📜

ನಮೋ ತಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಅರಹತೋ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಸ್ಸ

ಖುದ್ದಕನಿಕಾಯೇ

ಅಪದಾನ-ಅಟ್ಠಕಥಾ

(ದುತಿಯೋ ಭಾಗೋ)

ಥೇರಾಪದಾನಂ

೨. ಸೀಹಾಸನಿಯವಗ್ಗೋ

೧. ಸೀಹಾಸನದಾಯಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ನಿಬ್ಬುತೇ ಲೋಕನಾಥಮ್ಹೀತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಸೀಹಾಸನದಾಯಕತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ಸಿದ್ಧತ್ಥಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ವಿಭವಸಮ್ಪನ್ನೇ ಸದ್ಧಾಸಮ್ಪನ್ನೇ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ, ಧರಮಾನೇ ಭಗವತಿ ದೇವಲೋಕೇ ವಸಿತ್ವಾ ನಿಬ್ಬುತೇ ಭಗವತಿ ಉಪ್ಪನ್ನತ್ತಾ ವಿಞ್ಞುತಂ ಪತ್ತೋ ಭಗವತೋ ಸಾರೀರಿಕಚೇತಿಯಂ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಅಹೋ ಮೇ ಅಲಾಭಾ, ಭಗವತೋ ಧರಮಾನೇ ಕಾಲೇ ಅಸಮ್ಪತ್ತೋ’’ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ಚೇತಿಯೇ ಚಿತ್ತಂ ಪಸಾದೇತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಸಬ್ಬರತನಮಯಂ ದೇವತಾನಿಮ್ಮಿತಸದಿಸಂ ಧಮ್ಮಾಸನೇ ಸೀಹಾಸನಂ ಕಾರೇತ್ವಾ ಜೀವಮಾನಕಬುದ್ಧಸ್ಸ ವಿಯ ಪೂಜೇಸಿ. ತಸ್ಸುಪರಿ ಗೇಹಮ್ಪಿ ದಿಬ್ಬವಿಮಾನಮಿವ ಕಾರೇಸಿ, ಪಾದಟ್ಠಪನಪಾದಪೀಠಮ್ಪಿ ಕಾರೇಸಿ. ಏವಂ ಯಾವಜೀವಂ ದೀಪಧೂಪಪುಪ್ಫಗನ್ಧಾದೀಹಿ ಅನೇಕವಿಧಂ ಪೂಜಂ ಕತ್ವಾ ತತೋ ಚುತೋ ದೇವಲೋಕೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ಛ ಕಾಮಸಗ್ಗೇ ಅಪರಾಪರಂ ದಿಬ್ಬಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಮನುಸ್ಸೇಸು ಚಕ್ಕವತ್ತಿಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ಅನೇಕಕ್ಖತ್ತುಂ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಸಙ್ಖ್ಯಾತಿಕ್ಕನ್ತಂ ಪದೇಸರಜ್ಜಸಮ್ಪತ್ತಿಞ್ಚ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಕಸ್ಸಪಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಸಾಸನೇ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ಸಮಣಧಮ್ಮಂ ಕತ್ವಾ ಏತ್ಥನ್ತರೇ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಸು ಸಂಸರನ್ತೋ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಏಕಸ್ಮಿಂ ವಿಭವಸಮ್ಪನ್ನೇ ಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿತ್ವಾ ವಿಞ್ಞುತಂ ಪತ್ತೋ ಸತ್ಥು ಧಮ್ಮದೇಸನಂ ಸುತ್ವಾ ಪಟಿಲದ್ಧಸದ್ಧೋ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ಲದ್ಧೂಪಸಮ್ಪದೋ ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಘಟೇನ್ತೋ ವಾಯಮನ್ತೋ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಅರಹತ್ತಂ ಪಾಪುಣಿ.

೧. ಏವಂ ಪತ್ತಅರಹತ್ತಫಲೋ ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ಸರಿತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಂ ಉಪ್ಪಾದೇತ್ವಾ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ನಿಬ್ಬುತೇ ಲೋಕನಾಥಮ್ಹೀತಿಆದಿಮಾಹ. ತತ್ಥ ಲೋಕಸ್ಸ ನಾಥೋ ಪಧಾನೋತಿ ಲೋಕನಾಥೋ, ಲೋಕತ್ತಯಸಾಮೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ಲೋಕನಾಥೇ ಸಿದ್ಧತ್ಥಮ್ಹಿ ನಿಬ್ಬುತೇತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ. ವಿತ್ಥಾರಿತೇ ಪಾವಚನೇತಿ ಪಾವಚನೇ ಪಿಟಕತ್ತಯೇ ವಿತ್ಥಾರಿತೇ ಪತ್ಥಟೇ ಪಾಕಟೇತಿ ಅತ್ಥೋ. ಬಾಹುಜಞ್ಞಮ್ಹಿ ಸಾಸನೇತಿ ಸಿಕ್ಖತ್ತಯಸಙ್ಗಹಿತೇ ಬುದ್ಧಸಾಸನೇ ಅನೇಕಸತಸಹಸ್ಸಕೋಟಿಖೀಣಾಸವಸಙ್ಖಾತೇಹಿ ಬಹುಜನೇಹಿ ಞಾತೇ ಅಧಿಗತೇತಿ ಅತ್ಥೋ.

೨-೩. ಪಸನ್ನಚಿತ್ತೋ ಸುಮನೋತಿ ತದಾ ಅಹಂ ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಧರಮಾನಕಾಲೇ ಅಸಮ್ಪತ್ತೋ ನಿಬ್ಬುತೇ ತಸ್ಮಿಂ ದೇವಲೋಕಾ ಚವಿತ್ವಾ ಮನುಸ್ಸಲೋಕಂ ಉಪಪನ್ನೋ ತಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಸಾರೀರಿಕಧಾತುಚೇತಿಯಂ ದಿಸ್ವಾ ಪಸನ್ನಚಿತ್ತೋ ಸದ್ಧಾಸಮ್ಪಯುತ್ತಮನೋ ಸುನ್ದರಮನೋ ‘‘ಅಹೋ ಮಮಾಗಮನಂ ಸ್ವಾಗಮನ’’ನ್ತಿ ಸಞ್ಜಾತಪಸಾದಬಹುಮಾನೋ ‘‘ಮಯಾ ನಿಬ್ಬಾನಾಧಿಗಮಾಯ ಏಕಂ ಪುಞ್ಞಂ ಕಾತುಂ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ಭಗವತೋ ಚೇತಿಯಸಮೀಪೇ ಭಗವನ್ತಂ ಉದ್ದಿಸ್ಸ ಹಿರಞ್ಞಸುವಣ್ಣರತನಾದೀಹಿ ಅಲಙ್ಕರಿತ್ವಾವ ಸೀಹಾಸನಂ ಅಕಾಸಿ. ತತ್ರ ನಿಸಿನ್ನಸ್ಸ ಪಾದಟ್ಠಪನತ್ಥಾಯ ಪಾದಪೀಠಞ್ಚ ಕಾರೇಸಿ. ಸೀಹಾಸನಸ್ಸ ಅತೇಮನತ್ಥಾಯ ತಸ್ಸುಪರಿ ಘರಞ್ಚ ಕಾರೇಸಿ. ತೇನ ವುತ್ತಂ – ‘‘ಸೀಹಾಸನಮಕಾಸಹಂ…ಪೇ… ಘರಂ ತತ್ಥ ಅಕಾಸಹ’’ನ್ತಿ. ತೇನ ಚಿತ್ತಪ್ಪಸಾದೇನಾತಿ ಧರಮಾನಸ್ಸ ವಿಯ ಭಗವತೋ ಸೀಹಾಸನಂ ಮಯಾ ಕತಂ, ತೇನ ಚಿತ್ತಪ್ಪಸಾದೇನ. ತುಸಿತಂ ಉಪಪಜ್ಜಹನ್ತಿ ತುಸಿತಭವನೇ ಉಪಪಜ್ಜಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ.

೪. ಆಯಾಮೇನ ಚತುಬ್ಬೀಸಾತಿ ತತ್ರುಪಪನ್ನಸ್ಸ ದೇವಭೂತಸ್ಸ ಸತೋ ಮಯ್ಹಂ ಸುಕತಂ ಪುಞ್ಞೇನ ನಿಬ್ಬತ್ತಿತಂ ಪಾತುಭೂತಂ ಆಯಾಮೇನ ಉಚ್ಚತೋ ಚತುಬ್ಬೀಸಯೋಜನಂ ವಿತ್ಥಾರೇನ ತಿರಿಯತೋ ಚತುದ್ದಸಯೋಜನಂ ತಾವದೇವ ನಿಬ್ಬತ್ತಿಕ್ಖಣೇಯೇವ ಆಸಿ ಅಹೋಸೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸೇಸಂ ಸುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಮೇವ.

೯. ಚತುನ್ನವುತೇ ಇತೋ ಕಪ್ಪೇತಿ ಇತೋ ಕಪ್ಪತೋ ಚತುನವುತೇ ಕಪ್ಪೇ ಯಂ ಕಮ್ಮಂ ಅಕರಿಂ ಅಕಾಸಿಂ, ತದಾ ತತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಪುಞ್ಞಬಲೇನ ಕಞ್ಚಿ ದುಗ್ಗತಿಂ ನಾಭಿಜಾನಾಮಿ, ನ ಅನುಭೂತಪುಬ್ಬಾ ಕಾಚಿ ದುಗ್ಗತೀತಿ ಅತ್ಥೋ.

೧೦. ತೇಸತ್ತತಿಮ್ಹಿತೋ ಕಪ್ಪೇತಿ ಇತೋ ಕಪ್ಪತೋ ತೇಸತ್ತತಿಕಪ್ಪೇ. ಇನ್ದನಾಮಾ ತಯೋ ಜನಾತಿ ಇನ್ದನಾಮಕಾ ತಯೋ ಚಕ್ಕವತ್ತಿರಾಜಾನೋ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಕಪ್ಪೇ ತೀಸು ಜಾತೀಸು ಇನ್ದೋ ನಾಮ ಚಕ್ಕವತ್ತೀ ರಾಜಾ ಅಹೋಸಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ದ್ವೇಸತ್ತತಿಮ್ಹಿತೋ ಕಪ್ಪೇತಿ ಇತೋ ದ್ವೇಸತ್ತತಿಕಪ್ಪೇ. ಸುಮನನಾಮಕಾ ತಯೋ ಜನಾ ತಿಕ್ಖತ್ತುಂ ಚಕ್ಕವತ್ತಿರಾಜಾನೋ ಅಹೇಸುಂ.

೧೧. ಸಮಸತ್ತತಿತೋ ಕಪ್ಪೇತಿ ಇತೋ ಕಪ್ಪತೋ ಅನೂನಾಧಿಕೇ ಸತ್ತತಿಮೇ ಕಪ್ಪೇ ವರುಣನಾಮಕಾ ವರುಣೋ ಚಕ್ಕವತ್ತೀತಿ ಏವಂನಾಮಕಾ ತಯೋ ಚಕ್ಕವತ್ತಿರಾಜಾನೋ ಚಕ್ಕರತನಸಮ್ಪನ್ನಾ ಚತುದೀಪಮ್ಹಿ ಇಸ್ಸರಾ ಅಹೇಸುನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸೇಸಂ ಸುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಮೇವಾತಿ.

ಸೀಹಾಸನದಾಯಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೨. ಏಕತ್ಥಮ್ಭಿಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ಸಿದ್ಧತ್ಥಸ್ಸ ಭಗವತೋತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಏಕತ್ಥಮ್ಭದಾಯಕಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ಸಿದ್ಧತ್ಥಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ವನಕಮ್ಮಿಕೋ ಹುತ್ವಾ ಏಕಸ್ಮಿಂ ವಿಭವಸಮ್ಪನ್ನೇ ಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ. ತಸ್ಮಿಂ ಸಮಯೇ ಸಬ್ಬೇ ಸದ್ಧಾ ಪಸನ್ನಾ ಉಪಾಸಕಾ ಏಕಚ್ಛನ್ದಾ ‘‘ಭಗವತೋ ಉಪಟ್ಠಾನಸಾಲಂ ಕರೋಮಾ’’ತಿ ದಬ್ಬಸಮ್ಭಾರತ್ಥಾಯ ವನಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ತಂ ಉಪಾಸಕಂ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಅಮ್ಹಾಕಂ ಏಕಂ ಥಮ್ಭಂ ದೇಥಾ’’ತಿ ಯಾಚಿಂಸು. ಸೋ ತಂ ಪವತ್ತಿಂ ಸುತ್ವಾ ‘‘ತುಮ್ಹೇ ಮಾ ಚಿನ್ತಯಿತ್ಥಾ’’ತಿ ತೇ ಸಬ್ಬೇ ಉಯ್ಯೋಜೇತ್ವಾ ಏಕಂ ಸಾರಮಯಂ ಥಮ್ಭಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಸತ್ಥು ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ತೇಸಂಯೇವ ಅದಾಸಿ. ಸೋ ತೇನೇವ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ತದೇವ ಮೂಲಂ ಕತ್ವಾ ಅಞ್ಞಾನಿ ದಾನಾದೀನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಕತ್ವಾ ತತೋ ಚುತೋ ದೇವಲೋಕೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ಅಪರಾಪರಂ ಛಸು ಕಾಮಾವಚರೇಸು ದಿಬ್ಬಸಮ್ಪತ್ತಿಯೋ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಮನುಸ್ಸೇಸು ಚ ಅಗ್ಗಚಕ್ಕವತ್ತಿಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ಅನೇಕವಾರಂ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಅಸಙ್ಖ್ಯೇಯ್ಯಂ ಪದೇಸರಜ್ಜಸಮ್ಪತ್ತಿಞ್ಚ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಸದ್ಧಾಸಮ್ಪನ್ನೇ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ಮಾತಾಪಿತೂಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಭಗವತೋ ಸನ್ತಿಕೇ ಧಮ್ಮಂ ಸುತ್ವಾ ಪಟಿಲದ್ಧಸದ್ಧೋ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ಲದ್ಧೂಪಸಮ್ಪದೋ ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಮನಸಿಕರೋನ್ತೋ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಅರಹಾ ಅಹೋಸಿ.

೧೩. ಸೋ ಏವಂ ಪತ್ತಅರಹತ್ತೋ ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ಸರಿತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಸಿದ್ಧತ್ಥಸ್ಸಾತಿಆದಿಮಾಹ. ತತ್ಥ ಸಿದ್ಧತ್ಥಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಭಗ್ಯಸಮ್ಪನ್ನಸ್ಸ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಸ್ಸ. ಮಹಾಪೂಗಗಣೋತಿ ಮಹಾಉಪಾಸಕಸಮೂಹೋ ಅಹು ಅಹೋಸೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸರಣಂ ಗತಾ ಚ ತೇ ಬುದ್ಧನ್ತಿ ‘‘ಬುದ್ಧಂ ಸರಣ’’ನ್ತಿ ಗತಾ ಭಜಿಂಸು ಜಾನಿಂಸು ವಾ ತೇ ಉಪಾಸಕಾ. ತಥಾಗತಂ ಸದ್ದಹನ್ತಿ ಬುದ್ಧಗುಣಂ ಅತ್ತನೋ ಚಿತ್ತಸನ್ತಾನೇ ಠಪೇನ್ತೀತಿ ಅತ್ಥೋ.

೧೪. ಸಬ್ಬೇ ಸಙ್ಗಮ್ಮ ಮನ್ತೇತ್ವಾತಿ ಸಬ್ಬೇ ಸಮಾಗಮ್ಮ ಸನ್ನಿಪತಿತ್ವಾ ಮನ್ತೇತ್ವಾ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಸಞ್ಞಾಪೇತ್ವಾ ಏಕಚ್ಛನ್ದಾ ಹುತ್ವಾ ಮಾಳಂ ಉಪಟ್ಠಾನಸಾಲಂ ಸತ್ಥುನೋ ಅತ್ಥಾಯ ಕುಬ್ಬನ್ತಿ ಕರೋನ್ತೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ದಬ್ಬಸಮ್ಭಾರೇಸು ಏಕತ್ಥಮ್ಭಂ ಅಲಭನ್ತಾ ಬ್ರಹಾವನೇ ಮಹಾವನೇ ವಿಚಿನನ್ತೀತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ.

೧೫. ತೇಹಂ ಅರಞ್ಞೇ ದಿಸ್ವಾನಾತಿ ಅಹಂ ತೇ ಉಪಾಸಕೇ ಅರಞ್ಞೇ ದಿಸ್ವಾನ ಗಣಂ ಸಮೂಹಂ ಉಪಗಮ್ಮ ಸಮೀಪಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಅಞ್ಜಲಿಂ ಪಗ್ಗಹೇತ್ವಾನ ದಸಙ್ಗುಲಿಸಮೋಧಾನಂ ಅಞ್ಜಲಿಂ ಸಿರಸಿ ಕತ್ವಾ ಅಹಂ ಗಣಂ ಉಪಾಸಕಸಮೂಹಂ ‘‘ತುಮ್ಹೇ ಇಮಂ ವನಂ ಕಿಮತ್ಥಂ ಆಗತತ್ಥಾ’’ತಿ ತದಾ ತಸ್ಮಿಂ ಕಾಲೇ ಪರಿಪುಚ್ಛಿನ್ತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ.

೧೬. ತೇ ಸೀಲವನ್ತೋ ಉಪಾಸಕಾ ಮೇ ಮಯಾ ಪುಟ್ಠಾ ‘‘ಮಾಳಂ ಮಯಂ ಕತ್ತುಕಾಮಾ ಹುತ್ವಾ ಏಕತ್ಥಮ್ಭೋ ಅಮ್ಹೇಹಿ ನ ಲಬ್ಭತೀ’’ತಿ ವಿಯಾಕಂಸು ವಿಸೇಸೇನ ಕಥಯಿಂಸೂತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ.

೧೭. ಮಮಂ ಮಯ್ಹಂ ಏಕತ್ಥಮ್ಭಂ ದೇಥ, ಅಹಂ ತಂ ದಸ್ಸಾಮಿ ಸತ್ಥುನೋ ಸನ್ತಿಕಂ ಅಹಂ ಥಮ್ಭಂ ಆಹರಿಸ್ಸಾಮಿ, ತೇ ಭವನ್ತೋ ಥಮ್ಭಹರಣೇ ಅಪ್ಪೋಸ್ಸುಕ್ಕಾ ಉಸ್ಸಾಹರಹಿತಾ ಭವನ್ತೂತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ.

೨೪. ಯಂ ಯಂ ಯೋನುಪಪಜ್ಜಾಮೀತಿ ಯಂ ಯಂ ಯೋನಿಂ ದೇವತ್ತಂ ಅಥ ಮಾನುಸಂ ಉಪಗಚ್ಛಾಮೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ಭುಮ್ಮತ್ಥೇ ವಾ ಉಪಯೋಗವಚನಂ, ಯಸ್ಮಿಂ ಯಸ್ಮಿಂ ದೇವಲೋಕೇ ವಾ ಮನುಸ್ಸಲೋಕೇ ವಾತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸೇಸಂ ಉತ್ತಾನತ್ಥಮೇವಾತಿ.

ಏಕತ್ಥಮ್ಭಿಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೩. ನನ್ದತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ಪದುಮುತ್ತರಸ್ಸ ಭಗವತೋತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ನನ್ದತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ಪದುಮುತ್ತರಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಹಂಸವತೀನಗರೇ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿತ್ವಾ ವಿಞ್ಞುತಂ ಪತ್ತೋ ಭಗವತೋ ಸನ್ತಿಕೇ ಧಮ್ಮಂ ಸುಣನ್ತೋ ಸತ್ಥಾರಂ ಏಕಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಇನ್ದ್ರಿಯೇಸು ಗುತ್ತದ್ವಾರಾನಂ ಅಗ್ಗಟ್ಠಾನೇ ಠಪೇನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಸಯಂ ತಂ ಠಾನನ್ತರಂ ಪತ್ಥೇನ್ತೋ ಭಗವತೋ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಸ್ಸ ಚ ಪೂಜಾಸಕ್ಕಾರಬಹುಲಂ ಮಹಾದಾನಂ ಪವತ್ತೇತ್ವಾ ‘‘ಅಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಅನಾಗತೇ ತುಮ್ಹಾದಿಸಸ್ಸ ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಏವರೂಪೋ ಸಾವಕೋ ಭವೇಯ್ಯ’’ನ್ತಿ ಪಣಿಧಾನಂ ಅಕಾಸಿ.

ಸೋ ತತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಸು ಸಂಸರನ್ತೋ ಅತ್ಥದಸ್ಸಿಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಧಮ್ಮತಾಯ ನಾಮ ನದಿಯಾ ಮಹನ್ತೋ ಕಚ್ಛಪೋ ಹುತ್ವಾ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ಏಕದಿವಸಂ ಸತ್ಥಾರಂ ನದಿಂ ತರಿತುಂ ತೀರೇ ಠಿತಂ ದಿಸ್ವಾ ಸಯಂ ಭಗವನ್ತಂ ತಾರೇತುಕಾಮೋ ಸತ್ಥು ಪಾದಮೂಲೇ ನಿಪಜ್ಜಿ. ಸತ್ಥಾ ತಸ್ಸ ಅಜ್ಝಾಸಯಂ ಞತ್ವಾ ಪಿಟ್ಠಿಂ ಅಭಿರುಹಿ. ಸೋ ಹಟ್ಠತುಟ್ಠೋ ವೇಗೇನ ಸೋತಂ ಛಿನ್ದನ್ತೋ ಸೀಘತರಂ ಪರತೀರಂ ಪಾಪೇಸಿ. ಭಗವಾ ತಸ್ಸ ಅನುಮೋದನಂ ವದನ್ತೋ ಭಾವಿನಿಂ ಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ಕಥೇತ್ವಾ ಪಕ್ಕಾಮಿ.

ಸೋ ತೇನ ಪುಞ್ಞಕಮ್ಮೇನ ಸುಗತೀಸುಯೇವ ಸಂಸರನ್ತೋ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಕಪಿಲವತ್ಥುಸ್ಮಿಂ ಸುದ್ಧೋದನಮಹಾರಾಜಸ್ಸ ಅಗ್ಗಮಹೇಸಿಯಾ ಮಹಾಪಜಾಪತಿಗೋತಮಿಯಾ ಕುಚ್ಛಿಮ್ಹಿ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ, ತಸ್ಸ ನಾಮಗ್ಗಹಣದಿವಸೇ ಞಾತಿಸಙ್ಘಂ ನನ್ದಯನ್ತೋ ಜಾತೋತಿ ‘‘ನನ್ದೋ’’ತ್ವೇವ ನಾಮಂ ಅಕಂಸು. ತಸ್ಸ ವಯಪ್ಪತ್ತಕಾಲೇ ಭಗವಾ ಪವತ್ತಿತವರಧಮ್ಮಚಕ್ಕೋ ಲೋಕಾನುಗ್ಗಹಂ ಕರೋನ್ತೋ ಅನುಕ್ಕಮೇನ ಕಪಿಲವತ್ಥುಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಞಾತಿಸಮಾಗಮೇ ಪೋಕ್ಖರವಸ್ಸಂ ಅಟ್ಠುಪ್ಪತ್ತಿಂ ಕತ್ವಾ ವೇಸ್ಸನ್ತರಜಾತಕಂ (ಜಾ. ೨.೨೨.೧೬೫೫ ಆದಯೋ) ಕಥೇತ್ವಾ ದುತಿಯದಿವಸೇ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಪವಿಟ್ಠೋ ‘‘ಉತ್ತಿಟ್ಠೇ ನಪ್ಪಮಜ್ಜೇಯ್ಯಾ’’ತಿ (ಧ. ಪ. ೧೬೮) ಗಾಥಾಯ ಪಿತರಂ ಸೋತಾಪತ್ತಿಫಲೇ ಪತಿಟ್ಠಾಪೇತ್ವಾ ನಿವೇಸನಂ ಗನ್ತ್ವಾ ‘‘ಧಮ್ಮಞ್ಚರೇ ಸುಚರಿತ’’ನ್ತಿ (ಧ. ಪ. ೧೬೯) ಗಾಥಾಯ ಮಹಾಪಜಾಪತಿಂ ಸೋತಾಪತ್ತಿಫಲೇ ರಾಜಾನಂ ಸಕದಾಗಾಮಿಫಲೇ ಪತಿಟ್ಠಾಪೇತ್ವಾ ತತಿಯದಿವಸೇ ನನ್ದಕುಮಾರಸ್ಸ ಅಭಿಸೇಕಗೇಹಪವೇಸನಆವಾಹಮಙ್ಗಲೇಸು ವತ್ತಮಾನೇಸು ಪಿಣ್ಡಾಯ ಪಾವಿಸಿ. ಸತ್ಥಾ ನನ್ದಕುಮಾರಸ್ಸ ಹತ್ಥೇ ಪತ್ತಂ ದತ್ವಾ ಮಙ್ಗಲಂ ವತ್ವಾ ತಸ್ಸ ಹತ್ಥತೋ ಪತ್ತಂ ಅಗ್ಗಹೇತ್ವಾವ ವಿಹಾರಂ ಗತೋ, ತಂ ಪತ್ತಹತ್ಥಂ ವಿಹಾರಂ ಆಗತಂ ಅನಿಚ್ಛಮಾನಂಯೇವ ಪಬ್ಬಾಜೇತ್ವಾ ತಥಾಪಬ್ಬಾಜಿತತ್ತಾಯೇವ ಅನಭಿರತಿಯಾ ಪೀಳಿತಂ ಞತ್ವಾ ಉಪಾಯೇನ ತಸ್ಸ ತಂ ಅನಭಿರತಿಂ ವಿನೋದೇಸಿ. ಸೋ ಯೋನಿಸೋ ಪಟಿಸಙ್ಖಾಯ ವಿಪಸ್ಸನಂ ಪಟ್ಠಪೇತ್ವಾ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಅರಹತ್ತಂ ಪಾಪುಣಿ. ಥೇರೋ ಪುನ ದಿವಸೇ ಭಗವನ್ತಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಏವಮಾಹ – ‘‘ಯಂ ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವಾ ಪಾಟಿಭೋಗೋ ಪಞ್ಚನ್ನಂ ಅಚ್ಛರಾಸತಾನಂ ಪಟಿಲಾಭಾಯ ಕಕುಟಪಾದಾನಂ, ಮುಞ್ಚಾಮಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವನ್ತಂ ಏತಸ್ಮಾ ಪಟಿಸ್ಸವಾ’’ತಿ. ಭಗವಾಪಿ ‘‘ಯದೇವ ತೇ, ನನ್ದ, ಅನುಪಾದಾಯ ಆಸವೇಹಿ ಚಿತ್ತಂ ವಿಮುತ್ತಂ, ತದಾಹಂ ಮುತ್ತೋ ಏತಸ್ಮಾ ಪಟಿಸ್ಸವಾ’’ತಿ ಆಹ. ಅಥಸ್ಸ ಭಗವಾ ಸವಿಸೇಸಂ ಇನ್ದ್ರಿಯೇಸು ಗುತ್ತದ್ವಾರತಂ ಞತ್ವಾ ತಂ ಗುಣಂ ವಿಭಾವೇನ್ತೋ ‘‘ಏತದಗ್ಗಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಮಮ ಸಾವಕಾನಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಇನ್ದ್ರಿಯೇಸು ಗುತ್ತದ್ವಾರಾನಂ ಯದಿದಂ ನನ್ದೋ’’ತಿ (ಅ. ನಿ. ೧.೨೧೯, ೨೩೦) ಇನ್ದ್ರಿಯೇಸು ಗುತ್ತದ್ವಾರಭಾವೇನ ನಂ ಏತದಗ್ಗೇ ಠಪೇಸಿ. ಥೇರೋ ಹಿ ‘‘ಇನ್ದ್ರಿಯಾಸಂವರಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಇಮಂ ವಿಪ್ಪಕಾರಂ ಪತ್ತೋ, ತಮಹಂ ಸುಟ್ಠು ನಿಗ್ಗಣ್ಹಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಉಸ್ಸಾಹಜಾತೋ ಬಲವಹಿರೋತ್ತಪ್ಪೋ ತತ್ಥ ಚ ಕತಾಧಿಕಾರತ್ತಾ ಇನ್ದ್ರಿಯಸಂವರೇ ಉಕ್ಕಂಸಪಾರಮಿಂ ಅಗಮಾಸಿ.

೨೭. ಏವಂ ಸೋ ಏತದಗ್ಗಟ್ಠಾನಂ ಪತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ಸರಿತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಪ್ಪತ್ತೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಪದುಮುತ್ತರಸ್ಸ ಭಗವತೋತಿಆದಿಮಾಹ. ವತ್ಥಂ ಖೋಮಂ ಮಯಾ ದಿನ್ನನ್ತಿ ಖೋಮರಟ್ಠೇ ಜಾತಂ ವತ್ಥಂ ಭಗವತಿ ಚಿತ್ತಪ್ಪಸಾದೇನ ಗಾರವಬಹುಮಾನೇನ ಮಯಾ ಪರಮಸುಖುಮಂ ಖೋಮವತ್ಥಂ ದಿನ್ನನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸಯಮ್ಭುಸ್ಸಾತಿ ಸಯಮೇವ ಭೂತಸ್ಸ ಜಾತಸ್ಸ ಅರಿಯಾಯ ಜಾತಿಯಾ ನಿಬ್ಬತ್ತಸ್ಸ. ಮಹೇಸಿನೋತಿ ಮಹನ್ತೇ ಸೀಲಸಮಾಧಿಪಞ್ಞಾವಿಮುತ್ತಿವಿಮುತ್ತಿಞಾಣದಸ್ಸನಕ್ಖನ್ಧೇ ಏಸಿ ಗವೇಸೀತಿ ಮಹೇಸಿ, ತಸ್ಸ ಮಹೇಸಿನೋ ಸಯಮ್ಭುಸ್ಸ ಚೀವರತ್ಥಾಯ ಖೋಮವತ್ಥಂ ಮಯಾ ದಿನ್ನನ್ತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ.

೨೮. ತಂ ಮೇ ಬುದ್ಧೋ ವಿಯಾಕಾಸೀತಿ ಏತ್ಥ ತನ್ತಿ ಸಾಮ್ಯತ್ಥೇ ಉಪಯೋಗವಚನಂ, ತಸ್ಸ ವತ್ಥದಾಯಕಸ್ಸ ಮೇ ದಾನಫಲಂ ವಿಸೇಸೇನ ಅಕಾಸಿ ಕಥೇಸಿ ಬುದ್ಧೋತಿ ಅತ್ಥೋ. ಜಲಜುತ್ತಮನಾಮಕೋತಿ ಪದುಮುತ್ತರನಾಮಕೋ. ‘‘ಜಲರುತ್ತಮನಾಯಕೋ’’ತಿಪಿ ಪಾಠೋ, ತಸ್ಸ ಜಲಮಾನಾನಂ ದೇವಬ್ರಹ್ಮಾನಂ ಉತ್ತಮನಾಯಕೋ ಪಧಾನೋತಿ ಅತ್ಥೋ. ಇಮಿನಾ ವತ್ಥದಾನೇನಾತಿ ಇಮಿನಾ ವತ್ಥದಾನಸ್ಸ ನಿಸ್ಸನ್ದೇನ ತ್ವಂ ಅನಾಗತೇ ಹೇಮವಣ್ಣೋ ಸುವಣ್ಣವಣ್ಣೋ ಭವಿಸ್ಸಸಿ.

೨೯. ದ್ವೇ ಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ಅನುಭೋತ್ವಾತಿ ದಿಬ್ಬಮನುಸ್ಸಸಙ್ಖಾತಾ ದ್ವೇ ಸಮ್ಪತ್ತಿಯೋ ಅನುಭವಿತ್ವಾ. ಕುಸಲಮೂಲೇಹಿ ಚೋದಿತೋತಿ ಕುಸಲಾವಯವೇಹಿ ಕುಸಲಕೋಟ್ಠಾಸೇಹಿ ಚೋದಿತೋ ಪೇಸಿತೋ, ‘‘ತ್ವಂ ಇಮಿನಾ ಪುಞ್ಞೇನ ಸತ್ಥು ಕುಲಂ ಪಸವಾಹೀ’’ತಿ ಪೇಸಿತೋ ವಿಯಾತಿ ಅತ್ಥೋ. ‘‘ಗೋತಮಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕನಿಟ್ಠೋ ತ್ವಂ ಭವಿಸ್ಸಸೀ’’ತಿ ಬ್ಯಾಕಾಸೀತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ.

೩೦. ರಾಗರತ್ತೋ ಸುಖಸೀಲೋತಿ ಕಿಲೇಸಕಾಮೇಹಿ ರತ್ತೋ ಅಲ್ಲೀನೋ ಕಾಯಸುಖಚಿತ್ತಸುಖಾನುಭವನಸಭಾವೋ. ಕಾಮೇಸು ಗೇಧಮಾಯುತೋತಿ ವತ್ಥುಕಾಮೇಸು ಗೇಧಸಙ್ಖಾತಾಯ ತಣ್ಹಾಯ ಆಯುತೋ ಯೋಜಿತೋತಿ ಅತ್ಥೋ. ಬುದ್ಧೇನ ಚೋದಿತೋ ಸನ್ತೋ, ತದಾ ತ್ವನ್ತಿ ಯಸ್ಮಾ ಕಾಮೇಸು ಗೇಧಿತೋ, ತದಾ ತಸ್ಮಾ ತ್ವಂ ಅತ್ತನೋ ಭಾತುಕೇನ ಗೋತಮಬುದ್ಧೇನ ಚೋದಿತೋ ಪಬ್ಬಜ್ಜಾಯ ಉಯ್ಯೋಜಿತೋ ತಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕೇ ಪಬ್ಬಜಿಸ್ಸಸೀತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ.

೩೧. ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾನ ತ್ವಂ ತತ್ಥಾತಿ ತಸ್ಮಿಂ ಗೋತಮಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಸಾಸನೇ ತ್ವಂ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ಕುಸಲಮೂಲೇನ ಮೂಲಭೂತೇನ ಪುಞ್ಞಸಮ್ಭಾರೇನ ಚೋದಿತೋ ಭಾವನಾಯಂ ನಿಯೋಜಿತೋ ಸಬ್ಬಾಸವೇ ಸಕಲಾಸವೇ ಪರಿಞ್ಞಾಯ ಜಾನಿತ್ವಾ ಪಜಹಿತ್ವಾ ಅನಾಮಯೋ ನಿದ್ದುಕ್ಖೋ ನಿಬ್ಬಾಯಿಸ್ಸಸಿ ಅದಸ್ಸನಂ ಪಾಪೇಸ್ಸಸಿ, ಅಪಣ್ಣತ್ತಿಕಭಾವಂ ಗಮಿಸ್ಸಸೀತಿ ಅತ್ಥೋ.

೩೨. ಸತಕಪ್ಪಸಹಸ್ಸಮ್ಹೀತಿ ಇತೋ ಕಪ್ಪತೋ ಪುಬ್ಬೇ ಸತಕಪ್ಪಾಧಿಕೇ ಸಹಸ್ಸಮೇ ಕಪ್ಪಮ್ಹಿ ಚೇಳನಾಮಕಾ ಚತ್ತಾರೋ ಚಕ್ಕವತ್ತಿರಾಜಾನೋ ಅಹೇಸುನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸಟ್ಠಿ ಕಪ್ಪಸಹಸ್ಸಾನೀತಿ ಕಪ್ಪಸಹಸ್ಸಾನಿ ಸಟ್ಠಿ ಚ ಅತಿಕ್ಕಮಿತ್ವಾ ಹೇಟ್ಠಾ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಕಪ್ಪೇ ಚತ್ತಾರೋ ಜನಾ ಉಪಚೇಳಾ ನಾಮ ಚಕ್ಕವತ್ತಿರಾಜಾನೋ ಚತೂಸು ಜಾತೀಸು ಅಹೇಸುನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ.

೩೩. ಪಞ್ಚಕಪ್ಪಸಹಸ್ಸಮ್ಹೀತಿ ಪಞ್ಚಕಪ್ಪಾಧಿಕೇ ಸಹಸ್ಸಮೇ ಕಪ್ಪಮ್ಹಿ ಚೇಳಾ ನಾಮ ಚತ್ತಾರೋ ಜನಾ ಚಕ್ಕವತ್ತಿರಾಜಾನೋ ಸತ್ತಹಿ ರತನೇಹಿ ಸಮ್ಪನ್ನಾ ಸಮಙ್ಗೀಭೂತಾ ಜಮ್ಬುದೀಪಅಪರಗೋಯಾನಉತ್ತರಕುರುಪುಬ್ಬವಿದೇಹದೀಪಸಙ್ಖಾತೇ ಚತುದೀಪಮ್ಹಿ ಇಸ್ಸರಾ ಪಧಾನಾ ವಿಸುಂ ಅಹೇಸುನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸೇಸಂ ವುತ್ತನಯಮೇವಾತಿ.

ನನ್ದತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೪. ಚೂಳಪನ್ಥಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ಪದುಮುತ್ತರೋ ನಾಮ ಜಿನೋತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಚೂಳಪನ್ಥಕತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ಪದುಮುತ್ತರಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಯದೇತ್ಥ ಅಟ್ಠುಪ್ಪತ್ತಿವಸೇನ ವತ್ತಬ್ಬಂ, ತಂ ಅಟ್ಠಕನಿಪಾತೇ ಮಹಾಪನ್ಥಕವತ್ಥುಸ್ಮಿಂ (ಥೇರಗಾ. ೫೧೦ ಆದಯೋ) ವುತ್ತಮೇವ. ಅಯಂ ಪನ ವಿಸೇಸೋ – ಮಹಾಪನ್ಥಕತ್ಥೇರೋ ಅರಹತ್ತಂ ಪತ್ವಾ ಫಲಸಮಾಪತ್ತಿಸುಖೇನ ವೀತಿನಾಮೇನ್ತೋ ಚಿನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಕಥಂ ನು ಖೋ ಸಕ್ಕಾ ಚೂಳಪನ್ಥಕಮ್ಪಿ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಸುಖೇ ಪತಿಟ್ಠಾಪೇತು’’ನ್ತಿ. ಸೋ ಅತ್ತನೋ ಅಯ್ಯಕಂ ಧನಸೇಟ್ಠಿಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಆಹ – ‘‘ಸಚೇ, ಮಹಾಸೇಟ್ಠಿ, ಅನುಜಾನಾಥ, ಅಹಂ ಚೂಳಪನ್ಥಕಂ ಪಬ್ಬಾಜೇಯ್ಯ’’ನ್ತಿ. ‘‘ಪಬ್ಬಾಜೇಥ, ಭನ್ತೇ’’ತಿ. ಥೇರೋ ತಂ ಪಬ್ಬಾಜೇಸಿ. ಸೋ ದಸಸು ಸೀಲೇಸು ಪತಿಟ್ಠಿತೋ ಭಾತು ಸನ್ತಿಕೇ –

‘‘ಪದುಮಂ ಯಥಾ ಕೋಕನದಂ ಸುಗನ್ಧಂ, ಪಾತೋ ಸಿಯಾ ಫುಲ್ಲಮವೀತಗನ್ಧಂ;

ಅಙ್ಗೀರಸಂ ಪಸ್ಸ ವಿರೋಚಮಾನಂ, ತಪನ್ತಮಾದಿಚ್ಚಮಿವನ್ತಲಿಕ್ಖೇ’’ತಿ. (ಸಂ. ನಿ. ೧.೧೨೩; ಅ. ನಿ. ೫.೧೯೫) –

ಗಾಥಂ ಉಗ್ಗಣ್ಹನ್ತೋ ಚತೂಹಿ ಮಾಸೇಹಿ ಉಗ್ಗಹೇತುಂ ನಾಸಕ್ಖಿ, ಗಹಿತಮ್ಪಿ ಹದಯೇ ನ ತಿಟ್ಠತಿ. ಅಥ ನಂ ಮಹಾಪನ್ಥಕೋ, ‘‘ಚೂಳಪನ್ಥಕ, ತ್ವಂ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಸಾಸನೇ ಅಭಬ್ಬೋ, ಚತೂಹಿ ಮಾಸೇಹಿ ಏಕಂ ಗಾಥಮ್ಪಿ ಗಹೇತುಂ ನ ಸಕ್ಕೋಸಿ, ಪಬ್ಬಜಿತಕಿಚ್ಚಂ ಪನ ತ್ವಂ ಕಥಂ ಮತ್ಥಕಂ ಪಾಪೇಸ್ಸಸಿ, ನಿಕ್ಖಮ ಇತೋ’’ತಿ ಸೋ ಥೇರೇನ ಪಣಾಮಿಕೋ ದ್ವಾರಕೋಟ್ಠಕಸಮೀಪೇ ರೋದಮಾನೋ ಅಟ್ಠಾಸಿ.

ತೇನ ಚ ಸಮಯೇನ ಸತ್ಥಾ ಜೀವಕಮ್ಬವನೇ ವಿಹರತಿ. ಅಥ ಜೀವಕೋ ಪುರಿಸಂ ಪೇಸೇಸಿ – ‘‘ಗಚ್ಛ, ಪಞ್ಚಹಿ ಭಿಕ್ಖುಸತೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಸತ್ಥಾರಂ ನಿಮನ್ತೇಹೀ’’ತಿ. ತೇನ ಚ ಸಮಯೇನ ಆಯಸ್ಮಾ ಮಹಾಪನ್ಥಕೋ ಭತ್ತುದ್ದೇಸಕೋ ಹೋತಿ. ಸೋ ‘‘ಪಞ್ಚನ್ನಂ ಭಿಕ್ಖುಸತಾನಂ ಭಿಕ್ಖಂ ಪಟಿಚ್ಛಥಾ’’ತಿ ವುತ್ತೋ ‘‘ಚೂಳಪನ್ಥಕಂ ಠಪೇತ್ವಾ ಸೇಸಾನಂ ಪಟಿಚ್ಛಾಮೀ’’ತಿ ಆಹ. ತಂ ಸುತ್ವಾ ಚೂಳಪನ್ಥಕೋ ಭಿಯ್ಯೋಸೋಮತ್ತಾಯ ದೋಮನಸ್ಸಪ್ಪತ್ತೋ ಅಹೋಸಿ. ಸತ್ಥಾ ತಸ್ಸ ಚಿತ್ತಕ್ಖೇದಂ ಞತ್ವಾ ‘‘ಚೂಳಪನ್ಥಕೋ ಮಯಾ ಕತೇನ ಉಪಾಯೇನ ಬುಜ್ಝಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ತಸ್ಸ ಅವಿದೂರಟ್ಠಾನೇ ಅತ್ತಾನಂ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ‘‘ಕಿಂ, ಪನ್ಥಕ, ರೋದಸೀ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿ. ‘‘ಭಾತಾ ಮಂ, ಭನ್ತೇ, ಪಣಾಮೇತೀ’’ತಿ ಆಹ. ‘‘ಪನ್ಥಕ, ಮಾ ಚಿನ್ತಯಿ, ಮಮ ಸಾಸನೇ ತುಯ್ಹಂ ಪಬ್ಬಜ್ಜಾ, ಏಹಿ ಇಮಂ ಗಹೇತ್ವಾ ‘ರಜೋಹರಣಂ, ರಜೋಹರಣ’ನ್ತಿ ಮನಸಿ ಕರೋಹೀ’’ತಿ ಇದ್ಧಿಯಾ ಸುದ್ಧಂ ಚೋಳಕ್ಖಣ್ಡಂ ಅಭಿಸಙ್ಖರಿತ್ವಾ ಅದಾಸಿ. ಸೋ ಸತ್ಥಾರಾ ದಿನ್ನಂ ಚೋಳಕ್ಖಣ್ಡಂ ‘‘ರಜೋಹರಣಂ, ರಜೋಹರಣ’’ನ್ತಿ ಹತ್ಥೇನ ಪರಿಮಜ್ಜನ್ತೋ ನಿಸೀದಿ. ತಸ್ಸ ತಂ ಪರಿಮಜ್ಜನ್ತಸ್ಸ ಕಿಲಿಟ್ಠಧಾತುಕಂ ಜಾತಂ, ಪುನ ಪರಿಮಜ್ಜನ್ತಸ್ಸ ಉಕ್ಖಲಿಪರಿಪುಞ್ಛನಸದಿಸಂ ಜಾತಂ. ಸೋ ಞಾಣಪರಿಪಾಕತ್ತಾ ಏವಂ ಚಿನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಇದಂ ಚೋಳಕ್ಖಣ್ಡಂ ಪಕತಿಯಾ ಪರಿಸುದ್ಧಂ, ಇಮಂ ಉಪಾದಿಣ್ಣಕಸರೀರಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಕಿಲಿಟ್ಠಂ ಅಞ್ಞಥಾ ಜಾತಂ, ತಸ್ಮಾ ಅನಿಚ್ಚಂ ಯಥಾಪೇತಂ, ಏವಂ ಚಿತ್ತಮ್ಪೀ’’ತಿ ಖಯವಯಂ ಪಟ್ಠಪೇತ್ವಾ ತಸ್ಮಿಂಯೇವ ನಿಮಿತ್ತೇ ಝಾನಾನಿ ನಿಬ್ಬತ್ತೇತ್ವಾ ಝಾನಪಾದಕಂ ಕತ್ವಾ ವಿಪಸ್ಸನಂ ಪಟ್ಠಪೇತ್ವಾ ಸಹ ಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾಹಿ ಅರಹತ್ತಂ ಪಾಪುಣಿ. ಅರಹತ್ತಪತ್ತಸ್ಸೇವಸ್ಸ ತೇಪಿಟಕಂ ಪಞ್ಚಾಭಿಞ್ಞಾ ಚ ಆಗಮಿಂಸು.

ಸತ್ಥಾ ಏಕೂನೇಹಿ ಪಞ್ಚಭಿಕ್ಖುಸತೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಜೀವಕಸ್ಸ ನಿವೇಸನೇ ಪಞ್ಞತ್ತೇ ಆಸನೇ ನಿಸೀದಿ. ಚೂಳಪನ್ಥಕೋ ಪನ ಅತ್ತನೋ ಭಿಕ್ಖಾಯ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛಿತತ್ತಾ ಏವ ನ ಗತೋ. ಜೀವಕೋ ಯಾಗುಂ ದಾತುಂ ಆರಭಿ. ಸತ್ಥಾ ಹತ್ಥೇನ ಪತ್ತಂ ಪಿದಹಿ. ‘‘ಕಸ್ಮಾ, ಭನ್ತೇ, ನ ಗಣ್ಹಥಾ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ‘‘ವಿಹಾರೇ ಏಕೋ ಭಿಕ್ಖು ಅತ್ಥಿ, ಜೀವಕಾ’’ತಿ. ಸೋ ಪುರಿಸಂ ಪೇಸೇಸಿ – ‘‘ಗಚ್ಛ, ಭಣೇ, ವಿಹಾರೇ ನಿಸಿನ್ನಂ ಅಯ್ಯಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಏಹೀ’’ತಿ. ಚೂಳಪನ್ಥಕತ್ಥೇರೋಪಿ ರೂಪೇನ ಕಿರಿಯಾಯ ಚ ಏಕಮ್ಪಿ ಏಕೇನ ಅಸದಿಸಂ ಭಿಕ್ಖುಸಹಸ್ಸಂ ನಿಮ್ಮಿನಿತ್ವಾ ನಿಸೀದಿ. ಸೋ ಪುರಿಸೋ ವಿಹಾರೇ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಬಹುಭಾವಂ ದಿಸ್ವಾ ಗನ್ತ್ವಾ ಜೀವಕಸ್ಸ ಕಥೇಸಿ – ‘‘ಇಮಸ್ಮಾ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಾ ವಿಹಾರೇ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘೋ ಬಹುತರೋ, ಪಕ್ಕೋಸಿತಬ್ಬಂ ಅಯ್ಯಂ ನ ಜಾನಾಮೀ’’ತಿ. ಜೀವಕೋ ಸತ್ಥಾರಂ ಪುಚ್ಛಿ – ‘‘ಕೋ ನಾಮೋ, ಭನ್ತೇ, ವಿಹಾರೇ ನಿಸಿನ್ನೋ ಭಿಕ್ಖೂ’’ತಿ? ‘‘ಚೂಳಪನ್ಥಕೋ ನಾಮ, ಜೀವಕಾ’’ತಿ. ‘‘ಗಚ್ಛ, ಭಣೇ, ‘ಚೂಳಪನ್ಥಕೋ ನಾಮ ಕತರೋ’ತಿ ಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ತಂ ಆನೇಹೀ’’ತಿ. ಸೋ ವಿಹಾರಂ ಗನ್ತ್ವಾ ‘‘ಚೂಳಪನ್ಥಕೋ ನಾಮ ಕತರೋ, ಭನ್ತೇ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿ. ‘‘ಅಹಂ ಚೂಳಪನ್ಥಕೋ, ಅಹಂ ಚೂಳಪನ್ಥಕೋ’’ತಿ ಏಕಪ್ಪಹಾರೇನ ಭಿಕ್ಖುಸಹಸ್ಸಮ್ಪಿ ಕಥೇಸಿ. ಸೋ ಪುನಾಗನ್ತ್ವಾ ತಂ ಪವತ್ತಿಂ ಜೀವಕಸ್ಸ ಆರೋಚೇಸಿ ಜೀವಕೋ ಪಟಿವಿದ್ಧಸಚ್ಚತ್ತಾ ‘‘ಇದ್ಧಿಮಾ ಮಞ್ಞೇ, ಅಯ್ಯೋ’’ತಿ ನಯತೋ ಞತ್ವಾ ‘‘ಗಚ್ಛ, ಭಣೇ, ಪಠಮಂ ಕಥೇನ್ತಂ ಅಯ್ಯಮೇವ ‘ತುಮ್ಹೇ ಸತ್ಥಾ ಪಕ್ಕೋಸತೀ’ತಿ ವತ್ವಾ ಚೀವರಕಣ್ಣೇ ಗಣ್ಹಾಹೀ’’ತಿ ಆಹ. ಸೋ ವಿಹಾರಂ ಗನ್ತ್ವಾ ತಥಾ ಅಕಾಸಿ. ತಾವದೇವ ನಿಮ್ಮಿತಭಿಕ್ಖೂ ಅನ್ತರಧಾಯಿಂಸು. ಸೋ ಥೇರಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಅಗಮಾಸಿ.

ಸತ್ಥಾ ತಸ್ಮಿಂ ಖಣೇ ಯಾಗುಞ್ಚ ಖಜ್ಜಕಾದಿಭೇದಞ್ಚ ಪಟಿಗ್ಗಣ್ಹಿ. ಕತಭತ್ತಕಿಚ್ಚೋ ಭಗವಾ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಚೂಳಪನ್ಥಕಂ ಆಣಾಪೇಸಿ ‘‘ಅನುಮೋದನಂ ಕರೋಹೀ’’ತಿ. ಸೋ ಪಭಿನ್ನಪಟಿಸಮ್ಭಿದೋ ಸಿನೇರುಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಮಹಾಸಮುದ್ದಂ ಮನ್ಥೇನ್ತೋ ವಿಯ ತೇಪಿಟಕಂ ಬುದ್ಧವಚನಂ ಸಙ್ಖೋಭೇನ್ತೋ ಸತ್ಥು ಅಜ್ಝಾಸಯಂ ಗಣ್ಹನ್ತೋ ಅನುಮೋದನಂ ಅಕಾಸಿ. ದಸಬಲೇ ಭತ್ತಕಿಚ್ಚಂ ಕತ್ವಾ ವಿಹಾರಂ ಗತೇ ಧಮ್ಮಸಭಾಯಂ ಕಥಾ ಉದಪಾದಿ ‘ಅಹೋ ಬುದ್ಧಾನಂ ಆನುಭಾವೋ, ಯತ್ರ ಹಿ ನಾಮ ಚತ್ತಾರೋ ಮಾಸೇ ಏಕಗಾಥಂ ಗಹೇತುಂ ಅಸಕ್ಕೋನ್ತಮ್ಪಿ ಲಹುಕೇನ ಖಣೇನೇವ ಏವಂ ಮಹಿದ್ಧಿಕಂ ಅಕಂಸೂ’ತಿ, ತಥಾ ಹಿ ಜೀವಕಸ್ಸ ನಿವೇಸನೇ ನಿಸಿನ್ನೋ ಭಗವಾ ‘ಏವಂ ಚೂಳಪನ್ಥಕಸ್ಸ ಚಿತ್ತಂ ಸಮಾಹಿತಂ, ವೀಥಿಪಟಿಪನ್ನಾ ವಿಪಸ್ಸನಾ’ತಿ ಞತ್ವಾ ಯಥಾನಿಸಿನ್ನೋಯೇವ ಅತ್ತಾನಂ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ, ‘ಪನ್ಥಕ, ನೇವಾಯಂ ಪಿಲೋತಿಕಾ ಕಿಲಿಟ್ಠಾ ರಜಾನುಕಿಣ್ಣಾ, ಇತೋ ಪನ ಅಞ್ಞೋಪಿ ಅರಿಯಸ್ಸ ವಿನಯೇ ಸಂಕಿಲೇಸೋ ರಜೋ’ತಿ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ –

‘‘ರಾಗೋ ರಜೋ ನ ಚ ಪನ ರೇಣು ವುಚ್ಚತಿ, ರಾಗಸ್ಸೇತಂ ಅಧಿವಚನಂ ರಜೋತಿ;

ಏತಂ ರಜಂ ವಿಪ್ಪಜಹಿತ್ವಾ ಭಿಕ್ಖವೋ, ವಿಹರನ್ತಿ ತೇ ವಿಗತರಜಸ್ಸ ಸಾಸನೇ.

‘‘ದೋಸೋ ರಜೋ…ಪೇ… ವಿಗತರಜಸ್ಸ ಸಾಸನೇ.

‘‘ಮೋಹೋ ರಜೋ…ಪೇ… ವಿಗತರಜಸ್ಸ ಸಾಸನೇ’’ತಿ. (ಮಹಾನಿ. ೨೦೯; ಚೂಳನಿ. ಉದಯಮಾಣವಪುಚ್ಛಾನಿದ್ದೇಸ ೭೪) –

ಇಮಾ ತಿಸ್ಸೋ ಗಾಥಾಯೋ ಅಭಾಸಿ. ಗಾಥಾಪರಿಯೋಸಾನೇ ಚೂಳಪನ್ಥಕೋ ಸಹಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾಹಿ ಅರಹತ್ತಂ ಪಾಪುಣೀತಿ. ಸತ್ಥಾ ತೇಸಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಕಥಾಸಲ್ಲಾಪಂ ಸುತ್ವಾ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಬುದ್ಧಾಸನೇ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ‘‘ಕಿಂ ವದೇಥ, ಭಿಕ್ಖವೇ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ‘‘ಇಮಂ ನಾಮ, ಭನ್ತೇ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ‘‘ಭಿಕ್ಖವೇ, ಚೂಳಪನ್ಥಕೇನ ಇದಾನಿ ಮಯ್ಹಂ ಓವಾದೇ ಠತ್ವಾ ಲೋಕುತ್ಥರದಾಯಜ್ಜಂ ಲದ್ಧಂ, ಪುಬ್ಬೇ ಪನ ಲೋಕಿಯದಾಯಜ್ಜಂ ಲದ್ಧ’’ನ್ತಿ ವತ್ವಾ ತೇಹಿ ಯಾಚಿತೋ ಚೂಳಸೇಟ್ಠಿಜಾತಕಂ (ಜಾ. ೧.೧.೪) ಕಥೇಸಿ. ಅಪರಭಾಗೇ ನಂ ಸತ್ಥಾ ಅರಿಯಗಣಪರಿವುತೋ ಧಮ್ಮಾಸನೇ ನಿಸಿನ್ನೋ ಮನೋಮಯಂ ಕಾಯಂ ಅಭಿನಿಮ್ಮಿನನ್ತಾನಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಚೇತೋವಿವಟ್ಟಕುಸಲಾನಞ್ಚ ಅಗ್ಗಟ್ಠಾನೇ ಠಪೇಸಿ.

೩೫. ಏವಂ ಸೋ ಪತ್ತಏತದಗ್ಗಟ್ಠಾನೋ ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ಸರಿತ್ವಾ ಪೀತಿಸೋಮನಸ್ಸವಸೇನ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಪದುಮುತ್ತರೋ ನಾಮ ಜಿನೋತಿಆದಿಮಾಹ. ತತ್ಥ ಪುರಿಮಪದದ್ವಯಂ ವುತ್ತತ್ಥಮೇವ. ಗಣಮ್ಹಾ ವೂಪಕಟ್ಠೋ ಸೋತಿ ಸೋ ಪದುಮುತ್ತರೋ ನಾಮ ಸತ್ಥಾ ಗಣಮ್ಹಾ ಮಹತಾ ಭಿಕ್ಖುಸಮೂಹತೋ ವೂಪಕಟ್ಠೋ ವಿಸುಂ ಭೂತೋ ವಿವೇಕಂ ಉಪಗತೋ. ತದಾ ಮಮ ತಾಪಸಕಾಲೇ ಹಿಮವನ್ತೇ ಹಿಮಾಲಯಪಬ್ಬತಸಮೀಪೇ ವಸಿ ವಾಸಂ ಕಪ್ಪೇಸಿ, ಚತೂಹಿ ಇರಿಯಾಪಥೇಹಿ ವಿಹಾಸೀತಿ ಅತ್ಥೋ.

೩೬. ಅಹಮ್ಪಿ…ಪೇ… ತದಾತಿ ಯದಾ ಸೋ ಭಗವಾ ಹಿಮವನ್ತಂ ಉಪಗನ್ತ್ವಾ ವಸಿ, ತದಾ ಅಹಮ್ಪಿ ಹಿಮವನ್ತಸಮೀಪೇ ಕತಅಸ್ಸಮೇ ಆ ಸಮನ್ತತೋ ಕಾಯಚಿತ್ತಪೀಳಾಸಙ್ಖಾತಾ ಪರಿಸ್ಸಯಾ ಸಮನ್ತಿ ಏತ್ಥಾತಿ ಅಸ್ಸಮೋತಿ ಲದ್ಧನಾಮೇ ಅರಞ್ಞಾವಾಸೇ ವಸಾಮೀತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ. ಅಚಿರಾಗತಂ ಮಹಾವೀರನ್ತಿ ಅಚಿರಂ ಆಗತಂ ಮಹಾವೀರಿಯವನ್ತಂ ಲೋಕನಾಯಕಂ ಪಧಾನಂ ತಂ ಭಗವನ್ತಂ ಉಪೇಸಿನ್ತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ, ಆಗತಕ್ಖಣೇಯೇವ ಉಪಾಗಮಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ.

೩೭. ಪುಪ್ಫಚ್ಛತ್ತಂ ಗಹೇತ್ವಾನಾತಿ ಏವಂ ಉಪಗಚ್ಛನ್ತೋ ಚ ಪದುಮುಪ್ಪಲಪುಪ್ಫಾದೀಹಿ ಛಾದಿತಂ ಪುಪ್ಫಮಯಂ ಛತ್ತಂ ಗಹೇತ್ವಾ ನರಾಸಭಂ ನರಾನಂ ಸೇಟ್ಠಂ ಭಗವನ್ತಂ ಛಾದೇನ್ತೋ ಉಪಗಚ್ಛಿಂ ಸಮೀಪಂ ಗತೋಸ್ಮೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸಮಾಧಿಂ ಸಮಾಪಜ್ಜನ್ತನ್ತಿ ರೂಪಾವಚರಸಮಾಧಿಜ್ಝಾನಂ ಸಮಾಪಜ್ಜನ್ತಂ ಅಪ್ಪೇತ್ವಾ ನಿಸಿನ್ನಸ್ಸ ಅನ್ತರಾಯಂ ಅಹಂ ಅಕಾಸಿನ್ತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ.

೩೮. ಉಭೋ ಹತ್ಥೇಹಿ ಪಗ್ಗಯ್ಹಾತಿ ತಂ ಸುಸಜ್ಜಿತಂ ಪುಪ್ಫಚ್ಛತ್ತಂ ದ್ವೀಹಿ ಹತ್ಥೇಹಿ ಉಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಅಹಂ ಭಗವತೋ ಅದಾಸಿನ್ತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ. ಪಟಿಗ್ಗಹೇಸೀತಿ ತಂ ಮಯಾ ದಿನ್ನಂ ಪುಪ್ಫಚ್ಛತ್ತಂ ಪದುಮುತ್ತರೋ ಭಗವಾ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿ, ಸಾದರಂ ಸಾದಿಯೀತಿ ಅತ್ಥೋ.

೪೧. ಸತಪತ್ತಛತ್ತಂ ಪಗ್ಗಯ್ಹಾತಿ ಏಕೇಕಸ್ಮಿಂ ಪದುಮಪುಪ್ಫೇ ಸತಸತಪತ್ತಾನಂ ವಸೇನ ಸತಪತ್ತೇಹಿ ಪದುಮಪುಪ್ಫೇಹಿ ಛಾದಿತಂ ಪುಪ್ಫಚ್ಛತ್ತಂ ಪಕಾರೇನ ಆದರೇನ ಗಹೇತ್ವಾ ತಾಪಸೋ ಮಮ ಅದಾಸೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ತಮಹಂ ಕಿತ್ತಯಿಸ್ಸಾಮೀತಿ ತಂ ತಾಪಸಂ ಅಹಂ ಕಿತ್ತಯಿಸ್ಸಾಮಿ ಪಾಕಟಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ಮಮ ಭಾಸತೋ ಭಾಸಮಾನಸ್ಸ ವಚನಂ ಸುಣೋಥ ಮನಸಿ ಕರೋಥ.

೪೨. ಪಞ್ಚವೀಸತಿಕಪ್ಪಾನೀತಿ ಇಮಿನಾ ಪುಪ್ಫಚ್ಛತ್ತದಾನೇನ ಪಞ್ಚವೀಸತಿವಾರೇ ತಾವತಿಂಸಭವನೇ ಸಕ್ಕೋ ಹುತ್ವಾ ದೇವರಜ್ಜಂ ಕರಿಸ್ಸತೀತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ. ಚತುತ್ತಿಂಸತಿಕ್ಖತ್ತುಞ್ಚಾತಿ ಚತುತ್ತಿಂಸತಿವಾರೇ ಮನುಸ್ಸಲೋಕೇ ಚಕ್ಕವತ್ತೀ ರಾಜಾ ಭವಿಸ್ಸತಿ.

೪೩. ಯಂ ಯಂ ಯೋನಿನ್ತಿ ಮನುಸ್ಸಯೋನಿಆದೀಸು ಯಂ ಯಂ ಜಾತಿಂ ಸಂಸರತಿ ಗಚ್ಛತಿ ಉಪಪಜ್ಜತಿ. ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಯೋನಿಯಂ ಅಬ್ಭೋಕಾಸೇ ಸುಞ್ಞಟ್ಠಾನೇ ಪತಿಟ್ಠನ್ತಂ ನಿಸಿನ್ನಂ ಠಿತಂ ವಾ ಪದುಮಂ ಧಾರಯಿಸ್ಸತಿ ಉಪರಿ ಛಾದಯಿಸ್ಸತೀತಿ ಅತ್ಥೋ.

೪೫. ಪಕಾಸಿತೇ ಪಾವಚನೇತಿ ತೇನ ಭಗವತೋ ಸಕಲಪಿಟಕತ್ತಯೇ ಪಕಾಸಿತೇ ದೀಪಿತೇ ಮನುಸ್ಸತ್ತಂ ಮನುಸ್ಸಜಾತಿಂ ಲಭಿಸ್ಸತಿ ಉಪಪಜ್ಜಿಸ್ಸತಿ. ಮನೋಮಯಮ್ಹಿ ಕಾಯಮ್ಹೀತಿ ಮನೇನ ಝಾನಚಿತ್ತೇನ ನಿಬ್ಬತ್ತೋತಿ ಮನೋಮಯೋ, ಯಥಾ ಚಿತ್ತಂ ಪವತ್ತತಿ, ತಥಾ ಕಾಯಂ ಪವತ್ತೇತಿ ಚಿತ್ತಗತಿಕಂ ಕರೋತೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ತಮ್ಹಿ ಮನೋಮಯೇ ಕಾಯಮ್ಹಿ ಸೋ ತಾಪಸೋ ಚೂಳಪನ್ಥಕೋ ನಾಮ ಹುತ್ವಾ ಉತ್ತಮೋ ಅಗ್ಗೋ ಭವಿಸ್ಸತೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸೇಸಂ ಹೇಟ್ಠಾ ವುತ್ತತ್ತಾ ಉತ್ತಾನತ್ತಾ ಚ ಸುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಮೇವ.

೫೨. ಸರಿಂ ಕೋಕನದಂ ಅಹನ್ತಿ ಅಹಂ ಭಗವತೋ ನಿಮ್ಮಿತಚೋಳಕಂ ಪರಿಮಜ್ಜನ್ತೋ ಕೋಕನದಂ ಪದುಮಂ ಸರಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ತತ್ಥ ಚಿತ್ತಂ ವಿಮುಚ್ಚಿ ಮೇತಿ ತಸ್ಮಿಂ ಕೋಕನದೇ ಪದುಮೇ ಮಯ್ಹಂ ಚಿತ್ತಂ ಅಧಿಮುಚ್ಚಿ ಅಲ್ಲೀನೋ, ತತೋ ಅಹಂ ಅರಹತ್ತಂ ಪಾಪುಣಿನ್ತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ.

೫೩. ಅಹಂ ಮನೋಮಯೇಸು ಚಿತ್ತಗತಿಕೇಸು ಕಾಯೇಸು ಸಬ್ಬತ್ಥ ಸಬ್ಬೇಸು ಪಾರಮಿಂ ಪರಿಯೋಸಾನಂ ಗತೋ ಪತ್ತೋತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ. ಸೇಸಂ ವುತ್ತನಯಮೇವಾತಿ.

ಚೂಳಪನ್ಥಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೫. ಪಿಲಿನ್ದವಚ್ಛತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ನಿಬ್ಬುತೇ ಲೋಕನಾಥಮ್ಹೀತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಪಿಲಿನ್ದವಚ್ಛತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ಪದುಮುತ್ತರಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಹಂಸವತೀನಗರೇ ಮಹಾಭೋಗಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ಹೇಟ್ಠಾ ವುತ್ತನಯೇನ ಸತ್ಥು ಸನ್ತಿಕೇ ಧಮ್ಮಂ ಸುಣನ್ತೋ ಸತ್ಥಾರಂ ಏಕಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ದೇವತಾನಂ ಪಿಯಮನಾಪಭಾವೇನ ಅಗ್ಗಟ್ಠಾನೇ ಠಪೇನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ತಂ ಠಾನನ್ತರಂ ಪತ್ಥೇತ್ವಾ ಯಾವಜೀವಂ ಕುಸಲಂ ಕತ್ವಾ ತತೋ ಚುತೋ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಸು ಸಂಸರನ್ತೋ ಸುಮೇಧಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ. ಪರಿನಿಬ್ಬುತೇ ಭಗವತಿ ತಸ್ಸ ಥೂಪಂ ಪೂಜೇತ್ವಾ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಮಹಾದಾನಂ ಪವತ್ತೇತ್ವಾ ತತೋ ಚವಿತ್ವಾ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಸು ಉಭಯಸಮ್ಪತ್ತಿಯೋ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಅನುಪ್ಪನ್ನೇ ಬುದ್ಧೇ ಚಕ್ಕವತ್ತೀ ರಾಜಾ ಹುತ್ವಾ ಮಹಾಜನಂ ಪಞ್ಚಸೀಲೇಸು ಪತಿಟ್ಠಾಪೇತ್ವಾ ಸಗ್ಗಪರಾಯನಂ ಅಕಾಸಿ. ಸೋ ಅನುಪ್ಪನ್ನೇಯೇವ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಭಗವತಿ ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿ, ಪಿಲಿನ್ದೋತಿಸ್ಸ ನಾಮಂ ಅಕಂಸು. ವಚ್ಛೋತಿ ಗೋತ್ತಂ. ಸೋ ಅಪರಭಾಗೇ ಪಿಲಿನ್ದವಚ್ಛೋತಿ ಪಞ್ಞಾಯಿತ್ಥ. ಸಂಸಾರೇ ಪನ ಸಂವೇಗಬಹುಲತಾಯ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕಪಬ್ಬಜ್ಜಂ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ಚೂಳಗನ್ಧಾರಂ ನಾಮ ವಿಜ್ಜಂ ಸಾಧೇತ್ವಾ ತಾಯ ವಿಜ್ಜಾಯ ಆಕಾಸಚಾರೀ ಪರಚಿತ್ತವಿದೂ ಚ ಹುತ್ವಾ ರಾಜಗಹೇ ಲಾಭಗ್ಗಯಸಗ್ಗಪತ್ತೋ ಪಟಿವಸತಿ.

ಅಥ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಭಗವಾ ಅಭಿಸಮ್ಬುದ್ಧೋ ಹುತ್ವಾ ಅನುಕ್ಕಮೇನ ರಾಜಗಹಂ ಉಪಗತೋ. ತತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಬುದ್ಧಾನುಭಾವೇನ ತಸ್ಸ ಸಾ ವಿಜ್ಜಾ ನ ಸಮ್ಪಜ್ಜತಿ, ಅತ್ತನೋ ಕಿಚ್ಚಂ ನ ಸಾಧೇತಿ. ಸೋ ಚಿನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಸುತಂ ಖೋ ಪನೇತಂ ಆಚರಿಯಪಾಚರಿಯಾನಂ ಭಾಸಮಾನಾನಂ ‘ಯತ್ಥ ಮಹಾಗನ್ಧಾರವಿಜ್ಜಾ ಧರತಿ, ತತ್ಥ ಚೂಳಗನ್ಧಾರವಿಜ್ಜಾ ನ ಸಮ್ಪಜ್ಜತೀ’ತಿ ಸಮಣಸ್ಸ ಪನ ಗೋತಮಸ್ಸ ಆಗತಕಾಲತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ನಾಯಂ ಮಮ ವಿಜ್ಜಾ ಸಮ್ಪಜ್ಜತಿ, ನಿಸ್ಸಂಸಯಂ ಸಮಣೋ ಗೋತಮೋ ಮಹಾಗನ್ಧಾರವಿಜ್ಜಂ ಜಾನಾತಿ, ಯಂನೂನಾಹಂ ತಂ ಪಯಿರುಪಾಸಿತ್ವಾ ತಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕೇ ತಂ ವಿಜ್ಜಂ ಪರಿಯಾಪುಣೇಯ್ಯ’’ನ್ತಿ. ಸೋ ಭಗವನ್ತಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಅಹಂ, ಮಹಾಸಮಣ, ತವ ಸನ್ತಿಕೇ ಏಕಂ ವಿಜ್ಜಂ ಪರಿಯಾಪುಣಿತುಕಾಮೋ, ಓಕಾಸಂ ಮೇ ಕರೋಹೀ’’ತಿ. ‘‘ತೇನ ಹಿ ಮಮ ಸನ್ತಿಕೇ ಪಬ್ಬಜಾಹೀ’’ತಿ ಆಹ. ಸೋ ‘‘ವಿಜ್ಜಾಯ ಪರಿಕಮ್ಮಂ ಪಬ್ಬಜ್ಜಾ’’ತಿ ಮಞ್ಞಮಾನೋ ಪಬ್ಬಜಿ. ತಸ್ಸ ಭಗವಾ ಧಮ್ಮಂ ಕಥೇತ್ವಾ ಚರಿತಾನುಕೂಲಂ ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಂ ಅದಾಸಿ. ಸೋ ಉಪನಿಸ್ಸಯಸಮ್ಪನ್ನತಾಯ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ವಿಪಸ್ಸನಂ ಪಟ್ಠಪೇತ್ವಾ ಅರಹತ್ತಂ ಪಾಪುಣಿ.

೫೫. ಯಾ ಪನ ಪುರಿಮಜಾತಿಯಂ ತಸ್ಸೋವಾದೇ ಠತ್ವಾ ಸಗ್ಗೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಾ ದೇವತಾ, ತಾ ಕತಞ್ಞುತಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ತಸ್ಮಿಂ ಸಞ್ಜಾತಬಹುಮಾನಾ ಸಾಯಂ ಪಾತಂ ಥೇರಂ ಪಯಿರುಪಾಸಿತ್ವಾ ಗಚ್ಛನ್ತಿ. ತಸ್ಮಾ ನಂ ಭಗವಾ ದೇವತಾನಂ ಅತಿವಿಯ ಪಿಯಮನಾಪಭಾವೇನ ಅಗ್ಗಭಾವೇ ಠಪೇಸಿ ‘‘ಏತದಗ್ಗಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಮಮ ಸಾವಕಾನಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ದೇವತಾನಂ ಪಿಯಮನಾಪಾನಂ ಯದಿದಂ ಪಿಲಿನ್ದವಚ್ಛೋ’’ತಿ (ಅ. ನಿ. ೧.೨೦೯, ೨೧೫). ಏವಂ ಸೋ ಪತ್ತಅಗ್ಗಟ್ಠಾನೋ ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ಅನುಸ್ಸರಿತ್ವಾ ಪೀತಿಸೋಮನಸ್ಸವಸೇನ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ನಿಬ್ಬುತೇ ಲೋಕನಾಥಮ್ಹೀತಿಆದಿಮಾಹ.

ತತ್ಥ ಕಾಮರೂಪಾರೂಪಲೋಕಸ್ಸ ನಾಥೋ ಪಧಾನೋತಿ ಲೋಕನಾಥೋ. ಮೇಧಾ ವುಚ್ಚನ್ತಿ ಸಬ್ಬಞ್ಞುತಞ್ಞಾಣಅನಾವರಣಞಾಣಾದಯೋ, ಸುನ್ದರಾ, ಪಸಟ್ಠಾ ವಾ ಮೇಧಾ ಯಸ್ಸ ಸೋ ಸುಮೇಧೋ, ಅಗ್ಗೋ ಚ ಸೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ಚಾತಿ ಅಗ್ಗಪುಗ್ಗಲೋ, ತಸ್ಮಿಂ ಸುಮೇಧೇ ಲೋಕನಾಯಕೇ ಅಗ್ಗಪುಗ್ಗಲೇ ಖನ್ಧಪರಿನಿಬ್ಬಾನೇನ ನಿಬ್ಬುತೇ ಸತೀತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ. ಪಸನ್ನಚಿತ್ತೋ ಸುಮನೋತಿ ಸದ್ಧಾಯ ಪಸಾದಿತಚಿತ್ತೋ ಸೋಮನಸ್ಸೇನ ಸುನ್ದರಮನೋ ಅಹಂ ತಸ್ಸ ಸುಮೇಧಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಥೂಪಪೂಜಂ ಚೇತಿಯಪೂಜಂ ಅಕಾಸಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ.

೫೬. ಯೇ ಚ ಖೀಣಾಸವಾ ತತ್ಥಾತಿ ತಸ್ಮಿಂ ಸಮಾಗಮೇ ಯೇ ಚ ಖೀಣಾಸವಾ ಪಹೀನಕಿಲೇಸಾ ಛಳಭಿಞ್ಞಾ ಛಹಿ ಅಭಿಞ್ಞಾಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತಾ ಮಹಿದ್ಧಿಕಾ ಮಹನ್ತೇಹಿ ಇದ್ಧೀಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತಾ ಸನ್ತಿ, ತೇ ಸಬ್ಬೇ ಖೀಣಾಸವೇ ಅಹಂ ತತ್ಥ ಸಮಾನೇತ್ವಾ ಸುಟ್ಠು ಆದರೇನ ಆನೇತ್ವಾ ಸಙ್ಘಭತ್ತಂ ಸಕಲಸಙ್ಘಸ್ಸ ದಾತಬ್ಬಭತ್ತಂ ಅಕಾಸಿಂ ತೇಸಂ ಭೋಜೇಸಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ.

೫೭. ಉಪಟ್ಠಾಕೋ ತದಾ ಅಹೂತಿ ತದಾ ಮಮ ಸಙ್ಘಭತ್ತದಾನಕಾಲೇ ಸುಮೇಧಸ್ಸ ಭಗವತೋ ನಾಮೇನ ಸುಮೇಧೋ ನಾಮ ಉಪಟ್ಠಾಕಸಾವಕೋ ಅಹು ಅಹೋಸೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸೋ ಸಾವಕೋ ಮಯ್ಹಂ ಪೂಜಾಸಕ್ಕಾರಂ ಅನುಮೋದಿತ್ಥ ಅನುಮೋದಿತೋ ಆನಿಸಂಸಂ ಕಥೇಸೀತಿ ಅತ್ಥೋ.

೫೮. ತೇನ ಚಿತ್ತಪ್ಪಸಾದೇನಾತಿ ತೇನ ಥೂಪಪೂಜಾಕರಣವಸೇನ ಉಪ್ಪನ್ನೇನ ಚಿತ್ತಪ್ಪಸಾದೇನ ದೇವಲೋಕೇ ದಿಬ್ಬವಿಮಾನಂ ಉಪಪಜ್ಜಿಂ ಉಪಗತೋ ಅಸ್ಮೀತಿ ಅತ್ಥೋ, ತತ್ಥ ನಿಬ್ಬತ್ತೋಮ್ಹೀತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ. ಛಳಾಸೀತಿಸಹಸ್ಸಾನೀತಿ ತಸ್ಮಿಂ ವಿಮಾನೇ ಛ ಅಸೀತಿಸಹಸ್ಸಾನಿ ದೇವಚ್ಛರಾಯೋ ಮೇ ಮಯ್ಹಂ ಚಿತ್ತಂ ರಮಿಂಸು ರಮಾಪೇಸುನ್ತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ.

೫೯. ಮಮೇವ ಅನುವತ್ತನ್ತೀತಿ ತಾ ಅಚ್ಛರಾಯೋ ಸಬ್ಬಕಾಮೇಹಿ ದಿಬ್ಬೇಹಿ ರೂಪಾದಿವತ್ಥುಕಾಮೇಹಿ ಉಪಟ್ಠಹನ್ತಿಯೋ ಮಮಂ ಏವ ಅನುವತ್ತನ್ತಿ ಮಮ ವಚನಂ ಅನುಕರೋನ್ತಿ ಸದಾ ನಿಚ್ಚಕಾಲನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸೇಸಂ ಸುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಮೇವಾತಿ.

ಪಿಲಿನ್ದವಚ್ಛತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೬. ರಾಹುಲತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ಪದುಮುತ್ತರಸ್ಸ ಭಗವತೋತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ರಾಹುಲತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಆಯಸ್ಮಾ ಪುರಿಮಜಿನವರೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ಪದುಮುತ್ತರಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವಿಞ್ಞುತಂ ಪತ್ವಾ ಸತ್ಥು ಧಮ್ಮದೇಸನಂ ಸುಣನ್ತೋ ಸತ್ಥಾರಂ ಏಕಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಸಿಕ್ಖಾಕಾಮಾನಂ ಅಗ್ಗಟ್ಠಾನೇ ಠಪೇನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಸಯಮ್ಪಿ ತಂ ಠಾನನ್ತರಂ ಪತ್ಥೇನ್ತೋ ಸೇನಾಸನವಿಸೋಧನವಿಜ್ಜೋತನಾದಿಕಂ ಉಳಾರಂ ಪುಞ್ಞಂ ಕತ್ವಾ ಪಣಿಧಾನಂ ಅಕಾಸಿ. ಸೋ ತತೋ ಚವಿತ್ವಾ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಸು ಸಂಸರನ್ತೋ ಉಭಯಸಮ್ಪತ್ತಿಯೋ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಬೋಧಿಸತ್ತಂ ಪಟಿಚ್ಚ ಯಸೋಧರಾಯ ದೇವಿಯಾ ಕುಚ್ಛಿಮ್ಹಿ ನಿಬ್ಬತ್ತಿತ್ವಾ ರಾಹುಲೋತಿ ಲದ್ಧನಾಮೋ ಮಹತಾ ಖತ್ತಿಯಪರಿವಾರೇನ ವಡ್ಢಿ. ತಸ್ಸ ಪಬ್ಬಜ್ಜಾವಿಧಾನಂ ಖನ್ಧಕೇ (ಮಹಾವ. ೧೦೫) ಆಗತಮೇವ. ಸೋ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ಸತ್ಥು ಸನ್ತಿಕೇ ಅನೇಕೇಹಿ ಸುತ್ತಪದೇಹಿ ಸುಲದ್ಧೋವಾದೋ ಪರಿಪಕ್ಕಞಾಣೋ ವಿಪಸ್ಸನಂ ಉಸ್ಸುಕ್ಕಾಪೇತ್ವಾ ಅರಹತ್ತಂ ಪಾಪುಣಿ. ಅರಹಾ ಪನ ಹುತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಪಟಿಪತ್ತಿಂ ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಿತ್ವಾ ಅಞ್ಞಂ ಬ್ಯಾಕರೋನ್ತೋ –

‘‘ಉಭಯೇನೇವ ಸಮ್ಪನ್ನೋ, ರಾಹುಲಭದ್ದೋತಿ ಮಂ ವಿದೂ;

ಯಞ್ಚಮ್ಹಿ ಪುತ್ತೋ ಬುದ್ಧಸ್ಸ, ಯಞ್ಚ ಧಮ್ಮೇಸು ಚಕ್ಖುಮಾ.

‘‘ಯಞ್ಚ ಮೇ ಆಸವಾ ಖೀಣಾ, ಯಞ್ಚ ನತ್ಥಿ ಪುನಬ್ಭವೋ;

ಅರಹಾ ದಕ್ಖಿಣೇಯ್ಯೋಮ್ಹಿ, ತೇವಿಜ್ಜೋ ಅಮತದ್ದಸೋ.

‘‘ಕಾಮನ್ಧಾ ಜಾಲಪಚ್ಛನ್ನಾ, ತಣ್ಹಾಛದನಛಾದಿತಾ;

ಪಮತ್ತಬನ್ಧುನಾ ಬನ್ಧಾ, ಮಚ್ಛಾವ ಕುಮಿನಾ ಮುಖೇ.

‘‘ತಂ ಕಾಮಂ ಅಹಮುಜ್ಝಿತ್ವಾ, ಛೇತ್ವಾ ಮಾರಸ್ಸ ಬನ್ಧನಂ;

ಸಮೂಲಂ ತಣ್ಹಮಬ್ಬುಯ್ಹ, ಸೀತಿಭೂತೋಸ್ಮಿ ನಿಬ್ಬುತೋ’’ತಿ. (ಥೇರಗಾ. ೨೯೫-೨೯೮);

ಚತಸ್ಸೋ ಗಾಥಾ ಅಭಾಸಿ. ತತ್ಥ ಉಭಯೇನೇವ ಸಮ್ಪನ್ನೋತಿ ಜಾತಿಸಮ್ಪದಾ ಪಟಿಪತ್ತಿಸಮ್ಪದಾತಿ ಉಭಯಸಮ್ಪತ್ತಿಯಾಪಿ ಸಮ್ಪನ್ನೋ ಸಮನ್ನಾಗತೋ. ರಾಹುಲಭದ್ದೋತಿ ಮಂ ವಿದೂತಿ ‘‘ರಾಹುಲಭದ್ದೋ’’ತಿ ಮಂ ಸಬ್ರಹ್ಮಚಾರಿನೋ ಸಞ್ಜಾನನ್ತಿ. ತಸ್ಸ ಹಿ ಜಾತಸಾಸನಂ ಸುತ್ವಾ ಬೋಧಿಸತ್ತೇನ, ‘‘ರಾಹು, ಜಾತೋ, ಬನ್ಧನಂ ಜಾತ’’ನ್ತಿ ವುತ್ತವಚನಂ ಉಪಾದಾಯ ಸುದ್ಧೋದನಮಹಾರಾಜಾ ‘‘ರಾಹುಲೋ’’ತಿ ನಾಮಂ ಗಣ್ಹಿ. ತತ್ಥ ಆದಿತೋ ಪಿತರಾ ವುತ್ತಪರಿಯಾಯಮೇವ ಗಹೇತ್ವಾ ಆಹ – ‘‘ರಾಹುಲಭದ್ದೋತಿ ಮಂ ವಿದೂ’’ತಿ. ಭದ್ದೋತಿ ಪಸಂಸಾವಚನಮೇವ. ಅಪರಭಾಗೇ ಸತ್ಥಾ ತಂ ಸಿಕ್ಖಾಕಾಮಭಾವೇನ ಅಗ್ಗಟ್ಠಾನೇ ಠಪೇಸಿ ‘‘ಏತದಗ್ಗಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಮಮ ಸಾವಕಾನಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಸಿಕ್ಖಾಕಾಮಾನಂ ಯದಿದಂ ರಾಹುಲೋ’’ತಿ (ಅ. ನಿ. ೧.೨೦೯).

೬೮. ಏವಂ ಸೋ ಪತ್ತಏತದಗ್ಗಟ್ಠಾನೋ ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ಸರಿತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಪದುಮುತ್ತರಸ್ಸ ಭಗವತೋತಿಆದಿಮಾಹ. ಸತ್ತಭೂಮಿಮ್ಹಿ ಪಾಸಾದೇತಿ ಪಸಾದಂ ಸೋಮನಸ್ಸಂ ಜನೇತೀತಿ ಪಾಸಾದೋ. ಉಪರೂಪರಿ ಠಿತಾ ಸತ್ತ ಭೂಮಿಯೋ ಯಸ್ಮಿಂ ಪಾಸಾದೇ ಸೋಯಂ ಸತ್ತಭೂಮಿ, ತಸ್ಮಿಂ ಸತ್ತಭೂಮಿಮ್ಹಿ ಪಾಸಾದೇ. ಆದಾಸಂ ಸನ್ಥರಿಂ ಅಹನ್ತಿ ಆದಾಸತಲಂ ನಿಪ್ಫಾದೇತ್ವಾ ಲೋಕಜೇಟ್ಠಸ್ಸ ಭಗವತೋ ತಾದಿನೋ ಅಹಂ ಸನ್ಥರಂ ಅದಾಸಿಂ, ಸನ್ಥರಿತ್ವಾ ಪೂಜೇಸಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ.

೬೯. ಖೀಣಾಸವಸಹಸ್ಸೇಹೀತಿ ಅರಹನ್ತಸಹಸ್ಸೇಹಿ ಪರಿಕಿಣ್ಣೋ ಪರಿವುತೋ. ದ್ವಿಪದಿನ್ದೋ ದ್ವಿಪದಾನಂ ಇನ್ದೋ ಸಾಮಿ ನರಾಸಭೋ ಮಹಾಮುನಿ ಗನ್ಧಕುಟಿಂ ತೇಹಿ ಸಹ ಉಪಾಗಮಿ ಪಾವಿಸೀತಿ ಅತ್ಥೋ.

೭೦. ವಿರೋಚೇನ್ತೋ ಗನ್ಧಕುಟಿನ್ತಿ ತಂ ಗನ್ಧಕುಟಿಂ ಸೋಭಯಮಾನೋ ದೇವಾನಂ ದೇವೋ ದೇವದೇವೋ ನರಾನಂ ಆಸಭೋ ನರಾಸಭೋ ಜೇಟ್ಠೋ ಸತ್ಥಾ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಮಜ್ಝೇ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ಇಮಾ ಬ್ಯಾಕರಣಗಾಥಾಯೋ ಅಭಾಸಥ ಕಥೇಸೀತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ.

೭೧. ಯೇನಾಯಂ ಜೋತಿತಾ ಸೇಯ್ಯಾತಿ ಯೇನ ಉಪಾಸಕೇನ ಅಯಂ ಪಾಸಾದಸಙ್ಖಾತಾ ಸೇಯ್ಯಾ ಜೋತಿತಾ ಪಭಾಸಿತಾ ಪಜ್ಜಲಿತಾ. ಆದಾಸೋವ ಕಂಸಲೋಹಮಯಂ ಆದಾಸತಲಂ ಇವ ಸುಟ್ಠು ಸಮಂ ಕತ್ವಾ ಸನ್ಥತಾ. ತಂ ಉಪಾಸಕಂ ಕಿತ್ತಯಿಸ್ಸಾಮಿ ಪಾಕಟಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸೇಸಂ ಸುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಮೇವ.

೮೧. ಅಟ್ಠಾನಮೇತಂ ಯಂ ತಾದೀತಿ ಯಂ ಯೇನ ಕಾರಣೇನ ತಾದೀ ಇಟ್ಠಾನಿಟ್ಠೇಸು ಅಕಮ್ಪಿಯಸಭಾವತ್ತಾ ತಾದೀ ಅಗಾರೇ ಘರಾವಾಸೇ ರತಿಂ ಅಲ್ಲೀನಭಾವಂ ಅಜ್ಝಗಾ ಪಾಪುಣಿ, ಏತಂ ಕಾರಣಂ ಅಟ್ಠಾನಂ ಅಕಾರಣನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ.

೮೨. ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ಅಗಾರಸ್ಮಾತಿ ಘರಾವಾಸತೋ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ತಂ ತಿಣದಲಮಿವ ಪರಿಚ್ಚಜಿತ್ವಾ ಸುಬ್ಬತೋ ಸುಸಿಕ್ಖಿತೋ ಪಬ್ಬಜಿಸ್ಸತಿ. ರಾಹುಲೋ ನಾಮ ನಾಮೇನಾತಿ ಸುದ್ಧೋದನಮಹಾರಾಜೇನ ಪೇಸಿತಂ ಕುಮಾರಸ್ಸ ಜಾತಸಾಸನಂ ಸುತ್ವಾ ಪಿತರಾ ಸಿದ್ಧತ್ಥೇನ, ‘‘ರಾಹು ಜಾತೋ, ಬನ್ಧನಂ ಜಾತ’’ನ್ತಿ ವುತ್ತನಾಮತ್ತಾ ರಾಹುಲೋ ನಾಮಾತಿ ಅತ್ಥೋ. ‘‘ಯಥಾ ಚನ್ದಸೂರಿಯಾನಂ ವಿಮಾನಪಭಾಯ ಕಿಲಿಟ್ಠಕರಣೇನ ರಾಹು ಅಸುರಿನ್ದೋ ಉಪೇತಿ ಗಚ್ಛತಿ, ಏವಮೇವಾಯಂ ಮಮ ಅಭಿನಿಕ್ಖಮನಪಬ್ಬಜ್ಜಾದೀನಂ ಅನ್ತರಾಯಂ ಕರೋನ್ತೋರಿವ ಜಾತೋ’’ತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೇನ, ‘‘ರಾಹು ಜಾತೋತಿ ಆಹಾ’’ತಿ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ. ಅರಹಾ ಸೋ ಭವಿಸ್ಸತೀತಿ ಸೋ ತಾದಿಸೋ ಉಪನಿಸ್ಸಯಸಮ್ಪನ್ನೋ ವಿಪಸ್ಸನಾಯಂ ಯುತ್ತಪ್ಪಯುತ್ತೋ ಅರಹಾ ಖೀಣಾಸವೋ ಭವಿಸ್ಸತೀತಿ ಅತ್ಥೋ.

೮೩. ಕಿಕೀವ ಅಣ್ಡಂ ರಕ್ಖೇಯ್ಯಾತಿ ಅಣ್ಡಂ ಬೀಜಂ ರಕ್ಖಮಾನಾ ಕಿಕೀ ಸಕುಣೀ ಇವ ಅಪ್ಪಮತ್ತೋ ಸೀಲಂ ರಕ್ಖೇಯ್ಯ, ಚಾಮರೀ ವಿಯ ವಾಲಧಿನ್ತಿ ವಾಲಂ ರಕ್ಖಮಾನಾ ಕಣ್ಡಕೇಸು ವಾಲೇ ಲಗ್ಗನ್ತೇ ಭಿನ್ದನಭಯೇನ ಅನಾಕಡ್ಢಿತ್ವಾ ಮರಮಾನಾ ಚಾಮರೀ ವಿಯ ಜೀವಿತಮ್ಪಿ ಪರಿಚ್ಚಜಿತ್ವಾ ಸೀಲಂ ಅಭಿನ್ದಿತ್ವಾ ರಕ್ಖೇಯ್ಯ. ನಿಪಕೋ ಸೀಲಸಮ್ಪನ್ನೋತಿ ನೇಪಕ್ಕಂ ವುಚ್ಚತಿ ಪಞ್ಞಾ, ತೇನ ನೇಪಕ್ಕೇನ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ನಿಪಕೋ ಖಣ್ಡಛಿದ್ದಾದಿಭಾವಂ ಅಪಾಪೇತ್ವಾ ರಕ್ಖಣತೋ ಸೀಲಸಮ್ಪನ್ನೋ ಭವಿಸ್ಸತೀತಿ ಏವಂ ಸೋ ಭಗವಾ ಬ್ಯಾಕರಣಮಕಾಸಿ. ಸೋ ಏವಂ ಪತ್ತಅರಹತ್ತಫಲೋ ಏಕದಿವಸಂ ವಿವೇಕಟ್ಠಾನೇ ನಿಸಿನ್ನೋ ಸೋಮನಸ್ಸವಸೇನ ಏವಂ ರಕ್ಖಿಂ ಮಹಾಮುನೀತಿಆದಿಮಾಹ. ತಂ ಸುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಮೇವಾತಿ.

ರಾಹುಲತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೭. ಉಪಸೇನವಙ್ಗನ್ತಪುತ್ತತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ಪದುಮುತ್ತರಂ ಭಗವನ್ತನ್ತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಉಪಸೇನವಙ್ಗನ್ತಪುತ್ತತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ಪದುಮುತ್ತರಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಹಂಸವತೀನಗರೇ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿತ್ವಾ ವಯಪ್ಪತ್ತೋ ಸತ್ಥು ಸನ್ತಿಕಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಧಮ್ಮಂ ಸುಣನ್ತೋ ಸತ್ಥಾರಂ ಏಕಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಸಮನ್ತಪಾಸಾದಿಕಾನಂ ಅಗ್ಗಟ್ಠಾನೇ ಠಪೇನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಸತ್ಥು ಅಧಿಕಾರಕಮ್ಮಂ ಕತ್ವಾ ತಂ ಠಾನನ್ತರಂ ಪತ್ಥೇತ್ವಾ ಯಾವಜೀವಂ ಕುಸಲಂ ಕತ್ವಾ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಸು ಸಂಸರನ್ತೋ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ನಾಲಕಗಾಮೇ ರೂಪಸಾರೀ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಿಯಾ ಕುಚ್ಛಿಮ್ಹಿ ನಿಬ್ಬತ್ತಿ, ಉಪಸೇನೋತಿಸ್ಸ ನಾಮಂ ಅಹೋಸಿ. ಸೋ ವಯಪ್ಪತ್ತೋ ತಯೋ ವೇದೇ ಉಗ್ಗಣ್ಹಿತ್ವಾ ಸತ್ಥು ಸನ್ತಿಕೇ ಧಮ್ಮಂ ಸುತ್ವಾ ಪಟಿಲದ್ಧಸದ್ಧೋ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ಉಪಸಮ್ಪದಾಯ ಏಕವಸ್ಸಿಕೋ ‘‘ಅರಿಯಗಬ್ಭಂ ವಡ್ಢೇಮೀ’’ತಿ ಏಕಂ ಕುಲಪುತ್ತಂ ಅತ್ತನೋ ಸನ್ತಿಕೇ ಉಪಸಮ್ಪಾದೇತ್ವಾ ತೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಸತ್ಥು ಸನ್ತಿಕಂ ಗತೋ. ಸತ್ಥಾರಾ ಚಸ್ಸ ತಸ್ಸ ಅವಸ್ಸಿಕಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಸದ್ಧಿವಿಹಾರಿಕಭಾವಂ ಸುತ್ವಾ ‘‘ಅತಿಲಹುಂ ಖೋ ತ್ವಂ, ಮೋಘಪುರಿಸ, ಬಾಹುಲ್ಲಾಯ ಆವತ್ತೋ’’ತಿ (ಮಹಾವ. ೭೫) ಗರಹಿತೋ ‘‘ಇದಾನಾಹಂ ಯದಿ ಪರಿಸಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಸತ್ಥಾರಾ ಗರಹಿತೋ, ಪರಿಸಂಯೇವ ಪನ ನಿಸ್ಸಾಯ ಸತ್ಥು ಪಸಾದಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ವಿಪಸ್ಸನಾಯ ಕಮ್ಮಂ ಕರೋನ್ತೋ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಅರಹತ್ತಂ ಪಾಪುಣಿ. ಅರಹಾ ಪನ ಹುತ್ವಾ ಸಯಮ್ಪಿ ಸಬ್ಬೇ ಧುತಙ್ಗಧಮ್ಮೇ ಸಮಾದಾಯ ವತ್ತತಿ, ಅಞ್ಞೇಪಿ ತದತ್ಥಾಯ ಸಮಾದಪೇಸಿ, ತೇನ ನಂ ಭಗವಾ ಸಮನ್ತಪಾಸಾದಿಕಾನಂ ಅಗ್ಗಟ್ಠಾನೇ ಠಪೇಸಿ. ಸೋ ಅಪರೇನ ಸಮಯೇನ ಕೋಸಮ್ಬಿಯಂ ಕಲಹೇ ಉಪ್ಪನ್ನೇ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘೇ ಚ ದ್ವಿಧಾಭೂತೇ ಏಕೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ತಂ ಕಲಹಂ ಪರಿವಜ್ಜಿತುಕಾಮೇನ ‘‘ಏತರಹಿ ಖೋ ಕಲಹೋ ಉಪ್ಪನ್ನೋ, ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘೋ ಚ ದ್ವಿಧಾಭೂತೋ, ಕಥಂ ನು ಖೋ ಮಯಾ ಪಟಿಪಜ್ಜಿತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ ಪುಟ್ಠೋ ವಿವೇಕವಾಸತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ತಸ್ಸ ಪಟಿಪತ್ತಿಂ ಕಥೇಸಿ. ಏವಂ ಥೇರೋ ತಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಓವಾದದಾನಾಪದೇಸೇನ ಅತ್ತನೋ ತಥಾ ಪಟಿಪನ್ನಭಾವಂ ದೀಪೇನ್ತೋ ಅಞ್ಞಂ ಬ್ಯಾಕಾಸಿ.

೮೬. ಸೋ ಏವಂ ಪತ್ತಏತದಗ್ಗಟ್ಠಾನೋ ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ಸರಿತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸವಸೇನ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಪದುಮುತ್ತರಂ ಭಗವನ್ತನ್ತಿಆದಿಮಾಹ. ಪಬ್ಭಾರಮ್ಹಿ ನಿಸೀದನ್ತನ್ತಿ ಪುರತೋ ಭಾರಂ ನಮಿತಂ ಓನಮಿತನ್ತಿ ಪಬ್ಭಾರಂ ವಿವೇಕಕಾಮಂ ವನಮಜ್ಝೇ ಸಯಂಜಾತಪಬ್ಬತಪಬ್ಭಾರೇ ನಿಸಿನ್ನಂ ನರುತ್ತಮಂ ಭಗವನ್ತಂ ಅಹಂ ಉಪಗಚ್ಛಿಂ ಸಮೀಪಂ ಗತೋತಿ ಅತ್ಥೋ.

೮೭. ಕಣಿಕಾರಪುಪ್ಫ ದಿಸ್ವಾತಿ ತಥಾ ಉಪಗಚ್ಛನ್ತೋ ತಸ್ಮಿಂ ಪದೇಸೇ ಸುಪುಪ್ಫಿತಂ ಕಣಿಕಾರಂ ದಿಸ್ವಾ. ವಣ್ಟೇ ಛೇತ್ವಾನಹಂ ತದಾತಿ ತಸ್ಮಿಂ ತಥಾಗತಸ್ಸ ದಿಟ್ಠಕಾಲೇ ತಂ ಪುಪ್ಫಂ ವಣ್ಟೇ ವಣ್ಟಸ್ಮಿಂ ಛೇತ್ವಾನ ಛಿನ್ದಿತ್ವಾನ. ಅಲಙ್ಕರಿತ್ವಾ ಛತ್ತಮ್ಹೀತಿ ತೇನ ಪುಪ್ಫೇನ ಛತ್ತಂ ಛಾದೇತ್ವಾ. ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಅಭಿರೋಪಯಿನ್ತಿ ಪಬ್ಭಾರೇ ನಿಸಿನ್ನಸ್ಸ ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಮುದ್ಧನಿ ಅಕಾಸಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ.

೮೮. ಪಿಣ್ಡಪಾತಞ್ಚ ಪಾದಾಸಿನ್ತಿ ತಸ್ಮಿಂಯೇವ ನಿಸಿನ್ನಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಪಿಣ್ಡಪಾತಂ ಪಕಾರೇನ ಅದಾಸಿಂ ಭೋಜೇಸಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ಪರಮನ್ನಂ ಸುಭೋಜನನ್ತಿ ಸುನ್ದರಭೋಜನಸಙ್ಖಾತಂ ಪರಮನ್ನಂ ಉತ್ತಮಾಹಾರಂ. ಬುದ್ಧೇನ ನವಮೇ ತತ್ಥಾತಿ ತಸ್ಮಿಂ ವಿವೇಕಟ್ಠಾನೇ ಬುದ್ಧೇನ ಸಹ ನವಮೇ ಅಟ್ಠ ಸಮಣೇ ಸಮಿತಪಾಪೇ ಖೀಣಾಸವಭಿಕ್ಖೂ ಭೋಜೇಸಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ.

ಯಂ ವದನ್ತಿ ಸುಮೇಧೋತಿ ಯಂ ಗೋತಮಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಂ ಭೂರಿಪಞ್ಞಂ ಪಥವಿಸಮಾನಂ ಪಞ್ಞಂ ಸುಮೇಧಂ ಸುನ್ದರಂ ಸಬ್ಬಞ್ಞುತಾದಿಪಞ್ಞವನ್ತಂ. ಸುಮೇಧೋ ಇತಿ ಸುನ್ದರಪಞ್ಞೋ ಇತಿ ವದನ್ತಿ ಪಣ್ಡಿತಾ ಇತೋ ಕಪ್ಪತೋ ಸತಸಹಸ್ಸೇ ಕಪ್ಪೇ ಏಸೋ ಗೋತಮೋ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೋ ಭವಿಸ್ಸತೀತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ. ಸೇಸಂ ಸುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಮೇವಾತಿ.

ಉಪಸೇನವಙ್ಗನ್ತಪುತ್ತತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೮. ರಟ್ಠಪಾಲತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ಪದುಮುತ್ತರಸ್ಸ ಭಗವತೋತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ರಟ್ಠಪಾಲತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಾಯಸ್ಮಾ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ಪದುಮುತ್ತರಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಉಪ್ಪತ್ತಿತೋ ಪುರೇತರಮೇವ ಹಂಸವತೀನಗರೇ ಗಹಪತಿಮಹಾಸಾಲಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿತ್ವಾ ವಯಪ್ಪತ್ತೋ ಪಿತು ಅಚ್ಚಯೇನ ಘರಾವಾಸೇ ಪತಿಟ್ಠಿತೋ ರತನಕೋಟ್ಠಾಗಾರಕಮ್ಮಿಕೇನ ದಸ್ಸಿತಂ ಅಪರಿಮಾಣಂ ವಂಸಾನುಗತಂ ಧನಂ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಇಮಂ ಏತ್ತಕಂ ಧನರಾಸಿಂ ಮಯ್ಹಂ ಪಿತುಅಯ್ಯಕಪಯ್ಯಕಾದಯೋ ಅತ್ತನಾ ಸದ್ಧಿಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಗನ್ತುಂ ನಾಸಕ್ಖಿಂಸು, ಮಯಾ ಪನ ಗಹೇತ್ವಾ ಗನ್ತುಂ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ಕಪಣದ್ಧಿಕಾದೀನಂ ಮಹಾದಾನಂ ಅದಾಸಿ. ಸೋ ಅಭಿಞ್ಞಾಲಾಭಿಂ ಏಕಂ ತಾಪಸಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ತೇನ ದೇವಲೋಕಾಧಿಪಚ್ಚೇ ನಿಯೋಜಿತೋ ಯಾವಜೀವಂ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಕತ್ವಾ ತತೋ ಚುತೋ ದೇವಲೋಕೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿತ್ವಾ ದಿಬ್ಬಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ಅನುಭವನ್ತೋ ತತ್ಥ ಯಾವತಾಯುಕಂ ಠತ್ವಾ ತತೋ ಚುತೋ ಮನುಸ್ಸಲೋಕೇ ಭಿನ್ನಂ ರಟ್ಠಂ ಸನ್ಧಾರೇತುಂ ಸಮತ್ಥಸ್ಸ ಕುಲಸ್ಸ ಏಕಪುತ್ತಕೋ ಹುತ್ವಾ ನಿಬ್ಬತ್ತಿ. ತೇನ ಸಮಯೇನ ಪದುಮುತ್ತರೋ ಭಗವಾ ಲೋಕೇ ಉಪ್ಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ಪವತ್ತಿತವರಧಮ್ಮಚಕ್ಕೋ ವೇನೇಯ್ಯಸತ್ತೇ ನಿಬ್ಬಾನಮಹಾನಗರಸಙ್ಖಾತಂ ಖೇಮನ್ತಭೂಮಿಂ ಸಮ್ಪಾಪೇಸಿ. ಅಥ ಸೋ ಕುಲಪುತ್ತೋ ಅನುಕ್ಕಮೇನ ವಿಞ್ಞುತಂ ಪತ್ತೋ ಏಕದಿವಸಂ ಉಪಾಸಕೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ವಿಹಾರಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಸತ್ಥಾರಂ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಪಸನ್ನಚಿತ್ತೋ ಪರಿಸಪರಿಯನ್ತೇ ನಿಸೀದಿ.

ತೇನ ಖೋ ಪನ ಸಮಯೇನ ಸತ್ಥಾ ಏಕಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಸದ್ಧಾಪಬ್ಬಜಿತಾನಂ ಅಗ್ಗಟ್ಠಾನೇ ಠಪೇಸಿ. ಸೋ ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಪಸನ್ನಮಾನಸೋ ಸತಸಹಸ್ಸಭಿಕ್ಖುಪರಿವುತಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಸತ್ತಾಹಂ ಮಹಾದಾನಂ ದತ್ವಾ ತಂ ಠಾನಂ ಪತ್ಥೇಸಿ. ಸತ್ಥಾ ಅನನ್ತರಾಯೇನ ಸಮಿಜ್ಝನಭಾವಂ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಅಯಂ ಅನಾಗತೇ ಗೋತಮಸ್ಸ ನಾಮ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಸಾಸನೇ ಸದ್ಧಾಪಬ್ಬಜಿತಾನಂ ಅಗ್ಗೋ ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಬ್ಯಾಕಾಸಿ. ಸೋ ಸತ್ಥಾರಂ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಞ್ಚ ವನ್ದಿತ್ವಾ ಉಟ್ಠಾಯಾಸನಾ ಪಕ್ಕಾಮಿ. ಸೋ ಯಾವತಾಯುಕಂ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಕತ್ವಾ ತತೋ ಚವಿತ್ವಾ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಸು ಸಂಸರನ್ತೋ ಇತೋ ದ್ವೇನವುತೇ ಕಪ್ಪೇ ಫುಸ್ಸಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಸತ್ಥು ವೇಮಾತಿಕೇಸು ತೀಸು ರಾಜಪುತ್ತೇಸು ಸತ್ಥಾರಂ ಉಪಟ್ಠಹನ್ತೇಸು ತೇಸಂ ಪುಞ್ಞಕಿರಿಯಾಸು ಸಹಾಯಕಿಚ್ಚಂ ಅಕಾಸಿ. ಏವಂ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ಬಹುಂ ಕುಸಲಂ ಉಪಚಿನಿತ್ವಾ ಸುಗತೀಸುಯೇವ ಸಂಸರನ್ತೋ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಕುರುರಟ್ಠೇ ಥುಲ್ಲಕೋಟ್ಠಿಕನಿಗಮೇ ರಟ್ಠಪಾಲಸೇಟ್ಠಿನೋ ಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿ, ತಸ್ಸ ಭಿನ್ನಂ ರಟ್ಠಂ ಸನ್ಧಾರೇತುಂ ಸಮತ್ಥಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತತ್ತಾ ರಟ್ಠಪಾಲೋತಿ ವಂಸಾನುಗತಮೇವ ನಾಮಂ ಅಹೋಸಿ. ಸೋ ಮಹತಾ ಪರಿವಾರೇನ ವಡ್ಢನ್ತೋ ಅನುಕ್ಕಮೇನ ಯೋಬ್ಬನಪ್ಪತ್ತೋ ಮಾತಾಪಿತೂಹಿ ಪತಿರೂಪೇನ ದಾರೇನ ಸಂಯೋಜಿತೋ ಮಹನ್ತೇ ಚ ಯಸೇ ಪತಿಟ್ಠಾಪಿತೋ ದಿಬ್ಬಸಮ್ಪತ್ತಿಸದಿಸಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ಪಚ್ಚನುಭೋತಿ.

ಅಥ ಭಗವಾ ಕುರುರಟ್ಠೇ ಜನಪದಚಾರಿಕಂ ಚರನ್ತೋ ಥುಲ್ಲಕೋಟ್ಠಿಕಂ ಅನುಪಾಪುಣಿ. ತಂ ಸುತ್ವಾ ರಟ್ಠಪಾಲೋ ಕುಲಪುತ್ತೋ ಸತ್ಥಾರಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಸತ್ಥು ಸನ್ತಿಕೇ ಧಮ್ಮಂ ಸುತ್ವಾ ಪಟಿಲದ್ಧಸದ್ಧೋ ಪಬ್ಬಜಿತುಕಾಮೋ ಸತ್ತಾಹಂ ಭತ್ತಚ್ಛೇದಂ ಕತ್ವಾ ಕಿಚ್ಛೇನ ಕಸಿರೇನ ಮಾತಾಪಿತರೋ ಅನುಜಾನಾಪೇತ್ವಾ ಸತ್ಥಾರಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಪಬ್ಬಜ್ಜಂ ಯಾಚಿತ್ವಾ ಸತ್ಥು ಆಣತ್ತಿಯಾ ಅಞ್ಞತರಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕೇ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ಯೋನಿಸೋಮನಸಿಕಾರೇನ ಕಮ್ಮಂ ಕರೋನ್ತೋ ವಿಪಸ್ಸನಂ ವಡ್ಢೇತ್ವಾ ಅರಹತ್ತಂ ಪಾಪುಣಿ. ಅರಹತ್ತಂ ಪನ ಪತ್ವಾ ಸತ್ಥಾರಂ ಅನುಜಾನಾಪೇತ್ವಾ ಮಾತಾಪಿತರೋ ಪಸ್ಸಿತುಂ ಥುಲ್ಲಕೋಟ್ಠಿಕಂ ಗನ್ತ್ವಾ ತತ್ಥ ಸಪದಾನಂ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಚರನ್ತೋ ಪಿತು ನಿವೇಸನೇ ಆಭಿದೋಸಿಕಂ ಕುಮ್ಮಾಸಂ ಲಭಿತ್ವಾ ತಂ ಅಮತಂ ವಿಯ ಪರಿಭುಞ್ಜನ್ತೋ ಪಿತರಾ ನಿಮನ್ತಿತೋ ಸ್ವಾತನಾಯ ಅಧಿವಾಸೇತ್ವಾ ದುತಿಯದಿವಸೇ ಪಿತು ನಿವೇಸನೇ ಪಿಣ್ಡಪಾತಂ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತ್ವಾ ಅಲಙ್ಕತಪಟಿಯತ್ತೇ ಇತ್ಥಾಗಾರಜನೇ ಉಪಗನ್ತ್ವಾ ‘‘ಕೀದಿಸಾ ನಾಮ ತಾ, ಅಯ್ಯಪುತ್ತ, ಅಚ್ಛರಾಯೋ, ಯಾಸಂ ತ್ವಂ ಹೇತು ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ಚರಸೀ’’ತಿಆದೀನಿ (ಮ. ನಿ. ೨.೩೦೧) ವತ್ವಾ ಪಲೋಭನಕಮ್ಮಂ ಕಾತುಂ ಆರದ್ಧೇ ತಸ್ಸಾಧಿಪ್ಪಾಯಂ ವಿಪರಿವತ್ತೇತ್ವಾ ಅನಿಚ್ಚತಾದಿಪಟಿಸಂಯುತ್ತಂ ಧಮ್ಮಂ ಕಥೇನ್ತೋ –

‘‘ಪಸ್ಸ ಚಿತ್ತಕತಂ ಬಿಮ್ಬಂ, ಅರುಕಾಯಂ ಸಮುಸ್ಸಿತಂ;

ಆತುರಂ ಬಹುಸಙ್ಕಪ್ಪಂ, ಯಸ್ಸ ನತ್ಥಿ ಧುವಂ ಠಿತಿ.

‘‘ಪಸ್ಸ ಚಿತ್ತಕತಂ ರೂಪಂ, ಮಣಿನಾ ಕುಣ್ಡಲೇನ ಚ;

ಅಟ್ಠಿಂ ತಚೇನ ಓನದ್ಧಂ, ಸಹ ವತ್ಥೇಹಿ ಸೋಭತಿ.

‘‘ಅಲತ್ತಕಕತಾ ಪಾದಾ, ಮುಖಂ ಚುಣ್ಣಕಮಕ್ಖಿತಂ;

ಅಲಂ ಬಾಲಸ್ಸ ಮೋಹಾಯ, ನೋ ಚ ಪಾರಗವೇಸಿನೋ.

‘‘ಅಟ್ಠಾಪದಕತಾ ಕೇಸಾ, ನೇತ್ತಾ ಅಞ್ಜನಮಕ್ಖಿತಾ;

ಅಲಂ ಬಾಲಸ್ಸ ಮೋಹಾಯ, ನೋ ಚ ಪಾರಗವೇಸಿನೋ.

‘‘ಅಞ್ಜನೀವ ನವಾ ಚಿತ್ತಾ, ಪೂತಿಕಾಯೋ ಅಲಙ್ಕತೋ;

ಅಲಂ ಬಾಲಸ್ಸ ಮೋಹಾಯ, ನೋ ಚ ಪಾರಗವೇಸಿನೋ.

‘‘ಓದಹಿ ಮಿಗವೋ ಪಾಸಂ, ನಾಸದಾ ವಾಗುರಂ ಮಿಗೋ;

ಭುತ್ವಾ ನಿವಾಪಂ ಗಚ್ಛಾಮ, ಕನ್ದನ್ತೇ ಮಿಗಬನ್ಧಕೇ.

‘‘ಛಿನ್ನೋ ಪಾಸೋ ಮಿಗವಸ್ಸ, ನಾಸದಾ ವಾಗುರಂ ಮಿಗೋ;

ಭುತ್ವಾ ನಿವಾಪಂ ಗಚ್ಛಾಮ, ಸೋಚನ್ತೇ ಮಿಗಲುದ್ದಕೇ’’ತಿ. (ಮ. ನಿ. ೨.೩೦೨; ಥೇರಗಾ. ೭೬೯-೭೭೫);

ಇಮಾ ಗಾಥಾಯೋ ಅಭಾಸಿ. ಇಮಾ ಗಾಥಾ ವತ್ವಾ ವೇಹಾಸಂ ಅಬ್ಭುಗ್ಗನ್ತ್ವಾ ರಞ್ಞೋ ಕೋರಬ್ಯಸ್ಸ ಮಿಗಾಜಿನವನುಯ್ಯಾನೇ ಮಙ್ಗಲಸಿಲಾಪಟ್ಟೇ ನಿಸೀದಿ. ಥೇರಸ್ಸ ಕಿರ ಪಿತಾ ಸತ್ತಸು ದ್ವಾರಕೋಟ್ಠಕೇಸು ಅಗ್ಗಳಂ ದಾಪೇತ್ವಾ ಮಲ್ಲೇ ಆಣಾಪೇಸಿ ‘‘ನಿಕ್ಖಮಿತುಂ ಮಾ ದೇಥ, ಕಾಸಾಯಾನಿ ಅಪನೇತ್ವಾ ಸೇತಕಾನಿ ನಿವಾಸಾಪೇಥಾ’’ತಿ. ತಸ್ಮಾ ಥೇರೋ ಆಕಾಸೇನ ಅಗಮಾಸಿ. ಅಥ ರಾಜಾ ಕೋರಬ್ಯೋ ಥೇರಸ್ಸ ತತ್ಥ ನಿಸಿನ್ನಭಾವಂ ಸುತ್ವಾ ತಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಸಮ್ಮೋದನೀಯಂ ಕಥಂ ಸಾರಣೀಯಂ ವೀತಿಸಾರೇತ್ವಾ ‘‘ಇಧ, ಭೋ ರಟ್ಠಪಾಲ, ಪಬ್ಬಜನ್ತೋ ಬ್ಯಾಧಿಪಾರಿಜುಞ್ಞಂ ವಾ ಜರಾಭೋಗಞಾತಿಪಾರಿಜುಞ್ಞಂ ವಾ ಪತ್ತೋ ಪಬ್ಬಜತಿ, ತ್ವಂ ಪನ ಕಿಞ್ಚಿಪಿ ಪಾರಿಜುಞ್ಞಂ ಅನುಪಗತೋ ಏವ ಕಸ್ಮಾ ಪಬ್ಬಜಸೀ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿ. ಅಥಸ್ಸ ಥೇರೋ ‘‘ಉಪನಿಯ್ಯತಿ ಲೋಕೋ ಅದ್ಧುವೋ, ಅತಾಣೋ ಲೋಕೋ ಅನಭಿಸ್ಸರೋ, ಅಸರಣೋ ಲೋಕೋ ಸಬ್ಬಂ ಪಹಾಯ ಗಮನೀಯಂ, ಊನೋ ಲೋಕೋ ಅತಿತ್ತೋ ತಣ್ಹಾದಾಸೋ’’ತಿ (ಮ. ನಿ. ೨.೩೦೫) ಇಮೇಸಂ ಚತುನ್ನಂ ಧಮ್ಮುದ್ದೇಸಾನಂ ಅತ್ತನಾ ವಿದಿತಭಾವಂ ಕಥೇತ್ವಾ ತಸ್ಸಾ ದೇಸನಾಯ ಅನುಗೀತಿಂ ಕಥೇನ್ತೋ –

‘‘ಪಸ್ಸಾಮಿ ಲೋಕೇ ಸಧನೇ ಮನುಸ್ಸೇ, ಲದ್ಧಾನ ವಿತ್ತಂ ನ ದದನ್ತಿ ಮೋಹಾ;

ಲುದ್ಧಾ ಧನಂ ಸನ್ನಿಚಯಂ ಕರೋನ್ತಿ, ಭಿಯ್ಯೋವ ಕಾಮೇ ಅಭಿಪತ್ಥಯನ್ತಿ.

‘‘ರಾಜಾ ಪಸಯ್ಹಪ್ಪಥವಿಂ ವಿಜೇತ್ವಾ, ಸಸಾಗರನ್ತಂ ಮಹಿಮಾವಸನ್ತೋ;

ಓರಂ ಸಮುದ್ದಸ್ಸ ಅತಿತ್ತರೂಪೋ, ಪಾರಂ ಸಮುದ್ದಸ್ಸಪಿ ಪತ್ಥಯೇಥ.

‘‘ರಾಜಾ ಚ ಅಞ್ಞೇ ಚ ಬಹೂ ಮನುಸ್ಸಾ, ಅವೀತತಣ್ಹಾ ಮರಣಂ ಉಪೇನ್ತಿ;

ಊನಾವ ಹುತ್ವಾನ ಜಹನ್ತಿ ದೇಹಂ, ಕಾಮೇಹಿ ಲೋಕಮ್ಹಿ ನ ಹತ್ಥಿ ತಿತ್ತಿ.

‘‘ಕನ್ದನ್ತಿ ನಂ ಞಾತೀ ಪಕಿರಿಯ ಕೇಸೇ, ‘ಅಹೋ ವತಾ ನೋ ಅಮರಾ’ತಿ ಚಾಹು;

ವತ್ಥೇನ ನಂ ಪಾರುತಂ ನೀಹರಿತ್ವಾ, ಚಿತಂ ಸಮೋಧಾಯ ತತೋ ಡಹನ್ತಿ.

‘‘ಸೋ ಡಯ್ಹತಿ ಸೂಲೇಹಿ ತುಜ್ಜಮಾನೋ, ಏಕೇನ ವತ್ಥೇನ ಪಹಾಯ ಭೋಗೇ;

ನ ಮೀಯಮಾನಸ್ಸ ಭವನ್ತಿ ತಾಣಾ, ಞಾತೀ ಚ ಮಿತ್ತಾ ಅಥ ವಾ ಸಹಾಯಾ.

‘‘ದಾಯಾದಕಾ ತಸ್ಸ ಧನಂ ಹರನ್ತಿ, ಸತ್ತೋ ಪನ ಗಚ್ಛತಿ ಯೇನ ಕಮ್ಮಂ;

ನ ಮೀಯಮಾನಂ ಧನಮನ್ವೇತಿ ಕಿಞ್ಚಿ, ಪುತ್ತಾ ಚ ದಾರಾ ಚ ಧನಞ್ಚ ರಟ್ಠಂ.

‘‘ನ ದೀಘಮಾಯುಂ ಲಭತೇ ಧನೇನ, ನ ಚಾಪಿ ವಿತ್ತೇನ ಜರಂ ವಿಹನ್ತಿ;

ಅಪ್ಪಂ ಹಿದಂ ಜೀವಿತಮಾಹು ಧೀರಾ, ಅಸಸ್ಸತಂ ವಿಪ್ಪರಿಣಾಮಧಮ್ಮಂ.

‘‘ಅಡ್ಢಾ ದಲಿದ್ದಾ ಚ ಫುಸನ್ತಿ ಫಸ್ಸಂ, ಬಾಲೋ ಚ ಧೀರೋ ಚ ತಥೇವ ಫುಟ್ಠೋ;

ಬಾಲೋ ಹಿ ಬಾಲ್ಯಾ ವಧಿತೋವ ಸೇತಿ, ಧೀರೋ ಚ ನೋ ವೇಧತಿ ಫಸ್ಸಫುಟ್ಠೋ.

‘‘ತಸ್ಮಾ ಹಿ ಪಞ್ಞಾವ ಧನೇನ ಸೇಯ್ಯಾ, ಯಾಯ ವೋಸಾನಮಿಧಾಧಿಗಚ್ಛತಿ;

ಅಬ್ಯೋಸಿತತ್ತಾ ಹಿ ಭವಾಭವೇಸು, ಪಾಪಾನಿ ಕಮ್ಮಾನಿ ಕರೋತಿ ಮೋಹಾ.

‘‘ಉಪೇತಿ ಗಬ್ಭಞ್ಚ ಪರಞ್ಚ ಲೋಕಂ, ಸಂಸಾರಮಾಪಜ್ಜಪರಮ್ಪರಾಯ;

ತಸ್ಸಪ್ಪಪಞ್ಞೋ ಅಭಿಸದ್ದಹನ್ತೋ, ಉಪೇತಿ ಗಬ್ಭಞ್ಚ ಪರಞ್ಚ ಲೋಕಂ.

‘‘ಚೋರೋ ಯಥಾ ಸನ್ಧಿಮುಖೇ ಗಹೀತೋ, ಸಕಮ್ಮುನಾ ಹಞ್ಞತಿ ಪಾಪಧಮ್ಮೋ;

ಏವಂ ಪಜಾ ಪೇಚ್ಚ ಪರಮ್ಹಿ ಲೋಕೇ, ಸಕಮ್ಮುನಾ ಹಞ್ಞತಿ ಪಾಪಧಮ್ಮೋ.

‘‘ಕಾಮಾ ಹಿ ಚಿತ್ರಾ ಮಧುರಾ ಮನೋರಮಾ, ವಿರೂಪರೂಪೇನ ಮಥೇನ್ತಿ ಚಿತ್ತಂ;

ಆದೀನವಂ ಕಾಮಗುಣೇಸು ದಿಸ್ವಾ, ತಸ್ಮಾ ಅಹಂ ಪಬ್ಬಜಿತೋಮ್ಹಿ ರಾಜ.

‘‘ದುಮಪ್ಫಲಾನೀವ ಪತನ್ತಿ ಮಾಣವಾ, ದಹರಾ ಚ ವುಡ್ಢಾ ಚ ಸರೀರಭೇದಾ;

ಏತಮ್ಪಿ ದಿಸ್ವಾನ ಪಬ್ಬಜಿತೋಮ್ಹಿ ರಾಜ, ಅಪಣ್ಣಕಂ ಸಾಮಞ್ಞಮೇವ ಸೇಯ್ಯೋ.

‘‘ಸದ್ಧಾಯಾಹಂ ಪಬ್ಬಜಿತೋ, ಉಪೇತೋ ಜಿನಸಾಸನೇ;

ಅವಞ್ಝಾ ಮಯ್ಹಂ ಪಬ್ಬಜ್ಜಾ, ಅನಣೋ ಭುಞ್ಜಾಮಿ ಭೋಜನಂ.

‘‘ಕಾಮೇ ಆದಿತ್ತತೋ ದಿಸ್ವಾ, ಜಾತರೂಪಾನಿ ಸತ್ಥತೋ;

ಗಬ್ಭಾವೋಕ್ಕನ್ತಿತೋ ದುಕ್ಖಂ, ನಿರಯೇಸು ಮಹಬ್ಭಯಂ.

‘‘ಏತಮಾದೀನವಂ ಞತ್ವಾ, ಸಂವೇಗಂ ಅಲಭಿಂ ತದಾ;

ಸೋಹಂ ವಿದ್ಧೋ ತದಾ ಸನ್ತೋ, ಸಮ್ಪತ್ತೋ ಆಸವಕ್ಖಯಂ.

‘‘ಪರಿಚಿಣ್ಣೋ ಮಯಾ ಸತ್ಥಾ, ಕತಂ ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಸಾಸನಂ;

ಓಹಿತೋ ಗರುಕೋ ಭಾರೋ, ಭವನೇತ್ತಿ ಸಮೂಹತಾ.

‘‘ಯಸ್ಸತ್ಥಾಯ ಪಬ್ಬಜಿತೋ, ಅಗಾರಸ್ಮಾನಗಾರಿಯಂ;

ಸೋ ಮೇ ಅತ್ಥೋ ಅನುಪ್ಪತ್ತೋ, ಸಬ್ಬಸಂಯೋಜನಕ್ಖಯೋ’’ತಿ. (ಥೇರಗಾ. ೭೭೬-೭೯೩) –

ಇಮಾ ಗಾಥಾ ಅವೋಚ. ಏವಂ ಥೇರೋ ರಞ್ಞೋ ಕೋರಬ್ಯಸ್ಸ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇತ್ವಾ ಸತ್ಥು ಸನ್ತಿಕಮೇವ ಗತೋ. ಸತ್ಥಾ ಚ ಅಪರಭಾಗೇ ಅರಿಯಗಣಮಜ್ಝೇ ನಿಸಿನ್ನೋ ಥೇರಂ ಸದ್ಧಾಪಬ್ಬಜಿತಾನಂ ಅಗ್ಗಟ್ಠಾನೇ ಠಪೇಸಿ.

೯೭-೮. ಏವಂ ಸೋ ಥೇರೋ ಪತ್ತಏತದಗ್ಗಟ್ಠಾನೋ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ಸರಿತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಪದುಮುತ್ತರಸ್ಸ ಭಗವತೋತಿಆದಿಮಾಹ. ವರನಾಗೋ ಮಯಾ ದಿನ್ನೋತಿ ತಸ್ಸ ಭಗವತೋ ರೂಪಕಾಯೇ ಪಸೀದಿತ್ವಾ ವರೋ ಉತ್ತಮೋ ಸೇಟ್ಠೋ ಈಸಾದನ್ತೋ ರಥೀಸಾಸದಿಸದನ್ತೋ ಉರೂಳ್ಹವಾ ಭಾರವಹೋ ರಾಜಾರಹೋ ವಾ. ಸೇತಚ್ಛತ್ತೋಪಸೋಭಿತೋತಿ ಹತ್ಥಿಕ್ಖನ್ಧೇ ಉಸ್ಸಾಪಿತಸೇತಚ್ಛತ್ತೇನ ಉಪಸೇವಿತೋ ಸೋಭಮಾನೋ. ಪುನಪಿ ಕಿಂ ವಿಸಿಟ್ಠೋ ವರನಾಗೋ? ಸಕಪ್ಪನೋ ಹತ್ಥಾಲಙ್ಕಾರಸಹಿತೋ. ಸಙ್ಘಾರಾಮಂ ಬುದ್ಧಪ್ಪಮುಖಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಸ್ಸ ವಸನತ್ಥಾಯ ಆರಾಮಂ ವಿಹಾರಂ ಅಕಾರಯಿಂ ಕಾರೇಸಿಂ.

೯೯. ಚತುಪಞ್ಞಾಸಸಹಸ್ಸಾನೀತಿ ತಸ್ಮಿಂ ಕಾರಾಪಿತೇ ವಿಹಾರಬ್ಭನ್ತರೇ ಚತುಪಞ್ಞಾಸಸಹಸ್ಸಾನಿ ಪಾಸಾದಾನಿ ಚ ಅಹಂ ಅಕಾರಯಿಂ ಕಾರೇಸಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ಮಹೋಘದಾನಂ ಕರಿತ್ವಾನಾತಿ ಸಬ್ಬಪರಿಕ್ಖಾರಸಹಿತಂ ಮಹೋಘಸದಿಸಂ ಮಹಾದಾನಂ ಸಜ್ಜೇತ್ವಾ ಮಹೇಸಿನೋ ಮುನಿನೋ ನಿಯ್ಯಾದೇಸಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ.

೧೦೦. ಅನುಮೋದಿ ಮಹಾವೀರೋತಿ ಚತುರಾಸಙ್ಖ್ಯೇಯ್ಯಸತಸಹಸ್ಸೇಸು ಕಪ್ಪೇಸು ಅಬ್ಬೋಚ್ಛಿನ್ನಉಸ್ಸಾಹಸಙ್ಖಾತೇನ ವೀರಿಯೇನ ಮಹಾವೀರೋ ಸಯಮ್ಭೂ ಸಯಮೇವ ಭೂತೋ ಜಾತೋ ಲದ್ಧಸಬ್ಬಞ್ಞುತಞ್ಞಾಣೋ ಅಗ್ಗೋ ಸೇಟ್ಠೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ಅನುಮೋದಿ ವಿಹಾರಾನುಮೋದನಂ ಅಕಾಸಿ. ಸಬ್ಬೇ ಜನೇ ಹಾಸಯನ್ತೋತಿ ಸಕಲಾನನ್ತಾಪರಿಮಾಣೇ ದೇವಮನುಸ್ಸೇ ಹಾಸಯನ್ತೋ ಸನ್ತುಟ್ಠೇ ಕುರುಮಾನೋ ಅಮತನಿಬ್ಬಾನಪಟಿಸಂಯುತ್ತಂ ಚತುಸಚ್ಚಧಮ್ಮದೇಸನಂ ದೇಸೇಸಿ ಪಕಾಸೇಸಿ ವಿವರಿ ವಿಭಜಿ ಉತ್ತಾನೀ ಅಕಾಸೀತಿ ಅತ್ಥೋ.

೧೦೧. ತಂ ಮೇ ವಿಯಾಕಾಸೀತಿ ತಂ ಮಯ್ಹಂ ಕತಪುಞ್ಞಂ ಬಲಂ ವಿಸೇಸೇನ ಪಾಕಟಂ ಅಕಾಸಿ. ಜಲಜುತ್ತಮನಾಮಕೋತಿ ಜಲೇ ಜಾತಂ ಜಲಜಂ ಪದುಮಂ, ಪದುಮುತ್ತರನಾಮಕೋತಿ ಅತ್ಥೋ. ‘‘ಜಲನುತ್ತಮನಾಯಕೋ’’ತಿಪಿ ಪಾಠೋ. ತತ್ಥ ಅತ್ತನೋ ಪಭಾಯ ಜಲನ್ತೀತಿ ಜಲನಾ, ಚನ್ದಿಮಸೂರಿಯದೇವಬ್ರಹ್ಮಾನೋ, ತೇಸಂ ಜಲನಾನಂ ಉತ್ತಮೋತಿ ಜಲನುತ್ತಮೋ. ಸಬ್ಬಸತ್ತಾನಂ ನಾಯಕೋ ಉತ್ತಮೋತಿ ನಾಯಕೋ, ಸಮ್ಭಾರವನ್ತೇ ಸತ್ತೇ ನಿಬ್ಬಾನಂ ನೇತಿ ಪಾಪೇತೀತಿ ವಾ ನಾಯಕೋ, ಜಲನುತ್ತಮೋ ಚ ಸೋ ನಾಯಕೋ ಚಾತಿ ಜಲನುತ್ತಮನಾಯಕೋ. ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘೇ ನಿಸೀದಿತ್ವಾತಿ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಸ್ಸ ಮಜ್ಝೇ ನಿಸಿನ್ನೋ ಇಮಾ ಗಾಥಾ ಅಭಾಸಥ ಪಾಕಟಂ ಕತ್ವಾ ಕಥೇಸೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸೇಸಂ ಉತ್ತಾನತ್ಥಮೇವಾತಿ.

ರಟ್ಠಪಾಲತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೯. ಸೋಪಾಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ಪಬ್ಭಾರಂ ಸೋಧಯನ್ತಸ್ಸಾತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಸೋಪಾಕತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ಸಿದ್ಧತ್ಥಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಅಞ್ಞತರಸ್ಸ ಕುಟುಮ್ಬಿಕಸ್ಸ ಪುತ್ತೋ ಹುತ್ವಾ ನಿಬ್ಬತ್ತಿ. ಏಕದಿವಸಂ ಸತ್ಥಾರಂ ದಿಸ್ವಾ ಬೀಜಪೂರಫಲಾನಿ ಸತ್ಥು ಉಪನೇಸಿ, ಪರಿಭುಞ್ಜಿ ಭಗವಾ ತಸ್ಸಾನುಕಮ್ಪಂ ಉಪಾದಾಯ. ಸೋ ಭಿಕ್ಖು ಸತ್ಥರಿ ಸಙ್ಘೇ ಚ ಅಭಿಪ್ಪಸನ್ನೋ ಸಲಾಕಭತ್ತಂ ಪಟ್ಠಪೇತ್ವಾ ಸಙ್ಘುದ್ದೇಸವಸೇನ ತಿಣ್ಣಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಯಾವತಾಯುಕಂ ಖೀರಭತ್ತಂ ಅದಾಸಿ. ಸೋ ತೇಹಿ ಪುಞ್ಞೇಹಿ ಅಪರಾಪರಂ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಸು ಸಮ್ಪತ್ತಿಯೋ ಅನುಭವನ್ತೋ ಏಕದಾ ಮನುಸ್ಸಯೋನಿಯಂ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ಏಕಸ್ಸ ಪಚ್ಚೇಕಬುದ್ಧಸ್ಸ ಖೀರಭತ್ತಂ ಅದಾಸಿ.

ಏವಂ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಕತ್ವಾ ಸುಗತೀಸುಯೇವ ಪರಿಬ್ಭಮನ್ತೋ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಪುರಿಮಕಮ್ಮನಿಸ್ಸನ್ದೇನ ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ಅಞ್ಞತರಾಯ ದುಗ್ಗತಿತ್ಥಿಯಾ ಕುಚ್ಛಿಮ್ಹಿ ಪಟಿಸನ್ಧಿಂ ಗಣ್ಹಿ. ಸಾ ತಂ ದಸಮಾಸೇ ಕುಚ್ಛಿನಾ ಪರಿಹರಿತ್ವಾ ಪರಿಪಕ್ಕೇ ಗಬ್ಭೇ ವಿಜಾಯನಕಾಲೇ ವಿಜಾಯಿತುಂ ಅಸಕ್ಕೋನ್ತೀ ಮುಚ್ಛಂ ಆಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ಬಹುವೇಲಂ ಮತಾ ವಿಯ ನಿಪಜ್ಜಿ. ಞಾತಕಾ ‘‘ಮತಾ’’ತಿ ಸಞ್ಞಾಯ ಸುಸಾನಂ ನೇತ್ವಾ ಚಿತಕಂ ಆರೋಪೇತ್ವಾ ದೇವತಾನುಭಾವೇನ ವಾತವುಟ್ಠಿಯಾ ಉಟ್ಠಿತಾಯ ಅಗ್ಗಿಂ ಅದತ್ವಾ ಪಕ್ಕಮಿಂಸು. ದಾರಕೋ ಪಚ್ಛಿಮಭವಿಕತ್ತಾ ದೇವತಾನುಭಾವೇನೇವ ಅರೋಗೋ ಹುತ್ವಾ ಮಾತುಕುಚ್ಛಿತೋ ನಿಕ್ಖಮಿ. ಮಾತಾ ಪನ ಕಾಲಮಕಾಸಿ. ದೇವತಾ ಮನುಸ್ಸರೂಪೇನುಪಗಮ್ಮ ತಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಸುಸಾನಗೋಪಕಸ್ಸ ಗೇಹೇ ಠಪೇತ್ವಾ ಕತಿಪಾಹಂ ಕಾಲಂ ಪತಿರೂಪೇನ ಆಹಾರೇನ ಪೋಸೇಸಿ. ತತೋ ಪರಂ ಸುಸಾನಗೋಪಕೋ ಅತ್ತನೋ ಪುತ್ತಂ ಕತ್ವಾ ವಡ್ಢೇಸಿ. ಸೋ ತಥಾ ವಡ್ಢೇನ್ತೋ ತಸ್ಸ ಪುತ್ತೇನ ಸುಪ್ಪಿಯೇನ ನಾಮ ದಾರಕೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಕೀಳನ್ತೋ ವಿಚರಿ. ತಸ್ಸ ಸುಸಾನೇ ಜಾತಸಂವಡ್ಢಭಾವತೋ ಸೋಪಾಕೋತಿ ಸಮಞ್ಞಾ ಅಹೋಸಿ.

ಅಥೇಕದಿವಸಂ ಸತ್ತವಸ್ಸಿಕಂ ತಂ ಭಗವಾ ಪಚ್ಚೂಸವೇಲಾಯಂ ಞಾಣಜಾಲಂ ಪತ್ಥರಿತ್ವಾ ವೇನೇಯ್ಯಬನ್ಧವೇ ಓಲೋಕೇನ್ತೋ ಞಾಣಜಾಲಸ್ಸ ಅನ್ತೋಗತಂ ದಿಸ್ವಾ ಸುಸಾನಟ್ಠಾನಂ ಅಗಮಾಸಿ. ದಾರಕೋ ಪುಬ್ಬಹೇತುನಾ ಚೋದಿಯಮಾನೋ ಪಸನ್ನಮಾನಸೋ ಸತ್ಥಾರಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ವನ್ದಿತ್ವಾ ಅಟ್ಠಾಸಿ. ಸತ್ಥಾ ತಸ್ಸ ಧಮ್ಮಂ ಕಥೇಸಿ. ಸೋ ಧಮ್ಮಂ ಸುತ್ವಾ ಪಬ್ಬಜ್ಜಂ ಯಾಚಿತ್ವಾ ಪಿತರಾ ‘‘ಅನುಞ್ಞಾತೋಸೀ’’ತಿ ವುತ್ತೋ ಪಿತರಂ ಸತ್ಥು ಸನ್ತಿಕಂ ಆನೇಸಿ. ತಸ್ಸ ಪಿತಾ ಸತ್ಥಾರಂ ವನ್ದಿತ್ವಾ ‘‘ಇಮಂ ದಾರಕಂ ಪಬ್ಬಾಜೇಥ, ಭನ್ತೇ’’ತಿ ಅನುಜಾನಿ, ತಂ ಪಬ್ಬಾಜೇತ್ವಾ ಭಗವಾ ಮೇತ್ತಾಭಾವನಾಯ ನಿಯೋಜೇಸಿ. ಸೋ ಮೇತ್ತಾಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಸುಸಾನೇ ವಿಹರನ್ತೋ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಮೇತ್ತಾಝಾನಂ ಪಾದಕಂ ಕತ್ವಾ ವಿಪಸ್ಸನಂ ವಡ್ಢೇತ್ವಾ ಅರಹತ್ತಂ ಸಚ್ಛಾಕಾಸಿ. ಅರಹಾ ಹುತ್ವಾಪಿ ಅಞ್ಞೇಸಂ ಸೋಸಾನಿಕಭಿಕ್ಖೂನಂ ಮೇತ್ತಾಭಾವನಾವಿಧಿಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ‘‘ಯಥಾಪಿ ಏಕಪುತ್ತಸ್ಮಿ’’ನ್ತಿ (ಥೇರಗಾ. ೩೩) ಗಾಥಂ ಅಭಾಸಿ. ಇದಂ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ – ಯಥಾ ಏಕಪುತ್ತಕೇ ಪಿಯೇ ಮನಾಪೇ ಮಾತಾ ಪಿತಾ ಚ ಕುಸಲೀ ಏಕನ್ತಹಿತೇಸೀ ಭವೇಯ್ಯ, ಏವಂ ಪುರತ್ಥಿಮಾದಿಭೇದಾಸು ಸಬ್ಬಾಸು ದಿಸಾಸು ಕಾಮಭವಾದಿಭೇದೇಸು ವಾ ಸಬ್ಬೇಸು ಭವೇಸು ದಹರಾದಿಭೇದಾಸು ಸಬ್ಬಾಸು ಅವತ್ಥಾಸುಪಿ ಠಿತೇಸು ಸಬ್ಬೇಸು ಸತ್ತೇಸು ಏಕನ್ತಹಿತೇಸಿತಾಯ ಕುಸಲೀ ಭವೇಯ್ಯ ‘‘ಮಿತ್ತೋ, ಉದಾಸಿನೋ, ಪಚ್ಚತ್ಥಿಕೋ’’ತಿ ಸೀಮಂ ಅಕತ್ವಾ ಸೀಮಾಯ ಸಮ್ಭೇದವಸೇನ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಏಕರಸಂ ಮೇತ್ತಂ ಭಾವೇಯ್ಯಾತಿ ಇಮಂ ಪನ ಗಾಥಂ ವತ್ವಾ ‘‘ಸಚೇ ತುಮ್ಹೇ ಆಯಸ್ಮನ್ತೋ ಏವಂ ಮೇತ್ತಂ ಭಾವೇಯ್ಯಾಥ, ಯೇ ತೇ ಭಗವತಾ ‘ಸುಖಂ ಸುಪತೀ’ತಿಆದಿನಾ (ಅ. ನಿ. ೧೧.೧೫; ಪರಿ. ೩೩೧; ಮಿ. ಪ. ೪.೪.೬) ಏಕಾದಸ ಮೇತ್ತಾನಿಸಂಸಾ ಚ ವುತ್ತಾ, ಏಕಂಸೇನ ತೇಸಂ ಭಾಗಿನೋ ಭವಥಾ’’ತಿ ಓವಾದಂ ಅದಾಸಿ.

೧೧೨. ಏವಂ ಸೋ ಪತ್ತಫಲಾಧಿಗಮೋ ಅತ್ತನೋ ಕತಪುಞ್ಞಂ ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಿತ್ವಾ ಸಞ್ಜಾತಸೋಮನಸ್ಸೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಪಬ್ಭಾರಂ ಸೋಧಯನ್ತಸ್ಸಾತಿಆದಿಮಾಹ. ತತ್ಥ ಪಬ್ಭಾರನ್ತಿ ಸಿಲಾಪಬ್ಬತಸ್ಸ ವಿವೇಕಟ್ಠಾನಂ, ತಂ ಪಬ್ಬಜಿತಾನುರೂಪತ್ತಾ ಇಟ್ಠಕಪಾಕಾರಂ ಕತ್ವಾ ದ್ವಾರಕವಾಟಂ ಯೋಜೇತ್ವಾ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ವಸನತ್ಥಾಯ ಅದಾಸಿ, ಪಕಾರೇನ ಭರೋ ಪತ್ಥೇತಬ್ಬೋತಿ ಪಬ್ಭಾರೋ, ತಂ ಸೋಧಯನ್ತಸ್ಸ ಮಮ ಸನ್ತಿಕಂ ಸಿದ್ಧತ್ಥೋ ನಾಮ ಭಗವಾ ಆಗಚ್ಛಿ ಪಾಪುಣಿ.

೧೧೩. ಬುದ್ಧಂ ಉಪಗತಂ ದಿಸ್ವಾತಿ ಏವಂ ಮಮ ಸನ್ತಿಕಂ ಆಗತಂ ದಿಸ್ವಾ ತಾದಿನೋ ಇಟ್ಠಾನಿಟ್ಠೇಸು ಅಕಮ್ಪಿಯಸಭಾವತ್ತಾ ತಾದಿಗುಣಯುತ್ತಸ್ಸ ಲೋಕಜೇಟ್ಠಸ್ಸ ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಸನ್ಥರಂ ತಿಣಪಣ್ಣಾದಿಸನ್ಥರಂ ಕಟ್ಠತ್ಥರಂ ಪಞ್ಞಾಪೇತ್ವಾ ನಿಟ್ಠಾಪೇತ್ವಾ ಪುಪ್ಫಾಸನಂ ಪುಪ್ಫಮಯಂ ಆಸನಂ ಅಹಂ ಅದಾಸಿಂ.

೧೧೪. ಪುಪ್ಫಾಸನೇ ನಿಸೀದಿತ್ವಾತಿ ತಸ್ಮಿಂ ಪಞ್ಞತ್ತೇ ಪುಪ್ಫಾಸನೇ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ಲೋಕನಾಯಕೋ ಸಿದ್ಧತ್ಥೋ ಭಗವಾ. ಮಮಞ್ಚ ಗತಿಮಞ್ಞಾಯಾತಿ ಮಯ್ಹಂ ಗತಿಂ ಆಯತಿಂ ಉಪ್ಪತ್ತಿಟ್ಠಾನಂ ಅಞ್ಞಾಯ ಜಾನಿತ್ವಾ ಅನಿಚ್ಚತಂ ಅನಿಚ್ಚಭಾವಂ ಉದಾಹರಿ ಕಥೇಸಿ.

೧೧೫. ಅನಿಚ್ಚಾ ವತ ಸಙ್ಖಾರಾತಿ ವತ ಏಕನ್ತೇನ ಸಙ್ಖಾರಾ ಪಚ್ಚಯೇಹಿ ಸಮೇಚ್ಚ ಸಮಾಗನ್ತ್ವಾ ಕರೀಯಮಾನಾ ಸಬ್ಬೇ ಸಪ್ಪಚ್ಚಯಧಮ್ಮಾ ಹುತ್ವಾ ಅಭಾವಟ್ಠೇನ ಅನಿಚ್ಚಾ. ಉಪ್ಪಾದವಯಧಮ್ಮಿನೋತಿ ಉಪ್ಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ವಿನಸ್ಸನಸಭಾವಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ಪಾತುಭವಿತ್ವಾ ಏತೇ ಸಙ್ಖಾರಾ ನಿರುಜ್ಝನ್ತಿ ವಿನಸ್ಸನ್ತೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ತೇಸಂ ವೂಪಸಮೋ ಸುಖೋತಿ ತೇಸಂ ಸಙ್ಖಾರಾನಂ ವಿಸೇಸೇನ ಉಪಸಮೋ ಸುಖೋ, ತೇಸಂ ವೂಪಸಮಕರಂ ನಿಬ್ಬಾನಮೇವ ಏಕನ್ತಸುಖನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ.

೧೧೬. ಇದಂ ವತ್ವಾನ ಸಬ್ಬಞ್ಞೂತಿ ಸಬ್ಬಧಮ್ಮಜಾನನಕೋ ಭಗವಾ ಲೋಕಾನಂ ಜೇಟ್ಠೋ ವುಡ್ಢೋ ನರಾನಂ ಆಸಭೋ ಪಧಾನೋ ವೀರೋ ಇದಂ ಅನಿಚ್ಚಪಟಿಸಂಯುತ್ತಂ ಧಮ್ಮದೇಸನಂ ವತ್ವಾನ ಕಥೇತ್ವಾ ಅಮ್ಬರೇ ಆಕಾಸೇ ಹಂಸರಾಜಾ ಇವ ನಭಂ ಆಕಾಸಂ ಅಬ್ಭುಗ್ಗಮೀತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ.

೧೧೭. ಸಕಂ ದಿಟ್ಠಿಂ ಅತ್ತನೋ ಲದ್ಧಿಂ ಖನ್ತಿಂ ರುಚಿಂ ಅಜ್ಝಾಸಯಂ ಜಹಿತ್ವಾನ ಪಹಾಯ. ಭಾವಯಾನಿಚ್ಚಸಞ್ಞಹನ್ತಿ ಅನಿಚ್ಚೇ ಅನಿಚ್ಚನ್ತಿ ಪವತ್ತಸಞ್ಞಂ ಅಹಂ ಭಾವಯಿಂ ವಡ್ಢೇಸಿಂ ಮನಸಿ ಅಕಾಸಿಂ. ತತ್ಥ ಕಾಲಂ ಕತೋ ಅಹನ್ತಿ ತತ್ಥ ತಿಸ್ಸಂ ಜಾತಿಯಂ ತತೋ ಜಾತಿತೋ ಅಹಂ ಕಾಲಂ ಕತೋ ಮತೋ.

೧೧೮. ದ್ವೇ ಸಮ್ಪತ್ತೀ ಅನುಭೋತ್ವಾತಿ ಮನುಸ್ಸಸಮ್ಪತ್ತಿದಿಬ್ಬಸಮ್ಪತ್ತಿಸಙ್ಖಾತಾ ದ್ವೇ ಸಮ್ಪತ್ತಿಯೋ ಅನುಭವಿತ್ವಾ. ಸುಕ್ಕಮೂಲೇನ ಚೋದಿತೋತಿ ಪುರಾಣಕುಸಲಮೂಲೇನ, ಮೂಲಭೂತೇನ ಕುಸಲೇನ ವಾ ಚೋದಿತೋ ಸಞ್ಚೋದಿತೋ. ಪಚ್ಛಿಮೇ ಭವೇ ಸಮ್ಪತ್ತೇತಿ ಪರಿಯೋಸಾನೇ ಭವೇ ಸಮ್ಪತ್ತೇ ಪಾಪುಣಿತೇ. ಸಪಾಕಯೋನುಪಾಗಮಿನ್ತಿ ಸಕಂ ಪಚಿತಭತ್ತಂ ಸಪಾಕಂ ಯೋನಿಂ ಉಪಾಗಮಿಂ. ಯಸ್ಸ ಕುಲಸ್ಸ ಅತ್ತನೋ ಪಚಿತಭತ್ತಂ ಅಞ್ಞೇಹಿ ಅಭುಞ್ಜನೀಯಂ, ತಸ್ಮಿಂ ಚಣ್ಡಾಲಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋಸ್ಮೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ಅಥ ವಾ ಸಾ ವುಚ್ಚತಿ ಸುನಖೋ, ಸುನಖೋಚ್ಛಿಟ್ಠಭತ್ತಭುಞ್ಜನಕಚಣ್ಡಾಲಕುಲೇ ಜಾತೋತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸೇಸಂ ಉತ್ತಾನತ್ಥಮೇವಾತಿ.

ಸೋಪಾಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೧೦. ಸುಮಙ್ಗಲತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ಆಹುತಿಂ ಯಿಟ್ಠುಕಾಮೋತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಸುಮಙ್ಗಲತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಾಯಸ್ಮಾ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ಪಿಯದಸ್ಸಿಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ರುಕ್ಖದೇವತಾ ಹುತ್ವಾ ನಿಬ್ಬತ್ತಿ. ಸೋ ಏಕದಿವಸಂ ಸತ್ಥಾರಂ ನ್ಹತ್ವಾ ಏಕಚೀವರಂ ಠಿತಂ ದಿಸ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಪ್ಪತ್ತೋ ಅಪ್ಫೋಟೇಸಿ. ಸೋ ತೇನ ಪುಞ್ಞೇನ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಸು ಸಂಸರನ್ತೋ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಸಾವತ್ಥಿಯಾ ಅವಿದೂರೇ ಅಞ್ಞತರಸ್ಮಿಂ ಗಾಮಕೇ ತಾದಿಸೇನ ಕಮ್ಮನಿಸ್ಸನ್ದೇನ ದಲಿದ್ದಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿ, ತಸ್ಸ ಸುಮಙ್ಗಲೋತಿ ನಾಮಂ ಅಹೋಸಿ. ಸೋ ವಯಪ್ಪತ್ತೋ ಖುಜ್ಜಕಾಸಿತನಙ್ಗಲಕುದ್ದಾಲಪರಿಕ್ಖಾರೋ ಹುತ್ವಾ ಕಸಿಯಾ ಜೀವಿಕಂ ಕಪ್ಪೇಸಿ. ಸೋ ಏಕದಿವಸಂ ರಞ್ಞಾ ಪಸೇನದಿನಾ ಕೋಸಲೇನ ಭಗವತೋ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಸ್ಸ ಚ ಮಹಾದಾನೇ ಪವತ್ತಿಯಮಾನೇ ದಾನೂಪಕರಣಾನಿ ಗಹೇತ್ವಾ ಆಗಚ್ಛನ್ತೇಹಿ ಮನುಸ್ಸೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ದಧಿಘಟಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಆಗತೋ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಸಕ್ಕಾರಸಮ್ಮಾನಂ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಇಮೇ ಸಮಣಾ ಸಕ್ಯಪುತ್ತಿಯಾ ಸುಖುಮವತ್ಥನಿವತ್ಥಾ ಸುಭೋಜನಾನಿ ಭುಞ್ಜಿತ್ವಾ ನಿವಾತೇಸು ಸೇನಾಸನೇಸು ವಿಹರನ್ತಿ, ಯಂನೂನಾಹಮ್ಪಿ ಪಬ್ಬಜೇಯ್ಯ’’ನ್ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ಅಞ್ಞತರಂ ಮಹಾಥೇರಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಪಬ್ಬಜಾಧಿಪ್ಪಾಯಂ ನಿವೇದೇಸಿ. ಸೋ ತಂ ಕರುಣಾಯನ್ತೋ ಪಬ್ಬಾಜೇತ್ವಾ ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಂ ಆಚಿಕ್ಖಿ. ಸೋ ಅರಞ್ಞೇ ವಿಹರನ್ತೋ ಏಕಕವಿಹಾರೇ ನಿಬ್ಬಿನ್ನೋ ಉಕ್ಕಣ್ಠಿತೋ ಹುತ್ವಾ ವಿಬ್ಭಮಿತುಕಾಮೋ ಞಾತಿಗಾಮಂ ಗಚ್ಛನ್ತೋ ಅನ್ತರಾಮಗ್ಗೇ ಕಚ್ಛಂ ಬನ್ಧಿತ್ವಾ ಖೇತ್ತಂ ಕಸನ್ತೇ ಕಿಲಿಟ್ಠವತ್ಥನಿವತ್ಥೇ ಸಮನ್ತತೋ ರಜೋಕಿಣ್ಣಸರೀರೇ ವಾತಾತಪೇನ ಸುಸ್ಸನ್ತೇ ಖೇತ್ತಂ ಕಸ್ಸಕೇ ಮನುಸ್ಸೇ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಮಹನ್ತಂ ವತಿಮೇ ಸತ್ತಾ ಜೀವಿಕನಿಮಿತ್ತಂ ದುಕ್ಖಂ ಪಚ್ಚನುಭವನ್ತೀ’’ತಿ ಸಂವೇಗಂ ಪಟಿಲಭಿ. ಞಾಣಸ್ಸ ಪರಿಪಾಕಗತತ್ತಾ ಚಸ್ಸ ಯಥಾಗಹಿತಂ ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಂ ಉಪಟ್ಠಾಸಿ. ಸೋ ಅಞ್ಞತರಂ ರುಕ್ಖಮೂಲಂ ಉಪಗನ್ತ್ವಾ ವಿವೇಕಂ ಲಭಿತ್ವಾ ಯೋನಿಸೋಮನಸಿಕರೋನ್ತೋ ವಿಪಸ್ಸನಂ ವಡ್ಢೇತ್ವಾ ಮಗ್ಗಪಟಿಪಾಟಿಯಾ ಅರಹತ್ತಂ ಪಾಪುಣಿ.

೧೨೪. ಏವಂ ಸೋ ಪತ್ತಅರಹತ್ತಫಲೋ ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ಸರಿತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸವಸೇನ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಆಹುತಿಂ ಯಿಟ್ಠುಕಾಮೋಹನ್ತಿಆದಿಮಾಹ. ತತ್ಥ ಆಹುತಿನ್ತಿ ಅನ್ನಪಾನಾದಿಅನೇಕವಿಧಂ ಪೂಜಾಸಕ್ಕಾರೂಪಕರಣಂ. ಯಿಟ್ಠುಕಾಮೋತಿ ಯಜಿತುಕಾಮೋ, ದಾನಂ ದಾತುಕಾಮೋ ಅಹಂ. ಪಟಿಯಾದೇತ್ವಾನ ಭೋಜನನ್ತಿ ಆಹಾರಂ ಪಟಿಯಾದೇತ್ವಾ ನಿಪ್ಫಾದೇತ್ವಾ. ಬ್ರಾಹ್ಮಣೇ ಪಟಿಮಾನೇನ್ತೋತಿ ಪಟಿಗ್ಗಾಹಕೇ ಸುದ್ಧಪಬ್ಬಜಿತೇ ಪರಿಯೇಸನ್ತೋ. ವಿಸಾಲೇ ಮಾಳಕೇ ಠಿತೋತಿ ಪರಿಸುದ್ಧಪಣ್ಡರಪುಲಿನತಲಾಭಿರಾಮೇ ವಿಪುಲೇ ಮಾಳಕೇ ಠಿತೋ.

೧೨೫-೭. ಅಥದ್ದಸಾಸಿಂ ಸಮ್ಬುದ್ಧನ್ತಿಆದೀಸು ಮಹಾಯಸಂ ಮಹಾಪರಿವಾರಂ ಸಬ್ಬಲೋಕಂ ಸಕಲಸತ್ತಲೋಕಂ ವಿನೇತಾನಂ ವಿಸೇಸೇನ ನೇತಾರಂ ನಿಬ್ಬಾನಸಮ್ಪಾಪಕಂ ಸಯಮ್ಭುಂ ಸಯಮೇವ ಭೂತಂ ಅನಾಚರಿಯಕಂ ಅಗ್ಗಪುಗ್ಗಲಂ ಸೇಟ್ಠಪುಗ್ಗಲಂ ಭಗವನ್ತಂ ಭಗ್ಯವನ್ತಾದಿಗುಣಯುತ್ತಂ ಜುತಿಮನ್ತಂ ನೀಲಪೀತಾದಿಪಭಾಸಮ್ಪನ್ನಂ ಸಾವಕೇಹಿ ಪುರಕ್ಖತಂ ಪರಿವಾರಿತಂ ಆದಿಚ್ಚಮಿವ ಸೂರಿಯಮಿವ ರೋಚನ್ತಂ ಸೋಭಮಾನಂ ರಥಿಯಂ ವೀಥಿಯಂ ಪಟಿಪನ್ನಕಂ ಗಚ್ಛನ್ತಂ ಪಿಯದಸ್ಸಿಂ ನಾಮ ಸಮ್ಬುದ್ಧಂ ಅದ್ದಸಿನ್ತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ. ಅಞ್ಜಲಿಂ ಪಗ್ಗಹೇತ್ವಾನಾತಿ ಬನ್ಧಞ್ಜಲಿಪುಟಂ ಸಿರಸಿ ಕತ್ವಾ ಸಕಂ ಚಿತ್ತಂ ಅತ್ತನೋ ಚಿತ್ತಂ ಪಸಾದಯಿಂ ಇತ್ಥಮ್ಭೂತಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಗುಣೇ ಪಸಾದೇಸಿಂ ಪಸನ್ನಮಕಾಸಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ಮನಸಾವ ನಿಮನ್ತೇಸಿನ್ತಿ ಚಿತ್ತೇನ ಪವಾರೇಸಿಂ. ಆಗಚ್ಛತು ಮಹಾಮುನೀತಿ ಮಹಿತೋ ಪೂಜಾರಹೋ ಮುನಿ ಭಗವಾ ಮಮ ನಿವೇಸನಂ ಆಗಚ್ಛತು.

೧೨೮. ಮಮ ಸಙ್ಕಪ್ಪಮಞ್ಞಾಯಾತಿ ಮಯ್ಹಂ ಚಿತ್ತಸಙ್ಕಪ್ಪಂ ಞತ್ವಾ ಲೋಕೇ ಸತ್ತಲೋಕೇ ಅನುತ್ತರೋ ಉತ್ತರವಿರಹಿತೋ ಸತ್ಥಾ ಖೀಣಾಸವಸಹಸ್ಸೇಹಿ ಅರಹನ್ತಸಹಸ್ಸೇಹಿ ಪರಿವುತೋ ಮಮ ದ್ವಾರಂ ಮಯ್ಹಂ ಗೇಹದ್ವಾರಂ ಉಪಾಗಮಿ ಸಮ್ಪಾಪುಣಿ.

೧೨೯. ತಸ್ಸ ಸಮ್ಪತ್ತಸ್ಸ ಸತ್ಥುನೋ ಏವಂ ನಮಕ್ಕಾರಮಕಾಸಿಂ. ಪುರಿಸಾಜಞ್ಞ ಪುರಿಸಾನಂ ಆಜಞ್ಞ, ಸೇಟ್ಠ, ಮಮ ನಮಕ್ಕಾರೋ ತೇ ತುಯ್ಹಂ ಅತ್ಥು ಭವತು. ಪುರಿಸುತ್ತಮ ಪುರಿಸಾನಂ ಉತ್ತಮ ಅಧಿಕಗುಣವಿಸಿಟ್ಠ ತೇ ತುಯ್ಹಂ ಮಮ ನಮಕ್ಕಾರೋ ಅತ್ಥು. ಪಾಸಾದಂ ಪಸಾದಜನಕಂ ಮಮ ನಿವೇಸನಂ ಅಭಿರುಹಿತ್ವಾ ಸೀಹಾಸನೇ ಉತ್ತಮಾಸನೇ ನಿಸೀದತನ್ತಿ ಆಯಾಚಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ.

೧೩೦. ದನ್ತೋ ದನ್ತಪರಿವಾರೋತಿ ಸಯಂ ದ್ವಾರತ್ತಯೇನ ದನ್ತೋ ತಥಾ ದನ್ತಾಹಿ ಭಿಕ್ಖುಭಿಕ್ಖುನೀಉಪಾಸಕಉಪಾಸಿಕಾಸಙ್ಖಾತಾಹಿ ಚತೂಹಿ ಪರಿಸಾಹಿ ಪರಿವಾರಿತೋ. ತಿಣ್ಣೋ ತಾರಯತಂ ವರೋತಿ ಸಯಂ ತಿಣ್ಣೋ ಸಂಸಾರತೋ ಉತ್ತಿಣ್ಣೋ ನಿಕ್ಖನ್ತೋ ತಾರಯತಂ ತಾರಯನ್ತಾನಂ ವಿಸಿಟ್ಠಪುಗ್ಗಲಾನಂ ವರೋ ಉತ್ತಮೋ ಭಗವಾ ಮಮಾರಾಧನೇನ ಪಾಸಾದಂ ಅಭಿರುಹಿತ್ವಾ ಪವರಾಸನೇ ಉತ್ತಮಾಸನೇ ನಿಸೀದಿ ನಿಸಜ್ಜಂ ಕಪ್ಪೇಸಿ.

೧೩೧. ಯಂ ಮೇ ಅತ್ಥಿ ಸಕೇ ಗೇಹೇತಿ ಅತ್ತನೋ ಗೇಹೇ ಯಂ ಆಮಿಸಂ ಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಿತಂ ಸಮ್ಪಾದಿತಂ ರಾಸಿಕತಂ ಅತ್ಥಿ. ತಾಹಂ ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಪಾದಾಸಿನ್ತಿ ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಬುದ್ಧಪ್ಪಮುಖಸ್ಸ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ತಂ ಆಮಿಸಂ ಪಾದಾಸಿಂ ಪ-ಕಾರೇನ ಆದರೇನ ವಾ ಅದಾಸಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ಪಸನ್ನೋ ಸೇಹಿ ಪಾಣಿಭೀತಿ ಅತ್ತನೋ ದ್ವೀಹಿ ಹತ್ಥೇಹಿ ಪಸ್ಸನ್ನಚಿತ್ತೋ ಗಹೇತ್ವಾ ಪಾದಾಸಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ.

೧೩೨. ಪಸನ್ನಚಿತ್ತೋ ಪಸಾದಿತಮನಸಙ್ಕಪ್ಪೋ ಸುಮನೋ ಸುನ್ದರಮನೋ. ವೇದಜಾತೋ ಜಾತವೇದೋ ಉಪ್ಪನ್ನಸೋಮನಸ್ಸೋ ಕತಞ್ಜಲೀ ಸಿರಸಿ ಠಪಿತಅಞ್ಜಲಿಪುಟೋ ಬುದ್ಧಸೇಟ್ಠಂ ನಮಸ್ಸಾಮಿ ಸೇಟ್ಠಸ್ಸ ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಪಣಾಮಂ ಕರೋಮೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ಅಹೋ ಬುದ್ಧಸ್ಸುಳಾರತಾತಿ ಪಟಿವಿದ್ಧಚತುಸಚ್ಚಸ್ಸ ಸತ್ಥುನೋ ಉಳಾರತಾ ಮಹನ್ತಭಾವೋ ಅಹೋ ಅಚ್ಛರಿಯನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ.

೧೩೩. ಅಟ್ಠನ್ನಂ ಪಯಿರೂಪಾಸತನ್ತಿ ಪಯಿರುಪಾಸನ್ತಾನಂ ಭುಞ್ಜಂ ಭುಞ್ಜನ್ತಾನಂ ಅಟ್ಠನ್ನಂ ಅರಿಯಪುಗ್ಗಲಾನಂ ಅನ್ತರೇ ಖೀಣಾಸವಾ ಅರಹನ್ತೋವ ಬಹೂತಿ ಅತ್ಥೋ. ತುಯ್ಹೇವೇಸೋ ಆನುಭಾವೋತಿ ಏಸೋ ಆಕಾಸಚರಣಉಮ್ಮುಜ್ಜನನಿಮುಜ್ಜನಾದಿಆನುಭಾವೋ ತುಯ್ಹೇವ ತುಯ್ಹಂ ಏವ ಆನುಭಾವೋ, ನಾಞ್ಞೇಸಂ. ಸರಣಂ ತಂ ಉಪೇಮಹನ್ತಿ ತಂ ಇತ್ಥಮ್ಭೂತಂ ತುವಂ ಸರಣಂ ತಾಣಂ ಲೇಣಂ ಪರಾಯನನ್ತಿ ಉಪೇಮಿ ಗಚ್ಛಾಮಿ ಜಾನಾಮಿ ವಾತಿ ಅತ್ಥೋ.

೧೩೪. ಲೋಕಜೇಟ್ಠೋ ನರಾಸಭೋ ಪಿಯದಸ್ಸೀ ಭಗವಾ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಮಜ್ಝೇ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ಇಮಾ ಬ್ಯಾಕರಣಗಾಥಾ ಅಭಾಸಥ ಕಥೇಸೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸೇಸಂ ಸುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಮೇವಾತಿ.

ಸುಮಙ್ಗಲತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

ದುತಿಯಸ್ಸ ಸೀಹಾಸನವಗ್ಗಸ್ಸ ವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೩. ಸುಭೂತಿವಗ್ಗೋ

೧. ಸುಭೂತಿತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ಹಿಮವನ್ತಸ್ಸಾವಿದೂರೇತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಸುಭೂತಿತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ಇತೋ ಕಪ್ಪಸತಸಹಸ್ಸಮತ್ಥಕೇ ಅನುಪ್ಪನ್ನೇಯೇವ ಪದುಮುತ್ತರೇ ಭಗವತಿ ಲೋಕನಾಥೇ ಹಂಸವತೀನಗರೇ ಅಞ್ಞತರಸ್ಸ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಮಹಾಸಾಲಸ್ಸ ಏಕಪುತ್ತಕೋ ಹುತ್ವಾ ನಿಬ್ಬತ್ತಿ, ತಸ್ಸ ನನ್ದಮಾಣವೋತಿ ನಾಮಂ ಅಕಂಸು. ಸೋ ವಯಪ್ಪತ್ತೋ ತಯೋ ವೇದೇ ಉಗ್ಗಣ್ಹಿತ್ವಾ ತತ್ಥ ಸಾರಂ ಅಪಸ್ಸನ್ತೋ ಅತ್ತನೋ ಪರಿವಾರಭೂತೇಹಿ ಚತುಚತ್ತಾಲೀಸಾಯ ಮಾಣವಸಹಸ್ಸೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಪಬ್ಬತಪಾದೇ ಇಸಿಪಬ್ಬಜ್ಜಂ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ಅಟ್ಠ ಸಮಾಪತ್ತಿಯೋ ಪಞ್ಚಾಭಿಞ್ಞಾಯೋ ಚ ನಿಬ್ಬತ್ತೇಸಿ. ಅನ್ತೇವಾಸಿಕಾನಮ್ಪಿ ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಂ ಆಚಿಕ್ಖಿ. ತೇಪಿ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಝಾನಲಾಭಿನೋ ಅಹೇಸುಂ.

ತೇನ ಚ ಸಮಯೇನ ಪದುಮುತ್ತರೋ ಭಗವಾ ಲೋಕೇ ಉಪ್ಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ಹಂಸವತೀನಗರಂ ಉಪನಿಸ್ಸಾಯ ವಿಹರನ್ತೋ ಏಕದಿವಸಂ ಪಚ್ಚೂಸಸಮಯೇ ಲೋಕಂ ವೋಲೋಕೇನ್ತೋ ನನ್ದತಾಪಸಸ್ಸ ಅನ್ತೇವಾಸಿಕಜಟಿಲಾನಂ ಅರಹತ್ತೂಪನಿಸ್ಸಯಂ, ನನ್ದತಾಪಸಸ್ಸ ಚ ದ್ವೀಹಙ್ಗೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತಸ್ಸ ಸಾವಕಟ್ಠಾನನ್ತರಸ್ಸ ಪತ್ಥನಂ ದಿಸ್ವಾ ಪಾತೋವ ಸರೀರಪಟಿಜಗ್ಗನಂ ಕತ್ವಾ ಪುಬ್ಬಣ್ಹಸಮಯೇ ಪತ್ತಚೀವರಮಾದಾಯ ಅಞ್ಞಂ ಕಞ್ಚಿ ಅನಾಮನ್ತೇತ್ವಾ ಸೀಹೋ ವಿಯ ಏಕಚರೋ ನನ್ದತಾಪಸಸ್ಸ ಅನ್ತೇವಾಸಿಕೇಸು ಫಲಾಫಲತ್ಥಾಯ ಗತೇಸು ‘‘ಬುದ್ಧಭಾವಂ ಮೇ ಜಾನಾತೂ’’ತಿ ಪಸ್ಸನ್ತಸ್ಸೇವ ನನ್ದತಾಪಸಸ್ಸ ಆಕಾಸತೋ ಓತರಿತ್ವಾ ಪಥವಿಯಂ ಪತಿಟ್ಠಾಸಿ. ನನ್ದತಾಪಸೋ ಬುದ್ಧಾನುಭಾವಞ್ಚೇವ ಲಕ್ಖಣಪಾರಿಪೂರಿಞ್ಚ ದಿಸ್ವಾ ಲಕ್ಖಣಮನ್ತೇ ಸಮ್ಮಸಿತ್ವಾ ‘‘ಇಮೇಹಿ ಲಕ್ಖಣೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ನಾಮ ಅಗಾರಂ ಅಜ್ಝಾವಸನ್ತೋ ರಾಜಾ ಹೋತಿ ಚಕ್ಕವತ್ತೀ, ಪಬ್ಬಜನ್ತೋ ಲೋಕೇ ವಿವಟಚ್ಛೇದೋ ಸಬ್ಬಞ್ಞೂ ಬುದ್ಧೋ ಹೋತಿ, ಅಯಂ ಪುರಿಸಾಜಾನೀಯೋ ನಿಸ್ಸಂಸಯಂ ಬುದ್ಧೋ’’ತಿ ಞತ್ವಾ ಪಚ್ಚುಗ್ಗಮನಂ ಕತ್ವಾ ಪಞ್ಚಪತಿಟ್ಠಿತೇನ ವನ್ದಿತ್ವಾ ಆಸನಂ ಪಞ್ಞಾಪೇತ್ವಾ ಅದಾಸಿ. ನಿಸೀದಿ ಭಗವಾ ಪಞ್ಞತ್ತೇ ಆಸನೇ. ನನ್ದತಾಪಸೋಪಿ ಅತ್ತನೋ ಅನುಚ್ಛವಿಕಂ ಆಸನಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿ. ತಸ್ಮಿಂ ಸಮಯೇ ಚತುಚತ್ತಾಲೀಸಸಹಸ್ಸಜಟಿಲಾ ಪಣೀತಪಣೀತಾನಿ ಓಜವನ್ತಾನಿ ಫಲಾಫಲಾನಿ ಗಹೇತ್ವಾ ಆಚರಿಯಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕಂ ಸಮ್ಪತ್ತಾ ಬುದ್ಧಾನಞ್ಚೇವ ಆಚರಿಯಸ್ಸ ಚ ನಿಸಿನ್ನಾಕಾರಂ ಓಲೋಕೇತ್ವಾ ಆಹಂಸು – ‘‘ಆಚರಿಯ, ಮಯಂ ‘ಇಮಸ್ಮಿಂ ಲೋಕೇ ತುಮ್ಹೇಹಿ ಮಹನ್ತತರೋ ನತ್ಥೀ’ತಿ ವಿಚರಾಮ, ಅಯಂ ಪನ ಪುರಿಸೋ ತುಮ್ಹೇಹಿ ಮಹನ್ತತರೋ ಮಞ್ಞೇ’’ತಿ. ನನ್ದತಾಪಸೋ – ‘‘ತಾತಾ, ಕಿಂ ವದೇಥ, ತುಮ್ಹೇ ಸಾಸಪೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಅಟ್ಠಸಟ್ಠಿಯೋಜನಸತಸಹಸ್ಸುಬ್ಬೇಧಂ ಸಿನೇರುಂ ಉಪಮೇತುಂ ಇಚ್ಛಥ, ಸಬ್ಬಞ್ಞುಬುದ್ಧೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಮಾ ಮಂ ಉಪಮಿತ್ಥಾ’’ತಿ ಆಹ. ಅಥ ತೇ ತಾಪಸಾ – ‘‘ಸಚೇ ಅಯಂ ಓರಕೋ ಅಭವಿಸ್ಸ, ನ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಆಚರಿಯೋ ಏವಂ ಉಪಮಂ ಆಹರೇಯ್ಯ. ಯಾವ ಮಹಾವತಾಯಂ ಪುರಿಸಾಜಾನೀಯೋ’’ತಿ ಪಾದೇಸು ನಿಪತಿತ್ವಾ ಸಿರಸಾ ವನ್ದಿಂಸು. ಅಥ ತೇ ಆಚರಿಯೋ ಆಹ – ‘‘ತಾತಾ, ಅಮ್ಹಾಕಂ ಬುದ್ಧಾನಂ ಅನುಚ್ಛವಿಕೋ ದೇಯ್ಯಧಮ್ಮೋ ನತ್ಥಿ, ಭಗವಾ ಚ ಭಿಕ್ಖಾಚಾರವೇಲಾಯಂ ಇಧಾಗತೋ, ತಸ್ಮಾ ಮಯಂ ಯಥಾಬಲಂ ದೇಯ್ಯಧಮ್ಮಂ ದಸ್ಸಾಮ, ತುಮ್ಹೇಹಿ ಯಂ ಯಂ ಪಣೀತಂ ಫಲಾಫಲಂ ಆಭತಂ, ತಂ ತಂ ಆಹರಥಾ’’ತಿ ಆಹರಾಪೇತ್ವಾ ಸಹತ್ಥೇನೇವ ಧೋವಿತ್ವಾ ಸಯಂ ತಥಾಗತಸ್ಸ ಪತ್ತೇ ಪತಿಟ್ಠಾಪೇಸಿ. ಸತ್ಥಾರಾ ಫಲಾಫಲೇ ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಮತ್ತೇ ದೇವತಾ ದಿಬ್ಬೋಜಂ ಪಕ್ಖಿಪಿಂಸು. ತಾಪಸೋ ಉದಕಮ್ಪಿ ಸಯಮೇವ ಪರಿಸ್ಸಾವೇತ್ವಾ ಅದಾಸಿ. ತತೋ ಭೋಜನಕಿಚ್ಚಂ ನಿಟ್ಠಾಪೇತ್ವಾ ನಿಸಿನ್ನೇ ಸತ್ಥರಿ ಸಬ್ಬೇ ಅನ್ತೇವಾಸಿಕೇ ಪಕ್ಕೋಸಿತ್ವಾ ಸತ್ಥು ಸನ್ತಿಕೇ ಸಾರಣೀಯಂ ಕಥಂ ಕಥೇನ್ತೋ ನಿಸೀದಿ. ಸತ್ಥಾ ‘‘ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘೋ ಆಗಚ್ಛತೂ’’ತಿ ಚಿನ್ತೇಸಿ. ಸತ್ಥು ಚಿತ್ತಂ ಞತ್ವಾ ಸತಸಹಸ್ಸಮತ್ತಾ ಖೀಣಾಸವಾ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಸತ್ಥಾರಂ ವನ್ದಿತ್ವಾ ಅಟ್ಠಂಸು.

ಅಥ ನನ್ದತಾಪಸೋ ಅನ್ತೇವಾಸಿಕೇ ಆಮನ್ತೇಸಿ – ‘‘ತಾತಾ, ಬುದ್ಧಾನಂ ನಿಸಿನ್ನಾಸನಮ್ಪಿ ನೀಚಂ, ಸಮಣಸತಸಹಸ್ಸಸ್ಸಪಿ ಆಸನಂ ನತ್ಥಿ. ತುಮ್ಹೇಹಿ ಅಜ್ಜ ಉಳಾರಂ ಭಗವತೋ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಸ್ಸ ಚ ಸಕ್ಕಾರಂ ಕಾತುಂ ವಟ್ಟತಿ, ಪಬ್ಬತಪಾದತೋ ವಣ್ಣಗನ್ಧಸಮ್ಪನ್ನಾನಿ ಪುಪ್ಫಾನಿ ಆಹರಥಾ’’ತಿ ಆಹ. ಅಚಿನ್ತೇಯ್ಯತ್ತಾ ಇದ್ಧಿವಿಸಯಸ್ಸ ತೇ ಮುಹುತ್ತೇನೇವ ವಣ್ಣಗನ್ಧರಸಸಮ್ಪನ್ನಾನಿ ಪುಪ್ಫಾನಿ ಆಹರಿತ್ವಾ ಬುದ್ಧಾನಂ ಯೋಜನಪ್ಪಮಾಣಂ ಪುಪ್ಫಾಸನಂ ಪಞ್ಞಾಪೇಸುಂ. ಅಗ್ಗಸಾವಕಾನಂ ತಿಗಾವುತಂ, ಸೇಸಭಿಕ್ಖೂನಂ ಅಡ್ಢಯೋಜನಾದಿಭೇದಂ, ಸಙ್ಘನವಕಸ್ಸ ಉಸಭಮತ್ತಂ ಪಞ್ಞಾಪೇಸುಂ. ಏವಂ ಪಞ್ಞತ್ತೇಸು ಆಸನೇಸು ನನ್ದತಾಪಸೋ ತಥಾಗತಸ್ಸ ಪುರತೋ ಅಞ್ಜಲಿಂ ಪಗ್ಗಯ್ಹ ಠಿತೋ, ‘‘ಭನ್ತೇ, ಅಮ್ಹಾಕಂ ದೀಘರತ್ತಂ ಹಿತಾಯ ಸುಖಾಯ ಇಮಂ ಪುಪ್ಫಾಸನಂ ಆರುಯ್ಹ ನಿಸೀದಥಾ’’ತಿ ಆಹ. ನಿಸೀದಿ ಭಗವಾ ಪುಪ್ಫಾಸನೇ. ಏವಂ ನಿಸಿನ್ನೇ ಸತ್ಥರಿ ಸತ್ಥು ಆಕಾರಂ ಞತ್ವಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಅತ್ತನೋ ಅತ್ತನೋ ಪತ್ತಾಸನೇ ನಿಸೀದಿಂಸು. ನನ್ದತಾಪಸೋ ಮಹನ್ತಂ ಪುಪ್ಫಚ್ಛತ್ತಂ ಗಹೇತ್ವಾ ತಥಾಗತಸ್ಸ ಮತ್ಥಕೇ ಧಾರೇನ್ತೋ ಅಟ್ಠಾಸಿ. ಸತ್ಥಾ ‘‘ತಾಪಸಾನಂ ಅಯಂ ಸಕ್ಕಾರೋ ಮಹಪ್ಫಲೋ ಹೋತೂ’’ತಿ ನಿರೋಧಸಮಾಪತ್ತಿಂ ಸಮಾಪಜ್ಜಿ. ಸತ್ಥು ಸಮಾಪನ್ನಭಾವಂ ಞತ್ವಾ ಭಿಕ್ಖೂಪಿ ಸಮಾಪತ್ತಿಂ ಸಮಾಪಜ್ಜಿಂಸು. ತಥಾಗತೇ ಸತ್ತಾಹಂ ನಿರೋಧಂ ಸಮಾಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ನಿಸಿನ್ನೇ ಅನ್ತೇವಾಸಿಕಾ ಭಿಕ್ಖಾಚಾರಕಾಲೇ ಸಮ್ಪತ್ತೇ ವನಮೂಲಫಲಾಫಲಂ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತ್ವಾ ಸೇಸಕಾಲೇ ಬುದ್ಧಾನಂ ಅಞ್ಜಲಿಂ ಪಗ್ಗಯ್ಹ ಅಟ್ಠಂಸು. ನನ್ದತಾಪಸೋ ಪನ ಭಿಕ್ಖಾಚಾರಮ್ಪಿ ಅಗನ್ತ್ವಾ ಪುಪ್ಫಚ್ಛತ್ತಂ ಧಾರೇನ್ತೋಯೇವ ಸತ್ತಾಹಂ ಪೀತಿಸುಖೇನೇವ ವೀತಿನಾಮೇಸಿ.

ಸತ್ಥಾ ನಿರೋಧತೋ ವುಟ್ಠಾಯ ಅರಣವಿಹಾರಿಅಙ್ಗೇನ ದಕ್ಖಿಣೇಯ್ಯಙ್ಗೇನ ಚಾತಿ ದ್ವೀಹಿ ಅಙ್ಗೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತಂ ಏಕಂ ಸಾವಕಂ ‘‘ಇಸಿಗಣಸ್ಸ ಪುಪ್ಫಾಸನಾನುಮೋದನಂ ಕರೋಹೀ’’ತಿ ಆಣಾಪೇಸಿ. ಸೋ ಚಕ್ಕವತ್ತಿರಞ್ಞೋ ಸನ್ತಿಕಾ ಪಟಿಲದ್ಧಮಹಾಲಾಭೋ ಮಹಾಯೋಧೋ ವಿಯ ತುಟ್ಠಮಾನಸೋ ಅತ್ತನೋ ವಿಸಯೇ ಠತ್ವಾ ತೇಪಿಟಕಂ ಬುದ್ಧವಚನಂ ಸಮ್ಮಸಿತ್ವಾ ಅನುಮೋದನಮಕಾಸಿ. ತಸ್ಸ ದೇಸನಾವಸಾನೇ ಸತ್ಥಾ ಸಯಂ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇಸಿ. ಸತ್ಥು ದೇಸನಾವಸಾನೇ ಸಬ್ಬೇಪಿ ಚತುಚತ್ತಾಲೀಸಸಹಸ್ಸತಾಪಸಾ ಅರಹತ್ತಂ ಪಾಪುಣಿಂಸು. ಸತ್ಥಾ – ‘‘ಏಥ ಭಿಕ್ಖವೋ’’ತಿ ಹತ್ಥಂ ಪಸಾರೇಸಿ. ತೇಸಂ ತಾವದೇವ ಕೇಸಮಸ್ಸೂ ಅನ್ತರಧಾಯಿಂಸು. ಅಟ್ಠ ಪರಿಕ್ಖಾರಾ ಸರೀರೇ ಪಟಿಮುಕ್ಕಾವ ಅಹೇಸುಂ. ತೇ ಸಟ್ಠಿವಸ್ಸಿಕತ್ಥೇರಾ ವಿಯ ಸತ್ಥಾರಂ ಪರಿವಾರಯಿಂಸು. ನನ್ದತಾಪಸೋ ಪನ ವಿಕ್ಖಿತ್ತಚಿತ್ತತಾಯ ವಿಸೇಸಂ ನಾಧಿಗಞ್ಛಿ. ತಸ್ಸ ಕಿರ ಅರಣವಿಹಾರಿತ್ಥೇರಸ್ಸ ಧಮ್ಮಂ ಸೋತುಂ ಆರದ್ಧಕಾಲತೋ ಪಟ್ಠಾಯ – ‘‘ಅಹೋ ವತಾಹಮ್ಪಿ ಅನಾಗತೇ ಏಕಸ್ಸ ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಸಾಸನೇ ಇಮಿನಾ ಸಾವಕೇನ ಲದ್ಧಗುಣಂ ಲಭೇಯ್ಯ’’ನ್ತಿ ಚಿತ್ತಂ ಉದಪಾದಿ. ಸೋ ತೇನ ವಿತಕ್ಕೇನ ಮಗ್ಗಫಲಪಟಿವೇಧಂ ಕಾತುಂ ನಾಸಕ್ಖಿ. ತಥಾಗತಂ ಪನ ವನ್ದಿತ್ವಾ ಅಞ್ಜಲಿಂ ಪಗ್ಗಯ್ಹ ಸಮ್ಮುಖೇ ಠಿತೋ ಏವಮಾಹ – ‘‘ಭನ್ತೇ, ಯೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಇಸಿಗಣಸ್ಸ ಪುಪ್ಫಾಸನಾನುಮೋದನಾ ಕತಾ, ಕೋ ನಾಮಾಯಂ ತುಮ್ಹಾಕಂ ಸಾಸನೇ’’ತಿ? ‘‘ಅರಣವಿಹಾರಿಅಙ್ಗೇನ ಚ ದಕ್ಖಿಣೇಯ್ಯಙ್ಗೇನ ಚ ಏತದಗ್ಗಟ್ಠಾನಂ ಪತ್ತೋ ಏಸೋ ಭಿಕ್ಖೂ’’ತಿ. ‘‘ಭನ್ತೇ, ಯ್ವಾಯಂ ಮಯಾ ಸತ್ತಾಹಂ ಪುಪ್ಫಚ್ಛತ್ತಂ ಧಾರೇನ್ತೇನ ಸಕ್ಕಾರೋ ಕತೋ, ತೇನ ಅಧಿಕಾರೇನ ಅಞ್ಞಂ ಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ನ ಪತ್ಥೇಮಿ, ಅನಾಗತೇ ಪನ ಏಕಸ್ಸ ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಸಾಸನೇ ಅಯಂ ಥೇರೋ ವಿಯ ದ್ವೀಹಙ್ಗೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಸಾವಕೋ ಭವೇಯ್ಯ’’ನ್ತಿ ಪತ್ಥನಂ ಅಕಾಸಿ.

ಸತ್ಥಾ ‘‘ಸಮಿಜ್ಝಿಸ್ಸತಿ ನು ಖೋ ಇಮಸ್ಸ ತಾಪಸಸ್ಸ ಪತ್ಥನಾ’’ತಿ ಅನಾಗತಂಸಞಾಣಂ ಪೇಸೇತ್ವಾ ಓಲೋಕೇನ್ತೋ ಕಪ್ಪಸತಸಹಸ್ಸಂ ಅತಿಕ್ಕಮಿತ್ವಾ ಸಮಿಜ್ಝನಕಭಾವಂ ದಿಸ್ವಾ, ‘‘ತಾಪಸ, ನ ತೇ ಅಯಂ ಪತ್ಥನಾ ಮೋಘಂ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ಅನಾಗತೇ ಕಪ್ಪಸತಸಹಸ್ಸಂ ಅತಿಕ್ಕಮಿತ್ವಾ ಗೋತಮೋ ನಾಮ ಬುದ್ಧೋ ಉಪ್ಪಜ್ಜಿಸ್ಸತಿ, ತಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕೇ ಸಮಿಜ್ಝಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಧಮ್ಮಕಥಂ ಕಥೇತ್ವಾ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಪರಿವುತೋ ಆಕಾಸಂ ಪಕ್ಖನ್ದಿ. ನನ್ದತಾಪಸೋ ಯಾವ ಚಕ್ಖುಪಥಂ ನ ಸಮತಿಕ್ಕಮತಿ, ತಾವ ಸತ್ಥು ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಸ್ಸ ಚ ಅಞ್ಜಲಿಂ ಪಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಅಟ್ಠಾಸಿ. ಸೋ ಅಪರಭಾಗೇ ಕಾಲೇನ ಕಾಲಂ ಸತ್ಥಾರಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಧಮ್ಮಂ ಸುಣಿತ್ವಾ ಅಪರಿಹೀನಜ್ಝಾನೋವ ಕಾಲಂ ಕತ್ವಾ ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ. ತತೋ ಪನ ಚುತೋ ಅಪರಾನಿಪಿ ಪಞ್ಚ ಜಾತಿಸತಾನಿ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ಆರಞ್ಞಕೋವ ಅಹೋಸಿ, ಕಸ್ಸಪಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಕಾಲೇಪಿ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ಆರಞ್ಞಕೋ ಹುತ್ವಾ ಗತಪಚ್ಚಾಗತವತ್ತಂ ಪೂರೇಸಿ. ಏತಂ ಕಿರ ವತ್ತಂ ಅಪರಿಪೂರೇತ್ವಾ ಮಹಾಸಾವಕಭಾವಂ ಪಾಪುಣನ್ತಾ ನಾಮ ನತ್ಥಿ, ಗತಪಚ್ಚಾಗತವತ್ತಂ ಪನ ಆಗಮಟ್ಠಕಥಾಸು ವುತ್ತನಯೇನೇವ ವೇದಿತಬ್ಬಂ. ಸೋ ವೀಸತಿವಸ್ಸಸಹಸ್ಸಾನಿ ಗತಪಚ್ಚಾಗತವತ್ತಂ ಪೂರೇತ್ವಾ ಕಾಲಂ ಕತ್ವಾ ತಾವತಿಂಸದೇವಲೋಕೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿ.

ಏವಂ ಸೋ ತಾವತಿಂಸಭವನೇ ಅಪರಾಪರಂ ಉಪ್ಪಜ್ಜನವಸೇನ ದಿಬ್ಬಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ತತೋ ಚುತೋ ಮನುಸ್ಸಲೋಕೇ ಅನೇಕಸತಕ್ಖತ್ತುಂ ಚಕ್ಕವತ್ತಿರಾಜಾ ಪದೇಸರಾಜಾ ಚ ಹುತ್ವಾ ಉಳಾರಂ ಮನುಸ್ಸಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಭಗವತೋ ಉಪ್ಪನ್ನಕಾಲೇ ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ಸುಮನಸೇಟ್ಠಿಸ್ಸ ಗೇಹೇ ಅನಾಥಪಿಣ್ಡಿಕಸ್ಸ ಕನಿಟ್ಠೋ ಹುತ್ವಾ ನಿಬ್ಬತ್ತಿ. ಸುಭೂತೀತಿಸ್ಸ ನಾಮಂ ಅಹೋಸಿ.

ತೇನ ಚ ಸಮಯೇನ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಭಗವಾ ಲೋಕೇ ಉಪ್ಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ಪವತ್ತಿತವರಧಮ್ಮಚಕ್ಕೋ ಅನುಪುಬ್ಬೇನ ರಾಜಗಹಂ ಗನ್ತ್ವಾ ತತ್ಥ ವೇಳುವನಪಟಿಗ್ಗಹಣಾದಿನಾ ಲೋಕಾನುಗ್ಗಹಂ ಕರೋನ್ತೋ ರಾಜಗಹಂ ಉಪನಿಸ್ಸಾಯ ಸೀತವನೇ ವಿಹಾಸಿ. ತದಾ ಅನಾಥಪಿಣ್ಡಿಕೋ ಸೇಟ್ಠಿ ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ಉಟ್ಠಾನಕಂ ಭಣ್ಡಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಸಹಾಯಸ್ಸ ರಾಜಗಹಸೇಟ್ಠಿನೋ ಗೇಹಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದಂ ಸುತ್ವಾ ಸತ್ಥಾರಂ ಸೀತವನೇ ವಿಹರನ್ತಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಪಠಮದಸ್ಸನೇನೇವ ಸೋತಾಪತ್ತಿಫಲೇ ಪತಿಟ್ಠಾಯ ಸತ್ಥಾರಂ ಸಾವತ್ಥಿಂ ಆಗಮನತ್ಥಾಯ ಯಾಚಿತ್ವಾ ತತೋ ಪಞ್ಚಚತ್ತಾಲೀಸಯೋಜನೇ ಮಗ್ಗೇ ಯೋಜನೇ ಯೋಜನೇ ಸತಸಹಸ್ಸಪರಿಚ್ಚಾಗೇನ ವಿಹಾರೇ ಪತಿಟ್ಠಾಪೇತ್ವಾ ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ಅಟ್ಠಕರೀಸಪ್ಪಮಾಣಂ ಜೇತಸ್ಸ ಕುಮಾರಸ್ಸ ಉಯ್ಯಾನಭೂಮಿಂ ಕೋಟಿಸನ್ಥಾರೇನ ಕಿಣಿತ್ವಾ ತತ್ಥ ಭಗವತೋ ವಿಹಾರಂ ಕಾರೇತ್ವಾ ಅದಾಸಿ. ವಿಹಾರಮಹದಿವಸೇ ಅಯಂ ಸುಭೂತಿಕುಟುಮ್ಬಿಕೋ ಅನಾಥಪಿಣ್ಡಿಕಸೇಟ್ಠಿನಾ ಸದ್ಧಿಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಧಮ್ಮಂ ಸುಣನ್ತೋ ಸದ್ಧಂ ಪಟಿಲಭಿತ್ವಾ ಪಬ್ಬಜಿ. ಸೋ ಉಪಸಮ್ಪನ್ನೋ ದ್ವೇ ಮಾತಿಕಾ ಪಗುಣಾ ಕತ್ವಾ ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಂ ಕಥಾಪೇತ್ವಾ ಅರಞ್ಞೇ ಸಮಣಧಮ್ಮಂ ಕರೋನ್ತೋ ಮೇತ್ತಾಝಾನಂ ನಿಬ್ಬತ್ತೇತ್ವಾ ತಂ ಪಾದಕಂ ಕತ್ವಾ ವಿಪಸ್ಸನಂ ವಡ್ಢೇತ್ವಾ ಅರಹತ್ತಂ ಪಾಪುಣಿ.

ಸೋ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇನ್ತೋ ಯಸ್ಮಾ ಸತ್ಥಾರಾ ದೇಸಿತನಿಯಾಮೇನ ಅನೋದಿಸ್ಸಕಂ ಕತ್ವಾ ದೇಸೇತಿ, ತಸ್ಮಾ ಅರಣವಿಹಾರೀನಂ ಅಗ್ಗೋ ನಾಮ ಜಾತೋ. ಯಸ್ಮಾ ಚ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಚರನ್ತೋ ಘರೇ ಘರೇ ಮೇತ್ತಾಝಾನಂ ಸಮಾಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ವುಟ್ಠಾಯ ಭಿಕ್ಖಂ ಪಟಿಗ್ಗಣ್ಹಾತಿ ‘‘ಏವಂ ದಾಯಕಾನಂ ಮಹಪ್ಫಲಂ ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ, ತಸ್ಮಾ ದಕ್ಖಿಣೇಯ್ಯಾನಂ ಅಗ್ಗೋ ನಾಮ ಜಾತೋ. ತೇನ ನಂ ಭಗವಾ ‘‘ಏತದಗ್ಗಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಮಮ ಸಾವಕಾನಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಅರಣವಿಹಾರೀನಂ ದಕ್ಖಿಣೇಯ್ಯಾನಞ್ಚ ಯದಿದಂ ಸುಭೂತೀ’’ತಿ (ಅ. ನಿ. ೧.೧೯೮, ೨೦೧) ದ್ವಯಙ್ಗಸಮನ್ನಾಗತೇ ಅಗ್ಗಟ್ಠಾನೇ ಠಪೇಸಿ. ಏವಮಯಂ ಮಹಾಥೇರೋ ಅತ್ತನಾ ಪೂರಿತಪಾರಮೀನಂ ಫಲಸ್ಸ ಮತ್ಥಕಂ ಅರಹತ್ತಂ ಪತ್ವಾ ಲೋಕೇ ಅಭಿಞ್ಞಾತೋ ಅಭಿಲಕ್ಖಿತೋ ಹುತ್ವಾ ಬಹುಜನಹಿತಾಯ ಜನಪದಚಾರಿಕಂ ಚರನ್ತೋ ಅನುಪುಬ್ಬೇನ ರಾಜಗಹಂ ಅಗಮಾಸಿ.

