📜

ನಮೋ ತಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಅರಹತೋ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಸ್ಸ

೧೭. ಚತ್ತಾಲೀಸನಿಪಾತೋ

[೫೨೧] ೧. ತೇಸಕುಣಜಾತಕವಣ್ಣನಾ

ವೇಸ್ಸನ್ತರಂ ತಂ ಪುಚ್ಛಾಮೀತಿ ಇದಂ ಸತ್ಥಾ ಜೇತವನೇ ವಿಹರನ್ತೋ ಕೋಸಲರಞ್ಞೋ ಓವಾದವಸೇನ ಕಥೇಸಿ. ತಞ್ಹಿ ರಾಜಾನಂ ಧಮ್ಮಸ್ಸವನತ್ಥಾಯ ಆಗತಂ ಸತ್ಥಾ ಆಮನ್ತೇತ್ವಾ ‘‘ಮಹಾರಾಜ, ರಞ್ಞಾ ನಾಮ ಧಮ್ಮೇನ ರಜ್ಜಂ ಕಾರೇತಬ್ಬಂ, ಯಸ್ಮಿಞ್ಹಿ ಸಮಯೇ ರಾಜಾನೋ ಅಧಮ್ಮಿಕಾ ಹೋನ್ತಿ, ರಾಜಯುತ್ತಾಪಿ ತಸ್ಮಿಂ ಸಮಯೇ ಅಧಮ್ಮಿಕಾ ಹೋನ್ತೀ’’ತಿ ಚತುಕ್ಕನಿಪಾತೇ (ಅ. ನಿ. ೪.೭೦) ಆಗತಸುತ್ತನಯೇನ ಓವದಿತ್ವಾ ಅಗತಿಗಮನೇ ಅಗತಿಅಗಮನೇ ಚ ಆದೀನವಞ್ಚ ಆನಿಸಂಸಞ್ಚ ಕಥೇತ್ವಾ ‘‘ಸುಪಿನಕೂಪಮಾ ಕಾಮಾ’’ತಿಆದಿನಾ ನಯೇನ ಕಾಮೇಸು ಆದೀನವಂ ವಿತ್ಥಾರೇತ್ವಾ, ‘‘ಮಹಾರಾಜ, ಇಮೇಸಞ್ಹಿ ಸತ್ತಾನಂ –

‘ಮಚ್ಚುನಾ ಸಙ್ಗರೋ ನತ್ಥಿ, ಲಞ್ಜಗ್ಗಾಹೋ ನ ವಿಜ್ಜತಿ;

ಯುದ್ಧಂ ನತ್ಥಿ ಜಯೋ ನತ್ಥಿ, ಸಬ್ಬೇ ಮಚ್ಚುಪರಾಯಣಾ’.

ತೇಸಂ ಪರಲೋಕಂ ಗಚ್ಛನ್ತಾನಂ ಠಪೇತ್ವಾ ಅತ್ತನಾ ಕತಂ ಕಲ್ಯಾಣಕಮ್ಮಂ ಅಞ್ಞಾ ಪತಿಟ್ಠಾ ನಾಮ ನತ್ಥಿ. ಏವಂ ಇತ್ತರಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಾನಂ ಅವಸ್ಸಂ ಪಹಾತಬ್ಬಂ, ನ ಯಸಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಪಮಾದಂ ಕಾತುಂ ವಟ್ಟತಿ, ಅಪ್ಪಮತ್ತೇನೇವ ಹುತ್ವಾ ಧಮ್ಮೇನ ರಜ್ಜಂ ಕಾರೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಪೋರಾಣಕರಾಜಾನೋ ಅನುಪ್ಪನ್ನೇಪಿ ಬುದ್ಧೇ ಪಣ್ಡಿತಾನಂ ಓವಾದೇ ಠತ್ವಾ ಧಮ್ಮೇನ ರಜ್ಜಂ ಕಾರೇತ್ವಾ ದೇವನಗರಂ ಪೂರಯಮಾನಾ ಗಮಿಂಸೂ’’ತಿ ವತ್ವಾ ತೇನ ಯಾಚಿತೋ ಅತೀತಂ ಆಹರಿ.

ಅತೀತೇ ಬಾರಾಣಸಿಯಂ ಬ್ರಹ್ಮದತ್ತೋ ರಜ್ಜಂ ಕಾರೇನ್ತೋ ಅಪುತ್ತಕೋ ಅಹೋಸಿ, ಪತ್ಥೇನ್ತೋಪಿ ಪುತ್ತಂ ವಾ ಧೀತರಂ ವಾ ನ ಲಭಿ. ಸೋ ಏಕದಿವಸಂ ಮಹನ್ತೇನ ಪರಿವಾರೇನ ಉಯ್ಯಾನಂ ಗನ್ತ್ವಾ ದಿವಸಭಾಗಂ ಉಯ್ಯಾನೇ ಕೀಳಿತ್ವಾ ಮಙ್ಗಲಸಾಲರುಕ್ಖಮೂಲೇ ಸಯನಂ ಅತ್ಥರಾಪೇತ್ವಾ ಥೋಕಂ ನಿದ್ದಾಯಿತ್ವಾ ಪಬುದ್ಧೋ ಸಾಲರುಕ್ಖಂ ಓಲೋಕೇತ್ವಾ ತತ್ಥ ಸಕುಣಕುಲಾವಕಂ ಪಸ್ಸಿ, ಸಹ ದಸ್ಸನೇನೇವಸ್ಸ ಸಿನೇಹೋ ಉಪ್ಪಜ್ಜಿ. ಸೋ ಏಕಂ ಪುರಿಸಂ ಪಕ್ಕೋಸಾಪೇತ್ವಾ ‘‘ಇಮಂ ರುಕ್ಖಂ ಅಭಿರುಹಿತ್ವಾ ಏತಸ್ಮಿಂ ಕುಲಾವಕೇ ಕಸ್ಸಚಿ ಅತ್ಥಿತಂ ವಾ ನತ್ಥಿತಂ ವಾ ಜಾನಾಹೀ’’ತಿ ಆಹ. ಸೋ ‘‘ಸಾಧು, ದೇವಾ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಅಭಿರುಹಿತ್ವಾ ತತ್ಥ ತೀಣಿ ಅಣ್ಡಕಾನಿ ದಿಸ್ವಾ ರಞ್ಞೋ ಆರೋಚೇಸಿ. ರಾಜಾ ‘‘ತೇನ ಹಿ ಏತೇಸಂ ಉಪರಿ ನಾಸವಾತಂ ಮಾ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇಸೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ‘‘ಚಙ್ಕೋಟಕೇ ಕಪ್ಪಾಸಪಿಚುಂ ಅತ್ಥರಿತ್ವಾ ತತ್ಥೇವ ತಾನಿ ಅಣ್ಡಕಾನಿ ಠಪೇತ್ವಾ ಸಣಿಕಂ ಓತರಾಹೀ’’ತಿ ಓತಾರಾಪೇತ್ವಾ ಚಙ್ಕೋಟಕಂ ಹತ್ಥೇನ ಗಹೇತ್ವಾ ‘‘ಕತರಸಕುಣಣ್ಡಕಾನಿ ನಾಮೇತಾನೀ’’ತಿ ಅಮಚ್ಚೇ ಪುಚ್ಛಿ. ತೇ ‘‘ಮಯಂ ನ ಜಾನಾಮ, ನೇಸಾದಾ ಜಾನಿಸ್ಸನ್ತೀ’’ತಿ ವದಿಂಸು. ರಾಜಾ ನೇಸಾದೇ ಪಕ್ಕೋಸಾಪೇತ್ವಾ ಪುಚ್ಛಿ. ನೇಸಾದಾ, ‘‘ಮಹಾರಾಜ, ತೇಸು ಏಕಂ ಉಲೂಕಅಣ್ಡಂ, ಏಕಂ ಸಾಲಿಕಾಅಣ್ಡಂ, ಏಕಂ ಸುವಕಅಣ್ಡ’’ನ್ತಿ ಕಥಯಿಂಸು. ಕಿಂ ಪನ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಕುಲಾವಕೇ ತಿಣ್ಣಂ ಸಕುಣಿಕಾನಂ ಅಣ್ಡಾನಿ ಹೋನ್ತೀತಿ. ಆಮ, ದೇವ, ಪರಿಪನ್ಥೇ ಅಸತಿ ಸುನಿಕ್ಖಿತ್ತಾನಿ ನ ನಸ್ಸನ್ತೀತಿ. ರಾಜಾ ತುಸ್ಸಿತ್ವಾ ‘‘ಇಮೇ ಮಮ ಪುತ್ತಾ ಭವಿಸ್ಸನ್ತೀ’’ತಿ ತಾನಿ ತೀಣಿ ಅಣ್ಡಾನಿ ತಯೋ ಅಮಚ್ಚೇ ಪಟಿಚ್ಛಾಪೇತ್ವಾ ‘‘ಇಮೇ ಮಯ್ಹಂ ಪುತ್ತಾ ಭವಿಸ್ಸನ್ತಿ, ತುಮ್ಹೇ ಸಾಧುಕಂ ಪಟಿಜಗ್ಗಿತ್ವಾ ಅಣ್ಡಕೋಸತೋ ನಿಕ್ಖನ್ತಕಾಲೇ ಮಮಾರೋಚೇಯ್ಯಾಥಾ’’ತಿ ಆಹ. ತೇ ತಾನಿ ಸಾಧುಕಂ ರಕ್ಖಿಂಸು.

ತೇಸು ಪಠಮಂ ಉಲೂಕಅಣ್ಡಂ ಭಿಜ್ಜಿ. ಅಮಚ್ಚೋ ಏಕಂ ನೇಸಾದಂ ಪಕ್ಕೋಸಾಪೇತ್ವಾ ‘‘ತ್ವಂ ಇತ್ಥಿಭಾವಂ ವಾ ಪುರಿಸಭಾವಂ ವಾ ಜಾನಾಹೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ತೇನ ತಂ ವೀಮಂಸಿತ್ವಾ ‘‘ಪುರಿಸೋ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ರಾಜಾನಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ‘‘ಪುತ್ತೋ ತೇ, ದೇವ, ಜಾತೋ’’ತಿ ಆಹ. ರಾಜಾ ತುಟ್ಠೋ ತಸ್ಸ ಬಹುಂ ಧನಂ ದತ್ವಾ ‘‘ಪುತ್ತಕಂ ಮೇ ಸಾಧುಕಂ ಪಟಿಜಗ್ಗ, ‘ವೇಸ್ಸನ್ತರೋ’ತಿ ಚಸ್ಸ ನಾಮಂ ಕರೋಹೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಉಯ್ಯೋಜೇಸಿ. ಸೋ ತಥಾ ಅಕಾಸಿ. ತತೋ ಕತಿಪಾಹಚ್ಚಯೇನ ಸಾಲಿಕಾಅಣ್ಡಂ ಭಿಜ್ಜಿ. ಸೋಪಿ ಅಮಚ್ಚೋ ತಂ ನೇಸಾದೇನ ವೀಮಂಸಾಪೇತ್ವಾ ‘‘ಇತ್ಥೀ’’ತಿ ಸುತ್ವಾ ರಞ್ಞೋ ಸನ್ತಿಕಂ ಗನ್ತ್ವಾ ‘‘ಧೀತಾ ತೇ, ದೇವ, ಜಾತಾ’’ತಿ ಆಹ. ರಾಜಾ ತುಟ್ಠೋ ತಸ್ಸಪಿ ಬಹುಂ ಧನಂ ದತ್ವಾ ‘‘ಧೀತರಂ ಮೇ ಸಾಧುಕಂ ಪಟಿಜಗ್ಗ, ‘ಕುಣ್ಡಲಿನೀ’ತಿ ಚಸ್ಸಾ ನಾಮಂ ಕರೋಹೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಉಯ್ಯೋಜೇಸಿ. ಸೋಪಿ ತಥಾ ಅಕಾಸಿ. ಪುನ ಕತಿಪಾಹಚ್ಚಯೇನ ಸುವಕಅಣ್ಡಂ ಭಿಜ್ಜಿ. ಸೋಪಿ ಅಮಚ್ಚೋ ನೇಸಾದೇನ ತಂ ವೀಮಂಸಿತ್ವಾ ‘‘ಪುರಿಸೋ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ರಞ್ಞೋ ಸನ್ತಿಕಂ ಗನ್ತ್ವಾ ‘‘ಪುತ್ತೋ ತೇ, ದೇವ, ಜಾತೋ’’ತಿ ಆಹ. ರಾಜಾ ತುಟ್ಠೋ ತಸ್ಸಪಿ ಬಹುಂ ಧನಂ ದತ್ವಾ ‘‘ಪುತ್ತಸ್ಸ ಮೇ ಮಹನ್ತೇನ ಪರಿವಾರೇನ ಮಙ್ಗಲಂ ಕತ್ವಾ ‘ಜಮ್ಬುಕೋ’ತಿಸ್ಸ ನಾಮಂ ಕರೋಹೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಉಯ್ಯೋಜೇಸಿ. ಸೋಪಿ ತಥಾ ಅಕಾಸಿ. ತೇ ತಯೋಪಿ ಸಕುಣಾ ತಿಣ್ಣಂ ಅಮಚ್ಚಾನಂ ಗೇಹೇಸು ರಾಜಕುಮಾರಪರಿಹಾರೇನೇವ ವಡ್ಢನ್ತಿ. ರಾಜಾ ‘‘ಮಮ ಪುತ್ತೋ, ಮಮ ಧೀತಾ’’ತಿ ವೋಹರತಿ. ಅಥಸ್ಸ ಅಮಚ್ಚಾ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಅವಹಸನ್ತಿ ‘‘ಪಸ್ಸಥ, ಭೋ, ರಞ್ಞೋ ಕಿರಿಯಂ, ತಿರಚ್ಛಾನಗತೇಪಿ ‘ಪುತ್ತೋ ಮೇ, ಧೀತಾ ಮೇ’ತಿ ವದನ್ತೋ ವಿಚರತೀ’’ತಿ.

ತಂ ಸುತ್ವಾ ರಾಜಾ ಚಿನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಇಮೇ ಅಮಚ್ಚಾ ಏತೇಸಂ ಮಮ ಪುತ್ತಾನಂ ಪಞ್ಞಾಸಮ್ಪದಂ ನ ಜಾನನ್ತಿ, ಪಾಕಟಂ ನೇಸಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ. ಅಥೇಕಂ ಅಮಚ್ಚಂ ವೇಸ್ಸನ್ತರಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕಂ ಪೇಸೇಸಿ – ‘‘ತುಮ್ಹಾಕಂ ಪಿತಾ ಪಞ್ಹಂ ಪುಚ್ಛಿತುಕಾಮೋ, ಕದಾ ಕಿರ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಪುಚ್ಛತೂ’’ತಿ. ಸೋ ಅಮಚ್ಚೋ ಗನ್ತ್ವಾ ವೇಸ್ಸನ್ತರಂ ವನ್ದಿತ್ವಾ ತಂ ಸಾಸನಂ ಆರೋಚೇಸಿ. ತಂ ಸುತ್ವಾ ವೇಸ್ಸನ್ತರೋ ಅತ್ತನೋ ಪಟಿಜಗ್ಗಕಂ ಅಮಚ್ಚಂ ಪಕ್ಕೋಸಿತ್ವಾ ‘‘ಮಯ್ಹಂ ಕಿರ ಪಿತಾ ಮಂ ಪಞ್ಹಂ ಪುಚ್ಛಿತುಕಾಮೋ, ತಸ್ಸ ಇಧಾಗತಸ್ಸ ಸಕ್ಕಾರಂ ಕಾತುಂ ವಟ್ಟತಿ, ಕದಾ ಆಗಚ್ಛತೂ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿ. ಅಮಚ್ಚೋ ‘‘ಇತೋ ಸತ್ತಮೇ ದಿವಸೇ ತವ ಪಿತಾ ಆಗಚ್ಛತೂ’’ತಿ ಆಹ. ತಂ ಸುತ್ವಾ ವೇಸ್ಸನ್ತರೋ ‘‘ಪಿತಾ ಮೇ ಇತೋ ಸತ್ತಮೇ ದಿವಸೇ ಆಗಚ್ಛತೂ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಉಯ್ಯೋಜೇಸಿ. ಸೋ ಆಗನ್ತ್ವಾ ರಞ್ಞೋ ಆಚಿಕ್ಖಿ. ರಾಜಾ ಸತ್ತಮೇ ದಿವಸೇ ನಗರೇ ಭೇರಿಂ ಚರಾಪೇತ್ವಾ ಪುತ್ತಸ್ಸ ನಿವೇಸನಂ ಅಗಮಾಸಿ. ವೇಸ್ಸನ್ತರೋ ರಞ್ಞೋ ಮಹನ್ತಂ ಸಕ್ಕಾರಂ ಕಾರೇಸಿ, ಅನ್ತಮಸೋ ದಾಸಕಮ್ಮಕಾರಾನಮ್ಪಿ ಸಕ್ಕಾರಂ ಕಾರೇಸಿ. ರಾಜಾ ವೇಸ್ಸನ್ತರಸಕುಣಸ್ಸ ಗೇಹೇ ಭುಞ್ಜಿತ್ವಾ ಮಹನ್ತಂ ಯಸಂ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಸಕಂ ನಿವೇಸನಂ ಆಗನ್ತ್ವಾ ರಾಜಙ್ಗಣೇ ಮಹನ್ತಂ ಮಣ್ಡಪಂ ಕಾರಾಪೇತ್ವಾ ನಗರೇ ಭೇರಿಂ ಚರಾಪೇತ್ವಾ ಅಲಙ್ಕತಮಣ್ಡಪಮಜ್ಝೇ ಮಹಾಜನಪರಿವಾರೋ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ‘‘ವೇಸ್ಸನ್ತರಂ ಆನೇತೂ’’ತಿ ಅಮಚ್ಚಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕಂ ಪೇಸೇಸಿ. ಅಮಚ್ಚೋ ವೇಸ್ಸನ್ತರಂ ಸುವಣ್ಣಪೀಠೇ ನಿಸೀದಾಪೇತ್ವಾ ಆನೇಸಿ. ವೇಸ್ಸನ್ತರಸಕುಣೋ ಪಿತು ಅಙ್ಕೇ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ಪಿತರಾ ಸಹ ಕೀಳಿತ್ವಾ ಗನ್ತ್ವಾ ತತ್ಥೇವ ಸುವಣ್ಣಪೀಠೇ ನಿಸೀದಿ. ಅಥ ನಂ ರಾಜಾ ಮಹಾಜನಮಜ್ಝೇ ರಾಜಧಮ್ಮಂ ಪುಚ್ಛನ್ತೋ ಪಠಮಂ ಗಾಥಮಾಹ –

೧.

‘‘ವೇಸ್ಸನ್ತರಂ ತಂ ಪುಚ್ಛಾಮಿ, ಸಕುಣ ಭದ್ದಮತ್ಥು ತೇ;

ರಜ್ಜಂ ಕಾರೇತುಕಾಮೇನ, ಕಿಂ ಸು ಕಿಚ್ಚಂ ಕತಂ ವರ’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ಸಕುಣಾತಿ ತಂ ಆಲಪತಿ. ಕಿಂ ಸೂತಿ ಕತರಂ ಕಿಚ್ಚಂ ಕತಂ ವರಂ ಉತ್ತಮಂ ಹೋತಿ, ಕಥೇಹಿ ಮೇ, ತಾತ, ಸಕಲಂ ರಾಜಧಮ್ಮನ್ತಿ ಏವಂ ಕಿರ ತಂ ಸೋ ಪುಚ್ಛಿ.

ತಂ ಸುತ್ವಾ ವೇಸ್ಸನ್ತರೋ ಪಞ್ಹಂ ಅಕಥೇತ್ವಾವ ರಾಜಾನಂ ತಾವ ಪಮಾದೇನ ಚೋದೇನ್ತೋ ದುತಿಯಂ ಗಾಥಮಾಹ –

೨.

‘‘ಚಿರಸ್ಸಂ ವತ ಮಂ ತಾತೋ, ಕಂಸೋ ಬಾರಾಣಸಿಗ್ಗಹೋ;

ಪಮತ್ತೋ ಅಪ್ಪಮತ್ತಂ ಮಂ, ಪಿತಾ ಪುತ್ತಂ ಅಚೋದಯೀ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ತಾತೋತಿ ಪಿತಾ. ಕಂಸೋತಿ ಇದಂ ತಸ್ಸ ನಾಮಂ. ಬಾರಾಣಸಿಗ್ಗಹೋತಿ ಚತೂಹಿ ಸಙ್ಗಹವತ್ಥೂಹಿ ಬಾರಾಣಸಿಂ ಸಙ್ಗಹೇತ್ವಾ ವತ್ತನ್ತೋ. ಪಮತ್ತೋತಿ ಏವರೂಪಾನಂ ಪಣ್ಡಿತಾನಂ ಸನ್ತಿಕೇ ವಸನ್ತೋ ಪಞ್ಹಸ್ಸ ಅಪುಚ್ಛನೇನ ಪಮತ್ತೋ. ಅಪ್ಪಮತ್ತಂ ಮನ್ತಿ ಸೀಲಾದಿಗುಣಯೋಗೇನ ಮಂ ಅಪ್ಪಮತ್ತಂ. ಪಿತಾತಿ ಪೋಸಕಪಿತಾ. ಅಚೋದಯೀತಿ ಅಮಚ್ಚೇಹಿ ‘‘ತಿರಚ್ಛಾನಗತೇ ಪುತ್ತೇ ಕತ್ವಾ ವೋಹರತೀ’’ತಿ ಅವಹಸಿಯಮಾನೋ ಪಮಾದಂ ಆಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ಚಿರಸ್ಸಂ ಅಜ್ಜ ಚೋದೇಸಿ, ಪಞ್ಹಂ ಪುಚ್ಛೀತಿ ವದತಿ.

ಏವಂ ಸೋ ಇಮಾಯ ಗಾಥಾಯ ಚೋದೇತ್ವಾ ‘‘ಮಹಾರಾಜ, ರಞ್ಞಾ ನಾಮ ತೀಸು ಧಮ್ಮೇಸು ಠತ್ವಾ ಧಮ್ಮೇನ ರಜ್ಜಂ ಕಾರೇತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ ವತ್ವಾ ರಾಜಧಮ್ಮಂ ಕಥೇನ್ತೋ ಇಮಾ ಗಾಥಾಯೋ ಆಹ –

೩.

‘‘ಪಠಮೇನೇವ ವಿತಥಂ, ಕೋಧಂ ಹಾಸಂ ನಿವಾರಯೇ;

ತತೋ ಕಿಚ್ಚಾನಿ ಕಾರೇಯ್ಯ, ತಂ ವತಂ ಆಹು ಖತ್ತಿಯ.

೪.

‘‘ಯಂ ತ್ವಂ ತಾತ ತಪೋಕಮ್ಮಂ, ಪುಬ್ಬೇ ಕತಮಸಂಸಯಂ;

ರತ್ತೋ ದುಟ್ಠೋ ಚ ಯಂ ಕಯಿರಾ, ನ ತಂ ಕಯಿರಾ ತತೋ ಪುನ.

೫.

‘‘ಖತ್ತಿಯಸ್ಸ ಪಮತ್ತಸ್ಸ, ರಟ್ಠಸ್ಮಿಂ ರಟ್ಠವಡ್ಢನ;

ಸಬ್ಬೇ ಭೋಗಾ ವಿನಸ್ಸನ್ತಿ, ರಞ್ಞೋ ತಂ ವುಚ್ಚತೇ ಅಘಂ.

೬.

‘‘ಸಿರೀ ತಾತ ಅಲಕ್ಖೀ ಚ, ಪುಚ್ಛಿತಾ ಏತದಬ್ರವುಂ;

ಉಟ್ಠಾನವೀರಿಯೇ ಪೋಸೇ, ರಮಾಹಂ ಅನುಸೂಯಕೇ.

೭.

‘‘ಉಸೂಯಕೇ ದುಹದಯೇ, ಪುರಿಸೇ ಕಮ್ಮದುಸ್ಸಕೇ;

ಕಾಳಕಣ್ಣೀ ಮಹಾರಾಜ, ರಮತಿ ಚಕ್ಕಭಞ್ಜನೀ.

೮.

‘‘ಸೋ ತ್ವಂ ಸಬ್ಬೇ ಸುಹದಯೋ, ಸಬ್ಬೇಸಂ ರಕ್ಖಿತೋ ಭವ;

ಅಲಕ್ಖಿಂ ನುದ ಮಹಾರಾಜ, ಲಕ್ಖ್ಯಾ ಭವ ನಿವೇಸನಂ.

೯.

‘‘ಸ ಲಕ್ಖೀಧಿತಿಸಮ್ಪನ್ನೋ, ಪುರಿಸೋ ಹಿ ಮಹಗ್ಗತೋ;

ಅಮಿತ್ತಾನಂ ಕಾಸಿಪತಿ, ಮೂಲಂ ಅಗ್ಗಞ್ಚ ಛಿನ್ದತಿ.

೧೦.

‘‘ಸಕ್ಕೋಪಿ ಹಿ ಭೂತಪತಿ, ಉಟ್ಠಾನೇ ನಪ್ಪಮಜ್ಜತಿ;

ಸ ಕಲ್ಯಾಣೇ ಧಿತಿಂ ಕತ್ವಾ, ಉಟ್ಠಾನೇ ಕುರುತೇ ಮನೋ.

೧೧.

‘‘ಗನ್ಧಬ್ಬಾ ಪಿತರೋ ದೇವಾ, ಸಾಜೀವಾ ಹೋನ್ತಿ ತಾದಿನೋ;

ಉಟ್ಠಾಹತೋ ಅಪ್ಪಮಜ್ಜತೋ, ಅನುತಿಟ್ಠನ್ತಿ ದೇವತಾ.

೧೨.

‘‘ಸೋ ಅಪ್ಪಮತ್ತೋ ಅಕ್ಕುದ್ಧೋ, ತಾತ ಕಿಚ್ಚಾನಿ ಕಾರಯ;

ವಾಯಮಸ್ಸು ಚ ಕಿಚ್ಚೇಸು, ನಾಲಸೋ ವಿನ್ದತೇ ಸುಖಂ.

೧೩.

‘‘ತತ್ಥೇವ ತೇ ವತ್ತಪದಾ, ಏಸಾವ ಅನುಸಾಸನೀ;

ಅಲಂ ಮಿತ್ತೇ ಸುಖಾಪೇತುಂ, ಅಮಿತ್ತಾನಂ ದುಖಾಯ ಚಾ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಪಠಮೇನೇವ ವಿತಥನ್ತಿ, ತಾತ, ರಾಜಾ ನಾಮ ಆದಿತೋವ ಮುಸಾವಾದಂ ನಿವಾರಯೇ. ಮುಸಾವಾದಿನೋ ಹಿ ರಞ್ಞೋ ರಟ್ಠಂ ನಿರೋಜಂ ಹೋತಿ, ಪಥವಿಯಾ ಓಜಾ ಕಮ್ಮಕರಣಟ್ಠಾನತೋ ಸತ್ತರತನಮತ್ತಂ ಹೇಟ್ಠಾ ಭಸ್ಸತಿ, ತತೋ ಆಹಾರೇ ವಾ ತೇಲಮಧುಫಾಣಿತಾದೀಸು ವಾ ಓಸಧೇಸು ಓಜಾ ನ ಹೋತಿ. ನಿರೋಜಾಹಾರಭೋಜನಾ ಮನುಸ್ಸಾ ಬಹ್ವಾಬಾಧಾ ಹೋನ್ತಿ, ರಟ್ಠೇ ಥಲಜಲಪಥೇಸು ಆಯೋ ನುಪ್ಪಜ್ಜತಿ, ತಸ್ಮಿಂ ಅನುಪ್ಪಜ್ಜನ್ತೇ ರಾಜಾನೋ ದುಗ್ಗತಾ ಹೋನ್ತಿ. ತೇ ಸೇವಕೇ ಸಙ್ಗಣ್ಹಿತುಂ ನ ಸಕ್ಕೋನ್ತಿ, ಅಸಙ್ಗಹಿತಾ ಸೇವಕಾ ರಾಜಾನಂ ಗರುಚಿತ್ತೇನ ನ ಓಲೋಕೇನ್ತಿ. ಏವಂ, ತಾತ, ಮುಸಾವಾದೋ ನಾಮೇಸ ನಿರೋಜೋ, ನ ಸೋ ಜೀವಿತಹೇತುಪಿ ಕಾತಬ್ಬೋ, ಸಚ್ಚಂ ಪನ ಸಾದುತರಂ ರಸಾನನ್ತಿ ತದೇವ ಪಟಿಗ್ಗಹೇತಬ್ಬಂ. ಅಪಿಚ ಮುಸಾವಾದೋ ನಾಮ ಗುಣಪರಿಧಂಸಕೋ ವಿಪತ್ತಿಪರಿಯೋಸಾನೋ, ದುತಿಯಚಿತ್ತವಾರೇ ಅವೀಚಿಪರಾಯಣಂ ಕರೋತಿ. ಇಮಸ್ಮಿಂ ಪನತ್ಥೇ ‘‘ಧಮ್ಮೋ ಹವೇ ಹತೋ ಹನ್ತೀ’’ತಿ ಚೇತಿಯಜಾತಕಂ (ಜಾ. ೧.೮.೪೫ ಆದಯೋ) ಕಥೇತಬ್ಬಂ.

ಕೋಧನ್ತಿ, ತಾತ, ರಾಜಾ ನಾಮ ಪಠಮಮೇವ ಕುಜ್ಝನಲಕ್ಖಣಂ ಕೋಧಮ್ಪಿ ನಿವಾರೇಯ್ಯ. ತಾತ, ಅಞ್ಞೇಸಞ್ಹಿ ಕೋಧೋ ಖಿಪ್ಪಂ ಮತ್ಥಕಂ ನ ಪಾಪುಣಾತಿ, ರಾಜೂನಂ ಪಾಪುಣಾತಿ. ರಾಜಾನೋ ನಾಮ ವಾಚಾವುಧಾ ಕುಜ್ಝಿತ್ವಾ ಓಲೋಕಿತಮತ್ತೇನಾಪಿ ಪರಂ ವಿನಾಸೇನ್ತಿ, ತಸ್ಮಾ ರಞ್ಞಾ ಅಞ್ಞೇಹಿ ಮನುಸ್ಸೇಹಿ ಅತಿರೇಕತರಂ ನಿಕ್ಕೋಧೇನ ಭವಿತಬ್ಬಂ, ಖನ್ತಿಮೇತ್ತಾನುದ್ದಯಾಸಮ್ಪನ್ನೇನ ಅತ್ತನೋ ಪಿಯಪುತ್ತಂ ವಿಯ ಲೋಕಂ ವೋಲೋಕೇನ್ತೇನ ಭವಿತಬ್ಬಂ. ತಾತ, ಅತಿಕೋಧನೋ ನಾಮ ರಾಜಾ ಉಪ್ಪನ್ನಂ ಯಸಂ ರಕ್ಖಿತುಂ ನ ಸಕ್ಕೋತಿ. ಇಮಸ್ಸ ಪನತ್ಥಸ್ಸ ದೀಪನತ್ಥಂ ಖನ್ತಿವಾದಿಜಾತಕ- (ಜಾ. ೧.೪.೪೯ ಆದಯೋ) ಚೂಳಧಮ್ಮಪಾಲಜಾತಕಾನಿ (ಜಾ. ೧.೫.೪೪ ಆದಯೋ) ಕಥೇತಬ್ಬಾನಿ. ಚೂಳಧಮ್ಮಪಾಲಜಾತಕಸ್ಮಿಞ್ಹಿ ಮಹಾಪತಾಪನೋ ನಾಮ ರಾಜಾ ಪುತ್ತಂ ಘಾತೇತ್ವಾ ಪುತ್ತಸೋಕೇನ ಹದಯೇನ ಫಲಿತೇನ ಮತಾಯ ದೇವಿಯಾ ಸಯಮ್ಪಿ ದೇವಿಂ ಅನುಸೋಚನ್ತೋ ಹದಯೇನ ಫಲಿತೇನೇವ ಮರಿ. ಅಥ ತೇ ತಯೋಪಿ ಏಕಆಳಾಹನೇವ ಝಾಪೇಸುಂ. ತಸ್ಮಾ ರಞ್ಞಾ ಪಠಮಮೇವ ಮುಸಾವಾದಂ ವಜ್ಜೇತ್ವಾ ದುತಿಯಂ ಕೋಧೋ ವಜ್ಜೇತಬ್ಬೋ.

ಹಾಸನ್ತಿ ಹಸ್ಸಂ, ಅಯಮೇವ ವಾ ಪಾಠೋ. ತೇಸು ತೇಸು ಕಿಚ್ಚೇಸು ಉಪ್ಪಿಲಾವಿತಚಿತ್ತತಾಯ ಕೇಳಿಸೀಲತಂ ಪರಿಹಾಸಂ ನಿವಾರೇಯ್ಯ. ತಾತ, ರಞ್ಞಾ ನಾಮ ಕೇಳಿಸೀಲೇನ ನ ಭವಿತಬ್ಬಂ, ಅಪರಪತ್ತಿಯೇನ ಹುತ್ವಾ ಸಬ್ಬಾನಿ ಕಿಚ್ಚಾನಿ ಅತ್ತಪಚ್ಚಕ್ಖೇನೇವ ಕಾತಬ್ಬಾನಿ. ಉಪ್ಪಿಲಾವಿತಚಿತ್ತೋ ಹಿ ರಾಜಾ ಅತುಲೇತ್ವಾ ಕಮ್ಮಾನಿ ಕರೋನ್ತೋ ಲದ್ಧಂ ಯಸಂ ವಿನಾಸೇತಿ. ಇಮಸ್ಮಿಂ ಪನತ್ಥೇ ಸರಭಙ್ಗಜಾತಕೇ (ಜಾ. ೨.೧೭.೫೦ ಆದಯೋ) ಪುರೋಹಿತಸ್ಸ ವಚನಂ ಗಹೇತ್ವಾ ದಣ್ಡಕಿರಞ್ಞೋ ಕಿಸವಚ್ಛೇ ಅಪರಜ್ಝಿತ್ವಾ ಸಹ ರಟ್ಠೇನ ಉಚ್ಛಿಜ್ಜಿತ್ವಾ ಕುಕ್ಕುಳನಿರಯೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಭಾವೋ ಚ ಮಾತಙ್ಗಜಾತಕೇ (ಜಾ. ೧.೧೫.೧ ಆದಯೋ) ಮಜ್ಝರಞ್ಞೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾನಂ ಕಥಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಮಾತಙ್ಗತಾಪಸೇ ಅಪರಜ್ಝಿತ್ವಾ ಸಹ ರಟ್ಠೇನ ಉಚ್ಛಿಜ್ಜಿತ್ವಾ ನಿರಯೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಭಾವೋ ಚ ಘಟಪಣ್ಡಿತಜಾತಕೇ (ಜಾ. ೧.೧೦.೧೬೫ ಆದಯೋ) ದಸಭಾತಿಕರಾಜದಾರಕಾನಂ ಮೋಹಮೂಳ್ಹಾನಂ ವಚನಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಕಣ್ಹದೀಪಾಯನೇ ಅಪರಜ್ಝಿತ್ವಾ ವಾಸುದೇವಕುಲಸ್ಸ ನಾಸಿತಭಾವೋ ಚ ಕಥೇತಬ್ಬೋ.

ತತೋ ಕಿಚ್ಚಾನಿ ಕಾರೇಯ್ಯಾತಿ ಏವಂ, ತಾತ, ಪಠಮಂ ಮುಸಾವಾದಂ ದುತಿಯಂ ಕೋಧಂ ತತಿಯಂ ಅಧಮ್ಮಹಾಸಂ ವಜ್ಜೇತ್ವಾ ತತೋ ಪಚ್ಛಾ ರಾಜಾ ರಟ್ಠವಾಸೀನಂ ಕತ್ತಬ್ಬಕಿಚ್ಚಾನಿ ಕಾರೇಯ್ಯ. ತಂ ವತಂ ಆಹು ಖತ್ತಿಯಾತಿ, ಖತ್ತಿಯಮಹಾರಾಜ, ಯಂ ಮಯಾ ವುತ್ತಂ, ಏತಂ ರಞ್ಞೋ ವತಸಮಾದಾನನ್ತಿ ಪೋರಾಣಕಪಣ್ಡಿತಾ ಕಥಯಿಂಸು.

ನ ತಂ ಕಯಿರಾತಿ ಯಂ ತಯಾ ರಾಗಾದಿವಸೇನ ಪಚ್ಛಾ ತಾಪಕರಂ ಕಮ್ಮಂ ಕತಂ ಹೋತಿ, ತತೋ ಪುಬ್ಬೇ ಕತತೋ ಪುನ ತಾದಿಸಂ ಕಮ್ಮಂ ನ ಕಯಿರಾ, ಮಾ ಕರೇಯ್ಯಾಸಿ, ತಾತಾತಿ. ವುಚ್ಚತೇತಿ ತಂ ರಞ್ಞೋ ಅಘನ್ತಿ ವುಚ್ಚತಿ, ಏವಂ ಪೋರಾಣಕಪಣ್ಡಿತಾ ಕಥಯಿಂಸು. ಸಿರೀತಿ ಇದಂ ವೇಸ್ಸನ್ತರಸಕುಣೋ ಪುಬ್ಬೇ ಬಾರಾಣಸಿಯಂ ಪವತ್ತಿತಕಾರಣಂ ಆಹರಿತ್ವಾ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಆಹ. ತತ್ಥ ಅಬ್ರವುನ್ತಿ ಸುಚಿಪರಿವಾರಸೇಟ್ಠಿನಾ ಪುಚ್ಛಿತಾ ಕಥಯಿಂಸು. ಉಟ್ಠಾನವೀರಿಯೇತಿ ಯೋ ಪೋಸೋ ಉಟ್ಠಾನೇ ವೀರಿಯೇ ಚ ಪತಿಟ್ಠಿತೋ, ನ ಚ ಪರೇಸಂ ಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ದಿಸ್ವಾ ಉಸೂಯತಿ, ತಸ್ಮಿಂ ಅಹಂ ಅಭಿರಮಾಮೀತಿ ಆಹ. ಏವಂ ತಾವ ತಾತ ಸಿರೀ ಕಥೇಸಿ. ಉಸೂಯಕೇತಿ ಅಲಕ್ಖೀ ಪನ, ತಾತ, ಪುಚ್ಛಿತಾ ಅಹಂ ಪರಸಮ್ಪತ್ತಿಉಸೂಯಕೇ ದುಹದಯೇ ದುಚಿತ್ತೇ ಕಲ್ಯಾಣಕಮ್ಮದೂಸಕೇ ಯೋ ಕಲ್ಯಾಣಕಮ್ಮಂ ದುಸ್ಸನ್ತೋ ಅಪ್ಪಿಯಾಯನ್ತೋ ಅಟ್ಟೀಯನ್ತೋ ನ ಕರೋತಿ, ತಸ್ಮಿಂ ಅಭಿರಮಾಮೀತಿ ಆಹ. ಏವಂ ಸಾ ಕಾಳಕಣ್ಣೀ, ಮಹಾರಾಜ, ರಮತಿ ಪತಿರೂಪದೇಸವಾಸಾದಿನೋ ಕುಸಲಚಕ್ಕಸ್ಸ ಭಞ್ಜನೀ.

ಸುಹದಯೋತಿ ಸುನ್ದರಚಿತ್ತೋ ಹಿತಚಿತ್ತಕೋ. ನುದಾತಿ ನೀಹರ. ನಿವೇಸನನ್ತಿ ಲಕ್ಖಿಯಾ ಪನ ನಿವೇಸನಂ ಭವ ಪತಿಟ್ಠಾ ಹೋಹಿ. ಸ ಲಕ್ಖೀಧಿತಿಸಮ್ಪನ್ನೋತಿ, ಮಹಾರಾಜ, ಕಾಸಿಪತಿ ಸೋ ಪುರಿಸೋ ಪಞ್ಞಾಯ ಚೇವ ವೀರಿಯೇನ ಚ ಸಮ್ಪನ್ನೋ. ಮಹಗ್ಗತೋತಿ ಮಹಜ್ಝಾಸಯೋ ಚೋರಾನಂ ಪಚ್ಚಯಭೂತೇ ಗಣ್ಹನ್ತೋ ಅಮಿತ್ತಾನಂ ಮೂಲಂ ಚೋರೇ ಗಣ್ಹನ್ತೋ ಅಮಿತ್ತಾನಂ ಅಗ್ಗಂ ಛಿನ್ದತೀತಿ ವದತಿ. ಸಕ್ಕೋತಿ ಇನ್ದೋ. ಭೂತಪತೀತಿ ರಾಜಾನಂ ಆಲಪತಿ. ಉಟ್ಠಾನೇತಿ ಉಟ್ಠಾನವೀರಿಯೇ. ನಪ್ಪಮಜ್ಜತೀತಿ ನ ಪಮಜ್ಜತಿ, ಸಬ್ಬಕಿಚ್ಚಾನಿ ಕರೋತಿ. ಸ ಕಲ್ಯಾಣೇತಿ ಸೋ ದೇವರಾಜಾ ಉಟ್ಠಾನವೀರಿಯೇ ಮನಂ ಕರೋನ್ತೋ ಪಾಪಕಮ್ಮಂ ಅಕತ್ವಾ ಕಲ್ಯಾಣೇ ಪುಞ್ಞಕಮ್ಮಸ್ಮಿಞ್ಞೇವ ಧಿತಿಂ ಕತ್ವಾ ಅಪ್ಪಮತ್ತೋ ಉಟ್ಠಾನೇ ಮನಂ ಕರೋತಿ, ತಸ್ಸ ಪನ ಕಲ್ಯಾಣಕಮ್ಮೇ ವೀರಿಯಕರಣಭಾವದಸ್ಸನತ್ಥಂ ಸರಭಙ್ಗಜಾತಕೇ ದ್ವೀಸು ದೇವಲೋಕೇಸು ದೇವತಾಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಕಪಿಟ್ಠಾರಾಮಂ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಪಞ್ಹಂ ಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ಧಮ್ಮಸ್ಸ ಸುತಭಾವೋ, ಮಹಾಕಣ್ಹಜಾತಕೇ (ಜಾ. ೧.೧೨.೬೧ ಆದಯೋ) ಅತ್ತನೋ ಆನುಭಾವೇನ ಜನಂ ತಾಸೇತ್ವಾ ಓಸಕ್ಕನ್ತಸ್ಸ ಸಾಸನಸ್ಸ ಪವತ್ತಿತಭಾವೋ ಚಾತಿ ಏವಮಾದೀನಿ ವತ್ಥೂನಿ ಕಥೇತಬ್ಬಾನಿ.

ಗನ್ಧಬ್ಬಾತಿ ಚಾತುಮಹಾರಾಜಿಕಾನಂ ಹೇಟ್ಠಾ ಚತುಯೋನಿಕಾ ದೇವಾ, ಚತುಯೋನಿಕತ್ತಾಯೇವ ಕಿರ ತೇ ಗನ್ಧಬ್ಬಾ ನಾಮ ಜಾತಾ. ಪಿತರೋತಿ ಬ್ರಹ್ಮಾನೋ. ದೇವಾತಿ ಉಪಪತ್ತಿದೇವವಸೇನ ಛ ಕಾಮಾವಚರದೇವಾ. ತಾದಿನೋತಿ ತಥಾವಿಧಸ್ಸ ಕುಸಲಾಭಿರತಸ್ಸ ರಞ್ಞೋ. ಸಾಜೀವಾ ಹೋನ್ತೀತಿ ಸಮಾನಜೀವಿಕಾ ಉಪಜೀವಿತಬ್ಬಾ. ತಾದಿಸಾ ಹಿ ರಾಜಾನೋ ದಾನಾದೀನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಕರೋನ್ತಾ ದೇವತಾನಂ ಪತ್ತಿಂ ದೇನ್ತಿ, ತಾ ತಂ ಪತ್ತಿಂ ಅನುಮೋದಿತ್ವಾ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿತ್ವಾ ದಿಬ್ಬಯಸೇನ ವಡ್ಢನ್ತಿ. ಅನುತಿಟ್ಠನ್ತೀತಿ ತಾದಿಸಸ್ಸ ರಞ್ಞೋ ವೀರಿಯಂ ಕರೋನ್ತಸ್ಸ ಅಪ್ಪಮಾದಂ ಆಪಜ್ಜನ್ತಸ್ಸ ದೇವತಾ ಅನುತಿಟ್ಠನ್ತಿ ಅನುಗಚ್ಛನ್ತಿ, ಧಮ್ಮಿಕಂ ರಕ್ಖಂ ಸಂವಿದಹನ್ತೀತಿ ಅತ್ಥೋ.

ಸೋತಿ ಸೋ ತ್ವಂ. ವಾಯಮಸ್ಸೂತಿ ತಾನಿ ರಟ್ಠಕಿಚ್ಚಾನಿ ಕರೋನ್ತೋ ತುಲನವಸೇನ ತೀರಣವಸೇನ ಪಚ್ಚಕ್ಖಕಮ್ಮವಸೇನ ತೇಸು ತೇಸು ಕಿಚ್ಚೇಸು ವೀರಿಯಂ ಕರಸ್ಸು. ತತ್ಥೇವ ತೇ ವತ್ತಪದಾತಿ, ತಾತ, ಯಂ ಮಂ ತ್ವಂ ಕಿಂಸು ಕಿಚ್ಚಂ ಕತಂ ವರನ್ತಿ ಪುಚ್ಛಿ, ತತ್ಥ ತವ ಪಞ್ಹೇಯೇವ ಏತೇ ಮಯಾ ‘‘ಪಠಮೇನೇವ ವಿತಥ’’ನ್ತಿಆದಯೋ ವುತ್ತಾ, ಏತೇ ವತ್ತಪದಾ ವತ್ತಕೋಟ್ಠಾಸಾ, ಏವಂ ತತ್ಥ ವತ್ತಸ್ಸು. ಏಸಾತಿ ಯಾ ತೇ ಮಯಾ ಕಥಿತಾ, ಏಸಾವ ತವ ಅನುಸಾಸನೀ. ಅಲನ್ತಿ ಏವಂ ವತ್ತಮಾನೋ ಹಿ ರಾಜಾ ಅತ್ತನೋ ಮಿತ್ತೇ ಸುಖಾಪೇತುಂ, ಅಮಿತ್ತಾನಞ್ಚ ದುಕ್ಖಾಯ ಅಲಂ ಪರಿಯತ್ತೋ ಸಮತ್ಥೋತಿ.

ಏವಂ ವೇಸ್ಸನ್ತರಸಕುಣೇನ ಏಕಾಯ ಗಾಥಾಯ ರಞ್ಞೋ ಪಮಾದಂ ಚೋದೇತ್ವಾ ಏಕಾದಸಹಿ ಗಾಥಾಹಿ ಧಮ್ಮೇ ಕಥಿತೇ ‘‘ಬುದ್ಧಲೀಳಾಯ ಪಞ್ಹೋ ಕಥಿತೋ’’ತಿ ಮಹಾಜನೋ ಅಚ್ಛರಿಯಬ್ಭುತಚಿತ್ತಜಾತೋ ಸಾಧುಕಾರಸತಾನಿ ಪವತ್ತೇಸಿ. ರಾಜಾ ಸೋಮನಸ್ಸಪ್ಪತ್ತೋ ಅಮಚ್ಚೇ ಆಮನ್ತೇತ್ವಾ ಪುಚ್ಛಿ – ‘‘ಭೋನ್ತೋ! ಅಮಚ್ಚಾ ಮಮ ಪುತ್ತೇನ ವೇಸ್ಸನ್ತರೇನ ಏವಂ ಕಥೇನ್ತೇನ ಕೇನ ಕತ್ತಬ್ಬಂ ಕಿಚ್ಚಂ ಕತ’’ನ್ತಿ. ಮಹಾಸೇನಗುತ್ತೇನ, ದೇವಾತಿ. ‘‘ತೇನ ಹಿಸ್ಸ ಮಹಾಸೇನಗುತ್ತಟ್ಠಾನಂ ದಮ್ಮೀ’’ತಿ ವೇಸ್ಸನ್ತರಂ ಠಾನನ್ತರೇ ಠಪೇಸಿ. ಸೋ ತತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಮಹಾಸೇನಗುತ್ತಟ್ಠಾನೇ ಠಿತೋ ಪಿತು ಕಮ್ಮಂ ಅಕಾಸೀತಿ.

ವೇಸ್ಸನ್ತರಪಞ್ಹೋ ನಿಟ್ಠಿತೋ.

ಪುನ ರಾಜಾ ಕತಿಪಾಹಚ್ಚಯೇನ ಪುರಿಮನಯೇನೇವ ಕುಣ್ಡಲಿನಿಯಾ ಸನ್ತಿಕಂ ದೂತಂ ಪೇಸೇತ್ವಾ ಸತ್ತಮೇ ದಿವಸೇ ತತ್ಥ ಗನ್ತ್ವಾ ಪಚ್ಚಾಗನ್ತ್ವಾ ತತ್ಥೇವ ಮಣ್ಡಪಮಜ್ಝೇ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ಕುಣ್ಡಲಿನಿಂ ಆಹರಾಪೇತ್ವಾ ಸುವಣ್ಣಪೀಠೇ ನಿಸಿನ್ನಂ ರಾಜಧಮ್ಮಂ ಪುಚ್ಛನ್ತೋ ಗಾಥಮಾಹ –

೧೪.

‘‘ಸಕ್ಖಿಸಿ ತ್ವಂ ಕುಣ್ಡಲಿನಿ, ಮಞ್ಞಸಿ ಖತ್ತಬನ್ಧುನಿ;

ರಜ್ಜಂ ಕಾರೇತುಕಾಮೇನ, ಕಿಂ ಸು ಕಿಚ್ಚಂ ಕತಂ ವರ’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ಸಕ್ಖಿಸೀತಿ ಮಯಾ ಪುಟ್ಠಪಞ್ಹಂ ಕಥೇತುಂ ಸಕ್ಖಿಸ್ಸಸೀತಿ ಪುಚ್ಛತಿ. ಕುಣ್ಡಲಿನೀತಿ ತಸ್ಸಾ ಸಲಿಙ್ಗತೋ ಆಗತನಾಮೇನಾಲಪತಿ. ತಸ್ಸಾ ಕಿರ ದ್ವೀಸು ಕಣ್ಣಪಿಟ್ಠೇಸು ಕುಣ್ಡಲಸಣ್ಠಾನಾ ದ್ವೇ ಲೇಖಾ ಅಹೇಸುಂ, ತೇನಸ್ಸಾ ‘‘ಕುಣ್ಡಲಿನೀ’’ತಿ ನಾಮಂ ಕಾರೇಸಿ. ಮಞ್ಞಸೀತಿ ಜಾನಿಸ್ಸಸಿ ಮಯಾ ಪುಟ್ಠಪಞ್ಹಸ್ಸ ಅತ್ಥನ್ತಿ. ಖತ್ತಬನ್ಧುನೀತಿ ಖತ್ತಸ್ಸ ಮಹಾಸೇನಗುತ್ತಸ್ಸ ಭಗಿನಿಭಾವೇನ ನಂ ಏವಂ ಆಲಪತಿ. ಕಸ್ಮಾ ಪನೇಸ ವೇಸ್ಸನ್ತರಸಕುಣಂ ಏವಂ ಅಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ಇಮಮೇವ ಪುಚ್ಛತೀತಿ? ಇತ್ಥಿಭಾವೇನ. ಇತ್ಥಿಯೋ ಹಿ ಪರಿತ್ತಪಞ್ಞಾ, ತಸ್ಮಾ ‘‘ಸಚೇ ಸಕ್ಕೋತಿ, ಪುಚ್ಛಿಸ್ಸಾಮಿ, ನೋ ಚೇ, ನ ಪುಚ್ಛಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ವೀಮಂಸನವಸೇನ ಏವಂ ಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ತಞ್ಞೇವ ಪಞ್ಹಂ ಪುಚ್ಛಿ.

ಸಾ ಏವಂ ರಞ್ಞಾ ರಾಜಧಮ್ಮೇ ಪುಚ್ಛಿತೇ, ‘‘ತಾತ, ತ್ವಂ ಮಂ ‘ಇತ್ಥಿಕಾ ನಾಮ ಕಿಂ ಕಥೇಸ್ಸತೀ’ತಿ ವೀಮಂಸಸಿ ಮಞ್ಞೇ, ಸಕಲಂ ತೇ ರಾಜಧಮ್ಮಂ ದ್ವೀಸುಯೇವ ಪದೇಸು ಪಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಕಥೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಆಹ –

೧೫.

‘‘ದ್ವೇವ ತಾತ ಪದಕಾನಿ, ಯತ್ಥ ಸಬ್ಬಂ ಪತಿಟ್ಠಿತಂ;

ಅಲದ್ಧಸ್ಸ ಚ ಯೋ ಲಾಭೋ, ಲದ್ಧಸ್ಸ ಚಾನುರಕ್ಖಣಾ.

೧೬.

‘‘ಅಮಚ್ಚೇ ತಾತ ಜಾನಾಹಿ, ಧೀರೇ ಅತ್ಥಸ್ಸ ಕೋವಿದೇ;

ಅನಕ್ಖಾಕಿತವೇ ತಾತ, ಅಸೋಣ್ಡೇ ಅವಿನಾಸಕೇ.

೧೭.

‘‘ಯೋ ಚ ತಂ ತಾತ ರಕ್ಖೇಯ್ಯ, ಧನಂ ಯಞ್ಚೇವ ತೇ ಸಿಯಾ;

ಸೂತೋವ ರಥಂ ಸಙ್ಗಣ್ಹೇ, ಸೋ ತೇ ಕಿಚ್ಚಾನಿ ಕಾರಯೇ.

೧೮.

‘‘ಸುಸಙ್ಗಹಿತನ್ತಜನೋ, ಸಯಂ ವಿತ್ತಂ ಅವೇಕ್ಖಿಯ;

ನಿಧಿಞ್ಚ ಇಣದಾನಞ್ಚ, ನ ಕರೇ ಪರಪತ್ತಿಯಾ.

೧೯.

‘‘ಸಯಂ ಆಯಂ ವಯಂ ಜಞ್ಞಾ, ಸಯಂ ಜಞ್ಞಾ ಕತಾಕತಂ;

ನಿಗ್ಗಣ್ಹೇ ನಿಗ್ಗಹಾರಹಂ, ಪಗ್ಗಣ್ಹೇ ಪಗ್ಗಹಾರಹಂ.

೨೦.

‘‘ಸಯಂ ಜಾನಪದಂ ಅತ್ಥಂ, ಅನುಸಾಸ ರಥೇಸಭ;

ಮಾ ತೇ ಅಧಮ್ಮಿಕಾ ಯುತ್ತಾ, ಧನಂ ರಟ್ಠಞ್ಚ ನಾಸಯುಂ.

೨೧.

‘‘ಮಾ ಚ ವೇಗೇನ ಕಿಚ್ಚಾನಿ, ಕರೋಸಿ ಕಾರಯೇಸಿ ವಾ;

ವೇಗಸಾ ಹಿ ಕತಂ ಕಮ್ಮಂ, ಮನ್ದೋ ಪಚ್ಛಾನುತಪ್ಪತಿ.

೨೨.

‘‘ಮಾ ತೇ ಅಧಿಸರೇ ಮುಞ್ಚ, ಸುಬಾಳ್ಹಮಧಿಕೋಪಿತಂ;

ಕೋಧಸಾ ಹಿ ಬಹೂ ಫೀತಾ, ಕುಲಾ ಅಕುಲತಂ ಗತಾ.

೨೩.

‘‘‘ಮಾ ತಾತ ಇಸ್ಸರೋಮ್ಹೀ’ತಿ, ಅನತ್ಥಾಯ ಪತಾರಯಿ;

ಇತ್ಥೀನಂ ಪುರಿಸಾನಞ್ಚ, ಮಾ ತೇ ಆಸಿ ದುಖುದ್ರಯೋ.

೨೪.

‘‘ಅಪೇತಲೋಮಹಂಸಸ್ಸ, ರಞ್ಞೋ ಕಾಮಾನುಸಾರಿನೋ;

ಸಬ್ಬೇ ಭೋಗಾ ವಿನಸ್ಸನ್ತಿ, ರಞ್ಞೋ ತಂ ವುಚ್ಚತೇ ಅಘಂ.

೨೫.

‘‘ತತ್ಥೇವ ತೇ ವತ್ತಪದಾ, ಏಸಾವ ಅನುಸಾಸನೀ;

ದಕ್ಖಸ್ಸುದಾನಿ ಪುಞ್ಞಕರೋ, ಅಸೋಣ್ಡೋ ಅವಿನಾಸಕೋ;

ಸೀಲವಾಸ್ಸು ಮಹಾರಾಜ, ದುಸ್ಸೀಲೋ ವಿನಿಪಾತಿಕೋ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಪದಕಾನೀತಿ ಕಾರಣಪದಾನಿ. ಯತ್ಥಾತಿ ಯೇಸು ದ್ವೀಸು ಪದೇಸು ಸಬ್ಬಂ ಅತ್ಥಜಾತಂ ಹಿತಸುಖಂ ಪತಿಟ್ಠಿತಂ. ಅಲದ್ಧಸ್ಸಾತಿ ಯೋ ಚ ಪುಬ್ಬೇ ಅಲದ್ಧಸ್ಸ ಲಾಭಸ್ಸ ಲಾಭೋ, ಯಾ ಚ ಲದ್ಧಸ್ಸ ಅನುರಕ್ಖಣಾ. ತಾತ, ಅನುಪ್ಪನ್ನಸ್ಸ ಹಿ ಲಾಭಸ್ಸ ಉಪ್ಪಾದನಂ ನಾಮ ನ ಭಾರೋ, ಉಪ್ಪನ್ನಸ್ಸ ಪನ ಅನುರಕ್ಖಣಮೇವ ಭಾರೋ. ಏಕಚ್ಚೋ ಹಿ ಯಸಂ ಉಪ್ಪಾದೇತ್ವಾಪಿ ಯಸೇ ಪಮತ್ತೋ ಪಮಾದಂ ಉಪ್ಪಾದೇತ್ವಾ ಪಾಣಾತಿಪಾತಾದೀನಿ ಕರೋತಿ, ಮಹಾಚೋರೋ ಹುತ್ವಾ ರಟ್ಠಂ ವಿಲುಮ್ಪಮಾನೋ ಚರತಿ. ಅಥ ನಂ ರಾಜಾನೋ ಗಾಹಾಪೇತ್ವಾ ಮಹಾವಿನಾಸಂ ಪಾಪೇನ್ತಿ. ಅಥ ವಾ ಉಪ್ಪನ್ನರೂಪಾದೀಸು ಕಾಮಗುಣೇಸು ಪಮತ್ತೋ ಅಯೋನಿಸೋ ಧನಂ ನಾಸೇನ್ತೋ ಸಬ್ಬಸಾಪತೇಯ್ಯೇ ಖೀಣೇ ಕಪಣೋ ಹುತ್ವಾ ಚೀರಕವಸನೋ ಕಪಾಲಮಾದಾಯ ಚರತಿ. ಪಬ್ಬಜಿತೋ ವಾ ಪನ ಗನ್ಥಧುರಾದಿವಸೇನ ಲಾಭಸಕ್ಕಾರಂ ನಿಬ್ಬತ್ತೇತ್ವಾ ಪಮತ್ತೋ ಹೀನಾಯಾವತ್ತತಿ. ಅಪರೋ ಪಠಮಝಾನಾದೀನಿ ನಿಬ್ಬತ್ತೇತ್ವಾಪಿ ಮುಟ್ಠಸ್ಸತಿತಾಯ ತಥಾರೂಪೇ ಆರಮ್ಮಣೇ ಬಜ್ಝಿತ್ವಾ ಝಾನಾ ಪರಿಹಾಯತಿ. ಏವಂ ಉಪ್ಪನ್ನಸ್ಸ ಯಸಸ್ಸ ವಾ ಝಾನಾದಿಲಾಭಸ್ಸ ವಾ ರಕ್ಖಣಮೇವ ದುಕ್ಕರಂ. ತದತ್ಥದೀಪನತ್ಥಂ ಪನ ದೇವದತ್ತಸ್ಸ ವತ್ಥು ಚ, ಮುದುಲಕ್ಖಣ- (ಜಾ. ೧.೧.೬೬) ಲೋಮಸಕಸ್ಸಪ- (ಜಾ. ೧.೯.೬೦ ಆದಯೋ) ಹರಿತಚಜಾತಕ- (ಜಾ. ೧.೯.೪೦ ಆದಯೋ) ಸಙ್ಕಪ್ಪಜಾತಕಾದೀನಿ (ಜಾ. ೧.೩.೧ ಆದಯೋ) ಚ ಕಥೇತಬ್ಬಾನಿ. ಏಕೋ ಪನ ಲಾಭಸಕ್ಕಾರಂ ಉಪ್ಪಾದೇತ್ವಾ ಅಪ್ಪಮಾದೇ ಠತ್ವಾ ಕಲ್ಯಾಣಕಮ್ಮಂ ಕರೋತಿ, ತಸ್ಸ ಸೋ ಯಸೋ ಸುಕ್ಕಪಕ್ಖೇ ಚನ್ದೋ ವಿಯ ವಡ್ಢತಿ, ತಸ್ಮಾ ತ್ವಂ, ಮಹಾರಾಜ, ಅಪ್ಪಮತ್ತೋ ಪಯೋಗಸಮ್ಪತ್ತಿಯಾ ಠತ್ವಾ ಧಮ್ಮೇನ ರಜ್ಜಂ ಕಾರೇನ್ತೋ ತವ ಉಪ್ಪನ್ನಂ ಯಸಂ ಅನುರಕ್ಖಾಹೀತಿ.

ಜಾನಾಹೀತಿ ಭಣ್ಡಾಗಾರಿಕಕಮ್ಮಾದೀನಂ ಕರಣತ್ಥಂ ಉಪಧಾರೇಹಿ. ಅನಕ್ಖಾಕಿತವೇತಿ ಅನಕ್ಖೇ ಅಕಿತವೇ ಅಜುತಕರೇ ಚೇವ ಅಕೇರಾಟಿಕೇ ಚ. ಅಸೋಣ್ಡೇತಿ ಪೂವಸುರಾಗನ್ಧಮಾಲಾಸೋಣ್ಡಭಾವರಹಿತೇ. ಅವಿನಾಸಕೇತಿ ತವ ಸನ್ತಕಾನಂ ಧನಧಞ್ಞಾದೀನಂ ಅವಿನಾಸಕೇ. ಯೋತಿ ಯೋ ಅಮಚ್ಚೋ. ಯಞ್ಚೇವಾತಿ ಯಞ್ಚ ತೇ ಘರೇ ಧನಂ ಸಿಯಾ, ತಂ ರಕ್ಖೇಯ್ಯ. ಸೂತೋವಾತಿ ರಥಸಾರಥಿ ವಿಯ. ಯಥಾ ಸಾರಥಿ ವಿಸಮಮಗ್ಗನಿವಾರಣತ್ಥಂ ಅಸ್ಸೇ ಸಙ್ಗಣ್ಹನ್ತೋ ರಥಂ ಸಙ್ಗಣ್ಹೇಯ್ಯ, ಏವಂ ಯೋ ಸಹ ಭೋಗೇಹಿ ತಂ ರಕ್ಖಿತುಂ ಸಕ್ಕೋತಿ, ಸೋ ತೇ ಅಮಚ್ಚೋ ನಾಮ ತಾದಿಸಂ ಸಙ್ಗಹೇತ್ವಾ ಭಣ್ಡಾಗಾರಿಕಾದಿಕಿಚ್ಚಾನಿ ಕಾರಯೇ.

ಸುಸಙ್ಗಹಿತನ್ತಜನೋತಿ, ತಾತ, ಯಸ್ಸ ಹಿ ರಞ್ಞೋ ಅತ್ತನೋ ಅನ್ತೋಜನೋ ಅತ್ತನೋ ವಲಞ್ಜನಕಪರಿಜನೋ ಚ ದಾನಾದೀಹಿ ಅಸಙ್ಗಹಿತೋ ಹೋತಿ, ತಸ್ಸ ಅನ್ತೋನಿವೇಸನೇ ಸುವಣ್ಣಹಿರಞ್ಞಾದೀನಿ ತೇಸಂ ಅಸಙ್ಗಹಿತಮನುಸ್ಸಾನಂ ವಸೇನ ನಸ್ಸನ್ತಿ, ಅನ್ತೋಜನಾ ಬಹಿ ಗಚ್ಛನ್ತಿ, ತಸ್ಮಾ ತ್ವಂ ಸುಟ್ಠುಸಙ್ಗಹಿತಅನ್ತೋಜನೋ ಹುತ್ವಾ ‘‘ಏತ್ತಕಂ ನಾಮ ಮೇ ವಿತ್ತ’’ನ್ತಿ ಸಯಂ ಅತ್ತನೋ ಧನಂ ಅವೇಕ್ಖಿತ್ವಾ ‘‘ಅಸುಕಟ್ಠಾನೇ ನಾಮ ನಿಧಿಂ ನಿಧೇಮ, ಅಸುಕಸ್ಸ ಇಣಂ ದೇಮಾ’’ತಿ ಇದಂ ಉಭಯಮ್ಪಿ ನ ಕರೇ ಪರಪತ್ತಿಯಾ, ಪರಪತ್ತಿಯಾಪಿ ತ್ವಂ ಮಾ ಕರಿ, ಸಬ್ಬಂ ಅತ್ತಪಚ್ಚಕ್ಖಮೇವ ಕರೇಯ್ಯಾಸೀತಿ ವದತಿ.

ಆಯಂ ವಯನ್ತಿ ತತೋ ಉಪ್ಪಜ್ಜನಕಂ ಆಯಞ್ಚ ತೇಸಂ ತೇಸಂ ದಾತಬ್ಬಂ ವಯಞ್ಚ ಸಯಮೇವ ಜಾನೇಯ್ಯಾಸೀತಿ. ಕತಾಕತನ್ತಿ ಸಙ್ಗಾಮೇ ವಾ ನವಕಮ್ಮೇ ವಾ ಅಞ್ಞೇಸು ವಾ ಕಿಚ್ಚೇಸು ‘‘ಇಮಿನಾ ಇದಂ ನಾಮ ಮಯ್ಹಂ ಕತಂ, ಇಮಿನಾ ನ ಕತ’’ನ್ತಿ ಏತಮ್ಪಿ ಸಯಮೇವ ಜಾನೇಯ್ಯಾಸಿ, ಮಾ ಪರಪತ್ತಿಯೋ ಹೋಹಿ. ನಿಗ್ಗಣ್ಹೇತಿ, ತಾತ, ರಾಜಾ ನಾಮ ಸನ್ಧಿಚ್ಛೇದಾದಿಕಾರಕಂ ನಿಗ್ಗಹಾರಹಂ ಆನೇತ್ವಾ ದಸ್ಸಿತಂ ಉಪಪರಿಕ್ಖಿತ್ವಾ ಸೋಧೇತ್ವಾ ಪೋರಾಣಕರಾಜೂಹಿ ಠಪಿತದಣ್ಡಂ ಓಲೋಕೇತ್ವಾ ದೋಸಾನುರೂಪಂ ನಿಗ್ಗಣ್ಹೇಯ್ಯ. ಪಗ್ಗಣ್ಹೇತಿ ಯೋ ಪನ ಪಗ್ಗಹಾರಹೋ ಹೋತಿ, ಅಭಿನ್ನಸ್ಸ ವಾ ಪರಬಲಸ್ಸ ಭೇದೇತಾ, ಭಿನ್ನಸ್ಸ ವಾ ಸಕಬಲಸ್ಸ ಆರಾಧಕೋ, ಅಲದ್ಧಸ್ಸ ವಾ ರಜ್ಜಸ್ಸ ಆಹರಕೋ, ಲದ್ಧಸ್ಸ ವಾ ಥಾವರಕಾರಕೋ, ಯೇನ ವಾ ಪನ ಜೀವಿತಂ ದಿನ್ನಂ ಹೋತಿ, ಏವರೂಪಂ ಪಗ್ಗಹಾರಹಂ ಪಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಮಹನ್ತಂ ಸಕ್ಕಾರಸಮ್ಮಾನಂ ಕರೇಯ್ಯ. ಏವಂ ಹಿಸ್ಸ ಕಿಚ್ಚೇಸು ಅಞ್ಞೇಪಿ ಉರಂ ದತ್ವಾ ಕತ್ತಬ್ಬಂ ಕರಿಸ್ಸನ್ತಿ.

ಜಾನಪದನ್ತಿ ಜನಪದವಾಸೀನಂ ಅತ್ಥಂ ಸಯಂ ಅತ್ತಪಚ್ಚಕ್ಖೇನೇವ ಅನುಸಾಸ. ಅಧಮ್ಮಿಕಾ ಯುತ್ತಾತಿ ಅಧಮ್ಮಿಕಾ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ನಿಯುತ್ತಾ ಆಯುತ್ತಕಾ ಲಞ್ಜಂ ಗಹೇತ್ವಾ ವಿನಿಚ್ಛಯಂ ಭಿನ್ದನ್ತಾ ತವ ಧನಞ್ಚ ರಟ್ಠಞ್ಚ ಮಾ ನಾಸಯುಂ. ಇಮಿನಾ ಕಾರಣೇನ ಅಪ್ಪಮತ್ತೋ ಹುತ್ವಾ ಸಯಮೇವ ಅನುಸಾಸ. ವೇಗೇನಾತಿ ಸಹಸಾ ಅತುಲೇತ್ವಾ ಅತೀರೇತ್ವಾ. ವೇಗಸಾತಿ ಅತುಲೇತ್ವಾ ಅತೀರೇತ್ವಾ ಛನ್ದಾದಿವಸೇನ ಸಹಸಾ ಕತಂ ಕಮ್ಮಞ್ಹಿ ನ ಸಾಧು ನ ಸುನ್ದರಂ. ಕಿಂಕಾರಣಾ? ತಾದಿಸಞ್ಹಿ ಕತ್ವಾ ಮನ್ದೋ ಪಚ್ಛಾ ವಿಪ್ಪಟಿಸಾರವಸೇನ ಇಧ ಲೋಕೇ ಅಪಾಯದುಕ್ಖಂ ಅನುಭವನ್ತೋ ಪರಲೋಕೇ ಚ ಅನುತಪ್ಪತಿ. ಅಯಂ ಪನೇತ್ಥ ಅತ್ಥೋ ‘‘ಇಸೀನಮನ್ತರಂ ಕತ್ವಾ, ಭರುರಾಜಾತಿ ಮೇ ಸುತ’’ನ್ತಿ ಭರುಜಾತಕೇನ (ಜಾ. ೧.೨.೧೨೫-೧೨೬) ದೀಪೇತಬ್ಬೋ.

ಮಾ ತೇ ಅಧಿಸರೇ ಮುಞ್ಚ, ಸುಬಾಳ್ಹಮಧಿಕೋಪಿತನ್ತಿ, ತಾತ, ತವ ಹದಯಂ ಕುಸಲಂ ಅಧಿಸರಿತ್ವಾ ಅತಿಕ್ಕಮಿತ್ವಾ ಪವತ್ತೇ ಪರೇಸಂ ಅಕುಸಲಕಮ್ಮೇ ಸುಟ್ಠು ಬಾಳ್ಹಂ ಅಧಿಕೋಪಿತಂ ಕುಜ್ಝಾಪಿತಂ ಹುತ್ವಾ ಮಾ ಮುಞ್ಚ, ಮಾ ಪತಿಟ್ಠಾಯತೂತಿ ಅತ್ಥೋ. ಇದಂ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ – ತಾತ, ಯದಾ ತೇ ವಿನಿಚ್ಛಯೇ ಠಿತಸ್ಸ ಇಮಿನಾ ಪುರಿಸೋ ವಾ ಹತೋ ಸನ್ಧಿ ವಾ ಛಿನ್ನೋತಿ ಚೋರಂ ದಸ್ಸೇನ್ತಿ, ತದಾ ತೇ ಪರೇಸಂ ವಚನೇಹಿ ಸುಟ್ಠು ಕೋಪಿತಮ್ಪಿ ಹದಯಂ ಕೋಧವಸೇನ ಮಾ ಮುಞ್ಚ, ಅಪರಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಮಾ ದಣ್ಡಂ ಪಣೇಹಿ. ಕಿಂಕಾರಣಾ? ಅಚೋರಮ್ಪಿ ಹಿ ‘‘ಚೋರೋ’’ತಿ ಗಹೇತ್ವಾ ಆನೇನ್ತಿ, ತಸ್ಮಾ ಅಕುಜ್ಝಿತ್ವಾ ಉಭಿನ್ನಂ ಅತ್ತಪಚ್ಚತ್ಥಿಕಾನಂ ಕಥಂ ಸುತ್ವಾ ಸುಟ್ಠು ಸೋಧೇತ್ವಾ ಅತ್ತಪಚ್ಚಕ್ಖೇನ ತಸ್ಸ ಚೋರಭಾವಂ ಞತ್ವಾ ಪವೇಣಿಯಾ ಠಪಿತದಣ್ಡವಸೇನ ಕತ್ತಬ್ಬಂ ಕರೋಹಿ. ರಞ್ಞಾ ಹಿ ಉಪ್ಪನ್ನೇಪಿ ಕೋಧೇ ಹದಯಂ ಸೀತಲಂ ಅಕತ್ವಾ ಕಮ್ಮಂ ನ ಕಾತಬ್ಬಂ. ಯದಾ ಪನಸ್ಸ ಹದಯಂ ನಿಬ್ಬುತಂ ಹೋತಿ ಮುದುಕಂ, ತದಾ ವಿನಿಚ್ಛಯಕಮ್ಮಂ ಕಾತಬ್ಬಂ. ಫರುಸೇ ಹಿ ಚಿತ್ತೇ ಪಕ್ಕುಥಿತೇ ಉದಕೇ ಮುಖನಿಮಿತ್ತಂ ವಿಯ ಕಾರಣಂ ನ ಪಞ್ಞಾಯತಿ. ಕೋಧಸಾ ಹೀತಿ, ತಾತ, ಕೋಧೇನ ಹಿ ಬಹೂನಿ ಫೀತಾನಿ ರಾಜಕುಲಾನಿ ಅಕುಲಭಾವಂ ಗತಾನಿ ಮಹಾವಿನಾಸಮೇವ ಪತ್ತಾನೀತಿ. ಇಮಸ್ಸ ಪನತ್ಥಸ್ಸ ದೀಪನತ್ಥಂ ಖನ್ತಿವಾದಿಜಾತಕ- (ಜಾ. ೧.೪.೪೯ ಆದಯೋ) ನಾಳಿಕೇರರಾಜವತ್ಥುಸಹಸ್ಸಬಾಹುಅಜ್ಜುನವತ್ಥುಆದೀನಿ ಕಥೇತಬ್ಬಾನಿ.

ಮಾ, ತಾತ, ಇಸ್ಸರೋಮ್ಹೀತಿ, ಅನತ್ಥಾಯ ಪತಾರಯೀತಿ, ತಾತ, ‘‘ಅಹಂ ಪಥವಿಸ್ಸರೋ’’ತಿ ಮಾ ಮಹಾಜನಂ ಕಾಯದುಚ್ಚರಿತಾದಿಅನತ್ಥಾಯ ಪತಾರಯಿ ಮಾ ಓತಾರಯಿ, ಯಥಾ ತಂ ಅನತ್ಥಂ ಸಮಾದಾಯ ವತ್ತತಿ, ಮಾ ಏವಮಕಾಸೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ಮಾ ತೇ ಆಸೀತಿ, ತಾತ, ತವ ವಿಜಿತೇ ಮನುಸ್ಸಜಾತಿಕಾನಂ ವಾ ತಿರಚ್ಛಾನಜಾತಿಕಾನಂ ವಾ ಇತ್ಥಿಪುರಿಸಾನಂ ದುಖುದ್ರಯೋ ದುಕ್ಖುಪ್ಪತ್ತಿ ಮಾ ಆಸಿ. ಯಥಾ ಹಿ ಅಧಮ್ಮಿಕರಾಜೂನಂ ವಿಜಿತೇ ಮನುಸ್ಸಾ ಕಾಯದುಚ್ಚರಿತಾದೀನಿ ಕತ್ವಾ ನಿರಯೇ ಉಪ್ಪಜ್ಜನ್ತಿ, ತವ ರಟ್ಠವಾಸೀನಂ ತಂ ದುಕ್ಖಂ ಯಥಾ ನ ಹೋತಿ, ತಥಾ ಕರೋಹೀತಿ ಅತ್ಥೋ.

ಅಪೇತಲೋಮಹಂಸಸ್ಸಾತಿ ಅತ್ತಾನುವಾದಾದಿಭಯೇಹಿ ನಿಬ್ಭಯಸ್ಸ. ಇಮಿನಾ ಇಮಂ ದಸ್ಸೇತಿ – ತಾತ, ಯೋ ರಾಜಾ ಕಿಸ್ಮಿಞ್ಚಿ ಆಸಙ್ಕಂ ಅಕತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಕಾಮಮೇವ ಅನುಸ್ಸರತಿ, ಛನ್ದವಸೇನ ಯಂ ಯಂ ಇಚ್ಛತಿ, ತಂ ತಂ ಕರೋತಿ, ವಿಸ್ಸಟ್ಠಯಟ್ಠಿ ವಿಯ ಅನ್ಧೋ ನಿರಙ್ಕುಸೋ ವಿಯ ಚ ಚಣ್ಡಹತ್ಥೀ ಹೋತಿ, ತಸ್ಸ ಸಬ್ಬೇ ಭೋಗಾ ವಿನಸ್ಸನ್ತಿ, ತಸ್ಸ ತಂ ಭೋಗಬ್ಯಸನಂ ಅಘಂ ದುಕ್ಖನ್ತಿ ವುಚ್ಚತಿ.

ತತ್ಥೇವ ತೇ ವತ್ತಪದಾತಿ ಪುರಿಮನಯೇನೇವ ಯೋಜೇತಬ್ಬಂ. ದಕ್ಖಸ್ಸುದಾನೀತಿ, ತಾತ, ತ್ವಂ ಇಮಂ ಅನುಸಾಸನಿಂ ಸುತ್ವಾ ಇದಾನಿ ದಕ್ಖೋ ಅನಲಸೋ ಪುಞ್ಞಾನಂ ಕರಣೇನ ಪುಞ್ಞಕರೋ ಸುರಾದಿಪರಿಹರಣೇನ. ಅಸೋಣ್ಡೋ ದಿಟ್ಠಧಮ್ಮಿಕಸಮ್ಪರಾಯಿಕಸ್ಸ ಅತ್ಥಸ್ಸ ಅವಿನಾಸನೇನ ಅವಿನಾಸಕೋ ಭವೇಯ್ಯಾಸೀತಿ. ಸೀಲವಾಸ್ಸೂತಿ ಸೀಲವಾ ಆಚಾರಸಮ್ಪನ್ನೋ ಭವ, ದಸಸು ರಾಜಧಮ್ಮೇಸು ಪತಿಟ್ಠಾಯ ರಜ್ಜಂ ಕಾರೇಹಿ. ದುಸ್ಸೀಲೋ ವಿನಿಪಾತಿಕೋತಿ ದುಸ್ಸೀಲೋ ಹಿ, ಮಹಾರಾಜ, ಅತ್ತಾನಂ ನಿರಯೇ ವಿನಿಪಾತೇನ್ತೋ ವಿನಿಪಾತಿಕೋ ನಾಮ ಹೋತೀತಿ.

ಏವಂ ಕುಣ್ಡಲಿನೀಪಿ ಏಕಾದಸಹಿ ಗಾಥಾಹಿ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇಸಿ. ರಾಜಾ ತುಟ್ಠೋ ಅಮಚ್ಚೇ ಆಮನ್ತೇತ್ವಾ ಪುಚ್ಛಿ – ‘‘ಭೋನ್ತೋ! ಅಮಚ್ಚಾ ಮಮ ಧೀತಾಯ ಕುಣ್ಡಲಿನಿಯಾ ಏವಂ ಕಥಯಮಾನಾಯ ಕೇನ ಕತ್ತಬ್ಬಂ ಕಿಚ್ಚಂ ಕತ’’ನ್ತಿ. ಭಣ್ಡಾಗಾರಿಕೇನ, ದೇವಾತಿ. ‘‘ತೇನ ಹಿಸ್ಸಾ ಭಣ್ಡಾಗಾರಿಕಟ್ಠಾನಂ ದಮ್ಮೀ’’ತಿ ಕುಣ್ಡಲಿನಿಂ ಠಾನನ್ತರೇ ಠಪೇಸಿ. ಸಾ ತತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಭಣ್ಡಾಗಾರಿಕಟ್ಠಾನೇ ಠತ್ವಾ ಪಿತು ಕಮ್ಮಂ ಅಕಾಸೀತಿ.

ಕುಣ್ಡಲಿನಿಪಞ್ಹೋ ನಿಟ್ಠಿತೋ.

ಪುನ ರಾಜಾ ಕತಿಪಾಹಚ್ಚಯೇನ ಪುರಿಮನಯೇನೇವ ಜಮ್ಬುಕಪಣ್ಡಿತಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕಂ ದೂತಂ ಪೇಸೇತ್ವಾ ಸತ್ತಮೇ ದಿವಸೇ ತತ್ಥ ಗನ್ತ್ವಾ ಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಪಚ್ಚಾಗತೋ ತತ್ಥೇವ ಮಣ್ಡಪಮಜ್ಝೇ ನಿಸೀದಿ. ಅಮಚ್ಚೋ ಜಮ್ಬುಕಪಣ್ಡಿತಂ ಕಞ್ಚನಭದ್ದಪೀಠೇ ನಿಸೀದಾಪೇತ್ವಾ ಪೀಠಂ ಸೀಸೇನಾದಾಯ ಆಗಚ್ಛಿ. ಪಣ್ಡಿತೋ ಪಿತು ಅಙ್ಕೇ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ಕೀಳಿತ್ವಾ ಗನ್ತ್ವಾ ಕಞ್ಚನಪೀಠೇಯೇವ ನಿಸೀದಿ. ಅಥ ನಂ ರಾಜಾ ಪಞ್ಹಂ ಪುಚ್ಛನ್ತೋ ಗಾಥಮಾಹ –

೨೬.

‘‘ಅಪುಚ್ಛಿಮ್ಹ ಕೋಸಿಯಗೋತ್ತಂ, ಕುಣ್ಡಲಿನಿಂ ತಥೇವ ಚ;

ತ್ವಂ ದಾನಿ ವದೇಹಿ ಜಮ್ಬುಕ, ಬಲಾನಂ ಬಲಮುತ್ತಮ’’ನ್ತಿ.

ತಸ್ಸತ್ಥೋ – ತಾತ, ಜಮ್ಬುಕ, ಅಹಂ ತವ ಭಾತರಂ ಕೋಸಿಯಗೋತ್ತಂ ವೇಸ್ಸನ್ತರಂ ಭಗಿನಿಞ್ಚ ತೇ ಕುಣ್ಡಲಿನಿಂ ರಾಜಧಮ್ಮಂ ಅಪುಚ್ಛಿಂ, ತೇ ಅತ್ತನೋ ಬಲೇನ ಕಥೇಸುಂ, ಯಥಾ ಪನ ತೇ ಪುಚ್ಛಿಂ, ತಥೇವ ಇದಾನಿ, ಪುತ್ತ ಜಮ್ಬುಕ, ತಂ ಪುಚ್ಛಾಮಿ, ತ್ವಂ ಮೇ ರಾಜಧಮ್ಮಞ್ಚ ಬಲಾನಂ ಉತ್ತಮಂ ಬಲಞ್ಚ ಕಥೇಹೀತಿ.

ಏವಂ ರಾಜಾ ಮಹಾಸತ್ತಂ ಪಞ್ಹಂ ಪುಚ್ಛನ್ತೋ ಅಞ್ಞೇಸಂ ಪುಚ್ಛಿತನಿಯಾಮೇನ ಅಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ವಿಸೇಸೇತ್ವಾ ಪುಚ್ಛಿ. ಅಥಸ್ಸ ಪಣ್ಡಿತೋ ‘‘ತೇನ ಹಿ, ಮಹಾರಾಜ, ಓಹಿತಸೋತೋ ಸುಣಾಹಿ, ಸಬ್ಬಂ ತೇ ಕಥೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಪಸಾರಿತಹತ್ಥೇ ಸಹಸ್ಸತ್ಥವಿಕಂ ಠಪೇನ್ತೋ ವಿಯ ಧಮ್ಮದೇಸನಂ ಆರಭಿ –

೨೭.

‘‘ಬಲಂ ಪಞ್ಚವಿಧಂ ಲೋಕೇ, ಪುರಿಸಸ್ಮಿಂ ಮಹಗ್ಗತೇ;

ತತ್ಥ ಬಾಹುಬಲಂ ನಾಮ, ಚರಿಮಂ ವುಚ್ಚತೇ ಬಲಂ.

೨೮.

‘‘ಭೋಗಬಲಞ್ಚ ದೀಘಾವು, ದುತಿಯಂ ವುಚ್ಚತೇ ಬಲಂ;

ಅಮಚ್ಚಬಲಞ್ಚ ದೀಘಾವು, ತತಿಯಂ ವುಚ್ಚತೇ ಬಲಂ.

೨೯.

‘‘ಅಭಿಜಚ್ಚಬಲಞ್ಚೇವ, ತಂ ಚತುತ್ಥಂ ಅಸಂಸಯಂ;

ಯಾನಿ ಚೇತಾನಿ ಸಬ್ಬಾನಿ, ಅಧಿಗಣ್ಹಾತಿ ಪಣ್ಡಿತೋ.

೩೦.

‘‘ತಂ ಬಲಾನಂ ಬಲಂ ಸೇಟ್ಠಂ, ಅಗ್ಗಂ ಪಞ್ಞಾಬಲಂ ಬಲಂ;

ಪಞ್ಞಾಬಲೇನುಪತ್ಥದ್ಧೋ, ಅತ್ಥಂ ವಿನ್ದತಿ ಪಣ್ಡಿತೋ.

೩೧.

‘‘ಅಪಿ ಚೇ ಲಭತಿ ಮನ್ದೋ, ಫೀತಂ ಧರಣಿಮುತ್ತಮಂ;

ಅಕಾಮಸ್ಸ ಪಸಯ್ಹಂ ವಾ, ಅಞ್ಞೋ ತಂ ಪಟಿಪಜ್ಜತಿ.

೩೨.

‘‘ಅಭಿಜಾತೋಪಿ ಚೇ ಹೋತಿ, ರಜ್ಜಂ ಲದ್ಧಾನ ಖತ್ತಿಯೋ;

ದುಪ್ಪಞ್ಞೋ ಹಿ ಕಾಸಿಪತಿ, ಸಬ್ಬೇನಪಿ ನ ಜೀವತಿ.

೩೩.

‘‘ಪಞ್ಞಾವ ಸುತಂ ವಿನಿಚ್ಛಿನೀ, ಪಞ್ಞಾ ಕಿತ್ತಿಸಿಲೋಕವಡ್ಢನೀ;

ಪಞ್ಞಾಸಹಿತೋ ನರೋ ಇಧ, ಅಪಿ ದುಕ್ಖೇ ಸುಖಾನಿ ವಿನ್ದತಿ.

೩೪.

‘‘ಪಞ್ಞಞ್ಚ ಖೋ ಅಸುಸ್ಸೂಸಂ, ನ ಕೋಚಿ ಅಧಿಗಚ್ಛತಿ;

ಬಹುಸ್ಸುತಂ ಅನಾಗಮ್ಮ, ಧಮ್ಮಟ್ಠಂ ಅವಿನಿಬ್ಭುಜಂ.

೩೫.

‘‘ಯೋ ಚ ಧಮ್ಮವಿಭಙ್ಗಞ್ಞೂ, ಕಾಲುಟ್ಠಾಯೀ ಅತನ್ದಿತೋ;

ಅನುಟ್ಠಹತಿ ಕಾಲೇನ, ಕಮ್ಮಫಲಂ ತಸ್ಸಿಜ್ಝತಿ.

೩೬.

‘‘ಅನಾಯತನಸೀಲಸ್ಸ, ಅನಾಯತನಸೇವಿನೋ;

ನ ನಿಬ್ಬಿನ್ದಿಯಕಾರಿಸ್ಸ, ಸಮ್ಮದತ್ಥೋ ವಿಪಚ್ಚತಿ.

೩೭.

‘‘ಅಜ್ಝತ್ತಞ್ಚ ಪಯುತ್ತಸ್ಸ, ತಥಾಯತನಸೇವಿನೋ;

ಅನಿಬ್ಬಿನ್ದಿಯಕಾರಿಸ್ಸ, ಸಮ್ಮದತ್ಥೋ ವಿಪಚ್ಚತಿ.

೩೮.

‘‘ಯೋಗಪ್ಪಯೋಗಸಙ್ಖಾತಂ, ಸಮ್ಭತಸ್ಸಾನುರಕ್ಖಣಂ;

ತಾನಿ ತ್ವಂ ತಾತ ಸೇವಸ್ಸು, ಮಾ ಅಕಮ್ಮಾಯ ರನ್ಧಯಿ;

ಅಕಮ್ಮುನಾ ಹಿ ದುಮ್ಮೇಧೋ, ನಳಾಗಾರಂವ ಸೀದತೀ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಮಹಗ್ಗತೇತಿ, ಮಹಾರಾಜ, ಇಮಸ್ಮಿಂ ಸತ್ತಲೋಕೇ ಮಹಜ್ಝಾಸಯೇ ಪುರಿಸೇ ಪಞ್ಚವಿಧಂ ಬಲಂ ಹೋತಿ. ಬಾಹುಬಲನ್ತಿ ಕಾಯಬಲಂ. ಚರಿಮನ್ತಿ ತಂ ಅತಿಮಹನ್ತಮ್ಪಿ ಸಮಾನಂ ಲಾಮಕಮೇವ. ಕಿಂಕಾರಣಾ? ಅನ್ಧಬಾಲಭಾವೇನ. ಸಚೇ ಹಿ ಕಾಯಬಲಂ ಮಹನ್ತಂ ನಾಮ ಭವೇಯ್ಯ, ವಾರಣಬಲತೋ ಲಟುಕಿಕಾಯ ಬಲಂ ಖುದ್ದಕಂ ಭವೇಯ್ಯ, ವಾರಣಬಲಂ ಪನ ಅನ್ಧಬಾಲಭಾವೇನ ಮರಣಸ್ಸ ಪಚ್ಚಯಂ ಜಾತಂ, ಲಟುಕಿಕಾ ಅತ್ತನೋ ಞಾಣಕುಸಲತಾಯ ವಾರಣಂ ಜೀವಿತಕ್ಖಯಂ ಪಾಪೇಸಿ. ಇಮಸ್ಮಿಂ ಪನತ್ಥೇ ‘‘ನ ಹೇವ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಬಲೇನ ಕಿಚ್ಚಂ, ಬಲಞ್ಹಿ ಬಾಲಸ್ಸ ವಧಾಯ ಹೋತೀ’’ತಿ ಸುತ್ತಂ (ಜಾ. ೧.೫.೪೨) ಆಹರಿತಬ್ಬಂ.

ಭೋಗಬಲನ್ತಿ ಉಪತ್ಥಮ್ಭನವಸೇನ ಸಬ್ಬಂ ಹಿರಞ್ಞಸುವಣ್ಣಾದಿ ಉಪಭೋಗಜಾತಂ ಭೋಗಬಲಂ ನಾಮ, ತಂ ಕಾಯಬಲತೋ ಮಹನ್ತತರಂ. ಅಮಚ್ಚಬಲನ್ತಿ ಅಭೇಜ್ಜಮನ್ತಸ್ಸ ಸೂರಸ್ಸ ಸುಹದಯಸ್ಸ ಅಮಚ್ಚಮಣ್ಡಲಸ್ಸ ಅತ್ಥಿತಾ, ತಂ ಬಲಂ ಸಙ್ಗಾಮಸೂರತಾಯ ಪುರಿಮೇಹಿ ಬಲೇಹಿ ಮಹನ್ತತರಂ. ಅಭಿಜಚ್ಚಬಲನ್ತಿ ತೀಣಿ ಕುಲಾನಿ ಅತಿಕ್ಕಮಿತ್ವಾ ಖತ್ತಿಯಕುಲವಸೇನ ಜಾತಿಸಮ್ಪತ್ತಿ, ತಂ ಇತರೇಹಿ ಬಲೇಹಿ ಮಹನ್ತತರಂ. ಜಾತಿಸಮ್ಪನ್ನಾ ಏವ ಹಿ ಸುಜ್ಝನ್ತಿ, ನ ಇತರೇತಿ. ಯಾನಿ ಚೇತಾನೀತಿ ಯಾನಿ ಚ ಏತಾನಿ ಚತ್ತಾರಿಪಿ ಬಲಾನಿ ಪಣ್ಡಿತೋ ಪಞ್ಞಾನುಭಾವೇನ ಅಧಿಗಣ್ಹಾತಿ ಅಭಿಭವತಿ, ತಂ ಸಬ್ಬಬಲಾನಂ ಪಞ್ಞಾಬಲಂ ಸೇಟ್ಠನ್ತಿ ಚ ಅಗ್ಗನ್ತಿ ಚ ವುಚ್ಚತಿ. ಕಿಂಕಾರಣಾ? ತೇನ ಹಿ ಬಲೇನ ಉಪತ್ಥದ್ಧೋ ಪಣ್ಡಿತೋ ಅತ್ಥಂ ವಿನ್ದತಿ, ವುಡ್ಢಿಂ ಪಾಪುಣಾತಿ. ತದತ್ಥಜೋತನತ್ಥಂ ‘‘ಪುಣ್ಣಂ ನದಿಂ ಯೇನ ಚ ಪೇಯ್ಯಮಾಹೂ’’ತಿ ಪುಣ್ಣನದೀಜಾತಕಞ್ಚ (ಜಾ. ೧.೨.೧೨೭ ಆದಯೋ) ಸಿರೀಕಾಳಕಣ್ಣಿಪಞ್ಹಂ ಪಞ್ಚಪಣ್ಡಿತಪಞ್ಹಞ್ಚ ಸತ್ತುಭಸ್ತಜಾತಕ- (ಜಾ. ೧.೭.೪೬ ಆದಯೋ) ಸಮ್ಭವಜಾತಕ- (ಜಾ. ೧.೧೬.೧೩೮ ಆದಯೋ) ಸರಭಙ್ಗಜಾತಕಾದೀನಿ (ಜಾ. ೨.೧೭.೫೦ ಆದಯೋ) ಚ ಕಥೇತಬ್ಬಾನಿ.

ಮನ್ದೋತಿ ಮನ್ದಪಞ್ಞೋ ಬಾಲೋ. ಫೀತನ್ತಿ, ತಾತ, ಮನ್ದಪಞ್ಞೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ಸತ್ತರತನಪುಣ್ಣಂ ಚೇಪಿ ಉತ್ತಮಂ ಧರಣಿಂ ಲಭತಿ, ತಸ್ಸ ಅನಿಚ್ಛಮಾನಸ್ಸೇವ ಪಸಯ್ಹಕಾರಂ ವಾ ಪನ ಕತ್ವಾ ಅಞ್ಞೋ ಪಞ್ಞಾಸಮ್ಪನ್ನೋ ತಂ ಪಟಿಪಜ್ಜತಿ. ಮನ್ದೋ ಹಿ ಲದ್ಧಂ ಯಸಂ ರಕ್ಖಿತುಂ ಕುಲಸನ್ತಕಂ ವಾ ಪನ ಪವೇಣಿಆಗತಮ್ಪಿ ರಜ್ಜಂ ಅಧಿಗನ್ತುಂ ನ ಸಕ್ಕೋತಿ. ತದತ್ಥಜೋತನತ್ಥಂ ‘‘ಅದ್ಧಾ ಪಾದಞ್ಜಲೀ ಸಬ್ಬೇ, ಪಞ್ಞಾಯ ಅತಿರೋಚತೀ’’ತಿ ಪಾದಞ್ಜಲೀಜಾತಕಂ (ಜಾ. ೧.೨.೧೯೪-೧೯೫) ಕಥೇತಬ್ಬಂ. ಲದ್ಧಾನಾತಿ ಜಾತಿಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಕುಲಸನ್ತಕಂ ರಜ್ಜಂ ಲಭಿತ್ವಾಪಿ. ಸಬ್ಬೇನಪೀತಿ ತೇನ ಸಕಲೇನಪಿ ರಜ್ಜೇನ ನ ಜೀವತಿ, ಅನುಪಾಯಕುಸಲತಾಯ ದುಗ್ಗತೋವ ಹೋತೀತಿ.

ಏವಂ ಮಹಾಸತ್ತೋ ಏತ್ತಕೇನ ಠಾನೇನ ಅಪಣ್ಡಿತಸ್ಸ ಅಗುಣಂ ಕಥೇತ್ವಾ ಇದಾನಿ ಪಞ್ಞಂ ಪಸಂಸನ್ತೋ ‘‘ಪಞ್ಞಾ’’ತಿಆದಿಮಾಹ. ತತ್ಥ ಸುತನ್ತಿ ಸುತಪರಿಯತ್ತಿ. ತಞ್ಹಿ ಪಞ್ಞಾವ ವಿನಿಚ್ಛಿನತಿ. ಕಿತ್ತಿಸಿಲೋಕವಡ್ಢನೀತಿ ಕಿತ್ತಿಘೋಸಸ್ಸ ಚ ಲಾಭಸಕ್ಕಾರಸ್ಸ ಚ ವಡ್ಢನೀ. ದುಕ್ಖೇ ಸುಖಾನಿ ವಿನ್ದತೀತಿ ದುಕ್ಖೇ ಉಪ್ಪನ್ನೇಪಿ ನಿಬ್ಭಯೋ ಹುತ್ವಾ ಉಪಾಯಕುಸಲತಾಯ ಸುಖಂ ಪಟಿಲಭತಿ. ತದತ್ಥದೀಪನತ್ಥಂ –

‘‘ಯಸ್ಸೇತೇ ಚತುರೋ ಧಮ್ಮಾ, ವಾನರಿನ್ದ ಯಥಾ ತವ’’. (ಜಾ. ೧.೧.೫೭);

ಅಲಮೇತೇಹಿ ಅಮ್ಬೇಹಿ, ಜಮ್ಬೂಹಿ ಪನಸೇಹಿ ಚಾ’’ತಿ. (ಜಾ. ೧.೨.೧೧೫) –

ಆದೀನಿ ಜಾತಕಾನಿ ಕಥೇತಬ್ಬಾನಿ.

ಅಸುಸ್ಸೂಸನ್ತಿ ಪಣ್ಡಿತಪುಗ್ಗಲೇ ಅಪಯಿರುಪಾಸನ್ತೋ ಅಸ್ಸುಣನ್ತೋ. ಧಮ್ಮಟ್ಠನ್ತಿ ಸಭಾವಕಾರಣೇ ಠಿತಂ ಬಹುಸ್ಸುತಂ ಅನಾಗಮ್ಮ ತಂ ಅಸದ್ದಹನ್ತೋ. ಅವಿನಿಬ್ಭುಜನ್ತಿ ಅತ್ಥಾನತ್ಥಂ ಕಾರಣಾಕಾರಣಂ ಅನೋಗಾಹನ್ತೋ ಅತೀರೇನ್ತೋ ನ ಕೋಚಿ ಪಞ್ಞಂ ಅಧಿಗಚ್ಛತಿ, ತಾತಾತಿ.

ಧಮ್ಮವಿಭಙ್ಗಞ್ಞೂತಿ ದಸಕುಸಲಕಮ್ಮಪಥವಿಭಙ್ಗಕುಸಲೋ. ಕಾಲುಟ್ಠಾಯೀತಿ ವೀರಿಯಂ ಕಾತುಂ ಯುತ್ತಕಾಲೇ ವೀರಿಯಸ್ಸ ಕಾರಕೋ. ಅನುಟ್ಠಹತೀತಿ ತಸ್ಮಿಂ ತಸ್ಮಿಂ ಕಾಲೇ ತಂ ತಂ ಕಿಚ್ಚಂ ಕರೋತಿ. ತಸ್ಸಾತಿ ತಸ್ಸ ಪುಗ್ಗಲಸ್ಸ ಕಮ್ಮಫಲಂ ಸಮಿಜ್ಝತಿ ನಿಪ್ಫಜ್ಜತಿ. ಅನಾಯತನಸೀಲಸ್ಸಾತಿ ಅನಾಯತನಂ ವುಚ್ಚತಿ ಲಾಭಯಸಸುಖಾನಂ ಅನಾಕರೋ ದುಸ್ಸೀಲ್ಯಕಮ್ಮಂ, ತಂಸೀಲಸ್ಸ ತೇನ ದುಸ್ಸೀಲ್ಯಕಮ್ಮೇನ ಸಮನ್ನಾಗತಸ್ಸ, ಅನಾಯತನಭೂತಮೇವ ದುಸ್ಸೀಲಪುಗ್ಗಲಂ ಸೇವನ್ತಸ್ಸ, ಕುಸಲಸ್ಸ ಕಮ್ಮಸ್ಸ ಕರಣಕಾಲೇ ನಿಬ್ಬಿನ್ದಿಯಕಾರಿಸ್ಸ ನಿಬ್ಬಿನ್ದಿತ್ವಾ ಉಕ್ಕಣ್ಠಿತ್ವಾ ಕರೋನ್ತಸ್ಸ ಏವರೂಪಸ್ಸ, ತಾತ, ಪುಗ್ಗಲಸ್ಸ ಕಮ್ಮಾನಂ ಅತ್ಥೋ ಸಮ್ಮಾ ನ ವಿಪಚ್ಚತಿ ನ ಸಮ್ಪಜ್ಜತಿ, ತೀಣಿ ಕುಲಗ್ಗಾನಿ ಚ ಛ ಕಾಮಸಗ್ಗಾನಿ ಚ ನ ಉಪನೇತೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ಅಜ್ಝತ್ತಞ್ಚಾತಿ ಅತ್ತನೋ ನಿಯಕಜ್ಝತ್ತಂ ಅನಿಚ್ಚಭಾವನಾದಿವಸೇನ ಪಯುತ್ತಸ್ಸ. ತಥಾಯತನಸೇವಿನೋತಿ ತಥೇವ ಸೀಲವನ್ತೇ ಪುಗ್ಗಲೇ ಸೇವಮಾನಸ್ಸ. ವಿಪಚ್ಚತೀತಿ ಸಮ್ಪಜ್ಜತಿ ಮಹನ್ತಂ ಯಸಂ ದೇತಿ.

ಯೋಗಪ್ಪಯೋಗಸಙ್ಖಾತನ್ತಿ ಯೋಗೇ ಯುಞ್ಜಿತಬ್ಬಯುತ್ತಕೇ ಕಾರಣೇ ಪಯೋಗಕೋಟ್ಠಾಸಭೂತಂ ಪಞ್ಞಂ. ಸಮ್ಭತಸ್ಸಾತಿ ರಾಸಿಕತಸ್ಸ ಧನಸ್ಸ ಅನುರಕ್ಖಣಂ. ತಾನಿ ತ್ವನ್ತಿ ಏತಾನಿ ಚ ದ್ವೇ ಪುರಿಮಾನಿ ಚ ಮಯಾ ವುತ್ತಕಾರಣಾನಿ ಸಬ್ಬಾನಿ, ತಾತ, ತ್ವಂ ಸೇವಸ್ಸು, ಮಯಾ ವುತ್ತಂ ಓವಾದಂ ಹದಯೇ ಕತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಘರೇ ಧನಂ ರಕ್ಖ. ಮಾ ಅಕಮ್ಮಾಯ ರನ್ಧಯೀತಿ ಅಯುತ್ತೇನ ಅಕಾರಣೇನ ಮಾ ರನ್ಧಯಿ, ತಂ ಧನಂ ಮಾ ಝಾಪಯಿ ಮಾ ನಾಸಯಿ. ಕಿಂಕಾರಣಾ? ಅಕಮ್ಮುನಾ ಹೀತಿ ಅಯುತ್ತಕಮ್ಮಕರಣೇನ ದುಮ್ಮೇಧೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ಸಕಂ ಧನಂ ನಾಸೇತ್ವಾ ಪಚ್ಛಾ ದುಗ್ಗತೋ. ನಳಾಗಾರಂವ ಸೀದತೀತಿ ಯಥಾ ನಳಾಗಾರಂ ಮೂಲತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಜೀರಮಾನಂ ಅಪ್ಪತಿಟ್ಠಂ ಪತತಿ, ಏವಂ ಅಕಾರಣೇನ ಧನಂ ನಾಸೇತ್ವಾ ಅಪಾಯೇಸು ನಿಬ್ಬತ್ತತೀತಿ.

ಏವಮ್ಪಿ ಬೋಧಿಸತ್ತೋ ಏತ್ತಕೇನ ಠಾನೇನ ಪಞ್ಚ ಬಲಾನಿ ವಣ್ಣೇತ್ವಾ ಪಞ್ಞಾಬಲಂ ಉಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಚನ್ದಮಣ್ಡಲಂ ನೀಹರನ್ತೋ ವಿಯ ಕಥೇತ್ವಾ ಇದಾನಿ ದಸಹಿ ಗಾಥಾಹಿ ರಞ್ಞೋ ಓವಾದಂ ದೇನ್ತೋ ಆಹ –

೩೯.

‘‘ಧಮ್ಮಂ ಚರ ಮಹಾರಾಜ, ಮಾತಾಪಿತೂಸು ಖತ್ತಿಯ;

ಇಧ ಧಮ್ಮಂ ಚರಿತ್ವಾನ, ರಾಜ ಸಗ್ಗಂ ಗಮಿಸ್ಸಸಿ.

೪೦.

‘‘ಧಮ್ಮಂ ಚರ ಮಹಾರಾಜ, ಪುತ್ತದಾರೇಸು ಖತ್ತಿಯ;

ಇಧ ಧಮ್ಮಂ ಚರಿತ್ವಾನ, ರಾಜ ಸಗ್ಗಂ ಗಮಿಸ್ಸಸಿ.

೪೧.

‘‘ಧಮ್ಮಂ ಚರ ಮಹಾರಾಜ, ಮಿತ್ತಾಮಚ್ಚೇಸು ಖತ್ತಿಯ;

ಇಧ ಧಮ್ಮಂ ಚರಿತ್ವಾನ, ರಾಜ ಸಗ್ಗಂ ಗಮಿಸ್ಸಸಿ.

೪೨.

‘‘ಧಮ್ಮಂ ಚರ ಮಹಾರಾಜ, ವಾಹನೇಸು ಬಲೇಸು ಚ;

ಇಧ ಧಮ್ಮಂ ಚರಿತ್ವಾನ, ರಾಜ ಸಗ್ಗಂ ಗಮಿಸ್ಸಸಿ.

೪೩.

‘‘ಧಮ್ಮಂ ಚರ ಮಹಾರಾಜ, ಗಾಮೇಸು ನಿಗಮೇಸು ಚ;

ಇಧ ಧಮ್ಮಂ ಚರಿತ್ವಾನ, ರಾಜ ಸಗ್ಗಂ ಗಮಿಸ್ಸಸಿ.

೪೪.

‘‘ಧಮ್ಮಂ ಚರ ಮಹಾರಾಜ, ರಟ್ಠೇ ಜನಪದೇಸು ಚ;

ಇಧ ಧಮ್ಮಂ ಚರಿತ್ವಾನ, ರಾಜ ಸಗ್ಗಂ ಗಮಿಸ್ಸಸಿ.

೪೫.

‘‘ಧಮ್ಮಂ ಚರ ಮಹಾರಾಜ, ಸಮಣೇ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೇಸು ಚ;

ಇಧ ಧಮ್ಮಂ ಚರಿತ್ವಾನ, ರಾಜ ಸಗ್ಗಂ ಗಮಿಸ್ಸಸಿ.

೪೬.

‘‘ಧಮ್ಮಂ ಚರ ಮಹಾರಾಜ, ಮಿಗಪಕ್ಖೀಸು ಖತ್ತಿಯ;

ಇಧ ಧಮ್ಮಂ ಚರಿತ್ವಾನ, ರಾಜ ಸಗ್ಗಂ ಗಮಿಸ್ಸಸಿ.

೪೭.

‘‘ಧಮ್ಮಂ ಚರ ಮಹಾರಾಜ, ಧಮ್ಮೋ ಚಿಣ್ಣೋ ಸುಖಾವಹೋ;

ಇಧ ಧಮ್ಮಂ ಚರಿತ್ವಾನ, ರಾಜ ಸಗ್ಗಂ ಗಮಿಸ್ಸಸಿ.

೪೮.

‘‘ಧಮ್ಮಂ ಚರ ಮಹಾರಾಜ, ಸಇನ್ದಾ ದೇವಾ ಸಬ್ರಹ್ಮಕಾ;

ಸುಚಿಣ್ಣೇನ ದಿವಂ ಪತ್ತಾ, ಮಾ ಧಮ್ಮಂ ರಾಜ ಪಾಮದೋ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಪಠಮಗಾಥಾಯ ತಾವ ಇಧ ಧಮ್ಮನ್ತಿ ಮಾತಾಪಿತುಪಟ್ಠಾನಧಮ್ಮಂ. ತಂ ಕಾಲಸ್ಸೇವ ವುಟ್ಠಾಯ ಮಾತಾಪಿತೂನಂ ಮುಖೋದಕದನ್ತಕಟ್ಠದಾನಮಾದಿಂ ಕತ್ವಾ ಸಬ್ಬಸರೀರಕಿಚ್ಚಪರಿಹರಣಂ ಕರೋನ್ತೋವ ಪೂರೇಹೀತಿ ವದತಿ. ಪುತ್ತದಾರೇಸೂತಿ ಪುತ್ತಧೀತರೋ ತಾವ ಪಾಪಾ ನಿವಾರೇತ್ವಾ ಕಲ್ಯಾಣೇ ನಿವೇಸೇನ್ತೋ ಸಿಪ್ಪಂ ಉಗ್ಗಣ್ಹಾಪೇನ್ತೋ ವಯಪ್ಪತ್ತಕಾಲೇ ಪತಿರೂಪಕುಲವಂಸೇನ ಆವಾಹವಿವಾಹಂ ಕರೋನ್ತೋ ಸಮಯೇ ಧನಂ ದೇನ್ತೋ ಪುತ್ತೇಸು ಧಮ್ಮಂ ಚರತಿ ನಾಮ, ಭರಿಯಂ ಸಮ್ಮಾನೇನ್ತೋ ಅನವಮಾನೇನ್ತೋ ಅನತಿಚರನ್ತೋ ಇಸ್ಸರಿಯಂ ವೋಸ್ಸಜ್ಜೇನ್ತೋ ಅಲಙ್ಕಾರಂ ಅನುಪ್ಪದೇನ್ತೋ ದಾರೇಸು ಧಮ್ಮಂ ಚರತಿ ನಾಮ. ಮಿತ್ತಾಮಚ್ಚೇಸೂತಿ ಮಿತ್ತಾಮಚ್ಚೇ ಚತೂಹಿ ಸಙ್ಗಹವತ್ಥೂಹಿ ಸಙ್ಗಣ್ಹನ್ತೋ ಅವಿಸಂವಾದೇನ್ತೋ ಏತೇಸು ಧಮ್ಮಂ ಚರತಿ ನಾಮ. ವಾಹನೇಸು ಬಲೇಸು ಚಾತಿ ಹತ್ಥಿಅಸ್ಸಾದೀನಂ ವಾಹನಾನಂ ಬಲಕಾಯಸ್ಸ ಚ ದಾತಬ್ಬಯುತ್ತಕಂ ದೇನ್ತೋ ಸಕ್ಕಾರಂ ಕರೋನ್ತೋ ಹತ್ಥಿಅಸ್ಸಾದಯೋ ಮಹಲ್ಲಕಕಾಲೇ ಕಮ್ಮೇಸು ಅಯೋಜೇನ್ತೋ ತೇಸು ಧಮ್ಮಂ ಚರತಿ ನಾಮ.

ಗಾಮೇಸು ನಿಗಮೇಸು ಚಾತಿ ಗಾಮನಿಗಮವಾಸಿನೋ ದಣ್ಡಬಲೀಹಿ ಅಪೀಳೇನ್ತೋವ ತೇಸು ಧಮ್ಮಂ ಚರತಿ ನಾಮ. ರಟ್ಠೇ ಜನಪದೇಸು ಚಾತಿ ರಟ್ಠಞ್ಚ ಜನಪದಞ್ಚ ಅಕಾರಣೇನ ಕಿಲಮೇನ್ತೋ ಹಿತಚಿತ್ತಂ ಅಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಪೇನ್ತೋ ತತ್ಥ ಅಧಮ್ಮಂ ಚರತಿ ನಾಮ, ಅಪೀಳೇನ್ತೋ ಪನ ಹಿತಚಿತ್ತೇನ ಫರನ್ತೋ ತತ್ಥ ಧಮ್ಮಂ ಚರತಿ ನಾಮ. ಸಮಣೇ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೇಸು ಚಾತಿ ತೇಸಂ ಚತ್ತಾರೋ ಪಚ್ಚಯೇ ದೇನ್ತೋವ ತೇಸು ಧಮ್ಮಂ ಚರತಿ ನಾಮ. ಮಿಗಪಕ್ಖೀಸೂತಿ ಸಬ್ಬಚತುಪ್ಪದಸಕುಣಾನಂ ಅಭಯಂ ದೇನ್ತೋ ತೇಸು ಧಮ್ಮಂ ಚರತಿ ನಾಮ. ಧಮ್ಮೋ ಚಿಣ್ಣೋತಿ ಸುಚರಿತಧಮ್ಮೋ ಚಿಣ್ಣೋ. ಸುಖಾವಹೋತಿ ತೀಸು ಕುಲಸಮ್ಪದಾಸು ಛಸು ಕಾಮಸಗ್ಗೇಸು ಸುಖಂ ಆವಹತಿ. ಸುಚಿಣ್ಣೇನಾತಿ ಇಧ ಚಿಣ್ಣೇನ ಕಾಯಸುಚರಿತಾದಿನಾ ಸುಚಿಣ್ಣೇನ. ದಿವಂ ಪತ್ತಾತಿ ದೇವಲೋಕಬ್ರಹ್ಮಲೋಕಸಙ್ಖಾತಂ ದಿವಂ ಗತಾ, ತತ್ಥ ದಿಬ್ಬಸಮ್ಪತ್ತಿಲಾಭಿನೋ ಜಾತಾ. ಮಾ ಧಮ್ಮಂ ರಾಜ ಪಾಮದೋತಿ ತಸ್ಮಾ ತ್ವಂ, ಮಹಾರಾಜ, ಜೀವಿತಂ ಜಹನ್ತೋಪಿ ಧಮ್ಮಂ ಮಾ ಪಮಜ್ಜೀತಿ.

ಏವಂ ದಸ ಧಮ್ಮಚರಿಯಗಾಥಾಯೋ ವತ್ವಾ ಉತ್ತರಿಪಿ ಓವದನ್ತೋ ಓಸಾನಗಾಥಮಾಹ –

೪೯.

‘‘ತತ್ಥೇವ ತೇ ವತ್ತಪದಾ, ಏಸಾವ ಅನುಸಾಸನೀ;

ಸಪ್ಪಞ್ಞಸೇವೀ ಕಲ್ಯಾಣೀ, ಸಮತ್ತಂ ಸಾಮ ತಂ ವಿದೂ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ತತ್ಥೇವ ತೇ ವತ್ತಪದಾತಿ ಇದಂ ಪುರಿಮನಯೇನೇವ ಯೋಜೇತಬ್ಬಂ. ಸಪ್ಪಞ್ಞಸೇವೀ ಕಲ್ಯಾಣೀ, ಸಮತ್ತಂ ಸಾಮ ತಂ ವಿದೂತಿ, ಮಹಾರಾಜ, ತಂ ಮಯಾ ವುತ್ತಂ ಓವಾದಂ ತ್ವಂ ನಿಚ್ಚಕಾಲಂ ಸಪ್ಪಞ್ಞಪುಗ್ಗಲಸೇವೀ ಕಲ್ಯಾಣಗುಣಸಮನ್ನಾಗತೋ ಹುತ್ವಾ ಸಮತ್ತಂ ಪರಿಪುಣ್ಣಂ ಸಾಮಂ ವಿದೂ ಅತ್ತಪಚ್ಚಕ್ಖತೋವ ಜಾನಿತ್ವಾ ಯಥಾನುಸಿಟ್ಠಂ ಪಟಿಪಜ್ಜಾತಿ.

ಏವಂ ಮಹಾಸತ್ತೋ ಆಕಾಸಗಙ್ಗಂ ಓತಾರೇನ್ತೋ ವಿಯ ಬುದ್ಧಲೀಳಾಯ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇಸಿ. ಮಹಾಜನೋ ಮಹಾಸಕ್ಕಾರಂ ಅಕಾಸಿ, ಸಾಧುಕಾರಸಹಸ್ಸಾನಿ ಅದಾಸಿ. ರಾಜಾ ತುಟ್ಠೋ ಅಮಚ್ಚೇ ಆಮನ್ತೇತ್ವಾ ಪುಚ್ಛಿ – ‘‘ಭೋನ್ತೋ! ಅಮಚ್ಚಾ ಮಮ ಪುತ್ತೇನ ತರುಣಜಮ್ಬುಫಲಸಮಾನತುಣ್ಡೇನ ಜಮ್ಬುಕಪಣ್ಡಿತೇನ ಏವಂ ಕಥೇನ್ತೇನ ಕೇನ ಕತ್ತಬ್ಬಂ ಕಿಚ್ಚಂ ಕತ’’ನ್ತಿ. ಸೇನಾಪತಿನಾ, ದೇವಾತಿ. ‘‘ತೇನ ಹಿಸ್ಸ ಸೇನಾಪತಿಟ್ಠಾನಂ ದಮ್ಮೀ’’ತಿ ಜಮ್ಬುಕಂ ಠಾನನ್ತರೇ ಠಪೇಸಿ. ಸೋ ತತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಸೇನಾಪತಿಟ್ಠಾನೇ ಠತ್ವಾ ಪಿತು ಕಮ್ಮಾನಿ ಅಕಾಸಿ. ತಿಣ್ಣಂ ಸಕುಣಾನಂ ಮಹನ್ತೋ ಸಕ್ಕಾರೋ ಅಹೋಸಿ. ತಯೋಪಿ ಜನಾ ರಞ್ಞೋ ಅತ್ಥಞ್ಚ ಧಮ್ಮಞ್ಚ ಅನುಸಾಸಿಂಸು. ಮಹಾಸತ್ತಸ್ಸೋವಾದೇ ಠತ್ವಾ ರಾಜಾ ದಾನಾದೀನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಕತ್ವಾ ಸಗ್ಗಪರಾಯಣೋ ಅಹೋಸಿ. ಅಮಚ್ಚಾ ರಞ್ಞೋ ಸರೀರಕಿಚ್ಚಂ ಕತ್ವಾ ಸಕುಣಾನಂ ಆರೋಚೇತ್ವಾ ‘‘ಸಾಮಿ, ಜಮ್ಬುಕಸಕುಣ ರಾಜಾ ತುಮ್ಹಾಕಂ ಛತ್ತಂ ಉಸ್ಸಾಪೇತಬ್ಬಂ ಅಕಾಸೀ’’ತಿ ವದಿಂಸು. ಮಹಾಸತ್ತೋ ‘‘ನ ಮಯ್ಹಂ ರಜ್ಜೇನತ್ಥೋ, ತುಮ್ಹೇ ಅಪ್ಪಮತ್ತಾ ರಜ್ಜಂ ಕಾರೇಥಾ’’ತಿ ಮಹಾಜನಂ ಸೀಲೇಸು ಪತಿಟ್ಠಾಪೇತ್ವಾ ‘‘ಏವಂ ವಿನಿಚ್ಛಯಂ ಪವತ್ತೇಯ್ಯಾಥಾ’’ತಿ ವಿನಿಚ್ಛಯಧಮ್ಮಂ ಸುವಣ್ಣಪಟ್ಟೇ ಲಿಖಾಪೇತ್ವಾ ಅರಞ್ಞಂ ಪಾವಿಸಿ. ತಸ್ಸೋವಾದೋ ಚತ್ತಾಲೀಸ ವಸ್ಸಸಹಸ್ಸಾನಿ ಪವತ್ತತಿ.

ಸತ್ಥಾ ರಞ್ಞೋ ಓವಾದವಸೇನ ಇಮಂ ಧಮ್ಮದೇಸನಂ ದೇಸೇತ್ವಾ ಜಾತಕಂ ಸಮೋಧಾನೇಸಿ ‘‘ತದಾ ರಾಜಾ ಆನನ್ದೋ ಅಹೋಸಿ, ಕುಣ್ಡಲಿನೀ ಉಪ್ಪಲವಣ್ಣಾ, ವೇಸ್ಸನ್ತರೋ ಸಾರಿಪುತ್ತೋ, ಜಮ್ಬುಕಸಕುಣೋ ಪನ ಅಹಮೇವ ಅಹೋಸಿ’’ನ್ತಿ.

ತೇಸಕುಣಜಾತಕವಣ್ಣನಾ ಪಠಮಾ.

[೫೨೨] ೨. ಸರಭಙ್ಗಜಾತಕವಣ್ಣನಾ

ಅಲಙ್ಕತಾ ಕುಣ್ಡಲಿನೋ ಸುವತ್ಥಾತಿ ಇದಂ ಸತ್ಥಾ ವೇಳುವನೇ ವಿಹರನ್ತೋ ಮಹಾಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನತ್ಥೇರಸ್ಸ ಪರಿನಿಬ್ಬಾನಂ ಆರಬ್ಭ ಕಥೇಸಿ. ಸಾರಿಪುತ್ತತ್ಥೇರೋ ತಥಾಗತಂ ಜೇತವನೇ ವಿಹರನ್ತಂ ಅತ್ತನೋ ಪರಿನಿಬ್ಬಾನಂ ಅನುಜಾನಾಪೇತ್ವಾ ಗನ್ತ್ವಾ ನಾಳಕಗಾಮಕೇ ಜಾತೋವರಕೇ ಪರಿನಿಬ್ಬಾಯಿ. ತಸ್ಸ ಪರಿನಿಬ್ಬುತಭಾವಂ ಸುತ್ವಾ ಸತ್ಥಾ ರಾಜಗಹಂ ಗನ್ತ್ವಾ ವೇಳುವನೇ ವಿಹಾಸಿ. ತದಾ ಮಹಾಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನತ್ಥೇರೋ ಇಸಿಗಿಲಿಪಸ್ಸೇ ಕಾಳಸಿಲಾಯಂ ವಿಹರತಿ. ಸೋ ಪನ ಇದ್ಧಿಬಲೇನ ಕೋಟಿಪ್ಪತ್ತಭಾವೇನ ದೇವಲೋಕಚಾರಿಕಞ್ಚ ಉಸ್ಸದನಿರಯಚಾರಿಕಞ್ಚ ಗಚ್ಛತಿ. ದೇವಲೋಕೇ ಬುದ್ಧಸಾವಕಾನಂ ಮಹನ್ತಂ ಇಸ್ಸರಿಯಂ ದಿಸ್ವಾ ಉಸ್ಸದನಿರಯೇಸು ಚ ತಿತ್ಥಿಯಸಾವಕಾನಂ ಮಹನ್ತಂ ದುಕ್ಖಂ ದಿಸ್ವಾ ಮನುಸ್ಸಲೋಕಂ ಆಗನ್ತ್ವಾ ‘‘ಅಸುಕೋ ಉಪಾಸಕೋ ಅಸುಕಾ ಚ ಉಪಾಸಿಕಾ ಅಸುಕಸ್ಮಿಂ ನಾಮ ದೇವಲೋಕೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿತ್ವಾ ಮಹಾಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ಅನುಭವನ್ತಿ, ತಿತ್ಥಿಯಸಾವಕೇಸು ಅಸುಕೋ ಚ ಅಸುಕಾ ಚ ನಿರಯಾದೀಸು ಅಸುಕಅಪಾಯೇ ನಾಮ ನಿಬ್ಬತ್ತಾ’’ತಿ ಮನುಸ್ಸಾನಂ ಕಥೇಸಿ. ಮನುಸ್ಸಾ ಸಾಸನೇ ಪಸೀದನ್ತಿ, ತಿತ್ಥಿಯೇ ಪರಿವಜ್ಜೇನ್ತಿ. ಬುದ್ಧಸಾವಕಾನಂ ಸಕ್ಕಾರೋ ಮಹನ್ತೋ ಅಹೋಸಿ, ತಿತ್ಥಿಯಾನಂ ಪರಿಹಾಯತಿ.

ತೇ ಥೇರೇ ಆಘಾತಂ ಬನ್ಧಿತ್ವಾ ‘‘ಇಮಸ್ಮಿಂ ಜೀವನ್ತೇ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಉಪಟ್ಠಾಕಾ ಭಿಜ್ಜನ್ತಿ, ಸಕ್ಕಾರೋ ಚ ಪರಿಹಾಯತಿ, ಮಾರಾಪೇಸ್ಸಾಮ ನ’’ನ್ತಿ ಥೇರಸ್ಸ ಮಾರಣತ್ಥಂ ಸಮಣಗುತ್ತಕಸ್ಸ ನಾಮ ಚೋರಸ್ಸ ಸಹಸ್ಸಂ ಅದಂಸು. ಸೋ ‘‘ಥೇರಂ ಮಾರೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಮಹನ್ತೇನ ಪರಿವಾರೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಕಾಳಸಿಲಂ ಅಗಮಾಸಿ. ಥೇರೋ ತಂ ಆಗಚ್ಛನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾವ ಇದ್ಧಿಯಾ ಉಪ್ಪತಿತ್ವಾ ಪಕ್ಕಾಮಿ. ಚೋರೋ ತಂ ದಿವಸಂ ಥೇರಂ ಅದಿಸ್ವಾ ನಿವತ್ತಿತ್ವಾ ಪುನದಿವಸೇಪೀತಿ ಛ ದಿವಸೇ ಅಗಮಾಸಿ. ಥೇರೋಪಿ ತಥೇವ ಇದ್ಧಿಯಾ ಪಕ್ಕಾಮಿ. ಸತ್ತಮೇ ಪನ ದಿವಸೇ ಥೇರಸ್ಸ ಪುಬ್ಬೇ ಕತಂ ಅಪರಾಪರಿಯವೇದನೀಯಕಮ್ಮಂ ಓಕಾಸಂ ಲಭಿ. ಸೋ ಕಿರ ಪುಬ್ಬೇ ಭರಿಯಾಯ ವಚನಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಮಾತಾಪಿತರೋ ಮಾರೇತುಕಾಮೋ ಯಾನಕೇನ ಅರಞ್ಞಂ ನೇತ್ವಾ ಚೋರಾನಂ ಉಟ್ಠಿತಾಕಾರಂ ಕತ್ವಾ ಮಾತಾಪಿತರೋ ಪೋಥೇಸಿ ಪಹರಿ. ತೇ ಚಕ್ಖುದುಬ್ಬಲತಾಯ ರೂಪದಸ್ಸನರಹಿತಾ ತಂ ಅತ್ತನೋ ಪುತ್ತಂ ಅಸಞ್ಜಾನನ್ತಾ ‘‘ಚೋರಾ ಏವ ಏತೇ’’ತಿ ಸಞ್ಞಾಯ, ‘‘ತಾತ, ಅಸುಕಾ ನಾಮ ಚೋರಾ ನೋ ಘಾತೇನ್ತಿ, ತ್ವಂ ಪಟಿಕ್ಕಮಾಹೀ’’ತಿ ತಸ್ಸೇವತ್ಥಾಯ ಪರಿದೇವಿಂಸು. ಸೋ ಚಿನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಇಮೇ ಮಯಾ ಪೋಥಿಯಮಾನಾಪಿ ಮಯ್ಹಂ ಯೇವತ್ಥಾಯ ಪರಿದೇವನ್ತಿ, ಅಯುತ್ತಂ ಕಮ್ಮಂ ಕರೋಮೀ’’ತಿ. ಅಥ ನೇ ಅಸ್ಸಾಸೇತ್ವಾ ಚೋರಾನಂ ಪಲಾಯನಾಕಾರಂ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ತೇಸಂ ಹತ್ಥಪಾದೇ ಸಮ್ಬಾಹಿತ್ವಾ ‘‘ಅಮ್ಮ, ತಾತಾ, ಮಾ ಭಾಯಿತ್ಥ, ಚೋರಾ ಪಲಾತಾ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಪುನ ಅತ್ತನೋ ಗೇಹಮೇವ ಆನೇಸಿ. ತಂ ಕಮ್ಮಂ ಏತ್ತಕಂ ಕಾಲಂ ಓಕಾಸಂ ಅಲಭಿತ್ವಾ ಭಸ್ಮಪಟಿಚ್ಛನ್ನೋ ಅಙ್ಗಾರರಾಸಿ ವಿಯ ಠತ್ವಾ ಇಮಂ ಅನ್ತಿಮಸರೀರಂ ಉಪಧಾವಿತ್ವಾ ಗಣ್ಹಿ. ಯಥಾ ಹಿ ಪನ ಸುನಖಲುದ್ದಕೇನ ಮಿಗಂ ದಿಸ್ವಾ ಸುನಖೋ ವಿಸ್ಸಜ್ಜಿತೋ ಮಿಗಂ ಅನುಬನ್ಧಿತ್ವಾ ಯಸ್ಮಿಂ ಠಾನೇ ಪಾಪುಣಾತಿ, ತಸ್ಮಿಂಯೇವ ಗಣ್ಹಾತಿ, ಏವಂ ಇದಂ ಕಮ್ಮಂ ಯಸ್ಮಿಂ ಠಾನೇ ಓಕಾಸಂ ಲಭತಿ, ತಸ್ಮಿಂ ವಿಪಾಕಂ ದೇತಿ, ತೇನ ಮುತ್ತೋ ನಾಮ ನತ್ಥಿ.

ಥೇರೋ ಅತ್ತನಾ ಕತಕಮ್ಮಸ್ಸ ಆಕಡ್ಢಿತಭಾವಂ ಞತ್ವಾ ನ ಅಪಗಚ್ಛಿ. ಥೇರೋ ತಸ್ಸ ನಿಸ್ಸನ್ದೇನ ಆಕಾಸೇ ಉಪ್ಪತಿತುಂ ನಾಸಕ್ಖಿ. ನನ್ದೋಪನನ್ದದಮನಸಮತ್ಥವೇಜಯನ್ತಕಮ್ಪನಸಮತ್ಥಾಪಿಸ್ಸ ಇದ್ಧಿ ಕಮ್ಮಬಲೇನ ದುಬ್ಬಲತಂ ಪತ್ತಾ. ಚೋರೋ ಥೇರಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಥೇರಸ್ಸ ಅಟ್ಠೀನಿ ತಣ್ಡುಲಕಣಮತ್ತಾನಿ ಕರೋನ್ತೋ ಭಿನ್ದಿತ್ವಾ ಸಞ್ಚುಣ್ಣೇತ್ವಾ ಪಲಾಲಪಿಟ್ಠಿಕಕರಣಂ ನಾಮ ಕತ್ವಾ ‘‘ಮತೋ’’ತಿ ಸಞ್ಞಾಯ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಗುಮ್ಬಪಿಟ್ಠೇ ಖಿಪಿತ್ವಾ ಸಪರಿವಾರೋ ಪಕ್ಕಾಮಿ. ಥೇರೋ ಸತಿಂ ಪಟಿಲಭಿತ್ವಾ ‘‘ಸತ್ಥಾರಂ ಪಸ್ಸಿತ್ವಾ ಪರಿನಿಬ್ಬಾಯಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ಸರೀರಂ ಝಾನವೇಠನೇನ ವೇಠೇತ್ವಾ ಥಿರಂ ಕತ್ವಾ ಆಕಾಸಂ ಉಪ್ಪತಿತ್ವಾ ಆಕಾಸೇನ ಸತ್ಥು ಸನ್ತಿಕಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಸತ್ಥಾರಂ ವನ್ದಿತ್ವಾ ‘‘ಭನ್ತೇ, ಆಯುಸಙ್ಖಾರೋ ಮೇ ಓಸ್ಸಟ್ಠೋ, ಪರಿನಿಬ್ಬಾಯಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಆಹ. ‘‘ಪರಿನಿಬ್ಬಾಯಿಸ್ಸಸಿ, ಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನ’’ಆತಿ. ‘‘ಆಮ, ಭನ್ತೇ’’ತಿ. ‘‘ಕತ್ಥ ಗನ್ತ್ವಾ ಪರಿನಿಬ್ಬಾಯಿಸ್ಸಸೀ’’ತಿ. ‘‘ಕಾಳಸಿಲಾಪಟ್ಟೇ, ಭನ್ತೇ’’ತಿ. ತೇನ ಹಿ, ಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನ, ಧಮ್ಮಂ ಮಯ್ಹಂ ಕಥೇತ್ವಾ ಯಾಹಿ, ತಾದಿಸಸ್ಸ ಸಾವಕಸ್ಸ ಇದಾನಿ ದಸ್ಸನಂ ನತ್ಥೀತಿ. ಸೋ ‘‘ಏವಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮಿ, ಭನ್ತೇ’’ತಿ ಸತ್ಥಾರಂ ವನ್ದಿತ್ವಾ ತಾಲಪ್ಪಮಾಣಂ ಆಕಾಸೇ ಉಪ್ಪತಿತ್ವಾ ಪರಿನಿಬ್ಬಾನದಿವಸೇ ಸಾರಿಪುತ್ತತ್ಥೇರೋ ವಿಯ ನಾನಪ್ಪಕಾರಾ ಇದ್ಧಿಯೋ ಕತ್ವಾ ಧಮ್ಮಂ ಕಥೇತ್ವಾ ಸತ್ಥಾರಂ ವನ್ದಿತ್ವಾ ಕಾಳಸಿಲಾಯಂ ಅಟವಿಯಂ ಪರಿನಿಬ್ಬಾಯಿ.

ತಙ್ಖಣಞ್ಞೇವ ಛ ದೇವಲೋಕಾ ಏಕಕೋಲಾಹಲಾ ಅಹೇಸುಂ, ‘‘ಅಮ್ಹಾಕಂ ಕಿರ ಆಚರಿಯೋ ಪರಿನಿಬ್ಬುತೋ’’ತಿ ದಿಬ್ಬಗನ್ಧಮಾಲಾವಾಸಧೂಮಚನ್ದನಚುಣ್ಣಾನಿ ಚೇವ ನಾನಾದಾರೂನಿ ಚ ಗಹೇತ್ವಾ ಆಗಮಿಂಸು, ಏಕೂನಸತರತನಚನ್ದನಚಿತಕಾ ಅಹೋಸಿ. ಸತ್ಥಾ ಥೇರಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕೇ ಠತ್ವಾ ಸರೀರನಿಕ್ಖೇಪಂ ಕಾರೇಸಿ. ಆಳಾಹನಸ್ಸ ಸಮನ್ತತೋ ಯೋಜನಮತ್ತೇ ಪದೇಸೇ ಪುಪ್ಫವಸ್ಸಂ ವಸ್ಸಿ. ದೇವಾನಂ ಅನ್ತರೇ ಮನುಸ್ಸಾ, ಮನುಸ್ಸಾನಂ ಅನ್ತರೇ ದೇವಾ ಅಹೇಸುಂ. ಯಥಾಕ್ಕಮೇನ ದೇವಾನಂ ಅನ್ತರೇ ಯಕ್ಖಾ ತಿಟ್ಠನ್ತಿ, ಯಕ್ಖಾನಂ ಅನ್ತರೇ ಗನ್ಧಬ್ಬಾ ತಿಟ್ಠನ್ತಿ, ಗನ್ಧಬ್ಬಾನಂ ಅನ್ತರೇ ನಾಗಾ ತಿಟ್ಠನ್ತಿ, ನಾಗಾನಂ ಅನ್ತರೇ ವೇನತೇಯ್ಯಾ ತಿಟ್ಠನ್ತಿ, ವೇನತೇಯ್ಯಾನಂ ಅನ್ತರೇ ಕಿನ್ನರಾ ತಿಟ್ಠನ್ತಿ, ಕಿನ್ನರಾನಂ ಅನ್ತರೇ ಛತ್ತಾ ತಿಟ್ಠನ್ತಿ, ಛತ್ತಾನಂ ಅನ್ತರೇ ಸುವಣ್ಣಚಾಮರಾ ತಿಟ್ಠನ್ತಿ, ತೇಸಂ ಅನ್ತರೇ ಧಜಾ ತಿಟ್ಠನ್ತಿ, ತೇಸಂ ಅನ್ತರೇ ಪಟಾಕಾ ತಿಟ್ಠನ್ತಿ. ಸತ್ತ ದಿವಸಾನಿ ಸಾಧುಕೀಳಂ ಕೀಳಿಂಸು. ಸತ್ಥಾ ಥೇರಸ್ಸ ಧಾತುಂ ಗಾಹಾಪೇತ್ವಾ ವೇಳುವನದ್ವಾರಕೋಟ್ಠಕೇ ಚೇತಿಯಂ ಕಾರಾಪೇಸಿ. ತದಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಧಮ್ಮಸಭಾಯಂ ಕಥಂ ಸಮುಟ್ಠಾಪೇಸುಂ ‘‘ಆವುಸೋ, ಸಾರಿಪುತ್ತತ್ಥೇರೋ ತಥಾಗತಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕೇ ಅಪರಿನಿಬ್ಬುತತ್ತಾ ಬುದ್ಧಾನಂ ಸನ್ತಿಕಾ ಮಹನ್ತಂ ಸಮ್ಮಾನಂ ನ ಲಭಿ, ಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನತ್ಥೇರೋ ಪನ ಬುದ್ಧಾನಂ ಸಮೀಪೇ ಪರಿನಿಬ್ಬುತತ್ತಾ ಮಹಾಸಮ್ಮಾನಂ ಲಭೀ’’ತಿ. ಸತ್ಥಾ ಆಗನ್ತ್ವಾ ‘‘ಕಾಯ ನುತ್ಥ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಏತರಹಿ ಕಥಾಯ ಸನ್ನಿಸಿನ್ನಾ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ‘‘ಇಮಾಯ ನಾಮಾ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ‘‘ನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಇದಾನೇವ ಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನೋ ಮಮ ಸನ್ತಿಕಾ ಸಮ್ಮಾನಂ ಲಭತಿ, ಪುಬ್ಬೇಪಿ ಲಭಿಯೇವಾ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಅತೀತಂ ಆಹರಿ.

ಅತೀತೇ ಬಾರಾಣಸಿಯಂ ಬ್ರಹ್ಮದತ್ತೇ ರಜ್ಜಂ ಕಾರೇನ್ತೇ ಬೋಧಿಸತ್ತೋ ಪುರೋಹಿತಸ್ಸ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಿಯಾ ಕುಚ್ಛಿಮ್ಹಿ ಪಟಿಸನ್ಧಿಂ ಗಣ್ಹಿತ್ವಾ ದಸಮಾಸಚ್ಚಯೇನ ಪಚ್ಚೂಸಸಮಯೇ ಮಾತುಕುಚ್ಛಿತೋ ನಿಕ್ಖಮಿ. ತಸ್ಮಿಂ ಖಣೇ ದ್ವಾದಸಯೋಜನಿಕೇ ಬಾರಾಣಸಿನಗರೇ ಸಬ್ಬಾವುಧಾನಿ ಪಜ್ಜಲಿಂಸು. ಪುರೋಹಿತೋ ಪುತ್ತಸ್ಸ ಜಾತಕ್ಖಣೇ ಬಹಿ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ಆಕಾಸಂ ಓಲೋಕೇನ್ತೋ ನಕ್ಖತ್ತಯೋಗಂ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಇಮಿನಾ ನಕ್ಖತ್ತೇನ ಜಾತತ್ತಾ ಏಸೋ ಕುಮಾರೋ ಸಕಲಜಮ್ಬುದೀಪೇ ಧನುಗ್ಗಹಾನಂ ಅಗ್ಗೋ ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಞತ್ವಾ ಕಾಲಸ್ಸೇವ ರಾಜಕುಲಂ ಗನ್ತ್ವಾ ರಾಜಾನಂ ಸುಖಸಯಿತಭಾವಂ ಪುಚ್ಛಿ. ‘‘ಕುತೋ ಮೇ, ಆಚರಿಯ, ಸುಖಂ, ಅಜ್ಜ ಸಕಲನಿವೇಸನೇ ಆವುಧಾನಿ ಪಜ್ಜಲಿತಾನೀ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ‘‘ಮಾ ಭಾಯಿ, ದೇವ, ನ ತುಮ್ಹಾಕಂ ನಿವೇಸನೇಯೇವ, ಸಕಲನಗರೇಪಿ ಪಜ್ಜಲಿಂಸುಯೇವ, ಅಜ್ಜ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಗೇಹೇ ಕುಮಾರಸ್ಸ ಜಾತತ್ತಾ ಏವಂ ಅಹೋಸೀ’’ತಿ. ‘‘ಆಚರಿಯ, ಏವಂ ಜಾತಕುಮಾರಸ್ಸ ಪನ ಕಿಂ ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ? ‘‘ನ ಕಿಞ್ಚಿ, ಮಹಾರಾಜ, ಸೋ ಪನ ಸಕಲಜಮ್ಬುದೀಪೇ ಧನುಗ್ಗಹಾನಂ ಅಗ್ಗೋ ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ. ‘‘ಸಾಧು, ಆಚರಿಯ, ತೇನ ಹಿ ನಂ ಪಟಿಜಗ್ಗಿತ್ವಾ ವಯಪ್ಪತ್ತಕಾಲೇ ಅಮ್ಹಾಕಂ ದಸ್ಸೇಯ್ಯಾಸೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಖೀರಮೂಲಂ ತಾವ ಸಹಸ್ಸಂ ದಾಪೇಸಿ. ಪುರೋಹಿತೋ ತಂ ಗಹೇತ್ವಾ ನಿವೇಸನಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಿಯಾ ದತ್ವಾ ಪುತ್ತಸ್ಸ ನಾಮಗ್ಗಹಣದಿವಸೇ ಜಾತಕ್ಖಣೇ ಆವುಧಾನಂ ಪಜ್ಜಲಿತತ್ತಾ ‘‘ಜೋತಿಪಾಲೋ’’ತಿಸ್ಸ ನಾಮಂ ಅಕಾಸಿ.

ಸೋ ಮಹನ್ತೇನ ಪರಿವಾರೇನ ವಡ್ಢಮಾನೋ ಸೋಳಸವಸ್ಸಕಾಲೇ ಉತ್ತಮರೂಪಧರೋ ಅಹೋಸಿ. ಅಥಸ್ಸ ಪಿತಾ ಸರೀರಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ಓಲೋಕೇತ್ವಾ ಸಹಸ್ಸಂ ದತ್ವಾ, ‘‘ತಾತ, ತಕ್ಕಸಿಲಂ ಗನ್ತ್ವಾ ದಿಸಾಪಾಮೋಕ್ಖಸ್ಸ ಆಚರಿಯಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕೇ ಸಿಪ್ಪಂ ಉಪ್ಪಣ್ಹಾಹೀ’’ತಿ ಆಹ. ಸೋ ‘‘ಸಾಧೂ’’ತಿ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿತ್ವಾ ಆಚರಿಯಭಾಗಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಮಾತಾಪಿತರೋ ವನ್ದಿತ್ವಾ ತತ್ಥ ಗನ್ತ್ವಾ ಸಹಸ್ಸಂ ದತ್ವಾ ಸಿಪ್ಪಂ ಪಟ್ಠಪೇತ್ವಾ ಸತ್ತಾಹೇನೇವ ನಿಪ್ಫತ್ತಿಂ ಪಾಪುಣಿ. ಅಥಸ್ಸ ಆಚರಿಯೋ ತುಸ್ಸಿತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಸನ್ತಕಂ ಖಗ್ಗರತನಂ ಸನ್ಧಿಯುತ್ತಂ ಮೇಣ್ಡಕಸಿಙ್ಗಧನುಂ ಸನ್ಧಿಯುತ್ತಂ ತೂಣೀರಂ ಅತ್ತನೋ ಸನ್ನಾಹಕಞ್ಚುಕಂ ಉಣ್ಹೀಸಞ್ಚ ದತ್ವಾ ‘‘ತಾತ ಜೋತಿಪೋಲ, ಅಹಂ ಮಹಲ್ಲಕೋ, ಇದಾನಿ ತ್ವಂ ಇಮೇ ಮಾಣವಕೇ ಸಿಕ್ಖಾಪೇಹೀ’’ತಿ ಪಞ್ಚಸತಮಾಣವಕೇಪಿ ತಸ್ಸೇವ ನಿಯ್ಯಾದೇಸಿ. ಬೋಧಿಸತ್ತೋ ಸಬ್ಬಂ ಉಪಕರಣಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಆಚರಿಯಂ ವನ್ದಿತ್ವಾ ಬಾರಾಣಸಿಮೇವ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಮಾತಾಪಿತರೋ ವನ್ದಿತ್ವಾ ಅಟ್ಠಾಸಿ. ಅಥ ನಂ ವನ್ದಿತ್ವಾ ಠಿತಂ ಪಿತಾ ಅವೋಚ ‘‘ಉಗ್ಗಹಿತಂ ತೇ, ತಾತ, ಸಿಪ್ಪ’’ನ್ತಿ. ‘‘ಆಮ, ತಾತಾ’’ತಿ. ಸೋ ತಸ್ಸ ವಚನಂ ಸುತ್ವಾ ರಾಜಕುಲಂ ಗನ್ತ್ವಾ ‘‘ಪುತ್ತೋ ಮೇ, ದೇವ, ಸಿಪ್ಪಂ ಸಿಕ್ಖಿತ್ವಾ ಆಗತೋ, ಕಿಂ ಕರೋತೂ’’ತಿ ಆಹ. ‘‘ಆಚರಿಯ, ಅಮ್ಹೇ ಉಪಟ್ಠಹತೂ’’ತಿ. ‘‘ಪರಿಬ್ಬಯಮಸ್ಸ ಜಾನಾಥ, ದೇವಾ’’ತಿ. ‘‘ಸೋ ದೇವಸಿಕಂ ಸಹಸ್ಸಂ ಲಭತೂ’’ತಿ. ಸೋ ‘‘ಸಾಧೂ’’ತಿ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿತ್ವಾ ಗೇಹಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಕುಮಾರಂ ಪಕ್ಕೋಸಾಪೇತ್ವಾ ‘‘ತಾತ, ರಾಜಾನಂ ಉಪಟ್ಠಹಾ’’ತಿ ಆಹ. ಸೋ ತತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ದೇವಸಿಕಂ ಸಹಸ್ಸಂ ಲಭಿತ್ವಾ ರಾಜಾನಂ ಉಪಟ್ಠಹಿ.

ರಾಜಪಾದಮೂಲಿಕಾ ಉಜ್ಝಾಯಿಂಸು – ‘‘ಮಯಂ ಜೋತಿಪಾಲೇನ ಕತಕಮ್ಮಂ ನ ಪಸ್ಸಾಮ, ದೇವಸಿಕಂ ಸಹಸ್ಸಂ ಗಣ್ಹಾತಿ, ಮಯಮಸ್ಸ ಸಿಪ್ಪಂ ಪಸ್ಸಿತುಕಾಮಾ’’ತಿ. ರಾಜಾ ತೇಸಂ ವಚನಂ ಸುತ್ವಾ ಪುರೋಹಿತಸ್ಸ ಕಥೇಸಿ. ಪುರೋಹಿತೋ ‘‘ಸಾಧು, ದೇವಾ’’ತಿ ಪುತ್ತಸ್ಸಾರೋಚೇಸಿ. ಸೋ ‘‘ಸಾಧು, ತಾತ, ಇತೋ ಸತ್ತಮೇ ದಿವಸೇ ದಸ್ಸೇಸ್ಸಾಮಿ ಸಿಪ್ಪಂ, ಅಪಿಚ ರಾಜಾ ಅತ್ತನೋ ವಿಜಿತೇ ಧನುಗ್ಗಹೇ ಸನ್ನಿಪಾತಾಪೇತೂ’’ತಿ ಆಹ. ಪುರೋಹಿತೋ ಗನ್ತ್ವಾ ರಞ್ಞೋ ತಮತ್ಥಂ ಆರೋಚೇಸಿ. ರಾಜಾ ನಗರೇ ಭೇರಿಂ ಚರಾಪೇತ್ವಾ ಧನುಗ್ಗಹೇ ಸನ್ನಿಪಾತಾಪೇಸಿ. ಸಟ್ಠಿಸಹಸ್ಸಾ ಧನುಗ್ಗಹಾ ಸನ್ನಿಪತಿಂಸು. ರಾಜಾ ತೇಸಂ ಸನ್ನಿಪತಿತಭಾವಂ ಞತ್ವಾ ‘‘ನಗರವಾಸಿನೋ ಜೋತಿಪಾಲಸ್ಸ ಸಿಪ್ಪಂ ಪಸ್ಸನ್ತೂ’’ತಿ ನಗರೇ ಭೇರಿಂ ಚರಾಪೇತ್ವಾ ರಾಜಙ್ಗಣಂ ಸಜ್ಜಾಪೇತ್ವಾ ಮಹಾಜನಪರಿವುತೋ ಪಲ್ಲಙ್ಕವರೇ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ಧನುಗ್ಗಹೇ ಪಕ್ಕೋಸಾಪೇತ್ವಾ ‘‘ಜೋತಿಪಾಲೋ ಆಗಚ್ಛತೂ’’ತಿ ಪೇಸೇಸಿ. ಸೋ ಆಚರಿಯೇನ ದಿನ್ನಾನಿ ಧನುತೂಣೀರಸನ್ನಾಹಕಞ್ಚುಕಉಣ್ಹೀಸಾನಿ ನಿವಾಸನನ್ತರೇ ಠಪೇತ್ವಾ ಖಗ್ಗಂ ಗಾಹಾಪೇತ್ವಾ ಪಕತಿವೇಸೇನ ರಞ್ಞೋ ಸನ್ತಿಕಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ಅಟ್ಠಾಸಿ.

ಧನುಗ್ಗಹಾ ‘‘ಜೋತಿಪಾಲೋ ಕಿರ ಧನುಸಿಪ್ಪಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ಆಗತೋ, ಧನುಂ ಅಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಪನ ಆಗತತ್ತಾ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಹತ್ಥತೋ ಧನುಂ ಗಹೇತುಕಾಮೋ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ನಾಸ್ಸ ದಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ಕತಿಕಂ ಕರಿಂಸು. ರಾಜಾ ಜೋತಿಪಾಲಂ ಆಮನ್ತೇತ್ವಾ ‘‘ಸಿಪ್ಪಂ ದಸ್ಸೇಹೀ’’ತಿ ಆಹ. ಸೋ ಸಾಣಿಂ ಪರಿಕ್ಖಿಪಾಪೇತ್ವಾ ಅನ್ತೋಸಾಣಿಯಂ ಠಿತೋ ಸಾಟಕಂ ಅಪನೇತ್ವಾ ಸನ್ನಾಹಕಞ್ಚುಕಂ ಪವೇಸೇತ್ವಾ ಉಣ್ಹೀಸಂ ಸೀಸೇ ಪಟಿಮುಞ್ಚಿತ್ವಾ ಮೇಣ್ಡಕಸಿಙ್ಗಧನುಮ್ಹಿ ಪವಾಲವಣ್ಣಂ ಜಿಯಂ ಆರೋಪೇತ್ವಾ ತೂಣೀರಂ ಪಿಟ್ಠೇ ಬನ್ಧಿತ್ವಾ ಖಗ್ಗಂ ವಾಮತೋ ಕತ್ವಾ ವಜಿರಗ್ಗಂ ನಾರಾಚಂ ನಖಪಿಟ್ಠೇನ ಪರಿವತ್ತೇತ್ವಾ ಸಾಣಿಂ ವಿವರಿತ್ವಾ ಪಥವಿಂ ಭಿನ್ದಿತ್ವಾ ಅಲಙ್ಕತನಾಗಕುಮಾರೋ ವಿಯ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ಗನ್ತ್ವಾ ರಞ್ಞೋ ಅಪಚಿತಿಂ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ಅಟ್ಠಾಸಿ. ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಮಹಾಜನಾ ವಗ್ಗನ್ತಿ ನದನ್ತಿ ಅಪ್ಫೋಟೇನ್ತಿ ಸೇಳೇನ್ತಿ. ರಾಜಾ ‘‘ದಸ್ಸೇಹಿ, ಜೋತಿಪಾಲ, ಸಿಪ್ಪ’’ನ್ತಿ ಆಹ. ದೇವ, ತುಮ್ಹಾಕಂ ಧನುಗ್ಗಹೇಸು ಅಕ್ಖಣವೇಧಿವಾಲವೇಧಿಸರವೇಧಿಸದ್ದವೇಧಿನೋ ಚತ್ತಾರೋ ಧನುಗ್ಗಹೇ ಪಕ್ಕೋಸಾಪೇಹೀತಿ. ಅಥ ರಾಜಾ ಪಕ್ಕೋಸಾಪೇಸಿ.

ಮಹಾಸತ್ತೋ ರಾಜಙ್ಗಣೇ ಚತುರಸ್ಸಪರಿಚ್ಛೇದಬ್ಭನ್ತರೇ ಮಣ್ಡಲಂ ಕತ್ವಾ ಚತೂಸು ಕಣ್ಣೇಸು ಚತ್ತಾರೋ ಧನುಗ್ಗಹೇ ಠಪೇತ್ವಾ ಏಕೇಕಸ್ಸ ತಿಂಸ ತಿಂಸ ಕಣ್ಡಸಹಸ್ಸಾನಿ ದಾಪೇತ್ವಾ ಏಕೇಕಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕೇ ಏಕೇಕಂ ಕಣ್ಡದಾಯಕಂ ಠಪೇತ್ವಾ ಸಯಂ ವಜಿರಗ್ಗಂ ನಾರಾಚಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಮಣ್ಡಲಮಜ್ಝೇ ಠತ್ವಾ ‘‘ಮಹಾರಾಜ, ಇಮೇ ಚತ್ತಾರೋ ಧನುಗ್ಗಹಾ ಏಕಪ್ಪಹಾರೇನೇವ ಸರೇ ಖಿಪಿತ್ವಾ ಮಂ ವಿಜ್ಝನ್ತು, ಅಹಂ ಏತೇಹಿ ಖಿತ್ತಕಣ್ಡಾನಿ ನಿವಾರೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಆಹ. ರಾಜಾ ‘‘ಏವಂ ಕರೋಥಾ’’ತಿ ಆಣಾಪೇಸಿ. ಧನುಗ್ಗಹಾ ಆಹಂಸು, ‘‘ಮಹಾರಾಜ, ಮಯಂ ಅಕ್ಖಣವೇಧಿವಾಲವೇಧಿಸರವೇಧಿಸದ್ದವೇಧಿನೋ, ಜೋತಿಪಾಲೋ ತರುಣದಾರಕೋ, ನ ಮಯಂ ವಿಜ್ಝಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ. ಮಹಾಸತ್ತೋ ‘‘ಸಚೇ ಸಕ್ಕೋಥ, ವಿಜ್ಝಥ ಮ’’ನ್ತಿ ಆಹ. ತೇ ‘‘ಸಾಧೂ’’ತಿ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿತ್ವಾ ಏಕಪ್ಪಹಾರೇನೇವ ಕಣ್ಡಾನಿ ಖಿಪಿಂಸು. ಮಹಾಸತ್ತೋ ತಾನಿ ನಾರಾಚೇನ ಪಹರಿತ್ವಾ ಯಥಾ ವಾ ತಥಾ ವಾ ನ ಪಾತೇಸಿ, ಬೋಧಿಕೋಟ್ಠಕಂ ಪನ ಪರಿಕ್ಖಿಪನ್ತೋ ವಿಯ ತಾಲೇನ ತಾಲಂ, ವಾಲೇನ ವಾಲಂ, ದಣ್ಡಕೇನ ದಣ್ಡಕಂ, ವಾಜೇನ ವಾಜಂ ಅನತಿಕ್ಕಮನ್ತೋ ಖಿಪಿತ್ವಾ ಸರಗಬ್ಭಂ ಅಕಾಸಿ. ಧನುಗ್ಗಹಾನಂ ಕಣ್ಡಾನಿ ಖೀಣಾನಿ. ಸೋ ತೇಸಂ ಕಣ್ಡಖೀಣಭಾವಂ ಞತ್ವಾ ಸರಗಬ್ಭಂ ಅವಿನಾಸೇನ್ತೋವ ಉಪ್ಪತಿತ್ವಾ ಗನ್ತ್ವಾ ರಞ್ಞೋ ಸನ್ತಿಕೇ ಅಟ್ಠಾಸಿ. ಮಹಾಜನೋ ಉನ್ನಾದೇನ್ತೋ ವಗ್ಗನ್ತೋ ಅಪ್ಫೋಟೇನ್ತೋ ಸೇಳೇನ್ತೋ ಅಚ್ಛರಂ ಪಹರನ್ತೋ ಮಹಾಕೋಲಾಹಲಂ ಕತ್ವಾ ವತ್ಥಾಭರಣಾದೀನಿ ಖಿಪಿ. ಏವಂ ಏಕರಾಸಿಭೂತಂ ಅಟ್ಠಾರಸಕೋಟಿಸಙ್ಖ್ಯಂ ಧನಂ ಅಹೋಸಿ.

ಅಥ ನಂ ರಾಜಾ ಪುಚ್ಛಿ – ‘‘ಕಿಂ ಸಿಪ್ಪಂ ನಾಮೇತಂ ಜೋತಿಪಾಲಾ’’ತಿ? ಸರಪಟಿಬಾಹನಂ ನಾಮ, ದೇವಾತಿ. ಅಞ್ಞೇ ಏತಂ ಜಾನನ್ತಾ ಅತ್ಥೀತಿ. ಸಕಲಜಮ್ಬುದೀಪೇ ಮಂ ಠಪೇತ್ವಾ ಅಞ್ಞೋ ನತ್ಥಿ, ದೇವಾತಿ. ಅಪರಂ ದಸ್ಸೇಹಿ, ತಾತಾತಿ. ದೇವ, ಏತೇ ತಾವ ಚತೂಸು ಕಣ್ಣೇಸು ಠತ್ವಾ ಚತ್ತಾರೋಪಿ ಜನಾ ಮಂ ವಿಜ್ಝಿತುಂ ನ ಸಕ್ಖಿಂಸು, ಅಹಂ ಪನೇತೇ ಚತೂಸು ಕಣ್ಣೇಸು ಠಿತೇ ಏಕೇನೇವ ಸರೇನ ವಿಜ್ಝಿಸ್ಸಾಮೀತಿ. ಧನುಗ್ಗಹಾ ಠಾತುಂ ನ ಉಸ್ಸಹಿಂಸು. ಮಹಾಸತ್ತೋ ಚತೂಸು ಕಣ್ಣೇಸು ಚತಸ್ಸೋ ಕದಲಿಯೋ ಠಪಾಪೇತ್ವಾ ನಾರಾಚಪುಙ್ಖೇ ರತ್ತಸುತ್ತಕಂ ಬನ್ಧಿತ್ವಾ ಏಕಂ ಕದಲಿಂ ಸನ್ಧಾಯ ಖಿಪಿ. ನಾರಾಚೋ ತಂ ಕದಲಿಂ ವಿಜ್ಝಿತ್ವಾ ತತೋ ದುತಿಯಂ, ತತೋ ತತಿಯಂ, ತತೋ ಚತುತ್ಥಂ, ತತೋ ಪಠಮಂ ವಿದ್ಧಮೇವ ವಿಜ್ಝಿತ್ವಾ ಪುನ ತಸ್ಸ ಹತ್ಥೇಯೇವ ಪತಿಟ್ಠಹಿ. ಕದಲಿಯೋ ಸುತ್ತಪರಿಕ್ಖಿತ್ತಾ ಅಟ್ಠಂಸು. ಮಹಾಜನೋ ಉನ್ನಾದಸಹಸ್ಸಾನಿ ಪವತ್ತೇಸಿ. ರಾಜಾ ‘‘ಕಿಂ ಸಿಪ್ಪಂ ನಾಮೇತಂ, ತಾತಾ’’ತಿ? ಚಕ್ಕವಿದ್ಧಂ ನಾಮ, ದೇವಾತಿ. ಅಪರಮ್ಪಿ ದಸ್ಸೇಹಿ, ತಾತಾತಿ. ಮಹಾಸತ್ತೋ ಸರಲಟ್ಠಿಂ ನಾಮ, ಸರರಜ್ಜುಂ ನಾಮ, ಸರವೇಧಿಂ ನಾಮ ದಸ್ಸೇಸಿ, ಸರಪಾಸಾದಂ ನಾಮ, ಸರಸೋಪಾನಂ ನಾಮ, ಸರಮಣ್ಡಪಂ ನಾಮ, ಸರಪಾಕಾರಂ ನಾಮ, ಸರಪೋಕ್ಖರಣಿಂ ನಾಮ ಅಕಾಸಿ, ಸರಪದುಮಂ ನಾಮ ಪುಪ್ಫಾಪೇಸಿ, ಸರವಸ್ಸಂ ನಾಮ ವಸ್ಸಾಪೇಸಿ. ಇತಿ ಅಞ್ಞೇಹಿ ಅಸಾಧಾರಣಾನಿ ಇಮಾನಿ ದ್ವಾದಸ ಸಿಪ್ಪಾನಿ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ಪುನ ಅಞ್ಞೇಹಿ ಅಸಾಧಾರಣೇಯೇವ ಸತ್ತ ಮಹಾಕಾಯೇ ಪದಾಲೇಸಿ, ಅಟ್ಠಙ್ಗುಲಬಹಲಂ ಉದುಮ್ಬರಪದರಂ ವಿಜ್ಝಿ, ಚತುರಙ್ಗುಲಬಹಲಂ ಅಸನಪದರಂ, ದ್ವಙ್ಗುಲಬಹಲಂ ತಮ್ಬಪಟ್ಟಂ, ಏಕಙ್ಗುಲಬಹಲಂ ಅಯಪಟ್ಟಂ, ಏಕಾಬದ್ಧಂ ಫಲಕಸತಂ ವಿನಿವಿಜ್ಝಿತ್ವಾ ಪಲಾಲಸಕಟವಾಲುಕಸಕಟಪದರಸಕಟಾನಂ ಪುರಿಮಭಾಗೇನ ಸರಂ ಖಿಪಿತ್ವಾ ಪಚ್ಛಾಭಾಗೇನ ನಿಕ್ಖಮಾಪೇಸಿ, ಪಚ್ಛಾಭಾಗೇನ ಸರಂ ಖಿಪಿತ್ವಾ ಪುರಿಮಭಾಗೇನ ನಿಕ್ಖಮಾಪೇಸಿ, ಉದಕೇ ಚತುಉಸಭಂ, ಥಲೇ ಅಟ್ಠಉಸಭಟ್ಠಾನಂ ಕಣ್ಡಂ ಪೇಸೇಸಿ. ವಾತಿಙ್ಗಣಸಞ್ಞಾಯ ಉಸಭಮತ್ತಕೇ ವಾಲಂ ವಿಜ್ಝಿ. ಬೋಧಿಸತ್ತೋ ಸರೇ ಖಿಪಿತ್ವಾ ಆಕಾಸೇ ಸರಪಾಸಾದಾದೀನಿ ಕತ್ವಾ ಪುನ ಏಕೇನ ಸರೇನ ತೇ ಸರೇ ಪಾತೇನ್ತೋ ಭಙ್ಗವಿಭಙ್ಗೇ ಅಕಾಸೀತಿ ‘‘ಸರಭಙ್ಗೋ’’ತಿ ನಾಮ ಪಞ್ಞಾತೋ. ತಸ್ಸ ಏತ್ತಕಾನಿ ಸಿಪ್ಪಾನಿ ದಸ್ಸೇನ್ತಸ್ಸೇವ ಸೂರಿಯೋ ಅತ್ಥಙ್ಗತೋ.

ಅಥಸ್ಸ ರಾಜಾ ಸೇನಾಪತಿಟ್ಠಾನಂ ಪಟಿಜಾನಿತ್ವಾ ‘‘ಜೋತಿಪಾಲ, ಅಜ್ಜ ವಿಕಾಲೋ, ಸ್ವೇ ತ್ವಂ ಸೇನಾಪತಿಟ್ಠಾನಂ ಸಕ್ಕಾರಂ ಗಣ್ಹಿಸ್ಸಸಿ, ಕೇಸಮಸ್ಸುಂ ಕಾರೇತ್ವಾ ನ್ಹತ್ವಾ ಏಹೀ’’ತಿ ತಂ ದಿವಸಂ ಪರಿಬ್ಬಯತ್ಥಾಯ ಸತಸಹಸ್ಸಂ ಅದಾಸಿ. ಮಹಾಸತ್ತೋ ‘‘ಇಮಿನಾ ಮಯ್ಹಂ ಅತ್ಥೋ ನತ್ಥೀ’’ತಿ ಅಟ್ಠಾರಸಕೋಟಿಸಙ್ಖ್ಯಂ ಧನಂ ಸಾಮಿಕಾನಞ್ಞೇವ ದತ್ವಾ ಮಹನ್ತೇನ ಪರಿವಾರೇನ ನ್ಹಾಯಿತುಂ ನದಿಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಕೇಸಮಸ್ಸುಂ ಕಾರೇತ್ವಾ ನ್ಹತ್ವಾ ಸಬ್ಬಾಲಙ್ಕಾರಪ್ಪಟಿಮಣ್ಡಿತೋ ಅನೋಪಮಾಯ ಸಿರಿಯಾ ನಿವೇಸನಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ನಾನಗ್ಗರಸಭೋಜನಂ ಭುಞ್ಜಿತ್ವಾ ಸಿರಿಸಯನಂ ಅಭಿರುಯ್ಹ ನಿಪನ್ನೋ ದ್ವೇ ಯಾಮೇ ಸಯಿತ್ವಾ ಪಚ್ಛಿಮಯಾಮೇ ಪಬುದ್ಧೋ ಉಟ್ಠಾಯ ಪಲ್ಲಙ್ಕಂ ಆಭುಜಿತ್ವಾ ಸಯನಪಿಟ್ಠೇ ನಿಸಿನ್ನೋವ ಅತ್ತನೋ ಸಿಪ್ಪಸ್ಸ ಆದಿಮಜ್ಝಪರಿಯೋಸಾನಂ ಓಲೋಕೇನ್ತೋ ‘‘ಮಮ ಸಿಪ್ಪಸ್ಸ ಆದಿತೋವ ಪರಮಾರಣಂ ಪಞ್ಞಾಯತಿ, ಮಜ್ಝೇ ಕಿಲೇಸಪರಿಭೋಗೋ, ಪರಿಯೋಸಾನೇ ನಿರಯಮ್ಹಿ ಪಟಿಸನ್ಧಿ, ಪಾಣಾತಿಪಾತೋ ಕಿಲೇಸಪರಿಭೋಗೇಸು ಚ ಅಧಿಮತ್ತಪ್ಪಮಾದೋ ನಿರಯೇ ಪಟಿಸನ್ಧಿಂ ದೇತಿ, ರಞ್ಞಾ ಮಯ್ಹಂ ಮಹನ್ತಂ ಸೇನಾಪತಿಟ್ಠಾನಂ ದಿನ್ನಂ, ಮಹನ್ತಂ ಮೇ ಇಸ್ಸರಿಯಂ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ಭರಿಯಾ ಚ ಪುತ್ತಧೀತರೋ ಚ ಬಹೂ ಭವಿಸ್ಸನ್ತಿ. ಕಿಲೇಸವತ್ಥು ಖೋ ಪನ ವೇಪುಲ್ಲಗತಂ ದುಚ್ಚಜಂ ಹೋತಿ, ಇದಾನೇವ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ಏಕಕೋವ ಅರಞ್ಞಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ಇಸಿಪಬ್ಬಜ್ಜಂ ಪಬ್ಬಜಿತುಂ ಯುತ್ತಂ ಮಯ್ಹ’’ನ್ತಿ ಮಹಾಸಯನತೋ ಉಟ್ಠಾಯ ಕಞ್ಚಿ ಅಜಾನಾಪೇನ್ತೋ ಪಾಸಾದಾ ಓರುಯ್ಹ ಅಗ್ಗದ್ವಾರೇನ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ಏಕಕೋವ ಅರಞ್ಞಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ಗೋಧಾವರಿನದೀತೀರೇ ತಿಯೋಜನಿಕಂ ಕಪಿಟ್ಠವನಂ ಸನ್ಧಾಯ ಪಾಯಾಸಿ.

ತಸ್ಸ ನಿಕ್ಖನ್ತಭಾವಂ ಞತ್ವಾ ಸಕ್ಕೋ ವಿಸ್ಸಕಮ್ಮಂ ಪಕ್ಕೋಸಾಪೇತ್ವಾ ‘‘ತಾತ, ಜಾತಿಪಾಲೋ ಅಭಿನಿಕ್ಖಮನಂ ನಿಕ್ಖನ್ತೋ, ಮಹಾಸಮಾಗಮೋ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ಗೋಧಾವರಿನದೀತೀರೇ ಕಪಿಟ್ಠವನೇ ಅಸ್ಸಮಂ ಮಾಪೇತ್ವಾ ಪಬ್ಬಜಿತಪರಿಕ್ಖಾರೇ ಪಟಿಯಾದೇಹೀ’’ತಿ ಆಹ. ಸೋ ತಥಾ ಅಕಾಸಿ. ಮಹಾಸತ್ತೋ ತಂ ಠಾನಂ ಪತ್ವಾ ಏಕಪದಿಕಮಗ್ಗಂ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಪಬ್ಬಜಿತಾನಂ ವಸನಟ್ಠಾನೇನ ಭವಿತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ ತೇನ ಮಗ್ಗೇನ ತತ್ಥ ಗನ್ತ್ವಾ ಕಞ್ಚಿ ಅಪಸ್ಸನ್ತೋ ಪಣ್ಣಸಾಲಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ಪಬ್ಬಜಿತಪರಿಕ್ಖಾರೇ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಸಕ್ಕೋ ದೇವರಾಜಾ ಮಮ ನಿಕ್ಖನ್ತಭಾವಂ ಅಞ್ಞಾಸಿ ಮಞ್ಞೇ’’ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ಸಾಟಕಂ ಅಪನೇತ್ವಾ ರತ್ತವಾಕಚಿರಂ ನಿವಾಸೇತ್ವಾ ಚ ಪಾರುಪಿತ್ವಾ ಚ ಅಜಿನಚಮ್ಮಂ ಏಕಂಸಗತಂ ಅಕಾಸಿ, ಜಟಾಮಣ್ಡಲಂ ಬನ್ಧಿತ್ವಾ ಖಾರಿಕಾಜಂ ಅಂಸೇ ಕತ್ವಾ ಕತ್ತರದಣ್ಡಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಪಣ್ಣಸಾಲತೋ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ಚಙ್ಕಮಂ ಆರುಯ್ಹ ಕತಿಪಯವಾರೇ ಅಪರಾಪರಂ ಚಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಪಬ್ಬಜ್ಜಾಸಿರಿಯಾ ವನಂ ಉಪಸೋಭಯಮಾನೋ ಕಸಿಣಪರಿಕಮ್ಮಂ ಕತ್ವಾ ಪಬ್ಬಜಿತತೋ ಸತ್ತಮೇ ದಿವಸೇ ಅಟ್ಠ ಸಮಾಪತ್ತಿಯೋ ಪಞ್ಚ ಅಭಿಞ್ಞಾಯೋ ಚ ನಿಬ್ಬತ್ತೇತ್ವಾ ಉಞ್ಛಾಚರಿಯಾಯ ವನಮೂಲಫಲಾಹಾರೋ ಏಕಕೋವ ವಿಹಾಸಿ. ಮಾತಾಪಿತರೋ ಮಿತ್ತಸುಹಜ್ಜಾದಯೋ ಞಾತಿವಗ್ಗಾಪಿಸ್ಸ ತಂ ಅಪಸ್ಸನ್ತಾ ರೋದನ್ತಾ ಪರಿದೇವನ್ತಾ ವಿಚರನ್ತಿ.

ಅಥೇಕೋ ವನಚರಕೋ ಅರಞ್ಞಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ಕಪಿಟ್ಠಕಅಸ್ಸಮಪದೇ ನಿಸಿನ್ನಂ ಮಹಾಸತ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಸಞ್ಜಾನಿತ್ವಾ ಗನ್ತ್ವಾ ತೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಪಟಿಸನ್ಥಾರಂ ಕತ್ವಾ ನಗರಂ ಗನ್ತ್ವಾ ತಸ್ಸ ಮಾತಾಪಿತೂನಂ ಆರೋಚೇಸಿ. ತೇ ರಞ್ಞೋ ಆರೋಚಯಿಂಸು. ರಾಜಾ ‘‘ಏಥ ನಂ ಪಸ್ಸಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ತಸ್ಸ ಮಾತಾಪಿತರೋ ಗಹೇತ್ವಾ ಮಹಾಜನಪರಿವುತೋ ವನಚರಕೇನ ದೇಸಿತೇನ ಮಗ್ಗೇನ ಗೋಧಾವರಿನದೀತೀರಂ ಪಾಪುಣಿ. ಬೋಧಿಸತ್ತೋ ನದೀತೀರಂ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಆಕಾಸೇ ನಿಸಿನ್ನೋ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇತ್ವಾ ತೇ ಸಬ್ಬೇ ಅಸ್ಸಮಪದಂ ಪವೇಸೇತ್ವಾ ತತ್ರಪಿ ತೇಸಂ ಆಕಾಸೇ ನಿಸಿನ್ನೋವ ಕಾಮೇಸು ಆದೀನವಂ ಪಕಾಸೇತ್ವಾ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇಸಿ. ರಾಜಾನಂ ಆದಿಂ ಕತ್ವಾ ಸಬ್ಬೇವ ಪಬ್ಬಜಿಂಸು. ಬೋಧಿಸತ್ತೋ ಇಸಿಗಣಪರಿವುತೋ ತತ್ಥೇವ ವಸಿ. ಅಥಸ್ಸ ತತ್ಥ ವಸನಭಾವೋ ಸಕಲಜಮ್ಬುದೀಪೇ ಪಾಕಟೋ ಅಹೋಸಿ. ಅಞ್ಞೇಪಿ ರಾಜಾನೋ ರಟ್ಠವಾಸೀಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಆಗನ್ತ್ವಾ ತಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕೇ ಪಬ್ಬಜಿಂಸು, ಸಮಾಗಮೋ ಮಹಾ ಅಹೋಸಿ. ಅನುಪುಬ್ಬೇನ ಅನೇಕಸತಸಹಸ್ಸಪರಿಸಾ ಅಹೇಸುಂ. ಯೋ ಕಾಮವಿತಕ್ಕಂ ವಾ ಬ್ಯಾಪಾದವಿತಕ್ಕಂ ವಾ ವಿಹಿಂಸಾವಿತಕ್ಕಂ ವಾ ವಿತಕ್ಕೇತಿ, ಮಹಾಸತ್ತೋ ಗನ್ತ್ವಾ ತಸ್ಸ ಪುರತೋ ಆಕಾಸೇ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇತಿ, ಕಸಿಣಪರಿಕಮ್ಮಂ ಆಚಿಕ್ಖತಿ. ತಸ್ಸೋವಾದೇ ಠತ್ವಾ ಅಟ್ಠ ಸಮಾಪತ್ತಿಯೋ ಉಪ್ಪಾದೇತ್ವಾ ಝಾನನಿಪ್ಫತ್ತಿಂ ಪತ್ತಾ ಸಾಲಿಸ್ಸರೋ ಮೇಣ್ಡಿಸ್ಸರೋ ಪಬ್ಬತೋ ಕಾಳದೇವಿಲೋ ಕಿಸವಚ್ಛೋ ಅನುಸಿಸ್ಸೋ ನಾರದೋತಿ ಸತ್ತ ಜೇಟ್ಠನ್ತೇವಾಸಿನೋ ಅಹೇಸುಂ. ಅಪರಭಾಗೇ ಕಪಿಟ್ಠಕಅಸ್ಸಮೋ ಪರಿಪೂರಿ. ಇಸಿಗಣಸ್ಸ ವಸನೋಕಾಸೋ ನಪ್ಪಹೋತಿ.

ಅಥ ಮಹಾಸತ್ತೋ ಸಾಲಿಸ್ಸರಂ ಆಮನ್ತೇತ್ವಾ ‘‘ಸಾಲಿಸ್ಸರ, ಅಯಂ ಅಸ್ಸಮೋ ಇಸಿಗಣಸ್ಸ ನಪ್ಪಹೋತಿ, ತ್ವಂ ಇಮಂ ಇಸಿಗಣಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಮಜ್ಝರಞ್ಞೋ ವಿಜಿತೇ ಕಲಪ್ಪಚುಲ್ಲಕನಿಗಮಂ ಉಪನಿಸ್ಸಾಯ ವಸಾಹೀ’’ತಿ ಆಹ. ಸೋ ‘‘ಸಾಧೂ’’ತಿ ತಸ್ಸ ವಚನಂ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿತ್ವಾ ಅನೇಕಸಹಸ್ಸಂ ಇಸಿಗಣಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಗನ್ತ್ವಾ ತತ್ಥ ವಾಸಂ ಕಪ್ಪೇಸಿ. ಮನುಸ್ಸೇಸು ಆಗನ್ತ್ವಾ ಪಬ್ಬಜನ್ತೇಸು ಪುನ ಅಸ್ಸಮೋ ಪರಿಪೂರಿ. ಬೋಧಿಸತ್ತೋ ಮೇಣ್ಡಿಸ್ಸರಂ ಆಮನ್ತೇತ್ವಾ, ‘‘ಮೇಣ್ಡಿಸ್ಸರ, ತ್ವಂ ಇಮಂ ಇಸಿಗಣಂ ಆದಾಯ ಸುರಟ್ಠಜನಪದಸ್ಸ ಸೀಮನ್ತರೇ ಸಾತೋದಿಕಾ ನಾಮ ನದೀ ಅತ್ಥಿ, ತಸ್ಸಾ ತೀರೇ ವಸಾಹೀ’’ತಿ ಉಯ್ಯೋಜೇಸಿ, ಪುನ ಕಪಿಟ್ಠಕಅಸ್ಸಮೋ ಪರಿಪೂರಿ. ಏತೇನುಪಾಯೇನ ತತಿಯವಾರೇ ಪಬ್ಬತಂ ಆಮನ್ತೇತ್ವಾ ‘‘ಪಬ್ಬತ, ತ್ವಂ ಮಹಾಅಟವಿಯಂ ಅಞ್ಜನಪಬ್ಬತೋ ನಾಮ ಅತ್ಥಿ, ತಂ ಉಪನಿಸ್ಸಾಯ ವಸಾಹೀ’’ತಿ ಪೇಸೇಸಿ. ಚತುತ್ಥವಾರೇ ಕಾಳದೇವಿಲಂ ಆಮನ್ತೇತ್ವಾ ‘‘ಕಾಳದೇವಿಲ, ತ್ವಂ ದಕ್ಖಿಣಪಥೇ ಅವನ್ತಿರಟ್ಠೇ ಘನಸೇಲಪಬ್ಬತೋ ನಾಮ ಅತ್ಥಿ, ತಂ ಉಪನಿಸ್ಸಾಯ ವಸಾಹೀ’’ತಿ ಪೇಸೇಸಿ. ಪುನ ಕಪಿಟ್ಠಕಅಸ್ಸಮೋ ಪರಿಪೂರಿ, ಪಞ್ಚಸು ಠಾನೇಸು ಅನೇಕಸತಸಹಸ್ಸಇಸಿಗಣೋ ಅಹೋಸಿ. ಕಿಸವಚ್ಛೋ ಪನ ಮಹಾಸತ್ತಂ ಆಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ದಣ್ಡಕಿರಞ್ಞೋ ವಿಜಿತೇ ಕುಮ್ಭವತಿನಗರಂ ನಾಮ ಅತ್ಥಿ, ತಂ ಉಪನಿಸ್ಸಾಯ ಉಯ್ಯಾನೇ ವಿಹಾಸಿ. ನಾರದೋ ಮಜ್ಝಿಮದೇಸೇ ಅಞ್ಜನಗಿರಿನಾಮಕೇ ಪಬ್ಬತಜಾಲನ್ತರೇ ವಿಹಾಸಿ. ಅನುಸಿಸ್ಸೋ ಪನ ಮಹಾಸತ್ತಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕೇವ ಅಹೋಸಿ.

ತಸ್ಮಿಂ ಕಾಲೇ ದಣ್ಡಕಿರಾಜಾ ಏಕಂ ಲದ್ಧಸಕ್ಕಾರಂ ಗಣಿಕಂ ಠಾನಾ ಚಾವೇಸಿ. ಸಾ ಅತ್ತನೋ ಧಮ್ಮತಾಯ ವಿಚರನ್ತೀ ಉಯ್ಯಾನಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಕಿಸವಚ್ಛತಾಪಸಂ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಅಯಂ ಕಾಳಕಣ್ಣೀ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ಇಮಸ್ಸ ಸರೀರೇ ಕಲಿಂ ಪವಾಹೇತ್ವಾ ನ್ಹತ್ವಾ ಗಮಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ದನ್ತಕಟ್ಠಂ ಖಾದಿತ್ವಾ ಸಬ್ಬಪಠಮಂ ತಸ್ಸೂಪರಿ ಬಹಲಖೇಳಂ ನಿಟ್ಠುಭನ್ತೀ ಕಿಸವಚ್ಛತಾಪಸಸ್ಸ ಜಟನ್ತರೇ ನಿಟ್ಠುಭಿತ್ವಾ ದನ್ತಕಟ್ಠಮ್ಪಿಸ್ಸ ಸೀಸೇಯೇವ ಖಿಪಿತ್ವಾ ಸಯಂ ಸೀಸಂ ನ್ಹಾಯಿತ್ವಾ ಗತಾ. ರಾಜಾಪಿ ತಂ ಸರಿತ್ವಾ ಪುನ ಪಾಕತಿಕಮೇವ ಅಕಾಸಿ. ಸಾ ಮೋಹಮೂಳ್ಹಾ ಹುತ್ವಾ ‘‘ಕಾಳಕಣ್ಣಿಸರೀರೇ ಕಲಿಂ ಪವಾಹೇತ್ವಾ ಮಮ್ಪಿ ರಾಜಾ ಪುನ ಠಾನೇ ಠಪೇತಿ ಮಯಾ ಯಸೋ ಲದ್ಧೋ’’ತಿ ಸಞ್ಞಮಕಾಸಿ. ತತೋ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ರಾಜಾ ಪುರೋಹಿತಂ ಠಾನತೋ ಚಾವೇಸಿ. ಸೋ ತಸ್ಸಾ ಸನ್ತಿಕಂ ಗನ್ತ್ವಾ ‘‘ತ್ವಂ ಕೇನ ಕಾರಣೇನ ಪುನ ಠಾನಂ ಲಭಸೀ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿ. ಅಥಸ್ಸ ಸಾ ‘‘ರಾಜುಯ್ಯಾನೇ ಕಾಳಕಣ್ಣಿಸರೀರೇ ಕಲಿಸ್ಸ ಪವಾಹಿತತ್ತಾ’’ತಿ ಆರೋಚೇಸಿ. ಪುರೋಹಿತೋ ಗನ್ತ್ವಾ ತಥೇವ ತಸ್ಸ ಸರೀರೇ ಕಲಿಂ ಪವಾಹೇಸಿ, ತಮ್ಪಿ ರಾಜಾ ಪುನ ಠಾನೇ ಠಪೇಸಿ. ಅಥಸ್ಸ ಅಪರಭಾಗೇ ಪಚ್ಚನ್ತೋ ಕುಪ್ಪಿ. ಸೋ ಸೇನಙ್ಗಪರಿವುತೋ ಯುದ್ಧಾಯ ನಿಕ್ಖಮಿ. ಅಥ ನಂ ಮೋಹಮೂಳ್ಹೋ ಪುರೋಹಿತೋ, ‘‘ಮಹಾರಾಜ, ಕಿಂ ತುಮ್ಹೇ ಜಯಂ ಇಚ್ಛಥ, ಉದಾಹು ಪರಾಜಯ’’ನ್ತಿ ಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ‘‘ಜಯ’’ನ್ತಿ ವುತ್ತೇ – ‘‘ತೇನ ಹಿ ರಾಜುಯ್ಯಾನೇ ಕಾಳಕಣ್ಣೀ ವಸತಿ, ತಸ್ಸ ಸರೀರೇ ಕಲಿಂ ಪವಾಹೇತ್ವಾ ಯಾಹೀ’’ತಿ ಆಹ. ಸೋ ತಸ್ಸ ಕಥಂ ಗಹೇತ್ವಾ ‘‘ಯೇ ಮಯಾ ಸದ್ಧಿಂ ಆಗಚ್ಛನ್ತಿ, ತೇ ಉಯ್ಯಾನೇ ಕಾಳಕಣ್ಣಿಸರೀರೇ ಕಲಿಂ ಪವಾಹೇನ್ತೂ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಉಯ್ಯಾನಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ದನ್ತಕಟ್ಠಂ ಖಾದಿತ್ವಾ ಸಬ್ಬಪಠಮಂ ಸಯಮೇವ ತಸ್ಸ ಜಟನ್ತರೇ ಖೇಳಂ ನಿಟ್ಠುಭಿತ್ವಾ ದನ್ತಕಟ್ಠಞ್ಚ ಖಿಪಿತ್ವಾ ಸೀಸಂ ನ್ಹಾಯಿ. ಬಲಕಾಯೋಪಿಸ್ಸ ತಥಾ ಅಕಾಸಿ.

ತಸ್ಮಿಂ ಪಕ್ಕನ್ತೇ ಸೇನಾಪತಿ ಗನ್ತ್ವಾ ತಾಪಸಂ ದಿಸ್ವಾ ದನ್ತಕಟ್ಠಾದೀನಿ ನೀಹರಿತ್ವಾ ಸಾಧುಕಂ ನ್ಹಾಪೇತ್ವಾ ‘‘ಭನ್ತೇ, ರಞ್ಞೋ ಕಿಂ ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿ. ಆವುಸಾ ಮಯ್ಹಂ ಮನೋಪದೋಸೋ ನತ್ಥಿ, ದೇವತಾ ಪನ ಕುಪಿತಾ ಇತೋ ಸತ್ತಮೇ ದಿವಸೇ ಸಕಲರಟ್ಠಂ ಅರಟ್ಠಂ ಕರಿಸ್ಸನ್ತಿ, ತ್ವಂ ಪುತ್ತದಾರಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಸೀಘಂ ಪಲಾಯಿತ್ವಾ ಅಞ್ಞತ್ಥ ಯಾಹೀತಿ. ಸೋ ಭೀತತಸಿತೋ ಗನ್ತ್ವಾ ರಞ್ಞೋ ಆರೋಚೇಸಿ, ರಾಜಾ ತಸ್ಸ ವಚನಂ ನ ಗಣ್ಹಿ. ಸೋ ನಿವತ್ತಿತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಗೇಹಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಪುತ್ತದಾರಂ ಆದಾಯ ಪಲಾಯಿತ್ವಾ ಅಞ್ಞಂ ರಟ್ಠಂ ಅಗಮಾಸಿ. ಸರಭಙ್ಗಸತ್ಥಾ ತಂ ಕಾರಣಂ ಞತ್ವಾ ದ್ವೇ ತರುಣತಾಪಸೇ ಪೇಸೇತ್ವಾ ‘‘ಕಿಸವಚ್ಛಂ ಮಞ್ಚಸಿವಿಕಾಯ ಆನೇಥಾ’’ತಿ ಆಕಾಸೇನ ಆಣಾಪೇಸಿ. ರಾಜಾ ಯುಜ್ಝಿತ್ವಾ ಚೋರೇ ಗಹೇತ್ವಾ ನಗರಮೇವ ಪಚ್ಚಾಗಮಿ. ತಸ್ಮಿಂ ಆಗತೇ ದೇವತಾ ಪಠಮಂ ದೇವಂ ವಸ್ಸಾಪೇಸುಂ, ವಸ್ಸೋಘೇನ ಸಬ್ಬಕುಣಪೇಸು ಅವಹಟೇಸು ಸುದ್ಧವಾಲುಕವಸ್ಸಂ ವಸ್ಸಿ, ಸುದ್ಧವಾಲುಕಮತ್ಥಕೇ ದಿಬ್ಬಪುಪ್ಫವಸ್ಸಂ ವಸ್ಸಿ, ದಿಬ್ಬಪುಪ್ಫಮತ್ಥಕೇ ಮಾಸಕವಸ್ಸಂ, ಮಾಸಕಮತ್ಥಕೇ ಕಹಾಪಣವಸ್ಸಂ, ಕಹಾಪಣಮತ್ಥಕೇ ದಿಬ್ಬಾಭರಣವಸ್ಸಂ ವಸ್ಸಿ, ಮನುಸ್ಸಾ ಸೋಮನಸ್ಸಪ್ಪತ್ತಾ ಹಿರಞ್ಞಸುವಣ್ಣಾಭರಣಾನಿ ಗಣ್ಹಿತುಂ ಆರಭಿಂಸು. ಅಥ ನೇಸಂ ಸರೀರೇ ಸಮ್ಪಜ್ಜಲಿತಂ ನಾನಪ್ಪಕಾರಂ ಆವುಧವಸ್ಸಂ ವಸ್ಸಿ, ಮನುಸ್ಸಾ ಖಣ್ಡಾಖಣ್ಡಿಕಂ ಛಿಜ್ಜಿಂಸು. ಅಥ ನೇಸಂ ಉಪರಿ ಮಹನ್ತಮಹನ್ತಾ ವೀತಚ್ಚಿತಙ್ಗಾರಾ ಪತಿಂಸು, ತೇಸಂ ಉಪರಿ ಮಹನ್ತಮಹನ್ತಾನಿ ಪಜ್ಜಲಿತಪಬ್ಬತಕೂಟಾನಿ ಪತಿಂಸು, ತೇಸಂ ಉಪರಿ ಸಟ್ಠಿಹತ್ಥಟ್ಠಾನಂ ಪೂರಯನ್ತಂ ಸುಖುಮವಾಲುಕವಸ್ಸಂ ವಸ್ಸಿ. ಏವಂ ಸಟ್ಠಿಯೋಜನಟ್ಠಾನಂ ಅರಟ್ಠಂ ಅಹೋಸಿ, ತಸ್ಸ ಏವಂ ಅರಟ್ಠಭಾವೋ ಸಕಲಜಮ್ಬುದೀಪೇ ಪಞ್ಞಾಯಿ.

ಅಥ ತಸ್ಸ ರಟ್ಠಸ್ಸ ಅನನ್ತರರಟ್ಠಾಧಿಪತಿನೋ ಕಾಲಿಙ್ಗೋ, ಅಟ್ಠಕೋ, ಭೀಮರಥೋತಿ ತಯೋ ರಾಜಾನೋ ಚಿನ್ತಯಿಂಸು – ‘‘ಪುಬ್ಬೇ ಬಾರಾಣಸಿಯಂ ಕಲಾಬುಕಾಸಿಕರಾಜಾ ಖನ್ತಿವಾದಿತಾಪಸೇ ಅಪರಜ್ಝಿತ್ವಾ ಪಥವಿಂ ಪವಿಟ್ಠೋತಿ ಸೂಯತಿ, ತಥಾ ‘‘ನಾಳಿಕೇರರಾಜಾ ತಾಪಸೇ ಸುನಖೇಹಿ ಖಾದಾಪೇತ್ವಾ, ಸಹಸ್ಸಬಾಹು ಅಜ್ಜುನೋ ಚ ಅಙ್ಗೀರಸೇ ಅಪರಜ್ಝಿತ್ವಾ, ಇದಾನಿ ದಣ್ಡಕಿರಾಜಾ ಕಿಸವಚ್ಛೇ ಅಪರಜ್ಝಿತ್ವಾ ಸಹ ರಟ್ಠೇನ ವಿನಾಸಂ ಪತ್ತೋ’’ತಿ ಸೂಯತಿ. ಇಮೇಸಂ ಪನ ಚತುನ್ನಂ ರಾಜೂನಂ ನಿಬ್ಬತ್ತಟ್ಠಾನಂ ಮಯಂ ನ ಜಾನಾಮ, ತಂ ನೋ ಠಪೇತ್ವಾ ಸರಭಙ್ಗಸತ್ಥಾರಂ ಅಞ್ಞೋ ಕಥೇತುಂ ಸಮತ್ಥೋ ನಾಮ ನತ್ಥಿ, ತಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಇಮೇ ಪಞ್ಹೇ ಪುಚ್ಛಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ. ತೇ ತಯೋಪಿ ಮಹನ್ತೇನ ಪರಿವಾರೇನ ಪಞ್ಹಪುಚ್ಛನತ್ಥಾಯ ನಿಕ್ಖಮಿಂಸು. ತೇ ಪನ ‘‘ಅಸುಕೋಪಿ ನಿಕ್ಖನ್ತೋ’’ತಿ ನ ಜಾನನ್ತಿ, ಏಕೇಕೋ ‘‘ಅಹಮೇವ ಗಚ್ಛಾಮೀ’’ತಿ ಮಞ್ಞತಿ, ತೇಸಂ ಗೋಧಾವರಿನದಿತೋ ಅವಿದೂರೇ ಸಮಾಗಮೋ ಅಹೋಸಿ. ತೇ ರಥೇಹಿ ಓತರಿತ್ವಾ ತಯೋಪಿ ಏಕಮೇವ ರಥಂ ಅಭಿರುಯ್ಹ ಗೋಧಾವರಿನದೀತೀರಂ ಸಮ್ಪಾಪುಣಿಂಸು.

ತಸ್ಮಿಂ ಖಣೇ ಸಕ್ಕೋ ಪಣ್ಡುಕಮ್ಬಲಸಿಲಾಸನೇ ನಿಸಿನ್ನೋ ಸತ್ತ ಪಞ್ಹೇ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ‘‘ಇಮೇ ಪಞ್ಹೇ ಠಪೇತ್ವಾ ಸರಭಙ್ಗಸತ್ಥಾರಂ ಅಞ್ಞೋ ಸದೇವಕೇ ಲೋಕೇ ಕಥೇತುಂ ಸಮತ್ಥೋ ನಾಮ ನತ್ಥಿ, ತಂ ಇಮೇ ಪಞ್ಹೇ ಪುಚ್ಛಿಸ್ಸಾಮಿ, ಇಮೇಪಿ ತಯೋ ರಾಜಾನೋ ಸರಭಙ್ಗಸತ್ಥಾರಂ ಪಞ್ಹಂ ಪುಚ್ಛಿತುಂ ಗೋಧಾವರಿನದೀತೀರಂ ಪತ್ತಾ, ಏತೇಸಂ ಪಞ್ಹೇಪಿ ಅಹಮೇವ ಪುಚ್ಛಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ದ್ವೀಸು ದೇವಲೋಕೇಸು ದೇವತಾಹಿ ಪರಿವುತೋ ದೇವಲೋಕತೋ ಓತರಿ. ತಂ ದಿವಸಮೇವ ಕಿಸವಚ್ಛೋ ಕಾಲಮಕಾಸಿ. ತಸ್ಸ ಸರೀರಕಿಚ್ಚಂ ಕಾರೇತುಂ ಚತೂಸು ಠಾನೇಸು ಅನೇಕಸಹಸ್ಸಾ ಇಸಯೋ ತತ್ಥೇವ ಗನ್ತ್ವಾ ಪಞ್ಚಸು ಠಾನೇಸು ಮಣ್ಡಪಞ್ಚ ಕಾರೇತ್ವಾ ಅನೇಕಸಹಸ್ಸಾ ಇಸಿಗಣಾ ಕಿಸವಚ್ಛಸ್ಸ ತಾಪಸಸ್ಸ ಚನ್ದನಚಿತಕಂ ಕತ್ವಾ ಸರೀರಂ ಝಾಪೇಸುಂ. ಆಳಾಹನಸ್ಸ ಸಮನ್ತಾ ಅಡ್ಢಯೋಜನಮತ್ತೇ ಠಾನೇ ದಿಬ್ಬಕುಸುಮವಸ್ಸಂ ವಸ್ಸಿ. ಮಹಾಸತ್ತೋ ತಸ್ಸ ಸರೀರನಿಕ್ಖೇಪಂ ಕಾರಾಪೇತ್ವಾ ಅಸ್ಸಮಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ತೇಹಿ ಇಸಿಗಣೇಹಿ ಪರಿವುತೋ ನಿಸೀದಿ. ತೇಸಮ್ಪಿ ರಾಜೂನಂ ನದೀತೀರಂ ಆಗತಕಾಲೇ ಮಹಾಸೇನಾವಾಹನತೂರಿಯಸದ್ದೋ ಅಹೋಸಿ. ಮಹಾಸತ್ತೋ ತಂ ಸುತ್ವಾ ಅನುಸಿಸ್ಸಂ ತಾಪಸಂ ಆಮನ್ತೇತ್ವಾ ‘‘ತಾತ, ತ್ವಂ ಗನ್ತ್ವಾ ತಾವ ಜಾನಾಹಿ, ಕಿಂ ಸದ್ದೋ ನಾಮೇಸೋ’’ತಿ ಆಹ. ಸೋ ಪಾನೀಯಘಟಂ ಆದಾಯ ತತ್ಥ ಗನ್ತ್ವಾ ತೇ ರಾಜಾನೋ ದಿಸ್ವಾ ಪುಚ್ಛನವಸೇನ ಪಠಮಂ ಗಾಥಮಾಹ –

೫೦.

‘‘ಅಲಙ್ಕತಾ ಕುಣ್ಡಲಿನೋ ಸುವತ್ಥಾ, ವೇಳುರಿಯಮುತ್ತಾಥರುಖಗ್ಗಬನ್ಧಾ;

ರಥೇಸಭಾ ತಿಟ್ಠಥ ಕೇ ನು ತುಮ್ಹೇ, ಕಥಂ ವೋ ಜಾನನ್ತಿ ಮನುಸ್ಸಲೋಕೇ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ವೇಳುರಿಯಮುತ್ತಾಥರುಖಗ್ಗಬನ್ಧಾತಿ ವೇಳುರಿಯಮಣೀಹಿ ಚೇವ ಮುತ್ತಾಲಮ್ಬಕೇಹಿ ಚ ಅಲಙ್ಕತಥರೂಹಿ ಖಗ್ಗರತನೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತಾ. ತಿಟ್ಠಥಾತಿ ಏಕಸ್ಮಿಂ ರಥೇ ತಿಟ್ಠಥ. ಕೇ ನೂತಿ ಕೇ ನಾಮ ತುಮ್ಹೇ, ಕಥಂ ವೋ ಸಞ್ಜಾನನ್ತೀತಿ?

ತೇ ತಸ್ಸ ವಚನಂ ಸುತ್ವಾ ರಥಾ ಓತರಿತ್ವಾ ವನ್ದಿತ್ವಾ ಅಟ್ಠಂಸು. ತೇಸು ಅಟ್ಠಕರಾಜಾ ತೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಸಲ್ಲಪನ್ತೋ ದುತಿಯಂ ಗಾಥಮಾಹ –

೫೧.

‘‘ಅಹಮಟ್ಠಕೋ ಭೀಮರಥೋ ಪನಾಯಂ, ಕಾಲಿಙ್ಗರಾಜಾ ಪನ ಉಗ್ಗತೋಯಂ;

ಸುಸಞ್ಞತಾನಂ ಇಸೀನಂ ದಸ್ಸನಾಯ, ಇಧಾಗತಾ ಪುಚ್ಛಿತಾಯೇಮ್ಹ ಪಞ್ಹೇ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಉಗ್ಗತೋತಿ ಚನ್ದೋ ವಿಯ ಸೂರಿಯೋ ವಿಯ ಚ ಪಾಕಟೋ ಪಞ್ಞಾತೋ. ಸುಸಞ್ಞತಾನಂ ಇಸೀನನ್ತಿ, ಭನ್ತೇ, ನ ಮಯಂ ವನಕೀಳಾದೀನಂ ಅತ್ಥಾಯ ಆಗತಾ, ಅಥ ಖೋ ಕಾಯಾದೀಹಿ ಸುಸಞ್ಞತಾನಂ ಸೀಲಸಮ್ಪನ್ನಾನಂ ಇಸೀನಂ ದಸ್ಸನತ್ಥಾಯ ಇಧಾಗತಾ. ಪುಚ್ಛಿತಾಯೇಮ್ಹ ಪಞ್ಹೇತಿ ಸರಭಙ್ಗಸತ್ಥಾರಂ ಪಞ್ಹೇ ಪುಚ್ಛಿತುಂ ಏಮ್ಹ, ಆಗತಾಮ್ಹಾತಿ ಅತ್ಥೋ. ಯ-ಕಾರೋ ಬ್ಯಞ್ಜನಸನ್ಧಿಕರೋತಿ ವೇದಿತಬ್ಬೋ.

ಅಥ ನೇ ತಾಪಸೋ ‘‘ಸಾಧು ಮಹಾರಾಜಾ, ಆಗನ್ತಬ್ಬಟ್ಠಾನಞ್ಞೇವ ಆಗತಾತ್ಥ, ತೇನ ಹಿ ನ್ಹತ್ವಾ ವಿಸ್ಸಮಿತ್ವಾ ಅಸ್ಸಮಪದಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ಇಸಿಗಣಂ ವನ್ದಿತ್ವಾ ಸರಭಙ್ಗಸತ್ಥಾರಮೇವ ಪಞ್ಹಂ ಪುಚ್ಛಥಾ’’ತಿ ತೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಪಟಿಸನ್ಥಾರಂ ಕತ್ವಾ ಪಾನೀಯಘಟಂ ಉಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಉದಕಥೇವೇ ಪುಞ್ಛನ್ತೋ ಆಕಾಸಂ ಓಲೋಕೇನ್ತೋ ಸಕ್ಕಂ ದೇವರಾಜಾನಂ ದೇವಗಣಪರಿವುತಂ ಏರಾವಣಕ್ಖನ್ಧವರಗತಂ ಓತರನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ತೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಸಲ್ಲಪನ್ತೋ ತತಿಯಂ ಗಾಥಮಾಹ –

೫೨.

‘‘ವೇಹಾಯಸಂ ತಿಟ್ಠಸಿ ಅನ್ತಲಿಕ್ಖೇ, ಪಥದ್ಧುನೋ ಪನ್ನರಸೇವ ಚನ್ದೋ;

ಪುಚ್ಛಾಮಿ ತಂ ಯಕ್ಖ ಮಹಾನುಭಾವ, ಕತಂ ತಂ ಜಾನನ್ತಿ ಮನುಸ್ಸಲೋಕೇ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ವೇಹಾಯಸನ್ತಿ ಅಬ್ಭುಗ್ಗನ್ತ್ವಾ ಅನ್ತಲಿಕ್ಖೇ ಆಕಾಸೇ ತಿಟ್ಠಸಿ. ಪಥದ್ಧುನೋತಿ ಪಥದ್ಧಗತೋ, ಅದ್ಧಪಥೇ ಗಗನಮಜ್ಝೇ ಠಿತೋತಿ ಅತ್ಥೋ.

ತಂ ಸುತ್ವಾ ಸಕ್ಕೋ ಚತುತ್ಥಂ ಗಾಥಮಾಹ –

೫೩.

‘‘ಯಮಾಹು ದೇವೇಸು ‘ಸುಜಮ್ಪತೀ’ತಿ, ‘ಮಘವಾ’ತಿ ತಂ ಆಹು ಮನುಸ್ಸಲೋಕೇ;

ಸ ದೇವರಾಜಾ ಇದಮಜ್ಜ ಪತ್ತೋ, ಸುಸಞ್ಞತಾನಂ ಇಸೀನಂ ದಸ್ಸನಾಯಾ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಸ ದೇವರಾಜಾತಿ ಸೋ ಅಹಂ ಸಕ್ಕೋ ದೇವರಾಜಾ. ಇದಮಜ್ಜ ಪತ್ತೋತಿ ಇದಂ ಠಾನಂ ಅಜ್ಜ ಆಗತೋ. ದಸ್ಸನಾಯಾತಿ ದಸ್ಸನತ್ಥಾಯ ವನ್ದನತ್ಥಾಯ ಸರಭಙ್ಗಸತ್ಥಾರಞ್ಚ ಪಞ್ಹಂ ಪುಚ್ಛನತ್ಥಾಯಾತಿ ಆಹ.

ಅಥ ನಂ ಅನುಸಿಸ್ಸೋ ‘‘ಸಾಧು, ಮಹಾರಾಜ, ತುಮ್ಹೇ ಪಚ್ಛಾ ಆಗಚ್ಛಥಾ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಪಾನೀಯಘಟಂ ಆದಾಯ ಅಸ್ಸಮಪದಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ಪಾನೀಯಘಟಂ ಪಟಿಸಾಮೇತ್ವಾ ತಿಣ್ಣಂ ರಾಜೂನಂ ದೇವರಾಜಸ್ಸ ಚ ಪಞ್ಹಪುಚ್ಛನತ್ಥಾಯ ಆಗತಭಾವಂ ಮಹಾಸತ್ತಸ್ಸ ಆರೋಚೇಸಿ. ಸೋ ಇಸಿಗಣಪರಿವುತೋ ಮಹಾವಿಸಾಲಮಾಳಕೇ ನಿಸೀದಿ. ತಯೋ ರಾಜಾನೋ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಇಸಿಗಣಂ ವನ್ದಿತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿಂಸು. ಸಕ್ಕೋಪಿ ಓತರಿತ್ವಾ ಇಸಿಗಣಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಅಞ್ಜಲಿಂ ಪಗ್ಗಯ್ಹ ಠಿತೋ ಇಸಿಗಣಂ ವಣ್ಣೇತ್ವಾ ವನ್ದಮಾನೋ ಪಞ್ಚಮಂ ಗಾಥಮಾಹ –

೫೪.

‘‘ದೂರೇ ಸುತಾ ನೋ ಇಸಯೋ ಸಮಾಗತಾ, ಮಹಿದ್ಧಿಕಾ ಇದ್ಧಿಗುಣೂಪಪನ್ನಾ;

ವನ್ದಾಮಿ ತೇ ಅಯಿರೇ ಪಸನ್ನಚಿತ್ತೋ, ಯೇ ಜೀವಲೋಕೇತ್ಥ ಮನುಸ್ಸಸೇಟ್ಠಾ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ದೂರೇ ಸುತಾ ನೋತಿ, ಭನ್ತೇ, ಅಮ್ಹೇಹಿ ತುಮ್ಹೇ ದೂರೇ ದೇವಲೋಕೇ ಠಿತೇಹಿಯೇವ ಸುತಾತಿ ಮಮಾಯನ್ತೋ ಏವಮಾಹ. ಇದಂ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ – ಇಮೇ ಇಧ ಸಮಾಗತಾ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಇಸಯೋ ದೂರೇ ಸುತಾ ಯಾವ ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕಾ ವಿಸ್ಸುತಾ ಪಾಕಟಾತಿ. ಮಹಿದ್ಧಿಕಾತಿ ಮಹಾನುಭಾವಾ. ಇದ್ಧಿಗುಣೂಪಪನ್ನಾತಿ ಪಞ್ಚವಿಧೇನ ಇದ್ಧಿಗುಣೇನ ಸಮನ್ನಾಗತಾ. ಅಯಿರೇತಿ, ಅಯ್ಯೇ. ಯೇತಿ ಯೇ ತುಮ್ಹೇ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಜೀವಲೋಕೇ ಮನುಸ್ಸೇಸು ಸೇಟ್ಠಾತಿ.

ಏವಂ ಇಸಿಗಣಂ ವಣ್ಣೇತ್ವಾ ಸಕ್ಕೋ ಛ ನಿಸಜ್ಜದೋಸೇ ಪರಿಹರನ್ತೋ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿ. ಅಥ ನಂ ಇಸೀನಂ ಅಧೋವಾತೇ ನಿಸಿನ್ನಂ ದಿಸ್ವಾ ಅನುಸಿಸ್ಸೋ ಛಟ್ಠಂ ಗಾಥಮಾಹ –

೫೫.

‘‘ಗನ್ಧೋ ಇಸೀನಂ ಚಿರದಿಕ್ಖಿತಾನಂ, ಕಾಯಾ ಚುತೋ ಗಚ್ಛತಿ ಮಾಲುತೇನ;

ಇತೋ ಪಟಿಕ್ಕಮ್ಮ ಸಹಸ್ಸನೇತ್ತ, ಗನ್ಧೋ ಇಸೀನಂ ಅಸುಚಿ ದೇವರಾಜಾ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಚಿರದಿಕ್ಖಿತಾನನ್ತಿ ಚಿರಪಬ್ಬಜಿತಾನಂ. ಪಟಿಕ್ಕಮ್ಮಾತಿ ಪಟಿಕ್ಕಮ ಅಪೇಹಿ. ಸಹಸ್ಸನೇತ್ತಾತಿ ಆಲಪನಮೇತಂ. ಸಕ್ಕೋ ಹಿ ಅಮಚ್ಚಸಹಸ್ಸೇಹಿ ಚಿನ್ತಿತಂ ಅತ್ಥಂ ಏಕಕೋವ ಪಸ್ಸತಿ, ತಸ್ಮಾ ‘‘ಸಹಸ್ಸನೇತ್ತೋ’’ತಿ ವುಚ್ಚತಿ. ಅಥ ವಾ ಸಹಸ್ಸನೇತ್ತಾನಂ ಪನ ದೇವಾನಂ ದಸ್ಸನೂಪಚಾರಾತಿಕ್ಕಮನಸಮತ್ಥೋತಿ ಸಹಸ್ಸನೇತ್ತಾ. ಅಸುಚೀತಿ ಸೇದಮಲಾದೀಹಿ ಪರಿಭಾವಿತತ್ತಾ ದುಗ್ಗನ್ಧೋ, ತುಮ್ಹೇ ಚ ಸುಚಿಕಾಮಾ, ತೇನ ವೋ ಏಸ ಗನ್ಧೋ ಬಾಧತೀತಿ.

ತಂ ಸುತ್ವಾ ಸಕ್ಕೋ ಇತರಂ ಗಾಥಮಾಹ –

೫೬.

‘‘ಗನ್ಧೋ ಇಸೀನಂ ಚಿರದಿಕ್ಖಿತಾನಂ, ಕಾಯಾ ಚುತೋ ಗಚ್ಛತು ಮಾಲುತೇನ;

ವಿಚಿತ್ತಪುಪ್ಫಂ ಸುರಭಿಂವ ಮಾಲಂ, ಗನ್ಧಞ್ಚ ಏತಂ ಪಾಟಿಕಙ್ಖಾಮ ಭನ್ತೇ;

ನ ಹೇತ್ಥ ದೇವಾ ಪಟಿಕ್ಕೂಲಸಞ್ಞಿನೋ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಗಚ್ಛತೂತಿ ಯಥಾಸುಖಂ ಪವತ್ತತು, ನಾಸಪುಟಂ ನೋ ಪಹರತೂತಿ ಅತ್ಥೋ. ಪಾಟಿಕಙ್ಖಾಮಾತಿ ಇಚ್ಛಾಮ ಪತ್ಥೇಮ. ಏತ್ಥಾತಿ ಏತಸ್ಮಿಂ ಗನ್ಧೇ ದೇವಾ ಜಿಗುಚ್ಛಸಞ್ಞಿನೋ ನ ಹೋನ್ತಿ. ದುಸ್ಸೀಲೇಯೇವ ಹಿ ದೇವಾ ಜಿಗುಚ್ಛನ್ತಿ, ನ ಸೀಲವನ್ತೇತಿ.

ಏವಞ್ಚ ಪನ ವತ್ವಾ ‘‘ಭನ್ತೇ, ಅನುಸಿಸ್ಸ ಅಹಂ ಮಹನ್ತೇನ ಉಸ್ಸಾಹೇನ ಪಞ್ಹಂ ಪುಚ್ಛಿತುಂ ಆಗತೋ, ಓಕಾಸಂ ಮೇ ಕರೋಹೀ’’ತಿ ಆಹ. ಸೋ ತಸ್ಸ ವಚನಂ ಸುತ್ವಾ ಉಟ್ಠಾಯಾಸನಾ ಇಸಿಗಣಂ ಓಕಾಸಂ ಕರೋನ್ತೋ ಗಾಥಾದ್ವಯಮಾಹ –

೫೭.

‘‘ಪುರಿನ್ದದೋ ಭೂತಪತೀ ಯಸಸ್ಸೀ, ದೇವಾನಮಿನ್ದೋ ಸಕ್ಕೋ ಮಘವಾ ಸುಜಮ್ಪತಿ;

ಸ ದೇವರಾಜಾ ಅಸುರಗಣಪ್ಪಮದ್ದನೋ, ಓಕಾಸಮಾಕಙ್ಖತಿ ಪಞ್ಹ ಪುಚ್ಛಿತುಂ.

೫೮.

‘‘ಕೋ ನೇವಿಮೇಸಂ ಇಧ ಪಣ್ಡಿತಾನಂ, ಪಞ್ಹೇ ಪುಟ್ಠೋ ನಿಪುಣೇ ಬ್ಯಾಕರಿಸ್ಸತಿ;

ತಿಣಞ್ಚ ರಞ್ಞಂ ಮನುಜಾಧಿಪಾನಂ, ದೇವಾನಮಿನ್ದಸ್ಸ ಚ ವಾಸವಸ್ಸಾ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ‘‘ಪುರಿನ್ದದೋ’’ತಿಆದೀನಿ ಸಕ್ಕಸ್ಸೇವ ಗುಣನಾಮಾನಿ. ಸೋ ಹಿ ಪುರೇ ದಾನಂ ದಿನ್ನತ್ತಾ ಪುರಿನ್ದದೋ, ಭೂತೇಸು ಜೇಟ್ಠಕತ್ತಾ ಭೂತಪತಿ, ಪರಿವಾರಸಮ್ಪದಾಯ ಯಸಸ್ಸೀ, ಪರಮಿಸ್ಸರತಾಯ ದೇವಾನಮಿನ್ದೋ, ಸತ್ತನ್ನಂ ವತ್ತಪದಾನಂ ಸುಟ್ಠು ಕತತ್ತಾ ಸಕ್ಕೋ, ಪುರಿಮಜಾತಿವಸೇನ ಮಘವಾ, ಸುಜಾಯ ಅಸುರಕಞ್ಞಾಯ ಪತಿಭಾವೇನ ಸುಜಮ್ಪತಿ, ದೇವಾನಂ ರಞ್ಜನತಾಯ ದೇವರಾಜಾ. ಕೋ ನೇವಾತಿ ಕೋ ನು ಏವ. ನಿಪುಣೇತಿ ಸಣ್ಹಸುಖುಮೇ ಪಞ್ಹೇ. ರಞ್ಞನ್ತಿ ರಾಜೂನಂ. ಇಮೇಸಂ ಚತುನ್ನಂ ರಾಜೂನಂ ಮನಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಕೋ ಇಮೇಸಂ ಪಣ್ಡಿತಾನಂ ಇಸೀನಂ ಪಞ್ಹೇ ಕಥೇಸ್ಸತಿ, ಪಞ್ಹಂ ನೇಸಂ ಕಥೇತುಂ ಸಮತ್ಥಂ ಜಾನಾಥಾತಿ ವದತಿ.

ತಂ ಸುತ್ವಾ ಇಸಿಗಣೋ, ‘‘ಮಾರಿಸ, ಅನುಸಿಸ್ಸ ತ್ವಂ ಪಥವಿಯಂ ಠತ್ವಾ ಪಥವಿಂ ಅಪಸ್ಸನ್ತೋ ವಿಯ ಕಥೇಸಿ, ಠಪೇತ್ವಾ ಸರಭಙ್ಗಸತ್ಥಾರಂ ಕೋ ಅಞ್ಞೋ ಏತೇಸಂ ಪಞ್ಹಂ ಕಥೇತುಂ ಸಮತ್ಥೋ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಗಾಥಮಾಹ –

೫೯.

‘‘ಅಯಂ ಇಸಿ ಸರಭಙ್ಗೋ ತಪಸ್ಸೀ, ಯತೋ ಜಾತೋ ವಿರತೋ ಮೇಥುನಸ್ಮಾ;

ಆಚೇರಪುತ್ತೋ ಸುವಿನೀತರೂಪೋ, ಸೋ ನೇಸಂ ಪಞ್ಹಾನಿ ವಿಯಾಕರಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಸರಭಙ್ಗೋತಿ ಸರೇ ಖಿಪಿತ್ವಾ ಆಕಾಸೇ ಸರಪಾಸಾದಾದೀನಿ ಕತ್ವಾ ಪುನ ಏಕೇನ ಸರೇನ ತೇ ಸರೇ ಪಾತೇನ್ತೋ ಭಙ್ಗವಿಭಙ್ಗೇ ಅಕಾಸೀತಿ ಸರಭಙ್ಗೋ. ಮೇಥುನಸ್ಮಾತಿ ಮೇಥುನಧಮ್ಮತೋ. ಸೋ ಕಿರ ಮೇಥುನಂ ಅಸೇವಿತ್ವಾ ಪಬ್ಬಜಿತೋ. ಆಚೇರಪುತ್ತೋತಿ ರಞ್ಞೋ ಆಚರಿಯಸ್ಸ ಪುರೋಹಿತಸ್ಸ ಪುತ್ತೋ.

ಏವಞ್ಚ ಪನ ವತ್ವಾ ಇಸಿಗಣೋ ಅನುಸಿಸ್ಸಂ ಆಹ – ‘‘ಮಾರಿಸ, ತ್ವಮೇವ ಸತ್ಥಾರಂ ವನ್ದಿತ್ವಾ ಇಸಿಗಣಸ್ಸ ವಚನೇನ ಸಕ್ಕೇನ ಪುಚ್ಛಿತಪಞ್ಹಕಥನಾಯ ಓಕಾಸಂ ಕಾರೇಹೀ’’ತಿ. ಸೋ ‘‘ಸಾಧೂ’’ತಿ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿತ್ವಾ ಸತ್ಥಾರಂ ವನ್ದಿತ್ವಾ ಓಕಾಸಂ ಕಾರೇನ್ತೋ ಅನನ್ತರಂ ಗಾಥಮಾಹ –

೬೦.

‘‘ಕೋಣ್ಡಞ್ಞ ಪಞ್ಹಾನಿ ವಿಯಾಕರೋಹಿ, ಯಾಚನ್ತಿ ತಂ ಇಸಯೋ ಸಾಧುರೂಪಾ;

ಕೋಣ್ಡಞ್ಞ ಏಸೋ ಮನುಜೇಸು ಧಮ್ಮೋ, ಯಂ ವುದ್ಧಮಾಗಚ್ಛತಿ ಏಸ ಭಾರೋ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಕೋಣ್ಡಞ್ಞಾತಿ ತಂ ಗೋತ್ತೇನಾಲಪತಿ. ಧಮ್ಮೋತಿ ಸಭಾವೋ. ಯಂ ವುದ್ಧನ್ತಿ ಯಂ ಪಞ್ಞಾಯ ವುದ್ಧಂ ಪುರಿಸಂ ಏಸ ಪಞ್ಹಾನಂ ವಿಸ್ಸಜ್ಜನಭಾರೋ ನಾಮ ಆಗಚ್ಛತಿ, ಏಸೋ ಮನುಜೇಸು ಸಭಾವೋ, ತಸ್ಮಾ ಚನ್ದಿಮಸೂರಿಯಸಹಸ್ಸಂ ಉಟ್ಠಾಪೇನ್ತೋ ವಿಯ ಪಾಕಟಂ ಕತ್ವಾ ದೇವರಞ್ಞೋ ಪಞ್ಹೇ ಕಥೇಹೀತಿ.

ತತೋ ಮಹಾಪುರಿಸೋ ಓಕಾಸಂ ಕರೋನ್ತೋ ಅನನ್ತರಂ ಗಾಥಮಾಹ –

೬೧.

‘‘ಕತಾವಕಾಸಾ ಪುಚ್ಛನ್ತು ಭೋನ್ತೋ, ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಪಞ್ಹಂ ಮನಸಾಭಿಪತ್ಥಿತಂ;

ಅಹಞ್ಹಿ ತಂ ತಂ ವೋ ವಿಯಾಕರಿಸ್ಸಂ, ಞತ್ವಾ ಸಯಂ ಲೋಕಮಿಮಂ ಪರಞ್ಚಾ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಯಂ ಕಿಞ್ಚೀತಿ ನ ಕೇವಲಂ ತುಮ್ಹಾಕಂಯೇವ, ಅಥ ಖೋ ಸದೇವಕಸ್ಸಪಿ ಲೋಕಸ್ಸ ಯಂ ಮನಸಾಭಿಪತ್ಥಿತಂ, ತಂ ಮಂ ಭವನ್ತೋ ಪುಚ್ಛನ್ತು. ಅಹಞ್ಹಿ ವೋ ಇಧಲೋಕನಿಸ್ಸಿತಂ ವಾ ಪರಲೋಕನಿಸ್ಸಿತಂ ವಾ ಸಬ್ಬಂ ಪಞ್ಹಂ ಇಮಞ್ಚ ಪರಞ್ಚ ಲೋಕಂ ಸಯಂ ಪಞ್ಞಾಯ ಸಚ್ಛಿಕತ್ವಾ ಕಥೇಸ್ಸಾಮೀತಿ ಸಬ್ಬಞ್ಞುಪವಾರಣಂ ಸಮ್ಪವಾರೇಸಿ.

ಏವಂ ತೇನ ಓಕಾಸೇ ಕತೇ ಸಕ್ಕೋ ಅತ್ತನಾ ಅಭಿಸಙ್ಖತಂ ಪಞ್ಹಂ ಪುಚ್ಛಿ. ತಮತ್ಥಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಸತ್ಥಾ ಆಹ –

೬೨.

‘‘ತತೋ ಚ ಮಘವಾ ಸಕ್ಕೋ, ಅತ್ಥದಸ್ಸೀ ಪುರಿನ್ದದೋ;

ಅಪುಚ್ಛಿ ಪಠಮಂ ಪಞ್ಹಂ, ಯಞ್ಚಾಸಿ ಅಭಿಪತ್ಥಿತಂ.

೬೩.

‘‘ಕಿಂ ಸೂ ವಧಿತ್ವಾ ನ ಕದಾಚಿ ಸೋಚತಿ, ಕಿಸ್ಸಪ್ಪಹಾನಂ ಇಸಯೋ ವಣ್ಣಯನ್ತಿ;

ಕಸ್ಸೀಧ ವುತ್ತಂ ಫರುಸಂ ಖಮೇಥ, ಅಕ್ಖಾಹಿ ಮೇ ಕೋಣ್ಡಞ್ಞ ಏತಮತ್ಥ’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ಯಞ್ಚಾಸೀತಿ ಯಂ ತಸ್ಸ ಮನಸಾ ಅಭಿಪತ್ಥಿತಂ ಆಸಿ, ತಂ ಪುಚ್ಛೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ಏತನ್ತಿ ಏತಂ ಮಯಾ ಪುಚ್ಛಿತಮತ್ಥಂ ಅಕ್ಖಾಹಿ ಮೇತಿ ಏಕಗಾಥಾಯ ತಯೋ ಪಞ್ಹೇ ಪುಚ್ಛಿ.

ತತೋ ಪರಂ ಬ್ಯಾಕರೋನ್ತೋ ಆಹ –

೬೪.

‘‘ಕೋಧಂ ವಧಿತ್ವಾ ನ ಕದಾಚಿ ಸೋಚತಿ, ಮಕ್ಖಪ್ಪಹಾನಂ ಇಸಯೋ ವಣ್ಣಯನ್ತಿ;

ಸಬ್ಬೇಸಂ ವುತ್ತಂ ಫರುಸಂ ಖಮೇಥ, ಏತಂ ಖನ್ತಿಂ ಉತ್ತಮಮಾಹು ಸನ್ತೋ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಕೋಧಂ ವಧಿತ್ವಾತಿ ಕೋಧಂ ಮಾರೇತ್ವಾ ಛಡ್ಡೇತ್ವಾ. ಸೋಚನ್ತೋ ಹಿ ಪಟಿಘಚಿತ್ತೇನೇವ ಸೋಚತಿ, ಕೋಧಾಭಾವಾ ಕುತೋ ಸೋಕೋ. ತೇನ ವುತ್ತಂ ‘‘ನ ಕದಾಚಿ ಸೋಚತೀ’’ತಿ. ಮಕ್ಖಪ್ಪಹಾನನ್ತಿ ಪರೇಹಿ ಅತ್ತನೋ ಕತಗುಣಮಕ್ಖನಲಕ್ಖಣಸ್ಸ ಅಕತಞ್ಞುಭಾವಸಙ್ಖಾತಸ್ಸ ಮಕ್ಖಸ್ಸ ಪಹಾನಂ ಇಸಯೋ ವಣ್ಣಯನ್ತಿ. ಸಬ್ಬೇಸನ್ತಿ ಹೀನಮಜ್ಝಿಮುಕ್ಕಟ್ಠಾನಂ ಸಬ್ಬೇಸಮ್ಪಿ ಫರುಸಂ ವಚನಂ ಖಮೇಥ. ಸನ್ತೋತಿ ಪೋರಾಣಕಾ ಪಣ್ಡಿತಾ ಏವಂ ಕಥೇನ್ತಿ.

ಸಕ್ಕೋ ಆಹ –

೬೫.

‘‘ಸಕ್ಕಾ ಉಭಿನ್ನಂ ವಚನಂ ತಿತಿಕ್ಖಿತುಂ, ಸದಿಸಸ್ಸ ವಾ ಸೇಟ್ಠತರಸ್ಸ ವಾಪಿ;

ಕಥಂ ನು ಹೀನಸ್ಸ ವಚೋ ಖಮೇಥ, ಅಕ್ಖಾಹಿ ಮೇ ಕೋಣ್ಡಞ್ಞ ಏತಮತ್ಥ’’ನ್ತಿ.

ಸರಭಙ್ಗೋ ಆಹ –

೬೬.

‘‘ಭಯಾ ಹಿ ಸೇಟ್ಠಸ್ಸ ವಚೋ ಖಮೇಥ, ಸಾರಮ್ಭಹೇತೂ ಪನ ಸಾದಿಸಸ್ಸ;

ಯೋ ಚೀಧ ಹೀನಸ್ಸ ವಚೋ ಖಮೇಥ, ಏತಂ ಖನ್ತಿಂ ಉತ್ತಮಮಾಹು ಸನ್ತೋ’’ತಿ. –

ಏವಮಾದೀನಂ ಗಾಥಾನಂ ವಚನಪ್ಪಟಿವಚನವಸೇನ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ.

ತತ್ಥ ಅಕ್ಖಾಹಿ ಮೇತಿ, ಭನ್ತೇ ಕೋಣ್ಡಞ್ಞ, ತುಮ್ಹೇಹಿ ದ್ವೇ ಪಞ್ಹಾ ಸುಕಥಿತಾ, ಏಕೋ ಮೇ ಚಿತ್ತಂ ನ ಗಣ್ಹಾತಿ, ಕಥಂ ಸಕ್ಕಾ ಅತ್ತನೋ ಹೀನತರಸ್ಸ ವಚನಂ ಅಧಿವಾಸೇತುಂ, ತಂ ಮಮ ಅಕ್ಖಾಹೀತಿ ಪುಚ್ಛನ್ತೋ ಏವಮಾಹ. ಏತಂ ಖನ್ತಿನ್ತಿ ಯದೇತಂ ಜಾತಿಗೋತ್ತಾದಿಹೀನಸ್ಸ ವಚನಂ ಖಮನಂ, ಏತಂ ಖನ್ತಿಂ ಉತ್ತಮನ್ತಿ ಪೋರಾಣಕಪಣ್ಡಿತಾ ವದನ್ತಿ. ಯಂ ಪನೇತಂ ಜಾತಿಆದೀಹಿ ಸೇಟ್ಠಸ್ಸ ಭಯೇನ, ಸದಿಸಸ್ಸ ಕರಣುತ್ತರಿಯಲಕ್ಖಣೇ ಸಾರಮ್ಭೇ ಆದೀನವದಸ್ಸನೇನ ಖಮನಂ, ನೇಸಾ ಅಧಿವಾಸನಖನ್ತಿ ನಾಮಾತಿ ಅತ್ಥೋ.

ಏವಂ ವುತ್ತೇ ಸಕ್ಕೋ ಮಹಾಸತ್ತಂ ಆಹ – ‘‘ಭನ್ತೇ, ಪಠಮಂ ತುಮ್ಹೇ ‘ಸಬ್ಬೇಸಂ ವುತ್ತಂ ಫರುಸಂ ಖಮೇಥ, ಏತಂ ಖನ್ತಿಂ ಉತ್ತಮಮಾಹು ಸನ್ತೋ’ತಿ ವತ್ವಾ ಇದಾನಿ ‘ಯೋ ಚೀಧ ಹೀನಸ್ಸ ವಚೋ ಖಮೇಥ, ಏತಂ ಖನ್ತಿಂ ಉತ್ತಮಮಾಹು ಸನ್ತೋ’ತಿ ವದಥ, ನ ವೋ ಪುರಿಮೇನ ಪಚ್ಛಿಮಂ ಸಮೇತೀ’’ತಿ. ಅಥ ನಂ ಮಹಾಸತ್ತೋ, ‘‘ಸಕ್ಕ, ಪಚ್ಛಿಮಂ ಮಯಾ ‘ಅಯಂ ಹೀನೋ’ತಿ ಞತ್ವಾ ಫರುಸವಚನಂ ಅಧಿವಾಸೇನ್ತಸ್ಸ ವಸೇನ ವುತ್ತಂ, ಯಸ್ಮಾ ಪನ ನ ಸಕ್ಕಾ ರೂಪದಸ್ಸನಮತ್ತೇನ ಸತ್ತಾನಂ ಸೇಟ್ಠಾದಿಭಾವೋ ಞಾತುಂ, ತಸ್ಮಾ ಪುರಿಮಂ ವುತ್ತ’’ನ್ತಿ ವತ್ವಾ ಸತ್ತಾನಂ ಅಞ್ಞತ್ರ ಸಂವಾಸಾ ರೂಪದಸ್ಸನಮತ್ತೇನ ಸೇಟ್ಠಾದಿಭಾವಸ್ಸ ದುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯತಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಗಾಥಮಾಹ –

೬೭.

‘‘ಕಥಂ ವಿಜಞ್ಞಾ ಚತುಪತ್ಥರೂಪಂ, ಸೇಟ್ಠಂ ಸರಿಕ್ಖಂ ಅಥವಾಪಿ ಹೀನಂ;

ವಿರೂಪರೂಪೇನ ಚರನ್ತಿ ಸನ್ತೋ, ತಸ್ಮಾ ಹಿ ಸಬ್ಬೇಸಂ ವಚೋ ಖಮೇಥಾ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಚತುಪತ್ಥರೂಪನ್ತಿ ಚತೂಹಿ ಇರಿಯಾಪಥೇಹಿ ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಸಭಾವಂ. ವಿರೂಪರೂಪೇನಾತಿ ವಿರೂಪಾನಂ ಲಾಮಕಪುಗ್ಗಲಾನಂ ರೂಪೇನ ಉತ್ತಮಗುಣಾ ಸನ್ತೋಪಿ ವಿಚರನ್ತಿ. ಇಮಸ್ಮಿಂ ಪನತ್ಥೇ ಮಜ್ಝನ್ತಿಕತ್ಥೇರಸ್ಸ ವತ್ಥು ಕಥೇತಬ್ಬಂ.

ತಂ ಸುತ್ವಾ ಸಕ್ಕೋ ನಿಕ್ಕಙ್ಖೋ ಹುತ್ವಾ, ‘‘ಭನ್ತೇ, ಏತಾಯ ನೋ ಖನ್ತಿಯಾ ಆನಿಸಂಸಂ ಕಥೇಹೀ’’ತಿ ಯಾಚಿ. ಅಥಸ್ಸ ಮಹಾಸತ್ತೋ ಗಾಥಮಾಹ –

೬೮.

‘‘ನ ಹೇತಮತ್ಥಂ ಮಹತೀಪಿ ಸೇನಾ, ಸರಾಜಿಕಾ ಯುಜ್ಝಮಾನಾ ಲಭೇಥ;

ಯಂ ಖನ್ತಿಮಾ ಸಪ್ಪುರಿಸೋ ಲಭೇಥ, ಖನ್ತೀಬಲಸ್ಸೂಪಸಮನ್ತಿ ವೇರಾ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಏತಮತ್ಥನ್ತಿ ಏತಂ ವೇರವೂಪಸಮನಿಪ್ಪಟಿಘಸಭಾವಸಙ್ಖಾತಂ ಅತ್ಥಂ.

ಏವಂ ಮಹಾಸತ್ತೇನ ಖನ್ತಿಗುಣೇ ಕಥಿತೇ ತೇ ರಾಜಾನೋ ಚಿನ್ತಯಿಂಸು – ‘‘ಸಕ್ಕೋ ಅತ್ತನೋವ ಪಞ್ಹೇ ಪುಚ್ಛತಿ, ಅಮ್ಹಾಕಂ ಪುಚ್ಛನೋಕಾಸಂ ನ ದಸ್ಸತೀ’’ತಿ. ಅಥ ನೇಸಂ ಅಜ್ಝಾಸಯಂ ವಿದಿತ್ವಾ ಸಕ್ಕೋ ಅತ್ತನಾ ಅಭಿಸಙ್ಖತೇ ಚತ್ತಾರೋ ಪಞ್ಹೇ ಠಪೇತ್ವಾವ ತೇಸಂ ಕಙ್ಖಂ ಪುಚ್ಛನ್ತೋ ಗಾಥಮಾಹ –

೬೯.

‘‘ಸುಭಾಸಿತಂ ತೇ ಅನುಮೋದಿಯಾನ, ಅಞ್ಞಂ ತಂ ಪುಚ್ಛಾಮಿ ತದಿಙ್ಘ ಬ್ರೂಹಿ;

ಯಥಾ ಅಹುಂ ದಣ್ಡಕೀ ನಾಳಿಕೇರೋ, ಅಥಜ್ಜುನೋ ಕಲಾಬು ಚಾಪಿ ರಾಜಾ;

ತೇಸಂ ಗತಿಂ ಬ್ರೂಹಿ ಸುಪಾಪಕಮ್ಮಿನಂ, ಕತ್ಥೂಪಪನ್ನಾ ಇಸೀನಂ ವಿಹೇಠಕಾ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಅನುಮೋದಿಯಾನಾತಿ ಇದಂ ಮಯಾ ಪುಟ್ಠಾನಂ ತಿಣ್ಣಂ ಪಞ್ಹಾನಂ ವಿಸ್ಸಜ್ಜನಸಙ್ಖಾತಂ ತವ ಸುಭಾಸಿತಂ ಅನುಮೋದಿತ್ವಾ. ಯಥಾ ಅಹುನ್ತಿ ಯಥಾ ಚತ್ತಾರೋ ಜನಾ ಅಹೇಸುಂ. ಕಲಾಬು ಚಾತಿ ಕಲಾಬುರಾಜಾ ಚ. ಅಥಜ್ಜುನೋತಿ ಅಥ ಅಜ್ಜುನರಾಜಾ.

ಅಥಸ್ಸ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇನ್ತೋ ಮಹಾಸತ್ತೋ ಪಞ್ಚ ಗಾಥಾಯೋ ಅಭಾಸಿ –

೭೦.

‘‘ಕಿಸಞ್ಹಿ ವಚ್ಛಂ ಅವಕಿರಿಯ ದಣ್ಡಕೀ, ಉಚ್ಛಿನ್ನಮೂಲೋ ಸಜನೋ ಸರಟ್ಠೋ;

ಕುಕ್ಕುಳನಾಮೇ ನಿರಯಮ್ಹಿ ಪಚ್ಚತಿ, ತಸ್ಸ ಫುಲಿಙ್ಗಾನಿ ಪತನ್ತಿ ಕಾಯೇ.

೭೧.

‘‘ಯೋ ಸಞ್ಞತೇ ಪಬ್ಬಜಿತೇ ಅಹೇಠಯಿ, ಧಮ್ಮಂ ಭಣನ್ತೇ ಸಮಣೇ ಅದೂಸಕೇ;

ತಂ ನಾಳಿಕೇರಂ ಸುನಖಾ ಪರತ್ಥ, ಸಙ್ಗಮ್ಮ ಖಾದನ್ತಿ ವಿಫನ್ದಮಾನಂ.

೭೨.

‘‘ಅಥಜ್ಜುನೋ ನಿರಯೇ ಸತ್ತಿಸೂಲೇ, ಅವಂಸಿರೋ ಪತಿತೋ ಉದ್ಧಂಪಾದೋ;

ಅಙ್ಗೀರಸಂ ಗೋತಮಂ ಹೇಠಯಿತ್ವಾ, ಖನ್ತಿಂ ತಪಸ್ಸಿಂ ಚಿರಬ್ರಹ್ಮಚಾರಿಂ.

೭೩.

‘‘ಯೋ ಖಣ್ಡಸೋ ಪಬ್ಬಜಿತಂ ಅಛೇದಯಿ, ಖನ್ತಿಂ ವದನ್ತಂ ಸಮಣಂ ಅದೂಸಕಂ;

ಕಲಾಬುವೀಚಿಂ ಉಪಪಜ್ಜ ಪಚ್ಚತಿ, ಮಹಾಪತಾಪಂ ಕಟುಕಂ ಭಯಾನಕಂ.

೭೪.

‘‘ಏತಾನಿ ಸುತ್ವಾ ನಿರಯಾನಿ ಪಣ್ಡಿತೋ, ಅಞ್ಞಾನಿ ಪಾಪಿಟ್ಠತರಾನಿ ಚೇತ್ಥ;

ಧಮ್ಮಂ ಚರೇ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣೇಸು, ಏವಂಕರೋ ಸಗ್ಗಮುಪೇತಿ ಠಾನ’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ಕಿಸನ್ತಿ ಅಪ್ಪಮಂಸಲೋಹಿತತ್ತಾ ಕಿಸಸರೀರಂ. ಅವಕಿರಿಯಾತಿ ಅವಕಿರಿತ್ವಾ ನಿಟ್ಠುಭನದನ್ತಕಟ್ಠಪಾತನೇನ ತಸ್ಸ ಸರೀರೇ ಕಲಿಂ ಪವಾಹೇತ್ವಾ. ಉಚ್ಛಿನ್ನಮೂಲೋತಿ ಉಚ್ಛಿನ್ನಮೂಲೋ ಹುತ್ವಾ. ಸಜನೋತಿ ಸಪರಿಸೋ. ಕುಕ್ಕುಳನಾಮೇ ನಿರಯಮ್ಹೀತಿ ಯೋಜನಸತಪ್ಪಮಾಣೇ ಕಪ್ಪಸಣ್ಠಿತೇ ಉಣ್ಹಛಾರಿಕನಿರಯೇ. ಫುಲಿಙ್ಗಾನೀತಿ ವೀತಚ್ಚಿತಙ್ಗಾರಾ. ತಸ್ಸ ಕಿರ ತತ್ಥ ಉಣ್ಹಕುಕ್ಕುಳೇ ನಿಮುಗ್ಗಸ್ಸ ನವಹಿ ವಣಮುಖೇಹಿ ಉಣ್ಹಾ ಛಾರಿಕಾ ಪವಿಸನ್ತಿ, ಸೀಸೇ ಮಹನ್ತಮಹನ್ತಾ ಅಙ್ಗಾರಾ ಪತನ್ತಿ. ತೇಸಂ ಪನ ಪತನಕಾಲೇ ಸಕಲಸರೀರಂ ದೀಪರುಕ್ಖೋ ವಿಯ ಜಲತಿ, ಬಲವವೇದನಾ ವತ್ತನ್ತಿ. ಸೋ ಅಧಿವಾಸೇತುಂ ಅಸಕ್ಕೋನ್ತೋ ಮಹಾವಿರವಂ ರವತಿ. ಸರಭಙ್ಗಸತ್ಥಾ ಪಥವಿಂ ಭಿನ್ದಿತ್ವಾ ತಂ ತತ್ಥ ತಥಾಪಚ್ಚಮಾನಂ ದಸ್ಸೇಸಿ, ಮಹಾಜನೋ ಭಯಸನ್ತಾಸಮಾಪಜ್ಜಿ. ತಸ್ಸ ಅತಿವಿಯ ಭೀತಭಾವಂ ಞತ್ವಾ ಮಹಾಸತ್ತೋ ತಂ ನಿರಯಂ ಅನ್ತರಧಾಪೇಸಿ.

ಧಮ್ಮಂ ಭಣನ್ತೇತಿ ದಸಕುಸಲಕಮ್ಮಪಥಧಮ್ಮಂ ಭಾಸನ್ತೇ. ಸಮಣೇತಿ ಸಮಿತಪಾಪೇ. ಅದೂಸಕೇತಿ ನಿರಪರಾಧೇ. ನಾಳಿಕೇರನ್ತಿ ಏವಂನಾಮಕಂ ರಾಜಾನಂ. ಪರತ್ಥಾತಿ ಪರಲೋಕೇ ನಿರಯೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಂ. ಸಙ್ಗಮ್ಮಾತಿ ಇತೋ ಚಿತೋ ಚ ಸಮಾಗನ್ತ್ವಾ ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ಮಹನ್ತಮಹನ್ತಾ ಸುನಖಾ ಖಾದನ್ತಿ. ತಸ್ಮಿಂ ಕಿರ ಕಲಿಙ್ಗರಟ್ಠೇ ದನ್ತಪುರನಗರೇ ನಾಳಿಕೇರೇ ನಾಮ ರಞ್ಞೇ ರಜ್ಜಂ ಕಾರಯಮಾನೇ ಏಕೋ ಮಹಾತಾಪಸೋ ಪಞ್ಚಸತತಾಪಸಪರಿವುತೋ ಹಿಮವನ್ತಾ ಆಗಮ್ಮ ರಾಜುಯ್ಯಾನೇ ವಾಸಂ ಕಪ್ಪೇತ್ವಾ ಮಹಾಜನಸ್ಸ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇಸಿ. ‘‘ಧಮ್ಮಿಕತಾಪಸೋ ಉಯ್ಯಾನೇ ವಸತೀ’’ತಿ ರಞ್ಞೋಪಿ ಆರೋಚಯಿಂಸು. ರಾಜಾ ಪನ ಅಧಮ್ಮಿಕೋ ಅಧಮ್ಮೇನ ರಜ್ಜಂ ಕಾರೇಸಿ. ಸೋ ಅಮಚ್ಚೇಸು ತಾಪಸಂ ಪಸಂಸನ್ತೇಸು ‘‘ಅಹಮ್ಪಿ ಧಮ್ಮಂ ಸುಣಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಉಯ್ಯಾನಂ ಗನ್ತ್ವಾ ತಾಪಸಂ ವನ್ದಿತ್ವಾ ನಿಸೀದಿ. ತಾಪಸೋ ರಞ್ಞಾ ಸದ್ಧಿಂ ಪಟಿಸನ್ಥಾರಂ ಕರೋನ್ತೋ ‘‘ಕಿಂ, ಮಹಾರಾಜ, ಧಮ್ಮೇನ ರಜ್ಜಂ ಕಾರೇಸಿ, ಜನಂ ನ ಪೀಳೇಸೀ’’ತಿ ಆಹ. ಸೋ ತಸ್ಸ ಕುಜ್ಝಿತ್ವಾ ‘‘ಅಯಂ ಕೂಟಜಟಿಲೋ ಏತ್ತಕಂ ಕಾಲಂ ನಾಗರಾನಂ ಸನ್ತಿಕೇ ಮಮಞ್ಞೇವ ಅಗುಣಂ ಕಥೇಸಿ ಮಞ್ಞೇ, ಹೋತು ಜಾನಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ‘‘ಸ್ವೇ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಘರದ್ವಾರಂ ಆಗಚ್ಛೇಯ್ಯಾಥಾ’’ತಿ ನಿಮನ್ತೇತ್ವಾ ಪುನದಿವಸೇ ಪುರಾಣಗೂಥಸ್ಸ ಚಾಟಿಯೋ ಪರಿಪೂರಾಪೇತ್ವಾ ತಾಪಸೇಸು ಆಗತೇಸು ತೇಸಂ ಭಿಕ್ಖಾಭಾಜನಾನಿ ಗೂಥಸ್ಸ ಪೂರಾಪೇತ್ವಾ ದ್ವಾರಂ ಪಿದಹಾಪೇತ್ವಾ ಮುಸಲಾನಿ ಚ ಲೋಹದಣ್ಡೇ ಚ ಗಾಹಾಪೇತ್ವಾ ಇಸೀನಂ ಸೀಸಾನಿ ಭಿನ್ದಾಪೇತ್ವಾ ಜಟಾಸು ಗಾಹಾಪೇತ್ವಾ ಕಡ್ಢಾಪೇತ್ವಾ ಸುನಖೇಹಿ ಖಾದಾಪೇತ್ವಾ ತತ್ಥೇವ ಭಿನ್ನಂ ಪಥವಿಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ಸುನಖಮಹಾನಿರಯೇ ನಿಬ್ಬತ್ತತಿ, ತತ್ರಸ್ಸ ತಿಗಾವುತಪ್ಪಮಾಣಸರೀರಂ ಅಹೋಸಿ. ಅಥ ನಂ ಮಹನ್ತಮಹನ್ತಾ ಮಹಾಹತ್ಥಿಪ್ಪಮಾಣಾ ಪಞ್ಚವಣ್ಣಾ ಸುನಖಾ ಅನುಬನ್ಧಿತ್ವಾ ಡಂಸಿತ್ವಾ ನವಯೋಜನಾಯ ಜಲಿತಅಯಪಥವಿಯಾ ಪಾತೇತ್ವಾ ಮುಖಪೂರಂ ಲುಞ್ಚನ್ತಾ ವಿಪ್ಫನ್ದಮಾನಂ ಖಾದಿಂಸು. ಮಹಾಸತ್ತೋ ಪಥವಿಂ ದ್ವಿಧಾ ಭಿನ್ದಿತ್ವಾ ತಂ ನಿರಯಂ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ಮಹಾಜನಸ್ಸ ಭೀತಭಾವಂ ಞತ್ವಾ ಅನ್ತರಧಾಪೇಸಿ.

ಅಥಜ್ಜುನೋತಿ ಸಹಸ್ಸಬಾಹುರಾಜಾ. ಅಙ್ಗೀರಸನ್ತಿ ಅಙ್ಗೇಹಿ ರಂಸೀನಂ ನಿಚ್ಛರಣತೋ ಏವಂಲದ್ಧನಾಮಂ. ಹೇಠಯಿತ್ವಾತಿ ವಿಹೇಠೇತ್ವಾ ವಿಸಪೀತಕಣ್ಡೇನ ವಿಜ್ಝಿತ್ವಾ ಜೀವಿತಕ್ಖಯಂ ಪಾಪೇತ್ವಾ. ಸೋ ಕಿರ ಅಜ್ಜುನೋ ನಾಮ ರಾಜಾ ಮಹಿಸಕರಟ್ಠೇ ಕೇತಕರಾಜಧಾನಿಯಂ ರಜ್ಜಂ ಕಾರೇನ್ತೋ ಮಿಗವಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಮಿಗೇ ವಧಿತ್ವಾ ಅಙ್ಗಾರಪಕ್ಕಮಂಸಂ ಖಾದನ್ತೋ ವಿಚರಿ. ಅಥೇಕದಿವಸಂ ಮಿಗಾನಂ ಆಗಮನಟ್ಠಾನೇ ಕೋಟ್ಠಕಂ ಕತ್ವಾ ಮಿಗೇ ಓಲೋಕಯಮಾನೋ ಅಟ್ಠಾಸಿ. ತದಾ ಸೋ ತಾಪಸೋ ತಸ್ಸ ರಞ್ಞೋ ಅವಿದೂರೇ ಏಕಂ ಕಾರರುಕ್ಖಂ ಅಭಿರುಹಿತ್ವಾ ಫಲಾನಿ ಓಚಿನನ್ತೋ ಓಚಿನಿತಫಲಸಾಖಂ ಮುಞ್ಚಿ. ತಸ್ಸಾ ವಿಸ್ಸಟ್ಠಾಯ ಸದ್ದೇನ ತಂಠಾನಂ ಪತ್ತಾ ಮಿಗಾ ಪಲಾಯಿಂಸು. ರಾಜಾ ಕುಜ್ಝಿತ್ವಾ ತಾಪಸಂ ವಿಸಮಿಸ್ಸಿತೇನ ಸಲ್ಲೇನ ವಿಜ್ಝಿ. ಸೋ ಪರಿಗಲಿತ್ವಾ ಪತನ್ತೋ ಮತ್ಥಕೇನ ಖದಿರಖಾಣುಕಂ ಆಸಾದೇತ್ವಾ ಸೂಲಗ್ಗೇಯೇವ ಕಾಲಮಕಾಸಿ. ರಾಜಾ ತಙ್ಖಣೇಯೇವ ದ್ವಿಧಾ ಭಿನ್ನಂ ಪಥವಿಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ಸತ್ತಿಸೂಲನಿರಯೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿ, ತಿಗಾವುತಪ್ಪಮಾಣಂ ಸರೀರಂ ಅಹೋಸಿ. ತತ್ರ ತಂ ನಿರಯಪಾಲಾ ಜಲಿತೇಹಿ ಆವುಧೇಹಿ ಕೋಟ್ಟೇತ್ವಾ ಜಲಿತಂ ಅಯಪಬ್ಬತಂ ಆರೋಪೇನ್ತಿ. ಪಬ್ಬತಮತ್ಥಕೇ ಠಿತಕಾಲೇ ವಾತೋ ಪಹರತಿ, ಸೋ ವಾತಪ್ಪಹಾರೇನ ಪರಿಗಲಿತ್ವಾ ಪತತಿ. ತಸ್ಮಿಂ ಖಣೇ ಹೇಟ್ಠಾ ನವಯೋಜನಾಯ ಜಲಿತಅಯಪಥವಿಯಾ ಮಹಾತಾಲಕ್ಖನ್ಧಪ್ಪಮಾಣಂ ಜಲಿತಂ ಅಯಸೂಲಂ ಉಟ್ಠಹತಿ. ಸೋ ಸೂಲಗ್ಗಮತ್ಥಕೇಯೇವ ಆಸಾದೇತ್ವಾ ಸೂಲಾವುತೋ ತಿಟ್ಠತಿ. ತಸ್ಮಿಂ ಖಣೇ ಪಥವೀ ಜಲತಿ, ಸೂಲಂ ಜಲತಿ, ತಸ್ಸ ಸರೀರಂ ಜಲತಿ. ಸೋ ತತ್ಥ ಮಹಾರವಂ ರವನ್ತೋ ಪಚ್ಚತಿ. ಮಹಾಸತ್ತೋ ಪಥವಿಂ ದ್ವಿಧಾ ಕತ್ವಾ ತಂ ನಿರಯಂ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ಮಹಾಜನಸ್ಸ ಭೀತಭಾವಂ ಞತ್ವಾ ಅನ್ತರಧಾಪೇಸಿ.

ಖಣ್ಡಸೋತಿ ಚತ್ತಾರೋ ಹತ್ಥಪಾದೇ ಕಣ್ಣನಾಸಞ್ಚ ಖಣ್ಡಾಖಣ್ಡಂ ಕತ್ವಾ. ಅದೂಸಕನ್ತಿ ನಿರಪರಾಧಂ. ತಥಾ ಛೇದಾಪೇತ್ವಾ ದ್ವೀಹಿ ಕಸಾಹಿ ಪಹಾರಸಹಸ್ಸೇಹಿ ತಾಳಾಪೇತ್ವಾ ಜಟಾಸು ಗಹೇತ್ವಾ ಆಕಡ್ಢಾಪೇತ್ವಾ ಪಟಿಕುಜ್ಜಂ ನಿಪಜ್ಜಾಪೇತ್ವಾ ಪಿಟ್ಠಿಯಂ ಪಣ್ಹಿಯಾ ಪಹರಿತ್ವಾ ಮಹಾದುಕ್ಖಸಮಪ್ಪಿತಂ ಅಕಾಸಿ. ಕಲಾಬುವೀಚಿನ್ತಿ ಕಲಾಬು ಅವೀಚಿಂ. ಕಟುಕನ್ತಿ ತಿಖಿಣವೇದನಂ, ಏವರೂಪಂ ನಿರಯಂ ಉಪಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ಛನ್ನಂ ಜಾಲಾನಂ ಅನ್ತರೇ ಪಚ್ಚತಿ. ವಿತ್ಥಾರತೋ ಪನ ಕಲಾಬುರಞ್ಞೋ ವತ್ಥು ಖನ್ತಿವಾದಿಜಾತಕೇ (ಜಾ. ೧.೪.೪೯-೫೨) ಕಥಿತಮೇವ. ಅಞ್ಞಾನಿ ಪಾಪಿಟ್ಠತರಾನಿ ಚೇತ್ಥಾತಿ ಏತೇಹಿ ನಿರಯೇಹಿ ಪಾಪಿಟ್ಠತರಾನಿ ಚ ಅಞ್ಞಾನಿ ನಿರಯಾನಿ ಸುತ್ವಾ. ಧಮ್ಮಂ ಚರೇತಿ, ಸಕ್ಕ ದೇವರಾಜ, ಪಣ್ಡಿತೋ ಕುಲಪುತ್ತೋ ನ ಕೇವಲಂ ಏತೇಯೇವ ಚತ್ತಾರೋ ನಿರಯಾ, ಏತೇಯೇವ ಚ ರಾಜಾನೋ ನೇರಯಿಕಾ, ಅಥ ಖೋ ಅಞ್ಞೇಪಿ ನಿರಯಾ, ಅಞ್ಞೇಪಿ ಚ ರಾಜಾನೋ ನಿರಯೇಸು ಉಪ್ಪನ್ನಾತಿ ವಿದಿತ್ವಾ ಚತುಪಚ್ಚಯದಾನಧಮ್ಮಿಕಾರಕ್ಖಾವರಣಸಂವಿಧಾನಸಙ್ಖಾತಂ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣೇಸು ಧಮ್ಮಂ ಚರೇಯ್ಯಾತಿ.

