📜
ನಮೋ ತಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಅರಹತೋ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಸ್ಸ
ಖುದ್ದಕನಿಕಾಯೇ
ಥೇರೀಗಾಥಾಪಾಳಿ
೧. ಏಕಕನಿಪಾತೋ
೧. ಅಞ್ಞತರಾಥೇರೀಗಾಥಾ
‘‘ಸುಖಂ ¶ ¶ ¶ ¶ ಸುಪಾಹಿ ಥೇರಿಕೇ, ಕತ್ವಾ ಚೋಳೇನ ಪಾರುತಾ;
ಉಪಸನ್ತೋ ಹಿ ತೇ ರಾಗೋ, ಸುಕ್ಖಡಾಕಂ ವ ಕುಮ್ಭಿಯ’’ನ್ತಿ.
ಇತ್ಥಂ ಸುದಂ ಅಞ್ಞತರಾ ಥೇರೀ ಅಪಞ್ಞಾತಾ ಭಿಕ್ಖುನೀ ಗಾಥಂ ಅಭಾಸಿತ್ಥಾತಿ.
೨. ಮುತ್ತಾಥೇರೀಗಾಥಾ
‘‘ಮುತ್ತೇ ¶ ಮುಚ್ಚಸ್ಸು ಯೋಗೇಹಿ, ಚನ್ದೋ ರಾಹುಗ್ಗಹಾ ಇವ;
ವಿಪ್ಪಮುತ್ತೇನ ಚಿತ್ತೇನ, ಅನಣಾ ಭುಞ್ಜ ಪಿಣ್ಡಕ’’ನ್ತಿ.
ಇತ್ಥಂ ಸುದಂ ಭಗವಾ ಮುತ್ತಂ ಸಿಕ್ಖಮಾನಂ ಇಮಾಯ ಗಾಥಾಯ ಅಭಿಣ್ಹಂ ಓವದತೀತಿ.
೩. ಪುಣ್ಣಾಥೇರೀಗಾಥಾ
‘‘ಪುಣ್ಣೇ ಪೂರಸ್ಸು ಧಮ್ಮೇಹಿ, ಚನ್ದೋ ಪನ್ನರಸೇರಿವ;
ಪರಿಪುಣ್ಣಾಯ ಪಞ್ಞಾಯ, ತಮೋಖನ್ಧಂ [ತಮೋಕ್ಖನ್ಧಂ (ಸೀ. ಸ್ಯಾ.)] ಪದಾಲಯಾ’’ತಿ.
ಇತ್ಥಂ ಸುದಂ ಪುಣ್ಣಾ ಥೇರೀ ಗಾಥಂ ಅಭಾಸಿತ್ಥಾತಿ.
೪. ತಿಸ್ಸಾಥೇರೀಗಾಥಾ
‘‘ತಿಸ್ಸೇ ಸಿಕ್ಖಸ್ಸು ಸಿಕ್ಖಾಯ, ಮಾ ತಂ ಯೋಗಾ ಉಪಚ್ಚಗುಂ;
ಸಬ್ಬಯೋಗವಿಸಂಯುತ್ತಾ, ಚರ ಲೋಕೇ ಅನಾಸವಾ’’ತಿ.
… ತಿಸ್ಸಾ ಥೇರೀ….
೫. ಅಞ್ಞತರಾತಿಸ್ಸಾಥೇರೀಗಾಥಾ
‘‘ತಿಸ್ಸೇ ¶ ¶ ಯುಞ್ಜಸ್ಸು ಧಮ್ಮೇಹಿ, ಖಣೋ ತಂ ಮಾ ಉಪಚ್ಚಗಾ;
ಖಣಾತೀತಾ ಹಿ ಸೋಚನ್ತಿ, ನಿರಯಮ್ಹಿ ಸಮಪ್ಪಿತಾ’’ತಿ.
… ಅಞ್ಞತರಾ ತಿಸ್ಸಾ ಥೇರೀ….
೬. ಧೀರಾಥೇರೀಗಾಥಾ
‘‘ಧೀರೇ ¶ ನಿರೋಧಂ ಫುಸೇಹಿ [ಫುಸ್ಸೇಹಿ (ಸೀ.)], ಸಞ್ಞಾವೂಪಸಮಂ ಸುಖಂ;
ಆರಾಧಯಾಹಿ ನಿಬ್ಬಾನಂ, ಯೋಗಕ್ಖೇಮಮನುತ್ತರ’’ನ್ತಿ [ಯೋಗಕ್ಖೇಮಂ ಅನುತ್ತರನ್ತಿ (ಸೀ. ಸ್ಯಾ.)].
… ಧೀರಾ ಥೇರೀ….
೭. ವೀರಾಥೇರೀಗಾಥಾ
‘‘ವೀರಾ ¶ ವೀರೇಹಿ [ಧೀರಾ ಧೀರೇಹಿ (ಕ.)] ಧಮ್ಮೇಹಿ, ಭಿಕ್ಖುನೀ ಭಾವಿತಿನ್ದ್ರಿಯಾ;
ಧಾರೇಹಿ ಅನ್ತಿಮಂ ದೇಹಂ, ಜೇತ್ವಾ ಮಾರಂ ಸವಾಹಿನಿ’’ನ್ತಿ [ಸವಾಹನನ್ತಿ (ಕ.)].
… ವೀರಾ ಥೇರೀ….
೮. ಮಿತ್ತಾಥೇರೀಗಾಥಾ
‘‘ಸದ್ಧಾಯ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾನ, ಮಿತ್ತೇ ಮಿತ್ತರತಾ ಭವ;
ಭಾವೇಹಿ ಕುಸಲೇ ಧಮ್ಮೇ, ಯೋಗಕ್ಖೇಮಸ್ಸ ಪತ್ತಿಯಾ’’ತಿ.
… ಮಿತ್ತಾ ಥೇರೀ….
೯. ಭದ್ರಾಥೇರೀಗಾಥಾ
‘‘ಸದ್ಧಾಯ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾನ, ಭದ್ರೇ ಭದ್ರರತಾ ಭವ;
ಭಾವೇಹಿ ಕುಸಲೇ ಧಮ್ಮೇ, ಯೋಗಕ್ಖೇಮಮನುತ್ತರ’’ನ್ತಿ.
… ಭದ್ರಾ ಥೇರೀ….
೧೦. ಉಪಸಮಾಥೇರೀಗಾಥಾ
‘‘ಉಪಸಮೇ ತರೇ ಓಘಂ, ಮಚ್ಚುಧೇಯ್ಯಂ ಸುದುತ್ತರಂ;
ಧಾರೇಹಿ ಅನ್ತಿಮಂ ದೇಹಂ, ಜೇತ್ವಾ ಮಾರಂ ಸವಾಹನ’’ನ್ತಿ.
… ಉಪಸಮಾ ಥೇರೀ….
೧೧. ಮುತ್ತಾಥೇರೀಗಾಥಾ
‘‘ಸುಮುತ್ತಾ ¶ ಸಾಧುಮುತ್ತಾಮ್ಹಿ, ತೀಹಿ ಖುಜ್ಜೇಹಿ ಮುತ್ತಿಯಾ;
ಉದುಕ್ಖಲೇನ ಮುಸಲೇನ, ಪತಿನಾ ಖುಜ್ಜಕೇನ ಚ;
ಮುತ್ತಾಮ್ಹಿ ¶ ಜಾತಿಮರಣಾ, ಭವನೇತ್ತಿ ಸಮೂಹತಾ’’ತಿ.
… ಮುತ್ತಾ ಥೇರೀ….
೧೨. ಧಮ್ಮದಿನ್ನಾಥೇರೀಗಾಥಾ
‘‘ಛನ್ದಜಾತಾ ಅವಸಾಯೀ, ಮನಸಾ ಚ ಫುಟಾ [ಫುಟ್ಠಾ (ಸ್ಯಾ.), ಫುಠಾ (ಸೀ. ಅಟ್ಠ.)] ಸಿಯಾ;
ಕಾಮೇಸು ಅಪ್ಪಟಿಬದ್ಧಚಿತ್ತಾ [ಅಪ್ಪಟಿಬನ್ಧಚಿತ್ತಾ (ಕ.)], ಉದ್ಧಂಸೋತಾತಿ ವುಚ್ಚತೀ’’ತಿ [ಉದ್ಧಂಸೋತಾ ವಿಮುಚ್ಚತೀತಿ (ಸೀ. ಪೀ.)].
… ಧಮ್ಮದಿನ್ನಾ ಥೇರೀ….
೧೩.ವಿಸಾಖಾಥೇರೀಗಾಥಾ
‘‘ಕರೋಥ ¶ ಬುದ್ಧಸಾಸನಂ, ಯಂ ಕತ್ವಾ ನಾನುತಪ್ಪತಿ;
ಖಿಪ್ಪಂ ಪಾದಾನಿ ಧೋವಿತ್ವಾ, ಏಕಮನ್ತೇ ನಿಸೀದಥಾ’’ತಿ.
… ವಿಸಾಖಾ ಥೇರೀ….
೧೪.ಸುಮನಾಥೇರೀಗಾಥಾ
‘‘ಧಾತುಯೋ ದುಕ್ಖತೋ ದಿಸ್ವಾ, ಮಾ ಜಾತಿಂ ಪುನರಾಗಮಿ;
ಭವೇ ಛನ್ದಂ ವಿರಾಜೇತ್ವಾ, ಉಪಸನ್ತಾ ಚರಿಸ್ಸಸೀ’’ತಿ.
… ಸುಮನಾ ಥೇರೀ….
೧೫. ಉತ್ತರಾಥೇರೀಗಾಥಾ
‘‘ಕಾಯೇನ ¶ ಸಂವುತಾ ಆಸಿಂ, ವಾಚಾಯ ಉದ ಚೇತಸಾ;
ಸಮೂಲಂ ತಣ್ಹಮಬ್ಬುಯ್ಹ, ಸೀತಿಭೂತಾಮ್ಹಿ ನಿಬ್ಬುತಾ’’ತಿ.
… ಉತ್ತರಾ ಥೇರೀ….
೧೬. ವುಡ್ಢಪಬ್ಬಜಿತಸುಮನಾಥೇರೀಗಾಥಾ
‘‘ಸುಖಂ ತ್ವಂ ವುಡ್ಢಿಕೇ ಸೇಹಿ, ಕತ್ವಾ ಚೋಳೇನ ಪಾರೂತಾ;
ಉಪಸನ್ತೋ ಹಿ ತೇ ರಾಗೋ, ಸೀತಿಭೂತಾಸಿ ನಿಬ್ಬುತಾ’’ತಿ.
… ಸುಮನಾ ವುಡ್ಢಪಬ್ಬಜಿತಾ ಥೇರೀ….
೧೭. ಧಮ್ಮಾಥೇರೀಗಾಥಾ
‘‘ಪಿಣ್ಡಪಾತಂ ¶ ಚರಿತ್ವಾನ, ದಣ್ಡಮೋಲುಬ್ಭ ದುಬ್ಬಲಾ;
ವೇಧಮಾನೇಹಿ ಗತ್ತೇಹಿ, ತತ್ಥೇವ ನಿಪತಿಂ ಛಮಾ;
ದಿಸ್ವಾ ¶ ಆದೀನವಂ ಕಾಯೇ, ಅಥ ಚಿತ್ತಂ ವಿಮುಚ್ಚಿ ಮೇ’’ತಿ.
… ಧಮ್ಮಾ ಥೇರೀ….
೧೮. ಸಙ್ಘಾಥೇರೀಗಾಥಾ
‘‘ಹಿತ್ವಾ ¶ ಘರೇ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ [ಪಬ್ಬಜಿತಾ (ಸೀ. ಅಟ್ಠ.)], ಹಿತ್ವಾ ಪುತ್ತಂ ಪಸುಂ ಪಿಯಂ;
ಹಿತ್ವಾ ರಾಗಞ್ಚ ದೋಸಞ್ಚ, ಅವಿಜ್ಜಞ್ಚ ವಿರಾಜಿಯ;
ಸಮೂಲಂ ತಣ್ಹಮಬ್ಬುಯ್ಹ, ಉಪಸನ್ತಾಮ್ಹಿ ನಿಬ್ಬುತಾ’’ತಿ.
… ಸಙ್ಘಾ ಥೇರೀ….
ಏಕಕನಿಪಾತೋ ನಿಟ್ಠಿತೋ.
೨. ದುಕನಿಪಾತೋ
೧. ಅಭಿರೂಪನನ್ದಾಥೇರೀಗಾಥಾ
[ಅಪ. ಥೇರೀ ೨.೪.೧೫೭ ಅಪದಾನೇಪಿ] ‘‘ಆತುರಂ ¶ ಅಸುಚಿಂ ಪೂತಿಂ, ಪಸ್ಸ ನನ್ದೇ ಸಮುಸ್ಸಯಂ;
ಅಸುಭಾಯ ಚಿತ್ತಂ ಭಾವೇಹಿ, ಏಕಗ್ಗಂ ಸುಸಮಾಹಿತಂ.
‘‘ಅನಿಮಿತ್ತಞ್ಚ ಭಾವೇಹಿ, ಮಾನಾನುಸಯಮುಜ್ಜಹ;
ತತೋ ಮಾನಾಭಿಸಮಯಾ, ಉಪಸನ್ತಾ ಚರಿಸ್ಸಸೀ’’ತಿ.
ಇತ್ಥಂ ಸುದಂ ಭಗವಾ ಅಭಿರೂಪನನ್ದಂ ಸಿಕ್ಖಮಾನಂ ಇಮಾಹಿ ಗಾಥಾಹಿ ಅಭಿಣ್ಹಂ ಓವದತೀತಿ [ಇತ್ಥಂ ಸುದಂ ಭಗವಾ ಅಭಿರೂಪನನ್ದಂ ಸಿಕ್ಖಮಾನಂ ಇಮಾಹಿ ಗಾಥಾಹಿ ಅಭಿಣ್ಹಂ ಓವದತೀತಿ (ಕ.)].
೨. ಜೇನ್ತಾಥೇರೀಗಾಥಾ
‘‘ಯೇ ಇಮೇ ಸತ್ತ ಬೋಜ್ಝಙ್ಗಾ, ಮಗ್ಗಾ ನಿಬ್ಬಾನಪತ್ತಿಯಾ;
ಭಾವಿತಾ ತೇ ಮಯಾ ಸಬ್ಬೇ, ಯಥಾ ಬುದ್ಧೇನ ದೇಸಿತಾ.
‘‘ದಿಟ್ಠೋ ಹಿ ಮೇ ಸೋ ಭಗವಾ, ಅನ್ತಿಮೋಯಂ ಸಮುಸ್ಸಯೋ;
ವಿಕ್ಖೀಣೋ ಜಾತಿಸಂಸಾರೋ, ನತ್ಥಿ ದಾನಿ ಪುನಬ್ಭವೋ’’ತಿ.
ಇತ್ಥಂ ಸುದಂ ಜೇನ್ತಾ ಥೇರೀ ಗಾಥಾಯೋ ಅಭಾಸಿತ್ಥಾತಿ.
೩. ಸುಮಙ್ಗಲಮಾತಾಥೇರೀಗಾಥಾ
‘‘ಸುಮುತ್ತಿಕಾ ¶ ¶ ¶ ಸುಮುತ್ತಿಕಾ [ಸುಮುತ್ತಿಕೇ ಸುಮುತ್ತಿಕೇ (ಸೀ.), ಸುಮುತ್ತಿಕೇ ಸುಮುತ್ತಿಕಾ (ಸ್ಯಾ. ಕ.)], ಸಾಧುಮುತ್ತಿಕಾಮ್ಹಿ ಮುಸಲಸ್ಸ;
ಅಹಿರಿಕೋ ಮೇ ಛತ್ತಕಂ ವಾಪಿ, ಉಕ್ಖಲಿಕಾ ಮೇ ದೇಡ್ಡುಭಂ ವಾತಿ.
‘‘ರಾಗಞ್ಚ ಅಹಂ ದೋಸಞ್ಚ, ಚಿಚ್ಚಿಟಿ ಚಿಚ್ಚಿಟೀತಿ ವಿಹನಾಮಿ;
ಸಾ ರುಕ್ಖಮೂಲಮುಪಗಮ್ಮ, ಅಹೋ ಸುಖನ್ತಿ ಸುಖತೋ ಝಾಯಾಮೀ’’ತಿ.
… ಸುಮಙ್ಗಲಮಾತಾ ಥೇರೀ [ಅಞ್ಞತರಾ ಥೇರೀ ಭಿಕ್ಖುನೀ ಅಪಞ್ಞಾತಾ (ಸ್ಯಾ. ಕ.)].
೪. ಅಡ್ಢಕಾಸಿಥೇರೀಗಾಥಾ
‘‘ಯಾವ ಕಾಸಿಜನಪದೋ, ಸುಙ್ಕೋ ಮೇ ತತ್ಥಕೋ ಅಹು;
ತಂ ಕತ್ವಾ ನೇಗಮೋ ಅಗ್ಘಂ, ಅಡ್ಢೇನಗ್ಘಂ ಠಪೇಸಿ ಮಂ.
‘‘ಅಥ ¶ ನಿಬ್ಬಿನ್ದಹಂ ರೂಪೇ, ನಿಬ್ಬಿನ್ದಞ್ಚ ವಿರಜ್ಜಹಂ;
ಮಾ ಪುನ ಜಾತಿಸಂಸಾರಂ, ಸನ್ಧಾವೇಯ್ಯಂ ಪುನಪ್ಪುನಂ;
ತಿಸ್ಸೋ ವಿಜ್ಜಾ ಸಚ್ಛಿಕತಾ, ಕತಂ ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಸಾಸನ’’ನ್ತಿ.
… ಅಡ್ಢಕಾಸಿ ಥೇರೀ….
೫. ಚಿತ್ತಾಥೇರೀಗಾಥಾ
‘‘ಕಿಞ್ಚಾಪಿ ಖೋಮ್ಹಿ ಕಿಸಿಕಾ, ಗಿಲಾನಾ ಬಾಳ್ಹದುಬ್ಬಲಾ;
ದಣ್ಡಮೋಲುಬ್ಭ ಗಚ್ಛಾಮಿ, ಪಬ್ಬತಂ ಅಭಿರೂಹಿಯ.
‘‘ಸಙ್ಘಾಟಿಂ ನಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾನ, ಪತ್ತಕಞ್ಚ ನಿಕುಜ್ಜಿಯ;
ಸೇಲೇ ಖಮ್ಭೇಸಿಮತ್ತಾನಂ, ತಮೋಖನ್ಧಂ ಪದಾಲಿಯಾ’’ತಿ.
… ಚಿತ್ತಾ ಥೇರೀ….
೬. ಮೇತ್ತಿಕಾಥೇರೀಗಾಥಾ
‘‘ಕಿಞ್ಚಾಪಿ ಖೋಮ್ಹಿ ದುಕ್ಖಿತಾ, ದುಬ್ಬಲಾ ಗತಯೋಬ್ಬನಾ;
ದಣ್ಡಮೋಲುಬ್ಭ ಗಚ್ಛಾಮಿ, ಪಬ್ಬತಂ ಅಭಿರೂಹಿಯ.
‘‘ನಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾನ ¶ ಸಙ್ಘಾಟಿಂ, ಪತ್ತಕಞ್ಚ ನಿಕುಜ್ಜಿಯ;
ನಿಸಿನ್ನಾ ಚಮ್ಹಿ ಸೇಲಮ್ಹಿ, ಅಥ ಚಿತ್ತಂ ವಿಮುಚ್ಚಿ ಮೇ;
ತಿಸ್ಸೋ ¶ ವಿಜ್ಜಾ ಅನುಪ್ಪತ್ತಾ, ಕತಂ ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಸಾಸನ’’ನ್ತಿ.
… ಮೇತ್ತಿಕಾ ಥೇರೀ….
೭. ಮಿತ್ತಾಥೇರೀಗಾಥಾ
‘‘ಚಾತುದ್ದಸಿಂ ಪಞ್ಚದಸಿಂ, ಯಾ ಚ ಪಕ್ಖಸ್ಸ ಅಟ್ಠಮೀ;
ಪಾಟಿಹಾರಿಯಪಕ್ಖಞ್ಚ, ಅಟ್ಠಙ್ಗಸುಸಮಾಗತಂ.
‘‘ಉಪೋಸಥಂ ¶ ಉಪಾಗಚ್ಛಿಂ, ದೇವಕಾಯಾಭಿನನ್ದಿನೀ;
ಸಾಜ್ಜ ಏಕೇನ ಭತ್ತೇನ, ಮುಣ್ಡಾ ಸಙ್ಘಾಟಿಪಾರುತಾ;
ದೇವಕಾಯಂ ನ ಪತ್ಥೇಹಂ, ವಿನೇಯ್ಯ ಹದಯೇ ದರ’’ನ್ತಿ.
… ಮಿತ್ತಾ ಥೇರೀ….
೮. ಅಭಯಮಾತುಥೇರೀಗಾಥಾ
‘‘ಉದ್ಧಂ ಪಾದತಲಾ ಅಮ್ಮ, ಅಧೋ ವೇ ಕೇಸಮತ್ಥಕಾ;
ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಸ್ಸುಮಂ ಕಾಯಂ, ಅಸುಚಿಂ ಪೂತಿಗನ್ಧಿಕಂ.
‘‘ಏವಂ ¶ ವಿಹರಮಾನಾಯ, ಸಬ್ಬೋ ರಾಗೋ ಸಮೂಹತೋ;
ಪರಿಳಾಹೋ ಸಮುಚ್ಛಿನ್ನೋ, ಸೀತಿಭೂತಾಮ್ಹಿ ನಿಬ್ಬುತಾ’’ತಿ.
… ಅಭಯಮಾತು ಥೇರೀ….
೯. ಅಭಯಾಥೇರೀಗಾಥಾ
‘‘ಅಭಯೇ ಭಿದುರೋ ಕಾಯೋ, ಯತ್ಥ ಸತಾ ಪುಥುಜ್ಜನಾ;
ನಿಕ್ಖಿಪಿಸ್ಸಾಮಿಮಂ ದೇಹಂ, ಸಮ್ಪಜಾನಾ ಸತೀಮತೀ.
‘‘ಬಹೂಹಿ ದುಕ್ಖಧಮ್ಮೇಹಿ, ಅಪ್ಪಮಾದರತಾಯ ಮೇ;
ತಣ್ಹಕ್ಖಯೋ ಅನುಪ್ಪತ್ತೋ, ಕತಂ ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಸಾಸನ’’ನ್ತಿ.
… ಅಭಯಾ ಥೇರೀ….
೧೦. ಸಾಮಾಥೇರೀಗಾಥಾ
‘‘ಚತುಕ್ಖತ್ತುಂ ¶ ¶ ಪಞ್ಚಕ್ಖತ್ತುಂ, ವಿಹಾರಾ ಉಪನಿಕ್ಖಮಿಂ;
ಅಲದ್ಧಾ ಚೇತಸೋ ಸನ್ತಿಂ, ಚಿತ್ತೇ ಅವಸವತ್ತಿನೀ;
ತಸ್ಸಾ ಮೇ ಅಟ್ಠಮೀ ರತ್ತಿ, ಯತೋ ತಣ್ಹಾ ಸಮೂಹತಾ.
‘‘ಬಹೂಹಿ ದುಕ್ಖಧಮ್ಮೇಹಿ, ಅಪ್ಪಮಾದರತಾಯ ಮೇ;
ತಣ್ಹಕ್ಖಯೋ ಅನುಪ್ಪತ್ತೋ, ಕತಂ ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಸಾಸನ’’ನ್ತಿ.
… ಸಾಮಾ ಥೇರೀ….
ದುಕನಿಪಾತೋ ನಿಟ್ಠಿತೋ.
೩. ತಿಕನಿಪಾತೋ
೧. ಅಪರಾಸಾಮಾಥೇರೀಗಾಥಾ
‘‘ಪಣ್ಣವೀಸತಿವಸ್ಸಾನಿ ¶ , ಯತೋ ಪಬ್ಬಜಿತಾಯ ಮೇ;
ನಾಭಿಜಾನಾಮಿ ಚಿತ್ತಸ್ಸ, ಸಮಂ ಲದ್ಧಂ ಕುದಾಚನಂ.
‘‘ಅಲದ್ಧಾ ಚೇತಸೋ ಸನ್ತಿಂ, ಚಿತ್ತೇ ಅವಸವತ್ತಿನೀ;
ತತೋ ಸಂವೇಗಮಾಪಾದಿಂ, ಸರಿತ್ವಾ ಜಿನಸಾಸನಂ.
‘‘ಬಹೂಹಿ ದುಕ್ಖಧಮ್ಮೇಹಿ, ಅಪ್ಪಮಾದರತಾಯ ಮೇ;
ತಣ್ಹಕ್ಖಯೋ ಅನುಪ್ಪತ್ತೋ, ಕತಂ ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಸಾಸನಂ;
ಅಜ್ಜ ¶ ಮೇ ಸತ್ತಮೀ ರತ್ತಿ, ಯತೋ ತಣ್ಹಾ ವಿಸೋಸಿತಾ’’ತಿ.
… ಅಪರಾ ಸಾಮಾ ಥೇರೀ….
೨. ಉತ್ತಮಾಥೇರೀಗಾಥಾ
‘‘ಚತುಕ್ಖತ್ತುಂ ¶ ಪಞ್ಚಕ್ಖತ್ತುಂ, ವಿಹಾರಾ ಉಪನಿಕ್ಖಮಿಂ;
ಅಲದ್ಧಾ ಚೇತಸೋ ಸನ್ತಿಂ, ಚಿತ್ತೇ ಅವಸವತ್ತಿನೀ.
‘‘ಸಾ ¶ ಭಿಕ್ಖುನಿಂ ಉಪಗಚ್ಛಿಂ, ಯಾ ಮೇ ಸದ್ಧಾಯಿಕಾ ಅಹು;
ಸಾ ಮೇ ಧಮ್ಮಮದೇಸೇಸಿ, ಖನ್ಧಾಯತನಧಾತುಯೋ.
‘‘ತಸ್ಸಾ ಧಮ್ಮಂ ಸುಣಿತ್ವಾನ, ಯಥಾ ಮಂ ಅನುಸಾಸಿ ಸಾ;
ಸತ್ತಾಹಂ ಏಕಪಲ್ಲಙ್ಕೇನ, ನಿಸೀದಿಂ ಪೀತಿಸುಖಸಮಪ್ಪಿತಾ [ನಿಸೀದಿಂ ಸುಖಸಮಪ್ಪಿತಾ (ಸೀ.)];
ಅಟ್ಠಮಿಯಾ ಪಾದೇ ಪಸಾರೇಸಿಂ, ತಮೋಖನ್ಧಂ ಪದಾಲಿಯಾ’’ತಿ.
… ಉತ್ತಮಾ ಥೇರೀ….
೩. ಅಪರಾಉತ್ತಮಾಥೇರೀಗಾಥಾ
‘‘ಯೇ ಇಮೇ ಸತ್ತ ಬೋಜ್ಝಙ್ಗಾ, ಮಗ್ಗಾ ನಿಬ್ಬಾನಪತ್ತಿಯಾ;
ಭಾವಿತಾ ತೇ ಮಯಾ ಸಬ್ಬೇ, ಯಥಾ ಬುದ್ಧೇನ ದೇಸಿತಾ.
‘‘ಸುಞ್ಞತಸ್ಸಾನಿಮಿತ್ತಸ್ಸ, ಲಾಭಿನೀಹಂ ಯದಿಚ್ಛಕಂ;
ಓರಸಾ ಧೀತಾ ಬುದ್ಧಸ್ಸ, ನಿಬ್ಬಾನಾಭಿರತಾ ಸದಾ.
‘‘ಸಬ್ಬೇ ¶ ಕಾಮಾ ಸಮುಚ್ಛಿನ್ನಾ, ಯೇ ದಿಬ್ಬಾ ಯೇ ಚ ಮಾನುಸಾ;
ವಿಕ್ಖೀಣೋ ಜಾತಿಸಂಸಾರೋ, ನತ್ಥಿ ದಾನಿ ಪುನಬ್ಭವೋ’’ತಿ.
… ಅಪರಾ ಉತ್ತಮಾ ಥೇರೀ….
೪. ದನ್ತಿಕಾಥೇರೀಗಾಥಾ
‘‘ದಿವಾವಿಹಾರಾ ನಿಕ್ಖಮ್ಮ, ಗಿಜ್ಝಕೂಟಮ್ಹಿ ಪಬ್ಬತೇ;
ನಾಗಂ ಓಗಾಹಮುತ್ತಿಣ್ಣಂ, ನದೀತೀರಮ್ಹಿ ಅದ್ದಸಂ.
‘‘ಪುರಿಸೋ ಅಙ್ಕುಸಮಾದಾಯ, ‘ದೇಹಿ ಪಾದ’ನ್ತಿ ಯಾಚತಿ;
ನಾಗೋ ಪಸಾರಯೀ ಪಾದಂ, ಪುರಿಸೋ ನಾಗಮಾರುಹಿ.
‘‘ದಿಸ್ವಾ ¶ ಅದನ್ತಂ ದಮಿತಂ, ಮನುಸ್ಸಾನಂ ವಸಂ ಗತಂ;
ತತೋ ಚಿತ್ತಂ ಸಮಾಧೇಸಿಂ, ಖಲು ತಾಯ ವನಂ ಗತಾ’’ತಿ.
… ದನ್ತಿಕಾ ಥೇರೀ….