ರಾಜಾ ಬಿಮ್ಬಿಸಾರೋ ಥೇರಸ್ಸ ಆಗಮನಂ ಸುತ್ವಾ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ವನ್ದಿತ್ವಾ ‘‘ಇಧೇವ, ಭನ್ತೇ, ವಸಥ, ವಸನಟ್ಠಾನಂ ವೋ ಕರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಪಕ್ಕನ್ತೋ ವಿಸ್ಸರಿ. ಥೇರೋ ಸೇನಾಸನಂ ಅಲಭನ್ತೋ ಅಬ್ಭೋಕಾಸೇ ವೀತಿನಾಮೇಸಿ. ಥೇರಸ್ಸಾನುಭಾವೇನ ದೇವೋ ನ ವಸ್ಸತಿ. ಮನುಸ್ಸಾ ಅವುಟ್ಠಿತಾಯ ಉಪದ್ದುತಾ ರಞ್ಞೋ ನಿವೇಸನದ್ವಾರೇ ಉಕ್ಕುಟ್ಠಿಂ ಅಕಂಸು. ರಾಜಾ ‘‘ಕೇನ ನು ಖೋ ಕಾರಣೇನ ದೇವೋ ನ ವಸ್ಸತೀ’’ತಿ ವೀಮಂಸನ್ತೋ ‘‘ಥೇರಸ್ಸ ಅಬ್ಭೋಕಾಸವಾಸೇನ ಮಞ್ಞೇ ನ ವಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ತಸ್ಸ ಪಣ್ಣಕುಟಿಂ ಕಾರಾಪೇತ್ವಾ ‘‘ಇಮಿಸ್ಸಂ, ಭನ್ತೇ, ಪಣ್ಣಕುಟಿಯಂ ವಸಥಾ’’ತಿ ವತ್ವಾ ವನ್ದಿತ್ವಾ ಪಕ್ಕಾಮಿ. ಥೇರೋ ಕುಟಿಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ತಿಣಸನ್ಥಾರಕೇ ಪಲ್ಲಙ್ಕೇನ ನಿಸೀದಿ. ತದಾ ದೇವೋ ಥೋಕಂ ಥೋಕಂ ಫುಸಾಯತಿ, ನ ಸಮ್ಮಾಧಾರಂ ಅನುಪವೇಚ್ಛತಿ. ಅಥ ಥೇರೋ ಲೋಕಸ್ಸ ಅವುಟ್ಠಿಕಭಯಂ ವಿಧಮಿತುಕಾಮೋ ಅತ್ತನೋ ಅಜ್ಝತ್ತಿಕಬಾಹಿರವತ್ಥುಕಸ್ಸ ಪರಿಸ್ಸಯಸ್ಸ ಅಭಾವಂ ಪವೇದೇನ್ತೋ ‘‘ಛನ್ನಾ ಮೇ ಕುಟಿಕಾ’’ತಿ (ಥೇರಗಾ. ೧) ಗಾಥಮಾಹ. ತಸ್ಸತ್ಥೋ ಥೇರಗಾಥಾಯಂ ವುತ್ತೋಯೇವ.

ಕಸ್ಮಾ ಪನೇತೇ ಮಹಾಥೇರಾ ಅತ್ತನೋ ಗುಣೇ ಪಕಾಸೇನ್ತೀತಿ? ಇಮಿನಾ ದೀಘೇನ ಅದ್ಧುನಾ ಅನಧಿಗತಪುಬ್ಬಂ ಪರಮಗಮ್ಭೀರಂ ಅತಿವಿಯ ಸನ್ತಂ ಪಣೀತಂ ಅತ್ತನಾ ಅಧಿಗತಲೋಕುತ್ತರಧಮ್ಮಂ ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಿತ್ವಾ ಪೀತಿವೇಗಸಮುಸ್ಸಾಹಿತಉದಾನದೀಪನತ್ಥಂ ಸಾಸನಸ್ಸ ನಿಯ್ಯಾನಿಕಭಾವವಿಭಾವನತ್ಥಞ್ಚ ಪರಮಪ್ಪಿಚ್ಛಾ ಅರಿಯಾ ಅತ್ತನೋ ಗುಣೇ ಪಕಾಸೇನ್ತಿ. ಯಥಾ ತಂ ಲೋಕನಾಥೋ ಬೋಧನೇಯ್ಯಾನಂ ಅಜ್ಝಾಸಯವಸೇನ ‘‘ದಸಬಲಸಮನ್ನಾಗತೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ತಥಾಗತೋ ಚತುವೇಸಾರಜ್ಜವಿಸಾರದೋ’’ತಿಆದಿನಾ (ಅ. ನಿ. ೧೦.೨೧; ಮ. ನಿ. ೧. ೧೪೮ ಅತ್ಥತೋ ಸಮಾನಂ) ಅತ್ತನೋ ಗುಣೇ ಪಕಾಸೇತಿ. ಏವಮಯಂ ಥೇರಸ್ಸ ಅಞ್ಞಾಬ್ಯಾಕರಣಗಾಥಾಪಿ ಅಹೋಸೀತಿ.

೧. ಏವಂ ಸೋ ಪತ್ತಅರಹತ್ತಫಲೋ ಪತ್ತಏತದಗ್ಗಟ್ಠಾನೋ ಚ ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ಸರಿತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಹಿಮವನ್ತಸ್ಸಾವಿದೂರೇತಿಆದಿಮಾಹ. ತತ್ಥ ಹಿಮವನ್ತಸ್ಸಾತಿ ಹಿಮಾಲಯಪಬ್ಬತಸ್ಸ ಅವಿದೂರೇ ಆಸನ್ನೇ ಸಮೀಪೇ ಪಬ್ಬತಪಾದೇ ಮನುಸ್ಸಾನಂ ಗಮನಾಗಮನಸಮ್ಪನ್ನೇ ಸಞ್ಚರಣಟ್ಠಾನೇತಿ ಅತ್ಥೋ. ನಿಸಭೋ ನಾಮ ಪಬ್ಬತೋತಿ ಪಬ್ಬತಾನಂ ಜೇಟ್ಠತ್ತಾ ನಾಮೇನ ನಿಸಭೋ ನಾಮ ಸೇಲಮಯಪಬ್ಬತೋ ಅಹೋಸೀತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ. ಅಸ್ಸಮೋ ಸುಕತೋ ಮಯ್ಹನ್ತಿ ತತ್ಥ ಪಬ್ಬತೇ ಮಯ್ಹಂ ವಸನತ್ಥಾಯ ಅಸ್ಸಮೋ ಅರಞ್ಞಾವಾಸೋ ಸುಟ್ಠು ಕತೋ. ಕುಟಿರತ್ತಿಟ್ಠಾನದಿವಾಟ್ಠಾನವತಿಪರಿಕ್ಖೇಪಾದಿವಸೇನ ಸುನ್ದರಾಕಾರೇನ ಕತೋತಿ ಅತ್ಥೋ. ಪಣ್ಣಸಾಲಾ ಸುಮಾಪಿತಾತಿ ಪಣ್ಣೇಹಿ ಛಾದಿತಾ ಸಾಲಾ ಮಯ್ಹಂ ನಿವಾಸನತ್ಥಾಯ ಸುಟ್ಠು ಮಾಪಿತಾ ನಿಟ್ಠಾಪಿತಾತಿ ಅತ್ಥೋ.

೨. ಕೋಸಿಯೋ ನಾಮ ನಾಮೇನಾತಿ ಮಾತಾಪಿತೂಹಿ ಕತನಾಮಧೇಯ್ಯೇನ ಕೋಸಿಯೋ ನಾಮ. ಉಗ್ಗತಾಪನೋ ಪಾಕಟತಪೋ ಘೋರತಪೋ. ಏಕಾಕಿಯೋ ಅಞ್ಞೇಸಂ ಅಭಾವಾ ಅಹಂ ಏವ ಏಕೋ. ಅದುತಿಯೋ ದುತಿಯತಾಪಸರಹಿತೋ ಜಟಿಲೋ ಜಟಾಧಾರೀ ತಾಪಸೋ ತದಾ ತಸ್ಮಿಂ ಕಾಲೇ ನಿಸಭೇ ಪಬ್ಬತೇ ವಸಾಮಿ ವಿಹರಾಮೀತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ.

೩. ಫಲಂ ಮೂಲಞ್ಚ ಪಣ್ಣಞ್ಚ, ನ ಭುಞ್ಜಾಮಿ ಅಹಂ ತದಾತಿ ತದಾ ತಸ್ಮಿಂ ನಿಸಭಪಬ್ಬತೇ ವಸನಕಾಲೇ ತಿಣ್ಡುಕಾದಿಫಲಂ ಮುಳಾಲಾದಿಮೂಲಂ, ಕಾರಪಣ್ಣಾದಿಪಣ್ಣಞ್ಚ ರುಕ್ಖತೋ ಓಚಿನಿತ್ವಾ ನ ಭುಞ್ಜಾಮೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ಏವಂ ಸತಿ ಕಥಂ ಜೀವತೀತಿ ತಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಪವತ್ತಂವ ಸುಪಾತಾಹನ್ತಿ ಆಹ. ತತ್ಥ ಪವತ್ತಂ ಸಯಮೇವ ಜಾತಂ ಸುಪಾತಂ ಅತ್ತನೋ ಧಮ್ಮತಾಯ ಪತಿತಂ ಪಣ್ಣಾದಿಕಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಆಹಾರಂ ಕತ್ವಾ ಅಹಂ ತಾವದೇ ತಸ್ಮಿಂ ಕಾಲೇ ಜೀವಾಮಿ ಜೀವಿಕಂ ಕಪ್ಪೇಮೀತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ. ‘‘ಪವತ್ತಪಣ್ಡುಪಣ್ಣಾನೀ’’ತಿ ವಾ ಪಾಠೋ, ತಸ್ಸ ಸಯಮೇವ ಪತಿತಾನಿ ಪಣ್ಡುಪಣ್ಣಾನಿ ರುಕ್ಖಪತ್ತಾನಿ ಉಪನಿಸ್ಸಾಯ ಜೀವಾಮೀತಿ ಅತ್ಥೋ.

೪. ನಾಹಂ ಕೋಪೇಮಿ ಆಜೀವನ್ತಿ ಅಹಂ ಜೀವಿತಂ ಚಜಮಾನೋಪಿ ಪರಿಚ್ಚಾಗಂ ಕುರುಮಾನೋಪಿ ತಣ್ಹಾವಸೇನ ಫಲಮೂಲಾದಿಆಹಾರಪರಿಯೇಸನಾಯ ಸಮ್ಮಾ ಆಜೀವಂ ನ ಕೋಪೇಮಿ ನ ನಾಸೇಮೀತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ. ಆರಾಧೇಮಿ ಸಕಂ ಚಿತ್ತನ್ತಿ ಸಕಂ ಚಿತ್ತಂ ಅತ್ತನೋ ಮನಂ ಅಪ್ಪಿಚ್ಛತಾಯ ಸನ್ತುಟ್ಠಿಯಾ ಚ ಆರಾಧೇಮಿ ಪಸಾದೇಮಿ. ವಿವಜ್ಜೇಮಿ ಅನೇಸನನ್ತಿ ವೇಜ್ಜಕಮ್ಮದೂತಕಮ್ಮಾದಿವಸೇನ ಅನೇಸನಂ ಅಯುತ್ತಪರಿಯೇಸನಂ ವಿವಜ್ಜೇಮಿ ದೂರಂ ಕರೋಮಿ.

೫. ರಾಗೂಪಸಂಹಿತಂ ಚಿತ್ತನ್ತಿ ಯದಾ ಯಸ್ಮಿಂ ಕಾಲೇ ಮಮ ರಾಗೇನ ಸಮ್ಪಯುತ್ತಂ ಚಿತ್ತಂ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ, ತದಾ ಸಯಮೇವ ಅತ್ತನಾಯೇವ ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಾಮಿ ಞಾಣೇನ ಪಟಿವೇಕ್ಖಿತ್ವಾ ವಿನೋದೇಮಿ. ಏಕಗ್ಗೋ ತಂ ದಮೇಮಹನ್ತಿ ಅಹಂ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಾರಮ್ಮಣೇ ಅಗ್ಗೋ ಸಮಾಹಿತೋ ತಂ ರಾಗಚಿತ್ತಂ ದಮೇಮಿ ದಮನಂ ಕರೋಮಿ.

೬. ರಜ್ಜಸೇ ರಜ್ಜನೀಯೇ ಚಾತಿ ರಜ್ಜನೀಯೇ ಅಲ್ಲೀಯಿತಬ್ಬೇ ರೂಪಾರಮ್ಮಣಾದಿವತ್ಥುಸ್ಮಿಂ ರಜ್ಜಸೇ ಅಲ್ಲೀನೋ ಅಸಿ ಭವಸಿ. ದುಸ್ಸನೀಯೇ ಚ ದುಸ್ಸಸೇತಿ ದೂಸಿತಬ್ಬೇ ದೋಸಕರಣವತ್ಥುಸ್ಮಿಂ ದೂಸಕೋ ಅಸಿ. ಮುಯ್ಹಸೇ ಮೋಹನೀಯೇ ಚಾತಿ ಮೋಹಿತಬ್ಬೇ ಮೋಹಕರಣವತ್ಥುಸ್ಮಿಂ ಮೋಯ್ಹಸಿ ಮೂಳ್ಹೋ ಅಸಿ ಭವಸಿ. ತಸ್ಮಾ ತುವಂ ವನಾ ವನತೋ ಅರಞ್ಞವಾಸತೋ ನಿಕ್ಖಮಸ್ಸು ಅಪಗಚ್ಛಾಹೀತಿ ಏವಂ ಅತ್ತಾನಂ ದಮೇಮೀತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ.

೨೪. ತಿಮ್ಬರೂಸಕವಣ್ಣಾಭೋತಿ ಸುವಣ್ಣತಿಮ್ಬರೂಸಕವಣ್ಣಾಭೋ, ಜಮ್ಬೋನದಸುವಣ್ಣವಣ್ಣೋತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸೇಸಂ ಸುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಮೇವಾತಿ.

ಸುಭೂತಿತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೨. ಉಪವಾನತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ಪದುಮುತ್ತರೋ ನಾಮ ಜಿನೋತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಉಪವಾನತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಾಯಸ್ಮಾ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ಪದುಮುತ್ತರಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ದಲಿದ್ದಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿತ್ವಾ ವಿಞ್ಞುತಂ ಪತ್ತೋ ಭಗವತಿ ಪರಿನಿಬ್ಬುತೇ ತಸ್ಸ ಧಾತುಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಮನುಸ್ಸದೇವನಾಗಗರುಳಕುಮ್ಭಣ್ಡಯಕ್ಖಗನ್ಧಬ್ಬೇಹಿ ಸತ್ತರತನಮಯೇ ಸತ್ತಯೋಜನಿಕೇ ಥೂಪೇ ಕತೇ ತತ್ಥ ಸುಧೋತಂ ಅತ್ತನೋ ಉತ್ತರಸಾಟಕಂ ವೇಳಗ್ಗೇ ಲಗ್ಗೇತ್ವಾ ಆಬನ್ಧಿತ್ವಾ ಧಜಂ ಕತ್ವಾ ಪೂಜಂ ಅಕಾಸಿ. ತಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಅಭಿಸಮ್ಮತಕೋ ನಾಮ ಯಕ್ಖಸೇನಾಪತಿ ದೇವೇಹಿ ಚೇತಿಯಪೂಜಾರಕ್ಖಣತ್ಥಂ ಠಪಿತೋ ಅದಿಸ್ಸಮಾನಕಾಯೋ ತಂ ಆಕಾಸೇ ಧಾರೇನ್ತೋ ಚೇತಿಯಂ ತಿಕ್ಖತ್ತುಂ ಪದಕ್ಖಿಣಂ ಅಕಾಸಿ. ಸೋ ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಭಿಯ್ಯೋಸೋಮತ್ತಾಯ ಪಸನ್ನಮಾನಸೋ ಹುತ್ವಾ ತೇನ ಪುಞ್ಞಕಮ್ಮೇನ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಸು ಸಂಸರನ್ತೋ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿತ್ವಾ ಉಪವಾನೋತಿ ಲದ್ಧನಾಮೋ ವಯಪ್ಪತ್ತೋ ಜೇತವನಪಟಿಗ್ಗಹಣೇ ಬುದ್ಧಾನುಭಾವಂ ದಿಸ್ವಾ ಪಟಿಲದ್ಧಸದ್ಧೋ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ವಿಪಸ್ಸನಾಯ ಕಮ್ಮಂ ಕರೋನ್ತೋ ಅರಹತ್ತಂ ಪತ್ವಾ ಛಳಭಿಞ್ಞೋ ಅಹೋಸಿ. ಯದಾ ಭಗವತೋ ಅಫಾಸು ಅಹೋಸಿ, ತದಾ ಥೇರೋ ಉಣ್ಹೋದಕಂ ತಥಾರೂಪಂ ಪಾನಕಞ್ಚ ಭೇಸಜ್ಜಂ ಭಗವತೋ ಉಪನಾಮೇಸಿ. ತೇನಸ್ಸ ಸತ್ಥುನೋ ರೋಗೋ ವೂಪಸಮಿ. ತಸ್ಸ ಭಗವಾ ಅನುಮೋದನಂ ಅಕಾಸಿ.

೫೨. ಏವಂ ಸೋ ಪತ್ತಅರಹತ್ತಫಲೋ ಅಧಿಗತಏತದಗ್ಗಟ್ಠಾನೋ ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ಸರಿತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸವಸೇನ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಪದುಮುತ್ತರೋ ನಾಮ ಜಿನೋತಿಆದಿಮಾಹ. ತತ್ಥ ಸಬ್ಬೇಸಂ ಲೋಕಿಯಲೋಕುತ್ತರಧಮ್ಮಾನಂ ಪಾರಗೂ ಪರಿಯೋಸಾನಂ ನಿಬ್ಬಾನಂ ಗತೋ ಪತ್ತೋ ಪದುಮುತ್ತರೋ ನಾಮ ಜಿನೋ ಜಿತಪಞ್ಚಮಾರೋ ಭಗವಾ ಅಗ್ಗಿಕ್ಖನ್ಧೋ ಇವ ಛಬ್ಬಣ್ಣಾ ಬುದ್ಧರಂಸಿಯೋ ಜಲಿತ್ವಾ ಸಬ್ಬಲೋಕಂ ಧಮ್ಮಪಜ್ಜೋತೇನ ಓಭಾಸೇತ್ವಾ ಸಮ್ಬುದ್ಧೋ ಸುಟ್ಠು ಬುದ್ಧೋ ಅವಿಜ್ಜಾನಿದ್ದೂಪಗತಾಯ ಪಜಾಯ ಸವಾಸನಾಯ ಕಿಲೇಸನಿದ್ದಾಯ ಪಟಿಬುದ್ಧೋ ವಿಕಸಿತನೇತ್ತಪಙ್ಕಜೋ ಪರಿನಿಬ್ಬುತೋ ಖನ್ಧಪರಿನಿಬ್ಬಾನೇನ ನಿಬ್ಬುತೋ ಅದಸ್ಸನಂ ಗತೋತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ.

೫೭. ಜಙ್ಘಾತಿ ಚೇತಿಯಕರಣಕಾಲೇ ಉಪಚಿನಿತಬ್ಬಾನಂ ಇಟ್ಠಕಾನಂ ಠಪನತ್ಥಾಯ, ನಿಬನ್ಧಿಯಮಾನಸೋಪಾನಪನ್ತಿ.

೮೮. ಸುಧೋತಂ ರಜಕೇನಾಹನ್ತಿ ವತ್ಥಧೋವಕೇನ ಪುರಿಸೇನ ಸುಟ್ಠು ಧೋವಿತಂ ಸುವಿಸುದ್ಧಕತಂ, ಉತ್ತರೇಯ್ಯಪಟಂ ಮಮ ಉತ್ತರಸಾಟಕಂ ಅಹಂ ವೇಳಗ್ಗೇ ಲಗ್ಗಿತ್ವಾ ಧಜಂ ಕತ್ವಾ ಉಕ್ಖಿಪಿಂ, ಅಮ್ಬರೇ ಆಕಾಸೇ ಉಸ್ಸಾಪೇಸಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸೇಸಂ ಸುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಮೇವಾತಿ.

ಉಪವಾನತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೩. ತಿಸರಣಗಮನಿಯತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ನಗರೇ ಬನ್ಧುಮತಿಯಾತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ತಿಸರಣಗಮನಿಯತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ವಿಪಸ್ಸಿಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಬನ್ಧುಮತೀನಗರೇ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿತ್ವಾ ಅನ್ಧಮಾತಾಪಿತರೋ ಉಪಟ್ಠಾಸಿ. ಸೋ ಏಕದಿವಸಂ ಚಿನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಅಹಂ ಮಾತಾಪಿತರೋ ಉಪಟ್ಠಹನ್ತೋ ಪಬ್ಬಜಿತುಂ ನ ಲಭಾಮಿ, ಯಂನೂನಾಹಂ ತೀಣಿ ಸರಣಾನಿ ಗಣ್ಹಿಸ್ಸಾಮಿ, ಏವಂ ದುಗ್ಗತಿತೋ ಮೋಚೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ನಿಸಭಂ ನಾಮ ವಿಪಸ್ಸಿಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಅಗ್ಗಸಾವಕಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ತೀಣಿ ಸರಣಾನಿ ಗಣ್ಹಿ. ಸೋ ತಾನಿ ವಸ್ಸಸತಸಹಸ್ಸಾನಿ ರಕ್ಖಿತ್ವಾ ತೇನೇವ ಕಮ್ಮೇನ ತಾವತಿಂಸಭವನೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ, ತತೋ ಪರಂ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಸು ಸಂಸರನ್ತೋ ಉಭಯಸಮ್ಪತ್ತಿಯೋ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಸಾವತ್ಥಿನಗರೇ ಮಹಾಸಾಲಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವಿಞ್ಞುತಂ ಪತ್ತೋ ಸತ್ತವಸ್ಸಿಕೋವ ದಾರಕೇಹಿ ಪರಿವುತೋ ಏಕಂ ಸಙ್ಘಾರಾಮಂ ಅಗಮಾಸಿ. ತತ್ಥ ಏಕೋ ಖೀಣಾಸವತ್ಥೇರೋ ತಸ್ಸ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇತ್ವಾ ಸರಣಾನಿ ಅದಾಸಿ. ಸೋ ತಾನಿ ಗಹೇತ್ವಾ ಪುಬ್ಬೇ ಅತ್ತನೋ ರಕ್ಖಿತಾನಿ ಸರಣಾನಿ ಸರಿತ್ವಾ ವಿಪಸ್ಸನಂ ವಡ್ಢೇತ್ವಾ ಅರಹತ್ತಂ ಪಾಪುಣಿ. ತಂ ಅರಹತ್ತಪ್ಪತ್ತಂ ಭಗವಾ ಉಪಸಮ್ಪಾದೇಸಿ.

೧೦೬. ಸೋ ಅರಹತ್ತಪ್ಪತ್ತೋ ಉಪಸಮ್ಪನ್ನೋ ಹುತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ಸರಿತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸವಸೇನ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ನಗರೇ ಬನ್ಧುಮತಿಯಾತಿಆದಿಮಾಹ. ತತ್ಥ ಮಾತು ಉಪಟ್ಠಾಕೋ ಅಹುನ್ತಿ ಅಹಂ ಮಾತಾಪಿತೂನಂ ಉಪಟ್ಠಾಕೋ ಭರಕೋ ಬನ್ಧುಮತೀನಗರೇ ಅಹೋಸಿನ್ತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ.

೧೦೮. ತಮನ್ಧಕಾರಪಿಹಿತಾತಿ ಮೋಹನ್ಧಕಾರೇನ ಪಿಹಿತಾ ಛಾದಿತಾ. ತಿವಿಧಗ್ಗೀಹಿ ಡಯ್ಹರೇತಿ ರಾಗಗ್ಗಿದೋಸಗ್ಗಿಮೋಹಗ್ಗಿಸಙ್ಖಾತೇಹಿ ತೀಹಿ ಅಗ್ಗೀಹಿ ಡಯ್ಹರೇ ಡಯ್ಹನ್ತಿ ಸಬ್ಬೇ ಸತ್ತಾತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ.

೧೧೪. ಅಟ್ಠ ಹೇತೂ ಲಭಾಮಹನ್ತಿ ಅಟ್ಠ ಕಾರಣಾನಿ ಸುಖಸ್ಸ ಪಚ್ಚಯಭೂತಾನಿ ಕಾರಣಾನಿ ಲಭಾಮಿ ಅಹನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸೇಸಂ ಸುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಮೇವಾತಿ.

ತಿಸರಣಗಮನಿಯತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೪. ಪಞ್ಚಸೀಲಸಮಾದಾನಿಯತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ನಗರೇ ಚನ್ದವತಿಯಾತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಪಞ್ಚಸೀಲಸಮಾದಾನಿಯತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ಅನೋಮದಸ್ಸಿಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ಪುರಿಮಭವೇ ಕತಾಕುಸಲಕಮ್ಮಾನುರೂಪೇನ ದಲಿದ್ದೋ ಹುತ್ವಾ ಅಪ್ಪನ್ನಪಾನಭೋಜನೋ ಪರೇಸಂ ಭತಿಂ ಕತ್ವಾ ಜೀವನ್ತೋ ಸಂಸಾರೇ ಆದೀನವಂ ಞತ್ವಾ ಪಬ್ಬಜಿತುಕಾಮೋಪಿ ಪಬ್ಬಜ್ಜಂ ಅಲಭಮಾನೋ ಅನೋಮದಸ್ಸಿಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಸಾವಕಸ್ಸ ನಿಸಭತ್ಥೇರಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕೇ ಪಞ್ಚ ಸಿಕ್ಖಾಪದಾನಿ ಸಮಾದಿಯಿ. ದೀಘಾಯುಕಕಾಲೇ ಉಪ್ಪನ್ನತ್ತಾ ವಸ್ಸಸತಸಹಸ್ಸಾನಿ ಸೀಲಂ ಪರಿಪಾಲೇಸಿ. ತೇನ ಕಮ್ಮೇನ ಸೋ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಸು ಸಂಸರನ್ತೋ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ವೇಸಾಲಿಯಂ ಮಹಾಭೋಗಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ. ಮಾತಾಪಿತರೋ ಸೀಲಂ ಸಮಾದಿಯನ್ತೇ ದಿಸ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಸೀಲಂ ಸರಿತ್ವಾ ವಿಪಸ್ಸನಂ ವಡ್ಢೇತ್ವಾ ಅರಹತ್ತಂ ಪತ್ವಾ ಪಬ್ಬಜಿ.

೧೩೪. ಸೋ ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ಸರಿತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಉದಾನವಸೇನ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ನಗರೇ ಚನ್ದವತಿಯಾತಿಆದಿಮಾಹ. ಭತಕೋ ಆಸಹಂ ತದಾತಿ ತದಾ ಮಮ ಪುಞ್ಞಕರಣಕಾಲೇ ಅಹಂ ಭತಕೋ ಭತಿಯಾ ಕಮ್ಮಕಾರಕೋ ಆಸಿಂ ಅಹೋಸಿಂ. ಪರಕಮ್ಮಾಯನೇ ಯುತ್ತೋತಿ ಭತಿಯಾ ಪರೇಸಂ ಕಮ್ಮಕರಣೇ ಆಯುತ್ತೋ ಯೋಜಿತೋ ಓಕಾಸಾಭಾವೇನ ಸಂಸಾರತೋ ಮುಚ್ಚನತ್ಥಾಯ ಅಹಂ ಪಬ್ಬಜ್ಜಂ ನ ಲಭಾಮಿ.

೧೩೫. ಮಹನ್ಧಕಾರಪಿಹಿತಾತಿ ಮಹನ್ತೇಹಿ ಕಿಲೇಸನ್ಧಕಾರೇಹಿ ಪಿಹಿತಾ ಸಂವುತಾ ಥಕಿತಾ. ತಿವಿಧಗ್ಗೀಹಿ ಡಯ್ಹರೇತಿ ನರಕಗ್ಗಿಪೇತಗ್ಗಿಸಂಸಾರಗ್ಗಿಸಙ್ಖಾತೇಹಿ ತೀಹಿ ಅಗ್ಗೀಹಿ ಡಯ್ಹನ್ತಿ. ಅಹಂ ಪನ ಕೇನ ಉಪಾಯೇನ ಕೇನ ಕಾರಣೇನ ವಿಸಂಯುತ್ತೋ ಭವೇಯ್ಯನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ.

೧೩೬. ದೇಯ್ಯಧಮ್ಮೋ ಅನ್ನಪಾನಾದಿದಾತಬ್ಬಯುತ್ತಕಂ ವತ್ಥು ಮಯ್ಹಂ ನತ್ಥಿ, ತಸ್ಸಾಭಾವೇನ ಅಹಂ ವರಾಕೋ ದುಕ್ಖಿತೋ ಭತಕೋ ಭತಿಯಾ ಜೀವನಕೋ ಯಂನೂನಾಹಂ ಪಞ್ಚಸೀಲಂ ರಕ್ಖೇಯ್ಯಂ ಪರಿಪೂರಯನ್ತಿ ಪಞ್ಚಸೀಲಂ ಸಮಾದಿಯಿತ್ವಾ ಪರಿಪೂರೇನ್ತೋ ಯಂನೂನ ರಕ್ಖೇಯ್ಯಂ ಸಾಧುಕಂ ಭದ್ದಕಂ ಸುನ್ದರಂ ಕತ್ವಾ ಪರಿಪಾಲೇಯ್ಯನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ.

೧೪೮. ಸ್ವಾಹಂ ಯಸಮನುಭವಿನ್ತಿ ಸೋ ಅಹಂ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಸು ಮಹನ್ತಂ ಯಸಂ ಅನುಭವಿಂ ತೇಸಂ ಸೀಲಾನಂ ವಾಹಸಾ ಆನುಭಾವೇನಾತಿ ಅತ್ಥೋ. ಕಪ್ಪಕೋಟಿಮ್ಪಿ ತೇಸಂ ಸೀಲಾನಂ ಫಲಂ ಕಿತ್ತೇನ್ತೋ ಏಕಕೋಟ್ಠಾಸಮೇವ ಕಿತ್ತಯೇ ಪಾಕಟಂ ಕರೇಯ್ಯನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸೇಸಂ ಸುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಮೇವಾತಿ.

ಪಞ್ಚಸೀಲಸಮಾದಾನಿಯತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೫. ಅನ್ನಸಂಸಾವಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ಸುವಣ್ಣವಣ್ಣಂ ಸಮ್ಬುದ್ಧನ್ತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಅನ್ನಸಂಸಾವಕತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ಸಿದ್ಧತ್ಥಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಚರನ್ತಂ ದ್ವತ್ತಿಂಸಮಹಾಪುರಿಸಲಕ್ಖಣಬ್ಯಾಮಪ್ಪಭಾಮಣ್ಡಲೋಪಸೋಭಿತಂ ಭಗವನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಪಸನ್ನಮಾನಸೋ ಭಗವನ್ತಂ ನಿಮನ್ತೇತ್ವಾ ಗೇಹಂ ನೇತ್ವಾ ವರಅನ್ನಪಾನೇನ ಸನ್ತಪ್ಪೇತ್ವಾ ಸಮ್ಪವಾರೇತ್ವಾ ಭೋಜೇಸಿ. ಸೋ ತೇನೇವ ಚಿತ್ತಪ್ಪಸಾದೇನ ತತೋ ಚುತೋ ದೇವಲೋಕೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿತ್ವಾ ದಿಬ್ಬಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ತತೋ ಚವಿತ್ವಾ ಮನುಸ್ಸಲೋಕೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿತ್ವಾ ಮನುಸ್ಸಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ತತೋ ಅಪರಾಪರಂ ದೇವಮನುಸ್ಸಸಮ್ಪತ್ತಿಯೋ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ಸಾಸನೇ ಪಸೀದಿತ್ವಾ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ವಿಪಸ್ಸನಂ ವಡ್ಢೇತ್ವಾ ಅರಹತ್ತಂ ಪಾಪುಣಿ. ಸೋ ಪುಬ್ಬೇ ಕತಪುಞ್ಞನಾಮವಸೇನ ಅನ್ನಸಂಸಾವಕತ್ಥೇರೋತಿ ಪಾಕಟನಾಮೋ ಅಹೋಸಿ.

೧೫೫-೬. ಸೋ ಅಪರಭಾಗೇ ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ಸರಿತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ‘‘ಏವಂ ಮಯಾ ಇಮಿನಾ ಪುಞ್ಞಸಮ್ಭಾರಾನುಭಾವೇನ ಪತ್ತಂ ಅರಹತ್ತ’’ನ್ತಿ ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಉದಾನವಸೇನ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಸುವಣ್ಣವಣ್ಣನ್ತಿಆದಿಮಾಹ. ತತ್ಥ ಸುವಣ್ಣಸ್ಸ ವಣ್ಣೋ ವಿಯ ವಣ್ಣೋ ಯಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಸೋಯಂ ಸುವಣ್ಣವಣ್ಣೋ, ತಂ ಸುವಣ್ಣವಣ್ಣಂ ಸಮ್ಬುದ್ಧಂ ಸಿದ್ಧತ್ಥನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ಗಚ್ಛನ್ತಂ ಅನ್ತರಾಪಣೇತಿ ವೇಸ್ಸಾನಂ ಆಪಣಪನ್ತೀನಂ ಅನ್ತರವೀಥಿಯಂ ಗಚ್ಛಮಾನಂ. ಕಞ್ಚನಗ್ಘಿಯಸಂಕಾಸನ್ತಿ ಸುವಣ್ಣತೋರಣಸದಿಸಂ ಬಾತ್ತಿಂಸವರಲಕ್ಖಣಂ ದ್ವತ್ತಿಂಸವರಲಕ್ಖಣೇಹಿ ಸಮ್ಪನ್ನಂ ಲೋಕಪಜ್ಜೋತಂ ಸಕಲಲೋಕದೀಪಭೂತಂ ಅಪ್ಪಮೇಯ್ಯಂ ಪಮಾಣವಿರಹಿತಂ ಅನೋಪಮಂ ಉಪಮಾವಿರಹಿತಂ ಜುತಿನ್ಧರಂ ಪಭಾಧಾರಂ ನೀಲಪೀತಾದಿಛಬ್ಬಣ್ಣಬುದ್ಧರಂಸಿಯೋ ಧಾರಕಂ ಸಿದ್ಧತ್ಥಂ ದಿಸ್ವಾ ಪರಮಂ ಉತ್ತಮಂ ಪೀತಿಂ ಅಲತ್ಥಂ ಅಲಭಿನ್ತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ. ಸೇಸಂ ಸುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಮೇವಾತಿ.

ಅನ್ನಸಂಸಾವಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೬. ಧೂಪದಾಯಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ಸಿದ್ಧತ್ಥಸ್ಸ ಭಗವತೋತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಧೂಪದಾಯಕತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ಸಿದ್ಧತ್ಥಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ಸಿದ್ಧತ್ಥೇ ಭಗವತಿ ಚಿತ್ತಂ ಪಸಾದೇತ್ವಾ ತಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಗನ್ಧಕುಟಿಯಂ ಚನ್ದನಾಗರುಕಾಳಾನುಸಾರಿಆದಿನಾ ಕತೇಹಿ ಅನೇಕೇಹಿ ಧೂಪೇಹಿ ಧೂಪಪೂಜಂ ಅಕಾಸಿ. ಸೋ ತೇನ ಪುಞ್ಞೇನ ದೇವೇಸು ಚ ಮನುಸ್ಸೇಸು ಚ ಉಭಯಸಮ್ಪತ್ತಿಯೋ ಅನುಭವನ್ತೋ ನಿಬ್ಬತ್ತನಿಬ್ಬತ್ತಭವೇ ಪೂಜನೀಯೋ ಹುತ್ವಾ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ಪುಞ್ಞಸಮ್ಭಾರಾನುಭಾವೇನ ಸಾಸನೇ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ವಿಪಸ್ಸನಂ ವಡ್ಢೇತ್ವಾ ಅರಹತ್ತಂ ಪತ್ವಾ ಕತಧೂಪಪೂಜಾಪುಞ್ಞತ್ತಾ ನಾಮೇನ ಧೂಪದಾಯಕತ್ಥೇರೋತಿ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಪಾಕಟೋ. ಸೋ ಪತ್ತಅರಹತ್ತಫಲೋ ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ಸರಿತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಸಿದ್ಧತ್ಥಸ್ಸ ಭಗವತೋತಿಆದಿಮಾಹ. ಸಿದ್ಧೋ ಪರಿಪುಣ್ಣೋ ಸಬ್ಬಞ್ಞುತಞ್ಞಾಣಾದಿಗುಣಸಙ್ಖಾತೋ ಅತ್ಥೋ ಪಯೋಜನಂ ಯಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಸೋಯಂ ಸಿದ್ಧತ್ಥೋ, ತಸ್ಸ ಸಿದ್ಧತ್ಥಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಭಗ್ಯಾದಿಗುಣವನ್ತಸ್ಸ ಲೋಕಜೇಟ್ಠಸ್ಸ ಸಕಲಲೋಕುತ್ತಮಸ್ಸ ತಾದಿನೋ ಇಟ್ಠಾನಿಟ್ಠೇಸು ತಾದಿಸಸ್ಸ ಅಚಲಸಭಾವಸ್ಸಾತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸೇಸಂ ಉತ್ತಾನತ್ಥಮೇವಾತಿ.

ಧೂಪದಾಯಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೭. ಪುಲಿನಪೂಜಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ವಿಪಸ್ಸಿಸ್ಸ ಭಗವತೋತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಪುಲಿನಪೂಜಕತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ವಿಪಸ್ಸಿಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ಸಾಸನೇ ಪಸನ್ನಚಿತ್ತೋ ಚೇತಿಯಙ್ಗಣಬೋಧಿಯಙ್ಗಣೇಸು ಪುರಾಣವಾಲುಕಂ ಅಪನೇತ್ವಾ ನವಂ ಮುತ್ತಾದಲಸದಿಸಪಣ್ಡರಪುಲಿನಂ ಓಕಿರಿತ್ವಾ ಮಾಳಕಂ ಅಲಙ್ಕರಿ. ತೇನ ಕಮ್ಮೇನ ಸೋ ದೇವಲೋಕೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ತತ್ಥ ದಿಬ್ಬೇಹಿ ರತನೇಹಿ ವಿಜ್ಜೋತಮಾನೇ ಅನೇಕಯೋಜನೇ ಕನಕವಿಮಾನೇ ದಿಬ್ಬಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ತತೋ ಚುತೋ ಮನುಸ್ಸಲೋಕೇ ಸತ್ತರತನಸಮ್ಪನ್ನೋ ಚಕ್ಕವತ್ತೀ ರಾಜಾ ಹುತ್ವಾ ಮನುಸ್ಸಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಅಪರಾಪರಂ ಸಂಸರನ್ತೋ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ವಿಭವಸಮ್ಪನ್ನೇ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ಸಾಸನೇ ಪಸನ್ನೋ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ವಿಪಸ್ಸನಂ ವಡ್ಢೇತ್ವಾ ಅರಹತ್ತಂ ಪಾಪುಣಿ. ಸೋ ಅತ್ತನೋ ಕತಪುಞ್ಞನಾಮಸದಿಸೇನ ನಾಮೇನ ಪುಲಿನಪೂಜಕತ್ಥೇರೋತಿ ಪಾಕಟೋ.

೧೬೫. ಸೋ ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ಸರಿತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ವಿಪಸ್ಸಿಸ್ಸ ಭಗವತೋತಿಆದಿಮಾಹ. ತತ್ಥ ವಿವಿಧಂ ಪಸ್ಸತೀತಿ ವಿಪಸ್ಸೀ, ವಿವಿಚ್ಚ ಪಸ್ಸತೀತಿ ವಾ ವಿಪಸ್ಸೀ, ವಿವಿಧೇ ಅತ್ತತ್ಥಪರತ್ಥಾದಿಭೇದೇ ಅತ್ಥೇ ಪಸ್ಸತೀತಿ ವಾ ವಿಪಸ್ಸೀ, ವಿವಿಧೇ ವೋಹಾರಪರಮತ್ಥಾದಿಭೇದೇ ಪಸ್ಸತೀತಿ ವಾ ವಿಪಸ್ಸೀ, ತಸ್ಸ ವಿಪಸ್ಸಿಸ್ಸ ಬೋಧಿಯಾ ಪಾದಪುತ್ತಮೇ ಉತ್ತಮೇ ಬೋಧಿರುಕ್ಖಮಣ್ಡಲಮಾಳಕೇ ಪುರಾಣಪುಲಿನಂ ವಾಲುಕಂ ಛಡ್ಡೇತ್ವಾ ಸುದ್ಧಂ ಪಣ್ಡರಂ ಪುಲಿನಂ ಆಕಿರಿಂ ಸನ್ಥರಿಂ. ಸೇಸಂ ಸುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಮೇವಾತಿ.

ಪುಲಿನಪೂಜಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೮. ಉತ್ತಿಯತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ಚನ್ದಭಾಗಾನದೀತೀರೇತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಉತ್ತಿಯತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ಸಿದ್ಧತ್ಥಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಚನ್ದಭಾಗಾನದಿಯಂ ಸುಸುಮಾರೋ ಹುತ್ವಾ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ನದೀತೀರಂ ಉಪಗತಂ ಭಗವನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಪಸನ್ನಚಿತ್ತೋ ಪಾರಂ ನೇತುಕಾಮೋ ತೀರಸಮೀಪೇಯೇವ ನಿಪಜ್ಜಿ. ಭಗವಾ ತಸ್ಸ ಅನುಕಮ್ಪಾಯ ಪಿಟ್ಠಿಯಂ ಪಾದೇ ಠಪೇಸಿ. ಸೋ ತುಟ್ಠೋ ಉದಗ್ಗೋ ಪೀತಿವೇಗೇನ ಮಹುಸ್ಸಾಹೋ ಹುತ್ವಾ ಸೋತಂ ಛಿನ್ದನ್ತೋ ಸೀಘೇನ ಜವೇನ ಭಗವನ್ತಂ ಪರತೀರಂ ನೇಸಿ. ಭಗವಾ ತಸ್ಸ ಚಿತ್ತಪ್ಪಸಾದಂ ಞತ್ವಾ ‘‘ಅಯಂ ಇತೋ ಚುತೋ ದೇವಲೋಕೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿಸ್ಸತಿ, ತತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಸುಗತೀಸುಯೇವ ಸಂಸರನ್ತೋ ಇತೋ ಚತುನ್ನವುತಿಕಪ್ಪೇ ಅಮತಂ ಪಾಪುಣಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಬ್ಯಾಕರಿತ್ವಾ ಪಕ್ಕಾಮಿ.

ಸೋ ತಥಾ ಸುಗತೀಸುಯೇವ ಸಂಸರನ್ತೋ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ಅಞ್ಞತರಸ್ಸ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಸ್ಸ ಪುತ್ತೋ ಹುತ್ವಾ ನಿಬ್ಬತ್ತಿ, ಉತ್ತಿಯೋತಿಸ್ಸ ನಾಮಂ ಅಕಂಸು. ಸೋ ವಯಪ್ಪತ್ತೋ ‘‘ಅಮತಂ ಪರಿಯೇಸಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕೋ ಹುತ್ವಾ ಏಕದಿವಸಂ ಭಗವನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ವನ್ದಿತ್ವಾ ಧಮ್ಮಂ ಸುತ್ವಾ ಪಟಿಲದ್ಧಸದ್ಧೋ ಹುತ್ವಾ ಸಾಸನೇ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ಸೀಲದಿಟ್ಠೀನಂ ಅವಿಸೋಧಿತತ್ತಾ ವಿಸೇಸಂ ನಿಬ್ಬತ್ತೇತುಂ ಅಸಕ್ಕೋನ್ತೋ ಅಞ್ಞಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ವಿಸೇಸಂ ನಿಬ್ಬತ್ತೇತ್ವಾ ಅಞ್ಞಂ ಬ್ಯಾಕರೋನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಸತ್ಥಾರಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಸಙ್ಖೇಪೇನ ಓವಾದಂ ಯಾಚಿ. ಸತ್ಥಾಪಿ ತಸ್ಸ, ‘‘ತಸ್ಮಾತಿಹ ತ್ವಂ, ಉತ್ತಿಯ, ಆದಿಮೇವ ವಿಸೋಧೇಹೀ’’ತಿಆದಿನಾ (ಸಂ. ನಿ. ೫.೩೮೨) ಸಙ್ಖೇಪೇನೇವ ಓವಾದಂ ಅದಾಸಿ. ಸೋ ಸತ್ಥು ಓವಾದೇ ಠತ್ವಾ ವಿಪಸ್ಸನಂ ಆರಭಿ. ತಸ್ಸ ಆರದ್ಧವಿಪಸ್ಸಕಸ್ಸ ಆಬಾಧೋ ಉಪ್ಪಜ್ಜಿ. ಉಪ್ಪನ್ನೇ ಆಬಾಧೇ ಜಾತಸಂವೇಗೋ ವೀರಿಯಾರಮ್ಭವತ್ಥುಂ ಞತ್ವಾ ವಿಪಸ್ಸನಂ ವಡ್ಢೇತ್ವಾ ಅರಹತ್ತಂ ಪಾಪುಣಿ.

೧೬೯. ಏವಂ ಸೋ ಕತಸಮ್ಭಾರಾನುರೂಪೇನ ಪತ್ತಅರಹತ್ತಫಲೋ ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ಸರಿತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಚನ್ದಭಾಗಾನದೀತೀರೇತಿಆದಿಮಾಹ. ತತ್ಥ ಚನ್ದಭಾಗಾನದೀತೀರೇತಿ ಪರಿಸುದ್ಧಪಣ್ಡರಪುಲಿನತಲೇಹಿ ಚ ಪಭಾಸಮ್ಪನ್ನಪಸನ್ನಮಧುರೋದಕಪರಿಪುಣ್ಣತಾಯ ಚ ಚನ್ದಪ್ಪಭಾಕಿರಣಸಸ್ಸಿರೀಕಾಭಾ ನದಮಾನಾ ಸದ್ದಂ ಕುರುಮಾನಾ ಗಚ್ಛತೀತಿ ಚನ್ದಭಾಗಾನದೀ, ತಸ್ಸಾ ಚನ್ದಭಾಗಾನದಿಯಾ ತೀರೇ ಸುಸುಮಾರೋ ಅಹೋಸಿನ್ತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ. ತತ್ಥ ಸುಸುಮಾರೋತಿ ಖುದ್ದಕಮಚ್ಛಗುಮ್ಬೇ ಖಣ್ಡಾಖಣ್ಡಿಕಂ ಕರೋನ್ತೋ ಮಾರೇತೀತಿ ಸುಸುಮಾರೋ, ಚಣ್ಡಮಚ್ಛೋ ಕುಮ್ಭೀಲೋತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸಭೋಜನಪಸುತೋಹನ್ತಿ ಅಹಂ ಸಭೋಜನೇ ಸಕಗೋಚರೇ ಪಸುತೋ ಬ್ಯಾವಟೋ. ನದೀತಿತ್ಥಂ ಅಗಚ್ಛಹನ್ತಿ ಭಗವತೋ ಆಗಮನಕಾಲೇ ಅಹಂ ನದೀತಿತ್ಥಂ ಅಗಚ್ಛಿಂ ಪತ್ತೋಮ್ಹಿ.

೧೭೦. ಸಿದ್ಧತ್ಥೋ ತಮ್ಹಿ ಸಮಯೇತಿ ತಸ್ಮಿಂ ಮಮ ತಿತ್ಥಗಮನಕಾಲೇ ಸಿದ್ಧತ್ಥೋ ಭಗವಾ ಅಗ್ಗಪುಗ್ಗಲೋ ಸಬ್ಬಸತ್ತೇಸು ಜೇಟ್ಠೋ ಸೇಟ್ಠೋ ಸಯಮ್ಭೂ ಸಯಮೇವ ಭೂತೋ ಜಾತೋ ಬುದ್ಧಭೂತೋ ಸೋ ಭಗವಾ ನದಿಂ ತರಿತುಕಾಮೋ ನದೀತೀರಂ ಉಪಾಗಮಿ.

೧೭೨. ಪೇತ್ತಿಕಂ ವಿಸಯಂ ಮಯ್ಹನ್ತಿ ಮಯ್ಹಂ ಪಿತುಪಿತಾಮಹಾದೀಹಿ ಪರಮ್ಪರಾನೀತಂ, ಯದಿದಂ ಸಮ್ಪತ್ತಸಮ್ಪತ್ತಮಹಾನುಭಾವಾನಂ ತರಣನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ.

೧೭೩. ಮಮ ಉಗ್ಗಜ್ಜನಂ ಸುತ್ವಾತಿ ಮಯ್ಹಂ ಉಗ್ಗಜ್ಜನಂ ಆರಾಧನಂ ಸುತ್ವಾ ಮಹಾಮುನಿ ಭಗವಾ ಅಭಿರುಹೀತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ. ಸೇಸಂ ಉತ್ತಾನತ್ಥಮೇವಾತಿ.

ಉತ್ತಿಯತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೯. ಏಕಞ್ಜಲಿಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ಸುವಣ್ಣವಣ್ಣನ್ತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಏಕಞ್ಜಲಿಕತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ವಿಪಸ್ಸಿಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವಿಞ್ಞುತಂ ಪತ್ತೋ ರತನತ್ತಯೇ ಪಸನ್ನೋ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಚರನ್ತಂ ವಿಪಸ್ಸಿಂ ಭಗವನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಪಸನ್ನಮಾನಸೋ ಅಞ್ಜಲಿಂ ಪಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಅಟ್ಠಾಸಿ. ಸೋ ತೇನ ಪುಞ್ಞಕಮ್ಮೇನ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಸು ಸಂಸರನ್ತೋ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಪೂಜನೀಯೋ ಹುತ್ವಾ ಉಭಯಸಮ್ಪತ್ತಿಯೋ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ವಿಭವಸಮ್ಪನ್ನೇ ಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿತ್ವಾ ಸಾಸನೇ ಪಸೀದಿತ್ವಾ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ವಿಪಸ್ಸನಂ ವಡ್ಢೇತ್ವಾ ಅರಹತ್ತೇ ಪತಿಟ್ಠಾಸಿ. ಪುಬ್ಬೇ ಕತಪುಞ್ಞವಸೇನ ಏಕಞ್ಜಲಿಕತ್ಥೇರೋತಿ ಪಾಕಟೋ.

೧೮೦. ಸೋ ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ಸರಿತ್ವಾ ತಂ ಹತ್ಥತಲೇ ಆಮಲಕಂ ವಿಯ ದಿಸ್ವಾ ಉದಾನವಸೇನ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಸುವಣ್ಣವಣ್ಣನ್ತಿಆದಿಮಾಹ. ವಿಪಸ್ಸಿಂ ಸತ್ಥವಾಹಗ್ಗನ್ತಿ ವಾಣಿಜೇ ಕನ್ತಾರಾ ವಹತಿ ತಾರೇತೀತಿ ಸತ್ಥವಾಹೋ. ವಾಳಕನ್ತಾರಾ ಚೋಳಕನ್ತಾರಾ ದುಬ್ಭಿಕ್ಖಕನ್ತಾರಾ ನಿರುದಕಕನ್ತಾರಾ ಯಕ್ಖಕನ್ತಾರಾ ಅಪ್ಪಭಕ್ಖಕನ್ತಾರಾ ಚ ತಾರೇತಿ ಉತ್ತಾರೇತಿ ಪತಾರೇತಿ ನಿತ್ತಾರೇತಿ ಖೇಮನ್ತಭೂಮಿಂ ಪಾಪೇತೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ಕೋ ಸೋ? ವಾಣಿಜಜೇಟ್ಠಕೋ. ಸತ್ಥವಾಹಸದಿಸತ್ತಾ ಅಯಮ್ಪಿ ಭಗವಾ ಸತ್ಥವಾಹೋ. ತಥಾ ಹಿ ಸೋ ತಿವಿಧಂ ಬೋಧಿಂ ಪತ್ಥಯನ್ತೇ ಕತಪುಞ್ಞಸಮ್ಭಾರೇ ಸತ್ತೇ ಜಾತಿಕನ್ತಾರಾ ಜರಾಕನ್ತಾರಾ ಬ್ಯಾಧಿಕನ್ತಾರಾ ಮರಣಕನ್ತಾರಾ ಸೋಕಪರಿದೇವದುಕ್ಖದೋಮನಸ್ಸುಪಾಯಾಸಕನ್ತಾರಾ ಚ ಸಬ್ಬಸ್ಮಾ ಸಂಸಾರಕನ್ತಾರಾ ಚ ತಾರೇತಿ ಉತ್ತಾರೇತಿ ಪತಾರೇತಿ ನಿತ್ತಾರೇತಿ ನಿಬ್ಬಾನಥಲಂ ಪಾಪೇತೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸತ್ಥವಾಹೋ ಚ ಸೋ ಅಗ್ಗೋ ಸೇಟ್ಠೋ ಪಧಾನೋ ಚಾತಿ ಸತ್ಥವಾಹಗ್ಗೋ, ತಂ ಸತ್ಥವಾಹಗ್ಗಂ ವಿಪಸ್ಸಿಂ ಸಮ್ಬುದ್ಧನ್ತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ. ನರವರಂ ವಿನಾಯಕನ್ತಿ ನರಾನಂ ಅನ್ತರೇ ಅಸಿಥಿಲಪರಕ್ಕಮೋತಿ ನರವೀರೋ, ತಂ. ವಿಸೇಸೇನ ಕತಪುಞ್ಞಸಮ್ಭಾರೇ ಸತ್ತೇ ನೇತಿ ನಿಬ್ಬಾನಪುರಂ ಪಾಪೇತೀತಿ ವಿನಾಯಕೋ, ತಂ.

೧೮೧. ಅದನ್ತದಮನಂ ತಾದಿನ್ತಿ ರಾಗದೋಸಮೋಹಾದಿಕಿಲೇಸಸಮ್ಪಯುತ್ತತ್ತಾ ಕಾಯವಚೀಮನೋದ್ವಾರೇಹಿ ಅದನ್ತೇ ಸತ್ತೇ ದಮೇತೀತಿ ಅದನ್ತದಮನೋ, ತಂ. ಇಟ್ಠಾನಿಟ್ಠೇಸು ಅಕಮ್ಪಿಯತಾದಿಗುಣಯುತ್ತೋತಿ ತಾದೀ, ತಂ. ಮಹಾವಾದಿಂ ಮಹಾಮತಿನ್ತಿ ಸಕಸಮಯಪರಸಮಯವಾದೀನಂ ಅನ್ತರೇ ಅತ್ತನಾ ಸಮಧಿಕಪುಗ್ಗಲವಿರಹಿತತ್ತಾ ಮಹಾವಾದೀ, ಮಹತೀ ಪಥವಿಸಮಾನಾ ಮೇರುಸಮಾನಾ ಚ ಮತಿ ಯಸ್ಸ ಸೋ ಮಹಾಮತಿ, ತಂ ಮಹಾವಾದಿಂ ಮಹಾಮತಿಂ ಸಮ್ಬುದ್ಧನ್ತಿ ಇಮಿನಾ ತುಲ್ಯಾಧಿಕರಣಂ. ಸೇಸಂ ಸುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಮೇವಾತಿ.

ಏಕಞ್ಜಲಿಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೧೦. ಖೋಮದಾಯಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ನಗರೇ ಬನ್ಧುಮತಿಯಾತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಖೋಮದಾಯಕತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ವಿಪಸ್ಸಿಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವಯಪ್ಪತ್ತೋ ಸಾಸನೇ ಅಭಿಪ್ಪಸನ್ನೋ ರತನತ್ತಯಮಾಮಕೋ ವಿಪಸ್ಸಿಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಸನ್ತಿಕೇ ಧಮ್ಮಂ ಸುತ್ವಾ ಪಸನ್ನಮಾನಸೋ ಖೋಮದುಸ್ಸೇನ ಪೂಜಂ ಅಕಾಸಿ. ಸೋ ತದೇವ ಮೂಲಂ ಕತ್ವಾ ಯಾವಜೀವಂ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಕತ್ವಾ ತತೋ ದೇವಲೋಕೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ. ಛಸು ದೇವೇಸು ಅಪರಾಪರಂ ದಿಬ್ಬಸುಖಂ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ತತೋ ಚವಿತ್ವಾ ಮನುಸ್ಸಲೋಕೇ ಚಕ್ಕವತ್ತಿಆದಿಅನೇಕವಿಧಮನುಸ್ಸಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಪರಿಪಾಕಗತೇ ಪುಞ್ಞಸಮ್ಭಾರೇ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವಯಪ್ಪತ್ತೋ ಸತ್ಥು ಸನ್ತಿಕೇ ಧಮ್ಮಂ ಸುತ್ವಾ ಪಟಿಲದ್ಧಸದ್ಧೋ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ವಿಪಸ್ಸನಂ ವಡ್ಢೇತ್ವಾ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಅರಹತ್ತಂ ಪಾಪುಣಿ. ಕತಪುಞ್ಞನಾಮೇನ ಖೋಮದಾಯಕತ್ಥೇರೋತಿ ಪಾಕಟೋ.

೧೮೪. ಸೋ ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ಸರಿತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ನಗರೇ ಬನ್ಧುಮತಿಯಾತಿಆದಿಮಾಹ. ತತ್ಥ ಬನ್ಧು ವುಚ್ಚತಿ ಞಾತಕೋ, ತೇ ಬನ್ಧೂ ಯಸ್ಮಿಂ ನಗರೇ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಸಙ್ಘಟಿತಾ ವಸನ್ತಿ, ತಂ ನಗರಂ ‘‘ಬನ್ಧುಮತೀ’’ತಿ ವುಚ್ಚತಿ. ರೋಪೇಮಿ ಬೀಜಸಮ್ಪದನ್ತಿ ದಾನಸೀಲಾದಿಪುಞ್ಞಬೀಜಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ರೋಪೇಮಿ ಪಟ್ಠಪೇಮೀತಿ ಅತ್ಥೋ.

ಖೋಮದಾಯಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

ತತಿಯಸ್ಸ ಸುಭೂತಿವಗ್ಗಸ್ಸ ವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

ಚತುಭಾಣವಾರವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ.

೪. ಕುಣ್ಡಧಾನವಗ್ಗೋ

೧. ಕುಣ್ಡಧಾನತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ಸತ್ತಾಹಂ ಪಟಿಸಲ್ಲೀನನ್ತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಕುಣ್ಡಧಾನತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ಪದುಮುತ್ತರಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಹಂಸವತೀನಗರೇ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವುತ್ತನಯೇನ ಭಗವನ್ತಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಧಮ್ಮಂ ಸುಣನ್ತೋ ಸತ್ಥಾರಂ ಏಕಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಪಠಮಂ ಸಲಾಕಂ ಗಣ್ಹನ್ತಾನಂ ಅಗ್ಗಟ್ಠಾನೇ ಠಪೇನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ತಂ ಠಾನನ್ತರಂ ಪತ್ಥೇತ್ವಾ ತದನುರೂಪಂ ಪುಞ್ಞಂ ಕರೋನ್ತೋ ವಿಚರಿ. ಸೋ ಏಕದಿವಸಂ ಪದುಮುತ್ತರಸ್ಸ ಭಗವತೋ ನಿರೋಧಸಮಾಪತ್ತಿತೋ ವುಟ್ಠಾಯ ನಿಸಿನ್ನಸ್ಸ ಮನೋಸಿಲಾಚುಣ್ಣಪಿಞ್ಜರಂ ಮಹನ್ತಂ ಕದಲಿಫಲಕಣ್ಣಿಕಂ ಉಪನೇಸಿ, ತಂ ಭಗವಾ ಪಟಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಪರಿಭುಞ್ಜಿ. ಸೋ ತೇನ ಪುಞ್ಞಕಮ್ಮೇನ ಏಕಾದಸಕ್ಖತ್ತುಂ ದೇವೇಸು ದೇವರಜ್ಜಂ ಕಾರೇಸಿ. ಚತುವೀಸತಿವಾರೇ ಚ ರಾಜಾ ಅಹೋಸಿ ಚಕ್ಕವತ್ತೀ.

ಸೋ ಏವಂ ಅಪರಾಪರಂ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಕತ್ವಾ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಸು ಸಂಸರನ್ತೋ ಕಸ್ಸಪಬುದ್ಧಕಾಲೇ ಭುಮ್ಮದೇವತಾ ಹುತ್ವಾ ನಿಬ್ಬತ್ತಿ. ದೀಘಾಯುಕಬುದ್ಧಾನಞ್ಚ ನಾಮ ನ ಅನ್ವದ್ಧಮಾಸಿಕೋ ಉಪೋಸಥೋ ಹೋತಿ. ತಥಾ ಹಿ ವಿಪಸ್ಸಿಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಛಬ್ಬಸ್ಸನ್ತರೇ ಛಬ್ಬಸ್ಸನ್ತರೇ ಉಪೋಸಥೋ ಅಹೋಸಿ, ಕಸ್ಸಪದಸಬಲೋ ಪನ ಛಟ್ಠೇ ಛಟ್ಠೇ ಮಾಸೇ ಪಾತಿಮೋಕ್ಖಂ ಓಸಾರೇಸಿ, ತಸ್ಸ ಪಾತಿಮೋಕ್ಖಸ್ಸ ಓಸಾರಣಕಾಲೇ ದಿಸಾವಾಸಿಕಾ ದ್ವೇ ಸಹಾಯಕಾ ಭಿಕ್ಖೂ ‘‘ಉಪೋಸಥಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ಗಚ್ಛನ್ತಿ. ಅಯಂ ಭುಮ್ಮದೇವತಾ ಚಿನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಇಮೇಸಂ ದ್ವಿನ್ನಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಮೇತ್ತಿ ಅತಿವಿಯ ದಳ್ಹಾ, ಕಿಂ ನು ಖೋ ಭೇದಕೇ ಸತಿ ಭಿಜ್ಜೇಯ್ಯ, ನ ಭಿಜ್ಜೇಯ್ಯಾ’’ತಿ. ತೇಸಂ ಓಕಾಸಂ ಓಲೋಕಯಮಾನಾ ತೇಸಂ ಅವಿದೂರೇ ಗಚ್ಛತಿ.

ಅಥೇಕೋ ಥೇರೋ ಏಕಸ್ಸ ಹತ್ಥೇ ಪತ್ತಚೀವರಂ ದತ್ವಾ ಸರೀರವಳಞ್ಜನತ್ಥಂ ಉದಕಫಾಸುಕಟ್ಠಾನಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಧೋತಹತ್ಥಪಾದೋ ಹುತ್ವಾ ಗುಮ್ಬಸಮೀಪತೋ ನಿಕ್ಖಮತಿ. ಭುಮ್ಮದೇವತಾ ತಸ್ಸ ಥೇರಸ್ಸ ಪಚ್ಛತೋ ಪಚ್ಛತೋ ಉತ್ತಮರೂಪಾ ಇತ್ಥೀ ಹುತ್ವಾ ಕೇಸೇ ವಿಧುನಿತ್ವಾ ಸಂವಿಧಾಯ ಬನ್ಧನ್ತೀ ವಿಯ ಪಿಟ್ಠಿಯಂ ಪಂಸುಂ ಪುಞ್ಛಮಾನಾ ವಿಯ ಸಾಟಕಂ ಸಂವಿಧಾಯ ನಿವಾಸಯಮಾನಾ ವಿಯ ಚ ಹುತ್ವಾ ಥೇರಸ್ಸ ಪದಾನುಪದಿಕಾ ಹುತ್ವಾ ಗುಮ್ಬತೋ ನಿಕ್ಖನ್ತಾ. ಏಕಮನ್ತೇ ಠಿತೋ ಸಹಾಯಕತ್ಥೇರೋ ತಂ ಕಾರಣಂ ದಿಸ್ವಾವ ದೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ‘‘ನಟ್ಠೋ ದಾನಿ ಮೇ ಇಮಿನಾ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಸದ್ಧಿಂ ದೀಘರತ್ತಾನುಗತೋ ಸಿನೇಹೋ, ಸಚಾಹಂ ಏವಂವಿಧಭಾವಂ ಜಾನೇಯ್ಯಂ, ಏತ್ತಕಂ ಕಾಲಂ ಇಮಿನಾ ಸದ್ಧಿಂ ವಿಸ್ಸಾಸಂ ನ ಕರೇಯ್ಯ’’ನ್ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ಆಗಚ್ಛನ್ತಂಯೇವ ನಂ ‘‘ಗಣ್ಹಾಹಾವುಸೋ, ತುಯ್ಹಂ ಪತ್ತಚೀವರಂ, ತಾದಿಸೇನ ಪಾಪೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಏಕಮಗ್ಗೇನ ನ ಗಚ್ಛಾಮೀ’’ತಿ ಆಹ. ತಂ ಕಥಂ ಸುತ್ವಾ ತಸ್ಸ ಲಜ್ಜಿಭಿಕ್ಖುನೋ ಹದಯಂ ತಿಖಿಣಸತ್ತಿಂ ಗಹೇತ್ವಾ ವಿದ್ಧಂ ವಿಯ ಅಹೋಸಿ. ತತೋ ನಂ ಆಹ – ‘‘ಆವುಸೋ, ಕಿನ್ನಾಮೇತಂ ವದಸಿ, ಅಹಂ ಏತ್ತಕಂ ಕಾಲಂ ದುಕ್ಕಟಮತ್ತಮ್ಪಿ ಆಪತ್ತಿಂ ನ ಜಾನಾಮಿ, ತ್ವಂ ಪನ ಮಂ ಅಜ್ಜ ‘ಪಾಪೋ’ತಿ ವದಸಿ, ಕಿಂ ತೇ ದಿಟ್ಠನ್ತಿ, ಕಿಂ ಅಞ್ಞೇನ ದಿಟ್ಠೇನ, ಕಿಂ ತ್ವಂ ಏವಂವಿಧೇನ ಅಲಙ್ಕತಪಟಿಯತ್ತೇನ ಮಾತುಗಾಮೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಏಕಟ್ಠಾನೇ ಹುತ್ವಾ ನಿಕ್ಖನ್ತೋ’’ತಿ? ‘‘ನತ್ಥೇತಂ, ಆವುಸೋ, ಮಯ್ಹಂ, ನಾಹಂ ಏವರೂಪಂ ಮಾತುಗಾಮಂ ಪಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ತಸ್ಸ ಯಾವತತಿಯಂ ಕಥೇನ್ತಸ್ಸಾಪಿ ಇತರೋ ಥೇರೋ ಕಥಂ ಅಸದ್ದಹಿತ್ವಾ ಅತ್ತನಾ ದಿಟ್ಠಕಾರಣಂಯೇವ ಭೂತತ್ತಂ ಕತ್ವಾ ಗಣ್ಹನ್ತೋ ತೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಏಕಮಗ್ಗೇನ ಅಗನ್ತ್ವಾ ಅಞ್ಞೇನ ಮಗ್ಗೇನ ಸತ್ಥು ಸನ್ತಿಕಂ ಗತೋ. ಇತರೋಪಿ ಭಿಕ್ಖು ಅಞ್ಞೇನ ಮಗ್ಗೇನ ಸತ್ಥು ಸನ್ತಿಕಂಯೇವ ಗತೋ.

ತತೋ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಸ್ಸ ಉಪೋಸಥಾಗಾರಂ ಪವಿಸನವೇಲಾಯ ಸೋ ಭಿಕ್ಖು ತಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಉಪೋಸಥಗ್ಗೇ ದಿಸ್ವಾ ಸಞ್ಜಾನಿತ್ವಾ ‘‘ಇಮಸ್ಮಿಂ ಉಪೋಸಥಗ್ಗೇ ಏವರೂಪೋ ನಾಮ ಪಾಪಭಿಕ್ಖು ಅತ್ಥಿ, ನಾಹಂ ತೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಉಪೋಸಥಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ಬಹಿ ಅಟ್ಠಾಸಿ. ಅಥ ಭುಮ್ಮದೇವತಾ ‘‘ಭಾರಿಯಂ ಮಯಾ ಕಮ್ಮಂ ಕತ’’ನ್ತಿ ಮಹಲ್ಲಕಉಪಾಸಕವಣ್ಣೇನ ತಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕಂ ಗನ್ತ್ವಾ – ‘‘ಕಸ್ಮಾ, ಭನ್ತೇ, ಅಯ್ಯೋ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಠಾನೇ ಠಿತೋ’’ತಿ ಆಹ. ‘‘ಉಪಾಸಕ, ಇಮಂ ಉಪೋಸಥಗ್ಗಂ ಏಕೋ ಪಾಪಭಿಕ್ಖು ಪವಿಟ್ಠೋ, ‘ಅಹಂ ತೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಉಪೋಸಥಂ ನ ಕರೋಮೀ’ತಿ ಬಹಿ ಠಿತೋಮ್ಹೀ’’ತಿ. ‘‘ಭನ್ತೇ, ಮಾ ಏವಂ ಗಣ್ಹಥ, ಪರಿಸುದ್ಧಸೀಲೋ ಏಸ ಭಿಕ್ಖು, ತುಮ್ಹೇಹಿ ದಿಟ್ಠಮಾತುಗಾಮೋ ನಾಮ ಅಹಂ. ಮಯಾ ತುಮ್ಹಾಕಂ ವೀಮಂಸನತ್ಥಾಯ ‘ದಳ್ಹಾ ನು ಖೋ ಇಮೇಸಂ ಥೇರಾನಂ ಮೇತ್ತಿ, ನೋ ದಳ್ಹಾ’ತಿ ಭಿಜ್ಜನಾಭಿಜ್ಜನಭಾವಂ ಓಲೋಕೇನ್ತೇನ ತಂ ಕಮ್ಮಂ ಕತ’’ನ್ತಿ. ‘‘ಕೋ ಪನ ತ್ವಂ, ಸಪ್ಪುರಿಸಾ’’ತಿ? ‘‘ಅಹಂ ಏಕಾ ಭುಮ್ಮದೇವತಾ, ಭನ್ತೇ’’ತಿ. ದೇವಪುತ್ತೋ ಕಥೇನ್ತೋಯೇವ ದಿಬ್ಬಾನುಭಾವೇನ ಠತ್ವಾ ಥೇರಸ್ಸ ಪಾದಮೂಲೇ ಪತಿತ್ವಾ ‘‘ಮಯ್ಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಖಮಥ, ಥೇರಸ್ಸ ಏಸೋ ದೋಸೋ ನತ್ಥಿ, ಉಪೋಸಥಂ ಕರೋಥಾ’’ತಿ ಥೇರಂ ಯಾಚಿತ್ವಾ ಉಪೋಸಥಗ್ಗಂ ಪವೇಸೇಸಿ. ಸೋ ಥೇರೋ ಉಪೋಸಥಂ ತಾವ ಏಕಟ್ಠಾನೇ ಅಕಾಸಿ. ಮಿತ್ತಸನ್ಥವವಸೇನ ಪನ ಪುನ ತೇನ ಸದ್ಧಿಂ ನ ಏಕಟ್ಠಾನೇ ವಸಿ. ಇಮಸ್ಸ ಥೇರಸ್ಸ ದೋಸಂ ನ ಕಥೇಸಿ. ಅಪರಭಾಗೇ ಚುದಿತಕತ್ಥೇರೋ ಪನ ವಿಪಸ್ಸನಾಯ ಕಮ್ಮಂ ಕರೋನ್ತೋ ಅರಹತ್ತಂ ಪಾಪುಣಿ.

ಭುಮ್ಮದೇವತಾ ತಸ್ಸ ಕಮ್ಮಸ್ಸ ನಿಸ್ಸನ್ದೇನ ಏಕಂ ಬುದ್ಧನ್ತರಂ ಅಪಾಯತೋ ನ ಮುಚ್ಚಿತ್ಥ. ಸಚೇ ಪನ ಕಾಲೇನ ಕಾಲಂ ಮನುಸ್ಸತ್ತಂ ಆಗಚ್ಛತಿ, ಅಞ್ಞೇನ ಯೇನ ಕೇನಚಿ ಕತೋ ದೋಸೋ ತಸ್ಸೇವ ಉಪರಿ ಪತತಿ. ಸೋ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಭಗವತೋ ಉಪ್ಪನ್ನಕಾಲೇ ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿ, ಧಾನಮಾಣವೋತಿಸ್ಸ ನಾಮಂ ಅಕಂಸು. ಸೋ ವಯಪ್ಪತ್ತೋ ತಯೋ ವೇದೇ ಉಗ್ಗಣ್ಹಿತ್ವಾ ಮಹಲ್ಲಕಕಾಲೇ ಸತ್ಥು ಧಮ್ಮದೇಸನಂ ಸುತ್ವಾ ಪಟಿಲದ್ಧಸದ್ಧೋ ಸಾಸನೇ ಪಬ್ಬಜಿ. ತಸ್ಸ ಉಪಸಮ್ಪನ್ನದಿವಸತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಏಕಾ ಅಲಙ್ಕತಪಟಿಯತ್ತಾ ಇತ್ಥೀ ತಸ್ಮಿಂ ಗಾಮಂ ಪವಿಸನ್ತೇ ಸದ್ಧಿಂಯೇವ ಪವಿಸತಿ, ನಿಕ್ಖಮನ್ತೇ ನಿಕ್ಖಮತಿ, ವಿಹಾರಂ ಪವಿಸನ್ತೇಪಿ ಸದ್ಧಿಂ ಪವಿಸತಿ, ತಿಟ್ಠನ್ತೇಪಿ ತಿಟ್ಠತೀತಿ ಏವಂ ನಿಚ್ಚಾನುಬನ್ಧಾ ಪಞ್ಞಾಯತಿ. ಥೇರೋ ತಂ ನ ಪಸ್ಸತಿ. ತಸ್ಸ ಪನ ಪುರಿಮಕಮ್ಮಸ್ಸ ನಿಸ್ಸನ್ದೇನ ಸಾ ಅಞ್ಞೇಸಂ ಉಪಟ್ಠಾಸಿ.

ಗಾಮೇ ಯಾಗುಭಿಕ್ಖಂ ದದಮಾನಾ ಇತ್ಥಿಯೋ, ‘‘ಭನ್ತೇ, ಅಯಂ ಏಕೋ ಯಾಗುಉಳುಙ್ಕೋ ತುಮ್ಹಾಕಂ, ಏಕೋ ಇಮಿಸ್ಸಾ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಸಹಾಯಿಕಾಯಾ’’ತಿ ಪರಿಹಾಸಂ ಕರೋನ್ತಿ. ಥೇರಸ್ಸ ಮಹತೀ ವಿಹೇಸಾ ಹೋತಿ. ವಿಹಾರಗತಮ್ಪಿ ನಂ ಸಾಮಣೇರಾ ಚೇವ ದಹರಭಿಕ್ಖೂ ಚ ಪರಿವಾರೇತ್ವಾ ‘‘ಧಾನೋ ಕೋಣ್ಡೋ ಜಾತೋ’’ತಿ ಪರಿಹಾಸಂ ಕರೋನ್ತಿ. ಅಥಸ್ಸ ತೇನೇವ ಕಾರಣೇನ ಕುಣ್ಡಧಾನೋ ಥೇರೋತಿ ನಾಮಂ ಜಾತಂ. ಸೋ ಉಟ್ಠಾಯ ಸಮುಟ್ಠಾಯ ತೇಹಿ ಕರಿಯಮಾನಂ ಕೇಳಿಂ ಸಹಿತುಂ ಅಸಕ್ಕೋನ್ತೋ ಉಮ್ಮಾದಂ ಗಹೇತ್ವಾ ‘‘ತುಮ್ಹೇ ಕೋಣ್ಡಾ, ತುಮ್ಹಾಕಂ ಉಪಜ್ಝಾಯೋ ಕೋಣ್ಡೋ, ಆಚರಿಯೋ ಕೋಣ್ಡೋ’’ತಿ ವದತಿ. ಅಥ ನಂ ಸತ್ಥು ಆರೋಚೇಸುಂ – ‘‘ಕುಣ್ಡಧಾನೋ, ಭನ್ತೇ, ದಹರಸಾಮಣೇರೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಏವಂ ಫರುಸವಾಚಂ ವದತೀ’’ತಿ. ಸತ್ಥಾ ತಂ ಪಕ್ಕೋಸಾಪೇತ್ವಾ ‘‘ಸಚ್ಚಂ ಕಿರ ತ್ವಂ, ಧಾನ, ದಹರಸಾಮಣೇರೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಫರುಸವಾಚಂ ವದಸೀ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿ. ತೇನ ‘‘ಸಚ್ಚಂ ಭಗವಾ’’ತಿ ವುತ್ತೇ – ‘‘ಕಸ್ಮಾ ಏವಂ ವದಸೀ’’ತಿ ಆಹ. ‘‘ಭನ್ತೇ, ನಿಬದ್ಧಂ ವಿಹೇಸಂ ಸಹಿತುಂ ಅಸಕ್ಕೋನ್ತೋ ಏವಂ ಕಥೇಮೀ’’ತಿ. ‘‘ತ್ವಂ ಪುಬ್ಬೇ ಕತಕಮ್ಮಂ ಯಾವಜ್ಜದಿವಸಾ ಜೀರಾಪೇತುಂ ನ ಸಕ್ಕೋಸಿ, ಪುನ ಏವಂ ಫರುಸವಾಚಂ ಮಾ ವದ ಭಿಕ್ಖೂ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಆಹ –

‘‘ಮಾವೋಚ ಫರುಸಂ ಕಞ್ಚಿ, ವುತ್ತಾ ಪಟಿವದೇಯ್ಯು ತಂ;

ದುಕ್ಖಾ ಹಿ ಸಾರಮ್ಭಕಥಾ, ಪಟಿದಣ್ಡಾ ಫುಸೇಯ್ಯು ತಂ.

‘‘ಸಚೇ ನೇರೇಸಿ ಅತ್ತಾನಂ, ಕಂಸೋ ಉಪಹತೋ ಯಥಾ;

ಏಸ ಪತ್ತೋಸಿ ನಿಬ್ಬಾನಂ, ಸಾರಮ್ಭೋ ತೇ ನ ವಿಜ್ಜತೀ’’ತಿ. (ಧ. ಪ. ೧೩೩-೧೩೪) –

ಇಮಞ್ಚ ಪನ ತಸ್ಸ ಥೇರಸ್ಸ ಮಾತುಗಾಮೇನ ಸದ್ಧಿಂ ವಿಚರಣಭಾವಂ ಕೋಸಲರಞ್ಞೋಪಿ ಕಥಯಿಂಸು. ರಾಜಾ ‘‘ಗಚ್ಛಥ, ಭಣೇ, ನಂ ವೀಮಂಸಥಾ’’ತಿ ಪೇಸೇತ್ವಾ ಸಯಮ್ಪಿ ಮನ್ದೇನೇವ ಪರಿವಾರೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಥೇರಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತೇ ಓಲೋಕೇನ್ತೋ ಅಟ್ಠಾಸಿ. ತಸ್ಮಿಂ ಖಣೇ ಥೇರೋ ಸೂಚಿಕಮ್ಮಂ ಕರೋನ್ತೋ ನಿಸಿನ್ನೋ ಹೋತಿ. ಸಾಪಿ ಇತ್ಥೀ ಅವಿದೂರೇ ಠಾನೇ ಠಿತಾ ವಿಯ ಪಞ್ಞಾಯತಿ.

ರಾಜಾ ತಂ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಅತ್ಥಿ ತಂ ಕಾರಣ’’ನ್ತಿ ತಸ್ಸಾ ಠಿತಟ್ಠಾನಂ ಅಗಮಾಸಿ. ಸಾ ತಸ್ಮಿಂ ಆಗಚ್ಛನ್ತೇ ಥೇರಸ್ಸ ವಸನಪಣ್ಣಸಾಲಂ ಪವಿಟ್ಠಾ ವಿಯ ಅಹೋಸಿ. ರಾಜಾಪಿ ತಾಯ ಸದ್ಧಿಂ ಏವ ಪಣ್ಣಸಾಲಾಯಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಓಲೋಕೇನ್ತೋ ಅದಿಸ್ವಾ ‘‘ನಾಯಂ ಮಾತುಗಾಮೋ, ಥೇರಸ್ಸ ಏಕೋ ಕಮ್ಮವಿಪಾಕೋ’’ತಿ ಸಞ್ಞಂ ಕತ್ವಾ ಪಠಮಂ ಥೇರಸ್ಸ ಸಮೀಪೇನ ಗಚ್ಛನ್ತೋಪಿ ಥೇರಂ ಅವನ್ದಿತ್ವಾ ತಸ್ಸ ಕಾರಣಸ್ಸ ಅಭೂತಭಾವಂ ಞತ್ವಾ ಪಣ್ಣಸಾಲತೋ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ಥೇರಂ ವನ್ದಿತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತೇ ನಿಸಿನ್ನೋ ‘‘ಕಚ್ಚಿ, ಭನ್ತೇ, ಪಿಣ್ಡಕೇನ ನ ಕಿಲಮಥಾ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿ. ಥೇರೋ ‘‘ವಟ್ಟತಿ, ಮಹಾರಾಜಾ’’ತಿ ಆಹ. ‘‘ಜಾನಾಮಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಅಯ್ಯಸ್ಸ ಕಥಂ, ಏವರೂಪೇನುಪಕ್ಕಿಲೇಸೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಚರನ್ತಾನಂ ತುಮ್ಹಾಕಂ ಕೇ ನಾಮ ಪಸೀದಿಸ್ಸನ್ತಿ, ಇತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ವೋ ಕತ್ಥಚಿ ಗಮನಕಿಚ್ಚಂ ನತ್ಥಿ. ಅಹಂ ಚತೂಹಿ ಪಚ್ಚಯೇಹಿ ಉಪಟ್ಠಹಿಸ್ಸಾಮಿ, ತುಮ್ಹೇ ಯೋನಿಸೋಮನಸಿಕಾರೇ ಮಾ ಪಮಜ್ಜಿತ್ಥಾ’’ತಿ ವತ್ವಾ ನಿಬದ್ಧಭಿಕ್ಖಂ ಪಟ್ಠಪೇಸಿ. ಥೇರೋ ರಾಜಾನಂ ಉಪತ್ಥಮ್ಭಕಂ ಲಭಿತ್ವಾ ಭೋಜನಸಪ್ಪಾಯೇನ ಏಕಗ್ಗಚಿತ್ತೋ ಹುತ್ವಾ ವಿಪಸ್ಸನಂ ವಡ್ಢೇತ್ವಾ ಅರಹತ್ತಂ ಪಾಪುಣಿ. ತತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಸಾ ಇತ್ಥೀ ಅನ್ತರಧಾಯಿ.

ತದಾ ಮಹಾಸುಭದ್ದಾ ಉಗ್ಗನಗರೇ ಮಿಚ್ಛಾದಿಟ್ಠಿಕುಲೇ ವಸಮಾನಾ ‘‘ಸತ್ಥಾ ಮಂ ಅನುಕಮ್ಪತೂ’’ತಿ ಉಪೋಸಥಙ್ಗಂ ಅಧಿಟ್ಠಾಯ ನಿರಾಮಗನ್ಧಾ ಹುತ್ವಾ ಉಪರಿಪಾಸಾದತಲೇ ಠಿತಾ ‘‘ಇಮಾನಿ ಪುಪ್ಫಾನಿ ಅನ್ತರೇ ಅಟ್ಠತ್ವಾ ದಸಬಲಸ್ಸ ಮತ್ಥಕೇ ವಿತಾನಂ ಹುತ್ವಾ ತಿಟ್ಠನ್ತು, ದಸಬಲೋ ಇಮಾಯ ಸಞ್ಞಾಯ ಸ್ವೇ ಪಞ್ಚಹಿ ಭಿಕ್ಖುಸತೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಮಯ್ಹಂ ಭಿಕ್ಖಂ ಗಣ್ಹತೂ’’ತಿ ಸಚ್ಚಕಿರಿಯಂ ಕತ್ವಾ ಅಟ್ಠ ಸುಮನಪುಪ್ಫಮುಟ್ಠಿಯೋ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇಸಿ. ಪುಪ್ಫಾನಿ ಗನ್ತ್ವಾ ಧಮ್ಮದೇಸನಾವೇಲಾಯ ಸತ್ಥು ಮತ್ಥಕೇ ವಿತಾನಂ ಹುತ್ವಾ ಅಟ್ಠಂಸು. ಸತ್ಥಾ ತಂ ಸುಮನಪುಪ್ಫವಿತಾನಂ ದಿಸ್ವಾ ಚಿತ್ತೇನೇವ ಸುಭದ್ದಾಯ ಭಿಕ್ಖಂ ಅಧಿವಾಸೇತ್ವಾ ಪುನದಿವಸೇ ಅರುಣೇ ಉಟ್ಠಿತೇ ಆನನ್ದತ್ಥೇರಂ ಆಹ – ‘‘ಆನನ್ದ, ಮಯಂ ಅಜ್ಜ ದೂರಂ ಭಿಕ್ಖಾಚಾರಂ ಗಮಿಸ್ಸಾಮ, ಪುಥುಜ್ಜನಾನಂ ಅದತ್ವಾ ಅರಿಯಾನಂಯೇವ ಸಲಾಕಂ ದೇಹೀ’’ತಿ. ಥೇರೋ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಆರೋಚೇಸಿ – ‘‘ಆವುಸೋ, ಸತ್ಥಾ ಅಜ್ಜ ದೂರಂ ಭಿಕ್ಖಾಚಾರಂ ಗಮಿಸ್ಸತಿ. ಪುಥುಜ್ಜನಾ ಮಾ ಗಣ್ಹನ್ತು, ಅರಿಯಾವ ಸಲಾಕಂ ಗಣ್ಹನ್ತೂ’’ತಿ. ಕುಣ್ಡಧಾನತ್ಥೇರೋ – ‘‘ಆಹರಾವುಸೋ, ಸಲಾಕ’’ನ್ತಿ ಪಠಮಂಯೇವ ಹತ್ಥಂ ಪಸಾರೇಸಿ. ಆನನ್ದೋ ‘‘ಸತ್ಥಾ ತಾದಿಸಾನಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಸಲಾಕಂ ನ ದಾಪೇತಿ, ಅರಿಯಾನಂಯೇವ ದಾಪೇತೀ’’ತಿ ವಿತಕ್ಕಂ ಉಪ್ಪಾದೇತ್ವಾ ಗನ್ತ್ವಾ ಸತ್ಥು ಆರೋಚೇಸಿ. ಸತ್ಥಾ ‘‘ಆಹರಾಪೇನ್ತಸ್ಸ ಸಲಾಕಂ ದೇಹೀ’’ತಿ ಆಹ. ಥೇರೋ ಚಿನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಸಚೇ ಕುಣ್ಡಧಾನಸ್ಸ ಸಲಾಕಾ ದಾತುಂ ನ ಯುತ್ತಾ, ಅಥ ಸತ್ಥಾ ಪಟಿಬಾಹೇಯ್ಯ, ಭವಿಸ್ಸತಿ ಏತ್ಥ ಕಾರಣ’’ನ್ತಿ ‘‘ಕುಣ್ಡಧಾನಸ್ಸ ಸಲಾಕಂ ದಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಗಮನಂ ಅಭಿನೀಹರಿ. ಕುಣ್ಡಧಾನೋ ತಸ್ಸ ಪುರಾಗಮನಾ ಏವ ಅಭಿಞ್ಞಾಪಾದಕಂ ಚತುತ್ಥಜ್ಝಾನಂ ಸಮಾಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ಇದ್ಧಿಯಾ ಆಕಾಸೇ ಠತ್ವಾ ‘‘ಆಹರಾವುಸೋ ಆನನ್ದ, ಸತ್ಥಾ ಮಂ ಜಾನಾತಿ, ಮಾದಿಸಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಪಠಮಂ ಸಲಾಕಂ ಗಣ್ಹನ್ತಂ ನ ಸತ್ಥಾ ವಾರೇತೀ’’ತಿ ಹತ್ಥಂ ಪಸಾರೇತ್ವಾ ಸಲಾಕಂ ಗಣ್ಹಿ. ಸತ್ಥಾ ತಂ ಅಟ್ಠುಪ್ಪತ್ತಿಂ ಕತ್ವಾ ಥೇರಂ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಸಾಸನೇ ಪಠಮಂ ಸಲಾಕಂ ಗಣ್ಹನ್ತಾನಂ ಅಗ್ಗಟ್ಠಾನೇ ಠಪೇಸಿ. ಯಸ್ಮಾ ಅಯಂ ಥೇರೋ ರಾಜಾನಂ ಉಪತ್ಥಮ್ಭಂ ಲಭಿತ್ವಾ ಸಪ್ಪಾಯಾಹಾರಪಟಿಲಾಭೇನ ಸಮಾಹಿತಚಿತ್ತೋ ವಿಪಸ್ಸನಾಯ ಕಮ್ಮಂ ಕರೋನ್ತೋ ಉಪನಿಸ್ಸಯಸಮ್ಪನ್ನತಾಯ ಛಳಭಿಞ್ಞೋ ಅಹೋಸಿ. ಏವಂಭೂತಸ್ಸಾಪಿ ಇಮಸ್ಸ ಥೇರಸ್ಸ ಗುಣೇ ಅಜಾನನ್ತಾ ಯೇ ಪುಥುಜ್ಜನಾ ಭಿಕ್ಖೂ ‘‘ಅಯಂ ಪಠಮಂ ಸಲಾಕಂ ಗಣ್ಹತಿ, ಕಿಂ ನು ಖೋ ಏತ’’ನ್ತಿ ವಿಮತಿಂ ಉಪ್ಪಾದೇನ್ತಿ. ತೇಸಂ ತಂ ವಿಮತಿವಿಧಮನತ್ಥಂ ಥೇರೋ ಆಕಾಸಂ ಅಬ್ಭುಗ್ಗನ್ತ್ವಾ ಇದ್ಧಿಪಾಟಿಹಾರಿಯಂ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ಅಞ್ಞಾಪದೇಸೇನ ಅಞ್ಞಂ ಬ್ಯಾಕರೋನ್ತೋ ‘‘ಪಞ್ಚ ಛಿನ್ದೇ’’ತಿ ಗಾಥಂ ಅಭಾಸಿ.

೧. ಏವಂ ಸೋ ಪೂರಿತಪುಞ್ಞಸಮ್ಭಾರಾನುರೂಪೇನ ಅರಹಾ ಹುತ್ವಾ ಪತ್ತಏತದಗ್ಗಟ್ಠಾನೋ ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ಸರಿತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸವಸೇನ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಸತ್ತಾಹಂ ಪಟಿಸಲ್ಲೀನನ್ತಿಆದಿಮಾಹ. ತತ್ಥ ಸತ್ಥಾಹಂ ಸತ್ತದಿವಸಂ ನಿರೋಧಸಮಾಪತ್ತಿವಿಹಾರೇನ ಪಟಿಸಲ್ಲೀನಂ ವಿವೇಕಭೂತನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸೇಸಂ ಉತ್ತಾನತ್ಥಮೇವಾತಿ.

ಕುಣ್ಡಧಾನತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೨. ಸಾಗತತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ಸೋಭಿತೋ ನಾಮ ನಾಮೇನಾತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಸಾಗತತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ಪದುಮುತ್ತರಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ಸಬ್ಬಸಿಪ್ಪೇಸು ನಿಪ್ಫತ್ತಿಂ ಪತ್ತೋ ನಾಮೇನ ಸೋಭಿತೋ ನಾಮ ಹುತ್ವಾ ತಿಣ್ಣಂ ವೇದಾನಂ ಪಾರಗೂ ಸನಿಘಣ್ಡುಕೇಟುಭಾನಂ ಸಾಕ್ಖರಪ್ಪಭೇದಾನಂ ಇತಿಹಾಸಪಞ್ಚಮಾನಂ ಪದಕೋ ವೇಯ್ಯಾಕರಣೋ ಲೋಕಾಯತಮಹಾಪುರಿಸಲಕ್ಖಣೇಸು ಅನವಯೋ. ಸೋ ಏಕದಿವಸಂ ಪದುಮುತ್ತರಂ ಭಗವನ್ತಂ ದ್ವತ್ತಿಂಸಮಹಾಪುರಿಸಲಕ್ಖಣಸಿರಿಯಾ ಸೋಭಮಾನಂ ಉಯ್ಯಾನದ್ವಾರೇನ ಗಚ್ಛನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಅತೀವ ಪಸನ್ನಮಾನಸೋ ಅನೇಕೇಹಿ ಉಪಾಯೇಹಿ ಅನೇಕೇಹಿ ಗುಣವಣ್ಣೇಹಿ ಥೋಮನಂ ಅಕಾಸಿ. ಭಗವಾ ತಸ್ಸ ಥೋಮನಂ ಸುತ್ವಾ ‘‘ಅನಾಗತೇ ಗೋತಮಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಸಾಸನೇ ಸಾಗತೋ ನಾಮ ಸಾವಕೋ ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಬ್ಯಾಕರಣಂ ಅದಾಸಿ. ಸೋ ತತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಕರೋನ್ತೋ ಯಾವತಾಯುಕಂ ಠತ್ವಾ ತತೋ ಚುತೋ ದೇವಲೋಕೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ. ಕಪ್ಪಸತಸಹಸ್ಸದೇವಮನುಸ್ಸೇಸು ಉಭಯಸಮ್ಪತ್ತಿಯೋ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ. ತಸ್ಸ ಮಾತಾಪಿತರೋ ಸೋಮನಸ್ಸಂ ವಡ್ಢೇನ್ತೋ ಸುಜಾತೋ ಆಗತೋತಿ ಸಾಗತೋತಿ ನಾಮಂ ಕರಿಂಸು. ಸೋ ಸಾಸನೇ ಪಸೀದಿತ್ವಾ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ವಿಪಸ್ಸನಂ ವಡ್ಢೇತ್ವಾ ಅರಹತ್ತಂ ಪತ್ತೋ.

೧೭. ಏವಂ ಸೋ ಪುಞ್ಞಸಮ್ಭಾರಾನುರೂಪೇನ ಪತ್ತಅರಹತ್ತಫಲೋ ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ಸರಿತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಸೋಭಿತೋ ನಾಮ ನಾಮೇನಾತಿಆದಿಮಾಹ. ತತ್ಥ ತದಾ ಪುಞ್ಞಸಮ್ಭಾರಸ್ಸ ಪರಿಪೂರಣಸಮಯೇ ನಾಮೇನ ಸೋಭಿತೋ ನಾಮ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಅಹೋಸಿನ್ತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ.

೨೧. ವಿಪಥಾ ಉದ್ಧರಿತ್ವಾನಾತಿ ವಿರುದ್ಧಪಥಾ ಕುಮಗ್ಗಾ, ಉಪ್ಪಥಾ ವಾ ಉದ್ಧರಿತ್ವಾ ಅಪನೇತ್ವಾ. ಪಥಂ ಆಚಿಕ್ಖಸೇತಿ, ಭನ್ತೇ, ಸಬ್ಬಞ್ಞು ತುವಂ ಪಥಂ ಸಪ್ಪುರಿಸಮಗ್ಗಂ ನಿಬ್ಬಾನಾಧಿಗಮನುಪಾಯಂ ಆಚಿಕ್ಖಸೇ ಕಥೇಸಿ ದೇಸೇಸಿ ವಿಭಜಿ ಉತ್ತಾನಿಂ ಅಕಾಸೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸೇಸಂ ಉತ್ತಾನತ್ಥಮೇವಾತಿ.

ಸಾಗತತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೩. ಮಹಾಕಚ್ಚಾನತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ಪದುಮುತ್ತರನಾಥಸ್ಸಾತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಕಚ್ಚಾನತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ಪದುಮುತ್ತರಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಗಹಪತಿಮಹಾಸಾಲಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೇತ್ವಾ ವುದ್ಧಿಪ್ಪತ್ತೋ ಏಕದಿವಸಂ ಸತ್ಥು ಸನ್ತಿಕೇ ಧಮ್ಮಂ ಸುಣನ್ತೋ ಸತ್ಥಾರಂ ಏಕಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಸಂಖಿತ್ತೇನ ಭಾಸಿತಸ್ಸ ವಿತ್ಥಾರೇನ ಅತ್ಥಂ ವಿಭಜನ್ತಾನಂ ಅಗ್ಗಟ್ಠಾನೇ ಠಪೇನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಸಯಮ್ಪಿ ತಂ ಠಾನನ್ತರಂ ಪತ್ಥೇನ್ತೋ ದಾನಾದೀನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಕತ್ವಾ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಸು ಸಂಸರನ್ತೋ ಸುಮೇಧಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ವಿಜ್ಜಾಧರೋ ಹುತ್ವಾ ಆಕಾಸೇನ ಗಚ್ಛನ್ತೋ ಸತ್ಥಾರಂ ಏಕಸ್ಮಿಂ ವನಸಣ್ಡೇ ನಿಸಿನ್ನಂ ದಿಸ್ವಾ ಪಸನ್ನಮಾನಸೋ ಕಣಿಕಾರಪುಪ್ಫೇಹಿ ಪೂಜಂ ಅಕಾಸಿ.

ಸೋ ತೇನ ಪುಞ್ಞಕಮ್ಮೇನ ಅಪರಾಪರಂ ಸುಗತೀಸುಯೇವ ಪರಿವತ್ತೇತ್ವಾ ಕಸ್ಸಪದಸಬಲಸ್ಸ ಕಾಲೇ ಬಾರಾಣಸಿಯಂ ಕುಲಘರೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿತ್ವಾ ಪರಿನಿಬ್ಬುತೇ ಭಗವತಿ ಸುವಣ್ಣಚೇತಿಯಕರಣಟ್ಠಾನಂ ದಸಸಹಸ್ಸಗ್ಘನಿಕಾಯ ಸುವಣ್ಣಿಟ್ಠಕಾಯ ಪೂಜಂ ಕತ್ವಾ ‘‘ಭಗವಾ ಮಯ್ಹಂ ನಿಬ್ಬತ್ತನಿಬ್ಬತ್ತಟ್ಠಾನೇ ಸರೀರಂ ಸುವಣ್ಣವಣ್ಣಂ ಹೋತೂ’’ತಿ ಪತ್ಥರಂ ಅಕಾಸಿ. ತತೋ ಯಾವಜೀವಂ ಕುಸಲಂ ಕತ್ವಾ ಏಕಂ ಬುದ್ಧನ್ತರಂ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಸು ಸಂಸರಿತ್ವಾ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಉಜ್ಜೇನಿಯಂ ರಞ್ಞೋ ಚಣ್ಡಪಜ್ಜೋತಸ್ಸ ಪುರೋಹಿತಸ್ಸ ಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿ, ತಸ್ಸ ನಾಮಗ್ಗಹಣದಿವಸೇ ಮಾತಾಪಿತರೋ ‘‘ಅಮ್ಹಾಕಂ ಪುತ್ತೋ ಸುವಣ್ಣವಣ್ಣೋ ಅತ್ತನೋ ನಾಮಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಆಗತೋ’’ತಿ ಕಞ್ಚನಮಾಣವೋತ್ವೇವ ನಾಮಂ ಕರಿಂಸು. ಸೋ ವುದ್ಧಿಮನ್ವಾಯ ತಯೋ ವೇದೇ ಉಗ್ಗಣ್ಹಿತ್ವಾ ಪಿತು ಅಚ್ಚಯೇನ ಪುರೋಹಿತಟ್ಠಾನಂ ಲಭಿ. ಸೋ ಗೋತ್ತವಸೇನ ಕಚ್ಚಾನೋತಿ ಪಞ್ಞಾಯಿತ್ಥ.

ರಾಜಾ ಚಣ್ಡಪಜ್ಜೋತೋ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದಂ ಸುತ್ವಾ, ‘‘ಆಚರಿಯ, ತ್ವಂ ತತ್ಥ ಗನ್ತ್ವಾ ಸತ್ಥಾರಂ ಇಧಾನೇಹೀ’’ತಿ ಪೇಸೇಸಿ. ಸೋ ಅತ್ತಟ್ಠಮೋ ಸತ್ಥು ಸನ್ತಿಕಂ ಉಪಗತೋ. ತಸ್ಸ ಸತ್ಥಾ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇಸಿ. ದೇಸನಾಪರಿಯೋಸಾನೇ ಸೋ ಸತ್ತಹಿ ಜನೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಸಹಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾಹಿ ಅರಹತ್ತೇ ಪತಿಟ್ಠಾಸಿ. ಅಥ ಸತ್ಥಾ ‘‘ಏಥ, ಭಿಕ್ಖವೋ’’ತಿ ಹತ್ಥಂ ಪಸಾರೇಸಿ. ತೇ ತಾವದೇವ ದ್ವಙ್ಗುಲಮತ್ತಕೇಸಮಸ್ಸುಕಾ ಇದ್ಧಿಮಯಪತ್ತಚೀವರಧರಾ ವಸ್ಸಸಟ್ಠಿಕತ್ಥೇರಾ ವಿಯ ಅಹೇಸುಂ. ಏವಂ ಥೇರೋ ಸದತ್ಥಂ ನಿಪ್ಫಾದೇತ್ವಾ, ‘‘ಭನ್ತೇ, ರಾಜಾ ಪಜ್ಜೋತೋ ತುಮ್ಹಾಕಂ ಪಾದೇ ವನ್ದಿತುಂ ಧಮ್ಮಞ್ಚ ಸೋತುಂ ಇಚ್ಛತೀ’’ತಿ ಸತ್ಥು ಆರೋಚೇಸಿ. ಸತ್ಥಾ ‘‘ತ್ವಂಯೇವ ಭಿಕ್ಖು ತತ್ಥ ಗಚ್ಛ, ತಯಿ ಗತೇಪಿ ರಾಜಾ ಪಸೀದಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಆಹ. ಥೇರೋ ಅತ್ತಟ್ಠಮೋ ತತ್ಥ ಗನ್ತ್ವಾ ರಾಜಾನಂ ಪಸಾದೇತ್ವಾ ಅವನ್ತೀಸು ಸಾಸನಂ ಪತಿಟ್ಠಾಪೇತ್ವಾ ಪುನ ಸತ್ಥು ಸನ್ತಿಕಮೇವ ಗತೋ.

೩೧. ಏವಂ ಸೋ ಪತ್ತಅರಹತ್ತಫಲೋ ‘‘ಏತದಗ್ಗಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಮಮ ಸಾವಕಾನಂ ಸಂಖಿತ್ತೇನ ಭಾಸಿತಸ್ಸ ವಿತ್ಥಾರೇನ ಅತ್ಥಂ ವಿಭಜನ್ತಾನಂ ಯದಿದಂ ಮಹಾಕಚ್ಚಾನೋ’’ತಿ (ಅ. ನಿ. ೧.೧೮೮, ೧೯೭) ಏತದಗ್ಗಟ್ಠಾನಂ ಪತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ಸರಿತ್ವಾ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಪದುಮುತ್ತರನಾಥಸ್ಸಾತಿಆದಿಮಾಹ. ತತ್ಥ ಪದುಮಂ ನಾಮ ಚೇತಿಯನ್ತಿ ಪದುಮೇಹಿ ಛಾದಿತತ್ತಾ ವಾ ಪದುಮಾಕಾರೇಹಿ ಕತತ್ತಾ ವಾ ಭಗವತೋ ವಸನಗನ್ಧಕುಟಿವಿಹಾರೋವ ಪೂಜನೀಯಭಾವೇನ ಚೇತಿಯಂ, ಯಥಾ ‘‘ಗೋತಮಕಚೇತಿಯಂ, ಆಳವಕಚೇತಿಯ’’ನ್ತಿ ವುತ್ತೇ ತೇಸಂ ಯಕ್ಖಾನಂ ನಿವಸನಟ್ಠಾನಂ ಪೂಜನೀಯಟ್ಠಾನತ್ತಾ ಚೇತಿಯನ್ತಿ ವುಚ್ಚತಿ, ಏವಮಿದಂ ಭಗವತೋ ವಸನಟ್ಠಾನಂ ಚೇತಿಯನ್ತಿ ವುಚ್ಚತಿ, ನ ಧಾತುನಿಧಾಯಕಚೇತಿಯನ್ತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಂ. ನ ಹಿ ಅಪರಿನಿಬ್ಬುತಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಸರೀರಧಾತೂನಂ ಅಭಾವಾ ಧಾತುಚೇತಿಯಂ ಅಕರಿ. ಸಿಲಾಸನಂ ಕಾರಯಿತ್ವಾತಿ ತಸ್ಸಾ ಪದುಮನಾಮಿಕಾಯ ಗನ್ಧಕುಟಿಯಾ ಪುಪ್ಫಾಧಾರತ್ಥಾಯ ಹೇಟ್ಠಾ ಫಲಿಕಮಯಂ ಸಿಲಾಸನಂ ಕಾರೇತ್ವಾ. ಸುವಣ್ಣೇನಾಭಿಲೇಪಯಿನ್ತಿ ತಂ ಸಿಲಾಸನಂ ಜಮ್ಬೋನದಸುವಣ್ಣೇನ ಅಭಿವಿಸೇಸೇನ ಲೇಪಯಿಂ ಛಾದೇಸಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ.

೩೨. ರತನಾಮಯಂ ಸತ್ತಹಿ ರತನೇಹಿ ಕತಂ ಛತ್ತಂ ಪಗ್ಗಯ್ಹ ಮುದ್ಧನಿ ಧಾರೇತ್ವಾ ವಾಳಬೀಜನಿಞ್ಚ ಸೇತಪವರಚಾಮರಿಞ್ಚ ಪಗ್ಗಯ್ಹ ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಅಭಿರೋಪಯಿಂ. ಲೋಕಬನ್ಧುಸ್ಸ ತಾದಿನೋತಿ ಸಕಲಲೋಕಬನ್ಧುಸದಿಸಸ್ಸ ತಾದಿಗುಣಸಮಙ್ಗಿಸ್ಸ ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಧಾರೇಸಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸೇಸಂ ಉತ್ತಾನತ್ಥಮೇವಾತಿ.

ಮಹಾಕಚ್ಚಾನತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೪. ಕಾಳುದಾಯಿತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ಪದುಮುತ್ತರಬುದ್ಧಸ್ಸಾತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಕಾಳುದಾಯಿತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ಪದುಮುತ್ತರಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಹಂಸವತೀನಗರೇ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ಸತ್ಥು ಧಮ್ಮದೇಸನಂ ಸುಣನ್ತೋ ಸತ್ಥಾರಂ ಏಕಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಕುಲಪ್ಪಸಾದಕಾನಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಅಗ್ಗಟ್ಠಾನೇ ಠಪೇನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ತಜ್ಜಂ ಅಭಿನೀಹಾರಂ ಕತ್ವಾ ತಂ ಠಾನನ್ತರಂ ಪತ್ಥೇಸಿ.

ಸೋ ಯಾವಜೀವಂ ಕುಸಲಂ ಕತ್ವಾ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಸು ಸಂಸರನ್ತೋ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಬೋಧಿಸತ್ತಸ್ಸ ಮಾತುಕುಚ್ಛಿಯಂ ಪಟಿಸನ್ಧಿಗ್ಗಹಣದಿವಸೇ ಕಪಿಲವತ್ಥುಸ್ಮಿಂಯೇವ ಅಮಚ್ಚಗೇಹೇ ಪಟಿಸನ್ಧಿಂ ಗಣ್ಹಿ, ಬೋಧಿಸತ್ತೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಏಕದಿವಸಂಯೇವ ಜಾತೋತಿ ತಂ ದಿವಸಂಯೇವ ನಂ ದುಕೂಲಚುಮ್ಬಟಕೇ ನಿಪಜ್ಜಾಪೇತ್ವಾ ಬೋಧಿಸತ್ತಸ್ಸ ಉಪಟ್ಠಾನತ್ಥಾಯ ನಯಿಂಸು. ಬೋಧಿಸತ್ತೇನ ಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಬೋಧಿರುಕ್ಖೋ, ರಾಹುಲಮಾತಾ, ಚತ್ತಾರೋ ನಿಧೀ, ಆರೋಹನಹತ್ಥೀ, ಅಸ್ಸಕಣ್ಡಕೋ, ಆನನ್ದೋ, ಛನ್ನೋ, ಕಾಳುದಾಯೀತಿ ಇಮೇ ಸತ್ತ ಏಕದಿವಸೇ ಜಾತತ್ತಾ ಸಹಜಾತಾ ನಾಮ ಅಹೇಸುಂ. ಅಥಸ್ಸ ನಾಮಗ್ಗಹಣದಿವಸೇ ಸಕಲನಗರಸ್ಸ ಉದಗ್ಗಚಿತ್ತದಿವಸೇ ಜಾತತ್ತಾ ಉದಾಯಿತ್ವೇವ ನಾಮಂ ಅಕಂಸು. ಥೋಕಂ ಕಾಳಧಾತುಕತ್ತಾ ಪನ ಕಾಳುದಾಯೀತಿ ಪಞ್ಞಾಯಿತ್ಥ. ಸೋ ಬೋಧಿಸತ್ತೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಕುಮಾರಕೀಳಂ ಕೀಳನ್ತೋ ವುದ್ಧಿಂ ಅಗಮಾಸಿ.

ಅಪರಭಾಗೇ ಲೋಕನಾಥೇ ಮಹಾಭಿನಿಕ್ಖಮನಂ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ಅನುಕ್ಕಮೇನ ಸಬ್ಬಞ್ಞುತಂ ಪತ್ವಾ ಪವತ್ತಿತವರಧಮ್ಮಚಕ್ಕೇ ರಾಜಗಹಂ ಉಪನಿಸ್ಸಾಯ ವೇಳುವನೇ ವಿಹರನ್ತೇ ಸುದ್ಧೋದನಮಹಾರಾಜಾ ತಂ ಪವತ್ತಿಂ ಸುತ್ವಾ ಪುರಿಸಸಹಸ್ಸಪರಿವಾರಂ ಏಕಂ ಅಮಚ್ಚಂ ‘‘ಪುತ್ತಂ ಮೇ ಇಧಾನೇಹೀ’’ತಿ ಪೇಸೇಸಿ. ಸೋ ಧಮ್ಮದೇಸನಾವೇಲಾಯಂ ಸತ್ಥು ಸನ್ತಿಕಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಪರಿಸಪರಿಯನ್ತೇ ಠಿತೋ ಧಮ್ಮಂ ಸುತ್ವಾ ಸಪರಿವಾರೋ ಅರಹತ್ತಂ ಪಾಪುಣಿ. ಅಥ ನೇ ಸತ್ಥಾ ‘‘ಏಥ, ಭಿಕ್ಖವೋ’’ತಿ ಹತ್ಥಂ ಪಸಾರೇಸಿ. ಸಬ್ಬೇ ತಙ್ಖಣಞ್ಞೇವ ಇದ್ಧಿಮಯಪತ್ತಚೀವರಧರಾ ವಸ್ಸಸಟ್ಠಿಕತ್ಥೇರಾ ವಿಯ ಅಹೇಸುಂ. ಅರಹತ್ತಪ್ಪತ್ತಿತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಪನ ಅರಿಯಾ ಮಜ್ಝತ್ತಾವ ಹೋನ್ತಿ. ತಸ್ಮಾ ರಞ್ಞಾ ಪಹಿತಸಾಸನಂ ದಸಬಲಸ್ಸ ನ ಕಥೇಸಿ. ರಾಜಾ ‘‘ನೇವ ಗತೋ ಆಗಚ್ಛತಿ, ನ ಸಾಸನಂ ಸುಯ್ಯತೀ’’ತಿ ಅಪರಂ ಅಮಚ್ಚಂ ಪುರಿಸಸಹಸ್ಸೇಹಿ ಪೇಸೇಸಿ. ತಸ್ಮಿಮ್ಪಿ ತಥಾ ಪಟಿಪನ್ನೇ ಅಪರಮ್ಪಿ ಪೇಸೇಸೀತಿ ಏವಂ ನವಹಿ ಪುರಿಸಸಹಸ್ಸೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ನವ ಅಮಚ್ಚೇ ಪೇಸೇಸಿ. ಸಬ್ಬೇ ಅರಹತ್ತಂ ಪತ್ವಾ ತುಣ್ಹೀ ಅಹೇಸುಂ.

ಅಥ ರಾಜಾ ಚಿನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಏತ್ತಕಾ ಜನಾ ಮಯಿ ಸಿನೇಹಾಭಾವೇನ ದಸಬಲಸ್ಸ ಇಧಾಗಮನತ್ಥಾಯ ನ ಕಿಞ್ಚಿ ಕಥಯಿಂಸು, ಅಯಂ ಖೋ ಉದಾಯಿ ದಸಬಲೇನ ಸಮವಯೋ, ಸಹಪಂಸುಕೀಳಿಕೋ, ಮಯಿ ಚ ಸಿನೇಹೋ ಅತ್ಥಿ, ಇಮಂ ಪೇಸೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ತಂ ಪಕ್ಕೋಸಾಪೇತ್ವಾ, ‘‘ತಾತ, ತ್ವಂ ಪುರಿಸಸಹಸ್ಸಪರಿವಾರೋ ರಾಜಗಹಂ ಗನ್ತ್ವಾ ದಸಬಲಂ ಇಧಾನೇಹೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಪೇಸೇಸಿ. ಸೋ ಪನ ಗಚ್ಛನ್ತೋ ‘‘ಸಚಾಹಂ, ದೇವ, ಪಬ್ಬಜಿತುಂ ಲಭಿಸ್ಸಾಮಿ, ಏವಾಹಂ ಭಗವನ್ತಂ ಇಧಾನೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ‘‘ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಕತ್ವಾ ಮಮ ಪುತ್ತಂ ದಸ್ಸೇಹೀ’’ತಿ ವುತ್ತೋ ರಾಜಗಹಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಸತ್ಥು ಧಮ್ಮದೇಸನವೇಲಾಯಂ ಪರಿಸಪರಿಯನ್ತೇ ಠಿತೋ ಧಮ್ಮಂ ಸುತ್ವಾ ಸಪರಿವಾರೋ ಅರಹತ್ತಂ ಪತ್ವಾ ಏಹಿಭಿಕ್ಖುಭಾವೇ ಪತಿಟ್ಠಾಸಿ. ಅರಹತ್ತಂ ಪನ ಪತ್ವಾ ‘‘ನ ತಾವಾಯಂ ದಸಬಲಸ್ಸ ಕುಲನಗರಂ ಗನ್ತುಂ ಕಾಲೋ, ವಸನ್ತೇ ಪನ ಉಪಗತೇ ಪುಪ್ಫಿತೇ ವನಸಣ್ಡೇ ಹರಿತತಿಣಸಞ್ಛನ್ನಾಯ ಭೂಮಿಯಾ ಗಮನಕಾಲೋ ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಕಾಲಂ ಪಟಿಮಾನೇನ್ತೋ ವಸನ್ತೇ ಸಮ್ಪತ್ತೇ ಸತ್ಥು ಕುಲನಗರಂ ಗನ್ತುಂ ಗಮನಮಗ್ಗವಣ್ಣಂ ಸಂವಣ್ಣೇನ್ತೋ –

‘‘ಅಙ್ಗಾರಿನೋ ದಾನಿ ದುಮಾ ಭದನ್ತೇ, ಫಲೇಸಿನೋ ಛದನಂ ವಿಪ್ಪಹಾಯ;

ತೇ ಅಚ್ಚಿಮನ್ತೋವ ಪಭಾಸಯನ್ತಿ, ಸಮಯೋ ಮಹಾವೀರ ಭಾಗೀ ರಥಾನಂ.

‘‘ದುಮಾನಿ ಫುಲ್ಲಾನಿ ಮನೋರಮಾನಿ, ಸಮನ್ತತೋ ಸಬ್ಬದಿಸಾ ಪವನ್ತಿ;

ಪತ್ತಂ ಪಹಾಯ ಫಲಮಾಸಸಾನಾ, ಕಾಲೋ ಇತೋ ಪಕ್ಕಮನಾಯ ವೀರ.

‘‘ನೇವಾತಿಸೀತಂ ನ ಪನಾತಿಉಣ್ಹಂ, ಸುಖಾ ಉತು ಅದ್ಧನಿಯಾ ಭದನ್ತೇ;

ಪಸ್ಸನ್ತು ತಂ ಸಾಕಿಯಾ ಕೋಳಿಯಾ ಚ, ಪಚ್ಛಾಮುಖಂ ರೋಹಿನಿಯಂ ತರನ್ತಂ.

‘‘ಆಸಾಯ ಕಸತೇ ಖೇತ್ತಂ, ಬೀಜಂ ಆಸಾಯ ವಪ್ಪತಿ;

ಆಸಾಯ ವಾಣಿಜಾ ಯನ್ತಿ, ಸಮುದ್ದಂ ಧನಹಾರಕಾ;

ಯಾಯ ಆಸಾಯ ತಿಟ್ಠಾಮಿ, ಸಾ ಮೇ ಆಸಾ ಸಮಿಜ್ಝತು. (ಥೇರಗಾ. ೫೨೭-೫೩೦);

‘‘ನಾತಿಸೀತಂ ನಾತಿಉಣ್ಹಂ, ನಾತಿದುಬ್ಭಿಕ್ಖಛಾತಕಂ;

ಸದ್ದಲಾ ಹರಿತಾ ಭೂಮಿ, ಏಸ ಕಾಲೋ ಮಹಾಮುನಿ. (ಅ. ನಿ. ಅಟ್ಠ. ೧.೧.೨೨೫);

‘‘ಪುನಪ್ಪುನಞ್ಚೇವ ವಪನ್ತಿ ಬೀಜಂ, ಪುನಪ್ಪುನಂ ವಸ್ಸತಿ ದೇವರಾಜಾ;

ಪುನಪ್ಪುನಂ ಖೇತ್ತಂ ಕಸನ್ತಿ ಕಸ್ಸಕಾ, ಪುನಪ್ಪುನಂ ಧಞ್ಞಮುಪೇತಿ ರಟ್ಠಂ.

‘‘ಪುನಪ್ಪುನಂ ಯಾಚನಕಾ ಚರನ್ತಿ, ಪುನಪ್ಪುನಂ ದಾನಪ್ಪತೀ ದದನ್ತಿ;

ಪುನಪ್ಪುನಂ ದಾನಪ್ಪತೀ ದದಿತ್ವಾ, ಪುನಪ್ಪುನಂ ಸಗ್ಗಮುಪೇನ್ತಿ ಠಾನಂ.

‘‘ವೀರೋ ಹವೇ ಸತ್ತಯುಗಂ ಪುನೇತಿ, ಯಸ್ಮಿಂ ಕುಲೇ ಜಾಯತಿ ಭೂರಿಪಞ್ಞೋ;

ಮಞ್ಞಾಮಹಂ ಸಕ್ಕತಿ ದೇವದೇವೋ, ತಯಾ ಹಿ ಜಾತೋ ಮುನಿ ಸಚ್ಚನಾಮೋ.

‘‘ಸುದ್ಧೋದನೋ ನಾಮ ಪಿತಾ ಮಹೇಸಿನೋ, ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಮಾತಾ ಪನ ಮಾಯನಾಮಾ;

ಯಾ ಬೋಧಿಸತ್ತಂ ಪರಿಹರಿಯ ಕುಚ್ಛಿನಾ, ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ತಿದಿವಮ್ಹಿ ಮೋದತಿ.

‘‘ಸಾ ಗೋತಮೀ ಕಾಲಕತಾ ಇತೋ ಚುತಾ, ದಿಬ್ಬೇಹಿ ಕಾಮೇಹಿ ಸಮಙ್ಗಿಭೂತಾ;

ಸಾ ಮೋದತಿ ಕಾಮಗುಣೇಹಿ ಪಞ್ಚಹಿ, ಪರಿವಾರಿತಾ ದೇವಗಣೇಹಿ ತೇಹೀ’’ತಿ. (ಥೇರಗಾ. ೫೩೧-೫೩೫);

ಇಮಾ ಗಾಥಾ ಅಭಾಸಿ. ತತ್ಥ ಅಙ್ಗಾರಿನೋತಿ ಅಙ್ಗಾರಾನಿ ವಿಯಾತಿ ಅಙ್ಗಾರಾನಿ. ಅಙ್ಗಾರಾನಿ ರತ್ತಪವಾಳವಣ್ಣಾನಿ ರುಕ್ಖಾನಂ ಪುಪ್ಫಫಲಾನಿ, ತಾನಿ ಏತೇಸಂ ಸನ್ತೀತಿ ಅಙ್ಗಾರಿನೋ, ಅಭಿಲೋಹಿತಕುಸುಮಕಿಸಲಯೇಹಿ ಅಙ್ಗಾರವುಟ್ಠಿಸಮ್ಪರಿಕಿಣ್ಣಾ ವಿಯಾತಿ ಅತ್ಥೋ. ದಾನೀತಿ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಕಾಲೇ. ದುಮಾತಿ ರುಕ್ಖಾ. ಭದನ್ತೇತಿ ಭದ್ದಂ ಅನ್ತೇ ಏತಸ್ಸಾತಿ, ‘‘ಭದನ್ತೇ’’ತಿ ಏಕಸ್ಸ ದ-ಕಾರಸ್ಸ ಲೋಪಂ ಕತ್ವಾ ವುಚ್ಚತಿ. ಗುಣವಿಸೇಸಯುತ್ತೋ, ಗುಣವಿಸೇಸಯುತ್ತಾನಞ್ಚ ಅಗ್ಗಭೂತೋ ಸತ್ಥಾ. ತಸ್ಮಾ, ಭದನ್ತೇತಿ ಸತ್ಥು ಆಲಪನಮೇವ, ಪಚ್ಚತ್ತವಚನಞ್ಚೇತಂ ಏಕಾರನ್ತಂ ‘‘ಸುಗತೇ ಪಟಿಕಮ್ಮೇ ಸುಖೇ ದುಕ್ಖೇ ಜೀವೇ’’ತಿಆದೀಸು ವಿಯ. ಇಧ ಪನ ಸಮ್ಬೋಧನಟ್ಠೇ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ. ತೇನ ವುತ್ತಂ, ‘‘ಭದನ್ತೇತಿ ಆಲಪನ’’ನ್ತಿ. ‘‘ಭದ್ದಸದ್ದೇನ ಸಮಾನತ್ಥಂ ಪದನ್ತರಮೇಕ’’ನ್ತಿ ಕೇಚಿ. ಫಲಾನಿ ಏಸನ್ತೀತಿ ಫಲೇಸಿನೋ. ಅಚೇತನೇಪಿ ಹಿ ಸಚೇತನಕಿರಿಯಂ ಆಹ. ಏವಂ ಥೇರೇನ ಯಾಚಿತೋ ಭಗವಾ ತತ್ಥ ಗಮನೇ ಬಹೂನಂ ವಿಸೇಸಾಧಿಗಮನಂ ದಿಸ್ವಾ ವೀಸತಿಸಹಸ್ಸಖೀಣಾಸವಪರಿವುತೋ ರಾಜಗಹತೋ ಅತುರಿತಚಾರಿಕಾವಸೇನ ಕಪಿಲವತ್ಥುಗಾಮಿಮಗ್ಗಂ ಪಟಿಪಜ್ಜಿ. ಥೇರೋ ಇದ್ಧಿಯಾ ಕಪಿಲವತ್ಥುಂ ಗನ್ತ್ವಾ ರಞ್ಞೋ ಪುರತೋ ಆಕಾಸೇ ಠಿತೋವ ಅದಿಟ್ಠಪುಬ್ಬವೇಸಂ ದಿಸ್ವಾ ರಞ್ಞಾ ‘‘ಕೋಸಿ ತ್ವ’’ನ್ತಿ ಪುಚ್ಛಿತೋ ‘‘ಅಮಚ್ಚಪುತ್ತಂ ತಯಾ ಭಗವತೋ ಸನ್ತಿಕಂ ಪೇಸಿತಂ ಮಂ ನ ಜಾನಾಸಿ, ತ್ವಂ ಏವಂ ಪನ ಜಾನಾಹೀ’’ತಿ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ –

‘‘ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಪುತ್ತೋಮ್ಹಿ ಅಸಯ್ಹಸಾಹಿನೋ, ಅಙ್ಗೀರಸಸ್ಸಪ್ಪಟಿಮಸ್ಸ ತಾದಿನೋ;

ಪಿತುಪಿತಾ ಮಯ್ಹಂ ತುವಂಸಿ ಸಕ್ಕ, ಧಮ್ಮೇನ ಮೇ ಗೋತಮ ಅಯ್ಯಕೋಸೀ’’ತಿ. (ಥೇರಗಾ. ೫೩೬) –

ಗಾಥಮಾಹ.

ತತ್ಥ ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಪುತ್ತೋಮ್ಹೀತಿ ಸಬ್ಬಞ್ಞುಬುದ್ಧಸ್ಸ ಓರಸ್ಸ ಪುತ್ತೋ ಅಮ್ಹಿ. ಅಸಯ್ಹಸಾಹಿನೋತಿ ಅಭಿಸಮ್ಬೋಧಿತೋ ಪುಬ್ಬೇ ಠಪೇತ್ವಾ ಮಹಾಬೋಧಿಸತ್ತಂ ಅಞ್ಞೇಹಿ ಸಹಿತುಂ ವಹಿತುಂ ಅಸಕ್ಕುಣೇಯ್ಯತ್ತಾ ಅಸಯ್ಹಸ್ಸ ಸಕಲಸ್ಸ ಬೋಧಿಸಮ್ಭಾರಸ್ಸ ಮಹಾಕಾರುಣಿಕಾಧಿಕಾರಸ್ಸ ಚ ಸಹನತೋ ವಹನತೋ, ತತೋ ಪರಮ್ಪಿ ಅಞ್ಞೇಹಿ ಸಹಿತುಂ ಅಭಿಭವಿತುಂ ಅಸಕ್ಕುಣೇಯ್ಯತ್ತಾ ಅಸಯ್ಹಾನಂ ಪಞ್ಚನ್ನಂ ಮಾರಾನಂ ಸಹನತೋ ಅಭಿಭವನತೋ, ಆಸಯಾನುಸಯಚರಿತಾಧಿಮುತ್ತಿಆದಿವಿಭಾಗಾವಬೋಧನೇನ ಯಥಾರಹಂ ವೇನೇಯ್ಯಾನಂ ದಿಟ್ಠಧಮ್ಮಿಕಸಮ್ಪರಾಯಿಕಪರಮತ್ಥೇಹಿ ಅನುಸಾಸನೀಸಙ್ಖಾತಸ್ಸ ಅಞ್ಞೇಹಿ ಅಸಯ್ಹಸ್ಸ ಬುದ್ಧಕಿಚ್ಚಸ್ಸ ಸಹನತೋ, ತತ್ಥ ವಾ ಸಾಧುಕಾರಿಭಾವತೋ ಅಸಯ್ಹಸಾಹಿನೋ. ಅಙ್ಗೀರಸಸ್ಸಾತಿ ಅಙ್ಗೀಕತಸೀಲಾದಿಸಮ್ಪತ್ತಿಕಸ್ಸ. ಅಙ್ಗಮಙ್ಗೇಹಿ ನಿಚ್ಛರಣಕಓಭಾಸಸ್ಸಾತಿ ಅಪರೇ. ಕೇಚಿ ಪನ ‘‘ಅಙ್ಗೀರಸೋ, ಸಿದ್ಧತ್ಥೋತಿ ದ್ವೇ ನಾಮಾನಿ ಪಿತರಾಯೇವ ಗಹಿತಾನೀ’’ತಿ ವದನ್ತಿ. ಅಪ್ಪಟಿಮಸ್ಸಾತಿ ಅನೂಪಮಸ್ಸ. ಇಟ್ಠಾನಿಟ್ಠೇಸು ತಾದಿಲಕ್ಖಣಪ್ಪತ್ತಿಯಾ ತಾದಿನೋ. ಪಿತುಪಿತಾ ಮಯ್ಹಂ ತುವಂಸೀತಿ ಅರಿಯಜಾತಿವಸೇನ ಮಯ್ಹಂ ಪಿತು ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಲೋಕವೋಹಾರೇನ ತ್ವಂ ಪಿತಾ ಅಸಿ. ಸಕ್ಕಾತಿ ಜಾತಿವಸೇನ ರಾಜಾನಂ ಆಲಪತಿ. ಧಮ್ಮೇನಾತಿ ಸಭಾವೇನ ಅರಿಯಜಾತಿ ಲೋಕಿಯಜಾತೀತಿ ದ್ವಿನ್ನಂ ಜಾತೀನಂ ಸಭಾವಸಮೋಧಾನೇನ. ಗೋತಮಾತಿ ರಾಜಾನಂ ಗೋತ್ತೇನ ಆಲಪತಿ. ಅಯ್ಯಕೋಸೀತಿ ಪಿತಾಮಹೋ ಅಸಿ. ಏತ್ಥ ಚ ‘‘ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಪುತ್ತೋಮ್ಹೀ’’ತಿಆದಿಂ ವದನ್ತೋ ಥೇರೋ ಅಞ್ಞಂ ಬ್ಯಾಕಾಸಿ.

ಏವಂ ಪನ ಅತ್ತಾನಂ ಜಾನಾಪೇತ್ವಾ ಹಟ್ಠತುಟ್ಠೇನ ರಞ್ಞಾ ಮಹಾರಹೇ ಪಲ್ಲಙ್ಕೇ ನಿಸೀದಾಪೇತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಪಟಿಯಾದಿತಸ್ಸ ನಾನಗ್ಗರಸಭೋಜನಸ್ಸ ಪತ್ತಂ ಪೂರೇತ್ವಾ ದಿನ್ನೇ ಗಮನಾಕಾರಂ ದಸ್ಸೇಸಿ. ‘‘ಕಸ್ಮಾ, ಭನ್ತೇ, ಗನ್ತುಕಾಮತ್ಥ, ಭುಞ್ಜಥಾ’’ತಿ ಚ ವುತ್ತೇ, ‘‘ಸತ್ಥು ಸನ್ತಿಕಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಭುಞ್ಜಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ. ‘‘ಕಹಂ ಪನ ಸತ್ಥಾ’’ತಿ? ‘‘ವೀಸತಿಸಹಸ್ಸಭಿಕ್ಖುಪರಿವಾರೋ ತುಮ್ಹಾಕಂ ದಸ್ಸನತ್ಥಾಯ ಮಗ್ಗಂ ಪಟಿಪನ್ನೋ’’ತಿ. ‘‘ತುಮ್ಹೇ ಇಮಂ ಪಿಣ್ಡಪಾತಂ ಭುಞ್ಜಥ, ಅಞ್ಞಂ ಭಗವತೋ ಹರಿಸ್ಸಥ. ಯಾವ ಚ ಮಮ ಪುತ್ತೋ ಇಮಂ ನಗರಂ ಸಮ್ಪಾಪುಣಾತಿ, ತಾವಸ್ಸ ಇತೋ ಪಿಣ್ಡಪಾತಂ ಹರಥಾ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ಥೇರೋ ಭತ್ತಕಿಚ್ಚಂ ಕತ್ವಾ ರಞ್ಞೋ ಪರಿಸಾಯ ಚ ಧಮ್ಮಂ ಕಥೇತ್ವಾ ಸತ್ಥು ಆಗಮನತೋ ಪುರೇತರಮೇವ ಸಕಲರಾಜನಿವೇಸನಂ ರತನತ್ತಯೇ ಅಭಿಪ್ಪಸನ್ನಂ ಕರೋನ್ತೋ ಸಬ್ಬೇಸಂ ಪಸ್ಸನ್ತಾನಂಯೇವ ಸತ್ಥು ಆಹರಿತಬ್ಬಭತ್ತಪುಣ್ಣಂ ಪತ್ತಂ ಆಕಾಸೇ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇತ್ವಾ ಸಯಮ್ಪಿ ವೇಹಾಸಂ ಅಬ್ಭುಗ್ಗನ್ತ್ವಾ ಪಿಣ್ಡಪಾತಂ ಉಪನಾಮೇತ್ವಾ ಸತ್ಥು ಹತ್ಥೇ ಠಪೇಸಿ. ಸತ್ಥಾ ತಂ ಪಿಣ್ಡಪಾತಂ ಪರಿಭುಞ್ಜಿ. ಏವಂ ಸಟ್ಠಿಯೋಜನಮಗ್ಗೇ ದಿವಸೇ ದಿವಸೇ ಯೋಜನಂ ಗಚ್ಛನ್ತಸ್ಸ ಭಗವತೋ ರಾಜಗೇಹತೋಯೇವ ಪಿಣ್ಡಪಾತಂ ಆಹರಿತ್ವಾ ಅದಾಸಿ. ಅಥ ನಂ ಭಗವಾ ‘‘ಅಯಂ ಮಯ್ಹಂ ಪಿತುನೋ ಸಕಲನಿವೇಸನಂ ಪಸಾದೇತೀ’’ತಿ ‘‘ಏತದಗ್ಗಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಮಮ ಸಾವಕಾನಂ ಕುಲಪ್ಪಸಾದಕಾನಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಯದಿದಂ ಕಾಳುದಾಯೀ’’ತಿ (ಅ. ನಿ. ೧.೨೧೯, ೨೨೫) ಕುಲಪ್ಪಸಾದಕಾನಂ ಅಗ್ಗಟ್ಠಾನೇ ಠಪೇಸಿ.

೪೮-೯. ಏವಂ ಸೋ ಕತಪುಞ್ಞಸಮ್ಭಾರಾನುರೂಪೇನ ಅರಹತ್ತಂ ಪತ್ವಾ ಪತ್ತಏತದಗ್ಗಟ್ಠಾನೋ ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ಸರಿತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸವಸೇನ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಪದುಮುತ್ತರಸ್ಸ ಬುದ್ಧಸ್ಸಾತಿಆದಿಮಾಹ. ಅದ್ಧಾನಂ ಪಟಿಪನ್ನಸ್ಸಾತಿ ಅಪರರಟ್ಠಂ ಗಮನತ್ಥಾಯ ದೂರಮಗ್ಗಂ ಪಟಿಪಜ್ಜನ್ತಸ್ಸ. ಚರತೋ ಚಾರಿಕಂ ತದಾತಿ ಅನ್ತೋಮಣ್ಡಲಂ ಮಜ್ಝೇಮಣ್ಡಲಂ ಬಹಿಮಣ್ಡಲನ್ತಿ ತೀಣಿ ಮಣ್ಡಲಾನಿ ತದಾ ಚಾರಿಕಂ ಚರತೋ ಚರನ್ತಸ್ಸ ಪದುಮುತ್ತರಬುದ್ಧಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಸುಫುಲ್ಲಂ ಸುಟ್ಠು ಫುಲ್ಲಂ ಪಬೋಧಿತಂ ಗಯ್ಹ ಗಹೇತ್ವಾ ನ ಕೇವಲಮೇವ ಪದುಮಂ, ಉಪ್ಪಲಞ್ಚ ಮಲ್ಲಿಕಂ ವಿಕಸಿತಂ ಅಹಂ ಗಯ್ಹ ಉಭೋಹಿ ಹತ್ಥೇಹಿ ಗಹೇತ್ವಾ ಪೂರೇಸಿನ್ತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ. ಪರಮನ್ನಂ ಗಹೇತ್ವಾನಾತಿ ಪರಮಂ ಉತ್ತಮಂ ಸೇಟ್ಠಂ ಮಧುರಂ ಸಬ್ಬಸುಪಕ್ಕಂ ಸಾಲಿಓದನಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಸತ್ಥುನೋ ಅದಾಸಿಂ ಭೋಜೇಸಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ.

೯೭. ಸಕ್ಯಾನಂ ನನ್ದಿಜನನೋತಿ ಸಕ್ಯರಾಜಕುಲಾನಂ ಭಗವತೋ ಞಾತೀನಂ ಆರೋಹಪರಿಣಾಹರೂಪಯೋಬ್ಬನವಚನಾಲಪನಸಮ್ಪತ್ತಿಯಾ ನನ್ದಂ ತುಟ್ಠಿಂ ಜನೇನ್ತೋ ಉಪ್ಪಾದೇನ್ತೋ. ಞಾತಿಬನ್ಧು ಭವಿಸ್ಸತೀತಿ ಞಾತೋ ಪಾಕಟೋ ಬನ್ಧು ಭವಿಸ್ಸತಿ. ಸೇಸಂ ಸುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಮೇವಾತಿ.

ಕಾಳುದಾಯಿತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೫. ಮೋಘರಾಜತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ಅತ್ಥದಸ್ಸೀ ತು ಭಗವಾತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಮೋಘರಾಜತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ಪದುಮುತ್ತರಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿತ್ವಾ ವಿಞ್ಞುತಂ ಪತ್ತೋ ಏಕದಿವಸಂ ಸತ್ಥು ಸನ್ತಿಕೇ ಧಮ್ಮಂ ಸುಣನ್ತೋ ಸತ್ಥಾರಂ ಏಕಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಲೂಖಚೀವರಧರಾನಂ ಅಗ್ಗಟ್ಠಾನೇ ಠಪೇನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ತಂ ಠಾನನ್ತರಂ ಆಕಙ್ಖನ್ತೋ ಪಣಿಧಾನಂ ಕತ್ವಾ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಕರೋನ್ತೋ ಅತ್ಥದಸ್ಸಿಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಪುನ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿತ್ವಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾನಂ ವಿಜ್ಜಾಸಿಪ್ಪೇಸು ನಿಪ್ಫತ್ತಿಂ ಗತೋ ಏಕದಿವಸಂ ಅತ್ಥದಸ್ಸಿಂ ಭಗವನ್ತಂ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಪರಿವುತಂ ರಥಿಯಂ ಗಚ್ಛನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಪಸನ್ನಮಾನಸೋ ಪಞ್ಚಪತಿಟ್ಠಿತೇನ ವನ್ದಿತ್ವಾ ಸಿರಸಿ ಅಞ್ಜಲಿಂ ಕತ್ವಾ ‘‘ಯಾವತಾ ರೂಪಿನೋ ಸತ್ಥಾ’’ತಿಆದೀಹಿ ಛಹಿ ಗಾಥಾಹಿ ಅಭಿತ್ಥವಿತ್ವಾ ಭಾಜನಂ ಪೂರೇತ್ವಾ ಮಧುಂ ಉಪನೇಸಿ. ಸತ್ಥಾ ತಂ ಪಟಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಅನುಮೋದನಂ ಅಕಾಸಿ. ಸೋ ತೇನ ಪುಞ್ಞಕಮ್ಮೇನ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಸು ಸಂಸರನ್ತೋ ಕಸ್ಸಪಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಕಟ್ಠವಾಹನಸ್ಸ ನಾಮ ರಞ್ಞೋ ಅಮಚ್ಚೋ ಹುತ್ವಾ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ತೇನ ಸತ್ಥು ಆನಯನತ್ಥಾಯ ಪೇಸಿತೋ ಸತ್ಥು ಸನ್ತಿಕಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಧಮ್ಮಂ ಸುತ್ವಾ ಪಟಿಲದ್ಧಸದ್ಧೋ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ವೀಸತಿವಸ್ಸಸಹಸ್ಸಾನಿ ಸಮಣಧಮ್ಮಂ ಕತ್ವಾ ತತೋ ಚುತೋ ಏಕಂ ಬುದ್ಧನ್ತರಂ ಸುಗತೀಸುಯೇವ ಪರಿವತ್ತೇನ್ತೋ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿತ್ವಾ ಮೋಘರಾಜಾತಿ ಲದ್ಧನಾಮೋ ಬಾವರೀಯಬ್ರಾಹ್ಮಣಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕೇ ಉಗ್ಗಹಿತಸಿಪ್ಪೋ ಸಂವೇಗಜಾತೋ ತಾಪಸಪಬ್ಬಜ್ಜಂ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ತಾಪಸಸಹಸ್ಸಪರಿವಾರೋ ಅಜಿತಾದೀಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಸತ್ಥು ಸನ್ತಿಕಂ ಪೇಸಿತೋ ತೇಸಂ ಪನ್ನರಸಮೋ ಹುತ್ವಾ ಪಞ್ಹಂ ಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ವಿಸ್ಸಜ್ಜನಪರಿಯೋಸಾನೇ ಅರಹತ್ತಂ ಪಾಪುಣಿ. ಅರಹತ್ತಂ ಪನ ಪತ್ವಾ ಸತ್ಥಲೂಖಂ ಸುತ್ತಲೂಖಂ ರಜನಲೂಖನ್ತಿ ವಿಸೇಸೇನ ತಿವಿಧೇನಪಿ ಲೂಖೇನ ಸಮನ್ನಾಗತಂ ಪಂಸುಕೂಲಂ ಧಾರೇಸಿ. ತೇನ ನಂ ಸತ್ಥಾ ಲೂಖಚೀವರಧರಾನಂ ಅಗ್ಗಟ್ಠಾನೇ ಠಪೇಸಿ.

೬೪. ಏವಂ ಸೋ ಪಣಿಧಾನಾನುರೂಪೇನ ಅರಹತ್ತಫಲಂ ಪತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಸಮ್ಭಾರಂ ದಿಸ್ವಾ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಅತ್ಥದಸ್ಸೀ ತು ಭಗವಾತಿಆದಿಮಾಹ. ತಂ ಸಬ್ಬಂ ಉತ್ತಾನತ್ಥಮೇವ.

೭೩. ಪುಟಕಂ ಪೂರಯಿತ್ವಾನಾತಿ ಪುಟಕಂ ವುಚ್ಚತಿ ವಾರಕಂ, ಘಟಂ ವಾ. ಅನೇಳಕಂ ನಿದ್ದೋಸಂ ಮಕ್ಖಿಕಣ್ಡವಿರಹಿತಂ ಖುದ್ದಮಧುನಾ ಘಟಂ ಪೂರೇತ್ವಾ ತಂ ಉಭೋಹಿ ಹತ್ಥೇಹಿ ಪಗ್ಗಯ್ಹ ಪಕಾರೇನ ಆದರೇನ ಗಹೇತ್ವಾ ಮಹೇಸಿನೋ ಭಗವತೋ ಉಪನೇಸಿನ್ತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ. ಸೇಸಂ ಸುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಮೇವಾತಿ.

ಮೋಘರಾಜತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೬. ಅಧಿಮುತ್ತತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ನಿಬ್ಬುತೇ ಲೋಕನಾಥಮ್ಹೀತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಅಧಿಮುತ್ತತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ (ಥೇರಗಾ. ಅಟ್ಠ. ೨.ಅಧಿಮುತ್ತತ್ಥೇರಗಾಥಾವಣ್ಣನಾ). ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ಅತ್ಥದಸ್ಸಿಮ್ಹಿ ಲೋಕನಾಥೇ ಪರಿನಿಬ್ಬುತೇ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ರತನತ್ತಯೇ ಪಸನ್ನೋ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಂ ನಿಮನ್ತೇತ್ವಾ ಉಚ್ಛೂಹಿ ಮಣ್ಡಪಂ ಕಾರೇತ್ವಾ ಮಹಾದಾನಂ ಪವತ್ತೇತ್ವಾ ಪರಿಯೋಸಾನೇ ಸನ್ತಿಪದಂ ಪಣಿಧೇಸಿ. ಸೋ ತತೋ ಚುತೋ ದೇವೇಸು ಚ ಮನುಸ್ಸೇಸು ಚ ಉಭಯಸಮ್ಪತ್ತಿಯೋ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ಸಾಸನೇ ಪಸೀದಿತ್ವಾ ಸದ್ಧಾಯ ಪತಿಟ್ಠಿತತ್ತಾ ಅಧಿಮುತ್ತತ್ಥೇರೋತಿ ಪಾಕಟೋ.

೮೪. ಏವಂ ಕತಸಮ್ಭಾರವಸೇನ ಅರಹತ್ತಂ ಪತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ಸರಿತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ನಿಬ್ಬುತೇ ಲೋಕನಾಥಮ್ಹೀತಿಆದಿಮಾಹ. ತಂ ಸಬ್ಬಂ ಉತ್ತಾನತ್ಥಮೇವಾತಿ.

ಅಧಿಮುತ್ತತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೭. ಲಸುಣದಾಯಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ಹಿಮವನ್ತಸ್ಸಾವಿದೂರೇತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಲಸುಣದಾಯಕತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಏಸೋಪಾಯಸ್ಮಾ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ವಿಪಸ್ಸಿಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿತ್ವಾ ವಿಞ್ಞುತಂ ಪತ್ತೋ ಘರಾವಾಸೇ ಆದೀನವಂ ದಿಸ್ವಾ ಗೇಹಂ ಪಹಾಯ ತಾಪಸಪಬ್ಬಜ್ಜಂ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ಹಿಮವನ್ತಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ವನೇ ವಸನ್ತೋ ಬಹೂನಿ ಲಸುಣಾನಿ ರೋಪೇತ್ವಾ ತದೇವ ವನಮೂಲಫಲಞ್ಚ ಖಾದನ್ತೋ ವಿಹಾಸಿ. ಸೋ ಬಹೂನಿ ಲಸುಣಾನಿ ಕಾಜೇನಾದಾಯ ಮನುಸ್ಸಪಥಂ ಆಹರಿತ್ವಾ ಪಸನ್ನೋ ದಾನಂ ದತ್ವಾ ಬುದ್ಧಪ್ಪಮುಖಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಸ್ಸ ಭೇಸಜ್ಜತ್ಥಾಯ ದತ್ವಾ ಗಚ್ಛತಿ. ಏವಂ ಸೋ ಯಾವಜೀವಂ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಕತ್ವಾ ತೇನೇವ ಪುಞ್ಞಬಲೇನ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಸು ಸಂಸರನ್ತೋ ಉಭಯಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಕಮೇನ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಉಪ್ಪನ್ನೋ ಪಟಿಲದ್ಧಸದ್ಧೋ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ವಿಪಸ್ಸನಂ ವಡ್ಢೇತ್ವಾ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಅರಹತ್ತಂ ಪತ್ತೋ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮವಸೇನ ಲಸುಣದಾಯಕತ್ಥೇರೋತಿ ಪಾಕಟೋ.

೮೯. ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ಸರಿತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಹಿಮವನ್ತಸ್ಸಾವಿದೂರೇತಿಆದಿಮಾಹ. ತತ್ಥ ಹಿಮಾಲಯಪಬ್ಬತಸ್ಸ ಪರಿಯೋಸಾನೇ ಮನುಸ್ಸಾನಂ ಸಞ್ಚರಣಟ್ಠಾನೇ ಯದಾ ವಿಪಸ್ಸೀ ಭಗವಾ ಉದಪಾದಿ, ತದಾ ಅಹಂ ತಾಪಸೋ ಅಹೋಸಿನ್ತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ. ಲಸುಣಂ ಉಪಜೀವಾಮೀತಿ ರತ್ತಲಸುಣಂ ರೋಪೇತ್ವಾ ತದೇವ ಗೋಚರಂ ಕತ್ವಾ ಜೀವಿಕಂ ಕಪ್ಪೇಮೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ತೇನ ವುತ್ತಂ ‘‘ಲಸುಣಂ ಮಯ್ಹಭೋಜನ’’ನ್ತಿ.

೯೦. ಖಾರಿಯೋ ಪೂರಯಿತ್ವಾನಾತಿ ತಾಪಸಭಾಜನಾನಿ ಲಸುಣೇನ ಪೂರಯಿತ್ವಾ ಕಾಜೇನಾದಾಯ ಸಙ್ಘಾರಾಮಂ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ವಸನಟ್ಠಾನಂ ಹೇಮನ್ತಾದೀಸು ತೀಸು ಕಾಲೇಸು ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಚತೂಹಿ ಇರಿಯಾಪಥೇಹಿ ವಸನವಿಹಾರಂ ಅಗಚ್ಛಿಂ ಅಗಮಾಸಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ಹಟ್ಠೋ ಹಟ್ಠೇನ ಚಿತ್ತೇನಾತಿ ಅಹಂ ಸನ್ತುಟ್ಠೋ ಸೋಮನಸ್ಸಯುತ್ತಚಿತ್ತೇನ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಲಸುಣಂ ಅದಾಸಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ.

೯೧. ವಿಪಸ್ಸಿಸ್ಸ…ಪೇ… ನಿರತಸ್ಸಹನ್ತಿ ನರಾನಂ ಅಗ್ಗಸ್ಸ ಸೇಟ್ಠಸ್ಸ ಅಸ್ಸ ವಿಪಸ್ಸಿಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಸಾಸನೇ ನಿರತೋ ನಿಸ್ಸೇಸೇನ ರತೋ ಅಹನ್ತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ. ಸಙ್ಘಸ್ಸ…ಪೇ… ಮೋದಹನ್ತಿ ಅಹಂ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಲಸುಣದಾನಂ ದತ್ವಾ ಸಗ್ಗಮ್ಹಿ ಸುಟ್ಠು ಅಗ್ಗಸ್ಮಿಂ ದೇವಲೋಕೇ ಆಯುಕಪ್ಪಂ ದಿಬ್ಬಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ಅನುಭವಮಾನೋ ಮೋದಿಂ, ಸನ್ತುಟ್ಠೋ ಭವಾಮೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸೇಸಂ ಸುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಮೇವಾತಿ.

ಲಸುಣದಾಯಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೮. ಆಯಾಗದಾಯಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ನಿಬ್ಬುತೇ ಲೋಕನಾಥಮ್ಹೀತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಆಯಾಗದಾಯಕತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ಸಿಖಿಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಪರಿನಿಬ್ಬುತಕಾಲೇ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ಸಾಸನೇ ಪಸನ್ನೋ ವಡ್ಢಕೀನಂ ಮೂಲಂ ದತ್ವಾ ಅತಿಮನೋಹರಂ ದೀಘಂ ಭೋಜನಸಾಲಂ ಕಾರಾಪೇತ್ವಾ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಂ ನಿಮನ್ತೇತ್ವಾ ಪಣೀತೇನಾಹಾರೇನ ಭೋಜೇತ್ವಾ ಮಹಾದಾನಂ ದತ್ವಾ ಚಿತ್ತಂ ಪಸಾದೇಸಿ. ಸೋ ಯಾವತಾಯುಕಂ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಕತ್ವಾ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಸುಯೇವ ಸಂಸರನ್ತೋ ಉಭಯಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ಪಟಿಲದ್ಧಸದ್ಧೋ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ಘಟೇನ್ತೋ ವಾಯಮನ್ತೋ ವಿಪಸ್ಸನಂ ವಡ್ಢೇತ್ವಾ ನ ಚಿರಸ್ಸೇವ ಅರಹತ್ತಂ ಪಾಪುಣಿ. ಪುಬ್ಬೇ ಕತಪುಞ್ಞವಸೇನ ಆಯಾಗತ್ಥೇರೋತಿ ಪಾಕಟೋ.

೯೪. ಏವಂ ಸೋ ಕತಪುಞ್ಞಸಮ್ಭಾರವಸೇನ ಅರಹತ್ತಂ ಪತ್ವಾ ಅತ್ತನಾ ಪುಬ್ಬೇ ಕತಕುಸಲಕಮ್ಮಂ ಸರಿತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ನಿಬ್ಬುತೇ ಲೋಕನಾಥಮ್ಹೀತಿಆದಿಮಾಹ. ತತ್ಥ ನಿಬ್ಬುತೇತಿ ವದತಂ ‘‘ಮಯಂ ಬುದ್ಧಾ’’ತಿ ವದನ್ತಾನಂ ಅನ್ತರೇ ವರೇ ಉತ್ತಮೇ ಸಿಖಿಮ್ಹಿ ಭಗವತಿ ಪರಿನಿಬ್ಬುತೇತಿ ಅತ್ಥೋ. ಹಟ್ಠೋ ಹಟ್ಠೇನ ಚಿತ್ತೇನಾತಿ ಸದ್ಧತಾಯ ಹಟ್ಠಪಹಟ್ಠೋ ಸೋಮನಸ್ಸಯುತ್ತಚಿತ್ತತಾಯ ಪಹಟ್ಠೇನ ಚಿತ್ತೇನ ಉತ್ತಮಂ ಥೂಪಂ ಸೇಟ್ಠಂ ಚೇತಿಯಂ ಅವನ್ದಿಂ ಪಣಾಮಯಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ.

೯೫. ವಡ್ಢಕೀಹಿ ಕಥಾಪೇತ್ವಾತಿ ‘‘ಭೋಜನಸಾಲಾಯ ಪಮಾಣಂ ಕಿತ್ತಕ’’ನ್ತಿ ಪಮಾಣಂ ಕಥಾಪೇತ್ವಾತಿ ಅತ್ಥೋ. ಮೂಲಂ ದತ್ವಾನಹಂ ತದಾತಿ ತದಾ ತಸ್ಮಿಂ ಕಾಲೇ ಅಹಂ ಕಮ್ಮಕರಣತ್ಥಾಯ ತೇಸಂ ವಡ್ಢಕೀನಂ ಮೂಲಂ ದತ್ವಾ ಆಯಾಗಂ ಆಯತಂ ದೀಘಂ ಭೋಜನಸಾಲಂ ಅಹಂ ಸನ್ತುಟ್ಠೋ ಸೋಮನಸ್ಸಚಿತ್ತೇನ ಕಾರಪೇಸಹಂ ಕಾರಾಪೇಸಿಂ ಅಹನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸೇಸಂ ಸುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಮೇವಾತಿ.

೯೭. ಆಯಾಗಸ್ಸ ಇದಂ ಫಲನ್ತಿ ಭೋಜನಸಾಲದಾನಸ್ಸ ಇದಂ ವಿಪಾಕನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ.

ಆಯಾಗದಾಯಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೯. ಧಮ್ಮಚಕ್ಕಿಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ಸಿದ್ಧತ್ಥಸ್ಸ ಭಗವತೋತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಧಮ್ಮಚಕ್ಕಿಕತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ಸಿದ್ಧತ್ಥಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವುದ್ಧಿಪ್ಪತ್ತೋ ಪುತ್ತದಾರೇಹಿ ವಡ್ಢಿತೋ ವಿಭವಸಮ್ಪನ್ನೋ ಮಹಾಭೋಗೋ, ಸೋ ರತನತ್ತಯೇ ಪಸನ್ನೋ ಸದ್ಧಾಜಾತೋ ಧಮ್ಮಸಭಾಯಂ ಧಮ್ಮಾಸನಸ್ಸ ಪಿಟ್ಠಿತೋ ರತನಮಯಂ ಧಮ್ಮಚಕ್ಕಂ ಕಾರೇತ್ವಾ ಪೂಜೇಸಿ. ಸೋ ತೇನ ಪುಞ್ಞಕಮ್ಮೇನ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಸು ನಿಬ್ಬತ್ತಟ್ಠಾನೇಸು ಸಕ್ಕಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ಚಕ್ಕವತ್ತಿಸಮ್ಪತ್ತಿಞ್ಚ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಕಮೇನ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಕುಲಗೇಹೇ ಉಪ್ಪನ್ನೋ ವಿಭವಸಮ್ಪನ್ನೋ ಸಞ್ಜಾತಸದ್ಧೋ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ವಿಪಸ್ಸನಂ ವಡ್ಢೇತ್ವಾ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಅರಹತ್ತಂ ಪತ್ವಾ ಪುಬ್ಬೇ ಕತಕುಸಲನಾಮಸದಿಸನಾಮೇನ ಧಮ್ಮಚಕ್ಕಿಕತ್ಥೇರೋತಿ ಪಾಕಟೋ ಜಾತೋ ಅಹೋಸಿ.

೧೦೨. ಸೋ ಪುಞ್ಞಸಮ್ಭಾರಾನುರೂಪೇನ ಪತ್ತಅರಹತ್ತಫಲೋ ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ಸರಿತ್ವಾ ಜಾತಸೋಮನಸ್ಸೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಸಿದ್ಧತ್ಥಸ್ಸ ಭಗವತೋತಿಆದಿಮಾಹ. ಸೀಹಾಸನಸ್ಸ ಸಮ್ಮುಖಾತಿ ಸೀಹಸ್ಸ ಭಗವತೋ ನಿಸಿನ್ನಸ್ಸ ಸಮ್ಮುಖಾ ಬುದ್ಧಾಸನಸ್ಸ ಅಭಿಮುಖಟ್ಠಾನೇತಿ ಅತ್ಥೋ, ಧಮ್ಮಚಕ್ಕಂ ಮೇ ಠಪಿತನ್ತಿ ಮಯಾ ಧಮ್ಮಚಕ್ಕಾಕಾರೇನ ಉಭತೋ ಸೀಹರೂಪಂ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ಮಜ್ಝೇ ಆದಾಸಸದಿಸಂ ಕಾರೇತ್ವಾ ಕತಂ ಧಮ್ಮಚಕ್ಕಂ ಠಪಿತಂ ಪೂಜಿತಂ. ಕಿಂ ಭೂತಂ? ವಿಞ್ಞೂಹಿ ಮೇಧಾವೀಹಿ ‘‘ಅತೀವ ಸುನ್ದರ’’ನ್ತಿ ವಣ್ಣಿತಂ ಥೋಮಿತಂ ಸುಕತಂ ಧಮ್ಮಚಕ್ಕನ್ತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ.

೧೦೩. ಚಾರುವಣ್ಣೋವ ಸೋಭಾಮೀತಿ ಸುವಣ್ಣವಣ್ಣೋ ಇವ ಸೋಭಾಮಿ ವಿರೋಚಾಮೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ‘‘ಚತುವಣ್ಣೇಹಿ ಸೋಭಾಮೀ’’ತಿಪಿ ಪಾಠೋ, ತಸ್ಸ ಖತ್ತಿಯಬ್ರಾಹ್ಮಣವೇಸ್ಸಸುದ್ದಜಾತಿಸಙ್ಖಾತೇಹಿ ಚತೂಹಿ ವಣ್ಣೇಹಿ ಸೋಭಾಮಿ ವಿರೋಚಾಮೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸಯೋಗ್ಗಬಲವಾಹನೋತಿ ಸುವಣ್ಣಸಿವಿಕಾದೀಹಿ ಯೋಗ್ಗೇಹಿ ಚ ಸೇನಾಪತಿಮಹಾಮತ್ತಾದೀಹಿ ಸೇವಕೇಹಿ ಬಲೇಹಿ ಚ ಹತ್ಥಿಅಸ್ಸರಥಸಙ್ಖಾತೇಹಿ ವಾಹನೇಹಿ ಚ ಸಹಿತೋತಿ ಅತ್ಥೋ. ಬಹುಜ್ಜನಾ ಬಹವೋ ಮನುಸ್ಸಾ ಅನುಯನ್ತಾ ಮಮಾನುವತ್ತನ್ತಾ ನಿಚ್ಚಂ ನಿಚ್ಚಕಾಲಂ ಪರಿವಾರೇನ್ತೀತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ. ಸೇಸಂ ಸುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಮೇವಾತಿ.

ಧಮ್ಮಚಕ್ಕಿಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೧೦. ಕಪ್ಪರುಕ್ಖಿಯತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ಸಿದ್ಧತ್ಥಸ್ಸ ಭಗವತೋತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಕಪ್ಪರುಕ್ಖಿಯತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ (ಥೇರಗಾ. ಅಟ್ಠ. ೨.೫೭೬). ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತೇಸು ತೇಸು ಭವೇಸು ನಿಬ್ಬಾನಾಧಿಗಮೂಪಾಯಭೂತಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ಸಿದ್ಧತ್ಥಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ವಿಭವಸಮ್ಪನ್ನೇ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ಮಹದ್ಧನೋ ಮಹಾಭೋಗೋ ಸತ್ಥರಿ ಪಸನ್ನೋ ಸತ್ತಹಿ ರತನೇಹಿ ವಿಚಿತ್ತಂ ಸುವಣ್ಣಮಯಂ ಕಪ್ಪರುಕ್ಖಂ ಕಾರೇತ್ವಾ ಸಿದ್ಧತ್ಥಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಚೇತಿಯಸ್ಸ ಸಮ್ಮುಖೇ ಠಪೇತ್ವಾ ಪೂಜೇಸಿ. ಸೋ ಏವರೂಪಂ ಪುಞ್ಞಂ ಕತ್ವಾ ಯಾವತಾಯುಕಂ ಠತ್ವಾ ತತೋ ಚುತೋ ಸುಗತೀಸುಯೇವ ಸಂಸರನ್ತೋ ಕಮೇನ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವಿಞ್ಞುತಂ ಪತ್ತೋ ಘರಾವಾಸಂ ಸಣ್ಠಪೇತ್ವಾ ರತನತ್ತಯೇ ಪಸನ್ನೋ ಧಮ್ಮಂ ಸುತ್ವಾ ಪಟಿಲದ್ಧಸದ್ಧೋ ಸತ್ಥು ಆರಾಧೇತ್ವಾ ಪಬ್ಬಜಿತೋ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಅರಹತ್ತಂ ಪತ್ವಾ ಪುಬ್ಬೇ ಕತಕುಸಲನಾಮೇನ ಕಪ್ಪರುಕ್ಖಿಯತ್ಥೇರೋತಿ ಪಾಕಟೋ ಅಹೋಸಿ.

೧೦೮. ಸೋ ಏವಂ ಪತ್ತಅರಹತ್ತಫಲೋ ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ಸರಿತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸವಸೇನ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಸಿದ್ಧತ್ಥಸ್ಸ ಭಗವತೋತಿಆದಿಮಾಹ. ಥೂಪಸೇಟ್ಠಸ್ಸ ಸಮ್ಮುಖಾತಿ ಸೇಟ್ಠಸ್ಸ ಉತ್ತಮಸ್ಸ ಧಾತುನಿಹಿತಥೂಪಸ್ಸ ಚೇತಿಯಸ್ಸ ಸಮ್ಮುಖಟ್ಠಾನೇ ವಿಚಿತ್ತದುಸ್ಸೇ ಅನೇಕವಣ್ಣೇಹಿ ವಿಸಮೇನ ವಿಸದಿಸೇನ ಚಿತ್ತೇನ ಮನೋಹರೇ ಚಿನಪಟ್ಟಸೋಮಾರಪಟ್ಟಾದಿಕೇ ದುಸ್ಸೇ. ಲಗೇತ್ವಾ ಓಲಗ್ಗೇತ್ವಾ ಕಪ್ಪರುಕ್ಖಂ ಠಪೇಸಿಂ ಅಹಂ ಪತಿಟ್ಠಪೇಸಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸೇಸಂ ಉತ್ತಾನತ್ಥಮೇವಾತಿ.

ಕಪ್ಪರುಕ್ಖಿಯತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

ಚತುತ್ಥವಗ್ಗವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೫. ಉಪಾಲಿವಗ್ಗೋ

೧. ಭಾಗಿನೇಯ್ಯುಪಾಲಿತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ಖೀಣಾಸವಸಹಸ್ಸೇಹೀತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಉಪಾಲಿತ್ಥೇರಸ್ಸ ಭಾಗಿನೇಯ್ಯುಪಾಲಿತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಏಸೋ ಹಿ ಥೇರೋ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತಸ್ಮಿಂ ತಸ್ಮಿಂ ಭವೇ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ಪದುಮುತ್ತರಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವುದ್ಧಿಮನ್ವಾಯ ಘರಾವಾಸೇ ಆದೀನವಂ ದಿಸ್ವಾ ಗೇಹಂ ಪಹಾಯ ಇಸಿಪಬ್ಬಜ್ಜಂ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ಪಞ್ಚಾಭಿಞ್ಞಾಅಟ್ಠಸಮಾಪತ್ತಿಲಾಭೀ ಹುತ್ವಾ ಹಿಮವನ್ತೇ ವಾಸಂ ಕಪ್ಪೇಸಿ. ತಸ್ಮಿಂ ಸಮಯೇ ಪದುಮುತ್ತರೋ ಭಗವಾ ವಿವೇಕಕಾಮೋ ಹಿಮವನ್ತಂ ಪಾವಿಸಿ. ತಾಪಸೋ ಭಗವನ್ತಂ ಪುಣ್ಣಚನ್ದಮಿವ ವಿರೋಚಮಾನಂ ದೂರತೋವ ದಿಸ್ವಾ ಪಸನ್ನಮಾನಸೋ ಅಜಿನಚಮ್ಮಂ ಅಂಸೇ ಕತ್ವಾ ಅಞ್ಜಲಿಂ ಪಗ್ಗಯ್ಹ ವನ್ದಿತ್ವಾ ಠಿತಕೋವ ದಸನಖಸಮೋಧಾನಞ್ಜಲಿಂ ಸಿರಸಿ ಪತಿಟ್ಠಪೇತ್ವಾ ಅನೇಕಾಹಿ ಉಪಮಾಹಿ ಅನೇಕೇಹಿ ಥುತಿವಚನೇಹಿ ಭಗವನ್ತಂ ಥೋಮೇಸಿ. ತಂ ಸುತ್ವಾ ಭಗವಾ – ‘‘ಅಯಂ ತಾಪಸೋ ಅನಾಗತೇ ಗೋತಮಸ್ಸ ನಾಮ ಭಗವತೋ ಸಾಸನೇ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ವಿನಯೇ ತಿಖಿಣಪಞ್ಞಾನಂ ಅಗ್ಗೋ ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಬ್ಯಾಕರಣಮದಾಸಿ. ಸೋ ಯಾವತಾಯುಕಂ ಠತ್ವಾ ಅಪರಿಹೀನಜ್ಝಾನೋ ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿ. ತತೋ ಚುತೋ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಸು ಸಂಸರನ್ತೋ ಸಮ್ಪತ್ತಿಯೋ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಕಪಿಲವತ್ಥುನಗರೇ ಉಪಾಲಿತ್ಥೇರಸ್ಸ ಭಾಗಿನೇಯ್ಯೋ ಹುತ್ವಾ ನಿಬ್ಬತ್ತಿ. ಸೋ ಕಮೇನ ವುದ್ಧಿಪ್ಪತ್ತೋ ಮಾತುಲಸ್ಸ ಉಪಾಲಿತ್ಥೇರಸ ಸನ್ತಿಕೇ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಂ ಗಹೇತ್ವಾ ವಿಪಸ್ಸನಂ ವಡ್ಢೇತ್ವಾ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಅರಹಾ ಅಹೋಸಿ. ಸೋ ಅತ್ತನೋ ಆಚರಿಯಸ್ಸ ಸಮೀಪೇ ವಸಿತತ್ತಾ ವಿನಯಪಞ್ಹೇ ತಿಖಿಣಞಾಣೋ ಅಹೋಸಿ. ಅಥ ಭಗವಾ ‘‘ಏತದಗ್ಗಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಮಮ ಸಾವಕಾನಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ವಿನಯಪಞ್ಹೇ ತಿಖಿಣಪಞ್ಞಾನಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಯದಿದಂ ಭಾಗಿನೇಯ್ಯುಪಾಲೀ’’ತಿ ತಂ ಏತದಗ್ಗಟ್ಠಾನೇ ಠಪೇಸಿ.

೧. ಸೋ ಏವಂ ಏತದಗ್ಗಟ್ಠಾನಂ ಪತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ಸರಿತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಖೀಣಾಸವಸಹಸ್ಸೇಹೀತಿಆದಿಮಾಹ. ತತ್ಥ ಆ ಸಮನ್ತತೋ ಯಾವಭವಗ್ಗಾ ಸವನ್ತಿ ಪವತ್ತನ್ತೀತಿ ಆಸವಾ. ಕಾಮಾಸವಾದಯೋ ಚತ್ತಾರೋ ಆಸವಾ, ತೇ ಖೀಣಾ ಸೋಸಿತಾ ವಿಸೋಸಿತಾ ವಿದ್ಧಂಸಿತಾ ಯೇಹಿ ತೇತಿ ಖೀಣಾಸವಾ, ತೇಯೇವ ಸಹಸ್ಸಾ ಖೀಣಾಸವಸಹಸ್ಸಾ, ತೇಹಿ ಖೀಣಾಸವಸಹಸ್ಸೇಹಿ. ಪರೇತೋ ಪರಿವುತೋ ಲೋಕನಾಯಕೋ ಲೋಕಸ್ಸ ನಿಬ್ಬಾನಪಾಪನಕೋ ವಿವೇಕಂ ಅನುಯುತ್ತೋ ಪಟಿಸಲ್ಲಿತುಂ ಏಕೀಭವಿತುಂ ಗಚ್ಛತೇತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ.

೨. ಅಜಿನೇನ ನಿವತ್ಥೋಹನ್ತಿ ಅಹಂ ಅಜಿನಮಿಗಚಮ್ಮೇನ ಪಟಿಚ್ಛನ್ನೋ, ಅಜಿನಚಮ್ಮವಸನೋತಿ ಅತ್ಥೋ. ತಿದಣ್ಡಪರಿಧಾರಕೋತಿ ಕುಣ್ಡಿಕಟ್ಠಪನತ್ಥಾಯ ತಿದಣ್ಡಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಧಾರೇನ್ತೋತಿ ಅತ್ಥೋ. ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘೇನ ಪರಿಬ್ಯೂಳ್ಹಂ ಪರಿವಾರಿತಂ ಲೋಕನಾಯಕಂ ಅದ್ದಸನ್ತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ. ಸೇಸಂ ಪಾಕಟಮೇವಾತಿ.

ಭಾಗಿನೇಯ್ಯುಪಾಲಿತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೨. ಸೋಣಕೋಳಿವಿಸತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ಅನೋಮದಸ್ಸಿಸ್ಸ ಮುನಿನೋತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಕೋಳಿವಿಸತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ಅನೋಮದಸ್ಸಿಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವಯಪ್ಪತ್ತೋ ಪುತ್ತದಾರೇಹಿ ವಡ್ಢಿತೋ ವಿಭವಸಮ್ಪನ್ನೋ ಭಗವತೋ ಚಙ್ಕಮನತ್ಥಾಯ ಸೋಭನಂ ಚಙ್ಕಮಂ ಕಾರೇತ್ವಾ ಸುಧಾಪರಿಕಮ್ಮಂ ಕಾರೇತ್ವಾ ಆದಾಸತಲಮಿವ ಸಮಂ ವಿಜ್ಜೋತಮಾನಂ ಕತ್ವಾ ದೀಪಧೂಪಪುಪ್ಫಾದೀಹಿ ಸಜ್ಜೇತ್ವಾ ಭಗವತೋ ನಿಯ್ಯಾದೇತ್ವಾ ಬುದ್ಧಪ್ಪಮುಖಂ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಂ ಪಣೀತೇನಾಹಾರೇನ ಪೂಜೇಸಿ. ಸೋ ಏವಂ ಯಾವಜೀವಂ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಕತ್ವಾ ತತೋ ಚವಿತ್ವಾ ದೇವಲೋಕೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ. ತತ್ಥ ಪಾಳಿಯಾ ವುತ್ತನಯೇನ ದಿಬ್ಬಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಅನ್ತರಾ ಓಕ್ಕಾಕಕುಲಪ್ಪಸುತೋತಿ ತಂ ಸಬ್ಬಂ ಪಾಳಿಯಾ ವುತ್ತಾನುಸಾರೇನ ವೇದಿತಬ್ಬಂ. ಪಚ್ಛಿಮಭವೇ ಪನ ಕೋಲಿಯರಾಜವಂಸೇ ಜಾತೋ ವಯಪ್ಪತ್ತೋ ಕೋಟಿಅಗ್ಘನಕಸ್ಸ ಕಣ್ಣಪಿಳನ್ಧನಸ್ಸ ಧಾರಿತತ್ತಾ ಕೋಟಿಕಣ್ಣೋತಿ, ಕುಟಿಕಣ್ಣೋತಿ ಚ ಪಾಕಟೋ ಅಹೋಸಿ. ಸೋ ಭಗವತಿ ಪಸನ್ನೋ ಧಮ್ಮಂ ಸುತ್ವಾ ಪಟಿಲದ್ಧಸದ್ಧೋ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ವಿಪಸ್ಸನಂ ವಡ್ಢೇತ್ವಾ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಅರಹತ್ತಂ ಪಾಪುಣಿ.

೨೫. ಸೋ ಅರಹಾ ಹುತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ಸರಿತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಅನೋಮದಸ್ಸಿಸ್ಸ ಮುನಿನೋತಿಆದಿಮಾಹ. ತತ್ಥ ಅನೋಮದಸ್ಸಿಸ್ಸಾತಿ ಅನೋಮಂ ಅಲಾಮಕಂ ಸುನ್ದರಂ ದಸ್ಸನಂ ದ್ವತ್ತಿಂಸಮಹಾಪುರಿಸಲಕ್ಖಣಪಟಿಮಣ್ಡಿತತ್ತಾ ಬ್ಯಾಮಪ್ಪಭಾಮಣ್ಡಲೋಪಸೋಭಿತತ್ತಾ ಆರೋಹಪರಿಣಾಹೇನ ಸಮನ್ನಾಗತತ್ತಾ ಚ ದಸ್ಸನೀಯಂ ಸರೀರಂ ಯಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಸೋ ಅನೋಮದಸ್ಸೀ, ತಸ್ಸ ಅನೋಮದಸ್ಸಿಸ್ಸ ಮುನಿನೋತಿ ಅತ್ಥೋ. ತಾದಿನೋತಿ ಇಟ್ಠಾನಿಟ್ಠೇಸು ಅಕಮ್ಪಿಯಸಭಾವಸ್ಸ. ಸುಧಾಯ ಲೇಪನಂ ಕತ್ವಾತಿ ಸುಧಾಯ ಅವಲಿತ್ತಂ ಕತ್ವಾ ದೀಪಧೂಪಪುಪ್ಫಧಜಪಟಾಕಾದೀಹಿ ಚ ಅಲಙ್ಕತಂ ಚಙ್ಕಮಂ ಕಾರಯಿಂ ಅಕಾಸಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸೇಸಗಾಥಾನಂ ಅತ್ಥೋ ಪಾಳಿಯಾ ಅನುಸಾರೇನ ಸುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯೋವ.

೩೫. ಪರಿವಾರಸಮ್ಪತ್ತಿಧನಸಮ್ಪತ್ತಿಸಙ್ಖಾತಂ ಯಸಂ ಧಾರೇತೀತಿ ಯಸೋಧರೋ, ಸಬ್ಬೇ ಏತೇ ಸತ್ತಸತ್ತತಿಚಕ್ಕವತ್ತಿರಾಜಾನೋ ಯಸೋಧರನಾಮೇನ ಏಕನಾಮಕಾತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ.

೫೨. ಅಙ್ಗೀರಸೋತಿ ಅಙ್ಗತೋ ಸರೀರತೋ ನಿಗ್ಗತಾ ರಸ್ಮಿ ಯಸ್ಸ ಸೋ ಅಙ್ಗೀರಸೋ, ಛನ್ದದೋಸಮೋಹಭಯಾಗತೀಹಿ ವಾ ಪಾಪಾಚಾರವಸೇನ ವಾ ಚತುರಾಪಾಯಂ ನ ಗಚ್ಛತೀತಿ ನಾಗೋ, ಮಹನ್ತೋ ಪೂಜಿತೋ ಚ ಸೋ ನಾಗೋ ಚೇತಿ ಮಹಾನಾಗೋ. ಸೇಸಂ ಉತ್ತಾನತ್ಥಮೇವಾತಿ.

ಕೋಳಿವಿಸತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೩. ಕಾಳಿಗೋಧಾಪುತ್ತಭದ್ದಿಯತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ಪದುಮುತ್ತರಸಮ್ಬುದ್ಧನ್ತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಭದ್ದಿಯಸ್ಸ ಕಾಳಿಗೋಧಾಪುತ್ತತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ಪದುಮುತ್ತರಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ವಿಭವಸಮ್ಪನ್ನೇ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವುದ್ಧಿಪ್ಪತ್ತೋ ಪುತ್ತದಾರೇಹಿ ವಡ್ಢಿತೋ ನಗರವಾಸಿನೋ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಕರೋನ್ತೇ ದಿಸ್ವಾ ಸಯಮ್ಪಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಕಾತುಕಾಮೋ ಬುದ್ಧಪ್ಪಮುಖಂ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಂ ನಿಮನ್ತೇತ್ವಾ ಥೂಲಪಟಲಿಕಾದಿಅನೇಕಾನಿ ಮಹಾರಹಾನಿ ಸಯನಾನಿ ಪಞ್ಞಾಪೇತ್ವಾ ತತ್ಥ ನಿಸಿನ್ನೇ ಭಗವತಿ ಸಸಙ್ಘೇ ಪಣೀತೇನಾಹಾರೇನ ಭೋಜೇತ್ವಾ ಮಹಾದಾನಂ ಅದಾಸಿ. ಸೋ ಏವಂ ಯಾವತಾಯುಕಂ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಕತ್ವಾ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಸು ಉಭಯಸಮ್ಪತ್ತಿಯೋ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಅಪರಭಾಗೇ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಕಾಳಿಗೋಧಾಯ ನಾಮ ದೇವಿಯಾ ಪುತ್ತೋ ಹುತ್ವಾ ನಿಬ್ಬತ್ತಿ. ಸೋ ವಿಞ್ಞುತಂ ಪತ್ತೋ ಆರೋಹಪರಿಣಾಹಹತ್ಥಪಾದರೂಪಸಮ್ಪತ್ತಿಯಾ ಭದ್ದತ್ತಾ ಚ ಕಾಳಿಗೋಧಾಯ ದೇವಿಯಾ ಪುತ್ತತ್ತಾ ಚ ಭದ್ದಿಯೋ ಕಾಳಿಗೋಧಾಪುತ್ತೋತಿ ಪಾಕಟೋ. ಸತ್ಥರಿ ಪಸೀದಿತ್ವಾ ಮಾತಾಪಿತರೋ ಆರಾಧೇತ್ವಾ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಅರಹಾ ಅಹೋಸಿ.

೫೪. ಸೋ ಅರಹಾ ಹುತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ಸರಿತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಪದುಮುತ್ತರಸಮ್ಬುದ್ಧನ್ತಿಆದಿಮಾಹ. ತಂ ಹೇಟ್ಠಾ ವುತ್ತತ್ಥಮೇವ. ಮೇತ್ತಚಿತ್ತನ್ತಿ ಮಿಜ್ಜತಿ ಸಿನೇಹತಿ ನನ್ದತಿ ಸಬ್ಬಸತ್ತೇತಿ ಮೇತ್ತಾ, ಮೇತ್ತಾಯ ಸಹಗತಂ ಚಿತ್ತಂ ಮೇತ್ತಚಿತ್ತಂ, ತಂ ಯಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಅತ್ಥೀತಿ ಮೇತ್ತಚಿತ್ತೋ, ತಂ ಮೇತ್ತಚಿತ್ತಂ. ಮಹಾಮುನಿನ್ತಿ ಸಕಲಭಿಕ್ಖೂನಂ ಮಹನ್ತತ್ತಾ ಮಹಾಮುನಿ, ತಂ ಪದುಮುತ್ತರಂ ಸಮ್ಬುದ್ಧನ್ತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ. ಜನತಾ ಸಬ್ಬಾತಿ ಸಬ್ಬೋ ಜನಕಾಯೋ, ಸಬ್ಬನಗರವಾಸಿನೋತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸಬ್ಬಲೋಕಗ್ಗನಾಯಕನ್ತಿ ಸಕಲಲೋಕಸ್ಸ ಅಗ್ಗಂ ಸೇಟ್ಠಂ ನಿಬ್ಬಾನಸ್ಸ ನಯನತೋ ಪಾಪನತೋ ನಾಯಕಂ ಪದುಮುತ್ತರಸಮ್ಬುದ್ಧಂ ಜನತಾ ಉಪೇತಿ ಸಮೀಪಂ ಗಚ್ಛತೀತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ.

೫೫. ಸತ್ತುಕಞ್ಚ ಬದ್ಧಕಞ್ಚಾತಿ ಬದ್ಧಸತ್ತುಅಬದ್ಧಸತ್ತುಸಙ್ಖಾತಂ ಆಮಿಸಂ. ಅಥ ವಾ ಭತ್ತಪೂಪಖಜ್ಜಭೋಜ್ಜಯಾಗುಆದಯೋ ಯಾವಕಾಲಿಕತ್ತಾ ಆಮಿಸಂ ಪಾನಭೋಜನಞ್ಚ ಗಹೇತ್ವಾ ಪುಞ್ಞಕ್ಖೇತ್ತೇ ಅನುತ್ತರೇ ಸತ್ಥುನೋ ದದನ್ತೀತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ.

೫೮. ಆಸನಂ ಬುದ್ಧಯುತ್ತಕನ್ತಿ ಬುದ್ಧಯೋಗ್ಗಂ ಬುದ್ಧಾರಹಂ ಬುದ್ಧಾನುಚ್ಛವಿಕಂ ಸತ್ತರತನಮಯಂ ಆಸನನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸೇಸಂ ನಯಾನುಯೋಗೇನ ಸುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಮೇವಾತಿ.

ಕಾಳಿಗೋಧಾಪುತ್ತಭದ್ದಿಯತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೪. ಸನ್ನಿಟ್ಠಾಪಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ಅರಞ್ಞೇ ಕುಟಿಕಂ ಕತ್ವಾತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಸನ್ನಿಟ್ಠಾಪಕತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ಪದುಮುತ್ತರಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವಿಞ್ಞುತಂ ಪತ್ತೋ ಘರಬನ್ಧನೇನ ಬದ್ಧೋ ಘರಾವಾಸೇ ಆದೀನವಂ ದಿಸ್ವಾ ವತ್ಥುಕಾಮಕಿಲೇಸಕಾಮೇ ಪಹಾಯ ಹಿಮವನ್ತಸ್ಸ ಅವಿದೂರೇ ಪಬ್ಬತನ್ತರೇ ಅರಞ್ಞವಾಸಂ ಕಪ್ಪೇಸಿ. ತಸ್ಮಿಂ ಕಾಲೇ ಪದುಮುತ್ತರೋ ಭಗವಾ ವಿವೇಕಕಾಮತಾಯ ತಂ ಠಾನಂ ಪಾಪುಣಿ. ಅಥ ಸೋ ತಾಪಸೋ ಭಗವನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಪಸನ್ನಮಾನಸೋ ವನ್ದಿತ್ವಾ ನಿಸೀದನತ್ಥಾಯ ತಿಣಸನ್ಥರಂ ಪಞ್ಞಾಪೇತ್ವಾ ಅದಾಸಿ. ತತ್ಥ ನಿಸಿನ್ನಂ ಭಗವನ್ತಂ ಅನೇಕೇಹಿ ಮಧುರೇಹಿ ತಿಣ್ಡುಕಾದೀಹಿ ಫಲಾಫಲೇಹಿ ಸನ್ತಪ್ಪೇಸಿ. ಸೋ ತೇನ ಪುಞ್ಞಕಮ್ಮೇನ ತತೋ ಚುತೋ ದೇವೇಸು ಚ ಮನುಸ್ಸೇಸು ಚ ಅಪರಾಪರಂ ಸಂಸರನ್ತೋ ದ್ವೇ ಸಮ್ಪತ್ತಿಯೋ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ಸದ್ಧಾಸಮ್ಪನ್ನೋ ಪಬ್ಬಜಿತೋ ವಿಪಸ್ಸನಂ ವಡ್ಢೇತ್ವಾ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಅರಹಾ ಅಹೋಸಿ. ಖುರಗ್ಗೇ ಅರಹತ್ತಫಲಪ್ಪತ್ತಿಯಂ ವಿಯ ನಿರುಸ್ಸಾಹೇನೇವ ಸನ್ತಿಪದಸಙ್ಖಾತೇ ನಿಬ್ಬಾನೇ ಸುಟ್ಠು ಠಿತತ್ತಾ ಸನ್ನಿಟ್ಠಾಪಕತ್ಥೇರೋತಿ ಪಾಕಟೋ.

೭೦. ಅರಹಾ ಪನ ಹುತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ಸರಿತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಅರಞ್ಞೇ ಕುಟಿಕಂ ಕತ್ವಾತಿಆದಿಮಾಹ. ತತ್ಥ ಅರಞ್ಞೇತಿ ಸೀಹಬ್ಯಗ್ಘಾದೀನಂ ಭಯೇನ ಮನುಸ್ಸಾ ಏತ್ಥ ನ ರಜ್ಜನ್ತಿ ನ ರಮನ್ತಿ ನ ಅಲ್ಲೀಯನ್ತೀತಿ ಅರಞ್ಞಂ, ತಸ್ಮಿಂ ಅರಞ್ಞೇ. ಕುಟಿಕನ್ತಿ ತಿಣಚ್ಛದನಕುಟಿಕಂ ಕತ್ವಾ ಪಬ್ಬತನ್ತರೇ ವಸಾಮಿ ವಾಸಂ ಕಪ್ಪೇಸಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ಲಾಭೇನ ಚ ಅಲಾಭೇನ ಚ ಯಸೇನ ಚ ಅಯಸೇನ ಚ ಸನ್ತುಟ್ಠೋ ವಿಹಾಸಿನ್ತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ.

೭೨. ಜಲಜುತ್ತಮನಾಮಕನ್ತಿ ಜಲೇ ಜಾತಂ ಜಲಜಂ, ಪದುಮಂ, ಜಲಜಂ ಉತ್ತಮಂ ಜಲಜುತ್ತಮಂ, ಜಲಜುತ್ತಮೇನ ಸಮಾನಂ ನಾಮಂ ಯಸ್ಸ ಸೋ ಜಲಜುತ್ತಮನಾಮಕೋ, ತಂ ಜಲಜುತ್ತಮನಾಮಕಂ ಬುದ್ಧನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸೇಸಂ ಪಾಳಿನಯಾನುಯೋಗೇನ ಸುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಮೇವಾತಿ.

ಸನ್ನಿಟ್ಠಾಪಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೫. ಪಞ್ಚಹತ್ಥಿಯತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ಸುಮೇಧೋ ನಾಮ ಸಮ್ಬುದ್ಧೋತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಪಞ್ಚಹತ್ಥಿಯತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ಸುಮೇಧಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವಿಞ್ಞುತಂ ಪತ್ವಾ ರತನತ್ತಯೇ ಪಸನ್ನೋ ವಿಹಾಸಿ. ತಸ್ಮಿಂ ಸಮಯೇ ಪಞ್ಚಉಪ್ಪಲಹತ್ಥಾನಿ ಆನೇಸುಂ. ಸೋ ತೇಹಿ ಪಞ್ಚಉಪ್ಪಲಹತ್ಥೇಹಿ ವೀಥಿಯಂ ಚರಮಾನಂ ಸುಮೇಧಂ ಭಗವನ್ತಂ ಪೂಜೇಸಿ. ತಾನಿ ಗನ್ತ್ವಾ ಆಕಾಸೇ ವಿತಾನಂ ಹುತ್ವಾ ಛಾಯಂ ಕುರುಮಾನಾನಿ ತಥಾಗತೇನೇವ ಸದ್ಧಿಂ ಗಚ್ಛಿಂಸು. ಸೋ ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಪೀತಿಯಾ ಫುಟ್ಠಸರೀರೋ ಯಾವಜೀವಂ ತದೇವ ಪುಞ್ಞಂ ಅನುಸ್ಸರಿತ್ವಾ ತತೋ ಚುತೋ ದೇವಲೋಕೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ಅಪರಾಪರಂ ಸಂಸರನ್ತೋ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವಿಞ್ಞುತಂ ಪತ್ತೋ ಸದ್ಧಾಜಾತೋ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ವಿಪಸ್ಸನಂ ವಡ್ಢೇತ್ವಾ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಅರಹಾ ಅಹೋಸಿ. ಕತಕುಸಲನಾಮೇನ ಪಞ್ಚಹತ್ಥಿಯತ್ಥೇರೋತಿ ಪಾಕಟೋ.

೭೭. ಸೋ ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ಸರಿತ್ವಾ ಪಚ್ಚಕ್ಖತೋ ಪಞ್ಞಾಯ ದಿಟ್ಠಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಸುಮೇಧೋ ನಾಮ ಸಮ್ಬುದ್ಧೋತಿಆದಿಮಾಹ. ತತ್ಥ ಸುಮೇಧೋತಿ ಸುನ್ದರಾ ಮೇಧಾ ಚತುಸಚ್ಚಪಟಿವೇಧಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾದಯೋ ಪಞ್ಞಾ ಯಸ್ಸ ಸೋ ಭಗವಾ ಸುಮೇಧೋ ಸಮ್ಬುದ್ಧೋ ಅನ್ತರಾಪಣೇ ಅನ್ತರವೀಥಿಯಂ ಗಚ್ಛತೀತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ. ಓಕ್ಖಿತ್ತಚಕ್ಖೂತಿ ಅಧೋಖಿತ್ತಚಕ್ಖು. ಮಿತಭಾಣೀತಿ ಪಮಾಣಂ ಞತ್ವಾ ಭಣನಸೀಲೋ, ಪಮಾಣಂ ಜಾನಿತ್ವಾ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇಸೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸೇಸಂ ಸುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಮೇವಾತಿ.

ಪಞ್ಚಹತ್ಥಿಯತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೬. ಪದುಮಚ್ಛದನಿಯತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ನಿಬ್ಬುತೇ ಲೋಕನಾಥಮ್ಹೀತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಪದುಮಚ್ಛದನಿಯತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಪುಞ್ಞಸಮ್ಭಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ವಿಪಸ್ಸಿಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವಿಞ್ಞುತಂ ಪತ್ತೋ ರತನತ್ತಯೇ ಪಸನ್ನೋ ಪರಿನಿಬ್ಬುತಸ್ಸ ವಿಪಸ್ಸಿಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಚಿತಕಂ ಪದುಮಪುಪ್ಫೇಹಿ ಪೂಜೇಸಿ. ಸೋ ತೇನೇವ ಚಿತ್ತಪ್ಪಸಾದೇನ ಯಾವತಾಯುಕಂ ಠತ್ವಾ ತತೋ ಸುಗತೀಸುಯೇವ ಸಂಸರನ್ತೋ ದಿಬ್ಬಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ಮನುಸ್ಸಸಮ್ಪತ್ತಿಞ್ಚಾತಿ ದ್ವೇ ಸಮ್ಪತ್ತಿಯೋ ಅನೇಕಕ್ಖತ್ತುಂ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಕಾಲೇ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವಿಞ್ಞುತಂ ಪತ್ತೋ ಸತ್ಥರಿ ಪಸೀದಿತ್ವಾ ಸಾಸನೇ ಪಬ್ಬಜಿತೋ ಘಟೇನ್ತೋ ವಾಯಮನ್ತೋ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಅರಹಾ ಅಹೋಸಿ. ತಸ್ಸ ರತ್ತಿಟ್ಠಾನದಿವಾಟ್ಠಾನಾದೀಸು ತತ್ಥ ತತ್ಥ ವಿಹರನ್ತಸ್ಸ ವಿಹಾರೋ ಪದುಮಪುಪ್ಫೇಹಿ ಛಾದೀಯತಿ, ತೇನ ಸೋ ಪದುಮಚ್ಛದನಿಯತ್ಥೇರೋತಿ ಪಾಕಟೋ.

೮೩. ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ಸರಿತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸವಸೇನ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ನಿಬ್ಬುತೇ ಲೋಕನಾಥಮ್ಹೀತಿಆದಿಮಾಹ. ತತ್ಥ ನಿಬ್ಬುತೇತಿ ಖನ್ಧಪರಿನಿಬ್ಬಾನೇನ ಪರಿನಿಬ್ಬುತೇ ಸತ್ಥರಿ, ವಿಪಸ್ಸಿಸ್ಸ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಸರೀರೇ ಚಿತಮಾನಿಯಮಾನೇ ಚಿತಕೇ ಆರೋಪಿತೇ ಸುಫುಲ್ಲಂ ಪದುಮಕಲಾಪಂ ಅಹಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಚಿತಕಂ ಆರೋಪಯಿಂ ಪೂಜೇಸಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸೇಸಗಾಥಾಸು ಹೇಟ್ಠಾ ವುತ್ತನಯತ್ತಾ ಉತ್ತಾನತ್ಥಮೇವಾತಿ.

ಪದುಮಚ್ಛದನಿಯತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೭. ಸಯನದಾಯಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ಸಿದ್ಧತ್ಥಸ್ಸ ಭಗವತೋತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಸಯನದಾಯಕತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ಸಿದ್ಧತ್ಥಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಅಞ್ಞತರಸ್ಮಿಂ ಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವಿಞ್ಞುತಂ ಪತ್ತೋ ಸತ್ಥರಿ ಪಸೀದಿತ್ವಾ ಹತ್ಥಿದಣ್ಡಸುವಣ್ಣಾದೀಹಿ ಸಯನತ್ಥಾಯ ಮಞ್ಚಂ ಕಾರೇತ್ವಾ ಅನಗ್ಘೇಹಿ ವಿಚಿತ್ತತ್ಥರಣೇಹಿ ಅತ್ಥರಿತ್ವಾ ಭಗವನ್ತಂ ಪೂಜೇಸಿ. ಸೋ ಭಗವಾ ತಸ್ಸಾನುಕಮ್ಪಾಯ ಪಟಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಅನುಭವಿ. ಸೋ ತೇನ ಪುಞ್ಞಕಮ್ಮೇನ ದಿಬ್ಬಮನುಸ್ಸಸಮ್ಪತ್ತಿಯೋ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವಿಞ್ಞುತಂ ಪತ್ವಾ ಸತ್ಥು ಸಾಸನೇ ಪಸನ್ನೋ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ವಿಪಸ್ಸನಂ ಆರಭಿತ್ವಾ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಅರಹಾ ಅಹೋಸಿ. ಪುಬ್ಬೇ ಕತಪುಞ್ಞನಾಮೇನ ಸಯನದಾಯಕತ್ಥೇರೋತಿ ಪಾಕಟೋ.

೮೮. ಸೋ ಏಕದಿವಸಂ ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ಸರಿತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಸಿದ್ಧತ್ಥಸ್ಸ ಭಗವತೋತಿಆದಿಮಾಹ. ತಂ ಸಬ್ಬಂ ಪಾಳಿನಯಾನುಸಾರೇನ ಸುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಮೇವಾತಿ.

ಸಯನದಾಯಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೮. ಚಙ್ಕಮನದಾಯಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ಅತ್ಥದಸ್ಸಿಸ್ಸ ಮುನಿನೋತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಚಙ್ಕಮನದಾಯಕತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಾಯಸ್ಮಾ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತೇಸು ತೇಸು ಭವೇಸು ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ಅತ್ಥದಸ್ಸಿಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವಿಞ್ಞುತಂ ಪತ್ತೋ ಸತ್ಥರಿ ಪಸೀದಿತ್ವಾ ಉಚ್ಚವತ್ಥುಕಂ ಸುಧಾಪರಿಕಮ್ಮಕತಂ ರಜತರಾಸಿಸದಿಸಂ ಸೋಭಮಾನಂ ಚಙ್ಕಮಂ ಕಾರೇತ್ವಾ ಮುತ್ತದಲಸದಿಸಂ ಸೇತಪುಲಿನಂ ಅತ್ಥರಿತ್ವಾ ಭಗವತೋ ಅದಾಸಿ. ಪಟಿಗ್ಗಹೇಸಿ ಭಗವಾ, ಚಙ್ಕಮಂ ಪಟಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಚ ಪನ ಸುಖಂ ಕಾಯಚಿತ್ತಸಮಾಧಿಂ ಅಪ್ಪೇತ್ವಾ ‘‘ಅಯಂ ಅನಾಗತೇ ಗೋತಮಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಸಾಸನೇ ಸಾವಕೋ ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಬ್ಯಾಕಾಸಿ. ಸೋ ತೇನ ಪುಞ್ಞಕಮ್ಮೇನ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಸು ಅಪರಾಪರಂ ಸಂಸರನ್ತೋ ದ್ವೇ ಸಮ್ಪತ್ತಿಯೋ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವುದ್ಧಿಪ್ಪತ್ತೋ ಸದ್ಧಾಸಮ್ಪನ್ನೋ ಸಾಸನೇ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಅರಹತ್ತಂ ಪತ್ವಾ ಕತಪುಞ್ಞನಾಮೇನ ಚಙ್ಕಮನದಾಯಕತ್ಥೇರೋತಿ ಪಾಕಟೋ ಅಹೋಸಿ.