ಏವಂ ಮಹಾಸತ್ತೇನ ಚತುನ್ನಂ ರಾಜೂನಂ ನಿಬ್ಬತ್ತಟ್ಠಾನೇ ದಸ್ಸಿತೇ ತಯೋ ರಾಜಾನೋ ನಿಕ್ಕಙ್ಖಾ ಅಹೇಸುಂ. ತತೋ ಸಕ್ಕೋ ಅವಸೇಸೇ ಚತ್ತಾರೋ ಪಞ್ಹೇ ಪುಚ್ಛನ್ತೋ ಗಾಥಮಾಹ –

೭೫.

‘‘ಸುಭಾಸಿತಂ ತೇ ಅನುಮೋದಿಯಾನ, ಅಞ್ಞಂ ತಂ ಪುಚ್ಛಾಮಿ ತದಿಙ್ಘ ಬ್ರೂಹಿ;

ಕಥಂವಿಧಂ ಸೀಲವನ್ತಂ ವದನ್ತಿ, ಕಥಂವಿಧಂ ಪಞ್ಞವನ್ತಂ ವದನ್ತಿ;

ಕಥಂವಿಧಂ ಸಪ್ಪುರಿಸಂ ವದನ್ತಿ, ಕಥಂವಿಧಂ ನೋ ಸಿರಿ ನೋ ಜಹಾತೀ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಕಥಂವಿಧಂ ನೋ ಸಿರಿ ನೋ ಜಹಾತೀತಿ ಕಥಂವಿಧಂ ನು ಪುರಿಸಂ ಪಟಿಲದ್ಧಸಿರೀ ನ ಜಹಾತೀತಿ.

ಅಥಸ್ಸ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇನ್ತೋ ಮಹಾಸತ್ತೋ ಚತಸ್ಸೋ ಗಾಥಾಯೋ ಅಭಾಸಿ –

೭೬.

‘‘ಕಾಯೇನ ವಾಚಾಯ ಚ ಯೋಧ ಸಞ್ಞತೋ, ಮನಸಾ ಚ ಕಿಞ್ಚಿ ನ ಕರೋತಿ ಪಾಪಂ;

ನ ಅತ್ತಹೇತೂ ಅಲಿಕಂ ಭಣೇತಿ, ತಥಾವಿಧಂ ಸೀಲವನ್ತಂ ವದನ್ತಿ.

೭೭.

‘‘ಗಮ್ಭೀರಪಞ್ಹಂ ಮನಸಾಭಿಚಿನ್ತಯಂ, ನಾಚ್ಚಾಹಿತಂ ಕಮ್ಮ ಕರೋತಿ ಲುದ್ದಂ;

ಕಾಲಾಗತಂ ಅತ್ಥಪದಂ ನ ರಿಞ್ಚತಿ, ತಥಾವಿಧಂ ಪಞ್ಞವನ್ತಂ ವದನ್ತಿ.

೭೮.

‘‘ಯೋ ವೇ ಕತಞ್ಞೂ ಕತವೇದಿ ಧೀರೋ, ಕಲ್ಯಾಣಮಿತ್ತೋ ದಳ್ಹಭತ್ತಿ ಚ ಹೋತಿ;

ದುಖಿತಸ್ಸ ಸಕ್ಕಚ್ಚ ಕರೋತಿ ಕಿಚ್ಚಂ, ತಥಾವಿಧಂ ಸಪ್ಪುರಿಸಂ ವದನ್ತಿ.

೭೯.

‘‘ಏತೇಹಿ ಸಬ್ಬೇಹಿ ಗುಣೇಹುಪೇತೋ, ಸದ್ಧೋ ಮುದೂ ಸಂವಿಭಾಗೀ ವದಞ್ಞೂ;

ಸಙ್ಗಾಹಕಂ ಸಖಿಲಂ ಸಣ್ಹವಾಚಂ, ತಥಾವಿಧಂ ನೋ ಸಿರಿ ನೋ ಜಹಾತೀ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ‘‘ಕಾಯೇನಾ’’ತಿಆದೀನಿ ಪದಾನಿ ತಿವಿಧಸುಚರಿತದ್ವಾರವಸೇನ ವುತ್ತಾನಿ. ನ ಅತ್ತಹೇತೂತಿ ದೇಸನಾಸೀಸಮೇವೇತಂ, ಅತ್ತಹೇತು ವಾ ಪರಹೇತು ವಾ ಯಸಹೇತು ವಾ ಧನಹೇತು ವಾ ಲಾಭಹೇತು ವಾ ಆಮಿಸಕಿಞ್ಚಿಕ್ಖಹೇತು ವಾ ಅಲಿಕಂ ನ ಕಥೇತೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ಕಾಮಞ್ಚೇಸ ಅತ್ಥೋ ‘‘ವಾಚಾಯ ಸಞ್ಞತೋ’’ತಿ ಇಮಿನಾವ ಸಿದ್ಧೋ, ಮುಸಾವಾದಿನೋ ಪನ ಅಕತ್ತಬ್ಬಂ ಪಾಪಂ ನಾಮ ನತ್ಥೀತಿ ಗರುಭಾವದೀಪನತ್ಥಂ ಪುನ ಏವಮಾಹಾತಿ ವೇದಿತಬ್ಬೋ. ತಂ ಪುಗ್ಗಲಂ ಸೀಲವನ್ತಂ ವದನ್ತಿ.

ಗಮ್ಭೀರಪಞ್ಹನ್ತಿ ಅತ್ಥತೋ ಚ ಪಾಳಿತೋ ಚ ಗಮ್ಭೀರಂ ಗುಳ್ಹಂ ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಂ ಸತ್ತುಭಸ್ತಜಾತಕ- (ಜಾ. ೧.೭.೪೬ ಆದಯೋ) ಸಮ್ಭವಜಾತಕ- (ಜಾ. ೧.೧೬.೧೩೮ ಆದಯೋ) ಮಹಾಉಮಙ್ಗಜಾತಕೇಸು (ಜಾ. ೨.೨೨.೫೯೦ ಆದಯೋ) ಆಗತಸದಿಸಂ ಪಞ್ಹಂ. ಮನಸಾಭಿಚಿನ್ತಯನ್ತಿ ಮನಸಾ ಅಭಿಚಿನ್ತೇನ್ತೋ ಅತ್ಥಂ ಪಟಿವಿಜ್ಝಿತ್ವಾ ಚನ್ದಸಹಸ್ಸಂ ಸೂರಿಯಸಹಸ್ಸಂ ಉಟ್ಠಾಪೇನ್ತೋ ವಿಯ ಪಾಕಟಂ ಕತ್ವಾ ಯೋ ಕಥೇತುಂ ಸಕ್ಕೋತೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ನಾಚ್ಚಾಹಿತನ್ತಿ ನ ಅತಿಅಹಿತಂ, ಹಿತಾತಿಕ್ಕನ್ತಂ ಲುದ್ದಂ ಫರುಸಂ ಸಾಹಸಿಕಕಮ್ಮಞ್ಚ ಯೋ ನ ಕರೋತೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ಇಮಸ್ಸ ಪನತ್ಥಸ್ಸ ಆವಿಭಾವತ್ಥಂ –

‘‘ನ ಪಣ್ಡಿತಾ ಅತ್ತಸುಖಸ್ಸ ಹೇತು, ಪಾಪಾನಿ ಕಮ್ಮಾನಿ ಸಮಾಚರನ್ತಿ;

ದುಕ್ಖೇನ ಫುಟ್ಠಾ ಪಿಳಿತಾಪಿ ಸನ್ತಾ, ಛನ್ದಾ ದೋಸಾ ಚ ನ ಜಹನ್ತಿ ಧಮ್ಮ’’ನ್ತಿ. –

ಭೂರಿಪಞ್ಹೋ ಕಥೇತಬ್ಬೋ.

ಕಾಲಾಗತನ್ತಿ ಏತ್ಥ ದಾನಂ ದಾತಬ್ಬಕಾಲೇ, ಸೀಲಂ ರಕ್ಖಣಕಾಲೇ, ಉಪೋಸಥಂ ಉಪವಾಸಕಾಲೇ, ಸರಣೇಸು ಪತಿಟ್ಠಾನಕಾಲೇ, ಪಬ್ಬಜಿತಕಾಲೇ, ಸಮಣಧಮ್ಮಕರಣಕಾಲೇ, ವಿಪಸ್ಸನಾಚಾರಸ್ಮಿಂ ಯುಞ್ಜನಕಾಲೇ ಚಾತಿ ಇಮಾನಿ ದಾನಾದೀನಿ ಸಮ್ಪಾದೇನ್ತೋ ಕಾಲಾಗತಂ ಅತ್ಥಪದಂ ನ ರಿಞ್ಚತಿ ನ ಹಾಪೇತಿ ನ ಗಳಾಪೇತಿ ನಾಮ. ತಥಾವಿಧನ್ತಿ ಸಕ್ಕ ಸಬ್ಬಞ್ಞುಬುದ್ಧಾ ಚ ಪಚ್ಚೇಕಬುದ್ಧಾ ಚ ಬೋಧಿಸತ್ತಾ ಚ ಪಞ್ಞವನ್ತಂ ಕಥೇನ್ತಾ ಏವರೂಪಂ ಪುಗ್ಗಲಂ ಕಥೇನ್ತಿ.

‘‘ಯೋ ವೇ’’ತಿ ಗಾಥಾಯ ಪರೇನ ಅತ್ತನೋ ಕತಗುಣಂ ಜಾನಾತೀತಿ ಕತಞ್ಞೂ. ಏವಂ ಞತ್ವಾ ಪನ ಯೇನಸ್ಸ ಗುಣೋ ಕತೋ, ತಸ್ಸ ಗುಣಂ ಪಟಿಕರೋನ್ತೋ ಕತವೇದೀ ನಾಮ. ದುಖಿತಸ್ಸಾತಿ ಅತ್ತನೋ ಸಹಾಯಸ್ಸ ದುಕ್ಖಪ್ಪತ್ತಸ್ಸ ದುಕ್ಖಂ ಅತ್ತನಿ ಆರೋಪೇತ್ವಾ ಯೋ ತಸ್ಸ ಉಪ್ಪನ್ನಕಿಚ್ಚಂ ಸಹತ್ಥೇನ ಸಕ್ಕಚ್ಚಂ ಕರೋತಿ, ಬುದ್ಧಾದಯೋ ಏವರೂಪಂ ಸಪ್ಪುರಿಸಂ ನಾಮ ಕಥೇನ್ತಿ. ಅಪಿಚ ಸಪ್ಪುರಿಸಾ ನಾಮ ಕತಞ್ಞೂ ಕತವೇದಿನೋ ಹೋನ್ತೀತಿ ಸತಪತ್ತಜಾತಕ- (ಜಾ. ೧.೩.೮೫-೮೭) ಚೂಳಹಂಸಜಾತಕ- (ಜಾ. ೧.೧೫.೧೩೩ ಆದಯೋ) ಮಹಾಹಂಸಜಾತಕಾದೀನಿ (ಜಾ. ೨.೨೧.೮೯ ಆದಯೋ) ಕಥೇತಬ್ಬಾನಿ. ಏತೇಹಿ ಸಬ್ಬೇಹೀತಿ ಸಕ್ಕ ಯೋ ಏತೇಹಿ ಹೇಟ್ಠಾ ವುತ್ತೇಹಿ ಸೀಲಾದೀಹಿ ಸಬ್ಬೇಹಿಪಿ ಗುಣೇಹಿ ಉಪೇತೋ. ಸದ್ಧೋತಿ ಓಕಪ್ಪನಸದ್ಧಾಯ ಸಮನ್ನಾಗತೋ. ಮುದೂತಿ ಪಿಯಭಾಣೀ. ಸಂವಿಭಾಗೀತಿ ಸೀಲಸಂವಿಭಾಗದಾನಸಂವಿಭಾಗಾಭಿರತತ್ತಾ ಸಂವಿಭಾಗೀ. ಯಾಚಕಾನಂ ವಚನಂ ಞತ್ವಾ ದಾನವಸೇನ ವದಞ್ಞೂ. ಚತೂಹಿ ಸಙ್ಗಹವತ್ಥೂಹಿ ತೇಸಂ ತೇಸಂ ಸಙ್ಗಣ್ಹನತೋ ಸಙ್ಗಾಹಕಂ, ಮಧುರವಚನತಾಯ ಸಖಿಲಂ, ಮಟ್ಠವಚನತಾಯ ಸಣ್ಹವಾಚಂ ತಥಾವಿಧಂ ನು ಪುಗ್ಗಲಂ ಅಧಿಗತಯಸಸೋಭಗ್ಗಸಙ್ಖಾತಾ ಸಿರೀ ನೋ ಜಹಾತಿ, ನಾಸ್ಸ ಸಿರೀ ವಿನಸ್ಸತೀತಿ.

ಏವಂ ಮಹಾಸತ್ತೋ ಗಗನತಲೇ ಪುಣ್ಣಚನ್ದಂ ಉಟ್ಠಾಪೇನ್ತೋ ವಿಯ ಚತ್ತಾರೋ ಪಞ್ಹೇ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇಸಿ. ತತೋ ಪರಂ ಸೇಸಪಞ್ಹಾನಂ ಪುಚ್ಛಾ ಚ ವಿಸ್ಸಜ್ಜನಞ್ಚ ಹೋತಿ –

೮೦.

‘‘ಸುಭಾಸಿತಂ ತೇ ಅನುಮೋದಿಯಾನ, ಅಞ್ಞಂ ತಂ ಪುಚ್ಛಾಮಿ ತದಿಙ್ಘ ಬ್ರೂಹಿ;

ಸೀಲಂ ಸಿರಿಞ್ಚಾಪಿ ಸತಞ್ಚ ಧಮ್ಮಂ, ಪಞ್ಞಞ್ಚ ಕಂ ಸೇಟ್ಠತರಂ ವದನ್ತಿ.

೮೧.

‘‘ಪಞ್ಞಾ ಹಿ ಸೇಟ್ಠಾ ಕುಸಲಾ ವದನ್ತಿ, ನಕ್ಖತ್ತರಾಜಾರಿವ ತಾರಕಾನಂ;

ಸೀಲಂ ಸಿರೀ ಚಾಪಿ ಸತಞ್ಚ ಧಮ್ಮೋ, ಅನ್ವಾಯಿಕಾ ಪಞ್ಞವತೋ ಭವನ್ತಿ.

೮೨.

‘‘ಸುಭಾಸಿತಂ ತೇ ಅನುಮೋದಿಯಾನ, ಅಞ್ಞಂ ತಂ ಪುಚ್ಛಾಮಿ ತದಿಙ್ಘ ಬ್ರೂಹಿ;

ಕಥಂಕರೋ ಕಿನ್ತಿಕರೋ ಕಿಮಾಚರಂ, ಕಿಂ ಸೇವಮಾನೋ ಲಭತೀಧ ಪಞ್ಞಂ;

ಪಞ್ಞಾಯ ದಾನಿಪ್ಪಟಿಪದಂ ವದೇಹಿ, ಕಥಂಕರೋ ಪಞ್ಞವಾ ಹೋತಿ ಮಚ್ಚೋ.

೮೩.

‘‘ಸೇವೇಥ ವುದ್ಧೇ ನಿಪುಣೇ ಬಹುಸ್ಸುತೇ, ಉಗ್ಗಾಹಕೋ ಚ ಪರಿಪುಚ್ಛಕೋ ಸಿಯಾ;

ಸುಣೇಯ್ಯ ಸಕ್ಕಚ್ಚ ಸುಭಾಸಿತಾನಿ, ಏವಂಕರೋ ಪಞ್ಞವಾ ಹೋತಿ ಮಚ್ಚೋ.

೮೪.

‘‘ಸ ಪಞ್ಞವಾ ಕಾಮಗುಣೇ ಅವೇಕ್ಖತಿ, ಅನಿಚ್ಚತೋ ದುಕ್ಖತೋ ರೋಗತೋ ಚ;

ಏವಂ ವಿಪಸ್ಸೀ ಪಜಹಾತಿ ಛನ್ದಂ, ದುಕ್ಖೇಸು ಕಾಮೇಸು ಮಹಬ್ಭಯೇಸು.

೮೫.

‘‘ಸ ವೀತರಾಗೋ ಪವಿನೇಯ್ಯ ದೋಸಂ, ಮೇತ್ತಂ ಚಿತ್ತಂ ಭಾವಯೇ ಅಪ್ಪಮಾಣಂ;

ಸಬ್ಬೇಸು ಭೂತೇಸು ನಿಧಾಯ ದಣ್ಡಂ, ಅನಿನ್ದಿತೋ ಬ್ರಹ್ಮಮುಪೇತಿ ಠಾನ’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ಸೀಲನ್ತಿ ಆಚಾರಸೀಲಂ. ಸಿರಿನ್ತಿ ಇಸ್ಸರಿಯಸಿರಿಂ. ಸತಞ್ಚ ಧಮ್ಮನ್ತಿ ಸಪ್ಪುರಿಸಧಮ್ಮಂ. ಪಞ್ಞನ್ತಿ ಸುಪಞ್ಞಂ. ಏವಂ ಇಮೇಸಂ ಚತುನ್ನಂ ಧಮ್ಮಾನಂ ಕತರಂ ಧಮ್ಮಂ ಸೇಟ್ಠತರಂ ವದನ್ತೀತಿ ಪುಚ್ಛತಿ. ಪಞ್ಞಾ ಹೀತಿ, ಸಕ್ಕ, ಏತೇಸು ಚತೂಸು ಧಮ್ಮೇಸು ಯಾ ಏಸಾ ಪಞ್ಞಾ ನಾಮ, ಸಾವ ಸೇಟ್ಠಾ, ಇತಿ ಬುದ್ಧಾದಯೋ ಕುಸಲಾ ವದನ್ತಿ. ಯಥಾ ಹಿ ತಾರಕಗಣಾ ಚನ್ದಂ ಪರಿವಾರೇನ್ತಿ, ಚನ್ದೋವ ತೇಸಂ ಉತ್ತಮೋ. ಏವಂ ಸೀಲಞ್ಚ ಸಿರೀ ಚಾಪಿ ಸತಞ್ಚ ಧಮ್ಮೋತಿ ಏತೇ ತಯೋಪಿ ಅನ್ವಾಯಿಕಾ ಪಞ್ಞವತೋ ಭವನ್ತಿ ಪಞ್ಞವನ್ತಮೇವ ಅನುಗಚ್ಛನ್ತಿ, ಪಞ್ಞಾಯ ಏವ ಪರಿವಾರಾ ಹೋನ್ತೀತಿ ಅತ್ಥೋ.

‘‘ಕಥಂಕರೋ’’ತಿಆದೀನಿ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞವೇವಚನಾನೇವ. ಕಥಂಕರೋತಿ ಕಿಂ ನಾಮ ಕಮ್ಮಂ ಕರೋನ್ತೋ ಕಿಂ ಆಚರನ್ತೋ ಕಿಂ ಸೇವಮಾನೋ ಭಜಮಾನೋ ಪಯಿರುಪಾಸಮಾನೋ ಇಧಲೋಕೇ ಪಞ್ಞಂ ಲಭತಿ, ಪಞ್ಞಾಯಮೇವ ಪಟಿಪದಂ ವದೇಹಿ, ಜಾನಿತುಕಾಮೋಮ್ಹಿ, ಕಥಂಕರೋ ಮಚ್ಚೋ ಪಞ್ಞವಾ ನಾಮ ಹೋತೀತಿ ಪುಚ್ಛತಿ. ವುದ್ಧೇತಿ ಪಞ್ಞಾವುದ್ಧಿಪ್ಪತ್ತೇ ಪಣ್ಡಿತೇ. ನಿಪುಣೇತಿ ಸುಖುಮಕಾರಣಜಾನನಸಮತ್ಥೇ. ಏವಂಕರೋತಿ ಯೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ಏವಂ ವುತ್ತಪ್ಪಕಾರೇ ಪುಗ್ಗಲೇ ಸೇವತಿ ಭಜತಿ ಪಯಿರುಪಾಸತಿ, ಪಾಳಿಂ ಉಗ್ಗಣ್ಹಾತಿ, ಪುನಪ್ಪುನಂ ಅತ್ಥಂ ಪುಚ್ಛತಿ, ಪಾಸಾಣೇ ಲೇಖಂ ಖಣನ್ತೋ ವಿಯ ಕಞ್ಚನನಾಳಿಯಾ ಸೀಹವಸಂ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ತೋ ವಿಯ ಓಹಿತಸೋತೋ ಸಕ್ಕಚ್ಚಂ ಸುಭಾಸಿತಾನಿ ಸುಣಾತಿ, ಅಯಂ ಏವಂಕರೋ ಮಚ್ಚೋ ಪಞ್ಞವಾ ಹೋತೀತಿ.

ಏವಂ ಮಹಾಸತ್ತೋ ಪಾಚೀನಲೋಕಧಾತುತೋ ಸೂರಿಯಂ ಉಟ್ಠಾಪೇನ್ತೋ ವಿಯ ಪಞ್ಞಾಯ ಪಟಿಪದಂ ಕಥೇತ್ವಾ ಇದಾನಿ ತಸ್ಸಾ ಪಞ್ಞಾಯ ಗುಣಂ ಕಥೇನ್ತೋ ‘‘ಸ ಪಞ್ಞವಾ’’ತಿಆದಿಮಾಹ. ತತ್ಥ ಕಾಮಗುಣೇತಿ ಕಾಮಕೋಟ್ಠಾಸೇ ಹುತ್ವಾ ಅಭಾವಟ್ಠೇನ ಅನಿಚ್ಚತೋ, ದಿಟ್ಠಧಮ್ಮಿಕಸಮ್ಪರಾಯಿಕಾನಂ ದುಕ್ಖಾನಂ ವತ್ಥುಭಾವೇನ ದುಕ್ಖತೋ, ಅಟ್ಠನವುತಿಯಾ ರೋಗಮುಖಾನಂ ಕಾಮೇ ನಿಸ್ಸಾಯ ಉಪ್ಪತ್ತಿಸಮ್ಭವೇನ ರೋಗತೋ ಚ ಅವೇಕ್ಖತಿ ಓಲೋಕೇತಿ, ಸೋ ಏವಂ ವಿಪಸ್ಸೀ ಏತೇಹಿ ಕಾರಣೇಹಿ ಕಾಮಾನಂ ಅನಿಚ್ಚಾದಿತಂ ಪಸ್ಸನ್ತೋ ‘‘ಕಾಮೇ ನಿಸ್ಸಾಯ ಉಪ್ಪಜ್ಜನಕದುಕ್ಖಾನಂ ಅನ್ತೋ ನತ್ಥಿ, ಕಾಮಾನಂ ಪಹಾನಮೇವ ಸುಖ’’ನ್ತಿ ವಿದಿತ್ವಾ ದುಕ್ಖೇಸು ಕಾಮೇಸು ಮಹಬ್ಭಯೇಸು ಛನ್ದಂ ಪಜಹಾತಿ. ಸ ವೀತರಾಗೋತಿ, ‘‘ಸಕ್ಕ, ಸೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ಏವಂ ವೀತರಾಗೋ ನವಾಘಾತವತ್ಥುವಸೇನ ಉಪ್ಪಜ್ಜನಕಸಭಾವದೋಸಂ ವಿನೇತ್ವಾ ಮೇತ್ತಚಿತ್ತಂ ಭಾವೇಯ್ಯ, ಅಪ್ಪಮಾಣಸತ್ತಾರಮ್ಮಣತ್ತಾ ಅಪ್ಪಮಾಣಂ ತಂ ಭಾವೇತ್ವಾ ಅಪರಿಹೀನಜ್ಝಾನೋ ಅಗರಹಿತೋ ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕೇ ಉಪ್ಪಜ್ಜತೀ’’ತಿ.

ಏವಂ ಮಹಾಸತ್ತೇ ಕಾಮಾನಂ ದೋಸಂ ಕಥೇನ್ತೇಯೇವ ತೇಸಂ ತಿಣ್ಣಮ್ಪಿ ರಾಜೂನಂ ಸಬಲಕಾಯಾನಂ ತದಙ್ಗಪ್ಪಹಾನೇನ ಪಞ್ಚಕಾಮಗುಣರಾಗೋ ಪಹೀನೋ. ತಂ ಞತ್ವಾ ಮಹಾಸತ್ತೋ ತೇಸಂ ಪಹಂಸನವಸೇನ ಗಾಥಮಾಹ –

೮೬.

‘‘ಮಹತ್ಥಿಯಂ ಆಗಮನಂ ಅಹೋಸಿ, ತವಮಟ್ಠಕಾ ಭೀಮರಥಸ್ಸ ಚಾಪಿ;

ಕಾಲಿಙ್ಗರಾಜಸ್ಸ ಚ ಉಗ್ಗತಸ್ಸ, ಸಬ್ಬೇಸ ವೋ ಕಾಮರಾಗೋ ಪಹೀನೋ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಮಹತ್ಥಿಯನ್ತಿ ಮಹತ್ಥಂ ಮಹಾವಿಪ್ಫಾರಂ ಮಹಾಜುತಿಕಂ. ತವಮಟ್ಠಕಾತಿ ತವ ಅಟ್ಠಕಾ. ಪಹೀನೋತಿ ತದಙ್ಗಪ್ಪಹಾನೇನ ಪಹೀನೋ.

ತಂ ಸುತ್ವಾ ರಾಜಾನೋ ಮಹಾಸತ್ತಸ್ಸ ಥುತಿಂ ಕರೋನ್ತಾ ಗಾಥಮಾಹಂಸು –

೮೭.

‘‘ಏವಮೇತಂ ಪರಚಿತ್ತವೇದಿ, ಸಬ್ಬೇಸ ನೋ ಕಾಮರಾಗೋ ಪಹೀನೋ;

ಕರೋಹಿ ಓಕಾಸಮನುಗ್ಗಹಾಯ, ಯಥಾ ಗತಿಂ ತೇ ಅಭಿಸಮ್ಭವೇಮಾ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಅನುಗ್ಗಹಾಯಾತಿ ಪಬ್ಬಜ್ಜತ್ಥಾಯ ಓಕಾಸಂ ನೋ ಕರೋಹಿ. ಯಥಾ ಮಯಂ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ತವ ಗತಿಂ ನಿಪ್ಫತ್ತಿಂ ಅಭಿಸಮ್ಭವೇಮ ಪಾಪುಣೇಯ್ಯಾಮ, ತಯಾ ಪಟಿವಿದ್ಧಗುಣಂ ಪಟಿವಿಜ್ಝೇಯ್ಯಾಮಾತಿ ವದಿಂಸು.

ಅಥ ನೇಸಂ ಓಕಾಸಂ ಕರೋನ್ತೋ ಮಹಾಸತ್ತೋ ಇತರಂ ಗಾಥಮಾಹ –

೮೮.

‘‘ಕರೋಮಿ ಓಕಾಸಮನುಗ್ಗಹಾಯ, ತಥಾ ಹಿ ವೋ ಕಾಮರಾಗೋ ಪಹೀನೋ;

ಫರಾಥ ಕಾಯಂ ವಿಪುಲಾಯ ಪೀತಿಯಾ, ಯಥಾ ಗತಿಂ ಮೇ ಅಭಿಸಮ್ಭವೇಥಾ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಫರಾಥ ಕಾಯನ್ತಿ ಝಾನಪೀತಿಯಾ ವಿಪುಲಾಯ ಕಾಯಂ ಫರಥಾತಿ.

ತಂ ಸುತ್ವಾ ತೇ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ತಾ ಗಾಥಮಾಹಂಸು –

೮೯.

‘‘ಸಬ್ಬಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮ ತವಾನುಸಾಸನಿಂ, ಯಂ ಯಂ ತುವಂ ವಕ್ಖಸಿ ಭೂರಿಪಞ್ಞ;

ಫರಾಮ ಕಾಯಂ ವಿಪುಲಾಯ ಪೀತಿಯಾ, ಯಥಾ ಗತಿಂ ತೇ ಅಭಿಸಮ್ಭವೇಮಾ’’ತಿ.

ಅಥ ನೇಸಂ ಸಬಲಕಾಯಾನಂ ಮಹಾಸತ್ತೋ ಪಬ್ಬಜ್ಜಂ ದಾಪೇತ್ವಾ ಇಸಿಗಣಂ ಉಯ್ಯೋಜೇನ್ತೋ ಗಾಥಮಾಹ –

೯೦.

‘‘ಕತಾಯ ವಚ್ಛಸ್ಸ ಕಿಸಸ್ಸ ಪೂಜಾ, ಗಚ್ಛನ್ತು ಭೋನ್ತೋ ಇಸಯೋ ಸಾಧುರೂಪಾ;

ಝಾನೇ ರತಾ ಹೋಥ ಸದಾ ಸಮಾಹಿತಾ, ಏಸಾ ರತೀ ಪಬ್ಬಜಿತಸ್ಸ ಸೇಟ್ಠಾ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಗಚ್ಛನ್ತೂತಿ ಅತ್ತನೋ ಅತ್ತನೋ ವಸನಟ್ಠಾನಾನಿ ಗಚ್ಛನ್ತು.

ಇಸಯೋ ತಸ್ಸ ಸರಭಙ್ಗಸತ್ಥುನೋ ವಚನಂ ಸಿರಸಾ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿತ್ವಾ ವನ್ದಿತ್ವಾ ಆಕಾಸಂ ಉಪ್ಪತಿತ್ವಾ ಸಕಾನಿ ವಸನಟ್ಠಾನಾನಿ ಗಮಿಂಸು. ಸಕ್ಕೋಪಿ ಉಟ್ಠಾಯಾಸನಾ ಮಹಾಸತ್ತಸ್ಸ ಥುತಿಂ ಕತ್ವಾ ಅಞ್ಜಲಿಂ ಪಗ್ಗಯ್ಹ ಸೂರಿಯಂ ನಮಸ್ಸನ್ತೋ ವಿಯ ಮಹಾಸತ್ತಂ ನಮಸ್ಸಮಾನೋ ಸಪರಿಸೋ ಪಕ್ಕಾಮಿ. ಏತಮತ್ಥಂ ವಿದಿತ್ವಾ ಸತ್ಥಾ ಇಮಾ ಗಾಥಾಯೋ ಅಭಾಸಿ –

೯೧.

‘‘ಸುತ್ವಾನ ಗಾಥಾ ಪರಮತ್ಥಸಂಹಿತಾ, ಸುಭಾಸಿತಾ ಇಸಿನಾ ಪಣ್ಡಿತೇನ;

ತೇ ವೇದಜಾತಾ ಅನುಮೋದಮಾನಾ, ಪಕ್ಕಾಮು ದೇವಾ ದೇವಪುರಂ ಯಸಸ್ಸಿನೋ.

೯೨.

‘‘ಗಾಥಾ ಇಮಾ ಅತ್ಥವತೀ ಸುಬ್ಯಞ್ಜನಾ, ಸುಭಾಸಿತಾ ಇಸಿನಾ ಪಣ್ಡಿತೇನ;

ಯೋ ಕೋಚಿಮಾ ಅಟ್ಠಿಕತ್ವಾ ಸುಣೇಯ್ಯ, ಲಭೇಥ ಪುಬ್ಬಾಪರಿಯಂ ವಿಸೇಸಂ;

ಲದ್ಧಾನ ಪುಬ್ಬಾಪರಿಯಂ ವಿಸೇಸಂ, ಅದಸ್ಸನಂ ಮಚ್ಚುರಾಜಸ್ಸ ಗಚ್ಛೇ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಪರಮತ್ಥಸಂಹಿತಾತಿ ಅನಿಚ್ಚಾದಿದೀಪನೇನ ನಿಬ್ಬಾನನಿಸ್ಸಿತಾ. ಗಾಥಾ ಇಮಾತಿ ಇದಂ ಸತ್ಥಾ ಸರಭಙ್ಗಸತ್ಥುನೋ ನಿಬ್ಬಾನದಾಯಕಂ ಸುಭಾಸಿತಂ ವಣ್ಣೇನ್ತೋ ಆಹ. ತತ್ಥ ಅತ್ಥವತೀತಿ ನಿಬ್ಬಾನದಾಯಕಟ್ಠೇನ ಪರಮತ್ಥನಿಸ್ಸಿತಾ. ಸುಬ್ಯಞ್ಜನಾತಿ ಪರಿಸುದ್ಧಬ್ಯಞ್ಜನಾ. ಸುಭಾಸಿತಾತಿ ಸುಕಥಿತಾ. ಅಟ್ಠಿಕತ್ವಾತಿ ಅತ್ತನೋ ಅತ್ಥಿಕಭಾವಂ ಕತ್ವಾ ಅತ್ಥಿಕೋ ಹುತ್ವಾ ಸಕ್ಕಚ್ಚಂ ಸುಣೇಯ್ಯ. ಪುಬ್ಬಾಪರಿಯನ್ತಿ ಪಠಮಜ್ಝಾನಂ ಪುಬ್ಬವಿಸೇಸೋ, ದುತಿಯಜ್ಝಾನಂ ಅಪರವಿಸೇಸೋ. ದುತಿಯಜ್ಝಾನಂ ಪುಬ್ಬವಿಸೇಸೋ, ತತಿಯಜ್ಝಾನಂ ಅಪರವಿಸೇಸೋತಿ ಏವಂ ಅಟ್ಠಸಮಾಪತ್ತಿಚತುಮಗ್ಗವಸೇನ ಪುಬ್ಬಾಪರಭಾವೇನ ಠಿತಂ ವಿಸೇಸಂ. ಅದಸ್ಸನನ್ತಿ ಪರಿಯೋಸಾನೇ ಅಪರವಿಸೇಸಂ ಅರಹತ್ತಂ ಲಭಿತ್ವಾ ನಿಬ್ಬಾನಂ ಪಾಪುಣೇಯ್ಯ. ನಿಬ್ಬಾನಪ್ಪತ್ತೋ ಹಿ ಪುಗ್ಗಲೋ ಮಚ್ಚುರಾಜಸ್ಸ ಅದಸ್ಸನಂ ಗತೋ ನಾಮ ಹೋತೀತಿ.

ಏವಂ ಸತ್ಥಾ ಅರಹತ್ತೇನ ದೇಸನಾಯ ಕೂಟಂ ಗಣ್ಹಿತ್ವಾ ‘‘ನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಇದಾನೇವ, ಪುಬ್ಬೇಪಿ ಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನಸ್ಸ ಆಳಾಹನೇ ಪುಪ್ಫವಸ್ಸಂ ವಸ್ಸೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಸಚ್ಚಾನಿ ಪಕಾಸೇತ್ವಾ ಜಾತಕಂ ಸಮೋಧಾನೇನ್ತೋ ಆಹ –

೯೩.

‘‘ಸಾಲಿಸ್ಸರೋ ಸಾರಿಪುತ್ತೋ, ಮೇಣ್ಡಿಸ್ಸರೋ ಚ ಕಸ್ಸಪೋ;

ಪಬ್ಬತೋ ಅನುರುದ್ಧೋ ಚ, ಕಚ್ಚಾಯನೋ ಚ ದೇವಲೋ;

೯೪.

‘‘ಅನುಸಿಸ್ಸೋ ಚ ಆನನ್ದೋ, ಕಿಸವಚ್ಛೋ ಚ ಕೋಲಿತೋ;

ನಾರದೋ ಉದಾಯಿತ್ಥೇರೋ, ಪರಿಸಾ ಬುದ್ಧಪರಿಸಾ;

ಸರಭಙ್ಗೋ ಲೋಕನಾಥೋ, ಏವಂ ಧಾರೇಥ ಜಾತಕ’’ನ್ತಿ.

ಸರಭಙ್ಗಜಾತಕವಣ್ಣನಾ ದುತಿಯಾ.

[೫೨೩] ೩. ಅಲಮ್ಬುಸಾಜಾತಕವಣ್ಣನಾ

ಅಥಬ್ರವೀತಿ ಇದಂ ಸತ್ಥಾ ಜೇತವನೇ ವಿಹರನ್ತೋ ಪುರಾಣದುತಿಯಿಕಾಪಲೋಭನಂ ಆರಬ್ಭ ಕಥೇಸಿ. ವತ್ಥು ಇನ್ದ್ರಿಯಜಾತಕೇ (ಜಾ. ೧.೮.೬೦ ಆದಯೋ) ವಿತ್ಥಾರಿತಮೇವ. ಸತ್ಥಾ ಪನ ತಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ‘‘ಸಚ್ಚಂ ಕಿರ ತ್ವಂ, ಭಿಕ್ಖು, ಉಕ್ಕಣ್ಠಿತೋಸೀ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ‘‘ಸಚ್ಚಂ, ಭನ್ತೇ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ‘‘ಕೇನ ಉಕ್ಕಣ್ಠಾಪಿತೋಸೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ‘‘ಪುರಾಣದುತಿಯಿಕಾಯಾ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ‘‘ಭಿಕ್ಖು ಏಸಾ ಇತ್ಥೀ ತುಯ್ಹಂ ಅನತ್ಥಕಾರಿಕಾ, ತ್ವಂ ಏತಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಝಾನಂ ನಾಸೇತ್ವಾ ತೀಣಿ ಸಂವಚ್ಛರಾನಿ ಮೂಳ್ಹೋ ವಿಸಞ್ಞೀ ನಿಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ಉಪ್ಪನ್ನಾಯ ಸಞ್ಞಾಯ ಮಹಾಪರಿದೇವಂ ಪರಿದೇವೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಅತೀತಂ ಆಹರಿ.

ಅತೀತೇ ಬಾರಾಣಸಿಯಂ ಬ್ರಹ್ಮದತ್ತೇ ರಜ್ಜಂ ಕಾರೇನ್ತೇ ಬೋಧಿಸತ್ತೋ ಕಾಸಿರಟ್ಠೇ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿತ್ವಾ ವಯಪ್ಪತ್ತೋ ಸಬ್ಬಸಿಪ್ಪೇಸು ನಿಪ್ಫತ್ತಿಂ ಪತ್ವಾ ಇಸಿಪಬ್ಬಜ್ಜಂ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ಅರಞ್ಞಾಯತನೇ ವನಮೂಲಫಲಾಹಾರೋ ಯಾಪೇಸಿ. ಅಥೇಕಾ ಮಿಗೀ ತಸ್ಸ ಪಸ್ಸಾವಟ್ಠಾನೇ ಸಮ್ಭವಮಿಸ್ಸಕಂ ತಿಣಂ ಖಾದಿತ್ವಾ ಉದಕಂ ಪಿವಿ. ಏತ್ತಕೇನೇವ ಚ ತಸ್ಮಿಂ ಪಟಿಬದ್ಧಚಿತ್ತಾ ಗಬ್ಭಂ ಪಟಿಲಭಿತ್ವಾ ತತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಕತ್ಥಚಿ ಅಗನ್ತ್ವಾ ತತ್ಥೇವ ತಿಣಂ ಖಾದಿತ್ವಾ ಅಸ್ಸಮಸ್ಸ ಸಾಮನ್ತೇಯೇವ ವಿಚರತಿ. ಮಹಾಸತ್ತೋ ಪರಿಗ್ಗಣ್ಹನ್ತೋ ತಂ ಕಾರಣಂ ಅಞ್ಞಾಸಿ. ಸಾ ಅಪರಭಾಗೇ ಮನುಸ್ಸದಾರಕಂ ವಿಜಾಯಿ. ಮಹಾಸತ್ತೋ ತಂ ಪುತ್ತಸಿನೇಹೇನ ಪಟಿಜಗ್ಗಿ, ‘‘ಇಸಿಸಿಙ್ಗೋ’’ತಿಸ್ಸ ನಾಮಂ ಅಕಾಸಿ. ಅಥ ನಂ ಮಹಾಸತ್ತೋ ವಿಞ್ಞುತಪ್ಪತ್ತಂ ಪಬ್ಬಾಜೇತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಮಹಲ್ಲಕಕಾಲೇ ತಂ ಆದಾಯ ನಾರಿವನಂ ನಾಮ ಗನ್ತ್ವಾ, ‘‘ತಾತ, ಇಮಸ್ಮಿಂ ಹಿಮವನ್ತೇ ಇಮೇಹಿ ಪುಪ್ಫೇಹಿ ಸದಿಸಾ ಇತ್ಥಿಯೋ ನಾಮ ಹೋನ್ತಿ, ತಾ ಅತ್ತನೋ ವಸಂ ಗತೇ ಮಹಾವಿನಾಸಂ ಪಾಪೇನ್ತಿ, ನ ತಾಸಂ ವಸಂ ನಾಮ ಗನ್ತುಂ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ಓವದಿತ್ವಾ ಅಪರಭಾಗೇ ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕಪರಾಯಣೋ ಅಹೋಸಿ.

ಇಸಿಸಿಙ್ಗೋಪಿ ಝಾನಕೀಳಂ ಕೀಳನ್ತೋ ಹಿಮವನ್ತಪ್ಪದೇಸೇ ವಾಸಂ ಕಪ್ಪೇಸಿ. ಘೋರತಪೋ ಪರಮಧಿತಿನ್ದ್ರಿಯೋ ಅಹೋಸಿ. ಅಥಸ್ಸ ಸೀಲತೇಜೇನ ಸಕ್ಕಸ್ಸ ಭವನಂ ಕಮ್ಪಿ, ಸಕ್ಕೋ ಆವಜ್ಜೇನ್ತೋ ತಂ ಕಾರಣಂ ಞತ್ವಾ ‘‘ಅಯಂ ಮಂ ಸಕ್ಕತ್ತಾ ಚಾವೇಯ್ಯ, ಏಕಂ ಅಚ್ಛರಂ ಪೇಸೇತ್ವಾ ಸೀಲಮಸ್ಸ ಭಿನ್ದಾಪೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಸಕಲದೇವಲೋಕಂ ಉಪಪರಿಕ್ಖನ್ತೋ ಅತ್ತನೋ ಅಡ್ಢತೇಯ್ಯಕೋಟಿಸಙ್ಖಾನಂ ಪರಿಚಾರಿಕಾನಂ ಮಜ್ಝೇ ಏಕಂ ಅಲಮ್ಬುಸಂ ನಾಮ ಅಚ್ಛರಂ ಠಪೇತ್ವಾ ಅಞ್ಞಂ ತಸ್ಸ ಸೀಲಂ ಭಿನ್ದಿತುಂ ಸಮತ್ಥಂ ಅದಿಸ್ವಾ ತಂ ಪಕ್ಕೋಸಾಪೇತ್ವಾ ತಸ್ಸ ಸೀಲಭೇದಂ ಕಾತುಂ ಆಣಾಪೇಸಿ. ತಮತ್ಥಂ ಆವಿಕರೋನ್ತೋ ಸತ್ಥಾ ಪಠಮಂ ಗಾಥಮಾಹ –

೯೫.

‘‘ಅಥಬ್ರವಿ ಬ್ರಹಾ ಇನ್ದೋ, ವತ್ರಭೂ ಜಯತಂ ಪಿತಾ;

ದೇವಕಞ್ಞಂ ಪರಾಭೇತ್ವಾ, ಸುಧಮ್ಮಾಯಂ ಅಲಮ್ಬುಸ’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ಬ್ರಹಾತಿ ಮಹಾ. ವತ್ರಭೂತಿ ವತ್ರಸ್ಸ ನಾಮ ಅಸುರಸ್ಸ ಅಭಿಭವಿತಾ. ಜಯತಂ ಪಿತಾತಿ ಜಯನ್ತಾನಂ ಜಯಪ್ಪತ್ತಾನಂ ಸೇಸಾನಂ ತೇತ್ತಿಂಸಾಯ ದೇವಪುತ್ತಾನಂ ಪಿತುಕಿಚ್ಚಸಾಧನೇನ ಪಿತಾ. ಪರಾಭೇತ್ವಾತಿ ಹದಯಂ ಭಿನ್ದಿತ್ವಾ ಓಲೋಕೇನ್ತೋ ವಿಯ ತಂ ‘‘ಪಟಿಬಲಾ ಅಯ’’ನ್ತಿ ಞತ್ವಾತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸುಧಮ್ಮಾಯನ್ತಿ ಸುಧಮ್ಮಾಯಂ ದೇವಸಭಾಯಂ.

ಪಣ್ಡುಕಮ್ಬಲಸಿಲಾಸನೇ ನಿಸಿನ್ನೋ ತಂ ಅಲಮ್ಬುಸಂ ಪಕ್ಕೋಸಾಪೇತ್ವಾ ಇದಮಾಹ –

೯೬.

‘‘ಮಿಸ್ಸೇ ದೇವಾ ತಂ ಯಾಚನ್ತಿ, ತಾವತಿಂಸಾ ಸಇನ್ದಕಾ;

ಇಸಿಪ್ಪಲೋಭನೇ ಗಚ್ಛ, ಇಸಿಸಿಙ್ಗಂ ಅಲಮ್ಬುಸೇ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಮಿಸ್ಸೇತಿ ತಂ ಆಲಪತಿ, ಇದಞ್ಚ ತಸ್ಸಾ ನಾಮಂ, ಸಬ್ಬಾ ಪನಿತ್ಥಿಯೋ ಪುರಿಸೇ ಕಿಲೇಸಮಿಸ್ಸನೇನ ಮಿಸ್ಸನತೋ ‘‘ಮಿಸ್ಸಾ’’ತಿ ವುಚ್ಚನ್ತಿ, ತೇನ ಸಾಧಾರಣೇನ ಗುಣನಾಮೇನಾಲಪನ್ತೋ ಏವಮಾಹ. ಇಸಿಪ್ಪಲೋಭನೇತಿ ಇಸೀನಂ ಪಲೋಭನಸಮತ್ಥೇ. ಇಸಿಸಿಙ್ಗನ್ತಿ ತಸ್ಸ ಕಿರ ಮತ್ಥಕೇ ಮಿಗಸಿಙ್ಗಾಕಾರೇನ ದ್ವೇ ಚೂಳಾ ಉಟ್ಠಹಿಂಸು, ತಸ್ಮಾ ಏವಂ ವುಚ್ಚತಿ.

ಇತಿ ಸಕ್ಕೋ ‘‘ಗಚ್ಛ ಇಸಿಸಿಙ್ಗಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ವಸಂ ಆನೇತ್ವಾ ಸೀಲಮಸ್ಸ ಭಿನ್ದಾ’’ತಿ ಅಲಮ್ಬುಸಂ ಆಣಾಪೇಸಿ.

೯೭.

‘‘ಪುರಾಯಂ ಅಮ್ಹೇ ಅಚ್ಚೇತಿ, ವತ್ತವಾ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯವಾ;

ನಿಬ್ಬಾನಾಭಿರತೋ ವುದ್ಧೋ, ತಸ್ಸ ಮಗ್ಗಾನಿ ಆವರಾ’’ತಿ. – ವಚನಂ ಆಹ;

ತತ್ಥ ಪುರಾಯನ್ತಿ ಅಯಂ ತಾಪಸೋ ವತ್ತಸಮ್ಪನ್ನೋ ಚ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯವಾ ಚ, ಸೋ ಪನೇಸ ದೀಘಾಯುಕತಾಯ ನಿಬ್ಬಾನಸಙ್ಖಾತೇ ಮಗ್ಗೇ ಅಭಿರತೋ ಗುಣವುದ್ಧಿಯಾ ಚ ವುದ್ಧೋ. ತಸ್ಮಾ ಯಾವ ಏಸ ಅಮ್ಹೇ ನಾತಿಕ್ಕಮತಿ, ನ ಅಭಿಭವಿತ್ವಾ ಇಮಮ್ಹಾ ಠಾನಾ ಚಾವೇತಿ, ತಾವದೇವ ತ್ವಂ ಗನ್ತ್ವಾ ತಸ್ಸ ದೇವಲೋಕಗಮನಾನಿ ಮಗ್ಗಾನಿ ಆವರ, ಯಥಾ ಇಧ ನಾಗಚ್ಛತಿ, ಏವಂ ಕರೋಹೀತಿ ಅತ್ಥೋ.

ತಂ ಸುತ್ವಾ ಅಲಮ್ಬುಸಾ ಗಾಥಾದ್ವಯಮಾಹ –

೯೮.

‘‘ದೇವರಾಜ ಕಿಮೇವ ತ್ವಂ, ಮಮೇವ ತುವಂ ಸಿಕ್ಖಸಿ;

ಇಸಿಪ್ಪಲೋಭನೇ ಗಚ್ಛ, ಸನ್ತಿ ಅಞ್ಞಾಪಿ ಅಚ್ಛರಾ.

೯೯.

‘‘ಮಾದಿಸಿಯೋ ಪವರಾ ಚೇವ, ಅಸೋಕೇ ನನ್ದನೇ ವನೇ;

ತಾಸಮ್ಪಿ ಹೋತು ಪರಿಯಾಯೋ, ತಾಪಿ ಯನ್ತು ಪಲೋಭನಾ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಕಿಮೇವ ತ್ವನ್ತಿ ಕಿಂ ನಾಮೇತಂ ತ್ವಂ ಕರೋಸೀತಿ ದೀಪೇತಿ. ಮಮೇವ ತುವಂ ಸಿಕ್ಖಸೀತಿ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಸಕಲದೇವಲೋಕೇ ಮಮೇವ ತುವಂ ಇಕ್ಖಸಿ, ಅಞ್ಞಂ ನ ಪಸ್ಸಸೀತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೇನ ವದತಿ. ಸ-ಕಾರೋ ಪನೇತ್ಥ ಬ್ಯಞ್ಜನಸನ್ಧಿಕರೋ. ಇಸಿಪ್ಪಲೋಭನೇ ಗಚ್ಛಾತಿ ಕಿಂಕಾರಣಾ ಮಞ್ಞೇವ ಏವಂ ವದೇಸೀತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ. ಪವರಾ ಚೇವಾತಿ ಮಯಾ ಉತ್ತರಿತರಾ ಚೇವ. ಅಸೋಕೇತಿ ಸೋಕರಹಿತೇ. ನನ್ದನೇತಿ ನನ್ದಿಜನಕೇ. ಪರಿಯಾಯೋತಿ ಗಮನವಾರೋ.

ತತೋ ಸಕ್ಕೋ ತಿಸ್ಸೋ ಗಾಥಾಯೋ ಅಭಾಸಿ –

೧೦೦.

‘‘ಅದ್ಧಾ ಹಿ ಸಚ್ಚಂ ಭಣಸಿ, ಸನ್ತಿ ಅಞ್ಞಾಪಿ ಅಚ್ಛರಾ;

ತಾದಿಸಿಯೋ ಪವರಾ ಚೇವ, ಅಸೋಕೇ ನನ್ದನೇ ವನೇ.

೧೦೧.

‘‘ನ ತಾ ಏವಂ ಪಜಾನನ್ತಿ, ಪಾರಿಚರಿಯಂ ಪುಮಂ ಗತಾ;

ಯಾದಿಸಂ ತ್ವಂ ಪಜಾನಾಸಿ, ನಾರಿ ಸಬ್ಬಙ್ಗಸೋಭನೇ.

೧೦೨.

‘‘ತ್ವಮೇವ ಗಚ್ಛ ಕಲ್ಯಾಣಿ, ಇತ್ಥೀನಂ ಪವರಾ ಚಸಿ;

ತವೇವ ವಣ್ಣರೂಪೇನ, ಸವಸಮಾನಯಿಸ್ಸಸೀ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಪುಮಂ ಗತಾತಿ ಪುರಿಸಂ ಉಪಸಙ್ಕಮನ್ತಾ ಸಮಾನಾ ಪುರಿಸಪಲೋಭಿನಿಪಾರಿಚರಿಯಂ ನ ಜಾನನ್ತಿ. ವಣ್ಣರೂಪೇನಾತಿ ಸರೀರವಣ್ಣೇನ ಚೇವ ರೂಪಸಮ್ಪತ್ತಿಯಾ ಚ. ಸವಸಮಾನಯಿಸ್ಸಸೀತಿ ತಂ ತಾಪಸಂ ಅತ್ತನೋ ವಸಂ ಆನೇಸ್ಸಸೀತಿ.

ತಂ ಸುತ್ವಾ ಅಲಮ್ಬುಸಾ ದ್ವೇ ಗಾಥಾ ಅಭಾಸಿ –

೧೦೩.

‘‘ನ ವಾಹಂ ನ ಗಮಿಸ್ಸಾಮಿ, ದೇವರಾಜೇನ ಪೇಸಿತಾ;

ವಿಭೇಮಿ ಚೇತಂ ಆಸಾದುಂ, ಉಗ್ಗತೇಜೋ ಹಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ.

೧೦೪.

‘‘ಅನೇಕೇ ನಿರಯಂ ಪತ್ತಾ, ಇಸಿಮಾಸಾದಿಯಾ ಜನಾ;

ಆಪನ್ನಾ ಮೋಹಸಂಸಾರಂ, ತಸ್ಮಾ ಲೋಮಾನಿ ಹಂಸಯೇ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ನ ವಾಹನ್ತಿ ನ ವೇ ಅಹಂ. ವಿಭೇಮೀತಿ ಭಾಯಾಮಿ. ಆಸಾದುನ್ತಿ ಆಸಾದಿತುಂ. ಇದಂ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ – ನಾಹಂ, ದೇವ, ತಯಾ ಪೇಸಿತಾ ನ ಗಮಿಸ್ಸಾಮಿ, ಅಪಿಚಾಹಂ ತಂ ಇಸಿಂ ಸೀಲಭೇದನತ್ಥಾಯ ಅಲ್ಲೀಯಿತುಂ ಭಾಯಾಮಿ, ಉಗ್ಗತೇಜೋ ಹಿ ಸೋತಿ. ಆಸಾದಿಯಾತಿ ಆಸಾದೇತ್ವಾ. ಮೋಹಸಂಸಾರನ್ತಿ ಮೋಹೇನ ಸಂಸಾರಂ, ಮೋಹೇನ ಇಸಿಂ ಪಲೋಭೇತ್ವಾ ಸಂಸಾರಂ ಆಪನ್ನಾ ವಟ್ಟದುಕ್ಖೇ ಪತಿಟ್ಠಿತಾ ಸತ್ತಾ ಗಣನಪಥಂ ಅತಿಕ್ಕನ್ತಾ. ತಸ್ಮಾತಿ ತೇನ ಕಾರಣೇನ. ಲೋಮಾನಿ ಹಂಸಯೇತಿ ಅಹಂ ಲೋಮಾನಿ ಉಟ್ಠಪೇಮಿ, ‘‘ತಸ್ಸ ಕಿರಾಹಂ ಸೀಲಂ ಭಿನ್ದಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಚಿನ್ತಯಮಾನಾಯ ಮೇ ಲೋಮಾನಿ ಪಹಂಸನ್ತೀತಿ ವದತಿ.

೧೦೫.

‘‘ಇದಂ ವತ್ವಾನ ಪಕ್ಕಾಮಿ, ಅಚ್ಛರಾ ಕಾಮವಣ್ಣಿನೀ;

ಮಿಸ್ಸಾ ಮಿಸ್ಸಿತುಮಿಚ್ಛನ್ತೀ, ಇಸಿಸಿಙ್ಗಂ ಅಲಮ್ಬುಸಾ.

೧೦೬.

‘‘ಸಾ ಚ ತಂ ವನಮೋಗಯ್ಹ, ಇಸಿಸಿಙ್ಗೇನ ರಕ್ಖಿತಂ;

ಬಿಮ್ಬಿಜಾಲಕಸಞ್ಛನ್ನಂ, ಸಮನ್ತಾ ಅದ್ಧಯೋಜನಂ.

೧೦೭.

‘‘ಪಾತೋವ ಪಾತರಾಸಮ್ಹಿ, ಉದಣ್ಹಸಮಯಂ ಪತಿ;

ಅಗ್ಗಿಟ್ಠಂ ಪರಿಮಜ್ಜನ್ತಂ, ಇಸಿಸಿಙ್ಗಂ ಉಪಾಗಮೀ’’ತಿ. – ಇಮಾ ಅಭಿಸಮ್ಬುದ್ಧಗಾಥಾ;

ತತ್ಥ ಪಕ್ಕಾಮೀತಿ ತೇನ ಹಿ, ದೇವರಾಜ, ಆವಜ್ಜೇಯ್ಯಾಸಿ ಮನ್ತಿ ಅತ್ತನೋ ಸಯನಗಬ್ಭಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ಅಲಙ್ಕರಿತ್ವಾ ಇಸಿಸಿಙ್ಗಂ ಕಿಲೇಸೇನ ಮಿಸ್ಸಿತುಂ ಇಚ್ಛನ್ತೀ ಪಕ್ಕಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸಾ ಅಚ್ಛರಾ ತಸ್ಸ ಅಸ್ಸಮಂ ಗತಾತಿ. ಬಿಮ್ಬಿಜಾಲಕಸಞ್ಛನ್ನನ್ತಿ ರತ್ತಙ್ಕುರವನೇನ ಸಞ್ಛನ್ನಂ. ಪಾತೋವ ಪಾತರಾಸಮ್ಹೀತಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಾತರಾಸವೇಲಾಯ ಪಾತೋವ ಪಗೇಯೇವ ಅತಿಪಗೇವ. ಉದಣ್ಹಸಮಯಂ ಪತೀತಿ ಸೂರಿಯುಗ್ಗಮನವೇಲಾಯಮೇವ. ಅಗ್ಗಿಟ್ಠನ್ತಿ ಅಗ್ಗಿಸಾಲಂ. ರತ್ತಿಂ ಪಧಾನಮನುಯುಞ್ಜಿತ್ವಾ ಪಾತೋವ ನ್ಹತ್ವಾ ಉದಕಕಿಚ್ಚಂ ಕತ್ವಾ ಪಣ್ಣಸಾಲಾಯಂ ಥೋಕಂ ಝಾನಸುಖೇನ ವೀತಿನಾಮೇತ್ವಾ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ಅಗ್ಗಿಸಾಲಂ ಸಮ್ಮಜ್ಜನ್ತಂ ತಂ ಇಸಿಸಿಙ್ಗಂ ಸಾ ಉಪಾಗಮಿ, ಇತ್ಥಿವಿಲಾಸಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೀ ತಸ್ಸ ಪುರತೋ ಅಟ್ಠಾಸಿ.

ಅಥ ನಂ ತಾಪಸೋ ಪುಚ್ಛನ್ತೋ ಆಹ –

೧೦೮.

‘‘ಕಾ ನು ವಿಜ್ಜುರಿವಾಭಾಸಿ, ಓಸಧೀ ವಿಯ ತಾರಕಾ;

ವಿಚಿತ್ತಹತ್ಥಾಭರಣಾ, ಆಮುತ್ತಮಣಿಕುಣ್ಡಲಾ.

೧೦೯.

‘‘ಆದಿಚ್ಚವಣ್ಣಸಙ್ಕಾಸಾ, ಹೇಮಚನ್ದನಗನ್ಧಿನೀ;

ಸಞ್ಞತೂರೂ ಮಹಾಮಾಯಾ, ಕುಮಾರೀ ಚಾರುದಸ್ಸನಾ.

೧೧೦.

‘‘ವಿಲಗ್ಗಾ ಮುದುಕಾ ಸುದ್ಧಾ, ಪಾದಾ ತೇ ಸುಪ್ಪತಿಟ್ಠಿತಾ;

ಗಮನಾ ಕಾಮನೀಯಾ ತೇ, ಹರನ್ತಿಯೇವ ಮೇ ಮನೋ.

೧೧೧.

‘‘ಅನುಪುಬ್ಬಾ ಚ ತೇ ಊರೂ, ನಾಗನಾಸಸಮೂಪಮಾ;

ವಿಮಟ್ಠಾ ತುಯ್ಹಂ ಸುಸ್ಸೋಣೀ, ಅಕ್ಖಸ್ಸ ಫಲಕಂ ಯಥಾ.

೧೧೨.

‘‘ಉಪ್ಪಲಸ್ಸೇವ ಕಿಞ್ಜಕ್ಖಾ, ನಾಭಿ ತೇ ಸಾಧುಸಣ್ಠಿತಾ;

ಪುರಾ ಕಣ್ಹಞ್ಜನಸ್ಸೇವ, ದೂರತೋ ಪತಿದಿಸ್ಸತಿ.

೧೧೩.

‘‘ದುವಿಧಾ ಜಾತಾ ಉರಜಾ, ಅವಣ್ಟಾ ಸಾಧುಪಚ್ಚುದಾ;

ಪಯೋಧರಾ ಅಪತಿತಾ, ಅಡ್ಢಲಾಬುಸಮಾ ಥನಾ.

೧೧೪.

‘‘ದೀಘಾ ಕಮ್ಬುತಲಾಭಾಸಾ, ಗೀವಾ ಏಣೇಯ್ಯಕಾ ಯಥಾ;

ಪಣ್ಡರಾವರಣಾ ವಗ್ಗು, ಚತುತ್ಥಮನಸನ್ನಿಭಾ.

೧೧೫.

‘‘ಉದ್ಧಗ್ಗಾ ಚ ಅಧಗ್ಗಾ ಚ, ದುಮಗ್ಗಪರಿಮಜ್ಜಿತಾ;

ದುವಿಜಾ ನೇಲಸಮ್ಭೂತಾ, ದನ್ತಾ ತವ ಸುದಸ್ಸನಾ.

೧೧೬.

‘‘ಅಪಣ್ಡರಾ ಲೋಹಿತನ್ತಾ, ಜಿಞ್ಜೂಕಫಲಸನ್ನಿಭಾ;

ಆಯತಾ ಚ ವಿಸಾಲಾ ಚ, ನೇತ್ತಾ ತವ ಸುದಸ್ಸನಾ.

೧೧೭.

‘‘ನಾತಿದೀಘಾ ಸುಸಮ್ಮಟ್ಠಾ, ಕನಕಬ್ಯಾಸಮೋಚಿತಾ;

ಉತ್ತಮಙ್ಗರುಹಾ ತುಯ್ಹಂ, ಕೇಸಾ ಚನ್ದನಗನ್ಧಿಕಾ.

೧೧೮.

‘‘ಯಾವತಾ ಕಸಿಗೋರಕ್ಖಾ, ವಾಣಿಜಾನಞ್ಚ ಯಾ ಗತಿ;

ಇಸೀನಞ್ಚ ಪರಕ್ಕನ್ತಂ, ಸಞ್ಞತಾನಂ ತಪಸ್ಸಿನಂ.

೧೧೯.

‘‘ನ ತೇ ಸಮಸಮಂ ಪಸ್ಸೇ, ಅಸ್ಮಿಂ ಪಥವಿಮಣ್ಡಲೇ;

ಕೋ ವಾ ತ್ವಂ ಕಸ್ಸ ವಾ ಪುತ್ತೋ, ಕಥಂ ಜಾನೇಮು ತಂ ಮಯ’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ವಿಚಿತ್ತಹತ್ಥಾಭರಣಾತಿ ವಿಚಿತ್ತೇಹಿ ಹತ್ಥಾಭರಣೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತಾ. ಹೇಮಚನ್ದನಗನ್ಧಿನೀತಿ ಸುವಣ್ಣವಣ್ಣಚನ್ದನಗನ್ಧವಿಲೇಪನಾ. ಸಞ್ಞತೂರೂತಿ ಸುವಟ್ಟಿತಘನಊರು ಸಮ್ಪನ್ನಊರುಲಕ್ಖಣಾ. ವಿಲಗ್ಗಾತಿ ಸಂಖಿತ್ತಮಜ್ಝಾ. ಮುದುಕಾತಿ ಮುದು ಸುಖುಮಾಲಾ. ಸುದ್ಧಾತಿ ನಿಮ್ಮಲಾ. ಸುಪ್ಪತಿಟ್ಠಿತಾತಿ ಸಮಂ ಪಥವಿಂ ಫುಸನ್ತಾ ಸುಟ್ಠು ಪತಿಟ್ಠಿತಾ. ಗಮನಾತಿ ಗಚ್ಛಮಾನಾ. ಕಾಮನೀಯಾತಿ ಕನ್ತಾ ಕಾಮಿತಬ್ಬಯುತ್ತಕಾ. ಹರನ್ತಿಯೇವ ಮೇ ಮನೋತಿ ಏತೇ ಏವರೂಪೇನ ಪರಮೇನ ಇತ್ಥಿವಿಲಾಸೇನ ಚಙ್ಕಮನ್ತಿಯಾ ತವ ಪಾದಾ ಮಮ ಚಿತ್ತಂ ಹರನ್ತಿಯೇವ. ವಿಮಟ್ಠಾತಿ ವಿಸಾಲಾ. ಸುಸ್ಸೋಣೀತಿ ಸುನ್ದರಸೋಣೀ. ಅಕ್ಖಸ್ಸಾತಿ ಸುನ್ದರವಣ್ಣಸ್ಸ ಅಕ್ಖಸ್ಸ ಸುವಣ್ಣಫಲಕಂ ವಿಯ ವಿಸಾಲಾ ತೇ ಸೋಣೀತಿ ವದತಿ. ಉಪ್ಪಲಸ್ಸೇವ ಕಿಞ್ಜಕ್ಖಾತಿ ನೀಲುಪ್ಪಲಕಣ್ಣಿಕಾ ವಿಯ. ಕಣ್ಹಞ್ಜನಸ್ಸೇವಾತಿ ಸುಖುಮಕಣ್ಹಲೋಮಚಿತ್ತತ್ತಾ ಏವಮಾಹ.

‘‘ದುವಿಧಾ’’ತಿಗಾಥಂ ಥನೇ ವಣ್ಣಯನ್ತೋ ಆಹ. ತೇ ಹಿ ದ್ವೇ ಹುತ್ವಾ ಉರೇ ಜಾತಾ ವಣ್ಟಸ್ಸ ಅಭಾವಾ ಅವಣ್ಟಾ, ಉರೇ ಲಗ್ಗಾ ಏವ ಹುತ್ವಾ ಸುಟ್ಠು ನಿಕ್ಖನ್ತತ್ತಾ ಸಾಧುಪಚ್ಚುದಾ, ಪಯಸ್ಸ ಧಾರಣತೋ ಪಯೋಧರಾ, ಅಪತಿತಾತಿ ನ ಪತಿತಾ, ಅಮಿಲಾತತಾಯ ವಾ ಅಲಮ್ಬನತಾಯ ವಾ ನ ಅನ್ತೋ ಪವಿಟ್ಠಾತಿ ಅಪತಿತಾ, ಸುವಣ್ಣಫಲಕೇ ಠಪಿತಸುವಣ್ಣಮಯವಟ್ಟಅಲಾಬುನೋ ಅಡ್ಢೇನ ಸದಿಸತಾಯ ಅಡ್ಢಲಾಬುಸಮಾ ಥನಾ. ಏಣೇಯ್ಯಕಾ ಯಥಾತಿ ಏಣೀಮಿಗಸ್ಸ ಹಿ ದೀಘಾ ಚ ವಟ್ಟಾ ಚ ಗೀವಾ ಸೋಭತಿ ಯಥಾ, ಏವಂ ತವ ಗೀವಾ ಥೋಕಂ ದೀಘಾ. ಕಮ್ಬುತಲಾಭಾಸಾತಿ ಸುವಣ್ಣಾಲಿಙ್ಗತಲಸನ್ನಿಭಾ ಗೀವಾತಿ ಅತ್ಥೋ. ಪಣ್ಡರಾವರಣಾತಿ ದನ್ತಾವರಣಾ. ಚತುತ್ಥಮನಸನ್ನಿಭಾತಿ ಚತುತ್ಥಮನೋ ವುಚ್ಚತಿ ಚತುತ್ಥಮನವತ್ಥುಭೂತಾ ಜಿವ್ಹಾ. ಅಭಿರತ್ತಭಾವೇನ ಜಿವ್ಹಾಸದಿಸಂ ತೇ ಓಟ್ಠಪರಿಯೋಸಾನನ್ತಿ ವದತಿ. ಉದ್ಧಗ್ಗಾತಿ ಹೇಟ್ಠಿಮದನ್ತಾ. ಅಧಗ್ಗಾತಿ ಉಪರಿಮದನ್ತಾ. ದುಮಗ್ಗಪರಿಮಜ್ಜಿತಾತಿ ದನ್ತಕಟ್ಠಪರಿಮಜ್ಜಿತಾ ಪರಿಸುದ್ಧಾ. ದುವಿಜಾತಿ ದ್ವಿಜಾ. ನೇಲಸಮ್ಭೂತಾತಿ ನಿದ್ದೋಸೇಸು ಹನುಮಂಸಪರಿಯೋಸಾನೇಸು ಸಮ್ಭೂತಾ.

ಅಪಣ್ಡರಾತಿ ಕಣ್ಹಾ. ಲೋಹಿತನ್ತಾತಿ ರತ್ತಪರಿಯನ್ತಾ. ಜಿಞ್ಜೂಕಫಲಸನ್ನಿಭಾತಿ ರತ್ತಟ್ಠಾನೇ ಜಿಞ್ಜುಕಫಲಸದಿಸಾ. ಸುದಸ್ಸನಾತಿ ಪಸ್ಸನ್ತಾನಂ ಅತಿತ್ತಿಕರಾ ಪಞ್ಚಪಸಾದಸಮನ್ನಾಗತಾ. ನಾತಿದೀಘಾತಿ ಪಮಾಣಯುತ್ತಾ. ಸುಸಮ್ಮಟ್ಠಾತಿ ಸುಟ್ಠು ಸಮ್ಮಟ್ಠಾ. ಕನಕಬ್ಯಾಸಮೋಚಿತಾತಿ ಕನಕಬ್ಯಾ ವುಚ್ಚತಿ ಸುವಣ್ಣಫಣಿಕಾ, ತಾಯ ಗನ್ಧತೇಲಂ ಆದಾಯ ಪಹರಿತಾ ಸುರಚಿತಾ. ಕಸಿಗೋರಕ್ಖಾತಿ ಇಮಿನಾ ಕಸಿಞ್ಚ ಗೋರಕ್ಖಞ್ಚ ನಿಸ್ಸಾಯ ಜೀವನಕಸತ್ತೇ ದಸ್ಸೇತಿ. ಯಾ ಗತೀತಿ ಯತ್ತಕಾ ನಿಪ್ಫತ್ತಿ. ಪರಕ್ಕನ್ತನ್ತಿ ಯತ್ತಕಂ ಇಸೀನಂ ಪರಕ್ಕನ್ತಂ, ವಿತ್ಥಾರೀಕತಾ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಹಿಮವನ್ತೇ ಯತ್ತಕಾ ಇಸಯೋ ವಸನ್ತೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ನ ತೇ ಸಮಸಮನ್ತಿ ತೇಸು ಸಬ್ಬೇಸು ಏಕಮ್ಪಿ ರೂಪಲೀಳಾವಿಲಾಸಾದಿಸಮತಾಯ ತಯಾ ಸಮಾನಂ ನ ಪಸ್ಸಾಮಿ. ಕೋ ವಾ ತ್ವನ್ತಿ ಇದಂ ತಸ್ಸಾ ಇತ್ಥಿಭಾವಂ ಜಾನನ್ತೋ ಪುರಿಸವೋಹಾರವಸೇನ ಪುಚ್ಛತಿ.

ಏವಂ ಪಾದತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಯಾವ ಕೇಸಾ ಅತ್ತನೋ ವಣ್ಣಂ ಭಾಸನ್ತೇ ತಾಪಸೇ ಅಲಮ್ಬುಸಾ ತುಣ್ಹೀ ಹುತ್ವಾ ತಸ್ಸಾ ಕಥಾಯ ಯಥಾನುಸನ್ಧಿಂ ಗತಾಯ ತಸ್ಸ ಸಮ್ಮೂಳ್ಹಭಾವಂ ಞತ್ವಾ ಗಾಥಮಾಹ –

೧೨೦.

‘‘ನ ಪಞ್ಹಕಾಲೋ ಭದ್ದನ್ತೇ, ಕಸ್ಸಪೇವಂ ಗತೇ ಸತಿ;

ಏಹಿ ಸಮ್ಮ ರಮಿಸ್ಸಾಮ, ಉಭೋ ಅಸ್ಮಾಕಮಸ್ಸಮೇ;

ಏಹಿ ತಂ ಉಪಗೂಹಿಸ್ಸಂ, ರತೀನಂ ಕುಸಲೋ ಭವಾ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಕಸ್ಸಪೇವಂ ಗತೇ ಸತೀತಿ ಕಸ್ಸಪಗೋತ್ತ ಏವಂ ತವ ಚಿತ್ತೇ ಪವತ್ತೇ ಸತಿ ಪಞ್ಹಕಾಲೋ ನ ಹೋತಿ. ಸಮ್ಮಾತಿ ವಯಸ್ಸ, ಪಿಯವಚನಾಲಪನಮೇತಂ. ರತೀನನ್ತಿ ಪಞ್ಚಕಾಮಗುಣರತೀನಂ.

ಏವಂ ವತ್ವಾ ಅಲಮ್ಬುಸಾ ಚಿನ್ತೇಸಿ – ‘‘ನಾಯಂ ಮಯಿ ಠಿತಾಯ ಹತ್ಥಪಾಸಂ ಆಗಮಿಸ್ಸತಿ, ಗಚ್ಛನ್ತೀ ವಿಯ ಭವಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ. ಸಾ ಇತ್ಥಿಮಾಯಾಕುಸಲತಾಯ ತಾಪಸಂ ಅನುಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಆಗತಮಗ್ಗಾಭಿಮುಖೀ ಪಾಯಾಸಿ. ತಮತ್ಥಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಸತ್ಥಾ ಆಹ –

೧೨೧.

‘‘ಇದಂ ವತ್ವಾನ ಪಕ್ಕಾಮಿ, ಅಚ್ಛರಾ ಕಾಮವಣ್ಣಿನೀ;

ಮಿಸ್ಸಾ ಮಿಸ್ಸಿತುಮಿಚ್ಛನ್ತೀ, ಇಸಿಸಿಙ್ಗಂ ಅಲಮ್ಬುಸಾ’’ತಿ.

ಅಥ ನಂ ತಾಪಸೋ ಗಚ್ಛನ್ತಿಂ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಅಯಂ ಗಚ್ಛತೀ’’ತಿ ಅತ್ತನೋ ದನ್ಧಪರಕ್ಕಮಂ ಮನ್ದಗಮನಂ ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ವೇಗೇನ ಧಾವಿತ್ವಾ ಕೇಸೇಸು ಹತ್ಥೇನ ಪರಾಮಸಿ. ತಮತ್ಥಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಸತ್ಥಾ ಆಹ –

೧೨೨.

‘‘ಸೋ ಚ ವೇಗೇನ ನಿಕ್ಖಮ್ಮ, ಛೇತ್ವಾ ದನ್ಧಪರಕ್ಕಮಂ;

ತಮುತ್ತಮಾಸು ವೇಣೀಸು, ಅಜ್ಝಪ್ಪತ್ತೋ ಪರಾಮಸಿ.

೧೨೩.

‘‘ತಮುದಾವತ್ತ ಕಲ್ಯಾಣೀ, ಪಲಿಸ್ಸಜಿ ಸುಸೋಭನಾ;

ಚವಿತಮ್ಹಿ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಾ, ಯಥಾ ತಂ ಅಥ ತೋಸಿತಾ.

೧೨೪.

‘‘ಮನಸಾ ಅಗಮಾ ಇನ್ದಂ, ವಸನ್ತಂ ನನ್ದನೇ ವನೇ;

ತಸ್ಸಾ ಸಙ್ಕಪ್ಪಮಞ್ಞಾಯ, ಮಘವಾ ದೇವಕುಞ್ಜರೋ.

೧೨೫.

‘‘ಪಲ್ಲಙ್ಕಂ ಪಹಿಣೀ ಖಿಪ್ಪಂ, ಸೋವಣ್ಣಂ ಸೋಪವಾಹನಂ;

ಸಉತ್ತರಚ್ಛದಪಞ್ಞಾಸಂ, ಸಹಸ್ಸಪಟಿಯತ್ಥತಂ.

೧೨೬.

‘‘ತಮೇನಂ ತತ್ಥ ಧಾರೇಸಿ, ಉರೇ ಕತ್ವಾನ ಸೋಭನಾ;

ಯಥಾ ಏಕಮುಹುತ್ತಂವ, ತೀಣಿ ವಸ್ಸಾನಿ ಧಾರಯಿ.

೧೨೭.

‘‘ವಿಮದೋ ತೀಹಿ ವಸ್ಸೇಹಿ, ಪಬುಜ್ಝಿತ್ವಾನ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ;

ಅದ್ದಸಾಸಿ ಹರಿತರುಕ್ಖೇ, ಸಮನ್ತಾ ಅಗ್ಗಿಯಾಯನಂ.

೧೨೮.

‘‘ನವಪತ್ತವನಂ ಫುಲ್ಲಂ, ಕೋಕಿಲಗ್ಗಣಘೋಸಿತಂ;

ಸಮನ್ತಾ ಪವಿಲೋಕೇತ್ವಾ, ರುದಂ ಅಸ್ಸೂನಿ ವತ್ತಯಿ.

೧೨೯.

‘‘ನ ಜುಹೇ ನ ಜಪೇ ಮನ್ತೇ, ಅಗ್ಗಿಹುತ್ತಂ ಪಹಾಪಿತಂ;

ಕೋ ನು ಮೇ ಪಾರಿಚರಿಯಾಯ, ಪುಬ್ಬೇ ಚಿತ್ತಂ ಪಲೋಭಯಿ.

೧೩೦.

‘‘ಅರಞ್ಞೇ ಮೇ ವಿಹರತೋ, ಯೋ ಮೇ ತೇಜಾ ಹ ಸಮ್ಭುತಂ;

ನಾನಾರತನಪರಿಪೂರಂ, ನಾವಂವ ಗಣ್ಹಿ ಅಣ್ಣವೇ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಅಜ್ಝಪ್ಪತ್ತೋತಿ ಸಮ್ಪತ್ತೋ. ತಮುದಾವತ್ತ ಕಲ್ಯಾಣೀತಿ ತಂ ಕೇಸೇ ಪರಾಮಸಿತ್ವಾ ಠಿತಂ ಇಸಿಂ ಉದಾವತ್ತಿತ್ವಾ ನಿವತ್ತಿತ್ವಾ ಕಲ್ಯಾಣದಸ್ಸನಾ ಸಾ ಸುಟ್ಠು ಸೋಭನಾ. ಪಲಿಸ್ಸಜೀತಿ ಆಲಿಙ್ಗಿ. ಚವಿತಮ್ಹಿ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಾ, ಯಥಾ ತಂ ಅಥ ತೋಸಿತಾತಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ತಸ್ಸ ಇಸಿನೋ ತಾವದೇವ ಝಾನಂ ಅನ್ತರಧಾಯಿ. ತಸ್ಮಿಂ ತಮ್ಹಾ ಝಾನಾ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಾ ಚವಿತೇ ಯಥಾ ತಂ ಸಕ್ಕೇನ ಪತ್ಥಿತಂ, ತಥೇವ ಅಹೋಸಿ. ಅಥ ಸಕ್ಕಸ್ಸ ಪತ್ಥನಾಯ ಸಮಿದ್ಧಭಾವಂ ವಿದಿತ್ವಾ ಸಾ ದೇವಕಞ್ಞಾ ತೋಸಿತಾ, ತಸ್ಸ ತೇನ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯವಿನಾಸೇನ ಸಞ್ಜನಿತಪೀತಿಪಾಮೋಜ್ಜಾತಿ ಅತ್ಥೋ.

ಮನಸಾ ಅಗಮಾತಿ ಸಾ ತಂ ಆಲಿಙ್ಗಿತ್ವಾ ಠಿತಾ ‘‘ಅಹೋ ವತ ಸಕ್ಕೋ ಪಲ್ಲಙ್ಕಂ ಮೇ ಪೇಸೇಯ್ಯಾ’’ತಿ ಏವಂ ಪವತ್ತೇನ ಮನಸಾ ಇನ್ದಂ ಅಗಮಾ. ನನ್ದನೇ ವನೇತಿ ನನ್ದಿಜನನಸಮತ್ಥತಾಯ ನನ್ದನವನಸಙ್ಖಾತೇ ತಾವತಿಂಸಭವನೇ ವಸನ್ತಂ. ದೇವಕುಞ್ಜರೋತಿ ದೇವಸೇಟ್ಠೋ. ಪಹಿಣೀತಿ ಪೇಸೇಸಿ. ‘‘ಪಾಹಿಣೀ’’ತಿಪಿ ಪಾಠೋ. ಸೋಪವಾಹನನ್ತಿ ಸಪರಿವಾರಂ. ಸಉತ್ತರಚ್ಛದಪಞ್ಞಾಸನ್ತಿ ಪಞ್ಞಾಸಾಯ ಉತ್ತರಚ್ಛದೇಹಿ ಪಟಿಚ್ಛಾದಿತಂ. ಸಹಸ್ಸಪಟಿಯತ್ಥತನ್ತಿ ಸಹಸ್ಸದಿಬ್ಬಕೋಜವತ್ಥತಂ. ತಮೇನಂ ತತ್ಥಾತಿ ತಂ ಇಸಿಸಿಙ್ಗಂ ತತ್ಥ ದಿಬ್ಬಪಲ್ಲಙ್ಕೇ ನಿಸಿನ್ನಾ ಸಾ ಉರೇ ಕತ್ವಾ ಧಾರೇಸಿ. ತೀಣಿ ವಸ್ಸಾನೀತಿ ಏಕಮುಹುತ್ತಂ ವಿಯ ಮನುಸ್ಸಗಣನಾಯ ತೀಣಿ ವಸ್ಸಾನಿ ತಂ ಉರೇ ನಿಪಜ್ಜಾಪೇತ್ವಾ ತತ್ಥ ನಿಸಿನ್ನಾ ಧಾರೇಸಿ.

ವಿಮದೋತಿ ನಿಮ್ಮದೋ ವಿಗತಸಞ್ಞಭಾವೋ. ಸೋ ಹಿ ತೀಣಿ ಸಂವಚ್ಛರಾನಿ ವಿಸಞ್ಞೋ ಸಯಿತ್ವಾ ಪಚ್ಛಾ ಪಟಿಲದ್ಧಸಞ್ಞೋ ಪಬುಜ್ಝಿ. ತಸ್ಮಿಂ ಪಬುಜ್ಝಮಾನೇ ಹತ್ಥಾದಿಫನ್ದನಂ ದಿಸ್ವಾವ ಅಲಮ್ಬುಸಾ ತಸ್ಸ ಪಬುಜ್ಝನಭಾವಂ ಞತ್ವಾ ಪಲ್ಲಙ್ಕಂ ಅನ್ತರಧಾಪೇತ್ವಾ ಸಯಮ್ಪಿ ಅನ್ತರಹಿತಾ ಅಟ್ಠಾಸಿ. ಅದ್ದಸಾಸೀತಿ ಸೋ ಅಸ್ಸಮಪದಂ ಓಲೋಕೇನ್ತೋ ‘‘ಕೇನ ನು ಖೋಮ್ಹಿ ಸೀಲವಿನಾಸಂ ಪಾಪಿತೋ’’ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ಮಹನ್ತೇನ ಸದ್ದೇನ ಪರಿದೇವಮಾನೋ ಅದ್ದಸಾಸಿ. ಹರಿತರುಕ್ಖೇತಿ ಅಗ್ಗಿಯಾಯನಸಙ್ಖಾತಂ ಅಗ್ಗಿಸಾಲಂ ಸಮನ್ತಾ ಪರಿವಾರೇತ್ವಾ ಠಿತೇ ಹರಿತಪತ್ತರುಕ್ಖೇ. ನವಪತ್ತವನನ್ತಿ ತರುಣೇಹಿ ನವಪತ್ತೇಹಿ ಸಞ್ಛನ್ನಂ ವನಂ. ರುದನ್ತಿ ಪರಿದೇವನ್ತೋ.

ನ ಜುಹೇ ನ ಜಪೇ ಮನ್ತೇತಿ ಅಯಮಸ್ಸ ಪರಿದೇವನಗಾಥಾ. ಪಹಾಪಿತನ್ತಿ ಹಾಪಿತಂ, ಪ-ಕಾರೋ ಉಪಸಗ್ಗಮತ್ತಂ. ಪಾರಿಚರಿಯಾಯಾತಿ ಕೋ ನು ಕಿಲೇಸಪಾರಿಚರಿಯಾಯ ಇತೋ ಪುಬ್ಬೇ ಮಮ ಚಿತ್ತಂ ಪಲೋಭಯೀತಿ ಪರಿದೇವತಿ. ಯೋ ಮೇ ತೇಜಾ ಹ ಸಮ್ಭುತನ್ತಿ ಹ-ಕಾರೋ ನಿಪಾತಮತ್ತಂ. ಯೋ ಮಮ ಸಮಣತೇಜೇನ ಸಮ್ಭೂತಂ ಝಾನಗುಣಂ ನಾನಾರತನಪರಿಪುಣ್ಣಂ ಮಹನ್ತಂ ಮಹಣ್ಣವೇ ನಾವಂ ವಿಯ ಗಣ್ಹಿ, ವಿನಾಸಂ ಪಾಪೇಸಿ, ಕೋ ನಾಮೇಸೋತಿ ಪರಿದೇವತೀತಿ.

ತಂ ಸುತ್ವಾ ಅಲಮ್ಬುಸಾ ಚಿನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಸಚಾಹಂ ನ ಕಥೇಸ್ಸಾಮಿ, ಅಯಂ ಮೇ ಅಭಿಸಪಿಸ್ಸತಿ, ಹನ್ದಸ್ಸ ಕಥೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ. ಸಾ ದಿಸ್ಸಮಾನೇನ ಕಾಯೇನ ಠತ್ವಾ ಗಾಥಮಾಹ –

೧೩೧.

‘‘ಅಹಂ ತೇ ಪಾರಿಚರಿಯಾಯ, ದೇವರಾಜೇನ ಪೇಸಿತಾ;

ಅವಧಿಂ ಚಿತ್ತಂ ಚಿತ್ತೇನ, ಪಮಾದೋ ತ್ವಂ ನ ಬುಜ್ಝಸೀ’’ತಿ.

ಸೋ ತಸ್ಸಾ ಕಥಂ ಸುತ್ವಾ ಪಿತರಾ ದಿನ್ನಓವಾದಂ ಸರಿತ್ವಾ ‘‘ಪಿತು ವಚನಂ ಅಕತ್ವಾ ಮಹಾವಿನಾಸಂ ಪತ್ತೋಮ್ಹೀ’’ತಿ ಪರಿದೇವನ್ತೋ ಚತಸ್ಸೋ ಗಾಥಾಯೋ ಅಭಾಸಿ –

೧೩೨.

‘‘ಇಮಾನಿ ಕಿರ ಮಂ ತಾತೋ, ಕಸ್ಸಪೋ ಅನುಸಾಸತಿ;

ಕಮಲಾಸದಿಸಿತ್ಥಿಯೋ, ತಾಯೋ ಬುಜ್ಝೇಸಿ ಮಾಣವ.

೧೩೩.

‘‘ಉರೇಗಣ್ಡಾಯೋ ಬುಜ್ಝೇಸಿ, ತಾಯೋ ಬುಜ್ಝೇಸಿ ಮಾಣವ;

ಇಚ್ಚಾನುಸಾಸಿ ಮಂ ತಾತೋ, ಯಥಾ ಮಂ ಅನುಕಮ್ಪಕೋ.

೧೩೪.

‘‘ತಸ್ಸಾಹಂ ವಚನಂ ನಾಕಂ, ಪಿತು ವುದ್ಧಸ್ಸ ಸಾಸನಂ;

ಅರಞ್ಞೇ ನಿಮ್ಮನುಸ್ಸಮ್ಹಿ, ಸ್ವಜ್ಜ ಝಾಯಾಮಿ ಏಕಕೋ.

೧೩೫.

‘‘ಸೋಹಂ ತಥಾ ಕರಿಸ್ಸಾಮಿ, ಧಿರತ್ಥು ಜೀವಿತೇನ ಮೇ;

ಪುನ ವಾ ತಾದಿಸೋ ಹೇಸ್ಸಂ, ಮರಣಂ ಮೇ ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಇಮಾನೀತಿ ಇಮಾನಿ ವಚನಾನಿ. ಕಮಲಾಸದಿಸಿತ್ಥಿಯೋತಿ ಕಮಲಾ ವುಚ್ಚತಿ ನಾರಿಪುಪ್ಫಲತಾ, ತಾಸಂ ಪುಪ್ಫಸದಿಸಾ ಇತ್ಥಿಯೋ. ತಾಯೋ ಬುಜ್ಝೇಸಿ ಮಾಣವಾತಿ ಮಾಣವ ತ್ವಂ ತಾಯೋ ಜಾನೇಯ್ಯಾಸಿ, ಞತ್ವಾ ದಸ್ಸನಪಥಂ ಅಗನ್ತ್ವಾ ಪಲಾಪೇಯ್ಯಾಸೀತಿ ಯಾನಿ ಏವರೂಪಾನಿ ವಚನಾನಿ ತದಾ ಮಂ ತಾತೋ ಅನುಸಾಸತಿ, ಇಮಾನಿ ಕಿರ ತಾನೀತಿ. ಉರೇಗಣ್ಡಾಯೋತಿ ಉರಮ್ಹಿ ದ್ವೀಹಿ ಗಣ್ಡೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತಾ. ತಾಯೋ ಬುಜ್ಝೇಸಿ, ಮಾಣವಾತಿ, ಮಾಣವ, ತಾಯೋ ಅತ್ತನೋ ವಸಂ ಗತೇ ವಿನಾಸಂ ಪಾಪೇನ್ತೀತಿ ತ್ವಂ ಜಾನೇಯ್ಯಾಸಿ. ನಾಕನ್ತಿ ನಾಕರಿಂ. ಝಾಯಾಮೀತಿ ಪಜ್ಝಾಯಾಮಿ ಪರಿದೇವಾಮಿ. ಧಿರತ್ಥು ಜೀವಿತೇನ ಮೇತಿ ಧಿರತ್ಥು ಗರಹಿತಂ ಮಮ ಜೀವಿತಂ, ಜೀವಿತೇನ ಮೇ ಕೋ ಅತ್ಥೋ. ಪುನ ವಾತಿ ತಥಾ ಕರಿಸ್ಸಾಮಿ, ಯಥಾ ಪುನ ವಾ ತಾದಿಸೋ ಭವಿಸ್ಸಾಮಿ, ನಟ್ಠಂ ಝಾನಂ ಉಪ್ಪಾದೇತ್ವಾ ವೀತರಾಗೋ ಭವಿಸ್ಸಾಮಿ, ಮರಣಂ ವಾ ಮೇ ಭವಿಸ್ಸತೀತಿ.

ಸೋ ಕಾಮರಾಗಂ ಪಹಾಯ ಪುನ ಝಾನಂ ಉಪ್ಪಾದೇಸಿ. ಅಥಸ್ಸ ಸಮಣತೇಜಂ ದಿಸ್ವಾ ಝಾನಸ್ಸ ಚ ಉಪ್ಪಾದಿತಭಾವಂ ಞತ್ವಾ ಅಲಮ್ಬುಸಾ ಭೀತಾ ಖಮಾಪೇಸಿ. ತಮತ್ಥಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಸತ್ಥಾ ದ್ವೇ ಗಾಥಾಯೋ ಅಭಾಸಿ –

೧೩೬.

‘‘ತಸ್ಸ ತೇಜಂ ವೀರಿಯಞ್ಚ, ಧಿತಿಂ ಞತ್ವಾ ಅವಟ್ಠಿತಂ;

ಸಿರಸಾ ಅಗ್ಗಹೀ ಪಾದೇ, ಇಸಿಸಿಙ್ಗಂ ಅಲಮ್ಬುಸಾ.

೧೩೭.

‘‘ಮಾ ಮೇ ಕುಜ್ಝ ಮಹಾವೀರ, ಮಾ ಮೇ ಕುಜ್ಝ ಮಹಾಇಸೇ;

ಮಹಾ ಅತ್ಥೋ ಮಯಾ ಚಿಣ್ಣೋ, ತಿದಸಾನಂ ಯಸಸ್ಸಿನಂ;

ತಯಾ ಪಕಮ್ಪಿತಂ ಆಸಿ, ಸಬ್ಬಂ ದೇವಪುರಂ ತದಾ’’ತಿ.

ಅಥ ನಂ ಸೋ ‘‘ಖಮಾಮಿ ತೇ, ಭದ್ದೇ, ಯಥಾಸುಖಂ ಗಚ್ಛಾ’’ತಿ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇನ್ತೋ ಗಾಥಮಾಹ –

೧೩೮.

‘‘ತಾವತಿಂಸಾ ಚ ಯೇ ದೇವಾ, ತಿದಸಾನಞ್ಚ ವಾಸವೋ;

ತ್ವಞ್ಚ ಭದ್ದೇ ಸುಖೀ ಹೋಹಿ, ಗಚ್ಛ ಕಞ್ಞೇ ಯಥಾಸುಖ’’ನ್ತಿ.

ಸಾ ತಂ ವನ್ದಿತ್ವಾ ತೇನೇವ ಸುವಣ್ಣಪಲ್ಲಙ್ಕೇನ ದೇವಪುರಂ ಗತಾ. ತಮತ್ಥಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಸತ್ಥಾ ತಿಸ್ಸೋ ಗಾಥಾಯೋ ಅಭಾಸಿ –

೧೩೯.

‘‘ತಸ್ಸ ಪಾದೇ ಗಹೇತ್ವಾನ, ಕತ್ವಾ ಚ ನಂ ಪದಕ್ಖಿಣಂ;

ಅಞ್ಜಲಿಂ ಪಗ್ಗಹೇತ್ವಾನ, ತಮ್ಹಾ ಠಾನಾ ಅಪಕ್ಕಮಿ.

೧೪೦.

‘‘ಯೋ ಚ ತಸ್ಸಾಸಿ ಪಲ್ಲಙ್ಕೋ, ಸೋವಣ್ಣೋ ಸೋಪವಾಹನೋ;

ಸಉತ್ತರಚ್ಛದಪಞ್ಞಾಸೋ, ಸಹಸ್ಸಪಟಿಯತ್ಥತೋ;

ತಮೇವ ಪಲ್ಲಙ್ಕಮಾರುಯ್ಹ, ಅಗಾ ದೇವಾನ ಸನ್ತಿಕೇ.

೧೪೧.

‘‘ತಮೋಕ್ಕಮಿವ ಆಯನ್ತಿಂ, ಜಲನ್ತಿಂ ವಿಜ್ಜುತಂ ಯಥಾ;

ಪತೀತೋ ಸುಮನೋ ವಿತ್ತೋ, ದೇವಿನ್ದೋ ಅದದಾ ವರ’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ಓಕ್ಕಮಿವಾತಿ ದೀಪಕಂ ವಿಯ. ‘‘ಪತೀತೋ’’ತಿಆದೀಹಿ ತುಟ್ಠಾಕಾರೋವ ದಸ್ಸಿತೋ ಅದದಾ ವರನ್ತಿ ಆಗನ್ತ್ವಾ ವನ್ದಿತ್ವಾ ಠಿತಾಯ ತುಟ್ಠೋ ವರಂ ಅದಾಸಿ.

ಸಾ ತಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕೇ ವರಂ ಗಣ್ಹನ್ತೀ ಓಸಾನಗಾಥಮಾಹ –

೧೪೨.

‘‘ವರಞ್ಚೇ ಮೇ ಅದೋ ಸಕ್ಕ, ಸಬ್ಬಭೂತಾನಮಿಸ್ಸರ;

ನಿಸಿಪ್ಪಲೋಭಿಕಾ ಗಚ್ಛೇ, ಏತಂ ಸಕ್ಕ ವರಂ ವರೇ’’ತಿ.

ತಸ್ಸತ್ಥೋ – ‘‘ಸಕ್ಕ ದೇವರಾಜ, ಸಚೇ ಮೇ ತ್ವಂ ವರಂ ಅದೋ, ಪುನ ಇಸಿಪಲೋಭಿಕಾಯ ನ ಗಚ್ಛೇಯ್ಯಂ, ಮಾ ಮಂ ಏತದತ್ಥಾಯ ಪಹಿಣೇಯ್ಯಾಸಿ, ಏತಂ ವರಂ ವರೇ ಯಾಚಾಮೀ’’ತಿ.

ಸತ್ಥಾ ತಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಇಮಂ ಧಮ್ಮದೇಸನಂ ಆಹರಿತ್ವಾ ಸಚ್ಚಾನಿ ಪಕಾಸೇತ್ವಾ ಜಾತಕಂ ಸಮೋಧಾನೇಸಿ, ಸಚ್ಚಪರಿಯೋಸಾನೇ ಸೋ ಭಿಕ್ಖು ಸೋತಾಪತ್ತಿಫಲೇ ಪತಿಟ್ಠಹಿ. ತದಾ ಅಲಮ್ಬುಸಾ ಪುರಾಣದುತಿಯಿಕಾ ಅಹೋಸಿ, ಇಸಿಸಿಙ್ಗೋ ಉಕ್ಕಣ್ಠಿತಭಿಕ್ಖು, ಪಿತಾ ಮಹಾಇಸಿ ಪನ ಅಹಮೇವ ಅಹೋಸಿನ್ತಿ.

ಅಲಮ್ಬುಸಾಜಾತಕವಣ್ಣನಾ ತತಿಯಾ.

[೫೨೪] ೪. ಸಙ್ಖಪಾಲಜಾತಕವಣ್ಣನಾ

ಅರಿಯಾವಕಾಸೋಸೀತಿ ಇದಂ ಸತ್ಥಾ ಜೇತವನೇ ವಿಹರನ್ತೋ ಉಪೋಸಥಕಮ್ಮಂ ಆರಬ್ಭ ಕಥೇಸಿ. ತದಾ ಹಿ ಸತ್ಥಾ ಉಪೋಸಥಿಕೇ ಉಪಾಸಕೇ ಸಮ್ಪಹಂಸೇತ್ವಾ ‘‘ಪೋರಾಣಕಪಣ್ಡಿತಾ ಮಹತಿಂ ನಾಗಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ಪಹಾಯ ಉಪೋಸಥವಾಸಂ ಉಪವಸಿಂಸುಯೇವಾ’’ತಿ ವತ್ವಾ ತೇಹಿ ಯಾಚಿತೋ ಅತೀತಂ ಆಹರಿ.

ಅತೀತೇ ರಾಜಗಹೇ ಮಗಧರಾಜಾ ನಾಮ ರಜ್ಜಂ ಕಾರೇಸಿ. ತದಾ ಬೋಧಿಸತ್ತೋ ತಸ್ಸ ರಞ್ಞೋ ಅಗ್ಗಮಹೇಸಿಯಾ ಕುಚ್ಛಿಮ್ಹಿ ನಿಬ್ಬತ್ತಿ, ‘‘ದುಯ್ಯೋಧನೋ’’ತಿಸ್ಸ ನಾಮಂ ಕರಿಂಸು. ಸೋ ವಯಪ್ಪತ್ತೋ ತಕ್ಕಸಿಲಾಯಂ ಸಬ್ಬಸಿಪ್ಪಾನಿ ಉಗ್ಗಣ್ಹಿತ್ವಾ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಪಿತು ಸಿಪ್ಪಂ ದಸ್ಸೇಸಿ. ಅಥ ನಂ ಪಿತಾ ರಜ್ಜೇ ಅಭಿಸಿಞ್ಚಿತ್ವಾ ಇಸಿಪಬ್ಬಜ್ಜಂ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ಉಯ್ಯಾನೇ ವಸಿ. ಬೋಧಿಸತ್ತೋ ದಿವಸಸ್ಸ ತಿಕ್ಖತ್ತುಂ ಪಿತು ಸನ್ತಿಕಂ ಅಗಮಾಸಿ. ತಸ್ಸ ಮಹಾಲಾಭಸಕ್ಕಾರೋ ಉದಪಾದಿ. ಸೋ ತೇನೇವ ಪಲಿಬೋಧೇನ ಕಸಿಣಪರಿಕಮ್ಮಮತ್ತಮ್ಪಿ ಕಾತುಂ ಅಸಕ್ಕೋನ್ತೋ ಚಿನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಮಹಾ ಮೇ ಲಾಭಸಕ್ಕಾರೋ, ನ ಸಕ್ಕಾ ಮಯಾ ಇಧ ವಸನ್ತೇನ ಇಮಂ ಜಟಂ ಛಿನ್ದಿತುಂ, ಪುತ್ತಸ್ಸ ಮೇ ಅನಾರೋಚೇತ್ವಾವ ಅಞ್ಞತ್ಥ ಗಮಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ. ಸೋ ಕಞ್ಚಿ ಅಜಾನಾಪೇತ್ವಾ ಉಯ್ಯಾನಾ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ಮಗಧರಟ್ಠಂ ಅತಿಕ್ಕಮಿತ್ವಾ ಮಹಿಸಕರಟ್ಠೇ ಸಙ್ಖಪಾಲದಹತೋ ನಾಮ ನಿಕ್ಖನ್ತಾಯ ಕಣ್ಣವೇಣ್ಣಾಯ ನದಿಯಾ ನಿವತ್ತನೇ ಚನ್ದಕಪಬ್ಬತಂ ಉಪನಿಸ್ಸಾಯ ಪಣ್ಣಸಾಲಂ ಕತ್ವಾ ತತ್ಥ ವಸನ್ತೋ ಕಸಿಣಪರಿಕಮ್ಮಂ ಕತ್ವಾ ಝಾನಾಭಿಞ್ಞಾ ನಿಬ್ಬತ್ತೇತ್ವಾ ಉಞ್ಛಾಚರಿಯಾಯ ಯಾಪೇಸಿ. ತಮೇನಂ ಸಙ್ಖಪಾಲೋ ನಾಮ ನಾಗರಾಜಾ ಮಹನ್ತೇನ ಪರಿವಾರೇನ ಕಣ್ಣವೇಣ್ಣನದಿತೋ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ಅನ್ತರನ್ತರಾ ಉಪಸಙ್ಕಮತಿ. ಸೋ ತಸ್ಸ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇಸಿ. ಅಥಸ್ಸ ಪುತ್ತೋ ಪಿತರಂ ದಟ್ಠುಕಾಮೋ ಗತಟ್ಠಾನಂ ಅಜಾನನ್ತೋ ಅನುವಿಚಾರಾಪೇತ್ವಾ ‘‘ಅಸುಕಟ್ಠಾನೇ ನಾಮ ವಸತೀ’’ತಿ ಞತ್ವಾ ತಸ್ಸ ದಸ್ಸನತ್ಥಾಯ ಮಹನ್ತೇನ ಪರಿವಾರೇನ ತತ್ಥ ಗನ್ತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತೇ ಖನ್ಧವಾರಂ ನಿವಾಸೇತ್ವಾ ಕತಿಪಯೇಹಿ ಅಮಚ್ಚೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಅಸ್ಸಮಪದಾಭಿಮುಖೋ ಪಾಯಾಸಿ.

ತಸ್ಮಿಂ ಖಣೇ ಸಙ್ಖಪಾಲೋ ಮಹನ್ತೇನ ಪರಿವಾರೇನ ಧಮ್ಮಂ ಸುಣನ್ತೋ ನಿಸೀದಿ. ಸೋ ತಂ ರಾಜಾನಂ ಆಗಚ್ಛನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಇಸಿಂ ವನ್ದಿತ್ವಾ ಉಟ್ಠಾಯಾಸನಾ ಪಕ್ಕಾಮಿ. ರಾಜಾ ಪಿತರಂ ವನ್ದಿತ್ವಾ ಪಟಿಸನ್ಥಾರಂ ಕತ್ವಾ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ಪುಚ್ಛಿ – ‘‘ಭನ್ತೇ, ಕತರರಾಜಾ ನಾಮೇಸ ತುಮ್ಹಾಕಂ ಸನ್ತಿಕಂ ಆಗತೋ’’ತಿ. ತಾತ, ಸಙ್ಖಪಾಲನಾಗರಾಜಾ ನಾಮೇಸೋತಿ. ಸೋ ತಸ್ಸ ಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ನಾಗಭವನೇ ಲೋಭಂ ಕತ್ವಾ ಕತಿಪಾಹಂ ವಸಿತ್ವಾ ಪಿತು ಭಿಕ್ಖಾಹಾರಂ ನಿಬದ್ಧಂ ದಾಪೇತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ನಗರಮೇವ ಗನ್ತ್ವಾ ಚತೂಸು ದ್ವಾರೇಸು ದಾನಸಾಲಾಯೋ ಕಾರೇತ್ವಾ ಸಕಲಜಮ್ಬುದೀಪಂ ಸಙ್ಖೋಭೇನ್ತೋ ದಾನಂ ದತ್ವಾ ಸೀಲಂ ರಕ್ಖಿತ್ವಾ ಉಪೋಸಥಕಮ್ಮಂ ಕತ್ವಾ ನಾಗಭವನಂ ಪತ್ಥೇತ್ವಾ ಆಯುಪರಿಯೋಸಾನೇ ನಾಗಭವನೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿತ್ವಾ ಸಙ್ಖಪಾಲನಾಗರಾಜಾ ಅಹೋಸಿ. ಸೋ ಗಚ್ಛನ್ತೇ ಕಾಲೇ ತಾಯ ಸಮ್ಪತ್ತಿಯಾ ವಿಪ್ಪಟಿಸಾರೀ ಹುತ್ವಾ ತತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಮನುಸ್ಸಯೋನಿಂ ಪತ್ಥೇನ್ತೋ ಉಪೋಸಥವಾಸಂ ವಸಿ. ಅಥಸ್ಸ ನಾಗಭವನೇ ವಸನ್ತಸ್ಸ ಉಪೋಸಥವಾಸೋ ನ ಸಮ್ಪಜ್ಜತಿ, ಸೀಲವಿನಾಸಂ ಪಾಪುಣಾತಿ. ಸೋ ತತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ನಾಗಭವನಾ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ಕಣ್ಣವೇಣ್ಣಾಯ ನದಿಯಾ ಅವಿದೂರೇ ಮಹಾಮಗ್ಗಸ್ಸ ಚ ಏಕಪದಿಕಮಗ್ಗಸ್ಸ ಚ ಅನ್ತರೇ ಏಕಂ ವಮ್ಮಿಕಂ ಪರಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಉಪೋಸಥಂ ಅಧಿಟ್ಠಾಯ ಸಮಾದಿನ್ನಸೀಲೋ ‘‘ಮಮ ಚಮ್ಮಮಂಸಾದೀಹಿ ಅತ್ಥಿಕಾ ಚಮ್ಮಮಂಸಾದೀನಿ ಹರನ್ತೂ’’ತಿ ಅತ್ತಾನಂ ದಾನಮುಖೇ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇತ್ವಾ ವಮ್ಮಿಕಮತ್ಥಕೇ ನಿಪನ್ನೋ ಸಮಣಧಮ್ಮಂ ಕರೋನ್ತೋ ಚಾತುದ್ದಸೇ ಪನ್ನರಸೇ ವಸಿತ್ವಾ ಪಾಟಿಪದೇ ನಾಗಭವನಂ ಗಚ್ಛತಿ.

ತಸ್ಮಿಂ ಏಕದಿವಸಂ ಏವಂ ಸೀಲಂ ಸಮಾದಿಯಿತ್ವಾ ನಿಪನ್ನೇ ಪಚ್ಚನ್ತಗಾಮವಾಸಿನೋ ಸೋಳಸ ಜನಾ ‘‘ಮಂಸಂ ಆಹರಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ಆವುಧಹತ್ಥಾ ಅರಞ್ಞೇ ವಿಚರನ್ತಾ ಕಿಞ್ಚಿ ಅಲಭಿತ್ವಾ ನಿಕ್ಖನ್ತಾ ತಂ ವಮ್ಮಿಕಮತ್ಥಕೇ ನಿಪನ್ನಂ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಮಯಂ ಅಜ್ಜ ಗೋಧಾಪೋತಕಮ್ಪಿ ನ ಲಭಿಮ್ಹಾ, ಇಮಂ ನಾಗರಾಜಾನಂ ವಧಿತ್ವಾ ಖಾದಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ‘‘ಮಹಾ ಖೋ ಪನೇಸ ಗಯ್ಹಮಾನೋ ಪಲಾಯೇಯ್ಯ, ಯಥಾನಿಪನ್ನಮೇವ ತಂ ಭೋಗೇಸು ಸೂಲೇಹಿ ವಿಜ್ಝಿತ್ವಾ ದುಬ್ಬಲಂ ಕತ್ವಾ ಗಣ್ಹಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ಸೂಲಾನಿ ಆದಾಯ ಉಪಸಙ್ಕಮಿಂಸು. ಬೋಧಿಸತ್ತಸ್ಸ ಸರೀರಂ ಮಹನ್ತಂ ಏಕದೋಣಿಕನಾವಪ್ಪಮಾಣಂ ವಟ್ಟೇತ್ವಾ ಠಪಿತಸುಮನಪುಪ್ಫದಾಮಂ ವಿಯ ಜಿಞ್ಜುಕಫಲಸನ್ನಿಭೇಹಿ ಅಕ್ಖೀಹಿ ಜಯಸುಮನಪುಪ್ಫಸದಿಸೇನ ಚ ಸೀಸೇನ ಸಮನ್ನಾಗತಂ ಅತಿವಿಯ ಸೋಭತಿ. ಸೋ ತೇಸಂ ಸೋಳಸನ್ನಂ ಜನಾನಂ ಪದಸದ್ದೇನ ಭೋಗನ್ತರತೋ ಸೀಸಂ ನೀಹರಿತ್ವಾ ರತ್ತಕ್ಖೀನಿ ಉಮ್ಮೀಲೇತ್ವಾ ತೇ ಸೂಲಹತ್ಥೇ ಆಗಚ್ಛನ್ತೇ ದಿಸ್ವಾ ಚಿನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಅಜ್ಜ ಮಯ್ಹಂ ಮನೋರಥೋ ಮತ್ಥಕಂ ಪಾಪುಣಿಸ್ಸತಿ, ಅಹಂ ಅತ್ತಾನಂ ದಾನಮುಖೇ ನಿಯ್ಯಾದೇತ್ವಾ ವೀರಿಯಂ ಅಧಿಟ್ಠಹಿತ್ವಾ ನಿಪನ್ನೋ, ಇಮೇ ಮಮ ಸರೀರಂ ಸತ್ತೀಹಿ ಕೋಟ್ಟೇತ್ವಾ ಛಿದ್ದಾವಛಿದ್ದಂ ಕರೋನ್ತೇ ಕೋಧವಸೇನ ಅಕ್ಖೀನಿ ಉಮ್ಮೀಲೇತ್ವಾ ನ ಓಲೋಕೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಅತ್ತನೋ ಸೀಲಭೇದಭಯೇನ ದಳ್ಹಂ ಅಧಿಟ್ಠಾಯ ಸೀಸಂ ಭೋಗನ್ತರೇಯೇವ ಪವೇಸೇತ್ವಾ ನಿಪಜ್ಜಿ. ಅಥ ನಂ ತೇ ಉಪಗನ್ತ್ವಾ ನಙ್ಗುಟ್ಠೇ ಗಹೇತ್ವಾ ಕಡ್ಢನ್ತಾ ಭೂಮಿಯಂ ಪೋಥೇತ್ವಾ ತಿಖಿಣಸೂಲೇಹಿ ಅಟ್ಠಸು ಠಾನೇಸು ವಿಜ್ಝಿತ್ವಾ ಸಕಣ್ಟಕಕಾಳವೇತ್ತಯಟ್ಠಿಯೋ ಪಹಾರಮುಖೇಹಿ ಪವೇಸೇತ್ವಾ ಅಟ್ಠಸು ಠಾನೇಸು ಕಾಜೇನಾದಾಯ ಮಹಾಮಗ್ಗಂ ಪಟಿಪಜ್ಜಿಂಸು, ಮಹಾಸತ್ತೋ ಸೂಲೇಹಿ ವಿಜ್ಝನತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಏಕಟ್ಠಾನೇಪಿ ಕೋಧವಸೇನ ಅಕ್ಖೀನಿ ಉಮ್ಮೀಲೇತ್ವಾ ತೇ ನ ಓಲೋಕೇಸಿ. ತಸ್ಸ ಅಟ್ಠಹಿ ಕಾಜೇಹಿ ಆದಾಯ ನೀಯಮಾನಸ್ಸ ಸೀಸಂ ಓಲಮ್ಬೇತ್ವಾ ಭೂಮಿಯಂ ಪಹರಿ. ಅಥ ನಂ ‘‘ಸೀಸಮಸ್ಸ ಓಲಮ್ಬತೀ’’ತಿ ಮಹಾಮಗ್ಗೇ ನಿಪಜ್ಜಾಪೇತ್ವಾ ತರುಣಸೂಲೇನ ನಾಸಾಪುಟಂ ವಿಜ್ಝಿತ್ವಾ ರಜ್ಜುಕಂ ಪವೇಸೇತ್ವಾ ಸೀಸಂ ಉಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಕಾಜಕೋಟಿಯಂ ಲಗ್ಗಿತ್ವಾ ಪುನಪಿ ಉಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಮಗ್ಗಂ ಪಟಿಪಜ್ಜಿಂಸು.

ತಸ್ಮಿಂ ಖಣೇ ವಿದೇಹರಟ್ಠೇ ಮಿಥಿಲನಗರವಾಸೀ ಆಳಾರೋ ನಾಮ ಕುಟುಮ್ಬಿಕೋ ಪಞ್ಚ ಸಕಟಸತಾನಿ ಆದಾಯ ಸುಖಯಾನಕೇ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ಗಚ್ಛನ್ತೋ ತೇ ಭೋಜಪುತ್ತೇ ಬೋಧಿಸತ್ತಂ ತಥಾ ಗಣ್ಹಿತ್ವಾ ಗಚ್ಛನ್ತೇ ದಿಸ್ವಾ ತೇಸಂ ಸೋಳಸನ್ನಮ್ಪಿ ಸೋಳಸಹಿ ವಾಹಗೋಣೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಪಸತಂ ಪಸತಂ ಸುವಣ್ಣಮಾಸಕೇ ಸಬ್ಬೇಸಂ ನಿವಾಸನಪಾರುಪನಾನಿ ಭರಿಯಾನಮ್ಪಿ ನೇಸಂ ವತ್ಥಾಭರಣಾನಿ ದತ್ವಾ ವಿಸ್ಸಜ್ಜಾಪೇಸಿ. ಅಥ ಸೋ ನಾಗಭವನಂ ಗನ್ತ್ವಾ ತತ್ಥ ಪಪಞ್ಚಂ ಅಕತ್ವಾ ಮಹನ್ತೇನ ಪರಿವಾರೇನ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ಆಳಾರಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ನಾಗಭವನಸ್ಸ ವಣ್ಣಂ ಕಥೇತ್ವಾ ತಂ ಆದಾಯ ನಾಗಭವನಂ ಗನ್ತ್ವಾ ತೀಹಿ ನಾಗಕಞ್ಞಾಸತೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಮಹನ್ತಮಸ್ಸ ಯಸಂ ದತ್ವಾ ದಿಬ್ಬೇಹಿ ಕಾಮೇಹಿ ಸನ್ತಪ್ಪೇಸಿ. ಆಳಾರೋ ನಾಗಭವನೇ ಏಕವಸ್ಸಂ ವಸಿತ್ವಾ ದಿಬ್ಬಕಾಮೇ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತ್ವಾ ‘‘ಇಚ್ಛಾಮಹಂ, ಸಮ್ಮ, ಪಬ್ಬಜಿತು’’ನ್ತಿ ನಾಗರಾಜಸ್ಸ ಕಥೇತ್ವಾ ಪಬ್ಬಜಿತಪರಿಕ್ಖಾರೇ ಗಹೇತ್ವಾ ನಾಗಭವನತೋ ಹಿಮವನ್ತಪ್ಪದೇಸಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ತತ್ಥ ಚಿರಂ ವಸಿತ್ವಾ ಅಪರಭಾಗೇ ಚಾರಿಕಂ ಚರನ್ತೋ ಬಾರಾಣಸಿಂ ಪತ್ವಾ ರಾಜುಯ್ಯಾನೇ ವಸಿತ್ವಾ ಪುನದಿವಸೇ ಭಿಕ್ಖಾಯ ನಗರಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ರಾಜದ್ವಾರಂ ಅಗಮಾಸಿ. ಅಥ ನಂ ಬಾರಾಣಸಿರಾಜಾ ದಿಸ್ವಾ ಇರಿಯಾಪಥೇ ಪಸೀದಿತ್ವಾ ಪಕ್ಕೋಸಾಪೇತ್ವಾ ಪಞ್ಞತ್ತಾಸನೇ ನಿಸೀದಾಪೇತ್ವಾ ನಾನಗ್ಗರಸಭೋಜನಂ ಭೋಜೇತ್ವಾ ಅಞ್ಞತರಸ್ಮಿಂ ನೀಚೇ ಆಸನೇ ನಿಸಿನ್ನೋ ವನ್ದಿತ್ವಾ ತೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಸಲ್ಲಪನ್ತೋ ಪಠಮಂ ಗಾಥಮಾಹ –

೧೪೩.

‘‘ಅರಿಯಾವಕಾಸೋಸಿ ಪಸನ್ನನೇತ್ತೋ, ಮಞ್ಞೇ ಭವಂ ಪಬ್ಬಜಿತೋ ಕುಲಮ್ಹಾ;

ಕಥಂ ನು ವಿತ್ತಾನಿ ಪಹಾಯ ಭೋಗೇ, ಪಬ್ಬಜಿ ನಿಕ್ಖಮ್ಮ ಘರಾ ಸಪಞ್ಞಾ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಅರಿಯಾವಕಾಸೋಸೀತಿ ನಿದ್ದೋಸಸುನ್ದರಸರೀರಾವಕಾಸೋಸಿ, ಅಭಿರೂಪೋಸೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ಪಸನ್ನನೇತ್ತೋತಿ ಪಞ್ಚಹಿ ಪಸಾದೇಹಿ ಯುತ್ತನೇತ್ತೋ. ಕುಲಮ್ಹಾತಿ ಖತ್ತಿಯಕುಲಾ ವಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಕುಲಾ ವಾ ಸೇಟ್ಠಿಕುಲಾ ವಾ ಪಬ್ಬಜಿತೋಸೀತಿ ಮಞ್ಞಾಮಿ. ಕಥಂ ನೂತಿ ಕೇನ ಕಾರಣೇನ ಕಿಂ ಆರಮ್ಮಣಂ ಕತ್ವಾ ಧನಞ್ಚ ಉಪಭೋಗೇ ಚ ಪಹಾಯ ಘರಾ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ಪಬ್ಬಜಿತೋಸಿ ಸಪಞ್ಞ ಪಣ್ಡಿತಪುರಿಸಾತಿ ಪುಚ್ಛತಿ.

ತತೋ ಪರಂ ತಾಪಸಸ್ಸ ಚ ರಞ್ಞೋ ಚ ವಚನಪ್ಪಟಿವಚನವಸೇನ ಗಾಥಾನಂ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ –

೧೪೪.

‘‘ಸಯಂ ವಿಮಾನಂ ನರದೇವ ದಿಸ್ವಾ, ಮಹಾನುಭಾವಸ್ಸ ಮಹೋರಗಸ್ಸ;

ದಿಸ್ವಾನ ಪುಞ್ಞಾನ ಮಹಾವಿಪಾಕಂ, ಸದ್ಧಾಯಹಂ ಪಬ್ಬಜಿತೋಮ್ಹಿ ರಾಜ.

೧೪೫.

‘‘ನ ಕಾಮಕಾಮಾ ನ ಭಯಾ ನ ದೋಸಾ, ವಾಚಂ ಮುಸಾ ಪಬ್ಬಜಿತಾ ಭಣನ್ತಿ;

ಅಕ್ಖಾಹಿ ಮೇ ಪುಚ್ಛಿತೋ ಏತಮತ್ಥಂ, ಸುತ್ವಾನ ಮೇ ಜಾಯಿಹಿತಿಪ್ಪಸಾದೋ.

೧೪೬.

‘‘ವಾಣಿಜ್ಜ ರಟ್ಠಾಧಿಪ ಗಚ್ಛಮಾನೋ, ಪಥೇ ಅದ್ದಸಾಸಿಮ್ಹಿ ಭೋಜಪುತ್ತೇ;

ಪವಡ್ಢಕಾಯಂ ಉರಗಂ ಮಹನ್ತಂ, ಆದಾಯ ಗಚ್ಛನ್ತೇ ಪಮೋದಮಾನೇ.

೧೪೭.

‘‘ಸೋಹಂ ಸಮಾಗಮ್ಮ ಜನಿನ್ದ ತೇಹಿ, ಪಹಟ್ಠಲೋಮೋ ಅವಚಮ್ಹಿ ಭೀತೋ;

ಕುಹಿಂ ಅಯಂ ನೀಯತಿ ಭೀಮಕಾಯೋ, ನಾಗೇನ ಕಿಂ ಕಾಹಥ ಭೋಜಪುತ್ತಾ.

೧೪೮.

‘‘ನಾಗೋ ಅಯಂ ನೀಯತಿ ಭೋಜನತ್ಥಾ, ಪವಡ್ಢಕಾಯೋ ಉರಗೋ ಮಹನ್ತೋ;

ಸಾದುಞ್ಚ ಥೂಲಞ್ಚ ಮುದುಞ್ಚ ಮಂಸಂ, ನ ತ್ವಂ ರಸಞ್ಞಾಸಿ ವಿದೇಹಪುತ್ತ.

೧೪೯.

‘‘ಇತೋ ಮಯಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಸಕಂ ನಿಕೇತಂ, ಆದಾಯ ಸತ್ಥಾನಿ ವಿಕೋಪಯಿತ್ವಾ;

ಮಂಸಾನಿ ಭೋಕ್ಖಾಮ ಪಮೋದಮಾನಾ, ಮಯಞ್ಹಿ ವೇ ಸತ್ತವೋ ಪನ್ನಗಾನಂ.

೧೫೦.

‘‘ಸಚೇ ಅಯಂ ನೀಯತಿ ಭೋಜನತ್ಥಾ, ಪವಡ್ಢಕಾಯೋ ಉರಗೋ ಮಹನ್ತೋ;

ದದಾಮಿ ವೋ ಬಲಿಬದ್ದಾನಿ ಸೋಳಸ, ನಾಗಂ ಇಮಂ ಮುಞ್ಚಥ ಬನ್ಧನಸ್ಮಾ.

೧೫೧.

‘‘ಅದ್ಧಾ ಹಿ ನೋ ಭಕ್ಖೋ ಅಯಂ ಮನಾಪೋ, ಬಹೂ ಚ ನೋ ಉರಗಾ ಭುತ್ತಪುಬ್ಬಾ;

ಕರೋಮ ತೇ ತಂ ವಚನಂ ಅಳಾರ, ಮಿತ್ತಞ್ಚ ನೋ ಹೋಹಿ ವಿದೇಹಪುತ್ತ.

೧೫೨.

‘‘ತದಾಸ್ಸು ತೇ ಬನ್ಧನಾ ಮೋಚಯಿಂಸು, ಯಂ ನತ್ಥುತೋ ಪಟಿಮೋಕ್ಕಸ್ಸ ಪಾಸೇ;

ಮುತ್ತೋ ಚ ಸೋ ಬನ್ಧನಾ ನಾಗರಾಜಾ, ಪಕ್ಕಾಮಿ ಪಾಚೀನಮುಖೋ ಮುಹುತ್ತಂ.

೧೫೩.

‘‘ಗನ್ತ್ವಾನ ಪಾಚೀನಮುಖೋ ಮುಹುತ್ತಂ, ಪುಣ್ಣೇಹಿ ನೇತ್ತೇಹಿ ಪಲೋಕಯೀ ಮಂ;

ತದಾಸ್ಸಹಂ ಪಿಟ್ಠಿತೋ ಅನ್ವಗಚ್ಛಿಂ, ದಸಙ್ಗುಲಿಂ ಅಞ್ಜಲಿಂ ಪಗ್ಗಹೇತ್ವಾ.

೧೫೪.

‘‘ಗಚ್ಛೇವ ಖೋ ತ್ವಂ ತರಮಾನರೂಪೋ, ಮಾ ತಂ ಅಮಿತ್ತಾ ಪುನರಗ್ಗಹೇಸುಂ;

ದುಕ್ಖೋ ಹಿ ಲುದ್ದೇಹಿ ಪುನಾ ಸಮಾಗಮೋ, ಅದಸ್ಸನಂ ಭೋಜಪುತ್ತಾನ ಗಚ್ಛ.

೧೫೫.

‘‘ಅಗಮಾಸಿ ಸೋ ರಹದಂ ವಿಪ್ಪಸನ್ನಂ, ನೀಲೋಭಾಸಂ ರಮಣೀಯಂ ಸುತಿತ್ಥಂ;

ಸಮೋತತಂ ಜಮ್ಬುಹಿ ವೇತಸಾಹಿ, ಪಾವೇಕ್ಖಿ ನಿತ್ತಿಣ್ಣಭಯೋ ಪತೀತೋ.

೧೫೬.

‘‘ಸೋ ತಂ ಪವಿಸ್ಸ ನಚಿರಸ್ಸ ನಾಗೋ, ದಿಬ್ಬೇನ ಮೇ ಪಾತುರಹೂ ಜನಿನ್ದ;

ಉಪಟ್ಠಹೀ ಮಂ ಪಿತರಂವ ಪುತ್ತೋ, ಹದಯಙ್ಗಮಂ ಕಣ್ಣಸುಖಂ ಭಣನ್ತೋ.

೧೫೭.

‘‘ತ್ವಂ ಮೇಸಿ ಮಾತಾ ಚ ಪಿತಾ ಅಳಾರ, ಅಬ್ಭನ್ತರೋ ಪಾಣದದೋ ಸಹಾಯೋ;

ಸಕಞ್ಚ ಇದ್ಧಿಂ ಪಟಿಲಾಭಕೋಸ್ಮಿ, ಅಳಾರ ಪಸ್ಸ ಮೇ ನಿವೇಸನಾನಿ;

ಪಹೂತಭಕ್ಖಂ ಬಹುಅನ್ನಪಾನಂ, ಮಸಕ್ಕಸಾರಂ ವಿಯ ವಾಸವಸ್ಸಾ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ವಿಮಾನನ್ತಿ ಸಙ್ಖಪಾಲನಾಗರಞ್ಞೋ ಅನೇಕಸತನಾಟಕಸಮ್ಪತ್ತಿಸಮ್ಪನ್ನಂ ಕಞ್ಚನಮಣಿವಿಮಾನಂ. ಪುಞ್ಞಾನನ್ತಿ ತೇನ ಕತಪುಞ್ಞಾನಂ ಮಹನ್ತಂ ವಿಪಾಕಂ ದಿಸ್ವಾ ಕಮ್ಮಞ್ಚ ಫಲಞ್ಚ ಪರಲೋಕಞ್ಚ ಸದ್ದಹಿತ್ವಾ ಪವತ್ತಾಯ ಸದ್ಧಾಯ ಅಹಂ ಪಬ್ಬಜಿತೋ. ನ ಕಾಮಕಾಮಾತಿ ನ ವತ್ಥುಕಾಮೇನಪಿ ಭಯೇನಪಿ ದೋಸೇನಪಿ ಮುಸಾ ಭಣನ್ತಿ. ಜಾಯಿಹಿತೀತಿ, ಭನ್ತೇ, ತುಮ್ಹಾಕಂ ವಚನಂ ಸುತ್ವಾ ಮಯ್ಹಮ್ಪಿ ಪಸಾದೋ ಸೋಮನಸ್ಸಂ ಜಾಯಿಸ್ಸತಿ. ವಾಣಿಜ್ಜನ್ತಿ ವಾಣಿಜ್ಜಕಮ್ಮಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮೀತಿ ಗಚ್ಛನ್ತೋ. ಪಥೇ ಅದ್ದಸಾಸಿಮ್ಹೀತಿ ಪಞ್ಚನ್ನಂ ಸಕಟಸತಾನಂ ಪುರತೋ ಸುಖಯಾನಕೇ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ಗಚ್ಛನ್ತೋ ಮಹಾಮಗ್ಗೇ ಜನಪದಮನುಸ್ಸೇ ಅದ್ದಸಂ. ಪವಡ್ಢಕಾಯನ್ತಿ ವಡ್ಢಿತಕಾಯಂ. ಆದಾಯಾತಿ ಅಟ್ಠಹಿ ಕಾಜೇಹಿ ಗಹೇತ್ವಾ. ಅವಚಮ್ಹೀತಿ ಅಭಾಸಿಂ. ಭೀಮಕಾಯೋತಿ ಭಯಜನಕಕಾಯೋ. ಭೋಜಪುತ್ತಾತಿ ಲುದ್ದಪುತ್ತಕೇ ಪಿಯಸಮುದಾಚಾರೇನಾಲಪತಿ. ವಿದೇಹಪುತ್ತಾತಿ ವಿದೇಹರಟ್ಠವಾಸಿತಾಯ ಆಳಾರಂ ಆಲಪಿಂಸು. ವಿಕೋಪಯಿತ್ವಾತಿ ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ. ಮಯಞ್ಹಿ ವೋ ಸತ್ತವೋತಿ ಮಯಂ ಪನ ನಾಗಾನಂ ವೇರಿನೋ ನಾಮ. ಭೋಜನತ್ಥಾತಿ ಭೋಜನತ್ಥಾಯ. ಮಿತ್ತಞ್ಚ ನೋ ಹೋಹೀತಿ ತ್ವಂ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಮಿತ್ತೋ ಹೋಹಿ, ಕತಗುಣಂ ಜಾನ.

ತದಾಸ್ಸು ತೇತಿ, ಮಹಾರಾಜ, ತೇಹಿ ಭೋಜಪುತ್ತೇಹಿ ಏವಂ ವುತ್ತೇ ಅಹಂ ತೇಸಂ ಸೋಳಸ ವಾಹಗೋಣೇ ನಿವಾಸನಪಾರುಪನಾನಿ ಪಸತಂ ಪಸತಂ ಸುವಣ್ಣಮಾಸಕೇ ಭರಿಯಾನಞ್ಚ ನೇಸಂ ವತ್ಥಾಲಙ್ಕಾರಂ ಅದಾಸಿಂ, ಅಥ ತೇ ಸಙ್ಖಪಾಲನಾಗರಾಜಾನಂ ಭೂಮಿಯಂ ನಿಪಜ್ಜಾಪೇತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಕಕ್ಖಳತಾಯ ಸಕಣ್ಟಕಕಾಳವೇತ್ತಲತಾಯ ಕೋಟಿಯಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಆಕಡ್ಢಿತುಂ ಆರಭಿಂಸು. ಅಥಾಹಂ ನಾಗರಾಜಾನಂ ಕಿಲಮನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಅಕಿಲಮೇನ್ತೋವ ಅಸಿನಾ ತಾ ಲತಾ ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ದಾರಕಾನಂ ಕಣ್ಣವೇಧತೋ ವಟ್ಟಿನೀಹರಣನಿಯಾಮೇನ ಅದುಕ್ಖಾಪೇನ್ತೋ ಸಣಿಕಂ ನೀಹರಿಂ, ತಸ್ಮಿಂ ಕಾಲೇ ತೇ ಭೋಜಪುತ್ತಾ ಯಂ ಬನ್ಧನಂ ಅಸ್ಸ ನತ್ಥುತೋ ಪವೇಸೇತ್ವಾ ಪಾಸೇ ಪಟಿಮೋಕ್ಕಂ, ತಸ್ಮಾ ಬನ್ಧನಾ ತಂ ಉರಗಂ ಮೋಚಯಿಂಸು. ತಸ್ಸ ನಾಸತೋ ಸಹ ಪಾಸೇನ ತಂ ರಜ್ಜುಕಂ ನೀಹರಿಂಸೂತಿ ದೀಪೇತಿ. ಇತಿ ತೇ ಉರಗಂ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇತ್ವಾ ಥೋಕಂ ಗನ್ತ್ವಾ ‘‘ಅಯಂ ಉರಗೋ ದುಬ್ಬಲೋ, ಮತಕಾಲೇ ನಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಗಮಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ನಿಲೀಯಿಂಸು.

ಪುಣ್ಣೇಹೀತಿ ಸೋಪಿ ಮುಹುತ್ತಂ ಪಾಚೀನಾಭಿಮುಖೋ ಗನ್ತ್ವಾ ಅಸ್ಸುಪುಣ್ಣೇಹಿ ನೇತ್ತೇಹಿ ಮಂ ಪಲೋಕಯಿ. ತದಾಸ್ಸಹನ್ತಿ ತದಾ ಅಸ್ಸ ಅಹಂ. ಗಚ್ಛೇವಾತಿ ಏವಂ ತಂ ಅವಚನ್ತಿ ವದತಿ. ರಹದನ್ತಿ ಕಣ್ಣವೇಣ್ಣದಹಂ. ಸಮೋತತನ್ತಿ ಉಭಯತೀರೇಸು ಜಮ್ಬುರುಕ್ಖವೇತಸರುಕ್ಖೇಹಿ ಓತತಂ ವಿತತಂ. ನಿತ್ತಿಣ್ಣಭಯೋ ಪತೀತೋತಿ ಸೋ ಕಿರ ತಂ ದಹಂ ಪವಿಸನ್ತೋ ಆಳಾರಸ್ಸ ನಿಪಚ್ಚಕಾರಂ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ಯಾವ ನಙ್ಗುಟ್ಠಾ ಓತರಿ, ಉದಕೇ ಪವಿಟ್ಠಟ್ಠಾನಮೇವಸ್ಸ ನಿಬ್ಭಯಂ ಅಹೋಸಿ, ತಸ್ಮಾ ನಿತ್ತಿಣ್ಣಭಯೋ ಪತೀತೋ ಹಟ್ಠತುಟ್ಠೋ ಪಾವೇಕ್ಖೀತಿ. ಪವಿಸ್ಸಾತಿ ಪವಿಸಿತ್ವಾ. ದಿಬ್ಬೇನ ಮೇತಿ ನಾಗಭವನೇ ಪಮಾದಂ ಅನಾಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ಮಯಿ ಕಣ್ಣವೇಣ್ಣತೀರಂ ಅನತಿಕ್ಕನ್ತೇಯೇವ ದಿಬ್ಬೇನ ಪರಿವಾರೇನ ಮಮ ಪುರತೋ ಪಾತುರಹೋಸಿ. ಉಪಟ್ಠಹೀತಿ ಉಪಾಗಮಿ. ಅಬ್ಭನ್ತರೋತಿ ಹದಯಮಂಸಸದಿಸೋ. ತ್ವಂ ಮಮ ಬಹುಪಕಾರೋ, ಸಕ್ಕಾರಂ ತೇ ಕರಿಸ್ಸಾಮಿ. ಪಸ್ಸ ಮೇ ನಿವೇಸನಾನೀತಿ ಮಮ ನಾಗಭವನಂ ಪಸ್ಸ. ಮಸಕ್ಕಸಾರಂ ವಿಯಾತಿ ಮಸಕ್ಕಸಾರೋ ವುಚ್ಚತಿ ಓಸಕ್ಕನಪರಿಸಕ್ಕನಾಭಾವೇನ ಘನಸಾರತಾಯ ಚ ಸಿನೇರುಪಬ್ಬತರಾಜಾ. ಅಯಂ ತತ್ಥ ಮಾಪಿತಂ ತಾವತಿಂಸಭವನಂ ಸನ್ಧಾಯೇವಮಾಹ.

ಮಹಾರಾಜ! ಏವಂ ವತ್ವಾ ಸೋ ನಾಗರಾಜಾ ಉತ್ತರಿ ಅತ್ತನೋ ನಾಗಭವನಂ ವಣ್ಣೇನ್ತೋ ಗಾಥಾದ್ವಯಮಾಹ –

೧೫೮.

‘‘ತಂ ಭೂಮಿಭಾಗೇಹಿ ಉಪೇತರೂಪಂ, ಅಸಕ್ಖರಾ ಚೇವ ಮುದೂ ಸುಭಾ ಚ;

ನೀಚತ್ತಿಣಾ ಅಪ್ಪರಜಾ ಚ ಭೂಮಿ, ಪಾಸಾದಿಕಾ ಯತ್ಥ ಜಹನ್ತಿ ಸೋಕಂ.

೧೫೯.

‘‘ಅನಾವಕುಲಾ ವೇಳುರಿಯೂಪನೀಲಾ, ಚತುದ್ದಿಸಂ ಅಮ್ಬವನಂ ಸುರಮ್ಮಂ;

ಪಕ್ಕಾ ಚ ಪೇಸೀ ಚ ಫಲಾ ಸುಫುಲ್ಲಾ, ನಿಚ್ಚೋತುಕಾ ಧಾರಯನ್ತೀ ಫಲಾನೀ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಅಸಕ್ಖರಾತಿ ಯಾ ತತ್ಥ ಭೂಮಿ ಪಾಸಾಣಸಕ್ಖರರಹಿತಾ ಮುದು ಸುಭಾ ಕಞ್ಚನರಜತಮಣಿಮಯಾ ಸತ್ತರತನವಾಲುಕಾಕಿಣ್ಣಾ. ನೀಚತ್ತಿಣಾತಿ ಇನ್ದಗೋಪಕಪಿಟ್ಠಿಸದಿಸವಣ್ಣೇಹಿ ನೀಚತಿಣೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತಾ. ಅಪ್ಪರಜಾತಿ ಪಂಸುರಹಿತಾ. ಯತ್ಥ ಜಹನ್ತಿ ಸೋಕನ್ತಿ ಯತ್ಥ ಪವಿಟ್ಠಮತ್ತಾವ ನಿಸ್ಸೋಕಾ ಹೋನ್ತಿ. ಅನಾವಕುಲಾತಿ ನ ಅವಕುಲಾ ಅಖಾಣುಮಾ ಉಪರಿ ಉಕ್ಕುಲವಿಕುಲಭಾವರಹಿತಾ ವಾ ಸಮಸಣ್ಠಿತಾ. ವೇಳುರಿಯೂಪನೀಲಾತಿ ವೇಳುರಿಯೇನ ಉಪನೀಲಾ, ತಸ್ಮಿಂ ನಾಗಭವನೇ ವೇಳುರಿಯಮಯಾ ಪಸನ್ನಸಲಿಲಾ ನೀಲೋಭಾಸಾ ಅನೇಕವಣ್ಣಕಮಲುಪ್ಪಲಸಞ್ಛನ್ನಾ ಪೋಕ್ಖರಣೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ಚತುದ್ದಿಸನ್ತಿ ತಸ್ಸಾ ಪೋಕ್ಖರಣಿಯಾ ಚತೂಸು ದಿಸಾಸು. ಪಕ್ಕಾ ಚಾತಿ ತಸ್ಮಿಂ ಅಮ್ಬವನೇ ಅಮ್ಬರುಕ್ಖಾ ಪಕ್ಕಫಲಾ ಚ ಅಡ್ಢಪಕ್ಕಫಲಾ ಚ ತರುಣಫಲಾ ಚ ಫುಲ್ಲಿತಾಯೇವಾತಿ ಅತ್ಥೋ. ನಿಚ್ಚೋತುಕಾತಿ ಛನ್ನಮ್ಪಿ ಉತೂನಂ ಅನುರೂಪೇಹಿ ಪುಪ್ಫಫಲೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತಾತಿ.

೧೬೦.

ತೇಸಂ ವನಾನಂ ನರದೇವ ಮಜ್ಝೇ, ನಿವೇಸನಂ ಭಸ್ಸರಸನ್ನಿಕಾಸಂ;

ರಜತಗ್ಗಳಂ ಸೋವಣ್ಣಮಯಂ ಉಳಾರಂ, ಓಭಾಸತೀ ವಿಜ್ಜುರಿವನ್ತಲಿಕ್ಖೇ.

೧೬೧.

‘‘ಮಣೀಮಯಾ ಸೋಣ್ಣಮಯಾ ಉಳಾರಾ, ಅನೇಕಚಿತ್ತಾ ಸತತಂ ಸುನಿಮ್ಮಿತಾ;

ಪರಿಪೂರಾ ಕಞ್ಞಾಹಿ ಅಲಙ್ಕತಾಹಿ, ಸುವಣ್ಣಕಾಯೂರಧರಾಹಿ ರಾಜ.

೧೬೨.

‘‘ಸೋ ಸಙ್ಖಪಾಲೋ ತರಮಾನರೂಪೋ, ಪಾಸಾದಮಾರುಯ್ಹ ಅನೋಮವಣ್ಣೋ;

ಸಹಸ್ಸಥಮ್ಭಂ ಅತುಲಾನುಭಾವಂ, ಯತ್ಥಸ್ಸ ಭರಿಯಾ ಮಹೇಸೀ ಅಹೋಸಿ.

೧೬೩.

‘‘ಏಕಾ ಚ ನಾರೀ ತರಮಾನರೂಪಾ, ಆದಾಯ ವೇಳುರಿಯಮಯಂ ಮಹಗ್ಘಂ;

ಸುಭಂ ಮಣಿಂ ಜಾತಿಮನ್ತೂಪಪನ್ನಂ, ಅಚೋದಿತಾ ಆಸನಮಬ್ಭಿಹಾಸಿ.

೧೬೪.

‘‘ತತೋ ಮಂ ಉರಗೋ ಹತ್ಥೇ ಗಹೇತ್ವಾ, ನಿಸೀದಯೀ ಪಾಮುಖಆಸನಸ್ಮಿಂ;

ಇದಮಾಸನಂ ಅತ್ರ ಭವಂ ನಿಸೀದತು, ಭವಞ್ಹಿ ಮೇ ಅಞ್ಞತರೋ ಗರೂನಂ.

೧೬೫.

‘‘ಅಞ್ಞಾ ಚ ನಾರೀ ತರಮಾನರೂಪಾ, ಆದಾಯ ವಾರಿಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ;

ಪಾದಾನಿ ಪಕ್ಖಾಲಯೀ ಮೇ ಜನಿನ್ದ, ಭರಿಯಾವ ಭತ್ತೂ ಪತಿನೋ ಪಿಯಸ್ಸ.

೧೬೬.

‘‘ಅಪರಾ ಚ ನಾರೀ ತರಮಾನರೂಪಾ, ಪಗ್ಗಯ್ಹ ಸೋವಣ್ಣಮಯಾಯ ಪಾತಿಯಾ;

ಅನೇಕಸೂಪಂ ವಿವಿಧಂ ವಿಯಞ್ಜನಂ, ಉಪನಾಮಯೀ ಭತ್ತ ಮನುಞ್ಞರೂಪಂ.

೧೬೭.

‘‘ತುರಿಯೇಹಿ ಮಂ ಭಾರತ ಭುತ್ತವನ್ತಂ, ಉಪಟ್ಠಹುಂ ಭತ್ತು ಮನೋ ವಿದಿತ್ವಾ;

ತತುತ್ತರಿಂ ಮಂ ನಿಪತೀ ಮಹನ್ತಂ, ದಿಬ್ಬೇಹಿ ಕಾಮೇಹಿ ಅನಪ್ಪಕೇಹೀ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ನಿವೇಸನನ್ತಿ ಪಾಸಾದೋ. ಭಸ್ಸರಸನ್ನಿಕಾಸನ್ತಿ ಪಭಸ್ಸರದಸ್ಸನಂ. ರಜತಗ್ಗಳನ್ತಿ ರಜತದ್ವಾರಕವಾಟಂ. ಮಣೀಮಯಾತಿ ಏವರೂಪಾ ತತ್ಥ ಕೂಟಾಗಾರಾ ಚ ಗಬ್ಭಾ ಚ. ಪರಿಪೂರಾತಿ ಸಮ್ಪುಣ್ಣಾ. ಸೋ ಸಙ್ಖಪಾಲೋತಿ, ಮಹಾರಾಜ, ಅಹಂ ಏವಂ ತಸ್ಮಿಂ ನಾಗಭವನಂ ವಣ್ಣೇನ್ತೇ ತಂ ದಟ್ಠುಕಾಮೋ ಅಹೋಸಿಂ, ಅಥ ಮಂ ತತ್ಥ ನೇತ್ವಾ ಸೋ ಸಙ್ಖಪಾಲೋ ಹತ್ಥೇ ಗಹೇತ್ವಾ ತರಮಾನೋ ವೇಳುರಿಯಥಮ್ಭೇಹಿ ಸಹಸ್ಸಥಮ್ಭಂ ಪಾಸಾದಂ ಆರುಯ್ಹ ಯಸ್ಮಿಂ ಠಾನೇ ಅಸ್ಸ ಮಹೇಸೀ ಅಹೋಸಿ, ತಂ ಠಾನಂ ನೇತೀತಿ ದೀಪೇತಿ. ಏಕಾ ಚಾತಿ ಮಯಿ ಪಾಸಾದಂ ಅಭಿರುಳ್ಹೇ ಏಕಾ ಇತ್ಥೀ ಅಞ್ಞೇಹಿ ಮಣೀಹಿ ಜಾತಿಮಹನ್ತೇಹಿ ಉಪೇತಂ ಸುಭಂ ವೇಳುರಿಯಾಸನಂ ತೇನ ನಾಗರಾಜೇನ ಅವುತ್ತಾವ. ಅಬ್ಭಿಹಾಸೀತಿ ಅಭಿಹರಿ, ಅತ್ಥರೀತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ.

ಪಾಮುಖಆಸನಸ್ಮಿನ್ತಿ ಪಮುಖಾಸನಸ್ಮಿಂ, ಉತ್ತಮಾಸನೇ ನಿಸೀದಾಪೇಸೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ಗರೂನನ್ತಿ ಮಾತಾಪಿತೂನಂ ಮೇ ತ್ವಂ ಅಞ್ಞತರೋತಿ ಏವಂ ವತ್ವಾ ನಿಸೀದಾಪೇಸಿ. ವಿವಿಧಂ ವಿಯಞ್ಜನನ್ತಿ ವಿವಿಧಂ ಬ್ಯಞ್ಜನಂ. ಭತ್ತ ಮನುಞ್ಞರೂಪನ್ತಿ ಭತ್ತಂ ಮನುಞ್ಞರೂಪಂ. ಭಾರತಾತಿ ರಾಜಾನಂ ಆಲಪತಿ. ಭುತ್ತವನ್ತನ್ತಿ ಭುತ್ತಾವಿಂ ಕತಭತ್ತಕಿಚ್ಚಂ. ಉಪಟ್ಠಹುನ್ತಿ ಅನೇಕಸತೇಹಿ ತುರಿಯೇಹಿ ಗನ್ಧಬ್ಬಂ ಕುರುಮಾನಾ ಉಪಟ್ಠಹಿಂಸು. ಭತ್ತು ಮನೋ ವಿದಿತ್ವಾತಿ ಅತ್ತನೋ ಪತಿನೋ ಚಿತ್ತಂ ಜಾನಿತ್ವಾ. ತತುತ್ತರಿನ್ತಿ ತತೋ ಗನ್ಧಬ್ಬಕರಣತೋ ಉತ್ತರಿಂ. ಮಂ ನಿಪತೀತಿ ಸೋ ನಾಗರಾಜಾ ಮಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿ. ಮಹನ್ತಂ ದಿಬ್ಬೇಹೀತಿ ಮಹನ್ತೇಹಿ ಉಳಾರೇಹಿ ದಿಬ್ಬೇಹಿ ಕಾಮೇಹಿ ತೇಹಿ ಚ ಅನಪ್ಪಕೇಹಿ.

ಏವಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಚ ಪನ ಗಾಥಮಾಹ –

೧೬೮.

‘‘ಭರಿಯಾ ಮಮೇತಾ ತಿಸತಾ ಅಳಾರ, ಸಬ್ಬತ್ತಮಜ್ಝಾ ಪದುಮುತ್ತರಾಭಾ;

ಅಳಾರ ಏತಾಸ್ಸು ತೇ ಕಾಮಕಾರಾ, ದದಾಮಿ ತೇ ತಾ ಪರಿಚಾರಯಸ್ಸೂ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಸಬ್ಬತ್ತಮಜ್ಝಾತಿ ಸಬ್ಬಾ ಅತ್ತಮಜ್ಝಾ, ಪಾಣಿನಾ ಗಹಿತಪ್ಪಮಾಣಮಜ್ಝಾತಿ ಅತ್ಥೋ. ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ಪನ ‘‘ಸುಮಜ್ಝಾ’’ತಿ ಪಾಠೋ. ಪದುಮುತ್ತರಾಭಾತಿ ಪದುಮವಣ್ಣಉತ್ತರಾಭಾ, ಪದುಮವಣ್ಣಉತ್ತರಚ್ಛವಿಯೋತಿ ಅತ್ಥೋ. ಪರಿಚಾರಯಸ್ಸೂತಿ ತಾ ಅತ್ತನೋ ಪಾದಪರಿಚಾರಿಕಾ ಕರೋಹೀತಿ ವತ್ವಾ ತೀಹಿ ಇತ್ಥಿಸತೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಮಹಾಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ಮಯ್ಹಂ ಅದಾಸಿ.

ಸೋ ಆಹ –

೧೬೯.

‘‘ಸಂವಚ್ಛರಂ ದಿಬ್ಬರಸಾನುಭುತ್ವಾ, ತದಾಸ್ಸುಹಂ ಉತ್ತರಿಮಜ್ಝಭಾಸಿಂ;

ನಾಗಸ್ಸಿದಂ ಕಿನ್ತಿ ಕಥಞ್ಚ ಲದ್ಧಂ, ಕಥಜ್ಝಗಮಾಸಿ ವಿಮಾನಸೇಟ್ಠಂ.

೧೭೦.

‘‘ಅಧಿಚ್ಚಲದ್ಧಂ ಪರಿಣಾಮಜಂ ತೇ, ಸಯಂಕತಂ ಉದಾಹು ದೇವೇಹಿ ದಿನ್ನಂ;

ಪುಚ್ಛಾಮಿ ತಂ ನಾಗರಾಜೇತಮತ್ಥಂ, ಕಥಜ್ಝಗಮಾಸಿ ವಿಮಾನಸೇಟ್ಠ’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ದಿಬ್ಬರಸಾನುಭುತ್ವಾತಿ ದಿಬ್ಬೇ ಕಾಮಗುಣರಸೇ ಅನುಭವಿತ್ವಾ. ತದಾಸ್ಸುಹನ್ತಿ ತದಾ ಅಸ್ಸು ಅಹಂ. ನಾಗಸ್ಸಿದನ್ತಿ ಭದ್ರಮುಖಸ್ಸ ಸಙ್ಖಪಾಲನಾಗರಾಜಸ್ಸ ಇದಂ ಸಮ್ಪತ್ತಿಜಾತಂ ಕಿನ್ತಿ ಕಿಂ ನಾಮ ಕಮ್ಮಂ ಕತ್ವಾ ಕಥಞ್ಚ ಕತ್ವಾ ಲದ್ಧಂ, ಕಥಮೇತಂ ವಿಮಾನಸೇಟ್ಠಂ ತ್ವಂ ಅಜ್ಝಗಮಾಸಿ, ಇತಿ ನಂ ಅಹಂ ಪುಚ್ಛಿಂ. ಅಧಿಚ್ಚಲದ್ಧನ್ತಿ ಅಹೇತುನಾ ಲದ್ಧಂ. ಪರಿಣಾಮಜಂ ತೇತಿ ಕೇನಚಿ ತವ ಅತ್ಥಾಯ ಪರಿಣಾಮಿತತ್ತಾ ಪರಿಣಾಮತೋ ಜಾತಂ. ಸಯಂಕತನ್ತಿ ಕಾರಕೇ ಪಕ್ಕೋಸಾಪೇತ್ವಾ ರತನಾನಿ ದತ್ವಾ ಕಾರಿತನ್ತಿ.

ತತೋ ಪರಾ ದ್ವಿನ್ನಮ್ಪಿ ವಚನಪ್ಪಟಿವಚನಗಾಥಾವ –

೧೭೧.

‘‘ನಾಧಿಚ್ಚಲದ್ಧಂ ನ ಪರಿಣಾಮಜಂ ಮೇ, ನ ಸಯಂಕತಂ ನಾಪಿ ದೇವೇಹಿ ದಿನ್ನಂ;

ಸಕೇಹಿ ಕಮ್ಮೇಹಿ ಅಪಾಪಕೇಹಿ, ಪುಞ್ಞೇಹಿ ಮೇ ಲದ್ಧಮಿದಂ ವಿಮಾನಂ.

೧೭೨.

‘‘ಕಿಂ ತೇ ವತಂ ಕಿಂ ಪನ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ, ಕಿಸ್ಸ ಸುಚಿಣ್ಣಸ್ಸ ಅಯಂ ವಿಪಾಕೋ;

ಅಕ್ಖಾಹಿ ಮೇ ನಾಗರಾಜೇತಮತ್ಥಂ, ಕಥಂ ನು ತೇ ಲದ್ಧಮಿದಂ ವಿಮಾನಂ.

೧೭೩.

‘‘ರಾಜಾ ಅಹೋಸಿಂ ಮಗಧಾನಮಿಸ್ಸರೋ, ದುಯ್ಯೋಧನೋ ನಾಮ ಮಹಾನುಭಾವೋ;

ಸೋ ಇತ್ತರಂ ಜೀವಿತಂ ಸಂವಿದಿತ್ವಾ, ಅಸಸ್ಸತಂ ವಿಪರಿಣಾಮಧಮ್ಮಂ.

೧೭೪.

‘‘ಅನ್ನಞ್ಚ ಪಾನಞ್ಚ ಪಸನ್ನಚಿತ್ತೋ, ಸಕ್ಕಚ್ಚ ದಾನಂ ವಿಪುಲಂ ಅದಾಸಿಂ;

ಓಪಾನಭೂತಂ ಮೇ ಘರಂ ತದಾಸಿ, ಸನ್ತಪ್ಪಿತಾ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಚ.

೧೭೫.

‘‘ಮಾಲಞ್ಚ ಗನ್ಧಞ್ಚ ವಿಲೇಪನಞ್ಚ, ಪದೀಪಿಯಂ ಯಾನಮುಪಸ್ಸಯಞ್ಚ;

ಅಚ್ಛಾದನಂ ಸಯನಮಥನ್ನಪಾನಂ, ಸಕ್ಕಚ್ಚ ದಾನಾನಿ ಅದಮ್ಹ ತತ್ಥ.

೧೭೬.

‘‘ತಂ ಮೇ ವತಂ ತಂ ಪನ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ, ತಸ್ಸ ಸುಚಿಣ್ಣಸ್ಸ ಅಯಂ ವಿಪಾಕೋ;

ತೇನೇವ ಮೇ ಲದ್ಧಮಿದಂ ವಿಮಾನಂ, ಪಹೂತಭಕ್ಖಂ ಬಹುಅನ್ನಪಾನಂ;

ನಚ್ಚೇಹಿ ಗೀತೇಹಿ ಚುಪೇತರೂಪಂ, ಚಿರಟ್ಠಿತಿಕಂ ನ ಚ ಸಸ್ಸತಾಯಂ.

೧೭೭.

‘‘ಅಪ್ಪಾನುಭಾವಾ ತಂ ಮಹಾನುಭಾವಂ, ತೇಜಸ್ಸಿನಂ ಹನ್ತಿ ಅತೇಜವನ್ತೋ;

ಕಿಮೇವ ದಾಠಾವುಧ ಕಿಂ ಪಟಿಚ್ಚ, ಹತ್ಥತ್ತಮಾಗಚ್ಛಿ ವನಿಬ್ಬಕಾನಂ.

೧೭೮.

‘‘ಭಯಂ ನು ತೇ ಅನ್ವಗತಂ ಮಹನ್ತಂ, ತೇಜೋ ನು ತೇ ನಾನ್ವಗಂ ದನ್ತಮೂಲಂ;

ಕಿಮೇವ ದಾಠಾವುಧ ಕಿಂ ಪಟಿಚ್ಚ, ಕಿಲೇಸಮಾಪಜ್ಜಿ ವನಿಬ್ಬಕಾನಂ.

೧೭೯.

‘‘ನ ಮೇ ಭಯಂ ಅನ್ವಗತಂ ಮಹನ್ತಂ, ತೇಜೋ ನ ಸಕ್ಕಾ ಮಮ ತೇಹಿ ಹನ್ತುಂ;

ಸತಞ್ಚ ಧಮ್ಮಾನಿ ಸುಕಿತ್ತಿತಾನಿ, ಸಮುದ್ದವೇಲಾವ ದುರಚ್ಚಯಾನಿ.

೧೮೦.

‘‘ಚಾತುದ್ದಸಿಂ ಪಞ್ಚದಸಿಂ ಅಳಾರ, ಉಪೋಸಥಂ ನಿಚ್ಚಮುಪಾವಸಾಮಿ;

ಅಥಾಗಮುಂ ಸೋಳಸ ಭೋಜಪುತ್ತಾ, ರಜ್ಜುಂ ಗಹೇತ್ವಾನ ದಳ್ಹಞ್ಚ ಪಾಸಂ.

೧೮೧.

‘‘ಭೇತ್ವಾನ ನಾಸಂ ಅತಿಕಸ್ಸ ರಜ್ಜುಂ, ನಯಿಂಸು ಮಂ ಸಮ್ಪರಿಗಯ್ಹ ಲುದ್ದಾ;

ಏತಾದಿಸಂ ದುಕ್ಖಮಹಂ ತಿತಿಕ್ಖಂ, ಉಪೋಸಥಂ ಅಪ್ಪಟಿಕೋಪಯನ್ತೋ.

೧೮೨.

‘‘ಏಕಾಯನೇ ತಂ ಪಥೇ ಅದ್ದಸಂಸು, ಬಲೇನ ವಣ್ಣೇನ ಚುಪೇತರೂಪಂ;

ಸಿರಿಯಾ ಪಞ್ಞಾಯ ಚ ಭಾವಿತೋಸಿ, ಕಿಂ ಪತ್ಥಯಂ ನಾಗ ತಪೋ ಕರೋಸಿ.

೧೮೩.

‘‘ನ ಪುತ್ತಹೇತೂ ನ ಧನಸ್ಸ ಹೇತೂ, ನ ಆಯುನೋ ಚಾಪಿ ಅಳಾರ ಹೇತು;

ಮನುಸ್ಸಯೋನಿಂ ಅಭಿಪತ್ಥಯಾನೋ, ತಸ್ಮಾ ಪರಕ್ಕಮ ತಪೋ ಕರೋಮಿ.

೧೮೪.

‘‘ತ್ವಂ ಲೋಹಿತಕ್ಖೋ ವಿಹತನ್ತರಂಸೋ, ಅಲಙ್ಕತೋ ಕಪ್ಪಿತಕೇಸಮಸ್ಸು;

ಸುರೋಸಿತೋ ಲೋಹಿತಚನ್ದನೇನ, ಗನ್ಧಬ್ಬರಾಜಾವ ದಿಸಾ ಪಭಾಸಸಿ.

೧೮೫.

‘‘ದೇವಿದ್ಧಿಪತ್ತೋಸಿ ಮಹಾನುಭಾವೋ, ಸಬ್ಬೇಹಿ ಕಾಮೇಹಿ ಸಮಙ್ಗಿಭೂತೋ;

ಪುಚ್ಛಾಮಿ ತಂ ನಾಗರಾಜೇತಮತ್ಥಂ, ಸೇಯ್ಯೋ ಇತೋ ಕೇನ ಮನುಸ್ಸಲೋಕೋ.

೧೮೬.

‘‘ಅಳಾರ ನಾಞ್ಞತ್ರ ಮನುಸ್ಸಲೋಕಾ, ಸುದ್ಧೀವ ಸಂವಿಜ್ಜತಿ ಸಂಯಮೋ ವಾ;

ಅಹಞ್ಚ ಲದ್ಧಾನ ಮನುಸ್ಸಯೋನಿಂ, ಕಾಹಾಮಿ ಜಾತಿಮರಣಸ್ಸ ಅನ್ತಂ.

೧೮೭.

‘‘ಸಂವಚ್ಛರೋ ಮೇ ವಸತೋ ತವನ್ತಿಕೇ, ಅನ್ನೇನ ಪಾನೇನ ಉಪಟ್ಠಿತೋಸ್ಮಿ;

ಆಮನ್ತಯಿತ್ವಾನ ಪಲೇಮಿ ನಾಗ, ಚಿರಪ್ಪವುಟ್ಠೋಸ್ಮಿ ಅಹಂ ಜನಿನ್ದ.

೧೮೮.

‘‘ಪುತ್ತಾ ಚ ದಾರಾ ಅನುಜೀವಿನೋ ಚ, ನಿಚ್ಚಾನುಸಿಟ್ಠಾ ಉಪತಿಟ್ಠಥೇತಂ;

ಕಚ್ಚಿನ್ನು ತಂ ನಾಭಿಸಪಿತ್ಥ ಕೋಚಿ, ಪಿಯಞ್ಹಿ ಮೇ ದಸ್ಸನಂ ತುಯ್ಹಂ ಅಳಾರ.

೧೮೯.

‘‘ಯಥಾಪಿ ಮಾತೂ ಚ ಪಿತೂ ಅಗಾರೇ, ಪುತ್ತೋ ಪಿಯೋ ಪಟಿವಿಹಿತೋ ವಸೇಯ್ಯ;

ತತೋಪಿ ಮಯ್ಹಂ ಇಧಮೇವ ಸೇಯ್ಯೋ, ಚಿತ್ತಞ್ಹಿ ತೇ ನಾಗ ಮಯೀ ಪಸನ್ನಂ.

೧೯೦.

‘‘ಮಣೀ ಮಮಂ ವಿಜ್ಜತಿ ಲೋಹಿತಙ್ಕೋ, ಧನಾಹರೋ ಮಣಿರತನಂ ಉಳಾರಂ;

ಆದಾಯ ತ್ವಂ ಗಚ್ಛ ಸಕಂ ನಿಕೇತಂ, ಲದ್ಧಾ ಧನಂ ತಂ ಮಣಿಮೋಸ್ಸಜಸ್ಸೂ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಕಿಂ ತೇ ವತನ್ತಿ ಕಿಂ ತವ ವತಸಮಾದಾನಂ. ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯನ್ತಿ ಸೇಟ್ಠಚರಿಯಂ. ಓಪಾನಭೂತನ್ತಿ ಚತುಮಹಾಪಥೇ ಖತಪೋಕ್ಖರಣೀ ವಿಯ ಧಮ್ಮಿಕಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾನಂ ಯಥಾಸುಖಂ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬವಿಭವಂ. ನ ಚ ಸಸ್ಸತಾಯನ್ತಿ ಚಿರಟ್ಠಿತಿಕಂ ಸಮಾನಮ್ಪಿ ಚೇ ತಂ ಮಯ್ಹಂ ಸಸ್ಸತಂ ನ ಹೋತೀತಿ ಮೇ ಕಥೇತಿ.

ಅಪ್ಪಾನುಭಾವಾತಿ ಭೋಜಪುತ್ತೇ ಸನ್ಧಾಯಾಹ. ಹನ್ತೀತಿ ಅಟ್ಠಸು ಠಾನೇಸು ಸೂಲೇಹಿ ವಿಜ್ಝನ್ತಾ ಕಿಂಕಾರಣಾ ಹನಿಂಸು. ಕಿಂ ಪಟಿಚ್ಚಾತಿ ಕಿಂ ಸನ್ಧಾಯ ತ್ವಂ ತದಾ ತೇಸಂ ಹತ್ಥತ್ತಂ ಆಗಚ್ಛಿ ವಸಂ ಉಪಗತೋ. ವನಿಬ್ಬಕಾನನ್ತಿ ಭೋಜಪುತ್ತಾ ಇಧ ‘‘ವನಿಬ್ಬಕಾ’’ತಿ ವುತ್ತಾ. ತೇಜೋ ನು ತೇ ನಾನ್ವಗಂ ದನ್ತಮೂಲನ್ತಿ ಕಿಂ ನು ತವ ತೇಜೋ ಭೋಜಪುತ್ತೇ ದಿಸ್ವಾ ತದಾ ಭಯಂ ಮಹನ್ತಂ ಅನ್ವಗತಂ, ಉದಾಹು ವಿಸಂ ದನ್ತಮೂಲಂ ನ ಅನ್ವಗತಂ. ಕಿಲೇಸನ್ತಿ ದುಕ್ಖಂ. ವನಿಬ್ಬಕಾನನ್ತಿ ಭೋಜಪುತ್ತಾನಂ ಸನ್ತಿಕೇ, ಭೋಜಪುತ್ತೇ ನಿಸ್ಸಾಯಾತಿ ಅತ್ಥೋ.

ತೇಜೋ ನ ಸಕ್ಕಾ ಮಮ ತೇಹಿ ಹನ್ತುನ್ತಿ ಮಮ ವಿಸತೇಜೋ ಅಞ್ಞಸ್ಸ ತೇಜೇನ ಅಭಿಹನ್ತುಮ್ಪಿ ನ ಸಕ್ಕಾ. ಸತನ್ತಿ ಬುದ್ಧಾದೀನಂ. ಧಮ್ಮಾನೀತಿ ಸೀಲಸಮಾಧಿಪಞ್ಞಾಖನ್ತಿಅನುದ್ದಯಮೇತ್ತಾಭಾವನಾಸಙ್ಖಾತಾನಿ ಧಮ್ಮಾನಿ. ಸುಕಿತ್ತಿತಾನೀತಿ ಸುವಣ್ಣಿತಾನಿ ಸುಕಥಿತಾನಿ. ಕಿನ್ತಿ ಕತ್ವಾ? ಸಮುದ್ದವೇಲಾವ ದುರಚ್ಚಯಾನೀತಿ ತೇಹಿ ಸಮುದ್ದವೇಲಾ ವಿಯ ಸಪ್ಪುರಿಸೇಹಿ ಜೀವಿತತ್ಥಮ್ಪಿ ದುರಚ್ಚಯಾನೀತಿ ವಣ್ಣಿತಾನಿ, ತಸ್ಮಾ ಅಹಂ ಸೀಲಭೇದಭಯೇನ ಖನ್ತಿಮೇತ್ತಾದಿಸಮನ್ನಾಗತೋ ಹುತ್ವಾ ಮಮ ಕೋಪಸ್ಸ ಸೀಲವೇಲನ್ತಂ ಅತಿಕ್ಕಮಿತುಂ ನ ಅದಾಸಿನ್ತಿ ಆಹ.

‘‘ಇಮಿಸ್ಸಾ ಪನ ಸಙ್ಖಪಾಲಧಮ್ಮದೇಸನಾಯ ದಸಪಿ ಪಾರಮಿಯೋ ಲಬ್ಭನ್ತಿ. ತದಾ ಹಿ ಮಹಾಸತ್ತೇನ ಸರೀರಸ್ಸ ಪರಿಚ್ಚತ್ತಭಾವೋ ದಾನಪಾರಮೀ ನಾಮ ಹೋತಿ, ತಥಾರೂಪೇನಾಪಿ ವಿಸತೇಜೇನ ಸೀಲಸ್ಸ ಅಭಿನ್ನತಾ ಸೀಲಪಾರಮೀ, ನಾಗಭವನತೋ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ಸಮಣಧಮ್ಮಕರಣಂ ನೇಕ್ಖಮ್ಮಪಾರಮೀ, ‘ಇದಞ್ಚಿದಞ್ಚ ಕಾತುಂ ವಟ್ಟತೀ’ತಿ ಸಂವಿದಹನಂ ಪಞ್ಞಾಪಾರಮೀ, ಅಧಿವಾಸನವೀರಿಯಂ ವೀರಿಯಪಾರಮೀ, ಅಧಿವಾಸನಖನ್ತಿ ಖನ್ತಿಪಾರಮೀ, ಸಚ್ಚಸಮಾದಾನಂ ಸಚ್ಚಪಾರಮೀ, ‘ಮಮ ಸೀಲಂ ನ ಭಿನ್ದಿಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ ಅಧಿಟ್ಠಾನಂ ಅಧಿಟ್ಠಾನಪಾರಮೀ, ಅನುದ್ದಯಭಾವೋ ಮೇತ್ತಾಪಾರಮೀ, ವೇದನಾಯ ಮಜ್ಝತ್ತಭಾವೋ ಉಪೇಕ್ಖಾಪಾರಮೀ’’ತಿ.

ಅಥಾಗಮುನ್ತಿ ಅಥೇಕದಿವಸಂ ವಮ್ಮಿಕಮತ್ಥಕೇ ನಿಪನ್ನಂ ದಿಸ್ವಾ ಸೋಳಸ ಭೋಜಪುತ್ತಾ ಖರರಜ್ಜುಞ್ಚ ದಳ್ಹಪಾಸಞ್ಚ ಸೂಲಾನಿ ಚ ಗಹೇತ್ವಾ ಮಮ ಸನ್ತಿಕಂ ಆಗತಾ. ಭೇತ್ವಾನಾತಿ ಮಮ ಸರೀರಂ ಅಟ್ಠಸು ಠಾನೇಸು ಭಿನ್ದಿತ್ವಾ ಸಕಣ್ಟಕಕಾಳವೇತ್ತಲತಾ ಪವೇಸೇತ್ವಾ. ನಾಸಂ ಅತಿಕಸ್ಸ ರಜ್ಜುನ್ತಿ ಥೋಕಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಸೀಸಂ ಮೇ ಓಲಮ್ಬನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಮಹಾಮಗ್ಗೇ ನಿಪಜ್ಜಾಪೇತ್ವಾ ಪುನ ನಾಸಮ್ಪಿ ಮೇ ಭಿನ್ದಿತ್ವಾ ವಟ್ಟರಜ್ಜುಂ ಅತಿಕಸ್ಸ ಆವುನಿತ್ವಾ ಕಾಜಕೋಟಿಯಂ ಲಗ್ಗೇತ್ವಾ ಸಮನ್ತತೋ ಪರಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಮಂ ನಯಿಂಸು.

ಅದ್ದಸಂಸೂತಿ, ಸಮ್ಮ ಸಙ್ಖಪಾಲ, ತೇ ಭೋಜಪುತ್ತಾ ಏಕಾಯನೇ ಏಕಗಮನೇ ಜಙ್ಘಪದಿಕಮಗ್ಗೇ ತಂ ಬಲೇನ ಚ ವಣ್ಣೇನ ಚ ಉಪೇತರೂಪಂ ಪಸ್ಸಿಂಸು, ತ್ವಂ ಪನ ಇಸ್ಸರಿಯಸೋಭಗ್ಗಸಿರಿಯಾ ಚ ಪಞ್ಞಾಯ ಚ ಭಾವಿತೋ ವಡ್ಢಿತೋ, ಸೋ ತ್ವಂ ಏವರೂಪೋ ಸಮಾನೋಪಿ ಕಿಮತ್ಥಂ ತಪಂ ಕರೋಸಿ, ಕಿಮಿಚ್ಛನ್ತೋ ಉಪೋಸಥವಾಸಂ ವಸಸಿ, ಸೀಲಂ ರಕ್ಖಸಿ. ‘‘ಅದ್ದಸಾಸಿ’’ನ್ತಿಪಿ ಪಾಠೋ, ಅಹಂ ಏಕಾಯನೇ ಮಹಾಮಗ್ಗೇ ತಂ ಅದ್ದಸಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ಅಭಿಪತ್ಥಯಾನೋತಿ ಪತ್ಥೇನ್ತೋ. ತಸ್ಮಾತಿ ಯಸ್ಮಾ ಮನುಸ್ಸಯೋನಿಂ ಪತ್ಥೇಮಿ, ತಸ್ಮಾ ವೀರಿಯೇನ ಪರಕ್ಕಮಿತ್ವಾ ತಪೋಕಮ್ಮಂ ಕರೋಮಿ.

ಸುರೋಸಿತೋತಿ ಸುಟ್ಠು ಮನುಲಿತ್ತೋ. ಇತೋತಿ ಇಮಮ್ಹಾ ನಾಗಭವನಾ ಮನುಸ್ಸಲೋಕೋ ಕೇನ ಉತ್ತರಿತರೋ. ಸುದ್ಧೀತಿ ಮಗ್ಗಫಲನಿಬ್ಬಾನಸಙ್ಖಾತಾ ವಿಸುದ್ಧಿ. ಸಂಯಮೋತಿ ಸೀಲಂ. ಇದಂ ಸೋ ಮನುಸ್ಸಲೋಕೇಯೇವ ಬುದ್ಧಪಚ್ಚೇಕಬುದ್ಧಾನಂ ಉಪ್ಪತ್ತಿಂ ಸನ್ಧಾಯಾಹ. ಕಾಹಾಮೀತಿ ಅತ್ತನೋ ಅಪ್ಪಟಿಸನ್ಧಿಕಭಾವಂ ಕರೋನ್ತೋ ಜಾತಿಜರಾಮರಣಸ್ಸನ್ತಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮೀತಿ. ಏವಂ, ಮಹಾರಾಜ, ಸೋ ಸಙ್ಖಪಾಲೋ ಮನುಸ್ಸಲೋಕಂ ವಣ್ಣೇಸಿ. ಸಂವಚ್ಛರೋ ಮೇತಿ ಏವಂ, ಮಹಾರಾಜ, ತಸ್ಮಿಂ ಮನುಸ್ಸಲೋಕಂ ವಣ್ಣೇನ್ತೇ ಅಹಂ ಪಬ್ಬಜ್ಜಾಯ ಸಿನೇಹಂ ಕತ್ವಾ ಏತದವೋಚಂ. ತತ್ಥ ಉಪಟ್ಠಿತೋಸ್ಮೀತಿ ಅನ್ನಪಾನೇನ ಚೇವ ದಿಬ್ಬೇಹಿ ಚ ಕಾಮಗುಣೇಹಿ ಪರಿಚಿಣ್ಣೋ ಮಾನಿತೋ ಅಸ್ಮಿ. ಪಲೇಮೀತಿ ಪರೇಮಿ ಗಚ್ಛಾಮಿ. ಚಿರಪ್ಪವುಟ್ಠೋಸ್ಮೀತಿ ಅಹಂ ಮನುಸ್ಸಲೋಕತೋ ಚಿರಪ್ಪವುಟ್ಠೋ ಅಸ್ಮಿ.

ನಾಭಿಸಪಿತ್ಥಾತಿ ಕಚ್ಚಿ ನು ಖೋ ಮಮ ಪುತ್ತಾದೀಸು ಕೋಚಿ ತಂ ನ ಅಕ್ಕೋಸಿ ನ ಪರಿಭಾಸೀತಿ ಪುಚ್ಛತಿ. ‘‘ನಾಭಿಸಜ್ಜೇಥಾ’’ತಿಪಿ ಪಾಠೋ, ನ ಕೋಪೇಸೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ಪಟಿವಿಹಿತೋತಿ ಪಟಿಜಗ್ಗಿತೋ. ಮಣೀ ಮಮನ್ತಿ ಸಚೇ, ಸಮ್ಮ ಆಳಾರ, ಗಚ್ಛಸಿಯೇವ, ಏವಂ ಸನ್ತೇ ಮಮ ಲೋಹಿತಙ್ಕೋ ಧನಹಾರಕೋ ಸಬ್ಬಕಾಮದದೋ ಮಣಿ ಸಂವಿಜ್ಜತಿ, ತಂ ಉಳಾರಂ ಮಣಿರತನಂ ಆದಾಯ ತವ ಗೇಹಂ ಗಚ್ಛ, ತತ್ಥ ಇಮಸ್ಸಾನುಭಾವೇನ ಯಾವದಿಚ್ಛಕಂ ಧನಂ ಲದ್ಧಾ ಪುನ ಇಮಂ ಮಣಿಂ ಓಸ್ಸಜಸ್ಸು, ಓಸ್ಸಜನ್ತೋ ಚ ಅಞ್ಞತ್ಥ ಅನೋಸ್ಸಜಿತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಉದಕಚಾಟಿಯಂ ಓಸ್ಸಜೇಯ್ಯಾಸೀತಿ ವತ್ವಾ ಮಯ್ಹಂ ಮಣಿರತನಂ ಉಪನೇಸೀತಿ ವದತಿ.

ಏವಂ ವತ್ವಾ ಆಳಾರೋ ‘‘ಅಥಾಹಂ, ಮಹಾರಾಜ, ನಾಗರಾಜಾನಂ ಏತದವೋಚಂ – ‘ಸಮ್ಮ, ನಾಹಂ ಧನೇನತ್ಥಿಕೋ, ಪಬ್ಬಜಿತುಂ ಪನ ಇಚ್ಛಾಮೀ’ತಿ ಪಬ್ಬಜಿತಪರಿಕ್ಖಾರಂ ಯಾಚಿತ್ವಾ ತೇನೇವ ಸದ್ಧಿಂ ನಾಗಭವನಾ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ತಂ ನಿವತ್ತೇತ್ವಾ ಹಿಮವನ್ತಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ಪಬ್ಬಜಿತೋಮ್ಹೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ರಞ್ಞೋ ಧಮ್ಮಕಥಂ ಕಥೇನ್ತೋ ಗಾಥಾದ್ವಯಮಾಹ –

೧೯೧.

‘‘ದಿಟ್ಠಾ ಮಯಾ ಮಾನುಸಕಾಪಿ ಕಾಮಾ, ಅಸಸ್ಸತಾ ವಿಪರಿಣಾಮಧಮ್ಮಾ;

ಆದೀನವಂ ಕಾಮಗುಣೇಸು ದಿಸ್ವಾ, ಸದ್ಧಾಯಹಂ ಪಬ್ಬಜಿತೋಮ್ಹಿ ರಾಜ.

೧೯೨.

‘‘ದುಮಪ್ಫಲಾನೀವ ಪತನ್ತಿ ಮಾಣವಾ, ದಹರಾ ಚ ವುದ್ಧಾ ಚ ಸರೀರಭೇದಾ;

ಏತಮ್ಪಿ ದಿಸ್ವಾ ಪಬ್ಬಜಿತೋಮ್ಹಿ ರಾಜ, ಅಪಣ್ಣಕಂ ಸಾಮಞ್ಞಮೇವ ಸೇಯ್ಯೋ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಸದ್ಧಾಯಾತಿ ಕಮ್ಮಞ್ಚ ಫಲಞ್ಚ ನಿಬ್ಬಾನಞ್ಚ ಸದ್ದಹಿತ್ವಾ. ದುಮಪ್ಫಲಾನೀವ ಪತನ್ತೀತಿ ಯಥಾ ರುಕ್ಖಫಲಾನಿ ಪಕ್ಕಾನಿಪಿ ಅಪಕ್ಕಾನಿಪಿ ಪತನ್ತಿ, ತಥಾ ಮಾಣವಾ ದಹರಾ ಚ ವುದ್ಧಾ ಚ ಪತನ್ತಿ. ಅಪಣ್ಣಕನ್ತಿ ಅವಿರದ್ಧಂ ನಿಯ್ಯಾನಿಕಂ. ಸಾಮಞ್ಞಮೇವ ಸೇಯ್ಯೋತಿ ಪಬ್ಬಜ್ಜಾವ ಉತ್ತಮಾತಿ ಪಬ್ಬಜ್ಜಾಯ ಗುಣಂ ದಿಸ್ವಾ ಪಬ್ಬಜಿತೋಮ್ಹಿ, ಮಹಾರಾಜಾತಿ.

ತಂ ಸುತ್ವಾ ರಾಜಾ ಅನನ್ತರಂ ಗಾಥಮಾಹ –

೧೯೩.

‘‘ಅದ್ಧಾ ಹವೇ ಸೇವಿತಬ್ಬಾ ಸಪಞ್ಞಾ, ಬಹುಸ್ಸುತಾ ಯೇ ಬಹುಠಾನಚಿನ್ತಿನೋ;

ನಾಗಞ್ಚ ಸುತ್ವಾನ ತವಞ್ಚಳಾರ, ಕಾಹಾಮಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಅನಪ್ಪಕಾನೀ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಯೇ ಬಹುಠಾನಚಿನ್ತಿನೋತಿ ಯೇ ಬಹೂನಿ ಕಾರಣಾನಿ ಜಾನನ್ತಿ. ನಾಗಞ್ಚಾತಿ ತಥಾ ಅಪ್ಪಮಾದವಿಹಾರಿನಂ ನಾಗರಾಜಾನಞ್ಚ ತವ ಚ ವಚನಂ ಸುತ್ವಾ.

ಅಥಸ್ಸ ಉಸ್ಸಾಹಂ ಜನೇನ್ತೋ ತಾಪಸೋ ಓಸಾನಗಾಥಮಾಹ –

೧೯೪.

‘‘ಅದ್ಧಾ ಹವೇ ಸೇವಿತಬ್ಬಾ ಸಪಞ್ಞಾ, ಬಹುಸ್ಸುತಾ ಯೇ ಬಹುಠಾನಚಿನ್ತಿನೋ;

ನಾಗಞ್ಚ ಸುತ್ವಾನ ಮಮಞ್ಚ ರಾಜ, ಕರೋಹಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಅನಪ್ಪಕಾನೀ’’ತಿ.

ಏವಂ ಸೋ ರಞ್ಞೋ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇತ್ವಾ ತತ್ಥೇವ ಚತ್ತಾರೋ ವಸ್ಸಾನಮಾಸೇ ವಸಿತ್ವಾ ಪುನ ಹಿಮವನ್ತಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಯಾವಜೀವಂ ಚತ್ತಾರೋ ಬ್ರಹ್ಮವಿಹಾರೇ ಭಾವೇತ್ವಾ ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕೂಪಗೋ ಅಹೋಸಿ. ಸಙ್ಖಪಾಲೋಪಿ ಯಾವಜೀವಂ ಉಪೋಸಥವಾಸಂ ವಸಿತ್ವಾ ರಾಜಾ ಚ ದಾನಾದೀನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಕರಿತ್ವಾ ಯಥಾಕಮ್ಮಂ ಗತಾ.

ಸತ್ಥಾ ಇಮಂ ಧಮ್ಮದೇಸನಂ ಆಹರಿತ್ವಾ ಜಾತಕಂ ಸಮೋಧಾನೇಸಿ – ‘‘ತದಾ ಪಿತಾ ತಾಪಸೋ ಕಸ್ಸಪೋ ಅಹೋಸಿ, ಬಾರಾಣಸಿರಾಜಾ ಆನನ್ದೋ, ಆಳಾರೋ ಸಾರಿಪುತ್ತೋ, ಸಙ್ಖಪಾಲನಾಗರಾಜಾ ಪನ ಅಹಮೇವ ಅಹೋಸಿ’’ನ್ತಿ.

ಸಙ್ಖಪಾಲಜಾತಕವಣ್ಣನಾ ಚತುತ್ಥಾ.

[೫೨೫] ೫. ಚೂಳಸುತಸೋಮಜಾತಕವಣ್ಣನಾ

ಆಮನ್ತಯಾಮಿ ನಿಗಮನ್ತಿ ಇದಂ ಸತ್ಥಾ ಜೇತವನೇ ವಿಹರನ್ತೋ ನೇಕ್ಖಮ್ಮಪಾರಮಿಂ ಆರಬ್ಭ ಕಥೇಸಿ. ಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನವತ್ಥು ಮಹಾನಾರದಕಸ್ಸಪಜಾತಕಸದಿಸಮೇವ (ಜಾ. ೨.೨೨.೧೧೫೩ ಆದಯೋ). ಅತೀತೇ ಪನ ಬಾರಾಣಸೀ ಸುದಸ್ಸನಂ ನಾಮ ನಗರಂ ಅಹೋಸಿ, ತತ್ಥ ಬ್ರಹ್ಮದತ್ತೋ ನಾಮ ರಾಜಾ ಅಜ್ಝಾವಸಿ. ಬೋಧಿಸತ್ತೋ ತಸ್ಸ ಅಗ್ಗಮಹೇಸಿಯಾ ಕುಚ್ಛಿಮ್ಹಿ ನಿಬ್ಬತ್ತಿ, ದಸಮಾಸಚ್ಚಯೇನ ಮಾತುಕುಚ್ಛಿತೋ ನಿಕ್ಖಮಿ. ತಸ್ಸ ಪನ ಪುಣ್ಣಚನ್ದಸಸ್ಸಿರಿಕಂ ಮುಖಂ ಅಹೋಸಿ, ತೇನಸ್ಸ ‘‘ಸೋಮಕುಮಾರೋ’’ತಿ ನಾಮಂ ಕರಿಂಸು. ಸೋ ವಿಞ್ಞುತಂ ಪತ್ತೋ ಸುತವಿತ್ತಕೋ ಸವನಸೀಲೋ ಅಹೋಸಿ, ತೇನ ನಂ ‘‘ಸುತಸೋಮೋ’’ತಿ ಸಞ್ಜಾನಿಂಸು. ಸೋ ವಯಪ್ಪತ್ತೋ ತಕ್ಕಸಿಲಾಯಂ ಸಬ್ಬಸಿಪ್ಪಾನಿ ಉಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಆಗತೋ ಪಿತು ಸನ್ತಕಂ ಸೇತಚ್ಛತ್ತಂ ಲಭಿತ್ವಾ ಧಮ್ಮೇನ ರಜ್ಜಂ ಕಾರೇಸಿ, ಮಹನ್ತಂ ಇಸ್ಸರಿಯಂ ಅಹೋಸಿ. ತಸ್ಸ ಚನ್ದಾದೇವಿಪ್ಪಮುಖಾನಿ ಸೋಳಸ ಇತ್ಥಿಸಹಸ್ಸಾನಿ ಅಹೇಸುಂ. ಸೋ ಅಪರಭಾಗೇ ಪುತ್ತಧೀತಾಹಿ ವಡ್ಢನ್ತೋ ಘರಾವಾಸೇ ಅನಭಿರತೋ ಅರಞ್ಞಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ಪಬ್ಬಜಿತುಕಾಮೋ ಅಹೋಸಿ.

ಸೋ ಏಕದಿವಸಂ ಕಪ್ಪಕಂ ಆಮನ್ತೇತ್ವಾ ‘‘ಯದಾ ಮೇ, ಸಮ್ಮ, ಸಿರಸ್ಮಿಂ ಪಲಿತಂ ಪಸ್ಸೇಯ್ಯಾಸಿ, ತದಾ ಮೇ ಆರೋಚೇಯ್ಯಾಸೀ’’ತಿ ಆಹ. ಕಪ್ಪಕೋ ತಸ್ಸ ವಚನಂ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿತ್ವಾ ಅಪರಭಾಗೇ ಪಲಿತಂ ದಿಸ್ವಾ ಆರೋಚೇತ್ವಾ ‘‘ತೇನ ಹಿ ನಂ, ಸಮ್ಮ ಕಪ್ಪಕ, ಉದ್ಧರಿತ್ವಾ ಮಮ ಹತ್ಥೇ ಪತಿಟ್ಠಪೇಹೀ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ಸುವಣ್ಣಸಣ್ಡಾಸೇನ ಉದ್ಧರಿತ್ವಾ ರಞ್ಞೋ ಹತ್ಥೇ ಠಪೇಸಿ. ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಮಹಾಸತ್ತೋ ‘‘ಜರಾಯ ಮೇ ಸರೀರಂ ಅಭಿಭೂತ’’ನ್ತಿ ಭೀತೋ ತಂ ಪಲಿತಂ ಗಹೇತ್ವಾವ ಪಾಸಾದಾ ಓತರಿತ್ವಾ ಮಹಾಜನಸ್ಸ ದಸ್ಸನಟ್ಠಾನೇ ಪಞ್ಞತ್ತೇ ರಾಜಪಲ್ಲಙ್ಕೇ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ಸೇನಾಪತಿಪ್ಪಮುಖಾನಿ ಅಸೀತಿಅಮಚ್ಚಸಹಸ್ಸಾನಿ ಪುರೋಹಿತಪ್ಪಮುಖಾನಿ ಸಟ್ಠಿಬ್ರಾಹ್ಮಣಸಹಸ್ಸಾನಿ ಅಞ್ಞೇ ಚ ರಟ್ಠಿಕಜಾನಪದನೇಗಮಾದಯೋ ಬಹೂ ಜನೇ ಪಕ್ಕೋಸಾಪೇತ್ವಾ ‘‘ಸಿರಸ್ಮಿಂ ಮೇ ಪಲಿತಂ ಜಾತಂ, ಅಹಂ ಮಹಲ್ಲಕೋಸ್ಮಿ, ಮಮ ಪಬ್ಬಜಿತಭಾವಂ ಜಾನಾಥಾ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಪಠಮಂ ಗಾಥಮಾಹ –

೧೯೫.

‘‘ಆಮನ್ತಯಾಮಿ ನಿಗಮಂ, ಮಿತ್ತಾಮಚ್ಚೇ ಪರಿಸ್ಸಜೇ;

ಸಿರಸ್ಮಿಂ ಪಲಿತಂ ಜಾತಂ, ಪಬ್ಬಜ್ಜಂ ದಾನಿ ರೋಚಹ’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ಆಮನ್ತಯಾಮೀತಿ ಜಾನಾಪೇಮಿ. ರೋಚಹನ್ತಿ ‘‘ರೋಚೇಮಿ ಅಹಂ, ತಸ್ಸ ಮೇ, ಭೋನ್ತೋ! ಪಬ್ಬಜಿತಭಾವಂ ಜಾನಾಥಾ’’ತಿ.

ತಂ ಸುತ್ವಾ ತೇಸು ಏಕೋ ವಿಸಾರದಪ್ಪತ್ತೋ ಹುತ್ವಾ ಗಾಥಮಾಹ –

೧೯೬.

‘‘ಅಭುಂ ಮೇ ಕಥಂ ನು ಭಣಸಿ, ಸಲ್ಲಂ ಮೇ ದೇವ ಉರಸಿ ಕಪ್ಪೇಸಿ;

ಸತ್ತಸತಾ ತೇ ಭರಿಯಾ, ಕಥಂ ನು ತೇ ತಾ ಭವಿಸ್ಸನ್ತೀ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಅಭುನ್ತಿ ಅವಡ್ಢಿಂ. ಉರಸಿ ಕಪ್ಪೇಸೀತಿ ಉರಸ್ಮಿಂ ಸುನಿಸಿತಧೋತಸತ್ತಿಂ ಚಾರೇಸಿ. ಸತ್ತಸತಾತಿ ಸಮಜಾತಿಕಾ ಖತ್ತಿಯಕಞ್ಞಾ ಸನ್ಧಾಯೇತಂ ವುತ್ತಂ. ಕಥಂ ನು ತೇ ತಾ ಭವಿಸ್ಸನ್ತೀತಿ ತಾ ತವ ಭರಿಯಾ ತಯಿ ಪಬ್ಬಜಿತೇ ಅನಾಥಾ ನಿಪ್ಪಚ್ಚಯಾ ಕಥಂ ಭವಿಸ್ಸನ್ತಿ, ಏತಾ ಅನಾಥಾ ಕತ್ವಾ ತುಮ್ಹಾಕಂ ಪಬ್ಬಜ್ಜಾ ನಾಮ ನ ಯುತ್ತಾತಿ.

ತತೋ ಮಹಾಸತ್ತೋ ತತಿಯಂ ಗಾಥಮಾಹ –

೧೯೭.

‘‘ಪಞ್ಞಾಯಿಹಿನ್ತಿ ಏತಾ, ದಹರಾ ಅಞ್ಞಮ್ಪಿ ತಾ ಗಮಿಸ್ಸನ್ತಿ;

ಸಗ್ಗಞ್ಚ ಪತ್ಥಯಾನೋ, ತೇನ ಅಹಂ ಪಬ್ಬಜಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಪಞ್ಞಾಯಿಹಿನ್ತೀತಿ ಅತ್ತನೋ ಕಮ್ಮೇನ ಪಞ್ಞಾಯಿಸ್ಸನ್ತಿ. ಅಹಂ ಏತಾಸಂ ಕಿಂ ಹೋಮಿ, ಸಬ್ಬಾಪೇತಾ ದಹರಾ, ಯೋ ಅಞ್ಞೋ ರಾಜಾ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ತಂ ಏತಾ ಗಮಿಸ್ಸನ್ತೀತಿ.

ಅಮಚ್ಚಾದಯೋ ಬೋಧಿಸತ್ತಸ್ಸ ಪಟಿವಚನಂ ದಾತುಂ ಅಸಕ್ಕೋನ್ತಾ ತಸ್ಸ ಮಾತು ಸನ್ತಿಕಂ ಗನ್ತ್ವಾ ತಮತ್ಥಂ ಆರೋಚೇಸುಂ. ಸಾ ತುರಿತತುರಿತಾ ಆಗನ್ತ್ವಾ ‘‘ಸಚ್ಚಂ ಕಿರ ತ್ವಂ, ತಾತ, ಪಬ್ಬಜಿತುಕಾಮೋಸೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ದ್ವೇ ಗಾಥಾಯೋ ಅಭಾಸಿ –

೧೯೮.

‘‘ದುಲ್ಲದ್ಧಂ ಮೇ ಆಸಿ ಸುತಸೋಮ, ಯಸ್ಸ ತೇ ಹೋಮಹಂ ಮಾತಾ;

ಯಂ ಮೇ ವಿಲಪನ್ತಿಯಾ, ಅನಪೇಕ್ಖೋ ಪಬ್ಬಜಸಿ ದೇವ.

೧೯೯.

‘‘ದುಲ್ಲದ್ಧಂ ಮೇ ಆಸಿ ಸುತಸೋಮ, ಯಂ ತಂ ಅಹಂ ವಿಜಾಯಿಸ್ಸಂ;

ಯಂ ಮೇ ವಿಲಪನ್ತಿಯಾ, ಅನಪೇಕ್ಖೋ ಪಬ್ಬಜಸಿ ದೇವಾ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ದುಲ್ಲದ್ಧನ್ತಿ ಯಂ ಏತಂ ಮಯಾ ಲಭನ್ತಿಯಾ ಪುತ್ತಂ ಜಮ್ಮಂ ಲದ್ಧಂ ದುಲ್ಲದ್ಧಂ. ಯಂ ಮೇತಿ ಯೇನ ಕಾರಣೇನ ಮಯಿ ನಾನಪ್ಪಕಾರಕಂ ವಿಪಲನ್ತಿಯಾ ತ್ವಂ ಪಬ್ಬಜಿತುಂ ಇಚ್ಛಸಿ, ತೇನ ಕಾರಣೇನ ತಾದಿಸಸ್ಸ ಪುತ್ತಸ್ಸ ಲಭನಂ ಮಮ ದುಲ್ಲದ್ಧಂ ನಾಮಾತಿ.

ಬೋಧಿಸತ್ತೋ ಏವಂ ಪರಿದೇವಮಾನಾಯಪಿ ಮಾತರಾ ಸದ್ಧಿಂ ಕಿಞ್ಚಿ ನ ಕಥೇಸಿ. ಸಾ ರೋದಿತ್ವಾ ಕನ್ದಿತ್ವಾ ಸಯಮೇವ ಏಕಮನ್ತಂ ಅಟ್ಠಾಸಿ. ಅಥಸ್ಸ ಪಿತು ಆರೋಚೇಸುಂ. ಸೋ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಏಕಂ ತಾವ ಗಾಥಮಾಹ –

೨೦೦.

‘‘ಕೋ ನಾಮೇಸೋ ಧಮ್ಮೋ, ಸುತಸೋಮ ಕಾ ಚ ನಾಮ ಪಬ್ಬಜ್ಜಾ;

ಯಂ ನೋ ಅಮ್ಹೇ ಜಿಣ್ಣೇ, ಅನಪೇಕ್ಖೋ ಪಬ್ಬಜಸಿ ದೇವಾ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಯಂ ನೋ ಅಮ್ಹೇತಿ ಯಂ ತ್ವಂ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಪುತ್ತೋ ಸಮಾನೋ ಅಮ್ಹೇ ಜಿಣ್ಣೇ ಪಟಿಜಗ್ಗಿತಬ್ಬಕಾಲೇ ಅಪ್ಪಟಿಜಗ್ಗಿತ್ವಾ ಪಪಾತೇ ಸಿಲಂ ಪವಟ್ಟೇನ್ತೋ ವಿಯ ಛಡ್ಡೇತ್ವಾ ಅನಪೇಕ್ಖೋ ಪಬ್ಬಜಸಿ, ತೇನ ತಂ ವದಾಮಿ ಕೋ ನಾಮೇಸೋ ತವ ಧಮ್ಮೋತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ.

ತಂ ಸುತ್ವಾ ಮಹಾಸತ್ತೋ ತುಣ್ಹೀ ಅಹೋಸಿ. ಅಥ ನಂ ಪಿತಾ, ‘‘ತಾತ ಸುತಸೋಮ, ಸಚೇಪಿ ತೇ ಮಾತಾಪಿತೂಸು ಸಿನೇಹೋ ನತ್ಥಿ, ಪುತ್ತಧೀತರೋ ತೇ ಬಹೂ ತರುಣಾ, ತಯಾ ವಿನಾ ವತ್ತಿತುಂ ನ ಸಕ್ಖಿಸ್ಸನ್ತಿ, ತೇಸಂ ವುಡ್ಢಿಪ್ಪತ್ತಕಾಲೇ ಪಬ್ಬಜಿಸ್ಸಸೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಸತ್ತಮಂ ಗಾಥಮಾಹ –

೨೦೧.

‘‘ಪುತ್ತಾಪಿ ತುಯ್ಹಂ ಬಹವೋ, ದಹರಾ ಅಪ್ಪತ್ತಯೋಬ್ಬನಾ;

ಮಞ್ಜೂ ತೇಪಿತಂ ಅಪಸ್ಸನ್ತಾ, ಮಞ್ಞೇ ದುಕ್ಖಂ ನಿಗಚ್ಛನ್ತೀ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಮಞ್ಜೂತಿ ಮಧುರವಚನಾ. ನಿಗಚ್ಛನ್ತೀತಿ ನಿಗಚ್ಛಿಸ್ಸನ್ತಿ ಕಾಯಿಕಚೇತಸಿಕದುಕ್ಖಂ ಪಟಿಲಭಿಸ್ಸನ್ತೀತಿ ಮಞ್ಞಾಮಿ.

ತಂ ಸುತ್ವಾ ಮಹಾಸತ್ತೋ ಗಾಥಮಾಹ –

೨೦೨.

‘‘ಪುತ್ತೇಹಿ ಚ ಮೇ ಏತೇಹಿ, ದಹರೇಹಿ ಅಪ್ಪತ್ತಯೋಬ್ಬನೇಹಿ;

ಮಞ್ಜೂಹಿ ಸಬ್ಬೇಹಿಪಿ ತುಮ್ಹೇಹಿ, ಚಿರಮ್ಪಿ ಠತ್ವಾ ವಿನಾಸಭಾವೋ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಸಬ್ಬೇಹಿಪಿ ತುಮ್ಹೇಹೀತಿ, ತಾತ, ನ ಕೇವಲಂ ಪುತ್ತೇಹೇವ, ಅಥ ಖೋ ತುಮ್ಹೇಹಿಪಿ ಅಞ್ಞೇಹಿಪಿ ಸಬ್ಬಸಙ್ಖಾರೇಹಿ ಚಿರಂ ಠತ್ವಾಪಿ ದೀಘಮದ್ಧಾನಂ ಠತ್ವಾಪಿ ವಿನಾಸಭಾವೋವ ನಿಯತೋ. ಸಕಲಸ್ಮಿಮ್ಪಿ ಹಿ ಲೋಕಸನ್ನಿವಾಸೇ ಏಕಸಙ್ಖಾರೋಪಿ ನಿಚ್ಚೋ ನಾಮ ನತ್ಥೀತಿ.

ಏವಂ ಮಹಾಸತ್ತೋ ಪಿತು ಧಮ್ಮಕಥಂ ಕಥೇಸಿ. ಸೋ ತಸ್ಸ ಧಮ್ಮಕಥಂ ಸುತ್ವಾ ತುಣ್ಹೀ ಅಹೋಸಿ. ಅಥಸ್ಸ ಸತ್ತಸತಾನಂ ಭರಿಯಾನಂ ಆರೋಚಯಿಂಸು. ತಾ ಚ ಪಾಸಾದಾ ಓರುಯ್ಹ ತಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಗೋಪ್ಫಕೇಸು ಗಹೇತ್ವಾ ಪರಿದೇವಮಾನಾ ಗಾಥಮಾಹಂಸು –

೨೦೩.

‘‘ಛಿನ್ನಂ ನು ತುಯ್ಹಂ ಹದಯಂ, ಅದು ತೇ ಕರುಣಾ ಚ ನತ್ಥಿ ಅಮ್ಹೇಸು;

ಯಂ ನೋ ವಿಕನ್ದನ್ತಿಯೋ, ಅನಪೇಕ್ಖೋ ಪಬ್ಬಜಸಿ ದೇವಾ’’ತಿ.

ತಸ್ಸತ್ಥೋ – ಸಾಮಿ ಸುತಸೋಮ, ಅಮ್ಹೇ ವಿಧವಾ ಕತ್ವಾ ಗಚ್ಛನ್ತಸ್ಸ ಅಪ್ಪಮತ್ತಕಸ್ಸಪಿ ಸಿನೇಹಸ್ಸ ಅಭಾವೇನ ತವ ಹದಯಂ ಅಮ್ಹೇಸು ಛಿನ್ನಂ ನು, ಉದಾಹು ಕರುಣಾಯ ಅಭಾವೇನ ಕಾರುಞ್ಞಂ ವಾ ನತ್ಥಿ, ಯಂ ನೋ ಏವಂ ವಿಕನ್ದನ್ತಿಯೋ ಪಹಾಯ ಪಬ್ಬಜಸೀತಿ.

ಮಹಾಸತ್ತೋ ತಾಸಂ ಪಾದಮೂಲೇ ಪರಿವತ್ತಿತ್ವಾ ಪರಿದೇವಮಾನಾನಂ ಪರಿದೇವನಸದ್ದಂ ಸುತ್ವಾ ಅನನ್ತರಂ ಗಾಥಮಾಹ –

೨೦೪.

‘‘ನ ಚ ಮಯ್ಹಂ ಛಿನ್ನಂ ಹದಯಂ, ಅತ್ಥಿ ಕರುಣಾಪಿ ಮಯ್ಹಂ ತುಮ್ಹೇಸು;

ಸಗ್ಗಞ್ಚ ಪತ್ಥಯಾನೋ, ತೇನ ಅಹಂ ಪಬ್ಬಜಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಸಗ್ಗಞ್ಚಾತಿ ಅಹಂ ಸಗ್ಗಞ್ಚ ಪತ್ಥಯನ್ತೋ ಯಸ್ಮಾ ಅಯಂ ಪಬ್ಬಜ್ಜಾ ನಾಮ ಬುದ್ಧಾದೀಹಿ ವಣ್ಣಿತಾ, ತಸ್ಮಾ ಪಬ್ಬಜಿಸ್ಸಾಮಿ, ತುಮ್ಹೇ ಮಾ ಚಿನ್ತಯಿತ್ಥಾತಿ ತಾ ಅಸ್ಸಾಸೇಸಿ.

ಅಥಸ್ಸ ಅಗ್ಗಮಹೇಸಿಯಾ ಆರೋಚೇಸುಂ. ಸಾ ಗರುಭಾರಾ ಪರಿಪುಣ್ಣಗಬ್ಭಾಪಿ ಸಮಾನಾ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಮಹಾಸತ್ತಂ ವನ್ದಿತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ಠಿತಾ ತಿಸ್ಸೋ ಗಾಥಾಯೋ ಅಭಾಸಿ –

೨೦೫.

‘‘ದುಲ್ಲದ್ಧಂ ಮೇ ಆಸಿ ಸುತಸೋಮ, ಯಸ್ಸ ತೇ ಅಹಂ ಭರಿಯಾ;

ಯಂ ಮೇ ವಿಲಪನ್ತಿಯಾ, ಅನಪೇಕ್ಖೋ ಪಬ್ಬಜಸಿ ದೇವ.

೨೦೬.

‘‘ದುಲ್ಲದ್ಧಂ ಮೇ ಆಸಿ ಸುತಸೋಮ, ಯಸ್ಸ ತೇ ಅಹಂ ಭರಿಯಾ;

ಯಂ ಮೇ ಕುಚ್ಛಿಪಟಿಸನ್ಧಿಂ, ಅನಪೇಕ್ಖೋ ಪಬ್ಬಜಸಿ ದೇವ.

೨೦೭.

‘‘ಪರಿಪಕ್ಕೋ ಮೇ ಗಬ್ಭೋ, ಕುಚ್ಛಿಗತೋ ಯಾವ ನಂ ವಿಜಾಯಾಮಿ;

ಮಾಹಂ ಏಕಾ ವಿಧವಾ, ಪಚ್ಛಾ ದುಕ್ಖಾನಿ ಅದ್ದಕ್ಖಿ’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ಯಂ ಮೇತಿ ಯಸ್ಮಾ ಮಮ ವಿಲಪನ್ತಿಯಾ ತ್ವಂ ಅನಪೇಕ್ಖೋ ಪಬ್ಬಜಸಿ, ತಸ್ಮಾ ಯಂ ಮಯಾ ತವ ಸನ್ತಿಕಾ ಅಗ್ಗಮಹೇಸಿಟ್ಠಾನಂ ಲದ್ಧಂ, ತಂ ದುಲ್ಲದ್ಧಮೇವ ಆಸಿ. ದುತಿಯಗಾಥಾಯ ಯಸ್ಮಾ ಮಂ ತ್ವಂ ಕುಚ್ಛಿಪಟಿಸನ್ಧಿಂ ಪಹಾಯ ಅನಪೇಕ್ಖೋ ಪಬ್ಬಜಸಿ, ತಸ್ಮಾ ಯಂ ಮಯಾ ತವ ಭರಿಯತ್ತಂ ಲದ್ಧಂ, ತಂ ದುಲ್ಲದ್ಧಂ ಮೇತಿ ಅತ್ಥೋ. ಯಾವ ನನ್ತಿ ಯಾವಾಹಂ ತಂ ಗಬ್ಭಂ ವಿಜಾಯಾಮಿ, ತಾವ ಅಧಿವಾಸೇಹೀತಿ.

ತತೋ ಮಹಾಸತ್ತೋ ಗಾಥಮಾಹ –

೨೦೮.

‘‘ಪರಿಪಕ್ಕೋ ತೇ ಗಬ್ಭೋ, ಕುಚ್ಛಿಗತೋ ಇಙ್ಘ ತ್ವಂ ವಿಜಾಯಸ್ಸು;

ಪುತ್ತಂ ಅನೋಮವಣ್ಣಂ, ತಂ ಹಿತ್ವಾ ಪಬ್ಬಜಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಪುತ್ತನ್ತಿ, ಭದ್ದೇ, ತವ ಗಬ್ಭೋ ಪರಿಪಕ್ಕೋತಿ ಜಾನಾಮಿ, ತ್ವಂ ಪನ ವಿಜಾಯಮಾನಾ ಪುತ್ತಂ ವಿಜಾಯಿಸ್ಸಸಿ, ನ ಧೀತರಂ, ಸಾ ತ್ವಂ ಸೋತ್ಥಿನಾ ವಿಜಾಯಸ್ಸು ಪುತ್ತಂ, ಅಹಂ ಪನ ಸದ್ಧಿಂ ತಯಾ ತಂ ಪುತ್ತಂ ಹಿತ್ವಾ ಪಬ್ಬಜಿಸ್ಸಾಮಿಯೇವಾತಿ.

ಸಾ ತಸ್ಸ ವಚನಂ ಸುತ್ವಾ ಸೋಕಂ ಸನ್ಧಾರೇತುಂ ಅಸಕ್ಕೋನ್ತೀ ‘‘ಇತೋ ದಾನಿ ಪಟ್ಠಾಯ, ದೇವ, ಅಮ್ಹಾಕಂ ಸಿರೀ ನಾಮ ನತ್ಥೀ’’ತಿ ಉಭೋಹಿ ಹತ್ಥೇಹಿ ಹದಯಂ ಧಾರಯಮಾನಾ ಅಸ್ಸೂನಿ ಮುಞ್ಚನ್ತೀ ಮಹಾಸದ್ದೇನ ಪರಿದೇವಿ. ಅಥ ನಂ ಸಮಸ್ಸಾಸೇನ್ತೋ ಮಹಾಸತ್ತೋ ಗಾಥಮಾಹ –

೨೦೯.

‘‘ಮಾ ತ್ವಂ ಚನ್ದೇ ರುದಿ, ಮಾ ಸೋಚಿ ವನತಿಮಿರಮತ್ತಕ್ಖಿ;

ಆರೋಹ ವರಪಾಸಾದಂ, ಅನಪೇಕ್ಖೋ ಅಹಂ ಗಮಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಮಾ ತ್ವಂ ಚನ್ದೇ ರುದೀತಿ, ಭದ್ದೇ ಚನ್ದಾದೇವಿ, ತ್ವಂ ಮಾ ರೋದಿ ಮಾ ಸೋಚಿ. ವನತಿಮಿರಮತ್ತಕ್ಖೀತಿ ಗಿರಿಕಣ್ಣಿಕಪುಪ್ಫಸಮಾನನೇತ್ತೇ. ಪಾಳಿಯಂ ಪನ ‘‘ಕೋವಿಳಾರತಮ್ಬಕ್ಖೀ’’ತಿ ಲಿಖಿತಂ, ತಸ್ಸಾ ಕೋವಿಳಾರಪುಪ್ಫಂ ವಿಯ ತಮ್ಬನೇತ್ತೇತಿ ಅತ್ಥೋ.

ಸಾ ತಸ್ಸ ವಚನಂ ಸುತ್ವಾ ಠಾತುಂ ಅಸಕ್ಕೋನ್ತೀ ಪಾಸಾದಂ ಆರುಯ್ಹ ರೋದಮಾನಾ ನಿಸೀದಿ. ಅಥ ನಂ ಬೋಧಿಸತ್ತಸ್ಸ ಜೇಟ್ಠಪುತ್ತೋ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಕಿಂ ನು ಖೋ ಮೇ ಮಾತಾ ರೋದನ್ತೀ ನಿಸಿನ್ನಾ’’ತಿ ತಂ ಪುಚ್ಛನ್ತೋ ಗಾಥಮಾಹ –

೨೧೦.

‘‘ಕೋ ತಂ ಅಮ್ಮ ಕೋಪೇಸಿ, ಕಿಂ ರೋದಸಿ ಪೇಕ್ಖಸಿ ಚ ಮಂ ಬಾಳ್ಹಂ;

ಕಂ ಅವಜ್ಝಂ ಘಾತೇಮಿ, ಞಾತೀನಂ ಉದಿಕ್ಖಮಾನಾನ’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ಕೋಪೇಸೀತಿ, ಅಮ್ಮ! ಕೋ ನಾಮ ತಂ ಕೋಪೇಸಿ, ಕೋ ತೇ ಅಪ್ಪಿಯಂ ಅಕಾಸಿ. ಪೇಕ್ಖಸಿ ಚಾತಿ ಮಂ ಬಾಳ್ಹಂ ಪೇಕ್ಖನ್ತೀ ಕಿಂಕಾರಣಾ ರೋದಸೀತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ. ಕಂ ಅವಜ್ಝಂ ಘಾತೇಮೀತಿ ಅಘಾತೇತಬ್ಬಮ್ಪಿ ಕಂ ಘಾತೇಮಿ ಅತ್ತನೋ ಞಾತೀನಂ ಉದಿಕ್ಖಮಾನಾನಞ್ಞೇವ, ಅಕ್ಖಾಹಿ ಮೇತಿ ಪುಚ್ಛತಿ.

ತತೋ ದೇವೀ ಗಾಥಮಾಹ –

೨೧೧.

‘‘ನ ಹಿ ಸೋ ಸಕ್ಕಾ ಹನ್ತುಂ, ವಿಜಿತಾವೀ ಯೋ ಮಂ ತಾತ ಕೋಪೇಸಿ;

ಪಿತಾ ತೇ ಮಂ ತಾತ ಅವಚ, ಅನಪೇಕ್ಖೋ ಅಹಂ ಗಮಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ವಿಜಿತಾವೀತಿ, ತಾತ, ಯೋ ಮಂ ಇಮಿಸ್ಸಾ ಪಥವಿಯಾ ವಿಜಿತಾವೀ ಕೋಪೇಸಿ, ಅಪ್ಪಿಯಸಮುದಾಚಾರೇನ ಮೇ ಹದಯೇ ಕೋಪಞ್ಚ ಸೋಕಞ್ಚ ಪವೇಸೇಸಿ, ಸೋ ತಯಾ ಹನ್ತುಂ ನ ಸಕ್ಕಾ, ಮಞ್ಹಿ, ತಾತ, ತವ ಪಿತಾ ‘‘ಅಹಂ ರಜ್ಜಸಿರಿಞ್ಚ ತಞ್ಚ ಪಹಾಯ ಅರಞ್ಞಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ಪಬ್ಬಜಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಅವಚ, ಇದಂ ಮೇ ರೋದನಕಾರಣನ್ತಿ.

ಸೋ ತಸ್ಸಾ ವಚನಂ ಸುತ್ವಾ ‘‘ಅಮ್ಮ! ಕಿಂ ನಾಮ ತ್ವಂ ಕಥೇಸಿ, ನನು ಏವಂ ಸನ್ತೇ ಮಯಂ ಅನಾಥಾ ನಾಮ ಭವಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ಪರಿದೇವನ್ತೋ ಗಾಥಮಾಹ –

೨೧೨.

‘‘ಯೋಹಂ ಪುಬ್ಬೇ ನಿಯ್ಯಾಮಿ, ಉಯ್ಯಾನಂ ಮತ್ತಕುಞ್ಜರೇ ಚ ಯೋಧೇಮಿ;

ಸುತಸೋಮೇ ಪಬ್ಬಜಿತೇ, ಕಥಂ ನು ದಾನಿ ಕರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ.

ತಸ್ಸತ್ಥೋ – ಯೋ ಅಹಂ ಪುಬ್ಬೇ ಚತುಆಜಞ್ಞಯುತ್ತಂ ಸಬ್ಬಾಲಙ್ಕಾರಪಟಿಮಣ್ಡಿತಂ ರಥಂ ಅಭಿರುಯ್ಹ ಉಯ್ಯಾನಂ ಗಚ್ಛಾಮಿ, ಮತ್ತಕುಞ್ಜರೇ ಚ ಯೋಧೇಮಿ, ಅಞ್ಞೇಹಿ ಚ ಅಸ್ಸಕೀಳಾದೀಹಿ ಕೀಳಾಮಿ, ಸ್ವಾಹಂ ಇದಾನಿ ಸುತಸೋಮೇ ಪಬ್ಬಜಿತೇ ಕಥಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮೀತಿ?

ಅಥಸ್ಸ ಕನಿಟ್ಠಭಾತಾ ಸತ್ತವಸ್ಸಿಕೋ ತೇ ಉಭೋಪಿ ರೋದನ್ತೇ ದಿಸ್ವಾ ಮಾತರಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ, ‘‘ಅಮ್ಮ! ಕಿಂಕಾರಣಾ ತುಮ್ಹೇ ರೋದಥಾ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ತಮತ್ಥಂ ಸುತ್ವಾ ‘‘ತೇನ ಹಿ ಮಾ ರೋದಥ, ಅಹಂ ತಾತಸ್ಸ ಪಬ್ಬಜಿತುಂ ನ ದಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಉಭೋಪಿ ತೇ ಅಸ್ಸಾಸೇತ್ವಾ ಧಾತಿಯಾ ಸದ್ಧಿಂ ಪಾಸಾದಾ ಓರುಯ್ಹ ಪಿತು ಸನ್ತಿಕಂ ಗನ್ತ್ವಾ, ‘‘ತಾತ, ತ್ವಂ ಕಿರ ಅಮ್ಹೇ ಅಕಾಮಕೇ ಪಹಾಯ ‘ಪಬ್ಬಜಾಮೀ’ತಿ ವದಸಿ, ಅಹಂ ತೇ ಪಬ್ಬಜಿತುಂ ನ ದಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಪಿತರಂ ಗೀವಾಯ ದಳ್ಹಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಗಾಥಮಾಹ –

೨೧೩.

‘‘ಮಾತುಚ್ಚ ಮೇ ರುದನ್ತ್ಯಾ, ಜೇಟ್ಠಸ್ಸ ಚ ಭಾತುನೋ ಅಕಾಮಸ್ಸ;

ಹತ್ಥೇಪಿ ತೇ ಗಹೇಸ್ಸಂ, ನ ಹಿ ಗಚ್ಛಸಿ ನೋ ಅಕಾಮಾನ’’ನ್ತಿ.

ಮಹಾಸತ್ತೋ ಚಿನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಅಯಂ ಮೇ ಪರಿಪನ್ಥಂ ಕರೋತಿ, ಕೇನ ನು ಖೋ ನಂ ಉಪಾಯೇನ ಪಟಿಕ್ಕಮಾಪೇಯ್ಯ’’ನ್ತಿ. ತತೋ ಧಾತಿಂ ಓಲೋಕೇತ್ವಾ, ‘‘ಅಮ್ಮ! ಧಾತಿ ಹನ್ದಿಮಂ ಮಣಿಕ್ಖನ್ಧಪಿಳನ್ಧನಂ, ತವೇಸೋ ಹೋತು ಹತ್ಥೇ, ಪುತ್ತಂ ಅಪನೇಹಿ, ಮಾ ಮೇ ಅನ್ತರಾಯಂ ಕರೀ’’ತಿ ಸಯಂ ಪುತ್ತಂ ಹತ್ಥೇ ಗಹೇತ್ವಾ ಅಪನೇತುಂ ಅಸಕ್ಕೋನ್ತೋ ತಸ್ಸಾ ಲಞ್ಜಂ ಪಟಿಜಾನೇತ್ವಾ ಗಾಥಮಾಹ –

೨೧೪.

‘‘ಉಟ್ಠೇಹಿ ತ್ವಂ ಧಾತಿ, ಇಮಂ ಕುಮಾರಂ ರಮೇಹಿ ಅಞ್ಞತ್ಥ;

ಮಾ ಮೇ ಪರಿಪನ್ಥಮಕಾಸಿ, ಸಗ್ಗಂ ಮಮ ಪತ್ಥಯಾನಸ್ಸಾ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಇಮಂ ಕುಮಾರನ್ತಿ, ಅಮ್ಮ! ಧಾತಿ ತ್ವಂ ಉಟ್ಠೇಹಿ, ಇಮಂ ಕುಮಾರಂ ಅಪನೇತ್ವಾ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಇಮಂ ಮಣಿಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಅಞ್ಞತ್ಥ ನಂ ಅಭಿರಮೇಹೀತಿ.

ಸಾ ಲಞ್ಜಂ ಲಭಿತ್ವಾ ಕುಮಾರಂ ಸಞ್ಞಾಪೇತ್ವಾ ಆದಾಯ ಅಞ್ಞತ್ಥ ಗನ್ತ್ವಾ ಪರಿದೇವಮಾನಾ ಗಾಥಮಾಹ –

೨೧೫.

‘‘ಯಂ ನೂನಿಮಂ ದದೇಯ್ಯಂ ಪಭಙ್ಕರಂ, ಕೋ ನು ಮೇ ಇಮಿನಾತ್ಥೋ;

ಸುತಸೋಮೇ ಪಬ್ಬಜಿತೇ, ಕಿಂ ನು ಮೇನಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ.

ತಸ್ಸತ್ಥೋ – ಯಂ ನೂನ ಅಹಂ ಇಮಂ ಲಞ್ಜತ್ಥಾಯ ಗಹಿತಂ ಪಭಙ್ಕರಂ ಸುಪ್ಪಭಾಸಂ ಮಣಿಂ ದದೇಯ್ಯಂ, ಕೋ ನು ಮಯ್ಹಂ ಸುತಸೋಮನರಿನ್ದೇ ಪಬ್ಬಜಿತೇ ಇಮಿನಾ ಅತ್ಥೋ, ಕಿಂ ನು ಮೇನಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮಿ, ಅಹಂ ತಸ್ಮಿಂ ಪಬ್ಬಜಿತೇ ಇಮಂ ಲಭಿಸ್ಸಾಮಿ, ಲಭನ್ತೀಪಿ ಚ ಕಿಂ ನು ಖೋ ಏತಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮಿ, ಪಸ್ಸಥ ಮೇ ಕಮ್ಮನ್ತಿ.

ತತೋ ಮಹಾಸೇನಗುತ್ತೋ ಚಿನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಅಯಂ ರಾಜಾ ‘‘ಗೇಹೇ ಮೇ ಧನಂ ಮನ್ದ’ನ್ತಿ ಸಞ್ಞಂ ಕರೋತಿ ಮಞ್ಞೇ, ಬಹುಭಾವಮಸ್ಸ ಕಥೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ. ಸೋ ಉಟ್ಠಾಯ ವನ್ದಿತ್ವಾ ಗಾಥಮಾಹ –

೨೧೬.

‘‘ಕೋಸೋ ಚ ತುಯ್ಹಂ ವಿಪುಲೋ, ಕೋಟ್ಠಾಗಾರಞ್ಚ ತುಯ್ಹಂ ಪರಿಪೂರಂ;

ಪಥವೀ ಚ ತುಯ್ಹಂ ವಿಜಿತಾ, ರಮಸ್ಸು ಮಾ ಪಬ್ಬಜಿ ದೇವಾ’’ತಿ.

ತಂ ಸುತ್ವಾ ಮಹಾಸತ್ತೋ ಗಾಥಮಾಹ –

೨೧೭.

‘‘ಕೋಸೋ ಚ ಮಯ್ಹಂ ವಿಪುಲೋ, ಕೋಟ್ಠಾಗಾರಞ್ಚ ಮಯ್ಹಂ ಪರಿಪೂರಂ;

ಪಥವೀ ಚ ಮಯ್ಹಂ ವಿಜಿತಾ, ತಂ ಹಿತ್ವಾ ಪಬ್ಬಜಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ.

ತಂ ಸುತ್ವಾ ತಸ್ಮಿಂ ಅಪಗತೇ ಕುಲವಡ್ಢನಸೇಟ್ಠಿ ನಾಮ ಉಟ್ಠಾಯ ವನ್ದಿತ್ವಾ ಗಾಥಮಾಹ –

೨೧೮.

‘‘ಮಯ್ಹಮ್ಪಿ ಧನಂ ಪಹೂತಂ, ಸಙ್ಖ್ಯಾತುಂ ನೋಪಿ ದೇವ ಸಕ್ಕೋಮಿ;

ತಂ ತೇ ದದಾಮಿ ಸಬ್ಬಮ್ಪಿ, ರಮಸ್ಸು ಮಾ ಪಬ್ಬಜಿ ದೇವಾ’’ತಿ.

ತಂ ಸುತ್ವಾ ಮಹಾಸತ್ತೋ ಗಾಥಮಾಹ –

೨೧೯.

‘‘ಜಾನಾಮಿ ಧನಂ ಪಹೂತಂ, ಕುಲವಡ್ಢನ ಪೂಜಿತೋ ತಯಾ ಚಸ್ಮಿ;

ಸಗ್ಗಞ್ಚ ಪತ್ಥಯಾನೋ, ತೇನ ಅಹಂ ಪಬ್ಬಜಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ.

ತಂ ಸುತ್ವಾ ಕುಲವಡ್ಢನೇ ಅಪಗತೇ ಮಹಾಸತ್ತೋ ಸೋಮದತ್ತಂ ಕನಿಟ್ಠಭಾತರಂ ಆಮನ್ತೇತ್ವಾ, ‘‘ತಾತ, ಅಹಂ ಪಞ್ಜರಪಕ್ಖಿತ್ತೋ ವನಕುಕ್ಕುಟೋ ವಿಯ ಉಕ್ಕಣ್ಠಿತೋ, ಮಂ ಘರಾವಾಸೇ ಅನಭಿರತಿ ಅಭಿಭವತಿ, ಅಜ್ಜೇವ ಪಬ್ಬಜಿಸ್ಸಾಮಿ, ತ್ವಂ ಇಮಂ ರಜ್ಜಂ ಪಟಿಪಜ್ಜಾ’’ತಿ ರಜ್ಜಂ ನಿಯ್ಯಾದೇನ್ತೋ ಗಾಥಮಾಹ –

೨೨೦.

‘‘ಉಕ್ಕಣ್ಠಿತೋಸ್ಮಿ ಬಾಳ್ಹಂ, ಅರತಿ ಮಂ ಸೋಮದತ್ತ ಆವಿಸತಿ;

ಬಹುಕಾಪಿ ಮೇ ಅನ್ತರಾಯಾ, ಅಜ್ಜೇವಾಹಂ ಪಬ್ಬಜಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ.

ತಂ ಸುತ್ವಾ ಸೋಪಿ ಪಬ್ಬಜಿತುಕಾಮೋ ತಂ ದೀಪೇನ್ತೋ ಇತರಂ ಗಾಥಮಾಹ –

೨೨೧.

‘‘ಇದಞ್ಚ ತುಯ್ಹಂ ರುಚಿತಂ, ಸುತಸೋಮ ಅಜ್ಜೇವ ದಾನಿ ತ್ವಂ ಪಬ್ಬಜ;

ಅಹಮ್ಪಿ ಪಬ್ಬಜಿಸ್ಸಾಮಿ, ನ ಉಸ್ಸಹೇ ತಯಾ ವಿನಾ ಅಹಂ ಠಾತು’’ನ್ತಿ.

ಅಥ ನಂ ಸೋ ಪಟಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಉಪಡ್ಢಂ ಗಾಥಮಾಹ –

೨೨೨.

‘‘ನ ಹಿ ಸಕ್ಕಾ ಪಬ್ಬಜಿತುಂ, ನಗರೇ ನ ಹಿ ಪಚ್ಚತಿ ಜನಪದೇ ಚಾ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ನ ಹಿ ಪಚ್ಚತೀತಿ ಇದಾನೇವ ತಾವ ಮಮ ಪಬ್ಬಜ್ಜಾಧಿಪ್ಪಾಯಂ ಸುತ್ವಾವ ಇಮಸ್ಮಿಂ ದ್ವಾದಸಯೋಜನಿಕೇ ಸುದಸ್ಸನನಗರೇ ಚ ಸಕಲಜನಪದೇ ಚ ನ ಪಚ್ಚತಿ, ಕೋಚಿ ಉದ್ಧನೇ ಅಗ್ಗಿಂ ನ ಜಾಲೇತಿ, ಅಮ್ಹೇಸು ಪನ ದ್ವೀಸು ಪಬ್ಬಜಿತೇಸು ಅನಾಥಾವ ರಟ್ಠವಾಸಿನೋ ಭವಿಸ್ಸನ್ತಿ, ತಸ್ಮಾ ನ ಹಿ ಸಕ್ಕಾ ತಯಾ ಪಬ್ಬಜಿತುಂ, ಅಹಮೇವ ಪಬ್ಬಜಿಸ್ಸಾಮೀತಿ.

ತಂ ಸುತ್ವಾ ಮಹಾಜನೋ ಮಹಾಸತ್ತಸ್ಸ ಪಾದಮೂಲೇ ಪರಿವತ್ತಿತ್ವಾ ಪರಿದೇವನ್ತೋ ಉಪಡ್ಢಗಾಥಮಾಹ –

‘‘ಸುತಸೋಮೇ ಪಬ್ಬಜಿತೇ, ಕಥಂ ನು ದಾನಿ ಕರಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ.

ತತೋ ಮಹಾಸತ್ತೋ ‘‘ಅಲಂ ಮಾ ಸೋಚಯಿತ್ಥ, ಅಹಂ ಚಿರಮ್ಪಿ ಠತ್ವಾ ತುಮ್ಹೇಹಿ ವಿನಾ ಭವಿಸ್ಸಾಮಿ, ಉಪ್ಪನ್ನಸಙ್ಖಾರೋ ಹಿ ನಿಚ್ಚೋ ನಾಮ ನತ್ಥೀ’’ತಿ ಮಹಾಜನಸ್ಸ ಧಮ್ಮಂ ಕಥೇನ್ತೋ ಆಹ –

೨೨೩.

‘‘ಉಪನೀಯತಿದಂ ಮಞ್ಞೇ, ಪರಿತ್ತಂ ಉದಕಂವ ಚಙ್ಕವಾರಮ್ಹಿ;

ಏವಂ ಸುಪರಿತ್ತಕೇ ಜೀವಿತೇ, ನ ಚ ಪಮಜ್ಜಿತುಂ ಕಾಲೋ.

೨೨೪.

‘‘ಉಪನೀಯತಿದಂ ಮಞ್ಞೇ, ಪರಿತ್ತಂ ಉದಕಂವ ಚಙ್ಕವಾರಮ್ಹಿ;

ಏವಂ ಸುಪರಿತ್ತಕೇ ಜೀವಿತೇ, ಅನ್ಧಬಾಲಾ ಪಮಜ್ಜನ್ತಿ.

೨೨೫.

‘‘ತೇ ವಡ್ಢಯನ್ತಿ ನಿರಯಂ, ತಿರಚ್ಛಾನಯೋನಿಞ್ಚ ಪೇತ್ತಿವಿಸಯಞ್ಚ;

ತಣ್ಹಾಯ ಬನ್ಧನಬದ್ಧಾ, ವಡ್ಢೇನ್ತಿ ಅಸುರಕಾಯ’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ಉಪನೀಯತಿದಂ ಮಞ್ಞೇತಿ, ತಾತ, ‘‘ಇದಂ ಜೀವಿತಂ ಉಪನೀಯತೀ’’ತಿ ಅಹಂ ಮಞ್ಞಾಮಿ. ಅಞ್ಞೇಸು ಸುತ್ತೇಸು ಉಪಸಂಹರಣತ್ಥೋ ಉಪನಿಯ್ಯನತ್ಥೋ, ಇಧ ಪನ ಪರಿಯಾದಾನತ್ಥೋ. ತಸ್ಮಾ ಯಥಾ ಪರಿತ್ತಂ ಉದಕಂ ರಜಕಾನಂ ಖಾರಚಙ್ಕವಾರೇ ಪಕ್ಖಿತ್ತಂ ಸೀಘಂ ಪರಿಯಾದಿಯತಿ, ತಥಾ ಜೀವಿತಮ್ಪಿ. ಏವಂ ಸುಪರಿತ್ತಕೇ ಜೀವಿತೇ ತಂ ಪರಿತ್ತಕಂ ಆಯುಸಙ್ಖಾರಂ ಗಹೇತ್ವಾ ವಿಚರನ್ತಾನಂ ಸತ್ತಾನಂ ನ ಪುಞ್ಞಕಿರಿಯಾಯ ಪಮಜ್ಜಿತುಂ ಕಾಲೋ, ಅಪ್ಪಮಾದೋವ ಕಾತುಂ ವಟ್ಟತೀತಿ ಅಯಮೇತ್ಥ ಅತ್ಥೋ. ಅನ್ಧಬಾಲಾ ಪಮಜ್ಜನ್ತೀತಿ ಅಜರಾಮರಾ ವಿಯ ಹುತ್ವಾ ಗೂಥಕಲಲೇ ಸೂಕರಾ ವಿಯ ಹುತ್ವಾ ಕಾಮಪಙ್ಕೇ ನಿಮುಜ್ಜನ್ತಾ ಪಮಜ್ಜನ್ತಿ. ಅಸುರಕಾಯನ್ತಿ ಕಾಳಕಞ್ಜಿಕಅಸುರಯೋನಿಞ್ಚ ವಡ್ಢೇನ್ತೀತಿ ಅತ್ಥೋ.

ಏವಂ ಮಹಾಸತ್ತೋ ಮಹಾಜನಸ್ಸ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇತ್ವಾ ಪುಬ್ಬಕಂ ನಾಮ ಪಾಸಾದಂ ಆರುಯ್ಹ ಸತ್ತಮಾಯ ಭೂಮಿಯಾ ಠಿತೋ ಖಗ್ಗೇನ ಚೂಳಂ ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ‘‘ಅಹಂ ತುಮ್ಹಾಕಂ ಕಿಞ್ಚಿ ನ ಹೋಮಿ, ಅತ್ತನೋ ರಾಜಾನಂ ಗಣ್ಹಥಾ’’ತಿ ಸವೇಠನಂ ಚೂಳಂ ಮಹಾಜನಸ್ಸ ಅನ್ತರೇ ಖಿಪಿ. ತಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಮಹಾಜನೋ ಭೂಮಿಯಂ ಪರಿವಟ್ಟೇನ್ತೋ ಪರಿವಟ್ಟೇನ್ತೋ ಪರಿದೇವಿ. ತಸ್ಮಿಂ ಠಾನೇ ಮಹನ್ತಂ ರಜಗ್ಗಂ ಉಟ್ಠಹಿ. ಪಟಿಕ್ಕಮಿತ್ವಾ ಠಿತಜನೋ ತಂ ಓಲೋಕೇತ್ವಾ ‘‘ರಞ್ಞಾ ಚೂಳಂ ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ಸವೇಠನಾ ಚೂಳಾ ಮಹಾಜನಸ್ಸ ಅನ್ತರೇ ಖಿತ್ತಾ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ತೇನಾಯಂ ಪಾಸಾದಸ್ಸ ಅವಿದೂರೇ ರಜವಟ್ಟಿ ಉಗ್ಗತಾ’’ತಿ ಪರಿದೇವನ್ತೋ ಗಾಥಮಾಹ –

೨೨೬.

‘‘ಊಹಞ್ಞತೇ ರಜಗ್ಗಂ ಅವಿದೂರೇ, ಪುಬ್ಬಕಮ್ಹಿ ಚ ಪಾಸಾದೇ;

ಮಞ್ಞೇ ನೋ ಕೇಸಾ ಛಿನ್ನಾ, ಯಸಸ್ಸಿನೋ ಧಮ್ಮರಾಜಸ್ಸಾ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಊಹಞ್ಞತೇತಿ ಉಟ್ಠಹತಿ. ರಜಗ್ಗನ್ತಿ ರಜಕ್ಖನ್ಧೋ. ಅವಿದೂರೇತಿ ಇತೋ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಠಿತಟ್ಠಾನತೋ ಅವಿದೂರೇ. ಪುಬ್ಬಕಮ್ಹೀತಿ ಪುಬ್ಬಕಪಾಸಾದಸ್ಸ ಸಮೀಪೇ. ಮಞ್ಞೇ ನೋತಿ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಧಮ್ಮರಾಜಸ್ಸ ಕೇಸಾ ಛಿನ್ನಾ ಭವಿಸ್ಸನ್ತೀತಿ ಮಞ್ಞಾಮ.

ಮಹಾಸತ್ತೋ ಪರಿಚಾರಿಕಂ ಪೇಸೇತ್ವಾ ಪಬ್ಬಜಿತಪರಿಕ್ಖಾರೇ ಆಹರಾಪೇತ್ವಾ ಕಪ್ಪಕೇನ ಕೇಸಮಸ್ಸುಂ ಓಹಾರಾಪೇತ್ವಾ ಅಲಙ್ಕಾರಂ ಸಯನಪಿಟ್ಠೇ ಪಾತೇತ್ವಾ ರತ್ತಪಟಾನಂ ದಸಾನಿ ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ತಾನಿ ಕಾಸಾಯಾನಿ ನಿವಾಸೇತ್ವಾ ಮತ್ತಿಕಾಪತ್ತಂ ವಾಮಅಂಸಕೂಟೇ ಲಗ್ಗೇತ್ವಾ ಕತ್ತರದಣ್ಡಂ ಆದಾಯ ಮಹಾತಲೇ ಅಪರಾಪರಂ ಚಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಪಾಸಾದಾ ಓತರಿತ್ವಾ ಅನ್ತರವೀಥಿಂ ಪಟಿಪಜ್ಜಿ. ಗಚ್ಛನ್ತಂ ಪನ ನಂ ನ ಕೋಚಿ ಸಞ್ಜಾನಿ. ಅಥಸ್ಸ ಸತ್ತಸತಾ ಖತ್ತಿಯಕಞ್ಞಾ ಪಾಸಾದಂ ಅಭಿರುಹಿತ್ವಾ ತಂ ಅದಿಸ್ವಾ ಆಭರಣಭಣ್ಡಮೇವ ದಿಸ್ವಾ ಓತರಿತ್ವಾ ಅವಸೇಸಾನಂ ಸೋಳಸಸಹಸ್ಸಾನಂ ಇತ್ಥೀನಂ ಸನ್ತಿಕಂ ಗನ್ತ್ವಾ ‘‘ಅಮ್ಹಾಕಂ ಪಿಯಸಾಮಿಕೋ ಸುತಸೋಮಮಹಿಸ್ಸರೋ ಪಬ್ಬಜಿತೋ’’ತಿ ಮಹಾಸದ್ದೇನ ಪರಿದೇವಮಾನಾವ ಬಹಿ ನಿಕ್ಖಮಿಂಸು. ತಸ್ಮಿಂ ಖಣೇ ಮಹಾಜನೋ ತಸ್ಸ ಪಬ್ಬಜಿತಭಾವಂ ಅಞ್ಞಾಸಿ, ಸಕಲನಗರಂ ಸಙ್ಖುಭಿತ್ವಾ ‘‘ರಾಜಾ ಕಿರ ನೋ ಪಬ್ಬಜಿತೋ’’ತಿ ರಾಜದ್ವಾರೇ ಸನ್ನಿಪತಿ, ಮಹಾಜನೋ ‘‘ಇಧ ರಾಜಾ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ಏತ್ಥ ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಪಾಸಾದಾದೀನಿ ರಞ್ಞೋ ಪರಿಭೋಗಟ್ಠಾನಾನಿ ಗನ್ತ್ವಾ ರಾಜಾನಂ ಅದಿಸ್ವಾ –

೨೨೭.

‘‘ಅಯಮಸ್ಸ ಪಾಸಾದೋ, ಸೋವಣ್ಣಪುಪ್ಫಮಾಲ್ಯವೀತಿಕಿಣ್ಣೋ;

ಯಹಿಮನುವಿಚರಿ ರಾಜಾ, ಪರಿಕಿಣ್ಣೋ ಇತ್ಥಾಗಾರೇಹಿ.

೨೨೮.

‘‘ಅಯಮಸ್ಸ ಪಾಸಾದೋ, ಸೋವಣ್ಣಪುಪ್ಫಮಾಲ್ಯವೀತಿಕಿಣ್ಣೋ;

ಯಹಿಮನುವಿಚರಿ ರಾಜಾ, ಪರಿಕಿಣ್ಣೋ ಞಾತಿಸಙ್ಘೇನ.

೨೨೯.

‘‘ಇದಮಸ್ಸ ಕೂಟಾಗಾರಂ, ಸೋವಣ್ಣಪುಪ್ಫಮಾಲ್ಯವೀತಿಕಿಣ್ಣಂ;

ಯಹಿಮನುವಿಚರಿ ರಾಜಾ, ಪರಿಕಿಣ್ಣೋ ಇತ್ಥಾಗಾರೇಹಿ.

೨೩೦.

‘‘ಇದಮಸ್ಸ ಕೂಟಾಗಾರಂ, ಸೋವಣ್ಣಪುಪ್ಫಮಾಲ್ಯವೀತಿಕಿಣ್ಣಂ;

ಯಹಿಮನುವಿಚರಿ ರಾಜಾ, ಪರಿಕಿಣ್ಣೋ ಞಾತಿಸಙ್ಘೇನ.

೨೩೧.

‘‘ಅಯಮಸ್ಸ ಅಸೋಕವನಿಕಾ, ಸುಪುಪ್ಫಿತಾ ಸಬ್ಬಕಾಲಿಕಾ ರಮ್ಮಾ;

ಯಹಿಮನುವಿಚರಿ ರಾಜಾ, ಪರಿಕಿಣ್ಣೋ ಇತ್ಥಾಗಾರೇಹಿ.

೨೩೨.

‘‘ಅಯಮಸ್ಸ ಅಸೋಕವನಿಕಾ, ಸುಪುಪ್ಫಿತಾ ಸಬ್ಬಕಾಲಿಕಾ ರಮ್ಮಾ;

ಯಹಿಮನುವಿಚರಿ ರಾಜಾ, ಪರಿಕಿಣ್ಣೋ ಞಾತಿಸಙ್ಘೇನ.

೨೩೩.

‘‘ಇದಮಸ್ಸ ಉಯ್ಯಾನಂ, ಸುಪುಪ್ಫಿತಂ ಸಬ್ಬಕಾಲಿಕಂ ರಮ್ಮಂ;

ಯಹಿಮನುವಿಚರಿ ರಾಜಾ, ಪರಿಕಿಣ್ಣೋ ಇತ್ಥಾಗಾರೇಹಿ.

೨೩೪.

‘‘ಇದಮಸ್ಸ ಉಯ್ಯಾನಂ, ಸುಪುಪ್ಫಿತಂ ಸಬ್ಬಕಾಲಿಕಂ ರಮ್ಮಂ;

ಯಹಿಮನುವಿಚರಿ ರಾಜಾ, ಪರಿಕಿಣ್ಣೋ ಞಾತಿಸಙ್ಘೇನ.

೨೩೫.

‘‘ಇದಮಸ್ಸ ಕಣಿಕಾರವನಂ, ಸುಪುಪ್ಫಿತಂ ಸಬ್ಬಕಾಲಿಕಂ ರಮ್ಮಂ;

ಯಹಿಮನುವಿಚರಿ ರಾಜಾ, ಪರಿಕಿಣ್ಣೋ ಇತ್ಥಾಗಾರೇಹಿ.

೨೩೬.

‘‘ಇದಮಸ್ಸ ಕಣಿಕಾರವನಂ, ಸುಪುಪ್ಫಿತಂ ಸಬ್ಬಕಾಲಿಕಂ ರಮ್ಮಂ;

ಯಹಿಮನುವಿಚರಿ ರಾಜಾ, ಪರಿಕಿಣ್ಣೋ ಞಾತಿಸಙ್ಘೇನ.

೨೩೭.

‘‘ಇದಮಸ್ಸ ಪಾಟಲಿವನಂ, ಸುಪುಪ್ಫಿತಂ ಸಬ್ಬಕಾಲಿಕಂ ರಮ್ಮಂ;

ಯಹಿಮನುವಿಚರಿ ರಾಜಾ, ಪರಿಕಿಣ್ಣೋ ಇತ್ಥಾಗಾರೇಹಿ.

೨೩೮.

‘‘ಇದಮಸ್ಸ ಪಾಟಲಿವನಂ, ಸುಪುಪ್ಫಿತಂ ಸಬ್ಬಕಾಲಿಕಂ ರಮ್ಮಂ;

ಯಹಿಮನುವಿಚರಿ ರಾಜಾ, ಪರಿಕಿಣ್ಣೋ ಞಾತಿಸಙ್ಘೇನ.

೨೩೯.

‘‘ಇದಮಸ್ಸ ಅಮ್ಬವನಂ, ಸುಪುಪ್ಫಿತಂ ಸಬ್ಬಕಾಲಿಕಂ ರಮ್ಮಂ;

ಯಹಿಮನುವಿಚರಿ ರಾಜಾ, ಪರಿಕಿಣ್ಣೋ ಇತ್ಥಾಗಾರೇಹಿ.

೨೪೦.

‘‘ಇದಮಸ್ಸ ಅಮ್ಬವನಂ, ಸುಪುಪ್ಫಿತಂ ಸಬ್ಬಕಾಲಿಕಂ ರಮ್ಮಂ;

ಯಹಿಮನುವಿಚರಿ ರಾಜಾ, ಪರಿಕಿಣ್ಣೋ ಞಾತಿಸಙ್ಘೇನ.

೨೪೧.

‘‘ಅಯಮಸ್ಸ ಪೋಕ್ಖರಣೀ, ಸಞ್ಛನ್ನಾ ಅಣ್ಡಜೇಹಿ ವೀತಿಕಿಣ್ಣಾ;

ಯಹಿಮನುವಿಚರಿ ರಾಜಾ, ಪರಿಕಿಣ್ಣೋ ಇತ್ಥಾಗಾರೇಹಿ.

೨೪೨.

‘‘ಅಯಮಸ್ಸ ಪೋಕ್ಖರಣೀ, ಸಞ್ಛನ್ನಾ ಅಣ್ಡಜೇಹಿ ವೀತಿಕಿಣ್ಣಾ;

ಯಹಿಮನುವಿಚರಿ ರಾಜಾ, ಪರಿಕಿಣ್ಣೋ ಞಾತಿಸಙ್ಘೇನಾ’’ತಿ. –

ಇಮಾಹಿ ಗಾಥಾಹಿ ಪರಿದೇವನ್ತೋ ವಿಚರಿ.

ತತ್ಥ ವೀತಿಕಿಣ್ಣೋತಿ ಸೋವಣ್ಣಪುಪ್ಫೇಹಿ ಚ ನಾನಾಮಾಲ್ಯೇಹಿ ಚ ಸಮೋಕಿಣ್ಣೋ. ಪರಿಕಿಣ್ಣೋತಿ ಪರಿವಾರಿತೋ. ಇತ್ಥಾಗಾರೇಹೀತಿ ದಾಸಿಯೋ ಉಪಾದಾಯ ಇತ್ಥಿಯೋ ಇತ್ಥಾಗಾರಾ ನಾಮ. ಞಾತಿಸಙ್ಘೇನಾತಿ ಅಮಚ್ಚಾಪಿ ಇಧ ಞಾತಯೋ ಏವ. ಕೂಟಾಗಾರನ್ತಿ ಸತ್ತರತನವಿಚಿತ್ತೋ ಸಯನಕೂಟಾಗಾರಗಬ್ಭೋ. ಅಸೋಕವನಿಕಾತಿ ಅಸೋಕವನಭೂಮಿ. ಸಬ್ಬಕಾಲಿಕಾತಿ ಸಬ್ಬಕಾಲಪರಿಭೋಗಕ್ಖಮಾ ನಿಚ್ಚಪುಪ್ಫಿತಾ ವಾ. ಉಯ್ಯಾನನ್ತಿ ನನ್ದನವನಚಿತ್ತಲತಾವನಸದಿಸಂ ಉಯ್ಯಾನಂ. ಸಬ್ಬಕಾಲಿಕನ್ತಿ ಛಸುಪಿ ಉತೂಸು ಉಪ್ಪಜ್ಜನಕಪುಪ್ಫಫಲಸಞ್ಛನ್ನಂ. ಕಣಿಕಾರವನಾದೀಸು ಸಬ್ಬಕಾಲಿಕನ್ತಿ ಸಬ್ಬಕಾಲೇ ಸುಪುಪ್ಫಿತಫಲಿತಮೇವ. ಸಞ್ಛನ್ನಾತಿ ನಾನಾವಿಧೇಹಿ ಜಲಜಥಲಜಕುಸುಮೇಹಿ ಸುಟ್ಠು ಸಞ್ಛನ್ನಾ. ಅಣ್ಡಜೇಹಿ ವೀತಿಕಿಣ್ಣಾತಿ ಸಕುಣಸಙ್ಘೇಹಿ ಓಕಿಣ್ಣಾ.

ಏವಂ ತೇಸು ತೇಸು ಠಾನೇಸು ಪರಿದೇವಿತ್ವಾ ಮಹಾಜನೋ ಪುನ ರಾಜಙ್ಗಣಂ ಆಗನ್ತ್ವಾ –

೨೪೩.

‘‘ರಾಜಾ ವೋ ಖೋ ಪಬ್ಬಜಿತೋ, ಸುತಸೋಮೋ ರಜ್ಜಂ ಇಮಂ ಪಹತ್ವಾನ;

ಕಾಸಾಯವತ್ಥವಸನೋ, ನಾಗೋವ ಏಕಕೋ ಚರತೀ’’ತಿ. –

ಗಾಥಂ ವತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಘರೇ ವಿಭವಂ ಪಹಾಯ ಪುತ್ತಧೀತರೋ ಹತ್ಥೇಸು ಗಹೇತ್ವಾ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ಬೋಧಿಸತ್ತಸ್ಸೇವ ಸನ್ತಿಕಂ ಅಗಮಾಸಿ, ತಥಾ ಮಾತಾಪಿತರೋ ಪುತ್ತದಾರಾ ಸೋಳಸಸಹಸ್ಸಾ ಚ ನಾಟಕಿತ್ಥಿಯೋ. ಸಕಲನಗರಂ ತುಚ್ಛಂ ವಿಯ ಅಹೋಸಿ, ಜನಪದವಾಸಿನೋಪಿ ತೇಸಂ ಪಚ್ಛತೋ ಪಚ್ಛತೋ ಗಮಿಂಸು. ಬೋಧಿಸತ್ತೋ ದ್ವಾದಸಯೋಜನಿಕಂ ಪರಿಸಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಹಿಮವನ್ತಾಭಿಮುಖೋ ಪಾಯಾಸಿ. ಅಥಸ್ಸ ಅಭಿನಿಕ್ಖಮನಂ ಞತ್ವಾ ಸಕ್ಕೋ ವಿಸ್ಸಕಮ್ಮಂ ಆಮನ್ತೇತ್ವಾ, ‘‘ತಾತ ವಿಸ್ಸಕಮ್ಮ, ಸುತಸೋಮಮಹಾರಾಜಾ ಅಭಿನಿಕ್ಖಮನಂ ನಿಕ್ಖನ್ತೋ, ವಸನಟ್ಠಾನಂ ಲದ್ಧುಂ ವಟ್ಟತಿ, ಸಮಾಗಮೋ ಚ ಮಹಾ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ಗಚ್ಛ ಹಿಮವನ್ತಪದೇಸೇ ಗಙ್ಗಾತೀರೇ ತಿಂಸಯೋಜನಾಯಾಮಂ ಪಞ್ಚದಸಯೋಜನವಿತ್ಥತಂ ಅಸ್ಸಮಪದಂ ಮಾಪೇಹೀ’’ತಿ ಪೇಸೇಸಿ. ಸೋ ತಥಾ ಕತ್ವಾ ತಸ್ಮಿಂ ಅಸ್ಸಮಪದೇ ಪಬ್ಬಜಿತಪರಿಕ್ಖಾರೇ ಪಟಿಯಾದೇತ್ವಾ ಏಕಪದಿಕಮಗ್ಗಂ ಮಾಪೇತ್ವಾ ದೇವಲೋಕಮೇವ ಗತೋ.

ಮಹಾಸತ್ತೋ ತೇನ ಮಗ್ಗೇನ ಗನ್ತ್ವಾ ತಂ ಅಸ್ಸಮಪದಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ಪಠಮಂ ಸಯಂ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ಪಚ್ಛಾ ಸೇಸೇ ಪಬ್ಬಾಜೇಸಿ, ಅಪರಭಾಗೇ ಬಹೂ ಪಬ್ಬಜಿಂಸು. ತಿಂಸಯೋಜನಿಕಂ ಠಾನಂ ಪರಿಪೂರಿ. ವಿಸ್ಸಕಮ್ಮೇನ ಪನ ಅಸ್ಸಮಮಾಪಿತನಿಯಾಮೋ ಚ ಬಹೂನಂ ಪಬ್ಬಜಿತನಿಯಾಮೋ ಚ ಬೋಧಿಸತ್ತಸ್ಸ ಅಸ್ಸಮಪದಸಂವಿದಹಿತನಿಯಾಮೋ ಚ ಹತ್ಥಿಪಾಲಜಾತಕೇ (ಜಾ. ೧.೧೫.೩೩೭ ಆದಯೋ) ಆಗತನಯೇನೇವ ವೇದಿತಬ್ಬೋ. ತತ್ಥ ಮಹಾಸತ್ತೋ ಯಸ್ಸ ಯಸ್ಸೇವ ಕಾಮವಿತಕ್ಕಾದಿ ಮಿಚ್ಛಾವಿತಕ್ಕೋ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ, ತಂ ತಂ ಆಕಾಸೇನ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಆಕಾಸೇ ಪಲ್ಲಙ್ಕೇನ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ಓವದನ್ತೋ ಗಾಥಾದ್ವಯಮಾಹ –

೨೪೪.

‘‘ಮಾಸ್ಸು ಪುಬ್ಬೇ ರತಿಕೀಳಿತಾನಿ, ಹಸಿತಾನಿ ಚ ಅನುಸ್ಸರಿತ್ಥ;

ಮಾ ವೋ ಕಾಮಾ ಹನಿಂಸು, ರಮ್ಮಞ್ಹಿ ಸುದಸ್ಸನಂ ನಗರಂ.

೨೪೫.

‘‘ಮೇತ್ತಚಿತ್ತಞ್ಚ ಭಾವೇಥ, ಅಪ್ಪಮಾಣಂ ದಿವಾ ಚ ರತ್ತೋ ಚ;

ಅಗಚ್ಛಿತ್ಥ ದೇವಪುರಂ, ಆವಾಸಂ ಪುಞ್ಞಕಮ್ಮಿನ’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ರತಿಕೀಳಿತಾನೀತಿ ಕಾಮರತಿಯೋ ಚ ಕಾಯವಾಚಾಖಿಡ್ಡಾವಸೇನ ಪವತ್ತಕೀಳಿತಾನಿ ಚ. ಮಾ ವೋ ಕಾಮಾ ಹನಿಂಸೂತಿ ಮಾ ತುಮ್ಹೇ ವತ್ಥುಕಾಮಕಿಲೇಸಕಾಮಾ ಹನಿಂಸು. ರಮ್ಮಂ ಹೀತಿ ಸುದಸ್ಸನನಗರಂ ನಾಮ ರಮಣೀಯಂ, ತಂ ಮಾ ಅನುಸ್ಸರಿತ್ಥ. ಮೇತ್ತಚಿತ್ತನ್ತಿ ಇದಂ ದೇಸನಾಮತ್ತಮೇವ, ಸೋ ಪನ ಚತ್ತಾರೋಪಿ ಬ್ರಹ್ಮವಿಹಾರೇ ಆಚಿಕ್ಖಿ. ಅಪ್ಪಮಾಣನ್ತಿ ಅಪ್ಪಮಾಣಸತ್ತಾರಮ್ಮಣಂ. ಅಗಚ್ಛಿತ್ಥಾತಿ ಗಮಿಸ್ಸಥ. ದೇವಪುರನ್ತಿ ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕಂ.

ಸೋಪಿ ಇಸಿಗಣೋ ತಸ್ಸೋವಾದೇ ಠತ್ವಾ ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕಪರಾಯಣೋ ಅಹೋಸೀತಿ ಸಬ್ಬಂ ಹತ್ಥಿಪಾಲಜಾತಕೇ ಆಗತನಯೇನೇವ ಕಥೇತಬ್ಬಂ.