೫. ಉಬ್ಬಿರಿಥೇರೀಗಾಥಾ
‘‘ಅಮ್ಮ ಜೀವಾತಿ ವನಮ್ಹಿ ಕನ್ದಸಿ, ಅತ್ತಾನಂ ಅಧಿಗಚ್ಛ ಉಬ್ಬಿರಿ;
ಚುಲ್ಲಾಸೀತಿಸಹಸ್ಸಾನಿ [ಚೂಳಾಸೀತಿಸಹಸ್ಸಾನಿ (ಸೀ.)], ಸಬ್ಬಾ ಜೀವಸನಾಮಿಕಾ;
ಏತಮ್ಹಾಳಾಹನೇ ದಡ್ಢಾ, ತಾಸಂ ಕಮನುಸೋಚಸಿ.
‘‘ಅಬ್ಬಹೀ ¶ ¶ [ಅಬ್ಬುತೀ (ಸ್ಯಾ.), ಅಬ್ಬುಳ್ಹಂ (ಕ.)] ವತ ಮೇ ಸಲ್ಲಂ, ದುದ್ದಸಂ ಹದಯಸ್ಸಿತಂ [ಹದಯನಿಸ್ಸಿತಂ (ಸೀ. ಸ್ಯಾ.)];
ಯಂ ಮೇ ಸೋಕಪರೇತಾಯ, ಧೀತುಸೋಕಂ ಬ್ಯಪಾನುದಿ.
‘‘ಸಾಜ್ಜ ಅಬ್ಬೂಳ್ಹಸಲ್ಲಾಹಂ, ನಿಚ್ಛಾತಾ ಪರಿನಿಬ್ಬುತಾ;
ಬುದ್ಧಂ ಧಮ್ಮಞ್ಚ ಸಙ್ಘಞ್ಚ, ಉಪೇಮಿ ಸರಣಂ ಮುನಿ’’ನ್ತಿ.
… ಉಬ್ಬಿರೀ ಥೇರೀ….
೬. ಸುಕ್ಕಾಥೇರೀಗಾಥಾ
‘‘ಕಿಂಮೇ ಕತಾ ರಾಜಗಹೇ ಮನುಸ್ಸಾ, ಮಧುಂ ಪೀತಾವ [ಮಧುಪೀತಾವ (ಸೀ.)] ಅಚ್ಛರೇ;
ಯೇ ಸುಕ್ಕಂ ನ ಉಪಾಸನ್ತಿ, ದೇಸೇನ್ತಿಂ ಬುದ್ಧಸಾಸನಂ.
‘‘ತಞ್ಚ ಅಪ್ಪಟಿವಾನೀಯಂ, ಅಸೇಚನಕಮೋಜವಂ;
ಪಿವನ್ತಿ ಮಞ್ಞೇ ಸಪ್ಪಞ್ಞಾ, ವಲಾಹಕಮಿವದ್ಧಗೂ.
‘‘ಸುಕ್ಕಾ ¶ ಸುಕ್ಕೇಹಿ ಧಮ್ಮೇಹಿ, ವೀತರಾಗಾ ಸಮಾಹಿತಾ;
ಧಾರೇತಿ ಅನ್ತಿಮಂ ದೇಹಂ, ಜೇತ್ವಾ ಮಾರಂ ಸವಾಹನ’’ನ್ತಿ.
… ಸುಕ್ಕಾ ಥೇರೀ….
೭. ಸೇಲಾಥೇರೀಗಾಥಾ
‘‘ನತ್ಥಿ ನಿಸ್ಸರಣಂ ಲೋಕೇ, ಕಿಂ ವಿವೇಕೇನ ಕಾಹಸಿ;
ಭುಞ್ಜಾಹಿ ¶ ಕಾಮರತಿಯೋ, ಮಾಹು ಪಚ್ಛಾನುತಾಪಿನೀ’’.
‘‘ಸತ್ತಿಸೂಲೂಪಮಾ ಕಾಮಾ, ಖನ್ಧಾಸಂ ಅಧಿಕುಟ್ಟನಾ;
ಯಂ ತ್ವಂ ‘ಕಾಮರತಿಂ’ ಬ್ರೂಸಿ, ‘ಅರತೀ’ ದಾನಿ ಸಾ ಮಮ.
‘‘ಸಬ್ಬತ್ಥ ವಿಹತಾ ನನ್ದೀ [ನನ್ದಿ (ಸೀ. ಸ್ಯಾ.)], ತಮೋಖನ್ಧೋ ಪದಾಲಿತೋ;
ಏವಂ ಜಾನಾಹಿ ಪಾಪಿಮ, ನಿಹತೋ ತ್ವಮಸಿ ಅನ್ತಕಾ’’ತಿ.
… ಸೇಲಾ ಥೇರೀ….
೮. ಸೋಮಾಥೇರೀಗಾಥಾ
‘‘ಯಂ ತಂ ಇಸೀಹಿ ಪತ್ತಬ್ಬಂ, ಠಾನಂ ದುರಭಿಸಮ್ಭವಂ;
ನ ತಂ ದ್ವಙ್ಗುಲಪಞ್ಞಾಯ, ಸಕ್ಕಾ ಪಪ್ಪೋತುಮಿತ್ಥಿಯಾ’’.
‘‘ಇತ್ಥಿಭಾವೋ ನೋ ಕಿಂ ಕಯಿರಾ, ಚಿತ್ತಮ್ಹಿ ಸುಸಮಾಹಿತೇ;
ಞಾಣಮ್ಹಿ ವತ್ತಮಾನಮ್ಹಿ, ಸಮ್ಮಾ ಧಮ್ಮಂ ವಿಪಸ್ಸತೋ.
‘‘ಸಬ್ಬತ್ಥ ¶ ¶ ವಿಹತಾ ನನ್ದೀ, ತಮೋಖನ್ಧೋ ಪದಾಲಿತೋ;
ಏವಂ ಜಾನಾಹಿ ಪಾಪಿಮ, ನಿಹತೋ ತ್ವಮಸಿ ಅನ್ತಕಾ’’ತಿ.
… ಸೋಮಾ ಥೇರೀ….
ತಿಕನಿಪಾತೋ ನಿಟ್ಠಿತೋ.
೪. ಚತುಕ್ಕನಿಪಾತೋ
೧. ಭದ್ದಾಕಾಪಿಲಾನೀಥೇರೀಗಾಥಾ
‘‘ಪುತ್ತೋ ¶ ಬುದ್ಧಸ್ಸ ದಾಯಾದೋ, ಕಸ್ಸಪೋ ಸುಸಮಾಹಿತೋ;
ಪುಬ್ಬೇನಿವಾಸಂ ಯೋವೇದಿ, ಸಗ್ಗಾಪಾಯಞ್ಚ ಪಸ್ಸತಿ.
‘‘ಅಥೋ ¶ ಜಾತಿಕ್ಖಯಂ ಪತ್ತೋ, ಅಭಿಞ್ಞಾವೋಸಿತೋ ಮುನಿ;
ಏತಾಹಿ ತೀಹಿ ವಿಜ್ಜಾಹಿ, ತೇವಿಜ್ಜೋ ಹೋತಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ.
‘‘ತಥೇವ ಭದ್ದಾ ಕಾಪಿಲಾನೀ, ತೇವಿಜ್ಜಾ ಮಚ್ಚುಹಾಯಿನೀ;
ಧಾರೇತಿ ಅನ್ತಿಮಂ ದೇಹಂ, ಜೇತ್ವಾ ಮಾರಂ ಸವಾಹನಂ.
‘‘ದಿಸ್ವಾ ಆದೀನವಂ ಲೋಕೇ, ಉಭೋ ಪಬ್ಬಜಿತಾ ಮಯಂ;
ತ್ಯಮ್ಹ ಖೀಣಾಸವಾ ದನ್ತಾ, ಸೀತಿಭೂತಮ್ಹ ನಿಬ್ಬುತಾ’’ತಿ.
… ಭದ್ದಾ ಕಾಪಿಲಾನೀ ಥೇರೀ….
ಚತುಕ್ಕನಿಪಾತೋ ನಿಟ್ಠಿತೋ.
೫. ಪಞ್ಚಕನಿಪಾತೋ
೧. ಅಞ್ಞತರಾಥೇರೀಗಾಥಾ
‘‘ಪಣ್ಣವೀಸತಿವಸ್ಸಾನಿ ¶ ¶ , ಯತೋ ಪಬ್ಬಜಿತಾ ಅಹಂ;
ನಾಚ್ಛರಾಸಙ್ಘಾತಮತ್ತಮ್ಪಿ, ಚಿತ್ತಸ್ಸೂಪಸಮಜ್ಝಗಂ.
‘‘ಅಲದ್ಧಾ ಚೇತಸೋ ಸನ್ತಿಂ, ಕಾಮರಾಗೇನವಸ್ಸುತಾ;
ಬಾಹಾ ಪಗ್ಗಯ್ಹ ಕನ್ದನ್ತೀ, ವಿಹಾರಂ ಪಾವಿಸಿಂ ಅಹಂ.
‘‘ಸಾ ಭಿಕ್ಖುನಿಂ ಉಪಾಗಚ್ಛಿಂ, ಯಾ ಮೇ ಸದ್ಧಾಯಿಕಾ ಅಹು;
ಸಾ ಮೇ ಧಮ್ಮಮದೇಸೇಸಿ, ಖನ್ಧಾಯತನಧಾತುಯೋ.
‘‘ತಸ್ಸಾ ಧಮ್ಮಂ ಸುಣಿತ್ವಾನ, ಏಕಮನ್ತೇ ಉಪಾವಿಸಿಂ;
ಪುಬ್ಬೇನಿವಾಸಂ ಜಾನಾಮಿ, ದಿಬ್ಬಚಕ್ಖು ವಿಸೋಧಿತಂ.
‘‘ಚೇತೋಪರಿಚ್ಚಞಾಣಞ್ಚ ¶ ¶ [ಚೇತೋಪರಿಯಞಾಣಞ್ಚ (ಕ.)], ಸೋತಧಾತು ವಿಸೋಧಿತಾ;
ಇದ್ಧೀಪಿ ಮೇ ಸಚ್ಛಿಕತಾ, ಪತ್ತೋ ಮೇ ಆಸವಕ್ಖಯೋ;
ಛಳಭಿಞ್ಞಾ [ಛ ಮೇಭಿಞ್ಞಾ (ಸ್ಯಾ. ಕ.)] ಸಚ್ಛಿಕತಾ, ಕತಂ ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಸಾಸನ’’ನ್ತಿ.
… ಅಞ್ಞತರಾ ಥೇರೀ ….
೨. ವಿಮಲಾಥೇರೀಗಾಥಾ
‘‘ಮತ್ತಾ ವಣ್ಣೇನ ರೂಪೇನ, ಸೋಭಗ್ಗೇನ ಯಸೇನ ಚ;
ಯೋಬ್ಬನೇನ ಚುಪತ್ಥದ್ಧಾ, ಅಞ್ಞಾಸಮತಿಮಞ್ಞಿಹಂ.
‘‘ವಿಭೂಸೇತ್ವಾ ಇಮಂ ಕಾಯಂ, ಸುಚಿತ್ತಂ ಬಾಲಲಾಪನಂ;
ಅಟ್ಠಾಸಿಂ ವೇಸಿದ್ವಾರಮ್ಹಿ, ಲುದ್ದೋ ಪಾಸಮಿವೋಡ್ಡಿಯ.
‘‘ಪಿಲನ್ಧನಂ ವಿದಂಸೇನ್ತೀ, ಗುಯ್ಹಂ ಪಕಾಸಿಕಂ ಬಹುಂ;
ಅಕಾಸಿಂ ವಿವಿಧಂ ಮಾಯಂ, ಉಜ್ಜಗ್ಘನ್ತೀ ಬಹುಂ ಜನಂ.
‘‘ಸಾಜ್ಜ ಪಿಣ್ಡಂ ಚರಿತ್ವಾನ, ಮುಣ್ಡಾ ಸಙ್ಘಾಟಿಪಾರುತಾ;
ನಿಸಿನ್ನಾ ರುಕ್ಖಮೂಲಮ್ಹಿ, ಅವಿತಕ್ಕಸ್ಸ ಲಾಭಿನೀ.
‘‘ಸಬ್ಬೇ ಯೋಗಾ ಸಮುಚ್ಛಿನ್ನಾ, ಯೇ ದಿಬ್ಬಾ ಯೇ ಚ ಮಾನುಸಾ;
ಖೇಪೇತ್ವಾ ಆಸವೇ ಸಬ್ಬೇ, ಸೀತಿಭೂತಾಮ್ಹಿ ನಿಬ್ಬುತಾ’’ತಿ.
… ವಿಮಲಾ ಪುರಾಣಗಣಿಕಾ ಥೇರೀ….
೩. ಸೀಹಾಥೇರೀಗಾಥಾ
‘‘ಅಯೋನಿಸೋ ¶ ¶ ಮನಸಿಕಾರಾ, ಕಾಮರಾಗೇನ ಅಟ್ಟಿತಾ;
ಅಹೋಸಿಂ ಉದ್ಧತಾ ಪುಬ್ಬೇ, ಚಿತ್ತೇ ಅವಸವತ್ತಿನೀ.
‘‘ಪರಿಯುಟ್ಠಿತಾ ಕ್ಲೇಸೇಹಿ, ಸುಭಸಞ್ಞಾನುವತ್ತಿನೀ;
ಸಮಂ ಚಿತ್ತಸ್ಸ ನ ಲಭಿಂ, ರಾಗಚಿತ್ತವಸಾನುಗಾ.
‘‘ಕಿಸಾ ¶ ಪಣ್ಡು ವಿವಣ್ಣಾ ಚ, ಸತ್ತ ವಸ್ಸಾನಿ ಚಾರಿಹಂ;
ನಾಹಂ ದಿವಾ ವಾ ರತ್ತಿಂ ವಾ, ಸುಖಂ ವಿನ್ದಿಂ ಸುದುಕ್ಖಿತಾ.
‘‘ತತೋ ರಜ್ಜುಂ ಗಹೇತ್ವಾನ, ಪಾವಿಸಿಂ ವನಮನ್ತರಂ;
ವರಂ ಮೇ ಇಧ ಉಬ್ಬನ್ಧಂ, ಯಞ್ಚ ಹೀನಂ ಪುನಾಚರೇ.
‘‘ದಳ್ಹಪಾಸಂ [ದಳ್ಹಂ ಪಾಸಂ (ಸೀ.)] ಕರಿತ್ವಾನ, ರುಕ್ಖಸಾಖಾಯ ಬನ್ಧಿಯ;
ಪಕ್ಖಿಪಿಂ ¶ ಪಾಸಂ ಗೀವಾಯಂ, ಅಥ ಚಿತ್ತಂ ವಿಮುಚ್ಚಿ ಮೇ’’ತಿ.
… ಸೀಹಾ ಥೇರೀ….
೪. ಸುನ್ದರೀನನ್ದಾಥೇರೀಗಾಥಾ
‘‘ಆತುರಂ ಅಸುಚಿಂ ಪೂತಿಂ, ಪಸ್ಸ ನನ್ದೇ ಸಮುಸ್ಸಯಂ;
ಅಸುಭಾಯ ಚಿತ್ತಂ ಭಾವೇಹಿ, ಏಕಗ್ಗಂ ಸುಸಮಾಹಿತಂ.
‘‘ಯಥಾ ಇದಂ ತಥಾ ಏತಂ, ಯಥಾ ಏತಂ ತಥಾ ಇದಂ;
ದುಗ್ಗನ್ಧಂ ಪೂತಿಕಂ ವಾತಿ, ಬಾಲಾನಂ ಅಭಿನನ್ದಿತಂ.
‘‘ಏವಮೇತಂ ಅವೇಕ್ಖನ್ತೀ, ರತ್ತಿನ್ದಿವಮತನ್ದಿತಾ;
ತತೋ ಸಕಾಯ ಪಞ್ಞಾಯ, ಅಭಿನಿಬ್ಬಿಜ್ಝ [ಅಭಿನಿಬ್ಬಿಜ್ಜ (ಸೀ. ಸ್ಯಾ.)] ದಕ್ಖಿಸಂ.
‘‘ತಸ್ಸಾ ಮೇ ಅಪ್ಪಮತ್ತಾಯ, ವಿಚಿನನ್ತಿಯಾ ಯೋನಿಸೋ;
ಯಥಾಭೂತಂ ಅಯಂ ಕಾಯೋ, ದಿಟ್ಠೋ ಸನ್ತರಬಾಹಿರೋ.
‘‘ಅಥ ನಿಬ್ಬಿನ್ದಹಂ ಕಾಯೇ, ಅಜ್ಝತ್ತಞ್ಚ ವಿರಜ್ಜಹಂ;
ಅಪ್ಪಮತ್ತಾ ವಿಸಂಯುತ್ತಾ, ಉಪಸನ್ತಾಮ್ಹಿ ನಿಬ್ಬುತಾ’’ತಿ.
… ಸುನ್ದರೀನನ್ದಾ ಥೇರೀ….
೫. ನನ್ದುತ್ತರಾಥೇರೀಗಾಥಾ
‘‘ಅಗ್ಗಿಂ ¶ ಚನ್ದಞ್ಚ ಸೂರಿಯಞ್ಚ, ದೇವತಾ ಚ ನಮಸ್ಸಿಹಂ;
ನದೀತಿತ್ಥಾನಿ ಗನ್ತ್ವಾನ, ಉದಕಂ ಓರುಹಾಮಿಹಂ.
‘‘ಬಹೂವತಸಮಾದಾನಾ ¶ ¶ , ಅಡ್ಢಂ ಸೀಸಸ್ಸ ಓಲಿಖಿಂ;
ಛಮಾಯ ಸೇಯ್ಯಂ ಕಪ್ಪೇಮಿ, ರತ್ತಿಂ ಭತ್ತಂ ನ ಭುಞ್ಜಹಂ.
‘‘ವಿಭೂಸಾಮಣ್ಡನರತಾ, ನ್ಹಾಪನುಚ್ಛಾದನೇಹಿ ಚ;
ಉಪಕಾಸಿಂ ಇಮಂ ಕಾಯಂ, ಕಾಮರಾಗೇನ ಅಟ್ಟಿತಾ.
‘‘ತತೋ ಸದ್ಧಂ ಲಭಿತ್ವಾನ, ಪಬ್ಬಜಿಂ ಅನಗಾರಿಯಂ;
ದಿಸ್ವಾ ಕಾಯಂ ಯಥಾಭೂತಂ, ಕಾಮರಾಗೋ ಸಮೂಹತೋ.
‘‘ಸಬ್ಬೇ ಭವಾ ಸಮುಚ್ಛಿನ್ನಾ, ಇಚ್ಛಾ ಚ ಪತ್ಥನಾಪಿ ಚ;
ಸಬ್ಬಯೋಗವಿಸಂಯುತ್ತಾ, ಸನ್ತಿಂ ಪಾಪುಣಿ ಚೇತಸೋ’’ತಿ.
… ನನ್ದುತ್ತರಾ ಥೇರೀ….
೬. ಮಿತ್ತಾಕಾಳೀಥೇರೀಗಾಥಾ
‘‘ಸದ್ಧಾಯ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾನ, ಅಗಾರಸ್ಮಾನಗಾರಿಯಂ;
ವಿಚರಿಂಹಂ ತೇನ ತೇನ, ಲಾಭಸಕ್ಕಾರಉಸ್ಸುಕಾ.
‘‘ರಿಞ್ಚಿತ್ವಾ ¶ ಪರಮಂ ಅತ್ಥಂ, ಹೀನಮತ್ಥಂ ಅಸೇವಿಹಂ;
ಕಿಲೇಸಾನಂ ವಸಂ ಗನ್ತ್ವಾ, ಸಾಮಞ್ಞತ್ಥಂ ನ ಬುಜ್ಝಿಹಂ.
‘‘ತಸ್ಸಾ ಮೇ ಅಹು ಸಂವೇಗೋ, ನಿಸಿನ್ನಾಯ ವಿಹಾರಕೇ;
ಉಮ್ಮಗ್ಗಪಟಿಪನ್ನಾಮ್ಹಿ, ತಣ್ಹಾಯ ವಸಮಾಗತಾ.
‘‘ಅಪ್ಪಕಂ ಜೀವಿತಂ ಮಯ್ಹಂ, ಜರಾ ಬ್ಯಾಧಿ ಚ ಮದ್ದತಿ;
ಪುರಾಯಂ ಭಿಜ್ಜತಿ [ಜರಾಯ ಭಿಜ್ಜತೇ (ಸೀ.)] ಕಾಯೋ, ನ ಮೇ ಕಾಲೋ ಪಮಜ್ಜಿತುಂ.
‘‘ಯಥಾಭೂತಮವೇಕ್ಖನ್ತೀ, ಖನ್ಧಾನಂ ಉದಯಬ್ಬಯಂ;
ವಿಮುತ್ತಚಿತ್ತಾ ಉಟ್ಠಾಸಿಂ, ಕತಂ ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಸಾಸನ’’ನ್ತಿ.
… ಮಿತ್ತಾ ಕಾಳೀ ಥೇರೀ….
೭. ಸಕುಲಾಥೇರೀಗಾಥಾ
‘‘ಅಗಾರಸ್ಮಿಂ ¶ ¶ ವಸನ್ತೀಹಂ, ಧಮ್ಮಂ ಸುತ್ವಾನ ಭಿಕ್ಖುನೋ;
ಅದ್ದಸಂ ವಿರಜಂ ಧಮ್ಮಂ, ನಿಬ್ಬಾನಂ ಪದಮಚ್ಚುತಂ.
‘‘ಸಾಹಂ ಪುತ್ತಂ ಧೀತರಞ್ಚ, ಧನಧಞ್ಞಞ್ಚ ಛಡ್ಡಿಯ;
ಕೇಸೇ ಛೇದಾಪಯಿತ್ವಾನ, ಪಬ್ಬಜಿಂ ಅನಗಾರಿಯಂ.
‘‘ಸಿಕ್ಖಮಾನಾ ¶ ಅಹಂ ಸನ್ತೀ, ಭಾವೇನ್ತೀ ಮಗ್ಗಮಞ್ಜಸಂ;
ಪಹಾಸಿಂ ರಾಗದೋಸಞ್ಚ, ತದೇಕಟ್ಠೇ ಚ ಆಸವೇ.
‘‘ಭಿಕ್ಖುನೀ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ, ಪುಬ್ಬಜಾತಿಮನುಸ್ಸರಿಂ;
ದಿಬ್ಬಚಕ್ಖು ವಿಸೋಧಿತಂ [ವಿಸೋಧಿತಂ ದಿಬ್ಬಚಕ್ಖು (ಸೀ.)], ವಿಮಲಂ ಸಾಧುಭಾವಿತಂ.
‘‘ಸಙ್ಖಾರೇ ಪರತೋ ದಿಸ್ವಾ, ಹೇತುಜಾತೇ ಪಲೋಕಿತೇ [ಪಲೋಕಿನೇ (ಕ.)];
ಪಹಾಸಿಂ ಆಸವೇ ಸಬ್ಬೇ, ಸೀತಿಭೂತಾಮ್ಹಿ ನಿಬ್ಬುತಾ’’ತಿ.
… ಸಕುಲಾ ಥೇರೀ….
೮. ಸೋಣಾಥೇರೀಗಾಥಾ
‘‘ದಸ ಪುತ್ತೇ ವಿಜಾಯಿತ್ವಾ, ಅಸ್ಮಿಂ ರೂಪಸಮುಸ್ಸಯೇ;
ತತೋಹಂ ದುಬ್ಬಲಾ ಜಿಣ್ಣಾ, ಭಿಕ್ಖುನಿಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿಂ.
‘‘ಸಾ ಮೇ ಧಮ್ಮಮದೇಸೇಸಿ, ಖನ್ಧಾಯತನಧಾತುಯೋ;
ತಸ್ಸಾ ಧಮ್ಮಂ ಸುಣಿತ್ವಾನ, ಕೇಸೇ ಛೇತ್ವಾನ ಪಬ್ಬಜಿಂ.
‘‘ತಸ್ಸಾ ಮೇ ಸಿಕ್ಖಮಾನಾಯ, ದಿಬ್ಬಚಕ್ಖು ವಿಸೋಧಿತಂ;
ಪುಬ್ಬೇನಿವಾಸಂ ಜಾನಾಮಿ, ಯತ್ಥ ಮೇ ವುಸಿತಂ ಪುರೇ.
‘‘ಅನಿಮಿತ್ತಞ್ಚ ¶ ಭಾವೇಮಿ, ಏಕಗ್ಗಾ ಸುಸಮಾಹಿತಾ;
ಅನನ್ತರಾವಿಮೋಕ್ಖಾಸಿಂ, ಅನುಪಾದಾಯ ನಿಬ್ಬುತಾ.
‘‘ಪಞ್ಚಕ್ಖನ್ಧಾ ಪರಿಞ್ಞಾತಾ, ತಿಟ್ಠನ್ತಿ ಛಿನ್ನಮೂಲಕಾ;
ಧಿ ¶ ತವತ್ಥು ಜರೇ ಜಮ್ಮೇ, ನತ್ಥಿ ದಾನಿ ಪುನಬ್ಭವೋ’’ತಿ.
… ಸೋಣಾ ಥೇರೀ….
೯. ಭದ್ದಾಕುಣ್ಡಲಕೇಸಾಥೇರೀಗಾಥಾ
‘‘ಲೂನಕೇಸೀ ¶ ಪಙ್ಕಧರೀ, ಏಕಸಾಟೀ ಪುರೇ ಚರಿಂ;
ಅವಜ್ಜೇ ವಜ್ಜಮತಿನೀ, ವಜ್ಜೇ ಚಾವಜ್ಜದಸ್ಸಿನೀ.
‘‘ದಿವಾವಿಹಾರಾ ನಿಕ್ಖಮ್ಮ, ಗಿಜ್ಝಕೂಟಮ್ಹಿ ಪಬ್ಬತೇ;
ಅದ್ದಸಂ ವಿರಜಂ ಬುದ್ಧಂ, ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಪುರಕ್ಖತಂ.
‘‘ನಿಹಚ್ಚ ಜಾಣುಂ ವನ್ದಿತ್ವಾ, ಸಮ್ಮುಖಾ ಅಞ್ಜಲಿಂ ಅಕಂ;
‘ಏಹಿ ಭದ್ದೇ’ತಿ ಮಂ ಅವಚ, ಸಾ ಮೇ ಆಸೂಪಸಮ್ಪದಾ.
‘‘ಚಿಣ್ಣಾ ¶ ಅಙ್ಗಾ ಚ ಮಗಧಾ, ವಜ್ಜೀ ಕಾಸೀ ಚ ಕೋಸಲಾ;
ಅನಣಾ ಪಣ್ಣಾಸವಸ್ಸಾನಿ, ರಟ್ಠಪಿಣ್ಡಂ ಅಭುಞ್ಜಹಂ.
‘‘ಪುಞ್ಞಂ ವತ ಪಸವಿ ಬಹುಂ, ಸಪ್ಪಞ್ಞೋ ವತಾಯಂ ಉಪಾಸಕೋ;
ಯೋ ಭದ್ದಾಯ ಚೀವರಂ ಅದಾಸಿ, ವಿಪ್ಪಮುತ್ತಾಯ ಸಬ್ಬಗನ್ಥೇಹೀ’’ತಿ.
… ಭದ್ದಾ ಕುಣ್ಡಲಕೇಸಾ ಥೇರೀ….
೧೦. ಪಟಾಚಾರಾಥೇರೀಗಾಥಾ
‘‘ನಙ್ಗಲೇಹಿ ಕಸಂ ಖೇತ್ತಂ, ಬೀಜಾನಿ ಪವಪಂ ಛಮಾ;
ಪುತ್ತದಾರಾನಿ ಪೋಸೇನ್ತಾ, ಧನಂ ವಿನ್ದನ್ತಿ ಮಾಣವಾ.
‘‘ಕಿಮಹಂ ಸೀಲಸಮ್ಪನ್ನಾ, ಸತ್ಥುಸಾಸನಕಾರಿಕಾ;
ನಿಬ್ಬಾನಂ ನಾಧಿಗಚ್ಛಾಮಿ, ಅಕುಸೀತಾ ಅನುದ್ಧತಾ.
‘‘ಪಾದೇ ಪಕ್ಖಾಲಯಿತ್ವಾನ, ಉದಕೇಸು ಕರೋಮಹಂ;
ಪಾದೋದಕಞ್ಚ ¶ ದಿಸ್ವಾನ, ಥಲತೋ ನಿನ್ನಮಾಗತಂ.
‘‘ತತೋ ಚಿತ್ತಂ ಸಮಾಧೇಸಿಂ, ಅಸ್ಸಂ ಭದ್ರಂವಜಾನಿಯಂ;
ತತೋ ¶ ದೀಪಂ ಗಹೇತ್ವಾನ, ವಿಹಾರಂ ಪಾವಿಸಿಂ ಅಹಂ;
ಸೇಯ್ಯಂ ಓಲೋಕಯಿತ್ವಾನ, ಮಞ್ಚಕಮ್ಹಿ ಉಪಾವಿಸಿಂ.
‘‘ತತೋ ಸೂಚಿಂ ಗಹೇತ್ವಾನ, ವಟ್ಟಿಂ ಓಕಸ್ಸಯಾಮಹಂ;
ಪದೀಪಸ್ಸೇವ ನಿಬ್ಬಾನಂ, ವಿಮೋಕ್ಖೋ ಅಹು ಚೇತಸೋ’’ತಿ.
… ಪಟಾಚಾರಾ ಥೇರೀ….
೧೧. ತಿಂಸಮತ್ತಾಥೇರೀಗಾಥಾ
‘‘‘ಮುಸಲಾನಿ ¶ ಗಹೇತ್ವಾನ, ಧಞ್ಞಂ ಕೋಟ್ಟೇನ್ತಿ ಮಾಣವಾ [ಮಾನವಾ (ಸೀ.)];
ಪುತ್ತದಾರಾನಿ ಪೋಸೇನ್ತಾ, ಧನಂ ವಿನ್ದನ್ತಿ ಮಾಣವಾ.