೯೩. ಸೋ ಏಕದಿವಸಂ ಅತ್ತನಾ ಪುಬ್ಬೇ ಕತಪುಞ್ಞಕಮ್ಮಂ ಸರಿತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಅತ್ಥದಸ್ಸಿಸ್ಸ ಮುನಿನೋತಿಆದಿಮಾಹ. ತತ್ಥ ಅತ್ಥದಸ್ಸಿಸ್ಸಾತಿ ಅತ್ಥಂ ಪಯೋಜನಂ ವುದ್ಧಿಂ ವಿರೂಳ್ಹಿಂ ನಿಬ್ಬಾನಂ ದಕ್ಖತಿ ಪಸ್ಸತೀತಿ ಅತ್ಥದಸ್ಸೀ, ಅಥ ವಾ ಅತ್ಥಂ ನಿಬ್ಬಾನಂ ದಸ್ಸನಸೀಲೋ ಜಾನನಸೀಲೋತಿ ಅತ್ಥದಸ್ಸೀ, ತಸ್ಸ ಅತ್ಥದಸ್ಸಿಸ್ಸ ಮುನಿನೋ ಮೋನೇನ ಞಾಣೇನ ಸಮನ್ನಾಗತಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಮನೋರಮಂ ಮನಲ್ಲೀನಂ ಭಾವನೀಯಂ ಮನಸಿ ಕಾತಬ್ಬಂ ಚಙ್ಕಮಂ ಕಾರೇಸಿನ್ತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ. ಸೇಸಂ ವುತ್ತನಯಾನುಸಾರೇನೇವ ಸುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಮೇವಾತಿ.

ಚಙ್ಕಮನದಾಯಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೯. ಸುಭದ್ದತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ಪದುಮುತ್ತರೋ ಲೋಕವಿದೂತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಸುಭದ್ದತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ನಿಬ್ಬಾನಾಧಿಗಮನತ್ಥಾಯ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ಪದುಮುತ್ತರಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ವಿಭವಸಮ್ಪನ್ನೇ ಸದ್ಧಾಸಮ್ಪನ್ನೇ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತೋ ವಿಞ್ಞುತಂ ಪತ್ವಾ ಘರಬನ್ಧನೇನ ಬದ್ಧೋ ರತನತ್ತಯೇ ಪಸನ್ನೋ ಪರಿನಿಬ್ಬಾನಮಞ್ಚೇ ನಿಪನ್ನಂ ಪದುಮುತ್ತರಂ ಭಗವನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಸನ್ನಿಪತಿತಾ ದಸಸಹಸ್ಸಚಕ್ಕವಾಳದೇವತಾಯೋ ಚ ದಿಸ್ವಾ ಪಸನ್ನಮಾನಸೋ ನಿಗ್ಗುಣ್ಡಿಕೇಟಕನೀಲಕಾಸೋಕಾಸಿತಾದಿಅನೇಕೇಹಿ ಸುಗನ್ಧಪುಪ್ಫೇಹಿ ಪೂಜೇಸಿ. ಸೋ ತೇನ ಪುಞ್ಞಕಮ್ಮೇನ ಯಾವತಾಯುಕಂ ಠತ್ವಾ ತತೋ ಚವಿತ್ವಾ ತುಸಿತಾದೀಸು ದಿಬ್ಬಸಮ್ಪತ್ತಿಯೋ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ತತೋ ಮನುಸ್ಸೇಸು ಮನುಸ್ಸಸಮ್ಪತ್ತಿಯೋ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ನಿಬ್ಬತ್ತನಿಬ್ಬತ್ತಟ್ಠಾನೇಸು ಚ ಸುಗನ್ಧೇಹಿ ಪುಪ್ಫೇಹಿ ಪೂಜಿತೋ ಅಹೋಸಿ. ಇಮಸ್ಮಿಂ ಪನ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಏಕಸ್ಮಿಂ ವಿಭವಸಮ್ಪನ್ನೇ ಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿತ್ವಾ ವಿಞ್ಞುತಂ ಪತ್ತೋ ಕಾಮೇಸು ಆದೀನವಂ ದಿಸ್ವಾಪಿ ಯಾವ ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಪರಿನಿಬ್ಬಾನಕಾಲೋ ತಾವ ಅಲದ್ಧಬುದ್ಧದಸ್ಸನೋ ಭಗವತೋ ಪರಿನಿಬ್ಬಾನಮಞ್ಚೇ ನಿಪನ್ನಕಾಲೇಯೇವ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ಅರಹತ್ತಂ ಪಾಪುಣಿ. ಪುಬ್ಬೇ ಕತಪುಞ್ಞನಾಮೇನ ಸುಭದ್ದೋತಿ ಪಾಕಟೋ ಅಹೋಸಿ.

೧೦೧. ಸೋ ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ಸರಿತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸವಸೇನ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಪದುಮುತ್ತರೋ ಲೋಕವಿದೂತಿಆದಿಮಾಹ. ತಂ ಉತ್ತಾನತ್ಥಮೇವ. ಸುಣಾಥ ಮಮ ಭಾಸತೋ…ಪೇ… ನಿಬ್ಬಾಯಿಸ್ಸತಿನಾಸವೋತಿ ಇದಂ ಪರಿನಿಬ್ಬಾನಮಞ್ಚೇ ನಿಪನ್ನೋವ ಪದುಮುತ್ತರೋ ಭಗವಾ ಬ್ಯಾಕಾಸಿ.

ಪಞ್ಚಮಭಾಣವಾರವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೧೧೫. ಸೋ ಅತ್ತನೋ ಪಟಿಪತ್ತಿಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮೇನ ಸಂಯುತ್ತೋತಿಆದಿಮಾಹ. ಏಕಗ್ಗೋತಿ ಏಕಗ್ಗಚಿತ್ತೋ. ಸುಸಮಾಹಿತೋತಿ ಸುಟ್ಠು ಸಮಾಹಿತೋ, ಸನ್ತಕಾಯಚಿತ್ತೋತಿ ಅತ್ಥೋ. ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಓರಸೋ ಪುತ್ತೋತಿ ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಉರಸಾ ಹದಯೇನ ನಿಗ್ಗತಓವಾದಾನುಸಾಸನಿಂ ಸುತ್ವಾ ಪತ್ತಅರಹತ್ತಫಲೋತಿ ಅತ್ಥೋ. ಧಮ್ಮಜೋಮ್ಹಿ ಸುನಿಮ್ಮಿತೋತಿ ಧಮ್ಮತೋ ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಧಮ್ಮತೋ ಜಾತೋ ಅರಿಯಾಯ ಜಾತಿಯಾ ಸುನಿಮ್ಮಿತೋ ಸುಟ್ಠು ನಿಪ್ಫಾದಿತಸಬ್ಬಕಿಚ್ಚೋ ಅಮ್ಹಿ ಭವಾಮೀತಿ ಅತ್ಥೋ.

೧೧೬. ಧಮ್ಮರಾಜಂ ಉಪಗಮ್ಮಾತಿ ಧಮ್ಮೇನ ಸಬ್ಬಸತ್ತಾನಂ ರಾಜಾನಂ ಇಸ್ಸರಭೂತಂ ಭಗವನ್ತಂ ಉಪಗನ್ತ್ವಾ ಸಮೀಪಂ ಗನ್ತ್ವಾತಿ ಅತ್ಥೋ. ಅಪುಚ್ಛಿಂ ಪಞ್ಹಮುತ್ತಮನ್ತಿ ಉತ್ತಮಂ ಖನ್ಧಾಯತನಧಾತುಸಚ್ಚಸಮುಪ್ಪಾದಾದಿಪಟಿಸಂಯುತ್ತಂ ಪಞ್ಹಂ ಅಪುಚ್ಛಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ಕಥಯನ್ತೋ ಚ ಮೇ ಪಞ್ಹನ್ತಿ ಏಸೋ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಭಗವಾ ಮೇ ಮಯ್ಹಂ ಪಞ್ಹಂ ಕಥಯನ್ತೋ ಬ್ಯಾಕರೋನ್ತೋ. ಧಮ್ಮಸೋತಂ ಉಪಾನಯೀತಿ ಅನುಪಾದಿಸೇಸನಿಬ್ಬಾನಧಾತುಸಙ್ಖಾತಂ ಧಮ್ಮಸೋತಂ ಧಮ್ಮಪವಾಹಂ ಉಪಾನಯಿ ಪಾವಿಸೀತಿ ಅತ್ಥೋ.

೧೧೮. ಜಲಜುತ್ತಮನಾಯಕೋತಿ ಪದುಮುತ್ತರನಾಮಕೋ ಮ-ಕಾರಸ್ಸ ಯ-ಕಾರಂ ಕತ್ವಾ ಕತವೋಹಾರೋ. ನಿಬ್ಬಾಯಿ ಅನುಪಾದಾನೋತಿ ಉಪಾದಾನೇ ಪಞ್ಚಕ್ಖನ್ಧೇ ಅಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ನಿಬ್ಬಾಯಿ ನ ಪಞ್ಞಾಯಿ ಅದಸ್ಸನಂ ಅಗಮಾಸಿ, ಮನುಸ್ಸಲೋಕಾದೀಸು ಕತ್ಥಚಿಪಿ ಅಪತಿಟ್ಠಿತೋತಿ ಅತ್ಥೋ. ದೀಪೋವ ತೇಲಸಙ್ಖಯಾತಿ ವಟ್ಟಿತೇಲಾನಂ ಸಙ್ಖಯಾ ಅಭಾವಾ ಪದೀಪೋ ಇವ ನಿಬ್ಬಾಯೀತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ.

೧೧೯. ಸತ್ತಯೋಜನಿಕಂ ಆಸೀತಿ ತಸ್ಸ ಪರಿನಿಬ್ಬುತಸ್ಸ ಪದುಮುತ್ತರಸ್ಸ ಭಗವತೋ ರತನಮಯಂ ಥೂಪಂ ಸತ್ತಯೋಜನುಬ್ಬೇಧಂ ಆಸಿ ಅಹೋಸೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ಧಜಂ ತತ್ಥ ಅಪೂಜೇಸಿನ್ತಿ ತತ್ಥ ತಸ್ಮಿಂ ಚೇತಿಯೇ ಸಬ್ಬಭದ್ದಂ ಸಬ್ಬತೋ ಭದ್ದಂ ಸಬ್ಬಸೋ ಮನೋರಮಂ ಧಜಂ ಪೂಜೇಸಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ.

೧೨೦. ಕಸ್ಸಪಸ್ಸ ಚ ಬುದ್ಧಸ್ಸಾತಿ ಪದುಮುತ್ತರಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಆಗತಸ್ಸ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಸು ಸಂಸರತೋ ಮೇ ಮಯ್ಹಂ ಓರಸೋ ಪುತ್ತೋ ತಿಸ್ಸೋ ನಾಮ ಕಸ್ಸಪಸ್ಸ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಅಗ್ಗಸಾವಕೋ ಜಿನಸಾಸನೇ ಬುದ್ಧಸಾಸನೇ ದಾಯಾದೋ ಆಸಿ ಅಹೋಸೀತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ.

೧೨೧. ತಸ್ಸ ಹೀನೇನ ಮನಸಾತಿ ತಸ್ಸ ಮಮ ಪುತ್ತಸ್ಸ ತಿಸ್ಸಸ್ಸ ಅಗ್ಗಸಾವಕಸ್ಸ ಹೀನೇನ ಲಾಮಕೇನ ಮನಸಾ ಚಿತ್ತೇನ ಅಭದ್ದಕಂ ಅಸುನ್ದರಂ ಅಯುತ್ತಕಂ ‘‘ಅನ್ತಕೋ ಪಚ್ಛಿಮೋ’’ತಿ ವಾಚಂ ವಚನಂ ಅಭಾಸಿಂ ಕಥೇಸಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ತೇನ ಕಮ್ಮವಿಪಾಕೇನಾತಿ ತೇನ ಅರಹನ್ತಭಕ್ಖಾನಸಙ್ಖಾತಸ್ಸ ಅಕುಸಲಕಮ್ಮಸ್ಸ ವಿಪಾಕೇನ. ಪಚ್ಛಿಮೇ ಅದ್ದಸಂ ಜಿನನ್ತಿ ಪಚ್ಛಿಮೇ ಪರಿಯೋಸಾನೇ ಪರಿನಿಬ್ಬಾನಕಾಲೇ ಮಲ್ಲಾನಂ ಉಪವತ್ತನೇ ಸಾಲವನೇ ಪರಿನಿಬ್ಬಾನಮಞ್ಚೇ ನಿಪನ್ನಂ ಜಿನಂ ಜಿತಸಬ್ಬಮಾರಂ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಗೋತಮಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಂ ಅದ್ದಸಂ ಅಹನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ‘‘ಪಚ್ಛಾ ಮೇ ಆಸಿ ಭದ್ದಕ’’ನ್ತಿಪಿ ಪಾಠೋ. ತಸ್ಸ ಪಚ್ಛಾ ತಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಅವಸಾನಕಾಲೇ ನಿಬ್ಬಾನಾಸನ್ನಕಾಲೇ ಮೇ ಮಯ್ಹಂ ಭದ್ದಕಂ ಸುನ್ದರಂ ಚತುಸಚ್ಚಪಟಿವಿಜ್ಝನಂ ಆಸಿ ಅಹೋಸೀತಿ ಅತ್ಥೋ.

೧೨೨. ಪಬ್ಬಾಜೇಸಿ ಮಹಾವೀರೋತಿ ಮಹಾವೀರಿಯೋ ಸಬ್ಬಸತ್ತಹಿತೋ ಕರುಣಾಯುತ್ತೋ ಜಿತಮಾರೋ ಮುನಿ ಮಲ್ಲಾನಂ ಉಪವತ್ತನೇ ಸಾಲವನೇ ಪಚ್ಛಿಮೇ ಸಯನೇ ಪರಿನಿಬ್ಬಾನಮಞ್ಚೇ ಸಯಿತೋವ ಮಂ ಪಬ್ಬಾಜೇಸೀತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ.

೧೨೩. ಅಜ್ಜೇವ ದಾನಿ ಪಬ್ಬಜ್ಜಾತಿ ಅಜ್ಜ ಏವ ಭಗವತೋ ಪರಿನಿಬ್ಬಾನದಿವಸೇಯೇವ ಮಮ ಪಬ್ಬಜ್ಜಾ, ತಥಾ ಅಜ್ಜ ಏವ ಉಪಸಮ್ಪದಾ, ಅಜ್ಜ ಏವ ದ್ವಿಪದುತ್ತಮಸ್ಸ ಸಮ್ಮುಖಾ ಪರಿನಿಬ್ಬಾನಂ ಅಹೋಸೀತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ. ಸೇಸಂ ಸುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಮೇವಾತಿ.

ಸುಭದ್ದತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೧೦. ಚುನ್ದತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ಸಿದ್ಧತ್ಥಸ್ಸ ಭಗವತೋತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಚುನ್ದತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಪುಞ್ಞಸಮ್ಭಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ಸಿದ್ಧತ್ಥಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ವಿಭವಸಮ್ಪನ್ನೇ ಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವಿಞ್ಞುತಂ ಪತ್ವಾ ಸತ್ಥರಿ ಪಸೀದಿತ್ವಾ ಸತ್ತರತನಮಯಂ ಸುವಣ್ಣಗ್ಘಿಯಂ ಕಾರೇತ್ವಾ ಸುಮನಪುಪ್ಫೇಹಿ ಛಾದೇತ್ವಾ ಭಗವನ್ತಂ ಪೂಜೇಸಿ. ತಾನಿ ಪುಪ್ಫಾನಿ ಆಕಾಸಂ ಸಮುಗ್ಗನ್ತ್ವಾ ವಿತಾನಾಕಾರೇನ ಅಟ್ಠಂಸು. ಅಥ ನಂ ಭಗವಾ ‘‘ಅನಾಗತೇ ಗೋತಮಸ್ಸ ನಾಮ ಭಗವತೋ ಸಾಸನೇ ಚುನ್ದೋ ನಾಮ ಸಾವಕೋ ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಬ್ಯಾಕಾಸಿ. ಸೋ ತೇನ ಪುಞ್ಞಕಮ್ಮೇನ ತತೋ ಚುತೋ ದೇವಲೋಕೇ ಉಪಪನ್ನೋ ಕಮೇನ ಛಸು ಕಾಮಾವಚರದೇವೇಸು ಸುಖಂ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಮನುಸ್ಸೇಸು ಚಕ್ಕವತ್ತಿಆದಿಸಮ್ಪತ್ತಿಯೋ ಚ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಕುಲೇ ರೂಪಸಾರಿಯಾ ಪುತ್ತೋ ಸಾರಿಪುತ್ತತ್ಥೇರಸ್ಸ ಕನಿಟ್ಠೋ ಹುತ್ವಾ ನಿಬ್ಬತ್ತಿ. ತಸ್ಸ ವಿಞ್ಞುತಂ ಪತ್ತಸ್ಸ ಆರೋಹಪರಿಣಾಹರೂಪವಯಾನಂ ಸುನ್ದರತಾಯ ಸಕಾರಸ್ಸ ಚಕಾರಂ ಕತ್ವಾ ಚುನ್ದೋತಿ ನಾಮಂ ಕರಿಂಸು. ಸೋ ವಯಪ್ಪತ್ತೋ ಘರಾವಾಸೇ ಆದೀನವಂ ಪಬ್ಬಜ್ಜಾಯ ಚ ಆನಿಸಂಸಂ ದಿಸ್ವಾ ಭಾತುತ್ಥೇರಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕೇ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ವಿಪಸ್ಸನಂ ವಡ್ಢೇತ್ವಾ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಅರಹತ್ತಂ ಪಾಪುಣಿ.

೧೨೫. ಸೋ ಪತ್ತಅರಹತ್ತಫಲೋ ಏಕದಿವಸಂ ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ಸರಿತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಸಿದ್ಧತ್ಥಸ್ಸ ಭಗವತೋತಿಆದಿಮಾಹ. ತಂ ಹೇಟ್ಠಾ ವುತ್ತತ್ಥಮೇವ. ಅಗ್ಘಿಯನ್ತಿಆದಯೋಪಿ ಉತ್ತಾನತ್ಥಾಯೇವ.

೧೨೮. ವಿತಿಣ್ಣಕಙ್ಖೋ ಸಮ್ಬುದ್ಧೋತಿ ವಿಸೇಸೇನ ಮಗ್ಗಾಧಿಗಮೇನ ವಿಚಿಕಿಚ್ಛಾಯ ಖೇಪಿತತ್ತಾ ವಿತಿಣ್ಣಕಙ್ಖೋ ಅಸಂಸಯೋ ಸಮ್ಬುದ್ಧೋ. ತಿಣ್ಣೋಘೇಹಿ ಪುರಕ್ಖತೋತಿ ಕಾಮೋಘಾದೀನಂ ಚತುನ್ನಂ ಓಘಾನಂ ತಿಣ್ಣತ್ತಾ ಅತಿಕ್ಕನ್ತತ್ತಾ ಓಘತಿಣ್ಣೇಹಿ ಖೀಣಾಸವೇಹಿ ಪುರಕ್ಖತೋ ಪರಿವಾರಿತೋತಿ ಅತ್ಥೋ. ಬ್ಯಾಕರಣಗಾಥಾ ಉತ್ತಾನತ್ಥಾಯೇವ.

೧೩೯. ಉಪಟ್ಠಹಿಂ ಮಹಾವೀರನ್ತಿ ಉತ್ತಮತ್ಥಸ್ಸ ನಿಬ್ಬಾನಸ್ಸ ಪತ್ತಿಯಾ ಪಾಪುಣನತ್ಥಾಯ ಕಪ್ಪಸತಸಹಸ್ಸಾಧಿಕೇಸು ಚತುರಾಸಙ್ಖ್ಯೇಯ್ಯೇಸು ಕಪ್ಪೇಸು ಪಾರಮಿಯೋ ಪೂರೇನ್ತೇನ ಕತವೀರಿಯತ್ತಾ ಮಹಾವೀರಂ ಬುದ್ಧಂ ಉಪಟ್ಠಹಿಂ ಉಪಟ್ಠಾನಂ ಅಕಾಸಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ಅಞ್ಞೇ ಚ ಪೇಸಲೇ ಬಹೂತಿ ನ ಕೇವಲಮೇವ ಬುದ್ಧಂ ಉಪಟ್ಠಹಿಂ, ಪೇಸಲೇ ಪಿಯಸೀಲೇ ಸೀಲವನ್ತೇ ಅಞ್ಞೇ ಚ ಬಹುಅಗ್ಗಪ್ಪತ್ತೇ ಸಾವಕೇ, ಮೇ ಮಯ್ಹಂ ಭಾತರಂ ಸಾರಿಪುತ್ತತ್ಥೇರಞ್ಚ ಉಪಟ್ಠಹಿನ್ತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ.

೧೪೦. ಭಾತರಂ ಮೇ ಉಪಟ್ಠಹಿತ್ವಾತಿ ಮಯ್ಹಂ ಭಾತರಂ ಉಪಟ್ಠಹಿತ್ವಾ ವತ್ತಪಟಿವತ್ತಂ ಕತ್ವಾ ತಸ್ಸ ಪರಿನಿಬ್ಬುತಕಾಲೇ ಭಗವತೋ ಪಠಮಂ ಪರಿನಿಬ್ಬುತತ್ತಾ ತಸ್ಸ ಧಾತುಯೋ ಗಹೇತ್ವಾ ಪತ್ತಮ್ಹಿ ಓಕಿರಿತ್ವಾ ಲೋಕಜೇಟ್ಠಸ್ಸ ನರಾನಂ ಆಸಭಸ್ಸ ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಉಪನಾಮೇಸಿಂ ಅದಾಸಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ.

೧೪೧. ಉಭೋ ಹತ್ಥೇಹಿ ಪಗ್ಗಯ್ಹಾತಿ ತಂ ಮಹಾ ದಿನ್ನಂ ಧಾತುಂ ಸೋ ಭಗವಾ ಅತ್ತನೋ ಉಭೋಹಿ ಹತ್ಥೇಹಿ ಪಕಾರೇನ ಗಹೇತ್ವಾ ತಂ ಧಾತುಂ ಸಂಸುಟ್ಠು ದಸ್ಸಯನ್ತೋ ಅಗ್ಗಸಾವಕಂ ಸಾರಿಪುತ್ತತ್ಥೇರಂ ಕಿತ್ತಯಿ ಪಕಾಸೇಸೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸೇಸಂ ಉತ್ತಾನತ್ಥಮೇವಾತಿ.

ಚುನ್ದತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

ಪಞ್ಚಮವಗ್ಗವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೬. ಬೀಜನಿವಗ್ಗೋ

೧. ವಿಧೂಪನದಾಯಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ಪದುಮುತ್ತರಬುದ್ಧಸ್ಸಾತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ವಿಧೂಪನದಾಯಕತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಜಿನವರೇಸು ಪೂರಿತಪುಞ್ಞಸಮ್ಭಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ಪದುಮುತ್ತರಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವಿಞ್ಞುತಂ ಪತ್ತೋ ವಿಭವಸಮ್ಪನ್ನೋ ಸದ್ಧಾಜಾತೋ ಭಗವತಿ ಪಸನ್ನೋ ಗಿಮ್ಹಕಾಲೇ ಸುವಣ್ಣರಜತಮುತ್ತಾಮಣಿಮಯಂ ಬೀಜನಿಂ ಕಾರೇತ್ವಾ ಭಗವತೋ ಅದಾಸಿ. ಸೋ ತೇನ ಪುಞ್ಞಕಮ್ಮೇನ ದೇವೇಸು ಚ ಮನುಸ್ಸೇಸು ಚ ಸಂಸರನ್ತೋ ದ್ವೇ ಸಮ್ಪತ್ತಿಯೋ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಇಮಸ್ಸ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಉಪ್ಪನ್ನಕಾಲೇ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ಘರಬನ್ಧನೇನ ಬನ್ಧಿತ್ವಾ ಘರಾವಾಸೇ ಆದೀನವಂ ದಿಸ್ವಾ ಪಬ್ಬಜ್ಜಾಯ ಚ ಆನಿಸಂಸಂ ದಿಸ್ವಾ ಸದ್ಧಾಸಮ್ಪನ್ನೋ ಸಾಸನೇ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ವಿಪಸ್ಸನಂ ವಡ್ಢೇತ್ವಾ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಅರಹಾ ಅಹೋಸಿ.

೧. ಸೋ ‘‘ಕೇನ ಮಯಾ ಪುಞ್ಞಕಮ್ಮೇನ ಅಯಂ ಲೋಕುತ್ತರಸಮ್ಪತ್ತಿ ಲದ್ಧಾ’’ತಿ ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ಅನುಸ್ಸರನ್ತೋ ತಂ ಪಚ್ಚಕ್ಖತೋ ಞತ್ವಾ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಪದುಮುತ್ತರಬುದ್ಧಸ್ಸಾತಿಆದಿಮಾಹ. ತಂ ಹೇಟ್ಠಾ ವುತ್ತತ್ಥಮೇವ. ಬೀಜನಿಕಾ ಮಯಾ ದಿನ್ನಾತಿ ವಿಸೇಸೇನ ಸನ್ತಾಪಯನ್ತಾನಂ ಸತ್ತಾನಂ ಸನ್ತಾಪಂ ನಿಬ್ಬಾಪೇನ್ತಿ ಸೀತಲಂ ವಾತಂ ಜನೇತೀತಿ ಬೀಜನೀ, ಬೀಜನೀಯೇವ ಬೀಜನಿಕಾ, ಸಾ ಸತ್ತರತನಮಯಾ ವಿಜ್ಜೋತಮಾನಾ ಬೀಜನಿಕಾ ಮಯಾ ಕಾರಾಪೇತ್ವಾ ದಿನ್ನಾತಿ ಅತ್ಥೋ.

ವಿಧೂಪನದಾಯಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೨. ಸತರಂಸಿತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ಉಚ್ಚಿಯಂ ಸೇಲಮಾರುಯ್ಹಾತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಸತರಂಸಿತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ಪದುಮುತ್ತರಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವಿಞ್ಞುತಂ ಪತ್ತೋ ಸಕ್ಕಟಬ್ಯಾಕರಣೇ ವೇದತ್ತಯೇ ಚ ಪಾರಙ್ಗತೋ ಘರಾವಾಸಂ ಪಹಾಯ ಅರಞ್ಞಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ಇಸಿಪಬ್ಬಜ್ಜಂ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ಹಿಮವನ್ತೇ ವಾಸಂ ಕಪ್ಪೇಸಿ. ತಸ್ಮಿಂ ಸಮಯೇ ಪದುಮುತ್ತರೋ ಭಗವಾ ವಿವೇಕಕಾಮತಾಯ ಉಚ್ಚಂ ಏಕಂ ಪಬ್ಬತಂ ಆರುಯ್ಹ ಜಲಿತಗ್ಗಿಕ್ಖನ್ತೋ ವಿಯ ನಿಸೀದಿ. ತಂ ತಥಾನಿಸಿನ್ನಂ ಭಗವನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ತಾಪಸೋ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಅಞ್ಜಲಿಂ ಪಗ್ಗಯ್ಹ ಅನೇಕೇಹಿ ಕಾರಣೇಹಿ ಥೋಮೇಸಿ. ಸೋ ತೇನ ಪುಞ್ಞಕಮ್ಮೇನ ತತೋ ಚುತೋ ಛಸು ಕಾಮಾವಚರದೇವೇಸು ದಿಬ್ಬಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ತತೋ ಮನುಸ್ಸಲೋಕೇ ಸತರಂಸೀ ನಾಮ ಚಕ್ಕವತ್ತೀ ರಾಜಾ ಹುತ್ವಾ ನಿಬ್ಬತ್ತಿ. ತಮ್ಪಿ ಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ಅನೇಕಕ್ಖತ್ತುಂ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ಪುಬ್ಬಪುಞ್ಞಸಮ್ಭಾರವಸೇನ ಞಾಣಸ್ಸ ಪರಿಪಕ್ಕತ್ತಾ ಸತ್ತವಸ್ಸಿಕೋವ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ಅರಹತ್ತಂ ಪಾಪುಣಿ.

೮-೯. ಸೋ ‘‘ಅಹಂ ಕೇನ ಕಮ್ಮೇನ ಸತ್ತವಸ್ಸಿಕೋವ ಸನ್ತಿಪದಂ ಅನುಪ್ಪತ್ತೋಸ್ಮೀ’’ತಿ ಸರಮಾನೋ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ಞಾಣೇನ ಪಚ್ಚಕ್ಖತೋ ದಿಸ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಉದಾನವಸೇನ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಉಚ್ಚಿಯಂ ಸೇಲಮಾರುಯ್ಹಾತಿಆದಿಮಾಹ. ತತ್ಥ ಉಚ್ಚಿಯನ್ತಿ ಉಚ್ಚಂ ಸೇಲಮಯಂ ಪಬ್ಬತಂ ಆರುಯ್ಹ ನಿಸೀದಿ ಪದುಮುತ್ತರೋತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ. ಪಬ್ಬತಸ್ಸಾವಿದೂರಮ್ಹೀತಿ ಭಗವತೋ ನಿಸಿನ್ನಸ್ಸ ಪಬ್ಬತಸ್ಸ ಆಸನ್ನಟ್ಠಾನೇತಿ ಅತ್ಥೋ. ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಮನ್ತಪಾರಗೂತಿ ಮನ್ತಸಙ್ಖಾತಸ್ಸ ವೇದತ್ತಯಸ್ಸ ಪಾರಂ ಪರಿಯೋಸಾನಂ ಕೋಟಿಂ ಗತೋ ಏಕೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋತಿ ಅತ್ಥೋ, ಅಞ್ಞಂ ವಿಯ ಅತ್ತಾನಂ ನಿದ್ದಿಸತಿ ಅಯಂ ಮನ್ತಪಾರಗೂತಿ. ಉಪವಿಟ್ಠಂ ಮಹಾವೀರನ್ತಿ ತಸ್ಮಿಂ ಪಬ್ಬತೇ ನಿಸಿನ್ನಂ ವೀರವನ್ತಂ ಜಿನಂ, ಕಿಂ ವಿಸಿಟ್ಠಂ? ದೇವದೇವಂ ಸಕಲಛಕಾಮಾವಚರಬ್ರಹ್ಮದೇವಾನಂ ಅತಿದೇವಂ ನರಾಸಭಂ ನರಾನಂ ಆಸತಂ ಸೇಟ್ಠಂ ಲೋಕನಾಯಕಂ ಸಕಲಸತ್ತಲೋಕಂ ನಯನ್ತಂ ನಿಬ್ಬಾನಂ ಪಾಪೇನ್ತಂ ಅಹಂ ಅಞ್ಜಲಿಂ ದಸನಖಸಮೋಧಾನಞ್ಜಲಿಪುಟಂ ಸಿರಸಿ ಮುದ್ಧನಿ ಪಗ್ಗಹೇತ್ವಾನ ಪತಿಟ್ಠಪೇತ್ವಾ ಸನ್ಥವಿಂ ಸುಟ್ಠುಂ ಥೋಮೇಸಿನ್ತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ.

೧೨. ಅಭಾಸಥಾತಿ ‘‘ಯೇನಾಯಂ ಅಞ್ಜಲೀ ದಿನ್ನೋ…ಪೇ… ಅರಹಾ ಸೋ ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಬ್ಯಾಕಾಸಿ. ಸೇಸಂ ಉತ್ತಾನತ್ಥಮೇವಾತಿ.

ಸತರಂಸಿತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೩. ಸಯನದಾಯಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ಪದುಮುತ್ತರಬುದ್ಧಸ್ಸಾತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಸಯನದಾಯಕತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ಪದುಮುತ್ತರಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವಿಞ್ಞುತಂ ಪತ್ತೋ ಘರಾವಾಸಂ ಸಣ್ಠಪೇತ್ವಾ ಸುಖಮನುಭವನ್ತೋ ಸತ್ಥು ಧಮ್ಮದೇಸನಂ ಸುತ್ವಾ ಸತ್ಥರಿ ಪಸನ್ನೋ ದನ್ತಸುವಣ್ಣರಜತಮುತ್ತಮಣಿಮಯಂ ಮಹಾರಹಂ ಮಞ್ಚಂ ಕಾರಾಪೇತ್ವಾ ಚೀನಪಟ್ಟಕಮ್ಬಲಾದೀನಿ ಅತ್ಥರಿತ್ವಾ ಸಯನತ್ಥಾಯ ಭಗವತೋ ಅದಾಸಿ. ಭಗವಾ ತಸ್ಸ ಅನುಗ್ಗಹಂ ಕರೋನ್ತೋ ತತ್ಥ ಸಯಿ. ಸೋ ತೇನ ಪುಞ್ಞಕಮ್ಮೇನ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಸು ಸಂಸರನ್ತೋ ತದನುರೂಪಂ ಆಕಾಸಗಮನಸುಖಸೇಯ್ಯಾದಿಸುಖಂ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ವಿಭವಸಮ್ಪನ್ನೇ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿತ್ವಾ ವಿಞ್ಞುತಂ ಪಾಪುಣಿತ್ವಾ ಸತ್ಥು ಧಮ್ಮದೇಸನಂ ಸುತ್ವಾ ಪಸನ್ನಮಾನಸೋ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ವಿಪಸ್ಸನ್ತೋ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಅರಹಾ ಅಹೋಸಿ.

೨೦. ಸೋ ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ಸರಿತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಪದುಮುತ್ತರಬುದ್ಧಸ್ಸಾತಿಆದಿಮಾಹ. ತಂ ಹೇಟ್ಠಾ ವುತ್ತತ್ಥಮೇವ.

೨೧. ಸುಖೇತ್ತೇ ಬೀಜಸಮ್ಪದಾತಿ ಯಥಾ ತಿಣಕಚವರರಹಿತೇ ಕದ್ದಮಾದಿಸಮ್ಪನ್ನೇ ಸುಖೇತ್ತೇ ವುತ್ತಬೀಜಾನಿ ಸಾದುಫಲಾನಿ ನಿಪ್ಫಾದೇನ್ತಿ, ಏವಮೇವ ರಾಗದೋಸಾದಿದಿಯಡ್ಢಸಹಸ್ಸಕಿಲೇಸಸಙ್ಖಾತತಿಣಕಚವರರಹಿತೇ ಸುದ್ಧಸನ್ತಾನೇ ಪುಞ್ಞಕ್ಖೇತ್ತೇ ವುತ್ತದಾನಾನಿ ಅಪ್ಪಾನಿಪಿ ಸಮಾನಾನಿ ಮಹಪ್ಫಲಾನಿ ಹೋನ್ತೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸೇಸಂ ಸುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಮೇವಾತಿ.

ಸಯನದಾಯಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೪. ಗನ್ಧೋದಕಿಯತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ಪದುಮುತ್ತರಬುದ್ಧಸ್ಸಾತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಗನ್ಧೋದಕಿಯತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಮುನಿವರೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ಪದುಮುತ್ತರಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ಪರಿನಿಬ್ಬುತೇ ಭಗವತಿ ನಗರವಾಸಿನೋ ಬೋಧಿಪೂಜಂ ಕುರುಮಾನೇ ದಿಸ್ವಾ ವಿಚಿತ್ತಘಟೇ ಚನ್ದನಕಪ್ಪುರಾಗರುಆದಿಮಿಸ್ಸಕಸುಗನ್ಧೋದಕೇನ ಪೂರೇತ್ವಾ ಬೋಧಿರುಕ್ಖಂ ಅಭಿಸಿಞ್ಚಿ. ತಸ್ಮಿಂ ಖಣೇ ದೇವೋ ಮಹಾಧಾರಾಹಿ ಪವಸ್ಸಿ. ತದಾ ಸೋ ಅಸನಿವೇಗೇನ ಕಾಲಂ ಕತೋ. ತೇನೇವ ಪುಞ್ಞಕಮ್ಮೇನ ದೇವಲೋಕೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿ, ತತ್ಥೇವ ಠಿತೋ ‘‘ಅಹೋ ಬುದ್ಧೋ, ಅಹೋ ಧಮ್ಮೋ’’ತಿಆದಿಗಾಥಾಯೋ ಅಭಾಸಿ. ಏವಂ ಸೋ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಸು ಸಮ್ಪತ್ತಿಯೋ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಸಬ್ಬಪರಿಳಾಹವಿಪ್ಪಮುತ್ತೋ ನಿಬ್ಬತ್ತನಿಬ್ಬತ್ತಟ್ಠಾನೇ ಸೀತಿಭಾವಮುಪಗತೋ ಸುಖಿತೋ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವಿಞ್ಞುತಂ ಪತ್ತೋ ಸತ್ಥರಿ ಪಸನ್ನೋ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಂ ಆರಭಿತ್ವಾ ವಿಪಸ್ಸನ್ತೋ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಅರಹತ್ತಂ ಪಾಪುಣಿ. ಪುಬ್ಬೇ ಕತಪುಞ್ಞೇನ ಗನ್ಧೋದಕಿಯತ್ಥೇರೋತಿ ಪಾಕಟೋ ಅಹೋಸಿ.

೨೫. ಸೋ ಏಕದಿವಸಂ ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ಸರಿತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಪದುಮುತರಸ್ಸಾತಿಆದಿಮಾಹ. ತಂ ವುತ್ತತ್ಥಮೇವ. ಮಹಾಬೋಧಿಮಹೋ ಅಹೂತಿ ಮಹಾಬೋಧಿರುಕ್ಖಸ್ಸ ಪೂಜಾ ಅಹೋಸೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ವಿಚಿತ್ತಂ ಘಟಮಾದಾಯಾತಿ ಅನೇಕೇಹಿ ಚಿತ್ತಕಮ್ಮಸುವಣ್ಣಕಮ್ಮೇಹಿ ವಿಚಿತ್ತಂ ಸೋಭಮಾನಂ ಗನ್ಧೋದಕಪುಣ್ಣಂ ಘಟಂ ಗಹೇತ್ವಾತಿ ಅತ್ಥೋ. ಗನ್ಧೋದಕಮದಾಸಹನ್ತಿ ಗನ್ಧೋದಕಂ ಅದಾಸಿಂ, ಅಹಂ ಗನ್ಧೋದಕೇನ ಅಭಿಸಿಞ್ಚಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ.

೨೬. ನ್ಹಾನಕಾಲೇ ಚ ಬೋಧಿಯಾತಿ ಬೋಧಿಯಾ ಪೂಜಾಕರಣಸಮಯೇತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸೇಸಂ ಉತ್ತಾನತ್ಥಮೇವಾತಿ.

ಗನ್ಧೋದಕಿಯತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೫. ಓಪವಯ್ಹತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ಪದುಮುತ್ತರಬುದ್ಧಸ್ಸಾತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಓಪವಯ್ಹತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ಪದುಮುತ್ತರಜಿನಾದಿಚ್ಚೇ ಲೋಕೇ ಪಾತುಭೂತೇ ಏಕಸ್ಮಿಂ ವಿಭವಸಮ್ಪನ್ನಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವುದ್ಧಿಮನ್ವಾಯ ಮಹದ್ಧನೋ ಮಹಾಭೋಗೋ ಘರಾವಾಸಂ ವಸಮಾನೋ ಸಾಸನೇ ಪಸನ್ನೋ ಸತ್ಥರಿ ಪಸಾದಬಹುಮಾನೋ ಆಜಾನೀಯೇನ ಸಿನ್ಧವೇನ ಪೂಜಂ ಅಕಾಸಿ, ಪೂಜೇತ್ವಾ ಚ ಪನ ‘‘ಬುದ್ಧಾದೀನಂ ಸಮಣಾನಂ ಹತ್ಥಿಅಸ್ಸಾದಯೋ ನ ಕಪ್ಪನ್ತಿ, ಕಪ್ಪಿಯಭಣ್ಡಂ ದಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ತಂ ಅಗ್ಘಾಪೇತ್ವಾ ತದಗ್ಘನಕೇನ ಕಹಾಪಣೇನ ಕಪ್ಪಿಯಂ ಕಪ್ಪಾಸಿಕಕಮ್ಬಲಕೋಜವಾದಿಕಂ ಚೀವರಂ ಕಪ್ಪೂರತಕ್ಕೋಲಾದಿಕಂ ಭೇಸಜ್ಜಪರಿಕ್ಖಾರಞ್ಚ ಅದಾಸಿ. ಸೋ ತೇನ ಪುಞ್ಞಕಮ್ಮೇನ ಯಾವತಾಯುಕಂ ಠತ್ವಾ ತತೋ ಚುತೋ ದೇವೇಸು ಚ ಮನುಸ್ಸೇಸು ಚ ಹತ್ಥಿಅಸ್ಸಾದಿಅನೇಕವಾಹನಸಮ್ಪನ್ನೋ ಸುಖಂ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವಿಞ್ಞುತಂ ಪತ್ತೋ ಸದ್ಧಾಸಮ್ಪನ್ನೋ ಸಾಸನೇ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಂ ಗಹೇತ್ವಾ ವಿಪಸ್ಸನಂ ವಡ್ಢೇತ್ವಾ ಮಗ್ಗಪಟಿಪಾಟಿಯಾ ಅರಹತ್ತೇ ಪತಿಟ್ಠಾಸಿ, ಪುಬ್ಬೇ ಕತಪುಞ್ಞಸಮ್ಭಾರವಸೇನ ಓಪವಯ್ಹತ್ಥೇರೋತಿ ಪಾಕಟೋ ಅಹೋಸಿ.

೩೩. ಸೋ ‘‘ಕೇನ ನು ಖೋ ಕಾರಣೇನ ಇದಂ ಮಯಾ ಸನ್ತಿಪದಂ ಅಧಿಗತ’’ನ್ತಿ ಉಪಧಾರೇನ್ತೋ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ಞಾಣೇನ ಪಚ್ಚಕ್ಖತೋ ಞತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಉದಾನವಸೇನ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಪದುಮುತ್ತರಬುದ್ಧಸ್ಸಾತಿಆದಿಮಾಹ. ತಂ ವುತ್ತತ್ಥಮೇವ. ಆಜಾನೀಯಮದಾಸಹನ್ತಿ ಆಜಾನೀಯಂ ಉತ್ತಮಜಾತಿಸಿನ್ಧವಂ ಅಹಂ ಅದಾಸಿಂ ಪೂಜೇಸಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ.

೩೫. ಸಪತ್ತಭಾರೋತಿ ಸಸ್ಸ ಅತ್ತನೋ ಪತ್ತಾನಿ ಅಟ್ಠ ಪರಿಕ್ಖಾರಾನಿ ಭಾರಾನಿ ಯಸ್ಸ ಸೋ ಸಪತ್ತಭಾರೋ, ಅಟ್ಠಪರಿಕ್ಖಾರಯುತ್ತೋತಿ ಅತ್ಥೋ.

೩೬. ಖಮನೀಯಮದಾಸಹನ್ತಿ ಖಮನೀಯಯೋಗ್ಗಂ ಚೀವರಾದಿಕಪ್ಪಿಯಪರಿಕ್ಖಾರನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ.

೪೦. ಚರಿಮೋತಿ ಪರಿಯೋಸಾನೋ ಕೋಟಿಪ್ಪತ್ತೋ ಭವೋತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸೇಸಂ ಸುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಮೇವಾತಿ.

ಓಪವಯ್ಹತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೬. ಸಪರಿವಾರಾಸನತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ಪದುಮುತ್ತರಬುದ್ಧಸ್ಸಾತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಸಪರಿವಾರಾಸನತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಸೋಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇಸು ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ಪದುಮುತ್ತರಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ವಿಭವಸಮ್ಪನ್ನೇ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವುದ್ಧಿಪ್ಪತ್ತೋ ಸದ್ಧಾಜಾತೋ ಸಾಸನೇ ಪಸನ್ನೋ ದಾನಫಲಂ ಸದ್ದಹನ್ತೋ ನಾನಗ್ಗರಸಭೋಜನೇನ ಭಗವತೋ ಪಿಣ್ಡಪಾತಂ ಅದಾಸಿ, ದತ್ವಾ ಚ ಪನ ಭೋಜನಸಾಲಾಯಂ ಭೋಜನತ್ಥಾಯ ನಿಸಿನ್ನಾಸನಂ ಜಾತಿಸುಮನಮಲ್ಲಿಕಾದೀಹಿ ಅಲಙ್ಕರಿ. ಭಗವಾ ಚ ಭತ್ತಾನುಮೋದನಮಕಾಸಿ. ಸೋ ತೇನ ಪುಞ್ಞಕಮ್ಮೇನ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಸು ಸಂಸರನ್ತೋ ಅನೇಕವಿಧಂ ಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ವಿಭವಸಮ್ಪನ್ನೇ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವುದ್ಧಿಮನ್ವಾಯ ಸದ್ಧೋ ಪಸನ್ನೋ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ನ ಚಿರಸ್ಸೇವ ಅರಹಾ ಅಹೋಸಿ.

೪೩. ಸೋ ಏವಂ ಪತ್ತಸನ್ತಿಪದೋ ‘‘ಕೇನ ನು ಖೋ ಪುಞ್ಞೇನ ಇದಂ ಸನ್ತಿಪದಂ ಅನುಪ್ಪತ್ತ’’ನ್ತಿ ಞಾಣೇನ ಉಪಧಾರೇನ್ತೋ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ದಿಸ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಪದುಮುತ್ತರಬುದ್ಧಸ್ಸಾತಿಆದಿಮಾಹ. ತಂ ವುತ್ತತ್ಥಮೇವ. ಪಿಣ್ಡಪಾತಂ ಅದಾಸಹನ್ತಿ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಲದ್ಧಾನಂ ಪಿಣ್ಡಾನಂ ಕಬಳಂ ಕಬಳಂ ಕತ್ವಾ ಪಾತಬ್ಬತೋ ಖಾದಿತಬ್ಬತೋ ಆಹಾರೋ ಪಿಣ್ಡಪಾತೋ, ತಂ ಪಿಣ್ಡಪಾತಂ ಭಗವತೋ ಅದಾಸಿಂ, ಭಗವನ್ತಂ ಭೋಜೇಸಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ.

೪೪. ಅಕಿತ್ತಯಿ ಪಿಣ್ಡಪಾತನ್ತಿ ಮಯಾ ದಿನ್ನಪಿಣ್ಡಪಾತಸ್ಸ ಗುಣಂ ಆನಿಸಂಸಂ ಪಕಾಸೇಸೀತಿ ಅತ್ಥೋ.

೪೮. ಸಂವುತೋ ಪಾತಿಮೋಕ್ಖಸ್ಮಿನ್ತಿ ಪಾತಿಮೋಕ್ಖಸಂವರಸೀಲೇನ ಸಂವುತೋ ಪಿಹಿತೋ ಪಟಿಚ್ಛನ್ನೋತಿ ಅತ್ಥೋ. ಇನ್ದ್ರಿಯೇಸು ಚ ಪಞ್ಚಸೂತಿ ಚಕ್ಖುನ್ದ್ರಿಯಾದೀಸು ಪಞ್ಚಸು ಇನ್ದ್ರಿಯೇಸು ರೂಪಾದೀಹಿ ಗೋಪಿತೋ ಇನ್ದ್ರಿಯಸಂವರಸೀಲಞ್ಚ ಗೋಪಿತೋತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸೇಸಂ ಸುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಮೇವಾತಿ.

ಸಪರಿವಾರಾಸನತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೭. ಪಞ್ಚದೀಪಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ಪದುಮುತ್ತರಬುದ್ಧಸ್ಸಾತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಪಞ್ಚದೀಪಕತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ಉಪ್ಪನ್ನುಪ್ಪನ್ನಭವೇಸು ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ಪದುಮುತ್ತರಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವುದ್ಧಿಮನ್ವಾಯ ಘರಾವಾಸೇ ವಸನ್ತೋ ಭಗವತೋ ಧಮ್ಮಂ ಸುತ್ವಾ ಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿಯಂ ಪತಿಟ್ಠಿತೋ ಸದ್ಧೋ ಪಸನ್ನೋ ಮಹಾಜನೇಹಿ ಬೋಧಿಪೂಜಂ ಕಯಿರಮಾನಂ ದಿಸ್ವಾ ಸಯಮ್ಪಿ ಬೋಧಿಂ ಪರಿವಾರೇತ್ವಾ ದೀಪಂ ಜಾಲೇತ್ವಾ ಪೂಜೇಸಿ. ಸೋ ತೇನ ಪುಞ್ಞಕಮ್ಮೇನ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಸು ಸಂಸರನ್ತೋ ಚಕ್ಕವತ್ತಿಸಮ್ಪತ್ತಿಆದಯೋ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಸಬ್ಬತ್ಥೇವ ಉಪ್ಪನ್ನಭವೇ ಜಲಮಾನೋ ಜೋತಿಸಮ್ಪನ್ನವಿಮಾನಾದೀಸು ವಸಿತ್ವಾ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಏಕಸ್ಮಿಂ ವಿಭವಸಮ್ಪನ್ನೇ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವುದ್ಧಿಪ್ಪತ್ತೋ ಸದ್ಧಾಜಾತೋ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಅರಹಾ ಅಹೋಸಿ, ದೀಪಪೂಜಾನಿಸ್ಸನ್ದೇನ ದೀಪಕತ್ಥೇರೋತಿ ಪಾಕಟೋ.

೫೦. ಸೋ ಏಕದಿವಸಂ ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ಸರಿತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಪದುಮುತ್ತರಬುದ್ಧಸ್ಸಾತಿಆದಿಮಾಹ. ತಂ ವುತ್ತತ್ಥಮೇವ. ಉಜುದಿಟ್ಠಿ ಅಹೋಸಹನ್ತಿ ವಙ್ಕಂ ಮಿಚ್ಛಾದಿಟ್ಠಿಂ ಛಡ್ಡೇತ್ವಾ ಉಜು ಅವಙ್ಕಂ ನಿಬ್ಬಾನಾಭಿಮುಖಂ ಪಾಪುಣನಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿ ಅಹೋಸಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ.

೫೧. ಪದೀಪದಾನಂ ಪಾದಾಸಿನ್ತಿ ಏತ್ಥ ಪಕಾರೇನ ದಿಬ್ಬತಿ ಜೋತತೀತಿ ಪದೀಪೋ, ತಸ್ಸ ದಾನಂ ಪದೀಪದಾನಂ, ತಂ ಅದಾಸಿಂ ಪದೀಪಪೂಜಂ ಅಕಾಸಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸೇಸಂ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಉತ್ತಾನತ್ಥಮೇವಾತಿ.

ಪಞ್ಚದೀಪಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೮. ಧಜದಾಯಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ಪದುಮುತ್ತರಬುದ್ಧಸ್ಸಾತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಧಜದಾಯಕತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ಪದುಮುತ್ತರಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವುದ್ಧಿಮನ್ವಾಯ ಸತ್ಥರಿ ಪಸೀದಿತ್ವಾ ಸುನ್ದರೇಹಿ ಅನೇಕೇಹಿ ವತ್ಥೇಹಿ ಧಜಂ ಕಾರಾಪೇತ್ವಾ ಧಜಪೂಜಂ ಅಕಾಸಿ. ಸೋ ತೇನ ಪುಞ್ಞಕಮ್ಮೇನ ಉಪ್ಪನ್ನುಪ್ಪನ್ನಭವೇ ಉಚ್ಚಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ಪೂಜನಿಯೋ ಅಹೋಸಿ. ಅಪರಭಾಗೇ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವುದ್ಧಿಮನ್ವಾಯ ಪುತ್ತದಾರೇಹಿ ವಡ್ಢಿತ್ವಾ ಮಹಾಭೋಗೋ ಯಸವಾ ಸದ್ಧಾಜಾತೋ ಸತ್ಥರಿ ಪಸನ್ನೋ ಘರಾವಾಸಂ ಪಹಾಯ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಅರಹಾ ಅಹೋಸಿ.

೫೭. ಸೋ ಪತ್ತಅರಹತ್ತಫಲೋ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ಸರಿತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಪದುಮುತ್ತರಬುದ್ಧಸ್ಸಾತಿಆದಿಮಾಹ. ತಸ್ಸತ್ಥೋ ಪುಬ್ಬೇ ವುತ್ತೋಯೇವ. ಹಟ್ಠೋ ಹಟ್ಠೇನ ಚಿತ್ತೇನಾತಿ ಸೋಮನಸ್ಸಸಹಗತಚಿತ್ತಯುತ್ತತ್ತಾ ಹಟ್ಠೋ ಪರಿಪುಣ್ಣರೂಪಕಾಯೋ ಸದ್ಧಾಸಮ್ಪಯುತ್ತಚಿತ್ತತಾಯ ಹಟ್ಠೇನ ಚಿತ್ತೇನ ಸನ್ತುಟ್ಠೇನ ಚಿತ್ತೇನಾತಿ ಅತ್ಥೋ. ಧಜಮಾರೋಪಯಿಂ ಅಹನ್ತಿ ಧುನಾತಿ ಕಮ್ಪತಿ ಚಲತೀತಿ ಧಜಂ, ತಂ ಧಜಂ ಆರೋಪಯಿಂ ವೇಳಗ್ಗೇ ಲಗ್ಗೇತ್ವಾ ಪೂಜೇಸಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ.

೫೮-೯. ಪತಿತಪತ್ತಾನಿ ಗಣ್ಹಿತ್ವಾತಿ ಪತಿತಾನಿ ಬೋಧಿಪತ್ತಾನಿ ಗಹೇತ್ವಾ ಅಹಂ ಬಹಿ ಛಡ್ಡೇಸಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ಅನ್ತೋಸುದ್ಧಂ ಬಹಿಸುದ್ಧನ್ತಿ ಅನ್ತೋ ಚಿತ್ತಸನ್ತಾನನಾಮಕಾಯತೋ ಚ ಬಹಿ ಚಕ್ಖುಸೋತಾದಿರೂಪಕಾಯತೋ ಚ ಸುದ್ಧಿಂ ಅಧಿ ವಿಸೇಸೇನ ಮುತ್ತಂ ಕಿಲೇಸತೋ ವಿಮುತ್ತಂ ಅನಾಸವಂ ಸಮ್ಬುದ್ಧಂ ವಿಯ ಸಮ್ಮುಖಾ ಉತ್ತಮಂ ಬೋಧಿಂ ಅವನ್ದಿಂ ಪಣಾಮಮಕಾಸಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸೇಸಂ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಉತ್ತಾನತ್ಥಮೇವಾತಿ.

ಧಜದಾಯಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೯. ಪದುಮತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ಚತುಸಚ್ಚಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಪದುಮತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಕುಸಲಸಮ್ಭಾರೋ ಪದುಮುತ್ತರಮುನಿನಾ ಧಮ್ಮಪಜ್ಜೋತೇ ಜೋತಮಾನೇ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ಘರಾವಾಸಂ ಸಣ್ಠಪೇತ್ವಾ ಭೋಗಸಮ್ಪನ್ನೋತಿ ಪಾಕಟೋ. ಸೋ ಸತ್ಥರಿ ಪಸೀದಿತ್ವಾ ಮಹಾಜನೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಧಮ್ಮಂ ಸುಣನ್ತೋ ಧಜೇನ ಸಹ ಪದುಮಕಲಾಪಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಅಟ್ಠಾಸಿ, ಸಧಜಂ ತಂ ಪದುಮಕಲಾಪಂ ಆಕಾಸಮುಕ್ಖಿಪಿಂ, ತಂ ಅಚ್ಛರಿಯಂ ದಿಸ್ವಾ ಅತಿವಿಯ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಅಹೋಸಿ. ಸೋ ಯಾವಜೀವಂ ಕುಸಲಂ ಕತ್ವಾ ಜೀವಿತಪರಿಯೋಸಾನೇ ಸಗ್ಗೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ಧಜಮಿವ ಛಕಾಮಾವಚರೇ ಪಾಕಟೋ ಪೂಜಿತೋ ಚ ದಿಬ್ಬಸಮ್ಪತ್ತಿಮನುಭವಿತ್ವಾ ಮನುಸ್ಸೇಸು ಚ ಚಕ್ಕವತ್ತಿಸಮ್ಪತ್ತಿಮನುಭವಿತ್ವಾ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ವಿಭವಸಮ್ಪನ್ನೇ ಸದ್ಧಾಸಮ್ಪನ್ನೇ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವುದ್ಧಿಮನ್ವಾಯ ಸದ್ಧಾಜಾತೋ ಪಞ್ಚವಸ್ಸಿಕೋವ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಅರಹಾ ಹುತ್ವಾ ಕತಪುಞ್ಞನಾಮೇನ ಪದುಮತ್ಥೇರೋತಿ ಪಾಕಟೋ.

೬೭. ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ಸರಿತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಚತುಸಚ್ಚಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋತಿಆದಿಮಾಹ. ತತ್ಥ ಸಚ್ಚನ್ತಿ ತಥಂ ಅವಿತಥಂ ಅವಿಪರೀತಂ ಸಚ್ಚಂ, ದುಕ್ಖಸಮುದಯನಿರೋಧಮಗ್ಗವಸೇನ ಚತ್ತಾರಿ ಸಚ್ಚಾನಿ ಸಮಾಹಟಾನೀತಿ ಚತುಸಚ್ಚಂ, ತಂ ಚತುಸಚ್ಚಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಲೋಕೇ ಪಾಕಟಂ ಕರೋನ್ತೋತಿ ಅತ್ಥೋ. ವರಧಮ್ಮಪ್ಪವತ್ತಕೋತಿ ಉತ್ತಮಧಮ್ಮಪ್ಪವತ್ತಕೋ ಪಕಾಸಕೋತಿ ಅತ್ಥೋ. ಅಮತಂ ವುಟ್ಠಿನ್ತಿ ಅಮತಮಹಾನಿಬ್ಬಾನವುಟ್ಠಿಧಾರಂ ಪವಸ್ಸನ್ತೋ ಪಗ್ಘರನ್ತೋ ಸದೇವಕಂ ಲೋಕಂ ತೇಮೇನ್ತೋ ಸಬ್ಬಕಿಲೇಸಪರಿಳಾಹಂ ನಿಬ್ಬಾಪೇನ್ತೋ ಧಮ್ಮವಸ್ಸಂ ವಸ್ಸತೀತಿ ಅತ್ಥೋ.

೬೮. ಸಧಜಂ ಪದುಮಂ ಗಯ್ಹಾತಿ ಧಜೇನ ಸಹ ಏಕತೋ ಕತ್ವಾ ಪದುಮಂ ಪದುಮಕಲಾಪಂ ಗಹೇತ್ವಾತಿ ಅತ್ಥೋ. ಅಡ್ಢಕೋಸೇ ಠಿತೋ ಅಹನ್ತಿ ಉಭೋ ಉಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಠಿತೋ ಅಹನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸೇಸಂ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಉತ್ತಾನತ್ಥಮೇವಾತಿ.

ಪದುಮತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೧೦. ಅಸನಬೋಧಿಯತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ಜಾತಿಯಾ ಸತ್ತವಸ್ಸೋಹನ್ತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಅಸನಬೋಧಿಯತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ತಿಸ್ಸಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಅಞ್ಞತರಸ್ಮಿಂ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವುದ್ಧಿಪ್ಪತ್ತೋ ಸುಖಪ್ಪತ್ತೋ ಸಾಸನೇ ಪಸನ್ನೋ ಅಸನಬೋಧಿತೋ ಫಲಂ ಗಹೇತ್ವಾ ತತೋ ವುಟ್ಠಿತಬೋಧಿತರುಣೇ ಗಹೇತ್ವಾ ಬೋಧಿಂ ರೋಪೇಸಿ, ಯಥಾ ನ ವಿನಸ್ಸತಿ ತಥಾ ಉದಕಾಸಿಞ್ಚನಾದಿಕಮ್ಮೇನ ರಕ್ಖಿತ್ವಾ ಪೂಜೇಸಿ. ಸೋ ತೇನ ಪುಞ್ಞೇನ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಸು ಸಮ್ಪತ್ತಿಯೋ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ಪರಿಪಕ್ಕಸಮ್ಭಾರತ್ತಾ ಸತ್ತವಸ್ಸಿಕೋವ ಸಮಾನೋ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ಖುರಗ್ಗೇಯೇವ ಅರಹತ್ತಂ ಪಾಪುಣಿ, ಪುರಾಕತಪುಞ್ಞನಾಮೇನ ಅಸನಬೋಧಿಯತ್ಥೇರೋತಿ ಪಾಕಟೋ.

೭೮. ಸೋ ಪುಬ್ಬಸಮ್ಭಾರಮನುಸ್ಸರಿತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಜಾತಿಯಾ ಸತ್ತವಸ್ಸೋಹನ್ತಿಆದಿಮಾಹ. ತತ್ಥ ಜಾತಿಯಾತಿ ಮಾತುಗಬ್ಭತೋ ನಿಕ್ಖನ್ತಕಾಲತೋ ಪಟ್ಠಾಯಾತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸತ್ತವಸ್ಸೋ ಪರಿಪುಣ್ಣಸರದೋ ಅಹಂ ಲೋಕನಾಯಕಂ ತಿಸ್ಸಂ ಭಗವನ್ತಂ ಅದ್ದಸನ್ತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ. ಪಸನ್ನಚಿತ್ತೋ ಸುಮನೋತಿ ಪಕಾರೇನ ಪಸನ್ನಅನಾಲುಳಿತಅವಿಕಮ್ಪಿತಚಿತ್ತೋ, ಸುಮನೋ ಸುನ್ದರಮನೋ ಸೋಮನಸ್ಸಸಹಗತಚಿತ್ತೋತಿ ಅತ್ಥೋ.

೭೯. ತಿಸ್ಸಸ್ಸಾಹಂ ಭಗವತೋತಿ ತಿಕ್ಖತ್ತುಂ ಜಾತೋತಿ ತಿಸ್ಸೋ, ಸೋ ಮಾತುಗಬ್ಭತೋ, ಮನುಸ್ಸಜಾತಿತೋ, ಪಞ್ಚಕ್ಖನ್ಧತೋ ಚ ಮುತ್ತೋ ಹುತ್ವಾ ಜಾತೋ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ಬುದ್ಧೋ ಜಾತೋತಿ ಅತ್ಥೋ. ತಸ್ಸ ತಿಸ್ಸಸ್ಸ ಭಗವತೋ ತಾದಿನೋ, ಲೋಕಜೇಟ್ಠಸ್ಸ ಅಸನಬೋಧಿಂ ಉತ್ತಮಂ ರೋಪಯಿನ್ತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ.

೮೦. ಅಸನೋ ನಾಮಧೇಯ್ಯೇನಾತಿ ನಾಮಪಞ್ಞತ್ತಿಯಾ ನಾಮಸಞ್ಞಾಯ ಅಸನೋ ನಾಮ ಅಸನರುಕ್ಖೋ ಬೋಧಿ ಅಹೋಸೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ಧರಣೀರುಹಪಾದಪೋತಿ ವಲ್ಲಿರುಕ್ಖಪಬ್ಬತಗಙ್ಗಾಸಾಗರಾದಯೋ ಧಾರೇತೀತಿ ಧರಣೀ, ಕಾ ಸಾ? ಪಥವೀ, ತಸ್ಸಂ ರುಹತಿ ಪತಿಟ್ಠಹತೀತಿ ಧರಣೀರುಹೋ, ಪಾದೇನ ಪಿವತೀತಿ ಪಾದಪೋ, ಪಾದಸಙ್ಖಾತೇನ ಮೂಲೇನ ಸಿಞ್ಚಿತೋದಕಂ ಪಿವತಿ ಆಪೋರಸಂ ಸಿನೇಹಂ ಧಾರೇತೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ಧರಣೀರುಹೋ ಚ ಸೋ ಪಾದಪೋ ಚಾತಿ ಧರಣೀರುಹಪಾದಪೋ, ತಂ ಉತ್ತಮಂ ಅಸನಂ ಬೋಧಿಂ ಪಞ್ಚ ವಸ್ಸಾನಿ ಪರಿಚರಿಂ ಪೋಸೇಸಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ.

೮೧. ಪುಪ್ಫಿತಂ ಪಾದಪಂ ದಿಸ್ವಾತಿ ತಂ ಮಯಾ ಪೋಸಿತಂ ಅಸನಬೋಧಿರುಕ್ಖಂ ಪುಪ್ಫಿತಂ ಅಚ್ಛರಯೋಗ್ಗಭೂತಪುಪ್ಫತ್ತಾ ಅಬ್ಭುತಂ ಲೋಮಹಂಸಕರಣಂ ದಿಸ್ವಾ ಸಕಂ ಕಮ್ಮಂ ಅತ್ತನೋ ಕಮ್ಮಂ ಪಕಿತ್ತೇನ್ತೋ ಪಕಾರೇನ ಕಥಯನ್ತೋ ಬುದ್ಧಸೇಟ್ಠಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕಂ ಅಗಮಾಸಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸೇಸಂ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಉತ್ತಾನತ್ಥಮೇವಾತಿ.

ಅಸನಬೋಧಿಯತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

ಛಟ್ಠವಗ್ಗವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೭. ಸಕಚಿನ್ತನಿಯವಗ್ಗೋ

೧. ಸಕಚಿನ್ತನಿಯತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ಪವನಂ ಕಾನನಂ ದಿಸ್ವಾತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಸಕಚಿನ್ತನಿಯತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ವಿಪಸ್ಸಿಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವುದ್ಧಿಮನ್ವಾಯ ತಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಆಯುಪರಿಯೋಸಾನೇ ಉಪ್ಪನ್ನೋ ಧರಮಾನಂ ಭಗವನ್ತಂ ಅಪಾಪುಣಿತ್ವಾ ಪರಿನಿಬ್ಬುತಕಾಲೇ ಇಸಿಪಬ್ಬಜ್ಜಂ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ಹಿಮವನ್ತೇ ವಸನ್ತೋ ವಿವೇಕಂ ರಮಣೀಯಂ ಏಕಂ ವನಂ ಪತ್ವಾ ತತ್ಥೇವೇಕಾಯ ಕನ್ದರಾಯ ಪುಲಿನಚೇತಿಯಂ ಕತ್ವಾ ಭಗವತಿ ಸಞ್ಞಂ ಕತ್ವಾ ಸಧಾತುಕಸಞ್ಞಞ್ಚ ಕತ್ವಾ ವನಪುಪ್ಫೇಹಿ ಪೂಜೇತ್ವಾ ನಮಸ್ಸಮಾನೋ ಪರಿಚರಿ. ಸೋ ತೇನ ಪುಞ್ಞಕಮ್ಮೇನ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಸು ಸಂಸರನ್ತೋ ದ್ವೀಸು ಅಗ್ಗಂ ಅಗ್ಗಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ಅಗ್ಗಞ್ಚ ಚಕ್ಕವತ್ತಿಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವಿಭವಸಮ್ಪನ್ನೋ ಸದ್ಧಾಸಮ್ಪನ್ನೋ ಸತ್ಥರಿ ಪಸೀದಿತ್ವಾ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ಅರಹಾ ಛಳಭಿಞ್ಞೋ ಅಹೋಸಿ.

೧. ಸೋ ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ಸರಿತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಪವನಂ ಕಾನನಂ ದಿಸ್ವಾತಿಆದಿಮಾಹ. ತತ್ಥ ಪವನನ್ತಿ ಪಕಾರೇನ ವನಂ ಪತ್ಥಟಂ ವಿತ್ಥಿಣ್ಣಂ ಗಹನಭೂತನ್ತಿ ಪವನಂ. ಕಾನನಂ ಅವಕುಚ್ಛಿತಂ ಆನನಂ ಅವಹನಂ ಸತತಂ ಸೀಹಬ್ಯಗ್ಘಯಕ್ಖರಕ್ಖಸಮದ್ದಹತ್ಥಿಅಸ್ಸಸುಪಣ್ಣಉರಗೇಹಿ ವಿಹಙ್ಗಗಣಸದ್ದಕುಕ್ಕುಟಕೋಕಿಲೇಹಿ ವಾ ಬಹಲನ್ತಿ ಕಾನನಂ, ತಂ ಕಾನನಸಙ್ಖಾತಂ ಪವನಂ ಮನುಸ್ಸಸದ್ದವಿರಹಿತತ್ತಾ ಅಪ್ಪಸದ್ದಂ ನಿಸ್ಸದ್ದನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ಅನಾವಿಲನ್ತಿ ನ ಆವಿಲಂ ಉಪದ್ದವರಹಿತನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ಇಸೀನಂ ಅನುಚಿಣ್ಣನ್ತಿ ಬುದ್ಧಪಚ್ಚೇಕಬುದ್ಧಅರಹನ್ತಖೀಣಾಸವಸಙ್ಖಾತಾನಂ ಇಸೀನಂ ಅನುಚಿಣ್ಣಂ ನಿಸೇವಿತನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ಆಹುತೀನಂ ಪಟಿಗ್ಗಹನ್ತಿ ಆಹುನಂ ವುಚ್ಚತಿ ಪೂಜಾಸಕ್ಕಾರಂ ಪಟಿಗ್ಗಹಂ ಗೇಹಸದಿಸನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ.

೨. ಥೂಪಂ ಕತ್ವಾನ ವೇಳುನಾತಿ ವೇಳುಪೇಸಿಕಾಹಿ ಚೇತಿಯಂ ಕತ್ವಾತಿ ಅತ್ಥೋ. ನಾನಾಪುಪ್ಫಂ ಸಮೋಕಿರಿನ್ತಿ ಚಮ್ಪಕಾದೀಹಿ ಅನೇಕೇಹಿ ಪುಪ್ಫೇಹಿ ಸಮೋಕಿರಿಂ ಪೂಜೇಸಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸಮ್ಮುಖಾ ವಿಯ ಸಮ್ಬುದ್ಧನ್ತಿ ಸಜೀವಮಾನಸ್ಸ ಸಮ್ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಸಮ್ಮುಖಾ ಇವ ನಿಮ್ಮಿತಂ ಉಪ್ಪಾದಿತಂ ಚೇತಿಯಂ ಅಹಂ ಅಭಿ ವಿಸೇಸೇನ ವನ್ದಿಂ ಪಣಾಮಮಕಾಸಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸೇಸಂ ಸುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಮೇವಾತಿ.

ಸಕಚಿನ್ತನಿಯತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೨. ಅವೋಪುಪ್ಫಿಯತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ವಿಹಾರಾ ಅಭಿನಿಕ್ಖಮ್ಮಾತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಅವೋಪುಪ್ಫಿಯತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ಸಿಖಿಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವಿಞ್ಞುತಂ ಪತ್ತೋ ಸದ್ಧಾಸಮ್ಪನ್ನೋ ಧಮ್ಮಂ ಸುತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಪ್ಪತ್ತೋ ನಾನಾಪುಪ್ಫಾನಿ ಉಭೋಹಿ ಹತ್ಥೇಹಿ ಗಹೇತ್ವಾ ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಉಪರಿ ಅಬ್ಭುಕ್ಕಿರಿ. ಸೋ ತೇನ ಪುಞ್ಞೇನ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಸು ಸಂಸರನ್ತೋ ಸಗ್ಗಸಮ್ಪತ್ತಿಞ್ಚ ಚಕ್ಕವತ್ತಿಸಮ್ಪತ್ತಿಞ್ಚ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಪೂಜಿತೋ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತೋ ವುದ್ಧಿಪ್ಪತ್ತೋ ಸಾಸನೇ ಪಸೀದಿತ್ವಾ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಅರಹಾ ಅಹೋಸಿ. ಆ ಸಮನ್ತತೋ ಕಾಸತಿ ದಿಪ್ಪತೀತಿ ಆಕಾಸೋ, ತಸ್ಮಿಂ ಆಕಾಸೇ ಪುಪ್ಫಾನಂ ಅವಕಿರಿತತ್ತಾ ಅವೋಪುಪ್ಫಿಯತ್ಥೇರೋತಿ ಪಾಕಟೋ.

೭. ಏವಂ ಪತ್ತಸನ್ತಿಪದೋ ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ಸರಿತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ವಿಹಾರಾ ಅಭಿನಿಕ್ಖಮ್ಮಾತಿಆದಿಮಾಹ. ತತ್ಥ ವಿಹಾರಾತಿ ವಿಸೇಸೇನ ಹರತಿ ಚತೂಹಿ ಇರಿಯಾಪಥೇಹಿ ಅಪತನ್ತಂ ಅತ್ತಭಾವಂ ಆಹರತಿ ಪವತ್ತೇತಿ ಏತ್ಥಾತಿ ವಿಹಾರೋ, ತಸ್ಮಾ ವಿಹಾರಾ ಅಭಿ ವಿಸೇಸೇನ ನಿಕ್ಖಮ್ಮ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ. ಅಬ್ಭುಟ್ಠಾಸಿ ಚ ಚಙ್ಕಮೇತಿ ಚಙ್ಕಮನತ್ಥಾಯ ಸಟ್ಠಿರತನೇ ಚಙ್ಕಮೇ ಅಭಿವಿಸೇಸೇನ ಉಟ್ಠಾಸಿ, ಅಭಿರುಹೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ಚತುಸಚ್ಚಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋತಿ ತಸ್ಮಿಂ ಚಙ್ಕಮೇ ಚಙ್ಕಮನ್ತೋ ದುಕ್ಖಸಮುದಯನಿರೋಧಮಗ್ಗಸಚ್ಚಸಙ್ಖಾತಂ ಚತುಸಚ್ಚಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಪಾಕಟಂ ಕರೋನ್ತೋ ಅಮತಂ ಪದಂ ನಿಬ್ಬಾನಂ ದೇಸೇನ್ತೋ ವಿಭಜನ್ತೋ ಉತ್ತಾನೀಕರೋನ್ತೋ ತಸ್ಮಿಂ ಚಙ್ಕಮೇತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ.

೮. ಸಿಖಿಸ್ಸ ಗಿರಮಞ್ಞಾಯ, ಬುದ್ಧಸೇಟ್ಠಸ್ಸ ತಾದಿನೋತಿ ಸೇಟ್ಠಸ್ಸ ತಾದಿಗುಣಸಮಙ್ಗಿಸ್ಸ ಸಿಖಿಸ್ಸ ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಗಿರಂ ಸದ್ದಂ ಘೋಸಂ ಅಞ್ಞಾಯ ಜಾನಿತ್ವಾ. ನಾನಾಪುಪ್ಫಂ ಗಹೇತ್ವಾನಾತಿ ನಾಗಪುನ್ನಾಗಾದಿಅನೇಕಾನಿ ಪುಪ್ಫಾನಿ ಗಹೇತ್ವಾ ಆಹರಿತ್ವಾ. ಆಕಾಸಮ್ಹಿ ಸಮೋಕಿರಿನ್ತಿ ಚಙ್ಕಮನ್ತಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಮುದ್ಧನಿ ಆಕಾಸೇ ಓಕಿರಿಂ ಪೂಜೇಸಿಂ.

೯. ತೇನ ಕಮ್ಮೇನ ದ್ವಿಪದಿನ್ದಾತಿ ದ್ವಿಪದಾನಂ ದೇವಬ್ರಹ್ಮಮನುಸ್ಸಾನಂ ಇನ್ದ ಪಧಾನಭೂತ. ನರಾಸಭ ನರಾನಂ ಆಸಭಭೂತ. ಪತ್ತೋಮ್ಹಿ ಅಚಲಂ ಠಾನನ್ತಿ ತುಮ್ಹಾಕಂ ಸನ್ತಿಕೇ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ಅಚಲಂ ಠಾನಂ ನಿಬ್ಬಾನಂ ಪತ್ತೋ ಅಮ್ಹಿ ಭವಾಮಿ. ಹಿತ್ವಾ ಜಯಪರಾಜಯನ್ತಿ ದಿಬ್ಬಮನುಸ್ಸಸಮ್ಪತ್ತಿಸಙ್ಖಾತಂ ಜಯಞ್ಚ ಚತುರಾಪಾಯದುಕ್ಖಸಙ್ಖಾತಂ ಪರಾಜಯಞ್ಚ ಹಿತ್ವಾ ಛಡ್ಡೇತ್ವಾ ನಿಬ್ಬಾನಂ ಪತ್ತೋಸ್ಮೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸೇಸಂ ಸುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಮೇವಾತಿ.

ಅವೋಪುಪ್ಫಿಯತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತೋ.

೩. ಪಚ್ಚಾಗಮನಿಯತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ಸಿನ್ಧುಯಾ ನದಿಯಾ ತೀರೇತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಪಚ್ಚಾಗಮನಿಯತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ವಿಪಸ್ಸಿಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಸಿನ್ಧುಯಾ ಗಙ್ಗಾಯ ಸಮೀಪೇ ಚಕ್ಕವಾಕಯೋನಿಯಂ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ಪುಬ್ಬಸಮ್ಭಾರಯುತ್ತತ್ತಾ ಪಾಣಿನೋ ಅಖಾದನ್ತೋ ಸೇವಾಲಮೇವ ಭಕ್ಖಯನ್ತೋ ಚರತಿ. ತಸ್ಮಿಂ ಸಮಯೇ ವಿಪಸ್ಸಿಭಗವಾ ಸತ್ತಾನುಗ್ಗಹಂ ಕರೋನ್ತೋ ತತ್ಥ ಅಗಮಾಸಿ. ತಸ್ಮಿಂ ಖಣೇ ಸೋ ಚಕ್ಕವಾಕೋ ವಿಜ್ಜೋತಮಾನಂ ಭಗವನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಪಸನ್ನಮಾನಸೋ ತುಣ್ಡೇನ ಸಾಲರುಕ್ಖತೋ ಸಾಲಪುಪ್ಫಂ ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ಆಗಮ್ಮ ಪೂಜೇಸಿ. ಸೋ ತೇನೇವ ಚಿತ್ತಪ್ಪಸಾದೇನ ತತೋ ಚುತೋ ದೇವಲೋಕೇ ಉಪ್ಪನ್ನೋ ಅಪರಾಪರಂ ಛಕಾಮಾವಚರಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ತತೋ ಚುತೋ ಮನುಸ್ಸಲೋಕೇ ಉಪ್ಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ಚಕ್ಕವತ್ತಿಸಮ್ಪತ್ತಿಆದಯೋ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವಿಞ್ಞುತಂ ಪತ್ತೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತವಸೇನ ಸತ್ಥರಿ ಪಸನ್ನೋ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಅರಹಾ ಅಹೋಸಿ, ಚಕ್ಕವಾಕೋ ಹುತ್ವಾ ಭಗವನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಕತ್ಥಚಿ ಗನ್ತ್ವಾ ಪುಪ್ಫಮಾಹರಿತ್ವಾ ಪೂಜಿತತ್ತಾ ಪುಬ್ಬಪುಞ್ಞನಾಮೇನ ಪಚ್ಚಾಗಮನಿಯತ್ಥೇರೋತಿ ಪಾಕಟೋ.

೧೩. ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ಸರಿತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಸಿನ್ಧುಯಾ ನದಿಯಾ ತೀರೇತಿಆದಿಮಾಹ. ಸೀತಿ ಸದ್ದಂ ಕುರುಮಾನಾ ಧುನಾತಿ ಕಮ್ಪತೀತಿ ಸಿನ್ಧು, ನದತಿ ಸದ್ದಂ ಕರೋನ್ತೋ ಗಚ್ಛತೀತಿ ನದಿ. ಚಕ್ಕವಾಕೋ ಅಹಂ ತದಾತಿ ಚಕ್ಕಂ ಸೀಘಂ ಗಚ್ಛನ್ತಂ ಇವ ಉದಕೇ ವಾ ಥಲೇ ವಾ ಆಕಾಸೇ ವಾ ಸೀಘಂ ವಾತಿ ಗಚ್ಛತೀತಿ ಚಕ್ಕವಾಕೋ. ತದಾ ವಿಪಸ್ಸಿಂ ಭಗವನ್ತಂ ದಸ್ಸನಕಾಲೇ ಅಹಂ ಚಕ್ಕವಾಕೋ ಅಹೋಸಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸುದ್ಧಸೇವಾಲಭಕ್ಖೋಹನ್ತಿ ಅಞ್ಞಗೋಚರಅಮಿಸ್ಸತ್ತಾ ಸುದ್ಧಸೇವಾಲಮೇವ ಖಾದನ್ತೋ ಅಹಂ ವಸಾಮಿ. ಪಾಪೇಸು ಚ ಸುಸಞ್ಞತೋತಿ ಪುಬ್ಬವಾಸನಾವಸೇನ ಪಾಪಕರಣೇ ಸುಟ್ಠು ಸಞ್ಞತೋ ತೀಹಿ ದ್ವಾರೇಹಿ ಸಞ್ಞತೋ ಸುಸಿಕ್ಖಿತೋ.

೧೪. ಅದ್ದಸಂ ವಿರಜಂ ಬುದ್ಧನ್ತಿ ರಾಗದೋಸಮೋಹವಿರಹಿತತ್ತಾ ವಿರಜಂ ನಿಕ್ಕಿಲೇಸಂ ಬುದ್ಧಂ ಅದ್ದಸಂ ಅದ್ದಕ್ಖಿಂ. ಗಚ್ಛನ್ತಂ ಅನಿಲಞ್ಜಸೇತಿ ಅನಿಲಞ್ಜಸೇ ಆಕಾಸಪಥೇ ಗಚ್ಛನ್ತಂ ಬುದ್ಧಂ. ತುಣ್ಡೇನ ಮಯ್ಹಂ ಮುಖತುಣ್ಡೇನ ತಾಲಂ ಸಾಲಪುಪ್ಫಂ ಪಗ್ಗಯ್ಹ ಪಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ವಿಪಸ್ಸಿಸ್ಸಾಭಿರೋಪಯಿಂ ವಿಪಸ್ಸಿಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಪೂಜೇಸಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸೇಸಂ ಸುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಮೇವಾತಿ.

ಪಚ್ಚಾಗಮನಿಯತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೪. ಪರಪ್ಪಸಾದಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ಉಸಭಂ ಪವರಂ ವೀರನ್ತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಪರಪ್ಪಸಾದಕತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ಸಿದ್ಧತ್ಥಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ತಿಣ್ಣಂ ವೇದಾನಂ ಪಾರಗೂ ಇತಿಹಾಸಪಞ್ಚಮಾನಂ ಪದಕೋ ವೇಯ್ಯಾಕರಣೋ ಸನಿಘಣ್ಡುಕೇಟುಭಾನಂ ಸಾಕ್ಖರಪ್ಪಭೇದಾನಂ ಲೋಕಾಯತಮಹಾಪುರಿಸಲಕ್ಖಣೇಸು ಅನವಯೋ ನಾಮೇನ ಸೇಲಬ್ರಾಹ್ಮಣೋತಿ ಪಾಕಟೋ ಸಿದ್ಧತ್ಥಂ ಭಗವನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ದ್ವತ್ತಿಂಸಮಹಾಪುರಿಸಲಕ್ಖಣೇಹಿ ಅಸೀತಿಅನುಬ್ಯಞ್ಜನೇಹಿ ಚಾತಿ ಸಯಂ ಸೋಭಮಾನಂ ದಿಸ್ವಾ ಪಸನ್ನಮಾನಸೋ ಅನೇಕೇಹಿ ಕಾರಣೇಹಿ ಅನೇಕಾಹಿ ಉಪಮಾಹಿ ಥೋಮನಂ ಪಕಾಸೇಸಿ. ಸೋ ತೇನ ಪುಞ್ಞಕಮ್ಮೇನ ದೇವಲೋಕೇ ಸಕ್ಕಮಾರಾದಯೋ ಛ ಕಾಮಾವಚರಸಮ್ಪತ್ತಿಯೋ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಮನುಸ್ಸೇಸು ಚಕ್ಕವತ್ತಿಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ವಿಭವಸಮ್ಪನ್ನೇ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವಿಞ್ಞುತಂ ಪತ್ತೋ ಸತ್ಥರಿ ಪಸೀದಿಸ್ವಾ ಪಬ್ಬಜಿತೋ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಚತುಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾಛಳಭಿಞ್ಞಪ್ಪತ್ತೋ ಮಹಾಖೀಣಾಸವೋ ಅಹೋಸಿ, ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಥುತಿಯಾ ಸತ್ತಾನಂ ಸಬ್ಬೇಸಂ ಚಿತ್ತಪ್ಪಸಾದಕರಣತೋ ಪರಪ್ಪಸಾದಕತ್ಥೇರೋತಿ ಪಾಕಟೋ.

೨೦. ಏಕದಿವಸಂ ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ಸರಿತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಉಸಭಂ ಪವರಂ ವೀರನ್ತಿಆದಿಮಾಹ. ತತ್ಥ ಉಸಭನ್ತಿ ವಸಭೋ ನಿಸಭೋ ವಿಸಭೋ ಆಸಭೋತಿ ಚತ್ತಾರೋ ಜೇಟ್ಠಪುಙ್ಗವಾ. ತತ್ಥ ಗವಸತಜೇಟ್ಠಕೋ ವಸಭೋ, ಗವಸಹಸ್ಸಜೇಟ್ಠಕೋ ನಿಸಭೋ, ಗವಸತಸಹಸ್ಸಜೇಟ್ಠಕೋ ವಿಸಭೋ, ಗವಕೋಟಿಸತಸಹಸ್ಸಜೇಟ್ಠಕೋ ಆಸಭೋತಿ ಚ ಯಸ್ಸ ಕಸ್ಸಚಿ ಥುತಿಂ ಕರೋನ್ತಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಪಣ್ಡಿತಾ ಬಹುಸ್ಸುತಾ ಅತ್ತನೋ ಅತ್ತನೋ ಪಞ್ಞಾವಸೇನ ಥುತಿಂ ಕರೋನ್ತಿ, ಬುದ್ಧಾನಂ ಪನ ಸಬ್ಬಾಕಾರೇನ ಥುತಿಂ ಕಾತುಂ ಸಮತ್ಥೋ ಏಕೋಪಿ ನತ್ಥಿ. ಅಪ್ಪಮೇಯ್ಯೋ ಹಿ ಬುದ್ಧೋ. ವುತ್ತಞ್ಹೇತಂ –

‘‘ಬುದ್ಧೋಪಿ ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಭಣೇಯ್ಯ ವಣ್ಣಂ, ಕಪ್ಪಮ್ಪಿ ಚೇ ಅಞ್ಞಮಭಾಸಮಾನೋ;

ಖೀಯೇಥ ಕಪ್ಪೋ ಚಿರದೀಘಮನ್ತರೇ, ವಣ್ಣೋ ನ ಖೀಯೇಥ ತಥಾಗತಸ್ಸಾ’’ತಿ. (ದೀ. ನಿ. ಅಟ್ಠ. ೧.೩೦೪; ೩.೧೪೧; ಮ. ನಿ. ಅಟ್ಠ. ೨.೪೨೫; ಉದಾ. ಅಟ್ಠ. ೫೩) –

ಆದಿಕಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಮುಖಾರೂಳ್ಹವಸೇನ ಏಕಪಸೀದನವಸೇನ ‘‘ಆಸಭ’’ನ್ತಿ ವತ್ತಬ್ಬೇ ‘‘ಉಸಭ’’ನ್ತಿಆದಿಮಾಹ. ವರಿತಬ್ಬೋ ಪತ್ಥೇತಬ್ಬೋತಿ ವರೋ. ಅನೇಕೇಸು ಕಪ್ಪಸತಸಹಸ್ಸೇಸು ಕತವೀರಿಯತ್ತಾ ವೀರೋ. ಮಹನ್ತಂ ಸೀಲಕ್ಖನ್ಧಾದಿಕಂ ಏಸತಿ ಗವೇಸತೀತಿ ಮಹೇಸೀ, ತಂ ಮಹೇಸಿಂ ಬುದ್ಧಂ. ವಿಸೇಸೇನ ಕಿಲೇಸಖನ್ಧಮಾರಾದಯೋ ಮಾರೇ ಜಿತವಾತಿ ವಿಜಿತಾವೀ, ತಂ ವಿಜಿತಾವಿನಂ ಸಮ್ಬುದ್ಧಂ. ಸುವಣ್ಣಸ್ಸ ವಣ್ಣೋ ಇವ ವಣ್ಣೋ ಯಸ್ಸ ಸಮ್ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಸೋ ಸುವಣ್ಣವಣ್ಣೋ, ತಂ ಸುವಣ್ಣವಣ್ಣಂ ಸಮ್ಬುದ್ಧಂ ದಿಸ್ವಾ ಕೋ ನಾಮ ಸತ್ತೋ ನಪ್ಪಸೀದತೀತಿ.

ಪರಪ್ಪಸಾದಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೫. ಭಿಸದಾಯಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ವೇಸ್ಸಭೂ ನಾಮ ನಾಮೇನಾತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಭಿಸದಾಯಕತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ವೇಸ್ಸಭುಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಹಿಮವನ್ತಸ್ಮಿಂ ಹತ್ಥಿಯೋನಿಯಂ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ತಸ್ಮಿಂ ಪಟಿವಸತಿ. ತಸ್ಮಿಂ ಸಮಯೇ ವೇಸ್ಸಭೂ ಭಗವಾ ವಿವೇಕಕಾಮೋ ಹಿಮವನ್ತಮಗಮಾಸಿ. ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಸೋ ಹತ್ಥಿನಾಗೋ ಪಸನ್ನಮಾನಸೋ ಭಿಸಮುಳಾಲಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಭಗವನ್ತಂ ಭೋಜೇಸಿ. ಸೋ ತೇನ ಪುಞ್ಞಕಮ್ಮೇನ ಹತ್ಥಿಯೋನಿತೋ ಚುತೋ ದೇವಲೋಕೇ ಉಪ್ಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ತತ್ಥ ಛ ಕಾಮಾವಚರಸಮ್ಪತ್ತಿಯೋ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಮನುಸ್ಸತ್ತಮಾಗತೋ ಮನುಸ್ಸೇಸು ಚಕ್ಕವತ್ತಿಸಮ್ಪತ್ತಿಆದಯೋ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಮಹಾಭೋಗೇ ಅಞ್ಞತರಸ್ಮಿಂ ಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ಪುಬ್ಬವಾಸನಾಬಲೇನ ಸತ್ಥರಿ ಪಸನ್ನೋ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಅರಹಾ ಅಹೋಸಿ, ಸೋ ಪುಬ್ಬೇ ಕತಕುಸಲನಾಮೇನ ಭಿಸದಾಯಕತ್ಥೇರೋತಿ ಪಾಕಟೋ.

೨೯. ಸೋ ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ಸರಿತ್ವಾ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ವೇಸ್ಸಭೂ ನಾಮ ನಾಮೇನಾತಿಆದಿಮಾಹ. ತತ್ಥ ವೇಸ್ಸಭೂತಿ ವೇಸ್ಸಂ ಭುನಾತಿ ಅತಿಕ್ಕಮತೀತಿ ವೇಸ್ಸಭೂ. ಅಥ ವಾ ವೇಸ್ಸೇ ವಾಣಿಜಕಮ್ಮೇ ವಾ ಕಾಮರಾಗಾದಿಕೇ ವಾ ಕುಸಲಾದಿಕಮ್ಮೇ ವಾ ವತ್ಥುಕಾಮಕಿಲೇಸಕಾಮೇ ವಾ ಭುನಾತಿ ಅಭಿಭವತೀತಿ ವೇಸ್ಸಭೂ, ಸೋ ನಾಮೇನ ವೇಸ್ಸಭೂ ನಾಮ ಭಗವಾ. ಇಸೀನಂ ತತಿಯೋ ಅಹೂತಿ ಕುಸಲಧಮ್ಮೇ ಏಸತಿ ಗವೇಸತೀತಿ ಇಸಿ, ‘‘ವಿಪಸ್ಸೀ, ಸಿಖೀ, ವೇಸ್ಸಭೂ’’ತಿ ವುತ್ತತ್ತಾ ತತಿಯೋ ಇಸಿ ತತಿಯೋ ಭಗವಾ ಅಹು ಅಹೋಸೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ಕಾನನಂ ವನಮೋಗ್ಗಯ್ಹಾತಿ ಕಾನನಸಙ್ಖಾತಂ ವನಂ ಓಗಯ್ಹ ಓಗಹೇತ್ವಾ ಪಾವಿಸೀತಿ ಅತ್ಥೋ.

೩೦. ಭಿಸಮುಳಾಲಂ ಗಣ್ಹಿತ್ವಾತಿ ದ್ವಿಪದಚತುಪ್ಪದಾನಂ ಛಾತಕಂ ಭಿಸತಿ ಹಿಂಸತಿ ವಿನಾಸೇತೀತಿ ಭಿಸಂ, ಕೋ ಸೋ? ಪದುಮಕನ್ದೋ, ಭಿಸಞ್ಚ ಮುಳಾಲಞ್ಚ ಭಿಸಮುಳಾಲಂ, ತಂ ಭಿಸಮುಳಾಲಂ ಗಹೇತ್ವಾತಿ ಅತ್ಥೋ.

೩೧. ಕರೇನ ಚ ಪರಾಮಟ್ಠೋತಿ ತಂ ಮಯಾ ದಿನ್ನದಾನಂ, ವೇಸ್ಸಭೂವರಬುದ್ಧಿನಾ ಉತ್ತಮಬುದ್ಧಿನಾ ವೇಸ್ಸಭುನಾ ಕರೇನ ಹತ್ಥತಲೇನ ಪರಾಮಟ್ಠೋ ಕತಸಮ್ಫಸ್ಸೋ ಅಹೋಸಿ. ಸುಖಾಹಂ ನಾಭಿಜಾನಾಮಿ, ಸಮಂ ತೇನ ಕುತೋತ್ತರಿನ್ತಿ ತೇನ ಸುಖೇನ ಸಮಂ ಸುಖಂ ನಾಭಿಜಾನಾಮಿ, ತತೋ ಉತ್ತರಿಂ ತತೋ ಪರಂ ತತೋ ಅಧಿಕಂ ಸುಖಂ ಕುತೋತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸೇಸಂ ನಯಾನುಸಾರೇನ ಸುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯನ್ತಿ.

ಭಿಸದಾಯಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೬. ಸುಚಿನ್ತಿತತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ಗಿರಿದುಗ್ಗಚರೋ ಆಸಿನ್ತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಸುಚಿನ್ತಿತತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ಅತ್ಥದಸ್ಸಿಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಹಿಮವನ್ತಪ್ಪದೇಸೇ ನೇಸಾದಕುಲೇ ಉಪ್ಪನ್ನೋ ಮಿಗಸೂಕರಾದಯೋ ವಧಿತ್ವಾ ಖಾದನ್ತೋ ವಿಹರತಿ. ತದಾ ಲೋಕನಾಥೋ ಲೋಕಾನುಗ್ಗಹಂ ಸತ್ತಾನುದ್ದಯತಞ್ಚ ಪಟಿಚ್ಚ ಹಿಮವನ್ತಮಗಮಾಸಿ. ತದಾ ಸೋ ನೇಸಾದೋ ಭಗವನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಪಸನ್ನಮಾನಸೋ ಅತ್ತನೋ ಖಾದನತ್ಥಾಯ ಆನೀತಂ ವರಮಧುರಮಂಸಂ ಅದಾಸಿ. ಪಟಿಗ್ಗಹೇಸಿ ಭಗವಾ ತಸ್ಸಾನುಕಮ್ಪಾಯ, ತಂ ಭುಞ್ಜಿತ್ವಾ ಅನುಮೋದನಂ ವತ್ವಾ ಪಕ್ಕಾಮಿ. ಸೋ ತೇನೇವ ಪುಞ್ಞೇನ ತೇನೇವ ಸೋಮನಸ್ಸೇನ ತತೋ ಚುತೋ ಸುಗತೀಸು ಸಂಸರನ್ತೋ ಛ ಕಾಮಾವಚರಸಮ್ಪತ್ತಿಯೋ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಮನುಸ್ಸೇಸು ಚಕ್ಕವತ್ತಿಸಮ್ಪತ್ತಿಆದಯೋ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ಸತ್ಥರಿ ಪಸೀದಿತ್ವಾ ಪಬ್ಬಜಿತೋ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಅರಹಾ ಅಹೋಸಿ.

೩೬. ಚತುಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾಪಞ್ಚಾಭಿಞ್ಞಾದಿಭೇದಂ ಪತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ಸರಿತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಗಿರಿದುಗ್ಗಚರೋ ಆಸಿನ್ತಿಆದಿಮಾಹ. ಗಿರತಿ ಸದ್ದಂ ಕರೋತೀತಿ ಗಿರಿ, ಕೋ ಸೋ? ಸಿಲಾಪಂಸುಮಯಪಬ್ಬತೋ, ದುಟ್ಠು ದುಕ್ಖೇನ ಗಮನೀಯಂ ದುಗ್ಗಂ, ಗಿರೀಹಿ ದುಗ್ಗಂ ಗಿರಿದುಗ್ಗಂ, ದುಗ್ಗಮೋತಿ ಅತ್ಥೋ. ತಸ್ಮಿಂ ಗಿರಿದುಗ್ಗೇ ಪಬ್ಬತನ್ತರೇ ಚರೋ ಚರಣಸೀಲೋ ಆಸಿಂ ಅಹೋಸಿಂ. ಅಭಿಜಾತೋವ ಕೇಸರೀತಿ ಅಭಿ ವಿಸೇಸೇನ ಜಾತೋ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ಕೇಸರೀವ ಕೇಸರಸೀಹೋ ಇವ ಗಿರಿದುಗ್ಗಸ್ಮಿಂ ಚರಾಮೀತಿ ಅತ್ಥೋ.

೪೦. ಗಿರಿದುಗ್ಗಂ ಪವಿಸಿಂ ಅಹನ್ತಿ ಅಹಂ ತದಾ ತೇನ ಮಂಸದಾನೇನ ಪೀತಿಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಪಬ್ಬತನ್ತರಂ ಪಾವಿಸಿಂ. ಸೇಸಂ ಉತ್ತಾನತ್ಥಮೇವಾತಿ.

ಸುಚಿನ್ತಿತತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೭. ವತ್ಥದಾಯಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ಪಕ್ಖಿಜಾತೋ ತದಾ ಆಸಿನ್ತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ವತ್ಥದಾಯಕತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ಅತ್ಥದಸ್ಸಿಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಸುಪಣ್ಣಯೋನಿಯಂ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ಗನ್ಧಮಾದನಪಬ್ಬತಂ ಗಚ್ಛನ್ತಂ ಅತ್ಥದಸ್ಸಿಂ ಭಗವನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಪಸನ್ನಮಾನಸೋ ಸುಪಣ್ಣವಣ್ಣಂ ವಿಜಹಿತ್ವಾ ಮಾಣವಕವಣ್ಣಂ ನಿಮ್ಮಿನಿತ್ವಾ ಮಹಗ್ಘಂ ದಿಬ್ಬವತ್ಥಂ ಆದಾಯ ಭಗವನ್ತಂ ಪೂಜೇಸಿ. ಸೋಪಿ ಭಗವಾ ಪಟಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಅನುಮೋದನಂ ವತ್ವಾ ಪಕ್ಕಾಮಿ. ಸೋ ತೇನೇವ ಸೋಮನಸ್ಸೇನ ವೀತಿನಾಮೇತ್ವಾ ಯಾವತಾಯುಕಂ ಠತ್ವಾ ತತೋ ಚುತೋ ದೇವಲೋಕೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ತತ್ಥ ಅಪರಾಪರಂ ಸಂಸರನ್ತೋ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ತತೋ ಮನುಸ್ಸೇಸು ಮನುಸ್ಸಸಮ್ಪತ್ತಿನ್ತಿ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಮಹಗ್ಘಂ ವತ್ಥಾಭರಣಂ ಲದ್ಧಂ, ತತೋ ಉಪ್ಪನ್ನುಪ್ಪನ್ನಭವೇ ವತ್ಥಚ್ಛಾಯಾಯ ಗತಗತಟ್ಠಾನೇ ವಸನ್ತೋ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವಿಞ್ಞುತಂ ಪತ್ತೋ ಸತ್ಥರಿ ಪಸೀದಿತ್ವಾ ಪಬ್ಬಜಿತೋ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಛಳಭಿಞ್ಞಪ್ಪತ್ತಖೀಣಾಸವೋ ಅಹೋಸಿ, ಪುಬ್ಬೇ ಕತಪುಞ್ಞನಾಮೇನ ವತ್ಥದಾಯಕತ್ಥೇರೋತಿ ಪಾಕಟೋ.

೪೫. ಸೋ ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ಸರಿತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಪಕ್ಖಿಜಾತೋ ತದಾ ಆಸಿನ್ತಿಆದಿಮಾಹ. ತತ್ಥ ಪಕ್ಖಿಜಾತೋತಿ ಪಕ್ಖನ್ದತಿ ಉಪಲವತಿ ಸಕುಣೋ ಏತೇನಾತಿ ಪಕ್ಖಂ, ಪಕ್ಖಮಸ್ಸ ಅತ್ಥೀತಿ ಪಕ್ಖೀ, ಪಕ್ಖಿಯೋನಿಯಂ ಜಾತೋ ನಿಬ್ಬತ್ತೋತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸುಪಣ್ಣೋತಿ ಸುನ್ದರಂ ಪಣ್ಣಂ ಪತ್ತಂ ಯಸ್ಸ ಸೋ ಸುಪಣ್ಣೋ, ವಾತಗ್ಗಾಹಸುವಣ್ಣವಣ್ಣಜಲಮಾನಪತ್ತಮಹಾಭಾರೋತಿ ಅತ್ಥೋ. ಗರುಳಾಧಿಪೋತಿ ನಾಗೇ ಗಣ್ಹನತ್ಥಾಯ ಗರುಂ ಭಾರಂ ಪಾಸಾಣಂ ಗಿಳನ್ತೀತಿ ಗರುಳಾ, ಗರುಳಾನಂ ಅಧಿಪೋ ರಾಜಾತಿ ಗರುಳಾಧಿಪೋ, ವಿರಜಂ ಬುದ್ಧಂ ಅದ್ದಸಾಹನ್ತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ.

ವತ್ಥದಾಯಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೮. ಅಮ್ಬದಾಯಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ಅನೋಮದಸ್ಸೀ ಭಗವಾತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಅಮ್ಬದಾಯಕತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ಅನೋಮದಸ್ಸಿಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ವಾನರಯೋನಿಯಂ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ಹಿಮವನ್ತೇ ಕಪಿರಾಜಾ ಹುತ್ವಾ ಪಟಿವಸತಿ. ತಸ್ಮಿಂ ಸಮಯೇ ಅನೋಮದಸ್ಸೀ ಭಗವಾ ತಸ್ಸಾನುಕಮ್ಪಾಯ ಹಿಮವನ್ತಮಗಮಾಸಿ. ಅಥ ಸೋ ಕಪಿರಾಜಾ ಭಗವನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಪಸನ್ನಮಾನಸೋ ಸುಮಧುರಂ ಅಮ್ಬಫಲಂ ಖುದ್ದಮಧುನಾ ಅದಾಸಿ. ಅಥ ಭಗವಾ ತಸ್ಸ ಪಸ್ಸನ್ತಸ್ಸೇವ ತಂ ಸಬ್ಬಂ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತ್ವಾ ಅನುಮೋದನಂ ವತ್ವಾ ಪಕ್ಕಾಮಿ. ಅಥ ಸೋ ಸೋಮನಸ್ಸಸಮ್ಪನ್ನಹದಯೋ ತೇನೇವ ಪೀತಿಸೋಮನಸ್ಸೇನ ಯಾವತಾಯುಕಂ ಠತ್ವಾ ತತೋ ಚುತೋ ದೇವಲೋಕೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ಅಪರಾಪರಂ ತತ್ಥ ದಿಬ್ಬಸುಖಮನುಭವಿತ್ವಾ ಮನುಸ್ಸೇಸು ಚ ಮನುಸ್ಸಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ವಿಭವಸಮ್ಪನ್ನೇ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ಸತ್ಥರಿ ಪಸೀದಿತ್ವಾ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಛಳಭಿಞ್ಞಪ್ಪತ್ತೋ ಅಹೋಸಿ. ಪುಬ್ಬಪುಞ್ಞನಾಮೇನ ಅಮ್ಬದಾಯಕತ್ಥೇರೋತಿ ಪಾಕಟೋ.

೫೩. ಸೋ ಅಪರಭಾಗೇ ಅತ್ತನಾ ಕತಕುಸಲಬೀಜಂ ದಿಸ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಅನೋಮದಸ್ಸೀ ಭಗವಾತಿಆದಿಮಾಹ. ಮೇತ್ತಾಯ ಅಫರಿ ಲೋಕೇ, ಅಪ್ಪಮಾಣೇ ನಿರೂಪಧೀತಿ ಸೋ ಭಗವಾ ಸಬ್ಬಲೋಕೇ ಅಪ್ಪಮಾಣೇ ಸತ್ತೇ ‘‘ಸುಖೀ ಹೋನ್ತೂ’’ತಿಆದಿನಾ ನಿರುಪಧಿ ಉಪಧಿವಿರಹಿತಂ ಕತ್ವಾ ಮೇತ್ತಾಯ ಮೇತ್ತಚಿತ್ತೇನ ಅಫರಿ ಪತ್ಥರಿ ವಡ್ಢೇಸೀತಿ ಅತ್ಥೋ.

೫೪. ಕಪಿ ಅಹಂ ತದಾ ಆಸಿನ್ತಿ ತದಾ ತಸ್ಸಾಗಮನಕಾಲೇ ಕಪಿರಾಜಾ ಅಹೋಸಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ.

ಅಮ್ಬದಾಯಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೯. ಸುಮನತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ಸುಮನೋ ನಾಮ ನಾಮೇನಾತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಸುಮನತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ಸಿಖಿಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಮಾಲಾಕಾರಸ್ಸ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವುದ್ಧಿಮನ್ವಾಯ ಸದ್ಧಾಜಾತೋ ಭಗವತಿ ಪಸನ್ನಮಾನಸೋ ಸುಮನಮಾಲಾಮುಟ್ಠಿಯೋ ಗಹೇತ್ವಾ ಉಭೋಹಿ ಹತ್ಥೇಹಿ ಪೂಜೇಸಿ. ಸೋ ತೇನ ಪುಞ್ಞೇನ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಸು ದ್ವೇ ಸಮ್ಪತ್ತಿಯೋ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವುದ್ಧಿಮನ್ವಾಯ ಪುತ್ತದಾರೇಹಿ ವಡ್ಢಿತ್ವಾ ಸುಮನನಾಮೇನ ಪಾಕಟೋ ಸತ್ಥರಿ ಪಸೀದಿತ್ವಾ ಪಬ್ಬಜಿತೋ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಅರಹಾ ಅಹೋಸಿ.

೬೨. ಸೋ ಅರಹಾ ಹುತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ಸರಿತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಸುಮನೋ ನಾಮ ನಾಮೇನಾತಿಆದಿಮಾಹ. ಸುನ್ದರಂ ಮನಂ ಚಿತ್ತಂ ಯಸ್ಸ ಸೋ ಸುಮನೋ. ಸದ್ಧಾಪಸಾದಬಹುಮಾನೇನ ಯುತ್ತೋ ನಾಮೇನ ಸುಮನೋ ನಾಮ ಮಾಲಾಕಾರೋ ತದಾ ಅಹಂ ಅಹೋಸಿಂ.

೬೩. ಸಿಖಿನೋ ಲೋಕಬನ್ಧುನೋತಿ ಸಿಖಾ ಮುದ್ಧಾ ಕಾಸತೀತಿ ಸಿಖೀ. ಅಥ ವಾ ಸಮ್ಪಯುತ್ತಸಮ್ಪಯೋಗೇ ಖಾದತಿ ವಿದ್ಧಂಸೇತೀತಿ ಸಿಖೀ, ಕಾ ಸಾ? ಅಗ್ಗಿಸಿಖಾ, ಅಗ್ಗಿಸಿಖಾ ವಿಯ ಸಿಖಾಯ ದಿಪ್ಪನತೋ ಸಿಖೀ. ಯಥಾ ಅಗ್ಗಿಸಿಖಾ ಜೋತತಿ ಪಾಕಟಾ ಹೋತಿ, ಸಿಖೀ ಪತ್ತತಿಣಕಟ್ಠಪಲಾಸಾದಿಕೇ ದಹತಿ, ಏವಮಯಮ್ಪಿ ಭಗವಾ ನೀಲಪೀತಾದಿರಂಸೀಹಿ ಜೋತತಿ ಸಕಲಲೋಕಸನ್ನಿವಾಸೇ ಪಾಕಟೋ ಹೋತಿ. ಸಕಸನ್ತಾನಗತಸಬ್ಬಕಿಲೇಸೇ ಸೋಸೇತಿ ವಿದ್ಧಂಸೇತಿ ಝಾಪೇತೀತಿ ವೋಹಾರನಾಮಂ ನಾಮಕಮ್ಮಂ ನಾಮಧೇಯ್ಯಂ, ತಸ್ಸ ಸಿಖಿನೋ. ಸಕಲಲೋಕಸ್ಸ ಬನ್ಧುಞಾತಕೋತಿ ಲೋಕಬನ್ಧು, ತಸ್ಸ ಸಿಖಿನೋ ಲೋಕಬನ್ಧುನೋ ಭಗವತೋ ಸುಮನಪುಪ್ಫಂ ಅಭಿರೋಪಯಿಂ ಪೂಜೇಸಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ.

ಸುಮನತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೧೦. ಪುಪ್ಫಚಙ್ಕೋಟಿಯತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ಅಭೀತರೂಪಂ ಸೀಹಂ ವಾತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಪುಪ್ಫಚಙ್ಕೋಟಿಯತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ಸಿಖಿಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವಿಞ್ಞುತಂ ಪತ್ತೋ ಮಹಾವಿಭವಸಮ್ಪನ್ನೋ ಸತ್ಥರಿ ಪಸೀದಿತ್ವಾ ಪಸನ್ನಾಕಾರಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಸುವಣ್ಣವಣ್ಣಂ ಅನೋಜಪುಪ್ಫಮೋಚಿನಿತ್ವಾ ಚಙ್ಕೋಟಕಂ ಪೂರೇತ್ವಾ ಭಗವನ್ತಂ ಪೂಜೇತ್ವಾ ‘‘ಭಗವಾ, ಇಮಸ್ಸ ನಿಸ್ಸನ್ದೇನ ನಿಬ್ಬತ್ತನಿಬ್ಬತ್ತಟ್ಠಾನೇ ಸುವಣ್ಣವಣ್ಣೋ ಪೂಜನೀಯೋ ಹುತ್ವಾ ನಿಬ್ಬಾನಂ ಪಾಪುಣೇಯ್ಯ’’ನ್ತಿ ಪತ್ಥನಮಕಾಸಿ. ಸೋ ತೇನ ಪುಞ್ಞಕಮ್ಮೇನ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಸು ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಪೂಜಿತೋ ಸುವಣ್ಣವಣ್ಣೋ ಅಭಿರೂಪೋ ಅಹೋಸಿ. ಸೋ ಅಪರಭಾಗೇ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ವಿಭವಸಮ್ಪನ್ನೇ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವುದ್ಧಿಪ್ಪತ್ತೋ ಸತ್ಥರಿ ಪಸೀದಿತ್ವಾ ಪಬ್ಬಜಿತೋ ವಿಪಸ್ಸನಂ ವಡ್ಢೇತ್ವಾ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಅರಹಾ ಅಹೋಸಿ.

೬೮-೯. ಸೋ ಪತ್ತಅರಹತ್ತಫಲೋ ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ಸರಿತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಅಭೀತರೂಪಂ ಸೀಹಂ ವಾತಿಆದಿಮಾಹ. ತತ್ಥ ಸೀಹನ್ತಿ ದ್ವಿಪದಚತುಪ್ಪದಾದಯೋ ಸತ್ತೇ ಅಭಿಭವತಿ ಅಜ್ಝೋತ್ಥರತೀತಿ ಸೀಹೋ, ಅಭೀತರೂಪೋ ಅಭೀತಸಭಾವೋ, ತಂ ಅಭೀತರೂಪಂ ಸೀಹಂ ಇವ ನಿಸಿನ್ನಂ ಪೂಜೇಸಿನ್ತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ. ಪಕ್ಖೀನಂ ಅಗ್ಗಂ ಗರುಳರಾಜಂ ಇವ ಪವರಂ ಉತ್ತಮಂ ಬ್ಯಗ್ಘರಾಜಂ ಇವ ಅಭಿ ವಿಸೇಸೇನ ಜಾತಂ ಸಬ್ಬಸೀಹಾನಂ ವಿಸೇಸಂ ಕೇಸರಸೀಹಂ ಇವ ತಿಲೋಕಸ್ಸ ಸರಣಂ ಸಿಖಿಂ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಂ. ಕಿಂ ಭೂತಂ? ಅನೇಜಂ ನಿಕ್ಕಿಲೇಸಂ ಖನ್ಧಮಾರಾದೀಹಿ ಅಪರಾಜಿತಂ ನಿಸಿನ್ನಂ ಸಿಖಿನ್ತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ. ಮಾರಣಾನಗ್ಗನ್ತಿ ಸಬ್ಬಕಿಲೇಸಾನಂ ಮಾರಣೇ ಸೋಸನೇ ವಿದ್ಧಂಸನೇ ಅಗ್ಗಂ ಸೇಟ್ಠಂ ಕಿಲೇಸೇ ಮಾರೇನ್ತಾನಂ ಪಚ್ಚೇಕಬುದ್ಧಬುದ್ಧಸಾವಕಾನಂ ವಿಜ್ಜಮಾನಾನಮ್ಪಿ ತೇಸಂ ಅಗ್ಗನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಪುರಕ್ಖತಂ ಪರಿವಾರಿತಂ ಪರಿವಾರೇತ್ವಾ ನಿಸಿನ್ನಂ ಸಿಖಿನ್ತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ.

೭೦. ಚಙ್ಕೋಟಕೇ ಠಪೇತ್ವಾನಾತಿ ಉತ್ತಮಂ ಅನೋಜಪುಪ್ಫಂ ಕರಣ್ಡಕೇ ಪೂರೇತ್ವಾ ಸಿಖೀಸಮ್ಬುದ್ಧಂ ಸೇಟ್ಠಂ ಸಮೋಕಿರಿಂ ಪೂಜೇಸಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ.

ಪುಪ್ಫಚಙ್ಕೋಟಿಯತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

ಸತ್ತಮವಗ್ಗವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೮. ನಾಗಸಮಾಲವಗ್ಗೋ

೧. ನಾಗಸಮಾಲತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ಆಪಾಟಲಿಂ ಅಹಂ ಪುಪ್ಫನ್ತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ನಾಗಸಮಾಲತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ಸಿಖಿಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವಿಞ್ಞುತಂ ಪತ್ತೋ ಘರಾವಾಸಂ ಸಣ್ಠಪೇತ್ವಾ ತಥಾರೂಪಸಜ್ಜನಸಂಸಗ್ಗಸ್ಸ ಅಲಾಭೇನ ಸತ್ಥರಿ ಧರಮಾನಕಾಲೇ ದಸ್ಸನಸವನಪೂಜಾಕಮ್ಮಮಕರಿತ್ವಾ ಪರಿನಿಬ್ಬುತಕಾಲೇ ತಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಸಾರೀರಿಕಧಾತುಂ ನಿದಹಿತ್ವಾ ಕತಚೇತಿಯಮ್ಹಿ ಚಿತ್ತಂ ಪಸಾದೇತ್ವಾ ಪಾಟಲಿಪುಪ್ಫಂ ಪೂಜೇತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಂ ಉಪ್ಪಾದೇತ್ವಾ ಯಾವತಾಯುಕಂ ಠತ್ವಾ ತೇನೇವ ಸೋಮನಸ್ಸೇನ ತತೋ ಕಾಲಂ ಕತೋ ತುಸಿತಾದೀಸು ಛಸು ದೇವಲೋಕೇಸು ಸುಖಮನುಭವಿತ್ವಾ ಅಪರಭಾಗೇ ಮನುಸ್ಸೇಸು ಮನುಸ್ಸಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವಿಞ್ಞುತಂ ಪತ್ತೋ ನಾಗರುಕ್ಖಪಲ್ಲವಕೋಮಳಸದಿಸಸರೀರತ್ತಾ ನಾಗಸಮಾಲೋತಿ ಮಾತಾಪಿತೂಹಿ ಕತನಾಮಧೇಯ್ಯೋ ಭಗವತಿ ಪಸನ್ನೋ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಅರಹಾ ಅಹೋಸಿ.

೧. ಸೋ ಪಚ್ಛಾ ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ಸರಿತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಆಪಾಟಲಿಂ ಅಹಂ ಪುಪ್ಫನ್ತಿಆದಿಮಾಹ. ತತ್ಥ ಆಪಾಟಲಿನ್ತಿ ಆ ಸಮನ್ತತೋ, ಆದರೇನ ವಾ ಪಾಟಲಿಪುಪ್ಫಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಅಹಂ ಥೂಪಮ್ಹಿ ಅಭಿರೋಪೇಸಿಂ ಪೂಜೇಸಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ಉಜ್ಝಿತಂ ಸುಮಹಾಪಥೇತಿ ಸಬ್ಬನಗರವಾಸೀನಂ ವನ್ದನಪೂಜನತ್ಥಾಯ ಮಹಾಪಥೇ ನಗರಮಜ್ಝೇ ವೀಥಿಯಂ ಉಜ್ಝಿತಂ ಉಟ್ಠಾಪಿತಂ, ಇಟ್ಠಕಕಮ್ಮಸುಧಾಕಮ್ಮಾದೀಹಿ ನಿಪ್ಫಾದಿತನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸೇಸಂ ಹೇಟ್ಠಾ ವುತ್ತನಯತ್ತಾ ಉತ್ತಾನತ್ಥತ್ತಾ ಚ ಸುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಮೇವಾತಿ.

ನಾಗಸಮಾಲತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೨. ಪದಸಞ್ಞಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ಅಕ್ಕನ್ತಞ್ಚ ಪದಂ ದಿಸ್ವಾತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಪದಸಞ್ಞಕತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ಉಪ್ಪನ್ನುಪ್ಪನ್ನಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ತಿಸ್ಸಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಸದ್ಧಾಸಮ್ಪನ್ನೇ ಉಪಾಸಕಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವಿಞ್ಞುತಂ ಪತ್ತೋ ರತನತ್ತಯೇ ಪಸನ್ನೋ ಭಗವತಾ ತಸ್ಸ ಅನುಕಮ್ಪಾಯ ದಸ್ಸಿತಂ ಪದಚೇತಿಯಂ ದಿಸ್ವಾ ಪಸನ್ನೋ ಲೋಮಹಟ್ಠಜಾತೋ ವನ್ದನಪೂಜನಾದಿಬಹುಮಾನಮಕಾಸಿ. ಸೋ ತೇನೇವ ಸುಖೇತ್ತೇ ಸುಕತೇನ ಪುಞ್ಞೇನ ತತೋ ಚುತೋ ಸಗ್ಗೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ತತ್ಥ ದಿಬ್ಬಸುಖಮನುಭವಿತ್ವಾ ಅಪರಭಾಗೇ ಮನುಸ್ಸೇಸು ಜಾತೋ ಮನುಸ್ಸಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ಸಬ್ಬಮನುಭವಿತ್ವಾ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ವಿಭವಸಮ್ಪನ್ನಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವುದ್ಧಿಮನ್ವಾಯ ಸದ್ಧಾಜಾತೋ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಅರಹಾ ಅಹೋಸಿ, ಪುರಾಕತಪುಞ್ಞನಾಮೇನ ಪದಸಞ್ಞಕತ್ಥೇರೋತಿ ಪಾಕಟೋ.

೫. ಸೋ ಏಕದಿವಸಂ ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ಸರಿತ್ವಾ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಅಕ್ಕನ್ತಞ್ಚ ಪದಂ ದಿಸ್ವಾತಿಆದಿಮಾಹ. ತತ್ಥ ಅಕ್ಕನ್ತನ್ತಿ ಅಕ್ಕಮಿತಂ ದಸ್ಸಿತಂ. ಸಬ್ಬಬುದ್ಧಾನಂ ಸಬ್ಬದಾ ಚತುರಙ್ಗುಲೋಪರಿಯೇವ ಗಮನಂ, ಅಯಂ ಪನ ತಸ್ಸ ಸದ್ಧಾಸಮ್ಪನ್ನತಂ ಞತ್ವಾ ‘‘ಏಸೋ ಇಮಂ ಪಸ್ಸತೂ’’ತಿ ಪದಚೇತಿಯಂ ದಸ್ಸೇಸಿ, ತಸ್ಮಾ ಸೋ ತಸ್ಮಿಂ ಪಸೀದಿತ್ವಾ ವನ್ದನಪೂಜನಾದಿಸಕ್ಕಾರಮಕಾಸೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸೇಸಂ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಉತ್ತಾನತ್ಥಮೇವಾತಿ.

ಪದಸಞ್ಞಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೩. ಬುದ್ಧಸಞ್ಞಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ದುಮಗ್ಗೇ ಪಂಸುಕೂಲಿಕನ್ತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಬುದ್ಧಸಞ್ಞಕತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ತಿಸ್ಸಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವುದ್ಧಿಪ್ಪತ್ತೋ ಸದ್ಧಾಜಾತೋ ದುಮಗ್ಗೇ ಲಗ್ಗಿತಂ ಭಗವತೋ ಪಂಸುಕೂಲಚೀವರಂ ದಿಸ್ವಾ ಪಸನ್ನಮಾನಸೋ ‘‘ಅರಹದ್ಧಜ’’ನ್ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ವನ್ದನಪೂಜನಾದಿಸಕ್ಕಾರಮಕಾಸಿ. ಸೋ ತೇನ ಪುಞ್ಞಕಮ್ಮೇನ ದೇವಮನುಸ್ಸಸಮ್ಪತ್ತಿಮನುಭವಿತ್ವಾ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ವಿಭವಸಮ್ಪನ್ನೇ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ಸದ್ಧಾಜಾತೋ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಅರಹಾ ಅಹೋಸಿ.

೯. ಸೋ ಪತ್ತಅರಹತ್ತಾಧಿಗಮೋ ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ಸರಿತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ದುಮಗ್ಗೇ ಪಂಸುಕೂಲಿಕನ್ತಿಆದಿಮಾಹ. ತತ್ಥ ಧುನಾತಿ ಕಮ್ಪತೀತಿ ದುಮೋ. ದುಹತಿ ಪೂರೇತಿ ಆಕಾಸತಲನ್ತಿ ವಾ ದುಮೋ, ದುಮಸ್ಸ ಅಗ್ಗೋ ಕೋಟೀತಿ ದುಮಗ್ಗೋ, ತಸ್ಮಿಂ ದುಮಗ್ಗೇ. ಪಂಸುಮಿವ ಪಟಿಕ್ಕೂಲಭಾವಂ ಅಮನುಞ್ಞಭಾವಂ ಉಲತಿ ಗಚ್ಛತೀತಿ ಪಂಸುಕೂಲಂ, ಪಂಸುಕೂಲಮೇವ ಪಂಸುಕೂಲಿಕಂ, ಸತ್ಥುನೋ ಪಂಸುಕೂಲಂ ದುಮಗ್ಗೇ ಲಗ್ಗಿತಂ ದಿಸ್ವಾ ಅಹಂ ಅಞ್ಜಲಿಂ ಪಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ತಂ ಪಂಸುಕೂಲಂ ಅವನ್ದಿಂ ಪಣಾಮಮಕಾಸಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ತನ್ತಿ ನಿಪಾತಮತ್ತಂ. ಸೇಸಂ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಉತ್ತಾನತ್ಥಮೇವಾತಿ.

ಬುದ್ಧಸಞ್ಞಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೪. ಭಿಸಾಲುವದಾಯಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ಕಾನನಂ ವನಮೋಗ್ಗಯ್ಹಾತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಭಿಸಾಲುವದಾಯಕತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ವಿಪಸ್ಸಿಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಹಿಮವನ್ತಸ್ಸ ಸಮೀಪೇ ಅರಞ್ಞಾವಾಸೇ ವಸನ್ತೋ ವನಮೂಲಫಲಾಹಾರೋ ವಿವೇಕವಸೇನಾಗತಂ ವಿಪಸ್ಸಿಂ ಭಗವನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಪಸನ್ನಮಾನಸೋ ಪಞ್ಚಭಿಸಾಲುವೇ ಅದಾಸಿ. ಭಗವಾ ತಸ್ಸ ಚಿತ್ತಂ ಪಸಾದೇತುಂ ಪಸ್ಸನ್ತಸ್ಸೇವ ಪರಿಭುಞ್ಜಿ. ಸೋ ತೇನ ಚಿತ್ತಪ್ಪಸಾದೇನ ಕಾಲಂ ಕತ್ವಾ ತುಸಿತಾದೀಸು ಸಮ್ಪತ್ತಿಮನುಭವಿತ್ವಾ ಪಚ್ಛಾ ಮನುಸ್ಸಸಮ್ಪತ್ತಿಞ್ಚ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವಿಭವಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ಪತ್ತೋ ತಂ ಪಹಾಯ ಸಾಸನೇ ಪಬ್ಬಜಿತೋ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಅರಹತ್ತಂ ಪಾಪುಣಿ.

೧೩. ಸೋ ತತೋ ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ಸರಿತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಕಾನನಂ ವನಮೋಗ್ಗಯ್ಹಾತಿಆದಿಮಾಹ. ತಂ ಹೇಟ್ಠಾ ವುತ್ತತ್ಥಮೇವ. ವಸಾಮಿ ವಿಪಿನೇ ಅಹನ್ತಿ ವಿವೇಕವಾಸೋ ಅಹಂ ವಸಾಮೀತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ. ಸೇಸಂ ಉತ್ತಾನತ್ಥಮೇವಾತಿ.

ಭಿಸಾಲುವದಾಯಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

ಛಟ್ಠಭಾಣವಾರವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ.

೫. ಏಕಸಞ್ಞಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ಖಣ್ಡೋ ನಾಮಾಸಿ ನಾಮೇನಾತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಏಕಸಞ್ಞಕತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ವಿಪಸ್ಸಿಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವಿಞ್ಞುತಂ ಪತ್ತೋ ರತನತ್ತಯೇ ಪಸನ್ನಮಾನಸೋ ತಸ್ಸ ಸತ್ಥುನೋ ಖಣ್ಡಂ ನಾಮ ಅಗ್ಗಸಾವಕಂ ಭಿಕ್ಖಾಯ ಚರಮಾನಂ ದಿಸ್ವಾ ಸದ್ದಹಿತ್ವಾ ಪಿಣ್ಡಪಾತಮದಾಸಿ. ಸೋ ತೇನ ಪುಞ್ಞಕಮ್ಮೇನ ದೇವಮನುಸ್ಸಸಮ್ಪತ್ತಿಯೋ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವಿಞ್ಞುತಂ ಪತ್ತೋ ಸತ್ಥು ಧಮ್ಮದೇಸನಂ ಸುತ್ವಾ ಪಟಿಲದ್ಧಸದ್ಧೋ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಅರಹಾ ಅಹೋಸಿ. ಸೋ ಏಕದಿವಸಂ ಪಿಣ್ಡಪಾತಸ್ಸ ಸಞ್ಞಂ ಮನಸಿಕರಿತ್ವಾ ಪಟಿಲದ್ಧವಿಸೇಸತ್ತಾ ಏಕಸಞ್ಞಕತ್ಥೇರೋತಿ ಪಾಕಟೋ.

೧೮. ಸೋ ಅಪರಭಾಗೇ ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ಸರಿತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಖಣ್ಡೋ ನಾಮಾಸಿ ನಾಮೇನಾತಿಆದಿಮಾಹ. ತತ್ಥ ತಸ್ಸ ಅಗ್ಗಸಾವಕತ್ಥೇರಸ್ಸ ಕಿಲೇಸಾನಂ ಖಣ್ಡಿತತ್ತಾ ಖಣ್ಡೋತಿ ನಾಮಂ. ಸೇಸಂ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಉತ್ತಾನಮೇವಾತಿ.

ಏಕಸಞ್ಞಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೬. ತಿಣಸನ್ಥರದಾಯಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ಹಿಮವನ್ತಸ್ಸಾವಿದೂರೇತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ತಿಣಸನ್ಥರದಾಯಕತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ತಿಸ್ಸಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದತೋ ಪಗೇವ ಉಪ್ಪನ್ನತ್ತಾ ಘರಾವಾಸಂ ಪಹಾಯ ತಾಪಸಪಬ್ಬಜ್ಜಂ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ಹಿಮವನ್ತಸ್ಸ ಅವಿದೂರೇ ಏಕಂ ಸರಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಪಟಿವಸತಿ. ತಸ್ಮಿಂ ಸಮಯೇ ತಿಸ್ಸೋ ಭಗವಾ ತಸ್ಸಾನುಕಮ್ಪಾಯ ಆಕಾಸೇನ ಅಗಮಾಸಿ. ಅಥ ಖೋ ಸೋ ತಾಪಸೋ ಆಕಾಸತೋ ಓರುಯ್ಹ ಠಿತಂ ತಂ ಭಗವನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಪಸನ್ನಮಾನಸೋ ತಿಣಂ ಲಾಯಿತ್ವಾ ತಿಣಸನ್ಥರಂ ಕತ್ವಾ ನಿಸೀದಾಪೇತ್ವಾ ಬಹುಮಾನಾದರೇನ ಪಞ್ಚಪತಿಟ್ಠಿತೇನ ವನ್ದಿತ್ವಾ ಪಟಿಕುಟಿಕೋ ಹುತ್ವಾ ಪಕ್ಕಾಮಿ. ಸೋ ಯಾವತಾಯುಕಂ ಠತ್ವಾ ತತೋ ಚವಿತ್ವಾ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಸು ಸಂಸರನ್ತೋ ಅನೇಕವಿಧಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವುದ್ಧಿಪ್ಪತ್ತೋ ಸತ್ಥರಿ ಪಸೀದಿತ್ವಾ ಪಬ್ಬಜಿತೋ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಅರಹಾ ಅಹೋಸಿ.

೨೨. ಸೋ ಅಪರಭಾಗೇ ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ಸರಿತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಹಿಮವನ್ತಸ್ಸಾವಿದೂರೇತಿಆದಿಮಾಹ. ತಂ ಹೇಟ್ಠಾ ವುತ್ತತ್ಥಮೇವ. ಮಹಾಜಾತಸ್ಸರೋತಿ ಏತ್ಥ ಪನ ಸರನ್ತಿ ಏತ್ಥ ಪಾನೀಯತ್ಥಿಕಾ ದ್ವಿಪದಚತುಪ್ಪದಾದಯೋ ಸತ್ತಾತಿ ಸರಂ, ಅಥ ವಾ ಸರನ್ತಿ ಏತ್ಥ ನದೀಕನ್ದರಾದಯೋತಿ ಸರಂ, ಮಹನ್ತೋ ಚ ಸೋ ಸಯಮೇವ ಜಾತತ್ತಾ ಸರೋ ಚೇತಿ ಮಹಾಜಾತಸ್ಸರೋ. ಅನೋತತ್ತಛದ್ದನ್ತದಹಾದಯೋ ವಿಯ ಅಪಾಕಟನಾಮತ್ತಾ ‘‘ಮಹಾಜಾತಸ್ಸರೋ’’ತಿ ವುತ್ತೋತಿ ದಟ್ಠಬ್ಬೋ. ಸತಪತ್ತೇಹಿ ಸಞ್ಛನ್ನೋತಿ ಏಕೇಕಸ್ಮಿಂ ಪುಪ್ಫೇ ಸತಸತಪತ್ತಾನಂ ವಸೇನ ಸತಪತ್ತೋ, ಸತಪತ್ತಸೇತಪದುಮೇಹಿ ಸಞ್ಛನ್ನೋ ಗಹನೀಭೂತೋತಿ ಅತ್ಥೋ. ನಾನಾಸಕುಣಮಾಲಯೋತಿ ಅನೇಕೇ ಹಂಸಕುಕ್ಕುಟಕುಕ್ಕುಹದೇಣ್ಡಿಭಾದಯೋ ಏಕತೋ ಕುಣನ್ತಿ ಸದ್ದಂ ಕರೋನ್ತೀತಿ ಸಕುಣಾತಿ ಲದ್ಧನಾಮಾನಂ ಪಕ್ಖೀನಂ ಆಲಯೋ ಆಧಾರಭೂತೋತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸೇಸಂ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಉತ್ತಾನತ್ಥಮೇವಾತಿ.

ತಿಣಸನ್ಥರದಾಯಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೭. ಸೂಚಿದಾಯಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ತಿಂಸಕಪ್ಪಸಹಸ್ಸಮ್ಹೀತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಸೂಚಿದಾಯಕತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಜಿನವರೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ಸುಮೇಧಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವುದ್ಧಿಮನ್ವಾಯ ಭಗವತೋ ಚೀವರಕಮ್ಮಂ ಕಾತುಂ ಪಞ್ಚ ಸೂಚಿಯೋ ಅದಾಸಿ. ಸೋ ತೇನ ಪುಞ್ಞೇನ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಸು ಪುಞ್ಞಮನುಭವಿತ್ವಾ ವಿಚರನ್ತೋ ಉಪ್ಪನ್ನುಪ್ಪನ್ನಭವೇ ತಿಕ್ಖಪಞ್ಞೋ ಹುತ್ವಾ ಪಾಕಟೋ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವುದ್ಧಿಮನ್ವಾಯ ಸತ್ಥರಿ ಪಸೀದಿತ್ವಾ ಪಬ್ಬಜನ್ತೋ ತಿಕ್ಖಪಞ್ಞತಾಯ ಖುರಗ್ಗೇಯೇವ ಅರಹತ್ತಂ ಪಾಪುಣಿ.

೩೦. ಸೋ ಅಪರಭಾಗೇ ಪುಞ್ಞಂ ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖನ್ತೋ ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ತಿಂಸಕಪ್ಪಸಹಸ್ಸಮ್ಹೀತಿಆದಿಮಾಹ. ಅನ್ತರನ್ತರಂ ಪನೇತ್ಥ ಸುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಮೇವ.

೩೧. ಪಞ್ಚಸೂಚೀ ಮಯಾ ದಿನ್ನಾತಿ ಏತ್ಥ ಸೂಚತಿ ಛಿದ್ದಂ ಕರೋತಿ ವಿಜ್ಝತೀತಿ ಸೂಚಿ, ಪಞ್ಚಮತ್ತಾ ಸೂಚೀ ಪಞ್ಚಸೂಚೀ ಮಯಾ ದಿನ್ನಾತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸೇಸಂ ಸುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಮೇವಾತಿ.

ಸೂಚಿದಾಯಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೮. ಪಾಟಲಿಪುಪ್ಫಿಯತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ಸುವಣ್ಣವಣ್ಣಂ ಸಮ್ಬುದ್ಧನ್ತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಪಾಟಲಿಪುಪ್ಫಿಯತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಜಿನವರೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ತಿಸ್ಸಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಕುಲಗೇಹೇ ಸೇಟ್ಠಿಪುತ್ತೋ ಹುತ್ವಾ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವುದ್ಧಿಪ್ಪತ್ತೋ ಕುಸಲಾಕುಸಲಞ್ಞೂ ಸತ್ಥರಿ ಪಸೀದಿತ್ವಾ ಪಾಟಲಿಪುಪ್ಫಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಸತ್ಥು ಪೂಜೇಸಿ. ಸೋ ತೇನ ಪುಞ್ಞೇನ ಬಹುಧಾ ಸುಖಸಮ್ಪತ್ತಿಯೋ ಅನುಭವನ್ತೋ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಸು ಸಂಸರನ್ತೋ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವುದ್ಧಿಮನ್ವಾಯ ಸತ್ಥರಿ ಪಸನ್ನೋ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಅರಹಾ ಅಹೋಸಿ.

೩೬. ಸೋ ಅಪರಭಾಗೇ ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ಸರಿತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಸುವಣ್ಣವಣ್ಣಂ ಸಮ್ಬುದ್ಧನ್ತಿಆದಿಮಾಹ. ತತ್ಥ ಅನ್ತರಾಪಣೇತಿ ಆ ಸಮನ್ತತೋ ಹಿರಞ್ಞಸುವಣ್ಣಾದಿಕಂ ಭಣ್ಡಂ ಪಣೇನ್ತಿ ವಿಕ್ಕಿಣನ್ತಿ ಪತ್ಥರನ್ತಿ ಏತ್ಥಾತಿ ಆಪಣಂ, ಆಪಣಸ್ಸ ಅನ್ತರಂ ವೀಥೀತಿ ಅನ್ತರಾಪಣಂ, ತಸ್ಮಿಂ ಅನ್ತರಾಪಣೇ. ಸುವಣ್ಣವಣ್ಣಂ ಕಞ್ಚನಗ್ಘಿಯಸಂಕಾಸಂ ದ್ವತ್ತಿಂಸವರಲಕ್ಖಣಂ ಸಮ್ಬುದ್ಧಂ ದಿಸ್ವಾ ಪಾಟಲಿಪುಪ್ಫಂ ಪೂಜೇಸಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸೇಸಂ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಉತ್ತಾನತ್ಥಮೇವಾತಿ.

ಪಾಟಲಿಪುಪ್ಫಿಯತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೯. ಠಿತಞ್ಜಲಿಯತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ಮಿಗಲುದ್ದೋ ಪುರೇ ಆಸಿನ್ತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಠಿತಞ್ಜಲಿಯತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥುಪ್ಪನ್ನಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ತಿಸ್ಸಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಪುರಾಕತೇನ ಏಕೇನ ಕಮ್ಮಚ್ಛಿದ್ದೇನ ನೇಸಾದಯೋನಿಯಂ ನಿಬ್ಬತ್ತಿತ್ವಾ ವಿಞ್ಞುತಂ ಪತ್ತೋ ಮಿಗಸೂಕರಾದಯೋ ಮಾರೇತ್ವಾ ನೇಸಾದಕಮ್ಮೇನ ಅರಞ್ಞೇ ವಾಸಂ ಕಪ್ಪೇಸಿ. ತಸ್ಮಿಂ ಸಮಯೇ ತಿಸ್ಸೋ ಭಗವಾ ತಸ್ಸಾನುಕಮ್ಪಾಯ ಹಿಮವನ್ತಂ ಅಗಮಾಸಿ. ಸೋ ತಂ ದ್ವತ್ತಿಂಸವರಲಕ್ಖಣೇಹಿ ಅಸೀತಾನುಬ್ಯಞ್ಜನಬ್ಯಾಮಪ್ಪಭಾಹಿ ಚ ಜಲಮಾನಂ ಭಗವನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಪಣಾಮಂ ಕತ್ವಾ ಗನ್ತ್ವಾ ಪಣ್ಣಸನ್ಥರೇ ನಿಸೀದಿ. ತಸ್ಮಿಂ ಖಣೇ ದೇವೋ ಗಜ್ಜನ್ತೋ ಅಸನಿ ಪತಿ, ತತೋ ಮರಣಸಮಯೇ ಬುದ್ಧಮನುಸ್ಸರಿತ್ವಾ ಪುನಞ್ಜಲಿಮಕಾಸಿ. ಸೋ ತೇನ ಪುಞ್ಞೇನ ಸುಖೇತ್ತೇ ಕತಕುಸಲತ್ತಾ ಅಕುಸಲವಿಪಾಕಂ ಪಟಿಬಾಹಿತ್ವಾ ಸಗ್ಗೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ಕಾಮಾವಚರಸಮ್ಪತ್ತಿಯೋ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಮನುಸ್ಸೇಸು ಮನುಸ್ಸಸಮ್ಪತ್ತಿಯೋ ಚ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಅಪರಭಾಗೇ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವುದ್ಧಿಮನ್ವಾಯ ಪುರಾಕತವಾಸನಾಯ ಸತ್ಥರಿ ಪಸೀದಿತ್ವಾ ಪಬ್ಬಜಿತೋ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಅರಹಾ ಅಹೋಸಿ.

೪೨. ಸೋ ತತೋ ಪರಂ ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ಸರಿತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಮಿಗಲುದ್ದೋ ಪುರೇ ಆಸಿನ್ತಿಆದಿಮಾಹ. ತತ್ಥ ಮಿಗಲುದ್ದೋತಿ ಮಿಗಾನಂ ಮಾರಣಂ ಉಪಗಚ್ಛತೀತಿ ಮಿಗಲುದ್ದೋ. ಮಿಗನ್ತಿ ಸೀಘಂ ವಾತವೇಗೇನ ಗಚ್ಛನ್ತಿ ಧಾವನ್ತೀತಿ ಮಿಗಾ, ತೇಸಂ ಮಿಗಾನಂ ಮಾರಣೇ ಲುದ್ದೋ ದಾರುಣೋ ಲೋಭೀತಿ ಮಿಗಲುದ್ದೋ. ಸೋ ಅಹಂ ಪುರೇ ಭಗವತೋ ದಸ್ಸನಸಮಯೇ ಮಿಗಲುದ್ದೋ ಆಸಿಂ ಅಹೋಸಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ಅರಞ್ಞೇ ಕಾನನೇತಿ ಅರತಿ ಗಚ್ಛತಿ ಮಿಗಸಮೂಹೋ ಏತ್ಥಾತಿ ಅರಞ್ಞಂ, ಅಥ ವಾ ಆ ಸಮನ್ತತೋ ರಜ್ಜನ್ತಿ ತತ್ಥ ವಿವೇಕಾಭಿರತಾ ಬುದ್ಧಪಚ್ಚೇಕಬುದ್ಧಾದಯೋ ಮಹಾಸಾರಪ್ಪತ್ತಾ ಸಪ್ಪುರಿಸಾತಿ ಅರಞ್ಞಂ. ಕಾ ಕುಚ್ಛಿತಾಕಾರೇನ ವಾ ಭಯಾನಕಾಕಾರೇನ ವಾ ನದನ್ತಿ ಸದ್ದಂ ಕರೋನ್ತಿ, ಆನನ್ತಿ ವಿನ್ದನ್ತೀತಿ ವಾ ಕಾನನಂ, ತಸ್ಮಿಂ ಅರಞ್ಞೇ ಕಾನನೇ ಮಿಗಲುದ್ದೋ ಪುರೇ ಆಸಿನ್ತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ. ತತ್ಥ ಅದ್ದಸಂ ಸಮ್ಬುದ್ಧನ್ತಿ ತತ್ಥ ತಸ್ಮಿಂ ಅರಞ್ಞೇ ಉಪಗತಂ ಸಮ್ಬುದ್ಧಂ ಅದ್ದಸಂ ಅದ್ದಕ್ಖಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ದಸ್ಸನಂ ಪುರೇ ಅಹೋಸಿ ಅವಿದೂರೇ, ತಸ್ಮಾ ಮನೋದ್ವಾರಾನುಸಾರೇನ ಚಕ್ಖುವಿಞ್ಞಾಣಂ ಪುರೇಚಾರಿಕಂ ಕಾಯವಿಞ್ಞಾಣಸಮಙ್ಗಿಂ ಪಾಪೇತಿ ಅಪ್ಪೇತೀತಿ ಅತ್ಥೋ.

೪೪. ತತೋ ಮೇ ಅಸನೀಪಾತೋತಿ ಆ ಸಮನ್ತತೋ ಸನನ್ತೋ ಗಜ್ಜನ್ತೋ ಪತತೀತಿ ಅಸನಿ, ಅಸನಿಯಾ ಪಾತೋ ಪತನಂ ಅಸನೀಪಾತೋ, ದೇವದಣ್ಡೋತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸೇಸಂ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಉತ್ತಾನತ್ಥಮೇವಾತಿ.

ಠಿತಞ್ಜಲಿಯತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೧೦. ತಿಪದುಮಿಯತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ಪದುಮುತ್ತರೋ ನಾಮ ಜಿನೋತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ತಿಪದುಮಿಯತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ಪದುಮುತ್ತರಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಹಂಸವತಿಯಂ ಮಾಲಾಕಾರಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವುದ್ಧಿಪ್ಪತ್ತೋ ಮಾಲಾಕಾರಕಮ್ಮಂ ಕತ್ವಾ ವಸನ್ತೋ ಏಕದಿವಸಂ ಅನೇಕವಿಧಾನಿ ಜಲಜಥಲಜಪುಪ್ಫಾನಿ ಗಹೇತ್ವಾ ರಞ್ಞೋ ಸನ್ತಿಕಂ ಗನ್ತುಕಾಮೋ ಏವಂ ಚಿನ್ತೇಸಿ – ‘‘ರಾಜಾ ಇಮಾನಿ ತಾವ ಪುಪ್ಫಾನಿ ದಿಸ್ವಾ ಪಸನ್ನೋ ಸಹಸ್ಸಂ ವಾ ಧನಂ ಗಾಮಾದಿಕಂ ವಾ ದದೇಯ್ಯ, ಲೋಕನಾಥಂ ಪನ ಪೂಜೇತ್ವಾ ನಿಬ್ಬಾನಾಮತಧನಂ ಲಭಾಮಿ, ಕಿಂ ಮೇ ಏತೇಸು ಸುನ್ದರ’’ನ್ತಿ ತೇನ ‘‘ಭಗವನ್ತಂ ಪೂಜೇತ್ವಾ ಸಗ್ಗಮೋಕ್ಖಸಮ್ಪತ್ತಿಯೋ ನಿಪ್ಫಾದೇತುಂ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ವಣ್ಣವನ್ತಂ ಅತೀವ ರತ್ತಪುಪ್ಫತ್ತಯಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಪೂಜೇಸಿ. ತಾನಿ ಗನ್ತ್ವಾ ಆಕಾಸಂ ಛಾದೇತ್ವಾ ಪತ್ಥರಿತ್ವಾ ಅಟ್ಠಂಸು. ನಗರವಾಸಿನೋ ಅಚ್ಛರಿಯಬ್ಭುತಚಿತ್ತಜಾತಾ ಚೇಲುಕ್ಖೇಪಸಹಸ್ಸಾನಿ ಪವತ್ತಯಿಂಸು. ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಭಗವಾ ಅನುಮೋದನಂ ಅಕಾಸಿ. ಸೋ ತೇನ ಪುಞ್ಞೇನ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಸು ಸಮ್ಪತ್ತಿಯೋ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಗಹಪತಿಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವುದ್ಧಿಮನ್ವಾಯ ಸತ್ಥರಿ ಪಸೀದಿತ್ವಾ ಧಮ್ಮಂ ಸುತ್ವಾ ಪಟಿಲದ್ಧಸದ್ಧೋ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಅರಹಾ ಅಹೋಸಿ.

೪೮. ಸೋ ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ಸರಿತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಪದುಮುತ್ತರೋ ನಾಮ ಜಿನೋತಿಆದಿಮಾಹ. ತಸ್ಸತ್ಥೋ ಹೇಟ್ಠಾ ವುತ್ತೋವ. ಸಬ್ಬಧಮ್ಮಾನ ಪಾರಗೂತಿ ಸಬ್ಬೇಸಂ ನವಲೋಕುತ್ತರಧಮ್ಮಾನಂ ಪಾರಂ ನಿಬ್ಬಾನಂ ಗತೋ ಪಚ್ಚಕ್ಖಂ ಕತೋತಿ ಅತ್ಥೋ. ದನ್ತೋ ದನ್ತಪರಿವುತೋತಿ ಸಯಂ ಕಾಯವಾಚಾದೀಹಿ ದನ್ತೋ ಏತದಗ್ಗೇ ಠಪಿತೇಹಿ ಸಾವಕೇಹಿ ಪರಿವುತೋತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸೇಸಂ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಸಮ್ಬನ್ಧವಸೇನ ಉತ್ತಾನತ್ಥಮೇವಾತಿ.

ತಿಪದುಮಿಯತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

ಅಟ್ಠಮವಗ್ಗವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೯. ತಿಮಿರವಗ್ಗೋ

೧. ತಿಮಿರಪುಪ್ಫಿಯತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ಚನ್ದಭಾಗಾನದೀತೀರೇತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ತಿಮಿರಪುಪ್ಫಿಯತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಕಾ ಉಪ್ಪತ್ತಿ? ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ಸಿದ್ಧತ್ಥಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವುದ್ಧಿಪ್ಪತ್ತೋ ಘರಾವಾಸಂ ಸಣ್ಠಪೇತ್ವಾ ವಸನ್ತೋ ಕಾಮೇಸು ಆದೀನವಂ ದಿಸ್ವಾ ಘರಾವಾಸಂ ಪಹಾಯ ತಾಪಸಪಬ್ಬಜ್ಜಂ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ಚನ್ದಭಾಗಾಯ ನದಿಯಾ ಸಮೀಪೇ ವಸತಿ, ವಿವೇಕಕಾಮತಾಯ ಹಿಮವನ್ತಂ ಗನ್ತ್ವಾ ನಿಸಿನ್ನಂ ಸಿದ್ಧತ್ಥಂ ಭಗವನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ವನ್ದಿತ್ವಾ ತಸ್ಸ ಗುಣಂ ಪಸೀದಿತ್ವಾ ತಿಮಿರಪುಪ್ಫಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಪೂಜೇಸಿ. ಸೋ ತೇನ ಪುಞ್ಞೇನ ದೇವೇಸು ಚ ಮನುಸ್ಸೇಸು ಚ ಸಮ್ಪತ್ತಿಮನುಭವನ್ತೋ ಸಂಸರಿತ್ವಾ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವುದ್ಧಿಮನ್ವಾಯ ಸತ್ಥರಿ ಪಸೀದಿತ್ವಾ ಪಬ್ಬಜಿತೋ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಅರಹಾ ಅಹೋಸಿ.

೧. ಸೋ ಅಪರಭಾಗೇ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ಸರಿತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಚನ್ದಭಾಗಾನದೀತೀರೇತಿಆದಿಮಾಹ. ತಸ್ಸತ್ಥೋ ಹೇಟ್ಠಾ ವುತ್ತೋವ. ಅನುಭೋತಂ ವಜಾಮಹನ್ತಿ ಗಙ್ಗಾಯ ಆಸನ್ನೇ ವಸನಭಾವೇನ ಸಬ್ಬತ್ಥ ರಮ್ಮಭಾವೇನ ಗಙ್ಗಾತೋ ಹೇಟ್ಠಾ ಸೋತಾನುಸಾರೇನ ಅಹಂ ವಜಾಮಿ ಗಚ್ಛಾಮಿ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ವಸಾಮೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ನಿಸಿನ್ನಂ ಸಮಣಂ ದಿಸ್ವಾತಿ ಸಮಿತಪಾಪತ್ತಾ ಸೋಸಿತಪಾಪತ್ತಾ ಸಮಣಸಙ್ಖಾತಂ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಂ ದಿಸ್ವಾತಿ ಅತ್ಥೋ.

೨. ಏವಂ ಚಿನ್ತೇಸಹಂ ತದಾತಿ ಅಯಂ ಭಗವಾ ಸಯಂ ತಿಣ್ಣೋ ಸಬ್ಬಸತ್ತೇ ತಾರಯಿಸ್ಸತಿ ಸಂಸಾರತೋ ಉತ್ತಾರೇತಿ ಸಯಂ ಕಾಯದ್ವಾರಾದೀಹಿ ದಮಿತೋ ಅಯಂ ಭಗವಾ ಪರೇ ದಮೇತಿ.

೩. ಸಯಂ ಅಸ್ಸತ್ಥೋ ಅಸ್ಸಾಸಮ್ಪತ್ತೋ, ಕಿಲೇಸಪರಿಳಾಹತೋ ಮುತ್ತೋ ಸಬ್ಬಸತ್ತೇ ಅಸ್ಸಾಸೇತಿ, ಸನ್ತಭಾವಂ ಆಪಾಪೇತಿ. ಸಯಂ ಸನ್ತೋ ಸನ್ತಕಾಯಚಿತ್ತೋ ಪರೇಸಂ ಸನ್ತಕಾಯಚಿತ್ತಂ ಪಾಪೇತಿ. ಸಯಂ ಮುತ್ತೋ ಸಂಸಾರತೋ ಮುಚ್ಚಿತೋ ಪರೇ ಸಂಸಾರತೋ ಮೋಚಯಿಸ್ಸತಿ. ಸೋ ಅಯಂ ಭಗವಾ ಸಯಂ ನಿಬ್ಬುತೋ ಕಿಲೇಸಗ್ಗೀಹಿ ನಿಬ್ಬುತೋ ಪರೇಸಮ್ಪಿ ಕಿಲೇಸಗ್ಗೀಹಿ ನಿಬ್ಬಾಪೇಸ್ಸತೀತಿ ಅಹಂ ತದಾ ಏವಂ ಚಿನ್ತೇಸಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ.

೪. ಗಹೇತ್ವಾ ತಿಮಿರಪುಪ್ಫನ್ತಿ ಸಕಲಂ ವನನ್ತಂ ನೀಲಕಾಳರಂಸೀಹಿ ಅನ್ಧಕಾರಂ ವಿಯ ಕುರುಮಾನಂ ಖಾಯತೀತಿ ತಿಮಿರಂ ಪುಪ್ಫಂ ತಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಕಣ್ಣಿಕಾವಣ್ಟಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಮತ್ಥಕೇ ಸೀಸಸ್ಸ ಉಪರಿ ಆಕಾಸೇ ಓಕಿರಿಂ ಪೂಜೇಸಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸೇಸಂ ಉತ್ತಾನತ್ಥಮೇವಾತಿ.

ತಿಮಿರಪುಪ್ಫಿಯತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೨. ಗತಸಞ್ಞಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ಜಾತಿಯಾ ಸತ್ತವಸ್ಸೋಹನ್ತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಗತಸಞ್ಞಕತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ತಿಸ್ಸಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ಪುರಾಕತವಾಸನಾವಸೇನ ಸದ್ಧಾಜಾತೋ ಸತ್ತವಸ್ಸಿಕಕಾಲೇಯೇವ ಪಬ್ಬಜಿತೋ ಭಗವತೋ ಪಣಾಮಕರಣೇನೇವ ಪಾಕಟೋ ಅಹೋಸಿ. ಸೋ ಏಕದಿವಸಂ ಅತೀವ ನೀಲಮಣಿಪ್ಪಭಾನಿ ನಙ್ಗಲಕಸಿತಟ್ಠಾನೇ ಉಟ್ಠಿತಸತ್ತಪುಪ್ಫಾನಿ ಗಹೇತ್ವಾ ಆಕಾಸೇ ಪೂಜೇಸಿ. ಸೋ ಯಾವತಾಯುಕಂ ಸಮಣಧಮ್ಮಂ ಕತ್ವಾ ತೇನ ಪುಞ್ಞೇನ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಸು ಸಂಸರನ್ತೋ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವಿಞ್ಞುತಂ ಪತ್ತೋ ಸತ್ಥರಿ ಪಸೀದಿತ್ವಾ ಪಬ್ಬಜಿತೋ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಅರಹಾ ಅಹೋಸಿ.

೧೦. ಸೋ ಅಪರಭಾಗೇ ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ಸರಿತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಜಾತಿಯಾ ಸತ್ತವಸ್ಸೋಹನ್ತಿಆದಿಮಾಹ. ತತ್ಥ ಜಾತಿಯಾ ಸತ್ತವಸ್ಸೋತಿ ಮಾತುಗಬ್ಭತೋ ನಿಕ್ಖನ್ತಕಾಲತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಪರಿಪುಣ್ಣಸತ್ತವಸ್ಸಿಕೋತಿ ಅತ್ಥೋ. ಪಬ್ಬಜಿಂ ಅನಗಾರಿಯನ್ತಿ ಅಗಾರಸ್ಸ ಹಿತಂ ಆಗಾರಿಯಂ ಕಸಿವಾಣಿಜ್ಜಾದಿಕಮ್ಮಂ ನತ್ಥಿ ಆಗಾರಿಯನ್ತಿ ಅನಗಾರಿಯಂ, ಬುದ್ಧಸಾಸನೇ ಪಬ್ಬಜಿಂ ಅಹನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ.

೧೨. ಸುಗತಾನುಗತಂ ಮಗ್ಗನ್ತಿ ಬುದ್ಧೇನ ಗತಂ ಮಗ್ಗಂ. ಅಥ ವಾ ಸುಗತೇನ ದೇಸಿತಂ ಧಮ್ಮಾನುಧಮ್ಮಪಟಿಪತ್ತಿಪೂರಣವಸೇನ ಹಟ್ಠಮಾನಸೋ ತುಟ್ಠಚಿತ್ತೋ ಪೂಜೇತ್ವಾತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ. ಸೇಸಂ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಉತ್ತಾನತ್ಥಮೇವಾತಿ.

ಗತಸಞ್ಞಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೩. ನಿಪನ್ನಞ್ಜಲಿಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ರುಕ್ಖಮೂಲೇ ನಿಸಿನ್ನೋಹನ್ತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ನಿಪನ್ನಞ್ಜಲಿಕತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ಅನೇಕೇಸು ಭವೇಸು ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ತಿಸ್ಸಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವುದ್ಧಿಪ್ಪತ್ತೋ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ರುಕ್ಖಮೂಲಿಕಙ್ಗಂ ಪೂರಯಮಾನೋ ಅರಞ್ಞೇ ವಿಹರತಿ. ತಸ್ಮಿಂ ಸಮಯೇ ಖರೋ ಆಬಾಧೋ ಉಪ್ಪಜ್ಜಿ, ತೇನ ಪೀಳಿತೋ ಪರಮಕಾರುಞ್ಞಪ್ಪತ್ತೋ ಅಹೋಸಿ. ತದಾ ಭಗವಾ ತಸ್ಸ ಕಾರುಞ್ಞೇನ ತತ್ಥ ಅಗಮಾಸಿ. ಅಥ ಸೋ ನಿಪನ್ನಕೋವ ಉಟ್ಠಿತುಂ ಅಸಕ್ಕೋನ್ತೋ ಸಿರಸಿ ಅಞ್ಜಲಿಂ ಕತ್ವಾ ಭಗವತೋ ಪಣಾಮಂ ಅಕಾಸಿ. ಸೋ ತತೋ ಚುತೋ ತುಸಿತಭವನೇ ಉಪ್ಪನ್ನೋ ತತ್ಥ ಸಮ್ಪತ್ತಿಮನುಭವಿತ್ವಾ ಏವಂ ಛ ಕಾಮಾವಚರಸಮ್ಪತ್ತಿಯೋ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವುದ್ಧಿಪ್ಪತ್ತೋ ಸತ್ಥರಿ ಪಸೀದಿತ್ವಾ ಪಬ್ಬಜಿತೋ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಅರಹಾ ಅಹೋಸಿ, ಪುರಾಕತಪುಞ್ಞವಸೇನ ನಿಪನ್ನಞ್ಜಲಿಕತ್ಥೇರೋತಿ ಪಾಕಟೋ.

೧೬. ಸೋ ಅಪರಭಾಗೇ ಅತ್ತನೋ ಪುಞ್ಞಸಮ್ಪತ್ತಿಯೋ ಓಲೋಕೇತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ರುಕ್ಖಮೂಲೇ ನಿಸಿನ್ನೋಹನ್ತಿಆದಿಮಾಹ. ತತ್ಥ ರುಹತಿ ಪಟಿರುಹತಿ ಉದ್ಧಮುದ್ಧಂ ಆರೋಹತೀತಿ ರುಕ್ಖೋ, ತಸ್ಸ ರುಕ್ಖಸ್ಸ ಮೂಲೇ ಸಮೀಪೇತಿ ಅತ್ಥೋ. ಬ್ಯಾಧಿತೋ ಪರಮೇನ ಚಾತಿ ಪರಮೇನ ಅಧಿಕೇನ ಖರೇನ ಕಕ್ಖಳೇನ ಬ್ಯಾಧಿನಾ ರೋಗೇನ ಬ್ಯಾಧಿತೋ, ಬ್ಯಾಧಿನಾ ಅಹಂ ಸಮನ್ನಾಗತೋತಿ ಅತ್ಥೋ. ಪರಮಕಾರುಞ್ಞಪ್ಪತ್ತೋಮ್ಹೀತಿ ಪರಮಂ ಅಧಿಕಂ ಕಾರುಞ್ಞಂ ದೀನಭಾವಂ ದುಕ್ಖಿತಭಾವಂ ಪತ್ತೋಮ್ಹಿ ಅರಞ್ಞೇ ಕಾನನೇತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ.

೨೦. ಪಞ್ಚೇವಾಸುಂ ಮಹಾಸಿಖಾತಿ ಸಿರಸಿ ಪಿಳನ್ಧನತ್ಥೇನ ಸಿಖಾ ವುಚ್ಚತಿ ಚೂಳಾ. ಮಣೀತಿ ಜೋತಮಾನಂ ಮಕುಟಂ ತಸ್ಸ ಅತ್ಥೀತಿ ಸಿಖೋ, ಚಕ್ಕವತ್ತಿನೋ ಏಕನಾಮಕಾ ಪಞ್ಚೇವ ಚಕ್ಕವತ್ತಿನೋ ಆಸುಂ ಅಹೇಸುನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸೇಸಂ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಉತ್ತಾನತ್ಥಮೇವಾತಿ.

ನಿಪನ್ನಞ್ಜಲಿಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೪. ಅಧೋಪುಪ್ಫಿಯತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ಅಭಿಭೂ ನಾಮ ಸೋ ಭಿಕ್ಖೂತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಅಧೋಪುಪ್ಫಿಯತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ಅನೇಕೇಸು ಭವೇಸು ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ಸಿಖಿಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವುದ್ಧಿಪ್ಪತ್ತೋ ಘರಾವಾಸಂ ಸಣ್ಠಪೇತ್ವಾ ಅಪರಭಾಗೇ ಕಾಮೇಸು ಆದೀನವಂ ದಿಸ್ವಾ ತಂ ಪಹಾಯ ಇಸಿಪಬ್ಬಜ್ಜಂ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ಪಞ್ಚಾಭಿಞ್ಞಾಅಟ್ಠಸಮಾಪತ್ತಿಲಾಭೀ ಇದ್ಧೀಸು ಚ ವಸೀಭಾವಂ ಪತ್ವಾ ಹಿಮವನ್ತಸ್ಮಿಂ ಪಟಿವಸತಿ. ತಸ್ಸ ಸಿಖಿಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಅಭಿಭೂ ನಾಮ ಅಗ್ಗಸಾವಕೋ ವಿವೇಕಾಭಿರತೋ ಹಿಮವನ್ತಮಗಮಾಸಿ. ಅಥ ಸೋ ತಾಪಸೋ ತಂ ಅಗ್ಗಸಾವಕತ್ಥೇರಂ ದಿಸ್ವಾ ಥೇರಸ್ಸ ಠಿತಪಬ್ಬತಂ ಆರುಹನ್ತೋ ಪಬ್ಬತಸ್ಸ ಹೇಟ್ಠಾತಲತೋ ಸುಗನ್ಧಾನಿ ವಣ್ಣಸಮ್ಪನ್ನಾನಿ ಸತ್ತ ಪುಪ್ಫಾನಿ ಗಹೇತ್ವಾ ಪೂಜೇಸಿ. ಅಥ ಸೋ ಥೇರೋ ತಸ್ಸಾನುಮೋದನಮಕಾಸಿ. ಸೋಪಿ ತಾಪಸೋ ಸಕಸ್ಸಮಂ ಅಗಮಾಸಿ. ತತ್ಥ ಏಕೇನ ಅಜಗರೇನ ಪೀಳಿತೋ ಅಪರಭಾಗೇ ಅಪರಿಹೀನಜ್ಝಾನೋ ತೇನೇವ ಉಪದ್ದವೇನ ಉಪದ್ದುತೋ ಕಾಲಂ ಕತ್ವಾ ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕಪರಾಯನೋ ಹುತ್ವಾ ಬ್ರಹ್ಮಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ಛಕಾಮಾವಚರಸಮ್ಪತ್ತಿಞ್ಚ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಮನುಸ್ಸೇಸು ಮನುಸ್ಸಸಮ್ಪತ್ತಿಯೋ ಚ ಖೇಪೇತ್ವಾ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವುದ್ಧಿಪ್ಪತ್ತೋ ಭಗವತೋ ಧಮ್ಮಂ ಸುತ್ವಾ ಪಸನ್ನಮಾನಸೋ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಅರಹಾ ಅಹೋಸಿ. ಸೋ ಅಪರಭಾಗೇ ಅತ್ತನೋ ಕತಪುಞ್ಞನಾಮೇನ ಅಧೋಪುಪ್ಫಿಯತ್ಥೇರೋತಿ ಪಾಕಟೋ.

೨೨. ಸೋ ಏಕದಿವಸಂ ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ಸರಿತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಅಭಿಭೂ ನಾಮ ಸೋ ಭಿಕ್ಖೂತಿಆದಿಮಾಹ. ತತ್ಥ ಸೀಲಸಮಾಧೀಹಿ ಪರೇ ಅಭಿಭವತೀತಿ ಅಭಿಭೂ, ಖನ್ಧಮಾರಾದಿಮಾರೇ ಅಭಿಭವತಿ ಅಜ್ಝೋತ್ಥರತೀತಿ ವಾ ಅಭಿಭೂ, ಸಸನ್ತಾನಪರಸನ್ತಾನಗತಕಿಲೇಸೇ ಅಭಿಭವತಿ ವಿಹೇಸೇತಿ ವಿದ್ಧಂಸೇತೀತಿ ವಾ ಅಭಿಭೂ. ಭಿಕ್ಖನಸೀಲೋ ಯಾಚನಸೀಲೋತಿ ಭಿಕ್ಖು, ಛಿನ್ನಭಿನ್ನಪಟಧರೋತಿ ವಾ ಭಿಕ್ಖು. ಅಭಿಭೂ ನಾಮ ಅಗ್ಗಸಾವಕೋ ಸೋ ಭಿಕ್ಖೂತಿ ಅತ್ಥೋ, ಸಿಖಿಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಅಗ್ಗಸಾವಕೋತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ.

೨೭. ಅಜಗರೋ ಮಂ ಪೀಳೇಸೀತಿ ತಥಾರೂಪಂ ಸೀಲಸಮ್ಪನ್ನಂ ಝಾನಸಮ್ಪನ್ನಂ ತಾಪಸಂ ಪುಬ್ಬೇ ಕತಪಾಪೇನ ವೇರೇನ ಚ ಮಹನ್ತೋ ಅಜಗರಸಪ್ಪೋ ಪೀಳೇಸಿ. ಸೋ ತೇನೇವ ಉಪದ್ದವೇನ ಉಪದ್ದುತೋ ಅಪರಿಹೀನಜ್ಝಾನೋ ಕಾಲಂ ಕತ್ವಾ ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕಪರಾಯಣೋ ಆಸಿ. ಸೇಸಂ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಉತ್ತಾನಮೇವಾತಿ.

ಅಧೋಪುಪ್ಫಿಯತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೫. ರಂಸಿಸಞ್ಞಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ಪಬ್ಬತೇ ಹಿಮವನ್ತಮ್ಹೀತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ರಂಸಿಸಞ್ಞಕತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತೇಸು ತೇಸು ಭವೇಸು ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ವಿಪಸ್ಸಿಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವುದ್ಧಿಮನ್ವಾಯ ಘರಾವಾಸಂ ಸಣ್ಠಪೇತ್ವಾ ಕಾಮೇಸು ಆದೀನವಂ ದಿಸ್ವಾ ಘರಾವಾಸಂ ಪಹಾಯ ತಾಪಸಪಬ್ಬಜ್ಜಂ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ಅಜಿನಚಮ್ಮಧರೋ ಹಿಮವನ್ತಮ್ಹಿ ವಾಸಂ ಕಪ್ಪೇಸಿ. ತಸ್ಮಿಂ ಸಮಯೇ ವಿಪಸ್ಸೀ ಭಗವಾ ಹಿಮವನ್ತಮಗಮಾಸಿ. ಅಥ ಸೋ ತಾಪಸೋ ತಮುಪಗತಂ ಭಗವನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ತಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಸರೀರತೋ ನಿಕ್ಖನ್ತಛಬ್ಬಣ್ಣಬುದ್ಧರಂಸೀಸು ಪಸೀದಿತ್ವಾ ಅಞ್ಜಲಿಂ ಪಗ್ಗಯ್ಹ ಪಞ್ಚಙ್ಗೇನ ನಮಕ್ಕಾರಮಕಾಸಿ. ಸೋ ತೇನೇವ ಪುಞ್ಞೇನ ಇತೋ ಚುತೋ ತುಸಿತಾದೀಸು ದಿಬ್ಬಸಮ್ಪತ್ತಿಯೋ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಅಪರಭಾಗೇ ಮನುಸ್ಸಸಮ್ಪತ್ತಿಯೋ ಚ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವುದ್ಧಿಮನ್ವಾಯ ಘರಾವಾಸಂ ಸಣ್ಠಪೇತ್ವಾ ತತ್ಥಾದೀನವಂ ದಿಸ್ವಾ ಗೇಹಂ ಪಹಾಯ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಅರಹಾ ಅಹೋಸಿ.

೩೦. ಸೋ ಅಪರಭಾಗೇ ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ಸರಿತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಪಬ್ಬತೇ ಹಿಮವನ್ತಮ್ಹೀತಿಆದಿಮಾಹ. ತತ್ಥ ಪಬ್ಬತೇತಿ ಪಕಾರೇನ ಬ್ರೂಹತಿ ವಡ್ಢೇತೀತಿ ಪಬ್ಬತೋ, ಹಿಮೋ ಅಸ್ಸ ಅತ್ಥೀತಿ ಹಿಮವನ್ತೋ, ಹಿಮವನ್ತೋ ಚ ಸೋ ಪಬ್ಬತೋ ಚಾತಿ ಹಿಮವನ್ತಪಬ್ಬತೋ. ಹಿಮವನ್ತಪಬ್ಬತೇತಿ ವತ್ತಬ್ಬೇ ಗಾಥಾವಚನಸುಖತ್ಥಂ ‘‘ಪಬ್ಬತೇ ಹಿಮವನ್ತಮ್ಹೀ’’ತಿ ವುತ್ತಂ. ತಸ್ಮಿಂ ಹಿಮವನ್ತಮ್ಹಿ ಪಬ್ಬತೇ ವಾಸಂ ಕಪ್ಪೇಸಿಂ ಪುರೇ ಅಹನ್ತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ. ಸೇಸಂ ಸಬ್ಬತ್ಥ ನಯಾನುಸಾರೇನ ಉತ್ತಾನಮೇವಾತಿ.

ರಂಸಿಸಞ್ಞಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೬. ದುತಿಯರಂಸಿಸಞ್ಞಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ಪಬ್ಬತೇ ಹಿಮವನ್ತಮ್ಹೀತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ದುತಿಯರಂಸಿಸಞ್ಞಕತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಕುಸಲೋ ಉಪ್ಪನ್ನುಪ್ಪನ್ನಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ಫುಸ್ಸಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವುದ್ಧಿಪ್ಪತ್ತೋ ಘರಾವಾಸಂ ಸಣ್ಠಪೇತ್ವಾ ತತ್ಥ ದೋಸಂ ದಿಸ್ವಾ ತಂ ಪಹಾಯ ತಾಪಸಪಬ್ಬಜ್ಜಂ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ಹಿಮವನ್ತಪಬ್ಬತೇ ವಸನ್ತೋ ವಾಕಚೀರನಿವಸನೋ ವಿವೇಕಸುಖೇನ ವಿಹರತಿ. ತಸ್ಮಿಂ ಸಮಯೇ ಸೋ ಫುಸ್ಸಂ ಭಗವನ್ತಂ ತಂ ಪದೇಸಂ ಸಮ್ಪತ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ತಸ್ಸ ಸರೀರತೋ ನಿಕ್ಖನ್ತಛಬ್ಬಣ್ಣಬುದ್ಧರಂಸಿಯೋ ಇತೋ ಚಿತೋ ವಿಧಾವನ್ತಿಯೋ ದಣ್ಡದೀಪಿಕಾನಿಕ್ಖನ್ತವಿಪ್ಫುರನ್ತಮಿವ ದಿಸ್ವಾ ತಸ್ಮಿಂ ಪಸನ್ನೋ ಅಞ್ಜಲಿಂ ಪಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ವನ್ದಿತ್ವಾ ಚಿತ್ತಂ ಪಸಾದೇತ್ವಾ ತೇನೇವ ಪೀತಿಸೋಮನಸ್ಸೇನ ಕಾಲಂ ಕತ್ವಾ ತುಸಿತಾದೀಸು ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ತತ್ಥ ಛ ಕಾಮಾವಚರಸಮ್ಪತ್ತಿಯೋ ಚ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಅಪರಭಾಗೇ ಮನುಸ್ಸಸಮ್ಪತ್ತಿಯೋ ಚ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವುದ್ಧಿಪ್ಪತ್ತೋ ಪುಬ್ಬವಾಸನಾವಸೇನ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಅರಹಾ ಅಹೋಸಿ.

೩೫. ಸೋ ಅಪರಭಾಗೇ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ಸರಿತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಪಬ್ಬತೇ ಹಿಮವನ್ತಮ್ಹೀತಿಆದಿಮಾಹ. ತಂ ಸಬ್ಬಂ ಉತ್ತಾನತ್ಥಮೇವಾತಿ.

ದುತಿಯರಂಸಿಸಞ್ಞಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೭. ಫಲದಾಯಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ಪಬ್ಬತೇ ಹಿಮವನ್ತಮ್ಹೀತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಫಲದಾಯಕತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಕುಸಲಸಮ್ಭಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ಫುಸ್ಸಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ಸುಖಪ್ಪತ್ತೋ ತಂ ಸಬ್ಬಂ ಪಹಾಯ ತಾಪಸಪಬ್ಬಜ್ಜಂ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ಖರಾಜಿನಚಮ್ಮಧಾರೀ ಹುತ್ವಾ ವಿಹರತಿ. ತಸ್ಮಿಞ್ಚ ಸಮಯೇ ಫುಸ್ಸಂ ಭಗವನ್ತಂ ತತ್ಥ ಸಮ್ಪತ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಪಸನ್ನಮಾನಸೋ ಮಧುರಾನಿ ಫಲಾನಿ ಗಹೇತ್ವಾ ಭೋಜೇಸಿ. ಸೋ ತೇನೇವ ಕುಸಲೇನ ದೇವಲೋಕಾದೀಸು ಪುಞ್ಞಸಮ್ಪತ್ತಿಯೋ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವುದ್ಧಿಮನ್ವಾಯ ಸತ್ಥರಿ ಪಸೀದಿತ್ವಾ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಅರಹಾ ಅಹೋಸಿ.

೩೯. ಸೋ ಅಪರಭಾಗೇ ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ಅನುಸ್ಸರಿತ್ವಾ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಪಬ್ಬತೇ ಹಿಮವನ್ತಮ್ಹೀತಿಆದಿಮಾಹ. ತಂ ಸಬ್ಬಂ ಹೇಟ್ಠಾ ವುತ್ತನಯತ್ತಾ ಉತ್ತಾನತ್ಥಮೇವಾತಿ.

ಫಲದಾಯಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೮. ಸದ್ದಸಞ್ಞಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ಪಬ್ಬತೇ ಹಿಮವನ್ತಮ್ಹೀತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಸದ್ದಸಞ್ಞಕತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ಫುಸ್ಸಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವುದ್ಧಿಪ್ಪತ್ತೋ ಸದ್ಧಾಜಾತೋ ತಾಪಸಪಬ್ಬಜ್ಜಂ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ಹಿಮವನ್ತಮ್ಹಿ ಅರಞ್ಞಾವಾಸೇ ವಸನ್ತೋ ಅತ್ತನೋ ಅನುಕಮ್ಪಾಯ ಉಪಗತಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಧಮ್ಮಂ ಸುತ್ವಾ ಧಮ್ಮೇಸು ಚಿತ್ತಂ ಪಸಾದೇತ್ವಾ ಯಾವತಾಯುಕಂ ಠತ್ವಾ ಅಪರಭಾಗೇ ಕಾಲಂ ಕತ್ವಾ ತುಸಿತಾದೀಸು ಛಸು ಕಾಮಾವಚರಸಮ್ಪತ್ತಿಯೋ ಚ ಮನುಸ್ಸೇಸು ಮನುಸ್ಸಸಮ್ಪತ್ತಿಯೋ ಚ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವುದ್ಧಿಮನ್ವಾಯ ಸದ್ಧಾಜಾತೋ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ವಿಪಸ್ಸನಂ ವಡ್ಢೇತ್ವಾ ಅರಹತ್ತಂ ಪಾಪುಣಿ.

೪೩. ಸೋ ಅಪರಭಾಗೇ ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ಸರಿತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಪಬ್ಬತೇ ಹಿಮವನ್ತಮ್ಹೀತಿಆದಿಮಾಹ. ತಂ ಸಬ್ಬಂ ಉತ್ತಾನತ್ಥಮೇವಾತಿ.

ಸದ್ದಸಞ್ಞಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೯. ಬೋಧಿಸಿಞ್ಚಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ವಿಪಸ್ಸಿಸ್ಸ ಭಗವತೋತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಬೋಧಿಸಿಞ್ಚಕತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ಅನೇಕಾಸು ಜಾತೀಸು ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ವಿಪಸ್ಸಿಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ಸಾಸನೇ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ವತ್ತಪಟಿಪತ್ತಿಯಾ ಸಾಸನಂ ಸೋಭಯನ್ತೋ ಮಹಾಜನೇ ಬೋಧಿಪೂಜಂ ಕುರುಮಾನೇ ದಿಸ್ವಾ ಅನೇಕಾನಿ ಪುಪ್ಫಾನಿ ಸುಗನ್ಧೋದಕಾನಿ ಚ ಗಾಹಾಪೇತ್ವಾ ಪೂಜೇಸಿ. ಸೋ ತೇನ ಪುಞ್ಞೇನ ದೇವಲೋಕೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ಛ ಕಾಮಾವಚರಸಮ್ಪತ್ತಿಯೋ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವುದ್ಧಿಮನ್ವಾಯ ಸದ್ಧಾಜಾತೋ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಅರಹಾ ಅಹೋಸಿ.

೪೬. ಸೋ ಅರಹಾ ಹುತ್ವಾ ಝಾನಫಲಸುಖೇನ ವೀತಿನಾಮೇತ್ವಾ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ಸರಿತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ವಿಪಸ್ಸಿಸ್ಸ ಭಗವತೋತಿಆದಿಮಾಹ. ತತ್ಥ ವಿಸೇಸಂ ಪರಮತ್ಥಂ ನಿಬ್ಬಾನಂ ಪಸ್ಸತೀತಿ ವಿಪಸ್ಸೀ, ವಿಸೇಸೇನ ಭಬ್ಬಾಭಬ್ಬಜನೇ ಪಸ್ಸತೀತಿ ವಾ ವಿಪಸ್ಸೀ, ವಿಪಸ್ಸನ್ತೋ ಚತುಸಚ್ಚಂ ಪಸ್ಸನದಕ್ಖನಸೀಲೋತಿ ವಾ ವಿಪಸ್ಸೀ, ತಸ್ಸ ವಿಪಸ್ಸಿಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಮಹಾಬೋಧಿಮಹೋ ಅಹೂತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ. ತತ್ರಾಪಿ ಮಹಾಬೋಧೀತಿ ಬೋಧಿ ವುಚ್ಚತಿ ಚತೂಸು ಮಗ್ಗೇಸು ಞಾಣಂ, ತಮೇತ್ಥ ನಿಸಿನ್ನೋ ಭಗವಾ ಪಟಿವಿಜ್ಝತೀತಿ ಕಣಿಕಾರಪಾದಪರುಕ್ಖೋಪಿ ಬೋಧಿಚ್ಚೇವ ವುಚ್ಚತಿ, ಮಹಿತೋ ಚ ಸೋ ದೇವಬ್ರಹ್ಮನರಾಸುರೇಹಿ ಬೋಧಿ ಚೇತಿ ಮಹಾಬೋಧಿ, ಮಹತೋ ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಬೋಧೀತಿ ವಾ ಮಹಾಬೋಧಿ, ತಸ್ಸ ಮಹೋ ಪೂಜಾ ಅಹೋಸೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸೇಸಂ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಉತ್ತಾನತ್ಥಮೇವಾತಿ.

ಬೋಧಿಸಿಞ್ಚಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೧೦. ಪದುಮಪುಪ್ಫಿಯತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ಪೋಕ್ಖರವನಂ ಪವಿಟ್ಠೋತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಪದುಮಪುಪ್ಫಿಯತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ಫುಸ್ಸಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವುದ್ಧಿಮನ್ವಾಯ ಪದುಮಸಮ್ಪನ್ನಂ ಏಕಂ ಪೋಕ್ಖರಣಿಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ಭಿಸಮುಳಾಲೇ ಖಾದನ್ತೋ ಪೋಕ್ಖರಣಿಯಾ ಅವಿದೂರೇ ಗಚ್ಛಮಾನಂ ಫುಸ್ಸಂ ಭಗವನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಪಸನ್ನಮಾನಸೋ ತತೋ ಪದುಮಾನಿ ಓಚಿನಿತ್ವಾ ಆಕಾಸೇ ಉಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಭಗವನ್ತಂ ಪೂಜೇಸಿ, ತಾನಿ ಪುಪ್ಫಾನಿ ಆಕಾಸೇ ವಿತಾನಂ ಹುತ್ವಾ ಅಟ್ಠಂಸು. ಸೋ ಭಿಯ್ಯೋಸೋಮತ್ತಾಯ ಪಸನ್ನಮಾನಸೋ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ವತ್ತಪಟಿಪತ್ತಿಸಾರೋ ಸಮಣಧಮ್ಮಂ ಪೂರೇತ್ವಾ ತತೋ ಚುತೋ ತುಸಿತಭವನಮಲಂ ಕುರುಮಾನೋ ವಿಯ ತತ್ಥ ಉಪ್ಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ಕಮೇನ ಛ ಕಾಮಾವಚರಸಮ್ಪತ್ತಿಯೋ ಚ ಮನುಸ್ಸಸಮ್ಪತ್ತಿಯೋ ಚ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವುದ್ಧಿಪ್ಪತ್ತೋ ಸದ್ಧಾಜಾತೋ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಅರಹಾ ಅಹೋಸಿ.

೫೧. ಸೋ ಅಪರಭಾಗೇ ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ಸರಿತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಪೋಕ್ಖರವನಂ ಪವಿಟ್ಠೋತಿಆದಿಮಾಹ. ತತ್ಥ ಪಕಾರೇನ ನಳದಣ್ಡಪತ್ತಾದೀಹಿ ಖರನ್ತೀತಿ ಪೋಕ್ಖರಾ, ಪೋಕ್ಖರಾನಂ ಸಮುಟ್ಠಿತಟ್ಠೇನ ಸಮೂಹನ್ತಿ ಪೋಕ್ಖರವನಂ, ಪದುಮಗಚ್ಛಸಣ್ಡೇಹಿ ಮಣ್ಡಿತಂ ಮಜ್ಝಂ ಪವಿಟ್ಠೋ ಅಹನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸೇಸಂ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಉತ್ತಾನಮೇವಾತಿ.

ಪದುಮಪುಪ್ಫಿಯತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

ನವಮವಗ್ಗವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೧೦. ಸುಧಾವಗ್ಗೋ

೧. ಸುಧಾಪಿಣ್ಡಿಯತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ಪೂಜಾರಹೇ ಪೂಜಯತೋತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಸುಧಾಪಿಣ್ಡಿಯತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ಸಿದ್ಧತ್ಥಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಭಗವತಿ ಧರಮಾನೇ ಪುಞ್ಞಂ ಕಾತುಮಸಕ್ಕೋನ್ತೋ ಪರಿನಿಬ್ಬುತೇ ಭಗವತಿ ತಸ್ಸ ಧಾತುಂ ನಿದಹಿತ್ವಾ ಚೇತಿಯೇ ಕರೀಯಮಾನೇ ಸುಧಾಪಿಣ್ಡಮದಾಸಿ. ಸೋ ತೇನ ಪುಞ್ಞೇನ ಚತುನ್ನವುತಿಕಪ್ಪತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಏತ್ಥನ್ತರೇ ಚತುರಾಪಾಯಮದಿಸ್ವಾ ದೇವಮನುಸ್ಸಸಮ್ಪತ್ತಿಯೋ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವಿಞ್ಞುತಂ ಪತ್ವಾ ಸತ್ಥರಿ ಪಸೀದಿತ್ವಾ ಪಬ್ಬಜಿತೋ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಅರಹಾ ಅಹೋಸಿ.

೧-೨. ಸೋ ಅಪರಭಾಗೇ ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ಸರಿತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಪೂಜಾರಹೇತಿಆದಿಮಾಹ. ತತ್ಥ ಪೂಜಾರಹಾ ನಾಮ ಬುದ್ಧಪಚ್ಚೇಕಬುದ್ಧಅರಿಯಸಾವಕಾಚರಿಯುಪಜ್ಝಾಯಮಾತಾಪಿತುಗರುಆದಯೋ, ತೇಸು ಪೂಜಾರಹೇಸು ಮಾಲಾದಿಪದುಮವತ್ಥಾಭರಣಚತುಪಚ್ಚಯಾದೀಹಿ ಪೂಜಯತೋ ಪೂಜಯನ್ತಸ್ಸ ಪುಗ್ಗಲಸ್ಸ ಪುಞ್ಞಕೋಟ್ಠಾಸಂ ಸಹಸ್ಸಸತಸಹಸ್ಸಾದಿವಸೇನ ಸಙ್ಖ್ಯಂ ಕಾತುಂ ಕೇನಚಿ ಮಹಾನುಭಾವೇನಾಪಿ ನ ಸಕ್ಕಾತಿ ಅತ್ಥೋ. ನ ಕೇವಲಮೇವ ಧರಮಾನೇ ಬುದ್ಧಾದಯೋ ಪೂಜಯತೋ, ಪರಿನಿಬ್ಬುತಸ್ಸಾಪಿ ಭಗವತೋ ಚೇತಿಯಪಟಿಮಾಬೋಧಿಆದೀಸುಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ.

೩. ತಂ ದೀಪೇತುಂ ಚತುನ್ನಮಪಿ ದೀಪಾನನ್ತಿಆದಿಮಾಹ. ತತ್ಥ ಚತುನ್ನಮಪಿ ದೀಪಾನನ್ತಿ ಜಮ್ಬುದೀಪಅಪರಗೋಯಾನಉತ್ತರಕುರುಪುಬ್ಬವಿದೇಹಸಙ್ಖಾತಾನಂ ಚತುನ್ನಂ ದೀಪಾನಂ ತದನುಗತಾನಂ ದ್ವಿಸಹಸ್ಸಪರಿತ್ತದೀಪಾನಞ್ಚ ಏಕತೋ ಕತ್ವಾ ಸಕಲಚಕ್ಕವಾಳಗಬ್ಭೇ ಇಸ್ಸರಂ ಚಕ್ಕವತ್ತಿರಜ್ಜಂ ಕರೇಯ್ಯಾತಿ ಅತ್ಥೋ. ಏಕಿಸ್ಸಾ ಪೂಜನಾಯೇತನ್ತಿ ಧಾತುಗಬ್ಭೇ ಚೇತಿಯೇ ಕತಾಯ ಏಕಿಸ್ಸಾ ಪೂಜಾಯ ಏತಂ ಸಕಲಜಮ್ಬುದೀಪೇ ಸತ್ತರತನಾದಿಕಂ ಸಕಲಂ ಧನಂ. ಕಲಂ ನಾಗ್ಘತಿ ಸೋಳಸಿನ್ತಿ ಚೇತಿಯೇ ಕತಪೂಜಾಯ ಸೋಳಸಕ್ಖತ್ತುಂ ವಿಭತ್ತಸ್ಸ ಸೋಳಸಮಕೋಟ್ಠಾಸಸ್ಸ ನ ಅಗ್ಘತೀತಿ ಅತ್ಥೋ.

೪. ಸಿದ್ಧತ್ಥಸ್ಸ…ಪೇ… ಫಲಿತನ್ತರೇತಿ ನರಾನಂ ಅಗ್ಗಸ್ಸ ಸೇಟ್ಠಸ್ಸ ಸಿದ್ಧತ್ಥಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಚೇತಿಯೇ ಧಾತುಗಬ್ಭಮ್ಹಿ ಸುಧಾಕಮ್ಮೇ ಕರೀಯಮಾನೇ ಪರಿಚ್ಛೇದಾನಂ ಉಭಿನ್ನಮನ್ತರೇ ವೇಮಜ್ಝೇ, ಅಥ ವಾ ಪುಪ್ಫದಾನಟ್ಠಾನಾನಂ ಅನ್ತರೇ ಫಲನ್ತಿಯಾ ಮಯಾ ಸುಧಾಪಿಣ್ಡೋ ದಿನ್ನೋ ಮಕ್ಖಿತೋತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ. ಸೇಸಂ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಉತ್ತಾನಮೇವಾತಿ.

ಸುಧಾಪಿಣ್ಡಿಯತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೨. ಸುಚಿನ್ತಿಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ತಿಸ್ಸಸ್ಸ ಲೋಕನಾಥಸ್ಸಾತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಸುಚಿನ್ತಿಕತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ಅನೇಕಾಸು ಜಾತೀಸು ನಿಬ್ಬಾನಾಧಿಗಮಾಯ ಪುಞ್ಞಂ ಉಪಚಿನಿತ್ವಾ ತಿಸ್ಸಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವುದ್ಧಿಮನ್ವಾಯ ಸತ್ಥರಿ ಪಸೀದಿತ್ವಾ ಸತ್ಥು ನಿಸೀದನತ್ಥಾಯ ಪರಿಸುದ್ಧಂ ಸಿಲಿಟ್ಠಂ ಕಟ್ಠಮಯಮನಗ್ಘಪೀಠಮದಾಸಿ. ಸೋ ತೇನ ಪುಞ್ಞಕಮ್ಮೇನ ಸುಗತಿಸುಖಮನುಭವಿತ್ವಾ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಸಂಸರನ್ತೋ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವುದ್ಧಿಮನ್ವಾಯ ಸತ್ಥರಿ ಪಸೀದಿತ್ವಾ ಪಬ್ಬಜಿತೋ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಅರಹಾ ಅಹೋಸಿ.

೮. ಸೋ ಪತ್ತಅರಹತ್ತಫಲೋ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ಸರಿತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ತಿಸ್ಸಸ್ಸ ಲೋಕನಾಥಸ್ಸಾತಿಆದಿಮಾಹ. ತಂ ಸಬ್ಬಂ ಉತ್ತಾನತ್ಥಮೇವಾತಿ.

ಸುಚಿನ್ತಿಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೩. ಅಡ್ಢಚೇಳಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ತಿಸ್ಸಸ್ಸಾಹಂ ಭಗವತೋತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಅಡ್ಢಚೇಳಕತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಥೇರೋ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ತಿಸ್ಸಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಏಕೇನಾಕುಸಲೇನ ಕಮ್ಮೇನ ದುಗ್ಗತಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವುದ್ಧಿಮನ್ವಾಯ ಸದ್ಧಮ್ಮದೇಸನಂ ಞತ್ವಾ ಪಸನ್ನಮಾನಸೋ ಚೀವರತ್ಥಾಯ ಅಡ್ಢಭಾಗಂ ಏಕಂ ದುಸ್ಸಮದಾಸಿ. ಸೋ ತೇನೇವ ಪೀತಿಸೋಮನಸ್ಸೇನ ಕಾಲಂ ಕತ್ವಾ ಸಗ್ಗೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ಛ ಕಾಮಾವಚರಸಮ್ಪತ್ತಿಮನುಭವಿತ್ವಾ ತತೋ ಚುತೋ ಮನುಸ್ಸೇಸು ಮನುಸ್ಸಸಮ್ಪತ್ತೀನಂ ಅಗ್ಗಭೂತಂ ಚಕ್ಕವತ್ತಿಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಅದ್ಧಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವುದ್ಧಿಪ್ಪತ್ತೋ ಸತ್ಥು ಧಮ್ಮದೇಸನಂ ಸುತ್ವಾ ಪಸನ್ನಮಾನಸೋ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಅರಹಾ ಅಹೋಸಿ.

೧೪. ಸೋ ಅಪರಭಾಗೇ ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ಸರಿತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ತಿಸ್ಸಸ್ಸಾಹಂ ಭಗವತೋತಿಆದಿಮಾಹ. ತಂ ಸಬ್ಬಂ ಉತ್ತಾನತ್ಥಮೇವಾತಿ.

ಅಡ್ಢಚೇಳಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೪. ಸೂಚಿದಾಯಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ಕಮ್ಮಾರೋಹಂ ಪುರೇ ಆಸಿನ್ತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಸೂಚಿದಾಯಕತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ಅನ್ತರನ್ತರಾ ಕುಸಲಬೀಜಾನಿ ಪೂರೇನ್ತೋ ವಿಪಸ್ಸಿಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಅನ್ತರನ್ತರಾ ಕತೇನ ಏಕೇನ ಕಮ್ಮಚ್ಛಿದ್ದೇನ ಕಮ್ಮಾರಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವುದ್ಧಿಮನ್ವಾಯ ಸಕಸಿಪ್ಪೇಸು ನಿಪ್ಫತ್ತಿಂ ಪತ್ತೋ ಸತ್ಥು ಧಮ್ಮದೇಸನಂ ಸುತ್ವಾ ಪಸನ್ನಮಾನಸೋ ಚೀವರಸಿಬ್ಬನತ್ಥಾಯ ಸೂಚಿದಾನಮದಾಸಿ, ತೇನ ಪುಞ್ಞೇನ ದಿಬ್ಬಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಅಪರಭಾಗೇ ಮನುಸ್ಸೇಸು ಉಪ್ಪನ್ನೋ ಚಕ್ಕವತ್ತಾದಯೋ ಸಮ್ಪತ್ತಿಯೋ ಚ ಅನುಭವನ್ತೋ ಉಪ್ಪನ್ನುಪ್ಪನ್ನಭವೇ ತಿಕ್ಖಪಞ್ಞೋ ವಜೀರಞಾಣೋ ಅಹೋಸಿ. ಸೋ ಕಮೇನ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವುದ್ಧಿಪ್ಪತ್ತೋ ಮಹದ್ಧನೋ ಸದ್ಧಾಜಾತೋ ತಿಕ್ಖಪಞ್ಞೋ ಅಹೋಸಿ. ಸೋ ಏಕದಿವಸಂ ಸತ್ಥು ಧಮ್ಮದೇಸನಂ ಸುತ್ವಾ ಧಮ್ಮಾನುಸಾರೇನ ಞಾಣಂ ಪೇಸೇತ್ವಾ ನಿಸಿನ್ನಾಸನೇಯೇವ ಅರಹಾ ಅಹೋಸಿ.

೧೯. ಸೋ ಅರಹಾ ಸಮಾನೋ ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ಸರಿತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಕಮ್ಮಾರೋಹಂ ಪುರೇ ಆಸಿನ್ತಿಆದಿಮಾಹ. ತತ್ಥ ಕಮ್ಮಾರೋತಿ ಅಯೋಕಮ್ಮಲೋಹಕಮ್ಮಾದಿನಾ ಕಮ್ಮೇನ ಜೀವತಿ ರುಹತಿ ವುದ್ಧಿಂ ವಿರೂಳ್ಹಿಂ ಆಪಜ್ಜತೀತಿ ಕಮ್ಮಾರೋ, ಪುಬ್ಬೇ ಪುಞ್ಞಕರಣಕಾಲೇ ಕಮ್ಮಾರೋ ಆಸಿಂ ಅಹೋಸಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸೇಸಂ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಉತ್ತಾನಮೇವಾತಿ.

ಸೂಚಿದಾಯಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೫. ಗನ್ಧಮಾಲಿಯತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ಸಿದ್ಧತ್ಥಸ್ಸ ಭಗವತೋತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಗನ್ಧಮಾಲಿಯತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನ. ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ಸಿದ್ಧತ್ಥಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ಮಹದ್ಧನೋ ಮಹಾಭೋಗೋ ಅಹೋಸಿ. ಸೋ ಸತ್ಥರಿ ಪಸೀದಿತ್ವಾ ಚನ್ದನಾಗರುಕಪ್ಪೂರಕಸ್ಸತುರಾದೀನಿ ಅನೇಕಾನಿ ಸುಗನ್ಧಾನಿ ವಡ್ಢೇತ್ವಾ ಸತ್ಥು ಗನ್ಧಥೂಪಂ ಕಾರೇಸಿ. ತಸ್ಸುಪರಿ ಸುಮನಪುಪ್ಫೇಹಿ ಛಾದೇಸಿ, ಬುದ್ಧಞ್ಚ ಅಟ್ಠಙ್ಗನಮಕ್ಕಾರಂ ಅಕಾಸಿ. ಸೋ ತೇನ ಪುಞ್ಞಕಮ್ಮೇನ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಸು ಸಮ್ಪತ್ತಿಯೋ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ವಿಭವಸಮ್ಪನ್ನೇ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವುದ್ಧಿಮನ್ವಾಯ ಸತ್ಥರಿ ಪಸೀದಿತ್ವಾ ಪಬ್ಬಜಿತೋ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಅರಹಾ ಅಹೋಸಿ.

೨೪. ಸೋ ಅಪರಭಾಗೇ ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ಸರಿತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಸಿದ್ಧತ್ಥಸ್ಸ ಭಗವತೋತಿಆದಿಮಾಹ. ತಂ ಸಬ್ಬಂ ಉತ್ತಾನತ್ಥಮೇವಾತಿ.

ಗನ್ಧಮಾಲಿಯತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೬. ತಿಪುಪ್ಫಿಯತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ಮಿಗಲುದ್ದೋ ಪುರೇ ಆಸಿನ್ತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ತಿಪುಪ್ಫಿಯತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ಅನ್ತರಾ ಕೇನಚಿ ಅಕುಸಲಚ್ಛಿದ್ದೇನ ವಿಪಸ್ಸಿಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ನೇಸಾದಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ಮಿಗಲುದ್ದೋ ಹುತ್ವಾ ಅರಞ್ಞೇ ವಿಹರತಿ. ತದಾ ವಿಪಸ್ಸಿಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಪಾಟಲಿಬೋಧಿಂ ಸಮ್ಪುಣ್ಣಪತ್ತಪಲ್ಲವಂ ಹರಿತವಣ್ಣಂ ನೀಲೋಭಾಸಂ ಮನೋರಮಂ ದಿಸ್ವಾ ತೀಹಿ ಪುಪ್ಫೇಹಿ ಪೂಜೇತ್ವಾ ಪುರಾಣಪತ್ತಂ ಛಡ್ಡೇತ್ವಾ ಭಗವತೋ ಸಮ್ಮುಖಾ ವಿಯ ಪಾಟಲಿಮಹಾಬೋಧಿಂ ವನ್ದಿ. ಸೋ ತೇನ ಪುಞ್ಞೇನ ತತೋ ಚುತೋ ದೇವಲೋಕೇ ಉಪ್ಪನ್ನೋ ತತ್ಥ ದಿಬ್ಬಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ಅಪರಾಪರಂ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ತತೋ ಚುತೋ ಮನುಸ್ಸೇಸು ಜಾತೋ ತತ್ಥ ಚಕ್ಕವತ್ತಿಸಮ್ಪತ್ತಿಆದಯೋ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವುದ್ಧಿಮನ್ವಾಯ ಸತ್ಥು ಧಮ್ಮದೇಸನಂ ಸುತ್ವಾ ಪಟಿಲದ್ಧಸೋಮನಸ್ಸಹದಯೋ ಗೇಹಂ ಪಹಾಯ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಅರಹಾ ಅಹೋಸಿ.

೩೧. ಸೋ ಏವಂ ಸಿದ್ಧಿಪ್ಪತ್ತೋ ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ಸರಿತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಮಿಗಲುದ್ದೋ ಪುರೇ ಆಸಿನ್ತಿಆದಿಮಾಹ. ತತ್ಥ ಮರಣಾಯ ಗಚ್ಛತಿ ಪಾಪುಣಾತೀತಿ ಮಿಗೋ, ಅಥ ವಾ ಮಗಯಮಾನೋ ಇಹತಿ ಪವತ್ತತೀತಿ ಮಿಗೋ, ಮಿಗಾನಂ ಮಾರಣೇ ಲುದ್ದೋ ಲೋಭೀ ಗೇಧೋತಿ ಮಿಗಲುದ್ದೋ, ಪುರೇ ಮಯ್ಹಂ ಪುಞ್ಞಕರಣಸಮಯೇ ಕಾನನಸಙ್ಖಾತೇ ಮಹಾಅರಞ್ಞೇ ಮಿಗಲುದ್ದೋ ಆಸಿನ್ತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ. ಪಾಟಲಿಂ ಹರಿತಂ ದಿಸ್ವಾತಿ ತತ್ಥ ಪಕಾರೇನ ತಲೇನ ರತ್ತವಣ್ಣೇನ ಭವತೀತಿ ಪಾಟಲಿ, ಪುಪ್ಫಾನಂ ರತ್ತವಣ್ಣತಾಯ ಪಾಟಲೀತಿ ವೋಹಾರೋ, ಪತ್ತಾನಂ ಹರಿತತಾಯ ಹರಿತಂ ನೀಲವಣ್ಣಂ ಪಾಟಲಿಬೋಧಿಂ ದಿಸ್ವಾತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸೇಸಂ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಉತ್ತಾನತ್ಥಮೇವಾತಿ.

ತಿಪುಪ್ಫಿಯತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೭. ಮಧುಪಿಣ್ಡಿಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ವಿವನೇ ಕಾನನೇ ದಿಸ್ವಾತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಮಧುಪಿಣ್ಡಿಕತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ಸಿದ್ಧತ್ಥಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ನೇಸಾದಯೋನಿಯಂ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ಮಹಾಅರಞ್ಞೇ ಪಟಿವಸತಿ. ತದಾ ವಿವೇಕಾಭಿರತಿಯಾ ಸಮ್ಪತ್ತಂ ಸಿದ್ಧತ್ಥಂ ಭಗವನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಸಮಾಧಿತೋ ವುಟ್ಠಿತಸ್ಸ ತಸ್ಸ ಸುಮಧುರಂ ಮಧುಮದಾಸಿ. ತತ್ಥ ಚ ಪಸನ್ನಮಾನಸೋ ವನ್ದಿತ್ವಾ ಪಕ್ಕಾಮಿ. ಸೋ ತೇನೇವ ಪುಞ್ಞೇನ ಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ಅನುಭವನ್ತೋ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಸು ಸಂಸರಿತ್ವಾ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವುದ್ಧಿಪ್ಪತ್ತೋ ಸತ್ಥರಿ ಪಸೀದಿತ್ವಾ ಪಬ್ಬಜಿತೋ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಅರಹಾ ಅಹೋಸಿ.

೩೭. ಸೋ ಅಪರಭಾಗೇ ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ಸರಿತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ವಿವನೇ ಕಾನನೇ ದಿಸ್ವಾತಿಆದಿಮಾಹ. ತತ್ಥ ವಿವನೇತಿ ವಿಸೇಸೇನ ವನಂ ಪತ್ಥಟಂ ವಿವನಂ, ಹತ್ಥಿಅಸ್ಸರಥಸದ್ದೇಹಿ ಭೇರಿಸದ್ದೇಹಿ ಚ ವತ್ಥುಕಾಮಕಿಲೇಸಕಾಮೇಹಿ ಚ ವಿಗತಂ ಬ್ಯಾಪಗತನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ, ಕಾನನಸಙ್ಖಾತೇ ಮಹಾಅರಞ್ಞೇ ವಿವನೇತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ. ಓಸಧಿಂವ ವಿರೋಚನ್ತನ್ತಿ ಭವವಡ್ಢಕಿಜನಾನಂ ಇಚ್ಛಿತಿಚ್ಛಿತಂ ನಿಪ್ಫಾದೇತೀತಿ ಓಸಧಂ. ಓಜಾನಿಬ್ಬತ್ತಿಕಾರಣಂ ಪಟಿಚ್ಚ ಯಾಯ ತಾರಕಾಯ ಉಗ್ಗತಾಯ ಉದ್ಧರನ್ತಿ ಗಣ್ಹನ್ತೀತಿ ಸಾ ಓಸಧಿ. ಓಸಧಿತಾರಕಾ ಇವ ವಿರೋಚನ್ತೀತಿ ವತ್ತಬ್ಬೇ ಗಾಥಾಬನ್ಧಸುಖತ್ಥಂ ‘‘ಓಸಧಿಂವ ವಿರೋಚನ್ತ’’ನ್ತಿ ಚ ವುತ್ತಂ. ಸೇಸಂ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಉತ್ತಾನಮೇವಾತಿ.

ಮಧುಪಿಣ್ಡಿಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೮. ಸೇನಾಸನದಾಯಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ಸಿದ್ಧತ್ಥಸ್ಸ ಭಗವತೋತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಸೇನಾಸನದಾಯಕತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ಸಿದ್ಧತ್ಥಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವುದ್ಧಿಪ್ಪತ್ತೋ ಸತ್ಥರಿ ಪಸೀದಿತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ವಸನಟ್ಠಾನಂ ವನನ್ತರಂ ಸಮ್ಪತ್ತಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಪಣಾಮಂ ಕತ್ವಾ ಪಣ್ಣಸನ್ಥರಂ ಸನ್ಥರಿತ್ವಾ ಅದಾಸಿ. ಭಗವತೋ ನಿಸಿನ್ನಟ್ಠಾನಸ್ಸ ಸಮನ್ತತೋ ಭಿತ್ತಿಪರಿಚ್ಛೇದಂ ಕತ್ವಾ ಪುಪ್ಫಪೂಜಮಕಾಸಿ. ಸೋ ತೇನ ಪುಞ್ಞೇನ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಸು ಸಂಸರನ್ತೋ ಉಭಯಸಮ್ಪತ್ತಿಯೋ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವುದ್ಧಿಪ್ಪತ್ತೋ ಸತ್ಥರಿ ಪಸೀದಿತ್ವಾ ಪಬ್ಬಜಿತೋ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಅರಹಾ ಅಹೋಸಿ.

೪೫. ಸೋ ಅಪರಭಾಗೇ ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ಸರಿತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಸಿದ್ಧತ್ಥಸ್ಸ ಭಗವತೋತಿಆದಿಮಾಹ. ತಂ ಸಬ್ಬಂ ಹೇಟ್ಠಾ ವುತ್ತನಯತ್ತಾ ಉತ್ತಾನತ್ಥಮೇವಾತಿ.

ಸೇನಾಸನದಾಯಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೯. ವೇಯ್ಯಾವಚ್ಚಕರತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ವಿಪಸ್ಸಿಸ್ಸ ಭಗವತೋತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ವೇಯ್ಯಾವಚ್ಚಕರತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ತಸ್ಸ ಉಪ್ಪತ್ತಿಆದಯೋ ಹೇಟ್ಠಾ ವುತ್ತನಿಯಾಮೇನೇವ ದಟ್ಠಬ್ಬಾ.

ವೇಯ್ಯಾವಚ್ಚಕರತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೧೦. ಬುದ್ಧುಪಟ್ಠಾಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ವಿಪಸ್ಸಿಸ್ಸ ಭಗವತೋತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಬುದ್ಧುಪಟ್ಠಾಕತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ವಿಪಸ್ಸಿಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಸಙ್ಖಧಮಕಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವುದ್ಧಿಮನ್ವಾಯ ಅತ್ತನೋ ಸಿಪ್ಪೇ ಸಙ್ಖಧಮನೇ ಛೇಕೋ ಅಹೋಸಿ, ನಿಚ್ಚಕಾಲಂ ಭಗವತೋ ಸಙ್ಖಂ ಧಮೇತ್ವಾ ಸಙ್ಖಸದ್ದೇನೇವ ಪೂಜೇಸಿ. ಸೋ ತೇನ ಪುಞ್ಞೇನ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಸು ಸಂಸರನ್ತೋ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಪಾಕಟೋ ಮಹಾಘೋಸೋ ಮಹಾನಾದೀ ಮಧುರಸ್ಸರೋ ಅಹೋಸಿ, ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಪಾಕಟಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವುದ್ಧಿಪ್ಪತ್ತೋ ಮಧುರಸ್ಸರೋತಿ ಪಾಕಟೋ, ಸತ್ಥರಿ ಪಸೀದಿತ್ವಾ ಪಬ್ಬಜಿತೋ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಅರಹಾ ಅಹೋಸಿ, ಅಪರಭಾಗೇ ಮಧುರಸ್ಸರತ್ಥೇರೋತಿ ಪಾಕಟೋ.

೫೧. ಸೋ ಏಕದಿವಸಂ ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ಸರಿತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ವಿಪಸ್ಸಿಸ್ಸ ಭಗವತೋತಿಆದಿಮಾಹ. ತಂ ಹೇಟ್ಠಾ ವುತ್ತಮೇವ. ಅಹೋಸಿಂ ಸಙ್ಖಧಮಕೋತಿ ಸಂ ಸುಟ್ಠು ಖನನ್ತೋ ಗಚ್ಛತೀತಿ ಸಙ್ಖೋ, ಸಮುದ್ದಜಲಪರಿಯನ್ತೇ ಚರಮಾನೋ ಗಚ್ಛತಿ ವಿಚರತೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ತಂ ಸಙ್ಖಂ ಧಮತಿ ಘೋಸಂ ಕರೋತೀತಿ ಸಙ್ಖಧಮಕೋ, ಸೋಹಂ ಸಙ್ಖಧಮಕೋವ ಅಹೋಸಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸೇಸಂ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಉತ್ತಾನಮೇವಾತಿ.

ಬುದ್ಧುಪಟ್ಠಾಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

ದಸಮವಗ್ಗವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೧೧. ಭಿಕ್ಖದಾಯಿವಗ್ಗೋ

೧. ಭಿಕ್ಖಾದಾಯಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ಸುವಣ್ಣವಣ್ಣಂ ಸಮ್ಬುದ್ಧನ್ತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಭಿಕ್ಖಾದಾಯಕತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಜಿನವರೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ಸಿದ್ಧತ್ಥಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವುದ್ಧಿಮನ್ವಾಯ ವಿಭವಸಮ್ಪನ್ನೋ ಸದ್ಧಾಜಾತೋ ವಿಹಾರತೋ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಚರಮಾನಂ ಸಿದ್ಧತ್ಥಂ ಭಗವನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಪಸನ್ನಮಾನಸೋ ಆಹಾರಮದಾಸಿ. ಭಗವಾ ತಂ ಪಟಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಅನುಮೋದನಂ ವತ್ವಾ ಪಕ್ಕಾಮಿ. ಸೋ ತೇನೇವ ಕುಸಲೇನ ಯಾವತಾಯುಕಂ ಠತ್ವಾ ಆಯುಪರಿಯೋಸಾನೇ ದೇವಲೋಕೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ತತ್ಥ ಛ ಕಾಮಾವಚರಸಮ್ಪತ್ತಿಯೋ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಮನುಸ್ಸೇಸು ಚ ಮನುಸ್ಸಸಮ್ಪತ್ತಿಮನುಭವಿತ್ವಾ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವುದ್ಧಿಮನ್ವಾಯ ಸದ್ಧಾಜಾತೋ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಅರಹಾ ಅಹೋಸಿ.

೧. ಸೋ ಅಪರಭಾಗೇ ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ಅನುಸ್ಸರಿತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಸುವಣ್ಣವಣ್ಣಂ ಸಮ್ಬುದ್ಧನ್ತಿಆದಿಮಾಹ. ತಂ ಸಬ್ಬಂ ಹೇಟ್ಠಾ ವುತ್ತನಯಮೇವ. ಪವರಾ ಅಭಿನಿಕ್ಖನ್ತನ್ತಿ ಪಕಾರೇನ ವರಿತಬ್ಬಂ ಪತ್ಥೇತಬ್ಬನ್ತಿ ಪವರಂ, ರಮ್ಮಭೂತತೋ ವಿವೇಕಭೂತತೋ ಸಕವಿಹಾರತೋ ಅಭಿ ವಿಸೇಸೇನ ನಿಕ್ಖನ್ತನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ವಾನಾ ನಿಬ್ಬಾನಮಾಗತನ್ತಿ ವಾನಂ ವುಚ್ಚತಿ ತಣ್ಹಾ, ತತೋ ನಿಕ್ಖನ್ತತ್ತಾ ನಿಬ್ಬಾನಂ, ವಾನನಾಮಂ ತಣ್ಹಂ ಪಧಾನಂ ಕತ್ವಾ ಸಬ್ಬಕಿಲೇಸೇ ಪಹಾಯ ನಿಬ್ಬಾನಂ ಪತ್ತನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ.

೨. ಕಟಚ್ಛುಭಿಕ್ಖಂ ದತ್ವಾನಾತಿ ಕರತಲೇನ ಗಹೇತಬ್ಬಾ ದಬ್ಬಿ ಕಟಚ್ಛು, ಭಿಕ್ಖೀಯತಿ ಆಯಾಚೀಯತೀತಿ ಭಿಕ್ಖಾ, ಅಭಿ ವಿಸೇಸೇನ ಖಾದಿತಬ್ಬಾ ಭಕ್ಖಿತಬ್ಬಾತಿ ವಾ ಭಿಕ್ಖಾ, ಕಟಚ್ಛುನಾ ಗಹೇತಬ್ಬಾ ಭಿಕ್ಖಾ ಕಟಚ್ಛುಭಿಕ್ಖಾ, ದಬ್ಬಿಯಾ ಭತ್ತಂ ದತ್ವಾತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸೇಸಂ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಉತ್ತಾನತ್ಥಮೇವಾತಿ.

ಭಿಕ್ಖಾದಾಯಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೨. ಞಾಣಸಞ್ಞಿಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ಸುವಣ್ಣವಣ್ಣಂ ಸಮ್ಬುದ್ಧನ್ತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಞಾಣಸಞ್ಞಿಕತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಕಾ ಉಪ್ಪತ್ತಿ? ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ಸಿದ್ಧತ್ಥಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವುದ್ಧಿಮನ್ವಾಯ ಸದ್ಧಾಜಾತೋ ಸದ್ಧಮ್ಮಸ್ಸವನೇ ಸಾದರೋ ಸಾಲಯೋ ಭಗವತೋ ಧಮ್ಮದೇಸನಾನುಸಾರೇನ ಞಾಣಂ ಪೇಸೇತ್ವಾ ಘೋಸಪಮಾಣತ್ತಾ ಭಗವತೋ ಞಾಣೇ ಪಸನ್ನೋ ಪಞ್ಚಙ್ಗಅಟ್ಠಙ್ಗನಮಕ್ಕಾರವಸೇನ ಪಣಾಮಂ ಕತ್ವಾ ಪಕ್ಕಾಮಿ. ಸೋ ತತೋ ಚುತೋ ದೇವಲೋಕೇಸು ಉಪ್ಪನ್ನೋ ತತ್ಥ ಛ ಕಾಮಾವಚರೇ ದಿಬ್ಬಸಮ್ಪತ್ತಿಮನುಭವನ್ತೋ ತತೋ ಚವಿತ್ವಾ ಮನುಸ್ಸಲೋಕೇ ಜಾತೋ ತತ್ಥಗ್ಗಭೂತಾ ಚಕ್ಕವತ್ತಿಸಮ್ಪದಾದಯೋ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ವಿಭವಸಮ್ಪನ್ನೇ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವುದ್ಧಿಮನ್ವಾಯ ಸತ್ಥರಿ ಪಸೀದಿತ್ವಾ ಪಬ್ಬಜಿತೋ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಅರಹಾ ಅಹೋಸಿ.

೭. ಸೋ ಅಪರಭಾಗೇ ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ಸರಿತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಸುವಣ್ಣವಣ್ಣಂ ಸಮ್ಬುದ್ಧನ್ತಿಆದಿಮಾಹ. ತಂ ವುತ್ತತ್ಥಮೇವ. ನಿಸಭಾಜಾನಿಯಂ ಯಥಾತಿ ಗವಸತಸಹಸ್ಸಜೇಟ್ಠೋ ನಿಸಭೋ, ನಿಸಭೋ ಚ ಸೋ ಆಜಾನಿಯೋ ಸೇಟ್ಠೋ ಉತ್ತಮೋ ಚೇತಿ ನಿಸಭಾಜಾನಿಯೋ. ಯಥಾ ನಿಸಭಾಜಾನಿಯೋ, ತಥೇವ ಭಗವಾತಿ ಅತ್ಥೋ. ಲೋಕವಿಸಯಸಞ್ಞಾತಂ ಪಞ್ಞತ್ತಿವಸೇನ ಏವಂ ವುತ್ತಂ. ಅನುಪಮೇಯ್ಯೋ ಹಿ ಭಗವಾ. ಸೇಸಂ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಉತ್ತಾನತ್ಥಮೇವಾತಿ.

ಞಾಣಸಞ್ಞಿಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೩. ಉಪ್ಪಲಹತ್ಥಿಯತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ತಿವರಾಯಂ ನಿವಾಸೀಹನ್ತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಉಪ್ಪಲಹತ್ಥಕತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಜಿನವರೇಸು ಕತಕುಸಲೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ಸಿದ್ಧತ್ಥಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಮಾಲಾಕಾರಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವುದ್ಧಿಮನ್ವಾಯ ಮಾಲಾಕಾರಕಮ್ಮೇನ ಅನೇಕಾನಿ ಪುಪ್ಫಾನಿ ವಿಕ್ಕಿಣನ್ತೋ ಜೀವತಿ. ಅಥೇಕದಿವಸಂ ಪುಪ್ಫಾನಿ ಗಹೇತ್ವಾ ಚರನ್ತೋ ಭಗವನ್ತಂ ರತನಗ್ಘಿಕಮಿವ ಚರಮಾನಂ ದಿಸ್ವಾ ರತ್ತುಪ್ಪಲಕಲಾಪೇನ ಪೂಜೇಸಿ. ಸೋ ತತೋ ಚುತೋ ತೇನೇವ ಪುಞ್ಞೇನ ಸುಗತೀಸು ಪುಞ್ಞಮನುಭವಿತ್ವಾ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವುದ್ಧಿಮನ್ವಾಯ ಸದ್ಧಾಜಾತೋ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಅರಹಾ ಅಹೋಸಿ.

೧೩. ಸೋ ಅಪರಭಾಗೇ ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ಸರಿತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ತಿವರಾಯಂ ನಿವಾಸೀಹನ್ತಿಆದಿಮಾಹ. ತತ್ಥ ತಿವರಾತಿ ತೀಹಿ ವಾರೇಹಿ ಕಾರಿತಂ ಸಞ್ಚರಿತಂ ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಂ ನಗರಂ, ತಸ್ಸಂ ತಿವರಾಯಂ ನಿವಾಸೀ, ವಸನಸೀಲೋ ನಿವಾಸನಟ್ಠಾನಗೇಹೇ ವಾ ವಸನ್ತೋ ಅಹನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ಅಹೋಸಿಂ ಮಾಲಿಕೋ ತದಾತಿ ತದಾ ನಿಬ್ಬಾನತ್ಥಾಯ ಪುಞ್ಞಸಮ್ಭಾರಕರಣಸಮಯೇ ಮಾಲಿಕೋ ಮಾಲಾಕಾರೋವ ಪುಪ್ಫಾನಿ ಕಯವಿಕ್ಕಯಂ ಕತ್ವಾ ಜೀವನ್ತೋ ಅಹೋಸಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ.

೧೪. ಪುಪ್ಫಹತ್ಥಮದಾಸಹನ್ತಿ ಸಿದ್ಧತ್ಥಂ ಭಗವನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಉಪ್ಪಲಕಲಾಪಂ ಅದಾಸಿಂ ಪೂಜೇಸಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸೇಸಂ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಉತ್ತಾನತ್ಥಮೇವಾತಿ.

ಉಪ್ಪಲಹತ್ಥಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೪. ಪದಪೂಜಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ಸಿದ್ಧತ್ಥಸ್ಸ ಭಗವತೋತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಪದಪೂಜಕತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ಸಿದ್ಧತ್ಥಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವುದ್ಧಿಮನ್ವಾಯ ಸತ್ಥರಿ ಪಸನ್ನೋ ಸುಮನಪುಪ್ಫೇನ ಪಾದಮೂಲೇ ಪೂಜೇಸಿ. ಸೋ ತೇನ ಪುಞ್ಞೇನ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಸು ಸಂಸರನ್ತೋ ಸಕ್ಕಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವುದ್ಧಿಮನ್ವಾಯ ಸತ್ಥರಿ ಪಸೀದಿತ್ವಾ ಪಬ್ಬಜಿತೋ ವಿಪಸ್ಸನಂ ವಡ್ಢೇತ್ವಾ ಅರಹತ್ತಫಲೇ ಪತಿಟ್ಠಾಸಿ.

೧೯. ಸೋ ಅಪರಭಾಗೇ ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ಸರಿತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಸಿದ್ಧತ್ಥಸ್ಸ ಭಗವತೋತಿಆದಿಮಾಹ. ಜಾತಿಪುಪ್ಫಮದಾಸಹನ್ತಿ ಜಾತಿಸುಮನಪುಪ್ಫಂ ಅದಾಸಿಂ ಅಹನ್ತಿ ವತ್ತಬ್ಬೇ ಗಾಥಾಬನ್ಧಸುಖತ್ಥಂ ಸುಮನಸದ್ದಸ್ಸ ಲೋಪಂ ಕತ್ವಾ ವುತ್ತಂ. ತತ್ಥ ಜಾತಿಯಾ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವಿಕಸಮಾನೋಯೇವ ಸುಮನಂ ಜನಾನಂ ಸೋಮನಸ್ಸಂ ಕರೋತೀತಿ ಸುಮನಂ, ಪುಪ್ಫನಟ್ಠೇನ ವಿಕಸನಟ್ಠೇನ ಪುಪ್ಫಂ, ಸುಮನಞ್ಚ ತಂ ಪುಪ್ಫಞ್ಚಾತಿ ಸುಮನಪುಪ್ಫಂ, ತಾನಿ ಸುಮನಪುಪ್ಫಾನಿ ಸಿದ್ಧತ್ಥಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಅಹಂ ಪೂಜೇಸಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸೇಸಂ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಉತ್ತಾನಮೇವಾತಿ.

ಪದಪೂಜಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೫. ಮುಟ್ಠಿಪುಪ್ಫಿಯತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ಸುದಸ್ಸನೋ ನಾಮ ನಾಮೇನಾತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಮುಟ್ಠಿಪುಪ್ಫಿಯತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ಪದುಮುತ್ತರಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಮಾಲಾಕಾರಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವುದ್ಧಿಮನ್ವಾಯ ಸಕಸಿಪ್ಪೇ ನಿಪ್ಫತ್ತಿಂ ಪತ್ತೋ ಏಕದಿವಸಂ ಭಗವನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಪಸನ್ನಮಾನಸೋ ಜಾತಿಸುಮನಪುಪ್ಫಾನಿ ಉಭೋಹಿ ಹತ್ಥೇಹಿ ಭಗವತೋ ಪಾದಮೂಲೇ ಓಕಿರಿತ್ವಾ ಪೂಜೇಸಿ. ಸೋ ತೇನ ಕುಸಲಸಮ್ಭಾರೇನ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಸು ಸಂಸರನ್ತೋ ಉಭೋ ಸಮ್ಪತ್ತಿಯೋ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವುದ್ಧಿಪ್ಪತ್ತೋ ಪುಬ್ಬವಾಸನಾವಸೇನ ಸತ್ಥರಿ ಪಸೀದಿತ್ವಾ ಪಬ್ಬಜಿತೋ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಅರಹಾ ಅಹೋಸಿ.

೧೪-೨೫. ಸೋ ಅಪರಭಾಗೇ ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ಅನುಸ್ಸರಿತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಸುದಸ್ಸನೋ ನಾಮ ನಾಮೇನಾತಿಆದಿಮಾಹ. ತತ್ಥ ಸುದಸ್ಸನೋತಿ ಆರೋಹಪರಿಣಾಹರೂಪಸಣ್ಠಾನಯೋಬ್ಬಞ್ಞಸೋಭನೇನ ಸುನ್ದರೋ ದಸ್ಸನೋತಿ ಸುದಸ್ಸನೋ, ನಾಮೇನ ಸುದಸ್ಸನೋ ನಾಮ ಮಾಲಾಕಾರೋ ಹುತ್ವಾ ಜಾತಿಸುಮನಪುಪ್ಫೇಹಿ ಪದುಮುತ್ತರಂ ಭಗವನ್ತಂ ಪೂಜೇಸಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸೇಸಂ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಉತ್ತಾನಮೇವಾತಿ.

ಮುಟ್ಠಿಪುಪ್ಫಿಯತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೬. ಉದಕಪೂಜಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ಸುವಣ್ಣವಣ್ಣಂ ಸಮ್ಬುದ್ಧನ್ತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಉದಕಪೂಜಕತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಜಿನವರೇಸು ಪೂರಿತಕುಸಲಸಞ್ಚಯೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಪರಿಪೂರಿಯಮಾನೋ ಪುದುಮುತ್ತರಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವುದ್ಧಿಮನ್ವಾಯ ಕುಸಲಾಕುಸಲಂ ಜಾನನ್ತೋ ಪದುಮುತ್ತರಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಆಕಾಸೇ ಗಚ್ಛತೋ ನಿಕ್ಖನ್ತಛಬ್ಬಣ್ಣಬುದ್ಧರಂಸೀಸು ಪಸನ್ನೋ ಉಭೋಹಿ ಹತ್ಥೇಹಿ ಉದಕಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಪೂಜೇಸಿ. ತೇನ ಪೂಜಿತಂ ಉದಕಂ ರಜತಬುಬ್ಬುಲಂ ವಿಯ ಆಕಾಸೇ ಅಟ್ಠಾಸಿ. ಸೋ ಅಭಿಪ್ಪಸನ್ನೋ ತೇನೇವ ಸೋಮನಸ್ಸೇನ ತುಸಿತಾದೀಸು ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ದಿಬ್ಬಸಮ್ಪತ್ತಿಯೋ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಅಪರಭಾಗೇ ಮನುಸ್ಸಸಮ್ಪತ್ತಿಯೋ ಚ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವಿಞ್ಞುತಂ ಪತ್ತೋ ಸತ್ಥರಿ ಪಸೀದಿತ್ವಾ ಪಬ್ಬಜಿತೋ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಅರಹಾ ಅಹೋಸಿ.

೨೯. ಸೋ ಅಪರಭಾಗೇ ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ಸರಿತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಸುವಣ್ಣವಣ್ಣಂ ಸಮ್ಬುದ್ಧನ್ತಿಆದಿಮಾಹ. ತಂ ಹೇಟ್ಠಾ ವುತ್ತಮೇವ. ಘತಾಸನಂವ ಜಲಿತನ್ತಿ ಘತಂ ವುಚ್ಚತಿ ಸಪ್ಪಿ, ಘತಸ್ಸ ಆಸನಂ ಆಧಾರನ್ತಿ ಘತಾಸನಂ, ಅಗ್ಗಿ, ಅಥ ವಾ ತಂ ಅಸತಿ ಭುಞ್ಜತೀತಿ ಘತಾಸನಂ, ಅಗ್ಗಿಯೇವ. ಯಥಾ ಘತೇ ಆಸಿತ್ತೇ ಅಗ್ಗಿಮ್ಹಿ ಅಗ್ಗಿಸಿಖಾ ಅತೀವ ಜಲತಿ, ಏವಂ ಅಗ್ಗಿಕ್ಖನ್ಧಂ ಇವ ಜಲಮಾನಂ ಭಗವನ್ತನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ಆದಿತ್ತಂವ ಹುತಾಸನನ್ತಿ ಹುತಂ ವುಚ್ಚತಿ ಪೂಜಾಸಕ್ಕಾರೇ, ಹುತಸ್ಸ ಪೂಜಾಸಕ್ಕಾರಸ್ಸ ಆಸನನ್ತಿ ಹುತಾಸನಂ, ಜಲಮಾನಂ ಸೂರಿಯಂ ಇವ ದ್ವತ್ತಿಂಸಮಹಾಪುರಿಸಲಕ್ಖಣೇಹಿ ಬ್ಯಾಮಪ್ಪಭಾಮಣ್ಡಲೇಹಿ ವಿಜ್ಜೋತಮಾನಂ ಸುವಣ್ಣವಣ್ಣಂ ಸಮ್ಬುದ್ಧಂ ಅನಿಲಞ್ಜಸೇ ಆಕಾಸೇ ಗಚ್ಛನ್ತಂ ಅದ್ದಸನ್ತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ. ಸೇಸಂ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಉತ್ತಾನಮೇವಾತಿ.

ಉದಕಪೂಜಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೭. ನಳಮಾಲಿಯತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ಪದುಮುತ್ತರಬುದ್ಧಸ್ಸಾತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ನಳಮಾಲಿಯತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಏಸೋಪಿ ಪುರಿಮಜಿನವರೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ಅನೇಕಾಸು ಜಾತೀಸು ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಕುಸಲಕಮ್ಮಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ಪದುಮುತ್ತರಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವುದ್ಧಿಮನ್ವಾಯ ಘರಾವಾಸಂ ಸಣ್ಠಪೇತ್ವಾ ಕಾಮೇ ಆದೀನವಂ ದಿಸ್ವಾ ಗೇಹಂ ಪಹಾಯ ತಾಪಸಪಬ್ಬಜ್ಜಂ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ಹಿಮವನ್ತೇ ವಸನ್ತೋ ತತ್ಥಾಗತಂ ಭಗವನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಪಸನ್ನೋ ವನ್ದಿತ್ವಾ ತಿಣಸನ್ಥರಂ ಸನ್ಥರಿತ್ವಾ ತತ್ಥ ನಿಸಿನ್ನಸ್ಸ ಭಗವತೋ ನಳಮಾಲೇಹಿ ಬೀಜನಿಂ ಕತ್ವಾ ಬೀಜೇತ್ವಾ ಅದಾಸಿ. ಪಟಿಗ್ಗಹೇಸಿ ಭಗವಾ ತಸ್ಸಾನುಕಮ್ಪಾಯ, ಅನುಮೋದನಞ್ಚ ಅಕಾಸಿ. ಸೋ ತೇನ ಪುಞ್ಞೇನ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಸು ಸಂಸರನ್ತೋ ಉಪ್ಪನ್ನುಪ್ಪನ್ನಭವೇ ಪರಿಳಾಹಸನ್ತಾಪವಿವಜ್ಜಿತೋ ಕಾಯಚಿತ್ತಚೇತಸಿಕಸುಖಪ್ಪತ್ತೋ ಅನೇಕಸುಖಮನುಭವಿತ್ವಾ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವುದ್ಧಿಮನ್ವಾಯ ಪುಬ್ಬವಾಸನಾಬಲೇನ ಸತ್ಥರಿ ಪಸನ್ನೋ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಅರಹಾ ಅಹೋಸಿ.

೩೬. ಸೋ ಅಪರಭಾಗೇ ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ಸರಿತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಪದುಮುತ್ತರಬುದ್ಧಸ್ಸಾತಿಆದಿಮಾಹ. ತಂ ಹೇಟ್ಠಾ ವುತ್ತಮೇವ.

೩೭. ನಳಮಾಲಂ ಗಹೇತ್ವಾನಾತಿ ನಳತಿ ಅಸಾರೋ ನಿಸ್ಸಾರೋ ಹುತ್ವಾ ವೇಳುವಂಸತೋಪಿ ತನುಕೋ ಸಲ್ಲಹುಕೋ ಜಾತೋತಿ ನಳೋ, ನಳಸ್ಸ ಮಾಲಾ ಪುಪ್ಫಂ ನಳಮಾಲಂ, ತೇನ ನಳಮಾಲೇನ ಬೀಜನಿಂ ಕಾರೇಸಿನ್ತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ. ಬೀಜಿಸ್ಸತಿ ಜನಿಸ್ಸತಿ ವಾತೋ ಅನೇನಾತಿ ಬೀಜನೀ, ತಂ ಬೀಜನಿಂ ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಉಪನಾಮೇಸಿಂ, ಪಟಿಗ್ಗಹೇಸಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸೇಸಂ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಉತ್ತಾನಮೇವಾತಿ.

ನಳಮಾಲಿಯತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

ಸತ್ತಮಭಾಣವಾರವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೮. ಆಸನುಪಟ್ಠಾಹಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ಕಾನನಂ ವನಮೋಗ್ಗಯ್ಹಾತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಆಸನುಪಟ್ಠಾಹಕತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ಅತ್ಥದಸ್ಸಿಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ಘರಾವಾಸಂ ವಸನ್ತೋ ತತ್ಥ ದೋಸಂ ದಿಸ್ವಾ ಘರಾವಾಸಂ ಪಹಾಯ ತಾಪಸಪಬ್ಬಜ್ಜಂ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ಹಿಮವನ್ತೇ ವಸನ್ತೋ ತತ್ಥ ಸಮ್ಪತ್ತಂ ಭಗವನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಪಸನ್ನೋ ಸೀಹಾಸನಂ ಅದಾಸಿ, ತತ್ಥ ನಿಸಿನ್ನಂ ಭಗವನ್ತಂ ಮಾಲಾಕಲಾಪಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಪೂಜೇತ್ವಾ ತಂ ಪದಕ್ಖಿಣಂ ಕತ್ವಾ ಪಕ್ಕಾಮಿ. ಸೋ ತೇನ ಪುಞ್ಞೇನ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಸು ಸಂಸರನ್ತೋ ನಿಬ್ಬತ್ತನಿಬ್ಬತ್ತಭವೇ ಉಚ್ಚಕುಲಿಕೋ ವಿಭವಸಮ್ಪನ್ನೋ ಅಹೋಸಿ. ಸೋ ಕಾಲನ್ತರೇನ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವುದ್ಧಿಮನ್ವಾಯ ಸತ್ಥರಿ ಪಸೀದಿತ್ವಾ ಪಬ್ಬಜಿತೋ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಅರಹಾ ಅಹೋಸಿ.

೪೭. ಸೋ ಅರಹಾ ಸಮಾನೋ ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ಸರಿತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಕಾನನಂ ವನಮೋಗ್ಗಯ್ಹಾತಿಆದಿಮಾಹ. ತಂ ಸಬ್ಬಂ ಹೇಟ್ಠಾ ವುತ್ತತ್ಥಮೇವಾತಿ.

ಆಸನುಪಟ್ಠಾಹಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೯. ಬಿಳಾಲಿದಾಯಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ಹಿಮವನ್ತಸ್ಸಾವಿದೂರೇತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಬಿಳಾಲಿದಾಯಕತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಜಿನವರೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ಪದುಮುತ್ತರಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವಿಞ್ಞುತಂ ಪತ್ತೋ ಘರಾವಾಸಂ ವಸನ್ತೋ ತತ್ಥಾದೀನವಂ ದಿಸ್ವಾ ಘರಾವಾಸಂ ಪಹಾಯ ತಾಪಸಪಬ್ಬಜ್ಜಂ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ಹಿಮವನ್ತೇ ವಸನ್ತೋ ಅತೀವ ಅಪ್ಪಿಚ್ಛಸನ್ತುಟ್ಠೋ ಆಲುವಾದೀಹಿ ಯಾಪೇನ್ತೋ ವಸತಿ. ತದಾ ಪದುಮುತ್ತರೋ ಭಗವಾ ತಸ್ಸ ಅನುಕಮ್ಪಾಯ ತಂ ಹಿಮವನ್ತಂ ಅಗಮಾಸಿ. ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಪಸನ್ನೋ ವನ್ದಿತ್ವಾ ಬಿಳಾಲಿಯೋ ಗಹೇತ್ವಾ ಪತ್ತೇ ಓಕಿರಿ. ತಂ ತಥಾಗತೋ ತಸ್ಸಾನುಕಮ್ಪಾಯ ಸೋಮನಸ್ಸುಪ್ಪಾದಯನ್ತೋ ಪರಿಭುಞ್ಜಿ. ಸೋ ತೇನ ಕಮ್ಮೇನ ತತೋ ಚುತೋ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಸು ಉಭಯಸಮ್ಪತ್ತಿಯೋ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿತ್ವಾ ವುದ್ಧಿಮನ್ವಾಯ ಸತ್ಥರಿ ಪಸನ್ನೋ ಸಾಸನೇ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಅರಹಾ ಅಹೋಸಿ.

೫೩. ಸೋ ಅಪರಭಾಗೇ ಅತ್ತನೋ ಕುಸಲಕಮ್ಮಂ ಸರಿತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಹಿಮವನ್ತಸ್ಸಾವಿದೂರೇತಿಆದಿಮಾಹ. ತಂ ಸಬ್ಬಂ ಹೇಟ್ಠಾ ವುತ್ತನಯತ್ತಾ ಉತ್ತಾನತ್ಥಮೇವ. ಆಲುವಕರಮ್ಭಾದಯೋ ತೇಸಂ ತೇಸಂ ಕನ್ದಜಾತೀನಂ ನಾಮಾನೇವಾತಿ.

ಬಿಳಾಲಿದಾಯಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೧೦. ರೇಣುಪೂಜಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ಸುವಣ್ಣವಣ್ಣಂ ಸಮ್ಬುದ್ಧನ್ತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ರೇಣುಪೂಜಕತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಜಿನವರೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ವಿಪಸ್ಸಿಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವುದ್ಧಿಮನ್ವಾಯ ಸತ್ಥರಿ ಪಸನ್ನೋ ವಿಞ್ಞುತಂ ಪತ್ತೋ ಅಗ್ಗಿಕ್ಖನ್ಧಂ ವಿಯ ವಿಜ್ಜೋತಮಾನಂ ಭಗವನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಪಸನ್ನಮಾನಸೋ ನಾಗಪುಪ್ಫಕೇಸರಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಪೂಜೇಸಿ. ಅಥ ಭಗವಾ ಅನುಮೋದನಮಕಾಸಿ.

೬೨-೩. ಸೋ ತೇನ ಪುಞ್ಞೇನ ತತೋ ಚುತೋ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಸು ಸಂಸರನ್ತೋ ಉಭಯಸಮ್ಪತ್ತಿಯೋ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಉಪ್ಪನ್ನುಪ್ಪನ್ನಭವೇ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಪೂಜಿತೋ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವಿಞ್ಞುತಂ ಪತ್ತೋ ಪುಬ್ಬವಾಸನಾಬಲೇನ ಸತ್ಥರಿ ಪಸನ್ನೋ ಸಾಸನೇ ಪಬ್ಬಜಿತೋ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಅರಹಾ ಹುತ್ವಾ ದಿಬ್ಬಚಕ್ಖುನಾ ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ದಿಸ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಸುವಣ್ಣವಣ್ಣಂ ಸಮ್ಬುದ್ಧನ್ತಿಆದಿಮಾಹ. ತಂ ಹೇಟ್ಠಾ ವುತ್ತತ್ಥಮೇವ. ಸತರಂಸಿಂವ ಭಾಣುಮನ್ತಿ ಸತಮತ್ತಾ ಸತಪ್ಪಮಾಣಾ ರಂಸಿ ಪಭಾ ಯಸ್ಸ ಸೂರಿಯಸ್ಸ ಸೋ ಸತರಂಸಿ, ಗಾಥಾಬನ್ಧಸುಖತ್ಥಂ ಸತರಂಸೀತಿ ವುತ್ತಂ, ಅನೇಕಸತಸ್ಸ ಅನೇಕಸತಸಹಸ್ಸರಂಸೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ಭಾಣು ವುಚ್ಚತಿ ಪಭಾ, ಭಾಣು ಪಭಾ ಯಸ್ಸ ಸೋ ಭಾಣುಮಾ, ಭಾಣುಮಸಙ್ಖಾತಂ ಸೂರಿಯಂ ಇವ ವಿಪಸ್ಸಿಂ ಭಗವನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಸಕೇಸರಂ ನಾಗಪುಪ್ಫಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಅಭಿರೋಪಯಿಂ ಪೂಜೇಸಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸೇಸಂ ಉತ್ತಾನಮೇವಾತಿ.

ರೇಣುಪೂಜಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

ಏಕಾದಸಮವಗ್ಗವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೧೨. ಮಹಾಪರಿವಾರವಗ್ಗೋ

೧. ಮಹಾಪರಿವಾರಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ವಿಪಸ್ಸೀ ನಾಮ ಭಗವಾತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಮಹಾಪರಿವಾರಕತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಜಿನವರೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ವಿಪಸ್ಸಿಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಉಪ್ಪನ್ನಸಮಯೇ ಯಕ್ಖಯೋನಿಯಂ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ಅನೇಕಯಕ್ಖಸತಸಹಸ್ಸಪರಿವಾರೋ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಖುದ್ದಕದೀಪೇ ದಿಬ್ಬಸುಖಮನುಭವನ್ತೋ ವಿಹರತಿ. ತಸ್ಮಿಞ್ಚ ದೀಪೇ ಚೇತಿಯಾಭಿಸೋಭಿತೋ ವಿಹಾರೋ ಅತ್ಥಿ, ತತ್ಥ ಭಗವಾ ಅಗಮಾಸಿ. ಅಥ ಸೋ ಯಕ್ಖಸೇನಾಧಿಪತಿ ತಂ ಭಗವನ್ತಂ ತತ್ಥ ಗತಭಾವಂ ದಿಸ್ವಾ ದಿಬ್ಬವತ್ಥಾನಿ ಗಹೇತ್ವಾ ಗನ್ತ್ವಾ ಭಗವನ್ತಂ ವನ್ದಿತ್ವಾ ದಿಬ್ಬವತ್ಥೇಹಿ ಪೂಜೇಸಿ, ಸಪರಿವಾರೋ ಸರಣಮಗಮಾಸಿ. ಸೋ ತೇನ ಪುಞ್ಞಕಮ್ಮೇನ ತತೋ ಚುತೋ ದೇವಲೋಕೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿತ್ವಾ ತತ್ಥ ಛ ಕಾಮಾವಚರಸುಖಮನುಭವಿತ್ವಾ ತತೋ ಚುತೋ ಮನುಸ್ಸೇಸು ಅಗ್ಗಚಕ್ಕವತ್ತಿಆದಿಸುಖಮನುಭವಿತ್ವಾ ಅಪರಭಾಗೇ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವಿಞ್ಞುತಂ ಪತ್ತೋ ಸತ್ಥರಿ ಪಸೀದಿತ್ವಾ ಪಬ್ಬಜಿತೋ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಅರಹಾ ಅಹೋಸಿ.

೧-೨. ಸೋ ಅಪರಭಾಗೇ ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ಸರಿತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ವಿಪಸ್ಸೀ ನಾಮ ಭಗವಾತಿಆದಿಮಾಹ. ತತ್ಥ ವಿಸೇಸಂ ಪರಮತ್ಥಂ ನಿಬ್ಬಾನಂ ಪಸ್ಸತೀತಿ ವಿಪಸ್ಸೀ, ವಿವಿಧೇ ಸತಿಪಟ್ಠಾನಾದಯೋ ಸತ್ತತಿಂಸಬೋಧಿಪಕ್ಖಿಯಧಮ್ಮೇ ಪಸ್ಸತೀತಿ ವಾ ವಿಪಸ್ಸೀ, ವಿವಿಧೇ ಅನೇಕಪ್ಪಕಾರೇ ಬೋಧನೇಯ್ಯಸತ್ತೇ ವಿಸುಂ ವಿಸುಂ ಪಸ್ಸತೀತಿ ವಾ ವಿಪಸ್ಸೀ, ಸೋ ವಿಪಸ್ಸೀ ಭಗವಾ ದೀಪಚೇತಿಯಂ ದೀಪೇ ಪೂಜನೀಯಟ್ಠಾನಂ ವಿಹಾರಮಗಮಾಸೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸೇಸಂ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಉತ್ತಾನಮೇವಾತಿ.

ಮಹಾಪರಿವಾರಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೨. ಸುಮಙ್ಗಲತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ಅತ್ಥದಸ್ಸೀ ಜಿನವರೋತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಸುಮಙ್ಗಲತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ಅತ್ಥದಸ್ಸಿಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಏಕಸ್ಮಿಂ ತಳಾಕಸಮೀಪೇ ರುಕ್ಖದೇವತಾ ಹುತ್ವಾ ನಿಬ್ಬತ್ತಿ. ತಸ್ಮಿಂ ಸಮಯೇ ಭಗವಾ ವಿಹಾರತೋ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ನಹಾಯಿತುಕಾಮೋ ತಸ್ಸ ತಳಾಕಸ್ಸ ತೀರಂ ಗನ್ತ್ವಾ ತತ್ಥ ನ್ಹತ್ವಾ ಏಕಚೀವರೋ ಜಲಮಾನೋ ಬ್ರಹ್ಮಾ ವಿಯ ಸೂರಿಯೋ ವಿಯ ಸುವಣ್ಣಬಿಮ್ಬಂ ವಿಯ ಅಟ್ಠಾಸಿ. ಅಥ ಸೋ ದೇವಪುತ್ತೋ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಪಞ್ಜಲಿಕೋ ಥೋಮನಮಕಾಸಿ, ಅತ್ತನೋ ದಿಬ್ಬಗೀತತೂರಿಯೇಹಿ ಉಪಹಾರಞ್ಚ ಅಕಾಸಿ. ಸೋ ತೇನ ಪುಞ್ಞಕಮ್ಮೇನ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಸು ಸಮ್ಪತ್ತಿಯೋ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಅಪರಭಾಗೇ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವಿಞ್ಞುತಂ ಪತ್ತೋ ಸತ್ಥರಿ ಪಸೀದಿತ್ವಾ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಅರಹಾ ಅಹೋಸಿ.

೧೧. ಸೋ ಪಚ್ಛಾ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ಸರಿತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಅತ್ಥದಸ್ಸೀ ಜಿನವರೋತಿಆದಿಮಾಹ. ತತ್ಥ ಪರಮತ್ಥಂ ನಿಬ್ಬಾನಂ ದಕ್ಖತಿ ಪಸ್ಸತೀತಿ ಅತ್ಥದಸ್ಸೀ, ಅಥ ವಾ ಸಬ್ಬಸತ್ತಾನಂ ಚತುರಾರಿಯಸಚ್ಚಸಙ್ಖಾತಂ ಅತ್ಥಪಯೋಜನಂ ದಸ್ಸನಸೀಲೋತಿ ಅತ್ಥದಸ್ಸೀ, ಕಿಲೇಸೇ ಅಜಿನಿ ಜಿನಾತಿ ಜಿನಿಸ್ಸತೀತಿ ಜಿನೋ. ವರಿತಬ್ಬೋ ಪತ್ಥೇತಬ್ಬೋ ಸಬ್ಬಸತ್ತೇಹೀತಿ ವರೋ, ಅತ್ಥದಸ್ಸೀ ಜಿನೋ ಚ ಸೋ ವರೋ ಚಾತಿ ಅತ್ಥದಸ್ಸೀ ಜಿನವರೋ. ಲೋಕಜೇಟ್ಠೋತಿ ಲುಜ್ಜತಿ ಪಲುಜ್ಜತೀತಿ ಲೋಕೋ, ಲೋಕೀಯತಿ ಪಸ್ಸೀಯತಿ ಬುದ್ಧಾದೀಹಿ ಪಾರಪ್ಪತ್ತೋತಿ ವಾ ಲೋಕೋ, ಲೋಕೋ ಚ ಲೋಕೋ ಚ ಲೋಕೋ ಚಾತಿ ಲೋಕೋ. ಏಕಸೇಸಸಮಾಸವಸೇನ ‘‘ಲೋಕಾ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬೇ ‘‘ಲೋಕೋ’’ತಿ ವುತ್ತೋ. ಲೋಕಸ್ಸ ಜೇಟ್ಠೋ ಲೋಕಜೇಟ್ಠೋ, ಸೋ ಲೋಕಜೇಟ್ಠೋ ನರಾಸಭೋತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸೇಸಂ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಉತ್ತಾನಮೇವಾತಿ.

ಸುಮಙ್ಗಲತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೩. ಸರಣಗಮನಿಯತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ಉಭಿನ್ನಂ ದೇವರಾಜೂನನ್ತ್ಯಾದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಸರಣಗಮನಿಯತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ಉಪ್ಪನ್ನುಪ್ಪನ್ನಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ಪದುಮುತ್ತರೇ ಭಗವತಿ ಉಪ್ಪನ್ನೇ ಅಯಂ ಹಿಮವನ್ತೇ ದೇವರಾಜಾ ಹುತ್ವಾ ನಿಬ್ಬತ್ತಿ, ತಸ್ಮಿಂ ಅಪರೇನ ಯಕ್ಖದೇವರಞ್ಞಾ ಸದ್ಧಿಂ ಸಙ್ಗಾಮತ್ಥಾಯ ಉಪಟ್ಠಿತೇ ದ್ವೇ ಅನೇಕಯಕ್ಖಸಹಸ್ಸಪರಿವಾರಾ ಫಲಕಾವುಧಾದಿಹತ್ಥಾ ಸಙ್ಗಾಮತ್ಥಾಯ ಸಮುಪಬ್ಯೂಳ್ಹಾ ಅಹೇಸುಂ. ತದಾ ಪದುಮುತ್ತರೋ ಭಗವಾ ತೇಸು ಸತ್ತೇಸು ಕಾರುಞ್ಞಂ ಉಪ್ಪಾದೇತ್ವಾ ಆಕಾಸೇನ ತತ್ಥ ಗನ್ತ್ವಾ ಸಪರಿವಾರಾನಂ ದ್ವಿನ್ನಂ ದೇವರಾಜೂನಂ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇಸಿ. ತದಾ ತೇ ಸಬ್ಬೇ ಫಲಕಾವುಧಾನಿ ಛಡ್ಡೇತ್ವಾ ಭಗವನ್ತಂ ಗಾರವಬಹುಮಾನೇನ ವನ್ದಿತ್ವಾ ಸರಣಮಗಮಂಸು. ತೇಸಂ ಅಯಂ ಪಠಮಂ ಸರಣಮಗಮಾಸಿ. ಸೋ ತೇನ ಪುಞ್ಞೇನ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಸು ಸಂಸರನ್ತೋ ಉಭಯಸಮ್ಪತ್ತಿಯೋ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವುದ್ಧಿಮನ್ವಾಯ ಸತ್ಥರಿ ಪಸನ್ನೋ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಅರಹಾ ಅಹೋಸಿ.

೨೦. ಸೋ ಅಪರಭಾಗೇ ಪುಬ್ಬಕುಸಲಂ ಸರಿತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಉಭಿನ್ನಂ ದೇವರಾಜೂನನ್ತಿಆದಿಮಾಹ. ತತ್ಥ ಸುಚಿಲೋಮಖರಲೋಮಆಳವಕಕುಮ್ಭೀರಕುವೇರಾದಯೋ ವಿಯ ನಾಮಗೋತ್ತೇನ ಅಪಾಕಟಾ ದ್ವೇ ಯಕ್ಖರಾಜಾನೋ ಅಞ್ಞಾಪದೇಸೇನ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ‘‘ಉಭಿನ್ನಂ ದೇವರಾಜೂನ’’ನ್ತಿಆದಿಮಾಹ. ಸಙ್ಗಾಮೋ ಸಮುಪಟ್ಠಿತೋತಿ ಸಂ ಸುಟ್ಠು ಗಾಮೋ ಕಲಹತ್ಥಾಯ ಉಪಗಮನನ್ತಿ ಸಙ್ಗಾಮೋ, ಸೋ ಸಙ್ಗಾಮೋ ಸಂ ಸುಟ್ಠು ಉಪಟ್ಠಿತೋ, ಏಕಟ್ಠಾನೇ ಉಪಗನ್ತ್ವಾ ಠಿತೋತಿ ಅತ್ಥೋ. ಅಹೋಸಿ ಸಮುಪಬ್ಯೂಳ್ಹೋತಿ ಸಂ ಸುಟ್ಠು ಉಪಸಮೀಪೇ ರಾಸಿಭೂತೋತಿ ಅತ್ಥೋ.

೨೧. ಸಂವೇಜೇಸಿ ಮಹಾಜನನ್ತಿ ತೇಸಂ ರಾಸಿಭೂತಾನಂ ಯಕ್ಖಾನಂ ಆಕಾಸೇ ನಿಸಿನ್ನೋ ಭಗವಾ ಚತುಸಚ್ಚಧಮ್ಮದೇಸನಾಯ ಸಂ ಸುಟ್ಠು ವೇಜೇಸಿ, ಆದೀನವದಸ್ಸನೇನ ಗಣ್ಹಾಪೇಸಿ ವಿಞ್ಞಾಪೇಸಿ ಬೋಧೇಸೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸೇಸಂ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಉತ್ತಾನಮೇವಾತಿ.

ಸರಣಗಮನಿಯತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೪. ಏಕಾಸನಿಯತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ವರುಣೋ ನಾಮ ನಾಮೇನಾತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಏಕಾಸನಿಯತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ಅತ್ಥದಸ್ಸಿಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ವರುಣೋ ನಾಮ ದೇವರಾಜಾ ಹುತ್ವಾ ನಿಬ್ಬತ್ತಿ. ಸೋ ಭಗವನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಪಸನ್ನಮಾನಸೋ ಗನ್ಧಮಾಲಾದೀಹಿ ಗೀತವಾದಿತೇಹಿ ಚ ಉಪಟ್ಠಯಮಾನೋ ಸಪರಿವಾರೋ ಪೂಜೇಸಿ. ತತೋ ಅಪರಭಾಗೇ ಭಗವತಿ ಪರಿನಿಬ್ಬುತೇ ತಸ್ಸ ಮಹಾಬೋಧಿರುಕ್ಖಂ ಬುದ್ಧದಸ್ಸನಂ ವಿಯ ಸಬ್ಬತೂರಿಯತಾಳಾವಚರೇಹಿ ಸಪರಿವಾರೋ ಉಪಹಾರಮಕಾಸಿ. ಸೋ ತೇನ ಪುಞ್ಞೇನ ತತೋ ಕಾಲಙ್ಕತ್ವಾ ನಿಮ್ಮಾನರತಿದೇವಲೋಕೇ ಉಪ್ಪಜ್ಜಿ. ಏವಂ ದೇವಸಮ್ಪತ್ತಿಮನುಭವಿತ್ವಾ ಮನುಸ್ಸೇಸು ಚ ಮನುಸ್ಸಭೂತೋ ಚಕ್ಕವತ್ತಿಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವಿಞ್ಞುತಂ ಪತ್ವಾ ಸತ್ಥು ಸಾಸನೇ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಅರಹಾ ಅಹೋಸಿ.

೩೧. ಸೋ ಪಚ್ಛಾ ಸಕಕಮ್ಮಂ ಸರಿತ್ವಾ ತಂ ತಥತೋ ಞತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ವರುಣೋ ನಾಮ ನಾಮೇನಾತಿಆದಿಮಾಹ. ತತ್ಥ ಯದಾ ಅಹಂ ಸಮ್ಬೋಧನತ್ಥಾಯ ಬುದ್ಧಂ ಬೋಧಿಞ್ಚ ಪೂಜೇಸಿಂ, ತದಾ ವರುಣೋ ನಾಮ ದೇವರಾಜಾ ಅಹೋಸಿನ್ತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ.

೩೪. ಧರಣೀರುಹಪಾದಪನ್ತಿ ಏತ್ಥ ರುಕ್ಖಲತಾಪಬ್ಬತಸತ್ಥರತನಾದಯೋ ಧಾರೇತೀತಿ ಧರಣೀ, ತಸ್ಮಿಂ ರುಹತಿ ಪತಿಟ್ಠಹತೀತಿ ಧರಣೀರುಹೋ. ಪಾದೇನ ಪಿವತೀತಿ ಪಾದಪೋ, ಸಿಞ್ಚಿತಸಿಞ್ಚಿತೋದಕಂ ಪಾದೇನ ಮೂಲೇನ ಪಿವತಿ ರುಕ್ಖಕ್ಖನ್ಧಸಾಖಾವಿಟಪೇಹಿ ಆಪೋರಸಂ ಪತ್ಥರಿಯತೀತಿ ಅತ್ಥೋ, ತಂ ಧರಣೀರುಹಪಾದಪಂ ಬೋಧಿರುಕ್ಖನ್ತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ.

೩೫. ಸಕಕಮ್ಮಾಭಿರದ್ಧೋತಿ ಅತ್ತನೋ ಕುಸಲಕಮ್ಮೇನ ಅಭಿರದ್ಧೋ ಪಸನ್ನೋ ಉತ್ತಮೇ ಬೋಧಿಮ್ಹಿ ಪಸನ್ನೋತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ. ಸೇಸಂ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಉತ್ತಾನಮೇವಾತಿ.

ಏಕಾಸನಿಯತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೫. ಸುವಣ್ಣಪುಪ್ಫಿಯತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ವಿಪಸ್ಸೀ ನಾಮ ಭಗವಾತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಸುವಣ್ಣಪುಪ್ಫಿಯತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಜಿನವರೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ವಿಪಸ್ಸಿಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಠಾನೇ ಭೂಮಟ್ಠಕದೇವಪುತ್ತೋ ಹುತ್ವಾ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ತಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಧಮ್ಮಂ ಸುತ್ವಾ ಪಸನ್ನಮಾನಸೋ ಚತೂಹಿ ಸುವಣ್ಣಪುಪ್ಫೇಹಿ ಪೂಜೇಸಿ. ತಾನಿ ಪುಪ್ಫಾನಿ ಆಕಾಸೇ ಸುವಣ್ಣವಿತಾನಂ ಹುತ್ವಾ ಛಾದೇಸುಂ, ಸುವಣ್ಣಪಭಾ ಚ ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಸರೀರಪಭಾ ಚ ಏಕತೋ ಹುತ್ವಾ ಮಹಾಓಭಾಸೋ ಅಹೋಸಿ. ಸೋ ಅತಿರೇಕತರಂ ಪಸನ್ನೋ ಸಕಭವನಂ ಗತೋಪಿ ಸರತಿಯೇವ. ಸೋ ತೇನ ಪುಞ್ಞಕಮ್ಮೇನ ತುಸಿತಭವನಾದಿಸುಗತೀಸುಯೇವ ಸಂಸರನ್ತೋ ದಿಬ್ಬಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವಿಞ್ಞುತಂ ಪತ್ತೋ ಸತ್ಥು ಧಮ್ಮದೇಸನಂ ಸುತ್ವಾ ಸಾಸನೇ ಉರಂ ದತ್ವಾ ಪಬ್ಬಜಿತೋ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಅರಹಾ ಅಹೋಸಿ.

೪೦. ಸೋ ಅಪರಭಾಗೇ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ಸರಿತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ವಿಪಸ್ಸೀ ನಾಮ ಭಗವಾತಿಆದಿಮಾಹ. ತಂ ಹೇಟ್ಠಾ ವುತ್ತತ್ಥಮೇವ.

೪೪. ಪಾಮೋಜ್ಜಂ ಜನಯಿತ್ವಾನಾತಿ ಬಲವಪೀತಿಂ ಉಪ್ಪಾದೇತ್ವಾ ‘‘ಪಾಮೋಜ್ಜಂ ಆಮೋದನಾ ಪಮೋದನಾ ಹಾಸೋ ಪಹಾಸೋ ವಿತ್ತಿ ಓದಗ್ಯಂ ಅತ್ತಮನತಾ ಚಿತ್ತಸ್ಸಾ’’ತಿಆದೀಸು (ಧ. ಸ. ೯, ೮೬; ಮಹಾನಿ. ೧) ವಿಯ ಅತ್ತಮನತಾ ಸಕಭಾವಂ ಉಪ್ಪಾದೇತ್ವಾತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸೇಸಂ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಉತ್ತಾನಮೇವಾತಿ.

ಸುವಣ್ಣಪುಪ್ಫಿಯತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೬. ಚಿತಕಪೂಜಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ವಸಾಮಿ ರಾಜಾಯತನೇತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಚಿತಕಪೂಜಕತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತೋ ಪರಂ ಉಪ್ಪನ್ನುಪ್ಪನ್ನಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ಸಿಖಿಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ರಾಜಾಯತನರುಕ್ಖದೇವತಾ ಹುತ್ವಾ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ಅನ್ತರನ್ತರಾ ದೇವತಾಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಧಮ್ಮಂ ಸುತ್ವಾ ಪಸನ್ನೋ ಭಗವತಿ ಪರಿನಿಬ್ಬುತೇ ಸಪರಿವಾರೋ ಗನ್ಧದೀಪಧೂಪಪುಪ್ಫಭೇರಿಆದೀನಿ ಗಾಹಾಪೇತ್ವಾ ಭಗವತೋ ಆಳಹನಟ್ಠಾನಂ ಗನ್ತ್ವಾ ದೀಪಾದೀನಿ ಪೂಜೇತ್ವಾ ಅನೇಕೇಹಿ ತೂರಿಯೇಹಿ ಅನೇಕೇಹಿ ವಾದಿತೇಹಿ ತಂ ಪೂಜೇಸಿ. ತತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಸಕಭವನಂ ಉಪವಿಟ್ಠೋಪಿ ಭಗವನ್ತಮೇವ ಸರಿತ್ವಾ ಸಮ್ಮುಖಾ ವಿಯ ವನ್ದತಿ. ಸೋ ತೇನೇವ ಪುಞ್ಞೇನ ತೇನ ಚಿತ್ತಪ್ಪಸಾದೇನ ರಾಜಾಯತನತೋ ಕಾಲಂ ಕತೋ ತುಸಿತಾದೀಸು ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ದಿಬ್ಬಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ತತೋ ಮನುಸ್ಸೇಸು ಮನುಸ್ಸಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವಿಞ್ಞುತಂ ಪತ್ತೋ ಭಗವತಿ ಉಪ್ಪನ್ನಚಿತ್ತಪ್ಪಸಾದೋ ಭಗವತೋ ಸಾಸನೇ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಅರಹಾ ಅಹೋಸಿ.

೪೯. ಸೋ ಅಪರಭಾಗೇ ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ಸರಿತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ವಸಾಮಿ ರಾಜಾಯತನೇತಿಆದಿಮಾಹ. ರಾಜಾಯತನೇತಿ ದೇವರಾಜೂನಂ ಆಯತನಂ ರಾಜಾಯತನಂ, ತಸ್ಸ ರುಕ್ಖಸ್ಸ ನಾಮಧೇಯ್ಯೋ ವಾ. ಪರಿನಿಬ್ಬುತೇ ಭಗವತೀತಿ ಪರಿಸಮನ್ತತೋ ಕಿಞ್ಚಿ ಅನವಸೇಸೇತ್ವಾ ಖನ್ಧಪರಿನಿಬ್ಬಾನಕಾಲೇ ಪರಿನಿಬ್ಬಾನಸಮಯೇ ಪರಿನಿಬ್ಬಾನಪ್ಪತ್ತಸ್ಸ ಸಿಖಿನೋ ಲೋಕಬನ್ಧುನೋತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ.

೫೦. ಚಿತಕಂ ಅಗಮಾಸಹನ್ತಿ ಚನ್ದನಾಗರುದೇವದಾರುಕಪ್ಪೂರತಕ್ಕೋಲಾದಿಸುಗನ್ಧದಾರೂಹಿ ಚಿತಂ ರಾಸಿಗತನ್ತಿ ಚಿತಂ, ಚಿತಮೇವ ಚಿತಕಂ, ಬುದ್ಧಗಾರವೇನ ಚಿತಕಂ ಪೂಜನತ್ಥಾಯ ಚಿತಕಸ್ಸ ಸಮೀಪಂ ಅಹಂ ಅಗಮಾಸಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ತತ್ಥ ಗನ್ತ್ವಾ ಕತಕಿಚ್ಚಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ತೂರಿಯಂ ತತ್ಥ ವಾದೇತ್ವಾತಿಆದಿಮಾಹ. ತಂ ಸಬ್ಬಂ ಸುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಮೇವಾತಿ.

ಚಿತಕಪೂಜಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೭. ಬುದ್ಧಸಞ್ಞಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ಯದಾ ವಿಪಸ್ಸೀ ಲೋಕಗ್ಗೋತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಬುದ್ಧಸಞ್ಞಕತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ವಿಪಸ್ಸಿಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಭೂಮಟ್ಠಕವಿಮಾನೇ ದೇವಪುತ್ತೋ ಹುತ್ವಾ ನಿಬ್ಬತ್ತಿ. ತದಾ ವಿಪಸ್ಸೀ ಭಗವಾ ಆಯುಸಙ್ಖಾರಂ ವೋಸ್ಸಜ್ಜಿ. ಅಥ ಸಕಲದಸಸಹಸ್ಸಿಲೋಕಧಾತು ಸಸಾಗರಪಬ್ಬತಾ ಪಕಮ್ಪಿತ್ಥ. ತದಾ ತಸ್ಸ ದೇವಪುತ್ತಸ್ಸ ಭವನಮ್ಪಿ ಕಮ್ಪಿತ್ಥ. ತಸ್ಮಿಂ ಖಣೇ ಸೋ ದೇವಪುತ್ತೋ ಸಂಸಯಜಾತೋ – ‘‘ಕಿಂ ನು ಖೋ ಪಥವೀಕಮ್ಪಾಯ ನಿಬ್ಬತ್ತೀ’’ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಆಯುಸಙ್ಖಾರವೋಸ್ಸಜ್ಜಭಾವಂ ಞತ್ವಾ ಮಹಾಸೋಕಂ ದೋಮನಸ್ಸಂ ಉಪ್ಪಾದೇಸಿ. ತದಾ ವೇಸ್ಸವಣೋ ಮಹಾರಾಜಾ ಆಗನ್ತ್ವಾ ‘‘ಮಾ ಚಿನ್ತಯಿತ್ಥಾ’’ತಿ ಅಸ್ಸಾಸೇಸಿ. ಸೋ ದೇವಪುತ್ತೋ ತತೋ ಚುತೋ ತೇನ ಪುಞ್ಞೇನ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಸು ಸಂಸರನ್ತೋ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವಿಞ್ಞುತಂ ಪತ್ತೋ ಘರಾವಾಸಂ ಪಹಾಯ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಅರಹಾ ಅಹೋಸಿ.

೫೭. ಸೋ ಅಪರಭಾಗೇ ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ಸರಿತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಯದಾ ವಿಪಸ್ಸೀ ಲೋಕಗ್ಗೋತಿಆದಿಮಾಹ. ಆಯುಸಙ್ಖಾರಮೋಸ್ಸಜ್ಜೀತಿ ಆ ಸಮನ್ತತೋ ಯುನೋತಿ ಪಾಲೇತಿ ಸತ್ತೇತಿ ಆಯು, ಆಯುಸ್ಸ ಸಙ್ಖಾರೋ ರಾಸಿಭಾವೋ ಆಯುಸಙ್ಖಾರೋ, ತಂ ಆಯುಸಙ್ಖಾರಂ ಓಸ್ಸಜ್ಜಿ ಪರಿಚ್ಚಜಿ ಜಹಾಸೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ತಸ್ಮಿಂ ಆಯುಸಙ್ಖಾರವೋಸ್ಸಜ್ಜನೇ. ಜಲಮೇಖಲಾಸಾಗರೋದಕಮೇಖಲಾಸಹಿತಾ ಸಕಲದಸಸಹಸ್ಸಚಕ್ಕವಾಳಪಥವೀ ಕಮ್ಪಿತ್ಥಾತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ.

೫೮. ಓತತಂ ವಿತ್ಥತಂ ಮಯ್ಹನ್ತಿ ಮಯ್ಹಂ ಭವನಂ ಓತತಂ ವಿತ್ಥತಂ ಚಿತ್ತಂ ವಿಚಿತ್ತಂ ಸುಚಿ ಸುಪರಿಸುದ್ಧಂ ಚಿತ್ತಂ ಅನೇಕೇಹಿ ಸತ್ತಹಿ ರತನೇಹಿ ವಿಚಿತ್ತಂ ಸೋಭಮಾನಂ ಪಕಮ್ಪಿತ್ಥ ಪಕಾರೇನ ಕಮ್ಪಿತ್ಥಾತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸೇಸಂ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಉತ್ತಾನಮೇವಾತಿ.

ಬುದ್ಧಸಞ್ಞಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೮. ಮಗ್ಗಸಞ್ಞಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ಪದುಮುತ್ತರಬುದ್ಧಸ್ಸಾತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಮಗ್ಗಸಞ್ಞಕತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತೋ ಓರಂ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ಪದುಮುತ್ತರಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಹಿಮವನ್ತೇ ದೇವಪುತ್ತೋ ಹುತ್ವಾ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ಅರಞ್ಞಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಮಗ್ಗಮೂಳ್ಹಾನಂ ಮಗ್ಗಂ ಗವೇಸನ್ತಾನಂ ತಸ್ಸ ಸಾವಕಾನಂ ಭೋಜೇತ್ವಾ ಮಗ್ಗಂ ಆಚಿಕ್ಖಿ. ಸೋ ತೇನ ಪುಞ್ಞೇನ ದೇವಮನುಸ್ಸಸಮ್ಪತ್ತಿಮನುಭವಿತ್ವಾ ಉಪ್ಪನ್ನುಪ್ಪನ್ನಭವೇ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಅಮೂಳ್ಹೋ ಸಞ್ಞವಾ ಅಹೋಸಿ. ಅಥ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವಿಞ್ಞುತಂ ಪತ್ತೋ ಘರಾವಾಸೇ ಅನಲ್ಲೀನೋ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಅರಹಾ ಅಹೋಸಿ.

೬೬. ಸೋ ಅಪರಭಾಗೇ ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ಸರಿತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಪದುಮುತ್ತರಬುದ್ಧಸ್ಸಾತಿಆದಿಮಾಹ. ಸಾವಕಾ ವನಚಾರಿನೋತಿ ಭಗವತೋ ವುತ್ತವಚನಂ ಸಮ್ಮಾ ಆದರೇನ ಸುಣನ್ತೀತಿ ಸಾವಕಾ, ಅಥ ವಾ ಭಗವತೋ ದೇಸನಾನುಸಾರೇನ ಞಾಣಂ ಪೇಸೇತ್ವಾ ಸದ್ಧಮ್ಮಂ ಸುಣನ್ತೀತಿ ಸಾವಕಾ. ವನಚಾರಿನೋ ವನೇ ವಿಚರಣಕಾ ಸಾವಕಾ ವಿಪ್ಪನಟ್ಠಾ ಮಗ್ಗಮೂಳ್ಹಾ ಮಹಾಅರಞ್ಞೇ ಅನ್ಧಾವ ಚಕ್ಖುವಿರಹಿತಾವ ಅನುಸುಯ್ಯರೇ ವಿಚರನ್ತೀತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ. ಸೇಸಂ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಉತ್ತಾನಮೇವಾತಿ.

ಮಗ್ಗಸಞ್ಞಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೯. ಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಾನಸಞ್ಞಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ಅತ್ಥದಸ್ಸಿಮ್ಹಿ ಸುಗತೇತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಾನಸಞ್ಞಕತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ಅತ್ಥದಸ್ಸಿಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಯಕ್ಖಯೋನಿಯಂ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ಭಗವತಿ ಧರಮಾನೇ ದಸ್ಸನಸ್ಸ ಅಲದ್ಧತ್ತಾ ಪಚ್ಛಾ ಪರಿನಿಬ್ಬುತೇ ಮಹಾಸೋಕಪ್ಪತ್ತೋ ವಿಹಾಸಿ. ತದಾ ಹಿಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಸಾಗತೋ ನಾಮ ಅಗ್ಗಸಾವಕೋ ಅನುಸಾಸನ್ತೋ ಭಗವತೋ ಸಾರೀರಿಕಧಾತುಪೂಜಾ ಭಗವತಿ ಧರಮಾನೇ ಕತಪೂಜಾ ವಿಯ ಚಿತ್ತಪ್ಪಸಾದವಸಾ ಮಹಪ್ಫಲಂ ಭವತೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ‘‘ಥೂಪಂ ಕರೋಹೀ’’ತಿ ನಿಯೋಜಿತೋ ಥೂಪಂ ಕಾರೇಸಿ, ತಂ ಪೂಜೇತ್ವಾ ತತೋ ಚುತೋ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಸು ಸಕ್ಕಚಕ್ಕವತ್ತಿಸಮ್ಪತ್ತಿಮನುಭವಿತ್ವಾ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವಿಞ್ಞುತಂ ಪತ್ತೋ ಸತ್ಥರಿ ಪಸೀದಿತ್ವಾ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಅರಹಾ ಅಹೋಸಿ.

೭೨. ಸೋ ಅಪರಭಾಗೇ ಅತ್ತನೋ ಪುಞ್ಞಕಮ್ಮಂ ಸರಿತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಅತ್ಥದಸ್ಸಿಮ್ಹಿ ಸುಗತೇತಿಆದಿಮಾಹ. ತಂ ಹೇಟ್ಠಾ ವುತ್ತಮೇವ. ಯಕ್ಖಯೋನಿಂ ಉಪಪಜ್ಜಿನ್ತಿ ಏತ್ಥ ಪನ ಅತ್ತನೋ ಸಕಾಸಂ ಸಮ್ಪತ್ತಸಮ್ಪತ್ತೇ ಖಾದನ್ತಾ ಯನ್ತಿ ಗಚ್ಛನ್ತೀತಿ ಯಕ್ಖಾ, ಯಕ್ಖಾನಂ ಯೋನಿ ಜಾತೀತಿ ಯಕ್ಖಯೋನಿ, ಯಕ್ಖಯೋನಿಯಂ ನಿಬ್ಬತ್ತೋತಿ ಅತ್ಥೋ.

೭೩. ದುಲ್ಲದ್ಧಂ ವತ ಮೇ ಆಸೀತಿ ಮೇ ಮಯಾ ಲದ್ಧಯಸಂ ದುಲ್ಲದ್ಧಂ, ಬುದ್ಧಭೂತಸ್ಸ ಸತ್ಥುನೋ ಸಕ್ಕಾರಂ ಅಕತತ್ತಾ ವಿರಾಧೇತ್ವಾ ಲದ್ಧನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ದುಪ್ಪಭಾತನ್ತಿ ದುಟ್ಠು ಪಭಾತಂ ರತ್ತಿಯಾ ಪಭಾತಕರಣಂ, ಮಯ್ಹಂ ನ ಸುಟ್ಠುಂ ಪಭಾತನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ದುರುಟ್ಠಿತನ್ತಿ ದುಉಟ್ಠಿತಂ, ಸೂರಿಯಸ್ಸ ಉಗ್ಗಮನಂ ಮಯ್ಹಂ ದುಉಗ್ಗಮನನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸೇಸಂ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಉತ್ತಾನಮೇವಾತಿ.

ಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಾನಸಞ್ಞಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೧೦. ಜಾತಿಪೂಜಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ಜಾಯಂ ತಸ್ಸ ವಿಪಸ್ಸಿಸ್ಸಾತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಜಾತಿಪೂಜಕತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ವಿಪಸ್ಸಿಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವಿಞ್ಞುತಂ ಪತ್ತೋ ನಕ್ಖತ್ತಪಾಠಕೇಹಿ ವಿಪಸ್ಸಿಬೋಧಿಸತ್ತಸ್ಸ ವುತ್ತಲಕ್ಖಣನಿಮಿತ್ತಂ ಸುತ್ವಾ ‘‘ಅಯಂ ಕಿರ ಕುಮಾರೋ ಬುದ್ಧೋ ಹುತ್ವಾ ಸಕಲಲೋಕಸ್ಸ ಅಗ್ಗೋ ಸೇಟ್ಠೋ ಸುತ್ವಾ ಸಬ್ಬಸತ್ತೇ ಸಂಸಾರತೋ ಉದ್ಧರಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಸುತ್ವಾ ತಂ ಭಗವನ್ತಂ ಕುಮಾರಕಾಲೇಯೇವ ಬುದ್ಧಸ್ಸ ವಿಯ ಮಹಾಪೂಜಮಕಾಸಿ. ಪಚ್ಛಾ ಕಮೇನ ಕುಮಾರಕಾಲಂ ರಾಜಕುಮಾರಕಾಲಂ ರಜ್ಜಕಾಲನ್ತಿ ಕಾಲತ್ತಯಮತಿಕ್ಕಮ್ಮ ಬುದ್ಧೇ ಜಾತೇಪಿ ಮಹಾಪೂಜಂ ಕತ್ವಾ ತತೋ ಚುತೋ ತುಸಿತಾದೀಸು ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ದಿಬ್ಬಸುಖಮನುಭವಿತ್ವಾ ಪಚ್ಛಾ ಮನುಸ್ಸೇಸು ಚಕ್ಕವತ್ತಾದಿಮನುಸ್ಸಸುಖಮನುಭವಿತ್ವಾ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ಸತ್ತಟ್ಠವಸ್ಸಕಾಲೇಯೇವ ಭಗವತಿ ಪಸನ್ನೋ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ವಿಪಸ್ಸನಂ ವಡ್ಢೇತ್ವಾ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಅರಹಾ ಅಹೋಸಿ.

೮೨. ಸೋ ಅಪರಭಾಗೇ ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ಸರಿತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಜಾಯಂ ತಸ್ಸ ವಿಪಸ್ಸಿಸ್ಸಾತಿಆದಿಮಾಹ. ತಂ ಹೇಟ್ಠಾ ವುತ್ತತ್ಥಮೇವ.

೮೪. ನೇಮಿತ್ತಾನಂ ಸುಣಿತ್ವಾನಾತಿ ಏತ್ಥ ನಿಮಿತ್ತಂ ಕಾರಣಂ ಸುಖದುಕ್ಖಪ್ಪತ್ತಿಹೇತುಂ ಜಾನನ್ತೀತಿ ನೇಮಿತ್ತಾ, ತೇಸಂ ನೇಮಿತ್ತಾನಂ ನಕ್ಖತ್ತಪಾಠಕಾನಂ ವಚನಂ ಸುಣಿತ್ವಾತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸೇಸಂ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಉತ್ತಾನಮೇವಾತಿ.

ಜಾತಿಪೂಜಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

ದ್ವಾದಸಮವಗ್ಗವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೧೩. ಸೇರೇಯ್ಯವಗ್ಗೋ

೧. ಸೇರೇಯ್ಯಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ಅಜ್ಝಾಯಕೋ ಮನ್ತಧರೋತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಸೇರೇಯ್ಯಕತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಜಿನವರೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತೋ ಪರೇಸು ಅತ್ತಭಾವಸಹಸ್ಸೇಸು ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ವಿಪಸ್ಸಿಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವಿಞ್ಞುತಂ ಪತ್ವಾ ತಿಣ್ಣಂ ವೇದಾನಂ ಪಾರಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಇತಿಹಾಸಾದಿಸಕಲಬ್ರಾಹ್ಮಣಧಮ್ಮೇಸು ಕೋಟಿಪ್ಪತ್ತೋ ಏಕಸ್ಮಿಂ ದಿವಸೇ ಅಬ್ಭೋಕಾಸೇ ಸಪರಿವಾರೋ ಠಿತೋ ಭಗವನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಪಸನ್ನಮಾನಸೋ ಸೇರೇಯ್ಯಪುಪ್ಫಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಆಕಾಸೇ ಖಿಪನ್ತೋ ಪೂಜೇಸಿ. ತಾನಿ ಪುಪ್ಫಾನಿ ಆಕಾಸೇ ವಿತಾನಂ ಹುತ್ವಾ ಸತ್ತಾಹಂ ಠತ್ವಾ ಪಚ್ಛಾ ಅನ್ತರಧಾಯಿಂಸು. ಸೋ ತಂ ಅಚ್ಛರಿಯಂ ದಿಸ್ವಾ ಅತೀವ ಪಸನ್ನಮಾನಸೋ ತೇನೇವ ಪೀತಿಸೋಮನಸ್ಸೇನ ಕಾಲಂ ಕತ್ವಾ ತುಸಿತಾದೀಸು ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ತತ್ಥ ದಿಬ್ಬಸುಖಮನುಭವಿತ್ವಾ ತತೋ ಮನುಸ್ಸಸುಖಮನುಭವಿತ್ವಾ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವಿಞ್ಞುತಂ ಪಾಪುಣಿತ್ವಾ ಪುಬ್ಬವಾಸನಾಬಲೇನ ಸತ್ಥರಿ ಪಸನ್ನೋ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಅರಹಾ ಅಹೋಸಿ.

೧. ಸೋ ಅಪರಭಾಗೇ ಪುರಾಕತಕುಸಲಂ ಸರಿತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಅಜ್ಝಾಯಕೋ ಮನ್ತಧರೋತಿಆದಿಮಾಹ. ತಂ ಹೇಟ್ಠಾ ವುತ್ತತ್ಥಮೇವ.

೩. ಸೇರೇಯ್ಯಕಂ ಗಹೇತ್ವಾನಾತಿ ಸಿರಿಸೇ ಭವಂ ಜಾತಿಪುಪ್ಫಂ ಸೇರೇಯ್ಯಂ, ಸೇರೇಯ್ಯಮೇವ ಸೇರೇಯ್ಯಕಂ, ತಂ ಸೇರೇಯ್ಯಕಂ ಗಹೇತ್ವಾನಾತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ. ಭಗವತಿ ಪಸನ್ನೋ ಜಾತಿಸುಮನಮಕುಳಚಮ್ಪಕಾದೀನಿ ಪುಪ್ಫಾನಿ ಪತಿಟ್ಠಪೇತ್ವಾ ಪೂಜೇತುಂ ಕಾಲಂ ನತ್ಥಿತಾಯ ತತ್ಥ ಸಮ್ಪತ್ತಂ ತಂ ಸೇರೇಯ್ಯಕಂ ಪುಪ್ಫಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಪೂಜೇಸಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸೇಸಂ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಉತ್ತಾನಮೇವಾತಿ.

ಸೇರೇಯ್ಯಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೨. ಪುಪ್ಫಥೂಪಿಯತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ಹಿಮವನ್ತಸ್ಸಾವಿದೂರೇತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಪುಪ್ಫಥೂಪಿಯತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ವಿಪಸ್ಸಿಬುದ್ಧಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವಿಞ್ಞುತಂ ಪತ್ವಾ ಸಕಸಿಪ್ಪೇ ನಿಪ್ಫತ್ತಿಂ ಪತ್ತೋ ತತ್ಥ ಸಾರಂ ಅಪಸ್ಸನ್ತೋ ಗೇಹಂ ಪಹಾಯ ಹಿಮವನ್ತಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ಅತ್ತನಾ ಸಹಗತೇಹಿ ಪಞ್ಚಸಿಸ್ಸಸಹಸ್ಸೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಪಞ್ಚಾಭಿಞ್ಞಾ ಅಟ್ಠ ಸಮಾಪತ್ತಿಯೋ ನಿಬ್ಬತ್ತೇತ್ವಾ ಕುಕ್ಕುರನಾಮಪಬ್ಬತಸಮೀಪೇ ಪಣ್ಣಸಾಲಂ ಕಾರೇತ್ವಾ ಪಟಿವಸತಿ. ತದಾ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದಭಾವಂ ಸುತ್ವಾ ಸಿಸ್ಸೇಹಿ ಸಹ ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕಂ ಗನ್ತುಕಾಮೋ ಕೇನಚಿ ಬ್ಯಾಧಿನಾ ಪೀಳಿತೋ ಪಣ್ಣಸಾಲಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ಸಿಸ್ಸಸನ್ತಿಕಾ ಬುದ್ಧಸ್ಸಾನುಭಾವಂ ಲಕ್ಖಣಞ್ಚ ಸುತ್ವಾ ಪಸನ್ನಮಾನಸೋ ಹಿಮವನ್ತತೋ ಚಮ್ಪಕಾಸೋಕತಿಲಕಕೇಟಕಾದ್ಯನೇಕೇ ಪುಪ್ಫೇ ಆಹರಾಪೇತ್ವಾ ಥೂಪಂ ಕತ್ವಾ ಬುದ್ಧಂ ವಿಯ ಪೂಜೇತ್ವಾ ಕಾಲಂ ಕತ್ವಾ ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕೂಪಗೋ ಅಹೋಸಿ. ಅಥ ತೇ ಸಿಸ್ಸಾ ತಸ್ಸ ಆಳಹನಂ ಕತ್ವಾ ಬುದ್ಧಸನ್ತಿಕಂ ಗನ್ತ್ವಾ ತಂ ಪವತ್ತಿಂ ಆರೋಚೇಸುಂ. ಅಥ ಭಗವಾ ಬುದ್ಧಚಕ್ಖುನಾ ಓಲೋಕೇತ್ವಾ ಅನಾಗತಂಸಞಾಣೇನ ಪಾಕಟೀಕರಣಮಕಾಸಿ. ಸೋ ಅಪರಭಾಗೇ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವಿಞ್ಞುತಂ ಪತ್ತೋ ಪುಬ್ಬವಾಸನಾಬಲೇನ ಸತ್ಥರಿ ಪಸನ್ನೋ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಅರಹಾ ಅಹೋಸಿ.

೧೦. ಅಥ ಸೋ ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಕುಸಲಂ ಸರಿತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಹಿಮವನ್ತಸ್ಸಾವಿದೂರೇತಿಆದಿಮಾಹ. ತಂ ಹೇಟ್ಠಾ ವುತ್ತತ್ಥಮೇವ. ಕುಕ್ಕುರೋ ನಾಮ ಪಬ್ಬತೋತಿ ಪಬ್ಬತಸ್ಸ ಸಿಖರಂ ಕುಕ್ಕುರಾಕಾರೇನ ಸುನಖಾಕಾರೇನ ಸಣ್ಠಿತತ್ತಾ ‘‘ಕುಕ್ಕುರಪಬ್ಬತೋ’’ತಿ ಸಙ್ಖ್ಯಂ ಗತೋ, ತಸ್ಸ ಸಮೀಪೇ ಪಣ್ಣಸಾಲಂ ಕತ್ವಾ ಪಞ್ಚತಾಪಸಸಹಸ್ಸೇಹಿ ಸಹ ವಸಮಾನೋತಿ ಅತ್ಥೋ. ನಯಾನುಸಾರೇನ ಸೇಸಂ ಸಬ್ಬಂ ಉತ್ತಾನತ್ಥಮೇವಾತಿ.

ಪುಪ್ಫಥೂಪಿಯತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೩. ಪಾಯಸದಾಯಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ಸುವಣ್ಣವಣ್ಣೋ ಸಮ್ಬುದ್ಧೋತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಪಾಯಸದಾಯಕತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ವಿಪಸ್ಸಿಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಏಕಸ್ಮಿಂ ವಿಭವಸಮ್ಪನ್ನೇ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವಿಞ್ಞುತಂ ಪತ್ವಾ ಘರಾವಾಸಂ ವಸನ್ತೋ ಹತ್ಥಿಅಸ್ಸಧನಧಞ್ಞಸತ್ತರತನಾದಿವಿಭವಸಮ್ಪನ್ನೋ ಸದ್ಧಾಸಮ್ಪನ್ನೋ ಕಮ್ಮಫಲಂ ಸದ್ದಹಿತ್ವಾ ಸಹಸ್ಸಮತ್ತಾ ಸುವಣ್ಣಪಾತಿಯೋ ಕಾರೇತ್ವಾ ತಸ್ಮಿಂ ಖೀರಪಾಯಸಸಹಸ್ಸಸ್ಸ ಪೂರೇತ್ವಾ ತಾ ಸಬ್ಬಾ ಗಾಹಾಪೇತ್ವಾ ಸಿಮ್ಬಲಿವನಂ ಅಗಮಾಸಿ. ತಸ್ಮಿಂ ಸಮಯೇ ವಿಪಸ್ಸೀ ಭಗವಾ ಛಬ್ಬಣ್ಣರಂಸಿಯೋ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇತ್ವಾ ಆಕಾಸೇ ಚಙ್ಕಮಂ ಮಾಪೇತ್ವಾ ಚಙ್ಕಮತಿ. ಸೋ ಪನ ಸೇಟ್ಠಿ ತಂ ಅಚ್ಛರಿಯಂ ದಿಸ್ವಾ ಅತೀವ ಪಸನ್ನೋ ಪಾತಿಯೋ ಠಪೇತ್ವಾ ವನ್ದಿತ್ವಾ ಆರೋಚೇಸಿ ಪಟಿಗ್ಗಹಣಾಯ. ಅಥ ಭಗವಾ ಅನುಕಮ್ಪಂ ಉಪಾದಾಯ ಪಟಿಗ್ಗಹೇಸಿ, ಪಟಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಚ ಪನ ತಸ್ಸ ಸೋಮನುಸ್ಸುಪ್ಪಾದನತ್ಥಂ ಸಹಸ್ಸಮತ್ತೇಹಿ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಪರಿಭುಞ್ಜಿ, ತದವಸೇಸಂ ಅನೇಕಸಹಸ್ಸಭಿಕ್ಖೂ ಪರಿಭುಞ್ಜಿಂಸು. ಸೋ ತೇನ ಪುಞ್ಞೇನ ಸುಗತೀಸುಯೇವ ಸಂಸರನ್ತೋ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವಿಞ್ಞುತಂ ಪತ್ತೋ ಸದ್ಧಾಜಾತೋ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಅರಹಾ ಅಹೋಸಿ.

೨೬. ಸೋ ಅಪರಭಾಗೇ ಅತ್ತನೋ ಕುಸಲಂ ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಮಾನೋ ತಂ ಸರಿತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಸುವಣ್ಣವಣ್ಣೋ ಸಮ್ಬುದ್ಧೋತಿಆದಿಮಾಹ. ತಂ ಹೇಟ್ಠಾ ವುತ್ತಮೇವ.

೨೮. ಚಙ್ಕಮಂ ಸುಸಮಾರೂಳ್ಹೋತಿ ಚದಿನನ್ತೋ ಪದವಿಕ್ಖೇಪಂ ಕರೋನ್ತೋ ಕಮತಿ ಗಚ್ಛತೀತಿ ಚಙ್ಕಮಂ, ಚಙ್ಕಮಸ್ಸ ಪದವಿಕ್ಖೇಪಸ್ಸ ಆಧಾರಭೂತಪಥವಿಪದೇಸೋ ಚಙ್ಕಮಂ ನಾಮಾತಿ ಅತ್ಥೋ, ಏತಂ ಚಙ್ಕಮಂಸು ವಿಸೇಸೇನ ಆರೂಳ್ಹೋತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ. ಅಮ್ಬರೇ ಅನಿಲಾಯನೇತಿ ವರೀಯತಿ ಛಾದಿಯತಿ ಅನೇನಾತಿ ವರಂ, ನ ಬರನ್ತಿ ಅಮ್ಬರಂ, ಸೇತವತ್ಥಸದಿಸಂ ಆಕಾಸನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ನತ್ಥಿ ನಿಲೀಯನಂ ಗೋಪನಂ ಏತ್ಥಾತಿ ಅನಿಲಂ, ಆ ಸಮನ್ತತೋ ಯನ್ತಿ ಗಚ್ಛನ್ತಿ ಅನೇನ ಇದ್ಧಿಮನ್ತೋತಿ ಆಯನಂ, ಅನಿಲಞ್ಚ ತಂ ಆಯನಞ್ಚೇತಿ ಅನಿಲಾಯನಂ, ತಸ್ಮಿಂ ಅಮ್ಬರೇ ಅನಿಲಾಯನೇ ಚಙ್ಕಮಂ ಮಾಪಯಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸೇಸಂ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಉತ್ತಾನಮೇವಾತಿ.

ಪಾಯಸದಾಯಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೪. ಗನ್ಧೋದಕಿಯತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ನಿಸಜ್ಜ ಪಾಸಾದವರೇತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಗನ್ಧೋದಕಿಯತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ನಿಬ್ಬಾನೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ವಿಪಸ್ಸೀಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಸೇಟ್ಠಿಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವಿಞ್ಞುತಂ ಪತ್ವಾ ಮಹದ್ಧನೋ ಮಹಾಭೋಗೋ ದಿಬ್ಬಸುಖಮನುಭವನ್ತೋ ವಿಯ ಮನುಸ್ಸಸುಖಮನುಭವನ್ತೋ ಏಕಸ್ಮಿಂ ದಿವಸೇ ಪಾಸಾದವರೇ ನಿಸಿನ್ನೋ ಹೋತಿ. ತದಾ ಭಗವಾ ಸುವಣ್ಣಮಹಾಮೇರು ವಿಯ ವೀಥಿಯಾ ವಿಚರತಿ, ತಂ ವಿಚರಮಾನಂ ಭಗವನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಪಸನ್ನಮಾನಸೋ ಗನ್ತ್ವಾ ವನ್ದಿತ್ವಾ ಸುಗನ್ಧೋದಕೇನ ಭಗವನ್ತಂ ಓಸಿಞ್ಚಮಾನೋ ಪೂಜೇಸಿ. ಸೋ ತೇನ ಪುಞ್ಞೇನ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಸು ಸಂಸರನ್ತೋ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವಿಞ್ಞುತಂ ಪತ್ತೋ ಘರಾವಾಸೇನ ಅನಲ್ಲೀನೋ ಸತ್ಥು ಸನ್ತಿಕೇ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಂ ಗಹೇತ್ವಾ ವಿಪಸ್ಸನಂ ವಡ್ಢೇತ್ವಾ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಅರಹಾ ಅಹೋಸಿ.

೩೫. ಸೋ ಅಪರಭಾಗೇ ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಕುಸಲಂ ಸರಿತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ನಿಸಜ್ಜ ಪಾಸಾದವರೇತಿಆದಿಮಾಹ. ತತ್ಥ ಪಾಸಾದೋತಿ ಪಸಾದಂ ಸೋಮನಸ್ಸಂ ಜನೇತಿ ಉಪ್ಪಾದೇತೀತಿ ಪಾಸಾದೋ, ಮಾಲಾಕಮ್ಮಚಿತ್ತಕಮ್ಮಸುವಣ್ಣಕಮ್ಮಾದ್ಯನೇಕವಿಚಿತ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ತತ್ಥ ಪವಿಟ್ಠಾನಂ ಜನಾನಂ ಪಸಾದಂ ಜನಯತೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ಪಾಸಾದೋ ಚ ಸೋ ಪತ್ಥೇತಬ್ಬಟ್ಠೇನ ವರೋ ಚಾತಿ ಪಾಸಾದವರೋ, ತಸ್ಮಿಂ ಪಾಸಾದವರೇ ನಿಸಜ್ಜ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ವಿಪಸ್ಸಿಂ ಜಿನವರಂ ಅದ್ದಸನ್ತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ. ಸೇಸಂ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಉತ್ತಾನಮೇವಾತಿ.

ಗನ್ಧೋದಕಿಯತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೫. ಸಮ್ಮುಖಾಥವಿಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ಜಾಯಮಾನೇ ವಿಪಸ್ಸಿಮ್ಹೀತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಸಮ್ಮುಖಾಥವಿಕತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ವಿಪಸ್ಸಿಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ಸತ್ತವಸ್ಸಿಕಕಾಲೇಯೇವ ಸಕಸಿಪ್ಪೇ ನಿಪ್ಫತ್ತಿಂ ಪತ್ತೋ ಘರಾವಾಸಂ ಸಣ್ಠಪೇತ್ವಾ ವಸನ್ತೋ ವಿಪಸ್ಸಿಮ್ಹಿ ಬೋಧಿಸತ್ತೇ ಉಪ್ಪನ್ನೇ ಸಬ್ಬಬುದ್ಧಾನಂ ಲಕ್ಖಣಾನಿ ವೇದತ್ತಯೇ ದಿಸ್ಸಮಾನಾನಿ ತಾನಿ ರಾಜಪ್ಪಮುಖಸ್ಸ ಜನಕಾಯಸ್ಸ ವಿಪಸ್ಸೀಬೋಧಿಸತ್ತಸ್ಸ ಲಕ್ಖಣಞ್ಚ ಬುದ್ಧಭಾವಞ್ಚ ಬ್ಯಾಕರಿತ್ವಾ ಜನಾನಂ ಮಾನಸಂ ನಿಬ್ಬಾಪೇಸಿ, ಅನೇಕಾನಿ ಚ ಥುತಿವಚನಾನಿ ನಿವೇದೇಸಿ. ಸೋ ತೇನ ಕುಸಲಕಮ್ಮೇನ ಛ ಕಾಮಾವಚರಸಮ್ಪತ್ತಿಯೋ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಮನುಸ್ಸೇಸು ಚ ಚಕ್ಕವತ್ತಿಸಮ್ಪತ್ತಿಯೋ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವಿಞ್ಞುತಂ ಪತ್ತೋ ಸದ್ಧಾಜಾತೋ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಅರಹಾ ಅಹೋಸಿ. ಕತಕುಸಲನಾಮೇನ ಸಮ್ಮುಖಾಥವಿಕತ್ಥೇರೋತಿ ಪಾಕಟೋ.

೪೧. ಸೋ ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ಸರಿತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಜಾಯಮಾನೇ ವಿಪಸ್ಸಿಮ್ಹೀತಿಆದಿಮಾಹ. ವಿಪಸ್ಸಿಮ್ಹಿ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೇ ಜಾಯಮಾನೇ ಉಪ್ಪಜ್ಜಮಾನೇ ಮಾತುಕುಚ್ಛಿತೋ ನಿಕ್ಖನ್ತೇ ಅಹಂ ಪಾತುಭೂತಂ ನಿಮಿತ್ತಂ ಕಾರಣಂ ಬುದ್ಧಭಾವಸ್ಸ ಹೇತುಂ ಬ್ಯಾಕರಿಂ ಕಥೇಸಿಂ, ಅನೇಕಾನಿ ಅಚ್ಛರಿಯಾನಿ ಪಾಕಟಾನಿ ಅಕಾಸಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸೇಸಂ ವುತ್ತನಯಾನುಸಾರೇನ ಸುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಮೇವಾತಿ.

ಸಮ್ಮುಖಾಥವಿಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೬. ಕುಸುಮಾಸನಿಯತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ನಗರೇ ಧಞ್ಞವತಿಯಾತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಕುಸುಮಾಸನಿಯತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಜಿನವರೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ವಿಪಸ್ಸಿಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವಿಞ್ಞುತಂ ಪತ್ತೋ ಮಹದ್ಧನೋ ಮಹಾಭೋಗೋ ತಿಣ್ಣಂ ವೇದಾನಂ ಪಾರಂ ಗತೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಸಿಪ್ಪೇಸು ಕೋಟಿಪ್ಪತ್ತೋ ಸಕಪರಸಮಯಕುಸಲೋ ಮಾತಾಪಿತರೋ ಪೂಜೇತುಕಾಮೋ ಪಞ್ಚ ಉಪ್ಪಲಕಲಾಪೇ ಅತ್ತನೋ ಸಮೀಪೇ ಠಪೇತ್ವಾ ನಿಸಿನ್ನೋ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಪರಿವುತಂ ವಿಪಸ್ಸಿಂ ಭಗವನ್ತಂ ಆಗಚ್ಛನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ನೀಲಪೀತಾದಿಘನಬುದ್ಧರಸ್ಮಿಯೋ ಚ ದಿಸ್ವಾ ಪಸನ್ನಮಾನಸೋ ಆಸನಂ ಪಞ್ಞಾಪೇತ್ವಾ ತತ್ಥ ತಾನಿ ಪುಪ್ಫಾನಿ ಸನ್ಥರಿತ್ವಾ ಭಗವನ್ತಂ ತತ್ಥ ನಿಸೀದಾಪೇತ್ವಾ ಸಕಘರೇ ಮಾತು ಅತ್ಥಾಯ ಪಟಿಯತ್ತಾನಿ ಸಬ್ಬಾನಿ ಖಾದನೀಯಭೋಜನೀಯಾನಿ ಗಹೇತ್ವಾ ಸಪರಿವಾರಂ ಭಗವನ್ತಂ ಸಹತ್ಥೇನ ಸನ್ತಪ್ಪೇನ್ತೋ ಭೋಜೇಸಿ. ಭೋಜನಾವಸಾನೇ ಏಕಂ ಉಪ್ಪಲಹತ್ಥಂ ಅದಾಸಿ. ತೇನ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಪತ್ಥನಂ ಅಕಾಸಿ. ಭಗವಾಪಿ ಅನುಮೋದನಂ ಕತ್ವಾ ಪಕಾಮಿ. ಸೋ ತೇನ ಪುಞ್ಞೇನ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಸು ದ್ವೇ ಸಮ್ಪತ್ತಿಯೋ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ವಿಭವಸಮ್ಪನ್ನೇ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವಿಞ್ಞುತಂ ಪತ್ತೋ ಭೋಗಯಸೇಹಿ ವಡ್ಢಿತೋ ಕಾಮೇಸು ಆದೀನವಂ ದಿಸ್ವಾ ಘರಾವಾಸಂ ಪಹಾಯ ಪಬ್ಬಜಿತೋ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಅರಹಾ ಅಹೋಸಿ.

೬೫. ಸೋ ಅಪರಭಾಗೇ ಪುಬ್ಬೇ ಕತಕುಸಲಂ ಪುಬ್ಬೇನಿವಾಸಞಾಣೇನ ಸರಿತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಪ್ಪತ್ತೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ನಗರೇ ಧಞ್ಞವತಿಯಾತಿಆದಿಮಾಹ. ಧಞ್ಞಾನಂ ಪುಞ್ಞವನ್ತಾನಂ ಖತ್ತಿಯಬ್ರಾಹ್ಮಣಗಹಪತಿಮಹಾಸಾಲಾನಂ ಅನೇಕೇಸಂ ಕುಲಾನಂ ಆಕರತ್ತಾ ಧಞ್ಞವತೀ, ಅಥ ವಾ ಮುತ್ತಾಮಣಿಆದಿಸತ್ತರತನಾನಂ ಸತ್ತವಿಧಧಞ್ಞಾನಂ ಉಪಭೋಗಪರಿಭೋಗಾನಂ ಆಕರತ್ತಾ ಧಞ್ಞವತೀ, ಅಥ ವಾ ಧಞ್ಞಾನಂ ಬುದ್ಧಪಚ್ಚೇಕಬುದ್ಧಖೀಣಾಸವಾನಂ ವಸನಟ್ಠಾನಂ ಆರಾಮವಿಹಾರಾದೀನಂ ಆಕರತ್ತಾ ಧಞ್ಞವತೀ, ತಸ್ಸಾ ಧಞ್ಞವತಿಯಾ. ನಗರನ್ತಿ ಪತ್ಥೇನ್ತಿ ಏತ್ಥ ಉಪಭೋಗಪರಿಭೋಗತ್ಥಿಕಾ ಜನಾತಿ ನಗರಂ, ನ ಗಚ್ಛತೀತಿ ವಾ ನಗಂ, ರಾಜಯುವರಾಜಮಹಾಮತ್ತಾದೀನಂ ವಸನಟ್ಠಾನಂ. ನಗಂ ರಾತಿ ಆದದಾತಿ ಗಣ್ಹಾತೀತಿ ನಗರಂ, ರಾಜಾದೀನಂ ವಸನಟ್ಠಾನಸಮೂಹಭೂತಂ ಪಾಕಾರಪರಿಖಾದೀಹಿ ಪರಿಕ್ಖಿತ್ತಂ ಪರಿಚ್ಛಿನ್ನಟ್ಠಾನಂ ನಗರಂ ನಾಮಾತಿ ಅತ್ಥೋ. ನಗರೇ ಯದಾ ಅಹಂ ವಿಪಸ್ಸಿಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಸನ್ತಿಕೇ ಬ್ಯಾಕರಣಂ ಅಲಭಿಂ, ತದಾ ತಸ್ಮಿಂ ಧಞ್ಞವತಿಯಾ ನಗರೇ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಅಹೋಸಿನ್ತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ. ಸೇಸಂ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಉತ್ತಾನಮೇವಾತಿ.

ಕುಸುಮಾಸನಿಯತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೭. ಫಲದಾಯಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ಅಜ್ಝಾಯಕೋ ಮನ್ತಧರೋತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಫಲದಾಯಕತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ಅನೇಕೇಸು ಭವೇಸು ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ಪದುಮುತ್ತರಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವಿಞ್ಞುತಂ ಪತ್ವಾ ವೇದತ್ತಯಾದಿಸಕಸಿಪ್ಪೇಸು ಪಾರಪ್ಪತ್ತೋ ಅನೇಕೇಸಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಸಹಸ್ಸಾನಿಂ ಪಾಮೋಕ್ಖೋ ಆಚರಿಯೋ ಸಕಸಿಪ್ಪಾನಂ ಪರಿಯೋಸಾನಂ ಅದಿಸ್ವಾ ತತ್ಥ ಚ ಸಾರಂ ಅಪಸ್ಸನ್ತೋ ಘರಾವಾಸಂ ಪಹಾಯ ಇಸಿಪಬ್ಬಜ್ಜಂ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ಹಿಮವನ್ತಸ್ಸ ಅವಿದೂರೇ ಅಸ್ಸಮಂ ಕಾರೇತ್ವಾ ಸಹ ಸಿಸ್ಸೇಹಿ ವಾಸಂ ಕಪ್ಪೇಸಿ, ತಸ್ಮಿಂ ಸಮಯೇ ಪದುಮುತ್ತರೋ ಭಗವಾ ಭಿಕ್ಖಾಯ ಚರಮಾನೋ ತಸ್ಸಾನುಕಮ್ಪಾಯ ತಂ ಪದೇಸಂ ಸಮ್ಪಾಪುಣಿ. ತಾಪಸೋ ಭಗವನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಪಸನ್ನಮಾನಸೋ ಅತ್ತನೋ ಅತ್ಥಾಯ ಪುಟಕೇ ನಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ರುಕ್ಖಗ್ಗೇ ಲಗ್ಗಿತಾನಿ ಮಧುರಾನಿ ಪದುಮಫಲಾನಿ ಮಧುನಾ ಸಹ ಅದಾಸಿ. ಭಗವಾ ತಸ್ಸ ಸೋಮನಸ್ಸುಪ್ಪಾದನತ್ಥಂ ಪಸ್ಸನ್ತಸ್ಸೇವ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತ್ವಾ ಆಕಾಸೇ ಠಿತೋ ಫಲದಾನಾನಿಸಂಸಂ ಕಥೇತ್ವಾ ಪಕ್ಕಾಮಿ.

೭೫. ಸೋ ತೇನ ಪುಞ್ಞೇನ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಸು ಸಂಸರನ್ತೋ ಉಭಯಸಮ್ಪತ್ತಿಯೋ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ವಿಭವಸಮ್ಪನ್ನೇ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ಸತ್ತವಸ್ಸಿಕೋಯೇವ ಅರಹತ್ತಂ ಪತ್ವಾ ಪುಬ್ಬೇ ಕತಕುಸಲಕಮ್ಮಂ ಸರಿತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಅಜ್ಝಾಯಕೋ ಮನ್ತಧರೋತಿಆದಿಮಾಹ. ತತ್ಥ ಅಜ್ಝೇತಿ ಚಿನ್ತೇತೀತಿ ಅಜ್ಝಾಯಿ, ಅಜ್ಝಾಯಿಯೇವ ಅಜ್ಝಾಯಕೋ. ಏತ್ಥ ಹಿ ಅಕಾರೋ ‘‘ಪಟಿಸೇಧೇ ವುದ್ಧಿತಬ್ಭಾವೇ…ಪೇ… ಅಕಾರೋ ವಿರಹಪ್ಪಕೇ’’ತಿ ಏವಂ ವುತ್ತೇಸು ದಸಸು ಅತ್ಥೇಸು ತಬ್ಭಾವೇ ವತ್ತತಿ. ಸಿಸ್ಸಾನಂ ಸವನಧಾರಣಾದಿವಸೇನ ಹಿತಂ ಅಜ್ಝೇತಿ ಚಿನ್ತೇತಿ ಸಜ್ಝಾಯಂ ಕರೋತೀತಿ ಅಜ್ಝಾಯಕೋ, ಚಿನ್ತಕೋತಿ ಅತ್ಥೋ. ಆಚರಿಯಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕೇ ಉಗ್ಗಹಿತಂ ಸಬ್ಬಂ ಮನ್ತಂ ಮನೇನ ಧಾರೇತಿ ಪವತ್ತೇತೀತಿ ಮನ್ತಧರೋ. ತಿಣ್ಣಂ ವೇದಾನ ಪಾರಗೂತಿ ವೇದಂ ವುಚ್ಚತಿ ಞಾಣಂ, ವೇದೇನ ವೇದಿತಬ್ಬಾ ಬುಜ್ಝಿತಬ್ಬಾತಿ ವೇದಾ, ಇರುವೇದಯಜುವೇದಸಾಮವೇದಸಙ್ಖಾತಾ ತಯೋ ಗನ್ಥಾ, ತೇಸಂ ವೇದಾನಂ ಪಾರಂ ಪರಿಯೋಸಾನಂ ಕೋಟಿಂ ಗತೋ ಪತ್ತೋತಿ ಪಾರಗೂ. ಸೇಸಂ ಪಾಕಟಮೇವಾತಿ

ಫಲದಾಯಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೮. ಞಾಣಸಞ್ಞಿಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ಪಬ್ಬತೇ ಹಿಮವನ್ತಮ್ಹೀತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಞಾಣಸಞ್ಞಿಕತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತಸ್ಮಿಂ ತಸ್ಮಿಂ ಉಪ್ಪನ್ನುಪ್ಪನ್ನೇ ಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ವಿಪಸ್ಸಿಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವುದ್ಧಿಪ್ಪತ್ತೋ ಘರಾವಾಸಂ ಪಹಾಯ ತಾಪಸಪಬ್ಬಜ್ಜಂ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ಹಿಮವನ್ತಸ್ಸ ಅವಿದೂರೇ ಪಬ್ಬತನ್ತರೇ ಪಣ್ಣಸಾಲಂ ಕಾರೇತ್ವಾ ಪಞ್ಚಾಭಿಞ್ಞಾಅಟ್ಠಸಮಾಪತ್ತಿಯೋ ನಿಬ್ಬತ್ತೇತ್ವಾ ವಸನ್ತೋ ಏಕದಿವಸಂ ಪರಿಸುದ್ಧಂ ಪಣ್ಡರಂ ಪುಲಿನತಲಂ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಈದಿಸಾ ಪರಿಸುದ್ಧಾ ಬುದ್ಧಾ, ಈದಿಸಂವ ಪರಿಸುದ್ಧಂ ಬುದ್ಧಞಾಣ’’ನ್ತಿ ಬುದ್ಧಞ್ಚ ತಸ್ಸ ಞಾಣಞ್ಚ ಅನುಸ್ಸರಿ ಥೋಮೇಸಿ ಚ.

೮೪. ಸೋ ತೇನ ಪುಞ್ಞೇನ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಸು ಸಂಸರನ್ತೋ ಉಭಯಸಮ್ಪತ್ತಿಯೋ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವಿಞ್ಞುತಂ ಪತ್ವಾ ಸಾಸನೇ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಅರಹತ್ತಂ ಪತ್ತೋ ಪುಬ್ಬೇ ಕತಪುಞ್ಞಂ ಅನುಸ್ಸರಿತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ‘‘ಪಬ್ಬತೇ ಹಿಮವನ್ತಮ್ಹೀ’’ತಿಆದಿಮಾಹ. ಪುಲಿನಂ ಸೋಭನಂ ದಿಸ್ವಾತಿ ಪರಿಪುಣ್ಣಕತಂ ವಿಯ ಪುಲಾಕಾರೇನ ಪರಿಸೋಧಿತಾಕಾರೇನ ಪವತ್ತಂ ಠಿತನ್ತಿ ಪುಲಿನಂ, ಸೋಭನಂ ವಾಲುಕಂ ದಿಸ್ವಾ ಸೇಟ್ಠಂ ಬುದ್ಧಂ ಅನುಸ್ಸರಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸೇಸಂ ಸುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಮೇವಾತಿ.

ಞಾಣಸಞ್ಞಿಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೯. ಗಣ್ಠಿಪುಪ್ಫಿಯತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ಸುವಣ್ಣವಣ್ಣೋ ಸಮ್ಬುದ್ಧೋತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಗಣ್ಠಿಪುಪ್ಫಿಯತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ಅನೇಕಾಸು ಜಾತೀಸು ಕತಪುಞ್ಞಸಞ್ಚಯೋ ವಿಪಸ್ಸಿಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ಉಪಭೋಗಪರಿಭೋಗೇಹಿ ಅನೂನೋ ಏಕದಿವಸಂ ವಿಪಸ್ಸಿಂ ಭಗವನ್ತಂ ಸಗಣಂ ದಿಸ್ವಾ ಪಸನ್ನಮಾನಸೋ ಲಾಜಾಪಞ್ಚಮೇಹಿ ಪುಪ್ಫೇಹಿ ಪೂಜೇಸಿ. ಸೋ ತೇನೇವ ಚಿತ್ತಪ್ಪಸಾದೇನ ಯಾವತಾಯುಕಂ ಠತ್ವಾ ತತೋ ದೇವಲೋಕೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ದಿಬ್ಬಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಅಪರಭಾಗೇ ಮನುಸ್ಸೇಸು ಮನುಸ್ಸಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ಸದ್ಧಾಜಾತೋ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಅರಹತ್ತಂ ಪಾಪುಣಿ.

೯೧. ಸೋ ಏಕದಿವಸಂ ಪುಬ್ಬೇ ಕತಪುಞ್ಞಂ ಸರಿತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ‘‘ಇಮಿನಾ ಕುಸಲೇನಾಹಂ ನಿಬ್ಬಾನಂ ಪತ್ತೋ’’ತಿ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಸುವಣ್ಣವಣ್ಣೋ ಸಮ್ಬುದ್ಧೋತಿಆದಿಮಾಹ. ತಂ ಸಬ್ಬಂ ಹೇಟ್ಠಾ ವುತ್ತನಯತ್ತಾ ಉತ್ತಾನತ್ಥಮೇವಾತಿ.

ಗಣ್ಠಿಪುಪ್ಫಿಯತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೧೦. ಪದುಮಪೂಜಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ಹಿಮವನ್ತಸ್ಸಾವಿದೂರೇತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಪದುಮಪೂಜಕತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ಪದುಮುತ್ತರಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವಿಞ್ಞುತಂ ಪತ್ವಾ ಸಕಸಿಪ್ಪೇ ನಿಪ್ಫತ್ತಿಂ ಪತ್ವಾ ತತ್ಥ ಸಾರಂ ಅಪಸ್ಸನ್ತೋ ಬುದ್ಧುಪ್ಪತ್ತಿತೋ ಪುರೇತರಂ ಉಪ್ಪನ್ನತ್ತಾ ಓವಾದಾನುಸಾಸನಂ ಅಲಭಿತ್ವಾ ಘರಾವಾಸಂ ಪಹಾಯ ಇಸಿಪಬ್ಬಜ್ಜಂ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ಹಿಮವನ್ತಸ್ಸ ಅವಿದೂರೇ ಗೋತಮಕಂ ನಾಮ ಪಬ್ಬತಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಅಸ್ಸಮಂ ಕಾರೇತ್ವಾ ಪಞ್ಚಾಭಿಞ್ಞಾ ಅಟ್ಠ ಸಮಾಪತ್ತಿಯೋ ನಿಬ್ಬತ್ತೇತ್ವಾ ಝಾನಸುಖೇನೇವ ವಿಹಾಸಿ. ತದಾ ಪದುಮುತ್ತರೋ ಭಗವಾ ಬುದ್ಧೋ ಹುತ್ವಾ ಸತ್ತೇ ಸಂಸಾರತೋ ಉದ್ಧರನ್ತೋ ತಸ್ಸಾನುಕಮ್ಪಾಯ ಹಿಮವನ್ತಂ ಅಗಮಾಸಿ. ತಾಪಸೋ ಭಗವನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಪಸನ್ನಮಾನಸೋ ಸಕಸಿಸ್ಸೇ ಸಮಾನೇತ್ವಾ ತೇಹಿ ಪದುಮಪುಪ್ಫಾನಿ ಆಹರಾಪೇತ್ವಾ ಪೂಜೇಸಿ. ಸೋ ತೇನ ಪುಞ್ಞೇನ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಸು ಸಂಸರನ್ತೋ ಉಭಯಸಮ್ಪತ್ತಿಯೋ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ಸದ್ಧೋ ಪಸನ್ನೋ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಅರಹಾ ಅಹೋಸಿ.

೯೭. ಸೋ ಅತ್ತನೋ ಪುಞ್ಞಕಮ್ಮಂ ಸರಿತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಹಿಮವನ್ತಸ್ಸಾವಿದೂರೇತಿಆದಿಮಾಹ. ಗೋತಮೋ ನಾಮ ಪಬ್ಬತೋತಿ ಅನೇಕೇಸಂ ಯಕ್ಖದೇವತಾನಂ ಆವಾಸಭಾವೇನ ಅಧಿಟ್ಠಾನವಸೇನ ಗೋತಮಸ್ಸ ಭವನತ್ತಾ ಗೋತಮೋತಿ ಪಾಕಟೋ ಅಹೋಸಿ. ಪವತ್ತತಿ ತಿಟ್ಠತೀತಿ ಪಬ್ಬತೋ. ನಾಗರುಕ್ಖೇಹಿ ಸಞ್ಛನ್ನೋತಿ ರುಹತಿ ತಿಟ್ಠತೀತಿ ರುಕ್ಖೋ. ಅಥ ವಾ ಪಥವಿಂ ಖನನ್ತೋ ಉದ್ಧಂ ರುಹತೀತಿ ರುಕ್ಖೋ, ನಾನಾ ಅನೇಕಪ್ಪಕಾರಾ ಚಮ್ಪಕಕಪ್ಪೂರನಾಗಅಗರುಚನ್ದನಾದಯೋ ರುಕ್ಖಾತಿ ನಾನಾರುಕ್ಖಾ, ತೇಹಿ ನಾನಾರುಕ್ಖೇಹಿ ಸಞ್ಛನ್ನೋ ಪರಿಕಿಣ್ಣೋ ಗೋತಮೋ ಪಬ್ಬತೋತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ. ಮಹಾಭೂತಗಣಾಲಯೋತಿ ಭವನ್ತಿ ಜಾಯನ್ತಿ ಉಪ್ಪಜ್ಜನ್ತಿ ವಡ್ಢನ್ತಿ ಚಾತಿ ಭೂತಾ, ಮಹನ್ತಾ ಚ ತೇ ಭೂತಾ ಚಾತಿ ಮಹಾಭೂತಾ, ಮಹಾಭೂತಾನಂ ಗಣೋ ಸಮೂಹೋತಿ ಮಹಾಭೂತಗಣೋ, ಮಹಾಭೂತಗಣಸ್ಸ ಆಲಯೋ ಪತಿಟ್ಠಾತಿ ಮಹಾಭೂತಗಣಾಲಯೋ.

೯೮. ವೇಮಜ್ಝಮ್ಹಿ ಚ ತಸ್ಸಾಸೀತಿ ತಸ್ಸ ಗೋತಮಸ್ಸ ಪಬ್ಬತಸ್ಸ ವೇಮಜ್ಝೇ ಅಬ್ಭನ್ತರೇ ಅಸ್ಸಮೋ ಅಭಿನಿಮ್ಮಿತೋ ನಿಪ್ಫಾದಿತೋ ಕತೋತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸೇಸಂ ಉತ್ತಾನಮೇವಾತಿ.

ಪದುಮಪೂಜಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

ತೇರಸಮವಗ್ಗವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೧೪. ಸೋಭಿತವಗ್ಗೋ

೧. ಸೋಭಿತತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ಪದುಮುತ್ತರೋ ನಾಮ ಜಿನೋತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಸೋಭಿತತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ಪದುಮುತ್ತರಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವಿಞ್ಞುತಂ ಪತ್ತೋ ಘರಾವಾಸಂ ಸಣ್ಠಪೇತ್ವಾ ಏಕದಿವಸಂ ಸತ್ಥಾರಾ ಧಮ್ಮೇ ದೇಸಿಯಮಾನೇ ಸೋಮನಸ್ಸೇನ ಪಸನ್ನಮಾನಸೋ ನಾನಪ್ಪಕಾರೇಹಿ ಥೋಮೇಸಿ. ಸೋ ತೇನೇವ ಸೋಮನಸ್ಸೇನ ಕಾಲಂ ಕತ್ವಾ ದೇವೇಸು ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ತತ್ಥ ದಿಬ್ಬಸುಖಂ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಮನುಸ್ಸೇಸು ಚ ಮನುಸ್ಸಸುಖಂ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ಸತ್ತವಸ್ಸಿಕೋವ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಛಳಭಿಞ್ಞೋ ಅರಹಾ ಅಹೋಸಿ.

೧. ಸೋ ಅಪರಭಾಗೇ ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ಸರಿತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಪದುಮುತ್ತರೋ ನಾಮ ಜಿನೋತಿಆದಿಮಾಹ. ತಂ ಸಬ್ಬಂ ಹೇಟ್ಠಾ ವುತ್ತನಯತ್ತಾ ಸುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಮೇವಾತಿ.

ಸೋಭಿತತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೨. ಸುದಸ್ಸನತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ವಿತ್ಥತಾಯ ನದೀತೀರೇತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಸುದಸ್ಸನತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಜಿನವರೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ಕತಪುಞ್ಞೂಪಚಯೋ ಸಿಖಿಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವುದ್ಧಿಪ್ಪತ್ತೋ ಘರಾವಾಸಂ ಸಣ್ಠಪೇತ್ವಾ ವಸನ್ತೋ ವಿತ್ಥತಾಯ ನಾಮ ಗಙ್ಗಾಯ ಸಮೀಪೇ ಪಿಲಕ್ಖುಫಲಿತಂ ಪರಿಯೇಸನ್ತೋ ತಸ್ಸಾ ತೀರೇ ನಿಸಿನ್ನಂ ಜಲಮಾನಅಗ್ಗಿಸಿಖಂ ಇವ ಸಿಖಿಂ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಂ ದಿಸ್ವಾ ಪಸನ್ನಮಾನಸೋ ಕೇತಕೀಪುಪ್ಫಂ ವಣ್ಟೇನೇವ ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ಪೂಜೇನ್ತೋ ಏವಮಾಹ – ‘‘ಭನ್ತೇ, ಯೇನ ಞಾಣೇನ ತ್ವಂ ಏವಂ ಮಹಾನುಭಾವೋ ಸಬ್ಬಞ್ಞುಬುದ್ಧೋ ಜಾತೋ, ತಂ ಞಾಣಂ ಅಹಂ ಪೂಜೇಮೀ’’ತಿ. ಅಥ ಭಗವಾ ಅನುಮೋದನಮಕಾಸಿ. ಸೋ ತೇನ ಪುಞ್ಞೇನ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಸು ಜಾತೋ ಉಭಯಸಮ್ಪತ್ತಿಯೋ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ಸತ್ಥರಿ ಪಸನ್ನೋ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಅರಹಾ ಅಹೋಸಿ.

೧೦. ಸೋ ಅತ್ತನೋ ಕತಕುಸಲಂ ಸರಿತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ವಿತ್ಥತಾಯ ನದೀತೀರೇತಿಆದಿಮಾಹ. ತತ್ಥ ವಿತ್ಥತಾಯಾತಿ ವಿತ್ಥರತಿ ಪತ್ಥರತಿ ವಿತ್ಥಿಣ್ಣಾ ಹೋತೀತಿ ವಿತ್ಥತಾ, ನದನ್ತಿ ಸದ್ದಂ ಕರೋನ್ತಿ ಇತಾ ಗತಾ ಪವತ್ತಾತಿ ನದೀ, ನದಿಂ ತರನ್ತಾ ಏತಂ ಪತ್ವಾ ತಿಣ್ಣಾ ನಾಮ ಹೋನ್ತೀತಿ ತೀರಂ, ತಸ್ಸಾ ವಿತ್ಥತಾಯ ನದಿಯಾ ತೀರೇ ತೀರಸಮೀಪೇತಿ ಅತ್ಥೋ. ಕೇತಕಿಂ ಪುಪ್ಫಿತಂ ದಿಸ್ವಾತಿ ಕುಚ್ಛಿತಾಕಾರೇನ ಗಣ್ಹನ್ತಾನಂ ಹತ್ಥಂ ಕಣ್ಡಕೋ ಛಿನ್ದತಿ ವಿಜ್ಝತೀತಿ ಕೇತಂ, ಕೇತಸ್ಸ ಏಸಾ ಕೇತಕೀಪುಪ್ಫಂ, ತಂ ದಿಸ್ವಾ ವಣ್ಟಂ ಛಿನ್ದಿತ್ವಾತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ.

೧೧. ಸಿಖಿನೋ ಲೋಕಬನ್ಧುನೋತಿ ಸಿಖೀ ವುಚ್ಚತಿ ಅಗ್ಗಿ, ಸಿಖೀಸದಿಸಾ ನೀಲಪೀತಾದಿಭೇದಾ ಜಲಮಾನಾ ಛಬ್ಬಣ್ಣಘನರಂಸಿಯೋ ಯಸ್ಸ ಸೋ ಸಿಖೀ, ಲೋಕಸ್ಸ ಸಕಲಲೋಕತ್ತಯಸ್ಸ ಬನ್ಧು ಞಾತಕೋತಿ ಲೋಕಬನ್ಧು, ತಸ್ಸ ಸಿಖಿನೋ ಲೋಕಬನ್ಧುನೋ ಕೇತಕೀಪುಪ್ಫಂ ವಣ್ಟೇ ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ಪೂಜೇಸಿನ್ತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ. ಸೇಸಂ ಉತ್ತಾನತ್ಥಮೇವಾತಿ.

ಸುದಸ್ಸನತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೩. ಚನ್ದನಪೂಜನಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ಚನ್ದಭಾಗಾನದೀತೀರೇತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಚನ್ದನಪೂಜನಕತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ಅತ್ಥದಸ್ಸಿಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಹಿಮವನ್ತೇ ಚನ್ದಭಾಗಾನದಿಯಾ ಸಮೀಪೇ ಕಿನ್ನರಯೋನಿಯಂ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ಪುಪ್ಫಭಕ್ಖೋ ಪುಪ್ಫನಿವಸನೋ ಚನ್ದನಅಗರುಆದೀಸು ಗನ್ಧವಿಭೂಸಿತೋ ಹಿಮವನ್ತೇ ಭುಮ್ಮದೇವತಾ ವಿಯ ಉಯ್ಯಾನಕೀಳಜಲಕೀಳಾದಿಅನೇಕಸುಖಂ ಅನುಭವನ್ತೋ ವಾಸಂ ಕಪ್ಪೇಸಿ. ತದಾ ಅತ್ಥದಸ್ಸೀ ಭಗವಾ ತಸ್ಸಾನುಕಮ್ಪಾಯ ಹಿಮವನ್ತಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಆಕಾಸತೋ ಓರುಯ್ಹ ಸಙ್ಘಾಟಿಂ ಪಞ್ಞಾಪೇತ್ವಾ ನಿಸೀದಿ. ಸೋ ಕಿನ್ನರೋ ತಂ ಭಗವನ್ತಂ ವಿಜ್ಜೋತಮಾನಂ ತತ್ಥ ನಿಸಿನ್ನಂ ದಿಸ್ವಾ ಪಸನ್ನಮಾನಸೋ ಸುಗನ್ಧಚನ್ದನೇನ ಪೂಜೇಸಿ. ತಸ್ಸ ಭಗವಾ ಅನುಮೋದನಂ ಅಕಾಸಿ.

೧೭. ಸೋ ತೇನ ಪುಞ್ಞೇನ ತೇನ ಸೋಮನಸ್ಸೇನ ಯಾವತಾಯುಕಂ ಠತ್ವಾ ತತೋ ಚುತೋ ದೇವಲೋಕೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ಅಪರಾಪರಂ ಛ ಕಾಮಾವಚರಸಮ್ಪತ್ತಿಯೋ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಮನುಸ್ಸೇಸು ಚಕ್ಕವತ್ತಿರಜ್ಜಪದೇಸರಜ್ಜಸಮ್ಪತ್ತಿಯೋ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವಿಞ್ಞುತಂ ಪತ್ತೋ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಅರಹತ್ತಂ ಪತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ಸರಿತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಚನ್ದಭಾಗಾನದೀತೀರೇತಿಆದಿಮಾಹ. ತತ್ಥ ಚನ್ದಂ ಮನಂ ರುಚಿಂ ಅಜ್ಝಾಸಯಂ ಞತ್ವಾ ವಿಯ ಜಾತೋತಿ ಚನ್ದೋ. ಚನ್ದಮಣ್ಡಲೇನ ಪಸನ್ನನಿಮ್ಮಲೋದಕೇನ ಉಭೋಸು ಪಸ್ಸೇಸು ಮುತ್ತಾದಲಸದಿಸಸನ್ಥರಧವಲಪುಲಿನತಲೇನ ಚ ಸಮನ್ನಾಗತತ್ತಾ ಚನ್ದೇನ ಭಾಗಾ ಸದಿಸಾತಿ ಚನ್ದಭಾಗಾ, ತಸ್ಸಾ ಚನ್ದಭಾಗಾಯ ನದಿಯಾ ತೀರೇ ಸಮೀಪೇತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸೇಸಂ ಸಬ್ಬಂ ಹೇಟ್ಠಾ ವುತ್ತನಯತ್ತಾ ಸುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಮೇವಾತಿ.

ಚನ್ದನಪೂಜನಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

ಅಟ್ಠಮಭಾಣವಾರವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೪. ಪುಪ್ಫಚ್ಛದನಿಯತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ಸುನನ್ದೋ ನಾಮ ನಾಮೇನಾತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಪುಪ್ಫಚ್ಛದನಿಯತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ಅನೇಕೇಸು ಭವೇಸು ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ಪದುಮುತ್ತರಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವಿಞ್ಞುತಂ ಪತ್ವಾ ಸಕಸಿಪ್ಪೇಸು ನಿಪ್ಫತ್ತಿಂ ಪತ್ತೋ ಮಹಾಭೋಗೋ ಮಹಾಯಸೋ ದಾನಾಭಿರತೋ ಅಹೋಸಿ. ಏಕದಿವಸಂ ಸೋ ‘‘ಸಕಲಜಮ್ಬುದೀಪೇ ಇಮೇ ಯಾಚಕಾ ನಾಮ ‘ಅಹಂ ದಾನಂ ನ ಲದ್ಧೋಸ್ಮೀ’ತಿ ವತ್ತುಂ ಮಾ ಲಭನ್ತೂ’’ತಿ ಮಹಾದಾನಂ ಸಜ್ಜೇಸಿ. ತದಾ ಪದುಮುತ್ತರೋ ಭಗವಾ ಸಪರಿವಾರೋ ಆಕಾಸೇನ ಗಚ್ಛತಿ. ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಪಸನ್ನಚಿತ್ತೋ ಸಕಸಿಸ್ಸೇ ಪಕ್ಕೋಸಾಪೇತ್ವಾ ಪುಪ್ಫಾನಿ ಆಹರಾಪೇತ್ವಾ ಆಕಾಸೇ ಉಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಪೂಜೇಸಿ. ತಾನಿ ಸಕಲನಗರಂ ಛಾದೇತ್ವಾ ಸತ್ತ ದಿವಸಾನಿ ಅಟ್ಠಂಸು.

೨೬. ಸೋ ತೇನ ಪುಞ್ಞಕಮ್ಮೇನ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಸು ಸುಖಂ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ಸದ್ಧಾಜಾತೋ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ಖುರಗ್ಗೇಯೇವ ಅರಹತ್ತಂ ಪತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ಸರಿತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಸುನನ್ದೋ ನಾಮ ನಾಮೇನಾತಿಆದಿಮಾಹ. ತಂ ಹೇಟ್ಠಾ ವುತ್ತನಯತ್ತಾ ಸುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಮೇವಾತಿ.

ಪುಪ್ಫಚ್ಛದನಿಯತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೫. ರಹೋಸಞ್ಞಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ಹಿಮವನ್ತಸ್ಸಾವಿದೂರೇತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ರಹೋಸಞ್ಞಕತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧಸುಞ್ಞಕಾಲೇ ಮಜ್ಝಿಮದೇಸೇ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವುದ್ಧಿಮನ್ವಾಯ ಸಕಸಿಪ್ಪೇಸು ನಿಪ್ಫತ್ತಿಂ ಪತ್ವಾ ತತ್ಥ ಸಾರಂ ಅಪಸ್ಸನ್ತೋ ಕೇವಲಂ ಉದರಂ ಪೂರೇತ್ವಾ ಕೋಧಮದಮಾನಾದಯೋ ಅಕುಸಲೇಯೇವ ದಿಸ್ವಾ ಘರಾವಾಸಂ ಪಹಾಯ ಹಿಮವನ್ತಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ಇಸಿಪಬ್ಬಜ್ಜಂ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ಅನೇಕತಾಪಸಸತಪರಿವಾರೋ ವಸಭಪಬ್ಬತಸಮೀಪೇ ಅಸ್ಸಮಂ ಮಾಪೇತ್ವಾ ತೀಣಿ ವಸ್ಸಸಹಸ್ಸಾನಿ ಹಿಮವನ್ತೇಯೇವ ವಸಮಾನೋ ‘‘ಅಹಂ ಏತ್ತಕಾನಂ ಸಿಸ್ಸಾನಂ ಆಚರಿಯೋತಿ ಸಮ್ಮತೋ ಗರುಟ್ಠಾನಿಯೋ ಗರುಕಾತಬ್ಬೋ ವನ್ದನೀಯೋ, ಆಚರಿಯೋ ಮೇ ನತ್ಥೀ’’ತಿ ದೋಮನಸ್ಸಪ್ಪತ್ತೋ ತೇ ಸಬ್ಬೇ ಸಿಸ್ಸೇ ಸನ್ನಿಪಾತೇತ್ವಾ ಬುದ್ಧಾನಂ ಅಭಾವೇ ನಿಬ್ಬಾನಾಧಿಗಮಾಭಾವಂ ಪಕಾಸೇತ್ವಾ ಸಯಂ ಏಕಕೋ ರಹೋ ವಿವೇಕಟ್ಠಾನೇವ ನಿಸಿನ್ನೋ ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಸಮ್ಮುಖಾ ನಿಸಿನ್ನೋ ವಿಯ ಬುದ್ಧಸಞ್ಞಂ ಮನಸಿ ಕರಿತ್ವಾ ಬುದ್ಧಾರಮ್ಮಣಂ ಪೀತಿಂ ಉಪ್ಪಾದೇತ್ವಾ ಸಾಲಾಯಂ ಪಲ್ಲಙ್ಕಂ ಆಭುಜಿತ್ವಾ ನಿಸಿನ್ನೋ ಕಾಲಂ ಕತ್ವಾ ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿ.

೩೪. ಸೋ ತತ್ಥ ಝಾನಸುಖೇನ ಚಿರಂ ವಸಿತ್ವಾ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ಕಾಮೇಸು ಅನಲ್ಲೀನೋ ಸತ್ತವಸ್ಸಿಕೋ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ಖುರಗ್ಗೇಯೇವ ಅರಹತ್ತಂ ಪತ್ವಾ ಛಳಭಿಞ್ಞೋ ಹುತ್ವಾ ಪುಬ್ಬೇನಿವಾಸಞಾಣೇನ ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ಸರಿತ್ವಾ ಸಞ್ಜಾತಸೋಮನಸ್ಸೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಹಿಮವನ್ತಸ್ಸಾವಿದೂರೇತಿಆದಿಮಾಹ. ವಸಭೋ ನಾಮ ಪಬ್ಬತೋತಿ ಹಿಮವನ್ತಪಬ್ಬತಂ ವಿನಾ ಸೇಸಪಬ್ಬತಾನಂ ಉಚ್ಚತರಭಾವೇನ ಸೇಟ್ಠತರಭಾವೇನ ವಸಭೋತಿ ಸಙ್ಖಂ ಗತೋ ಪಬ್ಬತೋತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸೇಸಂ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಉತ್ತಾನತ್ಥಮೇವಾತಿ.

ರಹೋಸಞ್ಞಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೬. ಚಮ್ಪಕಪುಪ್ಫಿಯತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ಕಣಿಕಾರಂವ ಜೋತನ್ತನ್ತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಚಮ್ಪಕಪುಪ್ಫಿಯತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ವೇಸ್ಸಭುಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವುದ್ಧಿಪ್ಪತ್ತೋ ಸಕಸಿಪ್ಪೇಸು ನಿಪ್ಫತ್ತಿಂ ಪತ್ವಾ ತತ್ಥ ಸಾರಂ ಅಪಸ್ಸನ್ತೋ ಘರಾವಾಸಂ ಪಹಾಯ ತಾಪಸಪಬ್ಬಜ್ಜಂ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ವನನ್ತರೇ ವಸನ್ತೋ ವೇಸ್ಸಭುಂ ಭಗವನ್ತಂ ಉದ್ದಿಸ್ಸ ಸಿಸ್ಸೇಹಿ ಆನೀತೇಹಿ ಚಮ್ಪಕಪುಪ್ಫೇಹಿ ಪೂಜೇಸಿ. ಭಗವಾ ಅನುಮೋದನಂ ಅಕಾಸಿ. ಸೋ ತೇನೇವ ಕುಸಲೇನ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಸು ಸಂಸರನ್ತೋ ಉಭಯಸಮ್ಪತ್ತಿಯೋ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವಿಞ್ಞುತಂ ಪಾಪುಣಿತ್ವಾ ಪುಬ್ಬವಾಸನಾಬಲೇನ ಘರಾವಾಸೇ ಅನಲ್ಲೀನೋ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಅರಹಾ ಅಹೋಸಿ.

೪೧. ಸೋ ಅಪರಭಾಗೇ ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಪುಞ್ಞಕಮ್ಮಂ ಸರಿತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಕಣಿಕಾರಂವ ಜೋತನ್ತನ್ತಿಆದಿಮಾಹ. ತತ್ಥ ಕಣಿಕಾರನ್ತಿ ಸಕಲಪತ್ತಪಲಾಸಾನಿ ಪರಿಭಜ್ಜ ಪಾತೇತ್ವಾ ಪುಪ್ಫಗಹಣಸಮಯೇ ಕಣ್ಣಿಕಾಬದ್ಧೋ ಹುತ್ವಾ ಪುಪ್ಫಮಕುಳಾನಂ ಗಹಣತೋ ಕಣ್ಣಿಕಾಕಾರೇನ ಪಕತೋತಿ ಕಣಿಕಾರೋ, ‘‘ಕಣ್ಣಿಕಾರೋ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬೇ ನಿರುತ್ತಿನಯೇನ ಏಕಸ್ಸ ಪುಬ್ಬ ಣ-ಕಾರಸ್ಸ ಲೋಪಂ ಕತ್ವಾ ‘‘ಕಣಿಕಾರ’’ನ್ತಿ ವುತ್ತನ್ತಿ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ. ತಂ ಪುಪ್ಫಿತಂ ಕಣಿಕಾರರುಕ್ಖಂ ಇವ ಜೋತನ್ತಂ ಬುದ್ಧಂ ಅದ್ದಸನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸೇಸಂ ಉತ್ತಾನತ್ಥಮೇವಾತಿ.

ಚಮ್ಪಕಪುಪ್ಫಿಯತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೭. ಅತ್ಥಸನ್ದಸ್ಸಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ವಿಸಾಲಮಾಳೇ ಆಸೀನೋತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಅತ್ಥಸನ್ದಸ್ಸಕತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ಅನೇಕೇಸು ಅತ್ತಭಾವೇಸು ಕತಪುಞ್ಞೂಪಚಯೋ ಪದುಮುತ್ತರಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವುದ್ಧಿಮನ್ವಾಯ ಸಕಸಿಪ್ಪೇಸು ನಿಪ್ಫತ್ತಿಂ ಪತ್ತೋ ತತ್ಥ ಸಾರಂ ಅಪಸ್ಸನ್ತೋ ಗೇಹಂ ಪಹಾಯ ಹಿಮವನ್ತಂ ಗನ್ತ್ವಾ ರಮಣೀಯೇ ಠಾನೇ ಪಣ್ಣಸಾಲಂ ಕತ್ವಾ ಪಟಿವಸತಿ, ತದಾ ಸತ್ತಾನುಕಮ್ಪಾಯ ಹಿಮವನ್ತಮಾಗತಂ ಪದುಮುತ್ತರಭಗವನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಪಸನ್ನಮಾನಸೋ ಪಞ್ಚಙ್ಗಸಮನ್ನಾಗತೋ ವನ್ದಿತ್ವಾ ಥುತಿವಚನೇಹಿ ಥೋಮೇಸಿ. ಸೋ ತೇನ ಪುಞ್ಞೇನ ಯಾವತಾಯುಕಂ ಕತ್ವಾ ಕಾಲಙ್ಕತ್ವಾ ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕೂಪಗೋ ಅಹೋಸಿ. ಸೋ ಅಪರಭಾಗೇ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವಿಞ್ಞುತಂ ಪತ್ತೋ ಸತ್ಥು ಧಮ್ಮದೇಸನಂ ಸುತ್ವಾ ಪಟಿಲದ್ಧಸದ್ಧೋ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ಅರಹತ್ತಂ ಪಾಪುಣಿ.

೪೭. ಸೋ ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ಸರಿತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ವಿಸಾಲಮಾಳೇ ಆಸೀನೋತಿಆದಿಮಾಹ. ತತ್ಥ ವಿಸಾಲಮಾಳೇತಿ ವಿಸಾಲಂ ಪತ್ಥಟಂ ವಿತ್ಥಿಣ್ಣಂ ಮಹನ್ತಂ ಮಾಳಂ ವಿಸಾಲಮಾಳಂ, ತಸ್ಮಿಂ ವಿಸಾಲಮಾಳೇ ಆಸೀನೋ ನಿಸಿನ್ನೋ ಅಹಂ ಲೋಕನಾಯಕಂ ಅದ್ದಸನ್ತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ. ತೇಸಂ ಸುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಮೇವಾತಿ.

ಅತ್ಥಸನ್ದಸ್ಸಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೮. ಏಕಪಸಾದನಿಯತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ನಾರದೋ ಇತಿ ಮೇ ನಾಮನ್ತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಏಕಪಸಾದನಿಯತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ಅನೇಕಾಸು ಜಾತೀಸು ಕತಕುಸಲೋ ಅತ್ಥದಸ್ಸಿಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ಕೇಸವೋತಿ ಪಾಕಟೋ ಹುತ್ವಾ ವಿಞ್ಞುತಂ ಪತ್ವಾ ಘರಾವಾಸಂ ಪಹಾಯ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ವಸನ್ತೋ ಏಕದಿವಸಂ ಸತ್ಥು ಧಮ್ಮದೇಸನಂ ಸುತ್ವಾ ಪಸನ್ನಮಾನಸೋ ಅಞ್ಜಲಿಂ ಪಗ್ಗಯ್ಹ ಅತಿವಿಯ ಪೀತಿಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಪಕ್ಕಾಮಿ. ಸೋ ಯಾವತಾಯುಕಂ ಠತ್ವಾ ತೇನೇವ ಸೋಮನಸ್ಸೇನ ಕಾಲಂ ಕತ್ವಾ ದೇವೇಸು ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ತತ್ಥ ದಿಬ್ಬಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಮನುಸ್ಸೇಸು ಉಪ್ಪನ್ನೋ ತತ್ಥ ಸಮ್ಪತ್ತಿಯೋ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಅಞ್ಞತರಸ್ಮಿಂ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವುದ್ಧಿಪ್ಪತ್ತೋ ಸತ್ಥರಿ ಪಸೀದಿತ್ವಾ ಪಬ್ಬಜಿತೋ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಅರಹಾ ಅಹೋಸಿ.

೫೫. ಸೋ ಅಪರಭಾಗೇ ಅತ್ತನೋ ಕತಕುಸಲಕಮ್ಮಂ ಸರಿತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ನಾರದೋ ಇತಿ ಮೇ ನಾಮನ್ತಿಆದಿಮಾಹ. ತತ್ಥ ನಾರದೋತಿ ಜಾತಿವಸೇನ ಸುದ್ಧಸರೀರತ್ತಾ ನತ್ಥಿ ರಜೋ ಧೂಲಿ ಮಲಂ ಏತಸ್ಸಾತಿ ನಾರದೋ, ಜ-ಕಾರಸ್ಸ ದ-ಕಾರಂ ಕತ್ವಾ ನಾರದೋತಿ ಕುಲದತ್ತಿಕಂ ನಾಮಂ. ಕೇಸವೋತಿ ಕಿಸವಚ್ಛಗೋತ್ತೇ ಜಾತತ್ತಾ ಕೇಸವೋ ನಾರದಕೇಸವೋ ಇತಿ ಮಂ ಜನಾ ವಿದೂ ಜಾನನ್ತೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸೇಸಂ ಪಾಕಟಮೇವಾತಿ.

ಏಕಪಸಾದನಿಯತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೯. ಸಾಲಪುಪ್ಫದಾಯಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ಮಿಗರಾಜಾ ತದಾ ಆಸಿನ್ತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಸಾಲಪುಪ್ಫದಾಯಕತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ಕತಕುಸಲಸಞ್ಚಯೋ ಕೇನಚಿ ಕಮ್ಮಚ್ಛಿದ್ದೇನ ಹಿಮವನ್ತೇ ಸೀಹಯೋನಿಯಂ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ಅನೇಕಸೀಹಪರಿವಾರೋ ವಿಹಾಸಿ. ತದಾ ಸಿಖೀ ಭಗವಾ ತಸ್ಸಾನುಕಮ್ಪಾಯ ಹಿಮವನ್ತಂ ಅಗಮಾಸಿ. ಸೀಹೋ ತಂ ಉಪಗತಂ ದಿಸ್ವಾ ಪಸನ್ನಮಾನಸೋ ಸಾಖಾಭಙ್ಗೇನ ಸಕಣ್ಣಿಕಸಾಲಪುಪ್ಫಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಪೂಜೇಸಿ. ಭಗವಾ ತಸ್ಸ ಅನುಮೋದನಂ ಅಕಾಸಿ.

೬೦. ಸೋ ತೇನ ಪುಞ್ಞೇನ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಸು ಸಂಸರನ್ತೋ ಉಭಯಸಮ್ಪತ್ತಿಯೋ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವಿಞ್ಞುತಂ ಪತ್ವಾ ಸತ್ಥರಿ ಪಸನ್ನೋ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ಅರಹತ್ತಂ ಪತ್ತೋ ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ಸರಿತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಮಿಗರಾಜಾ ತದಾ ಆಸಿನ್ತಿಆದಿಮಾಹ. ತತ್ಥ ಮರಣಂ ಗಚ್ಛನ್ತೀತಿ ಮಿಗಾ, ಅಥ ವಾ ಘಾಸಂ ಮಗ್ಗನ್ತಿ ಗವೇಸನ್ತೀತಿ ಮಿಗಾ, ಮಿಗಾನಂ ರಾಜಾ ಮಿಗರಾಜಾ. ಸಕಲಚತುಪ್ಪದಾನಂ ರಾಜಭಾವೇ ಸತಿಪಿ ಗಾಥಾಬನ್ಧಸುಖತ್ಥಂ ಮಿಗೇ ಆದಿಂ ಕತ್ವಾ ಮಿಗರಾಜಾತಿ ವುತ್ತಂ. ಯದಾ ಭಗವನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಸಪುಪ್ಫಂ ಸಾಲಸಾಖಂ ಭಞ್ಜಿತ್ವಾ ಪೂಜೇಸಿಂ, ತದಾ ಅಹಂ ಮಿಗರಾಜಾ ಅಹೋಸಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ.

೬೨. ಸಕೋಸಂ ಪುಪ್ಫಮಾಹರಿನ್ತಿ ಸಕಣ್ಣಿಕಂ ಸಾಲಪುಪ್ಫಂ ಆಹರಿಂ ಪೂಜೇಸಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸೇಸಂ ಉತ್ತಾನತ್ಥಮೇವಾತಿ.

ಸಾಲಪುಪ್ಫದಾಯಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೧೦. ಪಿಯಾಲಫಲದಾಯಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ಪರೋಧಕೋ ತದಾ ಆಸಿನ್ತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಪಿಯಾಲಫಲದಾಯಕತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ಸಿಖಿಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ನೇಸಾದಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ಹಿಮವನ್ತೇ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಪಬ್ಭಾರೇ ಮಿಗೇ ವಧಿತ್ವಾ ಜೀವಿಕಂ ಕಪ್ಪೇತ್ವಾ ವಸತಿ. ತಸ್ಮಿಂ ಕಾಲೇ ತತ್ಥ ಗತಂ ಸಿಖಿಂ ಭಗವನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಪಸನ್ನಮಾನಸೋ ಸಾಯಂ ಪಾತಂ ನಮಸ್ಸಮಾನೋ ಕಞ್ಚಿ ದೇಯ್ಯಧಮ್ಮಂ ಅಪಸ್ಸನ್ತೋ ಮಧುರಾನಿ ಪಿಯಾಲಫಲಾನಿ ಉಚ್ಚಿನಿತ್ವಾ ಅದಾಸಿ. ಭಗವಾ ತಾನಿ ಪರಿಭುಞ್ಜಿ. ಸೋ ನೇಸಾದೋ ಬುದ್ಧಾರಮ್ಮಣಾಯ ಪೀತಿಯಾ ನಿರನ್ತರಂ ಫುಟ್ಠಸರೀರೋ ಪಾಪಕಮ್ಮೇ ವಿರತ್ತಚಿತ್ತೋ ಮೂಲಫಲಾಹಾರೋ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಕಾಲಂ ಕತ್ವಾ ದೇವಲೋಕೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿ.

೬೬. ಸೋ ತತ್ಥ ದಿಬ್ಬಸಮ್ಪತ್ತಿಯೋ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಮನುಸ್ಸೇಸು ಚ ಅನೇಕವಿಧಸಮ್ಪತ್ತಿಯೋ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಗಹಪತಿಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವಿಞ್ಞುತಂ ಪತ್ತೋ ಘರಾವಾಸಂ ಸಣ್ಠಪೇತ್ವಾ ತತ್ಥ ಅನಭಿರತೋ ಗೇಹಂ ಪಹಾಯ ಸತ್ಥು ಸನ್ತಿಕೇ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ವಿಪಸ್ಸನಂ ವಡ್ಢೇತ್ವಾ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಅರಹತ್ತಂ ಪತ್ತೋ ಅತ್ತನೋ ಕತಫಲದಾನಕಮ್ಮಂ ಸರಿತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಪರೋಧಕೋ ತದಾ ಆಸಿನ್ತಿಆದಿಮಾಹ. ತತ್ಥ ಯದಾ ಅಹಂ ಪಿಯಾಲಫಲಂ ದತ್ವಾ ಚಿತ್ತಂ ಪಸಾದೇಸಿಂ, ತದಾ ಅಹಂ ಪರೋಧಕೋ ಆಸಿನ್ತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ. ಪರೋಧಕೋತಿ ಪರಸತ್ತರೋಧಕೋ ವಿಹೇಸಕೋ. ‘‘ಪರರೋಧಕೋ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬೇ ಪುಬ್ಬಸ್ಸ ರ-ಕಾರಸ್ಸ ಲೋಪಂ ಕತ್ವಾ ‘‘ಪರೋಧಕೋ’’ತಿ ವುತ್ತಂ.

೬೯. ಪರಿಚಾರಿಂ ವಿನಾಯಕನ್ತಿ ತಂ ನಿಬ್ಬಾನಪಾಪಕಂ ಸತ್ಥಾರಂ, ‘‘ಭನ್ತೇ, ಇಮಂ ಫಲಂ ಪರಿಭುಞ್ಜಥಾ’’ತಿ ಪವಾರಿಂ ನಿಮನ್ತೇಸಿಂ ಆರಾಧೇಸಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸೇಸಂ ಸುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಮೇವಾತಿ.

ಪಿಯಾಲಫಲದಾಯಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

ಚುದ್ದಸಮವಗ್ಗವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೧೫. ಛತ್ತವಗ್ಗೋ

೧. ಅತಿಛತ್ತಿಯತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ಪರಿನಿಬ್ಬುತೇ ಭಗವತೀತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಅತಿಛತ್ತಿಯತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ಅತ್ಥದಸ್ಸಿಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ಧರಮಾನಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಅದಿಟ್ಠತ್ತಾ ಪರಿನಿಬ್ಬುತಕಾಲೇ ‘‘ಅಹೋ ಮಮ ಪರಿಹಾನೀ’’ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ‘‘ಮಮ ಜಾತಿಂ ಸಫಲಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಕತಸನ್ನಿಟ್ಠಾನೋ ಛತ್ತಾಧಿಛತ್ತಂ ಕಾರೇತ್ವಾ ತಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಸರೀರಧಾತುಂ ನಿಹಿತಧಾತುಗಬ್ಭಂ ಪೂಜೇಸಿ. ಅಪರಭಾಗೇ ಪುಪ್ಫಚ್ಛತ್ತಂ ಕಾರೇತ್ವಾ ತಮೇವ ಧಾತುಗಬ್ಭಂ ಪೂಜೇಸಿ. ಸೋ ತೇನೇವ ಪುಞ್ಞೇನ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಸು ಸಂಸರನ್ತೋ ಉಭಯಸಮ್ಪತ್ತಿಯೋ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಗಹಪತಿಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವಿಞ್ಞುತಂ ಪತ್ತೋ ಸತ್ಥರಿ ಪಸನ್ನೋ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಂ ಗಹೇತ್ವಾ ವಾಯಮನ್ತೋ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಅರಹತ್ತಂ ಪಾಪುಣಿ.

೧. ಸೋ ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ಸರಿತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಪರಿನಿಬ್ಬುತೇ ಭಗವತೀತಿಆದಿಮಾಹ. ತತ್ಥ ಛತ್ತಾತಿಛತ್ತನ್ತಿ ಛಾದಿಯತಿ ಸಂವರಿಯತಿ ಆತಪಾದಿನ್ತಿ ಛತ್ತಂ, ಛತ್ತಸ್ಸ ಅತಿಛತ್ತಂ ಛತ್ತಸ್ಸ ಉಪರಿ ಕತಛತ್ತಂ ಛತ್ತಾತಿಛತ್ತಂ, ಛತ್ತಸ್ಸ ಉಪರೂಪರಿ ಛತ್ತನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ಥೂಪಮ್ಹಿ ಅಭಿರೋಪಯಿನ್ತಿ ಥೂಪಿಯತಿ ರಾಸಿಕರೀಯತೀತಿ ಥೂಪೋ, ಅಥ ವಾ ಥೂಪತಿ ಥಿರಭಾವೇನ ವುದ್ಧಿಂ ವಿರೂಳ್ಹಿಂ ವೇಪುಲ್ಲಂ ಆಪಜ್ಜಮಾನೋ ಪತಿಟ್ಠಾತೀತಿ ಥೂಪೋ, ತಸ್ಮಿಂ ಥೂಪಮ್ಹಿ ಮಯಾ ಕಾರಿತಂ ಛತ್ತಂ ಉಪರೂಪರಿ ಠಪನವಸೇನ ಅಭಿ ವಿಸೇಸೇನ ಆರೋಪಯಿಂ ಪೂಜೇಸಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ.

೨. ಪುಪ್ಫಚ್ಛದನಂ ಕತ್ವಾನಾತಿ ವಿಕಸಿತೇಹಿ ಸುಗನ್ಧೇಹಿ ಅನೇಕೇಹಿ ಫುಪ್ಫೇಹಿ ಛದನಂ ಛತ್ತುಪರಿ ವಿತಾನಂ ಕತ್ವಾ ಪೂಜೇಸಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸೇಸಂ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಉತ್ತಾನತ್ಥಮೇವಾತಿ.

ಅತಿಛತ್ತಿಯತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೨. ಥಮ್ಭಾರೋಪಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ನಿಬ್ಬುತೇ ಲೋಕನಾಥಮ್ಹೀತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಥಮ್ಭಾರೋಪಕತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ಧಮ್ಮದಸ್ಸಿಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ಸದ್ಧೋ ಪಸನ್ನೋ ಪರಿನಿಬ್ಬುತೇ ಭಗವತಿ ತಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಧಾತುಗಬ್ಭಮಾಳಕೇ ಥಮ್ಭಂ ನಿಖನಿತ್ವಾ ಧಜಂ ಆರೋಪೇಸಿ. ಬಹೂನಿ ಜಾತಿಸುಮನಪುಪ್ಫಾನಿ ಗನ್ಥಿತ್ವಾ ನಿಸ್ಸೇಣಿಯಾ ಆರೋಹಿತ್ವಾ ಪೂಜೇಸಿ.

೫. ಸೋ ಯಾವತಾಯುಕಂ ಠತ್ವಾ ಕಾಲಂ ಕತ್ವಾ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಸು ಸಂಸರನ್ತೋ ಉಭಯಸಮ್ಪತ್ತಿಯೋ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಪೂಜಿತೋ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ದಹರಕಾಲತೋ ಪಭುತಿ ಪೂಜನೀಯೋ ಸಾಸನೇ ಬದ್ಧಸದ್ಧೋ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ಸಹ ಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾಹಿ ಅರಹತ್ತಂ ಪತ್ತೋ ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ಸರಿತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ನಿಬ್ಬುತೇ ಲೋಕನಾಥಮ್ಹೀತಿಆದಿಮಾಹ. ತತ್ಥ ನಿಬ್ಬುತೇ ಲೋಕನಾಥಮ್ಹೀತಿ ಸಕಲಲೋಕಸ್ಸ ನಾಥೇ ಪಧಾನಭೂತೇ ಪಟಿಸರಣೇ ಚ ಸತ್ಥರಿ ಖನ್ಧಪರಿನಿಬ್ಬಾನೇನ ನಿಬ್ಬುತೇ ನಿಬ್ಬುತದೀಪಸಿಖಾ ವಿಯ ಅದಸ್ಸನಂ ಗತೇತಿ ಅತ್ಥೋ. ಧಮ್ಮದಸ್ಸೀನರಾಸಭೇತಿ ಚತುಸಚ್ಚಧಮ್ಮಂ ಪಸ್ಸತೀತಿ ಧಮ್ಮದಸ್ಸೀ, ಅಥ ವಾ ಸತಿಪಟ್ಠಾನಾದಿಕೇ ಸತ್ತತಿಂಸಬೋಧಿಪಕ್ಖಿಯಧಮ್ಮೇ ದಸ್ಸನಸೀಲೋ ಪಸ್ಸನಸೀಲೋತಿ ಧಮ್ಮದಸ್ಸೀ, ನರಾನಂ ಆಸಭೋ ಪವರೋ ಉತ್ತಮೋತಿ ನರಾಸಭೋ, ಧಮ್ಮದಸ್ಸೀ ಚ ಸೋ ನರಾಸಭೋ ಚೇತಿ ಧಮ್ಮದಸ್ಸೀನರಾಸಭೋ, ತಸ್ಮಿಂ ಧಮ್ಮದಸ್ಸೀನರಾಸಭೇ. ಆರೋಪೇಸಿಂ ಧಜಂ ಥಮ್ಭನ್ತಿ ಚೇತಿಯಮಾಳಕೇ ಥಮ್ಭಂ ನಿಖನಿತ್ವಾ ತತ್ಥ ಧಜಂ ಆರೋಪೇಸಿಂ ಬನ್ಧಿತ್ವಾ ಠಪೇಸಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ.

೬. ನಿಸ್ಸೇಣಿಂ ಮಾಪಯಿತ್ವಾನಾತಿ ನಿಸ್ಸಾಯ ತಂ ಇಣನ್ತಿ ಗಚ್ಛನ್ತಿ ಆರೋಹನ್ತಿ ಉಪರೀತಿ ನಿಸ್ಸೇಣಿ, ತಂ ನಿಸ್ಸೇಣಿಂ ಮಾಪಯಿತ್ವಾ ಕಾರೇತ್ವಾ ಬನ್ಧಿತ್ವಾ ಥೂಪಸೇಟ್ಠಂ ಸಮಾರುಹಿನ್ತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ. ಜಾತಿಪುಪ್ಫಂ ಗಹೇತ್ವಾನಾತಿ ಜಾಯಮಾನಮೇವ ಜನಾನಂ ಸುನ್ದರಂ ಮನಂ ಕರೋತೀತಿ ಜಾತಿಸುಮನಂ, ಜಾತಿಸುಮನಮೇವ ಪುಪ್ಫಂ ‘‘ಜಾತಿಸುಮನಪುಪ್ಫ’’ನ್ತಿ ವತ್ತಬ್ಬೇ ಗಾಥಾಬನ್ಧಸುಖತ್ಥಂ ಸುಮನಸದ್ದಸ್ಸ ಲೋಪಂ ಕತ್ವಾ ‘‘ಜಾತಿಪುಪ್ಫ’’ನ್ತಿ ವುತ್ತಂ, ತಂ ಜಾತಿಸುಮನಪುಪ್ಫಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಗನ್ಥಿತ್ವಾ ಥೂಪಮ್ಹಿ ಆರೋಪಯಿಂ, ಆರೋಪೇತ್ವಾ ಪೂಜೇಸಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸೇಸಂ ಸುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಮೇವಾತಿ.

ಥಮ್ಭಾರೋಪಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೩. ವೇದಿಕಾರಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ನಿಬ್ಬುತೇ ಲೋಕನಾಥಮ್ಹೀತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ವೇದಿಕಾರಕತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಜಿನವರೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ಪಿಯದಸ್ಸಿಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ವಿಭವಸಮ್ಪನ್ನೇ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವಿಞ್ಞುತಂ ಪತ್ವಾ ಘರಾವಾಸಂ ಸಣ್ಠಪೇತ್ವಾ ನಿಬ್ಬುತೇ ಸತ್ಥರಿ ಪಸನ್ನೋ ತಸ್ಸ ಚೇತಿಯೇ ವಲಯಂ ಕಾರೇಸಿ, ಸತ್ತಹಿ ರತನೇಹಿ ಪರಿಪೂರೇತ್ವಾ ಮಹಾಪೂಜಂ ಕಾರೇಸಿ. ಸೋ ತೇನ ಪುಞ್ಞೇನ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಸು ಸಂಸರನ್ತೋ ಅನೇಕೇಸು ಜಾತಿಸತಸಹಸ್ಸೇಸು ಪೂಜನೀಯೋ ಮಹದ್ಧನೋ ಮಹಾಭೋಗೋ ಉಭಯಸುಖಂ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವಿಭವಸಮ್ಪನ್ನೋ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ವಾಯಮನ್ತೋ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಅರಹಾ ಅಹೋಸಿ.

೧೦. ಸೋ ಏಕದಿವಸಂ ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬೇ ಕತಕುಸಲಂ ಸರಿತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ನಿಬ್ಬುತೇ ಲೋಕನಾಥಮ್ಹೀತಿಆದಿಮಾಹ. ತಂ ಹೇಟ್ಠಾ ವುತ್ತತ್ಥಮೇವ. ಪಿಯದಸ್ಸೀನರುತ್ತಮೇತಿ ಪಿಯಂ ಸೋಮನಸ್ಸಾಕಾರಂ ದಸ್ಸನಂ ಯಸ್ಸ ಸೋ ಪಿಯದಸ್ಸೀ, ಆರೋಹಪರಿಣಾಹದ್ವತ್ತಿಂಸಮಹಾಪುರಿಸಲಕ್ಖಣಅಸೀತಾನುಬ್ಯಞ್ಜನಬ್ಯಾಮಪ್ಪಭಾಮಣ್ಡಲೇಹಿ ಸಾಧು ಮಹಾಜನಪ್ಪಸಾದಂ ಜನಯನಾಕಾರದಸ್ಸನೋತಿ ಅತ್ಥೋ. ನರಾನಂ ಉತ್ತಮೋತಿ ನರುತ್ತಮೋ, ಪಿಯದಸ್ಸೀ ಚ ಸೋ ನರುತ್ತಮೋ ಚೇತಿ ಪಿಯದಸ್ಸೀನರುತ್ತಮೋ, ತಸ್ಮಿಂ ಪಿಯದಸ್ಸೀನರುತ್ತಮೇ ನಿಬ್ಬುತೇ ಧಾತುಗಬ್ಭಮ್ಹಿ ಮುತ್ತವೇದಿಂ ಅಹಂ ಅಕಾಸಿನ್ತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ. ಪುಪ್ಫಾಧಾರತ್ಥಾಯ ಪರಿಯೋಸಾನೇ ವೇದಿಕಾವಲಯಂ ಅಕಾಸಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ.

೧೧. ಮಣೀಹಿ ಪರಿವಾರೇತ್ವಾತಿ ಮಣತಿ ಜೋತತಿ ಪಭಾಸತೀತಿ ಮಣಿ, ಅಥ ವಾ ಜನಾನಂ ಮನಂ ಪೂರೇನ್ತೋ ಸೋಮನಸ್ಸಂ ಕರೋನ್ತೋ ಇತೋ ಗತೋ ಪವತ್ತೋತಿ ಮಣಿ, ಜಾತಿರಙ್ಗಮಣಿವೇಳುರಿಯಮಣಿಆದೀಹಿ ಅನೇಕೇಹಿ ಮಣೀಹಿ ಕತವೇದಿಕಾವಲಯಂ ಪರಿವಾರೇತ್ವಾ ಉತ್ತಮಂ ಮಹಾಪೂಜಂ ಅಕಾಸಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸೇಸಂ ಉತ್ತಾನತ್ಥಮೇವಾತಿ.

ವೇದಿಕಾರಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೪. ಸಪರಿವಾರಿಯತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ಪದುಮುತ್ತರೋ ನಾಮ ಜಿನೋತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಸಪರಿವಾರಿಯತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ಅನೇಕಾಸು ಜಾತೀಸು ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ಪದುಮುತ್ತರಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವಿಞ್ಞುತಂ ಪತ್ತೋ ಮಹದ್ಧನೋ ಮಹಾಭೋಗೋ ಅಹೋಸಿ. ಅಥ ಪದುಮುತ್ತರೇ ಭಗವತಿ ಪರಿನಿಬ್ಬುತೇ ಮಹಾಜನೋ ತಸ್ಸ ಧಾತುಂ ನಿದಹಿತ್ವಾ ಮಹನ್ತಂ ಚೇತಿಯಂ ಕಾರೇತ್ವಾ ಪೂಜೇಸಿ. ತಸ್ಮಿಂ ಕಾಲೇ ಅಯಂ ಉಪಾಸಕೋ ತಸ್ಸುಪರಿ ಚನ್ದನಸಾರೇನ ಚೇತಿಯಘರಂ ಕರಿತ್ವಾ ಮಹಾಪೂಜಂ ಅಕಾಸಿ. ಸೋ ತೇನೇವ ಪುಞ್ಞೇನ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಸು ಸಂಸರನ್ತೋ ಉಭಯಸಮ್ಪತ್ತಿಯೋ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವುದ್ಧಿಮನ್ವಾಯ ಕುಸಲಂ ಕತ್ವಾ ಸದ್ಧಾಯ ಸಾಸನೇ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಅರಹಾ ಅಹೋಸಿ.

೧೫-೮. ಸೋ ಅಪರಭಾಗೇ ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ಸರಿತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಪದುಮುತ್ತರೋ ನಾಮ ಜಿನೋತಿಆದಿಮಾಹ. ತತ್ಥ ಓಮತ್ತನ್ತಿ ಲಾಮಕಭಾವಂ ನೀಚಭಾವಂ ದುಕ್ಖಿತಭಾವಂ ವಾ ನ ಪಸ್ಸಾಮಿ ನ ಜಾನಾಮಿ, ನ ದಿಟ್ಠಪುಬ್ಬೋ ಮಯಾ ನೀಚಭಾವೋತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸೇಸಂ ಪಾಕಟಮೇವಾತಿ.

ಸಪರಿವಾರಿಯತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೫. ಉಮಾಪುಪ್ಫಿಯತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ನಿಬ್ಬುತೇ ಲೋಕಮಹಿತೇತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಉಮಾಪುಪ್ಫಿಯತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ಸಿದ್ಧತ್ಥಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವುದ್ಧಿಪ್ಪತ್ತೋ ಘರಾವಾಸಂ ಸಣ್ಠಪೇತ್ವಾ ವಸನ್ತೋ ನಿಬ್ಬುತಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಚೇತಿಯಮಹೇ ವತ್ತಮಾನೇ ಇನ್ದನೀಲಮಣಿವಣ್ಣಂ ಉಮಾಪುಪ್ಫಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಪೂಜೇಸಿ. ಸೋ ತೇನ ಪುಞ್ಞೇನ ಸುಗತೀಸುಯೇವ ಸಂಸರನ್ತೋ ದಿಬ್ಬಮಾನುಸಸಮ್ಪತ್ತಿಯೋ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಉಪ್ಪನ್ನುಪ್ಪನ್ನಭವೇ ಬಹುಲಂ ನೀಲವಣ್ಣೋ ಜಾತಿಸಮ್ಪನ್ನೋ ವಿಭವಸಮ್ಪನ್ನೋ ಅಹೋಸಿ. ಸೋ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ವಿಭವಸಮ್ಪನ್ನೇ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವಿಞ್ಞುತಂ ಪತ್ವಾ ಸದ್ಧಾಜಾತೋ ಪಬ್ಬಜಿತೋ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಅರಹತ್ತಂ ಪಾಪುಣಿ.

೨೧. ಸೋ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ಸರಿತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ನಿಬ್ಬುತೇ ಲೋಕಮಹಿತೇತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ. ತತ್ಥ ಲೋಕಮಹಿತೇತಿ ಲೋಕೇಹಿ ಮಹಿತೋ ಪೂಜಿತೋತಿ ಲೋಕಮಹಿತೋ, ತಸ್ಮಿಂ ಲೋಕಮಹಿತೇ ಸಿದ್ಧತ್ಥಮ್ಹಿ ಭಗವತಿ ಪರಿನಿಬ್ಬುತೇತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ. ಆಹುತೀನಂಪಟಿಗ್ಗಹೇತಿ ಆಹುತಿನೋ ವುಚ್ಚನ್ತಿ ಪೂಜಾಸಕ್ಕಾರಾ, ತೇಸಂ ಆಹುತೀನಂ ಪಟಿಗ್ಗಹೇತುಂ ಅರಹತೀತಿ ಆಹುತೀನಂಪಟಿಗ್ಗಹೋ, ಅಲುತ್ತಕಿತನ್ತಸಮಾಸೋ, ತಸ್ಮಿಂ ಆಹುತೀನಂಪಟಿಗ್ಗಹೇ ಭಗವತಿ ಪರಿನಿಬ್ಬುತೇತಿ ಅತ್ಥೋ.

೨೨. ಉಮಾಪುಪ್ಫನ್ತಿ ಉದ್ಧಮುದ್ಧಂ ನೀಲಪಭಂ ಮುಞ್ಚಮಾನಂ ಪುಪ್ಫತಿ ವಿಕಸತೀತಿ ಉಮಾಪುಪ್ಫಂ, ತಂ ಉಮಾಪುಪ್ಫಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಚೇತಿಯೇ ಪೂಜಂ ಅಕಾಸಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸೇಸಂ ಉತ್ತಾನತ್ಥಮೇವಾತಿ.

ಉಮಾಪುಪ್ಫಿಯತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೬. ಅನುಲೇಪದಾಯಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ಅನೋಮದಸ್ಸೀಮುನಿನೋತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಅನುಲೇಪದಾಯಕತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ಅನೋಮದಸ್ಸಿಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ಮಹದ್ಧನೋ ಮಹಾಭೋಗೋ ತಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಬೋಧಿರುಕ್ಖಸ್ಸ ವೇದಿಕಾವಲಯಂ ಕಾರೇತ್ವಾ ಸುಧಾಕಮ್ಮಞ್ಚ ಕಾರೇತ್ವಾ ವಾಲುಕಸನ್ಥರಣಂ ದದ್ದಳ್ಹಮಾನಂ ರಜತವಿಮಾನಮಿವ ಕಾರೇಸಿ. ಸೋ ತೇನ ಪುಞ್ಞೇನ ಸುಖಪ್ಪತ್ತೋ ಉಪ್ಪನ್ನುಪ್ಪನ್ನಭವೇ ರಜತವಿಮಾನರಜತಗೇಹರಜತಪಾಸಾದೇಸು ಸುಖಮನುಭವಿತ್ವಾ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವಿಞ್ಞುತಂ ಪತ್ವಾ ಸತ್ಥರಿ ಪಸನ್ನೋ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ವಿಪಸ್ಸನಮನುಯುತ್ತೋ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಅರಹಾ ಅಹೋಸಿ.

೨೬. ಸೋ ಅಪರಭಾಗೇ ‘‘ಕಿಂ ನು ಖೋ ಕುಸಲಂ ಕತ್ವಾ ಮಯಾ ಅಯಂ ವಿಸೇಸೋ ಅಧಿಗತೋ’’ತಿ ಪುಬ್ಬೇನಿವಾಸಾನುಸ್ಸತಿಞಾಣೇನ ಪಟಿಪಾಟಿಯಾ ಅನುಸ್ಸರಿತ್ವಾ ಪುಬ್ಬೇ ಕತಕುಸಲಂ ಜಾನಿತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಅನೋಮದಸ್ಸೀಮುನಿನೋತಿಆದಿಮಾಹ. ತತ್ಥ ಅನೋಮಂ ಅಲಾಮಕಂ ದಸ್ಸನಂ ದಸ್ಸನೀಯಂ ಸರೀರಂ ಯಸ್ಸ ಸೋ ಅನೋಮದಸ್ಸೀ, ದ್ವತ್ತಿಂಸಮಹಾಪುರಿಸಲಕ್ಖಣಅಸೀತಾನುಬ್ಯಞ್ಜನಬ್ಯಾಮಪ್ಪಭಾಸಮುಜ್ಜಲವಿರಾಜಿತಸರೀರತ್ತಾ ಸುನ್ದರದಸ್ಸನೋತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸುಧಾಯ ಪಿಣ್ಡಂ ದತ್ವಾನಾತಿ ಬೋಧಿಘರೇ ವೇದಿಕಾವಲಯಂ ಕಾರೇತ್ವಾ ಸಕಲೇ ಬೋಧಿಘರೇ ಸುಧಾಲೇಪನಂ ಕತ್ವಾತಿ ಅತ್ಥೋ. ಪಾಣಿಕಮ್ಮಂ ಅಕಾಸಹನ್ತಿ ಸಾರಕಟ್ಠೇನ ಫಲಕಪಾಣಿಯೋ ಕತ್ವಾ ತಾಹಿ ಪಾಣೀಹಿ ಮಟ್ಠಕಮ್ಮಂ ಅಕಾಸಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸೇಸಂ ಸುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಮೇವಾತಿ.

ಅನುಲೇಪದಾಯಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೭. ಮಗ್ಗದಾಯಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ಉತ್ತರಿತ್ವಾನ ನದಿಕನ್ತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಮಗ್ಗದಾಯಕತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಜಿನವರೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ಅನೇಕೇಸು ಭವೇಸು ನಿಬ್ಬಾನಾಧಿಗಮತ್ಥಾಯ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ಸಿದ್ಧತ್ಥಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಲೋಕಸಮ್ಮತೇ ಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವುದ್ಧಿಮನ್ವಾಯ ಘರಾವಾಸಂ ವಸನ್ತೋ ಏಕದಿವಸಂ ಭಗವನ್ತಂ ಏಕಂ ನದಿಂ ಉತ್ತರಿತ್ವಾ ವನನ್ತರಂ ಗಚ್ಛನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಪಸನ್ನಮಾನಸೋ ‘‘ಇದಾನಿ ಮಯಾ ಭಗವತೋ ಮಗ್ಗಂ ಸಮಂ ಕಾತುಂ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ಕುದಾಲಞ್ಚ ಪಿಟಕಞ್ಚ ಆದಾಯ ಭಗವತೋ ಗಮನಮಗ್ಗಂ ಸಮಂ ಕತ್ವಾ ವಾಲುಕಂ ಓಕಿರಿತ್ವಾ ಭಗವತೋ ಪಾದೇ ವನ್ದಿತ್ವಾ, ‘‘ಭನ್ತೇ, ಇಮಿನಾ ಮಗ್ಗಾಲಙ್ಕಾರಕರಣೇನ ನಿಬ್ಬತ್ತನಿಬ್ಬತ್ತಟ್ಠಾನೇ ಪೂಜನೀಯೋ ಭವೇಯ್ಯಂ, ನಿಬ್ಬಾನಞ್ಚ ಪಾಪುಣೇಯ್ಯ’’ನ್ತಿ ಪತ್ಥನಂ ಅಕಾಸಿ. ಭಗವಾ ‘‘ಯಥಾಧಿಪ್ಪಾಯಂ ಸಮಿಜ್ಝತೂ’’ತಿ ಅನುಮೋದನಂ ವತ್ವಾ ಪಕ್ಕಾಮಿ.

೩೨-೩. ಸೋ ತೇನ ಪುಞ್ಞೇನ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಸು ಸಂಸರನ್ತೋ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಪೂಜಿತೋ ಅಹೋಸಿ. ಇಮಸ್ಮಿಂ ಪನ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಪಾಕಟೇ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ಸತ್ಥರಿ ಪಸನ್ನೋ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ವಿಪಸ್ಸನಂ ವಡ್ಢೇತ್ವಾ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಅರಹತ್ತಂ ಪತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ಪಚ್ಚಕ್ಖತೋ ಞತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಉತ್ತರಿತ್ವಾನ ನದಿಕನ್ತಿಆದಿಮಾಹ. ತತ್ಥ ನದತಿ ಸದ್ದಂ ಕರೋತಿ ಗಚ್ಛತೀತಿ ನದೀ, ನದೀಯೇವ ನದಿಕಾ, ತಂ ನದಿಕಂ ಉತ್ತರಿತ್ವಾ ಅತಿಕ್ಕಮಿತ್ವಾತಿ ಅತ್ಥೋ. ಕುದಾಲಪಿಟಕಮಾದಾಯಾತಿ ಕು ವುಚ್ಚತಿ ಪಥವೀ, ತಂ ವಿದಾಲನೇ ಪದಾಲನೇ ಛಿನ್ದನೇ ಅಲನ್ತಿ ಕುದಾಲಂ, ಪಿಟಕಂ ವುಚ್ಚತಿ ಪಂಸುವಾಲಿಕಾದಿವಾಹಕಂ, ತಾಲಪಣ್ಣವೇತ್ತಲತಾದೀಹಿ ಕತಭಾಜನಂ, ಕುದಾಲಞ್ಚ ಪಿಟಕಞ್ಚ ಕುದಾಲಪಿಟಕಂ, ತಂ ಆದಾಯ ಗಹೇತ್ವಾತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸೇಸಂ ಉತ್ತಾನತ್ಥಮೇವಾತಿ.

ಮಗ್ಗದಾಯಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೮. ಫಲಕದಾಯಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ಯಾನಕಾರೋ ಪುರೇ ಆಸಿನ್ತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಫಲಕದಾಯಕತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ಅನೇಕೇಸು ಅತ್ತಭಾವೇಸು ಕತಪುಞ್ಞಸಮ್ಭಾರೋ ಸಿದ್ಧತ್ಥಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ವಡ್ಢಕಿಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ರತನತ್ತಯೇ ಪಸನ್ನೋ ಚನ್ದನೇನ ಆಲಮ್ಬನಫಲಕಂ ಕತ್ವಾ ಭಗವತೋ ಅದಾಸಿ. ಭಗವಾ ತಸ್ಸಾನುಮೋದನಂ ಅಕಾಸಿ.

೩೭. ಸೋ ತೇನ ಪುಞ್ಞೇನ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಸು ಸಂಸರನ್ತೋ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಕಾಲೇ ಚಿತ್ತಸುಖಪೀಣಿತೋ ಉಭಯಸಮ್ಪತ್ತಿಯೋ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವಿಞ್ಞುತಂ ಪತ್ವಾ ಸತ್ಥು ಧಮ್ಮದೇಸನಂ ಸುತ್ವಾ ಸಞ್ಜಾತಪ್ಪಸಾದೋ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ವಾಯಮನ್ತೋ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಸಹ ಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾಹಿ ಅರಹತ್ತಂ ಪತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ಸರಿತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಯಾನಕಾರೋ ಪುರೇ ಆಸಿನ್ತಿಆದಿಮಾಹ. ತತ್ಥ ಯಾನಕಾರೋತಿ ಯನ್ತಿ ಏತೇನ ಇಚ್ಛಿತಿಚ್ಛಿತಟ್ಠಾನನ್ತಿ ಯಾನಂ, ತಂ ಕರೋತೀತಿ ಯಾನಕಾರೋ, ಪುರೇ ಬುದ್ಧದಸ್ಸನಸಮಯೇ ಅಹಂ ಯಾನಕಾರೋ ಆಸಿಂ ಅಹೋಸಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ಚನ್ದನಂ ಫಲಕಂ ಕತ್ವಾತಿ ಚನ್ದತಿ ಪರಿಳಾಹಂ ವೂಪಸಮೇತೀತಿ ಚನ್ದನಂ. ಅಥ ವಾ ಚನ್ದನ್ತಿ ಸುಗನ್ಧವಾಸನತ್ಥಂ ಸರೀರಂ ವಿಲಿಮ್ಪನ್ತಿ ಏತೇನಾತಿ ಚನ್ದನಂ, ತಂ ಆಲಮ್ಬನಫಲಕಂ ಕತ್ವಾ. ಲೋಕಬನ್ಧುನೋತಿ ಸಕಲಲೋಕಸ್ಸ ಬನ್ಧು ಞಾತಿಭೂತೋತಿ ಲೋಕಬನ್ಧು, ತಸ್ಸ ಲೋಕಬನ್ಧುನೋ ಸತ್ಥುಸ್ಸ ಅದಾಸಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸೇಸಂ ಸುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಮೇವಾತಿ.

ಫಲಕದಾಯಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೯. ವಟಂಸಕಿಯತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ಸುಮೇಧೋ ನಾಮ ನಾಮೇನಾತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ವಟಂಸಕಿಯತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಮುನಿನ್ದೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ಸುಮೇಧಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವಿಞ್ಞುತಂ ಪತ್ತೋ ಘರಾವಾಸಂ ಸಣ್ಠಪೇತ್ವಾ ತತ್ಥ ಆದೀನವಂ ದಿಸ್ವಾ ಗೇಹಂ ಪಹಾಯ ತಾಪಸಪಬ್ಬಜ್ಜಂ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ಮಹಾವನೇ ವಿಹಾಸಿ. ತಸ್ಮಿಂ ಸಮಯೇ ಸುಮೇಧೋ ಭಗವಾ ವಿವೇಕಕಾಮತಾಯ ತಂ ವನಂ ಸಮ್ಪಾಪುಣಿ. ಅಥ ಸೋ ತಾಪಸೋ ಭಗವನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಪಸನ್ನಮಾನಸೋ ವಿಕಸಿತಂ ಸಳಲಪುಪ್ಫಂ ಗಹೇತ್ವಾ ವಟಂಸಕಾಕಾರೇನ ಗನ್ಥೇತ್ವಾ ಭಗವತೋ ಪಾದಮೂಲೇ ಠಪೇತ್ವಾ ಪೂಜೇಸಿ. ಭಗವಾ ತಸ್ಸ ಚಿತ್ತಪ್ಪಸಾದತ್ಥಾಯ ಅನುಮೋದನಮಕಾಸಿ. ಸೋ ತೇನ ಪುಞ್ಞೇನ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಸು ಸಂಸರನ್ತೋ ಉಭಯಸಮ್ಪತ್ತಿಯೋ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ವಿಭವಸಮ್ಪನ್ನೇ ಕುಲೇ ಜಾತೋ ವುದ್ಧಿಮನ್ವಾಯ ಸದ್ಧೋ ಪಸನ್ನೋ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಅರಹಾ ಅಹೋಸಿ.

೪೩. ಸೋ ಅಪರಭಾಗೇ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ಸರಿತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಸುಮೇಧೋ ನಾಮ ನಾಮೇನಾತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ. ವಿವೇಕಮನುಬ್ರೂಹನ್ತೋತಿ ಜನಾಕಿಣ್ಣತಂ ಪಹಾಯ ಜನವಿವೇಕಂ ಚಿತ್ತವಿವೇಕಞ್ಚ ಅನುಬ್ರೂಹನ್ತೋ ವಡ್ಢೇನ್ತೋ ಬಹುಲೀಕರೋನ್ತೋ ಮಹಾವನಂ ಅಜ್ಝೋಗಾಹಿ ಪಾವಿಸೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸೇಸಂ ಉತ್ತಾನತ್ಥಮೇವಾತಿ.

ವಟಂಸಕಿಯತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೧೦. ಪಲ್ಲಙ್ಕದಾಯಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ಸುಮೇಧಸ್ಸ ಭಗವತೋತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಪಲ್ಲಙ್ಕದಾಯಕತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ಅನೇಕೇಸು ಭವೇಸು ನಿಬ್ಬಾನಾಧಿಗಮತ್ಥಾಯ ಕತಪುಞ್ಞೂಪಚಯೋ ಸುಮೇಧಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಗಹಪತಿಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವುದ್ಧಿಮನ್ವಾಯ ಮಹಾಭೋಗಸಮ್ಪನ್ನೋ ಸತ್ಥರಿ ಪಸೀದಿತ್ವಾ ಧಮ್ಮಂ ಸುತ್ವಾ ತಸ್ಸ ಸತ್ಥುನೋ ಸತ್ತರತನಮಯಂ ಪಲ್ಲಙ್ಕಂ ಕಾರೇತ್ವಾ ಮಹನ್ತಂ ಪೂಜಂ ಅಕಾಸಿ. ಸೋ ತೇನ ಪುಞ್ಞೇನ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಸು ಸಂಸರನ್ತೋ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಪೂಜಿತೋ ಅಹೋಸಿ. ಸೋ ಅನುಕ್ಕಮೇನ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ವಿಭವಸಮ್ಪನ್ನೇ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವಿಞ್ಞುತಂ ಪತ್ತೋ ಘರಾವಾಸಂ ಸಣ್ಠಪೇತ್ವಾ ಸತ್ಥು ಧಮ್ಮದೇಸನಂ ಸುತ್ವಾ ಪಸನ್ನೋ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಅರಹತ್ತಂ ಪತ್ವಾ ಪುಬ್ಬೇ ಕತಪುಞ್ಞನಾಮೇನ ಪಲ್ಲಙ್ಕದಾಯಕತ್ಥೇರೋತಿ ಪಾಕಟೋ ಅಹೋಸಿ. ಹೇಟ್ಠಾ ವಿಯ ಉಪರಿಪಿ ಪುಬ್ಬೇ ಕತಪುಞ್ಞನಾಮೇನ ಥೇರಾನಂ ನಾಮಾನಿ ಏವಮೇವ ವೇದಿತಬ್ಬಾನಿ.

೪೭. ಸೋ ಏಕದಿವಸಂ ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ಸರಿತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಸುಮೇಧಸ್ಸ ಭಗವತೋತಿಆದಿಮಾಹ. ಪಲ್ಲಙ್ಕೋ ಹಿ ಮಯಾ ದಿನ್ನೋತಿ ಪಲ್ಲಙ್ಕಂ ಊರುಬದ್ಧಾಸನಂ ಕತ್ವಾ ಯತ್ಥ ಉಪವೀಸನ್ತಿ ನಿಸೀದನ್ತಿ, ಸೋ ಪಲ್ಲಙ್ಕೋತಿ ವುಚ್ಚತಿ, ಸೋ ಪಲ್ಲಙ್ಕೋ ಸತ್ತರತನಮಯೋ ಮಯಾ ದಿನ್ನೋ ಪೂಜಿತೋತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸಉತ್ತರಸಪಚ್ಛದೋತಿ ಸಹ ಉತ್ತರಚ್ಛದೇನ ಸಹ ಪಚ್ಛದೇನ ಸಉತ್ತರಸಪಚ್ಛದೋ, ಉಪರಿವಿತಾನಂ ಬನ್ಧಿತ್ವಾ ಆಸನಂ ಉತ್ತಮವತ್ಥೇಹಿ ಅಚ್ಛಾದೇತ್ವಾತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸೇಸಂ ಪಾಕಟಮೇವಾತಿ.

ಪಲ್ಲಙ್ಕದಾಯಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

ಪನ್ನರಸಮವಗ್ಗವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೧೬. ಬನ್ಧುಜೀವಕವಗ್ಗೋ

೧. ಬನ್ಧುಜೀವಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ಚನ್ದಂವ ವಿಮಲಂ ಸುದ್ಧನ್ತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಬನ್ಧುಜೀವಕತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಾಯಸ್ಮಾ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ಸಿಖಿಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವಿಞ್ಞುತಂ ಪತ್ತೋ ಘರಾವಾಸಂ ಸಣ್ಠಪೇತ್ವಾ ವಸನ್ತೋ ಸಿಖಿಸ್ಸ ಭಗವತೋ ರೂಪಕಾಯಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ದಿಸ್ವಾ ಪಸನ್ನಮಾನಸೋ ಬನ್ಧುಜೀವಕಪುಪ್ಫಾನಿ ಗಹೇತ್ವಾ ಭಗವತೋ ಪಾದಮೂಲೇ ಪೂಜೇಸಿ. ಭಗವಾ ತಸ್ಸ ಚಿತ್ತಪ್ಪಸಾದವಡ್ಢನತ್ಥಾಯ ಅನುಮೋದನಮಕಾಸಿ. ಸೋ ಯಾವತಾಯುತಂ ಠತ್ವಾ ತೇನೇವ ಪುಞ್ಞೇನ ದೇವಲೋಕೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ಛ ಕಾಮಾವಚರಸಮ್ಪತ್ತಿಯೋ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಮನುಸ್ಸೇಸು ಚ ಚಕ್ಕವತ್ತಿಆದಿಸಮ್ಪತ್ತಿಯೋ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಇಮಸ್ಸ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಉಪ್ಪನ್ನಕಾಲೇ ಗಹಪತಿಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ರೂಪಗ್ಗಯಸಗ್ಗಪ್ಪತ್ತೋ ಸತ್ಥು ಧಮ್ಮದೇಸನಂ ಸುತ್ವಾ ಸದ್ಧಾಜಾತೋ ಗೇಹಂ ಪಹಾಯ ಪಬ್ಬಜಿತೋ ಅರಹತ್ತಂ ಪಾಪುಣಿ.

೧. ಸೋ ಪುಬ್ಬೇನಿವಾಸಞಾಣೇನ ಪುಬ್ಬೇ ಕತಕುಸಲಕಮ್ಮಂ ಅನುಸ್ಸರಿತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಚನ್ದಂವ ವಿಮಲಂ ಸುದ್ಧನ್ತಿಆದಿಮಾಹ. ತತ್ಥ ಚನ್ದಂವ ವಿಮಲಂ ಸುದ್ಧನ್ತಿ ಅಬ್ಭಾ, ಮಹಿಕಾ, ಧುಮೋ, ರಜೋ, ರಾಹೂತಿ ಇಮೇಹಿ ಉಪಕ್ಕಿಲೇಸಮಲೇಹಿ ವಿಮುತ್ತಂ ಚನ್ದಂ ಇವ ದಿಯಡ್ಢಸಹಸ್ಸುಪಕ್ಕಿಲೇಸಮಲಾನಂ ಪಹೀನತ್ತಾ ವಿಮಲಂ ನಿಕ್ಕಿಲೇಸತ್ತಾ ಸುದ್ಧಂ ಪಸನ್ನಂ ಸಿಖಿಂ ಸಮ್ಬುದ್ಧನ್ತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ. ಕಿಲೇಸಕದ್ದಮಾನಂ ಅಭಾವೇನ ಅನಾವಿಲಂ. ನನ್ದೀಭವಸಙ್ಖಾತಾಯ ಬಲವಸ್ನೇಹಾಯ ಪರಿಸಮನ್ತತೋ ಖೀಣತ್ತಾ ನನ್ದೀಭವಪರಿಕ್ಖೀಣಂ. ತಿಣ್ಣಂ ಲೋಕೇತಿ ಲೋಕತ್ತಯತೋ ತಿಣ್ಣಂ ಉತ್ತಿಣ್ಣಂ ಅತಿಕ್ಕನ್ತಂ. ವಿಸತ್ತಿಕನ್ತಿ ವಿಸತ್ತಿಕಂ ವುಚ್ಚತಿ ತಣ್ಹಾ, ನಿತ್ತಣ್ಹನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ.

