನ್ತಿ ಅಯಂ ಪಾಪಧಮ್ಮೋ ಪುರಿಸೋ ನಿರಯಂ ಮಾ ಪತಿ, ಮಾ ನಿರಯಂ ಉಪಪಜ್ಜೀತಿ ಇಮಂ ದಿಸ್ವಾ ಮೇ ಕಾರುಞ್ಞಂ ಅಹೋಸೀತಿ ಯೋಜನಾ.

೫೨೪. ಸತ್ತುಸ್ಸದನ್ತಿ ಪಾಪಕಾರೀಹಿ ಸತ್ತೇಹಿ ಉಸ್ಸನ್ನಂ, ಅಥ ವಾ ಪಞ್ಚವಿಧಬನ್ಧನಂ, ಮುಖೇ ತತ್ತಲೋಹಸೇಚನಂ, ಅಙ್ಗಾರಪಬ್ಬತಾರೋಪನಂ, ಲೋಹಕುಮ್ಭಿಪಕ್ಖೇಪನಂ, ಅಸಿಪತ್ತವನಪ್ಪವೇಸನಂ, ವೇತ್ತರಣಿಯಂ ಸಮೋತರಣಂ, ಮಹಾನಿರಯೇ ಪಕ್ಖೇಪೋತಿ. ಇಮೇಹಿ ಸತ್ತಹಿ ಪಞ್ಚವಿಧಬನ್ಧನಾದೀಹಿ ದಾರುಣಕಾರಣೇಹಿ ಉಸ್ಸನ್ನಂ, ಉಪರೂಪರಿ ನಿಚಿತನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ಮಹಾಭಿತಾಪನ್ತಿ ಮಹಾದುಕ್ಖಂ, ಮಹಾಅಗ್ಗಿಸನ್ತಾಪಂ ವಾ. ಕಟುಕನ್ತಿ ಅನಿಟ್ಠಂ. ಭಯಾನಕನ್ತಿ ಭಯಜನಕಂ.

೫೨೫. ಅನೇಕಭಾಗೇನ ¶ ಗುಣೇನಾತಿ ಅನೇಕಕೋಟ್ಠಾಸೇನ ಆನಿಸಂಸೇನ. ಅಯಮೇವ ಸೂಲೋ ನಿರಯೇನ ತೇನಾತಿ ತತೋ ಇಮಸ್ಸ ಉಪ್ಪತ್ತಿಟ್ಠಾನಭೂತತೋ ನಿರಯತೋ ಅಯಮೇವ ಸೂಲೋ ಸೇಯ್ಯೋತಿ. ನಿಸ್ಸಕ್ಕೇ ಹಿ ¶ ಇದಂ ಕರಣವಚನಂ. ಏಕನ್ತ ತಿಬ್ಬನ್ತಿ ಏಕನ್ತೇನೇವ ತಿಖಿಣದುಕ್ಖಂ, ನಿಯತಮಹಾದುಕ್ಖನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ.

೫೨೬. ಇದಞ್ಚ ಸುತ್ವಾ ವಚನಂ ಮಮೇಸೋತಿ ‘‘ಇತೋ ಚುತೋ’’ತಿಆದಿನಾ ವುತ್ತಂ ಮಮ ವಚನಂ ಸುತ್ವಾ ಏಸೋ ಪುರಿಸೋ ದುಕ್ಖೂಪನೀತೋ ಮಮ ವಚನೇನ ನಿರಯದುಕ್ಖಂ ಉಪನೀತೋ ವಿಯ ಹುತ್ವಾ. ವಿಜಹೇಯ್ಯ ಪಾಣನ್ತಿ ಅತ್ತನೋ ಜೀವಿತಂ ಪರಿಚ್ಚಜೇಯ್ಯ. ತಸ್ಮಾತಿ ತೇನ ಕಾರಣೇನ. ಮಾ ಮೇಕತೋತಿ ‘‘ಮಯಾ ಏಕತೋ ಇಮಸ್ಸ ಪುರಿಸಸ್ಸ ಜೀವಿತಸ್ಸ ಉಪರೋಧೋ ಮಾ ಹೋತೂ’’ತಿ ಇಮಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕೇ ಇದಂ ವಚನಂ ಅಹಂ ನ ಭಣಾಮಿ, ಅಥ ಖೋ ¶ ‘‘ಜೀವ, ಭೋ, ಜೀವಿತಮೇವ ಸೇಯ್ಯೋ’’ತಿ ಇದಮೇವ ಭಣಾಮೀತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ.

ಏವಂ ಪೇತೇನ ಅತ್ತನೋ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೇ ಪಕಾಸಿತೇ ಪುನ ರಾಜಾ ಪೇತಸ್ಸ ಪವತ್ತಿಂ ಪುಚ್ಛಿತುಂ ಓಕಾಸಂ ಕರೋನ್ತೋ ಇಮಂ ಗಾಥಮಾಹ –

೫೨೭.

‘‘ಅಞ್ಞಾತೋ ಏಸೋ ಪುರಿಸಸ್ಸ ಅತ್ಥೋ, ಅಞ್ಞಮ್ಪಿ ಇಚ್ಛಾಮಸೇ ಪುಚ್ಛಿತುಂ ತುವಂ;

ಓಕಾಸಕಮ್ಮಂ ಸಚೇ ನೋ ಕರೋಸಿ, ಪುಚ್ಛಾಮ ತಂ ನೋ ನ ಚ ಕುಜ್ಝಿತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ.

೫೨೮.

‘‘ಅದ್ಧಾ ಪಟಿಞ್ಞಾ ಮೇ ತದಾ ಅಹು, ನಾಚಿಕ್ಖಣಾ ಅಪ್ಪಸನ್ನಸ್ಸ ಹೋತಿ;

ಅಕಾಮಾ ಸದ್ಧೇಯ್ಯವಚೋತಿ ಕತ್ವಾ, ಪುಚ್ಛಸ್ಸು ಮಂ ಕಾಮಂ ಯಥಾ ವಿಸಯ್ಹ’’ನ್ತಿ. –

ಇಮಾ ರಞ್ಞೋ ಪೇತಸ್ಸ ಚ ವಚನಪಟಿವಚನಗಾಥಾ.

೫೨೭. ತತ್ಥ ಅಞ್ಞಾತೋತಿ ಅವಗತೋ. ಇಚ್ಛಾಮಸೇತಿ ಇಚ್ಛಾಮ. ನೋತಿ ಅಮ್ಹಾಕಂ. ನ ಚ ಕುಜ್ಝಿತಬ್ಬನ್ತಿ ‘‘ಇಮೇ ಮನುಸ್ಸಾ ಯಂಕಿಞ್ಚಿ ಪುಚ್ಛನ್ತೀ’’ತಿ ಕೋಧೋ ನ ಕಾತಬ್ಬೋ.

೫೨೮. ಅದ್ಧಾತಿ ಏಕಂಸೇನ. ಪಟಿಞ್ಞಾ ಮೇತಿ ಞಾಣವಸೇನ ಮಯ್ಹಂ ‘‘ಪುಚ್ಛಸ್ಸೂ’’ತಿ ಪಟಿಞ್ಞಾ, ಓಕಾಸದಾನನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ತದಾ ಅಹೂತಿ ತಸ್ಮಿಂ ಕಾಲೇ ¶ ಪಠಮದಸ್ಸನೇ ಅಹೋಸಿ. ನಾಚಿಕ್ಖಣಾ ಅಪ್ಪಸನ್ನಸ್ಸ ಹೋತೀತಿ ಅಕಥನಾ ಅಪ್ಪಸನ್ನಸ್ಸ ಹೋತಿ. ಪಸನ್ನೋ ಏವ ಹಿ ಪಸನ್ನಸ್ಸ ಕಿಞ್ಚಿ ಕಥೇತಿ. ತ್ವಂ ಪನ ತದಾ ಮಯಿ ಅಪ್ಪಸನ್ನೋ, ಅಹಞ್ಚ ತಯಿ, ತೇನ ಪಟಿಜಾನಿತ್ವಾ ಕಥೇತುಕಾಮೋ ನಾಹೋಸಿ. ಇದಾನಿ ಪನಾಹಂ ತುಯ್ಹಂ ಅಕಾಮಾ ಸದ್ಧೇಯ್ಯವಚೋ ಅಕಾಮೋ ಏವ ಸದ್ಧಾತಬ್ಬವಚನೋ ಇತಿ ಕತ್ವಾ ಇಮಿನಾ ಕಾರಣೇನ ¶ . ಪುಚ್ಛಸ್ಸು ¶ ಮಂ ಕಾಮಂ ಯಥಾ ವಿಸಯ್ಹನ್ತಿ ತ್ವಂ ಯಥಾ ಇಚ್ಛಸಿ, ತಮತ್ಥಂ ಮಂ ಪುಚ್ಛಸ್ಸು. ಅಹಂ ಪನ ಯಥಾ ವಿಸಯ್ಹಂ ಯಥಾ ಮಯ್ಹಂ ಸಹಿತುಂ ಸಕ್ಕಾ, ತಥಾ ಅತ್ತನೋ ಞಾಣಬಲಾನುರೂಪಂ ಕಥೇಸ್ಸಾಮೀತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ.

ಏವಂ ಪೇತೇನ ಪುಚ್ಛನಾಯ ಓಕಾಸೇ ಕತೇ ರಾಜಾ –

೫೨೯.

‘‘ಯಂ ಕಿಞ್ಚಹಂ ಚಕ್ಖುನಾ ಪಸ್ಸಿಸಾಮಿ,

ಸಬ್ಬಮ್ಪಿ ತಾಹಂ ಅಭಿಸದ್ದಹೇಯ್ಯಂ;

ದಿಸ್ವಾವ ತಂ ನೋಪಿ ಚೇ ಸದ್ದಹೇಯ್ಯಂ,

ಕರೇಯ್ಯಾಸಿ ಮೇ ಯಕ್ಖ ನಿಯಸ್ಸಕಮ್ಮ’’ನ್ತಿ. –

ಗಾಥಮಾಹ. ತಸ್ಸತ್ಥೋ – ಅಹಂ ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿದೇವ ಚಕ್ಖುನಾ ಪಸ್ಸಿಸ್ಸಾಮಿ, ತಂ ಸಬ್ಬಮ್ಪಿ ತಥೇವ ಅಹಂ ಅಭಿಸದ್ದಹೇಯ್ಯಂ, ತಂ ಪನ ದಿಸ್ವಾವ ತಂ ವಚನಂ ನೋಪಿ ಚೇ ಸದ್ದಹೇಯ್ಯಂ. ಯಕ್ಖ, ಮಯ್ಹಂ ನಿಯಸ್ಸಕಮ್ಮಂ ನಿಗ್ಗಹಕಮ್ಮಂ ಕರೇಯ್ಯಾಸೀತಿ. ಅಥ ವಾ ಯಂ ಕಿಞ್ಚಹಂ ಚಕ್ಖುನಾ ಪಸ್ಸಿಸ್ಸಾಮೀತಿ ಅಹಂ ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿದೇವ ಚಕ್ಖುನಾ ಪಸ್ಸಿಸ್ಸಾಮಿ ಅಚಕ್ಖುಗೋಚರಸ್ಸ ಅದಸ್ಸನತೋ. ಸಬ್ಬಮ್ಪಿ ತಾಹಂ ಅಭಿಸದ್ದಹೇಯ್ಯನ್ತಿ ಸಬ್ಬಮ್ಪಿ ತೇ ಅಹಂ ದಿಟ್ಠಂ ಸುತಂ ಅಞ್ಞಂ ವಾ ಅಭಿಸದ್ದಹೇಯ್ಯಂ. ತಾದಿಸೋ ಹಿ ಮಯ್ಹಂ ತಯಿ ಅಭಿಪ್ಪಸಾದೋತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ. ಪಚ್ಛಿಮಪದಸ್ಸ ಪನ ಯಥಾವುತ್ತೋವ ಅತ್ಥೋ.

ತಂ ಸುತ್ವಾ ಪೇತೋ –

೫೩೦.

‘‘ಸಚ್ಚಪ್ಪಟಿಞ್ಞಾ ತವ ಮೇಸಾ ಹೋತು, ಸುತ್ವಾನ ಧಮ್ಮಂ ಲಭ ಸುಪ್ಪಸಾದಂ;

ಅಞ್ಞತ್ಥಿಕೋ ನೋ ಚ ಪದುಟ್ಠಚಿತ್ತೋ, ಯಂ ತೇ ಸುತಂ ಅಸುತಞ್ಚಾಪಿ ಧಮ್ಮಂ;

ಸಬ್ಬಮ್ಪಿ ಅಕ್ಖಿಸ್ಸಂ ಯಥಾ ಪಜಾನ’’ನ್ತಿ. – ಗಾಥಮಾಹ ¶ ; ಇತೋ ಪರಂ –

೫೩೧.

‘‘ಸೇತೇನ ¶ ಅಸ್ಸೇನ ಅಲಙ್ಕತೇನ, ಉಪಯಾಸಿ ಸೂಲಾವುತಕಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕೇ;

ಯಾನಂ ಇದಂ ಅಬ್ಭುತಂ ದಸ್ಸನೇಯ್ಯಂ, ಕಿಸ್ಸೇತಂ ಕಮ್ಮಸ್ಸ ಅಯಂ ವಿಪಾಕೋತಿ.

೫೩೨.

‘‘ವೇಸಾಲಿಯಾ ನಗರಸ್ಸ ಮಜ್ಝೇ, ಚಿಕ್ಖಲ್ಲಮಗ್ಗೇ ನರಕಂ ಅಹೋಸಿ;

ಗೋಸೀಸಮೇಕಾಹಂ ಪಸನ್ನಚಿತ್ತೋ, ಸೇತಂ ಗಹೇತ್ವಾ ನರಕಸ್ಮಿಂ ನಿಕ್ಖಿಪಿಂ.

೫೩೩.

‘‘ಏತಸ್ಮಿಂ ¶ ಪಾದಾನಿ ಪತಿಟ್ಠಪೇತ್ವಾ, ಮಯಞ್ಚ ಅಞ್ಞೇ ಚ ಅತಿಕ್ಕಮಿಮ್ಹಾ;

ಯಾನಂ ಇದಂ ಅಬ್ಭುತಂ ದಸ್ಸನೇಯ್ಯಂ, ತಸ್ಸೇವ ಕಮ್ಮಸ್ಸ ಅಯಂ ವಿಪಾಕೋತಿ.

೫೩೪.

‘‘ವಣ್ಣೋ ಚ ತೇ ಸಬ್ಬದಿಸಾ ಪಭಾಸತಿ, ಗನ್ಧೋ ಚ ತೇ ಸಬ್ಬದಿಸಾ ಪವಾಯತಿ;

ಯಕ್ಖಿದ್ಧಿಪತ್ತೋಸಿ ಮಹಾನುಭಾವೋ, ನಗ್ಗೋ ಚಾಸಿ ಕಿಸ್ಸ ಅಯಂ ವಿಪಾಕೋತಿ.