ಸತ್ಥಾ ಇಮಂ ಧಮ್ಮದೇಸನಂ ಆಹರಿತ್ವಾ ‘‘ನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಇದಾನೇವ, ಪುಬ್ಬೇಪಿ ತಥಾಗತೋ ಮಹಾಭಿನಿಕ್ಖಮನಂ ನಿಕ್ಖನ್ತೋಯೇವಾ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಜಾತಕಂ ಸಮೋಧಾನೇಸಿ ‘‘ತದಾ ಮಾತಾಪಿತರೋ ಮಹಾರಾಜಕುಲಾನಿ ಅಹೇಸುಂ, ಚನ್ದಾದೇವೀ ರಾಹುಲಮಾತಾ, ಜೇಟ್ಠಪುತ್ತೋ ಸಾರಿಪುತ್ತೋ, ಕನಿಟ್ಠಪುತ್ತೋ ರಾಹುಲೋ, ಧಾತಿ ಖುಜ್ಜುತ್ತರಾ, ಕುಲವಡ್ಢನಸೇಟ್ಠಿ ಕಸ್ಸಪೋ, ಮಹಾಸೇನಗುತ್ತೋ ಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನೋ, ಸೋಮದತ್ತಕುಮಾರೋ ಆನನ್ದೋ, ಸೇಸಪರಿಸಾ ಬುದ್ಧಪರಿಸಾ, ಸುತಸೋಮರಾಜಾ ಪನ ಅಹಮೇವ ಅಹೋಸಿ’’ನ್ತಿ.

ಚೂಳಸುತಸೋಮಜಾತಕವಣ್ಣನಾ ಪಞ್ಚಮಾ.

ಜಾತಕುದ್ದಾನಂ –

ಸುವಪಣ್ಡಿತಜಮ್ಬುಕಕುಣ್ಡಲಿನೋ, ವರಕಞ್ಞಮಲಮ್ಬುಸಜಾತಕಞ್ಚ;

ಪವರುತ್ತಮಸಙ್ಖಸಿರೀವ್ಹಯಕೋ, ಸುತಸೋಮಅರಿನ್ದಮರಾಜವರೋ.

ಚತ್ತಾಲೀಸನಿಪಾತವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ.

೧೮. ಪಣ್ಣಾಸನಿಪಾತೋ

[೫೨೬] ೧. ನಿಳಿನಿಕಾಜಾತಕವಣ್ಣನಾ

ಉದ್ದಯ್ಹತೇ ಜನಪದೋತಿ ಇದಂ ಸತ್ಥಾ ಜೇತವನೇ ವಿಹರನ್ತೋ ಪುರಾಣದುತಿಯಿಕಾಪಲೋಭನಂ ಆರಬ್ಬ ಕಥೇಸಿ. ಕಥೇನ್ತೋ ಚ ತಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ‘‘ಕೇನ ಉಕ್ಕಣ್ಠಾಪಿತೋಸೀ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ‘‘ಪುರಾಣದುತಿಯಿಕಾಯಾ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ‘‘ನ ಏಸಾ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖು, ಇದಾನೇವ ತವ ಅನತ್ಥಕಾರಿಕಾ, ಪುಬ್ಬೇಪಿ ತ್ವಂ ಏತಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಝಾನಾ ಪರಿಹಾಯಿತ್ವಾ ಮಹಾವಿನಾಸಂ ಪತ್ತೋ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಅತೀತಂ ಆಹರಿ.

ಅತೀತೇ ಬಾರಾಣಸಿಯಂ ಬ್ರಹ್ಮದತ್ತೇ ರಜ್ಜಂ ಕಾರೇನ್ತೇ ಬೋಧಿಸತ್ತೋ ಉದಿಚ್ಚಬ್ರಾಹ್ಮಣಮಹಾಸಾಲಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿತ್ವಾ ವಯಪ್ಪತ್ತೋ ಉಗ್ಗಹಿತಸಿಪ್ಪೋ ಇಸಿಪಬ್ಬಜ್ಜಂ ಪಬ್ಬಿಜಿತ್ವಾ ಝಾನಾಭಿಞ್ಞಾ ನಿಬ್ಬತ್ತೇತ್ವಾ ಹಿಮವನ್ತಪದೇಸೇ ವಾಸಂ ಕಪ್ಪೇಸಿ. ಅಲಮ್ಬುಸಾಜಾತಕೇ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ತಂ ಪಟಿಚ್ಚ ಏಕಾ ಮಿಗೀ ಗಬ್ಭಂ ಪಟಿಲಭಿತ್ವಾ ಪುತ್ತಂ ವಿಜಾಯಿ, ‘‘ಇಸಿಸಿಙ್ಗೋ’’ತ್ವೇವಸ್ಸ ನಾಮಂ ಅಹೋಸಿ. ಅಥ ನಂ ಪಿತಾ ವಯಪ್ಪತ್ತಂ ಪಬ್ಬಾಜೇತ್ವಾ ಕಸಿಣಪರಿಕಮ್ಮಂ ಉಗ್ಗಣ್ಹಾಪೇಸಿ. ಸೋ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಝಾನಾಭಿಞ್ಞಾ ಉಪ್ಪಾದೇತ್ವಾ ಝಾನಸುಖೇನ ಕೀಳಿ, ಘೋರತಪೋ ಪರಮಧಿತಿನ್ದ್ರಿಯೋ ಅಹೋಸಿ. ತಸ್ಸ ಸೀಲತೇಜೇನ ಸಕ್ಕಸ್ಸ ಭವನಂ ಕಮ್ಪಿ. ಸಕ್ಕೋ ಆವಜ್ಜೇನ್ತೋ ತಂ ಕಾರಣಂ ಞತ್ವಾ ‘‘ಉಪಾಯೇನಸ್ಸ ಸೀಲಂ ಭಿನ್ದಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ತೀಣಿ ಸಂವಚ್ಛರಾನಿ ಸಕಲಕಾಸಿರಟ್ಠೇ ವುಟ್ಠಿಂ ನಿವಾರೇಸಿ, ರಟ್ಠಂ ಅಗ್ಗಿದಡ್ಢಂ ವಿಯ ಅಹೋಸಿ. ಸಸ್ಸೇ ಅಸಮ್ಪಜ್ಜಮಾನೇ ದುಬ್ಭಿಕ್ಖಪೀಳಿತಾ ಮನುಸ್ಸಾ ಸನ್ನಿಪತಿತ್ವಾ ರಾಜಙ್ಗಣೇ ಉಪಕ್ಕೋಸಿಂಸು. ಅಥ ನೇ ರಾಜಾ ವಾತಪಾನೇ ಠಿತೋ ‘‘ಕಿಂ ಏತ’’ನ್ತಿ ಪುಚ್ಛಿ. ‘‘ಮಹಾರಾಜ, ತೀಣಿ ಸಂವಚ್ಛರಾನಿ ದೇವಸ್ಸ ಅವಸ್ಸನ್ತತ್ತಾ ಸಕಲರಟ್ಠಂ ಉದ್ದಯ್ಹತಿ, ಮನುಸ್ಸಾ ದುಕ್ಖಿತಾ, ದೇವಂ ವಸ್ಸಾಪೇಹಿ, ದೇವಾ’’ತಿ. ರಾಜಾ ಸೀಲಂ ಸಮಾದಿಯಿತ್ವಾ ಉಪೋಸಥಂ ಉಪವಸನ್ತೋಪಿ ವಸ್ಸಂ ವಸ್ಸಾಪೇತುಂ ನಾಸಕ್ಖಿ.

ತಸ್ಮಿಂ ಕಾಲೇ ಸಕ್ಕೋ ಅಡ್ಢರತ್ತಸಮಯೇ ತಸ್ಸ ಸಿರಿಗಬ್ಭಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ಏಕೋಭಾಸಂ ಕತ್ವಾ ವೇಹಾಸೇ ಅಟ್ಠಾಸಿ. ರಾಜಾ ತಂ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಕೋಸಿ ತ್ವ’’ನ್ತಿ ಪುಚ್ಛಿ. ‘‘ಸಕ್ಕೋಹಮಸ್ಮೀ’’ತಿ. ‘‘ಕೇನತ್ಥೇನಾಗತೋಸೀ’’ತಿ? ‘‘ವಸ್ಸತಿ ತೇ, ಮಹಾರಾಜ, ರಟ್ಠೇ ದೇವೋ’’ತಿ? ‘‘ನ ವಸ್ಸತೀ’’ತಿ. ‘‘ಜಾನಾಸಿ ಪನಸ್ಸ ಅವಸ್ಸನಕಾರಣ’’ನ್ತಿ? ‘‘ನ ಜಾನಾಮಿ, ಸಕ್ಕಾ’’ತಿ. ‘‘ಮಹಾರಾಜ, ಹಿಮವನ್ತಪದೇಸೇ ಇಸಿಸಿಙ್ಗೋ ನಾಮ ತಾಪಸೋ ಪಟಿವಸತಿ ಘೋರತಪೋ ಪರಮಧಿತಿನ್ದ್ರಿಯೋ. ಸೋ ನಿಬದ್ಧಂ ದೇವೇ ವಸ್ಸನ್ತೇ ಕುಜ್ಝಿತ್ವಾ ಆಕಾಸಂ ಓಲೋಕೇಸಿ, ತಸ್ಮಾ ದೇವೋ ನ ವಸ್ಸತೀ’’ತಿ. ‘‘ಇದಾನಿ ಪನೇತ್ಥ ಕಿಂ ಕಾತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ? ‘‘ತಸ್ಸ ತಪೇ ಭಿನ್ನೇ ದೇವೋ ವಸ್ಸಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ. ‘‘ಕೋ ಪನಸ್ಸ ತಪಂ ಭಿನ್ದಿತುಂ ಸಮತ್ಥೋ’’ತಿ? ‘‘ಧೀತಾ ತೇ, ಮಹಾರಾಜ, ನಿಳಿನಿಕಾ ಸಮತ್ಥಾ, ತಂ ಪಕ್ಕೋಸಾಪೇತ್ವಾ ‘ಅಸುಕಟ್ಠಾನಂ ನಾಮ ಗನ್ತ್ವಾ ತಾಪಸಸ್ಸ ತಪಂ ಭಿನ್ದಾಹೀ’ತಿ ಪೇಸೇಹೀ’’ತಿ. ಏವಂ ಸೋ ರಾಜಾನಂ ಅನುಸಾಸಿತ್ವಾ ಸಕಟ್ಠಾನಮೇವ ಅಗಮಾಸಿ. ರಾಜಾ ಪುನದಿವಸೇ ಅಮಚ್ಚೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಮನ್ತೇತ್ವಾ ಧೀತರಂ ಪಕ್ಕೋಸಾಪೇತ್ವಾ ಪಠಮಂ ಗಾಥಮಾಹ –

೧.

‘‘ಉದ್ದಯ್ಹತೇ ಜನಪದೋ, ರಟ್ಠಞ್ಚಾಪಿ ವಿನಸ್ಸತಿ;

ಏಹಿ ನಿಳಿನಿಕೇ ಗಚ್ಛ, ತಂ ಮೇ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಮಾನಯಾ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ತಂ ಮೇತಿ ತಂ ಮಮ ಅನತ್ಥಕಾರಿಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಂ ಅತ್ತನೋ ವಸಂ ಆನೇಹಿ, ಕಿಲೇಸರತಿವಸೇನಸ್ಸ ಸೀಲಂ ಭಿನ್ದಾಹೀತಿ.

ತಂ ಸುತ್ವಾ ಸಾ ದುತಿಯಂ ಗಾಥಮಾಹ –

೨.

‘‘ನಾಹಂ ದುಕ್ಖಕ್ಖಮಾ ರಾಜ, ನಾಹಂ ಅದ್ಧಾನಕೋವಿದಾ;

ಕಥಂ ಅಹಂ ಗಮಿಸ್ಸಾಮಿ, ವನಂ ಕುಞ್ಜರಸೇವಿತ’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ದುಕ್ಖಕ್ಖಮಾತಿ ಅಹಂ, ಮಹಾರಾಜ, ದುಕ್ಖಸ್ಸ ಖಮಾ ನ ಹೋಮಿ, ಅದ್ಧಾನಮ್ಪಿ ನ ಜಾನಾಮಿ, ಸಾಹಂ ಕಥಂ ಗಮಿಸ್ಸಾಮೀತಿ.

ತತೋ ರಾಜಾ ದ್ವೇ ಗಾಥಾಯೋ ಅಭಾಸಿ –

೩.

‘‘ಫೀತಂ ಜನಪದಂ ಗನ್ತ್ವಾ, ಹತ್ಥಿನಾ ಚ ರಥೇನ ಚ;

ದಾರುಸಙ್ಘಾಟಯಾನೇನ, ಏವಂ ಗಚ್ಛ ನಿಳಿನಿಕೇ.

೪.

‘‘ಹತ್ಥಿಅಸ್ಸರಥೇ ಪತ್ತೀ, ಗಚ್ಛೇವಾದಾಯ ಖತ್ತಿಯೇ;

ತವೇವ ವಣ್ಣರೂಪೇನ, ವಸಂ ತಮಾನಯಿಸ್ಸಸೀ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ದಾರುಸಙ್ಘಾಟಯಾನೇನಾತಿ, ಅಮ್ಮ, ನಿಳಿನಿಕೇ ನ ತ್ವಂ ಪದಸಾ ಗಮಿಸ್ಸಸಿ, ಫೀತಂ ಪನ ಸುಭಿಕ್ಖಂ ಖೇಮಂ ಅತ್ತನೋ ಜನಪದಂ ಹತ್ಥಿವಾಹನೇಹಿ ಚ ರಥವಾಹನೇಹಿ ಚ ಗನ್ತ್ವಾ ತತೋ ಪರಮ್ಪಿ ಅಜ್ಝೋಕಾಸೇ ಪಟಿಚ್ಛನ್ನೇನ ವಯ್ಹಾದಿನಾ ಉದಕಟ್ಠಾನೇ ನಾವಾಸಙ್ಖಾತೇನ ದಾರುಸಙ್ಘಾಟಯಾನೇನ ಗಚ್ಛ. ವಣ್ಣರೂಪೇನಾತಿ ಏವಂ ಅಕಿಲಮಮಾನಾ ಗನ್ತ್ವಾ ತವ ವಣ್ಣೇನ ಚೇವ ರೂಪಸಮ್ಪದಾಯ ಚ ತಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಂ ಅತ್ತನೋ ವಸಂ ಆನಯಿಸ್ಸಸೀತಿ.

ಏವಂ ಸೋ ಧೀತರಾ ಸದ್ಧಿಂ ಅಕಥೇತಬ್ಬಮ್ಪಿ ರಟ್ಠಪರಿಪಾಲನಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಕಥೇಸಿ. ಸಾಪಿ ‘‘ಸಾಧೂ’’ತಿ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿ. ಅಥಸ್ಸಾ ಸಬ್ಬಂ ದಾತಬ್ಬಯುತ್ತಕಂ ದತ್ವಾ ಅಮಚ್ಚೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಉಯ್ಯೋಜೇಸಿ. ಅಮಚ್ಚಾ ತಂ ಆದಾಯ ಪಚ್ಚನ್ತಂ ಪತ್ವಾ ತತ್ಥ ಖನ್ಧಾವಾರಂ ನಿವಾಸಾಪೇತ್ವಾ ರಾಜಧೀತರಂ ಉಕ್ಖಿಪಾಪೇತ್ವಾ ವನಚರಕೇನ ದೇಸಿತೇನ ಮಗ್ಗೇನ ಹಿಮವನ್ತಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ಪುಬ್ಬಣ್ಹಸಮಯೇ ತಸ್ಸ ಅಸ್ಸಮಪದಸ್ಸ ಸಮೀಪಂ ಪಾಪುಣಿಂಸು. ತಸ್ಮಿಂ ಖಣೇ ಬೋಧಿಸತ್ತೋ ಪುತ್ತಂ ಅಸ್ಸಮಪದೇ ನಿವಾಸಾಪೇತ್ವಾ ಸಯಂ ಫಲಾಫಲತ್ಥಾಯ ಅರಞ್ಞಂ ಪವಿಟ್ಠೋ ಹೋತಿ. ವನಚರಕೋ ಸಯಂ ಅಸ್ಸಮಂ ಅಗನ್ತ್ವಾ ತಸ್ಸ ಪನ ದಸ್ಸನಟ್ಠಾನೇ ಠತ್ವಾ ನಿಳಿನಿಕಾಯ ತಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ದ್ವೇ ಗಾಥಾ ಅಭಾಸಿ –

೫.

‘‘ಕದಲೀಧಜಪಞ್ಞಾಣೋ, ಆಭುಜೀಪರಿವಾರಿತೋ;

ಏಸೋ ಪದಿಸ್ಸತಿ ರಮ್ಮೋ, ಇಸಿಸಿಙ್ಗಸ್ಸ ಅಸ್ಸಮೋ.

೬.

‘‘ಏಸೋ ಅಗ್ಗಿಸ್ಸ ಸಙ್ಖಾತೋ, ಏಸೋ ಧೂಮೋ ಪದಿಸ್ಸತಿ;

ಮಞ್ಞೇ ನೋ ಅಗ್ಗಿಂ ಹಾಪೇತಿ, ಇಸಿಸಿಙ್ಗೋ ಮಹಿದ್ಧಿಕೋ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಕದಲೀಸಙ್ಖಾತಾ ಧಜಾ ಪಞ್ಞಾಣಂ ಅಸ್ಸಾತಿ ಕದಲೀಧಜಪಞ್ಞಾಣೋ. ಆಭುಜೀಪರಿವಾರಿತೋತಿ ಭುಜಪತ್ತವನಪರಿಕ್ಖಿತ್ತೋ. ಸಙ್ಖಾತೋತಿ ಏಸೋ ಅಗ್ಗಿ ಅಸ್ಸ ಇಸಿಸಿಙ್ಗಸ್ಸ ಝಾನೇನ ಸಙ್ಖಾತೋ ಪಚ್ಚಕ್ಖಗತೋ ಜಲತಿ. ಮಞ್ಞೇ ನೋ ಅಗ್ಗಿನ್ತಿ ಅಗ್ಗಿಂ ನೋ ಹಾಪೇತಿ ಜುಹತಿ ಪರಿಚರತೀತಿ ಮಞ್ಞಾಮಿ.

ಅಮಚ್ಚಾಪಿ ಬೋಧಿಸತ್ತಸ್ಸ ಅರಞ್ಞಂ ಪವಿಟ್ಠವೇಲಾಯ ಅಸ್ಸಮಂ ಪರಿವಾರೇತ್ವಾ ಆರಕ್ಖಂ ಠಪೇತ್ವಾ ರಾಜಧೀತರಂ ಇಸಿವೇಸಂ ಗಾಹಾಪೇತ್ವಾ ಸುವಣ್ಣಚೀರಕೇನ ನಿವಾಸನಪಾರುಪನಂ ಕತ್ವಾ ಸಬ್ಬಾಲಙ್ಕಾರೇಹಿ ಅಲಙ್ಕರಿತ್ವಾ ತನ್ತುಬದ್ಧಂ ಚಿತ್ತಗೇಣ್ಡುಕಂ ಗಾಹಾಪೇತ್ವಾ ಅಸ್ಸಮಪದಂ ಪೇಸೇತ್ವಾ ಸಯಂ ಬಹಿ ರಕ್ಖನ್ತಾ ಅಟ್ಠಂಸು. ಸಾ ತೇನ ಗೇಣ್ಡುಕೇನ ಕೀಳನ್ತೀ ಚಙ್ಕಮಕೋಟಿಯಂ ಓತರಿ. ತಸ್ಮಿಂ ಖಣೇ ಇಸಿಸಿಙ್ಗೋ ಪಣ್ಣಸಾಲದ್ವಾರೇ ಪಾಸಾಣಫಲಕೇ ನಿಸಿನ್ನೋ ಹೋತಿ. ಸೋ ತಂ ಆಗಚ್ಛನ್ತಿಂ ದಿಸ್ವಾ ಭೀತತಸಿತೋ ಉಟ್ಠಾಯ ಪಣ್ಣಸಾಲಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ಅಟ್ಠಾಸಿ. ಸಾಪಿಸ್ಸ ಪಣ್ಣಸಾಲದ್ವಾರಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಕೀಳಿಯೇವ. ಸತ್ಥಾ ತಞ್ಚ ತತೋ ಉತ್ತರಿ ಚ ಅತ್ಥಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ತಿಸ್ಸೋ ಗಾಥಾ ಅಭಾಸಿ –

೭.

‘‘ತಞ್ಚ ದಿಸ್ವಾನ ಆಯನ್ತಿಂ, ಆಮುತ್ತಮಣಿಕುಣ್ಡಲಂ;

ಇಸಿಸಿಙ್ಗೋ ಪಾವಿಸಿ ಭೀತೋ, ಅಸ್ಸಮಂ ಪಣ್ಣಛಾದನಂ.

೮.

‘‘ಅಸ್ಸಮಸ್ಸ ಚ ಸಾ ದ್ವಾರೇ, ಗೇಣ್ಡುಕೇನಸ್ಸ ಕೀಳತಿ;

ವಿದಂಸಯನ್ತೀ ಅಙ್ಗಾನಿ, ಗುಯ್ಹಂ ಪಕಾಸಿತಾನಿ ಚ.

೯.

‘‘ತಞ್ಚ ದಿಸ್ವಾನ ಕೀಳನ್ತಿಂ, ಪಣ್ಣಸಾಲಗತೋ ಜಟೀ;

ಅಸ್ಸಮಾ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾನ, ಇದಂ ವಚನಮಬ್ರವೀ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಗೇಣ್ಡುಕೇನಸ್ಸಾತಿ ಅಸ್ಸ ಇಸಿಸಿಙ್ಗಸ್ಸ ಅಸ್ಸಮದ್ವಾರೇ ಗೇಣ್ಡುಕೇನ ಕೀಳತಿ. ವಿದಂಸಯನ್ತೀತಿ ದಸ್ಸೇನ್ತೀ. ಗುಯ್ಹಂ ಪಕಾಸಿತಾನಿ ಚಾತಿ ಗುಯ್ಹಞ್ಚ ರಹಸ್ಸಙ್ಗಂ ಪಕಾಸಿತಾನಿ ಚ ಪಾಕಟಾನಿ ಮುಖಹತ್ಥಾದೀನಿ. ಅಬ್ರವೀತಿ ಸೋ ಕಿರ ಪಣ್ಣಸಾಲಾಯ ಠತ್ವಾ ಚಿನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಸಚಾಯಂ ಯಕ್ಖೋ ಭವೇಯ್ಯ, ಪಣ್ಣಸಾಲಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ಮಂ ಮುರುಮುರಾಪೇತ್ವಾ ಖಾದೇಯ್ಯ, ನಾಯಂ ಯಕ್ಖೋ, ತಾಪಸೋ ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಅಸ್ಸಮಾ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ಪುಚ್ಛನ್ತೋ ಗಾಥಮಾಹ –

೧೦.

‘‘ಅಮ್ಭೋ ಕೋ ನಾಮ ಸೋ ರುಕ್ಖೋ, ಯಸ್ಸ ತೇವಂಗತಂ ಫಲಂ;

ದೂರೇಪಿ ಖಿತ್ತಂ ಪಚ್ಚೇತಿ, ನ ತಂ ಓಹಾಯ ಗಚ್ಛತೀ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಯಸ್ಸ ತೇವಂಗತಂ ಫಲನ್ತಿ ಯಸ್ಸ ತವ ರುಕ್ಖಸ್ಸ ಏವಂಗತಿಕಂ ಮನೋರಮಂ ಫಲಂ. ಕೋ ನಾಮ ಸೋ ರುಕ್ಖೋತಿ ಚಿತ್ರಗೇಣ್ಡುಕಸ್ಸ ಅದಿಟ್ಠಪುಬ್ಬತ್ತಾ ‘‘ರುಕ್ಖಫಲೇನ ತೇನ ಭವಿತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ ಮಞ್ಞಮಾನೋ ಏವಂ ಪುಚ್ಛತಿ.

ಅಥಸ್ಸ ಸಾ ರುಕ್ಖಂ ಆಚಿಕ್ಖನ್ತೀ ಗಾಥಮಾಹ –

೧೧.

‘‘ಅಸ್ಸಮಸ್ಸ ಮಮ ಬ್ರಹ್ಮೇ, ಸಮೀಪೇ ಗನ್ಧಮಾದನೇ;

ಬಹವೋ ತಾದಿಸಾ ರುಕ್ಖಾ, ಯಸ್ಸ ತೇವಂಗತಂ ಫಲಂ;

ದೂರೇಪಿ ಖಿತ್ತಂ ಪಚ್ಚೇತಿ, ನ ಮಂ ಓಹಾಯ ಗಚ್ಛತೀ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಸಮೀಪೇ ಗನ್ಧಮಾದನೇತಿ ಗನ್ಧಮಾದನಪಬ್ಬತೇ ಮಮ ಅಸ್ಸಮಸ್ಸ ಸಮೀಪೇ. ಯಸ್ಸ ತೇವಂಗತನ್ತಿ ಯಸ್ಸ ಏವಂಗತಂ, ತ-ಕಾರೋ ಬ್ಯಞ್ಜನಸನ್ಧಿಕರೋತಿ.

ಇತಿ ಸಾ ಮುಸಾವಾದಂ ಅಭಾಸಿ. ಇತರೋಪಿ ಸದ್ದಹಿತ್ವಾ ‘‘ತಾಪಸೋ ಏಸೋ’’ತಿ ಸಞ್ಞಾಯ ಪಟಿಸನ್ಥಾರಂ ಕರೋನ್ತೋ ಗಾಥಮಾಹ –

೧೨.

‘‘ಏತೂ ಭವಂ ಅಸ್ಸಮಿಮಂ ಅದೇತು, ಪಜ್ಜಞ್ಚ ಭಕ್ಖಞ್ಚ ಪಟಿಚ್ಛ ದಮ್ಮಿ;

ಇದಮಾಸನಂ ಅತ್ರ ಭವಂ ನಿಸೀದತು, ಇತೋ ಭವಂ ಮೂಲಫಲಾನಿ ಭುಞ್ಜತೂ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಅಸ್ಸಮಿಮನ್ತಿ ಅಸ್ಸಮಂ ಇಮಂ ಭವಂ ಪವಿಸತು. ಅದೇತೂತಿ ಯಥಾಸನ್ನಿಹಿತಂ ಆಹಾರಂ ಪರಿಭುಞ್ಜತು. ಪಜ್ಜನ್ತಿ ಪಾದಬ್ಭಞ್ಜನಂ. ಭಕ್ಖನ್ತಿ ಮಧುರಫಲಾಫಲಂ. ಪಟಿಚ್ಛಾತಿ ಪಟಿಗ್ಗಣ್ಹ. ಇದಮಾಸನನ್ತಿ ಪವಿಟ್ಠಕಾಲೇ ಏವಮಾಹ.

ತಸ್ಸಾ ಪಣ್ಣಸಾಲಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ಕಟ್ಠತ್ಥರಣೇ ನಿಸೀದನ್ತಿಯಾ ಸುವಣ್ಣಚೀರಕೇ ದ್ವಿಧಾ ಗತೇ ಸರೀರಂ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಂ ಅಹೋಸಿ. ತಾಪಸೋ ಮಾತುಗಾಮಸರೀರಸ್ಸ ಅದಿಟ್ಠಪುಬ್ಬತ್ತಾ ತಂ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ವಣ್ಣೋ ಏಸೋ’’ತಿ ಸಞ್ಞಾಯ ಏವಮಾಹ –

೧೩.

‘‘ಕಿಂ ತೇ ಇದಂ ಊರೂನಮನ್ತರಸ್ಮಿಂ, ಸುಪಿಚ್ಛಿತಂ ಕಣ್ಹರಿವಪ್ಪಕಾಸತಿ;

ಅಕ್ಖಾಹಿ ಮೇ ಪುಚ್ಛಿತೋ ಏತಮತ್ಥಂ, ಕೋಸೇ ನು ತೇ ಉತ್ತಮಙ್ಗಂ ಪವಿಟ್ಠ’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ಸುಪಿಚ್ಛಿತನ್ತಿ ದ್ವಿನ್ನಂ ಊರೂನಂ ಸಮಾಗಮಕಾಲೇ ಸುಫುಸಿತಂ ಸಿಪ್ಪಿಪುಟಮುಖಸಣ್ಠಾನಂ. ಸುಭಲಕ್ಖಣೇನ ಹಿ ಅಸಮನ್ನಾಗತಾಯ ತಂ ಠಾನಂ ಆವಾಟಧಾತುಕಂ ಹೋತಿ, ಸಮನ್ನಾಗತಾಯ ಅಬ್ಭುನ್ನತಂ ಸಿಪ್ಪಿಪುಟಮುಖಸಣ್ಠಾನಂ. ಕಣ್ಹರಿವಪ್ಪಕಾಸತೀತಿ ಉಭೋಸು ಪಸ್ಸೇಸು ಕಾಳಕಂ ವಿಯ ಖಾಯತಿ. ಕೋಸೇ ನು ತೇ ಉತ್ತಮಙ್ಗಂ ಪವಿಟ್ಠನ್ತಿ ತವ ಉತ್ತಮಙ್ಗಂ ಲಿಙ್ಗಸಣ್ಠಾನಂ ನ ಪಞ್ಞಾಯತಿ, ಕಿಂ ನು ತಂ ತವ ಸರೀರಸಙ್ಖಾತೇ ಕೋಸೇ ಪವಿಟ್ಠನ್ತಿ ಪುಚ್ಛತಿ.

ಅಥ ನಂ ಸಾ ವಞ್ಚಯನ್ತೀ ಗಾಥಾದ್ವಯಮಾಹ –

೧೪.

‘‘ಅಹಂ ವನೇ ಮೂಲಫಲೇಸನಂ ಚರಂ, ಆಸಾದಯಿಂ ಅಚ್ಛಂ ಸುಘೋರರೂಪಂ;

ಸೋ ಮಂ ಪತಿತ್ವಾ ಸಹಸಾಜ್ಝಪತ್ತೋ, ಪನುಜ್ಜ ಮಂ ಅಬ್ಬಹಿ ಉತ್ತಮಙ್ಗಂ.

೧೫.

‘‘ಸ್ವಾಯಂ ವಣೋ ಖಜ್ಜತಿ ಕಣ್ಡುವಾಯತಿ, ಸಬ್ಬಞ್ಚ ಕಾಲಂ ನ ಲಭಾಮಿ ಸಾತಂ;

ಪಹೋ ಭವಂ ಕಣ್ಡುಮಿಮಂ ವಿನೇತುಂ, ಕುರುತಂ ಭವಂ ಯಾಚಿತೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣತ್ಥ’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ಆಸಾದಯಿನ್ತಿ ಘಟ್ಟೇಸಿಂ, ಆಗಚ್ಛನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಲೇಡ್ಡುನಾ ಪಹರಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ಪತಿತ್ವಾತಿ ಉಪಧಾವಿತ್ವಾ. ಸಹಸಾಜ್ಝಪ್ಪತ್ತೋತಿ ಮಮಂ ಸಹಸಾ ಅಜ್ಝಪ್ಪತ್ತೋ ಸಮ್ಪತ್ತೋ. ಪನುಜ್ಜಾತಿ ಅಥ ಮಂ ಪೋತೇತ್ವಾ. ಅಬ್ಬಹೀತಿ ಮುಖೇನ ಮಮ ಉತ್ತಮಙ್ಗಂ ಲುಞ್ಚಿತ್ವಾ ಪಕ್ಕಾಮಿ, ತತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಠಾನೇ ವಣೋ ಜಾತೋ. ಸ್ವಾಯನ್ತಿ ಸೋ ಅಯಂ ತತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಮಯ್ಹಂ ವಣೋ ಖಜ್ಜತಿ ಚೇವ ಕಣ್ಡುವಞ್ಚ ಕರೋತಿ, ತಪ್ಪಚ್ಚಯಾ ಸಾಹಂ ಸಬ್ಬಕಾಲಂ ಕಾಯಿಕಚೇತಸಿಕಸುಖಂ ನ ಲಭಾಮಿ. ಪಹೋತಿ ಪಹು ಸಮತ್ಥೋ. ಬ್ರಾಹ್ಮಣತ್ಥನ್ತಿ ಭವಂ ಮಯಾ ಯಾಚಿತೋ ಇಮಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಸ್ಸ ಅತ್ಥಂ ಕರೋತು, ಇದಂ ಮೇ ದುಕ್ಖಂ ಹರಾಹೀತಿ ವದತಿ.

ಸೋ ತಸ್ಸಾ ಮುಸಾವಾದಂ ‘‘ಸಭಾವೋ’’ತಿ ಸದ್ದಹಿತ್ವಾ ‘‘ಸಚೇ ತೇ ಏವಂ ಸುಖಂ ಹೋತಿ, ಕರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ತಂ ಪದೇಸಂ ಓಲೋಕೇತ್ವಾ ಅನನ್ತರಂ ಗಾಥಮಾಹ –

೧೬.

‘‘ಗಮ್ಭೀರರೂಪೋ ತೇ ವಣೋ ಸಲೋಹಿತೋ, ಅಪೂತಿಕೋ ವಣಗನ್ಧೋ ಮಹಾ ಚ;

ಕರೋಮಿ ತೇ ಕಿಞ್ಚಿ ಕಸಾಯಯೋಗಂ, ಯಥಾ ಭವಂ ಪರಮಸುಖೀ ಭವೇಯ್ಯಾ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಸಲೋಹಿತೋತಿ ರತ್ತೋಭಾಸೋ. ಅಪೂತಿಕೋತಿ ಪೂತಿಮಂಸರಹಿತೋ. ವಣಗನ್ಧೋತಿ ಥೋಕಂ ದುಗ್ಗನ್ಧೋ. ಕಸಾಯಯೋಗನ್ತಿ ಅಹಂ ಕೇಚಿ ರುಕ್ಖಕಸಾಯೇ ಗಹೇತ್ವಾ ತವ ಏಕಂ ಕಸಾಯಯೋಗಂ ಕರೋಮೀತಿ.

ತತೋ ನಿಳಿನಿಕಾ ಗಾಥಮಾಹ

೧೭.

‘‘ನ ಮನ್ತಯೋಗಾ ನ ಕಸಾಯಯೋಗಾ, ನ ಓಸಧಾ ಬ್ರಹ್ಮಚಾರಿ ಕಮನ್ತಿ;

ಯಂ ತೇ ಮುದು ತೇನ ವಿನೇಹಿ ಕಣ್ಡುಂ, ಯಥಾ ಅಹಂ ಪರಮಸುಖೀ ಭವೇಯ್ಯ’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ಕಮನ್ತೀತಿ, ಭೋ ಬ್ರಹ್ಮಚಾರಿ, ಇಮಸ್ಮಿಂ ಮಮ ವಣೇ ನೇವ ಮನ್ತಯೋಗಾ, ನ ಕಸಾಯಯೋಗಾ, ನ ಪುಪ್ಫಫಲಾದೀನಿ ಓಸಧಾನಿ ಕಮನ್ತಿ, ಅನೇಕವಾರಂ ಕತೇಹಿಪಿ ತೇಹಿ ಏತಸ್ಸ ಫಾಸುಕಭಾವೋ ನ ಭೂತಪುಬ್ಬೋ. ಯಂ ಪನ ತೇ ಏತಂ ಮುದು ಅಙ್ಗಜಾತಂ, ತೇನ ಘಟ್ಟಿಯಮಾನಸ್ಸೇವ ತಸ್ಸ ಕಣ್ಡು ನ ಹೋತಿ, ತಸ್ಮಾ ತೇನ ವಿನೇಹಿ ಕಣ್ಡುನ್ತಿ.

ಸೋ ‘‘ಸಚ್ಚಂ ಏಸೋ ಭಣತೀ’’ತಿ ಸಲ್ಲಕ್ಖೇತ್ವಾ ‘‘ಮೇಥುನಸಂಸಗ್ಗೇನ ಸೀಲಂ ಭಿಜ್ಜತಿ, ಝಾನಂ ಅನ್ತರಧಾಯತೀ’’ತಿ ಅಜಾನನ್ತೋ ಮಾತುಗಾಮಸ್ಸ ಅದಿಟ್ಠಪುಬ್ಬತ್ತಾ ಮೇಥುನಧಮ್ಮಸ್ಸ ಚ ಅಜಾನನಭಾವೇನ ‘‘ಭೇಸಜ್ಜ’’ನ್ತಿ ವದನ್ತಿಯಾ ತಾಯ ಮೇಥುನಂ ಪಟಿಸೇವಿ. ತಾವದೇವಸ್ಸ ಸೀಲಂ ಭಿಜ್ಜಿ, ಝಾನಂ ಪರಿಹಾಯಿ. ಸೋ ದ್ವೇ ತಯೋ ವಾರೇ ಸಂಸಗ್ಗಂ ಕತ್ವಾ ಕಿಲನ್ತೋ ಹುತ್ವಾ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ಸರಂ ಓರುಯ್ಹ ನ್ಹತ್ವಾ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸದ್ಧದರಥೋ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಪಣ್ಣಸಾಲಾಯಂ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ಪುನಪಿ ತಂ ‘‘ತಾಪಸೋ’’ತಿ ಮಞ್ಞಮಾನೋ ವಸನಟ್ಠಾನಂ ಪುಚ್ಛನ್ತೋ ಗಾಥಮಾಹ –

೧೮.

‘‘ಇತೋ ನು ಭೋತೋ ಕತಮೇನ ಅಸ್ಸಮೋ, ಕಚ್ಚಿ ಭವಂ ಅಭಿರಮಸಿ ಅರಞ್ಞೇ;

ಕಚ್ಚಿ ನು ತೇ ಮೂಲಫಲಂ ಪಹೂತಂ, ಕಚ್ಚಿ ಭವನ್ತಂ ನ ವಿಹಿಂಸನ್ತಿ ವಾಳಾ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಕತಮೇನಾತಿ ಇತೋ ಕತಮೇನ ದಿಸಾಭಾಗೇನ ಭೋತೋ ಅಸ್ಸಮೋ. ಭವನ್ತಿ ಆಲಪನಮೇತಂ.

ತತೋ ನಿಳಿನಿಕಾ ಚತಸ್ಸೋ ಗಾಥಾಯೋ ಅಭಾಸಿ –

೧೯.

‘‘ಇತೋ ಉಜುಂ ಉತ್ತರಾಯಂ ದಿಸಾಯಂ, ಖೇಮಾ ನದೀ ಹಿಮವತಾ ಪಭಾವೀ;

ತಸ್ಸಾ ತೀರೇ ಅಸ್ಸಮೋ ಮಯ್ಹ ರಮ್ಮೋ, ಅಹೋ ಭವಂ ಅಸ್ಸಮಂ ಮಯ್ಹಂ ಪಸ್ಸೇ.

೨೦.

‘‘ಅಮ್ಬಾ ಚ ಸಾಲಾ ತಿಲಕಾ ಚ ಜಮ್ಬುಯೋ, ಉದ್ದಾಲಕಾ ಪಾಟಲಿಯೋ ಚ ಫುಲ್ಲಾ;

ಸಮನ್ತತೋ ಕಿಮ್ಪುರಿಸಾಭಿಗೀತಂ, ಅಹೋ ಭವಂ ಅಸ್ಸಮಂ ಮಯ್ಹಂ ಪಸ್ಸೇ.

೨೧.

‘‘ತಾಲಾ ಚ ಮೂಲಾ ಚ ಫಲಾ ಚ ಮೇತ್ಥ, ವಣ್ಣೇನ ಗನ್ಧೇನ ಉಪೇತರೂಪಂ;

ತಂ ಭೂಮಿಭಾಗೇಹಿ ಉಪೇತರೂಪಂ, ಅಹೋ ಭವಂ ಅಸ್ಸಮಂ ಮಯ್ಹಂ ಪಸ್ಸೇ.

೨೨.

‘‘ಫಲಾ ಚ ಮೂಲಾ ಚ ಪಹೂತಮೇತ್ಥ, ವಣ್ಣೇನ ಗನ್ಧೇನ ರಸೇನುಪೇತಾ;

ಆಯನ್ತಿ ಚ ಲುದ್ದಕಾ ತಂ ಪದೇಸಂ, ಮಾ ಮೇ ತತೋ ಮೂಲಫಲಂ ಅಹಾಸು’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ಉತ್ತರಾಯನ್ತಿ ಉತ್ತರಾಯ. ಖೇಮಾತಿ ಏವಂನಾಮಿಕಾ ನದೀ. ಹಿಮವತಾ ಪಭಾವೀತಿ ಹಿಮವನ್ತತೋ ಪವತ್ತತಿ. ಅಹೋತಿ ಪತ್ಥನತ್ಥೇ ನಿಪಾತೋ. ಉದ್ದಾಲಕಾತಿ ವಾತಘಾತಕಾ. ಕಿಮ್ಪುರಿಸಾಭಿಗೀತನ್ತಿ ಸಮನ್ತತೋ ಪರಿವಾರೇತ್ವಾ ಮಧುರಸದ್ದೇನ ಗಾಯನ್ತೇಹಿ ಕಿಮ್ಪುರಿಸೇಹಿ ಅಭಿಗೀತಂ. ತಾಲಾ ಚ ಮೂಲಾ ಚ ಫಲಾ ಚ ಮೇತ್ಥಾತಿ ಏತ್ಥ ಮಮ ಅಸ್ಸಮೇ ಪಾಸಾದಿಕಾ ತಾಲರುಕ್ಖಾ ಚ ತೇಸಞ್ಞೇವ ವಣ್ಣಗನ್ಧಾದಿಸಮ್ಪನ್ನಾ ಕನ್ದಸಙ್ಖಾತಾ ಮೂಲಾ ಚ ಫಲಾ ಚ. ಪಹೂತಮೇತ್ಥಾತಿ ನಾನಾರುಕ್ಖಫಲಾ ಚ ರುಕ್ಖವಲ್ಲಿಮೂಲಾ ಚ ಪಹೂತಾ ಏತ್ಥ. ಮಾ ಮೇ ತತೋತಿ ತಂ ಮಮ ಅಸ್ಸಮಪದಂ ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಲುದ್ದಕಾ ಆಗಚ್ಛನ್ತಿ, ಮಯಾ ಚೇತ್ಥ ಆಹರಿತ್ವಾ ಠಪಿತಂ ಬಹು ಮಧುರಸಮೂಲಫಲಾಫಲಂ ಅತ್ಥಿ, ತೇ ಮಯಿ ಚಿರಾಯನ್ತೇ ಮೂಲಫಲಾಫಲಂ ಹರೇಯ್ಯುಂ. ತೇ ತತೋ ಮಮ ಮೂಲಫಲಾಫಲಂ ಮಾ ಹರಿಂಸು, ತಸ್ಮಾ ಸಚೇಪಿ ಮಯಾ ಸದ್ಧಿಂ ಆಗನ್ತುಕಾಮೋ, ಏಹಿ, ನೋ ಚೇ, ಅಹಂ ಗಮಿಸ್ಸಾಮೀತಿ ಆಹ.

ತಂ ಸುತ್ವಾ ತಾಪಸೋ ಯಾವ ಪಿತು ಆಗಮನಾ ಅಧಿವಾಸಾಪೇತುಂ ಗಾಥಮಾಹ –

೨೩.

‘‘ಪಿತಾ ಮಮಂ ಮೂಲಫಲೇಸನಂ ಗತೋ, ಇದಾನಿ ಆಗಚ್ಛತಿ ಸಾಯಕಾಲೇ;

ಉಭೋವ ಗಚ್ಛಾಮಸೇ ಅಸ್ಸಮಂ ತಂ, ಯಾವ ಪಿತಾ ಮೂಲಫಲತೋ ಏತೂ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಉಭೋವ ಗಚ್ಛಾಮಸೇತಿ ಮಮ ಪಿತು ಆರೋಚೇತ್ವಾ ಉಭೋವ ಗಮಿಸ್ಸಾಮ.

ತತೋ ಸಾ ಚಿನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಅಯಂ ತಾವ ಅರಞ್ಞೇವ ವಡ್ಢಿತಭಾವೇನ ಮಮ ಇತ್ಥಿಭಾವಂ ನ ಜಾನಾತಿ, ಪಿತಾ ಪನಸ್ಸ ಮಂ ದಿಸ್ವಾವ ಜಾನಿತ್ವಾ ‘ತ್ವಂ ಇಧ ಕಿಂ ಕರೋಸೀ’ತಿ ಕಾಜಕೋಟಿಯಾ ಪಹರಿತ್ವಾ ಸೀಸಮ್ಪಿ ಮೇ ಭಿನ್ದೇಯ್ಯ, ತಸ್ಮಿಂ ಅನಾಗತೇಯೇವ ಮಯಾ ಗನ್ತುಂ ವಟ್ಟತಿ, ಆಗಮನಕಮ್ಮಮ್ಪಿ ಮೇ ನಿಟ್ಠಿತ’’ನ್ತಿ. ಸಾ ತಸ್ಸ ಆಗಮನೂಪಾಯಂ ಆಚಿಕ್ಖನ್ತೀ ಇತರಂ ಗಾಥಮಾಹ –

೨೪.

‘‘ಅಞ್ಞೇ ಬಹೂ ಇಸಯೋ ಸಾಧುರೂಪಾ, ರಾಜೀಸಯೋ ಅನುಮಗ್ಗೇ ವಸನ್ತಿ;

ತೇಯೇವ ಪುಚ್ಛೇಸಿ ಮಮಸ್ಸಮಂ ತಂ, ತೇ ತಂ ನಯಿಸ್ಸನ್ತಿ ಮಮಂ ಸಕಾಸೇ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ರಾಜೀಸಯೋತಿ, ಸಮ್ಮ, ಮಯಾ ನ ಸಕ್ಕಾ ಚಿರಾಯಿತುಂ, ಅಞ್ಞೇ ಪನ ಸಾಧುಸಭಾವಾ ರಾಜಿಸಯೋ ಚ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಿಸಯೋ ಚ ಅನುಮಗ್ಗೇ ಮಮ ಅಸ್ಸಮಮಗ್ಗಪಸ್ಸೇ ವಸನ್ತಿ, ಅಹಂ ತೇಸಂ ಆಚಿಕ್ಖಿತ್ವಾ ಗಮಿಸ್ಸಾಮಿ, ತ್ವಂ ತೇ ಪುಚ್ಛೇಯ್ಯಾಸಿ, ತೇ ತಂ ಮಮ ಸನ್ತಿಕಂ ನಯಿಸ್ಸನ್ತೀತಿ.

ಏವಂ ಸಾ ಅತ್ತನೋ ಪಲಾಯನೂಪಾಯಂ ಕತ್ವಾ ಪಣ್ಣಸಾಲತೋ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ತಂ ಓಲೋಕೇನ್ತಮೇವ ‘‘ತ್ವಂ ನಿವತ್ತಾ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಆಗಮನಮಗ್ಗೇನೇವ ಅಮಚ್ಚಾನಂ ಸನ್ತಿಕಂ ಅಗಮಾಸಿ. ತೇ ತಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಖನ್ಧಾವಾರಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಅನುಪುಬ್ಬೇನ ಬಾರಾಣಸಿಂ ಪಾಪುಣಿಂಸು. ಸಕ್ಕೋಪಿ ತಂ ದಿವಸಮೇವ ತುಸ್ಸಿತ್ವಾ ಸಕಲರಟ್ಠೇ ದೇವಂ ವಸ್ಸಾಪೇಸಿ, ತತೋ ಸುಭಿಕ್ಖಂ ಜನಪದಂ ಅಹೋಸಿ. ಇಸಿಸಿಙ್ಗತಾಪಸಸ್ಸಪಿ ತಾಯ ಪಕ್ಕನ್ತಮತ್ತಾಯ ಏವ ಕಾಯೇ ಡಾಹೋ ಉಪ್ಪಜ್ಜಿ. ಸೋ ಕಮ್ಪನ್ತೋ ಪಣ್ಣಸಾಲಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ವಾಕಚೀರಂ ಪಾರುಪಿತ್ವಾ ಸೋಚನ್ತೋ ನಿಪಜ್ಜಿ. ಬೋಧಿಸತ್ತೋ ಸಾಯಂ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಪುತ್ತಂ ಅಪಸ್ಸನ್ತೋ ‘‘ಕಹಂ ನು ಖೋ ಗತೋ’’ತಿ ಕಾಜಂ ಓತಾರೇತ್ವಾ ಪಣ್ಣಸಾಲಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ತಂ ನಿಪನ್ನಕಂ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ತಾತ, ಕಿಂ ಕರೋಸೀ’’ತಿ ಪಿಟ್ಠಿಂ ಪರಿಮಜ್ಜನ್ತೋ ತಿಸ್ಸೋ ಗಾಥಾ ಅಭಾಸಿ –

೨೫.

‘‘ನ ತೇ ಕಟ್ಠಾನಿ ಭಿನ್ನಾನಿ, ನ ತೇ ಉದಕಮಾಭತಂ;

ಅಗ್ಗೀಪಿ ತೇ ನ ಹಾಪಿತೋ, ಕಿಂ ನು ಮನ್ದೋವ ಝಾಯಸಿ.

೨೬.

‘‘ಭಿನ್ನಾನಿ ಕಟ್ಠಾನಿ ಹುತೋ ಚ ಅಗ್ಗಿ, ತಪನೀಪಿ ತೇ ಸಮಿತಾ ಬ್ರಹ್ಮಚಾರೀ;

ಪೀಠಞ್ಚ ಮಯ್ಹಂ ಉದಕಞ್ಚ ಹೋತಿ, ರಮಸಿ ತುವಂ ಬ್ರಹ್ಮಭೂತೋ ಪುರತ್ಥಾ.

೨೭.

‘‘ಅಭಿನ್ನಕಟ್ಠೋಸಿ ಅನಾಭತೋದಕೋ, ಅಹಾಪಿತಗ್ಗೀಸಿ ಅಸಿದ್ಧಭೋಜನೋ;

ನ ಮೇ ತುವಂ ಆಲಪಸೀ ಮಮಜ್ಜ, ನಟ್ಠಂ ನು ಕಿಂ ಚೇತಸಿಕಞ್ಚ ದುಕ್ಖ’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ಭಿನ್ನಾನೀತಿ ಅರಞ್ಞತೋ ಉದ್ಧಟಾನಿ. ನ ಹಾಪಿತೋತಿ ನ ಜಲಿತೋ. ಭಿನ್ನಾನೀತಿ ಪುಬ್ಬೇ ತಯಾ ಮಮಾಗಮನವೇಲಾಯ ಕಟ್ಠಾನಿ ಉದ್ಧಟಾನೇವ ಹೋನ್ತಿ. ಹುತೋ ಚ ಅಗ್ಗೀತಿ ಅಗ್ಗಿ ಚ ಹುತೋ ಹೋತಿ. ತಪನೀತಿ ವಿಸಿಬ್ಬನಅಗ್ಗಿಸಙ್ಖಾತಾ ತಪನೀಪಿ ತೇ ಸಮಿತಾವ ಸಯಮೇವ ಸಂವಿದಹಿತಾವ ಹೋತಿ. ಪೀಠನ್ತಿ ಮಮ ಆಸನತ್ಥಾಯ ಪೀಠಞ್ಚ ಪಞ್ಞತ್ತಮೇವ ಹೋತಿ. ಉದಕಞ್ಚಾತಿ ಪಾದಧೋವನಉದಕಮ್ಪಿ ಉಪಟ್ಠಾಪಿತಮೇವ ಹೋತಿ. ಬ್ರಹ್ಮಭೂತೋತಿ ತುವಮ್ಪಿ ಇತೋ ಪುರತ್ಥಾ ಸೇಟ್ಠಭೂತೋ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಅಸ್ಸಮೇ ಅಭಿರಮಸಿ. ಅಭಿನ್ನಕಟ್ಠೋಸೀತಿ ಸೋ ದಾನಿ ಅಜ್ಜ ಅನುದ್ಧಟಕಟ್ಠೋಸಿ. ಅಸಿದ್ಧಭೋಜನೋತಿ ನ ತೇ ಕಿಞ್ಚಿ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಕನ್ದಮೂಲಂ ವಾ ಪಣ್ಣಂ ವಾ ಸೇದಿತಂ. ಮಮಜ್ಜಾತಿ, ಮಮ ಪುತ್ತ, ಅಜ್ಜ ನ ಮೇ ತ್ವಂ ಆಲಪಸಿ. ನಟ್ಠಂ ನು ಕಿನ್ತಿ ಕಿಂ ನು ತೇ ನಟ್ಠಂ ವಾ, ಕಿಂ ಚೇತಸಿಕಂ ವಾ ದುಕ್ಖಂ, ಅಕ್ಖಾಹಿ ಮೇ ನಿಪನ್ನಕಾರಣನ್ತಿ ಪುಚ್ಛತಿ.

ಸೋ ಪಿತು ವಚನಂ ಸುತ್ವಾ ತಂ ಕಾರಣಂ ಕಥೇನ್ತೋ ಆಹ –

೨೮.

‘‘ಇಧಾಗಮಾ ಜಟಿಲೋ ಬ್ರಹ್ಮಚಾರೀ, ಸುದಸ್ಸನೇಯ್ಯೋ ಸುತನೂ ವಿನೇತಿ;

ನೇವಾತಿದೀಘೋ ನ ಪನಾತಿರಸ್ಸೋ, ಸುಕಣ್ಹಕಣ್ಹಚ್ಛದನೇಹಿ ಭೋತೋ.

೨೯.

‘‘ಅಮಸ್ಸುಜಾತೋ ಅಪುರಾಣವಣ್ಣೀ, ಆಧಾರರೂಪಞ್ಚ ಪನಸ್ಸ ಕಣ್ಠೇ;

ದ್ವೇ ಯಮಾ ಗಣ್ಡಾ ಉರೇ ಸುಜಾತಾ, ಸುವಣ್ಣತಿನ್ದುಕನಿಭಾ ಪಭಸ್ಸರಾ.

೩೦.

‘‘ಮುಖಞ್ಚ ತಸ್ಸ ಭುಸದಸ್ಸನೇಯ್ಯಂ, ಕಣ್ಣೇಸು ಲಮ್ಬನ್ತಿ ಚ ಕುಞ್ಚಿತಗ್ಗಾ;

ತೇ ಜೋತರೇ ಚರತೋ ಮಾಣವಸ್ಸ, ಸುತ್ತಞ್ಚ ಯಂ ಸಂಯಮನಂ ಜಟಾನಂ.

೩೧.

‘‘ಅಞ್ಞಾ ಚ ತಸ್ಸ ಸಂಯಮಾನಿ ಚತಸ್ಸೋ, ನೀಲಾ ಪೀತಾ ಲೋಹಿತಿಕಾ ಚ ಸೇತಾ;

ತಾ ಪಿಂಸರೇ ಚರತೋ ಮಾಣವಸ್ಸ, ತಿರಿಟಿಸಙ್ಘಾರಿವ ಪಾವುಸಮ್ಹಿ.

೩೨.

‘‘ನ ಮಿಖಲಂ ಮುಞ್ಜಮಯಂ ಧಾರೇತಿ, ನ ಸನ್ಥರೇ ನೋ ಪನ ಪಬ್ಬಜಸ್ಸ;

ತಾ ಜೋತರೇ ಜಘನನ್ತರೇ ವಿಲಗ್ಗಾ, ಸತೇರತಾ ವಿಜ್ಜುರಿವನ್ತಲಿಕ್ಖೇ.

೩೩.

‘‘ಅಖೀಲಕಾನಿ ಚ ಅವಣ್ಟಕಾನಿ, ಹೇಟ್ಠಾ ನಭ್ಯಾ ಕಟಿಸಮೋಹಿತಾನಿ;

ಅಘಟ್ಟಿತಾ ನಿಚ್ಚಕೀಳಂ ಕರೋನ್ತಿ, ಹಂ ತಾತ ಕಿಂರುಕ್ಖಫಲಾನಿ ತಾನಿ.

೩೪.

‘‘ಜಟಾ ಚ ತಸ್ಸ ಭುಸದಸ್ಸನೇಯ್ಯಾ, ಪರೋಸತಂ ವೇಲ್ಲಿತಗ್ಗಾ ಸುಗನ್ಧಾ;

ದ್ವೇಧಾ ಸಿರೋ ಸಾಧು ವಿಭತ್ತರೂಪೋ, ಅಹೋ ನು ಖೋ ಮಯ್ಹ ತಥಾ ಜಟಾಸ್ಸು.

೩೫.

‘‘ಯದಾ ಚ ಸೋ ಪಕಿರತಿ ತಾ ಜಟಾಯೋ, ವಣ್ಣೇನ ಗನ್ಧೇನ ಉಪೇತರೂಪಾ;

ನೀಲುಪ್ಪಲಂ ವಾತಸಮೇರಿತಂವ, ತಥೇವ ಸಂವಾತಿ ಪನಸ್ಸಮೋ ಅಯಂ.

೩೬.

‘‘ಪಙ್ಕೋ ಚ ತಸ್ಸ ಭುಸದಸ್ಸನೇಯ್ಯೋ, ನೇತಾದಿಸೋ ಯಾದಿಸೋ ಮಯ್ಹಂ ಕಾಯೇ;

ಸೋ ವಾಯತಿ ಏರಿತೋ ಮಾಲುತೇನ, ವನಂ ಯಥಾ ಅಗ್ಗಗಿಮ್ಹೇ ಸುಫುಲ್ಲಂ.

೩೭.

‘‘ನಿಹನ್ತಿ ಸೋ ರುಕ್ಖಫಲಂ ಪಥಬ್ಯಾ, ಸುಚಿತ್ತರೂಪಂ ರುಚಿರಂ ದಸ್ಸನೇಯ್ಯಂ;

ಖಿತ್ತಞ್ಚ ತಸ್ಸ ಪುನರೇಹಿ ಹತ್ಥಂ, ಹಂ ತಾತ ಕಿಂರುಕ್ಖಫಲಂ ನು ಖೋ ತಂ.

೩೮.

‘‘ದನ್ತಾ ಚ ತಸ್ಸ ಭುಸದಸ್ಸನೇಯ್ಯಾ, ಸುದ್ಧಾ ಸಮಾ ಸಙ್ಖವರೂಪಪನ್ನಾ;

ಮನೋ ಪಸಾದೇನ್ತಿ ವಿವರಿಯಮಾನಾ, ನ ಹಿ ನೂನ ಸೋ ಸಾಕಮಖಾದಿ ತೇಹಿ.

೩೯.

‘‘ಅಕಕ್ಕಸಂ ಅಗ್ಗಳಿತಂ ಮುಹುಂ ಮುದುಂ, ಉಜುಂ ಅನುದ್ಧತಂ ಅಚಪಲಮಸ್ಸ ಭಾಸಿತಂ;

ರುದಂ ಮನುಞ್ಞಂ ಕರವೀಕಸುಸ್ಸರಂ, ಹದಯಙ್ಗಮಂ ರಞ್ಜಯತೇವ ಮೇ ಮನೋ.

೪೦.

‘‘ಬಿನ್ದುಸ್ಸರೋ ನಾತಿವಿಸಟ್ಠವಾಕ್ಯೋ, ನ ನೂನ ಸಜ್ಝಾಯಮತಿಪ್ಪಯುತ್ತೋ;

ಇಚ್ಛಾಮಿ ಭೋ ತಂ ಪುನದೇವ ದಟ್ಠುಂ, ಮಿತ್ತೋ ಹಿ ಮೇ ಮಾಣವೋಹು ಪುರತ್ಥಾ.

೪೧.

‘‘ಸುಸನ್ಧಿ ಸಬ್ಬತ್ಥ ವಿಮಟ್ಠಿಮಂ ವಣಂ, ಪುಥೂ ಸುಜಾತಂ ಖರಪತ್ತಸನ್ನಿಭಂ;

ತೇನೇವ ಮಂ ಉತ್ತರಿಯಾನ ಮಾಣವೋ, ವಿವರಿತಂ ಊರುಂ ಜಘನೇನ ಪಿಳಯಿ.

೪೨.

‘‘ತಪನ್ತಿ ಆಭನ್ತಿ ವಿರೋಚರೇ ಚ, ಸತೇರತಾ ವಿಜ್ಜುರಿವನ್ತಲಿಕ್ಖೇ;

ಬಾಹಾ ಮುದೂ ಅಞ್ಜನಲೋಮಸಾದಿಸಾ, ವಿಚಿತ್ರವಟ್ಟಙ್ಗುಲಿಕಾಸ್ಸ ಸೋಭರೇ.

೪೩.

‘‘ಅಕಕ್ಕಸಙ್ಗೋ ನ ಚ ದೀಘಲೋಮೋ, ನಖಾಸ್ಸ ದೀಘಾ ಅಪಿ ಲೋಹಿತಗ್ಗಾ;

ಮುದೂಹಿ ಬಾಹಾಹಿ ಪಲಿಸ್ಸಜನ್ತೋ, ಕಲ್ಯಾಣರೂಪೋ ರಮಯಂ ಉಪಟ್ಠಹಿ.

೪೪.

‘‘ದುಮಸ್ಸ ತೂಲೂಪನಿಭಾ ಪಭಸ್ಸರಾ, ಸುವಣ್ಣಕಮ್ಬುತಲವಟ್ಟಸುಚ್ಛವಿ;

ಹತ್ಥಾ ಮುದೂ ತೇಹಿ ಮಂ ಸಮ್ಫುಸಿತ್ವಾ, ಇತೋ ಗತೋ ತೇನ ಮಂ ದಹನ್ತಿ ತಾತ.

೪೫.

‘‘ನ ನೂನ ಸೋ ಖಾರಿವಿಧಂ ಅಹಾಸಿ, ನ ನೂನ ಸೋ ಕಟ್ಠಾನಿ ಸಯಂ ಅಭಞ್ಜಿ;

ನ ನೂನ ಸೋ ಹನ್ತಿ ದುಮೇ ಕುಠಾರಿಯಾ, ನ ಹಿಸ್ಸ ಹತ್ಥೇಸು ಖಿಲಾನಿ ಅತ್ಥಿ.

೪೬.

‘‘ಅಚ್ಛೋ ಚ ಖೋ ತಸ್ಸ ವಣಂ ಅಕಾಸಿ, ಸೋ ಮಂಬ್ರವಿ ‘ಸುಖಿತಂ ಮಂ ಕರೋಹಿ’;

ತಾಹಂ ಕರಿಂ ತೇನ ಮಮಾಸಿ ಸೋಖ್ಯಂ, ಸೋ ಚಬ್ರವಿ ‘ಸುಖಿತೋಸ್ಮೀ’ತಿ ಬ್ರಹ್ಮೇ.

೪೭.

‘‘ಅಯಞ್ಚ ತೇ ಮಾಲುವಪಣ್ಣಸನ್ಥತಾ, ವಿಕಿಣ್ಣರೂಪಾವ ಮಯಾ ಚ ತೇನ ಚ;

ಕಿಲನ್ತರೂಪಾ ಉದಕೇ ರಮಿತ್ವಾ, ಪುನಪ್ಪುನಂ ಪಣ್ಣಕುಟಿಂ ವಜಾಮ.

೪೮.

‘‘ನ ಮಜ್ಜ ಮನ್ತಾ ಪಟಿಭನ್ತಿ ತಾತ, ನ ಅಗ್ಗಿಹುತ್ತಂ ನಪಿ ಯಞ್ಞತನ್ತಂ;

ನ ಚಾಪಿ ತೇ ಮೂಲಫಲಾನಿ ಭುಞ್ಜೇ, ಯಾವ ನ ಪಸ್ಸಾಮಿ ತಂ ಬ್ರಹ್ಮಚಾರಿಂ.

೪೯.

‘‘ಅದ್ಧಾ ಪಜಾನಾಸಿ ತುವಮ್ಪಿ ತಾತ, ಯಸ್ಸಂ ದಿಸಂ ವಸತೇ ಬ್ರಹ್ಮಚಾರೀ;

ತಂ ಮಂ ದಿಸಂ ಪಾಪಯ ತಾತ ಖಿಪ್ಪಂ, ಮಾ ತೇ ಅಹಂ ಅಮರಿಮಸ್ಸಮಮ್ಹಿ.

೫೦.

‘‘ವಿಚಿತ್ರಫುಲ್ಲಞ್ಹಿ ವನಂ ಸುತಂ ಮಯಾ, ದಿಜಾಭಿಘುಟ್ಠಂ ದಿಜಸಙ್ಘಸೇವಿತಂ;

ತಂ ಮಂ ವನಂ ಪಾಪಯ ತಾತ ಖಿಪ್ಪಂ, ಪುರಾ ತೇ ಪಾಣಂ ವಿಜಹಾಮಿ ಅಸ್ಸಮೇ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಇಧಾಗಮಾತಿ, ತಾತ, ಇಮಂ ಅಸ್ಸಮಪದಂ ಆಗತೋ. ಸುದಸ್ಸನೇಯ್ಯೋತಿ ಸುಟ್ಠು ದಸ್ಸನೇಯ್ಯೋ. ಸುತನೂತಿ ಸುಟ್ಠು ತನುಕೋ ನಾತಿಕಿಸೋ ನಾತಿಥೂಲೋ. ವಿನೇತೀತಿ ಅತ್ತನೋ ಸರೀರಪ್ಪಭಾಯ ಅಸ್ಸಮಪದಂ ಏಕೋಭಾಸಂ ವಿಯ ವಿನೇತಿ ಪೂರೇತಿ. ಸುಕಣ್ಹಕಣ್ಹಚ್ಛದನೇಹಿ ಭೋತೋತಿ, ತಾತ, ತಸ್ಸ ಭೋತೋ ಸುಕಣ್ಹೇಹಿ ಕಣ್ಹಚ್ಛದನೇಹಿ ಭಮರವಣ್ಣೇಹಿ ಕೇಸೇಹಿ ಸುಕಣ್ಹಸೀಸಂ ಸುಮಜ್ಜಿತಮಣಿಮಯಂ ವಿಯ ಖಾಯತಿ. ಅಮಸ್ಸೂಜಾತೋತಿ ನ ತಾವಸ್ಸ ಮಸ್ಸು ಜಾಯತಿ, ತರುಣೋಯೇವ. ಅಪುರಾಣವಣ್ಣೀತಿ ಅಚಿರಪಬ್ಬಜಿತೋ. ಆಧಾರರೂಪಞ್ಚ ಪನಸ್ಸ ಕಣ್ಠೇತಿ ಕಣ್ಠೇ ಚ ಪನಸ್ಸ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಭಿಕ್ಖಾಭಾಜನಟ್ಠಪನಂ ಪತ್ತಾಧಾರಸದಿಸಂ ಪಿಳನ್ಧನಂ ಅತ್ಥೀತಿ ಮುತ್ತಾಹಾರಂ ಸನ್ಧಾಯ ವದತಿ. ಗಣ್ಡಾತಿ ಥನೇ ಸನ್ಧಾಯಾಹ. ಉರೇ ಸುಜಾತಾತಿ ಉರಮ್ಹಿ ಸುಜಾತಾ. ‘‘ಉರತೋ’’ತಿಪಿ ಪಾಠೋ. ಪಭಸ್ಸರಾತಿ ಪಭಾಸಮ್ಪನ್ನಾ. ‘‘ಪಭಾಸರೇ’’ತಿಪಿ ಪಾಠೋ, ಓಭಾಸನ್ತೀತಿ ಅತ್ಥೋ.

ಭುಸದಸ್ಸನೇಯ್ಯನ್ತಿ ಅತಿವಿಯ ದಸ್ಸನೀಯಂ. ಕುಞ್ಚಿತಗ್ಗಾತಿ ಸೀಹಕುಣ್ಡಲಂ ಸನ್ಧಾಯ ವದತಿ. ಸುತ್ತಞ್ಚಾತಿ ಯಂ ತಸ್ಸ ಜಟಾಬನ್ಧನಸುತ್ತಂ, ತಮ್ಪಿ ಜೋತತಿ ಪಭಂ ಮುಞ್ಚತಿ. ‘‘ಸಂಯಮಾನಿ ಚತಸ್ಸೋ’’ತಿ ಇಮಿನಾ ಮಣಿಸುವಣ್ಣಪವಾಳರಜತಮಯಾನಿ ಚತ್ತಾರಿ ಪಿಳನ್ಧನಾನಿ ದಸ್ಸೇತಿ. ತಾ ಪಿಂಸರೇತಿ ತಾನಿ ಪಿಳನ್ಧನಾನಿ ಪಾವುಸಮ್ಹಿ ಪವುಟ್ಠೇ ದೇವೇ ತಿರಿಟಿಸಙ್ಘಾ ವಿಯ ವಿರವನ್ತಿ. ಮಿಖಲನ್ತಿ ಮೇಖಲಂ, ಅಯಮೇವ ವಾ ಪಾಠೋ. ಇದಂ ನಿವತ್ಥಕಞ್ಚನಚೀರಕಂ ಸನ್ಧಾಯಾಹ. ನ ಸನ್ಥರೇತಿ ನ ವಾಕೇ. ಇದಂ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ – ತಾತ, ಯಥಾ ಮಯಂ ತಿಣಮಯಂ ವಾ ವಾಕಮಯಂ ವಾ ಚೀರಕಂ ಧಾರೇಮ, ನ ತಥಾ ಸೋ, ಸೋ ಪನ ಸುವಣ್ಣಚೀರಕಂ ಧಾರೇತೀತಿ. ಅಖೀಲಕಾನೀತಿ ಅತಚಾನಿ ನಿಪ್ಪಣ್ಣಾನಿ. ಕಟಿಸಮೋಹಿತಾನೀತಿ ಕಟಿಯಂ ಬದ್ಧಾನಿ. ನಿಚ್ಚಕೀಳಂ ಕರೋನ್ತೀತಿ ಅಘಟ್ಟಿತಾನಿಪಿ ನಿಚ್ಚಕಾಲಂ ಕೀಳಾಯನ್ತಿ. ಹಂ, ತಾತಾತಿ ಹಮ್ಭೋ, ತಾತ. ಕಿಂ ರುಕ್ಖಫಲಾನಿ ತಾನೀತಿ ತಾನಿ ತಸ್ಸ ಮಾಣವಸ್ಸ ಸುತ್ತಾರುಳ್ಹಾನಿ ಕಟಿಯಂ ಬದ್ಧಾನಿ ಕತರರುಕ್ಖಫಲಾನಿ ನಾಮಾತಿ ಮಣಿಸಙ್ಘಾಟಿಂ ಸನ್ಧಾಯಾಹ.

ಜಟಾತಿ ಜಟಾಮಣ್ಡಲಾಕಾರೇನ ಬದ್ಧರತನಮಿಸ್ಸಕಕೇಸವಟ್ಟಿಯೋ ಸನ್ಧಾಯಾಹ. ವೇಲ್ಲಿತಗ್ಗಾತಿ ಕುಞ್ಚಿತಗ್ಗಾ. ದ್ವೇಧಾಸಿರೋತಿ ತಸ್ಸ ಸೀಸಂ ದ್ವೇಧಾ ಕತ್ವಾ ಬದ್ಧಾನಂ ಜಟಾನಂ ವಸೇನ ಸುಟ್ಠು ವಿಭತ್ತರೂಪಂ. ತಥಾತಿ ಯಥಾ ತಸ್ಸ ಮಾಣವಸ್ಸ ಜಟಾ, ತಥಾ ತುಮ್ಹೇಹಿ ಮಮ ನ ಬದ್ಧಾ, ಅಹೋ ವತ ಮಮಪಿ ತಥಾ ಅಸ್ಸೂತಿ ಪತ್ಥೇನ್ತೋ ಆಹ. ಉಪೇತರೂಪಾತಿ ಉಪೇತಸಭಾವಾ. ವಾತಸಮೇರಿತಂವಾತಿ ಯಥಾ ನಾಮ ನೀಲುಪ್ಪಲಂ ವಾತೇನ ಸಮೀರಿತಂ, ತಥೇವ ಅಯಂ ಇಮಸ್ಮಿಂ ವನಸಣ್ಡೇ ಅಸ್ಸಮೋ ಸಂವಾತಿ. ನೇತಾದಿಸೋತಿ, ತಾತ, ಯಾದಿಸೋ ಮಮ ಕಾಯೇ ಪಙ್ಕೋ, ನೇತಾದಿಸೋ ತಸ್ಸ ಸರೀರೇ. ಸೋ ಹಿ ದಸ್ಸನೀಯೋ ಚೇವ ಸುಗನ್ಧೋ ಚ. ಅಗ್ಗಗಿಮ್ಹೇತಿ ವಸನ್ತಸಮಯೇ.

ನಿಹನ್ತೀತಿ ಪಹರತಿ. ಕಿಂ ರುಕ್ಖಫಲಂ ನು ಖೋ ತನ್ತಿ ಕತರರುಕ್ಖಸ್ಸ ನು ಖೋ ತಂ ಫಲಂ. ಸಙ್ಖವರೂಪಪನ್ನಾತಿ ಸುಧೋತಸಙ್ಖಪಟಿಭಾಗಾ. ನ ಹಿ ನೂನ ಸೋ ಸಾಕಮಖಾದಿ ತೇಹೀತಿ ನ ನೂನ ಸೋ ಮಾಣವೋ ಮಯಂ ವಿಯ ತೇಹಿ ದನ್ತೇಹಿ ರುಕ್ಖಪಣ್ಣಾನಿ ಚೇವ ಮೂಲಫಲಾಫಲಾನಿ ಚ ಖಾದಿ. ಅಮ್ಹಾಕಞ್ಹಿ ತಾನಿ ಖಾದನ್ತಾನಂ ಸಬಲಾ ಪಣ್ಣವಣ್ಣಾ ದನ್ತಾತಿ ದೀಪೇತಿ.

ಅಕಕ್ಕಸನ್ತಿ, ತಾತ, ತಸ್ಸ ಭಾಸಿತಂ ಅಫರುಸಂ ಅಗಳಿತಂ, ಪುನಪ್ಪುನಂ ವದನ್ತಸ್ಸಾಪಿ ಮಧುರತಾಯ ಮುಹುಂ ಮುದುಂ, ಅಪಮುಸ್ಸತಾಯ ಉಜುಂ, ಅವಿಕ್ಖಿತ್ತತಾಯ ಅನುದ್ಧಟಂ, ಪತಿಟ್ಠಿತತಾಯ ಅಚಪಲಂ. ರುದನ್ತಿ ಭಾಸಮಾನಸ್ಸ ಸರಸಙ್ಖಾತಂ ರುದಮ್ಪಿ ಮನೋಹರಂ ಕರವೀಕಸ್ಸ ವಿಯ ಸುಸ್ಸರಂ ಸುಮಧುರಂ. ರಞ್ಜಯತೇವಾತಿ ಮಮ ಮನೋ ರಞ್ಜತಿಯೇವ. ಬಿನ್ದುಸ್ಸರೋತಿ ಪಿಣ್ಡಿತಸ್ಸರೋ. ಮಾಣವೋಹೂತಿ ಸೋ ಹಿ ಮಾಣವೋ ಪುರತ್ಥಾ ಮಮ ಮಿತ್ತೋ ಅಹು.

ಸುಸನ್ಧಿ ಸಬ್ಬತ್ಥ ವಿಮಟ್ಠಿಮಂ ವಣನ್ತಿ ತಾತ ತಸ್ಸ ಮಾಣವಸ್ಸ ಊರೂನಂ ಅನ್ತರೇ ಏಕಂ ವಣಂ ಅತ್ಥಿ, ತಂ ಸುಸನ್ಧಿ ಸುಫುಸಿತಂ ಸಿಪ್ಪಿಪುಟಮುಖಸದಿಸಂ, ಸಬ್ಬತ್ಥ ವಿಮಟ್ಠಂ ಸಮನ್ತತೋ ಮಟ್ಠಂ. ಪುಥೂತಿ ಮಹನ್ತಂ. ಸುಜಾತನ್ತಿ ಸುಸಣ್ಠಿತಂ. ಖರಪತ್ತಸನ್ನಿಭನ್ತಿ ಸುಪುಪ್ಫಿತಪದುಮಮಕುಳಸನ್ನಿಭಂ. ಉತ್ತರಿಯಾನಾತಿ ಉತ್ತರಿತ್ವಾ ಅವತ್ಥರಿತ್ವಾ. ಪಿಳಯೀತಿ ಪೀಳೇಸಿ. ತಪನ್ತೀತಿ ತಸ್ಸ ಮಾಣವಸ್ಸ ಸರೀರತೋ ನಿಚ್ಛರನ್ತಾ ಸುವಣ್ಣವಣ್ಣರಂಸಿಯೋ ಜಲನ್ತಿ ಓಭಾಸನ್ತಿ ವಿರೋಚನ್ತಿ ಚ. ಬಾಹಾತಿ ಬಾಹಾಪಿಸ್ಸ ಮುದೂ. ಅಞ್ಜನಲೋಮಸಾದಿಸಾತಿ ಅಞ್ಜನಸದಿಸೇಹಿ ಲೋಮೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತಾ. ವಿಚಿತ್ರವಟ್ಟಙ್ಗುಲಿಕಾಸ್ಸ ಸೋಭರೇತಿ ಹತ್ಥಾಪಿಸ್ಸ ವರಲಕ್ಖಣವಿಚಿತ್ರಾಹಿ ಪವಾಲಙ್ಕುರಸದಿಸಾಹಿ ವಟ್ಟಙ್ಗುಲೀಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತಾ ಸೋಭನ್ತಿ.

ಅಕಕ್ಕಸಙ್ಗೋತಿ ಕಚ್ಛುಪೀಳಕಾದಿರಹಿತಅಙ್ಗಪಚ್ಚಙ್ಗೋ. ರಮಯಂ ಉಪಟ್ಠಹೀತಿ ಮಂ ರಮಯನ್ತೋ ಉಪಟ್ಠಹಿ ಪರಿಚರಿ. ತೂಲೂಪನಿಭಾತಿ ಮುದುಭಾವಸ್ಸ ಉಪಮಾ. ಸುವಣ್ಣಕಮ್ಬುತಲವಟ್ಟಸುಚ್ಛವೀತಿ ಸುವಣ್ಣಮಯಂ ಆದಾಸತಲಂ ವಿಯ ವಟ್ಟಾ ಚ ಸುಚ್ಛವಿ ಚ, ಪರಿಮಣ್ಡಲತಲಾ ಚೇವ ಸುನ್ದರಚ್ಛವಿ ಚಾತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸಮ್ಫುಸಿತ್ವಾತಿ ಸುಟ್ಠು ಫುಸಿತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಹತ್ಥಸಮ್ಫಸ್ಸಂ ಮಮ ಸರೀರೇ ಫರಾಪೇತ್ವಾ. ಇತೋ ಗತೋತಿ ಮಮ ಓಲೋಕೇನ್ತಸ್ಸೇವ ಇತೋ ಗತೋ. ತೇನ ಮಂ ದಹನ್ತೀತಿ ತೇನ ತಸ್ಸ ಹತ್ಥಸಮ್ಫಸ್ಸೇನ ಇದಾನಿ ಮಂ ದಹನ್ತಿ. ತಥಾ ಹಿ ತಸ್ಸ ಗತಕಾಲತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಮಮ ಸರೀರೇ ಡಾಹೋ ಉಟ್ಠಿತೋ, ತೇನಮ್ಹಿ ದೋಮನಸ್ಸಪ್ಪತ್ತೋ ನಿಪನ್ನೋತಿ.

ನ ನೂನ ಸೋ ಖಾರಿವಿಧನ್ತಿ, ತಾತ, ನೂನ ಸೋ ಮಾಣವೋ ನ ಖಾರಿಭಾರಂ ಉಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ವಿಚರಿ. ಖಿಲಾನೀತಿ ಕಿಲಾನಿ, ‘‘ಅಯಮೇವ ವಾ ಪಾಠೋ. ಸೋಖ್ಯನ್ತಿ ಸುಖಂ. ಮಾಲುವಪಣ್ಣಸನ್ಥತಾ ವಿಕಿಣ್ಣರೂಪಾವಾತಿ, ತಾತ, ಅಯಂ ತವ ಮಾಲುವಪಣ್ಣಸನ್ಥತಾ ಅಜ್ಜ ಮಯಾ ಚ ತೇನ ಚ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಪರಾಮಸನಾಲಿಙ್ಗನವಸೇನ ಪರಿವತ್ತನ್ತೇಹಿ ವಿಕಿಣ್ಣಾ ವಿಯ ಆಕುಲಬ್ಯಾಕುಲಾ ಜಾತಾ. ಪುನಪ್ಪುನಂ ಪಣ್ಣಕುಟಿಂ ವಜಾಮಾತಿ, ತಾತ, ಅಹಞ್ಚ ಸೋ ಚ ಅಭಿರಮಿತ್ವಾ ಕಿಲನ್ತರೂಪಾ ಪಣ್ಣಸಾಲತೋ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ಉದಕಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ರಮಿತ್ವಾ ವಿಗತದರಥಾ ಪುನಪ್ಪುನಂ ಇಮಮೇವ ಕುಟಿಂ ಪವಿಸಾಮಾತಿ ವದತಿ.

ನ ಮಜ್ಜ ಮನ್ತಾತಿ ಅಜ್ಜ ಮಮ ತಸ್ಸ ಗತಕಾಲತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ನೇವ ಮನ್ತಾ ಪಟಿಭನ್ತಿ ನ ಉಪಟ್ಠಹನ್ತಿ ನ ರುಚ್ಚನ್ತಿ. ನ ಅಗ್ಗಿಹುತ್ತಂ ನಪಿ ಯಞ್ಞತನ್ತನ್ತಿ ಮಹಾಬ್ರಹ್ಮುನೋ ಆರಾಧನತ್ಥಾಯ ಕತ್ತಬ್ಬಹೋಮವಿಧೂಪನಾದಿಯಞ್ಞಕಿರಿಯಾಪಿ ಮೇ ನ ಪಟಿಭಾತಿ ನ ಉಪಟ್ಠಾತಿ ನ ರುಚ್ಚತಿ. ನ ಚಾಪಿ ತೇತಿ ತಯಾ ಆಭತಮೂಲಫಲಾಫಲಾನಿಪಿ ನ ಭುಞ್ಜಾಮಿ. ಯಸ್ಸಂ ದಿಸನ್ತಿ ಯಸ್ಸಂ ದಿಸಾಯಂ. ವನನ್ತಿ ತಸ್ಸ ಮಾಣವಸ್ಸ ಅಸ್ಸಮಂ ಪರಿವಾರೇತ್ವಾ ಠಿತವನನ್ತಿ.

ತಸ್ಸೇವಂ ವಿಲಪನ್ತಸ್ಸ ತಂ ವಿಲಾಪಂ ಸುತ್ವಾ ಮಹಾಸತ್ತೋ ‘‘ಏಕಾಯ ಇತ್ಥಿಯಾ ಇಮಸ್ಸ ಸೀಲಂ ಭಿನ್ನಂ ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಞತ್ವಾ ತಂ ಓವದನ್ತೋ ಛ ಗಾಥಾಯೋ ಅಭಾಸಿ –

೫೧.

‘‘ಇಮಸ್ಮಾಹಂ ಜೋತಿರಸೇ ವನಮ್ಹಿ, ಗನ್ಧಬ್ಬದೇವಚ್ಛರಸಙ್ಘಸೇವಿತೇ;

ಇಸೀನಮಾವಾಸೇ ಸನನ್ತನಮ್ಹಿ, ನೇತಾದಿಸಂ ಅರತಿಂ ಪಾಪುಣೇಥ.

೫೨.

‘‘ಭವನ್ತಿ ಮಿತ್ತಾನಿ ಅಥೋ ನ ಹೋನ್ತಿ, ಞಾತೀಸು ಮಿತ್ತೇಸು ಕರೋನ್ತಿ ಪೇಮಂ;

ಅಯಞ್ಚ ಜಮ್ಮೋ ಕಿಸ್ಸ ವಾ ನಿವಿಟ್ಠೋ, ಯೋ ನೇವ ಜಾನಾತಿ ‘ಕುತೋಮ್ಹಿ ಆಗತೋ’.

೫೩.

‘‘ಸಂವಾಸೇನ ಹಿ ಮಿತ್ತಾನಿ, ಸನ್ಧೀಯನ್ತಿ ಪುನಪ್ಪುನಂ;

ಸ್ವೇವ ಮಿತ್ತೋ ಅಸಂಗನ್ತು, ಅಸಂವಾಸೇನ ಜೀರತಿ.

೫೪.

‘‘ಸಚೇ ತುವಂ ದಕ್ಖಸಿ ಬ್ರಹ್ಮಚಾರಿಂ, ಸಚೇ ತುವಂ ಸಲ್ಲಪೇ ಬ್ರಹ್ಮಚಾರಿನಾ;

ಸಮ್ಪನ್ನಸಸ್ಸಂವ ಮಹೋದಕೇನ, ತಪೋಗುಣಂ ಖಿಪ್ಪಮಿಮಂ ಪಹಿಸ್ಸಸಿ.

೫೫.

‘‘ಪುನಪಿ ಚೇ ದಕ್ಖಸಿ ಬ್ರಹ್ಮಚಾರಿಂ, ಪುನಪಿ ಚೇ ಸಲ್ಲಪೇ ಬ್ರಹ್ಮಚಾರಿನಾ;

ಸಮ್ಪನ್ನಸಸ್ಸಂವ ಮಹೋದಕೇನ, ಉಸ್ಮಾಗತಂ ಖಿಪ್ಪಮಿಮಂ ಪಹಿಸ್ಸಸಿ.

೫೬.

‘‘ಭೂತಾನಿ ಹೇತಾನಿ ಚರನ್ತಿ ತಾತ, ವಿರೂಪರೂಪೇನ ಮನುಸ್ಸಲೋಕೇ;

ನ ತಾನಿ ಸೇವೇಥ ನರೋ ಸಪಞ್ಞೋ, ಆಸಜ್ಜ ನಂ ನಸ್ಸತಿ ಬ್ರಹ್ಮಚಾರೀ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಇಮಸ್ಮಾತಿ ಇಮಸ್ಮಿಂ. ಹನ್ತಿ ನಿಪಾತಮತ್ತಂ. ಜೋತಿರಸೇತಿ ಹೂಯಮಾನಸ್ಸ ಜೋತಿನೋ ರಂಸಿಓಭಾಸಿತೇ. ಸನನ್ತನಮ್ಹೀತಿ ಪೋರಾಣಕೇ. ಪಾಪುಣೇಥಾತಿ ಪಾಪುಣೇಯ್ಯ. ಇದಂ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ – ತಾತ, ಏವರೂಪೇ ವನೇ ವಸನ್ತೋ ಯಂ ಅರತಿಂ ತ್ವಂ ಪತ್ತೋ, ಏತಾದಿಸಂ ನ ಪಾಪುಣೇಯ್ಯ ಪಣ್ಡಿತೋ ಕುಲಪುತ್ತೋ, ಪತ್ತುಂ ನಾರಹತೀತಿ ಅತ್ಥೋ.

‘‘ಭವನ್ತೀ’’ತಿ ಇಮಂ ಗಾಥಂ ಮಹಾಸತ್ತೋ ಅನ್ತೋಗತಮೇವ ಭಾಸತಿ. ಅಯಮೇತ್ಥ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ – ಲೋಕೇ ಸತ್ತಾನಂ ಮಿತ್ತಾನಿ ನಾಮ ಹೋನ್ತಿಪಿ ನ ಹೋನ್ತಿಪಿ ತತ್ಥ ಯೇಸಂ ಹೋನ್ತಿ, ತೇ ಅತ್ತನೋ ಞಾತೀಸು ಚ ಮಿತ್ತೇಸು ಚ ಪೇಮಂ ಕರೋನ್ತಿ. ಅಯಞ್ಚ ಜಮ್ಮೋತಿ ಮಿಗಸಿಙ್ಗೋ ಲಾಮಕೋ. ಕಿಸ್ಸ ವಾ ನಿವಿಟ್ಠೋತಿ ಕೇನ ನಾಮ ಕಾರಣೇನ ತಸ್ಮಿಂ ಮಾತುಗಾಮೇ ಮಿತ್ತಸಞ್ಞಾಯ ನಿವಿಟ್ಠೋ, ಸೋ ಮಿಗಿಯಾ ಕುಚ್ಛಿಸ್ಮಿಂ ನಿಬ್ಬತ್ತಿತ್ವಾ ಅರಞ್ಞೇ ವಡ್ಢಿತತ್ತಾ ‘‘ಕುತೋಮ್ಹಿ ಆಗತೋ’’ತಿ ಅತ್ತನೋ ಆಗತಟ್ಠಾನಮತ್ತಮ್ಪಿ ನ ಜಾನಾತಿ, ಪಗೇವ ಞಾತಿಮಿತ್ತೇತಿ.

ಪುನಪ್ಪುನನ್ತಿ, ತಾತ, ಮಿತ್ತಾನಿ ನಾಮ ಪುನಪ್ಪುನಂ ಸಂವಾಸೇನ ಸಂಸೇವನೇನ ಸನ್ಧೀಯನ್ತಿ ಘಟೀಯನ್ತಿ. ಸ್ವೇವ ಮಿತ್ತೋತಿ ಸೋ ಏವ ಮಿತ್ತೋ ಅಸಂಗನ್ತು ಅಸಮಾಗಚ್ಛನ್ತಸ್ಸ ಪುರಿಸಸ್ಸ ತೇನ ಅಸಮಾಗಮಸಙ್ಖಾತೇನ ಅಸಂವಾಸೇನ ಜೀರತಿ ವಿನಸ್ಸತಿ. ಸಚೇತಿ ತಸ್ಮಾ, ತಾತ, ಸಚೇ ತ್ವಂ ಪುನಪಿ ತಂ ದಕ್ಖಸಿ, ತೇನ ವಾ ಸಲ್ಲಪಿಸ್ಸಸಿ, ಅಥ ಯಥಾ ನಾಮ ನಿಪ್ಫನ್ನಸಸ್ಸಂ ಮಹೋಘೇನ ಹರೀಯತಿ, ಏವಂ ಇಮಂ ಅತ್ತನೋ ತಪೋಗುಣಂ ಪಹಿಸ್ಸಸಿ ಹಾರೇಸ್ಸಸೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ಉಸ್ಮಾಗತನ್ತಿ ಸಮಣತೇಜಂ.

ವಿರೂಪರೂಪೇನಾತಿ ವಿವಿಧರೂಪೇನ. ಇದಂ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ – ತಾತ, ಮನುಸ್ಸಲೋಕಸ್ಮಿಞ್ಹಿ ಏತಾನಿ ಯಕ್ಖಿನಿಸಙ್ಖಾತಾನಿ ಭೂತಾನಿ ವಿವಿಧರೂಪಪಟಿಚ್ಛನ್ನೇನ ಅತ್ತನೋ ರೂಪೇನ ಅತ್ತನೋ ವಸಂ ಗತೇ ಖಾದಿತುಂ ಚರನ್ತಿ, ತಾನಿ ಸಪಞ್ಞೋ ನರೋ ನ ಸೇವೇಥ. ತಾದಿಸಞ್ಹಿ ಭೂತಂ ಆಸಜ್ಜ ನಂ ಪತ್ವಾ ನಸ್ಸತಿ ಬ್ರಹ್ಮಚಾರೀ, ದಿಟ್ಠೋಸಿ ತಾಯ ಯಕ್ಖಿನಿಯಾ ನ ಖಾದಿತೋತಿ ಪುತ್ತಂ ಓವದಿ.

ಸೋ ಪಿತು ಕಥಂ ಸುತ್ವಾ ‘‘ಯಕ್ಖಿನೀ ಕಿರ ಸಾ’’ತಿ ಭೀತೋ ಚಿತ್ತಂ ನಿವತ್ತೇತ್ವಾ ‘‘ತಾತ, ಏತ್ತೋ ನ ಗಮಿಸ್ಸಾಮಿ, ಖಮಥ ಮೇ’’ತಿ ಖಮಾಪೇಸಿ. ಸೋಪಿ ನಂ ಸಮಸ್ಸಾಸೇತ್ವಾ ‘‘ಏಹಿ ತ್ವಂ, ಮಾಣವ, ಮೇತ್ತಂ ಭಾವೇಹಿ, ಕರುಣಂ, ಮುದಿತಂ, ಉಪೇಕ್ಖ’’ನ್ತಿ ಬ್ರಹ್ಮವಿಹಾರಭಾವನಂ ಆಚಿಕ್ಖಿ. ಸೋ ತಥಾ ಪಟಿಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ಪುನ ಝಾನಾಭಿಞ್ಞಾ ನಿಬ್ಬತ್ತೇಸಿ.

ಸತ್ಥಾ ಇಮಂ ಧಮ್ಮದೇಸನಂ ಆಹರಿತ್ವಾ ಸಚ್ಚಾನಿ ಪಕಾಸೇತ್ವಾ ಜಾತಕಂ ಸಮೋಧಾನೇಸಿ, ಸಚ್ಚಪರಿಯೋಸಾನೇ ಉಕ್ಕಣ್ಠಿತಭಿಕ್ಖು ಸೋತಾಪತ್ತಿಫಲೇ ಪತಿಟ್ಠಹಿ. ತದಾ ನಿಳಿನಿಕಾ ಪುರಾಣದುತಿಯಿಕಾ ಅಹೋಸಿ, ಇಸಿಸಿಙ್ಗೋ ಉಕ್ಕಣ್ಠಿತಭಿಕ್ಖು, ಪಿತಾ ಪನ ಅಹಮೇವ ಅಹೋಸಿನ್ತಿ.

ನಿಳಿನಿಕಾಜಾತಕವಣ್ಣನಾ ಪಠಮಾ.

[೫೨೭] ೨. ಉಮ್ಮಾದನ್ತೀಜಾತಕವಣ್ಣನಾ

ನಿವೇಸನಂ ಕಸ್ಸನುದಂ ಸುನನ್ದಾತಿ ಇದಂ ಸತ್ಥಾ ಜೇತವನೇ ವಿಹರನ್ತೋ ಉಕ್ಕಣ್ಠಿತಭಿಕ್ಖುಂ ಆರಬ್ಭ ಕಥೇಸಿ. ಸೋ ಕಿರೇಕದಿವಸಂ ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಚರನ್ತೋ ಏಕಂ ಅಲಙ್ಕತಪಟಿಯತ್ತಂ ಉತ್ತಮರೂಪಧರಂ ಇತ್ಥಿಂ ಓಲೋಕೇತ್ವಾ ಪಟಿಬದ್ಧಚಿತ್ತೋ ಹುತ್ವಾ ಚಿತ್ತಂ ನಿವತ್ತೇತುಂ ಅಸಕ್ಕೋನ್ತೋ ವಿಹಾರಮೇವ ಆಗನ್ತ್ವಾ ತತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಸಲ್ಲವಿದ್ಧೋ ವಿಯ ರಾಗಾತುರೋ ಭನ್ತಮಿಗಪಟಿಭಾಗೋ ಕಿಸೋ ಧಮನೀಸನ್ಥತಗತ್ತೋ ಉಪ್ಪಣ್ಡುಪ್ಪಣ್ಡುಕಜಾತೋ ಅನಭಿರತೋ ಏಕಿರಿಯಾಪಥೇಪಿ ಚಿತ್ತಸ್ಸಾದಂ ಅಲಭನ್ತೋ ಆಚರಿಯವತ್ತಾದೀನಿ ಪಹಾಯ ಉದ್ದೇಸಪರಿಪುಚ್ಛಾಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಾನುಯೋಗರಹಿತೋ ವಿಹಾಸಿ. ಸೋ ಸಹಾಯಭಿಕ್ಖೂಹಿ ‘‘ಪುಬ್ಬೇ ತ್ವಂ, ಆವುಸೋ, ಸನ್ತಿನ್ದ್ರಿಯೋ ವಿಪ್ಪಸನ್ನಮುಖವಣ್ಣೋ, ಇದಾನಿ ನೋ ತಥಾ, ಕಿಂ ನು ಖೋ ಕಾರಣ’’ನ್ತಿ ಪುಟ್ಠೋ, ‘‘ಆವುಸೋ, ಅನಭಿರತೋಮ್ಹೀ’’ತಿ ಆಹ. ಅಥ ನಂ ತೇ ‘‘ಅಭಿರಮಾವುಸೋ, ಸಾಸನೇ, ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೋ ನಾಮ ದುಲ್ಲಭೋ, ತಥಾ ಸದ್ಧಮ್ಮಸ್ಸವನಂ ಮನುಸ್ಸಪಟಿಲಾಭೋ ಚ, ಸೋ ತ್ವಂ ಮನುಸ್ಸಪಟಿಲಾಭಂ ಪಟಿಲಭಿತ್ವಾ ದುಕ್ಖಸ್ಸನ್ತಕಿರಿಯಂ ಪತ್ಥಯಮಾನೋ ಅಸ್ಸುಮುಖಂ ಞಾತಿಜನಂ ಪಹಾಯ ಸದ್ಧಾಯ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ಕಿಂಕಾರಣಾ ಕಿಲೇಸವಸಂ ಯಾಸಿ, ಕಿಲೇಸಾ ನಾಮೇತೇ ಗಣ್ಡುಪ್ಪಾದಕಪಾಣಕಂ ಉಪಾದಾಯ ಸಬ್ಬಬಾಲಜನಸಾಧಾರಣಾ, ಯೇ ತೇಸಂ ವತ್ಥುಭೂತಾ, ತೇಪಿ ಅಪ್ಪಸ್ಸಾದಾ ಕಾಮಾ ಬಹುದುಕ್ಖಾ ಬಹುಪಾಯಾಸಾ, ಆದೀನವೋ ಏತ್ಥ ಭಿಯ್ಯೋ. ಅಟ್ಠಿಕಙ್ಕಲೂಪಮಾ ಕಾಮಾ, ಮಂಸಪೇಸೂಪಮಾ ಕಾಮಾ, ತಿಣುಕ್ಕೂಪಮಾ ಕಾಮಾ, ಅಙ್ಗಾರಕಾಸೂಪಮಾ ಕಾಮಾ, ಸುಪಿನಕೂಪಮಾ ಕಾಮಾ, ಯಾಚಿತಕೂಪಮಾ ಕಾಮಾ, ರುಕ್ಖಫಲೂಪಮಾ ಕಾಮಾ, ಅಸಿಸೂನೂಪಮಾ ಕಾಮಾ, ಸತ್ತಿಸೂಲೂಪಮಾ ಕಾಮಾ, ಸಪ್ಪಸಿರೂಪಮಾ ಕಾಮಾ, ಅಗ್ಗಿಕ್ಖನ್ಧೂಪಮಾ ಕಾಮಾ, ತ್ವಂ ನಾಮ ಏವರೂಪೇ ಬುದ್ಧಸಾಸನೇ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ಏವಂ ಅನತ್ಥಕಾರಕಾನಂ ಕಿಲೇಸಾನಂ ವಸಂ ಗತೋಸೀ’’ತಿ ಓವದಿತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಕಥಂ ಗಾಹಾಪೇತುಂ ಅಸಕ್ಕೋನ್ತಾ ಸತ್ಥು ಸನ್ತಿಕಂ ಧಮ್ಮಸಭಂ ನೇತ್ವಾ ‘‘ಕಿಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅನಿಚ್ಛಮಾನಕಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಆನಯಿತ್ಥಾ’’ತಿ ವುತ್ತೇ, ‘‘ಭನ್ತೇ, ಅಯಂ ಕಿರ ಭಿಕ್ಖು ಉಕ್ಕಣ್ಠಿತೋ’’ತಿ ಆಹಂಸು. ಸತ್ಥಾ ‘‘ಸಚ್ಚಂ ಕಿರಾ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ‘‘ಸಚ್ಚಂ, ಭನ್ತೇ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ‘‘ಭಿಕ್ಖು ಪೋರಾಣಕಪಣ್ಡಿತಾ ರಜ್ಜಂ ಅನುಸಾಸನ್ತಾಪಿ ಕಿಲೇಸೇ ಉಪ್ಪನ್ನೇ ತಸ್ಸ ವಸಂ ಅಗನ್ತ್ವಾ ಚಿತ್ತಂ ನಿವಾರೇತ್ವಾ ನ ಅಯುತ್ತಕಂ ಕರಿಂಸೂ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಅತೀತಂ ಆಹರಿ.

ಅತೀತೇ ಸಿವಿರಟ್ಠೇ ಅರಿಟ್ಠಪುರನಗರೇ ಸಿವಿ ನಾಮ ರಾಜಾ ರಜ್ಜಂ ಕಾರೇಸಿ. ಬೋಧಿಸತ್ತೋ ತಸ್ಸ ಅಗ್ಗಮಹೇಸಿಯಾ ಕುಚ್ಛಿಸ್ಮಿಂ ನಿಬ್ಬತ್ತಿ, ‘‘ಸಿವಿಕುಮಾರೋ’’ತ್ವೇವಸ್ಸ ನಾಮಂ ಕರಿಂಸು. ಸೇನಾಪತಿಸ್ಸಪಿ ಪುತ್ತೋ ಜಾಯಿ, ‘‘ಅಭಿಪಾರಕೋ’’ತಿಸ್ಸ ನಾಮಂ ಕರಿಂಸು. ತೇ ಉಭೋಪಿ ಸಹಾಯಾ ಹುತ್ವಾ ಅಭಿವಡ್ಢನ್ತಾ ಸೋಳಸವಸ್ಸಿಕಾ ಹುತ್ವಾ ತಕ್ಕಸಿಲಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಸಿಪ್ಪಂ ಉಗ್ಗಣ್ಹಿತ್ವಾ ಆಗಮಿಂಸು. ರಾಜಾ ಪುತ್ತಸ್ಸ ರಜ್ಜಂ ಅದಾಸಿ. ಸೋಪಿ ಅಭಿಪಾರಕಂ ಸೇನಾಪತಿಟ್ಠಾನೇ ಠಪೇತ್ವಾ ಧಮ್ಮೇನ ರಜ್ಜಂ ಕಾರೇಸಿ. ತಸ್ಮಿಂಯೇವ ನಗರೇ ತಿರಿಟಿವಚ್ಛಸ್ಸ ನಾಮ ಅಸೀತಿಕೋಟಿವಿಭವಸ್ಸ ಸೇಟ್ಠಿನೋ ಧೀತಾ ನಿಬ್ಬತ್ತಿ ಉತ್ತಮರೂಪಧರಾ ಸೋಭಗ್ಗಪ್ಪತ್ತಾ ಸುಭಲಕ್ಖಣೇನ ಸಮನ್ನಾಗತಾ, ತಸ್ಸಾ ನಾಮಗ್ಗಹಣದಿವಸೇ ‘‘ಉಮ್ಮಾದನ್ತೀ’’ತಿ ನಾಮಂ ಕರಿಂಸು. ಸಾ ಸೋಳಸವಸ್ಸಿಕಕಾಲೇ ಅತಿಕ್ಕನ್ತಮಾನುಸವಣ್ಣಾ ದೇವಚ್ಛರಾ ವಿಯ ಅಭಿರೂಪಾ ದಸ್ಸನೀಯಾ ಪಾಸಾದಿಕಾ ಪರಮಾಯ ವಣ್ಣಪೋಕ್ಖರತಾಯ ಸಮನ್ನಾಗತಾ ಅಹೋಸಿ. ಯೇ ಯೇ ಪುಥುಜ್ಜನಾ ತಂ ಪಸ್ಸನ್ತಿ, ತೇ ತೇ ಸಕಭಾವೇನ ಸಣ್ಠಾತುಂ ಅಸಕ್ಕೋನ್ತಾ ಸುರಾಪಾನಮದಮತ್ತಾ ವಿಯ ಕಿಲೇಸಮದೇನ ಮತ್ತಾ ಹುತ್ವಾ ಸತಿಂ ಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಾಪೇತುಂ ಸಮತ್ಥಾ ನಾಮ ನಾಹೇಸುಂ.

ಅಥಸ್ಸಾ ಪಿತಾ ತಿರಿಟಿವಚ್ಛೋ ರಾಜಾನಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ‘‘ದೇವ, ಮಮ ಗೇಹೇ ಇತ್ಥಿರತನಂ ಉಪ್ಪನ್ನಂ, ರಞ್ಞೋವ ಅನುಚ್ಛವಿಕಂ, ಲಕ್ಖಣಪಾಠಕೇ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೇ ಪೇಸೇತ್ವಾ ತಂ ವೀಮಂಸಾಪೇತ್ವಾ ಯಥಾರುಚಿ ಕರೋಹೀ’’ತಿ ಆಹ. ರಾಜಾ ‘‘ಸಾಧೂ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೇ ಪೇಸೇಸಿ. ತೇ ಸೇಟ್ಠಿಗೇಹಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಕತಸಕ್ಕಾರಸಮ್ಮಾನಾ ಪಾಯಾಸಂ ಪರಿಭುಞ್ಜಿಂಸು. ತಸ್ಮಿಂ ಖಣೇ ಉಮ್ಮಾದನ್ತೀ ಸಬ್ಬಾಲಙ್ಕಾರಪಟಿಮಣ್ಡಿತಾ ತೇಸಂ ಸನ್ತಿಕಂ ಅಗಮಾಸಿ. ತೇ ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಸತಿಂ ಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಾಪೇತುಂ ಅಸಕ್ಕೋನ್ತಾ ಕಿಲೇಸಮದಮತ್ತಾ ಹುತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ವಿಪ್ಪಕತಭೋಜನಭಾವಂ ನ ಜಾನಿಂಸು. ಏಕಚ್ಚೇ ಆಲೋಪಂ ಗಹೇತ್ವಾ ‘‘ಭುಞ್ಜಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ಸಞ್ಞಾಯ ಸೀಸೇ ಠಪೇಸುಂ, ಏಕಚ್ಚೇ ಉಪಕಚ್ಛನ್ತರೇ ಖಿಪಿಂಸು, ಏಕಚ್ಚೇ ಭಿತ್ತಿಂ ಪಹರಿಂಸು, ಸಬ್ಬೇವ ಉಮ್ಮತ್ತಕಾ ಅಹೇಸುಂ. ಸಾ ತೇ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಇಮೇ ಕಿರ ಮಮ ಲಕ್ಖಣಂ ವೀಮಂಸಿಸ್ಸನ್ತಿ, ಗೀವಾಯಂ ನೇ ಗಹೇತ್ವಾ ನೀಹರಥಾ’’ತಿ ನೀಹರಾಪೇಸಿ. ತೇ ಮಙ್ಕುಭೂತಾ ರಾಜನಿವೇಸನಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಉಮ್ಮಾದನ್ತಿಯಾ ಕುದ್ಧಾ ‘‘ದೇವ, ಸಾ ಇತ್ಥೀ ಕಾಳಕಣ್ಣೀ, ನ ತುಮ್ಹಾಕಂ ಅನುಚ್ಛವಿಕಾ’’ತಿ ವದಿಂಸು. ರಾಜಾ ‘‘ಕಾಳಕಣ್ಣೀ ಕಿರಾ’’ತಿ ನ ತಂ ಆಣಾಪೇಸಿ. ಸಾ ತಂ ಪವತ್ತಿಂ ಸುತ್ವಾ ‘‘ಅಹಂ ಕಿರ ಕಾಳಕಣ್ಣೀತಿ ರಞ್ಞಾ ನ ಗಹಿತಾ, ಕಾಳಕಣ್ಣಿಯೋ ನಾಮ ನ ಏವರೂಪಾ ಹೋನ್ತೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ‘‘ಹೋತು, ಸಚೇ ಪನ ತಂ ರಾಜಾನಂ ಪಸ್ಸಿಸ್ಸಾಮಿ, ಜಾನಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ತಸ್ಮಿಂ ಆಘಾತಂ ಬನ್ಧಿ. ಅಥ ನಂ ಪಿತಾ ಅಭಿಪಾರಕಸ್ಸ ಅದಾಸಿ, ಸಾ ತಸ್ಸ ಪಿಯಾ ಅಹೋಸಿ ಮನಾಪಾ.

ಕಸ್ಸ ಪನ ಕಮ್ಮಸ್ಸ ನಿಸ್ಸನ್ದೇನ ಸಾ ಏವಂ ಅಭಿರೂಪಾ ಅಹೋಸೀತಿ? ರತ್ತವತ್ಥದಾನಸ್ಸ ನಿಸ್ಸನ್ದೇನಾತಿ. ಸಾ ಕಿರ ಅತೀತೇ ಬಾರಾಣಸಿಯಂ ದಲಿದ್ದಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿತ್ವಾ ಉಸ್ಸವದಿವಸೇ ಪುಞ್ಞಸಮ್ಪನ್ನಾ ಇತ್ಥಿಯೋ ಕುಸುಮ್ಭರತ್ತವತ್ಥಂ ನಿವಾಸೇತ್ವಾ ಅಲಙ್ಕತಾ ಕೀಳನ್ತಿಯೋ ದಿಸ್ವಾ ತಾದಿಸಂ ವತ್ಥಂ ನಿವಾಸೇತ್ವಾ ಕೀಳಿತುಕಾಮಾ ಹುತ್ವಾ ಮಾತಾಪಿತೂನಂ ಆರೋಚೇತ್ವಾ ತೇಹಿ, ‘‘ಅಮ್ಮ, ಮಯಂ ದಲಿದ್ದಾ, ಕುತೋ ನೋ ಏವರೂಪಂ ವತ್ಥ’’ನ್ತಿ ವುತ್ತೇ ‘‘ತೇನ ಹಿ ಮಂ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಅಡ್ಢಕುಲೇ ಭತಿಂ ಕಾತುಂ ಅನುಜಾನಾಥ, ತೇ ಮಮ ಗುಣಂ ಞತ್ವಾ ದಸ್ಸನ್ತೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ತೇಹಿ ಅನುಞ್ಞಾತಾ ಏಕಂ ಕುಲಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ‘‘ಕುಸುಮ್ಭರತ್ತವತ್ಥೇನ ಭತಿಂ ಕರೋಮೀ’’ತಿ ಆಹ. ಅಥ ನಂ ತೇ ‘‘ತೀಣಿ ಸಂವಚ್ಛರಾನಿ ಕಮ್ಮೇ ಕತೇ ತವ ಗುಣಂ ಞತ್ವಾ ದಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ವದಿಂಸು. ಸಾ ‘‘ಸಾಧೂ’’ತಿ ಪಟಿಸ್ಸುಣಿತ್ವಾ ಕಮ್ಮಂ ಪಟಿಪಜ್ಜಿ. ತೇ ತಸ್ಸಾ ಗುಣಂ ಞತ್ವಾ ಅಪರಿಪುಣ್ಣೇಸುಯೇವ ತೀಸು ಸಂವಚ್ಛರೇಸು ತಸ್ಸಾ ಘನಕುಸುಮ್ಭರತ್ತವತ್ಥೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಅಞ್ಞಮ್ಪಿ ವತ್ಥಂ ದತ್ವಾ ‘‘ತವ ಸಹಾಯಿಕಾಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಗನ್ತ್ವಾ ನ್ಹತ್ವಾ ನಿವಾಸೇಹೀ’’ತಿ ತಂ ಪೇಸಯಿಂಸು. ಸಾ ಸಹಾಯಿಕಾ ಆದಾಯ ಗನ್ತ್ವಾ ರತ್ತವತ್ಥಂ ನದೀತೀರೇ ಠಪೇತ್ವಾ ನ್ಹಾಯಿ.

ತಸ್ಮಿಂ ಖಣೇ ಏಕೋ ಕಸ್ಸಪದಸಬಲಸ್ಸ ಸಾವಕೋ ಅಚ್ಛಿನ್ನಚೀವರೋ ಸಾಖಾಭಙ್ಗಂ ನಿವಾಸೇತ್ವಾ ಚ ಪಾರುಪಿತ್ವಾ ಚ ತಂ ಪದೇಸಂ ಪಾಪುಣಿ. ಸಾ ತಂ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಅಯಂ ಭದನ್ತೋ ಅಚ್ಛಿನ್ನಚೀವರೋ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ಪುಬ್ಬೇಪಿ ಅದಿನ್ನಭಾವೇನ ಮೇ ನಿವಾಸನಂ ದುಲ್ಲಭಂ ಜಾತ’’ನ್ತಿ ತಂ ವತ್ಥಂ ದ್ವಿಧಾ ಫಾಲೇತ್ವಾ ‘‘ಏಕಂ ಕೋಟ್ಠಾಸಂ ಅಯ್ಯಸ್ಸ ದಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ಉತ್ತರಿತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ನಿವಾಸನಂ ನಿವಾಸೇತ್ವಾ ‘‘ತಿಟ್ಠಥ, ಭನ್ತೇ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಥೇರಂ ವನ್ದಿತ್ವಾ ರತ್ತವತ್ಥಂ ಮಜ್ಝೇ ಫಾಲೇತ್ವಾ ತಸ್ಸೇಕಂ ಕೋಟ್ಠಾಸಂ ಅದಾಸಿ. ಸೋ ಏಕಮನ್ತೇ ಪಟಿಚ್ಛನ್ನೇ ಠತ್ವಾ ಸಾಖಾಭಙ್ಗಂ ಛಡ್ಡೇತ್ವಾ ತಸ್ಸೇಕಂ ಕಣ್ಣಂ ನಿವಾಸೇತ್ವಾ ಏಕಂ ಪಾರುಪಿತ್ವಾ ನಿಕ್ಖಮಿ. ಅಥಸ್ಸ ವತ್ಥೋಭಾಸೇನ ಸಕಲಸರೀರಂ ತರುಣಸೂರಿಯೋ ವಿಯ ಏಕೋಭಾಸಂ ಅಹೋಸಿ. ಸಾ ತಂ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಮಯ್ಹಂ ಅಯ್ಯೋ ಪಠಮಂ ನ ಸೋಭತಿ, ಇದಾನಿ ತರುಣಸೂರಿಯೋ ವಿಯ ವಿರೋಚತಿ, ಇದಮ್ಪಿ ಏತಸ್ಸೇವ ದಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ದುತಿಯಮ್ಪಿ ಕೋಟ್ಠಾಸಂ ದತ್ವಾ ‘‘ಭನ್ತೇ, ಅಹಂ ಭವೇ ಭವೇ ವಿಚರನ್ತೀ ಉತ್ತಮರೂಪಧರಾ ಭವೇಯ್ಯಂ, ಮಂ ದಿಸ್ವಾ ಕೋಚಿ ಪುರಿಸೋ ಸಕಭಾವೇನ ಸಣ್ಠಾತುಂ ಮಾ ಅಸಕ್ಖಿ, ಮಯಾ ಅಭಿರೂಪತರಾ ನಾಮ ಅಞ್ಞಾ ಮಾ ಹೋತೂ’’ತಿ ಪತ್ಥನಂ ಪಟ್ಠಪೇಸಿ. ಥೇರೋಪಿ ಅನುಮೋದನಂ ಕತ್ವಾ ಪಕ್ಕಾಮಿ.

ಸಾ ದೇವಲೋಕೇ ಸಂಸರನ್ತೀ ತಸ್ಮಿಂ ಕಾಲೇ ಅರಿಟ್ಠಪುರೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿತ್ವಾ ತಥಾ ಅಭಿರೂಪಾ ಅಹೋಸಿ. ಅಥ ತಸ್ಮಿಂ ನಗರೇ ಕತ್ತಿಕಛಣಂ ಘೋಸಯಿಂಸು, ಕತ್ತಿಕಪುಣ್ಣಮಾಯಂ ನಗರಂ ಸಜ್ಜಯಿಂಸು. ಅಭಿಪಾರಕೋ ಅತ್ತನೋ ಆರಕ್ಖಟ್ಠಾನಂ ಗಚ್ಛನ್ತೋ ತಂ ಆಮನ್ತೇತ್ವಾ ‘‘ಭದ್ದೇ, ಉಮ್ಮಾದನ್ತಿ ಅಜ್ಜ ಕತ್ತಿಕರತ್ತಿವಾರೋ ಛಣೋ, ರಾಜಾ ನಗರಂ ಪದಕ್ಖಿಣಂ ಕರೋನ್ತೋ ಪಠಮಂ ಇಮಂ ಗೇಹದ್ವಾರಂ ಆಗಮಿಸ್ಸತಿ, ಮಾ ಖೋ ತಸ್ಸ ಅತ್ತಾನಂ ದಸ್ಸೇಸಿ, ಸೋಪಿ ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಸತಿಂ ಉಪಟ್ಠಾಪೇತುಂ ನ ಸಕ್ಖಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಆಹ. ಸಾ ‘‘ಗಚ್ಛ ತ್ವಂ, ಸಾಮಿ, ಅಹಂ ಜಾನಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿತ್ವಾ ತಸ್ಮಿಂ ಗತೇ ದಾಸಿಂ ಆಣಾಪೇಸಿ ‘‘ರಞ್ಞೋ ಇಮಂ ಗೇಹದ್ವಾರಂ ಆಗತಕಾಲೇ ಮಯ್ಹಂ ಆರೋಚೇಯ್ಯಾಸೀ’’ತಿ. ಅಥ ಸೂರಿಯೇ ಅತ್ಥಙ್ಗತೇ ಉಗ್ಗಹೇ ಪುಣ್ಣಚನ್ದೇ ದೇವನಗರೇ ವಿಯ ನಗರೇ ಅಲಙ್ಕತೇ ಸಬ್ಬದಿಸಾಸು ದೀಪೇಸು ಜಲಿತೇಸು ರಾಜಾ ಸಬ್ಬಾಲಙ್ಕಾರಪಟಿಮಣ್ಡಿತೋ ಆಜಞ್ಞರಥವರಗತೋ ಅಮಚ್ಚಗಣಪರಿವುತೋ ಮಹನ್ತೇನ ಯಸೇನ ನಗರಂ ಪದಕ್ಖಿಣಂ ಕರೋನ್ತೋ ಪಠಮಮೇವ ಅಭಿಪಾರಕಸ್ಸ ಗೇಹದ್ವಾರಂ ಅಗಮಾಸಿ. ತಂ ಪನ ಗೇಹಂ ಮನೋಸಿಲಾವಣ್ಣಪಾಕಾರಪರಿಕ್ಖಿತ್ತಂ ಅಲಙ್ಕತದ್ವಾರಟ್ಟಾಲಕಂ ಸೋಭಗ್ಗಪ್ಪತ್ತಂ ಪಾಸಾದಿಕಂ. ತಸ್ಮಿಂ ಖಣೇ ದಾಸೀ ಉಮ್ಮಾದನ್ತಿಯಾ ಆರೋಚೇಸಿ. ಸಾ ಪುಪ್ಫಸಮುಗ್ಗಂ ಗಾಹಾಪೇತ್ವಾ ಕಿನ್ನರಿಲೀಳಾಯ ವಾತಪಾನಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಠಿತಾ ರಞ್ಞೋ ಪುಪ್ಫಾನಿ ಖಿಪಿ. ಸೋ ತಂ ಉಲ್ಲೋಕೇತ್ವಾ ಕಿಲೇಸಮದಮತ್ತೋ ಸತಿಂ ಉಪಟ್ಠಾಪೇತುಂ ಅಸಕ್ಕೋನ್ತೋ ‘‘ಅಭಿಪಾರಕಸ್ಸೇತಂ ಗೇಹ’’ನ್ತಿ ಸಞ್ಜಾನಿತುಮ್ಪಿ ನಾಸಕ್ಖಿ, ಅಥ ಸಾರಥಿಂ ಆಮನ್ತೇತ್ವಾ ಪುಚ್ಛನ್ತೋ ದ್ವೇ ಗಾಥಾ ಅಭಾಸಿ –

೫೭.

‘‘ನಿವೇಸನಂ ಕಸ್ಸ ನುದಂ ಸುನನ್ದ, ಪಾಕಾರೇನ ಪಣ್ಡುಮಯೇನ ಗುತ್ತಂ;

ಕಾ ದಿಸ್ಸತಿ ಅಗ್ಗಿಸಿಖಾವ ದೂರೇ, ವೇಹಾಯಸಂ ಪಬ್ಬತಗ್ಗೇವ ಅಚ್ಚಿ.

೫೮.

‘‘ಧೀತಾ ನ್ವಯಂ ಕಸ್ಸ ಸುನನ್ದ ಹೋತಿ, ಸುಣಿಸಾ ನ್ವಯಂ ಕಸ್ಸ ಅಥೋಪಿ ಭರಿಯಾ;

ಅಕ್ಖಾಹಿ ಮೇ ಖಿಪ್ಪಮಿಧೇವ ಪುಟ್ಠೋ, ಅವಾವಟಾ ಯದಿ ವಾ ಅತ್ಥಿ ಭತ್ತಾ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಕಸ್ಸ ನುದನ್ತಿ ಕಸ್ಸ ನು ಇದಂ. ಪಣ್ಡುಮಯೇನಾತಿ ರತ್ತಿಟ್ಠಕಮಯೇನ. ದಿಸ್ಸತೀತಿ ವಾತಪಾನೇ ಠಿತಾ ಪಞ್ಞಾಯತಿ. ಅಚ್ಚೀತಿ ಅನಲಜಾಲಕ್ಖನ್ಧೋ. ಧೀತಾ ನ್ವಯನ್ತಿ ಧೀತಾ ನು ಅಯಂ. ಅವಾವಟಾತಿ ಅಪೇತಾವರಣಾ ಅಪರಿಗ್ಗಹಾ. ಭತ್ತಾತಿ ಯದಿ ವಾ ಅಸ್ಸಾ ಸಾಮಿಕೋ ಅತ್ಥಿ, ಏತಂ ಮೇ ಅಕ್ಖಾಹೀತಿ.

ಅಥಸ್ಸ ಸೋ ಆಚಿಕ್ಖನ್ತೋ ದ್ವೇ ಗಾಥಾ ಅಭಾಸಿ –

೫೯.

‘‘ಅಹಞ್ಹಿ ಜಾನಾಮಿ ಜನಿನ್ದ ಏತಂ, ಮತ್ಯಾ ಚ ಪೇತ್ಯಾ ಚ ಅಥೋಪಿ ಅಸ್ಸಾ;

ತವೇವ ಸೋ ಪುರಿಸೋ ಭೂಮಿಪಾಲ, ರತ್ತಿನ್ದಿವಂ ಅಪ್ಪಮತ್ತೋ ತವತ್ಥೇ.

೬೦.

‘‘ಇದ್ಧೋ ಚ ಫೀತೋ ಚ ಸುವಡ್ಢಿತೋ ಚ, ಅಮಚ್ಚೋ ಚ ತೇ ಅಞ್ಞತರೋ ಜನಿನ್ದ;

ತಸ್ಸೇಸಾ ಭರಿಯಾಭಿಪಾರಕಸ್ಸ, ಉಮ್ಮಾದನ್ತೀ ನಾಮಧೇಯ್ಯೇನ ರಾಜಾ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಮತ್ಯಾ ಚ ಪೇತ್ಯಾ ಚಾತಿ ಮಾತಿತೋ ಚ ಪಿತಿತೋ ಚೇತಂ ಜಾನಾಮಿ. ಅಥೋಪಿ ಅಸ್ಸಾತಿ ಅಥ ಸಾಮಿಕಮ್ಪಿ ಅಸ್ಸಾ ಜಾನಾಮೀತಿ ವದತಿ. ಇದ್ಧೋತಿ ಸಮಿದ್ಧೋ. ಫೀತೋತಿ ವತ್ಥಾಲಙ್ಕಾರೇಹಿ ಸುಪುಪ್ಫಿತೋ. ಸುವಡ್ಢಿತೋತಿ ಸುಟ್ಠು ವುದ್ಧೋ. ನಾಮಧೇಯ್ಯೇನಾತಿ ನಾಮೇನ. ಅಯಞ್ಹಿ ಯೋ ನಂ ಪಸ್ಸತಿ, ತಂ ಉಮ್ಮಾದೇತಿ, ಸತಿಮಸ್ಸ ಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಾಪೇತುಂ ನ ದೇತಿ, ತಸ್ಮಾ ಉಮ್ಮಾದನ್ತೀತಿ ವುಚ್ಚತಿ.

ತಂ ಸುತ್ವಾ ರಾಜಾ ನಾಮಮಸ್ಸಾ ಥೋಮೇನ್ತೋ ಅನನ್ತರಂ ಗಾಥಮಾಹ –

೬೧.

‘‘ಅಮ್ಭೋ ಅಮ್ಭೋ ನಾಮಮಿದಂ ಇಮಿಸ್ಸಾ, ಮತ್ಯಾ ಚ ಪೇತ್ಯಾ ಚ ಕತಂ ಸುಸಾಧು;

ತದಾ ಹಿ ಮಯ್ಹಂ ಅವಲೋಕಯನ್ತೀ, ಉಮ್ಮತ್ತಕಂ ಉಮ್ಮದನ್ತೀ ಅಕಾಸೀ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಮತ್ಯಾ ಚ ಪೇತ್ಯಾ ಚಾತಿ ಮಾತರಾ ಚ ಪಿತರಾ ಚ. ಮಯ್ಹನ್ತಿ ಉಪಯೋಗತ್ಥೇ ಸಮ್ಪದಾನವಚನಂ. ಅವಲೋಕಯನ್ತೀತಿ ಮಯಾ ಅವಲೋಕಿತಾ ಸಯಮ್ಪಿ ಮಂ ಅವಲೋಕಯನ್ತೀ ಮಂ ಉಮ್ಮತ್ತಕಂ ಅಕಾಸೀತಿ ಅತ್ಥೋ.

ಸಾ ತಸ್ಸ ಕಮ್ಪಿತಭಾವಂ ಞತ್ವಾ ವಾತಪಾನಂ ಥಕೇತ್ವಾ ಸಿರಿಗಬ್ಭಮೇವ ಅಗಮಾಸಿ. ರಞ್ಞೋಪಿ ತಸ್ಸಾ ದಿಟ್ಠಕಾಲತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ನಗರಂ ಪದಕ್ಖಿಣಕರಣೇ ಚಿತ್ತಮೇವ ನಾಹೋಸಿ. ಸೋ ಸಾರಥಿಂ ಆಮನ್ತೇತ್ವಾ, ‘‘ಸಮ್ಮ ಸುನನ್ದ, ರಥಂ ನಿವತ್ತೇಹಿ, ಅಯಂ ಛಣೋ ಅಮ್ಹಾಕಂ ನಾನುಚ್ಛವಿಕೋ, ಅಭಿಪಾರಕಸ್ಸ ಸೇನಾಪತಿಸ್ಸೇವಾನುಚ್ಛವಿಕೋ, ರಜ್ಜಮ್ಪಿ ತಸ್ಸೇವಾನುಚ್ಛವಿಕ’’ನ್ತಿ ರಥಂ ನಿವತ್ತಾಪೇತ್ವಾ ಪಾಸಾದಂ ಅಭಿರುಯ್ಹ ಸಿರಿಸಯನೇ ನಿಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ವಿಪ್ಪಲಪನ್ತೋ ಆಹ –

೬೨.

‘‘ಯಾ ಪುಣ್ಣಮಾಸೇ ಮಿಗಮನ್ದಲೋಚನಾ, ಉಪಾವಿಸಿ ಪುಣ್ಡರೀಕತ್ತಚಙ್ಗೀ;

ದ್ವೇ ಪುಣ್ಣಮಾಯೋ ತದಹೂ ಅಮಞ್ಞಹಂ, ದಿಸ್ವಾನ ಪಾರಾವತರತ್ತವಾಸಿನಿಂ.

೬೩.

‘‘ಅಳಾರಪಮ್ಹೇಹಿ ಸುಭೇಹಿ ವಗ್ಗುಭಿ, ಪಲೋಭಯನ್ತೀ ಮಂ ಯದಾ ಉದಿಕ್ಖತಿ;

ವಿಜಮ್ಭಮಾನಾ ಹರತೇವ ಮೇ ಮನೋ, ಜಾತಾ ವನೇ ಕಿಮ್ಪುರಿಸೀವ ಪಬ್ಬತೇ.

೬೪.

‘‘ತದಾ ಹಿ ಬ್ರಹತೀ ಸಾಮಾ, ಆಮುತ್ತಮಣಿಕುಣ್ಡಲಾ;

ಏಕಚ್ಚವಸನಾ ನಾರೀ, ಮಿಗೀ ಭನ್ತಾವುದಿಕ್ಖತಿ.

೬೫.

‘‘ಕದಾಸ್ಸು ಮಂ ತಮ್ಬನಖಾ ಸುಲೋಮಾ, ಬಾಹಾ ಮುದೂ ಚನ್ದನಸಾರಲಿತ್ತಾ;

ವಟ್ಟಙ್ಗುಲೀ ಸನ್ನತಧೀರಕುತ್ತಿಯಾ, ನಾರೀ ಉಪಞ್ಞಿಸ್ಸತಿ ಸೀಸತೋ ಸುಭಾ.

೬೬.

‘‘ಕದಾಸ್ಸು ಮಂ ಕಞ್ಚನಜಾಲುರಚ್ಛದಾ, ಧೀತಾ ತಿರೀಟಿಸ್ಸ ವಿಲಗ್ಗಮಜ್ಝಾ;

ಮುದೂಹಿ ಬಾಹಾಹಿ ಪಲಿಸ್ಸಜಿಸ್ಸತಿ, ಬ್ರಹಾವನೇ ಜಾತದುಮಂವ ಮಾಲುವಾ.

೬೭.

‘‘ಕದಾಸ್ಸು ಲಾಖಾರಸರತ್ತಸುಚ್ಛವೀ, ಬಿನ್ದುತ್ಥನೀ ಪುಣ್ಡರೀಕತ್ತಚಙ್ಗೀ;

ಮುಖಂ ಮುಖೇನ ಉಪನಾಮಯಿಸ್ಸತಿ, ಸೋಣ್ಡೋವ ಸೋಣ್ಡಸ್ಸ ಸುರಾಯ ಥಾಲಂ.

೬೮.

‘‘ಯದಾದ್ದಸಂ ತಂ ತಿಟ್ಠನ್ತಿಂ, ಸಬ್ಬಭದ್ದಂ ಮನೋರಮಂ;

ತತೋ ಸಕಸ್ಸ ಚಿತ್ತಸ್ಸ, ನಾವಬೋಧಾಮಿ ಕಞ್ಚಿನಂ.

೬೯.

‘‘ಉಮ್ಮಾದನ್ತಿಮಹಂ ದಟ್ಠಾ, ಆಮುತ್ತಮಣಿಕುಣ್ಡಲಂ;

ನ ಸುಪಾಮಿ ದಿವಾರತ್ತಿಂ, ಸಹಸ್ಸಂವ ಪರಾಜಿತೋ.

೭೦.

‘‘ಸಕ್ಕೋ ಚೇ ಮೇ ವರಂ ದಜ್ಜಾ, ಸೋ ಚ ಲಬ್ಭೇಥ ಮೇ ವರೋ;

ಏಕರತ್ತಂ ದಿರತ್ತಂ ವಾ, ಭವೇಯ್ಯಂ ಅಭಿಪಾರಕೋ;

ಉಮ್ಮಾದನ್ತ್ಯಾ ರಮಿತ್ವಾನ, ಸಿವಿರಾಜಾ ತತೋ ಸಿಯ’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ಪುಣ್ಣಮಾಸೇತಿ ಪುಣ್ಣಚನ್ದಾಯ ರತ್ತಿಯಾ. ಮಿಗಮನ್ದಲೋಚನಾತಿ ಕಣ್ಡಸನ್ತಾಸೇನ ಪಲಾಯಿತ್ವಾ ವನನ್ತರೇ ಠತ್ವಾ ಲುದ್ದಂ ಓಲೋಕೇನ್ತಿಯಾ ಮಿಗಿಯಾ ವಿಯ ಮನ್ದಾನಿ ಲೋಚನಾನಿ ಅಸ್ಸಾತಿ ಮಿಗಮನ್ದಲೋಚನಾ. ಉಪಾವಿಸೀತಿ ಪದುಮವಣ್ಣೇನ ಕರತಲೇನ ಪುಪ್ಫಾನಿ ಖಿಪಿತ್ವಾ ಮಂ ಓಲೋಕೇನ್ತೀ ವಾತಪಾನೇ ನಿಸೀದಿ. ಪುಣ್ಡರೀಕತ್ತಚಙ್ಗೀತಿ ರತ್ತಪದುಮವಣ್ಣಸರೀರಾ. ದ್ವೇ ಪುಣ್ಣಮಾಯೋತಿ ಅಹಂ ತದಹು ತಸ್ಮಿಂ ಛಣದಿವಸೇ ತಂ ಪಾರಾವತಪಾದಸಮಾನವಣ್ಣರತ್ತವತ್ಥನಿವತ್ಥಂ ದಿಸ್ವಾ ತಸ್ಸಾ ಮುಖಸೋಭಂ ಓಲೋಕೇನ್ತೋ ಏಕಸ್ಸ ಪಾಚೀನಲೋಕಧಾತುತೋ ಏಕಸ್ಸ ಅಭಿಪಾರಕಸ್ಸ ಸೇನಾಪತಿನೋ ನಿವೇಸನೇತಿ ದ್ವಿನ್ನಂ ಪುಣ್ಣಚನ್ದಾನಂ ಉಗ್ಗತತ್ತಾ ದ್ವೇ ಪುಣ್ಣಮಾಯೋ ಅಮಞ್ಞಿಂ. ಅಳಾರಪಮ್ಹೇಹೀತಿ ವಿಸಾಲಪಖುಮೇಹಿ. ಸುಭೇಹೀತಿ ಪರಿಸುದ್ಧೇಹಿ. ವಗ್ಗುಭೀತಿ ಮಧುರಾಕಾರೇಹಿ. ಉದಿಕ್ಖತೀತಿ ಏವರೂಪೇಹಿ ನೇತ್ತೇಹಿ ಯಸ್ಮಿಂ ಖಣೇ ಓಲೋಕೇತಿ. ಪಬ್ಬತೇತಿ ಯಥಾ ಹಿಮವನ್ತಪಬ್ಬತೇ ಸುಪುಪ್ಫಿತವನೇ ವೀಣಂ ಆದಾಯ ತನ್ತಿಸ್ಸರೇನ ಅತ್ತನೋ ಸರಂ ಸಂಸನ್ದನ್ತೀ ಕಿಮ್ಪುರಿಸೀ ಕಿಮ್ಪುರಿಸಸ್ಸ ಮನಂ ಹರತಿ, ಏವಂ ಹರತೇವ ಮೇ ಮನೋತಿ ವಿಪ್ಪಲಪತಿ.

ಬ್ರಹತೀತಿ ಉಳಾರಾ. ಸಾಮಾತಿ ಸುವಣ್ಣವಣ್ಣಸಾಮಾ. ಏಕಚ್ಚವಸನಾತಿ ಏಕಚ್ಚಿಕವಸನಾ, ಏಕವತ್ಥನಿವತ್ಥಾತಿ ಅತ್ಥೋ. ಭನ್ತಾವುದಿಕ್ಖತೀತಿ ಸಣ್ಹಕೇಸಾ ಪುಥುನಲಾಟಾ ಆಯತಭಮೂ ವಿಸಾಲಕ್ಖೀ ತುಙ್ಗನಾಸಾ ರತ್ತೋಟ್ಠಾ ಸೇತದನ್ತಾ ತಿಖಿಣದಾಠಾ ಸುವಟ್ಟಿತಗೀವಾ ಸುತನುಬಾಹು ಸುಸಣ್ಠಿತಪಯೋಧರಾ ಕರಮಿತಮಜ್ಝಾ ವಿಸಾಲಸೋಣೀ ಸುವಣ್ಣಕದಲಿಸಮಾನೋರು ಸಾ ಉತ್ತಮಿತ್ಥೀ ತಸ್ಮಿಂ ಖಣೇ ಮಂ ಉದಿಕ್ಖನ್ತೀ ಭಯೇನ ವನಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ಪುನ ನಿವತ್ತಿತ್ವಾ ಲುದ್ದಂ ಉದಿಕ್ಖನ್ತೀ ಭನ್ತಾ ಮಿಗೀವ ಮಂ ಉದಿಕ್ಖತೀತಿ ವದತಿ. ಬಾಹಾಮುದೂತಿ ಮುದುಬಾಹಾ. ಸನ್ನತಧೀರಕುತ್ತಿಯಾತಿ ಸುಫುಸಿತಛೇಕಕರಣಾ. ಉಪಞ್ಞಿಸ್ಸತಿ ಮನ್ತಿ ಸಾ ಸುಭಾ ನಾರೀ ಕದಾ ನು ಮಂ ತೇಹಿ ತಮ್ಬನಖೇಹಿ ಸೀಸತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಸನ್ನತೇನ ಧೀರೇನ ಕರಣೇನ ಪರಿತೋಸೇಸ್ಸತೀತಿ ಪತ್ಥೇನ್ತೋ ವಿಲಪತಿ.

ಕಞ್ಚನಜಾಲುರಚ್ಛದಾತಿ ಕಞ್ಚನಮಯಉರಚ್ಛದಾಲಙ್ಕಾರಾ. ವಿಲಗ್ಗಮಜ್ಝಾತಿ ವಿಲಗ್ಗಸರೀರಾ ತನುಮಜ್ಝಿಮಾ. ಬ್ರಹಾವನೇತಿ ಮಹಾವನೇ. ಲಾಖಾರಸರತ್ತಸುಚ್ಛವೀತಿ ಹತ್ಥಪಾದತಲಅಗ್ಗನಖಓಟ್ಠಮಂಸೇಸು ಲಾಖಾರಸರತ್ತಮಣಿಪವಾಲವಣ್ಣಾ. ಬಿನ್ದುತ್ಥನೀತಿ ಉದಕಪುಪ್ಫುಳಪರಿಮಣ್ಡಲತ್ಥನೀ. ತತೋತಿ ಯದಾ ತಂ ತಿಟ್ಠನ್ತಿಂ ಅದ್ದಸಂ, ತತೋ ಪಟ್ಠಾಯ. ಸಕಸ್ಸ ಚಿತ್ತಸ್ಸಾತಿ ಅತ್ತನೋ ಚಿತ್ತಸ್ಸ ಅನಿಸ್ಸರೋ ಜಾತೋಮ್ಹೀತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ. ಕಞ್ಚಿನನ್ತಿ ಕಞ್ಚಿ ‘‘ಅಯಂ ಅಸುಕೋ ನಾಮಾ’’ತಿ ನ ಜಾನಾಮಿ, ಉಮ್ಮತ್ತಕೋ ಜಾತೋಮ್ಹೀತಿ ವದತಿ. ದಟ್ಠಾತಿ ದಿಸ್ವಾ. ನ ಸುಪಾಮೀತಿ ನೇವ ರತ್ತಿಂ, ನ ದಿವಾ ನಿದ್ದಂ ಲಭಾಮಿ. ಸೋ ಚ ಲಬ್ಭೇಥಾತಿ ಯಂ ಮೇ ಸಕ್ಕೋ ವರಂ ದದೇಯ್ಯ, ಸೋ ಚ ಮೇ ವರೋ ಲಬ್ಭೇಥ, ಲಭೇಯ್ಯಾಹಂ ತಂ ವರನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ.

ಅಥ ತೇ ಅಮಚ್ಚಾ ಅಭಿಪಾರಕಸ್ಸಪಿ ಆರೋಚಯಿಂಸು – ‘‘ಸಾಮಿ ರಾಜಾ, ನಗರಂ ಪದಕ್ಖಿಣಂ ಕರೋನ್ತೋ ತುಮ್ಹಾಕಂ ಘರದ್ವಾರಂ ಪತ್ವಾ ನಿವತ್ತಿತ್ವಾ ಪಾಸಾದಂ ಅಭಿರುಹೀ’’ತಿ. ಸೋ ಅತ್ತನೋ ಗೇಹಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಉಮ್ಮಾದನ್ತಿಂ ಆಮನ್ತೇತ್ವಾ ‘‘ಭದ್ದೇ, ಕಚ್ಚಿ ರಞ್ಞೋ ಅತ್ತಾನಂ ದಸ್ಸೇಸೀ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿ. ‘‘ಸಾಮಿ, ಏಕೋ ಮಹೋದರೋ ಮಹಾದಾಠಿಕೋ ರಥೇ ಠತ್ವಾ ಆಗತೋ ಪುರಿಸೋ ಅತ್ಥಿ, ಅಹಂ ತಂ ರಾಜಾ ವಾ ಅರಾಜಾ ವಾತಿ ನ ಜಾನಾಮಿ, ಏಕೋ ಇಸ್ಸರೋತಿ ಪನ ವುತ್ತೇ ವಾತಪಾನೇ ಠತ್ವಾ ಪುಪ್ಫಾನಿ ಖಿಪಿಂ, ಸೋ ತಾವದೇವ ನಿವತ್ತಿತ್ವಾ ಗತೋ’’ತಿ. ಸೋ ತಂ ಸುತ್ವಾ ‘‘ನಾಸಿತೋಮ್ಹಿ ತಯಾ’’ತಿ ಪುನದಿವಸೇ ಪಾತೋವ ರಾಜನಿವೇಸನಂ ಆರುಯ್ಹ ಸಿರಿಗಬ್ಭದ್ವಾರೇ ಠತ್ವಾ ರಞ್ಞೋ ಉಮ್ಮಾದನ್ತಿಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ವಿಪ್ಪಲಾಪಂ ಸುತ್ವಾ ‘‘ಅಯಂ ಉಮ್ಮಾದನ್ತಿಯಾ ಪಟಿಬದ್ಧಚಿತ್ತೋ ಜಾತೋ, ತಂ ಅಲಭನ್ತೋ ಮರಿಸ್ಸತಿ, ರಞ್ಞೋ ಚ ಮಮ ಚ ಅಗುಣಂ ಮೋಚೇತ್ವಾ ಇಮಸ್ಸ ಮಯಾ ಜೀವಿತಂ ದಾತುಂ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ಅತ್ತನೋ ನಿವೇಸನಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಏಕಂ ದಳ್ಹಮನ್ತಂ ಉಪಟ್ಠಾಕಂ ಪಕ್ಕೋಸಾಪೇತ್ವಾ, ‘‘ತಾತ, ಅಸುಕಟ್ಠಾನೇ ಸುಸಿರಚೇತಿಯರುಕ್ಖೋ ಅತ್ಥಿ, ತ್ವಂ ಕಞ್ಚಿ ಅಜಾನಾಪೇತ್ವಾ ಅತ್ಥಙ್ಗತೇ ಸೂರಿಯೇ ತತ್ಥ ಗನ್ತ್ವಾ ಅನ್ತೋರುಕ್ಖೇ ನಿಸೀದ, ಅಹಂ ತತ್ಥ ಬಲಿಕಮ್ಮಂ ಕರೋನ್ತೋ ತಂ ಠಾನಂ ಪತ್ವಾ ದೇವತಾ ನಮಸ್ಸನ್ತೋ, ‘ಸಾಮಿ ದೇವರಾಜ, ಅಮ್ಹಾಕಂ ರಾಜಾ ನಗರಮ್ಹಿ ಛಣೇ ವತ್ತಮಾನೇ ಅಕೀಳಿತ್ವಾ ಸಿರಿಗಬ್ಭಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ವಿಪ್ಪಲಪನ್ತೋವ ನಿಪನ್ನೋ, ಮಯಂ ತತ್ಥ ಕಾರಣಂ ನ ಜಾನಾಮ, ರಾಜಾ ದೇವತಾನಂ ಬಹೂಪಕಾರೋ, ಅನುಸಂವಚ್ಛರಂ ಸಹಸ್ಸಂ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇತ್ವಾ ಬಲಿಕಮ್ಮಂ ಕರೋತಿ, ಇದಂ ನಾಮ ನಿಸ್ಸಾಯ ರಾಜಾ ವಿಪ್ಪಲಪತೀತಿ ಆಚಿಕ್ಖಥ, ರಞ್ಞೋ ನೋ ಜೀವಿತದಾನಂ ದೇಥಾ’ತಿ ಯಾಚಿಸ್ಸಾಮಿ, ತ್ವಂ ತಸ್ಮಿಂ ಖಣೇ ಸದ್ದಂ ಪರಿವತ್ತಿತ್ವಾ, ‘ಸೇನಾಪತಿ, ತುಮ್ಹಾಕಂ ರಞ್ಞೋ ಬ್ಯಾಧಿ ನಾಮ ನತ್ಥಿ, ಸೋ ಪನ ತವ ಭರಿಯಾಯ ಉಮ್ಮಾದನ್ತಿಯಾ ಪಟಿಬದ್ಧಚಿತ್ತೋ. ಸಚೇ ನಂ ಲಭಿಸ್ಸತಿ, ಜೀವಿಸ್ಸತಿ, ನೋ ಚೇ, ಮರಿಸ್ಸತಿ. ಸಚೇ ತಸ್ಸ ಜೀವಿತಂ ಇಚ್ಛಸಿ, ಉಮ್ಮಾದನ್ತಿಮಸ್ಸ ದೇಹೀ’ತಿ ವದೇಯ್ಯಾಸೀ’’ತಿ ಏವಂ ತಂ ಉಗ್ಗಣ್ಹಾಪೇತ್ವಾ ಉಯ್ಯೋಜೇಸಿ.

ಸೋ ಗನ್ತ್ವಾ ತಸ್ಮಿಂ ರುಕ್ಖೇ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ಪುನದಿವಸೇ ಸೇನಾಪತಿನಾ ಅಮಚ್ಚಗಣಪರಿವುತೇನ ತಂ ಠಾನಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಯಾಚಿತೋ ತಥಾ ಅಭಾಸಿ. ಸೇನಾಪತಿ ‘‘ಸಾಧೂ’’ತಿ ವತ್ವಾ ದೇವತಂ ವನ್ದಿತ್ವಾ ಅಮಚ್ಚೇ ಜಾನಾಪೇತ್ವಾ ನಗರಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ರಾಜನಿವೇಸನಂ ಆರುಯ್ಹ ಸಿರಿಗಬ್ಭದ್ವಾರಂ ಆಕೋಟೇಸಿ. ರಾಜಾ ಸತಿಂ ಉಪಟ್ಠಪೇತ್ವಾ ‘‘ಕೋ ಏಸೋ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿ. ಅಹಂ, ದೇವ, ಅಭಿಪಾರಕೋತಿ. ಅಥಸ್ಸ ರಾಜಾ ದ್ವಾರಂ ವಿವರಿ. ಸೋ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ರಾಜಾನಂ ವನ್ದಿತ್ವಾ ಗಾಥಮಾಹ –

೭೧.

‘‘ಭೂತಾನಿ ಮೇ ಭೂತಪತೀ ನಮಸ್ಸತೋ, ಆಗಮ್ಮ ಯಕ್ಖೋ ಇದಮೇತದಬ್ರವಿ;

ರಞ್ಞೋ ಮನೋ ಉಮ್ಮದನ್ತ್ಯಾ ನಿವಿಟ್ಠೋ, ದದಾಮಿ ತೇ ತಂ ಪರಿಚಾರಯಸ್ಸೂ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ನಮಸ್ಸತೋತಿ ತುಮ್ಹಾಕಂ ವಿಪ್ಪಲಾಪಕಾರಣಜಾನನತ್ಥಂ ಬಲಿಕಮ್ಮಂ ಕತ್ವಾ ನಮಸ್ಸನ್ತಸ್ಸ. ತನ್ತಿ ಅಹಂ ತಂ ಉಮ್ಮಾದನ್ತಿಂ ತುಮ್ಹಾಕಂ ಪರಿಚಾರಿಕಂ ಕತ್ವಾ ದದಾಮೀತಿ.

ಅಥ ನಂ ರಾಜಾ, ‘‘ಸಮ್ಮ ಅಭಿಪಾರಕ, ಮಮ ಉಮ್ಮಾದನ್ತಿಯಾ ಪಟಿಬದ್ಧಚಿತ್ತತಾಯ ವಿಪ್ಪಲಪಿತಭಾವಂ ಯಕ್ಖಾಪಿ ಜಾನನ್ತೀ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿ. ಆಮ, ದೇವಾತಿ. ಸೋ ‘‘ಸಬ್ಬಲೋಕೇನ ಕಿರ ಮೇ ಲಾಮಕಭಾವೋ ಞಾತೋ’’ತಿ ಲಜ್ಜಿಧಮ್ಮೇ ಪತಿಟ್ಠಾಯ ಅನನ್ತರಂ ಗಾಥಮಾಹ –

೭೨.

‘‘ಪುಞ್ಞಾ ಚ ಧಂಸೇ ಅಮರೋ ನ ಚಮ್ಹಿ, ಜನೋ ಚ ಮೇ ಪಾಪಮಿದಞ್ಚ ಜಞ್ಞಾ;

ಭುಸೋ ಚ ತ್ಯಸ್ಸ ಮನಸೋ ವಿಘಾತೋ, ದತ್ವಾ ಪಿಯಂ ಉಮ್ಮದನ್ತಿಂ ಅದಟ್ಠಾ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಧಂಸೇತಿ, ಸಮ್ಮ ಅಭಿಪಾರಕ, ಅಹಂ ತಾಯ ಸದ್ಧಿಂ ಕಿಲೇಸವಸೇನ ಪರಿಚಾರೇನ್ತೋ ಪುಞ್ಞತೋ ಚ ಧಂಸೇಯ್ಯಂ, ತಾಯ ಸದ್ಧಿಂ ಪರಿಚಾರಿತಮತ್ತೇನ ಅಮರೋ ಚ ನ ಹೋಮಿ, ಮಹಾಜನೋ ಚ ಮೇ ಇಮಂ ಲಾಮಕಭಾವಂ ಜಾನೇಯ್ಯ, ತತೋ ‘‘ಅಯುತ್ತಂ ರಞ್ಞಾ ಕತ’’ನ್ತಿ ಗರಹೇಯ್ಯ, ತಞ್ಚ ಮಮ ದತ್ವಾ ಪಚ್ಛಾ ಪಿಯಭರಿಯಂ ಅದಟ್ಠಾ ತವ ಮನಸೋ ವಿಘಾತೋ ಚಸ್ಸಾತಿ ಅತ್ಥೋ.

ಸೇಸಾ ಉಭಿನ್ನಮ್ಪಿ ವಚನಪಟಿವಚನಗಾಥಾ ಹೋನ್ತಿ –

೭೩.

‘‘ಜನಿನ್ದ ನಾಞ್ಞತ್ರ ತಯಾ ಮಯಾ ವಾ, ಸಬ್ಬಾಪಿ ಕಮ್ಮಸ್ಸ ಕತಸ್ಸ ಜಞ್ಞಾ;

ಯಂ ತೇ ಮಯಾ ಉಮ್ಮದನ್ತೀ ಪದಿನ್ನಾ, ಭುಸೇಹಿ ರಾಜಾ ವನಥಂ ಸಜಾಹಿ.

೭೪.

‘‘ಯೋ ಪಾಪಕಂ ಕಮ್ಮಕರಂ ಮನುಸ್ಸೋ, ಸೋ ಮಞ್ಞತಿ ಮಾಯಿದ ಮಞ್ಞಿಂಸು ಅಞ್ಞೇ;

ಪಸ್ಸನ್ತಿ ಭೂತಾನಿ ಕರೋನ್ತಮೇತಂ, ಯುತ್ತಾ ಚ ಯೇ ಹೋನ್ತಿ ನರಾ ಪಥಬ್ಯಾ.

೭೫.

‘‘ಅಞ್ಞೋ ನು ತೇ ಕೋಚಿ ನರೋ ಪಥಬ್ಯಾ, ಸದ್ಧೇಯ್ಯ ಲೋಕಸ್ಮಿ ನ ಮೇ ಪಿಯಾತಿ;

ಭುಸೋ ಚ ತ್ಯಸ್ಸ ಮನುಸೋ ವಿಘಾತೋ, ದತ್ವಾ ಪಿಯಂ ಉಮ್ಮದನ್ತಿಂ ಅದಟ್ಠಾ.

೭೬.

‘‘ಅದ್ಧಾ ಪಿಯಾ ಮಯ್ಹ ಜನಿನ್ದ ಏಸಾ, ನ ಸಾ ಮಮಂ ಅಪ್ಪಿಯಾ ಭೂಮಿಪಾಲ;

ಗಚ್ಛೇವ ತ್ವಂ ಉಮ್ಮದನ್ತಿಂ ಭದನ್ತೇ, ಸೀಹೋವ ಸೇಲಸ್ಸ ಗುಹಂ ಉಪೇತಿ.

೭೭.

‘‘ನ ಪೀಳಿತಾ ಅತ್ತದುಖೇನ ಧೀರಾ, ಸುಖಪ್ಫಲಂ ಕಮ್ಮ ಪರಿಚ್ಚಜನ್ತಿ;

ಸಮ್ಮೋಹಿತಾ ವಾಪಿ ಸುಖೇನ ಮತ್ತಾ, ನ ಪಾಪಕಮ್ಮಞ್ಚ ಸಮಾಚರನ್ತಿ.

೭೮.

‘‘ತುವಞ್ಹಿ ಮಾತಾ ಚ ಪಿತಾ ಚ ಮಯ್ಹಂ, ಭತ್ತಾ ಪತೀ ಪೋಸಕೋ ದೇವತಾ ಚ;

ದಾಸೋ ಅಹಂ ತುಯ್ಹ ಸಪುತ್ತದಾರೋ, ಯಥಾಸುಖಂ ಸಾಮಿ ಕರೋಹಿ ಕಾಮಂ.

೭೯.

‘‘ಯೋ ‘ಇಸ್ಸರೋಮ್ಹೀ’ತಿ ಕರೋತಿ ಪಾಪಂ, ಕತ್ವಾ ಚ ಸೋ ನುತ್ತಸತೇ ಪರೇಸಂ;

ನ ತೇನ ಸೋ ಜೀವತಿ ದೀಘಮಾಯು, ದೇವಾಪಿ ಪಾಪೇನ ಸಮೇಕ್ಖರೇ ನಂ.

೮೦.

‘‘ಅಞ್ಞಾತಕಂ ಸಾಮಿಕೇಹೀ ಪದಿನ್ನಂ, ಧಮ್ಮೇ ಠಿತಾ ಯೇ ಪಟಿಚ್ಛನ್ತಿ ದಾನಂ;

ಪಟಿಚ್ಛಕಾ ದಾಯಕಾ ಚಾಪಿ ತತ್ಥ, ಸುಖಪ್ಫಲಞ್ಞೇವ ಕರೋನ್ತಿ ಕಮ್ಮಂ.

೮೧.

‘‘ಅಞ್ಞೋ ನು ತೇ ಕೋಚಿ ನರೋ ಪಥಬ್ಯಾ, ಸದ್ಧೇಯ್ಯ ಲೋಕಸ್ಮಿ ನ ಮೇ ಪಿಯಾತಿ;

ಭುಸೋ ಚ ತ್ಯಸ್ಸ ಮನಸೋ ವಿಘಾತೋ, ದತ್ವಾ ಪಿಯಂ ಉಮ್ಮದನ್ತಿಂ ಅದಟ್ಠಾ.

೮೨.

‘‘ಅದ್ಧಾ ಪಿಯಾ ಮಯ್ಹ ಜನಿನ್ದ ಏಸಾ, ನ ಸಾ ಮಮಂ ಅಪ್ಪಿಯಾ ಭೂಮಿಪಾಲ;

ಯಂ ತೇ ಮಯಾ ಉಮ್ಮದನ್ತೀ ಪದಿನ್ನಾ, ಭುಸೇಹಿ ರಾಜಾ ವನಥಂ ಸಜಾಹಿ.

೮೩.

‘‘ಯೋ ಅತ್ತದುಕ್ಖೇನ ಪರಸ್ಸ ದುಕ್ಖಂ, ಸುಖೇನ ವಾ ಅತ್ತಸುಖಂ ದಹಾತಿ;

ಯಥೇವಿದಂ ಮಯ್ಹ ತಥಾ ಪರೇಸಂ, ಯೋ ಏವಂ ಜಾನಾತಿ ಸ ವೇದಿ ಧಮ್ಮಂ.

೮೪.

‘‘ಅಞ್ಞೋ ನು ತೇ ಕೋಚಿ ನರೋ ಪಥಬ್ಯಾ, ಸದ್ಧೇಯ್ಯ ಲೋಕಸ್ಮಿ ನ ಮೇ ಪಿಯಾತಿ;

ಭುಸೋ ಚ ತ್ಯಸ್ಸ ಮನಸೋ ವಿಘಾತೋ, ದತ್ವಾ ಪಿಯಂ ಉಮ್ಮದನ್ತಿಂ ಅದಟ್ಠಾ.

೮೫.

‘‘ಜನಿನ್ದ ಜಾನಾಸಿ ಪಿಯಾ ಮಮೇಸಾ, ನ ಸಾ ಮಮಂ ಅಪ್ಪಿಯಾ ಭೂಮಿಪಾಲ;

ಪಿಯೇನ ತೇ ದಮ್ಮಿ ಪಿಯಂ ಜನಿನ್ದ, ಪಿಯದಾಯಿನೋ ದೇವ ಪಿಯಂ ಲಭನ್ತಿ.

೮೬.

‘‘ಸೋ ನೂನಾಹಂ ವಧಿಸ್ಸಾಮಿ, ಅತ್ತಾನಂ ಕಾಮಹೇತುಕಂ;

ನ ಹಿ ಧಮ್ಮಂ ಅಧಮ್ಮೇನ, ಅಹಂ ವಧಿತುಮುಸ್ಸಹೇ.

೮೭.

‘‘ಸಚೇ ತುವಂ ಮಯ್ಹ ಸತಿಂ ಜನಿನ್ದ, ನ ಕಾಮಯಾಸಿ ನರವೀರ ಸೇಟ್ಠ;

ಚಜಾಮಿ ನಂ ಸಬ್ಬಜನಸ್ಸ ಸಿಬ್ಯಾ, ಮಯಾ ಪಮುತ್ತಂ ತತೋ ಅವ್ಹಯೇಸಿ ನಂ.

೮೮.

‘‘ಅದೂಸಿಯಂ ಚೇ ಅಭಿಪಾರಕ ತ್ವಂ, ಚಜಾಸಿ ಕತ್ತೇ ಅಹಿತಾಯ ತ್ಯಸ್ಸ;

ಮಹಾ ಚ ತೇ ಉಪವಾದೋಪಿ ಅಸ್ಸ, ನ ಚಾಪಿ ತ್ಯಸ್ಸ ನಗರಮ್ಹಿ ಪಕ್ಖೋ.

೮೯.

‘‘ಅಹಂ ಸಹಿಸ್ಸಂ ಉಪವಾದಮೇತಂ, ನಿನ್ದಂ ಪಸಂಸಂ ಗರಹಞ್ಚ ಸಬ್ಬಂ;

ಮಮೇತಮಾಗಚ್ಛತು ಭೂಮಿಪಾಲ, ಯಥಾಸುಖಂ ಸಿವಿ ಕರೋಹಿ ಕಾಮಂ.

೯೦.

‘‘ಯೋ ನೇವ ನಿನ್ದಂ ನ ಪನಪ್ಪಸಂಸಂ, ಆದಿಯತಿ ಗರಹಂ ನೋಪಿ ಪೂಜಂ;

ಸಿರೀ ಚ ಲಕ್ಖೀ ಚ ಅಪೇತಿ ತಮ್ಹಾ, ಆಪೋ ಸುವುಟ್ಠೀವ ಯಥಾ ಥಲಮ್ಹಾ.

೯೧.

‘‘ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ದುಕ್ಖಞ್ಚ ಸುಖಞ್ಚ ಏತ್ತೋ, ಧಮ್ಮಾತಿಸಾರಞ್ಚ ಮನೋವಿಘಾತಂ;

ಉರಸಾ ಅಹಂ ಪಚ್ಚುತ್ತರಿಸ್ಸಾಮಿ ಸಬ್ಬಂ, ಪಥವೀ ಯಥಾ ಥಾವರಾನಂ ತಸಾನಂ.

೯೨.

‘‘ಧಮ್ಮಾತಿಸಾರಞ್ಚ ಮನೋವಿಘಾತಂ, ದುಕ್ಖಞ್ಚ ನಿಚ್ಛಾಮಿ ಅಹಂ ಪರೇಸಂ;

ಏಕೋವಿಮಂ ಹಾರಯಿಸ್ಸಾಮಿ ಭಾರಂ, ಧಮ್ಮೇ ಠಿತೋ ಕಿಞ್ಚಿ ಅಹಾಪಯನ್ತೋ.

೯೩.

‘‘ಸಗ್ಗೂಪಗಂ ಪುಞ್ಞಕಮ್ಮಂ ಜನಿನ್ದ, ಮಾ ಮೇ ತುವಂ ಅನ್ತರಾಯಂ ಅಕಾಸಿ;

ದದಾಮಿ ತೇ ಉಮ್ಮದನ್ತಿಂ ಪಸನ್ನೋ, ರಾಜಾವ ಯಞ್ಞೇ ಧನಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾನಂ.

೯೪.

‘‘ಅದ್ಧಾ ತುವಂ ಕತ್ತೇ ಹಿತೇಸಿ ಮಯ್ಹಂ, ಸಖಾ ಮಮಂ ಉಮ್ಮದನ್ತೀ ತುವಞ್ಚ;

ನಿನ್ದೇಯ್ಯು ದೇವಾ ಪಿತರೋ ಚ ಸಬ್ಬೇ, ಪಾಪಞ್ಚ ಪಸ್ಸಂ ಅಭಿಸಮ್ಪರಾಯಂ.

೯೫.

‘‘ನ ಹೇತಧಮ್ಮಂ ಸಿವಿರಾಜ ವಜ್ಜುಂ, ಸನೇಗಮಾ ಜಾನಪದಾ ಚ ಸಬ್ಬೇ;

ಯಂ ತೇ ಮಯಾ ಉಮ್ಮದನ್ತೀ ಪದಿನ್ನಾ, ಭುಸೇಹಿ ರಾಜಾ ವನಥಂ ಸಜಾಹಿ.

೯೬.

‘‘ಅದ್ಧಾ ತುವಂ ಕತ್ತೇ ಹಿತೇಸಿ ಮಯ್ಹಂ, ಸಖಾ ಮಮಂ ಉಮ್ಮದನ್ತೀ ತುವಞ್ಚ;

ಸತಞ್ಚ ಧಮ್ಮಾನಿ ಸುಕಿತ್ತಿತಾನಿ, ಸಮುದ್ದವೇಲಾವ ದುರಚ್ಚಯಾನಿ.

೯೭.

‘‘ಆಹುನೇಯ್ಯೋ ಮೇಸಿ ಹಿತಾನುಕಮ್ಪೀ, ಧಾತಾ ವಿಧಾತಾ ಚಸಿ ಕಾಮಪಾಲೋ;

ತಯೀ ಹುತಾ ರಾಜ ಮಹಪ್ಫಲಾ ಹಿ, ಕಾಮೇನ ಮೇ ಉಮ್ಮದನ್ತಿಂ ಪಟಿಚ್ಛ.

೯೮.

‘‘ಅದ್ಧಾ ಹಿ ಸಬ್ಬಂ ಅಭಿಪಾರಕ ತ್ವಂ, ಧಮ್ಮಂ ಅಚಾರೀ ಮಮ ಕತ್ತುಪುತ್ತ;

ಅಞ್ಞೋ ನು ತೇ ಕೋ ಇಧ ಸೋತ್ಥಿಕತ್ತಾ, ದ್ವಿಪದೋ ನರೋ ಅರುಣೇ ಜೀವಲೋಕೇ.

೯೯.

‘‘ತುವಂ ನು ಸೇಟ್ಠೋ ತ್ವಮನುತ್ತರೋಸಿ, ತ್ವಂ ಧಮ್ಮಗುತ್ತೋ ಧಮ್ಮವಿದೂ ಸುಮೇಧೋ;

ಸೋ ಧಮ್ಮಗುತ್ತೋ ಚಿರಮೇವ ಜೀವ, ಧಮ್ಮಞ್ಚ ಮೇ ದೇಸಯ ಧಮ್ಮಪಾಲ.

೧೦೦.

‘‘ತದಿಙ್ಘ ಅಭಿಪಾರಕ, ಸುಣೋಹಿ ವಚನಂ ಮಮ;

ಧಮ್ಮಂ ತೇ ದೇಸಯಿಸ್ಸಾಮಿ, ಸತಂ ಆಸೇವಿತಂ ಅಹಂ.

೧೦೧.

‘‘ಸಾಧು ಧಮ್ಮರುಚೀ ರಾಜಾ, ಸಾಧು ಪಞ್ಞಾಣವಾ ನರೋ;

ಸಾಧು ಮಿತ್ತಾನಮದ್ದುಬ್ಭೋ, ಪಾಪಸ್ಸಾಕರಣಂ ಸುಖಂ.

೧೦೨.

‘‘ಅಕ್ಕೋಧನಸ್ಸ ವಿಜಿತೇ, ಠಿತಧಮ್ಮಸ್ಸ ರಾಜಿನೋ;

ಸುಖಂ ಮನುಸ್ಸಾ ಆಸೇಥ, ಸೀತಚ್ಛಾಯಾಯ ಸಙ್ಘರೇ.

೧೦೩.

‘‘ನ ಚಾಹಮೇತಂ ಅಭಿರೋಚಯಾಮಿ, ಕಮ್ಮಂ ಅಸಮೇಕ್ಖಕತಂ ಅಸಾಧು;

ಯೇ ವಾಪಿ ಞತ್ವಾನ ಸಯಂ ಕರೋನ್ತಿ, ಉಪಮಾ ಇಮಾ ಮಯ್ಹಂ ತುವಂ ಸುಣೋಹಿ.

೧೦೪.

‘‘ಗವಂ ಚೇ ತರಮಾನಾನಂ, ಜಿಮ್ಹಂ ಗಚ್ಛತಿ ಪುಙ್ಗವೋ;

ಸಬ್ಬಾ ತಾ ಜಿಮ್ಹಂ ಗಚ್ಛನ್ತಿ, ನೇತ್ತೇ ಜಿಮ್ಹಂ ಗತೇ ಸತಿ.

೧೦೫.

‘‘ಏವಮೇವ ಮನುಸ್ಸೇಸು, ಯೋ ಹೋತಿ ಸೇಟ್ಠಸಮ್ಮತೋ;

ಸೋ ಚೇ ಅಧಮ್ಮಂ ಚರತಿ, ಪಗೇವ ಇತರಾ ಪಜಾ;

ಸಬ್ಬಂ ರಟ್ಠಂ ದುಖಂ ಸೇತಿ, ರಾಜಾ ಚೇ ಹೋತಿ ಅಧಮ್ಮಿಕೋ.

೧೦೬.

‘‘ಗವಂ ಚೇ ತರಮಾನಾನಂ, ಉಜುಂ ಗಚ್ಛತಿ ಪುಙ್ಗವೋ;

ಸಬ್ಬಾ ಗಾವೀ ಉಜುಂ ಯನ್ತಿ, ನೇತ್ತೇ ಉಜುಂ ಗತೇ ಸತಿ.

೧೦೭.

‘‘ಏವಮೇವ ಮನುಸ್ಸೇಸು, ಯೋ ಹೋತಿ ಸೇಟ್ಠಸಮ್ಮತೋ;

ಸೋ ಸಚೇ ಧಮ್ಮಂ ಚರತಿ, ಪಗೇವ ಇತರಾ ಪಜಾ;

ಸಬ್ಬಂ ರಟ್ಠಂ ಸುಖಂ ಸೇತಿ, ರಾಜಾ ಚೇ ಹೋತಿ ಧಮ್ಮಿಕೋ.

೧೦೮.

‘‘ನ ಚಾಪಾಹಂ ಅಧಮ್ಮೇನ, ಅಮರತ್ತಮಭಿಪತ್ಥಯೇ;

ಇಮಂ ವಾ ಪಥವಿಂ ಸಬ್ಬಂ, ವಿಜೇತುಂ ಅಭಿಪಾರಕ.

೧೦೯.

‘‘ಯಞ್ಹಿ ಕಿಞ್ಚಿ ಮನುಸ್ಸೇಸು, ರತನಂ ಇಧ ವಿಜ್ಜತಿ;

ಗಾವೋ ದಾಸೋ ಹಿರಞ್ಞಞ್ಚ, ವತ್ಥಿಯಂ ಹರಿಚನ್ದನಂ.

೧೧೦.

‘‘ಅಸ್ಸಿತ್ಥಿಯೋ ರತನಂ ಮಣಿಕಞ್ಚ, ಯಞ್ಚಾಪಿ ಮೇ ಚನ್ದಿಮಸೂರಿಯಾ ಅಭಿಪಾಲಯನ್ತಿ;

ನ ತಸ್ಸ ಹೇತು ವಿಸಮಂ ಚರೇಯ್ಯಂ, ಮಜ್ಝೇ ಸಿವೀನಂ ಉಸಭೋಮ್ಹಿ ಜಾತೋ.

೧೧೧.

‘‘ನೇತಾ ಹಿತಾ ಉಗ್ಗತೋ ರಟ್ಠಪಾಲೋ, ಧಮ್ಮಂ ಸಿವೀನಂ ಅಪಚಾಯಮಾನೋ;

ಸೋ ಧಮ್ಮಮೇವಾನುವಿಚಿನ್ತಯನ್ತೋ, ತಸ್ಮಾ ಸಕೇ ಚಿತ್ತವಸೇ ನ ವತ್ತೋ.

೧೧೨.

‘‘ಅದ್ಧಾ ತುವಂ ಮಹಾರಾಜ, ನಿಚ್ಚಂ ಅಬ್ಯಸನಂ ಸಿವಂ;

ಕರಿಸ್ಸಸಿ ಚಿರಂ ರಜ್ಜಂ, ಪಞ್ಞಾ ಹಿ ತವ ತಾದಿಸೀ.

೧೧೩.

‘‘ಏತಂ ತೇ ಅನುಮೋದಾಮ, ಯಂ ಧಮ್ಮಂ ನಪ್ಪಮಜ್ಜಸಿ;

ಧಮ್ಮಂ ಪಮಜ್ಜ ಖತ್ತಿಯೋ, ರಟ್ಠಾ ಚವತಿ ಇಸ್ಸರೋ.

೧೧೪.

‘‘ಧಮ್ಮಂ ಚರ ಮಹಾರಾಜ, ಮಾತಾಪಿತೂಸು ಖತ್ತಿಯ;

ಇಧ ಧಮ್ಮಂ ಚರಿತ್ವಾನ, ರಾಜ ಸಗ್ಗಂ ಗಮಿಸ್ಸಸಿ.

೧೧೫.

‘‘ಧಮ್ಮಂ ಚರ ಮಹಾರಾಜ, ಪುತ್ತದಾರೇಸು ಖತ್ತಿಯ;

ಇಧ ಧಮ್ಮಂ ಚರಿತ್ವಾನ, ರಾಜ ಸಗ್ಗಂ ಗಮಿಸ್ಸಸಿ.

೧೧೬.

‘‘ಧಮ್ಮಂ ಚರ ಮಹಾರಾಜ, ಮಿತ್ತಾಮಚ್ಚೇಸು ಖತ್ತಿಯ;

ಇಧ ಧಮ್ಮಂ ಚರಿತ್ವಾನ, ರಾಜ ಸಗ್ಗಂ ಗಮಿಸ್ಸಸಿ.

೧೧೭.

‘‘ಧಮ್ಮಂ ಚರ ಮಹಾರಾಜ, ವಾಹನೇಸು ಬಲೇಸು ಚ;

ಇಧ ಧಮ್ಮಂ ಚರಿತ್ವಾನ, ರಾಜ ಸಗ್ಗಂ ಗಮಿಸ್ಸಸಿ.

೧೧೮.

‘‘ಧಮ್ಮಂ ಚರ ಮಹಾರಾಜ, ಗಾಮೇಸು ನಿಗಮೇಸು ಚ;

ಇಧ ಧಮ್ಮಂ ಚರಿತ್ವಾನ, ರಾಜ ಸಗ್ಗಂ ಗಮಿಸ್ಸಸಿ.

೧೧೯.

‘‘ಧಮ್ಮಂ ಚರ ಮಹಾರಾಜ, ರಟ್ಠೇಸು ಜನಪದೇಸು ಚ;

ಇಧ ಧಮ್ಮಂ ಚರಿತ್ವಾನ, ರಾಜ ಸಗ್ಗಂ ಗಮಿಸ್ಸಸಿ.

೧೨೦.

‘‘ಧಮ್ಮಂ ಚರ ಮಹಾರಾಜ, ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣೇಸು ಚ;

ಇಧ ಧಮ್ಮಂ ಚರಿತ್ವಾನ, ರಾಜ ಸಗ್ಗಂ ಗಮಿಸ್ಸಸಿ.

೧೨೧.

‘‘ಧಮ್ಮಂ ಚರ ಮಹಾರಾಜ, ಮಿಗಪಕ್ಖೀಸು ಖತ್ತಿಯ;

ಇಧ ಧಮ್ಮಂ ಚರಿತ್ವಾನ, ರಾಜ ಸಗ್ಗಂ ಗಮಿಸ್ಸಸಿ.

೧೨೨.

‘‘ಧಮ್ಮಂ ಚರ ಮಹಾರಾಜ, ಧಮ್ಮೋ ಚಿಣ್ಣೋ ಸುಖಾವಹೋ;

ಇಧ ಧಮ್ಮಂ ಚರಿತ್ವಾನ, ರಾಜ ಸಗ್ಗಂ ಗಮಿಸ್ಸಸಿ.

೧೨೩.

‘‘ಧಮ್ಮಂ ಚರ ಮಹಾರಾಜ, ಸಇನ್ದಾ ದೇವಾ ಸಬ್ರಹ್ಮಕಾ;

ಸುಚಿಣ್ಣೇನ ದಿವಂ ಪತ್ತಾ, ಮಾ ಧಮ್ಮಂ ರಾಜ ಪಾಮದೋ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಸಬ್ಬಾಪೀತಿ, ಜನಿನ್ದ, ಅಹಮೇತಂ ಏಕಕೋವ ಪಟಿಚ್ಛಾದೇತ್ವಾ ಆನೇಸ್ಸಾಮಿ, ತಸ್ಮಾ ಠಪೇತ್ವಾ ಮಮಞ್ಚ ತುವಞ್ಚ ಅಞ್ಞಾ ಸಬ್ಬಾಪಿ ಪಜಾ ಇಮಸ್ಸ ಕತಸ್ಸ ಆಕಾರಮತ್ತಮ್ಪಿ ನ ಜಞ್ಞಾ ನ ಜಾನಿಸ್ಸನ್ತಿ. ಭುಸೇಹೀತಿ ತಾಯ ಸದ್ಧಿಂ ಅಭಿರಮನ್ತೋ ಅತ್ತನೋ ತಣ್ಹಾವನಥಂ ಭುಸಂ ಕರೋಹಿ ವಡ್ಢೇಹಿ ಮನೋರಥಂ ಪೂರೇಹಿ. ಸಜಾಹೀತಿ ಮನೋರಥಂ ಪನ ಪೂರೇತ್ವಾ ಸಚೇ ತೇ ನ ರುಚ್ಚತಿ, ಅಥ ನಂ ಸಜಾಹಿ ಮಯ್ಹಮೇವ ಪಟಿದೇಹಿ. ಕಮ್ಮಕರನ್ತಿ, ಸಮ್ಮ ಅಭಿಪಾರಕ, ಯೋ ಮನುಸ್ಸೋ ಪಾಪಕಂ ಕಮ್ಮಂ ಕರೋನ್ತೋ, ಸೋ ಪಚ್ಛಾ ಮಾ ಇಧ ಅಞ್ಞೇ ಇದಂ ಪಾಪಕಮ್ಮಂ ಮಞ್ಞಿಂಸು ಮಾ ಜಾನನ್ತೂತಿ ಮಞ್ಞತಿ ಚಿನ್ತೇತಿ, ದುಚಿನ್ತಿತಮೇತಂ ತಸ್ಸ. ಕಿಂಕಾರಣಾ? ಪಸ್ಸನ್ತಿ ಭೂತಾನಿ ಕರೋನ್ತಮೇತನ್ತಿ ಯೇ ಚ ಬುದ್ಧಾ ಪಚ್ಚೇಕಬುದ್ಧಾ ಬುದ್ಧಪುತ್ತಾ ಇದ್ಧಿಯಾ ಯುತ್ತಾ, ತೇ ಚ ನಂ ಪಸ್ಸನ್ತಿಯೇವ. ನ ಮೇ ಪಿಯಾತಿ, ಸಮ್ಮ ಅಭಿಪಾರಕ, ಅಞ್ಞೋ ನು ತೇ ಕೋಚಿ ‘‘ಇಧ ಲೋಕಸ್ಮಿಂ ಸಕಲಾಯಪಿ ಪಥವಿಯಾ ನ ಮೇ ಉಮ್ಮಾದನ್ತೀ ಪಿಯಾ’’ತಿ ಏವಂ ಸದ್ದಹೇಯ್ಯ.

ಸೀಹೋವ ಸೇಲಸ್ಸ ಗುಹನ್ತಿ, ಮಹಾರಾಜ, ಸಚೇ ತ್ವಂ ತಂ ಇಧ ನ ಆನೇಸಿ, ಅಥ ಯಥಾ ಸೀಹೋ ಕಿಲೇಸಪರಿಳಾಹೇ ಉಪ್ಪನ್ನೇ ಸೀಹಪೋತಿಕಾಯ ವಸನಟ್ಠಾನಂ ಮಣಿಗುಹಂ ಉಪೇತಿ, ಏವಂ ತಸ್ಸಾ ವಸನಟ್ಠಾನಂ ಗಚ್ಛ, ತತ್ಥ ಅತ್ತನೋ ಪತ್ಥನಂ ಪೂರೇಹೀತಿ. ಸುಖಪ್ಫಲನ್ತಿ, ಸಮ್ಮ ಅಭಿಪಾರಕ, ಪಣ್ಡಿತಾ ಅತ್ತನೋ ದುಕ್ಖೇನ ಫುಟ್ಠಾ ಸಮಾನಾ ನ ಸುಖವಿಪಾಕದಾಯಕಕಮ್ಮಂ ಪರಿಚ್ಚಜನ್ತಿ, ಸಮ್ಮೋಹಿತಾ ವಾಪಿ ಹುತ್ವಾ ಮೋಹೇನ ಮೂಳ್ಹಾ ಸುಖೇನ ಮತ್ತಾ ಪಾಪಕಮ್ಮಂ ನಾಮ ನ ಸಮಾಚರನ್ತಿ. ಯಥಾಸುಖಂ, ಸಾಮಿ, ಕರೋಹಿ ಕಾಮನ್ತಿ, ಸಾಮಿ ಸಿವಿರಾಜ, ಅತ್ತನೋ ದಾಸಿಂ ಪರಿಚಾರೇನ್ತಸ್ಸ ಗರಹಾ ನಾಮ ನತ್ಥಿ, ತ್ವಂ ಯಥಾಸುಖಂ ಯಥಾಜ್ಝಾಸಯಂ ಕಾಮಂ ಕರೋಹಿ, ಅತ್ತನೋ ಇಚ್ಛಂ ಪೂರೇಹೀತಿ. ನ ತೇನ ಸೋ ಜೀವತೀತಿ, ಸಮ್ಮ ಅಭಿಪಾರಕ, ಯೋ ‘‘ಇಸ್ಸರೋಮ್ಹೀ’’ತಿ ಪಾಪಂ ಕರೋತಿ, ಕತ್ವಾ ಚ ಕಿಂ ಮಂ ದೇವಮನುಸ್ಸಾ ವಕ್ಖನ್ತೀತಿ ನ ಉತ್ತಸತಿ ನ ಓತ್ತಪ್ಪತಿ, ಸೋ ತೇನ ಕಮ್ಮೇನ ನ ಚ ದೀಘಕಾಲಂ ಜೀವತಿ, ಖಿಪ್ಪಮೇವ ಮರತಿ, ದೇವತಾಪಿ ಪನ ‘‘ಕಿಂ ಇಮಸ್ಸ ಪಾಪರಞ್ಞೋ ರಜ್ಜೇನ, ವರಮಸ್ಸ ವಾಳುಕಘಟಂ ಗಲೇ ಬನ್ಧಿತ್ವಾ ಮರಣ’’ನ್ತಿ ಲಾಮಕೇನ ಚಕ್ಖುನಾ ಓಲೋಕೇನ್ತಿ.

ಅಞ್ಞಾತಕನ್ತಿ, ಮಹಾರಾಜ, ಅಞ್ಞೇಸಂ ಸನ್ತಕಂ ತೇಹಿ ಸಾಮಿಕೇಹಿ ಪದಿನ್ನಂ ದಾನಂ ಯೇ ಅತ್ತನೋ ಧಮ್ಮೇ ಠಿತಾ ಪಟಿಚ್ಛನ್ತಿ, ತೇ ತತ್ಥ ಪಟಿಚ್ಛಕಾ ಚ ದಾಯಕಾ ಚ ಸಬ್ಬೇಪಿ ಸುಖಪ್ಫಲಮೇವ ಕಮ್ಮಂ ಕರೋನ್ತಿ. ಪಟಿಗ್ಗಾಹಕೇ ಹಿ ಪಟಿಗ್ಗಣ್ಹನ್ತೇ ತಂ ದಾನಂ ದಾಯಕಸ್ಸ ಮಹನ್ತಂ ವಿಪಾಕಂ ದೇತೀತಿ. ಯೋ ಅತ್ತದುಕ್ಖೇನಾತಿ, ಸಮ್ಮ ಅಭಿಪಾರಕ, ಯೋ ಅತ್ತನೋ ದುಕ್ಖೇನ ಪೀಳಿತೋ ತಂ ಪರಸ್ಸ ದಹತಿ, ಅತ್ತನೋ ಸರೀರತೋ ಅಪನೇತ್ವಾ ಪರಸ್ಸ ಸರೀರೇ ಖಿಪತಿ, ಪರಸ್ಸ ವಾ ಸುಖೇನ ಅತ್ತನೋ ಸುಖಂ ದಹತಿ, ಪರಸ್ಸ ಸುಖಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಅತ್ತನಿ ಪಕ್ಖಿಪತಿ, ‘‘ಅತ್ತನೋ ದುಕ್ಖಂ ಹರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಪರಂ ದುಕ್ಖಿತಂ ಕರೋತಿ, ‘‘ಅತ್ತಾನಂ ಸುಖೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಪರಂ ದುಕ್ಖಿತಂ ಕರೋತಿ, ‘‘ಅತ್ತಾನಂ ಸುಖೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಪರಸ್ಸ ಸುಖಂ ನಾಸೇತಿ, ನ ಸೋ ಧಮ್ಮಂ ಜಾನಾತಿ. ಯೋ ಪನ ಏವಂ ಜಾನಾತಿ ‘‘ಯಥೇವಿದಂ ಮಯ್ಹಂ ಸುಖದುಕ್ಖಂ, ತಥಾ ಪರೇಸ’’ನ್ತಿ, ಸ ವೇದಿ ಧಮ್ಮಂ ಜಾನಾತಿ ನಾಮಾತಿ ಅಯಮೇತಿಸ್ಸಾ ಗಾಥಾಯ ಅತ್ಥೋ.

ಪಿಯೇನ ತೇ ದಮ್ಮೀತಿ ಪಿಯೇನ ಕಾರಣಭೂತೇನ ಪಿಯಂ ಫಲಂ ಪತ್ಥೇನ್ತೋ ದಮ್ಮೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ಪಿಯಂ ಲಭನ್ತೀತಿ ಸಂಸಾರೇ ಸಂಸರನ್ತಾ ಪಿಯಮೇವ ಲಭನ್ತಿ. ಕಾಮಹೇತುಕನ್ತಿ, ಸಮ್ಮ ಅಭಿಪಾರಕ, ಕಾಮಹೇತುಕಂ ಅಯುತ್ತಂ ಕತ್ವಾ ‘‘ಅತ್ತಾನಂ ವಧಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಮೇ ಪರಿವಿತಕ್ಕೋ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ. ಮಯ್ಹ ಸತಿನ್ತಿ ಮಮ ಸನ್ತಕಂ. ‘‘ಮಯ್ಹ ಸತೀ’’ತಿಪಿ ಪಾಠೋ, ಮಮ ಸನ್ತಕಾತಿ ಏವಂ ಮಞ್ಞಮಾನೋ ಸಚೇ ತ್ವಂ ತಂ ನ ಕಾಮೇಸೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸಬ್ಬಜನಸ್ಸಾತಿ ಸಬ್ಬಾ ಸೇನಿಯೋ ಸನ್ನಿಪಾತಾಪೇತ್ವಾ ತಸ್ಸ ಸಬ್ಬಜನಸ್ಸ ಅಯಂ ಮಯ್ಹಂ ಅಹಿತಾತಿ ಪರಿಚ್ಚಜಿಸ್ಸಾಮಿ. ತತೋ ಅವ್ಹಯೇಸೀತಿ ತತೋ ತಂ ಅಪರಿಗ್ಗಹಿತತ್ತಾ ಆನೇಯ್ಯಾಸಿ. ಅದೂಸಿಯನ್ತಿ ಅನಪರಾಧಂ. ಕತ್ತೇತಿ ತಮೇವ ಅಪರೇನ ನಾಮೇನ ಆಲಪತಿ. ಸೋ ಹಿ ರಞ್ಞೋ ಹಿತಂ ಕರೋತಿ, ತಸ್ಮಾ ‘‘ಕತ್ತಾ’’ತಿ ವುಚ್ಚತಿ. ನ ಚಾಪಿ ತ್ಯಸ್ಸಾತಿ ಏವಂ ಅಕಿಚ್ಚಕಾರೀತಿ ನಗರೇ ತವ ಕೋಚಿ ಪಕ್ಖೋಪಿ ನ ಭವೇಯ್ಯ.

ನಿನ್ದನ್ತಿ ನ ಕೇವಲಂ ಉಪವಾದಮೇವ, ಸಚೇಪಿ ಮಂ ಕೋಚಿ ಸಮ್ಮುಖಾ ನಿನ್ದಿಸ್ಸತಿ ವಾ ಪಸಂಸಿಸ್ಸತಿ ವಾ, ದೋಸಂ ವಾ ಪನ ಆರೋಪೇನ್ತೋ ಗರಹಿಸ್ಸತಿ, ತಮ್ಪಾಹಂ ನಿನ್ದಂ ಪಸಂಸಂ ಗರಹಞ್ಚ ಸಬ್ಬಂ ಸಹಿಸ್ಸಾಮಿ, ಸಬ್ಬಮೇತಂ ಮಮ ಆಗಚ್ಛತೂತಿ ವದತಿ. ತಮ್ಹಾತಿ ಯೋ ಏತೇ ನಿನ್ದಾದಯೋ ನ ಗಣ್ಹಾತಿ, ತಮ್ಹಾ ಪುರಿಸಾ ಇಸ್ಸರಿಯಸಙ್ಖಾತಾ ಸಿರೀ ಚ ಪಞ್ಞಾಸಙ್ಖಾತಾ ಲಕ್ಖೀ ಚ ಥಲಟ್ಠಾನತೋ ಸುವುಟ್ಠಿಸಙ್ಖಾತೋ ಆಪೋ ವಿಯ ಅಪೇತಿ ನ ಪತಿಟ್ಠಾತೀತಿ. ಏತ್ತೋತಿ ಇತೋ ಮಮ ತಸ್ಸಾ ಪರಿಚ್ಚತ್ತಕಾರಣಾ. ಧಮ್ಮಾತಿಸಾರಞ್ಚಾತಿ ಧಮ್ಮಂ ಅತಿಕ್ಕಮಿತ್ವಾ ಪವತ್ತಂ ಅಕುಸಲಂ ವಾ ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಹೋತಿ. ಪಚ್ಚುತ್ತರಿಸ್ಸಾಮೀತಿ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿಸ್ಸಾಮಿ ಧಾರಯಿಸ್ಸಾಮಿ. ಥಾವರಾನಂ ತಸಾನನ್ತಿ ಯಥಾ ಮಹಾಪಥವೀ ಖೀಣಾಸವಾನಞ್ಚ ಪುಥುಜ್ಜನಾನಞ್ಚ ಕಿಞ್ಚಿ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛತಿ ಸಬ್ಬಂ ಅಧಿವಾಸೇತಿ, ತಥೇವಾಹಮ್ಪಿ ಸಬ್ಬಮೇತಂ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿಸ್ಸಾಮಿ ಅಧಿವಾಸೇಸ್ಸಾಮೀತಿ ದೀಪೇತಿ. ಏಕೋವಿಮನ್ತಿ ಅಹಂ ಏಕೋವ ಇಮಮ್ಪಿ ಅತ್ತನೋ ದುಕ್ಖಭಾರಂ ಹಾರಯಿಸ್ಸಾಮಿ ಧಾರಯಿಸ್ಸಾಮಿ ವಹಿಸ್ಸಾಮಿ. ಧಮ್ಮೇ ಠಿತೋತಿ ವಿನಿಚ್ಛಯಧಮ್ಮೇ ಪವೇಣಿಧಮ್ಮೇ ತಿವಿಧಸುಚರಿತಧಮ್ಮೇ ಚ ಠಿತೋ ಹುತ್ವಾ.

ಸಗ್ಗೂಪಗನ್ತಿ, ದೇವ, ಪುಞ್ಞಕಮ್ಮಂ ನಾಮೇತಂ ಸಗ್ಗೂಪಗಂ ಹೋತಿ. ಯಞ್ಞೇ ಧನನ್ತಿ ಯಞ್ಞಧನಂ, ಅಯಮೇವ ವಾ ಪಾಠೋ. ಸಖಾತಿ ಉಮ್ಮಾದನ್ತೀಪಿ ಮಮ ಸಹಾಯಿಕಾ, ತ್ವಮ್ಪಿ ಸಹಾಯಕೋ. ಪಿತರೋತಿ ಬ್ರಹ್ಮಾನೋ. ಸಬ್ಬೇತಿ ನ ಕೇವಲಂ ದೇವಬ್ರಹ್ಮಾನೋವ, ಸಬ್ಬೇ ರಟ್ಠವಾಸಿನೋಪಿ ಮಂ ಪಸ್ಸಥ, ‘‘ಭೋ, ಸಹಾಯಕಸ್ಸ ಭರಿಯಾ ಸಹಾಯಿಕಾ ಇಮಿನಾ ಗೇಹೇ ಕತಾ’’ತಿ ನಿನ್ದೇಯ್ಯುಂ. ನ ಹೇತಧಮ್ಮನ್ತಿ ನ ಹಿ ಏತಂ ಅಧಮ್ಮಿಕಂ. ಯಂ ತೇ ಮಯಾತಿ ಯಸ್ಮಾ ಮಯಾ ಸಾ ತುಯ್ಹಂ ದಿನ್ನಾ, ತಸ್ಮಾ ಏತಂ ಅಧಮ್ಮೋತಿ ನ ವದಿಸ್ಸನ್ತಿ. ಸತನ್ತಿ ಸನ್ತಾನಂ ಬುದ್ಧಾದೀನಂ ಖನ್ತಿಮೇತ್ತಾಭಾವನಾಸೀಲಾಚಾರಸಙ್ಖಾತಾನಿ ಧಮ್ಮಾನಿ ಸುವಣ್ಣಿತಾನಿ ಸಮುದ್ದವೇಲಾವ ದುರಚ್ಚಯಾನಿ, ತಸ್ಮಾ ಯಥಾ ಸಮುದ್ದೋ ವೇಲಂ ನಾತಿಕ್ಕಮತಿ, ಏವಮಹಮ್ಪಿ ಸೀಲವೇಲಂ ನಾತಿಕ್ಕಮಿಸ್ಸಾಮೀತಿ ವದತಿ.

ಆಹುನೇಯ್ಯೋ ಮೇಸೀತಿ, ಮಹಾರಾಜ, ತ್ವಂ ಮಮ ಆಹುನಪಾಹುನಸಕ್ಕಾರಸ್ಸಾನುಚ್ಛವಿಕೋ. ಧಾತಾ ವಿಧಾತಾ ಚಸಿ ಕಾಮಪಾಲೋತಿ ತ್ವಂ ಮಮ, ದೇವ, ಧಾರಣತೋ ಧಾತಾ ಇಸ್ಸರಿಯಸುಖಸ್ಸ ವಿದಹನತೋ ವಿಧಾತಾ ಇಚ್ಛಿತಪತ್ಥಿತಾನಂ ಕಾಮಾನಂ ಪಾಲನತೋ ಕಾಮಪಾಲೋ. ತಯೀ ಹುತಾತಿ ತುಯ್ಹಂ ದಿನ್ನಾ. ಕಾಮೇನ ಮೇತಿ ಮಮ ಕಾಮೇನ ಮಮ ಪತ್ಥನಾಯ ಉಮ್ಮಾದನ್ತಿಂ ಪಟಿಚ್ಛಾತಿ ಏವಂ ಅಭಿಪಾರಕೋ ರಞ್ಞೋ ದೇತಿ. ರಾಜಾ ‘‘ನ ಮಯ್ಹಂ ಅತ್ಥೋ’’ತಿ ಪಟಿಕ್ಖಿಪತಿ. ಭೂಮಿಯಂ ಪತಿತಂ ಸಾಕುಣಿಕಪಚ್ಛಿಂ ಪಿಟ್ಠಿಪಾದೇನ ಪಹರಿತ್ವಾ ಅಟವಿಯಂ ಖಿಪನ್ತಾ ವಿಯ ಉಭೋಪಿ ನಂ ಜಹನ್ತೇವ. ಇದಾನಿ ರಾಜಾ ಪುನ ಅಕಥನತ್ಥಾಯ ತಂ ಸನ್ತಜ್ಜೇನ್ತೋ ‘‘ಅದ್ಧಾ ಹೀ’’ತಿ ಗಾಥಮಾಹ. ತತ್ಥ ಕತ್ತುಪುತ್ತಾತಿ ಪಿತಾಪಿಸ್ಸ ಕತ್ತಾವ, ತೇನ ನಂ ಏವಂ ಆಲಪತಿ. ಇದಂ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ – ಅದ್ಧಾ ತ್ವಂ ಇತೋ ಪುಬ್ಬೇ ಮಯ್ಹಂ ಸಬ್ಬಧಮ್ಮಂ ಅಚರಿ, ಹಿತಮೇವ ವುಡ್ಢಿಮೇವ ಅಕಾಸಿ, ಇದಾನಿ ಪನ ಪಟಿಪಕ್ಖೋ ಹುತ್ವಾ ಬಹುಂ ಕಥೇಸಿ, ‘‘ಮಾ ಏವಂ ವಿಪ್ಪಲಪಸಿ, ಅಞ್ಞೋ ನು ತೇ ದ್ವಿಪದೋ ನರೋ, ಕೋ ಇಧ ಜೀವಲೋಕೇ ಅರುಣೇಯೇವ ಸೋತ್ಥಿಕತ್ತಾ, ಸಚೇ ಹಿ ಅಹಂ ವಿಯ ಅಞ್ಞೋ ರಾಜಾ ತವ ಭರಿಯಾಯ ಪಟಿಬದ್ಧಚಿತ್ತೋ ಅಭವಿಸ್ಸ, ಅನ್ತೋಅರುಣೇಯೇವ ತವ ಸೀಸಂ ಛಿನ್ದಾಪೇತ್ವಾ ತಂ ಅತ್ತನೋ ಘರೇ ಕರೇಯ್ಯ, ಅಹಂ ಪನ ಅಕುಸಲಭಯೇನೇವ ನ ಕರೋಮಿ, ತುಣ್ಹೀ ಹೋಹಿ, ನ ಮೇ ಏತಾಯ ಅತ್ಥೋ’’ತಿ ತಂ ಸನ್ತಜ್ಜೇಸಿ.

ಸೋ ತಂ ಸುತ್ವಾ ಪುನ ಕಿಞ್ಚಿ ವತ್ತುಂ ಅಸಕ್ಕೋನ್ತೋ ರಞ್ಞೋ ಥುತಿವಸೇನ ‘‘ತುವಂ ನೂ’’ತಿ ಗಾಥಮಾಹ. ತಸ್ಸತ್ಥೋ – ಮಹಾರಾಜ, ತ್ವಞ್ಞೇವ ಸಕಲಜಮ್ಬುದೀಪೇ ಸಬ್ಬೇಸಂ ನರಿನ್ದಾನಂ ಸೇಟ್ಠೋ, ತ್ವಂ ಅನುತ್ತರೋ, ತ್ವಂ ವಿನಿಚ್ಛಯಧಮ್ಮಪವೇಣಿಧಮ್ಮಸುಚರಿತಧಮ್ಮಾನಂ ಗೋಪಾಯನೇನ ಧಮ್ಮಗುತ್ತೋ, ತೇಸಂ ವಿದಿತತ್ತಾ ಧಮ್ಮವಿದೂ ತ್ವಂ ಸುಮೇಧೋ, ಸೋ ತ್ವಂ ಯಂ ಧಮ್ಮಂ ಗೋಪೇಸಿ, ತೇನೇವ ಗುತ್ತೋ ಚೀರಂ ಜೀವ, ಧಮ್ಮಞ್ಚ ಮೇ ದೇಸೇಹಿ ಧಮ್ಮಪಾಲಕ, ಧಮ್ಮಗೋಪಕ, ರಾಜವರಾತಿ.

ಅಥ ರಾಜಾ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇನ್ತೋ ‘‘ತದಿಙ್ಘಾ’’ತಿಆದಿಮಾಹ. ತತ್ಥ ಇಙ್ಘಾತಿ ಚೋದನತ್ಥೇ ನಿಪಾತೋ, ಯಸ್ಮಾ ಮಂ ತ್ವಂ ಚೋದೇಸಿ, ತಸ್ಮಾತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸತನ್ತಿ ಬುದ್ಧಾದೀಹಿ ಸಪ್ಪುರಿಸೇಹಿ ಆಸೇವಿತಂ. ಸಾಧೂತಿ ಸುನ್ದರೋ ಪಸತ್ಥೋ. ವಿನಿಚ್ಛಯಪವೇಣಿಸುಚರಿತಧಮ್ಮೇ ರೋಚೇತೀತಿ ಧಮ್ಮರುಚಿ. ತಾದಿಸೋ ಹಿ ಜೀವಿತಂ ಜಹನ್ತೋಪಿ ಅಕಿಚ್ಚಂ ನ ಕರೋತಿ, ತಸ್ಮಾ ಸಾಧು. ಪಞ್ಞಾಣವಾತಿ ಞಾಣಸಮ್ಪನ್ನೋ. ಮಿತ್ತಾನಮದ್ದುಬ್ಭೋತಿ ಮಿತ್ತಸ್ಸ ಅದುಸ್ಸನಭಾವೋ. ಠಿತಧಮ್ಮಸ್ಸಾತಿ ಪತಿಟ್ಠಿತತಿವಿಧಧಮ್ಮಸ್ಸ. ಆಸೇಥಾತಿ ಆಸೇಯ್ಯುಂ ನಿಸೀದೇಯ್ಯುಂ. ದೇಸನಾಸೀಸಮೇವ ಚೇತಂ, ಚತ್ತಾರೋಪಿ ಇರಿಯಾಪಥೇ ಸುಖಂ ಕಪ್ಪೇಯ್ಯುನ್ತಿ ಅಯಂ ಪನೇತ್ಥ ಅತ್ಥೋ. ಸೀತಚ್ಛಾಯಾಯಾತಿ ಪುತ್ತದಾರಞಾತಿಮಿತ್ತಾನಂ ಸೀತಲಾಯ ಛಾಯಾಯ. ಸಙ್ಘರೇತಿ ಸಕಘರೇ, ಅತ್ತನೋ ಗೇಹೇತಿ ಅತ್ಥೋ. ಅಧಮ್ಮಬಲಿದಣ್ಡಾದೀಹಿ ಅನುಪದ್ದುತಾ ಸುಖಂ ವಸೇಯ್ಯುನ್ತಿ ದಸ್ಸೇತಿ. ನ ಚಾಹಮೇತನ್ತಿ, ಸಮ್ಮ ಅಭಿಪಾರಕ, ಯಮೇತಂ ಅಸಮೇಕ್ಖಿತ್ವಾ ಕತಂ ಅಸಾಧುಕಮ್ಮಂ, ಏತಂ ಅಹಂ ನ ರೋಚಯಾಮಿ. ಯೇ ವಾಪಿ ಞತ್ವಾನಾತಿ ಯೇ ವಾ ಪನ ರಾಜಾನೋ ಞತ್ವಾ ತುಲೇತ್ವಾ ತೀರೇತ್ವಾ ಸಯಂ ಕರೋನ್ತಿ, ತೇಸಾಹಂ ಕಮ್ಮಂ ರೋಚೇಮೀತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ. ಉಪಮಾ ಇಮಾತಿ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಪನತ್ಥೇ ತ್ವಂ ಮಯ್ಹಂ ಇಮಾ ದ್ವೇ ಉಪಮಾ ಸುಣೋಹಿ.

ಜಿಮ್ಹನ್ತಿ ವಙ್ಕಂ. ನೇತ್ತೇತಿ ಯೋ ಗಾವಿಯೋ ನೇತಿ, ತಸ್ಮಿಂ ಜೇಟ್ಠಕಉಸಭೇ. ಪಗೇವಾತಿ ತಸ್ಮಿಂ ಅಧಮ್ಮಂ ಚರನ್ತೇ ಇತರಾ ಪಜಾ ಪಗೇವ ಚರತಿ, ಅತಿವಿಯ ಕರೋತೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ಧಮ್ಮಿಕೋತಿ ಚತ್ತಾರಿ ಅಗತಿಗಮನಾನಿ ಪಹಾಯ ಧಮ್ಮೇನ ರಜ್ಜಂ ಕಾರೇನ್ತೋ. ಅಮರತ್ತನ್ತಿ ದೇವತ್ತಂ. ರತನನ್ತಿ ಸವಿಞ್ಞಾಣಕಾವಿಞ್ಞಾಣಕರತನಂ. ವತ್ಥಿಯನ್ತಿ ಕಾಸಿಕವತ್ಥಮೇವ. ಅಸ್ಸಿತ್ಥಿಯೋತಿ ವಾತಸಮಗತಿಅಸ್ಸೇಪಿ ಉತ್ತಮರೂಪಧರಾ ಇತ್ಥಿಯೋಪಿ. ರತನಂ ಮಣಿಕಞ್ಚಾತಿ ಸತ್ತವಿಧರತನಞ್ಚ ಮಹಗ್ಘಭಣ್ಡಕಞ್ಚ. ಅಭಿಪಾಲಯನ್ತೀತಿ ಆಲೋಕಂ ಕರೋನ್ತಾ ರಕ್ಖನ್ತಿ. ನ ತಸ್ಸಾತಿ ತಸ್ಸ ಚಕ್ಕವತ್ತಿರಜ್ಜಸ್ಸಪಿ ಹೇತು ನ ವಿಸಮಂ ಚರೇಯ್ಯಂ. ಉಸಭೋಮ್ಹೀತಿ ಯಸ್ಮಾ ಅಹಂ ಸಿವೀನಂ ಮಜ್ಝೇ ಜೇಟ್ಠಕರಾಜಾ ಹುತ್ವಾ ಜಾತೋ, ತಸ್ಮಾ ಚಕ್ಕವತ್ತಿರಜ್ಜಕಾರಣಮ್ಪಿ ನ ವಿಸಮಂ ಚರಾಮೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ನೇತಾತಿ ಮಹಾಜನಂ ಕುಸಲೇ ಪತಿಟ್ಠಾಪೇತ್ವಾ ದೇವನಗರಂ ನೇತಾ, ಹಿತಕರಣೇನ ತಸ್ಸ ಹಿತಾ, ‘‘ಸಿವಿರಾಜಾ ಕಿರ ಧಮ್ಮಚಾರೀ’’ತಿ ಸಕಲಜಮ್ಬುದೀಪೇ ಞಾತತ್ತಾ ಉಗ್ಗತೋ, ಸಮೇನ ರಟ್ಠಪಾಲನತೋ ರಟ್ಠಪಾಲೋ. ಅಪಚಾಯಮಾನೋತಿ ಸಿವೀನಂ ಪೋರಾಣಕರಾಜೂನಂ ಪವೇಣಿಧಮ್ಮಂ ಅಪಚಾಯಮಾನೋ. ಸೋತಿ ಸೋ ಅಹಂ ತಮೇವ ಧಮ್ಮಂ ಅನುವಿಚಿನ್ತಯನ್ತೋ ತಸ್ಮಾ ತೇನ ಕಾರಣೇನ ಅತ್ತನೋ ಚಿತ್ತಸ್ಸ ವಸೇ ನ ವತ್ತಾಮಿ.

ಏವಂ ಮಹಾಸತ್ತಸ್ಸ ಧಮ್ಮಕಥಂ ಸುತ್ವಾ ಅಭಿಪಾರಕೋ ಥುತಿಂ ಕರೋನ್ತೋ ‘‘ಅದ್ಧಾ’’ತಿಆದಿಮಾಹ. ನಪ್ಪಮಜ್ಜಸೀತಿ ಅತ್ತನಾ ಕಥಿತಧಮ್ಮಂ ನಪ್ಪಮಜ್ಜಸಿ ತತ್ಥೇವ ವತ್ತೇಸಿ. ಧಮ್ಮಂ ಪಮಜ್ಜಾತಿ ಧಮ್ಮಂ ಪಮುಸ್ಸಿತ್ವಾ ಅಗತಿವಸೇನ ಗನ್ತ್ವಾ. ಏವಂ ಸೋ ತಸ್ಸ ಥುತಿಂ ಕತ್ವಾ ‘‘ಧಮ್ಮಂ ಚರಾ’’ತಿ ಧಮ್ಮಚರಿಯಾಯ ನಿಯ್ಯೋಜೇನ್ತೋ ಉತ್ತರಿಪಿ ದಸ ಓವಾದಗಾಥಾ ಅಭಾಸಿ. ತಾಸಮತ್ಥೋ ಹೇಟ್ಠಾ ತೇಸಕುಣಜಾತಕೇ (ಜಾ. ೨.೧೭.೧ ಆದಯೋ) ವಣ್ಣಿತೋವ.

ಏವಂ ಅಭಿಪಾರಕಸೇನಾಪತಿನಾ ರಞ್ಞೋ ಧಮ್ಮೇ ದೇಸಿತೇ ರಾಜಾ ಉಮ್ಮಾದನ್ತಿಯಾ ಪಟಿಬದ್ಧಚಿತ್ತಂ ವಿನೋದೇಸಿ.

ಸತ್ಥಾ ಇಮಂ ಧಮ್ಮದೇಸನಂ ಆಹರಿತ್ವಾ ಸಚ್ಚಾನಿ ಪಕಾಸೇತ್ವಾ ಜಾತಕಂ ಸಮೋಧಾನೇಸಿ, ಸಚ್ಚಪರಿಯೋಸಾನೇ ಸೋ ಭಿಕ್ಖು ಸೋತಾಪತ್ತಿಫಲೇ ಪತಿಟ್ಠಾಸಿ. ತದಾ ಸುನನ್ದಸಾರಥಿ ಆನನ್ದೋ ಅಹೋಸಿ, ಅಭಿಪಾರಕೋ ಸಾರಿಪುತ್ತೋ, ಉಮ್ಮಾದನ್ತೀ ಉಪ್ಪಲವಣ್ಣಾ, ಸೇಸಪರಿಸಾ ಬುದ್ಧಪರಿಸಾ, ಸಿವಿರಾಜಾ ಅಹಮೇವ ಅಹೋಸಿನ್ತಿ.

ಉಮ್ಮಾದನ್ತೀಜಾತಕವಣ್ಣನಾ ದುತಿಯಾ.

[೫೨೮] ೩. ಮಹಾಬೋಧಿಜಾತಕವಣ್ಣನಾ

ಕಿಂ ನು ದಣ್ಡಂ ಕಿಮಜಿನನ್ತಿ ಇದಂ ಸತ್ಥಾ ಜೇತವನೇ ವಿಹರನ್ತೋ ಪಞ್ಞಾಪಾರಮಿಂ ಆರಬ್ಭ ಕಥೇಸಿ. ವತ್ಥು ಮಹಾಉಮಙ್ಗಜಾತಕೇ (ಜಾ. ೨.೨೨.೫೯೦ ಆದಯೋ) ಆವಿ ಭವಿಸ್ಸತಿ. ತದಾ ಪನ ಸತ್ಥಾ ‘‘ನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಇದಾನೇವ, ಪುಬ್ಬೇಪಿ ತಥಾಗತೋ ಪಞ್ಞವಾ ಪರಪ್ಪವಾದಪ್ಪಮದ್ದನೋಯೇವಾ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಅತೀತಂ ಆಹರಿ.

ಅತೀತೇ ಬಾರಾಣಸಿಯಂ ಬ್ರಹ್ಮದತ್ತೇ ರಜ್ಜಂ ಕಾರೇನ್ತೇ ಬೋಧಿಸತ್ತೋ ಕಾಸಿರಟ್ಠೇ ಅಸೀತಿಕೋಟಿವಿಭವಸ್ಸ ಉದಿಚ್ಚಬ್ರಾಹ್ಮಣಮಹಾಸಾಲಸ್ಸ ಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿ, ‘‘ಬೋಧಿಕುಮಾರೋ’’ತಿಸ್ಸ ನಾಮಂ ಕರಿಂಸು. ಸೋ ವಯಪ್ಪತ್ತೋ ತಕ್ಕಸಿಲಾಯಂ ಉಗ್ಗಹಿತಸಿಪ್ಪೋ ಪಚ್ಚಾಗನ್ತ್ವಾ ಅಗಾರಮಜ್ಝೇ ವಸನ್ತೋ ಅಪರಭಾಗೇ ಕಾಮೇ ಪಹಾಯ ಹಿಮವನ್ತಪದೇಸಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕಪಬ್ಬಜ್ಜಂ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ತತ್ಥೇವ ವನಮೂಲಫಲಾಹಾರೋ ಚಿರಂ ವಸಿತ್ವಾ ವಸ್ಸಾರತ್ತಸಮಯೇ ಹಿಮವನ್ತಾ ಓರುಯ್ಹ ಚಾರಿಕಂ ಚರನ್ತೋ ಅನುಪುಬ್ಬೇನ ಬಾರಾಣಸಿಂ ಪತ್ವಾ ರಾಜುಯ್ಯಾನೇ ವಸಿತ್ವಾ ಪುನದಿವಸೇ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕಸಾರುಪ್ಪೇನ ನಗರೇ ಭಿಕ್ಖಾಯ ಚರನ್ತೋ ರಾಜದ್ವಾರಂ ಪಾಪುಣಿ ತಮೇನಂ ಸೀಹಪಞ್ಜರೇ ಠಿತೋ ರಾಜಾ ದಿಸ್ವಾ ತಸ್ಸ ಉಪಸಮೇ ಪಸೀದಿತ್ವಾ ತಂ ಅತ್ತನೋ ಭವನಂ ಪವೇಸೇತ್ವಾ ರಾಜಪಲ್ಲಙ್ಕೇ ನಿಸೀದಾಪೇತ್ವಾ ಕತಪಟಿಸನ್ಥಾರೋ ಥೋಕಂ ಧಮ್ಮಕಥಂ ಸುತ್ವಾ ನಾನಗ್ಗರಸಭೋಜನಂ ದಾಪೇಸಿ. ಮಹಾಸತ್ತೋ ಭತ್ತಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಚಿನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಇದಂ ರಾಜಕುಲಂ ನಾಮ ಬಹುದೋಸಂ ಬಹುಪಚ್ಚಾಮಿತ್ತಂ ಹೋತಿ, ಕೋ ನು ಖೋ ಮಮ ಉಪ್ಪನ್ನಂ ಭಯಂ ನಿತ್ಥರಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ. ಸೋ ಅವಿದೂರೇ ಠಿತಂ ರಾಜವಲ್ಲಭಂ ಏಕಂ ಪಿಙ್ಗಲಸುನಖಂ ದಿಸ್ವಾ ಮಹನ್ತಂ ಭತ್ತಪಿಣ್ಡಂ ಗಹೇತ್ವಾ ತಸ್ಸ ದಾತುಕಾಮತಾಕಾರಂ ದಸ್ಸೇಸಿ. ರಾಜಾ ಞತ್ವಾ ಸುನಖಸ್ಸ ಭಾಜನಂ ಆಹರಾಪೇತ್ವಾ ಭತ್ತಂ ಗಾಹಾಪೇತ್ವಾ ದಾಪೇಸಿ. ಮಹಾಸತ್ತೋಪಿ ತಸ್ಸ ದತ್ವಾ ಭತ್ತಕಿಚ್ಚಂ ನಿಟ್ಠಪೇಸಿ. ರಾಜಾಪಿಸ್ಸ ಪಟಿಞ್ಞಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಅನ್ತೋನಗರೇ ರಾಜುಯ್ಯಾನೇ ಪಣ್ಣಸಾಲಂ ಕಾರೇತ್ವಾ ಪಬ್ಬಜಿತಪರಿಕ್ಖಾರೇ ದತ್ವಾ ತಂ ತತ್ಥ ವಾಸಾಪೇಸಿ, ದೇವಸಿಕಞ್ಚಸ್ಸ ದ್ವೇ ತಯೋ ವಾರೇ ಉಪಟ್ಠಾನಂ ಅಗಮಾಸಿ. ಭೋಜನಕಾಲೇ ಪನ ಮಹಾಸತ್ತೋ ನಿಚ್ಚಂ ರಾಜಪಲ್ಲಙ್ಕೇಯೇವ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ರಾಜಭೋಜನಮೇವ ಭುಞ್ಜತಿ. ಏವಂ ದ್ವಾದಸ ಸಂವಚ್ಛರಾನಿ ಅತೀತಾನಿ.

ತಸ್ಸ ಪನ ರಞ್ಞೋ ಪಞ್ಚ ಅಮಚ್ಚಾ ಅತ್ಥಞ್ಚ ಧಮ್ಮಞ್ಚ ಅನುಸಾಸನ್ತಿ. ತೇಸು ಏಕೋ ಅಹೇತುಕವಾದೀ, ಏಕೋ ಇಸ್ಸರಕತವಾದೀ, ಏಕೋ ಪುಬ್ಬೇಕತವಾದೀ, ಏಕೋ ಉಚ್ಛೇದವಾದೀ, ಏಕೋ ಖತ್ತವಿಜ್ಜವಾದೀ. ತೇಸು ಅಹೇತುಕವಾದೀ ‘‘ಇಮೇ ಸತ್ತಾ ಸಂಸಾರಸುದ್ಧಿಕಾ’’ತಿ ಮಹಾಜನಂ ಉಗ್ಗಣ್ಹಾಪೇಸಿ. ಇಸ್ಸರಕತವಾದೀ ‘‘ಅಯಂ ಲೋಕೋ ಇಸ್ಸರನಿಮ್ಮಿತೋ’’ತಿ ಮಹಾಜನಂ ಉಗ್ಗಣ್ಹಾಪೇಸಿ. ಪುಬ್ಬೇಕತವಾದೀ ‘‘ಇಮೇಸಂ ಸತ್ತಾನಂ ಸುಖಂ ವಾ ದುಕ್ಖಂ ವಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜಮಾನಂ ಪುಬ್ಬೇಕತೇನೇವ ಉಪ್ಪಜ್ಜತೀ’’ತಿ ಮಹಾಜನಂ ಉಗ್ಗಣ್ಹಾಪೇಸಿ. ಉಚ್ಛೇದವಾದೀ ‘‘ಇತೋ ಪರಲೋಕಂ ಗತೋ ನಾಮ ನತ್ಥಿ, ಅಯಂ ಲೋಕೋ ಉಚ್ಛಿಜ್ಜತೀ’’ತಿ ಮಹಾಜನಂ ಉಗ್ಗಣ್ಹಾಪೇಸಿ. ಖತ್ತವಿಜ್ಜವಾದೀ ‘‘ಮಾತಾಪಿತರೋಪಿ ಮಾರೇತ್ವಾ ಅತ್ತನೋವ ಅತ್ಥೋ ಕಾತಬ್ಬೋ’’ತಿ ಮಹಾಜನಂ ಉಗ್ಗಣ್ಹಾಪೇಸಿ. ತೇ ರಞ್ಞೋ ವಿನಿಚ್ಛಯೇ ನಿಯುತ್ತಾ ಲಞ್ಜಖಾದಕಾ ಹುತ್ವಾ ಅಸ್ಸಾಮಿಕಂ ಸಾಮಿಕಂ, ಸಾಮಿಕಂ ಅಸ್ಸಾಮಿಕಂ ಕರೋನ್ತಿ.

ಅಥೇಕದಿವಸಂ ಏಕೋ ಪುರಿಸೋ ಕೂಟಟ್ಟಪರಾಜಿತೋ ಮಹಾಸತ್ತಂ ಭಿಕ್ಖಾಯ ಚರನ್ತಂ ರಾಜಗೇಹಂ ಪವಿಸನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ವನ್ದಿತ್ವಾ, ‘‘ಭನ್ತೇ, ತುಮ್ಹೇ ರಾಜಗೇಹೇ ಭುಞ್ಜಮಾನಾ ವಿನಿಚ್ಛಯಾಮಚ್ಚೇ ಲಞ್ಜಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಲೋಕಂ ವಿನಾಸೇನ್ತೇ ಕಸ್ಮಾ ಅಜ್ಝುಪೇಕ್ಖಥ, ಇದಾನಿ ಪಞ್ಚಹಿ ಅಮಚ್ಚೇಹಿ ಕೂಟಟ್ಟಕಾರಕಸ್ಸ ಹತ್ಥತೋ ಲಞ್ಜಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಸಾಮಿಕೋವ ಸಮಾನೋ ಅಸ್ಸಾಮಿಕೋ ಕತೋ’’ತಿ ಪರಿದೇವಿ. ಸೋ ತಸ್ಮಿಂ ಕಾರುಞ್ಞವಸೇನ ವಿನಿಚ್ಛಯಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಧಮ್ಮೇನ ವಿನಿಚ್ಛಿನಿತ್ವಾ ಸಾಮಿಕಞ್ಞೇವ ಸಾಮಿಕಂ ಅಕಾಸಿ. ಮಹಾಜನೋ ಏಕಪ್ಪಹಾರೇನೇವ ಮಹಾಸದ್ದೇನ ಸಾಧುಕಾರಂ ಅದಾಸಿ. ರಾಜಾ ತಂ ಸದ್ದಂ ಸುತ್ವಾ ‘‘ಕಿಂಸದ್ದೋ ನಾಮಾಯ’’ನ್ತಿ ಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ತಮತ್ಥಂ ಸುತ್ವಾ ಕತಭತ್ತಕಿಚ್ಚಂ ಮಹಾಸತ್ತಂ ಉಪನಿಸೀದಿತ್ವಾ ಪುಚ್ಛಿ – ‘‘ಭನ್ತೇ, ಅಜ್ಜ ಕಿರ ವೋ ಅಟ್ಟೋ ವಿನಿಚ್ಛಿತೋ’’ತಿ. ‘‘ಆಮ, ಮಹಾರಾಜಾ’’ತಿ. ‘‘ಭನ್ತೇ, ತುಮ್ಹೇಸು ವಿನಿಚ್ಛಿನನ್ತೇಸು ಮಹಾಜನಸ್ಸ ವುಡ್ಢಿ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ಇತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ತುಮ್ಹೇವ ವಿನಿಚ್ಛಿನಥಾ’’ತಿ. ‘‘ಮಹಾರಾಜ, ಮಯಂ ಪಬ್ಬಜಿತಾ ನಾಮ, ನೇತಂ ಕಮ್ಮಂ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಕಮ್ಮ’’ನ್ತಿ. ‘‘ಭನ್ತೇ, ಮಹಾಜನೇ ಕಾರುಞ್ಞೇನ ಕಾತುಂ ವಟ್ಟತಿ, ತುಮ್ಹೇ ಸಕಲದಿವಸಂ ಮಾ ವಿನಿಚ್ಛಿನಥ, ಉಯ್ಯಾನತೋ ಪನ ಇಧಾಗಚ್ಛನ್ತಾ ವಿನಿಚ್ಛಯಟ್ಠಾನಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಪಾತೋವ ಚತ್ತಾರೋ ಅಟ್ಟೇ ವಿನಿಚ್ಛಿನಥ, ಭುತ್ವಾ ಉಯ್ಯಾನಂ ಗಚ್ಛನ್ತಾ ಚತ್ತಾರೋ, ಏವಂ ಮಹಾಜನಸ್ಸ ವುಡ್ಢಿ ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ. ಸೋ ತೇನ ಪುನಪ್ಪುನಂ ಯಾಚಿಯಮಾನೋ ‘‘ಸಾಧೂ’’ತಿ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿತ್ವಾ ತತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ತಥಾ ಅಕಾಸಿ.

ಕೂಟಟ್ಟಕಾರಕಾ ಓಕಾಸಂ ನ ಲಭಿಂಸು. ತೇಪಿ ಅಮಚ್ಚಾ ಲಞ್ಜಂ ಅಲಭನ್ತಾ ದುಗ್ಗತಾ ಹುತ್ವಾ ಚಿನ್ತಯಿಂಸು – ‘‘ಬೋಧಿಪರಿಬ್ಬಾಜಕಸ್ಸ ವಿನಿಚ್ಛಿನನಕಾಲತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಮಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ನ ಲಭಾಮ, ಹನ್ದ ನಂ ‘ರಾಜವೇರಿಕೋ’ತಿ ವತ್ವಾ ರಞ್ಞೋ ಅನ್ತರೇ ಪರಿಭಿನ್ದಿತ್ವಾ ಮಾರಾಪೇಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ. ತೇ ರಾಜಾನಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ, ‘‘ಮಹಾರಾಜ, ಬೋಧಿಪರಿಬ್ಬಾಜಕೋ ತುಮ್ಹಾಕಂ ಅನತ್ಥಕಾಮೋ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಅಸದ್ದಹನ್ತೇನ ರಞ್ಞಾ ‘‘ಸೀಲವಾ ಏಸ ಞಾಣಸಮ್ಪನ್ನೋ, ನ ಏವಂ ಕರಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ವುತ್ತೇ, ‘‘ಮಹಾರಾಜ, ತೇನ ಸಕಲನಗರವಾಸಿನೋ ಅತ್ತನೋ ಹತ್ಥೇ ಕತ್ವಾ ಕೇವಲಂ ಅಮ್ಹೇಯೇವ ಪಞ್ಚ ಜನೇ ಕಾತುಂ ನ ಸಕ್ಕಾ, ಸಚೇ ಅಮ್ಹಾಕಂ ವಚನಂ ನ ಸದ್ದಹಥ, ತಸ್ಸ ಇಧಾಗಮನಕಾಲೇ ಪರಿಸಂ ಓಲೋಕೇಥಾ’’ತಿ ಆಹಂಸು. ರಾಜಾ ‘‘ಸಾಧೂ’’ತಿ ಸೀಹಪಞ್ಜರೇ ಠಿತೋ ತಂ ಆಗಚ್ಛನ್ತಂ ಓಲೋಕೇನ್ತೋ ಪರಿವಾರಂ ದಿಸ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಅಞ್ಞಾಣೇನ ಅಟ್ಟಕಾರಕಮನುಸ್ಸೇ ‘‘ತಸ್ಸ ಪರಿವಾರಾ’’ತಿ ಮಞ್ಞಮಾನೋ ಭಿಜ್ಜಿತ್ವಾ ತೇ ಅಮಚ್ಚೇ ಪಕ್ಕೋಸಾಪೇತ್ವಾ ‘‘ಕಿನ್ತಿ ಕರೋಮಾ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿ. ‘‘ಗಣ್ಹಾಪೇಥ ನಂ, ದೇವಾ’’ತಿ. ‘‘ಓಳಾರಿಕಂ ಅಪರಾಧಂ ಅಪಸ್ಸನ್ತಾ ಕಥಂ ಗಣ್ಹಾಮಾ’’ತಿ. ‘‘ತೇನ ಹಿ, ಮಹಾರಾಜ, ಪಕತಿಪರಿಹಾರಮಸ್ಸ ಹಾಪೇಥ, ತಂ ಪರಿಹಾಯನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಪಣ್ಡಿತೋ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕೋ ಕಸ್ಸಚಿ ಅನಾರೋಚೇತ್ವಾ ಸಯಮೇವ ಪಲಾಯಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ.

ರಾಜಾ ‘‘ಸಾಧೂ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಅನುಪುಬ್ಬೇನ ತಸ್ಸ ಪರಿಹಾರಂ ಪರಿಹಾಪೇಸಿ. ಪಠಮದಿವಸಂ ತಾವ ನಂ ತುಚ್ಛಪಲ್ಲಙ್ಕೇಯೇವ ನಿಸೀದಾಪೇಸುಂ. ಸೋ ತುಚ್ಛಪಲ್ಲಙ್ಕಂ ದಿಸ್ವಾವ ರಞ್ಞೋ ಪರಿಭಿನ್ನಭಾವಂ ಞತ್ವಾ ಸಯಮೇವ ಉಯ್ಯಾನಂ ಗನ್ತ್ವಾ ತಂ ದಿವಸಮೇವ ಪಕ್ಕಮಿತುಕಾಮೋ ಹುತ್ವಾಪಿ ‘‘ಏಕನ್ತೇನ ಞತ್ವಾ ಪಕ್ಕಮಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ನ ಪಕ್ಕಾಮಿ. ಅಥಸ್ಸ ಪುನದಿವಸೇ ತುಚ್ಛಪಲ್ಲಙ್ಕೇ ನಿಸಿನ್ನಸ್ಸ ರಞ್ಞೋಪಕತಿಭತ್ತಞ್ಚ ಅಞ್ಞಞ್ಚ ಗಹೇತ್ವಾ ಮಿಸ್ಸಕಭತ್ತಂ ಅದಂಸು. ತತಿಯದಿವಸೇ ಮಹಾತಲಂ ಪವಿಸಿತುಂ ಅದತ್ವಾ ಸೋಪಾನಸೀಸೇಯೇವ ಠಪೇತ್ವಾ ಮಿಸ್ಸಕಭತ್ತಂ ಅದಂಸು. ಸೋ ತಮ್ಪಿ ಆದಾಯ ಉಯ್ಯಾನಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಭತ್ತಕಿಚ್ಚಂ ಅಕಾಸಿ. ಚತುತ್ಥದಿವಸೇ ಹೇಟ್ಠಾಪಾಸಾದೇ ಠಪೇತ್ವಾ ಕಣಾಜಕಭತ್ತಂ ಅದಂಸು. ಸೋ ತಮ್ಪಿ ಗಹೇತ್ವಾ ಉಯ್ಯಾನಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಭತ್ತಕಿಚ್ಚಂ ಅಕಾಸಿ. ರಾಜಾ ಅಮಚ್ಚೇ ಪುಚ್ಛಿ – ‘‘ಬೋಧಿಪರಿಬ್ಬಾಜಕೋ ಸಕ್ಕಾರೇ ಪರಿಹಾಪಿತೇಪಿ ನ ಪಕ್ಕಮತಿ, ಕಿನ್ತಿ ನಂ ಕರೋಮಾ’’ತಿ? ‘‘ದೇವ, ನ ಸೋ ಭತ್ತತ್ಥಾಯ ಚರತಿ, ಛತ್ತತ್ಥಾಯ ಪನ ಚರತಿ. ಸಚೇ ಭತ್ತತ್ಥಾಯ ಚರೇಯ್ಯ, ಪಠಮದಿವಸಂಯೇವ ಪಲಾಯೇಯ್ಯಾ’’ತಿ. ‘‘ಇದಾನಿ ಕಿಂ ಕರೋಮಾ’’ತಿ? ‘‘ಸ್ವೇ ಘಾತಾಪೇಥ ನಂ, ಮಹಾರಾಜಾ’’ತಿ. ಸೋ ‘‘ಸಾಧೂ’’ತಿ ತೇಸಞ್ಞೇವ ಹತ್ಥೇ ಖಗ್ಗೇ ಠಪೇತ್ವಾ ‘‘ಸ್ವೇ ಅನ್ತರದ್ವಾರೇ ಠತ್ವಾ ಪವಿಸನ್ತಸ್ಸೇವಸ್ಸ ಸೀಸಂ ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ಖಣ್ಡಾಖಣ್ಡಿಕಂ ಕತ್ವಾ ಕಞ್ಚಿ ಅಜಾನಾಪೇತ್ವಾ ವಚ್ಚಕುಟಿಯಂ ಪಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ನ್ಹತ್ವಾ ಆಗಚ್ಛೇಯ್ಯಾಥಾ’’ತಿ ಆಹ. ತೇ ‘‘ಸಾಧೂ’’ತಿ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿತ್ವಾ ‘‘ಸ್ವೇ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಏವಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ವಿಚಾರೇತ್ವಾ ಏವಂ ಅತ್ತನೋ ನಿವೇಸನಂ ಅಗಮಂಸು.

ರಾಜಾಪಿ ಸಾಯಂ ಭುತ್ತಭೋಜನೋ ಸಿರಿಸಯನೇ ನಿಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ಮಹಾಸತ್ತಸ್ಸ ಗುಣೇ ಅನುಸ್ಸರಿ. ಅಥಸ್ಸ ತಾವದೇವ ಸೋಕೋ ಉಪ್ಪಜ್ಜಿ, ಸರೀರತೋ ಸೇದಾ ಮುಚ್ಚಿಂಸು, ಸಯನೇ ಅಸ್ಸಾಸಂ ಅಲಭನ್ತೋ ಅಪರಾಪರಂ ಪರಿವತ್ತಿ. ಅಥಸ್ಸ ಅಗ್ಗಮಹೇಸೀ ಉಪನಿಪಜ್ಜಿ, ಸೋ ತಾಯ ಸದ್ಧಿಂ ಸಲ್ಲಾಪಮತ್ತಮ್ಪಿ ನ ಕರಿ. ಅಥ ನಂ ಸಾ ‘‘ಕಿಂ ನು ಖೋ, ಮಹಾರಾಜ, ಸಲ್ಲಾಪಮತ್ತಮ್ಪಿ ನ ಕರೋಥ, ಅಪಿ ನು ಖೋ ಮೇ ಕೋಚಿ ಅಪರಾಧೋ ಅತ್ಥೀ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿ. ‘‘ನತ್ಥಿ ದೇವಿ, ಅಪಿಚ ಖೋ ಬೋಧಿಪರಿಬ್ಬಾಜಕೋ ಕಿರ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಪಚ್ಚತ್ಥಿಕೋ ಜಾತೋತಿ ತಸ್ಸ ಸ್ವೇ ಘಾತನತ್ಥಾಯ ಪಞ್ಚ ಅಮಚ್ಚೇ ಆಣಾಪೇಸಿಂ, ತೇ ಪನ ನಂ ಮಾರೇತ್ವಾ ಖಣ್ಡಾಖಣ್ಡಿಕಂ ಕತ್ವಾ ವಚ್ಚಕೂಪೇ ಪಕ್ಖಿಪಿಸ್ಸನ್ತಿ, ಸೋ ಪನ ಅಮ್ಹಾಕಂ ದ್ವಾದಸ ಸಂವಚ್ಛರಾನಿ ಬಹುಂ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇಸಿ, ಏಕಾಪರಾಧೋಪಿಸ್ಸ ಮಯಾ ಪಚ್ಚಕ್ಖತೋ ನ ದಿಟ್ಠಪುಬ್ಬೋ, ಪರಪತ್ತಿಯೇನ ಹುತ್ವಾ ತಸ್ಸ ಮಯಾ ವಧೋ ಆಣತ್ತೋ, ತೇನ ಕಾರಣೇನ ಸೋಚಾಮೀ’’ತಿ. ಅಥ ನಂ ಸಾ ‘‘ಸಚೇ ತೇ ದೇವ ಸೋ ಪಚ್ಚತ್ಥಿಕೋ ಜಾತೋ, ತಂ ಘಾತೇನ್ತೋ ಕಿಂ ಸೋಚಸಿ, ಪಚ್ಚತ್ಥಿಕಂ ನಾಮ ಪುತ್ತಮ್ಪಿ ಘಾತೇತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಸೋತ್ಥಿಭಾವೋ ಕಾತಬ್ಬೋವ, ಮಾ ಸೋಚಿತ್ಥಾ’’ತಿ ಅಸ್ಸಾಸೇಸಿ. ಸೋ ತಸ್ಸಾ ವಚನೇನ ಪಟಿಲದ್ಧಸ್ಸಾಸೋ ನಿದ್ದಂ ಓಕ್ಕಮಿ.

ತಸ್ಮಿಂ ಖಣೇ ಕೋಲೇಯ್ಯಕೋ ಪಿಙ್ಗಲಸುನಖೋ ತಂ ಕಥಂ ಸುತ್ವಾ ‘‘ಸ್ವೇ ಮಯಾ ಅತ್ತನೋ ಬಲೇನಸ್ಸ ಜೀವಿತಂ ದಾತುಂ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ಪುನದಿವಸೇ ಪಾತೋವ ಪಾಸಾದಾ ಓರುಯ್ಹ ಮಹಾದ್ವಾರಂ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಉಮ್ಮಾರೇ ಸೀಸಂ ಕತ್ವಾ ಮಹಾಸತ್ತಸ್ಸ ಆಗಮನಮಗ್ಗಂ ಓಲೋಕೇನ್ತೋವ ನಿಪಜ್ಜಿ. ತೇಪಿ ಅಮಚ್ಚಾ ಪಾತೋವ ಖಗ್ಗಹತ್ಥಾ ಆಗನ್ತ್ವಾ ದ್ವಾರನ್ತರೇ ಅಟ್ಠಂಸು. ಬೋಧಿಸತ್ತೋಪಿ ವೇಲಂ ಸಲ್ಲಕ್ಖೇತ್ವಾ ಉಯ್ಯಾನಾ ನಿಕ್ಖಮ್ಮ ರಾಜದ್ವಾರಂ ಆಗಞ್ಛಿ. ಅಥ ನಂ ಸುನಖೋ ದಿಸ್ವಾ ಮುಖಂ ವಿವರಿತ್ವಾ ಚತಸ್ಸೋ ದಾಠಾ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ‘‘ಕಿಂ ತ್ವಂ, ಭನ್ತೇ, ಜಮ್ಬುದೀಪತಲೇ ಅಞ್ಞತ್ಥ ಭಿಕ್ಖಂ ನ ಲಭಸಿ, ಅಮ್ಹಾಕಂ ರಾಜಾ ತವ ಮಾರಣತ್ಥಾಯ ಪಞ್ಚ ಅಮಚ್ಚೇ ಖಗ್ಗಹತ್ಥೇ ದ್ವಾರನ್ತರೇ ಠಪೇಸಿ, ಮಾ ತ್ವಂ ನಲಾಟೇನ ಮಚ್ಚುಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಆಗಮಿ, ಸೀಘಂ ಪಕ್ಕಮಾ’’ತಿ ಮಹಾಸದ್ದೇನ ವಿರವಿ. ಸೋ ಸಬ್ಬರುತಞ್ಞುತಾಯ ತಮತ್ಥಂ ಞತ್ವಾ ತತೋವ ನಿವತ್ತಿತ್ವಾ ಉಯ್ಯಾನಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಪಕ್ಕಮನತ್ಥಾಯ ಪರಿಕ್ಖಾರೇ ಆದಿಯಿ. ರಾಜಾ ಸೀಹಪಞ್ಜರೇ ಠಿತೋ ತಂ ಆಗಚ್ಛನ್ತಂ ಗಚ್ಛನ್ತಞ್ಚ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಸಚೇ ಅಯಂ ಮಮ ಪಚ್ಚತ್ಥಿಕೋ ಭವೇಯ್ಯ, ಉಯ್ಯಾನಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಬಲಂ ಸನ್ನಿಪಾತಾಪೇತ್ವಾ ಕಮ್ಮಸಜ್ಜೋ ಭವಿಸ್ಸತಿ. ನೋ ಚೇ, ಅತ್ತನೋ ಪರಿಕ್ಖಾರೇ ಗಹೇತ್ವಾ ಗಮನಸಜ್ಜೋ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ಜಾನಿಸ್ಸಾಮಿ ತಾವಸ್ಸ ಕಿರಿಯ’’ನ್ತಿ ಉಯ್ಯಾನಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಮಹಾಸತ್ತಂ ಅತ್ತನೋ ಪರಿಕ್ಖಾರೇ ಆದಾಯ ‘‘ಗಮಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಪಣ್ಣಸಾಲತೋ ನಿಕ್ಖನ್ತಂ ಚಙ್ಕಮನಕೋಟಿಯಂ ದಿಸ್ವಾವ ವನ್ದಿತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ಠಿತೋ ಪಠಮಂ ಗಾಥಮಾಹ –

೧೨೪.

‘‘ಕಿಂ ನು ದಣ್ಡಂ ಕಿಮಜಿನಂ, ಕಿಂ ಛತ್ತಂ ಕಿಮುಪಾಹನಂ;

ಕಿಮಙ್ಕುಸಞ್ಚ ಪತ್ತಞ್ಚ, ಸಙ್ಘಾಟಿಞ್ಚಾಪಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣ;

ತರಮಾನರೂಪೋಹಾಸಿ, ಕಿಂ ನು ಪತ್ಥಯಸೇ ದಿಸ’’ನ್ತಿ.

ತಸ್ಸತ್ಥೋ – ಭನ್ತೇ, ಪುಬ್ಬೇ ತ್ವಂ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಘರಂ ಆಗಚ್ಛನ್ತೋ ದಣ್ಡಾದೀನಿ ನ ಗಣ್ಹಾಸಿ, ಅಜ್ಜ ಪನ ಕೇನ ಕಾರಣೇನ ದಣ್ಡಞ್ಚ ಅಜಿನಞ್ಚ ಛತ್ತೂಪಾಹನಞ್ಚ ಮತ್ತಿಕಪಸಿಬ್ಬಕೋಲಮ್ಬನಅಙ್ಕುಸಞ್ಚ ಮತ್ತಿಕಪತ್ತಞ್ಚ ಸಙ್ಘಾಟಿಞ್ಚಾತಿ ಸಬ್ಬೇಪಿಮೇ ಪರಿಕ್ಖಾರೇ ತರಮಾನರೂಪೋ ಗಣ್ಹಾಸಿ, ಕತರಂ ನು ದಿಸಂ ಪತ್ಥೇಸಿ, ಕತ್ಥ ಗನ್ತುಕಾಮೋಸೀತಿ ಪುಚ್ಛಿ.

ತಂ ಸುತ್ವಾ ಮಹಾಸತ್ತೋ ‘‘ಅಯಂ ಅತ್ತನಾ ಕತಕಮ್ಮಂ ನ ಜಾನಾತೀತಿ ಮಞ್ಞತಿ, ಜಾನಾಪೇಸ್ಸಾಮಿ ನ’’ನ್ತಿ ದ್ವೇ ಗಾಥಾ ಅಭಾಸಿ –

೧೨೫.

‘‘ದ್ವಾದಸೇತಾನಿ ವಸ್ಸಾನಿ, ವುಸಿತಾನಿ ತವನ್ತಿಕೇ;

ನಾಭಿಜಾನಾಮಿ ಸೋಣೇನ, ಪಿಙ್ಗಲೇನಾಭಿಕೂಜಿತಂ.

೧೨೬.

‘‘ಸ್ವಾಯಂ ದಿತ್ತೋವ ನದತಿ, ಸುಕ್ಕದಾಠಂ ವಿದಂಸಯಂ;

ತವ ಸುತ್ವಾ ಸಭರಿಯಸ್ಸ, ವೀತಸದ್ಧಸ್ಸ ಮಂ ಪತೀ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಅಭಿಕೂಜಿತನ್ತಿ ಏತೇನ ತವ ಸುನಖೇನ ಏವಂ ಮಹಾವಿರವೇನ ವಿರವಿತಂ ನ ಜಾನಾಮಿ. ದಿತ್ತೋ ವಾತಿ ದಪ್ಪಿತೋ ವಿಯ. ಸಭರಿಯಸ್ಸಾತಿ ತವ ಸಭರಿಯಸ್ಸ ಮಮ ಮಾರಣತ್ಥಾಯ ಪಞ್ಚನ್ನಂ ಅಮಚ್ಚಾನಂ ಆಣತ್ತಭಾವಂ ಕಥೇನ್ತಸ್ಸ ಸುತ್ವಾ ‘‘ಕಿಂ ತ್ವಂ ಅಞ್ಞತ್ಥ ಭಿಕ್ಖಂ ನ ಲಭಸಿ, ರಞ್ಞಾ ತೇ ವಧೋ ಆಣತ್ತೋ, ಇಧ ಮಾಗಚ್ಛೀ’’ತಿ ದಿತ್ತೋವ ನದತಿ. ವೀತಸದ್ಧಸ್ಸ ಮಂ ಪತೀತಿ ಮಮನ್ತರೇ ವಿಗತಸದ್ಧಸ್ಸ ತವ ವಚನಂ ಸುತ್ವಾ ಏವ ನದತೀತಿ ಆಹ.

ತತೋ ರಾಜಾ ಅತ್ತನೋ ದೋಸಂ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿತ್ವಾ ತಂ ಖಮಾಪೇನ್ತೋ ಚತುತ್ಥಂ ಗಾಥಮಾಹ –

೧೨೭.

‘‘ಅಹು ಏಸ ಕತೋ ದೋಸೋ, ಯಥಾ ಭಾಸಸಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣ;

ಏಸ ಭಿಯ್ಯೋ ಪಸೀದಾಮಿ, ವಸ ಬ್ರಾಹ್ಮಣ ಮಾಗಮಾ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಭಿಯ್ಯೋತಿ ಸಚ್ಚಂ ಮಯಾ ಏವಂ ಆಣತ್ತಂ, ಅಯಂ ಮೇ ದೋಸೋ, ಏಸ ಪನಾಹಂ ಇದಾನಿ ಅಧಿಕತರಂ ತಯಿ ಪಸೀದಾಮಿ, ಇಧೇವ ವಸ, ಮಾ ಅಞ್ಞತ್ಥ ಗಮೀತಿ.

ತಂ ಸುತ್ವಾ ಮಹಾಸತ್ತೋ, ‘‘ಮಹಾರಾಜ, ಪಣ್ಡಿತಾ ನಾಮ ತಾದಿಸೇನ ಪರಪತ್ತಿಯೇನ ಅಪಚ್ಚಕ್ಖಕಾರಿನಾ ಸದ್ಧಿಂ ನ ವಸನ್ತೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ತಸ್ಸ ಅನಾಚಾರಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಆಹ –

೧೨೮.

‘‘ಸಬ್ಬಸೇತೋ ಪುರೇ ಆಸಿ, ತತೋಪಿ ಸಬಲೋ ಅಹು;

ಸಬ್ಬಲೋಹಿತಕೋ ದಾನಿ, ಕಾಲೋ ಪಕ್ಕಮಿತುಂ ಮಮ.

೧೨೯.

‘‘ಅಬ್ಭನ್ತರಂ ಪುರೇ ಆಸಿ, ತತೋ ಮಜ್ಝೇ ತತೋ ಬಹಿ;

ಪುರಾ ನಿದ್ಧಮನಾ ಹೋತಿ, ಸಯಮೇವ ವಜಾಮಹಂ.

೧೩೦.

‘‘ವೀತಸದ್ಧಂ ನ ಸೇವೇಯ್ಯ, ಉಪದಾನಂವನೋದಕಂ;

ಸಚೇಪಿ ನಂ ಅನುಖಣೇ, ವಾರಿ ಕದ್ದಮಗನ್ಧಿಕಂ.

೧೩೧.

‘‘ಪಸನ್ನಮೇವ ಸೇವೇಯ್ಯ, ಅಪ್ಪಸನ್ನಂ ವಿವಜ್ಜಯೇ;

ಪಸನ್ನಂ ಪಯಿರುಪಾಸೇಯ್ಯ, ರಹದಂವುದಕತ್ಥಿಕೋ.

೧೩೨.

‘‘ಭಜೇ ಭಜನ್ತಂ ಪುರಿಸಂ, ಅಭಜನ್ತಂ ನ ಭಜ್ಜಯೇ;

ಅಸಪ್ಪುರಿಸಧಮ್ಮೋ ಸೋ, ಯೋ ಭಜನ್ತಂ ನ ಭಜ್ಜತಿ.

೧೩೩.

‘‘ಯೋ ಭಜನ್ತಂ ನ ಭಜತಿ, ಸೇವಮಾನಂ ನ ಸೇವತಿ;

ಸ ವೇ ಮನುಸ್ಸಪಾಪಿಟ್ಠೋ, ಮಿಗೋ ಸಾಖಸ್ಸಿತೋ ಯಥಾ.

೧೩೪.

‘‘ಅಚ್ಚಾಭಿಕ್ಖಣಸಂಸಗ್ಗಾ, ಅಸಮೋಸರಣೇನ ಚ;

ಏತೇನ ಮಿತ್ತಾ ಜೀರನ್ತಿ, ಅಕಾಲೇ ಯಾಚನಾಯ ಚ.

೧೩೫.

‘‘ತಸ್ಮಾ ನಾಭಿಕ್ಖಣಂ ಗಚ್ಛೇ, ನ ಚ ಗಚ್ಛೇ ಚಿರಾಚಿರಂ;

ಕಾಲೇನ ಯಾಚಂ ಯಾಚೇಯ್ಯ, ಏವಂ ಮಿತ್ತಾ ನ ಜೀಯರೇ.

೧೩೬.

‘‘ಅತಿಚಿರಂ ನಿವಾಸೇನ, ಪಿಯೋ ಭವತಿ ಅಪ್ಪಿಯೋ;

ಆಮನ್ತ ಖೋ ತಂ ಗಚ್ಛಾಮ, ಪುರಾ ತೇ ಹೋಮ ಅಪ್ಪಿಯಾ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಸಬ್ಬಸೇತೋತಿ, ಮಹಾರಾಜ, ಪಠಮಮೇವ ತವ ನಿವೇಸನೇ ಮಮ ಓದನೋ ಸಬ್ಬಸೇತೋ ಅಹೋಸಿ, ಯಂ ತ್ವಂ ಭುಞ್ಜಸಿ, ತಮೇವ ದಾಪೇಸೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ತತೋತಿ ತತೋ ಪಚ್ಛಾ ಪರಿಭೇದಕಾನಂ ವಚನಂ ಗಹೇತ್ವಾ ತವ ಮಯಿ ವಿರತ್ತಕಾಲೇ ಸಬಲೋ ಮಿಸ್ಸಕೋದನೋ ಜಾತೋ. ದಾನೀತಿ ಇದಾನಿ ಸಬ್ಬಲೋಹಿತಕೋ ಜಾತೋ. ಕಾಲೋತಿ ಅಗುಣಞ್ಞುಸ್ಸ ತವ ಸನ್ತಿಕಾ ಇದಾನಿ ಮಮ ಪಕ್ಕಮಿತುಂ ಕಾಲೋ. ಅಬ್ಭನ್ತರನ್ತಿ ಪಠಮಂ ಮಮ ಅಬ್ಭನ್ತರಂ ಆಸನಂ ಆಸಿ, ಅಲಙ್ಕತಮಹಾತಲಮ್ಹಿ ಉಸ್ಸಿತಸೇತಚ್ಛತ್ತೇ ರಾಜಪಲ್ಲಙ್ಕೇಯೇವ ಮಂ ನಿಸೀದಾಪೇಸುಂ. ಮಜ್ಝೇತಿ ಸೋಪಾನಮತ್ಥಕೇ. ಪುರಾ ನಿದ್ಧಮನಾ ಹೋತೀತಿ ಯಾವ ಗೀವಾಯಂ ಗಹೇತ್ವಾ ನಿಕ್ಕಡ್ಢನಾ ನ ಹೋತಿ.

ಅನುಖಣೇತಿ ಸಚೇಪಿ ಅನುದಕಂ ಉದಪಾನಂ ಪತ್ತೋ ಪುರಿಸೋ ಉದಕಂ ಅಪಸ್ಸನ್ತೋ ಕಲಲಂ ವಿಯೂಹಿತ್ವಾ ಅನುಖಣೇಯ್ಯ, ತಥಾಪಿ ತಂ ವಾರಿ ಕದ್ದಮಗನ್ಧಿಕಂ ಭವೇಯ್ಯ, ಅಮನುಞ್ಞತಾಯ ನ ಪಿವೇಯ್ಯ, ತಥೇವ ವೀತಸದ್ಧಂ ಪಯಿರುಪಾಸನ್ತೇನ ಲದ್ಧಪಚ್ಚಯಾಪಿ ಪರಿತ್ತಾ ಚೇವ ಲೂಖಾ ಚ, ಅಮನುಞ್ಞಾ ಅಪರಿಭೋಗಾರಹಾತಿ ಅತ್ಥೋ. ಪಸನ್ನನ್ತಿ ಪತಿಟ್ಠಿತಸದ್ಧಂ. ರಹದನ್ತಿ ಗಮ್ಭೀರಂ ಮಹಾರಹದಂ. ಭಜನ್ತನ್ತಿ ಅತ್ತಾನಂ ಭಜನ್ತಮೇವ ಭಜೇಯ್ಯ. ಅಭಜನ್ತನ್ತಿ ಪಚ್ಚತ್ಥಿಕಂ. ನ ಭಜ್ಜಯೇತಿ ನ ಭಜೇಯ್ಯ. ನ ಭಜ್ಜತೀತಿ ಯೋ ಪುರಿಸೋ ಅತ್ತಾನಂ ಭಜನ್ತಂ ಹಿತಚಿತ್ತಂ ಪುಗ್ಗಲಂ ನ ಭಜತಿ, ಸೋ ಅಸಪ್ಪುರಿಸಧಮ್ಮೋ ನಾಮಾತಿ. ಮನುಸ್ಸಪಾಪಿಟ್ಠೋತಿ ಮನುಸ್ಸಲಾಮಕೋ ಪತಿಕುಟ್ಠೋ ಸಬ್ಬಪಚ್ಛಿಮಕೋ. ಸಾಖಸ್ಸಿತೋತಿ ಮಕ್ಕಟೋ.

ಅಚ್ಚಾಭಿಕ್ಖಣಸಂಸಗ್ಗಾತಿ ಅತಿವಿಯ ಅಭಿಣ್ಹಸಂಸಗ್ಗೇನ. ಅಕಾಲೇತಿ ಅಯುತ್ತಪ್ಪತ್ತಕಾಲೇ ಪರಸ್ಸ ಪಿಯಭಣ್ಡಂ ಯಾಚನಾಯ ಮಿತ್ತಾ ಜೀರನ್ತಿ ನಾಮ, ತ್ವಮ್ಪಿ ಅತಿಚಿರಂ ನಿವಾಸೇನ ಮಯಿ ಮಿತ್ತಿಂ ಭಿನ್ದಿ. ತಸ್ಮಾತಿ ಯಸ್ಮಾ ಅಚ್ಚಾಭಿಕ್ಖಣಸಂಸಗ್ಗೇನ ಅಸಮೋಸರಣೇನ ಚ ಮಿತ್ತಾ ಜೀರನ್ತಿ, ತಸ್ಮಾ. ಚಿರಾಚಿರನ್ತಿ ಚಿರಕಾಲಂ ವೀತಿನಾಮೇತ್ವಾ ಚಿರಂ ನ ಗಚ್ಛೇ ನ ಉಪಸಙ್ಕಮೇಯ್ಯ. ಯಾಚನ್ತಿ ಯಾಚಿತಬ್ಬಂ ಭಣ್ಡಕಂ ಯುತ್ತಕಾಲೇ ಯಾಚೇಯ್ಯ. ನ ಜೀಯರೇತಿ ಏವಂ ಮಿತ್ತಾ ನ ಜೀರನ್ತಿ. ಪುರಾ ತೇ ಹೋಮ ಅಪ್ಪಿಯಾತಿ ಯಾವ ತವ ಅಪ್ಪಿಯಾ ನ ಹೋಮ, ತಾವ ಆಮನ್ತೇತ್ವಾವ ತಂ ಗಚ್ಛಾಮಾತಿ.

ರಾಜಾ ಆಹ –

೧೩೭.

‘‘ಏವಂ ಚೇ ಯಾಚಮಾನಾನಂ, ಅಞ್ಜಲಿಂ ನಾವಬುಜ್ಝಸಿ;

ಪರಿಚಾರಕಾನಂ ಸತಂ, ವಚನಂ ನ ಕರೋಸಿ ನೋ;

ಏವಂ ತಂ ಅಭಿಯಾಚಾಮ, ಪುನ ಕಯಿರಾಸಿ ಪರಿಯಾಯ’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ನಾವಬುಜ್ಝಸೀತಿ ಸಚೇ, ಭನ್ತೇ, ಏವಂ ಯಾಚನ್ತೇನ ಮಯಾ ಕತಂ ಅಞ್ಜಲಿಂ ನ ಜಾನಾಸಿ, ನ ಪಟಿಗ್ಗಣ್ಹಸೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ಪರಿಯಾಯನ್ತಿ ಪುನ ಇಧಾಗಮನಾಯ ಏಕವಾರಂ ಕರೇಯ್ಯಾಸೀತಿ ಯಾಚತಿ.

ಬೋಧಿಸತ್ತೋ ಆಹ –

೧೩೮.

‘‘ಏವಂ ಚೇ ನೋ ವಿಹರತಂ, ಅನ್ತರಾಯೋ ನ ಹೇಸ್ಸತಿ;

ತುಯ್ಹಂ ವಾಪಿ ಮಹಾರಾಜ, ಮಯ್ಹಂ ವಾ ರಟ್ಠವದ್ಧನ;

ಅಪ್ಪೇವ ನಾಮ ಪಸ್ಸೇಮ, ಅಹೋರತ್ತಾನಮಚ್ಚಯೇ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಏವಂ ಚೇ ನೋತಿ ಸಚೇ, ಮಹಾರಾಜ, ಏವಂ ನಾನಾ ಹುತ್ವಾ ವಿಹರನ್ತಾನಂ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಅನ್ತರಾಯೋ ನ ಹೇಸ್ಸತಿ, ತುಯ್ಹಂ ವಾ ಮಯ್ಹಂ ವಾ ಜೀವಿತಂ ಪವತ್ತಿಸ್ಸತೀತಿ ದೀಪೇತಿ. ಪಸ್ಸೇಮಾತಿ ಅಪಿ ನಾಮ ಪಸ್ಸೇಯ್ಯಾಮ.