೨. ನಿಬ್ಬಾಪಯನ್ತಂ ಜನತನ್ತಿ ಧಮ್ಮವಸ್ಸಂ ವಸ್ಸನ್ತೋ ಜನತಂ ಜನಸಮೂಹಂ ಕಿಲೇಸಪರಿಳಾಹಾಭಾವೇನ ನಿಬ್ಬಾಪಯನ್ತಂ ವೂಪಸಮೇನ್ತಂ. ಸಯಂ ಸಂಸಾರತೋ ತಿಣ್ಣಂ, ಸಬ್ಬಸತ್ತೇ ಸಂಸಾರತೋ ತಾರಯನ್ತಂ ಅತಿಕ್ಕಮೇನ್ತಂ ಚತುನ್ನಂ ಸಚ್ಚಾನಂ ಮುನನತೋ ಜಾನನತೋ ಮುನಿಂ ಸಿಖಿಂ ಸಮ್ಬುದ್ಧನ್ತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ. ವನಸ್ಮಿಂ ಝಾಯಮಾನನ್ತಿ ಆರಮ್ಮಣೂಪನಿಜ್ಝಾನಲಕ್ಖಣೂಪನಿಜ್ಝಾನೇಹಿ ಝಾಯನ್ತಂ ಚಿನ್ತೇನ್ತಂ ಚಿತ್ತೇನ ಭಾವೇನ್ತಂ ವನಮಜ್ಝೇತಿ ಅತ್ಥೋ. ಏಕಗ್ಗಂ ಏಕಗ್ಗಚಿತ್ತಂ ಸುಸಮಾಹಿತಂ ಸುಟ್ಠು ಆರಮ್ಮಣೇ ಆಹಿತಂ ಠಪಿತಚಿತ್ತಂ ಸಿಖಿಂ ಮುನಿಂ ದಿಸ್ವಾತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ.

೩. ಬನ್ಧುಜೀವಕಪುಪ್ಫಾನೀತಿ ಬನ್ಧೂನಂ ಞಾತೀನಂ ಜೀವಕಂ ಜೀವಿತನಿಸ್ಸಯಂ ಹದಯಮಂಸಲೋಹಿತಂ ಬನ್ಧುಜೀವಕಂ ಹದಯಮಂಸಲೋಹಿತಸಮಾನವಣ್ಣಂ ಪುಪ್ಫಂ ಬನ್ಧುಜೀವಕಪುಪ್ಫಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಸಿಖಿನೋ ಲೋಕಬನ್ಧುನೋ ಪೂಜೇಸಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸೇಸಂ ಉತ್ತಾನತ್ಥಮೇವಾತಿ.

ಬನ್ಧುಜೀವಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೨. ತಮ್ಬಪುಪ್ಫಿಯತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ಪರಕಮ್ಮಾಯನೇ ಯುತ್ತೋತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ತಮ್ಬಪುಪ್ಫಿಯತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಆಯಸ್ಮಾ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ಪಿಯದಸ್ಸಿಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಕೇನಚಿ ಪುರೇ ಕತೇನ ಅಕುಸಲಕಮ್ಮೇನ ದುಗ್ಗತಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವುದ್ಧಿಪ್ಪತ್ತೋ ಪರೇಸಂ ಕಮ್ಮಂ ಕತ್ವಾ ಭತಿಯಾ ಜೀವಿಕಂ ಕಪ್ಪೇಸಿ. ಸೋ ಏವಂ ದುಕ್ಖೇನ ವಸನ್ತೋ ಪರೇಸಂ ಅಪರಾಧಂ ಕತ್ವಾ ಮರಣಭಯೇನ ಪಲಾಯಿತ್ವಾ ವನಂ ಪಾವಿಸಿ. ತತ್ಥ ಗತಟ್ಠಾನೇ ಪಾಟಲಿಬೋಧಿಂ ದಿಸ್ವಾ ವನ್ದಿತ್ವಾ ಸಮ್ಮಜ್ಜಿತ್ವಾ ಏಕಸ್ಮಿಂ ರುಕ್ಖೇ ತಮ್ಬವಣ್ಣಂ ಪುಪ್ಫಂ ದಿಸ್ವಾ ತಂ ಸಬ್ಬಂ ಕಣ್ಣಿಕೇ ಓಚಿನಿತ್ವಾ ಬೋಧಿಪೂಜಂ ಅಕಾಸಿ. ತತ್ಥ ಚಿತ್ತಂ ಪಸಾದೇತ್ವಾ ವನ್ದಿತ್ವಾ ಪಲ್ಲಙ್ಕಮಾಭುಜಿತ್ವಾ ನಿಸೀದಿ. ತಸ್ಮಿಂ ಖಣೇ ತೇ ಮನುಸ್ಸಾ ಪದಾನುಪದಿಕಂ ಅನುಬನ್ಧಿತ್ವಾ ತತ್ಥ ಅಗಮಂಸು. ಸೋ ತೇ ದಿಸ್ವಾ ಬೋಧಿಂ ಆವಜ್ಜೇನ್ತೋವ ಪಲಾಯಿತ್ವಾ ಭಯಾನಕೇ ಗೀರಿದುಗ್ಗಪಪಾತೇ ಪತಿತ್ವಾ ಮರಿ.

೭. ಸೋ ಬೋಧಿಪೂಜಾಯ ಅನುಸ್ಸರಿತತ್ತಾ ತೇನೇವ ಪೀತಿಸೋಮನಸ್ಸೇನ ತಾವತಿಂಸಾದೀಸು ಉಪಪನ್ನೋ ಛ ಕಾಮಾವಚರಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಮನುಸ್ಸೇಸು ಚ ಚಕ್ಕವತ್ತಿಆದಿಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ವಿಭವಸಮ್ಪನ್ನೇ ಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವುದ್ಧಿಪ್ಪತ್ತೋ ಸತ್ಥು ಧಮ್ಮದೇಸನಂ ಸುತ್ವಾ ಪಸನ್ನಮಾನಸೋ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಅರಹಾ ಹುತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ಸರಿತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಪರಕಮ್ಮಾಯನೇ ಯುತ್ತೋತಿಆದಿಮಾಹ. ತತ್ಥ ಪರೇಸಂ ಕಮ್ಮಾನಿ ಪರಕಮ್ಮಾನಿ, ಪರಕಮ್ಮಾನಂ ಆಯನೇ ಕರಣೇ ವಾಹನೇ ಧಾರಣೇ ಯುತ್ತೋ ಯೋಜಿತೋ ಅಹೋಸಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸೇಸಂ ಪಾಕಟಮೇವಾತಿ.

ತಮ್ಬಪುಪ್ಫಿಯತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೩. ವೀಥಿಸಮ್ಮಜ್ಜಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ಉದೇನ್ತಂ ಸತರಂಸಿಂ ವಾತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ವೀಥಿಸಮ್ಮಜ್ಜಕತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ಅನೇಕೇಸು ಜಾತಿಸತೇಸು ಕತಪುಞ್ಞಸಞ್ಚಯೋ ಸಿಖಿಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ಘರಾವಾಸಂ ವಸನ್ತೋ ನಗರವಾಸೀಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ವೀಥಿಂ ಸಜ್ಜೇತ್ವಾ ನೀಯಮಾನಂ ಭಗವನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಪಸನ್ನಮಾನಸೋ ವೀಥಿಂ ಸಮಂ ಕತ್ವಾ ಧಜಂ ತತ್ಥ ಉಸ್ಸಾಪೇಸಿ.

೧೫. ಸೋ ತೇನೇವ ಪುಞ್ಞೇನ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಸು ಸಂಸರನ್ತೋ ಉಭಯಸಮ್ಪತ್ತಿಯೋ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವಿಞ್ಞುತಂ ಪತ್ವಾ ಸತ್ಥು ಧಮ್ಮದೇಸನಂ ಸುತ್ವಾ ಪಟಿಲದ್ಧಸದ್ಧೋ ಬಹುಮಾನಹದಯೋ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ಲದ್ಧೂಪಸಮ್ಪದೋ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಅರಹಾ ಹುತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ಅನುಸ್ಸರನ್ತೋ ಪಚ್ಚಕ್ಖತೋ ಜಾನಿತ್ವಾ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಉದೇನ್ತಂ ಸತರಂಸಿಂ ವಾತಿಆದಿಮಾಹ. ತತ್ಥ ಉದೇನ್ತಂ ಉಗ್ಗಚ್ಛನ್ತಂ ಸತರಂಸಿಂ ಸತಪಭಂ. ಸತರಂಸೀತಿ ದೇಸನಾಸೀಸಮತ್ತಂ, ಅನೇಕಸತಸಹಸ್ಸಪಭಂ ಸೂರಿಯಂ ಇವಾತಿ ಅತ್ಥೋ. ಪೀತರಂಸಿಂವ ಭಾಣುಮನ್ತಿ ಪೀತರಂಸಿಂ ಸಂಕುಚಿತಪಭಂ ಭಾಣುಮಂ ಪಭಾವನ್ತಂ ಚನ್ದಮಣ್ಡಲಂ ಇವ ಸಮ್ಬುದ್ಧಂ ದಿಸ್ವಾತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸೇಸಂ ಸುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಮೇವಾತಿ.

ವೀಥಿಸಮ್ಮಜ್ಜಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೪. ಕಕ್ಕಾರುಪುಪ್ಫಪೂಜಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ದೇವಪುತ್ತೋ ಅಹಂ ಸನ್ತೋತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಕಕ್ಕಾರುಪುಪ್ಫಪೂಜಕತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ಕತಪುಞ್ಞಸಞ್ಚಯೋ ಸಿಖಿಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಭುಮ್ಮಟ್ಠಕದೇವಪುತ್ತೋ ಹುತ್ವಾ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ಸಿಖಿಂ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಂ ದಿಸ್ವಾ ದಿಬ್ಬಕಕ್ಕಾರುಪುಪ್ಫಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಪೂಜೇಸಿ.

೨೧. ಸೋ ತೇನ ಪುಞ್ಞೇನ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಸು ಸಂಸರನ್ತೋ ಏಕತಿಂಸಕಪ್ಪಬ್ಭನ್ತರೇ ಉಭಯಸುಖಂ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವುದ್ಧಿಮನ್ವಾಯ ಸತ್ಥರಿ ಪಸನ್ನೋ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಅರಹಾ ಹುತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ಪಚ್ಚಕ್ಖತೋ ಞತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ದೇವಪುತ್ತೋ ಅಹಂ ಸನ್ತೋತಿಆದಿಮಾಹ. ತತ್ಥ ದಿಬ್ಬನ್ತಿ ಕೀಳನ್ತಿ ಪಞ್ಚಹಿ ದಿಬ್ಬೇಹಿ ಕಾಮಗುಣೇಹೀತಿ ದೇವಾ, ದೇವಾನಂ ಪುತ್ತೋ, ದೇವೋ ಏವ ವಾ ಪುತ್ತೋ ದೇವಪುತ್ತೋ, ಅಹಂ ದೇವಪುತ್ತೋ ಸನ್ತೋ ವಿಜ್ಜಮಾನೋ ದಿಬ್ಬಂ ಕಕ್ಕಾರುಪುಪ್ಫಂ ಪಗ್ಗಯ್ಹ ಪಕಾರೇನ, ಗಹೇತ್ವಾ ಸಿಖಿಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಅಭಿರೋಪಯಿಂ ಪೂಜೇಸಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸೇಸಂ ಉತ್ತಾನತ್ಥಮೇವಾತಿ.

ಕಕ್ಕಾರುಪುಪ್ಫಪೂಜಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೫. ಮನ್ದಾರವಪುಪ್ಫಪೂಜಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ದೇವಪುತ್ತೋ ಅಹಂ ಸನ್ತೋತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಮನ್ದಾರವಪುಪ್ಫಪೂಜಕತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಥೇರೋ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ಸಿಖಿಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಭುಮ್ಮಟ್ಠಕದೇವಪುತ್ತೋ ಹುತ್ವಾ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ಸಿಖಿಂ ಭಗವನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಪಸನ್ನಮಾನಸೋ ದಿಬ್ಬಮನ್ದಾರವಪುಪ್ಫೇಹಿ ಪೂಜೇಸಿ.

೨೫. ಸೋ ತೇನ ಪುಞ್ಞೇನಾತಿಆದಿಕಂ ಸಬ್ಬಂ ಅನನ್ತರತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನವಣ್ಣನಾಯ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ವೇದಿತಬ್ಬನ್ತಿ.

ಮನ್ದಾರವಪುಪ್ಫಪೂಜಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೬. ಕದಮ್ಬಪುಪ್ಫಿಯತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ಹಿಮವನ್ತಸ್ಸಾವಿದೂರೇತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಕದಮ್ಬಪುಪ್ಫಿಯತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಜಿನವರೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಸುಞ್ಞೇ ಲೋಕೇ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವುದ್ಧಿಮನ್ವಾಯ ಘರಾವಾಸಂ ವಸನ್ತೋ ತತ್ಥ ಆದೀನವಂ ದಿಸ್ವಾ ಘರಾವಾಸಂ ಪಹಾಯ ತಾಪಸಪಬ್ಬಜ್ಜಂ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ಹಿಮವನ್ತಸಮೀಪೇ ಕುಕ್ಕುಟೇ ನಾಮ ಪಬ್ಬತೇ ಅಸ್ಸಮಂ ಕತ್ವಾ ವಿಹಾಸಿ. ಸೋ ತತ್ಥ ಸತ್ತ ಪಚ್ಚೇಕಬುದ್ಧೇ ದಿಸ್ವಾ ಪಸನ್ನಮಾನಸೋ ಪುಪ್ಫಿತಂ ಕದಮ್ಬಪುಪ್ಫಂ ಓಚಿನಿತ್ವಾ ತೇ ಪಚ್ಚೇಕಬುದ್ಧೇ ಪೂಜೇಸಿ. ತೇಪಿ ‘‘ಇಚ್ಛಿತಂ ಪತ್ಥಿತ’’ನ್ತಿಆದಿನಾ ಅನುಮೋದನಂ ಅಕಂಸು.

೩೦. ಸೋ ತೇನ ಪುಞ್ಞೇನ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಸು ಸಂಸರನ್ತೋ ಉಭಯಸಮ್ಪತ್ತಿಯೋ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವುದ್ಧಿಮನ್ವಾಯ ಸತ್ಥು ಧಮ್ಮದೇಸನಂ ಸುತ್ವಾ ಪಟಿಲದ್ಧಸದ್ಧೋ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಅರಹಾ ಹುತ್ವಾ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ಸರಿತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಹಿಮವನ್ತಸ್ಸಾವಿದೂರೇತಿಆದಿಮಾಹ. ತಂ ವುತ್ತತ್ಥಮೇವ. ಕುಕ್ಕುಟೋ ನಾಮ ಪಬ್ಬತೋತಿ ತಸ್ಸ ಉಭೋಸು ಪಸ್ಸೇಸು ಕುಕ್ಕುಟಚೂಳಾಕಾರೇನ ಪಬ್ಬತಕೂಟಾನಂ ವಿಜ್ಜಮಾನತ್ತಾ ಕುಕ್ಕುಟೋತಿ ಸಙ್ಖಂ ಗತೋ. ಪಕಾರೇನ ತಿರೋ ಹುತ್ವಾ ಪತಿಟ್ಠಹತೀತಿ ಪಬ್ಬತೋ. ತಮ್ಹಿ ಪಬ್ಬತಪಾದಮ್ಹೀತಿ ತಸ್ಮಿಂ ಪಬ್ಬತಸಮೀಪೇ. ಸತ್ತ ಬುದ್ಧಾ ವಸನ್ತೀತಿ ಸತ್ತ ಪಚ್ಚೇಕಬುದ್ಧಾ ತಸ್ಮಿಂ ಕುಕ್ಕುಟಪಬ್ಬತಪಾದೇ ಪಣ್ಣಸಾಲಾಯಂ ವಸನ್ತೀತಿ ಅತ್ಥೋ.

೩೧. ದೀಪರಾಜಂವ ಉಗ್ಗತನ್ತಿ ದೀಪಾನಂ ರಾಜಾ ದೀಪರಾಜಾ, ಸಬ್ಬೇಸಂ ದೀಪಾನಂ ಜಲಮಾನಾನಂ ತಾರಕಾನಂ ರಾಜಾ ಚನ್ದೋತಿ ಅತ್ಥೋ. ಅಥ ವಾ ಸಬ್ಬೇಸು ಜಮ್ಬುದೀಪಪುಬ್ಬವಿದೇಹಅಪರಗೋಯಾನಉತ್ತರಕುರುಸಙ್ಖಾತೇಸು ಚತೂಸು ದೀಪೇಸು ದ್ವಿಸಹಸ್ಸಪರಿತ್ತದೀಪೇಸು ಚ ರಾಜಾ ಆಲೋಕಫರಣತೋ ಚನ್ದೋ ದೀಪರಾಜಾತಿ ವುಚ್ಚತಿ, ತಂ ನಭೇ ಉಗ್ಗತಂ ಚನ್ದಂ ಇವ ಪುಪ್ಫಿತಂ ಫುಲ್ಲಿತಂ ಕದಮ್ಬರುಕ್ಖಂ ದಿಸ್ವಾ ತತೋ ಪುಪ್ಫಂ ಓಚಿನಿತ್ವಾ ಉಭೋಹಿ ಹತ್ಥೇಹಿ ಪಗ್ಗಯ್ಹ ಪಕಾರೇನ ಗಹೇತ್ವಾ ಸತ್ತ ಪಚ್ಚೇಕಬುದ್ಧೇ ಸಮೋಕಿರಿಂ ಸುಟ್ಠು ಓಕಿರಿಂ, ಆದರೇನ ಪೂಜೇಸಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸೇಸಂ ಉತ್ತಾನತ್ಥಮೇವಾತಿ.

ಕದಮ್ಬಪುಪ್ಫಿಯತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೭. ತಿಣಸೂಲಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ಹಿಮವನ್ತಸ್ಸಾವಿದೂರೇತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ತಿಣಸೂಲಕತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಥೇರೋ ಪುರಿಮಜಿನವರೇಸು ಕತಪುಞ್ಞಸಮ್ಭಾರೋ ಉಪ್ಪನ್ನುಪ್ಪನ್ನಭವೇ ಕುಸಲಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ಸಿಖಿಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ಘರಾವಾಸಂ ಸಣ್ಠಪೇತ್ವಾ ತತ್ಥ ದೋಸಂ ದಿಸ್ವಾ ತಂ ಪಹಾಯ ತಾಪಸಪಬ್ಬಜ್ಜಂ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ವಸನ್ತೋ ಹಿಮವನ್ತಸಮೀಪೇ ಭೂತಗಣೇ ನಾಮ ಪಬ್ಬತೇ ವಸನ್ತಂ ಏಕತಂ ವಿವೇಕಮನುಬ್ರೂಹನ್ತಂ ಸಿಖಿಂ ಸಮ್ಬುದ್ಧಂ ದಿಸ್ವಾ ಪಸನ್ನಮಾನಸೋ ತಿಣಸೂಲಪುಪ್ಫಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಪಾದಮೂಲೇ ಪೂಜೇಸಿ. ಬುದ್ಧೋಪಿ ತಸ್ಸ ಅನುಮೋದನಂ ಅಕಾಸಿ.

೩೫. ಸೋ ತೇನ ಪುಞ್ಞೇನ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಸು ಸಂಸರನ್ತೋ ಉಭಯಸಮ್ಪತ್ತಿಯೋ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ವಿಭವಸಮ್ಪನ್ನೇ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವುದ್ಧಿಮನ್ವಾಯ ಸಾಸನೇ ಪಸನ್ನೋ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ಉಪನಿಸ್ಸಯಸಮ್ಪನ್ನತ್ತಾ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಅರಹತ್ತಂ ಪಾಪುಣಿತ್ವಾ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ಸರಿತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಪ್ಪತ್ತೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಹಿಮವನ್ತಸ್ಸಾವಿದೂರೇತಿಆದಿಮಾಹ. ಭೂತಗಣೋ ನಾಮ ಪಬ್ಬತೋತಿ ಭೂತಗಣಾನಂ ದೇವಯಕ್ಖಸಮೂಹಾನಂ ಆವಾಸಭೂತತ್ತಾ ಭವನಸದಿಸತ್ತಾ ಅವಿರೂಳ್ಹಭಾವೇನ ಪವತ್ತತ್ತಾ ಚ ಭೂತಗಣೋ ನಾಮ ಪಬ್ಬತೋ, ತಸ್ಮಿಂ ಏಕೋ ಅದುತಿಯೋ ಜಿನೋ ಜಿತಮಾರೋ ಬುದ್ಧೋ ವಸತೇ ದಿಬ್ಬಬ್ರಹ್ಮಅರಿಯಇರಿಯಾಪಥವಿಹಾರೇಹಿ ವಿಹರತೀತಿ ಅತ್ಥೋ.

೩೬. ಏಕೂನಸತಸಹಸ್ಸಂ, ಕಪ್ಪಂ ನ ವಿನಿಪಾತಿಕೋತಿ ತೇನ ತಿಣಸೂಲಪುಪ್ಫಪೂಜಾಕರಣಫಲೇನ ನಿರನ್ತರಂ ಏಕೂನಸತಸಹಸ್ಸಕಪ್ಪಾನಂ ಅವಿನಿಪಾತಕೋ ಚತುರಾಪಾಯವಿನಿಮುತ್ತೋ ಸಗ್ಗಸಮ್ಪತ್ತಿಭವಮೇವ ಉಪಪನ್ನೋತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸೇಸಂ ಸುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಮೇವಾತಿ.

ತಿಣಸೂಲಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೮. ನಾಗಪುಪ್ಫಿಯತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ಸುವಚ್ಛೋ ನಾಮ ನಾಮೇನಾತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ನಾಗಪುಪ್ಫಿಯತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಥೇರೋ ಪುರಿಮಜಿನನಿಸಭೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ಪದುಮುತ್ತರಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವುದ್ಧಿಪ್ಪತ್ತೋ ವೇದತ್ತಯಾದೀಸು ಸಕಸಿಪ್ಪೇಸು ನಿಪ್ಫತ್ತಿಂ ಪತ್ವಾ ತತ್ಥ ಸಾರಂ ಅದಿಸ್ವಾ ಹಿಮವನ್ತಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ತಾಪಸಪಬ್ಬಜ್ಜಂ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ಝಾನಸಮಾಪತ್ತಿಸುಖೇನ ವೀತಿನಾಮೇಸಿ. ತಸ್ಮಿಂ ಸಮಯೇ ಪದುಮುತ್ತರೋ ಭಗವಾ ತಸ್ಸಾನುಕಮ್ಪಾಯ ತತ್ಥ ಅಗಮಾಸಿ. ಸೋ ತಾಪಸೋ ತಂ ಭಗವನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಲಕ್ಖಣಸತ್ಥೇಸು ಛೇಕತ್ತಾ ಭಗವತೋ ಲಕ್ಖಣರೂಪಸಮ್ಪತ್ತಿಯಾ ಪಸನ್ನೋ ವನ್ದಿತ್ವಾ ಅಞ್ಜಲಿಂ ಪಗ್ಗಯ್ಹ ಅಟ್ಠಾಸಿ. ಆಕಾಸತೋ ಅನೋತಿಣ್ಣತ್ತಾ ಪೂಜಾಸಕ್ಕಾರೇ ಅಕತೇಯೇವ ಆಕಾಸೇನೇವ ಪಕ್ಕಾಮಿ. ಅಥ ಸೋ ತಾಪಸೋ ಸಸಿಸ್ಸೋ ನಾಗಪುಪ್ಫಂ ಓಚಿನಿತ್ವಾ ತೇನ ಪುಪ್ಫೇನ ಭಗವತೋ ಗತದಿಸಾಭಾಗಮಗ್ಗಂ ಪೂಜೇಸಿ.

೩೯. ಸೋ ತೇನ ಪುಞ್ಞೇನ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಸು ಸಂಸರನ್ತೋ ಉಭಯಸಮ್ಪತ್ತಿಯೋ ಅನುಭವನ್ತೋ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಪೂಜಿತೋ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವುದ್ಧಿಮನ್ವಾಯ ಸದ್ಧಾಸಮ್ಪನ್ನೋ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ವತ್ತಪಟಿಪತ್ತಿಯಾ ಸಾಸನಂ ಸೋಭಯಮಾನೋ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಅರಹಾ ಹುತ್ವಾ ‘‘ಕೇನ ನು ಖೋ ಕುಸಲಕಮ್ಮೇನ ಮಯಾ ಅಯಂ ಲೋಕುತ್ತರಸಮ್ಪತ್ತಿ ಲದ್ಧಾ’’ತಿ ಅತೀತಕಮ್ಮಂ ಸರನ್ತೋ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ಪಚ್ಚಕ್ಖತೋ ಞತ್ವಾ ಸಞ್ಜಾತಸೋಮನಸ್ಸೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಸುವಚ್ಛೋ ನಾಮ ನಾಮೇನಾತಿಆದಿಮಾಹ. ತತ್ಥ ವಚ್ಛಗೋತ್ತೇ ಜಾತತ್ತಾ ವಚ್ಛೋ, ಸುನ್ದರೋ ಚ ಸೋ ವಚ್ಛೋ ಚೇತಿ ಸುವಚ್ಛೋ. ನಾಮೇನ ಸುವಚ್ಛೋ ನಾಮ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಮನ್ತಪಾರಗೂ ವೇದತ್ತಯಾದಿಸಕಲಮನ್ತಸತ್ಥೇ ಕೋಟಿಪ್ಪತ್ತೋತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸೇಸಂ ಹೇಟ್ಠಾ ವುತ್ತನಯತ್ತಾ ಉತ್ತಾನತ್ಥಮೇವಾತಿ.

ನಾಗಪುಪ್ಫಿಯತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೯. ಪುನ್ನಾಗಪುಪ್ಫಿಯತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ಕಾನನಂ ವನಮೋಗಯ್ಹಾತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಪುನ್ನಾಗಪುಪ್ಫಿಯತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಜಿನವರೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ಫುಸ್ಸಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ನೇಸಾದಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ಮಹಾವನಂ ಪವಿಟ್ಠೋ ತತ್ಥ ಸುಪುಪ್ಫಿತಪುನ್ನಾಗಪುಪ್ಫಂ ದಿಸ್ವಾ ಹೇತುಸಮ್ಪನ್ನತ್ತಾ ಬುದ್ಧಾರಮ್ಮಣಪೀತಿವಸೇನ ಭಗವನ್ತಂ ಸರಿತ್ವಾ ತಂ ಪುಪ್ಫಂ ಸಹ ಕಣ್ಣಿಕಾಹಿ ಓಚಿನಿತ್ವಾ ವಾಲುಕಾಹಿ ಚೇತಿಯಂ ಕತ್ವಾ ಪೂಜೇಸಿ.

೪೬. ಸೋ ತೇನ ಪುಞ್ಞೇನ ದ್ವೇನವುತಿಕಪ್ಪೇ ನಿರನ್ತರಂ ದೇವಮನುಸ್ಸಸಮ್ಪತ್ತಿಯೋಯೇವ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ವಿಭವಸಮ್ಪನ್ನೇ ಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವುದ್ಧಿಮನ್ವಾಯ ಪುಬ್ಬವಾಸನಾಬಲೇನ ಸಾಸನೇ ಪಸನ್ನೋ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ವಾಯಮನ್ತೋ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಅರಹಾ ಹುತ್ವಾ ಪುಬ್ಬೇ ಕತಕುಸಲಂ ಸರಿತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಕಾನನಂ ವನಮೋಗಯ್ಹಾತಿಆದಿಮಾಹ. ತಂ ಸಬ್ಬಂ ಹೇಟ್ಠಾ ವುತ್ತತ್ತಾ ಉತ್ತಾನತ್ಥಮೇವಾತಿ.

ಪುನ್ನಾಗಪುಪ್ಫಿಯತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೧೦. ಕುಮುದದಾಯಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ಹಿಮವನ್ತಸ್ಸಾವಿದೂರೇತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಕುಮುದದಾಯಕತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಥೇರೋ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ಅನೇಕೇಸು ಭವೇಸು ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ಪದುಮುತ್ತರಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಹಿಮವನ್ತಸ್ಸ ಆಸನ್ನೇ ಮಹನ್ತೇ ಜಾತಸ್ಸರೇ ಕುಕುತ್ಥೋ ನಾಮ ಪಕ್ಖೀ ಹುತ್ವಾ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ಕೇನಚಿ ಅಕುಸಲೇನ ಪಕ್ಖೀ ಸಮಾನೋಪಿ ಪುಬ್ಬೇ ಕತಸಮ್ಭಾರೇನ ಬುದ್ಧಿಸಮ್ಪನ್ನೋ ಪುಞ್ಞಾಪುಞ್ಞೇಸು ಛೇಕೋ ಸೀಲವಾ ಪಾಣಗೋಚರತೋ ಪಟಿವಿರತೋ ಅಹೋಸಿ. ತಸ್ಮಿಂ ಸಮಯೇ ಪದುಮುತ್ತರೋ ಭಗವಾ ಆಕಾಸೇನಾಗನ್ತ್ವಾ ತಸ್ಸ ಸಮೀಪೇ ಚಙ್ಕಮತಿ. ಅಥ ಸೋ ಸಕುಣೋ ಭಗವನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಪಸನ್ನಚಿತ್ತೋ ಕುಮುದಪುಪ್ಫಂ ಡಂಸಿತ್ವಾ ಭಗವತೋ ಪಾದಮೂಲೇ ಪೂಜೇಸಿ. ಭಗವಾ ತಸ್ಸ ಸೋಮನಸ್ಸುಪ್ಪಾದನತ್ಥಂ ಪಟಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಅನುಮೋದನಮಕಾಸಿ.

೫೧. ಸೋ ತೇನ ಪುಞ್ಞೇನ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಸು ಉಭಯಸಮ್ಪತ್ತಿಸುಖಂ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ಅಞ್ಞತರಸ್ಮಿಂ ಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವುದ್ಧಿಮನ್ವಾಯ ಮಹದ್ಧನೋ ಮಹಾಭೋಗೋ ರತನತ್ತಯೇ ಪಸನ್ನೋ ಸತ್ಥು ಧಮ್ಮದೇಸನಂ ಸುತ್ವಾ ಪಟಿಲದ್ಧಸದ್ಧೋ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಅರಹಾ ಹುತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ಪಚ್ಚಕ್ಖತೋ ಞತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಹಿಮವನ್ತಸ್ಸಾವಿದೂರೇತಿಆದಿಮಾಹ. ಪದುಮುಪ್ಪಲಸಞ್ಛನ್ನೋತಿ ಏತ್ಥ ಸತಪತ್ತೇಹಿ ಸಮ್ಪುಣ್ಣೋ ಸೇತಪದುಮೋ ಚ ತೀಣಿ ನೀಲರತ್ತಸೇತುಪ್ಪಲಾನಿ ಚ ಪದುಮುಪ್ಪಲಾನಿ ತೇಹಿ ಸಞ್ಛನ್ನೋ ಗಹನೀಭೂತೋ ಸಮ್ಪುಣ್ಣೋ ಮಹಾಜಾತಸ್ಸರೋ ಅಹೂತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ. ಪುಣ್ಡರೀಕಸಮೋತ್ಥಟೋತಿ ಪುಣ್ಡರೀಕೇಹಿ ರತ್ತಪದುಮೇಹಿ ಓತ್ಥಟೋ ಸಮ್ಪುಣ್ಣೋತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸೇಸಂ ಸುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಮೇವಾತಿ.

ಕುಮುದದಾಯಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

ಸೋಳಸಮವಗ್ಗವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೧೭. ಸುಪಾರಿಚರಿಯವಗ್ಗೋ

೧. ಸುಪಾರಿಚರಿಯತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ಪದುಮೋ ನಾಮ ನಾಮೇನಾತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಸುಪಾರಿಚರಿಯತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಮುನಿಪುಙ್ಗವೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ಪದುಮುತ್ತರಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಯಕ್ಖಯೋನಿಯಂ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ಹಿಮವತಿ ಯಕ್ಖಸಮಾಗಮಂ ಗತೋ ಭಗವತೋ ದೇವಯಕ್ಖಗನ್ಧಬ್ಬನಾಗಾನಂ ಧಮ್ಮದೇಸನಂ ಸುತ್ವಾ ಪಸನ್ನಮಾನಸೋ ಉಭೋ ಹತ್ಥೇ ಆಭುಜಿತ್ವಾ ಅಪ್ಫೋಟೇಸಿ ನಮಸ್ಸಿ ಚ. ಸೋ ತೇನ ಪುಞ್ಞೇನ ತತೋ ಚುತೋ ಉಪರಿ ದೇವಲೋಕೇ ಉಪ್ಪನ್ನೋ ತತ್ಥ ದಿಬ್ಬಸುಖಂ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಮನುಸ್ಸೇಸು ಚ ಚಕ್ಕವತಿಆದಿಸಮ್ಪತ್ತಿಯೋ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ಗಹಪತಿಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ಅಡ್ಢೋ ಮಹದ್ಧನೋ ಮಹಾಭೋಗೋ ರತನತ್ತಯೇ ಪಸನ್ನೋ ಸತ್ಥು ಧಮ್ಮದೇಸನಂ ಸುತ್ವಾ ಸದ್ಧಾಜಾತೋ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಅರಹತ್ತಂ ಪಾಪುಣಿ.

೧. ಸೋ ಏಕದಿವಸಂ ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ಸರಿತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಪದುಮೋ ನಾಮ ನಾಮೇನಾತಿಆದಿಮಾಹ. ತತ್ಥ ಪದುಮೋತಿ ಯಸ್ಸ ಪಾದನಿಕ್ಖೇಪಸಮಯೇ ಪಥವಿಂ ಭಿನ್ದಿತ್ವಾ ಪದುಮಂ ಉಗ್ಗನ್ತ್ವಾ ಪಾದತಲಂ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛತಿ, ತೇನ ಸಞ್ಞಾಣೇನ ಸೋ ಭಗವಾ ಪದುಮೋತಿ ಸಙ್ಖಂ ಗತೋ, ಇಧ ಪದುಮುತ್ತರೋ ಭಗವಾ ಅಧಿಪ್ಪೇತೋ. ಸೋ ಭಗವಾ ಪವನಾ ವಸನವಿಹಾರಾ ಅಭಿನಿಕ್ಖಮ್ಮ ವನಮಜ್ಝಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇತೀತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ.

ಯಕ್ಖಾನಂ ಸಮಯೋತಿ ದೇವಾನಂ ಸಮಾಗಮೋ ಆಸಿ ಅಹೋಸೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ಅಜ್ಝಾಪೇಕ್ಖಿಂಸು ತಾವದೇತಿ ತಸ್ಮಿಂ ದೇಸನಾಕಾಲೇ ಅಧಿಅಪೇಕ್ಖಿಂಸು, ವಿಸೇಸೇನ ಪಸ್ಸನಸೀಲಾ ಅಹೇಸುನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸೇಸಂ ಪಾಕಟಮೇವಾತಿ.

ಸುಪಾರಿಚರಿಯತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೨. ಕಣವೇರಪುಪ್ಫಿಯತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ಸಿದ್ಧತ್ಥೋ ನಾಮ ಭಗವಾತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಕಣವೇರಪುಪ್ಫಿಯತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ಸಿದ್ಧತ್ಥಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಸುದ್ದಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವುದ್ಧಿಮನ್ವಾಯ ರಞ್ಞೋ ಅನ್ತೇಪುರಪಾಲಕೋ ಅಹೋಸಿ. ತಸ್ಮಿಂ ಸಮಯೇ ಸಿದ್ಧತ್ಥೋ ಭಗವಾ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಪರಿವುತೋ ರಾಜವೀಥಿಂ ಪಟಿಪಜ್ಜಿ. ಅಥ ಸೋ ಅನ್ತೇಪುರಪಾಲಕೋ ಚರಮಾನಂ ಭಗವನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಪಸನ್ನಮಾನಸೋ ಹುತ್ವಾ ಕಣವೇರಪುಪ್ಫೇನ ಭಗವನ್ತಂ ಪೂಜೇತ್ವಾ ನಮಸ್ಸಮಾನೋ ಅಟ್ಠಾಸಿ. ಸೋ ತೇನ ಪುಞ್ಞೇನ ಸುಗತಿಸಮ್ಪತ್ತಿಯೋಯೇವ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿತ್ವಾ ವುದ್ಧಿಪ್ಪತ್ತೋ ಸತ್ಥು ಧಮ್ಮದೇಸನಂ ಸುತ್ವಾ ಪಟಿಲದ್ಧಸದ್ಧೋ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಅರಹಾ ಅಹೋಸಿ.

೭. ಸೋ ಪತ್ತಅಗ್ಗಫಲೋ ಪುಬ್ಬೇ ಕತಕುಸಲಂ ಸರಿತ್ವಾ ಸಞ್ಜಾತಸೋಮನಸ್ಸೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಸಿದ್ಧತ್ಥೋ ನಾಮ ಭಗವಾತಿಆದಿಮಾಹ. ತಂ ಸಬ್ಬಂ ಹೇಟ್ಠಾ ವುತ್ತತ್ತಾ ಉತ್ತಾನತ್ಥಮೇವಾತಿ.

ಕಣವೇರಪುಪ್ಫಿಯತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೩. ಖಜ್ಜಕದಾಯಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ತಿಸ್ಸಸ್ಸ ಖೋ ಭಗವತೋತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಖಜ್ಜಕದಾಯಕತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಜಿನವರೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ತಿಸ್ಸಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಸುದ್ದಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ಭಗವನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಪಸನ್ನಮಾನಸೋ ಅಮ್ಬಜಮ್ಬುಆದಿಮನೇಕಂ ಮಧುರಫಲಾಫಲಂ ನಾಳಿಕೇರಂ ಪೂವಖಜ್ಜಕಞ್ಚ ಅದಾಸಿ. ಭಗವಾ ತಸ್ಸ ಪಸಾದವಡ್ಢನತ್ಥಾಯ ಪಸ್ಸನ್ತಸ್ಸೇವ ಪರಿಭುಞ್ಜಿ. ಸೋ ತೇನ ಪುಞ್ಞೇನ ಸುಗತಿಸಮ್ಪತ್ತಿಯೋಯೇವ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವಿಞ್ಞುತಂ ಪತ್ವಾ ಸತ್ಥು ಧಮ್ಮದೇಸನಂ ಸುತ್ವಾ ಸಞ್ಜಾತಸದ್ಧೋ ಪಸಾದಬಹುಮಾನೋ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ವತ್ತಪಟಿಪತ್ತಿಯಾ ಸಾಸನಂ ಸೋಭೇನ್ತೋ ಸೀಲಾಲಙ್ಕಾರಪಟಿಮಣ್ಡಿತೋ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಅರಹತ್ತಂ ಪಾಪುಣಿ.

೧೩. ಸೋ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ಸರನ್ತೋ ‘‘ಪುಬ್ಬೇ ಮಯಾ ಸುಖೇತ್ತೇ ಕುಸಲಂ ಕತಂ ಸುನ್ದರ’’ನ್ತಿ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ತಿಸ್ಸಸ್ಸ ಖೋ ಭಗವತೋತಿಆದಿಮಾಹ. ತತ್ಥ ತಿಸ್ಸೋಪಿ ಭವಸಮ್ಪತ್ತಿಯೋ ದದಮಾನೋ ಜಾತೋತಿ ಮಾತಾಪಿತೂಹಿ ಕತನಾಮವಸೇನ ತಿಸ್ಸೋ. ಅಥ ವಾ ತೀಹಿ ಸರಣಗಮನೇಹಿ ಅಸ್ಸಾಸೇನ್ತೋ ಓವದನ್ತೋ ಹೇತುಸಮ್ಪನ್ನಪುಗ್ಗಲೇ ಸಗ್ಗಮೋಕ್ಖದ್ವಯೇ ಪತಿಟ್ಠಾಪೇನ್ತೋ ಬುದ್ಧೋ ಜಾತೋತಿ ತಿಸ್ಸೋ. ಸಮಾಪತ್ತಿಗುಣಾದೀಹಿ ಭಗೇಹಿ ಯುತ್ತೋತಿ ಭಗವಾ, ತಸ್ಸ ತಿಸ್ಸಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಪುಬ್ಬೇ ಅಹಂ ಫಲಂ ಅದಾಸಿನ್ತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ. ನಾಳಿಕೇರಞ್ಚ ಪಾದಾಸಿನ್ತಿ ನಾಳಿಕಾಕಾರೇನ ಪವತ್ತಂ ಫಲಂ ನಾಳಿಕೇರಂ, ತಞ್ಚ ಫಲಂ ಅದಾಸಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ಖಜ್ಜಕಂ ಅಭಿಸಮ್ಮತನ್ತಿ ಖಾದಿತಬ್ಬಂ ಖಜ್ಜಕಂ ಅಭಿ ವಿಸೇಸೇನ ಮಧುಸಕ್ಕರಾದೀಹಿ ಸಮ್ಮಿಸ್ಸಂ ಕತ್ವಾ ನಿಪ್ಫಾದಿತಂ ಸುನ್ದರಂ ಮಧುರನ್ತಿ ಸಮ್ಮತಂ ಞಾತಂ ಅಭಿಸಮ್ಮತಂ ಖಜ್ಜಕಞ್ಚ ಅದಾಸಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸೇಸಂ ಸುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಮೇವಾತಿ.

ಖಜ್ಜಕದಾಯಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೪. ದೇಸಪೂಜಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ಅತ್ಥದಸ್ಸೀ ತು ಭಗವಾತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ದೇಸಪೂಜಕತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಥೇರೋ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ಅತ್ಥದಸ್ಸಿಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವುದ್ಧಿಮನ್ವಾಯ ಸದ್ಧೋ ಪಸನ್ನೋ ಬುದ್ಧಮಾಮಕೋ ಧಮ್ಮಮಾಮಕೋ ಸಙ್ಘಮಾಮಕೋ ಅಹೋಸಿ. ತದಾ ಅತ್ಥದಸ್ಸೀ ಭಗವಾ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಪರಿವುತೋ ಚನ್ದೋ ವಿಯ ಸೂರಿಯೋ ವಿಯ ಚ ಆಕಾಸೇನ ಗಚ್ಛತಿ. ಸೋ ಉಪಾಸಕೋ ಭಗವತೋ ಗತದಿಸಾಭಾಗಂ ಗನ್ಧಮಾಲಾದೀಹಿ ಪೂಜೇನ್ತೋ ಅಞ್ಜಲಿಂ ಪಗ್ಗಯ್ಹ ನಮಸ್ಸಮಾನೋ ಅಟ್ಠಾಸಿ.

೧೮. ಸೋ ತೇನ ಪುಞ್ಞೇನ ದೇವಲೋಕೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ಸಗ್ಗಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಮನುಸ್ಸೇಸು ಚ ಮನುಸ್ಸಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವುದ್ಧಿಪ್ಪತ್ತೋ ಉಪಭೋಗಪರಿಭೋಗಸಮ್ಪನ್ನೋ ಸತ್ಥು ಧಮ್ಮದೇಸನಂ ಸುತ್ವಾ ಪಸನ್ನಮಾನಸೋ ಘರಾವಾಸೇ ಅನಲ್ಲೀನೋ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ವತ್ತಸಮ್ಪನ್ನೋ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಅರಹಾ ಹುತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ಸರಿತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಅತ್ಥದಸ್ಸೀ ತು ಭಗವಾತಿಆದಿಮಾಹ. ತಂ ಹೇಟ್ಠಾ ವುತ್ತತ್ಥಮೇವ. ಅನಿಲಞ್ಜಸೇತಿ ‘‘ಮಗ್ಗೋ ಪನ್ಥೋ ಪಥೋ ಪಜ್ಜೋ, ಅಞ್ಜಸಂ ವಟುಮಾಯನ’’ನ್ತಿ (ಚೂಳನಿ. ಪಾರಾಯನತ್ಥುತಿಗಾಥಾನಿದ್ದೇಸ ೧೦೧) ಪರಿಯಾಯಸ್ಸ ವುತ್ತತ್ತಾ ಅನಿಲಸ್ಸ ವಾತಸ್ಸ ಅಞ್ಜಸಂ ಗಮನಮಗ್ಗೋತಿ ಅನಿಲಞ್ಜಸಂ, ತಸ್ಮಿಂ ಅನಿಲಞ್ಜಸೇ, ಆಕಾಸೇತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸೇಸಂ ಉತ್ತಾನತ್ಥಮೇವಾತಿ.

ದೇಸಪೂಜಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೫. ಕಣಿಕಾರಛತ್ತಿಯತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ವೇಸ್ಸಭೂ ನಾಮ ಸಮ್ಬುದ್ಧೋತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಕಣಿಕಾರಛತ್ತಿಯತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಥೇರೋ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ವೇಸ್ಸಭುಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವಿಞ್ಞುತಂ ಪತ್ತೋ ಸದ್ಧಾಸಮ್ಪನ್ನೋ ಅಹೋಸಿ. ತಸ್ಮಿಂ ಸಮಯೇ ವೇಸ್ಸಭೂ ಭಗವಾ ವಿವೇಕಕಾಮೋ ಮಹಾವನಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ನಿಸೀದಿ. ಅಥ ಸೋಪಿ ಉಪಾಸಕೋ ಕೇನಚಿದೇವ ಕರಣೀಯೇನ ತತ್ಥ ಗನ್ತ್ವಾ ಭಗವನ್ತಂ ಅಗ್ಗಿಕ್ಖನ್ಧಂ ವಿಯ ಜಲಮಾನಂ ನಿಸಿನ್ನಂ ದಿಸ್ವಾ ಪಸನ್ನಮಾನಸೋ ಕಣಿಕಾರಪುಪ್ಫಂ ಓಚಿನಿತ್ವಾ ಛತ್ತಂ ಕತ್ವಾ ಭಗವತೋ ನಿಸಿನ್ನಟ್ಠಾನೇ ವಿತಾನಂ ಕತ್ವಾ ಪೂಜೇಸಿ, ತಂ ಭಗವತೋ ಆನುಭಾವೇನ ಸತ್ತಾಹಂ ಅಮಿಲಾತಂ ಹುತ್ವಾ ತಥೇವ ಅಟ್ಠಾಸಿ. ಭಗವಾಪಿ ಫಲಸಮಾಪತ್ತಿಂ ನಿರೋಧಸಮಾಪತ್ತಿಞ್ಚ ಸಮಾಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ವಿಹಾಸಿ, ಸೋ ತಂ ಅಚ್ಛರಿಯಂ ದಿಸ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಭಗವನ್ತಂ ವನ್ದಿತ್ವಾ ಅಞ್ಜಲಿಂ ಪಗ್ಗಯ್ಹ ಅಟ್ಠಾಸಿ. ಭಗವಾ ಸಮಾಪತ್ತಿತೋ ವುಟ್ಠಹಿತ್ವಾ ವಿಹಾರಮೇವ ಅಗಮಾಸಿ.

೨೩. ಸೋ ತೇನ ಪುಞ್ಞೇನ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಸು ಸಮ್ಪತ್ತಿಯೋ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವುದ್ಧಿಮನ್ವಾಯ ಸದ್ಧಾಸಮ್ಪನ್ನೋ ಸತ್ಥು ಧಮ್ಮದೇಸನಂ ಸುತ್ವಾ ಘರಾವಾಸೇ ಅನಲ್ಲೀನೋ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ವತ್ತಪಟಿಪತ್ತಿಯಾ ಜಿನಸಾಸನಂ ಸೋಭೇನ್ತೋ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಅರಹಾ ಹುತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ಸರಿತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ವೇಸ್ಸಭೂ ನಾಮ ಸಮ್ಬುದ್ಧೋತಿಆದಿಮಾಹ. ತತ್ಥ ವೇಸ್ಸಭೂತಿ ವೇಸ್ಸೇ ವೇಸ್ಸಜನೇ ಭುನಾತಿ ಅಭಿಭವತೀತಿ ವೇಸ್ಸಭೂ. ಅಥ ವಾ ವೇಸ್ಸೇ ಪಞ್ಚವಿಧಮಾರೇ ಅಭಿಭುನಾತಿ ಅಜ್ಝೋತ್ಥರತೀತಿ ವೇಸ್ಸಭೂ. ಸಾಮಂಯೇವ ಬುಜ್ಝಿತಾ ಸಚ್ಚಾನೀತಿ ಸಮ್ಬುದ್ಧೋ, ನಾಮೇನ ವೇಸ್ಸಭೂ ನಾಮ ಸಮ್ಬುದ್ಧೋತಿ ಅತ್ಥೋ. ದಿವಾವಿಹಾರಾಯ ಮುನೀತಿ ದಿಬ್ಬತಿ ಪಕಾಸೇತಿ ತಂ ತಂ ವತ್ಥುಂ ಪಾಕಟಂ ಕರೋತೀತಿ ದಿವಾ. ಸೂರಿಯುಗ್ಗಮನತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಯಾವ ಅತ್ಥಙ್ಗಮೋ, ತಾವ ಪರಿಚ್ಛಿನ್ನಕಾಲೋ, ವಿಹರಣಂ ಚತೂಹಿ ಇರಿಯಾಪಥೇಹಿ ಪವತ್ತನಂ ವಿಹಾರೋ, ದಿವಾಯ ವಿಹಾರೋ ದಿವಾವಿಹಾರೋ, ತಸ್ಸ ದಿವಾವಿಹಾರಾಯ ಲೋಕಜೇಟ್ಠೋ ನರಾಸಭೋ ಬುದ್ಧಮುನಿ ಮಹಾವನಂ ಓಗಾಹಿತ್ವಾ ಪವಿಸಿತ್ವಾತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸೇಸಂ ಉತ್ತಾನತ್ಥಮೇವಾತಿ.

ಕಣಿಕಾರಛತ್ತಿಯತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೬. ಸಪ್ಪಿದಾಯಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ಫುಸ್ಸೋ ನಾಮಾಥ ಭಗವಾತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಸಪ್ಪಿದಾಯಕತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ಅನೇಕೇಸು ಭವೇಸು ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ಫುಸ್ಸಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ಅಹೋಸಿ. ತದಾ ಭಗವಾ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಪರಿವುತೋ ವೀಥಿಯಂ ಚರಮಾನೋ ತಸ್ಸ ಉಪಾಸಕಸ್ಸ ಗೇಹದ್ವಾರಂ ಸಮ್ಪಾಪುಣಿ. ಅಥ ಸೋ ಉಪಾಸಕೋ ಭಗವನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಪಸನ್ನಮಾನಸೋ ವನ್ದಿತ್ವಾ ಪತ್ತಪೂರಂ ಸಪ್ಪಿತೇಲಂ ಅದಾಸಿ, ಭಗವಾ ಅನುಮೋದನಂ ಕತ್ವಾ ಪಕ್ಕಾಮಿ. ಸೋ ತೇನೇವ ಸೋಮನಸ್ಸೇನ ಯಾವತಾಯುಕಂ ಠತ್ವಾ ತತೋ ಚುತೋ ತೇನ ಪುಞ್ಞೇನ ದೇವಲೋಕೇ ಉಪ್ಪನ್ನೋ ತತ್ಥ ದಿಬ್ಬಸುಖಂ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಮನುಸ್ಸೇಸು ಚ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ಉಪ್ಪನ್ನುಪ್ಪನ್ನಭವೇ ಸಪ್ಪಿತೇಲಮಧುಫಾಣಿತಾದಿಮಧುರಾಹಾರಸಮಙ್ಗೀ ಸುಖಂ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವುದ್ಧಿಪ್ಪತ್ತೋ ಸದ್ಧೋ ಬುದ್ಧಿಸಮ್ಪನ್ನೋ ಸತ್ಥು ಧಮ್ಮದೇಸನಂ ಸುತ್ವಾ ಪಸನ್ನಮಾನಸೋ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ವತ್ತಸಮ್ಪನ್ನೋ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಅರಹಾ ಅಹೋಸಿ.

೨೮. ಸೋ ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ಸರಿತ್ವಾ ಜಾತಸೋಮನಸ್ಸೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಫುಸ್ಸೋ ನಾಮಾಥ ಭಗವಾತಿಆದಿಮಾಹ. ತತ್ಥ ಫುಸ್ಸೋತಿ ಫುಸ್ಸನಕ್ಖತ್ತಯೋಗೇನ ಜಾತತ್ತಾ ಮಾತಾಪಿತೂಹಿ ಕತನಾಮಧೇಯ್ಯೇನ ಫುಸ್ಸೋ. ಅಥ ವಾ ನಿಬ್ಬಾನಂ ಫುಸಿ ಪಸ್ಸಿ ಸಚ್ಛಿ ಅಕಾಸೀತಿ ಫುಸ್ಸೋ. ಅಥ ವಾ ಸಮತಿಂಸಪಾರಮಿತಾಸತ್ತತಿಂಸಬೋಧಿಪಕ್ಖಿಯಧಮ್ಮೇ ಸಕಲೇ ಚ ತೇಪಿಟಕೇ ಪರಿಯತ್ತಿಧಮ್ಮೇ ಫುಸಿ ಪಸ್ಸಿ ಅಞ್ಞಾಸೀತಿ ಫುಸ್ಸೋ. ಭಗ್ಗವಾ ಭಗ್ಯವಾ ಯುತ್ತೋತಿಆದಿಪುಞ್ಞಕೋಟ್ಠಾಸಸಮಙ್ಗಿತಾಯ ಭಗವಾ. ಆಹುತೀನಂ ಪಟಿಗ್ಗಹೋತಿ ಆಹುತಿನೋ ವುಚ್ಚನ್ತಿ ಪೂಜಾಸಕ್ಕಾರಾ, ತೇಸಂ ಆಹುತೀನಂ ಪಟಿಗ್ಗಹೇತುಂ ಅರಹತೀತಿ ಆಹುತೀನಂ ಪಟಿಗ್ಗಹೋ. ಮಹಾಜನಂ ನಿಬ್ಬಾಪೇನ್ತೋ ವೀರೋ ಫುಸ್ಸೋ ನಾಮ ಭಗವಾ ವೀಥಿಯಂ ಅಥ ತದಾ ಗಚ್ಛತೇತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ. ಸೇಸಂ ಪಾಕಟಮೇವಾತಿ.

ಸಪ್ಪಿದಾಯಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೭. ಯೂಥಿಕಾಪುಪ್ಫಿಯತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ಚನ್ದಭಾಗಾನದೀತೀರೇತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಯೂಥಿಕಾಪುಪ್ಫಿಯತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಆಯಸ್ಮಾ ಪುರಿಮಮುನಿನ್ದೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ಅನೇಕೇಸು ಚ ಜಾತಿಸತೇಸು ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ಫುಸ್ಸಸ್ಸೇವ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಸುದ್ದಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವುದ್ಧಿಪ್ಪತ್ತೋ ಚನ್ದಭಾಗಾಯ ನದಿಯಾ ತೀರೇ ಕೇನಚಿದೇವ ಕರಣೀಯೇನ ಅನುಸೋತಂ ಚರಮಾನೋ ಫುಸ್ಸಂ ಭಗವನ್ತಂ ನ್ಹಾಯಿತುಕಾಮಂ ಅಗ್ಗಿಕ್ಖನ್ಧಂ ವಿಯ ಜಲಮಾನಂ ದಿಸ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ತತ್ಥ ಜಾತಂ ಯೂಥಿಕಾಪುಪ್ಫಂ ಓಚಿನಿತ್ವಾ ಭಗವನ್ತಂ ಪೂಜೇಸಿ. ಭಗವಾ ತಸ್ಸ ಅನುಮೋದನಮಕಾಸಿ.

೩೩. ಸೋ ತತ್ಥ ತೇನ ಪುಞ್ಞಕೋಟ್ಠಾಸೇನ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಸು ಸಂಸರನ್ತೋ ಉಭಯಸಮ್ಪತ್ತಿಯೋ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವುದ್ಧಿಪ್ಪತ್ತೋ ಭಗವತೋ ಧಮ್ಮದೇಸನಂ ಸುತ್ವಾ ಪಸನ್ನಮಾನಸೋ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ವತ್ತಪಟಿಪತ್ತಿಯಾ ಸಾಸನಂ ಸೋಭೇನ್ತೋ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಅರಹಾ ಹುತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ಸರಿತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಚನ್ದಭಾಗಾನದೀತೀರೇತಿಆದಿಮಾಹ. ತಂ ಸಬ್ಬಂ ಉತ್ತಾನತ್ಥಮೇವಾತಿ.

ಯೂಥಿಕಾಪುಪ್ಫಿಯತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೮. ದುಸ್ಸದಾಯಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ತಿವರಾಯಂ ಪುರೇ ರಮ್ಮೇತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ದುಸ್ಸದಾಯಕತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಾಯಸ್ಮಾ ಪುರಿಮಜಿನವರೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ಸಿದ್ಧತ್ಥಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ರಾಜಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವುದ್ಧಿಪ್ಪತ್ತಕಾಲೇ ಯುವರಾಜಭಾವಂ ಪತ್ವಾ ಪಾಕಟೋ ಏಕಂ ಜನಪದಂ ಲಭಿತ್ವಾ ತತ್ರಾಧಿಪತಿಭೂತೋ ಸಕಲಜನಪದವಾಸಿನೋ ದಾನಪಿಯವಚನಅತ್ಥಚರಿಯಾಸಮಾನತ್ಥತಾಸಙ್ಖಾತೇಹಿ ಚತೂಹಿ ಸಙ್ಗಹವತ್ಥೂಹಿ ಸಙ್ಗಣ್ಹಾತಿ. ತಸ್ಮಿಂ ಸಮಯೇ ಸಿದ್ಧತ್ಥೋ ಭಗವಾ ತಂ ಜನಪದಂ ಸಮ್ಪಾಪುಣಿ. ಅಥ ಸೋ ಯುವರಾಜಾ ಪಣ್ಣಾಕಾರಂ ಲಭಿತ್ವಾ ತತ್ಥ ಸುಖುಮವತ್ಥೇನ ಭಗವನ್ತಂ ಪೂಜೇಸಿ. ಭಗವಾ ತಂ ವತ್ಥಂ ಹತ್ಥೇನ ಪರಾಮಸಿತ್ವಾ ಆಕಾಸಂ ಪಕ್ಖನ್ದಿ. ತಮ್ಪಿ ವತ್ಥಂ ಭಗವನ್ತಮೇವ ಅನುಬನ್ಧಿ. ಅಥ ಸೋ ಯುವರಾಜಾ ತಂ ಅಚ್ಛರಿಯಂ ದಿಸ್ವಾ ಅತೀವ ಪಸನ್ನೋ ಅಞ್ಜಲಿಂ ಪಗ್ಗಯ್ಹ ಅಟ್ಠಾಸಿ. ಭಗವತೋ ಸಮ್ಪತ್ತಸಮ್ಪತ್ತಟ್ಠಾನೇ ಸಬ್ಬೇ ಜನಾ ತಂ ಅಚ್ಛರಿಯಂ ದಿಸ್ವಾ ಅಚ್ಛರಿಯಬ್ಭುತಚಿತ್ತಾ ಅಞ್ಜಲಿಂ ಪಗ್ಗಯ್ಹ ಅಟ್ಠಂಸು. ಭಗವಾ ವಿಹಾರಮೇವ ಅಗಮಾಸಿ. ಯುವರಾಜಾ ತೇನೇವ ಕುಸಲಕಮ್ಮೇನ ತತೋ ಚುತೋ ದೇವಲೋಕೇ ಉಪ್ಪನ್ನೋ ತತ್ಥ ದಿಬ್ಬಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಮನುಸ್ಸೇಸು ಚಕ್ಕವತ್ತಿಆದಿಸಮ್ಪತ್ತಿಯೋ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ವಿಭವಸಮ್ಪನ್ನೇ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವಿಞ್ಞುತಂ ಪತ್ತೋ ಘರಾವಾಸಂ ಸಣ್ಠಪೇತ್ವಾ ರತನತ್ತಯೇ ಪಸನ್ನೋ ಭಗವತೋ ಧಮ್ಮದೇಸನಂ ಸುತ್ವಾ ಪಟಿಲದ್ಧಸದ್ಧೋ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ವಾಯಮನ್ತೋ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಅರಹಾ ಅಹೋಸಿ.

೩೮. ಸೋ ಏಕದಿವಸಂ ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ಸರಿತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ತಿವರಾಯಂ ಪುರೇ ರಮ್ಮೇತಿಆದಿಮಾಹ. ತತ್ಥ ತಿವರನಾಮಕೇ ನಗರೇ ರಮಣೀಯೇ ಅಹಂ ರಾಜಪುತ್ತೋ ಹುತ್ವಾ ಸಿದ್ಧತ್ಥಂ ಭಗವನ್ತಂ ವತ್ಥೇನ ಪೂಜೇಸಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸೇಸಂ ಸುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಮೇವಾತಿ.

ದುಸ್ಸದಾಯಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೯. ಸಮಾದಪಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ನಗರೇ ಬನ್ಧುಮತಿಯಾತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಸಮಾದಪಕತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಥೇರೋ ಪುರಿಮಬುದ್ಧಾನಂ ಸನ್ತಿಕೇ ಕತಕುಸಲಸಮ್ಭಾರೋ ಅನೇಕೇಸು ಭವೇಸು ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ವಿಪಸ್ಸಿಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವುದ್ಧಿಮನ್ವಾಯ ಘರಾವಾಸಂ ಸಣ್ಠಪೇತ್ವಾ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಕರೋನ್ತೋ ವಸಮಾನೋ ಸದ್ಧೋ ಪಸನ್ನೋ ಬಹೂ ಉಪಾಸಕೇ ಸನ್ನಿಪಾತೇತ್ವಾ ಗಣಜೇಟ್ಠಕೋ ಹುತ್ವಾ ‘‘ಮಾಳಕಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ತೇ ಸಬ್ಬೇ ಸಮಾದಪೇತ್ವಾ ಏಕಂ ಮಾಳಕಂ ಸಮಂ ಕಾರೇತ್ವಾ ಪಣ್ಡರಪುಲಿನಂ ಓಕಿರಿತ್ವಾ ಭಗವತೋ ನಿಯ್ಯಾದೇಸಿ. ಸೋ ತೇನ ಪುಞ್ಞೇನ ದೇವಲೋಕೇ ಉಪ್ಪನ್ನೋ ಛ ಕಾಮಾವಚರಸಮ್ಪತ್ತಿಯೋ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಮನುಸ್ಸೇಸು ಚ ಚಕ್ಕವತ್ತಿಆದಿಸಮ್ಪತ್ತಿಯೋ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವಿಞ್ಞುತಂ ಪತ್ತೋ ಭಗವತಿ ಪಸನ್ನೋ ಧಮ್ಮಂ ಸುತ್ವಾ ಪಸನ್ನಮಾನಸೋ ಸದ್ಧಾಜಾತೋ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ಸೀಲಸಮ್ಪನ್ನೋ ವತ್ತಸಮ್ಪನ್ನೋ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಅರಹತ್ತಂ ಪಾಪುಣಿ.

೪೪. ಸೋ ಅಪರಭಾಗೇ ಅತ್ತನೋ ಕತಕುಸಲಂ ಸರಿತ್ವಾ ಸಞ್ಜಾತಸೋಮನಸ್ಸೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ನಗರೇ ಬನ್ಧುಮತಿಯಾತಿಆದಿಮಾಹ. ತತ್ಥ ಬನ್ಧನ್ತಿ ಞಾತಿಗೋತ್ತಾದಿವಸೇನ ಏಕಸಮ್ಬನ್ಧಾ ಹೋನ್ತಿ ಸಕಲನಗರವಾಸಿನೋತಿ ಬನ್ಧೂ, ಬನ್ಧೂ ಏತಸ್ಮಿಂ ವಿಜ್ಜನ್ತೀತಿ ಬನ್ಧುಮತೀ, ತಸ್ಸಾ ಬನ್ಧುಮತಿಯಾ ನಾಮ ನಗರೇ ಮಹಾಪೂಗಗಣೋ ಉಪಾಸಕಸಮೂಹೋ ಅಹೋಸೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ಮಾಳಂ ಕಸ್ಸಾಮ ಸಙ್ಘಸ್ಸಾತಿ ಏತ್ಥ ಮಾತಿ ಗಣ್ಹಾತಿ ಸಮ್ಪತ್ತಸಮ್ಪತ್ತಜನಾನಂ ಚಿತ್ತನ್ತಿ ಮಾಳಂ, ಅಥ ವಾ ಸಮ್ಪತ್ತಯತಿಗಣಾನಂ ಚಿತ್ತಸ್ಸ ವಿವೇಕಕರಣೇ ಅಲನ್ತಿ ಮಾಳಂ, ಮಾಳಮೇವ ಮಾಳಕಂ, ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಸ್ಸ ಫಾಸುವಿಹಾರತ್ಥಾಯ ಮಾಳಕಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮಾತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸೇಸಂ ಪಾಕಟಮೇವಾತಿ.

ಸಮಾದಪಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೧೦. ಪಞ್ಚಙ್ಗುಲಿಯತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ತಿಸ್ಸೋ ನಾಮಾಸಿ ಭಗವಾತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಪಞ್ಚಙ್ಗುಲಿಯತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೇ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ತಿಸ್ಸಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವುದ್ಧಿಮನ್ವಾಯ ಘರಾವಾಸಂ ಸಣ್ಠಪೇತ್ವಾ ವಿಭವಸಮ್ಪನ್ನೋ ಸದ್ಧೋ ಪಸನ್ನೋ ವೀಥಿತೋ ವಿಹಾರಂ ಪಟಿಪನ್ನಂ ಭಗವನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಜಾತಿಸುಮನಾದಿಅನೇಕಾನಿ ಸುಗನ್ಧಪುಪ್ಫಾನಿ ಚನ್ದನಾದೀನಿ ಚ ವಿಲೇಪನಾನಿ ಗಾಹಾಪೇತ್ವಾ ವಿಹಾರಂ ಗತೋ ಪುಪ್ಫೇಹಿ ಭಗವನ್ತಂ ಪೂಜೇತ್ವಾ ವಿಲೇಪನೇಹಿ ಭಗವತೋ ಸರೀರೇ ಪಞ್ಚಙ್ಗುಲಿಕಂ ಕತ್ವಾ ವನ್ದಿತ್ವಾ ಪಕ್ಕಾಮಿ.

೫೦. ಸೋ ತೇನ ಪುಞ್ಞೇನ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಸು ಉಭಯಸಮ್ಪತ್ತಿಯೋ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ವಿಭವಸಮ್ಪನ್ನೇ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿತ್ವಾ ವುದ್ಧಿಮನ್ವಾಯ ಸತ್ಥು ಧಮ್ಮದೇಸನಂ ಸುತ್ವಾ ಪಸನ್ನಮಾನಸೋ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ವಿಪಸ್ಸನಂ ವಡ್ಢೇತ್ವಾ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಅರಹಾ ಹುತ್ವಾ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ಸರನ್ತೋ ಪಚ್ಚಕ್ಖತೋ ಞತ್ವಾ ‘‘ಇಮಂ ನಾಮ ಕುಸಲಕಮ್ಮಂ ಕತ್ವಾ ಈದಿಸಂ ಲೋಕುತ್ತರಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ಪತ್ತೋಮ್ಹೀ’’ತಿ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ತಿಸ್ಸೋ ನಾಮಾಸಿ ಭಗವಾತಿಆದಿಮಾಹ. ತಂ ಸಬ್ಬಂ ಉತ್ತಾನತ್ಥಮೇವಾತಿ.

ಪಞ್ಚಙ್ಗುಲಿಯತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

ಸತ್ತರಸಮವಗ್ಗವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೧೮. ಕುಮುದವಗ್ಗೋ

೧. ಕುಮುದಮಾಲಿಯತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ಪಬ್ಬತೇ ಹಿಮವನ್ತಮ್ಹೀತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಕುಮುದಮಾಲಿಯತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಥೇರೋ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ಅತ್ಥದಸ್ಸಿಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಹಿಮವನ್ತಪಬ್ಬತಸಮೀಪೇ ಜಾತಸ್ಸರಸ್ಸ ಆಸನ್ನೇ ರಕ್ಖಸೋ ಹುತ್ವಾ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ಅತ್ಥದಸ್ಸಿಂ ಭಗವನ್ತಂ ತತ್ಥ ಉಪಗತಂ ದಿಸ್ವಾ ಪಸನ್ನಮಾನಸೋ ಕುಮುದಪುಪ್ಫಾನಿ ಓಚಿನಿತ್ವಾ ಭಗವನ್ತಂ ಪೂಜೇಸಿ. ಭಗವಾ ಅನುಮೋದನಂ ಕತ್ವಾ ಪಕ್ಕಾಮಿ.

೧. ಸೋ ತೇನ ಪುಞ್ಞೇನ ತತೋ ಚವಿತ್ವಾ ದೇವಲೋಕಂ ಉಪಪನ್ನೋ ಛ ಕಾಮಾವಚರಸಮ್ಪತ್ತಿಯೋ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಮನುಸ್ಸೇಸು ಚ ಚಕ್ಕವತ್ತಿಆದಿಸಮ್ಪತ್ತಿಯೋ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವುದ್ಧಿಪ್ಪತ್ತೋ ರತನತ್ತಯೇ ಪಸನ್ನೋ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ವಾಯಮನ್ತೋ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಪರಿಯೋಸಾನಂ ಅರಹತ್ತಂ ಪತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ಸರಿತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಪಬ್ಬತೇ ಹಿಮವನ್ತಮ್ಹೀತಿಆದಿಮಾಹ. ತತ್ಥ ತತ್ಥಜೋ ರಕ್ಖಸೋ ಆಸಿನ್ತಿ ತಸ್ಮಿಂ ಜಾತಸ್ಸರಸಮೀಪೇ ಜಾತೋ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ರಕ್ಖಸೋ ಪರರುಧಿರಮಂಸಖಾದಕೋ ನಿದ್ದಯೋ ಘೋರರೂಪೋ ಭಯಾನಕಸಭಾವೋ ಮಹಾಬಲೋ ಮಹಾಥಾಮೋ ಕಕ್ಖಳೋ ಯಕ್ಖೋ ಆಸಿಂ ಅಹೋಸಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ.

ಕುಮುದಂ ಪುಪ್ಫತೇ ತತ್ಥಾತಿ ತಸ್ಮಿಂ ಮಹಾಸರೇ ಸೂರಿಯರಂಸಿಯಾ ಅಭಾವೇ ಸತಿ ಸಾಯನ್ಹೇ ಮಕುಳಿತಂ ಕುಞ್ಚಿತಾಕಾರೇನ ನಿಪ್ಪಭಂ ಅವಣ್ಣಂ ಹೋತೀತಿ ‘‘ಕುಮುದ’’ನ್ತಿ ಲದ್ಧನಾಮಂ ಪುಪ್ಫಂ ಪುಪ್ಫತೇ ವಿಕಸತೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ಚಕ್ಕಮತ್ತಾನಿ ಜಾಯರೇತಿ ತಾನಿ ಪುಪ್ಫಾನಿ ರಥಚಕ್ಕಪಮಾಣಾನಿ ಹುತ್ವಾ ಜಾಯನ್ತೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸೇಸಂ ಸುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಮೇವಾತಿ.

ಕುಮುದಮಾಲಿಯತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೨. ನಿಸ್ಸೇಣಿದಾಯಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ಕೋಣ್ಡಞ್ಞಸ್ಸ ಭಗವತೋತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ನಿಸ್ಸೇಣಿದಾಯಕತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಜಿನವರೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ಅನೇಕಾಸು ಜಾತೀಸು ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ಕೋಣ್ಡಞ್ಞಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ವಡ್ಢಕಿಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ಸದ್ಧೋ ಪಸನ್ನೋ ಭಗವತೋ ಧಮ್ಮದೇಸನಂ ಸುತ್ವಾ ಪಸನ್ನಮಾನಸೋ ಭಗವತೋ ವಸನಪಾಸಾದಸ್ಸಾರೋಹನತ್ಥಾಯ ಸಾರಕಟ್ಠಮಯಂ ನಿಸ್ಸೇಣಿಂ ಕತ್ವಾ ಉಸ್ಸಾಪೇತ್ವಾ ಠಪೇಸಿ. ಭಗವಾ ತಸ್ಸ ಪಸಾದಸಂವಡ್ಢನತ್ಥಾಯ ಪಸ್ಸನ್ತಸ್ಸೇವ ಉಪರಿಪಾಸಾದಂ ಆರುಹಿ. ಸೋ ಅತೀವ ಪಸನ್ನೋ ತೇನೇವ ಪೀತಿಸೋಮನಸ್ಸೇನ ಕಾಲಂ ಕತ್ವಾ ದೇವಲೋಕೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ತತ್ಥ ದಿಬ್ಬಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಮನುಸ್ಸೇಸು ಜಾಯಮಾನೋ ನಿಸ್ಸೇಣಿದಾನನಿಸ್ಸನ್ದೇನ ಉಚ್ಚಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ಮನುಸ್ಸಸುಖಂ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ಸತ್ಥು ಧಮ್ಮದೇಸನಂ ಸುತ್ವಾ ಸದ್ಧಾಜಾತೋ ಪಬ್ಬಜಿತೋ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಅರಹಾ ಅಹೋಸಿ.

೯. ಸೋ ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ಸರಿತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಕೋಣ್ಡಞ್ಞಸ್ಸ ಭಗವತೋತಿಆದಿಮಾಹ. ತತ್ಥ ಕೋಣ್ಡಞ್ಞಸ್ಸಾತಿ ಕುಚ್ಛಿತೋ ಹುತ್ವಾ ಡೇತಿ ಪವತ್ತತೀತಿ ಕೋಣ್ಡೋ, ಲಾಮಕಸತ್ತೋ, ಕೋಣ್ಡತೋ ಅಞ್ಞೋತಿ ಕೋಣ್ಡಞ್ಞೋ, ಅಲಾಮಕೋ ಉತ್ತಮಪುರಿಸೋತಿ ಅತ್ಥೋ. ಅಥ ವಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಗೋತ್ತೇಸು ಕೋಣ್ಡಞ್ಞಗೋತ್ತೇ ಉಪ್ಪನ್ನತ್ತಾ ‘‘ಕೋಣ್ಡಞ್ಞೋ’’ತಿ ಗೋತ್ತವಸೇನ ತಸ್ಸ ನಾಮಂ, ತಸ್ಸ ಕೋಣ್ಡಞ್ಞಸ್ಸ. ಸೇಸಂ ಪಾಕಟಮೇವಾತಿ.

ನಿಸ್ಸೇಣಿದಾಯಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೩. ರತ್ತಿಪುಪ್ಫಿಯತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ಮಿಗಲುದ್ದೋ ಪುರೇ ಆಸಿನ್ತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ರತ್ತಿಪುಪ್ಫಿಯತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ವಿಪಸ್ಸಿಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ನೇಸಾದಕುಲೇ ಉಪ್ಪನ್ನೋ ಮಿಗವಧಾಯ ಅರಞ್ಞೇ ವಿಚರಮಾನೋ ತಸ್ಸ ಕಾರುಞ್ಞೇನ ಅರಞ್ಞೇ ಚರಮಾನಂ ವಿಪಸ್ಸಿಂ ಭಗವನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಪಸನ್ನಮಾನಸೋ ಪುಪ್ಫಿತಂ ರತ್ತಿಕಂ ನಾಮ ಪುಪ್ಫಂ ಕುಟಜಪುಪ್ಫಞ್ಚ ಸಹ ವಣ್ಟೇನ ಓಚಿನಿತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಚಿತ್ತೇನ ಪೂಜೇಸಿ. ಭಗವಾ ಅನುಮೋದನಂ ಕತ್ವಾ ಪಕ್ಕಾಮಿ.

೧೩. ಸೋ ತೇನೇವ ಪುಞ್ಞೇನ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಸು ಸಂಸರನ್ತೋ ಉಭಯಸಮ್ಪತ್ತಿಯೋ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವಿಞ್ಞುತಂ ಪತ್ತೋ ರತನತ್ತಯೇ ಪಸನ್ನೋ ಸತ್ಥು ಧಮ್ಮದೇಸನಂ ಸುತ್ವಾ ಕಾಮೇಸು ಆದೀನವಂ ದಿಸ್ವಾ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಅರಹತ್ತಂ ಪತ್ತೋ ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ಸರಿತ್ವಾ ‘‘ನೇಸಾದಭೂತೇನ ಮಯಾ ಕತಕುಸಲಂ ಸುನ್ದರ’’ನ್ತಿ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಮಿಗಲುದ್ದೋ ಪುರೇ ಆಸಿನ್ತಿಆದಿಮಾಹ. ತತ್ಥ ಮಿಗಾನಂ ಲುದ್ದೋ ಸಾಹಸಿಕೋ ಮಾರಕೋತಿ ಮಿಗಲುದ್ದೋ, ಮಿಗೇಸು ವಾ ಲುದ್ದೋ ಲೋಭೀತಿ ಮಿಗಲುದ್ದೋ, ನೇಸಾದೋ ಆಸಿಂ ಪುರೇತಿ ಅತ್ಥೋ.

೧೪. ರತ್ತಿಕಂ ಪುಪ್ಫಿತಂ ದಿಸ್ವಾತಿ ಪದುಮಪುಪ್ಫಾದೀನಿ ಅನೇಕಾನಿ ಪುಪ್ಫಾನಿ ಸೂರಿಯರಂಸಿಸಮ್ಫಸ್ಸೇನ ದಿವಾ ಪುಪ್ಫನ್ತಿ ರತ್ತಿಯಂ ಮಕುಳಿತಾನಿ ಹೋನ್ತಿ. ಜಾತಿಸುಮನಮಲ್ಲಿಕಾದೀನಿ ಅನೇಕಾನಿ ಪುಪ್ಫಾನಿ ಪನ ರತ್ತಿಯಂ ಪುಪ್ಫನ್ತಿ ನೋ ದಿವಾ. ತಸ್ಮಾ ರತ್ತಿಯಂ ಪುಪ್ಫನತೋ ರತ್ತಿಪುಪ್ಫನಾಮಕಾನಿ ಅನೇಕಾನಿ ಸುಗನ್ಧಪುಪ್ಫಾನಿ ಚ ಕುಟಜಪುಪ್ಫಾನಿ ಚ ಗಹೇತ್ವಾ ಪೂಜೇಸಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸೇಸಂ ಉತ್ತಾನತ್ಥಮೇವಾತಿ.

ರತ್ತಿಪುಪ್ಫಿಯತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೪. ಉದಪಾನದಾಯಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ವಿಪಸ್ಸಿನೋ ಭಗವತೋತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಉದಪಾನದಾಯಕತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಥೇರೋ ಪುರಿಮಮುನಿವರೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ಅನೇಕೇಸು ಭವೇಸು ಕತಪುಞ್ಞಸಞ್ಚಯೋ ವಿಪಸ್ಸಿಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವುದ್ಧಿಪ್ಪತ್ತೋ ‘‘ಪಾನೀಯದಾನಂ ಮಯಾ ದಾತಬ್ಬಂ, ತಞ್ಚ ನಿರನ್ತರಂ ಕತ್ವಾ ಪವತ್ತೇತುಂ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ಏಕಂ ಕೂಪಂ ಖನಾಪೇತ್ವಾ ಉದಕಸಮ್ಪತ್ತಕಾಲೇ ಇಟ್ಠಕಾಹಿ ಚಿನಾಪೇತ್ವಾ ಥಿರಂ ಕತ್ವಾ ತತ್ಥ ಉಟ್ಠಿತೇನ ಉದಕೇನ ಪುಣ್ಣಂ ತಂ ಉದಪಾನಂ ವಿಪಸ್ಸಿಸ್ಸ ಭಗವತೋ ನಿಯ್ಯಾದೇಸಿ. ಭಗವಾ ಪಾನೀಯದಾನಾನಿಸಂಸದೀಪಕಂ ಅನುಮೋದನಂ ಅಕಾಸಿ. ಸೋ ತೇನ ಪುಞ್ಞೇನ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಸು ಸಂಸರನ್ತೋ ನಿಬ್ಬತ್ತನಿಬ್ಬತ್ತಟ್ಠಾನೇ ಪೋಕ್ಖರಣೀಉದಪಾನಪಾನೀಯಾದಿಸಮ್ಪನ್ನೋ ಸುಖಮನುಭವಿತ್ವಾ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವುದ್ಧಿಮನ್ವಾಯ ಸದ್ಧೋ ಪಸನ್ನೋ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಅರಹಾ ಅಹೋಸಿ.

೧೮. ಸೋ ಅಪರಭಾಗೇ ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ಸರಿತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ವಿಪಸ್ಸಿನೋ ಭಗವತೋತಿಆದಿಮಾಹ. ತತ್ಥ ಉದಪಾನೋ ಕತೋ ಮಯಾತಿ ಉದಕಂ ಪಿವನ್ತಿ ಏತ್ಥಾತಿ ಉದಪಾನೋ, ಕೂಪಪೋಕ್ಖರಣೀತಳಾಕಾನಮೇತಂ ಅಧಿವಚನಂ. ಸೋ ಉದಪಾನೋ ಕೂಪೋ ವಿಪಸ್ಸಿಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಅತ್ಥಾಯ ಕತೋ ಖನಿತೋತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸೇಸಂ ಉತ್ತಾನತ್ಥಮೇವಾತಿ.

ಉದಪಾನದಾಯಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೫. ಸೀಹಾಸನದಾಯಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ನಿಬ್ಬುತೇ ಲೋಕನಾಥಮ್ಹೀತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಸೀಹಾಸನದಾಯಕತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ನಿಬ್ಬಾನಾಧಿಗಮತ್ಥಾಯ ಕತಪುಞ್ಞೂಪಚಯೋ ಪದುಮುತ್ತರಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಗಹಪತಿಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವಿಞ್ಞುತಂ ಪತ್ತೋ ಸತ್ಥು ಧಮ್ಮದೇಸನಂ ಸುತ್ವಾ ರತನತ್ತಯೇ ಪಸನ್ನೋ ತಸ್ಮಿಂ ಭಗವತಿ ಪರಿನಿಬ್ಬುತೇ ಸತ್ತಹಿ ರತನೇಹಿ ಖಚಿತಂ ಸೀಹಾಸನಂ ಕಾರಾಪೇತ್ವಾ ಬೋಧಿರುಕ್ಖಂ ಪೂಜೇಸಿ, ಬಹೂಹಿ ಮಾಲಾಗನ್ಧಧೂಪೇಹಿ ಚ ಪೂಜೇಸಿ.

೨೧. ಸೋ ತೇನ ಪುಞ್ಞೇನ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಸು ಸಂಸರನ್ತೋ ಉಭಯಸಮ್ಪತ್ತಿಯೋ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಪೂಜಿತೋ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವುದ್ಧಿಪ್ಪತ್ತೋ ಘರಾವಾಸಂ ವಸನ್ತೋ ಸತ್ಥು ಧಮ್ಮದೇಸನಂ ಸುತ್ವಾ ಪಸನ್ನಮಾನಸೋ ಞಾತಿವಗ್ಗಂ ಪಹಾಯ ಪಬ್ಬಜಿತೋ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಅರಹಾ ಹುತ್ವಾ ಪುಬ್ಬೂಪಚಿತಕುಸಲಸಮ್ಭಾರಂ ಸರಿತ್ವಾ ಸಞ್ಜಾತಸೋಮನಸ್ಸೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ನಿಬ್ಬುತೇ ಲೋಕನಾಥಮ್ಹೀತಿಆದಿಮಾಹ. ತತ್ಥ ಸೀಹಾಸನಮದಾಸಹನ್ತಿ ಸೀಹರೂಪಹಿರಞ್ಞಸುವಣ್ಣರತನೇಹಿ ಖಚಿತಂ ಆಸನಂ ಸೀಹಾಸನಂ, ಸೀಹಸ್ಸ ವಾ ಅಭೀತಸ್ಸ ಭಗವತೋ ನಿಸಿನ್ನಾರಹಂ, ಸೀಹಂ ವಾ ಸೇಟ್ಠಂ ಉತ್ತಮಂ ಆಸನನ್ತಿ ಸೀಹಾಸನಂ, ತಂ ಅಹಂ ಅದಾಸಿಂ, ಬೋಧಿರುಕ್ಖಂ ಪೂಜೇಸಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸೇಸಂ ಸುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಮೇವಾತಿ.

ಸೀಹಾಸನದಾಯಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೬. ಮಗ್ಗದತ್ತಿಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ಅನೋಮದಸ್ಸೀ ಭಗವಾತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಮಗ್ಗದತ್ತಿಕತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಾಯಸ್ಮಾ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ಅನೋಮದಸ್ಸಿಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವುದ್ಧಿಮನ್ವಾಯ ಘರಾವಾಸಂ ಸಣ್ಠಪೇತ್ವಾ ವಸನ್ತೋ ಅನೋಮದಸ್ಸಿಂ ಭಗವನ್ತಂ ಆಕಾಸೇ ಚಙ್ಕಮನ್ತಂ ಪಾದುದ್ಧಾರೇ ಪಾದುದ್ಧಾರಚಙ್ಕಮನಟ್ಠಾನೇ ಪುಪ್ಫಾನಂ ವಿಕಿರಣಂ ಅಚ್ಛರಿಯಞ್ಚ ದಿಸ್ವಾ ಪಸನ್ನಮಾನಸೋ ಪುಪ್ಫಾನಿ ಆಕಾಸೇ ಉಕ್ಖಿಪಿ, ತಾನಿ ವಿತಾನಂ ಹುತ್ವಾ ಅಟ್ಠಂಸು.

೨೬. ಸೋ ತೇನ ಪುಞ್ಞೇನ ಸುಗತೀಸುಯೇವ ಸಂಸರನ್ತೋ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಪೂಜಿತೋ ಸುಖಂ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ಕಮೇನ ಯೋಬ್ಬಞ್ಞಂ ಪಾಪುಣಿತ್ವಾ ಸದ್ಧಾಜಾತೋ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ವತ್ತಸಮ್ಪನ್ನೋ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಅರಹತ್ತಂ ಪತ್ತೋ ಚಙ್ಕಮನಸ್ಸ ಪೂಜಿತತ್ತಾ ಮಗ್ಗದತ್ತಿಕತ್ಥೇರೋತಿ ಪಾಕಟೋ. ಸೋ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ಸರಿತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಅನೋಮದಸ್ಸೀ ಭಗವಾತಿಆದಿಮಾಹ. ದಿಟ್ಠಧಮ್ಮಸುಖತ್ಥಾಯಾತಿ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಅತ್ತಭಾವೇ ಚಙ್ಕಮನೇನ ಸರೀರಸಲ್ಲಹುಕಾದಿಸುಖಂ ಪಟಿಚ್ಚಾತಿ ಅತ್ಥೋ. ಅಬ್ಭೋಕಾಸಮ್ಹಿ ಚಙ್ಕಮೀತಿ ಅಬ್ಭೋಕಾಸೇ ಅಙ್ಗಣಟ್ಠಾನೇ ಚಙ್ಕಮಿ, ಪದವಿಕ್ಖೇಪಂ ಪದಸಞ್ಚಾರಂ ಅಕಾಸೀತಿ ಅತ್ಥೋ.

ಉದ್ಧತೇ ಪಾದೇ ಪುಪ್ಫಾನೀತಿ ಚಙ್ಕಮನ್ತೇನ ಪಾದೇ ಉದ್ಧತೇ ಪದುಮುಪ್ಪಲಾದೀನಿ ಪುಪ್ಫಾನಿ ಪಥವಿತೋ ಉಗ್ಗನ್ತ್ವಾ ಚಙ್ಕಮೇ ವಿಕಿರಿಂಸೂತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸೋಭಂ ಮುದ್ಧನಿ ತಿಟ್ಠರೇತಿ ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಮುದ್ಧನಿ ಸೀಸೇ ಸೋಭಯಮಾನಾ ತಾನಿ ತಿಟ್ಠನ್ತೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸೇಸಂ ಸುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಮೇವಾತಿ.

ಮಗ್ಗದತ್ತಿಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೭. ಏಕದೀಪಿಯತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ಪದುಮುತ್ತರಸ್ಸ ಮುನಿನೋತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಏಕದೀಪಿಯತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಾಯಸ್ಮಾ ಪುರಿಮಜಿನಸೇಟ್ಠೇಸು ಕತಕುಸಲಸಮ್ಭಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ಪದುಮುತ್ತರಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಗಹಪತಿಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವುದ್ಧಿಪ್ಪತ್ತೋ ಸದ್ಧೋ ಪಸನ್ನೋ ಭಗವತೋ ಸಲಲಮಹಾಬೋಧಿಮ್ಹಿ ಏಕಪದೀಪಂ ಪೂಜೇಸಿ, ಥಾವರಂ ಕತ್ವಾ ನಿಚ್ಚಮೇಕಪದೀಪಪೂಜನತ್ಥಾಯ ತೇಲವಟ್ಟಂ ಪಟ್ಠಪೇಸಿ. ಸೋ ತೇನ ಪುಞ್ಞೇನ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಸು ಸಂಸರನ್ತೋ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಜಲಮಾನೋ ಪಸನ್ನಚಕ್ಖುಕೋ ಉಭಯಸುಖಮನುಭವಿತ್ವಾ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ವಿಭವಸಮ್ಪನ್ನೇ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವಿಞ್ಞುತಂ ಪತ್ತೋ ರತನತ್ತಯೇ ಪಸನ್ನೋ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಅರಹತ್ತಂ ಪತ್ತೋ ದೀಪಪೂಜಾಯ ಲದ್ಧವಿಸೇಸಾಧಿಗಮತ್ತಾ ಏಕದೀಪಿಯತ್ಥೇರೋತಿ ಪಾಕಟೋ.

೩೦. ಸೋ ಅಪರಭಾಗೇ ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ಸರಿತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಪದುಮುತ್ತರಸ್ಸ ಮುನಿನೋತಿಆದಿಮಾಹ. ತಂ ಸಬ್ಬಂ ಉತ್ತಾನತ್ಥಮೇವಾತಿ.

ಏಕದೀಪಿಯತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೮. ಮಣಿಪೂಜಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ಓರೇನ ಹಿಮವನ್ತಸ್ಸಾತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಮಣಿಪೂಜಕತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಥೇರೋ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ಪದುಮುತ್ತರಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ಘರಾವಾಸಂ ಸಣ್ಠಪೇತ್ವಾ ತತ್ಥಾದೀನವಂ ದಿಸ್ವಾ ಘರಾವಾಸಂ ಪಹಾಯ ತಾಪಸಪಬ್ಬಜ್ಜಂ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ಹಿಮವನ್ತಓರಭಾಗೇ ಏಕಿಸ್ಸಾ ನದಿಯಾ ಸಮೀಪೇ ಪಣ್ಣಸಾಲಂ ಕಾರೇತ್ವಾ ವಸನ್ತೋ ವಿವೇಕಕಾಮತಾಯ ತಸ್ಸಾನುಕಮ್ಪಾಯ ಚ ತತ್ಥ ಉಪಗತಂ ಪದುಮುತ್ತರಂ ಭಗವನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಪಸನ್ನಮಾನಸೋ ಮಣಿಪಲ್ಲಙ್ಕಂ ಭಗವತೋ ಪೂಜೇಸಿ. ಭಗವಾ ತಸ್ಸ ಪಸಾದವಡ್ಢನತ್ಥಾಯ ತತ್ಥ ನಿಸೀದಿ. ಸೋ ಭಿಯ್ಯೋಸೋಮತ್ತಾಯ ಪಸನ್ನೋ ನಿಬ್ಬಾನಾಧಿಗಮತ್ಥಾಯ ಪತ್ಥನಂ ಅಕಾಸಿ. ಭಗವಾ ಅನುಮೋದನಂ ವತ್ವಾ ಪಕ್ಕಾಮಿ. ಸೋ ತೇನ ಪುಞ್ಞೇನ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಸು ಸಂಸರನ್ತೋ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಪೂಜಿತೋ ಸುಖಂ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ವಿಭವಸಮ್ಪನ್ನೇ ಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ಘರಾವಾಸಂ ವಸನ್ತೋ ಏಕದಿವಸಂ ಸತ್ಥು ಧಮ್ಮದೇಸನಂ ಸುತ್ವಾ ಪಟಿಲದ್ಧಸದ್ಧೋ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಅರಹಾ ಅಹೋಸಿ.

೩೪. ಸೋ ಏಕದಿವಸಂ ಅತ್ತನಾ ಕತಕುಸಲಂ ಸರಿತ್ವಾ ಸಞ್ಜಾತಸೋಮನಸ್ಸೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಓರೇನ ಹಿಮವನ್ತಸ್ಸಾತಿಆದಿಮಾಹ. ತತ್ಥ ಓರೇನಾತಿ ಹಿಮವನ್ತಸ್ಸ ಅಪರಂ ಭಾಗಂ ವಿಹಾಯ ಓರೇನ, ಭುಮ್ಮತ್ಥೇ ಕರಣವಚನಂ, ಓರಸ್ಮಿಂ ದಿಸಾಭಾಗೇತಿ ಅತ್ಥೋ. ನದಿಕಾ ಸಮ್ಪವತ್ತಥಾತಿ ಅಪಾಕಟನಾಮಧೇಯ್ಯಾ ಏಕಾ ನದೀ ಸಂಸುಟ್ಠು ಪವತ್ತಾನೀ ವಹಾನೀ ಸನ್ದಮಾನಾ ಅಹೋಸೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ತಸ್ಸಾ ಚಾನುಪಖೇತ್ತಮ್ಹೀತಿ ತಸ್ಸಾ ನದಿಯಾ ಅನುಪಖೇತ್ತಮ್ಹಿ ತೀರಸಮೀಪೇತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸಯಮ್ಭೂ ವಸತೇ ತದಾತಿ ಯದಾ ಅಹಂ ಮಣಿಪಲ್ಲಙ್ಕಂ ಪೂಜೇಸಿಂ, ತದಾ ಅನಾಚರಿಯಕೋ ಹುತ್ವಾ ಸಯಮೇವ ಬುದ್ಧಭೂತೋ ಭಗವಾ ವಸತೇ ವಿಹರತೀತಿ ಅತ್ಥೋ.

೩೫. ಮಣಿಂ ಪಗ್ಗಯ್ಹ ಪಲ್ಲಙ್ಕನ್ತಿ ಮಣಿನ್ತಿ ಚಿತ್ತಂ ಆರಾಧೇತಿ ಸೋಮನಸ್ಸಂ ಕರೋತೀತಿ ಮಣಿ, ಅಥ ವಾ ಮಾತಿ ಪಮಾಣಂ ಕರೋತಿ ಆಭರಣನ್ತಿ ಮಣಿ, ಅಥ ವಾ ಮರನ್ತಾಪಿ ರಾಜಯುವರಾಜಾದಯೋ ತಂ ನ ಪರಿಚ್ಚಜನ್ತಿ ತದತ್ಥಾಯ ಸಙ್ಗಾಮಂ ಕರೋನ್ತೀತಿ ಮಣಿ, ತಂ ಮಣಿಂ ಮಣಿಮಯಂ ಪಲ್ಲಙ್ಕಂ ಮನೋರಮಂ ಸಾಧು ಚಿತ್ತಂ ಸುಟ್ಠು ವಿಚಿತ್ತಂ ಪಗ್ಗಯ್ಹ ಗಹೇತ್ವಾ ಬುದ್ಧಸೇಟ್ಠಸ್ಸ ಅಭಿರೋಪಯಿಂ ಪೂಜೇಸಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸೇಸಂ ಸಬ್ಬಂ ಉತ್ತಾನತ್ಥಮೇವಾತಿ.

ಮಣಿಪೂಜಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೯. ತಿಕಿಚ್ಛಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ನಗರೇ ಬನ್ಧುಮತಿಯಾತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ತಿಕಿಚ್ಛಕತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಾಯಸ್ಮಾ ಪುರಿಮಜಿನವರೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ವಿಪಸ್ಸಿಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಬನ್ಧುಮತೀನಗರೇ ವೇಜ್ಜಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ಬಹುಸ್ಸುತೋ ಸುಸಿಕ್ಖಿತೋ ವೇಜ್ಜಕಮ್ಮೇ ಛೇಕೋ ಬಹೂ ರೋಗಿನೋ ತಿಕಿಚ್ಛನ್ತೋ ವಿಪಸ್ಸಿಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಉಪಟ್ಠಾಕಸ್ಸ ಅಸೋಕನಾಮತ್ಥೇರಸ್ಸ ರೋಗಂ ತಿಕಿಚ್ಛಿ. ಸೋ ತೇನ ಪುಞ್ಞೇನ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಸು ಅಪರಾಪರಂ ಸುಖಂ ಅನುಭವನ್ತೋ ನಿಬ್ಬತ್ತನಿಬ್ಬತ್ತಭವೇ ಅರೋಗೋ ದೀಘಾಯುಕೋ ಸುವಣ್ಣವಣ್ಣಸರೀರೋ ಅಹೋಸಿ.

೩೯. ಸೋ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ಗಹಪತಿಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವುದ್ಧಿಮನ್ವಾಯ ಸಬ್ಬಸಿಪ್ಪೇಸು ನಿಪ್ಫತ್ತಿಂ ಪತ್ತೋ ಅರೋಗೋ ಸುಖಿತೋ ವಿಭವಸಮ್ಪನ್ನೋ ರತನತ್ತಯೇ ಪಸನ್ನೋ ಸತ್ಥು ಧಮ್ಮದೇಸನಂ ಸುತ್ವಾ ಪಟಿಲದ್ಧಸದ್ಧೋ ಘರಾವಾಸಂ ಪಹಾಯ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಅರಹಾ ಹುತ್ವಾ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ಸರಿತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ನಗರೇ ಬನ್ಧುಮತಿಯಾತಿಆದಿಮಾಹ. ತಂ ಸಬ್ಬಂ ಹೇಟ್ಠಾ ವುತ್ತನಯತ್ತಾ ಉತ್ತಾನತ್ಥಮೇವಾತಿ.

ತಿಕಿಚ್ಛಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೧೦. ಸಙ್ಘುಪಟ್ಠಾಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ವೇಸ್ಸಭುಮ್ಹಿ ಭಗವತೀತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಸಙ್ಘುಪಟ್ಠಾಕತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಥೇರೋ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಕುಸಲಸಮ್ಭಾರೋ ಅನೇಕೇಸು ಭವೇಸು ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ವೇಸ್ಸಭುಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ತಸ್ಸಾರಾಮಿಕಸ್ಸ ಪುತ್ತೋ ಹುತ್ವಾ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವಿಞ್ಞುತಂ ಪತ್ವಾ ಸದ್ಧೋ ಪಸನ್ನೋ ವಿಹಾರೇಸು ಆರಾಮಿಕಕಮ್ಮಂ ಕರೋನ್ತೋ ಸಕ್ಕಚ್ಚಂ ಸಙ್ಘಂ ಉಪಟ್ಠಾಸಿ. ಸೋ ತೇನೇವ ಕುಸಲಕಮ್ಮೇನ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಸು ಸಂಸರನ್ತೋ ಉಭಯಸಮ್ಪತ್ತಿಯೋ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ಗಹಪತಿಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವುದ್ಧಿಪ್ಪತ್ತೋ ವಿಭವಸಮ್ಪನ್ನೋ ಸುಖಪ್ಪತ್ತೋ ಪಾಕಟೋ ಸತ್ಥು ಧಮ್ಮದೇಸನಂ ಸುತ್ವಾ ಸಾಸನೇ ಪಸನ್ನೋ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ವತ್ತಸಮ್ಪನ್ನೋ ಸಾಸನಂ ಸೋಭಯಮಾನೋ ವಿಪಸ್ಸನಂ ವಡ್ಢೇನ್ತೋ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಸಹ ಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾಹಿ ಅರಹತ್ತಂ ಪತ್ತೋ ಛಳಭಿಞ್ಞೋ ಪುಬ್ಬೇ ಕತಕುಸಲಕಮ್ಮವಸೇನ ಸಙ್ಘುಪಟ್ಠಾಕತ್ಥೇರೋತಿ ಪಾಕಟೋ ಅಹೋಸಿ.

೪೫. ಸೋ ಏಕದಿವಸಂ ‘‘ಪುಬ್ಬೇ ಮಯಾ ಕಿಂ ನಾಮ ಕಮ್ಮಂ ಕತ್ವಾ ಅಯಂ ಲೋಕುತ್ತರಸಮ್ಪತ್ತಿ ಲದ್ಧಾ’’ತಿ ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ಸರಿತ್ವಾ ಪಚ್ಚಕ್ಖತೋ ಜಾನಿತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಾಕಟಂ ಕರೋನ್ತೋ ವೇಸ್ಸಭುಮ್ಹಿ ಭಗವತೀತಿಆದಿಮಾಹ. ತತ್ಥ ಅಹೋಸಾರಾಮಿಕೋ ಅಹನ್ತಿ ಅಹಂ ವೇಸ್ಸಭುಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಸಾಸನೇ ಆರಾಮಿಕೋ ಅಹೋಸಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸೇಸಂ ಹೇಟ್ಠಾ ವುತ್ತನಯತ್ತಾ ಉತ್ತಾನತ್ಥತ್ತಾ ಚ ಸುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಮೇವಾತಿ.

ಸಙ್ಘುಪಟ್ಠಾಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

ಅಟ್ಠಾರಸಮವಗ್ಗವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೧೯. ಕುಟಜಪುಪ್ಫಿಯವಗ್ಗೋ

೧-೧೦. ಕುಟಜಪುಪ್ಫಿಯತ್ಥೇರಅಪದಾನಾದಿವಣ್ಣನಾ

ಇತೋ ಪರಮ್ಪಿ ಏಕೂನವೀಸತಿಮವಗ್ಗೇ ಆಗತಾನಂ ಇಮೇಸಂ ಕುಟಜಪುಪ್ಫಿಯತ್ಥೇರಾದೀನಂ ದಸನ್ನಂ ಥೇರಾನಂ ಅಪುಬ್ಬಂ ನತ್ಥಿ. ತೇಸಞ್ಹಿ ಥೇರಾನಂ ಪುರಿಮಬುದ್ಧಾನಂ ಸನ್ತಿಕೇ ಕತಪುಞ್ಞಸಮ್ಭಾರಾನಂ ವಸೇನ ಪಾಕಟನಾಮಾನಿ ಚೇವ ನಿವಾಸನಗರಾದೀನಿ ಚ ಹೇಟ್ಠಾ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ವೇದಿತಬ್ಬಾನೀತಿ ತಂ ಸಬ್ಬಂ ಅಪದಾನಂ ಸುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಮೇವಾತಿ.

ಏಕೂನವೀಸತಿಮವಗ್ಗವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೨೦. ತಮಾಲಪುಪ್ಫಿಯವಗ್ಗೋ

೧-೧೦. ತಮಾಲಪುಪ್ಫಿಯತ್ಥೇರಅಪದಾನಾದಿವಣ್ಣನಾ

ವೀಸತಿಮೇ ವಗ್ಗೇ ಪಠಮತ್ಥೇರಾಪದಾನಂ ಉತ್ತಾನಮೇವ.

೬. ದುತಿಯತ್ಥೇರಾಪದಾನೇ ಯಂ ದಾಯವಾಸಿಕೋ ಇಸೀತಿ ಇಸಿಪಬ್ಬಜ್ಜಂ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ವನೇ ವಸನಭಾವೇನ ದಾಯವಾಸಿಕೋ ಇಸೀತಿ ಸಙ್ಖಂ ಗತೋ, ಅತ್ತನೋ ಅನುಕಮ್ಪಾಯ ತಂ ವನಂ ಉಪಗತಸ್ಸ ಸಿದ್ಧತ್ಥಸ್ಸ ಸತ್ಥುನೋ ವಸನಮಣ್ಡಪಚ್ಛಾದನತ್ಥಾಯ ಯಂ ತಿಣಂ, ತಂ ಲಾಯತಿ ಛಿನ್ದತೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ದಬ್ಬಛದನಂ ಕತ್ವಾ ಅನೇಕೇಹಿ ಖುದ್ದಕದಣ್ಡಕೇಹಿ ಮಣ್ಡಪಂ ಕತ್ವಾ ತಂ ತಿಣೇನ ಛಾದೇತ್ವಾ ಸಿದ್ಧತ್ಥಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಅಹಂ ಅದಾಸಿಂ ಪೂಜೇಸಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ.

೮. ಸತ್ತಾಹಂ ಧಾರಯುಂ ತತ್ಥಾತಿ ತಂ ಮಣ್ಡಪಂ ತತ್ಥ ಠಿತಾ ದೇವಮನುಸ್ಸಾ ಸತ್ತಾಹಂ ನಿರೋಧಸಮಾಪತ್ತಿಂ ಸಮಾಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ನಿಸಿನ್ನಸ್ಸ ಸತ್ಥುನೋ ಧಾರಯುಂ ಧಾರೇಸುನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸೇಸಂ ಉತ್ತಾನತ್ಥಮೇವಾತಿ.

ತತಿಯತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನೇ ಖಣ್ಡಫುಲ್ಲಿಯತ್ಥೇರೋತಿ ಏತ್ಥ ಖಣ್ಡನ್ತಿ ಕಟ್ಠಾನಂ ಜಿಣ್ಣತ್ತಾ ಛಿನ್ನಭಿನ್ನಟ್ಠಾನಂ, ಫುಲ್ಲನ್ತಿ ಕಟ್ಠಾನಂ ಜಿಣ್ಣಟ್ಠಾನೇ ಕಣ್ಣಕಿತಮಹಿಚ್ಛತ್ತಕಾದಿಪುಪ್ಫನಂ, ಖಣ್ಡಞ್ಚ ಫುಲ್ಲಞ್ಚ ಖಣ್ಡಫುಲ್ಲಾನಿ, ಖಣ್ಡಫುಲ್ಲಾನಂ ಪಟಿಸಙ್ಖರಣಂ ಪುನಪ್ಪುನಂ ಥಿರಕರಣನ್ತಿ ಖಣ್ಡಫುಲ್ಲಪಟಿಸಙ್ಖರಣಂ. ಇಮಸ್ಸ ಪನ ಥೇರಸ್ಸ ಸಮ್ಭಾರಪೂರಣಕಾಲೇ ಫುಸ್ಸಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಚೇತಿಯೇ ಛಿನ್ನಭಿನ್ನಟ್ಠಾನೇ ಸುಧಾಪಿಣ್ಡಂ ಮಕ್ಖೇತ್ವಾ ಥಿರಕರಣಂ ಖಣ್ಡಫುಲ್ಲಪಟಿಸಙ್ಖರಣಂ ನಾಮ. ತಸ್ಮಾ ಸೋ ಖಣ್ಡಫುಲ್ಲಿಯೋ ಥೇರೋತಿ ಪಾಕಟೋ ಅಹೋಸಿ. ತತಿಯಂ.

೧೭. ಚತುತ್ಥತ್ಥೇರಸ್ಸಾಪದಾನೇ ರಞ್ಞೋ ಬದ್ಧಚರೋ ಅಹನ್ತಿ ರಞ್ಞೋ ಪರಿಚಾರಕೋ ಕಮ್ಮಕಾರಕೋ ಅಹೋಸಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ.

೧೯. ಜಲಜುತ್ತಮನಾಮಿನೋತಿ ಜಲೇ ಉದಕೇ ಜಾತಂ ಜಲಜಂ, ಕಿಂ ತಂ ಪದುಮಂ, ಪದುಮೇನ ಸಮಾನನಾಮತ್ತಾ ಪದುಮುತ್ತರಸ್ಸ ಭಗವತೋತಿ ಅತ್ಥೋ. ಉತ್ತಮಪದುಮನಾಮಸ್ಸ ಭಗವತೋತಿ ವಾ ಅತ್ಥೋ. ಚತುತ್ಥಂ.

ಪಞ್ಚಮಂ ಉತ್ತಾನತ್ಥಮೇವ.

೨೮. ಛಟ್ಠೇ ನಗರೇ ದ್ವಾರವತಿಯಾತಿ ಮಹಾದ್ವಾರವಾತಪಾನಕವಾಟಫಲಕಾಹಿ ವತಿಪಾಕಾರಟ್ಟಾಲಗೋಪುರಕದ್ದಮೋದಕಪರಿಖಾಹಿ ಚ ಸಮ್ಪನ್ನಂ ನಗರನ್ತಿ ದ್ವಾರವತೀನಗರಂ, ದ್ವಾರಂ ವತಿಞ್ಚ ಪಧಾನಂ ಕತ್ವಾ ನಗರಸ್ಸ ಉಪಲಕ್ಖಿತತ್ತಾ ‘‘ದ್ವಾರವತೀ ನಗರ’’ನ್ತಿ ವೋಹರನ್ತೀತಿ ನಗರೇ ದ್ವಾರವತಿಯಾತಿ ವುತ್ತಂ. ಮಾಲಾವಚ್ಛೋ ಪುಪ್ಫಾರಾಮೋ ಮಮ ಅಹೋಸೀತಿ ಅತ್ಥೋ.

೩೧. ತೇ ಕಿಸಲಯಾತಿ ತೇ ಅಸೋಕಪಲ್ಲವಾ. ಛಟ್ಠಂ.

ಸತ್ತಮಟ್ಠಮನವಮಾನಿ ಉತ್ತಾನತ್ಥಾನೇವ. ದಸಮೇಪಿ ಅಪುಬ್ಬಂ ನತ್ಥೀತಿ.

ವೀಸತಿಮವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೨೧-೨೩. ಕಣಿಕಾರಪುಪ್ಫಿಯಾದಿವಗ್ಗೋ

೧-೩೦. ಕಣಿಕಾರಪುಪ್ಫಿಯತ್ಥೇರಅಪದಾನಾದಿವಣ್ಣನಾ

ಇತೋ ಪರಂ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಅನುತ್ತಾನಪದವಣ್ಣನಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮ. ಏಕವೀಸತಿಮೇ ಬಾವೀಸತಿಮೇ ತೇವೀಸತಿಮೇ ಚ ವಗ್ಗೇ ಸಬ್ಬೇಸಂ ಥೇರಾನಂ ಸಯಂಕತೇನ ಪುಞ್ಞೇನ ಲದ್ಧನಾಮಾನಿ, ಕತಪುಞ್ಞಾನಞ್ಚ ನಾನತ್ತಂ ತೇಸಂ ಬ್ಯಾಕರಣದಾಯಕಾನಂ ಬುದ್ಧಾನಂ ನಾಮಾನಿ ವಸಿತನಗರಾನಿ ಚ ಹೇಟ್ಠಾ ವುತ್ತನಯತ್ತಾ ಸಬ್ಬಾನಿಪಿ ಉತ್ತಾನಾನೇವ. ಅಪದಾನಗಾಥಾನಮತ್ಥೋ ಚ ನಯಾನುಯೋಗೇನ ಸುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯೋಯೇವಾತಿ.

೨೪. ಉದಕಾಸನವಗ್ಗೋ

೧-೧೦.ಉದಕಾಸನದಾಯಕತ್ಥೇರಅಪದಾನಾದಿವಣ್ಣನಾ

ಚತುವೀಸತಿಮೇ ವಗ್ಗೇ ಪಠಮದುತಿಯಾಪದಾನಾನಿ ಉತ್ತಾನಾನೇವ.

೯. ತತಿಯಾಪದಾನೇ ಅರುಣವತಿಯಾ ನಗರೇತಿ ಆ ಸಮನ್ತತೋ ಆಲೋಕಂ ಕರೋನ್ತೋ ಉಣತಿ ಉಗ್ಗಚ್ಛತೀತಿ ಅರುಣೋ, ಸೋ ತಸ್ಮಿಂ ವಿಜ್ಜತೀತಿ ಅರುಣವತೀ, ತಸ್ಮಿಂ ನಗರೇ ಆಲೋಕಂ ಕರೋನ್ತೋ ಸೂರಿಯೋ ಉಗ್ಗಚ್ಛತೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸೇಸನಗರೇಸುಪಿ ಸೂರಿಯುಗ್ಗಮನೇ ವಿಜ್ಜಮಾನೇಪಿ ವಿಸೇಸವಚನಂ ಸಬ್ಬಚತುಪ್ಪದಾನಂ ಮಹಿಯಂ ಸಯನೇಪಿ ಸತಿ ಮಹಿಯಂ ಸಯತೀತಿ ಮಹಿಂಸೋತಿ ವಚನಂ ವಿಯ ರೂಳ್ಹಿವಸೇನ ವುತ್ತನ್ತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಂ. ಅಥ ವಾ ಪಾಕಾರಪಾಸಾದಹಮ್ಮಿಯಾದೀಸು ಸುವಣ್ಣರಜತಮಣಿಮುತ್ತಾದಿಸತ್ತರತನಪಭಾಹಿ ಅರುಣುಗ್ಗಮನಂ ವಿಯ ಪಭಾವತೀ ಅರುಣವತೀ ನಾಮ, ತಸ್ಮಿಂ ಅರುಣವತಿಯಾ ನಗರೇ, ಪೂಪಿಕೋ ಪೂಪವಿಕ್ಕಯೇನ ಜೀವಿಕಂ ಕಪ್ಪೇನ್ತೋ ಅಹೋಸಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ.

೧೪. ಚತುತ್ಥಾಪದಾನೇ ತಿವರಾಯಂ ಪುರೇ ರಮ್ಮೇತಿ ತೀಹಿ ಪಾಕಾರೇಹಿ ಪರಿವಾರಿತಾ ಪರಿಕ್ಖಿತ್ತಾತಿ ತಿವರಾ, ಖಜ್ಜಭೋಜ್ಜಾದಿಉಪಭೋಗವತ್ಥಾಭರಣಾದಿನಚ್ಚಗೀತಾದೀಹಿ ರಮಣೀಯನ್ತಿ ರಮ್ಮಂ, ತಸ್ಮಿಂ ತಿವರಾಯಂ ಪುರೇ ನಗರೇ ರಮ್ಮೇ ನಳಕಾರೋ ಅಹಂ ಅಹೋಸಿನ್ತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ.

ಪಞ್ಚಮಾಪದಾನಂ ಉತ್ತಾನತ್ಥಮೇವ.

೨೩. ಛಟ್ಠಾಪದಾನೇ ವಣ್ಣಕಾರೋ ಅಹಂ ತದಾತಿ ನೀಲಪೀತರತ್ತಾದಿವಣ್ಣವಸೇನ ವತ್ಥಾನಿ ಕರೋತಿ ರಞ್ಜೇತೀತಿ ವಣ್ಣಕಾರೋ. ವತ್ಥರಜಕೋ ಹುತ್ವಾ ಚೇತಿಯೇ ವತ್ಥೇಹಿ ಅಚ್ಛಾದನಸಮಯೇ ನಾನಾವಣ್ಣೇಹಿ ದುಸ್ಸಾನಿ ರಞ್ಜೇಸಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ.

೨೭. ಸತ್ತಮಾಪದಾನೇ ಪಿಯಾಲಂ ಪುಪ್ಫಿತಂ ದಿಸ್ವಾತಿ ಸುಪುಪ್ಫಿತಂ ಪಿಯಾಲರುಕ್ಖಂ ದಿಸ್ವಾ. ಗತಮಗ್ಗೇ ಖಿಪಿಂ ಅಹನ್ತಿ ಅಹಂ ಮಿಗಲುದ್ದೋ ನೇಸಾದೋ ಹುತ್ವಾ ಪಿಯಾಲಪುಪ್ಫಂ ಓಚಿನಿತ್ವಾ ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಗತಮಗ್ಗೇ ಖಿಪಿಂ ಪೂಜೇಸಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ.

೩೦. ಅಟ್ಠಮಾಪದಾನೇ ಸಕೇ ಸಿಪ್ಪೇ ಅಪತ್ಥದ್ಧೋತಿ ಅತ್ತನೋ ತಕ್ಕಬ್ಯಾಕರಣಾದಿಸಿಪ್ಪಸ್ಮಿಂ ಅಪತ್ಥದ್ಧೋ ಪತಿಟ್ಠಿತೋ ಛೇಕೋ ಅಹಂ ಕಾನನಂ ಅಗಮಂ ಗತೋ ಸಮ್ಬುದ್ಧಂ ಯನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾನಾತಿ ವನನ್ತರೇ ಗಚ್ಛನ್ತಂ ವಿಪಸ್ಸಿಂ ಸಮ್ಬುದ್ಧಂ ಪಸ್ಸಿತ್ವಾ. ಅಮ್ಬಯಾಗಂ ಅದಾಸಹನ್ತಿ ಅಹಂ ಅಮ್ಬದಾನಂ ಅದಾಸಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ.

೩೩. ನವಮಾಪದಾನೇ ಜಗತೀ ಕಾರಿತಾ ಮಯ್ಹನ್ತಿ ಅತ್ಥದಸ್ಸಿಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಸರೀರಧಾತುನಿಧಾಪಿತಚೇತಿಯೇ ಜಗತಿ ಛಿನ್ನಭಿನ್ನಆಲಿನ್ದಪುಪ್ಫಾಧಾನಸಙ್ಖಾತಾ ಜಗತಿ ಮಯಾ ಕಾರಿತಾ ಕಾರಾಪಿತಾತಿ ಅತ್ಥೋ.

ದಸಮಾಪದಾನಂ ಉತ್ತಾನತ್ಥಮೇವಾತಿ.

ಚತುವೀಸತಿಮವಗ್ಗವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೨೫. ತುವರದಾಯಕವಗ್ಗೋ

೧-೧೦. ತುವರದಾಯಕತ್ಥೇರಅಪದಾನಾದಿವಣ್ಣನಾ

೧. ಪಞ್ಚವೀಸತಿಮೇ ವಗ್ಗೇ ಪಠಮಾಪದಾನೇ ಭರಿತ್ವಾ ತುವರಮಾದಾಯಾತಿ ತುವರಅಟ್ಠಿಂ ಮುಗ್ಗಕಲಯಸದಿಸಂ ತುವರಟ್ಠಿಂ ಭಜ್ಜಿತ್ವಾ ಪುಪ್ಫೇತ್ವಾ ಭಾಜನೇನ ಆದಾಯ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ವನಮಜ್ಝೋಗಾಹಕಸ್ಸ ಅದದಿಂ ಅದಾಸಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ.

೪-೫. ದುತಿಯಾಪದಾನೇ ಧನುಂ ಅದ್ವೇಜ್ಝಂ ಕತ್ವಾನಾತಿ ಮಿಗಾದೀನಂ ಮಾರಣತ್ಥಾಯ ಧನುಂ ಸನ್ನಯ್ಹಿತ್ವಾ ಚರಮಾನೋ ಕೇಸರಂ ಓಗತಂ ದಿಸ್ವಾತಿ ಸುಪುಪ್ಫಿತಂ ಖುದ್ದಕಸರಂ ದಿಸ್ವಾ ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಅಭಿರೋಪೇಸಿನ್ತಿ ಅಹಂ ಚಿತ್ತಂ ಪಸಾದೇತ್ವಾ ವನಂ ಸಮ್ಪತ್ತಸ್ಸ ತಿಸ್ಸಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಅಭಿರೋಪಯಿಂ ಪೂಜೇಸಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ.

೯-೧೦. ತತಿಯಾಪದಾನೇ ಜಲಕುಕ್ಕುಟೋತಿ ಜಾತಸ್ಸರೇ ಚರಮಾನಕುಕ್ಕುಟೋ. ತುಣ್ಡೇನ ಕೇಸರಿಂ ಗಯ್ಹಾತಿ ಪದುಮಪುಪ್ಫಂ ಮುಖತುಣ್ಡೇನ ಡಂಸಿತ್ವಾ ಆಕಾಸೇನ ಗಚ್ಛನ್ತಸ್ಸ ತಿಸ್ಸಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಅಭಿರೋಪೇಸಿಂ ಪೂಜೇಸಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ.

೧೪. ಚತುತ್ಥಾಪದಾನೇ ವಿರವಪುಪ್ಫಮಾದಾಯಾತಿ ವಿವಿಧಂ ರವತಿ ಸದ್ದಂ ಕರೋತೀತಿ ವಿರವಂ, ಸದ್ದಕರಣವೇಲಾಯಂ ವಿಕಸನತೋ ‘‘ವಿರವ’’ನ್ತಿ ಲದ್ಧನಾಮಂ ಪುಪ್ಫಸಮೂಹಂ ಆದಾಯ ಗಹೇತ್ವಾ ಸಿದ್ಧತ್ಥಸ್ಸ ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಅಭಿರೋಪಯಿಂ ಪೂಜೇಸಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ.

೧೭. ಪಞ್ಚಮಾಪದಾನೇ ಕುಟಿಗೋಪಕೋತಿ ಸೇನಾಸನಪಾಲಕೋ. ಕಾಲೇನ ಕಾಲಂ ಧೂಪೇಸಿನ್ತಿ ಸಮ್ಪತ್ತಸಮ್ಪತ್ತಕಾಲಾನುಕಾಲೇ ಧೂಪೇಸಿಂ, ಧೂಪೇನ ಸುಗನ್ಧಂ ಅಕಾಸಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸಿದ್ಧತ್ಥಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಗನ್ಧಕುಟಿಕಾಲಾನುಸಾರಿಧೂಪೇನ ಧೂಪೇಸಿಂ ವಾಸೇಸಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ.

ಛಟ್ಠಸತ್ತಮಾಪದಾನಾನಿ ಉತ್ತಾನತ್ಥಾನೇವ.

೨೭. ಅಟ್ಠಮಾಪದಾನೇ ಸತ್ತ ಸತ್ತಲಿಪುಪ್ಫಾನೀತಿ ಸತ್ತಲಿಸಙ್ಖಾತಾನಿ, ಸತ್ತ ಪುಪ್ಫಾನಿ ಸೀಸೇನಾದಾಯ ವೇಸ್ಸಭುಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಅಭಿರೋಪೇಸಿಂ ಪೂಜೇಸಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ.

೩೧. ನವಮಾಪದಾನೇ ಬಿಮ್ಬಿಜಾಲಕಪುಪ್ಫಾನೀತಿ ರತ್ತಙ್ಕುರವಕಪುಪ್ಫಾನಿ ಸಿದ್ಧತ್ಥಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಪೂಜೇಸಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ.

೩೫. ದಸಮಾಪದಾನೇ ಉದ್ದಾಲಕಂ ಗಹೇತ್ವಾನಾತಿ ಜಾತಸ್ಸರೇ ವಿಹಙ್ಗಸೋಬ್ಭೇ ಜಾತಂ ಉದ್ದಾಲಕಪುಪ್ಫಂ ಓಚಿನಿತ್ವಾ ಕಕುಸನ್ಧಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಪೂಜೇಸಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸೇಸಂ ಸುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಮೇವಾತಿ.

ಪಞ್ಚವೀಸತಿಮವಗ್ಗವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೨೬. ಥೋಮಕವಗ್ಗೋ

೧-೧೦. ಥೋಮಕತ್ಥೇರಅಪದಾನಾದಿವಣ್ಣನಾ

ಛಬ್ಬೀಸತಿಮೇ ವಗ್ಗೇ ಪಠಮಾಪದಾನಂ ಉತ್ತಾನಮೇವ.

೫-೬. ದುತಿಯಾಪದಾನೇ ವಿಜಹಿತ್ವಾ ದೇವವಣ್ಣನ್ತಿ ದೇವತಾ ಸರೀರಂ ವಿಜಹಿತ್ವಾ ಛಡ್ಡೇತ್ವಾ, ಮನುಸ್ಸಸರೀರಂ ನಿಮ್ಮಿನಿತ್ವಾತಿ ಅತ್ಥೋ. ಅಧಿಕಾರಂ ಕತ್ತುಕಾಮೋತಿ ಅಧಿಕಕಿರಿಯಂ ಪುಞ್ಞಸಮ್ಭಾರಂ ಕತ್ತುಕಾಮೋ ದೇವರೋ ನಾಮ ಅಹಂ ದೇವರಾಜಾ ಭರಿಯಾಯ ಸಹ ಬುದ್ಧಸೇಟ್ಠಸ್ಸ ಸಾಸನೇ ಸಾದರತಾಯ ಇಧ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಮನುಸ್ಸಲೋಕೇ ಆಗಮಿಂ ಆಗತೋತಿ ಅತ್ಥೋ. ತಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖಾ ಮಯಾ ದಿನ್ನಾತಿ ಪದುಮುತ್ತರಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಯೋ ನಾಮೇನ ದೇವಲೋ ನಾಮ ಸಾವಕೋ ಅಹೋಸಿ, ತಸ್ಸ ಸಾವಕಸ್ಸ ಮಯಾ ವಿಪ್ಪಸನ್ನೇನ ಚೇತಸಾ ಭಿಕ್ಖಾ ದಿನ್ನಾ ಪಿಣ್ಡಪಾತೋ ದಿನ್ನೋತಿ ಅತ್ಥೋ.

೯-೧೦. ತತಿಯಾಪದಾನೇ ಆನನ್ದೋ ನಾಮ ಸಮ್ಬುದ್ಧೋತಿ ಆನನ್ದಂ ತುಟ್ಠಿಂ ಜನನತೋ ಆನನ್ದೋ ನಾಮ ಪಚ್ಚೇಕಬುದ್ಧೋತಿ ಅತ್ಥೋ. ಅಮನುಸ್ಸಮ್ಹಿ ಕಾನನೇತಿ ಅಮನುಸ್ಸಪರಿಗ್ಗಹೇ ಕಾನನೇ ಮಹಾಅರಞ್ಞೇ ಪರಿನಿಬ್ಬಾಯಿ ಅನುಪಾದಿಸೇಸನಿಬ್ಬಾನಧಾತುಯಾ ಅನ್ತರಧಾಯಿ, ಅದಸ್ಸನಂ ಅಗಮಾಸೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸರೀರಂ ತತ್ಥ ಝಾಪೇಸಿನ್ತಿ ಅಹಂ ದೇವಲೋಕಾ ಇಧಾಗನ್ತ್ವಾ ತಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಸರೀರಂ ತತ್ಥ ಅರಞ್ಞೇ ಝಾಪೇಸಿಂ ದಹನಂ ಅಕಾಸಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ.

ಚತುತ್ಥಪಞ್ಚಮಾಪದಾನಾನಿ ಉತ್ತಾನಾನೇವ.

೨೦. ಛಟ್ಠಾಪದಾನೇ ಅಹೋಸಿಂ ಚನ್ದನೋ ನಾಮಾತಿ ನಾಮೇನ ಪಣ್ಣತ್ತಿವಸೇನ ಚನ್ದನೋ ನಾಮ. ಸಮ್ಬುದ್ಧಸ್ಸತ್ರಜೋತಿ ಪಚ್ಚೇಕಸಮ್ಬುದ್ಧಭೂತತೋ ಪುಬ್ಬೇ ತಸ್ಸ ಅತ್ರಜೋ ಪುತ್ತೋ ಅಹಂ. ಏಕೋಪಾಹನೋ ಮಯಾ ದಿನ್ನೋತಿ ಏಕಂ ಉಪಾಹನಯುಗಂ ಮಯಾ ದಿನ್ನಂ. ಬೋಧಿಂ ಸಮ್ಪಜ್ಜ ಮೇ ತುವನ್ತಿ ತೇನ ಉಪಾಹನಯುಗೇನ ಮೇ ಮಯ್ಹಂ ಸಾವಕಬೋಧಿಂ ತುವಂ ಸಮ್ಪಜ್ಜ ನಿಪ್ಫಾದೇಹೀತಿ ಅತ್ಥೋ.

೨೩-೨೪. ಸತ್ತಮಾಪದಾನೇ ಮಞ್ಜರಿಕಂ ಕರಿತ್ವಾನಾತಿ ಮಞ್ಜೇಟ್ಠಿಪುಪ್ಫಂ ಹರಿತಚಙ್ಕೋಟಕಂ ಗಹೇತ್ವಾ ರಥಿಯಂ ವೀಥಿಯಾ ಪಟಿಪಜ್ಜಿಂ ಅಹಂ ತಥಾ ಪಟಿಪನ್ನೋವ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಪುರಕ್ಖತಂ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘೇನ ಪರಿವುತಂ ಸಮಣಾನಗ್ಗಂ ಸಮಣಾನಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಅಗ್ಗಂ ಸೇಟ್ಠಂ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಂ ಅದ್ದಸನ್ತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ. ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಅಭಿರೋಪಯಿನ್ತಿ ದಿಸ್ವಾ ಚ ಪನ ತಂ ಪುಪ್ಫಂ ಉಭೋಹಿ ಹತ್ಥೇಹಿ ಪಗ್ಗಯ್ಹ ಉಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಫುಸ್ಸಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಅಭಿರೋಪಯಿಂ ಪೂಜೇಸಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ.

೨೮-೨೯. ಅಟ್ಠಮಾಪದಾನೇ ಅಲೋಣಪಣ್ಣಭಕ್ಖೋಮ್ಹೀತಿ ಖೀರಪಣ್ಣಾದೀನಿ ಉಞ್ಛಾಚರಿಯಾಯ ಆಹರಿತ್ವಾ ಲೋಣವಿರಹಿತಾನಿ ಪಣ್ಣಾನಿ ಪಚಿತ್ವಾ ಭಕ್ಖಾಮಿ, ಅಲೋಣಪಣ್ಣಭಕ್ಖೋ ಅಮ್ಹಿ ಭವಾಮೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ನಿಯಮೇಸು ಚ ಸಂವುತೋತಿ ನಿಯಮಸಞ್ಞಿತೇಸು ಪಾಣಾತಿಪಾತಾವೇರಮಣಿಆದೀಸು ನಿಚ್ಚಪಞ್ಚಸೀಲೇಸು ಸಂವುತೋ ಪಿಹಿತೋತಿ ಅತ್ಥೋ. ಪಾತರಾಸೇ ಅನುಪ್ಪತ್ತೇತಿ ಪುರೇಭತ್ತಕಾಲೇ ಅನುಪ್ಪತ್ತೇ. ಸಿದ್ಧತ್ಥೋ ಉಪಗಚ್ಛಿ ಮನ್ತಿ ಮಮ ಸಮೀಪಂ ಸಿದ್ಧತ್ಥೋ ಭಗವಾ ಉಪಗಞ್ಛಿ ಸಮ್ಪಾಪುಣಿ. ತಾಹಂ ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಪಾದಾಸಿನ್ತಿ ಅಹಂ ತಂ ಅಲೋಣಪಣ್ಣಂ ತಸ್ಸ ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಅದಾಸಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ.

ನವಮಾಪದಾನಂ ಉತ್ತಾನಮೇವ.

೩೭-೩೮. ದಸಮಾಪದಾನೇ ಸಿಖಿನಂ ಸಿಖಿನಂ ಯಥಾತಿ ಸರೀರತೋ ನಿಕ್ಖನ್ತಛಬ್ಬಣ್ಣರಂಸೀಹಿ ಓಭಾಸಯನ್ತಂ ಜಲನ್ತಂ ಸಿಖೀನಂ ಸಿಖೀಭಗವನ್ತಂ ಸಿಖೀನಂ ಯಥಾ ಜಲಮಾನಅಗ್ಗಿಕ್ಖನ್ಧಂ ವಿಯ. ಅಗ್ಗಜಂ ಪುಪ್ಫಮಾದಾಯಾತಿ ಅಗ್ಗಜನಾಮಕಂ ಪುಪ್ಫಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಸಿಖಿಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಅಭಿರೋಪಯಿಂ ಪೂಜೇಸಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ.

ಛಬ್ಬೀಸತಿಮವಗ್ಗವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೨೭. ಪದುಮುಕ್ಖಿಪವಗ್ಗೋ

೧-೧೦. ಆಕಾಸುಕ್ಖಿಪಿಯತ್ಥೇರಅಪದಾನಾದಿವಣ್ಣನಾ

೧-೨. ಸತ್ತವೀಸತಿಮೇ ವಗ್ಗೇ ಪಠಮಾಪದಾನೇ ಜಲಜಗ್ಗೇ ದುವೇ ಗಯ್ಹಾತಿ ಜಲೇ ಉದಕೇ ಜಾತೇ ಅಗ್ಗೇ ಉಪ್ಪಲಾದಯೋ ದ್ವೇ ಪುಪ್ಫೇ ಗಹೇತ್ವಾ ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಸಮೀಪಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಏಕಂ ಪುಪ್ಫಂ ಪಾದೇಸು ನಿಕ್ಖಿಪಿಂ ಪೂಜೇಸಿಂ, ಏಕಂ ಪುಪ್ಫಂ ಆಕಾಸೇ ಖಿಪಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ.

ದುತಿಯಾಪದಾನಂ ಪಾಕಟಮೇವ.

೧೦. ತತಿಯಾಪದಾನೇ ಬೋಧಿಯಾ ಪಾದಪುತ್ತಮೇತಿ ಉತ್ತಮೇ ಬೋಧಿಪಾದಪೇ. ಅಡ್ಢಚನ್ದಂ ಮಯಾ ದಿನ್ನನ್ತಿ ತಸ್ಮಿಂ ಬೋಧಿಮೂಲೇ ಅಡ್ಢಚನ್ದಾಕಾರೇನ ಮಯಾ ಅನೇಕಪುಪ್ಫಾನಿ ಪೂಜಿತಾನೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ಧರಣೀರುಹಪಾದಪೇತಿ ರುಕ್ಖಪಬ್ಬತರತನಾದಯೋ ಧಾರೇತೀತಿ ಧರಣೀ, ಪಥವೀ, ಧರಣಿಯಾ ರುಹತಿ ಪತಿಟ್ಠಹತೀತಿ ಧರಣೀರುಹೋ, ಪಾದಸಙ್ಖಾತೇನ ಮೂಲೇನ ಉದಕಂ ಪಿವತಿ ಖನ್ಧವಿಟಪಾದೀಸು ಪತ್ಥರಿಯತೀತಿ ಪಾದಪೋ, ಧರಣೀರುಹೋ ಚ ಸೋ ಪಾದಪೋ ಚೇತಿ ಧರಣೀರುಹಪಾದಪೋ, ತಸ್ಮಿಂ ಧರಣೀರುಹಪಾದಪೇ ಪುಪ್ಫಂ ಮಯಾ ಪೂಜಿತನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ.

ಚತುತ್ಥಾಪದಾನಂ ಉತ್ತಾನತ್ಥಮೇವ.

೧೮-೧೯. ಪಞ್ಚಮಾಪದಾನೇ ಹಿಮವನ್ತಸ್ಸಾವಿದೂರೇತಿ ಹಿಮವನ್ತಸ್ಸ ಆಸನ್ನೇ. ರೋಮಸೋ ನಾಮ ಪಬ್ಬತೋತಿ ರುಕ್ಖಲತಾಗುಮ್ಬಾಭಾವಾ ಕೇವಲಂ ದಬ್ಬತಿಣಾದಿಸಞ್ಛನ್ನತ್ತಾ ರೋಮಸೋ ನಾಮ ಪಬ್ಬತೋ ಅಹೋಸಿ. ತಮ್ಹಿ ಪಬ್ಬತಪಾದಮ್ಹೀತಿ ತಸ್ಮಿಂ ಪಬ್ಬತಪರಿಯನ್ತೇ. ಸಮಣೋ ಭಾವಿತಿನ್ದ್ರಿಯೋತಿ ಸಮಿತಪಾಪೋ ವೂಪಸನ್ತಕಿಲೇಸೋ ಸಮಣೋ ವಡ್ಢಿತಇನ್ದ್ರಿಯೋ, ರಕ್ಖಿತಚಕ್ಖುನ್ದ್ರಿಯಾದಿಇನ್ದ್ರಿಯೋತಿ ಅತ್ಥೋ. ಅಥ ವಾ ವಡ್ಢಿತಇನ್ದ್ರಿಯೋ ವಡ್ಢಿತಸದ್ಧಿನ್ದ್ರಿಯಾದಿಇನ್ದ್ರಿಯೋತಿ ಅತ್ಥೋ. ತಸ್ಸ ಸಮಣಸ್ಸ ಅಹಂ ಬಿಳಾಲಿಆಲುವೇ ಗಹೇತ್ವಾ ಅದಾಸಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ.

ಛಟ್ಠಸತ್ತಮಟ್ಠಮನವಮದಸಮಾಪದಾನಾನಿ ಉತ್ತಾನತ್ಥಾನೇವಾತಿ.

ಸತ್ತವೀಸತಿಮವಗ್ಗವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೨೮. ಸುವಣ್ಣಬಿಬ್ಬೋಹನವಗ್ಗೋ

೧-೧೦. ಸುವಣ್ಣಬಿಬ್ಬೋಹನಿಯತ್ಥೇರಅಪದಾನಾದಿವಣ್ಣನಾ

ಅಟ್ಠವೀಸತಿಮೇ ವಗ್ಗೇ ಪಠಮಾಪದಾನಂ ಉತ್ತಾನಮೇವ.

೫. ದುತಿಯಾಪದಾನೇ ಮನೋಮಯೇನ ಕಾಯೇನಾತಿ ಯಥಾ ಚಿತ್ತವಸೇನ ಪವತ್ತಕಾಯೇನಾತಿ ಅತ್ಥೋ.

೧೦. ತತಿಯಾಪದಾನೇ ಮಹಾಸಮುದ್ದಂ ನಿಸ್ಸಾಯಾತಿ ಮಹಾಸಾಗರಾಸನ್ನೇ ಠಿತಸ್ಸ ಪಬ್ಬತಸ್ಸ ಅನ್ತರೇ ಪಬ್ಬತಲೇಣೇತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸಿದ್ಧತ್ಥೋ ಭಗವಾ ವಿವೇಕಕಾಮತಾಯ ವಸತಿ ಪಟಿವಸತೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ಪಚ್ಚುಗ್ಗನ್ತ್ವಾನಕಾಸಹನ್ತಿ ಅಹಂ ತಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಪಟಿಉಗ್ಗನ್ತ್ವಾ ಸಮೀಪಂ ಗನ್ತ್ವಾ ವನ್ದನಾದಿಪುಞ್ಞಂ ಅಕಾಸಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ಚಙ್ಕೋಟಕಮದಾಸಹನ್ತಿ ಸಿದ್ಧತ್ಥಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಅಹಂ ಪುಪ್ಫಭರಿತಂ ಚಙ್ಕೋಟಕಂ ಕದಮ್ಬಂ ಅದಾಸಿಂ ಪೂಜೇಸಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ.

೧೪. ಚತುತ್ಥಾಪದಾನೇ ಅಕಕ್ಕಸಚಿತ್ತಸ್ಸಾಥಾತಿ ಅಫರುಸಚಿತ್ತಸ್ಸ, ಅಥ-ಸದ್ದೋ ಪದಪೂರಣೇ.

೧೯. ಪಞ್ಚಮಾಪದಾನೇ ಉದುಮ್ಬರೇ ವಸನ್ತಸ್ಸಾತಿ ಉದುಮ್ಬರರುಕ್ಖಮೂಲೇ ರುಕ್ಖಚ್ಛಾಯಾಯ ವಸನ್ತಸ್ಸ ತಿಸ್ಸಸ್ಸ ಭಗವತೋ. ನಿಯತೇ ಪಣ್ಣಸನ್ಥರೇತಿ ನಿಯಾಮಿತೇ ಪಟಿಬದ್ಧೇ ಪಣ್ಣಸನ್ಥರೇ ಸಾಖಾಭಙ್ಗಾಸನೇ ನಿಸಿನ್ನಸ್ಸ. ವುತ್ಥೋಕಾಸೋ ಮಯಾ ದಿನ್ನೋತಿ ವಿವಿತ್ತೋಕಾಸೇ ಮಣ್ಡಪದ್ವಾರಾದೀಹಿ ಪಿಹಿತೋಕಾಸೋ ಮಯಾ ದಿನ್ನೋ ಸಮ್ಪಾದಿತೋತಿ ಅತ್ಥೋ.

೨೪. ಛಟ್ಠಾಪದಾನೇ ಪೋತ್ಥದಾನಂ ಮಯಾ ದಿನ್ನನ್ತಿ ಪೋತ್ಥವಟ್ಟಿಂ ಪೋತ್ಥಛಲ್ಲಿಂ ತಾಳೇತ್ವಾ ಕತಂ ಸಾಟಕಂ ವಿಸಮಂ ಗೋಫಾಸುಕೇನ ಘಂಸಿತ್ವಾ ನಿಮ್ಮಿತಂ ಸುತ್ತಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಕನ್ತಿತ್ವಾ ತೇನ ಸುತ್ತೇನ ನಿಸೀದನತ್ಥಾಯ ವಾ ಭೂಮತ್ಥರಣತ್ಥಾಯ ವಾ ಸಾಟಕಂ ವಾಯಾಪೇತ್ವಾ ತಂ ಸಾಟಕಂ ಮಯಾ ರತನತ್ತಯಸ್ಸ ದಿನ್ನನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ.

೨೭. ಸತ್ತಮಾಪದಾನೇ ಚನ್ದಭಾಗಾನದೀತೀರೇತಿ ಚನ್ದಭಾಗಾಯ ನಾಮ ನದಿಯಾ ತೀರತೋ, ನಿಸ್ಸಕ್ಕೇ ಭುಮ್ಮವಚನಂ. ಅನುಸೋತನ್ತಿ ಸೋತಸ್ಸ ಅನು ಹೇಟ್ಠಾಗಙ್ಗಂ ವಜಾಮಿ ಗಚ್ಛಾಮಿ ಅಹನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸತ್ತ ಮಾಲುವಪುಪ್ಫಾನಿ, ಚಿತಮಾರೋಪಯಿಂ ಅಹನ್ತಿ ಅಹಂ ಮಾಲುವಪುಪ್ಫಾನಿ ಸತ್ತ ಪತ್ತಾನಿ ಗಹೇತ್ವಾ ಚಿತಕೇ ವಾಲುಕರಾಸಿಮ್ಹಿ ವಾಲುಕಾಹಿ ಥೂಪಂ ಕತ್ವಾ ಪೂಜೇಸಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ.

೩೧-೩೨. ಅಟ್ಠಮಾಪದಾನೇ ಮಹಾಸಿನ್ಧು ಸುದಸ್ಸನಾತಿ ಸುನ್ದರದಸ್ಸನಸುನ್ದರೋದಕಧವಲಪುಲಿನೋಪಸೋಭಿತತ್ತಾ ಸುಟ್ಠು ಮನೋಹರಾ ಮಹಾಸಿನ್ಧು ನಾಮ ವಾರಿನದೀ ಅಹೋಸಿ. ತತ್ಥ ತಿಸ್ಸಂ ಸಿನ್ಧುವಾರಿನದಿಯಂ ಸಪ್ಪಭಾಸಂ ಪಭಾಯ ಸಹಿತಂ ಸುದಸ್ಸನಂ ಸುನ್ದರರೂಪಂ ಪರಮೋಪಸಮೇ ಯುತ್ತಂ ಉತ್ತಮೇ ಉಪಸಮೇ ಯುತ್ತಂ ಸಮಙ್ಗೀಭೂತಂ ವೀತರಾಗಂ ಅಹಂ ಅದ್ದಸನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ದಿಸ್ವಾಹಂ ವಿಮ್ಹಿತಾಸಯೋತಿ ‘‘ಏವರೂಪಂ ಭಯಾನಕಂ ಹಿಮವನ್ತಂ ಕಥಂ ಸಮ್ಪತ್ತೋ’’ತಿ ವಿಮ್ಹಿತಅಜ್ಝಾಸಯೋ ಅಚ್ಛರಿಯಬ್ಭುತಚಿತ್ತೋತಿ ಅತ್ಥೋ. ಆಲುವಂ ತಸ್ಸ ಪಾದಾಸಿನ್ತಿ ತಸ್ಸ ಅರಹತೋ ಅಹಂ ಪಸನ್ನಮಾನಸೋ ಆಲುವಕನ್ದಂ ಪಾದಾಸಿಂ ಆದರೇನ ಅದಾಸಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ.

ನವಮದಸಮಾಪದಾನಾನಿ ಉತ್ತಾನಾನೇವಾತಿ.

ಅಟ್ಠವೀಸತಿಮವಗ್ಗವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೨೯. ಪಣ್ಣದಾಯಕವಗ್ಗೋ

೧-೧೦. ಪಣ್ಣದಾಯಕತ್ಥೇರಅಪದಾನಾದಿವಣ್ಣನಾ

೧-೨. ಏಕೂನತಿಂಸತಿಮೇ ವಗ್ಗೇ ಪಠಮಾಪದಾನೇ ಪಣ್ಣಭೋಜನಭೋಜನೋತಿ ಖೀರಪಣ್ಣಾದಿಭೋಜನಸ್ಸ ಭುಞ್ಜನತ್ಥಾಯ ಪಣ್ಣಸಾಲಾಯ ನಿಸಿನ್ನೋ ಅಮ್ಹಿ ಭವಾಮೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ಉಪವಿಟ್ಠಞ್ಚ ಮಂ ಸನ್ತನ್ತಿ ಪಣ್ಣಸಾಲಾಯಂ ಉಪವಿಟ್ಠಂ ಸನ್ತಂ ವಿಜ್ಜಮಾನಂ ಮಂ. ಉಪಾಗಚ್ಛಿ ಮಹಾಇಸೀತಿ ಮಹನ್ತೇ ಸೀಲಾದಿಖನ್ಧೇ ಏಸನತೋ ಮಹಾಇಸಿ. ಲೋಕಪಜ್ಜೋತೋ ಲೋಕಪದೀಪೋ ಸಿದ್ಧತ್ಥೋ ಭಗವಾ ಉಪಗಚ್ಛಿ, ಮಮ ಸಮೀಪಂ ಅಗಮಾಸೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ನಿಸಿನ್ನಸ್ಸ ಪಣ್ಣಸನ್ಥರೇತಿ ಉಪಗನ್ತ್ವಾ ಪಣ್ಣಸನ್ಥರೇ ನಿಸಿನ್ನಸ್ಸ ಖಾದನತ್ಥಾಯ ಸೇದಿತಂ ಪಣ್ಣಂ ಮಯಾ ದಿನ್ನನ್ತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ.

೫-೭. ದುತಿಯಾಪದಾನೇ ಸಿನೇರುಸಮಸನ್ತೋಸೋ ಧರಣೀಸಮಸಾದಿಸೋ ಸಿದ್ಧತ್ಥೋ ಭಗವಾತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ. ವುಟ್ಠಹಿತ್ವಾ ಸಮಾಧಿಮ್ಹಾತಿ ನಿರೋಧಸಮಾಪತ್ತಿತೋ ವುಟ್ಠಹಿತ್ವಾ ವಿಸುಂ ಹುತ್ವಾತಿ ಅತ್ಥೋ. ಭಿಕ್ಖಾಯ ಮಮುಪಟ್ಠಿತೋತಿ ಭಿಕ್ಖಾಚಾರವೇಲಾಯ ‘‘ಅಜ್ಜ ಮಮ ಯೋ ಕೋಚಿ ಕಿಞ್ಚಿ ದಾನಂ ದದಾತಿ, ತಸ್ಸ ಮಹಪ್ಫಲ’’ನ್ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ನಿಸಿನ್ನಸ್ಸ ಮಮ ಸನ್ತಿಕಂ ಸಮೀಪಂ ಉಪಟ್ಠಿತೋ ಸಮೀಪಮಾಗತೋತಿ ಅತ್ಥೋ. ಹರೀತಕಂ…ಪೇ… ಫಾರುಸಕಫಲಾನಿ ಚಾತಿ ಏವಂ ಸಬ್ಬಂ ತಂ ಫಲಂ ಸಬ್ಬಲೋಕಾನುಕಮ್ಪಿನೋ ತಸ್ಸ ಸಿದ್ಧತ್ಥಸ್ಸ ಮಹೇಸಿಸ್ಸ ಮಯಾ ವಿಪ್ಪಸನ್ನೇನ ಚೇತಸಾ ದಿನ್ನನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ.

೧೧-೧೨. ತತಿಯಾಪದಾನೇ ಸೀಹಂ ಯಥಾ ವನಚರನ್ತಿ ವನೇ ಚರಮಾನಂ ಸೀಹರಾಜಂ ಇವ ಚರಮಾನಂ ಸಿದ್ಧತ್ಥಂ ಭಗವನ್ತನ್ತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ. ನಿಸಭಾಜಾನಿಯಂ ಯಥಾತಿ ವಸಭೋ, ನಿಸಭೋ, ವಿಸಭೋ, ಆಸಭೋತಿ ಚತ್ತಾರೋ ಗವಜೇಟ್ಠಕಾ. ತೇಸು ಗವಸತಸ್ಸ ಜೇಟ್ಠಕೋ ವಸಭೋ, ಗವಸಹಸ್ಸಸ್ಸ ಜೇಟ್ಠಕೋ ನಿಸಭೋ, ಗವಸತಸಹಸ್ಸಸ್ಸ ಜೇಟ್ಠಕೋ ವಿಸಭೋ, ಗವಕೋಟಿಸತಸಹಸ್ಸಸ್ಸ ಜೇಟ್ಠಕೋ ಆಸಭೋ. ಇಧ ಪನ ಆಸಭೋ ‘‘ನಿಸಭೋ’’ತಿ ವುತ್ತೋ, ಆಜಾನೀಯಂ ಅಭೀತಂ ನಿಚ್ಚಲಂ ಉಸಭರಾಜಂ ಇವಾತಿ ಅತ್ಥೋ. ಕಕುಧಂ ವಿಲಸನ್ತಂವಾತಿ ಪುಪ್ಫಪಲ್ಲವೇಹಿ ಸೋಭಮಾನಂ ಕಕುಧರುಕ್ಖಂ ಇವ ನರಾಸಭಂ ನರಾನಂ ಆಸಭಂ ಉತ್ತಮಂ ಆಗಚ್ಛನ್ತಂ ಸಿದ್ಧತ್ಥಂ ಭಗವನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಸದ್ಧಾಯ ಸಮ್ಪಯುತ್ತತ್ತಾ ವಿಪ್ಪಸನ್ನೇನ ಚೇತಸಾ ಪಚ್ಚುಗ್ಗಮನಂ ಅಕಾಸಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ.

ಚತುತ್ಥಾಪದಾನಾದೀನಿ ದಸಮಾವಸಾನಾನಿ ಸುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಾನೇವಾತಿ.

ಏಕೂನತಿಂಸತಿಮವಗ್ಗವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೩೦. ಚಿತಕಪೂಜಕವಗ್ಗೋ

೧-೧೦. ಚಿತಕಪೂಜಕತ್ಥೇರಅಪದಾನಾದಿವಣ್ಣನಾ

೧-೨. ತಿಂಸತಿಮೇ ವಗ್ಗೇ ಪಠಮಾಪದಾನೇ ಆಹುತಿಂ ಯಿಟ್ಠುಕಾಮೋಹನ್ತಿ ಪೂಜಾಸಕ್ಕಾರಂ ಕಾರೇತುಕಾಮೋ ಅಹಂ. ನಾನಾಪುಪ್ಫಂ ಸಮಾನಯಿನ್ತಿ ನಾನಾ ಅನೇಕವಿಧಂ ಚಮ್ಪಕಸಲಲಾದಿಪುಪ್ಫಂ ಸಂ ಸುಟ್ಠು ಆನಯಿಂ, ರಾಸಿಂ ಅಕಾಸಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸಿಖಿನೋ ಲೋಕಬನ್ಧುನೋತಿ ಸಕಲಲೋಕತ್ತಯಬನ್ಧುಸ್ಸ ಞಾತಕಸ್ಸ ಸಿಖಿಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಪರಿನಿಬ್ಬುತಸ್ಸ ಚಿತಕಂ ಆಳಾಹನಚಿತಕಂ ದಾರುರಾಸಿಂ ಜಲನ್ತಂ ಆದಿತ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ತಞ್ಚ ಮಯಾ ರಾಸೀಕತಂ ಪುಪ್ಫಂ ಓಕಿರಿಂ ಪೂಜೇಸಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ.

೬-೭. ದುತಿಯಾಪದಾನೇ ಅಜಿನುತ್ತರವಾಸನೋತಿ ಅಜಿನಮಿಗಚಮ್ಮಂ ಉತ್ತರಾಸಙ್ಗಂ ಕತ್ವಾ ನಿವಾಸಿನೋ ಅಚ್ಛಾದನೋತಿ ಅತ್ಥೋ. ಅಭಿಞ್ಞಾ ಪಞ್ಚ ನಿಬ್ಬತ್ತಾತಿ ಇದ್ಧಿವಿಧಾದಯೋ ಪಞ್ಚ ಅಭಿಞ್ಞಾಯೋ ಪಞ್ಚ ಞಾಣಾನಿ ನಿಬ್ಬತ್ತಾ ಉಪ್ಪಾದಿತಾ ನಿಪ್ಫಾದಿತಾ. ಚನ್ದಸ್ಸ ಪರಿಮಜ್ಜಕೋತಿ ಚನ್ದಮಣ್ಡಲಸ್ಸ ಸಮನ್ತತೋ ಮಜ್ಜಕೋ, ಫುಟ್ಠೋ ಅಹೋಸಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ವಿಪಸ್ಸಿಂ ಲೋಕಪಜ್ಜೋತನ್ತಿ ಸಕಲಲೋಕತ್ತಯೇ ಪದೀಪಸದಿಸಂ ವಿಪಸ್ಸಿಂ ಭಗವನ್ತಂ ಮಮ ಸನ್ತಿಕಂ ಅಭಿಗತಂ ವಿಸೇಸೇನ ಸಮ್ಪತ್ತಂ ಆಗತಂ. ದಿಸ್ವಾ ಪಾರಿಚ್ಛತ್ತಕಪುಪ್ಫಾನೀತಿ ದೇವಲೋಕತೋ ಪಾರಿಚ್ಛತ್ತಕಪುಪ್ಫಾನಿ ಆಹರಿತ್ವಾ ವಿಪಸ್ಸಿಸ್ಸ ಸತ್ಥುನೋ ಮತ್ಥಕೇ ಛತ್ತಾಕಾರೇನ ಅಹಂ ಧಾರೇಸಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ.

೧೧-೧೩. ತತಿಯಾಪದಾನೇ ಪುತ್ತೋ ಮಮ ಪಬ್ಬಜಿತೋತಿ ಮಯ್ಹಂ ಪುತ್ತೋ ಸದ್ಧಾಯ ಪಬ್ಬಜಿತೋ. ಕಾಸಾಯವಸನೋ ತದಾತಿ ತಸ್ಮಿಂ ಪಬ್ಬಜಿತಕಾಲೇ ಕಾಸಾಯನಿವತ್ಥೋ, ನ ಬಾಹಿರಕಪಬ್ಬಜ್ಜಾಯ ಪಬ್ಬಜಿತೋತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸೋ ಚ ಬುದ್ಧತ್ತಂ ಸಮ್ಪತ್ತೋತಿ ಸೋ ಮಯ್ಹಂ ಪುತ್ತೋ ಚತೂಸು ಬುದ್ಧೇಸು ಸಾವಕಬುದ್ಧಭಾವಂ ಸಂ ಸುಟ್ಠು ಪತ್ತೋ, ಅರಹತ್ತಂ ಪತ್ತೋತಿ ಅತ್ಥೋ. ನಿಬ್ಬುತೋ ಲೋಕಪೂಜಿತೋತಿ ಸಕಲಲೋಕೇಹಿ ಕತಸಕ್ಕಾರೋ ಖನ್ಧಪರಿನಿಬ್ಬಾನೇನ ಪರಿನಿಬ್ಬುತೋತಿ ಅತ್ಥೋ. ವಿಚಿನನ್ತೋ ಸಕಂ ಪುತ್ತನ್ತಿ ಅಹಂ ತಸ್ಸ ಗತದೇಸಂ ಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ಸಕಂ ಪುತ್ತಂ ವಿಚಿನನ್ತೋ ಪಚ್ಛತೋ ಅಗಮಂ, ಅನುಗತೋ ಅಸ್ಮೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ನಿಬ್ಬುತಸ್ಸ ಮಹನ್ತಸ್ಸಾತಿ ಮಹನ್ತೇಹಿ ಸೀಲಕ್ಖನ್ಧಾದೀಹಿ ಯುತ್ತತ್ತಾ ಮಹನ್ತಸ್ಸ ತಸ್ಸ ಮಮ ಪುತ್ತಸ್ಸ ಅರಹತೋ ಆದಹನಟ್ಠಾನೇ ಚಿತಕಂ ಚಿತಕಟ್ಠಾನಂ ಅಹಂ ಅಗಮಾಸಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ಪಗ್ಗಯ್ಹ ಅಞ್ಜಲಿಂ ತತ್ಥಾತಿ ತಸ್ಮಿಂ ಆದಹನಟ್ಠಾನೇ ಅಞ್ಜಲಿಂ ದಸಙ್ಗುಲಿಸಮೋಧಾನಂ ಪಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಸಿರಸಿ ಕತ್ವಾ ಅಹಂ ಚಿತಕಂ ದಹನದಾರುರಾಸಿಂ ವನ್ದಿತ್ವಾ ಪಣಾಮಂ ಕತ್ವಾ ಸೇತಚ್ಛತ್ತಞ್ಚ ಪಗ್ಗಯ್ಹಾತಿ ನ ಕೇವಲಮೇವ ವನ್ದಿತ್ವಾ ಧವಲಚ್ಛತ್ತಞ್ಚ ಪಗ್ಗಯ್ಹ ಉಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಅಹಂ ಆರೋಪೇಸಿಂ ಪತಿಟ್ಠಪೇಸಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ.

೧೭-೧೮. ಚತುತ್ಥಾಪದಾನೇ ಅನುಗ್ಗತಮ್ಹಿ ಆದಿಚ್ಚೇತಿ ಸೂರಿಯೇ ಅನುಗ್ಗತೇ ಅನುಟ್ಠಿತೇ ಪಚ್ಚೂಸಕಾಲೇತಿ ಅತ್ಥೋ. ಪಸಾದೋ ವಿಪುಲೋ ಅಹೂತಿ ರೋಗಪೀಳಿತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ ಚಿತ್ತಪ್ಪಸಾದೋ ವಿಪುಲೋ ಅತಿರೇಕೋ ಬುದ್ಧಾನುಸ್ಸರಣೇನ ಅಹು ಅಹೋಸಿ. ಮಹೇಸಿನೋ ಬುದ್ಧಸೇಟ್ಠಸ್ಸ ಲೋಕಮ್ಹಿ ಪಾತುಭಾವೋ ಪಾಕಟಭಾವೋ ಅಹೋಸೀತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ. ಘೋಸಮಸ್ಸೋಸಹಂ ತತ್ಥಾತಿ ತಸ್ಮಿಂ ಪಾತುಭಾವೇ ಸತಿ ‘‘ಅಹಂ ಗಿಲಾನೋ ಬುದ್ಧೋ ಉಪ್ಪನ್ನೋ’’ತಿ ಘೋಸಂ ಅಸ್ಸೋಸಿಂ. ನ ಚ ಪಸ್ಸಾಮಿ ತಂ ಜಿನನ್ತಿ ತಂ ಜಿತಪಞ್ಚಮಾರಂ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಂ ನ ಪಸ್ಸಾಮಿ, ಬಾಳ್ಹಗಿಲಾನತ್ತಾ ಗನ್ತ್ವಾ ಪಸ್ಸಿತುಂ ನ ಸಕ್ಕೋಮೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ಮರಣಞ್ಚ ಅನುಪ್ಪತ್ತೋತಿ ಮರಣಾಸನ್ನಕಾಲಂ ಅನುಪ್ಪತ್ತೋ, ಆಸನ್ನಮರಣೋ ಹುತ್ವಾತಿ ಅತ್ಥೋ. ಬುದ್ಧಸಞ್ಞಮನುಸ್ಸರಿನ್ತಿ ಬುದ್ಧೋತಿನಾಮಂ ಅನುಸ್ಸರಿಂ, ಬುದ್ಧಾರಮ್ಮಣಂ ಮನಸಿ ಅಕಾಸಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ.

೨೧-೨೩. ಪಞ್ಚಮಾಪದಾನೇ ಆರಾಮದ್ವಾರಾ ನಿಕ್ಖಮ್ಮಾತಿ ಆರಾಮದ್ವಾರತೋ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ನಿಕ್ಖಮನದ್ವಾರಮಗ್ಗೇಹಿ ಅತ್ಥೋ. ಗೋಸೀಸಂ ಸನ್ಥತಂ ಮಯಾತಿ ತಸ್ಮಿಂ ನಿಕ್ಖಮನದ್ವಾರಮಗ್ಗೇ ‘‘ಭಗವತೋ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಸ್ಸ ಚ ಪಾದಾ ಮಾ ಕದ್ದಮಂ ಅಕ್ಕಮನ್ತೂ’’ತಿ ಅಕ್ಕಮನತ್ಥಾಯ ಗೋಸೀಸಟ್ಠಿಂ ಮಯಾ ಸನ್ಥರಿತನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ಅನುಭೋಮಿ ಸಕಂ ಕಮ್ಮನ್ತಿ ಅತ್ತನೋ ಗೋಸೀಸಅತ್ಥರಣಕಮ್ಮಸ್ಸ ಬಲೇನ ಆಜಾನೀಯಾ ವಾತಜವಾ ಸಿನ್ಧವಾ ಸೀಘವಾಹನಾದೀನಿ ವಿಪಾಕಫಲಾನಿ ಅನುಭೋಮೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ಅಹೋ ಕಾರಂ ಪರಮಕಾರನ್ತಿ ಸುಖೇತ್ತೇ ಸಙ್ಘೇ ಮಯಾ ಸುಟ್ಠು ಕತಂ ಕಾರಂ ಅಪ್ಪಕಮ್ಪಿ ಕಿಚ್ಚಂ ಮಹಪ್ಫಲದಾನತೋ ಪರಮಕಾರಂ ಉತ್ತಮಕಿಚ್ಚಂ ಅಹೋ ವಿಮ್ಹಯನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ಯಥಾ ತಿಣದೋಸಾದಿವಿರಹಿತೇಸು ಖೇತ್ತೇಸು ವಪ್ಪಿತಂ ಸಾಲಿಬೀಜಂ ಮಹಪ್ಫಲಂ ದೇತಿ, ಏವಮೇವ ರಾಗದೋಸಾದಿದೋಸರಹಿತೇ ಪರಿಸುದ್ಧಕಾಯವಚೀಸಮಾಚಾರೇ ಸಙ್ಘಖೇತ್ತೇ ಗೋಸೀಸಅತ್ಥರಣಕಮ್ಮಂ ಮಯಾ ಕತಂ, ಇದಂ ಮಹಪ್ಫಲಂ ದೇತೀತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ. ನ ಅಞ್ಞಂ ಕಲಮಗ್ಘತೀತಿ ಅಞ್ಞಂ ಬಾಹಿರಸಾಸನೇ ಕತಂ ಕಮ್ಮಂ ಸಙ್ಘೇ ಕತಸ್ಸ ಕಾರಸ್ಸ ಪೂಜಾಸಕ್ಕಾರಸ್ಸ ಕಲಂ ಸೋಳಸಿಂ ಕಲಂ ಕೋಟ್ಠಾಸಂ ನ ಅಗ್ಘತೀತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ.

ಛಟ್ಠಸತ್ತಮಟ್ಠಮನವಮದಸಮಾಪದಾನಾನಿ ಉತ್ತಾನಾನೇವಾತಿ.

ತಿಂಸತಿಮವಗ್ಗವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೩೧. ಪದುಮಕೇಸರವಗ್ಗೋ

೧-೧೦. ಪದುಮಕೇಸರಿಯತ್ಥೇರಅಪದಾನಾದಿವಣ್ಣನಾ

೧-೨. ಏಕತಿಂಸತಿಮೇ ವಗ್ಗೇ ಪಠಮಾಪದಾನೇ ಇಸಿಸಙ್ಘೇ ಅಹಂ ಪುಬ್ಬೇತಿ ಅಹಂ ಪುಬ್ಬೇ ಬೋಧಿಸಮ್ಭಾರಪೂರಣಕಾಲೇ ಇಸಿಸಙ್ಘೇ ಪಚ್ಚೇಕಬುದ್ಧಇಸಿಸಮೂಹೇ ತೇಸಂ ಸಮೀಪೇ ಹಿಮವನ್ತಪಬ್ಬತೇ ಮಾತಙ್ಗಹತ್ಥಿಕುಲೇ ವಾರಣೋ ಚಣ್ಡಹತ್ಥೀ ಅಹೋಸಿನ್ತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ. ಮನುಸ್ಸಾದಯೋ ವಾರೇತೀತಿ ವಾರಣೋ, ಅಥ ವಾ ವಾಚಾಯ ರವತಿ ಕೋಞ್ಚನಾದಂ ನದತೀತಿ ವಾರಣೋ. ಮಹೇಸೀನಂ ಪಸಾದೇನಾತಿ ಪಚ್ಚೇಕಬುದ್ಧಮಹೇಸೀನಂ ಪಸಾದೇನ. ಪಚ್ಚೇಕಜಿನಸೇಟ್ಠೇಸು, ಧುತರಾಗೇಸು ತಾದಿಸೂತಿ ಲೋಕಧಮ್ಮೇಹಿ ನಿಚ್ಚಲೇಸು ಪಚ್ಚೇಕಬುದ್ಧೇಸು ಪದ್ಮಕೇಸರಂ ಪದುಮರೇಣುಂ ಓಕಿರಿಂ ಅವಸಿಞ್ಚಿನ್ತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ.

ದುತಿಯತತಿಯಾಪದಾನಾನಿ ಉತ್ತಾನಾನಿ.

೧೩-೧೬. ಚತುತ್ಥಾಪದಾನೇ ಮಹಾಬೋಧಿಮಹೋ ಅಹೂತಿ ವಿಪಸ್ಸಿಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಚತುಮಗ್ಗಞಾಣಾಧಾರಭಾವತೋ ‘‘ಬೋಧೀ’’ತಿ ಲದ್ಧನಾಮಸ್ಸ ರುಕ್ಖಸ್ಸ ಪೂಜಾ ಅಹೋಸೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ರುಕ್ಖಟ್ಠಸ್ಸೇವ ಸಮ್ಬುದ್ಧೋತಿ ಅಸ್ಸ ಬೋಧಿಪೂಜಾಸಮಯೇ ಸನ್ನಿಪತಿತಸ್ಸ ಮಹಾಜನಸ್ಸ ಸಮ್ಬುದ್ಧೋ ಲೋಕಜೇಟ್ಠೋ ನರಾಸಭೋ ರುಕ್ಖಟ್ಠೋ ಇವ ರುಕ್ಖೇ ಠಿತೋ ವಿಯ ಪಞ್ಞಾಯತೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ಭಗವಾ ತಮ್ಹಿ ಸಮಯೇತಿ ತಸ್ಮಿಂ ಬೋಧಿಪೂಜಾಕರಣಕಾಲೇ ಭಗವಾ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಪುರಕ್ಖತೋ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘೇನ ಪರಿವುತೋ. ವಾಚಾಸಭಿಮುದೀರಯನ್ತಿ ಮುದುಸಿಲಿಟ್ಠಮಧುರಉತ್ತಮಘೋಸಂ ಉದೀರಯಂ ಕಥಯನ್ತೋ ನಿಚ್ಛಾರೇನ್ತೋ ಚತುಸಚ್ಚಂ ಪಕಾಸೇಸಿ, ದೇಸೇಸೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸಂಖಿತ್ತೇನ ಚ ದೇಸೇನ್ತೋತಿ ವೇನೇಯ್ಯಪುಗ್ಗಲಜ್ಝಾಸಯಾನುರೂಪೇನ ದೇಸೇನ್ತೋ ಸಂಖಿತ್ತೇನ ಚ ವಿತ್ಥಾರೇನ ಚ ದೇಸಯೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ವಿವಟ್ಟಚ್ಛದೋತಿ ರಾಗೋ ಛದನಂ, ದೋಸೋ ಛದನಂ, ಮೋಹೋ ಛದನಂ, ಸಬ್ಬಕಿಲೇಸಾ ಛದನಾ’’ತಿ ಏವಂ ವುತ್ತಾ ಛದನಾ ವಿವಟಾ ಉಗ್ಘಾಟಿತಾ ವಿದ್ಧಂಸಿತಾ ಅನೇನಾತಿ ವಿವಟ್ಟಚ್ಛದೋ, ಸಮ್ಬುದ್ಧೋ. ತಂ ಮಹಾಜನಂ ದೇಸನಾವಸೇನ ನಿಬ್ಬಾಪೇಸಿ ಪರಿಳಾಹಂ ವೂಪಸಮೇಸೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ತಸ್ಸಾಹಂ ಧಮ್ಮಂ ಸುತ್ವಾನಾತಿ ತಸ್ಸ ಭಗವತೋ ದೇಸೇನ್ತಸ್ಸ ಧಮ್ಮಂ ಸುತ್ವಾ.

೨೦. ಪಞ್ಚಮಾಪದಾನೇ ಫಲಹತ್ಥೋ ಅಪೇಕ್ಖವಾತಿ ವಿಪಸ್ಸಿಂ ಭಗವನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಮಧುರಾನಿ ಫಲಾನಿ ಗಹೇತ್ವಾ ಅಪೇಕ್ಖವಾ ಅತುರಿತೋ ಸಣಿಕಂ ಅಸ್ಸಮಂ ಗಞ್ಛಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ.

ಛಟ್ಠಸತ್ತಮಾಪದಾನಾನಿ ಉತ್ತಾನಾನೇವ.

೪೦. ಅಟ್ಠಮಾಪದಾನೇ ನಿಟ್ಠಿತೇ ನವಕಮ್ಮೇ ಚಾತಿ ಸೀಮಾಯ ನವಕಮ್ಮೇ ನಿಟ್ಠಂ ಗತೇ ಸತಿ. ಅನುಲೇಪಮದಾಸಹನ್ತಿ ಅನುಪಚ್ಛಾ ಸುಧಾಲೇಪಂ ಅದಾಸಿಂ, ಸುಧಾಯ ಲೇಪಾಪೇಸಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ.

ನವಮದಸಮಾಪದಾನಾನಿ ಉತ್ತಾನಾನಿಯೇವಾತಿ.

ಏಕತಿಂಸಮವಗ್ಗವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೩೨. ಆರಕ್ಖದಾಯಕವಗ್ಗೋ

೧-೧೦. ಆರಕ್ಖದಾಯಕತ್ಥೇರಅಪದಾನಾದಿವಣ್ಣನಾ

ಬಾತ್ತಿಂಸತಿಮವಗ್ಗೇ ಪಠಮದುತಿಯತತಿಯಾಪದಾನಾನಿ ಸುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಾನೇವ.

೧೬. ಚತುತ್ಥಾಪದಾನೇ ಜಲಜಗ್ಗೇಹಿ ಓಕಿರಿನ್ತಿ ಜಲಜೇಹಿ ಉತ್ತಮೇಹಿ ಉಪ್ಪಲಪದುಮಾದೀಹಿ ಪುಪ್ಫೇಹಿ ಓಕಿರಿಂ ಪೂಜೇಸಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ.

ಪಞ್ಚಮಾಪದಾನಂ ಉತ್ತಾನಮೇವ.

೨೬-೨೭. ಛಟ್ಠಾಪದಾನೇ ಚೇತಿಯಂ ಉತ್ತಮಂ ನಾಮ, ಸಿಖಿನೋ ಲೋಕಬನ್ಧುನೋತಿ ಸಕಲಲೋಕತ್ತಯಸ್ಸ ಬನ್ಧುನೋ ಞಾತಕಸ್ಸ ಸಿಖಿಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಉತ್ತಮಂ ಚೇತಿಯಂ. ಇರೀಣೇ ಜನಸಞ್ಚರವಿರಹಿತೇ ವನೇ ಮನುಸ್ಸಾನಂ ಕೋಲಾಹಲವಿರಹಿತೇ ಮಹಾಅರಞ್ಞೇ ಅಹೋಸೀತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ. ಅನ್ಧಾಹಿಣ್ಡಾಮಹಂ ತದಾತಿ ತಸ್ಮಿಂ ಕಾಲೇ ವನೇ ಮಗ್ಗಮೂಳ್ಹಭಾವೇನ ಅನ್ಧೋ, ನ ಚಕ್ಖುನಾ ಅನ್ಧೋ, ಅಹಂ ಆಹಿಣ್ಡಾಮಿ ಮಗ್ಗಂ ಪರಿಯೇಸಾಮೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ಪವನಾ ನಿಕ್ಖಮನ್ತೇನಾತಿ ಮಹಾವನತೋ ನಿಕ್ಖಮನ್ತೇನ ಮಯಾ ಸೀಹಾಸನಂ ಉತ್ತಮಾಸನಂ, ಸೀಹಸ್ಸ ವಾ ಭಗವತೋ ಆಸನಂ ದಿಟ್ಠನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ಏಕಂಸಂ ಅಞ್ಜಲಿಂ ಕತ್ವಾತಿ ಏಕಂಸಂ ಉತ್ತರಾಸಙ್ಗಂ ಕತ್ವಾ ಸಿರಸಿ ಅಞ್ಜಲಿಂ ಠಪೇತ್ವಾತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸನ್ಥವಿಂ ಲೋಕನಾಯಕನ್ತಿ ಸಕಲಲೋಕತ್ತಯನಯಂ ತಂ ನಿಬ್ಬಾನಂ ಪಾಪೇನ್ತಂ ಥೋಮಿತಂ ಥುತಿಂ ಅಕಾಸಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ.

೩೪. ಸತ್ತಮಾಪದಾನೇ ಸುದಸ್ಸನೋ ಮಹಾವೀರೋತಿ ಸುನ್ದರದಸ್ಸನೋ ದ್ವತ್ತಿಂಸಮಹಾಪುರಿಸಲಕ್ಖಣಸಮ್ಪನ್ನಸರೀರತ್ತಾ ಮನೋಹರದಸ್ಸನೋ ಮಹಾವೀರಿಯೋ ಸಿದ್ಧತ್ಥೋ ಭಗವಾತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ. ವಸತಿಘರಮುತ್ತಮೇತಿ ಉತ್ತಮೇ ವಿಹಾರೇ ವಸತೀತಿ ಅತ್ಥೋ.

ಅಟ್ಠಮನವಮದಸಮಾಪದಾನಾನಿ ಉತ್ತಾನಾನೇವಾತಿ.

ಬಾತ್ತಿಂಸತಿಮವಗ್ಗವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೩೩. ಉಮಾಪುಪ್ಫಿಯವಗ್ಗೋ

೧-೧೦. ಉಮಾಪುಪ್ಫಿಯತ್ಥೇರಅಪದಾನಾದಿವಣ್ಣನಾ

ತೇತ್ತಿಂಸತಿಮೇ ವಗ್ಗೇ ಪಠಮದುತಿಯತತಿಯಚತುತ್ಥಪಞ್ಚಮಛಟ್ಠಾಪದಾನಾನಿ ಉತ್ತಾನಾನಿಯೇವ.

೫೫. ಸತ್ತಮಾಪದಾನೇ ಸಮಯಂ ಅಗಮಾಸಹನ್ತಿ ಸಮೂಹಂ ಸಮಾಗಮಟ್ಠಾನಂ ಅಹಂ ಅಗಮಾಸಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ.

೬೨. ಅಬ್ಬುದನಿರಬ್ಬುದಾನೀತಿ ‘‘ಪಕೋಟಿಸತಸಹಸ್ಸಾನಂ ಸತಂ ಅಬ್ಬುದಂ, ಅಬ್ಬುದಸತಸಹಸ್ಸಾನಂ ಸತಂ ನಿರಬ್ಬುದ’’ನ್ತಿ ವುತ್ತತ್ತಾ ಆಯುನಾ ಅಬ್ಬುದನಿರಬ್ಬುದಾನಿ ಗತಮಹಾಆಯುವನ್ತಾ ಮನುಜಾಧಿಪಾ ಚಕ್ಕವತ್ತಿನೋ ಖತ್ತಿಯಾ ಅಟ್ಠ ಅಟ್ಠ ಹುತ್ವಾ ಕಪ್ಪಾನಂ ಪಞ್ಚವೀಸಸಹಸ್ಸಮ್ಹಿ ಆಸಿಂಸು ಅಹೇಸುನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ಅಟ್ಠಮನವಮದಸಮಾಪದಾನಾನಿ ಪಾಕಟಾನೇವಾತಿ.

ತೇತ್ತಿಂಸತಿಮವಗ್ಗವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೩೪-೩೮. ಗನ್ಧೋದಕಾದಿವಗ್ಗೋ

೧-೫೦. ಗನ್ಧಧೂಪಿಯತ್ಥೇರಅಪದಾನಾದಿವಣ್ಣನಾ

ಚತುತಿಂಸತಿಮವಗ್ಗಪಞ್ಚತಿಂಸತಿಮವಗ್ಗಛತ್ತಿಂಸತಿಮವಗ್ಗಸತ್ತತಿಂಸತಿಮವಗ್ಗಅಟ್ಠತಿಂಸತಿಮವಗ್ಗಾ ಉತ್ತಾನತ್ಥಾಯೇವ.

ಏಕೂನಚತ್ತಾಲೀಸಮವಗ್ಗೇಪಿ ಪಠಮಾಪದಾನಾದೀನಿ ಅಟ್ಠಮಾಪದಾನನ್ತಾನಿ ಉತ್ತಾನಾನೇವಾತಿ.

೩೯. ಅವಟಫಲವಗ್ಗೋ

೯. ಸೋಣಕೋಟಿವೀಸತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ನವಮಾಪದಾನೇ ಪನ ವಿಪಸ್ಸಿನೋ ಪಾವಚನೇತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಸೋಣಸ್ಸ ಕೋಟಿವೀಸತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಥೇರೋ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ವಿಪಸ್ಸಿಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಮಹಾವಿಭವೇ ಸೇಟ್ಠಿಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವುದ್ಧಿಪ್ಪತ್ತೋ ಸೇಟ್ಠಿ ಹುತ್ವಾ ಉಪಾಸಕೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ವಿಹಾರಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಸತ್ಥು ಧಮ್ಮದೇಸನಂ ಸುತ್ವಾ ಪಸನ್ನಮಾನಸೋ ಭಗವತೋ ಚಙ್ಕಮನಟ್ಠಾನೇ ಸುಧಾಯ ಪರಿಕಮ್ಮಂ ಕಾರೇತ್ವಾ ಏಕಞ್ಚ ಲೇಣಂ ಕಾರೇತ್ವಾ ನಾನಾವಿರಾಗವತ್ಥೇಹಿ ಲೇಣಭೂಮಿಯಾ ಸನ್ಥರಿತ್ವಾ ಉಪರಿ ವಿತಾನಞ್ಚ ಕತ್ವಾ ಚಾತುದ್ದಿಸಸ್ಸ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ನಿಯ್ಯಾದೇತ್ವಾ ಸತ್ತಾಹಂ ಮಹಾದಾನಂ ದತ್ವಾ ಪಣಿಧಾನಂ ಅಕಾಸಿ. ಸತ್ಥಾ ಅನುಮೋದನಂ ಅಕಾಸಿ. ಸೋ ತೇನ ಕುಸಲಕಮ್ಮೇನ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಸು ಸಂಸರನ್ತೋ ಉಭಯಸಮ್ಪತ್ತಿಯೋ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಕಪ್ಪೇ ಪರಿನಿಬ್ಬುತೇ ಕಸ್ಸಪದಸಬಲೇ ಅನುಪ್ಪನ್ನೇ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಭಗವತಿ ಬಾರಾಣಸಿಯಂ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿತ್ವಾ ವಿಞ್ಞುತಂ ಪತ್ತೋ ಗಙ್ಗಾತೀರೇ ಪಣ್ಣಸಾಲಂ ಕರಿತ್ವಾ ವಸನ್ತಂ ಏಕಂ ಪಚ್ಚೇಕಬುದ್ಧಂ ತೇಮಾಸಂ ಚತೂಹಿ ಪಚ್ಚಯೇಹಿ ಸಕ್ಕಚ್ಚಂ ಉಪಟ್ಠಹಿ. ಪಚ್ಚೇಕಬುದ್ಧೋ ವುಟ್ಠವಸ್ಸೋ ಪರಿಪುಣ್ಣಪರಿಕ್ಖಾರೋ ಗನ್ಧಮಾದನಮೇವ ಅಗಮಾಸಿ. ಸೋಪಿ ಕುಲಪುತ್ತೋ ಯಾವಜೀವಂ ತತ್ಥ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಕತ್ವಾ ತತೋ ಚವಿತ್ವಾ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಸು ಸಂಸರನ್ತೋ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಚಮ್ಪಾನಗರೇ ಅಗ್ಗಸೇಟ್ಠಿಸ್ಸ ಗೇಹೇ ಪಟಿಸನ್ಧಿಂ ಗಣ್ಹಿ. ತಸ್ಸ ಪಟಿಸನ್ಧಿಗ್ಗಹಣಕಾಲತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಸೇಟ್ಠಿಸ್ಸ ಮಹಾಭೋಗಕ್ಖನ್ಧೋ ಅಭಿವಡ್ಢಿ. ತಸ್ಸ ಮಾತುಕುಚ್ಛಿತೋ ನಿಕ್ಖಮನದಿವಸೇ ಸಕಲನಗರೇ ಮಹಾಲಾಭಸಕ್ಕಾರಸಮ್ಮಾನೋ ಅಹೋಸಿ, ತಸ್ಸ ಪುಬ್ಬೇ ಪಚ್ಚೇಕಬುದ್ಧಸ್ಸ ಸತಸಹಸ್ಸಗ್ಘನಿಕರತ್ತಕಮ್ಬಲಪರಿಚ್ಚಾಗೇನ ಸುವಣ್ಣವಣ್ಣೋ ಸುಖುಮಾಲತರೋ ಚ ಅತ್ತಭಾವೋ ಅಹೋಸಿ, ತೇನಸ್ಸ ಸೋಣೋತಿ ನಾಮಂ ಅಕಂಸು. ಸೋ ಮಹತಾ ಪರಿವಾರೇನ ಅಭಿವಡ್ಢಿ. ತಸ್ಸ ಹತ್ಥಪಾದತಲಾನಿ ಬನ್ಧುಜೀವಕಪುಪ್ಫವಣ್ಣಾನಿ ಅಹೇಸುಂ, ತೇಸಂ ಸತವಾರಂ ವಿಹತಕಪ್ಪಾಸಂ ವಿಯ ಮುದುಸಮ್ಫಸ್ಸೋ ಅಹೋಸಿ. ಪಾದತಲೇಸು ಮಣಿಕುಣ್ಡಲಾವಟ್ಟವಣ್ಣಲೋಮಾನಿ ಜಾಯಿಂಸು. ವಯಪ್ಪತ್ತಸ್ಸ ತಸ್ಸ ತಿಣ್ಣಂ ಉತೂನಂ ಅನುಚ್ಛವಿಕೇ ತಯೋ ಪಾಸಾದೇ ಕಾರಾಪೇತ್ವಾ ನಾಟಕಿತ್ಥಿಯೋ ಉಪಟ್ಠಾಪೇಸುಂ. ಸೋ ತತ್ಥ ಮಹತಿಂ ಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ಅನುಭವನ್ತೋ ದೇವಕುಮಾರೋ ವಿಯ ಪಟಿವಸತಿ.

ಅಥ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಭಗವತಿ ಸಬ್ಬಞ್ಞುತಂ ಪತ್ವಾ ಪವತ್ತಿತವರಧಮ್ಮಚಕ್ಕೇ ರಾಜಗಹಂ ಉಪನಿಸ್ಸಾಯ ವಿಹರನ್ತೇ ಬಿಮ್ಬಿಸಾರರಞ್ಞಾ ಪಕ್ಕೋಸಾಪಿತೋ ತೇಹಿ ಅಸೀತಿಯಾ ಗಾಮಿಕಸಹಸ್ಸೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ರಾಜಗಹಂ ಆಗತೋ ಸತ್ಥು ಸನ್ತಿಕಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಧಮ್ಮಂ ಸುತ್ವಾ ಪಟಿಲದ್ಧಸದ್ಧೋ ಮಾತಾಪಿತರೋ ಅನುಜಾನಾಪೇತ್ವಾ ಭಗವತೋ ಸನ್ತಿಕೇ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ಲದ್ಧೂಪಸಮ್ಪದೋ ಸತ್ಥು ಸನ್ತಿಕೇ ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಜನಸಂಸಗ್ಗಪರಿಹರಣತ್ಥಂ ಸೀತವನೇ ವಿಹಾಸಿ. ಸೋ ತತ್ಥ ವಸನ್ತೋ ‘‘ಮಮ ಸರೀರಂ ಸುಖುಮಾಲಂ, ನ ಚ ಸಕ್ಕಾ ಸುಖೇನೇವ ಸುಖಂ ಅಧಿಗನ್ತುಂ, ಕಾಯಂ ಕಿಲಮೇತ್ವಾಪಿ ಸಮಣಧಮ್ಮಂ ಕಾತುಂ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ಠಾನಚಙ್ಕಮಮೇವ ಅಧಿಟ್ಠಾಯ ಪಧಾನಮನುಯುಞ್ಜನ್ತೋ ಪಾದತಲೇಸು ಫೋಟೇಸು ಉಟ್ಠಿತೇಸುಪಿ ವೇದನಂ ಅಜ್ಝುಪೇಕ್ಖಿತ್ವಾ ದಳ್ಹಂ ವೀರಿಯಂ ಕರೋನ್ತೋ ಅಚ್ಚಾರದ್ಧವೀರಿಯತಾಯ ವಿಸೇಸಂ ನಿಬ್ಬತ್ತೇತುಂ ಅಸಕ್ಕೋನ್ತೋ ‘‘ಏವಂ ಅಹಂ ವಾಯಮನ್ತೋಪಿ ಮಗ್ಗಫಲಾನಿ ನಿಬ್ಬತ್ತೇತುಂ ನ ಸಕ್ಕೋಮಿ, ಕಿಂ ಮೇ ಪಬ್ಬಜ್ಜಾಯ, ಹೀನಾಯಾವತ್ತಿತ್ವಾ ಭೋಗೇ ಚ ಭುಞ್ಜಾಮಿ, ಪುಞ್ಞಾನಿ ಚ ಕರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಚಿನ್ತೇಸಿ. ಅಥ ಸತ್ಥಾ ತಸ್ಸ ಚಿತ್ತಾಚಾರಂ ಞತ್ವಾ ತತ್ಥ ಗನ್ತ್ವಾ ವೀಣೋಪಮೋವಾದೇನ (ಮಹಾವ. ೨೪೩) ಓವದಿತ್ವಾ ವೀರಿಯಸಮತಾಯೋಜನವಿಧಿಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಂ ಸೋಧೇತ್ವಾ ಗಿಜ್ಝಕೂಟಂ ಗತೋ. ಸೋಣೋಪಿ ಖೋ ಸತ್ಥು ಸನ್ತಿಕಾ ಓವಾದಂ ಲಭಿತ್ವಾ ವೀರಿಯಸಮತಂ ಯೋಜೇತ್ವಾ ವಿಪಸ್ಸನಂ ಉಸ್ಸುಕ್ಕಾಪೇತ್ವಾ ಅರಹತ್ತೇ ಪತಿಟ್ಠಾಸಿ.

೪೯. ಸೋ ಅರಹಾ ಹುತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ಸರಿತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ವಿಪಸ್ಸಿನೋ ಪಾವಚನೇತಿಆದಿಮಾಹ. ತತ್ಥ ವಿಪಸ್ಸೀತಿ ವಿಸೇಸೇನ, ವಿವಿಧಂ ವಾ ಪಸ್ಸತೀತಿ ವಿಪಸ್ಸೀ. ಪಾವಚನೇತಿ ಪಕಾರೇನ ವುಚ್ಚತೀತಿ ಪಾವಚನಂ, ಪಿಟಕತ್ತಯಂ. ತಸ್ಸ ವಿಪಸ್ಸಿನೋ ತಸ್ಮಿಂ ಪಾವಚನೇತಿ ಅತ್ಥೋ. ಲೇಣನ್ತಿ ಲಿನನ್ತೇ ನಿಲೀಯನ್ತೇ ಏತ್ಥಾತಿ ಲೇಣಂ ವಿಹಾರಂ. ಬನ್ಧುಮಾರಾಜಧಾನಿಯಾತಿ ಬನ್ಧನ್ತಿ ಕುಲಪರಮ್ಪರಾಯ ವಸೇನ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಸಮ್ಬಜ್ಝನ್ತೀತಿ ಬನ್ಧೂ, ಞಾತಕಾ. ತೇ ಏತ್ಥ ಪಟಿವಸನ್ತೀತಿ ಬನ್ಧುಮಾ, ಬನ್ಧು ಅಸ್ಸ ಅತ್ಥೀತಿ ವಾ ಬನ್ಧುಮಾ. ರಾಜೂನಂ ವಸನಟ್ಠಾನನ್ತಿ ರಾಜಧಾನೀ, ಬನ್ಧುಮಾ ಚ ಸಾ ರಾಜಧಾನೀ ಚೇತಿ ಬನ್ಧುಮಾರಾಜಧಾನೀ, ತಸ್ಸಾ ಬನ್ಧುಮಾರಾಜಧಾನಿಯಾ, ಲೇಣಂ ಮಯಾ ಕತನ್ತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ. ಸೇಸಮೇತ್ಥ ಉತ್ತಾನತ್ಥಮೇವಾತಿ.

ಸೋಣಕೋಟಿವೀಸತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೧೦. ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಪಿಲೋತಿಕಬುದ್ಧಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

೬೪. ದಸಮಾಪದಾನೇ ಅನೋತತ್ತಸರಾಸನ್ನೇತಿ ಪಬ್ಬತಕೂಟೇಹಿ ಪಟಿಚ್ಛನ್ನತ್ತಾ ಚನ್ದಿಮಸೂರಿಯಾನಂ ಸನ್ತಾಪೇಹಿ ಓತತ್ತಂ ಉಣ್ಹಂ ಉದಕಂ ಏತ್ಥ ನತ್ಥೀತಿ ಅನೋತತ್ತೋ. ಸರನ್ತಿ ಗಚ್ಛನ್ತಿ ಪಭವನ್ತಿ ಸನ್ದನ್ತಿ ಏತಸ್ಮಾ ಮಹಾನದಿಯೋತಿ ಸರೋ. ಸೀಹಮುಖಾದೀಹಿ ನಿಕ್ಖನ್ತಾ ಮಹಾನದಿಯೋ ತಿಕ್ಖತ್ತುಂ ತಿಕ್ಖತ್ತುಂ ಪದಕ್ಖಿಣಂ ಕತ್ವಾ ನಿಕ್ಖನ್ತನಿಕ್ಖನ್ತದಿಸಾಭಾಗೇನ ಸರನ್ತಿ ಗಚ್ಛನ್ತೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ಅನೋತತ್ತೋ ಚ ಸೋ ಸರೋ ಚಾತಿ ಅನೋತತ್ತಸರೋ. ತಸ್ಸ ಆಸನ್ನಂ ಸಮೀಪಟ್ಠಾನನ್ತಿ ಅನೋತತ್ತಸರಾಸನ್ನಂ, ತಸ್ಮಿಂ ಅನೋತತ್ತಸರಾಸನ್ನೇ, ಸಮೀಪೇತಿ ಅತ್ಥೋ. ರಮಣೀಯೇತಿ ದೇವದಾನವಗನ್ಧಬ್ಬಕಿನ್ನರೋರಗಬುದ್ಧಪಚ್ಚೇಕಬುದ್ಧಾದೀಹಿ ರಮಿತಬ್ಬಂ ಅಲ್ಲೀಯಿತಬ್ಬನ್ತಿ ರಮಣೀಯಂ, ತಸ್ಮಿಂ ರಮಣೀಯೇ. ಸಿಲಾತಲೇತಿ ಏಕಗ್ಘನಪಬ್ಬತಸಿಲಾತಲೇತಿ ಅತ್ಥೋ. ನಾನಾರತನಪಜ್ಜೋತೇತಿ ಪದುಮರಾಗವೇಳುರಿಯಾದಿನಾನಾಅನೇಕೇಹಿ ರತನೇಹಿ ಪಜ್ಜೋತೇ ಪಕಾರೇನ ಜೋತಮಾನೇ. ನಾನಾಗನ್ಧವನನ್ತರೇತಿ ನಾನಪ್ಪಕಾರೇಹಿ ಚನ್ದನಾಗರುಕಪ್ಪೂರತಮಾಲತಿಲಕಾಸೋಕನಾಗಪುನ್ನಾಗಕೇತಕಾದೀಹಿ ಅನೇಕೇಹಿ ಸುಗನ್ಧಪುಪ್ಫೇಹಿ ಗಹನೀಭೂತವನನ್ತರೇ ಸಿಲಾತಲೇತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ.

೬೫. ಗುಣಮಹನ್ತತಾಯ ಸಙ್ಖ್ಯಾಮಹನ್ತತಾಯ ಚ ಮಹತಾ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘೇನ, ಪರೇತೋ ಪರಿವುತೋ ಲೋಕನಾಯಕೋ ಲೋಕತ್ತಯಸಾಮಿಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೋ ತತ್ಥ ಸಿಲಾಸನೇ ನಿಸಿನ್ನೋ ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಾನಿ ಕಮ್ಮಾನಿ ಬ್ಯಾಕರೀ ವಿಸೇಸೇನ ಪಾಕಟಮಕಾಸೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸೇಸಮೇತ್ಥ ಹೇಟ್ಠಾ ಬುದ್ಧಾಪದಾನೇ (ಅಪ. ಥೇರ ೧.೧.೧ ಆದಯೋ) ವುತ್ತತ್ತಾ ಉತ್ತಾನತ್ಥತ್ತಾ ಚ ಸುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಮೇವ. ಬುದ್ಧಾಪದಾನೇ ಅನ್ತೋಗಧಮ್ಪಿ ಇಧಾಪದಾನೇ ಕುಸಲಾಕುಸಲಂ ಕಮ್ಮಸಂಸೂಚಕತ್ತಾ ವಗ್ಗಸಙ್ಗಹವಸೇನ ಧಮ್ಮಸಙ್ಗಾಹಕತ್ಥೇರಾ ಸಙ್ಗಾಯಿಂಸೂತಿ.

ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಪಿಲೋತಿಕಬುದ್ಧಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

ಏಕೂನಚತ್ತಾಲೀಸಮವಗ್ಗವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೪೦. ಪಿಲಿನ್ದವಚ್ಛವಗ್ಗೋ

೧. ಪಿಲಿನ್ದವಚ್ಛತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ಚತ್ತಾಲೀಸಮವಗ್ಗೇ ಅಪದಾನೇ ನಗರೇ ಹಂಸವತಿಯಾತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಪಿಲಿನ್ದವಚ್ಛತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ಪದುಮುತ್ತರಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಹಂಸವತೀನಗರೇ ದೋವಾರಿಕಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ಮಹದ್ಧನೋ ಮಹಾಭೋಗೋ ಅಹೋಸಿ. ಸೋ ಕೋಟಿಸನ್ನಿಚಿತಧನರಾಸಿಂ ಓಲೋಕೇತ್ವಾ ರಹೋ ನಿಸಿನ್ನೋ ‘‘ಇಮಂ ಸಬ್ಬಧನಂ ಮಯಾ ಸಮ್ಮಾ ಗಹೇತ್ವಾ ಗನ್ತುಂ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ‘‘ಬುದ್ಧಪ್ಪಮುಖಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಸ್ಸ ಸಬ್ಬಪರಿಕ್ಖಾರದಾನಂ ದಾತುಂ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ಸನ್ನಿಟ್ಠಾನಂ ಕತ್ವಾ ಛತ್ತಸತಸಹಸ್ಸಂ ಆದಿಂ ಕತ್ವಾ ಸಬ್ಬಪರಿಭೋಗಪರಿಕ್ಖಾರಾನಿಪಿ ಸತಸಹಸ್ಸವಸೇನ ಕಾರೇತ್ವಾ ಪದುಮುತ್ತರಂ ಭಗವನ್ತಂ ನಿಮನ್ತೇತ್ವಾ ಬುದ್ಧಪ್ಪಮುಖಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಸ್ಸ ಮಹಾದಾನಂ ಅದಾಸಿ. ಏವಂ ಸತ್ತಾಹಂ ದಾನಂ ದತ್ವಾ ಪರಿಯೋಸಾನದಿವಸೇ ನಿಬ್ಬಾನಾಧಿಗಮಂ ಪತ್ಥೇತ್ವಾ ಯಾವಜೀವಂ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಕತ್ವಾ ಜೀವಿತಪರಿಯೋಸಾನೇ ದೇವಲೋಕೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ಛ ಕಾಮಾವಚರೇ ದಿಬ್ಬಸಮ್ಪತ್ತಿಯೋ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಮನುಸ್ಸೇಸು ಚ ಚಕ್ಕವತ್ತಿಆದಿಸಮ್ಪತ್ತಿಯೋ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ಸಬ್ಬಸಿಪ್ಪೇಸು ನಿಪ್ಫತ್ತಿಂ ಪತ್ತೋ ಗೋತ್ತವಸೇನ ಪಿಲಿನ್ದವಚ್ಛೋತಿ ಪಾಕಟೋ ಅಹೋಸಿ.

೧. ಸೋ ಏಕದಿವಸಂ ಸತ್ಥು ಸನ್ತಿಕೇ ಧಮ್ಮದೇಸನಂ ಸುತ್ವಾ ಪಟಿಲದ್ಧಸದ್ಧೋ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಅರಹಾ ಹುತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ಸರಿತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಉದಾನವಸೇನ ತಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ನಗರೇ ಹಂಸವತಿಯಾತಿಆದಿಮಾಹ. ತಸ್ಸತ್ಥೋ ಹೇಟ್ಠಾ ವುತ್ತೋವ. ಆಸಿಂ ದೋವಾರಿಕೋ ಅಹನ್ತಿ ಅಹಂ ಹಂಸವತೀನಗರೇ ರಞ್ಞೋ ಗೇಹದ್ವಾರೇ ದ್ವಾರಪಾಲಕೋ ಆಸಿಂ ಅಹೋಸಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ಅಕ್ಖೋಭಂ ಅಮಿತಂ ಭೋಗನ್ತಿ ರಞ್ಞೋ ವಲ್ಲಭತ್ತಾ ಅಞ್ಞೇಹಿ ಖೋಭೇತುಂ ಚಾಲೇತುಂ ಅಸಕ್ಕುಣೇಯ್ಯಂ ಅಮಿತಂ ಅಪರಿಮಾಣಭೋಗಂ ಧನಂ ಮಮ ಘರೇ ಸನ್ನಿಚಿತಂ ರಾಸೀಕತಂ ಅಹೋಸೀತಿ ಅತ್ಥೋ.

೩. ಬಹೂ ಮೇಧಿಗತಾ ಭೋಗಾತಿ ಅನೇಕಾ ಭೋಗಾ ಮೇ ಮಯಾ ಅಧಿಗತಾ ಪತ್ತಾ ಪಟಿಲದ್ಧಾತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸತ್ಥವಾಸಿಆದೀನಂ ಪರಿಕ್ಖಾರಾನಂ ನಾಮಾನಿ ನಯಾನುಯೋಗೇನ ಸುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಾನಿ. ಪರಿಕ್ಖಾರದಾನಾನಿಸಂಸಾನಿ ಚ ಸುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಾನೇವಾತಿ.

ಪಿಲಿನ್ದವಚ್ಛತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

ದುತಿಯತತಿಯಚತುತ್ಥಪಞ್ಚಮಾಪದಾನಾನಿ ಉತ್ತಾನಾನೇವಾತಿ.

೬. ಬಾಕುಲತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ಛಟ್ಠಾಪದಾನೇ ಹಿಮವನ್ತಸ್ಸಾವಿದೂರೇತಿಆದಿಕಂ ಬಾಕುಲತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಂ ಕಿರ ಥೇರೋ ಅತೀತೇ ಇತೋ ಕಪ್ಪಸತಸಹಸ್ಸಾಧಿಕಸ್ಸ ಅಸಙ್ಖ್ಯೇಯ್ಯಸ್ಸ ಮತ್ಥಕೇ ಅನೋಮದಸ್ಸಿಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಉಪ್ಪತ್ತಿತೋ ಪುರೇತರಮೇವ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿತ್ವಾ ವಯಪ್ಪತ್ತೋ ತಯೋ ವೇದೇ ಉಗ್ಗಣ್ಹಿತ್ವಾ ತತ್ಥ ಸಾರಂ ಅಪಸ್ಸನ್ತೋ ‘‘ಸಮ್ಪರಾಯಿಕತ್ಥಂ ಗವೇಸಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಇಸಿಪಬ್ಬಜ್ಜಂ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ಪಬ್ಬತಪಾದೇ ವಿಹರನ್ತೋ ಪಞ್ಚಾಭಿಞ್ಞಾಅಟ್ಠಸಮಾಪತ್ತೀನಂ ಲಾಭೀ ಹುತ್ವಾ ವಿಹರನ್ತೋ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದಂ ಸುತ್ವಾ ಸತ್ಥು ಸನ್ತಿಕಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಧಮ್ಮಂ ಸುತ್ವಾ ಸರಣೇಸು ಪತಿಟ್ಠಿತೋ ಸತ್ಥು ವಾತಾಬಾಧೇ ಉಪ್ಪನ್ನೇ ಅರಞ್ಞತೋ ಭೇಸಜ್ಜಾನಿ ಆನೇತ್ವಾ ತಂ ವೂಪಸಮೇತ್ವಾ ತಂ ಪುಞ್ಞಂ ಆರೋಗ್ಯತ್ಥಾಯ ಪರಿಣಾಮೇತ್ವಾ ತತೋ ಚುತೋ ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ಏಕಂ ಅಸಙ್ಖ್ಯೇಯ್ಯಂ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಸು ಸಂಸರನ್ತೋ ಪದುಮುತ್ತರಬುದ್ಧಕಾಲೇ ಹಂಸವತೀನಗರೇ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವಿಞ್ಞುತಂ ಪತ್ವಾ ಸತ್ಥು ಧಮ್ಮದೇಸನಂ ಸುತ್ವಾ ಸತ್ಥಾರಂ ಏಕಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಅಪ್ಪಾಬಾಧಾನಂ ಅಗ್ಗಟ್ಠಾನೇ ಠಪೇನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಸಯಂ ತಂ ಠಾನನ್ತರಂ ಆಕಙ್ಖನ್ತೋ ಪಣಿಧಾನಂ ಕತ್ವಾ ಯಾವಜೀವಂ ಕುಸಲಕಮ್ಮಂ ಉಪಚಿನಿತ್ವಾ ಸುಗತೀಸುಯೇವ ಸಂಸರನ್ತೋ ವಿಪಸ್ಸಿಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಉಪ್ಪತ್ತಿತೋ ಪುರೇತರಮೇವ ಬನ್ಧುಮತೀನಗರೇ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ಸಬ್ಬಸಿಪ್ಪೇಸು ನಿಪ್ಫತ್ತಿಂ ಪತ್ತೋ ತತ್ಥ ಸಾರಂ ಅಪಸ್ಸನ್ತೋ ಇಸಿಪಬ್ಬಜ್ಜಂ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ಝಾನಾಭಿಞ್ಞಾಲಾಭೀ ಹುತ್ವಾ ಪಬ್ಬತಪಾದೇ ವಸನ್ತೋ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದಂ ಸುತ್ವಾ ಸತ್ಥು ಸನ್ತಿಕಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಸರಣೇಸು ಪತಿಟ್ಠಾಯ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ತಿಣಪುಪ್ಫಕರೋಗೇ ಉಪ್ಪನ್ನೇ ತಂ ವೂಪಸಮೇತ್ವಾ ತತ್ಥ ಯಾವತಾಯುಕಂ ಠತ್ವಾ ತತೋ ಚುತೋ ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿತ್ವಾ ತತೋ ಏಕನವುತಿಕಪ್ಪೇ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಸು ಸಂಸರನ್ತೋ ಕಸ್ಸಪಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಬಾರಾಣಸಿಯಂ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿತ್ವಾ ಘರಾವಾಸಂ ವಸನ್ತೋ ಏಕಂ ಜಿಣ್ಣಂ ವಿನಸ್ಸಮಾನಂ ಮಹಾವಿಹಾರಂ ದಿಸ್ವಾ ತತ್ಥ ಉಪೋಸಥಾಗಾರಾದಿಕಂ ಸಬ್ಬಂ ಆವಸಥಂ ಕಾರಾಪೇತ್ವಾ ತತ್ಥ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಸ್ಸ ಸಬ್ಬಂ ಭೇಸಜ್ಜಂ ಪಟಿಯಾದೇತ್ವಾ ಯಾವಜೀವಂ ಕುಸಲಂ ಕತ್ವಾ ಏಕಂ ಬುದ್ಧನ್ತರಂ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಸು ಸಂಸರನ್ತೋ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಭಗವತೋ ಉಪ್ಪತ್ತಿತೋ ಪುರೇತರಮೇವ ಕೋಸಮ್ಬಿಯಂ ಸೇಟ್ಠಿಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿ.

ಸೋ ಮಾತುಕುಚ್ಛಿತೋ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ಧಾತೀಹಿ ಅರೋಗಭಾವಾಯ ಯಮುನಾಯಂ ನ್ಹಾಪಿಯಮಾನೋ ತಾಸಂ ಹತ್ಥತೋ ಮುಚ್ಚಿತ್ವಾ ಮಚ್ಛೇನ ಗಿಲಿತೋ ಅಹೋಸಿ. ಕೇವಟ್ಟಾ ತಂ ಮಚ್ಛಂ ಜಾಲಾಯ ಗಹೇತ್ವಾ ಬಾರಾಣಸಿಯಂ ಸೇಟ್ಠಿಭರಿಯಾಯ ವಿಕ್ಕಿಣಿಂಸು. ಸಾ ತಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಫಾಲಯಮಾನಾ ಪುಬ್ಬೇ ಕತಪುಞ್ಞಫಲೇನ ಅರೋಗಂ ದಾರಕಂ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಪುತ್ತೋ ಮೇ ಲದ್ಧೋ’’ತಿ ಗಹೇತ್ವಾ ಪೋಸೇಸಿ. ಸೋ ಜನಕೇಹಿ ಮಾತಾಪಿತೂಹಿ ತಂ ಪವತ್ತಿಂ ಸುತ್ವಾ ಆಗನ್ತ್ವಾ ‘‘ಅಯಂ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಪುತ್ತೋ, ದೇಥ ನೋ ಪುತ್ತ’’ನ್ತಿ ಅನುಯೋಗೇ ಕತೇ ರಞ್ಞಾ ‘‘ಉಭಯೇಸಮ್ಪಿ ಸಾಧಾರಣೋ ಹೋತೂ’’ತಿ ದ್ವಿನ್ನಂ ಕುಲಾನಂ ದಾಯಾದಭಾವೇನ ವಿನಿಚ್ಛಯಂ ಕತ್ವಾ ಠಪಿತತ್ತಾ ಬಾಕುಲೋತಿ ಲದ್ಧನಾಮೋ ವಯಪ್ಪತ್ತೋ ಮಹಾಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ಅನುಭವನ್ತೋ ದ್ವೀಸು ಸೇಟ್ಠಿಕುಲೇಸು ಏಕೇಕಸ್ಮಿಂ ಛಮಾಸಂ ಛಮಾಸಂ ವಸತಿ. ತೇ ಅತ್ತನೋ ವಾರೇ ಸಮ್ಪತ್ತೇ ನಾವಾಸಙ್ಘಾಟಂ ಬನ್ಧಿತ್ವಾ ತತ್ರೂಪರಿ ರತನಮಣ್ಡಪಂ ಕಾರೇತ್ವಾ ಪಞ್ಚಙ್ಗಿಕತೂರಿಯೇ ನಿಪ್ಫಾದೇತ್ವಾ ಕುಮಾರಂ ತತ್ಥ ನಿಸೀದಾಪೇತ್ವಾ ಉಭಯನಗರಮಜ್ಝಟ್ಠಾನಂ ಗಙ್ಗಾಯ ಆಗಚ್ಛನ್ತಿ, ಅಪರಸೇಟ್ಠಿಮನುಸ್ಸಾಪಿ ಏವಮೇವ ಸಜ್ಜೇತ್ವಾ ತಂ ಠಾನಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಕುಮಾರಂ ತತ್ಥ ಆರೋಪೇತ್ವಾ ಗಚ್ಛನ್ತಿ. ಸೋ ಏವಂ ವಡ್ಢಮಾನೋ ಆಸೀತಿಕೋ ಹುತ್ವಾ ಉಭಯಸೇಟ್ಠಿಪುತ್ತೋತಿ ಪಾಕಟೋ. ಸತ್ಥು ಸನ್ತಿಕಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಧಮ್ಮಂ ಸುತ್ವಾ ಪಟಿಲದ್ಧಸದ್ಧೋ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ಸತ್ತಾಹಂ ವಾಯಮನ್ತೋ ಅಟ್ಠಮೇ ದಿವಸೇ ಸಹ ಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾಯ ಅರಹತ್ತಂ ಪಾಪುಣಿ.

೩೮೬. ಸೋ ಅರಹಾ ಹುತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ಸರಿತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಹಿಮವನ್ತಸ್ಸಾವಿದೂರೇತಿಆದಿಮಾಹ. ತಸ್ಸತ್ಥೋ ಹೇಟ್ಠಾ ವುತ್ತೋವ. ಅಪದಾನಪಾಳಿಅತ್ಥೋಪಿ ಸುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯೋವ. ಸೋ ಅರಹತ್ತಂ ಪತ್ವಾ ವಿಮುತ್ತಿಸುಖೇನ ವಿಹರನ್ತೋ ಸಟ್ಠಿವಸ್ಸಸತಾಯುಕೋ ಹುತ್ವಾ ಪರಿನಿಬ್ಬಾಯೀತಿ.

ಬಾಕುಲತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೭. ಗಿರಿಮಾನನ್ದತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ಸತ್ತಮಾಪದಾನೇ ಭರಿಯಾ ಮೇ ಕಾಲಙ್ಕತಾತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಗಿರಿಮಾನನ್ದತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ಸುಮೇಧಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವಯಪ್ಪತ್ತೋ ಘರಾವಾಸಂ ಸಣ್ಠಪೇತ್ವಾ ವಸನ್ತೋ ಅತ್ತನೋ ಭರಿಯಾಯ ಚ ಪುತ್ತೇ ಚ ಕಾಲಙ್ಕತೇ ಸೋಕಸಲ್ಲಸಮಪ್ಪಿತೋ ಅರಞ್ಞಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ಪವತ್ತಫಲಭೋಜನೋ ರುಕ್ಖಮೂಲೇ ವಿಹಾಸಿ. ತದಾ ಸುಮೇಧೋ ಭಗವಾ ತಸ್ಸಾನುಕಮ್ಪಾಯ ತತ್ಥ ಗನ್ತ್ವಾ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇತ್ವಾ ಸೋಕಸಲ್ಲಂ ಅಬ್ಬೂಳ್ಹೇಸಿ. ಸೋ ಧಮ್ಮಂ ಸುತ್ವಾ ಪಸನ್ನಮಾನಸೋ ಸುಗನ್ಧಪುಪ್ಫೇಹಿ ಭಗವನ್ತಂ ಪೂಜೇತ್ವಾ ಪಞ್ಚಪತಿಟ್ಠಿತೇನ ವನ್ದಿತ್ವಾ ಸಿರಸಿ ಅಞ್ಜಲಿಂ ಕತ್ವಾ ಅಭಿತ್ಥವಿ.

ಸೋ ತೇನ ಪುಞ್ಞೇನ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಸು ಸಂಸರನ್ತೋ ಉಭಯತ್ಥ ಸುಖಂ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ರಾಜಗಹೇ ಬಿಮ್ಬಿಸಾರರಞ್ಞೋ ಪುರೋಹಿತಸ್ಸ ಪುತ್ತೋ ಹುತ್ವಾ ನಿಬ್ಬತ್ತಿ, ಗಿರಿಮಾನನ್ದೋತಿಸ್ಸ ನಾಮಂ ಅಹೋಸಿ. ಸೋ ವಿಞ್ಞುತಂ ಪತ್ವಾ ಸತ್ಥು ರಾಜಗಹಾಗಮನೇ ಬುದ್ಧಾನುಭಾವಂ ದಿಸ್ವಾ ಪಟಿಲದ್ಧಸದ್ಧೋ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ಸಮಣಧಮ್ಮಂ ಕರೋನ್ತೋ ಕತಿಪಯಂ ದಿವಸಂ ಗಾಮಕಾವಾಸೇ ವಸಿತ್ವಾ ಸತ್ಥಾರಂ ವನ್ದಿತುಂ ರಾಜಗಹಂ ಅಗಮಾಸಿ. ಬಿಮ್ಬಿಸಾರಮಹಾರಾಜಾ ತಸ್ಸ ಆಗಮನಂ ಸುತ್ವಾ ತಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ‘‘ಇಧೇವ, ಭನ್ತೇ, ವಸಥ, ಅಹಂ ಚತೂಹಿ ಪಚ್ಚಯೇಹಿ ಉಪಟ್ಠಹಾಮೀ’’ತಿ ಸಮ್ಪವಾರೇತ್ವಾ ಗತೋಪಿ ಬಹುಕಿಚ್ಚತ್ತಾ ತಂ ನ ಸರಿ. ‘‘ಥೇರೋ ಅಬ್ಭೋಕಾಸೇಯೇವ ವಸತೀ’’ತಿ. ದೇವತಾ ಥೇರಸ್ಸ ತೇಮನಭಯೇನ ವಸ್ಸಧಾರಂ ವಾರೇಸುಂ. ರಾಜಾ ಅವಸ್ಸನಕಾರಣಂ ಉಪಧಾರೇತ್ವಾ ಞತ್ವಾ ಥೇರಸ್ಸ ಕುಟಿಕಂ ಕಾರಾಪೇಸಿ. ಥೇರೋ ಕುಟಿಕಾಯಂ ವಸನ್ತೋ ಸೇನಾಸನಸಪ್ಪಾಯಲಾಭೇನ ಚಿತ್ತಸಮಾಧಾನಂ ಲಭಿತ್ವಾ ವೀರಿಯಸಮತಂ ಯೋಜೇತ್ವಾ ವಿಪಸ್ಸನಂ ಉಸ್ಸುಕ್ಕಾಪೇತ್ವಾ ಅರಹತ್ತಂ ಪಾಪುಣಿ.

೪೧೯. ಸೋ ಅರಹತ್ತಂ ಪತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ಸರಿತ್ವಾ ಸಞ್ಜಾತಸೋಮನಸ್ಸೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಭರಿಯಾ ಮೇ ಕಾಲಙ್ಕತಾತಿಆದಿಮಾಹ. ತಂ ಭಗವತೋ ನಿವೇದನಞ್ಚ ಭಗವತಾ ಕತಾನುಸಾಸನಞ್ಚ ಮಗ್ಗಂ ಫಲಾಧಿಗಮಾಪದಾನಞ್ಚ ಪಾಠಾನುಸಾರೇನ ಸುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಮೇವಾತಿ.

ಗಿರಿಮಾನನ್ದತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

ಅಟ್ಠಮನವಮದಸಮಾಪದಾನಾನಿ ಉತ್ತಾನತ್ಥಾನೇವಾತಿ.

ಚತ್ತಾಲೀಸಮವಗ್ಗವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೪೧. ಮೇತ್ತೇಯ್ಯವಗ್ಗೋ

೧. ತಿಸ್ಸಮೇತ್ತೇಯ್ಯತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

೧. ಏಕಚತ್ತಾಲೀಸಮೇ ವಗ್ಗೇ ಪಠಮಾಪದಾನೇ ಪಬ್ಭಾರಕೂಟಂ ನಿಸ್ಸಾಯಾತಿಆದಿಕಂ ತಿಸ್ಸಮೇತ್ತೇಯ್ಯತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ತತ್ಥ ತಾಪಸಪಬ್ಬಜ್ಜಂ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ಪದುಮುತ್ತರಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಅಜಿನಚಮ್ಮಂ ನಿಸೀದನತ್ಥಾಯ ದಿನ್ನಮೇವ ನಾನಂ. ಸೇಸಂ ಅಪದಾನಪಾಳಿಯಾ ಸುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಮೇವಾತಿ.

೨. ಪುಣ್ಣಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

೨೯. ದುತಿಯಾಪದಾನೇ ಪಬ್ಭಾರಕೂಟಂ ನಿಸ್ಸಾಯಾತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಪುಣ್ಣಕತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ತತ್ಥ ಹಿಮವನ್ತೇ ಯಕ್ಖಸೇನಾಪತಿ ಹುತ್ವಾ ಪರಿನಿಬ್ಬುತಸ್ಸ ಪಚ್ಚೇಕಬುದ್ಧಸ್ಸ ಆಳಹನಕರಣಮೇವ ನಾನತ್ತಂ. ಸೇಸಂ ಪಾಠಾನುಸಾರೇನ ಸುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಮೇವ.

೪೫. ತತಿಯಾಪದಾನೇ ಹಿಮವನ್ತಸ್ಸಾವಿದೂರೇತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಮೇತ್ತಗುತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ತತ್ಥ ಹಿಮವನ್ತಸಮೀಪೇ ಅಸೋಕಪಬ್ಬತೇ ಸೋ ತಾಪಸೋ ಹುತ್ವಾ ಪಣ್ಣಸಾಲಾಯಂ ವಸನ್ತೋ ಸುಮೇಧಸಮ್ಬುದ್ಧಂ ದಿಸ್ವಾ ಪತ್ತಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಸಪ್ಪಿಪೂರಣಂ ವಿಸೇಸೋ. ಸೇಸಂ ಪುಞ್ಞಫಲಾನಿ ಚ ಸುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಾನೇವ. ಅಪದಾನಗಾಥಾನಂ ಅತ್ಥೋ ಚ ಪಾಕಟೋಯೇವ.

೭೨. ಚತುತ್ಥಾಪದಾನೇ ಗಙ್ಗಾ ಭಾಗೀರಥೀ ನಾಮಾತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಧೋತಕತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ತತ್ರಾಪಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಹುತ್ವಾ ಭಾಗೀರಥೀಗಙ್ಗಾಯ ತರಮಾನೇ ಭಿಕ್ಖೂ ದಿಸ್ವಾ ಪಸನ್ನಮಾನಸೋ ಸೇತುಂ ಕಾರಾಪೇತ್ವಾ ಬುದ್ಧಪ್ಪಮುಖಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಸ್ಸ ನಿಯ್ಯಾದಿತಭಾವೋಯೇವ ವಿಸೇಸೋ. ಪುಞ್ಞಫಲಪರಿದೀಪನಗಾಥಾನಂ ಅತ್ಥೋ ನಯಾನುಸಾರೇನ ಸುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯೋವ.

೧೦೦. ಪಞ್ಚಮಾಪದಾನೇ ಹಿಮವನ್ತಸ್ಸಾವಿದೂರೇತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಉಪಸಿವತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ಪದುಮುತ್ತರಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವಿಞ್ಞುತಂ ಪತ್ತೋ ಘರಾವಾಸಂ ಪಹಾಯ ಇಸಿಪಬ್ಬಜ್ಜಂ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ಹಿಮವನ್ತೇ ಪದುಮುತ್ತರಂ ಭಗವನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ತಿಣಸನ್ಥರಂ ಸನ್ಥರಿತ್ವಾ ತತ್ಥ ನಿಸಿನ್ನಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಸಾಲಪುಪ್ಫಪೂಜಂ ಅಕಾಸೀತಿ ಅಯಂ ವಿಸೇಸೋ, ಸೇಸಮುತ್ತಾನಮೇವ.

೧೬೧. ಛಟ್ಠಾಪದಾನೇ ಮಿಗಲುದ್ದೋ ಪುರೇ ಆಸಿನ್ತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ನನ್ದಕತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಂ ಕಿರ ಪದುಮುತ್ತರಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಕರವಿಕಸಕುಣೋ ಹುತ್ವಾ ಮಧುರಕೂಜಿತಂ ಕರೋನ್ತೋ ಸತ್ಥಾರಂ ಪದಕ್ಖಿಣಂ ಅಕಾಸಿ. ಅಪರಭಾಗೇ ಮಯೂರೋ ಹುತ್ವಾ ಅಞ್ಞತರಸ್ಸ ಪಚ್ಚೇಕಬುದ್ಧಸ್ಸ ವಸನಗುಹಾದ್ವಾರೇ ಪಸನ್ನಮಾನಸೋ ದಿವಸಸ್ಸ ತಿಕ್ಖತ್ತುಂ ಮಧುರೇನ ವಸ್ಸಿತಂ ವಸ್ಸಿ. ಏವಂ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಕತ್ವಾ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ನನ್ದಕೋತಿ ಲದ್ಧನಾಮೋ ಸತ್ಥು ಸನ್ತಿಕೇ ಧಮ್ಮಂ ಸುತ್ವಾ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ವಿಪಸ್ಸನಂ ವಡ್ಢೇತ್ವಾ ಅರಹತ್ತಂ ಪಾಪುಣಿ. ಸೋ ಅಪರಭಾಗೇ ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ಸರಿತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಮಿಗಲುದ್ದೋ ಪುರೇ ಆಸಿನ್ತಿಆದಿಮಾಹ. ತತ್ಥ ಪಚ್ಚೇಕಬುದ್ಧಸ್ಸ ಮಣ್ಡಪಂ ಕತ್ವಾ ಪದುಮಪುಪ್ಫೇಹಿ ಛದನಮೇವ ವಿಸೇಸೋ.

೧೮೩. ಸತ್ತಮಾಪದಾನೇ ಪಬ್ಭಾರಕೂಟಂ ನಿಸ್ಸಾಯಾತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಹೇಮಕತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ತತ್ಥಾಪಿ ಇಸಿಪಬ್ಬಜ್ಜಂ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ಹಿಮವನ್ತೇ ವಸನ್ತೋ ಪಿಯದಸ್ಸಿಂ ಭಗವನ್ತಂ ಉಪಗತಂ ದಿಸ್ವಾ ರತನಮಯಂ ಪೀಠಂ ಅತ್ಥರಿತ್ವಾ ಅಟ್ಠಾಸಿ. ತತ್ಥ ನಿಸಿನ್ನಸ್ಸ ಕುಮ್ಭಮತ್ತಂ ಜಮ್ಬುಫಲಂ ಆಹರಿತ್ವಾ ಅದಾಸಿ. ಭಗವಾ ತಸ್ಸ ಚಿತ್ತಪ್ಪಸಾದತ್ಥಾಯ ತಂ ಫಲಂ ಪರಿಭುಞ್ಜಿ. ಏತ್ತಕಮೇವ ವಿಸೇಸೋ.

೨೨೪. ಅಟ್ಠಮಾಪದಾನೇ ರಾಜಾಸಿ ವಿಜಯೋ ನಾಮಾತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ತೋದೇಯ್ಯತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ತತ್ಥ ರಾಜಾಸಿ ವಿಜಯೋ ನಾಮಾತಿ ದಹರಕಾಲತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಸಬ್ಬಸಙ್ಗಾಮೇಸು ಜಿನತೋ, ಚತೂಹಿ ಸಙ್ಗಹವತ್ಥೂಹಿ ಜನಂ ರಞ್ಜನತೋ ಅಲ್ಲೀಯನತೋ ವಿಜಯೋ ನಾಮ ರಾಜಾ ಅಹೋಸೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ಕೇತುಮತೀಪುರುತ್ತಮೇತಿ ಕೇತು ವುಚ್ಚನ್ತಿ ಧಜಪಟಾಕಾ. ಅಥ ವಾ ನಗರಸೋಭನತ್ಥಾಯ ನಗರಮಜ್ಝೇ ಉಸ್ಸಾಪಿತರತನತೋರಣಾನಿ, ತೇ ಕೇತೂ ನಿಚ್ಚಂ ಉಸ್ಸಾಪಿತಾ ಸೋಭಯಮಾನಾ ಅಸ್ಸಾ ಅತ್ಥೀತಿ ಕೇತುಮತೀ. ಪೂರೇತಿ ಧನಧಞ್ಞೇಹಿ ಸಬ್ಬಜನಾನಂ ಮನನ್ತಿ ಪುರಂ. ಕೇತುಮತೀ ಚ ಸಾ ಪುರಞ್ಚ ಸೇಟ್ಠಟ್ಠೇನ ಉತ್ತಮಞ್ಚೇತಿ ಕೇತುಮತೀಪುರುತ್ತಮಂ, ತಸ್ಮಿಂ ಕೇತುಮತೀಪುರುತ್ತಮೇ. ಸೂರೋ ವಿಕ್ಕಮಸಮ್ಪನ್ನೋತಿ ಅಭೀತೋ ವೀರಿಯಸಮ್ಪನ್ನೋ ವಿಜಯೋ ನಾಮ ರಾಜಾ ಅಜ್ಝಾವಸೀತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ. ಇತ್ಥಂ ಭೂತಂ ಪುರಞ್ಚ ಸಬ್ಬವತ್ಥುವಾಹನಞ್ಚ ಛಡ್ಡೇತ್ವಾ ಹಿಮವನ್ತಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ಇಸಿಪಬ್ಬಜ್ಜಂ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ವಸನ್ತೋ ಸುಮೇಧಭಗವನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಂ ಉಪ್ಪಾದೇತ್ವಾ ಚನ್ದನೇನ ಪೂಜಾಕರಣಮೇವ ವಿಸೇಸೋ.

೨೭೬. ನವಮಾಪದಾನೇ ನಗರೇ ಹಂಸವತಿಯಾತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಜತುಕಣ್ಣಿತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ತತ್ಥ ಸೇಟ್ಠಿಪುತ್ತೋ ಹುತ್ವಾ ಸುವಣ್ಣಪಾಸಾದೇ ವಸನಭಾವೋ ಚ ಪಞ್ಚಹಿ ಕಾಮಗುಣೇಹಿ ಸಮಙ್ಗೀ ಹುತ್ವಾ ವಸನಭಾವೋ ಚ ಸಬ್ಬದೇಸವಾಸೀನಂ ಸಬ್ಬಸಿಪ್ಪವಿಞ್ಞೂನಞ್ಚ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಸೇವನಭಾವೋ ಚ ವಿಸೇಸೋ.

೩೩೦. ದಸಮಾಪದಾನೇ ಹಿಮವನ್ತಸ್ಸಾವಿದೂರೇತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಉದೇನತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ತತ್ಥ ಹಿಮವನ್ತಸಮೀಪೇ ಪದುಮಪಬ್ಬತಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ತಾಪಸಪಬ್ಬಜ್ಜಂ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ವಸನ್ತೇನ ಪದುಮುತ್ತರಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಪದುಮಪುಪ್ಫಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಪೂಜಿತಭಾವೋವ ವಿಸೇಸೋ. ಸೇಸಂ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಉತ್ತಾನಮೇವಾತಿ.

ಏಕಚತ್ತಾಲೀಸಮವಗ್ಗವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೪೨. ಭದ್ದಾಲಿವಗ್ಗೋ

೧-೧೦. ಭದ್ದಾಲಿತ್ಥೇರಅಪದಾನಾದಿವಣ್ಣನಾ

ಬಾಚತ್ತಾಲೀಸಮವಗ್ಗೇ ಪಠಮಾಪದಾನಞ್ಚ ದುತಿಯಾಪದಾನಞ್ಚ ತತಿಯಾಪದಾನಞ್ಚ ನಯಾನುಸಾರೇನ ಸುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಮೇವ.

೧೦೬. ಚತುತ್ಥಾಪದಾನೇ ನಗರೇ ಬನ್ಧುಮತಿಯಾತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಮಧುಮಂಸದಾಯಕತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ತತ್ಥ ಸೂಕರಿಕೋತಿ ಸೂಕರಮಂಸಂ ವಿಕ್ಕಿಣಿತ್ವಾ ಜೀವಿಕಂ ಕಪ್ಪೇನ್ತೋ. ಉಕ್ಕೋಟಕಂ ರನ್ಧಯಿತ್ವಾತಿ ಪಿಹಕಪಪ್ಫಾಸಮಂಸಂ ಪಚಿತ್ವಾ ಮಧುಮಂಸಮ್ಹಿ ಓಕಿರಿಂ ಪಕ್ಖಿಪಿಂ. ತೇನ ಮಂಸೇನ ಪತ್ತಂ ಪೂರೇತ್ವಾ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಸ್ಸ ದತ್ವಾ ತೇನ ಪುಞ್ಞಕಮ್ಮೇನ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಅರಹತ್ತಂ ಪಾಪುಣಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ.

ನಾಗಪಲ್ಲವತ್ಥೇರಸ್ಸ ಪಞ್ಚಮಾಪದಾನಮ್ಪಿ ಏಕದೀಪಿಯತ್ಥೇರಸ್ಸ ಛಟ್ಠಾಪದಾನಮ್ಪಿ ಉಚ್ಛಙ್ಗಪುಪ್ಫಿಯತ್ಥೇರಸ್ಸ ಸತ್ತಮಾಪದಾನಮ್ಪಿ ಯಾಗುದಾಯಕತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಟ್ಠಮಾಪದಾನಮ್ಪಿ ಪತ್ಥೋದನದಾಯಕತ್ಥೇರಸ್ಸ ನವಮಾಪದಾನಮ್ಪಿ ಮಞ್ಚದಾಯಕತ್ಥೇರಸ್ಸ ದಸಮಾಪದಾನಮ್ಪಿ ಸಬ್ಬಂ ಸುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಮೇವಾತಿ.

ಬಾಚತ್ತಾಲೀಸಮವಗ್ಗವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೪೩-೪೮. ಸಕಿಂಸಮ್ಮಜ್ಜಕಾದಿವಗ್ಗೋ

೧-೬೦. ಸಕಿಂಸಮ್ಮಜ್ಜಕತ್ಥೇರಅಪದಾನಾದಿವಣ್ಣನಾ

ತೇಚತ್ತಾಲೀಸಮವಗ್ಗೇ ಸಬ್ಬಥೇರಾಪದಾನಾನಿ ಉತ್ತಾನಾನೇವ. ಕೇವಲಂ ಥೇರಾನಂ ನಾಮನಾನತ್ತಂ ಪುಞ್ಞನಾನತ್ತಞ್ಚ ವಿಸೇಸೋ.

ಚತುಚತ್ತಾಲೀಸಮೇ ವಗ್ಗೇಪಿ ಸಬ್ಬಾನಿ ಅಪದಾನಾನಿ ಪಾಕಟಾನೇವ. ಕೇವಲಂ ಪುಞ್ಞನಾನತ್ತಂ ಫಲನಾನತ್ತಞ್ಚ ವಿಸೇಸೋ.

೧. ಪಞ್ಚಚತ್ತಾಲೀಸಮವಗ್ಗೇ ಪಠಮಾಪದಾನೇ ಕಕುಸನ್ಧೋ ಮಹಾವೀರೋತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ವಿಭೀಟಕಮಿಞ್ಜಿಯತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ.

೨. ತತ್ಥ ಬೀಜಮಿಞ್ಜಮದಾಸಹನ್ತಿ ವಿಭೀಟಕಫಲಾನಿ ಫಾಲೇತ್ವಾ ಬೀಜಾನಿ ಮಿಞ್ಜಾನಿ ಗಹೇತ್ವಾ ಮಧುಸಕ್ಕರಾಹಿ ಯೋಜೇತ್ವಾ ಕಕುಸನ್ಧಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಅದಾಸಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ದುತಿಯಾಪದಾನಾದೀನಿ ಸಬ್ಬಾನಿ ಸುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಾನೇವ, ಥೇರಾನಂ ನಾಮನಾನತ್ತಾದೀನಿಪಿ ಪಾಠಾನುಸಾರೇನ ವೇದಿತಬ್ಬಾನಿ.

೧. ಛಚತ್ತಾಲೀಸಮೇ ವಗ್ಗೇ ಪಠಮಾಪದಾನೇ ಜಗತಿಂ ಕಾರಯಿಂ ಅಹನ್ತಿ ಉತ್ತಮಬೋಧಿರುಕ್ಖಸ್ಸ ಸಮನ್ತತೋ ಆಳಿನ್ದಂ ಅಹಂ ಕಾರಯಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸೇಸಾನಿ ದುತಿಯಾಪದಾನಾದೀನಿ ಸಬ್ಬಾನಿಪಿ ಉತ್ತಾನಾನೇವ.

ಸತ್ತಚತ್ತಾಲೀಸಮೇ ವಗ್ಗೇ ಪಠಮಾಪದಾನಾದೀನಿ ಪಾಳಿಅನುಸಾರೇನ ಸುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಾನೇವ.

ಅಟ್ಠಚತ್ತಾಲೀಸಮೇ ವಗ್ಗೇ ಪಠಮದುತಿಯಾಪದಾನಾನಿ ಉತ್ತಾನಾನೇವ.

೩೦. ತತಿಯಾಪದಾನೇ ಕೋಸಿಯೋ ನಾಮ ಭಗವಾತಿ ಕೋಸಿಯಗೋತ್ತೇ ಜಾತತ್ತಾ ಕೋಸಿಯೋ ನಾಮ ಪಚ್ಚೇಕಬುದ್ಧೋತಿ ಅತ್ಥೋ. ಚಿತ್ತಕೂಟೇತಿ ಚಿತ್ತಕೂಟಕೇಲಾಸಕೂಟಸಾನುಕೂಟಾದೀಸು ಅನೋತತ್ತದಹಂ ಪಟಿಚ್ಛಾದೇತ್ವಾ ಠಿತಪಬ್ಬತಕೂಟೇಸು ನಾನಾರತನಓಸಧಾದೀಹಿ ವಿಚಿತ್ತೇ ಚಿತ್ತಕೂಟಪಬ್ಬತೇ ಸೋ ಪಚ್ಚೇಕಬುದ್ಧೋ ವಸೀತಿ ಅತ್ಥೋ.

ಚತುತ್ಥಪಞ್ಚಮಾಪದಾನಾನಿ ಉತ್ತಾನಾನೇವ.

೫೬. ಛಟ್ಠಾಪದಾನೇ ಕುಸಟ್ಠಕಮದಾಸಹನ್ತಿ ಪಕ್ಖಿಕಭತ್ತಉಪೋಸಥಿಕಭತ್ತಧುರಭತ್ತಸಲಾಕಭತ್ತಾದೀಸು ಕುಸಪಣ್ಣವಸೇನ ದಾತಬ್ಬಂ ಅಟ್ಠಸಲಾಕಭತ್ತಂ ಅಹಂ ಅದಾಸಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ.

೬೧. ಸತ್ತಮಾಪದಾನೇ ಸೋಭಿತೋ ನಾಮ ಸಮ್ಬುದ್ಧೋತಿ ಆರೋಹಪರಿಣಾಹದ್ವತ್ತಿಂಸಮಹಾಪುರಿಸಲಕ್ಖಣಬ್ಯಾಮಪ್ಪಭಾದೀಹಿ ಸೋಭಮಾನಸರೀರತ್ತಾ ಸೋಭಿತೋ ನಾಮ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೋತಿ ಅತ್ಥೋ.

೬೬. ಅಟ್ಠಮಾಪದಾನೇ ತಕ್ಕರಾಯಂ ವಸೀ ತದಾತಿ ತಂ ದಸಪುಞ್ಞಕಿರಿಯವತ್ಥುಂ ಕರೋನ್ತಾ ಜನಾ ಪಟಿವಸನ್ತಿ ಏತ್ಥಾತಿ ತಕ್ಕರಾ, ರಾಜಧಾನೀ. ತಿಸ್ಸಂ ತಕ್ಕರಾಯಂ, ತದಾ ವಸೀತಿ ಅತ್ಥೋ.

೭೨. ನವಮಾಪದಾನೇ ಪಾನಧಿಂ ಸುಕತಂ ಗಯ್ಹಾತಿ ಉಪಾಹನಯುಗಂ ಸುನ್ದರಾಕಾರೇನ ನಿಪ್ಫಾದಿತಂ ಗಹೇತ್ವಾತಿ ಅತ್ಥೋ. ದಸಮಾಪದಾನಂ ಸುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಮೇವಾತಿ.

ಅಟ್ಠಚತ್ತಾಲೀಸಮವಗ್ಗವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ.

೪೯. ಪಂಸುಕೂಲವಗ್ಗೋ

೧-೧೦. ಪಂಸುಕೂಲಸಞ್ಞಕತ್ಥೇರಅಪದಾನಾದಿವಣ್ಣನಾ

ಏಕೂನಪಞ್ಞಾಸಮವಗ್ಗೇ ಪಠಮಾಪದಾನಂ ಸುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಮೇವ.

೧೪. ದುತಿಯಾಪದಾನೇ ಅಧಿಚ್ಚುಪ್ಪತ್ತಿಕಾ ಬುದ್ಧಾತಿ ಅಧಿಚ್ಚೇನ ಅಕಾರಣೇನ ಉಪ್ಪತ್ತಿಕಾ ಸಯಮ್ಭೂತಾ, ಅಞ್ಞೇಹಿ ದೇವಬ್ರಹ್ಮಮಾರಾದೀಹಿ ಉಪದೇಸದಾಯಕೇಹಿ ರಹಿತಾ ಸಯಮ್ಭೂಞಾಣೇನ ಉಪ್ಪನ್ನಾ ಜಾತಾ ಪಾತುಭೂತಾತಿ ಅತ್ಥೋ.

೧೬. ಓದುಮ್ಬರಿಕಪುಪ್ಫಂ ವಾತಿ ಉದುಮ್ಬರರುಕ್ಖೇ ಪುಪ್ಫಂ ದುಲ್ಲಭಂ ದುಲ್ಲಭುಪ್ಪತ್ತಿಕಂ ಇವ. ಚನ್ದಮ್ಹಿ ಸಸಕಂ ಯಥಾತಿ ಚನ್ದಮಣ್ಡಲೇ ಸಸಲೇಖಾಯ ರೂಪಂ ದುಲ್ಲಭಂ ಯಥಾ. ವಾಯಸಾನಂ ಯಥಾ ಖೀರನ್ತಿ ಕಾಕಾನಂ ನಿಚ್ಚಂ ರತ್ತಿನ್ದಿವಂ ಖುದ್ದಾಪೀಳಿತಭಾವೇನ ಖೀರಂ ದುಲ್ಲಭಂ ಯಥಾ, ಏವಂ ದುಲ್ಲಭಂ ಲೋಕನಾಯಕಂ ಚತುರಾಸಙ್ಖ್ಯೇಯ್ಯಂ ವಾ ಅಟ್ಠಾಸಙ್ಖ್ಯೇಯ್ಯಂ ವಾ ಸೋಳಸಾಸಙ್ಖ್ಯೇಯ್ಯಂ ವಾ ಕಪ್ಪಸತಸಹಸ್ಸಂ ಪಾರಮಿಯೋ ಪೂರೇತ್ವಾ ಬುದ್ಧಭಾವತೋ ದುಲ್ಲಭೋ ಲೋಕನಾಯಕೋತಿ ಅತ್ಥೋ.

೩೦. ತತಿಯಾಪದಾನೇ ಮಧುಂ ಭಿಸೇಹಿ ಸವತೀತಿ ಪೋಕ್ಖರಮಧುಪದುಮಕೇಸರೇಹಿ ಸವತಿ ಪಗ್ಘರತಿ. ಖೀರಂ ಸಪ್ಪಿಂ ಮುಳಾಲಿಭೀತಿ ಖೀರಞ್ಚ ಸಪ್ಪಿರಸಞ್ಚ ಪದುಮಮುಳಾಲೇಹಿ ಸವತಿ ಪಗ್ಘರತಿ. ತಸ್ಮಾ ತದುಭಯಂ ಮಮ ಸನ್ತಕಂ ಬುದ್ಧೋ ಪಟಿಗ್ಗಣ್ಹತೂತಿ ಅತ್ಥೋ.

ಚತುತ್ಥಪಞ್ಚಮಛಟ್ಠಾಪದಾನಾನಿ ಉತ್ತಾನಾನೇವ.

೧೧೯. ಸತ್ತಮಾಪದಾನೇ ಚತ್ತಾಲೀಸದಿಜಾಪಿ ಚಾತಿ ದ್ವಿಕ್ಖತ್ತುಂ ಜಾತಾತಿ ದಿಜಾ. ಕುಮಾರವಯೇ ಉಟ್ಠಿತದನ್ತಾನಂ ಪತಿತತ್ತಾ ಪುನ ಉಟ್ಠಿತದನ್ತಾ ದಿಜಾ, ತೇ ಚ ದನ್ತಾ. ಬ್ಯಾಕರಣಞ್ಚ ಹೇಟ್ಠಾ ನಿದಾನಕಥಾಯಂ ವುತ್ತಮೇವ.

ಅಟ್ಠಮಾಪದಾನಂ ಉತ್ತಾನಮೇವಾತಿ.

೧೭೧. ನವಮಾಪದಾನೇ ತದಾಹಂ ಮಾಣವೋ ಆಸಿನ್ತಿ ಯದಾ ಸುಮೇಧಪಣ್ಡಿತೋ ದೀಪಙ್ಕರಭಗವತೋ ಸನ್ತಿಕಾ ಬ್ಯಾಕರಣಂ ಲಭಿ, ತದಾ ಅಹಂ ಮೇಘೋ ನಾಮ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಮಾಣವೋ ಹುತ್ವಾ ಸುಮೇಧತಾಪಸೇನ ಸಹ ಇಸಿಪಬ್ಬಜ್ಜಂ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ಸಿಕ್ಖಾಪದೇಸು ಸಿಕ್ಖಿತೋ ಕೇನಚಿ ಪಾಪಸಹಾಯೇನ ಸಂಸಟ್ಠೋ ಸಂಸಗ್ಗದೋಸೇನ ಪಾಪವಿತಕ್ಕಾದಿವಸಂ ಗತೋ ಮಾತುಘಾತಕಮ್ಮವಸೇನ ನರಕೇ ಅಗ್ಗಿಜಾಲಾದಿದುಕ್ಖಮನುಭವಿತ್ವಾ ತತೋ ಚುತೋ ಸಮುದ್ದೇ ತಿಮಿಙ್ಗಲಮಹಾಮಚ್ಛೋ ಹುತ್ವಾ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ, ಸಮುದ್ದಮಜ್ಝೇ ಗಚ್ಛನ್ತಂ ಮಹಾನಾವಂ ಗಿಲಿತುಕಾಮೋ ಗತೋ. ದಿಸ್ವಾ ಮಂ ವಾಣಿಜಾ ಭೀತಾ ‘‘ಅಹೋ ಗೋತಮೋ ಭಗವಾ’’ತಿ ಸದ್ದಮಕಂಸು. ಅಥ ಮಹಾಮಚ್ಛೋ ಪುಬ್ಬವಾಸನಾವಸೇನ ಬುದ್ಧಗಾರವಂ ಉಪ್ಪಾದೇತ್ವಾ ತತೋ ಚುತೋ ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ವಿಭವಸಮ್ಪನ್ನೇ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ಸದ್ಧೋ ಪಸನ್ನೋ ಸತ್ಥು ಧಮ್ಮದೇಸನಂ ಸುತ್ವಾ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ಸಹ ಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾಹಿ ಅರಹತ್ತಂ ಪಾಪುಣಿತ್ವಾ ದಿವಸಸ್ಸ ತಿಕ್ಖತ್ತುಂ ಉಪಟ್ಠಾನಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಸರಮಾನೋ ವನ್ದತಿ. ತದಾ ಭಗವಾ ‘‘ಚಿರಂ ಧಮ್ಮರುಚೀ’’ತಿ ಮಂ ಆಹ.

೧೮೪. ಅಥ ಸೋ ಥೇರೋ ‘‘ಸುಚಿರಂ ಸತಪುಞ್ಞಲಕ್ಖಣ’’ನ್ತಿಆದೀಹಿ ಗಾಥಾಹಿ ಥೋಮೇಸಿ. ಭನ್ತೇ, ಸತಪುಞ್ಞಲಕ್ಖಣಧರ ಗೋತಮ. ಪತಿಪುಬ್ಬೇನ ವಿಸುದ್ಧಪಚ್ಚಯನ್ತಿ ಪುಬ್ಬೇ ದೀಪಙ್ಕರಪಾದಮೂಲೇ ಪರಿಪುಣ್ಣಪಾರಮೀಪಚ್ಚಯಸಮ್ಭಾರೋ ಸುಟ್ಠು ಚಿರಂ ಕಾಲಂ ಮಯಾ ನ ದಿಟ್ಠೋ ಅಸೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ಅಹಮಜ್ಜಸುಪೇಕ್ಖನನ್ತಿ ಅಜ್ಜ ಇಮಸ್ಮಿಂ ದಿವಸೇ ಅಹಂ ಸುಪೇಕ್ಖನಂ ಸುನ್ದರದಸ್ಸನಂ, ಸುನ್ದರದಿಟ್ಠಂ ವಾ ನಿರುಪಮಂ ವಿಗ್ಗಹಂ ಉಪಮಾರಹಿತಸರೀರಂ ಗೋತಮಂ ವತ ಏಕನ್ತೇನ ಪಸ್ಸಾಮಿ ದಕ್ಖಾಮೀತಿ ಅತ್ಥೋ.

೧೮೫-೧೮೬. ಸುಚಿರಂ ವಿಹತತಮೋ ಮಯಾತಿ ವಿಸೇಸೇನ ಹತತಮೋ ವಿದ್ಧಂಸಿತಮೋಹೋ ತ್ವಂ ಮಯಾಪಿ ಸುಟ್ಠು ಚಿರಂ ಥೋಮಿತೋತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸುಚಿರಕ್ಖೇನ ನದೀ ವಿಸೋಸಿತಾತಿ ಏಸಾ ತಣ್ಹಾನದೀ ಸುನ್ದರರಕ್ಖೇನ ಗೋಪನೇನ ವಿಸೇಸೇನ ಸೋಸಿತಾ, ಅಭಬ್ಬುಪ್ಪತ್ತಿಕತಾ ತಯಾತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸುಚಿರಂ ಅಮಲಂ ವಿಸೋಧಿತನ್ತಿ ಸುಟ್ಠು ಚಿರಂ ದೀಘೇನ ಅದ್ಧುನಾ ಅಮಲಂ ನಿಬ್ಬಾನಂ ವಿಸೇಸೇನ ಸೋಧಿತಂ, ಸುಟ್ಠು ಕತಂ ಅಧಿಗತಂ ತಯಾತಿ ಅತ್ಥೋ. ನಯನಂ ಞಾಣಮಯಂ ಮಹಾಮುನೇ. ಚಿರಕಾಲಸಮಙ್ಗಿತೋತಿ ಮಹಾಮುನೇ ಮಹಾಸಮಣ ಞಾಣಮಯಂ ನಯನಂ ದಿಬ್ಬಚಕ್ಖುಂ ಚಿರಕಾಲಂ ಸಮಧಿಗತೋ ಸಮ್ಪತ್ತೋ ತ್ವನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ಅವಿನಟ್ಠೋ ಪುನರನ್ತರನ್ತಿ ಅಹಂ ಪುನ ಅನ್ತರಂ ಅನ್ತರಾಭವೇ ಮಜ್ಝೇ ಪರಿನಟ್ಠೋ ಪರಿಹೀನೋ ಅಹೋಸಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ಪುನರಜ್ಜಸಮಾಗತೋ ತಯಾತಿ ಅಜ್ಜ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಕಾಲೇ ತಯಾ ಸದ್ಧಿಂ ಪುನಪಿ ಸಮಾಗತೋ ಏಕೀಭೂತೋ ಸಹ ವಸಾಮೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ನ ಹಿ ನಸ್ಸನ್ತಿ ಕತಾನಿ ಗೋತಮಾತಿ ಗೋತಮ ಸಬ್ಬಞ್ಞುಬುದ್ಧ, ತಯಾ ಸದ್ಧಿಂ ಕತಾನಿ ಸಮಾಗಮಾದೀನಿ ನ ಹಿ ನಸ್ಸನ್ತಿ ಯಾವ ಖನ್ಧಪರಿನಿಬ್ಬಾನಾ ನ ವಿನಾ ಭವಿಸ್ಸನ್ತೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸೇಸಂ ಉತ್ತಾನಮೇವಾತಿ.

ಧಮ್ಮರುಚಿಯತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

ದಸಮಾಪದಾನಂ ಸುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಮೇವಾತಿ.

ಏಕೂನಪಞ್ಞಾಸಮವಗ್ಗವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೫೦-೫೩. ಕಿಙ್ಕಣಿಪುಪ್ಫಾದಿವಗ್ಗೋ

೧-೪೦. ಕಿಙ್ಕಣಿಪುಪ್ಫಿಯತ್ಥೇರಅಪದಾನಾದಿವಣ್ಣನಾ

ಪಞ್ಞಾಸಮವಗ್ಗೇ ಚ ಏಕಪಞ್ಞಾಸಮವಗ್ಗೇ ಚ ದ್ವೇಪಞ್ಞಾಸಮವಗ್ಗೇ ಚ ತೇಪಞ್ಞಾಸಮವಗ್ಗೇ ಚ ಸಬ್ಬಾನಿ ಅಪದಾನಾನಿ ಉತ್ತಾನಾನೇವಾತಿ.

೫೪. ಕಚ್ಚಾಯನವಗ್ಗೋ

೧. ಮಹಾಕಚ್ಚಾಯನತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ಚತುಪಞ್ಞಾಸಮವಗ್ಗೇ ಪಠಮಾಪದಾನೇ ಪದುಮುತ್ತರೋ ನಾಮ ಜಿನೋತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಮಹಾಕಚ್ಚಾಯನತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ಪದುಮುತ್ತರಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಗಹಪತಿಮಹಾಸಾಲಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿತ್ವಾ ವುದ್ಧಿಪ್ಪತ್ತೋ ಏಕದಿವಸಂ ಸತ್ಥು ಸನ್ತಿಕೇ ಧಮ್ಮಂ ಸುಣನ್ತೋ ಸತ್ಥಾರಾ ಸಂಖಿತ್ತೇನ ಭಾಸಿತಸ್ಸ ವಿತ್ಥಾರೇನ ಅತ್ಥಂ ವಿಭಜನ್ತಾನಂ ಅಗ್ಗಟ್ಠಾನೇ ಠಪಿಯಮಾನಂ ಏಕಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ದಿಸ್ವಾ ಸಯಮ್ಪಿ ತಂ ಠಾನನ್ತರಂ ಪತ್ಥೇನ್ತೋ ಪಣಿಧಾನಂ ಕತ್ವಾ ದಾನಾದೀನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಕತ್ವಾ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಸು ಸಂಸರನ್ತೋ ಸುಮೇಧಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ವಿಜ್ಜಾಧರೋ ಹುತ್ವಾ ಆಕಾಸೇನ ಗಚ್ಛನ್ತೋ ಏಕಸ್ಮಿಂ ವನಸಣ್ಡೇ ನಿಸಿನ್ನಂ ಭಗವನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಪಸನ್ನಮಾನಸೋ ಕಣಿಕಾರಪುಪ್ಫೇಹಿ ಪೂಜಂ ಅಕಾಸಿ.

ಸೋ ತೇನ ಪುಞ್ಞೇನ ಅಪರಾಪರಂ ಸುಗತೀಸುಯೇವ ಪರಿವತ್ತೇನ್ತೋ ಕಸ್ಸಪದಸಬಲಸ್ಸ ಕಾಲೇ ಬಾರಾಣಸಿಯಂ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿತ್ವಾ ಪರಿನಿಬ್ಬುತೇ ಭಗವತಿ ಸುವಣ್ಣಚೇತಿಯಕಮ್ಮಟ್ಠಾನೇ ಸತಸಹಸ್ಸಗ್ಘನಿಕಾಯ ಸುವಣ್ಣಿಟ್ಠಕಾಯ ಪೂಜಂ ಕತ್ವಾ ‘‘ಇಮಸ್ಸ ನಿಸ್ಸನ್ದೇನ ನಿಬ್ಬತ್ತನಿಬ್ಬತ್ತಟ್ಠಾನೇ ಸರೀರಂ ಮೇ ಸುವಣ್ಣವಣ್ಣಂ ಹೋತೂ’’ತಿ ಪತ್ಥನಂ ಅಕಾಸಿ. ತತೋ ಯಾವಜೀವಂ ಕುಸಲಕಮ್ಮಂ ಕತ್ವಾ ಏಕಂ ಬುದ್ಧನ್ತರಂ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಸು ಸಂಸರಿತ್ವಾ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಉಜ್ಜೇನಿಯಂ ರಞ್ಞೋ ಚಣ್ಡಪಜ್ಜೋತಸ್ಸ ಪುರೋಹಿತಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿ, ತಸ್ಸ ನಾಮಗ್ಗಹಣದಿವಸೇ ಮಾತಾ ‘‘ಮಯ್ಹಂ ಪುತ್ತೋ ಸುವಣ್ಣವಣ್ಣೋ, ಅತ್ತನೋ ನಾಮಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಆಗತೋ’’ತಿ ಕಞ್ಚನಮಾಣವೋತ್ವೇವ ನಾಮಂ ಅಕಾಸಿ. ಸೋ ವುದ್ಧಿಮನ್ವಾಯ ತಯೋ ವೇದೇ ಉಗ್ಗಣ್ಹಿತ್ವಾ ಪಿತು ಅಚ್ಚಯೇನ ಪುರೋಹಿತಟ್ಠಾನಂ ಲಭಿ. ಸೋ ಗೋತ್ತವಸೇನ ಕಚ್ಚಾಯನೋತಿ ಪಞ್ಞಾಯಿತ್ಥ. ಅಥ ರಾಜಾ ಚಣ್ಡಪಜ್ಜೋತೋ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದಂ ಸುತ್ವಾ, ‘‘ಆಚರಿಯ, ತುಮ್ಹೇ ತತ್ಥ ಗನ್ತ್ವಾ ಸತ್ಥಾರಂ ಇಧಾನೇಥಾ’’ತಿ ಪೇಸೇಸಿ. ಸೋ ಅತ್ತಟ್ಠಮೋ ಸತ್ಥು ಸನ್ತಿಕಂ ಉಪಗತೋ ತಸ್ಸ ಸತ್ಥಾ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇಸಿ, ದೇಸನಾಪರಿಯೋಸಾನೇ ಸತ್ತಹಿ ಜನೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಸಹ ಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾಹಿ ಅರಹತ್ತೇ ಪತಿಟ್ಠಾಸಿ.

೧. ಸೋ ಏವಂ ಪತ್ತಅರಹತ್ತಫಲೋ ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ಸರಿತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಪದುಮುತ್ತರೋ ನಾಮ ಜಿನೋತಿಆದಿಮಾಹ. ತಂ ಹೇಟ್ಠಾ ವುತ್ತತ್ಥಮೇವ. ಅಥ ಸತ್ಥಾ ‘‘ಏಥ, ಭಿಕ್ಖವೋ’’ತಿ ಹತ್ಥಂ ಪಸಾರೇಸಿ. ತೇ ತಾವದೇವ ದ್ವಙ್ಗುಲಮತ್ತಕೇಸಮಸ್ಸುಇದ್ಧಿಮಯಪತ್ತಚೀವರಧರಾ ವಸ್ಸಸಟ್ಠಿಕತ್ಥೇರಾ ವಿಯ ಅಹೇಸುಂ. ಏವಂ ಥೇರೋ ಸದತ್ಥಂ ನಿಪ್ಫಾದೇತ್ವಾ, ‘‘ಭನ್ತೇ, ರಾಜಾ ಪಜ್ಜೋತೋ ತುಮ್ಹಾಕಂ ಪಾದೇ ವನ್ದಿತುಂ ಧಮ್ಮಞ್ಚ ಸೋತುಂ ಇಚ್ಛತೀ’’ತಿ ಆರೋಚೇಸಿ. ಸತ್ಥಾ ‘‘ತ್ವಂಯೇವ, ಕಚ್ಚಾನ, ತತ್ಥ ಗಚ್ಛ, ತಯಿ ಗತೇ ರಾಜಾ ಪಸೀದಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಆಹ. ಥೇರೋ ಸತ್ಥು ಆಣಾಯ ಅತ್ತಟ್ಠಮೋ ತತ್ಥ ಗನ್ತ್ವಾ ರಾಜಾನಂ ಪಸಾದೇತ್ವಾ ಅವನ್ತೀಸು ಸಾಸನಂ ಪತಿಟ್ಠಾಪೇತ್ವಾ ಪುನ ಸತ್ಥು ಸನ್ತಿಕಮೇವ ಆಗತೋ. ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಪತ್ಥನಾವಸೇನ ಕಚ್ಚಾಯನಪ್ಪಕರಣಂ ಮಹಾನಿರುತ್ತಿಪ್ಪಕರಣಂ ನೇತ್ತಿಪ್ಪಕರಣನ್ತಿ ಪಕರಣತ್ತಯಂ ಸಙ್ಘಮಜ್ಝೇ ಬ್ಯಾಕಾಸಿ. ಅಥ ಸನ್ತುಟ್ಠೇನ ಭಗವತಾ ‘‘ಏತದಗ್ಗಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಮಮ ಸಾವಕಾನಂ ಸಂಖಿತ್ತೇನ ಭಾಸಿತಸ್ಸ ವಿತ್ಥಾರೇನ ಅತ್ಥಂ ವಿಭಜನ್ತಾನಂ ಯದಿದಂ ಮಹಾಕಚ್ಚಾನೋ’’ತಿ (ಅ. ನಿ. ೧.೧೮೮, ೧೯೭) ಏತದಗ್ಗಟ್ಠಾನೇ ಠಪಿತೋ ಅಗ್ಗಫಲಸುಖೇನ ವಿಹಾಸೀತಿ.

ಮಹಾಕಚ್ಚಾಯನತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೨. ವಕ್ಕಲಿತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ದುತಿಯಾಪದಾನೇ ಇತೋ ಸತಸಹಸ್ಸಮ್ಹೀತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ವಕ್ಕಲಿತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಥೇರೋ ಪುರಿಮಜಿನವರೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ಪದುಮುತ್ತರಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಹಂಸವತೀನಗರೇ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವಿಞ್ಞುತಂ ಪತ್ತೋ ಸತ್ಥು ಸನ್ತಿಕಂ ಗಚ್ಛನ್ತೇಹಿ ಉಪಾಸಕೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ವಿಹಾರಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಪರಿಸಪರಿಯನ್ತೇ ಠಿತೋ ಧಮ್ಮಂ ಸುಣನ್ತೋ ಸತ್ಥಾರಾ ಏಕಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಸದ್ಧಾಧಿಮುತ್ತಾನಂ ಅಗ್ಗಟ್ಠಾನೇ ಠಪಿತಂ ದಿಸ್ವಾ ಸಯಮ್ಪಿ ತಂ ಠಾನನ್ತರಂ ಪತ್ಥೇನ್ತೋ ಸತ್ತಾಹಂ ಬುದ್ಧಪ್ಪಮುಖಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಸ್ಸ ಮಹಾದಾನಂ ದತ್ವಾ ಪಣಿಧಾನಂ ಅಕಾಸಿ. ಸತ್ಥಾ ತಸ್ಸ ಅನನ್ತರಾಯಂ ದಿಸ್ವಾ ಬ್ಯಾಕರಿ.

ಸೋ ಯಾವಜೀವಂ ಕುಸಲಂ ಕತ್ವಾ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಸು ಸಂಸರನ್ತೋ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿ, ತಸ್ಸ ವಕ್ಕಲೀತಿ ನಾಮಂ ಕರಿಂಸು. ತತ್ಥ ಕಲೀತಿ ಅಪರಾಧತಿಲಕಾಳಕಾದಿದೋಸಸ್ಸ ಅಧಿವಚನಂ. ನಿದ್ಧನ್ತಸುವಣ್ಣಪಿಣ್ಡಸದಿಸತಾಯ ಅಪಗತೋ ಬ್ಯಪಗತೋ ಕಲಿ ದೋಸೋ ಅಸ್ಸಾತಿ ವ-ಕಾರಾಗಮಂ ಕತ್ವಾ ವಕ್ಕಲೀತಿ ವುಚ್ಚತಿ. ಸೋ ವುದ್ಧಿಪ್ಪತ್ತೋ ತಯೋ ವೇದೇ ಉಗ್ಗಣ್ಹಿತ್ವಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಸಿಪ್ಪೇಸು ನಿಪ್ಫತ್ತಿಂ ಗತೋ, ಸತ್ಥಾರಂ ದಿಸ್ವಾ ರೂಪಕಾಯಸಮ್ಪತ್ತಿದಸ್ಸನೇನ ಅತಿತ್ತೋ ಸತ್ಥಾರಾ ಸದ್ಧಿಂಯೇವ ವಿಚರತಿ. ‘‘ಅಗಾರಮಜ್ಝೇ ವಸನ್ತೋ ನಿಚ್ಚಕಾಲಂ ಸತ್ಥು ದಸ್ಸನಂ ನ ಲಭಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಸತ್ಥು ಸನ್ತಿಕೇ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ಠಪೇತ್ವಾ ಭೋಜನಕಾಲಂ ಸರೀರಕಿಚ್ಚಕಾಲಞ್ಚ ಸೇಸಕಾಲೇ ಯತ್ಥ ಠಿತೇನ ಸಕ್ಕಾ ದಸಬಲಂ ಪಸ್ಸಿತುಂ, ತತ್ಥ ಠಿತೋ ಅಞ್ಞಂ ಕಿಚ್ಚಂ ಪಹಾಯ ಭಗವನ್ತಂ ಓಲೋಕೇನ್ತೋಯೇವ ವಿಹರತಿ. ಸತ್ಥಾ ತಸ್ಸ ಞಾಣಪರಿಪಾಕಂ ಆಗಮೇನ್ತೋ ಬಹುಕಾಲಂ ತಸ್ಮಿಂ ರೂಪದಸ್ಸನೇನೇವ ವಿಚರನ್ತೇ ಕಿಞ್ಚಿ ಅವತ್ವಾ ಪುನೇಕದಿವಸಂ – ‘‘ಕಿಂ ತೇ, ವಕ್ಕಲಿ, ಇಮಿನಾ ಪೂತಿಕಾಯೇನ ದಿಟ್ಠೇನ? ಯೋ ಖೋ, ವಕ್ಕಲಿ, ಧಮ್ಮಂ ಪಸ್ಸತಿ, ಸೋ ಮಂ ಪಸ್ಸತಿ; ಯೋ ಮಂ ಪಸ್ಸತಿ, ಸೋ ಧಮ್ಮಂ ಪಸ್ಸತಿ. ಧಮ್ಮಞ್ಹಿ, ವಕ್ಕಲಿ, ಪಸ್ಸನ್ತೋ ಮಂ ಪಸ್ಸತೀ’’ತಿ (ಸಂ. ನಿ. ೩.೮೭) ಆಹ. ಸತ್ಥರಿ ಏವಂ ವದನ್ತೇಪಿ ಥೇರೋ ಸತ್ಥು ದಸ್ಸನಂ ಪಹಾಯ ಅಞ್ಞತ್ಥ ಗನ್ತುಂ ನ ಸಕ್ಕೋತಿ. ತತೋ ಸತ್ಥಾ, ‘‘ನಾಯಂ ಭಿಕ್ಖು ಸಂವೇಗಂ ಅಲಭಿತ್ವಾ ಬುಜ್ಝಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ವಸ್ಸೂಪನಾಯಿಕದಿವಸೇ – ‘‘ಅಪೇಹಿ, ವಕ್ಕಲೀ’’ತಿ ಥೇರಂ ಪಣಾಮೇಸಿ. ಸೋ ಸತ್ಥಾರಾ ಪಣಾಮಿತೋ ಸತ್ಥು ಸಮ್ಮುಖೇ ಠಾತುಂ ಅಸಕ್ಕೋನ್ತೋ – ‘‘ಕಿಂ ಮಯ್ಹಂ ಜೀವಿತೇನ, ಯೋಹಂ ಸತ್ಥಾರಂ ದಟ್ಠುಂ ನ ಲಭಾಮೀ’’ತಿ ಗಿಜ್ಝಕೂಟೇ ಪಬ್ಬತೇ ಪಪಾತಟ್ಠಾನಂ ಅಭಿರುಹಿ? ಸತ್ಥಾ ತಸ್ಸ ತಂ ಪವತ್ತಿಂ ಞತ್ವಾ – ‘‘ಅಯಂ ಭಿಕ್ಖು ಮಮ ಸನ್ತಿಕಾ ಅಸ್ಸಾಸಂ ಅಲಭನ್ತೋ ಮಗ್ಗಫಲಾನಂ ಉಪನಿಸ್ಸಯಂ ನಾಸೇಯ್ಯಾ’’ತಿ ಅತ್ತಾನಂ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ಓಭಾಸಂ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇನ್ತೋ –

‘‘ಪಾಮೋಜ್ಜಬಹುಲೋ ಭಿಕ್ಖು, ಪಸನ್ನೋ ಬುದ್ಧಸಾಸನೇ;

ಅಧಿಗಚ್ಛೇ ಪದಂ ಸನ್ತಂ, ಸಙ್ಖಾರೂಪಸಮಂ ಸುಖ’’ನ್ತಿ. (ಧ. ಪ. ೩೮೧) –

ಗಾಥಂ ವತ್ವಾ ‘‘ಏಹಿ, ವಕ್ಕಲೀ’’ತಿ (ಧ. ಪ. ಅಟ್ಠ. ೨.೩೮೧) ಹತ್ಥಂ ಪಸಾರೇಸಿ. ಥೇರೋ ‘‘ದಸಬಲೋ ಮೇ ದಿಟ್ಠೋ, ‘ಏಹೀ’ತಿ ಅವ್ಹಾಯನಮ್ಪಿ ಲದ್ಧ’’ನ್ತಿ ಬಲವಪೀತಿಸೋಮನಸ್ಸಂ ಉಪ್ಪಾದೇತ್ವಾ ‘‘ಕುತೋ ಗಚ್ಛಾಮೀ’’ತಿ ಅತ್ತನೋ ಗಮನಭಾವಂ ಅಜಾನಿತ್ವಾವ ಸತ್ಥು ಸಮ್ಮುಖೇ ಆಕಾಸೇ ಪಕ್ಖನ್ದಿತ್ವಾ ಪಠಮೇನ ಪಾದೇನ ಪಬ್ಬತೇ ಠಿತೋಯೇವ ಸತ್ಥಾರಾ ವುತ್ತಗಾಥಾಯೋ ಆವಜ್ಜೇನ್ತೋ ಆಕಾಸೇಯೇವ ಪೀತಿಂ ವಿಕ್ಖಮ್ಭೇತ್ವಾ ಸಹ ಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾಹಿ ಅರಹತ್ತಂ ಪಾಪುಣೀತಿ ಅಙ್ಗುತ್ತರಟ್ಠಕಥಾಯಂ (ಅ. ನಿ. ಅಟ್ಠ. ೧.೧.೨೦೮) ಧಮ್ಮಪದವಣ್ಣನಾಯಞ್ಚ (ಧ. ಪ. ಅಟ್ಠ. ೨.೩೮೧ ವಕ್ಕಲಿತ್ಥೇರವತ್ಥು) ಆಗತಂ.

ಇಧ ಪನ ಏವಂ ವೇದಿತಬ್ಬಂ – ‘‘ಕಿಂ ತೇ, ವಕ್ಕಲೀ’’ತಿಆದಿನಾ ಸತ್ಥಾರಾ ಓವದಿತೋ ಗಿಜ್ಝಕೂಟೇ ವಿಹರನ್ತೋ ವಿಪಸ್ಸನಂ ಪಟ್ಠಪೇಸಿ, ತಸ್ಸ ಸದ್ಧಾಯ ಬಲವಭಾವತೋ ಏವ ವಿಪಸ್ಸನಾ ವೀಥಿಂ ನ ಓತರತಿ? ಭಗವಾ ತಂ ಞತ್ವಾ ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಂ ಸೋಧೇತ್ವಾ ಅದಾಸಿ. ಸೋ ಪುನ ವಿಪಸ್ಸನಂ ಮತ್ಥಕಂ ಪಾಪೇತುಂ ನಾಸಕ್ಖಿಯೇವ. ಅಥಸ್ಸ ಆಹಾರವೇಕಲ್ಲೇನ ವಾತಾಬಾಧೋ ಉಪ್ಪಜ್ಜಿ, ತಂ ವಾತಾಬಾಧೇನ ಪೀಳಿಯಮಾನಂ ಞತ್ವಾ ಭಗವಾ ತತ್ಥ ಗನ್ತ್ವಾ ಪುಚ್ಛನ್ತೋ –

‘‘ವಾತರೋಗಾಭಿನೀತೋ ತ್ವಂ, ವಿಹರಂ ಕಾನನೇ ವನೇ;

ಪವಿದ್ಧಗೋಚರೇ ಲೂಖೇ, ಕಥಂ ಭಿಕ್ಖು ಕರಿಸ್ಸಸೀ’’ತಿ. (ಥೇರಗಾ. ೩೫೦) –

ಆಹ. ತಂ ಸುತ್ವಾ ಥೇರೋ –

‘‘ಪೀತಿಸುಖೇನ ವಿಪುಲೇನ, ಫರಮಾನೋ ಸಮುಸ್ಸಯಂ;

ಲೂಖಮ್ಪಿ ಅಭಿಸಮ್ಭೋನ್ತೋ, ವಿಹರಿಸ್ಸಾಮಿ ಕಾನನೇ.

‘‘ಭಾವೇನ್ತೋ ಸತಿಪಟ್ಠಾನೇ, ಇನ್ದ್ರಿಯಾನಿ ಬಲಾನಿ ಚ;

ಬೋಜ್ಝಙ್ಗಾನಿ ಚ ಭಾವೇನ್ತೋ, ವಿಹರಿಸ್ಸಾಮಿ ಕಾನನೇ.

‘‘ಆರದ್ಧವೀರಿಯೇ ಪಹಿತತ್ತೇ, ನಿಚ್ಚಂ ದಳ್ಹಪರಕ್ಕಮೇ;

ಸಮಗ್ಗೇ ಸಹಿತೇ ದಿಸ್ವಾ, ವಿಹರಿಸ್ಸಾಮಿ ಕಾನನೇ.

‘‘ಅನುಸ್ಸರನ್ತೋ ಸಮ್ಬುದ್ಧಂ, ಅಗ್ಗಂ ದನ್ತಂ ಸಮಾಹಿತಂ;

ಅತನ್ದಿತೋ ರತ್ತಿನ್ದಿವಂ, ವಿಹರಿಸ್ಸಾಮಿ ಕಾನನೇ’’ತಿ. (ಥೇರಗಾ. ೩೫೧-೩೫೪) –

ಚತಸ್ಸೋ ಗಾಥಾಯೋ ಅಭಾಸಿ. ತಾಸಂ ಅತ್ಥೋ ಥೇರಗಾಥಾವಣ್ಣನಾಯಂ (ಥೇರಗಾ. ಅಟ್ಠ. ೨.೩೫೧-೩೫೪) ವುತ್ತೋಯೇವ. ಏವಂ ಥೇರೋ ವಿಪಸ್ಸನಂ ಉಸ್ಸುಕ್ಕಾಪೇತ್ವಾ ಅರಹತ್ತಂ ಪಾಪುಣಿ.

೨೮. ಸೋ ಅರಹತ್ತಂ ಪತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ಸರಿತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಇತೋ ಸತಸಹಸ್ಸಮ್ಹೀತಿಆದಿಮಾಹ. ತತ್ಥ ಇತೋತಿ ಕಕುಸನ್ಧಾದೀನಂ ಉಪ್ಪನ್ನಭದ್ದಕಪ್ಪತೋ ಹೇಟ್ಠಾ ಕಪ್ಪಸತಸಹಸ್ಸಮತ್ಥಕೇತಿ ಅತ್ಥೋ.

೨೯. ಪದುಮಾಕಾರವದನೋತಿ ಸುಪುಪ್ಫಿತಪದುಮಸಸ್ಸಿರೀಕಮುಖೋ. ಪದುಮಪತ್ತಕ್ಖೋತಿ ಸೇತಪದುಮಪುಪ್ಫಪಣ್ಣಸದಿಸಅಕ್ಖೀತಿ ಅತ್ಥೋ.

೩೦. ಪದುಮುತ್ತರಗನ್ಧೋವಾತಿ ಪದುಮಗನ್ಧಮುಖೋತಿ ಅತ್ಥೋ.

೩೧. ಅನ್ಧಾನಂ ನಯನೂಪಮೋತಿ ಚಕ್ಖುವಿರಹಿತಾನಂ ಸತ್ತಾನಂ ನಯನಸದಿಸೋ, ಧಮ್ಮದೇಸನಾಯ ಸಬ್ಬಸತ್ತಾನಂ ಪಞ್ಞಾಚಕ್ಖಾದಿಚಕ್ಖುದಾಯಕೋತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸನ್ತವೇಸೋತಿ ಸನ್ತಸಭಾವೋ ಸನ್ತಇರಿಯಾಪಥೋ. ಗುಣನಿಧೀತಿ ಗುಣಾನಂ ನಿಧಿ, ಸಬ್ಬಗುಣಗಣಾನಂ ನಿಧಾನಟ್ಠಾನಭೂತೋತಿ ಅತ್ಥೋ. ಕರುಣಾಮತಿಆಕರೋತಿ ಸಾಧೂನಂ ಚಿತ್ತಕಮ್ಪನಸಙ್ಖಾತಾಯ ಕರುಣಾಯ ಚ ಅತ್ಥಾನತ್ಥಮಿನನಪರಿಚ್ಛಿನ್ನಮತಿಯಾ ಚ ಆಕರೋ ಆಧಾರಭೂತೋ.

೩೨. ಬ್ರಹ್ಮಾಸುರಸುರಚ್ಚಿತೋತಿ ಬ್ರಹ್ಮೇಹಿ ಚ ಅಸುರೇಹಿ ಚ ದೇವೇಹಿ ಚ ಅಚ್ಚಿತೋ ಪೂಜಿತೋತಿ ಅತ್ಥೋ.

೩೩. ಮಧುರೇನ ರುತೇನ ಚಾತಿ ಕರವೀಕರುತಮಧುರೇನ ಸದ್ದೇನ ಸಕಲಂ ಜನಂ ರಞ್ಜಯನ್ತೀತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ. ಸನ್ಥವೀ ಸಾವಕಂ ಸಕನ್ತಿ ಅತ್ತನೋ ಸಾವಕಂ ಮಧುರಧಮ್ಮದೇಸನಾಯ ಸನ್ಥವೀ, ಥುತಿಂ ಅಕಾಸೀತಿ ಅತ್ಥೋ.

೩೪. ಸದ್ಧಾಧಿಮುತ್ತೋತಿ ಸದ್ದಹನಸದ್ಧಾಯ ಸಾಸನೇ ಅಧಿಮುತ್ತೋ ಪತಿಟ್ಠಿತೋತಿ ಅತ್ಥೋ. ಮಮ ದಸ್ಸನಲಾಲಸೋತಿ ಮಯ್ಹಂ ದಸ್ಸನೇ ಬ್ಯಾವಟೋ ತಪ್ಪರೋ.

೩೫. ತಂ ಠಾನಮಭಿರೋಚಯಿನ್ತಿ ತಂ ಸದ್ಧಾಧಿಮುತ್ತಟ್ಠಾನನ್ತರಂ ಅಭಿರೋಚಯಿಂ, ಇಚ್ಛಿಂ ಪತ್ಥೇಸಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ.

೪೦. ಪೀತಮಟ್ಠನಿವಾಸನನ್ತಿ ಸಿಲಿಟ್ಠಸುವಣ್ಣವಣ್ಣವತ್ಥೇ ನಿವತ್ಥನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ಹೇಮಯಞ್ಞೋಪಚಿತಙ್ಗನ್ತಿ ಸುವಣ್ಣಪಾಮಙ್ಗಲಗ್ಗಿತಗತ್ತನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ.

೪೭-೪೮. ನೋನೀತಸುಖುಮಾಲಂ ಮನ್ತಿ ನವನೀತಮಿವ ಮುದುತಲುಣಹತ್ಥಪಾದಂ. ಜಾತಪಲ್ಲವಕೋಮಲನ್ತಿ ಅಸೋಕಪಲ್ಲವಪತ್ತಕೋಮಲಮಿವ ಮುದುಕನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ಪಿಸಾಚೀಭಯತಜ್ಜಿತಾತಿ ತದಾ ಏವಂಭೂತಂ ಕುಮಾರಂ ಮಂ ಅಞ್ಞಾ ಪಿಸಾಚೀ ಏಕಾ ರಕ್ಖಸೀ ಭಯೇನ ತಜ್ಜೇಸಿ ಭಿಂಸಾಪೇಸೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ತದಾ ಮಹೇಸಿಸ್ಸ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಪಾದಮೂಲೇ ಮಂ ಸಾಯೇಸುಂ ನಿಪಜ್ಜಾಪೇಸುಂ. ದೀನಮಾನಸಾ ಭೀತಚಿತ್ತಾ ಮಮ ಮಾತಾಪಿತರೋ ಇಮಂ ದಾರಕಂ ತೇ ದದಾಮ, ಇಮಸ್ಸ ಸರಣಂ ಪತಿಟ್ಠಾ ಹೋತು ನಾಥ ನಾಯಕಾತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ.

೪೯. ತದಾ ಪಟಿಗ್ಗಹಿ ಸೋ ಮನ್ತಿ ಸೋ ಭಗವಾ ತದಾ ತಸ್ಮಿಂ ಮಮ ಮಾತುಯಾ ದಿನ್ನಕಾಲೇ ಜಾಲಿನಾ ಜಾಲಯುತ್ತೇನ ಸಙ್ಖಾಲಕೇನ ಚಕ್ಕಲಕ್ಖಣಾದೀಹಿ ಲಕ್ಖಿತೇನ ಮುದುಕೋಮಲಪಾಣಿನಾ ಮುದುಕೇನ ವಿಸುದ್ಧೇನ ಹತ್ಥತಲೇನ ಮಂ ಅಗ್ಗಹೇಸೀತಿ ಅತ್ಥೋ.

೫೨. ಸಬ್ಬಪಾರಮಿಸಮ್ಭೂತನ್ತಿ ಸಬ್ಬೇಹಿ ದಾನಪಾರಮಿತಾದೀಹಿ ಸಮ್ಭೂತಂ ಜಾತಂ. ನೀಲಕ್ಖಿನಯನಂ ವರಂ ಪುಞ್ಞಸಮ್ಭಾರಜಂ ಉತ್ತಮನೀಲಅಕ್ಖಿವನ್ತಂ. ಸಬ್ಬಸುಭಾಕಿಣ್ಣಂ ಸಬ್ಬೇನ ಸುಭೇನ ವಣ್ಣೇನ ಸಣ್ಠಾನೇನ ಆಕಿಣ್ಣಂ ಗಹನೀಭೂತಂ ರೂಪಂ ಭಗವತೋ ಹತ್ಥಪಾದಸೀಸಾದಿರೂಪಂ ದಿಸ್ವಾತಿ ಅತ್ಥೋ, ತಿತ್ತಿಂ ಅಪತ್ತೋ ವಿಹರಾಮಿ ಅಹನ್ತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ.

೬೧. ತದಾ ಮಂ ಚರಣನ್ತಗೋತಿ ತಸ್ಮಿಂ ಮಯ್ಹಂ ಅರಹತ್ತಂ ಪತ್ತಕಾಲೇ ಸೀಲಾದಿಪನ್ನರಸನ್ನಂ ಚರಣಧಮ್ಮಾನಂ ಅನ್ತಗೋ, ಪರಿಯೋಸಾನಪ್ಪತ್ತೋ ಪರಿಪೂರಕಾರೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ‘‘ಮರಣನ್ತಗೋ’’ತಿಪಿ ಪಾಠೋ. ತಸ್ಸ ಮರಣಸ್ಸ ಅನ್ತಂ ನಿಬ್ಬಾನಂ ಪತ್ತೋತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸದ್ಧಾಧಿಮುತ್ತಾನಂ ಅಗ್ಗಂ ಪಞ್ಞಪೇಸೀತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ. ಅಥ ಸತ್ಥಾ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಮಜ್ಝೇ ನಿಸಿನ್ನೋ ‘‘ಏತದಗ್ಗಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಮಮ ಸಾವಕಾನಂ ಸದ್ಧಾಧಿಮುತ್ತಾನಂ ಯದಿದಂ, ವಕ್ಕಲೀ’’ತಿ (ಅ. ನಿ. ೧.೧೯೮, ೨೦೮) ಮಂ ಏತದಗ್ಗಟ್ಠಾನೇ ಠಪೇಸೀತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ. ಸೇಸಂ ಸುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಮೇವಾತಿ.

ವಕ್ಕಲಿತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೩. ಮಹಾಕಪ್ಪಿನತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ಪದುಮುತ್ತರೋ ನಾಮ ಜಿನೋತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಕಪ್ಪಿನತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ಪದುಮುತ್ತರಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಹಂಸವತೀನಗರೇ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವಿಞ್ಞುತಂ ಪತ್ವಾ ಸತ್ಥು ಸನ್ತಿಕೇ ಧಮ್ಮದೇಸನಂ ಸುಣನ್ತೋ ಸತ್ಥಾರಾ ಏಕಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಓವಾದಕಾನಂ ಅಗ್ಗಟ್ಠಾನೇ ಠಪಿತಂ ದಿಸ್ವಾ ಅಧಿಕಾರಕಮ್ಮಂ ಕತ್ವಾ ತಂ ಠಾನನ್ತರಂ ಪತ್ಥೇಸಿ.

ಸೋ ತತ್ಥ ಯಾವಜೀವಂ ಕುಸಲಂ ಕತ್ವಾ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಸು ಸಂಸರನ್ತೋ ಬಾರಾಣಸಿತೋ ಅವಿದೂರೇ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಪೇಸಕಾರಗಾಮೇ ಜೇಟ್ಠಪೇಸಕಾರಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ತದಾ ಸಹಸ್ಸಮತ್ತಾ ಪಚ್ಚೇಕಬುದ್ಧಾ ಹಿಮವನ್ತೇ ಅಟ್ಠ ಮಾಸೇ ವಸಿತ್ವಾ ವಸ್ಸಿಕೇ ಚತ್ತಾರೋ ಮಾಸೇ ಜನಪದೇ ವಸನ್ತಿ. ತೇ ಏಕವಾರಂ ಬಾರಾಣಸಿಯಾ ಅವಿದೂರೇ ಓತರಿತ್ವಾ ‘‘ಸೇನಾಸನಂ ಕರಣತ್ಥಾಯ ಹತ್ಥಕಮ್ಮಂ ಯಾಚಥಾ’’ತಿ ರಞ್ಞೋ ಸನ್ತಿಕಂ ಅಟ್ಠ ಪಚ್ಚೇಕಬುದ್ಧೇ ಪಹಿಣಿಂಸು. ತದಾ ಪನ ರಞ್ಞೋ ವಪ್ಪಮಙ್ಗಲಂ ಅಹೋಸಿ. ಸೋ ‘‘ಪಚ್ಚೇಕಬುದ್ಧಾ ಕಿರ ಆಗತಾ’’ತಿ ಸುತ್ವಾ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ಆಗತಕಾರಣಂ ಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ‘‘ಅಜ್ಜ, ಭನ್ತೇ, ಓಕಾಸೋ ನತ್ಥಿ ಸ್ವೇ ಅಮ್ಹಾಕಂ ವಪ್ಪಮಙ್ಗಲಂ, ತತಿಯದಿವಸೇ ಕರಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಪಚ್ಚೇಕಬುದ್ಧೇ ಅನಿಮನ್ತೇತ್ವಾವ ಪಾವಿಸಿ. ಪಚ್ಚೇಕಬುದ್ಧಾ ‘‘ಅಞ್ಞಂ ಗಾಮಂ ಪವಿಸಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ಪಕ್ಕಮಿಂಸು.

ತಸ್ಮಿಂ ಸಮಯೇ ಜೇಟ್ಠಪೇಸಕಾರಸ್ಸ ಭರಿಯಾ ಕೇನಚಿದೇವ ಕರಣೀಯೇನ ಬಾರಾಣಸಿಂ ಗಚ್ಛನ್ತೀ ತೇ ಪಚ್ಚೇಕಬುದ್ಧೇ ದಿಸ್ವಾ ವನ್ದಿತ್ವಾ, ‘‘ಕಿಂ, ಭನ್ತೇ, ಅವೇಲಾಯ ಅಯ್ಯಾ ಆಗತಾ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿ. ತೇ ಆದಿತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಕಥೇಸುಂ. ತಂ ಸುತ್ವಾ ಸದ್ಧಾಸಮ್ಪನ್ನಾ ಬುದ್ಧಿಸಮ್ಪನ್ನಾ ಇತ್ಥೀ ‘‘ಸ್ವೇ, ಭನ್ತೇ, ಅಮ್ಹಾಕಂ ಭಿಕ್ಖಂ ಗಣ್ಹಥಾ’’ತಿ ನಿಮನ್ತೇಸಿ. ‘‘ಬಹುಕಾ ಮಯಂ, ಭಗಿನೀ’’ತಿ. ‘‘ಕಿತ್ತಕಾ, ಭನ್ತೇ’’ತಿ? ‘‘ಸಹಸ್ಸಮತ್ತಾ, ಭಗಿನೀ’’ತಿ. ‘‘ಭನ್ತೇ, ಇಮಸ್ಮಿಂ ನೋ ಗಾಮೇ ಸಹಸ್ಸಮತ್ತಾ ವಸಿಮ್ಹಾ, ಏಕೇಕೋ ಏಕೇಕಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖಂ ದಸ್ಸತಿ, ಭಿಕ್ಖಂ ಅಧಿವಾಸೇಥ, ಅಹಮೇವ ವೋ ವಸನಟ್ಠಾನಂ ಕಾರಾಪೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಆಹ. ಪಚ್ಚೇಕಬುದ್ಧಾ ಅಧಿವಾಸೇಸುಂ.

ಸಾ ಗಾಮಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ಉಗ್ಘೋಸೇಸಿ – ‘‘ಅಮ್ಮತಾತಾ, ಅಹಂ ಸಹಸ್ಸಮತ್ತೇ ಪಚ್ಚೇಕಬುದ್ಧೇ ದಿಸ್ವಾ ನಿಮನ್ತೇಸಿಂ, ಅಯ್ಯಾನಂ ನಿಸೀದನಟ್ಠಾನಂ ಸಂವಿದಹಥ, ಯಾಗುಭತ್ತಾದೀನಿ ಸಮ್ಪಾದೇಥಾ’’ತಿ ಗಾಮಮಜ್ಝೇ ಮಣ್ಡಪಂ ಕಾರಾಪೇತ್ವಾ ಆಸನಾನಿ ಪಞ್ಞಾಪೇತ್ವಾ ಪುನದಿವಸೇ ಪಚ್ಚೇಕಬುದ್ಧೇ ನಿಸೀದಾಪೇತ್ವಾ ಪಣೀತೇನ ಖಾದನೀಯೇನ ಭೋಜನೀಯೇನ ಪರಿವಿಸಿತ್ವಾ ಭತ್ತಕಿಚ್ಚಪರಿಯೋಸಾನೇ ತಸ್ಮಿಂ ಗಾಮೇ ಸಬ್ಬಾ ಇತ್ಥಿಯೋ ಆದಾಯ ತಾಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಪಚ್ಚೇಕಬುದ್ಧೇ ವನ್ದಿತ್ವಾ ತೇಮಾಸಂ ವಸನತ್ಥಾಯ ಪಟಿಞ್ಞಂ ಗಣ್ಹಿತ್ವಾ ಪುನ ಗಾಮೇ ಉಗ್ಘೋಸೇಸಿ – ‘‘ಅಮ್ಮತಾತಾ, ಏಕೇಕಕುಲತೋ ಏಕೇಕಪುರಿಸೋ ವಾಸಿಫರಸುಆದೀನಿ ಗಹೇತ್ವಾ ಅರಞ್ಞಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ದಬ್ಬಸಮ್ಭಾರೇ ಆಹರಿತ್ವಾ ಅಯ್ಯಾನಂ ವಸನಟ್ಠಾನಂ ಕರೋತೂ’’ತಿ. ಗಾಮವಾಸಿನೋ ತಸ್ಸಾಯೇವ ವಚನಂ ಸುತ್ವಾ ಏಕೇಕೋ ಏಕೇಕಂ ಕತ್ವಾ ಸದ್ಧಿಂ ರತ್ತಿದಿವಾಟ್ಠಾನೇಹಿ ಪಣ್ಣಸಾಲಸಹಸ್ಸಂ ನಿಟ್ಠಾಪೇತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಅತ್ತನೋ ಪಣ್ಣಸಾಲಾಯಂ ಉಪಗತಂ ಪಚ್ಚೇಕಬುದ್ಧಂ ‘‘ಅಹಂ ಸಕ್ಕಚ್ಚಂ ಉಪಟ್ಠಹಿಸ್ಸಾಮಿ, ಅಹಂ ಸಕ್ಕಚ್ಚಂ ಉಪಟ್ಠಹಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಉಪಟ್ಠಹಿಂಸು. ಸಾ ವಸ್ಸಂವುಟ್ಠಕಾಲೇ ‘‘ಅತ್ತನೋ ಅತ್ತನೋ ಪಣ್ಣಸಾಲಾಯ ವಸ್ಸಂವುಟ್ಠಾನಂ ಪಚ್ಚೇಕಬುದ್ಧಾನಂ ಚೀವರಸಾಟಕೇ ಸಜ್ಜೇಥಾ’’ತಿ ಸಮಾದಪೇತ್ವಾ ಏಕೇಕಸ್ಸ ಸಹಸ್ಸ ಸಹಸ್ಸಮೂಲಂ ಚೀವರಂ ದಾಪೇಸಿ. ಪಚ್ಚೇಕಬುದ್ಧಾ ವುಟ್ಠವಸ್ಸಾ ಅನುಮೋದನಂ ಕತ್ವಾ ಪಕ್ಕಮಿಂಸು. ಗಾಮವಾಸಿನೋಪಿ ಇದಂ ಪುಞ್ಞಕಮ್ಮಂ ಕತ್ವಾ ತತೋ ಚುತೋ ತಾವತಿಂಸದೇವಲೋಕೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿತ್ವಾ ಗಣದೇವತಾ ನಾಮ ಅಹೇಸುಂ.

ತೇ ತತ್ಥ ದಿಬ್ಬಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಕಸ್ಸಪಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಕಾಲೇ ಕುಟುಮ್ಬಿಕಗೇಹೇಸು ನಿಬ್ಬತ್ತಿಂಸು. ಪುಬ್ಬೇ ಜೇಟ್ಠಕಪೇಸಕಾರೋ ಜೇಟ್ಠಕಕುಟುಮ್ಬಿಕಸ್ಸ ಪುತ್ತೋ ಅಹೋಸಿ. ಭರಿಯಾಪಿಸ್ಸ ಏಕಸ್ಸ ಜೇಟ್ಠಕಕುಟುಮ್ಬಿಕಸ್ಸ ಧೀತಾ ಅಹೋಸಿ. ಸೇಸಾನಂ ಭರಿಯಾಯೋ ಸೇಸಕುಟುಮ್ಬಿಕಾನಂ ಧೀತರೋ ಅಹೇಸುಂ, ತಾ ಸಬ್ಬಾಪಿ ವಯಪ್ಪತ್ತಾ ಪರಕುಲಂ ಗಚ್ಛನ್ತಿಯೋ ತೇಸಂ ತೇಸಂಯೇವ ಗೇಹಾನಿ ಅಗಮಂಸು. ಅಥೇಕದಿವಸಂ ವಿಹಾರೇ ಧಮ್ಮಸ್ಸವನೇ ಸಙ್ಘುಟ್ಠೇ ‘‘ಸತ್ಥಾ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಸುತ್ವಾ ತೇ ಸಬ್ಬೇಪಿ ಕುಟುಮ್ಬಿಕಾ ‘‘ಧಮ್ಮಂ ಸೋಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ಭರಿಯಾಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ವಿಹಾರಂ ಅಗಮಂಸು. ತೇಸಂ ವಿಹಾರಮಜ್ಝಂ ಪವಿಟ್ಠಕ್ಖಣೇ ವಸ್ಸಂ ವಸ್ಸಿ. ಯೇಸಂ ಕುಲೂಪಕಾ ವಾ ಞಾತಿಸಾಮಣೇರಾದಯೋ ವಾ ಅತ್ಥಿ, ತೇ ತೇಸಂ ಪರಿವೇಣಾದೀನಿ ಪವಿಸಿಂಸು. ತೇ ಪನ ತಥಾರೂಪಾನಂ ನತ್ಥಿತಾಯ ಕತ್ಥಚಿ ಪವಿಸಿತುಂ ಅವಿಸಹನ್ತಾ ವಿಹಾರಮಜ್ಝೇಯೇವ ಅಟ್ಠಂಸು. ಅಥ ನೇ ಜೇಟ್ಠಕಕುಟುಮ್ಬಿಕೋ ಆಹ – ‘‘ಪಸ್ಸಥ, ಭೋ, ಅಮ್ಹಾಕಂ ವಿಪ್ಪಕಾರಂ, ಕುಲಪುತ್ತೇಹಿ ನಾಮ ಏತ್ತಕೇನ ಲಜ್ಜಿತುಂ ಯುತ್ತ’’ನ್ತಿ. ‘‘ಅಯ್ಯ, ಕಿಂ ಕರೋಮಾ’’ತಿ? ‘‘ಮಯಂ ವಿಸ್ಸಾಸಿಕಟ್ಠಾನಸ್ಸ ಅಭಾವೇನ ಇಮಂ ವಿಪ್ಪಕಾರಂ ಪತ್ತಾ, ಸಬ್ಬೇ ಧನಂ ಸಂಹರಿತ್ವಾ ಪರಿವೇಣಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ. ‘‘ಸಾಧು, ಅಯ್ಯಾ’’ತಿ ಜೇಟ್ಠಕೋ ಸಹಸ್ಸಂ ಅದಾಸಿ. ಸೇಸಾ ಪಞ್ಚ ಪಞ್ಚ ಸತಾನಿ. ಇತ್ಥಿಯೋ ಅಡ್ಢತೇಯ್ಯಾನಿ ಅಡ್ಢತೇಯ್ಯಾನಿ ಸತಾನಿ. ತೇ ತಂ ಧನಂ ಆಹರಿತ್ವಾ ಸಹಸ್ಸಕೂಟಾಗಾರಪರಿವಾರಂ ಸತ್ಥು ವಸನತ್ಥಾಯ ಮಹಾಪರಿವೇಣಂ ನಾಮ ಕಾರಾಪೇಸುಂ. ನವಕಮ್ಮಸ್ಸ ಮಹನ್ತತಾಯ ಧನೇ ಅಪ್ಪಹೋನ್ತೇ ಪುಬ್ಬೇ ದಿನ್ನಧನತೋ ಪುನ ಉಪಡ್ಢೂಪಡ್ಢಂ ಅದಂಸು. ನಿಟ್ಠಿತೇ ಪರಿವೇಣೇ ವಿಹಾರಮಹಂ ಕರೋನ್ತಾ ಬುದ್ಧಪ್ಪಮುಖಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಸ್ಸ ಸತ್ತಾಹಂ ಮಹಾದಾನಂ ದತ್ವಾ ವೀಸತಿಯಾ ಭಿಕ್ಖುಸಹಸ್ಸಾನಂ ಚೀವರಾನಿ ಸಜ್ಜಯಿಂಸು.

ಜೇಟ್ಠಕಕುಟುಮ್ಬಿಕಸ್ಸ ಪನ ಭರಿಯಾ ಅತ್ತನೋ ಪಞ್ಞಾಯ ಠಿತಾ ಅಹಂ ತೇಹಿ ಸಮಕಂ ಅಕತ್ವಾ ಅತಿರೇಕತರಂ ಕತ್ವಾ ‘‘ಸತ್ಥಾರಂ ಪೂಜೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಅನೋಜಪುಪ್ಫವಣ್ಣೇನ ಸಹಸ್ಸಮೂಲೇನ ಸಾಟಕೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಅನೋಜಪುಪ್ಫಚಙ್ಕೋಟಕಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಸತ್ಥಾರಂ ಅನೋಜಪುಪ್ಫೇಹಿ ಪೂಜೇತ್ವಾ ತಂ ಸಾಟಕಂ ಸತ್ಥು ಪಾದಮೂಲೇ ಠಪೇತ್ವಾ, ‘‘ಭನ್ತೇ, ನಿಬ್ಬತ್ತನಿಬ್ಬತ್ತಟ್ಠಾನೇ ಅನೋಜಪುಪ್ಫವಣ್ಣಂಯೇವ ಮೇ ಸರೀರಂ ಹೋತು, ಅನೋಜಾತ್ವೇವ ಚ ನಾಮಂ ಹೋತೂ’’ತಿ ಪತ್ಥನಂ ಅಕಾಸಿ. ಸತ್ಥಾ ‘‘ಏವಂ ಹೋತೂ’’ತಿ ಅನುಮೋದನಂ ಅಕಾಸಿ. ತೇ ಸಬ್ಬೇಪಿ ಯಾವತಾಯುಕಂ ಠತ್ವಾ ತತೋ ಚುತಾ ದೇವಲೋಕೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿಂಸು. ತೇ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ದೇವಲೋಕಾ ಚವಿತ್ವಾ ಜೇಟ್ಠಕೋ ಕುಕ್ಕುಟವತೀನಗರೇ ರಾಜಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿತ್ವಾ ವಿಞ್ಞುತಂ ಪತ್ತೋ ಮಹಾಕಪ್ಪಿನರಾಜಾ ನಾಮ ಅಹೋಸಿ. ಸೇಸಾ ಅಮಚ್ಚಕುಲೇಸು ನಿಬ್ಬತ್ತಿಂಸು. ಜೇಟ್ಠಕಸ್ಸ ಭರಿಯಾ ಮದ್ದರಟ್ಠೇ ಸಾಕಲನಗರೇ ರಾಜಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿ ಅನೋಜಪುಪ್ಫವಣ್ಣಮೇವಸ್ಸಾ ಸರೀರಂ ಅಹೋಸಿ, ತೇನ ಅನೋಜಾತ್ವೇವಸ್ಸಾ ನಾಮಂ ಅಕಂಸು, ಸಾ ವಯಪ್ಪತ್ತಾ ಮಹಾಕಪ್ಪಿನರಞ್ಞೋ ಗೇಹಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಅನೋಜಾದೇವೀತಿ ಪಾಕಟಾ ಅಹೋಸಿ.

ಸೇಸಿತ್ಥಿಯೋಪಿ ಅಮಚ್ಚಕುಲೇಸು ನಿಬ್ಬತ್ತಿತ್ವಾ ವಯಪ್ಪತ್ತಾ ತೇಸಂಯೇವ ಅಮಚ್ಚಪುತ್ತಾನಂ ಗೇಹಾನಿ ಅಗಮಂಸು. ತೇ ಸಬ್ಬೇಪಿ ರಞ್ಞೋ ಸಮ್ಪತ್ತಿಸದಿಸಂ ಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ಅನುಭವಿಂಸು. ಯದಾ ಹಿ ರಾಜಾ ಅಲಙ್ಕಾರಪಟಿಮಣ್ಡಿತೋ ಹತ್ಥಿಂ ಅಭಿರುಹಿತ್ವಾ ವಿಚರತಿ, ತದಾಪಿ ತೇ ತಥೇವ ವಿಚರನ್ತಿ. ತಸ್ಮಿಂ ಅಸ್ಸೇನ ವಾ ರಥೇನ ವಾ ವಿಚರನ್ತೇ ತೇಪಿ ತಥೇವ ವಿಚರನ್ತಿ. ಏವಂ ತೇ ಏಕತೋ ಹುತ್ವಾ ಕತಾನಂ ಪುಞ್ಞಾನಂ ಬಲೇನ ಏಕತೋವ ಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ಅನುಭವಿಂಸು. ರಞ್ಞೋ ಪನ ವಾಲೋ, ವಾಲವಾಹನೋ, ಪುಪ್ಫೋ, ಪುಪ್ಫವಾಹನೋ, ಸುಪತ್ತೋತಿ ಪಞ್ಚೇವ ಅಸ್ಸಾ ಹೋನ್ತಿ. ತೇಸು ರಾಜಾ ಸುಪತ್ತಂ ಅಸ್ಸಂ ಸಯಂ ಆರೋಹತಿ, ಇತರೇ ಚತ್ತಾರೋ ಅಸ್ಸೇ ಅಸ್ಸಾರೋಹಾನಂ ಸಾಸನಾಹರಣತ್ಥಾಯ ಅದಾಸಿ. ರಾಜಾ ತೇ ಪಾತೋವ ಭೋಜೇತ್ವಾ ‘‘ಗಚ್ಛಥ, ಭಣೇ, ದ್ವೇ ವಾ ತೀಣಿ ವಾ ಯೋಜನಾನಿ ಆಹಿಣ್ಡಿತ್ವಾ ಬುದ್ಧಸ್ಸ ವಾ ಧಮ್ಮಸ್ಸ ವಾ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ವಾ ಉಪ್ಪನ್ನಭಾವಂ ಸುತ್ವಾ ಮಯ್ಹಂ ಸುಖಸಾಸನಂ ಆರೋಚೇಥಾ’’ತಿ ಪೇಸೇಸಿ. ತೇ ಚತೂಹಿ ದ್ವಾರೇಹಿ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ದ್ವೇ ತೀಣಿ ಯೋಜನಾನಿ ಆಹಿಣ್ಡಿತ್ವಾ ಕಿಞ್ಚಿ ಸಾಸನಂ ಅಲಭಿತ್ವಾವ ಪಚ್ಚಾಗಮಿಂಸು.

ಅಥೇಕದಿವಸಂ ರಾಜಾ ಸುಪತ್ತಂ ಆರುಹಿತ್ವಾ ಅಮಚ್ಚಸಹಸ್ಸಪರಿವುತೋ ಉಯ್ಯಾನಂ ಗಚ್ಛನ್ತೋ ಕಿಲನ್ತರೂಪೇ ಪಞ್ಚಸತಮತ್ತೇ ವಾಣಿಜಕೇ ನಗರಂ ಪವಿಸನ್ತೇ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಇಮೇ ಅದ್ಧಾನಕಿಲನ್ತಾ, ಅದ್ಧೋ ಇಮೇಸಂ ಸನ್ತಿಕಾ ಏಕಂ ಭದ್ದಕಂ ಸಾಸನಂ ಸೋಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ತೇ ಪಕ್ಕೋಸಾಪೇತ್ವಾ ‘‘ಕುತೋ ಆಗತತ್ಥಾ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿ. ‘‘ಅತ್ಥಿ, ದೇವ, ಇತೋ ವೀಸತಿಯೋಜನಸತಮತ್ಥಕೇ ಸಾವತ್ಥಿ ನಾಮ ನಗರಂ, ತತೋ ಆಗತಮ್ಹಾ’’ತಿ. ‘‘ಅತ್ಥಿ ಪನ ವೋ ದೇಸೇ ಕಿಞ್ಚಿ ಸಾಸನಂ ಉಪ್ಪನ್ನ’’ನ್ತಿ. ‘‘ದೇವ, ಅಞ್ಞಂ ಕಿಞ್ಚಿ ನತ್ಥಿ, ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೋ ಉಪ್ಪನ್ನೋ’’ತಿ. ರಾಜಾ ತಾವದೇವ ಬಲವಪೀತಿಯಾ ಫುಟ್ಠಸರೀರೋ ಕಿಞ್ಚಿ ಸಲ್ಲಕ್ಖೇತುಂ ಅಸಕ್ಕೋನ್ತೋ ಮುಹುತ್ತಂ ವೀತಿನಾಮೇತ್ವಾ ಪನ, ‘‘ತಾತಾ, ಕಿಂ ವದೇಥಾ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿ. ‘‘ಬುದ್ಧೋ, ದೇವ, ಉಪ್ಪನ್ನೋ’’ತಿ. ರಾಜಾ ದುತಿಯಮ್ಪಿ ತತಿಯಮ್ಪಿ ತಥೇವ ವೀತಿನಾಮೇತ್ವಾ ಚತುತ್ಥವಾರೇ ‘‘ಕಿಂ ವದೇಥ, ತಾತಾ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ‘‘ಬುದ್ಧೋ ಉಪ್ಪನ್ನೋ’’ತಿ ವುತ್ತೇ, ‘‘ತಾತಾ, ಸುಖಸಾಸನಸವನಾಯ ಸತಸಹಸ್ಸಂ ವೋ ದಮ್ಮೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ‘‘ಅಪರಮ್ಪಿ ಕಿಞ್ಚಿ ಸಾಸನಂ ಅತ್ಥಿ, ತಾತಾ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿ. ‘‘ಅತ್ಥಿ, ದೇವ, ಧಮ್ಮೋ ಉಪ್ಪನ್ನೋ’’ತಿ. ರಾಜಾ ತಮ್ಪಿ ಸುತ್ವಾ ಪುರಿಮನಯೇನೇವ ತಯೋ ವಾರೇ ವೀತಿನಾಮೇತ್ವಾ ಚತುತ್ಥವಾರೇ ‘‘ಧಮ್ಮೋ ಉಪ್ಪನ್ನೋ’’ತಿ ವುತ್ತೇ – ‘‘ಇಧಾಪಿ ವೋ ಸತಸಹಸ್ಸಂ ದಮ್ಮೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ‘‘ಅಪರಮ್ಪಿ ಕಿಞ್ಚಿ ಸಾಸನಂ ಅತ್ಥಿ, ತಾತಾ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿ. ‘‘ಅತ್ಥಿ, ದೇವ, ಸಙ್ಘೋ ಉಪ್ಪನ್ನೋ’’ತಿ. ರಾಜಾ ತಮ್ಪಿ ಸುತ್ವಾ ತಥೇವ ತಯೋ ವಾರೇ ವೀತಿನಾಮೇತ್ವಾ ಚತುತ್ಥವಾರೇ ‘‘ಸಙ್ಘೋ ಉಪ್ಪನ್ನೋ’’ತಿ ವುತ್ತೇ – ‘‘ಇಧಾಪಿ ವೋ ಸತಸಹಸ್ಸಂ ದಮ್ಮೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಅಮಚ್ಚಸಹಸ್ಸಂ ಓಲೋಕೇತ್ವಾ, ‘‘ತಾತಾ, ಕಿಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿ. ‘‘ದೇವ, ತುಮ್ಹೇ ಕಿಂ ಕರಿಸ್ಸಥಾ’’ತಿ? ‘‘ಅಹಂ, ತಾತಾ, ‘ಬುದ್ಧೋ ಉಪ್ಪನ್ನೋ ಧಮ್ಮೋ ಉಪ್ಪನ್ನೋ ಸಙ್ಘೋ ಉಪ್ಪನ್ನೋ’ತಿ ಸುತ್ವಾ ನ ಪುನ ನಿವತ್ತಿಸ್ಸಾಮಿ, ಭಗವನ್ತಂ ಉದ್ದಿಸ್ಸ ಗನ್ತ್ವಾ ತಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕೇ ಪಬ್ಬಜಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ. ‘‘ಮಯಮ್ಪಿ, ದೇವ, ತುಮ್ಹೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಪಬ್ಬಜಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ. ರಾಜಾ ಸುವಣ್ಣಪಟ್ಟೇ ಅಕ್ಖರಾನಿ ಲಿಖಾಪೇತ್ವಾ ವಾಣಿಜಕಾನಂ ದತ್ವಾ ‘‘ಇಮಂ ಅನೋಜಾಯ ನಾಮ ದೇವಿಯಾ ದೇಥ, ಸಾ ತುಮ್ಹಾಕಂ ತೀಣಿ ಸತಸಹಸ್ಸಾನಿ ದಸ್ಸತಿ, ಏವಞ್ಚ ಪನ ನಂ ವದೇಯ್ಯಾಥ ‘ರಞ್ಞಾ ಕಿರ ತೇ ಇಸ್ಸರಿಯಂ ವಿಸ್ಸಟ್ಠಂ, ಯಥಾಸುಖಂ ಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ಪರಿಭುಞ್ಜಾಹೀ’ತಿ, ಸಚೇ ಪನ ‘ವೋ ರಾಜಾ ಕಹ’ನ್ತಿ ಪುಚ್ಛತಿ, ‘ಸತ್ಥಾರಂ ಉದ್ದಿಸ್ಸ ಪಬ್ಬಜಿಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ ವತ್ವಾ ಗತೋತಿ ಆರೋಚೇಯ್ಯಾಥಾ’’ತಿ ಆಹ. ಅಮಚ್ಚಾಪಿ ಅತ್ತನೋ ಅತ್ತನೋ ಭರಿಯಾನಂ ತಥೇವ ಸಾಸನಂ ಪಹಿಣಿಂಸು. ರಾಜಾ ವಾಣಿಜಕೇ ಉಯ್ಯೋಜೇತ್ವಾ ಅಸ್ಸಂ ಅಭಿರುಯ್ಹ ಅಮಚ್ಚಸಹಸ್ಸಪರಿವುತೋ ತಂಖಣಞ್ಞೇವ ನಿಕ್ಖಮಿ.

ಸತ್ಥಾಪಿ ತಂದಿವಸಂ ಪಚ್ಚೂಸಕಾಲೇ ಲೋಕಂ ವೋಲೋಕೇನ್ತೋ ಮಹಾಕಪ್ಪಿನರಾಜಾನಂ ಸಪರಿವಾರಂ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಅಯಂ ಮಹಾಕಪ್ಪಿನೋ ವಾಣಿಜಕಾನಂ ಸನ್ತಿಕಾ ತಿಣ್ಣಂ ರತನಾನಂ ಉಪ್ಪನ್ನಭಾವಂ ಸುತ್ವಾ ತೇಸಂ ವಚನಂ ತೀಹಿ ಸತಸಹಸ್ಸೇಹಿ ಪೂಜೇತ್ವಾ ರಜ್ಜಂ ಪಹಾಯ ಅಮಚ್ಚಸಹಸ್ಸಪರಿವುತೋ ಮಂ ಉದ್ದಿಸ್ಸ ಪಬ್ಬಜಿತುಕಾಮೋ ಸ್ವೇ ನಿಕ್ಖಮಿಸ್ಸತಿ, ಸೋ ಸಪರಿವಾರೋ ಸಹ ಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾಹಿ ಅರಹತ್ತಂ ಪಾಪುಣಿಸ್ಸತಿ, ಪಚ್ಚುಗ್ಗಮನಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಪುನದಿವಸೇ ಚಕ್ಕವತ್ತೀ ವಿಯ ಖುದ್ದಕಗಾಮಭೋಜಕಂ ರಾಜಾನಂ ಪಚ್ಚುಗ್ಗಚ್ಛನ್ತೋ ಸಯಮೇವ ಪತ್ತಚೀವರಮಾದಾಯ ವೀಸಯೋಜನಸತಂ ಮಗ್ಗಂ ಪಚ್ಚುಗ್ಗನ್ತ್ವಾ ಚನ್ದಭಾಗಾಯ ನದಿಯಾ ತೀರೇ ನಿಗ್ರೋಧರುಕ್ಖಮೂಲೇ ಛಬ್ಬಣ್ಣಬುದ್ಧರಸ್ಮಿಯೋ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇತ್ವಾ ನಿಸೀದಿ. ರಾಜಾಪಿ ಆಗಚ್ಛನ್ತೋ ಏಕಂ ನದಿಂ ಪತ್ವಾ ‘‘ಕಾ ನಾಮಾಯ’’ನ್ತಿ ಪುಚ್ಛಿ. ‘‘ಅಪರಚ್ಛಾ ನಾಮ, ದೇವಾ’’ತಿ. ‘‘ಕಿಮಸ್ಸಾ ಪರಿಮಾಣಂ, ತಾತಾ’’ತಿ? ‘‘ಗಮ್ಭೀರತೋ ಗಾವುತಂ, ಪುಥುಲತೋ ದ್ವೇ ಗಾವುತಾನಿ, ದೇವಾ’’ತಿ. ‘‘ಅತ್ಥಿ ಪನೇತ್ಥ ನಾವಾ ವಾ ಉಳುಮ್ಪೋ ವಾ’’ತಿ? ‘‘ನತ್ಥಿ, ದೇವಾ’’ತಿ. ‘‘ನಾವಾದೀನಿ ಓಲೋಕೇನ್ತೇ ಅಮ್ಹೇ ಜಾತಿ ಜರಂ ಉಪನೇತಿ, ಜರಾ ಮರಣಂ. ಅಹಂ ನಿಬ್ಬೇಮತಿಕೋ ಹುತ್ವಾ ತೀಣಿ ರತನಾನಿ ಉದ್ದಿಸ್ಸ ನಿಕ್ಖನ್ತೋ, ತೇಸಂ ಮೇ ಆನುಭಾವೇನ ‘ಇದಂ ಉದಕಂ ಉದಕಂ ವಿಯ ಮಾ ಹೋತೂ’ತಿ ರತನತ್ತಯಸ್ಸ ಗುಣಂ ಆವಜ್ಜೇತ್ವಾ ‘ಇತಿಪಿ ಸೋ ಭಗವಾ ಅರಹಂ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೋ’’’ತಿ ಬುದ್ಧಗುಣಂ ಅನುಸ್ಸರನ್ತೋ ಸಪರಿವಾರೋ ಅಸ್ಸಸಹಸ್ಸೇನ ಉದಕಪಿಟ್ಠೇ ಪಕ್ಖನ್ದಿ. ಸಿನ್ಧವಾ ಪಿಟ್ಠಿಪಾಸಾಣೇ ವಿಯ ಪಕ್ಖನ್ದಿಂಸು. ಖುರಾನಂ ಅಗ್ಗಟ್ಠಾನೇವ ತೇಮಿಂಸು.

ಸೋ ತಂ ಉತ್ತರಿತ್ವಾ ಪುರತೋ ಗಚ್ಛನ್ತೋ ಅಪರಮ್ಪಿ ನದಿಂ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಅಯಂ ಕಾ ನಾಮಾ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿ. ‘‘ನೀಲವಾಹಾ ನಾಮ, ದೇವಾ’’ತಿ. ‘‘ಕಿಮಸ್ಸಾ ಪರಿಮಾಣ’’ನ್ತಿ? ‘‘ಗಮ್ಭೀರತೋಪಿ ಪುಥುಲತೋಪಿ ಅಡ್ಢಯೋಜನಂ, ದೇವಾ’’ತಿ. ಸೇಸಂ ಪುರಿಮಸದಿಸಮೇವ. ತಂ ಪನ ನದಿಂ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಸ್ವಾಕ್ಖಾತೋ ಭಗವತಾ ಧಮ್ಮೋ’’ತಿ ಧಮ್ಮಾನುಸ್ಸತಿಂ ಅನುಸ್ಸರನ್ತೋ ಪಕ್ಖನ್ದಿ. ತಮ್ಪಿ ಅತಿಕ್ಕಮಿತ್ವಾ ಗಚ್ಛನ್ತೋ ಅಪರಮ್ಪಿ ನದಿಂ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಅಯಂ ಕಾ ನಾಮಾ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿ. ‘‘ಚನ್ದಭಾಗಾ ನಾಮ, ದೇವಾ’’ತಿ. ‘‘ಕಿಮಸ್ಸಾ ಪರಿಮಾಣ’’ನ್ತಿ? ‘‘ಗಮ್ಭೀರತೋಪಿ ಪುಥುಲತೋಪಿ ಯೋಜನಂ, ದೇವಾ’’ತಿ. ಸೇಸಂ ಪುರಿಮಸದಿಸಮೇವ. ತಂ ಪನ ನದಿಂ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಸುಪ್ಪಟಿಪನ್ನೋ ಭಗವತೋ ಸಾವಕಸಙ್ಘೋ’’ತಿ ಸಙ್ಘಾನುಸ್ಸತಿಂ ಅನುಸ್ಸರನ್ತೋ ಪಕ್ಖನ್ದಿ. ತಮ್ಪಿ ನದಿಂ ಅತಿಕ್ಕಮಿತ್ವಾ ಗಚ್ಛನ್ತೋ ಸತ್ಥು ಸರೀರತೋ ನಿಕ್ಖನ್ತಾ ಛಬ್ಬಣ್ಣಬುದ್ಧರಸ್ಮಿಯೋ ನಿಗ್ರೋಧರುಕ್ಖಸ್ಸ ಸಾಖಾವಿಟಪಪಲಾಸಾನಿ ಓಭಾಸಯಮಾನಾ ದಿಸ್ವಾ ಚಿನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಅಯಂ ಓಭಾಸೋ ನೇವ ಚನ್ದಸ್ಸ, ನ ಸೂರಿಯಸ್ಸ, ನ ದೇವಮಾರಬ್ರಾಹ್ಮಣಸುಪಣ್ಣನಾಗಾನಂ ಅಞ್ಞತರಸ್ಸ, ಅದ್ಧಾ ಅಹಂ ಸತ್ಥಾರಂ ಉದ್ದಿಸ್ಸ ಆಗಚ್ಛನ್ತೋ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೇನ ದಿಟ್ಠೋ ಭವಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ. ಸೋ ತಾವದೇವ ಅಸ್ಸಪಿಟ್ಠಿತೋ ಓತರಿತ್ವಾ ಓನತಸರೀರೋ ರಸ್ಮಿಯಾನುಸಾರೇನ ಸತ್ಥಾರಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಮನೋಸಿಲಾರಸೇ ನಿಮುಜ್ಜನ್ತೋ ವಿಯ ಬುದ್ಧರಸ್ಮೀನಂ ಅನ್ತೋ ಪಾವಿಸಿ. ಸೋ ಸತ್ಥಾರಂ ವನ್ದಿತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿ ಸದ್ಧಿಂ ಅಮಚ್ಚಸಹಸ್ಸೇನ. ಸತ್ಥಾ ತೇಸಂ ಅನುಪುಬ್ಬಿಂ ಕಥಂ ಕಥೇಸಿ. ದೇಸನಾಪರಿಯೋಸಾನೇ ಸಪರಿವಾರೋ ರಾಜಾ ಸೋತಾಪತ್ತಿಫಲೇ ಪತಿಟ್ಠಹಿ.

ಅಥ ಸಬ್ಬೇ ಉಟ್ಠಹಿತ್ವಾ ಪಬ್ಬಜ್ಜಂ ಯಾಚಿಂಸು. ಸತ್ಥಾ ‘‘ಆಗಮಿಸ್ಸತಿ ನು ಖೋ ಇಮೇಸಂ ಕುಲಪುತ್ತಾನಂ ಇದ್ಧಿಮಯಪತ್ತಚೀವರ’’ನ್ತಿ ಉಪಧಾರೇನ್ತೋ ‘‘ಇಮೇ ಕುಲಪುತ್ತಾ ಪಚ್ಚೇಕಬುದ್ಧಸಹಸ್ಸಾನಂ ಚೀವರಸಹಸ್ಸಂ ಅದಂಸು, ಕಸ್ಸಪಬುದ್ಧಕಾಲೇ ವೀಸತಿಯಾ ಭಿಕ್ಖುಸಹಸ್ಸಾನಂ ವೀಸತಿಚೀವರಸಹಸ್ಸಾನಿಪಿ ಅದಂಸು, ಅನಚ್ಛರಿಯಂ ಇಮೇಸಂ ಕುಲಪುತ್ತಾನಂ ಇದ್ಧಿಮಯಪತ್ತಚೀವರಾಗಮನ’’ನ್ತಿ ಞತ್ವಾ ದಕ್ಖಿಣಹತ್ಥಂ ಪಸಾರೇತ್ವಾ ‘‘ಏಥ, ಭಿಕ್ಖವೋ, ಚರಥ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ಸಮ್ಮಾ ದುಕ್ಖಸ್ಸ ಅನ್ತಕಿರಿಯಾಯಾ’’ತಿ ಆಹ. ತೇ ತಾವದೇವ ಅಟ್ಠಪರಿಕ್ಖಾರಧರಾ ವಸ್ಸಸಟ್ಠಿಕತ್ಥೇರಾ ವಿಯ ಹುತ್ವಾ ವೇಹಾಸಂ ಅಬ್ಭುಗ್ಗನ್ತ್ವಾ ಪಚ್ಚೋರೋಹಿತ್ವಾ ಸತ್ಥಾರಂ ವನ್ದಿತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿಂಸು.

ತೇ ಪನ ವಾಣಿಜಕಾ ರಾಜಗೇಹಂ ಗನ್ತ್ವಾ ದೇವಿಯಾ ರಞ್ಞಾ ಪಹಿತಸಾಸನಂ ಆರೋಚೇತ್ವಾ ದೇವಿಯಾ ‘‘ಆಗಚ್ಛನ್ತೂ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ಅಟ್ಠಂಸು. ಅಥ ನೇ ದೇವೀ ಪುಚ್ಛಿ – ‘‘ತಾತಾ, ಕಿಂಕಾರಣಾ ಆಗತತ್ಥಾ’’ತಿ? ‘‘ಮಯಂ ರಞ್ಞಾ ತುಮ್ಹಾಕಂ ಸನ್ತಿಕಂ ಪೇಸಿತಾ, ತೀಣಿ ಕಿರ ನೋ ಸತಸಹಸ್ಸಾನಿ ದೇಥಾ’’ತಿ. ‘‘ಬಹುಂ, ಭಣೇ, ಭಣಥ, ಕಿಂ ತುಮ್ಹೇಹಿ ರಞ್ಞೋ ಸನ್ತಿಕೇ ಕತಂ, ಕಿಸ್ಮಿಂ ವೋ ರಾಜಾ ಪಸನ್ನೋ ಏತ್ತಕಂ ಧನಂ ದಾಪೇತೀ’’ತಿ? ‘‘ದೇವಿ, ನ ಅಞ್ಞಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಕತಂ, ಏಕಂ ಪನ ಸಾಸನಂ ಆರೋಚಯಿಮ್ಹಾ’’ತಿ. ‘‘ಸಕ್ಕಾ ಪನ, ತಾತಾ, ಮಯ್ಹಮ್ಪಿ ತಂ ಆರೋಚೇತು’’ನ್ತಿ. ‘‘ಸಕ್ಕಾ, ದೇವೀ’’ತಿ ಸುವಣ್ಣಭಿಙ್ಗಾರೇನ ಮುಖಂ ವಿಕ್ಖಾಲೇತ್ವಾ ‘‘ದೇವಿ, ಬುದ್ಧೋ ಲೋಕೇ ಉಪ್ಪನ್ನೋ’’ತಿ. ಸಾಪಿ ತಂ ಸುತ್ವಾ ಪೀತಿಯಾ ಫುಟ್ಠಸರೀರಾ ತಿಕ್ಖತ್ತುಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಅಸಲ್ಲಕ್ಖೇತ್ವಾ ಚತುತ್ಥವಾರೇ ‘‘ಬುದ್ಧೋ ಉಪ್ಪನ್ನೋ’’ತಿ ಸುತ್ವಾ ‘‘ಕಿಂ, ತಾತಾ, ಇಮಸ್ಮಿಂ ಪದೇ ರಞ್ಞಾ ದಿನ್ನ’’ನ್ತಿ? ‘‘ಸತಸಹಸ್ಸಂ, ದೇವೀ’’ತಿ. ‘‘ತಾತಾ, ಅನನುಚ್ಛವಿಕಂ ರಞ್ಞಾ ಕತಂ ಏವರೂಪಂ ಸಾಸನಂ ಸುತ್ವಾ ತುಮ್ಹಾಕಂ ಸತಸಹಸ್ಸದದಮಾನೇನ, ಅಹಂ ವೋ ಮಮ ದುಗ್ಗತಪಣ್ಣಾಕಾರೇ ತೀಣಿ ಸತಸಹಸ್ಸಾನಿ ದಮ್ಮಿ. ಅಪರಂ ಕಿಞ್ಚಿ ತುಮ್ಹೇಹಿ ಆರೋಚಿತ’’ನ್ತಿ? ತೇ ಇದಞ್ಚ ಇದಞ್ಚಾತಿ ಇತರಾನಿಪಿ ದ್ವೇ ಸಾಸನಾನಿ ಆರೋಚೇಸುಂ. ದೇವೀ ಪುರಿಮನಯೇನೇವ ತಯೋ ತಯೋ ವಾರೇ ಅಸಲ್ಲಕ್ಖೇತ್ವಾ ಚತುತ್ಥಚತುತ್ಥವಾರೇ ತೀಣಿ ತೀಣಿ ಸತಸಹಸ್ಸಾನಿ ಅದಾಸಿ. ಏವಂ ತೇ ಸಬ್ಬಾನಿ ದ್ವಾದಸಸತಸಹಸ್ಸಾನಿ ಲಭಿಂಸು.

ಅಥ ನೇ ದೇವೀ ಪುಚ್ಛಿ – ‘‘ರಾಜಾ ಕಹಂ, ತಾತಾ’’ತಿ? ‘‘ದೇವಿ, ರಾಜಾ ‘ಸತ್ಥಾರಂ ಉದ್ದಿಸ್ಸ ಪಬ್ಬಜಿಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ ವತ್ವಾ ಗತೋ’’ತಿ. ‘‘ಮಯ್ಹಂ ತೇನ ಕಿಂ ಸಾಸನಂ ದಿನ್ನ’’ನ್ತಿ? ‘‘ಸಬ್ಬಂ ಕಿರ ಇಸ್ಸರಿಯಂ ತುಮ್ಹಾಕಂ ವಿಸ್ಸಟ್ಠಂ, ‘ತುಮ್ಹೇ ಕಿರ ಯಥಾಸುಖಂ ಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ಅನುಭವಥಾ’’’ತಿ. ‘‘ಅಮಚ್ಚಾ ಪನ ಕುಹಿಂ, ತಾತಾ’’ತಿ? ‘‘ತೇಪಿ ರಞ್ಞಾ ಸದ್ಧಿಂ ‘ಪಬ್ಬಜಿಸ್ಸಾಮಾ’ತಿ ಗತಾ, ದೇವೀ’’ತಿ. ಸಾ ತೇಸಂ ಭರಿಯಾಯೋ ಪಕ್ಕೋಸಾಪೇತ್ವಾ, ‘‘ಅಮ್ಮಾ, ತುಮ್ಹಾಕಂ ಸಾಮಿಕಾ ರಞ್ಞಾ ಸದ್ಧಿಂ ‘ಪಬ್ಬಜಿಸ್ಸಾಮಾ’ತಿ ಗತಾ, ತುಮ್ಹೇ ಕಿಂ ಕರಿಸ್ಸಥಾ’’ತಿ? ‘‘ಕಿಂ ಪನ ತೇಹಿ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಸಾಸನಂ ಪಹಿತಂ, ದೇವೀ’’ತಿ? ‘‘ತೇಹಿ ಕಿರ ಅತ್ತನೋ ಸಮ್ಪತ್ತಿ ತುಮ್ಹಾಕಂ ವಿಸ್ಸಟ್ಠಾ ‘ತುಮ್ಹೇ ಕಿರ ಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ಯಥಾಸುಖಂ ಪರಿಭುಞ್ಜಥಾ’’’ತಿ. ‘‘ತುಮ್ಹೇ ಪನ, ದೇವಿ, ಕಿಂ ಕರಿಸ್ಸಥಾ’’ತಿ? ‘‘ಅಮ್ಹಾಕಂ ಸೋ ತಾವ ರಾಜಾ ಮಗ್ಗೇ ಠಿತೋ ತೀಹಿ ಸತಸಹಸ್ಸೇಹಿ ತೀಣಿ ರತನಾನಿ ಪೂಜೇತ್ವಾ ಖೇಳಪಿಣ್ಡಂ ವಿಯ ಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ಪಹಾಯ ‘ಪಬ್ಬಜಿಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ ನಿಕ್ಖನ್ತೋ, ಮಯಾಪಿ ತಿಣ್ಣಂ ರತನಾನಂ ಸಾಸನಂ ಸುತ್ವಾ ತಾನಿ ನವಹಿ ಸತಸಹಸ್ಸೇಹಿ ಪೂಜಿತಾನಿ, ನ ಖೋ ಪನೇಸಾ ಸಮ್ಪತ್ತಿ ನಾಮ ರಞ್ಞೋಯೇವ ದುಕ್ಖಾ, ಮಯ್ಹಮ್ಪಿ ದುಕ್ಖಾ ಏವ. ಕೋ ರಞ್ಞಾ ಛಡ್ಡಿತಖೇಳಪಿಣ್ಡಂ ಜಣ್ಣುಕೇಹಿ ಭೂಮಿಯಂ ಪತಿಟ್ಠಹಿತ್ವಾ ಮುಖೇನ ಗಣ್ಹಿಸ್ಸತಿ, ನ ಮಯ್ಹಂ ಸಮ್ಪತ್ತಿಯಾ ಅತ್ಥೋ, ಸತ್ಥಾರಂ ಉದ್ದಿಸ್ಸ ಪಬ್ಬಜಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ. ‘‘ದೇವಿ, ಮಯಮ್ಪಿ ತುಮ್ಹೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಪಬ್ಬಜಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ. ‘‘ಸಚೇ ಸಕ್ಕೋಥ, ಸಾಧೂ’’ತಿ. ‘‘ಸಕ್ಕೋಮ, ದೇವೀ’’ತಿ. ತೇನ ಹಿ ‘‘ಏಥಾ’’ತಿ ರಥಸಹಸ್ಸಂ ಯೋಜಾಪೇತ್ವಾ ರಥಂ ಆರುಯ್ಹ ತಾಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ಅನ್ತರಾಮಗ್ಗೇ ಪಠಮಂ ನದಿಂ ದಿಸ್ವಾ ಯಥಾ ರಞ್ಞಾ ಪಠಮಂ ಪುಚ್ಛಿತಾ, ತಥೇವ ಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ಸಬ್ಬಂ ಪವತ್ತಿಂ ಸುತ್ವಾ ‘‘ರಞ್ಞಾ ಗತಮಗ್ಗಂ ಓಲೋಕೇಥಾ’’ತಿ ವತ್ವಾ ‘‘ಸಿನ್ಧವಾನಂ ಪದವಲಞ್ಜಂ ನ ಪಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ರಾಜಾ ‘‘ತೀಣಿ ರತನಾನಿ ಉದ್ದಿಸ್ಸ ನಿಕ್ಖನ್ತೋಸ್ಮೀ’’ತಿ ಸಚ್ಚಕಿರಿಯಂ ಕರಿತ್ವಾ ತಿಣ್ಣಂ ರತನಾನಂ ಗುಣೇ ಅನುಸ್ಸರಿತ್ವಾ ಗತೋ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ಅಹಮ್ಪಿ ತೀಣಿ ರತನಾನಿ ಉದ್ದಿಸ್ಸ ನಿಕ್ಖನ್ತಾ, ತೇಸಂ ಮೇ ಆನುಭಾವೇನ ‘‘ಇದಂ ಉದಕಂ ಉದಕಂ ವಿಯ ಮಾ ಹೋತೂ’’ತಿ ತಿಣ್ಣಂ ರತನಾನಂ ಗುಣೇ ಅನುಸ್ಸರನ್ತೀ ರಥಸಹಸ್ಸಂ ಪೇಸೇಸಿ. ಉದಕಂ ಪಿಟ್ಠಿಪಾಸಾಣಸದಿಸಂ ಅಹೋಸಿ, ಚಕ್ಕಾನಂ ಅಗ್ಗಟ್ಠಾನೇವ ತೇಮಿಂಸು. ಏತೇನೇವ ಉಪಾಯೇನ ಇತರಾ ದ್ವೇಪಿ ನದಿಯೋ ಉತ್ತರಿಂಸು.

ಸತ್ಥಾ ತಾಸಂ ಆಗತಭಾವಂ ಞತ್ವಾ ಯಥಾ ತಾ ಅತ್ತನೋ ಸನ್ತಿಕೇ ನಿಸಿನ್ನೇ ಸಾಮಿಕೇ ಭಿಕ್ಖೂ ನ ಪಸ್ಸನ್ತಿ, ತಥಾ ಅಧಿಟ್ಠಾಸಿ. ದೇವೀಪಿ ಆಗಚ್ಛನ್ತೀ ಸತ್ಥು ಸರೀರತೋ ನಿಕ್ಖನ್ತಾ ರಸ್ಮಿಯೋ ದಿಸ್ವಾ ತಥೇವ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ಸತ್ಥಾರಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ, ವನ್ದಿತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ಠಿತಾ ಪುಚ್ಛಿ – ‘‘ಭನ್ತೇ, ಮಹಾಕಪ್ಪಿನೋ ರಾಜಾ ತುಮ್ಹೇ ಉದ್ದಿಸ್ಸ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ಗತೋ, ಕಹಂ ನು ಖೋ ಸೋ, ಅಮ್ಹಾಕಂ ತಂ ದಸ್ಸೇಥಾ’’ತಿ. ‘‘ನಿಸೀದಥ ತಾವ, ಇಧೇವ ನಂ ಪಸ್ಸಿಸ್ಸಥಾ’’ತಿ. ತಾ ಸಬ್ಬಾಪಿ ಹಟ್ಠತುಟ್ಠಾ ‘‘ಇಧೇವ ಕಿರ ನಿಸಿನ್ನಾ ಸಾಮಿಕೇ ನೋ ಪಸ್ಸಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ನಿಸೀದಿಂಸು. ಸತ್ಥಾ ಅನುಪುಬ್ಬಿಂ ಕಥಂ ಕಥೇಸಿ. ಅನೋಜಾದೇವೀ ದೇಸನಾಪರಿಯೋಸಾನೇ ತಾಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಸೋತಾಪತ್ತಿಫಲಂ ಪಾಪುಣಿ. ಮಹಾಕಪ್ಪಿನೋ ಥೇರೋ ತಾಸಂ ದೇಸಿಯಮಾನಂ ಧಮ್ಮದೇಸನಂ ಸುತ್ವಾ ಸಪರಿವಾರೋ ಸಹ ಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾಹಿ ಅರಹತ್ತಂ ಪಾಪುಣಿ. ತಸ್ಮಿಂ ಖಣೇ ಸತ್ಥಾ ತಾಸಂ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ದಸ್ಸೇಸಿ. ತಾಸಞ್ಹಿ ಆಗತಕ್ಖಣೇಯೇವ ಅತ್ತನೋ ಸಾಮಿಕೇ ಕಾಸಾವಧರೇ ಮುಣ್ಡಸೀಸೇ ದಿಸ್ವಾ ಚಿತ್ತಂ ಏಕಗ್ಗಂ ನ ಭವೇಯ್ಯ, ಮಗ್ಗಫಲಂ ನಿಬ್ಬತ್ತೇತುಂ ಸಕ್ಕಾ ನ ಭವೇಯ್ಯ. ತಸ್ಮಾ ಅಚಲಸದ್ಧಾಯ ಪತಿಟ್ಠಿತಕಾಲತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ತಾಸಂ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಅರಹತ್ತಪ್ಪತ್ತೇ ದಸ್ಸೇಸಿ. ತಾಪಿ ತೇ ದಿಸ್ವಾ ಪಞ್ಚಪತಿಟ್ಠಿತೇನ ವನ್ದಿತ್ವಾ, ‘‘ಭನ್ತೇ, ತುಮ್ಹಾಕಂ ಪಬ್ಬಜಿತಕಿಚ್ಚಂ ಮತ್ಥಕಪ್ಪತ್ತ’’ನ್ತಿ ವತ್ವಾ ಸತ್ಥಾರಂ ವನ್ದಿತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ಠತ್ವಾ ಪಬ್ಬಜ್ಜಂ ಯಾಚಿಂಸು.

ಏವಂ ವುತ್ತೇ ಸತ್ಥಾ ಉಪ್ಪಲವಣ್ಣಾಯ ಥೇರಿಯಾ ಆಗಮನಂ ಚಿನ್ತೇಸಿ. ಸಾ ಸತ್ಥು ಚಿನ್ತಿತಕ್ಖಣೇಯೇವ ಆಕಾಸೇನಾಗನ್ತ್ವಾ ತಾ ಸಬ್ಬಾ ಇತ್ಥಿಯೋ ಗಹೇತ್ವಾ ಆಕಾಸೇನ ಭಿಕ್ಖುನುಪಸ್ಸಯಂ ನೇತ್ವಾ ಪಬ್ಬಾಜೇಸಿ. ತಾ ಸಬ್ಬಾ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಅರಹತ್ತಂ ಪಾಪುಣಿಂಸು. ಸತ್ಥಾ ಭಿಕ್ಖುಸಹಸ್ಸಂ ಆದಾಯ ಆಕಾಸೇನ ಜೇತವನಂ ಅಗಮಾಸಿ. ತತ್ರ ಸುದಂ ಆಯಸ್ಮಾ ಮಹಾಕಪ್ಪಿನೋ ರತ್ತಿಟ್ಠಾನಾದೀಸು ‘‘ಅಹೋ ಸುಖಂ, ಅಹೋ ಸುಖ’’ನ್ತಿ ಉದಾನಂ ಉದಾನೇನ್ತೋ ವಿಚರತಿ. ಭಿಕ್ಖೂ ಭಗವತೋ ಆರೋಚೇಸುಂ – ‘‘ಭನ್ತೇ, ಮಹಾಕಪ್ಪಿನೋ ‘ಅಹೋ ಸುಖಂ, ಅಹೋ ಸುಖ’ನ್ತಿ ಉದಾನಂ ಉದಾನೇನ್ತೋ ವಿಚರತಿ, ಅತ್ತನೋ ರಜ್ಜಸುಖಂ ಆರಬ್ಭ ಉದಾನೇತಿ ಮಞ್ಞೇ’’ತಿ. ಸತ್ಥಾ ತಂ ಪಕ್ಕೋಸಾಪೇತ್ವಾ – ‘‘ಸಚ್ಚಂ ಕಿರ ತ್ವಂ, ಕಪ್ಪಿನ, ಕಾಮಸುಖಂ ಆರಬ್ಭ ಉದಾನಂ ಉದಾನೇಸೀ’’ತಿ? ‘‘ಭಗವಾ ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ತಂ ಆರಬ್ಭ ಉದಾನಭಾವಂ ವಾ ಅಞ್ಞಂ ಆರಬ್ಭ ಉದಾನಭಾವಂ ವಾ ಜಾನಾತೀ’’ತಿ. ಅಥ ಸತ್ಥಾ – ‘‘ನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಮಮ ಪುತ್ತೋ ಕಾಮಸುಖಂ ರಜ್ಜಸುಖಂ ಆರಬ್ಭ ಉದಾನಂ ಉದಾನೇತಿ, ಪುತ್ತಸ್ಸ ಪನ ಮೇ ಧಮ್ಮಂ ಚರತೋ ಧಮ್ಮಪೀತಿ ನಾಮ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ, ಸೋ ಅಮತಮಹಾನಿಬ್ಬಾನಂ ಆರಬ್ಭ ಏವಂ ಉದಾನಂ ಉದಾನೇಸೀ’’ತಿ ಅನುಸನ್ಧಿಂ ಘಟೇತ್ವಾ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇನ್ತೋ ಇಮಂ ಗಾಥಮಾಹ –

‘‘ಧಮ್ಮಪೀತಿ ಸುಖಂ ಸೇತಿ, ವಿಪ್ಪಸನ್ನೇನ ಚೇತಸಾ;

ಅರಿಯಪ್ಪವೇದಿತೇ ಧಮ್ಮೇ, ಸದಾ ರಮತಿ ಪಣ್ಡಿತೋ’’ತಿ. (ಧ. ಪ. ೭೯);

ಅಥೇಕದಿವಸಂ ಸತ್ಥಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಆಮನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಕಚ್ಚಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಕಪ್ಪಿನೋ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇತೀ’’ತಿ? ‘‘ಅಪ್ಪೋಸ್ಸುಕ್ಕೋ, ಭನ್ತೇ, ದಿಟ್ಠಧಮ್ಮಸುಖವಿಹಾರಂ ಅನುಯುತ್ತೋ ವಿಹರತಿ, ಓವಾದಮತ್ತಮ್ಪಿ ನ ದೇತೀ’’ತಿ. ಸತ್ಥಾ ಥೇರಂ ಪಕ್ಕೋಸಾಪೇತ್ವಾ – ‘‘ಸಚ್ಚಂ ಕಿರ ತ್ವಂ, ಕಪ್ಪಿನ, ಅನ್ತೇವಾಸಿಕಾನಂ ಓವಾದಮತ್ತಮ್ಪಿ ನ ದೇಸೀ’’ತಿ? ‘‘ಸಚ್ಚಂ, ಭಗವಾ’’ತಿ. ‘‘ಬ್ರಾಹ್ಮಣ, ಮಾ ಏವಂ ಅಕಾಸಿ, ಅಜ್ಜ ಪಟ್ಠಾಯ ಉಪಗತಾನಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇಹೀ’’ತಿ. ‘‘ಸಾಧು, ಭನ್ತೇ’’ತಿ ಥೇರೋ ಭಗವತೋ ವಚನಂ ಸಿರಸಾ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿತ್ವಾ ಏಕೋವಾದೇನೇವ ಸಮಣಸಹಸ್ಸಂ ಅರಹತ್ತೇ ಪತಿಟ್ಠಾಪೇಸಿ. ತೇನ ನಂ ಸತ್ಥಾ ಪಟಿಪಾಟಿಯಾ ಅತ್ತನೋ ಸಾವಕೇ ಠಾನನ್ತರೇ ಠಪೇನ್ತೋ ‘‘ಏತದಗ್ಗಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಮಮ ಸಾವಕಾನಂ ಭಿಕ್ಖುಓವಾದಕಾನಂ ಯದಿದಂ ಮಹಾಕಪ್ಪಿನೋ’’ತಿ (ಅ. ನಿ. ೧.೨೧೯, ೨೩೧) ಏತದಗ್ಗೇ ಠಪೇಸಿ.

೬೬. ಏವಂ ಥೇರೋ ಪತ್ತಅರಹತ್ತಫಲೋ ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ಸರಿತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಪದುಮುತ್ತರೋ ನಾಮ ಜಿನೋತಿಆದಿಮಾಹ. ಉದಿತೋ ಅಜಟಾಕಾಸೇತಿ ಸಕಲಾಕಾಸೇ ಉದಿತೋ ಉಟ್ಠಿತೋ ಪಾಕಟಭೂತೋ. ಸರದಮ್ಬರೇ ಸರದಕಾಲೇ ಆಕಾಸೇ ರವೀವ ಸೂರಿಯೋ ಇವಾತಿ ಅತ್ಥೋ.

೭೦. ಅಕ್ಖದಸ್ಸೋ ತದಾ ಆಸಿನ್ತಿ ತಸ್ಮಿಂ ಪದುಮುತ್ತರಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಸಾರದಸ್ಸೀ ಹಿತದಸ್ಸೀ ಆಚರಿಯೋ ಪಾಕಟೋ ಅಹೋಸಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ.

೭೧. ಸಾವಕಸ್ಸ ಕತಾವಿನೋತಿ ತಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಮೇ ಮನಂ ಮಮ ಚಿತ್ತಂ, ತಪ್ಪಯನ್ತಸ್ಸ ತೋಸಯನ್ತಸ್ಸ ಸಾವಕಸ್ಸ ಓವಾದಕಸ್ಸ ಗುಣಂ ಪಕಾಸಯತೋ ಅಗ್ಗಟ್ಠಾನೇ ಠಪೇನ್ತಸ್ಸ ಕತಾವಿನೋ ಸಾತಚ್ಚಕಿಚ್ಚಯುತ್ತಸ್ಸ ವಚನಂ ಸುತ್ವಾತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ.

೭೩. ಹಂಸಸಮಭಾಗೋತಿ ಹಂಸಸದಿಸಗಾಮಿ. ಹಂಸದುನ್ದುಭಿನಿಸ್ಸನೋತಿ ಹಂಸರವೋ ದುನ್ದುಭಿಭೇರಿಸದ್ದಸದಿಸವಚನೋ ‘‘ಏತಂ ಮಹಾಮತ್ತಂ ಪಸ್ಸಥ, ಭಿಕ್ಖವೋ’’ತಿ ಆಹಾತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ.

೭೪. ಸಮುಗ್ಗತತನೂರುಹನ್ತಿ ಸುಟ್ಠು ಉಗ್ಗತಲೋಮಂ ಉದ್ಧಗ್ಗಲೋಮಂ, ಉದಗ್ಯಮನಂ ವಾ. ಜೀಮೂತವಣ್ಣನ್ತಿ ಮುತ್ತಫಲಸಮಾನವಣ್ಣಂ ಸುನ್ದರಸರೀರಪಭನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ಪೀಣಂಸನ್ತಿ ಪರಿಪುಣ್ಣಂ ಅಂಸಂ. ಪಸನ್ನನಯನಾನನನ್ತಿ ಪಸನ್ನಅಕ್ಖಿಪಸನ್ನಮುಖನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ.

೭೫. ಕತಾವಿನೋತಿ ಕತಾಧಿಕಾರಸ್ಸ ಏತದಗ್ಗೇ ಠಿತಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಠಾನಂ ಸೋ ಏಸೋ ಮುದಿತಾಯ ಪಹಟ್ಠಚಿತ್ತತಾಯ ಪತ್ಥೇತೀತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ.

೮೧. ಸತಸೋ ಅನುಸಾಸಿಯಾತಿ ಧಮ್ಮೇನ ಸಮೇನ ವಚನೇನ ಕಾರಣವಸೇನ ಅನುಸಾಸಿತ್ವಾತಿ ಅತ್ಥೋ. ಬಾರಾಣಸಿಯಮಾಸನ್ನೇತಿ ಬಾರಾಣಸಿಯಾ ಸಮೀಪೇ ಪೇಸಕಾರಗಾಮೇ. ಜಾತೋ ಕೇನಿಯಜಾತಿಯನ್ತಿ ತನ್ತವಾಯಜಾತಿಯಾ ಪೇಸಕಾರಕುಲೇ ಜಾತೋತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸೇಸಂ ಸುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಮೇವಾತಿ.

ಮಹಾಕಪ್ಪಿನತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೪. ದಬ್ಬಮಲ್ಲಪುತ್ತತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ಚತುತ್ಥಾಪದಾನೇ ಪದುಮುತ್ತರೋ ನಾಮ ಜಿನೋತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ದಬ್ಬಮಲ್ಲಪುತ್ತತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ಪದುಮುತ್ತರಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಹಂಸವತೀನಗರೇ ಸೇಟ್ಠಿಪುತ್ತೋ ಹುತ್ವಾ ಜಾತೋ ವಿಭವಸಮ್ಪನ್ನೋ ಅಹೋಸಿ, ಸತ್ಥರಿ ಪಸನ್ನೋ ಸತ್ಥು ಧಮ್ಮದೇಸನಂ ಸುಣನ್ತೋ ಸತ್ಥಾರಂ ಏಕಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಸೇನಾಸನಪಞ್ಞಾಪಕಾನಂ ಅಗ್ಗಟ್ಠಾನೇ ಠಪೇನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಪಸನ್ನಮಾನಸೋ ಬುದ್ಧಪ್ಪಮುಖಂ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಂ ನಿಮನ್ತೇತ್ವಾ ಸತ್ತಾಹಂ ಮಹಾದಾನಂ ದತ್ವಾ ಸತ್ತಾಹಚ್ಚಯೇನ ಭಗವತೋ ಪಾದಮೂಲೇ ನಿಪತಿತ್ವಾ ತಂ ಠಾನಂ ಪತ್ಥೇಸಿ. ಭಗವಾಪಿಸ್ಸ ಸಮಿಜ್ಝನಭಾವಂ ಞತ್ವಾ ಬ್ಯಾಕಾಸಿ. ಸೋ ಯಾವಜೀವಂ ಕುಸಲಂ ಕತ್ವಾ ತತೋ ಚುತೋ ತುಸಿತಾದೀಸು ದೇವೇಸು ದಿಬ್ಬಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ತತೋ ಚುತೋ ವಿಪಸ್ಸಿಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ಅಸಪ್ಪುರಿಸಸಂಸಗ್ಗೇನ ತಸ್ಸ ಸಾವಕಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಅರಹಾತಿ ಜಾನನ್ತೋಪಿ ಅಬ್ಭೂತೇನ ಅಬ್ಭಾಚಿಕ್ಖಿ. ತಸ್ಸೇವ ಸಾವಕಾನಂ ಖೀರಸಲಾಕಭತ್ತಂ ಅದಾಸಿ. ಸೋ ಯಾವತಾಯುಕಂ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಕತ್ವಾ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಸು ಸಂಸರನ್ತೋ ಉಭಯಸಮ್ಪತ್ತಿಯೋ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಕಸ್ಸಪದಸಬಲಸ್ಸ ಕಾಲೇ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ಓಸಾನಕಾಲೇ ಸಾಸನೇ ಪಬ್ಬಜಿತೋ ಪರಿನಿಬ್ಬುತೇ ಭಗವತಿ ಸಕಲಲೋಕೇ ಕೋಲಾಹಲೇ ಜಾತೇ ಸತ್ತ ಭಿಕ್ಖವೋ ಪಬ್ಬಜಿತೋ ಪಚ್ಚನ್ತಜನಪದೇ ವನಮಜ್ಝೇ ಏಕಂ ಪಬ್ಬತಂ ಅಭಿರುಹಿತ್ವಾ ‘‘ಜೀವಿತಾಸಾ ಓರೋಹನ್ತು ನಿರಾಲಯಾ ನಿಸೀದನ್ತೂ’’ತಿ ನಿಸ್ಸೇಣಿಂ ಪಾತೇಸುಂ. ತೇಸಂ ಓವಾದದಾಯಕೋ ಜೇಟ್ಠಕತ್ಥೇರೋ ಸತ್ಥಾಹಬ್ಭನ್ತರೇ ಅರಹಾ ಅಹೋಸಿ. ತದನನ್ತರತ್ಥೇರೋ ಅನಾಗಾಮೀ, ಇತರೇ ಪಞ್ಚ ಪರಿಸುದ್ಧಸೀಲಾ ತತೋ ಚುತಾ ದೇವಲೋಕೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಾ. ತತ್ಥ ಏಕಂ ಬುದ್ಧನ್ತರಂ ದಿಬ್ಬಸುಖಂ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಪುಕ್ಕುಸಾತಿ (ಮ. ನಿ. ೩.೩೪೨), ಸಭಿಯೋ (ಸು. ನಿ. ಸಭಿಯಸುತ್ತ), ಬಾಹಿಯೋ (ಉದಾ. ೧೦), ಕುಮಾರಕಸ್ಸಪೋತಿ (ಮ. ನಿ. ೧.೨೪೯) ಇಮೇ ಚತ್ತಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ನಿಬ್ಬತ್ತಿಂಸು. ಅಯಂ ಪನ ಮಲ್ಲರಟ್ಠೇ ಅನುಪಿಯನಗರೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿ. ತಸ್ಮಿಂ ಮಾತುಕುಚ್ಛಿತೋ ಅನಿಕ್ಖನ್ತೇಯೇವ ಮಾತಾ ಕಾಲಮಕಾಸಿ, ಅಥೇಕೋ ತಸ್ಸಾ ಸರೀರಂ ಝಾಪನತ್ಥಾಯ ಚಿತಕಸ್ಮಿಂ ಆರೋಪೇತ್ವಾ ಕುಮಾರಂ ದಬ್ಬನ್ತರೇ ಪತಿತಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಜಗ್ಗಾಪೇಸಿ. ದಬ್ಬೇ ಪತಿತತ್ತಾ ದಬ್ಬೋ ಮಲ್ಲಪುತ್ತೋತಿ ಪಾಕಟೋ ಅಹೋಸಿ. ಅಪರಭಾಗೇ ಪುಬ್ಬಸಮ್ಭಾರವಸೇನ ಪಬ್ಬಜಿ, ಸೋ ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಮನುಯುತ್ತೋ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಸಹ ಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾಹಿ ಅರಹತ್ತಂ ಪಾಪುಣಿ.

ಅಥ ನಂ ಸತ್ಥಾ ಮಜ್ಝತ್ತಭಾವೇನ ಆನುಭಾವಸಮ್ಪನ್ನಭಾವೇನ ಚ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಸೇನಾಸನಂ ಪಞ್ಞಾಪನೇ ಭತ್ತುದ್ದೇಸನೇ ಚ ನಿಯೋಜೇಸಿ. ಸಬ್ಬೋ ಚ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘೋ ತಂ ಸಮನ್ನೇಸಿ. ತಂ ವಿನಯಖನ್ಧಕೇ (ಚೂಳವ. ೧೮೯-೧೯೦) ಆಗತಮೇವ. ಅಪರಭಾಗೇ ಥೇರೋ ಏಕಸ್ಸ ವರಸಲಾಕದಾಯಕಸ್ಸ ಸಲಾಕಭತ್ತಂ ಮೇತ್ತಿಯಭೂಮಜಕಾನಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಉದ್ದಿಸಿ. ತೇ ಹಟ್ಠತುಟ್ಠಾ ‘‘ಸ್ವೇ ಮಯ್ಹಂ ಮುಗ್ಗಘತಮಧುಮಿಸ್ಸಕಭತ್ತಂ ಭುಞ್ಜಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ಉಸ್ಸಾಹಜಾತಾ ಅಹೇಸುಂ. ಸೋ ಪನ ಉಪಾಸಕೋ ತೇಸಂ ವಾರಪ್ಪತ್ತಭಾವಂ ಸುತ್ವಾ ದಾಸಿಂ ಆಣಾಪೇಸಿ – ‘‘ಯೇ, ಜೇ, ಭಿಕ್ಖೂ ಸ್ವೇ ಇಧ ಆಗಮಿಸ್ಸನ್ತಿ, ತೇ ಕಣಾಜಕೇನ ಬಿಲಙ್ಗದುತಿಯೇನ ಪರಿವಿಸಾಹೀ’’ತಿ. ಸಾಪಿ ತಥೇವ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಆಗತೇ ಕೋಟ್ಠಕಪಮುಖೇ ನಿಸೀದಾಪೇತ್ವಾ ಭೋಜೇಸಿ. ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಅನತ್ತಮನಾ ಕೋಪೇನ ತಟತಟಾಯನ್ತಾ ಥೇರೇ ಆಘಾತಂ ಬನ್ಧಿತ್ವಾ ‘‘ಮಧುರಭತ್ತದಾಯಕಂ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಅಮಧುರಭತ್ತಂ ದಾಪೇತುಂ ಏಸೋವ ನಿಯೋಜೇಸೀ’’ತಿ ದುಕ್ಖೀ ದುಮ್ಮನಾ ನಿಸೀದಿಂಸು. ಅಥ ತೇ ಮೇತ್ತಿಯಾ ನಾಮ ಭಿಕ್ಖುನೀ ‘‘ಕಿಂ, ಭನ್ತೇ, ದುಮ್ಮನಾ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿ. ತೇ, ‘‘ಭಗಿನಿ, ಕಿಂ ಅಮ್ಹೇ ದಬ್ಬೇನ ಮಲ್ಲಪುತ್ತೇನ ವಿಹೇಠಿಯಮಾನೇ ಅಜ್ಝುಪೇಕ್ಖಸೀ’’ತಿ ಆಹಂಸು. ‘‘ಕಿಂ, ಭನ್ತೇ, ಮಯಾ ಸಕ್ಕಾ ಕಾತು’’ನ್ತಿ? ‘‘ತಸ್ಸ ದೋಸಂ ಆರೋಪೇಹೀ’’ತಿ. ಸಾ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಥೇರಸ್ಸ ಅಭೂತಾರೋಪನಂ ಅಕಾಸಿ. ತಂ ಸುತ್ವಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಭಗವತೋ ಆರೋಚೇಸುಂ. ಅಥ ಭಗವಾ ದಬ್ಬಂ ಮಲ್ಲಪುತ್ತಂ ಪಕ್ಕೋಸಾಪೇತ್ವಾ – ‘‘ಸಚ್ಚಂ ಕಿರ ತ್ವಂ, ದಬ್ಬ, ಮೇತ್ತಿಯಾಯ ಭಿಕ್ಖುನಿಯಾ ವಿಪ್ಪಕಾರಮಕಾಸೀ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿ. ‘‘ಯಥಾ ಮಂ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವಾ ಜಾನಾತೀ’’ತಿ. ‘‘ನ ಖೋ, ದಬ್ಬ, ದಬ್ಬಾ ಏವಂ ನಿಬ್ಬೇಠೇನ್ತಿ, ಕಾರಕಭಾವಂ ವಾ ಅಕಾರಕಭಾವಂ ವಾ ವದೇಹೀ’’ತಿ. ‘‘ಅಕಾರಕೋ ಅಹಂ, ಭನ್ತೇ’’ತಿ. ಭಗವಾ – ‘‘ಮೇತ್ತಿಯಂ ಭಿಕ್ಖುನಿಂ ನಾಸೇತ್ವಾ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಅನುಯುಞ್ಜಥಾ’’ತಿ ಆಹ. ಉಪಾಲಿತ್ಥೇರಪ್ಪಮುಖಾ ಭಿಕ್ಖೂ ತಂ ಭಿಕ್ಖುನಿಂ ಉಪ್ಪಬ್ಬಾಜೇತ್ವಾ ಮೇತ್ತಿಯಭೂಮಜಕೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಅನುಯುಞ್ಜಿತ್ವಾ ತೇಹಿ ‘‘ಅಮ್ಹೇಹಿ ನಿಯೋಜಿತಾ ಸಾ ಭಿಕ್ಖುನೀ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ಭಗವತೋ ಏಕಮತ್ಥಂ ಆರೋಚೇಸುಂ. ಭಗವಾ ಮೇತ್ತಿಯಭೂಮಜಕಾನಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಅಮೂಲಕಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸಂ ಪಞ್ಞಪೇಸಿ.

ತೇನ ಚ ಸಮಯೇನ ದಬ್ಬತ್ಥೇರೋ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಸೇನಾಸನಂ ಪಞ್ಞಾಪೇನ್ತೋ ವೇಳುವನವಿಹಾರಸ್ಸ ಸಾಮನ್ತಾ ಅಟ್ಠಾರಸಮಹಾವಿಹಾರೇ ಸಭಾಗೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಪೇಸೇನ್ತೋ ರತ್ತಿಭಾಗೇ ಅನ್ಧಕಾರೇ ಅಙ್ಗುಲಿಯಾ ಪದೀಪಂ ಜಾಲೇತ್ವಾ ತೇನೇವಾಲೋಕೇನ ಅನಿದ್ಧಿಮನ್ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಪೇಸೇಸಿ. ಏವಂ ಥೇರಸ್ಸ ಸೇನಾಸನಪಞ್ಞಾಪನಭತ್ತುದ್ದೇಸನಕಿಚ್ಚೇ ಪಾಕಟೇ ಜಾತೇ ಸತ್ಥಾ ಅರಿಯಗಣಮಜ್ಝೇ ದಬ್ಬತ್ಥೇರಂ ಠಾನನ್ತರೇ ಠಪೇನ್ತೋ ‘‘ಏತದಗ್ಗಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಮಮ ಸಾವಕಾನಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಸೇನಾಸನಪಞ್ಞಾಪಕಾನಂ ಯದಿದಂ ದಬ್ಬೋ ಮಲ್ಲಪುತ್ತೋ’’ತಿ (ಅ. ನಿ. ೧.೨೦೯, ೨೧೪) ಏತದಗ್ಗೇ ಠಪೇಸಿ.

೧೦೮. ಥೇರೋ ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ಸರಿತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಪದುಮುತ್ತರೋ ನಾಮ ಜಿನೋತಿಆದಿಮಾಹ. ತಂ ಸಬ್ಬಂ ಹೇಟ್ಠಾ ವುತ್ತತ್ಥಮೇವ. ಇತೋ ಏಕನವುತೇ ಕಪ್ಪೇ ವಿಪಸ್ಸೀ ನಾಮ ನಾಯಕೋ ಲೋಕೇ ಉಪ್ಪಜ್ಜೀತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ.

೧೨೫. ದುಟ್ಠಚಿತ್ತೋತಿ ದೂಸಿತಚಿತ್ತೋ ಅಸಾಧುಸಙ್ಗಮೇನ ಅಪಸನ್ನಚಿತ್ತೋತಿ ಅತ್ಥೋ. ಉಪವದಿಂ ಸಾವಕಂ ತಸ್ಸಾತಿ ತಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಖೀಣಾಸವಂ ಸಾವಕಂ ಉಪವದಿಂ, ಉಪರಿ ಅಭೂತಂ ವಚನಂ ಆರೋಪೇಸಿಂ, ಅಬ್ಭಕ್ಖಾನಂ ಅಕಾಸಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ.

೧೩೨. ದುನ್ದುಭಿಯೋತಿ ದುನ್ದುಂ ಇತಿ ಸದ್ದಾಯನತೋ ದುನ್ದುಭಿಸಙ್ಖಾತಾ ಭೇರಿಯೋ. ನಾದಯಿಂಸೂತಿ ಸದ್ದಂ ಕರಿಂಸು. ಸಮನ್ತತೋ ಅಸನಿಯೋತಿ ಸಬ್ಬದಿಸಾಭಾಗತೋ ಅಸನೇ ವಿನಾಸನೇ ನಿಯುತ್ತೋತಿ ಅಸನಿಯೋ, ದೇವದಣ್ಡಾ ಭಯಾವಹಾ ಫಲಿಂಸೂತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ.

೧೩೩. ಉಕ್ಕಾ ಪತಿಂಸು ನಭಸಾತಿ ಆಕಾಸತೋ ಅಗ್ಗಿಕ್ಖನ್ಧಾ ಚ ಪತಿಂಸೂತಿ ಅತ್ಥೋ. ಧೂಮಕೇತು ಚ ದಿಸ್ಸತೀತಿ ಧೂಮರಾಜಿಸಹಿತೋ ಅಗ್ಗಿಕ್ಖನ್ಧೋ ಚ ದಿಸ್ಸತಿ ಪಞ್ಞಾಯತೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸೇಸಂ ಸುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಮೇವಾತಿ.

ದಬ್ಬಮಲ್ಲಪುತ್ತತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೫. ಕುಮಾರಕಸ್ಸಪತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ಪಞ್ಚಮಾಪದಾನೇ ಇತೋ ಸತಸಹಸ್ಸಮ್ಹೀತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಕುಮಾರಕಸ್ಸಪತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಂ ಕಿರ ಪದುಮುತ್ತರಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವಿಞ್ಞುತಂ ಪತ್ವಾ ಏಕದಿವಸಂ ಸತ್ಥು ಸನ್ತಿಕೇ ಧಮ್ಮಂ ಸುಣನ್ತೋ ಸತ್ಥಾರಂ ಏಕಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಚಿತ್ತಕಥಿಕಾನಂ ಅಗ್ಗಟ್ಠಾನೇ ಠಪೇನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಸಯಮ್ಪಿ ತಂ ಠಾನನ್ತರಂ ಪತ್ಥೇನ್ತೋ ಪಣಿಧಾನಂ ಕತ್ವಾ ತದನುರೂಪಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಕರೋನ್ತೋ ಯಾವತಾಯುಕಂ ಠತ್ವಾ ತತೋ ಚುತೋ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಸು ಸಂಸರನ್ತೋ ಉಭಯಸಮ್ಪತ್ತಿಯೋ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಕಸ್ಸಪಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ತಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಸಾಸನೇ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ಸಮಣಧಮ್ಮಂ ಕತ್ವಾ ಸುಗತೀಸುಯೇವ ಸಂಸರನ್ತೋ ದಿಬ್ಬಸುಖಂ ಮಾನುಸಸುಖಞ್ಚ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ರಾಜಗಹೇ ಏಕಿಸ್ಸಾ ಸೇಟ್ಠಿಧೀತಾಯ ಕುಚ್ಛಿಮ್ಹಿ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ. ಸಾ ಕಿರ ಕುಮಾರಿಕಾಕಾಲೇಯೇವ ಪಬ್ಬಜಿತುಕಾಮಾ ಮಾತಾಪಿತರೋ ಯಾಚಿತ್ವಾ ಪಬ್ಬಜ್ಜಂ ಅಲಭಮಾನಾ ಪತಿಕುಲಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಗಬ್ಭಂ ಗಣ್ಹಿತ್ವಾ ತಂ ಅಜಾನಿತ್ವಾ ‘‘ಸಾಮಿಕಂ ಆರಾಧೇತ್ವಾ ಪಬ್ಬಜ್ಜಂ ಅನುಜಾನಾಪೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಚಿನ್ತೇಸಿ. ಸಾ ಸಾಮಿಕಂ ಆರಾಧೇನ್ತೀ, ಅಯ್ಯಪುತ್ತ –

‘‘ಸಚೇ ಇಮಸ್ಸ ಕಾಯಸ್ಸ, ಅನ್ತೋ ಬಾಹಿರಕೋ ಸಿಯಾ;

ದಣ್ಡಂ ನೂನ ಗಹೇತ್ವಾನ, ಕಾಕೇ ಸೋಣೇ ನಿವಾರಯೇ’’ತಿ. (ವಿಸುದ್ಧಿ. ೧.೧೨೨) –

ಆದಿನಾ ಸರೀರಸ್ಸ ದೋಸಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೀ ತಂ ಆರಾಧೇಸಿ.

ಸಾ ಸಾಮಿಕೇನ ಅನುಞ್ಞಾತಾ ಗಬ್ಭಿನಿಭಾವಂ ಅಜಾನನ್ತೀ ದೇವದತ್ತಪಕ್ಖಿಯಾಸು ಭಿಕ್ಖುನೀಸು ಪಬ್ಬಜಿ. ತಸ್ಸಾ ಗಬ್ಭಿನಿಭಾವಂ ದಿಸ್ವಾ ಭಿಕ್ಖುನಿಯೋ ದೇವದತ್ತಂ ಪುಚ್ಛಿಂಸು. ಸೋ ‘‘ಅಸ್ಸಮಣೀ’’ತಿ ಆಹ. ಸಾ ‘‘ನಾಹಂ ದೇವದತ್ತಂ ಉದ್ದಿಸ್ಸ ಪಬ್ಬಜಿತಾ, ಭಗವನ್ತಂ ಉದ್ದಿಸ್ಸ ಪಬ್ಬಜಿತಾ’’ತಿ ಭಗವತೋ ಸನ್ತಿಕಂ ಗನ್ತ್ವಾ ದಸಬಲಂ ಪುಚ್ಛಿ. ಸತ್ಥಾ ಉಪಾಲಿತ್ಥೇರಂ ಪಟಿಚ್ಛಾಪೇಸಿ. ಥೇರೋ ಸಾವತ್ಥಿನಗರವಾಸೀನಿ ಕುಲಾನಿ ವಿಸಾಖಞ್ಚ ಉಪಾಸಿಕಂ ಪಕ್ಕೋಸಾಪೇತ್ವಾ ಸರಾಜಿಕಾಯ ಪರಿಸಾಯ ತಂ ವಿನಿಚ್ಛಿನನ್ತೋ ‘‘ಪುರೇ ಲದ್ಧೋ ಗಬ್ಭೋ, ಅರೋಗಾ ಪಬ್ಬಜ್ಜಾ’’ತಿ ಆಹ. ತಂ ಸುತ್ವಾ ಸತ್ಥಾ ‘‘ಸಾಧು ಸುವಿನಿಚ್ಛಿತಂ ಉಪಾಲಿನಾ ಅಧಿಕರಣ’’ನ್ತಿ ಥೇರಸ್ಸ ಸಾಧುಕಾರಂ ಅದಾಸಿ.

ಸಾ ಭಿಕ್ಖುನೀ ಸುವಣ್ಣಬಿಮ್ಬಸದಿಸಂ ಪುತ್ತಂ ವಿಜಾಯಿ. ತಂ ರಾಜಾ ಪಸೇನದಿ ಕೋಸಲೋ ‘‘ದಾರಕಪರಿಹರಣಂ ಭಿಕ್ಖುನೀನಂ ಪಲಿಬೋಧೋ’’ತಿ ಧಾತೀನಂ ದಾಪೇತ್ವಾ ಪೋಸಾಪೇಸಿ, ಕಸ್ಸಪೋತಿಸ್ಸ ನಾಮಂ ಕರಿಂಸು. ಅಪರಭಾಗೇ ಅಲಙ್ಕರಿತ್ವಾ ಸತ್ಥು ಸನ್ತಿಕಂ ನೇತ್ವಾ ಪಬ್ಬಾಜೇಸಿ. ಕುಮಾರಕಾಲೇ ಪಬ್ಬಜಿತತ್ತಾ ಪನ ಭಗವತಾ ‘‘ಕಸ್ಸಪಂ ಪಕ್ಕೋಸಥ, ಇದಂ ಫಲಂ ವಾ ಖಾದನೀಯಂ ವಾ ಕಸ್ಸಪಸ್ಸ ದೇಥಾ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ‘‘ಕತರಕಸ್ಸಪಸ್ಸಾ’’ತಿ ‘‘ಕುಮಾರಕಸ್ಸಪಸ್ಸಾ’’ತಿ ಏವಂ ಗಹಿತನಾಮತ್ತಾ ರಞ್ಞಾ ಪೋಸಾವನೀಯಪುತ್ತತ್ತಾ ಚ ವುದ್ಧಕಾಲೇಪಿ ಕುಮಾರಕಸ್ಸಪೋತ್ವೇವ ಪಞ್ಞಾಯಿತ್ಥ.

ಸೋ ಪಬ್ಬಜಿತಕಾಲತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ವಿಪಸ್ಸನಾಯ ಕಮ್ಮಂ ಕರೋತಿ, ಬುದ್ಧವಚನಞ್ಚ ಉಗ್ಗಣ್ಹಾತಿ. ಅಥ ತೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಪಬ್ಬತಮತ್ಥಕೇ ಸಮಣಧಮ್ಮಂ ಕತ್ವಾ ಅನಾಗಾಮೀ ಹುತ್ವಾ ಸುದ್ಧಾವಾಸೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಮಹಾಬ್ರಹ್ಮಾ ‘‘ವಿಪಸ್ಸನಾಯ ಮುಖಂ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ಮಗ್ಗಫಲುಪ್ಪತ್ತಿಯಾ ಉಪಾಯಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಪಞ್ಚದಸಪಞ್ಹೇ ಅಭಿಸಙ್ಖರಿತ್ವಾ ಅನ್ಧವನೇ ವಸನ್ತಸ್ಸ ಥೇರಸ್ಸ ‘‘ಇಮೇ ಪಞ್ಹೇ ಸತ್ಥಾರಂ ಪುಚ್ಛೇಯ್ಯಾಸೀ’’ತಿ ಆಚಿಕ್ಖಿ. ತತೋ ಸೋ ತೇ ಪಞ್ಹೇ ಭಗವನ್ತಂ ಪುಚ್ಛಿ. ಭಗವಾಪಿಸ್ಸ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇಸಿ. ಥೇರೋ ಭಗವತಾ ಕಥಿತನಿಯಾಮೇನೇವ ತೇ ಉಗ್ಗಣ್ಹಿತ್ವಾ ವಿಪಸ್ಸನಂ ಗಬ್ಭಂ ಗಾಹಾಪೇತ್ವಾ ಅರಹತ್ತಂ ಪಾಪುಣಿ.

೧೫೦. ಸೋ ಅರಹತ್ತಂ ಪತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ಸರಿತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಇತೋ ಸತಸಹಸ್ಸಮ್ಹೀತಿಆದಿಮಾಹ. ತತ್ಥ ಯಂ ಹೇಟ್ಠಾ ವುತ್ತನಯಞ್ಚ ಉತ್ತಾನತ್ಥಞ್ಚ, ತಂ ಸಬ್ಬಂ ನ ವಣ್ಣಯಿಸ್ಸಾಮ. ಅನುತ್ತಾನಪದಮೇವ ವಣ್ಣಯಿಸ್ಸಾಮ.

೧೬೯. ಆಪನ್ನಸತ್ತಾ ಮೇ ಮಾತಾತಿ ಮಯ್ಹಂ ಮಾತಾ ಗರುಗಬ್ಭಾ ಗಬ್ಭಿನೀ ಪಸುತಾಸನ್ನಗಬ್ಭಾತಿ ಅತ್ಥೋ.

೧೭೩. ವಮ್ಮಿಕಸದಿಸಂ ಕಾಯನ್ತಿ ಸರೀರಂ ನಾಮ ವಮ್ಮಿಕಸದಿಸಂ ಯಥಾ ವಮ್ಮಿಕೋ ಇತೋ ಚಿತೋ ಚ ಛಿದ್ದಾವಛಿದ್ದೋ ಘರಗೋಳಿಕಉಪಚಿಕಾದೀನಂ ಆಸಯೋ, ಏವಮೇವ ಅಯಂ ಕಾಯೋ ನವಛಿದ್ದೋ ಧುವಸ್ಸವೋತಿ ಬುದ್ಧೇನ ಭಗವತಾ ದೇಸಿತಂ ಪಕಾಸಿತಂ ತಂ ಸುತ್ವಾ ಮೇ ಚಿತ್ತಂ ಆಸವೇ ಅಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಅಸೇಸೇತ್ವಾ ಕಿಲೇಸತೋ ವಿಮುಚ್ಚಿ, ಅರಹತ್ತೇ ಪತಿಟ್ಠಾಸೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ಅಪರಭಾಗೇ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ವಿಚಿತ್ತಧಮ್ಮಕಥಿಕಭಾವಂ ಸುತ್ವಾ ಸತ್ಥಾ ‘‘ಏತದಗ್ಗಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಮಮ ಸಾವಕಾನಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಚಿತ್ತಕಥಿಕಾನಂ ಯದಿದಂ ಕುಮಾರಕಸ್ಸಪೋ’’ತಿ (ಅ. ನಿ. ೧.೨೦೯, ೨೧೭) ಏತದಗ್ಗೇ ಠಪೇಸೀತಿ.

ಕುಮಾರಕಸ್ಸಪತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೬. ಬಾಹಿಯತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ಛಟ್ಠಾಪದಾನೇ ಇತೋ ಸತಸಹಸ್ಸಮ್ಹೀತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಬಾಹಿಯಸ್ಸ ದಾರುಚೀರಿಯತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ಪದುಮುತ್ತರಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಸಿಪ್ಪೇಸು ನಿಪ್ಫತ್ತಿಂ ಗನ್ತ್ವಾ ವೇದಙ್ಗೇಸು ಅನವಯೋ ಏಕದಿವಸಂ ಸತ್ಥು ಸನ್ತಿಕಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಧಮ್ಮಂ ಸುಣನ್ತೋ ಪಸನ್ನಮಾನಸೋ ಸತ್ಥಾರಂ ಏಕಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಖಿಪ್ಪಾಭಿಞ್ಞಾನಂ ಅಗ್ಗಟ್ಠಾನೇ ಠಪೇನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ತಂ ಠಾನಂ ಪತ್ತುಕಾಮೋ ಸತ್ತಾಹಂ ಬುದ್ಧಪ್ಪಮುಖಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಸ್ಸ ಮಹಾದಾನಂ ದತ್ವಾ ಸತ್ತಾಹಸ್ಸ ಅಚ್ಚಯೇನ ಭಗವತೋ ಪಾದಮೂಲೇ ನಿಪನ್ನೋ ‘‘ಭಗವಾ, ಭನ್ತೇ, ಇತೋ ಸತ್ತಮೇ ದಿವಸೇ ಯಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಖಿಪ್ಪಾಭಿಞ್ಞಾನಂ ಅಗ್ಗಟ್ಠಾನೇ ಠಪೇಸಿ, ಸೋ ವಿಯ ಅಹಮ್ಪಿ ಅನಾಗತೇ ಏಕಸ್ಸ ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಸಾಸನೇ ಖಿಪ್ಪಾಭಿಞ್ಞಾನಂ ಅಗ್ಗೋ ಭವೇಯ್ಯ’’ನ್ತಿ ಪತ್ಥನಂ ಅಕಾಸಿ. ಭಗವಾ ಅನಾಗತಂಸಞಾಣೇನ ಓಲೋಕೇತ್ವಾ ಸಮಿಜ್ಝನಭಾವಂ ಞತ್ವಾ ‘‘ಅನಾಗತೇ ಗೋತಮಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಸಾಸನೇ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ಖಿಪ್ಪಾಭಿಞ್ಞಾನಂ ಅಗ್ಗೋ ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಬ್ಯಾಕಾಸಿ. ಸೋ ಯಾವತಾಯುಕಂ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಕತ್ವಾ ತತೋ ಚುತೋ ದೇವಲೋಕೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ತತ್ಥ ಛ ಕಾಮಾವಚರಸಮ್ಪತ್ತಿಯೋ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಪುನ ಮನುಸ್ಸೇಸು ಚಕ್ಕವತ್ತಿಆದಿಸಮ್ಪತ್ತಿಯೋ ಅನೇಕಕಪ್ಪಕೋಟಿಸತೇಸು ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಕಸ್ಸಪಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ, ಭಗವತಿ ಪರಿನಿಬ್ಬುತೇ ಪಬ್ಬಜಿತೋ ಯದಾ ಸಾಸನೇ ಓಸಕ್ಕಮಾನೇ ಸತ್ತ ಭಿಕ್ಖೂ ಚತುನ್ನಂ ಪರಿಸಾನಂ ಅಜ್ಝಾಚಾರಂ ದಿಸ್ವಾ ಸಂವೇಗಪ್ಪತ್ತಾ ಅರಞ್ಞಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ‘‘ಯಾವ ಸಾಸನಸ್ಸ ಅನ್ತರಧಾನಂ ನ ಹೋತಿ, ತಾವ ಅತ್ತನೋ ಪತಿಟ್ಠಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ಸುವಣ್ಣಚೇತಿಯಂ ವನ್ದಿತ್ವಾ ತತ್ಥ ಅರಞ್ಞೇ ಏಕಂ ಪಬ್ಬತಂ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಜೀವಿತಸಾಲಯಾ ನಿವತ್ತನ್ತು, ನಿರಾಲಯಾ ಇಮಂ ಪಬ್ಬತಂ ಅಭಿರುಹನ್ತೂ’’ತಿ ನಿಸ್ಸೇಣಿಂ ಬನ್ಧಿತ್ವಾ ಸಬ್ಬೇ ತಂ ಪಬ್ಬತಂ ಅಭಿರುಯ್ಹ ನಿಸ್ಸೇಣಿಂ ಪಾತೇತ್ವಾ ಸಮಣಧಮ್ಮಂ ಕರಿಂಸು. ತೇಸು ಸಙ್ಘತ್ಥೇರೋ ಏಕರತ್ತಾತಿಕ್ಕಮೇನ ಅರಹತ್ತಂ ಪಾಪುಣಿ. ಸೋ ಅನೋತತ್ತದಹೇ ನಾಗಲತಾದನ್ತಕಟ್ಠಂ ಖಾದಿತ್ವಾ ಮುಖಂ ಧೋವಿತ್ವಾ ಉತ್ತರಕುರುತೋ ಪಿಣ್ಡಪಾತಂ ಆಹರಿತ್ವಾ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಆಹ – ‘‘ಆವುಸೋ, ಇಮಂ ಪಿಣ್ಡಪಾತಂ ಭುಞ್ಜಥಾ’’ತಿ. ತೇ ಆಹಂಸು – ‘‘ಕಿಂ, ಭನ್ತೇ, ಅಮ್ಹೇಹಿ ಏವಂ ಕತಿಕಾ ಕತಾ ‘ಯೋ ಪಠಮಂ ಅರಹತ್ತಂ ಪಾಪುಣಾತಿ, ತೇನಾಭತಂ ಪಿಣ್ಡಪಾತಂ ಅವಸೇಸಾ ಪರಿಭುಞ್ಜನ್ತೂ’’’ತಿ? ‘‘ನೋ ಹೇತಂ, ಆವುಸೋ’’ತಿ. ‘‘ತೇನ ಹಿ ಸಚೇ ಮಯಮ್ಪಿ ತುಮ್ಹೇ ವಿಯ ವಿಸೇಸಂ ನಿಬ್ಬತ್ತೇಸ್ಸಾಮ, ಸಯಂ ಆಹರಿತ್ವಾ ಭುಞ್ಜಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ನ ಇಚ್ಛಿಂಸು.

ದುತಿಯದಿವಸೇ ದುತಿಯತ್ಥೇರೋ ಅನಾಗಾಮೀ ಹುತ್ವಾ ತಥೇವ ಪಿಣ್ಡಪಾತಂ ಆಹರಿತ್ವಾ ಇತರೇ ನಿಮನ್ತೇಸಿ. ತೇ ಏವಮಾಹಂಸು – ‘‘ಕಿಂ ಪನಾವುಸೋ, ಕತಿಕಾ ಕತಾ, ‘ಮಹಾಥೇರೇನ ಆಭತಂ ಪಿಣ್ಡಪಾತಂ ಅಭುಞ್ಜಿತ್ವಾ ಅನುಥೇರೇನ ಆಭತಂ ಭುಞ್ಜಿಸ್ಸಾಮಾ’’’ತಿ? ‘‘ನೋ ಹೇತಂ, ಆವುಸೋ’’ತಿ. ‘‘ಏವಂ ಸನ್ತೇ ತುಮ್ಹೇ ವಿಯ ಮಯಮ್ಪಿ ವಿಸೇಸಂ ನಿಬ್ಬತ್ತೇತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಅತ್ತನೋ ಪುರಿಸಕಾರೇನ ಭುಞ್ಜಿತುಂ ಸಕ್ಕೋನ್ತಾ ಭುಞ್ಜಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ನ ಇಚ್ಛಿಂಸು. ತೇಸು ಅರಹತ್ತಪ್ಪತ್ತತ್ಥೇರೋ ಪರಿನಿಬ್ಬಾಯಿ, ದುತಿಯೋ ಅನಾಗಾಮೀ ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿ, ಇತರೇ ಪಞ್ಚ ವಿಸೇಸಂ ನಿಬ್ಬತ್ತೇತುಂ ಅಸಕ್ಕೋನ್ತಾ ಸುಸ್ಸಿತ್ವಾ ಸತ್ತಮೇ ದಿವಸೇ ಕಾಲಂ ಕತ್ವಾ ದೇವಲೋಕೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿಂಸು. ತತ್ಥ ದಿಬ್ಬಸುಖಂ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ತತೋ ಚವಿತ್ವಾ ಮನುಸ್ಸೇಸು ನಿಬ್ಬತ್ತಿಂಸು. ತೇಸು ಏಕೋ ಪುಕ್ಕುಸಾತಿ ರಾಜಾ ಅಹೋಸಿ, ಏಕೋ ಗನ್ಧಾರರಟ್ಠೇ ತಕ್ಕಸಿಲಾಯಂ ಕುಮಾರಕಸ್ಸಪೋ, ಏಕೋ ಬಾಹಿಯೋ ದಾರುಚೀರಿಯೋ, ಏಕೋ ದಬ್ಬೋ ಮಲ್ಲಪುತ್ತೋ, ಏಕೋ ಸಭಿಯೋ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕೋತಿ. ತೇಸು ಅಯಂ ಬಾಹಿಯೋ ದಾರುಚೀರಿಯೋ ಸುಪ್ಪಾರಕಪಟ್ಟನೇ ವಾಣಿಜಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವಾಣಿಜಕಮ್ಮೇ ನಿಪ್ಫತ್ತಿಂ ಗತೋ ಮಹದ್ಧನೋ ಮಹಾಭೋಗೋ, ಸೋ ಸುವಣ್ಣಭೂಮಿಂ ಗಚ್ಛನ್ತೇಹಿ ವಾಣಿಜೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ನಾವಮಾರುಯ್ಹ ವಿದೇಸಂ ಗಚ್ಛನ್ತೋ ಕತಿಪಾಹಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಭಿನ್ನಾಯ ನಾವಾಯ ಸೇಸೇಸು ಮಚ್ಛಕಚ್ಛಪಭಕ್ಖೇಸು ಜಾತೇಸು ಏಕೋಯೇವ ಅವಸಿಟ್ಠೋ ಏಕಂ ಫಲಕಂ ಗಹೇತ್ವಾ ವಾಯಮನ್ತೋ ಸತ್ತಮೇ ದಿವಸೇ ಸುಪ್ಪಾರಕಪಟ್ಟನತೀರಂ ಓಕ್ಕಮಿ. ತಸ್ಸ ನಿವಾಸನಪಾರುಪನಂ ನತ್ಥಿ, ಸೋ ಅಞ್ಞಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಅಪಸ್ಸನ್ತೋ ಸುಕ್ಖಕಟ್ಠದಣ್ಡಕೇ ವಾಕೇಹಿ ಪಲಿವೇಠೇತ್ವಾ ನಿವಾಸೇತ್ವಾ ಪಾರುಪಿತ್ವಾ ಚ ದೇವಕುಲತೋ ಕಪಾಲಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಸುಪ್ಪಾರಕಪಟ್ಟನಂ ಅಗಮಾಸಿ. ಮನುಸ್ಸಾ ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಯಾಗುಭತ್ತಾದೀನಿ ದತ್ವಾ ‘‘ಅಯಂ ಏಕೋ ಅರಹಾ’’ತಿ ಸಮ್ಭಾವೇಸುಂ. ಸೋ ವತ್ಥೇಸು ಉಪನೀತೇಸು ‘‘ಸಚಾಹಂ ನಿವಾಸೇಮಿ, ಪಾರುಪಾಮಿ ವಾ, ಲಾಭಸಕ್ಕಾರೋ ಮೇ ಪರಿಹಾಯಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ತಾನಿ ಪಟಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ದಾರುಚೀರಾನೇವ ಪರಿಹರಿ.

ಅಥಸ್ಸ ‘‘ಅರಹಾ, ಅರಹಾ’’ತಿ ಬಹೂಹಿ ಸಮ್ಭಾವಿಯಮಾನಸ್ಸ ಏವಂ ಚೇತಸೋ ಪರಿವಿತಕ್ಕೋ ಉದಪಾದಿ ‘‘ಯೇ ಕೇಚಿ ಲೋಕೇ ಅರಹನ್ತೋ ವಾ ಅರಹತ್ತಮಗ್ಗಂ ವಾ ಸಮಾಪನ್ನಾ, ಅಹಂ ತೇಸಂ ಅಞ್ಞತರೋ’’ತಿ ಸೋ ತೇನ ನಿಯಾಮೇನ ಕುಹನಕಮ್ಮೇನ ಜೀವಿಕಂ ಕಪ್ಪೇತಿ.

ಕಸ್ಸಪದಸಬಲಸ್ಸ ಸಾಸನೇ ಸತ್ತಸು ಜನೇಸು ಪಬ್ಬತಂ ಆರುಯ್ಹ ಸಮಣಧಮ್ಮಂ ಕರೋನ್ತೇಸು ಏಕೋ ಅನಾಗಾಮೀ ಹುತ್ವಾ ಸುದ್ಧಾವಾಸಬ್ರಹ್ಮಲೋಕೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಬ್ರಹ್ಮಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ಓಲೋಕೇನ್ತೋ ಆಗತಟ್ಠಾನಂ ಆವಜ್ಜೇನ್ತೋ ಪಬ್ಬತಮಾರುಯ್ಹ ಸಮಣಧಮ್ಮಂ ಕರಣಟ್ಠಾನಂ ದಿಸ್ವಾ ಸೇಸಾನಂ ನಿಬ್ಬತ್ತನಟ್ಠಾನಂ ಆವಜ್ಜೇನ್ತೋ ಏಕಸ್ಸ ಪರಿನಿಬ್ಬುತಭಾವಂ ಇತರೇಸಞ್ಚ ಪಞ್ಚನ್ನಂ ಕಾಮಾವಚರದೇವಲೋಕೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಭಾವಂ ಞತ್ವಾ ತೇ ಕಾಲಾನುಕಾಲಂ ಆವಜ್ಜೇಸಿ ‘‘ಇಮಸ್ಮಿಂ ಪನ ಕಾಲೇ ಕಹಂ ನು ಖೋ ತೇ’’ತಿ ಆವಜ್ಜೇನ್ತೋ ದಾರುಚೀರಿಯಂ ಸುಪ್ಪಾರಕಪಟ್ಟನಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಕುಹನಕಮ್ಮೇನ ಜೀವಿತಂ ಕಪ್ಪೇನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ನಟ್ಠೋ ವತಾಯಂ ಬಾಲೋ, ಪುಬ್ಬೇ ಸಮಣಧಮ್ಮಂ ಕರೋನ್ತೋ ಅತಿಉಕ್ಕಟ್ಠಭಾವೇನ ಅರಹತಾಪಿ ಆಭತಂ ಪಿಣ್ಡಪಾತಂ ಅಪರಿಭುಞ್ಜಿತ್ವಾ ಇದಾನಿ ಉದರಹೇತು ಅನಾರಹಾವ ಸಮಾನೋ ಅರಹತ್ತಂ ಪಟಿಜಾನಿತ್ವಾ ಲೋಕಂ ವಞ್ಚೇನ್ತೋ ವಿಚರತಿ, ದಸಬಲಸ್ಸ ಉಪ್ಪನ್ನಭಾವಂ ನ ಜಾನಾತಿ, ಗಚ್ಛಾಮಿ ನಂ ಸಂವೇಜೇತ್ವಾ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದಂ ಜಾನಾಪೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಖಣೇನೇವ ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕತೋ ಓತರಿತ್ವಾ ಸುಪ್ಪಾರಕಪಟ್ಟನೇ ರತ್ತಿಭಾಗಸಮನನ್ತರೇ ದಾರುಚೀರಿಯಸ್ಸ ಸಮ್ಮುಖೇ ಪಾತುರಹೋಸಿ. ಸೋ ಅತ್ತನೋ ವಸನಟ್ಠಾನೇ ಓಭಾಸಂ ದಿಸ್ವಾ ಬಹಿ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ಮಹಾಬ್ರಹ್ಮಾನಂ ದಿಸ್ವಾ ಅಞ್ಜಲಿಂ ಪಗ್ಗಯ್ಹ ‘‘ಕೇ ತುಮ್ಹೇ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿ. ‘‘ಅಹಂ ತುಮ್ಹಾಕಂ ಪೋರಾಣಕಸಹಾಯೋ ಅನಾಗಾಮಿಫಲಂ ಪತ್ವಾ ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ, ಅಮ್ಹಾಕಂ ಸಬ್ಬಜೇಟ್ಠಕೋ ಅರಹಾ ಹುತ್ವಾ ಪರಿನಿಬ್ಬುತೋ, ತುಮ್ಹೇ ಪನ ಪಞ್ಚಜನಾ ದೇವಲೋಕೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಾ. ಸ್ವಾಹಂ ದಾನಿ ತಂ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಠಾನೇ ಕುಹನಕಮ್ಮೇನ ಜೀವಿಕಂ ಕಪ್ಪೇನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ದಮಿತುಂ ಆಗತೋ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಇದಂ ಕಾರಣಂ ಆಹ – ‘‘ನೇವ ಖೋ ತ್ವಂ, ಬಾಹಿಯ, ಅರಹಾ ನಾಪಿ ಅರಹತ್ತಮಗ್ಗಂ ವಾ ಸಮಾಪನ್ನೋ, ಸಾಪಿ ತೇ ಪಟಿಪದಾ ನತ್ಥಿ, ಯಾಯ ತ್ವಂ ಅರಹಾ ವಾ ಅಸ್ಸ ಅರಹತ್ತಮಗ್ಗಂ ವಾ ಸಮಾಪನ್ನೋ’’ತಿ. ಅಥಸ್ಸ ಸತ್ಥು ಉಪ್ಪನ್ನಭಾವಂ ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ವಸನಭಾವಞ್ಚ ಆಚಿಕ್ಖಿತ್ವಾ ‘‘ಸತ್ಥು ಸನ್ತಿಕಂ ಗಚ್ಛಾ’’ತಿ ತಂ ಉಯ್ಯೋಜೇತ್ವಾ ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕಮೇವ ಅಗಮಾಸಿ.