‘‘‘ಕರೋಥ ಬುದ್ಧಸಾಸನಂ, ಯಂ ಕತ್ವಾ ನಾನುತಪ್ಪತಿ;
ಖಿಪ್ಪಂ ಪಾದಾನಿ ಧೋವಿತ್ವಾ, ಏಕಮನ್ತೇ ನಿಸೀದಥ;
ಚೇತೋಸಮಥಮನುಯುತ್ತಾ, ಕರೋಥ ಬುದ್ಧಸಾಸನಂ’.
‘‘ತಸ್ಸಾ ತಾ [ತಂ (ಸೀ.)] ವಚನಂ ಸುತ್ವಾ, ಪಟಾಚಾರಾಯ ಸಾಸನಂ;
ಪಾದೇ ಪಕ್ಖಾಲಯಿತ್ವಾನ, ಏಕಮನ್ತಂ ಉಪಾವಿಸುಂ;
ಚೇತೋಸಮಥಮನುಯುತ್ತಾ, ಅಕಂಸು ಬುದ್ಧಸಾಸನಂ.
‘‘ರತ್ತಿಯಾ ¶ ಪುರಿಮೇ ಯಾಮೇ, ಪುಬ್ಬಜಾತಿಮನುಸ್ಸರುಂ;
ರತ್ತಿಯಾ ಮಜ್ಝಿಮೇ ಯಾಮೇ, ದಿಬ್ಬಚಕ್ಖುಂ ವಿಸೋಧಯುಂ;
ರತ್ತಿಯಾ ಪಚ್ಛಿಮೇ ಯಾಮೇ, ತಮೋಖನ್ಧಂ ಪದಾಲಯುಂ.
‘‘ಉಟ್ಠಾಯ ಪಾದೇ ವನ್ದಿಂಸು, ‘ಕತಾ ತೇ ಅನುಸಾಸನೀ;
ಇನ್ದಂವ ¶ ದೇವಾ ತಿದಸಾ, ಸಙ್ಗಾಮೇ ಅಪರಾಜಿತಂ;
ಪುರಕ್ಖತ್ವಾ ವಿಹಸ್ಸಾಮ [ವಿಹರಾಮ (ಸೀ.), ವಿಹರಿಸ್ಸಾಮ (ಸ್ಯಾ.)], ತೇವಿಜ್ಜಾಮ್ಹ ಅನಾಸವಾ’’’ತಿ.
ಇತ್ಥಂ ಸುದಂ ತಿಂಸಮತ್ತಾ ಥೇರೀ ಭಿಕ್ಖುನಿಯೋ ಪಟಾಚಾರಾಯ ಸನ್ತಿಕೇ ಅಞ್ಞಂ ಬ್ಯಾಕರಿಂಸೂತಿ.
೧೨. ಚನ್ದಾಥೇರೀಗಾಥಾ
‘‘ದುಗ್ಗತಾಹಂ ಪುರೇ ಆಸಿಂ, ವಿಧವಾ ಚ ಅಪುತ್ತಿಕಾ;
ವಿನಾ ಮಿತ್ತೇಹಿ ಞಾತೀಹಿ, ಭತ್ತಚೋಳಸ್ಸ ನಾಧಿಗಂ.
‘‘ಪತ್ತಂ ದಣ್ಡಞ್ಚ ಗಣ್ಹಿತ್ವಾ, ಭಿಕ್ಖಮಾನಾ ಕುಲಾ ಕುಲಂ;
ಸೀತುಣ್ಹೇನ ಚ ಡಯ್ಹನ್ತೀ, ಸತ್ತ ವಸ್ಸಾನಿ ಚಾರಿಹಂ.
‘‘ಭಿಕ್ಖುನಿಂ ಪುನ ದಿಸ್ವಾನ, ಅನ್ನಪಾನಸ್ಸ ಲಾಭಿನಿಂ;
ಉಪಸಙ್ಕಮ್ಮ ಅವೋಚಂ [ಅವೋಚಿಂ (ಕ.)], ‘ಪಬ್ಬಜ್ಜಂ ಅನಗಾರಿಯಂ’.
‘‘ಸಾ ¶ ಚ ಮಂ ಅನುಕಮ್ಪಾಯ, ಪಬ್ಬಾಜೇಸಿ ಪಟಾಚಾರಾ;
ತತೋ ಮಂ ಓವದಿತ್ವಾನ, ಪರಮತ್ಥೇ ನಿಯೋಜಯಿ.
‘‘ತಸ್ಸಾಹಂ ¶ ವಚನಂ ಸುತ್ವಾ, ಅಕಾಸಿಂ ಅನುಸಾಸನಿಂ;
ಅಮೋಘೋ ಅಯ್ಯಾಯೋವಾದೋ, ತೇವಿಜ್ಜಾಮ್ಹಿ ಅನಾಸವಾ’’ತಿ.
… ಚನ್ದಾ ಥೇರೀ….
ಪಞ್ಚಕನಿಪಾತೋ ನಿಟ್ಠಿತೋ.
೬. ಛಕ್ಕನಿಪಾತೋ
೧. ಪಞ್ಚಸತಮತ್ತಾಥೇರೀಗಾಥಾ
‘‘ಯಸ್ಸ ¶ ಮಗ್ಗಂ ನ ಜಾನಾಸಿ, ಆಗತಸ್ಸ ಗತಸ್ಸ ವಾ;
ತಂ ¶ ಕುತೋ ಚಾಗತಂ ಸತ್ತಂ [ಸನ್ತಂ (ಸೀ.), ಪುತ್ತಂ (ಸ್ಯಾ.)], ‘ಮಮ ಪುತ್ತೋ’ತಿ ರೋದಸಿ.
‘‘ಮಗ್ಗಞ್ಚ ಖೋಸ್ಸ [ಖೋ’ಥ (ಸ್ಯಾ. ಕ.)] ಜಾನಾಸಿ, ಆಗತಸ್ಸ ಗತಸ್ಸ ವಾ;
ನ ನಂ ಸಮನುಸೋಚೇಸಿ, ಏವಂಧಮ್ಮಾ ಹಿ ಪಾಣಿನೋ.
‘‘ಅಯಾಚಿತೋ ತತಾಗಚ್ಛಿ, ನಾನುಞ್ಞಾತೋ [ಅನನುಞ್ಞಾತೋ (ಸೀ. ಸ್ಯಾ.)] ಇತೋ ಗತೋ;
ಕುತೋಚಿ ನೂನ ಆಗನ್ತ್ವಾ, ವಸಿತ್ವಾ ಕತಿಪಾಹಕಂ;
ಇತೋಪಿ ಅಞ್ಞೇನ ಗತೋ, ತತೋಪಞ್ಞೇನ ಗಚ್ಛತಿ.
‘‘ಪೇತೋ ಮನುಸ್ಸರೂಪೇನ, ಸಂಸರನ್ತೋ ಗಮಿಸ್ಸತಿ;
ಯಥಾಗತೋ ತಥಾ ಗತೋ, ಕಾ ತತ್ಥ ಪರಿದೇವನಾ’’.
‘‘ಅಬ್ಬಹೀ [ಅಬ್ಬುಯ್ಹಂ (ಸ್ಯಾ.)] ವತ ಮೇ ಸಲ್ಲಂ, ದುದ್ದಸಂ ಹದಯಸ್ಸಿತಂ;
ಯಾ ಮೇ ಸೋಕಪರೇತಾಯ, ಪುತ್ತಸೋಕಂ ಬ್ಯಪಾನುದಿ.
‘‘ಸಾಜ್ಜ ಅಬ್ಬೂಳ್ಹಸಲ್ಲಾಹಂ, ನಿಚ್ಛಾತಾ ಪರಿನಿಬ್ಬುತಾ;
ಬುದ್ಧಂ ಧಮ್ಮಞ್ಚ ಸಙ್ಘಞ್ಚ, ಉಪೇಮಿ ಸರಣಂ ಮುನಿಂ’’.
ಇತ್ಥಂ ಸುದಂ ಪಞ್ಚಸತಮತ್ತಾ ಥೇರೀ ಭಿಕ್ಖುನಿಯೋ…ಪೇ….
೨. ವಾಸೇಟ್ಠೀಥೇರೀಗಾಥಾ
‘‘ಪುತ್ತಸೋಕೇನಹಂ ಅಟ್ಟಾ, ಖಿತ್ತಚಿತ್ತಾ ವಿಸಞ್ಞಿನೀ;
ನಗ್ಗಾ ಪಕಿಣ್ಣಕೇಸೀ ಚ, ತೇನ ತೇನ ವಿಚಾರಿಹಂ.
‘‘ವೀಥಿ [ವಸಿಂ (ಸೀ.)] ಸಙ್ಕಾರಕೂಟೇಸು, ಸುಸಾನೇ ರಥಿಯಾಸು ಚ;
ಅಚರಿಂ ತೀಣಿ ವಸ್ಸಾನಿ, ಖುಪ್ಪಿಪಾಸಾಸಮಪ್ಪಿತಾ.
‘‘ಅಥದ್ದಸಾಸಿಂ ¶ ¶ ಸುಗತಂ, ನಗರಂ ಮಿಥಿಲಂ ಪತಿ [ಗತಂ (ಕ.)];
ಅದನ್ತಾನಂ ದಮೇತಾರಂ, ಸಮ್ಬುದ್ಧಮಕುತೋಭಯಂ.
‘‘ಸಚಿತ್ತಂ ¶ ಪಟಿಲದ್ಧಾನ, ವನ್ದಿತ್ವಾನ ಉಪಾವಿಸಿಂ;
ಸೋ ಮೇ ಧಮ್ಮಮದೇಸೇಸಿ, ಅನುಕಮ್ಪಾಯ ಗೋತಮೋ.
‘‘ತಸ್ಸ ¶ ಧಮ್ಮಂ ಸುಣಿತ್ವಾನ, ಪಬ್ಬಜಿಂ ಅನಗಾರಿಯಂ;
ಯುಞ್ಜನ್ತೀ ಸತ್ಥುವಚನೇ, ಸಚ್ಛಾಕಾಸಿಂ ಪದಂ ಸಿವಂ.
‘‘ಸಬ್ಬೇ ಸೋಕಾ ಸಮುಚ್ಛಿನ್ನಾ, ಪಹೀನಾ ಏತದನ್ತಿಕಾ;
ಪರಿಞ್ಞಾತಾ ಹಿ ಮೇ ವತ್ಥೂ, ಯತೋ ಸೋಕಾನ ಸಮ್ಭವೋ’’ತಿ.
… ವಾಸೇಟ್ಠೀ ಥೇರೀ….
೩. ಖೇಮಾಥೇರೀಗಾಥಾ
‘‘ದಹರಾ ತ್ವಂ ರೂಪವತೀ, ಅಹಮ್ಪಿ ದಹರೋ ಯುವಾ;
ಪಞ್ಚಙ್ಗಿಕೇನ ತುರಿಯೇನ [ತೂರೇನ (ಕ.)], ಏಹಿ ಖೇಮೇ ರಮಾಮಸೇ’’.
‘‘ಇಮಿನಾ ಪೂತಿಕಾಯೇನ, ಆತುರೇನ ಪಭಙ್ಗುನಾ;
ಅಟ್ಟಿಯಾಮಿ ಹರಾಯಾಮಿ, ಕಾಮತಣ್ಹಾ ಸಮೂಹತಾ.
‘‘ಸತ್ತಿಸೂಲೂಪಮಾ ಕಾಮಾ, ಖನ್ಧಾಸಂ ಅಧಿಕುಟ್ಟನಾ;
ಯಂ ‘ತ್ವಂ ಕಾಮರತಿಂ’ ಬ್ರೂಸಿ, ‘ಅರತೀ’ ದಾನಿ ಸಾ ಮಮ.
‘‘ಸಬ್ಬತ್ಥ ವಿಹತಾ ನನ್ದೀ, ತಮೋಖನ್ಧೋ ಪದಾಲಿತೋ;
ಏವಂ ಜಾನಾಹಿ ಪಾಪಿಮ, ನಿಹತೋ ತ್ವಮಸಿ ಅನ್ತಕ.
‘‘ನಕ್ಖತ್ತಾನಿ ನಮಸ್ಸನ್ತಾ, ಅಗ್ಗಿಂ ಪರಿಚರಂ ವನೇ;
ಯಥಾಭುಚ್ಚಮಜಾನನ್ತಾ, ಬಾಲಾ ಸುದ್ಧಿಮಮಞ್ಞಥ.
‘‘ಅಹಞ್ಚ ಖೋ ನಮಸ್ಸನ್ತೀ, ಸಮ್ಬುದ್ಧಂ ಪುರಿಸುತ್ತಮಂ;
ಪಮುತ್ತಾ [ಪರಿಮುತ್ತಾ (ಸೀ. ಸ್ಯಾ.)] ಸಬ್ಬದುಕ್ಖೇಹಿ, ಸತ್ಥುಸಾಸನಕಾರಿಕಾ’’ತಿ.
… ಖೇಮಾ ಥೇರೀ….
೪. ಸುಜಾತಾಥೇರೀಗಾಥಾ
‘‘ಅಲಙ್ಕತಾ ¶ ಸುವಸನಾ, ಮಾಲಿನೀ ಚನ್ದನೋಕ್ಖಿತಾ;
ಸಬ್ಬಾಭರಣಸಞ್ಛನ್ನಾ, ದಾಸೀಗಣಪುರಕ್ಖತಾ.
‘‘ಅನ್ನಂ ¶ ಪಾನಞ್ಚ ಆದಾಯ, ಖಜ್ಜಂ ಭೋಜ್ಜಂ ಅನಪ್ಪಕಂ;
ಗೇಹತೋ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾನ, ಉಯ್ಯಾನಮಭಿಹಾರಯಿಂ.
‘‘ತತ್ಥ ¶ ರಮಿತ್ವಾ ಕೀಳಿತ್ವಾ, ಆಗಚ್ಛನ್ತೀ ಸಕಂ ಘರಂ;
ವಿಹಾರಂ ದಟ್ಠುಂ ಪಾವಿಸಿಂ, ಸಾಕೇತೇ ಅಞ್ಜನಂ ವನಂ.
‘‘ದಿಸ್ವಾನ ¶ ಲೋಕಪಜ್ಜೋತಂ, ವನ್ದಿತ್ವಾನ ಉಪಾವಿಸಿಂ;
ಸೋ ಮೇ ಧಮ್ಮಮದೇಸೇಸಿ, ಅನುಕಮ್ಪಾಯ ಚಕ್ಖುಮಾ.
‘‘ಸುತ್ವಾ ಚ ಖೋ ಮಹೇಸಿಸ್ಸ, ಸಚ್ಚಂ ಸಮ್ಪಟಿವಿಜ್ಝಹಂ;
ತತ್ಥೇವ ವಿರಜಂ ಧಮ್ಮಂ, ಫುಸಯಿಂ ಅಮತಂ ಪದಂ.
‘‘ತತೋ ವಿಞ್ಞಾತಸದ್ಧಮ್ಮಾ, ಪಬ್ಬಜಿಂ ಅನಗಾರಿಯಂ;
ತಿಸ್ಸೋ ವಿಜ್ಜಾ ಅನುಪ್ಪತ್ತಾ, ಅಮೋಘಂ ಬುದ್ಧಸಾಸನ’’ನ್ತಿ.
… ಸುಜಾತಾ ಥೇರೀ….
೫. ಅನೋಪಮಾಥೇರೀಗಾಥಾ
‘‘ಉಚ್ಚೇ ಕುಲೇ ಅಹಂ ಜಾತಾ, ಬಹುವಿತ್ತೇ ಮಹದ್ಧನೇ;
ವಣ್ಣರೂಪೇನ ಸಮ್ಪನ್ನಾ, ಧೀತಾ ಮಜ್ಝಸ್ಸ [ಮೇಘಸ್ಸ (ಸೀ.), ಮೇಘಿಸ್ಸ (ಸ್ಯಾ.)] ಅತ್ರಜಾ.
‘‘ಪತ್ಥಿತಾ ರಾಜಪುತ್ತೇಹಿ, ಸೇಟ್ಠಿಪುತ್ತೇಹಿ ಗಿಜ್ಝಿತಾ [ಸೇಟ್ಠಿಪುತ್ತೇಹಿ ಭಿಜ್ಝಿತಾ (ಸೀ.)];
ಪಿತು ಮೇ ಪೇಸಯೀ ದೂತಂ, ದೇಥ ಮಯ್ಹಂ ಅನೋಪಮಂ.
‘‘ಯತ್ತಕಂ ತುಲಿತಾ ಏಸಾ, ತುಯ್ಹಂ ಧೀತಾ ಅನೋಪಮಾ;
ತತೋ ಅಟ್ಠಗುಣಂ ದಸ್ಸಂ, ಹಿರಞ್ಞಂ ರತನಾನಿ ಚ.
‘‘ಸಾಹಂ ¶ ದಿಸ್ವಾನ ಸಮ್ಬುದ್ಧಂ, ಲೋಕಜೇಟ್ಠಂ ಅನುತ್ತರಂ;
ತಸ್ಸ ಪಾದಾನಿ ವನ್ದಿತ್ವಾ, ಏಕಮನ್ತಂ ಉಪಾವಿಸಿಂ.
‘‘ಸೋ ಮೇ ಧಮ್ಮಮದೇಸೇಸಿ, ಅನುಕಮ್ಪಾಯ ಗೋತಮೋ;
ನಿಸಿನ್ನಾ ಆಸನೇ ತಸ್ಮಿಂ, ಫುಸಯಿಂ ತತಿಯಂ ಫಲಂ.
‘‘ತತೋ ಕೇಸಾನಿ ಛೇತ್ವಾನ, ಪಬ್ಬಜಿಂ ಅನಗಾರಿಯಂ;
ಅಜ್ಜ ಮೇ ಸತ್ತಮೀ ರತ್ತಿ, ಯತೋ ತಣ್ಹಾ ವಿಸೋಸಿತಾ’’ತಿ.
… ಅನೋಪಮಾ ಥೇರೀ….
೬. ಮಹಾಪಜಾಪತಿಗೋತಮೀಥೇರೀಗಾಥಾ
‘‘ಬುದ್ಧ ¶ ವೀರ ನಮೋ ತ್ಯತ್ಥು, ಸಬ್ಬಸತ್ತಾನಮುತ್ತಮ;
ಯೋ ಮಂ ದುಕ್ಖಾ ಪಮೋಚೇಸಿ, ಅಞ್ಞಞ್ಚ ಬಹುಕಂ ಜನಂ.
‘‘ಸಬ್ಬದುಕ್ಖಂ ಪರಿಞ್ಞಾತಂ, ಹೇತುತಣ್ಹಾ ವಿಸೋಸಿತಾ;
ಭಾವಿತೋ ಅಟ್ಠಙ್ಗಿಕೋ [ಅರಿಯಟ್ಠಙ್ಗಿಕೋ (ಸೀ. ಕ.), ಭಾವಿತಟ್ಠಙ್ಗಿಕೋ (ಸ್ಯಾ.)] ಮಗ್ಗೋ, ನಿರೋಧೋ ಫುಸಿತೋ ಮಯಾ.
‘‘ಮಾತಾ ¶ ¶ ಪುತ್ತೋ ಪಿತಾ ಭಾತಾ, ಅಯ್ಯಕಾ ಚ ಪುರೇ ಅಹುಂ;
ಯಥಾಭುಚ್ಚಮಜಾನನ್ತೀ, ಸಂಸರಿಂಹಂ ಅನಿಬ್ಬಿಸಂ.
‘‘ದಿಟ್ಠೋ ಹಿ ಮೇ ಸೋ ಭಗವಾ, ಅನ್ತಿಮೋಯಂ ಸಮುಸ್ಸಯೋ;
ವಿಕ್ಖೀಣೋ ಜಾತಿಸಂಸಾರೋ, ನತ್ಥಿ ದಾನಿ ಪುನಬ್ಭವೋ.
‘‘ಆರದ್ಧವೀರಿಯೇ ಪಹಿತತ್ತೇ, ನಿಚ್ಚಂ ದಳ್ಹಪರಕ್ಕಮೇ;
ಸಮಗ್ಗೇ ಸಾವಕೇ ಪಸ್ಸೇ, ಏಸಾ ಬುದ್ಧಾನ ವನ್ದನಾ.
‘‘ಬಹೂನಂ [ಬಹುನ್ನಂ (ಸೀ. ಸ್ಯಾ.)] ವತ ಅತ್ಥಾಯ, ಮಾಯಾ ಜನಯಿ ಗೋತಮಂ;
ಬ್ಯಾಧಿಮರಣತುನ್ನಾನಂ, ದುಕ್ಖಕ್ಖನ್ಧಂ ಬ್ಯಪಾನುದೀ’’ತಿ.
… ಮಹಾಪಜಾಪತಿಗೋತಮೀ ಥೇರೀ….
೭. ಗುತ್ತಾಥೇರೀಗಾಥಾ
‘‘ಗುತ್ತೇ ¶ ಯದತ್ಥಂ ಪಬ್ಬಜ್ಜಾ, ಹಿತ್ವಾ ಪುತ್ತಂ ವಸುಂ ಪಿಯಂ;
ತಮೇವ ಅನುಬ್ರೂಹೇಹಿ, ಮಾ ಚಿತ್ತಸ್ಸ ವಸಂ ಗಮಿ.
‘‘ಚಿತ್ತೇನ ವಞ್ಚಿತಾ ಸತ್ತಾ, ಮಾರಸ್ಸ ವಿಸಯೇ ರತಾ;
ಅನೇಕಜಾತಿಸಂಸಾರಂ, ಸನ್ಧಾವನ್ತಿ ಅವಿದ್ದಸೂ.
‘‘ಕಾಮಚ್ಛನ್ದಞ್ಚ ಬ್ಯಾಪಾದಂ, ಸಕ್ಕಾಯದಿಟ್ಠಿಮೇವ ಚ;
ಸೀಲಬ್ಬತಪರಾಮಾಸಂ, ವಿಚಿಕಿಚ್ಛಞ್ಚ ಪಞ್ಚಮಂ.
‘‘ಸಂಯೋಜನಾನಿ ಏತಾನಿ, ಪಜಹಿತ್ವಾನ ಭಿಕ್ಖುನೀ;
ಓರಮ್ಭಾಗಮನೀಯಾನಿ, ನಯಿದಂ ಪುನರೇಹಿಸಿ.
‘‘ರಾಗಂ ಮಾನಂ ಅವಿಜ್ಜಞ್ಚ, ಉದ್ಧಚ್ಚಞ್ಚ ವಿವಜ್ಜಿಯ;
ಸಂಯೋಜನಾನಿ ಛೇತ್ವಾನ, ದುಕ್ಖಸ್ಸನ್ತಂ ಕರಿಸ್ಸಸಿ.
‘‘ಖೇಪೇತ್ವಾ ¶ ಜಾತಿಸಂಸಾರಂ, ಪರಿಞ್ಞಾಯ ಪುನಬ್ಭವಂ;
ದಿಟ್ಠೇವ ಧಮ್ಮೇ ನಿಚ್ಛಾತಾ, ಉಪಸನ್ತಾ ಚರಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ.
… ಗುತ್ತಾ ಥೇರೀ….
೮. ವಿಜಯಾಥೇರೀಗಾಥಾ
‘‘ಚತುಕ್ಖತ್ತುಂ ಪಞ್ಚಕ್ಖತ್ತುಂ, ವಿಹಾರಾ ಉಪನಿಕ್ಖಮಿಂ;
ಅಲದ್ಧಾ ಚೇತಸೋ ಸನ್ತಿಂ, ಚಿತ್ತೇ ಅವಸವತ್ತಿನೀ.
‘‘ಭಿಕ್ಖುನಿಂ ¶ ಉಪಸಙ್ಕಮ್ಮ, ಸಕ್ಕಚ್ಚಂ ಪರಿಪುಚ್ಛಹಂ;
ಸಾ ಮೇ ಧಮ್ಮಮದೇಸೇಸಿ, ಧಾತುಆಯತನಾನಿ ಚ.
‘‘ಚತ್ತಾರಿ ¶ ಅರಿಯಸಚ್ಚಾನಿ, ಇನ್ದ್ರಿಯಾನಿ ಬಲಾನಿ ಚ;
ಬೋಜ್ಝಙ್ಗಟ್ಠಙ್ಗಿಕಂ ಮಗ್ಗಂ, ಉತ್ತಮತ್ಥಸ್ಸ ಪತ್ತಿಯಾ.
‘‘ತಸ್ಸಾಹಂ ¶ ವಚನಂ ಸುತ್ವಾ, ಕರೋನ್ತೀ ಅನುಸಾಸನಿಂ;
ರತ್ತಿಯಾ ಪುರಿಮೇ ಯಾಮೇ, ಪುಬ್ಬಜಾತಿಮನುಸ್ಸರಿಂ.
‘‘ರತ್ತಿಯಾ ಮಜ್ಝಿಮೇ ಯಾಮೇ, ದಿಬ್ಬಚಕ್ಖುಂ ವಿಸೋಧಯಿಂ;
ರತ್ತಿಯಾ ಪಚ್ಛಿಮೇ ಯಾಮೇ, ತಮೋಖನ್ಧಂ ಪದಾಲಯಿಂ.
‘‘ಪೀತಿಸುಖೇನ ಚ ಕಾಯಂ, ಫರಿತ್ವಾ ವಿಹರಿಂ ತದಾ;
ಸತ್ತಮಿಯಾ ಪಾದೇ ಪಸಾರೇಸಿಂ, ತಮೋಖನ್ಧಂ ಪದಾಲಿಯಾ’’ತಿ.
… ವಿಜಯಾ ಥೇರೀ….
ಛಕ್ಕನಿಪಾತೋ ನಿಟ್ಠಿತೋ.
೭. ಸತ್ತಕನಿಪಾತೋ
೧. ಉತ್ತರಾಥೇರೀಗಾಥಾ
‘‘‘ಮುಸಲಾನಿ ¶ ಗಹೇತ್ವಾನ, ಧಞ್ಞಂ ಕೋಟ್ಟೇನ್ತಿ ಮಾಣವಾ;
ಪುತ್ತದಾರಾನಿ ಪೋಸೇನ್ತಾ, ಧನಂ ವಿನ್ದನ್ತಿ ಮಾಣವಾ.
‘‘‘ಘಟೇಥ ¶ ಬುದ್ಧಸಾಸನೇ, ಯಂ ಕತ್ವಾ ನಾನುತಪ್ಪತಿ;
ಖಿಪ್ಪಂ ಪಾದಾನಿ ಧೋವಿತ್ವಾ, ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಥ.
‘‘‘ಚಿತ್ತಂ ಉಪಟ್ಠಪೇತ್ವಾನ, ಏಕಗ್ಗಂ ಸುಸಮಾಹಿತಂ;
ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಥ ಸಙ್ಖಾರೇ, ಪರತೋ ನೋ ಚ ಅತ್ತತೋ’.
‘‘ತಸ್ಸಾಹಂ ವಚನಂ ಸುತ್ವಾ, ಪಟಾಚಾರಾನುಸಾಸನಿಂ;
ಪಾದೇ ಪಕ್ಖಾಲಯಿತ್ವಾನ, ಏಕಮನ್ತೇ ಉಪಾವಿಸಿಂ.
‘‘ರತ್ತಿಯಾ ¶ ಪುರಿಮೇ ಯಾಮೇ, ಪುಬ್ಬಜಾತಿಮನುಸ್ಸರಿಂ;
ರತ್ತಿಯಾ ಮಜ್ಝಿಮೇ ಯಾಮೇ, ದಿಬ್ಬಚಕ್ಖುಂ ವಿಸೋಧಯಿಂ.
‘‘ರತ್ತಿಯಾ ಪಚ್ಛಿಮೇ ಯಾಮೇ, ತಮೋಕ್ಖನ್ಧಂ ಪದಾಲಯಿಂ;
ತೇವಿಜ್ಜಾ ಅಥ ವುಟ್ಠಾಸಿಂ, ಕತಾ ತೇ ಅನುಸಾಸನೀ.
‘‘ಸಕ್ಕಂವ ದೇವಾ ತಿದಸಾ, ಸಙ್ಗಾಮೇ ಅಪರಾಜಿತಂ;
ಪುರಕ್ಖತ್ವಾ ವಿಹಸ್ಸಾಮಿ, ತೇವಿಜ್ಜಾಮ್ಹಿ ಅನಾಸವಾ’’.
… ಉತ್ತರಾ ಥೇರೀ….
೨. ಚಾಲಾಥೇರೀಗಾಥಾ
‘‘ಸತಿಂ ¶ ಉಪಟ್ಠಪೇತ್ವಾನ, ಭಿಕ್ಖುನೀ ಭಾವಿತಿನ್ದ್ರಿಯಾ;
ಪಟಿವಿಜ್ಝಿ ಪದಂ ಸನ್ತಂ, ಸಙ್ಖಾರೂಪಸಮಂ ಸುಖಂ’’.
‘‘ಕಂ ನು ಉದ್ದಿಸ್ಸ ಮುಣ್ಡಾಸಿ, ಸಮಣೀ ವಿಯ ದಿಸ್ಸಸಿ;
ನ ಚ ರೋಚೇಸಿ ಪಾಸಣ್ಡೇ, ಕಿಮಿದಂ ಚರಸಿ ಮೋಮುಹಾ’’.
‘‘ಇತೋ ಬಹಿದ್ಧಾ ಪಾಸಣ್ಡಾ, ದಿಟ್ಠಿಯೋ ಉಪನಿಸ್ಸಿತಾ;
ನ ತೇ ಧಮ್ಮಂ ವಿಜಾನನ್ತಿ, ನ ತೇ ಧಮ್ಮಸ್ಸ ಕೋವಿದಾ.