೫೩೫.

‘‘ಅಕ್ಕೋಧನೋ ನಿಚ್ಚಪಸನ್ನಚಿತ್ತೋ, ಸಣ್ಹಾಹಿ ವಾಚಾಹಿ ಜನಂ ಉಪೇಮಿ;

ತಸ್ಸೇವ ಕಮ್ಮಸ್ಸ ಅಯಂ ವಿಪಾಕೋ, ದಿಬ್ಬೋ ಮೇ ವಣ್ಣೋ ಸತತಂ ಪಭಾಸತಿ.

೫೩೬.

‘‘ಯಸಞ್ಚ ಕಿತ್ತಿಞ್ಚ ಧಮ್ಮೇ ಠಿತಾನಂ, ದಿಸ್ವಾನ ಮನ್ತೇಮಿ ಪಸನ್ನಚಿತ್ತೋ;

ತಸ್ಸೇವ ಕಮ್ಮಸ್ಸ ಅಯಂ ವಿಪಾಕೋ, ದಿಬ್ಬೋ ಮೇ ಗನ್ಧೋ ಸತತಂ ಪವಾಯತಿ.

೫೩೭.

‘‘ಸಹಾಯಾನಂ ¶ ತಿತ್ಥಸ್ಮಿಂ ನ್ಹಾಯನ್ತಾನಂ, ಥಲೇ ಗಹೇತ್ವಾ ನಿದಹಿಸ್ಸ ದುಸ್ಸಂ;

ಖಿಡ್ಡತ್ಥಿಕೋ ನೋ ಚ ಪದುಟ್ಠಚಿತ್ತೋ, ತೇನಮ್ಹಿ ನಗ್ಗೋ ಕಸಿರಾ ಚ ವುತ್ತೀತಿ.

೫೩೮.

‘‘ಯೋ ¶ ಕೀಳಮಾನೋ ಪಕರೋತಿ ಪಾಪಂ, ತಸ್ಸೇದಿಸಂ ಕಮ್ಮವಿಪಾಕಮಾಹು;

ಅಕೀಳಮಾನೋ ಪನ ಯೋ ಕರೋತಿ, ಕಿಂ ತಸ್ಸ ಕಮ್ಮಸ್ಸ ವಿಪಾಕಮಾಹೂತಿ.

೫೩೯.

‘‘ಯೇ ದುಟ್ಠಸಙ್ಕಪ್ಪಮನಾ ಮನುಸ್ಸಾ, ಕಾಯೇನ ವಾಚಾಯ ಚ ಸಂಕಿಲಿಟ್ಠಾ;

ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಅಭಿಸಮ್ಪರಾಯಂ, ಅಸಂಸಯಂ ತೇ ನಿರಯಂ ಉಪೇನ್ತಿ.

೫೪೦.

‘‘ಅಪರೇ ಪನ ಸುಗತಿಮಾಸಮಾನಾ, ದಾನೇ ರತಾ ಸಙ್ಗಹಿತತ್ತಭಾವಾ;

ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಅಭಿಸಮ್ಪರಾಯಂ, ಅಸಂಸಯಂ ತೇ ಸುಗತಿಂ ಉಪೇನ್ತೀ’’ತಿ. –

ತೇಸಂ ಉಭಿನ್ನಂ ವಚನಪಟಿವಚನಗಾಥಾ ಹೋನ್ತಿ.

೫೩೦. ತತ್ಥ ಸಚ್ಚಪ್ಪಟಿಞ್ಞಾ ತವ ಮೇಸಾ ಹೋತೂತಿ ‘‘ಸಬ್ಬಮ್ಪಿ ತಾಹಂ ಅಭಿಸದ್ದಹೇಯ್ಯ’’ನ್ತಿ ತವ ಏಸಾ ಪಟಿಞ್ಞಾ ಮಯ್ಹಂ ಸಚ್ಚಂ ಹೋತು. ಸುತ್ವಾನ ಧಮ್ಮಂ ಲಭ ಸುಪ್ಪಸಾದನ್ತಿ ಮಯಾ ವುಚ್ಚಮಾನಂ ಧಮ್ಮಂ ಸುತ್ವಾ ಸುನ್ದರಂ ಪಸಾದಂ ಲಭಸ್ಸು. ಅಞ್ಞತ್ಥಿಕೋತಿ ಆಜಾನನತ್ಥಿಕೋ. ಯಥಾ ಪಜಾನನ್ತಿ ಯಥಾ ಅಞ್ಞೋಪಿ ¶ ಪಜಾನನ್ತೋ, ‘‘ಯಥಾಪಿ ಞಾತ’’ನ್ತಿ ವಾ ಮಯಾ ಯಥಾ ಞಾತನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ.

೫೩೧. ಕಿಸ್ಸೇತಂ ಕಮ್ಮಸ್ಸ ಅಯಂ ವಿಪಾಕೋತಿ ಕಿಸ್ಸೇತಂ ಕಿಸ್ಸ ನಾಮ ಏತಂ, ಕಿಸ್ಸ ಕಮ್ಮಸ್ಸ ಅಯಂ ವಿಪಾಕೋ. ಏತನ್ತಿ ವಾ ನಿಪಾತಮತ್ತಂ, ಕಿಸ್ಸ ಕಮ್ಮಸ್ಸಾತಿ ಯೋಜನಾ. ‘‘ಕಿಸ್ಸ ತೇ’’ತಿ ಚ ಕೇಚಿ ಪಠನ್ತಿ.

೫೩೨-೩೩. ಚಿಕ್ಖಲ್ಲಮಗ್ಗೇತಿ ¶ ಚಿಕ್ಖಲ್ಲವತಿ ಪಥಮ್ಹಿ. ನರಕನ್ತಿ ಆವಾಟಂ. ಏಕಾಹನ್ತಿ ಏಕಂ ಅಹಂ. ನರಕಸ್ಮಿಂ ನಿಕ್ಖಿಪಿನ್ತಿ ಯಥಾ ಕದ್ದಮೋ ನ ಅಕ್ಕಮೀಯತಿ, ಏವಂ ತಸ್ಮಿಂ ಚಿಕ್ಖಲ್ಲಾವಾಟೇ ಠಪೇಸಿಂ. ತಸ್ಸಾತಿ ತಸ್ಸ ಗೋಸೀಸೇನ ಸೇತುಕರಣಸ್ಸ.

೫೩೬-೭. ಧಮ್ಮೇ ಠಿತಾನನ್ತಿ ಧಮ್ಮಚಾರೀನಂ ಸಮಚಾರೀನಂ. ಮನ್ತೇಮೀತಿ ಕಥೇಮಿ ಕಿತ್ತಯಾಮಿ. ಖಿಡ್ಡತ್ಥಿಕೋತಿ ¶ ಹಸಾಧಿಪ್ಪಾಯೋ. ನೋ ಚ ಪದುಟ್ಠಚಿತ್ತೋತಿ ದುಸ್ಸಸಾಮಿಕೇ ನ ದೂಸಿತಚಿತ್ತೋ, ನ ಅವಹರಣಾಧಿಪ್ಪಾಯೋ ನಾಪಿ ವಿನಾಸಾಧಿಪ್ಪಾಯೋತಿ ಅತ್ಥೋ.

೫೩೮. ಅಕೀಳಮಾನೋತಿ ಅಖಿಡ್ಡಾಧಿಪ್ಪಾಯೋ, ಲೋಭಾದೀಹಿ ದೂಸಿತಚಿತ್ತೋ. ಕಿಂ ತಸ್ಸ ಕಮ್ಮಸ್ಸ ವಿಪಾಕಮಾಹೂತಿ ತಸ್ಸ ತಥಾ ಕತಸ್ಸ ಪಾಪಕಮ್ಮಸ್ಸ ಕೀವ ಕಟುಕಂ ದುಕ್ಖವಿಪಾಕಂ ಪಣ್ಡಿತಾ ಆಹು.

೫೩೯-೪೦. ದುಟ್ಠಸಙ್ಕಪ್ಪಮನಾತಿ ಕಾಮಸಙ್ಕಪ್ಪಾದಿವಸೇನ ದೂಸಿತಮನೋವಿತಕ್ಕಾ, ಏತೇನ ಮನೋದುಚ್ಚರಿತಮಾಹ. ಕಾಯೇನ ವಾಚಾಯ ಚ ಸಂಕಿಲಿಟ್ಠಾತಿ ಪಾಣಾತಿಪಾತಾದಿವಸೇನ ಕಾಯವಾಚಾಹಿ ಮಲಿನಾ. ಆಸಮಾನಾತಿ ಆಸೀಸಮಾನಾ ಪತ್ಥಯಮಾನಾ.

ಏವಂ ಪೇತೇನ ಸಙ್ಖೇಪೇನೇವ ಕಮ್ಮಫಲೇಸು ವಿಭಜಿತ್ವಾ ದಸ್ಸಿತೇಸು ತಂ ಅಸದ್ದಹನ್ತೋ ರಾಜಾ –

೫೪೧.

‘‘ತಂ ಕಿನ್ತಿ ಜಾನೇಯ್ಯಮಹಂ ಅವೇಚ್ಚ, ಕಲ್ಯಾಣಪಾಪಸ್ಸ ಅಯಂ ವಿಪಾಕೋ;

ಕಿಂ ವಾಹಂ ದಿಸ್ವಾ ಅಭಿಸದ್ದಹೇಯ್ಯಂ, ಕೋ ವಾಪಿ ಮಂ ಸದ್ದಹಾಪೇಯ್ಯ ಏತ’’ನ್ತಿ. –

ಗಾಥಮಾಹ. ತತ್ಥ ತಂ ಕಿನ್ತಿ ಜಾನೇಯ್ಯಮಹಂ ಅವೇಚ್ಚಾತಿ ಯೋಯಂ ತಯಾ ‘‘ಯೇ ದುಟ್ಠಸಙ್ಕಪ್ಪಮನಾ ಮನುಸ್ಸಾ, ಕಾಯೇನ ವಾಚಾಯ ಚ ಸಂಕಿಲಿಟ್ಠಾ’’ತಿಆದಿನಾ. ‘‘ಅಪರೇ ಪನ ಸುಗತಿಮಾಸಮಾನಾ’’ತಿಆದಿನಾ ಚ ಕಲ್ಯಾಣಸ್ಸ ಪಾಪಸ್ಸ ಚ ಕಮ್ಮಸ್ಸ ವಿಪಾಕೋ ವಿಭಜಿತ್ವಾ ವುತ್ತೋ, ತಂ ಕಿನ್ತಿ ಕೇನ ಕಾರಣೇನ ಅಹಂ ಅವೇಚ್ಚ ¶ ¶ ಅಪರಪಚ್ಚಯಭಾವೇನ ಸದ್ದಹೇಯ್ಯಂ. ಕಿಂ ವಾಹಂ ದಿಸ್ವಾ ಅಭಿಸದ್ದಹೇಯ್ಯನ್ತಿ ಕೀದಿಸಂ ವಾ ಪನಾಹಂ ಪಚ್ಚಕ್ಖಭೂತಂ ನಿದಸ್ಸನಂ ದಿಸ್ವಾ ಪಟಿಸದ್ದಹೇಯ್ಯಂ. ಕೋ ವಾಪಿ ಮಂ ಸದ್ದಹಾಪೇಯ್ಯ ಏತನ್ತಿ ಕೋ ವಾ ವಿಞ್ಞೂ ಪುರಿಸೋ ಪಣ್ಡಿತೋ ಏತಮತ್ಥಂ ಮಂ ಸದ್ದಹಾಪೇಯ್ಯ, ತಂ ಕಥೇಹೀತಿ ¶ ಅತ್ಥೋ.

ತಂ ಸುತ್ವಾ ಪೇತೋ ಕಾರಣೇನ ತಮತ್ಥಂ ತಸ್ಸ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ –

೫೪೨.

‘‘ದಿಸ್ವಾ ಚ ಸುತ್ವಾ ಅಭಿಸದ್ದಹಸ್ಸು, ಕಲ್ಯಾಣಪಾಪಸ್ಸ ಅಯಂ ವಿಪಾಕೋ;

ಕಲ್ಯಾಣಪಾಪೇ ಉಭಯೇ ಅಸನ್ತೇ, ಸಿಯಾ ನು ಸತ್ತಾ ಸುಗತಾ ದುಗ್ಗತಾ ವಾ.

೫೪೩.

‘‘ನೋ ಚೇತ್ಥ ಕಮ್ಮಾನಿ ಕರೇಯ್ಯುಂ ಮಚ್ಚಾ, ಕಲ್ಯಾಣಪಾಪಾನಿ ಮನುಸ್ಸಲೋಕೇ;

ನಾಹೇಸುಂ ಸತ್ತಾ ಸುಗತಾ ದುಗ್ಗತಾ ವಾ, ಹೀನಾ ಪಣೀತಾ ಚ ಮನುಸ್ಸಲೋಕೇ.

೫೪೪.

‘‘ಯಸ್ಮಾ ಚ ಕಮ್ಮಾನಿ ಕರೋನ್ತಿ ಮಚ್ಚಾ, ಕಲ್ಯಾಣಪಾಪಾನಿ ಮನುಸ್ಸಲೋಕೇ;

ತಸ್ಮಾ ಹಿ ಸತ್ತಾ ಸುಗತಾ ದುಗ್ಗತಾ ವಾ, ಹೀನಾ ಪಣೀತಾ ಚ ಮನುಸ್ಸಲೋಕೇ.

೫೪೫.

‘‘ದ್ವಯಜ್ಜ ಕಮ್ಮಾನಂ ವಿಪಾಕಮಾಹು, ಸುಖಸ್ಸ ದುಕ್ಖಸ್ಸ ಚ ವೇದನೀಯಂ;

ತಾ ದೇವತಾಯೋ ಪರಿಚಾರಯನ್ತಿ, ಪಚ್ಚೇನ್ತಿ ಬಾಲಾ ದ್ವಯತಂ ಅಪಸ್ಸಿನೋ’’ತಿ. –

ಗಾಥಾ ಅಭಾಸಿ.