ಬಾಹಿಯೋ ಪನ ಆಕಾಸೇ ಠತ್ವಾ ಕಥೇನ್ತಂ ಮಹಾಬ್ರಹ್ಮಾನಂ ಓಲೋಕೇತ್ವಾ ಚಿನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಅಹೋ ಭಾರಿಯಂ ಕಮ್ಮಂ ಮಯಾ ಕತಂ, ಅನರಹಂ ಅರಹಾ ಅಹನ್ತಿ ಚಿನ್ತೇಸಿಂ, ಅಯಞ್ಚ ಮಂ ‘ನ ತ್ವಂ ಅರಹಾ, ನಾಪಿ ಅರಹತ್ತಮಗ್ಗಂ ವಾ ಸಮಾಪನ್ನಾಸೀ’ತಿ ವದತಿ, ಅತ್ಥಿ ನು ಖೋ ಲೋಕೇ ಅಞ್ಞೋ ಅರಹಾ’’ತಿ. ಅಥ ನಂ ಪುಚ್ಛಿ – ‘‘ಅಥ ಕೇ ಚರಹಿ ಸದೇವಕೇ ಲೋಕೇ ಅರಹನ್ತೋ ವಾ ಅರಹತ್ತಮಗ್ಗಂ ವಾ ಸಮಾಪನ್ನಾ’’ತಿ. ಅಥಸ್ಸ ದೇವತಾ ಆಚಿಕ್ಖಿ – ‘‘ಅತ್ಥಿ, ಬಾಹಿಯ, ಉತ್ತರೇಸು ಜನಪದೇಸು ಸಾವತ್ಥಿ ನಾಮ ನಗರಂ, ತತ್ಥ ಸೋ ಭಗವಾ ಏತರಹಿ ವಿಹರತಿ ಅರಹಂ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೋ. ಸೋ ಹಿ, ಬಾಹಿಯ, ಭಗವಾ ಅರಹಾ ಚೇವ ಅರಹತ್ತಾಯ ಚ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇಸೀ’’ತಿ. ಬಾಹಿಯೋ ರತ್ತಿಭಾಗೇ ದೇವತಾಯ ಕಥಂ ಸುತ್ವಾ ಸಂವಿಗ್ಗಮಾನಸೋ ತಂಖಣಂಯೇವ ಸುಪ್ಪಾರಕಾ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ಏಕರತ್ತಿವಾಸೇನ ಸಾವತ್ಥಿಂ ಅಗಮಾಸಿ, ಗಚ್ಛನ್ತೋ ಚ ಪನ ದೇವತಾನುಭಾವೇನ ಬುದ್ಧಾನುಭಾವೇನ ಚ ವೀಸಯೋಜನಸತಿಕಂ ಮಗ್ಗಂ ಅತಿಕ್ಕಮಿತ್ವಾ ಸಾವತ್ಥಿಂ ಅನುಪ್ಪತ್ತೋ, ತಸ್ಮಿಂ ಖಣೇ ಸತ್ಥಾ ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಪವಿಟ್ಠೋ ಹೋತಿ. ಸೋ ಜೇತವನಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ಅಬ್ಭೋಕಾಸೇ ಚಙ್ಕಮನ್ತೇ ಸಮ್ಬಹುಲೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಪುಚ್ಛಿ – ‘‘ಕುಹಿಂ ಏತರಹಿ ಸತ್ಥಾ’’ತಿ? ಭಿಕ್ಖೂ ‘‘ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಪವಿಟ್ಠೋ’’ತಿ ವತ್ವಾ ‘‘ತ್ವಂ ಪನ ಕುತೋ ಆಗತೋಸೀ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿಂಸು. ‘‘ಸುಪ್ಪಾರಕಾ ಆಗತೋಮ್ಹೀ’’ತಿ. ‘‘ಕದಾ ನಿಕ್ಖನ್ತೋಸೀ’’ತಿ? ‘‘ಹಿಯ್ಯೋ ಸಾಯನ್ಹಸಮಯೇ ನಿಕ್ಖನ್ತೋಮ್ಹೀ’’ತಿ. ‘‘ದೂರತೋಪಿ ಆಗತೋ, ನಿಸೀದ ತಾವ ಪಾದೇ ಧೋವಿತ್ವಾ ತೇಲೇನ ಮಕ್ಖೇತ್ವಾ ಥೋಕಂ ವಿಸ್ಸಮಾಹಿ, ಆಗತಕಾಲೇ ಸತ್ಥಾರಂ ದಕ್ಖಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಆಹಂಸು. ‘‘ಅಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಸತ್ಥು ವಾ ಅತ್ತನೋ ವಾ ಜೀವಿತನ್ತರಾಯಂ ನ ಜಾನಾಮಿ, ಕತ್ಥಚಿ ಅಟ್ಠತ್ವಾ ಅನಿಸೀದಿತ್ವಾ ಏಕರತ್ತೇನೇವ ವೀಸಯೋಜನಸತಿಕಂ ಮಗ್ಗಂ ಆಗತೋ, ಸತ್ಥಾರಂ ಪಸ್ಸಿತ್ವಾವ ವಿಸ್ಸಮಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಆಹ. ಸೋ ಏವಂ ವತ್ವಾ ತರಮಾನರೂಪೋ ಸಾವತ್ಥಿಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ಭಗವನ್ತಂ ಅನೋಪಮಾಯ ಬುದ್ಧಸಿರಿಯಾ ಚರನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಚಿರಸ್ಸಂ ವತ ಮೇ ಗೋತಮೋ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೋ ದಿಟ್ಠೋ’’ತಿ ದಿಟ್ಠಟ್ಠಾನತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಓನತಸರೀರೋ ಗನ್ತ್ವಾ ಅನ್ತರವೀಥಿಯಂ ಪಞ್ಚಪತಿಟ್ಠಿತೇನ ವನ್ದಿತ್ವಾ ಗೋಪ್ಫಕೇಸು ದಳ್ಹಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಏವಮಾಹ – ‘‘ದೇಸೇತು, ಭನ್ತೇ ಭಗವಾ, ಧಮ್ಮಂ, ದೇಸೇತು ಸುಗತೋ ಧಮ್ಮಂ, ಯಂ ಮಮಸ್ಸ ದೀಘರತ್ತಂ ಹಿತಾಯ ಸುಖಾಯಾ’’ತಿ. ಅಥ ನಂ ಸತ್ಥಾ ‘‘ಅಕಾಲೋ ಖೋ ತಾವ, ಬಾಹಿಯ, ಅನ್ತರಘರಂ ಪವಿಟ್ಠಮ್ಹಾ ಪಿಣ್ಡಾಯಾ’’ತಿ ಪಟಿಕ್ಖಿಪಿ.

ತಂ ಸುತ್ವಾ ಬಾಹಿಯೋ, ‘‘ಭನ್ತೇ, ಸಂಸಾರೇ ಸಂಸರನ್ತೇನ ಕಬಳೀಕಾರಾಹಾರೋ ನ ಅಲದ್ಧಪುಬ್ಬೋ, ತುಮ್ಹಾಕಂ ವಾ ಮಯ್ಹಂ ವಾ ಜೀವಿತನ್ತರಾಯಂ ನ ಜಾನಾಮಿ, ದೇಸೇತು ಮೇ, ಭನ್ತೇ ಭಗವಾ, ಧಮ್ಮಂ, ದೇಸೇತು ಸುಗತೋ ಧಮ್ಮ’’ನ್ತಿ ಪುನ ಯಾಚಿ. ಸತ್ಥಾ ದುತಿಯಮ್ಪಿ ತಥೇವ ಪಟಿಕ್ಖಿಪಿ. ಏವಂ ಕಿರಸ್ಸ ಅಹೋಸಿ – ‘‘ಇಮಸ್ಸ ದಿಟ್ಠಕಾಲತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಸಕಲಸರೀರಂ ಪೀತಿಯಾ ನಿರನ್ತರಂ ಅಜ್ಝೋತ್ಥಟಂ ಹೋತಿ, ಬಲವಪೀತಿವೇಗೋ ಧಮ್ಮಂ ಸುತ್ವಾಪಿ ನ ಸಕ್ಖಿಸ್ಸತಿ ಪಟಿವಿಜ್ಝಿತುಂ, ಮಜ್ಝತ್ತುಪೇಕ್ಖಾಯ ತಾವ ತಿಟ್ಠತು, ಏಕರತ್ತೇನೇವ ವೀಸಯೋಜನಸತಿಕಂ ಮಗ್ಗಂ ಆಗತಸ್ಸಪಿ ಚಸ್ಸ ದರಥೋ ಬಲವಾ ಸೋಪಿ ತಾವ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸಮ್ಭತೂ’’ತಿ. ತಸ್ಮಾ ದ್ವಿಕ್ಖತ್ತುಂ ಪಟಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ತತಿಯಂ ಯಾಚಿತೋ ಅನ್ತರವೀಥಿಯಂ ಠಿತೋವ ‘‘ತಸ್ಮಾತಿಹ ತೇ, ಬಾಹಿಯ, ಏವಂ ಸಿಕ್ಖಿತಬ್ಬಂ, ದಿಟ್ಠೇ ದಿಟ್ಠಮತ್ತಂ ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿಆದಿನಾ (ಉದಾ. ೧೦) ನಯೇನ ಅನೇಕಪರಿಯಾಯೇನ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇಸಿ. ಸೋ ಸತ್ಥು ಧಮ್ಮಂ ಸುಣನ್ತೋಯೇವ ಸಬ್ಬಾಸವೇ ಖೇಪೇತ್ವಾ ಸಹ ಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾಹಿ ಅರಹತ್ತಂ ಪಾಪುಣಿ.

೧೭೮. ಸೋ ಅರಹತ್ತಂ ಪತ್ತಕ್ಖಣೇಯೇವ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ಸರಿತ್ವಾ ಸಞ್ಜಾತಸೋಮನಸ್ಸೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಇತೋ ಸತಸಹಸ್ಸಮ್ಹೀತಿಆದಿಮಾಹ. ತಂ ಹೇಟ್ಠಾ ವುತ್ತನಯತ್ತಾ ಉತ್ತಾನತ್ಥಮೇವ. ಅನುತ್ತಾನಪದವಣ್ಣನಮೇವ ಕರಿಸ್ಸಾಮ.

೧೮೧. ಹಸನಂ ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಣನ್ತಿ ಪರಿಪುಣ್ಣಸೋಮನಸ್ಸಜಾತಂ ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಣಂ, ಕೋಮಾರವಣ್ಣಂ ಅತಿಕೋಮಲನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ.

೧೮೨. ಹೇಮಯಞ್ಞೋಪಚಿತಙ್ಗನ್ತಿ ಸುವಣ್ಣಸುತ್ತಯಞ್ಞೋಪಚಿತಸುತ್ತಅವಯವಂ ಸರೀರಂ ದೇಹನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ಪಲಮ್ಬಬಿಮ್ಬತಮ್ಬೋಟ್ಠನ್ತಿ ಓಲಮ್ಬಿತಬಿಮ್ಬಫಲಸದಿಸಂ ರತ್ತವಣ್ಣಂ ಓಟ್ಠದ್ವಯಸಮನ್ನಾಗತನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸೇತತಿಣ್ಹಸಮಂ ದಿಜನ್ತಿ ಸುನಿಸಿತತಿಖಿಣಅಯಲೋಹಘಂಸನೇನ ಘಂಸಿತ್ವಾ ಸಮಂ ಕತಂ ವಿಯ ಸಮದನ್ತನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ.

೧೮೩. ಪೀತಿಸಮ್ಫುಲ್ಲಿತಾನನನ್ತಿ ಪೀತಿಯಾ ಸುಟ್ಠು ಫುಲ್ಲಿತಂ ವಿಕಸಿತಂ ಆನನಂ ಮುಖಂ ಆದಾಸತಲಸದಿಸಮುಖವನ್ತನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ.

೧೮೪. ಖಿಪ್ಪಾಭಿಞ್ಞಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋತಿ ಖಿಪ್ಪಂ ದೇಸನಾಯ ಸಮುಗ್ಘಾಟಿತಕ್ಖಣೇಯೇವ ಅಭಿವಿಸೇಸೇನ ಞಾತುಂ ಸಮತ್ಥಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋತಿ ಅತ್ಥೋ.

೧೮೬. ಸಗ್ಗಂ ಅಗಂ ಸಭವನಂ ಯಥಾತಿ ಅತ್ತನೋ ಗೇಹಂ ವಿಯ ಸಗ್ಗಂ ಲೋಕಂ ಅಗಮಾಸಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ.

೧೯೬. ನ ತ್ವಂ ಉಪಾಯಮಗ್ಗಞ್ಞೂತಿ ತ್ವಂ ನಿಬ್ಬಾನಾಧಿಗಮೂಪಾಯಭೂತಮಗ್ಗಞ್ಞೂ ನ ಅಹೋಸೀತಿ ಅತ್ಥೋ.

೨೦೦. ಸತ್ಥುನೋ ಸದಾ ಜಿನನ್ತಿ ಸದಾ ಸಬ್ಬಕಾಲಂ ಜಿನಂ ಜಿನನ್ತೋ ಪರಾಜಿತಕೋಪೋ ಸತ್ಥುನೋ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಸ್ಸ ವಿಮಲಾನನಂ ಆದಾಸತಲಸದಿಸಮುಖಂ ಪಸ್ಸಿಸ್ಸಾಮಿ ಪಸ್ಸಿತುಂ ನಿಕ್ಖಮಾಮೀತಿ ಯೋಜನಾ. ದಿಜೇ ಅಪುಚ್ಛಿಂ ಕುಹಿಂ ಲೋಕನನ್ದನೋತಿ ಕುಹಿಂ ಠಾನೇ ಲೋಕಪಸಾದಕರೋ ಸತ್ಥಾತಿ ದಿಜೇ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೇ ಅಹಂ ಭಿಕ್ಖೂ ಅಪುಚ್ಛಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ.

೨೦೧. ಸಸೋವ ಖಿಪ್ಪಂ ಮುನಿದಸ್ಸನುಸ್ಸುಕೋತಿ ಮುನಿದಸ್ಸನೇ ತಥಾಗತದಸ್ಸನೇ ಉಸ್ಸುಕೋ ಉಸ್ಸಾಹಜಾತೋ ಸಸೋ ಇವ ಖಿಪ್ಪಂ ಪಾಪುಣಾತೀತಿ ಅತ್ಥೋ.

೨೦೨. ತುವಟಂ ಗನ್ತ್ವಾತಿ ಸೀಘಂ ಗನ್ತ್ವಾ. ಪಿಣ್ಡತ್ಥಂ ಅಪಿಹಾಗಿಧನ್ತಿ ಪಿಣ್ಡಪಾತಂ ಪಟಿಚ್ಚ ಅಪಿಹಂ ಅಪಗತಪಿಹಂ ಅಗಿಧಂ ನಿತ್ತಣ್ಹಂ.

೨೦೩. ಅಲೋಲಕ್ಖನ್ತಿ ಇತೋ ಚಿತೋ ಚ ಅನೋಲೋಕಯಮಾನಂ ಉತ್ತಮೇ ಸಾವತ್ಥಿನಗರೇ ಪಿಣ್ಡಾಯ ವಿಚರನ್ತಂ ಅದಕ್ಖಿನ್ತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ. ಸಿರೀನಿಲಯಸಙ್ಕಾಸನ್ತಿ ಸಿರಿಯಾ ಲಕ್ಖಣಾನುಬ್ಯಞ್ಜನಸೋಭಾಯ ನಿಲಯಂ ಸಙ್ಕಾಸಂ ಜಲಮಾನತೋರಣಸದಿಸಂ. ರವಿದಿತ್ತಿಹರಾನನನ್ತಿ ವಿಜ್ಜೋತಮಾನಸೂರಿಯಮಣ್ಡಲಂ ವಿಯ ವಿಜ್ಜೋತಮಾನಮುಖಮಣ್ಡಲಂ.

೨೦೪. ಕುಪಥೇ ವಿಪ್ಪನಟ್ಠಸ್ಸಾತಿ ಕುಚ್ಛಿತಪಥೇ ಸೋಪದ್ದವಮಗ್ಗೇ ಮೂಳ್ಹಸ್ಸ ಮಿಚ್ಛಾಪಟಿಪನ್ನಸ್ಸ ಮೇ ಸರಣಂ ಹೋಹಿ ಪತಿಟ್ಠಾ ಹೋಹಿ. ಗೋತಮಾತಿ ಭಗವನ್ತಂ ಗೋತ್ತೇನ ಆಲಪತಿ.

೨೧೮. ನ ತತ್ಥ ಸುಕ್ಕಾ ಜೋತನ್ತೀತಿ ಸುಕ್ಕಪಭಾಸಮ್ಪನ್ನಾ ಜೋತಮಾನಓಸಧಿತಾರಕಾದಯೋ ನ ಜೋತನ್ತಿ ನಪ್ಪಭಾಸನ್ತಿ. ಸೇಸಂ ಉತ್ತಾನತ್ಥಮೇವ. ಸೋ ಏವಂ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇತ್ವಾ ತಾವದೇವ ಚ ಭಗವನ್ತಂ ಪಬ್ಬಜ್ಜಂ ಯಾಚಿ. ‘‘ಪರಿಪುಣ್ಣಂ ತೇ ಪತ್ತಚೀವರ’’ನ್ತಿ ಚ ಪುಟ್ಠೋ ‘‘ನ ಪರಿಪುಣ್ಣ’’ನ್ತಿ ಆಹ. ಅಥ ನಂ ಸತ್ಥಾ ‘‘ತೇನ ಹಿ ಪತ್ತಚೀವರಂ ಪರಿಯೇಸಾಹೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಪಕ್ಕಾಮಿ. ಸೋ ಕಿರ ವೀಸತಿವಸ್ಸಸಹಸ್ಸಾನಿ ಸಮಣಧಮ್ಮಂ ಕರೋನ್ತೋ ‘‘ಭಿಕ್ಖುನಾ ನಾಮ ಅತ್ತನಾ ಪಚ್ಚಯೇ ಲಭಿತ್ವಾ ಅಞ್ಞಂ ಅನೋಲೋಕೇತ್ವಾ ಸಯಮೇವ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತುಂ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಏಕಭಿಕ್ಖುಸ್ಸಾಪಿ ಪತ್ತೇನ ವಾ ಚೀವರೇನ ವಾ ಸಙ್ಗಹಂ ನಾಕಾಸಿ, ‘‘ನ ತೇನಸ್ಸ ಇದ್ಧಿಮಯಂ ಪತ್ತಚೀವರಂ ಉಪ್ಪಜ್ಜಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಞತ್ವಾ ಭಗವಾ ಏಹಿಭಿಕ್ಖುಭಾವೇನ ಪಬ್ಬಜ್ಜಂ ನಾದಾಸಿ. ತಮ್ಪಿ ಪತ್ತಚೀವರಂ ಪರಿಯೇಸಮಾನಮೇವ ಸಙ್ಕಾರಟ್ಠಾನತೋ ಚೋಳಕ್ಖಣ್ಡಾನಿ ಸಂಕಡ್ಢೇನ್ತಂ ಪುಬ್ಬವೇರಿಕೋ ಅಮನುಸ್ಸೋ ಏಕಿಸ್ಸಾ ತರುಣವಚ್ಛಾಯ ಗಾವಿಯಾ ಸರೀರೇ ಅಧಿಮುಚ್ಚಿತ್ವಾ ವಾಮಊರುಮ್ಹಿ ಪಹರಿತ್ವಾ ಜೀವಿತಕ್ಖಯಂ ಪಾಪೇಸಿ. ಸತ್ಥಾ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಚರಿತ್ವಾ ಕತಭತ್ತಕಿಚ್ಚೋ ಸಮ್ಬಹುಲೇಹಿ ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ನಿಕ್ಖಮನ್ತೋ ಬಾಹಿಯಸ್ಸ ಸರೀರಂ ಸಙ್ಕಾರಟ್ಠಾನೇ ಪತಿತಂ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಗಣ್ಹಥ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಏತಂ ಬಾಹಿಯಂ ದಾರುಚೀರಿಯನ್ತಿ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಗೇಹದ್ವಾರೇ ಠತ್ವಾ ಮಞ್ಚಕಂ ಆಹರಾಪೇತ್ವಾ ಇಮಂ ಸರೀರಂ ನಗರದ್ವಾರತೋ ನೀಹರಿತ್ವಾ ಝಾಪೇತ್ವಾ ಧಾತುಯೋ ಗಹೇತ್ವಾ ಥೂಪಂ ಕರೋಥಾ’’ತಿ ಭಿಕ್ಖೂ ಆಣಾಪೇಸಿ.

ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಧಾತುಂ ಮಹಾಪಥೇ ಥೂಪಂ ಕಾರೇತ್ವಾ ಸತ್ಥಾರಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಕತಕಮ್ಮಂ ಆರೋಚೇಸುಂ. ತತೋ ಸಙ್ಘಮಜ್ಝೇ ಕಥಾ ಉದಪಾದಿ – ‘‘ತಥಾಗತೋ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘೇನ ಸರೀರಝಾಪನಕಿಚ್ಚಂ ಕಾರೇಸಿ, ಧಾತುಯೋ ಚ ಗಾಹಾಪೇತ್ವಾ ಚೇತಿಯಂ ಕಾರಾಪೇಸಿ, ಕತರಮಗ್ಗೋ ನು ಖೋ ತೇನ ಸಮಧಿಗತೋ, ಸಾಮಣೇರೋ ನು ಖೋ ಸೋ, ಭಿಕ್ಖು ನು ಖೋ’’ತಿ. ಸತ್ಥಾ ತಂ ಅಟ್ಠುಪ್ಪತ್ತಿಂ ಕತ್ವಾ ‘‘ಪತಿಟ್ಠಿತೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಬಾಹಿಯೋ ದಾರುಚೀರಿಯೋ ಅರಹತ್ತೋ’’ತಿ ಉಪರಿ ಧಮ್ಮದೇಸನಂ ವಡ್ಢೇತಿ. ತಸ್ಸ ಪರಿನಿಬ್ಬುತಭಾವಞ್ಚ ಆಚಿಕ್ಖಿತ್ವಾ ‘‘ಏತದಗ್ಗಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಮಮ ಸಾವಕಾನಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಖಿಪ್ಪಾಭಿಞ್ಞಾನಂ ಯದಿದಂ ಬಾಹಿಯೋ ದಾರುಚೀರಿಯೋ’’ತಿ (ಅ. ನಿ. ೧.೨೦೯, ೨೧೬) ಏತದಗ್ಗೇ ಠಪೇಸಿ.

ಅಥ ನಂ ಭಿಕ್ಖೂ ಪುಚ್ಛಿಂಸು – ‘‘ತುಮ್ಹೇ, ಭನ್ತೇ, ‘ಬಾಹಿಯೋ ದಾರುಚೀರಿಯೋ ಅರಹತ್ತಂ ಪತ್ತೋ’ತಿ ವದೇಥ, ಕದಾ ಸೋ ಅರಹತ್ತಂ ಪತ್ತೋ’’ತಿ? ‘‘ಮಮ ಧಮ್ಮಂ ಸುತಕಾಲೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ’’ತಿ. ‘‘ಕದಾ ಪನಸ್ಸ, ಭನ್ತೇ, ತುಮ್ಹೇಹಿ ಧಮ್ಮೋ ಕಥಿತೋ’’ತಿ? ‘‘ಭಿಕ್ಖಾಯ ಚರನ್ತೇನ ಅನ್ತರವೀಥಿಯಂ ಠಿತೇನಾ’’ತಿ. ‘‘ಅಪ್ಪಮತ್ತಕೋ, ಭನ್ತೇ, ತುಮ್ಹೇಹಿ ಅನ್ತರವೀಥಿಯಂ ಠತ್ವಾ ಕಥಿತಧಮ್ಮೋ; ಕಥಂ ಸೋ ತಾವತ್ತಕೇನ ವಿಸೇಸಂ ನಿಬ್ಬತ್ತೇಸೀ’’ತಿ? ಅಥ ನೇ ಸತ್ಥಾ, ‘‘ಭಿಕ್ಖವೇ, ಮಮ ಧಮ್ಮಂ ‘ಅಪ್ಪಂ’ ವಾ ‘ಬಹುಂ ವಾ’ತಿ ಮಾ ಚಿನ್ತಯಿತ್ಥ. ಅನೇಕಾನಿಪಿ ಹಿ ಅನತ್ಥಪದಸಂಹಿತಾನಿ ಗಾಥಾಸಹಸ್ಸಾನಿ ನ ಸೇಯ್ಯೋ, ಅತ್ಥನಿಸ್ಸಿತಂ ಪನ ಏಕಮ್ಪಿ ಗಾಥಾಪದಂ ಸೇಯ್ಯೋ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಅನುಸನ್ಧಿಂ ಘಟೇತ್ವಾ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇನ್ತೋ ಇಮಂ ಗಾಥಮಾಹ –

‘‘ಸಹಸ್ಸಮಪಿ ಚೇ ಗಾಥಾ, ಅನತ್ಥಪದಸಂಹಿತಾ;

ಏಕಂ ಗಾಥಾಪದಂ ಸೇಯ್ಯೋ, ಯಂ ಸುತ್ವಾ ಉಪಸಮ್ಮತೀ’’ತಿ. (ಧ. ಪ. ೧೦೧) –

ದೇಸನಾಪರಿಯೋಸಾನೇ ಚತುರಾಸೀತಿಯಾ ಪಾಣಸಹಸ್ಸಾನಂ ಧಮ್ಮಾಭಿಸಮಯೋ ಅಹೋಸೀತಿ.

ಬಾಹಿಯತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೭. ಮಹಾಕೋಟ್ಠಿಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ಸತ್ತಮಾಪದಾನೇ ಪದುಮುತ್ತರೋ ನಾಮ ಜಿನೋತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಮಹಾಕೋಟ್ಠಿಕತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಕಾ ಉಪ್ಪತ್ತಿ? ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ಪದುಮುತ್ತರಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಹಂಸವತೀನಗರೇ ಮಹಾಭೋಗಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿತ್ವಾ ವಿಞ್ಞುತಂ ಪತ್ತೋ ಮಾತಾಪಿತೂನಂ ಅಚ್ಚಯೇನ ಕುಟುಮ್ಬಂ ಸಣ್ಠಪೇತ್ವಾ ಘರಾವಾಸಂ ವಸನ್ತೋ ಏಕದಿವಸಂ ಪದುಮುತ್ತರಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಧಮ್ಮದೇಸನಾಕಾಲೇ ಹಂಸವತೀನಗರವಾಸಿನೋ ಗನ್ಧಮಾಲಾದಿಹತ್ಥೇ ಯೇನ ಬುದ್ಧೋ ಯೇನ ಧಮ್ಮೋ ಯೇನ ಸಙ್ಘೋ, ತನ್ನಿನ್ನೇ ತಪ್ಪೋಣೇ ತಪ್ಪಬ್ಭಾರೇ ಗಚ್ಛನ್ತೇ ದಿಸ್ವಾ ತೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಭಗವನ್ತಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ, ಸತ್ಥಾರಂ ಏಕಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾಪ್ಪತ್ತಾನಂ ಅಗ್ಗಟ್ಠಾನೇ ಠಪೇನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಅಯಂ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಸಾಸನೇ ಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾಪ್ಪತ್ತಾನಂ ಅಗ್ಗೋ, ಯಂನೂನಾಹಮ್ಪಿ ಏಕಸ್ಸ ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಸಾಸನೇ ಅಯಂ ವಿಯ ಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾಪ್ಪತ್ತಾನಂ ಅಗ್ಗೋ ಭವೇಯ್ಯ’’ನ್ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ಸತ್ಥು ದೇಸನಾಪರಿಯೋಸಾನೇ ವುಟ್ಠಿತಾಯ ಪರಿಸಾಯ ಭಗವನ್ತಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ, ‘‘ಭನ್ತೇ, ಸ್ವೇ ಮಯ್ಹಂ ಗೇಹೇ ಭಿಕ್ಖಂ ಗಣ್ಹಥಾ’’ತಿ ನಿಮನ್ತೇಸಿ. ಸತ್ಥಾ ಅಧಿವಾಸೇಸಿ. ಸೋ ಭಗವನ್ತಂ ಅಭಿವಾದೇತ್ವಾ ಪದಕ್ಖಿಣಂ ಕತ್ವಾ ಸಕನಿವೇಸನಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಸಬ್ಬರತ್ತಿಂ ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಚ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಸ್ಸ ಚ ನಿಸಜ್ಜಟ್ಠಾನಂ ಗನ್ಧಮಾಲಾದೀಹಿ ಅಲಙ್ಕರಿತ್ವಾ ಖಾದನೀಯಭೋಜನೀಯಂ ಪಟಿಯಾದಾಪೇತ್ವಾ ತಸ್ಸಾ ರತ್ತಿಯಾ ಅಚ್ಚಯೇನ ಸಕನಿವೇಸನೇ ಭಿಕ್ಖುಸತಸಹಸ್ಸಪರಿವಾರಂ ಸತ್ಥಾರಂ ವಿವಿಧಯಾಗುಖಜ್ಜಕಪರಿವಾರಂ ಸಸೂಪಬ್ಯಞ್ಜನಂ ಗನ್ಧಸಾಲಿಭೋಜನಂ ಭೋಜಾಪೇತ್ವಾ ಭತ್ತಕಿಚ್ಚಪರಿಯೋಸಾನೇ ಚಿನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಮಹನ್ತಂ ಖೋ ಅಹಂ ಠಾನನ್ತರಂ ಪತ್ಥೇಮಿ, ನ ಪನ ಯುತ್ತಂ ಮಯಾ ಏಕದಿವಸಮೇವ ದಾನಂ ದತ್ವಾ ತಂ ಠಾನನ್ತರಂ ಪತ್ಥೇತುಂ, ಅನುಪಟಿಪಾಟಿಯಾ ಸತ್ತಾಹಂ ದಾನಂ ದತ್ವಾ ಪತ್ಥೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ. ಸೋ ತೇನೇವ ನಿಯಾಮೇನ ಸತ್ತಾಹಂ ಮಹಾದಾನಂ ದತ್ವಾ ಭತ್ತಕಿಚ್ಚಪರಿಯೋಸಾನೇ ದುಸ್ಸಕೋಟ್ಠಾಗಾರಂ ವಿವರಾಪೇತ್ವಾ ಉತ್ತಮಂ ತಿಚೀವರಪ್ಪಹೋನಕಂ ಸುಖುಮವತ್ಥಂ ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಪಾದಮೂಲೇ ಠಪೇತ್ವಾ ಭಿಕ್ಖುಸತಸಹಸ್ಸಸ್ಸ ಚ ತಿಚೀವರಂ ದತ್ವಾ ತಥಾಗತಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ, ‘‘ಭನ್ತೇ, ಯೋ ಸೋ ಭಿಕ್ಖು ತುಮ್ಹೇಹಿ ಇತೋ ಸತ್ತಮೇ ದಿವಸಮತ್ಥಕೇ ಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾಪ್ಪತ್ತಾನಂ ಅಗ್ಗಟ್ಠಾನೇ ಠಪಿತೋ, ಅಹಮ್ಪಿ ಸೋ ಭಿಕ್ಖು ವಿಯ ಅನಾಗತೇ ಉಪ್ಪಜ್ಜನಕಸ್ಸ ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಸಾಸನೇ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾಪ್ಪತ್ತಾನಂ ಅಗ್ಗೋ ಭವೇಯ್ಯ’’ನ್ತಿ ಸತ್ಥು ಪಾದಮೂಲೇ ನಿಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ಪತ್ಥನಂ ಅಕಾಸಿ. ಸತ್ಥಾ ತಸ್ಸ ಸಮಿಜ್ಝನಭಾವಂ ಞತ್ವಾ ‘‘ಅನಾಗತೇ ಇತೋ ಕಪ್ಪಸತಸಹಸ್ಸಮತ್ಥಕೇ ಗೋತಮೋ ನಾಮ ಬುದ್ಧೋ ಲೋಕೇ ಉಪ್ಪಜ್ಜಿಸ್ಸತಿ, ತಸ್ಸ ಸಾಸನೇ ತವ ಪತ್ಥನಾ ಸಮಿಜ್ಝಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಬ್ಯಾಕಾಸಿ. ಸೋ ತತ್ಥ ಯಾವತಾಯುಕಂ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಕತ್ವಾ ತತೋ ಚುತೋ ದೇವಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಅಪರಾಪರಂ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಸು ಪರಿಬ್ಭಮಿ.

ಏವಂ ಸೋ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಸು ಸಂಸರನ್ತೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ಪುಞ್ಞಞಾಣಸಮ್ಭಾರೇ ಸಮ್ಭರನ್ತೋ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಮಹಾಸಾಲಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿ, ಕೋಟ್ಠಿಕೋತಿಸ್ಸ ನಾಮಂ ಅಕಂಸು. ಕಸ್ಮಾ ಮಾತುಯಾ ವಾ ಅಯ್ಯಕಪಯ್ಯಕಾದೀನಂ ವಾ ನಾಮಂ ಅಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಏವಂ ನಾಮಂ ಕರಿಂಸೂತಿ ಚೇ? ಅತ್ತನೋ ಪಞ್ಞವನ್ತತಾಯ ವೇದಙ್ಗೇಸು ಸತಕ್ಕಪರತಕ್ಕೇಸು ಸನಿಘಣ್ಡುಕೇಟುಭೇಸು ಸಾಕ್ಖರಪ್ಪಭೇದೇಸು ಸಕಲಬ್ಯಾಕರಣೇಸು ಚ ಛೇಕಭಾವೇನ ಚ ದಿಟ್ಠದಿಟ್ಠೇ ಜನೇ ಮುಖಸತ್ತೀಹಿ ಕೋಟ್ಠೇನ್ತೋ ಪಕ್ಕೋಟ್ಠೇನ್ತೋ ವಿತುದನ್ತೋ ವಿಚರತೀತಿ ಅನ್ವತ್ಥನಾಮಂ ಕರಿಂಸೂತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಂ. ಸೋ ವಯಪ್ಪತ್ತೋ ತಯೋ ವೇದೇ ಉಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಸಿಪ್ಪೇ ನಿಪ್ಫತ್ತಿಂ ಪತ್ತೋ ಏಕದಿವಸಂ ಸತ್ಥು ಸನ್ತಿಕಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಧಮ್ಮಂ ಸುತ್ವಾ ಪಟಿಲದ್ಧಸದ್ಧೋ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ಉಪಸಮ್ಪನ್ನಕಾಲತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ವಿಪಸ್ಸನಾಯ ಕಮ್ಮಂ ಕರೋನ್ತೋ ಸಹ ಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾಹಿ ಅರಹತ್ತಂ ಪತ್ವಾ ಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾಸು ಚಿಣ್ಣವಸೀ ಹುತ್ವಾ ಅಭೀತೋ ಮಹಾಥೇರೇ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಪಞ್ಹಂ ಪುಚ್ಛನ್ತೋಪಿ ದಸಬಲಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾಸುಯೇವ ಪಞ್ಹಂ ಪುಚ್ಛಿ. ಏವಮಯಂ ಥೇರೋ ತತ್ಥ ಕತಾಧಿಕಾರತಾಯ ತತ್ಥ ಚಿಣ್ಣವಸೀಭಾವೇನ ಚ ಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾಪ್ಪತ್ತಾನಂ ಅಗ್ಗೋ ಜಾತೋ. ಅಥ ನಂ ಸತ್ಥಾ ಮಹಾವೇದಲ್ಲಸುತ್ತಂ ಅಟ್ಠುಪ್ಪತ್ತಿಂ ಕತ್ವಾ ಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾಪ್ಪತ್ತಾನಂ ಅಗ್ಗಟ್ಠಾನೇ ಠಪೇಸಿ, ‘‘ಏತದಗ್ಗಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಮಮ ಸಾವಕಾನಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾಪ್ಪತ್ತಾನಂ ಯದಿದಂ ಮಹಾಕೋಟ್ಠಿಕೋ’’ತಿ (ಅ. ನಿ. ೧.೨೦೯, ೨೧೮).

೨೨೧. ಸೋ ಅಪರೇನ ಸಮಯೇನ ವಿಮುತ್ತಿಸುಖಂ ಪಟಿಸಂವೇದೇನ್ತೋ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಪದುಮುತ್ತರೋ ನಾಮ ಜಿನೋತಿಆದಿಮಾಹ. ತಂ ಸಬ್ಬಂ ಹೇಟ್ಠಾ ವುತ್ತನಯತ್ತಾ ಉತ್ತಾನತ್ಥಮೇವ.

ಇತ್ಥಂ ಸುದಮಾಯಸ್ಮಾ ಮಹಾಕೋಟ್ಠಿಕೋತಿ ಏತ್ಥ ಸುದನ್ತಿ ನಿದಸ್ಸನೇ ನಿಪಾತೋ. ಆಯಸ್ಮಾತಿ ಗಾರವಾಧಿವಚನಂ, ಯಥಾ ತಂ ಆಯಸ್ಮಾ ಮಹಾಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನೋತಿ.

ಮಹಾಕೋಟ್ಠಿಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೮. ಉರುವೇಲಕಸ್ಸಪತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ಅಟ್ಠಮಾಪದಾನೇ ಪದುಮುತ್ತರೋ ನಾಮ ಜಿನೋತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಉರುವೇಲಕಸ್ಸಪತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ಪದುಮುತ್ತರಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವಯಪ್ಪತ್ತೋ ಸತ್ಥು ಸನ್ತಿಕೇ ಧಮ್ಮಂ ಸುತ್ವಾ ಸತ್ಥಾರಂ ಏಕಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಮಹಾಪರಿವಾರಾನಂ ಅಗ್ಗಟ್ಠಾನೇ ಠಪೇನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಸಯಮ್ಪಿ ತಂ ಠಾನನ್ತರಂ ಪತ್ಥೇನ್ತೋ ಮಹಾದಾನಂ ದತ್ವಾ ಪಣಿಧಾನಂ ಅಕಾಸಿ. ಭಗವಾ ಚಸ್ಸ ಅನನ್ತರಾಯತಂ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಅನಾಗತೇ ಗೋತಮಬುದ್ಧಸ್ಸ ಸಾಸನೇ ಮಹಾಪರಿವಾರಾನಂ ಅಗ್ಗೋ ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಬ್ಯಾಕಾಸಿ. ಸೋ ತತ್ಥ ಯಾವತಾಯುಕಂ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಕತ್ವಾ ತತೋ ಚವಿತ್ವಾ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಸು ಸಂಸರನ್ತೋ ಇತೋ ದ್ವೇನವುತಿಕಪ್ಪಮತ್ಥಕೇ ಫುಸ್ಸಸ್ಸ ಭಗವತೋ ವೇಮಾತಿಕಕನಿಟ್ಠಭಾತಾ ಹುತ್ವಾ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ, ಅಞ್ಞೇಪಿಸ್ಸ ದ್ವೇ ಕನಿಟ್ಠಭಾತರೋ ಅಹೇಸುಂ. ತೇ ತಯೋ ಬುದ್ಧಪ್ಪಮುಖಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಂ ನಿಮನ್ತೇತ್ವಾ ಪರಮಾಯ ಪೂಜಾಯ ಪೂಜೇತ್ವಾ ಯಾವಜೀವಂ ಕುಸಲಂ ಕತ್ವಾ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಸು ಸಂಸರನ್ತೋ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಭಗವತೋ ಉಪ್ಪತ್ತಿತೋ ಪುರೇತರಮೇವ ಬಾರಾಣಸಿಯಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಕುಲೇ ತಯೋ ಭಾತರೋ ಹುತ್ವಾ ನಿಬ್ಬತ್ತಾ ಗೋತ್ತವಸೇನ ತಯೋಪಿ ಕಸ್ಸಪಾತಿ ಏವಂ ನಾಮಕಾ ಅಹೇಸುಂ. ತೇ ತಯೋ ವಯಪ್ಪತ್ತಾ ತಯೋ ವೇದೇ ಉಗ್ಗಣ್ಹಿಂಸು. ತೇಸಂ ಜೇಟ್ಠಭಾತಿಕಸ್ಸ ಪಞ್ಚಮಾಣವಕಸತಾನಿ ಪರಿವಾರಾ, ಮಜ್ಝಿಮಸ್ಸ ತೀಣಿ, ಕನಿಟ್ಠಸ್ಸ ದ್ವೇ, ತೇ ಅತ್ತನೋ ಗನ್ಥೇಸು ಸಾರಂ ಓಲೋಕೇನ್ತಾ ದಿಟ್ಠಧಮ್ಮಿಕಮೇವ ಅತ್ಥಂ ದಿಸ್ವಾ ಪಬ್ಬಜ್ಜಂ ರೋಚೇಸುಂ. ತೇಸು ಜೇಟ್ಠಭಾತಾ ಅತ್ತನೋ ಪರಿವಾರೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಉರುವೇಲಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಇಸಿಪಬ್ಬಜ್ಜಂ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ಉರುವೇಲಕಸ್ಸಪೋ ನಾಮ ಜಾತೋ, ಮಜ್ಝಿಮೋ ಗಙ್ಗಾನದೀವಙ್ಕೇ ಪಬ್ಬಜಿತೋ ನದೀಕಸ್ಸಪೋ ನಾಮ ಜಾತೋ, ಕನಿಟ್ಠೋ ಗಯಾಸೀಸೇ ಪಬ್ಬಜಿತೋ ಗಯಾಕಸ್ಸಪೋ ನಾಮ ಜಾತೋ. ಏವಂ ತೇಸು ಇಸಿಪಬ್ಬಜ್ಜಂ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ವಸನ್ತೇಸು ಬಹೂನಂ ದಿವಸಾನಂ ಅಚ್ಚಯೇನ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಬೋಧಿಸತ್ತೋ ಮಹಾಭಿನಿಕ್ಖಮನಂ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ಪಟಿವಿದ್ಧಸಬ್ಬಞ್ಞುತಞ್ಞಾಣೋ ಅನುಕ್ಕಮೇನ ಧಮ್ಮಚಕ್ಕಂ ಪವತ್ತೇತ್ವಾ ಪಞ್ಚವಗ್ಗಿಯತ್ಥೇರೇ ಅರಹತ್ತೇ ಪತಿಟ್ಠಾಪೇತ್ವಾ ಯಸಕುಲಪುತ್ತಪ್ಪಮುಖೇ ಪಞ್ಚಪಞ್ಞಾಸಜನೇ ಸಹಾಯಕೇ ವಿನೇತ್ವಾ ಸಟ್ಠಿ ಅರಹನ್ತೇ ‘‘ಚರಥ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಚಾರಿಕ’’ನ್ತಿ (ಮಹಾವ. ೩೨) ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇತ್ವಾ ತಿಂಸಭದ್ದವಗ್ಗಿಯೇ ವಿನೇತ್ವಾ ಉರುವೇಲಕಸ್ಸಪಸ್ಸ ವಸನಟ್ಠಾನಂ ಗನ್ತ್ವಾ ವಸನತ್ಥಾಯ ಅಗ್ಯಾಗಾರಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ತತ್ಥ ಗತನಾಗದಮನಾದೀಹಿ ಅಡ್ಢುಡ್ಢಸಹಸ್ಸೇಹಿ ಪಾಟಿಹಾರಿಯೇಹಿ ಉರುವೇಲಕಸ್ಸಪಂ ಸಪರಿವಾರಂ ವಿನೇತ್ವಾ ಪಬ್ಬಾಜೇಸಿ. ತಸ್ಸ ಪಬ್ಬಜ್ಜಾವಿಧಾನಞ್ಚ ಇದ್ಧಿಪಾಟಿಹಾರಿಯಕರಣಞ್ಚ ಸಬ್ಬಂ ನದೀಕಸ್ಸಪಸ್ಸ ಅಪದಾನಟ್ಠಕಥಾಯಂ ಆವಿ ಭವಿಸ್ಸತಿ. ತಸ್ಸ ಪಬ್ಬಜಿತಭಾವಂ ಸುತ್ವಾ ಇತರೇಪಿ ದ್ವೇ ಭಾತರೋ ಸಪರಿಸಾ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಸತ್ಥು ಸನ್ತಿಕೇ ಪಬ್ಬಜಿಂಸು. ಸಬ್ಬೇವ ತೇ ಇದ್ಧಿಮಯಪತ್ತಚೀವರಧರಾ ಏಹಿಭಿಕ್ಖುಕಾ ಅಹೇಸುಂ. ಸತ್ಥಾ ತಂ ಸಮಣಸಹಸ್ಸಂ ಆದಾಯ ಗಯಾಸೀಸಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಪಿಟ್ಠಿಪಾಸಾಣೇ ನಿಸಿನ್ನೋ ಆದಿತ್ತಪರಿಯಾಯದೇಸನಾಯ (ಮಹಾವ. ೫೪) ತೇ ಸಬ್ಬೇ ಅರಹತ್ತೇ ಪತಿಟ್ಠಾಪೇಸಿ.

೨೫೧. ಸೋ ಏವಂ ಅರಹತ್ತಂ ಪತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಪದುಮುತ್ತರೋ ನಾಮ ಜಿನೋತಿಆದಿಮಾಹ. ಅನುತ್ತಾನಪದಮೇವ ವಣ್ಣಯಿಸ್ಸಾಮ.

೨೬೮. ಸೋ ಚ ಸಬ್ಬಂ ತಮಂ ಹನ್ತ್ವಾತಿ ಸೋ ಫುಸ್ಸೋ ಭಗವಾ ರಾಗದೋಸಮೋಹಾದಿಕಿಲೇಸನ್ಧಕಾರಂ ವಿದ್ಧಂಸೇತ್ವಾ. ವಿಜಟೇತ್ವಾ ಮಹಾಜಟನ್ತಿ ತಣ್ಹಾಮಾನಾದೀಹಿ ದಿಯಡ್ಢಸಹಸ್ಸೇಹಿ ಕಿಲೇಸಗಣೇಹಿ ಮಹಾಬ್ಯಾಕುಲಂ ಜಟಂ ವಿಜಟೇತ್ವಾ ಪದಾಲೇತ್ವಾ ಫಾಲೇತ್ವಾತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸದೇವಕಂ ದೇವಲೋಕಸಹಿತಂ ಸಕಲಂ ಲೋಕಸನ್ನಿವಾಸಂತಪ್ಪಯನ್ತೋ ಸನ್ತಪ್ಪಯನ್ತೋ ಪೀಣೇನ್ತೋ ಅಮತಂ ವುಟ್ಠಿಂ ಮಹಾನಿಬ್ಬಾನವುಟ್ಠಿಧಾರಂ ವಸ್ಸತೇ ಪಗ್ಘರಾಪೇತೀತಿ ಯೋಜನಾ.

೨೬೯. ತದಾ ಹಿ ಬಾರಾಣಸಿಯನ್ತಿ ‘‘ಬಾರಸ ಮನುಸ್ಸಾ’’ತಿಆದೀಸು ವಿಯ ಬಾರಸ ದ್ವಾದಸರಾಸೀ ಹುತ್ವಾ ಪುರಾ, ಹಿಮವನ್ತತೋ ಇಸಯೋ ಚ ಪಚ್ಚೇಕಮುನಿಸಙ್ಖಾತಾ ಇಸಯೋ ಚ ಗನ್ಧಮಾದನತೋ ಆಕಾಸೇನಾಗನ್ತ್ವಾ ಏತ್ಥ ಗಚ್ಛನ್ತಿ ಓತರನ್ತಿ ಪವಿಸನ್ತೀತಿ ಬಾರಾಣಸೀ, ಅಥ ವಾ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಸಙ್ಖಾತಾನಂ ಅನೇಕಸತಸಹಸ್ಸಾನಂ ಧಮ್ಮಚಕ್ಕಪವತ್ತನತ್ಥಾಯ ಓತರಟ್ಠಾನಂ ನಗರಂ ಲಿಙ್ಗವಿಪಲ್ಲಾಸಂ ಕತ್ವಾ ಇತ್ಥಿಲಿಙ್ಗವಸೇನ ಬಾರಾಣಸೀತಿ ವುಚ್ಚತಿ, ತಿಸ್ಸಂ ಬಾರಾಣಸಿಯಂ.

೨೭೩. ನಿಕ್ಖಿತ್ತಸತ್ಥಂ ಪಚ್ಚನ್ತನ್ತಿ ಛಡ್ಡಿತಸತ್ಥಂ ಪಾತಿತಆವುಧಂ ಪಚ್ಚನ್ತಜನಪದಂ ನಿಬ್ಬಿಸೇವನಂ ಕತ್ವಾ ಪುನರುಪಚ್ಚತನ್ತಿ ಪುನರಪಿ ತಂ ನಗರಂ ಉಪೇಚ್ಚ ಉಪಗಮ್ಮ ಸಮ್ಪತ್ತಾತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸೇಸಂ ಸುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಮೇವಾತಿ.

ಉರುವೇಲಕಸ್ಸಪತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೯. ರಾಧತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

೨೯೬. ನವಮಾಪದಾನೇ ಪದುಮುತ್ತರೋ ನಾಮ ಜಿನೋತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ರಾಧತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ತಂ ಸಬ್ಬಂ ಪಾಠಾನುಸಾರೇನ ನಯಾನುಚಿನ್ತನೇನ ವಿಞ್ಞೂಹಿ ಸುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಮೇವ. ಕೇವಲಂ ಪುಞ್ಞನಾನತ್ತಮೇವಾತಿ.

ರಾಧತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

ದಸಮಂ ಮೋಘರಾಜತ್ಥೇರಅಪದಾನಂ ಸುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಮೇವಾತಿ.

ಚತುಪಞ್ಞಾಸಮವಗ್ಗವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೫೫. ಭದ್ದಿಯವಗ್ಗೋ

೧. ಲಕುಣ್ಡಕಭದ್ದಿಯತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ಪಞ್ಚಪಞ್ಞಾಸಮವಗ್ಗೇ ಪಠಮಾಪದಾನೇ ಪದುಮುತ್ತರೋ ನಾಮ ಜಿನೋತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಲಕುಣ್ಡಕಭದ್ದಿಯತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ಪದುಮುತ್ತರಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಹಂಸವತೀನಗರೇ ಮಹಾಭೋಗಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿತ್ವಾ ವಿಞ್ಞುತಂ ಪತ್ತೋ ಸತ್ಥು ಧಮ್ಮಂ ಸುಣನ್ತೋ ನಿಸಿನ್ನೋ ಸತ್ಥಾರಂ ಏಕಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಮಞ್ಜುಸ್ಸರಾನಂ ಅಗ್ಗಟ್ಠಾನೇ ಠಪೇನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಸಯಮ್ಪಿ ತಂ ಠಾನನ್ತರಂ ಪತ್ಥೇನ್ತೋ ಬುದ್ಧಪ್ಪಮುಖಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಸ್ಸ ಸಪ್ಪಿಸಕ್ಖರಾದಿಮಧುರರಸಸಮ್ಮಿಸ್ಸಂ ಮಹಾದಾನಂ ದತ್ವಾ ‘‘ಅಹಮ್ಪಿ, ಭನ್ತೇ, ಅನಾಗತೇ ಅಯಂ ಭಿಕ್ಖು ವಿಯ ಏಕಸ್ಸ ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಸಾಸನೇ ಮಞ್ಜುಸ್ಸರಾನಂ ಅಗ್ಗೋ ಭವೇಯ್ಯ’’ನ್ತಿ ಪಣಿಧಾನಂ ಅಕಾಸಿ. ಭಗವಾ ತಸ್ಸ ಅನನ್ತರಾಯಂ ದಿಸ್ವಾ ಬ್ಯಾಕರಿತ್ವಾ ಪಕ್ಕಾಮಿ.

ಸೋ ಯಾವತಾಯುಕಂ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಕತ್ವಾ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಸು ಸಂಸರನ್ತೋ ಉಭಯಸಮ್ಪತ್ತಿಯೋ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಫುಸ್ಸಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಚಿತ್ರಕೋಕಿಲೋ ಹುತ್ವಾ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ರಾಜುಯ್ಯಾನತೋ ಮಧುರಂ ಅಮ್ಬಫಲಂ ತುಣ್ಡೇನಾದಾಯ ಗಚ್ಛನ್ತೋ ಸತ್ಥಾರಂ ದಿಸ್ವಾ ಪಸನ್ನಮಾನಸೋ ‘‘ದಸ್ಸಾಮಿ ಬುದ್ಧಸ್ಸಾ’’ತಿ ಚಿತ್ತಂ ಉಪ್ಪಾದೇಸಿ. ಸತ್ಥಾ ತಸ್ಸ ಚಿತ್ತಾಚಾರಂ ಞತ್ವಾ ಪತ್ತಂ ಗಹೇತ್ವಾ ನಿಸೀದಿ. ಕೋಕಿಲೋ ದಸಬಲಸ್ಸ ಪತ್ತೇ ಅಮ್ಬಪಕ್ಕಂ ಠಪೇಸಿ. ಸತ್ಥಾ ತಸ್ಸ ಸೋಮನಸ್ಸುಪ್ಪಾದನತ್ಥಂ ತಸ್ಸ ಪಸ್ಸನ್ತಸ್ಸೇವ ತಂ ಪರಿಭುಞ್ಜಿ. ಅಥ ಸೋ ಕೋಕಿಲೋ ಪಸನ್ನಮಾನಸೋ ತೇನೇವ ಪೀತಿಸುಖೇನ ಸತ್ತಾಹಂ ವೀತಿನಾಮೇಸಿ. ತೇನೇವ ಪುಞ್ಞಕಮ್ಮೇನ ಉಪ್ಪನ್ನುಪ್ಪನ್ನಭವೇ ಮಞ್ಜುಸ್ಸರೋ ಅಹೋಸಿ. ಕಸ್ಸಪಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಕಾಲೇ ವಡ್ಢಕಿಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೇತ್ವಾ ಜೇಟ್ಠಕವಡ್ಢಕೀ ಹುತ್ವಾ ಪಾಕಟೋ ಅಹೋಸಿ. ಪರಿನಿಬ್ಬುತೇ ಭಗವತಿ ತಸ್ಸ ಸರೀರಧಾತುಯೋ ನಿದಹಿತುಂ ಸತ್ತಯೋಜನಪ್ಪಮಾಣೇ ಥೂಪೇ ಆರದ್ಧೇ ಸೋ ಆಹ – ‘‘ಯೋಜನಾವಟ್ಟಂ ಯೋಜನುಬ್ಬೇಧಂ ಕರೋಮಾ’’ತಿ. ತೇ ಸಬ್ಬೇ ತಸ್ಸ ವಚನೇ ಅಟ್ಠಂಸು. ಇತಿ ಅಪ್ಪಮಾಣಸ್ಸ ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಓರಪ್ಪಮಾಣಂ ಚೇತಿಯಂ ಕಾರೇಸಿ, ತೇನ ಕಮ್ಮೇನ ನಿಬ್ಬತ್ತಟ್ಠಾನೇ ಅಞ್ಞೇಹಿ ಹೀನಪ್ಪಮಾಣೋ ಅಹೋಸಿ. ಸೋ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿತ್ವಾ ಅತಿರಸ್ಸತಾಯ ಚ ಸುವಣ್ಣಪಟಿಮಾ ವಿಯ ಸುನ್ದರಸರೀರತಾಯ ಚ ಲಕುಣ್ಡಕಭದ್ದಿಯೋತಿ ಪಞ್ಞಾಯಿತ್ಥ. ಸೋ ಅಪರಭಾಗೇ ಸತ್ಥು ಧಮ್ಮದೇಸನಂ ಸುತ್ವಾ ಪಟಿಲದ್ಧಸದ್ಧೋ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ಬಹುಸ್ಸುತೋ ಧಮ್ಮಕಥಿಕೋ ಹುತ್ವಾ ಮಧುರೇನ ಸರೇನ ಪರೇಸಂ ಧಮ್ಮಂ ಕಥೇಸಿ.

ಅಥೇಕಸ್ಮಿಂ ಉಸ್ಸವದಿವಸೇ ಏಕೇನ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೇನ ಸದ್ಧಿಂ ರಥೇನ ಗಚ್ಛನ್ತೀ ಏಕಾ ಗಣಿಕಾ ಥೇರಂ ದಿಸ್ವಾ ದನ್ತವಿದಂಸಕಂ ಹಸಿ. ಥೇರೋ ತಸ್ಸಾ ದನ್ತಟ್ಠಿಕೇ ನಿಮಿತ್ತಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಝಾನಂ ಉಪ್ಪಾದೇತ್ವಾ ತಂ ಪಾದಕಂ ಕತ್ವಾ ವಿಪಸ್ಸನಂ ವಡ್ಢೇತ್ವಾ ಅನಾಗಾಮೀ ಅಹೋಸಿ, ಸೋ ಅಭಿಣ್ಹಂ ಕಾಯಗತಾಯ ಸತಿಯಾ ವಿಹರನ್ತೋ ಏಕದಿವಸಂ ಆಯಸ್ಮತಾ ಧಮ್ಮಸೇನಾಪತಿನಾ ಓವದಿಯಮಾನೋ ಅನುಸಾಸಿಯಮಾನೋ ಅರಹತ್ತೇ ಪತಿಟ್ಠಹಿ. ಏಕಚ್ಚೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಚ ಸಾಮಣೇರಾ ಚ ತಸ್ಸ ಅರಹತ್ತಪ್ಪತ್ತಭಾವಂ ಅಜಾನನ್ತೋ ಕಣ್ಣೇಸು ಗಹೇತ್ವಾ ಕಡ್ಢನ್ತಿ, ಸೀಸೇ ಬಾಹಾಯ ಹತ್ಥಪಾದಾದೀಸು ವಾ ಗಹೇತ್ವಾ ಚಾಲೇತ್ವಾ ಕೀಳನ್ತಾ ವಿಹೇಠೇಸುಂ. ಅಥ ಭಗವಾ ಸುತ್ವಾ – ‘‘ಮಾ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಮಮ ಪುತ್ತಂ ವಿಹೇಠೇಥಾ’’ತಿ ಆಹ. ತತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ತಂ ‘‘ಅರಹಾ’’ತಿ ಜಾನಿತ್ವಾ ನ ವಿಹೇಠೇಸುಂ.

೧೨. ಸೋ ಅರಹಾ ಹುತ್ವಾ ಸಞ್ಜಾತಸೋಮನಸ್ಸೋ ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಪದುಮುತ್ತರೋ ನಾಮ ಜಿನೋತಿಆದಿಮಾಹ. ಮಞ್ಜುನಾಭಿನಿಕೂಜಹನ್ತಿ ಮಧುರೇನ ಪೇಮನಿಯೇನ ಸರೇನ ಅಭಿನಿಕೂಜಿಂ ಸದ್ದಂ ನಿಚ್ಛಾರೇಸಿಂ ಅಹನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸೇಸಮೇತ್ಥ ಸುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಮೇವಾತಿ.

ಲಕುಣ್ಡಕಭದ್ದಿಯತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೨. ಕಙ್ಖಾರೇವತತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

೩೪. ದುತಿಯಾಪದಾನೇ ಪದುಮುತ್ತರೋ ನಾಮ ಜಿನೋತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಕಙ್ಖಾರೇವತತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ಪದುಮುತ್ತರಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ, ತಂ ಸಬ್ಬಂ ಪಾಠಾನುಸಾರೇನ ಸುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಮೇವಾತಿ.

ಕಙ್ಖಾರೇವತತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೩. ಸೀವಲಿತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ತತಿಯಾಪದಾನೇ ಪದುಮುತ್ತರೋ ನಾಮ ಜಿನೋತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಸೀವಲಿತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ಪದುಮುತ್ತರಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ಹೇಟ್ಠಾ ವುತ್ತನಯೇನ ವಿಹಾರಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಪರಿಸಾಯ ಪರಿಯನ್ತೇ ಠಿತೋ ಧಮ್ಮಂ ಸುಣನ್ತೋ ಸತ್ಥಾರಂ ಏಕಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಲಾಭೀನಂ ಅಗ್ಗಟ್ಠಾನೇ ಠಪೇನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಮಯಾಪಿ ಅನಾಗತೇ ಏವರೂಪೇನ ಭವಿತುಂ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ದಸಬಲಂ ನಿಮನ್ತೇತ್ವಾ ಸತ್ತಾಹಂ ಬುದ್ಧಪ್ಪಮುಖಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖಸಙ್ಘಸ್ಸ ಮಹಾದಾನಂ ದತ್ವಾ, ‘‘ಭನ್ತೇ, ಇಮಿನಾ ಅಧಿಕಾರಕಮ್ಮೇನ ನ ಅಞ್ಞಂ ಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ಪತ್ಥೇಮಿ, ಅನಾಗತೇ ಪನ ಏಕಸ್ಸ ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಸಾಸನೇ ಅಹಮ್ಪಿ ತುಮ್ಹೇಹಿ ಸೋ ಏತದಗ್ಗೇ ಠಪಿತಭಿಕ್ಖು ವಿಯ ಲಾಭೀನಂ ಅಗ್ಗೋ ಭವೇಯ್ಯ’’ನ್ತಿ ಪತ್ಥನಂ ಅಕಾಸಿ. ಸತ್ಥಾ ತಸ್ಸ ಅನನ್ತರಾಯತಂ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಅಯಂ ತೇ ಪತ್ಥನಾ ಅನಾಗತೇ ಗೋತಮಸ್ಸ ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕೇ ಸಮಿಜ್ಝಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಬ್ಯಾಕರಿತ್ವಾ ಪಕ್ಕಾಮಿ. ಸೋ ಕುಲಪುತ್ತೋ ಯಾವಜೀವಂ ಕುಸಲಂ ಕತ್ವಾ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಸು ಉಭಯಸಮ್ಪತ್ತಿಯೋ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ವಿಪಸ್ಸಿಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಬನ್ಧುಮತೀನಗರತೋ ಅವಿದೂರೇ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಗಾಮಕೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿ, ತಸ್ಮಿಂ ಸಮಯೇ ಬನ್ಧುಮತೀನಗರವಾಸಿನೋ ರಞ್ಞಾ ಸದ್ಧಿಂ ಸಾಕಚ್ಛಿತ್ವಾ ದಸಬಲಸ್ಸ ದಾನಂ ಅದಂಸು.

ಏಕದಿವಸಂ ಸಬ್ಬೇ ಏಕತೋ ಹುತ್ವಾ ದಾನಂ ದೇನ್ತಾ ‘‘ಕಿಂ ನು ಖೋ ಅಮ್ಹಾಕಂ ದಾನಗ್ಗೇ ನತ್ಥೀ’’ತಿ (ಅ. ನಿ. ಅಟ್ಠ. ೧.೧.೨೦೭; ಥೇರಗಾ. ಅಟ್ಠ. ೧.೫೯ ಸೀವಲಿತ್ಥೇರಗಾಥಾವಣ್ಣನಾ) ಓಲೋಕೇನ್ತಾ ಮಧುಞ್ಚ ಗುಳದಧಿಞ್ಚ ನಾದ್ದಸಂಸು. ತೇ ‘‘ಯತೋ ಕುತೋಚಿ ಆಹರಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ಜನಪದತೋ ನಗರಪವಿಸನಮಗ್ಗೇಸು ಪುರಿಸೇ ಠಪೇಸುಂ. ತದಾ ಏಸ ಕುಲಪುತ್ತೋ ಅತ್ತನೋ ಗಾಮತೋ ಗುಳದಧಿವಾರಕಂ ಗಹೇತ್ವಾ ‘‘ಕಿಞ್ಚಿದೇವ ಆಹರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ನಗರಂ ಗಚ್ಛನ್ತೋ ‘‘ಮುಖಂ ಧೋವಿತ್ವಾ ಧೋತಹತ್ಥಪಾದೋ ಪವಿಸಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಫಾಸುಕಟ್ಠಾನಂ ಓಲೋಕೇನ್ತೋ ನಙ್ಗಲಸೀಸಪ್ಪಮಾಣಂ ನಿಮ್ಮಕ್ಖಿಕದಣ್ಡಕಮಧುಂ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಪುಞ್ಞೇನ ಮೇ ಇದಂ ಉಪ್ಪನ್ನ’’ನ್ತಿ ಗಹೇತ್ವಾ ನಗರಂ ಪಾವಿಸಿ. ನಾಗರೇಹಿ ಠಪಿತಪುರಿಸೋ ತಂ ದಿಸ್ವಾ, ‘‘ಮಾರಿಸ, ಕಸ್ಸ ಇಮಂ ಹರಸೀ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿ. ‘‘ನ ಕಸ್ಸಚಿ, ಸಾಮಿ, ವಿಕ್ಕಾಯಿಕಂ ಮೇ ಇದ’’ನ್ತಿ. ‘‘ತೇನ ಹಿ ಇಮಂ ಕಹಾಪಣಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಏತಂ ಮಧುಞ್ಚ ಗುಳದಧಿಞ್ಚ ದೇಹೀ’’ತಿ.

ಸೋ ಚಿನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಇದಂ ಮೇ ನ ಬಹುಂ ಅಗ್ಘತಿ, ಅಯಞ್ಚ ಏಕಪ್ಪಹಾರೇನೇವ ಬಹುಂ ದೇತಿ, ವೀಮಂಸಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ. ತತೋ ನಂ ಆಹ – ‘‘ನಾಹಂ ಏಕಕಹಾಪಣೇನ ದೇಮೀ’’ತಿ. ‘‘ಯದಿ ಏವಂ ದ್ವೇ ಕಹಾಪಣೇ ಗಹೇತ್ವಾ ದೇಹೀ’’ತಿ. ‘‘ದ್ವೀಹಿಪಿ ನ ದೇಮೀ’’ತಿ. ಏತೇನುಪಾಯೇನ ವಡ್ಢೇತ್ವಾ ಯಾವ ಸಹಸ್ಸಂ ಪಾಪುಣಿ, ಸೋ ಚಿನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಅತಿಅಞ್ಛಿತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ, ಹೋತು ತಾವ ಇಮಿನಾ ಕತ್ತಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ಪುಚ್ಛಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ. ಅಥ ನಂ ಆಹ – ‘‘ನ ಇದಂ ಬಹುಅಗ್ಘನಕಂ, ತ್ವಂ ಪನ ಬಹುಂ ದೇಸಿ, ಕೇನ ಕಮ್ಮೇನ ಇದಂ ಗಣ್ಹಸೀ’’ತಿ. ‘‘ಇಧ, ಭೋ, ನಗರವಾಸಿನೋ ರಞ್ಞಾ ಸದ್ಧಿಂ ಪಟಿವಿರುಜ್ಝಿತ್ವಾ ವಿಪಸ್ಸಿಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಸ್ಸ ದಾನಂ ದೇನ್ತಾ ಇದಂ ದ್ವಯಂ ದಾನಗ್ಗೇ ಅಪಸ್ಸನ್ತಾ ಮಂ ಪರಿಯೇಸಾಪೇನ್ತಿ. ಸಚೇ ಇದಂ ದ್ವಯಂ ನ ಲಭಿಸ್ಸನ್ತಿ, ನಾಗರಾನಂ ಪರಾಜಯೋ ಭವಿಸ್ಸತಿ. ತಸ್ಮಾ ಸಹಸ್ಸಂ ದತ್ವಾ ಗಣ್ಹಾಮೀ’’ತಿ. ‘‘ಕಿಂ ಪನೇತಂ ನಾಗರಾನಂ ಏವ ವಟ್ಟತಿ, ಉದಾಹು ಅಞ್ಞೇಸಮ್ಪಿ ದಾತುಂ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ? ‘‘ಯಸ್ಸ ಕಸ್ಸಚಿ ದಾತುಂ ಅವಾರಿತಮೇತ’’ನ್ತಿ. ‘‘ಅತ್ಥಿ ಪನ ಕೋಚಿ ನಾಗರಾನಂ ದಾನೇ ಏಕದಿವಸಂ ಸಹಸ್ಸಂ ದಾತಾ’’ತಿ? ‘‘ನತ್ಥಿ, ಸಮ್ಮಾ’’ತಿ. ‘‘ಇಮೇಸಂ ಮೇ ದ್ವಿನ್ನಂ ಸಹಸ್ಸಗ್ಘನಕಭಾವಂ ಜಾನಾಸೀ’’ತಿ? ‘‘ಆಮ, ಜಾನಾಮೀ’’ತಿ. ‘‘ತೇನ ಹಿ ಗಚ್ಛ, ನಾಗರಾನಂ ಆರೋಚೇಹಿ – ‘ಏಕೋ ಪುರಿಸೋ ಇಮಾನಿ ದ್ವೇ ಮೂಲೇನ ನ ದೇತಿ, ತುಮ್ಹೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಸಹತ್ಥೇನೇವ ದಾತುಕಾಮೋ, ತುಮ್ಹೇ ಇಮೇಸಂ ದ್ವಿನ್ನಂ ಕಾರಣಾ ನಿಬ್ಬಿತಕ್ಕಾ ಹೋಥಾ’’ತಿ. ‘‘ತ್ವಂ ಇಮಸ್ಮಿಂ ದಾನೇ ಜೇಟ್ಠಕಭಾಗಸ್ಸ ಕಾಯಸಕ್ಖೀ ಹೋಹೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಗತೋ. ಸೋ ಪನ ಕುಲಪುತ್ತೋ ಗಾಮತೋ ಪರಿಬ್ಬಯತ್ಥಂ ಗಹಿತಕಹಾಪಣೇನ ಪಞ್ಚಕಟುಕಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಚುಣ್ಣಂ ಕತ್ವಾ ದಧಿತೋ ಕಞ್ಚಿಯಂ ವಾಹೇತ್ವಾ ತತ್ಥ ಮಧುಪಟಲಂ ಪೀಳೇತ್ವಾ ಪಞ್ಚಕಟುಕಚುಣ್ಣೇನ ಯೋಜೇತ್ವಾ ಪದುಮಿನಿಪತ್ತೇ ಪಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ತಂ ಸಂವಿದಹಿತ್ವಾ ಆದಾಯ ದಸಬಲಸ್ಸ ಅವಿದೂರೇ ನಿಸೀದಿ. ಮಹಾಜನೇಹಿ ಆಹರಿಯಮಾನಸ್ಸ ಸಕ್ಕಾರಸ್ಸ ಅನ್ತರೇ ಅತ್ತನೋ ಪತ್ತವಾರಂ ಓಲೋಕೇನ್ತೋ ಓಕಾಸಂ ಞತ್ವಾ ಸತ್ಥು ಸನ್ತಿಕಂ ಗನ್ತ್ವಾ, ‘‘ಭನ್ತೇ, ಅಯಂ ಮೇ ದುಗ್ಗತಸಕ್ಕಾರೋ, ಇಮಂ ಮೇ ಅನುಕಮ್ಪಂ ಪಟಿಚ್ಚ ಪಟಿಗ್ಗಣ್ಹಥಾ’’ತಿ. ಸತ್ಥಾ ತಸ್ಸಾನುಕಮ್ಪಂ ಪಟಿಚ್ಚ ಚತುಮಹಾರಾಜೇಹಿ ದತ್ತಿಯೇನ ಸೇಲಮಯಪತ್ತೇನ ತಂ ಪಟಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಯಥಾ ಅಟ್ಠಸಟ್ಠಿಯಾ ಭಿಕ್ಖುಸತಸಹಸ್ಸಸ್ಸ ದಿಯ್ಯಮಾನಂ ನ ಖೀಯತಿ, ಏವಂ ಅಧಿಟ್ಠಾಸಿ.

ಸೋ ಕುಲಪುತ್ತೋ ನಿಟ್ಠಿತಭತ್ತಕಿಚ್ಚಂ ಭಗವನ್ತಂ ವನ್ದಿತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸಿನ್ನೋ ಆಹ – ‘‘ದಿಟ್ಠೋ ಮೇ, ಭನ್ತೇ ಭಗವಾ, ಅಜ್ಜ ಬನ್ಧುಮತೀನಗರವಾಸೀಹಿ ತುಮ್ಹಾಕಂ ಸಕ್ಕಾರೋ ಆಹರಿಯಮಾನೋ, ಅಹಮ್ಪಿ ಇಮಸ್ಸ ನಿಸ್ಸನ್ದೇನ ನಿಬ್ಬತ್ತನಿಬ್ಬತ್ತಭವೇ ಲಾಭಗ್ಗಯಸಗ್ಗಪ್ಪತ್ತೋ ಭವೇಯ್ಯ’’ನ್ತಿ. ಸತ್ಥಾ ‘‘ಏವಂ ಹೋತು ಕುಲಪುತ್ತಾ’’ತಿ ವತ್ವಾ ತಸ್ಸ ಚ ನಗರವಾಸೀನಞ್ಚ ಭತ್ತಾನುಮೋದನಂ ಕತ್ವಾ ಪಕ್ಕಾಮಿ. ಸೋ ಕುಲಪುತ್ತೋ ಯಾವಜೀವಂ ಕುಸಲಂ ಕತ್ವಾ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಸು ಸಂಸರನ್ತೋ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಸುಪ್ಪವಾಸಾಯ ರಾಜಧೀತುಯಾ ಕುಚ್ಛಿಮ್ಹಿ ಪಟಿಸನ್ಧಿಂ ಗಣ್ಹಿ. ತಸ್ಸ ಪಟಿಸನ್ಧಿಗ್ಗಹಣಕಾಲತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಸಾಯಂ ಪಾತಞ್ಚ ಪಞ್ಚಪಣ್ಣಾಕಾರಸತಾನಿ ಸುಪ್ಪವಾಸಾಯ ಉಪನೀಯನ್ತಿ. ಅಥಸ್ಸ ಸಾ ಪುಞ್ಞವೀಮಂಸನತ್ಥಂ ಹತ್ಥೇನ ಬೀಜಪಚ್ಛಿಂ ಫುಸಾಪೇನ್ತೀ ಅಟ್ಠಾಸಿ. ಏಕೇಕಬೀಜತೋ ಸಲಾಕಸತಂ ಸಲಾಕಸಹಸ್ಸಮ್ಪಿ ನಿಗ್ಗಚ್ಛತಿ, ಏಕೇಕಕರೀಸಖೇತ್ತತೋ ಪಣ್ಣಾಸಮ್ಪಿ ಸಟ್ಠಿಪಿ ಸಕಟಪಮಾಣಾನಿ ಉಪ್ಪಜ್ಜನ್ತಿ. ಕೋಟ್ಠಪೂರಣಕಾಲೇಪಿಸ್ಸಾ ಕೋಟ್ಠದ್ವಾರಂ ಹತ್ಥೇನ ಫುಸನ್ತಿಯಾ ರಾಜಧೀತಾಯ ಪುಞ್ಞೇನ ಗಣ್ಹನ್ತಾನಂ ಗಹಿತಗಹಿತಂ ಪುನ ಪೂರತಿ. ಪರಿಪುಣ್ಣಭತ್ತಕುಮ್ಭಿತೋಪಿ ‘‘ರಾಜಧೀತಾಯ ಪುಞ್ಞ’’ನ್ತಿ ವತ್ವಾ ಯಸ್ಸ ಕಸ್ಸಚಿ ದೇನ್ತಾ ನಂ ಯಾವ ನ ಉಕ್ಕಡ್ಢನ್ತಿ, ನ ತಾವ ಭತ್ತಂ ಖೀಯತಿ. ದಾರಕೇ ಕುಚ್ಛಿಗತೇಯೇವ ಸತ್ತ ವಸ್ಸಾನಿ ಅತಿಕ್ಕಮಿಂಸು.

ಗಬ್ಭೇ ಪನ ಪರಿಪಕ್ಕೇ ಸತ್ತಾಹಂ ಮಹಾದುಕ್ಖಂ ಅನುಭೋಸಿ. ಸಾ ಸಾಮಿಕಂ ಆಮನ್ತೇತ್ವಾ – ‘‘ಪುರೇ ಮರಣಾ ಜೀವಮಾನಾ ದಾನಂ ದಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಸತ್ಥು ಸನ್ತಿಕಂ ಪೇಸೇಸಿ – ‘‘ಗಚ್ಛ, ಸಾಮಿ, ಇಮಂ ಪವತ್ತಿಂ ಸತ್ಥು ಆರೋಚೇತ್ವಾ ಸತ್ಥಾರಂ ನಿಮನ್ತೇಹಿ, ಯಞ್ಚ ಸತ್ಥಾ ವದತಿ, ತಂ ಸಾಧುಕಂ ಉಪಲಕ್ಖೇತ್ವಾ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಮಯ್ಹಂ ಕಥೇಹೀ’’ತಿ. ಸೋ ಗನ್ತ್ವಾ ತಸ್ಸಾ ಸಾಸನಂ ಸತ್ಥು ಆರೋಚೇಸಿ – ‘‘ಸತ್ಥು ಭನ್ತೇ, ಕೋಳಿಯಧೀತಾ ಪಾದೇ ವನ್ದತೀ’’ತಿ. ಸತ್ಥಾ ತಸ್ಸಾ ಅನುಕಮ್ಪಂ ಪಟಿಚ್ಚ – ‘‘ಸುಖಿನೀ ಹೋತು ಸುಪ್ಪವಾಸಾ ಕೋಳಿಯಧೀತಾ ಅರೋಗಾ, ಅರೋಗಂ ಪುತ್ತಂ ವಿಜಾಯತೂ’’ತಿ ಆಹ. ಸೋ ತಂ ಸುತ್ವಾ ಭಗವನ್ತಂ ವನ್ದಿತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಗಾಮಾಭಿಮುಖೋ ಪಾಯಾಸಿ. ತಸ್ಸ ಪುರೇ ಆಗಮನಾಯೇವ ಸುಪ್ಪವಾಸಾಯ ಕುಚ್ಛಿತೋ ಧಮ್ಮಕರಣತೋ ಉದಕಂ ವಿಯ ಗಬ್ಭೋ ನಿಕ್ಖಮಿ, ಪರಿವಾರೇತ್ವಾ ನಿಸಿನ್ನಜನೋ ಅಸ್ಸುಮುಖೋ ರೋದಿತುಂ ಆರದ್ಧೋ ಹಟ್ಠತುಟ್ಠೋವ ತಸ್ಸಾ ಸಾಮಿಕಸ್ಸ ತುಟ್ಠಿಸಾಸನಂ ಆರೋಚೇತುಂ ಅಗಮಾಸಿ. ಸೋ ತೇಸಂ ಇಙ್ಗಿತಂ ದಿಸ್ವಾ – ‘‘ದಸಬಲೇನ ಕಥಿತಕಥಾ ನಿಪ್ಫನ್ನಾ ಭವಿಸ್ಸತಿ ಮಞ್ಞೇ’’ತಿ ಚಿನ್ತೇಸಿ. ಸೋ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಸತ್ಥು ಕಥಂ ರಾಜಧೀತಾಯ ಕಥೇಸಿ. ರಾಜಧೀತಾ ತಯಾ ನಿಮನ್ತಿತಂ ಜೀವಭತ್ತಮೇವ ಮಙ್ಗಲಭತ್ತಂ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ಗಚ್ಛ ಸತ್ತಾಹಂ ದಸಬಲಂ ನಿಮನ್ತೇಹೀತಿ. ಸೋ ತಥಾ ಅಕಾಸಿ. ಸತ್ತಾಹಂ ಬುದ್ಧಪ್ಪಮುಖಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಸ್ಸ ಮಹಾದಾನಂ ಪವತ್ತಯಿಂಸು. ಸೋ ದಾರಕೋ ಞಾತೀನಂ ಸನ್ತತ್ತಚಿತ್ತಂ ನಿಬ್ಬಾಪೇನ್ತೋ ಸೀತಲಭಾವಂ ಕುರುಮಾನೋ ಜಾತೋತಿ, ಸೀವಲಿತ್ವೇವ ನಾಮಂ ಕರಿಂಸು. ಸೋ ಸತ್ತ ವಸ್ಸಾನಿ ಗಬ್ಭೇ ವಸಿತತ್ತಾ ಜಾತಕಾಲತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಸಬ್ಬಕಮ್ಮಕ್ಖಮೋ ಅಹೋಸಿ. ಧಮ್ಮಸೇನಾಪತಿ ಸಾರಿಪುತ್ತತ್ಥೇರೋ ಸತ್ತಮೇ ದಿವಸೇ ತೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಕಥಾಸಲ್ಲಾಪಮಕಾಸಿ. ಸತ್ಥಾಪಿ ಇಮಂ ಗಾಥಂ ಅಭಾಸಿ –

‘‘ಯೋಮಂ ಪಲಿಪಥಂ ದುಗ್ಗಂ, ಸಂಸಾರಂ ಮೋಹಮಚ್ಚಗಾ;

ತಿಣ್ಣೋ ಪಾರಙ್ಗತೋ ಝಾಯೀ, ಅನೇಜೋ ಅಕಥಂಕಥೀ;

ಅನುಪಾದಾಯ ನಿಬ್ಬುತೋ, ತಮಹಂ ಬ್ರೂಮಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣ’’ನ್ತಿ. (ಧ. ಪ. ೪೧೪; ಸು. ನಿ. ೬೪೩);

ಅಥ ನಂ ಥೇರೋ ಏವಮಾಹ – ‘‘ಕಿಂ ಪನ ತಯಾ ಏವರೂಪಂ ದುಕ್ಖಂ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಪಬ್ಬಜಿತುಂ ನ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ? ‘‘ಲಭನ್ತೋ ಪಬ್ಬಜೇಯ್ಯಂ, ಭನ್ತೇ’’ತಿ. ಸುಪ್ಪವಾಸಾ ತಂ ಥೇರೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಕಥೇನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ – ‘‘ಕಿಂ ನು ಖೋ ಮೇ ಪುತ್ತೋ ಧಮ್ಮಸೇನಾಪತಿನಾ ಕಥೇತೀ’’ತಿ ಥೇರಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಪುಚ್ಛಿ – ‘‘ಮಯ್ಹಂ ಪುತ್ತೋ ತುಮ್ಹೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಕಿಂ ಕಥೇತಿ, ಭನ್ತೇ’’ತಿ? ಅತ್ತನಾ ಅನುಭುತ್ತಗಬ್ಭವಾಸದುಕ್ಖಂ ಕಥೇತ್ವಾ – ‘‘ತುಮ್ಹೇಹಿ ಅನುಞ್ಞಾತೋ ಪಬ್ಬಜಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ವದತೀತಿ. ‘‘ಸಾಧು ಭನ್ತೇ, ಪಬ್ಬಾಜೇಥ ನ’’ನ್ತಿ. ಥೇರೋ ತಂ ವಿಹಾರಂ ನೇತ್ವಾ ತಚಪಞ್ಚಕಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಂ ದತ್ವಾ ಪಬ್ಬಾಜೇನ್ತೋ, ‘‘ಸೀವಲಿ, ತುಯ್ಹಂ ಅಞ್ಞೇನ ಓವಾದೇನ ಕಮ್ಮಂ ನತ್ಥಿ, ತಯಾ ಸತ್ತ ವಸ್ಸಾನಿ ಅನುಭುತ್ತದುಕ್ಖಮೇವ ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಾಹೀ’’ತಿ. ‘‘ಭನ್ತೇ, ಪಬ್ಬಜ್ಜಾಯೇವ ತುಮ್ಹಾಕಂ ಭಾರೋ, ಯಂ ಪನ ಮಯಾ ಸಕ್ಕಾ ಕಾತುಂ, ತಮಹಂ ಜಾನಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ. ಸೋ ಪನ ಪಠಮಕೇಸವಟ್ಟಿಯಾ ಓರೋಪಿತಕ್ಖಣೇಯೇವ ಸೋತಾಪತ್ತಿಫಲೇ ಪತಿಟ್ಠಾಸಿ, ದುತಿಯಾಯ ಓರೋಪಿತಕ್ಖಣೇ ಸಕದಾಗಾಮಿಫಲೇ, ತತಿಯಾಯ ಅನಾಗಾಮಿಫಲೇ ಪತಿಟ್ಠಾಸಿ. ಸಬ್ಬೇಸಂಯೇವ ಕೇಸಾನಂ ಓರೋಪನಞ್ಚ ಅರಹತ್ತಫಲಸಚ್ಛಿಕಿರಿಯಾ ಚ ಅಪುರೇ ಅಪಚ್ಛಾ ಅಹೋಸಿ.

ಅಥ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘೇ ಕಥಾ ಉದಪಾದಿ – ‘‘ಅಹೋ ಏವಂ ಪುಞ್ಞವಾಪಿ ಥೇರೋ ಸತ್ತಮಾಸಾಧಿಕಾನಿ ಸತ್ತ ಸಂವಚ್ಛರಾನಿ ಮಾತುಗಬ್ಭೇ ವಸಿತ್ವಾ ಸತ್ತ ದಿವಸಾನಿ ಮೂಳ್ಹಗಬ್ಭೇ ವಸೀ’’ತಿ. ಸತ್ಥಾ ಆಗನ್ತ್ವಾ – ‘‘ಕಾಯ ನುತ್ಥ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಏತರಹಿ ಕಥಾಯ ಸನ್ನಿಸಿನ್ನಾ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ – ‘‘ಇಮಾಯ ನಾಮಾ’’ತಿ ವುತ್ತೇ – ‘‘ನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಇಮಿನಾ ಕುಲಪುತ್ತೇನ ಇಮಾಯ ಜಾತಿಯಾ ಕತಕಮ್ಮ’’ನ್ತಿ ವತ್ವಾ ಅತೀತಂ ಆಹರಿತ್ವಾ ಅತೀತೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದತೋ ಪುರೇತರಮೇವ ಏಸ ಕುಲಪುತ್ತೋ ಬಾರಾಣಸಿಯಂ ರಾಜಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ, ಪಿತು ಅಚ್ಚಯೇನ ರಜ್ಜೇ ಪತಿಟ್ಠಾಯ ವಿಭವಸಮ್ಪನ್ನೋ ಪಾಕಟೋ ಅಹೋಸಿ. ತದಾ ಏಕೋ ಪಚ್ಚನ್ತರಾಜಾ ‘‘ರಜ್ಜಂ ಗಣ್ಹಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಆಗನ್ತ್ವಾ ನಗರಂ ಉಪರುನ್ಧಿತ್ವಾ ಖನ್ಧಾವಾರಂ ಕಾರೇತ್ವಾ ವಿಹಾಸಿ. ಅಥ ರಾಜಾ ಮಾತುಯಾ ಸದ್ಧಿಂ ಸಮಾನಚ್ಛನ್ದೋ ಹುತ್ವಾ ಸತ್ತಾಹಂ ಖನ್ಧಾವಾರನಗರೇ ಚತೂಸು ದಿಸಾಸು ದ್ವಾರಂ ಪಿಧಾಪೇಸಿ, ನಿಕ್ಖಮನ್ತಾನಂ ಪವಿಸನ್ತಾನಞ್ಚ ದ್ವಾರಮೂಳ್ಹಂ ಅಹೋಸಿ. ಅಥ ಮಿಗದಾಯವಿಹಾರೇ ಪಚ್ಚೇಕಬುದ್ಧಾ ಉಗ್ಘೋಸೇಸುಂ. ರಾಜಾ ಸುತ್ವಾ ದ್ವಾರಂ ವಿವರಾಪೇಸೀತಿ. ಪಚ್ಚನ್ತರಾಜಾಪಿ ಪಲಾಯಿ. ಸೋ ತೇನ ಕಮ್ಮವಿಪಾಕೇನ ನರಕಾದೀಸು ದುಕ್ಖಮನುಭವಿತ್ವಾ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ರಾಜಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋಪಿ ಮಾತುಯಾ ಸದ್ಧಿಂ ಇಮಂ ಏವರೂಪಂ ದುಕ್ಖಮನುಭವಿ. ತಸ್ಸ ಪನ ಪಬ್ಬಜಿತಕಾಲತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಸ್ಸ ಚತ್ತಾರೋ ಪಚ್ಚಯಾ ಯದಿಚ್ಛಕಂ ಉಪ್ಪಜ್ಜನ್ತಿ. ಏವಂ ಏತ್ಥ ವತ್ಥು ಸಮುಟ್ಠಿತಂ.

ಅಪರಭಾಗೇ ಸತ್ಥಾ ಸಾವತ್ಥಿಂ ಅಗಮಾಸಿ. ಥೇರೋ ಭಗವನ್ತಂ ಅಭಿವಾದೇತ್ವಾ, ‘‘ಭನ್ತೇ, ಮಯ್ಹಂ ಪುಞ್ಞಬಲಂ ವೀಮಂಸಿಸ್ಸಾಮಿ, ಪಞ್ಚಭಿಕ್ಖುಸತಾನಿ ದೇಥಾ’’ತಿ. ‘‘ಗಣ್ಹ, ಸೀವಲೀ’’ತಿ. ಸೋ ಪಞ್ಚಸತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಗಹೇತ್ವಾ ಹಿಮವನ್ತಾಭಿಮುಖಂ ಗಚ್ಛನ್ತೋ ಅಟವಿಮಗ್ಗಂ ಗಚ್ಛತಿ. ತಸ್ಸ ಪಠಮಂ ದಿಟ್ಠನಿಗ್ರೋಧೇ ಅಧಿವತ್ಥಾ ದೇವತಾ ಸತ್ತ ದಿವಸಾನಿ ದಾನಂ ಅದಾಸಿ. ಇತಿ ಸೋ –

‘‘ನಿಗ್ರೋಧಂ ಪಠಮಂ ಪಸ್ಸಿ, ದುತಿಯಂ ಪಣ್ಡವಪಬ್ಬತಂ;

ತತಿಯಂ ಅಚಿರವತಿಯಂ, ಚತುತ್ಥಂ ವರಸಾಗರಂ.

‘‘ಪಞ್ಚಮಂ ಹಿಮವನ್ತಂ ಸೋ, ಛಟ್ಠಂ ಛದ್ದನ್ತುಪಾಗಮಿ;

ಸತ್ತಮಂ ಗನ್ಧಮಾದನಂ, ಅಟ್ಠಮಂ ಅಥ ರೇವತ’’ನ್ತಿ. (ಅ. ನಿ. ಅಟ್ಠ. ೧.೧.೨೦೭; ಥೇರಗಾ. ಅಟ್ಠ. ೧.೫೯ ಸೀವಲಿತ್ಥೇರಗಾಥಾವಣ್ಣನಾ) –

ಸಬ್ಬಟ್ಠಾನೇಸು ಸತ್ತ ಸತ್ತ ದಿವಸಾನೇವ ದಾನಂ ಅದಂಸು. ಗನ್ಧಮಾದನಪಬ್ಬತೇ ಪನ ನಾಗದತ್ತದೇವರಾಜಾ ಸತ್ತಸು ದಿವಸೇಸು ಏಕದಿವಸಂ ಖೀರಪಿಣ್ಡಪಾತಂ ಅದಾಸಿ, ಏಕದಿವಸಂ ಸಪ್ಪಿಪಿಣ್ಡಪಾತಂ ಅದಾಸಿ. ಅಥ ನಂ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘೋ ಆಹ – ‘‘ಆವುಸೋ, ಇಮಸ್ಸ ದೇವರಞ್ಞೋ ನೇವ ಧೇನುಯೋ ದುಯ್ಹಮಾನಾ ಪಞ್ಞಾಯನ್ತಿ, ನ ದಧಿನಿಮ್ಮಥನಂ, ಕುತೋ ತೇ, ದೇವರಾಜ, ಇದಂ ಉಪ್ಪಜ್ಜತೀ’’ತಿ? ‘‘ಭನ್ತೇ, ಕಸ್ಸಪದಸಬಲಸ್ಸ ಕಾಲೇ ಖೀರಸಲಾಕಭತ್ತದಾನಸ್ಸೇತಂ ಫಲ’’ನ್ತಿ ದೇವರಾಜಾ ಆಹ.

ಅಪರಭಾಗೇ ಸತ್ಥಾ ಖದಿರವನಿಯರೇವತತ್ಥೇರಸ್ಸ ಪಚ್ಚುಗ್ಗಮನಂ ಅಕಾಸಿ. ಕಥಂ? ಅಥಾಯಸ್ಮಾ ಸಾರಿಪುತ್ತೋ ಸತ್ಥಾರಂ ಆಹ – ‘‘ಭನ್ತೇ, ಮಯ್ಹಂ ಕಿರ ಕನಿಟ್ಠಭಾತಾ ರೇವತೋ ಪಬ್ಬಜಿತೋ, ಸೋ ಅಭಿರಮೇಯ್ಯ ವಾ ನ ವಾ, ಗನ್ತ್ವಾ ನಂ ಪಸ್ಸಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ. ಭಗವಾ ರೇವತಸ್ಸ ಆರದ್ಧವಿಪಸ್ಸಕಭಾವಂ ಞತ್ವಾ ದ್ವೇ ವಾರೇ ಪಟಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ತತಿಯವಾರೇ ಯಾಚಿತೋ ಅರಹತ್ತಪ್ಪತ್ತಭಾವಂ ಞತ್ವಾ – ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಅಹಮ್ಪಿ ಗಮಿಸ್ಸಾಮಿ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಆರೋಚೇಹೀತಿ. ಥೇರೋ ಭಿಕ್ಖೂ ಸನ್ನಿಪಾತಾಪೇತ್ವಾ – ‘‘ಆವುಸೋ, ಸತ್ಥಾ ಚಾರಿಕಂ ಚರಿತುಕಾಮೋ, ಗನ್ತುಕಾಮಾ ಆಗಚ್ಛನ್ತೂ’’ತಿ ಸಬ್ಬೇಸಂಯೇವ ಆರೋಚೇಸಿ. ದಸಬಲಸ್ಸ ಚಾರಿಕತ್ಥಾಯ ಗಮನಕಾಲೇ ಓಹಿಯ್ಯಮಾನಕಭಿಕ್ಖೂ ನಾಮ ಅಪ್ಪಕಾ ಹೋನ್ತಿ, ‘‘ಸತ್ಥು ಸುವಣ್ಣವಣ್ಣಂ ಸರೀರಂ ಪಸ್ಸಿಸ್ಸಾಮ, ಮಧುರಧಮ್ಮಕಥಂ ವಾ ಸುಣಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ಯೇಭುಯ್ಯೇನ ಗನ್ತುಕಾಮಾ ಬಹುತರಾವ ಹೋನ್ತಿ. ಇತಿ ಸತ್ಥಾ ಮಹಾಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಪರಿವಾರೋ ‘‘ರೇವತಂ ಪಸ್ಸಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ನಿಕ್ಖನ್ತೋ.

ಅಥೇಕಸ್ಮಿಂ ಪದೇಸೇ ಆನನ್ದತ್ಥೇರೋ ದ್ವೇಧಾಪಥಂ ಪತ್ವಾ ಭಗವನ್ತಂ ಪುಚ್ಛಿ – ‘‘ಭನ್ತೇ, ಇಮಸ್ಮಿಂ ಠಾನೇ ದ್ವೇಧಾಪಥೋ, ಕತರಮಗ್ಗೇನ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘೋ ಗಚ್ಛತೂ’’ತಿ? ‘‘ಕತರಮಗ್ಗೋ, ಆನನ್ದ, ಉಜುಕೋ’’ತಿ? ‘‘ಭನ್ತೇ, ಉಜುಮಗ್ಗೋ ತಿಂಸಯೋಜನಿಕೋ ಅಮನುಸ್ಸಪಥೋ. ಪರಿಹಾರಮಗ್ಗೋ ಪನ ಸಟ್ಠಿಯೋಜನಿಕೋ ಖೇಮೋ ಸುಭಿಕ್ಖೋ’’ತಿ. ‘‘ಆನನ್ದ, ಸೀವಲಿ, ಅಮ್ಹೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಆಗತೋ’’ತಿ? ‘‘ಆಮ, ಭನ್ತೇ, ಆಗತೋ’’ತಿ. ‘‘ತೇನ ಹಿ ಸಙ್ಘೋ ಉಜುಮಗ್ಗಮೇವ ಗಚ್ಛತು, ಸೀವಲಿಸ್ಸ ಪುಞ್ಞಂ ವೀಮಂಸಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ. ಸತ್ಥಾ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಪರಿವಾರೋ ಸೀವಲಿತ್ಥೇರಸ್ಸ ಪುಞ್ಞವೀಮಂಸನತ್ಥಂ ತಿಂಸಯೋಜನಮಗ್ಗಂ ಅಭಿರುಹಿ (ಅ. ನಿ. ಅಟ್ಠ. ೧.೧.೨೦೩).

ಮಗ್ಗಂ ಅಭಿರುಹನಟ್ಠಾನತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ದೇವಸಙ್ಘೋ ಯೋಜನೇ ಯೋಜನೇ ಠಾನೇ ನಗರಂ ಮಾಪೇತ್ವಾ ಬುದ್ಧಪ್ಪಮುಖಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಸ್ಸ ವಸನತ್ಥಾಯ ವಿಹಾರೇ ಪಟಿಯಾದೇಸಿ. ದೇವಪುತ್ತಾ ರಞ್ಞಾ ಪೇಸಿತಕಮ್ಮಕಾರಾ ವಿಯ ಹುತ್ವಾ ಯಾಗುಖಜ್ಜಕಾದೀನಿ ಗಹೇತ್ವಾ – ‘‘ಕಹಂ, ಅಯ್ಯೋ ಸೀವಲೀ’’ತಿ ಪುಚ್ಛನ್ತಾ ಗಚ್ಛನ್ತಿ. ಥೇರೋ ಸಕ್ಕಾರಸಮ್ಮಾನಂ ಗಾಹಾಪೇತ್ವಾ ಸತ್ಥು ಸನ್ತಿಕಂ ಗಚ್ಛತಿ. ಸತ್ಥಾ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಪರಿಭುಞ್ಜಿ. ಇಮಿನಾವ ನಿಯಾಮೇನ ಸತ್ಥಾ ಸಕ್ಕಾರಂ ಅನುಭವನ್ತೋ ದೇವಸಿಕಂ ಯೋಜನಪರಮಂ ಗನ್ತ್ವಾ ತಿಂಸಯೋಜನಿಕಂ ಕನ್ತಾರಂ ಅತಿಕ್ಕಮ್ಮ ಖದಿರವನಿಯರೇವತತ್ಥೇರಸ್ಸ ವಸನಟ್ಠಾನಂ ಪತ್ತೋ, ಥೇರೋ ಸತ್ಥು ಆಗಮನಂ ಞತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ವಸನಟ್ಠಾನೇ ಬುದ್ಧಪ್ಪಮುಖಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಸ್ಸ ಪಹೋನಕವಿಹಾರೇ ದಸಬಲಸ್ಸ ಗನ್ಧಕುಟಿಂ ರತ್ತಿಟ್ಠಾನದಿವಾಟ್ಠಾನಾನಿ ಚ ಇದ್ಧಿಯಾ ಮಾಪೇತ್ವಾ ತಥಾಗತಸ್ಸ ಪಚ್ಚುಗ್ಗಮನಂ ಗತೋ. ಸತ್ಥಾ ಅಲಙ್ಕತಪಟಿಯತ್ತೇನ ಮಗ್ಗೇನ ವಿಹಾರಂ ಪಾವಿಸಿ. ಅಥ ತಥಾಗತೇ ಗನ್ಧಕುಟಿಂ ಪವಿಟ್ಠೇ ಭಿಕ್ಖೂ ವಸ್ಸಗ್ಗೇನ ಪತ್ತಸೇನಾಸನಾನಿ ಪವಿಸಿಂಸು. ದೇವತಾ ‘‘ಅಕಾಲೋ ಆಹಾರಸ್ಸಾ’’ತಿ ಅಟ್ಠವಿಧಂ ಪಾನಕಂ ಆಹರಿಂಸು. ಸತ್ಥಾ ಸಙ್ಘೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಪಾನಕಂ ಪಿವಿ. ಇಮಿನಾ ನಿಯಾಮೇನೇವ ತಥಾಗತಸ್ಸ ಸಕ್ಕಾರಸಮ್ಮಾನಂ ಅನುಭವನ್ತಸ್ಸೇವ ಅದ್ಧಮಾಸೋ ಅತಿಕ್ಕನ್ತೋ.

ಅಥೇಕಚ್ಚೇ ಉಕ್ಕಣ್ಠಿತಭಿಕ್ಖೂ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಠಾನೇ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ಕಥಂ ಉಪ್ಪಾದಯಿಂಸು – ‘‘ದಸಬಲೋ ‘ಮಯ್ಹಂ ಅಗ್ಗಸಾವಕಸ್ಸ ಕನಿಟ್ಠಭಾತಾ’ತಿ ವತ್ವಾ ಏವರೂಪಂ ನವಕಮ್ಮಿಕಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಪಸ್ಸಿತುಂ ಆಗತೋ, ಇಮಸ್ಸ ವಿಹಾರಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕೇ ಜೇತವನವಿಹಾರೋ ವಾ ವೇಳುವನವಿಹಾರಾದಯೋ ವಾ ಕಿಂ ಕರಿಸ್ಸನ್ತಿ? ಅಯಮ್ಪಿ ಭಿಕ್ಖು ಏವರೂಪಸ್ಸ ನವಕಮ್ಮಸ್ಸ ಕಾರಕೋ, ಕಿಂ ನಾಮ ಸಮಣಧಮ್ಮಂ ಕರಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ? ಅಥ ಸತ್ಥಾ ಚಿನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಮಯಿ ಇಧ ಚಿರಂ ವಸನ್ತೇ ಇದಂ ಠಾನಂ ಆಕಿಣ್ಣಂ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ಆರಞ್ಞಕಾ ನಾಮ ಭಿಕ್ಖೂ ಪವಿವೇಕತ್ಥಿಕಾ ಹೋನ್ತಿ, ರೇವತಸ್ಸ ಫಾಸುವಿಹಾರೋ ನ ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ. ತತೋ ಥೇರಸ್ಸ ದಿವಾಟ್ಠಾನಂ ಗತೋ. ಥೇರೋಪಿ ಏಕಕೋವ ಚಙ್ಕಮನಕೋಟಿಯಂ ಆಲಮ್ಬನಫಲಕಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಪಾಸಾಣಫಲಕೇ ನಿಸಿನ್ನೋ ಸತ್ಥಾರಂ ದೂರತೋವ ಆಗಚ್ಛನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಪಚ್ಚುಗ್ಗನ್ತ್ವಾ ವನ್ದಿ.

ಅಥ ನಂ ಸತ್ಥಾ ಪುಚ್ಛಿ – ‘‘ರೇವತ, ಇದಂ ವಾಳಮಿಗಟ್ಠಾನಂ, ಚಣ್ಡಾನಂ ಹತ್ಥಿಅಸ್ಸಾದೀನಂ ಸದ್ದಂ ಸುತ್ವಾ ಕಿಂ ಕರೋಸೀ’’ತಿ? ‘‘ತೇಸಂ ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಸದ್ದಂ ಸುಣತೋ ಅರಞ್ಞಪೀತಿ ನಾಮ ಉಪ್ಪನ್ನಾ’’ತಿ. ಸತ್ಥಾ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಠಾನೇ ರೇವತತ್ಥೇರಸ್ಸ ಪಞ್ಚಹಿ ಗಾಥಾಸತೇಹಿ ಅರಞ್ಞಾನಿಸಂಸಂ ನಾಮ ಕಥೇತ್ವಾ ಪುನದಿವಸೇ ಅವಿದೂರಟ್ಠಾನೇ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಚರಿತ್ವಾ ರೇವತತ್ಥೇರಂ ಆಮನ್ತೇತ್ವಾ ಯೇಹಿ ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ಥೇರಸ್ಸ ಅವಣ್ಣೋ ಕಥಿತೋ, ತೇಸಂ ಕತ್ತರಯಟ್ಠಿಉಪಾಹನತೇಲನಾಳಿಛತ್ತಾನಂ ಪಮುಸ್ಸನಭಾವಮಕಾಸಿ. ತೇ ಅತ್ತನೋ ಪರಿಕ್ಖಾರತ್ಥಾಯ ನಿವತ್ತಾ ಆಗತಮಗ್ಗೇನೇವ ಗಚ್ಛನ್ತಾಪಿ ತಂ ಠಾನಂ ಸಲ್ಲಕ್ಖೇತುಂ ನ ಸಕ್ಕೋನ್ತಿ. ಪಠಮಞ್ಹಿ ತೇ ಅಲಙ್ಕತಪಟಿಯತ್ತೇನ ಮಗ್ಗೇನ ಗನ್ತ್ವಾ, ತಂದಿವಸಂ ಪನ ವಿಸಮಮಗ್ಗೇನ ಗಚ್ಛನ್ತಾ ತಸ್ಮಿಂ ತಸ್ಮಿಂ ಠಾನೇ ಉಕ್ಕುಟಿಕಂ ನಿಸೀದನ್ತಾ ಜಣ್ಣುಕೇಹಿ ಗಚ್ಛನ್ತಿ. ತೇ ಗುಮ್ಬೇ ಚ ಗಚ್ಛೇ ಚ ಕಣ್ಡಕೇ ಚ ಮದ್ದನ್ತಾ ಅತ್ತನಾ ವಸಿತಸಭಾಗಟ್ಠಾನಂ ಗನ್ತ್ವಾ ತಸ್ಮಿಂ ತಸ್ಮಿಂ ಖದಿರಖಾಣುಕೇ ಲಗ್ಗಿತಂ ಅತ್ತನೋ ಛತ್ತಂ ಸಞ್ಜಾನನ್ತಿ, ಉಪಾಹನಂ ಕತ್ತರಯಟ್ಠಿಂ ತೇಲನಾಳಿಞ್ಚ ಸಞ್ಜಾನನ್ತಿ. ತೇ ತಸ್ಮಿಂ ಸಮಯೇ ‘‘ಇದ್ಧಿಮಾ ಅಯಂ ಭಿಕ್ಖೂ’’ತಿ ಞತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಪರಿಕ್ಖಾರಮಾದಾಯ ‘‘ದಸಬಲಸ್ಸ ಪಟಿಯತ್ತಸಕ್ಕಾರೋ ನಾಮ ಏವರೂಪೋ ಹೋತೀ’’ತಿ ವದನ್ತಾ ಅಗಮಂಸು.

ಪುರತೋ ಆಗತೇ ಭಿಕ್ಖೂ, ವಿಸಾಖಾ ಉಪಾಸಿಕಾ, ಅತ್ತನೋ ಗೇಹೇ ನಿಸಿನ್ನಕಾಲೇ ಪುಚ್ಛಿ – ‘‘ಮನಾಪಂ ನು ಖೋ, ಭನ್ತೇ, ರೇವತಸ್ಸ ವಸನಟ್ಠಾನ’’ನ್ತಿ? ‘‘ಮನಾಪಂ, ಉಪಾಸಿಕೇ, ನನ್ದವನಚಿತ್ತಲತಾವನಪಟಿಭಾಗಂ ತಂ ಸೇನಾಸನ’’ನ್ತಿ. ಅಥ ತೇಸಂ ಪಚ್ಛತೋ ಆಗತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಪುಚ್ಛಿ – ‘‘ಮನಾಪಂ, ಅಯ್ಯಾ, ರೇವತಸ್ಸ ವಸನಟ್ಠಾನ’’ನ್ತಿ? ‘‘ಮಾ ಪುಚ್ಛ, ಉಪಾಸಿಕೇ, ಕಥೇತುಂ ಅಯುತ್ತಟ್ಠಾನಂ, ಏತಂ ಉಜ್ಜಙ್ಗಲಸಕ್ಖರಪಾಸಾಣವಿಸಮಖದಿರವನಂ ಏವ, ತತ್ಥ ಸೋ ಭಿಕ್ಖು ವಸತೀ’’ತಿ.

ವಿಸಾಖಾ ಪುರಿಮಾನಂ ಪಚ್ಛಿಮಾನಞ್ಚ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಕಥಂ ಸುತ್ವಾ, ‘‘ಕೇಸಂ ನು ಖೋ ಕಥಾ ಸಚ್ಚಾ’’ತಿ ಪಚ್ಛಾಭತ್ತಂ ಗನ್ಧಮಾಲಂ ಆದಾಯ ದಸಬಲಸ್ಸ ಉಪಟ್ಠಾನಂ ಗನ್ತ್ವಾ ವನ್ದಿತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸಿನ್ನಾ ಸತ್ಥಾರಂ ಪುಚ್ಛಿ – ‘‘ಭನ್ತೇ, ರೇವತತ್ಥೇರಸ್ಸ ವಸನಟ್ಠಾನಂ ಏಕಚ್ಚೇ ಅಯ್ಯಾ ವಣ್ಣೇನ್ತಿ, ಏಕಚ್ಚೇ ನಿನ್ದನ್ತಿ, ಕಿಮೇತಂ, ಭನ್ತೇ’’ತಿ? ‘‘ವಿಸಾಖೇ, ರಮಣಿಯಂ ವಾ ಹೋತು ಮಾ ವಾ, ಯಸ್ಮಿಂ ಠಾನೇ ಅರಿಯಾನಂ ಚಿತ್ತಂ ರಮತಿ, ತದೇವ ಠಾನಂ ರಮಣಿಯಂ ನಾಮಾ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಇಮಂ ಗಾಥಮಾಹ –

‘‘ಗಾಮೇ ವಾ ಯದಿ ವಾರಞ್ಞೇ, ನಿನ್ನೇ ವಾ ಯದಿ ವಾ ಥಲೇ;

ಯತ್ಥ ಅರಹನ್ತೋ ವಿಹರನ್ತಿ, ತಂ ಭೂಮಿರಾಮಣೇಯ್ಯಕ’’ನ್ತಿ. (ಧ. ಪ. ೯೮; ಥೇರಗಾ. ೯೯೧; ಸಂ. ನಿ. ೧.೨೬೧);

ಅಪರಭಾಗೇ ಭಗವಾ ಅರಿಯಗಣಮಜ್ಝೇ ನಿಸಿನ್ನೋ ಥೇರಂ ‘‘ಏತದಗ್ಗಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಮಮ ಸಾವಕಾನಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಲಾಭೀನಂ ಯದಿದಂ, ಸೀವಲೀ’’ತಿ (ಅ. ನಿ. ೧.೧೯೮, ೨೦೭) ಏತದಗ್ಗೇ ಠಪೇಸಿ.

೫೪. ಅಥಾಯಸ್ಮಾ ಸೀವಲಿತ್ಥೇರೋ ಅರಹತ್ತಂ ಪತ್ವಾ ಪತ್ತಏತದಗ್ಗಟ್ಠಾನೋ ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ಸರಿತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಪದುಮುತ್ತರೋ ನಾಮ ಜಿನೋತಿಆದಿಮಾಹ. ಅನುತ್ತಾನತ್ಥಪದವಣ್ಣನಮೇವ ಕರಿಸ್ಸಾಮ.

೫೫. ಸೀಲಂ ತಸ್ಸ ಅಸಙ್ಖೇಯ್ಯನ್ತಿ ತಸ್ಸ ಪದುಮುತ್ತರಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಸೀಲಂ ಅಸಙ್ಖೇಯ್ಯಂ.

‘‘ನವ ಕೋಟಿಸಹಸ್ಸಾನಿ, ಅಸೀತಿಸತಕೋಟಿಯೋ;

ಪಞ್ಞಾಸಸತಸಹಸ್ಸಾನಿ, ಛತ್ತಿಂಸಾ ಚ ಪುನಾಪರೇ.

‘‘ಏತೇ ಸಂವರವಿನಯಾ, ಸಮ್ಬುದ್ಧೇನ ಪಕಾಸಿತಾ;

ಪೇಯ್ಯಾಲಮುಖೇನ ನಿದ್ದಿಟ್ಠಾ, ಸಿಕ್ಖಾವಿನಯಸಂವರೇ’’ತಿ. (ವಿಸುದ್ಧಿ. ೧.೨೦; ಪಟಿ. ಮ. ಅಟ್ಠ. ೧.೧.೩೭) –

ಏವಂ ವುತ್ತಸಿಕ್ಖಾಪದಾನಿ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಸಾವಕಪಞ್ಞತ್ತಿವಸೇನ ವುತ್ತಾನಿ. ಭಗವತೋ ಪನ ಸೀಲಂ ಅಸಙ್ಖೇಯ್ಯಮೇವ ಸಂಖಾತುಂ ಗಣೇತುಂ ಅಸಕ್ಕುಣೇಯ್ಯನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸಮಾಧಿವಜಿರೂಪಮೋ ಯಥಾ ವಜಿರಂ ಇನ್ದನೀಲಮಣಿವೇಳುರಿಯಮಣಿಫಲಿಕಮಸಾರಗಲ್ಲಾದೀನಿ ರತನಾನಿ ವಿಜ್ಝತಿ ಛಿದ್ದಾವಛಿದ್ದಂ ಕರೋತಿ, ಏವಮೇವ ಪದುಮುತ್ತರಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಲೋಕುತ್ತರಮಗ್ಗಸಮಾಧಿ ಪಟಿಪಕ್ಖಪಚ್ಚನೀಕಧಮ್ಮೇ ವಿಜ್ಝತಿ ಭಿನ್ದತಿ ಸಮುಚ್ಛಿನ್ದತೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ಅಸಙ್ಖೇಯ್ಯಂ ಞಾಣವರಂ ತಸ್ಸ ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಚತ್ತಾರಿ ಸಚ್ಚಾನಿ ಸತ್ತತಿಂಸಬೋಧಿಪಕ್ಖಿಯಧಮ್ಮೇ ಸಙ್ಖತಾಸಙ್ಖತಧಮ್ಮೇ ಚ ಜಾನಿತುಂ ಪಟಿವಿಜ್ಝಿತುಂ ಸಮತ್ಥಂ ಸಯಮ್ಭೂಞಾಣಸಬ್ಬಞ್ಞುತಞ್ಞಾಣಾದಿಞಾಣಸಮೂಹಂ ಅಸಙ್ಖೇಯ್ಯಂ, ಅತೀತಾನಾಗತಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನಾದಿಭೇದೇನ ಸಂಖಾವಿರಹಿತನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ವಿಮುತ್ತಿ ಚ ಅನೋಪಮಾತಿ ಸಂಕಿಲೇಸೇಹಿ ವಿಮುತ್ತತ್ತಾ ಸೋತಾಪತ್ತಿಫಲಾದಿಕಾ ಚತಸ್ಸೋ ವಿಮುತ್ತಿಯೋ ಅನುಪಮಾ ಉಪಮಾರಹಿತಾ ‘‘ಇಮಾ ವಿಯ ಭೂತಾ’’ತಿ ಉಪಮೇತುಂ ನ ಸಕ್ಕಾತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸೇಸಂ ಉತ್ತಾನತ್ಥಮೇವಾತಿ.

ಸೀವಲಿತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೪. ವಙ್ಗೀಸತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ಚತುತ್ಥಾಪದಾನೇ ಪದುಮುತ್ತರೋ ನಾಮ ಜಿನೋತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ವಙ್ಗೀಸತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ಪದುಮುತ್ತರಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಹಂಸವತೀನಗರೇ ಮಹಾಭೋಗಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವುದ್ಧಿಪ್ಪತ್ತೋ ಧಮ್ಮಂ ಸೋತುಂ ಗಚ್ಛನ್ತೇಹಿ ನಗರವಾಸೀಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ವಿಹಾರಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಧಮ್ಮಂ ಸುಣನ್ತೋ ಸತ್ಥಾರಂ ಏಕಭಿಕ್ಖುಂ ಪಟಿಭಾನವನ್ತಾನಂ ಅಗ್ಗಟ್ಠಾನೇ ಠಪೇನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಸತ್ಥು ಅಧಿಕಾರಕಮ್ಮಂ ಕತ್ವಾ – ‘‘ಅಹಮ್ಪಿ ಅನಾಗತೇ ಪಟಿಭಾನವನ್ತಾನಂ ಅಗ್ಗೋ ಭವೇಯ್ಯ’’ನ್ತಿ ಪತ್ಥನಂ ಕತ್ವಾ ಸತ್ಥಾರಾ ಬ್ಯಾಕತೋ ಯಾವಜೀವಂ ಕುಸಲಂ ಕತ್ವಾ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಸು ಉಭಯಸಮ್ಪತ್ತಿಯೋ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿತ್ವಾ ಮಾತು ಪರಿಬ್ಬಾಜಿಕಾಭಾವೇನ ಅಪರಭಾಗೇ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕೋತಿ ಪಾಕಟೋ ವಙ್ಗೀಸೋತಿ ಚ ಲದ್ಧನಾಮೋ ತಯೋ ವೇದೇ ಉಗ್ಗಣ್ಹಿತ್ವಾ ತತೋ ಆಚರಿಯಂ ಆರಾಧೇತ್ವಾ ಛವಸೀಸಜಾನನಮನ್ತಂ ನಾಮ ಸಿಕ್ಖಿತ್ವಾ ಛವಸೀಸಂ ನಖೇನ ಆಕೋಟೇತ್ವಾ – ‘‘ಅಯಂ ಸತ್ತೋ ಅಸುಕಯೋನಿಯಂ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ’’ತಿ ಜಾನಾತಿ.

ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ‘‘ಅಯಂ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಜಿವಿಕಾಯ ಮಗ್ಗೋ’’ತಿ ವಙ್ಗೀಸಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಗಾಮನಿಗಮರಾಜಧಾನಿಯೋ ವಿಚರಿಂಸು. ವಙ್ಗೀಸೋ ತಿವಸ್ಸಮತ್ಥಕೇ ಮತಾನಮ್ಪಿ ಸೀಸಂ ಆಹರಾಪೇತ್ವಾ ನಖೇನ ಆಕೋಟೇತ್ವಾ – ‘‘ಅಯಂ ಸತ್ತೋ ಅಸುಕಯೋನಿಯಂ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಮಹಾಜನಸ್ಸ ಕಙ್ಖಾಚ್ಛೇದನತ್ಥಂ ತೇ ತೇ ಜನೇ ಆವಾಹೇತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಅತ್ತನೋ ಗತಿಂ ಕಥಾಪೇತಿ. ತೇನ ತಸ್ಮಿಂ ಮಹಾಜನೋ ಅಭಿಪ್ಪಸೀದತಿ. ಸೋ ತಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಮಹಾಜನಸ್ಸ ಹತ್ಥತೋ ಸತಮ್ಪಿ ಸಹಸ್ಸಮ್ಪಿ ಲಭತಿ. ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ವಙ್ಗೀಸಂ ಆದಾಯ ಯಥಾರುಚಿ ವಿಚರಿಂಸು. ವಙ್ಗೀಸೋ ಸತ್ಥು ಗುಣೇ ಸುತ್ವಾ ಸತ್ಥಾರಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತುಕಾಮೋ ಅಹೋಸಿ. ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ‘‘ಸಮಣೋ ಗೋತಮೋ ಮಾಯಾಯ ತಂ ಆವಟ್ಟೇಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಪಟಿಕ್ಖಿಪಿಂಸು.

ವಙ್ಗೀಸೋ ತೇಸಂ ವಚನಂ ಅನಾದಿಯಿತ್ವಾ, ಸತ್ಥು ಸನ್ತಿಕಂ ಗನ್ತ್ವಾ, ಪಟಿಸನ್ಥಾರಂ ಕತ್ವಾ, ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿ. ಸತ್ಥಾ ತಂ ಪುಚ್ಛಿ – ‘‘ವಙ್ಗೀಸ, ಕಿಞ್ಚಿ ಸಿಪ್ಪಂ ಜಾನಾತೀ’’ತಿ? ‘‘ಆಮ, ಭೋ ಗೋತಮ, ಛವಸೀಸಮನ್ತಂ ನಾಮೇಕಂ ಜಾನಾಮಿ, ತೇನ ತಿವಸ್ಸಮತ್ಥಕೇ ಮತಾನಮ್ಪಿ ಸೀಸಂ ನಖೇನ ಆಕೋಟೇತ್ವಾ ನಿಬ್ಬತ್ತಟ್ಠಾನಂ ಜಾನಾಮೀ’’ತಿ. ಅಥ ಸತ್ಥಾ ತಸ್ಸ ಏಕಂ ನಿರಯೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಸ್ಸ ಸೀಸಂ, ಏಕಂ ಮನುಸ್ಸೇಸು, ಏಕಂ ದೇವೇಸು, ಏಕಂ ಪರಿನಿಬ್ಬುತಸ್ಸ ಸೀಸಂ ಆಹರಾಪೇತ್ವಾ ದಸ್ಸೇಸಿ. ಸೋ ಪಠಮಸೀಸಂ ಆಕೋಟೇತ್ವಾ, ‘‘ಭೋ ಗೋತಮ, ಅಯಂ ಸತ್ತೋ ನಿರಯೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ’’ತಿ ಆಹ. ಸಾಧು ವಙ್ಗೀಸ, ಸುಟ್ಠು ತಯಾ ದಿಟ್ಠಂ, ‘‘ಅಯಂ ಸತ್ತೋ ಕುಹಿಂ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿ. ‘‘ಮನುಸ್ಸಲೋಕೇ’’ತಿ. ‘‘ಅಯಂ ಕುಹಿ’’ನ್ತಿ? ‘‘ದೇವಲೋಕೇ’’ತಿ. ತಿಣ್ಣನ್ನಮ್ಪಿ ನಿಬ್ಬತ್ತಟ್ಠಾನಂ ಕಥೇಸಿ. ಪರಿನಿಬ್ಬುತಸ್ಸ ಪನ ಸೀಸಂ ನಖೇನ ಆಕೋಟೇನ್ತೋ ನೇವ ಅನ್ತಂ ನ ಕೋಟಿಂ ಪಸ್ಸಿ. ಅಥ ನಂ ಸತ್ಥಾ ‘‘ನ ಸಕ್ಕೋಸಿ, ವಙ್ಗೀಸಾ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿ. ‘‘ಪಸ್ಸಥ, ಭೋ ಗೋತಮ, ಉಪಪರಿಕ್ಖಾಮಿ ತಾವಾತಿ ಪುನಪ್ಪುನಂ ಪರಿವತ್ತೇತ್ವಾಪಿ ಬಾಹಿರಕಮನ್ತೇನ ಖೀಣಾಸವಸ್ಸ ಸೀಸಂ ಜಾನಿತುಂ ನ ಸಕ್ಕೋತಿ. ಅಥಸ್ಸ ಮತ್ಥಕತೋ ಸೇದೋ ಮುಚ್ಚಿ. ಸೋ ಲಜ್ಜಿತ್ವಾ ತುಣ್ಹೀ ಅಹೋಸಿ’’. ಅಥ ನಂ ಸತ್ಥಾ ‘‘ಕಿಲಮಸಿ, ವಙ್ಗೀಸಾ’’ತಿ ಆಹ. ‘‘ಆಮ, ಭೋ ಗೋತಮ, ಇಮಸ್ಸ ನಿಬ್ಬತ್ತಟ್ಠಾನಂ ಜಾನಿತುಂ ನ ಸಕ್ಕೋಮಿ. ಸಚೇ ತುಮ್ಹೇ ಜಾನಾಥ, ಕಥೇಥಾ’’ತಿ. ‘‘ವಙ್ಗೀಸ, ಅಹಂ ಏತಮ್ಪಿ ಜಾನಾಮಿ, ಇತೋ ಉತ್ತರಿಪಿ ಜಾನಾಮೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ –

‘‘ಚುತಿಂ ಯೋ ವೇದಿ ಸತ್ತಾನಂ, ಉಪಪತ್ತಿಞ್ಚ ಸಬ್ಬಸೋ;

ಅಸತ್ತಂ ಸುಗತಂ ಬುದ್ಧಂ, ತಮಹಂ ಬ್ರೂಮಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಂ.

‘‘ಯಸ್ಸ ಗತಿಂ ನ ಜಾನನ್ತಿ, ದೇವಾ ಗನ್ಧಬ್ಬಮಾನುಸಾ;

ಖೀಣಾಸವಂ ಅರಹನ್ತಂ, ತಮಹಂ ಬ್ರೂಮಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣ’’ನ್ತಿ. (ಧ. ಪ. ೪೧೯-೪೨೦; ಸು. ನಿ. ೬೪೮-೬೪೯) –

ಇಮಾ ದ್ವೇ ಗಾಥಾಯೋ ಅಭಾಸಿ. ಸೋ ತೇನ ಹಿ, ಭೋ ಗೋತಮ, ತಂ ವಿಜ್ಜಂ ಮೇ ದೇಥಾತಿ ಅಪಚಿತಿಂ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ಸತ್ಥು ಸನ್ತಿಕೇ ನಿಸೀದಿ. ಸತ್ಥಾ ‘‘ಅಮ್ಹೇಹಿ ಸಮಾನಲಿಙ್ಗಸ್ಸ ದೇಮಾ’’ತಿ ಆಹ. ವಙ್ಗೀಸೋ ‘‘ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಕತ್ವಾ ಮಯಾ ಇಮಂ ಮನ್ತಂ ಗಹೇತುಂ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೇ ಉಪಗನ್ತ್ವಾ ಆಹ – ‘‘ತುಮ್ಹೇ ಮಯಿ ಪಬ್ಬಜನ್ತೇ ಮಾ ಚಿನ್ತಯಿತ್ಥ, ಅಹಂ ಮನ್ತಂ ಉಗ್ಗಣ್ಹಿತ್ವಾ ಸಕಲಜಮ್ಬುದೀಪೇ ಜೇಟ್ಠಕೋ ಭವಿಸ್ಸಾಮಿ, ತುಮ್ಹಾಕಮ್ಪಿ ತೇನ ಭದ್ದಮೇವ ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಸೋ ಮನ್ತತ್ಥಾಯ ಸತ್ಥು ಸನ್ತಿಕಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಪಬ್ಬಜ್ಜಂ ಯಾಚಿ. ತದಾ ಚ ಥೇರೋ ನಿಗ್ರೋಧಕಪ್ಪೋ ಭಗವತೋ ಸನ್ತಿಕೇ ಠಿತೋ ಹೋತಿ, ತಂ ಭಗವಾ ಆಣಾಪೇಸಿ – ‘‘ನಿಗ್ರೋಧಕಪ್ಪ, ಇಮಂ ಪಬ್ಬಾಜೇಹೀ’’ತಿ. ಥೇರೋ ಸತ್ಥು ಆಣಾಯ ತಂ ಪಬ್ಬಾಜೇತ್ವಾ ‘‘ಮನ್ತಪರಿವಾರಂ ತಾವ ಉಗ್ಗಣ್ಹಾಹೀ’’ತಿ ದ್ವತ್ತಿಂಸಾಕಾರಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಂ ವಿಪಸ್ಸನಾಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಞ್ಚ ಆಚಿಕ್ಖಿ. ಸೋ ದ್ವತ್ತಿಂಸಾಕಾರಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಂ ಸಜ್ಝಾಯನ್ತೋವ ವಿಪಸ್ಸನಾಯ ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಂ ಪಟ್ಠಪೇಸಿ. ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ತಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ – ‘‘ಕಿಂ, ಭೋ ವಙ್ಗೀಸ, ಸಮಣಸ್ಸ ಗೋತಮಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕೇ ಸಿಪ್ಪಂ ಉಗ್ಗಹಿತ’’ನ್ತಿ ಪುಚ್ಛಿಂಸು. ‘‘ಆಮ ಸಿಕ್ಖಿತಂ’’. ‘‘ತೇನ ಹಿ ಏಹಿ ಗಮಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ. ‘‘ಕಿಂ ಸಿಪ್ಪಸಿಕ್ಖನೇನ, ಗಚ್ಛಥ ತುಮ್ಹೇ ನ ಮಯ್ಹಂ ತುಮ್ಹೇಹಿ ಕತ್ತಬ್ಬಕಿಚ್ಚ’’ನ್ತಿ. ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ‘‘ತ್ವಮ್ಪಿ ದಾನಿ ಸಮಣಸ್ಸ ಗೋತಮಸ್ಸ ವಸಂ ಆಪನ್ನೋ, ಮಾಯಾಯ ಆವಟ್ಟಿತೋ, ಕಿಂ ಮಯಂ ತವ ಸನ್ತಿಕೇ ಕರಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ಆಗತಮಗ್ಗೇನೇವ ಪಕ್ಕಮಿಂಸು. ವಙ್ಗೀಸೋ ವಿಪಸ್ಸನಂ ವಡ್ಢೇತ್ವಾ ಅರಹತ್ತಂ ಸಚ್ಛಾಕಾಸಿ.

೯೬. ಏವಂ ಥೇರೋ ಅರಹತ್ತಂ ಪತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ಸರಿತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಪದುಮುತ್ತರೋ ನಾಮ ಜಿನೋತಿಆದಿಮಾಹ. ಅನುತ್ತಾನತ್ಥಮೇವ ವಣ್ಣಯಿಸ್ಸಾಮ.

೯೯. ಪಭಾಹಿ ಅನುರಞ್ಜನ್ತೋತಿ ಸೋ ಪದುಮುತ್ತರೋ ಭಗವಾ ನೀಲಪೀತಾದಿಛಬ್ಬಣ್ಣಪಭಾಹಿ ರಂಸೀಹಿ ಅನುರಞ್ಜನ್ತೋ ಜಲನ್ತೋ ಸೋಭಯಮಾನೋ ವಿಜ್ಜೋತಮಾನೋತಿ ಅತ್ಥೋ. ವೇನೇಯ್ಯಪದುಮಾನಿ ಸೋತಿ ಪದುಮುತ್ತರಸೂರಿಯೋ ಅತ್ತನೋ ವಚನಸಙ್ಖಾತೇನ ಸೂರಿಯರಂಸಿಯಾ ವೇನೇಯ್ಯಜನಸಙ್ಖಾತಪದುಮಾನಿ ವಿಸೇಸೇನ ಬೋಧೇನ್ತೋ ಪಬೋಧೇನ್ತೋ ಅರಹತ್ತಮಗ್ಗಾಧಿಗಮೇನ ಫುಲ್ಲಿತಾನಿ ಕರೋತೀತಿ ಅತ್ಥೋ.

೧೦೦. ವೇಸಾರಜ್ಜೇಹಿ ಸಮ್ಪನ್ನೋತಿ –

‘‘ಅನ್ತರಾಯೇ ಚ ನಿಯ್ಯಾನೇ, ಬುದ್ಧತ್ತೇ ಆಸವಕ್ಖಯೇ;

ಏತೇಸು ಚತುಟ್ಠಾನೇಸು, ಬುದ್ಧೋ ಸುಟ್ಠು ವಿಸಾರದೋ’’ತಿ. –

ಏವಂ ವುತ್ತಚತುವೇಸಾರಜ್ಜಞಾಣೇಹಿ ಸಮ್ಪನ್ನೋ ಸಮಙ್ಗೀಭೂತೋ ಸಮನ್ನಾಗತೋತಿ ಅತ್ಥೋ.

೧೦೫. ವಾಗೀಸೋ ವಾದಿಸೂದನೋತಿ ವಾದೀನಂ ಪಣ್ಡಿತಜನಾನಂ ಈಸೋ ಪಧಾನೋ ‘‘ವಾದೀಸೋ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬೇ ದ-ಕಾರಸ್ಸ ಗ-ಕಾರಂ ಕತ್ವಾ ಏವಂ ವುತ್ತನ್ತಿ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ. ಸಕತ್ಥಪರತ್ಥವಾದಂ ಸೂದತಿ ಪಗ್ಘರಾಪೇತಿ ಪಾಕಟಂ ಕರೋತೀತಿ ವಾದಿಸೂದನೋ.

೧೧೦. ಮಾರಮಸನಾತಿ ಖನ್ಧಮಾರಾದಯೋ ಪಞ್ಚಮಾರೇ ಮಸತಿ ಪರಾಮಸತಿ ವಿದ್ಧಂಸೇತೀತಿ ಮಾರಮಸನೋ. ದಿಟ್ಠಿಸೂದನಾತಿ ವೋಹಾರಪರಮತ್ಥಸಙ್ಖಾತಂ ದಿಟ್ಠಿದಸ್ಸನಂ ಸೂದತಿ ಪಗ್ಘರಂ ದೀಪೇತೀತಿ ದಿಟ್ಠಿಸೂದನೋ.

೧೧೧. ವಿಸ್ಸಾಮಭೂಮಿ ಸನ್ತಾನನ್ತಿ ಸಕಲಸಂಸಾರಸಾಗರೇ ಸನ್ತಾನಂ ಕಿಲಮನ್ತಾನಂ ಸೋತಾಪತ್ತಿಮಗ್ಗಾದಿಅಧಿಗಮಾಪನೇನ ವಿಸ್ಸಮಭೂಮಿ ವಿಸ್ಸಮಟ್ಠಾನಂ ವೂಪಸಮನಟ್ಠಾನನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ.

೧೩೨. ತತೋಹಂ ವಿಹತಾರಮ್ಭೋತಿ ತತೋ ಪಚ್ಚೇಕಬುದ್ಧಸ್ಸ ಸರೀರದಸ್ಸನೇನ ಅಹಂ ವಿಹತಾರಮ್ಭೋ ವಿನಟ್ಠಸಾರಮ್ಭೋ, ವಿನಟ್ಠಮಾನೋ ನಿಮ್ಮದೋ ಹುತ್ವಾ ಪಬ್ಬಜ್ಜಂ ಸಂ ಸುಟ್ಠು ಯಾಚಿಂ ಸಂಯಾಚಿಂ ಆರೋಚೇಸಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸೇಸಂ ಸುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಮೇವಾತಿ.

ವಙ್ಗೀಸತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೫. ನನ್ದಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ಪಞ್ಚಮಾಪದಾನೇ ಪದುಮುತ್ತರೋ ನಾಮ ಜಿನೋತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ನನ್ದಕತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋತಿಆದಿ ಸಬ್ಬಂ ಪಾಠಾನುಸಾರೇನ ಸುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಮೇವಾತಿ.

ನನ್ದಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೬. ಕಾಳುದಾಯಿತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ಛಟ್ಠಾಪದಾನೇ ಪದುಮುತ್ತರೋ ನಾಮ ಜಿನೋತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಕಾಳುದಾಯಿತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ಪದುಮುತ್ತರಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಹಂಸವತೀನಗರೇ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವಿಞ್ಞುತಂ ಪತ್ತೋ ಸತ್ಥು ಧಮ್ಮದೇಸನಂ ಸುಣನ್ತೋ ಸತ್ಥಾರಂ ಏಕಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಕುಲಪ್ಪಸಾದಕಾನಂ ಅಗ್ಗಟ್ಠಾನೇ ಠಪೇನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ತಜ್ಜಂ ಅಭಿನೀಹಾರಕಮ್ಮಂ ಕತ್ವಾ ತಂ ಠಾನನ್ತರಂ ಪತ್ಥೇಸಿ. ಸತ್ಥಾಪಿ ಬ್ಯಾಕಾಸಿ. ಸೋ ಯಾವಜೀವಂ ಕುಸಲಂ ಕತ್ವಾ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಸು ಸಂಸರನ್ತೋ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಬೋಧಿಸತ್ತಸ್ಸ ಮಾತುಕುಚ್ಛಿಯಂ ಪಟಿಸನ್ಧಿಗ್ಗಹಣದಿವಸೇ ದೇವಲೋಕತೋ ಚವಿತ್ವಾ ಕಪಿಲವತ್ಥುಸ್ಮಿಂಯೇವ ಅಮಚ್ಚಕುಲೇ ಪಟಿಸನ್ಧಿಂ ಗಣ್ಹಿ. ಬೋಧಿಸತ್ತೇನ ಸಹ ಏಕದಿವಸೇಯೇವ ಜಾತೋ, ತಂದಿವಸಂಯೇವ ನಂ ದುಕೂಲಚುಮ್ಬಟಕೇನ ನಿಪಜ್ಜಾಪೇತ್ವಾ ಬೋಧಿಸತ್ತಸ್ಸ ಉಪಟ್ಠಾನಂ ನಯಿಂಸು. ಬೋಧಿಸತ್ತೇನ ಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಬೋಧಿರುಕ್ಖೋ, ರಾಹುಲಮಾತಾ, ಚತ್ತಾರೋ ನಿಧೀ, ಆರೋಹನಿಯಹತ್ಥೀ, ಕಣ್ಡಕೋ, ಛನ್ನೋ, ಕಾಳುದಾಯೀತಿ ಇಮೇ ಸತ್ತ ಏಕದಿವಸೇ ಜಾತತ್ತಾ ಸಹಜಾತಾ ನಾಮ ಅಹೇಸುಂ. ಅಥಸ್ಸ ನಾಮಗ್ಗಹಣದಿವಸೇ ಸಕಲನಗರಸ್ಸ ಉದಗ್ಗಚಿತ್ತದಿವಸೇ ಜಾತತ್ತಾ ಉದಾಯೀತ್ವೇವ ನಾಮಂ ಕರಿಂಸು. ಥೋಕಂ ಕಾಳಧಾತುಕತ್ತಾ ಪನ ಕಾಳುದಾಯೀತಿ ಪಞ್ಞಾಯಿತ್ಥ. ಸೋ ಬೋಧಿಸತ್ತೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಕುಮಾರಕೀಳಂ ಕೀಳನ್ತೋ ವುದ್ಧಿಂ ಅಗಮಾಸಿ.

ಅಪರಭಾಗೇ ಲೋಕನಾಥೇ ಮಹಾಭಿನಿಕ್ಖಮನಂ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ಅನುಕ್ಕಮೇನ ಸಬ್ಬಞ್ಞುತಂ ಪತ್ವಾ ಪವತ್ತಿತವರಧಮ್ಮಚಕ್ಕೇ ರಾಜಗಹಂ ಉಪನಿಸ್ಸಾಯ ವೇಳುವನೇ ವಿಹರನ್ತೇ ಸುದ್ಧೋದನಮಹಾರಾಜಾ ತಂ ಪವತ್ತಿಂ ಸುತ್ವಾ ಪುರಿಸಸಹಸ್ಸಪರಿವಾರಂ ಏಕಂ ಅಮಚ್ಚಂ ‘‘ಪುತ್ತಂ ಮೇ ಇಧಾನೇಹೀ’’ತಿ ಪೇಸೇಸಿ. ಸೋ ಸತ್ಥು ಧಮ್ಮದೇಸನಾವೇಲಾಯಂ ಸತ್ಥು ಸನ್ತಿಕಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಪರಿಸಪರಿಯನ್ತೇ ಠಿತೋ ಧಮ್ಮಂ ಸುತ್ವಾ ಸಪರಿವಾರೋ ಅರಹತ್ತಂ ಪಾಪುಣಿ. ಅಥ ನೇ ಸತ್ಥಾ ‘‘ಏಥ, ಭಿಕ್ಖವೋ’’ತಿ ಹತ್ಥಂ ಪಸಾರೇಸಿ. ಸಬ್ಬೇ ತಂಖಣಂಯೇವ ಇದ್ಧಿಮಯಪತ್ತಚೀವರಧರಾ ವಸ್ಸಸಟ್ಠಿಕತ್ಥೇರಾ ವಿಯ ಅಹೇಸುಂ. ಅರಹತ್ತಪ್ಪತ್ತತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಅರಿಯಾ ನಾಮ ಮಜ್ಝತ್ತಾವ ಹೋನ್ತಿ, ತಸ್ಮಾ ರಞ್ಞಾ ಪೇಸಿತಸಾಸನಂ ದಸಬಲಸ್ಸ ನಾರೋಚೇಸಿ. ರಾಜಾ ನೇವ ಗತೋ ಆಗಚ್ಛತಿ, ನ ಸಾಸನಂ ಸುಯ್ಯತೀತಿ ಅಪರಮ್ಪಿ ಅಮಚ್ಚಂ ಪುರಿಸಸಹಸ್ಸಪರಿವಾರಂ ಪೇಸೇಸಿ. ತಸ್ಮಿಮ್ಪಿ ತಥಾ ಪಟಿಪನ್ನೇ ಅಪರಮ್ಪೀತಿ ಏತೇನ ನಯೇನ ನವಪುರಿಸಸಹಸ್ಸಪರಿವಾರೇ ನವ ಅಮಚ್ಚೇ ಪೇಸೇಸಿ. ಸಬ್ಬೇ ಗನ್ತ್ವಾ ಅರಹತ್ತಂ ಪತ್ವಾ ತುಣ್ಹೀಭೂತಾ ಅಹೇಸುಂ.

ಅಥ ರಾಜಾ ಚಿನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಏತ್ತಕಾ ಜನಾ ಮಯಿ ಸಿನೇಹಾಭಾವೇನ ದಸಬಲಸ್ಸ ಇಧಾಗಮನತ್ಥಾಯ ನ ಕಿಞ್ಚಿ ಕಥಯಿಂಸು, ಅಯಂ ಖೋ ಪನ ಉದಾಯೀ ದಸಬಲೇನ ಸಮವಯೋ ಸಹಪಂಸುಕೀಳಿಕೋ, ಮಯಿ ಚ ಸಿನೇಹವಾ, ಇಮಂ ಪೇಸೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ. ಅಥ ತಂ ಪಕ್ಕೋಸಾಪೇತ್ವಾ, ‘‘ತಾತ, ತ್ವಂ ಪುರಿಸಸಹಸ್ಸಪರಿವಾರೋ ಗನ್ತ್ವಾ ದಸಬಲಂ ಇಧಾನೇಹೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಪೇಸೇಸಿ. ಸೋ ಪನ ಗಚ್ಛನ್ತೋ ‘‘ಸಚಾಹಂ, ದೇವ, ಪಬ್ಬಜಿತುಂ ಲಭಿಸ್ಸಾಮಿ, ಏವಾಹಂ ಭಗವನ್ತಂ ಇಧಾನೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ರಞ್ಞಾ ‘‘ಪಬ್ಬಜಿತೋಪಿ ಮಮ ಪುತ್ತಂ ದಸ್ಸೇಹೀ’’ತಿ ವುತ್ತೋ ರಾಜಗಹಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಸತ್ಥು ಧಮ್ಮದೇಸನಾವೇಲಾಯ ಪರಿಸಪರಿಯನ್ತೇ ಠಿತೋ ಧಮ್ಮಂ ಸುತ್ವಾ ಸಪರಿವಾರೋ ಅರಹತ್ತಂ ಪತ್ವಾ ಏಹಿಭಿಕ್ಖುಭಾವೇ ಪತಿಟ್ಠಾಸಿ. ಸೋ ಅರಹತ್ತಂ ಪತ್ವಾ – ‘‘ನ ತಾವಾಯಂ ದಸಬಲಸ್ಸ ಕುಲನಗರಂ ಗನ್ತುಂ ಕಾಲೋ, ವಸ್ಸನ್ತೇ ಪನ ಉಪಗತೇ ಪಬ್ಬತೇಸು ವನಸಣ್ಡೇಸು ಹರಿತತಿಣಸಞ್ಛನ್ನಾಯ ಭೂಮಿಯಾ ಗಮನಕಾಲೋ ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಗಮನಕಾಲಂ ಆಗಮೇನ್ತೋ ವಸ್ಸನ್ತೇ ಸಮ್ಪತ್ತೇ ಸತ್ಥು ಕುಲನಗರಂ ಗನ್ತುಂ ಗಮನವಣ್ಣಂ ಸಂವಣ್ಣೇಸಿ. ವುತ್ತಞ್ಚೇತಂ ಥೇರಗಾಥಾಯ (ಥೇರಗಾ. ೫೨೭-೫೩೦) –

‘‘ಅಙ್ಗಾರಿನೋ ದಾನಿ ದುಮಾ ಭದನ್ತೇ, ಫಲೇಸಿನೋ ಛದನಂ ವಿಪ್ಪಹಾಯ;

ತೇ ಅಚ್ಚಿಮನ್ತೋವ ಪಭಾಸಯನ್ತಿ, ಸಮಯೋ ಮಹಾವೀರ ಭಾಗೀ ರಸಾನಂ.

‘‘ದುಮಾನಿ ಫುಲ್ಲಾನಿ ಮನೋರಮಾನಿ, ಸಮನ್ತತೋ ಸಬ್ಬದಿಸಾ ಪವನ್ತಿ;

ಪತ್ತಂ ಪಹಾಯ ಫಲಮಾಸಸಾನಾ, ಕಾಲೋ ಇತೋ ಪಕ್ಕಮನಾಯ ವೀರ.

‘‘ನೇವಾತಿಸೀತಂ ನ ಪನಾತಿಉಣ್ಹಂ, ಸುಖಾ ಉತು ಅದ್ಧನಿಯಾ ಭದನ್ತೇ;

ಪಸ್ಸನ್ತು ತಂ ಸಾಕಿಯಾ ಕೋಳಿಯಾ ಚ, ಪಚ್ಛಾಮುಖಂ ರೋಹಿನಿಯಂ ತರನ್ತಂ.

‘‘ಆಸಾಯ ಕಸತೇ ಖೇತ್ತಂ, ಬೀಜಂ ಆಸಾಯ ವಪ್ಪತಿ;

ಆಸಾಯ ವಾಣಿಜಾ ಯನ್ತಿ, ಸಮುದ್ದಂ ಧನಹಾರಕಾ;

ಯಾಯ ಆಸಾಯ ತಿಟ್ಠಾಮಿ, ಸಾ ಮೇ ಆಸಾ ಸಮಿಜ್ಝತು.

‘‘ನಾತಿಸೀತಂ ನಾತಿಉಣ್ಹಂ, ನಾತಿದುಬ್ಭಿಕ್ಖಛಾತಕಂ;

ಸದ್ದಲಾ ಹರಿತಾ ಭೂಮಿ, ಏಸ ಕಾಲೋ ಮಹಾಮುನಿ. (ಅ. ನಿ. ಅಟ್ಠ. ೧.೧.೨೨೫);

‘‘ಪುನಪ್ಪುನಞ್ಚೇವ ವಪನ್ತಿ ಬೀಜಂ, ಪುನಪ್ಪುನಂ ವಸ್ಸತಿ ದೇವರಾಜಾ;

ಪುನಪ್ಪುನಂ ಖೇತ್ತಂ ಕಸನ್ತಿ ಕಸ್ಸಕಾ, ಪುನಪ್ಪುನಂ ಧಞ್ಞಮುಪೇತಿ ರಟ್ಠಂ.

‘‘ಪುನಪ್ಪುನಂ ಯಾಚನಕಾ ಚರನ್ತಿ, ಪುನಪ್ಪುನಂ ದಾನಪತೀ ದದನ್ತಿ;

ಪುನಪ್ಪುನಂ ದಾನಪತೀ ದದಿತ್ವಾ, ಪುನಪ್ಪುನಂ ಸಗ್ಗಮುಪೇನ್ತಿ ಠಾನಂ.

‘‘ವೀರೋ ಹವೇ ಸತ್ತಯುಗಂ ಪುನೇತಿ; ಯಸ್ಮಿಂ ಕುಲೇ ಜಾಯತಿ ಭೂರಿಪಞ್ಞೋ;

ಮಞ್ಞಾಮಹಂ ಸಕ್ಕತಿ ದೇವದೇವೋ, ತಯಾ ಹಿ ಜಾತೋ ಮುನಿ ಸಚ್ಚನಾಮೋ.

‘‘ಸುದ್ಧೋದನೋ ನಾಮ ಪಿತಾ ಮಹೇಸಿನೋ, ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಮಾತಾ ಪನ ಮಾಯನಾಮಾ;

ಯಾ ಬೋಧಿಸತ್ತಂ ಪರಿಹರಿಯ ಕುಚ್ಛಿನಾ, ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ತಿದಿವಮ್ಹಿ ಮೋದತಿ.

‘‘ಸಾ ಗೋತಮೀ ಕಾಲಕತಾ ಇತೋ ಚುತಾ, ದಿಬ್ಬೇಹಿ ಕಾಮೇಹಿ ಸಮಙ್ಗಿಭೂತಾ;

ಸಾ ಮೋದತಿ ಕಾಮಗುಣೇಹಿ ಪಞ್ಚಹಿ, ಪರಿವಾರಿತಾ ದೇವಗಣೇಹಿ ತೇಹಿ.

‘‘ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಪುತ್ತೋಮ್ಹಿ ಅಸಯ್ಹಸಾಹಿನೋ, ಅಙ್ಗೀರಸಸ್ಸಪ್ಪಟಿಮಸ್ಸ ತಾದಿನೋ;

ಪಿತುಪಿತಾ ಮಯ್ಹಂ ತುವಂಸಿ ಸಕ್ಕ, ಧಮ್ಮೇನ ಮೇ ಗೋತಮ ಅಯ್ಯಕೋಸೀ’’ತಿ. (ಥೇರಗಾ. ೫೩೧-೫೩೬);

‘‘ಅಮ್ಬಾ ಪನಸಾ ಕಪಿಟ್ಠಾ ಚ, ಪುಪ್ಫಪಲ್ಲವಲಙ್ಕತಾ;

ಧುವಪ್ಫಲಾನಿ ಸವನ್ತಿ, ಖುದ್ದಾಮಧುಕಕೂಪಮಾ;

ಸೇವಮಾನೋ ಉಭೋ ಪಸ್ಸೇ, ಗನ್ತುಕಾಲೋ ಮಹಾಯಸ್ಸ.

‘‘ಜಮ್ಬೂ ಸುಮಧುರಾ ನೀಪಾ, ಮಧುಗಣ್ಡಿದಿವಪ್ಫಲಾ;

ತಾ ಉಭೋಸು ಪಜ್ಜೋತನ್ತಿ, ಗನ್ತುಕಾಲೋ ಮಹಾಯಸ.

‘‘ತಿಣ್ಡುಕಾನಿ ಪಿಯಾಲಾನಿ, ಸೋಣ್ಣವಣ್ಣಾ ಮನೋರಮಾ;

ಖುದ್ದಕಪ್ಪಫಲಾ ನಿಚ್ಚಂ, ಗನ್ತುಕಾಲೋ ಮಹಾಯಸ.

‘‘ಕದಲೀ ಪಞ್ಚಮೋಚ್ಚಿ ಚ, ಸುಪಕ್ಕಫಲಭೂಸಿತಾ;

ಉಭೋಪಸ್ಸೇಸು ಲಮ್ಬನ್ತಿ, ಗನ್ತುಕಾಲೋ ಮಹಾಯಸ.

‘‘ಮಧುಪ್ಫಲಧರಾ ನಿಚ್ಚಂ, ಮೋರರುಕ್ಖಾ ಮನೋರಮಾ;

ಖುದ್ದಕಪ್ಪಫಲಾ ನಿಚ್ಚಂ, ಗನ್ತುಕಾಲೋ ಮಹಾಯಸ.

‘‘ಹಿನ್ತಾಲತಾಲಪನ್ತೀ ಚ, ರಜತಕ್ಖನ್ಧೋವ ಜೋತರೇ;

ಸುಪಕ್ಕಫಲಸಞ್ಛನ್ನಾ, ಖುದ್ದಕಪ್ಪಾ ಮಧುಸ್ಸವಾ;

ಫಲಾನಿ ತಾನಿ ಖಾದನ್ತೇ, ಗನ್ತುಕಾಲೋ ಮಹಾಯಸ.

‘‘ಉದುಮ್ಬರಾರುಣಾವಣ್ಣಾ, ಸದಾಸುಮಧುರಪ್ಫಲಾ;

ಉಭೋಪಸ್ಸೇಸು ಲಮ್ಬನ್ತಿ, ಗನ್ತುಕಾಲೋ ಮಹಾಯಸ.

‘‘ಇತ್ಥಮ್ಭೂತಾ ಅನೇಕಾ ತೇ, ನಾನಾಫಲಧರಾ ದುಮಾ;

ಉಭೋಪಸ್ಸೇಸು ಲಮ್ಬನ್ತಿ, ಗನ್ತುಕಾಲೋ ಮಹಾಯಸ.

‘‘ಚಮ್ಪಕಾ ಸಲಳಾ ನಾಗಾ, ಸುಗನ್ಧಾ ಮಾಲುತೇರಿತಾ;

ಸುಪುಪ್ಫಿತಗ್ಗಾ ಜೋತನ್ತಿ, ಸುಗನ್ಧೇನಾಭಿಪೂಜಯುಂ;

ಸಾದರಾ ವಿನತಾನೇವ, ಗನ್ತುಕಾಲೋ ಮಹಾಯಸ.

‘‘ಪುನ್ನಾಗಾ ಗಿರಿಪುನ್ನಾಗಾ, ಪುಪ್ಫಿತಾ ಧರಣೀರುಹಾ;

ಸುಪುಪ್ಫಿತಗ್ಗಾ ಜೋತನ್ತಿ, ಸುಗನ್ಧೇನಾಭಿಪೂಜಯುಂ;

ಸಾದರಾ ವಿನತುಗ್ಗಗ್ಗಾ, ಗನ್ತುಕಾಲೋ ಮಹಾಯಸ.

‘‘ಅಸೋಕಾ ಕೋವಿಳಾರಾ ಚ, ಸೋಮನಸ್ಸಕರಾ ವರಾ;

ಸುಗನ್ಧಾ ಕಣ್ಣಿಕಾ ಬನ್ಧಾ, ರತ್ತವಣ್ಣೇಹಿ ಭೂಸಿತಾ;

ಸಾದರಾ ವಿನತುಗ್ಗಗ್ಗಾ, ಸಮಯೋ ತೇ ಮಹಾಯಸ.

‘‘ಕಣ್ಣಿಕಾರಾ ಫುಲ್ಲಿತಾ ನಿಚ್ಚಂ, ಸೋವಣ್ಣರಂಸಿಜೋತಕಾ;

ದಿಬ್ಬಗನ್ಧಾ ಪವಾಯನ್ತಿ, ದಿಸಾ ಸಬ್ಬಾನಿ ಸೋಭಯಂ;

ಸಾದರಾ ವಿನತಾನೇವ, ಸಮಯೋ ತೇ ಮಹಾಯಸ.

‘‘ಸುಪತ್ತಾ ಗನ್ಧಸಮ್ಪನ್ನಾ, ಕೇತಕೀ ಧನುಕೇತಕೀ;

ಸುಗನ್ಧಾ ಸಮ್ಪವಾಯನ್ತಿ, ದಿಸಾ ಸಬ್ಬಾಭಿಗನ್ಧಿನೋ;

ಸಾದರಾ ಪೂಜಯನ್ತಾವ, ಸಮಯೋ ತೇ ಮಹಾಯಸ.

‘‘ಮಲ್ಲಿಕಾ ಜಾತಿಸುಮನಾ, ಸುಗನ್ಧಾ ಖುದ್ದಮಲ್ಲಿಕಾ;

ದಿಸಾ ಸಬ್ಬಾ ಪವಾಯನ್ತಿ, ಉಭೋ ಮಗ್ಗೇ ಪಸೋಭಯಂ;

ಸಾದರಾ ತೇ ಪಲಮ್ಬನ್ತಿ, ಸಮಯೋ ತೇ ಮಹಾಯಸ.

‘‘ಸಿನ್ಧುವಾರಾ ಸೀತಗನ್ಧಾ, ಸುಗನ್ಧಾ ಮಾಲುತೇರಿತಾ;

ದಿಸಾ ಸಬ್ಬಾಭಿಪೂಜೇನ್ತಾ, ಉಭೋ ಮಗ್ಗೇ ಪಸೋಭಯಂ;

ಸಾದರಾ ವಿನತುಗ್ಗಗ್ಗಾ, ಸಮಯೋ ತೇ ಮಹಾಯಸ.

‘‘ಸೀಹಾ ಕೇಸರಸೀಹಾ ಚ, ಚತುಪ್ಪದನಿಸೇವಿತಾ;

ಅಚ್ಛಮ್ಭೀತಾ ಸುರಾಪಾನೇ, ಮಿಗರಾಜಾ ಪತಾಪಿನೋ.

‘‘ಸೀಹನಾದೇನ ಪೂಜೇನ್ತಿ, ಸಾದರಾ ತೇ ಮಿಗಾಭಿಭೂ;

ಮಗ್ಗಮ್ಹಿ ಉಭತೋ ವೂಳ್ಹಾ, ಸಮಯೋ ತೇ ಮಹಾಯಸ.

‘‘ಬ್ಯಗ್ಘಾ ಸಿನ್ಧವಾ ನಕುಲಾ, ಸಾಧುರೂಪಾ ಭಯಾನಕಾ;

ಆಕಾಸೇ ಸಮ್ಪತನ್ತಾವ, ನಿಬ್ಭೀತಾ ಯೇನ ಕೇನಚಿ;

ತೇಹಿ ತೇ ಸಾದರಾ ನತಾ, ಸಮಯೋ ತೇ ಮಹಾಯಸ.

‘‘ತಿಧಾ ಪಭಿನ್ನಾ ಛದ್ದನ್ತಾ, ಸುರೂಪಾ ಸುಸ್ಸರಾ ಸುಭಾ;

ಸತ್ತಪ್ಪತಿಟ್ಠಿತಙ್ಗಾ ತೇ, ಉಭೋ ಮಗ್ಗೇಸು ಕೂಜಿನೋ;

ಸಾದರಾ ಹಾಸಮಾನಾವ, ಸಮಯೋ ತೇ ಮಹಾಯಸ.

‘‘ಮಿಗಾ ವರಾಹಾ ಪಸದಾ, ಚಿತ್ರಾಸಾವಯವಾ ಸುಭಾ;

ಆರೋಹಪರಿಣಾಹೇನ, ಸುರೂಪಾ ಅಙ್ಗಸಂಯುತಾ;

ಉಭೋ ಮಗ್ಗೇ ಗಾಯಮಾನಾವ, ಸಮಯೋ ತೇ ಮಹಾಯಸ.

‘‘ಗೋಕಣ್ಣಾ ಸರಭಾ ರುರೂ, ಆರೋಹಪರಿಣಾಹಿನೋ;

ಸುರೂಪಾ ಅಙ್ಗಸಮ್ಪನ್ನಾ, ಸೇವಮಾನಾವ ಅಚ್ಛರುಂ;

ಸೇವಮಾನಾ ತೇಹಿ ತದಾ, ಸಮಯೋ ತೇ ಮಹಾಯಸ.

‘‘ದೀಪೀ ಅಚ್ಛಾ ತರಚ್ಛಾ ಚ, ತುದರಾ ವರುಣಾ ಸದಾ;

ತೇ ದಾನಿ ಸಿಕ್ಖಿತಾ ಸಬ್ಬೇ, ಮೇತ್ತಾಯ ತವ ತಾದಿನೋ;

ತೇ ಪಚ್ಚಸೇವಕಾ ಅದ್ಧಾ, ಸಮಯೋ ತೇ ಮಹಾಯಸ.

‘‘ಸಸಾ ಸಿಙ್ಗಾಲಾ ನಕುಲಾ, ಕಲನ್ದಕಾಳಕಾ ಬಹೂ;

ಕಸ್ತುರಾ ಸೂರಾ ಗನ್ಧಾ ತೇ, ಕೇವಲಾ ಗಾಯಮಾನಾವ.

ಸಮಯೋ ತೇ ಮಹಾಯಸ;

‘‘ಮಯೂರಾ ನೀಲಗೀವಾ ತೇ, ಸುಸಿಖಾ ಸುಭಪಕ್ಖಿಕಾ;

ಸುಪಿಞ್ಛಾ ತೇ ಸುನಾದಾ ಚ, ವೇಳುರಿಯಮಣಿಸನ್ನಿಭಾ;

ನಾದಂ ಕರೋನ್ತಾ ಪೂಜೇನ್ತಿ, ಕಾಲೋ ತೇ ಪಿತುದಸ್ಸನೇ.

‘‘ಸುವಣ್ಣಚಿತ್ರಹಂಸಾ ಚ, ಜವಹಂಸಾ ವಿಹಾಚರಾ;

ತೇ ಸಬ್ಬೇ ಆಸಯಾ ಛುದ್ಧಾ, ಜಿನದಸ್ಸನಬ್ಯಾವಟಾ;

ಮಧುರಸ್ಸರೇನ ಕೂಜನ್ತಿ, ಕಾಲೋ ತೇ ಪಿತುದಸ್ಸನೇ.

‘‘ಹಂಸಾ ಕೋಞ್ಚಾ ಸುನದಾ ತೇ, ಚಕ್ಕವಾಕಾ ನದೀಚರಾ;

ಬಕಾ ಬಲಾಕಾ ರುಚಿರಾ, ಜಲಕಾಕಾ ಸರಕುಕ್ಕುಟಾ;

ಸಾದರಾಭಿನಾದಿನೋ ಏತೇ, ಕಾಲೋ ತೇ ಪಿತುದಸ್ಸನೇ.

‘‘ಚಿತ್ರಾ ಸುರೂಪಾ ಸುಸ್ಸರಾ, ಸಾಳಿಕಾ ಸುವತಣ್ಡಿಕಾ;

ರುಕ್ಖಗ್ಗಾ ಸಮ್ಪತನ್ತಾ ತೇ, ಉಭೋ ಮಗ್ಗೇಸು ಕೂಜಿನೋ;

ತೇಸು ತೇಸು ನಿಕೂಜನ್ತಿ, ಕಾಲೋ ತೇ ಪಿತುದಸ್ಸನೇ.

‘‘ಕೋಕಿಲಾ ಸಕಲಾ ಚಿತ್ರಾ, ಸದಾ ಮಞ್ಜುಸ್ಸರಾ ವರಾ;

ವಿಮ್ಹಾಪಿತಾ ತೇ ಜನತಂ, ಸದ್ಧಿಮಿತ್ತಾದಿಕೇ ಸುರಾ;

ಸರೇಹಿ ಪೂಜಯನ್ತಾವ, ಕಾಲೋ ತೇ ಪಿತುದಸ್ಸನೇ.

‘‘ಭಿಙ್ಕಾ ಕುರರಾ ಸಾರಾ, ಪೂರಿತಾ ಕಾನನೇ ಸದಾ;

ನಿನ್ನಾದಯನ್ತಾ ಪವನಂ, ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಸಮಙ್ಗಿನೋ;

ಗಾಯಮಾನಾ ಸರೇನೇವ, ಕಾಲೋ ತೇ ಪಿತುದಸ್ಸನೇ.

‘‘ತಿತ್ತಿರಾ ಸುಸರಾ ಸಾರಾ, ಸುಸರಾ ವನಕುಕ್ಕುಟಾ;

ಮಞ್ಜುಸ್ಸರಾ ರಾಮಣೇಯ್ಯಾ, ಕಾಲೋ ತೇ ಪಿತುದಸ್ಸನೇ.

‘‘ಸೇತವಾಲುಕಸಞ್ಛನ್ನಾ, ಸುಪತಿತ್ಥಾ ಮನೋರಮಾ;

ಮಧುರೋದಕಸಮ್ಪುಣ್ಣಾ, ಸರಾ ಜೋತನ್ತಿ ತೇ ಸದಾ;

ತತ್ಥ ನ್ಹತ್ವಾ ಪಿವಿತ್ವಾ ಚ, ಸಮಯೋ ತೇ ಞಾತಿದಸ್ಸನೇ.

‘‘ಕುಮ್ಭೀರಾಮಕರಾಕಿಣ್ಣಾ, ವಲಯಾ ಮುಞ್ಜರೋಹಿತಾ;

ಮಚ್ಛಕಚ್ಛಪಬ್ಯಾವಿದ್ಧಾ, ಸರಾ ಸೀತೋದಕಾ ಸುಭಾ;

ತತ್ಥ ನ್ಹತ್ವಾ ಪಿವಿತ್ವಾ ಚ, ಸಮಯೋ ತೇ ಞಾತಿದಸ್ಸನೇ.

‘‘ನೀಲುಪ್ಪಲಸಮಾಕಿಣ್ಣಾ, ತಥಾ ರತ್ತುಪ್ಪಲೇಹಿ ಚ;

ಕುಮುದುಪ್ಪಲಸಂಕಿಣ್ಣಾ, ಸರಾ ಸೋಭನ್ತಿನೇಕಧಾ;

ತತ್ಥ ಸೀತಲಕಾ ತೋಯಾ, ಸಮಯೋ ತೇ ಞಾತಿದಸ್ಸನೇ.

‘‘ಪುಣ್ಡರೀಕೇಹಿ ಸಞ್ಛನ್ನಾ, ಪದುಮೇಹಿ ಸಮೋಹತಾ;

ಉಭೋ ಮಗ್ಗೇಸು ಸೋಭನ್ತಿ, ಪೋಕ್ಖರಞ್ಞೋ ತಹಿಂ ತಹಿಂ;

ತತ್ಥೋದಕಾನಿ ನ್ಹಾಯನ್ತಿ, ಸಮಯೋ ತೇ ಞಾತಿದಸ್ಸನೇ.

‘‘ಸೇತಪುಲಿನಸಂಕಿಣ್ಣಾ, ಸುಪತಿತ್ಥಾ ಮನೋರಮಾ;

ಸೀತೋದಕಮಹೋಘೇಹಿ, ಸಮ್ಪುಣ್ಣಾ ತಾ ನದೀ ಸುಭಾ;

ಉಭೋ ಮಗ್ಗೇಹಿ ಸನ್ದನ್ತಿ, ಸಮಯೋ ತೇ ಞಾತಿದಸ್ಸನೇ.

‘‘ಮಗ್ಗಸ್ಸ ಉಭತೋಪಸ್ಸೇ, ಗಾಮನಿಗಮಸಮಾಕುಲಾ;

ಸದ್ಧಾ ಪಸನ್ನಾ ಜನತಾ, ರತನತ್ತಯಮಾಮಕಾ;

ತೇಸಂ ಸಮ್ಪುಣ್ಣಸಙ್ಕಪ್ಪೋ, ಸಮಯೋ ತೇ ಞಾತಿದಸ್ಸನೇ.

‘‘ತೇಸು ತೇಸು ಪದೇಸೇಸು, ದೇವಾ ಮಾನುಸ್ಸಕಾ ಉಭೋ;

ಗನ್ಧಮಾಲಾಭಿಪೂಜೇನ್ತಿ, ಸಮಯೋ ತೇ ಞಾತಿದಸ್ಸನೇ’’ತಿ.

ಏವಂ ಥೇರೋ ಸಟ್ಠಿಮತ್ತಾಹಿ ಗಾಥಾಹಿ ಸತ್ಥು ಗಮನವಣ್ಣಂ ಸಂವಣ್ಣೇಸಿ. ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ‘‘ಕಾಳುದಾಯೀ ಮಮ ಗಮನಂ ಪತ್ಥೇತಿ, ಪೂರೇಸ್ಸಾಮಿಸ್ಸ ಸಙ್ಕಪ್ಪ’’ನ್ತಿ ತತ್ಥ ಗಮನೇ ಬಹೂನಂ ವಿಸೇಸಾಧಿಗಮಂ ದಿಸ್ವಾ ವೀಸತಿಸಹಸ್ಸಖೀಣಾಸವಪರಿವುತೋ ರಾಜಗಹತೋ ಅತುರಿತಚಾರಿಕಾವಸೇನ ವುತ್ತಪ್ಪಕಾರಫಲಾಫಲೇ ಅನುಭವನ್ತೋ ದ್ವಿಪದಚತುಪ್ಪದಾದಿಸಮೂಹಾನಂ ಸೇವನಪೂಜಾಯ ಪೂಜಿಯಮಾನೋ ವುತ್ತಪ್ಪಕಾರಸುಗನ್ಧಪುಪ್ಫಗನ್ಧೇಹಿ ಗನ್ಧಿಯಮಾನೋ ಗಾಮನಿಗಮವಾಸೀನಂ ಸಙ್ಗಹಂ ಕುರುಮಾನೋ ಕಪಿಲವತ್ಥುಗಾಮಿಮಗ್ಗಂ ಪಟಿಪಜ್ಜಿ. ಥೇರೋ ಇದ್ಧಿಯಾ ಕಪಿಲವತ್ಥುಂ ಗನ್ತ್ವಾ ರಞ್ಞೋ ಪುರತೋ ಆಕಾಸೇ ಠಿತೋ ಅದಿಟ್ಠಪುಬ್ಬಂ ವೇಸಂ ದಿಸ್ವಾ, ರಞ್ಞಾ – ‘‘ಕೋಸಿ ತ್ವ’’ನ್ತಿ ಪುಚ್ಛಿತೋ ‘‘ಸಚೇ ಅಮಚ್ಚಪುತ್ತಂ ತಯಾ ಭಗವತೋ ಸನ್ತಿಕೇ ಪೇಸಿತಂ ನ ಜಾನಾಸಿ, ಏವಂ ಜಾನಾಹೀ’’ತಿ ವದನ್ತೋ –

‘‘ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಪುತ್ತೋಮ್ಹಿ ಅಸಯ್ಹಸಾಹಿನೋ, ಅಙ್ಗೀರಸಸ್ಸಪ್ಪಟಿಮಸ್ಸ ತಾದಿನೋ;

ಪಿತುಪಿತಾ ಮಯ್ಹಂ ತುವಂಸಿ ಸಕ್ಕ, ಧಮ್ಮೇನ ಮೇ ಗೋತಮ ಅಯ್ಯಕೋಸೀ’’ತಿ. (ಥೇರಗಾ. ೫೩೬) – ಗಾಥಮಾಹ;

ತತ್ಥ ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಪುತ್ತೋಮ್ಹೀತಿ ಸಬ್ಬಞ್ಞುಬುದ್ಧಸ್ಸ ಉರೇ ವಾಯಾಮಜನಿತಾಹಿ ಧಮ್ಮದೇಸನಾಹಿ ಜಾತತಾಯ ಓರಸಪುತ್ತೋ ಅಮ್ಹಿ. ಅಸಯ್ಹಸಾಹಿನೋತಿ ಅಭಿಸಮ್ಬೋಧಿತೋ ಪುಬ್ಬೇ ಠಪೇತ್ವಾ ಮಹಾಬೋಧಿಸತ್ತಂ ಅಞ್ಞೇಹಿ ಸಹಿತುಂ ಅಸಕ್ಕುಣೇಯ್ಯತ್ತಾ ಅಸಯ್ಹಸ್ಸ ಸಕಲಬೋಧಿಸಮ್ಭಾರಸ್ಸ, ಮಹಾಕರುಣಾಕರಸ್ಸ ಚ ಸಹನತೋ ತತೋ ಪರಮ್ಪಿ ಅಞ್ಞೇಹಿ ಸಹಿತುಂ ಅಭಿಭವಿತುಂ ಅಸಕ್ಕುಣೇಯ್ಯತ್ತಾ ಅಸಯ್ಹಾನಂ ಪಞ್ಚನ್ನಂ ಮಾರಾನಂ ಸಹನತೋ ಅಭಿಭವನತೋ ಆಸಯಾನುಸಯಚರಿತಾಧಿಮುತ್ತಿಆದಿವಿಭಾಗಾವಬೋಧೇನ ಯಥಾರಹಂ ವೇನೇಯ್ಯಾನಂ ದಿಟ್ಠಧಮ್ಮಿಕಸಮ್ಪರಾಯಿಕಪರಮತ್ಥೇಹಿ ಅನುಸಾಸನೀಸಙ್ಖಾತಸ್ಸ ಅಞ್ಞೇಹಿ ಅಸಯ್ಹಸ್ಸ ಬುದ್ಧಕಿಚ್ಚಸ್ಸ ಸಹನತೋ ತತ್ಥ ವಾ ಸಾಧುಕಾರೀಭಾವತೋ ಅಸಯ್ಹಸಾಹಿನೋ. ಅಙ್ಗೀರಸಸ್ಸಾತಿ ಅಙ್ಗೀಕತಸೀಲಾದಿಸಮ್ಪತ್ತಿಕಸ್ಸ. ‘‘ಅಙ್ಗಮಙ್ಗೇಹಿ ನಿಚ್ಛರಣಕಓಭಾಸಸ್ಸಾ’’ತಿ ಅಪರೇ. ಕೇಚಿ ಪನ ‘‘ಅಙ್ಗೀರಸೋ ಸಿದ್ಧತ್ಥೋತಿ ಇಮಾನಿ ದ್ವೇ ನಾಮಾನಿ ಪಿತರಾಯೇವ ಗಹಿತಾನೀ’’ತಿ ವದನ್ತಿ. ಅಪ್ಪಟಿಮಸ್ಸಾತಿ ಅನುಪಮಸ್ಸ ಇಟ್ಠಾದೀಸು ತಾದಿಲಖಣಸಮ್ಪತ್ತಿಯಾ ತಾದಿನೋ. ಪಿತುಪಿತಾ ಮಯ್ಹಂ ತುವಂಸೀತಿ ಅರಿಯಜಾತಿವಸೇನ ಮಯ್ಹಂ ಪಿತು ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಲೋಕವೋಹಾರವಸೇನ ತ್ವಂ ಪಿತಾ ಅಸಿ. ಸಕ್ಕಾತಿ ವಂಸೇನ ರಾಜಾನಂ ಆಲಪತಿ. ಧಮ್ಮೇನಾತಿ ಸಭಾವೇನ ಅರಿಯಜಾತಿಲೋಕಿಯಜಾತೀಹಿ ದ್ವಿನ್ನಂ ಜಾತೀನಂ ಸಭಾವಸಮೋಧಾನೇನ. ಗೋತಮಾತಿ ಗೋತ್ತೇನ ರಾಜಾನಂ ಆಲಪತಿ. ಅಯ್ಯಕೋಸೀತಿ ಪಿತಾಮಹೋ ಅಹೋಸಿ. ಏತ್ಥ ಚ ‘‘ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಪುತ್ತೋಮ್ಹೀ’’ತಿಆದಿಂ ವದನ್ತೋ ಥೇರೋ ಅಞ್ಞಂ ಬ್ಯಾಕಾಸಿ.

ಏವಂ ಪನ ಅತ್ತಾನಂ ಜಾನಾಪೇತ್ವಾ ಹಟ್ಠತುಟ್ಠೇನ ರಞ್ಞಾ ಮಹಾರಹೇ ಪಲ್ಲಙ್ಕೇ ನಿಸೀದಾಪೇತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಪಟಿಯಾದಿತಸ್ಸ ನಾನಗ್ಗರಸಭೋಜನಸ್ಸ ಪತ್ತಂ ಪೂರೇತ್ವಾ ಪತ್ತೇ ದಿನ್ನೇ ಗಮನಾಕಾರಂ ದಸ್ಸೇಸಿ. ‘‘ಕಸ್ಮಾ ಗನ್ತುಕಾಮತ್ಥ, ಭುಞ್ಜಥಾ’’ತಿ ವುತ್ತೇ, ಸತ್ಥು ಸನ್ತಿಕಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಭುಞ್ಜಿಸ್ಸಾಮೀತಿ. ಕಹಂ ಪನ ಸತ್ಥಾತಿ? ವೀಸತಿಸಹಸ್ಸಭಿಕ್ಖುಪರಿವಾರೋ ತುಮ್ಹಾಕಂ ದಸ್ಸನತ್ಥಾಯ ಮಗ್ಗಂ ಪಟಿಪನ್ನೋತಿ. ತುಮ್ಹೇ ಇಮಂ ಪಿಣ್ಡಪಾತಂ ಭುಞ್ಜಥ, ಅಞ್ಞಂ ಭಗವತೋ ಹರಥ. ಯಾವ ಚ ಮಮ ಪುತ್ತೋ ಇಮಂ ನಗರಂ ಪಾಪುಣಾತಿ, ತಾವಸ್ಸ ಇತೋಯೇವ ಪಿಣ್ಡಪಾತಂ ಹರಥಾತಿ. ಥೇರೋ ಭತ್ತಕಿಚ್ಚಂ ಕತ್ವಾ ರಞ್ಞೋ ಚ ಪರಿಸಾಯ ಚ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇತ್ವಾ ಸತ್ಥು ಆಗಮನತೋ ಪುರೇತರಮೇವ ರಾಜನಿವೇಸನಂ ರತನತ್ತಯಗುಣೇಸು ಅಭಿಪ್ಪಸನ್ನಂ ಕರೋನ್ತೋ ಸಬ್ಬೇಸಂ ಪಸ್ಸನ್ತಾನಂಯೇವ ಸತ್ಥು ಆಹರಿತಬ್ಬಭತ್ತಪುಣ್ಣಂ ಪತ್ತಂ ಆಕಾಸೇ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇತ್ವಾ ಸಯಮ್ಪಿ ವೇಹಾಸಂ ಅಬ್ಭುಗ್ಗನ್ತ್ವಾ ಪಿಣ್ಡಪಾತಂ ಉಪನೇತ್ವಾ ಸತ್ಥು ಹತ್ಥೇ ಠಪೇಸಿ. ಸತ್ಥಾಪಿ ತಂ ಪಿಣ್ಡಪಾತಂ ಪರಿಭುಞ್ಜಿ. ಏವಂ ಸಟ್ಠಿಯೋಜನಂ ಮಗ್ಗಂ ದಿವಸೇ ದಿವಸೇ ಯೋಜನಂ ಗಚ್ಛನ್ತಸ್ಸ ಭಗವತೋ ರಾಜಗೇಹತೋ ಭತ್ತಂ ಆಹರಿತ್ವಾ ಅದಾಸಿ. ಭಗವಾ ಕಮೇನ ಕಪಿಲವತ್ಥುನಗರಂ ಪತ್ವಾ ಪುನದಿವಸೇ ರಾಜವೀಥಿಯಂ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಚರತಿ. ತಂ ಸುತ್ವಾ ಸುದ್ಧೋದನಮಹಾರಾಜಾ ತತ್ಥ ಗನ್ತ್ವಾ, ‘‘ಮಾ ಏವಂ ಕತ್ತಬ್ಬಂ ಮಞ್ಞಿ, ನಯಿದಂ ರಾಜವಂಸಪ್ಪವೇಣೀ’’ತಿ. ‘‘ಅಯಂ ತುಮ್ಹಾಕಂ, ಮಹಾರಾಜ, ವಂಸೋ, ಈದಿಸೋ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಪನ ಬುದ್ಧವಂಸೋ’’ತಿ ವತ್ವಾ –

‘‘ಉತ್ತಿಟ್ಠೇ ನಪ್ಪಮಜ್ಜೇಯ್ಯ, ಧಮ್ಮಂ ಸುಚರಿತಂ ಚರೇ;

ಧಮ್ಮಚಾರೀ ಸುಖಂ ಸೇತಿ, ಅಸ್ಮಿಂ ಲೋಕೇ ಪರಮ್ಹಿ ಚ.

‘‘ಧಮ್ಮಂ ಚರೇ ಸುಚರಿತಂ, ನ ನಂ ದುಚ್ಚರಿತಂ ಚರೇ;

ಧಮ್ಮಚಾರೀ ಸುಖಂ ಸೇತಿ, ಅಸ್ಮಿಂ ಲೋಕೇ ಪರಮ್ಹಿ ಚಾ’’ತಿ. (ಧ. ಪ. ೧೬೮-೧೬೯) –

ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇಸಿ. ರಾಜಾ ಸೋತಾಪತ್ತಿಫಲೇ ಪತಿಟ್ಠಹಿ. ತತೋ ರಾಜಾ ಬುದ್ಧಪ್ಪಮುಖಂ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಂ ನಿಮನ್ತೇತ್ವಾ ಸಕಮನ್ದಿರೇ ಭೋಜೇತ್ವಾ ಸಮ್ಪವಾರೇತ್ವಾ ಭೋಜನಾವಸಾನೇ ಧಮ್ಮಪಾಲಜಾತಕಂ (ಜಾ. ೧.೧೦.೯೨ ಆದಯೋ) ಸುತ್ವಾ ಸಪರಿಸೋ ಅನಾಗಾಮಿಫಲೇ ಪತಿಟ್ಠಹಿ. ಅಪರಭಾಗೇ ಸೇತಚ್ಛತ್ತಸ್ಸ ಹೇಟ್ಠಾ ನಿಪನ್ನೋವ ಅರಹತ್ತಂ ಪತ್ವಾ ಪರಿನಿಬ್ಬಾಯಿ.

ತತೋ ಭಗವಾ ರಾಹುಲಮಾತುಯಾ ಬಿಮ್ಬಾದೇವಿಯಾ ಪಾಸಾದಂ ಗನ್ತ್ವಾ ತಸ್ಸಾ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇತ್ವಾ ಸೋಕಂ ವಿನೋದೇತ್ವಾ ಚನ್ದಕಿನ್ನರೀಜಾತಕದೇಸನಾಯ (ಜಾ. ೧.೧೪.೧೮ ಆದಯೋ) ಪಸಾದಂ ಜನೇತ್ವಾ ನಿಗ್ರೋಧಾರಾಮಂ ಅಗಮಾಸಿ. ಅಥ ಬಿಮ್ಬಾದೇವೀ ಪುತ್ತಂ ರಾಹುಲಕುಮಾರಂ ಆಹ – ‘‘ಗಚ್ಛ, ತವ ಪಿತು ಸನ್ತಕಂ ಧನಂ ಯಾಚಾಹೀ’’ತಿ. ಕುಮಾರೋ ‘‘ದಾಯಜ್ಜಂ, ಮೇ ಸಮಣ, ದೇಹೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಭಗವನ್ತಂ ಅನುಬನ್ಧಿತ್ವಾ, ‘‘ಸುಖಾ, ತೇ ಸಮಣ, ಛಾಯಾ’’ತಿ ವದನ್ತೋ ಗಚ್ಛತಿ. ತಂ ಭಗವಾ ನಿಗ್ರೋಧಾರಾಮಂ ನೇತ್ವಾ ‘‘ಲೋಕುತರದಾಯಜ್ಜಂ ಗಣ್ಹಾಹೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಪಬ್ಬಾಜೇಸಿ. ಅಥ ಭಗವಾ ಅರಿಯಗಣಮಜ್ಝೇ ನಿಸಿನ್ನೋ ‘‘ಏತದಗ್ಗಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಮಮ ಸಾವಕಾನಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಕುಲಪ್ಪಸಾದಕಾನಂ ಯದಿದಂ ಕಾಳುದಾಯೀ’’ತಿ (ಅ. ನಿ. ೧.೨೧೯, ೨೨೫) ಥೇರಂ ಏತದಗ್ಗೇ ಠಪೇಸಿ.

೧೬೫. ಥೇರೋ ಪತ್ತಏತದಗ್ಗಟ್ಠಾನೋ ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ಸರಿತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಪದುಮುತ್ತರೋ ನಾಮ ಜಿನೋತಿಆದಿಗಾಥಾಯೋ ಅಭಾಸಿ. ತತ್ಥ ಅನುತ್ತಾನಪದಮೇವ ವಣ್ಣಯಿಸ್ಸಾಮ.

೧೬೬. ಗುಣಾಗುಣವಿದೂತಿ ಗುಣಞ್ಚ ಅಗುಣಞ್ಚ ಗುಣಾಗುಣಂ, ವಣ್ಣಾವಣ್ಣಂ, ಕುಸಲಾಕುಸಲಂ ವಾ ತಂ ಜಾನಾತೀತಿ ಗುಣಾಗುಣವಿದೂ. ಕತಞ್ಞೂತಿ ಅಞ್ಞೇಹಿ ಕತಗುಣಂ ಜಾನಾತೀತಿ ಕತಞ್ಞೂ, ಏಕದಿವಸಮ್ಪಿ ಭತ್ತದಾನಾದಿನಾ ಕತೂಪಕಾರಸ್ಸ ರಜ್ಜಮ್ಪಿ ದಾತುಂ ಸಮತ್ಥತ್ತಾ ಕತಞ್ಞೂ. ಕತವೇದೀತಿ ಕತಂ ವಿನ್ದತಿ ಅನುಭವತಿ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛತೀತಿ ಕತವೇದೀ. ತಿತ್ಥೇ ಯೋಜೇತಿ ಪಾಣಿನೇತಿ ಸಬ್ಬಸತ್ತೇ ನಿಬ್ಬಾನಪವೇಸನುಪಾಯೇ ಕುಸಲಪಥೇ ಮಗ್ಗೇ ಧಮ್ಮದೇಸನಾಯ ಯೋಜೇತಿ ಸಮ್ಪಯೋಜೇತಿ ಪತಿಟ್ಠಾಪೇತೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸೇಸಂ ಉತ್ತಾನತ್ಥಮೇವ. ಗಮನವಣ್ಣನಗಾಥಾನಮತ್ಥೋ ಥೇರಗಾಥಾಯಂ ವುತ್ತೋಯೇವಾತಿ.

ಕಾಳುದಾಯಿತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೭. ಅಭಯತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ಸತ್ತಮಾಪದಾನೇ ಪದುಮುತ್ತರೋ ನಾಮ ಜಿನೋತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಅಭಯತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಜಿನವರೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ವಿಪಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ಪದುಮುತ್ತರಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಹಂಸವತೀನಗರೇ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ. ಸೋ ವುದ್ಧಿಮನ್ವಾಯ ವೇದಙ್ಗಪಾರಗೋ ಸಕಪರಸಮಯಕುಸಲೋ ಏಕದಿವಸಂ ಸತ್ಥು ಧಮ್ಮದೇಸನಂ ಸುತ್ವಾ ಪಸನ್ನಮಾನಸೋ ಭಗವನ್ತಂ ಗಾಥಾಹಿ ಥೋಮೇಸಿ. ಸೋ ತತ್ಥ ಯಾವತಾಯುಕಂ ಠತ್ವಾ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಕತ್ವಾ ತತೋ ಚುತೋ ದೇವಲೋಕೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ಅಪರಾಪರಂ ಸುಗತೀಸುಯೇವಂ ಸಂಸರನ್ತೋ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ರಾಜಗಹೇ ಬಿಮ್ಬಿಸಾರರಞ್ಞೋ ಪುತ್ತೋ ಹುತ್ವಾ ನಿಬ್ಬತ್ತಿ, ಅಭಯೋತ್ವೇವಸ್ಸ ನಾಮಂ ಕರಿಂಸು. ಸೋ ವಯಪ್ಪತ್ತೋ ನಿಗಣ್ಠೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ವಿಸ್ಸಾಸಿಕೋ ಹುತ್ವಾ ಚರನ್ತೋ ಏಕದಿವಸಂ ನಿಗಣ್ಠೇನ ನಾಟಪುತ್ತೇನ ಸತ್ಥು ವಾದಾರೋಪನತ್ಥಾಯ ಪೇಸಿತೋ ನಿಪುಣಪಞ್ಹಂ ಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ನಿಪುಣಬ್ಯಾಕರಣಂ ಸುತ್ವಾ ಪಸನ್ನೋ ಸತ್ಥು ಸನ್ತಿಕೇ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಾನುರೂಪಂ ಞಾಣಂ ಪೇಸೇತ್ವಾ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಅರಹತ್ತಂ ಪಾಪುಣಿ.

೧೯೫. ಸೋ ಅರಹತ್ತಂ ಪತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ಸರಿತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಪದುಮುತ್ತರೋ ನಾಮ ಜಿನೋತಿಆದಿಮಾಹ. ತಂ ಸಬ್ಬಂ ಸುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಮೇವಾತಿ.

ಅಭಯತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೮. ಲೋಮಸಕಙ್ಗಿಯತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ಅಟ್ಠಮಾಪದಾನೇ ಇಮಮ್ಹಿ ಭದ್ದಕೇ ಕಪ್ಪೇತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಲೋಮಸಕಙ್ಗಿಯತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ಕಸ್ಸಪಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ಸದ್ಧೋ ಪಸನ್ನೋ ಅಹೋಸಿ. ಅಪರೋ ಚನ್ದನೋ ನಾಮ ತಸ್ಸ ಸಹಾಯೋ ಚಾಸಿ. ತೇ ದ್ವೇಪಿ ಸತ್ಥು ಸನ್ತಿಕೇ ಧಮ್ಮಂ ಸುತ್ವಾ ಪಸನ್ನಮಾನಸಾ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ಯಾವಜೀವಂ ಸೀಲಂ ರಕ್ಖಿತ್ವಾ ಸುಪರಿಸುದ್ಧಸೀಲಾ ತತೋ ಚುತಾ ದೇವಲೋಕೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿತ್ವಾ ಏಕಂ ಬುದ್ಧನ್ತರಂ ದಿಬ್ಬಸುಖಂ ಅನುಭವಿಂಸು. ತೇಸು ಅಯಂ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಸಾಕಿಯಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿತ್ವಾ ಅಪರೋ ಚನ್ದನೋ ದೇವಪುತ್ತೋ ಹುತ್ವಾ ತಾವತಿಂಸಭವನೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿ. ಅಥ ಸೋ ಸಕ್ಯಕುಲಪ್ಪಸಾದಕೇನ ಕಾಳುದಾಯಿನಾ ಆರಾಧಿತೇನ ಭಗವತಾ ಸಕ್ಯರಾಜೂನಂ ಮಾನಮದ್ದನಾಯ ಕತಂ ವೇಸ್ಸನ್ತರಧಮ್ಮದೇಸನಾಯಂ (ಜಾ. ೨.೨೨.೧೬೫೫ ಆದಯೋ) ಪೋಕ್ಖರವಸ್ಸಇದ್ಧಿಪಾಟಿಹಾರಿಯಂ ದಿಸ್ವಾ ಪಸನ್ನಮಾನಸೋ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯೇ ವುತ್ತಂ ಭದ್ದೇಕರತ್ತಸುತ್ತನ್ತದೇಸನಂ ಸುತ್ವಾ ಅರಞ್ಞವಾಸಂ ವಸನ್ತೋ ಭದ್ದೇಕರತ್ತಸುತ್ತನ್ತದೇಸನಾನುಸಾಸನಂ (ಮ. ನಿ. ೩.೨೮೬ ಆದಯೋ) ಸರಿತ್ವಾ ತದನುಸಾರೇನ ಞಾಣಂ ಪೇಸೇತ್ವಾ ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಂ ಮನಸಿ ಕರಿತ್ವಾ ಅರಹತ್ತಂ ಪಾಪುಣಿ.

೨೨೫. ಅರಹತ್ತಂ ಪತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ಸರಿತ್ವಾ ಸಞ್ಜಾತಸೋಮನಸ್ಸೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಇಮಮ್ಹಿ ಭದ್ದಕೇ ಕಪ್ಪೇತಿಆದಿಮಾಹ. ತತ್ಥ ಕಪ್ಪೋ ತಾವ ಚತುಬ್ಬಿಧೋ – ಸಾರಕಪ್ಪೋ, ವರಕಪ್ಪೋ, ಮಣ್ಡಕಪ್ಪೋ, ಭದ್ದಕಪ್ಪೋತಿ. ತೇಸು ಯಸ್ಮಿಂ ಕಪ್ಪೇ ಏಕೋ ಬುದ್ಧೋ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ, ಅಯಂ ಸಾರಕಪ್ಪೋ ನಾಮ. ಯಸ್ಮಿಂ ದ್ವೇ ವಾ ತಯೋ ವಾ ಬುದ್ಧಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜನ್ತಿ, ಅಯಂ ವರಕಪ್ಪೋ ನಾಮ. ಯಸ್ಮಿಂ ಚತ್ತಾರೋ ಬುದ್ಧಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜನ್ತಿ, ಅಯಂ ಮಣ್ಡಕಪ್ಪೋ ನಾಮ. ಯಸ್ಮಿಂ ಪಞ್ಚ ಬುದ್ಧಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜನ್ತಿ, ಅಯಂ ಭದ್ದಕಪ್ಪೋ ನಾಮ. ಅಞ್ಞತ್ಥ ಪನ –

‘‘ಸಾರಕಪ್ಪೋ ಮಣ್ಡಕಪ್ಪೋ, ಸಾರಮಣ್ಡಕಪ್ಪೋ ತಥಾ;

ವರಕಪ್ಪೋ ಭದ್ದಕಪ್ಪೋ, ಕಪ್ಪಾ ಪಞ್ಚವಿಧಾ ಸಿಯುಂ.

‘‘ಏಕೋ ದ್ವೇ ತಯೋ ಚತ್ತಾರೋ, ಪಞ್ಚ ಬುದ್ಧಾ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ;

ಏತೇಸು ಪಞ್ಚಕಪ್ಪೇಸು, ಉಪ್ಪಜ್ಜನ್ತಿ ವಿನಾಯಕಾ’’ತಿ. –

ಏವಂ ಪಞ್ಚ ಕಪ್ಪಾ ವುತ್ತಾ. ತೇಸು ಅಯಂ ಕಪ್ಪೋ ‘‘ಕಕುಸನ್ಧೋ ಕೋಣಾಗಮನೋ ಕಸ್ಸಪೋ ಗೋತಮೋ ಮೇತ್ತೇಯ್ಯೋ’’ತಿ ಪಞ್ಚಬುದ್ಧಪಟಿಮಣ್ಡಿತತ್ತಾ ಭದ್ದಕಪ್ಪೋ ನಾಮ ಜಾತೋ.

ತಸ್ಮಾ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಭದ್ದಕಪ್ಪಮ್ಹಿ ಕಸ್ಸಪೋ ನಾಯಕೋ ಉಪ್ಪಜ್ಜೀತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ. ಸೇಸಂ ಉತ್ತಾನತ್ಥಮೇವಾತಿ.

ಲೋಮಸಕಙ್ಗಿಯತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೯. ವನವಚ್ಛತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ನವಮಾಪದಾನೇ ಇಮಮ್ಹಿ ಭದ್ದಕೇ ಕಪ್ಪೇತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ವನವಚ್ಛತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ಕಸ್ಸಪಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವಿಞ್ಞುತಂ ಪತ್ವಾ ಸತ್ಥು ಧಮ್ಮದೇಸನಂ ಸುತ್ವಾ ಸದ್ಧಾಜಾತೋ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ಪರಿಸುದ್ಧಂ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ಚರಿತ್ವಾ ತತೋ ಚುತೋ ದೇವಲೋಕೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ, ತತೋ ಚುತೋ ಅರಞ್ಞಾಯತನೇ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಸಮೀಪೇ ಕಪೋತಯೋನಿಯಂ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ. ತೇಸು ಮೇತ್ತಚಿತ್ತೋ ಧಮ್ಮಂ ಸುತ್ವಾ ತತೋ ಚುತೋ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಸು ಸಂಸರನ್ತೋ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಕಪಿಲವತ್ಥುಸ್ಮಿಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿ. ತಸ್ಸ ಮಾತುಕುಚ್ಛಿಗತಕಾಲೇಯೇವ ಮಾತು ದೋಹಳೋ ಉದಪಾದಿ ವನೇ ವಸಿತುಂ ವನೇ ವಿಜಾಯಿತುಂ. ತತೋ ಇಚ್ಛಾನುರೂಪವಸೇನ ವನೇ ವಸನ್ತಿಯಾ ಗಬ್ಭವುಟ್ಠಾನಂ ಅಹೋಸಿ. ಗಬ್ಭತೋ ನಿಕ್ಖನ್ತಞ್ಚ ನಂ ಕಾಸಾವಖಣ್ಡೇನ ಪಟಿಗ್ಗಹೇಸುಂ. ತದಾ ಬೋಧಿಸತ್ತಸ್ಸ ಉಪ್ಪನ್ನಕಾಲೋ, ರಾಜಾ ತಂ ಕುಮಾರಂ ಆಹರಾಪೇತ್ವಾ ಸಹೇವ ಪೋಸೇಸಿ. ಅಥ ಬೋಧಿಸತ್ತೋ ಮಹಾಭಿನಿಕ್ಖಮನಂ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ಛಬ್ಬಸಾನಿ ದುಕ್ಕರಕಾರಿಕಂ ಕತ್ವಾ ಬುದ್ಧೇ ಜಾತೇ ಸೋ ಮಹಾಕಸ್ಸಪಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕಂ ಗನ್ತ್ವಾ ತಸ್ಸೋವಾದೇ ಪಸನ್ನೋ ತಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕಾ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದಭಾವಂ ಸುತ್ವಾ ಸತ್ಥು ಸನ್ತಿಕಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಧಮ್ಮಂ ಸುತ್ವಾ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಛಳಭಿಞ್ಞೋ ಅರಹಾ ಅಹೋಸಿ.

೨೫೧. ಸೋ ಅರಹತ್ತಂ ಪತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ಸರಿತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಇಮಮ್ಹಿ ಭದ್ದಕೇ ಕಪ್ಪೇತಿಆದಿಮಾಹ. ತತ್ಥ ಬ್ರಹ್ಮಬನ್ಧು ಮಹಾಯಸೋತಿ ಏತ್ಥ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾನಂ ಬನ್ಧು ಞಾತಕೋತಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಬನ್ಧೂತಿ ವತ್ತಬ್ಬೇ ಗಾಥಾಬನ್ಧಸುಖತ್ಥಂ ‘‘ಬ್ರಹ್ಮಬನ್ಧೂ’’ತಿ ವುತ್ತನ್ತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಂ. ಲೋಕತ್ತಯಬ್ಯಾಪಕಯಸತ್ತಾ ಮಹಾಯಸೋ. ಸೇಸಂ ಸಬ್ಬಂ ಸುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಮೇವಾತಿ.