‘‘ಅತ್ಥಿ ಸಕ್ಯಕುಲೇ ಜಾತೋ, ಬುದ್ಧೋ ಅಪ್ಪಟಿಪುಗ್ಗಲೋ;
ಸೋ ಮೇ ಧಮ್ಮಮದೇಸೇಸಿ, ದಿಟ್ಠೀನಂ ಸಮತಿಕ್ಕಮಂ.
‘‘ದುಕ್ಖಂ ¶ ದುಕ್ಖಸಮುಪ್ಪಾದಂ, ದುಕ್ಖಸ್ಸ ಚ ಅತಿಕ್ಕಮಂ;
ಅರಿಯಂ ಚಟ್ಠಙ್ಗಿಕಂ ಮಗ್ಗಂ, ದುಕ್ಖೂಪಸಮಗಾಮಿನಂ.
‘‘ತಸ್ಸಾಹಂ ವಚನಂ ಸುತ್ವಾ, ವಿಹರಿಂ ಸಾಸನೇ ರತಾ;
ತಿಸ್ಸೋ ವಿಜ್ಜಾ ಅನುಪ್ಪತ್ತಾ, ಕತಂ ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಸಾಸನಂ.
‘‘ಸಬ್ಬತ್ಥ ¶ ¶ ವಿಹತಾ ನನ್ದೀ, ತಮೋಖನ್ಧೋ ಪದಾಲಿತೋ;
ಏವಂ ಜಾನಾಹಿ ಪಾಪಿಮ, ನಿಹತೋ ತ್ವಮಸಿ ಅನ್ತಕ’’.
… ಚಾಲಾ ಥೇರೀ….
೩. ಉಪಚಾಲಾಥೇರೀಗಾಥಾ
‘‘ಸತಿಮತೀ ಚಕ್ಖುಮತೀ, ಭಿಕ್ಖುನೀ ಭಾವಿತಿನ್ದ್ರಿಯಾ;
ಪಟಿವಿಜ್ಝಿಂ ಪದಂ ಸನ್ತಂ, ಅಕಾಪುರಿಸಸೇವಿತಂ’’.
‘‘ಕಿಂ ನು ಜಾತಿಂ ನ ರೋಚೇಸಿ, ಜಾತೋ ಕಾಮಾನಿ ಭುಞ್ಜತಿ;
ಭುಞ್ಜಾಹಿ ಕಾಮರತಿಯೋ, ಮಾಹು ಪಚ್ಛಾನುತಾಪಿನೀ’’.
‘‘ಜಾತಸ್ಸ ಮರಣಂ ಹೋತಿ, ಹತ್ಥಪಾದಾನ ಛೇದನಂ;
ವಧಬನ್ಧಪರಿಕ್ಲೇಸಂ, ಜಾತೋ ದುಕ್ಖಂ ನಿಗಚ್ಛತಿ.
‘‘ಅತ್ಥಿ ಸಕ್ಯಕುಲೇ ಜಾತೋ, ಸಮ್ಬುದ್ಧೋ ಅಪರಾಜಿತೋ;
ಸೋ ಮೇ ಧಮ್ಮಮದೇಸೇಸಿ, ಜಾತಿಯಾ ಸಮತಿಕ್ಕಮಂ.
‘‘ದುಕ್ಖಂ ದುಕ್ಖಸಮುಪ್ಪಾದಂ, ದುಕ್ಖಸ್ಸ ಚ ಅತಿಕ್ಕಮಂ;
ಅರಿಯಂ ಚಟ್ಠಙ್ಗಿಕಂ ಮಗ್ಗಂ, ದುಕ್ಖೂಪಸಮಗಾಮಿನಂ.
‘‘ತಸ್ಸಾಹಂ ವಚನಂ ಸುತ್ವಾ, ವಿಹರಿಂ ಸಾಸನೇ ರತಾ;
ತಿಸ್ಸೋ ವಿಜ್ಜಾ ಅನುಪ್ಪತ್ತಾ, ಕತಂ ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಸಾಸನಂ.
‘‘ಸಬ್ಬತ್ಥ ¶ ವಿಹತಾ ನನ್ದೀ, ತಮೋಖನ್ಧೋ ಪದಾಲಿತೋ;
ಏವಂ ಜಾನಾಹಿ ಪಾಪಿಮ, ನಿಹತೋ ತ್ವಮಸಿ ಅನ್ತಕ’’.
… ಉಪಚಾಲಾ ಥೇರೀ….
ಸತ್ತಕನಿಪಾತೋ ನಿಟ್ಠಿತೋ.
೮. ಅಟ್ಠಕನಿಪಾತೋ
೧. ಸೀಸೂಪಚಾಲಾಥೇರೀಗಾಥಾ
‘‘ಭಿಕ್ಖುನೀ ¶ ¶ ¶ ಸೀಲಸಮ್ಪನ್ನಾ, ಇನ್ದ್ರಿಯೇಸು ಸುಸಂವುತಾ;
ಅಧಿಗಚ್ಛೇ ಪದಂ ಸನ್ತಂ, ಅಸೇಚನಕಮೋಜವಂ’’.
‘‘ತಾವತಿಂಸಾ ಚ ಯಾಮಾ ಚ, ತುಸಿತಾ ಚಾಪಿ ದೇವತಾ;
ನಿಮ್ಮಾನರತಿನೋ ದೇವಾ, ಯೇ ದೇವಾ ವಸವತ್ತಿನೋ;
ತತ್ಥ ಚಿತ್ತಂ ಪಣೀಧೇಹಿ, ಯತ್ಥ ತೇ ವುಸಿತಂ ಪುರೇ’’.
‘‘ತಾವತಿಂಸಾ ಚ ಯಾಮಾ ಚ, ತುಸಿತಾ ಚಾಪಿ ದೇವತಾ;
ನಿಮ್ಮಾನರತಿನೋ ದೇವಾ, ಯೇ ದೇವಾ ವಸವತ್ತಿನೋ.
‘‘ಕಾಲಂ ಕಾಲಂ ಭವಾಭವಂ, ಸಕ್ಕಾಯಸ್ಮಿಂ ಪುರಕ್ಖತಾ;
ಅವೀತಿವತ್ತಾ ಸಕ್ಕಾಯಂ, ಜಾತಿಮರಣಸಾರಿನೋ.
‘‘ಸಬ್ಬೋ ಆದೀಪಿತೋ ಲೋಕೋ, ಸಬ್ಬೋ ಲೋಕೋ ಪದೀಪಿತೋ;
ಸಬ್ಬೋ ಪಜ್ಜಲಿತೋ ಲೋಕೋ, ಸಬ್ಬೋ ಲೋಕೋ ಪಕಮ್ಪಿತೋ.
‘‘ಅಕಮ್ಪಿಯಂ ಅತುಲಿಯಂ, ಅಪುಥುಜ್ಜನಸೇವಿತಂ;
ಬುದ್ಧೋ ಧಮ್ಮಮದೇಸೇಸಿ, ತತ್ಥ ಮೇ ನಿರತೋ ಮನೋ.
‘‘ತಸ್ಸಾಹಂ ವಚನಂ ಸುತ್ವಾ, ವಿಹರಿಂ ಸಾಸನೇ ರತಾ;
ತಿಸ್ಸೋ ವಿಜ್ಜಾ ಅನುಪ್ಪತ್ತಾ, ಕತಂ ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಸಾಸನಂ.
‘‘ಸಬ್ಬತ್ಥ ವಿಹತಾ ನನ್ದೀ, ತಮೋಖನ್ಧೋ ಪದಾಲಿತೋ;
ಏವಂ ಜಾನಾಹಿ ಪಾಪಿಮ, ನಿಹತೋ ತ್ವಮಸಿ ಅನ್ತಕ’’.
… ಸೀಸೂಪಚಾಲಾ ಥೇರೀ….
ಅಟ್ಠಕನಿಪಾತೋ ನಿಟ್ಠಿತೋ.
೯. ನವಕನಿಪಾತೋ
೧. ವಡ್ಢಮಾತುಥೇರೀಗಾಥಾ
‘‘ಮಾ ¶ ¶ ¶ ಸು ತೇ ವಡ್ಢ ಲೋಕಮ್ಹಿ, ವನಥೋ ಆಹು ಕುದಾಚನಂ;
ಮಾ ಪುತ್ತಕ ಪುನಪ್ಪುನಂ, ಅಹು ದುಕ್ಖಸ್ಸ ಭಾಗಿಮಾ.
‘‘ಸುಖಞ್ಹಿ ¶ ವಡ್ಢ ಮುನಯೋ, ಅನೇಜಾ ಛಿನ್ನಸಂಸಯಾ;
ಸೀತಿಭೂತಾ ದಮಪ್ಪತ್ತಾ, ವಿಹರನ್ತಿ ಅನಾಸವಾ.
‘‘ತೇಹಾನುಚಿಣ್ಣಂ ಇಸೀಭಿ, ಮಗ್ಗಂ ದಸ್ಸನಪತ್ತಿಯಾ;
ದುಕ್ಖಸ್ಸನ್ತಕಿರಿಯಾಯ, ತ್ವಂ ವಡ್ಢ ಅನುಬ್ರೂಹಯ’’.
‘‘ವಿಸಾರದಾವ ಭಣಸಿ, ಏತಮತ್ಥಂ ಜನೇತ್ತಿ ಮೇ;
ಮಞ್ಞಾಮಿ ನೂನ ಮಾಮಿಕೇ, ವನಥೋ ತೇ ನ ವಿಜ್ಜತಿ’’.
‘‘ಯೇ ಕೇಚಿ ವಡ್ಢ ಸಙ್ಖಾರಾ, ಹೀನಾ ಉಕ್ಕಟ್ಠಮಜ್ಝಿಮಾ;
ಅಣೂಪಿ ಅಣುಮತ್ತೋಪಿ, ವನಥೋ ಮೇ ನ ವಿಜ್ಜತಿ.
‘‘ಸಬ್ಬೇ ಮೇ ಆಸವಾ ಖೀಣಾ, ಅಪ್ಪಮತ್ತಸ್ಸ ಝಾಯತೋ;
ತಿಸ್ಸೋ ವಿಜ್ಜಾ ಅನುಪ್ಪತ್ತಾ, ಕತಂ ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಸಾಸನಂ’’.
‘‘ಉಳಾರಂ ವತ ಮೇ ಮಾತಾ, ಪತೋದಂ ಸಮವಸ್ಸರಿ;
ಪರಮತ್ಥಸಞ್ಹಿತಾ ಗಾಥಾ, ಯಥಾಪಿ ಅನುಕಮ್ಪಿಕಾ.
‘‘ತಸ್ಸಾಹಂ ವಚನಂ ಸುತ್ವಾ, ಅನುಸಿಟ್ಠಿಂ ಜನೇತ್ತಿಯಾ;
ಧಮ್ಮಸಂವೇಗಮಾಪಾದಿಂ, ಯೋಗಕ್ಖೇಮಸ್ಸ ಪತ್ತಿಯಾ.
‘‘ಸೋಹಂ ಪಧಾನಪಹಿತತ್ತೋ, ರತ್ತಿನ್ದಿವಮತನ್ದಿತೋ;
ಮಾತರಾ ಚೋದಿತೋ ಸನ್ತೋ, ಅಫುಸಿಂ ಸನ್ತಿಮುತ್ತಮಂ’’.
… ವಡ್ಢಮಾತಾ ಥೇರೀ….
ನವಕನಿಪಾತೋ ನಿಟ್ಠಿತೋ.
೧೦. ಏಕಾದಸನಿಪಾತೋ
೧. ಕಿಸಾಗೋತಮೀಥೇರೀಗಾಥಾ
‘‘ಕಲ್ಯಾಣಮಿತ್ತತಾ ¶ ¶ ¶ ಮುನಿನಾ, ಲೋಕಂ ಆದಿಸ್ಸ ವಣ್ಣಿತಾ;
ಕಲ್ಯಾಣಮಿತ್ತೇ ಭಜಮಾನೋ, ಅಪಿ ಬಾಲೋ ಪಣ್ಡಿತೋ ಅಸ್ಸ.
‘‘ಭಜಿತಬ್ಬಾ ಸಪ್ಪುರಿಸಾ, ಪಞ್ಞಾ ತಥಾ ವಡ್ಢತಿ ಭಜನ್ತಾನಂ;
ಭಜಮಾನೋ ಸಪ್ಪುರಿಸೇ, ಸಬ್ಬೇಹಿಪಿ ದುಕ್ಖೇಹಿ ಪಮುಚ್ಚೇಯ್ಯ.
‘‘ದುಕ್ಖಞ್ಚ ವಿಜಾನೇಯ್ಯ, ದುಕ್ಖಸ್ಸ ಚ ಸಮುದಯಂ ನಿರೋಧಂ;
ಅಟ್ಠಙ್ಗಿಕಞ್ಚ ಮಗ್ಗಂ, ಚತ್ತಾರಿಪಿ ಅರಿಯಸಚ್ಚಾನಿ.
‘‘ದುಕ್ಖೋ ¶ ಇತ್ಥಿಭಾವೋ, ಅಕ್ಖಾತೋ ಪುರಿಸದಮ್ಮಸಾರಥಿನಾ;
ಸಪತ್ತಿಕಮ್ಪಿ ಹಿ ದುಕ್ಖಂ, ಅಪ್ಪೇಕಚ್ಚಾ ಸಕಿಂ ವಿಜಾತಾಯೋ.
‘‘ಗಲಕೇ ಅಪಿ ಕನ್ತನ್ತಿ, ಸುಖುಮಾಲಿನಿಯೋ ವಿಸಾನಿ ಖಾದನ್ತಿ;
ಜನಮಾರಕಮಜ್ಝಗತಾ, ಉಭೋಪಿ ಬ್ಯಸನಾನಿ ಅನುಭೋನ್ತಿ.
‘‘ಉಪವಿಜಞ್ಞಾ ಗಚ್ಛನ್ತೀ, ಅದ್ದಸಾಹಂ ಪತಿಂ ಮತಂ;
ಪನ್ಥಮ್ಹಿ ವಿಜಾಯಿತ್ವಾನ, ಅಪ್ಪತ್ತಾವ ಸಕಂ ಘರಂ.
‘‘ದ್ವೇ ಪುತ್ತಾ ಕಾಲಕತಾ, ಪತೀ ಚ ಪನ್ಥೇ ಮತೋ ಕಪಣಿಕಾಯ;
ಮಾತಾ ಪಿತಾ ಚ ಭಾತಾ, ಡಯ್ಹನ್ತಿ ಚ ಏಕಚಿತಕಾಯಂ.
‘‘ಖೀಣಕುಲೀನೇ ಕಪಣೇ, ಅನುಭೂತಂ ತೇ ದುಖಂ ಅಪರಿಮಾಣಂ;
ಅಸ್ಸೂ ಚ ತೇ ಪವತ್ತಂ, ಬಹೂನಿ ಚ ಜಾತಿಸಹಸ್ಸಾನಿ.
‘‘ವಸಿತಾ ಸುಸಾನಮಜ್ಝೇ, ಅಥೋಪಿ ಖಾದಿತಾನಿ ಪುತ್ತಮಂಸಾನಿ;
ಹತಕುಲಿಕಾ ¶ ಸಬ್ಬಗರಹಿತಾ, ಮತಪತಿಕಾ ಅಮತಮಧಿಗಚ್ಛಿಂ.
‘‘ಭಾವಿತೋ ಮೇ ಮಗ್ಗೋ, ಅರಿಯೋ ಅಟ್ಠಙ್ಗಿಕೋ ಅಮತಗಾಮೀ;
ನಿಬ್ಬಾನಂ ಸಚ್ಛಿಕತಂ, ಧಮ್ಮಾದಾಸಂ ಅವೇಕ್ಖಿಂಹಂ [ಅಪೇಕ್ಖಿಹಂ (ಸೀ.)].
‘‘ಅಹಮಮ್ಹಿ ಕನ್ತಸಲ್ಲಾ, ಓಹಿತಭಾರಾ ಕತಞ್ಹಿ ಕರಣೀಯಂ;
ಕಿಸಾ ಗೋತಮೀ ಥೇರೀ, ವಿಮುತ್ತಚಿತ್ತಾ ಇಮಂ ಭಣೀ’’ತಿ.
… ಕಿಸಾ ಗೋತಮೀ ಥೇರೀ….
ಏಕಾದಸನಿಪಾತೋ ನಿಟ್ಠಿತೋ.
೧೧. ದ್ವಾದಸಕನಿಪಾತೋ
೧. ಉಪ್ಪಲವಣ್ಣಾಥೇರೀಗಾಥಾ
‘‘ಉಭೋ ¶ ¶ ಮಾತಾ ಚ ಧೀತಾ ಚ, ಮಯಂ ಆಸುಂ [ಆಭುಂ (ಸೀ.)] ಸಪತ್ತಿಯೋ;
ತಸ್ಸಾ ಮೇ ಅಹು ಸಂವೇಗೋ, ಅಬ್ಭುತೋ ಲೋಮಹಂಸನೋ.
‘‘ಧಿರತ್ಥು ಕಾಮಾ ಅಸುಚೀ, ದುಗ್ಗನ್ಧಾ ಬಹುಕಣ್ಟಕಾ;
ಯತ್ಥ ಮಾತಾ ಚ ಧೀತಾ ಚ, ಸಭರಿಯಾ ಮಯಂ ಅಹುಂ.
‘‘ಕಾಮೇಸ್ವಾದೀನವಂ ¶ ದಿಸ್ವಾ, ನೇಕ್ಖಮ್ಮಂ ದಟ್ಠು ಖೇಮತೋ;
ಸಾ ಪಬ್ಬಜ್ಜಿಂ ರಾಜಗಹೇ, ಅಗಾರಸ್ಮಾನಗಾರಿಯಂ.
‘‘ಪುಬ್ಬೇನಿವಾಸಂ ಜಾನಾಮಿ, ದಿಬ್ಬಚಕ್ಖುಂ ವಿಸೋಧಿತಂ;
ಚೇತೋಪರಿಚ್ಚಞಾಣಞ್ಚ, ಸೋತಧಾತು ವಿಸೋಧಿತಾ.
‘‘ಇದ್ಧೀಪಿ ಮೇ ಸಚ್ಛಿಕತಾ, ಪತ್ತೋ ಮೇ ಆಸವಕ್ಖಯೋ;
ಛಳಭಿಞ್ಞಾ ಸಚ್ಛಿಕತಾ, ಕತಂ ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಸಾಸನಂ.
‘‘ಇದ್ಧಿಯಾ ¶ ಅಭಿನಿಮ್ಮಿತ್ವಾ, ಚತುರಸ್ಸಂ ರಥಂ ಅಹಂ;
ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಪಾದೇ ವನ್ದಿತ್ವಾ, ಲೋಕನಾಥಸ್ಸ ತಾದಿನೋ’’ [ಸಿರೀಮತೋ (ಸ್ಯಾ. ಕ.)].
‘‘ಸುಪುಪ್ಫಿತಗ್ಗಂ ಉಪಗಮ್ಮ ಪಾದಪಂ, ಏಕಾ ತುವಂ ತಿಟ್ಠಸಿ ಸಾಲಮೂಲೇ [ರುಕ್ಖಮೂಲೇ (ಸ್ಯಾ. ಕ.)];
ನ ಚಾಪಿ ತೇ ದುತಿಯೋ ಅತ್ಥಿ ಕೋಚಿ, ನ ತ್ವಂ ಬಾಲೇ ಭಾಯಸಿ ಧುತ್ತಕಾನಂ’’.
‘‘ಸತಂ ಸಹಸ್ಸಾನಿಪಿ ಧುತ್ತಕಾನಂ, ಸಮಾಗತಾ ಏದಿಸಕಾ ಭವೇಯ್ಯುಂ;
ಲೋಮಂ ನ ಇಞ್ಜೇ ನಪಿ ಸಮ್ಪವೇಧೇ, ಕಿಂ ಮೇ ತುವಂ ಮಾರ ಕರಿಸ್ಸಸೇಕೋ.
‘‘ಏಸಾ ಅನ್ತರಧಾಯಾಮಿ, ಕುಚ್ಛಿಂ ವಾ ಪವಿಸಾಮಿ ತೇ;
ಭಮುಕನ್ತರೇ ತಿಟ್ಠಾಮಿ, ತಿಟ್ಠನ್ತಿಂ ಮಂ ನ ದಕ್ಖಸಿ.
‘‘ಚಿತ್ತಮ್ಹಿ ¶ ವಸೀಭೂತಾಹಂ, ಇದ್ಧಿಪಾದಾ ಸುಭಾವಿತಾ;
ಛಳಭಿಞ್ಞಾ ಸಚ್ಛಿಕತಾ, ಕತಂ ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಸಾಸನಂ.
‘‘ಸತ್ತಿಸೂಲೂಪಮಾ ಕಾಮಾ, ಖನ್ಧಾಸಂ ಅಧಿಕುಟ್ಟನಾ;
ಯಂ ತ್ವಂ ‘ಕಾಮರತಿಂ’ ಬ್ರೂಸಿ, ‘ಅರತೀ’ ದಾನಿ ಸಾ ಮಮ.
‘‘ಸಬ್ಬತ್ಥ ¶ ವಿಹತಾ ನನ್ದೀ, ತಮೋಖನ್ಧೋ ಪದಾಲಿತೋ;
ಏವಂ ಜಾನಾಹಿ ಪಾಪಿಮ, ನಿಹತೋ ತ್ವಮಸಿ ಅನ್ತಕಾ’’ತಿ.
… ಉಪ್ಪಲವಣ್ಣಾ ಥೇರೀ….
ದ್ವಾದಸನಿಪಾತೋ ನಿಟ್ಠಿತೋ.
೧೨. ಸೋಳಸನಿಪಾತೋ
೧. ಪುಣ್ಣಾಥೇರೀಗಾಥಾ
‘‘ಉದಹಾರೀ ¶ ¶ ¶ ಅಹಂ ಸೀತೇ [ಉದಕಮಾಹರಿಂ ಸೀತೇ (ಸೀ.)], ಸದಾ ಉದಕಮೋತರಿಂ;
ಅಯ್ಯಾನಂ ದಣ್ಡಭಯಭೀತಾ, ವಾಚಾದೋಸಭಯಟ್ಟಿತಾ.
‘‘ಕಸ್ಸ ಬ್ರಾಹ್ಮಣ ತ್ವಂ ಭೀತೋ, ಸದಾ ಉದಕಮೋತರಿ;
ವೇಧಮಾನೇಹಿ ಗತ್ತೇಹಿ, ಸೀತಂ ವೇದಯಸೇ ಭುಸಂ’’.
ಜಾನನ್ತೀ ವತ ಮಂ [ಜಾನನ್ತೀ ಚ ತುವಂ (ಕ.)] ಭೋತಿ, ಪುಣ್ಣಿಕೇ ಪರಿಪುಚ್ಛಸಿ;
ಕರೋನ್ತಂ ಕುಸಲಂ ಕಮ್ಮಂ, ರುನ್ಧನ್ತಂ ಕತಪಾಪಕಂ.
‘‘ಯೋ ಚ ವುಡ್ಢೋ ದಹರೋ ವಾ, ಪಾಪಕಮ್ಮಂ ಪಕುಬ್ಬತಿ;
ದಕಾಭಿಸೇಚನಾ ಸೋಪಿ, ಪಾಪಕಮ್ಮಾ ಪಮುಚ್ಚತಿ’’.
‘‘ಕೋ ನು ತೇ ಇದಮಕ್ಖಾಸಿ, ಅಜಾನನ್ತಸ್ಸ ಅಜಾನಕೋ;
ದಕಾಭಿಸೇಚನಾ ನಾಮ, ಪಾಪಕಮ್ಮಾ ಪಮುಚ್ಚತಿ.
‘‘ಸಗ್ಗಂ ನೂನ ಗಮಿಸ್ಸನ್ತಿ, ಸಬ್ಬೇ ಮಣ್ಡೂಕಕಚ್ಛಪಾ;
ನಾಗಾ [ನಕ್ಕಾ (ಸೀ.)] ಚ ಸುಸುಮಾರಾ ಚ, ಯೇ ಚಞ್ಞೇ ಉದಕೇ ಚರಾ.
‘‘ಓರಬ್ಭಿಕಾ ಸೂಕರಿಕಾ, ಮಚ್ಛಿಕಾ ಮಿಗಬನ್ಧಕಾ;
ಚೋರಾ ಚ ವಜ್ಝಘಾತಾ ಚ, ಯೇ ಚಞ್ಞೇ ಪಾಪಕಮ್ಮಿನೋ;
ದಕಾಭಿಸೇಚನಾ ತೇಪಿ, ಪಾಪಕಮ್ಮಾ ಪಮುಚ್ಚರೇ.
‘‘ಸಚೇ ಇಮಾ ನದಿಯೋ ತೇ, ಪಾಪಂ ಪುಬ್ಬೇ ಕತಂ ವಹುಂ;
ಪುಞ್ಞಮ್ಪಿಮಾ ¶ ವಹೇಯ್ಯುಂ ತೇ, ತೇನ ತ್ವಂ ಪರಿಬಾಹಿರೋ.
‘‘ಯಸ್ಸ ¶ ಬ್ರಾಹ್ಮಣ ತ್ವಂ ಭೀತೋ, ಸದಾ ಉದಕಮೋತರಿ;
ತಮೇವ ಬ್ರಹ್ಮೇ ಮಾ ಕಾಸಿ, ಮಾ ತೇ ಸೀತಂ ಛವಿಂ ಹನೇ’’.
‘‘ಕುಮ್ಮಗ್ಗಪಟಿಪನ್ನಂ ಮಂ, ಅರಿಯಮಗ್ಗಂ ಸಮಾನಯಿ;
ದಕಾಭಿಸೇಚನಾ ಭೋತಿ, ಇಮಂ ಸಾಟಂ ದದಾಮಿ ತೇ’’.
‘‘ತುಯ್ಹೇವ ಸಾಟಕೋ ಹೋತು, ನಾಹಮಿಚ್ಛಾಮಿ ಸಾಟಕಂ;
ಸಚೇ ಭಾಯಸಿ ದುಕ್ಖಸ್ಸ, ಸಚೇ ತೇ ದುಕ್ಖಮಪ್ಪಿಯಂ.
‘‘ಮಾಕಾಸಿ ¶ ¶ ಪಾಪಕಂ ಕಮ್ಮಂ, ಆವಿ ವಾ ಯದಿ ವಾ ರಹೋ;
ಸಚೇ ಚ ಪಾಪಕಂ ಕಮ್ಮಂ, ಕರಿಸ್ಸಸಿ ಕರೋಸಿ ವಾ.
‘‘ನ ತೇ ದುಕ್ಖಾ ಪಮುತ್ಯತ್ಥಿ, ಉಪೇಚ್ಚಾಪಿ [ಉಪ್ಪಚ್ಚಾಪಿ (ಅಟ್ಠ. ಪಾಠನ್ತರಂ)] ಪಲಾಯತೋ;
ಸಚೇ ಭಾಯಸಿ ದುಕ್ಖಸ್ಸ, ಸಚೇ ತೇ ದುಕ್ಖಮಪ್ಪಿಯಂ.
‘‘ಉಪೇಹಿ ಸರಣಂ ಬುದ್ಧಂ, ಧಮ್ಮಂ ಸಙ್ಘಞ್ಚ ತಾದಿನಂ;
ಸಮಾದಿಯಾಹಿ ಸೀಲಾನಿ, ತಂ ತೇ ಅತ್ಥಾಯ ಹೇಹಿತಿ’’.
‘‘ಉಪೇಮಿ ಸರಣಂ ಬುದ್ಧಂ, ಧಮ್ಮಂ ಸಙ್ಘಞ್ಚ ತಾದಿನಂ;
ಸಮಾದಿಯಾಮಿ ಸೀಲಾನಿ, ತಂ ಮೇ ಅತ್ಥಾಯ ಹೇಹಿತಿ.
‘‘ಬ್ರಹ್ಮಬನ್ಧು ಪುರೇ ಆಸಿಂ, ಅಜ್ಜಮ್ಹಿ ಸಚ್ಚಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ;
ತೇವಿಜ್ಜೋ ವೇದಸಮ್ಪನ್ನೋ, ಸೋತ್ತಿಯೋ ಚಮ್ಹಿ ನ್ಹಾತಕೋ’’ತಿ.
… ಪುಣ್ಣಾ ಥೇರೀ….
ಸೋಳಸನಿಪಾತೋ ನಿಟ್ಠಿತೋ.
೧೩. ವೀಸತಿನಿಪಾತೋ
೧. ಅಮ್ಬಪಾಲೀಥೇರೀಗಾಥಾ
‘‘ಕಾಳಕಾ ¶ ¶ ಭಮರವಣ್ಣಸಾದಿಸಾ, ವೇಲ್ಲಿತಗ್ಗಾ ಮಮ ಮುದ್ಧಜಾ ಅಹುಂ;
ತೇ ಜರಾಯ ಸಾಣವಾಕಸಾದಿಸಾ, ಸಚ್ಚವಾದಿವಚನಂ ಅನಞ್ಞಥಾ.
‘‘ವಾಸಿತೋವ ಸುರಭೀ ಕರಣ್ಡಕೋ, ಪುಪ್ಫಪೂರ ಮಮ ಉತ್ತಮಙ್ಗಜೋ [ಉತ್ತಮಙ್ಗಭೂತೋ (ಕ.)].
ತಂ ಜರಾಯಥ ಸಲೋಮಗನ್ಧಿಕಂ, ಸಚ್ಚವಾದಿವಚನಂ ಅನಞ್ಞಥಾ.
‘‘ಕಾನನಂವ ¶ ಸಹಿತಂ ಸುರೋಪಿತಂ, ಕೋಚ್ಛಸೂಚಿವಿಚಿತಗ್ಗಸೋಭಿತಂ;
ತಂ ಜರಾಯ ವಿರಲಂ ತಹಿಂ ತಹಿಂ, ಸಚ್ಚವಾದಿವಚನಂ ಅನಞ್ಞಥಾ.