೫೪೨. ತತ್ಥ ದಿಸ್ವಾ ಚಾತಿ ಪಚ್ಚಕ್ಖತೋ ದಿಸ್ವಾಪಿ. ಸುತ್ವಾತಿ ಧಮ್ಮಂ ಸುತ್ವಾ ತದನುಸಾರೇನ ನಯಂ ನೇನ್ತೋ ಅನುಮಿನನ್ತೋ. ಕಲ್ಯಾಣಪಾಪಸ್ಸಾತಿ ಕುಸಲಸ್ಸ ಅಕುಸಲಸ್ಸ ಚ ಕಮ್ಮಸ್ಸ ಅಯಂ ಸುಖೋ ಅಯಂ ದುಕ್ಖೋ ಚ ವಿಪಾಕೋತಿ ಅಭಿಸದ್ದಹಸ್ಸು. ಉಭಯೇ ಅಸನ್ತೇತಿ ಕಲ್ಯಾಣೇ ಪಾಪೇ ಚಾತಿ ದುವಿಧೇ ಕಮ್ಮೇ ಅವಿಜ್ಜಮಾನೇ. ಸಿಯಾ ನು ಸತ್ತಾ ಸುಗತಾ ದುಗ್ಗತಾ ವಾತಿ ‘‘ಇಮೇ ಸತ್ತಾ ¶ ಸುಗತಿಂ ಗತಾ ದುಗ್ಗತಿಂ ಗತಾ ವಾ, ಸುಗತಿಯಂ ವಾ ಅಡ್ಢಾ ದುಗ್ಗತಿಯಂ ದಲಿದ್ದಾ ವಾ’’ತಿ ಅಯಮತ್ಥೋ ಕಿಂ ನು ಸಿಯಾ ಕಥಂ ಸಮ್ಭವೇಯ್ಯಾತಿ ಅತ್ಥೋ.

೫೪೩-೪. ಇದಾನಿ ಯಥಾವುತ್ತಮತ್ಥಂ ‘‘ನೋ ¶ ಚೇತ್ಥ ಕಮ್ಮಾನೀ’’ತಿ ಚ ‘‘ಯಸ್ಮಾ ಚ ಕಮ್ಮಾನೀ’’ತಿ ಚ ಗಾಥಾದ್ವಯೇನ ಬ್ಯತಿರೇಕತೋ ಅನ್ವಯತೋ ಚ ವಿಭಾವೇತಿ. ತತ್ಥ ಹೀನಾ ಪಣೀತಾತಿ ಕುಲರೂಪಾರೋಗ್ಯಪರಿವಾರಾದೀಹಿ ¶ ಹೀನಾ ಉಳಾರಾ ಚ.

೫೪೫. ದ್ವಯಜ್ಜ ಕಮ್ಮಾನಂ ವಿಪಾಕಮಾಹೂತಿ ದ್ವಯಂ ದುವಿಧಂ ಅಜ್ಜ ಇದಾನಿ ಕಮ್ಮಾನಂ ಸುಚರಿತದುಚ್ಚರಿತಾನಂ ವಿಪಾಕಂ ವದನ್ತಿ ಕಥೇನ್ತಿ. ಕಿಂ ತನ್ತಿ ಆಹ ‘‘ಸುಖಸ್ಸ ದುಕ್ಖಸ್ಸ ಚ ವೇದನೀಯ’’ನ್ತಿ, ಇಟ್ಠಸ್ಸ ಚ ಅನಿಟ್ಠಸ್ಸ ಚ ಅನುಭವನಯೋಗ್ಗಂ. ತಾ ದೇವತಾಯೋ ಪರಿಚಾರಯನ್ತೀತಿ ಯೇ ಉಕ್ಕಂಸವಸೇನ ಸುಖವೇದನೀಯಂ ವಿಪಾಕಂ ಪಟಿಲಭನ್ತಿ, ತೇ ದೇವಲೋಕೇ ತಾ ದೇವತಾ ಹುತ್ವಾ ದಿಬ್ಬಸುಖಸಮಪ್ಪಿತಾ ಇನ್ದ್ರಿಯಾನಿ ಪರಿಚಾರೇನ್ತಿ. ಪಚ್ಚೇನ್ತಿ ಬಾಲಾ ದ್ವಯತಂ ಅಪಸ್ಸಿನೋತಿ ಯೇ ಬಾಲಾ ಕಮ್ಮಞ್ಚ ಕಮ್ಮಫಲಞ್ಚಾತಿ ದ್ವಯಂ ಅಪಸ್ಸನ್ತಾ ಅಸದ್ದಹನ್ತಾ, ತೇ ಪಾಪಪ್ಪಸುತಾ ದುಕ್ಖವೇದನೀಯಂ ವಿಪಾಕಂ ಅನುಭವನ್ತಾ ನಿರಯಾದೀಸು ಕಮ್ಮುನಾ ಪಚ್ಚೇನ್ತಿ ದುಕ್ಖಂ ಪಾಪುಣನ್ತಿ.

ಏವಂ ಕಮ್ಮಫಲಂ ಸದ್ದಹನ್ತೋ ಪನ ತ್ವಂ ಕಸ್ಮಾ ಏವರೂಪಂ ದುಕ್ಖಂ ಪಚ್ಚನುಭವಸೀತಿ ಅನುಯೋಗಂ ಸನ್ಧಾಯ –

೫೪೬.

‘‘ನ ಮತ್ಥಿ ಕಮ್ಮಾನಿ ಸಯಂಕತಾನಿ, ದತ್ವಾಪಿ ಮೇ ನತ್ಥಿ ಯೋ ಆದಿಸೇಯ್ಯ;

ಅಚ್ಛಾದನಂ ಸಯನಮಥನ್ನಪಾನಂ, ತೇನಮ್ಹಿ ನಗ್ಗೋ ಕಸಿರಾ ಚ ವುತ್ತೀ’’ತಿ. –

ಗಾಥಮಾಹ. ತತ್ಥ ನ ಮತ್ಥಿ ಕಮ್ಮಾನಿ ಸಯಂಕತಾನೀತಿ ಯಸ್ಮಾ ಸಯಂ ಅತ್ತನಾ ಪುಬ್ಬೇ ಕತಾನಿ ಪುಞ್ಞಕಮ್ಮಾನಿ ಮಮ ನತ್ಥಿ ನ ವಿಜ್ಜನ್ತಿ, ಯೇಹಿ ಇದಾನಿ ಅಚ್ಛಾದನಾದೀನಿ ಲಭೇಯ್ಯಂ. ದತ್ವಾಪಿ ಮೇ ನತ್ಥಿ ಯೋ ಆದಿಸೇಯ್ಯಾತಿ ಯೋ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾನಂ ದಾನಂ ದತ್ವಾ ‘‘ಅಸುಕಸ್ಸ ಪೇತಸ್ಸ ಹೋತೂ’’ತಿ ಮೇ ಆದಿಸೇಯ್ಯ ಉದ್ದಿಸೇಯ್ಯ, ಸೋ ನತ್ಥಿ. ತೇನಮ್ಹಿ ನಗ್ಗೋ ಕಸಿರಾ ಚ ವುತ್ತೀತಿ ತೇನ ದುವಿಧೇನಾಪಿ ಕಾರಣೇನ ಇದಾನಿ ನಗ್ಗೋ ¶ ನಿಚ್ಚೋಳೋ ಅಮ್ಹಿ, ಕಸಿರಾ ದುಕ್ಖಾ ಚ ವುತ್ತಿ ಜೀವಿಕಾ ಹೋತೀತಿ.

ತಂ ¶ ಸುತ್ವಾ ರಾಜಾ ತಸ್ಸ ಅಚ್ಛಾದನಾದಿಲಾಭಂ ಆಕಙ್ಖನ್ತೋ –

೫೪೭.

‘‘ಸಿಯಾ ನು ಖೋ ಕಾರಣಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಯಕ್ಖ, ಅಚ್ಛಾದನಂ ಯೇನ ತುವಂ ಲಭೇಥ;

ಆಚಿಕ್ಖ ಮೇ ತ್ವಂ ಯದತ್ಥಿ ಹೇತು, ಸದ್ಧಾಯಿಕಂ ಹೇತುವಚೋ ಸುಣೋಮಾ’’ತಿ. –

ಗಾಥಮಾಹ. ತತ್ಥ ಯೇನಾತಿ ಯೇನ ಕಾರಣೇನ ತ್ವಂ ಅಚ್ಛಾದನಂ ಲಭೇಥ ಲಭೇಯ್ಯಾಸಿ, ಕಿಞ್ಚಿ ತಂ ಕಾರಣಂ ಸಿಯಾ ನು ಖೋ ಭವೇಯ್ಯ ನು ಖೋತಿ ಅತ್ಥೋ. ಯದತ್ಥೀತಿ ಯದಿ ಅತ್ಥಿ.

ಅಥಸ್ಸ ¶ ಪೇತೋ ತಂ ಕಾರಣಂ ಆಚಿಕ್ಖನ್ತೋ –

೫೪೮.

‘‘ಕಪ್ಪಿತಕೋ ನಾಮ ಇಧತ್ಥಿ ಭಿಕ್ಖು, ಝಾಯೀ ಸುಸೀಲೋ ಅರಹಾ ವಿಮುತ್ತೋ;

ಗುತ್ತಿನ್ದ್ರಿಯೋ ಸಂವುತಪಾತಿಮೋಕ್ಖೋ, ಸೀತಿಭೂತೋ ಉತ್ತಮದಿಟ್ಠಿಪತ್ತೋ.

೫೪೯.

‘‘ಸಖಿಲೋ ವದಞ್ಞೂ ಸುವಚೋ ಸುಮುಖೋ, ಸ್ವಾಗಮೋ ಸುಪ್ಪಟಿಮುತ್ತಕೋ ಚ;

ಪುಞ್ಞಸ್ಸ ಖೇತ್ತಂ ಅರಣವಿಹಾರೀ, ದೇವಮನುಸ್ಸಾನಞ್ಚ ದಕ್ಖಿಣೇಯ್ಯೋ.

೫೫೦.

‘‘ಸನ್ತೋ ವಿಧೂಮೋ ಅನೀಘೋ ನಿರಾಸೋ, ಮುತ್ತೋ ವಿಸಲ್ಲೋ ಅಮಮೋ ಅವಙ್ಕೋ;

ನಿರೂಪಧೀ ಸಬ್ಬಪಪಞ್ಚಖೀಣೋ, ತಿಸ್ಸೋ ವಿಜ್ಜಾ ಅನುಪ್ಪತ್ತೋ ಜುತಿಮಾ.

೫೫೧.

‘‘ಅಪ್ಪಞ್ಞಾತೋ ದಿಸ್ವಾಪಿ ನ ಚ ಸುಜಾನೋ, ಮುನೀತಿ ನಂ ವಜ್ಜಿಸು ವೋಹರನ್ತಿ;

ಜಾನನ್ತಿ ತಂ ಯಕ್ಖಭೂತಾ ಅನೇಜಂ, ಕಲ್ಯಾಣಧಮ್ಮಂ ವಿಚರನ್ತಂ ಲೋಕೇ.

೫೫೨.

‘‘ತಸ್ಸ ¶ ¶ ತುವಂ ಏಕಯುಗಂ ದುವೇ ವಾ, ಮಮುದ್ದಿಸಿತ್ವಾನ ಸಚೇ ದದೇಥ;

ಪಟಿಗ್ಗಹೀತಾನಿ ಚ ತಾನಿ ಅಸ್ಸು, ಮಮಞ್ಚ ಪಸ್ಸೇಥ ಸನ್ನದ್ಧದುಸ್ಸ’’ನ್ತಿ. –

ಗಾಥಾ ಅಭಾಸಿ.

೫೪೮. ತತ್ಥ ಕಪ್ಪಿತತೋ ನಾಮಾತಿ ಜಟಿಲಸಹಸ್ಸಸ್ಸ ಅಬ್ಭನ್ತರೇ ಆಯಸ್ಮತೋ ಉಪಾಲಿತ್ಥೇರಸ್ಸ ಉಪಜ್ಝಾಯಂ ಸನ್ಧಾಯ ವದತಿ. ಇಧಾತಿ ಇಮಿಸ್ಸಾ ವೇಸಾಲಿಯಾ ಸಮೀಪೇ. ಝಾಯೀತಿ ಅಗ್ಗಫಲಝಾನೇನ ಝಾಯೀ. ಸೀತಿಭೂತೋತಿ ಸಬ್ಬಕಿಲೇಸದರಥಪರಿಳಾಹವೂಪಸಮೇನ ಸೀತಿಭಾವಪ್ಪತ್ತೋ. ಉತ್ತಮದಿಟ್ಠಿಪತ್ತೋತಿ ಉತ್ತಮಂ ಅಗ್ಗಫಲಂ ಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿಂ ಪತ್ತೋ.

೫೪೯. ಸಖಿಲೋತಿ ಮುದು. ಸುವಚೋತಿ ಸುಬ್ಬಚೋ. ಸ್ವಾಗಮೋತಿ ಸುಟ್ಠು ಆಗತಾಗಮೋ. ಸುಪ್ಪಟಿಮುತ್ತಕೋತಿ ಸುಟ್ಠು ಪಟಿಮುತ್ತಕವಾಚೋ, ಮುತ್ತಭಾಣೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ಅರಣವಿಹಾರೀತಿ ಮೇತ್ತಾವಿಹಾರೀ.

೫೫೦. ಸನ್ತೋತಿ ಉಪಸನ್ತಕಿಲೇಸೋ. ವಿಧೂಮೋತಿ ವಿಗತಮಿಚ್ಛಾವಿತಕ್ಕಧೂಮೋ. ಅನೀಘೋತಿ ನಿದ್ದುಕ್ಖೋ. ನಿರಾಸೋತಿ ನಿತ್ತಣ್ಹೋ. ಮುತ್ತೋತಿ ಸಬ್ಬಭವೇಹಿ ವಿಮುತ್ತೋ. ವಿಸಲ್ಲೋತಿ ವೀತರಾಗಾದಿಸಲ್ಲೋ. ಅಮಮೋತಿ ¶ ಮಮಂಕಾರವಿರಹಿತೋ. ಅವಙ್ಕೋತಿ ಕಾಯವಙ್ಕಾದಿವಙ್ಕವಿರಹಿತೋ. ನಿರೂಪಧೀತಿ ಕಿಲೇಸಾಭಿಸಙ್ಖಾರಾದಿಉಪಧಿಪ್ಪಹಾಯೀ. ಸಬ್ಬಪಪಞ್ಚಖೀಣೋತಿ ಪರಿಕ್ಖೀಣತಣ್ಹಾದಿಪಪಞ್ಚೋ. ಜುತಿಮಾತಿ ಅನುತ್ತರಾಯ ಞಾಣಜುತಿಯಾ ಜುತಿಮಾ. ಅಪ್ಪಞ್ಞಾತೋತಿ ಪರಮಪ್ಪಿಚ್ಛತಾಯ ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಗುಣತಾಯ ಚ ನ ಪಾಕಟೋ.