ಏವಂ ವತ್ವಾ ಮಹಾಸತ್ತೋ ರಞ್ಞೋ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇತ್ವಾ ‘‘ಅಪ್ಪಮತ್ತೋ ಹೋಹಿ, ಮಹಾರಾಜಾ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಉಯ್ಯಾನಾ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಸಭಾಗಟ್ಠಾನೇ ಭಿಕ್ಖಾಯ ಚರಿತ್ವಾ ಬಾರಾಣಸಿತೋ ನಿಕ್ಖಮ್ಮ ಅನುಪುಬ್ಬೇನ ಹಿಮವನ್ತೋಕಾಸಮೇವ ಗನ್ತ್ವಾ ಕಿಞ್ಚಿ ಕಾಲಂ ವಸಿತ್ವಾ ಪುನ ಓತರಿತ್ವಾ ಏಕಂ ಪಚ್ಚನ್ತಗಾಮಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಅರಞ್ಞೇ ವಸಿ. ತಸ್ಸ ಪನ ಗತಕಾಲತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ತೇ ಅಮಚ್ಚಾ ಪುನ ವಿನಿಚ್ಛಯೇ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ವಿಲೋಪಂ ಕರೋನ್ತಾ ಚಿನ್ತಯಿಂಸು – ‘‘ಸಚೇ ಮಹಾಬೋಧಿಪರಿಬ್ಬಾಜಕೋ ಪುನಾಗಮಿಸ್ಸತಿ, ಜೀವಿತಂ ನೋ ನತ್ಥಿ, ಕಿಂ ನು ಖ್ವಸ್ಸ ಅನಾಗಮನಕಾರಣಂ ಕರೇಯ್ಯಾಮಾ’’ತಿ. ಅಥ ನೇಸಂ ಏತದಹೋಸಿ – ‘‘ಇಮೇ ಸತ್ತಾ ಪಟಿಬದ್ಧಟ್ಠಾನಂ ನಾಮ ಜಹಿತುಂ ನ ಸಕ್ಕೋನ್ತಿ, ಕಿಂ ನು ಖ್ವಸ್ಸ ಇಧ ಪಟಿಬದ್ಧಟ್ಠಾನ’’ನ್ತಿ. ತತೋ ‘‘ರಞ್ಞೋ ಅಗ್ಗಮಹೇಸೀ’’ತಿ ಞತ್ವಾ ‘‘ಠಾನಂ ಖೋ ಪನೇತಂ ವಿಜ್ಜತಿ, ಯಂ ಸೋ ಇಮಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಆಗಚ್ಛೇಯ್ಯ, ಪಟಿಕಚ್ಚೇವ ನಂ ಮಾರಾಪೇಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ತೇ ರಾಜಾನಂ ಏತದವೋಚುಂ – ‘‘ದೇವ, ಇಮಸ್ಮಿಂ ದಿವಸೇ ನಗರೇ ಏಕಾ ಕಥಾ ಸೂಯತೀ’’ತಿ. ‘‘ಕಿಂ ಕಥಾ ನಾಮಾ’’ತಿ? ‘‘ಮಹಾಬೋಧಿಪರಿಬ್ಬಾಜಕೋ ಚ ಕಿರ ದೇವೀ ಚ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಸಾಸನಪಟಿಸಾಸನಂ ಪೇಸೇನ್ತೀ’’ತಿ. ‘‘ಕಿನ್ತಿ ಕತ್ವಾ’’ತಿ? ತೇನ ಕಿರ ದೇವಿಯಾ ಪೇಸಿತಂ ‘‘ಸಕ್ಕಾ ನು ಖೋ ಅತ್ತನೋ ಬಲೇನ ರಾಜಾನಂ ಮಾರಾಪೇತ್ವಾ ಮಮ ಸೇತಚ್ಛತ್ತಂ ದಾತು’’ನ್ತಿ. ತಾಯಪಿಸ್ಸ ಪೇಸಿತಂ ‘‘ರಞ್ಞೋ ಮಾರಣಂ ನಾಮ ಮಮ ಭಾರೋ, ಮಹಾಬೋಧಿಪರಿಬ್ಬಾಜಕೋ ಖಿಪ್ಪಂ ಆಗಚ್ಛತೂ’’ತಿ ರಾಜಾ ತೇಸಂ ಪುನಪ್ಪುನಂ ಕಥೇನ್ತಾನಂ ಸದ್ದಹಿತ್ವಾ ‘‘ಇದಾನಿ ಕಿಂ ಕತ್ತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ ಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ‘‘ದೇವಿಂ ಮಾರೇತುಂ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ಅನುಪಪರಿಕ್ಖಿತ್ವಾವ ‘‘ತೇನ ಹಿ ನಂ ತುಮ್ಹೇವ ಮಾರೇತ್ವಾ ಖಣ್ಡಾಖಣ್ಡಿಕಂ ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ವಚ್ಚಕೂಪೇ ಖಿಪಥಾ’’ತಿ ಆಹ. ತೇ ತಥಾ ಕರಿಂಸು. ತಸ್ಸಾ ಮಾರಿತಭಾವೋ ಸಕಲನಗರೇ ಪಾಕಟೋ ಅಹೋಸಿ.

ಅಥಸ್ಸಾ ಚತ್ತಾರೋ ಪುತ್ತಾ ‘‘ಇಮಿನಾ ನೋ ನಿರಪರಾಧಾ ಮಾತಾ ಮಾರಿತಾ’’ತಿ ರಞ್ಞೋ ಪಚ್ಚತ್ಥಿಕಾ ಅಹೇಸುಂ. ರಾಜಾ ಮಹಾಭಯಪ್ಪತ್ತೋ ಅಹೋಸಿ. ಮಹಾಸತ್ತೋ ಪರಮ್ಪರಾಯ ತಂ ಪವತ್ತಿಂ ಸುತ್ವಾ ಚಿನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಠಪೇತ್ವಾ ಮಂ ಅಞ್ಞೋ ತೇ ಕುಮಾರೇ ಸಞ್ಞಾಪೇತ್ವಾ ಪಿತರಂ ಖಮಾಪೇತುಂ ಸಮತ್ಥೋ ನಾಮ ನತ್ಥಿ, ರಞ್ಞೋ ಚ ಜೀವಿತಂ ದಸ್ಸಾಮಿ, ಕುಮಾರೇ ಚ ಪಾಪತೋ ಮೋಚೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ. ಸೋ ಪುನದಿವಸೇ ಪಚ್ಚನ್ತಗಾಮಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ಮನುಸ್ಸೇಹಿ ದಿನ್ನಂ ಮಕ್ಕಟಮಂಸಂ ಖಾದಿತ್ವಾ ತಸ್ಸ ಚಮ್ಮಂ ಯಾಚಿತ್ವಾ ಗಹೇತ್ವಾ ಅಸ್ಸಮಪದೇ ಸುಕ್ಖಾಪೇತ್ವಾ ನಿಗ್ಗನ್ಧಂ ಕತ್ವಾ ನಿವಾಸೇಸಿಪಿ ಪಾರುಪೇಸಿಪಿ ಅಂಸೇಪಿ ಠಪೇಸಿ. ಕಿಂಕಾರಣಾ? ‘‘ಬಹೂಪಕಾರೋ ಮೇ’’ತಿ ವಚನತ್ಥಾಯ. ಸೋ ತಂ ಚಮ್ಮಂ ಆದಾಯ ಅನುಪುಬ್ಬೇನ ಬಾರಾಣಸಿಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಕುಮಾರೇ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ‘‘ಪಿತುಘಾತಕಕಮ್ಮಂ ನಾಮ ದಾರುಣಂ, ತಂ ವೋ ನ ಕಾತಬ್ಬಂ, ಅಜರಾಮರೋ ಸತ್ತೋ ನಾಮ ನತ್ಥಿ, ಅಹಂ ತುಮ್ಹೇ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಸಮಗ್ಗೇ ಕರಿಸ್ಸಾಮಿಚ್ಚೇವ ಆಗತೋ, ತುಮ್ಹೇ ಮಯಾ ಪಹಿತೇ ಸಾಸನೇ ಆಗಚ್ಛೇಯ್ಯಾಥಾ’’ತಿ ಕುಮಾರೇ ಓವದಿತ್ವಾ ಅನ್ತೋನಗರೇ ಉಯ್ಯಾನಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ಮಕ್ಕಟಚಮ್ಮಂ ಅತ್ಥರಿತ್ವಾ ಸಿಲಾಪಟ್ಟೇ ನಿಸೀದಿ.

ಅಥ ನಂ ಉಯ್ಯಾನಪಾಲಕೋ ದಿಸ್ವಾ ವೇಗೇನ ಗನ್ತ್ವಾ ರಞ್ಞೋ ಆರೋಚೇಸಿ. ರಾಜಾ ಸುತ್ವಾವ ಸಞ್ಜಾತಸೋಮನಸ್ಸೋ ಹುತ್ವಾ ತೇ ಅಮಚ್ಚೇ ಆದಾಯ ತತ್ಥ ಗನ್ತ್ವಾ ಮಹಾಸತ್ತಂ ವನ್ದಿತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ಪಟಿಸನ್ಥಾರಂ ಕಾತುಂ ಆರಭಿ. ಮಹಾಸತ್ತೋ ತೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಅಸಮ್ಮೋದಿತ್ವಾ ಮಕ್ಕಟಚಮ್ಮಮೇವ ಪರಿಮಜ್ಜಿ. ಅಥ ನಂ ಏವಮಾಹ – ‘‘ಭನ್ತೇ, ತುಮ್ಹೇ ಮಂ ಅಕಥೇತ್ವಾ ಮಕ್ಕಟಚಮ್ಮಮೇವ ಪರಿಮಜ್ಜಥ, ಕಿಂ ವೋ ಇದಂ ಮಯಾ ಬಹೂಪಕಾರತರ’’ನ್ತಿ? ‘‘ಆಮ ಮಹಾರಾಜ, ಬಹೂಪಕಾರೋ ಮೇ ಏಸ ವಾನರೋ, ಅಹಮಸ್ಸ ಪಿಟ್ಠೇ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ವಿಚರಿಂ, ಅಯಂ ಮೇ ಪಾನೀಯಘಟಂ ಆಹರಿ, ವಸನಟ್ಠಾನಂ ಸಮ್ಮಜ್ಜಿ, ಆಭಿಸಮಾಚಾರಿಕವತ್ತಪಟಿವತ್ತಂ ಮಮ ಅಕಾಸಿ, ಅಹಂ ಪನ ಅತ್ತನೋ ದುಬ್ಬಲಚಿತ್ತತಾಯ ಅಸ್ಸ ಮಂಸಂ ಖಾದಿತ್ವಾ ಚಮ್ಮಂ ಸುಕ್ಖಾಪೇತ್ವಾ ಅತ್ಥರಿತ್ವಾ ನಿಸೀದಾಮಿ ಚೇವ ನಿಪಜ್ಜಾಮಿ ಚ, ಏವಂ ಬಹೂಪಕಾರೋ ಏಸ ಮಯ್ಹ’’ನ್ತಿ. ಇತಿ ಸೋ ತೇಸಂ ವಾದೇ ಭಿನ್ದನತ್ಥಾಯ ವಾನರಚಮ್ಮೇ ವಾನರವೋಹಾರಂ ಆರೋಪೇತ್ವಾ ತಂ ತಂ ಪರಿಯಾಯಂ ಸನ್ಧಾಯ ಇಮಂ ಕಥಂ ಕಥೇಸಿ. ಸೋ ಹಿ ತಸ್ಸ ನಿವುತ್ಥಪುಬ್ಬತ್ತಾ ‘‘ಪಿಟ್ಠೇ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ವಿಚರಿ’’ನ್ತಿ ಆಹ; ತಂ ಅಂಸೇ ಕತ್ವಾ ಪಾನೀಯಘಟಸ್ಸ ಆಹಟಪುಬ್ಬತ್ತಾ ‘‘ಪಾನೀಯಘಟಂ ಆಹರೀ’’ತಿ ಆಹ; ತೇನ ಚಮ್ಮೇನ ಭೂಮಿಯಂ ಸಮ್ಮಟ್ಠಪುಬ್ಬತ್ತಾ ‘‘ವಸನಟ್ಠಾನಂ ಸಮ್ಮಜ್ಜೀ’’ತಿ ಆಹ; ನಿಪನ್ನಕಾಲೇ ತೇನ ಚಮ್ಮೇನ ಪಿಟ್ಠಿಯಾ, ಅಕ್ಕನ್ತಕಾಲೇ ಪಾದಾನಂ ಫುಟ್ಠಪುಬ್ಬತ್ತಾ ‘‘ವತ್ತಪಟಿವತ್ತಂ ಮೇ ಅಕಾಸೀ’’ತಿ ಆಹ. ಛಾತಕಾಲೇ ಪನ ತಸ್ಸ ಮಂಸಂ ಲಭಿತ್ವಾ ಖಾದಿತತ್ತಾ ‘‘ಅಹಂ ಪನ ಅತ್ತನೋ ದುಬ್ಬಲಚಿತ್ತತಾಯ ತಸ್ಸ ಮಂಸಂ ಖಾದಿ’’ನ್ತಿ ಆಹ.

ತಂ ಸುತ್ವಾ ತೇ ಅಮಚ್ಚಾ ‘‘ಪಾಣಾತಿಪಾತೋ ತೇನ ಕತೋ’’ತಿ ಸಞ್ಞಾಯ ‘‘ಪಸ್ಸಥ, ಭೋ, ಪಬ್ಬಜಿತಸ್ಸ ಕಮ್ಮಂ, ಮಕ್ಕಟಂ ಕಿರ ಮಾರೇತ್ವಾ ಮಂಸಂ ಖಾದಿತ್ವಾ ಚಮ್ಮಂ ಗಹೇತ್ವಾ ವಿಚರತೀ’’ತಿ ಪಾಣಿಂ ಪಹರಿತ್ವಾ ಪರಿಹಾಸಮಕಂಸು. ಮಹಾಸತ್ತೋ ತೇ ತಥಾ ಕರೋನ್ತೇ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಇಮೇ ಅತ್ತನೋ ವಾದಭೇದನತ್ಥಾಯ ಮಮ ಚಮ್ಮಂ ಆದಾಯ ಆಗತಭಾವಂ ನ ಜಾನನ್ತಿ, ಜಾನಾಪೇಸ್ಸಾಮಿ ನೇ’’ತಿ ಅಹೇತುಕವಾದಿಂ ತಾವ ಆಮನ್ತೇತ್ವಾ ಪುಚ್ಛಿ – ‘‘ಆವುಸೋ, ತ್ವಂ ಕಸ್ಮಾ ಮಂ ಪರಿಹಸಸೀ’’ತಿ? ‘‘ಮಿತ್ತದುಬ್ಭಿಕಮ್ಮಸ್ಸ ಚೇವ ಪಾಣಾತಿಪಾತಸ್ಸ ಚ ಕತತ್ತಾ’’ತಿ. ತತೋ ಮಹಾಸತ್ತೋ ‘‘ಯೋ ಪನ ಗತಿಯಾ ಚೇವ ದಿಟ್ಠಿಯಾ ಚ ತೇ ಸದ್ದಹಿತ್ವಾ ಏವಂ ಕರೇಯ್ಯ, ತೇನ ಕಿಂ ದುಕ್ಕಟ’’ನ್ತಿ ತಸ್ಸ ವಾದಂ ಭಿನ್ದನ್ತೋ ಆಹ –

೧೩೯.

‘‘ಉದೀರಣಾ ಚೇ ಸಂಗತ್ಯಾ, ಭಾವಾಯಮನುವತ್ತತಿ;

ಅಕಾಮಾ ಅಕರಣೀಯಂ ವಾ, ಕರಣೀಯಂ ವಾಪಿ ಕುಬ್ಬತಿ;

ಅಕಾಮಕರಣೀಯಮ್ಹಿ, ಕ್ವಿಧ ಪಾಪೇನ ಲಿಪ್ಪತಿ.

೧೪೦.

‘‘ಸೋ ಚೇ ಅತ್ಥೋ ಚ ಧಮ್ಮೋ ಚ, ಕಲ್ಯಾಣೋ ನ ಚ ಪಾಪಕೋ;

ಭೋತೋ ಚೇ ವಚನಂ ಸಚ್ಚಂ, ಸುಹತೋ ವಾನರೋ ಮಯಾ.

೧೪೧.

‘‘ಅತ್ತನೋ ಚೇ ಹಿ ವಾದಸ್ಸ, ಅಪರಾಧಂ ವಿಜಾನಿಯಾ;

ನ ಮಂ ತ್ವಂ ಗರಹೇಯ್ಯಾಸಿ, ಭೋತೋ ವಾದೋ ಹಿ ತಾದಿಸೋ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಉದೀರಣಾತಿ ಕಥಾ. ಸಂಗತ್ಯಾತಿ ಸಂಗತಿಯಾ ಛನ್ನಂ ಅಭಿಜಾತೀನಂ ತಂ ತಂ ಅಭಿಜಾತಿಂ ಉಪಗಮನೇನ. ಭಾವಾಯಮನುವತ್ತತೀತಿ ಭಾವೇನ ಅನುವತ್ತತಿ, ಕರಣತ್ಥೇ ಸಮ್ಪದಾನಂ. ಅಕಾಮಾತಿ ಅಕಾಮೇನ ಅನಿಚ್ಛಾಯ. ಅಕರಣೀಯಂ ವಾ ಕರಣೀಯಂ ವಾಪೀತಿ ಅಕತ್ತಬ್ಬಂ ಪಾಪಂ ವಾ ಕತ್ತಬ್ಬಂ ಕುಸಲಂ ವಾ. ಕುಬ್ಬತೀತಿ ಕರೋತಿ. ಕ್ವಿಧಾತಿ ಕೋ ಇಧ. ಇದಂ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ – ತ್ವಂ ಅಹೇತುಕವಾದೀ ‘‘ನತ್ಥಿ ಹೇತು ನತ್ಥಿ ಪಚ್ಚಯೋ ಸತ್ತಾನಂ ಸಂಕಿಲೇಸಾಯಾ’’ತಿಆದಿದಿಟ್ಠಿಕೋ, ಅಯಂ ಲೋಕೋ ಸಂಗತಿಯಾ ಚೇವ ಸಭಾವೇನ ಚ ಅನುವತ್ತತಿ ಪರಿಣಮತಿ, ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಸುಖದುಕ್ಖಂ ಪಟಿಸಂವೇದೇತಿ. ಅಕಾಮಕೋವ ಪಾಪಂ ವಾ ಪುಞ್ಞಂ ವಾ ಕರೋತೀತಿ ವದಸಿ, ಅಯಂ ತವ ಉದೀರಣಾ ಸಚೇ ತಥಾ, ಏವಂ ಸನ್ತೇ ಅಕಾಮಕರಣೀಯಸ್ಮಿಂ ಅತ್ತನೋ ಧಮ್ಮತಾಯ ಪವತ್ತಮಾನೇ ಪಾಪೇ ಕೋ ಇಧ ಸತ್ತೋ ಪಾಪೇನ ಲಿಪ್ಪತಿ, ಸಚೇ ಹಿ ಅತ್ತನಾ ಅಕತೇನ ಪಾಪೇನ ಲಿಪ್ಪತಿ, ನ ಕೋಚಿ ನ ಲಿಪ್ಪೇಯ್ಯಾತಿ.

ಸೋ ಚೇತಿ ಸೋ ಅಹೇತುಕವಾದಸಙ್ಖಾತೋ ತವ ಭಾಸಿತತ್ಥೋ ಚ ಅತ್ಥಜೋತಕೋ ಧಮ್ಮೋ ಚ ಕಲ್ಯಾಣೋ ನ ಚ ಪಾಪಕೋ. ‘‘ಅಹೇತೂ ಅಪ್ಪಚ್ಚಯಾ ಸತ್ತಾ ಸಂಕಿಲಿಸ್ಸನ್ತಿ, ಸುಖದುಕ್ಖಂ ಪಟಿಸಂವೇದಿಯನ್ತೀ’’ತಿ ಇದಂ ಭೋತೋ ವಚನಂ ಸಚ್ಚಂ ಚೇ, ಸುಹತೋ ವಾನರೋ ಮಯಾ, ಕೋ ಏತ್ಥ ಮಮ ದೋಸೋತಿ ಅತ್ಥೋ. ವಿಜಾನಿಯಾತಿ, ಸಮ್ಮ, ಸಚೇ ಹಿ ತ್ವಂ ಅತ್ತನೋ ವಾದಸ್ಸ ಅಪರಾಧಂ ಜಾನೇಯ್ಯಾಸಿ, ನ ಮಂ ಗರಹೇಯ್ಯಾಸಿ. ಕಿಂಕಾರಣಾ? ಭೋತೋ ವಾದೋ ಹಿ ತಾದಿಸೋ, ತಸ್ಮಾ ಅಯಂ ಮಮ ವಾದಂ ಕರೋತೀತಿ ಮಂ ಪಸಂಸೇಯ್ಯಾಸಿ, ಅತ್ತನೋ ಪನ ವಾದಂ ಅಜಾನನ್ತೋ ಮಂ ಗರಹಸೀತಿ.

ಏವಂ ಮಹಾಸತ್ತೋ ತಂ ನಿಗ್ಗಣ್ಹಿತ್ವಾ ಅಪ್ಪಟಿಭಾಣಂ ಅಕಾಸಿ. ಸೋಪಿ ರಾಜಪರಿಸತಿ ಮಙ್ಕುಭೂತೋ ಪತ್ತಕ್ಖನ್ಧೋ ನಿಸೀದಿ. ಮಹಾಸತ್ತೋಪಿ ತಸ್ಸ ವಾದಂ ಭಿನ್ದಿತ್ವಾ ಇಸ್ಸರಕತವಾದಿಂ ಆಮನ್ತೇತ್ವಾ ‘‘ತ್ವಂ, ಆವುಸೋ, ಮಂ ಕಸ್ಮಾ ಪರಿಹಸಸಿ, ಯದಿ ಇಸ್ಸರನಿಮ್ಮಿತವಾದಂ ಸಾರತೋ ಪಚ್ಚೇಸೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಆಹ –

೧೪೨.

‘‘ಇಸ್ಸರೋ ಸಬ್ಬಲೋಕಸ್ಸ, ಸಚೇ ಕಪ್ಪೇತಿ ಜೀವಿತಂ;

ಇದ್ಧಿಂ ಬ್ಯಸನಭಾವಞ್ಚ, ಕಮ್ಮಂ ಕಲ್ಯಾಣಪಾಪಕಂ;

ನಿದ್ದೇಸಕಾರೀ ಪುರಿಸೋ, ಇಸ್ಸರೋ ತೇನ ಲಿಪ್ಪತಿ.

೧೪೩.

‘‘ಸೋ ಚೇ ಅತ್ಥೋ ಚ ಧಮ್ಮೋ ಚ, ಕಲ್ಯಾಣೋ ನ ಚ ಪಾಪಕೋ;

ಭೋತೋ ಚೇ ವಚನಂ ಸಚ್ಚಂ, ಸುಹತೋ ವಾನರೋ ಮಯಾ.

೧೪೪.

‘‘ಅತ್ತನೋ ಚೇ ಹಿ ವಾದಸ್ಸ, ಅಪರಾಧಂ ವಿಜಾನಿಯಾ;

ನ ಮಂ ತ್ವಂ ಗರಹೇಯ್ಯಾಸಿ, ಭೋತೋ ವಾದೋ ಹಿ ತಾದಿಸೋ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಕಪ್ಪೇತಿ ಜೀವಿತನ್ತಿ ಸಚೇ ಬ್ರಹ್ಮಾ ವಾ ಅಞ್ಞೋ ವಾ ಕೋಚಿ ಇಸ್ಸರೋ ‘‘ತ್ವಂ ಕಸಿಯಾ ಜೀವ, ತ್ವಂ ಗೋರಕ್ಖೇನಾ’’ತಿ ಏವಂ ಸಬ್ಬಲೋಕಸ್ಸ ಜೀವಿತಂ ಸಂವಿದಹತಿ ವಿಚಾರೇತಿ. ಇದ್ಧಿಂ ಬ್ಯಸನಭಾವಞ್ಚಾತಿ ಇಸ್ಸರಿಯಾದಿಭೇದಾ ಇದ್ಧಿಯೋ ಚ ಞಾತಿವಿನಾಸಾದಿಕಂ ಬ್ಯಸನಭಾವಞ್ಚ ಸೇಸಞ್ಚ ಕಲ್ಯಾಣಪಾಪಕಂ ಕಮ್ಮಂ ಸಬ್ಬಂ ಯದಿ ಇಸ್ಸರೋವ ಕಪ್ಪೇತಿ ಕರೋತಿ. ನಿದ್ದೇಸಕಾರೀತಿ ಯದಿ ತಸ್ಸ ನಿದ್ದೇಸಂ ಆಣತ್ತಿಮೇವ ಸೇಸೋ ಯೋ ಕೋಚಿ ಪುರಿಸೋ ಕರೋತಿ, ಏವಂ ಸನ್ತೇ ಯೋ ಕೋಚಿ ಪುರಿಸೋ ಪಾಪಂ ಕರೋತಿ, ತಸ್ಸ ಇಸ್ಸರೇನ ಕತತ್ತಾ ಇಸ್ಸರೋವ ತೇನ ಪಾಪೇನ ಲಿಪ್ಪತಿ. ಸೇಸಂ ಪುರಿಮನಯೇನೇವ ವೇದಿತಬ್ಬಂ. ಯಥಾ ಚ ಇಧ, ಏವಂ ಸಬ್ಬತ್ಥ.

ಇತಿ ಸೋ ಅಮ್ಬತೋವ ಮುಗ್ಗರಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಅಮ್ಬಂ ಪಾತೇನ್ತೋ ವಿಯ ಇಸ್ಸರಕರಣೇನೇವ ಇಸ್ಸರಕತವಾದಂ ಭಿನ್ದಿತ್ವಾ ಪುಬ್ಬೇಕತವಾದಿಂ ಆಮನ್ತೇತ್ವಾ ‘‘ತ್ವಂ, ಆವುಸೋ, ಮಂ ಕಿಂ ಪರಿಹಸಸಿ, ಯದಿ ಪುಬ್ಬೇಕತವಾದಂ ಸಚ್ಚಂ ಮಞ್ಞಸೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಆಹ –

೧೪೫.

‘‘ಸಚೇ ಪುಬ್ಬೇಕತಹೇತು, ಸುಖದುಕ್ಖಂ ನಿಗಚ್ಛತಿ;

ಪೋರಾಣಕಂ ಕತಂ ಪಾಪಂ, ತಮೇಸೋ ಮುಚ್ಚತೇ ಇಣಂ;

ಪೋರಾಣಕ ಇಣಮೋಕ್ಖೋ, ಕ್ವಿಧ ಪಾಪೇನ ಲಿಪ್ಪತಿ.

೧೪೬.

‘‘ಸೋ ಚೇ ಅತ್ಥೋ ಚ ಧಮ್ಮೋ ಚ, ಕಲ್ಯಾಣೋ ನ ಚ ಪಾಪಕೋ;

ಭೋತೋ ಚೇ ವಚನಂ ಸಚ್ಚಂ, ಸುಹತೋ ವಾನರೋ ಮಯಾ.

೧೪೭.

‘‘ಅತ್ತನೋ ಚೇ ಹಿ ವಾದಸ್ಸ, ಅಪರಾಧಂ ವಿಜಾನಿಯಾ;

ನ ಮಂ ತ್ವಂ ಗರಹೇಯ್ಯಾಸಿ, ಭೋತೋ ವಾದೋ ಹಿ ತಾದಿಸೋ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಪುಬ್ಬೇಕತಹೇತೂತಿ ಪುಬ್ಬಕತಹೇತು ಪುರಿಮಭವೇ ಕತಕಮ್ಮಕಾರಣೇನೇವ. ತಮೇಸೋ ಮುಚ್ಚತೇ ಇಣನ್ತಿ ಯೋ ವಧಬನ್ಧಾದೀಹಿ ದುಕ್ಖಂ ಪಾಪುಣಾತಿ, ಯದಿ ಸೋ ಯಂ ತೇನ ಪೋರಾಣಕಂ ಕತಂ ಪಾಪಂ, ತಂ ಇದಾನಿ ಇಣಂ ಮುಚ್ಚತಿ, ಏವಂ ಸನ್ತೇ ಮಮಪಿ ಏಸ ಪೋರಾಣಕಇಣತೋ ಮೋಕ್ಖೋ, ಅನೇನ ಹಿ ಮಕ್ಕಟೇನ ಪುಬ್ಬೇ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕೇನ ಹುತ್ವಾ ಅಹಂ ಮಕ್ಕಟೋ ಸಮಾನೋ ಮಾರೇತ್ವಾ ಖಾದಿತೋ ಭವಿಸ್ಸಾಮಿ, ಸ್ವಾಯಂ ಇಧ ಮಕ್ಕಟತ್ತಂ ಪತ್ತೋ ಮಯಾ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕತ್ತಂ ಪತ್ತೇನ ಮಾರೇತ್ವಾ ಖಾದಿತೋ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ಕೋ ಇಧ ಪಾಪೇನ ಲಿಪ್ಪತೀತಿ.

ಇತಿ ಸೋ ತಸ್ಸಪಿ ವಾದಂ ಭಿನ್ದಿತ್ವಾ ಉಚ್ಛೇದವಾದಿಂ ಅಭಿಮುಖಂ ಕತ್ವಾ ‘‘ತ್ವಂ, ಆವುಸೋ, ‘ಇತ್ಥಿ ದಿನ್ನ’ನ್ತಿಆದೀನಿ ವತ್ವಾ ‘ಇಧೇವ ಸತ್ತಾ ಉಚ್ಛಿಜ್ಜನ್ತಿ, ಪರಲೋಕಂ ಗತಾ ನಾಮ ನತ್ಥೀ’ತಿ ಮಞ್ಞಮಾನೋ ಕಸ್ಮಾ ಮಂ ಪರಿಹಸಸೀ’’ತಿ ಸನ್ತಜ್ಜೇತ್ವಾ ಆಹ –

೧೪೮.

‘‘ಚತುನ್ನಂಯೇವುಪಾದಾಯ, ರೂಪಂ ಸಮ್ಭೋತಿ ಪಾಣಿನಂ;

ಯತೋ ಚ ರೂಪಂ ಸಮ್ಭೋತಿ, ತತ್ಥೇವಾನುಪಗಚ್ಛತಿ;

ಇಧೇವ ಜೀವತಿ ಜೀವೋ, ಪೇಚ್ಚ ಪೇಚ್ಚ ವಿನಸ್ಸತಿ.

೧೪೯.

‘‘ಉಚ್ಛಿಜ್ಜತಿ ಅಯಂ ಲೋಕೋ, ಯೇ ಬಾಲಾ ಯೇ ಚ ಪಣ್ಡಿತಾ;

ಉಚ್ಛಿಜ್ಜಮಾನೇ ಲೋಕಮ್ಹಿ, ಕ್ವಿಧ ಪಾಪೇನ ಲಿಪ್ಪತಿ.

೧೫೦.

‘‘ಸೋ ಚೇ ಅತ್ಥೋ ಚ ಧಮ್ಮೋ ಚ, ಕಲ್ಯಾಣೋ ನ ಚ ಪಾಪಕೋ;

ಭೋತೋ ಚೇ ವಚನಂ ಸಚ್ಚಂ, ಸುಹತೋ ವಾನರೋ ಮಯಾ.

೧೫೧.

‘‘ಅತ್ತನೋ ಚೇ ಹಿ ವಾದಸ್ಸ, ಅಪರಾಧಂ ವಿಜಾನಿಯಾ;

ನ ಮಂ ತ್ವಂ ಗರಹೇಯ್ಯಾಸಿ, ಭೋತೋ ವಾದೋ ಹಿ ತಾದಿಸೋ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಚತುನ್ನನ್ತಿ ಪಥವೀಆದೀನಂ ಭೂತಾನಂ. ರೂಪನ್ತಿ ರೂಪಕ್ಖನ್ಧೋ. ತತ್ಥೇವಾತಿ ಯತೋ ತಂ ರೂಪಂ ಸಮ್ಭೋತಿ, ನಿರುಜ್ಝನಕಾಲೇಪಿ ತತ್ಥೇವ ಅನುಪಗಚ್ಛತಿ. ಇಮಿನಾ ತಸ್ಸ ‘‘ಚಾತುಮಹಾಭೂತಿಕೋ ಅಯಂ ಪುರಿಸೋ ಯದಾ ಕಾಲಂ ಕರೋತಿ, ತದಾ ಪಥವೀ ಪಥವೀಕಾಯಂ ಅನುಪೇತಿ ಅನುಪಗಚ್ಛತಿ, ಆಪೋ… ತೇಜೋ… ವಾಯೋ ವಾಯೋಕಾಯಂ ಅನುಪೇತಿ ಅನುಪಗಚ್ಛತಿ, ಆಕಾಸಂ ಇನ್ದ್ರಿಯಾನಿ ಸಙ್ಕಮನ್ತಿ, ಆಸನ್ಧಿಪಞ್ಚಮಾ ಪುರಿಸಾ ಮತಂ ಆದಾಯ ಗಚ್ಛನ್ತಿ, ಯಾವ ಆಳಾಹನಾ ಪದಾನಿ ಪಞ್ಞಾಯನ್ತಿ, ಕಾಪೋತಕಾನಿ ಅಟ್ಠೀನಿ ಭವನ್ತಿ, ಭಸ್ಮನ್ತಾ ಆಹುತಿಯೋ, ದತ್ತುಪಞ್ಞತ್ತಂ ಯದಿದಂ ದಾನಂ, ತೇಸಂ ತುಚ್ಛಾ ಮುಸಾ ವಿಲಾಪೋ, ಯೇ ಕೇಚಿ ಅತ್ಥಿಕವಾದಂ ವದನ್ತಿ, ಬಾಲೇ ಚ ಪಣ್ಡಿತೇ ಚ ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಉಚ್ಛಿಜ್ಜನ್ತಿ ವಿನಸ್ಸನ್ತಿ, ನ ಹೋನ್ತಿ ಪರಂ ಮರಣಾ’’ತಿ ಇಮಂ ದಿಟ್ಠಿಂ ಪತಿಟ್ಠಾಪೇಸಿ. ಇಧೇವಾತಿ ಇಮಸ್ಮಿಂಯೇವ ಲೋಕೇ ಜೀವೋ ಜೀವತಿ. ಪೇಚ್ಚ ಪೇಚ್ಚ ವಿನಸ್ಸತೀತಿ ಪರಲೋಕೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ಸತ್ತೋ ಗತಿವಸೇನ ಇಧ ಅನಾಗನ್ತ್ವಾ ತತ್ಥೇವ ಪರಲೋಕೇ ವಿನಸ್ಸತಿ ಉಚ್ಛಿಜ್ಜತಿ. ಏವಂ ಉಚ್ಛಿಜ್ಜಮಾನೇ ಲೋಕಸ್ಮಿಂ ಕೋ ಇಧ ಪಾಪೇನ ಲಿಪ್ಪತೀತಿ.

ಇತಿ ಸೋ ತಸ್ಸಪಿ ವಾದಂ ಭಿನ್ದಿತ್ವಾ ಖತ್ತವಿಜ್ಜವಾದಿಂ ಆಮನ್ತೇತ್ವಾ ‘‘ತ್ವಂ, ಆವುಸೋ, ‘ಮಾತಾಪಿತರೋಪಿ ಮಾರೇತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಅತ್ಥೋ ಕಾತಬ್ಬೋ’ತಿ ಇಮಂ ಲದ್ಧಿಂ ಉಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ವಿಚರನ್ತೋ ಕಸ್ಮಾ ಮಂ ಪರಿಹಸಸೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಆಹ –

೧೫೨.

‘‘ಆಹು ಖತ್ತವಿದಾ ಲೋಕೇ, ಬಾಲಾ ಪಣ್ಡಿತಮಾನಿನೋ;

ಮಾತರಂ ಪಿತರಂ ಹಞ್ಞೇ, ಅಥೋ ಜೇಟ್ಠಮ್ಪಿ ಭಾತರಂ;

ಹನೇಯ್ಯ ಪುತ್ತದಾರೇ ಚ, ಅತ್ಥೋ ಚೇ ತಾದಿಸೋ ಸಿಯಾ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಖತ್ತವಿದಾತಿ ಖತ್ತವಿಜ್ಜಾ, ಅಯಮೇವ ವಾ ಪಾಠೋ. ಖತ್ತವಿಜ್ಜಾಚರಿಯಾನಂ ಏತಂ ನಾಮಂ. ಬಾಲಾ ಪಣ್ಡಿತಮಾನಿನೋತಿ ಬಾಲಾ ಸಮಾನಾಪಿ ‘‘ಪಣ್ಡಿತಾ ಮಯಂ ಅತ್ತನೋ ಪಣ್ಡಿತಭಾವಂ ಪಕಾಸೇಮಾ’’ತಿ ಮಞ್ಞಮಾನಾ ಪಣ್ಡಿತಮಾನಿನೋ ಹುತ್ವಾ ಏವಮಾಹು. ಅತ್ಥೋ ಚೇತಿ ಸಚೇ ಅತ್ತನೋ ಯಥಾರೂಪೋ ಕೋಚಿ ಅತ್ಥೋ ಸಿಯಾ, ನ ಕಿಞ್ಚಿ ಪರಿವಜ್ಜೇಯ್ಯ, ಸಬ್ಬಂ ಹನೇಯ್ಯೇವಾತಿ ವದನ್ತಿ, ತ್ವಮ್ಪಿ ನೇಸಂ ಅಞ್ಞತರೋತಿ.

ಏವಂ ತಸ್ಸ ಲದ್ಧಿಂ ಪತಿಟ್ಠಪೇತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಲದ್ಧಿಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಆಹ –

೧೫೩.

‘‘ಯಸ್ಸ ರುಕ್ಖಸ್ಸ ಛಾಯಾಯ, ನಿಸೀದೇಯ್ಯ ಸಯೇಯ್ಯ ವಾ;

ನ ತಸ್ಸ ಸಾಖಂ ಭಞ್ಜೇಯ್ಯ, ಮಿತ್ತದುಬ್ಭೋ ಹಿ ಪಾಪಕೋ.

೧೫೪.

‘‘ಅಥ ಅತ್ಥೇ ಸಮುಪ್ಪನ್ನೇ, ಸಮೂಲಮಪಿ ಅಬ್ಬಹೇ;

ಅತ್ಥೋ ಮೇ ಸಮ್ಬಲೇನಾಪಿ, ಸುಹತೋ ವಾನರೋ ಮಯಾ.

೧೫೫.

‘‘ಸೋ ಚೇ ಅತ್ಥೋ ಚ ಧಮ್ಮೋ ಚ, ಕಲ್ಯಾಣೋ ನ ಚ ಪಾಪಕೋ;

ಭೋತೋ ಚೇ ವಚನಂ ಸಚ್ಚಂ, ಸುಹತೋ ವಾನರೋ ಮಯಾ.

೧೫೬.

‘‘ಅತ್ತನೋ ಚೇ ಹಿ ವಾದಸ್ಸ, ಅಪರಾಧಂ ವಿಜಾನಿಯಾ;

ನ ಮಂ ತ್ವಂ ಗರಹೇಯ್ಯಾಸಿ, ಭೋತೋ ವಾದೋ ಹಿ ತಾದಿಸೋ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಅಮ್ಭೋ ಖತ್ತವಿದ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಪನ ಆಚರಿಯಾ ಏವಂ ವಣ್ಣಯನ್ತಿ. ಅತ್ತನಾ ಪರಿಭುತ್ತಚ್ಛಾಯಸ್ಸ ರುಕ್ಖಸ್ಸಪಿ ಸಾಖಂ ವಾ ಪಣ್ಣಂ ವಾ ನ ಭಞ್ಜೇಯ್ಯ. ಕಿಂಕಾರಣಾ? ಮಿತ್ತದುಬ್ಭೋ ಹಿ ಪಾಪಕೋ. ತ್ವಂ ಪನ ಏವಂ ವದೇಸಿ – ‘‘ಅಥ ಅತ್ಥೇ ಸಮುಪ್ಪನ್ನೇ ಸಮೂಲಮಪಿ ಅಬ್ಬಹೇ’’ತಿ, ಮಮ ಚ ಪಾಥೇಯ್ಯೇನ ಅತ್ಥೋ ಅಹೋಸಿ, ತಸ್ಮಾ ಸಚೇಪೇಸ ಮಯಾ ಹತೋ, ತಥಾಪಿ ಅತ್ಥೋ ಮೇ ಸಮ್ಬಲೇನಾಪಿ, ಸುಹತೋ ವಾನರೋ ಮಯಾ.

ಏವಂ ಸೋ ತಸ್ಸಪಿ ವಾದಂ ಭಿನ್ದಿತ್ವಾ ಪಞ್ಚಸು ತೇಸು ಅಪಟಿಭಾನೇಸು ನಿಸಿನ್ನೇಸು ರಾಜಾನಂ ಆಮನ್ತೇತ್ವಾ, ‘‘ಮಹಾರಾಜ, ತ್ವಂ ಇಮೇ ಪಞ್ಚ ರಟ್ಠವಿಲೋಪಕೇ ಮಹಾಚೋರೇ ಗಹೇತ್ವಾ ವಿಚರಸಿ, ಅಹೋ ಬಾಲೋ, ಏವರೂಪಾನಞ್ಹಿ ಸಂಸಗ್ಗೇನ ಪುರಿಸೋ ದಿಟ್ಠಧಮ್ಮಿಕಮ್ಪಿ ಸಮ್ಪರಾಯಿಕಮ್ಪಿ ಮಹಾದುಕ್ಖಂ ಪಾಪುಣೇಯ್ಯಾ’’ತಿ ವತ್ವಾ ರಞ್ಞೋ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇನ್ತೋ ಆಹ –

೧೫೭.

‘‘ಅಹೇತುವಾದೋ ಪುರಿಸೋ, ಯೋ ಚ ಇಸ್ಸರಕುತ್ತಿಕೋ;

ಪುಬ್ಬೇಕತೀ ಚ ಉಚ್ಛೇದೀ, ಯೋ ಚ ಖತ್ತವಿದೋ ನರೋ.

೧೫೮.

‘‘ಏತೇ ಅಸಪ್ಪುರಿಸಾ ಲೋಕೇ, ಬಾಲಾ ಪಣ್ಡಿತಮಾನಿನೋ;

ಕರೇಯ್ಯ ತಾದಿಸೋ ಪಾಪಂ, ಅಥೋ ಅಞ್ಞಮ್ಪಿ ಕಾರಯೇ;

ಅಸಪ್ಪುರಿಸಸಂಸಗ್ಗೋ, ದುಕ್ಖನ್ತೋ ಕಟುಕುದ್ರಯೋ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ತಾದಿಸೋತಿ, ಮಹಾರಾಜ, ಯಾದಿಸಾ ಏತೇ ಪಞ್ಚ ದಿಟ್ಠಿಗತಿಕಾ, ತಾದಿಸೋ ಪುರಿಸೋ ಸಯಮ್ಪಿ ಪಾಪಂ ಕರೇಯ್ಯ. ಯ್ವಾಸ್ಸ ವಚನಂ ಸುಣಾತಿ, ತಂ ಅಞ್ಞಮ್ಪಿ ಕಾರಯೇ. ದುಕ್ಖನ್ತೋತಿ ಏವರೂಪೇಹಿ ಅಸಪ್ಪುರಿಸೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಸಂಸಗ್ಗೋ ಇಧಲೋಕೇಪಿ ಪರಲೋಕೇಪಿ ದುಕ್ಖನ್ತೋ ಕಟುಕುದ್ರಯೋವ ಹೋತಿ. ಇಮಸ್ಸ ಪನತ್ಥಸ್ಸ ಪಕಾಸನತ್ಥಂ ‘‘ಯಾನಿ ಕಾನಿಚಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಯಾನಿ ಉಪ್ಪಜ್ಜನ್ತಿ, ಸಬ್ಬಾನಿ ತಾನಿ ಬಾಲತೋ’’ತಿ ಸುತ್ತಂ (ಅ. ನಿ. ೩.೧) ಆಹರಿತಬ್ಬಂ. ಗೋಧಜಾತಕ- (ಜಾ. ೧.೧.೧೩೮) ಸಞ್ಜೀವಜಾತಕ- (ಜಾ. ೧.೧.೧೫೦) ಅಕಿತ್ತಿಜಾತಕಾದೀಹಿ (ಜಾ. ೧.೧೩.೮೩ ಆದಯೋ) ಚಾಯಮತ್ಥೋ ದೀಪೇತಬ್ಬೋ.

ಇದಾನೀ ಓಪಮ್ಮದಸ್ಸನವಸೇನ ಧಮ್ಮದೇಸನಂ ವಡ್ಢೇನ್ತೋ ಆಹ –

೧೫೯.

‘‘ಉರಬ್ಭರೂಪೇನ ವಕಸ್ಸು ಪುಬ್ಬೇ, ಅಸಂಕಿತೋ ಅಜಯೂಥಂ ಉಪೇತಿ;

ಹನ್ತ್ವಾ ಉರಣಿಂ ಅಜಿಕಂ ಅಜಞ್ಚ, ಉತ್ರಾಸಯಿತ್ವಾ ಯೇನಕಾಮಂ ಪಲೇತಿ.

೧೬೦.

‘‘ತಥಾವಿಧೇಕೇ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾಸೇ, ಛದನಂ ಕತ್ವಾ ವಞ್ಚಯನ್ತಿ ಮನುಸ್ಸೇ;

ಅನಾಸಕಾ ಥಣ್ಡಿಲಸೇಯ್ಯಕಾ ಚ, ರಜೋಜಲ್ಲಂ ಉಕ್ಕುಟಿಕಪ್ಪಧಾನಂ;

ಪರಿಯಾಯಭತ್ತಞ್ಚ ಅಪಾನಕತ್ತಾ, ಪಾಪಾಚಾರಾ ಅರಹನ್ತೋ ವದಾನಾ.

೧೬೧.

‘‘ಏತೇ ಅಸಪ್ಪುರಿಸಾ ಲೋಕೇ, ಬಾಲಾ ಪಣ್ಡಿತಮಾನಿನೋ;

ಕರೇಯ್ಯ ತಾದಿಸೋ ಪಾಪಂ, ಅಥೋ ಅಞ್ಞಮ್ಪಿ ಕಾರಯೇ;

ಅಸಪ್ಪುರಿಸಸಂಸಗ್ಗೋ, ದುಕ್ಖನ್ತೋ ಕಟುಕುದ್ರಯೋ.

೧೬೨.

‘‘ಯಮಾಹು ನತ್ಥಿ ವೀರಿಯನ್ತಿ, ಅಹೇತುಞ್ಚ ಪವದನ್ತಿ ಯೇ;

ಪರಕಾರಂ ಅತ್ತಕಾರಞ್ಚ, ಯೇ ತುಚ್ಛಂ ಸಮವಣ್ಣಯುಂ.

೧೬೩.

‘‘ಏತೇ ಅಸಪ್ಪುರಿಸಾ ಲೋಕೇ, ಬಾಲಾ ಪಣ್ಡಿತಮಾನಿನೋ;

ಕರೇಯ್ಯ ತಾದಿಸೋ ಪಾಪಂ, ಅಥೋ ಅಞ್ಞಮ್ಪಿ ಕಾರಯೇ;

ಅಸಪ್ಪುರಿಸಸಂಸಗ್ಗೋ, ದುಕ್ಖನ್ತೋ ಕಟುಕುದ್ರಯೋ.

೧೬೪.

‘‘ಸಚೇ ಹಿ ವೀರಿಯಂ ನಾಸ್ಸ, ಕಮ್ಮಂ ಕಲ್ಯಾಣಪಾಪಕಂ;

ನ ಭರೇ ವಡ್ಢಕಿಂ ರಾಜಾ, ನಪಿ ಯನ್ತಾನಿ ಕಾರಯೇ.

೧೬೫.

‘‘ಯಸ್ಮಾ ಚ ವೀರಿಯಂ ಅತ್ಥಿ, ಕಮ್ಮಂ ಕಲ್ಯಾಣಪಾಪಕಂ;

ತಸ್ಮಾ ಯನ್ತಾನಿ ಕಾರೇತಿ, ರಾಜಾ ಭರತಿ ವಡ್ಢಕಿಂ.

೧೬೬.

‘‘ಯದಿ ವಸ್ಸಸತಂ ದೇವೋ, ನ ವಸ್ಸೇ ನ ಹಿಮಂ ಪತೇ;

ಉಚ್ಛಿಜ್ಜೇಯ್ಯ ಅಯಂ ಲೋಕೋ, ವಿನಸ್ಸೇಯ್ಯ ಅಯಂ ಪಜಾ.

೧೬೭.

‘‘ಯಸ್ಮಾ ಚ ವಸ್ಸತೀ ದೇವೋ, ಹಿಮಞ್ಚಾನುಫುಸಾಯತಿ;

ತಸ್ಮಾ ಸಸ್ಸಾನಿ ಪಚ್ಚನ್ತಿ, ರಟ್ಠಞ್ಚ ಪಾಲಿತೇ ಚಿರಂ.

೧೬೮.

‘‘ಗವಂ ಚೇ ತರಮಾನಾನಂ, ಜಿಮ್ಹಂ ಗಚ್ಛತಿ ಪುಙ್ಗವೋ;

ಸಬ್ಬಾ ತಾ ಜಿಮ್ಹಂ ಗಚ್ಛನ್ತಿ, ನೇತ್ತೇ ಜಿಮ್ಹಂ ಗತೇ ಸತಿ.

೧೬೯.

‘‘ಏವಮೇವ ಮನುಸ್ಸೇಸು, ಯೋ ಹೋತಿ ಸೇಟ್ಠಸಮ್ಮತೋ;

ಸೋ ಚೇ ಅಧಮ್ಮಂ ಚರತಿ, ಪಗೇವ ಇತರಾ ಪಜಾ;

ಸಬ್ಬಂ ರಟ್ಠಂ ದುಖಂ ಸೇತಿ, ರಾಜಾ ಚೇ ಹೋತಿ ಅಧಮ್ಮಿಕೋ.

೧೭೦.

‘‘ಗವಂ ಚೇ ತರಮಾನಾನಂ, ಉಜುಂ ಗಚ್ಛತಿ ಪುಙ್ಗವೋ;

ಸಬ್ಬಾ ಗಾವೀ ಉಜುಂ ಯನ್ತಿ, ನೇತ್ತೇ ಉಜುಂ ಗತೇ ಸತಿ.

೧೭೧.

‘‘ಏವಮೇವ ಮನುಸ್ಸೇಸು, ಯೋ ಹೋತಿ ಸೇಟ್ಠಸಮ್ಮತೋ;

ಸೋ ಸಚೇ ಧಮ್ಮಂ ಚರತಿ, ಪಗೇವ ಇತರಾ ಪಜಾ;

ಸಬ್ಬಂ ರಟ್ಠಂ ಸುಖಂ ಸೇತಿ, ರಾಜಾ ಚೇ ಹೋತಿ ಧಮ್ಮಿಕೋ.

೧೭೨.

‘‘ಮಹಾರುಕ್ಖಸ್ಸ ಫಲಿನೋ, ಆಮಂ ಛಿನ್ದತಿ ಯೋ ಫಲಂ;

ರಸಞ್ಚಸ್ಸ ನ ಜಾನಾತಿ, ಬೀಜಞ್ಚಸ್ಸ ವಿನಸ್ಸತಿ.

೧೭೩.

‘‘ಮಹಾರುಕ್ಖೂಪಮಂ ರಟ್ಠಂ, ಅಧಮ್ಮೇನ ಪಸಾಸತಿ;

ರಸಞ್ಚಸ್ಸ ನ ಜಾನಾತಿ, ರಟ್ಠಞ್ಚಸ್ಸ ವಿನಸ್ಸತಿ.

೧೭೪.

‘‘ಮಹಾರುಕ್ಖಸ್ಸ ಫಲಿನೋ, ಪಕ್ಕಂ ಛಿನ್ದತಿ ಯೋ ಫಲಂ;

ರಸಞ್ಚಸ್ಸ ವಿಜಾನಾತಿ, ಬೀಜಞ್ಚಸ್ಸ ನ ನಸ್ಸತಿ.

೧೭೫.

‘‘ಮಹಾರುಕ್ಖೂಪಮಂ ರಟ್ಠಂ, ಧಮ್ಮೇನ ಯೋ ಪಸಾಸತಿ;

ರಸಞ್ಚಸ್ಸ ವಿಜಾನಾತಿ, ರಟ್ಠಞ್ಜಸ್ಸ ನ ನಸ್ಸತಿ.

೧೭೬.

‘‘ಯೋ ಚ ರಾಜಾ ಜನಪದಂ, ಅಧಮ್ಮೇನ ಪಸಾಸತಿ;

ಸಬ್ಬೋಸಧೀಹಿ ಸೋ ರಾಜಾ, ವಿರುದ್ಧೋ ಹೋತಿ ಖತ್ತಿಯೋ.

೧೭೭.

‘‘ತಥೇವ ನೇಗಮೇ ಹಿಂಸಂ, ಯೇ ಯುತ್ತಾ ಕಯವಿಕ್ಕಯೇ;

ಓಜದಾನಬಲೀಕಾರೇ, ಸ ಕೋಸೇನ ವಿರುಜ್ಝತಿ.

೧೭೮.

‘‘ಪಹಾರವರಖೇತ್ತಞ್ಞೂ, ಸಙ್ಗಾಮೇ ಕತನಿಸ್ಸಮೇ;

ಉಸ್ಸಿತೇ ಹಿಂಸಯಂ ರಾಜಾ, ಸ ಬಲೇನ ವಿರುಜ್ಝತಿ.

೧೭೯.

‘‘ತಥೇವ ಇಸಯೋ ಹಿಂಸಂ, ಸಞ್ಞತೇ ಬ್ರಹ್ಮಚಾರಿನೋ;

ಅಧಮ್ಮಚಾರೀ ಖತ್ತಿಯೋ, ಸೋ ಸಗ್ಗೇನ ವಿರುಜ್ಝತಿ.

೧೮೦.

‘‘ಯೋ ಚ ರಾಜಾ ಅಧಮ್ಮಟ್ಠೋ, ಭರಿಯಂ ಹನ್ತಿ ಅದೂಸಿಕಂ;

ಲುದ್ಧಂ ಪಸವತೇ ಠಾನಂ, ಪುತ್ತೇಹಿ ಚ ವಿರುಜ್ಝತಿ.

೧೮೧.

‘‘ಧಮ್ಮಂ ಚರೇ ಜಾನಪದೇ, ನೇಗಮೇಸು ಬಲೇಸು ಚ;

ಇಸಯೋ ಚ ನ ಹಿಂಸೇಯ್ಯ, ಪುತ್ತದಾರೇ ಸಮಂ ಚರೇ.

೧೮೨.

‘‘ಸ ತಾದಿಸೋ ಭೂಮಿಪತಿ, ರಟ್ಠಪಾಲೋ ಅಕೋಧನೋ;

ಸಪತ್ತೇ ಸಮ್ಪಕಮ್ಪೇತಿ, ಇನ್ದೋವ ಅಸುರಾಧಿಪೋ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ವಕಸ್ಸೂತಿ ವಕೋ ಅಸ್ಸು, ಅಸ್ಸೂತಿ ನಿಪಾತಮತ್ತಂ. ಇದಂ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ – ಮಹಾರಾಜ, ಪುಬ್ಬೇ ಏಕೋ ಉರಬ್ಭರೂಪೋ ವಕೋ ಅಹೋಸಿ, ತಸ್ಸ ನಙ್ಗುಟ್ಠಮತ್ತಮೇವ ದೀಘಂ, ತಂ ಪನ ಸೋ ಅನ್ತರಸತ್ತಿಮ್ಹಿ ಪಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಉರಬ್ಭರೂಪೇನ ಅಸಂಕಿತೋ ಅಜಯೂಥಂ ಉಪೇತಿ. ತತ್ಥ ಉರಣಿಕಞ್ಚ ಅಜಿಕಞ್ಚ ಅಜಞ್ಚ ಹನ್ತ್ವಾ ಯೇನಕಾಮಂ ಪಲೇತಿ. ತಥಾವಿಧೇಕೇತಿ ತಥಾವಿಧಾ ಏಕೇ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಪಬ್ಬಜ್ಜಾಲಿಙ್ಗೇನ ಛದನಂ ಕತ್ವಾ ಅತ್ತಾನಂ ಛಾದೇತ್ವಾ ಮಧುರವಚನಾದೀಹಿ ಹಿತಕಾಮಾ ವಿಯ ಹುತ್ವಾ ಲೋಕಂ ವಞ್ಚೇನ್ತಿ. ‘‘ಅನಾಸಕಾ’’ತಿಆದಿ ತೇಸಂ ಛದನಸ್ಸ ದಸ್ಸನತ್ಥಂ ವುತ್ತಂ. ಏಕಚ್ಚೇ ಹಿ ‘‘ಮಯಂ ಅನಾಸಕಾ ನ ಕಿಞ್ಚಿ ಆಹಾರೇಮಾ’’ತಿ ಮನುಸ್ಸೇ ವಞ್ಚೇನ್ತಿ, ಅಪರೇ ‘‘ಮಯಂ ಥಣ್ಡಿಲಸೇಯ್ಯಕಾ’’ತಿ. ಅಞ್ಞೇಸಂ ಪನ ರಜೋಜಲ್ಲಂ ಛದನಂ, ಅಞ್ಞೇಸಂ ಉಕ್ಕುಟಿಕಪ್ಪಧಾನಂ, ತೇ ಗಚ್ಛನ್ತಾಪಿ ಉಪ್ಪತಿತ್ವಾ ಉಕ್ಕುಟಿಕಾವ ಗಚ್ಛನ್ತಿ. ಅಞ್ಞೇಸಂ ಸತ್ತಾಹದಸಾಹಾದಿವಾರಭೋಜನಸಙ್ಖಾತಂ ಪರಿಯಾಯಭತ್ತಛದನಂ, ಅಪರೇ ಅಪಾನಕತ್ತಾ ಹೋನ್ತಿ, ‘‘ಮಯಂ ಪಾನೀಯಂ ನ ಪಿವಾಮಾ’’ತಿ ವದನ್ತಿ. ಅರಹನ್ತೋ ವದಾನಾತಿ ಪಾಪಾಚಾರಾ ಹುತ್ವಾಪಿ ‘‘ಮಯಂ ಅರಹನ್ತೋ’’ತಿ ವದನ್ತಾ ವಿಚರನ್ತಿ. ಏತೇತಿ, ಮಹಾರಾಜ, ಇಮೇ ವಾ ಪಞ್ಚ ಜನಾ ಹೋನ್ತು ಅಞ್ಞೇ ವಾ, ಯಾವನ್ತೋ ದಿಟ್ಠಿಗತಿಕಾ ನಾಮ, ಸಬ್ಬೇಪಿ ಏತೇ ಅಸಪ್ಪುರಿಸಾ. ಯಮಾಹೂತಿ ಯೇ ಆಹು, ಯೇ ವದನ್ತಿ.

ಸಚೇ ಹಿ ವೀರಿಯಂ ನಾಸ್ಸಾತಿ, ಮಹಾರಾಜ, ಸಚೇ ಞಾಣಸಮ್ಪಯುತ್ತಂ ಕಾಯಿಕಚೇತಸಿಕವೀರಿಯಂ ನ ಭವೇಯ್ಯ. ಕಮ್ಮನ್ತಿ ಕಲ್ಯಾಣಪಾಪಕಂ ಕಮ್ಮಮ್ಪಿ ಯದಿ ನ ಭವೇಯ್ಯ. ನ ಭರೇತಿ ಏವಂ ಸನ್ತೇ ವಡ್ಢಕಿಂ ವಾ ಅಞ್ಞೇ ವಾ ಕಾರಕೇ ರಾಜಾ ನ ಪೋಸೇಯ್ಯ, ನಪಿ ಯನ್ತಾನೀತಿ ನಪಿ ತೇಹಿ ಸತ್ತಭೂಮಿಕಪಾಸಾದಾದೀನಿ ಯನ್ತಾನಿ ಕಾರೇಯ್ಯ. ಕಿಂಕಾರಣಾ? ವೀರಿಯಸ್ಸ ಚೇವ ಕಮ್ಮಸ್ಸ ಚ ಅಭಾವಾ. ಉಚ್ಛಿಜ್ಜೇಯ್ಯಾತಿ, ಮಹಾರಾಜ, ಯದಿ ಏತ್ತಕಂ ಕಾಲಂ ನೇವ ದೇವೋ ವಸ್ಸೇಯ್ಯ, ನ ಹಿಮಂ ಪತೇಯ್ಯ, ಅಥ ಕಪ್ಪುಟ್ಠಾನಕಾಲೋ ವಿಯ ಅಯಂ ಲೋಕೋ ಉಚ್ಛಿಜ್ಜೇಯ್ಯ. ಉಚ್ಛೇದವಾದಿನಾ ಕಥಿತನಿಯಾಮೇನ ಪನ ಉಚ್ಛೇದೋ ನಾಮ ನತ್ಥಿ. ಪಾಲಿತೇತಿ ಪಾಲಯತಿ.

‘‘ಗವಂ ಚೇ’’ತಿ ಚತಸ್ಸೋ ಗಾಥಾ ರಞ್ಞೋ ಧಮ್ಮದೇಸನಾಯಮೇವ ವುತ್ತಾ, ತಥಾ ‘‘ಮಹಾರುಕ್ಖಸ್ಸಾ’’ತಿಆದಿಕಾ. ತತ್ಥ ಮಹಾರುಕ್ಖಸ್ಸಾತಿ ಮಧುರಅಮ್ಬರುಕ್ಖಸ್ಸ. ಅಧಮ್ಮೇನಾತಿ ಅಗತಿಗಮನೇನ. ರಸಞ್ಚಸ್ಸ ನ ಜಾನಾತೀತಿ ಅಧಮ್ಮಿಕೋ ರಾಜಾ ರಟ್ಠಸ್ಸ ರಸಂ ಓಜಂ ನ ಜಾನಾತಿ, ಆಯಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ನ ಲಭತಿ. ವಿನಸ್ಸತೀತಿ ಸುಞ್ಞಂ ಹೋತಿ, ಮನುಸ್ಸಾ ಗಾಮನಿಗಮೇ ಛಡ್ಡೇತ್ವಾ ಪಚ್ಚನ್ತಂ ಪಬ್ಬತವಿಸಮಂ ಭಜನ್ತಿ, ಸಬ್ಬಾನಿ ಆಯಮುಖಾನಿ ಪಚ್ಛಿಜ್ಜನ್ತಿ. ಸಬ್ಬೋಸಧೀಹೀತಿ ಸಬ್ಬೇಹಿ ಮೂಲತಚಪತ್ತಪುಪ್ಫಫಲಾದೀಹಿ ಚೇವ ಸಪ್ಪಿನವನೀತಾದೀಹಿ ಚ ಓಸಧೇಹಿ ವಿರುಜ್ಝತಿ, ತಾನಿ ನ ಸಮ್ಪಜ್ಜನ್ತಿ. ಅಧಮ್ಮಿಕರಞ್ಞೋ ಹಿ ಪಥವೀ ನಿರೋಜಾ ಹೋತಿ, ತಸ್ಸಾ ನಿರೋಜತಾಯ ಓಸಧಾನಂ ಓಜಾ ನ ಹೋತಿ, ತಾನಿ ರೋಗಞ್ಚ ವೂಪಸಮೇತುಂ ನ ಸಕ್ಕೋನ್ತಿ. ಇತಿ ಸೋ ತೇಹಿ ವಿರುದ್ಧೋ ನಾಮ ಹೋತಿ.

ನೇಗಮೇತಿ ನಿಗಮವಾಸಿಕುಟುಮ್ಬಿಕೇ. ಹಿಂಸನ್ತಿ ಹಿಂಸನ್ತೋ ಪೀಳೇನ್ತೋ. ಯೇ ಯುತ್ತಾತಿ ಯೇ ಕಯವಿಕ್ಕಯೇ ಯುತ್ತಾ ಆಯಾನಂ ಮುಖಾ ಥಲಜಲಪಥವಾಣಿಜಾ, ತೇ ಚ ಹಿಂಸನ್ತೋ. ಓಜದಾನಬಲೀಕಾರೇತಿ ತತೋ ತತೋ ಭಣ್ಡಾಹರಣಸುಙ್ಕದಾನವಸೇನ ಓಜದಾನಞ್ಚೇವ ಛಭಾಗದಸಭಾಗಾದಿಭೇದಂ ಬಲಿಞ್ಚ ಕರೋನ್ತೇ. ಸ ಕೋಸೇನಾತಿ ಸೋ ಏತೇ ಹಿಂಸನ್ತೋ ಅಧಮ್ಮಿಕರಾಜಾ ಧನಧಞ್ಞೇಹಿ ಪರಿಹಾಯನ್ತೋ ಕೋಸೇನ ವಿರುಜ್ಝತಿ ನಾಮ. ಪಹಾರವರಖೇತ್ತಞ್ಞೂತಿ ‘‘ಇಮಸ್ಮಿಂ ಠಾನೇ ವಿಜ್ಝಿತುಂ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ಏವಂ ಪಹಾರವರಾನಂ ಖೇತ್ತಂ ಜಾನನ್ತೇ ಧನುಗ್ಗಹೇ. ಸಙ್ಗಾಮೇ ಕತನಿಸ್ಸಮೇತಿ ಯುದ್ಧೇ ಸುಕತಕಮ್ಮೇ ಮಹಾಯೋಧೇ. ಉಸ್ಸಿತೇತಿ ಉಗ್ಗತೇ ಪಞ್ಞಾತೇ ಮಹಾಮತ್ತೇ. ಹಿ ಸಯನ್ತಿ ಏವರೂಪೇ ಸಯಂ ವಾ ಹಿಂಸನ್ತೋ ಪರೇಹಿ ವಾ ಹಿಂಸಾಪೇನ್ತೋ. ಬಲೇನಾತಿ ಬಲಕಾಯೇನ. ತಥಾವಿಧಞ್ಹಿ ರಾಜಾನಂ ‘‘ಅಯಂ ಬಹುಕಾರೇ ಅತ್ತನೋ ರಜ್ಜದಾಯಕೇಪಿ ಹಿಂಸತಿ, ಕಿಮಙ್ಗಂ ಪನ ಅಮ್ಹೇ’’ತಿ ಅವಸೇಸಾಪಿ ಯೋಧಾ ವಿಜಹನ್ತಿಯೇವ. ಇತಿ ಸೋ ಬಲೇನ ವಿರುದ್ಧೋ ನಾಮ ಹೋತಿ.

ತಥೇವ ಇಸಯೋ ಹಿಂಸನ್ತಿ ಯಥಾ ಚ ನೇಗಮಾದಯೋ, ತಥೇವ ಏಸಿತಗುಣೇ ಪಬ್ಬಜಿತೇ ಅಕ್ಕೋಸನಪಹರಣಾದೀಹಿ ಹಿಂಸನ್ತೋ ಅಧಮ್ಮಚಾರೀ ರಾಜಾ ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಅಪಾಯಮೇವ ಉಪೇತಿ, ಸಗ್ಗೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿತುಂ ನ ಸಕ್ಕೋತೀತಿ ಸಗ್ಗೇನ ವಿರುದ್ಧೋ ನಾಮ ಹೋತಿ. ಭರಿಯಂ ಹನ್ತಿ ಅದೂಸಿಕನ್ತಿ ಅತ್ತನೋ ಬಾಹುಚ್ಛಾಯಾಯ ವಡ್ಢಿತಂ ಪುತ್ತಧೀತಾಹಿ ಸಂವಡ್ಢಂ ಸೀಲವತಿಂ ಭರಿಯಂ ಮಿತ್ತಪತಿರೂಪಕಾನಂ ಚೋರಾನಂ ವಚನಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಮಾರೇತಿ. ಲುದ್ಧಂ ಪಸವತೇ ಠಾನನ್ತಿ ಸೋ ಅತ್ತನೋ ನಿರಯೂಪಪತ್ತಿಂ ಪಸವತಿ ನಿಪ್ಫಾದೇತಿ. ಪುತ್ತೇಹಿ ಚಾತಿ ಇಮಸ್ಮಿಞ್ಞೇವ ಅತ್ತಭಾವೇ ಅತ್ತನೋ ಪುತ್ತೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ವಿರುಜ್ಝತೀತಿ.

ಏವಮಸ್ಸ ಸೋ ತೇಸಂ ಪಞ್ಚನ್ನಂ ಜನಾನಂ ಕಥಂ ಗಹೇತ್ವಾ ದೇವಿಯಾ ಮಾರಿತಭಾವಞ್ಚ ಪುತ್ತಾನಂ ವಿರುದ್ಧಭಾವಞ್ಚ ಸನ್ಧಿಮುಖೇ ಚೋರಂ ಚೂಳಾಯಂ ಗಣ್ಹನ್ತೋ ವಿಯ ಕಥೇಸಿ. ಮಹಾಸತ್ತೋ ಹಿ ತೇಸಂ ಅಮಚ್ಚಾನಂ ನಿಗ್ಗಣ್ಹನಞ್ಚ ಧಮ್ಮದೇಸನಞ್ಚ ದೇವಿಯಾ ತೇಹಿ ಮಾರಿತಭಾವಸ್ಸ ಆವಿಕರಣತ್ಥಞ್ಚ ತತ್ಥ ಅನುಪುಬ್ಬೇನ ಕಥಂ ಆಹರಿತ್ವಾ ಓಕಾಸಂ ಕತ್ವಾ ಏತಮತ್ಥಂ ಕಥೇಸಿ. ರಾಜಾ ತಸ್ಸ ವಚನಂ ಸುತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಅಪರಾಧಂ ಜಾನಿ. ಅಥ ನಂ ಮಹಾಸತ್ತೋ ‘‘ಇತೋ ಪಟ್ಠಾಯ, ಮಹಾರಾಜ, ಏವರೂಪಾನಂ ಪಾಪಾನಂ ಕಥಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಮಾ ಪುನ ಏವಮಕಾಸೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಓವದನ್ತೋ ‘‘ಧಮ್ಮಂ ಚರೇ’’ತಿಆದಿಮಾಹ.

ತತ್ಥ ಧಮ್ಮಂ ಚರೇತಿ, ಮಹಾರಾಜ, ರಾಜಾ ನಾಮ ಜನಪದಂ ಅಧಮ್ಮಿಕೇನ ಬಲಿನಾ ಅಪೀಳೇನ್ತೋ ಜನಪದೇ ಧಮ್ಮಂ ಚರೇಯ್ಯ, ಸಾಮಿಕೇ ಅಸಾಮಿಕೇ ಅಕರೋನ್ತೋ ನೇಗಮೇಸು ಧಮ್ಮಂ ಚರೇಯ್ಯ, ಅಟ್ಠಾನೇ ಅಕಿಲಮೇನ್ತೋ ಬಲೇಸು ಧಮ್ಮಂ ಚರೇಯ್ಯ. ವಧಬನ್ಧಅಕ್ಕೋಸಪರಿಭಾಸೇ ಪರಿಹರನ್ತೋ ಪಚ್ಚಯೇ ಚ ನೇಸಂ ದದನ್ತೋ ಇಸಯೋ ನ ವಿಹಿಂಸೇಯ್ಯ, ಧೀತರೋ ಯುತ್ತಟ್ಠಾನೇ ಪತಿಟ್ಠಾಪೇನ್ತೋ ಪುತ್ತೇ ಚ ಸಿಪ್ಪಾನಿ ಸಿಕ್ಖಾಪೇತ್ವಾ ಸಮ್ಮಾ ಪರಿಹರನ್ತೋ ಭರಿಯಂ ಇಸ್ಸರಿಯವೋಸ್ಸಗ್ಗಅಲಙ್ಕಾರದಾನಸಮ್ಮಾನನಾದೀಹಿ ಅನುಗ್ಗಣ್ಹನ್ತೋ ಪುತ್ತದಾರೇ ಸಮಂ ಚರೇಯ್ಯ. ಸ ತಾದಿಸೋತಿ ಸೋ ತಾದಿಸೋ ರಾಜಾ ಪವೇಣಿಂ ಅಭಿನ್ದಿತ್ವಾ ಧಮ್ಮೇನ ಸಮೇನ ರಜ್ಜಂ ಕಾರೇನ್ತೋ ರಾಜಾಣಾಯ ರಾಜತೇಜೇನ ಸಪತ್ತೇ ಸಮ್ಪಕಮ್ಪೇತಿ ತಾಸೇತಿ ಚಾಲೇತಿ. ‘‘ಇನ್ದೋವಾ’’ತಿ ಇದಂ ಉಪಮತ್ಥಂ ವುತ್ತಂ. ಯಥಾ ಅಸುರೇ ಜೇತ್ವಾ ಅಭಿಭವಿತ್ವಾ ಠಿತಕಾಲತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಅಸುರಾಧಿಪೋತಿ ಸಙ್ಖ್ಯಂ ಗತೋ ಇನ್ದೋ ಅತ್ತನೋ ಸಪತ್ತಭೂತೇ ಅಸುರೇ ಕಮ್ಪೇಸಿ, ತಥಾ ಕಮ್ಪೇತೀತಿ.

ಏವಂ ಮಹಾಸತ್ತೋ ರಞ್ಞೋ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇತ್ವಾ ಚತ್ತಾರೋಪಿ ಕುಮಾರೇ ಪಕ್ಕೋಸಾಪೇತ್ವಾ ಓವದಿತ್ವಾ ರಞ್ಞೋ ಕತಕಮ್ಮಂ ಪಕಾಸೇತ್ವಾ ರಾಜಾನಂ ಖಮಾಪೇತ್ವಾ ‘‘ಮಹಾರಾಜ, ಇತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಅತುಲೇತ್ವಾ ಪರಿಭೇದಕಾನಂ ಕಥಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಮಾ ಏವರೂಪಂ ಸಾಹಸಿಕಕಮ್ಮಂ ಅಕಾಸಿ, ತುಮ್ಹೇಪಿ ಕುಮಾರಾ ಮಾ ರಞ್ಞೋ ದುಬ್ಭಿತ್ಥಾ’’ತಿ ಸಬ್ಬೇಸಂ ಓವಾದಂ ಅದಾಸಿ. ಅಥ ನಂ ರಾಜಾ ಆಹ – ‘‘ಅಹಂ, ಭನ್ತೇ, ತುಮ್ಹೇಸು ಚ ದೇವಿಯಾ ಚ ಅಪರಜ್ಝನ್ತೋ ಇಮೇ ನಿಸ್ಸಾಯ ಏತೇಸಂ ಕಥಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಏತಂ ಪಾಪಕಮ್ಮಂ ಕರಿಂ, ಇಮೇ ಪಞ್ಚಪಿ ಮಾರೇಮೀ’’ತಿ. ನ ಲಬ್ಭಾ, ಮಹಾರಾಜ, ಏವಂ ಕಾತುನ್ತಿ. ತೇನ ಹಿ ತೇಸಂ ಹತ್ಥಪಾದೇ ಛೇದಾಪೇಮೀತಿ. ಇದಮ್ಪಿ ನ ಲಬ್ಭಾ ಕಾತುನ್ತಿ. ರಾಜಾ ‘‘ಸಾಧು, ಭನ್ತೇ’’ತಿ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿತ್ವಾ ತೇ ಸಬ್ಬಸಂಹರಣೇ ಕತ್ವಾ ಪಞ್ಚಚೂಳಾಕರಣಗದ್ದೂಲಬನ್ಧನಗೋಮಯಾಸಿಞ್ಚನೇಹಿ ಅವಮಾನೇತ್ವಾ ರಟ್ಠಾ ಪಬ್ಬಾಜೇಸಿ. ಬೋಧಿಸತ್ತೋ ತತ್ಥ ಕತಿಪಾಹಂ ವಸಿತ್ವಾ ‘‘ಅಪ್ಪಮತ್ತೋ ಹೋಹೀ’’ತಿ ರಾಜಾನಂ ಓವದಿತ್ವಾ ಹಿಮವನ್ತಂಯೇವ ಗನ್ತ್ವಾ ಝಾನಾಭಿಞ್ಞಾ ನಿಬ್ಬತ್ತೇತ್ವಾ ಯಾವಜೀವಂ ಬ್ರಹ್ಮವಿಹಾರೇ ಭಾವೇತ್ವಾ ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕೂಪಗೋ ಅಹೋಸಿ.

ಸತ್ಥಾ ಇಮಂ ದೇಸನಂ ಆಹರಿತ್ವಾ ‘‘ನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಇದಾನೇವ, ಪುಬ್ಬೇಪಿ ತಥಾಗತೋ ಪಞ್ಞವಾಯೇವ ಪರಪ್ಪವಾದಪ್ಪಮದ್ದನೋಯೇವಾ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಜಾತಕಂ ಸಮೋಧಾನೇಸಿ ‘‘ತದಾ ಪಞ್ಚ ದಿಟ್ಠಿಗತಿಕಾ ಪೂರಣಕಸ್ಸಪಮಕ್ಖಲಿಗೋಸಾಲಪಕುಧಕಚ್ಚಾನಅಜಿತಕೇಸಕಮ್ಬಲನಿಗಣ್ಠನಾಟಪುತ್ತಾ ಅಹೇಸುಂ, ಪಿಙ್ಗಲಸುನಖೋ ಆನನ್ದೋ, ಮಹಾಬೋಧಿಪರಿಬ್ಬಾಜಕೋ ಪನ ಅಹಮೇವ ಅಹೋಸಿ’’ನ್ತಿ.

ಮಹಾಬೋಧಿಜಾತಕವಣ್ಣನಾ ತತಿಯಾ.

ಜಾತಕುದ್ದಾನಂ –

ಸನಿಳೀನಿಕಮವ್ಹಯನೋ ಪಠಮೋ, ದುತಿಯೋ ಪನ ಸಉಮ್ಮದನ್ತಿವರೋ;

ತತಿಯೋ ಪನ ಬೋಧಿಸಿರೀವ್ಹಯನೋ, ಕಥಿತಾ ಪನ ತೀಣಿ ಜಿನೇನ ಸುಭಾತಿ.

ಪಣ್ಣಾಸನಿಪಾತವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ.

೧೯. ಸಟ್ಠಿನಿಪಾತೋ

[೫೨೯] ೧. ಸೋಣಕಜಾತಕವಣ್ಣನಾ

ಕಸ್ಸ ಸುತ್ವಾ ಸತಂ ದಮ್ಮೀತಿ ಇದಂ ಸತ್ಥಾ ಜೇತವನೇ ವಿಹರನ್ತೋ ನೇಕ್ಖಮ್ಮಪಾರಮಿಂ ಆರಬ್ಭ ಕಥೇಸಿ. ತದಾ ಹಿ ಭಗವಾ ಧಮ್ಮಸಭಾಯಂ ನೇಕ್ಖಮ್ಮಪಾರಮಿಂ ವಣ್ಣಯನ್ತಾನಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಮಜ್ಝೇ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ‘‘ನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಇದಾನೇವ, ಪುಬ್ಬೇಪಿ ತಥಾಗತೋ ಮಹಾಭಿನಿಕ್ಖಮನಂ ನಿಕ್ಖನ್ತೋಯೇವಾ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಅತೀತಂ ಆಹರಿ.

ಅತೀತೇ ರಾಜಗಹೇ ಮಗಧರಾಜಾ ನಾಮ ರಜ್ಜಂ ಕಾರೇಸಿ. ಬೋಧಿಸತ್ತೋ ತಸ್ಸ ಅಗ್ಗಮಹೇಸಿಯಾ ಕುಚ್ಛಿಸ್ಮಿಂ ನಿಬ್ಬತ್ತಿ, ನಾಮಗ್ಗಹಣದಿವಸೇ ಚಸ್ಸ ‘‘ಅರಿನ್ದಮಕುಮಾರೋ’’ತಿ ನಾಮಂ ಕರಿಂಸು. ತಸ್ಸ ಜಾತದಿವಸೇಯೇವ ಪುರೋಹಿತಸ್ಸಪಿ ಪುತ್ತೋ ಜಾಯಿ, ‘‘ಸೋಣಕಕುಮಾರೋ’’ತಿಸ್ಸ ನಾಮಂ ಕರಿಂಸು. ತೇ ಉಭೋಪಿ ಏಕತೋವ ವಡ್ಢಿತ್ವಾ ವಯಪ್ಪತ್ತಾ ಉತ್ತಮರೂಪಧರಾ ರೂಪೇನ ನಿಬ್ಬಿಸೇಸಾ ಹುತ್ವಾ ತಕ್ಕಸಿಲಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಉಗ್ಗಹಿತಸಿಪ್ಪಾ ತತೋ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ‘‘ಸಬ್ಬಸಮಯಸಿಪ್ಪಞ್ಚ ದೇಸಚಾರಿತ್ತಞ್ಚ ಜಾನಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ಅನುಪುಬ್ಬೇನ ಚಾರಿಕಂ ಚರನ್ತಾ ಬಾರಾಣಸಿಂ ಪತ್ವಾ ರಾಜುಯ್ಯಾನೇ ವಸಿತ್ವಾ ಪುನದಿವಸೇ ನಗರಂ ಪವಿಸಿಂಸು. ತಂ ದಿವಸಞ್ಚ ಏಕಚ್ಚೇ ಮನುಸ್ಸಾ ‘‘ಬ್ರಾಹ್ಮಣವಾಚನಕಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ಪಾಯಾಸಂ ಪಟಿಯಾದೇತ್ವಾ ಆಸನಾನಿ ಪಞ್ಞಾಪೇತ್ವಾ ಆಗಚ್ಛನ್ತೇ ತೇ ಕುಮಾರೇ ದಿಸ್ವಾ ಘರಂ ಪವೇಸೇತ್ವಾ ಪಞ್ಞತ್ತಾಸನೇ ನಿಸೀದಾಪೇಸುಂ. ತತ್ಥ ಬೋಧಿಸತ್ತಸ್ಸ ಪಞ್ಞತ್ತಾಸನೇ ಸುದ್ಧವತ್ಥಂ ಅತ್ಥತಂ ಅಹೋಸಿ, ಸೋಣಕಸ್ಸ ರತ್ತಕಮ್ಬಲಂ. ಸೋ ತಂ ನಿಮಿತ್ತಂ ದಿಸ್ವಾವ ‘‘ಅಜ್ಜ ಮೇ ಪಿಯಸಹಾಯೋ ಅರಿನ್ದಮಕುಮಾರೋ ಬಾರಾಣಸಿರಾಜಾ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ಮಯ್ಹಂ ಪನ ಸೇನಾಪತಿಟ್ಠಾನಂ ದಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಅಞ್ಞಾಸಿ. ತೇ ಉಭೋಪಿ ಕತಭತ್ತಕಿಚ್ಚಾ ಉಯ್ಯಾನಮೇವ ಅಗಮಂಸು.

ತದಾ ಬಾರಾಣಸಿರಞ್ಞೋ ಕಾಲಕತಸ್ಸ ಸತ್ತಮೋ ದಿವಸೋ ಹೋತಿ, ಅಪುತ್ತಕಂ ರಾಜಕುಲಂ. ಅಮಚ್ಚಾದಯೋ ಪಾತೋವ ಸಸೀಸಂ ನ್ಹಾತಾ ಸನ್ನಿಪತಿತ್ವಾ ‘‘ರಜ್ಜಾರಹಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕಂ ಗಮಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಫುಸ್ಸರಥಂ ಯೋಜೇತ್ವಾ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇಸುಂ. ಸೋ ನಗರಾ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ಅನುಪುಬ್ಬೇನ ರಾಜುಯ್ಯಾನಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಉಯ್ಯಾನದ್ವಾರೇ ನಿವತ್ತಿತ್ವಾ ಆರೋಹಣಸಜ್ಜೋ ಹುತ್ವಾ ಅಟ್ಠಾಸಿ. ಬೋಧಿಸತ್ತೋ ಮಙ್ಗಲಸಿಲಾಪಟ್ಟೇಸಸೀಸಂ ಪಾರುಪಿತ್ವಾ ನಿಪಜ್ಜಿ, ಸೋಣಕಕುಮಾರೋ ತಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕೇ ನಿಸೀದಿ. ಸೋ ತೂರಿಯಸದ್ದಂ ಸುತ್ವಾ ‘‘ಅರಿನ್ದಮಸ್ಸ ಫುಸ್ಸರಥೋ ಆಗಚ್ಛತಿ, ಅಜ್ಜೇಸ ರಾಜಾ ಹುತ್ವಾ ಮಮ ಸೇನಾಪತಿಟ್ಠಾನಂ ದಸ್ಸತಿ, ನ ಖೋ ಪನ ಮಯ್ಹಂ ಇಸ್ಸರಿಯೇನತ್ಥೋ, ಏತಸ್ಮಿಂ ಗತೇ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ಪಬ್ಬಜಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತೇ ಪಟಿಚ್ಛನ್ನೇ ಅಟ್ಠಾಸಿ. ಪುರೋಹಿತೋ ಉಯ್ಯಾನಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ಮಹಾಸತ್ತಂ ನಿಪನ್ನಕಂ ದಿಸ್ವಾ ತೂರಿಯಾನಿ ಪಗ್ಗಣ್ಹಾಪೇಸಿ. ಮಹಾಸತ್ತೋ ಪಬುಜ್ಝಿತ್ವಾ ಪರಿವತ್ತಿತ್ವಾ ಥೋಕಂ ನಿಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ಉಟ್ಠಾಯ ಸಿಲಾಪಟ್ಟೇ ಪಲ್ಲಙ್ಕೇನ ನಿಸೀದಿ. ಅಥ ನಂ ಪುರೋಹಿತೋ ಅಞ್ಜಲಿಂ ಪಗ್ಗಣ್ಹಿತ್ವಾ ಆಹ – ‘‘ರಜ್ಜಂ ತೇ, ದೇವ, ಪಾಪುಣಾತೀ’’ತಿ. ‘‘ಕಿಂ ಅಪುತ್ತಕಂ ರಾಜಕುಲ’’ನ್ತಿ? ‘‘ಏವಂ, ದೇವಾ’’ತಿ. ‘‘ತೇನ ಹಿ ಸಾಧೂ’’ತಿ. ಅಥ ನಂ ತೇ ತತ್ಥೇವ ಅಭಿಸಿಞ್ಚಿತ್ವಾ ರಥಂ ಆರೋಪೇತ್ವಾ ಮಹನ್ತೇನ ಪರಿವಾರೇನ ನಗರಂ ಪವೇಸೇಸುಂ. ಸೋ ನಗರಂ ಪದಕ್ಖಿಣಂ ಕತ್ವಾ ಪಾಸಾದಂ ಅಭಿರೂಹಿ. ಸೋ ಯಸಮಹನ್ತತಾಯ ಸೋಣಕಕುಮಾರಂ ನ ಸರಿ.

ಸೋಪಿ ತಸ್ಮಿಂ ನಗರಂ ಪವಿಟ್ಠೇ ಪಚ್ಛಾ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಸಿಲಾಪಟ್ಟೇ ನಿಸೀದಿ. ಅಥಸ್ಸ ಪುರತೋ ಬನ್ಧನಾ ಪವುತ್ತಂ ಸಾಲರುಕ್ಖತೋ ಪಣ್ಡುಪಲಾಸಂ ಪತಿ. ಸೋ ತಂ ದಿಸ್ವಾವ ‘‘ಯಥೇವೇತಂ, ತಥಾ ಮಮಪಿ ಸರೀರಂ ಜರಂ ಪತ್ವಾ ಪತಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಅನಿಚ್ಚಾದಿವಸೇನ ವಿಪಸ್ಸನಂ ಪಟ್ಠಪೇತ್ವಾ ಪಚ್ಚೇಕಬೋಧಿಂ ಪಾಪುಣಿ. ತಂಖಣಞ್ಞೇವಸ್ಸ ಗಿಹಿಲಿಙ್ಗಂ ಅನ್ತರಧಾಯಿ, ಪಬ್ಬಜಿತಲಿಙ್ಗಂ ಪಾತುರಹೋಸಿ. ಸೋ ‘‘ನತ್ಥಿ ದಾನಿ ಪುನಬ್ಭವೋ’’ತಿ ಉದಾನಂ ಉದಾನೇನ್ತೋ ನನ್ದಮೂಲಕಪಬ್ಭಾರಂ ಅಗಮಾಸಿ. ಮಹಾಸತ್ತೋಪಿ ಚತ್ತಾಲೀಸಮತ್ತಾನಂ ಸಂವಚ್ಛರಾನಂ ಅಚ್ಚಯೇನ ಸರಿತ್ವಾ ‘‘ಕಹಂ ನು ಖೋ ಮೇ ಸಹಾಯೋ ಸೋಣಕೋ’’ತಿ ಸೋಣಕಂ ಪುನಪ್ಪುನಂ ಸರನ್ತೋಪಿ ‘‘ಮಯಾ ಸುತೋ ವಾ ದಿಟ್ಠೋ ವಾ’’ತಿ ವತ್ತಾರಂ ಅಲಭಿತ್ವಾ ಅಲಙ್ಕತಮಹಾತಲೇ ರಾಜಪಲ್ಲಙ್ಕೇ ನಿಸಿನ್ನೋ ಗನ್ಧಬ್ಬನಾಟಕನಚ್ಚಗೀತಾದೀಹಿ ಪರಿವುತೋ ಸಮ್ಪತ್ತಿಮನುಭವನ್ತೋ ‘‘ಯೋ ಮೇ ಕಸ್ಸಚಿ ಸನ್ತಿಕೇ ಸುತ್ವಾ ‘ಅಸುಕಟ್ಠಾನೇ ನಾಮ ಸೋಣಕೋ ವಸತೀ’ತಿ ಆಚಿಕ್ಖಿಸ್ಸತಿ, ತಸ್ಸ ಸತಂ ದಸ್ಸಾಮಿ, ಯೋ ಮೇ ಸಾಮಂ ದಿಸ್ವಾ ಆರೋಚೇಸ್ಸತಿ, ತಸ್ಸ ಸಹಸ್ಸ’’ನ್ತಿ ಏಕಂ ಉದಾನಂ ಅಭಿಸಙ್ಖರಿತ್ವಾ ಗೀತವಸೇನ ಉದಾನೇನ್ತೋ ಪಠಮಂ ಗಾಥಮಾಹ –

‘‘ಕಸ್ಸ ಸುತ್ವಾ ಸತಂ ದಮ್ಮಿ, ಸಹಸ್ಸಂ ದಿಟ್ಠ ಸೋಣಕಂ;

ಕೋ ಮೇ ಸೋಣಕಮಕ್ಖಾತಿ, ಸಹಾಯಂ ಪಂಸುಕೀಳಿತ’’ನ್ತಿ.

ಅಥಸ್ಸ ಮುಖತೋ ಲುಞ್ಚನ್ತೀ ವಿಯ ಗಹೇತ್ವಾ ಏಕಾ ನಾಟಕೀತ್ಥೀ ತಂ ಗಾಯಿ. ಅಥಞ್ಞಾ ಅಥಞ್ಞಾತಿ ‘‘ಅಮ್ಹಾಕಂ ರಞ್ಞೋ ಪಿಯಗೀತ’’ನ್ತಿ ಸಬ್ಬಾ ಓರೋಧಾ ಗಾಯಿಂಸು. ಅನುಕ್ಕಮೇನ ನಗರವಾಸಿನೋಪಿ ಜಾನಪದಾಪಿ ತಮೇವ ಗೀತಂ ಗಾಯಿಂಸು. ರಾಜಾಪಿ ಪುನಪ್ಪುನಂ ತಮೇವ ಗೀತಂ ಗಾಯತಿ. ಪಣ್ಣಾಸಮತ್ತಾನಂ ಸಂವಚ್ಛರಾನಂ ಅಚ್ಚಯೇನ ಪನಸ್ಸ ಬಹೂ ಪುತ್ತಧೀತರೋ ಅಹೇಸುಂ, ಜೇಟ್ಠಪುತ್ತೋ ದೀಘಾವುಕುಮಾರೋ ನಾಮ ಅಹೋಸಿ. ತದಾ ಸೋಣಕಪಚ್ಚೇಕಬುದ್ಧೋ ‘‘ಅರಿನ್ದಮರಾಜಾ ಮಂ ದಟ್ಠುಕಾಮೋ, ಅಹಂ ತತ್ಥ ಗನ್ತ್ವಾ ಕಾಮೇಸು ಆದೀನವಂ ನೇಕ್ಖಮ್ಮೇ ಚಾನಿಸಂಸಂ ಕಥೇತ್ವಾ ಪಬ್ಬಜ್ಜನಾಕಾರಂ ಕರೋಮೀ’’ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ಇದ್ಧಿಯಾ ಆಕಾಸೇನಾಗನ್ತ್ವಾ ಉಯ್ಯಾನೇ ನಿಸೀದಿ. ತದಾ ಏಕೋ ಸತ್ತವಸ್ಸಿಕೋ ಪಞ್ಚಚೂಳಕಕುಮಾರಕೋ ಮಾತರಾ ಪಹಿತೋ ಗನ್ತ್ವಾ ಉಯ್ಯಾನವನೇ ದಾರೂನಿ ಉದ್ಧರನ್ತೋ ಪುನಪ್ಪುನಂ ತಮೇವ ಗೀತಂ ಗಾಯಿ. ಅಥ ನಂ ಸೋ ಪಕ್ಕೋಸಿತ್ವಾ ‘‘ಕುಮಾರಕ, ತ್ವಂ ಅಞ್ಞಂ ಅಗಾಯಿತ್ವಾ ಏಕಮೇವ ಗೀತಂ ಗಾಯಸಿ, ಕಿಂ ಅಞ್ಞಂ ನ ಜಾನಾಸೀ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿ. ‘‘ಜಾನಾಮಿ, ಭನ್ತೇ, ಅಮ್ಹಾಕಂ ಪನ ರಞ್ಞೋ ಇದಮೇವ ಪಿಯಂ, ತೇನ ನಂ ಪುನ್ನಪ್ಪುನಂ ಗಾಯಾಮೀ’’ತಿ. ‘‘ಏತಸ್ಸ ಪನ ತೇ ಗೀತಸ್ಸ ಪಟಿಗೀತಂ ಗಾಯನ್ತೋ ಕೋಚಿ ದಿಟ್ಠಪುಬ್ಬೋ’’ತಿ. ‘‘ನ ದಿಟ್ಠಪುಬ್ಬೋ, ಭನ್ತೇ’’ತಿ. ‘‘ಅಹಂ ತಂ ಸಿಕ್ಖಾಪೇಸ್ಸಾಮಿ, ಸಕ್ಖಿಸ್ಸಸಿ ರಞ್ಞೋ ಸನ್ತಿಕಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಪಟಿಗೀತಂ ಗಾಯಿತು’’ನ್ತಿ. ‘‘ಆಮ, ಭನ್ತೇ’’ತಿ. ಅಥಸ್ಸ ಸೋ ಪಟಿಗೀತಂ ಆಚಿಕ್ಖನ್ತೋ ‘‘ಮಯ್ಹಂ ಸುತ್ವಾ’’ತಿಆದಿಮಾಹ. ಉಗ್ಗಣ್ಹಾಪೇತ್ವಾ ಚ ಪನ ತಂ ಉಯ್ಯೋಜೇಸಿ – ‘‘ಗಚ್ಛ, ಕುಮಾರಕ, ಇಮಂ ಪಟಿಗೀತಂ ರಞ್ಞಾ ಸದ್ಧಿಂ ಗಾಯಾಹಿ, ರಾಜಾ ತೇ ಮಹನ್ತಂ ಇಸ್ಸರಿಯಂ ದಸ್ಸತಿ, ಕಿಂ ತೇ ದಾರೂಹಿ, ವೇಗೇನ ಯಾಹೀ’’ತಿ.

ಸೋ ‘‘ಸಾಧೂ’’ತಿ ತಂ ಪಟಿಗೀತಂ ಉಗ್ಗಣ್ಹಿತ್ವಾ ವನ್ದಿತ್ವಾ, ‘‘ಭನ್ತೇ, ಯಾವಾಹಂ ರಾಜಾನಂ ಆನೇಮಿ, ತಾವ ಇಧೇವ ಹೋಥಾ’’ತಿ ವತ್ವಾ ವೇಗೇನ ಮಾತು ಸನ್ತಿಕಂ ಗನ್ತ್ವಾ, ‘‘ಅಮ್ಮ, ಖಿಪ್ಪಂ ಮಂ ನ್ಹಾಪೇತ್ವಾ ಅಲಙ್ಕರೋಥ, ಅಜ್ಜ ತಂ ದಲಿದ್ದಭಾವತೋ ಮೋಚೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ನ್ಹಾತಮಣ್ಡಿತೋ ರಾಜದ್ವಾರಂ ಗನ್ತ್ವಾ ‘‘ಅಯ್ಯ ದೋವಾರಿಕ, ‘ಏಕೋ ದಾರಕೋ ತುಮ್ಹೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಪಟಿಗೀತಂ ಗಾಯಿಸ್ಸಾಮೀತಿ ಆಗನ್ತ್ವಾ ದ್ವಾರೇ ಠಿತೋ’ತಿ ರಞ್ಞೋ ಅರೋಚೇಹೀ’’ತಿ ಆಹ. ಸೋ ವೇಗೇನ ಗನ್ತ್ವಾ ರಞ್ಞೋ ಆರೋಚೇಸಿ. ರಾಜಾ ‘‘ಆಗಚ್ಛತೂ’’ತಿ ಪಕ್ಕೋಸಾಪೇತ್ವಾ, ‘‘ತಾತ, ತ್ವಂ ಮಯಾ ಸದ್ಧಿಂ ಪಟಿಗೀತಂ ಗಾಯಿಸ್ಸಸೀ’’ತಿ ಆಹ. ‘‘ಆಮ, ದೇವಾ’’ತಿ. ‘‘ತೇನ ಹಿ ಗಾಯಸ್ಸೂ’’ತಿ. ‘‘ದೇವ, ಇಮಸ್ಮಿಂ ಠಾನೇ ನ ಗಾಯಾಮಿ, ನಗರೇ ಪನ ಭೇರಿಂ ಚರಾಪೇತ್ವಾ ಮಹಾಜನಂ ಸನ್ನಿಪಾತಾಪೇಥ, ಮಹಾಜನಮಜ್ಝೇ ಗಾಯಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ. ರಾಜಾ ತಥಾ ಕಾರೇತ್ವಾ ಅಲಙ್ಕತಮಣ್ಡಪೇ ಪಲ್ಲಙ್ಕಮಜ್ಝೇ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ತಸ್ಸಾನುರೂಪಂ ಆಸನಂ ದಾಪೇತ್ವಾ ‘‘ಇದಾನಿ ತವ ಗೀತಂ ಗಾಯಸ್ಸೂ’’ತಿ ಆಹ. ‘‘ದೇವ, ತುಮ್ಹೇ ತಾವ ಗಾಯಥ, ಅಥಾಹಂ ಪಟಿಗೀತಂ ಗಾಯಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ. ತತೋ ರಾಜಾ ಪಠಮಂ ಗಾಯನ್ತೋ ಗಾಥಮಾಹ –

೧.

‘‘ಕಸ್ಸ ಸುತ್ವಾ ಸತಂ ದಮ್ಮಿ, ಸಹಸ್ಸಂ ದಿಟ್ಠ ಸೋಣಕಂ;

ಸೋ ಮೇ ಸೋಣಕಮಕ್ಖಾತಿ, ಸಹಾಯಂ ಪಂಸುಕೀಳಿತ’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ಸುತ್ವಾತಿ ‘‘ಅಸುಕಟ್ಠಾನೇ ನಾಮ ತೇ ಪಿಯಸಹಾಯೋ ಸೋಣಕೋ ವಸತೀ’’ತಿ ತಸ್ಸ ವಸನಟ್ಠಾನಂ ಸುತ್ವಾ ಆರೋಚೇನ್ತಸ್ಸ ಕಸ್ಸ ಸತಂ ದಮ್ಮಿ. ದಿಟ್ಠಾತಿ ‘‘ಅಸುಕಟ್ಠಾನೇ ನಾಮ ಮಯಾ ದಿಟ್ಠೋ’’ತಿ ದಿಸ್ವಾ ಆರೋಚೇನ್ತಸ್ಸ ಕಸ್ಸ ಸಹಸ್ಸಂ ದಮ್ಮೀತಿ.

ಏವಂ ರಞ್ಞಾ ಪಠಮಂ ಉದಾನಗಾಥಾಯ ಗೀತಾಯ ಪಞ್ಚಚೂಳಕದಾರಕೇನ ಪಟಿಗೀತಭಾವಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಸತ್ಥಾ ಅಭಿಸಮ್ಬುದ್ಧೋ ಹುತ್ವಾ ದೀಯಡ್ಢಗಾಥಾ ಅಭಾಸಿ –

೨.

‘‘ಅಥಬ್ರವೀ ಮಾಣವಕೋ, ದಹರೋ ಪಞ್ಚಚೂಳಕೋ;

ಮಯ್ಹಂ ಸುತ್ವಾ ಸತಂ ದೇಹಿ, ಸಹಸ್ಸಂ ದಿಟ್ಠ ಸೋಣಕಂ;

ಅಹಂ ತೇ ಸೋಣಕಕ್ಖಿಸ್ಸಂ, ಸಹಾಯಂ ಪಂಸುಕೀಳಿತ’’ನ್ತಿ.

ತೇನ ವುತ್ತಗಾಥಾಯ ಪನ ಅಯಮತ್ಥೋ – ಮಹಾರಾಜ, ಯಂ ತ್ವಂ ‘‘ಸುತ್ವಾ ಆರೋಚೇನ್ತಸ್ಸ ಸತಂ ದಮ್ಮೀ’’ತಿ ವದಸಿ, ತಮ್ಪಿ ಮಮೇವ ದೇಹಿ, ಯಂ ‘‘ದಿಸ್ವಾ ಆರೋಚೇನ್ತಸ್ಸ ಸಹಸ್ಸಂ ದಮ್ಮೀ’’ತಿ ವದಸಿ, ತಮ್ಪಿ ಮಯ್ಹಮೇವ ದೇಹಿ, ಅಹಂ ತೇ ಪಿಯಸಹಾಯಂ ಇದಾನೇವ ಪಚ್ಚಕ್ಖತೋವ ‘‘ಅಯಂ ಸೋಣಕೋ’’ತಿ ಆಚಿಕ್ಖಿಸ್ಸನ್ತಿ.

ಇತೋ ಪರಂ ಸುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಾ ಸಮ್ಬುದ್ಧಗಾಥಾ ಪಾಳಿನಯೇನೇವ ವೇದಿತಬ್ಬಾ –

೩.

‘‘ಕತಮಸ್ಮಿಂ ಸೋ ಜನಪದೇ, ರಟ್ಠೇಸು ನಿಗಮೇಸು ಚ;

ಕತ್ಥ ಸೋಣಕಮದ್ದಕ್ಖಿ, ತಂ ಮೇ ಅಕ್ಖಾಹಿ ಪುಚ್ಛಿತೋ.

೪.

‘‘ತವೇವ ದೇವ ವಿಜಿತೇ, ತವೇವುಯ್ಯಾನಭೂಮಿಯಂ;

ಉಜುವಂಸಾ ಮಹಾಸಾಲಾ, ನೀಲೋಭಾಸಾ ಮನೋರಮಾ.

೫.

‘‘ತಿಟ್ಠನ್ತಿ ಮೇಘಸಮಾನಾ, ರಮ್ಮಾ ಅಞ್ಞೋಞ್ಞನಿಸ್ಸಿತಾ;

ತೇಸಂ ಮೂಲಮ್ಹಿ ಸೋಣಕೋ, ಝಾಯತೀ ಅನುಪಾದನೋ;

ಉಪಾದಾನೇಸು ಲೋಕೇಸು, ಡಯ್ಹಮಾನೇಸು ನಿಬ್ಬುತೋ.

೬.

‘‘ತತೋ ಚ ರಾಜಾ ಪಾಯಾಸಿ, ಸೇನಾಯ ಚತುರಙ್ಗಿಯಾ;

ಕಾರಾಪೇತ್ವಾ ಸಮಂ ಮಗ್ಗಂ, ಅಗಮಾ ಯೇನ ಸೋಣಕೋ.

೭.

‘‘ಉಯ್ಯಾನಭೂಮಿಂ ಗನ್ತ್ವಾನ, ವಿಚರನ್ತೋ ಬ್ರಹಾವನೇ;

ಆಸೀನಂ ಸೋಣಕಂ ದಕ್ಖಿ, ಡಯ್ಹಮಾನೇಸು ನಿಬ್ಬುತ’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ಉಜುವಂಸಾತಿ ಉಜುಕ್ಖನ್ಧಾ. ಮಹಾಸಾಲಾತಿ ಮಹಾರುಕ್ಖಾ. ಮೇಘಸಮಾನಾತಿ ನೀಲಮೇಘಸದಿಸಾ. ರಮ್ಮಾತಿ ರಮಣೀಯಾ. ಅಞ್ಞೋಞ್ಞನಿಸ್ಸಿತಾತಿ ಸಾಖಾಹಿ ಸಾಖಂ, ಮೂಲೇನ ಮೂಲಂ ಸಂಸಿಬ್ಬಿತ್ವಾ ಠಿತಾ. ತೇಸನ್ತಿ ತೇಸಂ ಏವರೂಪಾನಂ ತವ ಉಯ್ಯಾನವನೇ ಸಾಲಾನಂ ಹೇಟ್ಠಾ. ಝಾಯತೀತಿ ಲಕ್ಖಣೂಪನಿಜ್ಝಾನಆರಮ್ಮಣೂಪನಿಜ್ಝಾನಸಙ್ಖಾತೇಹಿ ಝಾನೇಹಿ ಝಾಯತಿ. ಅನುಪಾದನೋತಿ ಕಾಮುಪಾದಾನಾದಿವಿರಹಿತೋ. ಡಯ್ಹಮಾನೇಸೂತಿ ಏಕಾದಸಹಿ ಅಗ್ಗೀಹಿ ಡಯ್ಹಮಾನೇಸು ಸತ್ತೇಸು. ನಿಬ್ಬುತೋತಿ ತೇ ಅಗ್ಗೀ ನಿಬ್ಬಾಪೇತ್ವಾ ಸೀತಲೇನ ಹದಯೇನ ಝಾಯಮಾನೋ ತವ ಉಯ್ಯಾನೇ ಮಙ್ಗಲಸಾಲರುಕ್ಖಮೂಲೇ ಸಿಲಾಪಟ್ಟೇ ನಿಸಿನ್ನೋ ಏಸ ತೇ ಸಹಾಯೋ ಕಞ್ಚನಪಟಿಮಾ ವಿಯ ಸೋಭಮಾನೋ ಪಟಿಮಾನೇತೀತಿ. ತತೋ ಚಾತಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ತತೋ ಸೋ ಅರಿನ್ದಮೋ ರಾಜಾ ತಸ್ಸ ವಚನಂ ಸುತ್ವಾವ ‘‘ಸೋಣಕಪಚ್ಚೇಕಬುದ್ಧಂ ಪಸ್ಸಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಚತುರಙ್ಗಿನಿಯಾ ಸೇನಾಯ ಪಾಯಾಸಿ ನಿಕ್ಖಮಿ. ವಿಚರನ್ತೋತಿ ಉಜುಕಮೇವ ಅಗನ್ತ್ವಾ ತಸ್ಮಿಂ ಮಹನ್ತೇ ವನಸಣ್ಡೇ ವಿಚರನ್ತೋ ತಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕಂ ಗನ್ತ್ವಾ ತಂ ಆಸೀನಂ ಅದ್ದಕ್ಖಿ.

ಸೋ ತಂ ಅವನ್ದಿತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಕಿಲೇಸಾಭಿರತತ್ತಾ ತಂ ‘‘ಕಪಣೋ’’ತಿ ಮಞ್ಞಮಾನೋ ಇಮಂ ಗಾಥಮಾಹ –

೮.

‘‘ಕಪಣೋ ವತಯಂ ಭಿಕ್ಖು, ಮುಣ್ಡೋ ಸಙ್ಘಾಟಿಪಾರುತೋ;

ಅಮಾತಿಕೋ ಅಪಿತಿಕೋ, ರುಕ್ಖಮೂಲಸ್ಮಿ ಝಾಯತೀ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಝಾಯತೀತಿ ನಿಮ್ಮಾತಿಕೋ ನಿಪ್ಪಿತಿಕೋ ಕಾರುಞ್ಞಪ್ಪತ್ತೋ ಝಾಯತಿ.

೯.

‘‘ಇಮಂ ವಾಕ್ಯಂ ನಿಸಾಮೇತ್ವಾ, ಸೋಣಕೋ ಏತದಬ್ರವಿ;

ನ ರಾಜ ಕಪಣೋ ಹೋತಿ, ಧಮ್ಮಂ ಕಾಯೇನ ಫಸ್ಸಯಂ.

೧೦.

‘‘ಯೋ ಚ ಧಮ್ಮಂ ನಿರಂಕತ್ವಾ, ಅಧಮ್ಮಮನುವತ್ತತಿ;

ಸ ರಾಜ ಕಪಣೋ ಹೋತಿ, ಪಾಪೋ ಪಾಪಪರಾಯಣೋ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಇಮನ್ತಿ ತಸ್ಸ ಕಿಲೇಸಾಭಿರತಸ್ಸ ಪಬ್ಬಜ್ಜಂ ಅರೋಚೇನ್ತಸ್ಸ ಇಮಂ ಪಬ್ಬಜ್ಜಾಗರಹವಚನಂ ಸುತ್ವಾ. ಏತದಬ್ರವೀತಿ ಪಬ್ಬಜ್ಜಾಯ ಗುಣಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಏತಂ ಅಬ್ರವಿ. ಫಸ್ಸಯನ್ತಿ ಫಸ್ಸಯನ್ತೋ ಯೇನ ಅರಿಯಮಗ್ಗಧಮ್ಮೋ ನಾಮಕಾಯೇನ ಫಸ್ಸಿತೋ, ಸೋ ಕಪಣೋ ನಾಮ ನ ಹೋತೀತಿ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಏವಮಾಹ. ನಿರಂಕತ್ವಾತಿ ಅತ್ತಭಾವತೋ ನೀಹರಿತ್ವಾ. ಪಾಪೋ ಪಾಪಪರಾಯಣೋತಿ ಸಯಂ ಪಾಪಾನಂ ಕರಣೇನ ಪಾಪೋ, ಅಞ್ಞೇಸಮ್ಪಿ ಕರೋನ್ತಾನಂ ಪತಿಟ್ಠಾಭಾವೇನ ಪಾಪಪರಾಯಣೋತಿ.

ಏವಂ ಸೋ ಬೋಧಿಸತ್ತಂ ಗರಹಿ. ಸೋ ಅತ್ತನೋ ಗರಹಿತಭಾವಂ ಅಜಾನನ್ತೋ ವಿಯ ಹುತ್ವಾ ನಾಮಗೋತ್ತಂ ಕಥೇತ್ವಾ ತೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಪಟಿಸನ್ಥಾರಂ ಕರೋನ್ತೋ ಗಾಥಮಾಹ –

೧೧.

‘‘ಅರಿನ್ದಮೋತಿ ಮೇ ನಾಮಂ, ಕಾಸಿರಾಜಾತಿ ಮಂ ವಿದೂ;

ಕಚ್ಚಿ ಭೋತೋ ಸುಖಸ್ಸೇಯ್ಯಾ, ಇಧ ಪತ್ತಸ್ಸ ಸೋಣಕಾ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಕಚ್ಚೀತಿ ಅಮ್ಹಾಕಂ ತಾವ ನ ಕಿಞ್ಚಿ ಅಫಾಸುಕಂ, ಭೋತೋ ಪನ ಕಚ್ಚಿ ಇಧ ಪತ್ತಸ್ಸ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಉಯ್ಯಾನೇ ವಸತೋ ಸುಖವಿಹಾರೋತಿ ಪುಚ್ಛತಿ.

ಅಥ ನಂ ಪಚ್ಚೇಕಬುದ್ಧೋ, ‘‘ಮಹಾರಾಜ, ನ ಕೇವಲಂ ಇಧ, ಅಞ್ಞತ್ರಾಪಿ ವಸನ್ತಸ್ಸ ಮೇ ಅಸುಖಂ ನಾಮ ನತ್ಥೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ತಸ್ಸ ಸಮಣಭದ್ರಗಾಥಾಯೋ ನಾಮ ಆರಭಿ –

೧೨.

‘‘ಸದಾಪಿ ಭದ್ರಮಧನಸ್ಸ, ಅನಾಗಾರಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ;

ನ ತೇಸಂ ಕೋಟ್ಠೇ ಓಪೇನ್ತಿ, ನ ಕುಮ್ಭಿಂ ನ ಕಳೋಪಿಯಂ;

ಪರನಿಟ್ಠಿತಮೇಸಾನಾ, ತೇನ ಯಾಪೇನ್ತಿ ಸುಬ್ಬತಾ.

೧೩.

‘‘ದುತಿಯಮ್ಪಿ ಭದ್ರಮಧನಸ್ಸ, ಅನಾಗಾರಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ;

ಅನವಜ್ಜಪಿಣ್ಡೋ ಭೋತ್ತಬ್ಬೋ, ನ ಚ ಕೋಚೂಪರೋಧತಿ.

೧೪.

‘‘ತತಿಯಮ್ಪಿ ಭದ್ರಮಧನಸ್ಸ, ಅನಾಗಾರಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ;

ನಿಬ್ಬುತೋ ಪಿಣ್ಡೋ ಭೋತ್ತಬ್ಬೋ, ನ ಚ ಕೋಚೂಪರೋಧತಿ.

೧೫.

‘‘ಚತುತ್ಥಮ್ಪಿ ಭದ್ರಮಧನಸ್ಸ, ಅನಾಗಾರಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ;

ಮುತ್ತಸ್ಸ ರಟ್ಠೇ ಚರತೋ, ಸಙ್ಗೋ ಯಸ್ಸ ನ ವಿಜ್ಜತಿ.

೧೬.

‘‘ಪಞ್ಚಮಮ್ಪಿ ಭದ್ರಮಧನಸ್ಸ, ಅನಾಗಾರಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ;

ನಗರಮ್ಹಿ ಡಯ್ಹಮಾನಮ್ಹಿ, ನಾಸ್ಸ ಕಿಞ್ಚಿ ಅಡಯ್ಹಥ.

೧೭.

‘‘ಛಟ್ಠಮ್ಪಿ ಭದ್ರಮಧನಸ್ಸ, ಅನಾಗಾರಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ;

ರಟ್ಠೇ ವಿಲುಮ್ಪಮಾನಮ್ಹಿ, ನಾಸ್ಸ ಕಿಞ್ಚಿ ಅಹೀರಥ.

೧೮.

‘‘ಸತ್ತಮಮ್ಪಿ ಭದ್ರಮಧನಸ್ಸ, ಅನಾಗಾರಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ;

ಚೋರೇಹಿ ರಕ್ಖಿತಂ ಮಗ್ಗಂ, ಯೇ ಚಞ್ಞೇ ಪರಿಪನ್ಥಿಕಾ;

ಪತ್ತಚೀವರಮಾದಾಯ, ಸೋತ್ಥಿಂ ಗಚ್ಛತಿ ಸುಬ್ಬತೋ.

೧೯.

‘‘ಅಟ್ಠಮಮ್ಪಿ ಭದ್ರಮಧನಸ್ಸ, ಅನಾಗಾರಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ;

ಯಂ ಯಂ ದಿಸಂ ಪಕ್ಕಮತಿ, ಅನಪೇಕ್ಖೋವ ಗಚ್ಛತೀ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಅನಾಗಾರಸ್ಸಾತಿ, ಮಹಾರಾಜ, ಘರಾವಾಸಂ ಪಹಾಯ ಅನಾಗಾರಿಯಭಾವಂ ಪತ್ತಸ್ಸ ಅಧನಸ್ಸ ಅಕಿಞ್ಚನಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಸಬ್ಬಕಾಲಂ ಭದ್ರಮೇವ. ನ ತೇಸನ್ತಿ, ಮಹಾರಾಜ, ತೇಸಂ ಅಧನಾನಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ನ ಕೋಟ್ಠಾಗಾರೇ ಧನಧಞ್ಞಾನಿ ಓಪೇನ್ತಿ, ನ ಕುಮ್ಭಿಯಂ, ನ ಪಚ್ಛಿಯಂ, ತೇ ಪನ ಸುಬ್ಬತಾ ಪರನಿಟ್ಠಿತಂ ಪರೇಸಂ ಘರೇ ಪಕ್ಕಂ ಆಹಾರಂ ಸಙ್ಘಾಟಿಂ ಪಾರುಪಿತ್ವಾ ಕಪಾಲಮಾದಾಯ ಘರಪಟಿಪಾಟಿಯಾ ಏಸಾನಾ ಪರಿಯೇಸನ್ತಾ ತೇನ ತತೋ ಲದ್ಧೇನ ಪಿಣ್ಡೇನ ತಂ ಆಹಾರಂ ನವನ್ನಂ ಪಾಟಿಕುಲ್ಯಾನಂ ವಸೇನ ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಿತ್ವಾ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತ್ವಾ ಜೀವಿತವುತ್ತಿಂ ಯಾಪೇನ್ತಿ.

ಅನವಜ್ಜಪಿಣ್ಡೋ ಭೋತ್ತಬ್ಬೋತಿ ವೇಜ್ಜಕಮ್ಮಾದಿಕಾಯ ಅನೇಸನಾಯ ವಾ ಕುಹನಾ ಲಪನಾ ನೇಮಿತ್ತಿಕತಾ ನಿಪ್ಪೇಸಿಕತಾ ಲಾಭೇನ ಲಾಭಂ ನಿಜಿಗೀಸನತಾತಿ ಏವರೂಪೇನ ಮಿಚ್ಛಾಜೀವೇನ ವಾ ಉಪ್ಪಾದಿತಾ ಚತ್ತಾರೋ ಪಚ್ಚಯಾ, ಧಮ್ಮೇನ ಉಪ್ಪಾದಿತಾಪಿ ಅಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಿತ್ವಾ ಪರಿಭುತ್ತಾ ಸಾವಜ್ಜಪಿಣ್ಡೋ ನಾಮ. ಅನೇಸನಂ ಪನ ಪಹಾಯ ಮಿಚ್ಛಾಜೀವಂ ವಜ್ಜೇತ್ವಾ ಧಮ್ಮೇನ ಸಮೇನ ಉಪ್ಪಾದಿತಾ ‘‘ಪಟಿಸಙ್ಖಾ ಯೋನಿಸೋ ಚೀವರಂ ಪಟಿಸೇವಾಮೀ’’ತಿ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಿತ್ವಾ ಪರಿಭುತ್ತಾ ಅನವಜ್ಜಪಿಣ್ಡೋ ನಾಮ. ಯೇನ ಏವರೂಪೋ ಅನವಜ್ಜಪಿಣ್ಡೋ ಭೋತ್ತಬ್ಬೋ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬೋ, ಯಞ್ಚ ಏವರೂಪಂ ಅನವಜ್ಜಂ ಪಿಣ್ಡಂ ಭುಞ್ಜಮಾನಾನಂ ಪಚ್ಚಯೇ ನಿಸ್ಸಾಯ ಕೋಚಿ ಅಪ್ಪಮತ್ತಕೋಪಿ ಕಿಲೇಸೋ ನ ಉಪರೋಧತಿ ನ ಪೀಳೇತಿ, ತಸ್ಸ ದುತಿಯಮ್ಪಿ ಭದ್ರಂ ಅಧನಸ್ಸ ಅನಾಗಾರಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ.

ನಿಬ್ಬುತೋತಿ ಪುಥುಜ್ಜನಭಿಕ್ಖುನೋ ಧಮ್ಮೇನ ಉಪ್ಪನ್ನಪಿಣ್ಡೋಪಿ ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಿತ್ವಾ ಪರಿಭುಞ್ಜಿಯಮಾನೋ ನಿಬ್ಬುತಪಿಣ್ಡೋ ನಾಮ, ಏಕನ್ತತೋ ಪನ ಖೀಣಾಸವಸ್ಸ ಪಿಣ್ಡೋವ ನಿಬ್ಬುತಪಿಣ್ಡೋ ನಾಮ. ಕಿಂಕಾರಣಾ? ಸೋ ಹಿ ಥೇಯ್ಯಪರಿಭೋಗೋ, ಇಣಪರಿಭೋಗೋ, ದಾಯಜ್ಜಪರಿಭೋಗೋ, ಸಾಮಿಪರಿಭೋಗೋತಿ ಇಮೇಸು ಚತೂಸು ಪರಿಭೋಗೇಸು ಸಾಮಿಪರಿಭೋಗವಸೇನ ತಂ ಭುಞ್ಜತಿ, ತಣ್ಹಾದಾಸಬ್ಯಂ ಅತೀತೋ ಸಾಮೀ ಹುತ್ವಾ ಪರಿಭುಞ್ಜತಿ, ನ ತಂ ತಪ್ಪಚ್ಚಯಾ ಕೋಚಿ ಅಪ್ಪಮತ್ತಕೋಪಿ ಕಿಲೇಸೋ ಉಪರೋಧತಿ.

ಮುತ್ತಸ್ಸ ರಟ್ಠೇ ಚರತೋತಿ ಉಪಟ್ಠಾಕಕುಲಾದೀಸು ಅಲಗ್ಗಮಾನಸಸ್ಸ ಛಿನ್ನವಲಾಹಕಸ್ಸ ವಿಯ ರಾಹುಮುಖಾ ಪಮುತ್ತಸ್ಸ ವಿಮಲಚನ್ದಮಣ್ಡಲಸ್ಸ ವಿಯ ಚ ಯಸ್ಸ ಗಾಮನಿಗಮಾದೀಸು ಚರನ್ತಸ್ಸ ರಾಗಸಙ್ಗಾದೀಸು ಏಕೋಪಿ ಸಙ್ಗೋ ನತ್ಥಿ. ಏಕಚ್ಚೋ ಹಿ ಕುಲೇಹಿ ಸಂಸಟ್ಠೋ ವಿಹರತಿ ಸಹಸೋಕೀ ಸಹನನ್ದೀ, ಏಕಚ್ಚೋ ಮಾತಾಪಿತೂಸುಪಿ ಅಲಗ್ಗಮಾನಸೋ ವಿಚರತಿ ಕೋರುನಗರಗಾಮವಾಸೀ ದಹರೋ ವಿಯ, ಏವರೂಪಸ್ಸ ಪುಥುಜ್ಜನಸ್ಸಪಿ ಭದ್ರಮೇವ.

ನಾಸ್ಸ ಕಿಞ್ಚೀತಿ ಯೋ ಹಿ ಬಹುಪರಿಕ್ಖಾರೋ ಹೋತಿ, ಸೋ ‘‘ಮಾ ಮೇ ಚೋರಾ ಪರಿಕ್ಖಾರೇ ಹರಿಂಸೂ’’ತಿ ಅತಿರೇಕಾನಿ ಚ ಚೀವರಾದೀನಿ ಅನ್ತೋನಗರೇ ಉಪಟ್ಠಾಕಕುಲೇ ನಿಕ್ಖಿಪತಿ, ಅಥ ನಗರಮ್ಹಿ ಡಯ್ಹಮಾನೇ ‘‘ಅಸುಕಕುಲೇ ನಾಮ ಅಗ್ಗಿ ಉಟ್ಠಿತೋ’’ತಿ ಸುತ್ವಾ ಸೋಚತಿ ಕಿಲಮತಿ, ಏವರೂಪಸ್ಸ ಭದ್ರಂ ನಾಮ ನತ್ಥಿ. ಯೋ ಪನ, ಮಹಾರಾಜ, ಸಕುಣವತ್ತಂ ಪೂರೇತಿ, ಕಾಯಪಟಿಬದ್ಧಪರಿಕ್ಖಾರೋವ ಹೋತಿ, ತಸ್ಸ ತಾದಿಸಸ್ಸ ನ ಕಿಞ್ಚಿ ಅಡಯ್ಹಥ, ತೇನಸ್ಸ ಪಞ್ಚಮಮ್ಪಿ ಭದ್ರಮೇವ.

ವಿಲುಮ್ಪಮಾನಮ್ಹೀತಿ ವಿಲುಪ್ಪಮಾನಮ್ಹಿ, ಅಯಮೇವ ವಾ ಪಾಠೋ. ಅಹೀರಥಾತಿ ಯಥಾ ಪಬ್ಬತಗಹನಾದೀಹಿ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ರಟ್ಠಂ ವಿಲುಮ್ಪಮಾನೇಸು ಚೋರೇಸು ಬಹುಪರಿಕ್ಖಾರಸ್ಸ ಅನ್ತೋಗಾಮೇ ಠಪಿತಂ ವಿಲುಮ್ಪತಿ ಹರತಿ, ತಥಾ ಯಸ್ಸ ಅಧನಸ್ಸ ಕಾಯಪಟಿಬದ್ಧಪರಿಕ್ಖಾರಸ್ಸ ನ ಕಿಞ್ಚಿ ಅಹೀರಥ ತಸ್ಸ ಛಟ್ಠಮ್ಪಿ ಭದ್ರಮೇವ.

ಯೇ ಚಞ್ಞೇ ಪರಿಪನ್ಥಿಕಾತಿ ಯೇ ಚ ಅಞ್ಞೇಪಿ ತೇಸು ತೇಸು ಠಾನೇಸು ಸುಙ್ಕಗಹಣತ್ಥಾಯ ಠಪಿತಾ ಪರಿಪನ್ಥಿಕಾ, ತೇಹಿ ಚ ರಕ್ಖಿತಂ. ಪತ್ತಚೀವರನ್ತಿ ಚೋರಾನಂ ಅನುಪಕಾರಂ ಸುಙ್ಕಿಕಾನಂ ಅಸುಙ್ಕಾರಹಂ ಮತ್ತಿಕಾಪತ್ತಞ್ಚೇವ ಕತದಳ್ಹೀಕಮ್ಮಪರಿಭಣ್ಡಂ ಪಂಸುಕೂಲಚೀವರಞ್ಚ ಅಪ್ಪಗ್ಘಾನಿ ಕಾಯಬನ್ಧನಪರಿಸ್ಸಾವನಸೂಚಿವಾಸಿಪತ್ತತ್ಥವಿಕಾನಿ ಚಾತಿ ಸಬ್ಬೇಪಿ ಅಟ್ಠ ಪರಿಕ್ಖಾರೇ ಕಾಯಪಟಿಬದ್ಧೇ ಕತ್ವಾ ಮಗ್ಗಪ್ಪಟಿಪನ್ನೋ ಕೇನಚಿ ಅವಿಹೇಠಿಯಮಾನೋ ಸೋತ್ಥಿಂ ಗಚ್ಛತಿ. ಸುಬ್ಬತೋತಿ ಲೋಭನೀಯಾನಿ ಹಿ ಚೀವರಾದೀನಿ ದಿಸ್ವಾ ಚೋರಾ ಹರನ್ತಿ, ಸುಙ್ಕಿಕಾಪಿ ‘‘ಕಿಂ ನು ಖೋ ಏತಸ್ಸ ಹತ್ಥೇ’’ತಿ ಪತ್ತತ್ಥವಿಕಾದೀನಿ ಸೋಧೇನ್ತಿ, ಸುಬ್ಬತೋ ಪನ ಸಲ್ಲಹುಕವುತ್ತಿ ತೇಸಂ ಪಸ್ಸನ್ತಾನಞ್ಞೇವ ಸೋತ್ಥಿಂ ಗಚ್ಛತಿ, ತೇನಸ್ಸ ಸತ್ತಮಮ್ಪಿ ಭದ್ರಮೇವ.

ಅನಪೇಕ್ಖೋವ ಗಚ್ಛತೀತಿ ಕಾಯಪಟಿಬದ್ಧತೋ ಅತಿರೇಕಸ್ಸ ವಿಹಾರೇ ಪಟಿಸಾಮಿತಸ್ಸ ಕಸ್ಸಚಿ ಪರಿಕ್ಖಾರಸ್ಸ ಅಭಾವಾ ವಸನಟ್ಠಾನಂ ನಿವತ್ತಿತ್ವಾಪಿ ನ ಓಲೋಕೇತಿ. ಯಂ ಯಂ ದಿಸಂ ಗನ್ತುಕಾಮೋ ಹೋತಿ, ತಂ ತಂ ಗಚ್ಛನ್ತೋ ಅನಪೇಕ್ಖೋವ ಗಚ್ಛತಿ ಅನುರಾಧಪುರಾ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ಥೂಪಾರಾಮೇ ಪಬ್ಬಜಿತಾನಂ ದ್ವಿನ್ನಂ ಕುಲಪುತ್ತಾನಂ ವುಡ್ಢತರೋ ವಿಯ.

ಇತಿ ಸೋಣಕಪಚ್ಚೇಕಬುದ್ಧೋ ಅಟ್ಠ ಸಮಣಭದ್ರಕಾನಿ ಕಥೇಸಿ. ತತೋ ಉತ್ತರಿಂ ಪನ ಸತಮ್ಪಿ ಸಹಸ್ಸಮ್ಪಿ ಅಪರಿಮಾಣಾನಿ ಸಮಣಭದ್ರಕಾನಿ ಏಸ ಕಥೇತುಂ ಸಮತ್ಥೋಯೇವ. ರಾಜಾ ಪನ ಕಾಮಾಭಿರತತ್ತಾ ತಸ್ಸ ಕಥಂ ಪಚ್ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ‘‘ಮಯ್ಹಂ ಸಮಣಭದ್ರಕೇಹಿ ಅತ್ಥೋ ನತ್ಥೀ’’ತಿ ಅತ್ತನೋ ಕಾಮಾಧಿಮುತ್ತತಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಆಹ –

೨೦.

‘‘ಬಹೂನಿ ಸಮಣಭದ್ರಾನಿ, ಯೇ ತ್ವಂ ಭಿಕ್ಖು ಪಸಂಸಸಿ;

ಅಹಞ್ಚ ಗಿದ್ಧೋ ಕಾಮೇಸು, ಕಥಂ ಕಾಹಾಮಿ ಸೋಣಕ.

೨೧.

‘‘ಪಿಯಾ ಮೇ ಮಾನುಸಾ ಕಾಮಾ, ಅಥೋ ದಿಬ್ಯಾಪಿ ಮೇ ಪಿಯಾ;

ಅಥ ಕೇನ ನು ವಣ್ಣೇನ, ಉಭೋ ಲೋಕೇ ಲಭಾಮಸೇ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ವಣ್ಣೇನಾತಿ ಕಾರಣೇನ.

ಅಥ ನಂ ಪಚ್ಚೇಕಬುದ್ಧೋ ಆಹ –

೨೨.

‘‘ಕಾಮೇ ಗಿದ್ಧಾ ಕಾಮರತಾ, ಕಾಮೇಸು ಅಧಿಮುಚ್ಚಿತಾ;

ನರಾ ಪಾಪಾನಿ ಕತ್ವಾನ, ಉಪಪಜ್ಜನ್ತಿ ದುಗ್ಗತಿಂ.

೨೩.

‘‘ಯೇ ಚ ಕಾಮೇ ಪಹನ್ತ್ವಾನ, ನಿಕ್ಖನ್ತಾ ಅಕುತೋಭಯಾ;

ಏಕೋದಿಭಾವಾಧಿಗತಾ, ನ ತೇ ಗಚ್ಛನ್ತಿ ದುಗ್ಗತಿಂ.

೨೪.

‘‘ಉಪಮಂ ತೇ ಕರಿಸ್ಸಾಮಿ, ತಂ ಸುಣೋಹಿ ಅರಿನ್ದಮ;

ಉಪಮಾಯ ಮಿಧೇಕಚ್ಚೇ, ಅತ್ಥಂ ಜಾನನ್ತಿ ಪಣ್ಡಿತಾ.

೨೫.

‘‘ಗಙ್ಗಾಯ ಕುಣಪಂ ದಿಸ್ವಾ, ವುಯ್ಹಮಾನಂ ಮಹಣ್ಣವೇ;

ವಾಯಸೋ ಸಮಚಿನ್ತೇಸಿ, ಅಪ್ಪಪಞ್ಞೋ ಅಚೇತಸೋ.

೨೬.

‘‘ಯಾನಞ್ಚ ವತಿದಂ ಲದ್ಧಂ, ಭಕ್ಖೋ ಚಾಯಂ ಅನಪ್ಪಕೋ;

ತತ್ಥ ರತ್ತಿಂ ತತ್ಥ ದಿವಾ, ತತ್ಥೇವ ನಿರತೋ ಮನೋ.

೨೭.

‘‘ಖಾದಂ ನಾಗಸ್ಸ ಮಂಸಾನಿ, ಪಿವಂ ಭಾಗೀರಥೋದಕಂ;

ಸಮ್ಪಸ್ಸಂ ವನಚೇತ್ಯಾನಿ, ನ ಪಲೇತ್ಥ ವಿಹಙ್ಗಮೋ.

೨೮.

‘‘ತಞ್ಚ ಓತರಣೀ ಗಙ್ಗಾ, ಪಮತ್ತಂ ಕುಣಪೇ ರತಂ;

ಸಮುದ್ದಂ ಅಜ್ಝಗಾಹಾಸಿ, ಅಗತೀ ಯತ್ಥ ಪಕ್ಖಿನಂ.

೨೯.

‘‘ಸೋ ಚ ಭಕ್ಖಪರಿಕ್ಖೀಣೋ, ಉದಪತ್ವಾ ವಿಹಙ್ಗಮೋ;

ನ ಪಚ್ಛತೋ ನ ಪುರತೋ, ನುತ್ತರಂ ನೋಪಿ ದಕ್ಖಿಣಂ.

೩೦.

‘‘ದೀಪಂ ಸೋ ನಜ್ಝಗಾಗಞ್ಛಿ, ಅಗತೀ ಯತ್ಥ ಪಕ್ಖಿನಂ;

ಸೋ ಚ ತತ್ಥೇವ ಪಾಪತ್ಥ, ಯಥಾ ದುಬ್ಬಲಕೋ ತಥಾ.

೩೧.

‘‘ತಞ್ಚ ಸಾಮುದ್ದಿಕಾ ಮಚ್ಛಾ, ಕುಮ್ಭೀಲಾ ಮಕರಾ ಸುಸೂ;

ಪಸಯ್ಹಕಾರಾ ಖಾದಿಂಸು, ಫನ್ದಮಾನಂ ವಿಪಕ್ಖಕಂ.

೩೨.

‘‘ಏವಮೇವ ತುವಂ ರಾಜ, ಯೇ ಚಞ್ಞೇ ಕಾಮಭೋಗಿನೋ;

ಗಿದ್ಧಾ ಚೇ ನ ವಮಿಸ್ಸನ್ತಿ, ಕಾಕಪಞ್ಞಾವ ತೇ ವಿದೂ.

೩೩.

‘‘ಏಸಾ ತೇ ಉಪಮಾ ರಾಜ, ಅತ್ಥಸನ್ದಸ್ಸನೀ ಕತಾ;

ತ್ವಞ್ಚ ಪಞ್ಞಾಯಸೇ ತೇನ, ಯದಿ ಕಾಹಸಿ ವಾ ನ ವಾ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಪಾಪಾನೀತಿ, ಮಹಾರಾಜ, ತ್ವಂ ಕಾಮಗಿದ್ಧೋ, ನರಾ ಚ ಕಾಮೇ ನಿಸ್ಸಾಯ ಕಾಯದುಚ್ಚರಿತಾದೀನಿ ಪಾಪಾನಿ ಕತ್ವಾ ಯತ್ಥ ಸುಪಿನನ್ತೇಪಿ ದಿಬ್ಬಾ ಚ ಮಾನುಸಿಕಾ ಚ ಕಾಮಾ ನ ಲಬ್ಭನ್ತಿ, ತಂ ದುಗ್ಗತಿಂ ಉಪಪಜ್ಜನ್ತೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ಪಹನ್ತ್ವಾನಾತಿ ಖೇಳಪಿಣ್ಡಂ ವಿಯ ಪಹಾಯ. ಅಕುತೋಭಯಾತಿ ರಾಗಾದೀಸು ಕುತೋಚಿ ಅನಾಗತಭಯಾ. ಏಕೋದಿಭಾವಾಧಿಗತಾತಿ ಏಕೋದಿಭಾವಂ ಏಕವಿಹಾರಿಕತಂ ಅಧಿಗತಾ. ನ ತೇತಿ ತೇ ಏವರೂಪಾ ಪಬ್ಬಜಿತಾ ದುಗ್ಗತಿಂ ನ ಗಚ್ಛನ್ತಿ.

ಉಪಮಂ ತೇತಿ, ಮಹಾರಾಜ, ದಿಬ್ಬಮಾನುಸಕೇ ಕಾಮೇ ಪತ್ಥೇನ್ತಸ್ಸ ಹತ್ಥಿಕುಣಪೇ ಪಟಿಬದ್ಧಕಾಕಸದಿಸಸ್ಸ ತವ ಏಕಂ ಉಪಮಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮಿ, ತಂ ಸುಣೋಹೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ಕುಣಪನ್ತಿ ಹತ್ಥಿಕಳೇವರಂ. ಮಹಣ್ಣವೇತಿ ಗಮ್ಭೀರಪುಥುಲೇ ಉದಕೇ. ಏಕೋ ಕಿರ ಮಹಾವಾರಣೋ ಗಙ್ಗಾತೀರೇ ಚರನ್ತೋ ಗಙ್ಗಾಯಂ ಪತಿತ್ವಾ ಉತ್ತರಿತುಂ ಅಸಕ್ಕೇನ್ತೋ ತತ್ಥೇವ ಮತೋ ಗಙ್ಗಾಯ ವುಯ್ಹಿ, ತಂ ಸನ್ಧಾಯೇತಂ ವುತ್ತಂ. ವಾಯಸೋತಿ ಆಕಾಸೇನ ಗಚ್ಛನ್ತೋ ಏಕೋ ಕಾಕೋ. ಯಾನಞ್ಚ ವತಿದನ್ತಿ ಸೋ ಏವಂ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ತತ್ಥ ನಿಲೀಯಿತ್ವಾ ‘‘ಇದಂ ಮಯಾ ಹತ್ಥಿಯಾನಂ ಲದ್ಧಂ, ಏತ್ಥ ನಿಲೀನೋ ಸುಖಂ ಚರಿಸ್ಸಾಮಿ, ಅಯಮೇವ ಚ ಮೇ ಅನಪ್ಪಕೋ ಭಕ್ಖೋ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ಇದಾನಿ ಮಯಾ ಅಞ್ಞತ್ಥ ಗನ್ತುಂ ನ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ಸನ್ನಿಟ್ಠಾನಮಕಾಸಿ. ತತ್ಥ ರತ್ತಿನ್ತಿ ತತ್ಥ ರತ್ತಿಞ್ಚ ದಿವಾ ಚ ತತ್ಥೇವ ಮನೋ ಅಭಿರತೋ ಅಹೋಸಿ. ನ ಪಲೇತ್ಥಾತಿ ನ ಉಪ್ಪತಿತ್ವಾ ಪಕ್ಕಾಮಿ.

ಓತರಣೀತಿ ಸಮುದ್ದಾಭಿಮುಖೀ ಓತರಮಾನಾ. ‘‘ಓಹಾರಿಣೀ’’ತಿಪಿ ಪಾಠೋ, ಸಾ ಸಮುದ್ದಾಭಿಮುಖೀ ಅವಹಾರಿಣೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ಅಗತೀ ಯತ್ಥಾತಿ ಸಮುದ್ದಮಜ್ಝಂ ಸನ್ಧಾಯಾಹ. ಭಕ್ಖಪರಿಕ್ಖೀಣೋತಿ ಪರಿಕ್ಖೀಣಭಕ್ಖೋ. ಉದಪತ್ವಾತಿ ಖೀಣೇ ಚಮ್ಮೇ ಚ ಮಂಸೇ ಚ ಅಟ್ಠಿಸಙ್ಘಾತೋ ಊಮಿವೇಗೇನ ಭಿನ್ನೋ ಉದಕೇ ನಿಮುಜ್ಜಿ. ಅಥ ಸೋ ಕಾಕೋ ಉದಕೇ ಪತಿಟ್ಠಾತುಂ ಅಸಕ್ಕೋನ್ತೋ ಉಪ್ಪತಿ, ಏವಂ ಉಪ್ಪತಿತ್ವಾತಿ ಅತ್ಥೋ. ಅಗತೀ ಯತ್ಥ ಪಕ್ಖಿನನ್ತಿ ಯಸ್ಮಿಂ ಸಮುದ್ದಮಜ್ಝೇ ಪಕ್ಖೀನಂ ಅಗತಿ, ತತ್ಥ ಸೋ ಏವಂ ಉಪ್ಪತಿತೋ ಪಚ್ಛಿಮಂ ದಿಸಂ ಗನ್ತ್ವಾ ತತ್ಥ ಪತಿಟ್ಠಂ ಅಲಭಿತ್ವಾ ಪುರತ್ಥಿಮಂ, ತತೋ ಉತ್ತರಂ, ತತೋ ದಕ್ಖಿಣನ್ತಿ ಚತಸ್ಸೋಪಿ ದಿಸಾ ಗನ್ತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಪತಿಟ್ಠಾನಂ ನ ಅಜ್ಝಗಾ ನಾಗಞ್ಛೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ಅಥ ವಾ ವಾಯಸೋ ಏವಂ ಉಪ್ಪತಿತ್ವಾ ಪಚ್ಛಿಮಾದೀಸು ಏಕೇಕಂ ದಿಸಂ ಆಗಞ್ಛಿ, ದೀಪಂ ಪನ ನಜ್ಝಾಗಮಾತಿ ಏವಮೇತ್ಥ ಅತ್ಥೋ ದಟ್ಠಬ್ಬೋ. ಪಾಪತ್ಥಾತಿ ಪಪತಿತೋ. ಯಥಾ ದುಬ್ಬಲಕೋತಿ ಯಥಾ ದುಬ್ಬಲಕೋ ಪತೇಯ್ಯ, ತಥೇವ ಪತಿತೋ. ಸುಸೂತಿ ಸುಸುನಾಮಕಾ ಚಣ್ಡಮಚ್ಛಾ. ಪಸಯ್ಹಕಾರಾತಿ ಅನಿಚ್ಛಮಾನಕಂಯೇವ ಬಲಕ್ಕಾರೇನ. ವಿಪಕ್ಖಕನ್ತಿ ವಿದ್ಧಸ್ತಪಕ್ಖಕಂ.

ಗಿದ್ಧಾ ಚೇ ನ ವಮಿಸ್ಸನ್ತೀತಿ ಯದಿ ಗಿದ್ಧಾ ಹುತ್ವಾ ಕಾಮೇ ನ ವಮಿಸ್ಸನ್ತಿ, ನ ಛಡ್ಡೇಸ್ಸನ್ತಿ. ಕಾಕಪಞ್ಞಾವ ತೇತಿ ಕಾಕಸ್ಸ ಸಮಾನಪಞ್ಞಾ ಇತಿ ತೇ ಬುದ್ಧಾದಯೋ ಪಣ್ಡಿತಾ ವಿದೂ ವಿದನ್ತಿ, ಜಾನನ್ತೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ಅತ್ಥಸನ್ದಸ್ಸನೀತಿ ಅತ್ಥಪ್ಪಕಾಸಿಕಾ. ತ್ವಞ್ಚ ಪಞ್ಞಾಯಸೇತಿ ತ್ವಞ್ಚ ಪಞ್ಞಾಯಿಸ್ಸಸಿ. ಇದಂ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ – ಮಹಾರಾಜ, ಮಯಾ ಹಿತಕಾಮೇನ ತವ ಓವಾದೋ ದಿನ್ನೋ, ತಂ ಪನ ತ್ವಂ ಯದಿ ಕಾಹಸಿ, ದೇವಲೋಕೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿಸ್ಸಸಿ, ಯದಿ ನ ಕಾಹಸಿ, ಕಾಮಪಙ್ಕೇ ನಿಮುಗ್ಗೋ ಜೀವಿತಪರಿಯೋಸಾನೇ ನಿರಯೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿಸ್ಸಸೀತಿ ಏವಂ ತ್ವಮೇವ ತೇನ ಕಾರಣೇನ ವಾ ಅಕಾರಣೇನ ವಾ ಸಗ್ಗೇ ವಾ ನಿರಯೇ ವಾ ಪಞ್ಞಾಯಿಸ್ಸಸಿ. ಅಹಂ ಪನ ಸಬ್ಬಭವೇಹಿ ಮುತ್ತೋ ಅಪ್ಪಟಿಸನ್ಧಿಕೋತಿ.

ಇಮಂ ಪನ ಓವಾದಂ ದೇನ್ತೇನ ಪಚ್ಚೇಕಬುದ್ಧೇನ ನದೀ ದಸ್ಸಿತಾ, ತಾಯ ವುಯ್ಹಮಾನಂ ಹತ್ಥಿಕುಣಪಂ ದಸ್ಸಿತಂ, ಕುಣಪಖಾದಕೋ ಕಾಕೋ ದಸ್ಸಿತೋ, ತಸ್ಸ ಕುಣಪಂ ಖಾದಿತ್ವಾ ಪಾನೀಯಪಿವನಕಾಲೋ ದಸ್ಸಿತೋ, ರಮಣೀಯವನಸಣ್ಡದಸ್ಸನಕಾಲೋ ದಸ್ಸಿತೋ, ಕುಣಪಸ್ಸ ನದಿಯಾ ವುಯ್ಹಮಾನಸ್ಸ ಸಮುದ್ದಪವೇಸೋ ದಸ್ಸಿತೋ, ಸಮುದ್ದಮಜ್ಝೇ ಕಾಕಸ್ಸ ಹತ್ಥಿಕುಣಪೇ ಪತಿಟ್ಠಂ ಅಲಭಿತ್ವಾ ವಿನಾಸಂ ಪತ್ತಕಾಲೋ ದಸ್ಸಿತೋ. ತತ್ಥ ನದೀ ವಿಯ ಅನಮತಗ್ಗೋ ಸಂಸಾರೋ ದಟ್ಠಬ್ಬೋ, ನದಿಯಾ ವುಯ್ಹಮಾನಂ ಹತ್ಥಿಕುಣಪಂ ವಿಯ ಸಂಸಾರೇ ಪಞ್ಚ ಕಾಮಗುಣಾ, ಕಾಕೋ ವಿಯ ಬಾಲಪುಥುಜ್ಜನೋ, ಕಾಕಸ್ಸ ಕುಣಪಂ ಖಾದಿತ್ವಾ ಪಾನೀಯಪಿವನಕಾಲೋ ವಿಯ ಪುಥುಜ್ಜನಸ್ಸ ಕಾಮಗುಣೇ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಿಕಕಾಲೋ, ಕಾಕಸ್ಸ ಕುಣಪೇ ಲಗ್ಗಸ್ಸೇವ ರಮಣೀಯವನಸಣ್ಡದಸ್ಸನಂ ವಿಯ ಪುಥುಜ್ಜನಸ್ಸ ಕಾಮಗುಣೇಸು ಲಗ್ಗಸ್ಸೇವ ಸವನವಸೇನ ಅಟ್ಠತಿಂಸಾರಮ್ಮಣದಸ್ಸನಂ, ಕುಣಪೇ ಸಮುದ್ದಂ ಪವಿಟ್ಠೇ ಕಾಕಸ್ಸ ಪತಿಟ್ಠಂ ಲಭಿತುಂ ಅಸಕ್ಕೋನ್ತಸ್ಸ ವಿನಾಸಂ ಪತ್ತಕಾಲೋ ವಿಯ ಬಾಲಪುಥುಜ್ಜನಸ್ಸ ಕಾಮಗುಣಗಿದ್ಧಸ್ಸ ಪಾಪಪರಾಯಣಸ್ಸ ಕುಸಲಧಮ್ಮೇ ಪತಿಟ್ಠಂ ಲಭಿತುಂ ಅಸಕ್ಕೋನ್ತಸ್ಸ ಮಹಾನಿರಯೇ ಮಹಾವಿನಾಸಪತ್ತಿ ದಟ್ಠಬ್ಬಾತಿ.

ಏವಮಸ್ಸ ಸೋ ಇಮಾಯ ಉಪಮಾಯ ಓವಾದಂ ದತ್ವಾ ಇದಾನಿ ತಮೇವ ಓವಾದಂ ಥಿರಂ ಕತ್ವಾ ಪತಿಟ್ಠಪೇತುಂ ಗಾಥಮಾಹ –

೩೪.

‘‘ಏಕವಾಚಮ್ಪಿ ದ್ವಿವಾಚಂ, ಭಣೇಯ್ಯ ಅನುಕಮ್ಪಕೋ;

ತತುತ್ತರಿಂ ನ ಭಾಸೇಯ್ಯ, ದಾಸೋವಯ್ಯಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕೇ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ನ ಭಾಸೇಯ್ಯಾತಿ ವಚನಂ ಅಗ್ಗಣ್ಹನ್ತಸ್ಸ ಹಿ ತತೋ ಉತ್ತರಿಂ ಭಾಸಮಾನೋ ಸಾಮಿಕಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕೇ ದಾಸೋ ವಿಯ ಹೋತಿ. ದಾಸೋ ಹಿ ಸಾಮಿಕೇ ಕಥಂ ಗಣ್ಹನ್ತೇಪಿ ಅಗ್ಗಣ್ಹನ್ತೇಪಿ ಕಥೇತಿಯೇವ. ತೇನ ವುತ್ತಂ ‘‘ತತುತ್ತರಿಂ ನ ಭಾಸೇಯ್ಯಾ’’ತಿ.

೩೫.

‘‘ಇದಂ ವತ್ವಾನ ಪಕ್ಕಾಮಿ, ಸೋಣಕೋ ಅಮಿತಬುದ್ಧಿಮಾ;

ವೇಹಾಸೇ ಅನ್ತಲಿಕ್ಖಸ್ಮಿಂ, ಅನುಸಾಸಿತ್ವಾನ ಖತ್ತಿಯ’’ನ್ತಿ. –

ಅಯಂ ಅಭಿಸಮ್ಬುದ್ಧಗಾಥಾ.

ತತ್ಥ ಇದಂ ವತ್ವಾನಾತಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸೋ ಪಚ್ಚೇಕಬುದ್ಧೋ ಅಮಿತಾಯ ಲೋಕುತ್ತರಬುದ್ಧಿಯಾ ಅಮಿತಬುದ್ಧಿಮಾ ಇದಂ ವತ್ವಾ ಇದ್ಧಿಯಾ ಉಪ್ಪತಿತ್ವಾ ‘‘ಸಚೇ ಪಬ್ಬಜಿಸ್ಸಸಿ, ತವೇವ, ನೋ ಚೇ ಪಬ್ಬಜಿಸ್ಸಸಿ, ತವೇವ, ದಿನ್ನೋ ತೇ ಮಯಾ ಓವಾದೋ, ಅಪ್ಪಮತ್ತೋ ಹೋಹೀ’’ತಿ ಏವಂ ಅನುಸಾಸಿತ್ವಾನ ಖತ್ತಿಯಂ ಪಕ್ಕಾಮಿ.

ಬೋಧಿಸತ್ತೋಪಿ ತಂ ಆಕಾಸೇನ ಗಚ್ಛನ್ತಂ ಯಾವ ದಸ್ಸನಪಥಾ ಓಲೋಕೇನ್ತೋ ಠತ್ವಾ ತಸ್ಮಿಂ ಚಕ್ಖುಪಥೇ ಅತಿಕ್ಕನ್ತೇ ಸಂವೇಗಂ ಪಟಿಲಭಿತ್ವಾ ಚಿನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಅಯಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಹೀನಜಚ್ಚೋ ಸಮಾನೋ ಅಸಮ್ಭಿನ್ನೇ ಖತ್ತಿಯವಂಸೇ ಜಾತಸ್ಸ ಮಮ ಮತ್ಥಕೇ ಅತ್ತನೋ ಪಾದರಜಂ ಓಕಿರನ್ತೋ ಆಕಾಸಂ ಉಪ್ಪತಿತ್ವಾ ಗತೋ, ಮಯಾಪಿ ಅಜ್ಜೇವ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ಪಬ್ಬಜಿತುಂ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ. ಸೋ ರಜ್ಜಂ ನಿಯ್ಯಾದೇತ್ವಾ ಪಬ್ಬಜಿತುಕಾಮೋ ಗಾಥಾದ್ವಯಮಾಹ –

೩೬.

‘‘ಕೋ ನುಮೇ ರಾಜಕತ್ತಾರೋ, ಸುದ್ದಾ ವೇಯ್ಯತ್ತಮಾಗತಾ;

ರಜ್ಜಂ ನಿಯ್ಯಾದಯಿಸ್ಸಾಮಿ, ನಾಹಂ ರಜ್ಜೇನ ಮತ್ಥಿಕೋ.

೩೭.

‘‘ಅಜ್ಜೇವ ಪಬ್ಬಜಿಸ್ಸಾಮಿ, ಕೋ ಜಞ್ಞಾ ಮರಣಂ ಸುವೇ;

ಮಾಹಂ ಕಾಕೋವ ದುಮ್ಮೇಧೋ, ಕಾಮಾನಂ ವಸಮನ್ವಗ’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ಕೋ ನುಮೇತಿ ಕುಹಿಂ ನು ಇಮೇ. ರಾಜಕತ್ತಾರೋತಿ ಯೇ ರಾಜಾರಹಂ ಅಭಿಸಿಞ್ಚಿತ್ವಾ ರಾಜಾನಂ ಕರೋನ್ತಿ. ಸುದ್ದಾ ವೇಯ್ಯತ್ತಮಾಗತಾತಿ ಸುದ್ದಾ ಚ ಯೇ ಚ ಅಞ್ಞೇ ಬ್ಯತ್ತಭಾವಂ ಆಗತಾ ಮುಖಮಙ್ಗಲಿಕಾ. ರಜ್ಜೇನ ಮತ್ಥಿಕೋತಿ ರಜ್ಜೇನ ಅತ್ಥಿಕೋ. ಕೋ ಜಞ್ಞಾ ಮರಣಂ ಸುವೇತಿ ಮರಣಂ ಅಜ್ಜ ವಾ ಸುವೇ ವಾತಿ ಇದಂ ಕೋ ಜಾನಿತುಂ ಸಮತ್ಥೋ.

ಏವಂ ರಜ್ಜಂ ನಿಯ್ಯಾದೇನ್ತಸ್ಸ ಸುತ್ವಾ ಅಮಚ್ಚಾ ಆಹಂಸು –

೩೮.

‘‘ಅತ್ಥಿ ತೇ ದಹರೋ ಪುತ್ತೋ, ದೀಘಾವು ರಟ್ಠವಡ್ಢನೋ;

ತಂ ರಜ್ಜೇ ಅಭಿಸಿಞ್ಚಸ್ಸು, ಸೋ ನೋ ರಾಜಾ ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ.

ತತೋ ಪರಂ ರಞ್ಞಾ ವುತ್ತಗಾಥಮಾದಿಂ ಕತ್ವಾ ಉದಾನಸಮ್ಬನ್ಧಗಾಥಾ ಪಾಳಿನಯೇನೇವ ವೇದಿತಬ್ಬಾ –

೩೯.

‘‘ಖಿಪ್ಪಂ ಕುಮಾರಮಾನೇಥ, ದೀಘಾವುಂ ರಟ್ಠವಡ್ಢನಂ;

ತಂ ರಜ್ಜೇ ಅಭಿಸಿಞ್ಚಿಸ್ಸಂ, ಸೋ ವೋ ರಾಜಾ ಭವಿಸ್ಸತಿ.

೪೦.

‘‘ತತೋ ಕುಮಾರಮಾನೇಸುಂ, ದೀಘಾವುಂ ರಟ್ಠವಡ್ಢನಂ;

ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಆಲಪೀ ರಾಜಾ, ಏಕಪುತ್ತಂ ಮನೋರಮಂ.

೪೧.

‘‘ಸಟ್ಠಿ ಗಾಮಸಹಸ್ಸಾನಿ, ಪರಿಪುಣ್ಣಾನಿ ಸಬ್ಬಸೋ;

ತೇ ಪುತ್ತ ಪಟಿಪಜ್ಜಸು, ರಜ್ಜಂ ನಿಯ್ಯಾದಯಾಮಿ ತೇ.

೪೨.

‘‘ಅಜ್ಜೇವ ಪಬ್ಬಜಿಸ್ಸಾಮಿ, ಕೋ ಜಞ್ಞಾ ಮರಣಂ ಸುವೇ;

ಮಾಹಂ ಕಾಕೋ ವ ದುಮ್ಮೇಧೋ, ಕಾಮಾನಂ ವಸಮನ್ವಗಂ.

೪೩.

‘‘ಸಟ್ಠಿ ನಾಗಸಹಸ್ಸಾನಿ, ಸಬ್ಬಾಲಙ್ಕಾರಭೂಸಿತಾ;

ಸುವಣ್ಣಕಚ್ಛಾ ಮಾತಙ್ಗಾ, ಹೇಮಕಪ್ಪನವಾಸಸಾ.

೪೪.

‘‘ಆರೂಳ್ಹಾ ಗಾಮಣೀಯೇಭಿ, ತೋಮರಙ್ಕುಸಪಾಣಿಭಿ;

ತೇ ಪುತ್ತ ಪಟಿಪಜ್ಜಸ್ಸು, ರಜ್ಜಂ ನಿಯ್ಯಾದಯಾಮಿ ತೇ.

೪೫.

‘‘ಅಜ್ಜೇವ ಪಬ್ಬಜಿಸ್ಸಾಮಿ, ಕೋ ಜಞ್ಞಾ ಮರಣಂ ಸುವೇ;

ಮಾಹಂ ಕಾಕೋವ ದುಮ್ಮೇಧೋ, ಕಾಮಾನಂ ವಸಮನ್ವಗಂ.

೪೬.

‘‘ಸಟ್ಠಿ ಅಸ್ಸಸಹಸ್ಸಾನಿ, ಸಬ್ಬಾಲಙ್ಕಾರಭೂಸಿತಾ;

ಆಜಾನೀಯಾವ ಜಾತಿಯಾ, ಸಿನ್ಧವಾ ಸೀಘವಾಹಿನೋ.

೪೭.

‘‘ಆರೂಳ್ಹಾ ಗಾಮಣೀಯೇಭಿ, ಇಲ್ಲಿಯಾಚಾಪಧಾರಿಭಿ;

ತೇ ಪುತ್ತ ಪಟಿಪಜ್ಜಸ್ಸು, ರಜ್ಜಂ ನಿಯ್ಯಾದಯಾಮಿ ತೇ.

೪೮.

‘‘ಅಜ್ಜೇವ ಪಬ್ಬಜಿಸ್ಸಾಮಿ, ಕೋ ಜಞ್ಞಾ ಮರಣಂ ಸುವೇ;

ಮಾಹಂ ಕಾಕೋವ ದುಮ್ಮೇಧೋ, ಕಾಮಾನಂ ವಸಮನ್ವಗಂ.

೪೯.

‘‘ಸಟ್ಠಿ ರಥಸಹಸ್ಸಾನಿ, ಸನ್ನದ್ಧಾ ಉಸ್ಸಿತದ್ಧಜಾ;

ದೀಪಾ ಅಥೋಪಿ ವೇಯ್ಯಗ್ಘಾ, ಸಬ್ಬಾಲಙ್ಕಾರಭೂಸಿತಾ.

೫೦.

‘‘ಆರೂಳ್ಹಾ ಗಾಮಣೀಯೇಭಿ, ಚಾಪಹತ್ಥೇಹಿ ವಮ್ಮಿಭಿ;

ತೇ ಪುತ್ತ ಪಟಿಪಜ್ಜಸ್ಸು, ರಜ್ಜಂ ನಿಯ್ಯಾದಯಾಮಿ ತೇ.

೫೧.

‘‘ಅಜ್ಜೇವ ಪಬ್ಬಜಿಸ್ಸಾಮಿ, ಕೋ ಜಞ್ಞಾ ಮರಣಂ ಸುವೇ;

ಮಾಹಂ ಕಾಕೋವ ದುಮ್ಮೇಧೋ, ಕಾಮಾನಂ ವಸಮನ್ವಗಂ.

೫೨.

‘‘ಸಟ್ಠಿ ಧೇನುಸಹಸ್ಸಾನಿ, ರೋಹಞ್ಞಾ ಪುಙ್ಗವೂಸಭಾ;

ತಾ ಪುತ್ತ ಪಟಿಪಜ್ಜಸ್ಸು, ರಜ್ಜಂ ನಿಯ್ಯಾದಯಾಮಿ ತೇ.

೫೩.

‘‘ಅಜ್ಜೇವ ಪಬ್ಬಜಿಸ್ಸಾಮಿ, ಕೋ ಜಞ್ಞಾ ಮರಣಂ ಸುವೇ;

ಮಾಹಂ ಕಾಕೋವ ದುಮ್ಮೇಧೋ, ಕಾಮಾನಂ ವಸಮನ್ವಗಂ.

೫೪.

‘‘ಸೋಳಸಿತ್ಥಿಸಹಸ್ಸಾನಿ, ಸಬ್ಬಾಲಙ್ಕಾರಭೂಸಿತಾ;

ವಿಚಿತ್ರವತ್ಥಾಭರಣಾ, ಆಮುತ್ತಮಣಿಕುಣ್ಡಲಾ;

ತಾ ಪುತ್ತ ಪಟಿಪಜ್ಜಸ್ಸು, ರಜ್ಜಂ ನಿಯ್ಯಾದಯಾಮಿ ತೇ.

೫೫.

‘‘ಅಜ್ಜೇವ ಪಬ್ಬಜಿಸ್ಸಾಮಿ, ಕೋ ಜಞ್ಞಾ ಮರಣಂ ಸುವೇ;

ಮಾಹಂ ಕಾಕೋವ ದುಮ್ಮೇಧೋ, ಕಾಮಾನಂ ವಸಮನ್ವಗಂ.

೫೬.

‘‘ದಹರಸ್ಸೇವ ಮೇ ತಾತ, ಮಾತಾ ಮತಾತಿ ಮೇ ಸುತಂ;

ತಯಾ ವಿನಾ ಅಹಂ ತಾತ, ಜೀವಿತುಮ್ಪಿ ನ ಉಸ್ಸಹೇ.

೫೭.

‘‘ಯಥಾ ಆರಞ್ಞಕಂ ನಾಗಂ, ಪೋತೋ ಅನ್ವೇತಿ ಪಚ್ಛತೋ;

ಜೇಸ್ಸನ್ತಂ ಗಿರಿದುಗ್ಗೇಸು, ಸಮೇಸು ವಿಸಮೇಸು ಚ.

೫೮.

‘‘ಏವಂ ತಂ ಅನುಗಚ್ಛಾಮಿ, ಪತ್ತಮಾದಾಯ ಪಚ್ಛತೋ;

ಸುಭರೋ ತೇ ಭವಿಸ್ಸಾಮಿ, ನ ತೇ ಹೇಸ್ಸಾಮಿ ದುಬ್ಭರೋ.

೫೯.

‘‘ಯಥಾ ಸಾಮುದ್ದಿಕಂ ನಾವಂ, ವಾಣಿಜಾನಂ ಧನೇಸಿನಂ;

ವೋಹಾರೋ ತತ್ಥ ಗಣ್ಹೇಯ್ಯ, ವಾಣಿಜಾ ಬ್ಯಸನೀ ಸಿಯಾ.

೬೦.

‘‘ಏವಮೇವಾಯಂ ಪುತ್ತಕಲಿ, ಅನ್ತರಾಯಕರೋ ಮಮ;

ಇಮಂ ಕುಮಾರಂ ಪಾಪೇಥ, ಪಾಸಾದಂ ರತಿವಡ್ಢನಂ.

೬೧.

‘‘ತತ್ಥ ಕಮ್ಬುಸಹತ್ಥಾಯೋ, ಯಥಾ ಸಕ್ಕಂವ ಅಚ್ಛರಾ;

ತಾ ನಂ ತತ್ಥ ರಮೇಸ್ಸನ್ತಿ, ತಾಹಿ ಚೇಸೋ ರಮಿಸ್ಸತಿ.

೬೨.

‘‘ತತೋ ಕುಮಾರಂ ಪಾಪೇಸುಂ, ಪಾಸಾದಂ ರತಿವಡ್ಢನಂ;

ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಅವಚುಂ ಕಞ್ಞಾ, ದೀಘಾವುಂ ರಟ್ಠವಡ್ಢನಂ.

೬೩.

‘‘ದೇವತಾನುಸಿ ಗನ್ಧಬ್ಬೋ, ಅದು ಸಕ್ಕೋ ಪುರಿನ್ದದೋ;

ಕೋ ವಾ ತ್ವಂ ಕಸ್ಸ ವಾ ಪುತ್ತೋ, ಕಥಂ ಜಾನೇಮು ತಂ ಮಯಂ.

೬೪.

‘‘ನಮ್ಹಿ ದೇವೋ ನ ಗನ್ಧಬ್ಬೋ, ನಾಪಿ ಸಕ್ಕೋ ಪುರಿನ್ದದೋ;

ಕಾಸಿರಞ್ಞೋ ಅಹಂ ಪುತ್ತೋ, ದೀಘಾವು ರಟ್ಠವಡ್ಢನೋ;

ಮಮಂ ಭರಥ ಭದ್ದಂ ವೋ, ಅಹಂ ಭತ್ತಾ ಭವಾಮಿ ವೋ.

೬೫.

‘‘ತಂ ತತ್ಥ ಅವಚುಂ ಕಞ್ಞಾ, ದೀಘಾವುಂ ರಟ್ಠವಡ್ಢನಂ;

ಕುಹಿಂ ರಾಜಾ ಅನುಪ್ಪತ್ತೋ, ಇತೋ ರಾಜಾ ಕುಹಿಂ ಗತೋ.

೬೬.

‘‘ಪಙ್ಕಂ ರಾಜಾ ಅತಿಕ್ಕನ್ತೋ, ಥಲೇ ರಾಜಾ ಪತಿಟ್ಠಿತೋ;

ಅಕಣ್ಡಕಂ ಅಗಹನಂ, ಪಟಿಪನ್ನೋ ಮಹಾಪಥಂ.

೬೭.

‘‘ಅಹಞ್ಚ ಪಟಿಪನ್ನೋಸ್ಮಿ, ಮಗ್ಗಂ ದುಗ್ಗತಿಗಾಮಿನಂ;

ಸಕಣ್ಟಕಂ ಸಗಹನಂ, ಯೇನ ಗಚ್ಛನ್ತಿ ದುಗ್ಗತಿಂ.

೬೮.

‘‘ತಸ್ಸ ತೇ ಸ್ವಾಗತಂ ರಾಜ, ಸೀಹಸ್ಸೇವ ಗಿರಿಬ್ಬಜಂ;

ಅನುಸಾಸ ಮಹಾರಾಜ, ತ್ವಂ ನೋ ಸಬ್ಬಾಸಮಿಸ್ಸರೋ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಖಿಪ್ಪನ್ತಿ ತೇನ ಹಿ ನಂ ಸೀಘಂ ಆನೇಥ. ಆಲಪೀತಿ ‘‘ಸಟ್ಠಿ ಗಾಮಸಹಸ್ಸಾನೀ’’ತಿಆದೀನಿ ವದನ್ತೋ ಆಲಪಿ. ಸಬ್ಬಾಲಙ್ಕಾರಭೂಸಿತಾತಿ ತೇ ನಾಗಾ ಸಬ್ಬೇಹಿ ಸೀಸೂಪಗಾದೀಹಿ ಅಲಙ್ಕಾರೇಹಿ ಭೂಸಿತಾ. ಹೇಮಕಪ್ಪನವಾಸಸಾತಿ ಸುವಣ್ಣಖಚಿತೇನ ಕಪ್ಪನೇನ ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಸರೀರಾ. ಗಾಮಣೀಯೇಭೀತಿ ಹತ್ಥಾಚರಿಯೇಹಿ. ಆಜಾನೀಯಾವಾತಿ ಕಾರಣಾಕಾರಣವಿಜಾನನಕಾ ವ. ಜಾತಿಯಾತಿ ಸಿನ್ಧವಜಾತಿಯಾ ಸಿನ್ಧುರಟ್ಠೇ ಸಿನ್ಧುನದೀತೀರೇ ಜಾತಾ. ಗಾಮಣೀಯೇಭೀತಿ ಅಸ್ಸಾಚರಿಯೇಹಿ. ಇಲ್ಲಿಯಾ ಚಾಪಧಾರಿಭೀತಿ ಇಲ್ಲಿಯಾವುಧಞ್ಚ ಚಾಪಾವುಧಞ್ಚ ಧಾರೇನ್ತೇಹಿ. ದೀಪಾ ಅಥೋಪಿ ವೇಯ್ಯಗ್ಘಾತಿ ದೀಪಿಚಮ್ಮಬ್ಯಗ್ಘಚಮ್ಮಪರಿವಾರಾ. ಗಾಮಣೀಯೇಭೀತಿ ರಥಿಕೇಹಿ. ವಮ್ಮಿಭೀತಿ ಸನ್ನದ್ಧವಮ್ಮೇಹಿ. ರೋಹಞ್ಞಾತಿ ರತ್ತವಣ್ಣಾ. ಪುಙ್ಗವೂಸಭಾತಿ ಉಸಭಸಙ್ಖಾತೇನ ಜೇಟ್ಠಕಪುಙ್ಗವೇನ ಸಮನ್ನಾಗತಾ.

ದಹರಸ್ಸೇವ ಮೇ, ತಾತಾತಿ ಅಥ ನಂ ಕುಮಾರೋ, ತಾತ, ಮಮ ದಹರಸ್ಸೇವ ಸತೋ ಮಾತಾ ಮತಾ ಇತಿ ಮಯಾ ಸುತಂ, ಸೋಹಂ ತಯಾ ವಿನಾ ಜೀವಿತುಂ ನ ಸಕ್ಖಿಸ್ಸಾಮೀತಿ ಆಹ. ಪೋತೋತಿ ತರುಣಪೋತಕೋ. ಜೇಸ್ಸನ್ತನ್ತಿ ವಿಚರನ್ತಂ. ಸಾಮುದ್ದಿಕನ್ತಿ ಸಮುದ್ದೇ ವಿಚರನ್ತಂ. ಧನೇಸಿನನ್ತಿ ಧನಂ ಪರಿಯೇಸನ್ತಾನಂ. ವೋಹಾರೋತಿ ವಿಚಿತ್ರವೋಹಾರೋ ಹೇಟ್ಠಾಕಡ್ಢನಕೋ ವಾಳಮಚ್ಛೋ ವಾ ಉದಕರಕ್ಖಸೋ ವಾ ಆವಟ್ಟೋ ವಾ. ತತ್ಥಾತಿ ತಸ್ಮಿಂ ಸಮುದ್ದೇ. ವಾಣಿಜಾ ಬ್ಯಸನೀ ಸಿಯಾತಿ ಅಥ ತೇ ವಾಣಿಜಾ ಬ್ಯಸನಪ್ಪತ್ತಾ ಭವೇಯ್ಯುಂ. ‘‘ಸಿಯ್ಯುನ್ತಿ’’ಪಿ ಪಾಠೋ. ಪುತ್ತಕಲೀತಿ ಪುತ್ತಲಾಮಕೋ ಪುತ್ತಕಾಳಕಣ್ಣೀ. ಕುಮಾರೋ ಪುನ ಕಿಞ್ಚಿ ವತ್ತುಂ ನ ವಿಸಹಿ. ಅಥ ರಾಜಾ ಅಮಚ್ಚೇ ಆಣಾಪೇನ್ತೋ ‘‘ಇಮ’’ನ್ತಿಆದಿಮಾಹ. ತತ್ಥ ಕಮ್ಬುಸಹತ್ಥಾಯೋತಿ ಕಮ್ಬುಸಂ ವುಚ್ಚತಿ ಸುವಣ್ಣಂ, ಸುವಣ್ಣಾಭರಣಭೂಸಿತಹತ್ಥಾಯೋತಿ ಅತ್ಥೋ. ಯಥಾತಿ ಯಥಾ ಇಚ್ಛನ್ತಿ, ತಥಾ ಕರೋನ್ತಿ.

ಏವಂ ವತ್ವಾ ಮಹಾಸತ್ತೋ ತತ್ಥೇವ ತಂ ಅಭಿಸಿಞ್ಚಾಪೇತ್ವಾ ನಗರಂ ಪಾಹೇಸಿ. ಸಯಂ ಪನ ಏಕಕೋವ ಉಯ್ಯಾನಾ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ಹಿಮವನ್ತಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ರಮಣೀಯೇ ಭೂಮಿಭಾಗೇ ಪಣ್ಣಸಾಲಂ ಮಾಪೇತ್ವಾ ಇಸಿಪಬ್ಬಜ್ಜಂ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ವನಮೂಲಫಲಾಹಾರೋ ಯಾಪೇಸಿ. ಮಹಾಜನೋಪಿ ಕುಮಾರಂ ಬಾರಾಣಸಿಂ ಪವೇಸೇಸಿ. ಸೋ ನಗರಂ ಪದಕ್ಖಿಣಂ ಕತ್ವಾ ಪಾಸಾದಂ ಅಭಿರುಹಿ. ತಮತ್ಥಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಸತ್ಥಾ ‘‘ತತೋ’’ತಿಆದಿಮಾಹ. ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಅವಚುಂ ಕಞ್ಞಾತಿ ತಂ ಮಹನ್ತೇನ ಪರಿವಾರೇನ ಸಿರಿಸೋಭಗ್ಗೇನ ಆಗತಂ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಅಸುಕೋ ನಾಮೇಸೋ’’ತಿ ಅಜಾನನ್ತಿಯೋವ ತಾ ನಾಟಕಿತ್ಥಿಯೋ ಗನ್ತ್ವಾ ಅವೋಚುಂ. ಮಮಂ ಭರಥಾತಿ ಮಮಂ ಇಚ್ಛಥ. ಪಙ್ಕನ್ತಿ ರಾಗಾದಿಕಿಲೇಸಪಙ್ಕಂ. ಥಲೇತಿ ಪಬ್ಬಜ್ಜಾಯ. ಅಕಣ್ಟಕನ್ತಿ ರಾಗಕಣ್ಟಕಾದಿವಿರಹಿತಂ. ತೇಹೇವ ಗಹನೇಹಿ ಅಗಹನಂ. ಮಹಾಪಥನ್ತಿ ಸಗ್ಗಮೋಕ್ಖಗಾಮಿನಂ ಮಹಾಮಗ್ಗಂ ಪಟಿಪನ್ನೋ. ಯೇನಾತಿ ಯೇನ ಮಿಚ್ಛಾಮಗ್ಗೇನ ದುಗ್ಗತಿಂ ಗಚ್ಛನ್ತಿ, ತಂ ಅಹಂ ಪಟಿಪನ್ನೋತಿ ವದತಿ. ತತೋ ತಾ ಚಿನ್ತೇಸುಂ – ‘‘ರಾಜಾ ತಾವ ಅಮ್ಹೇ ಪಹಾಯ ಪಬ್ಬಜಿತೋ, ಅಯಮ್ಪಿ ಕಾಮೇಸು ವಿರತ್ತಚಿತ್ತರೂಪೋ, ಸಚೇ ನಂ ನಾಭಿರಮೇಸ್ಸಾಮ, ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ಪಬ್ಬಜೇಯ್ಯ, ಅಭಿರಮನಾಕಾರಮಸ್ಸ ಕರಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ. ಅಥ ನಂ ಅಭಿನನ್ದನ್ತಿಯೋ ಓಸಾನಗಾಥಮಾಹಂಸು. ತತ್ಥ ಗಿರಿಬ್ಬಜನ್ತಿ ಸೀಹಪೋತಕಾನಂ ವಸನಟ್ಠಾನಂ ಕಞ್ಚನಗುಹಂ ಕೇಸರಸೀಹಸ್ಸ ಆಗತಂ ವಿಯ ತಸ್ಸ ತವ ಆಗತಂ ಸುಆಗತಂ. ತ್ವಂ ನೋತಿ ತ್ವಂ ಸಬ್ಬಾಸಮ್ಪಿ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಇಸ್ಸರೋ, ಸಾಮೀತಿ.

ಏವಞ್ಚ ಪನ ವತ್ವಾ ಸಬ್ಬಾ ತೂರಿಯಾನಿ ಪಗ್ಗಣ್ಹಿಂಸು, ನಾನಪ್ಪಕಾರಾನಿ ನಚ್ಚಗೀತಾನಿ ಪವತ್ತಿಂಸು. ಯಸೋ ಮಹಾ ಅಹೋಸಿ, ಸೋ ಯಸಮದಮತ್ತೋ ಪಿತರಂ ನ ಸರಿ, ಧಮ್ಮೇನ ರಜ್ಜಂ ಕಾರೇತ್ವಾ ಯಥಾಕಮ್ಮಂ ಗತೋ. ಬೋಧಿಸತ್ತೋಪಿ ಝಾನಾಭಿಞ್ಞಾ ನಿಬ್ಬತ್ತೇತ್ವಾ ಆಯುಪರಿಯೋಸಾನೇ ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕೂಪಗೋ ಅಹೋಸಿ.

ಸತ್ಥಾ ಇಮಂ ಧಮ್ಮದೇಸನಂ ಆಹರಿತ್ವಾ ‘‘ನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಇದಾನೇವ, ಪುಬ್ಬೇಪಿ ತಥಾಗತೋ ಮಹಾಭಿನಿಕ್ಖಮನಂ ನಿಕ್ಖನ್ತೋಯೇವಾ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಜಾತಕಂ ಸಮೋಧಾನೇಸಿ – ‘‘ತದಾ ಪಚ್ಚೇಕಬುದ್ಧೋ ಪರಿನಿಬ್ಬಾಯಿ, ಪುತ್ತೋ ರಾಹುಲಕುಮಾರೋ ಅಹೋಸಿ, ಸೇಸಪರಿಸಾ ಬುದ್ಧಪರಿಸಾ, ಅರಿನ್ದಮರಾಜಾ ಪನ ಅಹಮೇವ ಅಹೋಸಿ’’ನ್ತಿ.

ಸೋಣಕಜಾತಕವಣ್ಣನಾ ಪಠಮಾ.

[೫೩೦] ೨. ಸಂಕಿಚ್ಚಜಾತಕವಣ್ಣನಾ

ದಿಸ್ವಾ ನಿಸಿನ್ನಂ ರಾಜಾನನ್ತಿ ಇದಂ ಸತ್ಥಾ ಜೀವಕಮ್ಬವನೇ ವಿಹರನ್ತೋ ಅಜಾತಸತ್ತುಸ್ಸ ಪಿತುಘಾತಕಮ್ಮಂ ಆರಬ್ಭ ಕಥೇಸಿ. ಸೋ ಹಿ ದೇವದತ್ತಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ತಸ್ಸ ವಚನೇನ ಪಿತರಂ ಘಾತಾಪೇತ್ವಾ ದೇವದತ್ತಸ್ಸ ಸಙ್ಘಭೇದಾವಸಾನೇ ಭಿನ್ನಪರಿಸಸ್ಸ ರೋಗೇ ಉಪ್ಪನ್ನೇ ‘‘ತಥಾಗತಂ ಖಮಾಪೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಮಞ್ಚಸಿವಿಕಾಯ ಸಾವತ್ಥಿಂ ಗಚ್ಛನ್ತಸ್ಸ ಜೇತವನದ್ವಾರೇ ಪಥವಿಂ ಪವಿಟ್ಠಭಾವಂ ಸುತ್ವಾ ‘‘ದೇವದತ್ತೋ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಪಟಿಪಕ್ಖೋ ಹುತ್ವಾ ಪಥವಿಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ಅವೀಚಿಪರಾಯಣೋ ಜಾತೋ, ಮಯಾಪಿ ತಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಪಿತಾ ಧಮ್ಮಿಕೋ ಧಮ್ಮರಾಜಾ ಘಾತಿತೋ, ಅಹಮ್ಪಿ ನು ಖೋ ಪಥವಿಂ ಪವಿಸಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಭೀತೋ ರಜ್ಜಸಿರಿಯಾ ಚಿತ್ತಸ್ಸಾದಂ ನ ಲಭಿ, ‘‘ಥೋಕಂ ನಿದ್ದಾಯಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ನಿದ್ದಂ ಉಪಗತಮತ್ತೋವ ನವಯೋಜನಬಹಲಾಯಂ ಅಯಮಹಾಪಥವಿಯಂ ಪಾತೇತ್ವಾ ಅಯಸೂಲೇಹಿ ಕೋಟ್ಟಿಯಮಾನೋ ವಿಯ ಸುನಖೇಹಿ ಲುಞ್ಜಿತ್ವಾ ಖಜ್ಜಮಾನೋ ವಿಯ ಭೇರವರವೇನ ವಿರವನ್ತೋ ಉಟ್ಠಾತಿ.

ಅಥೇಕದಿವಸಂ ಕೋಮುದಿಯಾ ಚಾತುಮಾಸಿನಿಯಾ ಅಮಚ್ಚಗಣಪರಿವುತೋ ಅತ್ತನೋ ಯಸಂ ಓಲೋಕೇತ್ವಾ ‘‘ಮಮ ಪಿತು ಯಸೋ ಇತೋ ಮಹನ್ತತರೋ, ತಥಾರೂಪಂ ನಾಮ ಅಹಂ ಧಮ್ಮರಾಜಾನಂ ದೇವದತ್ತಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಘಾತೇಸಿ’’ನ್ತಿ ಚಿನ್ತೇಸಿ. ತಸ್ಸೇವಂ ಚಿನ್ತೇನ್ತಸ್ಸೇವ ಕಾಯೇ ಡಾಹೋ ಉಪ್ಪಜ್ಜಿ, ಸಕಲಸರೀರಂ ಸೇದತಿನ್ತಂ ಅಹೋಸಿ. ತತೋ ‘‘ಕೋ ನು ಖೋ ಮೇ ಇಮಂ ಭಯಂ ವಿನೋದೇತುಂ ಸಕ್ಖಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ‘‘ಠಪೇತ್ವಾ ದಸಬಲಂ ಅಞ್ಞೋ ನತ್ಥೀ’’ತಿ ಞತ್ವಾ ‘‘ಅಹಂ ತಥಾಗತಸ್ಸ ಮಹಾಪರಾಧೋ, ಕೋ ನು ಖೋ ಮಂ ನೇತ್ವಾ ದಸ್ಸೇಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಚಿನ್ತೇನ್ತೋ ‘‘ನ ಅಞ್ಞೋ ಕೋಚಿ ಅಞ್ಞತ್ರ ಜೀವಕಾ’’ತಿ ಸಲ್ಲಕ್ಖೇತ್ವಾ ತಸ್ಸ ಗಹೇತ್ವಾ ಗಮನೂಪಾಯಂ ಕರೋನ್ತೋ ‘‘ರಮಣೀಯಾ ವತ, ಭೋ, ದೋಸಿನಾ ರತ್ತೀ’’ತಿ ಉದಾನಂ ಉದಾನೇತ್ವಾ ‘‘ಕಂ ನು ಖ್ವಜ್ಜ ಸಮಣಂ ವಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಂ ವಾ ಪಯಿರುಪಾಸೇಯ್ಯಾಮೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಪೂರಣಸಾವಕಾದೀಹಿ ಪೂರಣಾದೀನಂ ಗುಣೇ ಕಥಿತೇ ತೇಸಂ ವಚನಂ ಅನಾದಿಯಿತ್ವಾ ಜೀವಕಂ ಪಟಿಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ತೇನ ತಥಾಗತಸ್ಸ ಗುಣಂ ಕಥೇತ್ವಾ ‘‘ತಂ ದೇವೋ ಭಗವನ್ತಂ ಪಯಿರುಪಾಸತೂ’’ತಿ ವುತ್ತೋ ಹತ್ಥಿಯಾನಾನಿ ಕಪ್ಪಾಪೇತ್ವಾ ಜೀವಕಮ್ಬವನಂ ಗನ್ತ್ವಾ ತಥಾಗತಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ವನ್ದಿತ್ವಾ ತಥಾಗತೇನ ಕತಪಟಿಸನ್ಥಾರೋ ಸನ್ದಿಟ್ಠಿಕಂ ಸಾಮಞ್ಞಫಲಂ ಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ತಥಾಗತಸ್ಸ ಮಧುರಂ ಸಾಮಞ್ಞಫಲಧಮ್ಮದೇಸನಂ (ದೀ. ನಿ. ೧.೧೫೦ ಆದಯೋ) ಸುತ್ವಾ ಸುತ್ತಪರಿಯೋಸಾನೇ ಉಪಾಸಕತ್ತಂ ಪಟಿವೇದಿತ್ವಾ ತಥಾಗತಂ ಖಮಾಪೇತ್ವಾ ಪಕ್ಕಾಮಿ. ಸೋ ತತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ದಾನಂ ದೇನ್ತೋ ಸೀಲಂ ರಕ್ಖನ್ತೋ ತಥಾಗತೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಸಂಸಗ್ಗಂ ಕತ್ವಾ ಮಧುರಧಮ್ಮಕಥಂ ಸುಣನ್ತೋ ಕಲ್ಯಾಣಮಿತ್ತಸಂಸಗ್ಗೇನ ಪಹೀನಭಯೋ ವಿಗತಲೋಮಹಂಸೋ ಹುತ್ವಾ ಚಿತ್ತಸ್ಸಾದಂ ಪಟಿಲಭಿತ್ವಾ ಸುಖೇನ ಚತ್ತಾರೋ ಇರಿಯಾಪಥೇ ಕಪ್ಪೇಸಿ.

ಅಥೇಕದಿವಸಂ ಧಮ್ಮಸಭಾಯಂ ಕಥಂ ಸಮುಟ್ಠಾಪೇಸುಂ – ‘‘ಆವುಸೋ, ಅಜಾತಸತ್ತು ಪಿತುಘಾತಕಮ್ಮಂ ಕತ್ವಾ ಭಯಪ್ಪತ್ತೋ ಅಹೋಸಿ, ರಜ್ಜಸಿರಿಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಚಿತ್ತಸ್ಸಾದಂ ಅಲಭನ್ತೋ ಸಬ್ಬಇರಿಯಾಪಥೇಸು ದುಕ್ಖಂ ಅನುಭೋತಿ, ಸೋ ದಾನಿ ತಥಾಗತಂ ಆಗಮ್ಮ ಕಲ್ಯಾಣಮಿತ್ತಸಂಸಗ್ಗೇನ ವಿಗತಭಯೋ ಇಸ್ಸರಿಯಸುಖಂ ಅನುಭೋತೀ’’ತಿ. ಸತ್ಥಾ ಆಗನ್ತ್ವಾ ‘‘ಕಾಯ ನುತ್ಥ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಏತರಹಿ ಕಥಾಯ ಸನ್ನಿಸಿನ್ನಾ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ‘‘ಇಮಾಯ ನಾಮಾ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ‘‘ನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಇದಾನೇವ, ಪುಬ್ಬೇಪೇಸ ಪಿತುಘಾತಕಮ್ಮಂ ಕತ್ವಾ ಮಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಸುಖಂ ಸಯೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಅತೀತಂ ಆಹರಿ.

ಅತೀತೇ ಬಾರಾಣಸಿಯಂ ಬ್ರಹ್ಮದತ್ತೋ ರಜ್ಜಂ ಕಾರೇನ್ತೋ ಬ್ರಹ್ಮದತ್ತಕುಮಾರಂ ನಾಮ ಪುತ್ತಂ ಪಟಿಲಭಿ. ತದಾ ಬೋಧಿಸತ್ತೋ ಪುರೋಹಿತಸ್ಸ ಗೇಹೇ ಪಟಿಸನ್ಧಿಂ ಗಣ್ಹಿ, ಜಾತಸ್ಸೇವಸ್ಸ ‘‘ಸಂಕಿಚ್ಚಕುಮಾರೋ’’ತಿ ನಾಮಂ ಕರಿಂಸು. ತೇ ಉಭೋಪಿ ರಾಜನಿವೇಸನೇ ಏಕತೋವ ವಡ್ಢಿಂಸು. ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಸಹಾಯಕಾ ಹುತ್ವಾ ವಯಪ್ಪತ್ತಾ ತಕ್ಕಸಿಲಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಸಬ್ಬಸಿಪ್ಪಾನಿ ಉಗ್ಗಣ್ಹಿತ್ವಾ ಪಚ್ಚಾಗಮಿಂಸು. ಅಥ ರಾಜಾ ಪುತ್ತಸ್ಸ ಉಪರಜ್ಜಂ ಅದಾಸಿ. ಬೋಧಿಸತ್ತೋಪಿ ಉಪರಾಜಸ್ಸೇವ ಸನ್ತಿಕೇ ಅಹೋಸಿ. ಅಥೇಕದಿವಸಂ ಉಪರಾಜಾ ಪಿತು ಉಯ್ಯಾನಕೀಳಂ ಗಚ್ಛನ್ತಸ್ಸ ಮಹನ್ತಂ ಯಸಂ ದಿಸ್ವಾ ತಸ್ಮಿಂ ಲೋಭಂ ಉಪ್ಪಾದೇತ್ವಾ ‘‘ಮಯ್ಹಂ ಪಿತಾ ಮಮ ಭಾತಿಕಸದಿಸೋ, ಸಚೇ ಏತಸ್ಸ ಮರಣಂ ಓಲೋಕೇಸ್ಸಾಮಿ, ಮಹಲ್ಲಕಕಾಲೇ ರಜ್ಜಂ ಲಭಿಸ್ಸಾಮಿ, ತದಾ ಲದ್ಧೇನಪಿ ರಜ್ಜೇನ ಕೋ ಅತ್ಥೋ, ಪಿತರಂ ಮಾರೇತ್ವಾ ರಜ್ಜಂ ಗಣ್ಹಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ಬೋಧಿಸತ್ತಸ್ಸ ತಮತ್ಥಂ ಆರೋಚೇಸಿ. ಬೋಧಿಸತ್ತೋ, ‘‘ಸಮ್ಮ, ಪಿತುಘಾತಕಮ್ಮಂ ನಾಮ ಭಾರಿಯಂ, ನಿರಯಮಗ್ಗೋ, ನ ಸಕ್ಕಾ ಏತಂ ಕಾತುಂ, ಮಾ ಕರೀ’’ತಿ ಪಟಿಬಾಹಿ. ಸೋ ಪುನಪ್ಪುನಮ್ಪಿ ಕಥೇತ್ವಾ ಯಾವತತಿಯಂ ತೇನ ಪಟಿಬಾಹಿತೋ ಪಾದಮೂಲಿಕೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಮನ್ತೇಸಿ. ತೇಪಿ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿತ್ವಾ ರಞ್ಞೋ ಮಾರಣೂಪಾಯಂ ವೀಮಂಸಿಂಸು. ಬೋಧಿಸತ್ತೋ ತಂ ಪವತ್ತಿಂ ಞತ್ವಾ ‘‘ನಾಹಂ ಏತೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಏಕತೋ ಭವಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಮಾತಾಪಿತರೋ ಅನಾಪುಚ್ಛಿತ್ವಾವ ಅಗ್ಗದ್ವಾರೇನ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ಹಿಮವನ್ತಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ಇಸಿಪಬ್ಬಜ್ಜಂ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ಝಾನಾಭಿಞ್ಞಾ ನಿಬ್ಬತ್ತೇತ್ವಾ ವನಮೂಲಫಲಾಹಾರೋ ವಿಹಾಸಿ.

ರಾಜಕುಮಾರೋಪಿ ತಸ್ಮಿಂ ಗತೇ ಪಿತರಂ ಮಾರಾಪೇತ್ವಾ ಮಹನ್ತಂ ಯಸಂ ಅನುಭವಿ. ‘‘ಸಂಕಿಚ್ಚಕುಮಾರೋ ಕಿರ ಇಸಿಪಬ್ಬಜ್ಜಂ ಪಬ್ಬಜಿತೋ’’ತಿ ಸುತ್ವಾ ಬಹೂ ಕುಲಪುತ್ತಾ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ತಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕೇ ಪಬ್ಬಜಿಂಸು. ಸೋ ಮಹತಾ ಇಸಿಗಣೇನ ಪರಿವುತೋ ತತ್ಥ ವಸಿ. ಸಬ್ಬೇಪಿ ಸಮಾಪತ್ತಿಲಾಭಿನೋಯೇವ. ರಾಜಾಪಿ ಪಿತರಂ ಮಾರೇತ್ವಾ ಅಪ್ಪಮತ್ತಕಂಯೇವ ಕಾಲಂ ರಜ್ಜಸುಖಂ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ತತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಭೀತೋ ಚಿತ್ತಸ್ಸಾದಂ ಅಲಭನ್ತೋ ನಿರಯೇ ಕಮ್ಮಕರಣಪ್ಪತ್ತೋ ವಿಯ ಅಹೋಸಿ. ಸೋ ಬೋಧಿಸತ್ತಂ ಅನುಸ್ಸರಿತ್ವಾ ‘‘ಸಹಾಯೋ ಮೇ ‘ಪಿತುಘಾತಕಮ್ಮಂ ಭಾರಿಯಂ, ಮಾ ಕರೀ’ತಿ ಪಟಿಸೇಧೇತ್ವಾ ಮಂ ಅತ್ತನೋ ಕಥಂ ಗಾಹಾಪೇತುಂ ಅಸಕ್ಕೋನ್ತೋ ಅತ್ತಾನಂ ನಿದ್ದೋಸಂ ಕತ್ವಾ ಪಲಾಯಿ. ಸಚೇ ಸೋ ಇಧ ಅಭವಿಸ್ಸ, ನ ಮೇ ಪಿತುಘಾತಕಮ್ಮಂ ಕಾತುಂ ಅದಸ್ಸ, ಇದಮ್ಪಿ ಮೇ ಭಯಂ ಹರೇಯ್ಯ, ಕಹಂ ನು ಖೋ ಸೋ ಏತರಹಿ ವಿಹರತಿ. ಸಚೇ ತಸ್ಸ ವಸನಟ್ಠಾನಂ ಜಾನೇಯ್ಯಂ, ಪಕ್ಕೋಸಾಪೇಯ್ಯಂ, ಕೋ ನು ಖೋ ಮೇ ತಸ್ಸ ವಸನಟ್ಠಾನಂ ಆರೋಚೇಯ್ಯಾ’’ತಿ ಚಿನ್ತೇಸಿ. ಸೋ ತತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಅನ್ತೇಪುರೇ ಚ ರಾಜಸಭಾಯಞ್ಚ ಬೋಧಿಸತ್ತಸ್ಸೇವ ವಣ್ಣಂ ಭಾಸತಿ.

ಏವಂ ಅದ್ಧಾನೇ ಗತೇ ಬೋಧಿಸತ್ತೋ ‘‘ರಾಜಾ ಮಂ ಸರತಿ, ಮಯಾ ತತ್ಥ ಗನ್ತ್ವಾ ತಸ್ಸ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇತ್ವಾ ತಂ ನಿಬ್ಭಯಂ ಕತ್ವಾ ಆಗನ್ತುಂ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ಪಣ್ಣಾಸ ವಸ್ಸಾನಿ ಹಿಮವನ್ತೇ ವಸಿತ್ವಾ ಪಞ್ಚಸತತಾಪಸಪರಿವುತೋ ಆಕಾಸೇನಾಗನ್ತ್ವಾ ದಾಯಪಸ್ಸೇ ನಾಮ ಉಯ್ಯಾನೇ ಓತರಿತ್ವಾ ಇಸಿಗಣಪರಿವುತೋ ಸಿಲಾಪಟ್ಟೇ ನಿಸೀದಿ. ಉಯ್ಯಾನಪಾಲೋ ತಂ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಭನ್ತೇ, ಗಣಸತ್ಥಾ ಕೋನಾಮೋ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ‘‘ಸಂಕಿಚ್ಚಪಣ್ಡಿತೋ ನಾಮಾ’’ತಿ ಚ ಸುತ್ವಾ ಸಯಮ್ಪಿ ಸಞ್ಜಾನಿತ್ವಾ ‘‘ಭನ್ತೇ, ಯಾವಾಹಂ ರಾಜಾನಂ ಆನೇಮಿ, ತಾವ ಇಧೇವ ಹೋಥ, ಅಮ್ಹಾಕಂ ರಾಜಾ ತುಮ್ಹೇ ದಟ್ಠುಕಾಮೋ’’ತಿ ವತ್ವಾ ವೇಗೇನ ರಾಜಕುಲಂ ಗನ್ತ್ವಾ ತಸ್ಸ ಆಗತಭಾವಂ ರಞ್ಞೋ ಆರೋಚೇಸಿ. ರಾಜಾ ತಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಕತ್ತಬ್ಬಯುತ್ತಕಂ ಉಪಹಾರಂ ಕತ್ವಾ ಪಞ್ಹಂ ಪುಚ್ಛಿ. ತಮತ್ಥಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಸತ್ಥಾ ಆಹ –

೬೯.

‘‘ದಿಸ್ವಾ ನಿಸಿನ್ನಂ ರಾಜಾನಂ, ಬ್ರಹ್ಮದತ್ತಂ ರಥೇಸಭಂ;

ಅಥಸ್ಸ ಪಟಿವೇದೇಸಿ, ಯಸ್ಸಾಸಿ ಅನುಕಮ್ಪಕೋ.

೭೦.

‘‘ಸಂಕಿಚ್ಚಾಯಂ ಅನುಪ್ಪತ್ತೋ, ಇಸೀನಂ ಸಾಧುಸಮ್ಮತೋ;

ತರಮಾನರೂಪೋ ನಿಯ್ಯಾಹಿ, ಖಿಪ್ಪಂ ಪಸ್ಸ ಮಹೇಸಿನಂ.

೭೧.

‘‘ತತೋ ಚ ರಾಜಾ ತರಮಾನೋ, ಯುತ್ತಮಾರುಯ್ಹ ಸನ್ದನಂ;

ಮಿತ್ತಾಮಚ್ಚಪರಿಬ್ಯೂಳ್ಹೋ, ಅಗಮಾಸಿ ರಥೇಸಭೋ.

೭೨.

‘‘ನಿಕ್ಖಿಪ್ಪ ಪಞ್ಚ ಕಕುಧಾನಿ, ಕಾಸೀನಂ ರಟ್ಠವಡ್ಢನೋ;

ವಾಲಬೀಜನಿಮುಣ್ಹೀಸಂ, ಖಗ್ಗಂ ಛತ್ತಞ್ಚುಪಾಹನಂ.

೭೩.

‘‘ಓರುಯ್ಹ ರಾಜಾ ಯಾನಮ್ಹಾ, ಠಪಯಿತ್ವಾ ಪಟಿಚ್ಛದಂ;

ಆಸೀನಂ ದಾಯಪಸ್ಸಸ್ಮಿಂ, ಸಂಕಿಚ್ಚಮುಪಸಙ್ಕಮಿ.

೭೪.

‘‘ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಸೋ ರಾಜಾ, ಸಮ್ಮೋದಿ ಇಸಿನಾ ಸಹ;

ತಂ ಕಥಂ ವೀತಿಸಾರೇತ್ವಾ, ಏಕಮನ್ತಂ ಉಪಾವಿಸಿ.

೭೫.

‘‘ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸಿನ್ನೋವ, ಅಥ ಕಾಲಂ ಅಮಞ್ಞಥ;

ತತೋ ಪಾಪಾನಿ ಕಮ್ಮಾನಿ, ಪುಚ್ಛಿತುಂ ಪಟಿಪಜ್ಜಥ.

೭೬.

‘‘ಇಸಿಂ ಪುಚ್ಛಾಮ ಸಂಕಿಚ್ಚಂ, ಇಸೀನಂ ಸಾಧುಸಮ್ಮತಂ;

ಆಸೀನಂ ದಾಯಪಸ್ಸಸ್ಮಿಂ, ಇಸಿಸಙ್ಘಪುರಕ್ಖತಂ.

೭೭.

‘‘ಕಂ ಗತಿಂ ಪೇಚ್ಚ ಗಚ್ಛನ್ತಿ, ನರಾ ಧಮ್ಮಾತಿಚಾರಿನೋ;

ಅತಿಚಿಣ್ಣೋ ಮಯಾ ಧಮ್ಮೋ, ತಂ ಮೇ ಅಕ್ಖಾಹಿ ಪುಚ್ಛಿತೋ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ದಿಸ್ವಾತಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸೋ ಉಯ್ಯಾನಪಾಲೋ ರಾಜಾನಂ ರಾಜಸಭಾಯಂ ನಿಸಿನ್ನಂ ದಿಸ್ವಾ ಅಥಸ್ಸ ಪಟಿವೇದೇಸಿ, ‘‘ಯಸ್ಸಾಸೀ’’ತಿ ವದನ್ತೋ ಆರೋಚೇಸೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ಯಸ್ಸಾಸೀತಿ, ಮಹಾರಾಜ, ಯಸ್ಸ ತ್ವಂ ಅನುಕಮ್ಪಕೋ ಮುದುಚಿತ್ತೋ ಅಹೋಸಿ, ಯಸ್ಸ ಅಭಿಣ್ಹಂ ವಣ್ಣಂ ಪಯಿರುದಾಹಾಸಿ, ಸೋ ಅಯಂ ಸಂಕಿಚ್ಚೋ ಇಸೀನಂ ಅನ್ತರೇ ಸಾಧು ಲದ್ಧಕೋತಿ ಸಮ್ಮತೋ ಅನುಪ್ಪತ್ತೋ ತವ ಉಯ್ಯಾನೇ ಸಿಲಾಪಟ್ಟೇ ಇಸಿಗಣಪರಿವುತೋ ಕಞ್ಚನಪಟಿಮಾ ವಿಯ ನಿಸಿನ್ನೋ. ತರಮಾನರೂಪೋತಿ, ಮಹಾರಾಜ, ಪಬ್ಬಜಿತಾ ನಾಮ ಕುಲೇ ವಾ ಗಣೇ ವಾ ಅಲಗ್ಗಾ ತುಮ್ಹಾಕಂ ಗಚ್ಛನ್ತಾನಞ್ಞೇವ ಪಕ್ಕಮೇಯ್ಯುಂ, ತಸ್ಮಾ ತರಮಾನರೂಪೋ ಖಿಪ್ಪಂ ನಿಯ್ಯಾಹಿ, ಮಹನ್ತಾನಂ ಸೀಲಾದಿಗುಣಾನಂ ಏಸಿತತ್ತಾ ಪಸ್ಸ ಮಹೇಸಿನಂ.

ತತೋತಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸೋ ರಾಜಾ ತಸ್ಸ ವಚನಂ ಸುತ್ವಾ ತತೋ ತಸ್ಸ ವಚನತೋ ಅನನ್ತರಮೇವ. ನಿಕ್ಖಿಪ್ಪಾತಿ ನಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ತಸ್ಸ ಕಿರ ಉಯ್ಯಾನದ್ವಾರಂ ಪತ್ವಾವ ಏತದಹೋಸಿ – ‘‘ಪಬ್ಬಜಿತಾ ನಾಮ ಗರುಟ್ಠಾನಿಯಾ, ಸಂಕಿಚ್ಚತಾಪಸಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕಂ ಉದ್ಧತವೇಸೇನ ಗನ್ತುಂ ಅಯುತ್ತ’’ನ್ತಿ. ಸೋ ಮಣಿಚಿತ್ತಸುವಣ್ಣದಣ್ಡಂ ವಾಲಬೀಜನಿಂ, ಕಞ್ಚನಮಯಂ ಉಣ್ಹೀಸಪಟ್ಟಂ, ಸುಪರಿಕ್ಖಿತ್ತಂ ಮಙ್ಗಲಖಗ್ಗಂ, ಸೇತಚ್ಛತ್ತಂ, ಸೋವಣ್ಣಪಾದುಕಾತಿ ಇಮಾನಿ ಪಞ್ಚ ರಾಜಕಕುಧಭಣ್ಡಾನಿ ಅಪನೇಸಿ. ತೇನ ವುತ್ತಂ ‘‘ನಿಕ್ಖಿಪ್ಪಾ’’ತಿ. ಪಟಿಚ್ಛದನ್ತಿ ತಮೇವ ರಾಜಕಕುಧಭಣ್ಡಂ ಠಪಯಿತ್ವಾ ಭಣ್ಡಾಗಾರಿಕಸ್ಸ ಹತ್ಥೇ ದತ್ವಾ. ದಾಯಪಸ್ಸಸ್ಮಿನ್ತಿ ಏವಂನಾಮಕೇ ಉಯ್ಯಾನೇ. ಅಥ ಕಾಲಂ ಅಮಞ್ಞಥಾತಿ ಅಥ ಸೋ ಇದಾನಿ ಮೇ ಪಞ್ಹಂ ಪುಚ್ಛಿತುಂ ಕಾಲೋತಿ ಜಾನಿ. ಪಾಳಿಯಂ ಪನ ‘‘ಯಥಾಕಾಲ’’ನ್ತಿ ಆಗತಂ, ತಸ್ಸ ಕಾಲಾನುರೂಪೇನ ಪಞ್ಹಪುಚ್ಛನಂ ಅಮಞ್ಞಥಾತಿ ಅತ್ಥೋ. ಪಟಿಪಜ್ಜಥಾತಿ ಪಟಿಪಜ್ಜಿ. ಪೇಚ್ಚಾತಿ ಪಟಿಗನ್ತ್ವಾ, ಪರಲೋಕಸ್ಸ ವಾ ನಾಮೇತಂ, ತಸ್ಮಾ ಪರಲೋಕೇತಿ ಅತ್ಥೋ. ಮಯಾತಿ, ಭನ್ತೇ, ಮಯಾ ಸುಚರಿತಧಮ್ಮೋ ಅತಿಚಿಣ್ಣೋ ಪಿತುಘಾತಕಮ್ಮಂ ಕತಂ, ತಂ ಮೇ ಅಕ್ಖಾಹಿ, ಕಂ ಗತಿಂ ಪಿತುಘಾತಕಾ ಗಚ್ಛನ್ತಿ, ಕತರಸ್ಮಿಂ ನಿರಯೇ ಪಚ್ಚನ್ತೀತಿ ಪುಚ್ಛತಿ.

ತಂ ಸುತ್ವಾ ಬೋಧಿಸತ್ತೋ ‘‘ತೇನ ಹಿ, ಮಹಾರಾಜ, ಸುಣೋಹೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಓವಾದಂ ತಾವ ಅದಾಸಿ. ಸತ್ಥಾ ತಮತ್ಥಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಆಹ –

೭೮.

‘‘ಇಸೀ ಅವಚ ಸಂಕಿಚ್ಚೋ, ಕಾಸೀನಂ ರಟ್ಠವಡ್ಢನಂ;

ಆಸೀನಂ ದಾಯಪಸ್ಸಸ್ಮಿಂ, ಮಹಾರಾಜ ಸುಣೋಹಿ ಮೇ.

೭೯.

‘‘ಉಪ್ಪಥೇನ ವಜನ್ತಸ್ಸ, ಯೋ ಮಗ್ಗಮನುಸಾಸತಿ;

ತಸ್ಸ ಚೇ ವಚನಂ ಕಯಿರಾ, ನಾಸ್ಸ ಮಗ್ಗೇಯ್ಯ ಕಣ್ಟಕೋ.

೮೦.

‘‘ಅಧಮ್ಮಂ ಪಟಿಪನ್ನಸ್ಸ, ಯೋ ಧಮ್ಮಮನುಸಾಸತಿ;

ತಸ್ಸ ಚೇ ವಚನಂ ಕಯಿರಾ, ನ ಸೋ ಗಚ್ಛೇಯ್ಯ ದುಗ್ಗತಿ’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ಉಪ್ಪಥೇನಾತಿ ಚೋರೇಹಿ ಪರಿಯುಟ್ಠಿತಮಗ್ಗೇನ. ಮಗ್ಗಮನುಸಾಸತೀತಿ ಖೇಮಮಗ್ಗಂ ಅಕ್ಖಾತಿ. ನಾಸ್ಸ ಮಗ್ಗೇಯ್ಯ ಕಣ್ಟಕೋತಿ ತಸ್ಸ ಓವಾದಕರಸ್ಸ ಪುರಿಸಸ್ಸ ಮುಖಂ ಚೋರಕಣ್ಟಕೋ ನ ಪಸ್ಸೇಯ್ಯ. ಯೋ ಧಮ್ಮನ್ತಿ ಯೋ ಸುಚರಿತಧಮ್ಮಂ. ನ ಸೋತಿ ಸೋ ಪುರಿಸೋ ನಿರಯಾದಿಭೇದಂ ದುಗ್ಗತಿಂ ನ ಗಚ್ಛೇಯ್ಯ. ಉಪ್ಪಥಸದಿಸೋ ಹಿ, ಮಹಾರಾಜ, ಅಧಮ್ಮೋ, ಖೇಮಮಗ್ಗಸದಿಸೋ ಸುಚರಿತಧಮ್ಮೋ, ತ್ವಂ ಪನ ಪುಬ್ಬೇ ‘‘ಪಿತರಂ ಘಾತೇತ್ವಾ ರಾಜಾ ಹೋಮೀ’’ತಿ ಮಯ್ಹಂ ಕಥೇತ್ವಾ ಮಯಾ ಪಟಿಬಾಹಿತೋ ಮಮ ವಚನಂ ಅಕತ್ವಾ ಪಿತರಂ ಘಾತೇತ್ವಾ ಇದಾನಿ ಸೋಚಸಿ, ಪಣ್ಡಿತಾನಂ ಓವಾದಂ ಅಕರೋನ್ತೋ ನಾಮ ಚೋರಮಗ್ಗಪಟಿಪನ್ನೋ ವಿಯ ಮಹಾಬ್ಯಸನಂ ಪಾಪುಣಾತೀತಿ.

ಏವಮಸ್ಸ ಓವಾದಂ ದತ್ವಾ ಉಪರಿ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇನ್ತೋ ಆಹ –

೮೧.

‘‘ಧಮ್ಮೋ ಪಥೋ ಮಹಾರಾಜ, ಅಧಮ್ಮೋ ಪನ ಉಪ್ಪಥೋ;

ಅಧಮ್ಮೋ ನಿರಯಂ ನೇತಿ, ಧಮ್ಮೋ ಪಾಪೇತಿ ಸುಗ್ಗತಿಂ.

೮೨.

‘‘ಅಧಮ್ಮಚಾರಿನೋ ರಾಜ, ನರಾ ವಿಸಮಜೀವಿನೋ;

ಯಂ ಗತಿಂ ಪೇಚ್ಚ ಗಚ್ಛನ್ತಿ, ನಿರಯೇ ತೇ ಸುಣೋಹಿ ಮೇ.

೮೩.

‘‘ಸಞ್ಜೀವೋ ಕಾಳಸುತ್ತೋ ಚ, ಸಙ್ಘಾತೋ ದ್ವೇ ಚ ರೋರುವಾ;

ಅಥಾಪರೋ ಮಹಾವೀಚಿ, ತಾಪನೋ ಚ ಪತಾಪನೋ.

೮೪.

‘‘ಇಚ್ಚೇತೇ ಅಟ್ಠ ನಿರಯಾ, ಅಕ್ಖಾತಾ ದುರತಿಕ್ಕಮಾ;

ಆಕಿಣ್ಣಾ ಲುದ್ದಕಮ್ಮೇಹಿ, ಪಚ್ಚೇಕಾ ಸೋಳಸುಸ್ಸದಾ.

೮೫.

‘‘ಕದರಿಯತಾಪನಾ ಘೋರಾ, ಅಚ್ಚಿಮನ್ತೋ ಮಹಬ್ಭಯಾ;

ಲೋಮಹಂಸನರೂಪಾ ಚ, ಭೇಸ್ಮಾ ಪಟಿಭಯಾ ದುಖಾ.

೮೬.

‘‘ಚತುಕ್ಕಣ್ಣಾ ಚತುದ್ವಾರಾ, ವಿಭತ್ತಾ ಭಾಗಸೋ ಮಿತಾ;

ಅಯೋಪಾಕಾರಪರಿಯನ್ತಾ, ಅಯಸಾ ಪಟಿಕುಜ್ಜಿತಾ.

೮೭.

‘‘ತೇಸಂ ಅಯೋಮಯಾ ಭೂಮಿ, ಜಲಿತಾ ತೇಜಸಾ ಯುತಾ;

ಸಮನ್ತಾ ಯೋಜನಸತಂ, ಫುಟಾ ತಿಟ್ಠನ್ತಿ ಸಬ್ಬದಾ.

೮೮.

‘‘ಏತೇ ಪತನ್ತಿ ನಿರಯೇ, ಉದ್ಧಂಪಾದಾ ಅವಂಸಿರಾ;

ಇಸೀನಂ ಅತಿವತ್ತಾರೋ, ಸಞ್ಞತಾನಂ ತಪಸ್ಸಿನಂ.

೮೯.

‘‘ತೇ ಭೂನಹುನೋ ಪಚ್ಚನ್ತಿ, ಮಚ್ಛಾ ಬಿಲಕತಾ ಯಥಾ;

ಸಂವಚ್ಛರೇ ಅಸಙ್ಖೇಯ್ಯೇ, ನರಾ ಕಿಬ್ಬಿಸಕಾರಿನೋ.

೯೦.

‘‘ಡಯ್ಹಮಾನೇನ ಗತ್ತೇನ, ನಿಚ್ಚಂ ಸನ್ತರಬಾಹಿರಂ;

ನಿರಯಾ ನಾಧಿಗಚ್ಛನ್ತಿ, ದ್ವಾರಂ ನಿಕ್ಖಮನೇಸಿನೋ.

೯೧.

‘‘ಪುರತ್ಥಿಮೇನ ಧಾವನ್ತಿ, ತತೋ ಧಾವನ್ತಿ ಪಚ್ಛತೋ;

ಉತ್ತರೇನಪಿ ಧಾವನ್ತಿ, ತತೋ ಧಾವನ್ತಿ ದಕ್ಖಿಣಂ;

ಯಂ ಯಞ್ಹಿ ದ್ವಾರಂ ಗಚ್ಛನ್ತಿ, ತಂ ತದೇವ ಪಿಧೀಯರೇ.

೯೨.

‘‘ಬಹೂನಿ ವಸ್ಸಸಹಸ್ಸಾನಿ, ಜನಾ ನಿರಯಗಾಮಿನೋ;

ಬಾಹಾ ಪಗ್ಗಯ್ಹ ಕನ್ದನ್ತಿ, ಪತ್ವಾ ದುಕ್ಖಂ ಅನಪ್ಪಕಂ.

೯೩.

‘‘ಆಸೀವಿಸಂವ ಕುಪಿತಂ, ತೇಜಸ್ಸಿಂ ದುರತಿಕ್ಕಮಂ;

ನ ಸಾಧುರೂಪೇ ಆಸೀದೇ, ಸಞ್ಞತಾನಂ ತಪಸ್ಸಿನಂ.

೯೪.

‘‘ಅತಿಕಾಯೋ ಮಹಿಸ್ಸಾಸೋ, ಅಜ್ಜುನೋ ಕೇಕಕಾಧಿಪೋ;

ಸಹಸ್ಸಬಾಹು ಉಚ್ಛಿನ್ನೋ, ಇಸಿಮಾಸಜ್ಜ ಗೋತಮಂ.

೯೫.

‘‘ಅರಜಂ ರಜಸಾ ವಚ್ಛಂ, ಕಿಸಂ ಅವಕಿರಿಯ ದಣ್ಡಕೀ;

ತಾಲೋವ ಮೂಲತೋ ಛಿನ್ನೋ, ಸ ರಾಜಾ ವಿಭವಙ್ಗತೋ.

೯೬.

‘‘ಉಪಹಚ್ಚ ಮನಂ ಮಜ್ಝೋ, ಮಾತಙ್ಗಸ್ಮಿಂ ಯಸಸ್ಸಿನೇ;

ಸಪಾರಿಸಜ್ಜೋ ಉಚ್ಛಿನ್ನೋ, ಮಜ್ಝಾರಞ್ಞಂ ತದಾ ಅಹು.

೯೭.

‘‘ಕಣ್ಹದೀಪಾಯನಾಸಜ್ಜ, ಇಸಿಂ ಅನ್ಧಕವೇಣ್ಡಯೋ;

ಅಞ್ಞೋಞ್ಞಂ ಮುಸಲಾ ಹನ್ತ್ವಾ, ಸಮ್ಪತ್ತಾ ಯಮಸಾಧನಂ.

೯೮.

‘‘ಅಥಾಯಂ ಇಸಿನಾ ಸತ್ತೋ, ಅನ್ತಲಿಕ್ಖಚರೋ ಪುರೇ;

ಪಾವೇಕ್ಖಿ ಪಥವಿಂ ಚೇಚ್ಚೋ, ಹೀನತ್ತೋ ಪತ್ತಪರಿಯಾಯಂ.

೯೯.

‘‘ತಸ್ಮಾ ಹಿ ಛನ್ದಾಗಮನಂ, ನಪ್ಪಸಂಸನ್ತಿ ಪಣ್ಡಿತಾ;

ಅದುಟ್ಠಚಿತ್ತೋ ಭಾಸೇಯ್ಯ, ಗಿರಂ ಸಚ್ಚೂಪಸಂಹಿತಂ.

೧೦೦.

‘‘ಮನಸಾ ಚೇ ಪದುಟ್ಠೇನ, ಯೋ ನರೋ ಪೇಕ್ಖತೇ ಮುನಿಂ;

ವಿಜ್ಜಾಚರಣಸಮ್ಪನ್ನಂ, ಗನ್ತಾ ಸೋ ನಿರಯಂ ಅಧೋ.

೧೦೧.

‘‘ಯೇ ವುಡ್ಢೇ ಪರಿಭಾಸನ್ತಿ, ಫರುಸೂಪಕ್ಕಮಾ ಜನಾ;

ಅನಪಚ್ಚಾ ಅದಾಯಾದಾ, ತಾಲವತ್ಥು ಭವನ್ತಿ ತೇ.

೧೦೨.

‘‘ಯೋ ಚ ಪಬ್ಬಜಿತಂ ಹನ್ತಿ, ಕತಕಿಚ್ಚಂ ಮಹೇಸಿನಂ;

ಸ ಕಾಳಸುತ್ತೇ ನಿರಯೇ, ಚಿರರತ್ತಾಯ ಪಚ್ಚತಿ.

೧೦೩.

‘‘ಯೋ ಚ ರಾಜಾ ಅಧಮ್ಮಟ್ಠೋ, ರಟ್ಠವಿದ್ಧಂಸನೋ ಮಗೋ;

ತಾಪಯಿತ್ವಾ ಜನಪದಂ, ತಾಪನೇ ಪೇಚ್ಚ ಪಚ್ಚತಿ.

೧೦೪.

‘‘ಸೋ ಚ ವಸ್ಸಸಹಸ್ಸಾನಿ, ಸತಂ ದಿಬ್ಬಾನಿ ಪಚ್ಚತಿ;

ಅಚ್ಚಿಸಙ್ಘಪರೇತೋ ಸೋ, ದುಕ್ಖಂ ವೇದೇತಿ ವೇದನಂ.

೧೦೫.

‘‘ತಸ್ಸ ಅಗ್ಗಿಸಿಖಾ ಕಾಯಾ, ನಿಚ್ಛರನ್ತಿ ಪಭಸ್ಸರಾ;

ತೇಜೋಭಕ್ಖಸ್ಸ ಗತ್ತಾನಿ, ಲೋಮೇಹಿ ಚ ನಖೇಹಿ ಚ.

೧೦೬.

‘‘ಡಯ್ಹಮಾನೇನ ಗತ್ತೇನ, ನಿಚ್ಚಂ ಸನ್ತರಬಾಹಿರಂ;

ದುಕ್ಖಾಭಿತುನ್ನೋ ನದತಿ, ನಾಗೋ ತುತ್ತಟ್ಟಿತೋ ಯಥಾ.

೧೦೭.

‘‘ಯೋ ಲೋಭಾ ಪಿತರಂ ಹನ್ತಿ, ದೋಸಾ ವಾ ಪುರಿಸಾಧಮೋ;

ಸ ಕಾಳಸುತ್ತೇ ನಿರಯೇ, ಚಿರರತ್ತಾಯ ಪಚ್ಚತಿ.

೧೦೮.

‘‘ಸ ತಾದಿಸೋ ಪಚ್ಚತಿ ಲೋಹಕುಮ್ಭಿಯಂ, ಪಕ್ಕಞ್ಚ ಸತ್ತೀಹಿ ಹನನ್ತಿ ನಿತ್ತಚಂ;

ಅನ್ಧಂ ಕರಿತ್ವಾ ಮುತ್ತಕರೀಸಭಕ್ಖಂ, ಖಾರೇ ನಿಮುಜ್ಜನ್ತಿ ತಥಾವಿಧಂ ನರಂ.

೧೦೯.

‘‘ತತ್ತಂ ಪಕ್ಕುಥಿತಮಯೋಗುಳಞ್ಚ, ದೀಘೇ ಚ ಫಾಲೇ ಚಿರರತ್ತತಾಪಿತೇ;

ವಿಕ್ಖಮ್ಭಮಾದಾಯ ವಿಬನ್ಧರಜ್ಜುಭಿ, ವಿವಟೇ ಮುಖೇ ಸಮ್ಪವಿಸನ್ತಿ ರಕ್ಖಸಾ.

೧೧೦.

‘‘ಸಾಮಾ ಚ ಸೋಣಾ ಸಬಲಾ ಚ ಗಿಜ್ಝಾ, ಕಾಕೋಲಸಙ್ಘಾ ಚ ದಿಜಾ ಅಯೋಮುಖಾ;

ಸಙ್ಗಮ್ಮ ಖಾದನ್ತಿ ವಿಪ್ಫನ್ದಮಾನಂ, ಜಿವ್ಹಂ ವಿಭಜ್ಜ ವಿಘಾಸಂ ಸಲೋಹಿತಂ.

೧೧೧.

‘‘ತಂ ದಡ್ಢತಾಲಂ ಪರಿಭಿನ್ನಗತ್ತಂ, ನಿಪ್ಪೋಥಯನ್ತಾ ಅನುವಿಚರನ್ತಿ ರಕ್ಖಸಾ;

ರತೀ ಹಿ ತೇಸಂ ದುಖಿನೋ ಪನೀತರೇ, ಏತಾದಿಸಸ್ಮಿಂ ನಿರಯೇ ವಸನ್ತಿ;

ಯೇ ಕೇಚಿ ಲೋಕೇ ಇಧ ಪೇತ್ತಿಘಾತಿನೋ.

೧೧೨.

‘‘ಪುತ್ತೋ ಚ ಮಾತರಂ ಹನ್ತ್ವಾ, ಇತೋ ಗನ್ತ್ವಾ ಯಮಕ್ಖಯಂ;

ಭುಸಮಾಪಜ್ಜತೇ ದುಕ್ಖಂ, ಅತ್ತಕಮ್ಮಫಲೂಪಗೋ.

೧೧೩.

‘‘ಅಮನುಸ್ಸಾ ಅತಿಬಲಾ, ಹನ್ತಾರಂ ಜನಯನ್ತಿಯಾ;

ಅಯೋಮಯೇಹಿ ವಾಲೇಹಿ, ಪೀಳಯನ್ತಿ ಪುನಪ್ಪುನಂ.

೧೧೪.

‘‘ತಮಸ್ಸವಂ ಸಕಾ ಗತ್ತಾ, ರುಧಿರಂ ಅತ್ತಸಮ್ಭವಂ;

ತಮ್ಬಲೋಹವಿಲೀನಂವ, ತತ್ತಂ ಪಾಯೇನ್ತಿ ಮತ್ತಿಘಂ.

೧೧೫.

‘‘ಜಿಗುಚ್ಛಂ ಕುಣಪಂ ಪೂತಿಂ, ದುಗ್ಗನ್ಧಂ ಗೂಥಕದ್ದಮಂ;

ಪುಬ್ಬಲೋಹಿತಸಙ್ಕಾಸಂ, ರಹದಮೋಗಯ್ಹ ತಿಟ್ಠತಿ.

೧೧೬.

‘‘ತಮೇನಂ ಕಿಮಯೋ ತತ್ಥ, ಅತಿಕಾಯಾ ಅಯೋಮುಖಾ;

ಛವಿಂ ಭೇತ್ವಾನ ಖಾದನ್ತಿ, ಸಂಗಿದ್ಧಾ ಮಂಸಲೋಹಿತೇ.

೧೧೭.

‘‘ಸೋ ಚ ತಂ ನಿರಯಂ ಪತ್ತೋ, ನಿಮುಗ್ಗೋ ಸತಪೋರಿಸಂ;

ಪೂತಿಕಂ ಕುಣಪಂ ವಾತಿ, ಸಮನ್ತಾ ಸತಯೋಜನಂ.

೧೧೮.

‘‘ಚಕ್ಖುಮಾಪಿ ಹಿ ಚಕ್ಖೂಹಿ, ತೇನ ಗನ್ಧೇನ ಜೀಯತಿ;

ಏತಾದಿಸಂ ಬ್ರಹ್ಮದತ್ತ, ಮಾತುಘೋ ಲಭತೇ ದುಖಂ.

೧೧೯.

‘‘ಖುರಧಾರಮನುಕ್ಕಮ್ಮ, ತಿಕ್ಖಂ ದುರಭಿಸಮ್ಭವಂ;

ಪತನ್ತಿ ಗಬ್ಭಪಾತಿಯೋ, ದುಗ್ಗಂ ವೇತರಣಿಂ ನದಿಂ.

೧೨೦.

‘‘ಅಯೋಮಯಾ ಸಿಮ್ಬಲಿಯೋ, ಸೋಳಸಙ್ಗುಲಕಣ್ಟಕಾ;

ಉಭತೋ ಅಭಿಲಮ್ಬನ್ತಿ, ದುಗ್ಗಂ ವೇತರಣಿಂ ನದಿಂ.

೧೨೧.

‘‘ತೇ ಅಚ್ಚಿಮನ್ತೋ ತಿಟ್ಠನ್ತಿ, ಅಗ್ಗಿಕ್ಖನ್ಧಾವ ಆರಕಾ;

ಆದಿತ್ತಾ ಜಾತವೇದೇನ, ಉದ್ಧಂ ಯೋಜನಮುಗ್ಗತಾ.

೧೨೨.

‘‘ಏತೇ ವಜನ್ತಿ ನಿರಯೇ, ತತ್ತೇ ತಿಖಿಣಕಣ್ಟಕೇ;

ನಾರಿಯೋ ಚ ಅತಿಚಾರಾ, ನರಾ ಚ ಪರದಾರಗೂ.

೧೨೩.

‘‘ತೇ ಪತನ್ತಿ ಅಧೋಕ್ಖನ್ಧಾ, ವಿವತ್ತಾ ವಿಹತಾ ಪುಥೂ;

ಸಯನ್ತಿ ವಿನಿವಿದ್ಧಙ್ಗಾ, ದೀಘಂ ಜಗ್ಗನ್ತಿ ಸಬ್ಬದಾ.

೧೨೪.

‘‘ತತೋ ರತ್ಯಾ ವಿವಸಾನೇ, ಮಹತಿಂ ಪಬ್ಬತೂಪಮಂ;

ಲೋಹಕುಮ್ಭಿಂ ಪವಜ್ಜನ್ತಿ, ತತ್ತಂ ಅಗ್ಗಿಸಮೂದಕಂ.

೧೨೫.

‘‘ಏವಂ ದಿವಾ ಚ ರತ್ತೋ ಚ, ದುಸ್ಸೀಲಾ ಮೋಹಪಾರುತಾ;

ಅನುಭೋನ್ತಿ ಸಕಂ ಕಮ್ಮಂ, ಪುಬ್ಬೇ ದುಕ್ಕಟಮತ್ತನೋ.

೧೨೬.

‘‘ಯಾ ಚ ಭರಿಯಾ ಧನಕ್ಕೀತಾ, ಸಾಮಿಕಂ ಅತಿಮಞ್ಞತಿ;

ಸಸ್ಸುಂ ವಾ ಸಸುರಂ ವಾಪಿ, ಜೇಟ್ಠಂ ವಾಪಿ ನನನ್ದರಂ.

೧೨೭.

‘‘ತಸ್ಸಾ ವಙ್ಕೇನ ಜಿವ್ಹಗ್ಗಂ, ನಿಬ್ಬಹನ್ತಿ ಸಬನ್ಧನಂ;

ಸ ಬ್ಯಾಮಮತ್ತಂ ಕಿಮಿನಂ, ಜಿವ್ಹಂ ಪಸ್ಸತಿ ಅತ್ತನಿ;

ವಿಞ್ಞಾಪೇತುಂ ನ ಸಕ್ಕೋತಿ, ತಾಪನೇ ಪೇಚ್ಚ ಪಚ್ಚತಿ.

೧೨೮.

‘‘ಓರಬ್ಭಿಕಾ ಸೂಕರಿಕಾ, ಮಚ್ಛಿಕಾ ಮಿಗಬನ್ಧಕಾ;

ಚೋರಾ ಗೋಘಾತಕಾ ಲುದ್ದಾ, ಅವಣ್ಣೇ ವಣ್ಣಕಾರಕಾ.

೧೨೯.

‘‘ಸತ್ತೀಹಿ ಲೋಹಕೂಟೇಹಿ, ನೇತ್ತಿಂಸೇಹಿ ಉಸೂಹಿ ಚ;

ಹಞ್ಞಮಾನಾ ಖಾರನದಿಂ, ಪಪತನ್ತಿ ಅವಂಸಿರಾ.

೧೩೦.

‘‘ಸಾಯಂ ಪಾತೋ ಕೂಟಕಾರೀ, ಅಯೋಕೂಟೇಹಿ ಹಞ್ಞತಿ;

ತತೋ ವನ್ತಂ ದುರತ್ತಾನಂ, ಪರೇಸಂ ಭುಞ್ಜರೇ ಸದಾ.

೧೩೧.

‘‘ಧಙ್ಕಾ ಭೇರಣ್ಡಕಾ ಗಿಜ್ಝಾ, ಕಾಕೋಲಾ ಚ ಅಯೋಮುಖಾ;

ವಿಪ್ಫನ್ದಮಾನಂ ಖಾದನ್ತಿ, ನರಂ ಕಿಬ್ಬಿಸಕಾರಕಂ.

೧೩೨.

‘‘ಯೇ ಮಿಗೇನ ಮಿಗಂ ಹನ್ತಿ, ಪಕ್ಖಿಂ ವಾ ಪನ ಪಕ್ಖಿನಾ;

ಅಸನ್ತೋ ರಜಸಾ ಛನ್ನಾ, ಗನ್ತಾ ತೇ ನಿರಯುಸ್ಸದ’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ಧಮ್ಮೋ ಪಥೋತಿ ದಸಕುಸಲಕಮ್ಮಪಥಧಮ್ಮೋ ಖೇಮೋ ಅಪ್ಪಟಿಭಯೋ ಸುಗತಿಮಗ್ಗೋ. ವಿಸಮಜೀವಿನೋತಿ ಅಧಮ್ಮೇನ ಕಪ್ಪಿತಜೀವಿಕಾ. ನಿರಯೇ ತೇತಿ ತೇ ಏತೇಸಂ ನಿಬ್ಬತ್ತನಿರಯೇ ಕಥೇಮಿ. ಸುಣೋಹಿ ಮೇತಿ ಮಹಾಸತ್ತೋ ರಞ್ಞಾ ಪಿತುಘಾತಕಾನಂ ನಿಬ್ಬತ್ತನಿರಯಂ ಪುಚ್ಛಿತೋಪಿ ಪಥಮಂ ತಂ ಅದಸ್ಸೇತ್ವಾ ಅಟ್ಠ ಮಹಾನಿರಯೇ ಸೋಳಸ ಚ ಉಸ್ಸದನಿರಯೇ ದಸ್ಸೇತುಂ ಏವಮಾಹ. ಕಿಂಕಾರಣಾ? ಪಠಮಞ್ಹಿ ತಸ್ಮಿಂ ದಸ್ಸಿಯಮಾನೇ ರಾಜಾ ಫಲಿತೇನ ಹದಯೇನ ತತ್ಥೇವ ಮರೇಯ್ಯ, ಇಮೇಸು ಪನ ನಿರಯೇಸು ಪಚ್ಚಮಾನಸತ್ತೇ ದಿಸ್ವಾ ದಿಟ್ಠಾನುಗತಿಕೋ ಹುತ್ವಾ ‘‘ಅಹಂ ವಿಯ ಅಞ್ಞೇಪಿ ಬಹೂ ಪಾಪಕಮ್ಮಿನೋ ಅತ್ಥಿ, ಅಹಂ ಏತೇಸಂ ಅನ್ತರೇ ಪಚ್ಚಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಸಞ್ಜಾತುಪತ್ಥಮ್ಭೋ ಅರೋಗೋ ಭವಿಸ್ಸತೀತಿ ತೇ ಪನ ನಿರಯೇ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಮಹಾಸತ್ತೋ ಪಠಮಂ ಇದ್ಧಿಬಲೇನ ಪಥವಿಂ ದ್ವಿಧಾ ಕತ್ವಾ ಪಚ್ಛಾ ದಸ್ಸೇಸಿ.

ತೇಸಂ ವಚನತ್ಥೋ – ನಿರಯಪಾಲೇಹಿ ಪಜ್ಜಲಿತಾನಿ ನಾನಾವುಧಾನಿ ಗಹೇತ್ವಾ ಖಣ್ಡಾಖಣ್ಡಿಕಂ ಛಿನ್ನಾ ಹೀರಂ ಹೀರಂ ಕತಾ ನೇರಯಿಕಸತ್ತಾ ಪುನಪ್ಪುನಂ ಸಞ್ಜೀವನ್ತಿ ಏತ್ಥಾತಿ ಸಞ್ಜೀವೋ. ನಿರಯಪಾಲಾ ಪುನಪ್ಪುನಂ ನದನ್ತಾ ವಗ್ಗನ್ತಾ ಪಜ್ಜಲಿತಾನಿ ನಾನಾವುಧಾನಿ ಗಹೇತ್ವಾ ಜಲಿತಾಯ ಲೋಹಪಥವಿಯಂ ನೇರಯಿಕೇ ಸತ್ತೇ ಅಪರಾಪರಂ ಅನುಬನ್ಧಿತ್ವಾ ಪಹರಿತ್ವಾ ಜಲಿತಪಥವಿಯಂ ಪತಿತೇ ಜಲಿತಕಾಳಸುತ್ತಂ ಪಾತೇತ್ವಾ ಜಲಿತಫರಸುಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಸಯಂ ಉನ್ನದನ್ತಾ ಮಹನ್ತೇನ ಅಟ್ಟಸ್ಸರೇನ ವಿರವನ್ತೇ ಅಟ್ಠಂಸೇ ಸೋಳಸಂಸೇ ಕರೋನ್ತಾ ಏತ್ಥ ತಚ್ಛನ್ತೀತಿ ಕಾಳಸುತ್ತೋ. ಮಹನ್ತಾ ಜಲಿತಅಯಪಬ್ಬತಾ ಘಾತೇನ್ತಿ ಏತ್ಥಾತಿ ಸಙ್ಘಾತೋ. ತತ್ಥ ಕಿರ ಸತ್ತೇ ನವಯೋಜನಾಯ ಜಲಿತಾಯ ಅಯಪಥವಿಯಾ ಯಾವ ಕಟಿತೋ ಪವೇಸೇತ್ವಾ ನಿಚ್ಚಲೇ ಕರೋನ್ತಿ. ಅಥ ಪುರತ್ಥಿಮತೋ ಜಲಿತೋ ಅಯಪಬ್ಬತೋ ಸಮುಟ್ಠಾಯ ಅಸನಿ ವಿಯ ವಿರವನ್ತೋ ಆಗನ್ತ್ವಾ ತೇ ಸತ್ತೇ ಸಣ್ಹಕರಣಿಯಂ ತಿಲೇ ಪಿಸನ್ತೋ ವಿಯ ಗನ್ತ್ವಾ ಪಚ್ಛಿಮದಿಸಾಯ ತಿಟ್ಠತಿ, ಪಚ್ಛಿಮದಿಸತೋ ಸಮುಟ್ಠಿತೋಪಿ ತಥೇವ ಗನ್ತ್ವಾ ಪುರತ್ಥಿಮದಿಸಾಯ ತಿಟ್ಠತಿ. ದ್ವೇ ಪನ ಏಕತೋ ಸಮಾಗನ್ತ್ವಾ ಉಚ್ಛುಯನ್ತೇ ಉಚ್ಛುಖಣ್ಡಾನಿ ವಿಯ ಪೀಳೇನ್ತಿ. ಏವಂ ತತ್ಥ ಬಹೂನಿ ವಸ್ಸಸತಸಹಸ್ಸಾನಿ ದುಕ್ಖಂ ಅನುಭೋನ್ತಿ.

ದ್ವೇ ಚ ರೋರುವಾತಿ ಜಾಲರೋರುವೋ, ಧೂಮರೋರುವೋ ಚಾತಿ ದ್ವೇ. ತತ್ಥ ಜಾಲರೋರುವೋ ಕಪ್ಪೇನ ಸಣ್ಠಿತಾಹಿ ರತ್ತಲೋಹಜಾಲಾಹಿ ಪುಣ್ಣೋ, ಧೂಮರೋರುವೋ ಖಾರಧೂಮೇನ ಪುಣ್ಣೋ. ತೇಸು ಜಾಲರೋರುವೇ ಪಚ್ಚನ್ತಾನಂ ನವಹಿ ವಣ್ಣಮುಖೇಹಿ ಜಾಲಾ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ಸರೀರಂ ದಹನ್ತಿ, ಧೂಮರೋರುವೇ ಪಚ್ಚನ್ತಾನಂ ನವಹಿ ವಣಮುಖೇಹಿ ಖಾರಧೂಮೋ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ಪಿಟ್ಠಂ ವಿಯ ಸರೀರಂ ಸೇದೇತಿ. ಉಭಯತ್ಥಪಿ ಪಚ್ಚನ್ತಾ ಸತ್ತಾ ಮಹಾವಿರವಂ ವಿರವನ್ತೀತಿ ದ್ವೇಪಿ ‘‘ರೋರುವಾ’’ತಿ ವುತ್ತಾ. ಜಾಲಾನಂ ವಾ ಪಚ್ಚನಸತ್ತಾನಂ ವಾ ತೇಸಂ ದುಕ್ಖಸ್ಸ ವಾ ವೀಚಿ ಅನ್ತರಂ ನತ್ಥಿ ಏತ್ಥಾತಿ ಅವೀಚಿ, ಮಹನ್ತೋ ಅವೀಚಿ ಮಹಾವೀಚಿ. ತತ್ಥ ಹಿ ಪುರತ್ಥಿಮಾದೀಹಿ ಭಿತ್ತೀಹಿ ಜಾಲಾ ಉಟ್ಠಹಿತ್ವಾ ಪಚ್ಛಿಮಾದೀಸು ಪಟಿಹಞ್ಞತಿ, ತಾ ಚ ಭಿತ್ತಿಯೋ ವಿನಿವಿಜ್ಝಿತ್ವಾ ಪುರತೋ ಯೋಜನಸತಂ ಗಣ್ಹಾತಿ. ಹೇಟ್ಠಾ ಉಟ್ಠಿತಾ ಜಾಲಾ ಉಪರಿ ಪಟಿಹಞ್ಞತಿ, ಉಪರಿ ಉಟ್ಠಿತಾ ಹೇಟ್ಠಾ ಪಟಿಹಞ್ಞತಿ. ಏವಂ ತಾವೇತ್ಥ ಜಾಲಾನಂ ವೀಚಿ ನಾಮ ನತ್ಥಿ. ತಸ್ಸ ಪನ ಅನ್ತೋ ಯೋಜನಸತಂ ಠಾನಂ ಖೀರವಲ್ಲಿಪಿಟ್ಠಸ್ಸ ಪೂರಿತನಾಳಿ ವಿಯ ಸತ್ತೇಹಿ ನಿರನ್ತರಂ ಪೂರಿತಂ ಚತೂಹಿ ಇರಿಯಾಪಥೇಹಿ ಪಚ್ಚನ್ತಾನಂ ಸತ್ತಾನಂ ಪಮಾಣಂ ನತ್ಥಿ, ನ ಚ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಬ್ಯಾಬಾಧೇನ್ತಿ, ಸಕಟ್ಠಾನೇಯೇವ ಪಚ್ಚನ್ತಿ. ಏವಮೇತ್ಥ ಸತ್ತಾನಂ ವೀಚಿ ನಾಮ ನತ್ಥಿ. ಯಥಾ ಪನ ಜಿವ್ಹಗ್ಗೇ ಛ ಮಧುಬಿನ್ದೂನಿ ಸತ್ತಮಸ್ಸ ತಮ್ಬಲೋಹಬಿನ್ದುನೋ ಅನುದಹನಬಲವತಾಯ ಅಬ್ಬೋಹಾರಿಕಾನಿ ಹೋನ್ತಿ, ತಥಾ ತತ್ಥ ಅನುದಹನಬಲವತಾಯ ಸೇಸಾ ಛ ಅಕುಸಲವಿಪಾಕುಪೇಕ್ಖಾ ಅಬ್ಬೋಹಾರಿಕಾ ಹೋನ್ತಿ, ದುಕ್ಖಮೇವ ನಿರನ್ತರಂ ಪಞ್ಞಾಯತಿ. ಏವಮೇತ್ಥ ದುಕ್ಖಸ್ಸ ವೀಚಿ ನಾಮ ನತ್ಥಿ. ಸ್ವಾಯಂ ಸಹ ಭಿತ್ತೀಹಿ ವಿಕ್ಖಮ್ಭತೋ ಅಟ್ಠಾರಸಾಧಿಕತಿಯೋಜನಸತೋ, ಆವಟ್ಟತೋ ಪನ ಚತುಪಣ್ಣಾಸಾಧಿಕನವಯೋಜನಸತೋ, ಸಹ ಉಸ್ಸದೇಹಿ ದಸ ಯೋಜನಸಹಸ್ಸಾನಿ. ಏವಮಸ್ಸ ಮಹನ್ತತಾ ವೇದಿತಬ್ಬಾ.

ನಿಚ್ಚಲೇ ಸತ್ತೇ ತಪತೀತಿ ತಾಪನೋ. ಅತಿವಿಯ ತಾಪೇತೀತಿ ಪತಾಪನೋ. ತತ್ಥ ತಾಪನಸ್ಮಿಂ ತಾವ ಸತ್ತೇ ತಾಲಕ್ಖನ್ಧಪ್ಪಮಾಣೇ ಜಲಿತಅಯಸೂಲೇ ನಿಸೀದಾಪೇನ್ತಿ. ತತೋ ಹೇಟ್ಠಾ ಪಥವೀ ಜಲತಿ, ಸೂಲಾನಿ ಜಲನ್ತಿ, ಸತ್ತಾ ಜಲನ್ತಿ. ಏವಂ ಸೋ ನಿರಯೋ ನಿಚ್ಚಲೇ ಸತ್ತೇ ತಪತಿ. ಇತರಸ್ಮಿಂ ಪನ ನಿಬ್ಬತ್ತಸತ್ತೇ ಜಲನ್ತೇಹಿ ಆವುಧೇಹಿ ಪಹರಿತ್ವಾ ಜಲಿತಂ ಅಯಪಬ್ಬತಂ ಆರೋಪೇನ್ತಿ. ತೇಸಂ ಪಬ್ಬತಮತ್ಥಕೇ ಠಿತಕಾಲೇ ಕಮ್ಮಪಚ್ಚಯೋ ವಾತೋ ಪಹರತಿ. ತೇ ತತ್ಥ ಸಣ್ಠಾತುಂ ಅಸಕ್ಕೋನ್ತಾ ಉದ್ಧಂಪಾದಾ ಅಧೋಸಿರಾ ಪತನ್ತಿ. ಅಥ ಹೇಟ್ಠಾ ಅಯಪಥವಿತೋ ಜಲಿತಾನಿ ಅಯಸೂಲಾನಿ ಉಟ್ಠಹನ್ತಿ. ತೇ ತಾನಿ ಮತ್ಥಕೇನೇವ ಪಹರಿತ್ವಾ ತೇಸು ವಿನಿವಿದ್ಧಸರೀರಾ ಜಲನ್ತಾ ಪಚ್ಚನ್ತಿ. ಏವಮೇಸ ಅತಿವಿಯ ತಾಪೇತೀತಿ.

ಬೋಧಿಸತ್ತೋ ಪನ ಏತೇ ನಿರಯೇ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಪಠಮಂ ಸಞ್ಜೀವಂ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ತತ್ಥ ಪಚ್ಚನ್ತೇ ನೇರಯಿಕಸತ್ತೇ ದಿಸ್ವಾ ಮಹಾಜನಸ್ಸ ಮಹಾಭಯೇ ಉಪ್ಪನ್ನೇ ತಂ ಅನ್ತರಧಾಪೇತ್ವಾ ಪುನ ಪಥವಿಂ ದ್ವಿಧಾ ಕತ್ವಾ ಕಾಳಸುತ್ತಂ ದಸ್ಸೇಸಿ, ತತ್ಥಪಿ ಪಚ್ಚಮಾನೇ ಸತ್ತೇ ದಿಸ್ವಾ ಮಹಾಜನಸ್ಸ ಮಹಾಭಯೇ ಉಪ್ಪನ್ನೇ ತಮ್ಪಿ ಅನ್ತರಧಾಪೇಸೀತಿ ಏವಂ ಪಟಿಪಾಟಿಯಾ ದಸ್ಸೇಸಿ. ತತೋ ರಾಜಾನಂ ಆಮನ್ತೇತ್ವಾ, ‘‘ಮಹಾರಾಜ, ತಯಾ ಇಮೇಸು ಅಟ್ಠಸು ಮಹಾನಿರಯೇಸು ಪಚ್ಚಮಾನೇ ಸತ್ತೇ ದಿಸ್ವಾ ಅಪ್ಪಮಾದಂ ಕಾತುಂ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಪುನ ತೇಸಞ್ಞೇವ ಮಹಾನಿರಯಾನಂ ಕಿಚ್ಚಂ ಕಥೇತುಂ ‘‘ಇಚ್ಚೇತೇ’’ತಿಆದಿಮಾಹ. ತತ್ಥ ಅಕ್ಖಾತಾತಿ ಮಯಾ ಚ ತುಯ್ಹಂ ಕಥಿತಾ, ಪೋರಾಣಕೇಹಿ ಚ ಕಥಿತಾಯೇವ. ಆಕಿಣ್ಣಾತಿ ಪರಿಪುಣ್ಣಾ. ಪಚ್ಚೇಕಾ ಸೋಳಸುಸ್ಸದಾತಿ ಏತೇಸಂ ನಿರಯಾನಂ ಏಕೇಕಸ್ಸ ಚತೂಸು ದ್ವಾರೇಸು ಏಕೇಕಸ್ಮಿಂ ಚತ್ತಾರೋ ಚತ್ತಾರೋ ಕತ್ವಾ ಸೋಳಸ ಸೋಳಸ ಉಸ್ಸದನಿರಯಾತಿ ಸಬ್ಬೇಪಿ ಸತಂ ಅಟ್ಠವೀಸತಿ ಚ ಉಸ್ಸದನಿರಯಾ ಅಟ್ಠ ಚ ಮಹಾನಿರಯಾತಿ ಛತ್ತಿಂಸನಿರಯಸತಂ. ಕದರಿಯತಾಪನಾತಿ ಸಬ್ಬೇತೇ ಕದರಿಯಾನಂ ತಾಪನಾ. ಬಲವದುಕ್ಖತಾಯ ಘೋರಾ. ಕಮ್ಮನಿಬ್ಬತ್ತಾನಂ ಅಚ್ಚೀನಂ ಅತ್ಥಿತಾಯ ಅಚ್ಚಿಮನ್ತೋ. ಭಯಸ್ಸ ಮಹನ್ತತಾಯ ಮಹಬ್ಭಯಾ. ದಿಟ್ಠಮತ್ತಾ ವಾ ಸುತಮತ್ತಾ ವಾ ಲೋಮಾನಿ ಹಂಸನ್ತೀತಿ ಲೋಮಹಂಸನರೂಪಾ ಚ. ಭೀಸನತಾಯ ಭೇಸ್ಮಾ. ಭಯಜನನತಾಯ ಪಟಿಭಯಾ. ಸುಖಾಭಾವೇನ ದುಖಾ. ಚತುಕ್ಕಣ್ಣಾತಿ ಸಬ್ಬೇಪಿ ಚತುರಸ್ಸಮಞ್ಜೂಸಸದಿಸಾ. ವಿಭತ್ತಾತಿ ಚತುದ್ವಾರವಸೇನ ವಿಭತ್ತಾ. ಭಾಗಸೋ ಮಿತಾತಿ ದ್ವಾರವೀಥೀನಂ ವಸೇನ ಕೋಟ್ಠಾಸೇ ಠಪೇತ್ವಾ ಮಿತಾ. ಅಯಸಾ ಪಟಿಕುಜ್ಜಿತಾತಿ ಸಬ್ಬೇಪಿ ನವಯೋಜನಿಕೇನ ಅಯಕಪಾಲೇನ ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾ. ಫುಟಾ ತಿಟ್ಠನ್ತೀತಿ ಸಬ್ಬೇಪಿ ಏತ್ತಕಂ ಠಾನಂ ಅನುಫರಿತ್ವಾ ತಿಟ್ಠನ್ತಿ.

ಉದ್ಧಂಪಾದಾ ಅವಂಸಿರಾತಿ ಏವಂ ತೇಸು ತೇಸು ನಿರಯೇಸು ಸಮ್ಪರಿವತ್ತಿತ್ವಾ ಪುನಪ್ಪುನಂ ಪತಮಾನೇ ಸನ್ಧಾಯಾಹ. ಅತಿವತ್ತಾರೋತಿ ಫರುಸವಾಚಾಹಿ ಅತಿಕ್ಕಮಿತ್ವಾ ವತ್ತಾರೋ. ಮಹಾನಿರಯೇಸು ಕಿರ ಯೇಭುಯ್ಯೇನ ಧಮ್ಮಿಕಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣೇಸು ಕತಾಪರಾಧಾವ ಪಚ್ಚನ್ತಿ, ತಸ್ಮಾ ಏವಮಾಹ. ತೇ ಭೂನಹುನೋತಿ ತೇ ಇಸೀನಂ ಅತಿವತ್ತಾರೋ ಅತ್ತನೋ ವುಡ್ಢಿಯಾ ಹತತ್ತಾ ಭೂನಹುನೋ ಕೋಟ್ಠಾಸಕತಾ ಮಚ್ಛಾ ವಿಯ ಪಚ್ಚನ್ತಿ. ಅಸಙ್ಖೇಯ್ಯೇತಿ ಗಣೇತುಂ ಅಸಕ್ಕುಣೇಯ್ಯೇ. ಕಿಬ್ಬಿಸಕಾರಿನೋತಿ ದಾರುಣಕಮ್ಮಕಾರಿನೋ. ನಿಕ್ಖಮನೇಸಿನೋತಿ ನಿರಯಾ ನಿಕ್ಖಮನಂ ಏಸನ್ತಾಪಿ ಗವೇಸನ್ತಾಪಿ ನಿಕ್ಖಮನದ್ವಾರಂ ನಾಧಿಗಚ್ಛನ್ತಿ. ಪುರತ್ಥಿಮೇನಾತಿ ಯದಾ ತಂ ದ್ವಾರಂ ಅಪಾರುತಂ ಹೋತಿ, ಅಥ ತದಭಿಮುಖಾ ಧಾವನ್ತಿ, ತೇಸಂ ತತ್ಥ ಛವಿಆದೀನಿ ಝಾಯನ್ತಿ. ದ್ವಾರಸಮೀಪಂ ಪತ್ತಾನಞ್ಚ ತೇಸಂ ತಂ ಪಿಧೀಯತಿ, ಪಚ್ಛಿಮದ್ವಾರಂ ಅಪಾರುತಂ ವಿಯ ಖಾಯತಿ. ಏಸ ನಯೋ ಸಬ್ಬತ್ಥ. ನ ಸಾಧುರೂಪೇತಿ ವುತ್ತಪ್ಪಕಾರಂ ಸಪ್ಪಂ ವಿಯ ಸಾಧುರೂಪೇ ಇಸಯೋ ನ ಆಸೀದೇ, ನ ಫರುಸವಚನೇನ ಕಾಯಕಮ್ಮೇನ ವಾ ಘಟ್ಟೇನ್ತೋ ಉಪಗಚ್ಛೇಯ್ಯ. ಕಿಂಕಾರಣಾ? ಸಞ್ಞತಾನಂ ತಪಸ್ಸೀನಂ ಆಸಾದಿತತ್ತಾ ಅಟ್ಠಸು ಮಹಾನಿರಯೇಸು ಮಹಾದುಕ್ಖಸ್ಸ ಅನುಭವಿತಬ್ಬತ್ತಾ.