‘‘ಕಣ್ಹಖನ್ಧಕಸುವಣ್ಣಮಣ್ಡಿತಂ, ಸೋಭತೇ ಸುವೇಣೀಹಿಲಙ್ಕತಂ;
ತಂ ¶ ಜರಾಯ ಖಲಿತಂ ಸಿರಂ ಕತಂ, ಸಚ್ಚವಾದಿವಚನಂ ಅನಞ್ಞಥಾ.
‘‘ಚಿತ್ತಕಾರಸುಕತಾವ ಲೇಖಿಕಾ, ಸೋಭರೇ ಸು ಭಮುಕಾ ಪುರೇ ಮಮ;
ತಾ ¶ ಜರಾಯ ವಲಿಭಿಪ್ಪಲಮ್ಬಿತಾ, ಸಚ್ಚವಾದಿವಚನಂ ಅನಞ್ಞಥಾ.
‘‘ಭಸ್ಸರಾ ಸುರುಚಿರಾ ಯಥಾ ಮಣೀ, ನೇತ್ತಹೇಸುಮಭಿನೀಲಮಾಯತಾ;
ತೇ ಜರಾಯಭಿಹತಾ ನ ಸೋಭರೇ, ಸಚ್ಚವಾದಿವಚನಂ ಅನಞ್ಞಥಾ.
‘‘ಸಣ್ಹತುಙ್ಗಸದಿಸೀ ¶ ಚ ನಾಸಿಕಾ, ಸೋಭತೇ ಸು ಅಭಿಯೋಬ್ಬನಂ ಪತಿ;
ಸಾ ಜರಾಯ ಉಪಕೂಲಿತಾ ವಿಯ, ಸಚ್ಚವಾದಿವಚನಂ ಅನಞ್ಞಥಾ.
‘‘ಕಙ್ಕಣಂ ವ ಸುಕತಂ ಸುನಿಟ್ಠಿತಂ, ಸೋಭರೇ ಸು ಮಮ ಕಣ್ಣಪಾಳಿಯೋ;
ತಾ ಜರಾಯ ವಲಿಭಿಪ್ಪಲಮ್ಬಿತಾ, ಸಚ್ಚವಾದಿವಚನಂ ಅನಞ್ಞಥಾ.
‘‘ಪತ್ತಲೀಮಕುಲವಣ್ಣಸಾದಿಸಾ, ಸೋಭರೇ ಸು ದನ್ತಾ ಪುರೇ ಮಮ;
ತೇ ಜರಾಯ ಖಣ್ಡಿತಾ ಚಾಸಿತಾ [ಪೀತಕಾ (ಸೀ.)], ಸಚ್ಚವಾದಿವಚನಂ ಅನಞ್ಞಥಾ.
‘‘ಕಾನನಮ್ಹಿ ವನಸಣ್ಡಚಾರಿನೀ, ಕೋಕಿಲಾವ ¶ ಮಧುರಂ ನಿಕೂಜಿಹಂ;
ತಂ ಜರಾಯ ಖಲಿತಂ ತಹಿಂ ತಹಿಂ, ಸಚ್ಚವಾದಿವಚನಂ ಅನಞ್ಞಥಾ.
‘‘ಸಣ್ಹಕಮ್ಬುರಿವ ಸುಪ್ಪಮಜ್ಜಿತಾ, ಸೋಭತೇ ಸು ಗೀವಾ ಪುರೇ ಮಮ;
ಸಾ ಜರಾಯ ಭಗ್ಗಾ [ಭಞ್ಜಿತಾ (?)] ವಿನಾಮಿತಾ, ಸಚ್ಚವಾದಿವಚನಂ ಅನಞ್ಞಥಾ.
‘‘ವಟ್ಟಪಲಿಘಸದಿಸೋಪಮಾ ¶ ಉಭೋ, ಸೋಭರೇ ಸು ಬಾಹಾ ಪುರೇ ಮಮ;
ತಾ ಜರಾಯ ಯಥ ಪಾಟಲಿಬ್ಬಲಿತಾ [ಯಥಾ ಪಾಟಲಿಪ್ಪಲಿತಾ (ಸೀ. ಸ್ಯಾ. ಕ.)], ಸಚ್ಚವಾದಿವಚನಂ ಅನಞ್ಞಥಾ.
‘‘ಸಣ್ಹಮುದ್ದಿಕಸುವಣ್ಣಮಣ್ಡಿತಾ, ಸೋಭರೇ ಸು ಹತ್ಥಾ ಪುರೇ ಮಮ;
ತೇ ಜರಾಯ ಯಥಾ ಮೂಲಮೂಲಿಕಾ, ಸಚ್ಚವಾದಿವಚನಂ ಅನಞ್ಞಥಾ.
‘‘ಪೀನವಟ್ಟಸಹಿತುಗ್ಗತಾ ¶ ಉಭೋ, ಸೋಭರೇ [ಸೋಭತೇ (ಅಟ್ಠ.)] ಸು ಥನಕಾ ಪುರೇ ಮಮ;
ಥೇವಿಕೀವ ಲಮ್ಬನ್ತಿ ನೋದಕಾ, ಸಚ್ಚವಾದಿವಚನಂ ¶ ಅನಞ್ಞಥಾ.
‘‘ಕಞ್ಚನಸ್ಸಫಲಕಂವ ಸಮ್ಮಟ್ಠಂ, ಸೋಭತೇ ಸು ಕಾಯೋ ಪುರೇ ಮಮ;
ಸೋ ವಲೀಹಿ ಸುಖುಮಾಹಿ ಓತತೋ, ಸಚ್ಚವಾದಿವಚನಂ ಅನಞ್ಞಥಾ.
‘‘ನಾಗಭೋಗಸದಿಸೋಪಮಾ ಉಭೋ, ಸೋಭರೇ ಸು ಊರೂ ಪುರೇ ಮಮ;
ತೇ ಜರಾಯ ಯಥಾ ವೇಳುನಾಳಿಯೋ, ಸಚ್ಚವಾದಿವಚನಂ ಅನಞ್ಞಥಾ.
‘‘ಸಣ್ಹನೂಪುರಸುವಣ್ಣಮಣ್ಡಿತಾ ¶ , ಸೋಭರೇ ಸು ಜಙ್ಘಾ ಪುರೇ ಮಮ;
ತಾ ಜರಾಯ ತಿಲದಣ್ಡಕಾರಿವ, ಸಚ್ಚವಾದಿವಚನಂ ಅನಞ್ಞಥಾ.
‘‘ತೂಲಪುಣ್ಣಸದಿಸೋಪಮಾ ಉಭೋ, ಸೋಭರೇ ಸು ಪಾದಾ ಪುರೇ ಮಮ;
ತೇ ಜರಾಯ ಫುಟಿತಾ ವಲೀಮತಾ, ಸಚ್ಚವಾದಿವಚನಂ ಅನಞ್ಞಥಾ.
‘‘ಏದಿಸೋ ಅಹು ಅಯಂ ಸಮುಸ್ಸಯೋ, ಜಜ್ಜರೋ ಬಹುದುಕ್ಖಾನಮಾಲಯೋ;
ಸೋಪಲೇಪಪತಿತೋ ¶ ಜರಾಘರೋ, ಸಚ್ಚವಾದಿವಚನಂ ಅನಞ್ಞಥಾ’’.
… ಅಮ್ಬಪಾಲೀ ಥೇರೀ….
೨. ರೋಹಿನೀಥೇರೀಗಾಥಾ
‘‘‘ಸಮಣಾ’ತಿ ¶ ಭೋತಿ ಸುಪಿ [ಭೋತಿ ತ್ವಂ ಸಯಸಿ (ಸೀ.), ಭೋತಿ ಮಂ ವಿಪಸ್ಸಿ (ಸ್ಯಾ.)], ‘ಸಮಣಾ’ತಿ ಪಬುಜ್ಝಸಿ [ಪಟಿಬುಜ್ಝಸಿ (ಸೀ. ಸ್ಯಾ.)];
ಸಮಣಾನೇವ [ಸಮಣಾನಮೇವ (ಸೀ. ಸ್ಯಾ.)] ಕಿತ್ತೇಸಿ, ಸಮಣೀ ನೂನ [ಸಮಣೀ ನು (ಕ.)] ಭವಿಸ್ಸಸಿ.
‘‘ವಿಪುಲಂ ¶ ಅನ್ನಞ್ಚ ಪಾನಞ್ಚ, ಸಮಣಾನಂ ಪವೇಚ್ಚಸಿ [ಪಯಚ್ಛಸಿ (ಸೀ.)];
ರೋಹಿನೀ ದಾನಿ ಪುಚ್ಛಾಮಿ, ಕೇನ ತೇ ಸಮಣಾ ಪಿಯಾ.
‘‘ಅಕಮ್ಮಕಾಮಾ ಅಲಸಾ, ಪರದತ್ತೂಪಜೀವಿನೋ;
ಆಸಂಸುಕಾ ಸಾದುಕಾಮಾ, ಕೇನ ತೇ ಸಮಣಾ ಪಿಯಾ’’.
‘‘ಚಿರಸ್ಸಂ ವತ ಮಂ ತಾತ, ಸಮಣಾನಂ ಪರಿಪುಚ್ಛಸಿ;
ತೇಸಂ ತೇ ಕಿತ್ತಯಿಸ್ಸಾಮಿ, ಪಞ್ಞಾಸೀಲಪರಕ್ಕಮಂ.
‘‘ಕಮ್ಮಕಾಮಾ ಅನಲಸಾ, ಕಮ್ಮಸೇಟ್ಠಸ್ಸ ಕಾರಕಾ;
ರಾಗಂ ದೋಸಂ ಪಜಹನ್ತಿ, ತೇನ ಮೇ ಸಮಣಾ ಪಿಯಾ.
‘‘ತೀಣಿ ಪಾಪಸ್ಸ ಮೂಲಾನಿ, ಧುನನ್ತಿ ಸುಚಿಕಾರಿನೋ;
ಸಬ್ಬಂ ಪಾಪಂ ಪಹೀನೇಸಂ, ತೇನ ಮೇ ಸಮಣಾ ಪಿಯಾ.
‘‘ಕಾಯಕಮ್ಮಂ ಸುಚಿ ನೇಸಂ, ವಚೀಕಮ್ಮಞ್ಚ ತಾದಿಸಂ;
ಮನೋಕಮ್ಮಂ ಸುಚಿ ನೇಸಂ, ತೇನ ಮೇ ಸಮಣಾ ಪಿಯಾ.
‘‘ವಿಮಲಾ ಸಙ್ಖಮುತ್ತಾವ, ಸುದ್ಧಾ ಸನ್ತರಬಾಹಿರಾ;
ಪುಣ್ಣಾ ಸುಕ್ಕಾನ ಧಮ್ಮಾನಂ [ಸುಕ್ಕೇಹಿ ಧಮ್ಮೇಹಿ (ಸೀ. ಸ್ಯಾ. ಅಟ್ಠ.)], ತೇನ ಮೇ ಸಮಣಾ ಪಿಯಾ.
‘‘ಬಹುಸ್ಸುತಾ ಧಮ್ಮಧರಾ, ಅರಿಯಾ ಧಮ್ಮಜೀವಿನೋ;
ಅತ್ಥಂ ಧಮ್ಮಞ್ಚ ದೇಸೇನ್ತಿ, ತೇನ ಮೇ ಸಮಣಾ ಪಿಯಾ.
‘‘ಬಹುಸ್ಸುತಾ ¶ ಧಮ್ಮಧರಾ, ಅರಿಯಾ ಧಮ್ಮಜೀವಿನೋ;
ಏಕಗ್ಗಚಿತ್ತಾ ಸತಿಮನ್ತೋ, ತೇನ ಮೇ ಸಮಣಾ ಪಿಯಾ.
‘‘ದೂರಙ್ಗಮಾ ¶ ಸತಿಮನ್ತೋ, ಮನ್ತಭಾಣೀ ಅನುದ್ಧತಾ;
ದುಕ್ಖಸ್ಸನ್ತಂ ಪಜಾನನ್ತಿ, ತೇನ ಮೇ ಸಮಣಾ ಪಿಯಾ.
‘‘ಯಸ್ಮಾ ಗಾಮಾ ಪಕ್ಕಮನ್ತಿ, ನ ವಿಲೋಕೇನ್ತಿ ಕಿಞ್ಚನಂ;
ಅನಪೇಕ್ಖಾವ ಗಚ್ಛನ್ತಿ, ತೇನ ಮೇ ಸಮಣಾ ಪಿಯಾ.
‘‘ನ ¶ ತೇಸಂ ಕೋಟ್ಠೇ ಓಪೇನ್ತಿ, ನ ಕುಮ್ಭಿಂ ನ ಖಳೋಪಿಯಂ;
ಪರಿನಿಟ್ಠಿತಮೇಸಾನಾ, ತೇನ ಮೇ ಸಮಣಾ ಪಿಯಾ.
‘‘ನ ತೇ ಹಿರಞ್ಞಂ ಗಣ್ಹನ್ತಿ, ನ ಸುವಣ್ಣಂ ನ ರೂಪಿಯಂ;
ಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನೇನ ಯಾಪೇನ್ತಿ, ತೇನ ಮೇ ಸಮಣಾ ಪಿಯಾ.
‘‘ನಾನಾಕುಲಾ ¶ ಪಬ್ಬಜಿತಾ, ನಾನಾಜನಪದೇಹಿ ಚ;
ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಪಿಯಾಯನ್ತಿ [ಪಿಹಯನ್ತಿ (ಕ.)], ತೇನ ಮೇ ಸಮಣಾ ಪಿಯಾ’’.
‘‘ಅತ್ಥಾಯ ವತ ನೋ ಭೋತಿ, ಕುಲೇ ಜಾತಾಸಿ ರೋಹಿನೀ;
ಸದ್ಧಾ ಬುದ್ಧೇ ಚ ಧಮ್ಮೇ ಚ, ಸಙ್ಘೇ ಚ ತಿಬ್ಬಗಾರವಾ.
‘‘ತುವಂ ಹೇತಂ ಪಜಾನಾಸಿ, ಪುಞ್ಞಕ್ಖೇತ್ತಂ ಅನುತ್ತರಂ;
ಅಮ್ಹಮ್ಪಿ ಏತೇ ಸಮಣಾ, ಪಟಿಗಣ್ಹನ್ತಿ ದಕ್ಖಿಣಂ’’.
‘‘ಪತಿಟ್ಠಿತೋ ಹೇತ್ಥ ಯಞ್ಞೋ, ವಿಪುಲೋ ನೋ ಭವಿಸ್ಸತಿ;
ಸಚೇ ಭಾಯಸಿ ದುಕ್ಖಸ್ಸ, ಸಚೇ ತೇ ದುಕ್ಖಮಪ್ಪಿಯಂ.
‘‘ಉಪೇಹಿ ಸರಣಂ ಬುದ್ಧಂ, ಧಮ್ಮಂ ಸಙ್ಘಞ್ಚ ತಾದಿನಂ;
ಸಮಾದಿಯಾಹಿ ಸೀಲಾನಿ, ತಂ ತೇ ಅತ್ಥಾಯ ಹೇಹಿತಿ’’.
‘‘ಉಪೇಮಿ ¶ ಸರಣಂ ಬುದ್ಧಂ, ಧಮ್ಮಂ ಸಙ್ಘಞ್ಚ ತಾದಿನಂ;
ಸಮಾದಿಯಾಮಿ ಸೀಲಾನಿ, ತಂ ಮೇ ಅತ್ಥಾಯ ಹೇಹಿತಿ.
‘‘ಬ್ರಹ್ಮಬನ್ಧು ಪುರೇ ಆಸಿಂ, ಸೋ ಇದಾನಿಮ್ಹಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ;
ತೇವಿಜ್ಜೋ ಸೋತ್ತಿಯೋ ಚಮ್ಹಿ, ವೇದಗೂ ಚಮ್ಹಿ ನ್ಹಾತಕೋ’’.
… ರೋಹಿನೀ ಥೇರೀ….
೩. ಚಾಪಾಥೇರೀಗಾಥಾ
‘‘ಲಟ್ಠಿಹತ್ಥೋ ಪುರೇ ಆಸಿ, ಸೋ ದಾನಿ ಮಿಗಲುದ್ದಕೋ;
ಆಸಾಯ ಪಲಿಪಾ ಘೋರಾ, ನಾಸಕ್ಖಿ ಪಾರಮೇತವೇ.
‘‘ಸುಮತ್ತಂ ಮಂ ಮಞ್ಞಮಾನಾ, ಚಾಪಾ ಪುತ್ತಮತೋಸಯಿ;
ಚಾಪಾಯ ಬನ್ಧನಂ ಛೇತ್ವಾ, ಪಬ್ಬಜಿಸ್ಸಂ ಪುನೋಪಹಂ.
‘‘ಮಾ ¶ ಮೇ ಕುಜ್ಝಿ ಮಹಾವೀರ, ಮಾ ಮೇ ಕುಜ್ಝಿ ಮಹಾಮುನಿ;
ನ ಹಿ ಕೋಧಪರೇತಸ್ಸ, ಸುದ್ಧಿ ಅತ್ಥಿ ಕುತೋ ತಪೋ.
‘‘ಪಕ್ಕಮಿಸ್ಸಞ್ಚ ¶ ನಾಳಾತೋ, ಕೋಧ ನಾಳಾಯ ವಚ್ಛತಿ;
ಬನ್ಧನ್ತೀ ಇತ್ಥಿರೂಪೇನ, ಸಮಣೇ ಧಮ್ಮಜೀವಿನೋ’’ [ಧಮ್ಮಜೀವಿನೇ (ಕ.)].
‘‘ಏಹಿ ಕಾಳ ನಿವತ್ತಸ್ಸು, ಭುಞ್ಜ ಕಾಮೇ ಯಥಾ ಪುರೇ;
ಅಹಞ್ಚ ತೇ ವಸೀಕತಾ, ಯೇ ಚ ಮೇ ಸನ್ತಿ ಞಾತಕಾ’’.
‘‘ಏತ್ತೋ ¶ ಚಾಪೇ ಚತುಬ್ಭಾಗಂ, ಯಥಾ ಭಾಸಸಿ ತ್ವಞ್ಚ ಮೇ;
ತಯಿ ರತ್ತಸ್ಸ ಪೋಸಸ್ಸ, ಉಳಾರಂ ವತ ತಂ ಸಿಯಾ’’.
‘‘ಕಾಳಙ್ಗಿನಿಂವ ತಕ್ಕಾರಿಂ, ಪುಪ್ಫಿತಂ ಗಿರಿಮುದ್ಧನಿ;
ಫುಲ್ಲಂ ದಾಲಿಮಲಟ್ಠಿಂವ, ಅನ್ತೋದೀಪೇವ ಪಾಟಲಿಂ.
‘‘ಹರಿಚನ್ದನಲಿತ್ತಙ್ಗಿಂ, ಕಾಸಿಕುತ್ತಮಧಾರಿನಿಂ;
ತಂ ¶ ಮಂ ರೂಪವತಿಂ ಸನ್ತಿಂ, ಕಸ್ಸ ಓಹಾಯ ಗಚ್ಛಸಿ’’.
‘‘ಸಾಕುನ್ತಿಕೋವ ಸಕುಣಿಂ [ಸಕುಣಂ (ಸ್ಯಾ.)], ಯಥಾ ಬನ್ಧಿತುಮಿಚ್ಛತಿ;
ಆಹರಿಮೇನ ರೂಪೇನ, ನ ಮಂ ತ್ವಂ ಬಾಧಯಿಸ್ಸಸಿ’’.
‘‘ಇಮಞ್ಚ ಮೇ ಪುತ್ತಫಲಂ, ಕಾಳ ಉಪ್ಪಾದಿತಂ ತಯಾ;
ತಂ ಮಂ ಪುತ್ತವತಿಂ ಸನ್ತಿಂ, ಕಸ್ಸ ಓಹಾಯ ಗಚ್ಛಸಿ’’.
‘‘ಜಹನ್ತಿ ಪುತ್ತೇ ಸಪ್ಪಞ್ಞಾ, ತತೋ ಞಾತೀ ತತೋ ಧನಂ;
ಪಬ್ಬಜನ್ತಿ ಮಹಾವೀರಾ, ನಾಗೋ ಛೇತ್ವಾವ ಬನ್ಧನಂ’’.
‘‘ಇದಾನಿ ತೇ ಇಮಂ ಪುತ್ತಂ, ದಣ್ಡೇನ ಛುರಿಕಾಯ ವಾ;
ಭೂಮಿಯಂ ವಾ ನಿಸುಮ್ಭಿಸ್ಸಂ [ನಿಸುಮ್ಭೇಯ್ಯಂ (ಸೀ.)], ಪುತ್ತಸೋಕಾ ನ ಗಚ್ಛಸಿ’’.
‘‘ಸಚೇ ಪುತ್ತಂ ಸಿಙ್ಗಾಲಾನಂ, ಕುಕ್ಕುರಾನಂ ಪದಾಹಿಸಿ;
ನ ಮಂ ಪುತ್ತಕತ್ತೇ ಜಮ್ಮಿ, ಪುನರಾವತ್ತಯಿಸ್ಸಸಿ’’.
‘‘ಹನ್ದ ಖೋ ದಾನಿ ಭದ್ದನ್ತೇ, ಕುಹಿಂ ಕಾಳ ಗಮಿಸ್ಸಸಿ;
ಕತಮಂ ¶ ಗಾಮನಿಗಮಂ, ನಗರಂ ರಾಜಧಾನಿಯೋ’’.
‘‘ಅಹುಮ್ಹ ಪುಬ್ಬೇ ಗಣಿನೋ, ಅಸ್ಸಮಣಾ ಸಮಣಮಾನಿನೋ;
ಗಾಮೇನ ಗಾಮಂ ವಿಚರಿಮ್ಹ, ನಗರೇ ರಾಜಧಾನಿಯೋ.
‘‘ಏಸೋ ಹಿ ಭಗವಾ ಬುದ್ಧೋ, ನದಿಂ ನೇರಞ್ಜರಂ ಪತಿ;
ಸಬ್ಬದುಕ್ಖಪ್ಪಹಾನಾಯ, ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇತಿ ಪಾಣಿನಂ;
ತಸ್ಸಾಹಂ ಸನ್ತಿಕಂ ಗಚ್ಛಂ, ಸೋ ಮೇ ಸತ್ಥಾ ಭವಿಸ್ಸತಿ’’.
‘‘ವನ್ದನಂ ¶ ದಾನಿ ವಜ್ಜಾಸಿ, ಲೋಕನಾಥಂ ಅನುತ್ತರಂ;
ಪದಕ್ಖಿಣಞ್ಚ ಕತ್ವಾನ, ಆದಿಸೇಯ್ಯಾಸಿ ದಕ್ಖಿಣಂ’’.
‘‘ಏತಂ ಖೋ ಲಬ್ಭಮಮ್ಹೇಹಿ, ಯಥಾ ಭಾಸಸಿ ತ್ವಞ್ಚ ಮೇ;
ವನ್ದನಂ ದಾನಿ ತೇ ವಜ್ಜಂ, ಲೋಕನಾಥಂ ಅನುತ್ತರಂ;
ಪದಕ್ಖಿಣಞ್ಚ ¶ ಕತ್ವಾನ, ಆದಿಸಿಸ್ಸಾಮಿ ದಕ್ಖಿಣಂ’’.
ತತೋ ¶ ಚ ಕಾಳೋ ಪಕ್ಕಾಮಿ, ನದಿಂ ನೇರಞ್ಜರಂ ಪತಿ;
ಸೋ ಅದ್ದಸಾಸಿ ಸಮ್ಬುದ್ಧಂ, ದೇಸೇನ್ತಂ ಅಮತಂ ಪದಂ.
ದುಕ್ಖಂ ದುಕ್ಖಸಮುಪ್ಪಾದಂ, ದುಕ್ಖಸ್ಸ ಚ ಅತಿಕ್ಕಮಂ;
ಅರಿಯಂ ಚಟ್ಠಙ್ಗಿಕಂ ಮಗ್ಗಂ, ದುಕ್ಖೂಪಸಮಗಾಮಿನಂ.
ತಸ್ಸ ಪಾದಾನಿ ವನ್ದಿತ್ವಾ, ಕತ್ವಾನ ನಂ [ಕತ್ವಾನಹಂ (ಸೀ.)] ಪದಕ್ಖಿಣಂ;
ಚಾಪಾಯ ಆದಿಸಿತ್ವಾನ, ಪಬ್ಬಜಿಂ ಅನಗಾರಿಯಂ;
ತಿಸ್ಸೋ ವಿಜ್ಜಾ ಅನುಪ್ಪತ್ತಾ, ಕತಂ ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಸಾಸನಂ.
… ಚಾಪಾ ಥೇರೀ….
೪. ಸುನ್ದರೀಥೇರೀಗಾಥಾ
‘‘ಪೇತಾನಿ ಭೋತಿ ಪುತ್ತಾನಿ, ಖಾದಮಾನಾ ತುವಂ ಪುರೇ;
ತುವಂ ದಿವಾ ಚ ರತ್ತೋ ಚ, ಅತೀವ ಪರಿತಪ್ಪಸಿ.
‘‘ಸಾಜ್ಜ ಸಬ್ಬಾನಿ ಖಾದಿತ್ವಾ, ಸತಪುತ್ತಾನಿ [ಸತ್ತ ಪುತ್ತಾನಿ (ಸ್ಯಾ.)] ಬ್ರಾಹ್ಮಣೀ;
ವಾಸೇಟ್ಠಿ ಕೇನ ವಣ್ಣೇನ, ನ ಬಾಳ್ಹಂ ಪರಿತಪ್ಪಸಿ’’.
‘‘ಬಹೂನಿ ಪುತ್ತಸತಾನಿ, ಞಾತಿಸಙ್ಘಸತಾನಿ ಚ;
ಖಾದಿತಾನಿ ಅತೀತಂಸೇ, ಮಮ ತುಯ್ಹಞ್ಚ ಬ್ರಾಹ್ಮಣ.
‘‘ಸಾಹಂ ನಿಸ್ಸರಣಂ ಞತ್ವಾ, ಜಾತಿಯಾ ಮರಣಸ್ಸ ಚ;
ನ ¶ ಸೋಚಾಮಿ ನ ರೋದಾಮಿ, ನ ಚಾಪಿ ಪರಿತಪ್ಪಯಿಂ’’.
‘‘ಅಬ್ಭುತಂ ¶ ವತ ವಾಸೇಟ್ಠಿ, ವಾಚಂ ಭಾಸಸಿ ಏದಿಸಿಂ;
ಕಸ್ಸ ತ್ವಂ ಧಮ್ಮಮಞ್ಞಾಯ, ಗಿರಂ [ಥಿರಂ (ಸೀ.)] ಭಾಸಸಿ ಏದಿಸಿಂ’’.
‘‘ಏಸ ಬ್ರಾಹ್ಮಣ ಸಮ್ಬುದ್ಧೋ, ನಗರಂ ಮಿಥಿಲಂ ಪತಿ;
ಸಬ್ಬದುಕ್ಖಪ್ಪಹಾನಾಯ, ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇಸಿ ಪಾಣಿನಂ.
‘‘ತಸ್ಸ ಬ್ರಹ್ಮೇ [ಬ್ರಾಹ್ಮಣ (ಸೀ. ಸ್ಯಾ.)] ಅರಹತೋ, ಧಮ್ಮಂ ಸುತ್ವಾ ನಿರೂಪಧಿಂ;
ತತ್ಥ ವಿಞ್ಞಾತಸದ್ಧಮ್ಮಾ, ಪುತ್ತಸೋಕಂ ಬ್ಯಪಾನುದಿಂ’’.
‘‘ಸೋ ¶ ಅಹಮ್ಪಿ ಗಮಿಸ್ಸಾಮಿ, ನಗರಂ ಮಿಥಿಲಂ ಪತಿ;
ಅಪ್ಪೇವ ಮಂ ಸೋ ಭಗವಾ, ಸಬ್ಬದುಕ್ಖಾ ಪಮೋಚಯೇ’’.
ಅದ್ದಸ ¶ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಬುದ್ಧಂ, ವಿಪ್ಪಮುತ್ತಂ ನಿರೂಪಧಿಂ;
ಸ್ವಸ್ಸ ಧಮ್ಮಮದೇಸೇಸಿ, ಮುನಿ ದುಕ್ಖಸ್ಸ ಪಾರಗೂ.
ದುಕ್ಖಂ ದುಕ್ಖಸಮುಪ್ಪಾದಂ, ದುಕ್ಖಸ್ಸ ಚ ಅತಿಕ್ಕಮಂ;
ಅರಿಯಂ ಚಟ್ಠಙ್ಗಿಕಂ ಮಗ್ಗಂ, ದುಕ್ಖೂಪಸಮಗಾಮಿನಂ.
ತತ್ಥ ವಿಞ್ಞಾತಸದ್ಧಮ್ಮೋ, ಪಬ್ಬಜ್ಜಂ ಸಮರೋಚಯಿ;
ಸುಜಾತೋ ತೀಹಿ ರತ್ತೀಹಿ, ತಿಸ್ಸೋ ವಿಜ್ಜಾ ಅಫಸ್ಸಯಿ.
‘‘ಏಹಿ ಸಾರಥಿ ಗಚ್ಛಾಹಿ, ರಥಂ ನಿಯ್ಯಾದಯಾಹಿಮಂ;
ಆರೋಗ್ಯಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಿಂ ವಜ್ಜ [ವಜ್ಜಾ (ಸೀ.)], ‘ಪಬ್ಬಜಿ [ಪಬ್ಬಜಿತೋ (ಸೀ.)] ದಾನಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ;
ಸುಜಾತೋ ತೀಹಿ ರತ್ತೀಹಿ, ತಿಸ್ಸೋ ವಿಜ್ಜಾ ಅಫಸ್ಸಯಿ’’’.