೫೫೧. ದಿಸ್ವಾಪಿ ನ ಚ ಸುಜಾನೋತಿ ಗಮ್ಭೀರಭಾವೇನ ದಿಸ್ವಾಪಿ ‘‘ಏವಂಸೀಲೋ, ಏವಂಧಮ್ಮೋ, ಏವಂಪಞ್ಞೋ’’ತಿ ನ ಸುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯೋ. ಜಾನನ್ತಿ ತಂ ಯಕ್ಖಭೂತಾ ಅನೇಜನ್ತಿ ಯಕ್ಖಭೂತಾ ಚ ಅನೇಜಂ ನಿತ್ತಣ್ಹಂ ‘‘ಅರಹಾ’’ತಿ ತಂ ಜಾನನ್ತಿ. ಕಲ್ಯಾಣಧಮ್ಮನ್ತಿ ಸುನ್ದರಸೀಲಾದಿಗುಣಂ.

೫೫೨. ತಸ್ಸಾತಿ ತಸ್ಸ ಕಪ್ಪಿತಕಮಹಾಥೇರಸ್ಸ. ಏಕಯುಗನ್ತಿ ಏಕಂ ವತ್ಥಯುಗಂ. ದುವೇ ವಾತಿ ದ್ವೇ ವಾ ವತ್ಥಯುಗಾನಿ. ಮಮುದ್ದಿಸಿತ್ವಾನಾತಿ ಮಮಂ ಉದ್ದಿಸಿತ್ವಾ. ಪಟಿಗ್ಗಹೀತಾನಿ ಚ ¶ ತಾನಿ ಅಸ್ಸೂತಿ ತಾನಿ ವತ್ಥಯುಗಾನಿ ತೇನ ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಾನಿ ಚ ಅಸ್ಸು ¶ ಭವೇಯ್ಯುಂ. ಸನ್ನದ್ಧದುಸ್ಸನ್ತಿ ದುಸ್ಸೇನ ಕತಸನ್ನಾಹಂ, ಲದ್ಧವತ್ಥಂ ನಿವತ್ಥಪಾರುತದುಸ್ಸನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ.

ತತೋ ರಾಜಾ –

೫೫೩.

‘‘ಕಸ್ಮಿಂ ಪದೇಸೇ ಸಮಣಂ ವಸನ್ತಂ, ಗನ್ತ್ವಾನ ಪಸ್ಸೇಮು ಮಯಂ ಇದಾನಿ;

ಯೋ ಮಜ್ಜ ಕಙ್ಖಂ ವಿಚಿಕಿಚ್ಛಿತಞ್ಚ, ದಿಟ್ಠೀವಿಸೂಕಾನಿ ವಿನೋದಯೇಯ್ಯಾ’’ತಿ. –

ಥೇರಸ್ಸ ವಸನಟ್ಠಾನಂ ಪುಚ್ಛಿ. ತತ್ಥ ಕಸ್ಮಿಂ ಪದೇಸೇತಿ ಕತರಸ್ಮಿಂ ಪದೇಸೇ. ಯೋ ಮಜ್ಜಾತಿ ಯೋ ಅಜ್ಜ, ಮ-ಕಾರೋ ಪದಸನ್ಧಿಕರೋ.

ತತೋ ಪೇತೋ –

೫೫೪.

‘‘ಏಸೋ ನಿಸಿನ್ನೋ ಕಪಿನಚ್ಚನಾಯಂ, ಪರಿವಾರಿತೋ ದೇವತಾಹಿ ಬಹೂಹಿ;

ಧಮ್ಮಿಂ ಕಥಂ ಭಾಸತಿ ಸಚ್ಚನಾಮೋ, ಸಕಸ್ಮಿಮಾಚೇರಕೇ ಅಪ್ಪಮತ್ತೋ’’ತಿ. –

ಗಾಥಮಾಹ. ತತ್ಥ ಕಪಿನಚ್ಚನಾಯನ್ತಿ ಕಪೀನಂ ವಾನರಾನಂ ನಚ್ಚನೇನ ‘‘ಕಪಿನಚ್ಚನಾ’’ತಿ ಲದ್ಧವೋಹಾರೇ ಪದೇಸೇ. ಸಚ್ಚನಾಮೋತಿ ಝಾಯೀ ಸುಸೀಲೋ ಅರಹಾ ವಿಮುತ್ತೋತಿಆದೀಹಿ ಗುಣನಾಮೇಹಿ ಯಾಥಾವನಾಮೋ ಅವಿಪರೀತನಾಮೋ ¶ .

ಏವಂ ಪೇತೇನ ವುತ್ತೇ ರಾಜಾ ತಾವದೇವ ಥೇರಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕಂ ಗನ್ತುಕಾಮೋ –

೫೫೫.

‘‘ತಥಾಹಂ ಕಸ್ಸಾಮಿ ಗನ್ತ್ವಾ ಇದಾನಿ, ಅಚ್ಛಾದಯಿಸ್ಸಂ ಸಮಣಂ ಯುಗೇನ;

ಪಟಿಗ್ಗಹೀತಾನಿ ಚ ತಾನಿ ಅಸ್ಸು, ತುವಞ್ಚ ಪಸ್ಸೇಮು ಸನ್ನದ್ಧದುಸ್ಸ’’ನ್ತಿ. –

ಗಾಥಮಾಹ. ತತ್ಥ ¶ ಕಸ್ಸಾಮೀತಿ ಕರಿಸ್ಸಾಮಿ.

ಅಥ ಪೇತೋ ‘‘ದೇವತಾನಂ ಥೇರೋ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇತಿ, ತಸ್ಮಾ ನಾಯಂ ಉಪಸಙ್ಕಮನಕಾಲೋ’’ತಿ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ –

೫೫೬.

‘‘ಮಾ ¶ ಅಕ್ಖಣೇ ಪಬ್ಬಜಿತಂ ಉಪಾಗಮಿ, ಸಾಧು ವೋ ಲಿಚ್ಛವಿ ನೇಸ ಧಮ್ಮೋ;

ತತೋ ಚ ಕಾಲೇ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ, ತತ್ಥೇವ ಪಸ್ಸಾಹಿ ರಹೋ ನಿಸಿನ್ನ’’ನ್ತಿ. –

ಗಾಥಮಾಹ. ತತ್ಥ ಸಾಧೂತಿ ಆಯಾಚನೇ ನಿಪಾತೋ. ವೋ ಲಿಚ್ಛವಿ ನೇಸ ಧಮ್ಮೋತಿ, ಲಿಚ್ಛವಿರಾಜ, ತುಮ್ಹಾಕಂ ರಾಜೂನಂ ಏಸ ಧಮ್ಮೋ ನ ಹೋತಿ, ಯಂ ಅಕಾಲೇ ಉಪಸಙ್ಕಮನಂ. ತತ್ಥೇವಾತಿ ತಸ್ಮಿಂಯೇವ ಠಾನೇ.

ಏವಂ ಪೇತೇನ ವುತ್ತೇ ರಾಜಾ ‘‘ಸಾಧೂ’’ತಿ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ನಿವೇಸನಮೇವ ಗನ್ತ್ವಾ ಪುನ ಯುತ್ತಪತ್ತಕಾಲೇ ಅಟ್ಠ ವತ್ಥುಯುಗಾನಿ ಗಾಹಾಪೇತ್ವಾ ಥೇರಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸಿನ್ನೋ ಪಟಿಸನ್ಥಾರಂ ಕತ್ವಾ ‘‘ಇಮಾನಿ, ಭನ್ತೇ, ಅಟ್ಠ ವತ್ಥಯುಗಾನಿ ಪಟಿಗ್ಗಣ್ಹಾ’’ತಿ ಆಹ. ತಂ ಸುತ್ವಾ ಥೇರೋ ಕಥಾಸಮುಟ್ಠಾಪನತ್ಥಂ ‘‘ಮಹಾರಾಜ, ಪುಬ್ಬೇ ತ್ವಂ ಅದಾನಸೀಲೋ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾನಂ ವಿಹೇಠನಜಾತಿಕೋವ ಕಥಂ ಪಣೀತಾನಿ ವತ್ಥಾನಿ ದಾತುಕಾಮೋ ಜಾತೋ’’ತಿ ಆಹ. ತಂ ಸುತ್ವಾ ರಾಜಾ ತಸ್ಸ ಕಾರಣಂ ಆಚಿಕ್ಖನ್ತೋ ಪೇತೇನ ಸಮಾಗಮಂ, ತೇನ ಚ ಅತ್ತನಾ ಚ ಕಥಿತಂ ಸಬ್ಬಂ ಥೇರಸ್ಸ ಆರೋಚೇತ್ವಾ ವತ್ಥಾನಿ ದತ್ವಾ ಪೇತಸ್ಸ ಉದ್ದಿಸಿ. ತೇನ ಪೇತೋ ದಿಬ್ಬವತ್ಥಧರೋ ಅಲಙ್ಕತಪಟಿಯತ್ತೋ ಅಸ್ಸಾರುಳ್ಹೋ ಥೇರಸ್ಸ ಚ ರಞ್ಞೋ ಚ ಪುರತೋ ಪಾತುಭವಿ. ತಂ ದಿಸ್ವಾ ರಾಜಾ ಅತ್ತಮನೋ ಪಮುದಿತೋ ಪೀತಿಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ‘‘ಪಚ್ಚಕ್ಖತೋ ವತ ಮಯಾ ಕಮ್ಮಫಲಂ ದಿಟ್ಠಂ, ನ ದಾನಾಹಂ ಪಾಪಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮಿ, ಪುಞ್ಞಮೇವ ಕರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ತೇನ ಪೇತೇನ ಸಕ್ಖಿಂ ಅಕಾಸಿ. ಸೋ ಚ ಪೇತೋ ‘‘ಸಚೇ, ತ್ವಂ ಲಿಚ್ಛವಿರಾಜ, ಇತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಅಧಮ್ಮಂ ಪಹಾಯ ಧಮ್ಮಂ ಚರಸಿ, ಏವಾಹಂ ತವ ಸಕ್ಖಿಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮಿ, ಸನ್ತಿಕಞ್ಚ ತೇ ಆಗಮಿಸ್ಸಾಮಿ, ಸೂಲಾವುತಞ್ಚ ಪುರಿಸಂ ಸೀಘಂ ಸೂಲತೋ ಮೋಚೇಹಿ, ಏವಂ ಸೋ ಜೀವಿತಂ ಲಭಿತ್ವಾ ಧಮ್ಮಂ ಚರನ್ತೋ ದುಕ್ಖತೋ ಮುಚ್ಚಿಸ್ಸತಿ, ಥೇರಞ್ಚ ಕಾಲೇನ ಕಾಲಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಧಮ್ಮಂ ಸುಣನ್ತೋ ¶ ಪುಞ್ಞಾನಿ ¶ ಕರೋಹೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಗತೋ.

ಅಥ ರಾಜಾ ಥೇರಂ ವನ್ದಿತ್ವಾ ನಗರಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ಸೀಘಂ ಸೀಘಂ ಲಿಚ್ಛವಿಪರಿಸಂ ಸನ್ನಿಪಾತೇತ್ವಾ ತೇ ಅನುಜಾನಾಪೇತ್ವಾ ತಂ ಪುರಿಸಂ ಸೂಲತೋ ಮೋಚೇತ್ವಾ ‘‘ಇಮಂ ಅರೋಗಂ ಕರೋಥಾ’’ತಿ ತಿಕಿಚ್ಛಕೇ ಆಣಾಪೇಸಿ. ಥೇರಞ್ಚ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಪುಚ್ಛಿ – ‘‘ಸಿಯಾ ನು ಖೋ, ಭನ್ತೇ, ನಿರಯಗಾಮಿಕಮ್ಮಂ ಕತ್ವಾ ಠಿತಸ್ಸ ನಿರಯತೋ ಮುತ್ತೀ’’ತಿ. ಸಿಯಾ, ಮಹಾರಾಜ, ಸಚೇ ಉಳಾರಂ ಪುಞ್ಞಂ ಕರೋತಿ, ಮುಚ್ಚತೀತಿ ¶ ವತ್ವಾ ಥೇರೋ ರಾಜಾನಂ ಸರಣೇಸು ಚ ಸೀಲೇಸು ಚ ಪತಿಟ್ಠಾಪೇಸಿ. ಸೋ ತತ್ಥ ಪತಿಟ್ಠಿತೋ ಥೇರಸ್ಸ ಓವಾದೇ ಠತ್ವಾ ಸೋತಾಪನ್ನೋ ಅಹೋಸಿ, ಸೂಲಾವುತೋ ಪನ ಪುರಿಸೋ ಅರೋಗೋ ಹುತ್ವಾ ಸಂವೇಗಜಾತೋ ಭಿಕ್ಖೂಸು ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಅರಹತ್ತಂ ಪಾಪುಣಿ. ತಮತ್ಥಂ ದಸ್ಸೇನ್ತಾ ಸಙ್ಗೀತಿಕಾರಾ –

೫೫೭.

‘‘ತಥಾತಿ ವತ್ವಾ ಅಗಮಾಸಿ ತತ್ಥ, ಪರಿವಾರಿತೋ ದಾಸಗಣೇನ ಲಿಚ್ಛವಿ;

ಸೋ ತಂ ನಗರಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ, ವಾಸೂಪಗಚ್ಛಿತ್ಥ ಸಕೇ ನಿವೇಸನೇ.

೫೫೮.

‘‘ತತೋ ಚ ಕಾಲೇ ಗಿಹಿಕಿಚ್ಚಾನಿ ಕತ್ವಾ,

ನ್ಹತ್ವಾ ಪಿವಿತ್ವಾ ಚ ಖಣಂ ಲಭಿತ್ವಾ;

ವಿಚೇಯ್ಯ ಪೇಳಾತೋ ಚ ಯುಗಾನಿ ಅಟ್ಠ,

ಗಾಹಾಪಯೀ ದಾಸಗಣೇನ ಲಿಚ್ಛವಿ.

೫೫೯.

‘‘ಸೋ ತಂ ಪದೇಸಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ, ತಂ ಅದ್ದಸ ಸಮಣಂ ಸನ್ತಚಿತ್ತಂ;

ಪಟಿಕ್ಕನ್ತಂ ಗೋಚರತೋ ನಿವತ್ತಂ, ಸೀತಿಭೂತಂ ರುಕ್ಖಮೂಲೇ ನಿಸಿನ್ನಂ.

೫೬೦.

‘‘ತಮೇನಮವೋಚ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ, ಅಪ್ಪಾಬಾಧಂ ಫಾಸುವಿಹಾರಞ್ಚ ಪುಚ್ಛಿ;

ವೇಸಾಲಿಯಂ ಲಿಚ್ಛವಿಹಂ ಭದನ್ತೇ, ಜಾನನ್ತಿ ಮಂ ಲಿಚ್ಛವಿ ಅಮ್ಬಸಕ್ಕರೋ.

೫೬೧.