ಇದಾನಿ ಯೇ ರಾಜಾನೋ ತಥಾರೂಪೇ ಆಸಾದೇತ್ವಾ ತಂ ದುಕ್ಖಂ ಪತ್ತಾ, ತೇ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ಅತಿಕಾಯೋ’’ತಿಆದಿಮಾಹ. ತತ್ಥ ಅತಿಕಾಯೋತಿ ಬಲಸಮ್ಪನ್ನೋ ಮಹಾಕಾಯೋ. ಮಹಿಸ್ಸಾಸೋತಿ ಮಹಾಧನುಗ್ಗಹೋ. ಕೇಕಕಾಧಿಪೋತಿ ಕೇಕಕರಟ್ಠಾಧಿಪತಿ. ಸಹಸ್ಸಬಾಹೂತಿ ಪಞ್ಚಹಿ ಧನುಗ್ಗಹಸತೇಹಿ ಬಾಹುಸಹಸ್ಸೇನ ಆರೋಪೇತಬ್ಬಂ ಧನುಂ ಆರೋಪನಸಮತ್ಥತಾಯ ಸಹಸ್ಸಬಾಹು. ವಿಭವಙ್ಗತೋತಿ ವಿನಾಸಂ ಪತ್ತೋ. ವತ್ಥೂನಿ ಪನ ಸರಭಙ್ಗಜಾತಕೇ (ಜಾ. ೨.೧೭.೫೦ ಆದಯೋ) ವಿತ್ಥಾರಿತಾನಿ. ಉಪಹಚ್ಚ ಮನನ್ತಿ ಅತ್ತನೋ ಚಿತ್ತಂ ಪದೂಸೇತ್ವಾ. ಮಾತಙ್ಗಸ್ಮಿನ್ತಿ ಮಾತಙ್ಗಪಣ್ಡಿತೇ. ವತ್ಥು ಮಾತಙ್ಗಜಾತಕೇ (ಜಾ. ೧.೧೫.೧ ಆದಯೋ) ವಣ್ಣಿತಂ. ಕಣ್ಹದೀಪಾಯನಾಸಜ್ಜಾತಿ ಕಣ್ಹದೀಪಾಯನಂ ಆಸಜ್ಜ. ಯಮಸಾಧನನ್ತಿ ನಿರಯಪಾಲಕರಞ್ಞೋ ಆಣಾಪವತ್ತಟ್ಠಾನಂ. ವತ್ಥು ಘಟಪಣ್ಡಿತಜಾತಕೇ (ಜಾ. ೧.೧೦.೧೬೫ ಆದಯೋ) ವಿತ್ಥಾರಿತಂ. ಇಸಿನಾತಿ ಕಪಿಲತಾಪಸೇನ. ಪಾವೇಕ್ಖೀತಿ ಪವಿಟ್ಠೋ. ಚೇಚ್ಚೋತಿ ಚೇತಿಯರಾಜಾ. ಹೀನತ್ತೋತಿ ಪರಿಹೀನತ್ತಭಾವೋ ಅನ್ತರಹಿತಇದ್ಧಿ. ಪತ್ತಪರಿಯಾಯನ್ತಿ ಪರಿಯಾಯಂ ಮರಣಕಾಲಂ ಪತ್ವಾ. ವತ್ಥು ಚೇತಿಯಜಾತಕೇ (ಜಾ. ೧.೮.೪೫ ಆದಯೋ) ಕಥಿತಂ.

ತಸ್ಮಾ ಹೀತಿ ಯಸ್ಮಾ ಚಿತ್ತವಸಿಕೋ ಹುತ್ವಾ ಇಸೀಸು ಅಪರಜ್ಝಿತ್ವಾ ಅಟ್ಠಸು ಮಹಾನಿರಯೇಸು ಪಚ್ಚತಿ, ತಸ್ಮಾ ಹಿ. ಛನ್ದಾಗಮನನ್ತಿ ಛನ್ದಾದಿಚತುಬ್ಬಿಧಮ್ಪಿ ಅಗತಿಗಮನಂ. ಪದುಟ್ಠೇನಾತಿ ಕುದ್ಧೇನ. ಗನ್ತಾ ಸೋ ನಿರಯಂ ಅಧೋತಿ ಸೋ ತೇನ ಅಧೋಗಮನಿಯೇನ ಕಮ್ಮೇನ ಅಧೋನಿರಯಮೇವ ಗಚ್ಛತಿ. ಪಾಳಿಯಂ ಪನ ‘‘ನಿರಯುಸ್ಸದ’’ನ್ತಿ ಲಿಖಿತಂ, ತಸ್ಸ ಉಸ್ಸದನಿರಯಂ ಗಚ್ಛತೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ವುಡ್ಢೇತಿ ವಯೋವುಡ್ಢೇ ಚ ಗುಣವುಡ್ಢೇ ಚ. ಅನಪಚ್ಚಾತಿ ಭವನ್ತರೇಪಿ ಅಪಚ್ಚಂ ವಾ ದಾಯಾದಂ ವಾ ನ ಲಭನ್ತೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ತಾಲವತ್ಥೂತಿ ದಿಟ್ಠಧಮ್ಮೇಪಿ ಛಿನ್ನಮೂಲತಾಲೋ ವಿಯ ಮಹಾವಿನಾಸಂ ಪತ್ವಾ ನಿರಯೇ ನಿಬ್ಬತ್ತನ್ತಿ. ಯೋ ಚ ಪಬ್ಬಜಿತಂ ಹನ್ತೀತಿ ಯೋ ಬಾಲಜನೋ ಸಮಣಂ ಹನತಿ. ಚಿರರತ್ತಾಯಾತಿ ಚಿರಂ ಕಾಲಂ.

ಏವಂ ಮಹಾಸತ್ತೋ ಇಸಿವಿಹೇಠಕಾನಂ ಪಚ್ಚನನಿರಯೇ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ಉಪರಿ ಅಧಮ್ಮಿಕರಾಜೂನಂ ಪಚ್ಚನನಿರಯೇ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ‘‘ಯೋ ಚಾ’’ತಿಆದಿಮಾಹ. ತತ್ಥ ರಟ್ಠವಿದ್ಧಂಸನೋತಿ ಛನ್ದಾದಿವಸೇನ ಗನ್ತ್ವಾ ರಟ್ಠಸ್ಸ ವಿದ್ಧಂಸನೋ. ಅಚ್ಚಿಸಙ್ಘಪರೇತೋತಿ ಅಚ್ಚಿಸಮೂಹಪರಿಕ್ಖಿತ್ತೋ. ತೇಜೋಭಕ್ಖಸ್ಸಾತಿ ಅಗ್ಗಿಮೇವ ಖಾದನ್ತಸ್ಸ. ಗತ್ತಾನೀತಿ ತಿಗಾವುತೇ ಸರೀರೇ ಸಬ್ಬಙ್ಗಪಚ್ಚಙ್ಗಾನಿ. ಲೋಮೇಹಿ ಚ ನಖೇಹಿ ಚಾತಿ ಏತೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಸಬ್ಬಾನಿ ಏಕಜಾಲಾನಿ ಹೋನ್ತಿ. ತುತ್ತಟ್ಟೀತೋತಿ ಆನೇಞ್ಜಕಾರಣಂ ಕಾರಿಯಮಾನೋ ತುತ್ತೇಹಿ ವಿದ್ಧೋ ನಾಗೋ ಯಥಾ ನದತಿ.

ಏವಂ ಮಹಾಸತ್ತೋ ಅಧಮ್ಮಿಕರಾಜೂನಂ ಪಚ್ಚನನಿರಯೇ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ಇದಾನಿ ಪಿತುಘಾತಕಾದೀನಂ ಪಚ್ಚನನಿರಯೇ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ಯೋ ಲೋಭಾ’’ತಿಆದಿಮಾಹ. ತತ್ಥ ಲೋಭಾತಿ ಯಸಧನಲೋಭೇನ. ದೋಸಾ ವಾತಿ ದುಟ್ಠಚಿತ್ತತಾಯ ವಾ. ನಿತ್ತಚನ್ತಿ ಲೋಹಕುಮ್ಭಿಯಂ ಬಹೂನಿ ವಸಸಹಸ್ಸಾನಿ ಪಕ್ಕಂ ನೀಹರಿತ್ವಾ ತಿಗಾವುತಮಸ್ಸ ಸರೀರಂ ನಿತ್ತಚಂ ಕತ್ವಾ ಜಲಿತಾಯ ಲೋಹಪಥವಿಯಂ ಪಾತೇತ್ವಾ ತಿಣ್ಹೇಹಿ ಅಯಸೂಲೇಹಿ ಕೋಟ್ಟೇತ್ವಾ ಚುಣವಿಚುಣ್ಣಂ ಕರೋನ್ತಿ. ಅನ್ಧಂ ಕರಿತ್ವಾತಿ, ಮಹಾರಾಜ, ತಂ ಪಿತುಘಾತಕಂ ನಿರಯಪಾಲಾ ಜಲಿತಲೋಹಪಥವಿಯಂ ಉತ್ತಾನಂ ಪಾತೇತ್ವಾ ಜಲಿತೇಹಿ ಅಯಸೂಲೇಹಿ ಅಕ್ಖೀನಿ ಭಿನ್ದಿತ್ವಾ ಅನ್ಧಂ ಕರಿತ್ವಾ ಮುಖೇ ಉಣ್ಹಂ ಮುತ್ತಕರೀಸಂ ಪಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಪಲಾಲಪೀಠಂ ವಿಯ ನಂ ಪರಿವತ್ತೇತ್ವಾ ಕಪ್ಪೇನ ಸಣ್ಠಿತೇ ಖಾರೇ ಲೋಹಉದಕೇ ನಿಮುಜ್ಜಾಪೇನ್ತಿ. ತತ್ತಂ ಪಕ್ಕುಥಿತಮಯೋಗುಳಞ್ಚಾತಿ ಪುನ ಪಕ್ಕುಥಿತಂ ಗೂಥಕಲಲಞ್ಚೇವ ಜಲಿತಅಯೋಗುಳಞ್ಚ ಖಾದಾಪೇನ್ತಿ. ಸೋ ಪನ ತಂ ಆಹರಿಯಮಾನಂ ದಿಸ್ವಾ ಮುಖಂ ಪಿಧೇತಿ. ಅಥಸ್ಸ ದೀಘೇ ಚಿರತಾಪಿತೇ ಜಲಮಾನೇ ಫಾಲೇ ಆದಾಯ ಮುಖಂ ವಿಕ್ಖಮ್ಭೇತ್ವಾ ವಿವರಿತ್ವಾ ರಜ್ಜುಬದ್ಧಂ ಅಯಬಲಿಸಂ ಖಿಪಿತ್ವಾ ಜಿವ್ಹಂ ನೀಹರಿತ್ವಾ ತಸ್ಮಿಂ ವಿವಟೇ ಮುಖೇ ತಂ ಅಯೋಗುಳಂ ಸಮ್ಪವಿಸನ್ತಿ ಪಕ್ಖಿಪನ್ತಿ. ರಕ್ಖಸಾತಿ ನಿರಯಪಾಲಾ.

ಸಾಮಾ ಚಾತಿ, ಮಹಾರಾಜ, ತಸ್ಸ ಪಿತುಘಾತಕಸ್ಸ ಜಿವ್ಹಂ ಬಲಿಸೇನ ನಿಕ್ಕಡ್ಢಿತ್ವಾ ಅಯಸಙ್ಕೂಹಿ ಪಥವಿಯಂ ನೀಹತಂ ಜಿವ್ಹಂ ಸಾಮಾ ಸೋಣಾ ಸಬಲವಣ್ಣಾ ಸುನಖಾ ಚ ಲೋಹತುಣ್ಡಾ ಗಿಜ್ಝಾ ಚ ಕಾಕೋಲಸಙ್ಘಾ ಚ ಅಞ್ಞೇ ಚ ನಾನಪ್ಪಕಾರಾ ಸಕುಣಾ ಸಮಾಗನ್ತ್ವಾ ಆವುಧೇಹಿ ಛಿನ್ದನ್ತಾ ವಿಯ ವಿಭಜ್ಜ ಕಾಕಪದಾಕಾರೇನ ಕೋಟ್ಠಾಸೇ ಕತ್ವಾ ವಿಪ್ಫನ್ದಮಾನಂ ಸಲೋಹಿತಂ ವಿಘಾಸಂ ಖಾದನ್ತಾ ವಿಯ ಸತ್ತೇ ಭಕ್ಖಯನ್ತೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ತಂ ದಡ್ಢತಾಲನ್ತಿ ತಂ ಪಿತುಘಾತಕಂ ಝಾಯಮಾನತಾಲಂ ವಿಯ ಜಲಿತಸರೀರಂ. ಪರಿಭಿನ್ನಗತ್ತನ್ತಿ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಪರಿಭಿನ್ನಗತ್ತಂ. ನಿಪ್ಪೋಥಯನ್ತಾತಿ ಜಲಿತೇಹಿ ಅಯಮುಗ್ಗರೇಹಿ ಪಹರನ್ತಾ. ರತೀ ಹಿ ತೇಸನ್ತಿ ತೇಸಂ ನಿರಯಪಾಲಾನಂ ಸಾ ರತಿ ಕೀಳಾ ಹೋತಿ. ದುಖಿನೋ ಪನೀತರೇತಿ ಇತರೇ ಪನ ನೇರಯಿಕಸತ್ತಾ ದುಕ್ಖಿತಾ ಹೋನ್ತಿ. ಪೇತ್ತಿಘಾತಿನೋತಿ ಪಿತುಘಾತಕಾ. ಇತಿ ಇಮಂ ಪಿತುಘಾತಕಾನಂ ಪಚ್ಚನನಿರಯಂ ದಿಸ್ವಾ ರಾಜಾ ಭೀತತಸಿತೋ ಅಹೋಸಿ.

ಅಥ ನಂ ಮಹಾಸತ್ತೋ ಸಮಸ್ಸಾಸೇತ್ವಾ ಮಾತುಘಾತಕಾನಂ ಪಚ್ಚನನಿರಯಂ ದಸ್ಸೇಸಿ. ಯಮಕ್ಖಯನ್ತಿ ಯಮನಿವೇಸನಂ, ನಿರಯನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ಅತ್ತಕಮ್ಮಫಲೂಪಗೋತಿ ಅತ್ತನೋ ಕಮ್ಮಫಲೇನ ಉಪಗತೋ. ಅಮನುಸ್ಸಾತಿ ನಿರಯಪಾಲಾ. ಹನ್ತಾರಂ ಜನಯನ್ತಿಯಾತಿ ಮಾತುಘಾತಕಂ. ವಾಲೇಹೀತಿ ಅಯಮಕಚಿವಾಲೇಹಿ ವೇಠೇತ್ವಾ ಅಯಯನ್ತೇನ ಪೀಳಯನ್ತಿ. ತನ್ತಿ ತಂ ಮಾತುಘಾತಕಂ. ಪಾಯೇನ್ತೀತಿ ತಸ್ಸ ಪೀಳಿಯಮಾನಸ್ಸ ರುಹಿರಂ ಗಳಿತ್ವಾ ಅಯಕಪಲ್ಲಂ ಪೂರೇತಿ. ಅಥ ನಂ ಯನ್ತತೋ ನೀಹರನ್ತಿ, ತಾವದೇವಸ್ಸ ಸರೀರಂ ಪಾಕತಿಕಂ ಹೋತಿ. ತಂ ಪಥವಿಯಂ ಉತ್ತಾನಂ ನಿಪಜ್ಜಾಪೇತ್ವಾ ವಿಲೀನಂ ತಮ್ಬಲೋಹಂ ವಿಯ ಪಕ್ಕುಥಿತಂ ಲೋಹಿತಂ ಪಾಯೇನ್ತಿ. ಓಗಯ್ಹ ತಿಟ್ಠತೀತಿ ತಂ ಬಹೂನಿ ವಸ್ಸಸಹಸ್ಸಾನಿ ಅಯಯನ್ತೇಹಿ ಪೀಳೇತ್ವಾ ಜೇಗುಚ್ಛೇ ದುಗ್ಗನ್ಧೇ ಪಟಿಕೂಲೇ ಮಹನ್ತೇ ಗೂಥಕಲಲಆವಾಟೇ ಖಿಪನ್ತಿ, ಸೋ ತಂ ರಹದಂ ಓಗಯ್ಹ ಓಗಾಹಿತ್ವಾ ತಿಟ್ಠತಿ. ಅತಿಕಾಯಾತಿ ಏಕದೋಣಿಕನಾವಪ್ಪಮಾಣಸರೀರಾ. ಅಯೋಮುಖಾತಿ ಅಯಸೂಚಿಮುಖಾ. ಛವಿಂ ಭೇತ್ವಾನಾತಿ ಛವಿಮಾದಿಂ ಕತ್ವಾ ಯಾವ ಅಟ್ಠಿಮ್ಪಿ ಭೇತ್ವಾ ಅಟ್ಠಿಮಿಞ್ಜಮ್ಪಿ ಖಾದನ್ತಿ. ಸಂಗಿದ್ಧಾತಿ ಗಧಿತಾ ಮುಚ್ಛಿತಾ. ನ ಕೇವಲಞ್ಚ ಖಾದನ್ತೇವ, ಅಧೋಮಗ್ಗಾದೀಹಿ ಪನ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ಮುಖಾದೀಹಿ ನಿಕ್ಖಮನ್ತಿ, ವಾಮಪಸ್ಸಾದೀಹಿ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ದಕ್ಖಿಣಪಸ್ಸಾದೀಹಿ ನಿಕ್ಖಮನ್ತಿ, ಸಕಲಮ್ಪಿ ಸರೀರಂ ಛಿದ್ದಾವಛಿದ್ದಂ ಕರೋನ್ತಿ, ಸೋ ತತ್ಥ ಅತಿದುಕ್ಖಪರೇತೋ ವಿರವನ್ತೋ ಪಚ್ಚತಿ. ಸೋ ಚಾತಿ ಸೋ ಮಾತುಘಾತಕೋ ಚ ತಂ ಸತಪೋರಿಸಂ ನಿರಯಂ ಪತ್ತೋ ಸಸೀಸಕೋ ನಿಮುಗ್ಗೋವ ಹೋತಿ, ತಞ್ಚ ಕುಣಪಂ ಸಮನ್ತಾ ಯೋಜನಸತಂ ಪೂತಿಕಂ ಹುತ್ವಾ ವಾಯತಿ. ಮಾತುಘೋತಿ ಮಾತುಘಾತಕೋ.

ಏವಂ ಮಹಾಸತ್ತೋ ಮಾತುಘಾತಕಾನಂ ಪಚ್ಚನನಿರಯಂ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ಪುನ ಗಬ್ಭಪಾತಕಾನಂ ಪಚ್ಚನನಿರಯಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಗಾಥಮಾಹ. ಖುರಧಾರಮನುಕ್ಕಮ್ಮಾತಿ ಖುರಧಾರನಿರಯಂ ಅತಿಕ್ಕಮಿತ್ವಾ. ತತ್ಥ ಕಿರ ನಿರಯಪಾಲಾ ಮಹನ್ತಮಹನ್ತೇ ಖುರೇ ಉಪರಿ ಧಾರೇ ಕತ್ವಾ ಸನ್ಥರನ್ತಿ, ತತೋ ಯಾಹಿ ಗಬ್ಭಪಾತನಖರಭೇಸಜ್ಜಾನಿ ಪಿವಿತ್ವಾ ಗಬ್ಭಾ ಪಾತಿತಾ, ತಾ ಗಬ್ಭಪಾತಿನಿಯೋ ಇತ್ಥಿಯೋ ಜಲಿತೇಹಿ ಆವುಧೇಹಿ ಪೋಥೇನ್ತಾ ಅನುಬನ್ಧನ್ತಿ, ತಾ ತಿಖಿಣಖುರಧಾರಾಸು ಖಣ್ಡಾಖಣ್ಡಿಕಾ ಹುತ್ವಾ ಪುನಪ್ಪುನಂ ಉಟ್ಠಾಯ ತಂ ದುರಭಿಸಮ್ಭವಂ ಖುರಧಾರನಿರಯಂ ಅಕ್ಕಮನ್ತಿಯೋ ಅತಿಕ್ಕಮಿತ್ವಾ ನಿರಯಪಾಲೇಹಿ ಅನುಬದ್ಧಾ ದುಗ್ಗಂ ದುರತಿಕ್ಕಮಂ ವಿಸಮಂ ವೇತರಣಿಂ ನದಿಂ ಪತನ್ತಿ. ತತ್ಥ ಕಮ್ಮಕಾರಣಂ ನಿಮಿಜಾತಕೇ (ಜಾ. ೨.೨೨.೪೨೧ ಆದಯೋ) ಆವಿ ಭವಿಸ್ಸತಿ.

ಏವಂ ಗಬ್ಭಪಾತಿನೀನಂ ನಿರಯಂ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ಮಹಾಸತ್ತೋ ಯತ್ಥ ಪರದಾರಿಕಾ ಚ ಅತಿಚಾರಿನಿಯೋ ಚ ಪತನ್ತಾ ಪಚ್ಚನ್ತಿ, ತಂ ಕಣ್ಟಕಸಿಮ್ಬಲಿನಿರಯಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ‘‘ಅಯೋಮಯಾ’’ತಿಆದಿಮಾಹ. ತತ್ಥ ಉಭತೋ ಅಭಿಲಮ್ಬನ್ತೀತಿ ವೇತರಣಿಯಾ ಉಭೋಸು ತೀರೇಸು ತಾಸಂ ಸಿಮ್ಬಲೀನಂ ಸಾಖಾ ಓಲಮ್ಬನ್ತಿ. ತೇ ಅಚ್ಚಿಮನ್ತೋತಿ ತೇ ಪಜ್ಜಲಿತಸರೀರಾ ಸತ್ತಾ ಅಚ್ಚಿಮನ್ತೋ ಹುತ್ವಾ ತಿಟ್ಠನ್ತಿ. ಯೋಜನನ್ತಿ ತಿಗಾವುತಂ ತೇಸಂ ಸರೀರಂ, ತತೋ ಉಟ್ಠಿತಜಾಲಾಯ ಪನ ಸದ್ಧಿಂ ಯೋಜನಉಬ್ಬೇಧಾ ಹೋನ್ತಿ. ಏತೇ ವಜನ್ತೀತಿ ತೇ ಪರದಾರಿಕಾ ಸತ್ತಾ ನಾನಾವಿಧೇಹಿ ಆವುಧೇಹಿ ಕೋಟ್ಟಿಯಮಾನಾ ಏತೇ ಸಿಮ್ಬಲಿನಿರಯೇ ಅಭಿರುಹನ್ತಿ. ತೇ ಪತನ್ತೀತಿ ತೇ ಬಹೂನಿ ವಸ್ಸಸಹಸ್ಸಾನಿ ರುಕ್ಖವಿಟಪೇಸು ಲಗ್ಗಾ ಝಾಯಿತ್ವಾ ಪುನ ನಿರಯಪಾಲೇಹಿ ಆವುಧೇಹಿ ವಿಹತಾ ವಿವತ್ತಾ ಹುತ್ವಾ ಪರಿವತ್ತಿತ್ವಾ ಅಧೋಸೀಸಕಾ ಪತನ್ತಿ. ಪುಥೂತಿ ಬಹೂ. ವಿನಿವಿದ್ಧಙ್ಗಾತಿ ತೇಸಂ ತತೋ ಪತನಕಾಲೇ ಹೇಟ್ಠಾ ಅಯಪಥವಿತೋ ಸೂಲಾನಿ ಉಟ್ಠಹಿತ್ವಾ ತೇಸಂ ಮತ್ಥಕಂ ಪಟಿಚ್ಛನ್ತಿ, ತಾನಿ ತೇಸಂ ಅಧೋಮಗ್ಗೇನ ನಿಕ್ಖಮನ್ತಿ, ತೇ ಏವಂ ಸೂಲೇಸು ವಿದ್ಧಸರೀರಾ ಚಿರರತ್ತಾ ಸಯನ್ತಿ. ದೀಘನ್ತಿ ಸುಪಿನೇಪಿ ನಿದ್ದಂ ಅಲಭನ್ತಾ ದೀಘರತ್ತಂ ಜಗ್ಗನ್ತೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ರತ್ಯಾ ವಿವಸಾನೇತಿ ರತ್ತೀನಂ ಅಚ್ಚಯೇನ, ಚಿರಕಾಲಾತಿಕ್ಕಮೇನಾತಿ ಅತ್ಥೋ. ಪವಜ್ಜನ್ತೀತಿ ಸಟ್ಠಿಯೋಜನಿಕಂ ಜಲಿತಂ ಲೋಹಕುಮ್ಭಿಂ ಕಪ್ಪೇನ ಸಣ್ಠಿತಂ ಜಲಿತತಮ್ಬಲೋಹರಸಪುಣ್ಣಂ ಲೋಹಕುಮ್ಭಿಂ ನಿರಯಪಾಲೇಹಿ ಖಿತ್ತಾ ಪಚ್ಚನ್ತಿ. ದುಸ್ಸೀಲಾತಿ ಪರದಾರಿಕಾ.

ಏವಂ ಮಹಾಸತ್ತೋ ಪರದಾರಿಕಅತಿಚಾರಿಕಾನಂ ಪಚ್ಚನಸಿಮ್ಬಲಿನಿರಯಂ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ಇತೋ ಪರಂ ಸಾಮಿಕವತ್ತಸಸ್ಸುಸಸುರವತ್ತಾದೀನಿ ಅಪೂರೇನ್ತೀನಂ ಪಚ್ಚನಟ್ಠಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ‘‘ಯಾ ಚಾ’’ತಿಆದಿಮಾಹ. ತತ್ಥ ಅತಿಮಞ್ಞತೀತಿ ಭಿಸಜಾತಕೇ (ಜಾ. ೧.೧೪.೭೮ ಆದಯೋ) ವುತ್ತಂ ಸಾಮಿಕವತ್ತಂ ಅಕರೋನ್ತೀ ಅತಿಕ್ಕಮಿತ್ವಾ ಮಞ್ಞತಿ. ಜೇಟ್ಠಂ ವಾತಿ ಸಾಮಿಕಸ್ಸ ಜೇಟ್ಠಭಾತರಂ. ನನನ್ದರನ್ತಿ ಸಾಮಿಕಸ್ಸ ಭಗಿನಿಂ. ಏತೇಸಮ್ಪಿ ಹಿ ಅಞ್ಞತರಸ್ಸ ಹತ್ಥಪಾದಪಿಟ್ಠಿಪರಿಕಮ್ಮನ್ಹಾಪನಭೋಜನಾದಿಭೇದಂ ವತ್ತಂ ಅಪೂರೇನ್ತೀ ತೇಸು ಹಿರೋತ್ತಪ್ಪಂ ಅನುಪಟ್ಠಪೇನ್ತೀ ತೇ ಅತಿಮಞ್ಞತಿ ನಾಮ, ಸಾಪಿ ನಿರಯೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿ. ವಙ್ಕೇನಾತಿ ತಸ್ಸಾ ಸಾಮಿಕವತ್ತಾದೀನಂ ಅಪರಿಪೂರಿಕಾಯ ಸಾಮಿಕಾದಯೋ ಅಕ್ಕೋಸಿತ್ವಾ ಪರಿಭಾಸಿತ್ವಾ ನಿರಯೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಾಯ ಲೋಹಪಥವಿಯಂ ನಿಪಜ್ಜಾಪೇತ್ವಾ ಅಯಸಙ್ಕುನಾ ಮುಖಂ ವಿವರಿತ್ವಾ ಬಲಿಸೇನ ಜಿವ್ಹಗ್ಗಂ ನಿಬ್ಬಹನ್ತಿ, ರಜ್ಜುಬನ್ಧನೇನ ಸಬನ್ಧನಂ ಕಡ್ಢನ್ತಿ. ಕಿಮಿನನ್ತಿ ಕಿಮಿಭರಿತಂ. ಇದಂ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ – ಮಹಾರಾಜ, ಸೋ ನೇರಯಿಕಸತ್ತೋ ಏವಂ ನಿಕ್ಕಡ್ಢಿತಂ ಅತ್ತನೋ ಬ್ಯಾಮೇನ ಬ್ಯಾಮಮತ್ತಂ ಜಿವ್ಹಂ ಆವುಧೇಹಿ ಕೋಟ್ಟಿತಕೋಟ್ಟಿತಟ್ಠಾನೇ ಸಞ್ಜಾತೇಹಿ ಮಹಾದೋಣಿಪ್ಪಮಾಣೇಹಿ ಕಿಮೀಹಿ ಭರಿತಂ ಪಸ್ಸತಿ. ವಿಞ್ಞಾಪೇತುಂ ನ ಸಕ್ಕೋತೀತಿ ನಿರಯಪಾಲೇ ಯಾಚಿತುಕಾಮೋಪಿ ಕಿಞ್ಚಿ ವತ್ತುಂ ನ ಸಕ್ಕೋತಿ. ತಾಪನೇತಿ ಏವಂ ಸಾ ತತ್ಥ ಬಹೂನಿ ವಸ್ಸಸಹಸ್ಸಾನಿ ಪಚ್ಚಿತ್ವಾ ಪುನ ತಾಪನಮಹಾನಿರಯೇ ಪಚ್ಚತಿ.

ಏವಂ ಮಹಾಸತ್ತೋ ಸಾಮಿಕವತ್ತಸಸ್ಸುಸಸುರವತ್ತಾದೀನಿ ಅಪೂರೇನ್ತೀನಂ ಪಚ್ಚನನಿರಯಂ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ಇದಾನಿ ಸೂಕರಿಕಾದೀನಂ ಪಚ್ಚನನಿರಯೇ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ‘‘ಓರಬ್ಭಿಕಾ’’ತಿಆದಿಮಾಹ. ತತ್ಥ ಅವಣ್ಣೇ ವಣ್ಣಕಾರಕಾತಿ ಪೇಸುಞ್ಞಕಾರಕಾ. ಖಾರನದಿನ್ತಿ ಏತೇ ಓರಬ್ಭಿಕಾದಯೋ ಏತೇಹಿ ಸತ್ತಿಆದೀಹಿ ಹಞ್ಞಮಾನಾ ವೇತರಣಿಂ ನದಿಂ ಪತನ್ತೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸೇಸಾನಿ ಓರಬ್ಭಿಕಾದೀನಂ ಪಚ್ಚನಟ್ಠಾನಾನಿ ನಿಮಿಜಾತಕೇ ಆವಿ ಭವಿಸ್ಸನ್ತಿ. ಕುಟಕಾರೀತಿ ಕೂಟವಿನಿಚ್ಛಯಸ್ಸ ಚೇವ ತುಲಾಕೂಟಾದೀನಞ್ಚ ಕಾರಕೇ ಸನ್ಧಾಯೇತಂ ವುತ್ತಂ. ತತ್ಥ ಕೂಟವಿನಿಚ್ಛಯಕೂಟಟ್ಟಕಾರಕಕೂಟಅಗ್ಘಾಪನಿಕಾನಂ ಪಚ್ಚನನಿರಯಾ ನಿಮಿಜಾತಕೇ ಆವಿ ಭವಿಸ್ಸನ್ತಿ. ವನ್ತನ್ತಿ ವಮಿತಕಂ. ದುರತ್ತಾನನ್ತಿ ದುಗ್ಗತತ್ತಭಾವಾನಂ. ಇದಂ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ – ಮಹಾರಾಜ, ತೇ ದುರತ್ತಭಾವಾ ಸತ್ತಾ ಅಯಕೂಟೇಹಿ ಮತ್ಥಕೇ ಭಿಜ್ಜಮಾನೇ ವಮನ್ತಿ, ತತೋ ತಂ ವನ್ತಂ ಜಲಿತಅಯಕಪಲ್ಲೇಹಿ ತೇಸು ಏಕಚ್ಚಾನಂ ಮುಖೇ ಖಿಪನ್ತಿ, ಇತಿ ತೇ ಪರೇಸಂ ವನ್ತಂ ಭುಞ್ಜನ್ತಿ ನಾಮ. ಭೇರಣ್ಡಕಾತಿ ಸಿಙ್ಗಾಲಾ. ವಿಪ್ಫನ್ದಮಾನನ್ತಿ ಅಧೋಮುಖಂ ನಿಪಜ್ಜಾಪಿತಂ ನಿಕ್ಕಡ್ಢಿತಜಿವ್ಹಂ ಇತೋ ಚಿತೋ ಚ ವಿಪ್ಫನ್ದಮಾನಂ. ಮಿಗೇನಾತಿ ಓಕಚಾರಕಮಿಗೇನ. ಪಕ್ಖಿನಾತಿ ತಥಾರೂಪೇನೇವ. ಗನ್ತಾ ತೇತಿ ಗನ್ತಾರೋ ತೇ. ನಿರಯುಸ್ಸದನ್ತಿ ಉಸ್ಸದನಿರಯಂ. ಪಾಳಿಯಂ ಪನ ‘‘ನಿರಯಂ ಅಧೋ’’ತಿ ಲಿಖಿತಂ. ಅಯಂ ಪನ ನಿರಯೋ ನಿಮಿಜಾತಕೇ ಆವಿ ಭವಿಸ್ಸತೀತಿ.

ಇತಿ ಮಹಾಸತ್ತೋ ಏತ್ತಕೇ ನಿರಯೇ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ಇದಾನಿ ದೇವಲೋಕವಿವರಣಂ ಕತ್ವಾ ರಞ್ಞೋ ದೇವಲೋಕೇ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಆಹ –

೧೩೩.

‘‘ಸನ್ತೋ ಚ ಉದ್ಧಂ ಗಚ್ಛನ್ತಿ, ಸುಚಿಣ್ಣೇನಿಧ ಕಮ್ಮುನಾ;

ಸುಚಿಣ್ಣಸ್ಸ ಫಲಂ ಪಸ್ಸ, ಸಇನ್ದಾ ದೇವಾ ಸಬ್ರಹ್ಮಕಾ.

೧೩೪.

‘‘ತಂ ತಂ ಬ್ರೂಮಿ ಮಹಾರಾಜ, ಧಮ್ಮಂ ರಟ್ಠಪತೀ ಚರ;

ತಥಾ ರಾಜ ಚರಾಹಿ ಧಮ್ಮಂ, ಯಥಾ ತಂ ಸುಚಿಣ್ಣಂ ನಾನುತಪ್ಪೇಯ್ಯ ಪಚ್ಛಾ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಸನ್ತೋತಿ ಕಾಯಾದೀಹಿ ಉಪಸನ್ತಾ. ಉದ್ಧನ್ತಿ ದೇವಲೋಕಂ. ಸಇನ್ದಾತಿ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಇನ್ದೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ. ಮಹಾಸತ್ತೋ ಹಿಸ್ಸ ಚಾತುಮಹಾರಾಜಾದಿಕೇ ದೇವೇ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ, ‘‘ಮಹಾರಾಜ, ಚಾತುಮಹಾರಾಜಿಕೇ ದೇವೇ ಪಸ್ಸ, ಚತ್ತಾರೋ ಮಹಾರಾಜಾನೋ ಪಸ್ಸ, ತಾವತಿಂಸೇ ಪಸ್ಸ, ಸಕ್ಕಂ ಪಸ್ಸಾ’’ತಿ ಏವಂ ಸಬ್ಬೇಪಿ ಸಇನ್ದಕೇ ಸಬ್ರಹ್ಮಕೇ ಚ ದೇವೇ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ‘‘ಇದಮ್ಪಿ ಸುಚಿಣ್ಣಸ್ಸ ಫಲಂ ಇದಮ್ಪಿ ಫಲ’’ನ್ತಿ ದಸ್ಸೇಸಿ. ತಂ ತಂ ಬ್ರೂಮೀತಿ ತಸ್ಮಾ ತಂ ಭಣಾಮಿ. ಧಮ್ಮನ್ತಿ ಇತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಪಾಣಾತಿಪಾತಾದೀನಿ ಪಞ್ಚ ವೇರಾನಿ ಪಹಾಯ ದಾನಾದೀನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಕರೋಹೀತಿ. ಯಥಾ ತಂ ಸುಚಿಣ್ಣಂ ನಾನುತಪ್ಪೇಯ್ಯಾತಿ ಯಥಾ ತಂ ದಾನಾದಿಪುಞ್ಞಕಮ್ಮಂ ಸುಚಿಣ್ಣಂ ಪಿತುಘಾತಕಮ್ಮಪಚ್ಚಯಂ ವಿಪ್ಪಟಿಸಾರಂ ಪಟಿಚ್ಛಾದೇತುಂ ಸಮತ್ಥತಾಯ ತಂ ನಾನುತಪ್ಪೇಯ್ಯ, ತಥಾ ತಂ ಸುಚಿಣ್ಣಂ ಚರ, ಬಹುಂ ಪುಞ್ಞಂ ಕರೋಹೀತಿ ಅತ್ಥೋ.

ಸೋ ಮಹಾಸತ್ತಸ್ಸ ಧಮ್ಮಕಥಂ ಸುತ್ವಾ ತತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಅಸ್ಸಾಸಂ ಪಟಿಲಭಿ. ಬೋಧಿಸತ್ತೋ ಪನ ಕಿಞ್ಚಿ ಕಾಲಂ ತತ್ಥ ವಸಿತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ವಸನಟ್ಠಾನಞ್ಞೇವ ಗತೋ.

ಸತ್ಥಾ ಇಮಂ ಧಮ್ಮದೇಸನಂ ಆಹರಿತ್ವಾ ‘‘ನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಇದಾನೇವ, ಪುಬ್ಬೇಪೇಸ ಮಯಾ ಅಸ್ಸಾಸಿತೋಯೇವಾ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಜಾತಕಂ ಸಮೋಧಾನೇಸಿ ‘‘ತದಾ ರಾಜಾ ಅಜಾತಸತ್ತು ಅಹೋಸಿ, ಇಸಿಗಣೋ ಬುದ್ಧಪರಿಸಾ, ಸಂಕಿಚ್ಚಪಣ್ಡಿತೋ ಪನ ಅಹಮೇವ ಅಹೋಸಿ’’ನ್ತಿ.

ಸಂಕಿಚ್ಚಜಾತಕವಣ್ಣನಾ ದುತಿಯಾ.

ಜಾತಕುದ್ದಾನಂ –

ಅಥ ಸಟ್ಠಿನಿಪಾತಮ್ಹಿ, ಸುಣಾಥ ಮಮ ಭಾಸಿತಂ;

ಜಾತಕಸವ್ಹಯನೋ ಪವರೋ, ಸೋಣಕಅರಿನ್ದಮಸವ್ಹಯನೋ;

ತಥಾ ವುತ್ತರಥೇಸಭಕಿಚ್ಚವರೋತಿ.

ಸಟ್ಠಿನಿಪಾತವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ.

೨೦. ಸತ್ತತಿನಿಪಾತೋ

[೫೩೧] ೧. ಕುಸಜಾತಕವಣ್ಣನಾ

ಇದಂ ತೇ ರಟ್ಠನ್ತಿ ಇದಂ ಸತ್ಥಾ ಜೇತವನೇ ವಿಹರನ್ತೋ ಉಕ್ಕಣ್ಠಿತಭಿಕ್ಖುಂ ಆರಬ್ಭ ಕಥೇಸಿ. ಏಕೋ ಕಿರ ಸಾವತ್ಥಿವಾಸೀ ಕುಲಪುತ್ತೋ ಸಾಸನೇ ಉರಂ ದತ್ವಾ ಪಬ್ಬಜಿತೋ ಏಕದಿವಸಂ ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಚರನ್ತೋ ಏಕಂ ಅಲಙ್ಕತಇತ್ಥಿಂ ದಿಸ್ವಾ ಸುಭನಿಮಿತ್ತಗ್ಗಾಹವಸೇನ ಓಲೋಕೇತ್ವಾ ಕಿಲೇಸಾಭಿಭೂತೋ ಅನಭಿರತೋ ವಿಹಾಸಿ ದೀಘಕೇಸನಖೋ ಕಿಲಿಟ್ಠಚೀವರೋ ಉಪ್ಪಣ್ಡುಪ್ಪಣ್ಡುಕಜಾತೋ ಧಮನೀಸನ್ಥತಗತ್ತೋ. ಯಥಾ ಹಿ ದೇವಲೋಕಾ ಚವನಧಮ್ಮಾನಂ ದೇವಪುತ್ತಾನಂ ಪಞ್ಚ ಪುಬ್ಬನಿಮಿತ್ತಾನಿ ಪಞ್ಞಾಯನ್ತಿ, ಮಾಲಾ ಮಿಲಾಯನ್ತಿ, ವತ್ಥಾನಿ ಕಿಲಿಸ್ಸನ್ತಿ, ಸರೀರೇ ದುಬ್ಬಣ್ಣಿಯಂ ಓಕ್ಕಮತಿ, ಉಭೋಹಿ ಕಚ್ಛೇಹಿ ಸೇದಾ ಮುಚ್ಚನ್ತಿ, ದೇವೋ ದೇವಾಸನೇ ನಾಭಿರಮತಿ, ಏವಮೇವ ಸಾಸನಾ ಚವನಧಮ್ಮಾನಂ ಉಕ್ಕಣ್ಠಿತಭಿಕ್ಖೂನಂ ಪಞ್ಚ ಪುಬ್ಬನಿಮಿತ್ತಾನಿ ಪಞ್ಞಾಯನ್ತಿ, ಸದ್ಧಾಪುಪ್ಫಾನಿ ಮಿಲಾಯನ್ತಿ, ಸೀಲವತ್ಥಾನಿ ಕಿಲಿಸ್ಸನ್ತಿ, ಸರೀರೇ ಮಙ್ಕುತಾಯ ಚೇವ ಅಯಸವಸೇನ ಚ ದುಬ್ಬಣ್ಣಿಯಂ ಓಕ್ಕಮತಿ, ಕಿಲೇಸಸೇದಾ ಮುಚ್ಚನ್ತಿ, ಅರಞ್ಞರುಕ್ಖಮೂಲಸುಞ್ಞಾಗಾರೇಸು ನಾಭಿರಮನ್ತಿ. ತಸ್ಸಪಿ ತಾನಿ ಪಞ್ಞಾಯಿಂಸು. ಅಥ ನಂ ಭಿಕ್ಖೂ ಸತ್ಥು ಸನ್ತಿಕಂ ನೇತ್ವಾ ‘‘ಅಯಂ, ಭನ್ತೇ, ಉಕ್ಕಣ್ಠಿತೋ’’ತಿ ದಸ್ಸೇಸುಂ. ಸತ್ಥಾ ‘‘ಸಚ್ಚಂ ಕಿರ ತ್ವಂ, ಭಿಕ್ಖು, ಉಕ್ಕಣ್ಠಿತೋಸೀ’’ತಿ ತಂ ಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ‘‘ಸಚ್ಚಂ, ಭನ್ತೇ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ‘‘ಮಾ, ಭಿಕ್ಖು, ಕಿಲೇಸವಸಿಕೋ ಹೋಹಿ, ಮಾತುಗಾಮೋ ನಾಮೇಸ ಪಾಪೋ, ತಸ್ಮಿಂ ಪಟಿಬದ್ಧಚಿತ್ತತಂ ವಿನೋದೇಹಿ, ಸಾಸನೇ ಅಭಿರಮ, ಮಾತುಗಾಮೇ ಪಟಿಬದ್ಧಚಿತ್ತತಾಯ ಹಿ ತೇಜವನ್ತೋಪಿ ಪೋರಾಣಕಪಣ್ಡಿತಾ ನಿತ್ತೇಜಾ ಹುತ್ವಾ ಅನಯಬ್ಯಸನಂ ಪಾಪುಣಿಂಸೂ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಅತೀತಂ ಆಹರಿ.

ಅತೀತೇ ಮಲ್ಲರಟ್ಠೇ ಕುಸಾವತೀರಾಜಧಾನಿಯಂ ಓಕ್ಕಾಕೋ ನಾಮ ರಾಜಾ ಧಮ್ಮೇನ ಸಮೇನ ರಜ್ಜಂ ಕಾರೇಸಿ. ತಸ್ಸ ಸೋಳಸನ್ನಂ ಇತ್ಥಿಸಹಸ್ಸಾನಂ ಜೇಟ್ಠಿಕಾ ಸೀಲವತೀ ನಾಮ ಅಗ್ಗಮಹೇಸೀ ಅಹೋಸಿ, ಸಾ ನೇವ ಪುತ್ತಂ, ನ ಧೀತರಂ ಲಭಿ. ಅಥಸ್ಸ ನಾಗರಾ ಚೇವ ರಟ್ಠವಾಸಿನೋ ಚ ರಾಜನಿವೇಸನದ್ವಾರೇ ಸನ್ನಿಪತಿತ್ವಾ ‘‘ರಟ್ಠಂ ನಸ್ಸಿಸ್ಸತಿ, ರಟ್ಠಂ ನಸ್ಸಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಉಪಕ್ಕೋಸಿಂಸು. ರಾಜಾ ಸೀಹಪಞ್ಜರಂ ಉಗ್ಘಾಟೇತ್ವಾ ‘‘ಮಯಿ ರಜ್ಜಂ ಕಾರೇನ್ತೇ ಅಧಮ್ಮಕಾರೋ ನಾಮ ನತ್ಥಿ, ಕಸ್ಮಾ ಉಪಕ್ಕೋಸಥಾ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿ. ‘‘ಸಚ್ಚಂ, ದೇವ, ಅಧಮ್ಮಕಾರೋ ನಾಮ ನತ್ಥಿ, ಅಪಿಚ ವಂಸಾನುರಕ್ಖಕೋ ಪನ ವೋ ಪುತ್ತೋ ನತ್ಥಿ, ಅಞ್ಞೋ ರಜ್ಜಂ ಗಹೇತ್ವಾ ರಟ್ಠಂ ನಾಸೇಸ್ಸತಿ, ತಸ್ಮಾ ಧಮ್ಮೇನ ರಜ್ಜಂ ಕಾರೇತುಂ ಸಮತ್ಥಂ ಪುತ್ತಂ ಪತ್ಥೇಥಾ’’ತಿ. ‘‘ಪುತ್ತಂ ಪತ್ಥೇನ್ತೋ ಕಿಂ ಕರೋಮೀ’’ತಿ? ‘‘ಪಠಮಂ ತಾವ ಏಕಂ ಸತ್ತಾಹಂ ಚುಲ್ಲನಾಟಕಂ ಧಮ್ಮನಾಟಕಂ ಕತ್ವಾ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇಥ, ಸಚೇ ಸಾ ಪುತ್ತಂ ಲಭಿಸ್ಸತಿ, ಸಾಧು, ನೋ ಚೇ, ಅಥ ಮಜ್ಝಿಮನಾಟಕಂ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇಥ, ತತೋ ಜೇಟ್ಠನಾಟಕಂ, ಅವಸ್ಸಂ ಏತ್ತಕಾಸು ಇತ್ಥೀಸು ಏಕಾ ಪುಞ್ಞವತೀ ಪುತ್ತಂ ಲಭಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ. ರಾಜಾ ತೇಸಂ ವಚನೇನ ತಥಾ ಕತ್ವಾ ಸತ್ತ ದಿವಸೇ ಯಥಾಸುಖಂ ಅಭಿರಮಿತ್ವಾ ಆಗತಾಗತಂ ಪುಚ್ಛಿ – ‘‘ಕಚ್ಚಿ ವೋ ಪುತ್ತೋ ಲದ್ಧೋ’’ತಿ? ಸಬ್ಬಾ ‘‘ನ ಲಭಾಮ, ದೇವಾ’’ತಿ ಆಹಂಸು. ರಾಜಾ ‘‘ನ ಮೇ ಪುತ್ತೋ ಉಪ್ಪಜ್ಜಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಅನತ್ತಮನೋ ಅಹೋಸಿ. ನಾಗರಾ ಪುನ ತಥೇವ ಉಪಕ್ಕೋಸಿಂಸು. ರಾಜಾ ‘‘ಕಿಂ ಉಪಕ್ಕೋಸಥ, ಮಯಾ ತುಮ್ಹಾಕಂ ವಚನೇನ ನಾಟಕಾನಿ ವಿಸ್ಸಟ್ಠಾನಿ, ಏಕಾಪಿ ಪುತ್ತಂ ನ ಲಭತಿ, ಇದಾನಿ ಕಿಂ ಕರೋಮಾ’’ತಿ ಆಹ. ‘‘ದೇವ, ಏತಾ ದುಸ್ಸೀಲಾ ಭವಿಸ್ಸನ್ತಿ ನಿಪ್ಪುಞ್ಞಾ, ನತ್ಥಿ ಏತಾಸಂ ಪುತ್ತಲಾಭಾಯ ಪುಞ್ಞಂ, ತುಮ್ಹೇ ಏತಾಸು ಪುತ್ತಂ ಅಲಭನ್ತೀಸುಪಿ ಮಾ ಅಪ್ಪೋಸ್ಸುಕ್ಕತಂ ಆಪಜ್ಜಥ, ಅಗ್ಗಮಹೇಸೀ ವೋ ಸೀಲವತೀ ದೇವೀ ಸೀಲಸಮ್ಪನ್ನಾ, ತಂ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇಥ, ತಸ್ಸಾ ಪುತ್ತೋ ಉಪ್ಪಜ್ಜಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ.

ಸೋ ‘‘ಸಾಧೂ’’ತಿ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿತ್ವಾ ‘‘ಇತೋ ಕಿರ ಸತ್ತಮೇ ದಿವಸೇ ರಾಜಾ ಸೀಲವತಿಂ ದೇವಿಂ ಧಮ್ಮನಾಟಕಂ ಕತ್ವಾ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇಸ್ಸತಿ, ಪುರಿಸಾ ಸನ್ನಿಪತನ್ತೂ’’ತಿ ಭೇರಿಂ ಚರಾಪೇತ್ವಾ ಸತ್ತಮೇ ದಿವಸೇ ದೇವಿಂ ಅಲಙ್ಕಾರಾಪೇತ್ವಾ ರಾಜನಿವೇಸನಾ ಓತಾರೇತ್ವಾ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇಸಿ. ತಸ್ಸಾ ಸೀಲತೇಜೇನ ಸಕ್ಕಸ್ಸ ಭವನಂ ಉಣ್ಹಾಕಾರಂ ದಸ್ಸೇಸಿ. ಸಕ್ಕೋ ‘‘ಕಿಂ ನು ಖೋ’’ತಿ ಆವಜ್ಜೇನ್ತೋ ದೇವಿಯಾ ಪುತ್ತಪತ್ಥನಭಾವಂ ಞತ್ವಾ ‘‘ಏತಿಸ್ಸಾ ಮಯಾ ಪುತ್ತಂ ದಾತುಂ ವಟ್ಟತಿ, ಅತ್ಥಿ ನು ಖೋ ದೇವಲೋಕೇ ಏತಿಸ್ಸಾ ಅನುಚ್ಛವಿಕೋ ಪುತ್ತೋ’’ತಿ ಉಪಧಾರೇನ್ತೋ ಬೋಧಿಸತ್ತಂ ಅದ್ದಸ. ಸೋ ಕಿರ ತದಾ ತಾವತಿಂಸಭವನೇ ಆಯುಂ ಖೇಪೇತ್ವಾ ಉಪರಿದೇವಲೋಕೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿತುಕಾಮೋ ಅಹೋಸಿ. ಸಕ್ಕೋ ತಸ್ಸ ವಿಮಾನದ್ವಾರಂ ಗನ್ತ್ವಾ ತಂ ಪಕ್ಕೋಸಿತ್ವಾ, ‘‘ಮಾರಿಸ, ತಯಾ ಮನುಸ್ಸಲೋಕಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಓಕ್ಕಾಕರಞ್ಞೋ ಅಗ್ಗಮಹೇಸಿಯಾ ಕುಚ್ಛಿಮ್ಹಿ ಪಟಿಸನ್ಧಿಂ ಗಣ್ಹಿತುಂ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಾಪೇತ್ವಾ ಅಪರಮ್ಪಿ ದೇವಪುತ್ತಂ ‘‘ತ್ವಮ್ಪಿ ಏತಿಸ್ಸಾ ಏವ ಪುತ್ತೋ ಭವಿಸ್ಸಸೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ‘‘ಮಾ ಖೋ ಪನಸ್ಸಾ ಕೋಚಿ ಸೀಲಂ ಭಿನ್ದತೂ’’ತಿ ಮಹಲ್ಲಕಬ್ರಾಹ್ಮಣವೇಸೇನ ರಞ್ಞೋ ನಿವೇಸನದ್ವಾರಂ ಅಗಮಾಸಿ.

ಮಹಾಜನೋಪಿ ನ್ಹಾತೋ ಅಲಙ್ಕತೋ ‘‘ಅಹಂ ದೇವಿಂ ಗಣ್ಹಿಸ್ಸಾಮಿ, ಅಹಂ ದೇವಿಂ ಗಣ್ಹಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ರಾಜದ್ವಾರೇ ಸನ್ನಿಪತಿತ್ವಾ ಸಕ್ಕಞ್ಚ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ತ್ವಂ ಕಸ್ಮಾ ಆಗತೋಸೀ’’ತಿ ಪರಿಹಾಸಮಕಾಸಿ. ಸಕ್ಕೋ ‘‘ಕಿಂ ಮಂ ತುಮ್ಹೇ ಗರಹಥ, ಸಚೇಪಿ ಮೇ ಸರೀರಂ ಜಿಣ್ಣಂ, ರಾಗೋ ಪನ ನ ಜೀರತಿ, ಸಚೇ ಸೀಲವತಿಂ ಲಭಿಸ್ಸಾಮಿ, ಆದಾಯ ನಂ ಗಮಿಸ್ಸಾಮೀತಿ ಆಗತೋಮ್ಹೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಆನುಭಾವೇನ ಸಬ್ಬೇಸಂ ಪುರತೋವ ಅಟ್ಠಾಸಿ. ಅಞ್ಞೋ ಕೋಚಿ ತಸ್ಸ ತೇಜೇನ ಪುರತೋ ಭವಿತುಂ ನಾಸಕ್ಖಿ. ಸೋ ತಂ ಸಬ್ಬಾಲಙ್ಕಾರಪಟಿಮಣ್ಡಿತಂ ನಿವೇಸನಾ ನಿಕ್ಖಮನ್ತಿಞ್ಞೇವ ಹತ್ಥೇ ಗಹೇತ್ವಾ ಪಕ್ಕಾಮಿ. ಅಥ ನಂ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಠಿತಾ ಗರಹಿಂಸು ‘‘ಪಸ್ಸಥ, ಭೋ, ಮಹಲ್ಲಕಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಏವಂ ಉತ್ತಮರೂಪಧರಂ ದೇವಿಂ ಆದಾಯ ಗಚ್ಛತಿ, ಅತ್ತನೋ ಯುತ್ತಂ ನ ಜಾನಾತೀ’’ತಿ. ದೇವೀಪಿ ‘‘ಮಹಲ್ಲಕೋ ಮಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಗಚ್ಛತೀ’’ತಿ ನ ಅಟ್ಟೀಯತಿ ನ ಹರಾಯತಿ. ರಾಜಾಪಿ ವಾತಪಾನೇ ಠತ್ವಾ ‘‘ಕೋ ನು ಖೋ ದೇವಿಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಗಚ್ಛತೀ’’ತಿ ಓಲೋಕೇನ್ತೋ ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಅನತ್ತಮನೋ ಅಹೋಸಿ.

ಸಕ್ಕೋ ತಂ ಆದಾಯ ನಗರದ್ವಾರತೋ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ದ್ವಾರಸಮೀಪೇ ಏಕಂ ಘರಂ ಮಾಪೇಸಿ ವಿವಟದ್ವಾರಂ ಪಞ್ಞತ್ತಕಟ್ಠತ್ಥರಿಕಂ. ಅಥ ನಂ ಸಾ ‘‘ಇದಂ ತೇ ನಿವೇಸನ’’ನ್ತಿ ಪುಚ್ಛಿ. ಸೋ ‘‘ಆಮ, ಭದ್ದೇ, ಪುಬ್ಬೇ ಪನಾಹಂ ಏಕೋ, ಇದಾನಿಮ್ಹಾ ಮಯಂ ದ್ವೇ ಜನಾ, ಅಹಂ ಭಿಕ್ಖಾಯ ಚರಿತ್ವಾ ತಣ್ಡುಲಾದೀನಿ ಆಹರಿಸ್ಸಾಮಿ, ತ್ವಂ ಇಮಿಸ್ಸಾ ಕಟ್ಠತ್ಥರಿಕಾಯ ನಿಪಜ್ಜಾಹೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ತಂ ಮುದುನಾ ಹತ್ಥೇನ ಪರಾಮಸನ್ತೋ ದಿಬ್ಬಸಮ್ಫಸ್ಸಂ ಫರಾಪೇತ್ವಾ ತತ್ಥ ನಿಪಜ್ಜಾಪೇಸಿ. ಸಾ ದಿಬ್ಬಸಮ್ಫಸ್ಸಫರಣೇನ ಸಞ್ಞಂ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇಸಿ. ಅಥ ನಂ ಅತ್ತನೋ ಆನುಭಾವೇನ ತಾವತಿಂಸಭವನಂ ನೇತ್ವಾ ಅಲಙ್ಕತವಿಮಾನೇ ದಿಬ್ಬಸಯನೇ ನಿಪಜ್ಜಾಪೇಸಿ. ಸಾ ಸತ್ತಮೇ ದಿವಸೇ ಪಬುಜ್ಝಿತ್ವಾ ತಂ ಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ನ ಸೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಮನುಸ್ಸೋ, ಸಕ್ಕೋ ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಅಞ್ಞಾಸಿ. ಸಕ್ಕೋಪಿ ತಸ್ಮಿಂ ಸಮಯೇ ಪಾರಿಚ್ಛತ್ತಕಮೂಲೇ ದಿಬ್ಬನಾಟಕಪರಿವುತೋ ನಿಸಿನ್ನೋ ಅಹೋಸಿ. ಸಾ ಸಯನಾ ಉಟ್ಠಾಯ ತಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕಂ ಗನ್ತ್ವಾ ವನ್ದಿತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ಅಟ್ಠಾಸಿ. ಅಥ ನಂ ಸಕ್ಕೋ ‘‘ವರಂ ತೇ, ದೇವಿ, ದದಾಮಿ, ಗಣ್ಹಾಹೀ’’ತಿ ಆಹ. ‘‘ತೇನ ಹಿ, ದೇವ, ಏಕಂ ಪುತ್ತಂ ಮೇ ದೇಹೀ’’ತಿ. ‘‘ದೇವಿ, ತಿಟ್ಠತು ಏಕೋ ಪುತ್ತೋ, ಅಹಂ ತೇ ದ್ವೇ ಪುತ್ತೇ ದಸ್ಸಾಮಿ. ತೇಸು ಪನ ಏಕೋ ಪಞ್ಞವಾ ಭವಿಸ್ಸತಿ ವಿರೂಪವಾ, ಏಕೋ ರೂಪವಾ ನ ಪಞ್ಞವಾ. ತೇಸು ಕತರಂ ಪಠಮಂ ಇಚ್ಛಸೀ’’ತಿ? ‘‘ಪಞ್ಞವನ್ತಂ, ದೇವಾ’’ತಿ. ಸೋ ‘‘ಸಾಧೂ’’ತಿ ವತ್ವಾ ತಸ್ಸಾ ಕುಸತಿಣಂ ದಿಬ್ಬವತ್ಥಂ ದಿಬ್ಬಚನ್ದನಂ ಪಾರಿಚ್ಛತ್ತಕಪುಪ್ಫಂ ಕೋಕನುದಞ್ಚ ನಾಮ ವೀಣಂ ದತ್ವಾ ತಂ ಆದಾಯ ರಞ್ಞೋ ಸಯನಘರಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ರಞ್ಞಾ ಸದ್ಧಿಂ ಏಕಸಯನೇ ನಿಪಜ್ಜಾಪೇತ್ವಾ ಅಙ್ಗುಟ್ಠಕೇನ ತಸ್ಸಾ ನಾಭಿಂ ಪರಾಮಸಿ. ತಸ್ಮಿಂ ಖಣೇ ಬೋಧಿಸತ್ತೋ ತಸ್ಸಾ ಕುಚ್ಛಿಮ್ಹಿ ಪಟಿಸನ್ಧಿಂ ಗಣ್ಹಿ. ಸಕ್ಕೋಪಿ ಸಕಟ್ಠಾನಮೇವ ಗತೋ. ಪಣ್ಡಿತಾ ದೇವೀ ಗಬ್ಭಸ್ಸ ಪತಿಟ್ಠಿತಭಾವಂ ಜಾನಿ.

ಅಥ ನಂ ಪಬುದ್ಧೋ ರಾಜಾ ದಿಸ್ವಾ, ‘‘ದೇವಿ, ಕೇನ ನೀತಾಸೀ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿ. ‘‘ಸಕ್ಕೇನ, ದೇವಾ’’ತಿ. ‘‘ಅಹಂ ಪಚ್ಚಕ್ಖತೋ ಏಕಂ ಮಹಲ್ಲಕಬ್ರಾಹ್ಮಣಂ ತಂ ಆದಾಯ ಗಚ್ಛನ್ತಂ ಅದ್ದಸಂ, ಕಸ್ಮಾ ಮಂ ವಞ್ಚೇಸೀ’’ತಿ? ‘‘ಸದ್ದಹಥ, ದೇವ, ಸಕ್ಕೋ ಮಂ ಗಹೇತ್ವಾ ದೇವಲೋಕಂ ನೇಸೀ’’ತಿ. ‘‘ನ ಸದ್ದಹಾಮಿ, ದೇವೀ’’ತಿ. ಅಥಸ್ಸ ಸಾ ಸಕ್ಕದತ್ತಿಯಂ ಕುಸತಿಣಂ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ‘‘ಸದ್ದಹಥಾ’’ತಿ ಆಹ. ರಾಜಾ ‘‘ಕುಸತಿಣಂ ನಾಮ ಯತೋ ಕುತೋಚಿ ಲಬ್ಭತೀ’’ತಿ ನ ಸದ್ದಹಿ. ಅಥಸ್ಸ ಸಾ ದಿಬ್ಬವತ್ಥಾದೀನಿ ದಸ್ಸೇಸಿ. ರಾಜಾ ತಾನಿ ದಿಸ್ವಾ ಸದ್ದಹಿತ್ವಾ, ‘‘ಭದ್ದೇ, ಸಕ್ಕೋ ತಾವ ತಂ ನೇತು, ಪುತ್ತೋ ಪನ ತೇ ಲದ್ಧೋ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿ. ‘‘ಲದ್ಧೋ ಮಹಾರಾಜ, ಗಬ್ಭೋ ಮೇ ಪತಿಟ್ಠಿತೋ’’ತಿ. ಸೋ ತುಟ್ಠೋ ತಸ್ಸಾ ಗಬ್ಭಪರಿಹಾರಂ ಅದಾಸಿ. ಸಾ ದಸಮಾಸಚ್ಚಯೇನ ಪುತ್ತಂ ವಿಜಾಯಿ, ತಸ್ಸ ಅಞ್ಞಂ ನಾಮಂ ಅಕತ್ವಾ ಕುಸತಿಣನಾಮಮೇವ ಅಕಂಸು. ಕುಸಕುಮಾರಸ್ಸ ಪದಸಾ ಗಮನಕಾಲೇ ಇತರೋ ದೇವಪುತ್ತೋ ತಸ್ಸಾ ಕುಚ್ಛಿಯಂ ಪಟಿಸನ್ಧಿಂ ಗಣ್ಹಿ. ಸಾ ದಸಮಾಸೇ ಪರಿಪುಣ್ಣೇ ಪುತ್ತಂ ವಿಜಾಯಿ, ತಸ್ಸ ‘‘ಜಯಮ್ಪತೀ’’ತಿ ನಾಮಂ ಕರಿಂಸು. ತೇ ಮಹನ್ತೇನ ಯಸೇನ ವಡ್ಢಿಂಸು. ಬೋಧಿಸತ್ತೋ ಪಞ್ಞವಾ ಆಚರಿಯಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕೇ ಕಿಞ್ಚಿ ಸಿಪ್ಪಂ ಅನುಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಅತ್ತನೋವ ಪಞ್ಞಾಯ ಸಬ್ಬಸಿಪ್ಪೇಸು ನಿಪ್ಫತ್ತಿಂ ಪಾಪುಣಿ.

ಅಥಸ್ಸ ಸೋಳಸವಸ್ಸಕಾಲೇ ರಾಜಾ ರಜ್ಜಂ ದಾತುಕಾಮೋ ದೇವಿಂ ಆಮನ್ತೇತ್ವಾ ‘‘ಭದ್ದೇ, ಪುತ್ತಸ್ಸ ತೇ ರಜ್ಜಂ ದತ್ವಾ ನಾಟಕಾನಿ ಉಪಟ್ಠಪೇಸ್ಸಾಮ, ಮಯಂ ಜೀವನ್ತಾಯೇವ ನಂ ರಜ್ಜೇ ಪತಿಟ್ಠಿತಂ ಪಸ್ಸಿಸ್ಸಾಮ, ಸಕಲಜಮ್ಬುದೀಪೇ ಖೋ ಪನ ಯಸ್ಸ ರಞ್ಞೋ ಧೀತರಂ ಇಚ್ಛತಿ, ತಮಸ್ಸ ಆನೇತ್ವಾ ಅಗ್ಗಮಹೇಸಿಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮ, ಚಿತ್ತಮಸ್ಸ ಜಾನಾಹಿ, ಕತರಂ ರಾಜಧೀತರಂ ರೋಚೇಸೀ’’ತಿ ಆಹ. ಸಾ ‘‘ಸಾಧೂ’’ತಿ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿತ್ವಾ ‘‘ಕುಮಾರಸ್ಸ ಇಮಂ ಪವತ್ತಿಂ ಆರೋಚೇತ್ವಾ ಚಿತ್ತಂ ಜಾನಾಹೀ’’ತಿ ಏಕಂ ಪರಿಚಾರಿಕಂ ಪೇಸೇಸಿ. ಸಾ ಗನ್ತ್ವಾ ತಸ್ಸ ತಂ ಪವತ್ತಿಂ ಆರೋಚೇಸಿ. ತಂ ಸುತ್ವಾ ಮಹಾಸತ್ತೋ ಚಿನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಅಹಂ ನ ರೂಪವಾ, ರೂಪಸಮ್ಪನ್ನಾ ರಾಜಧೀತಾ ಆನೀತಾಪಿ ಮಂ ದಿಸ್ವಾ ‘ಕಿಂ ಮೇ ಇಮಿನಾ ವಿರೂಪೇನಾ’ತಿ ಪಲಾಯಿಸ್ಸತಿ ಇತಿ ನೋ ಲಜ್ಜಿತಬ್ಬಕಂ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ಕಿಂ ಮೇ ಘರಾವಾಸೇನ, ಧರಮಾನೇ ಮಾತಾಪಿತರೋ ಉಪಟ್ಠಹಿತ್ವಾ ತೇಸಂ ಅಚ್ಚಯೇನ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ಪಬ್ಬಜಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ. ಸೋ ‘‘ಮಯ್ಹಂ ನೇವ ರಜ್ಜೇನತ್ಥೋ, ನ ನಾಟಕೇಹಿ, ಅಹಂ ಮಾತಾಪಿತೂನಂ ಅಚ್ಚಯೇನ ಪಬ್ಬಜಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಆಹ. ಸಾ ಗನ್ತ್ವಾ ತಸ್ಸ ಕಥಂ ದೇವಿಯಾ ಆರೋಚೇಸಿ, ದೇವೀಪಿ ರಞ್ಞೋ ಆರೋಚೇಸಿ. ರಾಜಾ ಅನತ್ತಮನೋ ಹುತ್ವಾ ಪುನ ಕತಿಪಾಹಚ್ಚಯೇನ ಸಾಸನಂ ಪೇಸೇಸಿ. ಸೋಪಿ ಪಟಿಬಾಹತಿಯೇವ. ಏವಂ ಯಾವತತಿಯಂ ಪಟಿಬಾಹಿತ್ವಾ ಚತುತ್ಥವಾರೇ ಚಿನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಮಾತಾಪಿತೂಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಏಕನ್ತೇನ ಪಟಿಪಕ್ಖಭಾವೋ ನಾಮ ನ ಯುತ್ತೋ, ಏಕಂ ಉಪಾಯಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ.

ಸೋ ಕಮ್ಮಾರಜೇಟ್ಠಕಂ ಪಕ್ಕೋಸಾಪೇತ್ವಾ ಬಹುಂ ಸುವಣ್ಣಂ ದತ್ವಾ ‘‘ಏಕಂ ಇತ್ಥಿರೂಪಕಂ ಕರೋಹೀ’’ತಿ ಉಯ್ಯೋಜೇತ್ವಾ ತಸ್ಮಿಂ ಪಕ್ಕನ್ತೇ ಅಞ್ಞಂ ಸುವಣ್ಣಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಸಯಮ್ಪಿ ಇತ್ಥಿರೂಪಕಂ ಅಕಾಸಿ. ಬೋಧಿಸತ್ತಾನಞ್ಹಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ ನಾಮ ಸಮಿಜ್ಝತಿ. ತಂ ಸುವಣ್ಣರೂಪಕಂ ಜಿವ್ಹಾಯ ಅವಣ್ಣನೀಯಸೋಭಂ ಅಹೋಸಿ. ಅಥ ನಂ ಮಹಾಸತ್ತೋ ಖೋಮಂ ನಿವಾಸಾಪೇತ್ವಾ ಸಿರಿಗಬ್ಭೇ ಠಪಾಪೇಸಿ. ಸೋ ಕಮ್ಮಾರಜೇಟ್ಠಕೇನ ಆಭತರೂಪಕಂ ದಿಸ್ವಾ ತಂ ಗರಹಿತ್ವಾ ‘‘ಗಚ್ಛ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಸಿರಿಗಬ್ಭೇ ಠಪಿತರೂಪಕಂ ಆಹರಾ’’ತಿ ಆಹ. ಸೋ ಸಿರಿಗಬ್ಭಂ ಪವಿಟ್ಠೋ ತಂ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಕುಮಾರೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಅಭಿರಮಿತುಂ ಏಕಾ ದೇವಚ್ಛರಾ, ಆಗತಾ ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಹತ್ಥಂ ಪಸಾರೇತುಂ ಅವಿಸಹನ್ತೋ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ‘‘ದೇವ, ಸಿರಿಗಬ್ಭೇ ಅಯ್ಯಾ ಏಕಿಕಾವ ಠಿತಾ, ಉಪಗನ್ತುಂ ನ ಸಕ್ಕೋಮೀ’’ತಿ ಆಹ. ‘‘ತಾತ, ಗಚ್ಛ, ಸುವಣ್ಣರೂಪಕಂ ಏತಂ, ಆಹರಾ’’ತಿ ಪುನ ಪೇಸಿತೋ ಆಹರಿ. ಕುಮಾರೋ ಕಮ್ಮಾರೇನ ಕತಂ ರೂಪಕಂ ಸುವಣ್ಣಗಬ್ಭೇ ನಿಕ್ಖಿಪಾಪೇತ್ವಾ ಅತ್ತನಾ ಕತಂ ಅಲಙ್ಕಾರಾಪೇತ್ವಾ ರಥೇ ಠಪಾಪೇತ್ವಾ ‘‘ಏವರೂಪಂ ಲಭನ್ತೋ ಗಣ್ಹಾಮೀ’’ತಿ ಮಾತು ಸನ್ತಿಕಂ ಪಹಿಣಿ.

ಸಾ ಅಮಚ್ಚೇ ಪಕ್ಕೋಸಾಪೇತ್ವಾ, ‘‘ತಾತಾ, ಮಯ್ಹಂ ಪುತ್ತೋ ಮಹಾಪುಞ್ಞೋ ಸಕ್ಕದತ್ತಿಯೋ ಅನುಚ್ಛವಿಕಂ ಕುಮಾರಿಕಂ ಲಭಿಸ್ಸತಿ, ತುಮ್ಹೇ ಏವರೂಪಂ ಲಭನ್ತಾ ಗಣ್ಹಿಸ್ಸಥ, ಇಮಂ ರೂಪಕಂ ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಯಾನೇ ಠಪೇತ್ವಾ ಸಕಲಜಮ್ಬುದೀಪಂ ಚರನ್ತಾ ಯಸ್ಸ ರಞ್ಞೋ ಏವರೂಪಂ ಧೀತರಂ ಪಸ್ಸಥ, ತಸ್ಸೇತಂ ದತ್ವಾ ‘ಓಕ್ಕಾಕರಾಜಾ ತುಮ್ಹೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಆವಾಹಂ ಕರಿಸ್ಸತೀ’ತಿ ದಿವಸಂ ವವತ್ಥಪೇತ್ವಾ ಆಗಚ್ಛಥಾ’’ತಿ ಆಹ. ತೇ ‘‘ಸಾಧೂ’’ತಿ ತಂ ಆದಾಯ ಮಹನ್ತೇನ ಪರಿವಾರೇನ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ವಿಚರನ್ತಾ ಯಂ ರಾಜಧಾನಿಂ ಪಾಪುಣನ್ತಿ, ತತ್ಥ ಸಾಯನ್ಹಸಮಯೇ ಮಹಾಜನಸ್ಸ ಸಮೋಸರಣಟ್ಠಾನೇ ತಂ ರೂಪಕಂ ವತ್ಥಪುಪ್ಫಾಲಙ್ಕಾರೇಹಿ ಅಲಙ್ಕರಿತ್ವಾ ಸುವಣ್ಣಸಿವಿಕಂ ಆರೋಪೇತ್ವಾ ತಿತ್ಥಮಗ್ಗೇ ಠಪೇತ್ವಾ ಅಮಚ್ಚಾ ಸಯಂ ಪಟಿಕ್ಕಮಿತ್ವಾ ಆಗತಾಗತಾನಂ ಕಥಾಸವನತ್ಥಂ ಏಕಮನ್ತೇ ತಿಟ್ಠನ್ತಿ. ಮಹಾಜನೋ ತಂ ಓಲೋಕೇತ್ವಾ ‘‘ಸುವಣ್ಣರೂಪಕ’’ನ್ತಿ ಸಞ್ಞಂ ಅಕತ್ವಾ ‘‘ಅಯಂ ಮನುಸ್ಸಿತ್ಥೀ ಸಮಾನಾಪಿ ದೇವಚ್ಛರಪಟಿಭಾಗಾ ಅತಿವಿಯ ಸೋಭತಿ, ಕಿಂ ನು ಖೋ ಏತ್ಥ ಠಿತಾ, ಕುತೋ ವಾ ಆಗತಾ, ಅಮ್ಹಾಕಂ ನಗರೇ ಏವರೂಪಾ ನತ್ಥೀ’’ತಿ ವಣ್ಣೇನ್ತೋ ಪಕ್ಕಮತಿ. ತಂ ಸುತ್ವಾ ಅಮಚ್ಚಾ ‘‘ಸಚೇ ಇಧ ಏವರೂಪಾ ದಾರಿಕಾ ಭವೇಯ್ಯ, ‘ಅಸುಕಾ ರಾಜಧೀತಾ ವಿಯ ಅಸುಕಾ ಅಮಚ್ಚಧೀತಾ ವಿಯಾ’ತಿ ವದೇಯ್ಯುಂ, ಅದ್ಧಾ ಇಧ ಏವರೂಪಾ ನತ್ಥೀ’’ತಿ ತಂ ಆದಾಯ ಅಞ್ಞಂ ನಗರಂ ಗಚ್ಛನ್ತಿ.

ತೇ ಏವಂ ವಿಚರನ್ತಾ ಅನುಪುಬ್ಬೇನ ಮದ್ದರಟ್ಠೇ ಸಾಗಲನಗರಂ ಸಮ್ಪಾಪುಣಿಂಸು. ತತ್ಥ ಮದ್ದರಞ್ಞೋ ಅಟ್ಠ ಧೀತರೋ ಉತ್ತಮರೂಪಧರಾ ದೇವಚ್ಛರಪಟಿಭಾಗಾ, ತಾಸಂ ಸಬ್ಬಜೇಟ್ಠಿಕಾ ಪಭಾವತೀ ನಾಮ. ತಸ್ಸಾ ಸರೀರತೋ ಬಾಲಸೂರಿಯಸ್ಸ ಪಭಾ ವಿಯ ಪಭಾ ನಿಚ್ಛರನ್ತಿ, ಅನ್ಧಕಾರೇಪಿ ಚತುಹತ್ಥೇ ಅನ್ತೋಗಬ್ಭೇ ಪದೀಪಕಿಚ್ಚಂ ನತ್ಥಿ, ಸಬ್ಬೋ ಗಬ್ಭೋ ಏಕೋಭಾಸೋವ ಹೋತಿ. ಧಾತೀ ಪನಸ್ಸಾ ಖುಜ್ಜಾ, ಸಾ ಪಭಾವತಿಂ ಭೋಜೇತ್ವಾ ತಸ್ಸಾ ಸೀಸನ್ಹಾಪನತ್ಥಂ ಅಟ್ಠಹಿ ವಣ್ಣದಾಸೀಹಿ ಅಟ್ಠ ಘಟೇ ಗಾಹಾಪೇತ್ವಾ ಸಾಯನ್ಹಸಮಯೇ ಉದಕತ್ಥಾಯ ಗಚ್ಛನ್ತೀ ತಿತ್ಥಮಗ್ಗೇ ಠಿತಂ ತಂ ರೂಪಕಂ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಪಭಾವತೀ’’ತಿ ಸಞ್ಞಾಯ ‘‘ಅಯಂ ದುಬ್ಬಿನೀತಾ ‘ಸೀಸಂ ನ್ಹಾಯಿಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ ಅಮ್ಹೇ ಉದಕತ್ಥಾಯ ಪೇಸೇತ್ವಾ ಪಠಮತರಂ ಆಗನ್ತ್ವಾ ತಿತ್ಥಮಗ್ಗೇ ಠಿತಾ’’ತಿ ಕುಜ್ಝಿತ್ವಾ ‘‘ಅರೇ ಕುಲಲಜ್ಜಾಪನಿಕೇ ಅಮ್ಹೇಹಿ ಪುರಿಮತರಂ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಕಸ್ಮಾ ಇಧ ಠಿತಾಸಿ, ಸಚೇ ರಾಜಾ ಜಾನಿಸ್ಸತಿ, ನಾಸೇಸ್ಸತಿ ನೋ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಹತ್ಥೇನ ಗಣ್ಡಪಸ್ಸೇ ಪಹರಿ, ಹತ್ಥತಲಂ ಭಿಜ್ಜಮಾನಂ ವಿಯ ಜಾತಂ. ತತೋ ‘‘ಸುವಣ್ಣರೂಪಕ’’ನ್ತಿ ಞತ್ವಾ ಹಸಮಾನಾ ತಾಸಂ ವಣ್ಣದಾಸೀನಂ ಸನ್ತಿಕಂ ಗಚ್ಛನ್ತೀ ‘‘ಪಸ್ಸಥೇತಂ ಮೇ ಕಮ್ಮಂ, ಮಮ ಧೀತಾತಿಸಞ್ಞಾಯ ಪಹಾರಂ ಅದಾಸಿಂ, ಅಯಂ ಮಮ ಧೀತು ಸನ್ತಿಕೇ ಕಿಮಗ್ಘತಿ, ಕೇವಲಂ ಮೇ ಹತ್ಥೋ ದುಕ್ಖಾಪಿತೋ’’ತಿ ಆಹ.

ಅಥ ನಂ ರಾಜದೂತಾ ಗಹೇತ್ವಾ ‘‘ತ್ವಂ ‘ಮಮ ಧೀತಾ ಇತೋ ಅಭಿರೂಪತರಾ’ತಿ ವದನ್ತೀ ಕಂ ನಾಮ ಕಥೇಸೀ’’ತಿ ಆಹಂಸು. ‘‘ಮದ್ದರಞ್ಞೋ ಧೀತರಂ ಪಭಾವತಿಂ, ಇದಂ ರೂಪಕಂ ತಸ್ಸಾ ಸೋಳಸಿಮ್ಪಿ ಕಲಂ ನ ಅಗ್ಘತೀ’’ತಿ. ತೇ ತುಟ್ಠಮಾನಸಾ ರಾಜದ್ವಾರಂ ಗನ್ತ್ವಾ ‘‘ಓಕ್ಕಾಕರಞ್ಞೋ ದೂತಾ ದ್ವಾರೇ ಠಿತಾ’’ತಿ ಪಟಿಹಾರೇಸುಂ. ರಾಜಾ ಆಸನಾ ವುಟ್ಠಾಯ ಠಿತಕೋವ ‘‘ಪಕ್ಕೋಸಥಾ’’ತಿ ಆಹ. ತೇ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ರಾಜಾನಂ ವನ್ದಿತ್ವಾ ‘‘ಮಹಾರಾಜ, ಅಮ್ಹಾಕಂ ರಾಜಾ ತುಮ್ಹಾಕಂ ಆರೋಗ್ಯಂ ಪುಚ್ಛತೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಕತಸಕ್ಕಾರಸಮ್ಮಾನಾ ‘‘ಕಿಮತ್ಥಂ ಆಗತತ್ಥಾ’’ತಿ ಪುಟ್ಠಾ ‘‘ಅಮ್ಹಾಕಂ ರಞ್ಞೋ ಸೀಹಸ್ಸರೋ ಪುತ್ತೋ ಕುಸಕುಮಾರೋ ನಾಮ, ರಾಜಾ ತಸ್ಸ ರಜ್ಜಂ ದಾತುಕಾಮೋ ಅಮ್ಹೇ ತುಮ್ಹಾಕಂ ಸನ್ತಿಕಂ ಪಹಿಣಿ, ತುಮ್ಹಾಕಂ ಕಿರ ಧೀತಾ ಪಭಾವತೀ, ತಂ ತಸ್ಸ ದೇಥ, ಇಮಞ್ಚ ಸುವಣ್ಣರೂಪಕಂ ದೇಯ್ಯಧಮ್ಮಂ ಗಣ್ಹಥಾ’’ತಿ ತಂ ರೂಪಕಂ ತಸ್ಸ ಅದಂಸು. ಸೋಪಿ ‘‘ಏವರೂಪೇನ ಮಹಾರಾಜೇನ ಸದ್ಧಿಂ ವಿವಾಹಮಙ್ಗಲಂ ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ತುಟ್ಠಚಿತ್ತೋ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿ. ಅಥ ನಂ ದೂತಾ ಆಹಂಸು – ‘‘ಮಹಾರಾಜ, ಅಮ್ಹೇಹಿ ನ ಸಕ್ಕಾ ಪಪಞ್ಚಂ ಕಾತುಂ, ಕುಮಾರಿಕಾಯ ಲದ್ಧಭಾವಂ ರಞ್ಞೋ ಆರೋಚೇಸ್ಸಾಮ, ಅಥ ನಂ ಸೋ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಆದಾಯ ಗಮಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ. ಸೋ ‘‘ಸಾಧೂ’’ತಿ ವತ್ವಾ ತೇಸಂ ಸಕ್ಕಾರಂ ಕತ್ವಾ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇಸಿ. ತೇ ಗನ್ತ್ವಾ ರಞ್ಞೋ ಚ ದೇವಿಯಾ ಚ ಆರೋಚೇಸುಂ. ರಾಜಾ ಮಹನ್ತೇನ ಪರಿವಾರೇನ ಕುಸಾವತಿತೋ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ಅನುಪುಬ್ಬೇನ ಸಾಗಲನಗರಂ ಪಾಪುಣಿ. ಮದ್ದರಾಜಾ ಪಚ್ಚುಗ್ಗನ್ತ್ವಾ ತಂ ನಗರಂ ಪವೇಸೇತ್ವಾ ಮಹನ್ತಂ ಸಕ್ಕಾರಮಕಾಸಿ.

ಸೀಲವತೀ ದೇವೀ ಪಣ್ಡಿತತ್ತಾ ‘‘ಕೋ ಜಾನಾತಿ, ಕಿಂ ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಏಕಾಹದ್ವೀಹಚ್ಚಯೇನ ಮದ್ದರಾಜಾನಂ ಆಹ – ‘‘ಮಹಾರಾಜ, ಸುಣಿಸಂ ದಟ್ಠುಕಾಮಾಮ್ಹೀ’’ತಿ. ಸೋ ‘‘ಸಾಧೂ’’ತಿ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿತ್ವಾ ತಂ ಪಕ್ಕೋಸಾಪೇಸಿ. ಪಭಾವತೀ ಸಬ್ಬಾಲಙ್ಕಾರಪಟಿಮಣ್ಡಿತಾ ಧಾತಿಗಣಪರಿವುತಾ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಸಸ್ಸುಂ ವನ್ದಿ. ಸಾ ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಚಿನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಅಯಂ ಕುಮಾರಿಕಾ ಅಭಿರೂಪಾ, ಮಯ್ಹಂ ಪುತ್ತೋ ವಿರೂಪೋ. ಸಚೇ ಏಸಾ ತಂ ಪಸ್ಸಿಸ್ಸತಿ, ಏಕಾಹಮ್ಪಿ ಅವಸಿತ್ವಾ ಪಲಾಯಿಸ್ಸತಿ, ಉಪಾಯಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ. ಸಾ ಮದ್ದರಾಜಾನಂ ಆಮನ್ತೇತ್ವಾ, ‘‘ಮಹಾರಾಜ, ಸುಣಿಸಾ ಮೇ ಪುತ್ತಸ್ಸ ಅನುಚ್ಛವಿಕಾ, ಅಪಿಚ ಖೋ ಪನ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಕುಲಪವೇಣಿಯಾ ಆಗತಂ ಚಾರಿತ್ತಂ ಅತ್ಥಿ, ಸಚೇ ಅಯಂ ತಸ್ಮಿಂ ಚಾರಿತ್ತೇ ವತ್ತಿಸ್ಸತಿ, ನೇಸ್ಸಾಮಿ ನ’’ನ್ತಿ ಆಹ. ‘‘ಕಿಂ ಪನ ವೋ ಚಾರಿತ್ತ’’ನ್ತಿ. ‘‘ಅಮ್ಹಾಕಂ ವಂಸೇ ಯಾವ ಏಕಸ್ಸ ಗಬ್ಭಸ್ಸ ಪತಿಟ್ಠಾನಂ ಹೋತಿ, ತಾವ ದಿವಾ ಸಾಮಿಕಂ ಪಸ್ಸಿತುಂ ನ ಲಭತಿ. ಸಚೇ ಏಸಾ ತಥಾ ಕರಿಸ್ಸತಿ, ನೇಸ್ಸಾಮಿ ನ’’ನ್ತಿ. ರಾಜಾ ‘‘ಕಿಂ, ಅಮ್ಮ, ಸಕ್ಖಿಸ್ಸಸಿ ಏವಂ ವತ್ತಿತು’’ನ್ತಿ ಧೀತರಂ ಪುಚ್ಛಿ. ಸಾ ‘‘ಆಮ ತಾತಾ’’ತಿ ಆಹ. ತತೋ ಓಕ್ಕಾಕರಾಜಾ ಮದ್ದರಞ್ಞೋ ಬಹುಂ ಧನಂ ದತ್ವಾ ತಂ ಆದಾಯ ಪಕ್ಕಾಮಿ. ಮದ್ದರಾಜಾಪಿ ಮಹನ್ತೇನ ಪರಿವಾರೇನ ಧೀತರಂ ಉಯ್ಯೋಜೇಸಿ.

ಓಕ್ಕಾಕೋ ಕುಸಾವತಿಂ ಗನ್ತ್ವಾ ನಗರಂ ಅಲಙ್ಕಾರಾಪೇತ್ವಾ ಸಬ್ಬಬನ್ಧನಾನಿ ಮೋಚೇತ್ವಾ ಪುತ್ತಸ್ಸ ಅಭಿಸೇಕಂ ಕತ್ವಾ ರಜ್ಜಂ ದತ್ವಾ ಪಭಾವತಿಂ ಅಗ್ಗಮಹೇಸಿಂ ಕಾರೇತ್ವಾ ನಗರೇ ‘‘ಕುಸರಾಜಸ್ಸ ಆಣಾ’’ತಿ ಭೇರಿಂ ಚರಾಪೇಸಿ. ಸಕಲಜಮ್ಬುದೀಪತಲೇ ರಾಜಾನೋ ಯೇಸಂ ಧೀತರೋ ಅತ್ಥಿ, ತೇ ಕುಸರಞ್ಞೋ ಧೀತರೋ ಪಹಿಣಿಂಸು. ಯೇಸಂ ಪುತ್ತಾ ಅತ್ಥಿ, ತೇ ತೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಮಿತ್ತಭಾವಂ ಆಕಙ್ಖನ್ತಾ ಪುತ್ತೇ ಉಪಟ್ಠಾಕೇ ಕತ್ವಾ ಪಹಿಣಿಂಸು. ಬೋಧಿಸತ್ತಸ್ಸ ನಾಟಕಪರಿವಾರೋ ಮಹಾ ಅಹೋಸಿ, ಮಹನ್ತೇನ ಯಸೇನ ರಜ್ಜಂ ಕಾರೇಸಿ. ಸೋ ಪಭಾವತಿಂ ದಿವಾ ಪಸ್ಸಿತುಂ ನ ಲಭತಿ, ಸಾಪಿ ತಂ ದಿವಾ ಪಸ್ಸಿತುಂ ನ ಲಭತಿ, ಉಭಿನ್ನಂ ರತ್ತಿದಸ್ಸನಮೇವ ಹೋತಿ. ತತ್ಥ ಪಭಾವತಿಯಾ ಸರೀರಪ್ಪಭಾಪಿ ಅಬ್ಬೋಹಾರಿಕಾ ಅಹೋಸಿ. ಬೋಧಿಸತ್ತೋ ಸಿರಿಗಬ್ಭತೋ ರತ್ತಿಂಯೇವ ನಿಕ್ಖಮತಿ.

ಸೋ ಕತಿಪಾಹಚ್ಚಯೇನ ಪಭಾವತಿಂ ದಿವಾ ದಟ್ಠುಕಾಮೋ ಮಾತುಯಾ ಆರೋಚೇಸಿ. ಸಾ ‘‘ಮಾ ತೇ ತಾತ, ರುಚ್ಚಿ, ಯಾವ ಏಕಂ ಪುತ್ತಂ ಲಭಸಿ, ತಾವ ಆಗಮೇಹೀ’’ತಿ, ಪಟಿಕ್ಖಿಪಿ. ಸೋ ಪುನಪ್ಪುನಂ ಯಾಚಿಯೇವ. ಅಥ ನಂ ಸಾ ಆಹ – ‘‘ತೇನ ಹಿ ಹತ್ಥಿಸಾಲಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಹತ್ಥಿಮೇಣ್ಡವೇಸೇನ ತಿಟ್ಠ, ಅಹಂ ತಂ ತತ್ಥ ಆನೇಸ್ಸಾಮಿ, ಅಥ ನಂ ಅಕ್ಖೀನಿ ಪೂರೇತ್ವಾ ಓಲೋಕೇಯ್ಯಾಸಿ, ಮಾ ಚ ಅತ್ತಾನಂ ಜಾನಾಪೇಹೀ’’ತಿ. ಸೋ ‘‘ಸಾಧೂ’’ತಿ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿತ್ವಾ ಹತ್ಥಿಸಾಲಂ ಅಗಮಾಸಿ. ಅಥಸ್ಸ ಮಾತಾ ಹತ್ಥಿಸಾಲಂ ಅಲಙ್ಕಾರಾಪೇತ್ವಾ ಪಭಾವತಿಂ ‘‘ಏಹಿ ಸಾಮಿಕಸ್ಸ ಹತ್ಥಿನೋ ಪಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ತತ್ಥ ನೇತ್ವಾ ‘‘ಅಯಂ ಹತ್ಥೀ ಅಸುಕೋ ನಾಮ, ಅಯಂ ಹತ್ಥೀ ಅಸುಕೋ ನಾಮಾ’’ತಿ ತಸ್ಸಾ ದಸ್ಸೇಸಿ. ತತ್ಥ ತಂ ರಾಜಾ ಮಾತು ಪಚ್ಛತೋ ಗಚ್ಛನ್ತಿಂ ದಿಸ್ವಾ ಹತ್ಥಿಗೋಪಕವೇಸೇನ ಹತ್ಥಿಛಕಣಪಿಣ್ಡೇನ ಪಿಟ್ಠಿಯಂ ಪಹರಿ. ಸಾ ಕುದ್ಧಾ ‘‘ರಞ್ಞೋ ಕಥೇತ್ವಾ ತೇ ಹತ್ಥಂ ಛಿನ್ದಾಪೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ದೇವಿಂ ಉಜ್ಝಾಪೇಸಿ. ರಾಜಮಾತಾ ‘‘ಮಾ ಅಮ್ಮ ಕುಜ್ಝೀ’’ತಿ ಸುಣಿಸಂ ಸಞ್ಞಾಪೇತ್ವಾ ಪಿಟ್ಠಿಂ ಪರಿಮಜ್ಜಿ. ಪುನಪಿ ರಾಜಾ ತಂ ದಟ್ಠುಕಾಮೋ ಹುತ್ವಾ ಅಸ್ಸಸಾಲಾಯ ಅಸ್ಸಗೋಪಕವೇಸೇನ ತಂ ದಿಸ್ವಾ ತಥೇವ ಅಸ್ಸಛಕಣಪಿಣ್ಡೇನ ಪಹರಿ. ತದಾಪಿ ತಂ ಕುದ್ಧಂ ಸಸ್ಸು ಸಞ್ಞಾಪೇಸಿ.

ಪುನೇಕದಿವಸೇ ಪಭಾವತೀ ಮಹಾಸತ್ತಂ ಪಸ್ಸಿತುಕಾಮಾ ಹುತ್ವಾ ಸಸ್ಸುಯಾ ಆರೋಚೇತ್ವಾ ‘‘ಅಲಂ ಮಾ ತೇ ರುಚ್ಚೀ’’ತಿ ಪಟಿಕ್ಖಿತ್ತಾಪಿ ಪುನಪ್ಪುನಂ ಯಾಚಿ. ಅಥ ನಂ ಸಾ ಆಹ – ‘‘ತೇನ ಹಿ ಸ್ವೇ ಮಮ ಪುತ್ತೋ ನಗರಂ ಪದಕ್ಖಿಣಂ ಕರಿಸ್ಸತಿ, ತ್ವಂ ಸೀಹಪಞ್ಜರಂ ವಿವರಿತ್ವಾ ತಂ ಪಸ್ಸೇಯ್ಯಾಸೀ’’ತಿ. ಏವಞ್ಚ ಪನ ವತ್ವಾ ಪುನದಿವಸೇ ನಗರಂ ಅಲಙ್ಕಾರಾಪೇತ್ವಾ ಜಯಮ್ಪತಿಕುಮಾರಂ ರಾಜವೇಸಂ ಗಾಹಾಪೇತ್ವಾ ಹತ್ಥಿಪಿಟ್ಠೇ ನಿಸೀದಾಪೇತ್ವಾ ಬೋಧಿಸತ್ತಂ ಪಚ್ಛಿಮಾಸನೇ ನಿಸೀದಾಪೇತ್ವಾ ನಗರಂ ಪದಕ್ಖಿಣಂ ಕಾರಾಪೇಸಿ. ಸಾ ಪಭಾವತಿಂ ಆದಾಯ ಸೀಹಪಞ್ಜರೇ ಠತ್ವಾ ‘‘ಪಸ್ಸ ತವ ಸಾಮಿಕಸ್ಸ ಸಿರಿಸೋಭಗ್ಗ’’ನ್ತಿ ಆಹ. ಸಾ ‘‘ಅನುಚ್ಛವಿಕೋ ಮೇ ಸಾಮಿಕೋ ಲದ್ಧೋ’’ತಿ ಅತ್ತಮನಾ ಅಹೋಸಿ. ತಂ ದಿವಸಂ ಪನ ಮಹಾಸತ್ತೋ ಹತ್ಥಿಮೇಣ್ಡವೇಸೇನ ಜಯಮ್ಪತಿಸ್ಸ ಪಚ್ಛಿಮಾಸನೇ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ಯಥಾಧಿಪ್ಪಾಯೇನ ಪಭಾವತಿಂ ಓಲೋಕೇನ್ತೋ ಹತ್ಥವಿಕಾರಾದಿವಸೇನ ಚಿತ್ತರುಚಿಯಾ ಕೇಳಿಂ ದಸ್ಸೇಸಿ. ಹತ್ಥಿಮ್ಹಿ ಅತಿಕ್ಕನ್ತೇ ರಾಜಮಾತಾ ಪಭಾವತಿಂ ಪುಚ್ಛಿ – ‘‘ದಿಟ್ಠೋ ತೇ, ಅಮ್ಮ, ಸಾಮಿಕೋ’’ತಿ. ‘‘ಆಮ ಅಯ್ಯೇ, ಪಚ್ಛಿಮಾಸನೇ ಪನಸ್ಸ ನಿಸಿನ್ನೋ ಹತ್ಥಿಮೇಣ್ಡೋ ಅತಿವಿಯ ದುಬ್ಬಿನೀತೋ, ಮಯ್ಹಂ ಹತ್ಥವಿಕಾರಾದೀನಿ ದಸ್ಸೇಸಿ, ಕಸ್ಮಾ ಏವರೂಪಂ ಅಲಕ್ಖಿಕಂ ರಞ್ಞೋ ಪಚ್ಛಿಮಾಸನೇ ನಿಸೀದಾಪೇಸುಂ, ನೀಹರಾಪೇಹಿ ನ’’ನ್ತಿ? ‘‘ಅಮ್ಮ, ರಞ್ಞೋ ಪಚ್ಛಿಮಾಸನೇ ರಕ್ಖಾ ನಾಮ ಇಚ್ಛಿತಬ್ಬಾ’’ತಿ.

ಸಾ ಚಿನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಅಯಂ ಹತ್ಥಿಮೇಣ್ಡೋ ಅತಿವಿಯ ನಿಬ್ಭಯೋ, ರಾಜಾನಂ ‘ರಾಜಾ’ತಿಪಿ ನ ಮಞ್ಞತಿ, ಕಿಂ ನು ಖೋ ಏಸೋವ ಕುಸರಾಜಾ, ಅದ್ಧಾ ಹಿ ಏಸೋ ಅತಿವಿಯ ವಿರೂಪೋ ಏವ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ತೇನೇವ ಮಂ ನ ದಸ್ಸೇನ್ತೀ’’ತಿ. ಸಾ ಖುಜ್ಜಂ ಕಣ್ಣಮೂಲೇ ಆಹ – ‘‘ಅಮ್ಮ, ಗಚ್ಛ ತಾವ ಜಾನಾಹಿ, ಕಿಂ ಪುರಿಮಾಸನೇ ನಿಸಿನ್ನಕೋ ರಾಜಾ, ಉದಾಹು ಪಚ್ಛಿಮಾಸನೇ’’ತಿ? ‘‘ಕಥಂ ಪನಾಹಂ ಜಾನಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ. ‘‘ಸಚೇ ಹಿ ಸೋ ರಾಜಾ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ಪಠಮತರಂ ಹತ್ಥಿಪಿಟ್ಠಿತೋ ಓತರಿಸ್ಸತಿ, ಇಮಾಯ ಸಞ್ಞಾಯ ಜಾನಾಹೀ’’ತಿ. ಸಾ ಗನ್ತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತೇ ಠಿತಾ ಪಠಮಂ ಮಹಾಸತ್ತಂ ಓತರನ್ತಂ ಅದ್ದಸ, ಪಚ್ಛಾ ಜಯಮ್ಪತಿಕುಮಾರಂ. ಮಹಾಸತ್ತೋಪಿ ಇತೋ ಚಿತೋ ಚ ಓಲೋಕೇನ್ತೋ ಖುಜ್ಜಂ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಇಮಿನಾ ನಾಮ ಕಾರಣೇನ ಏಸಾ ಆಗತಾ ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಞತ್ವಾ ತಂ ಪಕ್ಕೋಸಾಪೇತ್ವಾ ‘‘ಇಮಂ ಅನ್ತರಂ ಪಭಾವತಿಯಾ ಮಾ ಕಥೇಹೀ’’ತಿ ದಳ್ಹಂ ವತ್ವಾ ಉಯ್ಯೋಜೇಸಿ. ಸಾ ಗನ್ತ್ವಾ ‘‘ಪುರಿಮಾಸನೇ ನಿಸಿನ್ನೋ ಪಠಮಂ ಓತರೀ’’ತಿ ಆಹ. ಪಭಾವತೀ ತಸ್ಸಾ ವಚನಂ ಸದ್ದಹಿ.

ಮಹಾಸತ್ತೋಪಿ ಪುನ ದಟ್ಠುಕಾಮೋ ಹುತ್ವಾ ಮಾತರಂ ಯಾಚಿ. ಸಾ ಪಟಿಕ್ಖಿಪಿತುಂ ಅಸಕ್ಕೋನ್ತೀ ‘‘ತೇನ ಹಿ ಅಞ್ಞಾತಕವೇಸೇನ ಉಯ್ಯಾನಂ ಗಚ್ಛಾಹೀ’’ತಿ ಆಹ. ಸೋ ಉಯ್ಯಾನಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಪೋಕ್ಖರಣಿಯಂ ಗಲಪ್ಪಮಾಣಂ ಉದಕಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ಪದುಮಿನಿಪತ್ತೇನ ಸೀಸಂ ಛಾದೇತ್ವಾ ಪುಪ್ಫಿತಪದುಮೇನ ಮುಖಂ ಆವರಿತ್ವಾ ಅಟ್ಠಾಸಿ. ಮಾತಾಪಿಸ್ಸ ಪಭಾವತಿಂ ಉಯ್ಯಾನಂ ನೇತ್ವಾ ಸಾಯನ್ಹಸಮಯೇ ‘‘ಇಮೇ ರುಕ್ಖೇ ಪಸ್ಸ, ಸಕುಣೇ ಪಸ್ಸ, ಮಿಗೇ ಪಸ್ಸಾ’’ತಿ ಪಲೋಭಯಮಾನಾ ಪೋಕ್ಖರಣೀತೀರಂ ಪಾಯಾಸಿ. ಸಾ ಪಞ್ಚವಿಧಪದುಮಸಞ್ಛನ್ನಂ ಪೋಕ್ಖರಣಿಂ ದಿಸ್ವಾ ನ್ಹಾಯಿತುಕಾಮಾ ಪರಿಚಾರಿಕಾಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಪೋಕ್ಖರಣಿಂ ಓತರಿತ್ವಾ ಕೀಳನ್ತೀ ತಂ ಪದುಮಂ ದಿಸ್ವಾ ವಿಚಿನಿತುಕಾಮಾ ಹತ್ಥಂ ಪಸಾರೇಸಿ. ಅಥ ನಂ ರಾಜಾ ಪದುಮಿನಿಪತ್ತಂ ಅಪನೇತ್ವಾ ‘‘ಅಹಂ ಕುಸರಾಜಾ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಹತ್ಥೇ ಗಣ್ಹಿ. ಸಾ ತಸ್ಸ ಮುಖಂ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಯಕ್ಖೋ ಮಂ ಗಣ್ಹೀ’’ತಿ ವಿರವಿತ್ವಾ ತತ್ಥೇವ ವಿಸಞ್ಞಿತಂ ಪತ್ತಾ. ಅಥಸ್ಸಾ ರಾಜಾ ಹತ್ಥಂ ಮುಞ್ಚಿ. ಸಾ ಸಞ್ಞಂ ಪಟಿಲಭಿತ್ವಾ ‘‘ಕುಸರಾಜಾ ಕಿರ ಮಂ ಹತ್ಥೇ ಗಣ್ಹಿ, ಇಮಿನಾವಾಹಂ ಹತ್ಥಿಸಾಲಾಯ ಹತ್ಥಿಛಕಣಪಿಣ್ಡೇನ, ಅಸ್ಸಸಾಲಾಯ ಅಸ್ಸಛಕಣಪಿಣ್ಡೇನ ಪಹಟಾ, ಅಯಮೇವ ಮಂ ಹತ್ಥಿಸ್ಸ ಪಚ್ಛಿಮಾಸನೇ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ಉಪ್ಪಣ್ಡೇಸಿ, ಕಿಂ ಮೇ ಏವರೂಪೇನ ದುಮ್ಮುಖೇನ ಪತಿನಾ, ಇಮಂ ಜಹಿತ್ವಾ ಅಹಂ ಜೀವನ್ತೀ ಅಞ್ಞಂ ಪತಿಂ ಲಭಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ಅತ್ತನಾ ಸದ್ಧಿಂ ಆಗತೇ ಅಮಚ್ಚೇ ಪಕ್ಕೋಸಾಪೇತ್ವಾ ‘‘ಮಮ ಯಾನವಾಹನಂ ಸಜ್ಜಂ ಕರೋಥ, ಅಜ್ಜೇವ ಗಮಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಆಹಂ. ತೇ ರಞ್ಞೋ ಆರೋಚೇಸುಂ. ರಾಜಾ ಚಿನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಸಚೇ ಗನ್ತುಂ ನ ಲಭಿಸ್ಸತಿ, ಹದಯಮಸ್ಸಾ ಫಲಿಸ್ಸತಿ, ಗಚ್ಛತು ಪುನ ತಂ ಅತ್ತನೋ ಬಲೇನ ಆನೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ಅಥಸ್ಸಾ ಗಮನಂ ಅನುಜಾನಿ. ಸಾ ಪಿತುನಗರಮೇವ ಅಗಮಾಸಿ.

ಮಹಾಸತ್ತೋಪಿ ಉಯ್ಯಾನತೋ ನಗರಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ಅಲಙ್ಕತಪಾಸಾದಂ ಅಭಿರುಹಿ. ಬೋಧಿಸತ್ತಞ್ಹಿ ಸಾ ಪುಬ್ಬಪತ್ಥನಾವಸೇನ ನ ಇಚ್ಛಿ, ಸೋಪಿ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮವಸೇನೇವ ವಿರೂಪೋ ಅಹೋಸಿ. ಅತೀತೇ ಕಿರ ಬಾರಾಣಸಿಯಂ ದ್ವಾರಗಾಮೇ ಉಪರಿಮವೀಥಿಯಾ ಚ ಹೇಟ್ಠಿಮವೀಥಿಯಾ ಚ ದ್ವೇ ಕುಲಾನಿ ವಸಿಂಸು. ಏಕಸ್ಸ ಕುಲಸ್ಸ ದ್ವೇ ಪುತ್ತಾ ಅಹೇಸುಂ. ಏಕಸ್ಸ ಏಕಾವ ಧೀತಾ ಅಹೋಸಿ. ದ್ವೀಸು ಪುತ್ತೇಸು ಬೋಧಿಸತ್ತೋ ಕನಿಟ್ಠೋ. ತಂ ಕುಮಾರಿಕಂ ಜೇಟ್ಠಕಸ್ಸ ಅದಂಸು. ಕನಿಟ್ಠೋ ಅದಾರಭರಣೋ ಭಾತು ಸನ್ತಿಕೇಯೇವ ವಸಿ. ಅಥೇಕದಿವಸಂ ತಸ್ಮಿಂ ಘರೇ ಅತಿರಸಕಪೂವೇ ಪಚಿಂಸು. ಬೋಧಿಸತ್ತೋ ಅರಞ್ಞಂ ಗತೋ ಹೋತಿ. ತಸ್ಸ ಪೂವಂ ಠಪೇತ್ವಾ ಅವಸೇಸೇ ಭಾಜೇತ್ವಾ ಖಾದಿಂಸು. ತಸ್ಮಿಂ ಖಣೇ ಪಚ್ಚೇಕಬುದ್ಧೋ ಭಿಕ್ಖಾಯ ಘರದ್ವಾರಂ ಅಗಮಾಸಿ. ಬೋಧಿಸತ್ತಸ್ಸ ಭಾತುಜಾಯಾ ‘‘ಚೂಳಪತಿನೋ ಅಞ್ಞಂ ಪೂವಂ ಪಚಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ತಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಪಚ್ಚೇಕಬುದ್ಧಸ್ಸ ಅದಾಸಿ. ಸೋಪಿ ತಂ ಖಣಞ್ಞೇವ ಅರಞ್ಞತೋ ಆಗಚ್ಛಿ. ಅಥ ನಂ ಸಾ ಆಹ – ‘‘ಸಾಮಿ, ಚಿತ್ತಂ ಪಸಾದೇಹಿ, ತವ ಕೋಟ್ಠಾಸೋ ಪಚ್ಚೇಕಬುದ್ಧಸ್ಸ ದಿನ್ನೋ’’ತಿ. ಸೋ ‘‘ತವ ಕೋಟ್ಠಾಸಂ ಖಾದಿತ್ವಾ ಮಮ ಕೋಟ್ಠಾಸಂ ದೇಸಿ, ಅಹಂ ಕಿಂ ಖಾದಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಕುದ್ಧೋ ಪಚ್ಚೇಕಬುದ್ಧಂ ಅನುಗನ್ತ್ವಾ ಪತ್ತತೋ ಪೂವಂ ಗಣ್ಹಿ. ಸಾ ಮಾತು ಘರಂ ಗನ್ತ್ವಾ ನವವಿಲೀನಂ ಚಮ್ಪಕಪುಪ್ಫವಣ್ಣಂ ಸಪ್ಪಿಂ ಆಹರಿತ್ವಾ ಪಚ್ಚೇಕಬುದ್ಧಸ್ಸ ಪತ್ತಂ ಪೂರೇಸಿ, ತಂ ಓಭಾಸಂ ಮುಞ್ಚಿ. ಸಾ ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಪತ್ಥನಂ ಪಟ್ಠಪೇಸಿ – ‘‘ಭನ್ತೇ, ಇಮಿನಾ ದಾನಬಲೇನ ನಿಬ್ಬತ್ತನಿಬ್ಬತ್ತಟ್ಠಾನೇ ಮೇ ಸರೀರಂ ಓಭಾಸಜಾತಂ ಹೋತು, ಉತ್ತಮರೂಪಧರಾ ಚ ಭವೇಯ್ಯಂ, ಇಮಿನಾ ಚ ಮೇ ಅಸಪ್ಪುರಿಸೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಏಕಟ್ಠಾನೇ ವಾಸೋ ಮಾ ಅಹೋಸೀ’’ತಿ. ಇತಿ ಸಾ ಇಮಿಸ್ಸಾ ಪುಬ್ಬಪತ್ಥನಾಯ ವಸೇನ ತಂ ನ ಇಚ್ಛಿ. ಬೋಧಿಸತ್ತೋಪಿ ತಂ ಪೂವ ತಸ್ಮಿಂ ಸಪ್ಪಿಪತ್ತೇ ಓಸೀದಾಪೇತ್ವಾ ಪತ್ಥನಂ ಪಟ್ಠಪೇಸಿ – ‘‘ಭನ್ತೇ, ಇಮಂ ಯೋಜನಸತೇ ವಸನ್ತಿಮ್ಪಿ ಆನೇತ್ವಾ ಮಮ ಪಾದಪರಿಚಾರಿಕಂ ಕಾತುಂ ಸಮತ್ಥೋ ಭವೇಯ್ಯ’’ನ್ತಿ. ತತ್ಥ ಯಂ ಸೋ ಕುದ್ಧೋ ಗನ್ತ್ವಾ ಪೂವಂ ಗಣ್ಹಿ, ತಸ್ಸ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಸ್ಸ ವಸೇನ ವಿರೂಪೋ ಅಹೋಸಿ, ಪುಬ್ಬಪತ್ಥನಾಯ ಸಾ ಚ ತಂ ನ ಇಚ್ಛೀತಿ.

ಸೋ ಪಭಾವತಿಯಾ ಗತಾಯ ಸೋಕಪ್ಪತ್ತೋ ಅಹೋಸಿ, ನಾನಾಕಾರೇಹಿ ಪರಿಚಾರಯಮಾನಾಪಿ ನಂ ಸೇಸಿತ್ಥಿಯೋ ಓಲೋಕಾಪೇತುಮ್ಪಿ ನಾಸಕ್ಖಿಂಸು,, ಪಭಾವತಿರಹಿತಮಸ್ಸ ಸಕಲಮ್ಪಿ ನಿವೇಸನಂ ತುಚ್ಛಂ ವಿಯ ಖಾಯಿ. ಸೋ ‘‘ಇದಾನಿ ಸಾಗಲನಗರಂ ಪತ್ತಾ ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಪಚ್ಚೂಸಸಮಯೇ ಮಾತು ಸನ್ತಿಕಂ ಗನ್ತ್ವಾ, ‘‘ಅಮ್ಮ, ಅಹಂ ಪಭಾವತಿಂ ಆನೇಸ್ಸಾಮಿ, ತುಮ್ಹೇ ರಜ್ಜಂ ಅನುಸಾಸಥಾ’’ತಿ ವದನ್ತೋ ಪಠಮಂ ಗಾಥಮಾಹ –

೧.

‘‘ಇದಂ ತೇ ರಟ್ಠಂ ಸಧನಂ ಸಯೋಗ್ಗಂ, ಸಕಾಯುರಂ ಸಬ್ಬಕಾಮೂಪಪನ್ನಂ;

ಇದಂ ತೇ ರಜ್ಜಂ ಅನುಸಾಸ ಅಮ್ಮ, ಗಚ್ಛಾಮಹಂ ಯತ್ಥ ಪಿಯಾ ಪಭಾವತೀ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಸಯೋಗ್ಗನ್ತಿ ಹತ್ಥಿಯೋಗ್ಗಾದಿಸಹಿತಂ. ಸಕಾಯುರನ್ತಿ ಸಪಞ್ಚರಾಜಕಕುಧಭಣ್ಡಂ. ಅನುಸಾಸ, ಅಮ್ಮಾತಿ ಸೋ ಕಿರ ಪುರಿಸಸ್ಸ ರಜ್ಜಂ ದತ್ವಾ ಪುನ ಗಣ್ಹನಂ ನಾಮ ನ ಯುತ್ತನ್ತಿ ಪಿತು ವಾ ಭಾತು ವಾ ಅನಿಯ್ಯಾದೇತ್ವಾ ಮಾತು ನಿಯ್ಯಾದೇನ್ತೋ ಏವಮಾಹ.

ಸಾ ತಸ್ಸ ಕಥಂ ಸುತ್ವಾ ‘‘ತೇನ ಹಿ, ತಾತ, ಅಪ್ಪಮತ್ತೋ ಭವೇಯ್ಯಾಸಿ, ಮಾತುಗಾಮೋ ನಾಮ ಅಪರಿಸುದ್ಧಹದಯೋ’’ತಿ ವತ್ವಾ ನಾನಗ್ಗರಸಭೋಜನಸ್ಸ ಸುವಣ್ಣಕರೋಟಿಂ ಪೂರೇತ್ವಾ ‘‘ಇದಂ ಅನ್ತರಾಮಗ್ಗೇ ಭುಞ್ಜೇಯ್ಯಾಸೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಉಯ್ಯೋಜೇಸಿ. ಸೋ ತಂ ಆದಾಯ ಮಾತರಂ ವನ್ದಿತ್ವಾ ತಿಕ್ಖತ್ತುಂ ಪದಕ್ಖಿಣಂ ಕತ್ವಾ ‘‘ಜೀವನ್ತೋ ಪುನ ತುಮ್ಹೇ ಪಸ್ಸಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಸಿರಿಗಬ್ಭಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ಪಞ್ಚಾವುಧಂ ಸನ್ನಯ್ಹಿತ್ವಾ ಭತ್ತಕರೋಟಿಯಾ ಸದ್ಧಿಂ ಕಹಾಪಣಸಹಸ್ಸಂ ಪಸಿಬ್ಬಕೇ ಕತ್ವಾ ಕೋಕನುದಞ್ಚ ವೀಣಂ ಆದಾಯ ನಗರಾ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ಮಗ್ಗಂ ಪಟಿಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ಮಹಬ್ಬಲೋ ಮಹಾಥಾಮೋ ಯಾವ ಮಜ್ಝನ್ಹಿಕಾ ಪಣ್ಣಾಸ ಯೋಜನಾನಿ ಗನ್ತ್ವಾ ಭತ್ತಂ ಭುಞ್ಜಿತ್ವಾ ಸೇಸದಿವಸಭಾಗೇನ ಪುನ ಪಣ್ಣಾಸ ಯೋಜನಾನಿ ಗನ್ತ್ವಾ ಏಕಾಹೇನೇವ ಯೋಜನಸತಿಕಂ ಮಗ್ಗಂ ಖೇಪೇತ್ವಾ ಸಾಯನ್ಹಸಮಯೇ ನ್ಹತ್ವಾ ಸಾಗಲನಗರಂ ಪಾವಿಸಿ. ತಸ್ಮಿಂ ಪವಿಟ್ಠಮತ್ತೇಯೇವ ತಸ್ಸ ತೇಜೇನ ಪಭಾವತೀ ಸಯನಪಿಟ್ಠೇ ಸಣ್ಠಾತುಂ ಅಸಕ್ಕೋನ್ತೀ ಓತರಿತ್ವಾ ಭೂಮಿಯಂ ನಿಪಜ್ಜಿ. ಬೋಧಿಸತ್ತಂ ಕಿಲನ್ತಿನ್ದ್ರಿಯಂ ವೀಥಿಯಾ ಗಚ್ಛನ್ತಂ ಅಞ್ಞತರಾ ಇತ್ಥೀ ದಿಸ್ವಾ ಪಕ್ಕೋಸಾಪೇತ್ವಾ ನಿಸೀದಾಪೇತ್ವಾ ಪಾದೇ ಧೋವಾಪೇತ್ವಾ ಸಯನಂ ದಾಪೇಸಿ. ಸೋ ಕಿಲನ್ತಕಾಯೋ ನಿಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ನಿದ್ದಂ ಓಕ್ಕಮಿ.

ಅಥ ಸಾ ತಸ್ಮಿಂ ನಿದ್ದಮುಪಗತೇ ಭತ್ತಂ ಸಮ್ಪಾದೇತ್ವಾ ತಂ ಪಬೋಧೇತ್ವಾ ಭತ್ತಂ ಭೋಜೇಸಿ. ಸೋ ತುಟ್ಠೋ ತಸ್ಸಾ ಸದ್ಧಿಂ ಭತ್ತಕರೋಟಿಯಾ ಕಹಾಪಣಸಹಸ್ಸಂ ಅದಾಸಿ. ಸೋ ಪಞ್ಚಾವುಧಂ ತತ್ಥೇವ ಠಪೇತ್ವಾ ‘‘ಗನ್ತಬ್ಬಟ್ಠಾನಂ ಮೇ ಅತ್ಥೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ವೀಣಂ ಆದಾಯ ಹತ್ಥಿಸಾಲಂ ಗನ್ತ್ವಾ ‘‘ಅಜ್ಜ ಮೇ ಇಧ ವಸಿತುಂ ದೇಥ, ಗನ್ಧಬ್ಬಂ ವೋ ಕರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಹತ್ಥಿಗೋಪಕೇಹಿ ಅನುಞ್ಞಾತೋ ಏಕಮನ್ತೇ ನಿಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ಥೋಕಂ ನಿದ್ದಾಯಿತ್ವಾ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸದ್ಧದರಥೋ ಉಟ್ಠಾಯ ವೀಣಂ ಮುಞ್ಚಿತ್ವಾ ‘‘ಸಾಗಲನಗರವಾಸಿನೋ ಇಮಂ ಸದ್ದಂ ಸುಣನ್ತೂ’’ತಿ ವೀಣಂ ವಾದೇನ್ತೋ ಗಾಯಿ. ಪಭಾವತೀ ಭೂಮಿಯಂ ನಿಪನ್ನಾ ತಂ ಸದ್ದಂ ಸುತ್ವಾವ ‘‘ಅಯಂ ನ ಅಞ್ಞಸ್ಸ ವೀಣಾಸದ್ದೋ, ನಿಸ್ಸಂಸಯಂ ಕುಸರಾಜಾ ಮಮತ್ಥಾಯ ಆಗತೋ’’ತಿ ಅಞ್ಞಾಸಿ. ಮದ್ದರಾಜಾಪಿ ತಂ ಸದ್ದಂ ಸುತ್ವಾ ‘‘ಅತಿವಿಯ ಮಧುರಂ ವಾದೇತಿ, ಸ್ವೇ ಏತಂ ಪಕ್ಕೋಸಾಪೇತ್ವಾ ಮಮ ಗನ್ಧಬ್ಬಂ ಕಾರೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಚಿನ್ತೇಸಿ.

ಬೋಧಿಸತ್ತೋ ‘‘ನ ಸಕ್ಕಾ ಇಧ ವಸಮಾನೇನ ಪಭಾವತೀ ದಟ್ಠುಂ, ಅಟ್ಠಾನಮೇತ’’ನ್ತಿ ಪಾತೋವ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ಸಾಯಂ ಭುತ್ತಗೇಹೇಯೇವ ಪಾತರಾಸಂ ಭುಞ್ಜಿತ್ವಾ ವೀಣಂ ಠಪೇತ್ವಾ ರಾಜಕುಮ್ಭಕಾರಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕಂ ಗನ್ತ್ವಾ ತಸ್ಸ ಅನ್ತೇವಾಸಿಕಭಾವಂ ಉಪಗನ್ತ್ವಾ ಏಕದಿವಸೇನೇವ ಘರಂ ಮತ್ತಿಕಾಯ ಪೂರೇತ್ವಾ ‘‘ಭಾಜನಾನಿ ಕರೋಮಿ ಆಚರಿಯಾ’’ತಿ ವತ್ವಾ, ‘‘ಆಮ, ಕಾರೋಹೀ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ಏಕಂ ಮತ್ತಿಕಾಪಿಣ್ಡಂ ಚಕ್ಕೇ ಠಪೇತ್ವಾ ಚಕ್ಕಂ ಆವಿಞ್ಛಿ, ಸಕಿಂ ಆವಿದ್ಧಮೇವ ಯಾವ ಮಜ್ಝನ್ಹಿಕಾತಿಕ್ಕಮಾ ಭಮಿಯೇವ. ಸೋ ನಾನಾವಣ್ಣಾನಿ ಖುದ್ದಕಮಹನ್ತಾನಿ ಭಾಜನಾನಿ ಕತ್ವಾ ಪಭಾವತಿಯಾ ಅತ್ಥಾಯ ಭಾಜನಂ ಕರೋನ್ತೋ ನಾನಾರೂಪಾನಿ ಸಮುಟ್ಠಾಪೇಸಿ. ಬೋಧಿಸತ್ತಾನಞ್ಹಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ ನಾಮ ಸಮಿಜ್ಝತಿ, ‘‘ತಾನಿ ರೂಪಾನಿ ಪಭಾವತೀಯೇವ ಪಸ್ಸತೂ’’ತಿ ಅಧಿಟ್ಠಾಸಿ. ಸೋ ಸಬ್ಬಭಾಜನಾನಿ ಸುಕ್ಖಾಪೇತ್ವಾ ಪಚಿತ್ವಾ ಗೇಹಂ ಪೂರೇಸಿ. ಕುಮ್ಭಕಾರೋ ನಾನಾಭಾಜನಾನಿ ಗಹೇತ್ವಾ ರಾಜಕುಲಂ ಅಗಮಾಸಿ. ರಾಜಾ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಕೇನಿಮಾನಿ ಕತಾನೀ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿ. ‘‘ಮಯಾ, ದೇವಾ’’ತಿ. ‘‘ಅಹಂ ತಯಾ ಕತಾನಿ ಜಾನಾಮಿ, ಕಥೇಹಿ, ಕೇನ ಕತಾನೀ’’ತಿ? ‘‘ಅನ್ತೇವಾಸಿಕೇನ ಮೇ ದೇವಾ’’ತಿ. ‘‘ನ ತೇ ಸೋ ಅನ್ತೇವಾಸೀ, ಆಚರಿಯೋ ತೇ ಸೋ, ತ್ವಂ ತಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕೇ ಸಿಪ್ಪಂ ಸಿಕ್ಖ, ಇತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಚ ಸೋ ಮಮ ಧೀತಾನಂ ಭಾಜನಾನಿ ಕರೋತು, ಇಮಞ್ಚಸ್ಸ ಸಹಸ್ಸಂ ದೇಹೀ’’ತಿ ಸಹಸ್ಸಂ ದಾಪೇತ್ವಾ ‘‘ನಾನಾವಣ್ಣಾನಿ ಇಮಾನಿ ಖುದ್ದಕಭಾಜನಾನಿ ಮಮ ಧೀತಾನಂ ದೇಹೀ’’ತಿ ಆಹ.

ಸೋ ತಾನಿ ತಾಸಂ ಸನ್ತಿಕಂ ನೇತ್ವಾ ‘‘ಇಮಾನಿ ವೋ ಕೀಳನತ್ಥಾಯ ಖುದ್ದಕಭಾಜನಾನೀ’’ತಿ ಆಹ. ತಾ ಸಬ್ಬಾ ಆಗಮಿಂಸು. ಕುಮ್ಭಕಾರೋ ಮಹಾಸತ್ತೇನ ಪಭಾವತಿಯಾ ಅತ್ಥಾಯ ಕತಭಾಜನಮೇವ ತಸ್ಸಾ ಅದಾಸಿ. ಸಾ ಚ ಭಾಜನಂ ಗಹೇತ್ವಾ ತತ್ಥ ಅತ್ತನೋ ಚ ಮಹಾಸತ್ತಸ್ಸ ಚ ಖುಜ್ಜಾಯ ಚ ರೂಪಂ ಪಸ್ಸಿತ್ವಾ ‘‘ಇದಂ ನ ಅಞ್ಞೇನ ಕತಂ, ಕುಸರಾಜೇನೇವ ಕತ’’ನ್ತಿ ಞತ್ವಾ ಕುಜ್ಝಿತ್ವಾ ಭೂಮಿಯಂ ಖಿಪಿತ್ವಾ ‘‘ಇಮಿನಾ ಮಯ್ಹಂ ಅತ್ಥೋ ನತ್ಥಿ, ಇಚ್ಛನ್ತಾನಂ ದೇಹೀ’’ತಿ ಆಹ. ಅಥಸ್ಸಾ ಭಗಿನಿಯೋ ಕುದ್ಧಭಾವಂ ಞತ್ವಾ ‘‘ಖುದ್ದಕಭಾಜನಂ ಕುಸರಞ್ಞಾ ಕತನ್ತಿ ಮಞ್ಞಸಿ, ಇದಂ ತೇನ ನ ಕತಂ, ಕುಮ್ಭಕಾರೇನೇವ ಕತಂ, ಗಣ್ಹಾಹಿ ನ’’ನ್ತಿ ಅವಹಸಿಂಸು. ಸಾ ತೇನ ಕತಭಾವಂ ತಸ್ಸ ಚ ಆಗತಭಾವಂ ತಾಸಂ ನ ಕಥೇಸಿ. ಕುಮ್ಭಕಾರೋ ಸಹಸ್ಸಂ ಬೋಧಿಸತ್ತಸ್ಸ ದತ್ವಾ ‘‘ತಾತ, ರಾಜಾ ತೇ ತುಟ್ಠೋ, ಇತೋ ಕಿರ ಪಟ್ಠಾಯ ರಾಜಧೀತಾನಂ ಭಾಜನಾನಿ ಕರೇಯ್ಯಾಸಿ, ಅಹಂ ತಾಸಂ ಹರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಆಹ.

ಸೋ ‘‘ಇಧಾಪಿ ವಸನ್ತೇನ ನ ಸಕ್ಕಾ ಪಭಾವತೀ ದಟ್ಠು’’ನ್ತಿ ತಂ ಸಹಸ್ಸಂ ತಸ್ಸೇವ ದತ್ವಾ ರಾಜುಪಟ್ಠಾಕಸ್ಸ ನಳಕಾರಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕಂ ಗನ್ತ್ವಾ ತಸ್ಸ ಅನ್ತೇವಾಸಿಕೋ ಹುತ್ವಾ ಪಭಾವತಿಯಾ ಅತ್ಥಾಯ ತಾಲವಣ್ಟಂ ಕತ್ವಾ ತತ್ಥೇವ ಸೇತಚ್ಛತ್ತಞ್ಚ ಆಪಾನಭೂಮಿಞ್ಚ ವತ್ಥಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಠಿತಂ ಪಭಾವತಿಞ್ಚಾತಿ ನಾನಾರೂಪಾನಿ ದಸ್ಸೇಸಿ. ನಳಕಾರೋ ತಞ್ಚ ಅಞ್ಞಞ್ಚ ತೇನ ಕತಭಣ್ಡಕಂ ಆದಾಯ ರಾಜಕುಲಂ ಅಗಮಾಸಿ. ರಾಜಾ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಕೇನಿಮಾನಿ ಕತಾನೀ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ಪುರಿಮನಯೇನೇವ ಸಹಸ್ಸಂ ದತ್ವಾ ‘‘ಇಮಾನಿ ನಳಕಾರಭಣ್ಡಾನಿ ಮಮ ಧೀತಾನಂ ದೇಹೀ’’ತಿ ಆಹ. ಸೋಪಿ ಬೋಧಿಸತ್ತೇನ ಪಭಾವತಿಯಾ ಅತ್ಥಾಯ ಕತಂ ತಾಲವಣ್ಟಂ ತಸ್ಸಾಯೇವ ಅದಾಸಿ. ತತ್ರಪಿ ರೂಪಾನಿ ಅಞ್ಞೋ ಜನೋ ನ ಪಸ್ಸತಿ, ಪಭಾವತೀ ಪನ ದಿಸ್ವಾ ಕುಸರಞ್ಞಾ ಕತಭಾವಂ ಞತ್ವಾ ‘‘ಗಣ್ಹಿತುಕಾಮಾ ಗಣ್ಹನ್ತೂ’’ತಿ ಕುದ್ಧಾ ಭೂಮಿಯಂ ಖಿಪಿ. ಅಥ ನಂ ಸೇಸಾ ಅವಹಸಿಂಸು. ನಳಕಾರೋ ಸಹಸ್ಸಂ ಆಹರಿತ್ವಾ ಬೋಧಿಸತ್ತಸ್ಸ ದತ್ವಾ ತಂ ಪವತ್ತಿಂ ಆರೋಚೇಸಿ.

ಸೋ ‘‘ಇದಮ್ಪಿ ಮಯ್ಹಂ ಅವಸನಟ್ಠಾನ’’ನ್ತಿ ಸಹಸ್ಸಂ ತಸ್ಸೇವ ದತ್ವಾ ರಾಜಮಾಲಾಕಾರಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಅನ್ತೇವಾಸಿಕಭಾವಂ ಉಪಗನ್ತ್ವಾ ನಾನಾವಿಧಂ ಮಾಲಾವಿಕತಿಂ ಗನ್ಥಿತ್ವಾ ಪಭಾವತಿಯಾ ಅತ್ಥಾಯ ನಾನಾರೂಪವಿಚಿತ್ರಂ ಏಕಂ ಚುಮ್ಬಟಕಂ ಅಕಾಸಿ. ಮಾಲಾಕಾರೋ ತಂ ಸಬ್ಬಂ ಆದಾಯ ರಾಜಕುಲಂ ಅಗಮಾಸಿ. ರಾಜಾ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಕೇನಿಮಾನಿ ಗನ್ಥಿತಾನೀ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿ. ‘‘ಮಯಾ, ದೇವಾ’’ತಿ. ‘‘ಅಹಂ ತಯಾ ಗನ್ಥಿತಾನಿ ಜಾನಾಮಿ, ಕಥೇಹಿ, ಕೇನ ಗನ್ಥಿತಾನೀ’’ತಿ? ‘‘ಅನ್ತೇವಾಸಿಕೇನ ಮೇ, ದೇವಾ’’ತಿ. ‘‘ನ ಸೋ ಅನ್ತೇವಾಸೀ, ಆಚರಿಯೋ ತೇ ಸೋ, ತ್ವಂ ತಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕೇ ಸಿಪ್ಪಂ ಸಿಕ್ಖ, ಇತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಚ ಸೋ ಮಮ ಧೀತಾನಂ ಪುಪ್ಫಾನಿ ಗನ್ಥತು, ಇಮಞ್ಚಸ್ಸ ಸಹಸ್ಸಂ ದೇಹೀ’’ತಿ ಸಹಸ್ಸಂ ದತ್ವಾ ‘‘ಇಮಾನಿ ಪುಪ್ಫಾನಿ ಮಮ ಧೀತಾನಂ ದೇಹೀ’’ತಿ ಆಹ. ಸೋಪಿ ಬೋಧಿಸತ್ತೇನ ಪಭಾವತಿಯಾ ಅತ್ಥಾಯ ಕತಂ ಚುಮ್ಬಟಕಂ ತಸ್ಸಾಯೇವ ಅದಾಸಿ. ಸಾ ತತ್ಥ ಅತ್ತನೋ ಚ ರಞ್ಞೋ ಚ ರೂಪೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ನಾನಾರೂಪಾನಿ ದಿಸ್ವಾ ತೇನ ಕತಭಾವಂ ಞತ್ವಾ ಕುಜ್ಝಿತ್ವಾ ಭೂಮಿಯಂ ಖಿಪಿ. ಸೇಸಾ ಭಗಿನಿಯೋ ತಂ ತಥೇವ ಅವಹಸಿಂಸು. ಮಾಲಾಕಾರೋಪಿ ಸಹಸ್ಸಂ ಆಹರಿತ್ವಾ ಬೋಧಿಸತ್ತಸ್ಸ ದತ್ವಾ ತಂ ಪವತ್ತಿಂ ಆರೋಚೇಸಿ.

ಸೋ ‘‘ಇದಮ್ಪಿ ಮಯ್ಹಂ ಅವಸನಟ್ಠಾನ’’ನ್ತಿ ಸಹಸ್ಸಂ ತಸ್ಸೇವ ದತ್ವಾ ರಞ್ಞೋ ಸೂದಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಅನ್ತೇವಾಸಿಕಭಾವಂ ಉಪಗಚ್ಛಿ. ಅಥೇಕದಿವಸಂ ಸೂದೋ ರಞ್ಞೋ ಭೋಜನವಿಕತಿಂ ಹರನ್ತೋ ಅತ್ತನೋ ಅತ್ಥಾಯ ಪಚಿತುಂ ಬೋಧಿಸತ್ತಸ್ಸ ಅಟ್ಠಿಮಂಸಂ ಅದಾಸಿ. ಸೋ ತಂ ತಥಾ ಸಮ್ಪಾದೇಸಿ, ಯಥಾಸ್ಸ ಗನ್ಧೋ ಸಕಲನಗರಂ ಅವತ್ಥರಿ. ರಾಜಾ ತಂ ಘಾಯಿತ್ವಾ ‘‘ಕಿಂ ತೇ ಮಹಾನಸೇ ಅಞ್ಞಮ್ಪಿ ಮಂಸಂ ಪಚಸೀ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿ. ‘‘ನತ್ಥಿ, ದೇವ, ಅಪಿಚ ಖೋ ಪನ ಮೇ ಅನ್ತೇವಾಸಿಕಸ್ಸ ಅಟ್ಠಿಮಂಸಂ ಪಚನತ್ಥಾಯ ದಿನ್ನಂ, ತಸ್ಸೇವ ಸೋ ಗನ್ಧೋ ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ. ರಾಜಾ ಆಹರಾಪೇತ್ವಾ ತತೋ ಥೋಕಂ ಜಿವ್ಹಗ್ಗೇ ಠಪೇಸಿ, ತಾವದೇವ ಸತ್ತ ರಸಹರಣಿಸಹಸ್ಸಾನಿ ಖೋಭೇನ್ತಂ ಫರಿ. ರಾಜಾ ರಸತಣ್ಹಾಯ ಬಜ್ಝಿತ್ವಾ ಸಹಸ್ಸಂ ದತ್ವಾ ‘‘ಇತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ತವ ಅನ್ತೇವಾಸಿನಾ ಮಮ ಚ ಧೀತಾನಞ್ಚ ಮೇ ಭತ್ತಂ ಪಚಾಪೇತ್ವಾ ತ್ವಂ ಮಯ್ಹಂ ಆಹರ, ಸೋ ಮೇ ಧೀತಾನಂ ಹರತೂ’’ತಿ ಆಹ. ಸೂದೋ ಗನ್ತ್ವಾ ತಸ್ಸ ಆರೋಚೇಸಿ. ಸೋ ತಂ ಸುತ್ವಾ ‘‘ಇದಾನಿ ಮೇ ಮನೋರಥೋ ಮತ್ಥಕಂ ಪತ್ತೋ, ಇದಾನಿ ಪನಾಹಂ ಪಭಾವತಿಂ ದಟ್ಠುಂ ಲಭಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ತುಟ್ಠೋ ತಂ ಸಹಸ್ಸಂ ತಸ್ಸೇವ ದತ್ವಾ ಪುನದಿವಸೇ ಭತ್ತಂ ಸಮ್ಪಾದೇತ್ವಾ ರಞ್ಞೋ ಭತ್ತಭಾಜನಾನಿ ಪೇಸೇತ್ವಾ ರಾಜಧೀತಾನಂ ಭತ್ತಕಾಜಂ ಸಯಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಪಭಾವತಿಯಾ ವಸನಪಾಸಾದಂ ಅಭಿರುಹಿ. ಸಾ ತಂ ಭತ್ತಕಾಜಂ ಆದಾಯ ಪಾಸಾದಂ ಅಭಿರುಹನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಚಿನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಅಯಂ ಅತ್ತನೋ ಅನನುಚ್ಛವಿಕಂ ದಾಸಕಮ್ಮಕರೇಹಿ ಕತ್ತಬ್ಬಂ ಕರೋತಿ. ಸಚೇ ಪನಾಹಂ ಕತಿಪಾಹಂ ತುಣ್ಹೀ ಭವಿಸ್ಸಾಮಿ, ‘ಇದಾನಿ ಮಂ ಏಸಾ ರೋಚತೀ’ತಿ ಸಞ್ಞೀ ಹುತ್ವಾ ಕತ್ಥಚಿ ಅಗನ್ತ್ವಾ ಮಂ ಓಲೋಕೇನ್ತೋ ಇಧೇವ ವಸಿಸ್ಸತಿ, ಇದಾನೇವ ತಂ ಅಕ್ಕೋಸಿತ್ವಾ ಪರಿಭಾಸಿತ್ವಾ ಮುಹುತ್ತಮ್ಪಿ ಇಧ ವಸಿತುಂ ಅದತ್ವಾ ಪಲಾಪೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ. ಸಾ ದ್ವಾರಂ ಅಡ್ಢವಿವಟಂ ಕತ್ವಾ ಏಕಂ ಹತ್ಥಂ ಕವಾಟೇ ಲಗ್ಗೇತ್ವಾ ಏಕೇನ ಹತ್ಥೇನ ಅಗ್ಗಳಂ ಉಪ್ಪೀಳೇತ್ವಾ ದುತಿಯಂ ಗಾಥಮಾಹ –

೨.

‘‘ಅನುಜ್ಜುಭೂತೇನ ಹರಂ ಮಹನ್ತಂ, ದಿವಾ ಚ ರತ್ತೋ ಚ ನಿಸೀಥಕಾಲೇ;

ಪಟಿಗಚ್ಛ ತ್ವಂ ಖಿಪ್ಪಂ ಕುಸಾವತಿಂ ಕುಸ, ನಿಚ್ಛಾಮಿ ದುಬ್ಬಣ್ಣಮಹಂ ವಸನ್ತ’’ನ್ತಿ.

ತಸ್ಸತ್ಥೋ – ಮಹಾರಾಜ, ತ್ವಂ ಭತ್ತಕಾರಕೋ ಹುತ್ವಾ ಉಜುಕೇನ ಚಿತ್ತೇನ ಯೋಪಿ ತೇ ಸೀಸಂ ಭಿನ್ದೇಯ್ಯ, ತಸ್ಸಪೇತಂ ಕಮ್ಮಂ ನ ಕರೋಸಿ, ಅನುಜುಭೂತೇನ ಪನ ಚಿತ್ತೇನ ಮಮತ್ಥಾಯ ಏತಂ ಮಹನ್ತಂ ಕಾಜಂ ಹರನ್ತೋ ದಿವಾ ಚ ರತ್ತೋ ಚ ನಿಸೀಥಕಾಲೇ ಚ ಮಹನ್ತಂ ದುಕ್ಖಂ ಅನುಭವಿಸ್ಸಸಿ, ಕಿಂ ತೇ ತೇನ ಅನುಭೂತೇನ ದುಕ್ಖೇನ, ತ್ವಂ ಅತ್ತನೋ ನಗರಂ ಕುಸಾವತಿಮೇವ ಪಟಿಗಚ್ಛ, ಅಞ್ಞಂ ಅತ್ತನಾ ಸದಿಸಿಂ ಅತಿರಸಕಪೂವಸಣ್ಠಾನಮುಖಿಂ ಯಕ್ಖಿನಿಂ ಅಗ್ಗಮಹೇಸಿಂ ಕತ್ವಾ ರಜ್ಜಂ ಕಾರೇಹೀತಿ. ನಿಚ್ಛಾಮಿ ದುಬ್ಬಣ್ಣಮಹಂ ವಸನ್ತನ್ತಿ ಅಹಂ ಪನ ತಂ ದುಬ್ಬಣ್ಣಂ ದುಸ್ಸಣ್ಠಿತಂ ಇಧ ವಸನ್ತಂ ನ ಇಚ್ಛಾಮೀತಿ.

ಸೋ ‘‘ಪಭಾವತಿಯಾ ಮೇ ಸನ್ತಿಕಾ ಕಥಾ ಲದ್ಧಾ’’ತಿ ತುಟ್ಠಚಿತ್ತೋ ತಿಸ್ಸೋ ಗಾಥಾ ಅಭಾಸಿ –

೩.

‘‘ನಾಹಂ ಗಮಿಸ್ಸಾಮಿ ಇತೋ ಕುಸಾವತಿಂ, ಪಭಾವತೀ ವಣ್ಣಪಲೋಭಿತೋ ತವ;

ರಮಾಮಿ ಮದ್ದಸ್ಸ ನಿಕೇತರಮ್ಮೇ, ಹಿತ್ವಾನ ರಟ್ಠಂ ತವ ದಸ್ಸನೇ ರತೋ.

೪.

‘‘ಪಭಾವತೀ ವಣ್ಣಪಲೋಭಿತೋ ತವ, ಸಮ್ಮೂಳ್ಹರೂಪೋ ವಿಚರಾಮಿ ಮೇದಿನಿಂ;

ದಿಸಂ ನ ಜಾನಾಮಿ ಕುತೋಮ್ಹಿ ಆಗತೋ, ತಯಮ್ಹಿ ಮತ್ತೋ ಮಿಗಮನ್ದಲೋಚನೇ.

೫.

‘‘ಸುವಣ್ಣಚೀರವಸನೇ, ಜಾತರೂಪಸುಮೇಖಲೇ;

ಸುಸ್ಸೋಣಿ ತವ ಕಾಮಾ ಹಿ, ನಾಹಂ ರಜ್ಜೇನ ಮತ್ಥಿಕೋ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ರಮಾಮೀತಿ ಅಭಿರಮಾಮಿ ನ ಉಕ್ಕಣ್ಠಾಮಿ. ಸಮ್ಮೂಳ್ಹರೂಪೋತಿ ಕಿಲೇಸಸಮ್ಮೂಳ್ಹೋ ಹುತ್ವಾ. ತಯಮ್ಹಿ ಮತ್ತೋತಿ ತಯಿ ಮತ್ತೋಮ್ಹಿ, ತಯಾ ವಾ ಮತ್ತೋಮ್ಹಿ. ಸುವಣ್ಣಚೀರವಸನೇತಿ ಸುವಣ್ಣಖಚಿತವತ್ಥವಸನೇ. ನಾಹಂ ರಜ್ಜೇನ ಮತ್ಥಿಕೋತಿ ನ ಅಹಂ ರಜ್ಜೇನ ಅತ್ಥಿಕೋ.

ಏವಂ ವುತ್ತೇ ಸಾ ಚಿನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಅಹಂ ಏತಂ ‘ವಿಪ್ಪಟಿಸಾರೀ ಭವಿಸ್ಸತೀ’ತಿ ಪರಿಭಾಸಾಮಿ, ಅಯಂ ಪನ ರಜ್ಜಿತ್ವಾವ ಕಥೇತಿ, ಸಚೇ ಖೋ ಪನ ಮಂ ‘ಅಹಂ ಕುಸರಾಜಾ’ತಿ ವತ್ವಾ ಹತ್ಥೇ ಗಣ್ಹೇಯ್ಯ, ಕೋ ತಂ ನಿವಾರೇಯ್ಯ, ಕೋಚಿ ನೋ ಇಮಂ ಕಥಂ ಸುಣೇಯ್ಯಾ’’ತಿ ದ್ವಾರಂ ಥಕೇತ್ವಾ ಸೂಚಿಂ ದತ್ವಾ ಅನ್ತೋ ಅಟ್ಠಾಸಿ. ಸೋಪಿ ಭತ್ತಕಾಜಂ ಆಹರಿತ್ವಾ ಭತ್ತಂ ವಡ್ಢೇತ್ವಾ ರಾಜಧೀತರೋ ಭೋಜೇಸಿ. ಪಭಾವತೀ ‘‘ಗಚ್ಛ ಕುಸರಾಜೇನ ಪಕ್ಕಭತ್ತಂ ಆಹರಾ’’ತಿ ಖುಜ್ಜಂ ಪೇಸೇಸಿ. ಸಾ ಆಹರಿತ್ವಾ ‘‘ಭುಞ್ಜಾಹೀ’’ತಿ ಆಹ. ನಾಹಂ ತೇನ ಪಕ್ಕಭತ್ತಂ ಭುಞ್ಜಾಮಿ, ತ್ವಂ ಭುಞ್ಜಿತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಲದ್ಧನಿವಾಪಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಭತ್ತಂ ಪಚಿತ್ವಾ ಆಹರ, ಕುಸರಞ್ಞೋ ಆಗತಭಾವಞ್ಚ ಮಾ ಕಸ್ಸಚಿ ಆರೋಚೇಸೀತಿ. ಖುಜ್ಜಾ ತತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ತಸ್ಸಾ ಕೋಟ್ಠಾಸಂ ಆಹರಿತ್ವಾ ಸಯಂ ಭುಞ್ಜತಿ, ಅತ್ತನೋ ಕೋಟ್ಠಾಸಂ ತಸ್ಸಾ ಉಪನೇತಿ. ಕುಸರಾಜಾಪಿ ತತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ತಂ ಪಸ್ಸಿತುಂ ಅಲಭನ್ತೋ ಚಿನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಅತ್ಥಿ ನು ಖೋ ಪಭಾವತಿಯಾ ಮಯಿ ಸಿನೇಹೋ, ಉದಾಹು ನತ್ಥಿ, ವೀಮಂಸಿಸ್ಸಾಮಿ ನ’’ನ್ತಿ. ಸೋ ಪನ ರಾಜಧೀತರೋ ಭೋಜೇತ್ವಾ ಭತ್ತಕಾಜಂ ಆದಾಯ ನಿಕ್ಖನ್ತೋ ತಸ್ಸಾ ಗಬ್ಭದ್ವಾರೇ ಪಾಸಾದತಲಂ ಪಾದೇನ ಪಹರಿತ್ವಾ ಭಾಜನಾನಿ ಘಟ್ಟೇತ್ವಾ ನಿತ್ಥುನಿತ್ವಾ ವಿಸಞ್ಞೀ ಹುತ್ವಾ ವಿಯ ಅವಕುಜ್ಜೋ ಪತಿ. ಸಾ ತಸ್ಸ ನಿತ್ಥುನಿತಸದ್ದೇನ ದ್ವಾರಂ ವಿವರಿತ್ವಾ ತಂ ಭತ್ತಕಾಜೇನ ಓತ್ಥತಂ ದಿಸ್ವಾ ಚಿನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಅಯಂ ಸಕಲಜಮ್ಬುದೀಪೇ ಅಗ್ಗರಾಜಾ ಮಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ರತ್ತಿನ್ದಿವಂ ದುಕ್ಖಂ ಅನುಭೋತಿ, ಸುಖುಮಾಲತಾಯ ಭತ್ತಕಾಜೇನ ಅವತ್ಥತೋ ಪತತಿ, ಜೀವತಿ ನು ಖೋ, ನೋ ವಾ’’ತಿ. ಸಾ ಗಬ್ಭತೋ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ತಸ್ಸ ನಾಸವಾತಂ ಉಪಧಾರೇತುಂ ಗೀವಂ ಪಸಾರೇತ್ವಾ ಮುಖಂ ಓಲೋಕೇಸಿ. ಸೋ ಮುಖಪೂರಂ ಖೇಳಂ ಗಹೇತ್ವಾ ತಸ್ಸಾ ಸರೀರೇ ಪಾತೇಸಿ. ಸಾ ತಂ ಪರಿಭಾಸಿತ್ವಾ ಗಬ್ಭಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ದ್ವಾರಂ ಅಡ್ಢವಿವಟಂ ಥಕೇತ್ವಾ ಠಿತಾ ಗಾಥಮಾಹ –

೬.

‘‘ಅಬ್ಭೂತಿ ತಸ್ಸ ಭೋ ಹೋತಿ, ಯೋ ಅನಿಚ್ಛನ್ತಮಿಚ್ಛತಿ;

ಅಕಾಮಂ ರಾಜ ಕಾಮೇಸಿ, ಅಕನ್ತಂ ಕನ್ತುಮಿಚ್ಛಸೀ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಅಬ್ಭೂತೀತಿ ಅಭೂತಿ, ಅವುಡ್ಢೀತಿ ಅತ್ಥೋ.

ಸೋ ಪನ ಪಟಿಬದ್ಧಚಿತ್ತತಾಯ ಅಕ್ಕೋಸಿಯಮಾನೋಪಿ ಪರಿಭಾಸಿಯಮಾನೋಪಿ ವಿಪ್ಪಟಿಸಾರಂ ಅನುಪ್ಪಾದೇತ್ವಾವ ಅನನ್ತರಂ ಗಾಥಮಾಹ –

೭.

‘‘ಅಕಾಮಂ ವಾ ಸಕಾಮಂ ವಾ, ಯೋ ನರೋ ಲಭತೇ ಪಿಯಂ;

ಲಾಭಮೇತ್ಥ ಪಸಂಸಾಮ, ಅಲಾಭೋ ತತ್ಥ ಪಾಪಕೋ’’ತಿ.

ಸಾಪಿ ತಸ್ಮಿಂ ಏವಂ ಕಥೇನ್ತೇಪಿ ಅನೋಸಕ್ಕಿತ್ವಾ ಥದ್ಧತರವಚನಂ ವತ್ವಾ ಪಲಾಪೇತುಕಾಮಾ ಇತರಂ ಗಾಥಮಾಹ –

೮.

‘‘ಪಾಸಾಣಸಾರಂ ಖಣಸಿ, ಕಣಿಕಾರಸ್ಸ ದಾರುನಾ;

ವಾತಂ ಜಾಲೇನ ಬಾಧೇಸಿ, ಯೋ ಅನಿಚ್ಛನ್ತಮಿಚ್ಛಸೀ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಕಣಿಕಾರಸ್ಸ ದಾರುನಾತಿ ಕಣಿಕಾರಕಟ್ಠೇನ. ಬಾಧೇಸೀತಿ ಬನ್ಧಸೀತಿ.

ತಂ ಸುತ್ವಾ ರಾಜಾ ತಿಸ್ಸೋ ಗಾಥಾಯೋ ಅಭಾಸಿ –

೯.

‘‘ಪಾಸಾಣೋ ನೂನ ತೇ ಹದಯೇ, ಓಹಿತೋ ಮುದುಲಕ್ಖಣೇ;

ಯೋ ತೇ ಸಾತಂ ನ ವಿನ್ದಾಮಿ, ತಿರೋಜನಪದಾಗತೋ.

೧೦.

‘‘ಯದಾ ಮಂ ಭಕುಟಿಂ ಕತ್ವಾ, ರಾಜಪುತ್ತೀ ಉದಿಕ್ಖತಿ;

ಆಳಾರಿಕೋ ತದಾ ಹೋಮಿ, ರಞ್ಞೋ ಮದ್ದಸ್ಸನ್ತೇಪುರೇ.

೧೧.

‘‘ಯದಾ ಉಮ್ಹಯಮಾನಾ ಮಂ, ರಾಜಪುತ್ತೀ ಉದಿಕ್ಖತಿ;

ನಾಳಾರಿಕೋ ತದಾ ಹೋಮಿ, ರಾಜಾ ಹೋಮಿ ತದಾ ಕುಸೋ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಮುದುಲಕ್ಖಣೇತಿ ಮುದುನಾ ಇತ್ಥಿಲಕ್ಖಣೇನ ಸಮನ್ನಾಗತೇ. ಯೋತಿ ಯೋ ಅಹಂ ತಿರೋರಟ್ಠಾ ಆಗತೋ ತವ ಸನ್ತಿಕೇ ವಸನ್ತೋ ಪಟಿಸನ್ಥಾರಮತ್ತಮ್ಪಿ ಸಾತಂ ನ ಲಭಾಮಿ, ಸೋ ಏವಂ ಮಞ್ಞಾಮಿ, ಮಯಿ ಸಿನೇಹುಪ್ಪತ್ತಿನಿವಾರಣಾಯ ನೂನ ತವ ಹದಯೇ ಪಾಸಾಣೋ ಠಪಿತೋ. ಭಕುಟಿಂ ಕತ್ವಾತಿ ಕೋಧವಸೇನ ವಲಿವಿಸಮಂ ನಲಾಟಂ ಕತ್ವಾ. ಆಳಾರಿಕೋತಿ ಭತ್ತಕಾರಕೋ. ತಸ್ಮಿಂ ಖಣೇ ಅಹಂ ಮದ್ದರಞ್ಞೋ ಅನ್ತೇಪುರೇ ಭತ್ತಕಾರಕದಾಸೋ ವಿಯ ಹೋಮೀತಿ ವದತಿ. ಉಮ್ಹಯಮಾನಾತಿ ಪಹಟ್ಠಾಕಾರಂ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ಹಸಮಾನಾ. ರಾಜಾ ಹೋಮೀತಿ ತಸ್ಮಿಂ ಖಣೇ ಅಹಂ ಕುಸಾವತೀನಗರೇ ರಜ್ಜಂ ಕಾರೇನ್ತೋ ರಾಜಾ ವಿಯ ಹೋಮಿ, ಕಸ್ಮಾಸಿ ಏವಂ ಫರುಸಾ, ಇತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಮಾ ಏವರೂಪಂ ಕರಿ, ಭದ್ದೇತಿ.

ಸಾ ತಸ್ಸ ವಚನಂ ಸುತ್ವಾ ಚಿನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಅಯಂ ಅತಿವಿಯ ಅಲ್ಲೀಯಿತ್ವಾ ಕಥೇತಿ, ಮುಸಾವಾದಂ ಕತ್ವಾ ಉಪಾಯೇನ ನಂ ಇತೋ ಪಲಾಪೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಗಾಥಮಾಹ –

೧೨.

‘‘ಸಚೇ ಹಿ ವಚನಂ ಸಚ್ಚಂ, ನೇಮಿತ್ತಾನಂ ಭವಿಸ್ಸತಿ;

ನೇವ ಮೇ ತ್ವಂ ಪತೀ ಅಸ್ಸ, ಕಾಮಂ ಛಿನ್ದನ್ತು ಸತ್ತಧಾ’’ತಿ.

ತಸ್ಸತ್ಥೋ – ಮಹಾರಾಜ, ಮಯಾ ‘‘ಅಯಂ ಕುಸರಾಜಾ ಮಯ್ಹಂ ಪತಿ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ನ ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಬಹೂ ನಿಮಿತ್ತಪಾಠಕಾ ಪುಚ್ಛಿತಾ, ತೇ ‘‘ಕಾಮಂ ಕಿರ ಮಂ ಸತ್ತಧಾ ಛಿನ್ದನ್ತು, ನೇವ ಮೇ ತ್ವಂ ಪತಿ ಭವಿಸ್ಸಸೀ’’ತಿ ವದಿಂಸೂತಿ.

ತಂ ಸುತ್ವಾ ರಾಜಾ ತಂ ಪಟಿಬಾಹನ್ತೋ ‘‘ಭದ್ದೇ, ಮಯಾಪಿ ಅತ್ತನೋ ರಟ್ಠೇ ನೇಮಿತ್ತಕಾ ಪುಚ್ಛಿತಾ, ತೇ ‘ಅಞ್ಞತ್ರ ಸೀಹಸ್ಸರಕುಸರಾಜತೋ ತವ ಪತಿ ನಾಮ ಅಞ್ಞೋ ನತ್ಥೀ’ತಿ ಬ್ಯಾಕರಿಂಸು, ಅಹಮ್ಪಿ ಅತ್ತನೋ ಞಾಣಬಲನಿಮಿತ್ತೇನ ಏವಮೇವ ಕಥೇಸಿ’’ನ್ತಿ ವತ್ವಾ ಅನನ್ತರಂ ಗಾಥಮಾಹ –

೧೩.

‘‘ಸಚೇ ಹಿ ವಚನಂ ಸಚ್ಚಂ, ಅಞ್ಞೇಸಂ ಯದಿ ವಾ ಮಮ;

ನೇವ ತುಯ್ಹಂ ಪತೀ ಅತ್ಥಿ, ಅಞ್ಞೋ ಸೀಹಸ್ಸರಾ ಕುಸಾ’’ತಿ.

ತಸ್ಸತ್ಥೋ – ಯದಿ ಹಿ ಅಞ್ಞೇಸಂ ನೇಮಿತ್ತಾನಂ ವಚನಂ ಸಚ್ಚಂ, ಯದಿ ವಾ ಮಮ ವಚನಂ ಸಚ್ಚಂ, ತವ ಅಞ್ಞೋ ಪತಿ ನಾಮ ನತ್ಥೀತಿ.

ಸಾ ತಸ್ಸ ವಚನಂ ಸುತ್ವಾ ‘‘ನ ಸಕ್ಕಾ ಇಮಂ ಲಜ್ಜಾಪೇತುಂ ವಾ ಪಲಾಪೇತುಂ ವಾ, ಕಿಂ ಮೇ ಇಮಿನಾ’’ತಿ ದ್ವಾರಂ ಪಿಧಾಯ ಅತ್ತಾನಂ ನ ದಸ್ಸೇಸಿ. ಸೋಪಿ ಕಾಜಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಓತರಿ, ತತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ತಂ ದಟ್ಠುಂ ನ ಲಭತಿ, ಭತ್ತಕಾರಕಕಮ್ಮಂ ಕರೋನ್ತೋ ಅತಿವಿಯ ಕಿಲಮತಿ, ಭುತ್ತಪಾತರಾಸೋ ದಾರೂನಿ ಫಾಲೇತಿ, ಭಾಜನಾನಿ ಧೋವತಿ, ಕಾಜೇನ ಉದಕಂ ಆಹರತಿ, ಸಯನ್ತೋ ಅಮ್ಬಣಪಿಟ್ಠೇ ಸಯತಿ, ಪಾತೋ ವುಟ್ಠಾಯ ಯಾಗುಆದೀನಿ ಪಚತಿ ಹರತಿ ಭೋಜೇತಿ, ನನ್ದಿರಾಗಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಅತಿದುಕ್ಖಂ ಅನುಭೋತಿ. ಸೋ ಏಕದಿವಸಂ ಭತ್ತಗೇಹದ್ವಾರೇನ ಗಚ್ಛನ್ತಿಂ ಖುಜ್ಜಂ ದಿಸ್ವಾ ಪಕ್ಕೋಸಿ. ಸಾ ಪಭಾವತಿಯಾ ಭಯೇನ ತಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕಂ ಗನ್ತುಂ ಅವಿಸಹನ್ತೀ ತುರಿತತುರಿತಾ ವಿಯ ಗಚ್ಛತಿ. ಅಥ ನಂ ವೇಗೇನ ಉಪಗನ್ತ್ವಾ ‘‘ಖುಜ್ಜೇ’’ತಿ ಆಹ.

ಸಾ ನಿವತ್ತಿತ್ವಾ ಠಿತಾ ‘‘ಕೋ ಏಸೋ’’ತಿ ವತ್ವಾ ‘‘ತುಮ್ಹಾಕಂ ಸದ್ದಂ ನ ಸುಣಾಮೀ’’ತಿ ಆಹ. ಅಥ ನಂ ‘‘ಖುಜ್ಜೇ ತ್ವಮ್ಪಿ ಸಾಮಿನೀಪಿ ತೇ ಉಭೋಪಿ ಅತಿವಿಯ ಥದ್ಧಾ, ಏತ್ತಕಂ ಕಾಲಂ ತುಮ್ಹಾಕಂ ಸನ್ತಿಕೇ ವಸನ್ತೋ ಆರೋಗ್ಯಸಾಸನಮತ್ತಮ್ಪಿ ನ ಲಭಾಮಿ, ದೇಯ್ಯಧಮ್ಮಂ ಪನ ಕಿಂ ದಸ್ಸಥ, ತಿಟ್ಠತು ತಾವೇತಂ, ಅಪಿ ಮೇ ಪಭಾವತಿಂ ಮುದುಕಂ ಕತ್ವಾ ದಸ್ಸೇತುಂ ಸಕ್ಖಿಸ್ಸಸೀ’’ತಿ ಆಹ. ಸಾ ‘‘ಸಾಧೂ’’ತಿ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿ. ಅಥ ನಂ ‘‘ಸಚೇ ಮೇ ತಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ಸಕ್ಖಿಸ್ಸಸಿ, ಖುಜ್ಜಭಾವಂ ತೇ ಉಜುಕಂ ಕತ್ವಾ ಗೀವೇಯ್ಯಕಂ ದಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಪಲೋಭೇನ್ತೋ ಪಞ್ಚ ಗಾಥಾಯೋ ಅಭಾಸಿ –

೧೪.

‘‘ನೇಕ್ಖಂ ಗೀವಂ ತೇ ಕಾರೇಸ್ಸಂ, ಪತ್ವಾ ಖುಜ್ಜೇ ಕುಸಾವತಿಂ;

ಸಚೇ ಮಂ ನಾಗನಾಸೂರೂ, ಓಲೋಕೇಯ್ಯ ಪಭಾವತೀ.

೧೫.

‘‘ನೇಕ್ಖಂ ಗೀವಂ ತೇ ಕಾರೇಸ್ಸಂ, ಪತ್ವಾ ಖುಜ್ಜೇ ಕುಸಾವತಿಂ;

ಸಚೇ ಮಂ ನಾಗನಾಸೂರೂ, ಆಲಪೇಯ್ಯ ಪಭಾವತೀ.

೧೬.

‘‘ನೇಕ್ಖಂ ಗೀವಂ ತೇ ಕಾರೇಸ್ಸಂ, ಪತ್ವಾ ಖುಜ್ಜೇ ಕುಸಾವತಿಂ;

ಸಚೇ ಮಂ ನಾಗನಾಸೂರೂ, ಉಮ್ಹಾಯೇಯ್ಯ ಪಭಾವತೀ.

೧೭.

‘‘ನೇಕ್ಖಂ ಗೀವಂ ತೇ ಕಾರೇಸ್ಸಂ, ಪತ್ವಾ ಖುಜ್ಜೇ ಕುಸಾವತಿಂ;

ಸಚೇ ಮಂ ನಾಗನಾಸೂರೂ, ಪಮ್ಹಾಯೇಯ್ಯ ಪಭಾವತೀ.

೧೮.

‘‘ನೇಕ್ಖಂ ಗೀವಂ ತೇ ಕಾರೇಸ್ಸಂ, ಪತ್ವಾ ಖುಜ್ಜೇ ಕುಸಾವತಿಂ;

ಸಚೇ ಮಂ ನಾಗನಾಸೂರೂ, ಪಾಣೀಹಿ ಉಪಸಮ್ಫುಸೇ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ನೇಕ್ಖಂ ಗೀವಂ ತೇತಿ ತವ ಗೀವೇಯ್ಯಂ ಸಬ್ಬಸುವಣ್ಣಮಯಮೇವ ಕಾರೇಸ್ಸಾಮೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ‘‘ನೇಕ್ಖಂ ಗೀವಂ ತೇ ಕರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿಪಿ ಪಾಠೋ, ತವ ಗೀವಾಯ ನೇಕ್ಖಮಯಂ ಪಿಳನ್ಧನಂ ಪಿಳನ್ಧೇಸ್ಸಾಮೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ಓಲೋಕೇಯ್ಯಾತಿ ಸಚೇ ತವ ವಚನೇನ ಮಂ ಪಭಾವತೀ ಓಲೋಕೇಯ್ಯ, ಸಚೇ ಮಂ ತಾಯ ಓಲೋಕಾಪೇತುಂ ಸಕ್ಖಿಸ್ಸಸೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ‘‘ಆಲಪೇಯ್ಯಾ’’ತಿಆದೀಸುಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ. ಏತ್ಥ ಪನ ಉಮ್ಹಾಯೇಯ್ಯಾತಿ ಮನ್ದಹಸಿತವಸೇನ ಪರಿಹಾಸೇಯ್ಯ. ಪಮ್ಹಾಯೇಯ್ಯಾತಿ ಮಹಾಹಸಿತವಸೇನ ಪರಿಹಾಸೇಯ್ಯ.

ಸಾ ತಸ್ಸ ವಚನಂ ಸುತ್ವಾ ‘‘ಗಚ್ಛಥ ತುಮ್ಹೇ, ದೇವ, ಕತಿಪಾಹಚ್ಚಯೇನ ನಂ ತುಮ್ಹಾಕಂ ವಸೇ ಕರಿಸ್ಸಾಮಿ, ಪಸ್ಸಥ ಮೇ ಪರಕ್ಕಮ’’ನ್ತಿ ವತ್ವಾ ತಂ ಕರಣೀಯಂ ತೀರೇತ್ವಾ ಪಭಾವತಿಯಾ ಸನ್ತಿಕಂ ಗನ್ತ್ವಾ ತಸ್ಸಾ ವಸನಗಬ್ಭಂ ಸೋಧೇನ್ತೀ ವಿಯ ಪಹರಣಯೋಗ್ಗಂ ಲೇಡ್ಡುಖಣ್ಡಮ್ಪಿ ಅಸೇಸೇತ್ವಾ ಅನ್ತಮಸೋ ಪಾದುಕಾಪಿ ನೀಹರಿತ್ವಾ ಸಕಲಗಬ್ಭಂ ಸಮ್ಮಜ್ಜಿತ್ವಾ ಗಬ್ಭದ್ವಾರೇ ಉಮ್ಮಾರಂ ಅನ್ತರಂ ಕತ್ವಾ ಉಚ್ಚಾಸನಂ ಪಞ್ಞಪೇತ್ವಾ ಪಭಾವತಿಯಾ ಏಕಂ ನೀಚಪೀಠಕಂ ಅತ್ಥರಿತ್ವಾ ‘‘ಏಹಿ, ಅಮ್ಮ, ಸೀಸೇ ತೇ ಊಕಾ ವಿಚಿನಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ತಂ ತತ್ಥ ಪೀಠಕೇ ನಿಸೀದಾಪೇತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಊರುಅನ್ತರೇ ತಸ್ಸಾ ಸೀಸಂ ಠಪೇತ್ವಾ ಥೋಕಂ ಕಣ್ಡುಯಿತ್ವಾ ‘‘ಅಹೋ ಇಮಿಸ್ಸಾ ಸೀಸೇ ಬಹೂ ಊಕಾ’’ತಿ ಸಕಸೀಸತೋ ಊಕಾ ಗಹೇತ್ವಾ ತಸ್ಸಾ ಹತ್ಥೇ ಠಪೇತ್ವಾ ‘‘ಪಸ್ಸ ಕಿತ್ತಕಾ ತೇ ಸೀಸೇ ಊಕಾ’’ತಿ ಪಿಯಕಥಂ ಕಥೇತ್ವಾ ಮಹಾಸತ್ತಸ್ಸ ಗುಣಂ ಕಥೇನ್ತೀ ಗಾಥಮಾಹ –

೧೯.

‘‘ನ ಹಿ ನೂನಾಯಂ ರಾಜಪುತ್ತೀ, ಕುಸೇ ಸಾತಮ್ಪಿ ವಿನ್ದತಿ;

ಆಳಾರಿಕೇ ಭತೇ ಪೋಸೇ, ವೇತನೇನ ಅನತ್ಥಿಕೇ’’ತಿ.

ತಸ್ಸತ್ಥೋ – ಏಕಂಸೇನ ಅಯಂ ರಾಜಪುತ್ತೀ ಪುಬ್ಬೇ ಕುಸಾವತೀನಗರೇ ಕುಸನರಿನ್ದಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕೇ ಮಾಲಾಗನ್ಧವಿಲೇಪನವತ್ಥಾಲಙ್ಕಾರವಸೇನ ಅಪ್ಪಮತ್ತಕಮ್ಪಿ ಸಾತಂ ನ ವಿನ್ದತಿ ನ ಲಭತಿ, ತಮ್ಬೂಲಮತ್ತಮ್ಪಿ ಏತೇನ ಏತಿಸ್ಸಾ ದಿನ್ನಪುಬ್ಬಂ ನ ಭವಿಸ್ಸತಿ. ಕಿಂಕಾರಣಾ? ಇತ್ಥಿಯೋ ನಾಮ ಏಕದಿವಸಮ್ಪಿ ಅಙ್ಕಂ ಅವತ್ಥರಿತ್ವಾ ನಿಪನ್ನಸಾಮಿಕಮ್ಹಿ ಹದಯಂ ಭಿನ್ದಿತುಂ ನ ಸಕ್ಕೋನ್ತಿ, ಅಯಂ ಪನ ಆಳಾರಿಕೇ ಭತೇ ಪೋಸೇ ಆಳಾರಿಕತ್ತಞ್ಚ ಭತಕತ್ತಞ್ಚ ಉಪಗತೇ ಏತಸ್ಮಿಂ ಪುರಿಸೇ ಮೂಲೇನಪಿ ಅನತ್ಥಿಕೇ ಕೇವಲಂ ತಂಯೇವ ನಿಸ್ಸಾಯ ರಜ್ಜಂ ಪಹಾಯ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಏವಂ ದುಕ್ಖಂ ಅನುಭವನ್ತೇ ಪಟಿಸನ್ಥಾರಮತ್ತಮ್ಪಿ ನ ಕರೋತಿ, ಸಚೇಪಿ ತೇ, ಅಮ್ಮ, ತಸ್ಮಿಂ ಸಿನೇಹೋ ನತ್ಥಿ, ಸಕಲಜಮ್ಬುದೀಪೇ ಅಗ್ಗರಾಜಾ ಮಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಕಿಲಮತೀತಿ ತಸ್ಸ ಕಿಞ್ಚಿದೇವ ದಾತುಂ ಅರಹಸೀತಿ.

ಸಾ ತಂ ಸುತ್ವಾ ಖುಜ್ಜಾಯ ಕುಜ್ಝಿ. ಅಥ ನಂ ಖುಜ್ಜಾ ಗೀವಾಯಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಅನ್ತೋಗಬ್ಭೇ ಖಿಪಿತ್ವಾ ಸಯಂ ಬಹಿ ಹುತ್ವಾ ದ್ವಾರಂ ಪಿಧಾಯ ಆವಿಞ್ಛನರಜ್ಜುಮ್ಹಿ ಓಲಮ್ಬನ್ತೀ ಅಟ್ಠಾಸಿ. ಪಭಾವತೀ ತಂ ಗಹೇತುಂ ಅಸಕ್ಕೋನ್ತೀ ದ್ವಾರಮೂಲೇ ಠತ್ವಾ ಅಕ್ಕೋಸನ್ತೀ ಇತರಂ ಗಾಥಮಾಹ –

೨೦.

‘‘ನ ಹಿ ನೂನಾಯಂ ಸಾ ಖುಜ್ಜಾ, ಲಭತಿ ಜಿವ್ಹಾಯ ಛೇದನಂ;

ಸುನಿಸಿತೇನ ಸತ್ಥೇನ, ಏವಂ ದುಬ್ಭಾಸಿತಂ ಭಣ’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ಸುನಿಸಿತೇನಾತಿ ಸುಟ್ಠು ನಿಸಿತೇನ ತಿಖಿಣಸತ್ಥೇನ. ಏವಂ ದುಬ್ಭಾಸಿತನ್ತಿ ಏವಂ ಅಸೋತಬ್ಬಯುತ್ತಕಂ ದುಬ್ಭಾಸಿತಂ ಭಣನ್ತೀ.

ಅಥ ಖುಜ್ಜಾ ಆವಿಞ್ಚನರಜ್ಜುಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಠಿತಾವ ‘‘ನಿಪ್ಪಞ್ಞೇ ದುಬ್ಬಿನೀತೇ ತವ ರೂಪಂ ಕಿಂ ಕರಿಸ್ಸತಿ, ಕಿಂ ಮಯಂ ತವ ರೂಪಂ ಖಾದಿತ್ವಾ ಯಾಪೇಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ವತ್ವಾ ತೇರಸಹಿ ಗಾಥಾಹಿ ಬೋಧಿಸತ್ತಸ್ಸ ಗುಣಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೀ ಖುಜ್ಜಾಗಜ್ಜಿತಂ ನಾಮ ಗಜ್ಜಿ –

೨೧.

‘‘ಮಾ ನಂ ರೂಪೇನ ಪಾಮೇಸಿ, ಆರೋಹೇನ ಪಭಾವತಿ;

ಮಹಾಯಸೋತಿ ಕತ್ವಾನ, ಕರಸ್ಸು ರುಚಿರೇ ಪಿಯಂ.

೨೨.

‘‘ಮಾ ನಂ ರೂಪೇನ ಪಾಮೇಸಿ, ಆರೋಹೇನ ಪಭಾವತಿ;

ಮಹದ್ಧನೋತಿ ಕತ್ವಾನ, ಕರಸ್ಸು ರುಚಿರೇ ಪಿಯಂ.

೨೩.

‘‘ಮಾ ನಂ ರೂಪೇನ ಪಾಮೇಸಿ, ಆರೋಹೇನ ಪಭಾವತಿ;

ಮಹಬ್ಬಲೋತಿ ಕತ್ವಾನ, ಕರಸ್ಸು ರುಚಿರೇ ಪಿಯಂ.

೨೪.

‘‘ಮಾ ನಂ ರೂಪೇನ ಪಾಮೇಸಿ, ಆರೋಹೇನ ಪಭಾವತಿ;

ಮಹಾರಟ್ಠೋತಿ ಕತ್ವಾನ, ಕರಸ್ಸು ರುಚಿರೇ ಪಿಯಂ.

೨೫.

‘‘ಮಾ ನಂ ರೂಪೇನ ಪಾಮೇಸಿ, ಆರೋಹೇನ ಪಭಾವತಿ;

ಮಹಾರಾಜಾತಿ ಕತ್ವಾನ, ಕರಸ್ಸು ರುಚಿರೇ ಪಿಯಂ.

೨೬.

‘‘ಮಾ ನಂ ರೂಪೇನ ಪಾಮೇಸಿ, ಆರೋಹೇನ ಪಭಾವತಿ;

ಸೀಹಸ್ಸರೋತಿ ಕತ್ವಾನ, ಕರಸ್ಸು ರುಚಿರೇ ಪಿಯಂ.

೨೭.

‘‘ಮಾ ನಂ ರೂಪೇನ ಪಾಮೇಸಿ, ಆರೋಹೇನ ಪಭಾವತಿ;

ವಗ್ಗುಸ್ಸರೋತಿ ಕತ್ವಾನ, ಕರಸ್ಸು ರುಚಿರೇ ಪಿಯಂ.

೨೮.

‘‘ಮಾ ನಂ ರೂಪೇನ ಪಾಮೇಸಿ, ಆರೋಹೇನ ಪಭಾವತಿ;

ಬಿನ್ದುಸ್ಸರೋತಿ ಕತ್ವಾನ, ಕರಸ್ಸು ರುಚಿರೇ ಪಿಯಂ.

೨೯.

‘‘ಮಾ ನಂ ರೂಪೇನ ಪಾಮೇಸಿ, ಆರೋಹೇನ ಪಭಾವತಿ;

ಮಞ್ಜುಸ್ಸರೋತಿ ಕತ್ವಾನ, ಕರಸ್ಸು ರುಚಿರೇ ಪಿಯಂ.

೩೦.

‘‘ಮಾ ನಂ ರೂಪೇನ ಪಾಮೇಸಿ, ಆರೋಹೇನ ಪಭಾವತಿ;

ಮಧುಸ್ಸರೋತಿ ಕತ್ವಾನ, ಕರಸ್ಸು ರುಚಿರೇ ಪಿಯಂ.

೩೧.

‘‘ಮಾ ನಂ ರೂಪೇನ ಪಾಮೇಸಿ, ಆರೋಹೇನ ಪಭಾವತಿ;

ಸತಸಿಪ್ಪೋತಿ ಕತ್ವಾನ, ಕರಸ್ಸು ರುಚಿರೇ ಪಿಯಂ.

೩೨.

‘‘ಮಾ ನಂ ರೂಪೇನ ಪಾಮೇಸಿ, ಆರೋಹೇನ ಪಭಾವತಿ;

ಖತ್ತಿಯೋತಿಪಿ ಕತ್ವಾನ, ಕರಸ್ಸು ರುಚಿರೇ ಪಿಯಂ.

೩೩.

‘‘ಮಾ ನಂ ರೂಪೇನ ಪಾಮೇಸಿ, ಆರೋಹೇನ ಪಭಾವತಿ;

ಕುಸರಾಜಾತಿ ಕತ್ವಾನ, ಕರಸ್ಸು ರುಚಿರೇ ಪಿಯ’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ಮಾ ನಂ ರೂಪೇನ ಪಾಮೇಸಿ, ಆರೋಹೇನ, ಪಭಾವತೀತಿ ಅರೇ ಪಭಾವತಿ, ಮಾ ತ್ವಂ ಏತಂ ಕುಸನರಿನ್ದಂ ಅತ್ತನೋ ರೂಪೇನ ಆರೋಹಪರಿಣಾಹೇನ ಪಮಿನಿ, ಏವಂ ಪಮಾಣಂ ಗಣ್ಹಿ. ಮಹಾಯಸೋತಿ ಮಹಾನುಭಾವೋ ಸೋತಿ ಏವಂ ಹದಯೇ ಕತ್ವಾನ ರುಚಿರೇ ಪಿಯದಸ್ಸನೇ ಕರಸ್ಸು ತಸ್ಸ ಪಿಯಂ. ಆನುಭಾವೋಯೇವ ಹಿಸ್ಸ ರೂಪನ್ತಿ ವದತಿ. ಏಸ ನಯೋ ಸಬ್ಬತ್ಥ. ಅಪಿ ಚ ಮಹಾಯಸೋತಿ ಮಹಾಪರಿವಾರೋ. ಮಹದ್ಧನೋತಿ ಮಹಾಭೋಗೋ. ಮಹಬ್ಬಲೋತಿ ಮಹಾಥಾಮೋ. ಮಹಾರಟ್ಠೋತಿ ವಿಪುಲರಟ್ಠೋ. ಮಹಾರಾಜಾತಿ ಸಕಲಜಮ್ಬುದೀಪೇ ಅಗ್ಗರಾಜಾ. ಸೀಹಸ್ಸರೋತಿ ಸೀಹಸದ್ದಸಮಾನಸದ್ದೋ. ವಗ್ಗುಸ್ಸರೋತಿ ಲೀಲಾಯುತ್ತಸ್ಸರೋ. ಬಿನ್ದುಸ್ಸರೋತಿ ಸಮ್ಪಿಣ್ಡಿತಘನಸ್ಸರೋ. ಮಞ್ಜುಸ್ಸರೋತಿ ಸುನ್ದರಸ್ಸರೋ. ಮಧುಸ್ಸರೋತಿ ಮಧುರಯುತ್ತಸ್ಸರೋ. ಸತಸಿಪ್ಪೋತಿ ಪರೇಸಂ ಸನ್ತಿಕೇ ಅಸಿಕ್ಖಿತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಬಲೇನೇವ ನಿಪ್ಫನ್ನಅನೇಕಸತಸಿಪ್ಪೋ. ಖತ್ತಿಯೋತಿ ಓಕ್ಕಾಕಪವೇಣಿಯಂ ಜಾತೋ ಅಸಮ್ಭಿನ್ನಖತ್ತಿಯೋ. ಕುಸರಾಜಾತಿ ಸಕ್ಕದತ್ತಿಯಕುಸತಿಣಸಮಾನನಾಮೋ ರಾಜಾ. ಏವರೂಪೋ ಹಿ ಅಞ್ಞೋ ರಾಜಾ ನಾಮ ನತ್ಥೀತಿ ಜಾನಿತ್ವಾ ಏತಸ್ಸ ಪಿಯಂ ಕರೋಹೀತಿ ಖುಜ್ಜಾ ಏತ್ತಕಾಹಿ ಗಾಥಾಹಿ ತಸ್ಸ ಗುಣಂ ಕಥೇಸಿ.

ಪಭಾವತೀ ತಸ್ಸಾ ವಚನಂ ಸುತ್ವಾ ‘‘ಖುಜ್ಜೇ ಅತಿವಿಯ ಗಜ್ಜಸಿ, ಹತ್ಥೇನ ಪಾಪುಣನ್ತೀ ಸಸಾಮಿಕಭಾವಂ ತೇ ಜಾನಾಪೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಖುಜ್ಜಂ ತಜ್ಜೇಸಿ. ಸಾಪಿ ತಂ ‘‘ಅಹಂ ತಂ ರಕ್ಖಮಾನಾ ಪಿತುನೋ ತೇ ಕುಸರಾಜಸ್ಸ ಆಗತಭಾವಂ ನಾರೋಚೇಸಿಂ, ಹೋತು, ಅಜ್ಜ ರಞ್ಞೋ ಆರೋಚೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಮಹನ್ತೇನ ಸದ್ದೇನ ಭಾಯಾಪೇಸಿ. ಸಾಪಿ ‘‘ಕೋಚಿದೇವ ಸುಣೇಯ್ಯಾ’’ತಿ ಖುಜ್ಜಂ ಸಞ್ಞಾಪೇಸಿ. ಬೋಧಿಸತ್ತೋಪಿ ತಂ ಪಸ್ಸಿತುಂ ಅಲಭನ್ತೋ ಸತ್ತ ಮಾಸೇ ದುಬ್ಭೋಜನೇನ ದುಕ್ಖಸೇಯ್ಯಾಯ ಕಿಲಮನ್ತೋ ಚಿನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಕೋ ಮೇ ಏತಾಯ ಅತ್ಥೋ, ಸತ್ತ ಮಾಸೇ ವಸನ್ತೋ ಏತಂ ಪಸ್ಸಿತುಮ್ಪಿ ನ ಲಭಾಮಿ, ಅತಿವಿಯ ಕಕ್ಖಳಾ ಸಾಹಸಿಕಾ, ಗನ್ತ್ವಾ ಮಾತಾಪಿತರೋ ಪಸ್ಸಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ. ತಸ್ಮಿಂ ಖಣೇ ಸಕ್ಕೋ ಆವಜ್ಜೇನ್ತೋ ತಸ್ಸ ಉಕ್ಕಣ್ಠಿತಭಾವಂ ಞತ್ವಾ ‘‘ರಾಜಾ ಸತ್ತ ಮಾಸೇ ಪಭಾವತಿಂ ದಟ್ಠುಮ್ಪಿ ನ ಲಭಿ, ಲಭನಾಕಾರಮಸ್ಸ ಕರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಮದ್ದರಞ್ಞೋ ದೂತೇ ಕತ್ವಾ ಸತ್ತನ್ನಂ ರಾಜೂನಂ ದೂತಂ ಪಾಹೇನ್ತೋ ‘‘ಪಭಾವತೀ, ಕುಸರಾಜಂ ಛಡ್ಡೇತ್ವಾ ಆಗತಾ, ಆಗಚ್ಛನ್ತು ಪಭಾವತಿಂ ಗಣ್ಹನ್ತೂ’’ತಿ ಏಕೇಕಸ್ಸ ವಿಸುಂ ವಿಸುಂ ಸಾಸನಂ ಪಹಿಣಿ. ತೇ ಮಹಾಪರಿವಾರೇನ ಗನ್ತ್ವಾ ನಗರಂ ಪತ್ವಾ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಸ್ಸ ಆಗತಕಾರಣಂ ನ ಜಾನನ್ತಿ. ತೇ ‘‘ತ್ವಂ ಕಸ್ಮಾ ಆಗತೋ, ತ್ವಂ ಕಸ್ಮಾ ಆಗತೋಸೀ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ತಮತ್ಥಂ ಞತ್ವಾ ಕುಜ್ಝಿತ್ವಾ ‘‘ಏಕಂ ಕಿರ ಧೀತರಂ ಸತ್ತನ್ನಂ ದಸ್ಸತಿ, ಪಸ್ಸಥಸ್ಸ ಅನಾಚಾರಂ, ಉಪ್ಪಣ್ಡೇತಿ ನೋ, ಗಣ್ಹಥ ನ’’ನ್ತಿ ‘‘ಸಬ್ಬೇಸಮ್ಪಿ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಪಭಾವತಿಂ ದೇತು ಯುದ್ಧಂ ವಾ’’ತಿ ಸಾಸನಾನಿ ಪಹಿಣಿತ್ವಾ ನಗರಂ ಪರಿವಾರಯಿಂಸು. ಮದ್ದರಾಜಾ ಸಾಸನಂ ಸುತ್ವಾ ಭೀತತಸಿತೋ ಅಮಚ್ಚೇ ಆಮನ್ತೇತ್ವಾ ‘‘ಕಿಂ ಕರೋಮಾ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿ. ಅಥ ನಂ ಅಮಚ್ಚಾ ‘‘ದೇವ, ಸತ್ತಪಿ ರಾಜಾನೋ ಪಭಾವತಿಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಆಗತಾ, ‘ಸಚೇ ನ ದಸ್ಸತಿ, ಪಾಕಾರಂ ಭಿನ್ದಿತ್ವಾ ನಗರಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ಜೀವಿತಕ್ಖಯಂ ಪಾಪೇತ್ವಾ ತಂ ಗಣ್ಹಿಸ್ಸಾಮಾ’ತಿ ವದನ್ತಿ, ಪಾಕಾರೇ ಅಭಿನ್ನೇಯೇವ ತೇಸಂ ಪಭಾವತಿಂ ಪೇಸೇಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಗಾಥಮಾಹಂಸು –

೩೪.

‘‘ಏತೇ ನಾಗಾ ಉಪತ್ಥದ್ಧಾ, ಸಬ್ಬೇ ತಿಟ್ಠನ್ತಿ ವಮ್ಮಿತಾ;

ಪುರಾ ಮದ್ದನ್ತಿ ಪಾಕಾರಂ, ಆನೇನ್ತೇತಂ ಪಭಾವತಿ’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ಉಪತ್ಥದ್ಧಾತಿ ಅತಿಥದ್ಧಾ ದಪ್ಪಿತಾ. ಆನೇನ್ತೇತಂ ಪಭಾವತಿನ್ತಿ ಆನೇನ್ತು ಏತಂ ಪಭಾವತಿನ್ತಿ ಸಾಸನಾನಿ ಪಹಿಣಿಂಸು. ತಸ್ಮಾ ಯಾವ ಏತೇ ನಾಗಾ ಪಾಕಾರಂ ನ ಮದ್ದನ್ತಿ, ತಾವ ನೇಸಂ ಪಭಾವತಿಂ ಪೇಸೇಹಿ, ಮಹಾರಾಜಾತಿ.

ತಂ ಸುತ್ವಾ ರಾಜಾ ‘‘ಸಚಾಹಂ ಏಕಸ್ಸ ಪಭಾವತಿಂ ಪೇಸೇಸ್ಸಾಮಿ, ಸೇಸಾ ಯುದ್ಧಂ ಕರಿಸ್ಸನ್ತಿ, ನ ಸಕ್ಕಾ ಏಕಸ್ಸ ದಾತುಂ, ಸಕಲಜಮ್ಬುದೀಪೇ ಅಗ್ಗರಾಜಾನಂ ‘ವಿರೂಪೋ’ತಿ ಛಡ್ಡೇತ್ವಾ ಆಗತಾ ಆಗಮನಸ್ಸ ಫಲಂ ಲಭತು, ವಧಿತ್ವಾನ ನಂ ಸತ್ತ ಖಣ್ಡಾನಿ ಕತ್ವಾ ಸತ್ತನ್ನಂ ಖತ್ತಿಯಾನಂ ಪೇಸೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ವದನ್ತೋ ಅನನ್ತರಂ ಗಾಥಮಾಹ –

೩೫.

‘‘ಸತ್ತ ಬಿಲೇ ಕರಿತ್ವಾನ, ಅಹಮೇತಂ ಪಭಾವತಿಂ;

ಖತ್ತಿಯಾನಂ ಪದಸ್ಸಾಮಿ, ಯೇ ಮಂ ಹನ್ತುಂ ಇಧಾಗತಾ’’ತಿ.

ತಸ್ಸ ಸಾ ಕಥಾ ಸಕಲನಿವೇಸನೇ ಪಾಕಟಾ ಅಹೋಸಿ. ಪರಿಚಾರಿಕಾ ಗನ್ತ್ವಾ ‘‘ರಾಜಾ ಕಿರ ತಂ ಸತ್ತ ಖಣ್ಡಾನಿ ಕತ್ವಾ ಸತ್ತನ್ನಂ ರಾಜೂನಂ ಪೇಸೇಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಪಭಾವತಿಯಾ ಆರೋಚೇಸುಂ. ಸಾ ಮರಣಭಯಭೀತಾ ಆಸನಾ ವುಟ್ಠಾಯ ಭಗಿನೀಹಿ ಪರಿವುತಾ ಮಾತು ಸಿರಿಗಬ್ಭಂ ಅಗಮಾಸಿ. ತಮತ್ಥಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಸತ್ಥಾ ಆಹ –

೩೬.

‘‘ಅವುಟ್ಠಹಿ ರಾಜಪುತ್ತೀ, ಸಾಮಾ ಕೋಸೇಯ್ಯವಾಸಿನೀ;

ಅಸ್ಸುಪುಣ್ಣೇಹಿ ನೇತ್ತೇಹಿ, ದಾಸೀಗಣಪುರಕ್ಖತಾ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಸಾಮಾತಿ ಸುವಣ್ಣವಣ್ಣಾ. ಕೋಸೇಯ್ಯವಾಸಿನೀತಿ ಸುವಣ್ಣಖಚಿತಕೋಸೇಯ್ಯನಿವಸನಾ.

ಸಾ ಮಾತು ಸನ್ತಿಕಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಮಾತರಂ ವನ್ದಿತ್ವಾ ಪರಿದೇವಮಾನಾ ಆಹ –

೩೭.

‘‘ತಂ ನೂನ ಕಕ್ಕೂಪನಿಸೇವಿತಂ ಮುಖಂ, ಆದಾಸದನ್ತಾಥರುಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಿತಂ;

ಸುಭಂ ಸುನೇತ್ತಂ ವಿರಜಂ ಅನಙ್ಗಣಂ, ಛುದ್ಧಂ ವನೇ ಠಸ್ಸತಿ ಖತ್ತಿಯೇಹಿ.

೩೮.

‘‘ತೇ ನೂನ ಮೇ ಅಸಿತೇ ವೇಲ್ಲಿತಗ್ಗೇ, ಕೇಸೇ ಮುದೂ ಚನ್ದನಸಾರಲಿತ್ತೇ;

ಸಮಾಕುಲೇ ಸೀವಥಿಕಾಯ ಮಜ್ಝೇ, ಪಾದೇಹಿ ಗಿಜ್ಝಾ ಪರಿಕಡ್ಢಿಸ್ಸನ್ತಿ.

೩೯.

‘‘ತಾ ನೂನ ಮೇ ತಮ್ಬನಖಾ ಸುಲೋಮಾ, ಬಾಹಾ ಮುದೂ ಚನ್ದನಸಾರಲಿತ್ತಾ;

ಛಿನ್ನಾ ವನೇ ಉಜ್ಝಿತಾ ಖತ್ತಿಯೇಹಿ, ಗಯ್ಹ ಧಙ್ಕೋ ಗಚ್ಛತಿ ಯೇನಕಾಮಂ.

೪೦.

‘‘ತೇ ನೂನ ತಾಲೂಪನಿಭೇ ಅಲಮ್ಬೇ, ನಿಸೇವಿತೇ ಕಾಸಿಕಚನ್ದನೇನ;

ಥನೇಸು ಮೇ ಲಮ್ಬಿಸ್ಸತಿ ಸಿಙ್ಗಾಲೋ, ಮಾತೂವ ಪುತ್ತೋ ತರುಣೋ ತನೂಜೋ.

೪೧.

‘‘ತಂ ನೂನ ಸೋಣಿಂ ಪುಥುಲಂ ಸುಕೋಟ್ಟಿತಂ, ನಿಸೇವಿತಂ ಕಞ್ಚನಮೇಖಲಾಹಿ;

ಛಿನ್ನಂ ವನೇ ಖತ್ತಿಯೇಹೀ ಅವತ್ಥಂ, ಸಿಙ್ಗಾಲಸಙ್ಘಾ ಪರಿಕಡ್ಢಿಸ್ಸನ್ತಿ.

೪೨.

‘‘ಸೋಣಾ ಧಙ್ಕಾ ಸಿಙ್ಗಾಲಾ ಚ, ಯೇ ಚಞ್ಞೇ ಸನ್ತಿ ದಾಠಿನೋ;

ಅಜರಾ ನೂನ ಹೇಸ್ಸನ್ತಿ, ಭಕ್ಖಯಿತ್ವಾ ಪಭಾವತಿಂ.

೪೩.

‘‘ಸಚೇ ಮಂಸಾನಿ ಹರಿಂಸು, ಖತ್ತಿಯಾ ದೂರಗಾಮಿನೋ;

ಅಟ್ಠೀನಿ ಅಮ್ಮ ಯಾಚಿತ್ವಾ, ಅನುಪಥೇ ದಹಾಥ ನಂ.

೪೪.

‘‘ಖೇತ್ತಾನಿ ಅಮ್ಮ ಕಾರೇತ್ವಾ, ಕಣಿಕಾರೇತ್ಥ ರೋಪಯ;

ಯದಾ ತೇ ಪುಪ್ಫಿತಾ ಅಸ್ಸು, ಹೇಮನ್ತಾನಂ ಹಿಮಚ್ಚಯೇ;

ಸರೇಯ್ಯಾಥ ಮಮಂ ಅಮ್ಮ, ಏವಂವಣ್ಣಾ ಪಭಾವತೀ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಕಕ್ಕೂಪನಿಸೇವಿತನ್ತಿಲ ಕಕ್ಕೂಪನಿಸೇವಿತನ್ತಿ ಸಾಸಪಕಕ್ಕಲೋಣಕಕ್ಕಮತ್ತಿಕಕಕ್ಕತಿಲಕಕ್ಕಹಲಿದ್ದಿಕಕ್ಕಮುಖಚುಣ್ಣಕೇಹಿ ಇಮೇಹಿ ಪಞ್ಚಹಿ ಕಕ್ಕೇಹಿ ಉಪನಿಸೇವಿತಂ. ಆದಾಸದನ್ತಾಥರುಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಿತನ್ತಿ ದನ್ತಮಯಥರುಮ್ಹಿ ಆದಾಸೇ ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಿತಂ ತತ್ಥ ಓಲೋಕೇತ್ವಾ ಮಣ್ಡಿತಂ. ಸುಭನ್ತಿ ಸುಭಮುಖಂ. ವಿರಜನ್ತಿ ವಿಗತರಜಂ ನಿಮ್ಮಲಂ. ಅನಙ್ಗಣನ್ತಿ ಗಣ್ಡಪಿಳಕಾದಿದೋಸರಹಿತಂ. ಛುದ್ಧನ್ತಿ ಅಮ್ಮ ಏವರೂಪಂ ಮಮ ಮುಖಂ ಅದ್ಧಾ ಇದಾನಿ ಖತ್ತಿಯೇಹಿ ಛಡ್ಡಿತಂ ವನೇ ಅರಞ್ಞೇ ಠಸ್ಸತೀತಿ ಪರಿದೇವತಿ. ಅಸಿತೇತಿ ಕಾಳಕೇ. ವೇಲ್ಲಿತಗ್ಗೇತಿ ಉನ್ನತಗ್ಗೇ. ಸೀವಥಿಕಾಯಾತಿ ಸುಸಾನಮ್ಹಿ. ಪರಿಕಡ್ಢಿಸ್ಸನ್ತೀತಿ ಏವರೂಪೇ ಮಮ ಕೇಸೇ ಮನುಸ್ಸಮಂಸಖಾದಕಾ ಗಿಜ್ಝಾ ಪಾದೇಹಿ ಪಹರಿತ್ವಾ ನೂನ ಪರಿಕಡ್ಢಿಸ್ಸನ್ತಿ. ಗಯ್ಹ ಧಙ್ಕೋ ಗಚ್ಛತಿ ಯೇನಕಾಮನ್ತಿ ಅಮ್ಮ ಮಮ ಏವರೂಪಂ ಬಾಹಂ ನೂನ ಧಙ್ಕೋ ಗಹೇತ್ವಾ ಲುಞ್ಜಿತ್ವಾ ಖಾದನ್ತೋ ಯೇನಕಾಮಂ ಗಚ್ಛಿಸ್ಸತಿ.

ತಾಲೂಪನಿಭೇತಿ ಸುವಣ್ಣತಾಲಫಲಸದಿಸೇ. ಕಾಸಿಕಚನ್ದನೇನಾತಿ ಸುಖುಮಚನ್ದನೇನ ನಿಸೇವಿತೇ. ಥನೇಸು ಮೇತಿ ಅಮ್ಮ ಮಮ ಸುಸಾನೇ ಪತಿತಾಯ ಏವರೂಪೇ ಥನೇ ದಿಸ್ವಾ ಮುಖೇನ ಡಂಸಿತ್ವಾ ತೇಸು ಮೇ ಥನೇಸು ಅತ್ತನೋ ತನುಜೋ ಮಾತು ತರುಣಪುತ್ತೋ ವಿಯ ನೂನ ಸಿಙ್ಗಾಲೋ ಲಮ್ಬಿಸ್ಸತಿ. ಸೋಣಿನ್ತಿ ಕಟಿಂ. ಸುಕೋಟ್ಟಿತನ್ತಿ ಗೋಹನುಕೇನ ಪಹರಿತ್ವಾ ಸುವಡ್ಢಿತಂ. ಅವತ್ಥನ್ತಿ ಛಡ್ಡಿತಂ. ಭಕ್ಖಯಿತ್ವಾತಿ ಅಮ್ಮ ಏತೇ ಏತ್ತಕಾ ನೂನ ಮಮ ಮಂಸಂ ಖಾದಿತ್ವಾ ಅಜರಾ ಭವಿಸ್ಸನ್ತಿ.

ಸಚೇ ಮಂಸಾನಿ ಹರಿಂಸೂತಿ ಅಮ್ಮ ಸಚೇ ತೇ ಖತ್ತಿಯಾ ಮಯಿಂ ಪಟಿಬದ್ಧಚಿತ್ತಾ ಮಮ ಮಂಸಾನಿ ಹರೇಯ್ಯುಂ, ಅಥ ತುಮ್ಹೇ ಅಟ್ಠೀನಿ ಯಾಚಿತ್ವಾ ಅನುಪಥೇ ದಹಾಥನಂ, ಜಙ್ಘಮಗ್ಗಮಹಾಮಗ್ಗಾನಂ ಅನ್ತರೇ ದಹೇಯ್ಯಾಥಾತಿ ವದತಿ. ಖೇತ್ತಾನೀತಿ ಅಮ್ಮ ಮಮ ಝಾಪಿತಟ್ಠಾನೇ ಮಾಲಾದಿವತ್ಥೂನಿ ಕಾರೇತ್ವಾ ಏತ್ಥ ಏತೇಸು ಖೇತ್ತೇಸು ಕಣಿಕಾರರುಕ್ಖೇ ರೋಪಯ. ಹಿಮಚ್ಚಯೇತಿ ಹಿಮಪಾತಾತಿಕ್ಕಮೇ ಫಗ್ಗುಣಮಾಸೇ. ಸರೇಯ್ಯಾಥಾತಿ ತೇಸಂ ಪುಪ್ಫಾನಂ ಸುವಣ್ಣಚಙ್ಕೋಟಕಂ ಪೂರೇತ್ವಾ ಊರೂಸು ಠಪೇತ್ವಾ ಮಮ ಧೀತಾ ಪಭಾವತೀ ಏವಂವಣ್ಣಾತಿ ಸರೇಯ್ಯಾಥ.

ಇತಿ ಸಾ ಮರಣಭಯತಜ್ಜಿತಾ ಮಾತು ಸನ್ತಿಕೇ ವಿಲಪಿ. ಮದ್ದರಾಜಾಪಿ ‘‘ಫರಸುಞ್ಚ ಗಣ್ಡಿಕಞ್ಚ ಗಹೇತ್ವಾ ಚೋರಘಾತಕೋ ಇಧೇವ ಆಗಚ್ಛತೂ’’ತಿ ಆಣಾಪೇಸಿ. ತಸ್ಸ ಆಗಮನಂ ಸಕಲರಾಜಗೇಹೇ ಪಾಕಟಂ ಅಹೋಸಿ. ಅಥಸ್ಸ ಆಗತಭಾವಂ ಸುತ್ವಾ ಪಭಾವತಿಯಾ ಮಾತಾ ಉಟ್ಠಾಯಾಸನಾ ಸೋಕಸಮಪ್ಪಿತಾ ರಞ್ಞೋ ಸನ್ತಿಕಂ ಅಗಮಾಸಿ. ತಮತ್ಥಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಸತ್ಥಾ ಆಹ –

೪೫.

‘‘ತಸ್ಸಾ ಮಾತಾ ಉದಟ್ಠಾಸಿ, ಖತ್ತಿಯಾ ದೇವವಣ್ಣಿನೀ;

ದಿಸ್ವಾ ಅಸಿಞ್ಚ ಸೂನಞ್ಚ, ರಞ್ಞೋ ಮದ್ದಸ್ಸನ್ತೇಪುರೇ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಉದಟ್ಠಾಸೀತಿ ಆಸನಾ ಉಟ್ಠಾಯ ರಞ್ಞೋ ಸನ್ತಿಕಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಅಟ್ಠಾಸಿ. ದಿಸ್ವಾ ಅಸಿಞ್ಚ ಸೂನಞ್ಚಾತಿ ಅನ್ತೇಪುರಮ್ಹಿ ಅಲಙ್ಕತಮಹಾತಲೇ ರಞ್ಞೋ ಪುರತೋ ನಿಕ್ಖಿತ್ತಂ ಫರಸುಞ್ಚ ಗಣ್ಡಿಕಞ್ಚ ದಿಸ್ವಾ ವಿಲಪನ್ತೀ ಗಾಥಮಾಹ –

೪೬.

‘‘ಇಮಿನಾ ನೂನ ಅಸಿನಾ, ಸುಸಞ್ಞಂ ತನುಮಜ್ಝಿಮಂ;

ಧೀತರಂ ಮದ್ದ ಹನ್ತ್ವಾನ, ಖತ್ತಿಯಾನಂ ಪದಸ್ಸಸೀ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಅಸಿನಾತಿ ಫರಸುಂ ಸನ್ಧಾಯಾಹ. ಸೋ ಹಿ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಠಾನೇ ಅಸಿ ನಾಮ ಜಾತೋ. ಸುಸಞ್ಞಂ ತನುಮಜ್ಝಿಮನ್ತಿ ಸುಟ್ಠು ಸಞ್ಞಾತಂ ತನುಮಜ್ಝಿಮಂ.

ಅಥ ನಂ ರಾಜಾ ಸಞ್ಞಾಪೇನ್ತೋ ಆಹ – ‘‘ದೇವಿ, ಕಿಂ ಕಥೇಸಿ, ತವ ಧೀತಾ ಸಕಲಜಮ್ಬುದೀಪೇ ಅಗ್ಗರಾಜಾನಂ ‘ವಿರೂಪೋ’ತಿ ಛಡ್ಡೇತ್ವಾ ಗತಮಗ್ಗೇ ಪದವಲಞ್ಜೇ ಅವಿನಟ್ಠೇಯೇವ ಮಚ್ಚುಂ ನಲಾಟೇನಾದಾಯ ಆಗತಾ, ಇದಾನಿ ಅತ್ತನೋ ರೂಪಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಈದಿಸಂ ಫಲಂ ಲಭತೂ’’ತಿ. ಸಾ ತಸ್ಸ ವಚನಂ ಸುತ್ವಾ ಧೀತು ಸನ್ತಿಕಂ ಗನ್ತ್ವಾ ವಿಲಪನ್ತೀ ಆಹ –

೪೭.

‘‘ನ ಮೇ ಅಕಾಸಿ ವಚನಂ, ಅತ್ಥಕಾಮಾಯ ಪುತ್ತಿಕೇ;

ಸಾಜ್ಜ ಲೋಹಿತಸಞ್ಛನ್ನಾ, ಗಚ್ಛಸಿ ಯಮಸಾಧನಂ.

೪೮.

‘‘ಏವಮಾಪಜ್ಜತೀ ಪೋಸೋ, ಪಾಪಿಯಞ್ಚ ನಿಗಚ್ಛತಿ;

ಯೋ ವೇ ಹಿತಾನಂ ವಚನಂ, ನ ಕರೋತಿ ಅತ್ಥದಸ್ಸಿನಂ.

೪೯.

‘‘ಸಚೇ ಚ ಅಜ್ಜ ಧಾರೇಸಿ, ಕುಮಾರಂ ಚಾರುದಸ್ಸನಂ;

ಕುಸೇನ ಜಾತಂ ಖತ್ತಿಯಂ, ಸುವಣ್ಣಮಣಿಮೇಖಲಂ;

ಪೂಜಿತಂ ಞಾತಿಸಙ್ಘೇಹಿ, ನ ಗಚ್ಛಸಿ ಯಮಕ್ಖಯಂ.

೫೦.

‘‘ಯತ್ಥಸ್ಸು ಭೇರೀ ನದತಿ, ಕುಞ್ಜರೋ ಚ ನಿಕೂಜತಿ;

ಖತ್ತಿಯಾನಂ ಕುಲೇ ಭದ್ದೇ, ಕಿನ್ನು ಸುಖತರಂ ತತೋ.

೫೧.

‘‘ಅಸ್ಸೋ ಚ ಸಿಸತಿ ದ್ವಾರೇ, ಕುಮಾರೋ ಉಪರೋದತಿ;

ಖತ್ತಿಯಾನಂ ಕುಲೇ ಭದ್ದೇ, ಕಿನ್ನು ಸುಖತರಂ ತತೋ.

೫೨.

‘‘ಮಯೂರಕೋಞ್ಚಾಭಿರುದೇ, ಕೋಕಿಲಾಭಿನಿಕೂಜಿತೇ;

ಖತ್ತಿಯಾನಂ ಕುಲೇ ಭದ್ದೇ, ಕಿನ್ನು ಸುಖತರಂ ತತೋ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಪುತ್ತಿಕೇತಿ ತಂ ಆಲಪತಿ. ಇದಂ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ – ಅಮ್ಮ, ಇಧ ಕಿಂ ಕರಿಸ್ಸಸಿ, ಸಾಮಿಕಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕಂ ಗಚ್ಛ, ಮಾ ರೂಪಮದೇನ ಮಜ್ಜೀತಿ ಏವಂ ಯಾಚನ್ತಿಯಾಪಿ ಮೇ ವಚನಂ ನ ಅಕಾಸಿ, ಸಾ ತ್ವಂ ಅಜ್ಜ ಲೋಹಿತಸಞ್ಛನ್ನಾ ಗಚ್ಛಸಿ ಯಮಸಾಧನಂ, ಮಚ್ಚುರಾಜಸ್ಸ ಭವನಂ ಗಮಿಸ್ಸಸೀತಿ. ಪಾಪಿಯಞ್ಚಾತಿ ಇತೋ ಪಾಪತರಞ್ಚ ನಿಗಚ್ಛತಿ. ಸಚೇ ಚ ಅಜ್ಜ ಧಾರೇಸೀತಿ, ಅಮ್ಮ, ಸಚೇ ತ್ವಂ ಚಿತ್ತಸ್ಸ ವಸಂ ಅಗನ್ತ್ವಾ ಕುಸನರಿನ್ದಂ ಪಟಿಚ್ಚ ಲದ್ಧಂ ಅತ್ತನೋ ರೂಪೇನ ಸದಿಸಂ ಚಾರುದಸ್ಸನಂ ಕುಮಾರಂ ಅಜ್ಜ ಧಾರಯಿಸ್ಸಸಿ. ಯಮಕ್ಖಯನ್ತಿ ಏವಂ ಸನ್ತೇ ಯಮನಿವೇಸನಂ ನ ಗಚ್ಛೇಯ್ಯಾಸಿ. ತತೋ ಯಮ್ಹಿ ಖತ್ತಿಯಕುಲೇ ಅಯಂ ವಿಭೂತಿ, ತಮ್ಹಾ ನಾನಾಭೇರಿಸದ್ದೇನ ಚೇವ ಮತ್ತವಾರಣಕೋಞ್ಚನಾದೇನ ಚ ನಿನ್ನಾದಿತಾ ಕುಸಾವತೀರಾಜಕುಲಾ ಕಿಂ ನು ಸುಖತರಂ ದಿಸ್ವಾ ಇಧಾಗತಾಸೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸಿಸತೀತಿ ಹಸತಿ. ಕುಮಾರೋತಿ ಸುಸಿಕ್ಖಿತೋ ಗನ್ಧಬ್ಬಕುಮಾರೋ. ಉಪರೋದತೀತಿ ನಾನಾತೂರಿಯಾನಿ ಗಹೇತ್ವಾ ಉಪಹಾರಂ ಕರೋತಿ. ಕೋಕಿಲಾಭಿನಿಕೂಜಿತೇತಿ ಕುಸರಾಜಕುಲೇ ಸಾಯಂ ಪಾತೋ ಪವತ್ತನಚ್ಚಗೀತವಾದಿತೂಪಹಾರಂ ಪಟಿಪ್ಫರನ್ತೀ ವಿಯ ಕೋಕಿಲೇಹಿ ಅಭಿನಿಕೂಜಿತೇ.

ಇತಿ ಸಾಪಿ ಏತ್ತಕಾಹಿ ಗಾಥಾಹಿ ತಾಯ ಸದ್ಧಿಂ ಸಲ್ಲಪಿತ್ವಾ ‘‘ಸಚೇ ಅಜ್ಜ ಕುಸನರಿನ್ದೋ ಇಧ ಅಸ್ಸ, ಇಮೇ ಸತ್ತ ರಾಜಾನೋ ಪಲಾಪೇತ್ವಾ ಮಮ ಧೀತರಂ ದುಕ್ಖಾ ಪಮೋಚೇತ್ವಾ ಆದಾಯ ಗಚ್ಛೇಯ್ಯಾ’’ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ಗಾಥಮಾಹ –

೫೩.

‘‘ಕಹಂ ನು ಖೋ ಸತ್ತುಮದ್ದನೋ, ಪರರಟ್ಠಪ್ಪಮದ್ದನೋ;

ಕುಸೋ ಸೋಳಾರಪಞ್ಞಾಣೋ, ಯೋ ನೋ ದುಕ್ಖಾ ಪಮೋಚಯೇ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಸೋಳಾರಪಞ್ಞಾಣೋತಿ ಉಳಾರಪಞ್ಞೋ.

ತತೋ ಪಭಾವತೀ ‘‘ಮಮ ಮಾತು ಕುಸಸ್ಸ ವಣ್ಣಂ ಭಣನ್ತಿಯಾ ಮುಖಂ ನಪ್ಪಹೋತಿ, ಆಚಿಕ್ಖಿಸ್ಸಾಮಿ ತಾವಸ್ಸಾ ತಸ್ಸ ಇಧೇವ ಆಳಾರಿಕಕಮ್ಮಂ ಕತ್ವಾ ವಸನಭಾವ’’ನ್ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ಗಾಥಮಾಹ –

೫೪.

‘‘ಇಧೇವ ಸೋ ಸತ್ತುಮದ್ದನೋ, ಪರರಟ್ಠಪ್ಪಮದ್ದನೋ;

ಕುಸೋ ಸೋಳಾರಪಞ್ಞಾಣೋ, ಯೋ ತೇ ಸಬ್ಬೇ ವಧಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ.

ಅಥಸ್ಸಾ ಮಾತಾ ‘‘ಅಯಂ ಮರಣಭಯಭೀತಾ ವಿಪ್ಪಲಪತೀ’’ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ಗಾಥಮಾಹ –

೫೫.

‘‘ಉಮ್ಮತ್ತಿಕಾ ನು ಭಣಸಿ, ಅನ್ಧಬಾಲಾ ಪಭಾಸಸಿ;

ಕುಸೋ ಚೇ ಆಗತೋ ಅಸ್ಸ, ಕಿಂ ನ ಜಾನೇಮು ತಂ ಮಯ’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ಅನ್ಧಬಾಲಾತಿ ಸಮ್ಮೂಳ್ಹಾ ಅಞ್ಞಾಣಾ ಹುತ್ವಾ. ಕಿಂ ನ ಜಾನೇಮೂತಿ ಕೇನ ಕಾರಣೇನ ತಂ ನ ಜಾನೇಯ್ಯಾಮ. ಸೋ ಹಿ ಅನ್ತರಾಮಗ್ಗೇ ಠಿತೋವ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಸಾಸನಂ ಪೇಸೇಯ್ಯ, ಸಮುಸ್ಸಿತದ್ಧಜಾ ಚತುರಙ್ಗಿನೀಸೇನಾ ಪಞ್ಞಾಯೇಥ, ತ್ವಂ ಪನ ಮರಣಭಯೇನ ಕಥೇಸೀತಿ.

ಸಾ ಏವಂ ವುತ್ತೇ ‘‘ನ ಮೇ ಮಾತಾ ಸದ್ದಹತಿ, ತಸ್ಸ ಇಧಾಗನ್ತ್ವಾ ಸತ್ತ ಮಾಸೇ ವಸನಭಾವಂ ನ ಜಾನಾತಿ, ದಸ್ಸೇಸ್ಸಾಮಿ ನ’’ನ್ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ಮಾತರಂ ಹತ್ಥೇ ಗಹೇತ್ವಾ ಸೀಹಪಞ್ಜರಂ ವಿವರಿತ್ವಾ ಹತ್ಥಂ ಪಸಾರೇತ್ವಾ ದಸ್ಸೇನ್ತೀ ಗಾಥಮಾಹ –

೫೬.

‘‘ಏಸೋ ಆಳಾರಿಕೋ ಪೋಸೋ, ಕುಮಾರೀಪುರಮನ್ತರೇ;

ದಳ್ಹಂ ಕತ್ವಾನ ಸಂವೇಲ್ಲಿಂ, ಕುಮ್ಭಿಂ ಧೋವತಿ ಓಣತೋ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಕುಮಾರೀಪುರಮನ್ತರೇತಿ ವಾತಪಾನೇ ಠಿತಾ ತವ ಧೀತಾನಂ ಕುಮಾರೀನಂ ವಸನಟ್ಠಾನನ್ತರೇ ನಂ ಓಲೋಕೇಹಿ. ಸಂವೇಲ್ಲಿನ್ತಿ ಕಚ್ಛಂ ಬನ್ಧಿತ್ವಾ ಕುಮ್ಭಿಂ ಧೋವತಿ.

ಸೋ ಕಿರ ತದಾ ‘‘ಅಜ್ಜ ಮೇ ಮನೋರಥೋ ಮತ್ಥಕಂ ಪಾಪುಣಿಸ್ಸತಿ, ಅದ್ಧಾ ಮರಣಭಯತಜ್ಜಿತಾ, ಪಭಾವತೀ, ಮಮ ಆಗತಭಾವಂ ಕಥೇಸ್ಸತಿ, ಭಾಜನಾನಿ ಧೋವಿತ್ವಾ ಪಟಿಸಾಮೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಉದಕಂ ಆಹರಿತ್ವಾ ಭಾಜನಾನಿ ಧೋವಿತುಂ ಆರಭಿ. ಅಥ ನಂ ಮಾತಾ ಪರಿಭಾಸನ್ತೀ ಗಾಥಮಾಹ –

೫೭.

‘‘ವೇಣೀ ತ್ವಮಸಿ ಚಣ್ಡಾಲೀ, ಅದೂಸಿ ಕುಲಗನ್ಧಿನೀ;

ಕಥಂ ಮದ್ದಕುಲೇ ಜಾತಾ, ದಾಸಂ ಕಯಿರಾಸಿ ಕಾಮುಕ’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ವೇಣೀತಿ ತಚ್ಛಿಕಾ. ಅದೂಸಿ ಕುಲಗನ್ಧಿನೀತಿ ಉದಾಹು ತ್ವಂ ಕುಲದೂಸಿಕಾ. ಕಾಮುಕನ್ತಿ ಕಥಂ ನಾಮ ತ್ವಂ ಏವರೂಪೇ ಕುಲೇ ಜಾತಾ ಅತ್ತನೋ ಸಾಮಿಕಂ ದಾಸಂ ಕರೇಯ್ಯಾಸೀತಿ.

ತತೋ ಪಭಾವತೀ ‘‘ಮಮ ಮಾತಾ ಇಮಸ್ಸ ಮಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಏವಂ ವಸನಭಾವಂ ನ ಜಾನಾತಿ ಮಞ್ಞೇ’’ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ಇತರಂ ಗಾಥಮಾಹ –

೫೮.

‘‘ನಮ್ಹಿ ವೇಣೀ ನ ಚಣ್ಡಾಲೀ, ನ ಚಮ್ಹಿ ಕುಲಗನ್ಧಿನೀ;

ಓಕ್ಕಾಕಪುತ್ತೋ ಭದ್ದನ್ತೇ, ತ್ವಂ ನು ದಾಸೋತಿ ಮಞ್ಞಸೀ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಓಕ್ಕಾಕಪುತ್ತೋತಿ, ಅಮ್ಮ, ಏಸ ಓಕ್ಕಾಕಪುತ್ತೋ, ತ್ವಂ ಪನ ‘‘ದಾಸೋ’’ತಿ ಮಞ್ಞಸಿ, ಕಸ್ಮಾ ನಂ ಅಹಂ ‘‘ದಾಸೋ’’ತಿ ಕಥೇಸ್ಸಾಮೀತಿ.

ಇದಾನಿಸ್ಸ ಯಸಂ ವಣ್ಣೇನ್ತೀ ಆಹ –

೫೯.

‘‘ಯೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಸಹಸ್ಸಾನಿ, ಸದಾ ಭೋಜೇತಿ ವೀಸತಿಂ;

ಓಕ್ಕಾಕಪುತ್ತೋ ಭದ್ದನ್ತೇ, ತ್ವಂ ನು ದಾಸೋತಿ ಮಞ್ಞಸಿ.

೬೦.

ಯಸ್ಸ ನಾಗಸಹಸ್ಸಾನಿ, ಸದಾ ಯೋಜೇನ್ತಿ ವೀಸತಿಂ;

ಓಕ್ಕಾಕಪುತ್ತೋ ಭದ್ದನ್ತೇ, ತ್ವಂ ನು ದಾಸೋತಿ ಮಞ್ಞಸಿ.

೬೧.

‘‘ಯಸ್ಸ ಅಸ್ಸಸಹಸ್ಸಾನಿ, ಸದಾ ಯೋಜೇನ್ತಿ ವೀಸತಿಂ;

ಓಕ್ಕಾಕಪುತ್ತೋ ಭದ್ದನ್ತೇ, ತ್ವಂ ನು ದಾಸೋತಿ ಮಞ್ಞಸಿ.

೬೨.

‘‘ಯಸ್ಸ ರಥಸಹಸ್ಸಾನಿ, ಸದಾ ಯೋಜೇನ್ತಿ ವೀಸತಿಂ;

ಓಕ್ಕಾಕಪುತ್ತೋ ಭದ್ದನ್ತೇ, ತ್ವಂ ನು ದಾಸೋತಿ ಮಞ್ಞಸಿ;

ಯಸ್ಸ ಉಸಭಸಹಸ್ಸಾನಿ, ಸದಾ ಯೋಜೇನ್ತಿ ವೀಸತಿಂ;

ಓಕ್ಕಾಕಪುತ್ತೋ ಭದ್ದನ್ತೇ, ತ್ವಂ ನು ದಾಸೋತಿ ಮಞ್ಞಸಿ.

೬೩.

‘‘ಯಸ್ಸ ಧೇನುಸಹಸ್ಸಾನಿ, ಸದಾ ದುಹನ್ತಿ ವೀಸತಿಂ;

ಓಕ್ಕಾಕಪುತ್ತೋ ಭದ್ದನ್ತೇ, ತ್ವಂ ನು ದಾಸೋತಿ ಮಞ್ಞಸೀ’’ತಿ.

ಏವಂ ತಾಯ ಪಞ್ಚಹಿ ಗಾಥಾಹಿ ಮಹಾಸತ್ತಸ್ಸ ಯಸೋ ವಣ್ಣಿತೋ. ಅಥಸ್ಸಾ ಮಾತಾ ‘‘ಅಯಂ ಅಸಮ್ಭಿತಾ ಕಥಂ ಕಥೇತಿ, ಅದ್ಧಾ ಏವಮೇತ’’ನ್ತಿ ಸದ್ದಹಿತ್ವಾ ರಞ್ಞೋ ಸನ್ತಿಕಂ ಗನ್ತ್ವಾ ತಮತ್ಥಂ ಆರೋಚೇಸಿ. ಸೋ ವೇಗೇನ ಪಭಾವತಿಯಾ ಸನ್ತಿಕಂ ಗನ್ತ್ವಾ ‘‘ಸಚ್ಚಂ ಕಿರ, ಅಮ್ಮ, ಕುಸರಾಜಾ ಇಧಾಗತೋ’’ತಿ. ‘‘ಆಮ ತಾತ, ಅಜ್ಜಸ್ಸ ಸತ್ತ ಮಾಸಾ ಅತಿಕ್ಕನ್ತಾ ತವ ಧೀತಾನಂ ಆಳಾರಿಕತ್ತಂ ಕರೋನ್ತಸ್ಸಾ’’ತಿ. ಸೋ ತಸ್ಸಾ ಅಸದ್ದಹನ್ತೋ ಖುಜ್ಜಂ ಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ಯಥಾಭೂತಂ ಸುತ್ವಾ ಧೀತರಂ ಗರಹನ್ತೋ ಗಾಥಮಾಹ –

೬೪.

‘‘ತಗ್ಘ ತೇ ದುಕ್ಕಟಂ ಬಾಲೇ, ಯಂ ಖತ್ತಿಯಂ ಮಹಬ್ಬಲಂ;

ನಾಗಂ ಮಣ್ಡೂಕವಣ್ಣೇನ, ನ ತಂ ಅಕ್ಖಾಸಿಧಾಗತ’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ತಗ್ಘಾತಿ ಏಕಂಸೇನೇವ.

ಸೋ ಧೀತರಂ ಗರಹಿತ್ವಾ ವೇಗೇನ ತಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಕತಪಟಿಸನ್ಥಾರೋ ಅಞ್ಜಲಿಂ ಪಗ್ಗಯ್ಹ ಅತ್ತನೋ ಅಚ್ಚಯಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಗಾಥಮಾಹ –

೬೫.

‘‘ಅಪರಾಧಂ ಮಹಾರಾಜ, ತ್ವಂ ನೋ ಖಮ ರಥೇಸಭ;

ಯಂ ತಂ ಅಞ್ಞಾತವೇಸೇನ, ನಾಞ್ಞಾಸಿಮ್ಹಾ ಇಧಾಗತ’’ನ್ತಿ.

ತಂ ಸುತ್ವಾ ಮಹಾಸತ್ತೋ ‘‘ಸಚಾಹಂ ಫರುಸಂ ವಕ್ಖಾಮಿ, ಇಧೇವಸ್ಸ ಹದಯಂ ಫಲಿಸ್ಸತಿ, ಅಸ್ಸಾಸೇಸ್ಸಾಮಿ ನ’’ನ್ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ಭಾಜನನ್ತರೇ ಠಿತೋವ ಇತರಂ ಗಾಥಮಾಹ –

೬೬.

‘‘ಮಾದಿಸಸ್ಸ ನ ತಂ ಛನ್ನಂ, ಯೋಹಂ ಆಳಾರಿಕೋ ಭವೇ;

ತ್ವಞ್ಞೇವ ಮೇ ಪಸೀದಸ್ಸು, ನತ್ಥಿ ತೇ ದೇವ ದುಕ್ಕಟ’’ನ್ತಿ.

ರಾಜಾ ತಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕಾ ಪಟಿಸನ್ಥಾರಂ ಲಭಿತ್ವಾ ಪಾಸಾದಂ ಅಭಿರುಹಿತ್ವಾ ಪಭಾವತಿಂ ಪಕ್ಕೋಸಾಪೇತ್ವಾ ಖಮಾಪನತ್ಥಾಯ ಪೇಸೇತುಂ ಗಾಥಮಾಹ –

೬೭.

‘‘ಗಚ್ಛ ಬಾಲೇ ಖಮಾಪೇಹಿ, ಕುಸರಾಜಂ ಮಹಬ್ಬಲಂ;

ಖಮಾಪಿತೋ ಕುಸೋ ರಾಜಾ, ಸೋ ತೇ ದಸ್ಸತಿ ಜೀವಿತ’’ನ್ತಿ.

ಸಾ ಪಿತು ವಚನಂ ಸುತ್ವಾ ಭಗಿನೀಹಿ ಚೇವ ಪರಿಚಾರಿಕಾಹಿ ಚ ಪರಿವುತಾ ತಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕಂ ಅಗಮಾಸಿ. ಸೋಪಿ ಕಮ್ಮಕಾರವೇಸೇನ ಠಿತೋವ ತಸ್ಸಾ ಅತ್ತನೋ ಸನ್ತಿಕಂ ಆಗಮನಂ ಞತ್ವಾ ‘‘ಅಜ್ಜ ಪಭಾವತಿಯಾ ಮಾನಂ ಭಿನ್ದಿತ್ವಾ ಪಾದಮೂಲೇ ನಂ ಕಲಲೇ ನಿಪಜ್ಜಾಪೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಸಬ್ಬಂ ಅತ್ತನಾ ಆಭತಂ ಉದಕಂ ಛಡ್ಡೇತ್ವಾ ಖಲಮಣ್ಡಲಮತ್ತಂ ಠಾನಂ ಮದ್ದಿತ್ವಾ ಏಕಕಲಲಂ ಅಕಾಸಿ. ಸಾ ತಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕಂ ಗನ್ತ್ವಾ ತಸ್ಸ ಪಾದೇಸು ನಿಪತಿತ್ವಾ ಕಲಲಪಿಟ್ಠೇ ನಿಪನ್ನಾ ತಂ ಖಮಾಪೇಸಿ. ತಮತ್ಥಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಸತ್ಥಾ ಆಹ –

೬೮.

‘‘ಪಿತುಸ್ಸ ವಚನಂ ಸುತ್ವಾ, ದೇವವಣ್ಣೀ ಪಭಾವತೀ;

ಸಿರಸಾ ಅಗ್ಗಹೀ ಪಾದೇ, ಕುಸರಾಜಂ ಮಹಬ್ಬಲ’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ಸಿರಸಾತಿ ಸಿರಸಾ ನಿಪತಿತ್ವಾ ಕುಸರಾಜಾನಂ ಪಾದೇ ಅಗ್ಗಹೇಸೀತಿ.

ಗಹೇತ್ವಾ ಚ ಪನ ನಂ ಖಮಾಪೇನ್ತೀ ತಿಸ್ಸೋ ಗಾಥಾಯೋ ಅಭಾಸಿ –

೬೯.

‘‘ಯಾಮಾ ರತ್ಯೋ ಅತಿಕ್ಕನ್ತಾ, ತಾಮಾ ದೇವ ತಯಾ ವಿನಾ;

ವನ್ದೇ ತೇ ಸಿರಸಾ ಪಾದೇ, ಮಾ ಮೇ ಕುಜ್ಝ ರಥೇಸಭ.

೭೦.

‘‘ಸಬ್ಬಂ ತೇ ಪಟಿಜಾನಾಮಿ, ಮಹಾರಾಜ ಸುಣೋಹಿ ಮೇ;

ನ ಚಾಪಿ ಅಪ್ಪಿಯಂ ತುಯ್ಹಂ, ಕರೇಯ್ಯಾಮಿ ಅಹಂ ಪುನ.

೭೧.

‘‘ಏವಂ ಚೇ ಯಾಚಮಾನಾಯ, ವಚನಂ ಮೇ ನ ಕಾಹಸಿ;

ಇದಾನಿ ಮಂ ತಾತೋ ಹನ್ತ್ವಾ, ಖತ್ತಿಯಾನಂ ಪದಸ್ಸತೀ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ರತ್ಯೋತಿ ರತ್ತಿಯೋ. ತಾಮಾತಿ ತಾ ಇಮಾ ಸಬ್ಬಾಪಿ ತಯಾ ವಿನಾ ಅತಿಕ್ಕನ್ತಾ. ಸಬ್ಬಂ ತೇ ಪಟಿಜಾನಾಮೀತಿ, ಮಹಾರಾಜ, ಏತ್ತಕಂ ಕಾಲಂ ಮಯಾ ತವ ಅಪ್ಪಿಯಮೇವ ಕತಂ, ಇದಂ ತೇ ಅಹಂ ಸಬ್ಬಂ ಪಟಿಜಾನಾಮಿ, ಅಪರಮ್ಪಿ ಸುಣೋಹಿ ಮೇ, ಇತೋ ಪಟ್ಠಾಯಾಹಂ ಪುನ ತುಯ್ಹಂ ಅಪ್ಪಿಯಂ ನ ಕರಿಸ್ಸಾಮಿ. ಏವಂ ಚೇತಿ ಸಚೇ ಏವಂ ಯಾಚಮಾನಾಯ ಮಮ ತ್ವಂ ವಚನಂ ನ ಕರಿಸ್ಸಸೀತಿ.

ತಂ ಸುತ್ವಾ ರಾಜಾ ‘‘ಸಚಾಹಂ ‘ಇಮಂ ತ್ವಞ್ಚೇವ ಜಾನಿಸ್ಸಸೀ’ತಿ ವಕ್ಖಾಮಿ, ಹದಯಮಸ್ಸಾ ಫಲಿಸ್ಸತಿ, ಅಸ್ಸಾಸೇಸ್ಸಾಮಿ ನ’’ನ್ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ಆಹ –

೭೨.

‘‘ಏವಂ ತೇ ಯಾಚಮಾನಾಯ, ಕಿಂ ನ ಕಾಹಾಮಿ ತೇ ವಚೋ;

ವಿಕುದ್ಧೋ ತ್ಯಸ್ಮಿ ಕಲ್ಯಾಣಿ, ಮಾ ತ್ವಂ ಭಾಯಿ ಪಭಾವತಿ.

೭೩.

‘‘ಸಬ್ಬಂ ತೇ ಪಟಿಜಾನಾಮಿ, ರಾಜಪುತ್ತಿ ಸುಣೋಹಿ ಮೇ;

ನ ಚಾಪಿ ಅಪ್ಪಿಯಂ ತುಯ್ಹಂ, ಕರೇಯ್ಯಾಮಿ ಅಹಂ ಪುನ.

೭೪.

‘‘ತವ ಕಾಮಾ ಹಿ ಸುಸ್ಸೋಣಿ, ಪಹು ದುಕ್ಖಂ ತಿತಿಕ್ಖಿಸಂ;

ಬಹುಂ ಮದ್ದಕುಲಂ ಹನ್ತ್ವಾ, ನಯಿತುಂ ತಂ ಪಭಾವತೀ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಕಿಂ ನ ಕಾಹಾಮೀತಿ ಕಿಂಕಾರಣಾ ತವ ವಚನಂ ನ ಕರಿಸ್ಸಾಮಿ. ವಿಕುದ್ಧೋ ತ್ಯಸ್ಮೀತಿ ವಿಕುದ್ಧೋ ನಿಕ್ಕೋಪೋ ತೇ ಅಸ್ಮಿಂ. ಸಬ್ಬಂ ತೇತಿ ವಿಕುದ್ಧಭಾವಞ್ಚ ಇದಾನಿ ಅಪ್ಪಿಯಕರಣಞ್ಚ ಉಭಯಂ ತೇ ಇದಂ ಸಬ್ಬಮೇವ ಪಟಿಜಾನಾಮಿ. ತವ ಕಾಮಾತಿ ತವ ಕಾಮೇನ ತಂ ಇಚ್ಛಮಾನೋ. ತಿತಿಕ್ಖಿಸನ್ತಿ ಅಧಿವಾಸೇಮಿ. ಬಹುಂ ಮದ್ದಕುಲಂ ಹನ್ತ್ವಾ ನಯಿತುಂ ತನ್ತಿ ಬಹುಮದ್ದರಾಜಕುಲಂ ಹನಿತ್ವಾ ಬಲಕ್ಕಾರೇನ ತಂ ನೇತುಂ ಸಮತ್ಥೋತಿ.

ಅಥ ಸೋ ಸಕ್ಕಸ್ಸ ದೇವರಞ್ಞೋ ಪರಿಚಾರಿಕಂ ವಿಯ ತಂ ಅತ್ತನೋ ಪರಿಚಾರಿಕಂ ದಿಸ್ವಾ ಖತ್ತಿಯಮಾನಂ ಉಪ್ಪಾದೇತ್ವಾ ‘‘ಮಯಿ ಕಿರ ಧರಮಾನೇಯೇವ ಮಮ ಭರಿಯಂ ಅಞ್ಞೇ ಗಹೇತ್ವಾ ಗಮಿಸ್ಸನ್ತೀ’’ತಿ ಸೀಹೋ ವಿಯ ರಾಜಙ್ಗಣೇ ವಿಜಮ್ಭಮಾನೋ ‘‘ಸಕಲನಗರವಾಸಿನೋ ಮೇ ಆಗತಭಾವಂ ಜಾನನ್ತೂ’’ತಿ ವಗ್ಗನ್ತೋ ನದನ್ತೋ ಸೇಳೇನ್ತೋ ಅಪ್ಫೋಟೇನ್ತೋ ‘‘ಇದಾನಿ ತೇ ಜೀವಗ್ಗಾಹಂ ಗಹೇಸ್ಸಾಮಿ, ರಥಾದಯೋ ಮೇ ಯೋಜೇನ್ತೂ’’ತಿ ಅನನ್ತರಂ ಗಾಥಮಾಹ –

೭೫.

‘‘ಯೋಜಯನ್ತು ರಥೇ ಅಸ್ಸೇ, ನಾನಾಚಿತ್ತೇ ಸಮಾಹಿತೇ;

ಅಥ ದಕ್ಖಥ ಮೇ ವೇಗಂ, ವಿಧಮನ್ತಸ್ಸ ಸತ್ತವೋ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ನಾನಾಚಿತ್ತೇತಿ ನಾನಾಲಙ್ಕಾರವಿಚಿತ್ತೇ. ಸಮಾಹಿತೇತಿ ಅಸ್ಸೇ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಂ, ಸುಸಿಕ್ಖಿತೇ ನಿಬ್ಬಿಸೇವನೇತಿ ಅತ್ಥೋ. ಅಥ ದಕ್ಖಥ ಮೇ ವೇಗನ್ತಿ ಅಥ ಮೇ ಪರಕ್ಕಮಂ ಪಸ್ಸಿಸ್ಸಥಾತಿ.

ಸತ್ತೂನಂ ಗಣ್ಹನಂ ನಾಮ ಮಯ್ಹಂ ಭಾರೋ, ಗಚ್ಛ ತ್ವಂ ನ್ಹತ್ವಾ ಅಲಙ್ಕರಿತ್ವಾ ಪಾಸಾದಂ ಆರುಹಾತಿ ತಂ ಉಯ್ಯೋಜೇಸಿ. ಮದ್ದರಾಜಾಪಿಸ್ಸ ಪರಿಹಾರಕರಣತ್ಥಂ ಅಮಚ್ಚೇ ಪಹಿಣಿ. ತೇ ತಸ್ಸ ಮಹಾನಸದ್ವಾರೇಯೇವ ಸಾಣಿಂ ಪರಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಕಪ್ಪಕೇ ಉಪಟ್ಠಪೇಸುಂ. ಸೋ ಕತಮಸ್ಸುಕಮ್ಮೋ ಸೀಸಂನ್ಹಾತೋ ಸಬ್ಬಾಲಙ್ಕಾರಪಟಿಮಣ್ಡಿತೋ ಅಮಚ್ಚಾದೀಹಿ ಪರಿವುತೋ ‘‘ಪಾಸಾದಂ ಅಭಿರುಹಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ದಿಸಾ ವಿಲೋಕೇತ್ವಾ ಅಪ್ಫೋಟೇಸಿ. ಓಲೋಕಿತಓಲೋಕಿತಟ್ಠಾನಂ ವಿಕಮ್ಪಿ. ಸೋ ‘‘ಇದಾನಿ ಮೇ ಪರಕ್ಕಮಂ ಪಸ್ಸಿಸ್ಸಥಾ’’ತಿ ಆಹ. ತಮತ್ಥಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಸತ್ಥಾ ಅನನ್ತರಂ ಗಾಥಮಾಹ –

೭೬.

‘‘ತಞ್ಚ ತತ್ಥ ಉದಿಕ್ಖಿಂಸು, ರಞ್ಞೋ ಮದ್ದಸ್ಸನ್ತೇಪುರೇ;

ವಿಜಮ್ಭಮಾನಂ ಸೀಹಂವ, ಫೋಟೇನ್ತಂ ದಿಗುಣಂ ಭುಜ’’ನ್ತಿ.

ತಸ್ಸತ್ಥೋ – ತಞ್ಚ ತತ್ಥ ವಿಜಮ್ಭನ್ತಂ ಅಪ್ಫೋಟೇನ್ತಂ ರಞ್ಞೋ ಅನ್ತೇಪುರೇ ವಾತಪಾನಾನಿ ವಿವರಿತ್ವಾ ಇತ್ಥಿಯೋ ಉದಿಕ್ಖಿಂಸೂತಿ.

ಅಥಸ್ಸ ಮದ್ದರಾಜಾ ಕತಆನೇಞ್ಜಕಾರಣಂ ಅಲಙ್ಕತವರವಾರಣಂ ಪೇಸೇಸಿ. ಸೋ ಸಮುಸ್ಸಿತಸೇತಚ್ಛತ್ತಂ ಹತ್ಥಿಕ್ಖನ್ಧಂ ಆರುಯ್ಹ ‘‘ಪಭಾವತಿಂ ಆನೇಥಾ’’ತಿ ತಮ್ಪಿ ಪಚ್ಛತೋ ನಿಸೀದಾಪೇತ್ವಾ ಚತುರಙ್ಗಿನಿಯಾ ಸೇನಾಯ ಪರಿವುತೋ ಪಾಚೀನದ್ವಾರೇನ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ಪರಸೇನಂ ಓಲೋಕೇತ್ವಾ ‘‘ಅಹಂ ಕುಸರಾಜಾ, ಜೀವಿತತ್ಥಿಕಾ ಉರೇನ ನಿಪಜ್ಜನ್ತೂ’’ತಿ ತಿಕ್ಖತ್ತುಂ ಸೀಹನಾದಂ ನದಿತ್ವಾ ಸತ್ತುಮದ್ದನಂ ಅಕಾಸಿ. ತಮತ್ಥಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಸತ್ಥಾ ಆಹ –

೭೭.

‘‘ಹತ್ಥಿಕ್ಖನ್ಧಞ್ಚ ಆರುಯ್ಹ, ಆರೋಪೇತ್ವಾ ಪಭಾವತಿಂ;

ಸಙ್ಗಾಮಂ ಓತರಿತ್ವಾನ, ಸೀಹನಾದಂ ನದೀ ಕುಸೋ.

೭೮.

‘‘ತಸ್ಸ ತಂ ನದತೋ ಸುತ್ವಾ, ಸೀಹಸ್ಸೇವಿತರೇ ಮಿಗಾ;

ಖತ್ತಿಯಾ ವಿಪಲಾಯಿಂಸು, ಕುಸಸದ್ದಭಯಟ್ಟಿತಾ.

೭೯.

‘‘ಹತ್ಥಾರೋಹಾ ಅನೀಕಟ್ಠಾ, ರಥಿಕಾ ಪತ್ತಿಕಾರಕಾ;

ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಸ್ಸ ಛಿನ್ದನ್ತಿ, ಕುಸಸದ್ದಭಯಟ್ಟಿತಾ.

೮೦.

‘‘ತಸ್ಮಿಂ ಸಙ್ಗಾಮಸೀಸಸ್ಮಿಂ, ಪಸ್ಸಿತ್ವಾ ಹಟ್ಠಮಾನಸೋ;

ಕುಸಸ್ಸ ರಞ್ಞೋ ದೇವಿನ್ದೋ, ಅದಾ ವೇರೋಚನಂ ಮಣಿಂ.

೮೧.

‘‘ಸೋ ತಂ ವಿಜ್ಝಿತ್ವಾ ಸಙ್ಗಾಮಂ, ಲದ್ಧಾ ವೇರೋಚನಂ ಮಣಿಂ;

ಹತ್ಥಿಕ್ಖನ್ಧಗತೋ ರಾಜಾ, ಪಾವೇಕ್ಖಿ ನಗರಂ ಪುರಂ.

೮೨.

‘‘ಜೀವಗ್ಗಾಹಂ ಗಹೇತ್ವಾನ, ಬನ್ಧಿತ್ವಾ ಸತ್ತ ಖತ್ತಿಯೇ;

ಸಸುರಸ್ಸೂಪನಾಮೇಸಿ, ಇಮೇ ತೇ ದೇವ ಸತ್ತವೋ.

೮೩.

‘‘ಸಬ್ಬೇವ ತೇ ವಸಂ ಗತಾ, ಅಮಿತ್ತಾ ವಿಹತಾ ತವ;

ಕಾಮಂ ಕರೋಹಿ ತೇ ತಯಾ, ಮುಞ್ಚ ವಾ ತೇ ಹನಸ್ಸು ವಾ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ವಿಪಲಾಯಿಂಸೂತಿ ಸತಿಂ ಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಾಪೇತುಂ ಅಸಕ್ಕೋನ್ತಾ ವಿಪಲ್ಲತ್ಥಚಿತ್ತಾ ಭಿಜ್ಜಿಂಸು. ಕುಸಸದ್ದಭಯಟ್ಟಿತಾತಿ ಕುಸರಞ್ಞೋ ಸದ್ದಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಜಾತೇನ ಭಯೇನ ಉಪದ್ದುತಾ ಮೂಳ್ಹಚಿತ್ತಾ. ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಸ್ಸ ಛಿನ್ದನ್ತೀತಿ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಛಿನ್ದನ್ತಿ ಮದ್ದನ್ತಿ. ‘‘ಭಿನ್ದಿಂಸೂ’’ತಿಪಿ ಪಾಠೋ. ತಸ್ಮಿನ್ತಿ ಏವಂ ಬೋಧಿಸತ್ತಸ್ಸ ಸದ್ದಸವನೇನೇವ ಸಙ್ಗಾಮೇ ಭಿನ್ನೇ ತಸ್ಮಿಂ ಸಙ್ಗಾಮಸೀಸೇ ತಂ ಮಹಾಸತ್ತಸ್ಸ ಪರಕ್ಕಮಂ ಪಸ್ಸಿತ್ವಾ ತುಟ್ಠಹದಯೋ ಸಕ್ಕೋ ವೇರೋಚನಂ ನಾಮ ಮಣಿಕ್ಖನ್ಧಂ ತಸ್ಸ ಅದಾಸಿ. ನಗರಂ ಪುರನ್ತಿ ನಗರಸಙ್ಖಾತಂ ಪುರಂ. ಬನ್ಧಿತ್ವಾತಿ ತೇಸಞ್ಞೇವ ಉತ್ತರಿ ಸಾಟಕೇನ ಪಚ್ಛಾಬಾಹಂ ಬನ್ಧಿತ್ವಾ. ಕಾಮಂ ಕರೋಹಿ ತೇ ತಯಾತಿ ತ್ವಂ ಅತ್ತನೋ ಕಾಮಂ ಇಚ್ಛಂ ರುಚಿಂ ಕರೋಹಿ, ಏತೇ ಹಿ ತಯಾ ದಾಸಾ ಕತಾಯೇವಾತಿ.

ರಾಜಾ ಆಹ –

೮೪.

‘‘ತುಯ್ಹೇವ ಸತ್ತವೋ ಏತೇ, ನ ಹಿ ತೇ ಮಯ್ಹ ಸತ್ತವೋ;

ತ್ವಞ್ಞೇವ ನೋ ಮಹಾರಾಜ, ಮುಞ್ಚ ವಾ ತೇ ಹನಸ್ಸು ವಾ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ತ್ವಞ್ಞೇವ ನೋತಿ, ಮಹಾರಾಜ, ತ್ವಂಯೇವ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಇಸ್ಸರೋತಿ.

ಏವಂ ವುತ್ತೇ ಮಹಾಸತ್ತೋ ‘‘ಕಿಂ ಇಮೇಹಿ ಮಾರಿತೇಹಿ, ಮಾ ತೇಸಂ ಆಗಮನಂ ನಿರತ್ಥಕಂ ಹೋತು, ಪಭಾವತಿಯಾ ಕನಿಟ್ಠಾ ಸತ್ತ ಮದ್ದರಾಜಧೀತರೋ ಅತ್ಥಿ, ತಾ ನೇಸಂ ದಾಪೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ಗಾಥಮಾಹ –

೮೫.

‘‘ಇಮಾ ತೇ ಧೀತರೋ ಸತ್ತ, ದೇವಕಞ್ಞೂಪಮಾ ಸುಭಾ;

ದದಾಹಿ ನೇಸಂ ಏಕೇಕಂ, ಹೋನ್ತು ಜಾಮಾತರೋ ತವಾ’’ತಿ.

ಅಥ ನಂ ರಾಜಾ ಆಹ –

೮೬.

‘‘ಅಮ್ಹಾಕಞ್ಚೇವ ತಾಸಞ್ಚ, ತ್ವಂ ನೋ ಸಬ್ಬೇಸಮಿಸ್ಸರೋ;

ತ್ವಞ್ಞೇವ ನೋ ಮಹಾರಾಜ, ದೇಹಿ ನೇಸಂ ಯದಿಚ್ಛಸೀ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ತ್ವಂ ನೋ ಸಬ್ಬೇಸನ್ತಿ, ಮಹಾರಾಜ ಕುಸನರಿನ್ದ, ಕಿಂ ವದೇಸಿ, ತ್ವಞ್ಞೇವ ಏತೇಸಞ್ಚ ಸತ್ತನ್ನಂ ರಾಜೂನಂ ಮಮಞ್ಚ ಇಮಾಸಞ್ಚ ಸಬ್ಬೇಸಂ ನೋ ಇಸ್ಸರೋ. ಯದಿಚ್ಛಸೀತಿ ಯದಿ ಇಚ್ಛಸಿ, ಯಸ್ಸ ವಾ ಯಂ ದಾತುಂ ಇಚ್ಛಸಿ, ತಸ್ಸ ತಂ ದೇಹೀತಿ.

ಏವಂ ವುತ್ತೇ ಸೋ ತಾ ಸಬ್ಬಾಪಿ ಅಲಙ್ಕಾರಾಪೇತ್ವಾ ಏಕೇಕಸ್ಸ ರಞ್ಞೋ ಏಕೇಕಂ ಅದಾಸಿ. ತಮತ್ಥಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಸತ್ಥಾ ಪಞ್ಚ ಗಾಥಾಯೋ ಅಭಾಸಿ –

೮೭.

‘‘ಏಕಮೇಕಸ್ಸ ಏಕೇಕಂ, ಅದಾ ಸೀಹಸ್ಸರೋ ಕುಸೋ;

ಖತ್ತಿಯಾನಂ ತದಾ ತೇಸಂ, ರಞ್ಞೋ ಮದ್ದಸ್ಸ ಧೀತರೋ.

೮೮.

‘‘ಪೀಣಿತಾ ತೇನ ಲಾಭೇನ, ತುಟ್ಠಾ ಸೀಹಸ್ಸರೇ ಕುಸೇ;

ಸಕರಟ್ಠಾನಿ ಪಾಯಿಂಸು, ಖತ್ತಿಯಾ ಸತ್ತ ತಾವದೇ.

೮೯.

‘‘ಪಭಾವತಿಞ್ಚ ಆದಾಯ, ಮಣಿಂ ವೇರೋಚನಂ ಸುಭಂ;

ಕುಸಾವತಿಂ ಕುಸೋ ರಾಜಾ, ಅಗಮಾಸಿ ಮಹಬ್ಬಲೋ.

೯೦.

‘‘ತ್ಯಸ್ಸು ಏಕರಥೇ ಯನ್ತಾ, ಪವಿಸನ್ತಾ ಕುಸಾವತಿಂ;

ಸಮಾನಾ ವಣ್ಣರೂಪೇನ, ನಾಞ್ಞಮಞ್ಞಾತಿರೋಚಿಸುಂ.

೯೧.

‘‘ಮಾತಾ ಪುತ್ತೇನ ಸಂಗಚ್ಛಿ, ಉಭಯೋ ಚ ಜಯಮ್ಪತೀ;

ಸಮಗ್ಗಾ ತೇ ತದಾ ಆಸುಂ, ಫೀತಂ ಧರಣಿಮಾವಸು’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ಪೀಣಿತಾತಿ ಸನ್ತಪ್ಪಿತಾ. ಪಾಯಿಂಸೂತಿ ಇದಾನಿ ಅಪ್ಪಮತ್ತಾ ಭವೇಯ್ಯಾಥಾತಿ ಕುಸನರಿನ್ದೇನ ಓವದಿತಾ ಅಗಮಂಸು. ಅಗಮಾಸೀತಿ ಕತಿಪಾಹಂ ವಸಿತ್ವಾ ‘‘ಅಮ್ಹಾಕಂ ರಟ್ಠಂ ಗಮಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ಸಸುರಂ ಆಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ಗತೋ. ಏಕರಥೇ ಯನ್ತಾತಿ ದ್ವೇಪಿ ಏಕರಥಂ ಅಭಿರುಯ್ಹ ಗಚ್ಛನ್ತಾ. ಸಮಾನಾ ವಣ್ಣರೂಪೇನಾತಿ ವಣ್ಣೇನ ಚ ರೂಪೇನ ಚ ಸಮಾನಾ ಹುತ್ವಾ. ನಾಞ್ಞಮಞ್ಞಾತಿರೋಚಿಸುನ್ತಿ ಏಕೋ ಏಕಂ ನಾತಿಕ್ಕಮಿ. ಮಣಿರತನಾನುಭಾವೇನ ಕಿರ ಮಹಾಸತ್ತೋ ಅಭಿರೂಪೋ ಅಹೋಸಿ ಸುವಣ್ಣವಣ್ಣೋ ಸೋಭಗ್ಗಪ್ಪತ್ತೋ, ಸೋ ಕಿರ ಪುಬ್ಬೇ ಪಚ್ಚೇಕಬುದ್ಧಸ್ಸ ಪಿಣ್ಡಪಾತನಿಸ್ಸನ್ದೇನ ಬುದ್ಧಪಟಿಮಾಕರಣನಿಸ್ಸನ್ದೇನ ಚ ಏವಂ ತೇಜವನ್ತೋ ಅಹೋಸಿ. ಸಂಗಚ್ಛೀತಿ ಅಥಸ್ಸ ಮಾತಾ ಮಹಾಸತ್ತಸ್ಸ ಆಗಮನಂ ಸುತ್ವಾ ನಗರೇ ಭೇರಿಂ ಚರಾಪೇತ್ವಾ ಮಹಾಸತ್ತಸ್ಸ ಬಹುಂ ಪಣ್ಣಾಕಾರಂ ಆದಾಯ ಪಚ್ಚುಗ್ಗಮನಂ ಕತ್ವಾ ಸಮಾಗಚ್ಛಿ. ಸೋಪಿ ಮಾತರಾ ಸದ್ಧಿಂಯೇವ ನಗರಂ ಪದಕ್ಖಿಣಂ ಕತ್ವಾ ಸತ್ತಾಹಂ ಛಣಕೀಳಂ ಕೀಳಿತ್ವಾ ಅಲಙ್ಕತಪಾಸಾದತಲಂ ಅಭಿರುಹಿ. ತೇಪಿ ಉಭೋ ಜಯಮ್ಪತಿಕಾ ಸಮಗ್ಗಾ ಅಹೇಸುಂ, ತತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಯಾವಜೀವಂ ಸಮಗ್ಗಾ ಸಮ್ಮೋದಮಾನಾ ಫೀತಂ ಧರಣಿಂ ಅಜ್ಝಾವಸಿಂಸೂತಿ.

ಸತ್ಥಾ ಇಮಂ ಧಮ್ಮದೇಸನಂ ಆಹರಿತ್ವಾ ಸಚ್ಚಾನಿ ಪಕಾಸೇತ್ವಾ ಜಾತಕಂ ಸಮೋಧಾನೇಸಿ, ಸಚ್ಚಪರಿಯೋಸಾನೇ ಉಕ್ಕಣ್ಠಿತಭಿಕ್ಖು ಸೋತಾಪತ್ತಿಫಲೇ ಪತಿಟ್ಠಹಿ. ತದಾ ಮಾತಾಪಿತರೋ ಮಹಾರಾಜಕುಲಾನಿ ಅಹೇಸುಂ, ಕನಿಟ್ಠೋ ಆನನ್ದೋ, ಖುಜ್ಜಾ ಖುಜ್ಜುತ್ತರಾ, ಪಭಾವತೀ ರಾಹುಲಮಾತಾ, ಪರಿಸಾ ಬುದ್ಧಪರಿಸಾ, ಕುಸರಾಜಾ ಪನ ಅಹಮೇವ ಅಹೋಸಿನ್ತಿ.

ಕುಸಜಾತಕವಣ್ಣನಾ ಪಠಮಾ.

[೫೩೨] ೨. ಸೋಣನನ್ದಜಾತಕವಣ್ಣನಾ

ದೇವತಾ ನುಸಿ ಗನ್ಧಬ್ಬೋತಿ ಇದಂ ಸತ್ಥಾ ಜೇತವನೇ ವಿಹರನ್ತೋ ಮಾತುಪೋಸಕಭಿಕ್ಖುಂ ಆರಬ್ಭ ಕಥೇಸಿ. ವತ್ಥು ಸಾಮಜಾತಕೇ (ಜಾ. ೨.೨೨.೨೯೬ ಆದಯೋ) ವತ್ಥುಸದಿಸಂ. ತದಾ ಪನ ಸತ್ಥಾ ‘‘ಮಾ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಇಮಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಉಜ್ಝಾಯಿತ್ಥ, ಪೋರಾಣಕಪಣ್ಡಿತಾ ಸಕಲಜಮ್ಬುದೀಪೇ ರಜ್ಜಂ ಲಭಮಾನಾಪಿ ತಂ ಅಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಮಾತಾಪಿತರೋ ಪೋಸಿಂಸುಯೇವಾ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಅತೀತಂ ಆಹರಿ.