ತತೋ ಚ ರಥಮಾದಾಯ, ಸಹಸ್ಸಞ್ಚಾಪಿ ಸಾರಥಿ;
ಆರೋಗ್ಯಂ ¶ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಿವೋಚ, ‘‘ಪಬ್ಬಜಿ ದಾನಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ;
ಸುಜಾತೋ ತೀಹಿ ರತ್ತೀಹಿ, ತಿಸ್ಸೋ ವಿಜ್ಜಾ ಅಫಸ್ಸಯಿ’’.
‘‘ಏತಞ್ಚಾಹಂ ಅಸ್ಸರಥಂ, ಸಹಸ್ಸಞ್ಚಾಪಿ ಸಾರಥಿ;
ತೇವಿಜ್ಜಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಂ ಸುತ್ವಾ [ಞತ್ವಾ (ಸೀ.)], ಪುಣ್ಣಪತ್ತಂ ದದಾಮಿ ತೇ’’.
‘‘ತುಯ್ಹೇವ ಹೋತ್ವಸ್ಸರಥೋ, ಸಹಸ್ಸಞ್ಚಾಪಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಿ;
ಅಹಮ್ಪಿ ಪಬ್ಬಜಿಸ್ಸಾಮಿ, ವರಪಞ್ಞಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕೇ’’.
‘‘ಹತ್ಥೀ ¶ ಗವಸ್ಸಂ ಮಣಿಕುಣ್ಡಲಞ್ಚ, ಫೀತಞ್ಚಿಮಂ ಗಹವಿಭವಂ ಪಹಾಯ;
ಪಿತಾ ಪಬ್ಬಜಿತೋ ತುಯ್ಹಂ, ಭುಞ್ಜ ಭೋಗಾನಿ ಸುನ್ದರಿ; ತುವಂ ದಾಯಾದಿಕಾ ಕುಲೇ’’.
‘‘ಹತ್ಥೀ ಗವಸ್ಸಂ ಮಣಿಕುಣ್ಡಲಞ್ಚ, ರಮ್ಮಂ ಚಿಮಂ ಗಹವಿಭವಂ ಪಹಾಯ;
ಪಿತಾ ಪಬ್ಬಜಿತೋ ಮಯ್ಹಂ, ಪುತ್ತಸೋಕೇನ ಅಟ್ಟಿತೋ;
ಅಹಮ್ಪಿ ಪಬ್ಬಜಿಸ್ಸಾಮಿ, ಭಾತುಸೋಕೇನ ಅಟ್ಟಿತಾ’’.
‘‘ಸೋ ತೇ ಇಜ್ಝತು ಸಙ್ಕಪ್ಪೋ, ಯಂ ತ್ವಂ ಪತ್ಥೇಸಿ ಸುನ್ದರೀ;
ಉತ್ತಿಟ್ಠಪಿಣ್ಡೋ ಉಞ್ಛೋ ಚ, ಪಂಸುಕೂಲಞ್ಚ ಚೀವರಂ;
ಏತಾನಿ ಅಭಿಸಮ್ಭೋನ್ತೀ, ಪರಲೋಕೇ ಅನಾಸವಾ’’.
‘‘ಸಿಕ್ಖಮಾನಾಯ ¶ ಮೇ ಅಯ್ಯೇ, ದಿಬ್ಬಚಕ್ಖು ವಿಸೋಧಿತಂ;
ಪುಬ್ಬೇನಿವಾಸಂ ಜಾನಾಮಿ, ಯತ್ಥ ಮೇ ವುಸಿತಂ ಪುರೇ.
‘‘ತುವಂ ¶ ¶ ನಿಸ್ಸಾಯ ಕಲ್ಯಾಣೀ, ಥೇರೀ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಸೋಭನೇ;
ತಿಸ್ಸೋ ವಿಜ್ಜಾ ಅನುಪ್ಪತ್ತಾ, ಕತಂ ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಸಾಸನಂ.
‘‘ಅನುಜಾನಾಹಿ ಮೇ ಅಯ್ಯೇ, ಇಚ್ಛೇ ಸಾವತ್ಥಿ ಗನ್ತವೇ;
ಸೀಹನಾದಂ ನದಿಸ್ಸಾಮಿ, ಬುದ್ಧಸೇಟ್ಠಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕೇ’’.
‘‘ಪಸ್ಸ ಸುನ್ದರಿ ಸತ್ಥಾರಂ, ಹೇಮವಣ್ಣಂ ಹರಿತ್ತಚಂ;
ಅದನ್ತಾನಂ ದಮೇತಾರಂ, ಸಮ್ಬುದ್ಧಮಕುತೋಭಯಂ’’.
‘‘ಪಸ್ಸ ಸುನ್ದರಿಮಾಯನ್ತಿಂ, ವಿಪ್ಪಮುತ್ತಂ ನಿರೂಪಧಿಂ;
ವೀತರಾಗಂ ವಿಸಂಯುತ್ತಂ, ಕತಕಿಚ್ಚಮನಾಸವಂ.
‘‘ಬಾರಾಣಸೀತೋ ನಿಕ್ಖಮ್ಮ, ತವ ಸನ್ತಿಕಮಾಗತಾ;
ಸಾವಿಕಾ ತೇ ಮಹಾವೀರ, ಪಾದೇ ವನ್ದತಿ ಸುನ್ದರೀ’’.
‘‘ತುವಂ ಬುದ್ಧೋ ತುವಂ ಸತ್ಥಾ, ತುಯ್ಹಂ ಧೀತಾಮ್ಹಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣ;
ಓರಸಾ ಮುಖತೋ ಜಾತಾ, ಕತಕಿಚ್ಚಾ ಅನಾಸವಾ’’.
‘‘ತಸ್ಸಾ ¶ ತೇ ಸ್ವಾಗತಂ ಭದ್ದೇ, ತತೋ [ಅಥೋ (ಕ.)] ತೇ ಅದುರಾಗತಂ;
ಏವಞ್ಹಿ ದನ್ತಾ ಆಯನ್ತಿ, ಸತ್ಥು ಪಾದಾನಿ ವನ್ದಿಕಾ;
ವೀತರಾಗಾ ವಿಸಂಯುತ್ತಾ, ಕತಕಿಚ್ಚಾ ಅನಾಸವಾ’’.
… ಸುನ್ದರೀ ಥೇರೀ….
೫. ಸುಭಾಕಮ್ಮಾರಧೀತುಥೇರೀಗಾಥಾ
‘‘ದಹರಾಹಂ ಸುದ್ಧವಸನಾ, ಯಂ ಪುರೇ ಧಮ್ಮಮಸ್ಸುಣಿಂ;
ತಸ್ಸಾ ಮೇ ಅಪ್ಪಮತ್ತಾಯ, ಸಚ್ಚಾಭಿಸಮಯೋ ಅಹು.
‘‘ತತೋಹಂ ಸಬ್ಬಕಾಮೇಸು, ಭುಸಂ ಅರತಿಮಜ್ಝಗಂ;
ಸಕ್ಕಾಯಸ್ಮಿಂ ಭಯಂ ದಿಸ್ವಾ, ನೇಕ್ಖಮ್ಮಮೇವ [ನೇಕ್ಖಮ್ಮಞ್ಞೇವ (ಸೀ.), ನೇಕ್ಖಮ್ಮಸ್ಸೇವ (ಸ್ಯಾ.)] ಪೀಹಯೇ.
‘‘ಹಿತ್ವಾನಹಂ ¶ ಞಾತಿಗಣಂ, ದಾಸಕಮ್ಮಕರಾನಿ ಚ;
ಗಾಮಖೇತ್ತಾನಿ ಫೀತಾನಿ, ರಮಣೀಯೇ ಪಮೋದಿತೇ.
‘‘ಪಹಾಯಹಂ ¶ ಪಬ್ಬಜಿತಾ, ಸಾಪತೇಯ್ಯಮನಪ್ಪಕಂ;
ಏವಂ ಸದ್ಧಾಯ ನಿಕ್ಖಮ್ಮ, ಸದ್ಧಮ್ಮೇ ಸುಪ್ಪವೇದಿತೇ.
‘‘ನೇತಂ [ನ ಮೇತಂ (ಸೀ. ಸ್ಯಾ.)] ಅಸ್ಸ ಪತಿರೂಪಂ, ಆಕಿಞ್ಚಞ್ಞಞ್ಹಿ ಪತ್ಥಯೇ;
ಯೋ [ಯಾ (ಸ್ಯಾ.)] ಜಾತರೂಪಂ ರಜತಂ, ಛಡ್ಡೇತ್ವಾ [ಥಪೇತ್ವಾ (ಕ.)] ಪುನರಾಗಮೇ [ಪುನರಾಗಹೇ (ಕ.)].
‘‘ರಜತಂ ¶ ಜಾತರೂಪಂ ವಾ, ನ ಬೋಧಾಯ ನ ಸನ್ತಿಯಾ;
ನೇತಂ ಸಮಣಸಾರುಪ್ಪಂ, ನ ಏತಂ ಅರಿಯದ್ಧನಂ.
‘‘ಲೋಭನಂ ಮದನಞ್ಚೇತಂ, ಮೋಹನಂ ರಜವಡ್ಢನಂ;
ಸಾಸಙ್ಕಂ ಬಹುಆಯಾಸಂ, ನತ್ಥಿ ಚೇತ್ಥ ಧುವಂ ಠಿತಿ.
‘‘ಏತ್ಥ ರತ್ತಾ ಪಮತ್ತಾ ಚ, ಸಙ್ಕಿಲಿಟ್ಠಮನಾ ನರಾ;
ಅಞ್ಞಮಞ್ಞೇನ ಬ್ಯಾರುದ್ಧಾ, ಪುಥು ಕುಬ್ಬನ್ತಿ ಮೇಧಗಂ.
‘‘ವಧೋ ಬನ್ಧೋ ಪರಿಕ್ಲೇಸೋ, ಜಾನಿ ಸೋಕಪರಿದ್ದವೋ;
ಕಾಮೇಸು ಅಧಿಪನ್ನಾನಂ, ದಿಸ್ಸತೇ ಬ್ಯಸನಂ ಬಹುಂ.
‘‘ತಂ ಮಂ ಞಾತೀ ಅಮಿತ್ತಾವ, ಕಿಂ ವೋ ಕಾಮೇಸು ಯುಞ್ಜಥ;
ಜಾನಾಥ ಮಂ ಪಬ್ಬಜಿತಂ, ಕಾಮೇಸು ಭಯದಸ್ಸಿನಿಂ.
‘‘ನ ¶ ಹಿರಞ್ಞಸುವಣ್ಣೇನ, ಪರಿಕ್ಖೀಯನ್ತಿ ಆಸವಾ;
ಅಮಿತ್ತಾ ವಧಕಾ ಕಾಮಾ, ಸಪತ್ತಾ ಸಲ್ಲಬನ್ಧನಾ.
‘‘ತಂ ¶ ಮಂ ಞಾತೀ ಅಮಿತ್ತಾವ, ಕಿಂ ವೋ ಕಾಮೇಸು ಯುಞ್ಜಥ;
ಜಾನಾಥ ಮಂ ಪಬ್ಬಜಿತಂ, ಮುಣ್ಡಂ ಸಙ್ಘಾಟಿಪಾರುತಂ.
‘‘ಉತ್ತಿಟ್ಠಪಿಣ್ಡೋ ಉಞ್ಛೋ ಚ, ಪಂಸುಕೂಲಞ್ಚ ಚೀವರಂ;
ಏತಂ ಖೋ ಮಮ ಸಾರುಪ್ಪಂ, ಅನಗಾರೂಪನಿಸ್ಸಯೋ.
‘‘ವನ್ತಾ ಮಹೇಸೀಹಿ ಕಾಮಾ, ಯೇ ದಿಬ್ಬಾ ಯೇ ಚ ಮಾನುಸಾ;
ಖೇಮಟ್ಠಾನೇ ವಿಮುತ್ತಾ ತೇ, ಪತ್ತಾ ತೇ ಅಚಲಂ ಸುಖಂ.
‘‘ಮಾಹಂ ಕಾಮೇಹಿ ಸಙ್ಗಚ್ಛಿಂ, ಯೇಸು ತಾಣಂ ನ ವಿಜ್ಜತಿ;
ಅಮಿತ್ತಾ ವಧಕಾ ಕಾಮಾ, ಅಗ್ಗಿಕ್ಖನ್ಧೂಪಮಾ ದುಖಾ.
‘‘ಪರಿಪನ್ಥೋ ¶ ಏಸ ಭಯೋ, ಸವಿಘಾತೋ ಸಕಣ್ಟಕೋ;
ಗೇಧೋ ಸುವಿಸಮೋ ಚೇಸೋ [ಲೇಪೋ (ಸೀ.)], ಮಹನ್ತೋ ಮೋಹನಾಮುಖೋ.
‘‘ಉಪಸಗ್ಗೋ ಭೀಮರೂಪೋ, ಕಾಮಾ ಸಪ್ಪಸಿರೂಪಮಾ;
ಯೇ ಬಾಲಾ ಅಭಿನನ್ದನ್ತಿ, ಅನ್ಧಭೂತಾ ಪುಥುಜ್ಜನಾ.
‘‘ಕಾಮಪಙ್ಕೇನ ಸತ್ತಾ ಹಿ, ಬಹೂ ಲೋಕೇ ಅವಿದ್ದಸೂ;
ಪರಿಯನ್ತಂ ನ ಜಾನನ್ತಿ, ಜಾತಿಯಾ ಮರಣಸ್ಸ ಚ.
‘‘ದುಗ್ಗತಿಗಮನಂ ಮಗ್ಗಂ, ಮನುಸ್ಸಾ ಕಾಮಹೇತುಕಂ;
ಬಹುಂ ವೇ ಪಟಿಪಜ್ಜನ್ತಿ, ಅತ್ತನೋ ರೋಗಮಾವಹಂ.
‘‘ಏವಂ ¶ ಅಮಿತ್ತಜನನಾ, ತಾಪನಾ ಸಂಕಿಲೇಸಿಕಾ;
ಲೋಕಾಮಿಸಾ ಬನ್ಧನೀಯಾ, ಕಾಮಾ ಮರಣಬನ್ಧನಾ [ಚರಣಬನ್ಧನಾ (ಸೀ.)].
‘‘ಉಮ್ಮಾದನಾ ¶ ಉಲ್ಲಪನಾ, ಕಾಮಾ ಚಿತ್ತಪ್ಪಮದ್ದಿನೋ;
ಸತ್ತಾನಂ ಸಙ್ಕಿಲೇಸಾಯ, ಖಿಪ್ಪಂ [ಖಿಪಂ (ಸೀ.)] ಮಾರೇನ ಓಡ್ಡಿತಂ.
‘‘ಅನನ್ತಾದೀನವಾ ಕಾಮಾ, ಬಹುದುಕ್ಖಾ ಮಹಾವಿಸಾ;
ಅಪ್ಪಸ್ಸಾದಾ ¶ ರಣಕರಾ, ಸುಕ್ಕಪಕ್ಖವಿಸೋಸನಾ [ವಿಸೋಸಕಾ (ಸೀ.)].
‘‘ಸಾಹಂ ಏತಾದಿಸಂ ಕತ್ವಾ, ಬ್ಯಸನಂ ಕಾಮಹೇತುಕಂ;
ನ ತಂ ಪಚ್ಚಾಗಮಿಸ್ಸಾಮಿ, ನಿಬ್ಬಾನಾಭಿರತಾ ಸದಾ.
‘‘ರಣಂ ಕರಿತ್ವಾ [ತರಿತ್ವಾ (ಸೀ.)] ಕಾಮಾನಂ, ಸೀತಿಭಾವಾಭಿಕಙ್ಖಿನೀ;
ಅಪ್ಪಮತ್ತಾ ವಿಹಸ್ಸಾಮಿ, ಸಬ್ಬಸಂಯೋಜನಕ್ಖಯೇ.
‘‘ಅಸೋಕಂ ವಿರಜಂ ಖೇಮಂ, ಅರಿಯಟ್ಠಙ್ಗಿಕಂ ಉಜುಂ;
ತಂ ಮಗ್ಗಂ ಅನುಗಚ್ಛಾಮಿ, ಯೇನ ತಿಣ್ಣಾ ಮಹೇಸಿನೋ’’.
ಇಮಂ ಪಸ್ಸಥ ಧಮ್ಮಟ್ಠಂ, ಸುಭಂ ಕಮ್ಮಾರಧೀತರಂ;
ಅನೇಜಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ, ರುಕ್ಖಮೂಲಮ್ಹಿ ಝಾಯತಿ.
ಅಜ್ಜಟ್ಠಮೀ ಪಬ್ಬಜಿತಾ, ಸದ್ಧಾ ಸದ್ಧಮ್ಮಸೋಭನಾ;
ವಿನೀತುಪ್ಪಲವಣ್ಣಾಯ, ತೇವಿಜ್ಜಾ ಮಚ್ಚುಹಾಯಿನೀ.
ಸಾಯಂ ¶ ಭುಜಿಸ್ಸಾ ಅನಣಾ, ಭಿಕ್ಖುನೀ ಭಾವಿತಿನ್ದ್ರಿಯಾ;
ಸಬ್ಬಯೋಗವಿಸಂಯುತ್ತಾ, ಕತಕಿಚ್ಚಾ ಅನಾಸವಾ.
ತಂ ಸಕ್ಕೋ ದೇವಸಙ್ಘೇನ, ಉಪಸಙ್ಕಮ್ಮ ಇದ್ಧಿಯಾ;
ನಮಸ್ಸತಿ ಭೂತಪತಿ, ಸುಭಂ ಕಮ್ಮಾರಧೀತರನ್ತಿ.
… ಸುಭಾ ಕಮ್ಮಾರಧೀತಾ ಥೇರೀ….
ವೀಸತಿನಿಪಾತೋ ನಿಟ್ಠಿತೋ.
೧೪. ತಿಂಸನಿಪಾತೋ
೧. ಸುಭಾಜೀವಕಮ್ಬವನಿಕಾಥೇರೀಗಾಥಾ
ಜೀವಕಮ್ಬವನಂ ¶ ¶ ¶ ರಮ್ಮಂ, ಗಚ್ಛನ್ತಿಂ ಭಿಕ್ಖುನಿಂ ಸುಭಂ;
ಧುತ್ತಕೋ ಸನ್ನಿವಾರೇಸಿ [ತಂ ನಿವಾರೇಸಿ (ಕ.)], ತಮೇನಂ ಅಬ್ರವೀ ಸುಭಾ.
‘‘ಕಿಂ ತೇ ಅಪರಾಧಿತಂ ಮಯಾ, ಯಂ ಮಂ ಓವರಿಯಾನ ತಿಟ್ಠಸಿ;
ನ ಹಿ ಪಬ್ಬಜಿತಾಯ ಆವುಸೋ, ಪುರಿಸೋ ಸಮ್ಫುಸನಾಯ ಕಪ್ಪತಿ.
‘‘ಗರುಕೇ ಮಮ ಸತ್ಥುಸಾಸನೇ, ಯಾ ಸಿಕ್ಖಾ ಸುಗತೇನ ದೇಸಿತಾ;
ಪರಿಸುದ್ಧಪದಂ ¶ ಅನಙ್ಗಣಂ, ಕಿಂ ಮಂ ಓವರಿಯಾನ ತಿಟ್ಠಸಿ.
‘‘ಆವಿಲಚಿತ್ತೋ ಅನಾವಿಲಂ, ಸರಜೋ ವೀತರಜಂ ಅನಙ್ಗಣಂ;
ಸಬ್ಬತ್ಥ ವಿಮುತ್ತಮಾನಸಂ, ಕಿಂ ಮಂ ಓವರಿಯಾನ ತಿಟ್ಠಸಿ’’.
‘‘ದಹರಾ ಚ ಅಪಾಪಿಕಾ ಚಸಿ, ಕಿಂ ತೇ ಪಬ್ಬಜ್ಜಾ ಕರಿಸ್ಸತಿ;
ನಿಕ್ಖಿಪ ಕಾಸಾಯಚೀವರಂ, ಏಹಿ ರಮಾಮ ಸುಪುಪ್ಫಿತೇ [ರಮಾಮಸೇ ಪುಪ್ಫಿತೇ (ಸೀ. ಸ್ಯಾ.)] ವನೇ.
‘‘ಮಧುರಞ್ಚ ಪವನ್ತಿ ಸಬ್ಬಸೋ, ಕುಸುಮರಜೇನ ಸಮುಟ್ಠಿತಾ ದುಮಾ;
ಪಠಮವಸನ್ತೋ ಸುಖೋ ಉತು, ಏಹಿ ರಮಾಮ ಸುಪುಪ್ಫಿತೇ ವನೇ.
‘‘ಕುಸುಮಿತಸಿಖರಾ ಚ ಪಾದಪಾ, ಅಭಿಗಜ್ಜನ್ತಿವ ಮಾಲುತೇರಿತಾ;
ಕಾ ತುಯ್ಹಂ ರತಿ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ಯದಿ ಏಕಾ ವನಮೋಗಹಿಸ್ಸಸಿ [ವನಮೋತರಿಸ್ಸಸಿ (ಸೀ.), ವನಮೋಗಾಹಿಸ್ಸಸಿ (ಸ್ಯಾ. ಕ.)].
‘‘ವಾಳಮಿಗಸಙ್ಘಸೇವಿತಂ ¶ , ಕುಞ್ಜರಮತ್ತಕರೇಣುಲೋಳಿತಂ;
ಅಸಹಾಯಿಕಾ ಗನ್ತುಮಿಚ್ಛಸಿ, ರಹಿತಂ ಭಿಂಸನಕಂ ಮಹಾವನಂ.
‘‘ತಪನೀಯಕತಾವ ಧೀತಿಕಾ, ವಿಚರಸಿ ಚಿತ್ತಲತೇವ ಅಚ್ಛರಾ;
ಕಾಸಿಕಸುಖುಮೇಹಿ ¶ ವಗ್ಗುಭಿ, ಸೋಭಸೀ ಸುವಸನೇಹಿ ನೂಪಮೇ.
‘‘ಅಹಂ ತವ ವಸಾನುಗೋ ಸಿಯಂ, ಯದಿ ವಿಹರೇಮಸೇ [ಯದಿಪಿ ವಿಹರೇಸಿ (ಕ.)] ಕಾನನನ್ತರೇ;
ನ ಹಿ ಮತ್ಥಿ ತಯಾ ಪಿಯತ್ತರೋ, ಪಾಣೋ ಕಿನ್ನರಿಮನ್ದಲೋಚನೇ.
‘‘ಯದಿ ಮೇ ವಚನಂ ಕರಿಸ್ಸಸಿ, ಸುಖಿತಾ ಏಹಿ ಅಗಾರಮಾವಸ;
ಪಾಸಾದನಿವಾತವಾಸಿನೀ, ಪರಿಕಮ್ಮಂ ತೇ ಕರೋನ್ತು ನಾರಿಯೋ.
‘‘ಕಾಸಿಕಸುಖುಮಾನಿ ಧಾರಯ, ಅಭಿರೋಪೇಹಿ [ಅಭಿರೋಹೇಹಿ (ಸೀ.)] ಚ ಮಾಲವಣ್ಣಕಂ;
ಕಞ್ಚನಮಣಿಮುತ್ತಕಂ ¶ ಬಹುಂ, ವಿವಿಧಂ ಆಭರಣಂ ಕರೋಮಿ ತೇ.
‘‘ಸುಧೋತರಜಪಚ್ಛದಂ ¶ ಸುಭಂ, ಗೋಣಕತೂಲಿಕಸನ್ಥತಂ ನವಂ;
ಅಭಿರುಹ ಸಯನಂ ಮಹಾರಹಂ, ಚನ್ದನಮಣ್ಡಿತಸಾರಗನ್ಧಿಕಂ;
‘‘ಉಪ್ಪಲಂ ಚುದಕಾ ಸಮುಗ್ಗತಂ, ಯಥಾ ತಂ ಅಮನುಸ್ಸಸೇವಿತಂ;
ಏವಂ ತ್ವಂ ಬ್ರಹ್ಮಚಾರಿನೀ, ಸಕೇಸಙ್ಗೇಸು ಜರಂ ಗಮಿಸ್ಸಸಿ’’.
‘‘ಕಿಂ ¶ ತೇ ಇಧ ಸಾರಸಮ್ಮತಂ, ಕುಣಪಪೂರಮ್ಹಿ ಸುಸಾನವಡ್ಢನೇ;
ಭೇದನಧಮ್ಮೇ ಕಳೇವರೇ [ಕಲೇವರೇ (ಸೀ. ಕ.)], ಯಂ ದಿಸ್ವಾ ವಿಮನೋ ಉದಿಕ್ಖಸಿ’’.
‘‘ಅಕ್ಖೀನಿ ಚ ತುರಿಯಾರಿವ, ಕಿನ್ನರಿಯಾರಿವ ಪಬ್ಬತನ್ತರೇ;
ತವ ಮೇ ನಯನಾನಿ ದಕ್ಖಿಯ, ಭಿಯ್ಯೋ ಕಾಮರತೀ ಪವಡ್ಢತಿ.
‘‘ಉಪ್ಪಲಸಿಖರೋಪಮಾನಿ ತೇ, ವಿಮಲೇ ಹಾಟಕಸನ್ನಿಭೇ ಮುಖೇ;
ತವ ಮೇ ನಯನಾನಿ ದಕ್ಖಿಯ [ನಯನಾನುದಿಕ್ಖಿಯ (ಸೀ.)], ಭಿಯ್ಯೋ ಕಾಮಗುಣೋ ಪವಡ್ಢತಿ.
‘‘ಅಪಿ ದೂರಗತಾ ಸರಮ್ಹಸೇ, ಆಯತಪಮ್ಹೇ ವಿಸುದ್ಧದಸ್ಸನೇ;
ನ ¶ ಹಿ ಮತ್ಥಿ ತಯಾ ಪಿಯತ್ತರಾ, ನಯನಾ ಕಿನ್ನರಿಮನ್ದಲೋಚನೇ’’.
‘‘ಅಪಥೇನ ಪಯಾತುಮಿಚ್ಛಸಿ, ಚನ್ದಂ ಕೀಳನಕಂ ಗವೇಸಸಿ;
ಮೇರುಂ ಲಙ್ಘೇತುಮಿಚ್ಛಸಿ, ಯೋ ತ್ವಂ ಬುದ್ಧಸುತಂ ಮಗ್ಗಯಸಿ.
‘‘ನತ್ಥಿ ¶ ಹಿ ಲೋಕೇ ಸದೇವಕೇ, ರಾಗೋ ಯತ್ಥಪಿ ದಾನಿ ಮೇ ಸಿಯಾ;
ನಪಿ ನಂ ಜಾನಾಮಿ ಕೀರಿಸೋ, ಅಥ ಮಗ್ಗೇನ ಹತೋ ಸಮೂಲಕೋ.
‘‘ಇಙ್ಗಾಲಕುಯಾವ [ಇಙ್ಘಾಳಖುಯಾವ (ಸ್ಯಾ.)] ಉಜ್ಝಿತೋ, ವಿಸಪತ್ತೋರಿವ ಅಗ್ಗಿತೋ ಕತೋ [ಅಗ್ಘತೋ ಹತೋ (ಸೀ.)];
ನಪಿ ನಂ ಪಸ್ಸಾಮಿ ಕೀರಿಸೋ, ಅಥ ಮಗ್ಗೇನ ಹತೋ ಸಮೂಲಕೋ.
‘‘ಯಸ್ಸಾ ¶ ಸಿಯಾ ಅಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಿತಂ, ಸತ್ಥಾ ವಾ ಅನುಪಾಸಿತೋ ಸಿಯಾ;
ತ್ವಂ ತಾದಿಸಿಕಂ ಪಲೋಭಯ, ಜಾನನ್ತಿಂ ಸೋ ಇಮಂ ವಿಹಞ್ಞಸಿ.
‘‘ಮಯ್ಹಞ್ಹಿ ಅಕ್ಕುಟ್ಠವನ್ದಿತೇ, ಸುಖದುಕ್ಖೇ ಚ ಸತೀ ಉಪಟ್ಠಿತಾ;
ಸಙ್ಖತಮಸುಭನ್ತಿ ಜಾನಿಯ, ಸಬ್ಬತ್ಥೇವ ಮನೋ ನ ಲಿಮ್ಪತಿ.
‘‘ಸಾಹಂ ಸುಗತಸ್ಸ ಸಾವಿಕಾ, ಮಗ್ಗಟ್ಠಙ್ಗಿಕಯಾನಯಾಯಿನೀ;
ಉದ್ಧಟಸಲ್ಲಾ ಅನಾಸವಾ, ಸುಞ್ಞಾಗಾರಗತಾ ರಮಾಮಹಂ.
‘‘ದಿಟ್ಠಾ ಹಿ ಮಯಾ ಸುಚಿತ್ತಿತಾ, ಸೋಮ್ಭಾ ದಾರುಕಪಿಲ್ಲಕಾನಿ ವಾ;
ತನ್ತೀಹಿ ಚ ಖೀಲಕೇಹಿ ಚ, ವಿನಿಬದ್ಧಾ ವಿವಿಧಂ ಪನಚ್ಚಕಾ.
‘‘ತಮ್ಹುದ್ಧಟೇ ತನ್ತಿಖೀಲಕೇ, ವಿಸ್ಸಟ್ಠೇ ವಿಕಲೇ ಪರಿಕ್ರಿತೇ [ಪರಿಪಕ್ಖೀತೇ (ಸೀ.), ಪರಿಪಕ್ಕತೇ (ಸ್ಯಾ.)];
ನ ವಿನ್ದೇಯ್ಯ ಖಣ್ಡಸೋ ಕತೇ, ಕಿಮ್ಹಿ ತತ್ಥ ಮನಂ ನಿವೇಸಯೇ.