‘‘ಇಮಾನಿ ¶ ಮೇ ಅಟ್ಠ ಯುಗಾ ಸುಭಾನಿ, ಪಟಿಗ್ಗಣ್ಹ ಭನ್ತೇ ಪದದಾಮಿ ತುಯ್ಹಂ;

ತೇನೇವ ಅತ್ಥೇನ ಇಧಾಗತೋಸ್ಮಿ, ಯಥಾ ಅಹಂ ಅತ್ತಮನೋ ಭವೇಯ್ಯನ್ತಿ.

೫೬೨.

‘‘ದೂರತೋವ ಸಮಣಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಚ, ನಿವೇಸನಂ ತೇ ಪರಿವಜ್ಜಯನ್ತಿ;

ಪತ್ತಾನಿ ಭಿಜ್ಜನ್ತಿ ಚ ತೇ ನಿವೇಸನೇ, ಸಙ್ಘಾಟಿಯೋ ಚಾಪಿ ವಿದಾಲಯನ್ತಿ.

೫೬೩.

‘‘ಅಥಾಪರೇ ¶ ¶ ಪಾದಕುಠಾರಿಕಾಹಿ, ಅವಂಸಿರಾ ಸಮಣಾ ಪಾತಯನ್ತಿ;

ಏತಾದಿಸಂ ಪಬ್ಬಜಿತಾ ವಿಹೇಸಂ, ತಯಾ ಕತಂ ಸಮಣಾ ಪಾಪುಣನ್ತಿ.

೫೬೪.

‘‘ತಿಣೇನ ತೇಲಮ್ಪಿ ನ ತ್ವಂ ಅದಾಸಿ, ಮೂಳ್ಹಸ್ಸ ಮಗ್ಗಮ್ಪಿ ನ ಪಾವದಾಸಿ;

ಅನ್ಧಸ್ಸ ದಣ್ಡಂ ಸಯಮಾದಿಯಾಸಿ, ಏತಾದಿಸೋ ಕದರಿಯೋ ಅಸಂವುತೋ ತುವಂ;

ಅಥ ತ್ವಂ ಕೇನ ವಣ್ಣೇನ ಕಿಮೇವ ದಿಸ್ವಾ, ಅಮ್ಹೇಹಿ ಸಹ ಸಂವಿಭಾಗಂ ಕರೋಸೀತಿ.

೫೬೫.

‘‘ಪಚ್ಚೇಮಿ ಭನ್ತೇ ಯಂ ತ್ವಂ ವದೇಸಿ, ವಿಹೇಸಯಿಂ ಸಮಣೇ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೇ ಚ;

ಖಿಡ್ಡತ್ಥಿಕೋ ನೋ ಚ ಪದುಟ್ಠಚಿತ್ತೋ, ಏತಮ್ಪಿ ಮೇ ದುಕ್ಕಟಮೇವ ಭನ್ತೇ.

೫೬೬.

ಖಿಡ್ಡಾಯ ಯಕ್ಖೋ ಪಸವಿತ್ವಾ ಪಾಪಂ, ವೇದೇತಿ ದುಕ್ಖಂ ಅಸಮತ್ತಭೋಗೀ;

ದಹರೋ ¶ ಯುವಾ ನಗ್ಗನಿಯಸ್ಸ ಭಾಗೀ, ಕಿಂ ಸು ತತೋ ದುಕ್ಖತರಸ್ಸ ಹೋತಿ.

೫೬೭.

‘‘ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಸಂವೇಗಮಲತ್ಥಂ ಭನ್ತೇ, ತಪ್ಪಚ್ಚಯಾ ವಾಪಿ ದದಾಮಿ ದಾನಂ;

ಪಟಿಗ್ಗಣ್ಹ ಭನ್ತೇ ವತ್ಥಯುಗಾನಿ ಅಟ್ಠ, ಯಕ್ಖಸ್ಸಿಮಾ ಗಚ್ಛನ್ತು ದಕ್ಖಿಣಾಯೋತಿ.

೫೬೮.

‘‘ಅದ್ಧಾ ಹಿ ದಾನಂ ಬಹುಧಾ ಪಸತ್ಥಂ, ದದತೋ ಚ ತೇ ಅಕ್ಖಯಧಮ್ಮಮತ್ಥು;

ಪಟಿಗಣ್ಹಾಮಿ ತೇ ವತ್ಥಯುಗಾನಿ ಅಟ್ಠ, ಯಕ್ಖಸ್ಸಿಮಾ ಗಚ್ಛನ್ತು ದಕ್ಖಿಣಾಯೋತಿ.

೫೬೯.

‘‘ತತೋ ¶ ಹಿ ಸೋ ಆಚಮಯಿತ್ವಾ ಲಿಚ್ಛವಿ, ಥೇರಸ್ಸ ದತ್ವಾನ ಯುಗಾನಿ ಅಟ್ಠ;

ಪಟಿಗ್ಗಹೀತಾನಿ ಚ ತಾನಿ ಅಸ್ಸು, ಯಕ್ಖಞ್ಚ ಪಸ್ಸೇಥ ಸನ್ನದ್ಧದುಸ್ಸಂ.

೫೭೦.

‘‘ತಮದ್ದಸಾ ಚನ್ದನಸಾರಲಿತ್ತಂ, ಆಜಞ್ಞಮಾರೂಳ್ಹಮುಳಾರವಣ್ಣಂ;

ಅಲಙ್ಕತಂ ಸಾಧುನಿವತ್ಥದುಸ್ಸಂ, ಪರಿವಾರಿತಂ ಯಕ್ಖಮಹಿದ್ಧಿಪತ್ತಂ.

೫೭೧.

‘‘ಸೋ ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಅತ್ತಮನೋ ಉದಗ್ಗೋ, ಪಹಟ್ಠಚಿತ್ತೋ ಚ ಸುಭಗ್ಗರೂಪೋ;

ಕಮ್ಮಞ್ಚ ದಿಸ್ವಾನ ಮಹಾವಿಪಾಕಂ, ಸನ್ದಿಟ್ಠಿಕಂ ಚಕ್ಖುನಾ ಸಚ್ಛಿಕತ್ವಾ.

೫೭೨.

‘‘ತಮೇನಮವೋಚ ¶ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ, ದಸ್ಸಾಮಿ ದಾನಂ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾನಂ;

ನ ಚಾಪಿ ಮೇ ಕಿಞ್ಚಿ ಅದೇಯ್ಯಮತ್ಥಿ, ತುವಞ್ಚ ಮೇ ಯಕ್ಖ ಬಹೂಪಕಾರೋತಿ.

೫೭೩.

‘‘ತುವಞ್ಚ ಮೇ ಲಿಚ್ಛವಿ ಏಕದೇಸಂ, ಅದಾಸಿ ದಾನಾನಿ ಅಮೋಘಮೇತಂ;

ಸ್ವಾಹಂ ¶ ಕರಿಸ್ಸಾಮಿ ತಯಾವ ಸಕ್ಖಿಂ, ಅಮಾನುಸೋ ಮಾನುಸಕೇನ ಸದ್ಧಿನ್ತಿ.

೫೭೪.

‘‘ಗತೀ ಚ ಬನ್ಧೂ ಚ ಪರಾಯಣಞ್ಚ, ಮಿತ್ತೋ ಮಮಾಸಿ ಅಥ ದೇವತಾ ಮೇ;

ಯಾಚಾಮಿ ತಂ ಪಞ್ಜಲಿಕೋ ಭವಿತ್ವಾ, ಇಚ್ಛಾಮಿ ತಂ ಯಕ್ಖ ಪುನಪಿ ದಟ್ಠುನ್ತಿ.

೫೭೫.

‘‘ಸಚೇ ತುವಂ ಅಸ್ಸದ್ಧೋ ಭವಿಸ್ಸಸಿ, ಕದರಿಯರೂಪೋ ವಿಪ್ಪಟಿಪನ್ನಚಿತ್ತೋ;

ತ್ವಂ ನೇವ ಮಂ ಲಚ್ಛಸಿ ದಸ್ಸನಾಯ, ದಿಸ್ವಾ ಚ ತಂ ನೋಪಿ ಚ ಆಲಪಿಸ್ಸಂ.

೫೭೬.

‘‘ಸಚೇ ¶ ಪನ ತ್ವಂ ಭವಿಸ್ಸಸಿ ಧಮ್ಮಗಾರವೋ, ದಾನೇ ರತೋ ಸಙ್ಗಹಿತತ್ತಭಾವೋ;

ಓಪಾನಭೂತೋ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾನಂ, ಏವಂ ಮಮಂ ಲಚ್ಛಸಿ ದಸ್ಸನಾಯ.

೫೭೭.

‘‘ದಿಸ್ವಾ ಚ ತಂ ಆಲಪಿಸ್ಸಂ ಭದನ್ತೇ, ಇಮಞ್ಚ ಸೂಲತೋ ಲಹುಂ ಪಮುಞ್ಚ;

ಯತೋನಿದಾನಂ ಅಕರಿಮ್ಹ ಸಕ್ಖಿಂ, ಮಞ್ಞಾಮಿ ಸೂಲಾವುತಕಸ್ಸ ಕಾರಣಾ.

೫೭೮.

‘‘ತೇ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಅಕರಿಮ್ಹ ಸಕ್ಖಿಂ, ಅಯಞ್ಚ ಸೂಲತೋ ಲಹುಂ ಪಮುತ್ತೋ;

ಸಕ್ಕಚ್ಚ ಧಮ್ಮಾನಿ ಸಮಾಚರನ್ತೋ, ಮುಚ್ಚೇಯ್ಯ ಸೋ ನಿರಯಾ ಚ ತಮ್ಹಾ;

ಕಮ್ಮಂ ಸಿಯಾ ಅಞ್ಞತ್ರ ವೇದನೀಯಂ.

೫೭೯.

‘‘ಕಪ್ಪಿತಕಞ್ಚ ¶ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ, ತೇನೇವ ಸಹ ಸಂವಿಭಜಿತ್ವಾ ಕಾಲೇ;

ಸಯಂ ಮುಖೇನೂಪನಿಸಜ್ಜ ಪುಚ್ಛ, ಸೋ ತೇ ಅಕ್ಖಿಸ್ಸತಿ ಏತಮತ್ಥಂ.

೫೮೦.

‘‘ತಮೇವ ಭಿಕ್ಖುಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ, ಪುಚ್ಛಸ್ಸು ಅಞ್ಞತ್ಥಿಕೋ ನೋ ಚ ಪದುಟ್ಠಚಿತ್ತೋ;

ಸೋ ತೇ ಸುತಂ ಅಸುತಞ್ಚಾಪಿ ಧಮ್ಮಂ, ಸಬ್ಬಮ್ಪಿ ಅಕ್ಖಿಸ್ಸತಿ ಯಥಾ ಪಜಾನನ್ತಿ.

೫೮೧.

‘‘ಸೋ ¶ ತತ್ಥ ರಹಸ್ಸಂ ಸಮುಲ್ಲಪಿತ್ವಾ, ಸಕ್ಖಿಂ ಕರಿತ್ವಾನ ಅಮಾನುಸೇನ;

ಪಕ್ಕಾಮಿ ಸೋ ಲಿಚ್ಛವಿನಂ ಸಕಾಸಂ, ಅಥ ಬ್ರವಿ ಪರಿಸಂ ಸನ್ನಿಸಿನ್ನಂ.

೫೮೨.

‘‘‘ಸುಣನ್ತು ¶ ಭೋನ್ತೋ ಮಮ ಏಕವಾಕ್ಯಂ, ವರಂ ವರಿಸ್ಸಂ ಲಭಿಸ್ಸಾಮಿ ಅತ್ಥಂ;

ಸೂಲಾವುತೋ ಪುರಿಸೋ ಲುದ್ದಕಮ್ಮೋ, ಪಣಿಹಿತದಣ್ಡೋ ಅನುಸತ್ತರೂಪೋ.

೫೮೩.

‘‘‘ಏತ್ತಾವತಾ ವೀಸತಿರತ್ತಿಮತ್ತಾ, ಯತೋ ಆವುತೋ ನೇವ ಜೀವತಿ ನ ಮತೋ;

ತಾಹಂ ಮೋಚಯಿಸ್ಸಾಮಿ ದಾನಿ, ಯಥಾಮತಿಂ ಅನುಜಾನಾತು ಸಙ್ಘೋ’ತಿ.

೫೮೪.

‘‘‘ಏತಞ್ಚ ಅಞ್ಞಞ್ಚ ಲಹುಂ ಪಮುಞ್ಚ, ಕೋ ತಂ ವದೇಥ ತಥಾ ಕರೋನ್ತಂ;

ಯಥಾ ಪಜಾನಾಸಿ ತಥಾ ಕರೋಹಿ, ಯಥಾಮತಿಂ ಅನುಜಾನಾತಿ ಸಙ್ಘೋ’ತಿ.

೫೮೫.

‘‘ಸೋ ¶ ತಂ ಪದೇಸಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ, ಸೂಲಾವುತಂ ಮೋಚಯಿ ಖಿಪ್ಪಮೇವ;

ಮಾ ಭಾಯಿ ಸಮ್ಮಾತಿ ಚ ತಂ ಅವೋಚ, ತಿಕಿಚ್ಛಕಾನಞ್ಚ ಉಪಟ್ಠಪೇಸಿ.

೫೮೬.

‘‘ಕಪ್ಪಿತಕಞ್ಚ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ, ತೇನೇವ ಸಹ ಸಂವಿಭಜಿತ್ವಾ ಕಾಲೇ;

ಸಯಂ ಮುಖೇನೂಪನಿಸಜ್ಜ ಲಿಚ್ಛವಿ, ತಥೇವ ಪುಚ್ಛಿತ್ಥ ನಂ ಕಾರಣತ್ಥಿಕೋ.

೫೮೭.

‘‘ಸೂಲಾವುತೋ ಪುರಿಸೋ ಲುದ್ದಕಮ್ಮೋ, ಪಣೀತದಣ್ಡೋ ಅನುಸತ್ತರೂಪೋ;

ಏತ್ತಾವತಾ ವೀಸತಿರತ್ತಿಮತ್ತಾ, ಯತೋ ಆವುತೋ ನೇವ ಜೀವತಿ ನ ಮತೋ.

೫೮೮.

‘‘ಸೋ ಮೋಚಿತೋ ಗನ್ತ್ವಾ ಮಯಾ ಇದಾನಿ, ಏತಸ್ಸ ಯಕ್ಖಸ್ಸ ವಚೋ ಹಿ ಭನ್ತೇ;

ಸಿಯಾ ನು ಖೋ ಕಾರಣಂ ಕಿಞ್ಚಿದೇವ, ಯೇನ ಸೋ ನಿರಯಂ ನೋ ವಜೇಯ್ಯ.

೫೮೯.