ವನವಚ್ಛತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೧೦. ಚೂಳಸುಗನ್ಧತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ದಸಮಾಪದಾನೇ ಇಮಮ್ಹಿ ಭದ್ದಕೇ ಕಪ್ಪೇತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಸುಗನ್ಧತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ಕಸ್ಸಪಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಕಾಲೇ ಬಾರಾಣಸಿಯಂ ವಿಭವಸಮ್ಪನ್ನೇ ಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವಿಞ್ಞುತಂ ಪತ್ವಾ ಸತ್ಥು ಸನ್ತಿಕೇ ಧಮ್ಮಂ ಸುತ್ವಾ ಸಬ್ಬದಾ ನಮಸ್ಸಮಾನೋ ಮಹಾದಾನಂ ದದಮಾನೋ ಮಾಸಸ್ಸ ಸತ್ತಕ್ಖತ್ತುಂ ಭಗವತೋ ಗನ್ಧಕುಟಿಯಾ ಚತುಜ್ಜಾತಿಗನ್ಧೇನ ವಿಲಿಮ್ಪೇಸಿ. ‘‘ಮಮ ನಿಬ್ಬತ್ತನಿಬ್ಬತ್ತಟ್ಠಾನೇ ಸರೀರತೋ ಸುಗನ್ಧಗನ್ಧೋ ನಿಬ್ಬತ್ತತೂ’’ತಿ ಪತ್ಥನಂ ಅಕಾಸಿ. ಭಗವಾ ತಂ ಬ್ಯಾಕಾಸಿ. ಸೋ ಯಾವತಾಯುಕಂ ಠತ್ವಾ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಕರೋನ್ತೋ ತತೋ ಚುತೋ ದೇವಲೋಕೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ಕಾಮಾವಚರಲೋಕಂ ಸರೀರಗನ್ಧೇನ ಸುಗನ್ಧಂ ಕುರುಮಾನೋ ಸುಗನ್ಧದೇವಪುತ್ತೋತಿ ಪಾಕಟೋ ಅಹೋಸಿ. ಸೋ ದೇವಲೋಕಸಮ್ಪತ್ತಿಯೋ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ತತೋ ಚುತೋ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಮಹಾಭೋಗಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿ, ತಸ್ಸ ಮಾತುಕುಚ್ಛಿಗತಸ್ಸೇವ ಮಾತುಯಾ ಸರೀರಗನ್ಧೇನ ಸಕಲಗೇಹಂ ಸಕಲನಗರಞ್ಚ ಸುಗನ್ಧೇನ ಏಕಗನ್ಧಂ ಅಹೋಸಿ, ಜಾತಕ್ಖಣೇ ಸಕಲಂ ಸಾವತ್ಥಿನಗರಂ ಸುಗನ್ಧಕರಣ್ಡಕೋ ವಿಯ ಅಹೋಸಿ, ತೇನಸ್ಸ ಸುಗನ್ಧೋತಿ ನಾಮಂ ಕರಿಂಸು. ಸೋ ವುದ್ಧಿಂ ಅಗಮಾಸಿ. ತದಾ ಸತ್ಥಾ ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ಪತ್ವಾ ಜೇತವನಮಹಾವಿಹಾರಂ ಪಟಿಗ್ಗಹೇಸಿ, ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಪಸನ್ನಮಾನಸೋ ಭಗವತೋ ಸನ್ತಿಕೇ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಸಹ ಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾಹಿ ಅರಹತ್ತಂ ಪಾಪುಣಿ. ತಸ್ಸ ಉಪ್ಪನ್ನದಿವಸತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಯಾವ ಪರಿನಿಬ್ಬಾನಾ ಏತ್ಥನ್ತರೇ ನಿಪನ್ನಟ್ಠಾನಾದೀಸು ಸುಗನ್ಧಮೇವ ವಾಯಿ. ದೇವಾಪಿ ದಿಬ್ಬಚುಣ್ಣದಿಬ್ಬಗನ್ಧಪುಪ್ಫಾನಿ ಓಕಿರನ್ತಿ.

೨೭೨. ಸೋಪಿ ಥೇರೋ ಅರಹತ್ತಂ ಪತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ಸರಿತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಇಮಮ್ಹಿ ಭದ್ದಕೇ ಕಪ್ಪೇತಿಆದಿಮಾಹ. ತಂ ಸಬ್ಬಂ ಹೇಟ್ಠಾ ವುತ್ತನಯತ್ತಾ ಉತ್ತಾನತ್ಥತ್ತಾ ಚ ಸುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಮೇವ, ಕೇವಲಂ ಪುಞ್ಞನಾನತ್ತಂ ನಾಮನಾನತ್ತಞ್ಚ ವಿಸೇಸೋ.

ಚೂಳಸುಗನ್ಧತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

ಪಞ್ಚಪಞ್ಞಾಸಮವಗ್ಗವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೫೬. ಯಸವಗ್ಗೋ

೧. ಯಸತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ಛಪ್ಪಞ್ಞಾಸಮೇ ವಗ್ಗೇ ಪಠಮಾಪದಾನೇ ಮಹಾಸಮುದ್ದಂ ಓಗ್ಗಯ್ಹಾತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಯಸತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ಸುಮೇಧಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಮಹಾನುಭಾವೋ ನಾಗರಾಜಾ ಹುತ್ವಾ ಬುದ್ಧಪ್ಪಮುಖಂ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಂ ಅತ್ತನೋ ಭವನಂ ನೇತ್ವಾ ಮಹಾದಾನಂ ಪವತ್ತೇಸಿ, ಭಗವನ್ತಂ ಮಹಗ್ಘೇನ ತಿಚೀವರೇನ ಅಚ್ಛಾದೇಸಿ, ಏಕೇಕಞ್ಚ ಭಿಕ್ಖುಂ ಮಹಗ್ಘೇನೇವ ಪಚ್ಚೇಕದುಸ್ಸಯುಗೇನ ಸಬ್ಬೇನ ಚ ಸಮಣಪರಿಕ್ಖಾರೇನ. ಸೋ ತೇನ ಪುಞ್ಞಕಮ್ಮೇನ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಸು ಸಂಸರನ್ತೋ ಸಿದ್ಧತ್ಥಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಸೇಟ್ಠಿಪುತ್ತೋ ಹುತ್ವಾ ಮಹಾಬೋಧಿಮಣ್ಡಲಂ ಸತ್ತಹಿ ರತನೇಹಿ ಪೂಜೇಸಿ. ಕಸ್ಸಪಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಸಾಸನೇ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ಸಮಣಧಮ್ಮಂ ಅಕಾಸಿ. ಏವಂ ಸೋ ಸುಗತೀಸುಯೇವ ಸಂಸರನ್ತೋ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಬಾರಾಣಸಿಯಂ ಮಹಾವಿಭವಸ್ಸ ಸೇಟ್ಠಿನೋ ಪುತ್ತೋ ಹುತ್ವಾ ಸುಜಾತಾಯ ಭಗವತೋ ಖೀರಪಾಯಾಸಂ ದಿನ್ನಾಯ ಸೇಟ್ಠಿಧೀತಾಯ ಕುಚ್ಛಿಮ್ಹಿ ನಿಬ್ಬತ್ತಿ, ಯಸೋ ನಾಮ ನಾಮೇನ ಪರಮಸುಖುಮಾಲೋ. ತಸ್ಸ ತಯೋ ಪಾಸಾದಾ ಹೋನ್ತಿ – ಏಕೋ ಹೇಮನ್ತಿಕೋ, ಏಕೋ ಗಿಮ್ಹಿಕೋ, ಏಕೋ ವಸ್ಸಿಕೋತಿ. ಸೋ ವಸ್ಸಿಕೇ ಪಾಸಾದೇ ವಸ್ಸಿಕೇ ಚತ್ತಾರೋ ಮಾಸೇ ನಿಪ್ಪುರಿಸೇಹಿ ತೂರಿಯೇಹಿ ಪರಿಚಾರಯಮಾನೋ ವಸತಿ, ಹೇಟ್ಠಾಪಾಸಾದಂ ನ ಓತರತಿ. ಹೇಮನ್ತಿಕೇ ಪಾಸಾದೇ ಚತ್ತಾರೋ ಮಾಸೇ ಸುಫುಸಿತವಾತಪಾನಕವಾಟೇ ತತ್ಥೇವ ಪಟಿವಸತಿ. ಗಿಮ್ಹಿಕೇ ಪಾಸಾದೇ ಬಹುಕವಾಟವಾತಪಾನಜಾಲಾಹಿ ಸಮ್ಪನ್ನೇ ತತ್ಥೇವ ವಸತಿ. ಹತ್ಥಪಾದಾನಂ ಸುಖುಮಾಲತಾಯ ಭೂಮಿಯಂ ನಿಸಜ್ಜಾದಿಕಿಚ್ಚಂ ನತ್ಥಿ. ಸಿಮ್ಬಲಿತುಲಾದಿಪುಣ್ಣಸಭಾವೇ ಅತ್ಥರಿತ್ವಾ ತತ್ಥ ಉಪಧಾನಾನಿ ಕಿಚ್ಚಾನಿ ಕರೋತಿ. ಏವಂ ದೇವಲೋಕೇ ದೇವಕುಮಾರೋ ವಿಯ ಪಞ್ಚಹಿ ಕಾಮಗುಣೇಹಿ ಸಮಪ್ಪಿತಸ್ಸ ಸಮಙ್ಗೀಭೂತಸ್ಸ ಪರಿಚಾರಯಮಾನಸ್ಸ ಪಟಿಕಚ್ಚೇವ ನಿದ್ದಾ ಓಕ್ಕಮಿ, ಪರಿಜನಸ್ಸಾಪಿ ನಿದ್ದಾ ಓಕ್ಕಮಿ, ಸಬ್ಬರತ್ತಿಯೋ ಚ ತೇಲಪದೀಪೋ ಝಾಯತಿ. ಅಥ ಖೋ ಯಸೋ ಕುಲಪುತ್ತೋ ಪಟಿಕಚ್ಚೇವ ಪಬುಜ್ಝಿತ್ವಾ ಅದ್ದಸ ಸಕಂ ಪರಿಜನಂ ಸುಪನ್ತಂ ಅಞ್ಞಿಸ್ಸಾ ಕಚ್ಛೇ ವೀಣಂ, ಅಞ್ಞಿಸ್ಸಾ ಕಣ್ಠೇ ಮುದಿಙ್ಗಂ, ಅಞ್ಞಿಸ್ಸಾ ಕಚ್ಛೇ ಆಳಮ್ಬರಂ, ಅಞ್ಞಂ ವಿಕೇಸಿಕಂ, ವಿಕ್ಖೇಳಿಕಂ, ಅಞ್ಞಾ ವಿಪ್ಪಲಪನ್ತಿಯೋ ಹತ್ಥಪತ್ತಂ ಸುಸಾನಂ ಮಞ್ಞೇ, ದಿಸ್ವಾನಸ್ಸ ಆದೀನವೋ ಪಾತುರಹೋಸಿ, ನಿಬ್ಬಿದಾಯ ಚಿತ್ತಂ ಸಣ್ಠಾಸಿ. ಅಥ ಖೋ ಯಸೋ ಕುಲಪುತ್ತೋ ಉದಾನಂ ಉದಾನೇಸಿ – ‘‘ಉಪದ್ದುತಂ ವತ ಭೋ, ಉಪಸ್ಸಟ್ಠಂ ವತ ಭೋ’’ತಿ.

ಅಥ ಖೋ ಯಸೋ ಕುಲಪುತ್ತೋ ಸುವಣ್ಣಪಾದುಕಾಯೋ ಆರೋಹಿತ್ವಾ ಯೇನ ನಿವೇಸನದ್ವಾರಂ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ, ಅಮನುಸ್ಸಾ ದ್ವಾರಂ ವಿವರಿಂಸು – ‘‘ಮಾ ಯಸಸ್ಸ ಕುಲಪುತ್ತಸ್ಸ ಕೋಚಿ ಅನ್ತರಾಯಮಕಾಸಿ ಅಗಾರಸ್ಮಾ ಅನಗಾರಿಯಂ ಪಬ್ಬಜ್ಜಾಯಾ’’ತಿ. ಅಥ ಖೋ ಯಸೋ ಕುಲಪುತ್ತೋ ಯೇನ ನಗರದ್ವಾರಂ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ, ಅಮನುಸ್ಸಾ ದ್ವಾರಂ ವಿವರಿಂಸು – ‘‘ಮಾ ಯಸಸ್ಸ ಕುಲಪುತ್ತಸ್ಸ ಕೋಚಿ ಅನ್ತರಾಯಮಕಾಸಿ ಅಗಾರಸ್ಮಾ ಅನಗಾರಿಯಂ ಪಬ್ಬಜ್ಜಾಯಾ’’ತಿ. ಅಥ ಖೋ ಯಸೋ ಕುಲಪುತ್ತೋ ಯೇನ ಇಸಿಪತನಂ ಮಿಗದಾಯೋ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ.

ತೇನ ಖೋ ಪನ ಸಮಯೇನ ಭಗವಾ ರತ್ತಿಯಾ ಪಚ್ಚೂಸಸಮಯಂ ಪಚ್ಚುಟ್ಠಾಯ ಅಜ್ಝೋಕಾಸೇ ಚಙ್ಕಮತಿ, ಅದ್ದಸಾ ಖೋ ಭಗವಾ ಯಸಂ ಕುಲಪುತ್ತಂ ದೂರತೋವ ಆಗಚ್ಛನ್ತಂ, ದಿಸ್ವಾನ ಚಙ್ಕಮಾ ಓರೋಹಿತ್ವಾ ಪಞ್ಞತ್ತೇ ಆಸನೇ ನಿಸೀದಿ. ಅಥ ಖೋ ಯಸೋ ಕುಲಪುತ್ತೋ ಭಗವತೋ ಅವಿದೂರೇ ಉದಾನಂ ಉದಾನೇಸಿ – ‘‘ಉಪದ್ದುತಂ ವತ ಭೋ, ಉಪಸ್ಸಟ್ಠಂ ವತ ಭೋ’’ತಿ. ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಯಸಂ ಕುಲಪುತ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಇದಂ ಖೋ, ಯಸ, ಅನುಪದ್ದುತಂ, ಇದಂ ಅನುಪಸ್ಸಟ್ಠಂ, ಏಹಿ, ಯಸ, ನಿಸೀದ, ಧಮ್ಮಂ ತೇ ದೇಸೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ. ಅಥ ಖೋ ಯಸೋ ಕುಲಪುತ್ತೋ, ‘‘ಇದಂ ಕಿರ ಅನುಪದ್ದುತಂ, ಇದಂ ಅನುಪಸ್ಸಟ್ಠ’’ನ್ತಿ ಹಟ್ಠೋ ಉದಗ್ಗೋ ಸುವಣ್ಣಪಾದುಕಾಹಿ ಓರೋಹಿತ್ವಾ ಯೇನ ಭಗವಾ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ, ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಭಗವನ್ತಂ ಅಭಿವಾದೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿ, ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸಿನ್ನಸ್ಸ ಖೋ ಯಸಸ್ಸ ಕುಲಪುತ್ತಸ್ಸ ಭಗವಾ ಅನುಪುಬ್ಬಿಂ ಕಥಂ ಕಥೇಸಿ, ಸೇಯ್ಯಥಿದಂ, ದಾನಕಥಂ ಸೀಲಕಥಂ ಸಗ್ಗಕಥಂ ಕಾಮಾನಂ ಆದೀನವಂ ಓಕಾರಂ ಸಂಕಿಲೇಸಂ ನೇಕ್ಖಮ್ಮೇ ಆನಿಸಂಸಂ ಪಕಾಸೇಸಿ. ಯದಾ ಭಗವಾ ಅಞ್ಞಾಸಿ ಯಸಂ ಕುಲಪುತ್ತಂ ಕಲ್ಲಚಿತ್ತಂ ಮುದುಚಿತ್ತಂ ವಿನೀವರಣಚಿತ್ತಂ ಉದಗ್ಗಚಿತ್ತಂ ಪಸನ್ನಚಿತ್ತಂ, ಅಥ ಯಾ ಬುದ್ಧಾನಂ ಸಾಮುಕ್ಕಂಸಿಕಾ ಧಮ್ಮದೇಸನಾ, ತಂ ಪಕಾಸೇಸಿ ದುಕ್ಖಂ ಸಮುದಯಂ ನಿರೋಧಂ ಮಗ್ಗಂ. ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ನಾಮ ಸುದ್ಧಂ ವತ್ಥಂ ಅಪಗತಕಾಳಕಂ ಸಮ್ಮದೇವ ರಜನಂ ಪಟಿಗ್ಗಣ್ಹೇಯ್ಯ, ಏವಮೇವ ಯಸಸ್ಸ ಕುಲಪುತ್ತಸ್ಸ ತಸ್ಮಿಂಯೇವ ಆಸನೇ ವಿರಜಂ ವೀತಮಲಂ ಧಮ್ಮಚಕ್ಖುಂ ಉದಪಾದಿ – ‘‘ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಸಮುದಯಧಮ್ಮಂ, ಸಬ್ಬಂ ತಂ ನಿರೋಧಧಮ್ಮ’’ನ್ತಿ.

ಅಥ ಖೋ ಯಸಸ್ಸ ಕುಲಪುತ್ತಸ್ಸ ಮಾತಾ ಪಾಸಾದಂ ಅಭಿರುಹಿತ್ವಾ ಯಸಂ ಕುಲಪುತ್ತಂ ಅಪಸ್ಸನ್ತೀ ಯೇನ ಸೇಟ್ಠಿ ಗಹಪತಿ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಸೇಟ್ಠಿಂ ಗಹಪತಿಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಪುತ್ತೋ ತೇ ಗಹಪತಿ ಯಸೋ ನ ದಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ. ಅಥ ಖೋ, ಸೇಟ್ಠಿ ಗಹಪತಿ, ಚತುದ್ದಿಸಾ ಅಸ್ಸದೂತೇ ಉಯ್ಯೋಜೇತ್ವಾ ಸಾಮಂಯೇವ ಯೇನ ಇಸಿಪತನಂ ಮಿಗದಾಯೋ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ. ಅದ್ದಸಾ ಖೋ, ಸೇಟ್ಠಿ ಗಹಪತಿ, ಸುವಣ್ಣಪಾದುಕಾನಂ ನಿಕ್ಖೇಪಂ, ದಿಸ್ವಾನ ತಂಯೇವ ಅನುಗಮಾಸಿ. ಅದ್ದಸಾ ಖೋ ಭಗವಾ ಸೇಟ್ಠಿಂ ಗಹಪತಿಂ ದೂರತೋವ ಆಗಚ್ಛನ್ತಂ, ದಿಸ್ವಾನ ಭಗವತೋ ಏತದಹೋಸಿ – ‘‘ಯಂನೂನಾಹಂ ತಥಾರೂಪಂ ಇದ್ಧಾಭಿಸಙ್ಖಾರಂ ಅಭಿಸಙ್ಖರೇಯ್ಯಂ, ಯಥಾ ಸೇಟ್ಠಿ ಗಹಪತಿ ಇಧ ನಿಸಿನ್ನೋ ಇಧ ನಿಸಿನ್ನಂ ಯಸಂ ಕುಲಪುತ್ತಂ ನ ಪಸ್ಸೇಯ್ಯಾ’’ತಿ. ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ತಥಾರೂಪಂ ಇದ್ಧಾಭಿಸಙ್ಖಾರಂ ಅಭಿಸಙ್ಖರೇಸಿ. ಅಥ ಖೋ ಸೇಟ್ಠಿ ಗಹಪತಿ ಯೇನ ಭಗವಾ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಅಪಿ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವಾ ಯಸಂ ಕುಲಪುತ್ತಂ ಪಸ್ಸೇಯ್ಯಾ’’ತಿ. ತೇನ ಹಿ ಗಹಪತಿ ನಿಸೀದ, ಅಪ್ಪೇವ ನಾಮ ಇಧ ನಿಸಿನ್ನೋ ಇಧ ನಿಸಿನ್ನಂ ಯಸಂ ಕುಲಪುತ್ತಂ ಪಸ್ಸೇಯ್ಯಾಸೀತಿ. ಅಥ ಖೋ ಸೇಟ್ಠಿ ಗಹಪತಿ ‘‘ಇಧೇವ ಕಿರಾಹಂ ನಿಸಿನ್ನೋ ಇಧ ನಿಸಿನ್ನಂ ಯಸಂ ಕುಲಪುತ್ತಂ ಪಸ್ಸಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಹಟ್ಠೋ ಉದಗ್ಗೋ ಭಗವನ್ತಂ ಅಭಿವಾದೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿ, ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸಿನ್ನಸ್ಸ ಖೋ ಸೇಟ್ಠಿಸ್ಸ ಗಹಪತಿಸ್ಸ ಭಗವಾ ಅನುಪುಬ್ಬಿಂ ಕಥಂ ಕಥೇಸಿ…ಪೇ… ಅಪರಪ್ಪಚ್ಚಯೋ ಅತ್ಥು ಸಾಸನೇ ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಅಭಿಕ್ಕನ್ತಂ ಭನ್ತೇ, ಅಭಿಕ್ಕನ್ತಂ ಭನ್ತೇ, ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಭನ್ತೇ, ನಿಕ್ಕುಜ್ಜಿತಂ ವಾ ಉಕ್ಕುಜ್ಜೇಯ್ಯ, ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಂ ವಾ ವಿವರೇಯ್ಯ ಮೂಳ್ಹಸ್ಸ ವಾ ಮಗ್ಗಂ ಆಚಿಕ್ಖೇಯ್ಯ, ಅನ್ಧಕಾರೇ ವಾ ತೇಲಪಜ್ಜೋತಂ ಧಾರೇಯ್ಯ ‘ಚಕ್ಖುಮನ್ತೋ ರೂಪಾನಿ ದಕ್ಖನ್ತೀ’ತಿ, ಏವಮೇವಂ ಭಗವತಾ ಅನೇಕಪರಿಯಾಯೇನ ಧಮ್ಮೋ ಪಕಾಸಿತೋ. ಏಸಾಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವನ್ತಂ ಸರಣಂ ಗಚ್ಛಾಮಿ ಧಮ್ಮಞ್ಚ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಞ್ಚ, ಉಪಾಸಕಂ ಮಂ ಭಗವಾ ಧಾರೇತು ಅಜ್ಜತಗ್ಗೇ ಪಾಣುಪೇತಂ ಸರಣಂ ಗತ’’ನ್ತಿ. ಸೋವ ಲೋಕೇ ಪಠಮಂ ಉಪಾಸಕೋ ಅಹೋಸಿ ತೇವಾಚಿಕೋ.

ಅಥ ಖೋ ಯಸಸ್ಸ ಕುಲಪುತ್ತಸ್ಸ ಪಿತುನೋ ಧಮ್ಮೇ ದೇಸಿಯಮಾನೇ ಯಥಾದಿಟ್ಠಂ ಯಥಾವಿದಿತಂ ಭೂಮಿಂ ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖನ್ತಸ್ಸ ಅನುಪಾದಾಯ ಆಯವೇಹಿ ಚಿತ್ತಂ ವಿಮುಚ್ಚಿ. ಅಥ ಖೋ ಭಗವತೋ ಏತದಹೋಸಿ – ‘‘ಯಸಸ್ಸ ಖೋ ಕುಲಪುತ್ತಸ್ಸ ಪಿತುನೋ ಧಮ್ಮೇ ದೇಸಿಯಮಾನೇ ಯಥಾದಿಟ್ಠಂ ಯಥಾವಿದಿತಂ ಭೂಮಿಂ ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖನ್ತಸ್ಸ ಅನುಪಾದಾಯ ಆಸವೇಹಿ ಚಿತ್ತಂ ವಿಮುತ್ತಂ, ಅಭಬ್ಬೋ ಖೋ ಯಸೋ ಕುಲಪುತ್ತೋ ಹೀನಾಯಾವತ್ತಿತ್ವಾ ಕಾಮೇ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತುಂ, ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ಪುಬ್ಬೇ ಅಗಾರಿಕಭೂತೋ, ಯಂನೂನಾಹಂ ತಂ ಇದ್ಧಾಭಿಸಙ್ಖಾರಂ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸಮ್ಭೇಯ್ಯ’’ನ್ತಿ. ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ತಂ ಇದ್ಧಾಭಿಸಙ್ಖಾರಂ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸಮ್ಭೇಸಿ. ಅದ್ದಸಾ ಖೋ ಸೇಟ್ಠಿ ಗಹಪತಿ ಯಸಂ ಕುಲಪುತ್ತಂ ನಿಸಿನ್ನಂ, ದಿಸ್ವಾನ ಯಸಂ ಕುಲಪುತ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಮಾತಾ ತೇ ತಾತ, ಯಸ, ಪರಿದೇವಸೋಕಸಮಾಪನ್ನಾ, ದೇಹಿ ಮಾತುಯಾ ಜೀವಿತ’’ನ್ತಿ. ಅಥ ಖೋ ಯಸೋ ಕುಲಪುತ್ತೋ ಭಗವನ್ತಂ ಉಲ್ಲೋಕೇಸಿ. ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಸೇಟ್ಠಿಂ ಗಹಪತಿಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಸಿ, ಗಹಪತಿ, ಯಸ್ಸ ಸೇಕ್ಖೇನ ಞಾಣೇನ ಸೇಕ್ಖೇನ ದಸ್ಸನೇನ ಧಮ್ಮೋ ದಿಟ್ಠೋ ವಿದಿತೋ ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ತಯಾ, ತಸ್ಸ ಯಥಾದಿಟ್ಠಂ ಯಥಾವಿದಿತಂ ಭೂಮಿಂ ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖನ್ತಸ್ಸ ಅನುಪಾದಾಯ ಆಸವೇಹಿ ಚಿತ್ತಂ ವಿಮುತ್ತಂ, ಭಬ್ಬೋ ನು ಖೋ ಸೋ, ಗಹಪತಿ, ಹೀನಾಯಾವತ್ತಿತ್ವಾ ಕಾಮೇ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತುಂ ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ಪುಬ್ಬೇ ಅಗಾರಿಕಭೂತೋ’’ತಿ? ‘‘ನೋ ಹೇತಂ, ಭನ್ತೇ’’. ‘‘ಯಸಸ್ಸ ಖೋ, ಗಹಪತಿ, ಕುಲಪುತ್ತಸ್ಸ ಸೇಕ್ಖೇನ ಞಾಣೇನ ಸೇಕ್ಖೇನ ದಸ್ಸನೇನ ಧಮ್ಮೋ ದಿಟ್ಠೋ ವಿದಿತೋ ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ತಯಾ, ತಸ್ಸ ಯಥಾದಿಟ್ಠಂ ಯಥಾವಿದಿತಂ ಭೂಮಿಂ ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖನ್ತಸ್ಸ ಅನುಪಾದಾಯ ಆಸವೇಹಿ ಚಿತ್ತಂ ವಿಮುತ್ತಂ, ಅಭಬ್ಬೋ ಖೋ, ಗಹಪತಿ, ಯಸೋ ಕುಲಪುತ್ತೋ ಹೀನಾಯಾವತ್ತಿತ್ವಾ ಕಾಮೇ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತುಂ ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ಪುಬ್ಬೇ ಅಗಾರಿಕಭೂತೋ’’ತಿ. ‘‘ಲಾಭಾ, ಭನ್ತೇ, ಯಸಸ್ಸ ಕುಲಪುತ್ತಸ್ಸ, ಸುಲದ್ಧಂ, ಭನ್ತೇ, ಯಸಸ್ಸ ಕುಲಪುತ್ತಸ್ಸ, ಯಥಾ ಯಸಸ್ಸ ಕುಲಪುತ್ತಸ್ಸ ಅನುಪಾದಾಯ ಆಸವೇಹಿ ಚಿತ್ತಂ ವಿಮುತ್ತಂ, ಅಧಿವಾಸೇತು ಮೇ, ಭನ್ತೇ ಭಗವಾ, ಅಜ್ಜತನಾಯ ಭತ್ತಂ ಯಸೇನ ಕುಲಪುತ್ತೇನ ಪಚ್ಛಾಸಮಣೇನಾ’’ತಿ. ‘‘ಅಧಿವಾಸೇಸಿ ಭಗವಾ ತುಣ್ಹೀಭಾವೇನ’’. ಅಥ ಖೋ ಸೇಟ್ಠಿ ಗಹಪತಿ, ಭಗವತೋ ಅಧಿವಾಸನಂ ವಿದಿತ್ವಾ ಉಟ್ಠಾಯಾಸನಾ ಭಗವನ್ತಂ ಅಭಿವಾದೇತ್ವಾ ಪದಕ್ಖಿಣಂ ಕತ್ವಾ ಪಕ್ಕಾಮಿ. ಅಥ ಖೋ ಯಸೋ ಕುಲಪುತ್ತೋ ಅಚಿರಪಕ್ಕನ್ತೇ ಸೇಟ್ಠಿಮ್ಹಿ ಗಹಪತಿಮ್ಹಿ ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಲಭೇಯ್ಯಾಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವತೋ ಸನ್ತಿಕೇ ಪಬ್ಬಜ್ಜಂ, ಲಭೇಯ್ಯಂ ಉಪಸಮ್ಪದ’’ನ್ತಿ. ‘‘ಏಹಿ ಭಿಕ್ಖೂ’’ತಿ ಭಗವಾ ಅವೋಚ – ‘‘ಸ್ವಾಕ್ಖಾತೋ ಧಮ್ಮೋ, ಚರ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ಸಮ್ಮಾ ದುಕ್ಖಸ್ಸ ಅನ್ತಕಿರಿಯಾಯಾ’’ತಿ, ಸಾವ ತಸ್ಸ ಆಯಸ್ಮತೋ ಉಪಸಮ್ಪದಾ ಅಹೋಸಿ.

೧. ಅರಹಾ ಪನ ಹುತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಮಹಾಸಮುದ್ದಂ ಓಗ್ಗಯ್ಹಾತಿಆದಿಮಾಹ. ತತ್ಥ ಸಮುದ್ದನ್ತಿ ಅಙ್ಗುಲಿಮುದ್ದಾಯ ಸಂ ಸುಟ್ಠು ದಸ್ಸೇತಬ್ಬತೋ ಸಮುದ್ದೋ, ಅಥ ವಾ ಸಂ ಸುಟ್ಠು ಉದಿಯತಿ ಖೋಭಿಯತಿ ಪಸೋಧಿಯತಿ ಘೋಸನಂ ಕರೋನ್ತೋ ಆಲುಳಿಯತೀತಿ ಸಮುದ್ದೋ, ಮಹನ್ತೋ ಚ ಸೋ ಸಮುದ್ದೋ ಚಾತಿ ಮಹಾಸಮುದ್ದೋ, ತಂ ಮಹಾಸಮುದ್ದಂ. ಓಗ್ಗಯ್ಹಾತಿ ಅಜ್ಝೋಗಾಹೇತ್ವಾ ಅಬ್ಭನ್ತರಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ತಸ್ಸ ಮಹಾಸಮುದ್ದಸ್ಸ ಅನ್ತೋ ಪವಿಸಿತ್ವಾ, ಸಾಮ್ಯತ್ಥೇ ಚೇತಂ ಉಪಯೋಗವಚನನ್ತಿ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ. ಭವನಂ ಮೇ ಸುಮಾಪಿತನ್ತಿ ಏತ್ಥ ಭವನ್ತಿ ನಿಬ್ಬತ್ತನ್ತಿ ನಿವಸನ್ತಿ ಚತೂಹಿ ಇರಿಯಾಪಥೇಹಿ ವಾಸಂ ಕಪ್ಪೇನ್ತಿ ಏತ್ಥಾತಿ ಭವನಂ, ಮಯ್ಹಂ ತಂ ಭವನಂ ತಂ ವಿಮಾನಂ ತಂ ಪಾಸಾದಂ ಪಞ್ಚಪಾಕಾರಕೂಟಾಗಾರೇಹಿ ಸಂ ಸುಟ್ಠು ಮಾಪಿತಂ ನಗರಂ, ಅತ್ತನೋ ಬಲೇನ ಸುಟ್ಠು ನಿಮ್ಮಿತನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸುನಿಮ್ಮಿತಾ ಪೋಕ್ಖರಣೀತಿ ಸುಮಹನ್ತಾ ಹುತ್ವಾ ಭೂತಾ ಇತಾ ಗತಾ ಪವತ್ತಾ ಖಣಿತಾ ಕತಾತಿ ಪೋಕ್ಖರಣೀ, ಮಚ್ಛಕಚ್ಛಪಪುಪ್ಫಪುಲಿನತಿತ್ಥಮಧುರೋದಕಾದೀಹಿ ಸುಟ್ಠು ನಿಬ್ಬತ್ತಾ ನಿಮ್ಮಿತಾತಿ ಅತ್ಥೋ. ಚಕ್ಕವಾಕೂಪಕೂಜಿತಾತಿ ಚಕ್ಕವಾಕಕುಕ್ಕುಟಹಂಸಾದೀಹಿ ಕೂಜಿತಾ ಘೋಸಿತಾ ನಾದಿತಾ ಸಾ ಪೋಕ್ಖರಣೀತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ. ಇತೋ ಪರಂ ನದೀವನದ್ವಿಪದಚತುಪ್ಪದಪಾದಪಪಕ್ಖೀನಂ ವಣ್ಣಞ್ಚ ಸುಮೇಧಸ್ಸ ಭಗವತೋ ದಸ್ಸನಞ್ಚ ನಿಮನ್ತೇತ್ವಾ ಸುಮೇಧಸ್ಸ ಭಗವತೋ ದಾನಕ್ಕಮಞ್ಚ ಸುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಮೇವ.

ಲೋಕಾಹುತಿಪಟಿಗ್ಗಹನ್ತಿ ಏತ್ಥ ಲೋಕೇ ಆಹುತಿ ಲೋಕಾಹುತಿ, ಕಾಮರೂಪಾರೂಪಸಙ್ಖಾತಸ್ಸ ಲೋಕಸ್ಸ ಆಹುತಿಂ ಪೂಜಾಸಕ್ಕಾರಂ ಪಟಿಗ್ಗಣ್ಹಾತೀತಿ ಲೋಕಾಹುತಿಪಟಿಗ್ಗಹಂ, ಸುಮೇಧಂ ಭಗವನ್ತನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸೇಸಂ ಬ್ಯಾಕರಣದಾನಞ್ಚ ಅರಹತ್ತಪ್ಪತ್ತಫಲಞ್ಚ ಸುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಮೇವಾತಿ.

ಯಸತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೨. ನದೀಕಸ್ಸಪತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ದುತಿಯಾಪದಾನೇ ಪದುಮುತ್ತರಸ್ಸ ಭಗವತೋತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ನದೀಕಸ್ಸಪತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ಪದುಮುತ್ತರಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿತ್ವಾ ವಿಞ್ಞುತಂ ಪತ್ತೋ ಏಕದಿವಸಂ ಸತ್ಥಾರಂ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಚರನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಪಸನ್ನಮಾನಸೋ ಅತ್ತನಾ ರೋಪಿತಸ್ಸ ಅಮ್ಬರುಕ್ಖಸ್ಸ ಪಠಮುಪ್ಪನ್ನಂ ಮನೋಸಿಲಾವಣ್ಣಂ ಏಕಂ ಅಮ್ಬಫಲಂ ಅದಾಸಿ. ಸೋ ತೇನ ಪುಞ್ಞಕಮ್ಮೇನ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಸು ಸಂಸರನ್ತೋ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಮಗಧರಟ್ಠೇ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಕುಲೇ ಉರುವೇಲಕಸ್ಸಪಸ್ಸ ಭಾತಾ ಹುತ್ವಾ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವಯಪ್ಪತ್ತೋ ನಿಸ್ಸರಣಜ್ಝಾಸಯತಾಯ ಘರಾವಾಸಂ ಅನಿಚ್ಛನ್ತೋ ತಾಪಸಪಬ್ಬಜ್ಜಂ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ತೀಹಿ ತಾಪಸಸತೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ನೇರಞ್ಜರಾಯ ನದಿಯಾ ತೀರೇ ಅಸ್ಸಮಂ ಮಾಪೇತ್ವಾ ವಿಹರತಿ. ನದೀತೀರೇ ವಸನತೋ ಕಸ್ಸಪಗೋತ್ತತಾಯ ಚ ನದೀಕಸ್ಸಪೋತಿ ಸಮಞ್ಞಾ ಅಹೋಸಿ. ತಸ್ಸ ಭಗವಾ ಸಪರಿಸಸ್ಸ ಏಹಿಭಿಕ್ಖುಭಾವೇನ ಉಪಸಮ್ಪದಂ ಅದಾಸಿ. ಸೋ ಭಗವತೋ ಗಯಾಸೀಸೇ ಆದಿತ್ತಪರಿಯಾಯ ದೇಸನಾಯ (ಮಹಾವ. ೫೪; ಸಂ. ನಿ. ೪.೨೮) ಅರಹತ್ತೇ ಪತಿಟ್ಠಾಸಿ.

ತತ್ರಾಯಂ ಅನುಪುಬ್ಬಿಕಥಾ – ಸತ್ಥಾ ಯಸಂ ಕುಲಪುತ್ತಂ ಪಬ್ಬಾಜೇತ್ವಾ ಉರುವೇಲಾಯಂ ತಯೋ ಭಾತಿಕಜಟಿಲೇ ದಮೇತುಂ ಯೇನ ಉರುವೇಲಾ ತದವಸರಿ. ತೇನ ಖೋ ಪನ ಸಮಯೇನ ಉರುವೇಲಾಯಂ ತಯೋ ಜಟಿಲಾ ಪಟಿವಸನ್ತಿ ಉರುವೇಲಕಸ್ಸಪೋ ನದೀಕಸ್ಸಪೋ ಗಯಾಕಸ್ಸಪೋತಿ, ತೇಸು ಉರುವೇಲಕಸ್ಸಪೋ ಜಟಿಲೋ ಪಞ್ಚನ್ನಂ ಜಟಿಲಸತಾನಂ ನಾಯಕೋ ಹೋತಿ ವಿನಾಯಕೋ ಅಗ್ಗೋ ಪಮುಖೋ ಪಾಮೋಕ್ಖೋ, ನದೀಕಸ್ಸಪೋ ಜಟಿಲೋ ತಿಣ್ಣಂ ಜಟಿಲಸತಾನಂ ನಾಯಕೋ ಹೋತಿ ವಿನಾಯಕೋ ಅಗ್ಗೋ ಪಮುಖೋ ಪಾಮೋಕ್ಖೋ, ಗಯಾಕಸ್ಸಪೋ ಜಟಿಲೋ ದ್ವಿನ್ನಂ ಜಟಿಲಸತಾನಂ ನಾಯಕೋ ಹೋತಿ ವಿನಾಯಕೋ ಅಗ್ಗೋ ಪಮುಖೋ ಪಾಮೋಕ್ಖೋ. ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಯೇನ ಉರುವೇಲಕಸ್ಸಪಸ್ಸ ಜಟಿಲಸ್ಸ ಅಸ್ಸಮೋ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಉರುವೇಲಕಸ್ಸಪಂ ಜಟಿಲಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಸಚೇ ತೇ, ಕಸ್ಸಪ, ಅಗರು, ವಸೇಯ್ಯಾಮ ಏಕರತ್ತಂ ಅಗ್ಯಾಗಾರೇ’’ತಿ. ನ ಖೋ ಮೇ, ಮಹಾಸಮಣ, ಗರು, ಚಣ್ಡೇತ್ಥ ನಾಗರಾಜಾ ಇದ್ಧಿಮಾ ಆಸಿವಿಸೋ ಘೋರವಿಸೋ, ಸೋ ತಂ ಮಾ ವಿಹೇಠೇಸೀತಿ. ದುತಿಯಮ್ಪಿ ಖೋ ಭಗವಾ ಉರುವೇಲಕಸ್ಸಪಂ ಜಟಿಲಂ ಏತದವೋಚ…ಪೇ… ತತಿಯಮ್ಪಿ…ಪೇ… ಸೋ ತಂ ಮಾ ವಿಹೇಠೇಸೀತಿ. ಅಪ್ಪೇವ ಮಂ ನ ವಿಹೇಠೇಯ್ಯ, ಇಙ್ಘ ತ್ವಂ, ಕಸ್ಸಪ, ಅನುಜಾನಾಹಿ ಅಗ್ಯಾಗಾರನ್ತಿ. ವಿಹರ, ಮಹಾಸಮಣ, ಯಥಾಸುಖನ್ತಿ. ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಅಗ್ಯಾಗಾರಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ತಿಣಸನ್ಥಾರಕಂ ಪಞ್ಞಪೇತ್ವಾ ನಿಸೀದಿ ಪಲ್ಲಙ್ಕಂ ಆಭುಜಿತ್ವಾ ಉಜುಂ ಕಾಯಂ ಪಣಿಧಾಯ ಪರಿಮುಖಂ ಸತಿಂ ಉಪಟ್ಠಪೇತ್ವಾ.

ಅದ್ದಸಾ ಖೋ ಸೋ ನಾಗೋ ಭಗವನ್ತಂ ಪವಿಟ್ಠಂ, ದಿಸ್ವಾ ದುಮ್ಮನೋ ಪಧೂಪಾಯಿ. ಅಥ ಖೋ ಭಗವತೋ ಏತದಹೋಸಿ – ‘‘ಯಂನೂನಾಹಂ ಇಮಸ್ಸ ನಾಗಸ್ಸ ಅನುಪಹಚ್ಚ ಛವಿಞ್ಚ ಚಮ್ಮಞ್ಚ ಮಂಸಞ್ಚ ನ್ಹಾರುಞ್ಚ ಅಟ್ಠಿಞ್ಚ ಅಟ್ಠಿಮಿಞ್ಜಞ್ಚ ತೇಜಸಾ ತೇಜಂ ಪರಿಯಾದಿಯೇಯ್ಯ’’ನ್ತಿ. ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ತಥಾರೂಪಂ ಇದ್ಧಾಭಿಸಙ್ಖಾರಂ ಅಭಿಸಙ್ಖರಿತ್ವಾ ಪಧೂಪಾಯಿ. ಅಥ ಖೋ ಸೋ ನಾಗೋ ಮಕ್ಖಂ ಅಸಹಮಾನೋ ಪಜ್ಜಲಿ. ಭಗವಾಪಿ ತೇಜೋಧಾತುಂ ಸಮಾಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ಪಜ್ಜಲಿ. ಉಭಿನ್ನಂ ಸಜೋತಿಭೂತಾನಂ ಅಗ್ಯಾಗಾರಂ ಆದಿತ್ತಂ ವಿಯ ಹೋತಿ ಸಮ್ಪಜ್ಜಲಿತಂ ಸಜೋತಿಭೂತಂ. ಅಥ ಖೋ ತೇ ಜಟಿಲಾ ಅಗ್ಯಾಗಾರಂ ಪರಿವಾರೇತ್ವಾ ಏವಮಾಹಂಸು – ‘‘ಅಭಿರೂಪೋ ವತ, ಭೋ, ಮಹಾಸಮಣೋ ನಾಗೇನ ವಿಹೇಠಿಯತೀ’’ತಿ. ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ತಸ್ಸಾ ರತ್ತಿಯಾ ಅಚ್ಚಯೇನ ತಸ್ಸ ನಾಗಸ್ಸ ಅನುಪಹಚ್ಚ ಛವಿಞ್ಚ ಚಮ್ಮಞ್ಚ ಮಂಸಞ್ಚ ನ್ಹಾರುಞ್ಚ ಅಟ್ಠಿಞ್ಚ ಅಟ್ಠಿಮಿಞ್ಜಞ್ಚ ತೇಜಸಾ ತೇಜಂ ಪರಿಯಾದಿಯಿತ್ವಾ ಪತ್ತೇ ಪಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಉರುವೇಲಕಸ್ಸಪಸ್ಸ ಜಟಿಲಸ್ಸ ದಸ್ಸೇಸಿ – ‘‘ಅಯಂ ತೇ, ಕಸ್ಸಪ, ನಾಗೋ ಪರಿಯಾದಿನ್ನೋ ಅಸ್ಸ ತೇಜಸಾ ತೇಜೋ’’ತಿ. ಅಥ ಖೋ ಉರುವೇಲಕಸ್ಸಪಸ್ಸ ಜಟಿಲಸ್ಸ ಏತದಹೋಸಿ – ‘‘ಮಹಿದ್ಧಿಕೋ ಖೋ ಮಹಾಸಮಣೋ ಮಹಾನುಭಾವೋ, ಯತ್ರ ಹಿ ನಾಮ ಚಣ್ಡಸ್ಸ ನಾಗರಾಜಸ್ಸ ಇದ್ಧಿಮತೋ ಆಸಿವಿಸಸ್ಸ ಘೋರವಿಸಸ್ಸ ತೇಜಸಾ ತೇಜಂ ಪರಿಯಾದಿಯಿಸ್ಸತಿ, ನ ತ್ವೇವ ಖೋ ಅರಹಾ ಯಥಾ ಅಹ’’ನ್ತಿ.

‘‘ನೇರಞ್ಜರಾಯಂ ಭಗವಾ, ಉರುವೇಲಕಸ್ಸಪಂ ಜಟಿಲಂ ಅವೋಚ;

ಸಚೇ ತೇ ಕಸ್ಸಪ ಅಗರು, ವಿಹರೇಮು ಅಜ್ಜಣ್ಹೋ ಅಗ್ಗಿಸಾಲಮ್ಹೀ’’ತಿ.

‘‘ನ ಖೋ ಮೇ ಮಹಾಸಮಣ ಗರು, ಫಾಸುಕಾಮೋವ ತಂ ನಿವಾರೇಮಿ;

ಚಣ್ಡೇತ್ಥ ನಾಗರಾಜಾ, ಇದ್ಧಿಮಾ ಆಸಿವಿಸೋ ಘೋರವಿಸೋ;

ಸೋ ತಂ ಮಾ ವಿಹೇಠೇಸೀ’’ತಿ.

‘‘ಅಪ್ಪೇವ ಮಂ ನ ವಿಹೇಠೇಯ್ಯ, ಇಙ್ಘ ತ್ವಂ ಕಸ್ಸಪ ಅನುಜಾನಾಹಿ ಅಗ್ಯಾಗಾರನ್ತಿ;

ದಿನ್ನನ್ತಿ ನಂ ವಿದಿತ್ವಾ, ಅಭೀತೋ ಪಾವಿಸಿ ಭಯಮತೀತೋ.

‘‘ದಿಸ್ವಾ ಇಸಿಂ ಪವಿಟ್ಠಂ, ಅಹಿನಾಗೋ ದುಮ್ಮನೋ ಪಧೂಪಾಯಿ;

ಸುಮನಮನಸೋ ಅಧಿಮನೋ, ಮನುಸ್ಸನಾಗೋಪಿ ತತ್ಥ ಪಧೂಪಾಯಿ.

‘‘ಮಕ್ಖಞ್ಚ ಅಸಹಮಾನೋ, ಅಹಿನಾಗೋ ಪಾವಕೋವ ಪಜ್ಜಲಿ;

ತೇಜೋಧಾತುಸುಕುಸಲೋ, ಮನುಸ್ಸನಾಗೋಪಿ ತತ್ಥ ಪಜ್ಜಲಿ.

‘‘ಉಭಿನ್ನಂ ಸಜೋತಿಭೂತಾನಂ,

ಅಗ್ಯಾಗಾರಂ ಆದಿತ್ತಂ ಹೋತಿ ಸಮ್ಪಜ್ಜಲಿತಂ ಸಜೋತಿಭೂತಂ;

ಉದಿಚ್ಛರೇ ಜಟಿಲಾ, ಅಭಿರೂಪೋ ವತ ಭೋ ಮಹಾಸಮಣೋ;

ನಾಗೇನ ವಿಹೇಠಿಯತೀತಿ ಭಣನ್ತಿ.

‘‘ಅಥ ತಸ್ಸಾ ರತ್ತಿಯಾ ಅಚ್ಚಯೇನ, ಹತಾ ನಾಗಸ್ಸ ಅಚ್ಚಿಯೋ ಹೋನ್ತಿ;

ಇದ್ಧಿಮತೋ ಪನ ಠಿತಾ, ಅನೇಕವಣ್ಣಾ ಅಚ್ಚಿಯೋ ಹೋನ್ತಿ.

‘‘ನೀಲಾ ಅಥ ಲೋಹಿತಿಕಾ, ಮಞ್ಜಿಟ್ಠಾ ಪೀತಕಾ ಫಲಿಕವಣ್ಣಾಯೋ;

ಅಙ್ಗೀರಸಸ್ಸ ಕಾಯೇ, ಅನೇಕವಣ್ಣಾ ಅಚ್ಚಿಯೋ ಹೋನ್ತಿ.

‘‘ಪತ್ತಮ್ಹಿ ಓದಹಿತ್ವಾ, ಅಹಿನಾಗಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಸ್ಸ ದಸ್ಸೇಸಿ;

ಅಯಂ ತೇ ಕಸ್ಸಪ ನಾಗೋ, ಪರಿಯಾದಿನ್ನೋ ಅಸ್ಸ ತೇಜಸಾ ತೇಜೋ’’ತಿ.

ಅಥ ಖೋ ಉರುವೇಲಕಸ್ಸಪೋ ಜಟಿಲೋ ಭಗವತೋ ಇಮಿನಾ ಇದ್ಧಿಪಾಟಿಹಾರಿಯೇನ ಅಭಿಪ್ಪಸನ್ನೋ ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಇಧೇವ, ಮಹಾಸಮಣ, ವಿಹರ, ಅಹಂ ತೇ ಧುವಭತ್ತೇನಾ’’ತಿ.

ಪಠಮಂ ಪಾಟಿಹಾರಿಯಂ.

ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಉರುವೇಲಕಸ್ಸಪಸ್ಸ ಜಟಿಲಸ್ಸ ಅಸ್ಸಮಸ್ಸ ಅವಿದೂರೇ ಅಞ್ಞತರಸ್ಮಿಂ ವನಸಣ್ಡೇ ವಿಹಾಸಿ. ಅಥ ಖೋ ಚತ್ತಾರೋ ಮಹಾರಾಜಾನೋ ಅಭಿಕ್ಕನ್ತಾಯ ರತ್ತಿಯಾ ಅಭಿಕ್ಕನ್ತವಣ್ಣಾ ಕೇವಲಕಪ್ಪಂ ವನಸಣ್ಡಂ ಓಭಾಸೇತ್ವಾ ಯೇನ ಭಗವಾ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿಂಸು; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಭಗವನ್ತಂ ಅಭಿವಾದೇತ್ವಾ ಚತುದ್ದಿಸಾ ಅಟ್ಠಂಸು ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ಮಹನ್ತಾ ಅಗ್ಗಿಕ್ಖನ್ಧಾ. ಅಥ ಖೋ ಉರುವೇಲಕಸ್ಸಪೋ ಜಟಿಲೋ ತಸ್ಸಾ ರತ್ತಿಯಾ ಅಚ್ಚಯೇನ ಯೇನ ಭಗವಾ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಕಾಲೋ, ಮಹಾಸಮಣ, ನಿಟ್ಠಿತಂ ಭತ್ತಂ, ತೇ ನು ಖೋ ತೇ, ಮಹಾಸಮಣ, ಅಭಿಕ್ಕನ್ತಾಯ ರತ್ತಿಯಾ ಅಭಿಕ್ಕನ್ತವಣ್ಣಾ ಕೇವಲಕಪ್ಪಂ ವನಸಣ್ಡಂ ಓಭಾಸೇತ್ವಾ ಯೇನ ತ್ವಂ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿಂಸು; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ತಂ ಅಭಿವಾದೇತ್ವಾ ಚತುದ್ದಿಸಾ ಅಟ್ಠಂಸು ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ಮಹನ್ತಾ ಅಗ್ಗಿಕ್ಖನ್ಧಾ’’ತಿ. ಏತೇ ಖೋ, ಕಸ್ಸಪ, ಚತ್ತಾರೋ ಮಹಾರಾಜಾನೋ ಯೇನಾಹಂ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿಂಸು ಧಮ್ಮಸ್ಸವನಾಯಾತಿ. ಅಥ ಖೋ ಉರುವೇಲಕಸ್ಸಪಸ್ಸ ಜಟಿಲಸ್ಸ ಏತದಹೋಸಿ – ‘‘ಮಹಿದ್ಧಿಕೋ ಖೋ ಮಹಾಸಮಣೋ ಮಹಾನುಭಾವೋ, ಯತ್ರ ಹಿ ನಾಮ ಚತ್ತಾರೋಪಿ ಮಹಾರಾಜಾನೋ ಉಪಸಙ್ಕಮಿಸ್ಸನ್ತಿ ಧಮ್ಮಸ್ಸವನಾಯ, ನ ತ್ವೇವ ಚ ಖೋ ಅರಹಾ ಯಥಾ ಅಹ’’ನ್ತಿ. ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಉರುವೇಲಕಸ್ಸಪಸ್ಸ ಜಟಿಲಸ್ಸ ಭತ್ತಂ ಭುಞ್ಜಿತ್ವಾ ತಸ್ಮಿಂಯೇವ ವನಸಣ್ಡೇ ವಿಹಾಸಿ.

ದುತಿಯಂ ಪಾಟಿಹಾರಿಯಂ.

ಅಥ ಖೋ ಸಕ್ಕೋ ದೇವಾನಮಿನ್ದೋ ಅಭಿಕ್ಕನ್ತಾಯ ರತ್ತಿಯಾ ಅಭಿಕ್ಕನ್ತವಣ್ಣೋ ಕೇವಲಕಪ್ಪಂ ವನಸಣ್ಡಂ ಓಭಾಸೇತ್ವಾ ಯೇನ ಭಗವಾ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಭಗವನ್ತಂ ಅಭಿವಾದೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ಅಟ್ಠಾಸಿ ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ಮಹಾಅಗ್ಗಿಕ್ಖನ್ಧೋ ಪುರಿಮಾಹಿ ವಣ್ಣನಿಭಾಹಿ ಅಭಿಕ್ಕನ್ತತರೋ ಚ ಪಣೀತತರೋ ಚ. ಅಥ ಖೋ ಉರುವೇಲಕಸ್ಸಪೋ ಜಟಿಲೋ ತಸ್ಸಾ ರತ್ತಿಯಾ ಅಚ್ಚಯೇನ ಯೇನ ಭಗವಾ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಕಾಲೋ, ಮಹಾಸಮಣ, ನಿಟ್ಠಿತಂ ಭತ್ತಂ, ಕೋ ನು ಖೋ ಸೋ, ಮಹಾಸಮಣ, ಅಭಿಕ್ಕನ್ತಾಯ ರತ್ತಿಯಾ ಅಭಿಕ್ಕನ್ತವಣ್ಣೋ ಕೇವಲಕಪ್ಪಂ ವನಸಣ್ಡಂ ಓಭಾಸೇತ್ವಾ ಯೇನ ತ್ವಂ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ತಂ ಅಭಿವಾದೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ಅಟ್ಠಾಸಿ ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ಮಹಾಅಗ್ಗಿಕ್ಖನ್ಧೋ ಪುರಿಮಾಹಿ ವಣ್ಣನಿಭಾಹಿ ಅಭಿಕ್ಕನ್ತತರೋ ಚ ಪಣೀತತರೋ ಚಾ’’ತಿ. ಏಸೋ ಖೋ, ಕಸ್ಸಪ, ಸಕ್ಕೋ ದೇವಾನಮಿನ್ದೋ ಯೇನಾಹಂ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ ಧಮ್ಮಸ್ಸವನಾಯಾತಿ. ಅಥ ಖೋ ಉರುವೇಲಕಸ್ಸಪಸ್ಸ ಜಟಿಲಸ್ಸ ಏತದಹೋಸಿ – ‘‘ಮಹಿದ್ಧಿಕೋ ಖೋ ಮಹಾಸಮಣೋ ಮಹಾನುಭಾವೋ, ಯತ್ರ ಹಿ ನಾಮ ಸಕ್ಕೋಪಿ ದೇವಾನಮಿನ್ದೋ ಉಪಸಙ್ಕಮಿಸ್ಸತಿ ಧಮ್ಮಸ್ಸವನಾಯ, ನ ತ್ವೇವ ಚ ಖೋ ಅರಹಾ ಯಥಾ ಅಹ’’ನ್ತಿ. ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಉರುವೇಲಕಸ್ಸಪಸ್ಸ ಜಟಿಲಸ್ಸ ಭತ್ತಂ ಭುಞ್ಜಿತ್ವಾ ತಸ್ಮಿಂಯೇವ ವನಸಣ್ಡೇ ವಿಹಾಸಿ.

ತತಿಯಂ ಪಾಟಿಹಾರಿಯಂ.

ಅಥ ಖೋ ಬ್ರಹ್ಮಾ ಸಹಮ್ಪತಿ ಅಭಿಕ್ಕನ್ತಾಯ ರತ್ತಿಯಾ ಅಭಿಕ್ಕನ್ತವಣ್ಣೋ ಕೇವಲಕಪ್ಪಂ ವನಸಣ್ಡಂ ಓಭಾಸೇತ್ವಾ ಯೇನ ಭಗವಾ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಭಗವನ್ತಂ ಅಭಿವಾದೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ಅಟ್ಠಾಸಿ ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ಮಹಾಅಗ್ಗಿಕ್ಖನ್ಧೋ ಪುರಿಮಾಹಿ ವಣ್ಣನಿಭಾಹಿ ಅಭಿಕ್ಕನ್ತತರೋ ಚ ಪಣೀತತರೋ ಚ. ಅಥ ಖೋ ಉರುವೇಲಕಸ್ಸಪೋ ಜಟಿಲೋ ತಸ್ಸಾ ರತ್ತಿಯಾ ಅಚ್ಚಯೇನ ಯೇನ ಭಗವಾ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಕಾಲೋ, ಮಹಾಸಮಣ, ನಿಟ್ಠಿತಂ ಭತ್ತಂ, ಕೋ ನು ಖೋ ಸೋ, ಮಹಾಸಮಣ, ಅಭಿಕ್ಕನ್ತಾಯ ರತ್ತಿಯಾ ಅಭಿಕ್ಕನ್ತವಣ್ಣೋ ಕೇವಲಕಪ್ಪಂ ವನಸಣ್ಡಂ ಓಭಾಸೇತ್ವಾ ಯೇನ ತ್ವಂ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ತಂ ಅಭಿವಾದೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ಅಟ್ಠಾಸಿ ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ಮಹಾಅಗ್ಗಿಕ್ಖನ್ಧೋ ಪುರಿಮಾಹಿ ವಣ್ಣನಿಭಾಹಿ ಅಭಿಕ್ಕನ್ತತರೋ ಚ ಪಣೀತತರೋ ಚಾ’’ತಿ. ಏಸೋ ಖೋ, ಕಸ್ಸಪ, ಬ್ರಹ್ಮಾ ಸಹಮ್ಪತಿ ಯೇನಾಹಂ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ ಧಮ್ಮಸ್ಸವನಾಯಾತಿ. ಅಥ ಖೋ ಉರುವೇಲಕಸ್ಸಪಸ್ಸ ಜಟಿಲಸ್ಸ ಏತದಹೋಸಿ – ‘‘ಮಹಿದ್ಧಿಕೋ ಖೋ ಮಹಾಸಮಣೋ ಮಹಾನುಭಾವೋ, ಯತ್ರ ಹಿ ನಾಮ ಬ್ರಹ್ಮಾಪಿ ಸಹಮ್ಪತಿ ಉಪಸಙ್ಕಮಿಸ್ಸತಿ ಧಮ್ಮಸ್ಸವನಾಯ, ನ ತ್ವೇವ ಚ ಖೋ ಅರಹಾ ಯಥಾ ಅಹ’’ನ್ತಿ. ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಉರುವೇಲಕಸ್ಸಪಸ್ಸ ಜಟಿಲಸ್ಸ ಭತ್ತಂ ಭುಞ್ಜಿತ್ವಾ ತಸ್ಮಿಂಯೇವ ವನಸಣ್ಡೇ ವಿಹಾಸಿ.

ಚತುತ್ಥಂ ಪಾಟಿಹಾರಿಯಂ.

ತೇನ ಖೋ ಪನ ಸಮಯೇನ ಉರುವೇಲಕಸ್ಸಪಸ್ಸ ಜಟಿಲಸ್ಸ ಮಹಾಯಞ್ಞೋ ಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಿತೋ ಹೋತಿ, ಕೇವಲಕಪ್ಪಾ ಚ ಅಙ್ಗಮಗಧಾ ಪಹೂತಂ ಖಾದನೀಯಂ ಭೋಜನೀಯಂ ಆದಾಯ ಅಭಿಕ್ಕಮಿತುಕಾಮಾ ಹೋನ್ತಿ. ಅಥ ಖೋ ಉರುವೇಲಕಸ್ಸಪಸ್ಸ ಜಟಿಲಸ್ಸ ಏತದಹೋಸಿ – ‘‘ಏತರಹಿ ಖೋ ಮೇ ಮಹಾಯಞ್ಞೋ ಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಿತೋ, ಕೇವಲಕಪ್ಪಾ ಚ ಅಙ್ಗಮಗಧಾ ಪಹೂತಂ ಖಾದನೀಯಂ ಭೋಜನೀಯಂ ಆದಾಯ ಅಭಿಕ್ಕಮಿಸ್ಸನ್ತಿ, ಸಚೇ ಮಹಾಸಮಣೋ ಮಹಾಜನಕಾಯೇ ಇದ್ಧಿಪಾಟಿಹಾರಿಯಂ ಕರಿಸ್ಸತಿ, ಮಹಾಸಮಣಸ್ಸ ಲಾಭಸಕ್ಕಾರೋ ಅಭಿವಡ್ಢಿಸ್ಸತಿ, ಮಮ ಲಾಭಸಕ್ಕಾರೋ ಪರಿಹಾಯಿಸ್ಸತಿ, ಅಹೋ ನೂನ ಮಹಾಸಮಣೋ ಸ್ವಾತನಾಯ ನಾಗಚ್ಛೇಯ್ಯಾ’’ತಿ. ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಉರುವೇಲಕಸ್ಸಪಸ್ಸ ಜಟಿಲಸ್ಸ ಚೇತಸಾ ಚೇತೋಪರಿವಿತಕ್ಕಮಞ್ಞಾಯ ಉತ್ತರಕುರುಂ ಗನ್ತ್ವಾ ತತೋ ಪಿಣ್ಡಪಾತಂ ಆಹರಿತ್ವಾ ಅನೋತತ್ತದಹೇ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತ್ವಾ ತತ್ಥೇವ ದಿವಾವಿಹಾರಂ ಅಕಾಸಿ. ಅಥ ಖೋ ಉರುವೇಲಕಸ್ಸಪೋ ಜಟಿಲೋ ತಸ್ಸಾ ರತ್ತಿಯಾ ಅಚ್ಚಯೇನ ಯೇನ ಭಗವಾ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಕಾಲೋ, ಮಹಾಸಮಣ, ನಿಟ್ಠಿತಂ ಭತ್ತಂ, ಕಿಂ ನು ಖೋ, ಮಹಾಸಮಣ, ಹಿಯ್ಯೋ ನಾಗಮಾಸಿ, ಅಪಿಚ ಮಯಂ ತಂ ಸರಾಮ, ‘ಕಿಂ ನು ಖೋ ಮಹಾಸಮಣೋ ನಾಗಚ್ಛತೀ’ತಿ, ಖಾದನೀಯಸ್ಸ ಚ ಭೋಜನೀಯಸ್ಸ ಚ ತೇ ಪಟಿವೀಸೋ ಠಪಿತೋ’’ತಿ. ನನು ತೇ, ಕಸ್ಸಪ, ಏತದಹೋಸಿ – ‘‘ಏತರಹಿ ಖೋ ಮೇ ಮಹಾಯಞ್ಞೋ ಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಿತೋ ಕೇವಲಕಪ್ಪಾ ಚ ಅಙ್ಗಮಗಧಾ ಪಹೂತಂ ಖಾದನೀಯಂ ಭೋಜನೀಯಂ ಆದಾಯ ಅಭಿಕ್ಕಮಿಸ್ಸನ್ತಿ, ಸಚೇ ಮಹಾಸಮಣೋ ಮಹಾಜನಕಾಯೇ ಇದ್ಧಿಪಾಟಿಹಾರಿಯಂ ಕರಿಸ್ಸತಿ, ಮಹಾಸಮಣಸ್ಸ ಲಾಭಸಕ್ಕಾರೋ ಅಭಿವಡ್ಢಿಸ್ಸತಿ, ಮಮ ಲಾಭಸಕ್ಕಾರೋ ಪರಿಹಾಯಿಸ್ಸತಿ, ಅಹೋ ನೂನ ಮಹಾಸಮಣೋ ಸ್ವಾತನಾಯ ನಾಗಚ್ಛೇಯ್ಯಾ’’ತಿ, ಸೋ ಖೋ ಅಹಂ, ಕಸ್ಸಪ, ತವ ಚೇತಸಾ ಚೇತೋಪರಿವಿತಕ್ಕಮಞ್ಞಾಯ ಉತ್ತರಕುರುಂ ಗನ್ತ್ವಾ ತತೋ ಪಿಣ್ಡಪಾತಂ ಆಹರಿತ್ವಾ ಅನೋತತ್ತದಹೇ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತ್ವಾ ತತ್ಥೇವ ದಿವಾವಿಹಾರಂ ಅಕಾಸಿನ್ತಿ. ಅಥ ಖೋ ಉರುವೇಲಕಸ್ಸಪಸ್ಸ ಜಟಿಲಸ್ಸ ಏತದಹೋಸಿ – ‘‘ಮಹಿದ್ಧಿಕೋ ಖೋ ಮಹಾಸಮಣೋ ಮಹಾನುಭಾವೋ, ಯತ್ರ ಹಿ ನಾಮ ಚೇತಸಾಪಿ ಚಿತ್ತಂ ಪಜಾನಿಸ್ಸತಿ, ನ ತ್ವೇವ ಚ ಖೋ ಅರಹಾ ಯಥಾ ಅಹ’’ನ್ತಿ. ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಉರುವೇಲಕಸ್ಸಪಸ್ಸ ಜಟಿಲಸ್ಸ ಭತ್ತಂ ಭುಞ್ಜಿತ್ವಾ ತಸ್ಮಿಂಯೇವ ವನಸಣ್ಡೇ ವಿಹಾಸಿ.

ಪಞ್ಚಮಂ ಪಾಟಿಹಾರಿಯಂ.

ತೇನ ಖೋ ಪನ ಸಮಯೇನ ಭಗವತೋ ಪಂಸುಕೂಲಂ ಉಪ್ಪನ್ನಂ ಹೋತಿ. ಅಥ ಖೋ ಭಗವತೋ ಏತದಹೋಸಿ – ‘‘ಕತ್ಥ ನು ಖೋ ಅಹಂ ಪಂಸುಕೂಲಂ ಧೋವೇಯ್ಯ’’ನ್ತಿ? ಅಥ ಖೋ ಸಕ್ಕೋ ದೇವಾನಮಿನ್ದೋ ಭಗವತೋ ಚೇತಸಾ ಚೇತೋಪರಿವಿತಕ್ಕಮಞ್ಞಾಯ ಪಾಣಿನಾ ಪೋಕ್ಖರಣಿಂ ಖಣಿತ್ವಾ ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಇಧ, ಭನ್ತೇ ಭಗವಾ, ಪಂಸುಕೂಲಂ ಧೋವತೂ’’ತಿ. ಅಥ ಖೋ ಭಗವತೋ ಏತದಹೋಸಿ – ‘‘ಕಿಮ್ಹಿ ನು ಖೋ ಅಹಂ ಪಂಸುಕೂಲಂ ಪರಿಮದ್ದೇಯ್ಯ’’ನ್ತಿ? ಅಥ ಖೋ ಸಕ್ಕೋ ದೇವಾನಮಿನ್ದೋ ಭಗವತೋ ಚೇತಸಾ ಚೇತೋಪರಿವಿತಕ್ಕಮಞ್ಞಾಯ ಮಹತಿಂ ಸಿಲಂ ಉಪನಿಕ್ಖಿಪಿ – ‘‘ಇಧ, ಭನ್ತೇ ಭಗವಾ, ಪಂಸುಕೂಲಂ ಪರಿಮದ್ದತೂ’’ತಿ. ಅಥ ಖೋ ಭಗವತೋ ಏತದಹೋಸಿ – ‘‘ಕಿಮ್ಹಿ ನು ಖೋ ಅಹಂ ಆಲಮ್ಬಿತ್ವಾ ಉತ್ತರೇಯ್ಯ’’ನ್ತಿ? ಅಥ ಖೋ ಕಕುಧೇ ಅಧಿವತ್ಥಾ ದೇವತಾ ಭಗವತೋ ಚೇತಸಾ ಚೇತೋಪರಿವಿತಕ್ಕಮಞ್ಞಾಯ ಸಾಖಂ ಓನಾಮೇಸಿ – ‘‘ಇಧ, ಭನ್ತೇ ಭಗವಾ, ಆಲಮ್ಬಿತ್ವಾ ಉತ್ತರತೂ’’ತಿ. ಅಥ ಖೋ ಭಗವತೋ ಏತದಹೋಸಿ – ‘‘ಕಿಮ್ಹಿ ನು ಖೋ ಅಹಂ ಪಂಸುಕೂಲಂ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇಯ್ಯ’’ನ್ತಿ? ಅಥ ಖೋ ಸಕ್ಕೋ ದೇವಾನಮಿನ್ದೋ ಭಗವತೋ ಚೇತಸಾ ಚೇತೋಪರಿವಿತಕ್ಕಮಞ್ಞಾಯ ಮಹತಿಂ ಸಿಲಂ ಉಪನಿಕ್ಖಿಪಿ – ‘‘ಇಧ, ಭನ್ತೇ ಭಗವಾ, ಪಂಸುಕೂಲಂ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇತೂ’’ತಿ. ಅಥ ಖೋ ಉರುವೇಲಕಸ್ಸಪೋ ಜಟಿಲೋ ತಸ್ಸಾ ರತ್ತಿಯಾ ಅಚ್ಚಯೇನ ಯೇನ ಭಗವಾ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಕಾಲೋ, ಮಹಾಸಮಣ, ನಿಟ್ಠಿತಂ ಭತ್ತಂ, ಕಿಂ ನು ಖೋ, ಮಹಾಸಮಣ, ನಾಯಂ ಪುಬ್ಬೇ ಇಧ ಪೋಕ್ಖರಣೀ ಸಾಯಂ ಇಧ ಪೋಕ್ಖರಣೀ, ನಯಿಮಾ ಸಿಲಾ ಪುಬ್ಬೇ ಉಪನಿಕ್ಖಿತ್ತಾ, ಕೇನಿಮಾ ಸಿಲಾ ಉಪನಿಕ್ಖಿತ್ತಾ, ನಯಿಮಸ್ಸ ಕಕುಧಸ್ಸ ಪುಬ್ಬೇ ಸಾಖಾ ಓನತಾ, ಸಾಯಂ ಸಾಖಾ ಓನತಾ’’ತಿ? ಇಧ ಮೇ, ಕಸ್ಸಪ, ಪಂಸುಕೂಲಂ ಉಪ್ಪನ್ನಂ ಅಹೋಸಿ, ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ, ಕಸ್ಸಪ, ಏತದಹೋಸಿ – ‘‘ಕತ್ಥ ನು ಖೋ ಅಹಂ ಪಂಸುಕೂಲಂ ಧೋವೇಯ್ಯ’’ನ್ತಿ? ಅಥ ಖೋ, ಕಸ್ಸಪ, ಸಕ್ಕೋ ದೇವಾನಮಿನ್ದೋ ಮಮ ಚೇತಸಾ ಚೇತೋಪರಿವಿತಕ್ಕಮಞ್ಞಾಯ ಪಾಣಿನಾ ಪೋಕ್ಖರಣಿಂ ಖಣಿತ್ವಾ ಮಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಇಧ, ಭನ್ತೇ ಭಗವಾ, ಪಂಸುಕೂಲಂ ಧೋವತೂ’’ತಿ. ಸಾಯಂ, ಕಸ್ಸಪ, ಅಮನುಸ್ಸೇನ ಪಾಣಿನಾ ಖಣಿತಾ ಪೋಕ್ಖರಣೀ. ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ, ಕಸ್ಸಪ, ಏತದಹೋಸಿ – ‘‘ಕಿಮ್ಹಿ ನು ಖೋ ಅಹಂ ಪಂಸುಕೂಲಂ ಪರಿಮದ್ದೇಯ್ಯ’’ನ್ತಿ? ಅಥ ಖೋ, ಕಸ್ಸಪ, ಸಕ್ಕೋ ದೇವಾನಮಿನ್ದೋ ಮಮ ಚೇತಸಾ ಚೇತೋಪರಿವಿತಕ್ಕಮಞ್ಞಾಯ ಮಹತಿಂ ಸಿಲಂ ಉಪನಿಕ್ಖಿಪಿ – ‘‘ಇಧ, ಭನ್ತೇ ಭಗವಾ, ಪಂಸುಕೂಲಂ ಪರಿಮದ್ದತೂ’’ತಿ? ಸಾಯಂ, ಕಸ್ಸಪ, ಅಮನುಸ್ಸೇನ ಉಪನಿಕ್ಖಿತ್ತಾ ಸಿಲಾ. ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ, ಕಸ್ಸಪ, ಏತದಹೋಸಿ – ‘‘ಕಿಮ್ಹಿ ನು ಖೋ ಅಹಂ ಆಲಮ್ಬಿತ್ವಾ ಉತ್ತರೇಯ್ಯ’’ನ್ತಿ? ಅಥ ಖೋ, ಕಸ್ಸಪ, ಕಕುಧೇ ಅಧಿವತ್ಥಾ ದೇವತಾ ಮಮ ಚೇತಸಾ ಚೇತೋಪರಿವಿತಕ್ಕಮಞ್ಞಾಯ ಸಾಖಂ ಓನಾಮೇಸಿ – ‘‘ಇಧ, ಭನ್ತೇ ಭಗವಾ, ಆಲಮ್ಬಿತ್ವಾ ಉತ್ತರತೂ’’ತಿ? ಸ್ವಾಯಂ ಆಹರಹತ್ಥೋ ಕಕುಧೋ. ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ, ಕಸ್ಸಪ, ಏತದಹೋಸಿ – ‘‘ಕಿಮ್ಹಿ ನು ಖೋ ಅಹಂ ಪಂಸುಕೂಲಂ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇಯ್ಯ’’ನ್ತಿ? ಅಥ ಖೋ, ಕಸ್ಸಪ, ಸಕ್ಕೋ ದೇವಾನಮಿನ್ದೋ ಮಮ ಚೇತಸಾ ಚೇತೋಪರಿವಿತಕ್ಕಮಞ್ಞಾಯ ಮಹತಿಂ ಸಿಲಂ ಉಪನಿಕ್ಖಿಪಿ – ‘‘ಇಧ, ಭನ್ತೇ ಭಗವಾ, ಪಂಸುಕೂಲಂ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇತೂ’’ತಿ? ಸಾಯಂ, ಕಸ್ಸಪ, ಅಮನುಸ್ಸೇನ ಉಪನಿಕ್ಖಿತ್ತಾ ಸಿಲಾತಿ. ಅಥ ಖೋ ಉರುವೇಲಕಸ್ಸಪಸ್ಸ ಏತದಹೋಸಿ – ‘‘ಮಹಿದ್ಧಿಕೋ ಮಹಾಸಮಣೋ ಮಹಾನುಭಾವೋ, ಯತ್ರ ಹಿ ನಾಮ ಸಕ್ಕೋಪಿ ದೇವಾನಮಿನ್ದೋ ವೇಯ್ಯಾವಚ್ಚಂ ಕರಿಸ್ಸತಿ, ನ ತ್ವೇವ ಚ ಖೋ ಅರಹಾ ಯಥಾ ಅಹ’’ನ್ತಿ. ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಉರುವೇಲಕಸ್ಸಪಸ್ಸ ಜಟಿಲಸ್ಸ ಭತ್ತಂ ಭುಞ್ಜಿತ್ವಾ ತಸ್ಮಿಂಯೇವ ವನಸಣ್ಡೇ ವಿಹಾಸಿ.

ಅಥ ಖೋ ಉರುವೇಲಕಸ್ಸಪೋ ಜಟಿಲೋ ತಸ್ಸಾ ರತ್ತಿಯಾ ಅಚ್ಚಯೇನ ಯೇನ ಭಗವಾ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಭಗವತೋ ಕಾಲಂ ಆರೋಚೇಸಿ – ‘‘ಕಾಲೋ, ಮಹಾಸಮಣ, ನಿಟ್ಠಿತಂ ಭತ್ತ’’ನ್ತಿ. ‘‘ಗಚ್ಛ ತ್ವಂ, ಕಸ್ಸಪ, ಆಯಾಮಹ’’ನ್ತಿ ಉರುವೇಲಕಸ್ಸಪಂ ಜಟಿಲಂ ಉಯ್ಯೋಜೇತ್ವಾ ಯಾಯ ಜಮ್ಬುಯಾ ಜಮ್ಬುದೀಪೋ ಪಞ್ಞಾಯತಿ, ತತೋ ಫಲಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಪಠಮತರಂ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಅಗ್ಯಾಗಾರೇ ನಿಸೀದಿ. ಅದ್ದಸಾ ಖೋ ಉರುವೇಲಕಸ್ಸಪೋ ಜಟಿಲೋ ಭಗವನ್ತಂ ಅಗ್ಯಾಗಾರೇ ನಿಸಿನ್ನಂ, ದಿಸ್ವಾನ ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಕತಮೇನ ತ್ವಂ, ಮಹಾಸಮಣ, ಮಗ್ಗೇನ ಆಗತೋ, ಅಹಂ ತಯಾ ಪಠಮತರಂ ಪಕ್ಕನ್ತೋ, ಸೋ ತ್ವಂ ಪಠಮತರಂ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಅಗ್ಯಾಗಾರೇ ನಿಸಿನ್ನೋ’’ತಿ? ‘‘ಇಧಾಹಂ, ಕಸ್ಸಪ, ತಂ ಉಯ್ಯೋಜೇತ್ವಾ ಯಾಯ ಜಮ್ಬುಯಾ ಜಮ್ಬುದೀಪೋ ಪಞ್ಞಾಯತಿ, ತತೋ ಫಲಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಪಠಮತರಂ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಅಗ್ಯಾಗಾರೇ ನಿಸಿನ್ನೋ. ಇದಂ ಖೋ, ಕಸ್ಸಪ, ಜಮ್ಬುಫಲಂ ವಣ್ಣಸಮ್ಪನ್ನಂ ಗನ್ಧಸಮ್ಪನ್ನಂ ರಸಸಮ್ಪನ್ನಂ, ಸಚೇ ಆಕಙ್ಖಸಿ ಪರಿಭುಞ್ಜಾ’’ತಿ. ‘‘ಅಲಂ, ಮಹಾಸಮಣ, ತ್ವಂಯೇವ ತಂ ಅರಹಸಿ, ತ್ವಂಯೇವ ತಂ ಪರಿಭುಞ್ಜಾ’’ತಿ. ಅಥ ಖೋ ಉರುವೇಲಕಸ್ಸಪಸ್ಸ ಜಟಿಲಸ್ಸ ಏತದಹೋಸಿ – ‘‘ಮಹಿದ್ಧಿಕೋ ಖೋ ಮಹಾಸಮಣೋ ಮಹಾನುಭಾವೋ, ಯತ್ರ ಹಿ ನಾಮ ಮಂ ಪಠಮತರಂ ಉಯ್ಯೋಜೇತ್ವಾ ಯಾಯ ಜಮ್ಬುಯಾ ಜಮ್ಬುದೀಪೋ ಪಞ್ಞಾಯತಿ, ತತೋ ಫಲಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಪಠಮತರಂ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಅಗ್ಯಾಗಾರೇ ನಿಸೀದಿಸ್ಸತಿ, ನ ತ್ವೇವ ಚ ಖೋ ಅರಹಾ ಯಥಾ ಅಹ’’ನ್ತಿ. ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಉರುವೇಲಕಸ್ಸಪಸ್ಸ ಜಟಿಲಸ್ಸ ಭತ್ತಂ ಭುಞ್ಜಿತ್ವಾ ತಸ್ಮಿಂಯೇವ ವನಸಣ್ಡೇ ವಿಹಾಸಿ.

ಅಥ ಖೋ ಉರುವೇಲಕಸ್ಸಪೋ ಜಟಿಲೋ ತಸ್ಸಾ ರತ್ತಿಯಾ ಅಚ್ಚಯೇನ ಯೇನ ಭಗವಾ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಭಗವತೋ ಕಾಲಂ ಆರೋಚೇಸಿ – ‘‘ಕಾಲೋ, ಮಹಾಸಮಣ, ನಿಟ್ಠಿತಂ ಭತ್ತ’’ನ್ತಿ. ‘‘ಗಚ್ಛ ತ್ವಂ, ಕಸ್ಸಪ, ಆಯಾಮಹ’’ನ್ತಿ ಉರುವೇಲಕಸ್ಸಪಂ ಜಟಿಲಂ ಉಯ್ಯೋಜೇತ್ವಾ ಯಾಯ ಜಮ್ಬುಯಾ ಜಮ್ಬುದೀಪೋ ಪಞ್ಞಾಯತಿ, ತಸ್ಸಾ ಅವಿದೂರೇ ಅಮ್ಬೋ…ಪೇ… ತಸ್ಸಾ ಅವಿದೂರೇ ಆಮಲಕೀ…ಪೇ… ತಸ್ಸಾ ಅವಿದೂರೇ ಹರೀತಕೀ…ಪೇ… ತಾವತಿಂಸಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಪಾರಿಚ್ಛತ್ತಕಪುಪ್ಫಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಪಠಮತರಂ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಅಗ್ಯಾಗಾರೇ ನಿಸೀದಿ. ಅದ್ದಸಾ ಖೋ ಉರುವೇಲಕಸ್ಸಪೋ ಜಟಿಲೋ ಭಗವನ್ತಂ ಅಗ್ಯಾಗಾರೇ ನಿಸಿನ್ನಂ, ದಿಸ್ವಾನ ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಕತಮೇನ ತ್ವಂ, ಮಹಾಸಮಣ, ಮಗ್ಗೇನ ಆಗತೋ, ಅಹಂ ತಯಾ ಪಠಮತರಂ ಪಕ್ಕನ್ತೋ, ಸೋ ತ್ವಂ ಪಠಮತರಂ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಅಗ್ಯಾಗಾರೇ ನಿಸಿನ್ನೋ’’ತಿ? ‘‘ಇಧಾಹಂ, ಕಸ್ಸಪ, ತಂ ಉಯ್ಯೋಜೇತ್ವಾ ತಾವತಿಂಸಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಪಾರಿಚ್ಛತ್ತಕಪುಪ್ಫಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಪಠಮತರಂ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಅಗ್ಯಾಗಾರೇ ನಿಸಿನ್ನೋ. ಇದಂ ಖೋ, ಕಸ್ಸಪ, ಪಾರಿಚ್ಛತ್ತಕಪುಪ್ಫಂ ವಣ್ಣಸಮ್ಪನ್ನಂ ಗನ್ಧಸಮ್ಪನ್ನಂ, ಸಚೇ ಆಕಙ್ಖಸಿ ಗಣ್ಹಾ’’ತಿ. ‘‘ಅಲಂ, ಮಹಾಸಮಣ, ತ್ವಂಯೇವ ತಂ ಅರಹಸಿ, ತ್ವಂಯೇವ ತಂ ಗಣ್ಹಾ’’ತಿ. ಅಥ ಖೋ ಉರುವೇಲಕಸ್ಸಪಸ್ಸ ಜಟಿಲಸ್ಸ ಏತದಹೋಸಿ – ‘‘ಮಹಿದ್ಧಿಕೋ ಖೋ ಮಹಾಸಮಣೋ ಮಹಾನುಭಾವೋ, ಯತ್ರ ಹಿ ನಾಮ ಮಂ ಪಠಮತರಂ ಉಯ್ಯೋಜೇತ್ವಾ ತಾವತಿಂಸಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಪಾರಿಚ್ಛತ್ತಕಪುಪ್ಫಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಪಠಮತರಂ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಅಗ್ಯಾಗಾರೇ ನಿಸೀದಿಸ್ಸತಿ, ನ ತ್ವೇವ ಚ ಖೋ ಅರಹಾ ಯಥಾ ಅಹ’’ನ್ತಿ.

ತೇನ ಖೋ ಪನ ಸಮಯೇನ ತೇ ಜಟಿಲಾ ಅಗ್ಗಿಂ ಪರಿಚರಿತುಕಾಮಾ ನ ಸಕ್ಕೋನ್ತಿ ಕಟ್ಠಾನಿ ಫಾಲೇತುಂ. ಅಥ ಖೋ ತೇಸಂ ಜಟಿಲಾನಂ ಏತದಹೋಸಿ – ‘‘ನಿಸ್ಸಂಸಯಂ ಖೋ ಮಹಾಸಮಣಸ್ಸ ಇದ್ಧಾನುಭಾವೋ ಯಥಾ ಮಯಂ ನ ಸಕ್ಕೋಮ ಕಟ್ಠಾನಿ ಫಾಲೇತು’’ನ್ತಿ. ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಉರುವೇಲಕಸ್ಸಪಂ ಜಟಿಲಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಫಾಲಿಯನ್ತು, ಕಸ್ಸಪ, ಕಟ್ಠಾನೀ’’ತಿ. ‘‘ಫಾಲಿಯನ್ತು, ಮಹಾಸಮಣಾ’’ತಿ. ಸಕಿದೇವ ಪಞ್ಚ ಕಟ್ಠಸತಾನಿ ಫಾಲಿಯಿಂಸು. ಅಥ ಖೋ ಉರುವೇಲಕಸ್ಸಪಸ್ಸ ಜಟಿಲಸ್ಸ ಏತದಹೋಸಿ – ‘‘ಮಹಿದ್ಧಿಕೋ ಖೋ ಮಹಾಸಮಣೋ ಮಹಾನುಭಾವೋ, ಯತ್ರ ಹಿ ನಾಮ ಕಟ್ಠಾನಿಪಿ ಫಾಲಿಯಿಸ್ಸನ್ತಿ, ನ ತ್ವೇವ ಚ ಖೋ ಅರಹಾ ಯಥಾ ಅಹ’’ನ್ತಿ.

ತೇನ ಖೋ ಪನ ಸಮಯೇನ ತೇ ಜಟಿಲಾ ಅಗ್ಗಿಂ ಪರಿಚರಿತುಕಾಮಾ ನ ಸಕ್ಕೋನ್ತಿ ಅಗ್ಗಿಂ ಉಜ್ಜಲೇತುಂ. ಅಥ ಖೋ ತೇಸಂ ಜಟಿಲಾನಂ ಏತದಹೋಸಿ – ‘‘ನಿಸ್ಸಂಸಯಂ ಖೋ ಮಹಾಸಮಣಸ್ಸ ಇದ್ಧಾನುಭಾವೋ ಯಥಾ ಮಯಂ ನ ಸಕ್ಕೋಮ ಅಗ್ಗಿಂ ಉಜ್ಜಲೇತು’’ನ್ತಿ. ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಉರುವೇಲಕಸ್ಸಪಂ ಜಟಿಲಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಉಜ್ಜಲಿಯನ್ತು, ಕಸ್ಸಪ, ಅಗ್ಗೀ’’ತಿ. ‘‘ಉಜ್ಜಲಿಯನ್ತು, ಮಹಾಸಮಣಾ’’ತಿ. ಸಕಿದೇವ ಪಞ್ಚ ಅಗ್ಗಿಸತಾನಿ ಉಜ್ಜಲಿಯಿಂಸು. ಅಥ ಖೋ ಉರುವೇಲಕಸ್ಸಪಸ್ಸ ಜಟಿಲಸ್ಸ ಏತದಹೋಸಿ – ‘‘ಮಹಿದ್ಧಿಕೋ ಖೋ ಮಹಾಸಮಣೋ ಮಹಾನುಭಾವೋ, ಯತ್ರ ಹಿ ನಾಮ ಅಗ್ಗೀಪಿ ಉಜ್ಜಲಿಯಿಸ್ಸನ್ತಿ, ನ ತ್ವೇವ ಚ ಖೋ ಅರಹಾ ಯಥಾ ಅಹ’’ನ್ತಿ.

ತೇನ ಖೋ ಪನ ಸಮಯೇನ ತೇ ಜಟಿಲಾ ಅಗ್ಗಿಂ ಪರಿಚರಿತ್ವಾ ನ ಸಕ್ಕೋನ್ತಿ ಅಗ್ಗಿಂ ವಿಜ್ಝಾಪೇತುಂ. ಅಥ ಖೋ ತೇಸಂ ಜಟಿಲಾನಂ ಏತದಹೋಸಿ – ‘‘ನಿಸ್ಸಂಸಯಂ ಖೋ ಮಹಾಸಮಣಸ್ಸ ಇದ್ಧಾನುಭಾವೋ ಯಥಾ ಮಯಂ ನ ಸಕ್ಕೋಮ ಅಗ್ಗಿಂ ವಿಜ್ಝಾಪೇತು’’ನ್ತಿ. ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಉರುವೇಲಕಸ್ಸಪಂ ಜಟಿಲಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ವಿಜ್ಝಾಯನ್ತು, ಕಸ್ಸಪ, ಅಗ್ಗೀ’’ತಿ. ‘‘ವಿಜ್ಝಾಯನ್ತು, ಮಹಾಸಮಣಾ’’ತಿ. ಸಕಿದೇವ ಪಞ್ಚ ಅಗ್ಗಿಸತಾನಿ ವಿಜ್ಝಾಯಿಂಸು. ಅಥ ಖೋ ಉರುವೇಲಕಸ್ಸಪಸ್ಸ ಜಟಿಲಸ್ಸ ಏತದಹೋಸಿ – ‘‘ಮಹಿದ್ಧಿಕೋ ಖೋ ಮಹಾಸಮಣೋ ಮಹಾನುಭಾವೋ, ಯತ್ರ ಹಿ ನಾಮ ಅಗ್ಗೀಪಿ ವಿಜ್ಝಾಯಿಸ್ಸನ್ತಿ, ನ ತ್ವೇವ ಚ ಖೋ ಅರಹಾ ಯಥಾ ಅಹ’’ನ್ತಿ.

ತೇನ ಖೋ ಪನ ಸಮಯೇನ ತೇ ಜಟಿಲಾ ಸೀತಾಸು ಹೇಮನ್ತಿಕಾಸು ರತ್ತೀಸು ಅನ್ತರಟ್ಠಕಾಸು ಹಿಮಪಾತಸಮಯೇ ನಜ್ಜಾ ನೇರಞ್ಜರಾಯ ಉಮ್ಮುಜ್ಜನ್ತಿಪಿ ನಿಮುಜ್ಜನ್ತಿಪಿ ಉಮ್ಮುಜ್ಜನನಿಮುಜ್ಜನಮ್ಪಿ ಕರೋನ್ತಿ. ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಪಞ್ಚಮತ್ತಾನಿ ಮನ್ದಾಮುಖಿಸತಾನಿ ಅಭಿನಿಮ್ಮಿನಿ ಯತ್ಥ ತೇ ಜಟಿಲಾ ಉತ್ತರಿತ್ವಾ ವಿಸಿಬ್ಬೇಸುಂ. ಅಥ ಖೋ ತೇಸಂ ಜಟಿಲಾನಂ ಏತದಹೋಸಿ – ‘‘ನಿಸ್ಸಂಸಯಂ ಖೋ ಮಹಾಸಮಣಸ್ಸ ಇದ್ಧಾನುಭಾವೋ ಯಥಯಿಮಾ ಮನ್ದಾಮುಖಿಯೋ ನಿಮ್ಮಿತಾ’’ತಿ. ಅಥ ಖೋ ಉರುವೇಲಕಸ್ಸಪಸ್ಸ ಜಟಿಲಸ್ಸ ಏತದಹೋಸಿ – ‘‘ಮಹಿದ್ಧಿಕೋ ಖೋ ಮಹಾಸಮಣೋ ಮಹಾನುಭಾವೋ, ಯತ್ರ ಹಿ ನಾಮ ತಾವ ಬಹೂ ಮನ್ದಾಮುಖಿಯೋಪಿ ಅಭಿನಿಮ್ಮಿನಿಸ್ಸತಿ, ನ ತ್ವೇವ ಚ ಖೋ ಅರಹಾ ಯಥಾ ಅಹ’’ನ್ತಿ.

ತೇನ ಖೋ ಪನ ಸಮಯೇನ ಮಹಾ ಅಕಾಲಮೇಘೋ ಪಾವಸ್ಸಿ, ಮಹಾ ಉದಕವಾಹಕೋ ಸಞ್ಜಾಯಿ, ಯಸ್ಮಿಂ ಪದೇಸೇ ಭಗವಾ ವಿಹರತಿ ಸೋ ಪದೇಸೋ ಉದಕೇನ ನ ಓತ್ಥಟೋ ಹೋತಿ. ಅಥ ಖೋ ಭಗವತೋ ಏತದಹೋಸಿ – ‘‘ಯಂನೂನಾಹಂ ಸಮನ್ತಾ ಉದಕಂ ಉಸ್ಸಾರೇತ್ವಾ ಮಜ್ಝೇ ರೇಣುಹತಾಯ ಭೂಮಿಯಾ ಚಙ್ಕಮೇಯ್ಯ’’ನ್ತಿ. ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಸಮನ್ತಾ ಉದಕಂ ಉಸ್ಸಾರೇತ್ವಾ ಮಜ್ಝೇ ರೇಣುಹತಾಯ ಭೂಮಿಯಾ ಚಙ್ಕಮಿ. ಅಥ ಖೋ ಉರುವೇಲಕಸ್ಸಪೋ ಜಟಿಲೋ ‘‘ಮಾಹೇವ ಖೋ ಮಹಾಸಮಣೋ ಉದಕೇನ ವೂಳ್ಹೋ ಅಹೋಸೀ’’ತಿ ನಾವಾಯ ಸಮ್ಬಹುಲೇಹಿ ಜಟಿಲೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಯಸ್ಮಿಂ ಪದೇಸೇ ಭಗವಾ ವಿಹರತಿ, ತಂ ಪದೇಸಂ ಅಗಮಾಸಿ. ಅದ್ದಸಾ ಖೋ ಉರುವೇಲಕಸ್ಸಪೋ ಜಟಿಲೋ ಭಗವನ್ತಂ ಸಮನ್ತಾ ಉದಕಂ ಉಸ್ಸಾರೇತ್ವಾ ಮಜ್ಝೇ ರೇಣುಹತಾಯ ಭೂಮಿಯಾ ಚಙ್ಕಮನ್ತಂ, ದಿಸ್ವಾನ ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಇದಂ ನು ತ್ವಂ, ಮಹಾಸಮಣಾ’’ತಿ. ‘‘ಅಯಮಹಮಸ್ಮಿ, ಕಸ್ಸಪಾ’’ತಿ ಭಗವಾ ವೇಹಾಸಂ ಅಬ್ಭುಗ್ಗನ್ತ್ವಾ ನಾವಾಯ ಪಚ್ಚುಟ್ಠಾಸಿ. ಅಥ ಖೋ ಉರುವೇಲಕಸ್ಸಪಸ್ಸ ಜಟಿಲಸ್ಸ ಏತದಹೋಸಿ – ‘‘ಮಹಿದ್ಧಿಕೋ ಖೋ ಮಹಾಸಮಣೋ ಮಹಾನುಭಾವೋ, ಯತ್ರ ಹಿ ನಾಮ ಉದಕಮ್ಪಿ ನ ಪವಾಹಿಸ್ಸತಿ, ನ ತ್ವೇವ ಚ ಖೋ ಅರಹಾ ಯಥಾ ಅಹ’’ನ್ತಿ.

ಅಥ ಖೋ ಭಗವತೋ ಏತದಹೋಸಿ – ‘‘ಚಿರಮ್ಪಿ ಖೋ ಇಮಸ್ಸ ಮೋಘಪುರಿಸಸ್ಸ ಏವಂ ಭವಿಸ್ಸತಿ ‘ಮಹಿದ್ಧಿಕೋ ಖೋ ಮಹಾಸಮಣೋ ಮಹಾನುಭಾವೋ, ನ ತ್ವೇವ ಚ ಖೋ ಅರಹಾ ಯಥಾ ಅಹ’ನ್ತಿ, ಯಂನೂನಾಹಂ ಇಮಂ ಜಟಿಲಂ ಸಂವೇಜೇಯ್ಯ’’ನ್ತಿ. ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಉರುವೇಲಕಸ್ಸಪಂ ಜಟಿಲಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ನೇವ ಚ ಖೋ ತ್ವಂ, ಕಸ್ಸಪ, ಅರಹಾ, ನಾಪಿ ಅರಹತ್ತಮಗ್ಗಸಮಾಪನ್ನೋ, ಸಾಪಿ ತೇ ಪಟಿಪದಾ ನತ್ಥಿ, ಯಾಯ ತ್ವಂ ಅರಹಾ ವಾ ಅಸ್ಸಸಿ ಅರಹತ್ತಮಗ್ಗಂ ವಾ ಸಮಾಪನ್ನೋ’’ತಿ. ಅಥ ಖೋ ಉರುವೇಲಕಸ್ಸಪೋ ಜಟಿಲೋ ಭಗವತೋ ಪಾದೇಸು ಸಿರಸಾ ನಿಪತಿತ್ವಾ ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಲಭೇಯ್ಯಾಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವತೋ ಸನ್ತಿಕೇ ಪಬ್ಬಜ್ಜಂ, ಲಭೇಯ್ಯಂ ಉಪಸಮ್ಪದ’’ನ್ತಿ. ‘‘ತ್ವಂ ಖೋಸಿ, ಕಸ್ಸಪ, ಪಞ್ಚನ್ನಂ ಜಟಿಲಸತಾನಂ ನಾಯಕೋ ವಿನಾಯಕೋ ಅಗ್ಗೋ ಪಮುಖೋ ಪಾಮೋಕ್ಖೋ, ತೇಪಿ ತಾವ ಅಪಲೋಕೇಹಿ, ಯಥಾ ತೇ ಮಞ್ಞಿಸ್ಸನ್ತಿ, ತಥಾ ತೇ ಕರಿಸ್ಸನ್ತೀ’’ತಿ. ಅಥ ಖೋ ಉರುವೇಲಕಸ್ಸಪೋ ಜಟಿಲೋ ಯೇನ ತೇ ಜಟಿಲಾ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ತೇ ಜಟಿಲೇ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಇಚ್ಛಾಮಹಂ, ಭೋ, ಮಹಾಸಮಣೇ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ಚರಿತುಂ, ಯಥಾ ಭವನ್ತೋ ಮಞ್ಞನ್ತಿ ತಥಾ ಕರೋನ್ತೂ’’ತಿ. ‘‘ಚಿರಪಟಿಕಾ ಮಯಂ, ಭೋ, ಮಹಾಸಮಣೇ ಅಭಿಪ್ಪಸನ್ನಾ, ಸಚೇ ಭವಂ ಮಹಾಸಮಣೇ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ಚರಿಸ್ಸತಿ, ಸಬ್ಬೇವ ಮಯಂ ಮಹಾಸಮಣೇ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ಚರಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ. ಅಥ ಖೋ ತೇ ಜಟಿಲಾ ಕೇಸಮಿಸ್ಸಂ ಜಟಾಮಿಸ್ಸಂ ಖಾರಿಕಾಜಮಿಸ್ಸಂ ಅಗ್ಗಿಹುತಮಿಸ್ಸಂ ಉದಕೇ ಪವಾಹೇತ್ವಾ ಯೇನ ಭಗವಾ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿಂಸು; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಭಗವತೋ ಪಾದೇಸು ಸಿರಸಾ ನಿಪತಿತ್ವಾ ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚುಂ – ‘‘ಲಭೇಯ್ಯಾಮ ಮಯಂ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವತೋ ಸನ್ತಿಕೇ ಪಬ್ಬಜ್ಜಂ, ಲಭೇಯ್ಯಾಮ ಉಪಸಮ್ಪದ’’ನ್ತಿ. ‘‘ಏಥ, ಭಿಕ್ಖವೋ’’ತಿ ಭಗವಾ ಅವೋಚ – ‘‘ಸ್ವಾಕ್ಖಾತೋ ಧಮ್ಮೋ, ಚರಥ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ಸಮ್ಮಾ ದುಕ್ಖಸ್ಸ ಅನ್ತಕಿರಿಯಾಯಾ’’ತಿ. ಸಾವ ತೇಸಂ ಆಯಸ್ಮನ್ತಾನಂ ಉಪಸಮ್ಪದಾ ಅಹೋಸಿ.

ಅದ್ದಸಾ ಖೋ ನದೀಕಸ್ಸಪೋ ಜಟಿಲೋ ಕೇಸಮಿಸ್ಸಂ ಜಟಾಮಿಸ್ಸಂ ಖಾರಿಕಾಜಮಿಸ್ಸಂ ಅಗ್ಗಿಹುತಮಿಸ್ಸಂ ಉದಕೇ ವುಯ್ಹಮಾನೇ, ದಿಸ್ವಾನಸ್ಸ ಏತದಹೋಸಿ – ‘‘ಮಾಹೇವ ಮೇ ಭಾತುನೋ ಉಪಸಗ್ಗೋ ಅಹೋಸೀ’’ತಿ, ಜಟಿಲೇ ಪಾಹೇಸಿ – ‘‘ಗಚ್ಛಥ ಮೇ ಭಾತರಂ ಜಾನಾಥಾ’’ತಿ, ಸಾಮಞ್ಚ ತೀಹಿ ಜಟಿಲಸತೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಯೇನಾಯಸ್ಮಾ ಉರುವೇಲಕಸ್ಸಪೋ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಉರುವೇಲಕಸ್ಸಪಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಇದಂ ನು ಖೋ, ಕಸ್ಸಪ, ಸೇಯ್ಯೋ’’ತಿ? ‘‘ಆಮಾವುಸೋ, ಇದಂ ಸೇಯ್ಯೋ’’ತಿ. ಅಥ ಖೋ ತೇ ಜಟಿಲಾ ಕೇಸಮಿಸ್ಸಂ ಜಟಾಮಿಸ್ಸಂ ಖಾರಿಕಾಜಮಿಸ್ಸಂ ಅಗ್ಗಿಹುತಮಿಸ್ಸಂ ಉದಕೇ ಪವಾಹೇತ್ವಾ ಯೇನ ಭಗವಾ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿಂಸು; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಭಗವತೋ ಪಾದೇಸು ಸಿರಸಾ ನಿಪತಿತ್ವಾ ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚುಂ – ‘‘ಲಭೇಯ್ಯಾಮ ಮಯಂ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವತೋ ಸನ್ತಿಕೇ ಪಬ್ಬಜ್ಜಂ, ಲಭೇಯ್ಯಾಮ ಉಪಸಮ್ಪದ’’ನ್ತಿ. ‘‘ಏಥ, ಭಿಕ್ಖವೋ’’ತಿ ಭಗವಾ ಅವೋಚ – ‘‘ಸ್ವಾಕ್ಖಾತೋ ಧಮ್ಮೋ, ಚರಥ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ಸಮ್ಮಾ ದುಕ್ಖಸ್ಸ ಅನ್ತಕಿರಿಯಾಯಾ’’ತಿ. ಸಾವ ತೇಸಂ ಆಯಸ್ಮನ್ತಾನಂ ಉಪಸಮ್ಪದಾ ಅಹೋಸಿ.

ಅದ್ದಸಾ ಖೋ ಗಯಾಕಸ್ಸಪೋ ಜಟಿಲೋ ಕೇಸಮಿಸ್ಸಂ ಜಟಾಮಿಸ್ಸಂ ಖಾರಿಕಾಜಮಿಸ್ಸಂ ಅಗ್ಗಿಹುತಮಿಸ್ಸಂ ಉದಕೇ ವುಯ್ಹಮಾನೇ, ದಿಸ್ವಾನಸ್ಸ ಏತದಹೋಸಿ – ‘‘ಮಾಹೇವ ಮೇ ಭಾತೂನಂ ಉಪಸಗ್ಗೋ ಅಹೋಸೀ’’ತಿ, ಜಟಿಲೇ ಪಾಹೇಸಿ – ‘‘ಗಚ್ಛಥ ಮೇ ಭಾತರೋ ಜಾನಾಥಾ’’ತಿ, ಸಾಮಞ್ಚ ದ್ವೀಹಿ ಜಟಿಲಸತೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಯೇನಾಯಸ್ಮಾ ಉರುವೇಲಕಸ್ಸಪೋ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಉರುವೇಲಕಸ್ಸಪಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಇದಂ ನು ಖೋ, ಕಸ್ಸಪ, ಸೇಯ್ಯೋ’’ತಿ? ‘‘ಆಮಾವುಸೋ, ಇದಂ ಸೇಯ್ಯೋ’’ತಿ. ಅಥ ಖೋ ತೇ ಜಟಿಲಾ ಕೇಸಮಿಸ್ಸಂ ಜಟಾಮಿಸ್ಸಂ ಖಾರಿಕಾಜಮಿಸ್ಸಂ ಅಗ್ಗಿಹುತಮಿಸ್ಸಂ ಉದಕೇ ಪವಾಹೇತ್ವಾ ಯೇನ ಭಗವಾ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿಂಸು; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಭಗವತೋ ಪಾದೇಸು ಸಿರಸಾ ನಿಪತಿತ್ವಾ ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚುಂ – ‘‘ಲಭೇಯ್ಯಾಮ ಮಯಂ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವತೋ ಸನ್ತಿಕೇ ಪಬ್ಬಜ್ಜಂ, ಲಭೇಯ್ಯಾಮ ಉಪಸಮ್ಪದ’’ನ್ತಿ. ‘‘ಏಥ, ಭಿಕ್ಖವೋ’’ತಿ, ಭಗವಾ ಅವೋಚ – ‘‘ಸ್ವಾಕ್ಖಾತೋ ಧಮ್ಮೋ, ಚರಥ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ಸಮ್ಮಾ ದುಕ್ಖಸ್ಸ ಅನ್ತಕಿರಿಯಾಯಾ’’ತಿ. ಸಾವ ತೇಸಂ ಆಯಸ್ಮನ್ತಾನಂ ಉಪಸಮ್ಪದಾ ಅಹೋಸಿ.

‘‘ಭಗವತೋ ಅಧಿಟ್ಠಾನೇನ ಪಞ್ಚ ಕಟ್ಠಸತಾನಿ ನ ಫಾಲಿಯಿಂಸು, ಫಾಲಿಯಿಂಸು, ಅಗ್ಗೀ ನ ಉಜ್ಜಲಿಯಿಂಸು, ಉಜ್ಜಲಿಯಿಂಸು, ನ ವಿಜ್ಝಾಯಿಂಸು, ವಿಜ್ಝಾಯಿಂಸು, ಪಞ್ಚ ಮನ್ದಾಮುಖಿಸತಾನಿ ಅಭಿನಿಮ್ಮಿನಿ, ಏತೇನ ನಯೇನ ಅಡ್ಢುಡ್ಢಪಾಟಿಹಾರಿಯಸಹಸ್ಸಾನಿ ಹೋನ್ತಿ.

‘‘ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಉರುವೇಲಾಯಂ ಯಥಾಭಿರನ್ತಂ ವಿಹರಿತ್ವಾ ಯೇನ ಗಯಾಸೀಸಂ ತೇನ ಚಾರಿಕಂ ಪಕ್ಕಾಮಿ ಮಹತಾ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಸಹಸ್ಸೇನ ಸಬ್ಬೇಹೇವ ಪುರಾಣಜಟಿಲೇಹಿ. ತತ್ರ ಸುದಂ ಭಗವಾ ಗಯಾಯಂ ವಿಹರತಿ ಗಯಾಸೀಸೇ ಸದ್ಧಿಂ ಭಿಕ್ಖುಸಹಸ್ಸೇನ. ತತ್ರ ಖೋ ಭಗವಾ ಭಿಕ್ಖು ಆಮನ್ತೇಸಿ (ಸಂ. ನಿ. ೪.೨೮) – ‘ಸಬ್ಬಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಆದಿತ್ತಂ, ಕಿಞ್ಚ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸಬ್ಬಂ ಆದಿತ್ತಂ, ಚಕ್ಖು, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಆದಿತ್ತಂ, ರೂಪಾ ಆದಿತ್ತಾ, ಚಕ್ಖುವಿಞ್ಞಾಣಂ ಆದಿತ್ತಂ, ಚಕ್ಖುಸಮ್ಫಸ್ಸೋ ಆದಿತ್ತೋ, ಯಮಿದಂ ಚಕ್ಖುಸಮ್ಫಸ್ಸಪಚ್ಚಯಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ ವೇದಯಿತಂ ಸುಖಂ ವಾ ದುಕ್ಖಂ ವಾ ಅದುಕ್ಖಮಸುಖಂ ವಾ ತಮ್ಪಿ ಆದಿತ್ತಂ. ಕೇನ ಆದಿತ್ತಂ, ರಾಗಗ್ಗಿನಾ ದೋಸಗ್ಗಿನಾ ಮೋಹಗ್ಗಿನಾ ಆದಿತ್ತಂ, ಜಾತಿಯಾ ಜರಾಯ ಮರಣೇನ ಸೋಕೇಹಿ ಪರಿದೇವೇಹಿ ದುಕ್ಖೇಹಿ ದೋಮನಸ್ಸೇಹಿ ಉಪಾಯಾಸೇಹಿ ಆದಿತ್ತನ್ತಿ ವದಾಮಿ? ಸೋತಂ ಆದಿತ್ತಂ, ಸದ್ದಾ ಆದಿತ್ತಾ…ಪೇ… ಘಾನಂ ಆದಿತ್ತಂ, ಗನ್ಧಾ ಆದಿತ್ತಾ…ಪೇ… ಜಿವ್ಹಾ ಆದಿತ್ತಾ, ರಸಾ ಆದಿತ್ತಾ…ಪೇ… ಕಾಯೋ ಆದಿತ್ತೋ, ಫೋಟ್ಠಬ್ಬಾ ಆದಿತ್ತಾ…ಪೇ… ಮನೋ ಆದಿತ್ತೋ, ಧಮ್ಮಾ ಆದಿತ್ತಾ, ಮನೋವಿಞ್ಞಾಣಂ ಆದಿತ್ತಂ, ಮನೋಸಮ್ಫಸ್ಸೋ ಆದಿತ್ತೋ, ಯಮಿದಂ ಮನೋಸಮ್ಫಸ್ಸಪಚ್ಚಯಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ ವೇದಯಿತಂ ಸುಖಂ ವಾ ದುಕ್ಖಂ ವಾ ಅದುಕ್ಖಮಸುಖಂ ವಾ ತಮ್ಪಿ ಆದಿತ್ತಂ. ಕೇನ ಆದಿತ್ತಂ, ರಾಗಗ್ಗಿನಾ ದೋಸಗ್ಗಿನಾ ಮೋಹಗ್ಗಿನಾ ಆದಿತ್ತಂ, ಜಾತಿಯಾ ಜರಾಯ ಮರಣೇನ ಸೋಕೇಹಿ ಪರಿದೇವೇಹಿ ದುಕ್ಖೇಹಿ ದೋಮನಸ್ಸೇಹಿ ಉಪಾಯಾಸೇಹಿ ಆದಿತ್ತ’’’ನ್ತಿ ವದಾಮಿ.

‘‘ಏವಂ ಪಸ್ಸಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸುತವಾ ಅರಿಯಸಾವಕೋ ಚಕ್ಖುಸ್ಮಿಮ್ಪಿ ನಿಬ್ಬಿನ್ದತಿ, ರೂಪೇಸುಪಿ ನಿಬ್ಬಿನ್ದತಿ, ಚಕ್ಖುವಿಞ್ಞಾಣೇಪಿ ನಿಬ್ಬಿನ್ದತಿ, ಚಕ್ಖುಸಮ್ಫಸ್ಸೇಪಿ ನಿಬ್ಬಿನ್ದತಿ, ಯಮಿದಂ ಚಕ್ಖುಸಮ್ಫಸ್ಸಪಚ್ಚಯಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ ವೇದಯಿತಂ ಸುಖಂ ವಾ ದುಕ್ಖಂ ವಾ ಅದುಕ್ಖಮಸುಖಂ ವಾ ತಸ್ಮಿಮ್ಪಿ ನಿಬ್ಬಿನ್ದತಿ. ಸೋತಸ್ಮಿಮ್ಪಿ ನಿಬ್ಬಿನ್ದತಿ, ಸದ್ದೇಸುಪಿ ನಿಬ್ಬಿನ್ದತಿ…ಪೇ… ಘಾನಸ್ಮಿಮ್ಪಿ ನಿಬ್ಬಿನ್ದತಿ, ಗನ್ಧೇಸುಪಿ ನಿಬ್ಬಿನ್ದತಿ…ಪೇ… ಜಿವ್ಹಾಯಪಿ ನಿಬ್ಬಿನ್ದತಿ, ರಸೇಸುಪಿ ನಿಬ್ಬಿನ್ದತಿ…ಪೇ… ಕಾಯಸ್ಮಿಮ್ಪಿ ನಿಬ್ಬಿನ್ದತಿ, ಫೋಟ್ಠಬ್ಬೇಸುಪಿ ನಿಬ್ಬಿನ್ದತಿ…ಪೇ… ಮನಸ್ಮಿಮ್ಪಿ ನಿಬ್ಬಿನ್ದತಿ, ಧಮ್ಮೇಸುಪಿ ನಿಬ್ಬಿನ್ದತಿ, ಮನೋವಿಞ್ಞಾಣೇಪಿ ನಿಬ್ಬಿನ್ದತಿ, ಮನೋಸಮ್ಫಸ್ಸೇಪಿ ನಿಬ್ಬಿನ್ದತಿ, ಯಮಿದಂ ಮನೋಸಮ್ಫಸ್ಸಪಚ್ಚಯಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ ವೇದಯಿತಂ ಸುಖಂ ವಾ ದುಕ್ಖಂ ವಾ ಅದುಕ್ಖಮಸುಖಂ ವಾ ತಸ್ಮಿಮ್ಪಿ ನಿಬ್ಬಿನ್ದತಿ. ನಿಬ್ಬಿನ್ದಂ ವಿರಜ್ಜತಿ, ವಿರಾಗಾ ವಿಮುಚ್ಚತಿ, ವಿಮುತ್ತಸ್ಮಿಂ ವಿಮುತ್ತಮಿತಿ ಞಾಣಂ ಹೋತಿ, ‘ಖೀಣಾ ಜಾತಿ, ವುಸಿತಂ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ, ಕತಂ ಕರಣೀಯಂ, ನಾಪರಂ ಇತ್ಥತ್ತಾಯಾ’ತಿ ಪಜಾನಾತೀ’’ತಿ.

ಇಮಸ್ಮಿಞ್ಚ ಪನ ವೇಯ್ಯಾಕರಣಸ್ಮಿಂ ಭಞ್ಞಮಾನೇ ತಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುಸಹಸ್ಸಸ್ಸ ಅನುಪಾದಾಯ ಆಸವೇಹಿ ಚಿತ್ತಾನಿ ವಿಮುಚ್ಚಿಂಸು.

೨೯. ಏವಂ ಆದಿತ್ತಪರಿಯಾಯದೇಸನಂ ಸುತ್ವಾ ಸಹ ಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾಹಿ ಅರಹತ್ತಂ ಸಮ್ಪತ್ತೋ ನದೀಕಸ್ಸಪೋ ಥೇರೋ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಪದುಮುತ್ತರಸ್ಸ ಭಗವತೋತಿಆದಿಮಾಹ. ತತ್ಥ ಅಗ್ಗಫಲನ್ತಿ ಉತ್ತಮಫಲಂ, ಅತ್ತನಾ ರೋಪಿತಅಮ್ಬರುಕ್ಖಸ್ಸ ಆದಿಮ್ಹಿ ಗಹಿತಫಲಂ ವಾ. ಸೇಸಂ ಸುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಮೇವಾತಿ.

ನದೀಕಸ್ಸಪತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೩. ಗಯಾಕಸ್ಸಪತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ತತಿಯಾಪದಾನೇ ಅಜಿನಚಮ್ಮವತ್ಥೋಹನ್ತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಗಯಾಕಸ್ಸಪತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಂ ಕುಸಲಂ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ಇತೋ ಏಕತಿಂಸಕಪ್ಪೇ ಸಿಖಿಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ವಿಞ್ಞುತಂ ಪತ್ತೋ ನಿಸ್ಸರಣಜ್ಝಾಸಯತಾಯ ಘರಾವಾಸಂ ಪಹಾಯ ತಾಪಸಪಬ್ಬಜ್ಜಂ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ಅರಞ್ಞಾಯತನೇ ಅಸ್ಸಮಂ ಮಾಪೇತ್ವಾ ವನಮೂಲಫಲಾಹಾರೋ ವಸತಿ. ತೇನ ಚ ಸಮಯೇನ ಭಗವಾ ಏಕೋ ಅದುತಿಯೋ ತಸ್ಸ ಅಸ್ಸಮಸಮೀಪೇನಾಗಚ್ಛಿ, ಸೋ ಭಗವನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಪಸನ್ನಮಾನಸೋ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ವನ್ದಿತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ಠಿತೋ ವೇಲಂ ಓಲೋಕೇನ್ತೋ ಮನೋಹರಾನಿ ಕೋಲಫಲಾನಿ ಸತ್ಥು ಉಪನೇಸಿ. ಸೋ ತೇನ ಪುಞ್ಞಕಮ್ಮೇನ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಸು ಸಂಸರನ್ತೋ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿತ್ವಾ ವಯಪ್ಪತ್ತೋ ನಿಸ್ಸರಣಜ್ಝಾಸಯತಾಯ ಘರಾವಾಸಂ ಪಹಾಯ ತಾಪಸಪಬ್ಬಜ್ಜಂ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ದ್ವೀಹಿ ತಾಪಸಸತೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಗಯಾಯ ವಿಹರತಿ. ಗಯಾಯ ವಸನತೋ ಹಿಸ್ಸ ಕಸ್ಸಪಗೋತ್ತತಾಯ ಚ ಗಯಾಕಸ್ಸಪೋತಿ ಸಮಞ್ಞಾ ಅಹೋಸಿ. ಸೋ ಭಗವತೋ ಸದ್ಧಿಂ ಪರಿಸಾಯ ಏಹಿಭಿಕ್ಖೂಪಸಮ್ಪದಂ ದತ್ವಾ ನದೀಕಸ್ಸಪಸ್ಸ ವುತ್ತನಯೇನ ಆದಿತ್ತಪರಿಯಾಯ ದೇಸನಾಯ ಓವದಿಯಮಾನೋ ಅರಹತ್ತೇ ಪತಿಟ್ಠಾಸಿ.

೩೫. ಸೋ ಅರಹತ್ತಂ ಪತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಅಜಿನಚಮ್ಮವತ್ಥೋಹನ್ತಿಆದಿಮಾಹ. ತತ್ಥ ಅಜಿನಚಮ್ಮವತ್ಥೋತಿ ತಾಪಸಪಬ್ಬಜಿತತ್ತಾ ಅಜಿನಚಮ್ಮನಿವಾಸನಪಾವುರಣೋತಿ ಅತ್ಥೋ. ಖಾರಿಭಾರಧರೋತಿ ತಾಪಸಕಾಲೇ ತಾಪಸಪರಿಕ್ಖಾರಪರಿಪುಣ್ಣಕಾಜಧರೋತಿ ಅತ್ಥೋ. ಖಾರಿಕತಾಪಸಪರಿಕ್ಖಾರೇ ಪೂರೇತ್ವಾ. ಕೋಲಂ ಅಹಾಸಿ ಅಸ್ಸಮನ್ತಿ ಕೋಲಫಲಂ ಅಸ್ಸಮೇ ಪೂರೇತ್ವಾ ಅಸ್ಸಮೇ ನಿಸಿನ್ನೋತಿ ಅತ್ಥೋ. ಅಗೋಪಯಿನ್ತಿ ಪಾಠೇ ಕೋಲಫಲಂ ಪರಿಯೇಸಿತ್ವಾ ಅಸ್ಸಮಂ ಗೋಪೇಸಿಂ ರಕ್ಖಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸೇಸಂ ಸಬ್ಬಂ ಉತ್ತಾನತ್ಥಮೇವಾತಿ.

ಗಯಾಕಸ್ಸಪತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೪. ಕಿಮಿಲತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ಚತುತ್ಥಾಪದಾನೇ ನಿಬ್ಬುತೇ ಕಕುಸನ್ಧಮ್ಹೀತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಕಿಮಿಲತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ಕಕುಸನ್ಧಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿತ್ವಾ ವಿಞ್ಞುತಂ ಪತ್ತೋ ಪರಿನಿಬ್ಬುತೇ ಸತ್ಥರಿ ತಸ್ಸ ಧಾತುಯೋ ಉದ್ದಿಸ್ಸ ಸಲಲಮಾಲಾಹಿ ಮಣ್ಡಪಂ ಕಾರೇತ್ವಾ ಪೂಜಂ ಅಕಾಸಿ. ಸೋ ತೇನ ಪುಞ್ಞಕಮ್ಮೇನ ತಾವತಿಂಸೇಸು ಉಪ್ಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ಅಪರಾಪರಂ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಸು ಸಂಸರನ್ತೋ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಕಪಿಲವತ್ಥುನಗರೇ ಸಕ್ಯರಾಜಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿತ್ವಾ ಕಿಮಿಲೋತಿ ತಸ್ಸ ನಾಮಂ ಅಕಾಸಿ. ಸೋ ವಯಪ್ಪತ್ತೋ ಭೋಗಸಮ್ಪತ್ತಿಯಾ ಪಮತ್ತೋ ವಿಹರತಿ. ತಸ್ಸ ಞಾಣಪರಿಪಾಕಂ ಞತ್ವಾ ಸಂವೇಗಜನನತ್ಥಂ ಅನುಪಿಯಾಯಂ ವಿಹರನ್ತೋ ಸತ್ಥಾ ಪಠಮಯೋಬ್ಬನೇ ಠಿತಂ ರಮಣೀಯಂ ಇತ್ಥಿರೂಪಂ ಅಭಿನಿಮ್ಮಿನಿತ್ವಾ ಪುರತೋ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ಪುನ ಅನುಕ್ಕಮೇನ ಯಥಾ ಜರಾರೋಗವಿಪತ್ತೀಹಿ ಅಭಿಭೂತಾ ದಿಸ್ಸತಿ, ತಥಾ ಅಕಾಸಿ. ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಕಿಮಿಲಕುಮಾರೋ ಅತಿವಿಯ ಸಂವೇಗಜಾತೋ ಅತ್ತನೋ ಸಂವೇಗಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಭಗವತೋ ಪಾಕಟಂ ಕತ್ವಾ ಲದ್ಧಾನುಸಾಸನೋ ಅರಹತ್ತಂ ಪಾಪುಣಿ.

೪೨. ಸೋ ಅರಹತ್ತಂ ಪತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ನಿಬ್ಬುತೇ ಕಕುಸನ್ಧಮ್ಹೀತಿಆದಿಮಾಹ. ಬ್ರಾಹ್ಮಣಮ್ಹಿ ವುಸೀಮತೀತಿ ಪಞ್ಚಹಿ ವಸಿತಾಹಿ ವಸಿಪ್ಪತ್ತಮ್ಹಿ ಭಗವತಿ. ಬ್ರಾಹ್ಮಣಸ್ಸ ಸಬ್ಬಗುಣಗಣೇಹಿ ಮಣ್ಡಿತತ್ತಾ ಅಭಿವೂಳ್ಹೀತತ್ತಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಮ್ಹಿ ಕಕುಸನ್ಧೇ ಭಗವತಿ ಪರಿನಿಬ್ಬುತೇತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸೇಸಂ ಸಬ್ಬಂ ಉತ್ತಾನಮೇವಾತಿ.

ಕಿಮಿಲತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೫. ವಜ್ಜಿಪುತ್ತತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ಸಹಸ್ಸರಂಸೀ ಭಗವಾತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ವಜ್ಜಿಪುತ್ತತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಂ ಪುಞ್ಞಂ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ಇತೋ ಚತುನವುತಿಕಪ್ಪೇ ಏಕಂ ಪಚ್ಚೇಕಬುದ್ಧಂ ಭಿಕ್ಖಾಯ ಗಚ್ಛನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಪಸನ್ನಮಾನಸೋ ಕದಲಿಫಲಾನಿ ಅದಾಸಿ. ಸೋ ತೇನ ಪುಞ್ಞಕಮ್ಮೇನ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಸು ಸಂಸರನ್ತೋ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ವೇಸಾಲಿಯಂ ಲಿಚ್ಛವಿರಾಜಕುಮಾರೋ ಹುತ್ವಾ ನಿಬ್ಬತ್ತಿ, ವಜ್ಜಿರಾಜಪುತ್ತತ್ತಾ ವಜ್ಜಿಪುತ್ತೋತ್ವೇವಸ್ಸ ಸಮಞ್ಞಾ. ಸೋ ದಹರೋ ಹುತ್ವಾ ಹತ್ಥಿಸಿಪ್ಪಾದಿಸಿಕ್ಖನಕಾಲೇಪಿ ಹೇತುಸಮ್ಪನ್ನತಾಯ ನಿಸ್ಸರಣಜ್ಝಾಸಯೋವ ಹುತ್ವಾ ವಿಚರನ್ತೋ ಸತ್ಥು ಧಮ್ಮದೇಸನಂ ಸುತ್ವಾ ಪಟಿಲದ್ಧಸದ್ಧೋ ಸತ್ಥು ಸನ್ತಿಕೇ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ವಿಪಸ್ಸನಾಯ ಕಮ್ಮಂ ಕತ್ವಾ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಛಳಭಿಞ್ಞೋ ಅಹೋಸಿ. ಛಳಭಿಞ್ಞೋ ಪನ ಹುತ್ವಾ ಅಪರಭಾಗೇ ಅಚಿರಪರಿನಿಬ್ಬುತೇ ಸತ್ಥರಿ ಧಮ್ಮಂ ಸಙ್ಗಾಯಿತುಂ ಸಙ್ಕೇತಂ ಕತ್ವಾ ಮಹಾಥೇರೇಸು ತತ್ಥ ತತ್ಥ ವಿಹರನ್ತೇಸು ಏಕದಿವಸಂ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಆನನ್ದಂ ಸೇಖಂಯೇವ ಸಮಾನಂ ಮಹತಿಯಾ ಪರಿಸಾಯ ಪರಿವುತಂ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ತಸ್ಸ ಉಪರಿಮಗ್ಗಾಧಿಗಮಾಯ ಉಸ್ಸಾಹಂ ಜನೇನ್ತೋ –

‘‘ರುಕ್ಖಮೂಲಗಹನಂ ಪಸಕ್ಕಿಯ, ನಿಬ್ಬಾನಂ ಹದಯಸ್ಮಿಂ ಓಪಿಯ;

ಝಾಯ ಗೋತಮ ಮಾ ಚ ಪಮಾದೋ, ಕಿಂ ತೇ ಬಿಳಿಬಿಳಿಕಾ ಕರಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ. (ಥೇರಗಾ. ೧೧೯) – ಗಾಥಂ ಅಭಾಸಿ;

ತತ್ಥ ರುಕ್ಖಮೂಲಗಹನನ್ತಿ ರುಕ್ಖಮೂಲಭೂತಂ ಗಹನಂ, ಗಹನಞ್ಹಿ ಅತ್ಥಿ, ನ ರುಕ್ಖಮೂಲಂ, ರುಕ್ಖಮೂಲಞ್ಚ ಅತ್ಥಿ, ನ ಗಹನಂ, ತೇಸು ರುಕ್ಖಮೂಲಗ್ಗಹಣೇನ ಠಾನಸ್ಸ ಛಾಯಾಯ ಸಮ್ಪನ್ನತಾಯ ವಾತಾತಪಪರಿಸ್ಸಯಾಭಾವಂ ದೀಪೇತಿ, ಗಹನಗ್ಗಹಣೇನ ನಿವಾತಭಾವೇನ ವಾತಪರಿಸ್ಸಯಾಭಾವಂ ಜನಸಮ್ಬಾಧಾಭಾವಞ್ಚ ದಸ್ಸೇತಿ, ತದುಭಯೇನ ಚ ಭಾವನಾಯೋಗ್ಯತಂ. ಪಸಕ್ಕಿಯಾತಿ ಉಪಗನ್ತ್ವಾ. ನಿಬ್ಬಾನಂ ಹದಯಸ್ಮಿಂ ಓಪಿಯಾತಿ ‘‘ಏವಂ ಮಯಾ ಪಟಿಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ನಿಬ್ಬಾನಂ ಅಧಿಗನ್ತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ ನಿಬ್ಬುತಿಂ ಹದಯೇ ಠಪೇತ್ವಾ ಚಿತ್ತೇ ಕತ್ವಾ. ಝಾಯಾತಿ ತಿಲಕ್ಖಣೂಪನಿಜ್ಝಾನೇನ ಝಾಯ, ವಿಪಸ್ಸನಾಭಾವನಾಸಹಿತಂ ಮಗ್ಗಭಾವನಂ ಭಾವೇಹಿ. ಗೋತಮಾತಿ ಧಮ್ಮಭಣ್ಡಾಗಾರಿಕಂ ಗೋತ್ತೇನಾಲಪತಿ. ಮಾ ಚ ಪಮಾದೋತಿ ಅಧಿಕುಸಲೇಸು ಧಮ್ಮೇಸು ಮಾ ಪಮಾದಂ ಆಪಜ್ಜಿ. ಇದಾನಿ ಯಾದಿಸೋ ಥೇರಸ್ಸ ಪಮಾದೋ, ತಂ ಪಟಿಕ್ಖೇಪವಸೇನ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ‘‘ಕಿಂ ತೇ ಬಿಳಿಬಿಳಿಕಾ ಕರಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಆಹ. ತತ್ಥ ಬಿಳಿಬಿಳಿಕಾತಿ ಬಿಳಿಬಿಳಿಕಿರಿಯಾ, ಬಿಳಿಬಿಳಿತಿಸದ್ದಪವತ್ತಿ ಯಥಾ ನಿರತ್ಥಕಾ, ಏವಂ ಬಿಳಿಬಿಳಿಕಾಸದಿಸಾ ಜನಪಞ್ಞತ್ತಿ. ಕಿಂ ತೇ ಕರಿಸ್ಸತೀತಿ ಕೀದಿಸಂ ಅತ್ಥಂ ತುಯ್ಹಂ ಸಾಧೇಸ್ಸತಿ, ತಸ್ಮಾ ಜನಪಞ್ಞತ್ತಿಂ ಪಹಾಯ ಸದತ್ಥಪಸುತೋ ಹೋಹೀತಿ ಓವಾದಂ ಅದಾಸಿ.

ತಂ ಸುತ್ವಾ ಅಞ್ಞೇಹಿ ವುತ್ತೇನ ವಿಸ್ಸಗನ್ಧವಾಯನವಚನೇನ ಸಂವೇಗಜಾತೋ ಬಹುದೇವ ರತ್ತಿಂ ಚಙ್ಕಮೇನ ವೀತಿನಾಮೇನ್ತೋ ವಿಪಸ್ಸನಂ ಉಸ್ಸುಕ್ಕಾಪೇತ್ವಾ ಸೇನಾಸನಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ಮಞ್ಚಕೇ ನಿಸಿನ್ನಮತ್ತೋವ ‘‘ಕಿಞ್ಚಿ ಸಯಾಮೀ’’ತಿ ಸೀಸಂ ಬಿಮ್ಬೋಹನಮಸಮ್ಪತ್ತಂ ಪಾದಂ ಭೂಮಿತೋ ಉಗ್ಗತಂ ಸರೀರಸ್ಸ ಆಕಾಸಗತಕ್ಖಣೇಯೇವ ಅರಹತ್ತಂ ಪಾಪುಣಿ.

೪೯. ವಜ್ಜಿಪುತ್ತತ್ಥೇರೋ ಅಪರಭಾಗೇ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಸಹಸ್ಸರಂಸೀ ಭಗವಾತಿಆದಿಮಾಹ. ತತ್ಥ ಸಹಸ್ಸರಂಸೀತಿ ಏತ್ಥ ‘‘ಅನೇಕಸತಸಹಸ್ಸರಂಸೀ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬೇ ಗಾಥಾಬನ್ಧಸುಖತ್ಥಂ ‘‘ಸಹಸ್ಸರಂಸೀ’’ತಿ ವುತ್ತನ್ತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಂ. ಸೇಸಂ ಸುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಮೇವಾತಿ.

ವಜ್ಜಿಪುತ್ತತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೬. ಉತ್ತರತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ಛಟ್ಠಾಪದಾನೇ ಸುಮೇಧೋ ನಾಮ ಸಮ್ಬುದ್ಧೋತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಉತ್ತರಸಾಮಣೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ಸುಮೇಧಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ವಿಜ್ಜಾಧರೋ ಹುತ್ವಾ ಆಕಾಸೇನ ವಿಚರತಿ. ತೇನ ಚ ಸಮಯೇನ ಸತ್ಥಾ ತಸ್ಸೇವ ಅನುಗ್ಗಣ್ಹನತ್ಥಂ ವನನ್ತರೇ ಅಞ್ಞತರಸ್ಮಿಂ ರುಕ್ಖಮೂಲೇ ನಿಸೀದಿ ಛಬ್ಬಣ್ಣಬುದ್ಧರಂಸಿಯೋ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇನ್ತೋ. ಸೋ ಅನ್ತಲಿಕ್ಖೇನ ಗಚ್ಛನ್ತೋ ಭಗವನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಪಸನ್ನಮಾನಸೋ ಆಕಾಸತೋ ಓರುಯ್ಹ ಸುವಿಸುದ್ಧೇಹಿ ವಿಪುಲೇಹಿ ಕಣಿಕಾರಪುಪ್ಫೇಹಿ ಭಗವನ್ತಂ ಪೂಜೇಸಿ, ಪುಪ್ಫಾನಿ ಬುದ್ಧಾನುಭಾವೇನ ಸತ್ಥು ಉಪರಿ ಛತ್ತಾಕಾರೇನ ಅಟ್ಠಂಸು, ಸೋ ತೇನ ಭಿಯ್ಯೋಸೋಮತ್ತಾಯ ಪಸನ್ನಚಿತ್ತೋ ಹುತ್ವಾ ಅಪರಭಾಗೇ ಕಾಲಂ ಕತ್ವಾ ತಾವತಿಂಸೇಸು ನಿಬ್ಬತ್ತಿತ್ವಾ ದಿಬ್ಬಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ಅನುಭವನ್ತೋ ಯಾವತಾಯುಕಂ ತತ್ಥ ಠತ್ವಾ ತತೋ ಚುತೋ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಸು ಸಂಸರನ್ತೋ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ರಾಜಗಹೇ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಮಹಾಸಾಲಸ್ಸ ಪುತ್ತೋ ಹುತ್ವಾ ನಿಬ್ಬತ್ತಿ, ಉತ್ತರೋತಿಸ್ಸ ನಾಮಂ ಅಹೋಸಿ. ಸೋ ವಿಞ್ಞುತಂ ಪತ್ತೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣವಿಜ್ಜಾಸು ನಿಪ್ಫತ್ತಿಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಜಾತಿಯಾ ರೂಪೇನ ವಿಜ್ಜಾಯ ವಯೇನ ಸೀಲಾಚಾರೇನ ಚ ಲೋಕಸ್ಸ ಸಮ್ಭಾವನೀಯೋ ಜಾತೋ.

ತಸ್ಸ ತಂ ಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ದಿಸ್ವಾ ವಸ್ಸಕಾರೋ ಮಗಧಮಹಾಮತ್ತೋ ಅತ್ತನೋ ಧೀತರಂ ದಾತುಕಾಮೋ ಹುತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಅಧಿಪ್ಪಾಯಂ ಪವೇದೇಸಿ. ಸೋ ನಿಸ್ಸರಣಜ್ಝಾಸಯತಾಯ ತಂ ಪಟಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಕಾಲೇನ ಕಾಲಂ ಧಮ್ಮಸೇನಾಪತಿಂ ಪಯಿರುಪಾಸನ್ತೋ ತಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕೇ ಧಮ್ಮಂ ಸುತ್ವಾ ಪಟಿಲದ್ಧಸದ್ಧೋ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ವತ್ತಸಮ್ಪನ್ನೋ ಹುತ್ವಾ ಥೇರಂ ಉಪಟ್ಠಹತಿ.

ತೇನ ಚ ಸಮಯೇನ ಥೇರಸ್ಸ ಅಞ್ಞತರೋ ಆಬಾಧೋ ಉಪ್ಪನ್ನೋ, ತಸ್ಸ ಭೇಸಜ್ಜತ್ಥಾಯ ಉತ್ತರೋ ಸಾಮಣೇರೋ ಪಾತೋವ ಪತ್ತಚೀವರಮಾದಾಯ ವಿಹಾರತೋ ನಿಕ್ಖನ್ತೋ ಅನ್ತರಾಮಗ್ಗೇ ತಳಾಕಸ್ಸ ಸಮೀಪೇ ಪತ್ತಂ ಠಪೇತ್ವಾ ಉದಕಸಮೀಪಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಮುಖಂ ಧೋವತಿ. ಅಥ ಅಞ್ಞತರೋ ಉಮಙ್ಗಚೋರೋ ಕತಕಮ್ಮೋ ಆರಕ್ಖಪುರಿಸೇಹಿ ಅನುಬದ್ಧೋ ಅಗ್ಗಮಗ್ಗೇನ ನಗರತೋ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ಪಲಾಯನ್ತೋ ಅತ್ತನಾ ಗಹಿತಂ ರತನಭಣ್ಡಿತಂ ಸಾಮಣೇರಸ್ಸ ಪತ್ತೇ ಪಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಪಲಾಯಿ. ಸಾಮಣೇರೋಪಿ ಪತ್ತಸಮೀಪಂ ಉಪಗತೋ. ಚೋರಂ ಅನುಬನ್ಧನ್ತಾ ರಾಜಪುರಿಸಾ ಸಾಮಣೇರಸ್ಸ ಪತ್ತೇ ಭಣ್ಡಿಕಂ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಅಯಂ ಚೋರೋ, ಇಮಿನಾ ಚೋರಿಯಂ ಕತ’’ನ್ತಿ ಸಾಮಣೇರಂ ಪಚ್ಛಾಬಾಹಂ ಬನ್ಧಿತ್ವಾ ವಸ್ಸಕಾರಸ್ಸ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಸ್ಸ ದಸ್ಸೇಸುಂ. ವಸ್ಸಕಾರೋ ಚ ತದಾ ರಞ್ಞೋ ವಿನಿಚ್ಛಯೇ ನಿಯುತ್ತೋ ಹುತ್ವಾ ಛೇಜ್ಜಭೇಜ್ಜಂ ಅನುಸಾಸತಿ, ಸೋ ‘‘ಪುಬ್ಬೇ ಮಮ ವಚನಂ ನಾದಿಯಿ, ಸುದ್ಧಪಾಸಣ್ಡಿಯೇಸು ಪಬ್ಬಜೀ’’ತಿ (ಥೇರಗಾ. ಅಟ್ಠ. ೧.ಉತ್ತರತ್ಥೇರಗಾಥಾವಣ್ಣನಾ) ಕಮ್ಮಂ ಅಸೋಧೇತ್ವಾ ಘಾತುಕಾಮತ್ತಾವ ಜೀವನ್ತಮೇವ ತಂ ಸೂಲೇ ಉತ್ತಾಸೇಸಿ.

ಅಥಸ್ಸ ಭಗವಾ ಞಾಣಪರಿಪಾಕಂ ಓಲೋಕೇತ್ವಾ ತಂ ಠಾನಂ ಗನ್ತ್ವಾ ವಿಪ್ಫುರನ್ತಹತ್ಥನಖಮಣಿಮಯೂಖಸಮ್ಭಿನ್ನಸಿತಾಭತಾಯ ಪಗ್ಘರನ್ತಜಾತಿಹಿಙ್ಗುಲಕಸುವಣ್ಣರಸಧಾರಂ ವಿಯ ಜಾಲಾಗುಣ್ಠಿತಮುದುತಲುನದೀಘಙ್ಗುಲಿಹತ್ಥಂ ಉತ್ತರಸ್ಸ ಸೀಸೇ ಠಪೇತ್ವಾ ‘‘ಉತ್ತರ, ಇದಂ ತೇ ಪುರಿಮಕಮ್ಮಸ್ಸ ಫಲಂ ಉಪ್ಪನ್ನಂ, ತತ್ಥ ತಯಾ ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಣಬಲೇನ ಅಧಿವಾಸನಾ ಕಾತಬ್ಬಾ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಅಜ್ಝಾಸಯಾನುರೂಪಂ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇಸಿ. ಉತ್ತರೋ ಅಮತಾಭಿಸೇಕಸದಿಸೇನ ಸತ್ಥು ಹತ್ಥಸಮ್ಫಸ್ಸೇನ ಸಞ್ಜಾತಪ್ಪಸಾದಸೋಮನಸ್ಸತಾಯ ಉಳಾರಪೀತಿಪಾಮೋಜ್ಜಂ ಪಟಿಲಭಿತ್ವಾ ಯಥಾಪರಿಚಿತಂ ವಿಪಸ್ಸನಾಮಗ್ಗಂ ಸಮಾರೂಳ್ಹೋ ಞಾಣಸ್ಸ ಪರಿಪಾಕಂ ಗತತ್ತಾ ಸತ್ಥು ಚ ದೇಸನಾವಿಲಾಸೇನ ತಾವದೇವ ಮಗ್ಗಪಟಿಪಾಟಿಯಾ ಸಬ್ಬೇ ಕಿಲೇಸೇ ಖೇಪೇತ್ವಾ ಛಳಭಿಞ್ಞೋ ಅಹೋಸಿ. ಛಳಭಿಞ್ಞೋ ಪನ ಹುತ್ವಾ ಸೂಲತೋ ಉಟ್ಠಹಿತ್ವಾ ಪರಾನುದ್ದಯಾಯ ಆಕಾಸೇ ಠತ್ವಾ ಪಾಟಿಹಾರಿಯಂ ದಸ್ಸೇಸಿ. ಮಹಾಜನೋ ಅಚ್ಛರಿಯಬ್ಭುತಚಿತ್ತಜಾತೋ ಅಹೋಸಿ. ತಾವದೇವಸ್ಸ ವಣೋ ಸಂರೂಳ್ಹಿ, ಸೋ ಭಿಕ್ಖೂಹಿ, ‘‘ಆವುಸೋ, ತಾದಿಸದುಕ್ಖಂ ಅನುಭವನ್ತೋ ಕಥಂ ತ್ವಂ ವಿಪಸ್ಸನಂ ಅನುಯುಞ್ಜಿತುಂ ಅಸಕ್ಖೀ’’ತಿ ಪುಟ್ಠೋ, ‘‘ಪಗೇವ ಮೇ, ಆವುಸೋ, ಸಂಸಾರೇ ಆದೀನವೋ, ಸಙ್ಖಾರಾನಞ್ಚ ಸಭಾವೋ ಸುದಿಟ್ಠೋ, ಏವಾಹಂ ತಾದಿಸಂ ದುಕ್ಖಂ ಅನುಭವನ್ತೋಪಿ ಅಸಕ್ಖಿಂ ವಿಪಸ್ಸನಂ ವಡ್ಢೇತ್ವಾ ವಿಸೇಸಂ ಅಧಿಗನ್ತು’’ನ್ತಿ ಆಹ. ‘‘ಪುಬ್ಬಜಾತಿಯಾ ದಹರಕಾಲೇ ಮಕ್ಖಿಕಂ ಗಹೇತ್ವಾ ನಿಮ್ಬಸೂಲಕಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಸೂಲಾರೋಪನಕೀಳಂ ಪಟಿಚ್ಚ ಏವಂ ಅನೇಕಜಾತಿಸತೇಸು ಸೂಲಾರೋಪನದುಕ್ಖಮನುಭವಿತ್ವಾ ಇಮಾಯ ಪರಿಯೋಸಾನಜಾತಿಯಾ ಏವರೂಪಂ ದುಕ್ಖಮನುಭೂತ’’ನ್ತಿ ಆಹ.

೫೫. ಅಥ ಅಪರಭಾಗೇ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ಸರಿತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಸುಮೇಧೋ ನಾಮ ಸಮ್ಬುದ್ಧೋತಿಆದಿಮಾಹ. ತತ್ಥ ಅನುತ್ತಾನಪದವಣ್ಣನಮೇವ ಕರಿಸ್ಸಾಮ.

೫೭. ವಿಜ್ಜಾಧರೋ ತದಾ ಆಸಿನ್ತಿ ಬಾಹಿರಕಮನ್ತಾದಿವಿಜ್ಜಾಸಿದ್ಧಿಯಾ ಆಕಾಸಗಾಮಿಸಮತ್ಥೋ ಹುತ್ವಾ ಚರಣವಸೇನ ತಂ ವಿಜ್ಜಂ ರಕ್ಖಿತ್ವಾ ಅವಿನಾಸೇತ್ವಾ ಪರಿಹರಣವಸೇನ ವಿಜ್ಜಾಧರಯೋನಿ ಆಸಿಂ ಅಹೋಸಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ಅನ್ತಲಿಕ್ಖಚರೋ ಅಹನ್ತಿ ಅನ್ತಂ ಪರಿಯೋಸಾನಂ ಕೋಟಿಂ ಲಿಖತೇ ಸಂಕರಿಸ್ಸತೀತಿ ಅನ್ತಲಿಕ್ಖಂ. ಅಥ ವಾ ಅನ್ತಂ ಪರಿಯೋಸಾನಂ ಲಿಖ್ಯತೇ ಓಲೋಕಿಯತೇ ಏತೇನಾತಿ ಅನ್ತಲಿಕ್ಖಂ, ತಸ್ಮಿಂ ಅನ್ತಲಿಕ್ಖೇ, ಆಕಾಸೇ ಚರಣಸೀಲೋ ಅಹನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ತಿಸೂಲಂ ಸುಕತಂ ಗಯ್ಹಾತಿ ತಿಖಿಣಂ ಸೂಲಂ, ಅಗ್ಗಂ ಆವುಧಂ. ತಿಸೂಲಂ ಸುನ್ದರಂ ಕತಂ, ಕೋಟ್ಟನಘಂಸನಮದ್ದನಪಹರಣವಸೇನ ಸುಟ್ಠು ಕತಂ ಸೂಲಾವುಧಂ ಗಯ್ಹ ಗಹೇತ್ವಾ ಅಮ್ಬರತೋ ಗಚ್ಛಾಮೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸೇಸಂ ಸಬ್ಬಂ ಹೇಟ್ಠಾ ವುತ್ತನಯತ್ತಾವ ನಯಾನುಯೋಗೇನ ಸುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಮೇವಾತಿ.

ಉತ್ತರತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೭. ಅಪರಉತ್ತರತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ಸತ್ತಮಾಪದಾನೇ ನಿಬ್ಬುತೇ ಲೋಕನಾಥಮ್ಹೀತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಅಪರಸ್ಸ ಉತ್ತರತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ಇತೋ ಚತುನ್ನವುತಿಕಪ್ಪೇ ಸಿದ್ಧತ್ಥಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿತ್ವಾ ವಯಪ್ಪತ್ತೋ ವಿಞ್ಞುತಂ ಪತ್ವಾ ಸಾಸನೇ ಲದ್ಧಪ್ಪಸಾದೋ ಹುತ್ವಾ ಉಪಾಸಕತ್ತಂ ನಿವೇದೇಸಿ. ಸೋ ಸತ್ಥರಿ ಪರಿನಿಬ್ಬುತೇ ಅತ್ತನೋ ಞಾತಕೇ ಸನ್ನಿಪಾತೇತ್ವಾ ಬಹುಪೂಜಾಸಕ್ಕಾರಂ ಸಂಹರಿತ್ವಾ ಧಾತುಪೂಜಂ ಅಕಾಸಿ. ಸೋ ತೇನ ಪುಞ್ಞಕಮ್ಮೇನ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಸು ಸಂಸರನ್ತೋ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಸಾಕೇತೇ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿತ್ವಾ ಉತ್ತರೋತಿ ಲದ್ಧನಾಮೋ ವಯಪ್ಪತ್ತೋ ಕೇನಚಿದೇವ ಕರಣೀಯೇನ ಸಾವತ್ಥಿಂ ಗತೋ ಕಣ್ಡಮ್ಬಮೂಲೇ ಕತಂ ಯಮಕಪಾಟಿಹಾರಿಯಂ ದಿಸ್ವಾ ಪಸೀದಿತ್ವಾ ಪುನ ಕಾಳಕಾರಾಮಸುತ್ತದೇಸನಾಯ ಅಭಿವಡ್ಢಮಾನಸದ್ಧೋ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ಸತ್ಥಾರಾ ಸದ್ಧಿಂ ರಾಜಗಹಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಉಪಸಮ್ಪದಂ ಲಭಿತ್ವಾ ತಥೇವ ಚರನ್ತೋ ವಿಪಸ್ಸನಂ ಪಟ್ಠಪೇತ್ವಾ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಛಳಭಿಞ್ಞೋ ಅಹೋಸಿ. ಛಳಭಿಞ್ಞೋ ಪನ ಹುತ್ವಾ ಸತ್ಥರಿ ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ವಿಹರನ್ತೇ ಬುದ್ಧುಪಟ್ಠಾನತ್ಥಂ ರಾಜಗಹತೋ ಸಾವತ್ಥಿಂ ಉಪಗತೋ ಭಿಕ್ಖೂಹಿ – ‘‘ಕಿಂ, ಆವುಸೋ, ಪಬ್ಬಜ್ಜಾಕಿಚ್ಚಂ ತಯಾ ಮತ್ಥಕಂ ಪಾಪಿತ’’ನ್ತಿ ಪುಟ್ಠೋ ಅಞ್ಞಂ ಬ್ಯಾಕಾಸಿ.

೯೩. ಅರಹತ್ತಂ ಪನ ಪತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ನಿಬ್ಬುತೇ ಲೋಕನಾಥಮ್ಹೀತಿಆದಿಮಾಹ. ತಂ ಸಬ್ಬಂ ಹೇಟ್ಠಾ ವುತ್ತನಯತ್ತಾ ಉತ್ತಾನತ್ಥಮೇವಾತಿ.

ಅಪರಉತ್ತರತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೮. ಭದ್ದಜಿತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ಅಟ್ಠಮಾಪದಾನೇ ಓಗಯ್ಹಾಹಂ ಪೋಕ್ಖರಣಿನ್ತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಭದ್ದಜಿತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ಪದುಮುತ್ತರಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿತ್ವಾ ವಿಞ್ಞುತಂ ಪತ್ತೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾನಂ ವಿಜ್ಜಾಸಿಪ್ಪೇಸು ಪಾರಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಕಾಮೇ ಪಹಾಯ ತಾಪಸಪಬ್ಬಜ್ಜಂ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ಅರಞ್ಞಾಯತನೇ ಅಸ್ಸಮಂ ಕಾರೇತ್ವಾ ವಸನ್ತೋ ಏಕದಿವಸಂ ಸತ್ಥಾರಂ ಆಕಾಸೇನ ಗಚ್ಛನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಪಸನ್ನಮಾನಸೋ ಅಞ್ಜಲಿಂ ಪಗ್ಗಯ್ಹ ಅಟ್ಠಾಸಿ. ಸತ್ಥಾ ತಸ್ಸ ಅಜ್ಝಾಸಯಂ ದಿಸ್ವಾ ಆಕಾಸತೋ ಓತರಿ. ಓತಿಣ್ಣಸ್ಸ ಪನ ಭಗವತೋ ಮಧುಞ್ಚ ಭಿಸಮುಳಾಲಞ್ಚ ಸಪ್ಪಿಖೀರಞ್ಚ ಉಪನಾಮೇಸಿ, ತಸ್ಸ ತಂ ಭಗವಾ ಅನುಕಮ್ಮಂ ಉಪಾದಾಯ ಪಟಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಅನುಮೋದನಂ ಕತ್ವಾ ಪಕ್ಕಾಮಿ. ಸೋ ತೇನ ಪುಞ್ಞಕಮ್ಮೇನ ತುಸಿತೇಸು ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ತತ್ಥ ಯಾವತಾಯುಕಂ ಠತ್ವಾ ತತೋ ಚುತೋ ಅಪರಾಪರಂ ಸುಗತೀಸುಯೇವ ಸಂಸರನ್ತೋ ವಿಪಸ್ಸಿಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಮಹದ್ಧನೋ ಸೇಟ್ಠಿ ಹುತ್ವಾ ಅಟ್ಠಸಟ್ಠಿಭಿಕ್ಖುಸತಸಹಸ್ಸಂ ಭೋಜೇತ್ವಾ ತಿಚೀವರೇನ ಅಚ್ಛಾದೇಸಿ.

ಏವಂ ಬಹುಂ ಕುಸಲಂ ಕತ್ವಾ ದೇವಲೋಕೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿ. ತತ್ಥ ಯಾವತಾಯುಕಂ ಠತ್ವಾ ತತೋ ಚವಿತ್ವಾ ಮನುಸ್ಸಲೋಕೇಸು ಉಪ್ಪನ್ನೋ ಬುದ್ಧಸುಞ್ಞೇ ಲೋಕೇ ಪಞ್ಚ ಪಚ್ಚೇಕಬುದ್ಧಸತಾನಿ ಚತೂಹಿ ಪಚ್ಚಯೇಹಿ ಉಪಟ್ಠಹಿತ್ವಾ ತತೋ ಚುತೋ ರಾಜಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿತ್ವಾ ರಜ್ಜಂ ಅನುಸಾಸನ್ತೋ ಅತ್ತನೋ ಪುತ್ತಂ ಪಚ್ಚೇಕಬೋಧಿಂ ಅಧಿಗನ್ತ್ವಾ ಠಿತಂ ಉಪಟ್ಠಹಿತ್ವಾ ತಸ್ಸ ಪರಿನಿಬ್ಬುತಸ್ಸ ಧಾತುಯೋ ಗಹೇತ್ವಾ ಚೇತಿಯಂ ಕತ್ವಾ ಪೂಜೇಸಿ. ಏವಂ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ತಾನಿ ತಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಕತ್ವಾ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಭದ್ದಿಯನಗರೇ ಅಸೀತಿಕೋಟಿವಿಭವಸ್ಸ ಭದ್ದಿಯಸೇಟ್ಠಿಸ್ಸ ಏಕಪುತ್ತಕೋ ಹುತ್ವಾ ನಿಬ್ಬತ್ತಿ, ಭದ್ದಜೀತಿಸ್ಸ ನಾಮಂ ಅಹೋಸಿ. ತಸ್ಸ ಕಿರ ಇಸ್ಸರಿಯಭೋಗಪರಿವಾರಸಮ್ಪತ್ತಿ ಚರಿಮಭವೇ ಬೋಧಿಸತ್ತಸ್ಸ ವಿಯ ಅಹೋಸಿ.

ತದಾ ಸತ್ಥಾ ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ವಸಿತ್ವಾ ಭದ್ದಜಿಕುಮಾರಂ ಸಙ್ಗಣ್ಹನತ್ಥಾಯ ಮಹತಾ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಭದ್ದಿಯನಗರಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಜಾತಿಯಾವನೇ ವಸಿ ತಸ್ಸ ಞಾಣಪರಿಪಾಕಂ ಆಗಮಯಮಾನೋ. ಸೋಪಿ ಉಪರಿಪಾಸಾದೇ ನಿಸಿನ್ನೋ ಸೀಹಪಞ್ಜರಂ ವಿವರಿತ್ವಾ ಓಲೋಕೇನ್ತೋ ಭಗವತೋ ಸನ್ತಿಕೇ ಧಮ್ಮಂ ಸೋತುಂ ಗಚ್ಛನ್ತಂ ಮಹಾಜನಂ ದಿಸ್ವಾ, ‘‘ಕತ್ಥಾಯಂ ಮಹಾಜನೋ ಗಚ್ಛತೀ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ತಂ ಕಾರಣಂ ಸುತ್ವಾ ಸಯಮ್ಪಿ ಮಹತಾ ಪರಿವಾರೇನ ಸತ್ಥು ಸನ್ತಿಕಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಧಮ್ಮಂ ಸುಣನ್ತೋ ಸಬ್ಬಾಭರಣಪಟಿಮಣ್ಡಿತೋವ ಸಬ್ಬಕಿಲೇಸೇ ಖೇಪೇತ್ವಾ ಅರಹತ್ತಂ ಪಾಪುಣಿ. ಅರಹತ್ತೇ ಪನ ತೇನ ಅಧಿಗತೇ ಸತ್ಥಾ ಭದ್ದಿಯಸೇಟ್ಠಿಂ ಆಮನ್ತೇಸಿ – ‘‘ತವ ಪುತ್ತೋ ಅಲಙ್ಕತಪಟಿಯತ್ತೋ ಧಮ್ಮಂ ಸುಣನ್ತೋ ಅರಹತ್ತೇ ಪತಿಟ್ಠಾಸಿ, ತೇನಸ್ಸ ಇದಾನೇವ ಪಬ್ಬಜಿತುಂ ಯುತ್ತಂ, ನೋ ಚೇ ಪಬ್ಬಜಿಸ್ಸತಿ, ಪರಿನಿಬ್ಬಾಯಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ. ಸೇಟ್ಠಿ ‘‘ನ ಮಯ್ಹಂ ಪುತ್ತಸ್ಸ ದಹರಸ್ಸೇವ ಸತೋ ಪರಿನಿಬ್ಬಾನೇನ ಕಿಚ್ಚಂ ಅತ್ಥಿ, ಪಬ್ಬಾಜೇಥ ನ’’ನ್ತಿ ಆಹ. ತಂ ಸತ್ಥಾ ಪಬ್ಬಾಜೇತ್ವಾ ಉಪಸಮ್ಪಾದೇತ್ವಾ ತತ್ಥ ಸತ್ತಾಹಂ ವಸಿತ್ವಾ ಕೋಟಿಗಾಮಂ ಪಾಪುಣಿ, ಸೋ ಚ ಗಾಮೋ ಗಙ್ಗಾತೀರೇ ಅಹೋಸಿ. ಕೋಟಿಗಾಮವಾಸಿನೋ ಚ ಬುದ್ಧಪ್ಪಮುಖಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಸ್ಸ ಮಹಾದಾನಂ ಪವತ್ತೇಸುಂ. ಭದ್ದಜಿತ್ಥೇರೋ ಸತ್ಥಾರಾ ಅನುಮೋದನಾಯ ಆರದ್ಧಮತ್ತಾಯ ಬಹಿಗಾಮಂ ಗನ್ತ್ವಾ ‘‘ಗಙ್ಗಾತೀರೇ ಮಗ್ಗಸಮೀಪೇ ಸತ್ಥು ಆಗತಕಾಲೇ ವುಟ್ಠಹಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಕಾಲಪರಿಚ್ಛೇದಂ ಕತ್ವಾ ಅಞ್ಞತರಸ್ಮಿಂ ರುಕ್ಖಮೂಲೇ ಸಮಾಪತ್ತಿಂ ಸಮಾಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ನಿಸೀದಿ. ಮಹಾಥೇರೇಸು ಆಗಚ್ಛನ್ತೇಸುಪಿ ಅವುಟ್ಠಹಿತ್ವಾ ಸತ್ಥು ಆಗತಕಾಲೇಯೇವ ವುಟ್ಠಾಸಿ. ಪುಥುಜ್ಜನಾ ಭಿಕ್ಖೂ – ‘‘ಅಯಂ ಅಧುನಾ ಪಬ್ಬಜಿತೋ, ಮಹಾಥೇರೇಸು ಆಗಚ್ಛನ್ತೇಸು ಮಾನಥದ್ಧೋ ಹುತ್ವಾ ನ ವುಟ್ಠಾಸೀ’’ತಿ ಉಜ್ಝಾಯಿಂಸು.

ಕೋಟಿಗಾಮವಾಸಿನೋ ಸತ್ಥು ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಸ್ಸ ಚ ಬಹೂ ನಾವಾಸಙ್ಘಾಟೇ ಬನ್ಧಿಂಸು. ಸತ್ಥಾ ‘‘ಭದ್ದಜಿಸ್ಸಾನುಭಾವಂ ಪಕಾಸೇಮೀ’’ತಿ ನಾವಾಯ ಠತ್ವಾ ‘‘ಕಹಂ ಭದ್ದಜೀ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿ. ಭದ್ದಜಿತ್ಥೇರೋ – ‘‘ಸೋಹಂ, ಭನ್ತೇ’’ತಿ ಸತ್ಥಾರಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಅಞ್ಜಲಿಂ ಕತ್ವಾ ಅಟ್ಠಾಸಿ. ಸತ್ಥಾ ‘‘ಏಹಿ, ಭದ್ದಜಿ, ಅಮ್ಹೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಏಕನಾವಂ ಅಭಿರುಹಾ’’ತಿ. ಸೋ ಉಪ್ಪತಿತ್ವಾ ಸತ್ಥು ಠಿತನಾವಾಯಂ ಅಟ್ಠಾಸಿ. ಸತ್ಥಾ ಗಙ್ಗಾಯ ಮಜ್ಝೇ ಗತಕಾಲೇ, ‘‘ಭದ್ದಜಿ, ತಯಾ ಮಹಾಪನಾದಕಾಲೇ ಅಜ್ಝಾವುಟ್ಠರತನಪಾಸಾದೋ ಕಹ’’ನ್ತಿ ಆಹ. ‘‘ಇಮಸ್ಮಿಂ ಠಾನೇ ನಿಮುಗ್ಗೋ, ಭನ್ತೇ’’ತಿ. ‘‘ತೇನ ಹಿ, ಭದ್ದಜಿ, ಸಬ್ರಹ್ಮಚಾರೀನಂ ಕಙ್ಖಂ ಛಿನ್ದಾ’’ತಿ. ತಸ್ಮಿಂ ಖಣೇ ಥೇರೋ ಸತ್ಥಾರಂ ವನ್ದಿತ್ವಾ ಇದ್ಧಿಬಲೇನ ಗನ್ತ್ವಾ ಪಾಸಾದಥೂಪಿಕಂ ಪಾದಙ್ಗುಲನ್ತರೇನ ಸನ್ನಿರುಜ್ಝಿತ್ವಾ ಪಞ್ಚವೀಸತಿಯೋಜನಂ ಪಾಸಾದಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಆಕಾಸೇ ಉಪ್ಪತಿ, ಉಪ್ಪತನ್ತೋ ಚ ಪಞ್ಞಾಸಯೋಜನಾನಿ ಉಕ್ಖಿಪಿ. ಅಥಸ್ಸ ಪುರಿಮಭವೇ ಞಾತಕಾ ಪಾಸಾದಗತೇನ ಲೋಭೇನ ಮಚ್ಛಕಚ್ಛಪಮಣ್ಡೂಕಾ ಹುತ್ವಾ ನಿಬ್ಬತ್ತಾ ತಸ್ಮಿಂ ಪಾಸಾದೇ ಉಟ್ಠಹನ್ತೇ ಪರಿವತ್ತಿತ್ವಾ ಪತಿಂಸು. ಸತ್ಥಾ ತೇ ಸಮ್ಪತನ್ತೇ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಞಾತಕಾ ತೇ, ಭದ್ದಜಿ, ಕಿಲಮನ್ತೀ’’ತಿ ಆಹ. ಥೇರೋ ಸತ್ಥು ವಚನೇನ ಪಾಸಾದಂ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇಸಿ. ಪಾಸಾದೋ ಯಥಾಠಾನೇಯೇವ ಪತಿಟ್ಠಹಿ. ಸತ್ಥಾ ಪಾರಙ್ಗತೋ ಭಿಕ್ಖೂಹಿ – ‘‘ಕದಾ, ಭನ್ತೇ, ಭದ್ದಜಿತ್ಥೇರೇನ ಅಯಂ ಪಾಸಾದೋ ಅಜ್ಝಾವುಟ್ಠೋ’’ತಿ ಪುಟ್ಠೋ ಮಹಾಪನಾದಜಾತಕಂ (ಜಾ. ೧.೩.೪೦ ಆದಯೋ) ಕಥೇತ್ವಾ ಬಹುಜನಂ ಧಮ್ಮಾಮತಂ ಪಾಯೇಸಿ.

೯೮. ಥೇರೋ ಪನ ಅರಹತ್ತಂ ಪತ್ತೋ ಪುಬ್ಬಸಮ್ಭಾರಂ ಸರಿತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇತುಂ ಓಗಯ್ಹಾಹಂ ಪೋಕ್ಖರಣಿನ್ತಿಆದಿಮಾಹ. ತತ್ಥ ಓಗಯ್ಹಾಹಂ ಪೋಕ್ಖರಣಿನ್ತಿ ಪುಥುನಾನಾಅನೇಕಮಹೋಘೇಹಿ ಖಣಿತತ್ತಾ ‘‘ಪೋಕ್ಖರಣೀ’’ತಿ ಲದ್ಧನಾಮಂ ಜಲಾಸಯಂ ಓಗಯ್ಹ ಓಗಹೇತ್ವಾ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ಅಜ್ಝೋಗಾಹೇತ್ವಾ ಘಾಸಹೇತುಖಾದನತ್ಥಾಯ ತತ್ಥ ಪೋಕ್ಖರಣಿಯಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ಭಿಸಂ ಪದುಮಪುಣ್ಡರೀಕಮೂಲಂ ಉದ್ಧರಾಮೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸೇಸಂ ಹೇಟ್ಠಾ ವುತ್ತನಯತ್ತಾ ಉತ್ತಾನಪದತ್ಥತ್ತಾ ಚ ನಯಾನುಸಾರೇನ ಸುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಮೇವಾತಿ.

ಭದ್ದಜಿತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೯. ಸಿವಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ನವಮಾಪದಾನೇ ಏಸನಾಯ ಚರನ್ತಸ್ಸಾತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಸಿವಕತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ವಿಪಸ್ಸಿಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿತ್ವಾ ವಿಞ್ಞುತಂ ಪತ್ತೋ ಏಕದಿವಸಂ ಭಗವನ್ತಂ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಚರನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಪಸನ್ನಮಾನಸೋ ಪತ್ತಂ ಆದಾಯ ಕುಮ್ಮಾಸಸ್ಸ ಪೂರೇತ್ವಾ ಅದಾಸಿ. ಸೋ ತೇನ ಪುಞ್ಞಕಮ್ಮೇನ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಸು ಸಂಸರನ್ತೋ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ರಾಜಗಹೇ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿತ್ವಾ ಸಿವಕೋತಿಸ್ಸ ನಾಮಂ ಅಹೋಸಿ. ಸೋ ವಯಪ್ಪತ್ತೋ ವಿಜ್ಜಾಸಿಪ್ಪೇಸು ನಿಪ್ಫತ್ತಿಂ ಗತೋ ನೇಕ್ಖಮ್ಮಜ್ಝಾಸಯತಾಯ ಕಾಮೇ ಪಹಾಯ ತಾಪಸಪಬ್ಬಜ್ಜಂ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ವಿಚರನ್ತೋ ಸತ್ಥಾರಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಧಮ್ಮಂ ಸುತ್ವಾ ಪಟಿಲದ್ಧಸದ್ಧೋ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ವಿಪಸ್ಸನಾಯ ಕಮ್ಮಂ ಕರೋನ್ತೋ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಅರಹತ್ತಂ ಪಾಪುಣಿ.

೧೧೭. ಅರಹತ್ತಂ ಪತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಏಸನಾಯ ಚರನ್ತಸ್ಸಾತಿಆದಿಮಾಹ. ತಂ ಸಬ್ಬಂ ಸುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಮೇವಾತಿ.

ಸಿವಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೧೦. ಉಪವಾನತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ದಸಮಾಪದಾನೇ ಪದುಮುತ್ತರೋ ನಾಮ ಜಿನೋತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಉಪವಾನತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಂ ಕಿರ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ಕೇನಚಿ ಕಮ್ಮಚ್ಛಿದ್ದೇನ ಪದುಮುತ್ತರಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ದಲ್ಲಿದ್ದಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿತ್ವಾ ವಿಞ್ಞುತಂ ಪತ್ತೋ ಭಗವತಿ ಪರಿನಿಬ್ಬುತೇ ತಸ್ಸ ಧಾತುಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಮನುಸ್ಸದೇವನಾಗಗರುಳಯಕ್ಖಕುಮ್ಭಣ್ಡಗನ್ಧಬ್ಬೇಹಿ ಸತ್ತರತನಮಯೇ ಸತ್ತಯೋಜನಿಕೇ ಥೂಪೇ ಕತೇ ತತ್ಥ ಸುಧೋತಂ ಅತ್ತನೋ ಉತ್ತರಾಸಙ್ಗಂ ವೇಳಗ್ಗೇ ಆಬನ್ಧಿತ್ವಾ ಧಜಂ ಕತ್ವಾ ಪೂಜಂ ಅಕಾಸಿ. ತಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಅಭಿಸಮ್ಮತಕೋ ನಾಮ ಯಕ್ಖಸೇನಾಪತಿ ದೇವೇಹಿ ಚೇತಿಯಪೂಜಾರಕ್ಖಣತ್ಥಂ ಠಪಿತೋ ಅದಿಸ್ಸಮಾನಕಾಯೋ ಆಕಾಸೇ ಧಾರೇನ್ತೋ ಚೇತಿಯಂ ತಿಕ್ಖತ್ತುಂ ಪದಕ್ಖಿಣಂ ಅಕಾಸಿ. ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಭಿಯ್ಯೋಸೋಮತ್ತಾಯ ಪಸನ್ನಮಾನಸೋ ಅಹೋಸಿ. ಸೋ ತೇನ ಪುಞ್ಞಕಮ್ಮೇನ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಸು ಸಂಸರನ್ತೋ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿತ್ವಾ ಉಪವಾನೋತಿ ಲದ್ಧನಾಮೋ ವಯಪ್ಪತ್ತೋ ಜೇತವನಪಟಿಗ್ಗಹಣೇ ಬುದ್ಧಾನುಭಾವಂ ದಿಸ್ವಾ ಪಟಿಲದ್ಧಸದ್ಧೋ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ವಿಪಸ್ಸನಾಯ ಕಮ್ಮಂ ಕರೋನ್ತೋ ಛಳಭಿಞ್ಞೋ ಅಹೋಸಿ. ಅಥಾಯಸ್ಮಾ ಉಪವಾನೋ ಭಗವತೋ ಉಪಟ್ಠಾಕೋ ಅಹೋಸಿ. ತೇನ ಚ ಸಮಯೇನ ಭಗವತೋ ವಾತಾಬಾಧೋ ಉಪ್ಪಜ್ಜಿ. ಥೇರಸ್ಸ ಗಿಹಿಸಹಾಯೋ ದೇವಹಿತೋ ನಾಮ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ಪಟಿವಸತಿ. ಸೋ ಥೇರಂ ಚತೂಹಿ ಪಚ್ಚಯೇಹಿ ಪವಾರೇಸಿ. ಅಥಾಯಸ್ಮಾ ಉಪವಾನೋ ನಿವಾಸೇತ್ವಾ ಪತ್ತಚೀವರಂ ಗಹೇತ್ವಾ ತಸ್ಸ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಸ್ಸ ನಿವೇಸನಂ ಉಪಗಞ್ಛಿ. ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ‘‘ಕೇನಚಿ ಮಞ್ಞೇ ಪಯೋಜನೇನ ಥೇರೋ ಆಗತೋ ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಞತ್ವಾ ‘‘ವದೇಯ್ಯಾಥ, ಭನ್ತೇ, ಕೇನತ್ಥೋ’’ತಿ ಆಹ. ಥೇರೋ ತಸ್ಸ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಸ್ಸ ಪಯೋಜನಂ ಆಚಿಕ್ಖನ್ತೋ –

‘‘ಅರಹಂ ಸುಗತೋ ಲೋಕೇ, ವಾತೇಹಾಬಾಧಿಕೋ ಮುನಿ;

ಸಚೇ ಉಣ್ಹೋದಕಂ ಅತ್ಥಿ, ಮುನಿನೋ ದೇಹಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣ.

‘‘ಪೂಜಿತೋ ಪೂಜನೇಯ್ಯಾನಂ, ಸಕ್ಕರೇಯ್ಯಾನ ಸಕ್ಕತೋ;

ಅಪಚಿತೋಪಚೇಯ್ಯಾನಂ, ತಸ್ಸ ಇಚ್ಛಾಮಿ ಹಾತವೇ’’ತಿ. (ಥೇರಗಾ. ೧೮೫-೧೮೬) –

ಗಾಥಾದ್ವಯಂ ಅಭಾಸಿ.

ತಸ್ಸತ್ಥೋ – ಯೋ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಲೋಕೇ ಪೂಜನೇಯ್ಯಾನಂ ಪೂಜೇತಬ್ಬೇಹಿ ಸಕ್ಕಾದೀಹಿ ದೇವೇಹಿ ಮಹಾಬ್ರಹ್ಮಾದೀಹಿ ಚ ಬ್ರಹ್ಮೇಹಿ ಪೂಜಿತೋ, ಸಕ್ಕರೇಯ್ಯಾನಂ ಸಕ್ಕಾತಬ್ಬೇಹಿ ಬಿಮ್ಬಿಸಾರಕೋಸಲರಾಜಾದೀಹಿ ಸಕ್ಕತೋ, ಅಪಚೇಯ್ಯಾನಂ ಅಪಚಾಯಿತಬ್ಬೇಹಿ ಮಹೇಸೀಹಿ ಖೀಣಾಸವೇಹಿ ಅಪಚಿತೋ, ಕಿಲೇಸೇಹಿ ಆರಕತ್ತಾದಿನಾ ಅರಹಂ, ಸೋಭನಗಮನಾದಿನಾ ಸುಗತೋ ಸಬ್ಬಞ್ಞೂ ಮುನಿ ಮಯ್ಹಂ ಸತ್ಥಾ ದೇವದೇವೋ ಸಕ್ಕಾನಂ ಅತಿಸಕ್ಕೋ ಬ್ರಹ್ಮಾನಂ ಅತಿಬ್ರಹ್ಮಾ, ಸೋ ದಾನಿ ವಾತೇಹಿ ವಾತಹೇತು ವಾತಕ್ಖೋಭನಿಮಿತ್ತಂ ಆಬಾಧಿಕೋ ಜಾತೋ. ಸಚೇ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣ, ಉಣ್ಹೋದಕಂ ಅತ್ಥಿ, ತಸ್ಸ ವಾತಾಬಾಧವೂಪಸಮನತ್ಥಂ ತಂ ಹಾತವೇ ಉಪನೇತುಂ ಇಚ್ಛಾಮೀತಿ.

ತಂ ಸುತ್ವಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಉಣ್ಹೋದಕಂ ತದನುರೂಪಂ ವಾತಹರಞ್ಚ ಭೇಸಜ್ಜಂ ಭಗವತೋ ಉಪನಾಮೇಸಿ. ತೇನ ಚ ಸತ್ಥು ರೋಗೋ ವೂಪಸಮಿ. ತಸ್ಸ ಭಗವಾ ಅನುಮೋದನಂ ಅಕಾಸಿ.

೧೨೨. ಅಥಾಯಸ್ಮಾ ಉಪವಾನೋ ಅಪರಭಾಗೇ ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ಸರಿತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಪದುಮುತ್ತರೋ ನಾಮ ಜಿನೋತಿಆದಿಮಾಹ. ತತ್ಥ ಪದುಮುತ್ತರೋತಿಆದೀನಿ ಪುಬ್ಬೇ ವುತ್ತತ್ಥಾನೇವ.

೧೨೩. ಮಹಾಜನಾ ಸಮಾಗಮ್ಮಾತಿ ಸಕಲಜಮ್ಬುದೀಪವಾಸಿನೋ ರಾಸಿಭೂತಾತಿ ಅತ್ಥೋ. ಚಿತಕಂ ಕತ್ವಾತಿ ಯೋಜನುಬ್ಬೇಧಂ ಚನ್ದನರಾಸಿಚಿತಕಂ ಕತ್ವಾ ಭಗವತೋ ಸರೀರಂ ತತ್ಥ ಅಭಿರೋಪಯಿಂಸೂತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ.

೧೨೪. ಸರೀರಕಿಚ್ಚಂ ಕತ್ವಾನಾತಿ ಆದಹನಾತಿ ಅಗ್ಗಿನಾ ದಹನಕಿಚ್ಚಂ ಕತ್ವಾತಿ ಅತ್ಥೋ.

೧೨೭-೨೮. ಜಙ್ಘಾ ಮಣಿಮಯಾ ಆಸೀತಿ ಮನುಸ್ಸೇಹಿ ಕತಥೂಪೇ ಜಙ್ಘಾ ಪುಪ್ಫವಾಹತ್ಥಂ ಚರಿತಟ್ಠಾನಂ ಮಣಿಮಯಾ ಇನ್ದನೀಲಮಣಿನಾ ಕತಾತಿ ಅತ್ಥೋ. ಮಯಮ್ಪೀತಿ ಸಬ್ಬೇ ದೇವಾ ಥೂಪಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮಾತಿ ಅತ್ಥೋ.

೧೨೯. ಧಾತು ಆವೇಣಿಕಾ ನತ್ಥೀತಿ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಹಿ ವಿಸುಂ ವಿಸುಂ ಚೇತಿಯಂ ಕಾತುಂ ಆವೇಣಿಕಾ ವಿಸುಂ ಧಾತು ನತ್ಥಿ, ತಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಸರೀರಂ ಏಕಪಿಣ್ಡಿತನ್ತಿ ಆಹ. ಅಧಿಟ್ಠಾನಬಲೇನ ಸಕಲಸರೀರಧಾತು ಏಕಘನಸಿಲಾಮಯಪಟಿಮಾ ವಿಯ ಏಕಮೇವ ಅಹೋಸೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ಇಮಮ್ಹಿ ಬುದ್ಧಥೂಪಮ್ಹೀತಿ ಸಕಲಜಮ್ಬುದೀಪವಾಸೀಹಿ ಕತಮ್ಹಿ ಇಮಮ್ಹಿ ಸುವಣ್ಣಥೂಪಮ್ಹಿ ಮಯಂ ಸಬ್ಬೇ ಸಮಾಗನ್ತ್ವಾ ಕಞ್ಚುಕಥೂಪಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮಾತಿ ಅತ್ಥೋ.

೧೩೩. ಇನ್ದನೀಲಂ ಮಹಾನೀಲನ್ತಿ ಇನ್ದೀವರಪುಪ್ಫವಣ್ಣಾಭಂ ಮಣಿ ಇನ್ದನೀಲಮಣಿ. ತತೋ ಅಧಿಕವಣ್ಣತಾ ಮಹಾಮಣಿ ಇನ್ದನೀಲಮಣಯೋ ಚ ಮಹಾನೀಲಮಣಯೋ ಚ ಜೋತಿರಸಮಣಿಜಾತಿರಙ್ಗಮಣಯೋ ಚ ಏಕತೋ ಸನ್ನಿಪಾತೇತ್ವಾ ರಾಸೀ ಕತ್ವಾ ಸುವಣ್ಣಥೂಪೇ ಕಞ್ಚುಕಥೂಪಂ ಕತ್ವಾ ಅಛಾದಯುನ್ತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ.

೧೪೪. ಪಚ್ಚೇಕಂ ಬುದ್ಧಸೇಟ್ಠಸ್ಸಾತಿ ಬುದ್ಧುತ್ತಮಸ್ಸ ಪತಿ ಏಕಂ ವಿಸುಂ ಉಪರಿಛದನೇನ ಥೂಪಂ ಅಕಂಸೂತಿ ಅತ್ಥೋ.

೧೪೭. ಕುಮ್ಭಣ್ಡಾ ಗುಯ್ಹಕಾ ತಥಾತಿ ಕುಮ್ಭಮತ್ತಾನಿ ಅಣ್ಡಾನಿ ಯೇಸಂ ದೇವಾನಂ ತೇ ಕುಮ್ಭಣ್ಡಾ, ಪಟಿಚ್ಛಾದೇತ್ವಾ ನಿಗುಹಿತ್ವಾ ಪಟಿಚ್ಛಾದನತೋ ಗರುಳಾ ಗುಯ್ಹಕಾ ನಾಮ ಜಾತಾ, ತೇ ಕುಮ್ಭಣ್ಡಾ ಗುಯ್ಹಕಾಪಿ ಥೂಪಂ ಅಕಂಸೂತಿ ಅತ್ಥೋ.

೧೫೧. ಅತಿಭೋನ್ತಿ ನ ತಸ್ಸಾಭಾತಿ ತಸ್ಸ ಚೇತಿಯಸ್ಸ ಪಭಂ ಚನ್ದಸೂರಿಯತಾರಕಾನಂ ಪಭಾ ನ ಅತಿಭೋನ್ತಿ, ನ ಅಜ್ಝೋತ್ಥರನ್ತೀತಿ ಅತ್ಥೋ.

೧೫೮. ಅಹಮ್ಪಿ ಕಾರಂ ಕಸ್ಸಾಮೀತಿ ತಾದಿನೋ ಲೋಕನಾಥಸ್ಸ ಥೂಪಸ್ಮಿಂ ಅಹಮ್ಪಿ ಕಾರಂ ಪುಞ್ಞಕಿರಿಯಂ ಕುಸಲಕಮ್ಮಂ ಧಜಪಟಾಕಪೂಜಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮೀತಿ ಅತ್ಥೋ.

ಉಪವಾನತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

೧೧. ರಟ್ಠಪಾಲತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ

ಏಕಾದಸಮಾಪದಾನೇ ಪದುಮುತ್ತರಸ್ಸ ಭಗವತೋತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ರಟ್ಠಪಾಲತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ. ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಾನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ಪದುಮುತ್ತರಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ತಸ್ಸ ಉಪ್ಪತ್ತಿತೋ ಪುರೇತರಮೇವ ಹಂಸವತೀನಗರೇ ಗಹಪತಿಮಹಾಸಾಲಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿತ್ವಾ ವಯಪ್ಪತ್ತೋ ಪಿತು ಅಚ್ಚಯೇನ ಘರಾವಾಸೇ ಪತಿಟ್ಠಿತೋ ರತನಕೋಟ್ಠಾಗಾರಕಮ್ಮಿಕೇನ ದಸ್ಸಿತಂ ಅಪರಿಮಾಣಂ ಕುಲವಂಸಾನುಗತಂ ಧನಂ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಇಮಂ ಏತ್ತಕಂ ಧನರಾಸಿಂ ಮಯ್ಹಂ ಅಯ್ಯಕಪಯ್ಯಕಾದಯೋ ಅತ್ತನಾ ಸದ್ಧಿಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಗನ್ತುಂ ನಾಸಕ್ಖಿಂಸು, ಮಯಾ ಪನ ಗಹೇತ್ವಾ ಗನ್ತುಂ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ಕಪಣದ್ಧಿಕಾದೀನಂ ಮಹಾದಾನಂ ದೇತಿ. ಸೋ ಅಭಿಞ್ಞಾಲಾಭಿಂ ಏಕಂ ತಾಪಸಂ ಉಪಟ್ಠಹನ್ತೋ ತೇನ ದೇವಲೋಕಾಧಿಪಚ್ಚೇ ಉಯ್ಯೋಜಿತೋ ಯಾವಜೀವಂ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಕತ್ವಾ ತತೋ ಚುತೋ ದೇವೋ ಹುತ್ವಾ ನಿಬ್ಬತ್ತಿ. ಸೋ ತತ್ಥ ದೇವಲೋಕೇ ದೇವರಜ್ಜಂ ಕರೋನ್ತೋ ಯಾವತಾಯುಕಂ ಠತ್ವಾ ತತೋ ಚುತೋ ಮನುಸ್ಸಲೋಕೇ ಭಿನ್ನಂ ರಟ್ಠಂ ಸನ್ಧಾರೇತುಂ ಸಮತ್ಥಸ್ಸ ಕುಲಸ್ಸ ಏಕಪುತ್ತೋ ಹುತ್ವಾ ನಿಬ್ಬತ್ತಿ. ತೇನ ಚ ಸಮಯೇನ ಪದುಮುತ್ತರೋ ನಾಮ ಭಗವಾ ಲೋಕೇ ಉಪ್ಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ಪವತ್ತಿತವರಧಮ್ಮಚಕ್ಕೋ ವೇನೇಯ್ಯಸತ್ತಂ ನಿಬ್ಬಾನಮಹಾನಗರಸಙ್ಖಾತಖೇಮನ್ತಭೂಮಿಂ ಸಮ್ಪಾಪೇಸಿ. ಅಥ ಸೋ ಕುಲಪುತ್ತೋ ಅನುಕ್ಕಮೇನ ವಿಞ್ಞುತಂ ಪತ್ತೋ ಏಕದಿವಸಂ ಉಪಾಸಕೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ವಿಹಾರಂ ಗತೋ ಸತ್ಥಾರಂ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಪಸನ್ನಚಿತ್ತೋ ಪರಿಸಪರಿಯನ್ತೇ ನಿಸೀದಿ.

ತೇನ ಚ ಸಮಯೇನ ಸತ್ಥಾ ಏಕಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಸದ್ಧಾಪಬ್ಬಜಿತಾನಂ ಅಗ್ಗಟ್ಠಾನೇ ಠಪೇಸಿ, ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಪಸನ್ನಮಾನಸೋ ತದತ್ಥಾಯ ಚಿತ್ತಂ ಠಪೇತ್ವಾ ಸತಸಹಸ್ಸಭಿಕ್ಖುಪರಿವಾರಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಮಹತಾ ಸಕ್ಕಾರೇನ ಸತ್ತಾಹಂ ಮಹಾದಾನಂ ಪವತ್ತೇತ್ವಾ ಪಣಿಧಾನಂ ಅಕಾಸಿ. ಸತ್ಥಾ ತಸ್ಸ ಅನನ್ತರಾಯೇನ ಇಜ್ಝನಭಾವಂ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಅನಾಗತೇ ಗೋತಮಸ್ಸ ನಾಮ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಸಾಸನೇ ಸದ್ಧಾಪಬ್ಬಜಿತಾನಂ ಅಗ್ಗೋ ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಬ್ಯಾಕಾಸಿ. ಸೋ ಸತ್ಥಾರಂ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಞ್ಚ ವನ್ದಿತ್ವಾ ಉಟ್ಠಾಯಾಸನಾ ಪಕ್ಕಾಮಿ. ಸೋ ತತ್ಥ ಯಾವತಾಯುಕಂ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಕತ್ವಾ ತತೋ ಚವಿತ್ವಾ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಸು ಸಂಸರನ್ತೋ ಇತೋ ದ್ವಾನವುತಿಕಪ್ಪೇ ಫುಸ್ಸಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಸತ್ಥು ವೇಮಾತಿಕಭಾತಿಕೇಸು ತೀಸು ರಾಜಪುತ್ತೇಸು ಸತ್ಥಾರಂ ಉಪಟ್ಠಹನ್ತೇಸು ತೇಸಂ ಪುಞ್ಞಕಿರಿಯಾಯ ಸಹಾಯಕಿಚ್ಚಂ ಅಕಾಸಿ. ಏವಂ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ತಂ ತಂ ಬಹುಂ ಕುಸಲಂ ಉಪಚಿನಿತ್ವಾ ಸುಗತೀಸುಯೇವ ಸಂಸರನ್ತೋ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಕುರುರಟ್ಠೇ ಥುಲ್ಲಕೋಟ್ಠಿಕನಿಗಮೇ ರಟ್ಠಪಾಲಸೇಟ್ಠಿಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿ, ತಸ್ಸ ಭಿನ್ನಂ ರಟ್ಠಂ ಸನ್ಧಾರೇತುಂ ಸಮತ್ಥೇ ಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತತ್ತಾ ರಟ್ಠಪಾಲೋತಿ ವಂಸಾನುಗತಮೇವ ನಾಮಂ ಅಹೋಸಿ. ಸೋ ಮಹತಾ ಪರಿವಾರೇನ ವಡ್ಢನ್ತೋ ಅನುಕ್ಕಮೇನ ಯೋಬ್ಬನಂ ಪತ್ತೋ ಮಾತಾಪಿತೂಹಿ ಪತಿರೂಪೇನ ದಾರೇನ ಸಂಯೋಜೇತ್ವಾ ಮಹನ್ತೇ ಚ ಯಸೇ ಪತಿಟ್ಠಾಪಿತೋ ದಿಬ್ಬಸಮ್ಪತ್ತಿಸದಿಸಂ ಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ಪಚ್ಚನುಭೋತಿ. ಅಥ ಭಗವಾ ಕುರುರಟ್ಠೇ ಜನಪದಚಾರಿಕಂ ಚರನ್ತೋ ಥುಲ್ಲಕೋಟ್ಠಿಕಂ ಅನುಪಾಪುಣಿ. ತಂ ಸುತ್ವಾ ರಟ್ಠಪಾಲೋ ಕುಲಪುತ್ತೋ ಸತ್ಥಾರಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಸತ್ಥು ಸನ್ತಿಕೇ ಧಮ್ಮಂ ಸುತ್ವಾ ಪಟಿಲದ್ಧಸದ್ಧೋ ಸತ್ತವಾರೇ ಭತ್ತಚ್ಛೇದೇ ಕತ್ವಾ ಕಿಚ್ಛೇನ ಕಸಿರೇನ ಮಾತಾಪಿತರೋ ಅನುಜಾನಾಪೇತ್ವಾ ಸತ್ಥಾರಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಪಬ್ಬಜ್ಜಂ ಯಾಚಿತ್ವಾ ಸತ್ಥು ಆಣತ್ತಿಯಾ ಅಞ್ಞತರಸ್ಸ ಥೇರಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕೇ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ಯೋನಿಸೋಮನಸಿಕಾರೇನ ಕಮ್ಮಂ ಕರೋನ್ತೋ ವಿಪಸ್ಸನಂ ವಡ್ಢೇತ್ವಾ ಅರಹತ್ತಂ ಪಾಪುಣಿ.

೧೭೯-೧೮೦. ಅಥಾಯಸ್ಮಾ ಅಪರಭಾಗೇ ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ಸರಿತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಪದುಮುತ್ತರಸ್ಸ ಭಗವತೋತಿಆದಿಮಾಹ. ಸುನಾಗೋ ಸೋ ಮಯಾ ದಿನ್ನೋತಿ ತದಾ ಮಹಾಧನಸೇಟ್ಠಿ ಹುತ್ವಾ ಸಬ್ಬಂ ಸಾಪತೇಯ್ಯಂ ದಾನಮುಖೇ ವಿಸ್ಸಜ್ಜನಸಮಯೇ ಸತ್ತಪ್ಪತಿಟ್ಠೋ ಸುನ್ದರೋ ನಾಗೋ ಹತ್ಥಿರಾಜಾ ಮಯಾ ದಿನ್ನೋ ಅಹೋಸಿ. ತಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಈಸಾದನ್ತೋತಿಆದಿಮಾಹ. ಈಸಾದನ್ತೋ ರಥಈಸಪ್ಪಮಾಣದನ್ತೋ, ಸೋ ಮಯಾ ದಿನ್ನೋ ಹತ್ಥಿನಾಗೋ. ಉರೂಳ್ಹವಾತಿ ರಾಜಾವಹನಯೋಗ್ಗಸಮತ್ಥೋ, ರಾಜಾರಹೋ ವಾ. ಸೇತಚ್ಛತ್ತೋತಿ ಅಲಙ್ಕಾರತ್ಥಾಯ ಉಪಟ್ಠಹನಸೇತಚ್ಛತ್ತಸಹಿತೋತಿ ಅತ್ಥೋ. ಪಸೋಭಿತೋತಿ ಆರೋಹಪರಿಣಾಹವಾ ರೂಪಸೋಭಾಹಿ ಸಮ್ಪನ್ನೋತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸಕಪ್ಪನೋ ಸಹತ್ಥಿಪೋತಿ ಹತ್ಥಿಅಲಙ್ಕಾರಸಹಿತೋ ಹತ್ಥಿಗೋಪಕಸಹಿತೋತಿ ಅತ್ಥೋ. ಇತ್ಥಮ್ಭೂತೋ ಹತ್ಥಿನಾಗೋ ಪದುಮುತ್ತರಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಮಯಾ ದಿನ್ನೋತಿ ಅತ್ಥೋ.

೧೮೧. ಮಯಾ ಭತ್ತಂ ಕಾರೇತ್ವಾನಾತಿ ಮಯಾ ಕಾರಾಪಿತವಿಹಾರೇ ವಸನ್ತಾನಂ ಕೋಟಿಸಙ್ಖಾನಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ನಿಚ್ಚಭತ್ತಂ ಪಟ್ಠಪೇತ್ವಾ ಮಹೇಸಿನೋ ನಿಯ್ಯಾದೇಸಿನ್ತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ.

೧೮೩. ಜಲಜುತ್ತಮನಾಮಕೋತಿ ಜಲತೋ ಜಾತೋ ಜಲಜೋ, ಕಿಂ ತಂ? ಪದುಮಂ, ಪದುಮೇನ ಸಮಾನನಾಮತ್ತಾ ಉತ್ತಮತ್ತಾ ಚ ಪದುಮುತ್ತರೋ ನಾಮ ಭಗವಾತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸೇಸಂ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಉತ್ತಾನತ್ಥಮೇವಾತಿ.

ರಟ್ಠಪಾಲತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

ಛಪ್ಪಞ್ಞಾಸಮಮಹಾವಗ್ಗವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ.

ಇತಿ ವಿಸುದ್ಧಜನವಿಲಾಸಿನಿಯಾ ಅಪದಾನ-ಅಟ್ಠಕಥಾಯ

ಏತ್ತಾವತಾ ಬುದ್ಧಪಚ್ಚೇಕಬುದ್ಧಸಾವಕತ್ಥೇರಾಪದಾನ-ಅಟ್ಠಕಥಾ ಸಮತ್ತಾ.

ನಿಗಮನಕಥಾ

ಸೀಹಳದೀಪಕೇ ಅಪ್ಪಿಚ್ಛತಾದಿಗುಣವನ್ತಾನಂ ಥೇರವಂಸಪ್ಪದೀಪಾನಂ ಆನನ್ದತ್ಥೇರಾದೀನಂ ಸಬ್ಬಸತ್ತಾನಂ ತಣ್ಹಾಮಾನದಿಟ್ಠಾದಯೋ ಛೇದನನಿಗ್ಗಹವಿವೇಚನಾದ್ಯತ್ಥಂ ಸತ್ತಹಿ ಮಾಸೇಹಿ ಅತಿವಿಯ ಆರಾಧನೇನ ಲದ್ಧಕೋಸಲ್ಲೇನ ಬೋಧಿಸಮ್ಭಾರಂ ಗವೇಸನ್ತೇನ ಸತಿಧಿತಿಗತಿವೀರಿಯಪರಕ್ಕಮನ್ತೇನ ಮಹಾಸಮನ್ತಗುಣಸೋಭನೇನ ತಿಪಿಟಕಧರೇನ ಪಣ್ಡಿತೇನ ಆಭತಂ ಇಮಂ ಅಪದಾನ-ಅಟ್ಠಕಥಂ ಸಬ್ಬೋ ಸದೇವಲೋಕೋ ಜಾನಾತೂತಿ.

ಅನೇನ ಲೋಭಾದಿಮಲಾ ಪಜಾನಂ, ಚಕ್ಖಾದಿರೋಗಾ ವಿವಿಧಾ ಚ ದುಕ್ಖಾ;

ಕಲಹಾದಿಭಯಾ ದುಕ್ಖಿತಾ ಜಾತಾ, ಚೋರಾದಯೋನತ್ಥಕರಾ ಚ ಲೋಕೇ.

ನಸ್ಸನ್ತು ಮೇ ಪಞ್ಚ ವೇರಾ ಚ ಪಾಪಾ, ನಸ್ಸನ್ತು ಗಿಮ್ಹೇ ಯಥಾ ವುಟ್ಠಿವಾತಾ;

ಅಟ್ಠಙ್ಗಿಕಮಗ್ಗವರೇನ ಪತ್ವಾ, ನಿಬ್ಬಾನಪುರಂ ಪಟಿಪಾದಯಾಮಿ.

ಸಬ್ಬದಿಟ್ಠಿಞ್ಚ ಮದ್ದನ್ತೋ, ರಾಗದೋಸಾದಿಪಾಪಕೇ;

ಸಂಸಾರವಟ್ಟಂ ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ, ಉಪೇಮಿ ಸಗ್ಗಮೋಕ್ಖಕೇ.

ಆಣಾಖೇತ್ತಮ್ಹಿ ಸಬ್ಬತ್ಥ, ಅವೀಚಿಮ್ಹಿ ಭವಗ್ಗತೋ;

ಸಬ್ಬೇ ಧಮ್ಮಾನುಯಾಯನ್ತು, ತಯೋ ಲೋಕಾ ಉತುಪಿ ಚಾತಿ.

ಅಪದಾನ-ಅಟ್ಠಕಥಾ ಸಮತ್ತಾ.