‘‘ತಥೂಪಮಾ ¶ ದೇಹಕಾನಿ ಮಂ, ತೇಹಿ ಧಮ್ಮೇಹಿ ವಿನಾ ನ ವತ್ತನ್ತಿ;
ಧಮ್ಮೇಹಿ ¶ ವಿನಾ ನ ವತ್ತತಿ, ಕಿಮ್ಹಿ ತತ್ಥ ಮನಂ ನಿವೇಸಯೇ.
‘‘ಯಥಾ ಹರಿತಾಲೇನ ಮಕ್ಖಿತಂ, ಅದ್ದಸ ಚಿತ್ತಿಕಂ ಭಿತ್ತಿಯಾ ಕತಂ;
ತಮ್ಹಿ ¶ ತೇ ವಿಪರೀತದಸ್ಸನಂ, ಸಞ್ಞಾ ಮಾನುಸಿಕಾ ನಿರತ್ಥಿಕಾ.
‘‘ಮಾಯಂ ¶ ವಿಯ ಅಗ್ಗತೋ ಕತಂ, ಸುಪಿನನ್ತೇವ ಸುವಣ್ಣಪಾದಪಂ;
ಉಪಗಚ್ಛಸಿ ಅನ್ಧ ರಿತ್ತಕಂ, ಜನಮಜ್ಝೇರಿವ ರುಪ್ಪರೂಪಕಂ [ರೂಪರೂಪಕಂ (ಕ.)].
‘‘ವಟ್ಟನಿರಿವ ಕೋಟರೋಹಿತಾ, ಮಜ್ಝೇ ಪುಬ್ಬುಳಕಾ ಸಅಸ್ಸುಕಾ;
ಪೀಳಕೋಳಿಕಾ ಚೇತ್ಥ ಜಾಯತಿ, ವಿವಿಧಾ ಚಕ್ಖುವಿಧಾ ಚ ಪಿಣ್ಡಿತಾ’’.
ಉಪ್ಪಾಟಿಯ ಚಾರುದಸ್ಸನಾ, ನ ಚ ಪಜ್ಜಿತ್ಥ ಅಸಙ್ಗಮಾನಸಾ;
‘‘ಹನ್ದ ತೇ ಚಕ್ಖುಂ ಹರಸ್ಸು ತಂ’’, ತಸ್ಸ ನರಸ್ಸ ಅದಾಸಿ ತಾವದೇ.
ತಸ್ಸ ಚ ವಿರಮಾಸಿ ತಾವದೇ, ರಾಗೋ ತತ್ಥ ಖಮಾಪಯೀ ಚ ನಂ;
‘‘ಸೋತ್ಥಿ ಸಿಯಾ ಬ್ರಹ್ಮಚಾರಿನೀ, ನ ಪುನೋ ಏದಿಸಕಂ ಭವಿಸ್ಸತಿ’’.
‘‘ಆಸಾದಿಯ [ಆಹನಿಯ (ಸ್ಯಾ. ಕ.)] ಏದಿಸಂ ಜನಂ, ಅಗ್ಗಿಂ ಪಜ್ಜಲಿತಂ ವ ಲಿಙ್ಗಿಯ;
ಗಣ್ಹಿಯ ಆಸೀವಿಸಂ ವಿಯ, ಅಪಿ ನು ಸೋತ್ಥಿ ಸಿಯಾ ಖಮೇಹಿ ನೋ’’.
ಮುತ್ತಾ ಚ ತತೋ ಸಾ ಭಿಕ್ಖುನೀ, ಅಗಮೀ ಬುದ್ಧವರಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕಂ;
ಪಸ್ಸಿಯ ವರಪುಞ್ಞಲಕ್ಖಣಂ, ಚಕ್ಖು ಆಸಿ ಯಥಾ ಪುರಾಣಕನ್ತಿ.
… ಸುಭಾ ಜೀವಕಮ್ಬವನಿಕಾ ಥೇರೀ….
ತಿಂಸನಿಪಾತೋ ನಿಟ್ಠಿತೋ.
೧೫. ಚತ್ತಾಲೀಸನಿಪಾತೋ
೧. ಇಸಿದಾಸೀಥೇರೀಗಾಥಾ
ನಗರಮ್ಹಿ ¶ ¶ ಕುಸುಮನಾಮೇ, ಪಾಟಲಿಪುತ್ತಮ್ಹಿ ಪಥವಿಯಾ ಮಣ್ಡೇ;
ಸಕ್ಯಕುಲಕುಲೀನಾಯೋ, ದ್ವೇ ಭಿಕ್ಖುನಿಯೋ ಹಿ ಗುಣವತಿಯೋ.
ಇಸಿದಾಸೀ ¶ ತತ್ಥ ಏಕಾ, ದುತಿಯಾ ಬೋಧೀತಿ ಸೀಲಸಮ್ಪನ್ನಾ ಚ;
ಝಾನಜ್ಝಾಯನರತಾಯೋ, ಬಹುಸ್ಸುತಾಯೋ ಧುತಕಿಲೇಸಾಯೋ.
ತಾ ¶ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಚರಿತ್ವಾ, ಭತ್ತತ್ಥಂ [ಭತ್ತತ್ತಂ (ಸೀ.)] ಕರಿಯ ಧೋತಪತ್ತಾಯೋ;
ರಹಿತಮ್ಹಿ ಸುಖನಿಸಿನ್ನಾ, ಇಮಾ ಗಿರಾ ಅಬ್ಭುದೀರೇಸುಂ.
‘‘ಪಾಸಾದಿಕಾಸಿ ಅಯ್ಯೇ, ಇಸಿದಾಸಿ ವಯೋಪಿ ತೇ ಅಪರಿಹೀನೋ;
ಕಿಂ ದಿಸ್ವಾನ ಬ್ಯಾಲಿಕಂ, ಅಥಾಸಿ ನೇಕ್ಖಮ್ಮಮನುಯುತ್ತಾ’’.
ಏವಮನುಯುಞ್ಜಿಯಮಾನಾ ಸಾ, ರಹಿತೇ ಧಮ್ಮದೇಸನಾಕುಸಲಾ;
ಇಸಿದಾಸೀ ವಚನಮಬ್ರವಿ, ‘‘ಸುಣ ಬೋಧಿ ಯಥಾಮ್ಹಿ ಪಬ್ಬಜಿತಾ.
‘‘ಉಜ್ಜೇನಿಯಾ ಪುರವರೇ, ಮಯ್ಹಂ ಪಿತಾ ಸೀಲಸಂವುತೋ ಸೇಟ್ಠಿ;
ತಸ್ಸಮ್ಹಿ ಏಕಧೀತಾ, ಪಿಯಾ ಮನಾಪಾ ಚ ದಯಿತಾ ಚ.
‘‘ಅಥ ಮೇ ಸಾಕೇತತೋ ವರಕಾ, ಆಗಚ್ಛುಮುತ್ತಮಕುಲೀನಾ;
ಸೇಟ್ಠೀ ಪಹೂತರತನೋ, ತಸ್ಸ ಮಮಂ ಸುಣ್ಹಮದಾಸಿ ತಾತೋ.
‘‘ಸಸ್ಸುಯಾ ಸಸ್ಸುರಸ್ಸ ಚ, ಸಾಯಂ ಪಾತಂ ಪಣಾಮಮುಪಗಮ್ಮ;
ಸಿರಸಾ ಕರೋಮಿ ಪಾದೇ, ವನ್ದಾಮಿ ಯಥಾಮ್ಹಿ ಅನುಸಿಟ್ಠಾ.
‘‘ಯಾ ¶ ಮಯ್ಹಂ ಸಾಮಿಕಸ್ಸ, ಭಗಿನಿಯೋ ಭಾತುನೋ ಪರಿಜನೋ ವಾ;
ತಮೇಕವರಕಮ್ಪಿ ದಿಸ್ವಾ, ಉಬ್ಬಿಗ್ಗಾ ಆಸನಂ ದೇಮಿ.
‘‘ಅನ್ನೇನ ಚ ಪಾನೇನ ಚ, ಖಜ್ಜೇನ ಚ ಯಞ್ಚ ತತ್ಥ ಸನ್ನಿಹಿತಂ;
ಛಾದೇಮಿ ಉಪನಯಾಮಿ ಚ, ದೇಮಿ ಚ ಯಂ ಯಸ್ಸ ಪತಿರೂಪಂ.
‘‘ಕಾಲೇನ ಉಪಟ್ಠಹಿತ್ವಾ [ಉಟ್ಠಹಿತ್ವಾ (ಸ್ಯಾ. ಕ.), ಉಪಟ್ಠಹಿತುಂ (?)], ಘರಂ ಸಮುಪಗಮಾಮಿ ಉಮ್ಮಾರೇ;
ಧೋವನ್ತೀ ಹತ್ಥಪಾದೇ, ಪಞ್ಜಲಿಕಾ ಸಾಮಿಕಮುಪೇಮಿ.
‘‘ಕೋಚ್ಛಂ ಪಸಾದಂ ಅಞ್ಜನಿಞ್ಚ, ಆದಾಸಕಞ್ಚ ಗಣ್ಹಿತ್ವಾ;
ಪರಿಕಮ್ಮಕಾರಿಕಾ ¶ ವಿಯ, ಸಯಮೇವ ಪತಿಂ ವಿಭೂಸೇಮಿ.
‘‘ಸಯಮೇವ ¶ ಓದನಂ ಸಾಧಯಾಮಿ, ಸಯಮೇವ ಭಾಜನಂ ಧೋವನ್ತೀ;
ಮಾತಾವ ಏಕಪುತ್ತಕಂ, ತಥಾ [ತದಾ (ಸೀ.)] ಭತ್ತಾರಂ ಪರಿಚರಾಮಿ.
‘‘ಏವಂ ಮಂ ಭತ್ತಿಕತಂ, ಅನುರತ್ತಂ ಕಾರಿಕಂ ನಿಹತಮಾನಂ;
ಉಟ್ಠಾಯಿಕಂ [ಉಟ್ಠಾಹಿಕಂ (ಕ.)] ಅನಲಸಂ, ಸೀಲವತಿಂ ದುಸ್ಸತೇ ಭತ್ತಾ.
‘‘ಸೋ ಮಾತರಞ್ಚ ಪಿತರಞ್ಚ, ಭಣತಿ ‘ಆಪುಚ್ಛಹಂ ಗಮಿಸ್ಸಾಮಿ;
ಇಸಿದಾಸಿಯಾ ನ ಸಹ ವಚ್ಛಂ, ಏಕಾಗಾರೇಹಂ [ಏಕಘರೇಪ’ಹಂ (?)] ಸಹ ವತ್ಥುಂ’.
‘‘‘ಮಾ ಏವಂ ಪುತ್ತ ಅವಚ, ಇಸಿದಾಸೀ ಪಣ್ಡಿತಾ ಪರಿಬ್ಯತ್ತಾ;
ಉಟ್ಠಾಯಿಕಾ ಅನಲಸಾ, ಕಿಂ ತುಯ್ಹಂ ನ ರೋಚತೇ ಪುತ್ತ’.
‘‘‘ನ ¶ ಚ ಮೇ ಹಿಂಸತಿ ಕಿಞ್ಚಿ, ನ ಚಹಂ ಇಸಿದಾಸಿಯಾ ಸಹ ವಚ್ಛಂ;
ದೇಸ್ಸಾವ ಮೇ ಅಲಂ ಮೇ, ಅಪುಚ್ಛಾಹಂ [ಆಪುಚ್ಛಾಹಂ (ಸ್ಯಾ.), ಆಪುಚ್ಛಹಂ-ನಾಪುಚ್ಛಹಂ (?)] ಗಮಿಸ್ಸಾಮಿ’.
‘‘ತಸ್ಸ ವಚನಂ ಸುಣಿತ್ವಾ, ಸಸ್ಸು ಸಸುರೋ ಚ ಮಂ ಅಪುಚ್ಛಿಂಸು;
‘ಕಿಸ್ಸ [ಕಿಂಸ (?)] ತಯಾ ಅಪರದ್ಧಂ, ಭಣ ವಿಸ್ಸಟ್ಠಾ ಯಥಾಭೂತಂ’.
‘‘‘ನಪಿಹಂ ¶ ಅಪರಜ್ಝಂ ಕಿಞ್ಚಿ, ನಪಿ ಹಿಂಸೇಮಿ ನ ಭಣಾಮಿ ದುಬ್ಬಚನಂ;
ಕಿಂ ಸಕ್ಕಾ ಕಾತುಯ್ಯೇ, ಯಂ ಮಂ ವಿದ್ದೇಸ್ಸತೇ ಭತ್ತಾ’.
‘‘ತೇ ಮಂ ಪಿತುಘರಂ ಪಟಿನಯಿಂಸು, ವಿಮನಾ ದುಖೇನ ಅಧಿಭೂತಾ;
‘ಪುತ್ತಮನುರಕ್ಖಮಾನಾ, ಜಿತಾಮ್ಹಸೇ ರೂಪಿನಿಂ ಲಕ್ಖಿಂ’.
‘‘ಅಥ ಮಂ ಅದಾಸಿ ತಾತೋ, ಅಡ್ಢಸ್ಸ ಘರಮ್ಹಿ ದುತಿಯಕುಲಿಕಸ್ಸ;
ತತೋ ಉಪಡ್ಢಸುಙ್ಕೇನ, ಯೇನ ಮಂ ವಿನ್ದಥ ಸೇಟ್ಠಿ.
‘‘ತಸ್ಸಪಿ ಘರಮ್ಹಿ ಮಾಸಂ, ಅವಸಿಂ ಅಥ ಸೋಪಿ ಮಂ ಪಟಿಚ್ಛರಯಿ [ಪಟಿಚ್ಛಸಿ (ಸೀ. ಕ.), ಪಟಿಚ್ಛತಿ (ಸ್ಯಾ.), ಪಟಿಚ್ಛರತಿ (ಕ.)];
ದಾಸೀವ ¶ ಉಪಟ್ಠಹನ್ತಿಂ, ಅದೂಸಿಕಂ ಸೀಲಸಮ್ಪನ್ನಂ.
‘‘ಭಿಕ್ಖಾಯ ಚ ವಿಚರನ್ತಂ, ದಮಕಂ ದನ್ತಂ ಮೇ ಪಿತಾ ಭಣತಿ;
‘ಹೋಹಿಸಿ [ಸೋಹಿಸಿ (ಸಬ್ಬತ್ಥ)] ಮೇ ಜಾಮಾತಾ, ನಿಕ್ಖಿಪ ಪೋಟ್ಠಿಞ್ಚ [ಪೋನ್ತಿಂ (ಸೀ. ಸ್ಯಾ.)] ಘಟಿಕಞ್ಚ’.
‘‘ಸೋಪಿ ವಸಿತ್ವಾ ಪಕ್ಖಂ [ಪಕ್ಕಮಥ (ಸೀ.)], ಅಥ ತಾತಂ ಭಣತಿ ‘ದೇಹಿ ಮೇ ಪೋಟ್ಠಿಂ;
ಘಟಿಕಞ್ಚ ಮಲ್ಲಕಞ್ಚ, ಪುನಪಿ ಭಿಕ್ಖಂ ಚರಿಸ್ಸಾಮಿ’.
‘‘ಅಥ ¶ ನಂ ಭಣತೀ ತಾತೋ, ಅಮ್ಮಾ ಸಬ್ಬೋ ಚ ಮೇ ಞಾತಿಗಣವಗ್ಗೋ;
‘ಕಿಂ ತೇ ನ ಕೀರತಿ ಇಧ, ಭಣ ಖಿಪ್ಪಂ ತಂ ತೇ ಕರಿಹಿ’ತಿ.
‘‘ಏವಂ ಭಣಿತೋ ಭಣತಿ, ‘ಯದಿ ಮೇ ಅತ್ತಾ ಸಕ್ಕೋತಿ ಅಲಂ ಮಯ್ಹಂ;
ಇಸಿದಾಸಿಯಾ ನ ಸಹ ವಚ್ಛಂ, ಏಕಘರೇಹಂ ಸಹ ವತ್ಥುಂ’.
‘‘ವಿಸ್ಸಜ್ಜಿತೋ ಗತೋ ಸೋ, ಅಹಮ್ಪಿ ಏಕಾಕಿನೀ ವಿಚಿನ್ತೇಮಿ;
‘ಆಪುಚ್ಛಿತೂನ ಗಚ್ಛಂ, ಮರಿತುಯೇ [ಮರಿತಾಯೇ (ಸೀ.), ಮರಿತುಂ (ಸ್ಯಾ.)] ವಾ ಪಬ್ಬಜಿಸ್ಸಂ ವಾ’.
‘‘ಅಥ ಅಯ್ಯಾ ಜಿನದತ್ತಾ, ಆಗಚ್ಛೀ ಗೋಚರಾಯ ಚರಮಾನಾ;
ತಾತಕುಲಂ ¶ ವಿನಯಧರೀ, ಬಹುಸ್ಸುತಾ ಸೀಲಸಮ್ಪನ್ನಾ.
‘‘ತಂ ದಿಸ್ವಾನ ಅಮ್ಹಾಕಂ, ಉಟ್ಠಾಯಾಸನಂ ತಸ್ಸಾ ಪಞ್ಞಾಪಯಿಂ;
ನಿಸಿನ್ನಾಯ ಚ ಪಾದೇ, ವನ್ದಿತ್ವಾ ಭೋಜನಮದಾಸಿಂ.
‘‘ಅನ್ನೇನ ¶ ಚ ಪಾನೇನ ಚ, ಖಜ್ಜೇನ ಚ ಯಞ್ಚ ತತ್ಥ ಸನ್ನಿಹಿತಂ;
ಸನ್ತಪ್ಪಯಿತ್ವಾ ಅವಚಂ, ‘ಅಯ್ಯೇ ಇಚ್ಛಾಮಿ ಪಬ್ಬಜಿತುಂ’.
‘‘ಅಥ ಮಂ ಭಣತೀ ತಾತೋ, ‘ಇಧೇವ ಪುತ್ತಕ [ಪುತ್ತಿಕೇ (ಸ್ಯಾ. ಕ.)] ಚರಾಹಿ ತ್ವಂ ಧಮ್ಮಂ;
ಅನ್ನೇನ ಚ ಪಾನೇನ ಚ, ತಪ್ಪಯ ಸಮಣೇ ದ್ವಿಜಾತೀ ಚ’.
‘‘ಅಥಹಂ ಭಣಾಮಿ ತಾತಂ, ರೋದನ್ತೀ ಅಞ್ಜಲಿಂ ಪಣಾಮೇತ್ವಾ;
‘ಪಾಪಞ್ಹಿ ಮಯಾ ಪಕತಂ, ಕಮ್ಮಂ ತಂ ನಿಜ್ಜರೇಸ್ಸಾಮಿ’.
‘‘ಅಥ ¶ ಮಂ ಭಣತೀ ತಾತೋ, ‘ಪಾಪುಣ ಬೋಧಿಞ್ಚ ಅಗ್ಗಧಮ್ಮಞ್ಚ;
ನಿಬ್ಬಾನಞ್ಚ ಲಭಸ್ಸು, ಯಂ ಸಚ್ಛಿಕರೀ ದ್ವಿಪದಸೇಟ್ಠೋ’.
‘‘ಮಾತಾಪಿತೂ ಅಭಿವಾದಯಿತ್ವಾ, ಸಬ್ಬಞ್ಚ ಞಾತಿಗಣವಗ್ಗಂ;
ಸತ್ತಾಹಂ ಪಬ್ಬಜಿತಾ, ತಿಸ್ಸೋ ವಿಜ್ಜಾ ಅಫಸ್ಸಯಿಂ.
‘‘ಜಾನಾಮಿ ಅತ್ತನೋ ಸತ್ತ, ಜಾತಿಯೋ ಯಸ್ಸಯಂ ಫಲವಿಪಾಕೋ;
ತಂ ತವ ಆಚಿಕ್ಖಿಸ್ಸಂ, ತಂ ಏಕಮನಾ ನಿಸಾಮೇಹಿ.
‘‘ನಗರಮ್ಹಿ ಏರಕಚ್ಛೇ [ಏರಕಕಚ್ಛೇ (ಸ್ಯಾ. ಕ.)], ಸುವಣ್ಣಕಾರೋ ಅಹಂ ಪಹೂತಧನೋ;
ಯೋಬ್ಬನಮದೇನ ಮತ್ತೋ ಸೋ, ಪರದಾರಂ ಅಸೇವಿಹಂ.
‘‘ಸೋಹಂ ತತೋ ಚವಿತ್ವಾ, ನಿರಯಮ್ಹಿ ಅಪಚ್ಚಿಸಂ ಚಿರಂ;
ಪಕ್ಕೋ ತತೋ ಚ ಉಟ್ಠಹಿತ್ವಾ, ಮಕ್ಕಟಿಯಾ ಕುಚ್ಛಿಮೋಕ್ಕಮಿಂ.
‘‘ಸತ್ತಾಹಜಾತಕಂ ¶ ¶ ಮಂ, ಮಹಾಕಪಿ ಯೂಥಪೋ ನಿಲ್ಲಚ್ಛೇಸಿ;
ತಸ್ಸೇತಂ ಕಮ್ಮಫಲಂ, ಯಥಾಪಿ ಗನ್ತ್ವಾನ ಪರದಾರಂ.
‘‘ಸೋಹಂ ತತೋ ಚವಿತ್ವಾ, ಕಾಲಂ ಕರಿತ್ವಾ ಸಿನ್ಧವಾರಞ್ಞೇ;
ಕಾಣಾಯ ಚ ಖಞ್ಜಾಯ ಚ, ಏಳಕಿಯಾ ಕುಚ್ಛಿಮೋಕ್ಕಮಿಂ.
‘‘ದ್ವಾದಸ ವಸ್ಸಾನಿ ಅಹಂ, ನಿಲ್ಲಚ್ಛಿತೋ ದಾರಕೇ ಪರಿವಹಿತ್ವಾ;
ಕಿಮಿನಾವಟ್ಟೋ ಅಕಲ್ಲೋ, ಯಥಾಪಿ ಗನ್ತ್ವಾನ ಪರದಾರಂ.
‘‘ಸೋಹಂ ತತೋ ಚವಿತ್ವಾ, ಗೋವಾಣಿಜಕಸ್ಸ ಗಾವಿಯಾ ಜಾತೋ;
ವಚ್ಛೋ ಲಾಖಾತಮ್ಬೋ, ನಿಲ್ಲಚ್ಛಿತೋ ದ್ವಾದಸೇ ಮಾಸೇ.
‘‘ವೋಢೂನ [ತೇ ಪುನ (ಸ್ಯಾ. ಕ.), ವೋಧುನ (ಕ. ಅಟ್ಠ.)] ನಙ್ಗಲಮಹಂ, ಸಕಟಞ್ಚ ಧಾರಯಾಮಿ;
ಅನ್ಧೋವಟ್ಟೋ ಅಕಲ್ಲೋ, ಯಥಾಪಿ ಗನ್ತ್ವಾನ ಪರದಾರಂ.
‘‘ಸೋಹಂ ತತೋ ಚವಿತ್ವಾ, ವೀಥಿಯಾ ದಾಸಿಯಾ ಘರೇ ಜಾತೋ;
ನೇವ ಮಹಿಲಾ ನ ಪುರಿಸೋ, ಯಥಾಪಿ ಗನ್ತ್ವಾನ ಪರದಾರಂ.
‘‘ತಿಂಸತಿವಸ್ಸಮ್ಹಿ ¶ ¶ ಮತೋ, ಸಾಕಟಿಕಕುಲಮ್ಹಿ ದಾರಿಕಾ ಜಾತಾ;
ಕಪಣಮ್ಹಿ ಅಪ್ಪಭೋಗೇ, ಧನಿಕ [ಅಣಿಕ (ಅಟ್ಠ.), ತಂಸಂವಣ್ಣನಾಯಮ್ಪಿ ಅತ್ಥಯುತ್ತಿ ಗವೇಸಿತಬ್ಬಾ] ಪುರಿಸಪಾತಬಹುಲಮ್ಹಿ.
‘‘ತಂ ಮಂ ತತೋ ಸತ್ಥವಾಹೋ, ಉಸ್ಸನ್ನಾಯ ವಿಪುಲಾಯ ವಡ್ಢಿಯಾ;
ಓಕಡ್ಢತಿ ವಿಲಪನ್ತಿಂ, ಅಚ್ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ಕುಲಘರಸ್ಮಾ.
‘‘ಅಥ ಸೋಳಸಮೇ ವಸ್ಸೇ, ದಿಸ್ವಾ ಮಂ ಪತ್ತಯೋಬ್ಬನಂ ಕಞ್ಞಂ;
ಓರುನ್ಧತಸ್ಸ ಪುತ್ತೋ, ಗಿರಿದಾಸೋ ನಾಮ ನಾಮೇನ.
‘‘ತಸ್ಸಪಿ ಅಞ್ಞಾ ಭರಿಯಾ, ಸೀಲವತೀ ಗುಣವತೀ ಯಸವತೀ ಚ;
ಅನುರತ್ತಾ ¶ [ಅನುವತ್ತಾ (ಕ.)] ಭತ್ತಾರಂ, ತಸ್ಸಾಹಂ [ತಸ್ಸ ತಂ (?)] ವಿದ್ದೇಸನಮಕಾಸಿಂ.
‘‘ತಸ್ಸೇತಂ ಕಮ್ಮಫಲಂ, ಯಂ ಮಂ ಅಪಕೀರಿತೂನ ಗಚ್ಛನ್ತಿ;
ದಾಸೀವ ಉಪಟ್ಠಹನ್ತಿಂ, ತಸ್ಸಪಿ ಅನ್ತೋ ಕತೋ ಮಯಾ’’ತಿ.
… ಇಸಿದಾಸೀ ಥೇರೀ….
ಚತ್ತಾಲೀಸನಿಪಾತೋ ನಿಟ್ಠಿತೋ.
೧೬. ಮಹಾನಿಪಾತೋ
೧. ಸುಮೇಧಾಥೇರೀಗಾಥಾ
ಮನ್ತಾವತಿಯಾ ¶ ನಗರೇ, ರಞ್ಞೋ ಕೋಞ್ಚಸ್ಸ ಅಗ್ಗಮಹೇಸಿಯಾ;
ಧೀತಾ ಆಸಿಂ ಸುಮೇಧಾ, ಪಸಾದಿತಾ ಸಾಸನಕರೇಹಿ.
ಸೀಲವತೀ ಚಿತ್ತಕಥಾ, ಬಹುಸ್ಸುತಾ ಬುದ್ಧಸಾಸನೇ ವಿನೀತಾ;
ಮಾತಾಪಿತರೋ ಉಪಗಮ್ಮ, ಭಣತಿ ‘‘ಉಭಯೋ ನಿಸಾಮೇಥ.
‘‘ನಿಬ್ಬಾನಾಭಿರತಾಹಂ, ಅಸಸ್ಸತಂ ಭವಗತಂ ಯದಿಪಿ ದಿಬ್ಬಂ;
ಕಿಮಙ್ಗಂ ಪನ [ಕಿಮಙ್ಗ ಪನ (ಸೀ. ಸ್ಯಾ.), ಕಿಂ ಪನ (?)] ತುಚ್ಛಾ ಕಾಮಾ, ಅಪ್ಪಸ್ಸಾದಾ ಬಹುವಿಘಾತಾ.
‘‘ಕಾಮಾ ಕಟುಕಾ ಆಸೀವಿಸೂಪಮಾ, ಯೇಸು ಮುಚ್ಛಿತಾ ಬಾಲಾ;
ತೇ ದೀಘರತ್ತಂ ನಿರಯೇ, ಸಮಪ್ಪಿತಾ ಹಞ್ಞನ್ತೇ ದುಕ್ಖಿತಾ [ಹಞ್ಞರೇ ದುಖಿತಾ (?)].
‘‘ಸೋಚನ್ತಿ ಪಾಪಕಮ್ಮಾ, ವಿನಿಪಾತೇ ಪಾಪವದ್ಧಿನೋ ಸದಾ;
ಕಾಯೇನ ಚ ವಾಚಾಯ ಚ, ಮನಸಾ ಚ ಅಸಂವುತಾ ಬಾಲಾ.
‘‘ಬಾಲಾ ¶ ತೇ ದುಪ್ಪಞ್ಞಾ, ಅಚೇತನಾ ದುಕ್ಖಸಮುದಯೋರುದ್ಧಾ;
ದೇಸನ್ತೇ ¶ ಅಜಾನನ್ತಾ, ನ ಬುಜ್ಝರೇ ಅರಿಯಸಚ್ಚಾನಿ.
‘‘ಸಚ್ಚಾನಿ ¶ ಅಮ್ಮ ಬುದ್ಧವರದೇಸಿತಾನಿ, ತೇ ಬಹುತರಾ ಅಜಾನನ್ತಾ ಯೇ;
ಅಭಿನನ್ದನ್ತಿ ಭವಗತಂ, ಪಿಹೇನ್ತಿ ದೇವೇಸು ಉಪಪತ್ತಿಂ.
‘‘ದೇವೇಸುಪಿ ಉಪಪತ್ತಿ, ಅಸಸ್ಸತಾ ಭವಗತೇ ಅನಿಚ್ಚಮ್ಹಿ;
ನ ಚ ಸನ್ತಸನ್ತಿ ಬಾಲಾ, ಪುನಪ್ಪುನಂ ಜಾಯಿತಬ್ಬಸ್ಸ.
‘‘ಚತ್ತಾರೋ ವಿನಿಪಾತಾ, ದುವೇ [ದ್ವೇ (ಸಬ್ಬತ್ಥ)] ಚ ಗತಿಯೋ ಕಥಞ್ಚಿ ಲಬ್ಭನ್ತಿ;
ನ ಚ ವಿನಿಪಾತಗತಾನಂ, ಪಬ್ಬಜ್ಜಾ ಅತ್ಥಿ ನಿರಯೇಸು.