‘‘ಆಚಿಕ್ಖ ¶ ಭನ್ತೇ ಯದಿ ಅತ್ಥಿ ಹೇತು, ಸದ್ಧಾಯಿಕಂ ಹೇತುವಚೋ ಸುಣೋಮ;

ನ ತೇಸಂ ಕಮ್ಮಾನಂ ವಿನಾಸಮತ್ಥಿ, ಅವೇದಯಿತ್ವಾ ಇಧ ಬ್ಯನ್ತಿಭಾವೋತಿ.

೫೯೦.

‘‘ಸಚೇ ಸ ಧಮ್ಮಾನಿ ಸಮಾಚರೇಯ್ಯ, ಸಕ್ಕಚ್ಚ ರತ್ತಿನ್ದಿವಮಪ್ಪಮತ್ತೋ;

ಮುಚ್ಚೇಯ್ಯ ಸೋ ನಿರಯಾ ಚ ತಮ್ಹಾ, ಕಮ್ಮಂ ಸಿಯಾ ಅಞ್ಞತ್ರ ವೇದನೀಯನ್ತಿ.

೫೯೧.

‘‘ಅಞ್ಞಾತೋ ¶ ಏಸೋ ಪುರಿಸಸ್ಸ ಅತ್ಥೋ, ಮಮಮ್ಪಿ ದಾನಿ ಅನುಕಮ್ಪ ಭನ್ತೇ;

ಅನುಸಾಸ ಮಂ ಓವದ ಭೂರಿಪಞ್ಞ, ಯಥಾ ಅಹಂ ನೋ ನಿರಯಂ ವಜೇಯ್ಯನ್ತಿ.

೫೯೨.

‘‘ಅಜ್ಜೇವ ಬುದ್ಧಂ ಸರಣಂ ಉಪೇಹಿ, ಧಮ್ಮಞ್ಚ ¶ ಸಙ್ಘಞ್ಚ ಪಸನ್ನಚಿತ್ತೋ;

ತಥೇವ ಸಿಕ್ಖಾಯ ಪದಾನಿ ಪಞ್ಚ, ಅಖಣ್ಡಫುಲ್ಲಾನಿ ಸಮಾದಿಯಸ್ಸು.

೫೯೩.

‘‘ಪಾಣಾತಿಪಾತಾ ವಿರಮಸ್ಸು ಖಿಪ್ಪಂ, ಲೋಕೇ ಅದಿನ್ನಂ ಪರಿವಜ್ಜಯಸ್ಸು;

ಅಮಜ್ಜಪೋ ಮಾ ಚ ಮುಸಾ ಅಭಾಣೀ, ಸಕೇನ ದಾರೇನ ಚ ಹೋತಿ ತುಟ್ಠೋ;

ಇಮಞ್ಚ ಅರಿಯಂ ಅಟ್ಠಙ್ಗವರೇನುಪೇತಂ, ಸಮಾದಿಯಾಹಿ ಕುಸಲಂ ಸುಖುದ್ರಯಂ.

೫೯೪.

‘‘ಚೀವರಂ ¶ ಪಿಣ್ಡಪಾತಞ್ಚ, ಪಚ್ಚಯಂ ಸಯನಾಸನಂ;

ಅನ್ನಂ ಪಾನಂ ಖಾದನೀಯಂ, ವತ್ಥಸೇನಾಸನಾನಿ ಚ;

ದದಾಹಿ ಉಜುಭೂತೇಸು, ವಿಪ್ಪಸನ್ನೇನ ಚೇತಸಾ.

೫೯೫.

‘‘ಭಿಕ್ಖೂಪಿ ಸೀಲಸಮ್ಪನ್ನೇ, ವೀತರಾಗೇ ಬಹುಸ್ಸುತೇ;

ತಪ್ಪೇಹಿ ಅನ್ನಪಾನೇನ, ಸದಾ ಪುಞ್ಞಂ ಪವಡ್ಢತಿ.

೫೯೬.

‘‘ಏವಞ್ಚ ¶ ಧಮ್ಮಾನಿ ಸಮಾಚರನ್ತೋ, ಸಕ್ಕಚ್ಚ ರತ್ತಿನ್ದಿವಮಪ್ಪಮತ್ತೋ;

ಮುಞ್ಚ ತುವಂ ನಿರಯಾ ಚ ತಮ್ಹಾ, ಕಮ್ಮಂ ಸಿಯಾ ಅಞ್ಞತ್ರ ವೇದನೀಯನ್ತಿ.

೫೯೭.

‘‘ಅಜ್ಜೇವ ಬುದ್ಧಂ ಸರಣಂ ಉಪೇಮಿ, ಧಮ್ಮಞ್ಚ ಸಙ್ಘಞ್ಚ ಪಸನ್ನಚಿತ್ತೋ;

ತಥೇವ ಸಿಕ್ಖಾಯ ಪದಾನಿ ಪಞ್ಚ, ಅಖಣ್ಡಫುಲ್ಲಾನಿ ಸಮಾದಿಯಾಮಿ.

೫೯೮.

‘‘ಪಾಣಾತಿಪಾತಾ ವಿರಮಾಮಿ ಖಿಪ್ಪಂ, ಲೋಕೇ ಅದಿನ್ನಂ ಪರಿವಜ್ಜಯಾಮಿ;

ಅಮಜ್ಜಪೋ ನೋ ಚ ಮುಸಾ ಭಣಾಮಿ, ಸಕೇನ ದಾರೇನ ಚ ಹೋಮಿ ತುಟ್ಠೋ;

ಇಮಞ್ಚ ಅರಿಯಂ ಅಟ್ಠಙ್ಗವರೇನುಪೇತಂ, ಸಮಾದಿಯಾಮಿ ಕುಸಲಂ ಸುಖುದ್ರಯಂ.

೫೯೯.

‘‘ಚೀವರಂ ಪಿಣ್ಡಪಾತಞ್ಚ, ಪಚ್ಚಯಂ ಸಯನಾಸನಂ;

ಅನ್ನಂ ಪಾನಂ ಖಾದನೀಯಂ, ವತ್ಥಸೇನಾಸನಾನಿ ಚ.

೬೦೦.

‘‘ಭಿಕ್ಖೂ ¶ ಚ ಸೀಲಸಮ್ಪನ್ನೇ, ವೀತರಾಗೇ ಬಹುಸ್ಸುತೇ;

ದದಾಮಿ ನ ವಿಕಮ್ಪಾಮಿ, ಬುದ್ಧಾನಂ ಸಾಸನೇ ರತೋತಿ.

೬೦೧.

‘‘ಏತಾದಿಸೋ ಲಿಚ್ಛವಿ ಅಮ್ಬಸಕ್ಕರೋ, ವೇಸಾಲಿಯಂ ಅಞ್ಞತರೋ ಉಪಾಸಕೋ;

ಸದ್ಧೋ ಮುದೂ ಕಾರಕರೋ ಚ ಭಿಕ್ಖು, ಸಙ್ಘಞ್ಚ ಸಕ್ಕಚ್ಚ ತದಾ ಉಪಟ್ಠಹಿ.

೬೦೨.

‘‘ಸೂಲಾವುತೋ ಚ ಅರೋಗೋ ಹುತ್ವಾ, ಸೇರೀ ಸುಖೀ ಪಬ್ಬಜ್ಜಂ ಉಪಾಗಮಿ;

ಭಿಕ್ಖುಞ್ಚ ಆಗಮ್ಮ ಕಪ್ಪಿತಕುತ್ತಮಂ, ಉಭೋಪಿ ಸಾಮಞ್ಞಫಲಾನಿ ಅಜ್ಝಗುಂ.

೬೦೩.

‘‘ಏತಾದಿಸಾ ¶ ಸಪ್ಪುರಿಸಾನ ಸೇವನಾ, ಮಹಪ್ಫಲಾ ಹೋತಿ ಸತಂ ವಿಜಾನತಂ;

ಸೂಲಾವುತೋ ಅಗ್ಗಫಲಂ ಅಫಸ್ಸಯಿ, ಫಲಂ ಕನಿಟ್ಠಂ ಪನ ಅಮ್ಬಸಕ್ಕರೋ’’ತಿ. –

ಗಾಥಾಯೋ ಅವೋಚುಂ.

೫೫೭-೫೬೦. ತತ್ಥ ವಾಸೂಪಗಚ್ಛಿತ್ಥಾತಿ ವಾಸಂ ಉಪಗಚ್ಛಿ. ಗಿಹಿಕಿಚ್ಚಾನೀತಿ ಗೇಹಂ ಆವಸನ್ತೇನ ಕಾತಬ್ಬಕುಟುಮ್ಬಕಿಚ್ಚಾನಿ. ವಿಚೇಯ್ಯಾತಿ ಸುನ್ದರವತ್ಥಗಹಣತ್ಥಂ ವಿಚಿನಿತ್ವಾ. ಪಟಿಕ್ಕನ್ತನ್ತಿ ಪಿಣ್ಡಪಾತತೋ ಪಟಿಕ್ಕನ್ತಂ. ತೇನಾಹ ‘‘ಗೋಚರತೋ ನಿವತ್ತ’’ನ್ತಿ. ಅವೋಚಾತಿ ‘‘ವೇಸಾಲಿಯಂ ಲಿಚ್ಛವಿಹಂ, ಭದನ್ತೇ’’ತಿಆದಿಕಂ ಅವೋಚ.

೫೬೨-೩. ವಿದಾಲಯನ್ತೀತಿ ವಿಫಾಲಯನ್ತಿ. ಪಾದಕುಠಾರಿಕಾಹೀತಿ ಪಾದಸಙ್ಖಾತಾಹಿ ಕುಠಾರೀಹಿ. ಪಾತಯನ್ತೀತಿ ಪರಿಪಾತಯನ್ತಿ.

೫೬೪. ತಿಣೇನಾತಿ ¶ ತಿಣಗ್ಗೇನಾಪಿ. ಮೂಳ್ಹಸ್ಸ ಮಗ್ಗಮ್ಪಿ ನ ಪಾವದಾಸೀತಿ ಮಗ್ಗಮೂಳ್ಹಸ್ಸ ಮಗ್ಗಮ್ಪಿ ತ್ವಂ ನ ಕಥಯಸಿ ‘‘ಏವಾಯಂ ಪುರಿಸಾ ಇತೋ ಚಿತೋ ಚ ಪರಿಬ್ಭಮತೂ’’ತಿ. ಕೇಳೀಸೀಲೋ ಹಿ ಅಯಂ ರಾಜಾ. ಸಯಮಾದಿಯಾಸೀತಿ ಅನ್ಧಸ್ಸ ಹತ್ಥತೋ ಯಟ್ಠಿಂ ಸಯಮೇವ ಅಚ್ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ಗಣ್ಹಸಿ. ಸಂವಿಭಾಗಂ ಕರೋಸೀತಿ ಅತ್ತನಾ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬವತ್ಥುತೋ ಏಕಚ್ಚಾನಿ ದತ್ವಾ ಸಂವಿಭಜಸಿ.

೫೬೫. ಪಚ್ಚೇಮಿ, ಭನ್ತೇ, ಯಂ ತ್ವಂ ವದೇಸೀತಿ ‘‘ಭನ್ತೇ, ತ್ವಂ ಪತ್ತಾನಿ ಭಿಜ್ಜನ್ತೀ’’ತಿಆದಿನಾ ಯಂ ವದೇಸಿ, ತಂ ಪಟಿಜಾನಾಮಿ, ಸಬ್ಬಮೇವೇತಂ ಮಯಾ ಕತಂ ಕಾರಾಪಿತಞ್ಚಾತಿ ದಸ್ಸೇತಿ. ಏತಮ್ಪೀತಿ ಏತಂ ಖಿಡ್ಡಾಧಿಪ್ಪಾಯೇನ ¶ ಕತಮ್ಪಿ.

೫೬೬-೭. ಖಿಡ್ಡಾತಿ ಖಿಡ್ಡಾಯ. ಪಸವಿತ್ವಾತಿ ಉಪಚಿನಿತ್ವಾ. ವೇದೇತೀತಿ ಅನುಭವತಿ. ಅಸಮತ್ತಭೋಗೀತಿ ಅಪರಿಪುಣ್ಣಭೋಗೋ. ತಮೇವ ಅಪರಿಪುಣ್ಣಭೋಗತಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ದಹರೋ ಯುವಾ’’ತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ. ನಗ್ಗನಿಯಸ್ಸಾತಿ ನಗ್ಗಭಾವಸ್ಸ. ಕಿಂ ಸು ತತೋ ದುಕ್ಖತರಸ್ಸ ಹೋತೀತಿ ಕಿಂ ಸು ನಾಮ ತತೋ ನಗ್ಗಭಾವತೋ ದುಕ್ಖತರಂ ಅಸ್ಸ ಪೇತಸ್ಸ ಹೋತಿ. ಯಕ್ಖಸ್ಸಿಮಾ ಗಚ್ಛನ್ತು ದಕ್ಖಿಣಾಯೋತಿ ಇಮಾ ಮಯಾ ದಿಯ್ಯಮಾನವತ್ಥದಕ್ಖಿಣಾಯೋ ಪೇತಸ್ಸ ಉಪಕಪ್ಪನ್ತು.

೫೬೮-೭೨. ಬಹುಧಾ ¶ ಪಸತ್ಥನ್ತಿ ಬಹೂಹಿ ಪಕಾರೇಹಿ ಬುದ್ಧಾದೀಹಿ ವಣ್ಣಿತಂ. ಅಕ್ಖಯಧಮ್ಮಮತ್ಥೂತಿ ಅಪರಿಕ್ಖಯಧಮ್ಮಂ ಹೋತು. ಆಚಮಯಿತ್ವಾತಿ ಹತ್ಥಪಾದಧೋವನಪುಬ್ಬಕಂ ಮುಖಂ ವಿಕ್ಖಾಲೇತ್ವಾ. ಚನ್ದನಸಾರಲಿತ್ತನ್ತಿ ಸಾರಭೂತಚನ್ದನಲಿತ್ತಂ. ಉಳಾರವಣ್ಣನ್ತಿ ಸೇಟ್ಠರೂಪಂ. ಪರಿವಾರಿತನ್ತಿ ಅನುಕುಲವುತ್ತಿನಾ ಪರಿಜನೇನ ಪರಿವಾರಿತಂ. ಯಕ್ಖಮಹಿದ್ಧಿಪತ್ತನ್ತಿ ಮಹತಿಂ ಯಕ್ಖಿದ್ಧಿಂ, ದೇವಿದ್ಧಿಂ ಪತ್ವಾ ಠಿತಂ. ತಮೇನಮವೋಚಾತಿ ತಮೇನಂ ಅವೋಚ.

೫೭೩. ಏಕದೇಸಂ ಅದಾಸೀತಿ ಚತೂಸು ಪಚ್ಚಯೇಸು ಏಕದೇಸಭೂತಂ ವತ್ಥದಾನಂ ಸನ್ಧಾಯ ವದತಿ. ಸಕ್ಖಿನ್ತಿ ಸಕ್ಖಿಭಾವಂ.