ಅತೀತೇ ಬಾರಾಣಸೀ ಬ್ರಹ್ಮವಡ್ಢನಂ ನಾಮ ನಗರಂ ಅಹೋಸಿ. ತತ್ಥ ಮನೋಜೋ ನಾಮ ರಾಜಾ ರಜ್ಜಂ ಕಾರೇಸಿ. ತತ್ಥ ಅಞ್ಞತರೋ ಅಸೀತಿಕೋಟಿವಿಭವೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಮಹಾಸಾಲೋ ಅಪುತ್ತಕೋ ಅಹೋಸಿ. ತಸ್ಸ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೀ ತೇನೇವ ‘‘ಭೋತಿ ಪುತ್ತಂ ಪತ್ಥೇಹೀ’’ತಿ ವುತ್ತಾ ಪತ್ಥೇಸಿ. ಅಥ ಬೋಧಿಸತ್ತೋ ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕಾ ಚವಿತ್ವಾ ತಸ್ಸಾ ಕುಚ್ಛಿಸ್ಮಿಂ ಪಟಿಸನ್ಧಿಂ ಗಣ್ಹಿ, ಜಾತಸ್ಸ ಚಸ್ಸ ‘‘ಸೋಣಕುಮಾರೋ’’ತಿ ನಾಮಂ ಕರಿಂಸು. ತಸ್ಸ ಪದಸಾ ಗಮನಕಾಲೇ ಅಞ್ಞೋಪಿ ಸತ್ತೋ ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕಾ ಚವಿತ್ವಾ ತಸ್ಸಾಯೇವ ಕುಚ್ಛಿಮ್ಹಿ ಪಟಿಸನ್ಧಿಂ ಗಣ್ಹಿ, ತಸ್ಸ ಜಾತಸ್ಸ ‘‘ನನ್ದಕುಮಾರೋ’’ತಿ ನಾಮಂ ಕರಿಂಸು. ತೇಸಂ ಉಗ್ಗಹಿತವೇದಾನಂ ಸಬ್ಬಸಿಪ್ಪೇಸು ನಿಪ್ಫತ್ತಿಂ ಪತ್ತಾನಂ ವಯಪ್ಪತ್ತಾನಂ ರೂಪಸಮ್ಪದಂ ದಿಸ್ವಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಿಂ ಆಮನ್ತೇತ್ವಾ ‘‘ಭೋತಿ ಪುತ್ತಂ ಸೋಣಕುಮಾರಂ ಘರಬನ್ಧನೇನ ಬನ್ಧಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ಆಹ. ಸಾ ‘‘ಸಾಧೂ’’ತಿ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿತ್ವಾ ಪುತ್ತಸ್ಸ ತಮತ್ಥಂ ಆಚಿಕ್ಖಿ. ಸೋ ‘‘ಅಲಂ, ಅಮ್ಮ, ಮಯ್ಹಂ ಘರಾವಾಸೇನ, ಅಹಂ ಯಾವಜೀವಂ ತುಮ್ಹೇ ಪಟಿಜಗ್ಗಿತ್ವಾ ತುಮ್ಹಾಕಂ ಅಚ್ಚಯೇನ ಹಿಮವನ್ತಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ಪಬ್ಬಜಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಆಹ. ಸಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಸ್ಸ ಏತಮತ್ಥಂ ಆರೋಚೇಸಿ.

ತೇ ಪುನಪ್ಪುನಂ ಕಥೇನ್ತಾಪಿ ತಸ್ಸ ಚಿತ್ತಂ ಅಲಭಿತ್ವಾ ನನ್ದಕುಮಾರಂ ಆಮನ್ತೇತ್ವಾ ‘‘ತಾತ, ತೇನ ಹಿ ತ್ವಂ ಕುಟುಮ್ಬಂ ಪಟಿಪಜ್ಜಾಹೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ‘‘ನಾಹಂ ಭಾತರಾ ಛಡ್ಡಿತಖೇಳಂ ಸೀಸೇನ ಉಕ್ಖಿಪಾಮಿ, ಅಹಮ್ಪಿ ತುಮ್ಹಾಕಂ ಅಚ್ಚಯೇನ ಭಾತರಾವ ಸದ್ಧಿಂ ಪಬ್ಬಜಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ತೇಸಂ ವಚನಂ ಸುತ್ವಾ ‘‘ಇಮೇ ದ್ವೇ ಏವಂ ತರುಣಾವ ಕಾಮೇ ಪಜಹನ್ತಿ, ಕಿಮಙ್ಗಂ ಪನ ಮಯಂ, ಸಬ್ಬೇಯೇವ ಪಬ್ಬಜಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ, ‘‘ತಾತಾ, ಕಿಂ ವೋ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಅಚ್ಚಯೇನ ಪಬ್ಬಜ್ಜಾಯ, ಇದಾನೇವ ಸಬ್ಬೇ ಮಯಂ ಪಬ್ಬಜಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ರಞ್ಞೋ ಆರೋಚೇತ್ವಾ ಸಬ್ಬಂ ಧನಂ ದಾನಮುಖೇ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇತ್ವಾ ದಾಸಜನಂ ಭುಜಿಸ್ಸಂ ಕತ್ವಾ ಞಾತೀನಂ ದಾತಬ್ಬಯುತ್ತಕಂ ದತ್ವಾ ಚತ್ತಾರೋಪಿ ಜನಾ ಬ್ರಹ್ಮವಡ್ಢನನಗರಾ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ಹಿಮವನ್ತಪದೇಸೇ ಪಞ್ಚಪದುಮಸಞ್ಛನ್ನಂ ಸರಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ರಮಣೀಯೇ ವನಸಣ್ಡೇ ಅಸ್ಸಮಂ ಮಾಪೇತ್ವಾ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ತತ್ಥ ವಸಿಂಸು. ಉಭೋಪಿ ಭಾತರೋ ಮಾತಾಪಿತರೋ ಪಟಿಜಗ್ಗಿಂಸು, ತೇಸಂ ಪಾತೋವ ದನ್ತಕಟ್ಠಞ್ಚ ಮುಖಧೋವನಞ್ಚ ದತ್ವಾ ಪಣ್ಣಸಾಲಞ್ಚ ಪರಿವೇಣಞ್ಚ ಸಮ್ಮಜ್ಜಿತ್ವಾ ಪಾನೀಯಂ ಪರಿಭೋಜನೀಯಂ ಉಪಟ್ಠಪೇತ್ವಾ ಅರಞ್ಞತೋ ಮಧುರಫಲಾಫಲಾನಿ ಆಹರಿತ್ವಾ ಮಾತಾಪಿತರೋ ಖಾದಾಪೇನ್ತಿ, ಉಣ್ಹೇನ ವಾ ಸೀತೇನ ವಾ ವಾರಿನಾ ನ್ಹಾಪೇನ್ತಿ, ಜಟಾ ಸೋಧೇನ್ತಿ, ಪಾದಪರಿಕಮ್ಮಾದೀನಿ ತೇಸಂ ಕರೋನ್ತಿ.

ಏವಂ ಅದ್ಧಾನೇ ಗತೇ ನನ್ದಪಣ್ಡಿತೋ ‘‘ಮಯಾ ಆಭತಫಲಾಫಲಾನೇವ ಪಠಮಂ ಮಾತಾಪಿತರೋ ಖಾದಾಪೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಪುರತೋ ಗನ್ತ್ವಾ ಹಿಯ್ಯೋ ಚ ಪರಹಿಯ್ಯೋ ಚ ಗಹಿತಟ್ಠಾನತೋ ಯಾನಿ ವಾ ತಾನಿ ವಾ ಪಾತೋವ ಆಹರಿತ್ವಾ ಮಾತಾಪಿತರೋ ಖಾದಾಪೇಸಿ. ತೇ ತಾನಿ ಖಾದಿತ್ವಾ ಮುಖಂ ವಿಕ್ಖಾಲೇತ್ವಾ ಉಪೋಸಥಿಕಾ ಭವನ್ತಿ. ಸೋಣಪಣ್ಡಿತೋ ಪನ ದೂರಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಮಧುರಮಧುರಾನಿ ಸುಪಕ್ಕಸುಪಕ್ಕಾನಿ ಆಹರಿತ್ವಾ ಉಪನಾಮೇಸಿ. ಅಥ ನಂ, ‘‘ತಾತ, ಕನಿಟ್ಠೇನ ತೇ ಆಭತಾನಿ ಮಯಂ ಪಾತೋವ ಖಾದಿತ್ವಾ ಉಪೋಸಥಿಕಾ ಜಾತಾ, ನ ಇದಾನಿ ನೋ ಅತ್ಥೋ’’ತಿ ವದನ್ತಿ. ಇತಿ ತಸ್ಸ ಫಲಾಫಲಾನಿ ಪರಿಭೋಗಂ ನ ಲಭನ್ತಿ ವಿನಸ್ಸನ್ತಿ, ಪುನದಿವಸೇಸುಪಿ ತಥೇವಾತಿ. ಏವಂ ಸೋ ಪಞ್ಚಾಭಿಞ್ಞತಾಯ ದೂರಂ ಗನ್ತ್ವಾಪಿ ಆಹರತಿ, ತೇ ಪನ ನ ಖಾದನ್ತಿ.

ಅಥ ಮಹಾಸತ್ತೋ ಚಿನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಮಾತಾಪಿತರೋ ಮೇ ಸುಖುಮಾಲಾ, ನನ್ದೋ ಚ ಯಾನಿ ವಾ ತಾನಿ ವಾ ಅಪಕ್ಕದುಪ್ಪಕ್ಕಾನಿ ಫಲಾಫಲಾನಿ ಆಹರಿತ್ವಾ ಖಾದಾಪೇತಿ, ಏವಂ ಸನ್ತೇ ಇಮೇ ನ ಚೀರಂ ಪವತ್ತಿಸ್ಸನ್ತಿ, ವಾರೇಸ್ಸಾಮಿ ನ’’ನ್ತಿ. ಅಥ ನಂ ಸೋ ಆಮನ್ತೇತ್ವಾ ‘‘ನನ್ದ, ಇತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಫಲಾಫಲಂ ಆಹರಿತ್ವಾ ಮಮಾಗಮನಂ ಪಟಿಮಾನೇಹಿ, ಉಭೋಪಿ ಏಕತೋವ ಖಾದಾಪೇಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ಆಹ. ಸೋ ಏವಂ ವುತ್ತೇಪಿ ಅತ್ತನೋ ಪುಞ್ಞಂ ಪಚ್ಚಾಸೀಸನ್ತೋ ನ ತಸ್ಸ ವಚನಮಕಾಸಿ. ಮಹಾಸತ್ತೋ ‘‘ನನ್ದೋ ಮಮ ವಚನಂ ಅಕರೋನ್ತೋ ಅಯುತ್ತಂ ಕರೋತಿ, ಪಲಾಪೇಸ್ಸಾಮಿ ನಂ, ತತೋ ಏಕಕೋವ ಮಾತಾಪಿತರೋ ಪಟಿಜಗ್ಗಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ‘‘ನನ್ದ, ತ್ವಂ ಅನೋವಾದಕೋ ಪಣ್ಡಿತಾನಂ ವಚನಂ ನ ಕರೋಸಿ, ಅಹಂ ಜೇಟ್ಠೋ, ಮಾತಾಪಿತರೋ ಮಮೇವ ಭಾರೋ, ಅಹಮೇವ ನೇಸಂ ಪಟಿಜಗ್ಗಿಸ್ಸಾಮಿ, ತ್ವಂ ಇಧ ವಸಿತುಂ ನ ಲಚ್ಛಸಿ, ಅಞ್ಞತ್ಥ ಯಾಹೀ’’ತಿ ತಸ್ಸ ಅಚ್ಛರಂ ಪಹರಿ.

ಸೋ ತೇನ ಪಲಾಪಿತೋ ತಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕೇ ಠಾತುಂ ಅಸಕ್ಕೋನ್ತೋ ತಂ ವನ್ದಿತ್ವಾ ಮಾತಾಪಿತರೋ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ತಮತ್ಥಂ ಆರೋಚೇತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಪಣ್ಣಸಾಲಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ಕಸಿಣಂ ಓಲೋಕೇತ್ವಾ ತಂ ದಿವಸಮೇವ ಪಞ್ಚ ಅಭಿಞ್ಞಾಯೋ ಅಟ್ಠ ಸಮಾಪತ್ತಿಯೋ ನಿಬ್ಬತ್ತೇತ್ವಾ ಚಿನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಅಹಂ ಸೀನೇರುಪಾದತೋ ರತನವಾಲುಕಾ ಆಹರಿತ್ವಾ ಮಮ ಭಾತು ಪಣ್ಣಸಾಲಾಯ ಪರಿವೇಣೇ ಓಕಿರಿತ್ವಾ ಭಾತರಂ ಖಮಾಪೇತುಂ ಪಹೋಮಿ, ಏವಮ್ಪಿ ನ ಸೋಭಿಸ್ಸತಿ, ಅನೋತತ್ತತೋ ಉದಕಂ ಆಹರಿತ್ವಾ ಮಮ ಭಾತು ಪಣ್ಣಸಾಲಾಯ ಪರಿವೇಣೇ ಓಸಿಞ್ಚಿತ್ವಾ ಭಾತರಂ ಖಮಾಪೇತುಂ ಪಹೋಮಿ, ಏವಮ್ಪಿ ನ ಸೋಭಿಸ್ಸತಿ, ಸಚೇ ಮೇ ಭಾತರಂ ದೇವತಾನಂ ವಸೇನ ಖಮಾಪೇಯ್ಯಂ, ಚತ್ತಾರೋ ಚ ಮಹಾರಾಜಾನೋ ಸಕ್ಕಞ್ಚ ಆನೇತ್ವಾ ಭಾತರಂ ಖಮಾಪೇತುಂ ಪಹೋಮಿ, ಏವಮ್ಪಿ ನ ಸೋಭಿಸ್ಸತಿ, ಸಕಲಜಮ್ಬುದೀಪೇ ಮನೋಜಂ ಅಗ್ಗರಾಜಾನಂ ಆದಿಂ ಕತ್ವಾ ರಾಜಾನೋ ಆನೇತ್ವಾ ಖಮಾಪೇಸ್ಸಾಮಿ, ಏವಂ ಸನ್ತೇ ಮಮ ಭಾತು ಗುಣೋ ಸಕಲಜಮ್ಬುದೀಪೇ ಅವತ್ಥರಿತ್ವಾ ಗಮಿಸ್ಸತಿ, ಚನ್ದಿಮಸೂರಿಯೋ ವಿಯ ಪಞ್ಞಾಯಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ. ಸೋ ತಾವದೇವ ಇದ್ಧಿಯಾ ಗನ್ತ್ವಾ ಬ್ರಹ್ಮವಡ್ಢನನಗರೇ ತಸ್ಸ ರಞ್ಞೋ ನಿವೇಸನದ್ವಾರೇ ಓತರಿತ್ವಾ ಠಿತೋ ‘‘ಏಕೋ ಕಿರ ವೋ ತಾಪಸೋ ದಟ್ಠುಕಾಮೋ’’ತಿ ರಞ್ಞೋ ಆರೋಚಾಪೇಸಿ. ರಾಜಾ ‘‘ಕಿಂ ಪಬ್ಬಜಿತಸ್ಸ ಮಯಾ ದಿಟ್ಠೇನ, ಆಹಾರತ್ಥಾಯ ಆಗತೋ ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಭತ್ತಂ ಪಹಿಣಿ, ಸೋ ಭತ್ತಂ ನ ಇಚ್ಛಿ. ತಣ್ಡುಲಂ ಪಹಿಣಿ, ತಣ್ಡುಲಂ ನ ಇಚ್ಛಿ. ವತ್ಥಾನಿ ಪಹಿಣಿ, ವತ್ಥಾನಿ ನ ಇಚ್ಛಿ. ತಮ್ಬೂಲಂ ಪಹಿಣಿ, ತಮ್ಬೂಲಂ ನ ಇಚ್ಛಿ. ಅಥಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕೇ ದೂತಂ ಪೇಸೇಸಿ, ‘‘ಕಿಮತ್ಥಂ ಆಗತೋಸೀ’’ತಿ. ಸೋ ದೂತೇನ ಪುಟ್ಠೋ ‘‘ರಾಜಾನಂ ಉಪಟ್ಠಹಿತುಂ ಆಗತೋಮ್ಹೀ’’ತಿ ಆಹ. ರಾಜಾ ತಂ ಸುತ್ವಾ ‘‘ಬಹೂ ಮಮ ಉಪಟ್ಠಾಕಾ, ಅತ್ತನೋವ ತಾಪಸಧಮ್ಮಂ ಕರೋತೂ’’ತಿ ಪೇಸೇಸಿ. ಸೋ ತಂ ಸುತ್ವಾ ‘‘ಅಹಂ ತುಮ್ಹಾಕಂ ಅತ್ತನೋ ಬಲೇನ ಸಕಲಜಮ್ಬುದೀಪೇ ರಜ್ಜಂ ಗಹೇತ್ವಾ ದಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಆಹ.

ತಂ ಸುತ್ವಾ ರಾಜಾ ಚಿನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಪಬ್ಬಜಿತಾ ನಾಮ ಪಣ್ಡಿತಾ, ಕಿಞ್ಚಿ ಉಪಾಯಂ ಜಾನಿಸ್ಸನ್ತೀ’’ತಿ ತಂ ಪಕ್ಕೋಸಾಪೇತ್ವಾ ಆಸನೇ ನಿಸೀದಾಪೇತ್ವಾ ವನ್ದಿತ್ವಾ ‘‘ಭನ್ತೇ, ತುಮ್ಹೇ ಕಿರ ಮಯ್ಹಂ ಸಕಲಜಮ್ಬುದೀಪರಜ್ಜಂ ಗಹೇತ್ವಾ ದಸ್ಸಥಾ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿ. ‘‘ಆಮ ಮಹಾರಾಜಾ’’ತಿ. ‘‘ಕಥಂ ಗಣ್ಹಿಸ್ಸಥಾ’’ತಿ? ‘‘ಮಹಾರಾಜ, ಅನ್ತಮಸೋ ಖುದ್ದಕಮಕ್ಖಿಕಾಯ ಪಿವನಮತ್ತಮ್ಪಿ ಲೋಹಿತಂ ಕಸ್ಸಚಿ ಅನುಪ್ಪಾದೇತ್ವಾ ತವ ಧನಚ್ಛೇದಂ ಅಕತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಇದ್ಧಿಯಾವ ಗಹೇತ್ವಾ ದಸ್ಸಾಮಿ, ಅಪಿಚ ಕೇವಲಂ ಪಪಞ್ಚಂ ಅಕತ್ವಾ ಅಜ್ಜೇವ ನಿಕ್ಖಮಿತುಂ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ. ಸೋ ತಸ್ಸ ವಚನಂ ಸದ್ದಹಿತ್ವಾ ಸೇನಙ್ಗಪರಿವುತೋ ನಗರಾ ನಿಕ್ಖಮಿ. ಸಚೇ ಸೇನಾಯ ಉಣ್ಹಂ ಹೋತಿ, ನನ್ದಪಣ್ಡಿತೋ ಅತ್ತನೋ ಇದ್ಧಿಯಾ ಛಾಯಂ ಕತ್ವಾ ಸೀತಂ ಕರೋತಿ, ದೇವೇ ವಸ್ಸನ್ತೇ ಸೇನಾಯ ಉಪರಿ ವಸ್ಸಿತುಂ ನ ದೇತಿ, ಸೀತಂ ವಾ ಉಣ್ಹಂ ವಾ ವಾರೇತಿ, ಮಗ್ಗೇ ಖಾಣುಕಣ್ಟಕಾದಯೋ ಸಬ್ಬಪರಿಸ್ಸಯೇ ಅನ್ತರಧಾಪೇತಿ, ಮಗ್ಗಂ ಕಸಿಣಮಣ್ಡಲಂ ವಿಯ ಸಮಂ ಕತ್ವಾ ಸಯಂ ಆಕಾಸೇ ಚಮ್ಮಖಣ್ಡಂ ಪತ್ಥರಿತ್ವಾ ಪಲ್ಲಙ್ಕೇನ ನಿಸಿನ್ನೋ ಸೇನಾಯ ಪರಿವುತೋ ಗಚ್ಛತಿ.

ಏವಂ ಸೇನಂ ಆದಾಯ ಪಠಮಂ ಕೋಸಲರಟ್ಠಂ ಗನ್ತ್ವಾ ನಗರಸ್ಸಾವಿದೂರೇ ಖನ್ಧಾವಾರಂ ನಿವಾಸಾಪೇತ್ವಾ ‘‘ಯುದ್ಧಂ ವಾ ನೋ ದೇತು ಸೇತಚ್ಛತ್ತಂ ವಾ’’ತಿ ಕೋಸಲರಞ್ಞೋ ದೂತಂ ಪಾಹೇಸಿ. ಸೋ ಕುಜ್ಝಿತ್ವಾ ‘‘ಕಿಂ ಅಹಂ ನ ರಾಜಾ’’ತಿ ‘‘ಯುದ್ಧಂ ದಮ್ಮೀ’’ತಿ ಸೇನಾಯ ಪುರಕ್ಖತೋ ನಿಕ್ಖಮಿ. ದ್ವೇ ಸೇನಾ ಯುಜ್ಝಿತುಂ ಆರಭಿಂಸು. ನನ್ದಪಣ್ಡಿತೋ ದ್ವಿನ್ನಮ್ಪಿ ಅನ್ತರೇ ಅತ್ತನೋ ನಿಸೀದನಂ ಅಜಿನಚಮ್ಮಂ ಮಹನ್ತಂ ಕತ್ವಾ ಪಸಾರೇತ್ವಾ ದ್ವೀಹಿಪಿ ಸೇನಾಹಿ ಖಿತ್ತಸರೇ ಚಮ್ಮೇನೇವ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿ. ಏಕಸೇನಾಯಪಿ ಕೋಚಿ ಕಣ್ಡೇನ ವಿದ್ಧೋ ನಾಮ ನತ್ಥಿ, ಹತ್ಥಗತಾನಂ ಪನ ಕಣ್ಡಾನಂ ಖಯೇನ ದ್ವೇಪಿ ಸೇನಾ ನಿರುಸ್ಸಾಹಾ ಅಟ್ಠಂಸು. ನನ್ದಪಣ್ಡಿತೋ ಮನೋಜರಾಜಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕಂ ಗನ್ತ್ವಾ ‘‘ಮಾ ಭಾಯಿ, ಮಹಾರಾಜಾ’’ತಿ ಅಸ್ಸಾಸೇತ್ವಾ ಕೋಸಲಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕಂ ಗನ್ತ್ವಾ ‘‘ಮಹಾರಾಜ, ಮಾ ಭಾಯಿ, ನತ್ಥಿ ತೇ ಪರಿಪನ್ಥೋ, ತವ ರಜ್ಜಂ ತವೇವ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ಕೇವಲಂ ಮನೋಜರಞ್ಞೋ ವಸವತ್ತೀ ಹೋಹೀ’’ತಿ ಆಹ. ಸೋ ತಸ್ಸ ಸದ್ದಹಿತ್ವಾ ‘‘ಸಾಧೂ’’ತಿ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿ. ಅಥ ನಂ ಮನೋಜಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕಂ ನೇತ್ವಾ ‘‘ಮಹಾರಾಜ, ಕೋಸಲರಾಜಾ ತೇ ವಸೇ ವತ್ತತಿ, ಇಮಸ್ಸ ರಜ್ಜಂ ಇಮಸ್ಸೇವ ಹೋತೂ’’ತಿ ಆಹ. ಸೋ ‘‘ಸಾಧೂ’’ತಿ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿತ್ವಾ ತಂ ಅತ್ತನೋ ವಸೇ ವತ್ತೇತ್ವಾ ದ್ವೇ ಸೇನಾ ಆದಾಯ ಅಙ್ಗರಟ್ಠಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಅಙ್ಗಂ ಗಹೇತ್ವಾ ತತೋ ಮಗಧರಟ್ಠನ್ತಿ ಏತೇನುಪಾಯೇನ ಸಕಲಜಮ್ಬುದೀಪೇ ರಾಜಾನೋ ಅತ್ತನೋ ವಸೇ ವತ್ತೇತ್ವಾ ತತೋ ತೇಹಿ ಪರಿವುತೋ ಬ್ರಹ್ಮವಡ್ಢನನಗರಮೇವ ಗತೋ. ರಜ್ಜಂ ಗಣ್ಹನ್ತೋ ಪನೇಸ ಸತ್ತನ್ನಂ ಸಂವಚ್ಛರಾನಂ ಉಪರಿ ಸತ್ತದಿವಸಾಧಿಕೇಹಿ ಸತ್ತಮಾಸೇಹಿ ಗಣ್ಹಿ. ಸೋ ಏಕೇಕರಾಜಧಾನಿತೋ ನಾನಪ್ಪಕಾರಂ ಖಜ್ಜಭೋಜನಂ ಆಹರಾಪೇತ್ವಾ ಏಕಸತರಾಜಾನೋ ಗಹೇತ್ವಾ ತೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಸತ್ತಾಹಂ ಮಹಾಪಾನಂ ಪಿವಿ.

ನನ್ದಪಣ್ಡಿತೋ ‘‘ಯಾವ ರಾಜಾ ಸತ್ತಾಹಂ ಇಸ್ಸರಿಯಸುಖಂ ಅನುಭೋತಿ, ತಾವಸ್ಸ ಅತ್ತಾನಂ ನ ದಸ್ಸೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಉತ್ತರಕುರುಮ್ಹಿ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಚರಿತ್ವಾ ಹಿಮವನ್ತೇ ಕಞ್ಚನಗುಹಾದ್ವಾರೇ ಸತ್ತಾಹಂ ವಸಿ. ಮನೋಜೋಪಿ ಸತ್ತಮೇ ದಿವಸೇ ಅತ್ತನೋ ಮಹನ್ತಂ ಸಿರಿವಿಭವಂ ಓಲೋಕೇತ್ವಾ ‘‘ಅಯಂ ಯಸೋ ನ ಮಯ್ಹಂ ಮಾತಾಪಿತೂಹಿ, ನ ಅಞ್ಞೇಹಿ ದಿನ್ನೋ, ನನ್ದತಾಪಸಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಉಪ್ಪನ್ನೋ, ತಂ ಖೋ ಪನ ಮೇ ಅಪಸ್ಸನ್ತಸ್ಸ ಅಜ್ಜ ಸತ್ತಮೋ ದಿವಸೋ, ಕಹಂ ನು ಖೋ ಮೇ ಯಸದಾಯಕೋ’’ತಿ ನನ್ದಪಣ್ಡಿತಂ ಸರಿ. ಸೋ ತಸ್ಸ ಅನುಸ್ಸರಣಭಾವಂ ಞತ್ವಾ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಪುರತೋ ಆಕಾಸೇ ಅಟ್ಠಾಸಿ. ರಾಜಾ ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಚಿನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಅಹಂ ಇಮಸ್ಸ ತಾಪಸಸ್ಸ ದೇವತಾಭಾವಂ ವಾ ಮನುಸ್ಸಭಾವಂ ವಾ ನ ಜಾನಾಮಿ, ಸಚೇ ಏಸ ಮನುಸ್ಸೋ ಭವೇಯ್ಯ, ಸಕಲಜಮ್ಬುದೀಪರಜ್ಜಂ ಏತಸ್ಸೇವ ದಸ್ಸಾಮಿ. ಅಥ ದೇವೋ, ಸಕ್ಕಾರಮಸ್ಸ ಕರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ. ಸೋ ತಂ ವೀಮಂಸನ್ತೋ ಪಠಮಂ ಗಾಥಮಾಹ –

೯೨.

‘‘ದೇವತಾ ನುತಿ ಗನ್ಧಬ್ಬೋ, ಅದು ಸಕ್ಕೋ ಪುರಿನ್ದದೋ;

ಮನುಸ್ಸಭೂತೋ ಇದ್ಧಿಮಾ, ಕಥಂ ಜಾನೇಮು ತಂ ಮಯ’’ನ್ತಿ.

ಸೋ ತಸ್ಸ ವಚನಂ ಸುತ್ವಾ ಸಭಾವಮೇವ ಕಥೇನ್ತೋ ದುತಿಯಂ ಗಾಥಮಾಹ –

೯೩.

‘‘ನಾಪಿ ದೇವೋ ನ ಗನ್ಧಬ್ಬೋ, ನಾಪಿ ಸಕ್ಕೋ ಪುರಿನ್ದದೋ;

ಮನುಸ್ಸಭೂತೋ ಇದ್ಧಿಮಾ, ಏವಂ ಜಾನಾಹಿ ಭಾರಧಾ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಭಾರಧಾತಿ ರಟ್ಠಭಾರಧಾರಿತಾಯ ನಂ ಏವಂ ಆಲಪತಿ.

ತಂ ಸುತ್ವಾ ರಾಜಾ ‘‘ಮನುಸ್ಸಭೂತೋ ಕಿರಾಯಂ ಮಯ್ಹಂ ಏವಂ ಬಹುಪಕಾರೋ, ಮಹನ್ತೇನ ಯಸೇನ ನಂ ಸನ್ತಪ್ಪೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ಆಹ –

೯೪.

‘‘ಕತರೂಪಮಿದಂ ಭೋತೋ, ವೇಯ್ಯಾವಚ್ಚಂ ಅನಪ್ಪಕಂ;

ದೇವಮ್ಹಿ ವಸ್ಸಮಾನಮ್ಹಿ, ಅನೋವಸ್ಸಂ ಭವಂ ಅಕಾ.

೯೫.

‘‘ತತೋ ವಾತಾತಪೇ ಘೋರೇ, ಸೀತಚ್ಛಾಯಂ ಭವಂ ಅಕಾ;

ತತೋ ಅಮಿತ್ತಮಜ್ಝೇಸು, ಸರತಾಣಂ ಭವಂ ಅಕಾ.

೯೬.

‘‘ತತೋ ಫೀತಾನಿ ರಟ್ಠಾನಿ, ವಸಿನೋ ತೇ ಭವಂ ಅಕಾ;

ತತೋ ಏಕಸತಂ ಖತ್ಯೇ, ಅನುಯನ್ತೇ ಭವಂ ಅಕಾ.

೯೭.

‘‘ಪತೀತಾಸ್ಸು ಮಯಂ ಭೋತೋ, ವದ ತಂ ಭಞ್ಜಮಿಚ್ಛಸಿ;

ಹತ್ಥಿಯಾನಂ ಅಸ್ಸರಥಂ, ನಾರಿಯೋ ಚ ಅಲಙ್ಕತಾ;

ನಿವೇಸನಾನಿ ರಮ್ಮಾನಿ, ಮಯಂ ಭೋತೋ ದದಾಮಸೇ.

೯೮.

‘‘ಅಥ ವಙ್ಗೇ ವಾ ಮಗಧೇ, ಮಯಂ ಭೋತೋ ದದಾಮಸೇ;

ಅಥ ವಾ ಅಸ್ಸಕಾವನ್ತೀ, ಸುಮನಾ ದಮ್ಮ ತೇ ಮಯಂ.

೯೯.

‘‘ಉಪಡ್ಢಂ ವಾಪಿ ರಜ್ಜಸ್ಸ, ಮಯಂ ಭೋತೋ ದದಾಮಸೇ;

ಸಚೇ ತೇ ಅತ್ಥೋ ರಜ್ಜೇನ, ಅನುಸಾಸ ಯದಿಚ್ಛಸೀ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಕತರೂಪಮಿದನ್ತಿ ಕತಸಭಾವಂ. ವೇಯ್ಯಾವಚ್ಚನ್ತಿ ಕಾಯವೇಯ್ಯಾವತಿಕಕಮ್ಮಂ. ಅನೋವಸ್ಸನ್ತಿ ಅವಸ್ಸಂ, ಯಥಾ ದೇವೋ ನ ವಸ್ಸತಿ, ತಥಾ ಕತನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸೀತಚ್ಛಾಯನ್ತಿ ಸೀತಲಂ ಛಾಯಂ. ವಸಿನೋ ತೇತಿ ತೇ ರಟ್ಠವಾಸಿನೋ ಅಮ್ಹಾಕಂ ವಸವತ್ತಿನೋ. ಖತ್ಯೇತಿ ಖತ್ತಿಯೇ, ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ಪನ ಅಯಮೇವ ಪಾಠೋ. ಪತೀತಾಸ್ಸು ಮಯನ್ತಿ ತುಟ್ಠಾ ಮಯಂ. ವದ ತಂ ಭಞ್ಜಮಿಚ್ಛಸೀತಿ ಭಞ್ಜನ್ತಿ ರತನಸ್ಸೇತಂ ನಾಮಂ, ವರಂ ತೇ ದದಾಮಿ, ಯಂ ರತನಂ ಇಚ್ಛಸಿ, ತಂ ವದೇಹೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ‘‘ಹತ್ಥಿಯಾನ’’ನ್ತಿಆದೀಹಿ ಸರೂಪತೋ ತಂ ತಂ ರತನಂ ದಸ್ಸೇತಿ . ಅಸ್ಸಕಾವನ್ತೀಅಸ್ಸಕರಟ್ಠಂ ವಾ ಅವನ್ತಿರಟ್ಠಂ ವಾ. ರಜ್ಜೇನಾತಿ ಸಚೇಪಿ ತೇ ಸಕಲಜಮ್ಬುದೀಪರಜ್ಜೇನ ಅತ್ಥೋ, ತಮ್ಪಿ ತೇ ದತ್ವಾ ಅಹಂ ಫಲಕಾವುಧಹತ್ಥೋ ತುಮ್ಹಾಕಂ ರಥಸ್ಸ ಪುರತೋ ಗಮಿಸ್ಸಾಮೀತಿ ದೀಪೇತಿ. ಯದಿಚ್ಛಸೀತಿ ಏತೇಸು ಮಯಾ ವುತ್ತಪ್ಪಕಾರೇಸು ಯಂ ಇಚ್ಛಸಿ, ತಂ ಅನುಸಾಸ ಆಣಾಪೇಹೀತಿ.

ತಂ ಸುತ್ವಾ ನನ್ದಪಣ್ಡಿತೋ ಅತ್ತನೋ ಅಧಿಪ್ಪಾಯಂ ಆವಿಕರೋನ್ತೋ ಆಹ –

೧೦೦.

‘‘ನ ಮೇ ಅತ್ಥೋಪಿ ರಜ್ಜೇನ, ನಗರೇನ ಧನೇನ ವಾ;

ಅಥೋಪಿ ಜನಪದೇನ, ಅತ್ಥೋ ಮಯ್ಹಂ ನ ವಿಜ್ಜತೀ’’ತಿ.

‘‘ಸಚೇ ತೇ ಮಯಿ ಸಿನೇಹೋ ಅತ್ಥಿ, ಏಕಂ ಮೇ ವಚನಂ ಕರೋಹೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಗಾಥಾದ್ವಯಮಾಹ –

೧೦೧.

‘‘ಭೋತೋವ ರಟ್ಠೇ ವಿಜಿತೇ, ಅರಞ್ಞೇ ಅತ್ಥಿ ಅಸ್ಸಮೋ;

ಪಿತಾ ಮಯ್ಹಂ ಜನೇತ್ತೀ ಚ, ಉಭೋ ಸಮ್ಮನ್ತಿ ಅಸ್ಸಮೇ.

೧೦೨.

‘‘ತೇಸಾಹಂ ಪುಬ್ಬಾಚರಿಯೇಸು, ಪುಞ್ಞಂ ನ ಲಭಾಮಿ ಕಾತವೇ;

ಭವನ್ತಂ ಅಜ್ಝಾವರಂ ಕತ್ವಾ, ಸೋಣಂ ಯಾಚೇಮು ಸಂವರ’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ರಟ್ಠೇತಿ ರಜ್ಜೇ. ವಿಜಿತೇತಿ ಆಣಾಪವತ್ತಿಟ್ಠಾನೇ. ಅಸ್ಸಮೋತಿ ಹಿಮವನ್ತಾರಞ್ಞೇ ಏಕೋ ಅಸ್ಸಮೋ ಅತ್ಥಿ. ಸಮ್ಮನ್ತೀತಿ ತಸ್ಮಿಂ ಅಸ್ಸಮೇ ವಸನ್ತಿ. ತೇಸಾಹನ್ತಿ ತೇಸು ಅಹಂ. ಕಾತವೇತಿ ವತ್ತಪಟಿವತ್ತಫಲಾಫಲಾಹರಣಸಙ್ಖಾತಂ ಪುಞ್ಞಂ ಕಾತುಂ ನ ಲಭಾಮಿ, ಭಾತಾ ಮೇ ಸೋಣಪಣ್ಡಿತೋ ನಾಮ ಮಮೇಕಸ್ಮಿಂ ಅಪರಾಧೇ ಮಾ ಇಧ ವಸೀತಿ ಮಂ ಪಲಾಪೇಸಿ. ಅಜ್ಝಾವರನ್ತಿ ಅಧಿಆವರಂ ತೇ ಮಯಂ ಭವನ್ತಂ ಸಪರಿವಾರಂ ಕತ್ವಾ ಸೋಣಪಣ್ಡಿತಂ ಸಂವರಂ ಯಾಚೇಮು, ಆಯತಿಂ ಸಂವರಂ ಯಾಚಾಮಾತಿ ಅತ್ಥೋ. ‘‘ಯಾಚೇಮಿಮಂ ವರ’’ನ್ತಿಪಿ ಪಾಠೋ, ಮಯಂ ತಯಾ ಸದ್ಧಿಂ ಸೋಣಂ ಯಾಚೇಯ್ಯಾಮ ಖಮಾಪೇಯ್ಯಾಮ, ಇಮಂ ವರಂ ತವ ಸನ್ತಿಕಾ ಗಣ್ಹಾಮೀತಿ ಅತ್ಥೋ.

ಅಥ ನಂ ರಾಜಾ ಆಹ –

೧೦೩.

‘‘ಕರೋಮಿ ತೇ ತಂ ವಚನಂ, ಯಂ ಮಂ ಭಣಸಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣ;

ಏತಞ್ಚ ಖೋ ನೋ ಅಕ್ಖಾಹಿ, ಕೀವನ್ತೋ ಹೋನ್ತು ಯಾಚಕಾ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಕರೋಮೀತಿ ಅಹಂ ಸಕಲಜಮ್ಬುದೀಪರಜ್ಜಂ ದದಮಾನೋ ಏತ್ತಕಂ ಕಿಂ ನ ಕರಿಸ್ಸಾಮಿ, ಕರೋಮೀತಿ ವದತಿ. ಕೀವನ್ತೋತಿ ಕಿತ್ತಕಾ.

ನನ್ದಪಣ್ಡಿತೋ ಆಹ –

೧೦೪.

‘‘ಪರೋಸತಂ ಜಾನಪದಾ, ಮಹಾಸಾಲಾ ಚ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ;

ಇಮೇ ಚ ಖತ್ತಿಯಾ ಸಬ್ಬೇ, ಅಭಿಜಾತಾ ಯಸಸ್ಸಿನೋ;

ಭವಞ್ಚ ರಾಜಾ ಮನೋಜೋ, ಅಲಂ ಹೇಸ್ಸನ್ತಿ ಯಾಚಕಾ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಜಾನಪದಾತಿ ಗಹಪತೀ. ಮಹಾಸಾಲಾ ಚ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾತಿ ಸಾರಪ್ಪತ್ತಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಚ ಪರೋಸತಾಯೇವ. ಅಲಂ ಹೇಸ್ಸನ್ತೀತಿ ಪರಿಯತ್ತಾ ಭವಿಸ್ಸನ್ತಿ. ಯಾಚಕಾತಿ ಮಮತ್ಥಾಯ ಸೋಣಪಣ್ಡಿತಸ್ಸ ಖಮಾಪಕಾ.

ಅಥ ನಂ ರಾಜಾ ಆಹ –

೧೦೫.

‘‘ಹತ್ಥೀ ಅಸ್ಸೇ ಚ ಯೋಜೇನ್ತು, ರಥಂ ಸನ್ನಯ್ಹ ಸಾರಥಿ;

ಆಬನ್ಧನಾನಿ ಗಣ್ಹಾಥ, ಪಾದಾಸುಸ್ಸಾರಯದ್ಧಜೇ;

ಅಸ್ಸಮಂ ತಂ ಗಮಿಸ್ಸಾಮಿ, ಯತ್ಥ ಸಮ್ಮತಿ ಕೋಸಿಯೋ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಯೋಜೇನ್ತೂತಿ ಹತ್ಥಾರೋಹಾ ಹತ್ಥೀ, ಅಸ್ಸಾರೋಹಾ ಚ ಅಸ್ಸೇ ಕಪ್ಪೇನ್ತು. ರಥಂ ಸನ್ನಯ್ಹ ಸಾರಥೀತಿ ಸಮ್ಮಸಾರಥಿ ತ್ವಮ್ಪಿ ರಥಂ ಸನ್ನಯ್ಹ. ಆಬನ್ಧನಾನೀತಿ ಹತ್ಥಿಅಸ್ಸರಥೇಸು ಆಬನ್ಧಿತಬ್ಬಾನಿ ಭಣ್ಡಾನಿ ಚ ಗಣ್ಹಥ. ಪಾದಾಸುಸ್ಸಾರಯದ್ಧಜೇತಿ ರಥೇ ಠಪಿತಧಜಪಾದಾಸು ಧಜೇ ಉಸ್ಸಾರಯನ್ತು ಉಸ್ಸಾಪೇನ್ತು. ಕೋಸಿಯೋತಿ ಯಸ್ಮಿಂ ಅಸ್ಸಮೇ ಕೋಸಿಯಗೋತ್ತೋ ವಸತೀತಿ.

೧೦೬.

‘‘ತತೋ ಚ ರಾಜಾ ಪಾಯಾಸಿ, ಸೇನಾಯ ಚತುರಙ್ಗಿನೀ;

ಅಗಮಾ ಅಸ್ಸಮಂ ರಮ್ಮಂ, ಯತ್ಥ ಸಮ್ಮತಿ ಕೋಸಿಯೋ’’ತಿ. – ಅಯಂ ಅಭಿಸಮ್ಬುದ್ಧಗಾಥಾ;

ತತ್ಥ ತತೋ ಚಾತಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಏವಂ ವತ್ವಾ ತತೋ ಸೋ ರಾಜಾ ಏಕಸತಖತ್ತಿಯೇ ಗಹೇತ್ವಾ ಮಹತಿಯಾ ಸೇನಾಯ ಪರಿವುತೋ ನನ್ದಪಣ್ಡಿತಂ ಪುರತೋ ಕತ್ವಾ ನಗರಾ ನಿಕ್ಖಮಿ. ಚತುರಙ್ಗೀನೀತಿ ಚತುರಙ್ಗಿನಿಯಾ ಸೇನಾಯ ಅಗಮಾಸಿ, ಅನ್ತರಮಗ್ಗೇ ವತ್ತಮಾನೋಪಿ ಅವಸ್ಸಂ ಗಾಮಿತಾಯ ಏವಂ ವುತ್ತೋ. ಚತುವೀಸತಿಅಕ್ಖೋಭಣಿಸಙ್ಖಾತೇನ ಬಲಕಾಯೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಮಗ್ಗಂ ಪಟಿಪನ್ನಸ್ಸ ತಸ್ಸ ನನ್ದಪಣ್ಡಿತೋ ಇದ್ಧಾನುಭಾವೇನ ಅಟ್ಠುಸಭವಿತ್ಥತಂ ಮಗ್ಗಂ ಸಮಂ ಮಾಪೇತ್ವಾ ಆಕಾಸೇ ಚಮ್ಮಖಣ್ಡಂ ಪತ್ಥರಿತ್ವಾ ತತ್ಥ ಪಲ್ಲಙ್ಕೇನ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ಸೇನಾಯ ಪರಿವುತೋ ಅಲಙ್ಕತಹತ್ಥಿಕ್ಖನ್ಧೇ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ಗಚ್ಛನ್ತೇನ ರಞ್ಞಾ ಸದ್ಧಿಂ ಧಮ್ಮಯುತ್ತಕಥಂ ಕಥೇನ್ತೋ ಸೀತಉಣ್ಹಾದಿಪರಿಸ್ಸಯೇ ವಾರೇನ್ತೋ ಅಗಮಾಸಿ.

ಅಥಸ್ಸ ಅಸ್ಸಮಂ ಪಾಪುಣನದಿವಸೇ ಸೋಣಪಣ್ಡಿತೋ ‘‘ಮಮ ಕನಿಟ್ಠಸ್ಸ ಅತಿರೇಕಸತ್ತಮಾಸಸತ್ತದಿವಸಾಧಿಕಾನಿ ಸತ್ತ ವಸ್ಸಾನಿ ನಿಕ್ಖನ್ತಸ್ಸಾ’’ತಿ ಆವಜ್ಜೇತ್ವಾ ‘‘ಕಹಂ ನು ಖೋ ಸೋ ಏತರಹೀ’’ತಿ ದಿಬ್ಬೇನ ಚಕ್ಖುನಾ ಓಲೋಕೇನ್ತೋ ‘‘ಚತುವೀಸತಿಅಕ್ಖೋಭಣಿಪರಿವಾರೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಏಕಸತರಾಜಾನೋ ಗಹೇತ್ವಾ ಮಮಞ್ಞೇವ ಖಮಾಪೇತುಂ ಆಗಚ್ಛತೀ’’ತಿ ದಿಸ್ವಾ ಚಿನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಇಮೇಹಿ ರಾಜೂಹಿ ಚೇವ ಪರಿಸಾಹಿ ಚ ಮಮ ಕನಿಟ್ಠಸ್ಸ ಬಹೂನಿ ಪಾಟಿಹಾರಿಯಾನಿ ದಿಟ್ಠಾನಿ, ಮಮಾನುಭಾವಂ ಅಜಾನಿತ್ವಾ ‘ಅಯಂ ಕೂಟಜಟಿಲೋ ಅತ್ತನೋ ಪಮಾಣಂ ನ ಜಾನಾತಿ, ಅಮ್ಹಾಕಂ ಅಯ್ಯೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಪಯೋಜೇಸೀ’ತಿ ಮಂ ವಮ್ಭೇನ್ತಾ ಕಥೇನ್ತಾ ಅವೀಚಿಪರಾಯಣಾ ಭವೇಯ್ಯುಂ, ಇದ್ಧಿಪಾಟಿಹಾರಿಯಂ ನೇಸಂ ದಸ್ಸೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ. ಸೋ ಚತುರಙ್ಗುಲಮತ್ತೇನ ಅಂಸಂ ಅಫುಸನ್ತಂ ಆಕಾಸೇ ಕಾಜಂ ಠಪೇತ್ವಾ ಅನೋತತ್ತತೋ ಉದಕಂ ಆಹರಿತುಂ ರಞ್ಞೋ ಅವಿದೂರೇ ಆಕಾಸೇನ ಪಾಯಾಸಿ. ನನ್ದಪಣ್ಡಿತೋ ತಂ ಆಗಚ್ಛನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಅತ್ತಾನಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ಅವಿಸಹನ್ತೋ ನಿಸಿನ್ನಟ್ಠಾನೇಯೇವ ಅನ್ತರಧಾಯಿತ್ವಾ ಪಲಾಯಿತ್ವಾ ಹಿಮವನ್ತಂ ಪಾವಿಸಿ. ಮನೋಜರಾಜಾ ಪನ ತಂ ರಮಣೀಯೇನ ಇಸಿವೇಸೇನ ತಥಾ ಆಗಚ್ಛನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಗಾಥಮಾಹ –

೧೦೭.

‘‘ಕಸ್ಸ ಕಾದಮ್ಬಯೋ ಕಾಜೋ, ವೇಹಾಸಂ ಚತುರಙ್ಗುಲಂ;

ಅಂಸಂ ಅಸಮ್ಫುಸಂ ಏತಿ, ಉದಹಾರಾಯ ಗಚ್ಛತೋ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಕಾದಮ್ಬಯೋತಿ ಕದಮ್ಬರುಕ್ಖಮಯೋ. ಅಂಸಂ ಅಸಮ್ಫುಸಂ ಏತೀತಿ ಅಂಸಂ ಅಸಮ್ಫುಸನ್ತೋ ಸಯಮೇವ ಆಗಚ್ಛತಿ. ಉದಹಾರಾಯಾತಿ ಉದಕಂ ಆಹರಿತುಂ ಗಚ್ಛನ್ತಸ್ಸ ಕಸ್ಸ ಏಸ ಕಾಜೋ ಏವಂ ಏತಿ, ಕೋ ನಾಮ ತ್ವಂ, ಕುತೋ ವಾ ಆಗಚ್ಛಸೀತಿ.

ಏವಂ ವುತ್ತೇ ಮಹಾಸತ್ತೋ ಗಾಥಾದ್ವಯಮಾಹ –

೧೦೮.

‘‘ಅಹಂ ಸೋಣೋ ಮಹಾರಾಜ, ತಾಪಸೋ ಸಹಿತಬ್ಬತೋ;

ಭರಾಮಿ ಮಾತಾಪಿತರೋ, ರತ್ತಿನ್ದಿವಮತನ್ದಿತೋ.

೧೦೯.

‘‘ವನೇ ಫಲಞ್ಚ ಮೂಲಞ್ಚ, ಆಹರಿತ್ವಾ ದಿಸಮ್ಪತಿ;

ಪೋಸೇಮಿ ಮಾತಾಪಿತರೋ, ಪುಬ್ಬೇ ಕತಮನುಸ್ಸರ’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ಸಹಿತಬ್ಬತೋತಿ ಸಹಿತವತೋ ಸೀಲಾಚಾರಸಮ್ಪನ್ನೋ ಏಕೋ ತಾಪಸೋ ಅಹನ್ತಿ ವದತಿ. ಭರಾಮೀತಿ ಪೋಸೇಮಿ. ಅತನ್ದಿತೋತಿ ಅನಲಸೋ ಹುತ್ವಾ. ಪುಬ್ಬೇ ಕತಮನುಸ್ಸರನ್ತಿ ತೇಹಿ ಪುಬ್ಬೇ ಕತಂ ಮಯ್ಹಂ ಗುಣಂ ಅನುಸ್ಸರನ್ತೋತಿ.

ತಂ ಸುತ್ವಾ ರಾಜಾ ತೇನ ಸದ್ಧಿಂ ವಿಸ್ಸಾಸಂ ಕತ್ತುಕಾಮೋ ಅನನ್ತರಂ ಗಾಥಮಾಹ –

೧೧೦.

‘‘ಇಚ್ಛಾಮ ಅಸ್ಸಮಂ ಗನ್ತುಂ, ಯತ್ಥ ಸಮ್ಮತಿ ಕೋಸಿಯೋ;

ಮಗ್ಗಂ ನೋ ಸೋಣ ಅಕ್ಖಾಹಿ, ಯೇನ ಗಚ್ಛೇಮು ಅಸ್ಸಮ’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ಅಸ್ಸಮನ್ತಿ ತುಮ್ಹಾಕಂ ಅಸ್ಸಮಪದಂ.

ಅಥ ಮಹಾಸತ್ತೋ ಅತ್ತನೋ ಆನುಭಾವೇನ ಅಸ್ಸಮಪದಗಾಮಿಮಗ್ಗಂ ಮಾಪೇತ್ವಾ ಗಾಥಮಾಹ –

೧೧೧.

‘‘ಅಯಂ ಏಕಪದೀ ರಾಜ, ಯೇನೇತಂ ಮೇಘಸನ್ನಿಭಂ;

ಕೋವಿಳಾರೇಹಿ ಸಞ್ಛನ್ನಂ, ಏತ್ಥ ಸಮ್ಮತಿ ಕೋಸಿಯೋ’’ತಿ.

ತಸ್ಸತ್ಥೋ – ಮಹಾರಾಜ, ಅಯಂ ಏಕಪದಿಕೋ ಜಙ್ಘಮಗ್ಗೋ, ಇಮಿನಾ ಗಚ್ಛಥ, ಯೇನ ದಿಸಾಭಾಗೇನ ಏತಂ ಮೇಘವಣ್ಣಂ ಸುಪುಪ್ಫಿತಕೋವಿಳಾರಸಞ್ಛನ್ನಂ ವನಂ ದಿಸ್ಸತಿ, ಏತ್ಥ ಮಮ ಪಿತಾ ಕೋಸಿಯಗೋತ್ತೋ ವಸತಿ, ಏತಸ್ಸ ಸೋ ಅಸ್ಸಮೋತಿ.

೧೧೨.

‘‘ಇದಂ ವತ್ವಾನ ಪಕ್ಕಾಮಿ, ತರಮಾನೋ ಮಹಾಇಸಿ;

ವೇಹಾಸೇ ಅನ್ತಲಿಕ್ಖಸ್ಮಿಂ, ಅನುಸಾಸಿತ್ವಾನ ಖತ್ತಿಯೇ.

೧೧೩.

‘‘ಅಸ್ಸಮಂ ಪರಿಮಜ್ಜಿತ್ವಾ, ಪಞ್ಞಾಪೇತ್ವಾನ ಆಸನಂ;

ಪಣ್ಣಸಾಲಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ, ಪಿತರಂ ಪತಿಬೋಧಯಿ.

೧೧೪.

‘‘ಇಮೇ ಆಯನ್ತಿ ರಾಜಾನೋ, ಅಭಿಜಾತಾ ಯಸಸ್ಸಿನೋ;

ಅಸ್ಸಮಾ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾನ, ನಿಸೀದ ತ್ವಂ ಮಹಾಇಸೇ.

೧೧೫.

‘‘ತಸ್ಸ ತಂ ವಚನಂ ಸುತ್ವಾ, ತರಮಾನೋ ಮಹಾಇಸಿ;

ಅಸ್ಸಮಾ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾನ, ಸದ್ವಾರಮ್ಹಿ ಉಪಾವಿಸೀ’’ತಿ. – ಇಮಾ ಅಭಿಸಮ್ಬುದ್ಧಗಾಥಾ;

ತತ್ಥ ಪಕ್ಕಾಮೀತಿ ಅನೋತತ್ತಂ ಅಗಮಾಸಿ. ಅಸ್ಸಮಂ ಪರಿಮಜ್ಜಿತ್ವಾತಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸೋ ಇಸಿ ವೇಗೇನ ಅನೋತತ್ತಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಪಾನೀಯಂ ಆದಾಯ ತೇಸು ರಾಜೂಸು ಅಸ್ಸಮಂ ಅಸಮ್ಪತ್ತೇಸುಯೇವ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಪಾನೀಯಘಟೇ ಪಾನೀಯಮಾಳಕೇ ಠಪೇತ್ವಾ ‘‘ಮಹಾಜನೋ ಪಿವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ವನಕುಸುಮೇಹಿ ವಾಸೇತ್ವಾ ಸಮ್ಮಜ್ಜನಿಂ ಆದಾಯ ಅಸ್ಸಮಂ ಸಮ್ಮಜ್ಜಿತ್ವಾ ಪಣ್ಣಸಾಲದ್ವಾರೇ ಪಿತು ಆಸನಂ ಪಞ್ಞಾಪೇತ್ವಾ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ಪಿತರಂ ಜಾನಾಪೇಸೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ಉಪಾವಿಸೀತಿ ಉಚ್ಚಾಸನೇ ನಿಸೀದಿ.

ಬೋಧಿಸತ್ತಸ್ಸ ಮಾತಾ ಪನ ತಸ್ಸ ಪಚ್ಛತೋ ನೀಚಟ್ಠಾನೇ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿ. ಮಹಾಸತ್ತೋ ನೀಚಾಸನೇ ನಿಸೀದಿ. ನನ್ದಪಣ್ಡಿತೋಪಿ ಬೋಧಿಸತ್ತಸ್ಸ ಅನೋತತ್ತತೋ ಪಾನೀಯಂ ಆದಾಯ ಅಸ್ಸಮಂ ಆಗತಕಾಲೇ ರಞ್ಞೋ ಸನ್ತಿಕಂ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಅಸ್ಸಮಸ್ಸ ಅವಿದೂರೇ ಖನ್ಧಾವಾರಂ ನಿವಾಸೇಸಿ. ಅಥ ರಾಜಾ ನ್ಹತ್ವಾ ಸಬ್ಬಾಲಙ್ಕಾರಪಟಿಮಣ್ಡಿತೋ ಏಕಸತರಾಜಪರಿವುತೋ ನನ್ದಪಣ್ಡಿತಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಮಹನ್ತೇನ ಸಿರಿಸೋಭಗ್ಗೇನ ಬೋಧಿಸತ್ತಂ ಖಮಾಪೇತುಂ ಅಸ್ಸಮಂ ಪಾವಿಸಿ. ಅಥ ನಂ ತಥಾ ಆಗಚ್ಛನ್ತಂ ಬೋಧಿಸತ್ತಸ್ಸ ಪಿತಾ ದಿಸ್ವಾ ಬೋಧಿಸತ್ತಂ ಪುಚ್ಛಿ, ಸೋಪಿಸ್ಸ ಆಚಿಕ್ಖಿ. ತಮತ್ಥಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಸತ್ಥಾ ಆಹ –

೧೧೬.

‘‘ತಞ್ಚ ದಿಸ್ವಾನ ಆಯನ್ತಂ, ಜಲನ್ತಂರಿವ ತೇಜಸಾ;

ಖತ್ಯಸಙ್ಘಪರಿಬ್ಯೂಳ್ಹಂ, ಕೋಸಿಯೋ ಏತದಬ್ರವಿ.

೧೧೭.

‘‘ಕಸ್ಸ ಭೇರೀ ಮುದಿಙ್ಗಾ ಚ, ಸಙ್ಖಾ ಪಣವದಿನ್ದಿಮಾ;

ಪುರತೋ ಪಟಿಪನ್ನಾನಿ, ಹಾಸಯನ್ತಾ ರಥೇಸಭಂ.

೧೧೮.

‘‘ಕಸ್ಸ ಕಞ್ಚನಪಟ್ಟೇನ, ಪುಥುನಾ ವಿಜ್ಜುವಣ್ಣಿನಾ;

ಯುವಾ ಕಲಾಪಸನ್ನದ್ಧೋ, ಕೋ ಏತಿ ಸಿರಿಯಾ ಜಲಂ.

೧೧೯.

‘‘ಉಕ್ಕಾಮುಖಪಹಟ್ಠಂವ, ಖದಿರಙ್ಗಾರಸನ್ನಿಭಂ;

ಮುಖಞ್ಚ ರುಚಿರಾ ಭಾತಿ, ಕೋ ಏತಿ ಸಿರಿಯಾ ಜಲಂ.

೧೨೦.

‘‘ಕಸ್ಸ ಪಗ್ಗಹಿತಂ ಛತ್ತಂ, ಸಸಲಾಕಂ ಮನೋರಮಂ;

ಆದಿಚ್ಚರಂಸಾವರಣಂ, ಕೋ ಏತಿ ಸಿರಿಯಾ ಜಲಂ.

೧೨೧.

‘‘ಕಸ್ಸ ಅಙ್ಗಂ ಪರಿಗ್ಗಯ್ಹ, ವಾಲಬೀಜನಿಮುತ್ತಮಂ;

ಚರನ್ತಿ ವರಪುಞ್ಞಸ್ಸ, ಹತ್ಥಿಕ್ಖನ್ಧೇನ ಆಯತೋ.

೧೨೨.

‘‘ಕಸ್ಸ ಸೇತಾನಿ ಛತ್ತಾನಿ, ಆಜಾನೀಯಾ ಚ ವಮ್ಮಿತಾ;

ಸಮನ್ತಾ ಪರಿಕೀರೇನ್ತಿ, ಕೋ ಏತಿ ಸಿರಿಯಾ ಜಲಂ.

೧೨೩.

‘‘ಕಸ್ಸ ಏಕಸತಂ ಖತ್ಯಾ, ಅನುಯನ್ತಾ ಯಸಸ್ಸಿನೋ;

ಸಮನ್ತಾನುಪರಿಯನ್ತಿ, ಕೋ ಏತಿ ಸಿರಿಯಾ ಜಲಂ.

೧೨೪.

‘‘ಹತ್ಥಿಅಸ್ಸರಥಪತ್ತಿ, ಸೇನಾ ಚ ಚತುರಙ್ಗಿನೀ;

ಸಮನ್ತಾನುಪರಿಯನ್ತಿ, ಕೋ ಏತಿ ಸಿರಿಯಾ ಜಲಂ.

೧೨೫.

‘‘ಕಸ್ಸೇಸಾ ಮಹತೀ ಸೇನಾ, ಪಿಟ್ಠಿತೋ ಅನುವತ್ತತಿ;

ಅಕ್ಖೋಭಣೀ ಅಪರಿಯನ್ತಾ, ಸಾಗರಸ್ಸೇವ ಊಮಿಯೋ.

೧೨೬.

‘‘ರಾಜಾಭಿರಾಜಾ ಮನೋಜೋ, ಇನ್ದೋವ ಜಯತಂ ಪತಿ;

ನನ್ದಸ್ಸಜ್ಝಾವರಂ ಏತಿ, ಅಸ್ಸಮಂ ಬ್ರಹ್ಮಚಾರಿನಂ.

೧೨೭.

‘‘ತಸ್ಸೇಸಾ ಮಹತೀ ಸೇನಾ, ಪಿಟ್ಠಿತೋ ಅನುವತ್ತತಿ;

ಅಕ್ಖೋಭಣೀ ಅಪರಿಯನ್ತಾ, ಸಾಗರಸ್ಸೇವ ಊಮಿಯೋ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಜಲನ್ತಂರಿವಾತಿ ಜಲನ್ತಂ ವಿಯ. ಪಟಿಪನ್ನಾನೀತಿ ಏತಾನಿ ತೂರಿಯಾನಿ ಕಸ್ಸ ಪುರತೋ ಆಗಚ್ಛನ್ತೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ಹಾಸಯನ್ತಾತಿ ತೋಸೇನ್ತಾ. ಕಞ್ಚನಪಟ್ಟೇನಾತಿ, ತಾತ, ಕಸ್ಸ ಕಞ್ಚನಮಯೇನ ವಿಜ್ಜುವಣ್ಣೇನ ಉಣ್ಹೀಸಪಟ್ಟೇನ ನಲಾಟನ್ತೋ ಪರಿಕ್ಖಿತ್ತೋತಿ ಪುಚ್ಛತಿ. ಯುವಾತಿ ತರುಣೋ. ಕಲಾಪಸನ್ನದ್ಧೋತಿ ಸನ್ನದ್ಧಸರತೂಣೀರೋ. ಉಕ್ಕಾಮುಖಪಹಟ್ಠಂ ವಾತಿ ಕಮ್ಮಾರಾನಂ ಉದ್ಧನೇ ಪಹಟ್ಠಂ ಸುವಣ್ಣಂ ವಿಯ. ಖದಿರಙ್ಗಾರಸನ್ನಿಭನ್ತಿ ವೀತಚ್ಚಿತಖದಿರಙ್ಗಾರವಣ್ಣಂ. ಆದಿಚ್ಚರಂಸಾವರಣನ್ತಿಆದಿಚ್ಚರಂಸೀನಂ ಆವರಣಂ. ಅಙ್ಗಂ ಪರಿಗ್ಗಯ್ಹಾತಿ ಅಙ್ಗಂ ಪರಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ, ಸರೀರಂ ಪರಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾತಿ ಅತ್ಥೋ. ವಾಲಬೀಜನಿಮುತ್ತಮನ್ತಿ ವಾಲಬೀಜನಿಂ ಉತ್ತಮಂ. ಚರನ್ತೀತಿ ಸಞ್ಚರನ್ತಿ. ಛತ್ತಾನೀತಿ ಆಜಾನೀಯಪಿಟ್ಠೇ ನಿಸಿನ್ನಾನಂ ಧಾರಿತಛತ್ತಾನಿ. ಪರಿಕೀರೇನ್ತೀತಿ ತಸ್ಸ ಸಮನ್ತಾ ಸಬ್ಬದಿಸಾಭಾಗೇಸು ಪರಿಕೀರಯನ್ತಿ. ಚತುರಙ್ಗಿನೀತಿ ಏತೇಹಿ ಹತ್ಥಿಆದೀಹಿ ಚತೂಹಿ ಅಙ್ಗೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತಾ. ಅಕ್ಖೋಭಣೀತಿ ಖೋಭೇತುಂ ನ ಸಕ್ಕಾ. ಸಾಗರಸ್ಸೇವಾತಿ ಸಾಗರಸ್ಸ ಊಮಿಯೋ ವಿಯ ಅಪರಿಯನ್ತಾ. ರಾಜಾಭಿರಾಜಾತಿ ಏಕಸತರಾಜೂನಂ ಪೂಜಿತೋ, ತೇಸಂ ವಾ ಅಧಿಕೋ ರಾಜಾತಿ ರಾಜಾಭಿರಾಜಾ. ಜಯತಂ ಪತೀತಿ ಜಯಪ್ಪತ್ತಾನಂ ತಾವತಿಂಸಾನಂ ಜೇಟ್ಠಕೋ. ಅಜ್ಝಾವರನ್ತಿ ಮಮಂ ಖಮಾಪನತ್ಥಾಯ ನನ್ದಸ್ಸ ಪರಿಸಭಾವಂ ಉಪಗನ್ತ್ವಾ ಏತಿ.

ಸತ್ಥಾ ಆಹ –

೧೨೮.

‘‘ಅನುಲಿತ್ತಾ ಚನ್ದನೇನ, ಕಾಸಿಕುತ್ತಮಧಾರಿನೋ;

ಸಬ್ಬೇ ಪಞ್ಜಲಿಕಾ ಹುತ್ವಾ, ಇಸೀನಂ ಅಜ್ಝುಪಾಗಮು’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ಇಸೀನಂ ಅಜ್ಝುಪಾಗಮುನ್ತಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸಬ್ಬೇಪಿ ತೇ ರಾಜಾನೋ ಸುರಭಿಚನ್ದನೇನ ಅನುಲಿತ್ತಾ ಉತ್ತಮಕಾಸಿಕವತ್ಥಧಾರಿನೋ ಸಿರಸಿ ಪತಿಟ್ಠಾಪಿತಅಞ್ಜಲೀ ಹುತ್ವಾ ಇಸೀನಂ ಸನ್ತಿಕಂ ಉಪಗತಾ.

ತತೋ ಮನೋಜೋ ರಾಜಾ ತಂ ವನ್ದಿತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸಿನ್ನೋ ಪಟಿಸನ್ಥಾರಂ ಕರೋನ್ತೋ ಗಾಥಾದ್ವಯಮಾಹ –

೧೨೯.

‘‘ಕಚ್ಚಿ ನು ಭೋತೋ ಕುಸಲಂ, ಕಚ್ಚಿ ಭೋತೋ ಅನಾಮಯಂ;

ಕಚ್ಚಿ ಉಞ್ಛೇನ ಯಾಪೇಥ, ಕಚ್ಚಿ ಮೂಲಫಲಾ ಬಹೂ.

೧೩೦.

‘‘ಕಚ್ಚಿ ಡಂಸಾ ಮಕಸಾ ಚ, ಅಪ್ಪಮೇವ ಸರೀಸಪಾ;

ವನೇ ವಾಳಮಿಗಾಕಿಣ್ಣೇ, ಕಚ್ಚಿ ಹಿಂಸಾ ನ ವಿಜ್ಜತೀ’’ತಿ.

ತತೋ ಪರಂ ಉಭಿನ್ನಂ ತೇಸಂ ವಚನಪಟಿವಚನವಸೇನ ಕಥಿತಗಾಥಾ ಹೋನ್ತಿ –

೧೩೧.

‘‘ಕುಸಲಞ್ಚೇವ ನೋ ರಾಜ, ಅಥೋ ರಾಜ ಅನಾಮಯಂ;

ಅಥೋ ಉಞ್ಛೇನ ಯಾಪೇಮ, ಅಥೋ ಮೂಲಫಲಾ ಬಹೂ.

೧೩೨.

‘‘ಅಥೋ ಡಂಸಾ ಮಕಸಾ ಚ, ಅಪ್ಪಮೇವ ಸರೀಸಪಾ;

ವನೇ ವಾಳಮಿಗಾಕಿಣ್ಣೇ, ಹಿಂಸಾ ಮಯ್ಹಂ ನ ವಿಜ್ಜತಿ.

೧೩೩.

‘‘ಬಹೂನಿ ವಸ್ಸಪೂಗಾನಿ, ಅಸ್ಸಮೇ ಸಮ್ಮತಂ ಇಧ;

ನಾಭಿಜಾನಾಮಿ ಉಪ್ಪನ್ನಂ, ಆಬಾಧಂ ಅಮನೋರಮಂ.

೧೩೪.

‘‘ಸ್ವಾಗತಂ ತೇ ಮಹಾರಾಜ, ಅಥೋ ತೇ ಅದುರಾಗತಂ;

ಇಸ್ಸರೋಸಿ ಅನುಪ್ಪತ್ತೋ, ಯಂ ಇಧತ್ಥಿ ಪವೇದಯ.

೧೩೫.

‘‘ತಿನ್ದುಕಾನಿ ಪಿಯಾಲಾನಿ, ಮಧುಕೇ ಕಾಸುಮಾರಿಯೋ;

ಫಲಾನಿ ಖುದ್ದಕಪ್ಪಾನಿ, ಭುಞ್ಜ ರಾಜ ವರಂ ವರಂ.

೧೩೬.

‘‘ಇದಮ್ಪಿ ಪಾನೀಯಂ ಸೀತಂ, ಆಭತಂ ಗಿರಿಗಬ್ಭರಾ;

ತತೋ ಪಿವ ಮಹಾರಾಜ, ಸಚೇ ತ್ವಂ ಅಭಿಕಙ್ಖಸಿ.

೧೩೭.

‘‘ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಂ ಯಂ ದಿನ್ನಂ, ಸಬ್ಬಸ್ಸ ಅಗ್ಘಿಯಂ ಕತಂ;

ನನ್ದಸ್ಸಾಪಿ ನಿಸಾಮೇಥ, ವಚನಂ ಸೋ ಪವಕ್ಖತಿ.

೧೩೮.

‘‘ಅಜ್ಝಾವರಮ್ಹಾ ನನ್ದಸ್ಸ, ಭೋತೋ ಸನ್ತಿಕಮಾಗತಾ;

ಸುಣಾತು ಭವಂ ವಚನಂ, ನನ್ದಸ್ಸ ಪರಿಸಾಯ ಚಾ’’ತಿ.

ಇಮಾ ಯೇಭುಯ್ಯೇನ ಪಾಕಟಸಮ್ಬನ್ಧಾಯೇವ, ಯಂ ಪನೇತ್ಥ ಅಪಾಕಟಂ, ತದೇವ ವಕ್ಖಾಮ. ಪವೇದಯಾತಿ ಯಂ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಠಾನೇ ತವ ಅಭಿರುಚಿತಂ ಅತ್ಥಿ, ತಂ ನೋ ಕಥೇಹೀತಿ ವದತಿ. ಖುದ್ದಕಪ್ಪಾನೀತಿ ಏತಾನಿ ನಾನಾರುಕ್ಖಫಲಾನಿ ಖುದ್ದಕಮಧುಪಟಿಭಾಗಾನಿ ಮಧುರಾನಿ. ವರಂ ವರನ್ತಿ ಇತೋ ಉತ್ತಮುತ್ತಮಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಭುಞ್ಜ. ಗಿರಿಗಬ್ಭರಾತಿ ಅನೋತತ್ತತೋ. ಸಬ್ಬಸ್ಸ ಅಗ್ಘಿಯನ್ತಿ ಯೇನ ಮಯಂ ಆಪುಚ್ಛಿತಾ, ತಂ ಅಮ್ಹೇಹಿ ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಂ ನಾಮ ತುಮ್ಹೇಹಿ ಚ ದಿನ್ನಮೇವ ನಾಮ, ಏತ್ತಾವತಾ ಇಮಸ್ಸ ಜನಸ್ಸ ಸಬ್ಬಸ್ಸ ಅಗ್ಘಿಯಂ ತುಮ್ಹೇಹಿ ಕತಂ. ನನ್ದಸ್ಸಾಪೀತಿ ಅಮ್ಹಾಕಂ ತಾವ ಸಬ್ಬಂ ಕತಂ, ಇದಾನಿ ಪನ ನನ್ದಪಣ್ಡಿತೋ ಕಿಞ್ಚಿ ವತ್ತುಕಾಮೋ, ತಸ್ಸಪಿ ತಾವ ವಚನಂ ಸುಣಾಥ. ಅಜ್ಝಾವರಮ್ಹಾತಿ ಮಯಞ್ಹಿ ನ ಅಞ್ಞೇನ ಕಮ್ಮೇನ ಆಗತಾ, ನನ್ದಸ್ಸ ಪನ ಪರಿಸಾ ಹುತ್ವಾ ತುಮ್ಹಾಕಂ ಖಮಾಪನತ್ಥಾಯ ಆಗತಾತಿ ವದತಿ. ಭವನ್ತಿ ಭವಂ ಸೋಣಪಣ್ಡಿತೋ ಸುಣಾತು.

ಏವಂ ವುತ್ತೇ ನನ್ದಪಣ್ಡಿತೋ ಉಟ್ಠಾಯಾಸನಾ ಮಾತಾಪಿತರೋ ಚ ಭಾತರಞ್ಚ ವನ್ದಿತ್ವಾ ಸಕಪರಿಸಾಯ ಸದ್ಧಿಂ ಸಲ್ಲಪನ್ತೋ ಆಹ –

೧೩೯.

‘‘ಪರೋಸತಂ ಜಾನಪದಾ, ಮಹಾಸಾಲಾ ಚ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ;

ಇಮೇ ಚ ಖತ್ತಿಯಾ ಸಬ್ಬೇ, ಅಭಿಜಾತಾ ಯಸಸ್ಸಿನೋ;

ಭವಞ್ಚ ರಾಜಾ ಮನೋಜೋ, ಅನುಮಞ್ಞನ್ತು ಮೇ ವಚೋ.

೧೪೦.

‘‘ಯೇ ಚ ಸನ್ತಿ ಸಮೀತಾರೋ, ಯಕ್ಖಾನಿ ಇಧ ಮಸ್ಸಮೇ;

ಅರಞ್ಞೇ ಭೂತಭಬ್ಯಾನಿ, ಸುಣನ್ತು ವಚನಂ ಮಮ.

೧೪೧.

‘‘ನಮೋ ಕತ್ವಾನ ಭೂತಾನಂ, ಇಸಿಂ ವಕ್ಖಾಮಿ ಸುಬ್ಬತಂ;

ಸೋ ತ್ಯಾಹಂ ದಕ್ಖಿಣಾ ಬಾಹು, ತವ ಕೋಸಿಯ ಸಮ್ಮತೋ.

೧೪೨.

‘‘ಪಿತರಂ ಮೇ ಜನೇತ್ತಿಞ್ಚ, ಭತ್ತುಕಾಮಸ್ಸ ಮೇ ಸತೋ;

ವೀರ ಪುಞ್ಞಮಿದಂ ಠಾನಂ, ಮಾ ಮಂ ಕೋಸಿಯ ವಾರಯ.

೧೪೩.

‘‘ಸಬ್ಭಿ ಹೇತಂ ಉಪಞ್ಞಾತಂ, ಮಮೇತಂ ಉಪನಿಸ್ಸಜ;

ಉಟ್ಠಾನಪಾರಿಚರಿಯಾಯ, ದೀಘರತ್ತಂ ತಯಾ ಕತಂ;

ಧಾತಾಪಿತೂಸು ಪುಞ್ಞಾನಿ, ಮಮ ಲೋಕದದೋ ಭವ.

೧೪೪.

‘‘ತಥೇವ ಸನ್ತಿ ಮನುಜಾ, ಧಮ್ಮೇ ಧಮ್ಮಪದಂ ವಿದೂ;

ಮಗ್ಗೋ ಸಗ್ಗಸ್ಸ ಲೋಕಸ್ಸ, ಯಥಾ ಜಾನಾಸಿ ತ್ವಂ ಇಸೇ.

೧೪೫.

‘‘ಉಟ್ಠಾನಪಾರಿಚರಿಯಾಯ, ಮಾತಾಪಿತುಸುಖಾವಹಂ;

ತಂ ಮಂ ಪುಞ್ಞಾ ನಿವಾರೇತಿ, ಅರಿಯಮಗ್ಗಾವರೋ ನರೋ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಅನುಮಞ್ಞನ್ತೂತಿ ಅನುಬುಜ್ಝನ್ತು, ಸಾಧುಕಂ ಸುತ್ವಾ ಪಚ್ಚಕ್ಖಂ ಕರೋನ್ತೂತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸಮೀತಾರೋತಿ ಸಮಾಗತಾ. ಅರಞ್ಞೇ ಭೂತಭಬ್ಯಾನೀತಿ ಅಸ್ಮಿಂ ಹಿಮವನ್ತಾರಞ್ಞೇ ಯಾನಿ ಭೂತಾನಿ ಚೇವ ವುಡ್ಢಿಮರಿಯಾದಪ್ಪತ್ತಾನಿ ಭಬ್ಯಾನಿ ಚ ತರುಣದೇವತಾನಿ, ತಾನಿಪಿ ಸಬ್ಬಾನಿ ಮಮ ವಚನಂ ಸುಣನ್ತೂತಿ ಅತ್ಥೋ. ‘‘ನಮೋ ಕತ್ವಾನಾ’’ತಿ ಇದಂ ಸೋ ಪರಿಸಾಯ ಸಞ್ಞಂ ದತ್ವಾ ತಸ್ಮಿಂ ವನಸಣ್ಡೇ ನಿಬ್ಬತ್ತದೇವತಾನಂ ನಮಕ್ಕಾರಂ ಕತ್ವಾ ಆಹ. ತಸ್ಸತ್ಥೋ – ಅಜ್ಜ ಬಹೂಹಿ ದೇವತಾಹಿ ಮಮ ಭಾತಿಕಸ್ಸ ಧಮ್ಮಕಥಾಸವನತ್ಥಂ ಆಗತಾಹಿ ಭವಿತಬ್ಬಂ, ಅಹಂ ವೋ ನಮಕ್ಕಾರೋ, ತುಮ್ಹೇಪಿ ಮಯ್ಹಂ ಸಹಾಯಾ ಹೋಥಾತಿ. ಸೋ ದೇವತಾನಂ ಅಞ್ಜಲಿಂ ಪಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಪರಿಸಂ ಜಾನಾಪೇತ್ವಾ ‘‘ಇಸಿಂ ವಕ್ಖಾಮೀ’’ತಿಆದಿಮಾಹ. ತತ್ಥ ಇಸಿನ್ತಿ ಸೋಣಪಣ್ಡಿತಂ ಸನ್ಧಾಯ ವದತಿ. ಸಮ್ಮತೋತಿ ಭಾತರೋ ನಾಮ ಅಙ್ಗಸಮಾ ಹೋನ್ತಿ, ತಸ್ಮಾ ಸೋ ತೇ ಅಹಂ ದಕ್ಖಿಣಾ ಬಾಹೂತಿ ಸಮ್ಮತೋ. ತೇನ ಮೇ ಖಮಿತುಂ ಅರಹಥಾತಿ ದೀಪೇತಿ.

ವೀರಾತಿ ವೀರಿಯವನ್ತ ಮಹಾಪರಕ್ಕಮ. ಪುಞ್ಞಮಿದಂ ಠಾನನ್ತಿ ಇದಂ ಮಾತಾಪಿತುಉಪಟ್ಠಾನಂ ನಾಮ ಪುಞ್ಞಂ ಸಗ್ಗಸಂವತ್ತನಿಕಕಾರಣಂ, ತಂ ಕರೋನ್ತಂ ಮಂ ಮಾ ವಾರಯಾತಿ ವದತಿ. ಸಬ್ಭಿ ಹೇತನ್ತಿ ಏತಞ್ಹಿ ಮಾತಾಪಿತುಉಪಟ್ಠಾನಂ ನಾಮ ಪಣ್ಡಿತೇಹಿ ಉಪಞ್ಞಾತಂ ಉಪಗನ್ತ್ವಾ ಞಾತಞ್ಚೇವ ವಣ್ಣಿತಞ್ಚ. ಮಮೇತಂ ಉಪನಿಸ್ಸಜಾತಿ ಇದಂ ತ್ವಂ ಮಯ್ಹಂ ನಿಸ್ಸಜ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇಹಿ ದೇಹಿ. ಉಟ್ಠಾನಪಾರಿಚರಿಯಾಯಾತಿ ಉಟ್ಠಾನೇನ ಚ ಪಾರಿಚರಿಯಾಯ ಚ. ಕತನ್ತಿ ದೀಘರತ್ತಂ ತಯಾ ಕುಸಲಂ ಕತಂ. ಪುಞ್ಞಾನೀತಿ ಇದಾನಿ ಅಹಂ ಮಾತಾಪಿತೂಸು ಪುಞ್ಞಾನಿ ಕತ್ತುಕಾಮೋ. ಮಮ ಲೋಕದದೋತಿ ತಸ್ಸ ಮಮ ತ್ವಂ ಸಗ್ಗಲೋಕದದೋ ಹೋತಿ, ಅಹಞ್ಹಿ ತೇಸಂ ವತ್ತಂ ಉಪಟ್ಠಾನಂ ಕತ್ವಾ ದೇವಲೋಕೇ ಅಪರಿಮಾಣಂ ಯಸಂ ಲಭಿಸ್ಸಾಮಿ, ತಸ್ಸ ಮೇ ತ್ವಂ ದಾಯಕೋ ಹೋಹೀತಿ ವದತಿ.

ತಥೇವಾತಿ ಯಥಾ ತ್ವಂ ಜಾನಾಸಿ, ತಥೇವ ಅಞ್ಞೇಪಿ ಮನುಜಾ ಇಮಿಸ್ಸಂ ಪರಿಸಾಯಂ ಸನ್ತಿ, ತೇ ನಾನಪ್ಪಕಾರೇ ಧಮ್ಮೇ ಇದಂ ಜೇಟ್ಠಾಪಚಾಯಿಕಭಾವಸಙ್ಖಾತಂ ಧಮ್ಮಕೋಟ್ಠಾಸಂ ವದನ್ತಿ. ಕಿನ್ತಿ? ಮಗ್ಗೋ ಸಗ್ಗಸ್ಸ ಲೋಕಸ್ಸಾತಿ. ಸುಖಾವಹನ್ತಿ ಉಟ್ಠಾನೇನ ಚ ಪಾರಿಚರಿಯಾಯ ಚ ಮಾತಾಪಿತೂನಂ ಸುಖಾವಹಂ. ತಂ ಮನ್ತಿ ತಂ ಮಂ ಏವಂ ಸಮ್ಮಾಪಟಿಪನ್ನಮ್ಪಿ ಭಾತಾ ಸೋಣಪಣ್ಡಿತೋ ತಮ್ಹಾ ಪುಞ್ಞಾ ಅಭಿವಾರೇತಿ. ಅರಿಯಮಗ್ಗಾವರೋತಿ ಸೋ ಏವಂ ವಾರೇನ್ತೋ ಅಯಂ ನರೋ ಮಮ ಪಿಯದಸ್ಸನತಾಯ ಅರಿಯಸಙ್ಖಾತಸ್ಸ ವೇದಲೋಕಸ್ಸ ಮಗ್ಗಾವರಣೋ ನಾಮ ಹೋತೀತಿ.

ಏವಂ ನನ್ದಪಣ್ಡಿತೇನ ವುತ್ತೇ ಮಹಾಸತ್ತೋ ‘‘ಇಮಸ್ಸ ತಾವ ತುಮ್ಹೇಹಿ ವಚನಂ ಸುತಂ, ಇದಾನಿ ಮಮಪಿ ಸುಣಾಥಾ’’ತಿ ಸಾವೇನ್ತೋ ಆಹ –

೧೪೬.

‘‘ಸುಣನ್ತು ಭೋನ್ತೋ ವಚನಂ, ಭಾತುರಜ್ಝಾವರಾ ಮಮ;

ಕುಲವಂಸಂ ಮಹಾರಾಜ, ಪೋರಾಣಂ ಪರಿಹಾಪಯಂ;

ಅಧಮ್ಮಚಾರೀ ಜೇಟ್ಠೇಸು, ನಿರಯಂ ಸೋಪಪಜ್ಜತಿ.

೧೪೭.

‘‘ಯೇ ಚ ಧಮ್ಮಸ್ಸ ಕುಸಲಾ, ಪೋರಾಣಸ್ಸ ದಿಸಮ್ಪತಿ;

ಚಾರಿತ್ತೇನ ಚ ಸಮ್ಪನ್ನಾ, ನ ತೇ ಗಚ್ಛನ್ತಿ ದುಗ್ಗತಿಂ.

೧೪೮.

‘‘ಮಾತಾ ಪಿತಾ ಚ ಭಾತಾ ಚ, ಭಗಿನೀ ಞಾತಿ ಬನ್ಧವಾ;

ಸಬ್ಬೇ ಜೇಟ್ಠಸ್ಸ ತೇ ಭಾರಾ, ಏವಂ ಜಾನಾಹಿ ಭಾರಧ.

೧೪೯.

‘‘ಆದಿಯಿತ್ವಾ ಗರುಂ ಭಾರಂ, ನಾವಿಕೋ ವಿಯ ಉಸ್ಸಹೇ;

ಧಮ್ಮಞ್ಚ ನಪ್ಪಮಜ್ಜಾಮಿ, ಜೇಟ್ಠೋ ಚಸ್ಮಿ ರಥೇಸಭಾ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಭಾತುರಜ್ಝಾವರಾತಿ ಮಮ ಭಾತು ಪರಿಸಾ ಹುತ್ವಾ ಆಗತಾ ಭೋನ್ತೋ ಸಬ್ಬೇಪಿ ರಾಜಾನೋ ಮಮಪಿ ತಾವ ವಚನಂ ಸುಣನ್ತು. ಪರಿಹಾಪಯನ್ತಿ ಪರಿಹಾಪೇನ್ತೋ. ಧಮ್ಮಸ್ಸಾತಿ ಜೇಟ್ಠಾಪಚಾಯನಧಮ್ಮಸ್ಸ ಪವೇಣೀಧಮ್ಮಸ್ಸ. ಕುಸಲಾತಿ ಛೇಕಾ. ಚಾರಿತ್ತೇನ ಚಾತಿ ಆಚಾರಸೀಲೇನ ಸಮ್ಪನ್ನಾ. ಭಾರಾತಿ ಸಬ್ಬೇ ಏತೇ ಜೇಟ್ಠೇನ ವಹಿತಬ್ಬಾ ಪಟಿಜಗ್ಗಿತಬ್ಬಾತಿ ತಸ್ಸ ಭಾರಾ ನಾಮ. ನಾವಿಕೋ ವಿಯಾತಿ ಯಥಾ ನಾವಾಯ ಗರುಂ ಭಾರಂ ಆದಿಯಿತ್ವಾ ಸಮುದ್ದಮಜ್ಝೇ ನಾವಂ ಸೋತ್ಥಿನಾ ನೇತುಂ ನಾವಿಕೋ ಉಸ್ಸಹೇತಿ ವಾಯಮತಿ, ಸಹ ನಾವಾಯ ಸಬ್ಬಭಣ್ಡಞ್ಚ ಜನೋ ಚ ತಸ್ಸೇವ ಭಾರೋ ಹೋತಿ, ತಥಾ ಮಮೇವ ಸಬ್ಬೇ ಞಾತಕಾ ಭಾರೋತಿ, ಅಹಞ್ಚ ತೇ ಉಸ್ಸಹಾಮಿ ಪಟಿಜಗ್ಗಿತುಂ ಸಕ್ಕೋಮಿ, ತಞ್ಚ ಜೇಟ್ಠಾಪಚಾಯನಧಮ್ಮಂ ನಪ್ಪಮಜ್ಜಾಮಿ, ನ ಕೇವಲಞ್ಚ ಏತೇಸಞ್ಞೇವ, ಸಕಲಸ್ಸಪಿ ಲೋಕಸ್ಸ ಜೇಟ್ಠೋ ಚ ಅಸ್ಮಿ, ತಸ್ಮಾ ಅಹಮೇವ ಸದ್ಧಿಂ ನನ್ದೇನ ಪಟಿಜಗ್ಗಿತುಂ ಯುತ್ತೋತಿ.

ತಂ ಸುತ್ವಾ ಸಬ್ಬೇಪಿ ತೇ ರಾಜಾನೋ ಅತ್ತಮನಾ ಹುತ್ವಾ ‘‘ಜೇಟ್ಠಭಾತಿಕಸ್ಸ ಕಿರ ಅವಸೇಸಾ ಭಾರಾತಿ ಅಜ್ಜ ಅಮ್ಹೇಹಿ ಞಾತ’’ನ್ತಿ ನನ್ದಪಣ್ಡಿತಂ ಪಹಾಯ ಮಹಾಸತ್ತಂ ಸನ್ನಿಸ್ಸಿತಾ ಹುತ್ವಾ ತಸ್ಸ ಥುತಿಂ ಕರೋನ್ತಾ ದ್ವೇ ಗಾಥಾ ಅಭಾಸಿಂಸು –

೧೫೦.

‘‘ಅಧಿಗಮಾ ತಮೇ ಞಾಣಂ, ಜಾಲಂವ ಜಾತವೇದತೋ;

ಏವಮೇವ ನೋ ಭವಂ ಧಮ್ಮಂ, ಕೋಸಿಯೋ ಪವಿದಂಸಯಿ.

೧೫೧.

‘‘ಯಥಾ ಉದಯಮಾದಿಚ್ಚೋ, ವಾಸುದೇವೋ ಪಭಙ್ಕರೋ;

ಪಾಣೀನಂ ಪವಿದಂಸೇತಿ, ರೂಪಂ ಕಲ್ಯಾಣಪಾಪಕಂ;

ಏವಮೇವ ನೋ ಭವಂ ಧಮ್ಮಂ, ಕೋಸಿಯೋ ಪವಿದಂಸಯೀ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಅಧಿಗಮಾತಿ ಮಯಂ ಇತೋ ಪುಬ್ಬೇ ಜೇಟ್ಠಾಪಚಾಯನಧಮ್ಮಪಟಿಚ್ಛಾದಕೇ ತಮೇ ವತ್ತಮಾನಾ ನ ಜಾನಾಮ, ಅಜ್ಜ ಜಾತವೇದತೋ ಜಾಲಂವ ಞಾಣಂ ಅಧಿಗತಾ. ಏವಮೇವ ನೋತಿ ಯಥಾ ಮಹನ್ಧಕಾರೇ ಪಬ್ಬತಮತ್ಥಕೇ ಜಲಿತೋ ಜಾತವೇದೋ ಸಮನ್ತಾ ಆಲೋಕಂ ಫರನ್ತೋ ರೂಪಾನಿ ದಸ್ಸೇತಿ, ತಥಾ ನೋ ಭವಂ ಕೋಸಿಯಗೋತ್ತೋ ಧಮ್ಮಂ ಪವಿದಂಸಯೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ವಾಸುದೇವೋತಿ ವಸುದೇವೋ ವಸುಜೋತನೋ, ಧನಪಕಾಸನೋತಿ ಅತ್ಥೋ.

ಇತಿ ಮಹಾಸತ್ತೋ ಏತ್ತಕಂ ಕಾಲಂ ನನ್ದಪಣ್ಡಿತಸ್ಸ ಪಾಟಿಹಾರಿಯಾನಿ ದಿಸ್ವಾ ತಸ್ಮಿಂ ಪಸನ್ನಚಿತ್ತೇ ತೇ ರಾಜಾನೋ ಞಾಣಬಲೇನ ತಸ್ಮಿಂ ಪಸಾದಂ ಭಿನ್ದಿತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಕಥಂ ಗಾಹಾಪೇತ್ವಾ ಸಬ್ಬೇವ ಅತ್ತನೋ ಮುಖಂ ಉಲ್ಲೋಕಿತೇ ಅಕಾಸಿ. ಅಥ ನನ್ದಪಣ್ಡಿತೋ ‘‘ಭಾತಾ ಮೇ ಪಣ್ಡಿತೋ ಬ್ಯತ್ತೋ ಧಮ್ಮಕಥಿಕೋ ಸಬ್ಬೇಪಿಮೇ ರಾಜಾನೋ ಭಿನ್ದಿತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಪಕ್ಖೇ ಕರಿ, ಠಪೇತ್ವಾ ಇಮಂ ಅಞ್ಞೋ ಮಯ್ಹಂ ಪಟಿಸರಣಂ ನತ್ಥಿ, ಇಮಮೇವ ಯಾಚಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ಗಾಥಮಾಹ –

೧೫೨.

‘‘ಏವಂ ಮೇ ಯಾಚಮಾನಸ್ಸ, ಅಞ್ಜಲಿಂ ನಾವಬುಜ್ಝಥ;

ತವ ಬದ್ಧಚರೋ ಹೇಸ್ಸಂ, ವುಟ್ಠಿತೋ ಪರಿಚಾರಕೋ’’ತಿ.

ತಸ್ಸತ್ಥಾ – ಸಚೇ ತುಮ್ಹೇ ಮಮ ಏವಂ ಯಾಚಮಾನಸ್ಸ ಖಮಾಪನತ್ಥಾಯ ಪಗ್ಗಹಿತಂ ಅಞ್ಜಲಿಂ ನಾವಬುಜ್ಝಥ ನ ಪಟಿಗ್ಗಣ್ಹಥ, ತುಮ್ಹೇವ ಮಾತಾಪಿತರೋ ಉಪಟ್ಠಹಥ, ಅಹಂ ಪನ ತುಮ್ಹಾಕಂ ಬದ್ಧಚರೋ ವೇಯ್ಯಾವಚ್ಚಕರೋ ಹೇಸ್ಸಂ, ರತ್ತಿನ್ದಿವಂ ಅನಲಸಭಾವೇನ ವುಟ್ಠಿತೋ ಪರಿಚಾರಕೋ ಅಹಂ ತುಮ್ಹೇ ಪಟಿಜಗ್ಗಿಸ್ಸಾಮೀತಿ.

ಮಹಾಸತ್ತಸ್ಸ ಪಕತಿಯಾಪಿ ನನ್ದಪಣ್ಡಿತೇ ದೋಸೋ ವಾ ವೇರಂ ವಾ ನತ್ಥಿ, ಅತಿಥದ್ಧಂ ವಚನಂ ಕಥೇನ್ತಸ್ಸ ಪನಸ್ಸ ಮಾನಹಾಪನತ್ಥಂ ನಿಗ್ಗಹವಸೇನ ತಥಾ ಕತ್ವಾ ಇದಾನಿಸ್ಸ ವಚನಂ ಸುತ್ವಾ ತುಟ್ಠಚಿತ್ತೋ ತಸ್ಮಿಂ ಪಸಾದಂ ಉಪ್ಪಾದೇತ್ವಾ ‘‘ಇದಾನಿ ತೇ ಖಮಾಮಿ, ಮಾತಾಪಿತರೋ ಚ ಪಟಿಜಗ್ಗಿತುಂ ಲಭಿಸ್ಸಸೀ’’ತಿ ತಸ್ಸ ಗುಣಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಆಹ –

೧೫೩.

‘‘ಅದ್ಧಾ ನನ್ದ ವಿಜಾನಾಸಿ, ಸದ್ಧಮ್ಮಂ ಸಬ್ಭಿ ದೇಸಿತಂ;

ಅರಿಯೋ ಅರಿಯಸಮಾಚಾರೋ, ಬಾಳ್ಹಂ ತ್ವಂ ಮಮ ರುಚ್ಚಸಿ.

೧೫೪.

‘‘ಭವನ್ತಂ ವದಾಮಿ ಭೋತಿಞ್ಚ, ಸುಣಾಥ ವಚನಂ ಮಮ;

ನಾಯಂ ಭಾರೋ ಭಾರಮತೋ, ಅಹು ಮಯ್ಹಂ ಕುದಾಚನಂ.

೧೫೫.

‘‘ತಂ ಮಂ ಉಪಟ್ಠಿತಂ ಸನ್ತಂ, ಮಾತಾಪಿತು ಸುಖಾವಹಂ;

ನನ್ದೋ ಅಜ್ಝಾವರಂ ಕತ್ವಾ, ಉಪಟ್ಠಾನಾಯ ಯಾಚತಿ.

೧೫೬.

‘‘ಯೋ ವೇ ಇಚ್ಛತಿ ಕಾಮೇನ, ಸನ್ತಾನಂ ಬ್ರಹ್ಮಚಾರಿನಂ;

ನನ್ದಂ ವೋ ವರಥ ಏಕೋ, ಕಂ ನನ್ದೋ ಉಪತಿಟ್ಠತೂ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಅರಿಯೋತಿ ಸುನ್ದರೋ. ಅರಿಯಸಮಾಚಾರೋತಿ ಸುನ್ದರಸಮಾಚಾರೋಪಿ ಜಾತೋ. ಬಾಳ್ಹನ್ತಿ ಇದಾನಿ ತ್ವಂ ಮಮ ಅತಿವಿಯ ರುಚ್ಚಸಿ. ಸುಣಾಥಾತಿ ಅಮ್ಮ ತಾತಾ ತುಮ್ಹೇ ಮಮ ವಚನಂ ಸುಣಾಥ. ನಾಯಂ ಭಾರೋತಿ ಅಯಂ ತುಮ್ಹಾಕಂ ಪಟಿಜಗ್ಗನಭಾರೋ ನ ಕದಾಚಿ ಮಮ ಭಾರಮತೋ ಅಹು. ತಂ ಮನ್ತಿ ತಂ ಭಾರೋತಿ ಅಮಞ್ಞಿತ್ವಾವ ಮಂ ತುಮ್ಹೇ ಉಪಟ್ಠಿತಂ ಸಮಾನಂ. ಉಪಟ್ಠಾನಾಯ ಯಾಚತೀತಿ ತುಮ್ಹೇ ಉಪಟ್ಠಾತುಂ ಮಂ ಯಾಚತಿ. ಯೋ ವೇ ಇಚ್ಛತೀತಿ ಮಯ್ಹಞ್ಹಿ ತ್ವಂ ಮೇ ಮಾತರಂ ವಾ ಪಿತರಂ ವಾ ಉಪಟ್ಠಹಾತಿ ವತ್ತುಂ ನ ಯುತ್ತಂ, ತುಮ್ಹಾಕಂ ಪನ ಸನ್ತಾನಂ ಬ್ರಹ್ಮಚಾರೀನಂ ಯೋ ಏಕೋ ಇಚ್ಛತಿ, ತಂ ವದಾಮಿ ಕಾಮೇನ ನನ್ದಂ ವೋ ವರಥ, ತಂ ಮಮ ಕನಿಟ್ಠಂ ನನ್ದಂ ರೋಚೇಥ, ತುಮ್ಹೇಸು ಕಂ ಏಸ ಉಪಟ್ಠಾತು, ಉಭೋಪಿ ಹಿ ಮಯಂ ತುಮ್ಹಾಕಂ ಪುತ್ತಾಯೇವಾತಿ.

ಅಥಸ್ಸ ಮಾತಾ ಆಸನಾ ವುಟ್ಠಾಯ, ‘‘ತಾತ ಸೋಣಪಣ್ಡಿತ, ಚಿರಪ್ಪವುತ್ಥೋ ತೇ ಕನಿಟ್ಠೋ, ಏವಂ ಚಿರಾಗತಮ್ಪಿ ತಂ ಯಾಚಿತುಂ ನ ವಿಸಹಾಮಿ, ಮಯಞ್ಹಿ ತಂ ನಿಸ್ಸಿತಾ, ಇದಾನಿ ಪನ ತಯಾ ಅನುಞ್ಞಾತಾ ಅಹಂ ಏತಂ ಬ್ರಹ್ಮಚಾರಿನಂ ಬಾಹಾಹಿ ಉಪಗೂಹಿತ್ವಾ ಸೀಸೇ ಉಪಸಿಙ್ಘಾಯಿತುಂ ಲಭೇಯ್ಯ’’ನ್ತಿ ಇಮಮತ್ಥಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೀ ಗಾಥಮಾಹ –

೧೫೭.

‘‘ತಯಾ ತಾತ ಅನುಞ್ಞಾತಾ, ಸೋಣ ತಂ ನಿಸ್ಸಿತಾ ಮಯಂ;

ಉಪಘಾತುಂ ಲಭೇ ನನ್ದಂ, ಮುದ್ಧನಿ ಬ್ರಹ್ಮಚಾರಿನ’’ನ್ತಿ.

ಅಥ ಮಹಾಸತ್ತೋ ‘‘ತೇನ ಹಿ, ಅಮ್ಮ, ಅನುಜಾನಾಮಿ, ತ್ವಂ ಗಚ್ಛ, ಪುತ್ತಂ ನನ್ದಂ ಆಲಿಙ್ಗಿತ್ವಾ ಸೀಸೇ ಘಾಯಿತ್ವಾ ಚುಮ್ಬಿತ್ವಾ ತವ ಹದಯೇ ಸೋಕಂ ನಿಬ್ಬಾಪೇಹೀ’’ತಿ ಆಹ. ಸಾ ತಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕಂ ಗನ್ತ್ವಾ ನನ್ದಪಣ್ಡಿತಂ ಪರಿಸಮಜ್ಝೇಯೇವ ಆಲಿಙ್ಗಿತ್ವಾ ಸೀಸಂ ಘಾಯಿತ್ವಾ ಚುಮ್ಬಿತ್ವಾ ಹದಯೇ ಸೋಕಂ ನಿಬ್ಬಾಪೇತ್ವಾ ಮಹಾಸತ್ತೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಸಲ್ಲಪನ್ತೀ ಆಹ –

೧೫೮.

‘‘ಅಸ್ಸತ್ಥಸ್ಸೇವ ತರುಣಂ, ಪವಾಳಂ ಮಾಲುತೇರಿತಂ;

ಚಿರಸ್ಸಂ ನನ್ದಂ ದಿಸ್ವಾನ, ಹದಯಂ ಮೇ ಪವೇಧತಿ.

೧೫೯.

‘‘ಯದಾ ಸುತ್ತಾಪಿ ಸುಪಿನೇ, ನನ್ದಂ ಪಸ್ಸಾಮಿ ಆಗತಂ;

ಉದಗ್ಗಾ ಸುಮನಾ ಹೋಮಿ, ನನ್ದೋ ನೋ ಆಗತೋ ಅಯಂ.

೧೬೦.

‘‘ಯದಾ ಚ ಪಟಿಬುಜ್ಝಿತ್ವಾ, ನನ್ದಂ ಪಸ್ಸಾಮಿ ನಾಗತಂ;

ಭಿಯ್ಯೋ ಆವಿಸತೀ ಸೋಕೋ, ದೋಮನಸ್ಸಞ್ಚನಪ್ಪಕಂ.

೧೬೧.

‘‘ಸಾಹಂ ಅಜ್ಜ ಚಿರಸ್ಸಮ್ಪಿ, ನನ್ದಂ ಪಸ್ಸಾಮಿ ಆಗತಂ;

ಭತ್ತುಚ್ಚ ಮಯ್ಹಞ್ಚ ಪಿಯೋ, ನನ್ದೋ ನೋ ಪಾವಿಸೀ ಘರಂ.

೧೬೨.

‘‘ಪಿತುಪಿ ನನ್ದೋ ಸುಪ್ಪಿಯೋ, ಯಂ ನನ್ದೋ ನಪ್ಪವಸೇ ಘರಾ;

ಲಭತೂ ತಾತ ನನ್ದೋ ತಂ, ಮಂ ನನ್ದೋ ಉಪತಿಟ್ಠತೂ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಮಾಲುತೇರಿತನ್ತಿ ಯಥಾ ವಾತಾಹತಂ ಅಸ್ಸತ್ಥಸ್ಸ ಪಲ್ಲವಂ ಕಮ್ಪತಿ, ಏವಂ ಚಿರಸ್ಸಂ ನನ್ದಂ ದಿಸ್ವಾ ಅಜ್ಜ ಮಮ ಹದಯಂ ಕಮ್ಪತೀತಿ ವದತಿ. ಸುತ್ತಾತಿ, ತಾತ ಸೋಣ, ಯದಾಹಂ ಸುತ್ತಾಪಿ ಸುಪಿನೇ ನನ್ದಂ ಆಗತಂ ಪಸ್ಸಾಮಿ, ತದಾಪಿ ಉದಗ್ಗಾ ಹೋಮಿ. ಭತ್ತುಚ್ಚಾತಿ ಸಾಮಿಕಸ್ಸ ಚ ಮೇ ಮಯ್ಹಞ್ಚ ಪಿಯೋ. ನನ್ದೋ ನೋ ಪಾವಿಸೀ ಘರನ್ತಿ, ತಾತ, ಪುತ್ತೋ ನೋ ನನ್ದೋ ಪಣ್ಣಸಾಲಂ ಪವಿಸತು. ಯನ್ತಿ ಯಸ್ಮಾ ಪಿತುಪಿ ಸುಟ್ಠು ಪಿಯೋ, ತಸ್ಮಾ ಪುನ ಇಮಮ್ಹಾ ಘರಾ ನ ವಿಪ್ಪವಸೇಯ್ಯ. ನನ್ದೋ ತನ್ತಿ, ತಾತ, ನನ್ದೋ ಯಂ ಇಚ್ಛತಿ, ತಂ ಲಭತು. ಮಂ ನನ್ದೋತಿ, ತಾತ ಸೋಣ, ತವ ಪಿತರಂ ತ್ವಂ ಉಪಟ್ಠಹ, ಮಂ ನನ್ದೋ ಉಪಟ್ಠಾತು.

ಮಹಾಸತ್ತೋ ‘‘ಏವಂ ಹೋತೂ’’ತಿ ಮಾತು ವಚನಂ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿತ್ವಾ ‘‘ನನ್ದ, ತಯಾ ಜೇಟ್ಠಕಕೋಟ್ಠಾಸೋ ಲದ್ಧೋ, ಮಾತಾ ನಾಮ ಅತಿಗುಣಕಾರಿಕಾ, ಅಪ್ಪಮತ್ತೋ ಹುತ್ವಾ ಪಟಿಜಗ್ಗೇಯ್ಯಾಸೀ’’ತಿ ಓವದಿತ್ವಾ ಮಾತು ಗುಣಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ದ್ವೇ ಗಾಥಾ ಅಭಾಸಿ –

೧೬೩.

‘‘ಅನುಕಮ್ಪಿಕಾ ಪತಿಟ್ಠಾ ಚ, ಪುಬ್ಬೇ ರಸದದೀ ಚ ನೋ;

ಮಗ್ಗೋ ಸಗ್ಗಸ್ಸ ಲೋಕಸ್ಸ, ಮಾತಾ ತಂ ವರತೇ ಇಸೇ.

೧೬೪.

‘‘ಪುಬ್ಬೇ ರಸದದೀ ಗೋತ್ತೀ, ಮಾತಾ ಪುಞ್ಞೂಪಸಂಹಿತಾ;

ಮಗ್ಗೋ ಸಗ್ಗಸ್ಸ ಲೋಕಸ್ಸ, ಮಾತಾ ತಂ ವರತೇ ಇಸೇ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಅನುಕಮ್ಪಿಕಾತಿ ಮುದುಹದಯಾ. ಪುಬ್ಬೇ ರಸದದೀತಿ ಪಠಮಮೇವ ಅತ್ತನೋ ಖೀರಸಙ್ಖಾತಸ್ಸ ರಸಸ್ಸ ದಾಯಿಕಾ. ಮಾತಾ ತನ್ತಿ ಮಮ ಮಾತಾ ಮಂ ನ ಇಚ್ಛತಿ, ತಂ ವರತಿ ಇಚ್ಛತಿ. ಗೋತ್ತೀತಿ ಗೋಪಾಯಿಕಾ. ಪುಞ್ಞೂಪಸಂಹಿತಾತಿ ಪುಞ್ಞೂಪನಿಸ್ಸಿತಾ ಪುಞ್ಞದಾಯಿಕಾ.

ಏವಂ ಮಹಾಸತ್ತೋ ದ್ವೀಹಿ ಗಾಥಾಹಿ ಮಾತು ಗುಣಂ ಕಥೇತ್ವಾ ಪುನಾಗನ್ತ್ವಾ ತಸ್ಸಾ ಆಸನೇ ನಿಸಿನ್ನಕಾಲೇ ‘‘ನನ್ದ, ತ್ವಂ ದುಕ್ಕರಕಾರಿಕಂ ಮಾತರಂ ಲಭಸಿ, ಉಭೋಪಿ ಮಯಂ ಮಾತರಾ ದುಕ್ಖೇನ ಸಂವಡ್ಢಿತಾ, ತಂ ಇದಾನಿ ತ್ವಂ ಅಪ್ಪಮತ್ತೋ ಪಟಿಜಗ್ಗಾಹಿ, ಅಮಧುರಾನಿ ಫಲಾಫಲಾನಿ ಮಾ ಖಾದಾಪೇಹೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಪರಿಸಮಜ್ಝೇಯೇವ ಮಾತು ದುಕ್ಕರಕಾರಿಕತಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಆಹ –

೧೬೫.

‘‘ಆಕಙ್ಖಮಾನಾ ಪುತ್ತಫಲಂ, ದೇವತಾಯ ನಮಸ್ಸತಿ;

ನಕ್ಖತ್ತಾನಿ ಚ ಪುಚ್ಛತಿ, ಉತುಸಂವಚ್ಛರಾನಿ ಚ.

೧೬೬.

‘‘ತಸ್ಸಾ ಉತುಮ್ಹಿ ನ್ಹಾತಾಯ, ಹೋತಿ ಗಬ್ಭಸ್ಸ ವೋಕ್ಕಮೋ;

ತೇನ ದೋಹಳಿನೀ ಹೋತಿ, ಸುಹದಾ ತೇನ ವುಚ್ಚತಿ.

೧೬೭.

‘‘ಸಂವಚ್ಛರಂ ವಾ ಊನಂ ವಾ, ಪರಿಹರಿತ್ವಾ ವಿಜಾಯತಿ;

ತೇನ ಸಾ ಜನಯನ್ತೀತಿ, ಜನೇತ್ತಿ ತೇನ ವುಚ್ಚತಿ.

೧೬೮.

‘‘ಥನಖೀರೇನ ಗೀತೇನ, ಅಙ್ಗಪಾವುರಣೇನ ಚ;

ರೋದನ್ತಂ ಪುತ್ತಂ ತೋಸೇತಿ, ತೋಸೇನ್ತೀ ತೇನ ವುಚ್ಚತಿ.

೧೬೯.

‘‘ತತೋ ವಾತಾತಪೇ ಘೋರೇ, ಮಮಂ ಕತ್ವಾ ಉದಿಕ್ಖತಿ;

ದಾರಕಂ ಅಪ್ಪಜಾನನ್ತಂ, ಪೋಸೇನ್ತೀ ತೇನ ವುಚ್ಚತಿ.

೧೭೦.

‘‘ಯಞ್ಚ ಮಾತುಧನಂ ಹೋತಿ, ಯಞ್ಚ ಹೋತಿ ಪಿತುದ್ಧನಂ;

ಉಭಯಮ್ಪೇತಸ್ಸ ಗೋಪೇತಿ, ಅಪಿ ಪುತ್ತಸ್ಸ ನೋ ಸಿಯಾ.

೧೭೧.

‘‘ಏವಂ ಪುತ್ತ ಅದುಂ ಪುತ್ತ, ಇತಿ ಮಾತಾ ವಿಹಞ್ಞತಿ;

ಪಮತ್ತಂ ಪರದಾರೇಸು, ನಿಸೀಥೇ ಪತ್ತಯೋಬ್ಬನೇ;

ಸಾಯಂ ಪುತ್ತಂ ಅನಾಯನ್ತಂ, ಇತಿ ಮಾತಾ ವಿಹಞ್ಞತಿ.

೧೭೨.

‘‘ಏವಂ ಕಿಚ್ಛಾ ಭತೋ ಪೋಸೋ, ಮಾತು ಅಪರಿಚಾರಕೋ;

ಮಾತರಿ ಮಿಚ್ಛಾ ಚರಿತ್ವಾನ, ನಿರಯಂ ಸೋಪಪಜ್ಜತಿ.

೧೭೩.

‘‘ಏವಂ ಕಿಚ್ಛಾ ಭತೋ ಪೋಸೋ, ಪಿತು ಅಪರಿಚಾರಕೋ;

ಪಿತರಿ ಮಿಚ್ಛಾ ಚರಿತ್ವಾನ, ನಿರಯಂ ಸೋಪಪಜ್ಜತಿ.

೧೭೪.

‘‘ಧನಾಪಿ ಧನಕಾಮಾನಂ, ನಸ್ಸತಿ ಇತಿ ಮೇ ಸುತಂ;

ಮಾತರಂ ಅಪರಿಚರಿತ್ವಾನ, ಕಿಚ್ಛಂ ವಾ ಸೋ ನಿಗಚ್ಛತಿ.

೧೭೫.

‘‘ಧನಾಪಿ ಧನಕಾಮಾನಂ, ನಸ್ಸತಿ ಇತಿ ಮೇ ಸುತಂ;

ಪಿತರಂ ಅಪರಿಚರಿತ್ವಾನ, ಕಿಚ್ಛಂ ವಾ ಸೋ ನಿಗಚ್ಛತಿ.

೧೭೬.

‘‘ಆನನ್ದೋ ಚ ಪಮೋದೋ ಚ, ಸದಾ ಹಸಿತಕೀಳಿತಂ;

ಮಾತರಂ ಪರಿಚರಿತ್ವಾನ, ಲಬ್ಭಮೇತಂ ವಿಜಾನತೋ.

೧೭೭.

‘‘ಆನನ್ದೋ ಚ ಪಮೋದೋ ಚ, ಸದಾ ಹಸಿತಕೀಳಿತಂ;

ಪಿತರಂ ಪರಿಚರಿತ್ವಾನ, ಲಬ್ಭಮೇತಂ ವಿಜಾನತೋ.

೧೭೮.

‘‘ದಾನಞ್ಚ ಪಿಯವಾಚಾ ಚ, ಅತ್ಥಚರಿಯಾ ಚ ಯಾ ಇಧ;

ಸಮಾನತ್ತತಾ ಚ ಧಮ್ಮೇಸು, ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಯಥಾರಹಂ;

ಏತೇ ಖೋ ಸಙ್ಗಹಾ ಲೋಕೇ, ರಥಸ್ಸಾಣೀವ ಯಾಯತೋ.

೧೭೯.

‘‘ಏತೇ ಚ ಸಙ್ಗಹಾ ನಾಸ್ಸು, ನ ಮಾತಾ ಪುತ್ತಕಾರಣಾ;

ಲಭೇಥ ಮಾನಂ ಪೂಜಂ ವಾ, ಪಿತಾ ವಾ ಪುತ್ತಕಾರಣಾ.

೧೮೦.

‘‘ಯಸ್ಮಾ ಚ ಸಙ್ಗಹಾ ಏತೇ, ಸಮ್ಮಪೇಕ್ಖನ್ತಿ ಪಣ್ಡಿತಾ;

ತಸ್ಮಾ ಮಹತ್ತಂ ಪಪ್ಪೋನ್ತಿ, ಪಾಸಂಸಾ ಚ ಭವನ್ತಿ ತೇ.

೧೮೧.

‘‘ಬ್ರಹ್ಮಾತಿ ಮಾತಾಪಿತರೋ, ಪುಬ್ಬಾಚರಿಯಾತಿ ವುಚ್ಚರೇ;

ಆಹುನೇಯ್ಯಾ ಚ ಪುತ್ತಾನಂ, ಪಜಾಯ ಅನುಕಮ್ಪಕಾ.

೧೮೨.

‘‘ತಸ್ಮಾ ಹಿ ನೇ ನಮಸ್ಸೇಯ್ಯ, ಸಕ್ಕರೇಯ್ಯ ಚ ಪಣ್ಡಿತೋ;

ಅನ್ನೇನ ಅಥೋ ಪಾನೇನ, ವತ್ಥೇನ ಸಯನೇನ ಚ;

ಉಚ್ಛಾದನೇನ ನ್ಹಾಪನೇನ, ಪಾದಾನಂ ಧೋವನೇನ ಚ.

೧೮೩.

‘‘ತಾಯ ನಂ ಪಾರಿಚರಿಯಾಯ, ಮಾತಾಪಿತೂಸು ಪಣ್ಡಿತಾ;

ಇಧೇವ ನಂ ಪಸಂಸನ್ತಿ, ಪೇಚ್ಚ ಸಗ್ಗೇ ಪಮೋದತೀ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಪುತ್ತಫಲನ್ತಿ ಪುತ್ತಸಙ್ಖಾತಂ ಫಲಂ. ದೇವತಾಯ ನಮಸ್ಸತೀತಿ ‘‘ಪುತ್ತೋ ಮೇ ಉಪ್ಪಜ್ಜತೂ’’ತಿ ದೇವತಾಯ ನಮಕ್ಕಾರಂ ಕರೋತಿ ಆಯಾಚತಿ. ಪುಚ್ಛತೀತಿ ‘‘ಕತರೇನ ನಕ್ಖತ್ತೇನ ಜಾತೋ ಪುತ್ತೋ ದೀಘಾಯುಕೋ ಹೋತಿ, ಕತರೇನ ಅಪ್ಪಾಯುಕೋ’’ತಿ ಏವಂ ನಕ್ಖತ್ತಾನಿ ಚ ಪುಚ್ಛತಿ. ಉತುಸಂವಚ್ಛರಾನಿ ಚಾತಿ ‘‘ಛನ್ನಂ ಉತೂನಂ ಕತರಸ್ಮಿಂ ಉತುಮ್ಹಿ ಜಾತೋ ದೀಘಾಯುಕೋ ಹೋತಿ, ಕತರಸ್ಮಿಂ ಉತುಮ್ಹಿ ಅಪ್ಪಾಯುಕೋ, ಕತಿವಸ್ಸಾಯ ವಾ ಮಾತುಯಾ ಜಾತೋ ಪುತ್ತೋ ದೀಘಾಯುಕೋ ಹೋತಿ, ಕತಿವಸ್ಸಾಯ ಅಪ್ಪಾಯುಕೋ’’ತಿ ಏವಂ ಉತುಸಂವಚ್ಛರಾನಿ ಚ ಪುಚ್ಛತಿ. ಉತುಮ್ಹಿ ನ್ಹಾತಾಯಾತಿ ಪುಪ್ಫೇ ಉಪ್ಪನ್ನೇ ಉತುಮ್ಹಿ ನ್ಹಾತಾಯ. ವೋಕ್ಕಮೋತಿ ತಿಣ್ಣಂ ಸನ್ನಿಪಾತಾ ಗಬ್ಭಾವಕ್ಕನ್ತಿ ಹೋತಿ, ಕುಚ್ಛಿಯಂ ಗಬ್ಭೋ ಪತಿಟ್ಠಾತಿ. ತೇನಾತಿ ತೇನ ಗಬ್ಭೇನ ಸಾ ದೋಹಳಿನೀ ಹೋತಿ. ತೇನಾತಿ ತದಾ ತಸ್ಸಾ ಕುಚ್ಛಿಮ್ಹಿ ನಿಬ್ಬತ್ತಪಜಾಯ ಸಿನೇಹೋ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ, ತೇನ ಕಾರಣೇನ ‘‘ಸುಹದಾ’’ತಿ ವುಚ್ಚತಿ. ತೇನಾತಿ ತೇನ ಕಾರಣೇನ ಸಾ ‘‘ಜನಯನ್ತೀ’’ತಿ ಚ ‘‘ಜನೇತ್ತೀ’’ತಿ ಚ ವುಚ್ಚತಿ.

ಅಙ್ಗಪಾವುರಣೇನ ಚಾತಿ ಥನನ್ತರೇ ನಿಪಜ್ಜಾಪೇತ್ವಾ ಸರೀರಸಮ್ಫಸ್ಸಂ ಫರಾಪೇನ್ತೀ ಅಙ್ಗಸಙ್ಖಾತೇನೇವ ಪಾವುರಣೇನ. ತೋಸೇನ್ತೀತಿ ಸಞ್ಞಾಪೇನ್ತೀ ಹಾಸೇನ್ತೀ. ಮಮಂ ಕತ್ವಾ ಉದಿಕ್ಖತೀತಿ ‘‘ಪುತ್ತಸ್ಸ ಮೇ ಉಪರಿ ವಾತೋ ಪಹರತಿ, ಆತಪೋ ಫರತೀ’’ತಿ ಏವಂ ಮಮಂಕಾರಂ ಕತ್ವಾ ಸಿನಿದ್ಧೇನ ಹದಯೇನ ಉದಿಕ್ಖತಿ. ಉಭಯಮ್ಪೇತಸ್ಸಾತಿ ಉಭಯಮ್ಪಿ ಏತಂ ಧನಂ ಏತಸ್ಸ ಪುತ್ತಸ್ಸ ಅತ್ಥಾಯ ಅಞ್ಞೇಸಂ ಅದಸ್ಸೇತ್ವಾ ಸಾರಗಬ್ಭಾದೀಸು ಮಾತಾ ಗೋಪೇತಿ. ಏವಂ ಪುತ್ತ, ಅದುಂ ಪುತ್ತಾತಿ ‘‘ಅನ್ಧಬಾಲ ಪುತ್ತ, ಏವಂ ರಾಜಕುಲಾದೀಸು ಅಪ್ಪಮತ್ತೋ ಹೋಹಿ, ಅದುಞ್ಚ ಕಮ್ಮಂ ಮಾ ಕರೋಹೀ’’ತಿ ಸಿಕ್ಖಾಪೇನ್ತೀ ಇತಿ ಮಾತಾ ವಿಹಞ್ಞತಿ ಕಿಲಮತಿ. ಪತ್ತಯೋಬ್ಬನೇತಿ ಪುತ್ತೇ ಪತ್ತಯೋಬ್ಬನೇ ತಂ ಪುತ್ತಂ ನಿಸೀಥೇ ಪರದಾರೇಸು ಪಮತ್ತಂ ಸಾಯಂ ಅನಾಗಚ್ಛನ್ತಂ ಞತ್ವಾ ಅಸ್ಸುಪುಣ್ಣೇಹಿ ನೇತ್ತೇಹಿ ಮಗ್ಗಂ ಓಲೋಕೇನ್ತೀ ವಿಹಞ್ಞತಿ ಕಿಲಮತಿ.

ಕಿಚ್ಛಾ ಭತೋತಿ ಕಿಚ್ಛೇನ ಭತೋ ಪಟಿಜಗ್ಗಿತೋ. ಮಿಚ್ಛಾ ಚರಿತ್ವಾನಾತಿ ಮಾತರಂ ಅಪಟಿಜಗ್ಗಿತ್ವಾ. ಧನಾಪೀತಿ ಧನಮ್ಪಿ, ಅಯಮೇವ ವಾ ಪಾಠೋ. ಇದಂ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ – ಧನಕಾಮಾನಂ ಉಪ್ಪನ್ನಂ ಧನಮ್ಪಿ ಮಾತರಂ ಅಪಟಿಜಗ್ಗನ್ತಾನಂ ನಸ್ಸತೀತಿ ಮೇ ಸುತನ್ತಿ. ಕಿಚ್ಛಂ ವಾ ಸೋತಿ ಇತಿ ಧನಂ ವಾ ತಸ್ಸ ನಸ್ಸತಿ, ದುಕ್ಖಂ ವಾಸೋ ಪುರಿಸೋ ನಿಗಚ್ಛತಿ. ಲಬ್ಭಮೇತನ್ತಿ ಏತಂ ಇಧಲೋಕೇ ಚ ಪರಲೋಕೇ ಚ ಆನನ್ದಾದಿಸುಖಂ ಮಾತರಂ ಪರಿಚರಿತ್ವಾ ವಿಜಾನತೋ ಪಣ್ಡಿತಸ್ಸ ಲಬ್ಭಂ, ಸಕ್ಕಾ ಲದ್ಧುಂ ತಾದಿಸೇನಾತಿ ಅತ್ಥೋ.

ದಾನಞ್ಚಾತಿ ಮಾತಾಪಿತೂನಂ ದಾನಂ ದಾತಬ್ಬಂ, ಪಿಯವಚನಂ ಭಣಿತಬ್ಬಂ, ಉಪ್ಪನ್ನಕಿಚ್ಚಸಾಧನವಸೇನ ಅತ್ಥೋ ಚರಿತಬ್ಬೋ. ಧಮ್ಮೇಸೂತಿ ಜೇಟ್ಠಾಪಚಾಯನಧಮ್ಮೇಸು ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಪರಿಸಮಜ್ಝೇ ವಾ ರಹೋಗತಾನಂ ವಾ ಅಭಿವಾದನಾದಿವಸೇನ ಸಮಾನತ್ತತಾ ಕಾತಬ್ಬಾ, ನ ರಹೋ ಅಭಿವಾದನಾದೀನಿ ಕತ್ವಾ ಪರಿಸತಿ ನ ಕಾತಬ್ಬಾನಿ, ಸಬ್ಬತ್ಥ ಸಮಾನೇನೇವ ಭವಿತಬ್ಬಂ. ಏತೇ ಚ ಸಙ್ಗಹಾ ನಾಸ್ಸೂತಿ ಸಚೇ ಏತೇ ಚತ್ತಾರೋ ಸಙ್ಗಹಾ ನ ಭವೇಯ್ಯುಂ. ಸಮ್ಮಪೇಕ್ಖನ್ತೀತಿ ಸಮ್ಮಾ ನಯೇನ ಕಾರಣೇನ ಪೇಕ್ಖನ್ತಿ. ಮಹತ್ತನ್ತಿ ಸೇಟ್ಠತ್ತಂ. ಬ್ರಹ್ಮಾತಿ ಪುತ್ತಾನಂ ಬ್ರಹ್ಮಸಮಾ ಉತ್ತಮಾ ಸೇಟ್ಠಾ. ಪುಬ್ಬಾಚರಿಯಾತಿ ಪಠಮಾಚರಿಯಾ. ಆಹುನೇಯ್ಯಾತಿ ಆಹುನಪಟಿಗ್ಗಾಹಕಾ ಯಸ್ಸ ಕಸ್ಸಚಿ ಸಕ್ಕಾರಸ್ಸ ಅನುಚ್ಛವಿಕಾ. ಅನ್ನೇನ ಅಥೋತಿ ಅನ್ನೇನ ಚೇವ ಅತ್ಥೋ ಪಾನೇನ ಚ. ಪೇಚ್ಚಾತಿ ಕಾಲಕಿರಿಯಾಯ ಪರಿಯೋಸಾನೇ ಇತೋ ಗನ್ತ್ವಾ ಸಗ್ಗೇ ಪಮೋದತೀತಿ.

ಏವಂ ಮಹಸತ್ತೋ ಸಿನೇರುಂ ಪವಟ್ಟೇನ್ತೋ ವಿಯ ಧಮ್ಮದೇಸನಂ ನಿಟ್ಠಾಪೇಸಿ. ತಂ ಸುತ್ವಾ ಸಬ್ಬೇಪಿ ತೇ ರಾಜಾನೋ ಬಲಕಾಯಾ ಚ ಪಸೀದಿಂಸು. ಅಥ ನೇ ಪಞ್ಚಸು ಸೀಲೇಸು ಪತಿಟ್ಠಾಪೇತ್ವಾ ‘‘ದಾನಾದೀಸು ಅಪ್ಪಮತ್ತಾ ಹೋಥಾ’’ತಿ ಓವದಿತ್ವಾ ಉಯ್ಯೋಜೇಸಿ. ಸಬ್ಬೇಪಿ ಧಮ್ಮೇನ ರಜ್ಜಂ ಕಾರೇತ್ವಾ ಆಯುಪರಿಯೋಸಾನೇ ದೇವನಗರಂ ಪೂರಯಿಂಸು. ಸೋಣಪಣ್ಡಿತನನ್ದಪಣ್ಡಿತಾಪಿ ಯಾವತಾಯುಕಂ ಮಾತಾಪಿತರೋ ಪರಿಚರಿತ್ವಾ ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕಪರಾಯಣಾ ಅಹೇಸುಂ.

ಸತ್ಥಾ ಇಮಂ ಧಮ್ಮದೇಸನಂ ಆಹರಿತ್ವಾ ಸಚ್ಚಾನಿ ಪಕಾಸೇತ್ವಾ ಜಾತಕಂ ಸಮೋಧಾನೇಸಿ, ಸಚ್ಚಪರಿಯೋಸಾನೇ ಮಾತುಪೋಸಕಭಿಕ್ಖು ಸೋತಾಪತ್ತಿಫಲೇ ಪತಿಟ್ಠಹಿ. ತದಾ ಮಾತಾಪಿತರೋ ಮಾಹಾರಾಜಕುಲಾನಿ ಅಹೇಸುಂ, ನನ್ದಪಣ್ಡಿತೋ ಆನನ್ದೋ, ಮನೋಜರಾಜಾ ಸಾರಿಪುತ್ತೋ, ಏಕಸತರಾಜಾನೋ ಅಸೀತಿಮಹಾಥೇರಾ ಚೇವ ಅಞ್ಞತರಥೇರಾ ಚ, ಚತುವೀಸತಿ ಅಕ್ಖೋಭಣಿಯೋ ಬುದ್ಧಪರಿಸಾ, ಸೋಣಪಣ್ಡಿತೋ ಪನ ಅಹಮೇವ ಅಹೋಸಿನ್ತಿ.

ಸೋಣನನ್ದಜಾತಕವಣ್ಣನಾ ದುತಿಯಾ.

ಜಾತಕುದ್ದಾನಂ –

ಅಥ ಸತ್ತತಿಮಮ್ಹಿ ನಿಪಾತವರೇ, ಸಭಾವನ್ತು ಕುಸಾವತಿರಾಜವರೋ;

ಅಥ ಸೋಣಸುನನ್ದವರೋ ಚ ಪುನ, ಅಭಿವಾಸಿತಸತ್ತತಿಮಮ್ಹಿ ಸುತೇತಿ.

ಸತ್ತತಿನಿಪಾತವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ.

೨೧. ಅಸೀತಿನಿಪಾತೋ

[೫೩೩] ೧. ಚೂಳಹಂಸಜಾತಕವಣ್ಣನಾ

ಸುಮುಖಾತಿ ಇದಂ ಸತ್ಥಾ ವೇಳುವನೇ ವಿಹರನ್ತೋ ಆಯಸ್ಮತೋ ಆನನ್ದಸ್ಸ ಜೀವಿತಪರಿಚ್ಚಾಗಂ ಆರಬ್ಭ ಕಥೇಸಿ. ದೇವದತ್ತೇನ ಹಿ ತಥಾಗತಂ ಜೀವಿತಾ ವೋರೋಪೇತುಂ ಪಯೋಜಿತೇಸು ಧನುಗ್ಗಹೇಸು ಸಬ್ಬಪಠಮಂ ಪೇಸಿತೇನ ಆಗನ್ತ್ವಾ ‘‘ನಾಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಸಕ್ಕೋಮಿ ತಂ ಭಗವನ್ತಂ ಜೀವಿತಾ ವೋರೋಪೇತುಂ, ಮಹಿದ್ಧಿಕೋ ಸೋ ಭಗವಾ ಮಹಾನುಭಾವೋ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ದೇವದತ್ತೋ ‘‘ಅಲಂ, ಆವುಸೋ, ಮಾ ತ್ವಂ ಸಮಣಂ ಗೋತಮಂ ಜೀವಿತಾ ವೋರೋಪೇಹಿ, ಅಹಮೇವ ಸಮಣಂ ಗೋತಮಂ ಜೀವಿತಾ ವೋರೋಪೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ತಥಾಗತೇ ಗಿಜ್ಝಕೂಟಪಬ್ಬತಸ್ಸ ಪಚ್ಛಿಮಛಾಯಾಯ ಚಙ್ಕಮನ್ತೇ ಸಯಂ ಗಿಜ್ಝಕೂಟಂ ಪಬ್ಬತಂ ಅಭಿರುಹಿತ್ವಾ ಯನ್ತವೇಗೇನ ಮಹತಿಂ ಸಿಲಂ ಪವಿಜ್ಝಿ, ‘‘ಇಮಾಯ ಸಿಲಾಯ ಸಮಣಂ ಗೋತಮಂ ಜೀವಿತಾ ವೋರೋಪೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ. ತದಾ ದ್ವೇ ಪಬ್ಬತಕೂಟಾ ಸಮಾಗನ್ತ್ವಾ ತಂ ಸಿಲಂ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿಂಸು. ತತೋ ಪಪಟಿಕಾ ಉಪ್ಪತಿತ್ವಾ ಭಗವತೋ ಪಾದಂ ಪಹರಿತ್ವಾ ರುಹಿರಂ ಉಪ್ಪಾದೇಸಿ, ಬಲವವೇದನಾ ಪವತ್ತಿಂಸು. ಜೀವಕೋ ತಥಾಗತಸ್ಸ ಪಾದಂ ಸತ್ಥಕೇನ ಫಾಲೇತ್ವಾ ದುಟ್ಠಲೋಹಿತಂ ವಮೇತ್ವಾ ಪೂತಿಮಂಸಂ ಅಪನೇತ್ವಾ ಧೋವಿತ್ವಾ ಭೇಸಜ್ಜಂ ಆಲಿಮ್ಪಿತ್ವಾ ನಿರೋಗಮಕಾಸಿ. ಸತ್ಥಾ ಪುರಿಮಸದಿಸಮೇವ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಪರಿವುತೋ ಮಹತಿಯಾ ಬುದ್ಧಲೀಲಾಯ ವಿಚರಿ.

ಅಥ ನಂ ದಿಸ್ವಾ ದೇವದತ್ತೋ ಚಿನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಸಮಣಸ್ಸ ಗೋತಮಸ್ಸ ರೂಪಸೋಭಗ್ಗಪ್ಪತ್ತಂ ಸರೀರಂ ದಿಸ್ವಾ ಕೋಚಿ ಮನುಸ್ಸಭೂತೋ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತುಂ ನ ಸಕ್ಕೋತಿ, ರಞ್ಞೋ ಖೋ ಪನ ನಾಳಾಗಿರಿ ನಾಮ ಹತ್ಥೀ ಚಣ್ಡೋ ಫರುಸೋ ಮನುಸ್ಸಘಾತಕೋ ಬುದ್ಧಧಮ್ಮಸಙ್ಘಗುಣೇ ನ ಜಾನಾತಿ, ಸೋ ತಂ ಜೀವಿತಕ್ಖಯಂ ಪಾಪೇಸ್ಸತೀ’’ತಿ. ಸೋ ಗನ್ತ್ವಾ ರಞ್ಞೋ ತಮತ್ಥಂ ಆರೋಚೇಸಿ. ರಾಜಾ ‘‘ಸಾಧೂ’’ತಿ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿತ್ವಾ ಹತ್ಥಾಚರಿಯಂ ಪಕ್ಕೋಸಾಪೇತ್ವಾ ‘‘ಸಮ್ಮ, ಸ್ವೇ ನಾಳಾಗಿರಿಂ ಮತ್ತಂ ಕತ್ವಾ ಪಾತೋವ ಸಮಣೇನ ಗೋತಮೇನ ಪಟಿಪನ್ನವೀಥಿಯಂ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇಹೀ’’ತಿ ಆಹ. ದೇವದತ್ತೋಪಿ ನಂ ‘‘ಅಞ್ಞೇಸು ದಿವಸೇಸು ಹತ್ಥೀ ಕಿತ್ತಕಂ ಸುರಂ ಪಿವತೀ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ‘‘ಅಟ್ಠ ಘಟೇ, ಭನ್ತೇ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ‘‘ತೇನ ಹಿ ಸ್ವೇ ತ್ವಂ ತಂ ಸೋಳಸ ಘಟೇ ಪಾಯೇತ್ವಾ ಸಮಣೇನ ಗೋತಮೇನ ಪಟಿಪನ್ನವೀಥಿಯಂ ಅಭಿಮುಖಂ ಕರೇಯ್ಯಾಸೀ’’ತಿ ಆಹ. ಸೋ ‘‘ಸಾಧೂ’’ತಿ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿ. ರಾಜಾ ನಗರೇ ಭೇರಿಂ ಚರಾಪೇಸಿ – ‘‘ಸ್ವೇ ನಾಳಾಗಿರಿಂ ಮತ್ತಂ ಕತ್ವಾ ನಗರೇ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇಸ್ಸತಿ, ನಾಗರಾ ಪಾತೋವ ಸಬ್ಬಕಿಚ್ಚಾನಿ ಕತ್ವಾ ಅನ್ತರವೀಥಿಂ ಮಾ ಪಟಿಪಜ್ಜಿಂಸೂ’’ತಿ. ದೇವದತ್ತೋಪಿ ರಾಜನಿವೇಸನಾ ಓರುಯ್ಹ ಹತ್ಥಿಸಾಲಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಹತ್ಥಿಗೋಪಕೇ ಆಮನ್ತೇತ್ವಾ ‘‘ಮಯಂ ಭಣೇ ಉಚ್ಚಟ್ಠಾನಿಯಂ ನೀಚಟ್ಠಾನೇ, ನೀಚಟ್ಠಾನಿಯಂ ವಾ ಉಚ್ಚಟ್ಠಾನೇ ಕಾತುಂ ಸಮತ್ಥಾ, ಸಚೇ ವೋ ಯಸೇನ ಅತ್ಥೋ, ಸ್ವೇ ಪಾತೋವ ನಾಳಾಗಿರಿಂ ತಿಖಿಣಸುರಾಯ ಸೋಳಸ ಘಟೇ ಪಾಯೇತ್ವಾ ಸಮಣಸ್ಸ ಗೋತಮಸ್ಸ ಆಗಮನವೇಲಾಯ ತುತ್ತತೋಮರೇಹಿ ವಿಜ್ಝಿತ್ವಾ ಕುಜ್ಝಾಪೇತ್ವಾ ಹತ್ಥಿಸಾಲಂ ಭಿನ್ದಾಪೇತ್ವಾ ಸಮಣೇನ ಗೋತಮೇನ ಪಟಿಪನ್ನವೀಥಿಯಂ ಅಭಿಮುಖಂ ಕತ್ವಾ ಸಮಣಂ ಗೋತಮಂ ಜೀವಿತಕ್ಖಯಂ ಪಾಪೇಥಾ’’ತಿ ಆಹ. ತೇ ‘‘ಸಾಧೂ’’ತಿ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿಂಸು.

ಸಾ ಪವತ್ತಿ ಸಕಲನಗರೇ ವಿತ್ಥಾರಿಕಾ ಅಹೋಸಿ. ಬುದ್ಧಧಮ್ಮಸಙ್ಘಮಾಮಕಾ ಉಪಾಸಕಾ ತಂ ಸುತ್ವಾ ಸತ್ಥಾರಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ‘‘ಭನ್ತೇ, ದೇವದತ್ತೋ ರಞ್ಞಾ ಸದ್ಧಿಂ ಏಕತೋ ಹುತ್ವಾ ಸ್ವೇ ತುಮ್ಹೇಹಿ ಪಟಿಪನ್ನವೀಥಿಯಂ ನಾಳಾಗಿರಿಂ ವಿಸ್ಸಜ್ಜಾಪೇಸ್ಸತಿ, ಸ್ವೇ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಅಪವಿಸಿತ್ವಾ ಇಧೇವ ಹೋಥ, ಮಯಂ ವಿಹಾರೇಯೇವ ಬುದ್ಧಪ್ಪಮುಖಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖಂ ದಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ವದಿಂಸು. ಸತ್ಥಾಪಿ ‘‘ಸ್ವೇ ಪಿಣ್ಡಾಯ ನ ಪವಿಸಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಅವತ್ವಾವ ‘‘ಅಹಂ ಸ್ವೇ ನಾಳಾಗಿರಿಂ ದಮೇತ್ವಾ ಪಾಟಿಹಾರಿಯಂ ಕತ್ವಾ ತಿತ್ಥಿಯೇ ಮದ್ದಿತ್ವಾ ರಾಜಗಹೇ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಅಚರಿತ್ವಾವ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಪರಿವುತೋ ನಗರಾ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ವೇಳುವನಮೇವ ಆಗಮಿಸ್ಸಾಮಿ, ರಾಜಗಹವಾಸಿನೋಪಿ ಬಹೂನಿ ಭತ್ತಭಾಜನಾನಿ ಗಹೇತ್ವಾ ವೇಳುವನಮೇವ ಆಗಮಿಸ್ಸನ್ತಿ, ಸ್ವೇ ವಿಹಾರೇಯೇವ ಭತ್ತಗ್ಗಂ ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಇಮಿನಾ ಕಾರಣೇನ ತೇಸಂ ಅಧಿವಾಸೇಸಿ. ತೇ ತಥಾಗತಸ್ಸ ಅಧಿವಾಸನಂ ವಿದಿತ್ವಾ ಭತ್ತಭಾಜನಾನಿ ಆಹರಿತ್ವಾ ‘‘ವಿಹಾರೇಯೇವ ದಾನಂ ದಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ಪಕ್ಕಮಿಂಸು.

ಸತ್ಥಾಪಿ ಪಠಮಯಾಮೇ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇತ್ವಾ ಮಜ್ಝಿಮಯಾಮೇ ದೇವತಾನಂ ಪಞ್ಹಂ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇತ್ವಾ ಪಚ್ಛಿಮಯಾಮಸ್ಸ ಪಠಮಕೋಟ್ಠಾಸೇ ಸೀಹಸೇಯ್ಯಂ ಕಪ್ಪೇತ್ವಾ ದುತಿಯಕೋಟ್ಠಾಸೇ ಫಲಸಮಾಪತ್ತಿಯಾ ವೀತಿನಾಮೇತ್ವಾ ತತಿಯಕೋಟ್ಠಾಸೇ ಮಹಾಕರುಣಾಸಮಾಪತ್ತಿಂ ಸಮಾಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ವುಟ್ಠಾಯ ಬೋಧನೇಯ್ಯಬನ್ಧವೇ ಓಲೋಕೇನ್ತೋ ನಾಳಾಗಿರಿದಮನೇ ಚತುರಾಸೀತಿಯಾ ಪಾಣಸಹಸ್ಸಾನಂ ಧಮ್ಮಾಭಿಸಮಯಂ ದಿಸ್ವಾ ವಿಭಾತಾಯ ರತ್ತಿಯಾ ಕತಸರೀರಪಟಿಜಗ್ಗನೋ ಹುತ್ವಾ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಆನನ್ದಂ ಆಮನ್ತೇತ್ವಾ, ‘‘ಆನನ್ದ, ಅಜ್ಜ ರಾಜಗಹಪರಿವತ್ತಕೇಸು ಅಟ್ಠಾರಸಸು ಮಹಾವಿಹಾರೇಸು ಸಬ್ಬೇಸಮ್ಪಿ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಮಯಾಸದ್ಧಿಂ ರಾಜಗಹಂ ಪವಿಸಿತುಂ ಆರೋಚೇಹೀ’’ತಿ ಆಹ. ಥೇರೋ ತಥಾ ಅಕಾಸಿ. ಸಬ್ಬೇಪಿ ಭಿಕ್ಖೂ ವೇಳುವನೇ ಸನ್ನಿಪತಿಂಸು. ಸತ್ಥಾ ಮಹಾಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಪರಿವುತೋ ರಾಜಗಹಂ ಪಾವಿಸಿ. ಅಥ ಹತ್ಥಿಮೇಣ್ಡಾ ಯಥಾನುಸಿಟ್ಠಂ ಪಟಿಪಜ್ಜಿಂಸು, ಮಹನ್ತೋ ಸಮಾಗಮೋ ಅಹೋಸಿ. ಸದ್ಧಾಸಮ್ಪನ್ನಾ ಮನುಸ್ಸಾ ‘‘ಅಜ್ಜ ಕಿರ ಬುದ್ಧನಾಗಸ್ಸ ತಿರಚ್ಛಾನನಾಗೇನ ಸಙ್ಗಾಮೋ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ಅನೂಪಮಾಯ ಬುದ್ಧಲೀಲಾಯ ನಾಳಾಗಿರಿದಮನಂ ಪಸ್ಸಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ಪಾಸಾದಹಮ್ಮಿಯಗೇಹಚ್ಛದನಾದೀನಿ ಅಭಿರುಹಿತ್ವಾ ಅಟ್ಠಂಸು. ಅಸದ್ಧಾ ಪನ ಮಿಚ್ಛಾದಿಟ್ಠಿಕಾ ‘‘ಅಯಂ ನಾಳಾಗಿರಿ ಚಣ್ಡೋ ಫರುಸೋ ಮನುಸ್ಸಘಾತಕೋ ಬುದ್ಧಾದೀನಂ ಗುಣಂ ನ ಜಾನಾತಿ, ಸೋ ಅಜ್ಜ ಸಮಣಸ್ಸ ಗೋತಮಸ್ಸ ಸುವಣ್ಣವಣ್ಣಂ ಸರೀರಂ ವಿದ್ಧಂಸೇತ್ವಾ ಜೀವಿತಕ್ಖಯಂ ಪಾಪೇಸ್ಸತಿ, ಅಜ್ಜ ಪಚ್ಚಾಮಿತ್ತಸ್ಸ ಪಿಟ್ಠಿಂ ಪಸ್ಸಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ಪಾಸಾದಾದೀಸು ಅಟ್ಠಂಸು.

ಹತ್ಥೀಪಿ ಭಗವನ್ತಂ ಆಗಚ್ಛನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಮನುಸ್ಸೇ ತಾಸೇನ್ತೋ ಗೇಹಾನಿ ವಿದ್ಧಂಸೇನ್ತೋ ಸಕಟಾನಿ ಸಂಚುಣ್ಣೇನ್ತೋ ಸೋಣ್ಡಂ ಉಸ್ಸಾಪೇತ್ವಾ ಪಹಟ್ಠಕಣ್ಣವಾಲೋ ಪಬ್ಬತೋ ವಿಯ ಅಜ್ಝೋತ್ಥರನ್ತೋ ಯೇನ ಭಗವಾ ತೇನಾಭಿಧಾವಿ. ತಂ ಆಗಚ್ಛನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚುಂ – ‘‘ಅಯಂ, ಭನ್ತೇ, ನಾಳಾಗಿರಿ ಚಣ್ಡೋ ಫರುಸೋ ಮನುಸ್ಸಘಾತಕೋ ಇಮಂ ರಚ್ಛಂ ಪಟಿಪನ್ನೋ, ನ ಖೋ ಪನಾಯಂ ಬುದ್ಧಾದಿಗುಣಂ ಜಾನಾತಿ, ಪಟಿಕ್ಕಮತು, ಭನ್ತೇ, ಭಗವಾ, ಪಟಿಕ್ಕಮತು ಸುಗತೋ’’ತಿ. ಮಾ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಾಯಿತ್ಥ, ಪಟಿಬಲೋ ಅಹಂ ನಾಳಾಗಿರಿಂ ದಮೇತುನ್ತಿ. ಅಥಾಯಸ್ಮಾ ಸಾರಿಪುತ್ತೋ ಸತ್ಥಾರಂ ಯಾಚಿ – ‘‘ಭನ್ತೇ, ಪಿತು ಉಪ್ಪನ್ನಕಿಚ್ಚಂ ನಾಮ ಜೇಟ್ಠಪುತ್ತಸ್ಸ ಭಾರೋ, ಅಹಮೇವ ತಂ ದಮೇಮೀ’’ತಿ. ಅಥ ನಂ ಸತ್ಥಾ, ‘‘ಸಾರಿಪುತ್ತ, ಬುದ್ಧಬಲಂ ನಾಮ ಅಞ್ಞಂ, ಸಾವಕಬಲಂ ಅಞ್ಞಂ, ತಿಟ್ಠ ತ್ವ’’ನ್ತಿ ಪಟಿಬಾಹಿ. ಏವಂ ಯೇಭುಯ್ಯೇನ ಅಸೀತಿ ಮಹಾಥೇರಾ ಯಾಚಿಂಸು. ಸತ್ಥಾ ಸಬ್ಬೇಪಿ ಪಟಿಬಾಹಿ. ಅಥ ಆಯಸ್ಮಾ ಆನನ್ದೋ ಸತ್ಥರಿ ಬಲವಸಿನೇಹೇನ ಅಧಿವಾಸೇತುಂ ಅಸಕ್ಕೋನ್ತೋ ‘‘ಅಯಂ ಹತ್ಥೀ ಪಠಮಂ ಮಂ ಮಾರೇತೂ’’ತಿ ತಥಾಗತಸ್ಸತ್ಥಾಯ ಜೀವಿತಂ ಪರಿಚ್ಚಜಿತ್ವಾ ಗನ್ತ್ವಾ ಸತ್ಥು ಪುರತೋ ಅಟ್ಠಾಸಿ. ಅಥ ನಂ ಸತ್ಥಾ ‘‘ಅಪೇಹಿ, ಆನನ್ದ, ಮಾ ಮೇ ಪುರತೋ ಅಟ್ಠಾಸೀ’’ತಿ ಆಹ. ‘‘ಭನ್ತೇ, ಅಯಂ ಹತ್ಥೀ ಚಣ್ಡೋ ಫರುಸೋ ಮನುಸ್ಸಘಾತಕೋ ಕಪ್ಪುಟ್ಠಾನಗ್ಗಿಸದಿಸೋ ಪಠಮಂ ಮಂ ಮಾರೇತ್ವಾ ಪಚ್ಛಾ ತುಮ್ಹಾಕಂ ಸನ್ತಿಕಂ ಆಗಚ್ಛತೂ’’ತಿ ಥೇರೋ ಅವಚ. ಯಾವತತಿಯಂ ವುಚ್ಚಮಾನೋಪಿ ತಥೇವ ಅಟ್ಠಾಸಿ ನ ಪಟಿಕ್ಕಮಿ. ಅಥ ನಂ ಭಗವಾ ಇದ್ಧಿಬಲೇನ ಪಟಿಕ್ಕಮಾಪೇತ್ವಾ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಅನ್ತರೇ ಠಪೇಸಿ.

ತಸ್ಮಿಂ ಖಣೇ ಏಕಾ ಇತ್ಥೀ ನಾಳಾಗಿರಿಂ ದಿಸ್ವಾ ಮರಣಭಯಭೀತಾ ಪಲಾಯಮಾನಾ ಅಙ್ಕೇನ ಗಹಿತಂ ದಾರಕಂ ಹತ್ಥಿನೋ ಚ ತಥಾಗತಸ್ಸ ಚ ಅನ್ತರೇ ಛಡ್ಡೇತ್ವಾ ಪಲಾಯಿ. ಹತ್ಥೀ ತಂ ಅನುಬನ್ಧಿತ್ವಾ ನಿವತ್ತಿತ್ವಾ ದಾರಕಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕಂ ಅಗಮಾಸಿ. ತದಾ ದಾರಕೋ ಮಹಾರವಂ ರವಿ. ಸತ್ಥಾ ನಾಳಾಗಿರಿಂ ಓದಿಸ್ಸಕಮೇತ್ತಾಯ ಫರಿತ್ವಾ ಸುಮಧುರಂ ಬ್ರಹ್ಮಸ್ಸರಂ ನಿಚ್ಛಾರೇತ್ವಾ ‘‘ಅಮ್ಭೋ ನಾಳಾಗಿರಿ ತಂ ಸೋಳಸ ಸುರಾಘಟೇ ಪಾಯೇತ್ವಾ ಮತ್ತಂ ಕರೋನ್ತಾ ನ ‘ಅಞ್ಞಂ ಗಣ್ಹಿಸ್ಸತೀ’ತಿ ಕರಿಂಸು, ‘ಮಂ ಗಣ್ಹಿಸ್ಸತೀ’ತಿ ಪನ ಕರಿಂಸು, ಮಾ ಅಕಾರಣೇನ ಜಙ್ಘಾಯೋ ಕಿಲಮೇನ್ತೋ ವಿಚರಿ, ಇತೋ ಏಹೀ’’ತಿ ಪಕ್ಕೋಸಿ. ಸೋ ಸತ್ಥು ವಚನಂ ಸುತ್ವಾ ಅಕ್ಖೀನಿ ಉಮ್ಮೀಲೇತ್ವಾ ಭಗವತೋ ರೂಪಸಿರಿಂ ಓಲೋಕೇತ್ವಾ ಪಟಿಲದ್ಧಸಂವೇಗೋ ಬುದ್ಧತೇಜೇನ ಪಚ್ಛಿನ್ನಸುರಾಮದೋ ಸೋಣ್ಡಂ ಓಲಮ್ಬೇನ್ತೋ ಕಣ್ಣೇ ಚಾಲೇನ್ತೋ ಆಗನ್ತ್ವಾ ತಥಾಗತಸ್ಸ ಪಾದೇಸು ಪತಿ. ಅಥ ನಂ ಸತ್ಥಾ, ‘‘ನಾಳಾಗಿರಿ, ತ್ವಂ ತಿರಚ್ಛಾನಹತ್ಥೀ, ಅಹಂ ಬುದ್ಧವಾರಣೋ, ಇತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಮಾ ಚಣ್ಡೋ ಫರುಸೋ ಮನುಸ್ಸಘಾತಕೋ ಭವ, ಸಬ್ಬಸತ್ತೇಸು ಮೇತ್ತಚಿತ್ತಂ ಪಟಿಲಭಾ’’ತಿ ವತ್ವಾ ದಕ್ಖಿಣಹತ್ಥಂ ಪಸಾರೇತ್ವಾ ಕುಮ್ಭೇ ಪರಾಮಸಿತ್ವಾ –

‘‘ಮಾ ಕುಞ್ಜರ ನಾಗಮಾಸದೋ, ದುಕ್ಖೋ ಹಿ ಕುಞ್ಜರ ನಾಗಮಾಸದೋ;

ನ ಹಿ ನಾಗಹತಸ್ಸ ಕುಞ್ಜರ, ಸುಗತಿ ಹೋತಿ ಇತೋ ಪರಂ ಯತೋ.

‘‘ಮಾ ಚ ಮದೋ ಮಾ ಚ ಪಮಾದೋ, ನ ಹಿ ಪಮತ್ತಾ ಸುಗತಿಂ ವಜನ್ತಿ ತೇ;

ತ್ವಞ್ಞೇವ ತಥಾ ಕರಿಸ್ಸಸಿ, ಯೇನ ತ್ವಂ ಸುಗತಿಂ ಗಮಿಸ್ಸಸೀ’’ತಿ. (ಚೂಳವ. ೩೪೨) –

ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇಸಿ.

ತಸ್ಸ ಸಕಲಸರೀರಂ ಪೀತಿಯಾ ನಿರನ್ತರಂ ಫುಟಂ ಅಹೋಸಿ. ಸಚೇ ಕಿರ ತಿರಚ್ಛಾನಗತೋ ನಾಭವಿಸ್ಸಾ, ಸೋತಾಪತ್ತಿಫಲಂ ಅಧಿಗಮಿಸ್ಸಾ. ಮನುಸ್ಸಾ ತಂ ಪಾಟಿಹಾರಿಯಂ ದಿಸ್ವಾ ಉನ್ನದಿಂಸು ಅಪ್ಫೋಟಿಂಸು, ಸಞ್ಜಾತಸೋಮನಸ್ಸಾ ನಾನಾಭರಣಾನಿ ಖಿಪಿಂಸು, ತಾನಿ ಹತ್ಥಿಸ್ಸ ಸರೀರಂ ಪಟಿಚ್ಛಾದಯಿಂಸು. ತತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ನಾಳಾಗಿರಿ ಧನಪಾಲಕೋ ನಾಮ ಜಾತೋ. ತಸ್ಮಿಂ ಖೋ ಪನ ಧನಪಾಲಕಸಮಾಗಮೇ ಚತುರಾಸೀತಿ ಪಾಣಸಹಸ್ಸಾನಿ ಅಮತಂ ಪಿವಿಂಸು. ಸತ್ಥಾ ಧನಪಾಲಕಂ ಪಞ್ಚಸು ಸೀಲೇಸು ಪತಿಟ್ಠಾಪೇಸಿ. ಸೋ ಸೋಣ್ಡಾಯ ಭಗವತೋ ಪಾದೇ ಪಂಸೂನಿ ಗಹೇತ್ವಾ ಉಪರಿ ಮುದ್ಧನಿ ಆಕಿರಿತ್ವಾ ಪಟಿಕುಟಿತೋವ ಪಟಿಕ್ಕಮಿತ್ವಾ ದಸ್ಸನೂಪಚಾರೇ ಠಿತೋ ದಸಬಲಂ ವನ್ದಿತ್ವಾ ನಿವತ್ತಿತ್ವಾ ಹತ್ಥಿಸಾಲಂ ಪಾವಿಸಿ. ತತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ದನ್ತಸುದನ್ತೋ ಹುತ್ವಾ ನ ಕಞ್ಚಿ ವಿಹೇಠೇತಿ. ಸತ್ಥಾ ನಿಪ್ಫನ್ನಮನೋರಥೋ ‘‘ಯೇಹಿ ಯಂ ಧನಂ ಖಿತ್ತಂ, ತೇಸಞ್ಞೇವ ತಂ ಹೋತೂ’’ತಿ ಅಧಿಟ್ಠಾಯ ‘‘ಅಜ್ಜ ಮಯಾ ಮಹನ್ತಂ ಪಾಟಿಹಾರಿಯಂ ಕತಂ, ಇಮಸ್ಮಿಂ ನಗರೇ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಚರಣಂ ಅಪ್ಪಟಿರೂಪ’’ನ್ತಿ ತಿತ್ಥಿಯೇ ಮದ್ದಿತ್ವಾ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಪರಿವುತೋ ಜಯಪ್ಪತ್ತೋ ವಿಯ ಖತ್ತಿಯೋ ನಗರಾ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ವೇಳುವನಮೇವ ಗತೋ. ನಗರವಾಸಿನೋ ಬಹುಂ ಅನ್ನಪಾನಖಾದನೀಯಂ ಆದಾಯ ವಿಹಾರಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಮಹಾದಾನಂ ಪವತ್ತಯಿಂಸು.

ತಂ ದಿವಸಂ ಸಾಯನ್ಹಸಮಯೇ ಧಮ್ಮಸಭಂ ಪೂರೇತ್ವಾ ಸನ್ನಿಸಿನ್ನಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಕಥಂ ಸಮುಟ್ಠಾಪೇಸುಂ – ‘‘ಆವುಸೋ, ಆಯಸ್ಮತಾ ಆನನ್ದೇನ ತಥಾಗತಸ್ಸತ್ಥಾಯ ಅತ್ತನೋ ಜೀವಿತಂ ಪರಿಚ್ಚಜನ್ತೇನ ದುಕ್ಕರಂ ಕತಂ, ನಾಳಾಗಿರಿಂ ದಿಸ್ವಾ ಸತ್ಥಾರಾ ತಿಕ್ಖತ್ತುಂ ಪಟಿಬಾಹಿಯಮಾನೋಪಿ ನಾಪಗತೋ, ಅಹೋ ದುಕ್ಕರಕಾರಕೋ, ಆವುಸೋ, ಆಯಸ್ಮಾ ಆನನ್ದೋ’’ತಿ. ಸತ್ಥಾ ‘‘ಆನನ್ದಸ್ಸ ಗುಣಕಥಾ ಪವತ್ತತಿ, ಗನ್ತಬ್ಬಂ ಮಯಾ ಏತ್ಥಾ’’ತಿ ಗನ್ಧಕುಟಿತೋ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ಆಗನ್ತ್ವಾ ‘‘ಕಾಯ ನುತ್ಥ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಏತರಹಿ ಕಥಾಯ ಸನ್ನಿಸಿನ್ನಾ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ‘‘ಇಮಾಯ ನಾಮಾ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ‘‘ನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಇದಾನೇವ, ಪುಬ್ಬೇಪಿ ಆನನ್ದೋ ತಿರಚ್ಛಾನಯೋನಿಯಂ ನಿಬ್ಬತ್ತೋಪಿ ಮಮತ್ಥಾಯ ಜೀವಿತಂ ಪರಿಚ್ಚಜಿಯೇವಾ’’ತಿ ವತ್ವಾ ತೇಹಿ ಯಾಚಿತೋ ಅತೀತಂ ಆಹರಿ.

ಅತೀತೇ ಮಹಿಂಸಕರಟ್ಠೇ ಸಾಗಲನಗರೇ ಸಾಗಲೋ ನಾಮ ರಾಜಾ ಧಮ್ಮೇನ ರಜ್ಜಂ ಕಾರೇಸಿ. ತದಾ ನಗರತೋ ಅವಿದೂರೇ ಏಕಸ್ಮಿಂ ನೇಸಾದಗಾಮಕೇ ಅಞ್ಞತರೋ ನೇಸಾದೋ ಪಾಸೇಹಿ ಸಕುಣೇ ಬನ್ಧಿತ್ವಾ ನಗರೇ ವಿಕ್ಕಿಣನ್ತೋ ಜೀವಿಕಂ ಕಪ್ಪೇಸಿ. ನಗರತೋ ಚ ಅವಿದೂರೇ ಆವಟ್ಟತೋ ದ್ವಾದಸಯೋಜನೋ ಮಾನುಸಿಯೋ ನಾಮ ಪದುಮಸರೋ ಅಹೋಸಿ ಪಞ್ಚವಣ್ಣಪದುಮಸಞ್ಛನ್ನೋ. ತತ್ಥ ನಾನಪ್ಪಕಾರೋ ಸಕುಣಸಙ್ಘೋ ಓತರಿ. ಸೋ ನೇಸಾದೋ ತತ್ಥ ಅನಿಯಾಮೇನ ಪಾಸೇ ಓಡ್ಡೇಸಿ. ತಸ್ಮಿಂ ಕಾಲೇ ಧತರಟ್ಠೋ ಹಂಸರಾಜಾ ಛನ್ನವುತಿಹಂಸಸಹಸ್ಸಪರಿವಾರೋ ಚಿತ್ತಕೂಟಪಬ್ಬತೇ ಸುವಣ್ಣಗುಹಾಯಂ ವಸತಿ, ಸುಮುಖೋ ನಾಮಸ್ಸ ಸೇನಾಪತಿ ಅಹೋಸಿ. ಅಥೇಕದಿವಸಂ ತತೋ ಹಂಸಯೂಥಾ ಕತಿಪಯಾ ಸುವಣ್ಣಹಂಸಾ ಮಾನುಸಿಯಂ ಸರಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಪಹೂತಗೋಚರೇ ತಸ್ಮಿಂ ಯಥಾಸುಖಂ ವಿಚರಿತ್ವಾ ಸುಹಿತಾ ಚಿತ್ತಕೂಟಂ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಧತರಟ್ಠಸ್ಸ ಆರೋಚೇಸುಂ – ‘‘ಮಹಾರಾಜ, ಮನುಸ್ಸಪಥೇ ಮಾನುಸಿಯೋ ನಾಮ ಪದುಮಸರೋ ಸಮ್ಪನ್ನಗೋಚರೋ, ತತ್ಥ ಗೋಚರಂ ಗಣ್ಹಿತುಂ ಗಚ್ಛಾಮಾ’’ತಿ. ಸೋ ‘‘ಮನುಸ್ಸಪಥೋ ನಾಮ ಸಾಸಙ್ಕೋ ಸಪ್ಪಟಿಭಯೋ, ಮಾ ವೋ ರುಚ್ಚಿತ್ಥಾ’’ತಿ ಪಟಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾಪಿ ತೇಹಿ ಪುನಪ್ಪುನಂ ವುಚ್ಚಮಾನೋ ‘‘ಸಚೇ ತುಮ್ಹಾಕಂ ರುಚ್ಚತಿ, ಗಚ್ಛಾಮಾ’’ತಿ ಸಪರಿವಾರೋ ತಂ ಸರಂ ಅಗಮಾಸಿ. ಸೋ ಆಕಾಸಾ ಓತರನ್ತೋ ಪಾದಂ ಪಾಸೇ ಪವೇಸೇನ್ತೋಯೇವ ಓತರಿ. ಅಥಸ್ಸ ಪಾಸೋ ಪಾದಂ ಅಯಪಟ್ಟಕೇನ ಕಡ್ಢನ್ತೋ ವಿಯ ಆಬನ್ಧಿತ್ವಾ ಗಣ್ಹಿ. ಅಥಸ್ಸ ‘‘ಛಿನ್ದಿಸ್ಸಾಮಿ ನ’’ನ್ತಿ ಆಕಡ್ಢನ್ತಸ್ಸ ಪಠಮವಾರೇ ಚಮ್ಮಂ ಛಿಜ್ಜಿ, ದುತಿಯವಾರೇ ಮಂಸಂ ಛಿಜ್ಜಿ, ತತಿಯವಾರೇ ನ್ಹಾರು ಛಿಜ್ಜಿ, ಪಾಸೋ ಅಟ್ಠಿಂ ಆಹಚ್ಚ ಅಟ್ಠಾಸಿ, ಲೋಹಿತಂ ಪಗ್ಘರಿ, ಬಲವವೇದನಾ ಪವತ್ತಿಂಸು.

ಸೋ ಚಿನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಸಚಾಹಂ ಬದ್ಧರವಂ ರವಿಸ್ಸಾಮಿ, ಞಾತಕಾ ಮೇ ಉತ್ರಸ್ತಾ ಹುತ್ವಾ ಗೋಚರಂ ಅಗ್ಗಣ್ಹಿತ್ವಾ ಛಾತಜ್ಝತ್ತಾವ ಪಲಾಯನ್ತಾ ದುಬ್ಬಲತಾಯ ಮಹಾಸಮುದ್ದೇ ಪತಿಸ್ಸನ್ತೀ’’ತಿ. ಸೋ ವೇದನಂ ಅಧಿವಾಸೇತ್ವಾ ಞಾತೀನಂ ಯಾವದತ್ಥಂ ಚರಿತ್ವಾ ಹಂಸಾನಂ ಕೀಳನಕಾಲೇ ಮಹನ್ತೇನ ಸದ್ದೇನ ಬದ್ಧರವಂ ರವಿ. ತಂ ಸುತ್ವಾ ತೇ ಹಂಸಾ ಮರಣಭಯತಜ್ಜಿತಾ ವಗ್ಗವಗ್ಗಾ ಹುತ್ವಾ ಚಿತ್ತಕೂಟಾಭಿಮುಖಾ ಪಕ್ಕಮಿಂಸು. ತೇಸು ಪಕ್ಕನ್ತೇಸು ಸುಮುಖೋ ಹಂಸಸೇನಾಪತಿ ‘‘ಕಚ್ಚಿ ನು ಖೋ ಇದಂ ಭಯಂ ಮಹಾರಾಜಸ್ಸ ಉಪ್ಪನ್ನಂ, ಜಾನಿಸ್ಸಾಮಿ ನ’’ನ್ತಿ ವೇಗೇನ ಪಕ್ಖನ್ದಿತ್ವಾ ಪುರತೋ ಗಚ್ಛನ್ತಸ್ಸ ಹಂಸಗಣಸ್ಸ ಅನ್ತರೇ ಮಹಾಸತ್ತಂ ಅದಿಸ್ವಾ ಮಜ್ಝಿಮಹಂಸಗಣಂ ವಿಚಿನಿ, ತತ್ಥಪಿ ಅದಿಸ್ವಾ ಪಚ್ಛಿಮಹಂಸಗಣಂ ವಿಚಿನಿ, ತತ್ಥಪಿ ಅದಿಸ್ವಾ ‘‘ನಿಸ್ಸಂಸಯಂ ತಸ್ಸೇವೇದಂ ಭಯಂ ಉಪ್ಪನ್ನ’’ನ್ತಿ ನಿವತ್ತಿತ್ವಾ ಆಗಚ್ಛನ್ತೋ ಮಹಾಸತ್ತಂ ಪಾಸೇ ಬದ್ಧಂ ಲೋಹಿತಮಕ್ಖಿತಂ ದುಕ್ಖಾತುರಂ ಪಙ್ಕಪಿಟ್ಠೇ ನಿಪನ್ನಂ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಮಾ ಭಾಯಿ, ಮಹಾರಾಜ, ಅಹಂ ಮಮ ಜೀವಿತಂ ಪರಿಚ್ಚಜಿತ್ವಾ ತುಮ್ಹೇ ಪಾಸತೋ ಮೋಚೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ವದನ್ತೋ ಓತರಿತ್ವಾ ಮಹಾಸತ್ತಂ ಅಸ್ಸಾಸೇನ್ತೋವ ಪಙ್ಕಪಿಟ್ಠೇ ನಿಸೀದಿ. ಅಥ ನಂ ವೀಮಂಸನ್ತೋ ಮಹಾಸತ್ತೋ ಪಠಮಂ ಗಾಥಮಾಹ –

೧.

‘‘ಸುಮುಖ ಅನುಪಚಿನನ್ತಾ, ಪಕ್ಕಮನ್ತಿ ವಿಹಙ್ಗಮಾ;

ಗಚ್ಛ ತುವಮ್ಪಿ ಮಾ ಕಙ್ಖಿ, ನತ್ಥಿ ಬದ್ಧೇ ಸಹಾಯತಾ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಅನುಪಚಿನನ್ತಾತಿ ಸಿನೇಹೇನ ಆಲಯವಸೇನ ಅನೋಲೋಕೇನ್ತಾ. ಪಕ್ಕಮನ್ತೀತಿ ಏತೇ ಛನ್ನವುತಿ ಹಂಸಸಹಸ್ಸಾ ಞಾತಿವಿಹಙ್ಗಮಾ ಮಂ ಛಡ್ಡೇತ್ವಾ ಗಚ್ಛನ್ತಿ, ತ್ವಮ್ಪಿ ಗಚ್ಛ, ಮಾ ಇಧ ವಾಸಂ ಆಕಙ್ಖಿ, ಏವಞ್ಹಿ ಪಾಸೇನ ಬದ್ಧೇ ಮಯಿ ಸಹಾಯತಾ ನಾಮ ನತ್ಥಿ, ನ ಹಿ ತೇ ಅಹಂ ಇದಾನಿ ಕಿಞ್ಚಿ ಸಹಾಯಕಿಚ್ಚಂ ಕಾತುಂ ಸಕ್ಖಿಸ್ಸಾಮಿ, ಕಿಂ ತೇ ಮಯಾ ನಿರೂಪಕಾರೇನ, ಪಪಞ್ಚಂ ಅಕತ್ವಾ ಗಚ್ಛೇವಾತಿ ವದತಿ.

ಇತೋ ಪರಂ –

೨.

‘‘ಗಚ್ಛೇ ವಾಹಂ ನ ವಾ ಗಚ್ಛೇ, ನ ತೇನ ಅಮರೋ ಸಿಯಂ;

ಸುಖಿತಂ ತಂ ಉಪಾಸಿತ್ವಾ, ದುಕ್ಖಿತಂ ತಂ ಕಥಂ ಜಹೇ.

೩.

‘‘ಮರಣಂ ವಾ ತಯಾ ಸದ್ಧಿಂ, ಜೀವಿತಂ ವಾ ತಯಾ ವಿನಾ;

ತದೇವ ಮರಣಂ ಸೇಯ್ಯೋ, ಯಞ್ಚೇ ಜೀವೇ ತಯಾ ವಿನಾ.

೪.

‘‘ನೇಸ ಧಮ್ಮೋ ಮಹಾರಾಜ, ಯಂ ತಂ ಏವಂ ಗತಂ ಜಹೇ;

ಯಾ ಗತಿ ತುಯ್ಹಂ ಸಾ ಮಯ್ಹಂ, ರುಚ್ಚತೇ ವಿಹಗಾಧಿಪ.

೫.

‘‘ಕಾ ನು ಪಾಸೇನ ಬದ್ಧಸ್ಸ, ಗತಿ ಅಞ್ಞಾ ಮಹಾನಸಾ;

ಸಾ ಕಥಂ ಚೇತಯಾನಸ್ಸ, ಮುತ್ತಸ್ಸ ತವ ರುಚ್ಚತಿ.

೬.

‘‘ಕಂ ವಾ ತ್ವಂ ಪಸ್ಸಸೇ ಅತ್ಥಂ, ಮಮ ತುಯ್ಹಞ್ಚ ಪಕ್ಖಿಮ;

ಞಾತೀನಂ ವಾವಸಿಟ್ಠಾನಂ, ಉಭಿನ್ನಂ ಜೀವಿತಕ್ಖಯೇ.

೭.

‘‘ಯಂ ನ ಕಞ್ಚನದೇಪಿಞ್ಛ, ಅನ್ಧೇನ ತಮಸಾ ಗತಂ;

ತಾದಿಸೇ ಸಞ್ಚಜಂ ಪಾಣಂ, ಕಮತ್ಥಮಭಿಜೋತಯೇ.

೮.

‘‘ಕಥಂ ನು ಪತತಂ ಸೇಟ್ಠ, ಧಮ್ಮೇ ಅತ್ಥಂ ನ ಬುಜ್ಝಸಿ;

ಧಮ್ಮೋ ಅಪಚಿತೋ ಸನ್ತೋ, ಅತ್ಥಂ ದಸ್ಸೇತಿ ಪಾಣಿನಂ.

೯.

‘‘ಸೋಹಂ ಧಮ್ಮಂ ಅಪೇಕ್ಖಾನೋ, ಧಮ್ಮಾ ಚತ್ಥಂ ಸಮುಟ್ಠಿತಂ;

ಭತ್ತಿಞ್ಚ ತಯಿ ಸಮ್ಪಸ್ಸಂ, ನಾವಕಙ್ಖಾಮಿ ಜೀವಿತಂ.

೧೦. ‘‘ಅದ್ಧಾ ಏಸೋ ಸತಂ ಧಮ್ಮೋ, ಯೋ ಮಿತ್ತೋ ಮಿತ್ತಮಾಪದೇ.

ನ ಚಜೇ ಜೀವಿತಸ್ಸಾಪಿ, ಹೇತುಧಮ್ಮಮನುಸ್ಸರಂ.

೧೧.

‘‘ಸ್ವಾಯಂ ಧಮ್ಮೋ ಚ ತೇ ಚಿಣ್ಣೋ, ಭತ್ತಿ ಚ ವಿದಿತಾ ಮಯಿ;

ಕಾಮಂ ಕರಸ್ಸು ಮಯ್ಹೇತಂ, ಗಚ್ಛೇವಾನುಮತೋ ಮಯಾ.

೧೨.

‘‘ಅಪಿ ತ್ವೇವಂ ಗತೇ ಕಾಲೇ, ಯಂ ಖಣ್ಡಂ ಞಾತಿನಂ ಮಯಾ;

ತಯಾ ತಂ ಬುದ್ಧಿಸಮ್ಪನ್ನಂ, ಅಸ್ಸ ಪರಮಸಂವುತಂ.

೧೩.

‘‘ಇಚ್ಚೇವಂ ಮನ್ತಯನ್ತಾನಂ, ಅರಿಯಾನಂ ಅರಿಯವುತ್ತಿನಂ;

ಪಚ್ಚದಿಸ್ಸಥ ನೇಸಾದೋ, ಆತುರಾನಮಿವನ್ತಕೋ.

೧೪.

‘‘ತೇ ಸತ್ತುಮಭಿಸಞ್ಚಿಕ್ಖ, ದೀಘರತ್ತಂ ಹಿತಾ ದಿಜಾ;

ತುಣ್ಹೀಮಾಸಿತ್ಥ ಉಭಯೋ, ನ ಸಞ್ಚಲೇಸುಮಾಸನಾ.

೧೫.

‘‘ಧತರಟ್ಠೇ ಚ ದಿಸ್ವಾನ, ಸಮುಡ್ಡೇನ್ತೇ ತತೋ ತತೋ;

ಅಭಿಕ್ಖಮಥ ವೇಗೇನ, ದಿಜಸತ್ತು ದಿಜಾಧಿಪೇ.

೧೬.

‘‘ಸೋ ಚ ವೇಗೇನಭಿಕ್ಕಮ್ಮ, ಆಸಜ್ಜ ಪರಮೇ ದಿಜೇ;

ಪಚ್ಚಕಮಿತ್ಥ ನೇಸಾದೋ, ಬದ್ಧಾ ಇತಿ ವಿಚಿನ್ತಯಂ.

೧೭.

‘‘ಏಕಂವ ಬದ್ಧಮಾಸೀನಂ, ಅಬದ್ಧಞ್ಚ ಪುನಾಪರಂ;

ಆಸಜ್ಜ ಬದ್ಧಮಾಸೀನಂ, ಪೇಕ್ಖಮಾನಮದೀನವಂ.

೧೮.

‘‘ತತೋ ಸೋ ವಿಮತೋಯೇವ, ಪಣ್ಡರೇ ಅಜ್ಝಭಾಸಥ;

ಪವಡ್ಢಕಾಯೇ ಆಸೀನೇ, ದಿಜಸಙ್ಘಗಣಾಧಿಪೇ.

೧೯.

‘‘ಯಂ ನು ಪಾಸೇನ ಮಹತಾ, ಬದ್ಧೋ ನ ಕುರುತೇ ದಿಸಂ;

ಅಥ ಕಸ್ಮಾ ಅಬದ್ಧೋ ತ್ವಂ, ಬಲೀ ಪಕ್ಖಿ ನ ಗಚ್ಛಸಿ.

೨೦.

‘‘ಕಿಂ ನು ತ್ಯಾಯಂ ದಿಜೋ ಹೋತಿ, ಮುತ್ತೋ ಬದ್ಧಂ ಉಪಾಸಸಿ;

ಓಹಾಯ ಸಕುಣಾ ಯನ್ತಿ, ಕಿಂ ಏಕೋ ಅವಹೀಯಸಿ.

೨೧.

‘‘ರಾಜಾ ಮೇ ಸೋ ದಿಜಾಮಿತ್ತ, ಸಖಾ ಪಾಣಸಮೋ ಚ ಮೇ;

ನೇವ ನಂ ವಿಜಹಿಸ್ಸಾಮಿ, ಯಾವ ಕಾಲಸ್ಸ ಪರಿಯಾಯಂ.

೨೨.

‘‘ಕಥಂ ಪನಾಯಂ ವಿಹಙ್ಗೋ, ನಾದ್ದಸ ಪಾಸಮೋಡ್ಡಿತಂ;

ಪದಞ್ಹೇತಂ ಮಹನ್ತಾನಂ, ಬೋದ್ಧುಮರಹನ್ತಿ ಆಪದಂ.

೨೩.

‘‘ಯದಾ ಪರಾಭವೋ ಹೋತಿ, ಪೋಸೋ ಜೀವಿತಸಙ್ಖಯೇ;

ಅಥ ಜಾಲಞ್ಚ ಪಾಸಞ್ಚ, ಆಸಜ್ಜಾಪಿ ನ ಬುಜ್ಝತಿ.

೨೪.

‘‘ಅಪಿ ತ್ವೇವ ಮಹಾಪಞ್ಞ, ಪಾಸಾ ಬಹುವಿಧಾ ತತಾ;

ಗುಯ್ಹಮಾಸಜ್ಜ ಬಜ್ಝನ್ತಿ, ಅಥೇವಂ ಜೀವಿತಕ್ಖಯೇ’’ತಿ. –

ಇಮಾಸಂ ಗಾಥಾನಂ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ ಪಾಳಿನಯೇನೇವ ವೇದಿತಬ್ಬೋ.

ತತ್ಥ ಗಚ್ಛೇ ವಾತಿ, ಮಹಾರಾಜ, ಅಹಂ ಇತೋ ಗಚ್ಛೇಯ್ಯಂ ವಾ ನ ವಾ, ನಾಹಂ ತೇನ ಗಮನೇನ ವಾ ಅಗಮನೇನ ವಾ ಅಮರೋ ಸಿಯಂ, ಅಹಞ್ಹಿ ಇತೋ ಗತೋಪಿ ಅಗತೋಪಿ ಮರಣತೋ ಅಮುತ್ತೋವ, ಇತೋ ಪುಬ್ಬೇ ಪನ ಸುಖಿತಂ ತಂ ಉಪಾಸಿತ್ವಾ ಇದಾನಿ ದುಕ್ಖಿತಂ ತಂ ಕಥಂ ಜಹೇಯ್ಯನ್ತಿ ವದತಿ. ಮರಣಂ ವಾತಿ ಮಮ ಅಗಚ್ಛನ್ತಸ್ಸ ವಾ ತಯಾ ಸದ್ಧಿಂ ಮರಣಂ ಭವೇಯ್ಯ, ಗಚ್ಛನ್ತಸ್ಸ ವಾ ತಯಾ ವಿನಾ ಜೀವಿತಂ. ತೇಸು ದ್ವೀಸು ಯಂ ತಯಾ ಸದ್ಧಿಂ ಮರಣಂ, ತದೇವ ಮೇ ವರಂ, ಯಂ ತಯಾ ವಿನಾ ಜೀವೇಯ್ಯಂ, ನ ಮೇ ತಂ ವರನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ರುಚ್ಚತೇತಿ ಯಾ ತವ ಗತಿ ನಿಪ್ಫತ್ತಿ, ಸಾವ ಮಯ್ಹಂ ರುಚ್ಚತಿ. ಸಾ ಕಥನ್ತಿ ಸಮ್ಮ ಸುಮುಖ ಮಮ ತಾವ ದಳ್ಹೇನ ವಾಲಪಾಸೇನ ಬದ್ಧಸ್ಸ ಪರಹತ್ಥಂ ಗತಸ್ಸ ಸಾ ಗತಿ ರುಚ್ಚತು, ತವ ಪನ ಚೇತಯಾನಸ್ಸ ಸಚೇತನಸ್ಸ ಪಞ್ಞವತೋ ಮುತ್ತಸ್ಸ ಕಥಂ ರುಚ್ಚತಿ.

ಪಕ್ಖಿಮಾತಿ ಪಕ್ಖಸಮ್ಪನ್ನ. ಉಭಿನ್ನನ್ತಿ ಅಮ್ಹಾಕಂ ದ್ವಿನ್ನಂ ಜೀವಿತಕ್ಖಯೇ ಸತಿ ತ್ವಂ ಮಮ ವಾ ತವ ವಾ ಅವಸಿಟ್ಠಞಾತೀನಂ ವಾ ಕಂ ಅತ್ಥಂ ಪಸ್ಸಸಿ. ಯಂ ನಾತಿ ಏತ್ಥ ನ-ಕಾರೋ ಉಪಮಾನೇ. ಕಞ್ಚನದೇಪಿಞ್ಛಾತಿ ಕಞ್ಚನದ್ವೇಪಿಞ್ಛ, ಅಯಮೇವ ವಾ ಪಾಠೋ, ಕಞ್ಚನಸದಿಸಉಭಯಪಕ್ಖಾತಿ ಅತ್ಥೋ. ತಮಸಾತಿ ತಮಸಿ. ಗತನ್ತಿ ಕತಂ, ಅಯಮೇವ ವಾ ಪಾಠೋ. ಪುರಿಮಸ್ಸ ನ-ಕಾರಸ್ಸ ಇಮಿನಾ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ, ‘‘ನ ಕತ’’ನ್ತಿ ಕತಂ ವಿಯಾತಿ ಅತ್ಥೋ. ಇದಂ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ – ತಯಿ ಪಾಣಂ ಚಜನ್ತೇಪಿ ಅಚಜನ್ತೇಪಿ ಮಮ ಜೀವಿತಸ್ಸ ಅಭಾವಾ ಯಂ ತವ ಪಾಣಸಞ್ಚಜನಂ, ತಂ ಅನ್ಧೇನ ತಮಸಿ ಕತಂ ವಿಯ ಕಿಞ್ಚಿದೇವ ರೂಪಕಮ್ಮಂ ಅಪಚ್ಚಕ್ಖಗುಣಂ, ತಾದಿಸೇ ತವ ಅಪಚ್ಚಕ್ಖಗುಣೇ ಪಾಣಸಞ್ಚಜನೇ ತ್ವಂ ಪಾಣಂ ಸಞ್ಚಜನ್ತೋ ಕಮತ್ಥಂ ಜೋತೇಯ್ಯಾಸೀತಿ.

ಧಮ್ಮೋ ಅಪಚಿತೋ ಸನ್ತೋತಿ ಧಮ್ಮೋ ಪೂಜಿತೋ ಮಾನಿತೋ ಸಮಾನೋ. ಅತ್ಥಂ ದಸ್ಸೇತೀತಿ ವುದ್ಧಿಂ ದಸ್ಸೇತಿ. ಅಪೇಕ್ಖಾನೋತಿ ಅಪೇಕ್ಖನ್ತೋ. ಧಮ್ಮಾ ಚತ್ಥನ್ತಿ ಧಮ್ಮತೋ ಚ ಅತ್ಥಂ ಸಮುಟ್ಠಿತಂ ಪಸ್ಸನ್ತೋ. ಭತ್ತಿನ್ತಿ ಸಿನೇಹಂ. ಸತಂ ಧಮ್ಮೋತಿ ಪಣ್ಡಿತಾನಂ ಸಭಾವೋ. ಯೋ ಮಿತ್ತೋತಿ ಯೋ ಮಿತ್ತೋ ಆಪದಾಸು ಮಿತ್ತಂ ನ ಚಜೇ, ತಸ್ಸ ಅಚಜನ್ತಸ್ಸ ಮಿತ್ತಸ್ಸ ಏಸ ಸಭಾವೋ ನಾಮ ಅದ್ಧಾ ಸತಂ ಧಮ್ಮೋ. ವಿದಿತಾತಿ ಪಾಕಟಾ ಜಾತಾ. ಕಾಮಂ ಕರಸ್ಸೂತಿ ಏತಂ ಮಮ ಕಾಮಂ ಮಯಾ ಇಚ್ಛಿತಂ ಮಮ ವಚನಂ ಕರಸ್ಸು. ಅಪಿ ತ್ವೇವಂ ಗತೇ ಕಾಲೇತಿ ಅಪಿ ತು ಏವಂ ಗತೇ ಕಾಲೇ ಮಯಿ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಠಾನೇ ಪಾಸೇನ ಬದ್ಧೇ. ಪರಮಸಂವುತನ್ತಿ ಪರಮಪರಿಪುಣ್ಣಂ.

ಇಚ್ಚೇವಂ ಮನ್ತಯನ್ತಾನನ್ತಿ ‘‘ಗಚ್ಛ, ನ ಗಚ್ಛಾಮೀ’’ತಿ ಏವಂ ಕಥೇನ್ತಾನಂ ಅರಿಯಾನನ್ತಿ ಆಚಾರಅರಿಯಾನಂ. ಪಚ್ಚದಿಸ್ಸಥಾತಿ ಕಾಸಾಯಾನಿ ನಿವಾಸೇತ್ವಾ ರತ್ತಮಾಲಂ ಪಿಳನ್ಧಿತ್ವಾ ಮುಗ್ಗರಂ ಆದಾಯ ಆಗಚ್ಛನ್ತೋ ಅದಿಸ್ಸಥ. ಆತುರಾನನ್ತಿ ಗಿಲಾನಾನಂ ಮಚ್ಚು ವಿಯ. ಅಭಿಸಞ್ಚಿಕ್ಖಾತಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ತೇ ಉಭೋಪಿ ಸತ್ತುಂ ಆಯನ್ತಂ ಪಸ್ಸಿತ್ವಾ. ಹಿತಾತಿ ದೀಘರತ್ತಂ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಸ್ಸ ಹಿತಾ ಮುದುಚಿತ್ತಾ. ನ ಸಞ್ಚಲೇಸುಮಾಸನಾತಿ ಆಸನತೋ ನ ಚಲಿಂಸು, ಯಥಾನಿಸಿನ್ನಾವ ಅಹೇಸುಂ. ಸುಮುಖೋ ಪನ ‘‘ಅಯಂ ನೇಸಾದೋ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಪಹರನ್ತೋ ಮಂ ಪಠಮಂ ಪಹರತೂ’’ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ಮಹಾಸತ್ತಂ ಪಚ್ಛತೋ ಕತ್ವಾ ನಿಸೀದಿ.

ಧತರಟ್ಠೇತಿ ಹಂಸೇ. ಸಮುಡ್ಡೇನ್ತೇತಿ ಮರಣಭಯೇನ ಇತೋ ಚಿತೋ ಚ ಉಪ್ಪತನ್ತೇ ದಿಸ್ವಾ. ಆಸಜ್ಜಾತಿ ಇತರೇ ದ್ವೇ ಜನೇ ಉಪಗನ್ತ್ವಾ. ಪಚ್ಚಕಮಿತ್ಥಾತಿ ‘‘ಬದ್ಧಾ, ನ ಬದ್ಧಾ’’ತಿ ಚಿನ್ತೇನ್ತೋ ಉಪಧಾರೇನ್ತೋ ಅಕಮಿತ್ಥ, ವೇಗಂ ಹಾಪೇತ್ವಾ ಸಣಿಕಂ ಅಗಮಾಸಿ. ಆಸಜ್ಜ ಬದ್ಧಮಾಸೀನನ್ತಿ ಬದ್ಧಂ ಮಹಾಸತ್ತಂ ಉಪಗನ್ತ್ವಾ ನಿಸಿನ್ನಂ ಸುಮುಖಂ. ಅದೀನವನ್ತಿಆದೀನವಮೇವ ಹುತ್ವಾ ಮಹಾಸತ್ತಂ ಓಲೋಕೇನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ. ವಿಮತೋತಿ ಕಿಂ ನು ಖೋ ಅಬದ್ಧೋ ಬದ್ಧಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕೇ ನಿಸಿನ್ನೋ, ಕಾರಣಂ ಪುಚ್ಛಿಸ್ಸಾಮೀತಿ ವಿಮತಿಜಾತೋ ಹುತ್ವಾತಿ ಅತ್ಥೋ. ಪಣ್ಡರೇತಿ ಹಂಸೇ, ಅಥ ವಾ ಪರಿಸುದ್ಧೇ ನಿಮ್ಮಲೇ, ಸಮ್ಪಹಟ್ಠಕಞ್ಚನವಣ್ಣೇತಿ ಅತ್ಥೋ. ಪವಡ್ಢಕಾಯೇತಿ ವಡ್ಢಿತಕಾಯೇ ಮಹಾಸರೀರೇ. ಯಂ ನೂತಿ ಯಂ ತಾವ ಏಸೋ ಮಹಾಪಾಸೇನ ಬದ್ಧೋ. ನ ಕುರುತೇ ದಿಸನ್ತಿ ಪಲಾಯನತ್ಥಾಯ ಏಕಂ ದಿಸಂ ನ ಭಜತಿ, ತಂ ಯುತ್ತನ್ತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ. ಬಲೀತಿ ಬಲಸಮ್ಪನ್ನೋ ಹುತ್ವಾಪಿ. ಪಕ್ಖೀತಿ ತಂ ಆಲಪತಿ. ಓಹಾಯಾತಿ ಛಡ್ಡೇತ್ವಾ. ಯನ್ತೀತಿ ಸೇಸಸಕುಣಾ ಗಚ್ಛನ್ತಿ. ಅವಹೀಯಸೀತಿ ಓಹೀಯಸಿ.

ದಿಜಾಮಿತ್ತಾತಿ ದಿಜಾನಂ ಅಮಿತ್ತ. ಯಾವ ಕಾಲಸ್ಸ ಪರಿಯಾಯನ್ತಿ ಯಾವ ಮರಣಸ್ಸ ವಾರೋ ಆಗಚ್ಛತಿ. ಕಥಂ ಪನಾಯನ್ತಿ ತ್ವಂ ರಾಜಾ ಮೇ ಸೋತಿ ವದಸಿ, ರಾಜಾನೋ ಚ ನಾಮ ಪಣ್ಡಿತಾ ಹೋನ್ತಿ, ಇತಿಪಿ ಪಣ್ಡಿತೋ ಸಮಾನೋ ಕೇನ ಕಾರಣೇನ ಓಡ್ಡಿತಂ ಪಾಸಂ ನ ಅದ್ದಸ. ಪದಂ ಹೇತನ್ತಿ ಯಸಮಹತ್ತಂ ವಾ ಞಾಣಮಹತ್ತಂ ವಾ ಪತ್ತಾನಂ ಅತ್ತನೋ ಆಪದಬುಜ್ಝನಂ ನಾಮ ಪದಂ ಕಾರಣಂ, ತಸ್ಮಾ ತೇ ಆಪದಂ ಬೋದ್ಧುಮರಹನ್ತಿ. ಪರಾಭವೋತಿ ಅವಡ್ಢಿ. ಆಸಜ್ಜಾಪೀತಿ ಉಪಗನ್ತ್ವಾಪಿ ನ ಬುಜ್ಝತಿ. ತತಾತಿ ವಿತತಾ ಓಡ್ಡಿತಾ. ಗುಯ್ಹಮಾಸಜ್ಜಾತಿ ತೇಸು ಪಾಸೇಸು ಯೋ ಗುಳ್ಹೋ ಪಟಿಚ್ಛನ್ನೋ ಪಾಸೋ, ತಂ ಆಸಜ್ಜ ಬಜ್ಝನ್ತಿ. ಅಥೇವನ್ತಿ ಅಥ ಏವಂ ಜೀವಿತಕ್ಖಯೇ ಬಜ್ಝನ್ತೇವಾತಿ ಅತ್ಥೋ.

ಇತಿ ನಂ ಸೋ ಕಥಾಸಲ್ಲಾಪೇನ ಮುದುಹದಯಂ ಕತ್ವಾ ಮಹಾಸತ್ತಸ್ಸ ಜೀವಿತಂ ಯಾಚನ್ತೋ ಗಾಥಮಾಹ –

೨೫.

‘‘ಅಪಿ ನಾಯಂ ತಯಾ ಸದ್ಧಿಂ, ಸಂವಾಸಸ್ಸ ಸುಖುದ್ರಯೋ;

ಅಪಿ ನೋ ಅನುಮಞ್ಞಾಸಿ, ಅಪಿ ನೋ ಜೀವಿತಂ ದದೇ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಅಪಿ ನಾಯನ್ತಿ ಅಪಿ ನು ಅಯಂ. ಸುಖುದ್ರಯೋತಿ ಸುಖಫಲೋ. ಅಪಿ ನೋ ಅನುಮಞ್ಞಾಸೀತಿ ಚಿತ್ತಕೂಟಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಞಾತಕೇ ಪಸ್ಸಿತುಂ ತ್ವಂ ಅಪಿ ನೋ ಅನುಜಾನೇಯ್ಯಾಸಿ. ಅಪಿ ನೋ ಜೀವಿತಂ ದದೇತಿ ಅಪಿ ನೋ ಇಮಾಯ ಕಥಾಯ ಉಪ್ಪನ್ನವಿಸ್ಸಾಸೋ ನ ಮಾರೇಯ್ಯಾಸೀತಿ.

ಸೋ ತಸ್ಸ ಮಧುರಕಥಾಯ ಬಜ್ಝಿತ್ವಾ ಗಾಥಮಾಹ –

೨೬.

‘‘ನ ಚೇವ ಮೇ ತ್ವಂ ಬದ್ಧೋಸಿ, ನಪಿ ಇಚ್ಛಾಮಿ ತೇ ವಧಂ;

ಕಾಮಂ ಖಿಪ್ಪಮಿತೋ ಗನ್ತ್ವಾ, ಜೀವ ತ್ವಂ ಅನಿಘೋ ಚಿರ’’ನ್ತಿ.

ತತೋ ಸುಮುಖೋ ಚತಸ್ಸೋ ಗಾಥಾ ಅಭಾಸಿ –

೨೭.

‘‘ನೇವಾಹಮೇತಮಿಚ್ಛಾಮಿ, ಅಞ್ಞತ್ರೇತಸ್ಸ ಜೀವಿತಾ;

ಸಚೇ ಏಕೇನ ತುಟ್ಠೋಸಿ, ಮುಞ್ಚೇತಂ ಮಞ್ಚ ಭಕ್ಖಯ.

೨೮.

‘‘ಆರೋಹಪರಿಣಾಹೇನ, ತುಲ್ಯಾಸ್ಮಾ ವಯಸಾ ಉಭೋ;

ನ ತೇ ಲಾಭೇನ ಜೀವತ್ಥಿ, ಏತೇನ ನಿಮಿನಾ ತುವಂ.

೨೯.

‘‘ತದಿಙ್ಘ ಸಮಪೇಕ್ಖಸ್ಸು, ಹೋತು ಗಿದ್ಧಿ ತವಮ್ಹಸು;

ಮಂ ಪುಬ್ಬೇ ಬನ್ಧ ಪಾಸೇನ, ಪಚ್ಛಾ ಮುಞ್ಚ ದಿಜಾಧಿಪಂ.

೩೦.

‘‘ತಾವದೇವ ಚ ತೇ ಲಾಭೋ, ಕತಾಸ್ಸ ಯಾಚನಾಯ ಚ;

ಮಿತ್ತಿ ಚ ಧತರಟ್ಠೇಹಿ, ಯಾವಜೀವಾಯ ತೇ ಸಿಯಾ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಏತನ್ತಿ ಯಂ ಅಞ್ಞತ್ರ ಏತಸ್ಸ ಜೀವಿತಾ ಮಮ ಜೀವಿತಂ, ಏತಂ ಅಹಂ ನೇವ ಇಚ್ಛಾಮಿ. ತುಲ್ಯಾಸ್ಮಾತಿ ಸಮಾನಾ ಹೋಮ. ನಿಮಿನಾ ತುವನ್ತಿ ಪರಿವತ್ತೇಹಿ ತ್ವಂ. ತವಮ್ಹಸೂತಿ ತವ ಅಮ್ಹೇಸು ಗಿದ್ಧಿ ಹೋತು, ಕಿಂ ತೇ ಏತೇನ, ಮಯಿ ಲೋಭಂ ಉಪ್ಪಾದೇಹೀತಿ ವದತಿ. ತಾವದೇವಾತಿ ತತ್ತಕೋಯೇವ. ಯಾಚನಾಯ ಚಾತಿ ಯಾ ಮಮ ಯಾಚನಾ, ಸಾವ ಕತಾ ಅಸ್ಸಾತಿ ಅತ್ಥೋ.

ಇತಿ ಸೋ ತಾಯ ಧಮ್ಮದೇಸನಾಯ ತೇಲೇ ಪಕ್ಖಿತ್ತಕಪ್ಪಾಸಪಿಚು ವಿಯ ಮುದುಗತಹದಯೋ ಮಹಾಸತ್ತಂ ತಸ್ಸ ದಾಯಂ ಕತ್ವಾ ದದನ್ತೋ ಆಹ –

೩೧.

‘‘ಪಸ್ಸನ್ತು ನೋ ಮಹಾಸಙ್ಘಾ, ತಯಾ ಮುತ್ತಂ ಇತೋ ಗತಂ;

ಮಿತ್ತಾಮಚ್ಚಾ ಚ ಭಚ್ಚಾ ಚ, ಪುತ್ತದಾರಾ ಚ ಬನ್ಧವಾ.

೩೨.

‘‘ನ ಚ ತೇ ತಾದಿಸಾ ಮಿತ್ತಾ, ಬಹೂನಂ ಇಧ ವಿಜ್ಜತಿ;

ಯಥಾ ತ್ವಂ ಧತರಟ್ಠಸ್ಸ, ಪಾಣಸಾಧಾರಣೋ ಸಖಾ.

೩೩.

‘‘ಸೋ ತೇ ಸಹಾಯಂ ಮುಞ್ಚಾಮಿ, ಹೋತು ರಾಜಾ ತವಾನುಗೋ;

ಕಾಮಂ ಖಿಪ್ಪಮಿತೋ ಗನ್ತ್ವಾ, ಞಾತಿಮಜ್ಝೇ ವಿರೋಚಥಾ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ನೋತಿ ನಿಪಾತಮತ್ತಂ. ತಯಾ ಮುತ್ತನ್ತಿ ಇಮಞ್ಹಿ ತ್ವಞ್ಞೇವ ಮುಞ್ಚಸಿ ನಾಮ, ತಸ್ಮಾ ಇಮಂ ತಯಾ ಮುತ್ತಂ ಇತೋ ಚಿತ್ತಕೂಟಪಬ್ಬತಂ ಗತಂ ಮಹನ್ತಾ ಞಾತಿಸಙ್ಘಾ ಏತೇ ಚ ಮಿತ್ತಾದಯೋ ಪಸ್ಸನ್ತು. ಏತ್ಥ ಚ ಬನ್ಧವಾತಿ ಏಕಲೋಹಿತಸಮ್ಬನ್ಧಾ. ವಿಜ್ಜತೀತಿ ವಿಜ್ಜನ್ತಿ. ಪಾಣಸಾಧಾರಣೋತಿ ಸಾಧಾರಣಪಾಣೋ ಅವಿಭತ್ತಜೀವಿಕೋ, ಯಥಾ ತ್ವಂ ಏತಸ್ಸ ಸಖಾ, ಏತಾದಿಸಾ ಅಞ್ಞೇಸಂ ಬಹೂನಂ ಮಿತ್ತಾ ನಾಮ ನ ವಿಜ್ಜನ್ತಿ. ತವಾನುಗೋತಿ ಏತಂ ದುಕ್ಖಿತಂ ಆದಾಯ ಪುರತೋ ಗಚ್ಛನ್ತಸ್ಸ ತವ ಅಯಂ ಅನುಗೋ ಹೋತೂತಿ.

ಏವಂ ವತ್ವಾ ಪನ ನೇಸಾದಪುತ್ತೋ ಮೇತ್ತಚಿತ್ತೇನ ಮಹಾಸತ್ತಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಬನ್ಧನಂ ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ಆಲಿಙ್ಗಿತ್ವಾ ಸರತೋ ನಿಕ್ಖಾಮೇತ್ವಾ ಸರತೀರೇ ತರುಣದಬ್ಬತಿಣಪಿಟ್ಠೇ ನಿಸೀದಾಪೇತ್ವಾ ಪಾದೇ ಬನ್ಧನಪಾಸಂ ಮುದುಚಿತ್ತೇನ ಸಣಿಕಂ ಮೋಚೇತ್ವಾ ದೂರೇ ಖಿಪಿತ್ವಾ ಮಹಾಸತ್ತೇ ಬಲವಸಿನೇಹಂ ಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಾಪೇತ್ವಾ ಮೇತ್ತಚಿತ್ತೇನ ಉದಕಂ ಆದಾಯ ಲೋಹಿತಂ ಧೋವಿತ್ವಾ ಪುನಪ್ಪುನಂ ಪರಿಮಜ್ಜಿ. ತಸ್ಸ ಮೇತ್ತಚಿತ್ತಾನುಭಾವೇನ ಬೋಧಿಸತ್ತಸ್ಸ ಪಾದೇ ಸಿರಾ ಸಿರಾಹಿ, ಮಂಸಂ ಮಂಸೇನ, ಚಮ್ಮಂ ಚಮ್ಮೇನ ಘಟಿತಂ, ತಾವದೇವ ಪಾದೋ ಸಂರುಳ್ಹೋ ಸಞ್ಜಾತಛವಿಸಞ್ಜಾತಲೋಮೋ ಅಹೋಸಿ ಅಬದ್ಧಪಾದೇನ ನಿಬ್ಬಿಸೇಸೋ. ಬೋಧಿಸತ್ತೋ ಸುಖಿತೋ ಪಕತಿಭಾವೇನೇವ ನಿಸೀದಿ. ಅಥ ಸುಮುಖೋ ಅತ್ತಾನಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಮಹಾಸತ್ತಸ್ಸ ಸುಖಿತಭಾವಂ ದಿಸ್ವಾ ಸಞ್ಜಾತಸೋಮನಸ್ಸೋ ನೇಸಾದಸ್ಸ ಥುತಿಮಕಾಸಿ. ತಮತ್ಥಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಸತ್ಥಾ ಆಹ –

೩೪.

‘‘ಸೋ ಪತೀತೋ ಪಮುತ್ತೇನ, ಭತ್ತುನಾ ಭತ್ತುಗಾರವೋ;

ಅಜ್ಝಭಾಸಥ ವಕ್ಕಙ್ಗೋ, ವಾಚಂ ಕಣ್ಣಸುಖಂ ಭಣಂ.

೩೫.

‘‘ಏವಂ ಲುದ್ದಕ ನನ್ದಸ್ಸು, ಸಹ ಸಬ್ಬೇಹಿ ಞಾತಿಭಿ;

ಯಥಾಹಮಜ್ಜ ನನ್ದಾಮಿ, ಮುತ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ದಿಜಾಧಿಪ’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ವಕ್ಕಙ್ಗೋತಿ ವಙ್ಕಗೀವೋ.

ಏವಂ ಲುದ್ದಸ್ಸ ಥುತಿಂ ಕತ್ವಾ ಸುಮುಖೋ ಬೋಧಿಸತ್ತಂ ಆಹ – ‘‘ಮಹಾರಾಜ, ಇಮಿನಾ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಮಹಾಉಪಕಾರೋ ಕತೋ, ಅಯಞ್ಹಿ ಅಮ್ಹಾಕಂ ವಚನಂ ಅಕತ್ವಾ ಕೀಳಾಹಂಸೇ ನೋ ಕತ್ವಾ ಇಸ್ಸರಾನಂ ದೇನ್ತೋ ಬಹುಂ ಧನಂ ಲಭೇಯ್ಯ, ಮಾರೇತ್ವಾ ಮಂಸಂ ವಿಕ್ಕಿಣನ್ತೋ ಮೂಲಮ್ಪಿ ಲಭೇಥ, ಅತ್ತನೋ ಪನ ಜೀವಿತಂ ಅನೋಲೋಕೇತ್ವಾ ಅಮ್ಹಾಕಂ ವಚನಂ ಅಕರಿ, ಇಮಂ ರಞ್ಞೋ ಸನ್ತಿಕಂ ನೇತ್ವಾ ಸುಖಜೀವಿತಂ ಕರೋಮಾ’’ತಿ. ಮಹಾಸತ್ತೋ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿ. ಸುಮುಖೋ ಅತ್ತನೋ ಭಾಸಾಯ ಮಹಾಸತ್ತೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಕಥೇತ್ವಾ ಪುನ ಮನುಸ್ಸಭಾಸಾಯ ಲುದ್ದಪುತ್ತಂ ಆಮನ್ತೇತ್ವಾ ‘‘ಸಮ್ಮ, ತ್ವಂ ಕಿಮತ್ಥಂ ಪಾಸೇ ಓಡ್ಡೇಸೀ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ‘‘ಧನತ್ಥ’’ನ್ತಿ ವುತ್ತೇ ‘‘ಏವಂ ಸನ್ತೇ ಅಮ್ಹೇ ಆದಾಯ ನಗರಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ರಞ್ಞೋ ದಸ್ಸೇಹಿ, ಬಹುಂ ತೇ ಧನಂ ದಾಪೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಆಹ –

೩೬.

‘‘ಏಹಿ ತಂ ಅನುಸಿಕ್ಖಾಮಿ, ಯಥಾ ತ್ವಮಪಿ ಲಚ್ಛಸೇ;

ಲಾಭಂ ತವಾಯಂ ಧತರಟ್ಠೋ, ಪಾಪಂ ಕಿಞ್ಚಿ ನ ದಕ್ಖತಿ.

೩೭.

‘‘ಖಿಪ್ಪಮನ್ತೇಪುರಂ ನೇತ್ವಾ, ರಞ್ಞೋ ದಸ್ಸೇಹಿ ನೋ ಉಭೋ;

ಅಬದ್ಧೇ ಪಕತಿಭೂತೇ, ಕಾಜೇ ಉಭಯತೋ ಠಿತೇ.

೩೮.

‘‘ಧತರಟ್ಠಾ ಮಹಾರಾಜ, ಹಂಸಾಧಿಪತಿನೋ ಇಮೇ;

ಅಯಞ್ಹಿ ರಾಜಾ ಹಂಸಾನಂ, ಅಯಂ ಸೇನಾಪತೀತರೋ.

೩೯. ‘‘ಅಸಂಸಯಂ ಇಮಂ ದಿಸ್ವಾ, ಹಂಸರಾಜಂ ನರಾಧಿಪೋ.

ಪತೀತೋ ಸುಮನೋ ವಿತ್ತೋ, ಬಹುಂ ದಸ್ಸತಿ ತೇ ಧನ’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ಅನುಸಿಕ್ಖಾಮೀತಿ ಅನುಸಾಸಾಮಿ. ಪಾಪನ್ತಿ ಲಾಮಕಂ. ರಞ್ಞೋ ದಸ್ಸೇಹಿ ನೋ ಉಭೋತಿ ಅಮ್ಹೇ ಉಭೋಪಿ ರಞ್ಞೋ ದಸ್ಸೇಹಿ. ಅಯಂ ಬೋಧಿಸತ್ತಸ್ಸ ಪಞ್ಞಾಪಭಾವದಸ್ಸನತ್ಥಂ, ಅತ್ತನೋ ಮಿತ್ತಧಮ್ಮಸ್ಸ ಆವಿಭಾವನತ್ಥಂ, ಲುದ್ದಸ್ಸ ಧನಲಾಭತ್ಥಂ, ರಞ್ಞೋ ಸೀಲೇಸು ಪತಿಟ್ಠಾಪನತ್ಥಞ್ಚಾತಿ ಚತೂಹಿ ಕಾರಣೇಹಿ ಏವಮಾಹ. ಧತರಟ್ಠಾತಿ ನೇತ್ವಾ ಚ ಪನ ರಞ್ಞೋ ಏವಂ ಆಚಿಕ್ಖೇಯ್ಯಾಸಿ, ‘‘ಮಹಾರಾಜ, ಇಮೇ ಧತರಟ್ಠಕುಲೇ ಜಾತಾ ದ್ವೇ ಹಂಸಾಧಿಪತಿನೋ, ಏತೇಸು ಅಯಂ ರಾಜಾ, ಇತರೋ ಸೇನಾಪತೀ’’ತಿ. ಇತಿ ನಂ ಸಿಕ್ಖಾಪೇಸಿ. ‘‘ಪತೀತೋ’’ತಿಆದೀನಿ ತೀಣಿಪಿ ತುಟ್ಠಾಕಾರವೇವಚನಾನೇವ.

ಏವಂ ವುತ್ತೇ ಲುದ್ದೋ, ‘‘ಸಾಮಿ, ಮಾ ವೋ ರಾಜದಸ್ಸನಂ ರುಚ್ಚಿ, ರಾಜಾನೋ ನಾಮ ಚಲಚಿತ್ತಾ, ಕೀಳಾಹಂಸೇ ವಾ ವೋ ಕರೇಯ್ಯುಂ ಮಾರಾಪೇಯ್ಯುಂ ವಾ’’ತಿ ವತ್ವಾ, ‘‘ಸಮ್ಮ, ಮಾ ಭಾಯಿ, ಅಹಂ ತಾದಿಸಂ ಕಕ್ಖಳಂ ಲುದ್ದಂ ಲೋಹಿತಪಾಣಿಂ ಧಮ್ಮಕಥಾಯ ಮುದುಕಂ ಕತ್ವಾ ಮಮ ಪಾದೇಸು ಪಾತೇಸಿಂ, ರಾಜಾನೋ ನಾಮ ಪುಞ್ಞವನ್ತೋ ಪಞ್ಞವನ್ತೋ ಚ ಸುಭಾಸಿತದುಬ್ಭಾಸಿತಞ್ಞೂ ಚ, ಖಿಪ್ಪಂ ಅಮ್ಹೇ ರಞ್ಞೋ ದಸ್ಸೇಹೀ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ‘‘ತೇನ ಹಿ ಮಾ ಮಯ್ಹಂ ಕುಜ್ಝಿತ್ಥ, ಅಹಂ ಅವಸ್ಸಂ ತುಮ್ಹಾಕಂ ರುಚಿಯಾ ನೇಮೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಉಭೋಪಿ ಕಾಜಂ ಆರೋಪೇತ್ವಾ ರಾಜಕುಲಂ ಗನ್ತ್ವಾ ರಞ್ಞೋ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ರಞ್ಞಾ ಪುಟ್ಠೋ ಯಥಾಭೂತಂ ಆರೋಚೇಸಿ. ತಮತ್ಥಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಸತ್ಥಾ ಆಹ –

೪೦.

‘‘ತಸ್ಸ ತಂ ವಚನಂ ಸುತ್ವಾ, ಕಮ್ಮುನಾ ಉಪಪಾದಯಿ;

ಖಿಪ್ಪಮನ್ತೇಪುರಂ ಗನ್ತ್ವಾ, ರಞ್ಞೋ ಹಂಸೇ ಅದಸ್ಸಯಿ;

ಅಬದ್ಧೇ ಪಕತಿಭೂತೇ, ಕಾಜೇ ಉಭಯತೋ ಠಿತೇ.

೪೧.

‘‘ಧತರಟ್ಠಾ ಮಹಾರಾಜ, ಹಂಸಾಧಿಪತಿನೋ ಇಮೇ;

ಅಯಞ್ಹಿ ರಾಜಾ ಹಂಸಾನಂ, ಅಯಂ ಸೇನಾಪತೀತರೋ;

೪೨.

‘‘ಕಥಂ ಪನಿಮೇ ವಿಹಙ್ಗಾ, ತವ ಹತ್ಥತ್ತಮಾಗತಾ;

ಕಥಂ ಲುದ್ದೋ ಮಹನ್ತಾನಂ, ಇಸ್ಸರೇ ಇಧ ಅಜ್ಝಗಾ.

೪೩.

‘‘ವಿಹಿತಾ ಸನ್ತಿಮೇ ಪಾಸಾ, ಪಲ್ಲಲೇಸು ಜನಾಧಿಪ;

ಯಂ ಯದಾಯತನಂ ಮಞ್ಞೇ, ದಿಜಾನಂ ಪಾಣರೋಧನಂ.

೪೪.

‘‘ತಾದಿಸಂ ಪಾಸಮಾಸಜ್ಜ, ಹಂಸರಾಜಾ ಅಬಜ್ಝಥ;

ತಂ ಅಬದ್ಧೋ ಉಪಾಸಿನೋ, ಮಮಾಯಂ ಅಜ್ಝಭಾಸಥ.

೪೫.

‘‘ಸುದುಕ್ಕರಂ ಅನರಿಯೇಭಿ, ದಹತೇ ಭಾವಮುತ್ತಮಂ;

ಭತ್ತುರತ್ಥೇ ಪರಕ್ಕನ್ತೋ, ಧಮ್ಮಯುತ್ತೋ ವಿಹಙ್ಗಮೋ.

೪೬.

‘‘ಅತ್ತನಾಯಂ ಚಜಿತ್ವಾನ, ಜೀವಿತಂ ಜೀವಿತಾರಹೋ;

ಅನುತ್ಥುನನ್ತೋ ಆಸೀನೋ, ಭತ್ತು ಯಾಚಿತ್ಥ ಜೀವಿತಂ.

೪೭.

‘‘ತಸ್ಸ ತಂ ವಚನಂ ಸುತ್ವಾ, ಪಸಾದಮಹಮಜ್ಝಗಾ;

ತತೋ ನಂ ಪಾಮುಚಿಂ ಪಾಸಾ, ಅನುಞ್ಞಾಸಿಂ ಸುಖೇನ ಚ.

೪೮.

‘‘ಸೋ ಪತೀತೋ ಪಮುತ್ತೇನ, ಭತ್ತುನಾ ಭತ್ತುಗಾರವೋ;

ಅಜ್ಝಭಾಸಥ ವಕ್ಕಙ್ಗೋ, ವಾಚಂ ಕಣ್ಣಸುಖಂ ಭಣಂ.

೪೯.

‘‘ಏವಂ ಲುದ್ದಕ ನನ್ದಸ್ಸು, ಸಹ ಸಬ್ಬೇಹಿ ಞಾತಿಭಿ;

ಯಥಾಹಮಜ್ಜ ನನ್ದಾಮಿ, ಮುತ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ದಿಜಾಧಿಪಂ.

೫೦.

‘‘ಏಹಿ ತಂ ಅನುಸಿಕ್ಖಾಮಿ, ಯಥಾ ತ್ವಮಪಿ ಲಚ್ಛಸೇ;

ಲಾಭಂ ತವಾಯಂ ಧತರಟ್ಠೋ, ಪಾಪಂ ಕಿಞ್ಚಿ ನ ದಕ್ಖತಿ.

೫೧.

‘‘ಖಿಪ್ಪಮನ್ತೇಪುರಂ ನೇತ್ವಾ, ರಞ್ಞೋ ದಸ್ಸೇಹಿ ನೋ ಉಭೋ;

ಅಬದ್ಧೇ ಪಕತಿಭೂತೇ, ಕಾಜೇ ಉಭಯತೋ ಠಿತೇ.

೫೨.

‘‘ಧತರಟ್ಠಾ ಮಹಾರಾಜ, ಹಂಸಾಧಿಪತಿನೋ ಇಮೇ;

ಅಯಞ್ಹಿ ರಾಜಾ ಹಂಸಾನಂ, ಅಯಂ ಸೇನಾಪತೀತರೋ.

೫೩.

‘‘ಅಸಂಸಯಂ ಇಮಂ ದಿಸ್ವಾ, ಹಂಸರಾಜಂ ನರಾಧಿಪೋ;

ಪತೀತೋ ಸುಮನೋ ವಿತ್ತೋ, ಬಹುಂ ದಸ್ಸತಿ ತೇ ಧನಂ.

೫೪.

‘‘ಏವಮೇತಸ್ಸ ವಚನಾ, ಆನೀತಾಮೇ ಉಭೋ ಮಯಾ;

ಏತ್ಥೇವ ಹಿ ಇಮೇ ಆಸುಂ, ಉಭೋ ಅನುಮತಾ ಮಯಾ.

೫೫.

‘‘ಸೋಯಂ ಏವಂ ಗತೋ ಪಕ್ಖೀ, ದಿಜೋ ಪರಮಧಮ್ಮಿಕೋ;

ಮಾದಿಸಸ್ಸ ಹಿ ಲುದ್ದಸ್ಸ, ಜನಯೇಯ್ಯಾಥ ಮದ್ದವಂ.

೫೬.

‘‘ಉಪಾಯನಞ್ಚ ತೇ ದೇವ, ನಾಞ್ಞಂ ಪಸ್ಸಾಮಿ ಏದಿಸಂ;

ಸಬ್ಬಸಾಕುಣಿಕಾಗಾಮೇ, ತಂ ಪಸ್ಸ ಮನುಜಾಧಿಪಾ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಕಮ್ಮುನಾ ಉಪಪಾದಯೀತಿ ಯಂ ಸೋ ಅವಚ, ತಂ ಕರೋನ್ತೋ ಕಾಯಕಮ್ಮೇನ ಸಮ್ಪಾದೇಸಿ. ಗನ್ತ್ವಾತಿ ಹಂಸರಾಜೇನ ನಿಸಿನ್ನಕಾಜಕೋಟಿಂ ಉಚ್ಚತರಂ, ಸೇನಾಪತಿನಾ ನಿಸಿನ್ನಕಾಜಕೋಟಿಂ ಥೋಕಂ ನೀಚಂ ಕತ್ವಾ ಉಭೋಪಿ ತೇ ಉಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ‘‘ಹಂಸರಾಜಾ ಚ ಸೇನಾಪತಿ ಚ ರಾಜಾನಂ ಪಸ್ಸಿತುಂ ಗಚ್ಛನ್ತಿ, ಉಸ್ಸರಥ ಉಸ್ಸರಥಾ’’ತಿ ಜನಂ ಉಸ್ಸಾರೇನ್ತೋ ‘‘ಏವರೂಪಾ ನಾಮ ಸೋಭಗ್ಗಪ್ಪತ್ತಾ ಸುವಣ್ಣವಣ್ಣಾ ಹಂಸರಾಜಾನೋ ನ ದಿಟ್ಠಪುಬ್ಬಾ’’ತಿ ಮುದುಹದಯೇಸು ಮನುಸ್ಸೇಸು ಪಸಂಸನ್ತೇಸು ಖಿಪ್ಪಮನ್ತೇಪುರಂ ಗನ್ತ್ವಾ. ಅದಸ್ಸಯೀತಿ ‘‘ಹಂಸರಾಜಾನೋ ತುಮ್ಹೇ ದಟ್ಠುಂ ಆಗತಾ’’ತಿ ರಞ್ಞೋ ಆರೋಚಾಪೇತ್ವಾ ತೇನ ತುಟ್ಠಚಿತ್ತೇನ ‘‘ಆಗಚ್ಛನ್ತೂ’’ತಿ ಪಕ್ಕೋಸಾಪಿತೋ ಅಭಿಹರಿತ್ವಾ ದಸ್ಸೇಸಿ. ಹತ್ಥತ್ತನ್ತಿ ಹತ್ಥೇಸು ಆಗತಂ, ಪತ್ತನ್ತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ. ಮಹನ್ತಾನನ್ತಿ ಯಸಮಹನ್ತಪ್ಪತ್ತಾನಂ ಸುವಣ್ಣವಣ್ಣಾನಂ ಧತರಟ್ಠಹಂಸಾನಂ ಇಸ್ಸರೇ ಸಾಮಿನೋ ಕಥಂ ತ್ವಂ ಲುದ್ದೋ ಹುತ್ವಾ ಅಧಿಗತೋತಿ ಪುಚ್ಛತಿ. ‘‘ಇಸ್ಸರಮಿಧಮಜ್ಝಗಾ’’ತಿಪಿ ಪಾಠೋ, ಏತೇಸಂ ಇಸ್ಸರಿಯಂ ತ್ವಂ ಕಥಂ ಅಜ್ಝಗಾತಿ ಅತ್ಥೋ.

ವಿಹಿತಾತಿ ಯೋಜಿತಾ. ಯಂ ಯದಾಯತನಂ ಮಞ್ಞೇತಿ, ಮಹಾರಾಜ, ಯಂ ಯಂ ಸಮೋಸರಣಟ್ಠಾನಂ ದಿಜಾನಂ ಪಾಣರೋಧನಂ ಜೀವಿತಕ್ಖಯಕರಂ ಮಞ್ಞಾಮಿ, ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಮಯಾ ಪಲ್ಲಲೇಸು ಪಾಸಾ ವಿಹಿತಾ. ತಾದಿಸನ್ತಿ ಮಾನುಸಿಯಸರೇ ತಥಾವಿಧಂ ಪಾಣರೋಧನಂ ಮಯಾ ವಿಹಿತಂ ಪಾಸಂ. ತನ್ತಿ ತಂ ಏತಂ ತತ್ಥ ಬದ್ಧಂ. ಉಪಾಸಿನೋತಿ ಅತ್ತನೋ ಜೀವಿತಂ ಅಗಣೇತ್ವಾ ಉಪಗನ್ತ್ವಾ ನಿಸಿನ್ನೋ. ಮಮಾಯನ್ತಿ ಮಂ ಅಯಂ ಸೇನಾಪತಿ ಅಜ್ಝಭಾಸಥ, ಮಯಾ ಸದ್ಧಿಂ ಕಥೇಸಿ. ಸುದುಕ್ಕರನ್ತಿ ತಸ್ಮಿಂ ಖಣೇ ಏಸ ಅಮ್ಹಾದಿಸೇಹಿ ಅನರಿಯೇಹಿ ಸುದುಕ್ಕರಂ ಅಕಾಸಿ. ಕಿಂ ತನ್ತಿ? ದಹತೇ ಭಾವಮುತ್ತಮಂ, ಅತ್ತನೋ ಉತ್ತಮಂ ಅಜ್ಝಾಸಯಂ ದಹತಿ ವಿದಹತಿ ಪಕಾಸೇತಿ. ಅತ್ತನಾಯನ್ತಿ ಅತ್ತನೋ ಅಯಂ. ಅನುತ್ಥುನನ್ತೋತಿ ಭತ್ತುಗುಣೇ ವಣ್ಣೇನ್ತೋ ತಸ್ಸ ಜೀವಿತಂ ಮುಞ್ಚಾತಿ ಮಂ ಯಾಚಿ.

ತಸ್ಸಾತಿ ತಸ್ಸ ತಥಾ ಯಾಚನ್ತಸ್ಸ. ಸುಖೇನ ಚಾತಿ ಯಥಾಸುಖೇನ ಚಿತ್ತಕೂಟಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಞಾತಿಸಙ್ಘಂ ಪಸ್ಸಥಾತಿ ಚ ಅನುಜಾನಿಂ. ಏತ್ಥೇವ ಹೀತಿ ಮಯಾ ಪನ ಇಮೇ ದ್ವೇ ಏತ್ಥ ಮಾನುಸಿಯಸರೇಯೇವ ಚಿತ್ತಕೂಟಗಮನಾಯ ಅನುಮತಾ ಅಹೇಸುಂ. ಏವಂ ಗತೋತಿ ಏವಂ ಸತ್ತು ಹತ್ಥಗತೋ. ಜನಯೇಯ್ಯಾಥ ಮದ್ದವನ್ತಿ ಅತ್ತನಿ ಮೇತ್ತಚಿತ್ತಂ ಜನೇಸಿ. ಉಪಾಯನನ್ತಿ ಪಣ್ಣಾಕಾರಂ. ಸಬ್ಬಸಾಕುಣಿಕಾಗಾಮೇತಿ ಸಬ್ಬಸ್ಮಿಮ್ಪಿ ಸಾಕುಣಿಕಗಾಮೇ ನಾಹಂ ಅಞ್ಞಂ ತವ ಏವರೂಪಂ ಕೇನಚಿ ಸಾಕುಣಿಕೇನ ಆಭತಪುಬ್ಬಂ ಉಪಾಯನಂ ಪಸ್ಸಾಮಿ. ತಂ ಪಸ್ಸಾತಿ ತಂ ಮಯಾ ಆಭತಂ ಉಪಾಯನಂ ಪಸ್ಸ ಮನುಜಾಧಿಪಾತಿ.

ಏವಂ ಸೋ ಠಿತಕೋವ ಸುಮುಖಸ್ಸ ಗುಣಂ ಕಥೇಸಿ. ತತೋ ರಾಜಾ ಹಂಸರಞ್ಞೋ ಮಹಾರಹಂ ಆಸನಂ, ಸುಮುಖಸ್ಸ ಚ ಸುವಣ್ಣಭದ್ದಪೀಠಕಂ ದಾಪೇತ್ವಾ ತೇಸಂ ತತ್ಥ ನಿಸಿನ್ನಾನಂ ಸುವಣ್ಣಭಾಜನೇಹಿ ಲಾಜಮಧುಫಾಣಿತಾದೀನಿ ದಾಪೇತ್ವಾ ನಿಟ್ಠಿತೇ ಪಾನಭೋಜನಕಿಚ್ಚೇ ಅಞ್ಜಲಿಂ ಪಗ್ಗಯ್ಹ ಮಹಾಸತ್ತಂ ಧಮ್ಮಕಥಂ ಯಾಚಿತ್ವಾ ಸುವಣ್ಣಪೀಠಕೇ ನಿಸೀದಿ. ಸೋ ತೇನ ಯಾಚಿತೋ ಪಟಿಸನ್ಥಾರಂ ತಾವ ಅಕಾಸಿ. ತಮತ್ಥಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಸತ್ಥಾ ಆಹ –

೫೭.

‘‘ದಿಸ್ವಾ ನಿಸಿನ್ನಂ ರಾಜಾನಂ, ಪೀಠೇ ಸೋವಣ್ಣಯೇ ಸುಭೇ;

ಅಜ್ಝಭಾಸಥ ವಕ್ಕಙ್ಗೋ, ವಾಚಂ ಕಣ್ಣಸುಖಂ ಭಣಂ.

೫೮.

‘‘ಕಚ್ಚಿ ನು ಭೋತೋ ಕುಸಲಂ, ಕಚ್ಚಿ ಭೋತೋ ಅನಾಮಯಂ;

ಕಚ್ಚಿ ರಟ್ಠಮಿದಂ ಫೀತಂ, ಧಮ್ಮೇನ ಮನುಸಾಸಸಿ.

೫೯.

‘‘ಕುಸಲಞ್ಚೇವ ಮೇ ಹಂಸ, ಅಥೋ ಹಂಸ ಅನಾಮಯಂ;

ಅಥೋ ರಟ್ಠಮಿದಂ ಫೀತಂ, ಧಮ್ಮೇನ ಮನುಸಾಸಹಂ.

೬೦.

‘‘ಕಚ್ಚಿ ಭೋತೋ ಅಮಚ್ಚೇಸು, ದೋಸೋ ಕೋಚಿ ನ ವಿಜ್ಜತಿ;

ಕಚ್ಚಿ ಚ ತೇ ತವತ್ಥೇಸು, ನಾವಕಙ್ಖನ್ತಿ ಜೀವಿತಂ.

೬೧.

‘‘ಅಥೋಪಿ ಮೇ ಅಮಚ್ಚೇಸು, ದೋಸೋ ಕೋಚಿ ನ ವಿಜ್ಜತಿ;

ಅಥೋಪಿ ತೇ ಮಮತ್ಥೇಸು, ನಾವಕಙ್ಖನ್ತಿ ಜೀವಿತಂ.

೬೨.

‘‘ಕಚ್ಚಿ ತೇ ಸಾದಿಸೀ ಭರಿಯಾ, ಅಸ್ಸವಾ ಪಿಯಭಾಣಿನೀ;

ಪುತ್ತರೂಪಯಸೂಪೇತಾ, ತವ ಛನ್ದವಸಾನುಗಾ.

೬೩.

‘‘ಅಥೋ ಮೇ ಸಾದಿಸೀ ಭರಿಯಾ, ಅಸ್ಸವಾ ಪಿಯಭಾಣಿನೀ;

ಪುತ್ತರೂಪಯಸೂಪೇತಾ, ಮಮ ಛನ್ದವಸಾನುಗಾ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ರಾಜಾನನ್ತಿ ಸಾಗಲರಾಜಾನಂ. ವಕ್ಕಙ್ಗೋತಿ ಹಂಸರಾಜಾ. ಧಮ್ಮೇನ ಮನುಸಾಸಸೀತಿ ಧಮ್ಮೇನ ಅನುಸಾಸಸಿ. ದೋಸೋತಿ ಅಪರಾಧೋ. ತವತ್ಥೇಸೂತಿ ಉಪ್ಪನ್ನೇಸು ತವ ಯುದ್ಧಾದೀಸು ಅತ್ಥೇಸು. ನಾವಕಙ್ಖನ್ತೀತಿ ಉರಂ ದತ್ವಾ ಪರಿಚ್ಚಜನ್ತಾ ಕಿಚ್ಚಿ ಅತ್ತನೋ ಜೀವಿತಂ ನ ಪತ್ಥೇನ್ತಿ, ಜೀವಿತಞ್ಚ ಚಜಿತ್ವಾ ತವೇವತ್ಥಂ ಕರೋನ್ತಿ. ಸಾದಿಸೀತಿ ಸಮಾನಜಾತಿಕಾ. ಅಸ್ಸವಾತಿ ವಚನಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿಕಾ. ಪುತ್ತರೂಪಯಸೂಪೇತಾತಿ ಪುತ್ತೇಹಿ ಚ ರೂಪೇನ ಚ ಯಸೇನ ಚ ಉಪೇತಾ. ತವ ಛನ್ದವಸಾನುಗಾತಿ ಕಚ್ಚಿ ತವ ಅಜ್ಝಾಸಯಂ ತವ ವಸಂ ಅನುವತ್ತತಿ, ನ ಅತ್ತನೋ ಚಿತ್ತವಸೇನ ವತ್ತತೀತಿ ಪುಚ್ಛತಿ.

ಏವಂ ಬೋಧಿಸತ್ತೇನ ಪಟಿಸನ್ಥಾರೇ ಕತೇ ಪುನ ರಾಜಾ ತೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಕಥೇನ್ತೋ ಆಹ –

೬೪.

‘‘ಭವನ್ತಂ ಕಚ್ಚಿ ನು ಮಹಾ-ಸತ್ತುಹತ್ಥತ್ತತಂ ಗತೋ;

ದುಕ್ಖಮಾಪಜ್ಜಿ ವಿಪುಲಂ, ತಸ್ಮಿಂ ಪಠಮಮಾಪದೇ.

೬೫.

‘‘ಕಚ್ಚಿ ಯನ್ತಾಪತಿತ್ವಾನ, ದಣ್ಡೇನ ಸಮಪೋಥಯಿ;

ಏವಮೇತೇಸಂ ಜಮ್ಮಾನಂ, ಪಾತಿಕಂ ಭವತಿ ತಾವದೇ.

೬೬.

‘‘ಖೇಮಮಾಸಿ ಮಹಾರಾಜ, ಏವಮಾಪದಿಯಾ ಸತಿ;

ನ ಚಾಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ರಸ್ಮಾಸು, ಸತ್ತೂವ ಸಮಪಜ್ಜಥ.

೬೭.

‘‘ಪಚ್ಚಗಮಿತ್ಥ ನೇಸಾದೋ, ಪುಬ್ಬೇವ ಅಜ್ಝಭಾಸಥ;

ತದಾಯಂ ಸುಮುಖೋಯೇವ, ಪಣ್ಡಿತೋ ಪಚ್ಚಭಾಸಥ.

೬೮.

‘‘ತಸ್ಸ ತಂ ವಚನಂ ಸುತ್ವಾ, ಪಸಾದಮಯಮಜ್ಝಗಾ;

ತತೋ ಮಂ ಪಾಮುಚೀ ಪಾಸಾ, ಅನುಞ್ಞಾಸಿ ಸುಖೇನ ಚ.

೬೯.

‘‘ಇದಞ್ಚ ಸುಮುಖೇನೇವ, ಏತದತ್ಥಾಯ ಚಿನ್ತಿತಂ;

ಭೋತೋ ಸಕಾಸೇಗಮನಂ, ಏತಸ್ಸ ಧನಮಿಚ್ಛತಾ.

೭೦.

‘‘ಸ್ವಾಗತಞ್ಚೇವಿದಂ ಭವತಂ, ಪತೀತೋ ಚಸ್ಮಿ ದಸ್ಸನಾ;

ಏಸೋ ಚಾಪಿ ಬಹುಂ ವಿತ್ತಂ, ಲಭತಂ ಯಾವದಿಚ್ಛತೀ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಮಹಾಸತ್ತುಹತ್ಥತ್ತತಂ ಗತೋತಿ ಮಹನ್ತಸ್ಸ ಸತ್ತುನೋ ಹತ್ಥತ್ತಂ ಗತೋ. ಆಪತಿತ್ವಾನಾತಿ ಉಪಧಾವಿತ್ವಾ. ಪಾತಿಕನ್ತಿ ಪಾಕತಿಕಂ, ಅಯಮೇವ ವಾ ಪಾಠೋ. ಇದಂ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ – ಏತೇಸಞ್ಹಿ ಜಮ್ಮಾನಂ ತಾವದೇವ ಏವಂ ಪಾಕತಿಕಂ ಹೋತಿ, ಸಕುಣೇ ದಣ್ಡೇನ ಪೋಥೇತ್ವಾ ಜೀವಿತಕ್ಖಯಂ ಪಾಪೇನ್ತೋ ಧನವೇತನಂ ಲಭತೀತಿ. ಕಿಞ್ಚಿ ರಸ್ಮಾಸೂತಿ ಕಿಞ್ಚಿ ಅಮ್ಹೇಸು. ಸತ್ತೂವಾತಿ ಸತ್ತು ವಿಯ. ಪಚ್ಚಗಮಿತ್ಥಾತಿ, ಮಹಾರಾಜ, ಏಸ ಅಮ್ಹೇ ದಿಸ್ವಾ ಬದ್ಧಾತಿ ಸಞ್ಞಾಯ ಥೋಕಂ ಓಸಕ್ಕಿತ್ಥ. ಪುಬ್ಬೇವಾತಿ ಅಯಮೇವ ಪಠಮಂ ಅಜ್ಝಭಾಸಿ. ತದಾತಿ ತಸ್ಮಿಂ ಕಾಲೇ. ಏತದತ್ಥಾಯಾತಿ ಏತಸ್ಸ ನೇಸಾದಪುತ್ತಸ್ಸ ಅತ್ಥಾಯ ಚಿನ್ತಿತಂ. ಧನಮಿಚ್ಛತಾತಿ ಏತಸ್ಸ ಧನಂ ಇಚ್ಛನ್ತೇನ ತವ ಸನ್ತಿಕಂ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಆಗಮನಂ ಚಿನ್ತಿತಂ. ಸ್ವಾಗತಞ್ಚೇವಿದನ್ತಿ ಮಾ ಭೋನ್ತೋ ಚಿನ್ತಯನ್ತು, ಭವತಂ ಇದಂ ಇಧಾಗಮನಂ ಸ್ವಾಗತಮೇವ. ಲಭತನ್ತಿ ಲಭತು.

ಏವಞ್ಚ ಪನ ವತ್ವಾ ರಾಜಾ ಅಞ್ಞತರಂ ಅಮಚ್ಚಂ ಓಲೋಕೇತ್ವಾ ‘‘ಕಿಂ ಕರೋಮಿ ದೇವಾ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ‘‘ಇಮಂ ನೇಸಾದಂ ಕಪ್ಪಿತಕೇಸಮಸ್ಸುಂ ನ್ಹಾತಾನುಲಿತ್ತಂ ಸಬ್ಬಾಲಙ್ಕಾರಪಟಿಮಣ್ಡಿತಂ ಕಾರೇತ್ವಾ ಆನೇಹೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ತೇನ ತಥಾ ಕತ್ವಾ ಆನೀತಸ್ಸ ತಸ್ಸ ಸಂವಚ್ಛರೇ ಸಂವಚ್ಛರೇ ಸತಸಹಸ್ಸುಟ್ಠಾನಕಂ ಗಾಮಂ, ದ್ವೇ ವೀಥಿಯೋ ಗಹೇತ್ವಾ ಠಿತಂ ಮಹನ್ತಂ ಗೇಹಂ, ರಥವರಞ್ಚ, ಅಞ್ಞಞ್ಚ ಬಹುಂ ಹಿರಞ್ಞಸುವಣ್ಣಂ ಅದಾಸಿ. ತಮತ್ಥಂ ಆವಿಕರೋನ್ತೋ ಸತ್ಥಾ ಆಹ –

೭೧.

‘‘ಸನ್ತಪ್ಪಯಿತ್ವಾ ನೇಸಾದಂ, ಭೋಗೇಹಿ ಮನುಜಾಧಿಪೋ;

ಅಜ್ಝಭಾಸಥ ವಕ್ಕಙ್ಗಂ, ವಾಚಂ ಕಣ್ಣಸುಖಂ ಭಣ’’ನ್ತಿ.

ಅಥ ಮಹಾಸತ್ತೋ ರಞ್ಞೋ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇಸಿ. ಸೋ ತಸ್ಸ ಧಮ್ಮಕಥಂ ಸುತ್ವಾ ತುಟ್ಠಹದಯೋ ‘‘ಧಮ್ಮಕಥಿಕಸ್ಸ ಸಕ್ಕಾರಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಸೇತಚ್ಛತ್ತಂ ದತ್ವಾ ರಜ್ಜಂ ಪಟಿಚ್ಛಾಪೇನ್ತೋ ಆಹ –

೭೨.

‘‘ಯಂ ಖಲು ಧಮ್ಮಮಾಧೀನಂ, ವಸೋ ವತ್ತತಿ ಕಿಞ್ಚನಂ;

ಸಬ್ಬತ್ಥಿಸ್ಸರಿಯಂ ಭವತಂ, ಪಸಾಸಥ ಯದಿಚ್ಛಥ.

೭೩.

‘‘ದಾನತ್ಥಂ ಉಪಭೋತ್ತುಂ ವಾ, ಯಂ ಚಞ್ಞಂ ಉಪಕಪ್ಪತಿ;

ಏತಂ ದದಾಮಿ ವೋ ವಿತ್ತಂ, ಇಸ್ಸರಿಯಂ ವಿಸ್ಸಜಾಮಿ ವೋ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ವಸೋ ವತ್ತತೀತಿ ಯತ್ಥ ಮಮ ವಸೋ ವತ್ತತಿ. ಕಿಞ್ಚನನ್ತಿ ತಂ ಅಪ್ಪಮತ್ತಕಮ್ಪಿ. ಸಬ್ಬತ್ಥಿಸ್ಸರಿಯನ್ತಿ ಸಬ್ಬಂ ಭವತಂಯೇವ ಇಸ್ಸರಿಯಂ ಅತ್ಥು. ಯಂ ಚಞ್ಞಂ ಉಪಕಪ್ಪತೀತಿ ಪುಞ್ಞಕಾಮತಾಯ ದಾನತ್ಥಂ ವಾ ಛತ್ತಂ ಉಸ್ಸಾಪೇತ್ವಾ ರಜ್ಜಮೇವ ಉಪಭೋತ್ತುಂ ವಾ ಯಂ ವಾ ಅಞ್ಞಂ ತುಮ್ಹಾಕಂ ರುಚ್ಚತಿ, ತಂ ಕರೋಥ, ಏತಂ ದದಾಮಿ ವೋ ವಿತ್ತಂ, ಸದ್ಧಿಂಯೇವ ಸೇತಚ್ಛತ್ತೇನ ಮಮ ಸನ್ತಕಂ ಇಸ್ಸರಿಯಂ ವಿಸ್ಸಜ್ಜಾಮಿ ವೋತಿ.

ಅಥ ಮಹಾಸತ್ತೋ ರಞ್ಞಾ ದಿನ್ನಂ ಸೇತಚ್ಛತ್ತಂ ಪುನ ತಸ್ಸೇವ ಅದಾಸಿ. ರಾಜಾಪಿ ಚಿನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಹಂಸರಞ್ಞೋ ತಾವ ಮೇ ಧಮ್ಮಕಥಾ ಸುತಾ, ಲುದ್ದಪುತ್ತೇನ ಪನ ‘ಅಯಂ ಸುಮುಖೋ ಮುಧುರಕಥೋ’ತಿ ಅತಿವಿಯ ವಣ್ಣಿತೋ, ಇಮಸ್ಸಪಿ ಧಮ್ಮಕಥಂ ಸೋಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ. ಸೋ ತೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಸಲ್ಲಪನ್ತೋ ಅನನ್ತರಂ ಗಾಥಮಾಹ –

೭೪.

‘‘ಯಥಾ ಚ ಮ್ಯಾಯಂ ಸುಮುಖೋ, ಅಜ್ಝಭಾಸೇಯ್ಯ ಪಣ್ಡಿತೋ;

ಕಾಮಸಾ ಬುದ್ಧಿಸಮ್ಪನ್ನೋ, ತಂ ಮ್ಯಾಸ್ಸ ಪರಮಪ್ಪಿಯ’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ಯಥಾತಿ ಯದಿ. ಇದಂ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ – ಯದಿ ಚ ಮೇ ಅಯಂ ಸುಮುಖೋ ಪಣ್ಡಿತೋ ಬುದ್ಧಿಸಮ್ಪನ್ನೋ ಕಾಮಸಾ ಅತ್ತನೋ ರುಚಿಯಾ ಅಜ್ಝಭಾಸೇಯ್ಯ, ತಂ ಮೇ ಪರಮಪ್ಪಿಯಂ ಅಸ್ಸಾತಿ.

ತತೋ ಸುಮುಖೋ ಆಹ –

೭೫.

‘‘ಅಹಂ ಖಲು ಮಹಾರಾಜ, ನಾಗರಾಜಾರಿವನ್ತರಂ;

ಪಟಿವತ್ತುಂ ನ ಸಕ್ಕೋಮಿ, ನ ಮೇ ಸೋ ವಿನಯೋ ಸಿಯಾ.

೭೬.

‘‘ಅಮ್ಹಾಕಞ್ಚೇವ ಸೋ ಸೇಟ್ಠೋ, ತ್ವಞ್ಚ ಉತ್ತಮಸತ್ತವೋ;

ಭೂಮಿಪಾಲೋ ಮನುಸ್ಸಿನ್ದೋ, ಪೂಜಾ ಬಹೂಹಿ ಹೇತುಭಿ.

೭೭.

‘‘ತೇಸಂ ಉಭಿನ್ನಂ ಭಣತಂ, ವತ್ತಮಾನೇ ವಿನಿಚ್ಛಯೇ;

ನನ್ತರಂ ಪತಿವತ್ತಬ್ಬಂ, ಪೇಸ್ಸೇನ ಮನುಜಾಧಿಪಾ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ನಾಗರಾಜಾರಿವನ್ತರನ್ತಿ ಪೇಳಾಯ ಅಬ್ಭನ್ತರಂ ಪವಿಟ್ಠೋ ನಾಗರಾಜಾ ವಿಯ. ಪಟಿವತ್ತುನ್ತಿ ತುಮ್ಹಾಕಂ ದ್ವಿನ್ನಂ ಅನ್ತರೇ ವತ್ತುಂ ನ ಸಕ್ಕೋಮಿ. ನ ಮೇ ಸೋತಿ ಸಚೇ ವದೇಯ್ಯಂ, ನ ಮೇ ಸೋ ವಿನಯೋ ಭವೇಯ್ಯ. ಅಮ್ಹಾಕಞ್ಚೇವಾತಿ ಛನ್ನವುತಿಯಾ ಹಂಸಸಹಸ್ಸಾನಂ. ಉತ್ತಮಸತ್ತವೋತಿ ಉತ್ತಮಸತ್ತೋ. ಪೂಜಾತಿ ಉಭೋ ತುಮ್ಹೇ ಮಯ್ಹಂ ಬಹೂಹಿ ಕಾರಣೇಹಿ ಪೂಜಾರಹಾ ಚೇವ ಪಸಂಸಾರಹಾ ಚ. ಪೇಸ್ಸೇನಾತಿ ವೇಯ್ಯಾವಚ್ಚಕರೇನ ಸೇವಕೇನ.

ರಾಜಾ ತಸ್ಸ ವಚನಂ ಸುತ್ವಾ ತುಟ್ಠಹದಯೋ ‘‘ನೇಸಾದಪುತ್ತೋ ತಂ ವಣ್ಣೇತಿ, ನ ಅಞ್ಞೇನ ತುಮ್ಹಾದಿಸೇನ ಮಧುರಧಮ್ಮಕಥಿಕೇನ ನಾಮ ಭವಿತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ ವತ್ವಾ ಆಹ –

೭೮.

‘‘ಧಮ್ಮೇನ ಕಿರ ನೇಸಾದೋ, ಪಣ್ಡಿತೋ ಅಣ್ಡಜೋ ಇತಿ;

ನಹೇವ ಅಕತತ್ತಸ್ಸ, ನಯೋ ಏತಾದಿಸೋ ಸಿಯಾ.

೭೯.

‘‘ಏವಂ ಅಗ್ಗಪಕತಿಮಾ, ಏವಂ ಉತ್ತಮಸತ್ತವೋ;

ಯಾವತತ್ಥಿ ಮಯಾ ದಿಟ್ಠಾ, ನಾಞ್ಞಂ ಪಸ್ಸಾಮಿ ಏದಿಸಂ.

೮೦.

‘‘ತುಟ್ಠೋಸ್ಮಿ ವೋ ಪಕತಿಯಾ, ವಾಕ್ಯೇನ ಮಧುರೇನ ಚ;

ಏಸೋ ಚಾಪಿ ಮಮಚ್ಛನ್ದೋ, ಚಿರಂ ಪಸ್ಸೇಯ್ಯ ವೋ ಉಭೋ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಧಮ್ಮೇನಾತಿ ಸಭಾವೇನ ಕಾರಣೇನ. ಅಕತತ್ತಸ್ಸಾತಿ ಅಸಮ್ಪಾದಿತಅತ್ತಭಾವಸ್ಸ ಮಿತ್ತದುಬ್ಭಿಸ್ಸ. ನಯೋತಿ ಪಞ್ಞಾ. ಅಗ್ಗಪಕತಿಮಾತಿ ಅಗ್ಗಸಭಾವೋ. ಉತ್ತಮಸತ್ತವೋತಿ ಉತ್ತಮಸತ್ತೋ. ಯಾವತತ್ಥೀತಿ ಯಾವತಾ ಮಯಾ ದಿಟ್ಠಾ ನಾಮ ಅತ್ಥಿ. ನಾಞ್ಞನ್ತಿ ತಸ್ಮಿಂ ಮಯಾ ದಿಟ್ಠಟ್ಠಾನೇ ಅಞ್ಞಂ ಏವರೂಪಂ ನ ಪಸ್ಸಾಮಿ. ತುಟ್ಠೋಸ್ಮಿ ವೋ ಪಕತಿಯಾತಿ ಸಮ್ಮ ಹಂಸರಾಜ ಅಹಂ ಪಕತಿಯಾ ಪಠಮಮೇವ ತುಮ್ಹಾಕಂ ದಸ್ಸನೇನ ತುಟ್ಠೋ. ವಾಕ್ಯೇನಾತಿ ಇದಾನಿ ಪನ ವೋ ಮಧುರವಚನೇನ ತುಟ್ಠೋಸ್ಮಿ. ಚಿರಂ ಪಸ್ಸೇಯ್ಯ ವೋತಿ ಇಧೇವ ವಸಾಪೇತ್ವಾ ಮುಹುತ್ತಮ್ಪಿ ಅವಿಪ್ಪವಾಸನ್ತೋ ಚಿರಂ ತುಮ್ಹೇ ಪಸ್ಸೇಯ್ಯನ್ತಿ ಏಸ ಮೇ ಛನ್ದೋತಿ ವದತಿ.

ತತೋ ಮಹಾಸತ್ತೋ ರಾಜಾನಂ ಪಸಂಸನ್ತೋ ಆಹ –

೮೧.

‘‘ಯಂ ಕಿಚ್ಚಂ ಪರಮೇ ಮಿತ್ತೇ, ಕತಮಸ್ಮಾಸು ತಂ ತಯಾ;

ಪತ್ತಾ ನಿಸ್ಸಂಸಯಂ ತ್ಯಾಮ್ಹಾ, ಭತ್ತಿರಸ್ಮಾಸು ಯಾ ತವ.

೮೨.

‘‘ಅದುಞ್ಚ ನೂನ ಸುಮಹಾ, ಞಾತಿಸಙ್ಘಸ್ಸ ಮನ್ತರಂ;

ಅದಸ್ಸನೇನ ಅಸ್ಮಾಕಂ, ದುಕ್ಖಂ ಬಹೂಸು ಪಕ್ಖಿಸು.

೮೩.

‘‘ತೇಸಂ ಸೋಕವಿಘಾತಾಯ, ತಯಾ ಅನುಮತಾ ಮಯಂ;

ತಂ ಪದಕ್ಖಿಣತೋ ಕತ್ವಾ, ಞಾತಿಂ ಪಸ್ಸೇಮುರಿನ್ದಮ.

೮೪.

‘‘ಅದ್ಧಾಹಂ ವಿಪುಲಂ ಪೀತಿಂ, ಭವತಂ ವಿನ್ದಾಮಿ ದಸ್ಸನಾ;

ಏಸೋ ಚಾಪಿ ಮಹಾ ಅತ್ಥೋ, ಞಾತಿವಿಸ್ಸಾಸನಾ ಸಿಯಾ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಕತಮಸ್ಮಾಸೂತಿ ಕತಂ ಅಮ್ಹೇಸು. ಪತ್ತಾ ನಿಸ್ಸಂಸಯಂ ತ್ಯಾಮ್ಹಾತಿ ಮಯಂ ನಿಸ್ಸಂಸಯೇನ ತಯಾ ಪತ್ತಾಯೇವ. ಭತ್ತಿರಸ್ಮಾಸು ಯಾ ತವಾತಿ ಯಾ ತವ ಅಮ್ಹೇಸು ಭತ್ತಿ, ತಾಯ ಭತ್ತಿಯಾ ಮಯಂ ತಯಾ ಅಸಂಸಯೇನ ಪತ್ತಾಯೇವ, ನ ಚ ವಿಪ್ಪಯುತ್ತಾ, ವಿಪ್ಪವುಟ್ಠಾಪಿ ಸಹವಾಸಿನೋಯೇವ ನಾಮ ಮಯನ್ತಿ ದೀಪೇತಿ. ಅದುಞ್ಚ ನೂನ ಸುಮಹಾತಿ ಏತಞ್ಚ ಏಕಂಸೇನೇವ ಸುಮಹನ್ತಂ. ಞಾತಿಸಙ್ಘಸ್ಸ ಮನ್ತರನ್ತಿ ಅಮ್ಹೇಹಿ ದ್ವೀಹಿ ಜನೇಹಿ ವಿರಹಿತಸ್ಸ ಮಮ ಞಾತಿಸಙ್ಘಸ್ಸ ಅನ್ತರಂ ಛಿದ್ದಂ. ಅಸ್ಮಾಕನ್ತಿ ಅಮ್ಹಾಕಂ ದ್ವಿನ್ನಂ ಅದಸ್ಸನೇನ ಬಹೂಸು ಪಕ್ಖೀಸು ದುಕ್ಖಂ ಉಪ್ಪನ್ನಂ. ಪಸ್ಸೇಮುರಿನ್ದಮಾತಿ ಪಸ್ಸೇಯ್ಯಾಮ ಅರಿನ್ದಮ. ಭವತನ್ತಿ ಭೋತೋ ದಸ್ಸನೇನ. ಏಸೋ ಚಾಪಿ ಮಹಾ ಅತ್ಥೋತಿ ಯಾ ಏಸಾ ಞಾತಿಸಙ್ಘಸಙ್ಖಾತಾ ಞಾತಿವಿಸ್ಸಾಸನಾ ಸಿಯಾ, ಏಸೋ ಚಾಪಿ ಮಹನ್ತೋ ಅತ್ಥೋಪಿ.

ಏವಂ ವುತ್ತೇ ರಾಜಾ ತೇಸಂ ಗಮನಂ ಅನುಜಾನಿ. ಮಹಾಸತ್ತೋಪಿ ರಞ್ಞೋ ಪಞ್ಚವಿಧೇ ದುಸ್ಸೀಲ್ಯೇ ಆದೀನವಂ, ಸೀಲೇ ಚ ಆನಿಸಂಸಂ ಕಥೇತ್ವಾ ‘‘ಇಮಂ ಸೀಲಂ ರಕ್ಖ, ಧಮ್ಮೇನ ರಜ್ಜಂ ಕಾರೇಹಿ, ಚತೂಹಿ ಸಙ್ಗಹವತ್ಥೂಹಿ ಜನಂ ಸಙ್ಗಣ್ಹಾಹೀ’’ತಿ ಓವದಿತ್ವಾ ಚಿತ್ತಕೂಟಂ ಅಗಮಾಸಿ. ತಮತ್ಥಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಸತ್ಥಾ ಆಹ –

೮೫.