‘‘ಅನುಜಾನಾಥ ಮಂ ಉಭಯೋ, ಪಬ್ಬಜಿತುಂ ದಸಬಲಸ್ಸ ಪಾವಚನೇ;
ಅಪ್ಪೋಸ್ಸುಕ್ಕಾ ಘಟಿಸ್ಸಂ, ಜಾತಿಮರಣಪ್ಪಹಾನಾಯ.
‘‘ಕಿಂ ಭವಗತೇ [ಭವಗತೇನ (ಸ್ಯಾ.)] ಅಭಿನನ್ದಿತೇನ, ಕಾಯಕಲಿನಾ ಅಸಾರೇನ;
ಭವತಣ್ಹಾಯ ನಿರೋಧಾ, ಅನುಜಾನಾಥ ಪಬ್ಬಜಿಸ್ಸಾಮಿ.
‘‘ಬುದ್ಧಾನಂ ¶ ಉಪ್ಪಾದೋ ವಿವಜ್ಜಿತೋ, ಅಕ್ಖಣೋ ಖಣೋ ಲದ್ಧೋ;
ಸೀಲಾನಿ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ, ಯಾವಜೀವಂ ನ ದೂಸೇಯ್ಯಂ’’.
ಏವಂ ಭಣತಿ ಸುಮೇಧಾ, ಮಾತಾಪಿತರೋ ‘‘ನ ತಾವ ಆಹಾರಂ;
ಆಹರಿಸ್ಸಂ [ಆಹರಿಯಾಮಿ (ಸೀ.), ಆಹಾರಿಸಂ (?)] ಗಹಟ್ಠಾ, ಮರಣವಸಂ ಗತಾವ ಹೇಸ್ಸಾಮಿ’’.
ಮಾತಾ ದುಕ್ಖಿತಾ ರೋದತಿ ಪಿತಾ ಚ, ಅಸ್ಸಾ ಸಬ್ಬಸೋ ಸಮಭಿಹತೋ;
ಘಟೇನ್ತಿ ಸಞ್ಞಾಪೇತುಂ, ಪಾಸಾದತಲೇ ಛಮಾಪತಿತಂ.
‘‘ಉಟ್ಠೇಹಿ ಪುತ್ತಕ ಕಿಂ ಸೋಚಿತೇನ, ದಿನ್ನಾಸಿ ವಾರಣವತಿಮ್ಹಿ;
ರಾಜಾ ¶ ಅನೀಕರತ್ತೋ [ಅಣೀಕದತ್ತೋ (ಸೀ. ಸ್ಯಾ.)], ಅಭಿರೂಪೋ ತಸ್ಸ ತ್ವಂ ದಿನ್ನಾ.
‘‘ಅಗ್ಗಮಹೇಸೀ ಭವಿಸ್ಸಸಿ, ಅನಿಕರತ್ತಸ್ಸ ರಾಜಿನೋ ಭರಿಯಾ;
ಸೀಲಾನಿ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ, ಪಬ್ಬಜ್ಜಾ ದುಕ್ಕರಾ ಪುತ್ತಕ.
‘‘ರಜ್ಜೇ ಆಣಾಧನಮಿಸ್ಸರಿಯಂ, ಭೋಗಾ ಸುಖಾ ದಹರಿಕಾಸಿ;
ಭುಞ್ಜಾಹಿ ಕಾಮಭೋಗೇ, ವಾರೇಯ್ಯಂ ಹೋತು ತೇ ಪುತ್ತ’’.
ಅಥ ನೇ ಭಣತಿ ಸುಮೇಧಾ, ‘‘ಮಾ ಏದಿಸಿಕಾನಿ ಭವಗತಮಸಾರಂ;
ಪಬ್ಬಜ್ಜಾ ವಾ ಹೋಹಿತಿ, ಮರಣಂ ವಾ ಮೇ ನ ಚೇವ ವಾರೇಯ್ಯಂ.
‘‘ಕಿಮಿವ ¶ ಪೂತಿಕಾಯಮಸುಚಿಂ, ಸವನಗನ್ಧಂ ಭಯಾನಕಂ ಕುಣಪಂ;
ಅಭಿಸಂವಿಸೇಯ್ಯಂ ಭಸ್ತಂ, ಅಸಕಿಂ ಪಗ್ಘರಿತಂ ಅಸುಚಿಪುಣ್ಣಂ.
‘‘ಕಿಮಿವ ¶ ತಾಹಂ ಜಾನನ್ತೀ, ವಿಕುಲಕಂ ಮಂಸಸೋಣಿತುಪಲಿತ್ತಂ;
ಕಿಮಿಕುಲಾಲಯಂ ಸಕುಣಭತ್ತಂ, ಕಳೇವರಂ ಕಿಸ್ಸ ದಿಯ್ಯತಿ.
‘‘ನಿಬ್ಬುಯ್ಹತಿ ಸುಸಾನಂ, ಅಚಿರಂ ಕಾಯೋ ಅಪೇತವಿಞ್ಞಾಣೋ;
ಛುದ್ಧೋ [ಛಡ್ಡಿತೋ (ಸ್ಯಾ.), ಛುಟ್ಠೋ (ಕ.)] ಕಳಿಙ್ಗರಂ ವಿಯ, ಜಿಗುಚ್ಛಮಾನೇಹಿ ಞಾತೀಹಿ.
‘‘ಛುದ್ಧೂನ [ಛಡ್ಡೂನ (ಸ್ಯಾ.), ಛುಟ್ಠೂನ (ಕ.)] ನಂ ಸುಸಾನೇ, ಪರಭತ್ತಂ ನ್ಹಾಯನ್ತಿ [ನ್ಹಾಯರೇ (?)] ಜಿಗುಚ್ಛನ್ತಾ;
ನಿಯಕಾ ಮಾತಾಪಿತರೋ, ಕಿಂ ಪನ ಸಾಧಾರಣಾ ಜನತಾ.
‘‘ಅಜ್ಝೋಸಿತಾ ಅಸಾರೇ, ಕಳೇವರೇ ಅಟ್ಠಿನ್ಹಾರುಸಙ್ಘಾತೇ;
ಖೇಳಸ್ಸುಚ್ಚಾರಸ್ಸವ, ಪರಿಪುಣ್ಣೇ [ಖೇಳಸ್ಸುಚ್ಚಾರಪಸ್ಸವಪರಿಪುಣ್ಣೇ (ಸೀ.)] ಪೂತಿಕಾಯಮ್ಹಿ.
‘‘ಯೋ ¶ ನಂ ವಿನಿಬ್ಭುಜಿತ್ವಾ, ಅಬ್ಭನ್ತರಮಸ್ಸ ಬಾಹಿರಂ ಕಯಿರಾ ¶ ;
ಗನ್ಧಸ್ಸ ಅಸಹಮಾನಾ, ಸಕಾಪಿ ಮಾತಾ ಜಿಗುಚ್ಛೇಯ್ಯ.
‘‘ಖನ್ಧಧಾತುಆಯತನಂ, ಸಙ್ಖತಂ ಜಾತಿಮೂಲಕಂ ದುಕ್ಖಂ;
ಯೋನಿಸೋ ಅನುವಿಚಿನನ್ತೀ, ವಾರೇಯ್ಯಂ ಕಿಸ್ಸ ಇಚ್ಛೇಯ್ಯಂ.
‘‘ದಿವಸೇ ದಿವಸೇ ತಿಸತ್ತಿ, ಸತಾನಿ ನವನವಾ ಪತೇಯ್ಯುಂ ಕಾಯಮ್ಹಿ;
ವಸ್ಸಸತಮ್ಪಿ ಚ ಘಾತೋ, ಸೇಯ್ಯೋ ದುಕ್ಖಸ್ಸ ಚೇವಂ ಖಯೋ.
‘‘ಅಜ್ಝುಪಗಚ್ಛೇ ಘಾತಂ, ಯೋ ವಿಞ್ಞಾಯೇವಂ ಸತ್ಥುನೋ ವಚನಂ;
‘ದೀಘೋ ತೇಸಂ [ವೋ (ಕ.)] ಸಂಸಾರೋ, ಪುನಪ್ಪುನಂ ಹಞ್ಞಮಾನಾನಂ’.
‘‘ದೇವೇಸು ಮನುಸ್ಸೇಸು ಚ, ತಿರಚ್ಛಾನಯೋನಿಯಾ ಅಸುರಕಾಯೇ;
ಪೇತೇಸು ¶ ಚ ನಿರಯೇಸು ಚ, ಅಪರಿಮಿತಾ ದಿಸ್ಸರೇ ಘಾತಾ.
‘‘ಘಾತಾ ನಿರಯೇಸು ಬಹೂ, ವಿನಿಪಾತಗತಸ್ಸ ಪೀಳಿಯಮಾನಸ್ಸ [ಕಿಲಿಸ್ಸಮಾನಸ್ಸ (ಸ್ಯಾ. ಕ.)];
ದೇವೇಸುಪಿ ಅತ್ತಾಣಂ, ನಿಬ್ಬಾನಸುಖಾ ಪರಂ ನತ್ಥಿ.
‘‘ಪತ್ತಾ ತೇ ನಿಬ್ಬಾನಂ, ಯೇ ಯುತ್ತಾ ದಸಬಲಸ್ಸ ಪಾವಚನೇ;
ಅಪ್ಪೋಸ್ಸುಕ್ಕಾ ಘಟೇನ್ತಿ, ಜಾತಿಮರಣಪ್ಪಹಾನಾಯ.
‘‘ಅಜ್ಜೇವ ತಾತಭಿನಿಕ್ಖಮಿಸ್ಸಂ, ಭೋಗೇಹಿ ಕಿಂ ಅಸಾರೇಹಿ;
ನಿಬ್ಬಿನ್ನಾ ಮೇ ಕಾಮಾ, ವನ್ತಸಮಾ ತಾಲವತ್ಥುಕತಾ’’.
ಸಾ ಚೇವಂ ಭಣತಿ ಪಿತರಮನೀಕರತ್ತೋ ಚ ಯಸ್ಸ ಸಾ ದಿನ್ನಾ;
ಉಪಯಾಸಿ ವಾರಣವತೇ, ವಾರೇಯ್ಯಮುಪಟ್ಠಿತೇ ಕಾಲೇ.
ಅಥ ಅಸಿತನಿಚಿತಮುದುಕೇ, ಕೇಸೇ ಖಗ್ಗೇನ ಛಿನ್ದಿಯ ಸುಮೇಧಾ;
ಪಾಸಾದಂ ಪಿದಹಿತ್ವಾ [ಪಿಧೇತ್ವಾ (ಸೀ. ಸ್ಯಾ.), ಪಿಧಿತ್ವಾ (ಕ.)], ಪಠಮಜ್ಝಾನಂ ಸಮಾಪಜ್ಜಿ.
ಸಾ ¶ ¶ ಚ ತಹಿಂ ಸಮಾಪನ್ನಾ, ಅನೀಕರತ್ತೋ ಚ ಆಗತೋ ನಗರಂ;
ಪಾಸಾದೇ ಚ [ಪಾಸಾದೇವ (ಸೀ. ಸ್ಯಾ.)] ಸುಮೇಧಾ, ಅನಿಚ್ಚಸಞ್ಞಂ [ಅನಿಚ್ಚಸಞ್ಞಾ (ಸಬ್ಬತ್ಥ)] ಸುಭಾವೇತಿ.
ಸಾ ಚ ಮನಸಿ ಕರೋತಿ, ಅನೀಕರತ್ತೋ ಚ ಆರುಹೀ ತುರಿತಂ;
ಮಣಿಕನಕಭೂಸಿತಙ್ಗೋ, ಕತಞ್ಜಲೀ ಯಾಚತಿ ಸುಮೇಧಂ.
‘‘ರಜ್ಜೇ ಆಣಾಧನಮಿಸ್ಸರಿಯಂ, ಭೋಗಾ ಸುಖಾ ದಹರಿಕಾಸಿ;
ಭುಞ್ಜಾಹಿ ಕಾಮಭೋಗೇ, ಕಾಮಸುಖಾ ದುಲ್ಲಭಾ ಲೋಕೇ.
‘‘ನಿಸ್ಸಟ್ಠಂ ¶ ತೇ ರಜ್ಜಂ, ಭೋಗೇ ಭುಞ್ಜಸ್ಸು ದೇಹಿ ದಾನಾನಿ;
ಮಾ ದುಮ್ಮನಾ ಅಹೋಸಿ, ಮಾತಾಪಿತರೋ ತೇ ದುಕ್ಖಿತಾ’’ [ಮಾತಾಪಿತರೋ ಚ ತೇ ದುಖಿತಾ (?)].
ತಂ ತಂ ಭಣತಿ ಸುಮೇಧಾ, ಕಾಮೇಹಿ ಅನತ್ಥಿಕಾ ವಿಗತಮೋಹಾ;
‘‘ಮಾ ಕಾಮೇ ಅಭಿನನ್ದಿ, ಕಾಮೇಸ್ವಾದೀನವಂ ಪಸ್ಸ.
‘‘ಚಾತುದ್ದೀಪೋ ರಾಜಾ ಮನ್ಧಾತಾ, ಆಸಿ ಕಾಮಭೋಗಿನ ಮಗ್ಗೋ;
ಅತಿತ್ತೋ ¶ ಕಾಲಙ್ಕತೋ, ನ ಚಸ್ಸ ಪರಿಪೂರಿತಾ ಇಚ್ಛಾ.
‘‘ಸತ್ತ ರತನಾನಿ ವಸ್ಸೇಯ್ಯ, ವುಟ್ಠಿಮಾ ದಸದಿಸಾ ಸಮನ್ತೇನ;
ನ ಚತ್ಥಿ ತಿತ್ತಿ ಕಾಮಾನಂ, ಅತಿತ್ತಾವ ಮರನ್ತಿ ನರಾ.
‘‘ಅಸಿಸೂನೂಪಮಾ ಕಾಮಾ, ಕಾಮಾ ಸಪ್ಪಸಿರೋಪಮಾ;
ಉಕ್ಕೋಪಮಾ ಅನುದಹನ್ತಿ, ಅಟ್ಠಿಕಙ್ಕಲ [ಕಙ್ಖಲ (ಸೀ.)] ಸನ್ನಿಭಾ.
‘‘ಅನಿಚ್ಚಾ ಅದ್ಧುವಾ ಕಾಮಾ, ಬಹುದುಕ್ಖಾ ಮಹಾವಿಸಾ;
ಅಯೋಗುಳೋವ ಸನ್ತತ್ತೋ, ಅಘಮೂಲಾ ದುಖಪ್ಫಲಾ.
‘‘ರುಕ್ಖಪ್ಫಲೂಪಮಾ ಕಾಮಾ, ಮಂಸಪೇಸೂಪಮಾ ದುಖಾ;
ಸುಪಿನೋಪಮಾ ¶ ವಞ್ಚನಿಯಾ, ಕಾಮಾ ಯಾಚಿತಕೂಪಮಾ.
‘‘ಸತ್ತಿಸೂಲೂಪಮಾ ಕಾಮಾ, ರೋಗೋ ಗಣ್ಡೋ ಅಘಂ ನಿಘಂ;
ಅಙ್ಗಾರಕಾಸುಸದಿಸಾ, ಅಘಮೂಲಂ ಭಯಂ ವಧೋ.
‘‘ಏವಂ ಬಹುದುಕ್ಖಾ ಕಾಮಾ, ಅಕ್ಖಾತಾ ಅನ್ತರಾಯಿಕಾ;
ಗಚ್ಛಥ ನ ಮೇ ಭಗವತೇ, ವಿಸ್ಸಾಸೋ ಅತ್ಥಿ ಅತ್ತನೋ.
‘‘ಕಿಂ ಮಮ ಪರೋ ಕರಿಸ್ಸತಿ, ಅತ್ತನೋ ಸೀಸಮ್ಹಿ ಡಯ್ಹಮಾನಮ್ಹಿ;
ಅನುಬನ್ಧೇ ಜರಾಮರಣೇ, ತಸ್ಸ ಘಾತಾಯ ಘಟಿತಬ್ಬಂ’’.
ದ್ವಾರಂ ¶ ಅಪಾಪುರಿತ್ವಾನಹಂ [ಅವಾಪುರಿತ್ವಾಹಂ (ಸೀ.)], ಮಾತಾಪಿತರೋ ಅನೀಕರತ್ತಞ್ಚ;
ದಿಸ್ವಾನ ಛಮಂ ನಿಸಿನ್ನೇ, ರೋದನ್ತೇ ಇದಮವೋಚಂ.
‘‘ದೀಘೋ ಬಾಲಾನಂ ಸಂಸಾರೋ, ಪುನಪ್ಪುನಞ್ಚ ರೋದತಂ;
ಅನಮತಗ್ಗೇ ಪಿತು ಮರಣೇ, ಭಾತು ವಧೇ ಅತ್ತನೋ ಚ ವಧೇ.
‘‘ಅಸ್ಸು ಥಞ್ಞಂ ರುಧಿರಂ, ಸಂಸಾರಂ ಅನಮತಗ್ಗತೋ ಸರಥ;
ಸತ್ತಾನಂ ಸಂಸರತಂ, ಸರಾಹಿ ಅಟ್ಠೀನಞ್ಚ ಸನ್ನಿಚಯಂ.
‘‘ಸರ ¶ ಚತುರೋದಧೀ [ಸರಸ್ಸು ಚತುರೋ ಉದಧೀ (?)], ಉಪನೀತೇ ಅಸ್ಸುಥಞ್ಞರುಧಿರಮ್ಹಿ;
ಸರ ಏಕಕಪ್ಪಮಟ್ಠೀನಂ, ಸಞ್ಚಯಂ ವಿಪುಲೇನ ಸಮಂ.
‘‘ಅನಮತಗ್ಗೇ ¶ ಸಂಸರತೋ, ಮಹಿಂ [ಮಹಾಮಹಿಂ (?)] ಜಮ್ಬುದೀಪಮುಪನೀತಂ;
ಕೋಲಟ್ಠಿಮತ್ತಗುಳಿಕಾ, ಮಾತಾ ಮಾತುಸ್ವೇವ ನಪ್ಪಹೋನ್ತಿ.
‘‘ತಿಣಕಟ್ಠಸಾಖಾಪಲಾಸಂ [ಸರ ತಿಣಕಟ್ಠಸಾಖಾಪಲಾಸಂ (ಸೀ.)], ಉಪನೀತಂ ಅನಮತಗ್ಗತೋ ಸರ;
ಚತುರಙ್ಗುಲಿಕಾ ಘಟಿಕಾ, ಪಿತುಪಿತುಸ್ವೇವ ನಪ್ಪಹೋನ್ತಿ.
‘‘ಸರ ಕಾಣಕಚ್ಛಪಂ ಪುಬ್ಬಸಮುದ್ದೇ, ಅಪರತೋ ಚ ಯುಗಛಿದ್ದಂ;
ಸಿರಂ ¶ [ಸರ (ಸೀ.)] ತಸ್ಸ ಚ ಪಟಿಮುಕ್ಕಂ, ಮನುಸ್ಸಲಾಭಮ್ಹಿ ಓಪಮ್ಮಂ.
‘‘ಸರ ರೂಪಂ ಫೇಣಪಿಣ್ಡೋಪಮಸ್ಸ, ಕಾಯಕಲಿನೋ ಅಸಾರಸ್ಸ;
ಖನ್ಧೇ ಪಸ್ಸ ಅನಿಚ್ಚೇ, ಸರಾಹಿ ನಿರಯೇ ಬಹುವಿಘಾತೇ.
‘‘ಸರ ಕಟಸಿಂ ವಡ್ಢೇನ್ತೇ, ಪುನಪ್ಪುನಂ ತಾಸು ತಾಸು ಜಾತೀಸು;
ಸರ ಕುಮ್ಭೀಲಭಯಾನಿ ಚ, ಸರಾಹಿ ಚತ್ತಾರಿ ಸಚ್ಚಾನಿ.
‘‘ಅಮತಮ್ಹಿ ವಿಜ್ಜಮಾನೇ, ಕಿಂ ತವ ಪಞ್ಚಕಟುಕೇನ ಪೀತೇನ;
ಸಬ್ಬಾ ಹಿ ಕಾಮರತಿಯೋ, ಕಟುಕತರಾ ಪಞ್ಚಕಟುಕೇನ.
‘‘ಅಮತಮ್ಹಿ ವಿಜ್ಜಮಾನೇ, ಕಿಂ ತವ ಕಾಮೇಹಿ ಯೇ ಪರಿಳಾಹಾ [ಸಪರಿಳಾಹಾ (ಸೀ. ಅಟ್ಠ.)];
ಸಬ್ಬಾ ಹಿ ಕಾಮರತಿಯೋ, ಜಲಿತಾ ಕುಥಿತಾ ಕಮ್ಪಿತಾ ಸನ್ತಾಪಿತಾ.
‘‘ಅಸಪತ್ತಮ್ಹಿ ಸಮಾನೇ, ಕಿಂ ತವ ಕಾಮೇಹಿ ಯೇ ಬಹುಸಪತ್ತಾ;
ರಾಜಗ್ಗಿಚೋರಉದಕಪ್ಪಿಯೇಹಿ, ಸಾಧಾರಣಾ ಕಾಮಾ ಬಹುಸಪತ್ತಾ.
‘‘ಮೋಕ್ಖಮ್ಹಿ ವಿಜ್ಜಮಾನೇ, ಕಿಂ ತವ ಕಾಮೇಹಿ ಯೇಸು ವಧಬನ್ಧೋ;
ಕಾಮೇಸು ಹಿ ಅಸಕಾಮಾ, ವಧಬನ್ಧದುಖಾನಿ ಅನುಭೋನ್ತಿ.
‘‘ಆದೀಪಿತಾ ¶ ¶ ತಿಣುಕ್ಕಾ, ಗಣ್ಹನ್ತಂ ದಹನ್ತಿ ನೇವ ಮುಞ್ಚನ್ತಂ;
ಉಕ್ಕೋಪಮಾ ಹಿ ಕಾಮಾ, ದಹನ್ತಿ ಯೇ ತೇ ನ ಮುಞ್ಚನ್ತಿ.
‘‘ಮಾ ಅಪ್ಪಕಸ್ಸ ಹೇತು, ಕಾಮಸುಖಸ್ಸ ವಿಪುಲಂ ಜಹೀ ಸುಖಂ;
ಮಾ ಪುಥುಲೋಮೋವ ಬಳಿಸಂ, ಗಿಲಿತ್ವಾ ಪಚ್ಛಾ ವಿಹಞ್ಞಸಿ.
‘‘ಕಾಮಂ ¶ ಕಾಮೇಸು ದಮಸ್ಸು, ತಾವ ಸುನಖೋವ ಸಙ್ಖಲಾಬದ್ಧೋ;
ಕಾಹಿನ್ತಿ ಖು ತಂ ಕಾಮಾ, ಛಾತಾ ಸುನಖಂವ ಚಣ್ಡಾಲಾ.
‘‘ಅಪರಿಮಿತಞ್ಚ ¶ ದುಕ್ಖಂ, ಬಹೂನಿ ಚ ಚಿತ್ತದೋಮನಸ್ಸಾನಿ;
ಅನುಭೋಹಿಸಿ ಕಾಮಯುತ್ತೋ, ಪಟಿನಿಸ್ಸಜ [ಪಟಿನಿಸ್ಸರ (ಸೀ.)] ಅದ್ಧುವೇ ಕಾಮೇ.
‘‘ಅಜರಮ್ಹಿ ವಿಜ್ಜಮಾನೇ, ಕಿಂ ತವ ಕಾಮೇಹಿ [ಯೇಸು ಜರಾಯ ಚ; ಮರಣಬ್ಯಾಧಿಹಿ ಗಹಿತಾ (?)] ಯೇಸು ಜರಾ;
ಮರಣಬ್ಯಾಧಿಗಹಿತಾ [ಯೇಸು ಜರಾಯ ಚ; ಮರಣಬ್ಯಾಧಿಹಿ ಗಹಿತಾ (?)], ಸಬ್ಬಾ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಜಾತಿಯೋ.
‘‘ಇದಮಜರಮಿದಮಮರಂ [ಇದಂ ಅಜರಂ ಇದಂ ಅಮರಂ (?)], ಇದಮಜರಾಮರಂ ಪದಮಸೋಕಂ;
ಅಸಪತ್ತಮಸಮ್ಬಾಧಂ, ಅಖಲಿತಮಭಯಂ ನಿರುಪತಾಪಂ.
‘‘ಅಧಿಗತಮಿದಂ ಬಹೂಹಿ, ಅಮತಂ ಅಜ್ಜಾಪಿ ಚ ಲಭನೀಯಮಿದಂ;
ಯೋ ಯೋನಿಸೋ ಪಯುಞ್ಜತಿ, ನ ಚ ಸಕ್ಕಾ ಅಘಟಮಾನೇನ’’.
ಏವಂ ಭಣತಿ ಸುಮೇಧಾ, ಸಙ್ಖಾರಗತೇ ರತಿಂ ಅಲಭಮಾನಾ;
ಅನುನೇನ್ತೀ ಅನಿಕರತ್ತಂ, ಕೇಸೇ ಚ ಛಮಂ ಖಿಪಿ ಸುಮೇಧಾ.
ಉಟ್ಠಾಯ ಅನಿಕರತ್ತೋ, ಪಞ್ಜಲಿಕೋ ಯಾಚಿತಸ್ಸಾ ಪಿತರಂ ಸೋ;
‘‘ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇಥ ಸುಮೇಧಂ, ಪಬ್ಬಜಿತುಂ ವಿಮೋಕ್ಖಸಚ್ಚದಸ್ಸಾ’’.
ವಿಸ್ಸಜ್ಜಿತಾ ಮಾತಾಪಿತೂಹಿ, ಪಬ್ಬಜಿ ಸೋಕಭಯಭೀತಾ;
ಛ ಅಭಿಞ್ಞಾ ಸಚ್ಛಿಕತಾ, ಅಗ್ಗಫಲಂ ಸಿಕ್ಖಮಾನಾಯ.
ಅಚ್ಛರಿಯಮಬ್ಭುತಂ ¶ ತಂ, ನಿಬ್ಬಾನಂ ಆಸಿ ರಾಜಕಞ್ಞಾಯ;
ಪುಬ್ಬೇನಿವಾಸಚರಿತಂ, ಯಥಾ ಬ್ಯಾಕರಿ ಪಚ್ಛಿಮೇ ಕಾಲೇ.
‘‘ಭಗವತಿ ಕೋಣಾಗಮನೇ, ಸಙ್ಘಾರಾಮಮ್ಹಿ ನವನಿವೇಸಮ್ಹಿ;
ಸಖಿಯೋ ತಿಸ್ಸೋ ಜನಿಯೋ, ವಿಹಾರದಾನಂ ಅದಾಸಿಮ್ಹ.
‘‘ದಸಕ್ಖತ್ತುಂ ಸತಕ್ಖತ್ತುಂ, ದಸಸತಕ್ಖತ್ತುಂ ಸತಾನಿ ಚ ಸತಕ್ಖತ್ತುಂ;
ದೇವೇಸು ¶ ಉಪ್ಪಜ್ಜಿಮ್ಹ, ಕೋ ಪನ ವಾದೋ ಮನುಸ್ಸೇಸು.
‘‘ದೇವೇಸು ಮಹಿದ್ಧಿಕಾ ಅಹುಮ್ಹ, ಮಾನುಸಕಮ್ಹಿ ಕೋ ಪನ ವಾದೋ;
ಸತ್ತರತನಸ್ಸ ಮಹೇಸೀ, ಇತ್ಥಿರತನಂ ಅಹಂ ಆಸಿಂ.
‘‘ಸೋ ¶ ¶ ಹೇತು ಸೋ ಪಭವೋ, ತಂ ಮೂಲಂ ಸಾವ ಸಾಸನೇ ಖನ್ತೀ;
ತಂ ಪಠಮಸಮೋಧಾನಂ, ತಂ ಧಮ್ಮರತಾಯ ನಿಬ್ಬಾನಂ’’.
ಏವಂ ಕರೋನ್ತಿ ಯೇ ಸದ್ದಹನ್ತಿ, ವಚನಂ ಅನೋಮಪಞ್ಞಸ್ಸ;
ನಿಬ್ಬಿನ್ದನ್ತಿ ಭವಗತೇ, ನಿಬ್ಬಿನ್ದಿತ್ವಾ ವಿರಜ್ಜನ್ತೀತಿ.
ಇತ್ಥಂ ಸುದಂ ಸುಮೇಧಾ ಥೇರೀ ಗಾಥಾಯೋ ಅಭಾಸಿತ್ಥಾತಿ.
ಮಹಾನಿಪಾತೋ ನಿಟ್ಠಿತೋ.
ಸಮತ್ತಾ ಥೇರೀಗಾಥಾಯೋ.
ಗಾಥಾಸತಾನಿ ಚತ್ತಾರಿ, ಅಸೀತಿ ಪುನ ಚುದ್ದಸ [ಗಾಥಾಸಙ್ಖ್ಯಾ ಇಧ ಅನುಕ್ಕಮಣಿಕಗಣನಾವಸೇನ ಪಾಕಟಾ];
ಥೇರಿಯೇಕುತ್ತರಸತಾ [ಥೇರೀಯೇಕುತ್ತರಛಸತಾ (?) ತಿಂಸಮತ್ತಾಪಿ ಪಞ್ಚಸತಮತ್ತಾಪಿ ಥೇರಿಯೋ ಏಕತೋ ಆಗತಾ ಮನಸಿಕಾತಬ್ಬಾ], ಸಬ್ಬಾ ತಾ ಆಸವಕ್ಖಯಾತಿ.
ಥೇರೀಗಾಥಾಪಾಳಿ ನಿಟ್ಠಿತಾ.