೫೭೪. ಮಮಾಸೀತಿ ¶ ಮೇ ಆಸಿ. ದೇವತಾ ಮೇತಿ ಮಯ್ಹಂ ದೇವತಾ ಆಸೀತಿ ಯೋಜನಾ.

೫೭೫-೭. ವಿಪ್ಪಟಿಪನ್ನಚಿತ್ತೋತಿ ಮಿಚ್ಛಾದಿಟ್ಠಿಂ ಪಟಿಪನ್ನಮಾನಸೋ, ಧಮ್ಮಿಯಂ ಪಟಿಪದಂ ಪಹಾಯ ಅಧಮ್ಮಿಯಂ ಪಟಿಪದಂ ಪಟಿಪನ್ನೋತಿ ಅತ್ಥೋ. ಯತೋನಿದಾನನ್ತಿ ಯನ್ನಿಮಿತ್ತಂ ಯಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕಂ ಆಗಮನಹೇತು.

೫೭೯. ಸಂವಿಭಜಿತ್ವಾತಿ ದಾನಸಂವಿಭಾಗಂ ಕತ್ವಾ. ಸಯಂ ಮುಖೇನೂಪನಿಸಜ್ಜ ಪುಚ್ಛಾತಿ ಅಞ್ಞೇ ಪುರಿಸೇ ಅಪೇಸೇತ್ವಾ ಉಪಿನಿಸೀದಿತ್ವಾ ಸಮ್ಮುಖೇನೇವ ಪುಚ್ಛ.

೫೮೧-೩. ಸನ್ನಿಸಿನ್ನನ್ತಿ ಸನ್ನಿಪತಿತವಸೇನ ನಿಸಿನ್ನಂ. ಲಭಿಸ್ಸಾಮಿ ಅತ್ಥನ್ತಿ ಮಯಾ ಇಚ್ಛಿತಮ್ಪಿ ಅತ್ಥಂ ಲಭಿಸ್ಸಾಮಿ. ಪಣಿಹಿತದಣ್ಡೋತಿ ಠಪಿತಸರೀರದಣ್ಡೋ. ಅನುಸತ್ತರೂಪೋತಿ ರಾಜಿನಿ ಅನುಸತ್ತಸಭಾವೋ. ವೀಸತಿರತ್ತಿಮತ್ತಾತಿ ವೀಸತಿಮತ್ತಾ ರತ್ತಿಯೋ ಅತಿವತ್ತಾತಿ ಅತ್ಥೋ. ತಾಹನ್ತಿ ತಂ ಅಹಂ. ಯಥಾಮತಿನ್ತಿ ಮಯ್ಹಂ ಯಥಾರುಚಿ.

೫೮೪. ಏತಞ್ಚ ¶ ಅಞ್ಞಞ್ಚಾತಿ ಏತಂ ಸೂಲೇ ಆವುತಂ ಪುರಿಸಂ ಅಞ್ಞಞ್ಚ ಯಸ್ಸ ರಾಜಾಣಾ ಪಣಿಹಿತಾ, ತಞ್ಚ. ಲಹುಂ ಪಮುಞ್ಚಾತಿ ಸೀಘಂ ಮೋಚೇಹಿ. ಕೋ ತಂ ವದೇಥ ತಥಾ ಕರೋನ್ತನ್ತಿ ತಥಾ ಧಮ್ಮಿಯಕಮ್ಮಂ ಕರೋನ್ತಂ ತಂ ಇಮಸ್ಮಿಂ ವಜ್ಜಿರಟ್ಠೇ ಕೋ ನಾಮ ‘‘ನ ಪಮೋಚೇಹೀ’’ತಿ ವದೇಯ್ಯ, ಏವಂ ವತ್ತುಂ ಕೋಚಿಪಿ ನ ಲಭತೀತಿ ಅತ್ಥೋ.

೫೮೫. ತಿಕಿಚ್ಛಕಾನಞ್ಚಾತಿ ¶ ತಿಕಿಚ್ಛಕೇ ಚ.

೫೮೮. ಯಕ್ಖಸ್ಸ ವಚೋತಿ ಪೇತಸ್ಸ ವಚನಂ, ತಸ್ಸ, ಭನ್ತೇ, ಪೇತಸ್ಸ ವಚನೇನ ಏವಮಕಾಸಿನ್ತಿ ದಸ್ಸೇತಿ.

೫೯೦. ಧಮ್ಮಾನೀತಿ ಪುಬ್ಬೇ ಕತಂ ಪಾಪಕಮ್ಮಂ ಅಭಿಭವಿತುಂ ಸಮತ್ಥೇ ಪುಞ್ಞಧಮ್ಮೇ. ಕಮ್ಮಂ ಸಿಯಾ ಅಞ್ಞತ್ರ ವೇದನೀಯನ್ತಿ ಯಂ ತಸ್ಮಿಂ ಪಾಪಕಮ್ಮೇ ಉಪಪಜ್ಜವೇದನೀಯಂ, ತಂ ಅಹೋಸಿಕಮ್ಮಂ ನಾಮ ಹೋತಿ. ಯಂ ಪನ ಅಪರಪರಿಯಾಯವೇದನೀಯಂ, ತಂ ಅಞ್ಞತ್ರ ಅಪರಪರಿಯಾಯೇ ವೇದಯಿತಬ್ಬಫಲಂ ಹೋತಿ ಸತಿ ಸಂಸಾರಪ್ಪವತ್ತಿಯನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ.

೫೯೩. ಇಮಞ್ಚಾತಿ ¶ ಅತ್ತನಾ ವುಚ್ಚಮಾನಂ ತಾಯ ಆಸನ್ನಂ ಪಚ್ಚಕ್ಖಂ ವಾತಿ ಕತ್ವಾ ವುತ್ತಂ. ಅರಿಯಂ ಅಟ್ಠಙ್ಗವರೇನುಪೇತನ್ತಿ ಪರಿಸುದ್ಧಟ್ಠೇನ ಅರಿಯಂ, ಪಾಣಾತಿಪಾತಾವೇರಮಣಿಆದೀಹಿ ಅಟ್ಠಹಿ ಅಙ್ಗೇಹಿ ಉಪೇತಂ ಯುತ್ತಂ ಉತ್ತಮಂ ಉಪೋಸಥಸೀಲಂ. ಕುಸಲನ್ತಿ ಅನವಜ್ಜಂ. ಸುಖುದ್ರಯನ್ತಿ ಸುಖವಿಪಾಕಂ.

೫೯೫. ಸದಾ ಪುಞ್ಞಂ ಪವಡ್ಢತೀತಿ ಸಕಿದೇವ ಪುಞ್ಞಂ ಕತ್ವಾ ‘‘ಅಲಮೇತ್ತಾವತಾ’’ತಿ ಅಪರಿತುಟ್ಠೋ ಹುತ್ವಾ ಅಪರಾಪರಂ ಸುಚರಿತಂ ಪೂರೇನ್ತಸ್ಸ ಸಬ್ಬಕಾಲಂ ಪುಞ್ಞಂ ಅಭಿವಡ್ಢತಿ, ಅಪರಾಪರಂ ವಾ ಸುಚರಿತಂ ಪೂರೇನ್ತಸ್ಸ ಪುಞ್ಞಸಙ್ಖಾತಂ ಪುಞ್ಞಫಲಂ ಉಪರೂಪರಿ ವಡ್ಢತಿ ಪರಿಪೂರೇತೀತಿ ಅತ್ಥೋ.

೫೯೭. ಏವಂ ಥೇರೇನ ವುತ್ತೇ ರಾಜಾ ಅಪಾಯದುಕ್ಖತೋ ಉತ್ರಸ್ತಚಿತ್ತೋ ರತನತ್ತಯೇ ಪುಞ್ಞಧಮ್ಮೇ ಚ ಅಭಿವಡ್ಢಮಾನಪಸಾದೋ ತತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಸರಣಾನಿ ಸೀಲಾನಿ ಚ ಸಮಾದಿಯನ್ತೋ ‘‘ಅಜ್ಜೇವ ಬುದ್ಧಂ ಸರಣಂ ಉಪೇಮೀ’’ತಿಆದಿಮಾಹ.

೬೦೧. ತತ್ಥ ಏತಾದಿಸೋತಿ ಏದಿಸೋ ಯಥಾವುತ್ತರೂಪೋ. ವೇಸಾಲಿಯಂ ಅಞ್ಞತರೋ ಉಪಾಸಕೋತಿ ವೇಸಾಲಿಯಂ ಅನೇಕಸಹಸ್ಸೇಸು ಉಪಾಸಕೇಸು ಅಞ್ಞತರೋ ಉಪಾಸಕೋ ಹುತ್ವಾ. ಸದ್ಧೋತಿಆದಿ ಕಲ್ಯಾಣಮಿತ್ತಸನ್ನಿಸ್ಸಯೇನ ¶ ತಸ್ಸ ಪುರಿಮಭಾವತೋ ಅಞ್ಞಾದಿಸತಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ವುತ್ತಂ. ಪುಬ್ಬೇ ಹಿ ಸೋ ಅಸ್ಸದ್ಧೋ ಕಕ್ಖಳೋ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಅಕ್ಕೋಸಕಾರಕೋ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಚ ಅನುಪಟ್ಠಾಕೋ ಅಹೋಸಿ. ಇದಾನಿ ಪನ ಸದ್ಧೋ ಮುದುಕೋ ಹುತ್ವಾ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಞ್ಚ ಸಕ್ಕಚ್ಚಂ ತದಾ ಉಪಟ್ಠಹೀತಿ. ತತ್ತ ಕಾರಕರೋತಿ ಉಪಕಾರಕಾರೀ.

೬೦೨. ಉಭೋಪೀತಿ ¶ ದ್ವೇಪಿ ಸೂಲಾವುತೋ ರಾಜಾ ಚ. ಸಾಮಞ್ಞಫಲಾನಿ ಅಜ್ಝಗುನ್ತಿ ಯಥಾರಹಂ ಸಾಮಞ್ಞಫಲಾನಿ ಅಧಿಗಚ್ಛಿಂಸು. ತಯಿದಂ ಯಥಾರಹಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ಸೂಲಾವುತೋ ಅಗ್ಗಫಲಂ ಅಫಸ್ಸಯಿ, ಫಲಂ ಕನಿಟ್ಠಂ ಪನ ಅಮ್ಬಸಕ್ಕರೋ’’ತಿ ವುತ್ತಂ. ತತ್ಥ ಫಲಂ ಕನಿಟ್ಠನ್ತಿ ಸೋತಾಪತ್ತಿಫಲಂ ಸನ್ಧಾಯಾಹ. ಯಂ ಪನೇತ್ಥ ಅತ್ಥತೋ ಅವಿಭತ್ತಂ, ತಂ ಸುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಮೇವ.

ಏವಂ ರಞ್ಞಾ ಪೇತೇನ ಅತ್ತನಾ ಚ ವುತ್ತಮತ್ಥಂ ಆಯಸ್ಮಾ ಕಪ್ಪಿತಕೋ ಸತ್ಥಾರಂ ವನ್ದಿತುಂ ಸಾವತ್ಥಿಂ ಗತೋ ಭಗವತೋ ಆರೋಚೇಸಿ ¶ . ಸತ್ಥಾ ತಮತ್ಥಂ ಅಟ್ಠುಪ್ಪತ್ತಿಂ ಕತ್ವಾ ಸಮ್ಪತ್ತಪರಿಸಾಯ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇಸಿ. ಸಾ ದೇಸನಾ ಮಹಾಜನಸ್ಸ ಸಾತ್ಥಿಕಾ ಅಹೋಸೀತಿ.

ಅಮ್ಬಸಕ್ಕರಪೇತವತ್ಥುವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ.

೨. ಸೇರೀಸಕಪೇತವತ್ಥುವಣ್ಣನಾ

೬೦೪-೫೭. ಸುಣೋಥ ಯಕ್ಖಸ್ಸ ವಾಣಿಜಾನಞ್ಚಾತಿ ಇದಂ ಸೇರೀಸಕಪೇತವತ್ಥು. ತಂ ಯಸ್ಮಾ ಸೇರೀಸಕವಿಮಾನವತ್ಥುನಾ ನಿಬ್ಬಿಸೇಸಂ, ತಸ್ಮಾ ತತ್ಥ ಅಟ್ಠುಪ್ಪತ್ತಿಯಂ ಗಾಥಾಸು ಚ ಯಂ ವತ್ತಬ್ಬಂ, ತಂ ಪರಮತ್ಥದೀಪನಿಯಂ ವಿಮಾನವತ್ಥುವಣ್ಣನಾಯಂ (ವಿ. ವ. ಅಟ್ಠ. ೧೨೨೭ ಸೇರೀಸಕವಿಮಾನವಣ್ಣನಾ) ವುತ್ತಮೇವ, ತಸ್ಮಾ ತತ್ಥ ವುತ್ತನಯೇನ ವೇದಿತಬ್ಬನ್ತಿ.

ಸೇರೀಸಕಪೇತವತ್ಥುವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ.