‘‘ಇದಂ ವತ್ವಾ ಧತರಟ್ಠೋ, ಹಂಸರಾಜಾ ನರಾಧಿಪಂ;

ಉತ್ತಮಂ ಜವಮನ್ವಾಯ, ಞಾತಿಸಙ್ಘಂ ಉಪಾಗಮುಂ.

೮೬.

‘‘ತೇ ಅರೋಗೇ ಅನುಪ್ಪತ್ತೇ, ದಿಸ್ವಾನ ಪರಮೇ ದಿಜೇ;

ಕೇಕಾತಿ ಮಕರುಂ ಹಂಸಾ, ಪುಥುಸದ್ದೋ ಅಜಾಯಥ.

೮೭.

‘‘ತೇ ಪತೀತಾ ಪಮುತ್ತೇನ, ಭತ್ತುನಾ ಭತ್ತುಗಾರವಾ;

ಸಮನ್ತಾ ಪರಿಕಿರಿಂಸು, ಅಣ್ಡಜಾ ಲದ್ಧಪಚ್ಚಯಾ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಉಪಾಗಮುನ್ತಿ ಅರುಣುಗ್ಗಮನವೇಲಾಯಮೇವ ಲಾಜಮಧುಫಾಣಿತಾದೀನಿ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತ್ವಾ ರಞ್ಞಾ ಚ ದೇವಿಯಾ ಚ ದ್ವೀಹಿ ಸುವಣ್ಣತಾಲವಣ್ಟೇಹಿ ಉಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಗನ್ಧಮಾಲಾದೀಹಿ ಕತಸಕ್ಕಾರಾ ತಾಲವಣ್ಟೇಹಿ ಓತರಿತ್ವಾ ರಾಜಾನಂ ಪದಕ್ಖಿಣಂ ಕತ್ವಾ ವೇಹಾಸಂ ಉಪ್ಪತಿತ್ವಾ ರಞ್ಞಾ ಅಞ್ಜಲಿಂ ಪಗ್ಗಯ್ಹ ‘‘ಗಚ್ಛಥ ಸಾಮಿನೋ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ಸೀಹಪಞ್ಜರೇನ ನಿಕ್ಖನ್ತಾ ಉತ್ತಮೇನ ಜವೇನ ಗನ್ತ್ವಾ ಞಾತಿಗಣಂ ಉಪಾಗಮಿಂಸು. ಪರಮೇತಿ ಉತ್ತಮೇ. ಕೇಕಾತಿ ಅತ್ತನೋ ಸಭಾವೇನ ‘‘ಕೇಕಾ’’ತಿ ಸದ್ದಮಕಂಸು. ಭತ್ತುಗಾರವಾತಿ ಭತ್ತರಿ ಸಗಾರವಾ. ಪರಿಕಿರಿಂಸೂತಿ ಭತ್ತುನೋ ಮುತ್ತಭಾವೇನ ತುಟ್ಠಾ ತಂ ಭತ್ತಾರಂ ಸಮನ್ತಾ ಪರಿವಾರಯಿಂಸು. ಲದ್ಧಪಚ್ಚಯಾತಿ ಲದ್ಧಪತಿಟ್ಠಾ.

ಏವಂ ಪರಿವಾರೇತ್ವಾ ಪನ ತೇ ಹಂಸಾ ‘‘ಕಥಂ ಮುತ್ತೋಸಿ, ಮಹಾರಾಜಾ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿಂಸು. ಮಹಾಸತ್ತೋ ಸುಮುಖಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಮುತ್ತಭಾವಂ, ಸಾಗಲರಾಜಲುದ್ದಪುತ್ತೇಹಿ ಕತಕಮ್ಮಞ್ಚ ಕಥೇಸಿ. ತಂ ಸುತ್ವಾ ತುಟ್ಠೋ ಹಂಸಗಣೋ ‘‘ಸುಮುಖಸೇನಾಪತಿ ಚ ರಾಜಾ ಚ ಲುದ್ದಪುತ್ತೋ ಚ ಸುಖಿತಾ ನಿದ್ದುಕ್ಖಾ ಚಿರಂ ಜೀವನ್ತೂ’’ತಿ ಥುತಿಮಕಾಸಿ. ತಮತ್ಥಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಸತ್ಥಾ ಓಸಾನಗಾಥಮಾಹ –

೮೮.

‘‘ಏವಂ ಮಿತ್ತವತಂ ಅತ್ಥಾ, ಸಬ್ಬೇ ಹೋನ್ತಿ ಪದಕ್ಖಿಣಾ;

ಹಂಸಾ ಯಥಾ ಧತರಟ್ಠಾ, ಞಾತಿಸಙ್ಘಂ ಉಪಾಗಮು’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ಮಿತ್ತವತನ್ತಿ ಕಲ್ಯಾಣಮಿತ್ತಸಮ್ಪನ್ನಾನಂ. ಪದಕ್ಖಿಣಾತಿ ಸುಖನಿಪ್ಫತ್ತಿನೋ ವುಡ್ಢಿಯುತ್ತಾ. ಧತರಟ್ಠಾತಿ ಹಂಸರಾಜಾ ಸುಮುಖೋ ರಞ್ಞಾ ಚೇವ ಲುದ್ದಪುತ್ತೇನ ಚಾತಿ ದ್ವೀಹಿ ಏವಂ ಉಭೋಪಿ ತೇ ಧತರಟ್ಠಾ ಕಲ್ಯಾಣಮಿತ್ತಸಮ್ಪನ್ನಾ ಯಥಾ ಞಾತಿಸಙ್ಘಂ ಉಪಾಗಮುಂ, ಞಾತಿಸಙ್ಘಉಪಗಮನಸಙ್ಖಾತೋ ನೇಸಂ ಅತ್ಥೋ ಪದಕ್ಖಿಣೋ ಜಾತೋ, ಏವಂ ಅಞ್ಞೇಸಮ್ಪಿ ಮಿತ್ತವತಂ ಅತ್ಥಾ ಪದಕ್ಖಿಣಾ ಹೋನ್ತೀತಿ.

ಸತ್ಥಾ ಇಮಂ ಧಮ್ಮದೇಸನಂ ಆಹರಿತ್ವಾ ‘‘ನ ಭಿಕ್ಖವೇ ಇದಾನೇವ, ಪುಬ್ಬೇಪಾನನ್ದೋ ಮಮತ್ಥಾಯ ಜೀವಿತಂ ಪರಿಚ್ಚಜೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಜಾತಕಂ ಸಮೋಧಾನೇಸಿ ‘‘ತದಾ ನೇಸಾದೋ ಛನ್ನೋ ಅಹೋಸಿ, ರಾಜಾ ಸಾರಿಪುತ್ತೋ, ಸುಮುಖೋ ಆನನ್ದೋ, ಛನ್ನವುತಿ ಹಂಸಸಹಸ್ಸಾ ಬುದ್ಧಪರಿಸಾ, ಹಂಸರಾಜಾ ಪನ ಅಹಮೇವ ಅಹೋಸಿ’’ನ್ತಿ.

ಚೂಳಹಂಸಜಾತಕವಣ್ಣನಾ ಪಠಮಾ.

[೫೩೪] ೨. ಮಹಾಹಂಸಜಾತಕವಣ್ಣನಾ

ಏತೇ ಹಂಸಾ ಪಕ್ಕಮನ್ತೀತಿ ಇದಂ ಸತ್ಥಾ ವೇಳುವನೇ ವಿಹರನ್ತೋ ಆನನ್ದಥೇರಸ್ಸ ಜೀವಿತಪರಿಚ್ಚಾಗಮೇವ ಆರಬ್ಭ ಕಥೇಸಿ. ವತ್ಥು ಹೇಟ್ಠಾ ವುತ್ತಸದಿಸಮೇವ, ಇಧ ಪನ ಸತ್ಥಾ ಅತೀತಂ ಆಹರನ್ತೋ ಇದಮಾಹರಿ.

ಅತೀತೇ ಬಾರಾಣಸಿಯಂ ಸಂಯಮಸ್ಸ ನಾಮ ಬಾರಾಣಸಿರಞ್ಞೋ ಖೇಮಾ ನಾಮ ಅಗ್ಗಮಹೇಸೀ ಅಹೋಸಿ. ತದಾ ಬೋಧಿಸತ್ತೋ ನವುತಿಹಂಸಸಹಸ್ಸಪರಿವುತೋ ಚಿತ್ತಕೂಟೇ ವಿಹಾಸಿ. ಅಥೇಕದಿವಸಂ ಖೇಮಾ ದೇವೀ ಪಚ್ಚೂಸಸಮಯೇ ಸುಪಿನಂ ಅದ್ದಸ. ಸುವಣ್ಣವಣ್ಣಾ ಹಂಸಾ ಆಗನ್ತ್ವಾ ರಾಜಪಲ್ಲಙ್ಕೇ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ಮಧುರಸ್ಸರೇನ ಧಮ್ಮಕಥಂ ಕಥೇಸುಂ. ದೇವಿಯಾ ಸಾಧುಕಾರಂ ದತ್ವಾ ಧಮ್ಮಂ ಸುಣನ್ತಿಯಾ ಧಮ್ಮಸ್ಸವನೇನ ಅತಿತ್ತಾಯ ಏವ ರತ್ತಿ ವಿಭಾಯಿ. ಹಂಸಾ ಧಮ್ಮಂ ಕಥೇತ್ವಾ ಸೀಹಪಞ್ಜರೇನ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ಅಗಮಂಸು. ಸಾ ವೇಗೇನುಟ್ಠಾಯ ‘‘ಪಲಾಯಮಾನೇ ಹಂಸೇ ಗಣ್ಹಥ ಗಣ್ಹಥಾ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಹತ್ಥಂ ಪಸಾರೇನ್ತೀಯೇವ ಪಬುಜ್ಝಿ. ತಸ್ಸಾ ಕಥಂ ಸುತ್ವಾ ಪರಿಚಾರಿಕಾಯೋ ‘‘ಕುಹಿಂ ಹಂಸಾ’’ತಿ ಥೋಕಂ ಅವಹಸಿಂಸು. ಸಾ ತಸ್ಮಿಂ ಖಣೇ ಸುಪಿನಭಾವಂ ಞತ್ವಾ ಚಿನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಅಹಂ ಅಭೂತಂ ನ ಪಸ್ಸಾಮಿ, ಅದ್ಧಾ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಲೋಕೇ ಸುವಣ್ಣವಣ್ಣಾ ಹಂಸಾ ಭವಿಸ್ಸನ್ತಿ, ಸಚೇ ಖೋ ಪನ ‘ಸುವಣ್ಣಹಂಸಾನಂ ಧಮ್ಮಂ ಸೋತುಕಾಮಾಮ್ಹೀ’ತಿ ರಾಜಾನಂ ವಕ್ಖಾಮಿ, ‘ಅಮ್ಹೇಹಿ ಸುವಣ್ಣಹಂಸಾ ನಾಮ ನ ದಿಟ್ಠಪುಬ್ಬಾ, ಹಂಸಾನಞ್ಚ ಕಥಾ ನಾಮ ಅಭೂತಾಯೇವಾ’ತಿ ವತ್ವಾ ನಿರುಸ್ಸುಕ್ಕೋ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ‘ದೋಹಳೋ’ತಿ ವುತ್ತೇ ಪನ ಯೇನ ಕೇನಚಿ ಉಪಾಯೇನ ಪರಿಯೇಸಿಸ್ಸತಿ, ಏವಂ ಮೇ ಮನೋರಥೋ ಸಮಿಜ್ಝಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ. ಸಾ ಗಿಲಾನಾಲಯಂ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ಪರಿಚಾರಿಕಾನಂ ಸಞ್ಞಂ ದತ್ವಾ ನಿಪಜ್ಜಿ.

ರಾಜಾ ರಾಜಾಸನೇ ನಿಸಿನ್ನೋ ತಸ್ಸಾ ದಸ್ಸನವೇಲಾಯ ತಂ ಅದಿಸ್ವಾ ‘‘ಕಹಂ, ಖೇಮಾ ದೇವೀ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ‘‘ಗಿಲಾನಾ’’ತಿ ಸುತ್ವಾ ತಸ್ಸಾ ಸನ್ತಿಕಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಸಯನೇಕದೇಸೇ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ಪಿಟ್ಠಿಂ ಪರಿಮಜ್ಜನ್ತೋ ‘‘ಕಿಂ ತೇ ಅಫಾಸುಕ’’ನ್ತಿ ಪುಚ್ಛಿ. ‘‘ದೇವ ಅಞ್ಞಂ ಅಫಾಸುಕಂ ನತ್ಥಿ, ದೋಹಳೋ ಪನ ಮೇ ಉಪ್ಪನ್ನೋ’’ತಿ. ತೇನ ಹಿ ‘‘ಭಣ, ದೇವಿ, ಯಂ ಇಚ್ಛಸಿ, ತಂ ಸೀಘಂ ತೇ ಉಪನಾಮೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ. ‘‘ಮಹಾರಾಜ, ಅಹಮೇಕಸ್ಸ ಸುವಣ್ಣಹಂಸಸ್ಸ ಸಮುಸ್ಸಿತಸೇತಚ್ಛತ್ತೇ ರಾಜಪಲ್ಲಙ್ಕೇ ನಿಸಿನ್ನಸ್ಸ ಗನ್ಧಮಾಲಾದೀಹಿ ಪೂಜಂ ಕತ್ವಾ ಸಾಧುಕಾರಂ ದದಮಾನಾ ಧಮ್ಮಕಥಂ ಸೋತುಮಿಚ್ಛಾಮಿ, ಸಚೇ ಲಭಾಮಿ, ಇಚ್ಚೇತಂ ಕುಸಲಂ, ನೋ ಚೇ, ಜೀವಿತಂ ಮೇ ನತ್ಥೀ’’ತಿ. ಅಥ ನಂ ರಾಜಾ ‘‘ಸಚೇ ಮನುಸ್ಸಲೋಕೇ ಅತ್ಥಿ, ಲಭಿಸ್ಸಸಿ, ಮಾ ಚಿನ್ತಯೀ’’ತಿ ಅಸ್ಸಾಸೇತ್ವಾ ಸಿರಿಗಬ್ಭತೋ ನಿಕ್ಖಮ್ಮ ಅಮಚ್ಚೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಮನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಅಮ್ಭೋ, ಖೇಮಾ ದೇವೀ, ‘ಸುವಣ್ಣಹಂಸಸ್ಸ ಧಮ್ಮಕಥಂ ಸೋತುಂ ಲಭನ್ತೀ ಜೀವಿಸ್ಸಾಮಿ, ಅಲಭನ್ತಿಯಾ ಮೇ ಜೀವಿತಂ ನತ್ಥೀ’ತಿ ವದತಿ, ಅತ್ಥಿ ನು ಖೋ ಸುವಣ್ಣವಣ್ಣಾ ಹಂಸಾ’’ತಿ. ‘‘ದೇವ ಅಮ್ಹೇಹಿ ನೇವ ದಿಟ್ಠಪುಬ್ಬಾ ನ ಸುತಪುಬ್ಬಾ’’ತಿ. ‘‘ಕೇ ಪನ ಜಾನೇಯ್ಯು’’ನ್ತಿ? ‘‘ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ, ದೇವಾ’’ತಿ. ರಾಜಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೇ ಪಕ್ಕೋಸಾಪೇತ್ವಾ ಸಕ್ಕಾರಂ ಕತ್ವಾ ಪುಚ್ಛಿ – ‘‘ಹೋನ್ತಿ ನು ಖೋ ಆಚರಿಯಾ ಸುವಣ್ಣವಣ್ಣಾ ಹಂಸಾ’’ತಿ? ‘‘ಆಮ, ಮಹಾರಾಜ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಮನ್ತೇಸುಮಚ್ಛಾ, ಕಕ್ಕಟಕಾ, ಕಚ್ಛಪಾ, ಮಿಗಾ, ಮೋರಾ, ಹಂಸಾತಿ ಛ ಏತೇ ತಿರಚ್ಛಾನಗತಾ ಸುವಣ್ಣವಣ್ಣಾ ಹೋನ್ತೀತಿ ಆಗತಾ, ತತ್ಥ ಧತರಟ್ಠಕುಲಹಂಸಾ ನಾಮ ಪಣ್ಡಿತಾ ಞಾಣಸಮ್ಪನ್ನಾ, ಇತಿ ಮನುಸ್ಸೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಸತ್ತ ಸುವಣ್ಣವಣ್ಣಾ ಹೋನ್ತೀ’’ತಿ.

ತಂ ಸುತ್ವಾ ರಾಜಾ ಅತ್ತಮನೋ ಹುತ್ವಾ ‘‘ಕಹಂ ನು ಖೋ ಆಚರಿಯಾ ಧತರಟ್ಠಹಂಸಾ ವಸನ್ತೀ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ‘‘ನ ಜಾನಾಮ, ಮಹಾರಾಜಾ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ‘‘ಅಥ ಕೇ ಪನ ಜಾನಿಸ್ಸನ್ತೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ‘‘ಲುದ್ದಪುತ್ತಾ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ಸಬ್ಬೇ ಅತ್ತನೋ ವಿಜಿತೇ ಲುದ್ದಕೇ ಸನ್ನಿಪಾತಾಪೇತ್ವಾ ಪುಚ್ಛಿ – ‘‘ತಾತಾ, ಸುವಣ್ಣವಣ್ಣಾ ಧತರಟ್ಠಕುಲಹಂಸಾ ನಾಮ ಕಹಂ ವಸನ್ತೀ’’ತಿ? ಅಥೇಕೋ ಲುದ್ದೋ ‘‘ಹಿಮವನ್ತೇ ಕಿರ, ದೇವ, ಚಿತ್ತಕೂಟಪಬ್ಬತೇತಿ ನೋ ಕುಲಪರಮ್ಪರಾಯ ಕಥೇನ್ತೀ’’ತಿ ಆಹ. ‘‘ಜಾನಾಸಿ ಪನ ನೇಸಂ ಗಹಣೂಪಾಯ’’ನ್ತಿ? ‘‘ನ ಜಾನಾಮಿ, ದೇವಾ’’ತಿ. ‘‘ಕೇ ಪನ ಜಾನಿಸ್ಸನ್ತೀ’’ತಿ? ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾತಿ. ಸೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಪಣ್ಡಿತೇ ಪಕ್ಕೋಸಾಪೇತ್ವಾ ಚಿತ್ತಕೂಟಪಬ್ಬತೇ ಸುವಣ್ಣವಣ್ಣಾನಂ ಹಂಸಾನಂ ಅತ್ಥಿಭಾವಂ ಆರೋಚೇತ್ವಾ ‘‘ಜಾನಾಥ ನು ಖೋ ತೇಸಂ ಗಹಣೂಪಾಯ’’ನ್ತಿ ಪುಚ್ಛಿ. ‘‘ಮಹಾರಾಜ, ಕಿಂ ತೇಹಿ ಗನ್ತ್ವಾ ಗಹಿತೇಹಿ, ಉಪಾಯೇನ ತೇ ನಗರಸಮೀಪಂ ಆನೇತ್ವಾ ಗಹೇಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ. ‘‘ಕೋ ಪನ ಉಪಾಯೋ’’ತಿ? ‘‘ಮಹಾರಾಜ, ನಗರತೋ ಅವಿದೂರೇ ಉತ್ತರೇನ ತಿಗಾವುತಮತ್ತೇ ತಿಗಾವುತಪ್ಪಮಾಣಂ ಖೇಮಂ ನಾಮ ಸರಂ ಕಾರಾಪೇತ್ವಾ ಉದಕಸ್ಸ ಪೂರೇತ್ವಾ ನಾನಾಧಞ್ಞಾನಿ ರೋಪೇತ್ವಾ ಪಞ್ಚವಣ್ಣಪದುಮಸಞ್ಛನ್ನಂ ಕಾರಾಪೇತ್ವಾ ಏಕಂ ಪಣ್ಡಿತಂ ನೇಸಾದಂ ಪಟಿಚ್ಛಾಪೇತ್ವಾ ಮನುಸ್ಸಾನಂ ಉಪಗನ್ತುಂ ಅದತ್ವಾ ಚತೂಸು ಕಣ್ಣೇಸು ಠಿತೇಹಿ ಅಭಯಂ ಘೋಸಾಪೇಥ, ತಂ ಸುತ್ವಾ ನಾನಾಸಕುಣಾ ದಸ ದಿಸಾ ಓತರಿಸ್ಸನ್ತಿ, ತೇಪಿ ಹಂಸಾ ಪರಮ್ಪರಾಯ ತಸ್ಸ ಸರಸ್ಸ ಖೇಮಭಾವಂ ಸುತ್ವಾ ಆಗಚ್ಛಿಸ್ಸನ್ತಿ, ಅಥ ನೇ ವಾಲಪಾಸೇಹಿ ಬನ್ಧಾಪೇತ್ವಾ ಗಣ್ಹಾಪೇಯ್ಯಾಥಾ’’ತಿ.

ತಂ ಸುತ್ವಾ ರಾಜಾ ತೇಹಿ ವುತ್ತಪದೇಸೇ ವುತ್ತಪ್ಪಕಾರಂ ಸರಂ ಕಾರಾಪೇತ್ವಾ ಛೇಕಂ ನೇಸಾದಂ ಪಕ್ಕೋಸಾಪೇತ್ವಾ ತಸ್ಸ ಸಹಸ್ಸಂ ದಾಪೇತ್ವಾ ‘‘ತ್ವಂ ಇತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಅತ್ತನೋ ಕಮ್ಮಂ ಮಾ ಕರಿ, ಪುತ್ತದಾರಂ ತೇ ಅಹಂ ಪೋಸೇಸ್ಸಾಮಿ, ತ್ವಂ ಅಪ್ಪಮತ್ತೋ ಖೇಮಂ ಸರಂ ರಕ್ಖನ್ತೋ ಮನುಸ್ಸೇ ಪಟಿಕ್ಕಮಾಪೇತ್ವಾ ಚತೂಸು ಕಣ್ಣೇಸು ಅಭಯಂ ಘೋಸಾಪೇತ್ವಾ ಆಗತಾಗತೇ ಸಕುಣೇ ಮಮ ಆಚಿಕ್ಖೇಯ್ಯಾಸಿ, ಸುವಣ್ಣಹಂಸೇಸು ಆಗತೇಸು ಮಹನ್ತಂ ಸಕ್ಕಾರಂ ಲಭಿಸ್ಸಸೀ’’ತಿ ತಮಸ್ಸಾಸೇತ್ವಾ ಖೇಮಂ ಸರಂ ಪಟಿಚ್ಛಾಪೇಸಿ. ಸೋ ತತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ರಞ್ಞಾ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ತತ್ಥ ಪಟಿಪಜ್ಜಿ, ‘‘ಖೇಮಂ ಸರಂ ರಕ್ಖತೀ’’ತಿ ಚಸ್ಸ ‘‘ಖೇಮನೇಸಾದೋ’’ತ್ವೇವ ನಾಮಂ ಉದಪಾದಿ. ತತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಚ ನಾನಪ್ಪಕಾರಾ ಸಕುಣಾ ಓತರಿಂಸು, ‘‘ಖೇಮಂ ನಿಬ್ಭಯಂ ಸರ’’ನ್ತಿ ಪರಮ್ಪರಾಘೋಸೇನ ನಾನಾಹಂಸಾ ಆಗಮಿಂಸು. ಪಠಮಂ ತಾವ ತಿಣಹಂಸಾ ಆಗಮಿಂಸು, ತೇಸಂ ಘೋಸೇನ ಪಣ್ಡುಹಂಸಾ, ತೇಸಂ ಘೋಸೇನ ಮನೋಸಿಲಾವಣ್ಣಾ ಹಂಸಾ, ತೇಸಂ ಘೋಸೇನ ಸೇತಹಂಸಾ, ತೇಸಂ ಘೋಸೇನ ಪಾಕಹಂಸಾ ಆಗಮಿಂಸು. ತೇಸು ಆಗತೇಸು ಖೇಮಕೋ ರಞ್ಞೋ ಆರೋಚೇಸಿ – ‘‘ದೇವ, ಪಞ್ಚವಣ್ಣಾ ಹಂಸಾ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಸರೇ ಗೋಚರಂ ಗಣ್ಹನ್ತಿ, ಪಾಕಹಂಸಾನಂ ಆಗತತ್ತಾ ಇದಾನಿ ಕತಿಪಾಹೇನೇವ ಸುವಣ್ಣಹಂಸಾ ಆಗಮಿಸ್ಸನ್ತಿ, ಮಾ ಚಿನ್ತಯಿತ್ಥ, ದೇವಾ’’ತಿ.

ತಂ ಸುತ್ವಾ ರಾಜಾ ‘‘ಅಞ್ಞೇನ ತತ್ಥ ನ ಗನ್ತಬ್ಬಂ, ಯೋ ಗಚ್ಛಿಸ್ಸತಿ, ಹತ್ಥಪಾದಛೇದನಞ್ಚ ಘರವಿಲೋಪಞ್ಚ ಪಾಪುಣಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ನಗರ ಭೇರಿಂ ಚರಾಪೇಸಿ. ತತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ತತ್ಥ ಕೋಚಿ ನ ಗಚ್ಛತಿ. ಚಿತ್ತಕೂಟಸ್ಸ ಪನಾವಿದೂರೇ ಕಞ್ಚನಗುಹಾಯಂಪಾಕಹಂಸಾ ವಸನ್ತಿ, ತೇಪಿ ಮಹಬ್ಬಲಾ. ಧತರಟ್ಠಕುಲೇನ ಸದ್ಧಿಂ ತೇಸಂ ಸರೀರವಣ್ಣೋವ ವಿಸೇಸೋ. ಪಾಕಹಂಸರಞ್ಞೋ ಪನ ಧೀತಾ ಸುವಣ್ಣವಣ್ಣಾ ಅಹೋಸಿ. ಸೋ ತಂ ಧತರಟ್ಠಮಹಿಸ್ಸರಸ್ಸ ಅನುರೂಪಾತಿ ತಸ್ಸ ಪಾದಪರಿಚಾರಿಕಂ ಕತ್ವಾ ಪೇಸೇಸಿ. ಸಾ ತಸ್ಸ ಪಿಯಾ ಅಹೋಸಿ ಮನಾಪಾ, ತೇನೇವ ಚ ಕಾರಣೇನ ತಾನಿ ದ್ವೇ ಹಂಸಕುಲಾನಿ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ವಿಸ್ಸಾಸಿಕಾನಿ ಜಾತಾನಿ.

ಅಥೇಕದಿವಸಂ ಬೋಧಿಸತ್ತಸ್ಸ ಪರಿವಾರಹಂಸಾ ಪಾಕಹಂಸೇ ಪುಚ್ಛಿಂಸು – ‘‘ತುಮ್ಹೇ ಇಮೇಸು ದಿವಸೇಸು ಕಹಂ ಗೋಚರಂ ಗಣ್ಹಥಾ’’ತಿ? ‘‘ಮಯಂ ಬಾರಾಣಸಿತೋ ಅವಿದೂರೇ ಖೇಮಸರೇ ಗೋಚರಂ ಗಣ್ಹಾಮ, ತುಮ್ಹೇ ಪನ ಕುಹಿಂ ಆಹಿಣ್ಡಥಾ’’ತಿ. ‘‘ಅಸುಕಂ ನಾಮಾ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ‘‘ಕಸ್ಮಾ ಖೇಮಸರಂ ನ ಗಚ್ಛಥ, ಸೋ ಹಿ ಸರೋ ರಮಣೀಯೋ ನಾನಾಸಕುಣಸಮಾಕಿಣ್ಣೋ ಪಞ್ಚವಣ್ಣಪದುಮಸಞ್ಛನ್ನೋ ನಾನಾಧಞ್ಞಫಲಸಮ್ಪನ್ನೋ ನಾನಪ್ಪಕಾರಭಮರಗಣನಿಕೂಜಿತೋ ಚತೂಸು ಕಣ್ಣೇಸು ನಿಚ್ಚಂ ಪವತ್ತಅಭಯಘೋಸನೋ, ಕೋಚಿ ನಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತುಂ ಸಮತ್ಥೋ ನಾಮ ನತ್ಥಿ, ಪಗೇವ ಅಞ್ಞಂ ಉಪದ್ದವಂ ಕಾತುಂ, ಏವರೂಪೋ ಸೋ ಸರೋ’’ತಿ ಖೇಮಸರಂ ವಣ್ಣಯಿಂಸು. ತೇ ತೇಸಂ ವಚನಂ ಸುತ್ವಾ ‘‘ಬಾರಾಣಸಿಯಾ ಸಮೀಪೇ ಕಿರ ಏವರೂಪೋ ಖೇಮೋ ನಾಮ ಸರೋ ಅತ್ಥಿ, ಪಾಕಹಂಸಾ ತತ್ಥ ಗನ್ತ್ವಾ ಗೋಚರಂ ಗಣ್ಹನ್ತಿ, ತುಮ್ಹೇಪಿ ಧತರಟ್ಠಮಹಿಸ್ಸರಸ್ಸ ಆರೋಚೇಥ, ಸಚೇ ಅನುಜಾನಾತಿ, ಮಯಮ್ಪಿ ತತ್ಥ ಗನ್ತ್ವಾ ಗೋಚರಂ ಗಣ್ಹೇಯ್ಯಾಮಾ’’ತಿ ಸುಮುಖಸ್ಸ ಕಥೇಸುಂ. ಸುಮುಖೋ ರಞ್ಞೋ ಆರೋಚೇಸಿ. ಸೋ ಚಿನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಮನುಸ್ಸಾ ನಾಮ ಬಹುಮಾಯಾ ಖರಮನ್ತಾ ಉಪಾಯಕುಸಲಾ, ಭವಿತಬ್ಬಮೇತ್ಥ ಕಾರಣೇನ, ಏತ್ತಕಂ ಕಾಲಂ ಏಸೋ ಸರೋ ನತ್ಥಿ, ಇದಾನಿ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಗಹಣತ್ಥಾಯ ಕತೋ ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ. ಸೋ ಸುಮುಖಂ ಆಹ – ‘‘ಮಾ ವೋ ತತ್ಥ ಗಮನಂ ರುಚ್ಚಥ, ನ ಸೋ ಸರೋ ತೇಹಿ ಸುಧಮ್ಮತಾಯ ಕತೋ, ಅಮ್ಹಾಕಂ ಗಹಣತ್ಥಾಯೇವ ಕತೋ, ಮನುಸ್ಸಾ ನಾಮ ಬಹುಮಾಯಾ ಖರಮನ್ತಾ ಉಪಾಯಕುಸಲಾ, ತುಮ್ಹೇ ಸಕೇಯೇವ ಗೋಚರೇ ಚರಥಾ’’ತಿ.

ಸುವಣ್ಣಹಂಸಾ ‘‘ಖೇಮಂ ಸರಂ ಗನ್ತುಕಾಮಮ್ಹಾ’’ತಿ ದುತಿಯಮ್ಪಿ ತತಿಯಮ್ಪಿ ಸುಮುಖಸ್ಸ ಆರೋಚೇಸುಂ. ಸೋ ತೇಸಂ ತತ್ಥ ಗನ್ತುಕಾಮತಂ ಮಹಾಸತ್ತಸ್ಸ ಆರೋಚೇಸಿ. ಅಥ ಮಹಾಸತ್ತೋ ‘‘ಮಮ ಞಾತಕಾ ಮಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಮಾ ಕಿಲಮನ್ತು, ತೇನ ಹಿ ಗಚ್ಛಾಮಾ’’ತಿ ನವುತಿಹಂಸಸಹಸ್ಸಪರಿವುತೋ ತತ್ಥ ಗನ್ತ್ವಾ ಗೋಚರಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಹಂಸಕೀಳಂ ಕೀಳಿತ್ವಾ ಚಿತ್ತಕೂಟಮೇವ ಪಚ್ಚಾಗಮಿ. ಖೇಮಕೋ ತೇಸಂ ಗೋಚರಂ ಚರಿತ್ವಾ ಗತಕಾಲೇ ಗನ್ತ್ವಾ ತೇಸಂ ಆಗತಭಾವಂ ರಞ್ಞೋ ಆರೋಚೇಸಿ. ರಾಜಾ ತುಟ್ಠಚಿತ್ತೋ ಹುತ್ವಾ, ‘‘ಸಮ್ಮ ಖೇಮಕ, ಏಕಂ ವಾ ದ್ವೇ ವಾ ಹಂಸೇ ಗಣ್ಹಿತುಂ ವಾಯಮ, ಮಹನ್ತಂ ತೇ ಯಸಂ ದಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಪರಿಬ್ಬಯಂ ದತ್ವಾ ತಂ ಉಯ್ಯೋಜೇಸಿ. ಸೋ ತತ್ಥ ಗನ್ತ್ವಾ ಚಾಟಿಪಞ್ಜರೇ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ಹಂಸಾನಂ ಚರಣಟ್ಠಾನಂ ವೀಮಂಸಿ. ಬೋಧಿಸತ್ತಾ ನಾಮ ನಿಲ್ಲೋಲುಪ್ಪಚಾರಿನೋ ಹೋನ್ತಿ, ತಸ್ಮಾ ಮಹಾಸತ್ತೋ ಓತಿಣ್ಣಟ್ಠಾನತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಸಪದಾನಂ ಸಾಲಿಂ ಖಾದನ್ತೋ ಅಗಮಾಸಿ. ಸೇಸಾ ಇತೋ ಚಿತೋ ಚ ಖಾದನ್ತಾ ವಿಚರಿಂಸು.

ಅಥ ಲುದ್ದಪುತ್ತೋ ‘‘ಅಯಂ ಹಂಸೋ ನಿಲ್ಲೋಲುಪ್ಪಚಾರೀ, ಇಮಂ ಬನ್ಧಿತುಂ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ಪುನದಿವಸೇ ಹಂಸೇಸು ಸರಂ ಅನೋತಿಣ್ಣೇಸುಯೇವ ಚಾಟಿಪಞ್ಜರೇ ನಿಸಿನ್ನೋ ತಂ ಠಾನಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಅವಿದೂರೇ ಪಞ್ಜರೇ ಅತ್ತಾನಂ ಪಟಿಚ್ಛಾದೇತ್ವಾ ಛಿದ್ದೇನ ಓಲೋಕೇನ್ತೋ ಅಚ್ಛಿ. ತಸ್ಮಿಂ ಖಣೇ ಮಹಾಸತ್ತೋ ನವುತಿಹಂಸಸಹಸ್ಸಪುರಕ್ಖತೋ ಹಿಯ್ಯೋ ಓತಿಣ್ಣಟ್ಠಾನೇಯೇವ ಓತರಿತ್ವಾ ಓಧಿಯಂ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ಸಾಲಿಂ ಖಾದನ್ತೋ ಪಾಯಾಸಿ. ನೇಸಾದೋ ಪಞ್ಜರಛಿದ್ದೇನ ಓಲೋಕೇನ್ತೋ ತಸ್ಸ ರೂಪಸೋಭಗ್ಗಪ್ಪತ್ತಂ ಅತ್ತಭಾವಂ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಅಯಂ ಹಂಸೋ ಸಕಟನಾಭಿಪ್ಪಮಾಣಸರೀರೋ ಸುವಣ್ಣವಣ್ಣೋ, ತೀಹಿ ರತ್ತರಾಜೀಹಿ ಗೀವಾಯಂ ಪರಿಕ್ಖಿತ್ತೋ, ತಿಸ್ಸೋ ರಾಜಿಯೋ ಗಲೇನ ಓತರಿತ್ವಾ ಉರನ್ತರೇನ ಗತಾ, ತಿಸ್ಸೋ ಪಚ್ಛಾಭಾಗೇನ ನಿಬ್ಬಿಜ್ಝಿತ್ವಾ ಗತಾ, ರತ್ತಕಮ್ಬಲಸುತ್ತಸಿಕ್ಕಾಯ ಠಪಿತಕಞ್ಚನಕ್ಖನ್ಧೋ ವಿಯ ಅತಿರೋಚತಿ, ಇಮಿನಾ ಏತೇಸಂ ರಞ್ಞಾ ಭವಿತಬ್ಬಂ, ಇಮಮೇವ ಗಣ್ಹಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಚಿನ್ತೇಸಿ. ಹಂಸರಾಜಾಪಿ ಬಹುಂ ಗೋಚರಂ ಚರಿತ್ವಾ ಜಲಕೀಳಂ ಕೀಳಿತ್ವಾ ಹಂಸಗಣಪರಿವುತೋ ಚಿತ್ತಕೂಟಮೇವ ಅಗಮಾಸಿ. ಇಮಿನಾ ನಿಯಾಮೇನೇವ ಪಞ್ಚ ದಿವಸೇ ಗೋಚರಂ ಗಣ್ಹಿ. ಛಟ್ಠೇ ದಿವಸೇ ಖೇಮಕೋ ಕಾಳಅಸ್ಸವಾಲಮಯಂ ದಳ್ಹಂ ಮಹಾರಜ್ಜುಂ ವಟ್ಟಿತ್ವಾ ಯಟ್ಠಿಯಾ ಪಾಸಂ ಕತ್ವಾ ‘‘ಸ್ವೇ ಹಂಸರಾಜಾ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಓಕಾಸೇ ಓತರಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ತಥತೋ ಞತ್ವಾ ಅನ್ತೋಉದಕೇ ಯಟ್ಠಿಪಾಸಂ ಓಡ್ಡಿ.

ಪುನದಿವಸೇ ಹಂಸರಾಜಾ ಓತರನ್ತೋ ಪಾದಂ ಪಾಸೇ ಪವೇಸನ್ತೋಯೇವ ಓತರಿ. ಅಥಸ್ಸ ಪಾಸೋ ಪಾದಂ ಅಯಪಟ್ಟಕೇನ ಕಡ್ಢನ್ತೋ ವಿಯ ಆಬನ್ಧಿತ್ವಾ ಗಣ್ಹಿ. ಸೋ ‘‘ಛಿನ್ದಿಸ್ಸಾಮಿ ನ’’ನ್ತಿ ವೇಗಂ ಜನೇತ್ವಾ ಕಡ್ಢಿತ್ವಾ ಪಾತೇಸಿ. ಪಠಮವಾರೇ ಸುವಣ್ಣವಣ್ಣಂ ಚಮ್ಮಂ ಛಿಜ್ಜಿ, ದುತಿಯವಾರೇ ಕಮ್ಬಲವಣ್ಣಂ ಮಂಸಂ ಛಿಜ್ಜಿ, ತತಿಯವಾರೇ ನ್ಹಾರು ಛಿಜ್ಜಿ, ಚತುತ್ಥವಾರೇ ಪನ ‘‘ಪಾದಾ ಛಿಜ್ಜೇಯ್ಯುಂ, ರಞ್ಞೋ ಪನ ಹೀನಙ್ಗತಾ ನಾಮ ಅನನುಚ್ಛವಿಕಾ’’ತಿ ನ ವಾಯಾಮಂ ಅಕಾಸಿ, ಬಲವವೇದನಾ ಚ ಪವತ್ತಿಂಸು. ಸೋ ಚಿನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಸಚಾಹಂ ಬದ್ಧರವಂ ರವಿಸ್ಸಾಮಿ, ಞಾತಕಾ ಮೇ ಞತ್ರಸ್ತಾ ಹುತ್ವಾ ಗೋಚರಂ ಅಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಛಾತಜ್ಝತ್ತಾವ ಪಲಾಯನ್ತಾ ದುಬ್ಬಲತ್ತಾ ಸಮುದ್ದೇ ಪತಿಸ್ಸನ್ತೀ’’ತಿ. ಸೋ ವೇದನಂ ಅಧಿವಾಸೇತ್ವಾ ಪಾಸವಸೇ ವತ್ತೇತ್ವಾ ಸಾಲಿಂ ಖಾದನ್ತೋ ವಿಯ ಹುತ್ವಾ ತೇಸಂ ಯಾವದತ್ಥಂ ಚರಿತ್ವಾ ಹಂಸಕೀಳಂ ಕೀಳನಕಾಲೇ ಮಹನ್ತೇನ ಸದ್ದೇನ ಬದ್ಧರವಂ ರವಿ. ತಂ ಸುತ್ವಾ ಹಂಸಾ ಮರಣಭಯತಜ್ಜಿತಾ ವಗ್ಗವಗ್ಗಾ ಚಿತ್ತಕೂಟಾಭಿಮುಖಾ ಪುರಿಮನಯೇನೇವ ಪಕ್ಕಮಿಂಸು.

ಸುಮುಖೋಪಿ ಹೇಟ್ಠಾ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ವಿಚಿನಿತ್ವಾ ತೀಸುಪಿ ಕೋಟ್ಠಾಸೇಸು ಮಹಾಸತ್ತಂ ಅದಿಸ್ವಾ ‘‘ಅದ್ಧಾ ತಸ್ಸೇವೇದಂ ಭಯಂ ಉಪ್ಪನ್ನ’’ನ್ತಿ ನಿವತ್ತಿತ್ವಾ ಆಗತೋ ಮಹಾಸತ್ತಂ ಪಾಸೇನ ಬದ್ಧಂ ಲೋಹಿತಮಕ್ಖಿತಂ ದುಕ್ಖಾತುರಂ ಪಙ್ಕಪಿಟ್ಠೇ ನಿಪನ್ನಂ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಮಾ ಭಾಯಿ, ಮಹಾರಾಜ, ಅಹಂ ಮಮ ಜೀವಿತಂ ಪರಿಚ್ಚಜಿತ್ವಾ ತುಮ್ಹೇ ಮೋಚೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ವದನ್ತೋ ಓತರಿತ್ವಾ ಮಹಾಸತ್ತಂ ಅಸ್ಸಾಸೇನ್ತೋ ಪಙ್ಕಪಿಟ್ಠೇ ನಿಸೀದಿ. ಮಹಾಸತ್ತೋ ‘‘ನವುತಿಹಂಸಸಹಸ್ಸೇಸು ಮಂ ಛಡ್ಡೇತ್ವಾ ಪಲಾಯನ್ತೇಸು ಅಯಂ ಸುಮುಖೋ ಏಕಕೋವ ಆಗತೋ, ಕಿಂ ನು ಖೋ ಲುದ್ದಪುತ್ತಸ್ಸ ಆಗತಕಾಲೇ ಮಂ ಛಡ್ಡೇತ್ವಾ ಪಲಾಯಿಸ್ಸತಿ, ಉದಾಹು ನೋ’’ತಿ ವೀಮಂಸನವಸೇನ ಲೋಹಿತಮಕ್ಖಿತೋ ಪಾಸಯಟ್ಠಿಯಂ ಓಲಮ್ಬನ್ತೋಯೇವ ತಿಸ್ಸೋ ಗಾಥಾ ಅಭಾಸಿ –

೮೯.

‘‘ಏತೇ ಹಂಸಾ ಪಕ್ಕಮನ್ತಿ, ವಕ್ಕಙ್ಗಾ ಭಯಮೇರಿತಾ;

ಹರಿತ್ತಚ ಹೇಮವಣ್ಣ, ಕಾಮಂ ಸುಮುಖ ಪಕ್ಕಮ.

೯೦.

‘‘ಓಹಾಯ ಮಂ ಞಾತಿಗಣಾ, ಏಕಂ ಪಾಸವಸಂ ಗತಂ;

ಅನಪೇಕ್ಖಮಾನಾ ಗಚ್ಛನ್ತಿ, ಕಿಂ ಏಕೋ ಅವಹೀಯಸಿ.

೯೧.

‘‘ಪತೇವ ಪತತಂ ಸೇಟ್ಠ, ನತ್ಥಿ ಬದ್ಧೇ ಸಹಾಯತಾ;

ಮಾ ಅನೀಘಾಯ ಹಾಪೇಸಿ, ಕಾಮಂ ಸುಮುಖ ಪಕ್ಕಮಾ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಭಯಮೇರಿತಾತಿ ಭಯೇನ ಏರಿತಾ ಭಯಟ್ಟಿತಾ ಭಯಚಲಿತಾ. ತತಿಯಪದೇ ‘‘ಹರೀ’’ತಿಪಿ ‘‘ಹೇಮ’’ನ್ತಿಪಿ ಸುವಣ್ಣಸ್ಸೇವ ನಾಮಂ. ಸೋ ಚ ಹರಿತ್ತಚತಾಯ ಹೇಮವಣ್ಣೋ, ತೇನ ತಂ ಏವಂ ಆಲಪತಿ. ಸುಮುಖಾತಿ ಸುನ್ದರಮುಖ. ಅನಪೇಕ್ಖಮಾನಾತಿ ತವ ಞಾತಕಾ ಮಂ ಅನೋಲೋಕೇನ್ತಾ ನಿರಾಲಯಾ ಹುತ್ವಾ. ಪತೇವಾತಿ ಉಪ್ಪತಾಹಿಯೇವ. ಮಾ ಅನೀಘಾಯಾತಿ ಇತೋ ಗನ್ತ್ವಾ ಪತ್ತಬ್ಬಾಯ ನಿದುಕ್ಖಭಾವಾಯ ವೀರಿಯಂ ಮಾ ಹಾಪೇಸಿ.

ತಂ ಸುತ್ವಾ ಸುಮುಖೋ ‘‘ಅಯಂ ಹಂಸರಾಜಾ ಮಮ ಪಿಯಮಿತ್ತಭಾವಂ ನ ಜಾನಾತಿ, ಅನುಪ್ಪಿಯಭಾಣೀ ಮಿತ್ತೋತಿ ಮಂ ಸಲ್ಲಕ್ಖೇತಿ, ಸಿನೇಹಭಾವಮಸ್ಸ ದಸ್ಸೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ಚತಸ್ಸೋ ಗಾಥಾ ಅಭಾಸಿ –

೯೨.

‘‘ನಾಹಂ ದುಕ್ಖಪರೇತೋಪಿ, ಧತರಟ್ಠ ತುವಂ ಜಹೇ;

ಜೀವಿತಂ ಮರಣಂ ವಾ ಮೇ, ತಯಾ ಸದ್ಧಿಂ ಭವಿಸ್ಸತಿ.

೯೩.

‘‘ನಾಹಂ ದುಕ್ಖಪರೇತೋಪಿ, ಧತರಟ್ಠ ತುವಂ ಜಹೇ;

ನ ಮಂ ಅನರಿಯಸಂಯುತ್ತೇ, ಕಮ್ಮೇ ಯೋಜೇತುಮರಹಸಿ.

೯೪.

‘‘ಸಕುಮಾರೋ ಸಖಾತ್ಯಸ್ಮಿ, ಸಚಿತ್ತೇ ಚಸ್ಮಿ ತೇ ಠಿತೋ;

ಞಾತೋ ಸೇನಾಪತೀ ತ್ಯಾಹಂ, ಹಂಸಾನಂ ಪವರುತ್ತಮ.

೯೫.

‘‘ಕಥಂ ಅಹಂ ವಿಕತ್ತಿಸ್ಸಂ, ಞಾತಿಮಜ್ಝೇ ಇತೋ ಗತೋ;

ತಂ ಹಿತ್ವಾ ಪತತಂ ಸೇಟ್ಠ, ಕಿಂ ತೇ ವಕ್ಖಾಮಿತೋ ಗತೋ;

ಇಧ ಪಾಣಂ ಚಜಿಸ್ಸಾಮಿ, ನಾನರಿಯಂ ಕತ್ತುಮುಸ್ಸಹೇ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ನಾಹನ್ತಿ ಅಹಂ, ಮಹಾರಾಜ, ಕಾಯಿಕಚೇತಸಿಕೇನ ದುಕ್ಖೇನ ಫುಟ್ಠೋಪಿ ತಂ ನ ಜಹಾಮಿ. ಅನರಿಯಸಂಯುತ್ತೇತಿ ಮಿತ್ತದುಬ್ಭೀಹಿ ಅಹಿರಿಕೇಹಿ ಕತ್ತಬ್ಬತಾಯ ಅನರಿಯಭಾವೇನ ಸಂಯುತ್ತೇ. ಕಮ್ಮೇತಿ ತಂ ಜಹಿತ್ವಾ ಪಕ್ಕಮನಕಮ್ಮೇ. ಸಕುಮಾರೋತಿ ಸಮಾನಕುಮಾರೋ, ಏಕದಿವಸೇನೇವ ಪಟಿಸನ್ಧಿಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಏಕದಿವಸೇ ಅಣ್ಡಕೋಸಂ ಪದಾಲೇತ್ವಾ ಏಕತೋ ವಡ್ಢಿತಕುಮಾರೋತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸಖಾತ್ಯಸ್ಮೀತಿ ಅಹಂ ತೇ ದಕ್ಖಿಣಕ್ಖಿಸಮೋ ಪಿಯಸಹಾಯೋ. ಸಚಿತ್ತೇತಿ ತವ ಸಕೇ ಚಿತ್ತೇ ಅಹಂ ಠಿತೋ ತವ ವಸೇ ವತ್ತಾಮಿ, ತಯಿ ಜೀವನ್ತೇ ಜೀವಾಮಿ, ನ ಜೀವನ್ತೇ ನ ಜೀವಾಮೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ‘‘ಸಂಚಿತ್ತೇ’’ತಿಪಿ ಪಾಠೋ, ತವ ಚಿತ್ತೇ ಅಹಂ ಸಣ್ಠಿತೋ ಸುಟ್ಠು ಠಿತೋತಿ ಅತ್ಥೋ. ಞಾತೋತಿ ಸಬ್ಬಹಂಸಾನಂ ಅನ್ತರೇ ಪಞ್ಞಾತೋ. ವಿಕತ್ತಿಸ್ಸನ್ತಿ ‘‘ಕುಹಿಂ ಹಂಸರಾಜಾ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿತೋ ಅಹಂ ಕಿನ್ತಿ ಕಥೇಸ್ಸಾಮಿ. ಕಿಂ ತೇ ವಕ್ಖಾಮೀತಿ ತೇ ತವ ಪವತ್ತಿಂ ಪುಚ್ಛನ್ತೇ ಹಂಸಗಣೇ ಕಿಂ ವಕ್ಖಾಮಿ.

ಏವಂ ಸುಮುಖೇನ ಚತೂಹಿ ಗಾಥಾಹಿ ಸೀಹನಾದೇ ನದಿತೇ ತಸ್ಸ ಗುಣಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಮಹಾಸತ್ತೋ ಆಹ –

೯೬.

‘‘ಏಸೋ ಹಿ ಧಮ್ಮೋ ಸುಮುಖ, ಯಂ ತ್ವಂ ಅರಿಯಪಥೇ ಠಿತೋ;

ಯೋ ಭತ್ತಾರಂ ಸಖಾರಂ ಮಂ, ನ ಪರಿಚ್ಚತ್ತುಮುಸ್ಸಹೇ.

೯೭.

‘‘ತಞ್ಹಿ ಮೇ ಪೇಕ್ಖಮಾನಸ್ಸ, ಭಯಂ ನ ತ್ವೇವ ಜಾಯತಿ;

ಅಧಿಗಚ್ಛಸಿ ತ್ವಂ ಮಯ್ಹಂ, ಏವಂಭೂತಸ್ಸ ಜೀವಿತ’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ಏಸೋ ಧಮ್ಮೋತಿ ಏಸ ಪೋರಾಣಕಪಣ್ಡಿತಾನಂ ಸಭಾವೋ. ಭತ್ತಾರಂ ಸಖಾರಂ ಮನ್ತಿ ಸಾಮಿಕಞ್ಚ ಸಹಾಯಞ್ಚ ಮಂ. ಭಯನ್ತಿ ಚಿತ್ತುತ್ರಾಸೋ ಮಯ್ಹಂ ನ ಜಾಯತಿ, ಚಿತ್ತಕೂಟಪಬ್ಬತೇ ಹಂಸಗಣಮಜ್ಝೇ ಠಿತೋ ವಿಯ ಹೋಮಿ. ಮಯ್ಹನ್ತಿ ಮಮ ಜೀವಿತಂ ತ್ವಂ ಲಭಾಪೇಸ್ಸಸಿ.

ಏವಂ ತೇಸಂ ಕಥೇನ್ತಾನಞ್ಞೇವ ಲುದ್ದಪುತ್ತೋ ಸರಪರಿಯನ್ತೇ ಠಿತೋ ಹಂಸೇ ತೀಹಿ ಖನ್ಧೇಹಿ ಪಲಾಯನ್ತೇ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಕಿಂ ನು ಖೋ’’ತಿ ಪಾಸಟ್ಠಾನಂ ಓಲೋಕೇನ್ತೋ ಬೋಧಿಸತ್ತಂ ಪಾಸಯಟ್ಠಿಯಂ ಓಲಮ್ಬನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಸಞ್ಜಾತಸೋಮನಸ್ಸೋ ಕಚ್ಛಂ ದಳ್ಹಂ ಬನ್ಧಿತ್ವಾ ಮುಗ್ಗರಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಕಪ್ಪುಟ್ಠಾನಗ್ಗಿ ವಿಯ ಅವತ್ಥರಮಾನೋ ಪಣ್ಹಿಯಾ ಅಕ್ಕನ್ತಕಲಲೇ ಉಪರಿಸೀಸೇನ ಗನ್ತ್ವಾ ಪುರತೋ ಪತನ್ತೇ ವೇಗೇನ ಉಪಸಙ್ಕಮಿ. ತಮತ್ಥಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಸತ್ಥಾ ಆಹ –

೯೮.

‘‘ಇಚ್ಚೇವಂ ಮನ್ತಯನ್ತಾನಂ, ಅರಿಯಾನಂ ಅರಿಯವುತ್ತಿನಂ;

ದಣ್ಡಮಾದಾಯ ನೇಸಾದೋ, ಆಪತೀ ತುರಿತೋ ಭುಸಂ.

೯೯.

‘‘ತಮಾಪತನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾನ, ಸುಮುಖೋ ಅತಿಬ್ರೂಹಯಿ;

ಅಟ್ಠಾಸಿ ಪುರತೋ ರಞ್ಞೋ, ಹಂಸೋ ವಿಸ್ಸಾಸಯಂ ಬ್ಯಥಂ.

೧೦೦.

‘‘ಮಾ ಭಾಯಿ ಪತತಂ ಸೇಟ್ಠ, ನ ಹಿ ಭಾಯನ್ತಿ ತಾದಿಸಾ;

ಅಹಂ ಯೋಗಂ ಪಯುಞ್ಜಿಸ್ಸಂ, ಯುತ್ತಂ ಧಮ್ಮೂಪಸಞ್ಹಿತಂ;

ತೇನ ಪರಿಯಾಪದಾನೇನ, ಖಿಪ್ಪಂ ಪಾಸಾ ಪಮೋಕ್ಖಸೀ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಅರಿಯವುತ್ತಿನನ್ತಿ ಅರಿಯಾಚಾರೇ ವತ್ತಮಾನಾನಂ. ಭುಸನ್ತಿ ದಳ್ಹಂ ಬಲವಂ. ಅತಿಬ್ರೂಹಯೀತಿ ಅನನ್ತರಗಾಥಾಯ ಆಗತಂ ‘‘ಮಾ ಭಾಯೀ’’ತಿ ವಚನಂ ವದನ್ತೋ ಅತಿಬ್ರೂಹೇಸಿ ಮಹಾಸದ್ದಂ ನಿಚ್ಛಾರೇಸಿ. ಅಟ್ಠಾಸೀತಿ ಸಚೇ ನೇಸಾದೋ ರಾಜಾನಂ ಪಹರಿಸ್ಸತಿ, ಅಹಂ ಪಹಾರಂ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿಸ್ಸಾಮೀತಿ ಜೀವಿತಂ ಪರಿಚ್ಚಜಿತ್ವಾ ಪುರತೋ ಅಟ್ಠಾಸಿ. ವಿಸ್ಸಾಸಯನ್ತಿ ವಿಸ್ಸಾಸೇನ್ತೋ ಅಸ್ಸಾಸೇನ್ತೋ. ಬ್ಯಥನ್ತಿ ಬ್ಯಥಿತಂ ಭೀತಂ ರಾಜಾನಂ ‘‘ಮಾ ಭಾಯೀ’’ತಿ ಇಮಿನಾ ವಚನೇನ ವಿಸ್ಸಾಸೇನ್ತೋ. ತಾದಿಸಾತಿ ತುಮ್ಹಾದಿಸಾ ಞಾಣವೀರಿಯಸಮ್ಪನ್ನಾ. ಯೋಗನ್ತಿ ಞಾಣವೀರಿಯಯೋಗಂ. ಯುತ್ತನ್ತಿ ಅನುಚ್ಛವಿಕಂ. ಧಮ್ಮೂಪಸಞ್ಹಿತನ್ತಿ ಕಾರಣನಿಸ್ಸಿತಂ. ತೇನ ಪರಿಯಾಪದಾನೇನಾತಿ ತೇನ ಮಯಾ ಪಯುತ್ತೇನ ಯೋಗೇನ ಪರಿಸುದ್ಧೇನ. ಪಮೋಕ್ಖಸೀತಿ ಮುಚ್ಚಿಸ್ಸಸಿ.

ಏವಂ ಸುಮುಖೋ ಮಹಾಸತ್ತಂ ಅಸ್ಸಾಸೇತ್ವಾ ಲುದ್ದಪುತ್ತಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಮಧುರಂ ಮಾನುಸಿಂ ವಾಚಂ ನಿಚ್ಛಾರೇನ್ತೋ, ‘‘ಸಮ್ಮ, ತ್ವಂ ಕೋನಾಮೋಸೀ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ‘‘ಸುವಣ್ಣವಣ್ಣಹಂಸರಾಜ, ಅಹಂ ಖೇಮಕೋ ನಾಮಾ’’ತಿ ವುತ್ತೇ, ‘‘ಸಮ್ಮ ಖೇಮಕ, ‘ತಯಾ ಓಡ್ಡಿತವಾಲಪಾಸೇ ಯೋ ವಾ ಸೋ ವಾ ಹಂಸೋ ಬದ್ಧೋ’ತಿ ಸಞ್ಞಂ ಮಾ ಕರಿ, ನವುತಿಯಾ ಹಂಸಸಹಸ್ಸಾನಂ ಪವರೋ ಧತರಟ್ಠಹಂಸರಾಜಾ ತೇ ಪಾಸೇ ಬದ್ಧೋ, ಞಾಣಸೀಲಾಚಾರಸಮ್ಪನ್ನೋ ಸಙ್ಗಾಹಕಪಕ್ಖೇ ಠಿತೋ, ನ ತಂ ಮಾರೇತುಂ ಯುತ್ತೋ, ಅಹಂ ತವ ಇಮಿನಾ ಕತ್ತಬ್ಬಕಿಚ್ಚಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮಿ, ಅಯಮ್ಪಿ ಸುವಣ್ಣವಣ್ಣೋ, ಅಹಮ್ಪಿ ತಥೇವ, ಅಹಂ ಏತಸ್ಸತ್ಥಾಯ ಅತ್ತನೋ ಜೀವಿತಂ ಪರಿಚ್ಚಜಿಸ್ಸಾಮಿ, ಸಚೇ ತ್ವಂ ಏತಸ್ಸ ಪತ್ತಾನಿ ಗಣ್ಹಿತುಕಾಮೋಸಿ, ಮಮ ಪತ್ತಾನಿ ಗಣ್ಹ, ಅಥೋಪಿ ಚಮ್ಮಮಂಸನ್ಹಾರುಅಟ್ಠೀನಮಞ್ಞತರಂ ಗಣ್ಹಿತುಕಾಮೋಸಿ, ಮಮೇವ ಸರೀರತೋ ಗಣ್ಹ, ಅಥ ನಂ ಕೀಳಾಹಂಸಂ ಕಾತುಕಾಮೋಸಿ, ಮಞ್ಞೇವ ಕರ, ಜೀವನ್ತಮೇವ ವಿಕ್ಕಿಣಿತ್ವಾ ಸಚೇ ಧನಂ ಉಪ್ಪಾದೇತುಕಾಮೋಸಿ, ಮಂ ಜೀವನ್ತಮೇವ ವಿಕ್ಕಿಣಿತ್ವಾ ಧನಂ ಉಪ್ಪಾದೇಹಿ, ಮಾ ಏತಂ ಞಾಣಾದಿಗುಣಸಂಯುತ್ತಂ ಹಂಸರಾಜಾನಂ ಅವಧಿ, ಸಚೇ ಹಿ ನಂ ವಧಿಸ್ಸಸಿ, ನಿರಯಾದೀಹಿ ನ ಮುಚ್ಚಿಸ್ಸಸೀ’’ತಿ ತಂ ನಿರಯಾದಿಭಯೇನ ಸನ್ತಜ್ಜೇತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಮಧುರಕಥಂ ಗಣ್ಹಾಪೇತ್ವಾ ಪುನ ಬೋಧಿಸತ್ತಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕಂ ಗನ್ತ್ವಾ ತಂ ಅಸ್ಸಾಸೇನ್ತೋ ಅಟ್ಠಾಸಿ. ನೇಸಾದೋ ತಸ್ಸ ಕಥಂ ಸುತ್ವಾ ‘‘ಅಯಂ ತಿರಚ್ಛಾನಗತೋ ಸಮಾನೋ ಮನುಸ್ಸೇಹಿಪಿ ಕಾತುಂ ಅಸಕ್ಕುಣೇಯ್ಯಂ ಏವರೂಪಂ ಮಿತ್ತಧಮ್ಮಂ ಕರೋತಿ, ಮನುಸ್ಸಾಪಿ ಏವಂ ಮಿತ್ತಧಮ್ಮೇ ಠಾತುಂ ನ ಸಕ್ಕೋನ್ತಿ, ಅಹೋ ಏಸ ಞಾಣಸಮ್ಪನ್ನೋ ಮಧುರಕಥೋ ಧಮ್ಮಿಕೋ’’ತಿ ಸಕಲಸರೀರಂ ಪೀತಿಸೋಮನಸ್ಸಪರಿಪುಣ್ಣಂ ಕತ್ವಾ ಪಹಟ್ಠಲೋಮೋ ದಣ್ಡಂ ಛಡ್ಡೇತ್ವಾ ಸಿರಸಿ ಅಞ್ಜಲಿಂ ಪತಿಟ್ಠಪೇತ್ವಾ ಸೂರಿಯಂ ನಮಸ್ಸನ್ತೋ ವಿಯ ಸುಮುಖಸ್ಸ ಗುಣಂ ಕಿತ್ತೇನ್ತೋ ಅಟ್ಠಾಸಿ. ತಮತ್ಥಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಸತ್ಥಾ ಆಹ –

೧೦೧.

‘‘ತಸ್ಸ ತಂ ವಚನಂ ಸುತ್ವಾ, ಸುಮುಖಸ್ಸ ಸುಭಾಸಿತಂ;

ಪಹಟ್ಠಲೋಮೋ ನೇಸಾದೋ, ಅಞ್ಜಲಿಸ್ಸ ಪಣಾಮಯಿ.

೧೦೨.

‘‘ನ ಮೇ ಸುತಂ ವಾ ದಿಟ್ಠಂ ವಾ, ಭಾಸನ್ತೋ ಮಾನುಸಿಂ ದಿಜೋ;

ಅರಿಯಂ ಬ್ರುವಾನೋ ವಕ್ಕಙ್ಗೋ, ಚಜನ್ತೋ ಮಾನುಸಿಂ ಗಿರಂ.

೧೦೩.

‘‘ಕಿಂ ನು ತಾಯಂ ದಿಜೋ ಹೋತಿ, ಮುತ್ತೋ ಬದ್ಧಂ ಉಪಾಸಸಿ;

ಓಹಾಯ ಸಕುಣಾ ಯನ್ತಿ, ಕಿಂ ಏಕೋ ಅವಹೀಯಸೀ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಅಞ್ಜಲಿಸ್ಸ ಪಣಾಮಯೀತಿ ಅಞ್ಜಲಿಂ ಅಸ್ಸ ಉಪನಾಮಯಿ, ‘‘ನ ಮೇ’’ತಿ ಗಾಥಾಯಸ್ಸ ಥುತಿಂ ಕರೋತಿ. ತತ್ಥ ಮಾನುಸಿನ್ತಿ ಮನುಸ್ಸವಾಚಂ. ಅರಿಯನ್ತಿ ಸುನ್ದರಂ ನಿದ್ದೋಸಂ. ಚಜನ್ತೋತಿ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇನ್ತೋ. ಇದಂ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ – ಸಮ್ಮ, ತ್ವಂ ದಿಜೋ ಸಮಾನೋ ಅಜ್ಜ ಮಯಾ ಸದ್ಧಿಂ ಮಾನುಸಿಂ ವಾಚಂ ಭಾಸನ್ತೋ ನಿದ್ದೋಸಂ ಬ್ರುವಾನೋ ಮಾನುಸಿಂ ಗಿರಂ ಚಜನ್ತೋ ಪಚ್ಚಕ್ಖತೋ ದಿಟ್ಠೋ, ಇತೋ ಪುಬ್ಬೇ ಪನ ಇದಂ ಅಚ್ಛರಿಯಂ ಮಯಾ ನೇವ ಸುತಂ ನ ದಿಟ್ಠನ್ತಿ. ಕಿಂ ನು ತಾಯನ್ತಿ ಯಂ ಏತಂ ತ್ವಂ ಉಪಾಸಸಿ, ಕಿಂ ನು ತೇ ಅಯಂ ಹೋತಿ.

ಏವಂ ತುಟ್ಠಚಿತ್ತೇನ ನೇಸಾದೇನ ಪುಟ್ಠೋ ಸುಮುಖೋ ‘‘ಅಯಂ ಮುದುಕೋ ಜಾತೋ, ಇದಾನಿಸ್ಸ ಭಿಯ್ಯೋಸೋಮತ್ತಾಯ ಮುದುಭಾವತ್ಥಂ ಮಮ ಗುಣಂ ದಸ್ಸೇಸಾಮೀ’’ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ಆಹ –

೧೦೪.

‘‘ರಾಜಾ ಮೇ ಸೋ ದಿಜಾಮಿತ್ತ, ಸೇನಾಪಚ್ಚಸ್ಸ ಕಾರಯಿಂ;

ತಮಾಪದೇ ಪರಿಚ್ಚತುಂ, ನುಸ್ಸಹೇ ವಿಹಗಾಧಿಪಂ.

೧೦೫.

‘‘ಮಹಾಗಣಾಯ ಭತ್ತಾ ಮೇ, ಮಾ ಏಕೋ ಬ್ಯಸನಂ ಅಗಾ;

ತಥಾ ತಂ ಸಮ್ಮ ನೇಸಾದ, ಭತ್ತಾಯಂ ಅಭಿತೋ ರಮೇ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ನುಸ್ಸಹೇತಿ ನ ಸಮತ್ಥೋಮ್ಹಿ. ಮಹಾಗಣಾಯಾತಿ ಮಹತೋ ಹಂಸಗಣಸ್ಸ. ಮಾ ಏಕೋತಿ ಮಾದಿಸೇ ಸೇವಕೇ ವಿಜ್ಜಮಾನೇ ಮಾ ಏಕಕೋ ಬ್ಯಸನಂ ಅಗಾ. ತಥಾ ತನ್ತಿ ಯಥಾ ಅಹಂ ವದಾಮಿ, ತಥೇವ ತಂ. ಸಮ್ಮಾತಿ ವಯಸ್ಸ. ಭತ್ತಾಯಂ ಅಭಿತೋ ರಮೇತಿ ಭತ್ತಾ ಅಯಂ ಮಮ, ಅಹಮಸ್ಸ ಅಭಿತೋ ರಮೇ ಸನ್ತಿಕೇ ರಮಾಮಿ ನ ಉಕ್ಕಣ್ಠಾಮೀತಿ.

ನೇಸಾದೋ ತಂ ತಸ್ಸ ಧಮ್ಮನಿಸ್ಸಿತಂ ಮಧುರಕಥಂ ಸುತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಪ್ಪತ್ತೋ ಪಹಟ್ಠಲೋಮೋ ‘‘ಸಚಾಹಂ ಏತಂ ಸೀಲಾದಿಗುಣಸಂಯುತ್ತಂ ಹಂಸರಾಜಾನಂ ವಧಿಸ್ಸಾಮಿ, ಚತೂಹಿ ಅಪಾಯೇಹಿ ನ ಮುಚ್ಚಿಸ್ಸಾಮಿ, ರಾಜಾ ಮಂ ಯದಿಚ್ಛತಿ, ತಂ ಕರೋತು, ಅಹಮೇತಂ ಸುಮುಖಸ್ಸ ದಾಯಂ ಕತ್ವಾ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ಗಾಥಮಾಹ –

೧೦೬.

‘‘ಅರಿಯವತ್ತಸಿ ವಕ್ಕಙ್ಗ, ಯೋ ಪಿಣ್ಡಮಪಚಾಯಸಿ;

ಚಜಾಮಿ ತೇ ತಂ ಭತ್ತಾರಂ, ಗಚ್ಛಥೂಭೋ ಯಥಾಸುಖ’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ಅರಿಯವತ್ತಸೀತಿ ಮಿತ್ತಧಮ್ಮರಕ್ಖಣಸಙ್ಖಾತೇನ ಆಚಾರಅರಿಯಾನಂ ವತ್ತೇನ ಸಮನ್ನಾಗತೋಸಿ. ಪಿಣ್ಡಮಪಚಾಯಸೀತಿ ಭತ್ತು ಸನ್ತಿಕಾ ಲದ್ಧಂ ಪಿಣ್ಡಂ ಸೇನಾಪತಿಟ್ಠಾನಂ ಪೂಜೇಸಿ. ಗಚ್ಛಥೂಭೋತಿ ದ್ವೇಪಿ ಜನಾ ಅಸ್ಸುಮುಖೇ ಞಾತಿಸಙ್ಘೇ ಹಾಸಯಮಾನಾ ಯಥಾಸುಖಂ ಗಚ್ಛಥಾತಿ.

ಏವಂ ವತ್ವಾ ನೇಸಾದೋ ಮುದುಚಿತ್ತೇನ ಮಹಾಸತ್ತಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಯಟ್ಠಿಂ ಓನಾಮೇತ್ವಾ ಪಙ್ಕಪಿಟ್ಠೇ ನಿಸೀದಾಪೇತ್ವಾ ಪಾಸಯಟ್ಠಿಯಾ ಮೋಚೇತ್ವಾ ತಂ ಉಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಸರತೋ ನೀಹರಿತ್ವಾ ತರುಣದಬ್ಬತಿಣಪಿಟ್ಠೇ ನಿಸೀದಾಪೇತ್ವಾ ಪಾದೇ ಬದ್ಧಪಾಸಂ ಸಣಿಕಂ ಮೋಚೇತ್ವಾ ಮಹಾಸತ್ತೇ ಬಲವಸಿನೇಹಂ ಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಾಪೇತ್ವಾ ಮೇತ್ತಚಿತ್ತೇನ ಉದಕಂ ಆದಾಯ ಲೋಹಿತಂ ಧೋವಿತ್ವಾ ಪುನಪ್ಪುನಂ ಪರಿಮಜ್ಜಿ, ಅಥಸ್ಸ ಮೇತ್ತಾನುಭಾವೇನ ಸಿರಾಯ ಸಿರಾ, ಮಂಸೇನ ಮಂಸಂ, ಚಮ್ಮೇನ ಚಮ್ಮಂ ಘಟಿತಂ, ಪಾದೋ ಪಾಕತಿಕೋ ಅಹೋಸಿ, ಇತರೇನ ನಿಬ್ಬಿಸೇಸೋ. ಬೋಧಿಸತ್ತೋ ಸುಖಪ್ಪತ್ತೋ ಹುತ್ವಾ ಪಕತಿಭಾವೇನ ನಿಸೀದಿ. ಸುಮುಖೋ ಅತ್ತಾನಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ರಞ್ಞೋ ಸುಖಿತಭಾವಂ ದಿಸ್ವಾ ಸಞ್ಜಾತಸೋಮನಸ್ಸೋ ಚಿನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಇಮಿನಾ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಮಹಾಉಪಕಾರೋ ಕತೋ, ಅಮ್ಹೇಹಿ ಏತಸ್ಸ ಕತೋ ಉಪಕಾರೋ ನಾಮ ನತ್ಥಿ, ಸಚೇ ಏಸ ರಾಜರಾಜಮಹಾಮತ್ತಾನಂ ಅತ್ಥಾಯ ಅಮ್ಹೇ ಗಣ್ಹಿ, ತೇಸಂ ಸನ್ತಿಕಂ ನೇತ್ವಾ ಬಹುಂ ಧನಂ ಲಭಿಸ್ಸತಿ, ಸಚೇ ಅತ್ತನೋ ಅತ್ಥಾಯ ಗಣ್ಹಿ, ಅಮ್ಹೇ ವಿಕ್ಕಿಣಿತ್ವಾ ಧನಂ ಲಭಿಸ್ಸತೇವ, ಪುಚ್ಛಿಸ್ಸಾಮಿ ತಾವ ನ’’ನ್ತಿ. ಅಥ ನಂ ಉಪಕಾರಂ ಕಾತುಕಾಮತಾಯ ಪುಚ್ಛನ್ತೋ ಆಹ –

೧೦೭.

‘‘ಸಚೇ ಅತ್ತಪ್ಪಯೋಗೇನ, ಓಹಿತೋ ಹಂಸಪಕ್ಖಿನಂ;

ಪಟಿಗ್ಗಣ್ಹಾಮ ತೇ ಸಮ್ಮ, ಏತಂ ಅಭಯದಕ್ಖಿಣಂ.

೧೦೮.

‘‘ನೋ ಚೇ ಅತ್ತಪ್ಪಯೋಗೇನ, ಓಹಿತೋ ಹಂಸಪಕ್ಖಿನಂ;

ಅನಿಸ್ಸರೋ ಮುಞ್ಚಮಮ್ಹೇ, ಥೇಯ್ಯಂ ಕಯಿರಾಸಿ ಲುದ್ದಕಾ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಸಚೇತಿ, ಸಮ್ಮ ನೇಸಾದ, ಸಚೇ ತಯಾ ಅತ್ತನೋ ಪಯೋಗೇನ ಅತ್ತನೋ ಅತ್ಥಾಯ ಹಂಸಾನಞ್ಚೇವ ಸೇಸಪಕ್ಖೀನಞ್ಚ ಪಾಸೋ ಓಹಿತೋ. ಅನಿಸ್ಸರೋತಿ ಅನಿಸ್ಸರೋ ಹುತ್ವಾ ಅಮ್ಹೇ ಮುಞ್ಚನ್ತೋ ಯೇನಾಸಿ ಆಣತ್ತೋ, ತಸ್ಸಸನ್ತಕಂ ಗಣ್ಹನ್ತೋ ಥೇಯ್ಯಂ ಕಯಿರಾಸಿ.

ತಂ ಸುತ್ವಾ ನೇಸಾದೋ ‘‘ನಾಹಂ ತುಮ್ಹೇ ಅತ್ತನೋ ಅತ್ಥಾಯ ಗಣ್ಹಿಂ, ಬಾರಾಣಸಿರಞ್ಞಾ ಪನ ಸಂಯಮೇನ ಗಣ್ಹಾಪಿತೋಮ್ಹೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ದೇವಿಯಾ ದಿಟ್ಠಸುಪಿನಕಾಲತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಯಾವ ರಞ್ಞಾ ತೇಸಂ ಆಗತಭಾವಂ ಸುತ್ವಾ, ‘‘ಸಮ್ಮ ಖೇಮಕ, ಏಕಂ ವಾ ದ್ವೇ ವಾ ಹಂಸೇ ಗಣ್ಹಿತುಂ ವಾಯಮ, ಮಹನ್ತಂ ತೇ ಯಸಂ ದಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಪರಿಬ್ಬಯಂ ದತ್ವಾ ಉಯ್ಯೋಜಿತಭಾವೋ, ತಾವ ಸಬ್ಬಂ ಪವತ್ತಿಂ ಆರೋಚೇಸಿ. ತಂ ಸುತ್ವಾ ಸುಮುಖೋ ‘‘ಇಮಿನಾ ನೇಸಾದೇನ ಅತ್ತನೋ ಜೀವಿತಂ ಅಗಣೇತ್ವಾ ಅಮ್ಹೇ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇನ್ತೇನ ದುಕ್ಕರಂ ಕತಂ, ಸಚೇ ಮಯಂ ಇತೋ ಚಿತ್ತಕೂಟಂ ಗಮಿಸ್ಸಾಮ, ನೇವ ಧತರಟ್ಠರಞ್ಞೋ ಪಞ್ಞಾನುಭಾವೋ, ನ ಮಯ್ಹಂ ಮಿತ್ತಧಮ್ಮೋ ಪಾಕಟೋ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ನ ಲುದ್ದಪುತ್ತೋ ಮಹನ್ತಂ ಯಸಂ ಲಚ್ಛತಿ, ನ ರಾಜಾ ಪಞ್ಚಸು ಸೀಲೇಸು ಪತಿಟ್ಠಹಿಸ್ಸತಿ, ನ ದೇವಿಯಾ ಮನೋರಥೋ ಮತ್ಥಕಂ ಪಾಪುಣಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ, ‘‘ಸಮ್ಮ, ಏವಂ ಸನ್ತೇ ಅಮ್ಹೇ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇತುಂ ನ ಲಭಸಿ, ರಞ್ಞೋ ನೋ ದಸ್ಸೇಹಿ, ಸೋ ಅಮ್ಹೇ ಯಥಾರುಚಿಂ ಕರಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಇಮಮತ್ಥಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಗಾಥಮಾಹ –

೧೦೯.

‘‘ಯಸ್ಸ ತ್ವಂ ಭತಕೋ ರಞ್ಞೋ, ಕಾಮಂ ತಸ್ಸೇವ ಪಾಪಯ;

ತತ್ಥ ಸಂಯಮನೋ ರಾಜಾ, ಯಥಾಭಿಞ್ಞಂ ಕರಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ತಸ್ಸೇವಾತಿ ತಸ್ಸೇವ ಸನ್ತಿಕಂ ನೇಹಿ. ತತ್ಥಾತಿ ತಸ್ಮಿಂ ರಾಜನಿವೇಸನೇ. ಯಥಾಭಿಞ್ಞನ್ತಿ ಯಥಾಧಿಪ್ಪಾಯಂ ಯಥಾರುಚಿಂ.

ತಂ ಸುತ್ವಾ ನೇಸಾದೋ ‘‘ಮಾ ವೋ ಭದ್ದನ್ತೇ ರಾಜದಸ್ಸನಂ ರುಚ್ಚಿತ್ಥ, ರಾಜಾನೋ ನಾಮ ಸಪ್ಪಟಿಭಯಾ, ಕೀಳಾಹಂಸೇ ವಾ ವೋ ಕರೇಯ್ಯುಂ ಮಾರೇಯ್ಯುಂ ವಾ’’ತಿ ಆಹ. ಅಥ ನಂ ಸುಮುಖೋ, ‘‘ಸಮ್ಮ ಲುದ್ದಕ ಮಾ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಚಿನ್ತಯಿ, ಅಹಂ ತಾದಿಸಸ್ಸ ಕಕ್ಖಳಸ್ಸ ಧಮ್ಮಕಥಾಯ ಮದ್ದವಂ ಜನೇಸಿಂ, ರಞ್ಞೋ ಕಿಂ ನ ಜನೇಸ್ಸಾಮಿ, ರಾಜಾನೋ ಹಿ ಪಣ್ಡಿತಾ ಸುಭಾಸಿತದುಬ್ಭಾಸಿತಞ್ಞು, ಖಿಪ್ಪಂ ನೋ ರಞ್ಞೋ ಸನ್ತಿಕಂ ನೇಹಿ, ನಯನ್ತೋ ಚ ಮಾ ಬನ್ಧನೇನ ನಯಿ, ಪುಪ್ಫಪಞ್ಜರೇ ಪನ ನಿಸೀದಾಪೇತ್ವಾ ನೇಹಿ, ಪುಪ್ಫಪಞ್ಜರಂ ಕರೋನ್ತೋ ಧತರಟ್ಠಸ್ಸ ಮಹನ್ತಂ ಸೇತಪದುಮಸಞ್ಛನ್ನಂ, ಮಮ ಖುದ್ದಕಂ ರತ್ತಪದುಮಸಞ್ಛನ್ನಂ ಕತ್ವಾ ಧತರಟ್ಠಂ ಪುರತೋ, ಮಮಂ ಪಚ್ಛತೋ ನೀಚತರಂ ಕತ್ವಾ ಆದಾಯ ಖಿಪ್ಪಂ ನೇತ್ವಾ ರಞ್ಞೋ ದಸ್ಸೇಹೀ’’ತಿ ಆಹ. ಸೋ ತಸ್ಸ ವಚನಂ ಸುತ್ವಾ ‘‘ಸುಮುಖೋ ರಾಜಾನಂ ದಿಸ್ವಾ ಮಮ ಮಹನ್ತಂ ಯಸಂ ದಾತುಕಾಮೋ ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಸಞ್ಜಾತಸೋಮನಸ್ಸೋ ಮುದೂಹಿ ಲತಾಹಿ ಪಞ್ಜರೇ ಕತ್ವಾ ಪದುಮೇಹಿ ಛಾದೇತ್ವಾ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ತೇ ಗಹೇತ್ವಾ ಅಗಮಾಸಿ. ತಮತ್ಥಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಸತ್ಥಾ ಆಹ –

೧೧೦.

‘‘ಇಚ್ಚೇವಂ ವುತ್ತೋ ನೇಸಾದೋ, ಹೇಮವಣ್ಣೇ ಹರಿತ್ತಚೇ;

ಉಭೋ ಹತ್ಥೇಹಿ ಸಙ್ಗಯ್ಹ, ಪಞ್ಜರೇ ಅಜ್ಝವೋದಹಿ.

೧೧೧.

‘‘ತೇ ಪಞ್ಜರಗತೇ ಪಕ್ಖೀ, ಉಭೋ ಭಸ್ಸರವಣ್ಣಿನೇ;

ಸುಮುಖಂ ಧತರಟ್ಠಞ್ಚ, ಲುದ್ದೋ ಆದಾಯ ಪಕ್ಕಮೀ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಅಜ್ಝವೋದಹೀತಿ ಓದಹಿ ಠಪೇಸಿ. ಭಸ್ಸರವಣ್ಣಿನೇತಿ ಪಭಾಸಮ್ಪನ್ನವಣ್ಣೇ.

ಏವಂ ಲುದ್ದಸ್ಸ ತೇ ಆದಾಯ ಪಕ್ಕಮನಕಾಲೇ ಧತರಟ್ಠೋ ಪಾಕಹಂಸರಾಜಧೀತರಂ ಅತ್ತನೋ ಭರಿಯಂ ಸರಿತ್ವಾ ಸುಮುಖಂ ಆಮನ್ತೇತ್ವಾ ಕಿಲೇಸವಸೇನ ವಿಲಪಿ. ತಮತ್ಥಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಸತ್ಥಾ ಆಹ –

೧೧೨.

‘‘ಹರೀಯಮಾನೋ ಧತರಟ್ಠೋ, ಸುಮುಖಂ ಏತದಬ್ರವಿ;

ಬಾಳ್ಹಂ ಭಾಯಾಮಿ ಸುಮುಖ, ಸಾಮಾಯ ಲಕ್ಖಣೂರುಯಾ;

ಅಸ್ಮಾಕಂ ವಧಮಞ್ಞಾಯ, ಅಥತ್ತಾನಂ ವಧಿಸ್ಸತಿ.

೧೧೩.

‘‘ಪಾಕಹಂಸಾ ಚ ಸುಮುಖ, ಸುಹೇಮಾ ಹೇಮಸುತ್ತಚಾ;

ಕೋಞ್ಚೀ ಸಮುದ್ದತೀರೇವ, ಕಪಣಾ ನೂನ ರುಚ್ಛತೀ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಭಾಯಾಮೀತಿ ಮರಣತೋ ಭಾಯಾಮಿ. ಸಾಮಾಯಾತಿ ಸುವಣ್ಣವಣ್ಣಾಯ. ಲಕ್ಖಣೂರುಯಾತಿ ಲಕ್ಖಣಸಮ್ಪನ್ನಊರುಯಾ. ವಚಮಞ್ಞಾಯಾತಿ ವಧಂ ಜಾನಿತ್ವಾ ‘‘ಮಮ ಪಿಯಸಾಮಿಕೋ ಮಾರಿತೋ’’ತಿ ಸಞ್ಞೀ ಹುತ್ವಾ. ವಧಿಸ್ಸತೀತಿ ಕಿಂ ಮೇ ಪಿಯಸಾಮಿಕೇ ಮತೇ ಜೀವಿತೇನಾತಿ ಮರಿಸ್ಸತಿ. ಪಾಕಹಂಸಾತಿ ಪಾಕಹಂಸರಾಜಧೀತಾ. ಸುಹೇಮಾತಿ ಏವಂನಾಮಿಕಾ. ಹೇಮಸುತ್ತಚಾತಿ ಹೇಮಸದಿಸಸುನ್ದರತಚಾ. ರುಚ್ಛತೀತಿ ಯಥಾ ಲೋಣಿಸಙ್ಖಾತಂ ಸಮುದ್ದಂ ಓತರಿತ್ವಾ ಮತೇ ಪತಿಮ್ಹಿ ಕೋಞ್ಚೀ ಸಕುಣಿಕಾ ಕಪಣಾ ರೋದತಿ, ಏವಂ ನೂನ ಸಾ ರೋದಿಸ್ಸತೀತಿ.

ತಂ ಸುತ್ವಾ ಸುಮುಖೋ ‘‘ಅಯಂ ಹಂಸರಾಜಾ ಅಞ್ಞೇ ಓವದಿತುಂ ಯುತ್ತೋ ಮಾತುಗಾಮಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಕಿಲೇಸವಸೇನ ವಿಲಪತಿ, ಉದಕಸ್ಸ ಆದಿತ್ತಕಾಲೋ ವಿಯ ವತಿಯಾ ಉಟ್ಠಾಯ ಕೇದಾರಖಾದನಕಾಲೋ ವಿಯ ಚ ಜಾತೋ, ಯಂನೂನಾಹಂ ಅತ್ತನೋ ಬಲೇನ ಮಾತುಗಾಮಸ್ಸ ದೋಸಂ ಪಕಾಸೇತ್ವಾ ಏತಂ ಸಞ್ಞಾಪೇಯ್ಯ’’ನ್ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ಗಾಥಮಾಹ –

೧೧೪.

‘‘ಏವಂ ಮಹನ್ತೋ ಲೋಕಸ್ಸ, ಅಪ್ಪಮೇಯ್ಯೋ ಮಹಾಗಣೀ;

ಏಕಿತ್ಥಿಮನುಸೋಚೇಯ್ಯ, ನಯಿದಂ ಪಞ್ಞವತಾಮಿವ.

೧೧೫.

‘‘ವಾತೋವ ಗನ್ಧಮಾದೇತಿ, ಉಭಯಂ ಛೇಕಪಾಪಕಂ;

ಬಾಲೋ ಆಮಕಪಕ್ಕಂವ, ಲೋಲೋ ಅನ್ಧೋವ ಆಮಿಸಂ.

೧೧೬.

‘‘ಅವಿನಿಚ್ಛಯಞ್ಞು ಅತ್ಥೇಸು, ಮನ್ದೋವ ಪಟಿಭಾಸಿ ಮಂ;

ಕಿಚ್ಚಾಕಿಚ್ಚಂ ನ ಜಾನಾಸಿ, ಸಮ್ಪತ್ತೋ ಕಾಲಪರಿಯಾಯಂ.

೧೧೭.

‘‘ಅಡ್ಢುಮ್ಮತ್ತೋ ಉದೀರೇಸಿ, ಯೋ ಸೇಯ್ಯಾ ಮಞ್ಞಸಿತ್ಥಿಯೋ;

ಬಹುಸಾಧಾರಣಾ ಹೇತಾ, ಸೋಣ್ಡಾನಂವ ಸುರಾಘರಂ.

೧೧೮.

‘‘ಮಾಯಾ ಚೇತಾ ಮರೀಚೀ ಚ, ಸೋಕಾ ರೋಗಾ ಚುಪದ್ದವಾ;

ಖರಾ ಚ ಬನ್ಧನಾ ಚೇತಾ, ಮಚ್ಚುಪಾಸಾ ಗುಹಾಸಯಾ;

ತಾಸು ಯೋ ವಿಸ್ಸಸೇ ಪೋಸೋ, ಸೋ ನರೇಸು ನರಾಧಮೋ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಮಹನ್ತೋತಿ ಮಹನ್ತೋ ಸಮಾನೋ. ಲೋಕಸ್ಸಾತಿ ಹಂಸಲೋಕಸ್ಸ. ಅಪ್ಪಮೇಯ್ಯೋತಿ ಗುಣೇಹಿ ಪಮೇತುಂ ಅಸಕ್ಕುಣೇಯ್ಯೋ. ಮಹಾಗಣೀತಿ ಮಹನ್ತೇನ ಗಣೇನ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಗಣಸತ್ಥಾ. ಏಕಿತ್ಥಿನ್ತಿ ಯಂ ಏವರೂಪೋ ಭವಂ ಏಕಂ ಇತ್ಥಿಂ ಅನುಸೋಚೇಯ್ಯ, ಇದಂ ಅನುಸೋಚನಂ ನ ಪಞ್ಞವತಂ ಇವ, ತೇನಾಹಂ ಅಜ್ಜ ತಂ ಬಾಲೋತಿ ಮಞ್ಞಾಮೀತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೇನೇವಮಾಹ.

ಆದೇತೀತಿ ಗಣ್ಹಾತಿ. ಛೇಕಪಾಪಕನ್ತಿ ಸುನ್ದರಾಸುನ್ದರಂ. ಆಮಕಪಕ್ಕತಿ ಆಮಕಞ್ಚ ಪಕ್ಕಞ್ಚ. ಲೋಲೋತಿ ರಸಲೋಲೋ. ಇದಂ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ – ಮಹಾರಾಜ, ಯಥಾ ನಾಮ ವಾತೋ ಪದುಮಸರಾದೀನಿ ಪಹರಿತ್ವಾ ಸುಗನ್ಧಮ್ಪಿ ಸಙ್ಕಾರಟ್ಠಾನಾದೀನಿ ಪಹರಿತ್ವಾ ದುಗ್ಗನ್ಧಮ್ಪೀತಿ ಉಭಯಂ ಛೇಕಪಾಪಕಂ ಗನ್ಧಂ ಆದಿಯತಿ, ಯಥಾ ಚ ಬಾಲೋ ಕುಮಾರಕೋ ಅಮ್ಬಜಮ್ಬೂನಂ ಹೇಟ್ಠಾ ನಿಸಿನ್ನೋ ಹತ್ಥಂ ಪಸಾರೇತ್ವಾ ಪತಿತಪತಿತಂ ಆಮಕಮ್ಪಿ ಪಕ್ಕಮ್ಪಿ ಫಲಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಖಾದತಿ, ಯಥಾ ಚ ರಸಲೋಲೋ ಅನ್ಧೋ ಭತ್ತೇ ಉಪನೀತೇ ಯಂಕಿಞ್ಚಿ ಸಮಕ್ಖಿಕಮ್ಪಿ ನಿಮ್ಮಕ್ಖಿಕಮ್ಪಿ ಆಮಿಸಂ ಆದಿಯತಿ, ಏವಂ ಇತ್ಥಿಯೋ ನಾಮ ಕಿಲೇಸವಸೇನ ಅಡ್ಢಮ್ಪಿ ದುಗ್ಗತಮ್ಪಿ ಕುಲೀನಮ್ಪಿ ಅಕುಲೀನಮ್ಪಿ ಅಭಿರೂಪಮ್ಪಿ ವಿರೂಪಮ್ಪಿ ಗಣ್ಹನ್ತಿ ಭಜನ್ತಿ, ತಾದಿಸಾನಂ ಪಾಪಧಮ್ಮಾನಂ ಇತ್ಥೀನಂ ಕಿಂಕಾರಣಾ ವಿಪ್ಪಲಪಸಿ, ಮಹಾರಾಜಾತಿ.

ಅತ್ಥೇಸೂತಿ ಕಾರಣಾಕಾರಣೇಸು. ಮನ್ದೋತಿ ಅನ್ಧಬಾಲೋ. ಪಟಿಭಾಸಿ ಮನ್ತಿ ಮಮ ಉಪಟ್ಠಾಸಿ. ಕಾಲಪರಿಯಾಯನ್ತಿ ಏವರೂಪಂ ಮರಣಕಾಲಂ ಪತ್ತೋ ‘‘ಇಮಸ್ಮಿಂ ಕಾಲೇ ಇದಂ ಕತ್ತಬ್ಬಂ, ಇದಂ ನಕತ್ತಬ್ಬಂ, ಇದಂ ವತ್ತಬ್ಬಂ, ಇದಂ ನ ವತ್ತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ ನ ಜಾನಾಸಿ ದೇವಾತಿ. ಅಡ್ಢುಮ್ಮತ್ತೋತಿ ಅಡ್ಢುಮ್ಮತ್ತಕೋ ಮಞ್ಞೇ ಹುತ್ವಾ. ಉದೀರೇಸೀತಿ ಯಥಾ ಸುರಂ ಪಿವಿತ್ವಾ ನಾತಿಮತ್ತೋ ಪುರಿಸೋ ಯಂ ವಾ ತಂ ವಾ ಪಲಪತಿ, ಏವಂ ಪಲಪಸೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸೇಯ್ಯಾತಿ ವರಾ ಉತ್ತಮಾ.

‘‘ಮಾಯಾ ಚಾ’’ತಿಆದೀಸು, ದೇವ, ಇತ್ಥಿಯೋ ನಾಮೇತಾ ವಞ್ಚನಟ್ಠೇನ ಮಾಯಾ, ಅಗಯ್ಹುಪಗಟ್ಠೇನ ಮರೀಚೀ, ಸೋಕಾದೀನಂ ಪಚ್ಚಯತ್ತಾ ಸೋಕಾ, ರೋಗಾ, ಅನೇಕಪ್ಪಕಾರಾ ಉಪದ್ದವಾ, ಕೋಧಾದೀಹಿ ಥದ್ಧಭಾವೇನೇವ ಖರಾ. ತಾ ಹಿ ನಿಸ್ಸಾಯ ಅನ್ದುಬನ್ಧನಾದೀಹಿ ಬನ್ಧನತೋ ಬನ್ಧನಾ ಚೇತಾ, ಇತ್ಥಿಯೋ ನಾಮ ಸರೀರಗುಹಾಸಯವಸೇನೇವ ಮಚ್ಚು ನಾಮ ಏತಾ, ದೇವಾತಿ. ‘‘ಕಾಮಹೇತು, ಕಾಮನಿದಾನಂ, ಕಾಮಾಧಿಕರಣಂ, ಕಾಮಾನಮೇವ ಹೇತು ರಾಜಾನೋ ಚೋರಂ ಗಹೇತ್ವಾ’’ತಿ (ಮ. ನಿ. ೧.೧೬೮-೧೬೯) ಸುತ್ತೇನಪೇಸ ಅತ್ಥೋ ದೀಪೇತಬ್ಬೋ.

ತತೋ ಧತರಟ್ಠೋ ಮಾತುಗಾಮೇ ಪಟಿಬದ್ಧಚಿತ್ತತಾಯ ‘‘ತ್ವಂ ಮಾತುಗಾಮಸ್ಸ ಗುಣಂ ನ ಜಾನಾಸಿ, ಪಣ್ಡಿತಾ ಏವ ಏತಂ ಜಾನನ್ತಿ, ನ ಹೇತಾ ಗರಹಿತಬ್ಬಾ’’ತಿ ದೀಪೇನ್ತೋ ಆಹ –

೧೧೯.

‘‘ಯಂ ವುದ್ಧೇಹಿ ಉಪಞ್ಞಾತಂ, ಕೋ ತಂ ನಿನ್ದಿತುಮರಹತಿ;

ಮಹಾಭೂತಿತ್ಥಿಯೋ ನಾಮ, ಲೋಕಸ್ಮಿಂ ಉದಪಜ್ಜಿಸುಂ.

೧೨೦.

‘‘ಖಿಡ್ಡಾ ಪಣಿಹಿತಾ ತ್ಯಾಸು, ರತಿ ತ್ಯಾಸು ಪತಿಟ್ಠಿತಾ;

ಬೀಜಾನಿ ತ್ಯಾಸು ರೂಹನ್ತಿ, ಯದಿದಂ ಸತ್ತಾ ಪಜಾಯರೇ;

ತಾಸು ಕೋ ನಿಬ್ಬಿದೇ ಪೋಸೋ, ಪಾಣಮಾಸಜ್ಜ ಪಾಣಿಭಿ.

೧೨೧.

‘‘ತ್ವಮೇವ ನಞ್ಞೋ ಸುಮುಖ, ಥೀನಂ ಅತ್ಥೇಸು ಯುಞ್ಜಸಿ;

ತಸ್ಸ ತ್ಯಜ್ಜ ಭಯೇ ಜಾತೇ, ಭೀತೇ ನ ಜಾಯತೇ ಮತಿ.

೧೨೨.

‘‘ಸಬ್ಬೋ ಹಿ ಸಂಸಯಂ ಪತ್ತೋ, ಭಯಂ ಭೀರೂ ತಿತಿಕ್ಖತಿ;

ಪಣ್ಡಿತಾ ಚ ಮಹನ್ತಾನೋ, ಅತ್ಥೇ ಯುಞ್ಜನ್ತಿ ದುಯ್ಯುಜೇ.

೧೨೩.

‘‘ಏತದತ್ಥಾಯ ರಾಜಾನೋ, ಸೂರಮಿಚ್ಛನ್ತಿ ಮನ್ತಿನಂ;

ಪಟಿಬಾಹತಿ ಯಂ ಸೂರೋ, ಆಪದಂ ಅತ್ತಪರಿಯಾಯಂ.

೧೨೪.

‘‘ಮಾ ನೋ ಅಜ್ಜ ವಿಕನ್ತಿಂಸು, ರಞ್ಞೋ ಸೂದಾ ಮಹಾನಸೇ;

ತಥಾ ಹಿ ವಣ್ಣೋ ಪತ್ತಾನಂ, ಫಲಂ ವೇಳುಂವ ತಂ ವಧಿ.

೧೨೫.

‘‘ಮುತ್ತೋಪಿ ನ ಇಚ್ಛಿ ಉಡ್ಡೇತುಂ, ಸಯಂ ಬನ್ಧಂ ಉಪಾಗಮಿ;

ಸೋಪಜ್ಜ ಸಂಸಯಂ ಪತ್ತೋ, ಅತ್ಥಂ ಗಣ್ಹಾಹಿ ಮಾ ಮುಖ’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ಯನ್ತಿ ಯಂ ಮಾತುಗಾಮಸಙ್ಖಾತಂ ವತ್ಥು ಪಞ್ಞಾವುದ್ಧೇಹಿ ಞಾತಂ, ತೇಸಮೇವ ಪಾಕಟಂ, ನ ಬಾಲಾನಂ. ಮಹಾಭೂತಾತಿ ಮಹಾಗುಣಾ ಮಹಾನಿಸಂಸಾ. ಉದಪಜ್ಜಿಸುನ್ತಿ ಪಠಮಕಪ್ಪಿಕಕಾಲೇ ಇತ್ಥಿಲಿಙ್ಗಸ್ಸೇವ ಪಠಮಂ ಪಾತುಭೂತತ್ತಾ ಪಠಮಂ ನಿಬ್ಬತ್ತಾತಿ ಅತ್ಥೋ. ತ್ಯಾಸೂತಿ ಸುಮುಖ ತಾಸು ಇತ್ಥೀಸು ಕಾಯವಚೀಖಿಡ್ಡಾ ಚ ಪಣಿಹಿತಾ ಓಹಿತಾ ಠಪಿತಾ, ಕಾಮಗುಣರತಿ ಚ ಪತಿಟ್ಠಿತಾ. ಬೀಜಾನೀತಿ ಬುದ್ಧಪಚ್ಚೇಕಬುದ್ಧಅರಿಯಸಾವಕಚಕ್ಕವತ್ತಿಆದಿಬೀಜಾನಿ ತಾಸು ರುಹನ್ತಿ. ಯದಿದನ್ತಿ ಯೇ ಏತೇ ಸಬ್ಬೇಪಿ ಸತ್ತಾ. ಪಜಾಯರೇತಿ ಸಬ್ಬೇ ತಾಸಞ್ಞೇವ ಕುಚ್ಛಿಮ್ಹಿ ಸಂವದ್ಧಾತಿ ದೀಪೇತಿ. ನಿಬ್ಬಿದೇತಿ ನಿಬ್ಬಿನ್ದೇಯ್ಯ. ಪಾಣಮಾಸಜ್ಜ ಪಾಣಿಭೀತಿ ಅತ್ತನೋ ಪಾಣೇಹಿಪಿ ತಾಸಂ ಪಾಣಂ ಆಸಾದೇತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಜೀವಿತಂ ಚಜನ್ತೋಪಿ ತಾ ಲಭಿತ್ವಾ ಕೋ ನಿಬ್ಬಿನ್ದೇಯ್ಯಾತಿ ಅತ್ಥೋ.

ನಞ್ಞೋತಿ ನ ಅಞ್ಞೋ, ಸುಮುಖ, ಮಯಾ ಚಿತ್ತಕೂಟತಲೇ ಹಂಸಗಣಮಜ್ಝೇ ನಿಸಿನ್ನೇನ ತಂ ಅದಿಸ್ವಾ ‘‘ಕಹಂ ನು ಸುಮುಖೋ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ‘‘ಏಸ ಮಾತುಗಾಮಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಕಞ್ಚನಗುಹಾಯಂ ಉತ್ತಮರತಿಂ ಅನುಭೋತೀ’’ತಿ ವದನ್ತಿ, ಏವಂ ತ್ವಮೇವ ಥೀನಂ ಅತ್ಥೇಸು ಯುಞ್ಜಸಿ ಯುತ್ತಪಯುತ್ತೋ ಹೋಸಿ, ನ ಅಞ್ಞೋತಿ ಅತ್ಥೋ. ತಸ್ಸ ತ್ಯಜ್ಜಾತಿ ತಸ್ಸ ತೇ ಅಜ್ಜ ಮರಣಭಯೇ ಜಾತೇ ಇಮಿನಾ ಭೀತೇನ ಮರಣಭಯೇನ ಭೀತೋ ಮಞ್ಞೇ, ಅಯಂ ಮಾತುಗಾಮಸ್ಸ ದೋಸದಸ್ಸನೇ ನಿಪುಣಾ ಮತಿ ಜಾಯತೇತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೇನೇವಮಾಹ.

ಸಬ್ಬೋ ಹೀತಿ ಯೋ ಹಿ ಕೋಚಿ. ಸಂಸಯಂ ಪತ್ತೋತಿ ಜೀವಿತಸಂಸಯಪ್ಪತ್ತೋ. ಭೀರೂತಿ ಭೀರೂ ಹುತ್ವಾಪಿ ಭಯಂ ಅಧಿವಾಸೇತಿ. ಮಹನ್ತಾನೋತಿ ಯೇ ಪನ ಪಣ್ಡಿತಾ ಚ ಹೋನ್ತಿ ಮಹನ್ತೇ ಚ ಠಾನೇ ಠಿತಾ ಮಹನ್ತಾನೋ, ತೇ ದುಯ್ಯುಜೇ ಅತ್ಥೇ ಯುಞ್ಜನ್ತಿ ಘಟೇನ್ತಿ ವಾಯಮನ್ತಿ, ತಸ್ಮಾ ‘‘ಮಾ ಭಾಯಿ, ಧೀರೋ ಹೋಹೀ’’ತಿ ತಂ ಉಸ್ಸಾಹೇನ್ತೋ ಏವಮಾಹ. ಆಪದನ್ತಿ ಸಾಮಿನೋ ಆಗತಂ ಆಪದಂ ಏಸ ಸೂರೋ ಪಟಿಬಾಹತಿ, ಏತದತ್ಥಾಯ ಸೂರಂ ಮನ್ತಿನಂ ಇಚ್ಛನ್ತಿ. ಅತ್ತಪರಿಯಾಯನ್ತಿ ಅತ್ತನೋ ಪರಿತ್ತಾಣಮ್ಪಿ ಚ ಕಾತುಂ ಸಕ್ಕೋತೀತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ.

ವಿಕನ್ತಿಂಸೂತಿ ಛಿನ್ದಿಂಸು. ಇದಂ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ – ಸಮ್ಮ ಸುಮುಖ, ತ್ವಂ ಮಯಾ ಅತ್ತನೋ ಅನನ್ತರೇ ಠಾನೇ ಠಪಿತೋ, ತಸ್ಮಾ ಯಥಾ ಅಜ್ಜ ರಞ್ಞೋ ಸೂದಾ ಅಮ್ಹೇ ಮಂಸತ್ಥಾಯ ನ ವಿಕನ್ತಿಂಸು, ತಥಾ ಕರೋಹಿ, ತಾದಿಸೋ ಹಿ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಪತ್ತವಣ್ಣೋ. ತಂ ವಧೀತಿ ಸ್ವಾಯಂ ವಣ್ಣೋ ಯಥಾ ನಾಮ ವೇಳುಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಜಾತಂ ಫಲಂ ವೇಳುಮೇವ ವಧತಿ, ತಥಾ ಮಾ ತಂ ವಧಿ, ತಞ್ಚ ಮಞ್ಚ ಮಾ ವಧೀತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೇನೇವಮಾಹ.

ಮುತ್ತೋಪೀತಿ ಯಥಾಸುಖಂ ಚಿತ್ತಕೂಟಪಬ್ಬತಂ ಗಚ್ಛಾತಿ ಏವಂ ಲುದ್ದಪುತ್ತೇನ ಮಯಾ ಸದ್ಧಿಂ ಮುತ್ತೋ ವಿಸ್ಸಜ್ಜಿತೋ ಸಮಾನೋಪಿ ಉಡ್ಡಿತುಂ ನ ಇಚ್ಛಿ. ಸಯನ್ತಿ ರಾಜಾನಂ ದಟ್ಠುಕಾಮೋ ಹುತ್ವಾ ಸಯಮೇವ ಬನ್ಧಂ ಉಪಗತೋತಿ ಏವಮಿದಂ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಭಯಂ ತಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಆಗತಂ. ಸೋಪಜ್ಜಾತಿ ಸೋಪಿ ಅಜ್ಜ ಜೀವಿತಸಂಸಯಂ ಪತ್ತೋ. ಅತ್ಥಂ ಗಣ್ಹಾಹಿ ಮಾ ಮುಖನ್ತಿ ಇದಾನಿ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಮುಞ್ಚನಕಾರಣಂ ಗಣ್ಹ, ಯಥಾ ಮುಚ್ಚಾಮ, ತಥಾ ವಾಯಮ, ‘‘ವಾತೋವ ಗನ್ಧಮಾದೇತೀ’’ತಿಆದೀನಿ ವದನ್ತೋ ಇತ್ಥಿಗರಹತ್ಥಾಯ ಮುಖಂ ಮಾ ಪಸಾರಯಿ.

ಏವಂ ಮಹಾಸತ್ತೋ ಮಾತುಗಾಮಂ ವಣ್ಣೇತ್ವಾ ಸುಮುಖಂ ಅಪ್ಪಟಿಭಾಣಂ ಕತ್ವಾ ತಸ್ಸ ಅನತ್ತಮನಭಾವಂ ವಿದಿತ್ವಾ ಇದಾನಿ ನಂ ಪಗ್ಗಣ್ಹನ್ತೋ ಗಾಥಮಾಹ –

೧೨೬.

‘‘ಸೋ ತಂ ಯೋಗಂ ಪಯುಞ್ಜಸ್ಸು, ಯುತ್ತಂ ಧಮ್ಮೂಪಸಂಹಿತಂ;

ತವ ಪರಿಯಾಪದಾನೇನ, ಮಮ ಪಾಣೇಸನಂ ಚರಾ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಸೋತಿ, ಸಮ್ಮ ಸುಮುಖ, ಸೋ ತ್ವಂ. ತಂ ಯೋಗನ್ತಿ ಯಂ ಪುಬ್ಬೇ ‘‘ಅಹಂ ಯೋಗಂ ಪಯುಞ್ಜಿಸ್ಸಂ, ಯುತ್ತಂ ಧಮ್ಮೂಪಸಂಹಿತ’’ನ್ತಿ ಅವಚಾಸಿ, ತಂ ಇದಾನಿ ಪಯುಞ್ಜಸ್ಸು. ತವ ಪರಿಯಾಪದಾನೇನಾತಿ ತವ ತೇನ ಯೋಗೇನ ಪರಿಸುದ್ಧೇನ. ‘‘ಪರಿಯೋದಾತೇನಾ’’ತಿಪಿ ಪಾಠೋ, ಪರಿತ್ತಾಣೇನಾತಿ ಅತ್ಥೋ, ತಯಾ ಕತತ್ತಾ ತವ ಸನ್ತಕೇನ ಪರಿತ್ತಾಣೇನ ಮಮ ಜೀವಿತಪರಿಯೇಸನಂ ಚರಾತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ.

ಅಥ ಸುಮುಖೋ ‘‘ಅಯಂ ಅತಿವಿಯ ಮರಣಭಯಭೀತೋ ಮಮ ಞಾಣಬಲಂ ನ ಜಾನಾತಿ, ರಾಜಾನಂ ದಿಸ್ವಾ ಥೋಕಂ ಕಥಂ ಲಭಿತ್ವಾ ಜಾನಿಸ್ಸಾಮಿ, ಅಸ್ಸಾಸೇಸ್ಸಾಮಿ ತಾವ ನ’’ನ್ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ಗಾಥಮಾಹ –

೧೨೭.

‘‘ಮಾ ಭಾಯಿ ಪತತಂ ಸೇಟ್ಠ, ನ ಹಿ ಭಾಯನ್ತಿ ತಾದಿಸಾ;

ಅಹಂ ಯೋಗಂ ಪಯುಞ್ಜಿಸ್ಸಂ, ಯುತ್ತಂ ಧಮ್ಮೂಪಸಂಹಿತಂ;

ಮಮ ಪರಿಯಾಪದಾನೇನ, ಖಿಪ್ಪಂ ಪಾಸಾ ಪಮೋಕ್ಖಸೀ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಪಾಸಾತಿ ದುಕ್ಖಪಾಸತೋ.

ಇತಿ ತೇಸಂ ಸಕುಣಭಾಸಾಯ ಕಥೇನ್ತಾನಂ ಲುದ್ದಪುತ್ತೋ ನ ಕಿಞ್ಚಿ ಅಞ್ಞಾಸಿ, ಕೇವಲಂ ಪನ ತೇ ಕಾಜೇನಾದಾಯ ಬಾರಾಣಸಿಂ ಪಾವಿಸಿ. ಅಚ್ಛರಿಯಬ್ಭುತಜಾತೇನ ಅಞ್ಜಲಿನಾ ಮಹಾಜನೇನ ಅನುಗ್ಗಚ್ಛಮಾನೋ ಸೋ ರಾಜದ್ವಾರಂ ಪತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಆಗತಭಾವಂ ರಞ್ಞೋ ಆರೋಚಾಪೇಸಿ. ತಮತ್ಥಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಸತ್ಥಾ ಆಹ –

೧೨೮.

‘‘ಸೋ ಲುದ್ದೋ ಹಂಸಕಾಜೇನ, ರಾಜದ್ವಾರಂ ಉಪಾಗಮಿ;

ಪಟಿವೇದೇಥ ಮಂ ರಞ್ಞೋ, ಧತರಟ್ಠಾಯಮಾಗತೋ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಪಟಿವೇದೇಥ ಮನ್ತಿ ಖೇಮಕೋ ಆಗತೋತಿ ಏವಂ ಮಂ ರಞ್ಞೋ ನಿವೇದೇಥ. ಧತರಟ್ಠಾಯನ್ತಿ ಅಯಂ ಧತರಟ್ಠೋ ಆಗತೋತಿ ಪಟಿವೇದೇಥ.

ದೋವಾರಿಕೋ ಗನ್ತ್ವಾ ಪಟಿವೇದೇಸಿ. ರಾಜಾ ಸಞ್ಜಾತಸೋಮನಸ್ಸೋ ‘‘ಖಿಪ್ಪಂ ಆಗಚ್ಛತೂ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಅಮಚ್ಚಗಣಪರಿವುತೋ ಸಮುಸ್ಸಿತಸೇತಚ್ಛತ್ತೇ ರಾಜಪಲ್ಲಙ್ಕೇ ನಿಸಿನ್ನೋ ಖೇಮಕಂ ಹಂಸಕಾಜಂ ಆದಾಯ ಮಹಾತಲಂ ಅಭಿರುಳ್ಹಂ ದಿಸ್ವಾ ಸುವಣ್ಣವಣ್ಣೇ ಹಂಸೇ ಓಲೋಕೇತ್ವಾ ‘‘ಸಮ್ಪುಣ್ಣೋ ಮೇ ಮನೋರಥೋ’’ತಿ ತಸ್ಸ ಕತ್ತಬ್ಬಕಿಚ್ಚಂ ಅಮಚ್ಚೇ ಆಣಾಪೇಸಿ. ತಮತ್ಥಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಸತ್ಥಾ ಆಹ –

೧೨೯.

‘‘ತೇ ದಿಸ್ವಾ ಪುಞ್ಞಸಙ್ಕಾಸೇ, ಉಭೋ ಲಕ್ಖಣಸಮ್ಮತೇ;

ಖಲು ಸಂಯಮನೋ ರಾಜಾ, ಅಮಚ್ಚೇ ಅಜ್ಝಭಾಸಥ.

೧೩೦.

‘‘ದೇಥ ಲುದ್ದಸ್ಸ ವತ್ಥಾನಿ, ಅನ್ನಂ ಪಾನಞ್ಚ ಭೋಜನಂ;

ಕಾಮಂಕರೋ ಹಿರಞ್ಞಸ್ಸ, ಯಾವನ್ತೋ ಏಸ ಇಚ್ಛತೀ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಪುಞ್ಞಸಙ್ಕಾಸೇತಿ ಅತ್ತನೋ ಪುಞ್ಞಸದಿಸೇ. ಲಕ್ಖಣಸಮ್ಮತೇತಿ ಸೇಟ್ಠಸಮ್ಮತೇ ಅಭಿಞ್ಞಾತೇ. ಖಲೂತಿ ನಿಪಾತೋ, ತಸ್ಸ ‘‘ತೇ ಖಲು ದಿಸ್ವಾ’’ತಿ ಪುರಿಮಪದೇನ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ. ‘‘ದೇಥಾ’’ತಿಆದೀನಿ ರಾಜಾ ಪಸನ್ನಾಕಾರಂ ಕರೋನ್ತೋ ಆಹ. ತತ್ಥ ಕಾಮಂಕರೋ ಹಿರಞ್ಞಸ್ಸಾತಿ ಹಿರಞ್ಞಂ ಅಸ್ಸ ಕಾಮಕಿರಿಯಾ ಅತ್ಥು. ಯಾವನ್ತೋತಿ ಯತ್ತಕಂ ಏಸ ಇಚ್ಛತಿ, ತತ್ತಕಂ ಹಿರಞ್ಞಮಸ್ಸ ದೇಥಾತಿ ಅತ್ಥೋ.

ಏವಂ ಪಸನ್ನಾಕಾರಂ ಕಾರೇತ್ವಾ ಪೀತಿಸೋಮನಸ್ಸಾಸಮುಸ್ಸಹಿತೋ ‘‘ಗಚ್ಛಥ ನಂ ಅಲಙ್ಕರಿತ್ವಾ ಆನೇಥಾ’’ತಿ ಆಹ. ಅಥ ನಂ ಅಮಚ್ಚಾ ರಾಜನಿವೇಸನಾ ಓತಾರೇತ್ವಾ ಕಪ್ಪಿತಕೇಸಮಸ್ಸುಂ ನ್ಹಾತಾನುಲಿತ್ತಂ ಸಬ್ಬಾಲಙ್ಕಾರಪಟಿಮಣ್ಡಿತಂ ಕತ್ವಾ ರಞ್ಞೋ ದಸ್ಸೇಸುಂ. ಅಥಸ್ಸ ರಾಜಾ ಸಂವಚ್ಛರೇ ಸತಸಹಸ್ಸುಟ್ಠಾನಕೇ ದ್ವಾದಸ ಗಾಮೇ ಆಜಞ್ಞಯುತ್ತಂ ರಥಂ ಅಲಙ್ಕತಮಹಾಗೇಹಞ್ಚಾತಿ ಮಹನ್ತಂ ಯಸಂ ದಾಪೇಸಿ. ಸೋ ಮಹನ್ತಂ ಯಸಂ ಲಭಿತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಕಮ್ಮಂ ಪಕಾಸೇತುಂ ‘‘ನ ತೇ, ದೇವ, ಮಯಾ ಯೋ ವಾ ಸೋ ವಾ ಹಂಸೋ ಆನೀತೋ, ಅಯಂ ಪನ ನವುತಿಯಾ ಹಂಸಸಹಸ್ಸಾನಂ ರಾಜಾ ಧತರಟ್ಠೋ ನಾಮ, ಅಯಂ ಸೇನಾಪತಿ ಸುಮುಖೋ ನಾಮಾ’’ತಿ ಆಹ. ಅಥ ನಂ ರಾಜಾ ‘‘ಕಥಂ ತೇ, ಸಮ್ಮ, ಏತೇ ಗಹಿತಾ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿ. ತಮತ್ಥಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಸತ್ಥಾ ಆಹ –

೧೩೧.

‘‘ದಿಸ್ವಾ ಲುದ್ದಂ ಪಸನ್ನತ್ತಂ, ಕಾಸಿರಾಜಾ ತದಬ್ರವಿ;

ಯದ್ಯಾಯಂ ಸಮ್ಮ ಖೇಮಕ, ಪುಣ್ಣಾ ಹಂಸೇಹಿ ತಿಟ್ಠತಿ.

೧೩೨.

‘‘ಕಥಂ ರುಚಿಮಜ್ಝಗತಂ, ಪಾಸಹತ್ಥೋ ಉಪಾಗಮಿ;

ಓಕಿಣ್ಣಂ ಞಾತಿಸಙ್ಘೇಹಿ, ನಿಮ್ಮಜ್ಝಿಮಂ ಕಥಂ ಗಹೀ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಪಸನ್ನತ್ತನ್ತಿ ಪಸನ್ನಭಾವಂ ಸೋಮನಸ್ಸಪ್ಪತ್ತಂ. ಯದ್ಯಾಯನ್ತಿ, ಸಮ್ಮ ಖೇಮಕ, ಯದಿ ಅಯಂ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಪೋಕ್ಖರಣೀ ನವುತಿಹಂಸಸಹಸ್ಸೇಹಿ ಪುಣ್ಣಾ ತಿಟ್ಠತಿ. ಕಥಂ ರುಚಿಮಜ್ಝಗತನ್ತಿ ಏವಂ ಸನ್ತೇ ತ್ವಂ ತೇಸಂ ರುಚೀನಂ ಪಿಯದಸ್ಸನಾನಂ ಹಂಸಾನಂ ಮಜ್ಝಗತಂ ಏತಂ ಞಾತಿಸಙ್ಘೇಹಿ ಓಕಿಣ್ಣಂ. ನಿಮ್ಮಜ್ಝಿಮನ್ತಿ ನೇವ ಮಜ್ಝಿಮಂ ನೇವ ಕನಿಟ್ಠಂ ಉತ್ತಮಂ ಹಂಸರಾಜಾನಂ ಕಥಂ ಪಾಸಹತ್ಥೋ ಉಪಾಗಮಿ ಕಥಂ ಗಣ್ಹೀತಿ.

ಸೋ ತಸ್ಸ ಕಥೇನ್ತೋ ಆಹ –

೧೩೩.

‘‘ಅಜ್ಜ ಮೇ ಸತ್ತಮಾ ರತ್ತಿ, ಅದನಾನಿ ಉಪಾಸತೋ;

ಪದಮೇತಸ್ಸ ಅನ್ವೇಸಂ, ಅಪ್ಪಮತ್ತೋ ಘಟಸ್ಸಿತೋ.

೧೩೪.

‘‘ಅಥಸ್ಸ ಪದಮದ್ದಕ್ಖಿಂ, ಚರತೋ ಅದನೇಸನಂ;

ತತ್ಥಾಹಂ ಓದಹಿಂ ಪಾಸಂ, ಏವಂ ತಂ ದಿಜಮಗ್ಗಹಿ’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ಅದನಾನೀತಿ ಆದಾನಾನಿ, ಗೋಚರಗ್ಗಹಣಟ್ಠಾನಾನೀತಿ ಅತ್ಥೋ, ಅಯಮೇವ ವಾ ಪಾಠೋ. ಉಪಾಸತೋತಿ ಉಪಗಚ್ಛನ್ತಸ್ಸ. ಪದನ್ತಿ ಗೋಚರಭೂಮಿಯಂ ಅಕ್ಕನ್ತಪದಂ. ಘಟಸ್ಸಿತೋತಿ ಚಾಟಿಪಞ್ಜರೇ ನಿಸ್ಸಿತೋ ಹುತ್ವಾ. ಅಥಸ್ಸಾತಿ ಅಥ ಛಟ್ಠೇ ದಿವಸೇ ಏತಸ್ಸ ಅದನೇಸನಂ ಚರನ್ತಸ್ಸ ಪದಂ ಅದ್ದಕ್ಖಿಂ. ಏವಂ ತನ್ತಿ ಏವಂ ತಂ ದಿಜಂ ಅಗ್ಗಹಿನ್ತಿ ಸಬ್ಬಂ ಗಹಿತೋಪಾಯಂ ಆಚಿಕ್ಖಿ.

ತಂ ಸುತ್ವಾ ರಾಜಾ ‘‘ಅಯಂ ದ್ವಾರೇ ಠತ್ವಾ ಪಟಿವೇದೇನ್ತೋಪಿ ಧತರಟ್ಠಸ್ಸೇವಾಗಮನಂ ಪಟಿವೇದೇಸಿ, ಇದಾನಿಪಿ ಏತಂ ಏಕಮೇವ ಗಣ್ಹಿನ್ತಿ ವದತಿ, ಕಿಂ ನು ಖೋ ಏತ್ಥ ಕಾರಣ’’ನ್ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ಗಾಥಮಾಹ –

೧೩೫.

‘‘ಲುದ್ದ ದ್ವೇ ಇಮೇ ಸಕುಣಾ, ಅಥ ಏಕೋತಿ ಭಾಸಸಿ;

ಚಿತ್ತಂ ನು ತೇ ವಿಪರಿಯತ್ತಂ, ಅದು ಕಿಂ ನು ಜಿಗೀಸಸೀ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ವಿಪರಿಯತ್ತನ್ತಿ ವಿಪಲ್ಲತ್ಥಂ. ಅದು ಕಿಂ ನು ಜಿಗೀಸಸೀತಿ ಉದಾಹು ಕಿಂ ನು ಚಿನ್ತೇಸಿ, ಕಿಂ ಇತರಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಅಞ್ಞಸ್ಸ ದಾತುಕಾಮೋ ಹುತ್ವಾ ಚಿನ್ತೇಸೀತಿ ಪುಚ್ಛತಿ.

ತತೋ ಲುದ್ದೋ ‘‘ನ ಮೇ, ದೇವ, ಚಿತ್ತಂ ವಿಪಲ್ಲತ್ಥಂ, ನಾಪಿ ಅಹಂ ಇತರಂ ಅಞ್ಞಸ್ಸ ದಾತುಕಾಮೋ, ಅಪಿಚ ಖೋ ಪನ ಮಯಾ ಓಹಿತೇ ಪಾಸೇ ಏಕೋವ ಬದ್ಧೋ’’ತಿ ಆವಿ ಕರೋನ್ತೋ ಆಹ –

೧೩೬.

‘‘ಯಸ್ಸ ಲೋಹಿತಕಾ ತಾಲಾ, ತಪನೀಯನಿಭಾ ಸುಭಾ;

ಉರಂ ಸಂಹಚ್ಚ ತಿಟ್ಠನ್ತಿ, ಸೋ ಮೇ ಬನ್ಧಂ ಉಪಾಗಮಿ.

೧೩೭.

‘‘ಅಥಾಯಂ ಭಸ್ಸರೋ ಪಕ್ಖೀ, ಅಬದ್ಧೋ ಬದ್ಧಮಾತುರಂ;

ಅರಿಯಂ ಬ್ರುವಾನೋ ಅಟ್ಠಾಸಿ, ಚಜನ್ತೋ ಮಾನುಸಿಂ ಗಿರ’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ಲೋಹಿತಕಾತಿ ರತ್ತವಣ್ಣಾ. ಲಾತಾತಿ ರಾಜಿಯೋ. ಉರಂ ಸಂಹಚ್ಚಾತಿ ಉರಂ ಆಹಚ್ಚ. ಇದಂ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ – ಮಹಾರಾಜ, ಯಸ್ಸೇತಾ ರತ್ತಸುವಣ್ಣಸಪ್ಪಟಿಭಾಗಾ ತಿಸ್ಸೋ ಲೋಹಿತಕಾ ರಾಜಿಯೋ ಗೀವಂ ಪರಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಉರಂ ಆಹಚ್ಚ ತಿಟ್ಠನ್ತಿ, ಸೋ ಏಕೋವ ಮಮ ಪಾಸೇ ಬನ್ಧಂ ಉಪಾಗತೋತಿ. ಭಸ್ಸರೋತಿ ಪರಿಸುದ್ಧೋ ಪಭಾಸಮ್ಪನ್ನೋ. ಆತುರನ್ತಿ ಗಿಲಾನಂ ದುಕ್ಖಿತಂ ಅಟ್ಠಾಸೀತಿ.

ಅಥ ಧತರಟ್ಠಸ್ಸ ಬದ್ಧಭಾವಂ ಞತ್ವಾ ನಿವತ್ತಿತ್ವಾ ಏತಂ ಸಮಸ್ಸಾಸೇತ್ವಾ ಮಮಾಗಮನಕಾಲೇ ಚ ಪಚ್ಚುಗ್ಗಮನಂ ಕತ್ವಾ ಆಕಾಸೇಯೇವ ಮಯಾ ಸದ್ಧಿಂ ಮಧುರಪಟಿಸನ್ಥಾರಂ ಕತ್ವಾ ಮನುಸ್ಸಭಾಸಾಯ ಧತರಟ್ಠಸ್ಸ ಗುಣಂ ಕಥೇನ್ತೋ ಅಟ್ಠಾಸಿ, ಮಮ ಹದಯಂ ಮುದುಕಂ ಕತ್ವಾ ಪುನ ಏತಸ್ಸೇವ ಪುರತೋ ಅಟ್ಠಾಸಿ. ಅಥಾಹಂ, ದೇವ, ಸುಮುಖಸ್ಸ ಸುಭಾಸಿತಂ ಸುತ್ವಾ ಪಸನ್ನಚಿತ್ತೋ ಧತರಟ್ಠಂ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇಸಿಂ, ಇತಿ ಧತರಟ್ಠಸ್ಸ ಪಾಸತೋ ಮೋಕ್ಖೋ, ಇಮೇ ಹಂಸೇ ಆದಾಯ ಮಮ ಇಧಾಗಮನಞ್ಚ ಸುಮುಖೇನೇವ ಕತನ್ತಿ. ಏವಂ ಸೋ ಸುಮುಖಸ್ಸ ಗುಣಕಥಂ ಕಥೇಸಿ. ತಂ ಸುತ್ವಾ ರಾಜಾ ಸುಮುಖಸ್ಸ ಧಮ್ಮಕಥಂ ಸೋತುಕಾಮೋ ಅಹೋಸಿ. ಲುದ್ದಪುತ್ತಸ್ಸ ಸಕ್ಕಾರಂ ಕರೋನ್ತಸ್ಸೇವ ಸೂರಿಯೋ ಅತ್ಥಙ್ಗತೋ, ದೀಪಾ ಪಜ್ಜಲಿತಾ, ಬಹೂ ಖತ್ತಿಯಾದಯೋ ಸನ್ನಿಪತಿತಾ, ಖೇಮಾ ದೇವೀಪಿ ವಿವಿಧನಾಟಕಪರಿವಾರಾ ರಞ್ಞೋ ದಕ್ಖಿಣಪಸ್ಸೇ ನಿಸೀದಿ. ತಸ್ಮಿಂ ಖಣೇ ರಾಜಾ ಸುಮುಖಂ ಕಥಾಪೇತುಕಾಮೋ ಗಾಥಮಾಹ –

೧೩೮.

‘‘ಅಥ ಕಿಂ ದಾನಿ ಸುಮುಖ, ಹನುಂ ಸಂಹಚ್ಚ ತಿಟ್ಠಸಿ;

ಅದು ಮೇ ಪರಿಸಂ ಪತ್ತೋ, ಭಯಾ ಭೀತೋ ನ ಭಾಸಸೀ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಹನುಂ ಸಂಹಚ್ಚಾತಿ ಮಧುರಕಥೋ ಕಿರ ತ್ವಂ, ಅಥ ಕಸ್ಮಾ ಇದಾನಿ ಮುಖಂ ಪಿಧಾಯ ತಿಟ್ಠಸಿ. ಅದೂತಿ ಕಚ್ಚಿ. ಭಯಾ ಭೀತೋತಿ ಪರಿಸಸಾರಜ್ಜಭಯೇನ ಭೀತೋ ಹುತ್ವಾ.

ತಂ ಸುತ್ವಾ ಸುಮುಖೋ ಅಭೀತಭಾವಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಗಾಥಮಾಹ –

೧೩೯.

‘‘ನಾಹಂ ಕಾಸಿಪತಿ ಭೀತೋ, ಓಗಯ್ಹ ಪರಿಸಂ ತವ;

ನಾಹಂ ಭಯಾ ನ ಭಾಸಿಸ್ಸಂ, ವಾಕ್ಯಂ ಅತ್ಥಸ್ಮಿಂ ತಾದಿಸೇ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ತಾದಿಸೇತಿ ಅಪಿಚ ಖೋ ಪನ ತಥಾರೂಪೇ ಅತ್ಥೇ ಉಪ್ಪನ್ನೇ ವಾಕ್ಯಂ ಭಾಸಿಸ್ಸಾಮೀತಿ ವಚನೋಕಾಸಂ ಓಲೋಕೇನ್ತೋ ನಿಸಿನ್ನೋಮ್ಹೀತಿ ಅತ್ಥೋ.

ತಂ ಸುತ್ವಾ ರಾಜಾ ತಸ್ಸ ಕಥಂ ವಡ್ಢೇತುಕಾಮತಾಯ ಪರಿಹಾಸಂ ಕರೋನ್ತೋ ಆಹ –

೧೪೦.

‘‘ನ ತೇ ಅಭಿಸರಂ ಪಸ್ಸೇ, ನ ರಥೇ ನಪಿ ಪತ್ತಿಕೇ;

ನಾಸ್ಸ ಚಮ್ಮಂವ ಕೀಟಂ ವಾ, ವಮ್ಮಿತೇ ಚ ಧನುಗ್ಗಹೇ.

೧೪೧.

‘‘ನ ಹಿರಞ್ಞಂ ಸುವಣ್ಣಂ ವಾ, ನಗರಂ ವಾ ಸುಮಾಪಿತಂ;

ಓಕಿಣ್ಣಪರಿಖಂ ದುಗ್ಗಂ, ದಳ್ಹಮಟ್ಟಾಲಕೋಟ್ಠಕಂ;

ಯತ್ಥ ಪವಿಟ್ಠೋ ಸುಮುಖ, ಭಾಯಿತಬ್ಬಂ ನ ಭಾಯಸೀ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಅಭಿಸರನ್ತಿ ರಕ್ಖಣತ್ಥಾಯ ಪರಿವಾರೇತ್ವಾ ಠಿತಂ ಆವುಧಹತ್ಥಂ ಪರಿಸಂ ತೇ ನ ಪಸ್ಸಾಮಿ. ನಾಸ್ಸಾತಿ ಏತ್ಥ ಅಸ್ಸಾತಿ ನಿಪಾತಮತ್ತಂ. ಚಮ್ಮನ್ತಿ ಸರಪರಿತ್ತಾಣಚಮ್ಮಂ. ಕೀಟನ್ತಿ ಕೀಟಂ ಚಾಟಿಕಪಾಲಾದಿ ವುಚ್ಚತಿ. ಚಾಟಿಕಪಾಲಹತ್ಥಾಪಿ ತೇ ಸನ್ತಿಕೇ ನತ್ಥೀತಿ ದೀಪೇತಿ. ವಮ್ಮಿತೇತಿ ಚಮ್ಮಸನ್ನದ್ಧೇ. ನ ಹಿರಞ್ಞನ್ತಿ ಯಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ನ ಭಾಯಸಿ, ತಂ ಹಿರಞ್ಞಮ್ಪಿ ತೇ ನ ಪಸ್ಸಾಮಿ.

ಏವಂ ರಞ್ಞಾ ‘‘ಕಿಂ ತೇ ಅಭಾಯನಕಾರಣ’’ನ್ತಿ ವುತ್ತೇ ತಂ ಕಥೇನ್ತೋ ಆಹ –

೧೪೨.

‘‘ನ ಮೇ ಅಭಿಸರೇನತ್ಥೋ, ನಗರೇನ ಧನೇನ ವಾ;

ಅಪಥೇನ ಪಥಂ ಯಾಮ, ಅನ್ತಲಿಕ್ಖೇಚರಾ ಮಯಂ.

೧೪೩.

‘‘ಸುತಾ ಚ ಪಣ್ಡಿತಾ ತ್ಯಮ್ಹಾ, ನಿಪುಣಾ ಚತ್ಥಚಿನ್ತಕಾ;

ಭಾಸೇಮತ್ಥವತಿಂ ವಾಚಂ, ಸಚ್ಚೇ ಚಸ್ಸ ಪತಿಟ್ಠಿತೋ.

೧೪೪.

‘‘ಕಿಞ್ಚ ತುಯ್ಹಂ ಅಸಚ್ಚಸ್ಸ, ಅನರಿಯಸ್ಸ ಕರಿಸ್ಸತಿ;

ಮುಸಾವಾದಿಸ್ಸ ಲುದ್ದಸ್ಸ, ಭಣಿತಮ್ಪಿ ಸುಭಾಸಿತ’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ಅಭಿಸರೇನಾತಿ ಆರಕ್ಖಪರಿವಾರೇನ. ಅತ್ಥೋತಿ ಏತೇನ ಮಮ ಕಿಚ್ಚಂ ನತ್ಥಿ. ಕಸ್ಮಾ? ಯಸ್ಮಾ ಅಪಥೇನ ತುಮ್ಹಾದಿಸಾನಂ ಅಮಗ್ಗೇನ ಪಥಂ ಮಾಪೇತ್ವಾ ಯಾಮ, ಆಕಾಸಚಾರಿನೋ ಮಯನ್ತಿ. ಪಣ್ಡಿತಾ ತ್ಯಮ್ಹಾತಿ ಪಣ್ಡಿತಾತಿ ತಯಾ ಸುತಾಮ್ಹಾ, ತೇನೇವ ಕಾರಣೇನ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಸನ್ತಿಕಾ ಧಮ್ಮಂ ಸೋತುಕಾಮೋ ಕಿರ ನೋ ಗಾಹಾಪೇಸಿ. ಸಚ್ಚೇ ಚಸ್ಸಾತಿ ಸಚೇ ಪನ ತ್ವಂ ಸಚ್ಚೇ ಪತಿಟ್ಠಿತೋ ಅಸ್ಸ, ಅತ್ಥವತಿಂ ಕಾರಣನಿಸ್ಸಿತಂ ವಾಚಂ ಭಾಸೇಯ್ಯಾಮ. ಅಸಚ್ಚಸ್ಸಾತಿ ವಚೀಸಚ್ಚರಹಿತಸ್ಸ ತವ ಸುಭಾಸಿತಂ ಮುಣ್ಡಸ್ಸ ದನ್ತಸೂಚಿ ವಿಯ ಕಿಂ ಕರಿಸ್ಸತಿ.

ತಂ ಸುತ್ವಾ ರಾಜಾ ‘‘ಕಸ್ಮಾ ಮಂ ಮುಸಾವಾದೀ ಅನರಿಯೋತಿ ವದಸಿ, ಕಿಂ ಮಯಾ ಕತ’’ನ್ತಿ ಆಹ. ಅಥ ನಂ ಸುಮುಖೋ ‘‘ತೇನ ಹಿ, ಮಹಾರಾಜ, ಸುಣಾಹೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಆಹ –

೧೪೫.

‘‘ತಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾನಂ ವಚನಾ, ಇಮಂ ಖೇಮಮಕಾರಯಿ;

ಅಭಯಞ್ಚ ತಯಾ ಘುಟ್ಠಂ, ಇಮಾಯೋ ದಸಧಾ ದಿಸಾ.

೧೪೬.

‘‘ಓಗಯ್ಹ ತೇ ಪೋಕ್ಖರಣಿಂ, ವಿಪ್ಪಸನ್ನೋದಕಂ ಸುಚಿಂ;

ಪಹೂತಂ ಚಾದನಂ ತತ್ಥ, ಅಹಿಂಸಾ ಚೇತ್ಥ ಪಕ್ಖಿನಂ.

೧೪೭.

‘‘ಇದಂ ಸುತ್ವಾನ ನಿಗ್ಘೋಸಂ, ಆಗತಮ್ಹ ತವನ್ತಿಕೇ;

ತೇ ತೇ ಬದ್ಧಸ್ಮ ಪಾಸೇನ, ಏತಂ ತೇ ಭಾಸಿತಂ ಮುಸಾ.

೧೪೮.

‘‘ಮುಸಾವಾದಂ ಪುರಕ್ಖತ್ವಾ, ಇಚ್ಛಾಲೋಭಞ್ಚ ಪಾಪಕಂ;

ಉಭೋಸನ್ಧಿಮತಿಕ್ಕಮ್ಮ, ಅಸಾತಂ ಉಪಪಜ್ಜತೀ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ತನ್ತಿ ತ್ವಂ. ಖೇಮನ್ತಿ ಏವಂನಾಮಿಕಂ ಪೋಕ್ಖರಣಿಂ. ಘುಟ್ಠನ್ತಿ ಚತೂಸು ಕಣ್ಣೇಸು ಠತ್ವಾ ಘೋಸಾಪಿತಂ. ದಸಧಾತಿ ಇಮಾಸು ದಸಧಾ ಠಿತಾಸು ದಿಸಾಸು ತಯಾ ಅಭಯಂ ಘುಟ್ಠಂ. ಓಗಯ್ಹಾತಿ ಓಗಾಹೇತ್ವಾ ಆಗತಾನಂ ಸನ್ತಿಕಾ. ಪಹೂತಂ ಚಾದನನ್ತಿ ಪಹೂತಞ್ಚ ಪದುಮಪುಪ್ಫಸಾಲಿಆದಿಕಂ ಅದನಂ. ಇದಂ ಸುತ್ವಾನಾತಿ ತೇಸಂ ತಂ ಪೋಕ್ಖರಣಿಂ ಓಗಾಹೇತ್ವಾ ಆಗತಾನಂ ಸನ್ತಿಕಾ ಇದಂ ಅಭಯಂ ಸುತ್ವಾ ತವನ್ತಿಕೇ ತವ ಸಮೀಪೇ ತಯಾ ಕಾರಿತಪೋಕ್ಖರಣಿಂ ಆಗತಾಮ್ಹಾತಿ ಅತ್ಥೋ. ತೇ ತೇತಿ ತೇ ಮಯಂ ತವ ಪಾಸೇನ ಬದ್ಧಾ. ಪುರಕ್ಖತ್ವಾತಿ ಪುರತೋ ಕತ್ವಾ. ಇಚ್ಛಾಲೋಭನ್ತಿ ಇಚ್ಛಾಸಙ್ಖಾತಂ ಪಾಪಕಂ ಲೋಭಂ. ಉಭೋಸನ್ಧಿನ್ತಿ ಉಭಯಂ ದೇವಲೋಕೇ ಚ ಮನುಸ್ಸಲೋಕೇ ಚ ಪಟಿಸನ್ಧಿಂ ಇಮೇ ಪಾಪಧಮ್ಮೇ ಪುರತೋ ಕತ್ವಾ ಚರನ್ತೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ಸುಗತಿಪಟಿಸನ್ಧಿಂ ಅತಿಕ್ಕಮಿತ್ವಾ ಅಸಾತಂ ನಿರಯಂ ಉಪಪಜ್ಜತೀತಿ.

ಏವಂ ಪರಿಸಮಜ್ಝೇಯೇವ ರಾಜಾನಂ ಲಜ್ಜಾಪೇಸಿ. ಅಥ ನಂ ರಾಜಾ ‘‘ನಾಹಂ, ಸುಮುಖ, ತುಮ್ಹೇ ಮಾರೇತ್ವಾ ಮಂಸಂ ಖಾದಿತುಕಾಮೋ ಗಣ್ಹಾಪೇಸಿಂ, ಪಣ್ಡಿತಭಾವಂ ಪನ ವೋ ಸುತ್ವಾ ಸುಭಾಸಿತಂ ಸೋತುಕಾಮೋ ಗಣ್ಹಾಪೇಸಿ’’ನ್ತಿ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಆಹ –

೧೪೯.

‘‘ನಾಪರಜ್ಝಾಮ ಸುಮುಖ, ನಪಿ ಲೋಭಾವ ಮಗ್ಗಹಿಂ;

ಸುತಾ ಚ ಪಣ್ಡಿತಾತ್ಯತ್ಥ, ನಿಪುಣಾ ಅತ್ಥಚಿನ್ತಕಾ.

೧೫೦.

‘‘ಅಪ್ಪೇವತ್ಥವತಿಂ ವಾಚಂ, ಬ್ಯಾಹರೇಯ್ಯುಂ ಇಧಾಗತಾ;

ತಥಾ ತಂ ಸಮ್ಮ ನೇಸಾದೋ, ವುತ್ತೋ ಸುಮುಖ ಮಗ್ಗಹೀ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ನಾಪರಜ್ಝಾಮಾತಿ ಮಾರೇನ್ತೋ ಅಪರಜ್ಝತಿ ನಾಮ, ಮಯಂ ನ ಮಾರೇಮ. ಲೋಭಾವ ಮಗ್ಗಹಿನ್ತಿ ಮಂಸಂ ಖಾದಿತುಕಾಮೋ ಹುತ್ವಾ ಲೋಭಾವ ತುಮ್ಹೇ ನಾಹಂ ಅಗ್ಗಹಿಂ. ಪಣ್ಡಿತಾತ್ಯತ್ಥಾತಿ ಪಣ್ಡಿತಾತಿ ಸುತಾ ಅತ್ಥ. ಅತ್ಥಚಿನ್ತಕಾತಿ ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಅತ್ಥಾನಂ ಚಿನ್ತಕಾ. ಅತ್ಥವತಿನ್ತಿ ಕಾರಣನಿಸ್ಸಿತಂ. ತಥಾತಿ ತೇನ ಕಾರಣೇನ. ವುತ್ತೋತಿ ಮಯಾ ವುತ್ತೋ ಹುತ್ವಾ. ಸುಮುಖ, ಮಗ್ಗಹೀತಿ, ಸುಮುಖಾತಿ ಆಲಪತಿ, ಮ-ಕಾರೋ ಪದಸನ್ಧಿಕರೋ. ಅಗ್ಗಹೀತಿ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇತುಂ ತುಮ್ಹೇ ಗಣ್ಹಿ.

ತಂ ಸುತ್ವಾ ಸುಮುಖೋ ‘‘ಸುಭಾಸಿತಂ ಸೋತುಕಾಮೇನ ಅಯುತ್ತಂ ತೇ ಕತಂ, ಮಹಾರಾಜಾ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಆಹ –

೧೫೧.

‘‘ನೇವ ಭೀತಾ ಕಾಸಿಪತಿ, ಉಪನೀತಸ್ಮಿಂ ಜೀವಿತೇ;

ಭಾಸೇಮತ್ಥವತಿಂ ವಾಚಂ, ಸಮ್ಪತ್ತಾ ಕಾಲಪರಿಯಾಯಂ.

೧೫೨.

‘‘ಯೋ ಮಿಗೇನ ಮಿಗಂ ಹನ್ತಿ, ಪಕ್ಖಿಂ ವಾ ಪನ ಪಕ್ಖಿನಾ;

ಸುತೇನ ವಾ ಸುತಂ ಕಿಣ್ಯಾ, ಕಿಂ ಅನರಿಯತರಂ ತತೋ.

೧೫೩.

‘‘ಯೋ ಚಾರಿಯರುದಂ ಭಾಸೇ, ಅನರಿಯಧಮ್ಮವಸ್ಸಿತೋ;

ಉಭೋ ಸೋ ಧಂಸತೇ ಲೋಕಾ, ಇಧ ಚೇವ ಪರತ್ಥ ಚ.

೧೫೪.

‘‘ನ ಮಜ್ಜೇಥ ಯಸಂ ಪತ್ತೋ, ನ ಬ್ಯಾಧೇ ಪತ್ತಸಂಸಯಂ;

ವಾಯಮೇಥೇವ ಕಿಚ್ಚೇಸು, ಸಂವರೇ ವಿವರಾನಿ ಚ.

೧೫೫.

‘‘ಯೇ ವುದ್ಧಾ ಅಬ್ಭತಿಕ್ಕನ್ತಾ, ಸಮ್ಪತ್ತಾ ಕಾಲಪರಿಯಾಯಂ;

ಇಧ ಧಮ್ಮಂ ಚರಿತ್ವಾನ, ಏವಂತೇ ತಿದಿವಂ ಗತಾ.

೧೫೬.

‘‘ಇದಂ ಸುತ್ವಾ ಕಾಸಿಪತಿ, ಧಮ್ಮಮತ್ತನಿ ಪಾಲಯ;

ಧತರಟ್ಠಞ್ಚ ಮುಞ್ಚಾಹಿ, ಹಂಸಾನಂ ಪವರುತ್ತಮ’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ಉಪನೀತಸ್ಮಿನ್ತಿ ಮರಣಸನ್ತಿಕಂ ಉಪನೀತೇ. ಕಾಲಪರಿಯಾಯನ್ತಿ ಮರಣಕಾಲವಾರಂ ಸಮ್ಪತ್ತಾ ಸಮಾನಾ ನ ಭಾಸಿಸ್ಸಾಮ. ನ ಹಿ ಧಮ್ಮಕಥಿಕಂ ಬನ್ಧಿತ್ವಾ ಮರಣಭಯೇನ ತಜ್ಜೇತ್ವಾ ಧಮ್ಮಂ ಸುಣನ್ತಿ, ಅಯುತ್ತಂ ತೇ ಕತನ್ತಿ. ಮಿಗೇನಾತಿ ಸುಟ್ಠು ಸಿಕ್ಖಾಪಿತೇನ ದೀಪಕಮಿಗೇನ. ಹನ್ತೀತಿ ಹನತಿ. ಪಕ್ಖಿನಾತಿ ದೀಪಕಪಕ್ಖಿನಾ. ಸುತೇನಾತಿ ಖೇಮಂ ನಿಬ್ಭಯನ್ತಿ ವಿಸ್ಸುತೇನ ದೀಪಕಮಿಗಪಕ್ಖಿಸದಿಸೇನ ಪದುಮಸರೇನ. ಸುತನ್ತಿ ‘‘ಪಣ್ಡಿತೋ ಚಿತ್ರಕಥೀ’’ತಿ ಏವಂ ಸುತಂ ಧಮ್ಮಕಥಿಕಂ. ಕಿಣ್ಯಾತಿ ‘‘ಧಮ್ಮಂ ಸೋಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಪಾಸಬನ್ಧನೇನ ಯೋ ಕಿಣೇಯ್ಯ ಹಿಂಸೇಯ್ಯ ಬಾಧೇಯ್ಯ. ತತೋತಿ ತೇಸಂ ಕಿರಿಯತೋ ಉತ್ತರಿ ಅಞ್ಞಂ ಅನರಿಯತರಂ ನಾಮ ಕಿಮತ್ಥಿ.

ಅರಿಯರುದನ್ತಿ ಮುಖೇನ ಅರಿಯವಚನಂ ಸುನ್ದರವಚನಂ ಭಾಸತಿ. ಅನರಿಯಧಮ್ಮವಸ್ಸಿತೋತಿ ಕಮ್ಮೇನ ಅನರಿಯಧಮ್ಮಂ ಅವಸ್ಸಿತೋ. ಉಭೋತಿ ದೇವಲೋಕಾ ಚ ಮನುಸ್ಸಲೋಕಾ ಚಾತಿ ಉಭಯಮ್ಹಾ. ಇಧ ಚೇವಾತಿ ಇಧ ಉಪ್ಪನ್ನೋಪಿ ಪರತ್ಥ ಉಪ್ಪನ್ನೋಪಿ ಏವರೂಪೋ ದ್ವೀಹಿ ಸುಗತಿಲೋಕೇಹಿ ಧಂಸಿತ್ವಾ ನಿರಯಮೇವ ಉಪಪಜ್ಜತಿ. ಪತ್ತಸಂಸಯನ್ತಿ ಜೀವಿತಸಂಸಯಮಾಪನ್ನಮ್ಪಿ ದುಕ್ಖಂ ಪತ್ವಾ ನ ಕಿಲಮೇಯ್ಯ. ಸಂವರೇ ವಿವರಾನಿ ಚಾತಿ ಅತ್ತನೋ ಛಿದ್ದಾನಿ ದ್ವಾರಾನಿ ಸಂವರೇಯ್ಯ ಪಿದಹೇಯ್ಯ. ವುದ್ಧಾತಿ ಗುಣವುದ್ಧಾ ಪಣ್ಡಿತಾ. ಅಬ್ಭತಿಕ್ಕನ್ತಾತಿ ಇಮಂ ಮನುಸ್ಸಲೋಕಂ ಅತಿಕ್ಕನ್ತಾ. ಕಾಲಪರಿಯಾಯನ್ತಿ ಮರಣಕಾಲಪರಿಯಾಯಂ ಪತ್ತಾ ಹುತ್ವಾ. ಏವಂತೇತಿ ಏವಂ ಏತೇ. ಇದನ್ತಿ ಇದಂ ಮಯಾ ವುತ್ತಂ ಅತ್ಥನಿಸ್ಸಿತಂ ವಚನಂ. ಧಮ್ಮನ್ತಿ ಪವೇಣಿಯಧಮ್ಮಮ್ಪಿ ಸುಚರಿತಧಮ್ಮಮ್ಪಿ.

ತಂ ಸುತ್ವಾ ರಾಜಾ ಆಹ –

೧೫೭.

‘‘ಆಹರನ್ತುದಕಂ ಪಜ್ಜಂ, ಆಸನಞ್ಚ ಮಹಾರಹಂ;

ಪಞ್ಜರತೋ ಪಮೋಕ್ಖಾಮಿ, ಧತರಟ್ಠಂ ಯಸಸ್ಸಿನಂ.

೧೫೮.

‘‘ತಞ್ಚ ಸೇನಾಪತಿಂ ಧೀರಂ, ನಿಪುಣಂ ಅತ್ಥಚಿನ್ತಕಂ;

ಯೋ ಸುಖೇ ಸುಖಿತೋ ರಞ್ಞೋ, ದುಕ್ಖಿತೇ ಹೋತಿ ದುಕ್ಖಿತೋ.

೧೫೯.

‘‘ಏದಿಸೋ ಖೋ ಅರಹತಿ, ಪಿಣ್ಡಮಸ್ನಾತು ಭತ್ತುನೋ;

ಯಥಾಯಂ ಸುಮುಖೋ ರಞ್ಞೋ, ಪಾಣಸಾಧಾರಣೋ ಸಖಾ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಉದಕನ್ತಿ ಪಾದಧೋವನಂ. ಪಜ್ಜನ್ತಿ ಪಾದಬ್ಭಞ್ಜನಂ. ಸುಖೇತಿ ಸುಖಮ್ಹಿ ಸತಿ.

ರಞ್ಞೋ ವಚನಂ ಸುತ್ವಾ ತೇಸಂ ಆಸನಾನಿ ಆಹರಿತ್ವಾ ತತ್ಥ ನಿಸಿನ್ನಾನಂ ಗನ್ಧೋದಕೇನ ಪಾದೇ ಧೋವಿತ್ವಾ ಸತಪಾಕೇನ ತೇಲೇನ ಅಬ್ಭಞ್ಜಿಂಸು. ತಮತ್ಥಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಸತ್ಥಾ ಆಹ –

೧೬೦.

‘‘ಪೀಠಞ್ಚ ಸಬ್ಬಸೋವಣ್ಣಂ, ಅಟ್ಠಪಾದಂ ಮನೋರಮಂ;

ಮಟ್ಠಂ ಕಾಸಿಕಮತ್ಥನ್ನಂ, ಧತರಟ್ಠೋ ಉಪಾವಿಸಿ.

೧೬೧.

‘‘ಕೋಚ್ಛಞ್ಚ ಸಬ್ಬಸೋವಣ್ಣಂ, ವೇಯ್ಯಗ್ಘಪರಿಸಿಬ್ಬಿತಂ;

ಸುಮುಖೋ ಅಜ್ಝುಪಾವೇಕ್ಖಿ, ಧತರಟ್ಠಸ್ಸನನ್ತರಾ.

೧೬೨.

‘‘ತೇಸಂ ಕಞ್ಚನಪತ್ತಹಿ, ಪುಥೂ ಆದಾಯ ಕಾಸಿಯೋ;

ಹಂಸಾನಂ ಅಭಿಹಾರೇಸು, ಅಗ್ಗರಞ್ಞೋ ಪವಾಸಿತ’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ಮಟ್ಠನ್ತಿ ಕರಣಪರಿನಿಟ್ಠಿತಂ. ಕಾಸಿಕಮತ್ಥನ್ನನ್ತಿ ಕಾಸಿಕವತ್ಥೇನ ಅತ್ಥತಂ. ಕೋಚ್ಛನ್ತಿ ಮಜ್ಝೇ ಸಂಖಿತ್ತಂ. ವೇಯ್ಯಗ್ಘಪರಿಸಿಬ್ಬಿತನ್ತಿ ಬ್ಯಗ್ಘಚಮ್ಮಪರಿಸಿಬ್ಬಿತಂ ಮಙ್ಗಲದಿವಸೇ ಅಗ್ಗಮಹೇಸಿಯಾ ನಿಸಿನ್ನಪೀಠಂ. ಕಞ್ಚನಪತ್ತೇಹೀತಿ ಸುವಣ್ಣಭಾಜನೇಹಿ. ಪುಥೂತಿ ಬಹೂ ಜನಾ. ಕಾಸಿಯೋತಿ ಕಾಸಿರಟ್ಠವಾಸಿನೋ. ಅಭಿಹಾರೇಸುನ್ತಿ ಉಪನಾಮೇಸುಂ. ಅಗ್ಗರಞ್ಞೋ ಪವಾಸಿತನ್ತಿ ಅಟ್ಠಸತಪಲಸುವಣ್ಣಪಾತಿಪರಿಕ್ಖಿತ್ತಂ ಹಂಸರಞ್ಞೋ ಪಣ್ಣಾಕಾರತ್ಥಾಯ ಕಾಸಿರಞ್ಞಾ ಪೇಸಿತಂ ನಾನಗ್ಗರಸಭೋಜನಂ.

ಏವಂ ಉಪನೀತೇ ಪನ ತಸ್ಮಿಂ ಕಾಸಿರಾಜಾ ತೇಸಂ ಸಮ್ಪಗ್ಗಹತ್ಥಂ ಸಯಂ ಸುವಣ್ಣಪಾತಿಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಉಪನಾಮೇಸಿ. ತೇ ತತೋ ಮಧುಲಾಜೇ ಖಾದಿತ್ವಾ ಮಧುರೋದಕಞ್ಚ ಪಿವಿಂಸು. ಅಥ ಮಹಾಸತ್ತೋ ರಞ್ಞೋ ಅಭಿಹಾರಞ್ಚ ಪಸಾದಞ್ಚ ದಿಸ್ವಾ ಪಟಿಸನ್ಥಾರಮಕಾಸಿ. ತಮತ್ಥಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಸತ್ಥಾ ಆಹ –

೧೬೩.

‘‘ದಿಸ್ವಾ ಅಭಿಹಟಂ ಅಗ್ಗಂ, ಕಾಸಿರಾಜೇನ ಪೇಸಿತಂ;

ಕುಸಲೋ ಖತ್ತಧಮ್ಮಾನಂ, ತತೋ ಪುಚ್ಛಿ ಅನನ್ತರಾ.

೧೬೪.

‘‘ಕಚ್ಚಿನ್ನು ಭೋತೋ ಕುಸಲಂ, ಕಚ್ಚಿ ಭೋತೋ ಅನಾಮಯಂ;

ಕಚ್ಚಿ ರಟ್ಠಮಿದಂ ಫೀತಂ, ಧಮ್ಮೇನ ಮನುಸಾಸಸಿ.

೧೬೫.

‘‘ಕುಸಲಞ್ಚೇವ ಮೇ ಹಂಸ, ಅಥೋ ಹಂಸ ಅನಾಮಯಂ;

ಅಥೋ ರಟ್ಠಮಿದಂ ಫೀತಂ, ಧಮ್ಮೇನ ಮನುಸಾಸಹಂ.

೧೬೬.

‘‘ಕಚ್ಚಿ ಭೋತೋ ಅಮಚ್ಚೇಸು, ದೋಸೋ ಕೋಚಿ ನ ವಿಜ್ಜತಿ;

ಕಚ್ಚಿ ಚ ತೇ ತವತ್ಥೇಸು, ನಾವಕಙ್ಖನ್ತಿ ಜೀವಿತಂ.

೧೬೭.

‘‘ಅಥೋಪಿ ಮೇ ಅಮಚ್ಚೇಸು, ದೋಸೋ ಕೋಚಿ ನ ವಿಜ್ಜತಿ;

ಅಥೋಪಿ ತೇ ಮಮತ್ಥೇಸು, ನಾವಕಙ್ಖನ್ತಿ ಜೀವಿತಂ.

೧೬೮.

‘‘ಕಚ್ಚಿ ತೇ ಸಾದಿಸೀ ಭರಿಯಾ, ಅಸ್ಸವಾ ಪಿಯಭಾಣಿನೀ;

ಪುತ್ತರೂಪಯಸೂಪೇತಾ, ತವ ಛನ್ದವಸಾನುಗಾ.

೧೬೯.

‘‘ಅಥೋ ಮೇ ಸಾದಿಸೀ ಭರಿಯಾ, ಅಸ್ಸವಾ ಪಿಯಭಾಣಿನೀ;

ಪುತ್ತರೂಪಯಸೂಪೇತಾ, ಮಮ ಛನ್ದವಸಾನುಗಾ.

೧೭೦.

‘‘ಕಚ್ಚಿ ರಟ್ಠಂ ಅನುಪ್ಪೀಳಂ, ಅಕುತೋಚಿಉಪದ್ದವಂ;

ಅಸಾಹಸೇನ ಧಮ್ಮೇನ, ಸಮೇನ ಮನುಸಾಸಸಿ.

೧೭೧.

‘‘ಅಥೋ ರಟ್ಠಂ ಅನುಪ್ಪೀಳಂ, ಅಕುತೋಚಿಉಪದ್ದವಂ;

ಅಸಾಹಸೇನ ಧಮ್ಮೇನ, ಸಮೇನ ಮನುಸಾಸಹಂ.

೧೭೨.

‘‘ಕಚ್ಚಿ ಸನ್ತೋ ಅಪಚಿತಾ, ಅಸನ್ತೋ ಪರಿವಜ್ಜಿತಾ;

ನೋ ಚೇ ಧಮ್ಮಂ ನಿರಂಕತ್ವಾ, ಅಧಮ್ಮಮನುವತ್ತಸಿ.

೧೭೩.

‘‘ಸನ್ತೋ ಚ ಮೇ ಅಪಚಿತಾ, ಅಸನ್ತೋ ಪರಿವಜ್ಜಿತಾ;

ಧಮ್ಮಮೇವಾನುವತ್ತಾಮಿ, ಅಧಮ್ಮೋ ಮೇ ನಿರಂಕತೋ.

೧೭೪.

‘‘ಕಚ್ಚಿ ನಾನಾಗತಂ ದೀಘಂ, ಸಮವೇಕ್ಖಸಿ ಖತ್ತಿಯ;

ಕಚ್ಚಿಮತ್ತೋ ಮದನೀಯೇ, ಪರಲೋಕಂ ನ ಸನ್ತಸಿ.

೧೭೫.

‘‘ನಾಹಂ ಅನಾಗತಂ ದೀಘಂ, ಸಮವೇಕ್ಖಾಮಿ ಪಕ್ಖಿಮ;

ಠಿತೋ ದಸಸು ಧಮ್ಮೇಸು, ಪರಲೋಕಂ ನ ಸನ್ತಸೇ.

೧೭೬.

‘‘ದಾನಂ ಸೀಲಂ ಪರಿಚ್ಚಾಗಂ, ಅಜ್ಜವಂ ಮದ್ದವಂ ತಪಂ;

ಅಕ್ಕೋಧಂ ಅವಿಹಿಂಸಞ್ಚ, ಖನ್ತಿಞ್ಚ ಅವಿರೋಧನಂ.

೧೭೭.

‘‘ಇಚ್ಚೇತೇ ಕುಸಲೇ ಧಮ್ಮೇ, ಠಿತೇ ಪಸ್ಸಾಮಿ ಅತ್ತನಿ;

ತತೋ ಮೇ ಜಾಯತೇ ಪೀತಿ, ಸಾಮನಸ್ಸಞ್ಚನಪ್ಪಕಂ.

೧೭೮.

‘‘ಸುಮುಖೋ ಚ ಅಚಿನ್ತೇತ್ವಾ, ವಿಸಜ್ಜಿ ಫರುಸಂ ಗಿರಂ;

ಭಾವದೋಸಮನಞ್ಞಾಯ, ಅಸ್ಮಾಕಾಯಂ ವಿಹಙ್ಗಮೋ.

೧೭೯.

‘‘ಸೋ ಕುದ್ಧೋ ಫರುಸಂ ವಾಚಂ, ನಿಚ್ಛಾರೇಸಿ ಅಯೋನಿಸೋ;

ಯಾನಸ್ಮೇಸು ನ ವಿಜ್ಜನ್ತಿ, ನಯಿದಂ ಪಞ್ಞವತಾಮಿವಾ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ದಿಸ್ವಾತಿ ತಂ ಬಹುಂ ಅಗ್ಗಪಾನಭೋಜನಂ ದಿಸ್ವಾ. ಪೇಸಿತನ್ತಿ ಆಹರಾಪೇತ್ವಾ ಉಪನೀತಂ. ಖತ್ತಧಮ್ಮಾನನ್ತಿ ಪಠಮಕಾರಣೇಸು ಪಟಿಸನ್ಥಾರಧಮ್ಮಾನಂ. ತತೋ ಪುಚ್ಛಿ ಅನನ್ತರಾತಿ ತಸ್ಮಿಂ ಕಾಲೇ ‘‘ಕಚ್ಚಿ ನು, ಭೋತೋ’’ತಿ ಅನುಪಟಿಪಾಟಿಯಾ ಪುಚ್ಛಿ. ತಾ ಪನೇತಾ ಛ ಗಾಥಾ ಹೇಟ್ಠಾ ವುತ್ತತ್ಥಾಯೇವ. ಅನುಪ್ಪೀಳನ್ತಿ ಕಚ್ಚಿ ರಟ್ಠವಾಸಿನೋ ಯನ್ತೇ ಉಚ್ಛುಂ ವಿಯ ನ ಪೀಳೇಸೀತಿ ಪುಚ್ಛತಿ. ಅಕುತೋಚಿಉಪದ್ದವನ್ತಿ ಕುತೋಚಿ ಅನುಪದ್ದವಂ. ಧಮ್ಮೇನ ಸಮೇನ ಮನುಸಾಸಸೀತಿ ಕಚ್ಚಿ ತವ ರಟ್ಠಂ ಧಮ್ಮೇನ ಸಮೇನ ಅನುಸಾಸಸಿ. ಸನ್ತೋತಿ ಸೀಲಾದಿಗುಣಸಂಯುತ್ತಾ ಸಪ್ಪುರಿಸಾ. ನಿರಂಕತ್ವಾತಿ ಛಡ್ಡೇತ್ವಾ. ನಾನಾಗತಂ ದೀಘನ್ತಿ ಅನಾಗತಂ ಅತ್ತನೋ ಜೀವಿತಪವತ್ತಿಂ ‘‘ಕಚ್ಚಿ ದೀಘ’’ನ್ತಿ ನ ಸಮವೇಕ್ಖಸಿ, ಆಯುಸಙ್ಖಾರಾನಂ ಪರಿತ್ತಭಾವಂ ಜಾನಾಸೀತಿ ಪುಚ್ಛತಿ. ಮದನೀಯೇತಿ ಮದಾರಹೇ ರೂಪಾದಿಆರಮ್ಮಣೇ. ನ ಸನ್ತಸೀತಿ ನ ಭಾಯಸಿ. ಇದಂ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ – ಕಚ್ಚಿ ರೂಪಾದೀಸು ಕಾಮಗುಣೇಸು ಅಮತ್ತೋ ಅಪ್ಪಮತ್ತೋ ಹುತ್ವಾ ದಾನಾದೀನಂ ಕುಸಲಾನಂ ಕತತ್ತಾ ಪರಲೋಕಂ ನ ಭಾಯಸೀತಿ.

ದಸಸೂತಿ ದಸಸು ರಾಜಧಮ್ಮೇಸು. ದಾನಾದೀಸು ದಸವತ್ಥುಕಾ ಚೇತನಾ ದಾನಂ, ಪಞ್ಚಸೀಲದಸಸೀಲಾನಿ ಸೀಲಂ, ದೇಯ್ಯಧಮ್ಮಚಾಗೋ ಪರಿಚ್ಚಾಗೋ, ಉಜುಭಾವೋ ಅಜ್ಜವಂ, ಮುದುಭಾವೋ ಮದ್ದವಂ, ಉಪೋಸಥಕಮ್ಮಂ ತಪೋ, ಮೇತ್ತಾಪುಬ್ಬಭಾಗೋ ಅಕ್ಕೋಧೋ, ಕರುಣಾಪುಬ್ಬಭಾಗೋ ಅವಿಹಿಂಸಾ, ಅಧಿವಾಸನಾ ಖನ್ತಿ, ಅವಿರೋಧೋ ಅವಿರೋಧನಂ. ಅಚಿನ್ತೇತ್ವಾತಿ ಮಮ ಇಮಂ ಗುಣಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ಅಚಿನ್ತೇತ್ವಾ. ಭಾವದೋಸನ್ತಿ ಚಿತ್ತದೋಸಂ. ಅನಞ್ಞಾಯಾತಿ ಅಜಾನಿತ್ವಾ. ಅಸ್ಮಾಕಞ್ಹಿ ಚಿತ್ತದೋಸೋ ನಾಮ ನತ್ಥಿ, ಯಮೇಸ ಜಾನೇಯ್ಯ, ತಂ ಅಜಾನಿತ್ವಾವ ಫರುಸಂ ಕಕ್ಖಳಂ ಗಿರಂ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇಸಿ. ಅಯೋನಿಸೋತಿ ಅನುಪಾಯೇನ. ಯಾನಸ್ಮೇಸೂತಿ ಯಾನಿ ವಜ್ಜಾನಿ ಅಮ್ಹೇಸು ನ ವಿಜ್ಜನ್ತಿ, ತಾನಿ ವದತಿ. ನಯಿದನ್ತಿ ತಸ್ಮಾಸ್ಸ ಇದಂ ವಚನಂ ಪಞ್ಞವತಂ ಇವ ನ ಹೋತಿ, ತೇನೇಸ ಮಮ ನ ಪಣ್ಡಿತೋ ವಿಯ ಉಪಟ್ಠಾತಿ.

ತಂ ಸುತ್ವಾ ಸುಮುಖೋ ‘‘ಮಯಾ ಗುಣಸಮ್ಪನ್ನೋವ ರಾಜಾ ಅಪಸಾದಿತೋ, ಸೋ ಮೇ ಕುದ್ಧೋ, ಖಮಾಪೇಸ್ಸಾಮಿ ನ’’ನ್ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ಆಹ –

೧೮೦.

‘‘ಅತ್ಥಿ ಮೇ ತಂ ಅತಿಸಾರಂ, ವೇಗೇನ ಮನುಜಾಧಿಪ;

ಧತರಟ್ಠೇ ಚ ಬದ್ಧಸ್ಮಿಂ, ದುಕ್ಖಂ ಮೇ ವಿಪುಲಂ ಅಹು.

೧೮೧.

‘‘ತ್ವಂ ನೋ ಪಿತಾವ ಪುತ್ತಾನಂ, ಭೂತಾನಂ ಧರಣೀರಿವ;

ಅಸ್ಮಾಕಂ ಅಧಿಪನ್ನಾನಂ, ಖಮಸ್ಸು ರಾಜಕುಞ್ಜರಾ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಅತಿಸಾರನ್ತಿ ಪಕ್ಖಲಿತಂ. ವೇಗೇನಾತಿ ಅಹಂ ಏತಂ ಕಥಂ ಕಥೇನ್ತೋ ವೇಗೇನ ಸಹಸಾ ಕಥೇಸಿಂ. ದುಕ್ಖನ್ತಿ ಚೇತಸಿಕಂ ದುಕ್ಖಂ ಮಮ ವಿಪುಲಂ ಅಹೋಸಿ, ತಸ್ಮಾ ಕೋಧವಸೇನ ಯಂ ಮಯಾ ವುತ್ತಂ, ತಂ ಮೇ ಖಮಥ, ಮಹಾರಾಜಾತಿ. ಪುತ್ತಾನನ್ತಿ ತ್ವಂ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಪುತ್ತಾನಂ ಪಿತಾ ವಿಯ. ಧರಣೀರಿವಾತಿ ಪಾಣಭೂತಾನಂ ಪತಿಟ್ಠಾ ಪಥವೀ ವಿಯ ತ್ವಂ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಅವಸ್ಸಯೋ. ಅಧಿಪನ್ನಾನನ್ತಿ ದೋಸೇನ ಅಪರಾಧೇನ ಅಜ್ಝೋತ್ಥಟಾನಂ ಖಮಸ್ಸೂತಿ ಇದಂ ಸೋ ಆಸನಾ ಓರುಯ್ಹ ಪಕ್ಖೇಹಿ ಅಞ್ಜಲಿಂ ಕತ್ವಾ ಆಹ.

ಅಥ ನಂ ರಾಜಾ ಆಲಿಙ್ಗಿತ್ವಾ ಆದಾಯ ಸುವಣ್ಣಪೀಠೇ ನಿಸೀದಾಪೇತ್ವಾ ಅಚ್ಚಯದೇಸನಂ ಪಟಿಗ್ಗಣ್ಹನ್ತೋ ಆಹ –

೧೮೨.

‘‘ಏತಂ ತೇ ಅನುಮೋದಾಮ, ಯಂ ಭಾವಂ ನ ನಿಗೂಹಸಿ;

ಖಿಲಂ ಪಭಿನ್ದಸಿ ಪಕ್ಖಿ, ಉಜುಕೋಸಿ ವಿಹಙ್ಗಮಾ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಅನುಮೋದಾಮಾತಿ ಏತಂ ತೇ ದೋಸಂ ಖಮಾಮ. ಯನ್ತಿ ಯಸ್ಮಾ ತ್ವಂ ಅತ್ತನೋ ಚಿತ್ತಪಟಿಚ್ಛನ್ನಭಾವಂ ನ ನಿಗೂಹಸಿ. ಖಿಲನ್ತಿ ಚಿತ್ತಖಿಲಂ ಚಿತ್ತಖಾಣುಕಂ.

ಇದಞ್ಚ ಪನ ವತ್ವಾ ರಾಜಾ ಮಹಾಸತ್ತಸ್ಸ ಧಮ್ಮಕಥಾಯ ಸುಮುಖಸ್ಸ ಚ ಉಜುಭಾವೇ ಪಸೀದಿತ್ವಾ ‘‘ಪಸನ್ನೇನ ನಾಮ ಪಸನ್ನಾಕಾರೋ ಕಾತಬ್ಬೋ’’ತಿ ಉಭಿನ್ನಮ್ಪಿ ತೇಸಂ ಅತ್ತನೋ ರಜ್ಜಸಿರಿಂ ನಿಯ್ಯಾದೇನ್ತೋ ಆಹ –

೧೮೩.

‘‘ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ರತನಂ ಅತ್ಥಿ, ಕಾಸಿರಾಜನಿವೇಸನೇ;

ರಜತಂ ಜಾತರೂಪಞ್ಚ, ಮುತ್ತಾ ವೇಳುರಿಯಾ ಬಹೂ.

೧೮೪.

‘‘ಮಣಯೋ ಸಙ್ಖಮುತ್ತಾ ಚ, ವತ್ಥಕಂ ಹರಿಚನ್ದನಂ;

ಅಜಿನಂ ದನ್ತಭಣ್ಡಞ್ಚ, ಲೋಹಂ ಕಾಳಾಯಸಂ ಬಹುಂ;

ಏತಂ ದದಾಮಿ ವೋ ವಿತ್ತಂ, ಇಸ್ಸರಂ ವಿಸ್ಸಜಾಮಿ ವೋ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಮುತ್ತಾತಿ ವಿದ್ಧಾವಿದ್ಧಮುತ್ತಾ. ಮಣಯೋತಿ ಮಣಿಭಣ್ಡಕಾನಿ. ಸಙ್ಖಮುತ್ತಾ ಚಾತಿ ದಕ್ಖಿಣಾವಟ್ಟಸಙ್ಖರತನಞ್ಚ ಆಮಲಕವಟ್ಟಮುತ್ತರತನಞ್ಚ. ವತ್ಥಕನ್ತಿ ಸುಖುಮಕಾಸಿಕವತ್ಥಾನಿ. ಅಜಿನನ್ತಿ ಅಜಿನಮಿಗಚಮ್ಮಂ. ಲೋಹಂ ಕಾಳಾಯಸನ್ತಿ ತಮ್ಬಲೋಹಞ್ಚ ಕಾಳಲೋಹಞ್ಚ. ಇಸ್ಸರನ್ತಿ ಕಞ್ಚನಮಾಲೇನ ಸೇತಚ್ಛತ್ತೇನ ಸದ್ಧಿಂ ದ್ವಾದಸಯೋಜನಿಕೇ ಬಾರಾಣಸಿನಗರೇ ರಜ್ಜಂ.

ಏವಞ್ಚ ಪನ ವತ್ವಾ ಉಭೋಪಿ ತೇ ಸೇತಚ್ಛತ್ತೇನ ಪೂಜೇತ್ವಾ ರಜ್ಜಂ ಪಟಿಚ್ಛಾಪೇಸಿ. ಅಥ ಮಹಾಸತ್ತೋ ರಞ್ಞಾ ಸದ್ಧಿಂ ಸಲ್ಲಪನ್ತೋ ಆಹ –

೧೮೫.

‘‘ಅದ್ಧಾ ಅಪಚಿತಾ ತ್ಯಮ್ಹಾ, ಸಕ್ಕತಾ ಚ ರಥೇಸಭ;

ಧಮ್ಮೇಸು ವತ್ತಮಾನಾನಂ, ತ್ವಂ ನೋ ಆಚರಿಯೋ ಭವ.

೧೮೬.

‘‘ಆಚರಿಯ ಮನುಞ್ಞಾತಾ, ತಯಾ ಅನುಮತಾ ಮಯಂ;

ತಂ ಪದಕ್ಖಿಣತೋ ಕತ್ವಾ, ಞಾತಿಂ ಪಸ್ಸೇಮುರಿನ್ದಮಾ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಧಮ್ಮೇಸೂತಿ ಕುಸಲಕಮ್ಮಪಥಧಮ್ಮೇಸು. ಆಚರಿಯೋತಿ ತ್ವಂ ಅಮ್ಹೇಹಿ ಬ್ಯತ್ತತರೋ, ತಸ್ಮಾ ನೋ ಆಚರಿಯೋ ಹೋತಿ, ಅಪಿಚ ದಸನ್ನಂ ರಾಜಧಮ್ಮಾನಂ ಕಥಿತತ್ತಾ ಸುಮುಖಸ್ಸ ದೋಸಂ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ಅಚ್ಚಯಪಟಿಗ್ಗಹಣಸ್ಸ ಕತತ್ತಾಪಿ ತ್ವಂ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಆಚರಿಯೋವ, ತಸ್ಮಾ ಇದಾನಿಪಿ ನೋ ಆಚಾರಸಿಕ್ಖಾಪನೇನ ಆಚರಿಯೋ ಭವಾತಿ ಆಹ. ಪಸ್ಸೇಮುರಿನ್ದಮಾತಿ ಪಸ್ಸೇಮು ಅರಿನ್ದಮ.

ಸೋ ತೇಸಂ ಗಮನಂ ಅನುಜಾನಿ, ಬೋಧಿಸತ್ತಸ್ಸಪಿ ಧಮ್ಮಂ ಕಥೇನ್ತಸ್ಸೇವ ಅರುಣಂ ಉಟ್ಠಹಿ. ತಮತ್ಥಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಸತ್ಥಾ ಆಹ –

೧೮೭.

‘‘ಸಬ್ಬರತ್ತಿಂ ಚಿನ್ತಯಿತ್ವಾ, ಮನ್ತಯಿತ್ವಾ ಯಥಾಕಥಂ;

ಕಾಸಿರಾಜಾ ಅನುಞ್ಞಾಸಿ, ಹಂಸಾನಂ ಪವರುತ್ತಮ’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ಯಥಾಕಥನ್ತಿ ಯಂಕಿಞ್ಚಿ ಅತ್ಥಂ ತೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಚಿನ್ತೇತಬ್ಬಂ ಮನ್ತೇತಬ್ಬಞ್ಚ, ಸಬ್ಬಂ ತಂ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ಚ ಮನ್ತೇತ್ವಾ ಚಾತಿ ಅತ್ಥೋ. ಅನುಞ್ಞಾಸೀತಿ ಗಚ್ಛಥಾತಿ ಅನುಞ್ಞಾಸಿ.

ಏವಂ ತೇನ ಅನುಞ್ಞಾತೋ ಬೋಧಿಸತ್ತೋ ರಾಜಾನಂ ‘‘ಅಪ್ಪಮತ್ತೋ ಧಮ್ಮೇನ ರಜ್ಜಂ ಕಾರೇಹೀ’’ತಿ ಓವದಿತ್ವಾ ಪಞ್ಚಸು ಸೀಲೇಸು ಪತಿಟ್ಠಾಪೇಸಿ. ರಾಜಾ ತೇಸಂ ಕಞ್ಚನಭಾಜನೇಹಿ ಮಧುಲಾಜಞ್ಚ ಮಧುರೋದಕಞ್ಚ ಉಪನಾಮೇತ್ವಾ ನಿಟ್ಠಿತಾಹಾರಕಿಚ್ಚೇ ಗನ್ಧಮಾಲಾದೀಹಿ ಪೂಜೇತ್ವಾ ಬೋಧಿಸತ್ತಂ ಸುವಣ್ಣಚಙ್ಕೋಟಕೇನ ಸಯಂ ಉಕ್ಖಿಪಿ, ಖೇಮಾ ದೇವೀ ಸುಮುಖಂ ಉಕ್ಖಿಪಿ. ಅಥ ನೇ ಸೀಹಪಞ್ಜರಂ ಉಗ್ಘಾಟೇತ್ವಾ ಸೂರಿಯುಗ್ಗಮನವೇಲಾಯ ‘‘ಗಚ್ಛಥ ಸಾಮಿನೋ’’ತಿ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇಸುಂ. ತಮತ್ಥಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಸತ್ಥಾ ಆಹ –

೧೮೮.

‘‘ತತೋ ರತ್ಯಾ ವಿವಸಾನೇ, ಸೂರಿಯುಗ್ಗಮನಂ ಪತಿ;

ಪೇಕ್ಖತೋ ಕಾಸಿರಾಜಸ್ಸ, ಭವನಾ ತೇ ವಿಗಾಹಿಸು’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ವಿಗಾಹಿಸುನ್ತಿ ಆಕಾಸಂ ಪಕ್ಖನ್ದಿಂಸು.

ತೇಸು ಮಹಾಸತ್ತೋ ಸುವಣ್ಣಚಙ್ಕೋಟಕತೋ ಉಪ್ಪತಿತ್ವಾ ಆಕಾಸೇ ಠತ್ವಾ ‘‘ಮಾ ಚಿನ್ದಯಿ, ಮಹಾರಾಜ, ಅಪ್ಪಮತ್ತೋ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಓವಾದೇ ವತ್ತೇಯ್ಯಾಸೀ’’ತಿ ರಾಜಾನಂ ಸಮಸ್ಸಾಸೇತ್ವಾ ಸುಮುಖಂ ಆದಾಯ ಚಿತ್ತಕೂಟಮೇವ ಗತೋ. ತಾನಿಪಿ ಖೋ ನವುತಿ ಹಂಸಸಹಸ್ಸಾನಿ ಕಞ್ಚನಗುಹತೋ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ಪಬ್ಬತತಲೇ ನಿಸಿನ್ನಾನಿ ತೇ ಆಗಚ್ಛನ್ತೇ ದಿಸ್ವಾ ಪಚ್ಚುಗ್ಗನ್ತ್ವಾ ಪರಿವಾರೇಸುಂ. ತೇ ಞಾತಿಗಣಪರಿವುತಾ ಚಿತ್ತಕೂಟತಲಂ ಪವಿಸಿಂಸು. ತಮತ್ಥಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಸತ್ಥಾ ಆಹ –

೧೮೯.

‘‘ತೇ ಅರೋಗೇ ಅನುಪ್ಪತ್ತೇ, ದಿಸ್ವಾನ ಪರಮೇ ದಿಜೇ;

ಕೇಕಾತಿ ಮಕರುಂ ಹಂಸಾ, ಪುಥುಸದ್ದೋ ಅಜಾಯಥ.

೧೯೦.

‘‘ತೇ ಪತೀತಾ ಪಮುತ್ತೇನ, ಭತ್ತುನಾ ಭತ್ತುಗಾರವಾ;

ಸಮನ್ತಾ ಪರಿಕಿರಿಂಸು, ಅಣ್ಡಜಾ ಲದ್ಧಪಚ್ಚಯಾ’’ತಿ.

ಏವಂ ಪರಿವಾರೇತ್ವಾ ಚ ಪನ ತೇ ಹಂಸಾ ‘‘ಕಥಂ ಮುತ್ತೋಸಿ, ಮಹಾರಾಜಾ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿಂಸು. ಮಹಾಸತ್ತೋ ಸುಮುಖಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಮುತ್ತಭಾವಂ ಸಂಯಮರಾಜಲುದ್ದಪುತ್ತೇಹಿ ಕತಕಮ್ಮಞ್ಚ ಕಥೇಸಿ. ತಂ ಸುತ್ವಾ ತುಟ್ಠಾ ಹಂಸಗಣಾ ‘‘ಸುಮುಖೋ ಸೇನಾಪತಿ ಚ ರಾಜಾ ಚ ಲುದ್ದಪುತ್ತೋ ಚ ಸುಖಿತಾ ನಿದ್ದುಕ್ಖಾ ಚಿರಂ ಜೀವನ್ತೂ’’ತಿ ಆಹಂಸು. ತಮತ್ಥಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಸತ್ಥಾ ಆಹ –

೧೯೧.

‘‘ಏವಂ ಮಿತ್ತವತಂ ಅತ್ಥಾ, ಸಬ್ಬೇ ಹೋನ್ತಿ ಪದಕ್ಖಿಣಾ;

ಹಂಸಾ ಯಥಾ ಧತರಟ್ಠಾ, ಞಾತಿಸಙ್ಘಮುಪಾಗಮು’’ನ್ತಿ.

ತಂ ಚೂಳಹಂಸಜಾತಕೇ ವುತ್ತತ್ಥಮೇವ.

ಸತ್ಥಾ ಇಮಂ ಧಮ್ಮದೇಸನಂ ಆಹರಿತ್ವಾ ‘‘ನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಇದಾನೇವ, ಪುಬ್ಬೇಪಿ ಆನನ್ದೋ ಮಮತ್ಥಾಯ ಅತ್ತನೋ ಜೀವಿತಂ ಪರಿಚ್ಚಜೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಜಾತಕಂ ಸಮೋಧಾನೇಸಿ ‘‘ತದಾ ಲುದ್ದಪುತ್ತೋ ಛನ್ನೋ ಅಹೋಸಿ, ಖೇಮಾ ದೇವೀ, ಖೇಮಾ ಭಿಕ್ಖುನೀ, ರಾಜಾ ಸಾರಿಪುತ್ತೋ, ಸುಮುಖೋ ಆನನ್ದೋ, ಸೇಸಪರಿಸಾ ಬುದ್ಧಪರಿಸಾ, ಧತರಟ್ಠಹಂಸರಾಜಾ ಪನ ಅಹಮೇವ ಅಹೋಸಿ’’ನ್ತಿ.

ಮಹಾಹಂಸಜಾತಕವಣ್ಣನಾ ದುತಿಯಾ.

[೫೩೫] ೩. ಸುಧಾಭೋಜನಜಾತಕವಣ್ಣನಾ

ನೇವ ಕಿಣಾಮಿ ನಪಿ ವಿಕ್ಕಿಣಾಮೀತಿ ಇದಂ ಸತ್ಥಾ ಜೇತವನೇ ವಿಹರನ್ತೋ ಏಕಂ ದಾನಜ್ಝಾಸಯಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಆರಬ್ಭ ಕಥೇಸಿ. ಸೋ ಕಿರ ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ಏಕೋ ಕುಲಪುತ್ತೋ ಹುತ್ವಾ ಸತ್ಥು ಧಮ್ಮಕಥಂ ಸುತ್ವಾ ಪಸನ್ನಚಿತ್ತೋ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ಸೀಲೇಸು ಪರಿಪೂರಕಾರೀ ಧುತಙ್ಗಗುಣಸಮನ್ನಾಗತೋ ಸಬ್ರಹ್ಮಚಾರೀಸು ಪವತ್ತಮೇತ್ತಚಿತ್ತೋ ದಿವಸಸ್ಸ ತಿಕ್ಖತ್ತುಂ ಬುದ್ಧಧಮ್ಮಸಙ್ಘುಪಟ್ಠಾನೇ ಅಪ್ಪಮತ್ತೋ ಆಚಾರಸಮ್ಪನ್ನೋ ದಾನಜ್ಝಾಸಯೋ ಅಹೋಸಿ. ಸಾರಣೀಯಧಮ್ಮಪೂರಕೋ ಅತ್ತನಾ ಲದ್ಧಂ ಪಟಿಗ್ಗಾಹಕೇಸು ವಿಜ್ಜಮಾನೇಸು ಛಿನ್ನಭತ್ತೋ ಹುತ್ವಾಪಿ ದೇತಿಯೇವ, ತಸ್ಮಾ ತಸ್ಸ ದಾನಜ್ಝಾಸಯದಾನಾಭಿರತಭಾವೋ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘೇ ಪಾಕಟೋ ಅಹೋಸಿ. ಅಥೇಕದಿವಸಂ ಭಿಕ್ಖೂ ಧಮ್ಮಸಭಾಯಂ ಕಥಂ ಸಮುಟ್ಠಾಪೇಸುಂ, ‘‘ಆವುಸೋ, ಅಸುಕೋ ನಾಮ ಭಿಕ್ಖು ದಾನಜ್ಝಾಸಯೋ ದಾನಾಭಿರತೋ ಅತ್ತನಾ ಲದ್ಧಂ ಪಸತಮತ್ತಪಾನೀಯಮ್ಪಿ ಲೋಭಂ ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ಸಬ್ರಹ್ಮಚಾರೀನಂ ದೇತಿ, ಬೋಧಿಸತ್ತಸ್ಸೇವಸ್ಸ ಅಜ್ಝಾಸಯೋ’’ತಿ. ಸತ್ಥಾ ತಂ ಕಥಂ ದಿಬ್ಬಾಯ ಸೋತಧಾತುಯಾ ಸುತ್ವಾ ಗನ್ಧಕುಟಿತೋ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ಆಗನ್ತ್ವಾ ‘‘ಕಾಯ ನುತ್ಥ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಏತರಹಿ ಕಥಾಯ ಸನ್ನಿಸಿನ್ನಾ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ‘‘ಇಮಾಯ ನಾಮಾ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ‘‘ಅಯಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖು ಪುಬ್ಬೇ ಅದಾನಸೀಲೋ ಮಚ್ಛರೀ ತಿಣಗ್ಗೇನ ತೇಲಬಿನ್ದುಮ್ಪಿ ಅದಾತಾ ಅಹೋಸಿ, ಅಥ ನಂ ಅಹಂ ದಮೇತ್ವಾ ನಿಬ್ಬಿಸೇವನಂ ಕತ್ವಾ ದಾನಫಲಂ ವಣ್ಣೇತ್ವಾ ದಾನೇ ಪತಿಟ್ಠಾಪೇಸಿಂ, ಸೋ ‘ಪಸತಮತ್ತಂ ಉದಕಮ್ಪಿ ಲಭಿತ್ವಾ ಅದತ್ವಾ ನ ಪಿವಿಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ ಮಮ ಸನ್ತಿಕೇ ವರಂ ಅಗ್ಗಹೇಸಿ, ತಸ್ಸ ಫಲೇನ ದಾನಜ್ಝಾಸಯೋ ದಾನಾಭಿರತೋ ಜಾತೋ’’ತಿ ವತ್ವಾ ತೇಹಿ ಯಾಚಿತೋ ಅತೀತಂ ಆಹರಿ.

ಅತೀತೇ ಬಾರಾಣಸಿಯಂ ಬ್ರಹ್ಮದತ್ತೇ ರಜ್ಜಂ ಕಾರೇನ್ತೇ ಏಕೋ ಗಹಪತಿ ಅಡ್ಢೋ ಅಹೋಸಿ ಅಸೀತಿಕೋಟಿವಿಭವೋ. ಅಥಸ್ಸ ರಾಜಾ ಸೇಟ್ಠಿಟ್ಠಾನಂ ಅದಾಸಿ. ಸೋ ರಾಜಪೂಜಿತೋ ನಾಗರಜಾನಪದಪೂಜಿತೋ ಹುತ್ವಾ ಏಕದಿವಸಂ ಅತ್ತನೋ ಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ಓಲೋಕೇತ್ವಾ ಚಿನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಅಯಂ ಯಸೋ ಮಯಾ ಅತೀತಭವೇ ನೇವ ನಿದ್ದಾಯನ್ತೇನ, ನ ಕಾಯದುಚ್ಚರಿತಾದೀನಿ ಕರೋನ್ತೇನ ಲದ್ಧೋ, ಸುಚರಿತಾನಿ ಪನ ಪೂರೇತ್ವಾ ಲದ್ಧೋ, ಅನಾಗತೇಪಿ ಮಯಾ ಮಮ ಪತಿಟ್ಠಂ ಕಾತುಂ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ. ಸೋ ರಞ್ಞೋ ಸನ್ತಿಕಂ ಗನ್ತ್ವಾ ‘‘ದೇವ, ಮಮ ಘರೇ ಅಸೀತಿಕೋಟಿಧನಂ ಅತ್ಥಿ, ತಂ ಗಣ್ಹಾಹೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ‘‘ನ ಮಯ್ಹಂ ತವ ಧನೇನತ್ಥೋ, ಬಹುಂ ಮೇ ಧನಂ, ಇತೋಪಿ ಯದಿಚ್ಛಸಿ, ತಂ ಗಣ್ಹಾಹೀ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ‘‘ಕಿಂ ನು, ದೇವ, ಮಮ ಧನಂ ದಾತುಂ ಲಭಾಮೀ’’ತಿ ಆಹ. ಅಥ ರಞ್ಞಾ ‘‘ಯಥಾರುಚಿ ಕರೋಹೀ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ಚತೂಸು ನಗರದ್ವಾರೇಸು ನಗರಮಜ್ಝೇ ನಿವೇಸನದ್ವಾರೇ ಚಾತಿ ಛ ದಾನಸಾಲಾಯೋ ಕಾರೇತ್ವಾ ದೇವಸಿಕಂ ಛಸತಸಹಸ್ಸಪರಿಚ್ಚಾಗಂ ಕರೋನ್ತೋ ಮಹಾದಾನಂ ಪವತ್ತೇಸಿ. ಸೋ ಯಾವಜೀವಂ ದಾನಂ ದತ್ವಾ ‘‘ಇಮಂ ಮಮ ದಾನವಂಸಂ ಮಾ ಉಪಚ್ಛಿನ್ದಥಾ’’ತಿ ಪುತ್ತೇ ಅನುಸಾಸಿತ್ವಾ ಜೀವಿತಪರಿಯೋಸಾನೇ ಸಕ್ಕೋ ಹುತ್ವಾ ನಿಬ್ಬತ್ತಿ. ಪುತ್ತೋಪಿಸ್ಸ ತಥೇವ ದಾನಂ ದತ್ವಾ ಚನ್ದೋ ಹುತ್ವಾ ನಿಬ್ಬತ್ತಿ, ತಸ್ಸ ಪುತ್ತೋ ಸೂರಿಯೋ ಹುತ್ವಾ ನಿಬ್ಬತ್ತಿ, ತಸ್ಸ ಪುತ್ತೋ ಮಾತಲಿ ಹುತ್ವಾ ನಿಬ್ಬತ್ತಿ, ತಸ್ಸ ಪುತ್ತೋ ಪಞ್ಚಸಿಖೋ ಹುತ್ವಾ ನಿಬ್ಬತ್ತಿ, ತಸ್ಸ ಪನ ಪುತ್ತೋ ಛಟ್ಠೋ ಸೇಟ್ಠಿಟ್ಠಾನಂ ಲದ್ಧಾ ಮಚ್ಛರಿಯಕೋಸಿಯೋ ನಾಮ ಅಹೋಸಿ ಅಸೀತಿಕೋಟಿವಿಭವೋಯೇವ. ಸೋ ‘‘ಮಮ ಪಿತುಪಿತಾಮಹಾ ಬಾಲಾ ಅಹೇಸುಂ, ದುಕ್ಖೇನ ಸಮ್ಭತಂ ಧನಂ ಛಡ್ಡೇಸುಂ, ಅಹಂ ಪನ ಧನಂ ರಕ್ಖಿಸ್ಸಾಮಿ, ಕಸ್ಸಚಿ ಕಿಞ್ಚಿ ನ ದಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ದಾನಸಾಲಾ ವಿದ್ಧಂಸೇತ್ವಾ ಅಗ್ಗಿನಾ ಝಾಪೇತ್ವಾ ಥದ್ಧಮಚ್ಛರೀ ಅಹೋಸಿ.

ಅಥಸ್ಸ ಗೇಹದ್ವಾರೇ ಯಾಚಕಾ ಸನ್ನಿಪತಿತ್ವಾ ಬಾಹಾ ಪಗ್ಗಯ್ಹ, ‘‘ಮಹಾಸೇಟ್ಠಿ, ಮಾ ಅತ್ತನೋ ಪಿತುಪಿತಾಮಹಾನಂ ದಾನವಂಸಂ ನಾಸಯಿ, ದಾನಂ ದೇಹೀ’’ತಿ ಮಹಾಸದ್ದೇನ ಪರಿದೇವಿಂಸು. ತಂ ಸುತ್ವಾ ಮಹಾಜನೋ ‘‘ಮಚ್ಛರಿಯಕೋಸಿಯೇನ ಅತ್ತನೋ ದಾನವಂಸೋ ಉಪಚ್ಛಿನ್ನೋ’’ತಿ ತಂ ಗರಹಿ. ಸೋ ಲಜ್ಜಿತೋ ನಿವೇಸನದ್ವಾರೇ ಯಾಚಕಾನಂ ಆಗತಾಗತಟ್ಠಾನಂ ನಿವಾರೇತುಂ ಆರಕ್ಖಂ ಠಪೇಸಿ. ತೇ ನಿಪ್ಪಚ್ಚಯಾ ಹುತ್ವಾ ಪುನ ತಸ್ಸ ಗೇಹದ್ವಾರಂ ನ ಓಲೋಕೇಸುಂ. ಸೋ ತತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಧನಮೇವ ಸಂಹರತಿ, ನೇವ ಅತ್ತನಾ ಪರಿಭುಞ್ಜತಿ, ನ ಪುತ್ತದಾರಾದೀನಂ ದೇತಿ, ಕಞ್ಜಿಕಬಿಲಙ್ಗದುತಿಯಂ ಸಕುಣ್ಡಕಭತ್ತಂ ಭುಞ್ಜತಿ, ಮೂಲಫಲಮತ್ತತನ್ತಾನಿ ಥೂಲವತ್ಥಾನಿ ನಿವಾಸೇತಿ, ಪಣ್ಣಛತ್ತಂ ಮತ್ಥಕೇ ಧಾರೇತ್ವಾ ಜರಗ್ಗೋಣಯುತ್ತೇನ ಜಜ್ಜರರಥಕೇನ ಯಾತಿ. ಇತಿ ತಸ್ಸ ಅಸಪ್ಪುರಿಸಸ್ಸ ತತ್ತಕಂ ಧನಂ ಸುನಖೇನ ಲದ್ಧಂ ನಾಳಿಕೇರಂ ವಿಯ ಅಹೋಸಿ.

ಸೋ ಏಕದಿವಸಂ ರಾಜೂಪಟ್ಠಾನಂ ಗಚ್ಛನ್ತೋ ‘‘ಅನುಸೇಟ್ಠಿಂ ಆದಾಯ ಗಮಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ತಸ್ಸ ಗೇಹಂ ಅಗಮಾಸಿ. ತಸ್ಮಿಂ ಖಣೇ ಅನುಸೇಟ್ಠಿ ಪುತ್ತಧೀತಾದೀಹಿ ಪರಿವುತೋ ನವಸಪ್ಪಿಪಕ್ಕಮಧುಸಕ್ಖರಚುಣ್ಣೇಹಿ ಸಙ್ಖತಂ ಪಾಯಾಸಂ ಭುಞ್ಜಮಾನೋ ನಿಸಿನ್ನೋ ಹೋತಿ. ಸೋ ಮಚ್ಛರಿಯಕೋಸಿಯಂ ದಿಸ್ವಾ ಆಸನಾ ವುಟ್ಠಾಯ ‘‘ಏಹಿ, ಮಹಾಸೇಟ್ಠಿ, ಇಮಸ್ಮಿಂ ಪಲ್ಲಙ್ಕೇ ನಿಸೀದ, ಪಾಯಾಸಂ ಭುಞ್ಜಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ಆಹ. ತಸ್ಸ ಪಾಯಾಸಂ ದಿಸ್ವಾವ ಮುಖೇ ಖೇಳಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜಿ, ಭುಞ್ಜಿತುಕಾಮೋ ಅಹೋಸಿ, ಏವಂ ಪನ ಚಿನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಸಚಾಹಂ ಭುಞ್ಜಿಸ್ಸಾಮಿ, ಅನುಸೇಟ್ಠಿನೋ ಮಮ ಗೇಹಂ ಆಗತಕಾಲೇ ಪಟಿಸಕ್ಕಾರೋ ಕಾತಬ್ಬೋ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ಏವಂ ಮೇ ಧನಂ ನಸ್ಸಿಸ್ಸತಿ, ನ ಭುಞ್ಜಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ. ಅಥ ಪುನಪ್ಪುನಂ ಯಾಚಿಯಮಾನೋಪಿ ‘‘ಇದಾನಿ ಮೇ ಭುತ್ತಂ, ಸುಹಿತೋಸ್ಮೀ’’ತಿ ನ ಇಚ್ಛಿ. ಅನುಸೇಟ್ಠಿಮ್ಹಿ ಭುಞ್ಜನ್ತೇ ಪನ ಓಲೋಕೇನ್ತೋ ಮುಖೇ ಸಞ್ಜಾಯಮಾನೇನ ಖೇಳೇನ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ತಸ್ಸ ಭತ್ತಕಿಚ್ಚಾವಸಾನೇ ತೇನ ಸದ್ಧಿಂ ರಾಜನಿವೇಸನಂ ಗನ್ತ್ವಾ ರಾಜಾನಂ ಪಸ್ಸಿತ್ವಾ ರಾಜನಿವೇಸನತೋ ಓತರಿತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಗೇಹಂ ಅನುಪ್ಪತ್ತೋ ಪಾಯಾಸತಣ್ಹಾಯ ಪೀಳಿಯಮಾನೋ ಚಿನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಸಚಾಹಂ ‘ಪಾಯಾಸಂ ಭುಞ್ಜಿತುಕಾಮೋಮ್ಹೀ’ತಿ ವಕ್ಖಾಮಿ, ಮಹಾಜನೋ ಭುಞ್ಜಿತುಕಾಮೋ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ಬಹೂ ತಣ್ಡುಲಾದಯೋ ನಸ್ಸಿಸ್ಸನ್ತಿ, ನ ಕಸ್ಸಚಿ ಕಥೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ. ಸೋ ರತ್ತಿನ್ದಿವಂ ಪಾಯಾಸಮೇವ ಚಿನ್ತೇನ್ತೋ ವೀತಿನಾಮೇತ್ವಾಪಿ ಧನನಾಸನಭಯೇನ ಕಸ್ಸಚಿ ಅಕಥೇತ್ವಾವ ಪಿಪಾಸಂ ಅಧಿವಾಸೇಸಿ, ಅನುಕ್ಕಮೇನ ಅಧಿವಾಸೇತುಂ ಅಸಕ್ಕೋನ್ತೋ ಉಪ್ಪಣ್ಡುಪ್ಪಣ್ಡುಕಜಾತೋ ಅಹೋಸಿ. ಏವಂ ಸನ್ತೇಪಿ ಧನನಾಸನಭಯೇನ ಅಕಥೇನ್ತೋ ಅಪರಭಾಗೇ ದುಬ್ಬಲೋ ಹುತ್ವಾ ಸಯನಂ ಉಪಗೂಹಿತ್ವಾ ನಿಪಜ್ಜಿ.

ಅಥ ನಂ ಭರಿಯಾ ಉಪಗನ್ತ್ವಾ ಹತ್ಥೇನ ಪಿಟ್ಠಿಂ ಪರಿಮಜ್ಜಮಾನಾ ‘‘ಕಿಂ ತೇ, ಸಾಮಿ, ಅಫಾಸುಕ’’ನ್ತಿ ಪುಚ್ಛಿ. ‘‘ತವೇವ ಸರೀರೇ ಅಫಾಸುಕಂ ಕರೋಹಿ, ಮಮ ಅಫಾಸುಕಂ ನತ್ಥೀ’’ತಿ. ‘‘ಸಾಮಿ, ಉಪ್ಪಣ್ಡುಪ್ಪಣ್ಡುಕಜಾತೋಸಿ, ಕಿಂ ನು ತೇ ಕಾಚಿ ಚಿನ್ತಾ ಅತ್ಥಿ, ಉದಾಹು ರಾಜಾ ತೇ ಕುಪಿತೋ, ಅದು ಪುತ್ತೇಹಿ ಅವಮಾನೋ ಕತೋ, ಅಥ ವಾ ಪನ ಕಾಚಿ ತಣ್ಹಾ ಉಪ್ಪನ್ನಾ’’ತಿ? ‘‘ಆಮ, ತಣ್ಹಾ ಮೇ ಉಪ್ಪನ್ನಾ’’ತಿ. ‘‘ಕಥೇಹಿ, ಸಾಮೀ’’ತಿ? ‘‘ಕಥೇಸ್ಸಾಮಿ, ಸಕ್ಖಿಸ್ಸಸಿ ನಂ ರಕ್ಖಿತು’’ನ್ತಿ. ‘‘ರಕ್ಖಿತಬ್ಬಯುತ್ತಕಾ ಚೇ, ರಕ್ಖಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ. ಏವಮ್ಪಿ ಧನನಾಸನಭಯೇನ ಕಥೇತುಂ ನ ಉಸ್ಸಹಿ. ತಾಯ ಪುನಪ್ಪುನಂ ಪೀಳಿಯಮಾನೋ ಕಥೇಸಿ – ‘‘ಭದ್ದೇ, ಅಹಂ ಏಕದಿವಸಂ ಅನುಸೇಟ್ಠಿಂ ನವಸಪ್ಪಿಮಧುಸಕ್ಖರಚುಣ್ಣೇಹಿ ಸಙ್ಖತಂ ಪಾಯಾಸಂ ಭುಞ್ಜನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ತತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ತಾದಿಸಂ ಪಾಯಾಸಂ ಭುಞ್ಜಿತುಕಾಮೋ ಜಾತೋ’’ತಿ. ‘‘ಅಸಪ್ಪುರಿಸ, ಕಿಂ ತ್ವಂ ದುಗ್ಗತೋ, ಸಕಲಮಾರಾಣಸಿವಾಸೀನಂ ಪಹೋನಕಂ ಪಾಯಾಸಂ ಪಚಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ. ಅಥಸ್ಸ ಸೀಸೇ ದಣ್ಡೇನ ಪಹರಣಕಾಲೋ ವಿಯ ಅಹೋಸಿ. ಸೋ ತಸ್ಸಾ ಕುಜ್ಝಿತ್ವಾ ‘‘ಜಾನಾಮಹಂ ತವ ಮಹದ್ಧನಭಾವಂ, ಸಚೇ ತೇ ಕುಲಘರಾ ಆಭತಂ ಅತ್ಥಿ, ಪಾಯಾಸಂ ಪಚಿತ್ವಾ ನಾಗರಾನಂ ದೇಹೀ’’ತಿ ಆಹ. ‘‘ತೇನ ಹಿ ಏಕವೀಥಿವಾಸೀನಂ ಪಹೋನಕಂ ಕತ್ವಾ ಪಚಾಮೀ’’ತಿ. ‘‘ಕಿಂ ತೇ ಏತೇಹಿ, ಅತ್ತನೋ ಪನ ಸನ್ತಕಂ ಖಾದನ್ತೂ’’ತಿ? ‘‘ತೇನ ಹಿ ಇತೋ ಚಿತೋ ಚ ಸತ್ತಸತ್ತಘರವಾಸೀನಂ ಪಹೋನಕಂ ಕತ್ವಾ ಪಚಾಮೀ’’ತಿ. ‘‘ಕಿಂ ತೇ ಏತೇಹೀ’’ತಿ. ‘‘ತೇನ ಹಿ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಗೇಹೇ ಪರಿಜನಸ್ಸಾ’’ತಿ. ‘‘ಕಿಂ ತೇ ಏತೇನಾ’’ತಿ? ‘‘ತೇನ ಹಿ ಬನ್ಧುಜನಸ್ಸೇವ ಪಹೋನಕಂ ಕತ್ವಾ ಪಚಾಮೀ’’ತಿ. ‘‘ಕಿಂ ತೇ ಏತೇನಾ’’ತಿ? ‘‘ತೇನ ಹಿ ತುಯ್ಹಞ್ಚ ಮಯ್ಹಞ್ಚ ಪಚಾಮಿ ಸಾಮೀ’’ತಿ. ‘‘ಕಾಸಿ ತ್ವಂ, ನ ತುಯ್ಹಂ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ? ‘‘ತೇನ ಹಿ ಏಕಸ್ಸೇವ ತೇ ಪಹೋನಕಂ ಕತ್ವಾ ಪಚಾಮೀ’’ತಿ. ‘‘ಮಯ್ಹಞ್ಚ ತ್ವಂ ಮಾ ಪಚಿ, ಗೇಹೇ ಪನ ಪಚನ್ತೇ ಬಹೂ ಪಚ್ಚಾಸೀಸನ್ತಿ, ಮಯ್ಹಂ ಪನ ಪತ್ಥಂ ತಣ್ಡುಲಾನಂ ಚತುಭಾಗಂ ಖೀರಸ್ಸ ಅಚ್ಛರಂ ಸಕ್ಖರಾಯ ಕರಣ್ಡಕಂ ಸಪ್ಪಿಸ್ಸ ಕರಣ್ಡಕಂ ಮಧುಸ್ಸ ಏಕಞ್ಚ ಪಚನಭಾಜನಂ ದೇಹಿ, ಅಹಂ ಅರಞ್ಞಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ತತ್ಥ ಪಚಿತ್ವಾ ಭುಞ್ಜಾಮೀ’’ತಿ. ಸಾ ತಥಾ ಅಕಾಸಿ. ಸೋ ತಂ ಸಬ್ಬಂ ಚೇಟಕೇನ ಗಾಹಾಪೇತ್ವಾ ‘‘ಗಚ್ಛ ಅಸುಕಟ್ಠಾನೇ ತಿಟ್ಠಾಹೀ’’ತಿ ತಂ ಪುರತೋ ಪೇಸೇತ್ವಾ ಏಕಕೋವ ಓಗುಣ್ಠಿಕಂ ಕತ್ವಾ ಅಞ್ಞಾತಕವೇಸೇನ ತತ್ಥ ಗನ್ತ್ವಾ ನದೀತೀರೇ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಗಚ್ಛಮೂಲೇ ಉದ್ಧನಂ ಕಾರೇತ್ವಾ ದಾರುದಕಂ ಆಹರಾಪೇತ್ವಾ ‘‘ತ್ವಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಮಗ್ಗೇ ಠತ್ವಾ ಕಞ್ಚಿದೇವ ದಿಸ್ವಾ ಮಮ ಸಞ್ಞಂ ದದೇಯ್ಯಾಸಿ, ಮಯಾ ಪಕ್ಕೋಸಿತಕಾಲೇವ ಆಗಚ್ಛೇಯ್ಯಾಸೀ’’ತಿ ತಂ ಪೇಸೇತ್ವಾ ಅಗ್ಗಿಂ ಕತ್ವಾ ಪಾಯಾಸಂ ಪಚಿ.

ತಸ್ಮಿಂ ಖಣೇ ಸಕ್ಕೋ ದೇವರಾಜಾ ದಸಸಹಸ್ಸಯೋಜನಂ ಅಲಙ್ಕತದೇವನಗರಂ, ಸಟ್ಠಿಯೋಜನಂ ಸುವಣ್ಣವೀಥಿಂ, ಯೋಜನಸಹಸ್ಸುಬ್ಬೇಧಂ ವೇಜಯನ್ತಂ, ಪಞ್ಚಯೋಜನಸತಿಕಂ ಸುಧಮ್ಮಸಭಂ, ಸಟ್ಠಿಯೋಜನಂ ಪಣ್ಡುಕಮ್ಬಲಸಿಲಾಸನಂ, ಪಞ್ಚಯೋಜನಾವಟ್ಟಂ ಕಞ್ಚನಮಾಲಸೇತಚ್ಛತ್ತಂ, ಅಡ್ಢತೇಯ್ಯಕೋಟಿಸಙ್ಖಾ ದೇವಚ್ಛರಾ, ಅಲಙ್ಕತಪಟಿಯತ್ತಂ ಅತ್ತಭಾವನ್ತಿ ಇಮಂ ಅತ್ತನೋ ಸಿರಿಂ ಓಲೋಕೇತ್ವಾ ‘‘ಕಿಂ ನು ಖೋ ಕತ್ವಾ ಮಯಾ ಅಯಂ ಯಸೋ ಲದ್ಧೋ’’ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ಬಾರಾಣಸಿಯಂ ಸೇಟ್ಠಿಭೂತೇನ ಪವತ್ತಿತಂ ದಾನಂ ಅದ್ದಸ. ತತೋ ‘‘ಮಮ ಪುತ್ತಾದಯೋ ಕುಹಿಂ ನಿಬ್ಬತ್ತಾ’’ತಿ ಓಲೋಕೇನ್ತೋ ‘‘ಪುತ್ತೋ ಮೇ ಚನ್ದೋ ದೇವಪುತ್ತೋ ಹುತ್ವಾ ನಿಬ್ಬತ್ತಿ, ತಸ್ಸ ಪುತ್ತೋ ಸೂರಿಯೋ, ತಸ್ಸ ಪುತ್ತೋ, ಮಾತಲಿ, ತಸ್ಸ ಪುತ್ತೋ, ಪಞ್ಚಸಿಖೋ’’ತಿ ಸಬ್ಬೇಸಂ ನಿಬ್ಬತ್ತಿಂ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಪಞ್ಚಸಿಖಸ್ಸ ಪುತ್ತೋ ಕೀದಿಸೋ’’ತಿ ಓಲೋಕೇನ್ತೋ ಅತ್ತನೋ ವಂಸಸ್ಸ ಉಪಚ್ಛಿನ್ನಭಾವಂ ಪಸ್ಸಿ. ಅಥಸ್ಸ ಏತದಹೋಸಿ – ‘‘ಅಯಂ ಅಸಪ್ಪುರಿಸೋ ಮಚ್ಛರೀ ಹುತ್ವಾ ನೇವ ಅತ್ತನಾ ಪರಿಭುಞ್ಜತಿ, ನ ಪರೇಸಂ ದೇತಿ, ಮಮ ವಂಸೋ ತೇನ ಉಪಚ್ಛಿನ್ನೋ, ಕಾಲಂ ಕತ್ವಾ ನಿರಯೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿಸ್ಸತಿ, ಓವಾದಮಸ್ಸ ದತ್ವಾ ಮಮ ವಂಸಂ ಪತಿಟ್ಠಾಪೇತ್ವಾ ಏತಸ್ಸ ಇಮಸ್ಮಿಂ ದೇವನಗರೇ ನಿಬ್ಬತ್ತನಾಕಾರಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ. ಸೋ ಚನ್ದಾದಯೋ ಪಕ್ಕೋಸಾಪೇತ್ವಾ ‘‘ಏಥ ಮನುಸ್ಸಪಥಂ ಗಮಿಸ್ಸಾಮ, ಮಚ್ಛರಿಯಕೋಸಿಯೇನ ಅಮ್ಹಾಕಂ ವಂಸೋ ಉಪಚ್ಛಿನ್ನೋ, ದಾನಸಾಲಾ ಝಾಪಿತಾ, ನೇವ ಅತ್ತನಾ ಪರಿಭುಞ್ಜತಿ, ನ ಪರೇಸಂ ದೇತಿ, ಇದಾನಿ ಪನ ಪಾಯಾಸಂ ಭುಞ್ಜಿತುಕಾಮೋ ಹುತ್ವಾ ‘ಘರೇ ಪಚ್ಚನ್ತೇ ಅಞ್ಞಸ್ಸಪಿ ಪಾಯಾಸೋ ದಾತಬ್ಬೋ ಭವಿಸ್ಸತೀ’ತಿ ಅರಞ್ಞಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ಏಕಕೋವ ಪಚತಿ, ಏತಂ ದಮೇತ್ವಾ ದಾನಫಲಂ ಜಾನಾಪೇತ್ವಾ ಆಗಮಿಸ್ಸಾಮ, ಅಪಿಚ ಖೋ ಪನ ಅಮ್ಹೇಹಿ ಸಬ್ಬೇಹಿ ಏಕತೋ ಯಾಚಿಯಮಾನೋ ತತ್ಥೇವ ಮರೇಯ್ಯ. ಮಮ ಪಠಮಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಪಾಯಾಸಂ ಯಾಚಿತ್ವಾ ನಿಸಿನ್ನಕಾಲೇ ತುಮ್ಹೇ ಬ್ರಾಹ್ಮಣವಣ್ಣೇನ ಪಟಿಪಾಟಿಯಾ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಯಾಚೇಯ್ಯಾಥಾ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಸಯಂ ತಾವ ಬ್ರಾಹ್ಮಣವಣ್ಣೇನ ತಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ‘‘ಭೋ, ಕತರೋ ಬಾರಾಣಸಿಗಮನಮಗ್ಗೋ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿ. ಅಥ ನಂ ಮಚ್ಛರಿಯಕೋಸಿಯೋ ‘‘ಕಿಂ ಉಮ್ಮತ್ತಕೋಸಿ, ಬಾರಾಣಸಿಮಗ್ಗಮ್ಪಿ ನ ಜಾನಾಸಿ, ಕಿಂ ಇತೋ ಏಸಿ, ಏತ್ತೋ ಯಾಹೀ’’ತಿ ಆಹ.

ಸಕ್ಕೋ ತಸ್ಸ ವಚನಂ ಸುತ್ವಾ ಅಸುಣನ್ತೋ ವಿಯ ‘‘ಕಿಂ ಕಥೇಸೀ’’ತಿ ತಂ ಉಪಗಚ್ಛತೇವ. ಸೋಪಿ, ‘‘ಅರೇ, ಬಧಿರ ಬ್ರಾಹ್ಮಣ, ಕಿಂ ಇತೋ ಏಸಿ, ಪುರತೋ ಯಾಹೀ’’ತಿ ವಿರವಿ. ಅಥ ನಂ ಸಕ್ಕೋ, ‘‘ಭೋ, ಕಸ್ಮಾ ವಿರವಸಿ, ಧೂಮೋ ಪಞ್ಞಾಯತಿ, ಅಗ್ಗಿ ಪಞ್ಞಾಯತಿ, ಪಾಯಾಸೋ ಪಚ್ಚತಿ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾನಂ ನಿಮನ್ತನಟ್ಠಾನೇನ ಭವಿತಬ್ಬಂ, ಅಹಮ್ಪಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾನಂ ಭೋಜನಕಾಲೇ ಥೋಕಂ ಲಭಿಸ್ಸಾಮಿ, ಕಿಂ ಮಂ ನಿಚ್ಛುಭಸೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ‘‘ನತ್ಥೇತ್ಥ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾನಂ ನಿಮನ್ತನಂ, ಪುರತೋ ಯಾಹೀ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ‘‘ತೇನ ಹಿ ಕಸ್ಮಾ ಕುಜ್ಝಸಿ, ತವ ಭೋಜನಕಾಲೇ ಥೋಕಂ ಲಭಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಆಹ. ಅಥ ನಂ ಸೋ ‘‘ಅಹಂ ತೇ ಏಕಸಿತ್ಥಮ್ಪಿ ನ ದಸ್ಸಾಮಿ, ಥೋಕಂ ಇದಂ ಮಮ ಯಾಪನಮತ್ತಮೇವ, ಮಯಾಪಿ ಚೇತಂ ಯಾಚಿತ್ವಾವ ಲದ್ಧಂ, ತ್ವಂ ಅಞ್ಞತೋ ಆಹಾರಂ ಪರಿಯೇಸಾಹೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಭರಿಯಂ ಯಾಚಿತ್ವಾ ಲದ್ಧಭಾವಂ ಸನ್ಧಾಯೇವ ವತ್ವಾ ಗಾಥಮಾಹ –

೧೯೨.

‘‘ನೇವ ಕಿಣಾಮಿ ನಪಿ ವಿಕ್ಕಿಣಾಮಿ, ನ ಚಾಪಿ ಮೇ ಸನ್ನಿಚಯೋ ಚ ಅತ್ಥಿ;

ಸುಕಿಚ್ಛರೂಪಂ ವತಿದಂ ಪರಿತ್ತಂ, ಪತ್ಥೋದನೋ ನಾಲಮಯಂ ದುವಿನ್ನ’’ನ್ತಿ.

ತಂ ಸುತ್ವಾ ಸಕ್ಕೋ ‘‘ಅಹಮ್ಪಿ ತೇ ಮಧುರಸದ್ದೇನ ಏಕಂ ಸಿಲೋಕಂ ಕಥೇಸ್ಸಾಮಿ, ತಂ ಸುಣಾಹೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ‘‘ನ ಮೇ ತವ ಸಿಲೋಕೇನ ಅತ್ಥೋ’’ತಿ ತಸ್ಸ ವಾರೇನ್ತಸ್ಸೇವ ಗಾಥಾದ್ವಯಮಾಹ –

೧೯೩.

‘‘ಅಪ್ಪಮ್ಹಾ ಅಪ್ಪಕಂ ದಜ್ಜಾ, ಅನುಮಜ್ಝತೋ ಮಜ್ಝಕಂ;

ಬಹುಮ್ಹಾ ಬಹುಕಂ ದಜ್ಜಾ, ಅದಾನಂ ನೂಪಪಜ್ಜತಿ.

೧೯೪.

‘‘ತಂ ತಂ ವದಾಮಿ ಕೋಸಿಯ, ದೇಹಿ ದಾನಾನಿ ಭುಞ್ಜ ಚ;

ಅರಿಯಮಗ್ಗಂ ಸಮಾರುಹ, ನೇಕಾಸೀ ಲಭತೇ ಸುಖ’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ಅನುಮಜ್ಝತೋ ಮಜ್ಝಕನ್ತಿ ಅಪ್ಪಮತ್ತಕಮ್ಪಿ ಮಜ್ಝೇ ಛೇತ್ವಾ ದ್ವೇ ಕೋಟ್ಠಾಸೇ ಕರಿತ್ವಾ ಏಕಂ ಕೋಟ್ಠಾಸಂ ದತ್ವಾ ತತೋ ಅವಸೇಸತೋ ಅನುಮಜ್ಝತೋಪಿ ಪುನ ಮಜ್ಝೇ ಛೇತ್ವಾ ಏಕೋ ಕೋಟ್ಠಾಸೋ ದಾತಬ್ಬೋಯೇವ. ಅದಾನಂ ನೂಪಪಜ್ಜತೀತಿ ಅಪ್ಪಂ ವಾ ಬಹುಂ ವಾ ದಿನ್ನಂ ಹೋತು, ಅದಾನಂ ನಾಮ ನ ಹೋತಿ, ತಮ್ಪಿ ದಾನಮೇವ ಮಹಪ್ಫಲಮೇವ.

ಸೋ ತಸ್ಸ ವಚನಂ ಸುತ್ವಾ ‘‘ಮನಾಪಂ ತೇ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣ, ಕಥಿತಂ, ಪಾಯಾಸೇ ಪಕ್ಕೇ ಥೋಕಂ ಲಭಿಸ್ಸಸಿ, ನಿಸೀದಾಹೀ’’ತಿ ಆಹ. ಸಕ್ಕೋ ಏಕಮನ್ತೇ ನಿಸೀದಿ. ತಸ್ಮಿಂ ನಿಸಿನ್ನೇ ಚನ್ದೋ ತೇನೇವ ನಿಯಾಮೇನ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ತಥೇವ ಕಥಂ ಪವತ್ತೇತ್ವಾ ತಸ್ಸ ವಾರೇನ್ತಸ್ಸೇವ ಗಾಥಾದ್ವಯಮಾಹ –

೧೯೫.

‘‘ಮೋಘಞ್ಚಸ್ಸ ಹುತಂ ಹೋತಿ, ಮೋಘಞ್ಚಾಪಿ ಸಮೀಹಿತಂ;

ಅತಿಥಿಸ್ಮಿಂ ಯೋ ನಿಸಿನ್ನಸ್ಮಿಂ, ಏಕೋ ಭುಞ್ಜತಿ ಭೋಜನಂ.

೧೯೬.

ತಂ ತಂ ವದಾಮಿ ಕೋಸಿಯ, ದೇಹಿ ದಾನಾನಿ ಭುಞ್ಜ ಚ;

ಅರಿಯಮಗ್ಗಂ ಸಮಾರುಹ, ನೇಕಾಸೀ ಲಭತೇ ಸುಖ’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ಸಮೀಹಿತನ್ತಿ ಧನುಪ್ಪಾದನವೀರಿಯಂ.

ಸೋ ತಸ್ಸ ವಚನಂ ಸುತ್ವಾ ಕಿಚ್ಛೇನ ಕಸಿರೇನ ‘‘ತೇನ ಹಿ ನಿಸೀದ, ಥೋಕಂ ಲಭಿಸ್ಸಸೀ’’ತಿ ಆಹ. ಸೋ ಗನ್ತ್ವಾ ಸಕ್ಕಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕೇ ನಿಸೀದಿ. ತತೋ ಸೂರಿಯೋ ತೇನೇವ ನಯೇನ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ತಥೇವ ಕಥಂ ಪವತ್ತೇತ್ವಾ ತಸ್ಸ ವಾರೇನ್ತಸ್ಸೇವ ಗಾಥಾದ್ವಯಮಾಹ –

೧೯೭.

‘‘ಸಚ್ಚಞ್ಚಸ್ಸ ಹುತಂ ಹೋತಿ, ಸಚ್ಚಞ್ಚಾಪಿ ಸಮೀಹಿತಂ;

ಅತಿಥಿಸ್ಮಿಂ ಯೋ ನಿಸಿನ್ನಸ್ಮಿಂ, ನೇಕೋ ಭುಞ್ಜತಿ ಭೋಜನಂ.

೧೯೮.

‘‘ತಂ ತಂ ವದಾಮಿ ಕೋಸಿಯ, ದೇಹಿ ದಾನಾನಿ ಭುಞ್ಜ ಚ;

ಅರಿಯಮಗ್ಗಂ ಸಮಾರುಹ, ನೇಕಾಸೀ ಲಭತೇ ಸುಖ’’ನ್ತಿ.

ತಸ್ಸಪಿ ವಚನಂ ಸುತ್ವಾ ಕಿಚ್ಛೇನ ಕಸಿರೇನ ‘‘ತೇನ ಹಿ ನಿಸೀದ, ಥೋಕಂ ಲಭಿಸ್ಸಸೀ’’ತಿ ಆಹ. ಸೋ ಗನ್ತ್ವಾ ಚನ್ದಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕೇ ನಿಸೀದಿ. ಅಥ ನಂ ಮಾತಲಿ ತೇನೇವ ನಯೇನ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ತಥೇವ ಕಥಂ ಪವತ್ತೇತ್ವಾ ತಸ್ಸ ವಾರೇನ್ತಸ್ಸೇವ ಇಮಾ ಗಾಥಾ ಅಭಾಸಿ –

೧೯೯.

‘‘ಸರಞ್ಚ ಜುಹತಿ ಪೋಸೋ, ಬಹುಕಾಯ ಗಯಾಯ ಚ;

ದೋಣೇ ತಿಮ್ಬರುತಿತ್ಥಸ್ಮಿಂ, ಸೀಘಸೋತೇ ಮಹಾವಹೇ.

೨೦೦.

‘‘ಅತ್ರ ಚಸ್ಸ ಹುತಂ ಹೋತಿ, ಅತ್ರ ಚಸ್ಸ ಸಮೀಹಿತಂ;

ಅತಿಥಿಸ್ಮಿಂ ಯೋ ನಿಸಿನ್ನಸ್ಮಿಂ, ನೇಕೋ ಭುಞ್ಜತಿ ಭೋಜನಂ.

೨೦೧.

‘‘ತಂ ತಂ ವದಾಮಿ ಕೋಸಿಯ, ದೇಹಿ ದಾನಾನಿ ಭುಞ್ಜ ಚ;

ಅರಿಯಮಗ್ಗಂ ಸಮಾರುಹ, ನೇಕಾಸೀ ಲಭತೇ ಸುಖ’’ನ್ತಿ.

ತಾಸಂ ಅತ್ಥೋ – ಯೋ ಪುರಿಸೋ ‘‘ನಾಗಯಕ್ಖಾದೀನಂ ಬಲಿಕಮ್ಮಂ ಕರೋಮೀ’’ತಿ ಸಮುದ್ದಸೋಣ್ಡಿಪೋಕ್ಖರಣೀಆದೀಸು ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಸರಞ್ಚ ಉಪಗನ್ತ್ವಾ ಜುಹತಿ, ತತ್ಥ ಬಲಿಕಮ್ಮಂ ಕರೋತಿ, ತಥಾ ಬಹುಕಾಯ ನದಿಯಾ ಗಯಾಯ ಪೋಕ್ಖರಣಿಯಾ ದೋಣನಾಮಕೇ ಚ ತಿಮ್ಬರುನಾಮಕೇ ಚ ತಿತ್ಥೇ ಸೀಘಸೋತೇ ಮಹನ್ತೇ ವಾರಿವಹೇ. ಅತ್ರ ಚಸ್ಸಾತಿ ಯದಿ ಅತ್ರಾಪಿ ಏತೇಸು ಸರಾದೀಸು ಅಸ್ಸ ಪುರಿಸಸ್ಸ ಹುತಞ್ಚೇವ ಸಮೀಹಿತಞ್ಚ ಹೋತಿ, ಸಫಲಂ ಸುಖುದ್ರಯಂ ಸಮ್ಪಜ್ಜತಿ. ಅತಿಥಿಸ್ಮಿಂ ಯೋ ನಿಸಿನ್ನಸ್ಮಿಂ ನೇಕೋ ಭುಞ್ಜತಿ ಭೋಜನಂ, ಏತ್ಥ ವತ್ತಬ್ಬಮೇವ ನತ್ಥಿ, ತೇನ ತಂ ವದಾಮಿ – ಕೋಸಿಯ, ದಾನಾನಿ ಚ ದೇಹಿ, ಸಯಞ್ಚ ಭುಞ್ಜ, ಅರಿಯಾನಂ ದಾನಾಭಿರತಾನಂ ಬುದ್ಧಾದೀನಂ ಮಗ್ಗಂ ಅಭಿರುಹ. ನ ಹಿ ಏಕಾಸೀ ಏಕೋವ ಭುಞ್ಜಮಾನೋ ಸುಖಂ ನಾಮ ಲಭತೀತಿ.

ಸೋ ತಸ್ಸಪಿ ವಚನಂ ಸುತ್ವಾ ಪಬ್ಬತಕೂಟೇನ ಓತ್ಥಟೋ ವಿಯ ಕಿಚ್ಛೇನ ಕಸಿರೇನ ‘‘ತೇನ ಹಿ ನಿಸೀದ, ಥೋಕಂ ಲಭಿಸ್ಸಸೀ’’ತಿ ಆಹ. ಮಾತಲಿ ಗನ್ತ್ವಾ ಸೂರಿಯಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕೇ ನಿಸೀದಿ. ತತೋ ಪಞ್ಚಸಿಖೋ ತೇನೇವ ನಯೇನ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ತಥೇವ ಕಥಂ ಪವತ್ತೇತ್ವಾ ತಸ್ಸ ವಾರೇನ್ತಸ್ಸೇವ ಗಾಥಾದ್ವಯಮಾಹ –

೨೦೨.

‘‘ಬಳಿಸಞ್ಹಿ ಸೋ ನಿಗಿಲತಿ, ದೀಘಸುತ್ತಂ ಸಬನ್ಧನಂ;

ಅತಿಥಿಸ್ಮಿಂ ಯೋ ನಿಸಿನ್ನಸ್ಮಿಂ, ಏಕೋ ಭುಞ್ಜತಿ ಭೋಜನಂ.

೨೦೩.

‘‘ತಂ ತಂ ವದಾಮಿ ಕೋಸಿಯ, ದೇಹಿ ದಾನಾನಿ ಭುಞ್ಜ ಚ;

ಅರಿಯಮಗ್ಗಂ ಸಮಾರುಹ, ನೇಕಾಸೀ ಲಭತೇ ಸುಖ’’ನ್ತಿ.

ಮಚ್ಛರಿಯಕೋಸಿಯೋ ತಂ ಸುತ್ವಾ ದುಕ್ಖವೇದನೋ ನಿತ್ಥುನನ್ತೋ ‘‘ತೇನ ಹಿ ನಿಸೀದ, ಥೋಕಂ ಲಭಿಸ್ಸಸೀ’’ತಿ ಆಹ. ಪಞ್ಚಸಿಖೋ ಗನ್ತ್ವಾ ಮಾತಲಿಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕೇ ನಿಸೀದಿ. ಇತಿ ತೇಸು ಪಞ್ಚಸು ಬ್ರಾಹ್ಮಣೇಸು ನಿಸಿನ್ನಮತ್ತೇಸ್ವೇವ ಪಾಯಾಸೋ ಪಚ್ಚಿ. ಅಥ ನಂ ಕೋಸಿಯೋ ಉದ್ಧನಾ ಓತಾರೇತ್ವಾ ‘‘ತುಮ್ಹಾಕಂ ಪತ್ತಾನಿ ಆಹರಥಾ’’ತಿ ಆಹ. ತೇ ಅನುಟ್ಠಾಯ ಯಥಾನಿಸಿನ್ನಾವ ಹತ್ಥೇ ಪಸಾರೇತ್ವಾ ಹಿಮವನ್ತತೋ ಮಾಲುವಪತ್ತಾನಿ ಆಹರಿಂಸು. ಕೋಸಿಯೋ ತಾನಿ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ತುಮ್ಹಾಕಂ ಏತೇಸು ಪತ್ತೇಸು ದಾತಬ್ಬಪಾಯಾಸೋ ನತ್ಥಿ, ಖದಿರಾದೀನಂ ಪತ್ತಾನಿ ಆಹರಥಾ’’ತಿ ಆಹ. ತೇ ತಾನಿಪಿ ಆಹರಿಂಸು. ಏಕೇಕಂ ಪತ್ತಂ ಯೋಧಫಲಕಪ್ಪಮಾಣಂ ಅಹೋಸಿ. ಸೋ ಸಬ್ಬೇಸಂ ದಬ್ಬಿಯಾ ಪಾಯಾಸಂ ಅದಾಸಿ, ಸಬ್ಬನ್ತಿಮಸ್ಸ ದಾನಕಾಲೇಪಿ ಉಕ್ಖಲಿಯಾ ಊನಂ ನ ಪಞ್ಞಾಯಿ, ಪಞ್ಚನ್ನಮ್ಪಿ ದತ್ವಾ ಸಯಂ ಉಕ್ಖಲಿಂ ಗಹೇತ್ವಾ ನಿಸೀದಿ. ತಸ್ಮಿಂ ಖಣೇ ಪಞ್ಚಸಿಖೋ ಉಟ್ಠಾಯ ಅತ್ತಭಾವಂ ವಿಜಹಿತ್ವಾ ಸುನಖೋ ಹುತ್ವಾ ತೇಸಂ ಪುರತೋ ಪಸ್ಸಾವಂ ಕರೋನ್ತೋ ಅಗಮಾಸಿ. ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಅತ್ತನೋ ಪಾಯಾಸಂ ಪತ್ತೇನ ಪಿದಹಿಂಸು. ಕೋಸಿಯಸ್ಸ ಹತ್ಥಪಿಟ್ಠೇ ಪಸ್ಸಾವಬಿನ್ದು ಪತಿ. ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಕುಣ್ಡಿಕಾಹಿ ಉದಕಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಪಾಯಾಸಂ ಅಬ್ಭುಕಿರಿತ್ವಾ ಭುಞ್ಜಮಾನಾ ವಿಯ ಅಹೇಸುಂ. ಕೋಸಿಯೋ ‘‘ಮಯ್ಹಮ್ಪಿ ಉದಕಂ ದೇಥ, ಹತ್ಥಂ ಧೋವಿತ್ವಾ ಭುಞ್ಜಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಆಹ. ‘‘ತವ ಉದಕಂ ಆಹರಿತ್ವಾ ಹತ್ಥಂ ಧೋವಾ’’ತಿ. ‘‘ಮಯಾ ತುಮ್ಹಾಕಂ ಪಾಯಾಸೋ ದಿನ್ನೋ, ಮಯ್ಹಂ ಥೋಕಂ ಉದಕಂ ದೇಥಾ’’ತಿ. ‘‘ಮಯಂ ಪಿಣ್ಡಪಟಿಪಿಣ್ಡಕಮ್ಮಂ ನಾಮ ನ ಕರೋಮಾ’’ತಿ. ‘‘ತೇನ ಹಿ ಇಮಂ ಉಕ್ಖಲಿಂ ಓಲೋಕೇಥ, ಹತ್ಥಂ ಧೋವಿತ್ವಾ ಆಗಮಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ನದಿಂ ಓತರಿ. ತಸ್ಮಿಂ ಖಣೇ ಸುನಖೋ ಉಕ್ಖಲಿಂ ಪಸ್ಸಾವಸ್ಸ ಪೂರೇಸಿ. ಸೋ ತಂ ಪಸ್ಸಾವಂ ಕರೋನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಮಹನ್ತಂ ದಣ್ಡಮಾದಾಯ ತಂ ತಜ್ಜೇನ್ತೋ ಆಗಚ್ಛಿ. ಸೋ ಅಸ್ಸಾಜಾನೀಯಮತ್ತೋ ಹುತ್ವಾ ತಂ ಅನುಬನ್ಧನ್ತೋ ನಾನಾವಣ್ಣೋ ಅಹೋಸಿ, ಕಾಳೋಪಿ ಹೋತಿ ಸೇತೋಪಿ ಸುವಣ್ಣವಣ್ಣೋಪಿ ಕಬರೋಪಿ ಉಚ್ಚೋಪಿ ನೀಚೋಪಿ, ಏವಂ ನಾನಾವಣ್ಣೋ ಹುತ್ವಾ ಮಚ್ಛರಿಯಕೋಸಿಯಂ ಅನುಬನ್ಧಿ. ಸೋ ಮರಣಭಯಭೀತೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೇ ಉಪಸಙ್ಕಮಿ. ತೇಪಿ ಉಪ್ಪತಿತ್ವಾ ಆಕಾಸೇ ಠಿತಾ. ಸೋ ತೇಸಂ ತಂ ಇದ್ಧಿಂ ದಿಸ್ವಾ ಗಾಥಮಾಹ –

೨೦೪.

‘‘ಉಳಾರವಣ್ಣಾ ವತ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಇಮೇ, ಅಯಞ್ಚ ವೋ ಸುನಖೋ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು;

ಉಚ್ಚಾವಚಂ ವಣ್ಣನಿಭಂ ವಿಕುಬ್ಬತಿ, ಅಕ್ಖಾಥ ನೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಕೇ ನು ತುಮ್ಹೇ’’ತಿ.

ತಂ ಸುತ್ವಾ ಸಕ್ಕೋ ದೇವರಾಜಾ –

೨೦೫.

‘‘ಚನ್ದೋ ಚ ಸೂರಿಯೋ ಚ ಉಭೋ ಇಧಾಗತಾ, ಅಯಂ ಪನ ಮಾತಲಿ ದೇವಸಾರಥಿ;

ಸಕ್ಕೋಹಮಸ್ಮಿ ತಿದಸಾನಮಿನ್ದೋ; ಏಸೋ ಚ ಖೋ ಪಞ್ಚಸಿಖೋತಿ ವುಚ್ಚತೀ’’ತಿ.

ಗಾಥಂ ವತ್ವಾ ತಸ್ಸ ಯಸಂ ವಣ್ಣೇನ್ತೋ ಗಾಥಮಾಹ –

೨೦೬.

‘‘ಪಾಣಿಸ್ಸರಾ ಮುದಿಙ್ಗಾ ಚ, ಮುರಜಾಲಮ್ಬರಾನಿ ಚ;

ಸುತ್ತಮೇನಂ ಪಬೋಧೇನ್ತಿ, ಪಟಿಬುದ್ಧೋ ಚ ನನ್ದತೀ’’ತಿ.

ಸೋ ತಸ್ಸ ವಚನಂ ಸುತ್ವಾ ‘‘ಸಕ್ಕ, ಏವರೂಪಂ ದಿಬ್ಬಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ಕಿನ್ತಿ ಕತ್ವಾ ಲಭಸೀ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿ. ಸಕ್ಕೋ ‘‘ಅದಾನಸೀಲಾ ತಾವ ಪಾಪಧಮ್ಮಾ ಮಚ್ಛರಿನೋ ದೇವಲೋಕಂ ನ ಗಚ್ಛನ್ತಿ, ನಿರಯೇ ನಿಬ್ಬತ್ತನ್ತೀ’’ತಿ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ –

೨೦೭.

‘‘ಯೇ ಕೇಚಿಮೇ ಮಚ್ಛರಿನೋ ಕದರಿಯಾ, ಪರಿಭಾಸಕಾ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾನಂ;

ಇಧೇವ ನಿಕ್ಖಿಪ್ಪ ಸರೀರದೇಹಂ, ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ನಿರಯಂ ವಜನ್ತೀ’’ತಿ. –

ಇಮಂ ಗಾಥಂ ವತ್ವಾ ಧಮ್ಮೇ ಠಿತಾನಂ ದೇವಲೋಕಪಟಿಲಾಭಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ಗಾಥಮಾಹ –

೨೦೮.

‘‘ಯೇ ಕೇಚಿಮೇ ಸುಗ್ಗತಿಮಾಸಮಾನಾ, ಧಮ್ಮೇ ಠಿತಾ ಸಂಯಮೇ ಸಂವಿಭಾಗೇ;

ಇಧೇವ ನಿಕ್ಖಿಪ್ಪ ಸರೀರದೇಹಂ, ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಸುಗತಿಂ ವಜನ್ತೀ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಆಸಮಾನಾತಿ ಆಸೀಸನ್ತಾ. ಯೇ ಕೇಚಿ ಸುಗತಿಂ ಆಸೀಸನ್ತಿ, ಸಬ್ಬೇ ತೇ ಸಂಯಮಸಙ್ಖಾತೇ ದಸಸೀಲಧಮ್ಮೇ ಸಂವಿಭಾಗಸಙ್ಖಾತೇ ದಾನಧಮ್ಮೇ ಚ ಠಿತಾ ಹುತ್ವಾ ಇಧ ಸರೀರಸಙ್ಖಾತಂ ದೇಹಂ ನಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ತಸ್ಸ ಕಾಯಸ್ಸ ಭೇದಾ ಸುಗತಿಂ ವಜನ್ತೀತಿ ಅತ್ಥೋ.

ಏವಂ ವತ್ವಾ ಚ ಪನ, ‘‘ಕೋಸಿಯ, ನ ಮಯಂ ತವ ಸನ್ತಿಕೇ ಪಾಯಾಸತ್ಥಾಯ ಆಗತಾ, ಕಾರುಞ್ಞೇನ ಪನ ತಂ ಅನುಕಮ್ಪಮಾನಾ ಆಗತಾಮ್ಹಾ’’ತಿ ತಸ್ಸ ಪಕಾಸೇತುಂ ಆಹ –

೨೦೯.

‘‘ತ್ವಂ ನೋಸಿ ಞಾತಿ ಪುರಿಮಾಸು ಜಾತಿಸು, ಸೋ ಮಚ್ಛರೀ ರೋಸಕೋ ಪಾಪಧಮ್ಮೋ;

ತವೇವ ಅತ್ಥಾಯ ಇಧಾಗತಮ್ಹಾ, ಮಾ ಪಾಪಧಮ್ಮೋ ನಿರಯಂ ಗಮಿತ್ಥಾ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಸೋತಿ ಸೋ ತ್ವಂ. ಮಾ ಪಾಪಧಮ್ಮೋತಿ ಅಯಂ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಞಾತಿ ಪಾಪಧಮ್ಮೋ ಮಾ ನಿರಯಂ ಅಗಮಾತಿ ಏತದತ್ಥಂ ಆಗತಮ್ಹಾತಿ ಅತ್ಥೋ.

ತಂ ಸುತ್ವಾ ಕೋಸಿಯೋ ‘‘ಅತ್ಥಕಾಮಾ ಕಿರ ಮೇ, ಏತೇ ಮಂ ನಿರಯಾ ಉದ್ಧರಿತ್ವಾ ಸಗ್ಗೇ ಪತಿಟ್ಠಾಪೇತುಕಾಮಾ’’ತಿ ತುಟ್ಠಚಿತ್ತೋ ಆಹ –

೨೧೦.

‘‘ಅದ್ಧಾ ಮಂ ವೋ ಹಿತಕಾಮಾ, ಯಂ ಮಂ ಸಮನುಸಾಸಥ;

ಸೋಹಂ ತಥಾ ಕರಿಸ್ಸಾಮಿ, ಸಬ್ಬಂ ವುತ್ತಂ ಹಿತೇಸಿಭಿ.

೨೧೧.

‘‘ಏಸಾಹಮಜ್ಜೇವ ಉಪರಮಾಮಿ, ನ ಚಾಹಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಕರೇಯ್ಯ ಪಾಪಂ;

ನ ಚಾಪಿ ಮೇ ಕಿಞ್ಚಿ ಅದೇಯ್ಯಮತ್ಥಿ, ನ ಚಾಪಿದತ್ವಾ ಉದಕಂ ಪಿವಾಮಿ.

೨೧೨.

‘‘ಏವಞ್ಚ ಮೇ ದದತೋ ಸಬ್ಬಕಾಲಂ, ಭೋಗಾ ಇಮೇ ವಾಸವ ಖೀಯಿಸ್ಸನ್ತಿ;

ತತೋ ಅಹಂ ಪಬ್ಬಜಿಸ್ಸಾಮಿ ಸಕ್ಕ, ಹಿತ್ವಾನ ಕಾಮಾನಿ ಯಥೋಧಿಕಾನೀ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಮನ್ತಿ ಮಮ. ವೋತಿ ತುಮ್ಹೇ. ಯಂ ಮನ್ತಿ ಯೇನ ಮಂ ಸಮನುಸಾಸಥ, ತೇನ ಮೇ ತುಮ್ಹೇ ಹಿತಕಾಮಾ. ತಥಾತಿ ಯಥಾ ವದಥ, ತಥೇವ ಕರಿಸ್ಸಾಮಿ. ಉಪರಮಾಮೀತಿ ಮಚ್ಛರಿಭಾವತೋ ಉಪರಮಾಮಿ. ಅದೇಯ್ಯಮತ್ಥೀತಿ ಇತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಚ ಮಮ ಆಲೋಪತೋ ಉಪಡ್ಢಮ್ಪಿ ಅದೇಯ್ಯಂ ನಾಮ ನತ್ಥಿ, ನ ಚಾಪಿದತ್ವಾತಿ ಉದಕಪಸತಮ್ಪಿ ಚಾಹಂ ಲಭಿತ್ವಾ ಅದತ್ವಾ ನ ಪಿವಿಸ್ಸಾಮಿ. ಖೀಯಿಸ್ಸನ್ತೀತಿ ವಿಕ್ಖೀಯಿಸ್ಸನ್ತಿ. ಯಥೋಧಿಕಾನೀತಿ ವತ್ಥುಕಾಮಕಿಲೇಸಕಾಮವಸೇನ ಯಥಾಠಿತಕೋಟ್ಠಾಸಾನಿಯೇವ.

ಸಕ್ಕೋ ಮಚ್ಛರಿಯಕೋಸಿಯಂ ದಮೇತ್ವಾ ನಿಬ್ಬಿಸೇವನಂ ಕತ್ವಾ ದಾನಫಲಂ ಜಾನಾಪೇತ್ವಾ ಧಮ್ಮದೇಸನಾಯ ಪಞ್ಚಸು ಸೀಲೇಸು ಪತಿಟ್ಠಾಪೇತ್ವಾ ಸದ್ಧಿಂ ತೇಹಿ ದೇವನಗರಮೇವ ಗತೋ. ಮಚ್ಛರಿಯಕೋಸಿಯೋಪಿ ನಗರಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ರಾಜಾನಂ ಅನುಜಾನಾಪೇತ್ವಾ ‘‘ಗಹಿತಗಹಿತಭಾಜನಾನಿ ಪೂರೇತ್ವಾ ಗಣ್ಹನ್ತೂ’’ತಿ ಯಾಚಕಾನಂ ಧನಂ ದತ್ವಾ ತಸ್ಮಿಂ ಖೀಣೇ ನಿಕ್ಖಮ್ಮ ಹಿಮವನ್ತತೋ ದಕ್ಖಿಣಪಸ್ಸೇ ಗಙ್ಗಾಯ ಚೇವ ಏಕಸ್ಸ ಚ ಜಾತಸ್ಸರಸ್ಸ ಅನ್ತರೇ ಪಣ್ಣಸಾಲಂ ಕತ್ವಾ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ವನಮೂಲಫಲಾಹಾರೋ ತತ್ಥ ಚಿರಂ ವಿಹಾಸಿ, ಜರಂ ಪಾಪುಣಿ. ತದಾ ಸಕ್ಕಸ್ಸ ಆಸಾ ಸದ್ಧಾ ಸಿರೀ ಹಿರೀತಿ ಚತಸ್ಸೋ ಧೀತರೋ ಹೋನ್ತಿ. ತಾ ಬಹುಂ ದಿಬ್ಬಗನ್ಧಮಾಲಂ ಆದಾಯ ಉದಕಕೀಳನತ್ಥಾಯ ಅನೋತತ್ತದಹಂ ಗನ್ತ್ವಾ ತತ್ಥ ಕೀಳಿತ್ವಾ ಮನೋಸಿಲಾತಲೇ ನಿಸೀದಿಂಸು. ತಸ್ಮಿಂ ಖಣೇ ನಾರದೋ ನಾಮ ಬ್ರಾಹ್ಮಣತಾಪಸೋ ತಾವತಿಂಸಭವನಂ ದಿವಾವಿಹಾರತ್ಥಾಯ ಗನ್ತ್ವಾ ನನ್ದನವನಚಿತ್ತಲತಾವನೇಸು ದಿವಾವಿಹಾರಂ ಕತ್ವಾ ಪಾರಿಚ್ಛತ್ತಕಪುಪ್ಫಂ ಛತ್ತಂ ವಿಯ ಛಾಯತ್ಥಾಯ ಧಾರಯಮಾನೋ ಮನೋಸಿಲಾತಲಮತ್ಥಕೇನ ಅತ್ತನೋ ವಸನಟ್ಠಾನಂ ಕಞ್ಚನಗುಹಂ ಗಚ್ಛತಿ. ಅಥ ತಾ ತಸ್ಸ ಹತ್ಥೇ ತಂ ಪುಪ್ಫಂ ದಿಸ್ವಾ ಯಾಚಿಂಸು. ತಮತ್ಥಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಸತ್ಥಾ ಆಹ –

೨೧೩.

‘‘ನಗುತ್ತಮೇ ಗಿರಿವರೇ ಗನ್ಧಮಾದನೇ, ಮೋದನ್ತಿ ತಾ ದೇವವರಾಭಿಪಾಲಿತಾ;

ಅಥಾಗಮಾ ಇಸಿವರೋ ಸಬ್ಬಲೋಕಗೂ, ಸುಪುಪ್ಫಿತಂ ದುಮವರಸಾಖಮಾದಿಯ.

೨೧೪.

‘‘ಸುಚಿಂ ಸುಗನ್ಧಂ ತಿದಸೇಹಿ ಸಕ್ಕತಂ, ಪುಪ್ಫುತ್ತಮಂ ಅಮರವರೇಹಿ ಸೇವಿತಂ;

ಅಲದ್ಧ ಮಚ್ಚೇಹಿವ ದಾನವೇಹಿ ವಾ, ಅಞ್ಞತ್ರ ದೇವೇಹಿ ತದಾರಹಂ ಹಿದಂ.

೨೧೫.

‘‘ತತೋ ಚತಸ್ಸೋ ಕನಕತ್ತಚೂಪಮಾ, ಉಟ್ಠಾಯ ನಾರಿಯೋ ಪಮದಾಧಿಪಾ ಮುನಿಂ;

ಆಸಾ ಚ ಸದ್ಧಾ ಚ ಸಿರೀ ತತೋ ಹಿರೀ, ಇಚ್ಚಬ್ರವುಂ ನಾರದದೇವ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಂ.

೨೧೬.

‘‘ಸಚೇ ಅನುದ್ದಿಟ್ಠಂ ತಯಾ ಮಹಾಮುನಿ, ಪುಪ್ಫಂ ಇಮಂ ಪಾರಿಛತ್ತಸ್ಸ ಬ್ರಮ್ಹೇ;

ದದಾಹಿ ನೋ ಸಬ್ಬಾ ಗತಿ ತೇ ಇಜ್ಝತು, ತುವಮ್ಪಿ ನೋ ಹೋಹಿ ಯಥೇವ ವಾಸವೋ.

೨೧೭.

‘‘ತಂ ಯಾಚಮಾನಾಭಿಸಮೇಕ್ಖ ನಾರದೋ, ಇಚ್ಚಬ್ರವೀ ಸಂಕಲಹಂ ಉದೀರಯಿ;

ನ ಮಯ್ಹಮತ್ಥತ್ಥಿ ಇಮೇಹಿ ಕೋಚಿ ನಂ, ಯಾಯೇವ ವೋ ಸೇಯ್ಯಸಿ ಸಾ ಪಿಳನ್ಧಥಾ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಗಿರಿವರೇತಿ ಪುರಿಮಸ್ಸ ವೇವಚನಂ. ದೇವವರಾಭಿಪಾಲಿತಾತಿ ಸಕ್ಕೇನ ರಕ್ಖಿತಾ. ಸಬ್ಬಲೋಕಗೂತಿ ದೇವಲೋಕೇ ಚ ಮನುಸ್ಸಲೋಕೇ ಚ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಗಮನಸಮತ್ಥೋ. ದುಮವರಸಾಖಮಾದಿಯಾತಿ ಸಾಖಾಯ ಜಾತತ್ತಾ ದುಮವರಸಾಖನ್ತಿ ಲದ್ಧನಾಮಂ ಪುಪ್ಫಂ ಗಹೇತ್ವಾ. ಸಕ್ಕತನ್ತಿ ಕತಸಕ್ಕಾರಂ. ಅಮರವರೇಹೀತಿ ಸಕ್ಕಂ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಂ. ಅಞ್ಞತ್ರ ದೇವೇಹೀತಿ ಠಪೇತ್ವಾ ದೇವೇ ಚ ಇದ್ಧಿಮನ್ತೇ ಚ ಅಞ್ಞೇಹಿ ಮನುಸ್ಸೇಹಿ ವಾ ಯಕ್ಖಾದೀಹಿ ವಾ ಅಲದ್ಧಂ. ತದಾರಹಂ ಹಿದನ್ತಿ ತೇಸಂಯೇವ ಹಿ ತಂ ಅರಹಂ ಅನುಚ್ಛವಿಕಂ. ಕನಕತ್ತಚೂಪಮಾತಿ ಕನಕೂಪಮಾ ತಚಾ. ಉಟ್ಠಾಯಾತಿ ಅಯ್ಯೋ ಮಾಲಾಗನ್ಧವಿಲೇಪನಾದಿಪಟಿವಿರತೋ ಪುಪ್ಫಂ ನ ಪಿಳನ್ಧಿಸ್ಸತಿ, ಏಕಸ್ಮಿಂ ಪದೇಸೇ ಛಡ್ಡೇಸ್ಸತಿ, ಏಥ ತಂ ಯಾಚಿತ್ವಾ ಪುಪ್ಫಂ ಪಿಳನ್ಧಿಸ್ಸಾಮಾತಿ ಹತ್ಥೇ ಪಸಾರೇತ್ವಾ ಯಾಚಮಾನಾ ಏಕಪ್ಪಹಾರೇನೇವ ಉಟ್ಠಹಿತ್ವಾ. ಪಮದಾಧಿಪಾತಿ ಪಮದಾನಂ ಉತ್ತಮಾ. ಮುನಿನ್ತಿ ಇಸಿಂ.