೩. ನನ್ದಕಪೇತವತ್ಥುವಣ್ಣನಾ

ರಾಜಾ ಪಿಙ್ಗಲಕೋ ನಾಮಾತಿ ಇದಂ ನನ್ದಕಪೇತವತ್ಥು. ತಸ್ಸ ಕಾ ಉಪ್ಪತ್ತಿ? ಸತ್ಥು ಪರಿನಿಬ್ಬಾನತೋ ವಸ್ಸಸತದ್ವಯಸ್ಸ ಅಚ್ಚಯೇನ ಸುರಟ್ಠವಿಸಯೇ ಪಿಙ್ಗಲೋ ನಾಮ ರಾಜಾ ಅಹೋಸಿ. ತಸ್ಸ ಸೇನಾಪತಿ ನನ್ದಕೋ ನಾಮ ಮಿಚ್ಛಾದಿಟ್ಠೀ ವಿಪರೀತದಸ್ಸನೋ ‘‘ನತ್ಥಿ ದಿನ್ನ’’ನ್ತಿಆದಿನಾ ಮಿಚ್ಛಾಗಾಹಂ ಪಗ್ಗಯ್ಹ ವಿಚರಿ. ತಸ್ಸ ಧೀತಾ ಉತ್ತರಾ ನಾಮ ಉಪಾಸಿಕಾ ಪತಿರೂಪೇ ಕುಲೇ ದಿನ್ನಾ ಅಹೋಸಿ. ನನ್ದಕೋ ಪನ ಕಾಲಂ ಕತ್ವಾ ವಿಞ್ಝಾಟವಿಯಂ ಮಹತಿ ನಿಗ್ರೋಧರುಕ್ಖೇ ವೇಮಾನಿಕಪೇತೋ ಹುತ್ವಾ ನಿಬ್ಬತ್ತಿ. ತಸ್ಮಿಂ ಕಾಲಕತೇ ಉತ್ತರಾ ಸುಚಿಸೀತಲಗನ್ಧೋದಕಪೂರಿತಂ ¶ ಪಾನೀಯಘಟಂ ಕುಮ್ಮಾಸಾಭಿಸಙ್ಖತೇಹಿ ¶ ವಣ್ಣಗನ್ಧರಸಸಮ್ಪನ್ನೇಹಿ ಪೂವೇಹಿ ಪರಿಪುಣ್ಣಸರಾವಕಞ್ಚ ಅಞ್ಞತರಸ್ಸ ಖೀಣಾಸವತ್ಥೇರಸ್ಸ ದತ್ವಾ ‘‘ಅಯಂ ದಕ್ಖಿಣಾ ಮಯ್ಹಂ ಪಿತು ಉಪಕಪ್ಪತೂ’’ತಿ ಉದ್ದಿಸಿ, ತಸ್ಸ ತೇನ ದಾನೇನ ದಿಬ್ಬಪಾನೀಯಂ ಅಪರಿಮಿತಾ ಚ ಪೂವಾ ಪಾತುಭವಿಂಸು. ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಸೋ ಏವಂ ಚಿನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಪಾಪಕಂ ವತ ಮಯಾ ಕತಂ, ಯಂ ಮಹಾಜನೋ ‘ನತ್ಥಿ ದಿನ್ನ’ನ್ತಿಆದಿನಾ ಮಿಚ್ಛಾಗಾಹಂ ಗಾಹಿತೋ. ಇದಾನಿ ಪನ ಪಿಙ್ಗಲೋ ರಾಜಾ ಧಮ್ಮಾಸೋಕಸ್ಸ ರಞ್ಞೋ ಓವಾದಂ ದಾತುಂ ಗತೋ, ಸೋ ತಂ ತಸ್ಸ ದತ್ವಾ ಆಗಮಿಸ್ಸತಿ, ಹನ್ದಾಹಂ ನತ್ಥಿಕದಿಟ್ಠಿಂ ವಿನೋದೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ. ನ ಚಿರೇನೇವ ಚ ಪಿಙ್ಗಲೋ ರಾಜಾ ಧಮ್ಮಾಸೋಕಸ್ಸ ರಞ್ಞೋ ಓವಾದಂ ದತ್ವಾ ಪಟಿನಿವತ್ತನ್ತೋ ¶ ಮಗ್ಗಂ ಪಟಿಪಜ್ಜಿ.

ಅಥ ಸೋ ಪೇತೋ ಅತ್ತನೋ ವಸನಟ್ಠಾನಾಭಿಮುಖಂ ತಂ ಮಗ್ಗಂ ನಿಮ್ಮಿನಿ. ರಾಜಾ ಠಿತಮಜ್ಝನ್ಹಿಕೇ ಸಮಯೇ ತೇನ ಮಗ್ಗೇನ ಗಚ್ಛತಿ. ತಸ್ಸ ಗಛನ್ತಸ್ಸ ಪುರತೋ ಮಗ್ಗೋ ದಿಸ್ಸತಿ, ಪಿಟ್ಠಿತೋ ಪನಸ್ಸ ಅನ್ತರಧಾಯತಿ. ಸಬ್ಬಪಚ್ಛತೋ ಗಚ್ಛನ್ತೋ ಪುರಿಸೋ ಮಗ್ಗಂ ಅನ್ತರಹಿತಂ ದಿಸ್ವಾ ಭೀತೋ ವಿಸ್ಸರಂ ವಿರವನ್ತೋ ಧಾವಿತ್ವಾ ರಞ್ಞೋ ಆರೋಚೇಸಿ, ತಂ ಸುತ್ವಾ ರಾಜಾ ಭೀತೋ ಸಂವಿಗ್ಗಮಾನಸೋ ಹತ್ಥಿಕ್ಖನ್ಧೇ ಠತ್ವಾ ಚತಸ್ಸೋ ದಿಸಾ ಓಲೋಕೇನ್ತೋ ಪೇತಸ್ಸ ವಸನನಿಗ್ರೋಧರುಕ್ಖಂ ದಿಸ್ವಾ ತದಭಿಮುಖೋ ಅಗಮಾಸಿ ಸದ್ಧಿಂ ಚತುರಙ್ಗಿನಿಯಾ ಸೇನಾಯ. ಅಥಾನುಕ್ಕಮೇನ ರಞ್ಞೇ ತಂ ಠಾನಂ ಪತ್ತೇ ಪೇತೋ ಸಬ್ಬಾಭರಣವಿಭೂಸಿತೋ ರಾಜಾನಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಪಟಿಸನ್ಥಾರಂ ಕತ್ವಾ ಪೂವೇ ಚ ಪಾನೀಯಞ್ಚ ದಾಪೇಸಿ. ರಾಜಾ ಸಪರಿಜನೋ ನ್ಹತ್ವಾ ಪೂವೇ ಖಾದಿತ್ವಾ ಪಾನೀಯಂ ಪಿವಿತ್ವಾ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸದ್ಧಮಗ್ಗಕಿಲಮಥೋ ‘‘ದೇವತಾ ನುಸಿ ಗನ್ಧಬ್ಬೋ’’ತಿಆದಿನಾ ಪೇತಂ ಪುಚ್ಛಿ. ಪೇತೋ ಆದಿತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಅತ್ತನೋ ಪವತ್ತಿಂ ಆಚಿಕ್ಖಿತ್ವಾ ರಾಜಾನಂ ಮಿಚ್ಛಾದಸ್ಸನತೋ ವಿಮೋಚೇತ್ವಾ ಸರಣೇಸು ಸೀಲೇಸು ಚ ಪತಿಟ್ಠಾಪೇಸಿ. ತಮತ್ಥಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ಸಙ್ಗೀತಿಕಾರಾ –

೬೫೮.

‘‘ರಾಜಾ ಪಿಙ್ಗಲಕೋ ನಾಮ, ಸುರಟ್ಠಾನಂ ಅಧಿಪತಿ ಅಹು;

ಮೋರಿಯಾನಂ ಉಪಟ್ಠಾನಂ ಗನ್ತ್ವಾ, ಸುರಟ್ಠಂ ಪುನರಾಗಮಾ.

೬೫೯.

‘‘ಉಣ್ಹೇ ಮಜ್ಝನ್ಹಿಕೇ ಕಾಲೇ, ರಾಜಾ ಪಙ್ಕಂ ಉಪಾಗಮಿ;

ಅದ್ದಸ ಮಗ್ಗಂ ರಮಣೀಯಂ, ಪೇತಾನಂ ತಂ ವಣ್ಣುಪಥಂ.

೬೬೦. ಸಾರಥಿಂ ¶ ಆಮನ್ತಯೀ ರಾಜಾ –

‘‘‘ಅಯಂ ಮಗ್ಗೋ ರಮಣೀಯೋ, ಖೇಮೋ ಸೋವತ್ಥಿಕೋ ಸಿವೋ;

ಇಮಿನಾ ಸಾರಥಿ ಯಾಮ, ಸುರಟ್ಠಾನಂ ಸನ್ತಿಕೇ ಇತೋ’.

೬೬೧.

‘‘ತೇನ ¶ ಪಾಯಾಸಿ ಸೋರಟ್ಠೋ, ಸೇನಾಯ ಚತುರಙ್ಗಿನಿಯಾ;

ಉಬ್ಬಿಗ್ಗರೂಪೋ ಪುರಿಸೋ, ಸೋರಟ್ಠಂ ಏತದಬ್ರವಿ.

೬೬೨.

‘‘‘ಕುಮ್ಮಗ್ಗಂ ¶ ಪಟಿಪನ್ನಮ್ಹಾ, ಭಿಂಸನಂ ಲೋಮಹಂಸನಂ;

ಪುರತೋ ದಿಸ್ಸತಿ ಮಗ್ಗೋ, ಪಚ್ಛತೋ ಚ ನ ದಿಸ್ಸತಿ.

೬೬೩.

‘‘‘ಕುಮ್ಮಗ್ಗಂ ಪಟಿಪನ್ನಮ್ಹಾ, ಯಮಪುರಿಸಾನ ಸನ್ತಿಕೇ;

ಅಮಾನುಸೋ ವಾಯತಿ ಗನ್ಧೋ, ಘೋಸೋ ಸುಯ್ಯತಿ ದಾರುಣೋ’.

೬೬೪.

‘‘ಸಂವಿಗ್ಗೋ ರಾಜಾ ಸೋರಟ್ಠೋ, ಸಾರಥಿಂ ಏತದಬ್ರವಿ;

‘ಕುಮ್ಮಗ್ಗಂ ಪಟಿಪನ್ನಮ್ಹಾ, ಭಿಂಸನಂ ಲೋಮಹಂಸನಂ;

ಪುರತೋ ದಿಸ್ಸತಿ ಮಗ್ಗೋ, ಪಚ್ಛತೋ ಚ ನ ದಿಸ್ಸತಿ.

೬೬೫.

‘‘‘ಕುಮ್ಮಗ್ಗಂ ಪಟಿಪನ್ನಮ್ಹಾ, ಯಮಪುರಿಸಾನ ಸನ್ತಿಕೇ;

ಅಮಾನುಸೋ ವಾಯತಿ ಗನ್ಧೋ, ಘೋಸೋ ಸುಯ್ಯತಿ ದಾರುಣೋ’.

೬೬೬.

‘‘ಹತ್ಥಿಕ್ಖನ್ಧಂ ಸಮಾರುಯ್ಹ, ಓಲೋಕೇನ್ತೋ ಚತುದ್ದಿಸಾ;

ಅದ್ದಸ ನಿಗ್ರೋಧಂ ರಮಣೀಯಂ, ಪಾದಪಂ ಛಾಯಾಸಮ್ಪನ್ನಂ;

ನೀಲಬ್ಭವಣ್ಣಸದಿಸಂ, ಮೇಘವಣ್ಣಸಿರೀನಿಭಂ.

೬೬೭.

‘‘ಸಾರಥಿಂ ಆಮನ್ತಯೀ ರಾಜಾ, ‘ಕಿಂ ಏಸೋ ದಿಸ್ಸತಿ ಬ್ರಹಾ;

ನೀಲಬ್ಭವಣ್ಣಸದಿಸೋ, ಮೇಘವಣ್ಣಸಿರೀನಿಭೋ’.

೬೬೮.

‘‘ನಿಗ್ರೋಧೋ ಸೋ ಮಹಾರಾಜ, ಪಾದಪೋ ಛಾಯಾಸಮ್ಪನ್ನೋ;

ನೀಲಬ್ಭವಣ್ಣಸದಿಸೋ, ಮೇಘವಣ್ಣಸಿರೀನಿಭೋ.

೬೬೯.

‘‘ತೇನ ಪಾಯಾಸಿ ಸೋರಟ್ಠೋ, ಯೇನ ಸೋ ದಿಸ್ಸತೇ ಬ್ರಹಾ;

ನೀಲಬ್ಭವಣ್ಣಸದಿಸೋ, ಮೇಘವಣ್ಣಸಿರೀನಿಭೋ.

೬೭೦.

‘‘ಹತ್ಥಿಕ್ಖನ್ಧತೋ ¶ ¶ ಓರುಯ್ಹ, ರಾಜಾ ರುಕ್ಖಂ ಉಪಾಗಮಿ;

ನಿಸೀದಿ ರುಕ್ಖಮೂಲಸ್ಮಿಂ, ಸಾಮಚ್ಚೋ ಸಪರಿಜ್ಜನೋ;

ಪೂರಂ ಪಾನೀಯಸರಕಂ, ಪೂವೇ ವಿತ್ತೇ ಚ ಅದ್ದಸ.

೬೭೧.

‘‘ಪುರಿಸೋ ಚ ದೇವವಣ್ಣೀ, ಸಬ್ಬಾಭರಣಭೂಸಿತೋ;

ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ರಾಜಾನಂ, ಸೋರಟ್ಠಂ ಏತದಬ್ರವಿ.

೬೭೨.

‘‘‘ಸ್ವಾಗತಂ ತೇ ಮಹಾರಾಜ, ಅಥೋ ತೇ ಅದುರಾಗತಂ;

ಪಿವತು ದೇವೋ ಪಾನೀಯಂ, ಪೂವೇ ಖಾದ ಅರಿನ್ದಮ’.

೬೭೩.

‘‘ಪಿವಿತ್ವಾ ರಾಜಾ ಪಾನೀಯಂ, ಸಾಮಚ್ಚೋ ಸಪರಿಜ್ಜನೋ;

ಪೂವೇ ಖಾದಿತ್ವಾ ಪಿತ್ವಾ ಚ, ಸೋರಟ್ಠೋ ಏತದಬ್ರವಿ.

೬೭೪.

‘‘ದೇವತಾ ¶ ನುಸಿ ಗನ್ಧಬ್ಬೋ, ಅದು ಸಕ್ಕೋ ಪುರಿನ್ದದೋ;

ಅಜಾನನ್ತಾ ತಂ ಪುಚ್ಛಾಮ, ಕಥಂ ಜಾನೇಮು ತಂ ಮಯನ್ತಿ.

೬೭೫.

‘‘ನಾಮ್ಹಿ ದೇವೋ ನ ಗನ್ಧಬ್ಬೋ, ನಾಪಿ ಸಕ್ಕೋ ಪುರಿನ್ದದೋ;

ಪೇತೋ ಅಹಂ ಮಹಾರಾಜ, ಸುರಟ್ಠಾ ಇಧ ಮಾಗತೋತಿ.

೬೭೬.

‘‘ಕಿಂಸೀಲೋ ಕಿಂಸಮಾಚಾರೋ, ಸುರಟ್ಠಸ್ಮಿಂ ಪುರೇ ತುವಂ;

ಕೇನ ತೇ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯೇನ, ಆನುಭಾವೋ ಅಯಂ ತವಾತಿ.

೬೭೭.

‘‘ತಂ ಸುಣೋಹಿ ಮಹಾರಾಜ, ಅರಿನ್ದಮ ರಟ್ಠವಡ್ಢನ;

ಅಮಚ್ಚಾ ಪಾರಿಸಜ್ಜಾ ಚ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಚ ಪುರೋಹಿತೋ.

೬೭೮.

‘‘ಸುರಟ್ಠಸ್ಮಿಂ ಅಹಂ ದೇವ, ಪುರಿಸೋ ಪಾಪಚೇತಸೋ;

ಮಿಚ್ಛಾದಿಟ್ಠಿ ಚ ದುಸ್ಸೀಲೋ, ಕದರಿಯೋ