ಅನುದ್ದಿಟ್ಠನ್ತಿ ‘‘ಅಸುಕಸ್ಸ ನಾಮ ದಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ನ ಉದ್ದಿಟ್ಠಂ. ಸಬ್ಬಾ ಗತಿ ತೇ ಇಜ್ಝತೂತಿ ಸಬ್ಬಾ ತೇ ಚಿತ್ತಗತಿ ಇಜ್ಝತು, ಪತ್ಥಿತಪತ್ಥಿತಸ್ಸ ಲಾಭೀ ಹೋಹೀತಿ ತಸ್ಸ ಥುಲಿಮಙ್ಗಲಂ ವದನ್ತಿ. ಯಥೇವ ವಾಸವೋತಿ ಯಥಾ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಪಿತಾ ವಾಸವೋ ಇಚ್ಛಿತಿಚ್ಛಿತಂ ದೇತಿ, ತಥೇವ ನೋ ತ್ವಮ್ಪಿ ಹೋಹೀತಿ. ತನ್ತಿ ತಂ ಪುಪ್ಫಂ. ಅಭಿಸಮೇಕ್ಖಾತಿ ದಿಸ್ವಾ. ಸಂಕಲಹನ್ತಿ ನಾನಾಗಾಹಂ ಕಲಹವಡ್ಢನಂ ಕಥಂ ಉದೀರಯಿ. ಇಮೇಹೀತಿ ಇಮೇಹಿ ಪುಪ್ಫೇಹಿ ನಾಮ ಮಯ್ಹಂ ಅತ್ಥೋ ನತ್ಥಿ, ಪಟಿವಿರತೋ ಅಹಂ ಮಾಲಾಧಾರಣತೋತಿ ದೀಪೇತಿ. ಯಾಯೇವ ವೋ ಸೇಯ್ಯಸೀತಿ ಯಾ ತುಮ್ಹಾಕಂ ಅನ್ತರೇ ಜೇಟ್ಠಿಕಾ. ಸಾ ಪಿಳನ್ಧಥಾತಿ ಸಾ ಏತಂ ಪಿಳನ್ಧತೂತಿ ಅತ್ಥೋ.

ತಾ ಚತಸ್ಸೋಪಿ ತಸ್ಸ ವಚನಂ ಸುತ್ವಾ ಗಾಥಮಾಹಂಸು –

೨೧೮.

‘‘ತ್ವಂ ನೋತ್ತಮೇವಾಭಿಸಮೇಕ್ಖ ನಾರದ, ಯಸ್ಸಿಚ್ಛಸಿ ತಸ್ಸಾ ಅನುಪ್ಪವೇಚ್ಛಸು;

ಯಸ್ಸಾ ಹಿ ನೋ ನಾರದ ತ್ವಂ ಪದಸ್ಸಸಿ, ಸಾಯೇವ ನೋ ಹೇಹಿತಿ ಸೇಟ್ಠಸಮ್ಮತಾ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ತ್ವಂ ನೋತ್ತಮೇವಾತಿ ಉತ್ತಮಮಹಾಮುನಿ ತ್ವಮೇವ ನೋ ಉಪಧಾರೇಹಿ. ತಾಸಂ ವಚನಂ ಸುತ್ವಾ ನಾರದೋ ತಾ ಆಲಪನ್ತೋ ಗಾಥಮಾಹ –

೨೧೯.

‘‘ಅಕಲ್ಲಮೇತಂ ವಚನಂ ಸುಗತ್ತೇ, ಕೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಸಂಕಲಹಂ ಉದೀರಯೇ;

ಗನ್ತ್ವಾನ ಭೂತಾಧಿಪಮೇವ ಪುಚ್ಛಥ, ಸಚೇ ನ ಜಾನಾಥ ಇಧುತ್ತಮಾಧಮೇ’’ನ್ತಿ.

ತಸ್ಸತ್ಥೋ – ಭದ್ದೇ ಸುಗತ್ತೇ, ಇದಂ ತುಮ್ಹೇಹಿ ವುತ್ತಂ ವಚನಂ ಮಮ ಅಯುತ್ತಂ, ಏವಞ್ಹಿ ಸತಿ ಮಯಾ ತುಮ್ಹೇಸು ಏಕಂ ಸೇಟ್ಠಂ, ಸೇಸಾ ಹೀನಾ ಕರೋನ್ತೇನ ಕಲಹೋ ವಡ್ಢಿತೋ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ಕೋ ಬಾಹಿತಪಾಪೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಕಲಹಂ ಉದೀರಯೇ ವಡ್ಢೇಯ್ಯ. ಏವರೂಪಸ್ಸ ಹಿ ಕಲಹವಡ್ಢನಂ ನಾಮ ಅಯುತ್ತಂ, ತಸ್ಮಾ ಇತೋ ಗತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಪಿತರಂ ಭೂತಾಧಿಪಂ ಸಕ್ಕಮೇವ ಪುಚ್ಛಥ, ಸಚೇ ಅತ್ತನೋ ಉತ್ತಮಂ ಅಧಮಞ್ಚ ನ ಜಾನಾಥಾತಿ.

ತತೋ ಸತ್ಥಾ ಗಾಥಮಾಹ –

೨೨೦.

‘‘ತಾ ನಾರದೇನ ಪರಮಪ್ಪಕೋಪಿತಾ, ಉದೀರಿತಾ ವಣ್ಣಮದೇನ ಮತ್ತಾ;

ಸಕಾಸೇ ಗನ್ತ್ವಾನ ಸಹಸ್ಸಚಕ್ಖುನೋ, ಪುಚ್ಛಿಂಸು ಭೂತಾಧಿಪಂ ಕಾ ನು ಸೇಯ್ಯಸೀ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಪರಮಪ್ಪಕೋಪಿತಾತಿ ಪುಪ್ಫಂ ಅದದನ್ತೇನ ಅತಿವಿಯ ಕೋಪಿತಾ ತಸ್ಸ ಕುಪಿತಾ ಹುತ್ವಾ. ಉದೀರಿತಾತಿ ‘‘ಭೂತಾಧಿಪಮೇವ ಪುಚ್ಛಥಾ’’ತಿ ವುತ್ತಾ. ಸಹಸ್ಸಚಕ್ಖುನೋತಿ ಸಕ್ಕಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕಂ ಗನ್ತ್ವಾ. ಕಾ ನೂತಿ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಅನ್ತರೇ ಕತಮಾ ಉತ್ತಮಾತಿ ಪುಚ್ಛಿಂಸು.

ಏವಂ ಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ಠಿತಾ –

೨೨೧.

‘‘ತಾ ದಿಸ್ವಾ ಆಯತ್ತಮನಾ ಪುರಿನ್ದದೋ, ಇಚ್ಚಬ್ರವೀ ದೇವವರೋ ಕತಞ್ಜಲೀ;

ಸಬ್ಬಾವ ವೋ ಹೋಥ ಸುಗತ್ತೇ ಸಾದಿಸೀ, ಕೋನೇವ ಭದ್ದೇ ಕಲಹಂ ಉದೀರಯೀ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ತಾ ದಿಸ್ವಾತಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಚತಸ್ಸೋಪಿ ಅತ್ತನೋ ಸನ್ತಿಕಂ ಆಗತಾ ದಿಸ್ವಾ. ಆಯತ್ತಮನಾತಿ ಉಸ್ಸುಕ್ಕಮನಾ ಬ್ಯಾವಟಚಿತ್ತಾ. ಕತಞ್ಜಲೀತಿ ನಮಸ್ಸಮಾನಾಹಿ ದೇವತಾಹಿ ಪಗ್ಗಹಿತಞ್ಜಲೀ. ಸಾದಿಸೀತಿ ಸಬ್ಬಾವ ತುಮ್ಹೇ ಸಾದಿಸಿಯೋ. ಕೋ ನೇವಾತಿ ಕೋ ನು ಏವಂ. ಕಲಹಂ ಉದೀರಯೀತಿ ಇದಂ ನಾನಾಗಾಹಂ ವಿಗ್ಗಹಂ ಕಥೇಸಿ ವಡ್ಢೇಸಿ.

ಅಥಸ್ಸ ತಾ ಕಥಯಮಾನಾ ಗಾಥಮಾಹಂಸು –

೨೨೨.

‘‘ಯೋ ಸಬ್ಬಲೋಕಚ್ಚರಿತೋ ಮಹಾಮುನಿ, ಧಮ್ಮೇ ಠಿತೋ ನಾರದೋ ಸಚ್ಚನಿಕ್ಕಮೋ;

ಸೋ ನೋಬ್ರವಿ ಗಿರಿವರೇ ಗನ್ಧಮಾದನೇ, ಗನ್ತ್ವಾನ ಭೂತಾಧಿಪಮೇವ ಪುಚ್ಛಥ;

ಸಚೇ ನ ಜಾನಾಥ ಇಧುತ್ತಮಾಧಮ’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ಸಚ್ಚನಿಕ್ಕಮೋತಿ ತಥಪರಕ್ಕಮೋ.

ತಂ ಸುತ್ವಾ ಸಕ್ಕೋ ‘‘ಇಮಾ ಚತಸ್ಸೋಪಿ ಮಯ್ಹಂ ಧೀತರೋವ, ಸಚಾಹಂ ‘ಏತಾಸು ಏಕಾ ಗುಣಸಮ್ಪನ್ನಾ ಉತ್ತಮಾ’ತಿ ವಕ್ಖಾಮಿ, ಸೇಸಾ ಕುಜ್ಝಿಸ್ಸನ್ತಿ, ನ ಸಕ್ಕಾ ಅಯಂ ಅಡ್ಡೋ ವಿನಿಚ್ಛಿನಿತುಂ, ಇಮಾ ಹಿಮವನ್ತೇ ಕೋಸಿಯತಾಪಸಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕಂ ಪೇಸೇಸಾಮಿ, ಸೋ ಏತಾಸಂ ಅಡ್ಡಂ ವಿನಿಚ್ಛಿನಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ‘‘ಅಹಂ ತುಮ್ಹಾಕಂ ಅಡ್ಡಂ ನ ವಿನಿಚ್ಛಿನಿಸ್ಸಾಮಿ, ಹಿಮವನ್ತೇ ಕೋಸಿಯೋ ನಾಮ ತಾಪಸೋ ಅತ್ಥಿ, ತಸ್ಸಾಹಂ ಅತ್ತನೋ ಸುಧಾಭೋಜನಂ ಪೇಸೇಸ್ಸಾಮಿ, ಸೋ ಪರಸ್ಸ ಅದತ್ವಾ ನ ಭುಞ್ಜತಿ, ದದನ್ತೋ ಚ ವಿಚಿನಿತ್ವಾ ಗುಣವನ್ತಾನಂ ದೇತಿ, ಯಾ ತುಮ್ಹೇಸು ತಸ್ಸ ಹತ್ಥತೋ ಭತ್ತಂ ಲಭಿಸ್ಸತಿ, ಸಾ ಉತ್ತಮಾ ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಆಚಿಕ್ಖನ್ತೋ ಗಾಥಮಾಹ –

೨೨೩.

‘‘ಅಸು ಬ್ರಹಾರಞ್ಞಚರೋ ಮಹಾಮುನಿ, ನಾದತ್ವಾ ಭತ್ತಂ ವರಗತ್ತೇ ಭುಞ್ಜತಿ;

ವಿಚೇಯ್ಯ ದಾನಾನಿ ದದಾತಿ ಕೋಸಿಯೋ,

ಯಸ್ಸಾ ಹಿ ಸೋ ದಸ್ಸತಿ ಸಾವ ಸೇಯ್ಯಸೀ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಬ್ರಹಾರಞ್ಞಧರೋತಿ ಮಹಾಅರಞ್ಞವಾಸೀ.

ಇತಿ ಸೋ ತಾಪಸಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕಂ ಪೇಸೇತ್ವಾ ಮಾತಲಿಂ ಪಕ್ಕೋಸಾಪೇತ್ವಾ ತಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕಂ ಪೇಸೇನ್ತೋ ಅನನ್ತರಂ ಗಾಥಮಾಹ –

೨೨೪.

‘‘ಅಸೂ ಹಿ ಯೋ ಸಮ್ಮತಿ ದಕ್ಖಿಣಂ ದಿಸಂ, ಗಙ್ಗಾಯ ತೀರೇ ಹಿಮವನ್ತಪಸ್ಸನಿ;

ಸ ಕೋಸಿಯೋ ದುಲ್ಲಭಪಾನಭೋಜನೋ, ತಸ್ಸ ಸುಧಂ ಪಾಪಯ ದೇವಸಾರಥೀ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಸಮ್ಮತೀತಿ ವಸತಿ. ದಕ್ಖಿಣನ್ತಿ ಹಿಮವನ್ತಸ್ಸ ದಕ್ಖಿಣಾಯ ದಿಸಾಯ. ಪಸ್ಸನೀತಿ ಪಸ್ಸೇ.

ತತೋ ಸತ್ಥಾ ಆಹ –

೨೨೫.

‘‘ಸ ಮಾತಲೀ ದೇವವರೇನ ಪೇಸಿತೋ, ಸಹಸ್ಸಯುತ್ತಂ ಅಭಿರುಯ್ಹ ಸನ್ದನಂ;

ಸುಖಿಪ್ಪಮೇವ ಉಪಗಮ್ಮ ಅಸ್ಸಮಂ, ಅದಿಸ್ಸಮಾನೋ ಮುನಿನೋ ಸುಧಂ ಅದಾ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಅದಿಸ್ಸಮಾನೋತಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸೋ ಮಾತಲಿ ದೇವರಾಜಸ್ಸ ವಚನಂ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿತ್ವಾ ತಂ ಅಸ್ಸಮಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಅದಿಸ್ಸಮಾನಕಾಯೋ ಹುತ್ವಾ ತಸ್ಸ ಸುಧಂ ಅದಾಸಿ, ದದಮಾನೋ ಚ ರತ್ತಿಂ ಪಧಾನಮನುಯುಞ್ಜಿತ್ವಾ ಪಚ್ಚೂಸಸಮಯೇ ಅಗ್ಗಿಂ ಪರಿಚರಿತ್ವಾ ವಿಭಾತಾಯ ರತ್ತಿಯಾ ಉದೇನ್ತಂ ಸೂರಿಯಂ ನಮಸ್ಸಮಾನಸ್ಸ ಠಿತಸ್ಸ ತಸ್ಸ ಹತ್ಥೇ ಸುಧಾಭೋಜನಪಾತಿಂ ಠಪೇಸಿ.

ಕೋಸಿಯೋ ತಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಠಿತಕೋವ ಗಾಥಾದ್ವಯಮಾಹ –

೨೨೬.

‘‘ಉದಗ್ಗಿಹುತ್ತಂ ಉಪತಿಟ್ಠತೋ ಹಿ ಮೇ, ಪಭಙ್ಕರಂ ಲೋಕತಮೋನುದುತ್ತಮಂ;

ಸಬ್ಬಾನಿ ಭೂತಾನಿ ಅಧಿಚ್ಚ ವಾಸವೋ;

ಕೋ ನೇವ ಮೇ ಪಾಣಿಸು ಕಿಂ ಸುಧೋದಹಿ.

೨೨೭.

‘‘ಸಙ್ಖೂಪಮಂ ಸೇತಮತುಲ್ಯದಸ್ಸನಂ, ಸುಚಿಂ ಸುಗನ್ಧಂ ಪಿಯರೂಪಮಬ್ಭುತಂ;

ಅದಿಟ್ಠಪುಬ್ಬಂ ಮಮ ಜಾತು ಚಕ್ಖುಭಿ, ಕಾ ದೇವತಾ ಪಾಣಿಸು ಕಿಂ ಸುಧೋದಹೀ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಉದಗ್ಗಿಹುತ್ತನ್ತಿ ಉದಕಅಗ್ಗಿಹುತ್ತಂ ಪರಿಚರಿತ್ವಾ ಅಗ್ಗಿಸಾಲತೋ ನಿಕ್ಖಮ್ಮ ಪಣ್ಣಸಾಲದ್ವಾರೇ ಠತ್ವಾ ಪಭಙ್ಕರಂ ಲೋಕತಮೋನುದಂ ಉತ್ತಮಂ ಆದಿಚ್ಚಂ ಉಪತಿಟ್ಠತೋ ಮಮ ಸಬ್ಬಾನಿ ಭೂತಾನಿ ಅಧಿಚ್ಚ ಅತಿಕ್ಕಮಿತ್ವಾ ವತ್ತಮಾನೋ ವಾಸವೋ ನು ಖೋ ಏವಂ ಮಮ ಪಾಣೀಸು ಕಿಂ ಸುಧಂ ಕಿಂ ನಾಮೇತಂ ಓದಹಿ. ‘‘ಸಙ್ಖೂಪಮ’’ನ್ತಿಆದೀಹಿ ಠಿತಕೋವ ಸುಧಂ ವಣ್ಣೇತಿ.

ತತೋ ಮಾತಲಿ ಆಹ –

೨೨೮.

‘‘ಅಹಂ ಮಹಿನ್ದೇನ ಮಹೇಸಿ ಪೇಸಿತೋ, ಸುಧಾಭಿಹಾಸಿಂ ತುರಿತೋ ಮಹಾಮುನಿ;

ಜಾನಾಸಿ ಮಂ ಮಾತಲಿ ದೇವಸಾರಥಿ, ಭುಞ್ಜಸ್ಸು ಭತ್ತುತ್ತಮ ಮಾಭಿವಾರಯಿ.

೨೨೯.

‘‘ಭುತ್ತಾ ಚ ಸಾ ದ್ವಾದಸ ಹನ್ತಿ ಪಾಪಕೇ, ಖುದಂ ಪಿಪಾಸಂ ಅರತಿಂ ದರಕ್ಲಮಂ;

ಕೋಧೂಪನಾಹಞ್ಚ ವಿವಾದಪೇಸುಣಂ, ಸೀತುಣ್ಹ ತನ್ದಿಞ್ಚ ರಸುತ್ತಮಂ ಇದ’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ಸುಧಾಭಿಹಾಸಿನ್ತಿ ಇಮಂ ಸುಧಾಭೋಜನಂ ತುಯ್ಹಂ ಅಭಿಹರಿಂ. ಜಾನಾಸೀತಿ ಜಾನಾಹಿ ಮಂ ತ್ವಂ, ಅಹಂ ಮಾತಲಿ ನಾಮ ದೇವಸಾರಥೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ಮಾಭಿವಾರಯೀತಿ ನ ಭುಞ್ಜಾಮೀತಿ ಅಪ್ಪಟಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಭುಞ್ಜ ಮಾ ಪಪಞ್ಚ ಕರಿ. ಪಾಪಕೇತಿ ಅಯಞ್ಹಿ ಸುಧಾ ಭುತ್ತಾ ದ್ವಾದಸ ಪಾಪಧಮ್ಮೇ ಹನತಿ. ಖುದನ್ತಿ ಪಠಮಂ ತಾವ ಛಾತಭಾವಂ ಹನತಿ, ದುತಿಯಂ ಪಾನೀಯಪಿಪಾಸಂ, ತತಿಯಂ ಉಕ್ಕಣ್ಠಿತಂ, ಚತುತ್ಥಂ ಕಾಯದರಥಂ, ಪಞ್ಚಮಂ ಕಿಲನ್ತಭಾವಂ, ಛಟ್ಠಂ ಕೋಧಂ, ಸತ್ತಮಂ ಉಪನಾಹಂ, ಅಟ್ಠಮಂ ವಿವಾದಂ, ನವಮಂ ಪೇಸುಣಂ, ದಸಮಂ ಸೀತಂ, ಏಕಾದಸಮಂ ಉಣ್ಹಂ, ದ್ವಾದಸಮಂ ತನ್ದಿಂ ಆಲಸಿಯಭಾವಂ, ಇದಂ ರಸುತ್ತಮಂ ಉತ್ತಮರಸಂ ಸುಧಾಭೋಜನಂ ಇಮೇ ದ್ವಾದಸ ಪಾಪಧಮ್ಮೇ ಹನತಿ.

ತಂ ಸುತ್ವಾ ಕೋಸಿಯೋ ಅತ್ತನೋ ವತಸಮಾದಾನಂ ಆವಿಕರೋನ್ತೋ –

೨೩೦.

‘‘ನ ಕಪ್ಪತೀ ಮಾತಲಿ ಮಯ್ಹ ಭುಞ್ಜಿತುಂ, ಪುಬ್ಬೇ ಅದತ್ವಾ ಇತಿ ಮೇ ವತುತ್ತಮಂ;

ನ ಚಾಪಿ ಏಕಾಸ್ನಮರಿಯಪೂಜಿತಂ, ಅಸಂವಿಭಾಗೀ ಚ ಸುಖಂ ನ ವಿನ್ದತೀ’’ತಿ. –

ಗಾಥಂ ವತ್ವಾ, ‘‘ಭನ್ತೇ, ತುಮ್ಹೇಹಿ ಪರಸ್ಸ ಅದತ್ವಾ ಭೋಜನೇ ಕಂ ದೋಸಂ ದಿಸ್ವಾ ಇದಂ ವತಂ ಸಮಾದಿನ್ನ’’ನ್ತಿ ಮಾತಲಿನಾ ಪುಟ್ಠೋ ಆಹ –

೨೩೧.

‘‘ಥೀಘಾತಕಾ ಯೇ ಚಿಮೇ ಪಾರದಾರಿಕಾ, ಮಿತ್ತದ್ದುನೋ ಯೇ ಚ ಸಪನ್ತಿ ಸುಬ್ಬತೇ;

ಸಬ್ಬೇ ಚ ತೇ ಮಚ್ಛರಿಪಞ್ಚಮಾಧಮಾ, ತಸ್ಮಾ ಅದತ್ವಾ ಉದಕಮ್ಪಿ ನಾಸ್ನಿಯೇ.

೨೩೨.

‘‘ಸೋಹಿತ್ಥಿಯಾ ವಾ ಪುರಿಸಸ್ಸ ವಾ ಪನ, ದಸ್ಸಾಮಿ ದಾನಂ ವಿದುಸಮ್ಪವಣ್ಣಿತಂ;

ಸದ್ಧಾ ವದಞ್ಞೂ ಇಧ ವೀತಮಚ್ಛರಾ, ಭವನ್ತಿ ಹೇತೇ ಸುಚಿಸಚ್ಚಸಮ್ಮತಾ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಪುಬ್ಬೇತಿ ಪಠಮಂ ಅದತ್ವಾ, ಅಥ ವಾ ಇತಿ ಮೇ ಪುಬ್ಬೇ ವತುತ್ತಮಂ ಇದಂ ಪುಬ್ಬೇವ ಮಯಾ ವತಂ ಸಮಾದಿನ್ನನ್ತಿ ದಸ್ಸೇತಿ. ನ ಚಾಪಿ ಏಕಾಸ್ನಮರಿಯಪೂಜಿತನ್ತಿ ಏಕಕಸ್ಸ ಅಸನಂ ನ ಅರಿಯೇಹಿ ಬುದ್ಧಾದೀಹಿ ಪೂಜಿತಂ. ಸುಖನ್ತಿ ದಿಬ್ಬಮಾನುಸಿಕಂ ಸುಖಂ ನ ಲಭತಿ. ಥೀಘಾತಕಾತಿ ಇತ್ಥಿಘಾತಕಾ. ಯೇ ಚಿಮೇತಿ ಯೇ ಚ ಇಮೇ. ಸಪನ್ತೀತಿ ಅಕ್ಕೋಸನ್ತಿ. ಸುಬ್ಬತೇತಿ ಧಮ್ಮಿಕಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣೇ. ಮಚ್ಛರಿಪಞ್ಚಮಾತಿ ಮಚ್ಛರೀ ಪಞ್ಚಮೋ ಏತೇಸನ್ತಿ ಮಚ್ಛರಿಪಞ್ಚಮಾ. ಅಧಮಾತಿ ಇಮೇ ಪಞ್ಚ ಅಧಮಾ ನಾಮ. ತಸ್ಮಾತಿ ಯಸ್ಮಾ ಅಹಂ ಪಞ್ಚಮಅಧಮಭಾವಭಯೇನ ಅದತ್ವಾ ಉದಕಮ್ಪಿ ನಾಸ್ನಿಯೇ ನ ಪರಿಭುಞ್ಜಿಸ್ಸಾಮೀತಿ ಇಮಂ ವತಂ ಸಮಾದಿಯಿಂ. ಸೋಹಿತ್ಥಿಯಾ ವಾತಿ ಸೋ ಅಹಂ ಇತ್ಥಿಯಾ ವಾ. ವಿದುಸಮ್ಪವಣ್ಣಿತನ್ತಿ ವಿದೂಹಿ ಪಣ್ಡಿತೇಹಿ ಬುದ್ಧಾದೀಹಿ ವಣ್ಣಿತಂ. ಸುಚಿಸಚ್ಚಸಮ್ಮತಾತಿ ಏತೇ ಓಕಪ್ಪನಿಯಸದ್ಧಾಯ ಸಮನ್ನಾಗತಾ ವದಞ್ಞೂ ವೀತಮಚ್ಛರಾ ಪುರಿಸಾ ಸುಚೀ ಚೇವ ಉತ್ತಮಸಮ್ಮತಾ ಚ ಹೋನ್ತೀತಿ ಅತ್ಥೋ.

ತಂ ಸುತ್ವಾ ಮಾತಲಿ ದಿಸ್ಸಮಾನಕಾಯೇನ ಅಟ್ಠಾಸಿ. ತಸ್ಮಿಂ ಖಣೇ ತಾ ಚತಸ್ಸೋ ದೇವಕಞ್ಞಾಯೋ ಚತುದ್ದಿಸಂ ಅಟ್ಠಂಸು, ಸಿರೀ ಪಾಚೀನದಿಸಾಯ ಅಟ್ಠಾಸಿ, ಆಸಾ ದಕ್ಖಿಣದಿಸಾಯ, ಸದ್ಧಾ ಪಚ್ಛಿಮದಿಸಾಯ, ಹಿರೀ ಉತ್ತರದಿಸಾಯ. ತಮತ್ಥಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಸತ್ಥಾ ಆಹ –

೨೩೩.

‘‘ಅತೋ ಮತಾ ದೇವವರೇನ ಪೇಸಿತಾ, ಕಞ್ಞಾ ಚತಸ್ಸೋ ಕನಕತ್ತಚೂಪಮಾ;

ಆಸಾ ಚ ಸದ್ಧಾ ಚ ಸಿರೀ ತತೋ ಹಿರೀ, ತಂ ಅಸ್ಸಮಂ ಆಗಮು ಯತ್ಥ ಕೋಸಿಯೋ.

೨೩೪.

‘‘ತಾ ದಿಸ್ವಾ ಸಬ್ಬೋ ಪರಮಪ್ಪಮೋದಿತೋ, ಸುಭೇನ ವಣ್ಣೇನ ಸಿಖಾರಿವಗ್ಗಿನೋ;

ಕಞ್ಞಾ ಚತಸ್ಸೋ ಚತುರೋ ಚತುದ್ದಿಸಾ, ಇಚ್ಚಬ್ರವೀ ಮಾತಲಿನೋ ಚ ಸಮ್ಮುಖಾ.

೨೩೫.

‘‘ಪುರಿಮಂ ದಿಸಂ ಕಾ ತ್ವಂ ಪಭಾಸಿ ದೇವತೇ, ಅಲಙ್ಕತಾ ತಾರವರಾವ ಓಸಧೀ;

ಪುಚ್ಛಾಮಿ ತಂ ಕಞ್ಚನವೇಲ್ಲಿವಿಗ್ಗಹೇ, ಆಚಿಕ್ಖ ಮೇ ತ್ವಂ ಕತಮಾಸಿ ದೇವತಾ.

೨೩೬.

‘‘ಸಿರಾಹ ದೇವೀ ಮನುಜೇಹಿ ಪೂಜಿತಾ, ಅಪಾಪಸತ್ತೂಪನಿಸೇವಿನೀ ಸದಾ;

ಸುಧಾವಿವಾದೇನ ತವನ್ತಿಮಾಗತಾ, ತಂ ಮಂ ಸುಧಾಯ ವರಪಞ್ಞ ಭಾಜಯ.

೨೩೭.

‘‘ಯಸ್ಸಾಹಮಿಚ್ಛಾಮಿ ಸುಧಂ ಮಹಾಮುನಿ, ಸೋ ಸಬ್ಬಕಾಮೇಹಿ ನರೋ ಪಮೋದತಿ;

ಸಿರೀತಿ ಮಂ ಜಾನಹಿ ಜೂಹತುತ್ತಮ, ತಂ ಮಂ ಸುಧಾಯ ವರಪಞ್ಞ ಭಾಜಯಾ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಅತೋತಿ ತತೋ. ಮತಾತಿ ಅನುಮತಾ, ಅಥ ದೇವವರೇನ ಅನುಮತಾ ಚೇವ ಪೇಸಿತಾ ಚಾತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸಬ್ಬೋ ಪರಮಪ್ಪಮೋದಿತೋತಿ ಅನವಸೇಸೋ ಹುತ್ವಾ ಅತಿಪಮೋದಿತೋ. ‘‘ಸಾಮ’’ನ್ತಿಪಿ ಪಾಠೋ, ತಾ ದೇವತಾ ಸಾಮಂ ದಿಸ್ವಾತಿ ಅತ್ಥೋ. ಚತುರೋತಿ ಚತುರಾ. ಅಯಮೇವ ವಾ ಪಾಠೋ, ಚಾತುರಿಯೇನ ಸಮನ್ನಾಗತಾತಿ ಅತ್ಥೋ. ತಾರವರಾತಿ ತಾರಕಾನಂ ವರಾ. ಕಞ್ಚನವೇಲ್ಲಿವಿಗ್ಗಹೇತಿ ಕಞ್ಚನರೂಪಸದಿಸಸರೀರೇ. ಸಿರಾಹಾತಿ ಸಿರೀ ಅಹಂ. ತವನ್ತಿಮಾಗತಾತಿ ತವ ಸನ್ತಿಕಂ ಆಗತಾ. ಭಾಜಯಾತಿ ಯಥಾ ಮಂ ಸುಧಾ ಭಜತಿ, ತಥಾ ಕರೋಹಿ, ಸುಧಂ ಮೇ ದೇಹೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ಜಾನಹೀತಿ ಜಾನ. ಜೂಹತುತ್ತಮಾತಿ ಅಗ್ಗಿಂ ಜುಹನ್ತಾನಂ ಉತ್ತಮ.

ತಂ ಸುತ್ವಾ ಕೋಸಿಯೋ ಆಹ –

೨೩೮.

‘‘ಸಿಪ್ಪೇನ ವಿಜ್ಜಾಚರಣೇನ ಬುದ್ಧಿಯಾ, ನರಾ ಉಪೇತಾ ಪಗುಣಾ ಸಕಮ್ಮುನಾ;

ತಯಾ ವಿಹೀನಾ ನ ಲಭನ್ತಿ ಕಿಞ್ಚನಂ, ತಯಿದಂ ನ ಸಾಧು ಯದಿದಂ ತಯಾ ಕತಂ.

೨೩೯.

‘‘ಪಸ್ಸಾಮಿ ಪೋಸಂ ಅಲಸಂ ಮಹಗ್ಘಸಂ, ಸುದುಕ್ಕುಲೀನಮ್ಪಿ ಅರೂಪಿಮಂ ನರಂ;

ತಯಾನುಗುತ್ತೋ ಸಿರಿ ಜಾತಿಮಾಮಪಿ, ಪೇಸೇತಿ ದಾಸಂ ವಿಯ ಭೋಗವಾ ಸುಖೀ.

೨೪೦.

‘‘ತಂ ತಂ ಅಸಚ್ಚಂ ಅವಿಭಜ್ಜಸೇವಿನಿಂ, ಜಾನಾಮಿ ಮೂಳ್ಹಂ ವಿದುರಾನುಪಾತಿನಿಂ;

ನ ತಾದಿಸೀ ಅರಹತಿ ಆಸನೂದಕಂ, ಕುತೋ ಸುಧಾ ಗಚ್ಛ ನ ಮಯ್ಹ ರುಚ್ಚಸೀ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಸಿಪ್ಪೇನಾತಿ ಹತ್ಥಿಅಸ್ಸರಥಧನುಸಿಪ್ಪಾದಿನಾ. ವಿಜ್ಜಾಚರಣೇನಾತಿ ವೇದತ್ತಯಸಙ್ಖಾತಾಯ ವಿಜ್ಜಾಯ ಚೇವ ಸೀಲೇನ ಚ. ಪಗುಣಾ ಸಕಮ್ಮುನಾತಿ ಅತ್ತನೋ ಪುರಿಸಕಾರೇನ ಪಧಾನಗುಣಸಮನ್ನಾಗತಾ. ಕಿಞ್ಚನನ್ತಿ ಕಿಞ್ಚಿ ಅಪ್ಪಮತ್ತಕಮ್ಪಿ ಯಸಂ ವಾ ಸುಖಂ ವಾ ನ ಲಭನ್ತಿ. ಯದಿದನ್ತಿ ಯಂ ಏತಂ ಇಸ್ಸರಿಯತ್ಥಾಯ ಸಿಪ್ಪಾನಿ ಉಗ್ಗಣ್ಹಿತ್ವಾ ಚರನ್ತಾನಂ ತಯಾ ವೇಕಲ್ಲಂ ಕತಂ, ತಂ ತೇ ನ ಸಾಧು. ಅರೂಪಿಮನ್ತಿ ವಿರೂಪಂ. ತಯಾನುಗುತ್ತೋತಿ ತಯಾ ಅನುರಕ್ಖಿತೋ. ಜಾತಿಮಾಮಪೀತಿ ಜಾತಿಸಮ್ಪನ್ನಮ್ಪಿ ಸಿಪ್ಪವಿಜ್ಜಾಚರಣಬುದ್ಧಿಕಮ್ಮೇಹಿ ಸಮ್ಪನ್ನಮ್ಪಿ. ಪೇಸೇತೀತಿ ಪೇಸನಕಾರಕಂ ಕರೋತಿ. ತಂ ತನ್ತಿ ತಸ್ಮಾ ತಂ. ಅಸಚ್ಚನ್ತಿ ಸಭಾವಸಙ್ಖಾತೇ ಸಚ್ಚೇ ಅವತ್ತನತಾಯ ಅಸಚ್ಚಂ ಉತ್ತಮಭಾವರಹಿತಂ. ಅವಿಭಜ್ಜಸೇವಿನಿನ್ತಿ ಅವಿಭಜಿತ್ವಾ ಯುತ್ತಾಯುತ್ತಂ ಅಜಾನಿತ್ವಾ ಸಿಪ್ಪಾದಿಸಮ್ಪನ್ನೇಪಿ ಇತರೇಪಿ ಸೇವಮಾನಂ. ವಿದುರಾನುಪಾತಿನಿನ್ತಿ ಪಣ್ಡಿತಾನುಪಾತಿನಿಂ ಪಣ್ಡಿತೇ ಪಾತೇತ್ವಾ ಪೋಥೇತ್ವಾ ವಿಹೇಠೇತ್ವಾ ಚರಮಾನಂ. ಕುತೋ ಸುಧಾತಿ ತಾದಿಸಾಯ ನಿಗ್ಗುಣಾಯ ಕುತೋ ಸುಧಾಭೋಜನಂ, ನ ಮೇ ರುಚ್ಚಸಿ, ಗಚ್ಛ ಮಾ ಇಧ ತಿಟ್ಠಾತಿ.

ಸಾ ತೇನ ಪಟಿಕ್ಖಿತ್ತಾ ತತ್ಥೇವನ್ತರಧಾಯಿ. ತತೋ ಸೋ ಆಸಾಯ ಸದ್ಧಿಂ ಸಲ್ಲಪನ್ತೋ ಆಹ –

೨೪೧.

‘‘ಕಾ ಸುಕ್ಕದಾಠಾ ಪಟಿಮುಕ್ಕಕುಣ್ಡಲಾ, ಚಿತ್ತಙ್ಗದಾ ಕಮ್ಬುವಿಮಟ್ಠಧಾರಿನೀ;

ಓಸಿತ್ತವಣ್ಣಂ ಪರಿದಯ್ಹ ಸೋಭಸಿ, ಕುಸಗ್ಗಿರತ್ತಂ ಅಪಿಳಯ್ಹ ಮಞ್ಜರಿಂ.

೨೪೨.

‘‘ಮಿಗೀವ ಭನ್ತಾ ಸರಚಾಪಧಾರಿನಾ, ವಿರಾಧಿತಾ ಮನ್ದಮಿವ ಉದಿಕ್ಖಸಿ;

ಕೋ ತೇ ದುತೀಯೋ ಇದ ಮನ್ದಲೋಚನೇ, ನ ಭಾಯಸಿ ಏಕಿಕಾ ಕಾನನೇ ವನೇ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಚಿತ್ತಙ್ಗದಾತಿ ಚಿತ್ರೇಹಿ ಅಙ್ಗದೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತಾ. ಕಮ್ಬುವಿಮಟ್ಠಧಾರಿನೀತಿ ಕರಣಪರಿನಿಟ್ಠಿತೇನ ವಿಮಟ್ಠಸುವಣ್ಣಾಲಙ್ಕಾರಧಾರಿನೀ. ಓಸಿತ್ತವಣ್ಣನ್ತಿ ಅವಸಿತ್ತಉದಕಧಾರವಣ್ಣಂ ದಿಬ್ಬದುಕೂಲಂ. ಪರಿದಯ್ಹಾತಿ ನಿವಾಸೇತ್ವಾ ಚೇವ ಪಾರುಪಿತ್ವಾ ಚ. ಕುಸಗ್ಗಿರತ್ತನ್ತಿ ಕುಸತಿಣಗ್ಗಿಸಿಖಾವಣ್ಣಂ. ಅಪಿಳಯ್ಹ ಮಞ್ಜರಿನ್ತಿ ಸಪಲ್ಲವಂ ಅಸೋಕಕಣ್ಣಿಕಂ ಕಣ್ಣೇ ಪಿಳನ್ಧಿತ್ವಾತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ. ಸರಚಾಪಧಾರಿನಾತಿ ಲುದ್ದೇನ. ವಿರಾಧಿತಾತಿ ವಿರದ್ಧಪಹಾರಾ. ಮನ್ದಮಿವಾತಿ ಯಥಾ ಸಾ ಮಿಗೀ ಭೀತಾ ವನನ್ತರೇ ಠತ್ವಾ ತಂ ಮನ್ದಂ ಮನ್ದಂ ಓಲೋಕೇತಿ, ಏವಂ ಓಲೋಕೇಸಿ.

ತತೋ ಆಸಾ ಆಹ –

೨೪೩.

‘‘ನ ಮೇ ದುತೀಯೋ ಇಧ ಮತ್ಥಿ ಕೋಸಿಯ, ಮಸಕ್ಕಸಾರಪ್ಪಭವಮ್ಹಿ ದೇವತಾ;

ಆಸಾ ಸುಧಾಸಾಯ ತವನ್ತಿಮಾಗತಾ, ತಂ ಮಂ ಸುಧಾಯ ವರಪಞ್ಞ ಭಾಜಯಾ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಮಸಕ್ಕಸಾರಪ್ಪಭವಾತಿ ತಾವತಿಂಸಭವನೇ ಸಮ್ಭವಾ.

ತಂ ಸುತ್ವಾ ಕೋಸಿಯೋ ‘‘ತ್ವಂ ಕಿರ ಯೋ ತೇ ರುಚ್ಚತಿ, ತಸ್ಸ ಆಸಾಫಲನಿಪ್ಫಾದನೇನ ಆಸಂ ದೇಸಿ, ಯೋ ತೇ ನ ರುಚ್ಚತಿ, ತಸ್ಸ ನ ದೇಸಿ, ನತ್ಥಿ ತಯಾ ಸಮಾ ಪತ್ಥಿತತ್ಥವಿನಾಸಿಕಾ’’ತಿ ದೀಪೇನ್ತೋ ಆಹ –

೨೪೪.

‘‘ಆಸಾಯ ಯನ್ತಿ ವಾಣಿಜಾ ಧನೇಸಿನೋ, ನಾವಂ ಸಮಾರುಯ್ಹ ಪರೇನ್ತಿ ಅಣ್ಣವೇ;

ತೇ ತತ್ಥ ಸೀದನ್ತಿ ಅಥೋಪಿ ಏಕದಾ, ಜೀನಾಧನಾ ಏನ್ತಿ ವಿನಟ್ಠಪಾಭತಾ.

೨೪೫.

‘‘ಆಸಾಯ ಖೇತ್ತಾನಿ ಕಸನ್ತಿ ಕಸ್ಸಕಾ, ವಪನ್ತಿ ಬೀಜಾನಿ ಕರೋನ್ತುಪಾಯಸೋ;

ಈತೀನಿಪಾತೇನ ಅವುಟ್ಠಿತಾಯ ವಾ, ನ ಕಿಞ್ಚಿ ವಿನ್ದನ್ತಿ ತತೋ ಫಲಾಗಮಂ.

೨೪೬.

‘‘ಅಥತ್ತಕಾರಾನಿ ಕರೋನ್ತಿ ಭತ್ತುಸು, ಆಸಂ ಪುರಕ್ಖತ್ವಾ ನರಾ ಸುಖೇಸಿನೋ;

ತೇ ಭತ್ತುರತ್ಥಾ ಅತಿಗಾಳ್ಹಿತಾ ಪುನ, ದಿಸಾ ಪನಸ್ಸನ್ತಿ ಅಲದ್ಧ ಕಿಞ್ಚನಂ.

೨೪೭.

‘‘ಹಿತ್ವಾನ ಧಞ್ಞಞ್ಚ ಧನಞ್ಚ ಞಾತಕೇ, ಆಸಾಯ ಸಗ್ಗಾಧಿಮನಾ ಸುಖೇಸಿನೋ;

ತಪನ್ತಿ ಲೂಖಮ್ಪಿ ತಪಂ ಚಿರನ್ತರಂ, ಕುಮಗ್ಗಮಾರುಯ್ಹ ಪರೇನ್ತಿ ದುಗ್ಗತಿಂ.

೨೪೮.

‘‘ಆಸಾ ವಿಸಂವಾದಿಕಸಮ್ಮತಾ ಇಮೇ, ಆಸೇ ಸುಧಾಸಂ ವಿನಯಸ್ಸು ಅತ್ತನಿ;

ನ ತಾದಿಸೀ ಅರಹತಿ ಆಸನೂದಕಂ, ಕುತೋ ಸುಧಾ ಗಚ್ಛ ನ ಮಯ್ಹ ರುಚ್ಚಸೀ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಪರೇನ್ತೀತಿ ಪಕ್ಖನ್ದನ್ತಿ. ಜೀನಾಧನಾತಿ ಜೀನಧನಾ. ಇತಿ ತವ ವಸೇನ ಏಕೇ ಸಮ್ಪಜ್ಜನ್ತಿ ಏಕೇ ವಿಪಜ್ಜನ್ತಿ, ನತ್ಥಿ ತಯಾ ಸದಿಸಾ ಪಾಪಧಮ್ಮಾತಿ ವದತಿ. ಕರೋನ್ತುಪಾಯಸೋತಿ ತಂ ತಂ ಕಿಚ್ಚಂ ಉಪಾಯೇನ ಕರೋನ್ತಿ. ಈತೀನಿಪಾತೇನಾತಿ ವಿಸಮವಾತಮೂಸಿಕಸಲಭಸುಕಪಾಣಕಸೇತಟ್ಠಿಕರೋಗಾದೀನಂ ಸಸ್ಸುಪದ್ದವಾನಂ ಅಞ್ಞತರನಿಪಾತೇನ ವಾ. ತತೋತಿ ತತೋ ಸಸ್ಸತೋ ತೇ ಕಿಞ್ಚಿ ಫಲಂ ನ ವಿನ್ದನ್ತಿ, ತೇಸಮ್ಪಿ ಆಸಚ್ಛೇದನಕಮ್ಮಂ ತ್ವಮೇವ ಕರೋಸೀತಿ ವದತಿ. ಅಥತ್ತಕಾರಾನೀತಿ ಯುದ್ಧಭೂಮೀಸು ಪುರಿಸಕಾರೇ. ಆಸಂ ಪುರಕ್ಖತ್ವಾತಿ ಇಸ್ಸರಿಯಾಸಂ ಪುರತೋ ಕತ್ವಾ. ಭತ್ತುರತ್ಥಾತಿ ಸಾಮಿನೋ ಅತ್ಥಾಯ. ಅತಿಗಾಳಿತಾತಿ ಪಚ್ಚತ್ಥಿಕೇಹಿ ಅತಿಪೀಳಿತಾ ವಿಲುತ್ತಸಾಪತೇಯ್ಯಾ ದ್ಧಸ್ತಸೇನವಾಹನಾ ಹುತ್ವಾ. ಪನಸ್ಸನ್ತೀತಿ ಪಲಾಯನ್ತಿ. ಅಲದ್ಧ ಕಿಞ್ಚನನ್ತಿ ಕಿಞ್ಚಿ ಇಸ್ಸರಿಯಂ ಅಲಭಿತ್ವಾ. ಇತಿ ಏತೇಸಮ್ಪಿ ಇಸ್ಸರಿಯಾಲಾಭಂ ತ್ವಮೇವ ಕರೋಸೀತಿ ವದತಿ. ಸಗ್ಗಾಧಿಮನಾತಿ ಸಗ್ಗಂ ಅಧಿಗನ್ತುಮನಾ. ಲೂಖನ್ತಿ ನಿರೋಜಂ ಪಞ್ಚತಪಾದಿಕಂ ಕಾಯಕಿಲಮಥಂ. ಚಿರನ್ತರನ್ತಿ ಚಿರಕಾಲಂ. ಆಸಾ ವಿಸಂವಾದಿಕಸಮ್ಮತಾ ಇಮೇತಿ ಏವಂ ಇಮೇ ಸತ್ತಾ ಸಗ್ಗಾಸಾಯ ದುಗ್ಗತಿಂ ಗಚ್ಛನ್ತಿ, ತಸ್ಮಾ ತ್ವಂ ಆಸಾ ನಾಮ ವಿಸಂವಾದಿಕಸಮ್ಮತಾ ವಿಸಂವಾದಿಕಾತಿ ಸಙ್ಖಂ ಗತಾ. ಆಸೇತಿ ತಂ ಆಲಪತಿ.

ಸಾಪಿ ತೇನ ಪಟಿಕ್ಖಿತ್ತಾ ಅನ್ತರಧಾಯಿ. ತತೋ ಸದ್ಧಾಯ ಸದ್ಧಿಂ ಸಲ್ಲಪನ್ತೋ ಗಾಥಮಾಹ –

೨೪೯.

‘‘ದದ್ದಲ್ಲಮಾನಾ ಯಸಸಾ ಯಸಸ್ಸಿನೀ, ಜಿಘಞ್ಞನಾಮವ್ಹಯನಂ ದಿಸಂ ಪತಿ;

ಪುಚ್ಛಾಮಿ ತಂ ಕಞ್ಚನವೇಲ್ಲಿವಿಗ್ಗಹೇ, ಆಚಿಕ್ಖ ಮೇ ತ್ವಂ ಕತಮಾಸಿ ದೇವತೇ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ದದ್ದಲ್ಲಮಾನಾತಿ ಜಲಮಾನಾ. ಜಿಘಞ್ಞನಾಮವ್ಹಯನನ್ತಿ ಅಪರಾತಿ ಚ ಪಚ್ಛಿಮಾತಿ ಚ ಏವಂ ಜಿಘಞ್ಞೇನ ಲಾಮಕೇನ ನಾಮೇನ ವುಚ್ಚಮಾನಂ ದಿಸಂ ಪತಿ ದದ್ದಲ್ಲಮಾನಾ ತಿಟ್ಠಸಿ.

ತತೋ ಸಾ ಗಾಥಮಾಹ –

೨೫೦.

‘‘ಸದ್ಧಾಹ ದೇವೀ ಮನುಜೇಹಿ ಪೂಜಿತಾ, ಅಪಾಪಸತ್ತೂಪನಿಸೇವಿನೀ ಸದಾ;

ಸುಧಾವಿವಾದೇನ ತವನ್ತಿ ಮಾಗತಾ, ತಂ ಮಂ ಸುಧಾಯ ವರಪಞ್ಞ ಭಾಜಯಾ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಸದ್ಧಾತಿ ಯಸ್ಸ ಕಸ್ಸಚಿ ವಚನಪತ್ತಿಯಾಯನಾ ಸಾವಜ್ಜಾಪಿ ಹೋತಿ ಅನವಜ್ಜಾಪಿ. ಪೂಜಿತಾತಿ ಅನವಜ್ಜಕೋಟ್ಠಾಸವಸೇನ ಪೂಜಿತಾ. ಅಪಾಪಸತ್ತೂಪನಿಸೇವಿನೀತಿ ಅನವಜ್ಜಸದ್ಧಾಯ ಚ ಏಕನ್ತಪತ್ತಿಯಾಯನುಸಭಾವಾರ ಪರೇಸುಪಿ ಪತ್ತಿಯಾಯನವಿದಹನಸಮತ್ಥಾಯ ದೇವತಾಯೇತಂ ನಾಮಂ.

ಅಥಂ ನಂ ಕೋಸಿಯೋ ‘‘ಇಮೇ ಸತ್ತಾ ಯಸ್ಸ ಕಸ್ಸಚಿ ವಚನಂ ಸದ್ದಹಿತ್ವಾ ತಂ ತಂ ಕರೋನ್ತಾ ಕತ್ತಬ್ಬತೋ ಅಕತ್ತಬ್ಬಮೇವ ಬಹುತರಂ ಕರೋನ್ತಿ, ತಂ ಸಬ್ಬಂ ತಯಾ ಕಾರಿತಂ ನಾಮ ಹೋತೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಏವಮಾಹ –

೨೫೧.

‘‘ದಾನಂ ದಮಂ ಚಾಗಮಥೋಪಿ ಸಂಯಮಂ, ಆದಾಯ ಸದ್ಧಾಯ ಕರೋನ್ತಿ ಹೇಕದಾ;

ಥೇಯ್ಯಂ ಮುಸಾ ಕೂಟಮಥೋಪಿ ಪೇಸುಣಂ, ಕರೋನ್ತಿ ಹೇಕೇ ಪುನ ವಿಚ್ಚುತಾ ತಯಾ.

೨೫೨.

‘‘ಭರಿಯಾಸು ಪೋಸೋ ಸದಿಸೀಸು ಪೇಕ್ಖವಾ, ಸೀಲೂಪಪನ್ನಾಸು ಪತಿಬ್ಬತಾಸುಪಿ;

ವಿನೇತ್ವಾನ ಛನ್ದಂ ಕುಲಿತ್ಥಿರಾಸುಪಿ, ಕರೋತಿ ಸದ್ಧಂ ಪುನ ಕುಮ್ಭದಾಸಿಯಾ.

೨೫೩.

‘‘ತ್ವಮೇವ ಸದ್ಧೇ ಪರದಾರಸೇವಿನೀ, ಪಾಪಂ ಕರೋಸಿ ಕುಸಲಮ್ಪಿ ರಿಞ್ಚಸಿ;

ನ ತಾದಿಸೀ ಅರಹತಿ ಆಸನೂದಕಂ, ಕುತೋ ಸುಧಾ ಗಚ್ಛ ನ ಮಯ್ಹ ರುಚ್ಚಸೀ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ದಾನನ್ತಿ ದಸವತ್ಥುಕಂ ಪುಞ್ಞಚೇತನಂ. ದಮನ್ತಿ ಇನ್ದ್ರಿಯದಮನಂ. ಚಾಗನ್ತಿ ದೇಯ್ಯಧಮ್ಮಪರಿಚ್ಚಾಗಂ. ಸಂಯಮನ್ತಿ ಸೀಲಂ. ಆದಾಯ ಸದ್ಧಾಯಾತಿ ‘‘ಏತಾನಿ ದಾನಾದೀನಿ ಮಹಾನಿಸಂಸಾನಿ ಕತ್ತಬ್ಬಾನೀ’’ತಿ ವದತಂ ವಚನಂ ಸದ್ಧಾಯ ಆದಿಯಿತ್ವಾಪಿ ಕರೋನ್ತಿ ಏಕದಾ. ಕೂಟನ್ತಿ ತುಲಾಕೂಟಾದಿಕಂ ವಾ ಗಾಮಕೂಟಾದಿಕಂ ಕಮ್ಮಂ ವಾ. ಕರೋನ್ತಿ ಹೇಕೇತಿ ಏಕೇ ಮನುಸ್ಸಾ ಏವರೂಪೇಸು ನಾಮ ಕಾಲೇಸು ಇಮೇಸಞ್ಚ ಅತ್ಥಾಯ ಥೇಯ್ಯಾದೀನಿ ಕತ್ತಬ್ಬಾನೀತಿ ಕೇಸಞ್ಚಿ ವಚನಂ ಸದ್ದಹಿತ್ವಾ ಏತಾನಿಪಿ ಕರೋನ್ತಿ. ಪುನ ವಿಚ್ಚುತಾ ತಯಾತಿ ಪುನ ತಯಾ ವಿಸುತ್ತಾ ಸಾವಜ್ಜದುಕ್ಖವಿಪಾಕಾನೇತಾನಿ ನ ಕತ್ತಬ್ಬಾನೀತಿ ವದತಂ ವಚನಂ ಅಪತ್ತಿಯಾಯಿತ್ವಾಪಿ ಕರೋನ್ತಿ. ಇತಿ ತವ ವಸೇನ ಸಾವಜ್ಜಮ್ಪಿ ಅನವಜ್ಜಮ್ಪಿ ಕರೇಯ್ಯಾಸಿ ವದತಿ.

ಸದಿಸೀಸೂತಿ ಜಾತಿಗೋತ್ತಸೀಲಾದೀಹಿ ಸದಿಸೀಸು. ಪೇಕ್ಖವಾತಿ ಪೇಕ್ಖಾ ವುಚ್ಚತಿ ತಣ್ಹಾ, ಸತಣ್ಹೋತಿ ಅತ್ಥೋ. ಛನ್ದನ್ತಿ ಛನ್ದರಾಗಂ. ಕರೋತಿ ಸದ್ಧನ್ತಿ ಕುಮ್ಭದಾಸಿಯಾಪಿ ವಚನೇ ಸದ್ಧಂ ಕರೋತಿ, ತಸ್ಸಾ ‘‘ಅಹಂ ತುಮ್ಹಾಕಂ ಇದಂ ನಾಮ ಉಪಕಾರಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ವದನ್ತಿಯಾ ಪತ್ತಿಯಾಯಿತ್ವಾ ಕುಲಿತ್ಥಿಯೋಪಿ ಛಡ್ಡೇತ್ವಾ ತಮೇವ ಪಟಿಸೇವತಿ, ಅಸುಕಾ ನಾಮ ತುಮ್ಹೇಸು ಪಟಿಬದ್ಧಚಿತ್ತಾತಿ ಕುಮ್ಭದಾಸಿಯಾಪಿ ವಚನೇ ಸದ್ಧಂ ಕತ್ವಾವ ಪರದಾರಂ ಸೇವತಿ. ತ್ವಮೇವ ಸದ್ಧೇ ಪರದಾರಸೇವಿನೀತಿ ಯಸ್ಮಾ ತಂ ತಂ ಪತ್ತಿಯಾಯಿತ್ವಾ ತವ ವಸೇನ ಪರದಾರಂ ಸೇವನ್ತಿ ಪಾಪಂ ಕರೋನ್ತಿ ಕುಸಲಂ ಜಹನ್ತಿ, ತಸ್ಮಾ ತ್ವಮೇವ ಪರದಾರಸೇವಿನೀ ತ್ವಂ ಪಾಪಾನಿ ಕರೋಸಿ, ಕುಸಲಮ್ಪಿ ರಿಞ್ಚಸಿ, ನತ್ಥಿ ತಯಾ ಸಮಾ ಲೋಕವಿನಾಸಿಕಾ ಪಾಪಧಮ್ಮಾ, ಗಚ್ಛ ನ ಮೇ ರುಚ್ಚಸೀತಿ.

ಸಾ ತತ್ಥೇವ ಅನ್ತರಧಾಯಿ. ಕೋಸಿಯೋಪಿ ಉತ್ತರತೋ ಠಿತಾಯ ಹಿರಿಯಾ ಸದ್ಧಿಂ ಸಲ್ಲಪನ್ತೋ ಗಾಥಾದ್ವಯಮಾಹ –

೨೫೪.

‘‘ಜಿಘಞ್ಞರತ್ತಿಂ ಅರುಣಸ್ಮಿಮೂಹತೇ, ಯಾ ದಿಸ್ಸತಿ ಉತ್ತಮರೂಪವಣ್ಣಿನೀ;

ತಥೂಪಮಾ ಮಂ ಪಟಿಭಾಸಿ ದೇವತೇ, ಆಚಿಕ್ಖ ಮೇ ತ್ವಂ ಕತಮಾಸಿ ಅಚ್ಛರಾ.

೨೫೫.

‘‘ಕಾಳಾ ನಿದಾಘೇರಿವ ಅಗ್ಗಿಜಾರಿವ, ಅನಿಲೇರಿತಾ ಲೋಹಿತಪತ್ತಮಾಲಿನೀ;

ಕಾ ತಿಟ್ಠಸಿ ಮನ್ದಮಿಗಾವಲೋಕಯಂ, ಭಾಸೇಸಮಾನಾವ ಗಿರಂ ನ ಮುಞ್ಚಸೀ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಜಿಘಞ್ಞರತ್ತಿನ್ತಿ ಪಚ್ಛಿಮರತ್ತಿಂ, ರತ್ತಿಪರಿಯೋಸಾನೇತಿ ಅತ್ಥೋ. ಊಹತೇತಿ ಅರುಣೇ ಉಗ್ಗತೇ. ಯಾತಿ ಯಾ ಪುರತ್ಥಿಮಾ ದಿಸಾ ರತ್ತಸುವಣ್ಣತಾಯ ಉಪ್ಪಮರೂಪಧರಾ ಹುತ್ವಾ ದಿಸ್ಸತಿ. ಕಾಳಾ ನಿದಾಘೇರಿವಾತಿ ನಿದಾಘಸಮಯೇ ಕಾಳವಲ್ಲಿ ವಿಯ. ಅಗ್ಗಿಜಾರಿವಾತಿ ಅಗ್ಗಿಜಾಲಾ ಇವ, ಸಾಪಿ ನಿಜ್ಝಾಮಖೇತ್ತೇಸು ತರುಣಉಟ್ಠಿತಕಾಳವಲ್ಲಿ ವಿಯಾತಿ ಅತ್ಥೋ. ಲೋಹಿತಪತ್ತಮಾಲಿನೀತಿ ಲೋಹಿತವಣ್ಣೇಹಿ ಪತ್ತೇಹಿ ಪರಿವುತಾ. ಕಾ ತಿಟ್ಠಸೀತಿ ಯಥಾ ಸಾ ತರುಣಕಾಳವಲ್ಲಿ ವಾತೇರಿತಾ ವಿಲಾಸಮಾನಾ ಸೋಭಮಾನಾ ತಿಟ್ಠತಿ, ಏವಂ ಕಾ ನಾಮ ತ್ವಂ ತಿಟ್ಠಸಿ. ಭಾಸೇಸಮಾನಾವಾತಿ ಮಯಾ ಸದ್ಧಿಂ ಭಾಸಿತುಕಾಮಾ ವಿಯ ಹೋಸಿ, ನ ಚ ಗಿರಂ ಮುಞ್ಚಸಿ.

ತತೋ ಸಾ ಗಾಥಮಾಹ –

೨೫೬.

‘‘ಹಿರಾಹ ದೇವೀ ಮನುಜೇಹಿ ಪೂಜಿತಾ, ಅಪಾಪಸತ್ತೂಪನಿಸೇವಿನೀ ಸದಾ;

ಸುಧಾವಿವಾದೇನ ತವನ್ತಿಮಾಗತಾ, ಸಾಹಂ ನ ಸಕ್ಕೋಮಿ ಸುಧಮ್ಪಿ ಯಾಚಿತುಂ;

ಕೋಪೀನರೂಪಾ ವಿಯ ಯಾಚನಿತ್ಥಿಯಾ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಹಿರಾಹನ್ತಿ ಹಿರೀ ಅಹಂ. ಸುಧಮ್ಪೀತಿ ಸಾ ಅಹಂ ಸುಧಾಭೋಜನಂ ತಂ ಯಾಚಿತುಮ್ಪಿ ನ ಸಕ್ಕೋಮಿ. ಕಿಂಕಾರಣಾ? ಕೋಪೀನರೂಪಾ ವಿಯ ಯಾಚನಿತ್ಥಿಯಾ, ಯಸ್ಮಾ ಇತ್ಥಿಯಾ ಯಾಚನಾ ನಾಮ ಕೋಪೀನರೂಪಾ ವಿಯ ರಹಸ್ಸಙ್ಗವಿವರಣಸದಿಸಾ ಹೋತಿ, ನಿಲ್ಲಜ್ಜಾ ವಿಯ ಹೋತೀತಿ ಅತ್ಥೋ.

ತಂ ಸುತ್ವಾ ತಾಪಸೋ ದ್ವೇ ಗಾಥಾ ಅಭಾಸಿ –

೨೫೭.

‘‘ಧಮ್ಮೇನ ಞಾಯೇನ ಸುಗತ್ತೇ ಲಚ್ಛಸಿ, ಏಸೋ ಹಿ ಧಮ್ಮೋ ನ ಹಿ ಯಾಚನಾ ಸುಧಾ.

ತಂ ತಂ ಅಯಾಚನ್ತಿಮಹಂ ನಿಮನ್ತಯೇ, ಸುಧಾಯ ಯಞ್ಚಿಚ್ಛಸಿ ತಮ್ಪಿ ದಮ್ಮಿ ತೇ.

೨೫೮.

‘‘ಸಾ ತ್ವಂ ಮಯಾ ಅಜ್ಜ ಸಕಮ್ಹಿ ಅಸ್ಸಮೇ, ನಿಮನ್ತಿತಾ ಕಞ್ಚನವೇಲ್ಲಿವಿಗ್ಗಹೇ;

ತುವಞ್ಹಿ ಮೇ ಸಬ್ಬರಸೇಹಿ ಪೂಜಿಯಾ, ತಂ ಪೂಜಯಿತ್ವಾನ ಸುಧಮ್ಪಿ ಅಸ್ನಿಯೇ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಧಮ್ಮೇನಾತಿ ಸಭಾವೇನ. ಞಾಯೇನಾತಿ ಕಾರಣೇನ. ನ ಹಿ ಯಾಚನಾ ಸುಧಾತಿ ನ ಹಿ ಯಾಚನಾಯ ಸುಧಾ ಲಬ್ಭತಿ, ತೇನೇವ ಕಾರಣೇನ ಇತರಾ ತಿಸ್ಸೋ ನಲಭಿಂಸು. ತಂ ತನ್ತಿ ತಸ್ಮಾ ತಂ. ಯಞ್ಚಿಚ್ಛಸೀತಿ ನ ಕೇವಲಂ ನಿಮನ್ತೇಮಿಯೇವ, ಯಞ್ಚ ಸುಧಂ ಇಚ್ಛಸಿ, ತಮ್ಪಿ ದಮ್ಮಿ ತೇ. ಕಞ್ಚನವೇಲ್ಲಿವಿಗ್ಗಹೇತಿ ಕಞ್ಚನರಾಸಿಸಸ್ಸಿರಿಕಸರೀರೇ. ಪೂಜಿಯಾತಿ ನ ಕೇವಲಂ ಸುಧಾಯ, ಅಞ್ಞೇಹಿಪಿ ಸಬ್ಬರಸೇಹಿ ತ್ವಂ ಮಯಾ ಪೂಜೇತಬ್ಬಯುತ್ತಕಾವ. ಅಸ್ನಿಯೇತಿ ತಂ ಪೂಜೇತ್ವಾ ಸಚೇ ಸುಧಾಯ ಅವಸೇಸಂ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ಅಹಮ್ಪಿ ಭುಞ್ಜಿಸ್ಸಾಮಿ.

ತತೋ ಅಪರಾ ಅಭಿಸಮ್ಬುದ್ಧಗಾಥಾ –

೨೫೯.

‘‘ಸಾ ಕೋಸಿಯೇನಾನುಮತಾ ಜುತೀಮತಾ, ಅದ್ಧಾ ಹಿರಿ ರಮ್ಮಂ ಪಾವಿಸಿ ಯಸ್ಸಮಂ;

ಉದಕವನ್ತಂ ಫಲಮರಿಯಪೂಜಿತಂ, ಅಪಾಪಸತ್ತೂಪನಿಸೇವಿತಂ ಸದಾ.

೨೬೦.

‘‘ರುಕ್ಖಗ್ಗಹಾನಾ ಬಹುಕೇತ್ಥ ಪುಪ್ಫಿತಾ, ಅಮ್ಬಾ ಪಿಯಾಲಾ ಪನಸಾ ಚ ಕಿಂಸುಕಾ;

ಸೋಭಞ್ಜನಾ ಲೋದ್ದಮಥೋಪಿ ಪದ್ಧಕಾ, ಕೇಕಾ ಚ ಭಙ್ಗಾ ತಿಲಕಾ ಸುಪುಪ್ಫಿತಾ.

೨೬೧.

‘‘ಸಾಲಾ ಕರೇರೀ ಬಹುಕೇತ್ಥ ಜಮ್ಬುಯೋ, ಅಸ್ಸತ್ಥನಿಗ್ರೋಧಮಧುಕವೇತಸಾ;

ಉದ್ದಾಲಕಾ ಪಾಟಲಿ ಸಿನ್ದುವಾರಕಾ, ಮನುಞ್ಞಗನ್ಧಾ ಮುಚಲಿನ್ದಕೇತಕಾ.

೨೬೨.

‘‘ಹರೇಣುಕಾ ವೇಳುಕಾ ಕೇಣು ತಿನ್ದುಕಾ, ಸಾಮಾಕನೀವಾರಮಥೋಪಿ ಚೀನಕಾ;

ಮೋಚಾ ಕದಲೀ ಬಹುಕೇತ್ಥ ಸಾಲಿಯೋ, ಪವೀಹಯೋ ಆಭೂಜಿನೋ ಚ ತಣ್ಡುಲಾ.

೨೬೩.

‘‘ತಸ್ಸೇವುತ್ತರಪಸ್ಸೇನ, ಜಾತಾ ಪೋಕ್ಖರಣೀ ಸಿವಾ;

ಅಕಕ್ಕಸಾ ಅಪಬ್ಭಾರಾ, ಸಾಧು ಅಪ್ಪಟಿಗನ್ಧಿಕಾ.

೨೬೪.

‘‘ತತ್ಥ ಮಚ್ಛಾ ಸನ್ನಿರತಾ, ಖೇಮಿನೋ ಬಹುಭೋಜನಾ;

ಸಿಙ್ಗೂ ಸವಙ್ಕಾ ಸಂಕುಲಾ, ಸತವಙ್ಕಾ ಚ ರೋಹಿತಾ;

ಆಳಿಗಗ್ಗರಕಾಕಿಣ್ಣಾ, ಪಾಠೀನಾ ಕಾಕಮಚ್ಛಕಾ.

೨೬೫.

‘‘ತತ್ಥ ಪಕ್ಖೀ ಸನ್ನಿರತಾ, ಖೇಮಿನೋ ಬಹುಭೋಜನಾ;

ಹಂಸಾ ಕೋಞ್ಚಾ ಮಯೂರಾ ಚ, ಚಕ್ಕವಾಕಾ ಚ ಕುಕ್ಕುಹಾ;

ಕುಣಾಲಕಾ ಬಹೂ ಚಿತ್ರಾ, ಸಿಖಣ್ಡೀ ಜೀವಜೀವಕಾ.

೨೬೬.

‘‘ತತ್ಥ ಪಾನಾಯ ಮಾಯನ್ತಿ, ನಾನಾ ಮಿಗಗಣಾ ಬಹೂ;

ಸೀಹಾ ಬ್ಯಗ್ಘಾ ವರಾಹಾ ಚ, ಅಚ್ಛಕೋಕತರಚ್ಛಯೋ.

೨೬೭.

‘‘ಪಲಾಸಾದಾ ಗವಜಾ ಚ, ಮಹಿಂಸಾ ರೋಹಿತಾ ರುರೂ;

ಏಣೇಯ್ಯಾ ಚ ವರಾಹಾ ಚ, ಗಣಿನೋ ನೀಕಸೂಕರಾ;

ಕದಲಿಮಿಗಾ ಬಹುಕೇತ್ಥ, ಬಿಳಾರಾ ಸಸಕಣ್ಣಿಕಾ.

೨೬೮.

‘‘ಛಮಾಗಿರೀ ಪುಪ್ಫವಿಚಿತ್ರಸನ್ಥತಾ, ದಿಜಾಭಿಘುಟ್ಠಾ ದಿಜಸಙ್ಘಸೇವಿತಾ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಜುತೀಮತಾತಿ ಆನುಭಾವಸಮ್ಪನ್ನೇನ. ಪಾವಿಸಿ ಯಸ್ಸಮನ್ತಿ ಪಾವಿಸಿ ಅಸ್ಸಮಂ, ಯ-ಕಾರೋ ಬ್ಯಞ್ಜನಸನ್ಧಿಕರೋ. ಉದಕವನ್ತನ್ತಿ ತೇಸು ತೇಸು ಠಾನೇಸು ಉದಕಸಮ್ಪನ್ನಂ. ಫಲನ್ತಿ ಅನೇಕಫಲಸಮ್ಪನ್ನಂ. ಅರಿಯಪೂಜಿತನ್ತಿ ನೀವರಣದೋಸರಹಿತೇಹಿ ಝಾನಲಾಭೀಹಿ ಅರಿಯೇಹಿ ಪೂಜಿತಂ ಪಸತ್ಥಂ. ರುಕ್ಖಗ್ಗಹಾನಾತಿ ಪುಪ್ಫೂಪಗಫಲೂಪಗರುಕ್ಖಗಹನಾ. ಸೋಭಞ್ಜನಾತಿ ಸಿಗ್ಗುರುಕ್ಖಾ. ಲೋದ್ದಮಥೋಪಿ ಪದ್ಧಕಾತಿ ಲೋದ್ದರುಕ್ಖಾ ಚ ಪದುಮರುಕ್ಖಾ ಚ. ಕೇಕಾ ಚ ಭಙ್ಗಾತಿ ಏವಂನಾಮಕಾ ರುಕ್ಖಾ ಏವ. ಕರೇರೀತಿ ಕರೇರಿರುಕ್ಖಾ. ಉದ್ದಾಲಕಾತಿ ವಾತಘಾತಕಾ. ಮುಚಲಿನ್ದಕೇತಕಾತಿ ಮುಚಲಿನ್ದಾ ಚ ಪಞ್ಚವಿಧಕೇತಕಾ ಚ. ಹರೇಣುಕಾತಿ ಅಪರಣ್ಣಜಾತಿ. ವೇಳುಕಾತಿ ವಂಸಭೇದಕಾ. ಕೇಣೂತಿ ಅರಞ್ಞಮಾಸಾ. ತಿನ್ದುಕಾತಿ ತಿಮ್ಬರುರುಕ್ಖಾ. ಚೀನಕಾತಿ ಖುದ್ದಕರಾಜಮಾಸಾ. ಮೋಚಾತಿ ಅಟ್ಠಿಕಕದಲಿಯೋ. ಸಾಲಿಯೋತಿ ನಾನಪ್ಪಕಾರಾ ಜಾತಸ್ಸರಂ ಉಪನಿಸ್ಸಾಯ ಜಾತಾ ಸಾಲಿಯೋ. ಪವೀಹಯೋತಿ ನಾನಪ್ಪಕಾರಾ ವೀಹಯೋ. ಆಭೂಜಿನೋತಿ ಭುಜಪತ್ತಾ. ತಣ್ಡುಲಾತಿ ನಿಕ್ಕುಣ್ಡಕಥುಸಾನಿ ಸಯಂಜಾತತಣ್ಡುಲಸೀಸಾನಿ.

ತಸ್ಸೇವಾತಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ತಸ್ಸೇವ ಅಸ್ಸಮಸ್ಸ ಉತ್ತರದಿಸಾಭಾಗೇ. ಪೋಕ್ಖರಣೀತಿ ಪಞ್ಚವಿಧಪದುಮಸಞ್ಛನ್ನಾ ಜಾತಸ್ಸರಪೋಕ್ಖರಣೀ. ಅಕಕ್ಕಸಾತಿ ಮಚ್ಛಸಿಪ್ಪಿಕಸೇವಾಲಾದಿಕಕ್ಕಸರಹಿತಾ. ಅಪಬ್ಭಾರಾತಿ ಅಚ್ಛಿನ್ನತಟಾ ಸಮತಿತ್ಥಾ. ಅಪ್ಪಟಿಗನ್ಧಿಕಾತಿ ಅಪಟಿಕ್ಕೂಲಗನ್ಧೇನ ಉದಕೇನ ಸಮನ್ನಾಗತಾ. ತತ್ಥಾತಿ ತಸ್ಸಾ ಪೋಕ್ಖರಣಿಯಾ. ಖೇಮಿನೋತಿ ಅಭಯಾ. ‘‘ಸಿಙ್ಗೂ’’ತಿಆದೀನಿ ತೇಸಂ ಮಚ್ಛಾನಂ ನಾಮಾನಿ. ಕುಣಾಲಕಾತಿ ಕೋಕಿಲಾ. ಚಿತ್ರಾತಿ ಚಿತ್ರಪತ್ತಾ. ಸಿಖಣ್ಡೀತಿ ಉಟ್ಠಿತಸಿಖಾ ಮೋರಾ, ಅಞ್ಞೇಪಿ ವಾ ಮತ್ಥಕೇ ಜಾತಸಿಖಾ ಪಕ್ಖಿನೋ. ಪಾನಾಯ ಮಾಯನ್ತೀತಿ ಪಾನಾಯ ಆಯನ್ತಿ. ಪಲಾಸಾದಾತಿ ಖಗ್ಗಾ. ಗವಜಾತಿ ಗವಯಾ. ಗಣಿನೋತಿ ಗೋಕಣ್ಣಾ. ಕಣ್ಣಿಕಾತಿ ಕಣ್ಣಿಕಮಿಗಾ. ಛಮಾಗಿರೀತಿ ಭೂಮಿಸಮಪತ್ಥಟಾ ಪಿಟ್ಠಿಪಾಸಾಣಾ. ಪುಪ್ಫವಿಚಿತ್ರಸನ್ಥತಾತಿ ವಿಚಿತ್ರಪುಪ್ಫಸನ್ಥತಾ. ದಿಜಾಭಿಘುಟ್ಠಾತಿ ಮಧುರಸ್ಸರೇಹಿ ದಿಜೇಹಿ ಅಭಿಘುಟ್ಠಾ. ಏವರೂಪಾ ತತ್ಥ ಭೂಮಿಪಬ್ಬತಾತಿ ಏವಂ ಭಗವಾ ಕೋಸಿಯಸ್ಸ ಅಸ್ಸಮಂ ವಣ್ಣೇತಿ.

ಇದಾನಿ ಹಿರಿದೇವಿಯಾ ತತ್ಥ ಪವಿಸನಾದೀನಿ ದಸ್ಸೇತುಂ ಆಹ –

೨೬೯.

‘‘ಸಾ ಸುತ್ತಚಾ ನೀಲದುಮಾಭಿಲಮ್ಬಿತಾ, ವಿಜ್ಜೂ ಮಹಾಮೇಘರಿವಾನುಪಜ್ಜಥ;

ತಸ್ಸಾ ಸುಸಮ್ಬನ್ಧಸಿರಂ ಕುಸಾಮಯಂ, ಸುಚಿಂ ಸುಗನ್ಧಂ ಅಜಿನೂಪಸೇವಿತಂ;

ಅತ್ರಿಚ್ಚ ಕೋಚ್ಛಂ ಹಿರಿಮೇತದಬ್ರವಿ, ನಿಸೀದ ಕಲ್ಯಾಣಿ ಸುಖಯಿದಮಾಸನಂ.

೨೭೦.

‘‘ತಸ್ಸಾ ತದಾ ಕೋಚ್ಛಗತಾಯ ಕೋಸಿಯೋ, ಯದಿಚ್ಛಮಾನಾಯ ಜಟಾಜಿನನ್ಧರೋ;

ನವೇಹಿ ಪತ್ತೇಹಿ ಸಯಂ ಸಹೂದಕಂ, ಸುಧಾಭಿಹಾಸೀ ತುರಿತೋ ಮಹಾಮುನಿ.

೨೭೧.

‘‘ಸಾ ತಂ ಪಟಿಗ್ಗಯ್ಹ ಉಭೋಹಿ ಪಾಣಿಭಿ, ಇಚ್ಚಬ್ರವಿ ಅತ್ತಮನಾ ಜಟಾಧರಂ;

ಹನ್ದಾಹಂ ಏತರಹಿ ಪೂಜಿತಾ ತಯಾ, ಗಚ್ಛೇಯ್ಯಂ ಬ್ರಹ್ಮೇ ತಿದಿವಂ ಜಿತಾವಿನೀ.

೨೭೨.

‘‘ಸಾ ಕೋಸಿಯೇನಾನುಮತಾ ಜುತೀಮತಾ, ಉದೀರಿತಾ ವಣ್ಣಮದೇನ ಮತ್ತಾ;

ಸಕಾಸೇ ಗನ್ತ್ವಾನ ಸಹಸ್ಸಚಕ್ಖುನೋ, ಅಯಂ ಸುಧಾ ವಾಸವ ದೇಹಿ ಮೇ ಜಯಂ.

೨೭೩.

‘‘ತಮೇನ ಸಕ್ಕೋಪಿ ತದಾ ಅಪೂಜಯಿ, ಸಹಿನ್ದದೇವಾ ಸುರಕಞ್ಞಮುತ್ತಮಂ;

ಸಾ ಪಞ್ಜಲೀ ದೇವಮನುಸ್ಸಪೂಜಿತಾ, ನವಮ್ಹಿ ಕೋಚ್ಛಮ್ಹಿ ಯದಾ ಉಪಾವಿಸೀ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಸುತ್ತಚಾತಿ ಸುಚ್ಛವೀ. ನೀಲದುಮಾಭಿಲಮ್ಬಿತಾತಿ ನೀಲೇಸು ದುಮೇಸು ಅಭಿಲಮ್ಬಿತಾ ಹುತ್ವಾ, ತಂ ತಂ ನೀಲದುಮಸಾಖಂ ಪರಾಮಸನ್ತೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ಮಹಾಮೇಘರಿವಾತಿ ತೇನ ನಿಮನ್ತಿತಾ ಮಹಾಮೇಘವಿಜ್ಜು ವಿಯ ತಸ್ಸ ತಂ ಅಸ್ಸಮಂ ಪಾವಿಸಿ. ತಸ್ಸಾತಿ ತಸ್ಸಾ ಹಿರಿಯಾ. ಸುಸಮ್ಬನ್ಧಸಿರನ್ತಿ ಸುಟ್ಠು ಸಮ್ಬನ್ಧಸೀಸಂ. ಕುಸಾಮಯನ್ತಿ ಉಸೀರಾದಿಮಿಸ್ಸಕಕುಸತಿಣಮಯಂ. ಸುಗನ್ಧನ್ತಿ ಉಸೀರೇನ ಚೇವ ಅಞ್ಞೇನ ಸುಗನ್ಧತಿಣೇನ ಚ ಮಿಸ್ಸಕತ್ತಾ ಸುಗನ್ಧಂ. ಅಜಿನೂಪಸೇವಿತನ್ತಿ ಉಪರಿಅತ್ಥತೇನ ಅಜಿನಚಮ್ಮೇನ ಉಪಸೇವಿತಂ. ಅತ್ರಿಚ್ಚ ಕೋಚ್ಛನ್ತಿ ಏವರೂಪಂ ಕೋಚ್ಛಾಸನಂ ಪಣ್ಣಸಾಲದ್ವಾರೇ ಅತ್ಥರಿತ್ವಾ. ಸುಖಯಿದಮಾಸನನ್ತಿ ಸುಖಂ ನಿಸೀದ ಇದಮಾಸನಂ.

ಯನ್ತಿ ಯಾವದತ್ಥಂ. ಇಚ್ಛಮಾನಾಯಾತಿ ಸುಧಂ ಇಚ್ಛನ್ತಿಯಾ. ನವೇಹಿ ಪತ್ತೇಹೀತಿ ತಙ್ಖಣಞ್ಞೇವ ಪೋಕ್ಖರಣಿತೋ ಆಭತೇಹಿ ಅಲ್ಲಪದುಮಿನಿಪತ್ತೇಹಿ. ಸಯನ್ತಿ ಸಹತ್ಥೇನ. ಸಹೂದಕನ್ತಿ ದಕ್ಖಿಣೋದಕಸಹಿತಂ. ಸುಧಾಭಿಹಾಸೀತಿ ಸುಧಂ ಅಭಿಹರಿ. ತುರಿತೋತಿ ಸೋಮನಸ್ಸವೇಗೇನ ತುರಿತೋ. ಹನ್ದಾತಿ ವವಸ್ಸಗ್ಗತ್ಥೇ ನಿಪಾತೋ. ಜಿತಾವಿನೀತಿ ವಿಜಯಪ್ಪತ್ತಾ ಹುತ್ವಾ.

ಅನುಮತಾತಿ ಇದಾನಿ ಯಥಾರುಚಿಂ ಗಚ್ಛಾತಿ ಅನುಞ್ಞಾತಾ. ಉದೀರಿತಾತಿ ತಿದಸಪುರಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಸಕ್ಕಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕೇ ಅಯಂ ಸುಧಾತಿ ಉದೀರಯಿ. ಸುರಕಞ್ಞನ್ತಿ ದೇವಧೀತರಂ. ಉತ್ತಮನ್ತಿ ಪವರಂ. ಸಾ ಪಞ್ಜಲೀ ದೇವಮನುಸ್ಸಪೂಜಿತಾತಿ ಪಞ್ಜಲೀ ದೇವೇಹಿ ಚ ಮನುಸ್ಸೇಹಿ ಚ ಪೂಜಿತಾ. ಯದಾತಿ ಯದಾ ನಿಸೀದನತ್ಥಾಯ ಸಕ್ಕೇನ ದಾಪಿತೇ ನವೇ ಕಞ್ಚನಪೀಠಸಙ್ಖಾತೇ ಕೋಚ್ಛೇ ಸಾ ಉಪಾವಿಸಿ, ತದಾ ನಂ ತತ್ಥ ನಿಸಿನ್ನಂ ಸಕ್ಕೋ ಚ ಸೇಸದೇವತಾ ಚ ಪಾರಿಚ್ಛತ್ತಕಪುಪ್ಫಾದೀಹಿ ಪೂಜಯಿಂಸು.

ಏವಂ ಸಕ್ಕೋ ತಂ ಪೂಜೇತ್ವಾ ಚಿನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಕೇನ ನು ಖೋ ಕಾರಣೇನ ಕೋಸಿಯೋ ಸೇಸಾನಂ ಅದತ್ವಾ ಇಮಿಸ್ಸಾವ ಸುಧಂ ಅದಾಸೀ’’ತಿ. ಸೋ ತಸ್ಸ ಕಾರಣಸ್ಸ ಜಾನನತ್ಥಾಯ ಪುನ ಮಾತಲಿಂ ಪೇಸೇಸಿ. ತಮತ್ಥಂ ಆವಿ ಕರೋನ್ತೋ ಸತ್ಥಾ ಆಹ –

೨೭೪.

‘‘ತಮೇವ ಸಂಸೀ ಪುನದೇವ ಮಾತಲಿಂ, ಸಹಸ್ಸನೇತ್ತೋ ತಿದಸಾನಮಿನ್ದೋ;

ಗನ್ತ್ವಾನ ವಾಕ್ಯಂ ಮಮ ಬ್ರೂಹಿ ಕೋಸಿಯಂ, ಆಸಾಯ ಸದ್ಧಾ ಸಿರಿಯಾ ಚ ಕೋಸಿಯ;

ಹಿರೀ ಸುಧಂ ಕೇನ ಮಲತ್ಥ ಹೇತುನಾ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಸಂಸೀತಿ ಅಭಾಸಿ. ವಾಕ್ಯಂ ಮಮಾತಿ ಮಮ ವಾಕ್ಯಂ ಕೋಸಿಯಂ ಬ್ರೂಹಿ. ಆಸಾಯ ಸದ್ಧಾ ಸಿರಿಯಾ ಚಾತಿ ಆಸಾತೋ ಚ ಸದ್ಧಾತೋ ಚ ಸಿರಿತೋ ಚ ಹಿರೀಯೇವ ಕೇನ ಹೇತುನಾ ಸುಧಮಲತ್ಥಾತಿ.

ಸೋ ತಸ್ಸ ವಚನಂ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿತ್ವಾ ವೇಜಯನ್ತರಥಮಾರುಯ್ಹ ಅಗಮಾಸಿ. ತಮತ್ಥಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಸತ್ಥಾ ಆಹ –

೨೭೫.

‘‘ತಂ ಸುಪ್ಲವತ್ಥಂ ಉದತಾರಯೀ ರಥಂ, ದದ್ದಲ್ಲಮಾನಂ ಉಪಕಾರಿಯಸಾದಿಸಂ;

ಜಮ್ಬೋನದೀಸಂ ತಪನೇಯ್ಯಸನ್ನಿಭಂ, ಅಲಙ್ಕತಂ ಕಞ್ಚನಚಿತ್ತಸನ್ನಿಭಂ.

೨೭೬.

‘‘ಸುವಣ್ಣಚನ್ದೇತ್ಥ ಬಹೂ ನಿಪಾತಿತಾ, ಹತ್ಥೀ ಗವಾಸ್ಸಾ ಕಿಕಿಬ್ಯಗ್ಘದೀಪಿಯೋ;

ಏಣೇಯ್ಯಕಾ ಲಙ್ಘಮಯೇತ್ಥ ಪಕ್ಖಿನೋ, ಮಿಗೇತ್ಥ ವೇಳುರಿಯಮಯಾ ಯುಧಾ ಯುತಾ.

೨೭೭.

‘‘ತತ್ಥಸ್ಸರಾಜಹರಯೋ ಅಯೋಜಯುಂ, ದಸಸತಾನಿ ಸುಸುನಾಗಸಾದಿಸೇ;

ಅಲಙ್ಕತೇ ಕಞ್ಚನಜಾಲುರಚ್ಛದೇ, ಆವೇಳಿನೇ ಸದ್ದಗಮೇ ಅಸಙ್ಗಿತೇ.

೨೭೮.

‘‘ತಂ ಯಾನಸೇಟ್ಠಂ ಅಭಿರುಯ್ಹ ಮಾತಲಿ, ದಿಸಾ ಇಮಾಯೋ ಅಭಿನಾದಯಿತ್ಥ;

ನಭಞ್ಚ ಸೇಲಞ್ಚ ವನಪ್ಪತಿನಿಞ್ಚ, ಸಸಾಗರಂ ಪಬ್ಯಥಯಿತ್ಥ ಮೇದಿನಿಂ.

೨೭೯.

‘‘ಸ ಖಿಪ್ಪಮೇವ ಉಪಗಮ್ಮ ಅಸ್ಸಮಂ, ಪಾವಾರಮೇಕಂಸಕತೋ ಕತಞ್ಜಲೀ;

ಬಹುಸ್ಸುತಂ ವುದ್ಧಂ ವಿನೀತವನ್ತಂ, ಇಚ್ಚಬ್ರವಿ ಮಾತಲಿ ದೇವಬ್ರಾಹ್ಮಣಂ.

೨೮೦.

‘‘ಇನ್ದಸ್ಸ ವಾಕ್ಯಂ ನಿಸಾಮೇಹಿ ಕೋಸಿಯ, ದೂತೋ ಅಹಂ ಪುಚ್ಛತಿ ತಂ ಪುರಿನ್ದದೋ;

ಆಸಾಯ ಸದ್ಧಾ ಸಿರಿಯಾ ಚ ಕೋಸಿಯ, ಹಿರೀ ಸುಧಂ ಕೇನ ಮಲತ್ಥ ಹೇತುನಾ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ತಂ ಸುಪ್ಲವತ್ಥನ್ತಿ ತಂ ವೇಜಯನ್ತರಥಂ ಸುಖೇನ ಪ್ಲವನತ್ಥಂ. ಉದತಾರಯೀತಿ ಉತ್ತಾರೇಸಿ ಉಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಗಮನಸಜ್ಜಮಕಾಸಿ. ಉಪಕಾರಿಯಸಾದಿಸನ್ತಿ ಉಪಕರಣಭಣ್ಡೇಹಿ ಸದಿಸಂ, ಯಥಾ ತಸ್ಸ ಅಗ್ಗಿಸಿಖಾಯ ಸಮಾನವಣ್ಣಾನಿ ಉಪಕರಣಾನಿ ಜಲನ್ತಿ, ತಥೇವ ಜಲಿತನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ಜಮ್ಬೋನದೀಸನ್ತಿ ಜಮ್ಬುನದಸಙ್ಖಾತಂ ರತ್ತಸುವಣ್ಣಮಯಂ ಈಸಂ. ಕಞ್ಚನಚಿತ್ತಸನ್ನಿಭನ್ತಿ, ಕಞ್ಚನಮಯೇನ ಸತ್ತರತನವಿಚಿತ್ತೇನ ಅಟ್ಠಮಙ್ಗಲೇನ ಸಮನ್ನಾಗತಂ. ಸುವಣ್ಣಚನ್ದೇತ್ಥಾತಿ ಸುವಣ್ಣಮಯಾ ಚನ್ದಕಾ ಏತ್ಥ ರಥೇ. ಹತ್ಥೀತಿ ಸುವಣ್ಣರಜತಮಣಿಮಯಾ ಹತ್ಥೀ. ಗವಾದೀಸುಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ. ಲಙ್ಘಮಯೇತ್ಥ ಪಕ್ಖಿನೋತಿ ಏತ್ಥ ರಥೇ ಲಙ್ಘಮಯಾ ನಾನಾರತನಮಯಾ ಪಕ್ಖಿಗಣಾಪಿ ಪಟಿಪಾಟಿಯಾ ಠಿತಾ. ಯುಧಾ ಯುತಾತಿ ಅತ್ತನೋ ಅತ್ತನೋ ಯುಧೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಯುತ್ತಾ ಹುತ್ವಾ ದಸ್ಸಿತಾ.

ಅಸ್ಸರಾಜಹರಯೋತಿ ಹರಿವಣ್ಣಮನೋಮಯಅಸ್ಸರಾಜಾನೋ. ಸುಸುನಾಗಸಾದಿಸೇತಿ ಬಲಸಮ್ಪತ್ತಿಯಾ ತರುಣನಾಗಸದಿಸೇ. ಕಞ್ಚನಜಾಲುರಚ್ಛದೇತಿ ಕಞ್ಚನಜಾಲಮಯೇನ ಉರಚ್ಛದಾಲಙ್ಕಾರೇನ ಸಮನ್ನಾಗತೇ. ಆವೇಳಿನೇತಿ ಆವೇಳಸಙ್ಖಾತೇಹಿ ಕಣ್ಣಾಲಙ್ಕಾರೇಹಿ ಯುತ್ತೇ. ಸದ್ದಗಮೇತಿ ಪತೋದಪ್ಪಹಾರಂ ವಿನಾ ಸದ್ದಮತ್ತೇನೇವ ಗಮನಸೀಲೇ. ಅಸಙ್ಗೀತೇತಿ ನಿಸ್ಸಙ್ಗೇ ಸೀಘಜವೇ ಏವರೂಪೇ ಅಸ್ಸರಾಜೇ ತತ್ಥ ಯೋಜೇಸುನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ.

ಅಭಿನಾದಯಿತ್ಥಾತಿ ಯಾನಸದ್ದೇನ ಏಕನಿನ್ನಾದಂ ಅಕಾಸಿ. ವನಪ್ಪತಿನಿಞ್ಚಾತಿ ವನಪ್ಪತಿನೀ ಚ ವನಸಣ್ಡೇ ಚಾತಿ ಅತ್ಥೋ. ಪಬ್ಯಥಯಿತ್ಥಾತಿ ಕಮ್ಪಯಿತ್ಥ. ತತ್ಥ ಆಕಾಸಟ್ಠಕವಿಮಾನಕಮ್ಪನೇನ ನಭಕಮ್ಪನಂ ವೇದಿತಬ್ಬಂ. ಪಾವಾರಮೇಕಂಸಕತೋತಿ ಏಕಂಸಕತಪಾವಾರದಿಬ್ಬವತ್ಥೋ. ವುದ್ಧನ್ತಿ ಗುಣವುದ್ಧಂ. ವಿನೀತವನ್ತನ್ತಿ ವಿನೀತೇನ ಆಚಾರವತ್ತೇನ ಸಮನ್ನಾಗತಂ. ಇಚ್ಚಬ್ರವೀತಿ ರಥಂ ಆಕಾಸೇ ಠಪೇತ್ವಾ ಓತರಿತ್ವಾ ಏವಂ ಅಬ್ರವಿ. ದೇವಬ್ರಾಹ್ಮಣನ್ತಿ ದೇವಸಮಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಂ.

ಸೋ ತಸ್ಸ ವಚನಂ ಸುತ್ವಾ ಗಾಥಮಾಹ –

೨೮೧.

‘‘ಅನ್ಧಾ ಸಿರೀ ಮಂ ಪಟಿಭಾತಿ ಮಾತಲಿ, ಸದ್ಧಾ ಅನಿಚ್ಚಾ ಪನ ದೇವಸಾರಥಿ.

ಆಸಾ ವಿಸಂವಾದಿಕಸಮ್ಮತಾ ಹಿ ಮೇ, ಹಿರೀ ಚ ಅರಿಯಮ್ಹಿ ಗುಣೇ ಪತಿಟ್ಠಿತಾ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಅನ್ಧಾತಿ ಸಿಪ್ಪಾದಿಸಮ್ಪನ್ನೇಪಿ ಅಸಮ್ಪನ್ನೇಪಿ ಭಜನತೋ ‘‘ಅನ್ಧಾ’’ತಿ ಮಂ ಪಟಿಭಾತಿ. ಅನಿಚ್ಚಾತಿ ಸದ್ಧಾ ಪನ ತಂ ತಂ ವತ್ಥುಂ ಪಹಾಯ ಅಞ್ಞಸ್ಮಿಂ ಅಞ್ಞಸ್ಮಿಂ ಉಪ್ಪಜ್ಜನತೋ ಹುತ್ವಾ ಅಭಾವಾಕಾರೇನ ‘‘ಅನಿಚ್ಚಾ’’ತಿ ಮಂ ಪಟಿಭಾತಿ. ವಿಸಂವಾದಿಕಸಮ್ಮತಾತಿ ಆಸಾ ಪನ ಯಸ್ಮಾ ಧನತ್ಥಿಕಾ ನಾವಾಯ ಸಮುದ್ದಂ ಪಕ್ಖನ್ದಿತ್ವಾ ವಿನಟ್ಠಪಾಭತಾ ಏನ್ತಿ, ತಸ್ಮಾ ‘‘ವಿಸಂವಾದಿಕಾ’’ತಿ ಮಂ ಪಟಿಭಾತಿ. ಅರಿಯಮ್ಹಿ ಗುಣೇತಿ ಹಿರೀ ಪನ ಹಿರೋತ್ತಪ್ಪಸಭಾವಸಙ್ಖಾತೇ ಪರಿಸುದ್ಧೇ ಅರಿಯಗುಣೇ ಪತಿಟ್ಠಿತಾತಿ.

ಇದಾನಿ ತಸ್ಸಾ ಗುಣಂ ವಣ್ಣೇನ್ತೋ ಆಹ –

೨೮೨.

‘‘ಕುಮಾರಿಯೋ ಯಾಚಿಮಾ ಗೋತ್ತರಕ್ಖಿತಾ, ಜಿಣ್ಣಾ ಚ ಯಾ ಯಾ ಚ ಸಭತ್ತುಇತ್ಥಿಯೋ;

ತಾ ಛನ್ದರಾಗಂ ಪುರಿಸೇಸು ಉಗ್ಗತಂ, ಹಿರಿಯಾ ನಿವಾರೇನ್ತಿ ಸಚಿತ್ತಮತ್ತನೋ.

೨೮೩.

‘‘ಸಙ್ಗಾಮಸೀಸೇ ಸರಸತ್ತಿಸಂಯುತೇ, ಪರಾಜಿತಾನಂ ಪತತಂ ಪಲಾಯಿನಂ;

ಹಿರಿಯಾ ನಿವತ್ತನ್ತಿ ಜಹಿತ್ವ ಜೀವಿತಂ, ತೇ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ತಿ ಪುನಾ ಹಿರೀಮನಾ.

೨೮೪.

‘‘ವೇಲಾ ಯಥಾ ಸಾಗರವೇಗವಾರಿನೀ, ಹಿರಾಯ ಹಿ ಪಾಪಜನಂ ನಿವಾರಿನೀ;

ತಂ ಸಬ್ಬಲೋಕೇ ಹಿರಿಮರಿಯಪೂಜಿತಂ, ಇನ್ದಸ್ಸ ತಂ ವೇದಯ ದೇವಸಾರಥೀ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಜಿಣ್ಣಾತಿ ವಿಧವಾ. ಸಭತ್ತೂತಿ ಸಸಾಮಿಕಾ ತರುಣಿತ್ಥಿಯೋ. ಅತ್ತನೋತಿ ತಾ ಸಬ್ಬಾಪಿ ಪರಪುರಿಸೇಸು ಅತ್ತನೋ ಛನ್ದರಾಗಂ ಉಗ್ಗತಂ ವಿದಿತ್ವಾ ‘‘ಅಯುತ್ತಮೇತಂ ಅಮ್ಹಾಕ’’ನ್ತಿ ಹಿರಿಯಾ ಸಚಿತ್ತಂ ನಿವಾರೇನ್ತಿ, ಪಾಪಕಮ್ಮಂ ನ ಕರೋನ್ತಿ. ಪತತಂ ಪಲಾಯಿನನ್ತಿ ಪತನ್ತಾನಞ್ಚ ಪಲಾಯನ್ತಾನಞ್ಚ ಅನ್ತರೇ. ಜಹಿತ್ವ ಜೀವಿತನ್ತಿ ಯೇ ಹಿರಿಮನ್ತೋ ಹೋನ್ತಿ, ತೇ ಅತ್ತನೋ ಜೀವಿತಂ ಚಜಿತ್ವಾ ಹಿರಿಯಾ ನಿವತ್ತನ್ತಿ, ಏವಂ ನಿವತ್ತಾ ಚ ಪನ ತೇ ಹಿರೀಮನಾ ಪುನ ಅತ್ತನೋ ಸಾಮಿಕಂ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ತಿ, ಅಮಿತ್ತಹತ್ಥತೋ ಮೋಚೇತ್ವಾ ಗಣ್ಹನ್ತಿ. ಪಾಪಜನಂ ನಿವಾರಿನೀತಿ ಪಾಪತೋ ಜನಂ ನಿವಾರಿನೀ, ಅಯಮೇವ ವಾ ಪಾಠೋ. ತನ್ತಿ ತಂ ಹಿರಿಂ. ಅರಿಯಪೂಜಿತನ್ತಿ ಅರಿಯೇಹಿ ಬುದ್ಧಾದೀಹಿ ಪೂಜಿತಂ. ಇನ್ದಸ್ಸ ತಂ ವೇದಯಾತಿ ಯಸ್ಮಾ ಏವಂ ಮಹಾಗುಣಾ ಅರಿಯಪೂಜಿತಾವೇಸಾ, ತಸ್ಮಾ ತಂ ಏವಂ ಉತ್ತಮಾ ನಾಮೇಸಾತಿ ಇನ್ದಸ್ಸ ಕಥೇಹೀತಿ.

ತಂ ಸುತ್ವಾ ಮಾತಲಿ ಗಾಥಮಾಹ –

೨೮೫.

‘‘ಕೋ ತೇ ಇಮಂ ಕೋಸಿಯ ದಿಟ್ಠಿಮೋದಹಿ, ಬ್ರಹ್ಮಾ ಮಹಿನ್ದೋ ಅಥ ವಾ ಪಜಾಪತಿ;

ಹಿರಾಯ ದೇವೇಸು ಹಿ ಸೇಟ್ಠಸಮ್ಮತಾ, ಧೀತಾ ಮಹಿನ್ದಸ್ಸ ಮಹೇಸಿ ಜಾಯಥಾ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ದಿಟ್ಠಿನ್ತಿ ‘‘ಹಿರೀ ನಾಮ ಮಹಾಗುಣಾ ಅರಿಯಪೂಜಿತಾ’’ತಿ ಲದ್ಧಿಂ. ಓದಹೀತಿ ಹದಯೇ ಪವೇಸೇಸಿ. ಸೇಟ್ಠಸಮ್ಮತಾತಿ ತವ ಸನ್ತಿಕೇ ಸುಧಾಯ ಲದ್ಧಕಾಲತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಇನ್ದಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕೇ ಕಞ್ಚನಾಸನಂ ಲಭಿತ್ವಾ ಸಬ್ಬದೇವತಾಹಿ ಪೂಜಿಯಮಾನಾ ಉತ್ತಮಸಮ್ಮತಾ ಜಾಯಥ.

ಏವಂ ತಸ್ಮಿಂ ಕಥೇನ್ತೇಯೇವ ಕೋಸಿಯಸ್ಸ ತಙ್ಖಣಞ್ಞೇವ ಚವನಧಮ್ಮೋ ಜಾತೋ. ಅಥ ನಂ, ಮಾತಲಿ, ‘‘ಕೋಸಿಯ ಆಯುಸಙ್ಖಾರೋ ತೇ ಓಸ್ಸಟ್ಠೋ, ಚವನಧಮ್ಮೋಪಿ ತೇ ಸಮ್ಪತ್ತೋ, ಕಿಂ ತೇ ಮನುಸ್ಸಲೋಕೇನ, ದೇವಲೋಕಂ ಗಚ್ಛಾಮಾ’’ತಿ ತತ್ಥ ನೇತುಕಾಮೋ ಹುತ್ವಾ ಗಾಥಮಾಹ –

೨೮೬.

‘‘ಹನ್ದೇಹಿ ದಾನಿ ತಿದಿವಂ ಅಪಕ್ಕಮ, ರಥಂ ಸಮಾರುಯ್ಹ ಮಮಾಯಿತಂ ಇಮಂ;

ಇನ್ದೋ ಚ ತಂ ಇನ್ದಸಗೋತ್ತ ಕಙ್ಖತಿ, ಅಜ್ಜೇವ ತ್ವಂ ಇನ್ದಸಹಬ್ಯತಂ ವಜಾ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಮಮಾಯಿತನ್ತಿ ಪಿಯಂ ಮನಾಪಂ. ಇನ್ದಸಗೋತ್ತಾತಿ ಪುರಿಮಭವೇ ಇನ್ದೇನ ಸಮಾನಗೋತ್ತ. ಕಙ್ಖತೀತಿ ತವಾಗಮನಂ ಇಚ್ಛನ್ತೋ ಕಙ್ಖತಿ.

ಇತಿ ತಸ್ಮಿಂ ಕೋಸಿಯೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಕಥೇನ್ತೇಯೇವ ಕೋಸಿಯೋ ಚವಿತ್ವಾ ಓಪಪಾತಿಕೋ ದೇವಪುತ್ತೋ ಹುತ್ವಾ ಆರುಯ್ಹ ದಿಬ್ಬರಥೇ ಅಟ್ಠಾಸಿ. ಅಥ ನಂ, ಮಾತಲಿ, ಸಕ್ಕಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕಂ ನೇಸಿ. ಸಕ್ಕೋ ತಂ ದಿಸ್ವಾವ ತುಟ್ಠಮಾನಸೋ ಅತ್ತನೋ ಧೀತರಂ ಹಿರಿದೇವಿಂ ತಸ್ಸ ಅಗ್ಗಮಹೇಸಿಂ ಕತ್ವಾ ಅದಾಸಿ, ಅಪರಿಮಾಣಮಸ್ಸ ಇಸ್ಸರಿಯಂ ಅಹೋಸಿ. ತಮತ್ಥಂ ವಿದಿತ್ವಾ ‘‘ಅನೋಮಸತ್ತಾನಂ ಕಮ್ಮಂ ನಾಮ ಏವಂ ವಿಸುಜ್ಝತೀ’’ತಿ ಸತ್ಥಾ ಓಸಾನಗಾಥಮಾಹ –

೨೮೭.

‘‘ಏವಂ ವಿಸುಜ್ಝನ್ತಿ ಅಪಾಪಕಮ್ಮಿನೋ, ಅಥೋ ಸುಚಿಣ್ಣಸ್ಸ ಫಲಂ ನ ನಸ್ಸತಿ;

ಯೇ ಕೇಚಿ ಮದ್ದಕ್ಖು ಸುಧಾಯ ಭೋಜನಂ, ಸಬ್ಬೇವ ತೇ ಇನ್ದಸಹಬ್ಯತಂ ಗತಾ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಅಪಾಪಕಮ್ಮಿನೋತಿ ಅಪಾಪಕಮ್ಮಾ ಸತ್ತಾ ಏವಂ ವಿಸುಜ್ಝನ್ತಿ ಯೇ ಕೇಚಿ ಮದ್ದಕ್ಖೂತಿ ಯೇ ಕೇಚಿ ಸತ್ತಾ ತಸ್ಮಿಂ ಹಿಮವನ್ತಪದೇಸೇ ತದಾ ಕೋಸಿಯೇನ ಹಿರಿಯಾ ದೀಯಮಾನಂ ಸುಧಾಭೋಜನಂ ಅದ್ದಸಂಸು. ಸಬ್ಬೇವ ತೇತಿ ತೇ ಸಬ್ಬೇಪಿ ತಂ ದಾನಂ ಅನುಮೋದಿತ್ವಾ ಚಿತ್ತಂ ಪಸಾದೇತ್ವಾ ಇನ್ದಸಹಬ್ಯತಂ ಗತಾತಿ.

ಸತ್ಥಾ ಇಮಂ ಧಮ್ಮದೇಸನಂ ಆಹರಿತ್ವಾ ‘‘ನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಇದಾನೇವ, ಪುಬ್ಬೇಪೇತಂ ಅದಾನಾಭಿರತಂ ಥದ್ಧಮಚ್ಛರಿಯಂ ಸಮಾನಂ ಅಹಂ ದಮೇಸಿಂಯೇವಾ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಜಾತಕಂ ಸಮೋಧಾನೇಸಿ ‘‘ತದಾ ಹಿರೀ ದೇವತಾ ಉಪ್ಪಲವಣ್ಣಾ ಅಹೋಸಿ, ಕೋಸಿಯೋ ದಾನಪತಿ ಭಿಕ್ಖು, ಪಞ್ಚಸಿಖೋ ಅನುರುದ್ಧೋ, ಮಾತಲಿ ಆನನ್ದೋ, ಸೂರಿಯೋ ಕಸ್ಸಪೋ, ಚನ್ದೋ ಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನೋ, ನಾರದೋ ಸಾರಿಪುತ್ತೋ, ಸಕ್ಕೋ ಅಹಮೇವ ಅಹೋಸಿ’’ನ್ತಿ.

ಸುಧಾಭೋಜನಜಾತಕವಣ್ಣನಾ ತತಿಯಾ.

[೫೩೬] ೪. ಕುಣಾಲಜಾತಕವಣ್ಣನಾ

ಏವಮಕ್ಖಾಯತೀತಿ ಇದಂ ಸತ್ಥಾ ಕುಣಾಲದಹೇ ವಿಹರನ್ತೋ ಅನಭಿರತಿಪೀಳಿತೇ ಪಞ್ಚಸತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಆರಬ್ಭ ಕಥೇಸಿ. ತತ್ರಾಯಂ ಅನುಪುಬ್ಬಿಕಥಾ – ಸಾಕಿಯಕೋಲಿಯಾ ಕಿರ ಕಪಿಲವತ್ಥುನಗರಸ್ಸ ಚ ಕೋಲಿಯನಗರಸ್ಸ ಚ ಅನ್ತರೇ ರೋಹಿಣಿಂ ನಾಮ ನದಿಂ ಏಕೇನೇವಾವರಣೇನ ಬನ್ಧಾಪೇತ್ವಾ ಸಸ್ಸಾನಿ ಕಾರೇನ್ತಿ. ಅಥ ಜೇಟ್ಠಮೂಲಮಾಸೇ ಸಸ್ಸೇಸು ಮಿಲಾಯನ್ತೇಸು ಉಭಯನಗರವಾಸೀನಮ್ಪಿ ಕಮ್ಮಕಾರಾ ಸನ್ನಿಪತಿಂಸು. ತತ್ಥ ಕೋಲಿಯನಗರವಾಸಿನೋ ವದಿಂಸು – ‘‘ಇದಂ ಉದಕಂ ಉಭಯತೋ ನೀಹರಿಯಮಾನಂ ನೇವ ತುಮ್ಹಾಕಂ, ನ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಪಹೋಸ್ಸತಿ, ಅಮ್ಹಾಕಂ ಪನ ಸಸ್ಸಂ ಏಕಉದಕೇನೇವ ನಿಪ್ಫಜ್ಜಿಸ್ಸತಿ, ಇದಂ ಉದಕಂ ಅಮ್ಹಾಕಂ ದೇಥಾ’’ತಿ. ಕಪಿಲವತ್ಥುವಾಸಿನೋ ವದಿಂಸು – ‘‘ತುಮ್ಹೇಸು ಕೋಟ್ಠೇ ಪೂರೇತ್ವಾ ಠಿತೇಸು ಮಯಂ ರತ್ತಸುವಣ್ಣನೀಲಮಣಿಕಾಳಕಹಾಪಣೇ ಗಹೇತ್ವಾ ನ ಸಕ್ಖಿಸ್ಸಾಮ ಪಚ್ಛಿಪಸಿಬ್ಬಕಾದಿಹತ್ಥಾ ತುಮ್ಹಾಕಂ ಘರದ್ವಾರೇ ವಿಚರಿತುಂ, ಅಮ್ಹಾಕಮ್ಪಿ ಸಸ್ಸಂ ಏಕೇನೇವ ಉದಕೇನ ನಿಪ್ಫಜ್ಜಿಸ್ಸತಿ, ಇದಂ ಉದಕಂ ಅಮ್ಹಾಕಂ ದೇಥಾ’’ತಿ. ‘‘ನ ಮಯಂ ದಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ? ‘‘ಮಯಮ್ಪಿ ನ ದಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ. ಏವಂ ಕಲಹಂ ವಡ್ಢೇತ್ವಾ ಏಕೋ ಉಟ್ಠಾಯ ಏಕಸ್ಸ ಪಹಾರಂ ಅದಾಸಿ, ಸೋಪಿ ಅಞ್ಞಸ್ಸಾತಿ ಏವಂ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಪಹರಿತ್ವಾ ರಾಜಕುಲಾನಂ ಜಾತಿಂ ಘಟ್ಟೇತ್ವಾ ಕಲಹಂ ಪವತ್ತೇಸುಂ.

ಕೋಲಿಯಕಮ್ಮಕಾರಾ ವದನ್ತಿ – ‘‘ತುಮ್ಹೇ ಕಪಿಲವತ್ಥುವಾಸಿಕೇ ಸಾಕಿಯದಾರಕೇ ಗಹೇತ್ವಾ ಗಜ್ಜಥ, ಯೇ ಸೋಣಸಿಙ್ಗಾಲಾದಯೋ ವಿಯ ಅತ್ತನೋ ಭಗಿನೀಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ವಸಿಂಸು, ಏತೇಸಂ ಹತ್ಥಿಅಸ್ಸಾದಯೋ ವಾ ಫಲಕಾವುಧಾನಿ ವಾ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಕಿಂ ಕರಿಸ್ಸನ್ತೀ’’ತಿ? ಸಾಕಿಯಕಮ್ಮಕಾರಾ ವದನ್ತಿ – ‘‘ತುಮ್ಹೇ ದಾನಿ ಕುಟ್ಠಿನೋ ದಾರಕೇ ಗಹೇತ್ವಾ ಗಜ್ಜಥ, ಯೇ ಅನಾಥಾ ನಿಗ್ಗತಿಕಾ ತಿರಚ್ಛಾನಾ ವಿಯ ಕೋಲರುಕ್ಖೇ ವಸಿಂಸು, ಏತೇಸಂ ಹತ್ಥಿಅಸ್ಸಾದಯೋ ವಾ ಫಲಕಾವುಧಾನಿ ವಾ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಕಿಂ ಕರಿಸ್ಸನ್ತೀ’’ತಿ? ತೇ ಗನ್ತ್ವಾ ತಸ್ಮಿಂ ಕಮ್ಮೇ ನಿಯುತ್ತಅಮಚ್ಚಾನಂ ಕಥೇಸುಂ, ಅಮಚ್ಚಾ ರಾಜಕುಲಾನಂ ಕಥೇಸುಂ. ತತೋ ಸಾಕಿಯಾ ‘‘ಭಗಿನೀಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಸಂವಾಸಿಕಾನಂ ಥಾಮಞ್ಚ ಬಲಞ್ಚ ದಸ್ಸೇಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ಯುದ್ಧಸಜ್ಜಾ ನಿಕ್ಖಮಿಂಸು. ಕೋಲಿಯಾಪಿ ‘‘ಕೋಲರುಕ್ಖವಾಸೀನಂ ಥಾಮಞ್ಚ ಬಲಞ್ಚ ದಸ್ಸೇಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ಯುದ್ಧಸಜ್ಜಾ ನಿಕ್ಖಮಿಂಸು. ಅಪರೇ ಪನಾಚರಿಯಾ ‘‘ಸಾಕಿಯಕೋಲಿಯಾನಂ ದಾಸೀಸು ಉದಕತ್ಥಾಯ ನದಿಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಚುಮ್ಬಟಾನಿ ಭೂಮಿಯಂ ನಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಸುಖಕಥಾಯ ಸನ್ನಿಸಿನ್ನಾಸು ಏಕಿಸ್ಸಾ ಚುಮ್ಬಟಂ ಏಕಾ ಸಕಸಞ್ಞಾಯ ಗಣ್ಹಿ, ತಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ‘ಮಮ ಚುಮ್ಬಟಂ, ತವ ಚುಮ್ಬಟ’ನ್ತಿ ಕಲಹೇ ಪವತ್ತೇ ಕಮೇನ ಉಭಯನಗರವಾಸಿನೋ ದಾಸಕಮ್ಮಕಾರಾ ಚೇವ ಸೇವಕಗಾಮಭೋಜಕಾಮಚ್ಚಉಪರಾಜಾನೋ ಚಾತಿ ಸಬ್ಬೇ ಯುದ್ಧಸಜ್ಜಾ ನಿಕ್ಖಮಿಂಸೂ’’ತಿ ವದನ್ತಿ. ಇಮಮ್ಹಾ ಪನ ನಯಾ ಪುರಿಮನಯೋವ ಬಹೂಸು ಅಟ್ಠಕಥಾಸು ಆಗತೋ, ಯುತ್ತರೂಪೋ ಚಾತಿ ಸ್ವೇವ ಗಹೇತಬ್ಬೋ.

ತೇ ಪನ ಸಾಯನ್ಹಸಮಯೇ ಯುದ್ಧಸಜ್ಜಾ ನಿಕ್ಖಮಿಸ್ಸನ್ತೀತಿ ತಸ್ಮಿಂ ಸಮಯೇ ಭಗವಾ ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ವಿಹರನ್ತೋ ಪಚ್ಚೂಸಸಮಯೇ ಲೋಕಂ ವೋಲೋಕೇನ್ತೋ ಇಮೇ ಏವಂ ಯುದ್ಧಸಜ್ಜೇ ನಿಕ್ಖನ್ತೇ ಅದ್ದಸ, ದಿಸ್ವಾ ಚ ‘‘ಮಯಿ ಗತೇ ಏಸ ಕಲಹೋ ವೂಪಸಮಿಸ್ಸತಿ ನು ಖೋ, ನೋ’’ತಿ ಉಪಧಾರೇನ್ತೋ ‘‘ಅಹಮೇತ್ಥ ಗನ್ತ್ವಾ ಕಲಹವೂಪಸಮತ್ಥಂ ತೀಣಿ ಜಾತಕಾನಿ ಕಥೇಸ್ಸಾಮಿ, ತತೋ ಕಲಹೋ ವೂಪಸಮಿಸ್ಸತಿ, ಅಥ ಸಾಮಗ್ಗಿದೀಪನತ್ಥಾಯ ದ್ವೇ ಜಾತಕಾನಿ ಕಥೇತ್ವಾ ಅತ್ತದಣ್ಡಸುತ್ತಂ (ಸು. ನಿ. ೯೪೧ ಆದಯೋ) ದೇಸೇಸ್ಸಾಮಿ, ದೇಸನಂ ಸುತ್ವಾ ಉಭಯನಗರವಾಸಿನೋ ಅಡ್ಢತೇಯ್ಯಾನಿ ಅಡ್ಢತೇಯ್ಯಾನಿ ಕುಮಾರಸತಾನಿ ದಸ್ಸನ್ತಿ, ಅಹಂ ತೇ ಪಬ್ಬಾಜೇಸ್ಸಾಮಿ, ಮಹನ್ತೋ ಸಮಾಗಮೋ ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಸನ್ನಿಟ್ಠಾನಂ ಕತ್ವಾ ಪಾತೋವ ಸರೀರಪಟಿಜಗ್ಗನಂ ಕತ್ವಾ ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಚರಿತ್ವಾ ಪಿಣ್ಡಪಾತಪಟಿಕ್ಕನ್ತೋ ಸಾಯನ್ಹಸಮಯೇ ಗನ್ಧಕುಟಿತೋ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ಕಸ್ಸಚಿ ಅನಾರೋಚೇತ್ವಾ ಸಯಮೇವ ಪತ್ತಚೀವರಮಾದಾಯ ದ್ವಿನ್ನಂ ಸೇನಾನಂ ಅನ್ತರೇ ಆಕಾಸೇ ಪಲ್ಲಙ್ಕಂ ಆಭುಜಿತ್ವಾ ತೇಸಂ ಸಂವೇಗಜನನತ್ಥಂ ದಿವಾ ಅನ್ಧಕಾರಂ ಕಾತುಂ ಕೇಸರಂಸಿಯೋ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇನ್ತೋ ನಿಸೀದಿ. ಅಥ ನೇಸಂ ಸಂವಿಗ್ಗಮಾನಸಾನಂ ಅತ್ತಾನಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಛಬ್ಬಣ್ಣಾ ಬುದ್ಧರಂಸಿಯೋ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇಸಿ. ಕಪಿಲವತ್ಥುವಾಸಿನೋಪಿ ಭಗವನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಅಮ್ಹಾಕಂ ಞಾತಿಸೇಟ್ಠೋ ಸತ್ಥಾ ಆಗತೋ, ದಿಟ್ಠೋ ನು ಖೋ ತೇನ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಕಲಹಕರಣಭಾವೋ’’ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ‘‘ನ ಖೋ ಪನ ಸಕ್ಕಾ ಸತ್ಥರಿ ಆಗತೇ ಅಮ್ಹೇಹಿ ಪರಸ್ಸ ಸರೀರೇ ಸತ್ಥಂ ಪಾತೇತುಂ, ಕೋಲಿಯನಗರವಾಸಿನೋ ಅಮ್ಹೇ ಹನನ್ತು ವಾ ಬಜ್ಝನ್ತು ವಾ’’ತಿ ಆವುಧಾನಿ ಛಡ್ಡೇಸುಂ. ಕೋಲಿಯನಗರವಾಸಿನೋಪಿ ತಥೇವ ಅಕಂಸು.

ಅಥ ಭಗವಾ ಓತರಿತ್ವಾ ರಮಣೀಯೇ ಪದೇಸೇ ವಾಲುಕಪುಲಿನೇ ಪಞ್ಞತ್ತವರಬುದ್ಧಾಸನೇ ನಿಸೀದಿ ಅನೋಪಮಾಯ ಬುದ್ಧಸಿರಿಯಾ ವಿರೋಚಮಾನೋ. ತೇಪಿ ರಾಜಾನೋ ಭಗವನ್ತಂ ವನ್ದಿತ್ವಾ ನಿಸೀದಿಂಸು. ಅಥ ನೇ ಸತ್ಥಾ ಜಾನನ್ತೋವ ‘‘ಕಸ್ಮಾ ಆಗತತ್ಥ, ಮಹಾರಾಜಾ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿ. ‘‘ನೇವ, ಭನ್ತೇ, ನದಿದಸ್ಸನತ್ಥಾಯ, ನ ಕೀಳನತ್ಥಾಯ, ಅಪಿಚ ಖೋ ಪನ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಠಾನೇ ಸಙ್ಗಾಮಂ ಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಾಪೇತ್ವಾ ಆಗತಮ್ಹಾ’’ತಿ. ‘‘ಕಿಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ವೋ ಕಲಹೋ, ಮಹಾರಾಜಾ’’ತಿ? ‘‘ಉದಕಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಭನ್ತೇ’’ತಿ. ‘‘ಉದಕಂ ಕಿಂ ಅಗ್ಘತಿ ಮಹಾರಾಜಾ’’ತಿ? ‘‘ಅಪ್ಪಗ್ಘಂ, ಭನ್ತೇ’’ತಿ. ‘‘ಪಥವೀ ನಾಮ ಕಿಂ ಅಗ್ಘತಿ, ಮಹಾರಾಜಾ’’ತಿ? ‘‘ಅನಗ್ಘಾ, ಭನ್ತೇ’’ತಿ. ‘‘ಖತ್ತಿಯಾ ಕಿಂ ಅಗ್ಘನ್ತಿ, ಮಹಾರಾಜಾ’’ತಿ? ‘‘ಖತ್ತಿಯಾ ನಾಮ ಅನಗ್ಘಾ, ಭನ್ತೇ’’ತಿ. ‘‘ಅಪ್ಪಗ್ಘಂ ಉದಕಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಕಸ್ಮಾ ಅನಗ್ಘೇ ಖತ್ತಿಯೇ ನಾಸೇಥ, ಮಹಾರಾಜ, ಕಲಹಸ್ಮಿಞ್ಹಿ ಅಸ್ಸಾದೋ ನಾಮ ನತ್ಥಿ, ಕಲಹವಸೇನ ಹಿ ಮಹಾರಾಜಾ ಏಕಾಯ ರುಕ್ಖದೇವತಾಯ ಕಾಳಸೀಹೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಬದ್ಧಾಘಾತೋ ಸಕಲಮ್ಪಿ ಇಮಂ ಕಪ್ಪಂ ಅನುಪ್ಪತ್ತೋಯೇವಾ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಫನ್ದನಜಾತಕಂ (ಜಾ. ೧.೧೩.೧೪ ಆದಯೋ) ಕಥೇಸಿ. ತತೋ ‘‘ಪರಪತ್ತಿಯೇನ ನಾಮ ಮಹಾರಾಜಾ ನ ಭವಿತಬ್ಬಂ, ಪರಪತ್ತಿಯಾ ಹಿ ಹುತ್ವಾ ಏಕಸ್ಸ ಸಸಸ್ಸ ಕಥಾಯ ತಿಯೋಜನಸಹಸ್ಸವಿತ್ಥತೇ ಹಿಮವನ್ತೇ ಚತುಪ್ಪದಗಣಾ ಮಹಾಸಮುದ್ದಂ ಪಕ್ಖನ್ದಿನೋ ಅಹೇಸುಂ, ತಸ್ಮಾ ಪರಪತ್ತಿಯೇನ ನ ಭವಿತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ ವತ್ವಾ ದದ್ದರಜಾತಕಂ (ಜಾ. ೧.೨೪೩-೪೪; ೧.೪.೧೩-೧೬; ೧.೯.೧೦೫ ಆದಯೋ) ಕಥೇಸಿ. ತತೋ ‘‘ಕದಾಚಿ ಮಹಾರಾಜಾ ದುಬ್ಬಲೋಪಿ ಮಹಬ್ಬಲಸ್ಸ ರನ್ಧಂ ಪಸ್ಸತಿ, ಕದಾಚಿ ಮಹಬ್ಬಲೋಪಿ ದುಬ್ಬಲಸ್ಸ ರನ್ಧಂ ಪಸ್ಸತಿ, ಲಟುಕಿಕಾಪಿ ಹಿ ಸಕುಣಿಕಾ ಹತ್ಥಿನಾಗಂ ಘಾತೇಸೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಲಟುಕಿಕಜಾತಕಂ (ಜಾ. ೧.೫.೩೯ ಆದಯೋ) ಕಥೇಸಿ. ಏವಂ ಕಲಹವೂಪಸಮನತ್ಥಾಯ ತೀಣಿ ಜಾತಕಾನಿ ಕಥೇತ್ವಾ ಸಾಮಗ್ಗಿಪರಿದೀಪನತ್ಥಾಯ ದ್ವೇ ಜಾತಕಾನಿ ಕಥೇಸಿ. ‘‘ಸಮಗ್ಗಾನಞ್ಹಿ ಮಹಾರಾಜಾ ಕೋಚಿ ಓತಾರಂ ನಾಮ ಪಸ್ಸಿತುಂ ನ ಸಕ್ಕೋತೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ರುಕ್ಖಧಮ್ಮಜಾತಕಂ (ಜಾ. ೧.೧.೭೪) ಕಥೇಸಿ. ತತೋ ‘‘ಸಮಗ್ಗಾನಂ ಮಹಾರಾಜಾ ಕೋಚಿ ವಿವರಂ ಪಸ್ಸಿತುಂ ನಾಸಕ್ಖಿ, ಯದಾ ಪನ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ವಿವಾದಮಕಂಸು, ಅಥ ನೇ ಏಕೋ ನೇಸಾದಪುತ್ತೋ ಜೀವಿತಕ್ಖಯಂ ಪಾಪೇತ್ವಾ ಆದಾಯ ಗತೋ, ವಿವಾದೇ ಅಸ್ಸಾದೋ ನಾಮ ನತ್ಥೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ವಟ್ಟಕಜಾತಕಂ (ಜಾ. ೧.೧.೩೫, ೧೧೮; ೧.೬.೧೨೮-೧೩೩) ಕಥೇಸಿ. ಏವಂ ಇಮಾನಿ ಪಞ್ಚ ಜಾತಕಾನಿ ಕಥೇತ್ವಾ ಅವಸಾನೇ ಅತ್ತದಣ್ಡಸುತ್ತಂ (ಸು. ನಿ. ೯೪೧ ಆದಯೋ) ಕಥೇಸಿ.

ಅಥ ರಾಜಾನೋ ಪಸನ್ನಾ ‘‘ಸಚೇ ಸತ್ಥಾ ನಾಗಮಿಸ್ಸ, ಮಯಂ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ವಧಿತ್ವಾ ಲೋಹಿತನದಿಂ ಪವತ್ತಯಿಸ್ಸಾಮ, ಸತ್ಥಾರಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ನೋ ಜೀವಿತಂ ಲದ್ಧಂ. ಸಚೇ ಪನ ಸತ್ಥಾ ಅಗಾರಂ ಅಜ್ಝಾವಸಿಸ್ಸ, ದ್ವಿಸಹಸ್ಸದೀಪಪರಿವಾರಂ ಚತುಮಹಾದೀಪರಜ್ಜಂ ಹತ್ಥಗತಂ ಅಭವಿಸ್ಸ, ಅತಿರೇಕಸಹಸ್ಸಂ ಖೋ ಪನಸ್ಸ ಪುತ್ತಾ ಅಭವಿಸ್ಸಂಸು, ತತೋ ಖತ್ತಿಯಪರಿವಾರೋವ ಅವಿಚರಿಸ್ಸ, ತಂ ಖೋ ಪನೇಸ ಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ಪಹಾಯ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ಸಮ್ಬೋಧಿಂ ಪತ್ತೋ, ಇದಾನಿಪಿ ಖತ್ತಿಯಪರಿವಾರೋವ ವಿಚರತೂ’’ತಿ ಉಭಯನಗರವಾಸಿನೋ ಅಡ್ಢತೇಯ್ಯಾನಿ ಅಡ್ಢತೇಯ್ಯಾನಿ ಕುಮಾರಸತಾನಿ ಅದಂಸು. ಭಗವಾ ತೇ ಪಬ್ಬಾಜೇತ್ವಾ ಮಹಾವನಂ ಅಗಮಾಸಿ. ಪುನದಿವಸತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ತೇಹಿ ಪರಿವುತೋ ಏಕದಾ ಕಪಿಲವತ್ಥುನಗರೇ ಏಕದಾ ಕೋಲಿಯನಗರೇತಿ ದ್ವೀಸು ನಗರೇಸು ಪಿಣ್ಡಾಯ ಚರತಿ. ಉಭಯನಗರವಾಸಿನೋ ಮಹಾಸಕ್ಕಾರಂ ಕರಿಂಸು. ತೇಸಂ ಗರುಗಾರವೇನ ನ ಅತ್ತನೋ ರುಚಿಯಾ ಪಬ್ಬಜಿತಾನಂ ಅನಭಿರತಿ ಉಪ್ಪಜ್ಜಿ. ಪುರಾಣದುತಿಯಿಕಾಯೋಪಿ ನೇಸಂ ಅನಭಿರತಿಜನನತ್ಥಾಯ ತಂ ತಂ ವತ್ವಾ ಸಾಸನಂ ಪೇಸೇಸುಂ. ತೇ ಅತಿರೇಕತರಂ ಉಕ್ಕಣ್ಠಿಂಸು. ಭಗವಾ ಆವಜ್ಜೇನ್ತೋ ತೇಸಂ ಅನಭಿರತಭಾವಂ ಞತ್ವಾ ‘‘ಇಮೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಮಾದಿಸೇನ ಬುದ್ಧೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಏಕತೋ ವಸನ್ತಾ ಉಕ್ಕಣ್ಠನ್ತಿ, ಕಥಂ ರೂಪಾ ನು ಖೋ ತೇಸಂ ಧಮ್ಮಕಥಾ ಸಪ್ಪಾಯಾ’’ತಿ ಉಪಧಾರೇನ್ತೋ ಕುಣಾಲಧಮ್ಮದೇಸನಂ ಪಸ್ಸಿ. ಅಥಸ್ಸ ಏತದಹೋಸಿ – ‘‘ಅಹಂ ಇಮೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಹಿಮವನ್ತಂ ನೇತ್ವಾ ಕುಣಾಲಕಥಾಯ ನೇಸಂ ಮಾತುಗಾಮದೋಸಂ ಪಕಾಸೇತ್ವಾ ಅನಭಿರತಿಂ ಹರಿತ್ವಾ ಸೋತಾಪತ್ತಿಮಗ್ಗಂ ದಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ.

ಸೋ ಪುಬ್ಬಣ್ಹಸಮಯಂ ನಿವಾಸೇತ್ವಾ ಪತ್ತಚೀವರಮಾದಾಯ ಕಪಿಲವತ್ಥುಂ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಚರಿತ್ವಾ ಪಚ್ಛಾಭತ್ತಂ ಪಿಣ್ಡಪಾತಪಟಿಕ್ಕನ್ತೋ ಭತ್ತಕಿಚ್ಚವೇಲಾಯಮೇವ ತೇ ಪಞ್ಚಸತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಆಮನ್ತೇತ್ವಾ ‘‘ದಿಟ್ಠಪುಬ್ಬೋ ವೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ರಮಣೀಯೋ ಹಿಮವನ್ತಪದೇಸೋ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿ. ‘‘ನೋಹೇತಂ, ಭನ್ತೇ’’ತಿ. ‘‘ಗಚ್ಛಿಸ್ಸಥ ಪನ ಹಿಮವನ್ತಚಾರಿಕ’’ನ್ತಿ? ‘‘ಭನ್ತೇ, ಅನಿದ್ಧಿಮನ್ತೋ ಮಯಂ ಕಥಂ ಗಮಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ. ‘‘ಸಚೇ ಪನ ವೋ ಕೋಚಿ ಗಹೇತ್ವಾ ಗಚ್ಛೇಯ್ಯ, ಗಚ್ಛೇಯ್ಯಾಥಾ’’ತಿ? ‘‘ಆಮ, ಭನ್ತೇ’’ತಿ. ಸತ್ಥಾ ಸಬ್ಬೇಪಿ ತೇ ಅತ್ತನೋ ಇದ್ಧಿಯಾ ಗಹೇತ್ವಾ ಆಕಾಸೇ ಉಪ್ಪತಿತ್ವಾ ಹಿಮವನ್ತಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಗಗನತಲೇ ಠಿತೋವ ರಮಣೀಯೇ ಹಿಮವನ್ತಪದೇಸೇ ಕಞ್ಚನಪಬ್ಬತಂ ರಜತಪಬ್ಬತಂ ಮಣಿಪಬ್ಬತಂ ಹಿಙ್ಗುಲಿಕಪಬ್ಬತಂ ಅಞ್ಜನಪಬ್ಬತಂ ಸಾನುಪಬ್ಬತಂ ಫಲಿಕಪಬ್ಬತನ್ತಿ ನಾನಾವಿಧೇ ಪಬ್ಬತೇ, ಪಞ್ಚ ಮಹಾನದಿಯೋ, ಕಣ್ಣಮುಣ್ಡಕಂ ರಥಕಾರಂ ಸೀಹಪಪಾತಂ ಛದ್ದನ್ತಂ ತಿಯಗ್ಗಳಂ ಅನೋತತ್ತಂ ಕುಣಾಲದಹನ್ತಿ ಸತ್ತ ದಹೇ ದಸ್ಸೇಸಿ. ಹಿಮವನ್ತೋ ಚ ನಾಮ ಮಹಾ ಪಞ್ಚಯೋಜನಸತುಬ್ಬೇಧೋ ತಿಯೋಜನಸಹಸ್ಸವಿತ್ಥತೋ, ತಸ್ಸ ಇಮಂ ರಮಣೀಯಂ ಏಕದೇಸಂ ಅತ್ತನೋ ಆನುಭಾವೇನ ದಸ್ಸೇಸಿ. ತತ್ಥ ಕತನಿವಾಸಾನಿ ಸೀಹಬ್ಯಗ್ಘಹತ್ಥಿಕುಲಾದೀನಿ ಚತುಪ್ಪದಾನಿಪಿ ಏಕದೇಸತೋ ದಸ್ಸೇಸಿ. ತತ್ಥ ಆರಾಮರಾಮಣೇಯ್ಯಕಾದೀನಿ ಪುಪ್ಫೂಪಗಫಲೂಪಗೇ ರುಕ್ಖೇ ನಾನಾವಿಧೇ ಸಕುಣಸಙ್ಘೇ ಜಲಜಥಲಜಪುಪ್ಫಾನಿ ಹಿಮವನ್ತಸ್ಸ ಪುರತ್ಥಿಮಪಸ್ಸೇ ಸುವಣ್ಣತಲಂ, ಪುಚ್ಛಿಮಪಸ್ಸೇ ಹಿಙ್ಗುಲತಲಂ ದಸ್ಸೇಸಿ. ಇಮೇಸಂ ರಾಮಣೇಯ್ಯಕಾನಂ ದಿಟ್ಠಕಾಲತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ತೇಸಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಪುರಾಣದುತಿಯಿಕಾಸು ಛನ್ದರಾಗೋ ಪಹೀನೋ.

ಅಥ ಸತ್ಥಾ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಗಹೇತ್ವಾ ಆಕಾಸತೋ ಓತರಿತ್ವಾ ಹಿಮವನ್ತಪಚ್ಛಿಮಪಸ್ಸೇ ಸಟ್ಠಿಯೋಜನಿಕೇ ಮನೋಸಿಲಾತಲೇ ಸತ್ತಯೋಜನಿಕಸ್ಸ ಕಪ್ಪಟ್ಠಿಕಸಾಲರುಕ್ಖಸ್ಸ ಹೇಟ್ಠಾ ತಿಯೋಜನಿಕಾಯ ಮನೋಸಿಲಾತಲಾಯ ತೇಹಿ ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ಪರಿವುತೋ ಛಬ್ಬಣ್ಣರಸ್ಮಿಯೋ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇನ್ತೋ ಅಣ್ಣವಕುಚ್ಛಿಂ ಖೋಭೇತ್ವಾ ಜಲಮಾನೋ ಸೂರಿಯೋ ವಿಯ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ಮಧುರಸ್ಸರಂ ನಿಚ್ಛಾರೇನ್ತೋ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಆಮನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಭಿಕ್ಖವೇ, ಇಮಸ್ಮಿಂ ಹಿಮವನ್ತೇ ತುಮ್ಹೇಹಿ ಅದಿಟ್ಠಪುಬ್ಬಂ ಪುಚ್ಛಥಾ’’ತಿ. ತಸ್ಮಿಂ ಖಣೇ ದ್ವೇ ಚಿತ್ರಕೋಕಿಲಾ ಉಭೋಸು ಕೋಟೀಸು ದಣ್ಡಕಂ ಮುಖೇನ ಡಂಸಿತ್ವಾ ಮಜ್ಝೇ ಅತ್ತನೋ ಸಾಮಿಕಂ ನಿಸೀದಾಪೇತ್ವಾ ಅಟ್ಠ ಚಿತ್ರಕೋಕಿಲಾ ಪುರತೋ, ಅಟ್ಠ ಪಚ್ಛತೋ, ಅಟ್ಠ ವಾಮತೋ, ಅಟ್ಠ ದಕ್ಖಿಣತೋ, ಅಟ್ಠ ಹೇಟ್ಠಾ, ಅಟ್ಠ ಉಪರಿ ಛಾಯಂ ಕತ್ವಾ ಏವಂ ಚಿತ್ರಕೋಕಿಲಂ ಪರಿವಾರೇತ್ವಾ ಆಕಾಸೇನಾಗಚ್ಛನ್ತಿ. ಅಥ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ತಂ ಸಕುಣಸಙ್ಘಂ ದಿಸ್ವಾ ಸತ್ಥಾರಂ ಪುಚ್ಛಿಂಸು – ‘‘ಕೇ ನಾಮೇತೇ, ಭನ್ತೇ ಸಕುಣಾ’’ತಿ? ‘‘ಭಿಕ್ಖವೇ, ಏಸ ಮಮ ಪೋರಾಣಕೋ ವಂಸೋ, ಮಯಾ ಠಪಿತಾ ಪವೇಣೀ, ಮಂ ತಾವ ಪುಬ್ಬೇ ಏವಂ ಪರಿಚರಿಂಸು, ತದಾ ಪನೇಸ ಸಕುಣಗಣೋ ಮಹಾ ಅಹೋಸಿ, ಅಡ್ಢುಡ್ಢಾನಿ ದಿಜಕಞ್ಞಾಸಹಸ್ಸಾನಿ ಮಂ ಪರಿಚರಿಂಸು. ಅನುಪುಬ್ಬೇನ ಪರಿಹಾಯಿತ್ವಾ ಇದಾನಿ ಏತ್ತಕೋ ಜಾತೋ’’ತಿ. ‘‘ಕಥಂ ಏವರೂಪೇ ಪನ, ಭನ್ತೇ, ವನಸಣ್ಡೇ ಏತಾ ದಿಜಕಞ್ಞಾಯೋ ತುಮ್ಹೇ ಪರಿಚರಿಂಸೂ’’ತಿ? ಅಥ ನೇಸಂ ಸತ್ಥಾ ‘‘ತೇನ ಹಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸುಣಾಥಾ’’ತಿ ಸತಿಂ ಉಪಟ್ಠಾಪೇತ್ವಾ ಅತೀತಂ ಆಹರಿತ್ವಾ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಆಹ –

‘‘ಏವಮಕ್ಖಾಯತಿ ಏವಮನುಸೂಯತಿ, ಸಬ್ಬೋಸಧಧರಣಿಧರೇ ನೇಕಪುಪ್ಫಮಾಲ್ಯವಿತತೇ ಗಜಗವಜಮಹಿಂಸರುರುಚಮರಪಸದಖಗ್ಗಗೋಕಣ್ಣಸೀಹಬ್ಯಗ್ಘದೀಪಿಅಚ್ಛಕೋಕತರಚ್ಛಉದ್ದಾರಕದಲಿ- ಮಿಗಬಿಳಾರಸಸಕಣ್ಣಿಕಾನುಚರಿತೇ ಆಕಿಣ್ಣನೇಲಮಣ್ಡಲಮಹಾವರಾಹನಾಗಕುಲಕರೇಣುಸಙ್ಘಾಧಿವುಟ್ಠೇ ಇಸ್ಸಮಿಗಸಾಖಮಿಗಸರಭಮಿಗಏಣೀಮಿಗವಾತಮಿಗಪಸದಮಿಗಪುರಿಸಾಲುಕಿಮ್ಪುರಿಸಯಕ್ಖರಕ್ಖ- ಸನಿಸೇವಿತೇ ಅಮಜ್ಜವಮಞ್ಜರೀಧರಪಹಟ್ಠಪುಪ್ಫಫುಸಿತಗ್ಗಾನೇಕಪಾದಪಗಣವಿತಕೇ ಕುರರಚಕೋರವಾರಣಮಯೂರಪರಭತಜೀವಞ್ಜೀವಕಚೇಲಾವಕಭಿಙ್ಕಾರಕರವೀಕಮತ್ತವಿಹಙ್ಗಗಣಸತತಸಮ್ಪಘುಟ್ಠೇ ಅಞ್ಜನಮನೋಸಿಲಾಹರಿತಾಲಹಿಙ್ಗುಲಕಹೇಮರಜತಕನಕಾನೇಕಧಾತು- ಸತವಿನದ್ಧಪಟಿಮಣ್ಡಿತಪದೇಸೇ ಏವರೂಪೇ ಖಲು, ಭೋ, ರಮ್ಮೇ ವನಸಣ್ಡೇ ಕುಣಾಲೋ ನಾಮ ಸಕುಣೋ ಪಟಿವಸತಿ ಅತಿವಿಯ ಚಿತ್ತೋ ಅತಿವಿಯ ಚಿತ್ತಪತ್ತಚ್ಛದನೋ’’.

‘‘ತಸ್ಸೇವ ಖಲು, ಭೋ, ಕುಣಾಲಸ್ಸ ಸಕುಣಸ್ಸ ಅಡ್ಢುಡ್ಢಾನಿ ಇತ್ಥಿಸಹಸ್ಸಾನಿ ಪರಿಚಾರಿಕಾ ದಿಜಕಞ್ಞಾಯೋ, ಅಥ ಖಲು, ಭೋ, ದ್ವೇ ದಿಜಕಞ್ಞಾಯೋ ಕಟ್ಠಂ ಮುಖೇನ ಡಂಸಿತ್ವಾ ತಂ ಕುಣಾಲಂ ಸಕುಣಂ ಮಜ್ಝೇ ನಿಸೀದಾಪೇತ್ವಾ ಉಡ್ಡೇನ್ತಿಮಾ ನಂ ಕುಣಾಲಂ ಸಕುಣಂ ಅದ್ಧಾನಪರಿಯಾಯಪಥೇ ಕಿಲಮಥೋ ಉಬ್ಬಾಹೇತ್ಥಾ’’ತಿ.

‘‘ಪಞ್ಚಸತಾ ದಿಜಕಞ್ಞಾಯೋ ಹೇಟ್ಠತೋ ಹೇಟ್ಠತೋ ಉಡ್ಡೇನ್ತಿ ‘ಸಚಾಯಂ ಕುಣಾಲೋ ಸಕುಣೋ ಆಸನಾ ಪರಿಪತಿಸ್ಸತಿ, ಮಯಂ ತಂ ಪಕ್ಖೇಹಿ ಪಟಿಗ್ಗಹೇಸ್ಸಾಮಾ’ತಿ.

‘‘ಪಞ್ಚಸತಾ ದಿಜಕಞ್ಞಾಯೋ ಉಪರೂಪರಿ ಉಡ್ಡೇನ್ತಿ ‘ಮಾ ನಂ ಕುಣಾಲಂ ಸಕುಣಂ ಆತಪೋ ಪರಿತಾಪೇಸೀ’ತಿ.

‘‘ಪಞ್ಚಸತಾ ದಿಜಕಞ್ಞಾಯೋ ಉಭತೋಪಸ್ಸೇನ ಉಡ್ಡೇನ್ತಿ ‘ಮಾ ನಂ ಕುಣಾಲಂ ಸಕುಣಂ ಸೀತಂ ವಾ ಉಣ್ಹಂ ವಾ ತಿಣಂ ವಾ ರಜೋ ವಾ ವಾತೋ ವಾ ಉಸ್ಸಾವೋ ವಾ ಉಪಪ್ಫುಸೀ’ತಿ.

‘‘ಪಞ್ಚಸತಾ ದಿಜಕಞ್ಞಾಯೋ ಪುರತೋ ಪುರತೋ ಉಡ್ಡೇನ್ತಿ ‘ಮಾ ನಂ ಕುಣಾಲಂ ಸಕುಣಂ ಗೋಪಾಲಕಾ ವಾ ಪಸುಪಾಲಕಾ ವಾ ತಿಣಹಾರಕಾ ವಾ ಕಟ್ಠಹಾರಕಾ ವಾ ವನಕಮ್ಮಿಕಾ ವಾ ಕಟ್ಠೇನ ವಾ ಕಠಲೇನ ವಾ ಪಾಣಿನಾ ವಾ ಲೇಡ್ಡುನಾ ವಾ ದಣ್ಡೇನ ವಾ ಸತ್ಥೇನ ವಾ ಸಕ್ಖರಾಹಿ ವಾ ಪಹಾರಂ ಅದಂಸು, ಮಾಯಂ ಕುಣಾಲೋ ಸಕುಣೋ ಗಚ್ಛೇಹಿ ವಾ ಲತಾಹಿ ವಾ ರುಕ್ಖೇಹಿ ವಾ ಸಾಖಾಹಿ ವಾ ಥಮ್ಭೇಹಿ ವಾ ಪಾಸಾಣೇಹಿ ವಾ ಬಲವನ್ತೇಹಿ ವಾ ಪಕ್ಖೀಹಿ ಸಙ್ಗಮೇಸೀ’ತಿ.

‘‘ಪಞ್ಚಸತಾ ದಿಜಕಞ್ಞಾಯೋ ಪಚ್ಛತೋ ಪಚ್ಛತೋ ಉಡ್ಡೇನ್ತಿ ಸಣ್ಹಾಹಿ ಸಖಿಲಾಹಿ ಮಞ್ಜೂಹಿ ಮಧುರಾಹಿ ವಾಚಾಹಿ ಸಮುದಾಚರನ್ತಿಯೋ ‘ಮಾಯಂ ಕುಣಾಲೋ ಸಕುಣೋ ಆಸನೇ ಪರಿಯುಕ್ಕಣ್ಠೀ’ತಿ.

‘‘ಪಞ್ಚಸತಾ ದಿಜಕಞ್ಞಾಯೋ ದಿಸೋದಿಸಂ ಉಡ್ಡೇನ್ತಿ ಅನೇಕರುಕ್ಖವಿವಿಧವಿಕತಿಫಲಮಾಹರನ್ತಿಯೋ ‘ಮಾಯಂ ಕುಣಾಲೋ ಸಕುಣೋ ಖುದಾಯ ಪರಿಕಿಲಮಿತ್ಥಾ’ತಿ.

‘‘ಅಥ ಖಲು, ಭೋ, ತಾ ದಿಜಕಞ್ಞಾಯೋ ತಂ ಕುಣಾಲಂ ಸಕುಣಂ ಆರಾಮೇನೇವ ಆರಾಮಂ, ಉಯ್ಯಾನೇನೇವ ಉಯ್ಯಾನಂ, ನದೀತಿತ್ಥೇನೇವ ನದೀತಿತ್ಥಂ, ಪಬ್ಬತಸಿಖರೇನೇವ ಪಬ್ಬತಸಿಖರಂ, ಅಮ್ಬವನೇನೇವ ಅಮ್ಬವನಂ, ಜಮ್ಬುವನೇನೇವ ಜಮ್ಬುವನಂ, ಲಬುಜವನೇನೇವ ಲಬುಜವನಂ, ನಾಳಿಕೇರಸಞ್ಚಾರಿಯೇನೇವ ನಾಳಿಕೇರಸಞ್ಚಾರಿಯಂ ಖಿಪ್ಪಮೇವ ಅಭಿಸಮ್ಭೋನ್ತಿ ರತಿತ್ಥಾಯ.

‘‘ಅಥ ಖಲು, ಭೋ, ಕುಣಾಲೋ ಸಕುಣೋ ತಾಹಿ ದಿಜಕಞ್ಞಾಹಿ ದಿವಸಂ ಪರಿಬ್ಯೂಳ್ಹೋ ಏವಂ ಅಪಸಾದೇತಿ ‘ನಸ್ಸಥ ತುಮ್ಹೇ ವಸಲಿಯೋ, ವಿನಸ್ಸಥ ತುಮ್ಹೇ ವಸಿಲಿಯೋ ಚೋರಿಯೋ ಧುತ್ತಿಯೋ ಅಸತಿಯೋ ಲಹುಚಿತ್ತಾಯೋ ಕತಸ್ಸ ಅಪ್ಪಟಿಕಾರಿಕಾಯೋ ಅನಿಲೋ ವಿಯ ಯೇನಕಾಮಂಗಮಾಯೋ’’’ ತಿ.

ತತ್ರಾಯಂ ಅತ್ಥವಣ್ಣನಾ – ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸೋ ವನಸಣ್ಡೋ ಏವಂ ಅಕ್ಖಾಯತಿ ಏವಞ್ಚ ಅನುಸೂಯತಿ. ಕಿನ್ತಿ? ಸಬ್ಬೋಸಧಧರಣಿಧರೇತಿ ವಿತ್ಥಾರೋ. ತತ್ಥ ಸಬ್ಬೋಸಧಧರಣಿಧರೇತಿ ಮೂಲತಚಪತ್ತಪುಪ್ಫಾದಿಸಬ್ಬೋಸಧಧರಾಯ ಧರಣಿಯಾ ಸಮನ್ನಾಗತೇತಿ ಅತ್ಥೋ, ಸಬ್ಬೋಸಧಯುತ್ತೋ ವಾ ಧರಣಿಧರೋ. ಸೋ ಹಿ ಪದೇಸೋ ಸಬ್ಬೋಸಧಧರಣಿಧರೋತಿ ಏವಮಕ್ಖಾಯತಿ ಏವಞ್ಚ ಅನುಸೂಯತಿ, ತಸ್ಮಿಂ ವನಸಣ್ಡೇತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ. ಸೇಸಪದಯೋಜನಾಯಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ. ನೇಕಪುಪ್ಫಮಾಲ್ಯವಿತತೇತಿ ಅನೇಕೇಹಿ ಫಲತ್ಥಾಯ ಉಪ್ಪನ್ನಪುಪ್ಫೇಹಿ ಚೇವ ಪಿಳನ್ಧನಮಾಲ್ಯೇಹಿ ಚ ವಿತತೇ. ರುರೂತಿ ಸುವಣ್ಣವಣ್ಣಾ ಮಿಗಾ. ಉದ್ದಾರಾತಿ ಉದ್ದಾ. ಬಿಳಾರಾತಿ ಮಹಾಬಿಳಾರಾ. ನೇಲಮಣ್ಡಲಂ ವುಚ್ಚತಿ ತರುಣಭಿಙ್ಕಚ್ಛಾಪಮಣ್ಡಲಂ. ಮಹಾವರಾಹಾತಿ ಮಹಾಹತ್ಥಿನೋ, ಆಕಿಣ್ಣನೇಲಮಣ್ಡಲಮಹಾವರಾಹೇನ ಗೋಚರಿಯಾದಿಭೇದೇನ ದಸವಿಧೇನ ನಾಗಕುಲೇನ ಚೇವ ಕರೇಣುಸಙ್ಘೇನ ಚ ಅಧಿವುಟ್ಠೇತಿ ಅತ್ಥೋ. ಇಸ್ಸಮಿಗಾತಿ ಕಾಳಸೀಹಾ. ವಾತಮಿಗಾತಿ ಮಹಾವಾತಮಿಗಾ. ಪಸದಮಿಗಾತಿ ಚಿತ್ರಮಿಗಾ. ಪುರಿಸಾಲೂತಿ ವಳವಾಮುಖಯಕ್ಖಿನಿಯೋ. ಕಿಮ್ಪುರಿಸಾತಿ ದೇವಕಿನ್ನರಚನ್ದಕಿನ್ನರದುಮಕಿನ್ನರದಣ್ಡಮಾಣವಕಕೋನ್ತಿ- ಸಕುಣಕಣ್ಣಪಾವುರಣಾದಿಭೇದಾ ಕಿನ್ನರಾ. ಅಮಜ್ಜವಮಞ್ಜರೀಧರಪಹಟ್ಠಪುಪ್ಫಫುಸಿತಗ್ಗಾನೇಕಪಾದಪಗಣವಿತತೇತಿ ಮಕುಲಧರೇಹಿ ಚೇವ ಮಞ್ಜರೀಧರೇಹಿ ಚ ಸುಪುಪ್ಫಿತೇಹಿ ಚ ಅಗ್ಗಮತ್ತಪುಪ್ಫಿತೇಹಿ ಚ ಅನೇಕೇಹಿ ಪಾದಪಗಣೇಹಿ ವಿತತೇ. ವಾರಣಾ ನಾಮ ಹತ್ಥಿಲಿಙ್ಗಸಕುಣಾ. ಚೇಲಾವಕಾತಿಪಿ ಏತೇ ಸಕುಣಾಯೇವ. ಹೇಮಞ್ಚ ಕನಕಞ್ಚಾತಿ ದ್ವೇ ಸುವಣ್ಣಜಾತಿಯೋ. ಏತೇಹಿ ಅಞ್ಜನಾದೀಹಿ ಅನೇಕಧಾತುಸತೇಹಿ ಅನೇಕೇಹಿ ವಣ್ಣಧಾತುರಾಸೀಹಿ ವಿನದ್ಧಪಟಿಮಣ್ಡಿತಪದೇಸೇ. ಭೋತಿ ಧಮ್ಮಾಲಪನಮತ್ತಮೇತಂ. ಚಿತ್ತೋತಿ ಮುಖತುಣ್ಡಕೇಪಿ ಹೇಟ್ಠಾಉದರಭಾಗೇಪಿ ಚಿತ್ರೋವ.

ಅಡ್ಢುಡ್ಢಾನೀತಿ ಅಡ್ಢಚತುತ್ಥಾನಿ, ತೀಣಿ ಸಹಸ್ಸಾನಿ ಪಞ್ಚೇವ ಸತಾನೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ಅದ್ಧಾನಪರಿಯಾಯಪಥೇತಿ ಅದ್ಧಾನಸಙ್ಖಾತೇ ಗಮನಮಗ್ಗೇ. ಉಬ್ಬಾಹೇತ್ಥಾತಿ ಬಾಧಯಿತ್ಥ. ಉಪಪ್ಫುಸೀತಿ ಉಪಗನ್ತ್ವಾ ಫುಸಿ. ಪಹಾರಂ ಅದಂಸೂತಿ ಏತ್ಥ ‘‘ಮಾ ನ’’ನ್ತಿ ಪದಸ್ಸ ಸಾಮಿವಸೇನ ಅತ್ಥೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ. ಸಙ್ಗಮೇಸೀತಿ ಸಮಾಗಚ್ಛಿ. ಸಣ್ಹಾಹೀತಿ ಮಟ್ಠಾಹಿ. ಸಖಿಲಾಹೀತಿ ಪಿಯಾಹಿ. ಮಞ್ಜೂಹೀತಿ ಸಖಿಲಾಹಿ. ಮಧುರಾಹೀತಿ ಮಧುರಸ್ಸರಾಹಿ. ಸಮುದಾಚರನ್ತಿಯೋತಿ ಗನ್ಧಬ್ಬಕರಣವಸೇನ ಪರಿಚರನ್ತಿಯೋ. ಅನೇಕರುಕ್ಖವಿವಿಧವಿಕತಿಫಲನ್ತಿ ಅನೇಕೇಹಿ ರುಕ್ಖೇಹಿ ವಿವಿಧವಿಕತಿಫಲಂ. ಆರಾಮೇನೇವ ಆರಾಮನ್ತಿ ಪುಪ್ಫಾರಾಮಾದೀಸು ಅಞ್ಞತರೇನ ಆರಾಮೇನೇವ ಅಞ್ಞತರಂ ಆರಾಮಂ ನೇನ್ತೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ಉಯ್ಯಾನಾದೀಸುಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ. ನಾಳಿಕೇರಸಞ್ಚಾರಿಯೇನೇವಾತಿ ನಾಳಿಕೇರವನೇನೇವ ಅಞ್ಞಂ ನಾಳಿಕೇರವನಂ. ಅತಿಸಮ್ಭೋನ್ತೀತಿ ಏವಂ ನೇತ್ವಾ ತತ್ಥ ನಂ ಖಿಪ್ಪಞ್ಞೇವ ರತಿತ್ಥಾಯ ಪಾಪುಣನ್ತಿ.

ದಿವಸಂ ಪರಿಬ್ಯೂಳ್ಹೋತಿ ಸಕಲದಿವಸಂ ಪರಿಬ್ಯೂಳ್ಹೋ. ಅಪಸಾದೇತೀತಿ ತಾ ಕಿರ ತಂ ಏವಂ ದಿವಸಂ ಪರಿಚರಿತ್ವಾ ನಿವಾಸರುಕ್ಖೇ ಓತಾರೇತ್ವಾ ಪರಿವಾರೇತ್ವಾ ರುಕ್ಖಸಾಖಾಸು ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ‘‘ಅಪ್ಪೇವ ನಾಮ ಮಧುರವಚನಂ ಲಭೇಯ್ಯಾಮಾ’’ತಿ ಪತ್ಥಯನ್ತಿಯೋ ಇಮಿನಾ ಉಯ್ಯೋಜಿತಕಾಲೇ ಅತ್ತನೋ ವಸನಟ್ಠಾನಂ ಗಮಿಸ್ಸಾಮಾತಿ ವಸನ್ತಿ. ಕುಣಾಲರಾಜಾ ಪನ ತಾ ಉಯ್ಯೋಜೇನ್ತೋ ‘‘ನಸ್ಸಥಾ’’ತಿಆದಿವಚನೇಹಿ ಅಪಸಾದೇತಿ. ತತ್ಥ ನಸ್ಸಥಾತಿ ಗಚ್ಛಥ. ವಿನಸ್ಸಥಾತಿ ಸಬ್ಬತೋಭಾಗೇನ ನಸ್ಸಥ. ಗೇಹೇ ಧನಧಞ್ಞಾದೀನಂ ನಾಸನೇನ ಚೋರಿಯೋ, ಬಹುಮಾಯತಾಯ ಧುತ್ತಿಯೋ, ನಟ್ಠಸ್ಸತಿತಾಯ ಅಸತಿಯೋ, ಅನವಟ್ಠಿತಚಿತ್ತತಾಯ ಲಹುಚಿತ್ತಾಯೋ, ಕತವಿನಾಸನೇನ ಮಿತ್ತದುಬ್ಭಿತಾಯ ಕತಸ್ಸ ಅಪ್ಪಟಿಕಾರಿಕಾಯೋತಿ.

ಏವಞ್ಚ ಪನ ವತ್ವಾ ‘‘ಇತಿ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಹಂ ತಿರಚ್ಛಾನಗತೋಪಿ ಇತ್ಥೀನಂ ಅಕತಞ್ಞುತಂ ಬಹುಮಾಯತಂ ಅನಾಚಾರತಂ ದುಸ್ಸೀಲತಞ್ಚ ಜಾನಾಮಿ, ತದಾಪಾಹಂ ತಾಸಂ ವಸೇ ಅವತ್ತಿತ್ವಾ ತಾ ಏವ ಅತ್ತನೋ ವಸೇ ವತ್ತೇಮೀ’’ತಿ ಇಮಾಯ ಕಥಾಯ ತೇಸಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಅನಭಿರತಿಂ ಹರಿತ್ವಾ ಸತ್ಥಾ ತುಣ್ಹೀ ಅಹೋಸಿ. ತಸ್ಮಿಂ ಖಣೇ ದ್ವೇ ಕಾಳಕೋಕಿಲಾ ಸಾಮಿಕಂ ದಣ್ಡಕೇನ ಉಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಹೇಟ್ಠಾಭಾಗಾದೀಸು ಚತಸ್ಸೋ ಚತಸ್ಸೋ ಹುತ್ವಾ ತಂ ಪದೇಸಂ ಆಗಮಿಂಸು. ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ತಾಪಿ ದಿಸ್ವಾ ಸತ್ಥಾರಂ ಪುಚ್ಛಿಂಸು. ಸತ್ಥಾ ‘‘ಪುಬ್ಬೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಮಮ ಸಹಾಯೋ ಪುಣ್ಣಮುಖೋ ನಾಮ ಫುಸ್ಸಕೋಕಿಲೋ ಅಹೋಸಿ, ತಸ್ಸಾಯಂ ವಂಸೋ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಪುರಿಮನಯೇನೇವ ತೇಹಿ ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ಪುಚ್ಛಿತೋ ಆಹ –

‘‘ತಸ್ಸೇವ ಖಲು, ಭೋ, ಹಿಮವತೋ ಪಬ್ಬತರಾಜಸ್ಸ ಪುರತ್ಥಿಮದಿಸಾಭಾಗೇ ಸುಸುಖುಮಸುನಿಪುಣಗಿರಿಪ್ಪಭವಹರಿತುಪಯನ್ತಿಯೋ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಸುಟ್ಠು ಸುಖುಮಸಣ್ಹಸಲಿಲತಾಯ ಸುಸುಖುಮಸುನಿಪುಣಾ, ಗಿರಿ ಏತಾಸಂ ಪಭವೋತಿ ಗಿರಿಪ್ಪಭವಾ, ಹಿಮವನ್ತತೋ ಸನ್ದಮಾನಹರಿತತಿಣಮಿಸ್ಸಓಘತಾಯ ಹರಿತಾ, ಕುಣಾಲದಹಂ ಉಪಗಮನೇನ ಉಪಯನ್ತಿಯೋತಿ ಸುಸುಖುಮಸುನಿಪುಣಗಿರಿಪ್ಪಭವಹರಿತುಪಯನ್ತಿಯೋ, ಏವರೂಪಾ ನದಿಯೋ ಯಸ್ಮಿಂ ಸನ್ದನ್ತೀತಿ ಅತ್ಥೋ.

ಇದಾನಿ ಯಂ ಕುಣಾಲದಹಂ ತಾ ಉಪಯನ್ತಿ, ತತ್ಥ ಪುಪ್ಫಾನಿ ವಣ್ಣೇನ್ತೋ ಆಹ –

‘‘ಉಪ್ಪಲಪದುಮಕುಮುದನಲಿನಸತಪತ್ತಸೋಗನ್ಧಿಕಮನ್ದಾಲಕಸಮ್ಪತಿವಿರುಳ್ಹಸುಚಿಗನ್ಧಮನುಞ್ಞಮಾವಕಪ್ಪದೇಸೇ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಉಪ್ಪಲನ್ತಿ ನೀಲುಪ್ಪಲಂ. ನಲಿನನ್ತಿ ಸೇತಪದುಮಂ. ಸತಪತ್ತನ್ತಿ ಪರಿಪುಣ್ಣಸತಪತ್ತಪದುಮಂ. ಸಮ್ಪತೀತಿ ಏತೇಹಿ ಸಮ್ಪತಿವಿರುಳ್ಹೇಹಿ ಅಭಿನವಜಾತೇಹಿ ಸುಚಿಗನ್ಧೇನ ಚೇವ ಮನುಞ್ಞೇನ ಚ ಹದಯಬನ್ಧನಸಮತ್ಥತಾಯ ಮಾವಕೇನ ಚ ಪದೇಸೇನ ಸಮನ್ನಾಗತೇತಿ ಅತ್ಥೋ.

ಇದಾನಿ ತಸ್ಮಿಂ ದಹೇ ರುಕ್ಖಾದಯೋ ವಣ್ಣೇನ್ತೋ ಆಹ –

‘‘ಕುರವಕಮುಚಲಿನ್ದಕೇತಕವೇದಿಸವಞ್ಜುಲಪುನ್ನಾಗಬಕುಲತಿಲಕಪಿಯಕಹಸನಸಾಲಸಳಲ- ಚಮ್ಪಕಅಸೋಕನಾಗರುಕ್ಖತಿರೀಟಿಭುಜಪತ್ತಲೋದ್ದಚನ್ದನೋಘವನೇ ಕಾಳಾಗರುಪದ್ಮಕಪಿಯಙ್ಗುದೇವದಾರುಕಚೋಚಗಹನೇ ಕಕುಧಕುಟಜಅಙ್ಕೋಲಕಚ್ಚಿಕಾರಕಣಿಕಾರಕಣ್ಣಿಕಾರ- ಕನವೇರಕೋರಣ್ಡಕಕೋವಿಳಾರಕಿಂಸುಕಯೋಧಿಕವನಮಲ್ಲಿಕಮನಙ್ಗಣಮನವಜ್ಜಭಣ್ಡಿಸುರುಚಿರ- ಭಗಿನಿಮಾಲಾಮಲ್ಯಧರೇ ಜಾತಿಸುಮನಮಧುಗನ್ಧಿಕಧನುತಕ್ಕಾರಿತಾಲೀಸತಗರಮುಸೀರಕೋಟ್ಠಕಚ್ಛವಿತತೇ ಅತಿಮುತ್ತಕಸಂಕುಸುಮಿತಲತಾವಿತತಪಟಿಮಣ್ಡಿತಪ್ಪದೇಸೇ ಹಂಸಪಿಲವಕಾದಮ್ಬಕಾರಣ್ಡವಾಭಿನದಿತೇ ವಿಜ್ಜಾಧರಸಿದ್ಧಸಮಣತಾಪಸಗಣಾಧಿವುಟ್ಠೇ ವರದೇವಯಕ್ಖರಕ್ಖಸದಾನವಗನ್ಧಬ್ಬಕಿನ್ನರಮಹೋರಗಾನುಚಿಣ್ಣಪ್ಪದೇಸೇ – ಏವರೂಪೇ ಖಲು, ಭೋ, ರಮ್ಮೇ ವನಸಣ್ಡೇ ಪುಣ್ಣಮುಖೋ ನಾಮ ಫುಸ್ಸಕೋಕಿಲೋ ಪತಿವಸತಿ ಅತಿವಿಯ ಮಧುರಗಿರೋ ವಿಲಾಸಿತನಯನೋ ಮತ್ತಕ್ಖೋ.

‘‘ತಸ್ಸೇವ ಖಲು, ಭೋ, ಪುಣ್ಣಮುಖಸ್ಸ ಫುಸ್ಸಕೋಕಿಲಸ್ಸ ಅಡ್ಢುಡ್ಢಾನಿ ಇತ್ಥಿಸತಾನಿ ಪರಿಚಾರಿಕಾ ದಿಜಕಞ್ಞಾಯೋ. ಅಥ ಖಲು, ಭೋ, ದ್ವೇ ದಿಜಕಞ್ಞಾಯೋ ಕಟ್ಠಂ ಮುಖೇನ ಡಂಸಿತ್ವಾ ತಂ ಪುಣ್ಣಮುಖಂ ಫುಸ್ಸಕೋಕಿಲಂ ಮಜ್ಝೇ ನಿಸೀದಾಪೇತ್ವಾ ಉಡ್ಡೇನ್ತಿ ‘ಮಾ ನಂ ಪುಣ್ಣಮುಖಂ ಫುಸ್ಸಕೋಕಿಲಂ ಅದ್ಧಾನಪರಿಯಾಯಪಥೇ ಕಿಲಮಥೋ ಉಬ್ಬಾಹೇತ್ಥಾ’ತಿ.

‘‘ಪಞ್ಞಾಸ ದಿಜಕಞ್ಞಾಯೋ ಹೇಟ್ಠತೋ ಹೇಟ್ಠತೋ ಉಡ್ಡೇನ್ತಿ ‘ಸಚಾಯಂ ಪುಣ್ಣಮುಖೋ ಫುಸ್ಸಕೋಕಿಲೋ ಸಕುಣೋ ಆಸನಾ ಪರಿಪತಿಸ್ಸತಿ, ಮಯಂ ತಂ ಪಕ್ಖೇಹಿ ಪಟಿಗ್ಗಹೇಸ್ಸಾಮಾ’ತಿ.

‘‘ಪಞ್ಞಾಸ ದಿಜಕಞ್ಞಾಯೋ ಉಪರೂಪರಿ ಉಡ್ಡೇನ್ತಿ ‘ಮಾ ನಂ ಪುಣ್ಣಮುಖಂ ಫುಸ್ಸಕೋಕಿಲಂ ಆತಪೋ ಪರಿತಾಪೇಸೀ’ತಿ.

‘‘ಪಞ್ಞಾಸ ಪಞ್ಞಾಸ ದಿಜಕಞ್ಞಾಯೋ ಉಭತೋಪಸ್ಸೇನ ಉಡ್ಡೇನ್ತಿ ‘ಮಾನಂ ಪುಣ್ಣಮುಖಂ ಫುಸ್ಸಕೋಕಿಲಂ ಸೀತಂ ವಾ ಉಣ್ಹಂ ವಾ ತಿಣಂ ವಾ ರಜೋ ವಾ ವಾತೋ ವಾ ಉಸ್ಸಾವೋ ವಾ ಉಪಪ್ಫುಸೀ’ತಿ.

‘‘ಪಞ್ಞಾಸ ದಿಜಕಞ್ಞಾಯೋ ಪುರತೋ ಪುರತೋ ಉಡ್ಡೇನ್ತಿ ‘ಮಾ ನಂ ಪುಣ್ಣಮುಖಂ ಫುಸ್ಸಕೋಕಿಲಂ ಗೋಪಾಲಕಾ ವಾ ಪಸುಪಾಲಕಾ ವಾ ತಿಣಹಾರಕಾ ವಾ ಕಟ್ಠಹಾರಕಾ ವಾ ವನಕಮ್ಮಿಕಾ ವಾ ಕಟ್ಠೇನ ವಾ ಕಠಲಾಯ ವಾ ಪಾಣಿನಾ ವಾ ಲೇಡ್ಡುನಾ ವಾ ದಣ್ಡೇನ ವಾ ಸತ್ಥೇನ ವಾ ಸಕ್ಖರಾಹಿ ವಾ ಪಹಾರಮದಂಸು, ಮಾಯಂ ಪುಣ್ಣಮುಖೋ ಫುಸ್ಸಕೋಕಿಲೋ ಗಚ್ಛೇಹಿ ವಾ ಲತಾಹಿ ವಾ ರುಕ್ಖೇಹಿ ವಾ ಸಾಖಾಹಿ ವಾ ಥಮ್ಭೇಹಿ ವಾ ಪಾಸಾಣೇಹಿ ವಾ ಬಲವನ್ತೇಹಿ ವಾ ಪಕ್ಖೀಹಿ ಸಙ್ಗಮೇಸೀ’ತಿ.

‘‘ಪಞ್ಞಾಸ ದಿಜಕಞ್ಞಾಯೋ ಪಚ್ಛತೋ ಪಚ್ಛತೋ ಉಡ್ಡೇನ್ತಿ ಸಣ್ಹಾಹಿ ಸಖಿಲಾಹಿ ಮಞ್ಜೂಹಿ ಮಧುರಾಹಿ ವಾಚಾಹಿ ಸಮುದಾಚರನ್ತಿಯೋ ‘ಮಾಯಂ ಪುಣ್ಣಮುಖೋ ಫುಸ್ಸಕೋಕಿಲೋ ಆಸನೇ ಪರಿಯುಕ್ಕಣ್ಠೀ’ತಿ.

‘‘ಪಞ್ಞಾಸ ದಿಜಕಞ್ಞಾಯೋ ದಿಸೋದಿಸಂ ಉಡ್ಡೇನ್ತಿ ಅನೇಕರುಕ್ಖವಿವಿಧವಿಕತಿಫಲಮಾಹರನ್ತಿಯೋ ‘ಮಾಯಂ ಪುಣ್ಣಮುಖೋ ಫುಸ್ಸಕೋಕಿಲೋ ಖುದಾಯ ಪರಿಕಿಲಮಿತ್ಥಾ’ತಿ.

‘‘ಅಥ ಖಲು, ಭೋ, ತಾ ದಿಜಕಞ್ಞಾಯೋ ತಂ ಪುಣ್ಣಮುಖಂ ಫುಸ್ಸಕೋಕಿಲಂ ಆರಾಮೇನೇವ ಆರಾಮಂ, ಉಯ್ಯಾನೇನೇವ ಉಯ್ಯಾನಂ, ನದೀತಿತ್ಥೇನೇವ ನದೀತಿತ್ಥಂ, ಪಬ್ಬತಸಿಖರೇನೇವ ಪಬ್ಬತಸಿಖರಂ, ಅಮ್ಬವನೇನೇವ ಅಮ್ಬವನಂ, ಜಮ್ಬುವನೇನೇವ ಜಮ್ಬುವನಂ, ಲಬುಜವನೇನೇವ ಲಬುಜವನಂ, ನಾಳಿಕೇರಸಞ್ಚಾರಿಯೇನೇವ ನಾಳಿಕೇರಸಞ್ಚಾರಿಯಂ ಖಿಪ್ಪಮೇವ ಅಭಿಸಮ್ಭೋನ್ತಿ ರತಿತ್ಥಾಯ.

‘‘ಅಥ ಖಲು, ಭೋ, ಪುಣ್ಣಮುಖೋ ಫುಸ್ಸಕೋಕಿಲೋ ತಾಹಿ ದಿಜಕಞ್ಞಾಹಿ ದಿವಸಂ ಪರಿಬ್ಯೂಳ್ಹೋ ಏವಂ ಪಸಂಸತಿ ‘ಸಾಧು ಸಾಧು, ಭಗಿನಿಯೋ, ಏತಂ ಖೋ ಭಗಿನಿಯೋ ತುಮ್ಹಾಕಂ ಪತಿರೂಪಂ ಕುಲಧೀತಾನಂ, ಯಂ ತುಮ್ಹೇ ಭತ್ತಾರಂ ಪರಿಚರೇಯ್ಯಾಥಾ’ತಿ.

‘‘ಅಥ ಖಲು, ಭೋ, ಪುಣ್ಣಮುಖೋ ಫುಸ್ಸಕೋಕಿಲೋ ಯೇನ ಕುಣಾಲೋ ಸಕುಣೋ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ. ಅದ್ದಸಂಸು ಖೋ ಕುಣಾಲಸ್ಸ ಸಕುಣಸ್ಸ ಪರಿಚಾರಿಕಾ ದಿಜಕಞ್ಞಾಯೋ ತಂ ಪುಣ್ಣಮುಖಂ ಫುಸ್ಸಕೋಕಿಲಂ ದೂರತೋವ ಆಗಚ್ಛನ್ತಂ, ದಿಸ್ವಾನ ಯೇನ ಪುಣ್ಣಮುಖೋ ಫುಸ್ಸಕೋಕಿಲೋ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿಂಸು, ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ತಂ ಪುಣ್ಣಮುಖಂ ಫುಸ್ಸಕೋಕಿಲಂ ಏತದವೋಚುಂ – ‘ಅಯಂ, ಸಮ್ಮ ಪುಣ್ಣಮುಖ, ಕುಣಾಲೋ ಸಕುಣೋ ಅತಿವಿಯ ಫರುಸೋ ಅತಿವಿಯ ಫರುಸವಾಚೋ, ಅಪ್ಪೇವ ನಾಮ ತವಮ್ಪಿ ಆಗಮ್ಮ ಪಿಯವಾಚಂ ಲಭೇಯ್ಯಾಮಾ’ತಿ. ‘ಅಪ್ಪೇವ ನಾಮ ಭಗಿನಿಯೋ’ತಿ ವತ್ವಾ ಯೇನ ಕುಣಾಲೋ ಸಕುಣೋ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ, ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಕುಣಾಲೇನ ಸಕುಣೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಪಟಿಸಮ್ಮೋದಿತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿ, ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸಿನ್ನೋ ಖೋ ಪುಣ್ಣಮುಖೋ ಫುಸ್ಸಕೋಕಿಲೋ ತಂ ಕುಣಾಲಂ ಸಕುಣಂ ಏತದವೋಚ – ‘ಕಿಸ್ಸ ತ್ವಂ, ಸಮ್ಮ ಕುಣಾಲ, ಇತ್ಥೀನಂ ಸುಜಾತಾನಂ ಕುಲಧೀತಾನಂ ಸಮ್ಮಾಪಟಿಪನ್ನಾನಂ ಮಿಚ್ಛಾಪಟಿಪನ್ನೋಸಿ, ಅಮನಾಪಭಾಣೀನಮ್ಪಿ ಕಿರ, ಸಮ್ಮ ಕುಣಾಲ, ಇತ್ಥೀನಂ ಮನಾಪಭಾಣಿನಾ ಭವಿತಬ್ಬಂ, ಕಿಮಙ್ಗಂ ಪನ ಮನಾಪಭಾಣೀನ’ನ್ತಿ.

‘‘ಏವಂ ವುತ್ತೇ ಕುಣಾಲೋ ಸಕುಣೋ ತಂ ಪುಣ್ಣಮುಖಂ ಫುಸ್ಸಕೋಕಿಲಂ ಏವಂ ಅಪಸಾದೇಸಿ – ‘ನಸ್ಸ ತ್ವಂ, ಸಮ್ಮ ಜಮ್ಮ ವಸಲ, ವಿನಸ್ಸ ತ್ವಂ, ಸಮ್ಮ ಜಮ್ಮ ವಸಲ, ಕೋ ನು ತಯಾ ವಿಯತ್ತೋ ಜಾಯಾಜಿನೇನಾ’ತಿ. ಏವಂ ಅಪಸಾದಿತೋ ಚ ಪನ ಪುಣ್ಣಮುಖೋ ಫುಸ್ಸಕೋಕಿಲೋ ತತೋಯೇವ ಪಟಿನಿವತ್ತಿ.

‘‘ಅಥ ಖಲು, ಭೋ, ಪುಣ್ಣಮುಖಸ್ಸ ಫುಸ್ಸಕೋಕಿಲಸ್ಸ ಅಪರೇನ ಸಮಯೇನ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಖರೋ ಆಬಾಧೋ ಉಪ್ಪಜ್ಜಿ, ಲೋಹಿತಪಕ್ಖನ್ದಿಕಾ ಬಾಳ್ಹಾ ವೇದನಾ ವತ್ತನ್ತಿ ಮಾರಣನ್ತಿಕಾ. ಅಥ ಖಲು, ಭೋ, ಪುಣ್ಣಮುಖಸ್ಸ ಫುಸ್ಸಕೋಕಿಲಸ್ಸ ಪರಿಚಾರಿಕಾನಂ ದಿಜಕಞ್ಞಾನಂ ಏತದಹೋಸಿ – ‘ಆಬಾಧಿಕೋ ಖೋ ಅಯಂ ಪುಣ್ಣಮುಖೋ ಫುಸ್ಸಕೋಕಿಲೋ, ಅಪ್ಪೇವ ನಾಮ ಇಮಮ್ಹಾ ಆಬಾಧಾ ವುಟ್ಠಹೇಯ್ಯಾ’ತಿ ಏಕಂ ಅದುತಿಯಂ ಓಹಾಯ ಯೇನ ಕುಣಾಲೋ ಸಕುಣೋ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿಂಸು. ಅದ್ದಸಾ ಖೋ ಕುಣಾಲೋ ಸಕುಣೋ ತಾ ದಿಜಕಞ್ಞಾಯೋ ದೂರತೋವ ಆಗಚ್ಛನ್ತಿಯೋ, ದಿಸ್ವಾನ ತಾ ದಿಜಕಞ್ಞಾಯೋ ಏತದವೋಚ – ‘ಕಹಂ ಪನ ತುಮ್ಹಂ ವಸಲಿಯೋ ಭತ್ತಾ’ತಿ. ‘ಆಬಾಧಿಕೋ ಖೋ, ಸಮ್ಮ ಕುಣಾಲ, ಪುಣ್ಣಮುಖೋ ಫುಸ್ಸಕೋಕಿಲೋ ಅಪ್ಪೇವ ನಾಮ ತಮ್ಹಾ ಆಬಾಧಾ ವುಟ್ಠಹೇಯ್ಯಾ’ತಿ. ಏವಂ ವುತ್ತೇ ಕುಣಾಲೋ ಸಕುಣೋ ತಾ ದಿಜಕಞ್ಞಾಯೋ ಏವಂ ಅಪಸಾದೇಸಿ – ‘ನಸ್ಸಥ ತುಮ್ಹೇ ವಸಲಿಯೋ, ವಿನಸ್ಸಥ ತುಮ್ಹೇ ವಸಲಿಯೋ ಚೋರಿಯೋ ಧುತ್ತಿಯೋ ಅಸತಿಯೋ ಲಹುಚಿತ್ತಾಯೋ ಕತಸ್ಸ ಅಪ್ಪಟಿಕಾರಿಕಾಯೋ ಅನಿಲೋ ವಿಯ ಯೇನಕಾಮಂಗಮಾಯೋ’ತಿ ವತ್ವಾ ಯೇನ ಪುಣ್ಣಮುಖೋ ಫುಸ್ಸಕೋಕಿಲೋ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ, ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ತಂ ಪುಣ್ಣಮುಖಂ ಫುಸ್ಸಕೋಕಿಲಂ ಏತದವೋಚ – ‘ಹಂ, ಸಮ್ಮ, ಪುಣ್ಣಮುಖಾ’ತಿ. ‘ಹಂ, ಸಮ್ಮ, ಕುಣಾಲಾ’ತಿ.

‘‘ಅಥ ಖಲು, ಭೋ, ಕುಣಾಲೋ ಸಕುಣೋ ತಂ ಪುಣ್ಣಮುಖಂ ಫುಸ್ಸಕೋಕಿಲಂ ಪಕ್ಖೇಹಿ ಚ ಮುಖತುಣ್ಡಕೇನ ಚ ಪರಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ವುಟ್ಠಾಪೇತ್ವಾ ನಾನಾಭೇಸಜ್ಜಾನಿ ಪಾಯಾಪೇಸಿ. ಅಥ ಖಲು, ಭೋ, ಪುಣ್ಣಮುಖಸ್ಸ ಫುಸ್ಸಕೋಕಿಲಸ್ಸ ಸೋ ಆಬಾಧೋ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸಮ್ಭೀ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಪಿಯಕಾತಿ ಸೇತಪುಪ್ಫಾ. ಹಸನಾತಿ ಹ-ಕಾರೋ ಸನ್ಧಿಕರೋ, ಅಸನಾಯೇವ. ತಿರೀಟೀತಿ ಏಕಾ ರುಕ್ಖಜಾತಿ. ಚನ್ದನಾತಿ ರತ್ತಸುರಭಿಚನ್ದನಾ. ಓಘವನೇತಿ ಏತೇಸಂ ಓಘೇನ ಘಟಾಯ ಸಮನ್ನಾಗತವನೇ. ದೇವದಾರುಕಚೋಚಗಹನೇತಿ ದೇವದಾರುರುಕ್ಖೇಹಿ ಚೇವ ಕದಲೀಹಿ ಚ ಗಹನೇ. ಕಚ್ಚಿಕಾರಾತಿ ಏಕಾ ರುಕ್ಖಜಾತಿ. ಕಣಿಕಾರಾತಿ ಮಹಾಪುಪ್ಫಾ. ಕಣ್ಣಿಕಾರಾತಿ ಖುದ್ದಕಪುಪ್ಫಾ. ಕಿಂಸುಕಾತಿ ವಾತಘಾತಕಾ. ಯೋಧಿಕಾತಿ ಯೂಥಿಕಾ. ವನಮಲ್ಲಿಕಮನಙ್ಗಣಮನವಜ್ಜಭಣ್ಡಿಸುರುಚಿರಭಗಿನಿಮಾಲಾಮಲ್ಯಧರೇತಿ ಮಲ್ಲಿಕಾನಞ್ಚ ಅನಙ್ಗಣಾನಂ ಅನವಜ್ಜಾನಞ್ಚ ಭಣ್ಡೀನಂ ಸುರುಚಿರಾನಞ್ಚ ಭಗಿನೀನಂ ಪುಪ್ಫೇಹಿ ಮಾಲ್ಯಧಾರಯಮಾನೇ. ಧನುತಕ್ಕಾರೀತಿ ಧನುಪಾಟಲಿ. ತಾಲೀಸಾತಿ ತಾಲೀಸಪತ್ತರುಕ್ಖಾ. ಕಚ್ಛವಿತತೇತಿ ಏತೇಹಿ ಜಾತಿಸುಮನಾದೀಹಿ ವಿತತೇ ನದಿಕಚ್ಛಪಬ್ಬತಕಚ್ಛೇ. ಸಂಕುಸುಮಿತಲತಾತಿ ತೇಸು ತೇಸು ಠಾನೇಸು ಸುಟ್ಠು ಕುಸುಮಿತಅತಿಮುತ್ತಕೇಹಿ ಚೇವ ನಾನಾವಿಧಲತಾಹಿ ಚ ವಿತತಪಟಿಮಣ್ಡಿತಪದೇಸೇ. ಗಣಾಧಿವುಟ್ಠೇತಿ ಏತೇಸಂ ವಿಜ್ಜಾಧರಾದೀನಂ ಗಣೇಹಿ ಅಧಿವುಟ್ಠೇ. ಪುಣ್ಣಮುಖೋತಿ ಮುಖಪರಿಪುಣ್ಣತಾಯ ಪುಣ್ಣಮುಖೋ. ಪರೇಹಿ ಫುಟ್ಠತಾಯ ಫುಸ್ಸಕೋಕಿಲೋ. ವಿಲಾಸಿತನಯನೋತಿ ವಿಲಾಸಿತನೇತ್ತೋ. ಮತ್ತಕ್ಖೋತಿ ಯಥಾ ಮತ್ತಾನಂ ಅಕ್ಖೀನಿ ರತ್ತಾನಿ ಹೋನ್ತಿ, ಏವಂ ರತ್ತಕ್ಖೋ, ಪಮಾಣಯುತ್ತನೇತ್ತೋ ವಾ.

ಭಗಿನಿಯೋತಿ ಅರಿಯವೋಹಾರೇನ ಆಲಪನಂ. ಪರಿಚರೇಯ್ಯಾಥಾತಿ ಸಕಲದಿವಸಂ ಗಹೇತ್ವಾ ವಿಚರೇಯ್ಯಾಥ. ಇತಿ ಸೋ ಪಿಯಕಥಂ ಕಥೇತ್ವಾ ಉಯ್ಯೋಜೇತಿ. ಕದಾಚಿ ಪನ ಕುಣಾಲೋ ಸಪರಿವಾರೋ ಪುಣ್ಣಮುಖಂ ದಸ್ಸನಾಯ ಗಚ್ಛತಿ, ಕದಾಚಿ ಪುಣ್ಣಮುಖೋ ಕುಣಾಲಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕಂ ಆಗಚ್ಛತಿ. ತೇನಾಹ ‘‘ಅಥ ಖಲು, ಭೋ’’ತಿ. ಸಮ್ಮಾತಿ ವಯಸ್ಸ. ಆಗಮ್ಮಾತಿ ಪಟಿಚ್ಚ ಉಪನಿಸ್ಸಾಯ. ಲಭೇಯ್ಯಾಮಾತಿ ಕುಣಾಲಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕಾ ಪಿಯವಚನಂ ಲಭೇಯ್ಯಾಮ. ಅಪ್ಪೇವ ನಾಮಾತಿ ಅಪಿ ನಾಮ ಲಭೇಯ್ಯಾಥ, ವಕ್ಖಾಮಿ ನನ್ತಿ. ಸುಜಾತಾನನ್ತಿ ಸಮಜಾತಿಕಾನಂ.

ನಸ್ಸಾತಿ ಪಲಾಯ. ಜಮ್ಮಾತಿ ಲಾಮಕ. ವಿಯತ್ತೋತಿ ಕೋ ನು ತಯಾ ಸದಿಸೋ ಅಞ್ಞೋ ಬ್ಯತ್ತೋ ನಾಮ ಅತ್ಥಿ. ಜಾಯಾಜಿನೇನಾತಿ ಜಾಯಾಜಿತೇನ, ಅಯಮೇವ ವಾ ಪಾಠೋ. ಏವಂ ಇತ್ಥಿಪರಾಜಿತೇನ ತಯಾ ಸದಿಸೋ ಕೋ ನಾಮ ಬ್ಯತ್ತೋ ಅತ್ಥೀತಿ ತಂ ಪುನ ಏವರೂಪಸ್ಸ ವಚನಸ್ಸ ಅಭಣನತ್ಥಾಯ ಅಪಸಾದೇತಿ. ತತೋಯೇವಾತಿ ‘‘ಕುದ್ಧೋ ಮೇ ಕುಣಾಲೋ’’ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ತತೋಯೇವ ಪಟಿನಿವತ್ತಿ, ಸೋ ನಿವತ್ತಿತ್ವಾ ಸಪರಿವಾರೋ ಅತ್ತನೋ ನಿವಾಸಟ್ಠಾನಮೇವ ಅಗಮಾಸಿ.

ಅಪ್ಪೇವ ನಾಮಾತಿ ಸಂಸಯಪರಿವಿತಕ್ಕೋ, ಇಮಮ್ಹಾ ಆಬಾಧಾ ವುಟ್ಠಹೇಯ್ಯ ವಾ ನೋ ವಾತಿ ಏವಂ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ತಂ ಓಹಾಯ ಪಕ್ಕಮಿಂಸು. ತುಮ್ಹನ್ತಿ ತುಮ್ಹಾಕಂ. ಅಪ್ಪೇವ ನಾಮಾತಿ ತಮ್ಹಾ ಆಬಾಧಾ ವುಟ್ಠಹೇಯ್ಯ ವಾ ನೋ ವಾ, ಅಮ್ಹಾಕಂ ಆಗತಕಾಲೇ ಮತೋ ಭವಿಸ್ಸತಿ. ಮಯಞ್ಹಿ ಇದಾನೇವ ಸೋ ಮರಿಸ್ಸತೀತಿ ಞತ್ವಾ ತುಮ್ಹಾಕಂ ಪಾದಪರಿಚಾರಿಕಾ ಭವಿತುಂ ಆಗತಾ. ತೇನುಪಸಙ್ಕಮೀತಿ ಇಮಾ ಇತ್ಥಿಯೋ ಸಾಮಿಕಸ್ಸ ಮತಕಾಲೇ ಆಗತಾ ಪಟಿಕ್ಕೂಲಾ ಭವಿಸ್ಸಾಮಾತಿ ತಂ ಪಹಾಯ ಆಗತಾ, ಅಹಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಮಮ ಸಹಾಯಕಂ ಪುಪ್ಫಫಲಾದೀನಿ ನಾನಾಭೇಸಜ್ಜಾನಿ ಸಂಹರಿತ್ವಾ ಅರೋಗಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮೀತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ನಾಗಬಲೋ ಮಹಾಸತ್ತೋ ಆಕಾಸೇ ಉಪ್ಪತಿತ್ವಾ ಯೇನ ಸೋ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ. ಹನ್ತಿ ನಿಪಾತೋ, ‘‘ಜೀವಸಿ, ಸಮ್ಮಾ’’ತಿ ಪುಚ್ಛನ್ತೋ ಏವಮಾಹ. ಇತರೋಪಿಸ್ಸ ‘‘ಜೀವಾಮೀ’’ತಿ ವದನ್ತೋ ‘‘ಹಂ ಸಮ್ಮಾ’’ತಿ ಆಹ. ಪಾಯಾಪೇಸೀತಿ ಪಾಯೇಸಿ. ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸಮ್ಭೀತಿ ವೂಪಸಮೀತಿ.

ತಾಪಿ ದಿಜಕಞ್ಞಾಯೋ ಅಸ್ಮಿಂ ಅರೋಗೇ ಜಾತೇ ಆಗತಾ. ಕುಣಾಲೋಪಿ ಪುಣ್ಣಮುಖಂ ಕತಿಪಾಹಂ ಫಲಾಫಲಾನಿ ಖಾದಾಪೇತ್ವಾ ತಸ್ಸ ಬಲಪ್ಪತ್ತಕಾಲೇ, ‘‘ಸಮ್ಮ, ಇದಾನಿ ತ್ವಂ ಅರೋಗೋ, ಅತ್ತನೋ ಪರಿಚಾರಿಕಾಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ವಸ, ಅಹಮ್ಪಿ ಅತ್ತನೋ ವಸನಟ್ಠಾನಂ ಗಮಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಆಹ. ಅಥ ನಂ ಸೋ ‘‘ಇಮಾ, ಸಮ್ಮ, ಮಂ ಬಾಳ್ಹಗಿಲಾನಂ ಪಹಾಯ ಪಲಾಯನ್ತಿ, ನ ಮೇ ಏತಾಹಿ ಧುತ್ತೀಹಿ ಅತ್ಥೋ’’ತಿ ಆಹ. ತಂ ಸುತ್ವಾ ಮಹಾಸತ್ತೋ ‘‘ತೇನ ಹಿ ತೇ, ಸಮ್ಮ, ಇತ್ಥೀನಂ ಪಾಪಭಾವಂ ಆಚಿಕ್ಖಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಪುಣ್ಣಮುಖಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಹಿಮವನ್ತಪಸ್ಸೇ ಮನೋಸಿಲಾತಲಂ ನೇತ್ವಾ ಸತ್ತಯೋಜನಿಕಸಾಲರುಕ್ಖಮೂಲೇ ಮನೋಸಿಲಾಸನೇ ನಿಸೀದಿ. ಏಕಸ್ಮಿಂ ಪಸ್ಸೇ ಪುಣ್ಣಮುಖೋ ಸಪರಿವಾರೋ ನಿಸೀದಿ. ಸಕಲಹಿಮವನ್ತೇ ದೇವಘೋಸನಾ ಚರಿ – ‘‘ಅಜ್ಜ ಕುಣಾಲೋ ಸಕುಣರಾಜಾ ಹಿಮವನ್ತೇ ಮನೋಸಿಲಾಸನೇ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ಬುದ್ಧಲೀಲಾಯ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇಸ್ಸತಿ, ತಂ ಸುಣಾಥಾ’’ತಿ. ಪರಮ್ಪರಘೋಸೇನ ಛ ಕಾಮಾವಚರದೇವಾ ಸುತ್ವಾ ಯೇಭುಯ್ಯೇನ ತತ್ಥ ಸನ್ನಿಪತಿಂಸು. ಬಹುನಾಗಸುಪಣ್ಣಕಿನ್ನರವಿಜ್ಜಾಧರಾದೀನಮ್ಪಿ ದೇವತಾ ತಮತ್ಥಂ ಉಗ್ಘೋಸೇಸುಂ. ತದಾ ಆನನ್ದೋ ನಾಮ ಗಿಜ್ಝರಾಜಾ ದಸಸಹಸ್ಸಗಿಜ್ಝಪರಿವಾರೋ ಗಿಜ್ಝಪಬ್ಬತೇ ಪಟಿವಸತಿ. ಸೋಪಿ ತಂ ಕೋಲಾಹಲಂ ಸುತ್ವಾ ‘‘ಧಮ್ಮಂ ಸುಣಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಸಪರಿವಾರೋ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿ. ನಾರದೋಪಿ ಪಞ್ಚಾಭಿಞ್ಞೋ ತಾಪಸೋ ದಸಸಹಸ್ಸತಾಪಸಪರಿವುತೋ ಹಿಮವನ್ತಪದೇಸೇ ವಿಹರನ್ತೋ ತಂ ದೇವಘೋಸನಂ ಸುತ್ವಾ ‘‘ಸಹಾಯೋ ಕಿರ ಮೇ ಕುಣಾಲೋ ಇತ್ಥೀನಂ ಅಗುಣಂ ಕಥೇಸ್ಸತಿ, ಮಹಾಸಮಾಗಮೋ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ಮಯಾಪಿ ತಂ ದೇಸನಂ ಸೋತುಂ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ತಾಪಸದಸಸಹಸ್ಸೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಇದ್ಧಿಯಾ ತತ್ಥ ಗನ್ತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿ. ಬುದ್ಧಾನಂ ದೇಸನಾಸನ್ನಿಪಾತಸದಿಸೋ ಮಹಾಸಮಾಗಮೋ ಅಹೋಸಿ. ಅಥ ಮಹಾಸತ್ತೋ ಜಾತಿಸ್ಸರಞಾಣೇನ ಇತ್ಥಿದೋಸಪಟಿಸಂಯುತ್ತಂ ಅತೀತಭವೇ ದಿಟ್ಠಕಾರಣಂ ಪುಣ್ಣಮುಖಂ ಕಾಯಸಕ್ಖಿಂ ಕತ್ವಾ ಕಥೇಸಿ. ತಮತ್ಥಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಸತ್ಥಾ ಆಹ –

‘‘ಅಥ ಖಲು, ಭೋ, ಕುಣಾಲೋ ಸಕುಣೋ ತಂ ಪುಣ್ಣಮುಖಂ ಫುಸ್ಸಕೋಕಿಲಂ ಗಿಲಾನವುಟ್ಠಿತಂ ಅಚಿರವುಟ್ಠಿತಂ ಗೇಲಞ್ಞಾ ಏತದವೋಚ –

‘‘‘ದಿಟ್ಠಾ ಮಯಾ, ಸಮ್ಮ ಪುಣ್ಣಮುಖ, ಕಣ್ಹಾ ದ್ವೇಪಿತಿಕಾ ಪಞ್ಚಪತಿಕಾಯ ಛಟ್ಠೇ ಪುರಿಸೇ ಚಿತ್ತಂ ಪಟಿಬನ್ಧನ್ತಿಯಾ, ಯದಿದಂ ಕಬನ್ಧೇ ಪೀಠಸಪ್ಪಿಮ್ಹೀ’’’ತಿ. ಭವತಿ ಚ ಪನುತ್ತರೇತ್ಥ ವಾಕ್ಯಂ –

೨೯೦.

‘‘ಅಥಜ್ಜುನೋ ನಕುಲೋ ಭೀಮಸೇನೋ, ಯುಧಿಟ್ಠಿಲೋ ಸಹದೇವೋ ಚ ರಾಜಾ;

ಏತೇ ಪತೀ ಪಞ್ಚ ಮತಿಚ್ಚ ನಾರೀ, ಅಕಾಸಿ ಖುಜ್ಜವಾಮನಕೇನ ಪಾಪ’ನ್ತಿ.

‘‘ದಿಟ್ಠಾ ಮಯಾ, ಸಮ್ಮ ಪುಣ್ಣಮುಖ, ಸಚ್ಚತಪಾಪೀ ನಾಮ ಸಮಣೀ ಸುಸಾನಮಜ್ಝೇ ವಸನ್ತೀ ಚತುತ್ಥಭತ್ತಂ ಪರಿಣಾಮಯಮಾನಾ ಸುರಾಧುತ್ತಕೇನ ಪಾಪಮಕಾಸಿ.

‘‘ದಿಟ್ಠಾ ಮಯಾ, ಸಮ್ಮ ಪುಣ್ಣಮುಖ, ಕಾಕವತೀ ನಾಮ ದೇವೀ ಸಮುದ್ದಮಜ್ಝೇ ವಸನ್ತೀ ಭರಿಯಾ ವೇನತೇಯ್ಯಸ್ಸ ನಟಕುವೇರೇನ ಪಾಪಮಕಾಸಿ.

‘‘ದಿಟ್ಠಾ ಮಯಾ, ಸಮ್ಮ ಪುಣ್ಣಮುಖ, ಕುರುಙ್ಗದೇವೀ ನಾಮ ಲೋಮಸುದ್ದರೀ ಏಳಿಕಕುಮಾರಂ ಕಾಮಯಮಾನಾ ಛಳಙ್ಗಕುಮಾರಧನನ್ತೇವಾಸಿನಾ ಪಾಪಮಕಾಸಿ.

‘‘ಏವಞ್ಹೇತಂ ಮಯಾ ಞಾತಂ, ಬ್ರಹ್ಮದತ್ತಸ್ಸ ಮಾತರಂ;

ಓಹಾಯ ಕೋಸಲರಾಜಂ, ಪಞ್ಚಾಲಚಣ್ಡೇನ ಪಾಪಮಕಾಸಿ.

೨೯೧.

‘‘ಏತಾ ಚ ಅಞ್ಞಾ ಚ ಅಕಂಸು ಪಾಪಂ, ತಸ್ಮಾಹಮಿತ್ಥೀನಂ ನ ವಿಸ್ಸಸೇ ನಪ್ಪಸಂಸೇ;

ಮಹೀ ಯಥಾ ಜಗತಿ ಸಮಾನರತ್ತಾ, ವಸುನ್ಧರಾ ಇತರೀತರಾಪತಿಟ್ಠಾ;

ಸಬ್ಬಸಹಾ ಅಫನ್ದನಾ ಅಕುಪ್ಪಾ, ತಥಿತ್ಥಿಯೋ ತಾಯೋ ನ ವಿಸ್ಸಸೇ ನರೋ.

೨೯೨.

‘‘ಸೀಹೋ ಯಥಾ ಲೋಹಿತಮಂಸಭೋಜನೋ, ವಾಳಮಿಗೋ ಪಞ್ಚಾವುಧೋ ಸುರುದ್ಧೋ;

ಪಸಯ್ಹಖಾದೀ ಪರಹಿಂಸನೇ ರತೋ, ತಥಿತ್ಥಿಯೋ ತಾಯೋ ನ ವಿಸ್ಸಸೇ ನರೋ.

‘‘ನ ಖಲು, ಸಮ್ಮ ಪುಣ್ಣಮುಖ, ವೇಸಿಯೋ ನಾರಿಯೋ ಗಮನಿಯೋ, ನ ಹೇತಾ ಬನ್ಧಕಿಯೋ ನಾಮ, ವಧಿಕಾಯೋ ನಾಮ ಏತಾಯೋ, ಯದಿದಂ ವೇಸಿಯೋ ನಾರಿಯೋ ಗಮನಿಯೋ’’ತಿ.

‘‘ಚೋರೋ ವಿಯ ವೇಣಿಕತಾ ಮದಿರಾವ ದಿದ್ಧಾ ವಾಣಿಜೋ ವಿಯ ವಾಚಾಸನ್ಥುತಿಯೋ ಇಸ್ಸಸಿಙ್ಗಮಿವ ವಿಪರಿವತ್ತಾಯೋ ಉರಗಮಿವ ದುಜಿವ್ಹಾಯೋ. ಸೋಬ್ಭಮಿವ ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾ ಪಾತಾಲಮಿವ ದುಪ್ಪೂರಾ ರಕ್ಖಸೀ ವಿಯ ದುತ್ತೋಸಾ ಯಮೋವೇಕನ್ತಹಾರಿಯೋ. ಸಿಖೀರಿವ ಸಬ್ಬಭಕ್ಖಾ ನದೀರಿವ ಸಬ್ಬವಾಹೀ ಅನಿಲೋ ವಿಯ ಯೇನಕಾಮಂಚರಾ ನೇರು ವಿಯ ಅವಿಸೇಸಕರಾ ವಿಸರುಕ್ಖೋ ವಿಯ ನಿಚ್ಚಫಲಿತಾಯೋತಿ. ಭವತಿ ಚ ಪನುತ್ತರೇತ್ಥ ವಾಕ್ಯಂ –

೨೯೩.

‘‘‘ಯಥಾ ಚೋರೋ ಯಥಾ ದಿದ್ಧೋ, ವಾಣಿಜೋವ ವಿಕತ್ಥನೀ;

ಇಸ್ಸಸಿಙ್ಗಮಿವ ಪರಿವತ್ತಾ, ದುಜಿವ್ಹಾ ಉರಗೋ ವಿಯ.

೨೯೪.

‘‘‘ಸೋಬ್ಭಮಿವ ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾ, ಪಾತಾಲಮಿವ ದುಪ್ಪುರಾ;

ರಕ್ಖಸೀ ವಿಯ ದುತ್ತೋಸಾ, ಯಮೋವೇಕನ್ತಹಾರಿಯೋ.

೨೯೫.

‘‘ಯಥಾ ಸಿಖೀ ನದೀ ವಾತೋ, ನೇರುನಾವ ಸಮಾಗತಾ;

ವಿಸರುಕ್ಖೋ ವಿಯ ನಿಚ್ಚಫಲಾ, ನಾಸಯನ್ತಿ ಘರೇ ಭೋಗಂ;

ರತನನ್ತಕರಿತ್ಥಿಯೋ’’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಗಿಲಾನವುಟ್ಠಿತನ್ತಿ ಪಠಮಂ ಗಿಲಾನಂ ಪಚ್ಛಾ ವುಟ್ಠಿತಂ. ದಿಟ್ಠಾ ಮಯಾತಿ ಅತೀತೇ ಕಿರ ಬ್ರಹ್ಮದತ್ತೋ ಕಾಸಿರಾಜಾ ಸಮ್ಪನ್ನಬಲವಾಹನತಾಯ ಕೋಸಲರಜ್ಜಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಕೋಸಲರಾಜಾನಂ ಮಾರೇತ್ವಾ ತಸ್ಸ ಅಗ್ಗಮಹೇಸಿಂ ಸಗಬ್ಭಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಬಾರಾಣಸಿಂ ಗನ್ತ್ವಾ ತಂ ಅತ್ತನೋ ಅಗ್ಗಮಹೇಸಿಂ ಅಕಾಸಿ. ಸಾ ಅಪರಭಾಗೇ ಧೀತರಂ ವಿಜಾಯಿ. ರಞ್ಞೋ ಪನ ಪಕತಿಯಾ ಧೀತಾ ವಾ ಪುತ್ತೋ ವಾ ನತ್ಥಿ, ಸೋ ತುಸ್ಸಿತ್ವಾ, ‘‘ಭದ್ದೇ, ವರಂ ಗಣ್ಹಾಹೀ’’ತಿ ಆಹ. ಸಾ ಗಹಿತಕಂ ಕತ್ವಾ ಠಪೇಸಿ. ತಸ್ಸಾ ಪನ ಕುಮಾರಿಕಾಯ ‘‘ಕಣ್ಹಾ’’ತಿ ನಾಮಂ ಕರಿಂಸು. ಅಥಸ್ಸಾ ವಯಪ್ಪತ್ತಾಯ ಮಾತಾ ತಂ ಆಹ – ‘‘ಅಮ್ಮ, ಪಿತರಾ ತವ ವರೋ ದಿನ್ನೋ, ತಮಹಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಠಪೇಸಿಂ, ತವ ರುಚ್ಚನಕಂ ವರಂ ಗಣ್ಹಾ’’ತಿ. ಸಾ ‘‘ಅಮ್ಮ, ಮಯ್ಹಂ ಅಞ್ಞಂ ಅವಿಜ್ಜಮಾನಂ ನತ್ಥಿ, ಪತಿಗ್ಗಹಣತ್ಥಾಯ ಮೇ ಸಯಂ ವರಂ ಕಾರೇಹೀ’’ತಿ ಕಿಲೇಸಬಹುಲತಾಯ ಹಿರೋತ್ತಪ್ಪಂ ಭಿನ್ದಿತ್ವಾ ಮಾತರಂ ಆಹ. ಸಾ ರಞ್ಞೋ ಆರೋಚೇಸಿ. ರಾಜಾ ‘‘ಯಥಾರುಚಿತಂ ಪತಿಂ ಗಣ್ಹತೂ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಸಯಂ ವರಂ ಘೋಸಾಪೇಸಿ. ರಾಜಙ್ಗಣೇ ಸಬ್ಬಾಲಙ್ಕಾರಪಟಿಮಣ್ಡಿತಾ ಬಹೂ ಪುರಿಸಾ ಸನ್ನಿಪತಿಂಸು. ಕಣ್ಹಾ ಪುಪ್ಫಸಮುಗ್ಗಂ ಆದಾಯ ಉತ್ತರಸೀಹಪಞ್ಜರೇ ಠಿತಾ ಓಲೋಕೇನ್ತೀ ಏಕಮ್ಪಿ ನ ರೋಚೇಸಿ.

ತದಾ ಪಣ್ಡುರಾಜಗೋತ್ತತೋ ಅಜ್ಜುನೋ ನಕುಲೋ ಭೀಮಸೇನೋ ಯುಧಿಟ್ಠಿಲೋ ಸಹದೇವೋತಿ ಇಮೇ ಪಞ್ಚ ಪಣ್ಡುರಾಜಪುತ್ತಾ ತಕ್ಕಸಿಲಾಯಂ ದಿಸಾಪಾಮೋಕ್ಖಸ್ಸ ಆಚರಿಯಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕೇ ಸಿಪ್ಪಂ ಉಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ‘‘ದೇಸಚಾರಿತ್ತಂ ಜಾನಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ವಿಚರನ್ತಾ ಬಾರಾಣಸಿಂ ಪತ್ವಾ ಅನ್ತೋನಗರೇ ಕೋಲಾಹಲಂ ಸುತ್ವಾ ಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ತಮತ್ಥಂ ಞತ್ವಾ ‘‘ಮಯಮ್ಪಿ ಗಮಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ಕಞ್ಚನರೂಪಸಮಾನರೂಪಾ ತತ್ಥ ಗನ್ತ್ವಾ ಪಟಿಪಾಟಿಯಾ ಅಟ್ಠಂಸು. ಕಣ್ಹಾ ತೇ ದಿಸ್ವಾ ಪಞ್ಚಸುಪಿ ತೇಸು ಪಟಿಬದ್ಧಚಿತ್ತಾ ಹುತ್ವಾ ಪಞ್ಚನ್ನಮ್ಪಿ ಸೀಸೇಸು ಮಾಲಾಚುಮ್ಬಟಕಾನಿ ಖಿಪಿತ್ವಾ, ‘‘ಅಮ್ಮ, ಇಮೇ ಪಞ್ಚ ಜನೇ ವರೇಮೀ’’ತಿ ಆಹ. ಸಾಪಿ ರಞ್ಞೋ ಆರೋಚೇಸಿ. ರಾಜಾ ವರಸ್ಸ ದಿನ್ನತ್ತಾ ‘‘ನ ಲಭಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಅವತ್ವಾ ಅನತ್ತಮನೋವ ‘‘ಕಿಂಜಾತಿಕಾ ಕಸ್ಸ ಪುತ್ತಾ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ಪಣ್ಡುರಾಜಪುತ್ತಭಾವಂ ಞತ್ವಾ ತೇಸಂ ಸಕ್ಕಾರಂ ಕತ್ವಾ ತಂ ಪಾದಪರಿಚಾರಿಕಂ ಅದಾಸಿ.

ಸಾ ಸತ್ತಭೂಮಿಕಪಾಸಾದೇ ತೇ ಕಿಲೇಸವಸೇನ ಸಙ್ಗಣ್ಹಿ. ಏಕೋ ಪನಸ್ಸಾ ಪರಿಚಾರಕೋ ಖುಜ್ಜೋ ಪೀಠಸಪ್ಪೀ ಅತ್ಥಿ. ಸಾ ಪಞ್ಚ ರಾಜಪುತ್ತೇ ಕಿಲೇಸವಸೇನ ಸಙ್ಗಣ್ಹಿತ್ವಾ ತೇಸಂ ಬಹಿ ನಿಕ್ಖನ್ತಕಾಲೇ ಓಕಾಸಂ ಲಭಿತ್ವಾ ಕಿಲೇಸೇನ ಅನುಡಯ್ಹಮಾನಾ ಖುಜ್ಜೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಪಾಪಂ ಕರೋತಿ, ತೇನ ಚ ಸದ್ಧಿಂ ಕಥೇನ್ತೀ – ‘‘ಮಯ್ಹಂ ತಯಾ ಸದಿಸೋ ಪಿಯೋ ನತ್ಥಿ, ರಾಜಪುತ್ತೇ ಮಾರಾಪೇತ್ವಾ ತೇಸಂ ಗಲಲೋಹಿತೇನ ತವ ಪಾದೇ ಮಕ್ಖಾಪೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ವದತಿ. ಇತರೇಸುಪಿ ಜೇಟ್ಠಭಾತಿಕೇನ ಮಿಸ್ಸೀಭೂತಕಾಲೇ – ‘‘ಇಮೇಹಿ ಚತೂಹಿ ತ್ವಮೇವ ಮಯ್ಹಂ ಪಿಯತರೋ, ಮಯಾ ಜೀವಿತಮ್ಪಿ ತವತ್ಥಾಯ ಪರಿಚ್ಚತ್ತಂ, ಮಮ ಪಿತು ಅಚ್ಚಯೇನ ತುಯ್ಹಞ್ಞೇವ ರಜ್ಜಂ ದಾಪೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ವದತಿ. ಇತರೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಮಿಸ್ಸೀಭೂತಕಾಲೇಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ. ತೇ ‘‘ಅಯಂ ಅಮ್ಹೇ ಪಿಯಾಯತಿ, ಇಸ್ಸರಿಯಞ್ಚ ನೋ ಏತಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಜಾತ’’ನ್ತಿ ತಸ್ಸಾ ಅತಿವಿಯ ತುಸ್ಸನ್ತಿ.

ಸಾ ಏಕದಿವಸಂ ಆಬಾಧಿಕಾ ಅಹೋಸಿ. ಅಥ ನಂ ತೇ ಪರಿವಾರೇತ್ವಾ ಏಕೋ ಸೀಸಂ ಸಮ್ಬಾಹನ್ತೋ ನಿಸೀದಿ, ಸೇಸಾ ಏಕೇಕಂ ಹತ್ಥಞ್ಚ ಪಾದಞ್ಚ. ಖುಜ್ಜೋ ಪನ ಪಾದಮೂಲೇ ನಿಸೀದಿ. ಸಾ ಸೀಸಂ ಸಮ್ಬಾಹಮಾನಸ್ಸ ಜೇಟ್ಠಭಾತಿಕಸ್ಸ ಅಜ್ಜುನಕುಮಾರಸ್ಸ – ‘‘ಮಯ್ಹಂ ತಯಾ ಪಿಯತರೋ ನತ್ಥಿ, ಜೀವಮಾನಾ ತುಯ್ಹಂ ಜೀವಿಸ್ಸಾಮಿ, ಪಿತು ಅಚ್ಚಯೇನ ತುಯ್ಹಂ ರಜ್ಜಂ ದಾಪೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಸೀಸೇನ ಸಞ್ಞಂ ದದಮಾನಾ ತಂ ಸಙ್ಗಣ್ಹಿ, ಇತರೇಸಮ್ಪಿ ಹತ್ಥಪಾದೇಹಿ ತಥೇವ ಸಞ್ಞಂ ಅದಾಸಿ. ಖುಜ್ಜಸ್ಸ ಪನ – ‘‘ತ್ವಞ್ಞೇವ ಮಮ ಪಿಯೋ, ತವತ್ಥಾಯ ಅಹಂ ಜೀವಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಜಿವ್ಹಾಯ ಸಞ್ಞಂ ಅದಾಸಿ. ತೇ ಸಬ್ಬೇಪಿ ಪುಬ್ಬೇ ಕಥಿತಭಾವೇನ ತಾಯ ಸಞ್ಞಾಯ ತಮತ್ಥಂ ಜಾನಿಂಸು. ತೇಸು ಸೇಸಾ ಅತ್ತನೋ ದಿನ್ನಸಞ್ಞಾಯೇವ ಜಾನಿಂಸು. ಅಜ್ಜುನಕುಮಾರೋ ಪನ ತಸ್ಸಾ ಹತ್ಥಪಾದಜಿವ್ಹಾವಿಕಾರೇ ದಿಸ್ವಾ – ‘‘ಯಥಾ ಮಯ್ಹಂ, ಏವಂ ಸೇಸಾನಮ್ಪಿ ಇಮಾಯ ಸಞ್ಞಾ ದಿನ್ನಾ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ಖುಜ್ಜೇನ ಚಾಪಿ ಸದ್ಧಿಂ ಏತಿಸ್ಸಾಯ ಸನ್ಥವೇನ ಭವಿತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ಭಾತರೋ ಗಹೇತ್ವಾ ಬಹಿ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ಪುಚ್ಛಿ – ‘‘ದಿಟ್ಠಾ ವೋ ಪಞ್ಚಪತಿಕಾ ಮಮ ಸೀಸವಿಕಾರಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೀ’’ತಿ? ‘‘ಆಮ, ದಿಟ್ಠಾ’’ತಿ. ‘‘ಕಿಂಕಾರಣಂ ಜಾನಾಥಾ’’ತಿ? ‘‘ನ ಜಾನಾಮಾ’’ತಿ. ‘‘ಇದಂ ನಾಮೇತ್ಥ ಕಾರಣಂ, ತುಮ್ಹಾಕಂ ಪನ ಹತ್ಥಪಾದೇಹಿ ದಿನ್ನಸಞ್ಞಾಯ ಕಾರಣಂ ಜಾನಾಥಾ’’ತಿ? ‘‘ಆಮ, ಜಾನಾಮಾ’’ತಿ. ‘‘ಅಮ್ಹಾಕಮ್ಪಿ ತೇನೇವ ಕಾರಣೇನ ಅದಾಸಿ, ಖುಜ್ಜಸ್ಸ ಜಿವ್ಹಾವಿಕಾರೇನ ಸಞ್ಞಾದಾನಸ್ಸ ಕಾರಣಂ ಜಾನಾಥಾ’’ತಿ? ‘‘ನ ಜಾನಾಮಾ’’ತಿ. ಅಥ ನೇಸಂ ಆಚಿಕ್ಖಿತ್ವಾ ‘‘ಇಮಿನಾಪಿ ಸದ್ಧಿಂ ಏತಾಯ ಪಾಪಕಮ್ಮಂ ಕತ’’ನ್ತಿ ವತ್ವಾ ತೇಸು ಅಸದ್ದಹನ್ತೇಸು ಖುಜ್ಜಂ ಪಕ್ಕೋಸಿತ್ವಾ ಪುಚ್ಛಿ. ಸೋ ಸಬ್ಬಂ ಪವತ್ತಿಂ ಕಥೇಸಿ.

ತೇ ತಸ್ಸ ವಚನಂ ಸುತ್ವಾ ತಸ್ಸಾ ವಿಗತಚ್ಛನ್ದರಾಗಾ ಹುತ್ವಾ – ‘‘ಅಹೋ ಮಾತುಗಾಮೋ ನಾಮ ಪಾಪೋ ದುಸ್ಸೀಲೋ, ಮಾದಿಸೇ ನಾಮ ಜಾತಿಸಮ್ಪನ್ನೇ ಸೋಭಗ್ಗಪ್ಪತ್ತೇ ಪಹಾಯ ಏವರೂಪೇನ ಜೇಗುಚ್ಛಪಟಿಕೂಲೇನ ಖುಜ್ಜೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಪಾಪಕಮ್ಮಂ ಕರೋತಿ, ಕೋ ನಾಮ ಪಣ್ಡಿತಜಾತಿಕೋ ಏವಂ ನಿಲ್ಲಜ್ಜಾಹಿ ಪಾಪಧಮ್ಮಾಹಿ ಇತ್ಥೀಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ರಮಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಅನೇಕಪರಿಯಾಯೇನ ಮಾತುಗಾಮಂ ಗರಹಿತ್ವಾ ‘‘ಅಲಂ ನೋ ಘರಾವಾಸೇನಾ’’ತಿ ಪಞ್ಚ ಜನಾ ಹಿಮವನ್ತಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ಕಸಿಣಪರಿಕಮ್ಮಂ ಕತ್ವಾ ಆಯುಪರಿಯೋಸಾನೇ ಯಥಾಕಮ್ಮಂ ಗತಾ. ಕುಣಾಲೋ ಪನ ಸಕುಣರಾಜಾ ತದಾ ಅಜ್ಜುನಕುಮಾರೋ ಅಹೋಸಿ. ತಸ್ಮಾ ಅತ್ತನಾ ದಿಟ್ಠಕಾರಣಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ‘‘ದಿಟ್ಠಾ ಮಯಾ’’ತಿಆದಿಮಾಹ.

ತತ್ಥ ದ್ವೇಪಿತಿಕಾತಿ ಕೋಸಲರಞ್ಞೋ ಚ ಕಾಸಿರಞ್ಞೋ ಚ ವಸೇನೇತಂ ವುತ್ತಂ. ಪಞ್ಚಪತಿಕಾಯಾತಿ ಪಞ್ಚಪತಿಕಾ, ಯ-ಕಾರೋ ನಿಪಾತಮತ್ತೋ. ಪಟಿಬನ್ಧನ್ತಿಯಾತಿ ಪಟಿಬನ್ಧಮಾನಾ. ಕಬನ್ಧೇತಿ ತಸ್ಸ ಕಿರ ಗೀವಾ ಓನಮಿತ್ವಾ ಉರಂ ಅಲ್ಲೀನಾ, ತಸ್ಮಾ ಛಿನ್ನಸೀಸೋ ವಿಯ ಖಾಯತಿ. ಪಞ್ಚ ಮತಿಚ್ಚಾತಿ ಏತೇ ಪಞ್ಚ ಅತಿಕ್ಕಮಿತ್ವಾ. ಖುಜ್ಜವಾಮನಕೇನಾತಿ ಖುಜ್ಜೇನ ವಾಮನಕೇನ.

ಇದಂ ವತ್ವಾ ಅಪರಾನಿಪಿ ದಿಟ್ಠಪುಬ್ಬಾನಿ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಪುನ ‘‘ದಿಟ್ಠಾ’’ತಿಆದಿಮಾಹ. ತತ್ಥ ದುತಿಯವತ್ಥುಸ್ಮಿಂ ತಾವ ಅಯಂ ವಿಭಾವನಾ – ಅತೀತೇ ಕಿರ ಬಾರಾಣಸಿಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಸಚ್ಚತಪಾಪೀ ನಾಮ ಸೇತಸಮಣೀ ಸುಸಾನೇ ಪಣ್ಣಸಾಲಂ ಕಾರೇತ್ವಾ ತತ್ಥ ವಸಮಾನಾ ಚತ್ತಾರಿ ಭತ್ತಾನಿ ಅತಿಕ್ಕಮಿತ್ವಾ ಭುಞ್ಜತಿ, ಸಕಲನಗರೇ ಚನ್ದೋ ವಿಯ ಸೂರಿಯೋ ವಿಯ ಚ ಪಾಕಟಾ ಅಹೋಸಿ. ಬಾರಾಣಸಿವಾಸಿನೋ ಖಿಪಿತ್ವಾಪಿ ಖಲಿತ್ವಾಪಿ ‘‘ನಮೋ ಸಚ್ಚತಪಾಪಿಯಾ’’ತಿ ವದನ್ತಿ. ಅಥೇಕಸ್ಮಿಂ ಛಣಕಾಲೇ ಪಠಮದಿವಸೇ ತಾವ ಸುವಣ್ಣಕಾರಾ ಗಣಬನ್ಧೇನ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಪದೇಸೇ ಮಣ್ಡಪಂ ಕತ್ವಾ ಮಚ್ಛಮಂಸಸುರಾಗನ್ಧಮಾಲಾದೀನಿ ಆಹರಿತ್ವಾ ಸುರಾಪಾನಂ ಆರಭಿಂಸು. ಅಥೇಕೋ ಸುವಣ್ಣಕಾರೋ ಸುರಾಪಿಟ್ಠಕಂ ಛಡ್ಡೇನ್ತೋ – ‘‘ನಮೋ ಸಚ್ಚತಪಾಪಿಯಾ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಏಕೇನ ಪಣ್ಡಿತೇನ – ‘‘ಅಮ್ಭೋ ಅನ್ಧಬಾಲ, ಚಲಚಿತ್ತಾಯ ಇತ್ಥಿಯಾ ನಮೋ ಕರೋಸಿ, ಅಹೋ ಬಾಲೋ’’ತಿ ವುತ್ತೇ – ‘‘ಸಮ್ಮ, ಮಾ ಏವಂ ಅವಚ, ಮಾ ನಿರಯಸಂವತ್ತನಿಕಂ ಕಮ್ಮಂ ಕರೀ’’ತಿ ಆಹ. ಅಥ ನಂ ಸೋ ‘‘ದುಬ್ಬುದ್ಧಿ ತುಣ್ಹೀ ಹೋಹಿ, ಸಹಸ್ಸೇನ ಅಬ್ಭುತಂ ಕರೋಹಿ, ಅಹಂ ತೇ ಸಚ್ಚತಪಾಪಿಂ ಇತೋ ಸತ್ತಮೇ ದಿವಸೇ ಅಲಙ್ಕತಪಟಿಯತ್ತಂ ಇಮಸ್ಮಿಂಯೇವ ಠಾನೇ ನಿಸಿನ್ನೋ ಸುರಾಪಿಟ್ಠಕಂ ಗಾಹಾಪೇತ್ವಾ ಸುರಂ ಪಿವಿಸ್ಸಾಮಿ, ಮಾತುಗಾಮೋ ಧುವಸೀಲೋ ನಾಮ ನತ್ಥೀ’’ತಿ ಆಹ. ಸೋ ‘‘ನ ಸಕ್ಖಿಸ್ಸಸೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ತೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಸಹಸ್ಸೇನ ಅಬ್ಭುತಮಕಾಸಿ. ಸೋ ತಂ ಅಞ್ಞೇಸಂ ಸುವಣ್ಣಕಾರಾನಂ ಆರೋಚೇತ್ವಾ ಪುನದಿವಸೇ ಪಾತೋವ ತಾಪಸವೇಸೇನ ಸುಸಾನಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ತಸ್ಸಾ ವಸನಟ್ಠಾನಸ್ಸ ಅವಿದೂರೇ ಸೂರಿಯಂ ನಮಸ್ಸನ್ತೋ ಅಟ್ಠಾಸಿ.

ಸಾ ಭಿಕ್ಖಾಯ ಗಚ್ಛಮಾನಾ ನಂ ದಿಸ್ವಾ – ‘‘ಮಹಿದ್ಧಿಕೋ ತಾಪಸೋ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ಅಹಂ ತಾವ ಸುಸಾನಪಸ್ಸೇ ವಸಾಮಿ, ಅಯಂ ಮಜ್ಝೇ ಸುಸಾನಸ್ಸ ವಸತಿ, ಭವಿತಬ್ಬಮಸ್ಸಬ್ಭನ್ತರೇ ಸನ್ತಧಮ್ಮೇನ, ವನ್ದಿಸ್ಸಾಮಿ ನ’’ನ್ತಿ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ವನ್ದಿ. ಸೋ ನೇವ ಓಲೋಕೇಸಿ ನ ಆಲಪಿ. ದುತಿಯದಿವಸೇಪಿ ತಥೇವ ಅಕಾಸಿ. ತತಿಯದಿವಸೇ ಪನ ವನ್ದಿತಕಾಲೇ ಅಧೋಮುಖೋವ ‘‘ಗಚ್ಛಾಹೀ’’ತಿ ಆಹ. ಚತುತ್ಥದಿವಸೇ ‘‘ಕಚ್ಚಿ ಭಿಕ್ಖಾಯ ನ ಕಿಲಮಸೀ’’ತಿ ಪಟಿಸನ್ಥಾರಮಕಾಸಿ. ಸಾ ‘‘ಪಟಿಸನ್ಥಾರೋ ಮೇ ಲದ್ಧೋ’’ತಿ ತುಟ್ಠಾ ಪಕ್ಕಾಮಿ. ಪಞ್ಚಮದಿವಸೇ ಬಹುತರಂ ಪಟಿಸನ್ಥಾರಂ ಲಭಿತ್ವಾ ಥೋಕಂ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ಗತಾ. ಛಟ್ಠೇ ದಿವಸೇ ಪನ ತಂ ಆಗನ್ತ್ವಾ ವನ್ದಿತ್ವಾ ನಿಸಿನ್ನಂ – ‘‘ಭಗಿನಿ, ಕಿಂ ನು ಖೋ ಅಜ್ಜ ಬಾರಾಣಸಿಯಂ ಮಹಾಗೀತವಾದಿತಸದ್ದೋ’’ತಿ ವತ್ವಾ – ‘‘ಅಯ್ಯ, ತುಮ್ಹೇ ನ ಜಾನಾಥ, ನಗರೇ ಛಣೋ ಘುಟ್ಠೋ, ತತ್ಥ ಕೀಳನ್ತಾನಂ ಏಸ ಸದ್ದೋ’’ತಿ ವುತ್ತೇ – ‘‘ಏತ್ಥ ನಾಮೇಸೋ ಸದ್ದೋ’’ತಿ ಅಜಾನನ್ತೋ ವಿಯ ಹುತ್ವಾ – ‘‘ಭಗಿನಿ, ಕತಿ ಭತ್ತಾನಿ ಅತಿಕ್ಕಮೇಸೀ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿ. ‘‘ಚತ್ತಾರಿ, ಅಯ್ಯ, ತುಮ್ಹೇ ಪನ ಕತಿ ಅತಿಕ್ಕಮೇಥಾ’’ತಿ? ‘‘ಸತ್ತ ಭಗಿನೀ’’ತಿ. ಇದಂ ಸೋ ಮುಸಾ ಅಭಾಸಿ. ದೇವಸಿಕಂ ಹೇಸ ರತ್ತಿಂ ಭುಞ್ಜತಿ. ಸೋ ತಂ ‘‘ಕತಿ ತೇ ಭಗಿನಿ ವಸ್ಸಾನಿ ಪಬ್ಬಜಿತಾಯಾ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ತಾಯ ‘‘ದ್ವಾದಸ ವಸ್ಸಾನೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ‘‘ತುಮ್ಹಾಕಂ ಕತಿ ವಸ್ಸಾನೀ’’ತಿ ವುತ್ತೋ ‘‘ಇದಂ ಮೇ ಛಟ್ಠಂ ವಸ್ಸ’’ನ್ತಿ ಆಹ. ಅಥ ನಂ ‘‘ಅತ್ಥಿ ಪನ ತೇ ಭಗಿನಿ ಸನ್ತಧಮ್ಮಾಧಿಗಮೋ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ‘‘ನತ್ಥಿ, ಅಯ್ಯ, ತುಮ್ಹಾಕಂ ಪನ ಅತ್ಥೀ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ‘‘ಮಯ್ಹಮ್ಪಿ ನತ್ಥೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ – ‘‘ಭಗಿನಿ, ಮಯಂ ನೇವ ಕಾಮಸುಖಂ ಲಭಾಮ, ನ ನೇಕ್ಖಮ್ಮಸುಖಂ, ಕಿಂ ಅಮ್ಹಾಕಂಯೇವ ಉಣ್ಹೋ ನಿರಯೋ, ಮಹಾಜನಸ್ಸ ಕಿರಿಯಂ ಕರೋಮ, ಅಹಂ ಗಿಹೀ ಭವಿಸ್ಸಾಮಿ, ಅತ್ಥಿ ಮೇ ಮಾತು ಸನ್ತಕಂ ಧನಂ, ನ ಸಕ್ಕೋಮಿ ದುಕ್ಖಂ ಅನುಭವಿತು’’ನ್ತಿ ಆಹ. ಸಾ ತಸ್ಸ ವಚನಂ ಸುತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಚಲಚಿತ್ತತಾಯ ತಸ್ಮಿಂ ಪಟಿಬದ್ಧಚಿತ್ತಾ ಹುತ್ವಾ – ‘‘ಅಯ್ಯ, ಅಹಮ್ಪಿ ಉಕ್ಕಣ್ಠಿತಾ, ಸಚೇ ಪನ ಮಂ ನ ಛಡ್ಡೇಸ್ಸಥ, ಅಹಮ್ಪಿ ಗಿಹಿನೀ ಭವಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಆಹ. ಅಥ ನಂ ಸೋ ‘‘ಏಹಿ ತಂ ನ ಛಡ್ಡೇಸ್ಸಾಮಿ, ಭರಿಯಾ ಮೇ ಭವಿಸ್ಸಸೀ’’ತಿ ತಂ ನಗರಂ ಪವೇಸೇತ್ವಾ ಸಂವಸಿತ್ವಾ ಸುರಾಪಾನಮಣ್ಡಪಂ ಗನ್ತ್ವಾ ತಾಯ ಸುರಾಪಿಟ್ಠಕಂ ಗಾಹಾಪೇತ್ವಾ ಸುರಂ ಪಿವಿ. ಇತರೋ ಸಹಸ್ಸಂ ಜಿತೋ. ಸಾ ತಂ ಪಟಿಚ್ಚ ಪುತ್ತಧೀತಾಹಿ ವಡ್ಢಿ. ತದಾ ಕುಣಾಲೋ ಸುರಾಧುತ್ತಕೋ ಅಹೋಸಿ. ತಸ್ಮಾ ಅತ್ತನಾ ದಿಟ್ಠಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ‘‘ದಿಟ್ಠಾ ಮಯಾ’’ತಿಆದಿಮಾಹ.

ತತಿಯವತ್ಥುಸ್ಮಿಂ ಅತೀತಕಥಾ ಚತುಕ್ಕನಿಪಾತೇ ಕಾಕವತೀಜಾತಕವಣ್ಣನಾಯಂ (ಜಾ. ಅಟ್ಠ. ೩.೪.ಕಾಕವತೀಜಾತಕವಣ್ಣನಾ) ವಿತ್ಥಾರಿತಾ. ತದಾ ಪನ ಕುಣಾಲೋ ಗರುಳೋ ಅಹೋಸಿ. ತಸ್ಮಾ ಅತ್ತನಾ ದಿಟ್ಠಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ‘‘ದಿಟ್ಠಾ ಮಯಾ’’ತಿಆದಿಮಾಹ.

ಚತುತ್ಥವತ್ಥುಸ್ಮಿಂ ಅತೀತೇ ಬ್ರಹ್ಮದತ್ತೋ ಕೋಸಲರಾಜಾನಂ ವಧಿತ್ವಾ ರಜ್ಜಂ ಗಹೇತ್ವಾ ತಸ್ಸ ಅಗ್ಗಮಹೇಸಿಂ ಗಬ್ಭಿನಿಂ ಆದಾಯ ಬಾರಾಣಸಿಂ ಪಚ್ಚಾಗನ್ತ್ವಾ ತಸ್ಸಾ ಗಬ್ಭಿನಿಭಾವಂ ಜಾನನ್ತೋಪಿ ತಂ ಅಗ್ಗಮಹೇಸಿಂ ಅಕಾಸಿ. ಸಾ ಪರಿಪಕ್ಕಗಬ್ಭಾ ಸುವಣ್ಣರೂಪಕಸದಿಸಂ ಪುತ್ತಂ ವಿಜಾಯಿತ್ವಾ – ‘‘ವುದ್ಧಿಪ್ಪತ್ತಮ್ಪಿ ನಂ ಬಾರಾಣಸಿರಾಜಾ ‘ಏಸ ಮೇ ಪಚ್ಚಾಮಿತ್ತಸ್ಸ ಪುತ್ತೋ, ಕಿಂ ಇಮಿನಾ’ತಿ ಮಾರಾಪೇಸ್ಸತಿ, ಮಾ ಮೇ ಪುತ್ತೋ ಪರಹತ್ಥೇ ಮರತೂ’’ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ಧಾತಿಂ ಆಹ – ‘‘ಅಮ್ಮ, ಇಮಂ ದಾರಕಂ ಪಿಲೋತಿಕಂ ಅತ್ಥರಿತ್ವಾ ಆಮಕಸುಸಾನೇ ನಿಪಜ್ಜಾಪೇತ್ವಾ ಏಹೀ’’ತಿ. ಧಾತೀ ತಥಾ ಕತ್ವಾ ನ್ಹತ್ವಾ ಪಚ್ಚಾಗಮಿ. ಕೋಸಲರಾಜಾಪಿ ಮರಿತ್ವಾ ಪುತ್ತಸ್ಸ ಆರಕ್ಖದೇವತಾ ಹುತ್ವಾ ನಿಬ್ಬತ್ತಿ. ತಸ್ಸಾನುಭಾವೇನ ಏಕಸ್ಸ ಏಳಕಪಾಲಕಸ್ಸ ತಸ್ಮಿಂ ಪದೇಸೇ ಏಳಕೇ ಚಾರೇನ್ತಸ್ಸ ಏಕಾ ಏಳಿಕಾ ತಂ ಕುಮಾರಂ ದಿಸ್ವಾ ಸಿನೇಹಂ ಉಪ್ಪಾದೇತ್ವಾ ಖೀರಂ ಪಾಯೇತ್ವಾ ಥೋಕಂ ಚರಿತ್ವಾ ಪುನ ಗನ್ತ್ವಾ ದ್ವೇ ತಯೋ ಚತ್ತಾರೋ ವಾರೇ ಪಾಯೇಸಿ. ಏಳಕಪಾಲಕೋ ತಸ್ಸಾ ಕಿರಿಯಂ ದಿಸ್ವಾ ತಂ ಠಾನಂ ಗನ್ತ್ವಾ ತಂ ದಾರಕಂ ದಿಸ್ವಾ ಪುತ್ತಸಿನೇಹಂ ಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಪೇತ್ವಾ ನೇತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಭರಿಯಾಯ ಅದಾಸಿ. ಸಾ ಪನ ಅಪುತ್ತಿಕಾ, ತೇನಸ್ಸಾ ಥಞ್ಞಂ ನತ್ಥಿ, ಅಥ ನಂ ಏಳಿಕಖೀರಮೇವ ಪಾಯೇಸಿ. ತತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಪನ ದೇವಸಿಕಂ ದ್ವೇ ತಿಸ್ಸೋ ಏಳಿಕಾ ಮರನ್ತಿ. ಏಳಕಪಾಲೋ – ‘‘ಇಮಸ್ಮಿಂ ಪಟಿಜಗ್ಗಿಯಮಾನೇ ಸಬ್ಬಾ ಏಳಿಕಾ ಮರಿಸ್ಸನ್ತಿ, ಕಿಂ ನೋ ಇಮಿನಾ’’ತಿ ತಂ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಮತ್ತಿಕಾಭಾಜನೇ ನಿಪಜ್ಜಾಪೇತ್ವಾ ಅಪರೇನ ಪಿದಹಿತ್ವಾ ಮಾಸಚುಣ್ಣೇನ ಮುಖಂ ನಿಬ್ಬಿವರಂ ವಿಲಿಮ್ಪಿತ್ವಾ ನದಿಯಂ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇಸಿ. ತಮೇನಂ ವುಯ್ಹಮಾನಂ ಹೇಟ್ಠಾತಿತ್ಥೇ ರಾಜನಿವೇಸನೇ ಜಿಣ್ಣಪಟಿಸಙ್ಖಾರಕೋ ಏಕೋ ಚಣ್ಡಾಲೋ ಸಪಜಾಪತಿಕೋ ಮಕಚಿಂ ಧೋವನ್ತೋ ದಿಸ್ವಾವ ವೇಗೇನ ಗನ್ತ್ವಾ ಆಹರಿತ್ವಾ ತೀರೇ ಠಪೇತ್ವಾ ‘‘ಕಿಮೇತ್ಥಾ’’ತಿ ವಿವರಿತ್ವಾ ಓಲೋಕೇನ್ತೋ ದಾರಕಂ ಪಸ್ಸಿ. ಭರಿಯಾಪಿಸ್ಸ ಅಪುತ್ತಿಕಾ, ತಸ್ಸಾ ತಸ್ಮಿಂ ಪುತ್ತಸಿನೇಹೋ ನಿಬ್ಬತ್ತಿ, ಅಥ ನಂ ಗೇಹಂ ನೇತ್ವಾ ಪಟಿಜಗ್ಗಿ. ತಂ ಸತ್ತಟ್ಠವಸ್ಸಕಾಲತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಮಾತಾಪಿತರೋ ರಾಜಕುಲಂ ಗಚ್ಛನ್ತಾ ಆದಾಯ ಗಚ್ಛನ್ತಿ. ಸೋಳಸವಸ್ಸಕಾಲತೋ ಪನ ಪಟ್ಠಾಯ ಸ್ವೇವ ಬಹುಲಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಜಿಣ್ಣಪಟಿಸಙ್ಖರಣಂ ಕರೋತಿ.

ರಞ್ಞೋ ಚ ಅಗ್ಗಮಹೇಸಿಯಾ ಕುರುಙ್ಗದೇವೀ ನಾಮ ಧೀತಾ ಅಹೋಸಿ ಉತ್ತಮರೂಪಧರಾ. ಸಾ ತಸ್ಸ ದಿಟ್ಠಕಾಲತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ತಸ್ಮಿಂ ಪಟಿಬದ್ಧಚಿತ್ತಾ ಹುತ್ವಾ ಅಞ್ಞತ್ಥ ಅನಭಿರತಾ ತಸ್ಸ ಕಮ್ಮಕರಣಟ್ಠಾನಮೇವ ಆಗಚ್ಛತಿ. ತೇಸಂ ಅಭಿಣ್ಹದಸ್ಸನೇನ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಪಟಿಬದ್ಧಚಿತ್ತಾನಂ ಅನ್ತೋರಾಜಕುಲೇಯೇವ ಪಟಿಚ್ಛನ್ನೋಕಾಸೇ ಅಜ್ಝಾಚಾರೋ ಪವತ್ತಿ. ಗಚ್ಛನ್ತೇ ಕಾಲೇ ಪರಿಚಾರಿಕಾಯೋ ಞತ್ವಾ ರಞ್ಞೋ ಆರೋಚೇಸುಂ. ರಾಜಾ ಕುಜ್ಝಿತ್ವಾ ಅಮಚ್ಚೇ ಸನ್ನಿಪಾತೇತ್ವಾ – ‘‘ಇಮಿನಾ ಚಣ್ಡಾಲಪುತ್ತೇನ ಇದಂ ನಾಮ ಕತಂ, ಇಮಸ್ಸ ಕತ್ತಬ್ಬಂ ಜಾನಾಥಾ’’ತಿ ಆಹ. ಅಮಚ್ಚಾ ‘‘ಮಹಾಪರಾಧೋ ಏಸ, ನಾನಾವಿಧಕಮ್ಮಕಾರಣಾ ಕಾರೇತ್ವಾ ಪಚ್ಛಾ ಮಾರೇತುಂ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ವದಿಂಸು. ತಸ್ಮಿಂ ಖಣೇ ಕುಮಾರಸ್ಸ ಪಿತಾ ಆರಕ್ಖದೇವತಾ ತಸ್ಸೇವ ಕುಮಾರಸ್ಸ ಮಾತು ಸರೀರೇ ಅಧಿಮುಚ್ಚಿ. ಸಾ ದೇವತಾನುಭಾವೇನ ರಾಜಾನಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಆಹ – ‘‘ಮಹಾರಾಜ, ನಾಯಂ ಕುಮಾರೋ ಚಣ್ಡಾಲೋ, ಏಸ ಕುಮಾರೋ ಮಮ ಕುಚ್ಛಿಮ್ಹಿ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ಕೋಸಲರಞ್ಞೋ ಪುತ್ತೋ, ಅಹಂ ‘ಪುತ್ತೋ ಮೇ ಮತೋ’ತಿ ತುಮ್ಹಾಕಂ ಮುಸಾ ಅವಚಂ, ಅಹಮೇತಂ ‘ತುಮ್ಹಾಕಂ ಪಚ್ಚಾಮಿತ್ತಸ್ಸ ಪುತ್ತೋ’ತಿ ಧಾತಿಯಾ ದತ್ವಾ ಆಮಕಸುಸಾನೇ ಛಡ್ಡಾಪೇಸಿಂ, ಅಥ ನಂ ಏಕೋ ಏಳಕಪಾಲಕೋ ಪಟಿಜಗ್ಗಿ, ಸೋ ಅತ್ತನೋ ಏಳಿಕಾಸು ಮರನ್ತೀಸು ನದಿಯಾ ಪವಾಹೇಸಿ, ಅಥ ನಂ ವುಯ್ಹಮಾನಂ ತುಮ್ಹಾಕಂ ಗೇಹೇ ಜಿಣ್ಣಪಟಿಸಙ್ಖಾರಕೋ ಚಣ್ಡಾಲೋ ದಿಸ್ವಾ ಪೋಸೇಸಿ, ಸಚೇ ನ ಸದ್ದಹಥ, ತೇ ಸಬ್ಬೇ ಪಕ್ಕೋಸಾಪೇತ್ವಾ ಪುಚ್ಛಥಾ’’ತಿ.

ರಾಜಾ ಧಾತಿಂ ಆದಿಂ ಕತ್ವಾ ಸಬ್ಬೇ ಪಕ್ಕೋಸಾಪೇತ್ವಾ ಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ತಥೇವ ತಂ ಪವತ್ತಿಂ ಸುತ್ವಾ ‘‘ಜಾತಿಸಮ್ಪನ್ನೋಯಂ ಕುಮಾರೋ’’ತಿ ತುಟ್ಠೋ ತಂ ನ್ಹಾಪೇತ್ವಾ ಅಲಙ್ಕಾರಾಪೇತ್ವಾ ತಸ್ಸೇವ ಧೀತರಂ ಅದಾಸಿ. ತಸ್ಸ ಪನ ಏಳಿಕಾನಂ ಮಾರಿತತ್ತಾ ‘‘ಏಳಿಕಕುಮಾರೋ’’ತಿ ನಾಮಂ ಅಕಂಸು. ಅಥಸ್ಸ ರಾಜಾ ಸಸೇನವಾಹನಂ ದತ್ವಾ – ‘‘ಗಚ್ಛ ಅತ್ತನೋ ಪಿತು ಸನ್ತಕಂ ರಜ್ಜಂ ಗಣ್ಹಾ’’ತಿ ತಂ ಉಯ್ಯೋಜೇಸಿ. ಸೋಪಿ ಕುರುಙ್ಗದೇವಿಂ ಆದಾಯ ಗನ್ತ್ವಾ ರಜ್ಜೇ ಪತಿಟ್ಠಾಸಿ. ಅಥಸ್ಸ ಬಾರಾಣಸಿರಾಜಾ ‘‘ಅನುಗ್ಗಹಿತಸಿಪ್ಪೋ ಅಯ’’ನ್ತಿ ಸಿಪ್ಪಸಿಕ್ಖಾಪನತ್ಥಂ ಛಳಙ್ಗಕುಮಾರಂ ನಾಮ ಆಚರಿಯಂ ಪೇಸೇಸಿ. ಸೋ ತಸ್ಸ ‘‘ಆಚರಿಯೋ ಮೇ’’ತಿ ಸೇನಾಪತಿಟ್ಠಾನಂ ಅದಾಸಿ. ಅಪರಭಾಗೇ ಕುರುಙ್ಗದೇವೀ ತೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಅನಾಚಾರಮಕಾಸಿ. ಸೇನಾಪತಿನೋಪಿ ಪರಿಚಾರಕೋ ಧನನ್ತೇವಾಸೀ ನಾಮ ಅತ್ಥಿ. ಸೋ ತಸ್ಸ ಹತ್ಥೇ ಕುರುಙ್ಗದೇವಿಯಾ ವತ್ಥಾಲಙ್ಕಾರಾದೀನಿ ಪೇಸೇಸಿ. ಸಾ ತೇನಪಿ ಸದ್ಧಿಂ ಪಾಪಮಕಾಸಿ. ಕುಣಾಲೋ ತಂ ಕಾರಣಂ ಆಹರಿತ್ವಾ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ‘‘ದಿಟ್ಠಾ ಮಯಾ’’ತಿಆದಿಮಾಹ.

ತತ್ಥ ಲೋಮಸುದ್ದರೀತಿ ಲೋಮರಾಜಿಯಾ ಮಣ್ಡಿತಉದರಾ. ಛಳಙ್ಗಕುಮಾರಧನನ್ತೇವಾಸಿನಾತಿ ಏಳಿಕಕುಮಾರಕಂ ಪತ್ಥಯಮಾನಾಪಿ ಛಳಙ್ಗಕುಮಾರಸೇನಾಪತಿನಾ ಚ ತಸ್ಸೇವ ಪರಿಚಾರಕೇನ ಧನನ್ತೇವಾಸಿನಾ ಚ ಸದ್ಧಿಂ ಪಾಪಮಕಾಸಿ. ಏವಂ ಅನಾಚಾರಾ ಇತ್ಥಿಯೋ ದುಸ್ಸೀಲಾ ಪಾಪಧಮ್ಮಾ, ತೇನಾಹಂ ತಾ ನಪ್ಪಸಂಸಾಮೀತಿ ಇದಂ ಮಹಾಸತ್ತೋ ಅತೀತಂ ಆಹರಿತ್ವಾ ದಸ್ಸೇಸಿ. ಸೋ ಹಿ ತದಾ ಛಳಙ್ಗಕುಮಾರೋ ಅಹೋಸಿ, ತಸ್ಮಾ ಅತ್ತನಾ ದಿಟ್ಠಕಾರಣಂ ಆಹರಿ.

ಪಞ್ಚಮವತ್ಥುಸ್ಮಿಮ್ಪಿ ಅತೀತೇ ಕೋಸಲರಾಜಾ ಬಾರಾಣಸಿರಜ್ಜಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಬಾರಾಣಸಿರಞ್ಞೋ ಅಗ್ಗಮಹೇಸಿಂ ಗಬ್ಭಿನಿಮ್ಪಿ ಅಗ್ಗಮಹೇಸಿಂ ಕತ್ವಾ ಸಕನಗರಮೇವ ಗತೋ. ಸಾ ಅಪರಭಾಗೇ ಪುತ್ತಂ ವಿಜಾಯಿ. ರಾಜಾ ಅಪುತ್ತಕತ್ತಾ ತಂ ಪುತ್ತಸಿನೇಹೇನ ಪೋಸೇತ್ವಾ ಸಬ್ಬಸಿಪ್ಪಾನಿ ಸಿಕ್ಖಾಪೇತ್ವಾ ವಯಪ್ಪತ್ತಂ ‘‘ಅತ್ತನೋ ಪಿತು ಸನ್ತಕಂ ರಜ್ಜಂ ಗಣ್ಹಾ’’ತಿ ಪೇಸೇಸಿ. ಸೋ ತತ್ಥ ಗನ್ತ್ವಾ ರಜ್ಜಂ ಕಾರೇಸಿ. ಅಥಸ್ಸ ಮಾತಾ ‘‘ಪುತ್ತಂ ಪಸ್ಸಿತುಕಾಮಾಮ್ಹೀ’’ತಿ ಕೋಸಲರಾಜಾನಂ ಆಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ಮಹಾಪರಿವಾರಾ ಬಾರಾಣಸಿಂ ಗಚ್ಛನ್ತೀ ದ್ವಿನ್ನಂ ರಟ್ಠಾನಂ ಅನ್ತರೇ ಏಕಸ್ಮಿಂ ನಿಗಮೇ ನಿವಾಸಂ ಗಣ್ಹಿ. ತತ್ಥೇವೇಕೋ ಪಞ್ಚಾಲಚಣ್ಡೋ ನಾಮ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಕುಮಾರೋ ಅತ್ಥಿ ಅಭಿರೂಪೋ. ಸೋ ತಸ್ಸಾ ಪಣ್ಣಾಕಾರಂ ಉಪನಾಮೇಸಿ. ಸಾ ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಪಟಿಬದ್ಧಚಿತ್ತಾ ತೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಪಾಪಕಮ್ಮಂ ಕತ್ವಾ ಕತಿಪಾಹಂ ತತ್ಥೇವ ವೀತಿನಾಮೇತ್ವಾ ಬಾರಾಣಸಿಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಪುತ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಖಿಪ್ಪಂ ನಿವತ್ತಿತ್ವಾ ಪುನ ತಸ್ಮಿಂಯೇವ ನಿಗಮೇ ನಿವಾಸಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಕತಿಪಾಹಂ ತೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಅನಾಚಾರಂ ಚರಿತ್ವಾ ಕೋಸಲನಗರಂ ಗತಾ. ಸಾ ತತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ತಂ ತಂ ಕಾರಣಂ ವತ್ವಾ ‘‘ಪುತ್ತಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕಂ ಗಚ್ಛಾಮೀ’’ತಿ ರಾಜಾನಂ ಆಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ಗಚ್ಛನ್ತೀ ಚ ಆಗಚ್ಛನ್ತೀ ಚ ತಸ್ಮಿಂ ನಿಗಮೇ ಅಡ್ಢಮಾಸಮತ್ತಂ ತೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಅನಾಚಾರಂ ಚರಿ. ಸಮ್ಮ ಪುಣ್ಣಮುಖ, ಇತ್ಥಿಯೋ ನಾಮೇತಾ ದುಸ್ಸೀಲಾ ಮುಸಾವಾದಿನಿಯೋತಿ ಇದಮ್ಪಿ ಅತೀತಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಮಹಾಸತ್ತೋ ‘‘ಏವಞ್ಹೇತ’’ನ್ತಿಆದಿಮಾಹ.

ತತ್ಥ ಬ್ರಹ್ಮದತ್ತಸ್ಸ ಮಾತರನ್ತಿ ಬಾರಾಣಸಿರಜ್ಜಂ ಕಾರೇನ್ತಸ್ಸ ಬ್ರಹ್ಮದತ್ತಕುಮಾರಸ್ಸ ಮಾತರಂ. ತದಾ ಕಿರ ಕುಣಾಲೋ ಪಞ್ಚಾಲಚಣ್ಡೋ ಅಹೋಸಿ, ತಸ್ಮಾ ತಂ ಅತ್ತನಾ ಞಾತಕಾರಣಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಏವಮಾಹ.

ಏತಾ ಚಾತಿ, ಸಮ್ಮ ಪುಣ್ಣಮುಖ, ಏತಾವ ಪಞ್ಚ ಇತ್ಥಿಯೋ ಪಾಪಮಕಂಸು, ನ ಅಞ್ಞಾತಿ ಸಞ್ಞಂ ಮಾ ಕರಿ, ಅಥ ಖೋ ಏತಾ ಚ ಅಞ್ಞಾ ಚ ಬಹೂ ಪಾಪಕಮ್ಮಕಾರಿಕಾತಿ. ಇಮಸ್ಮಿಂ ಠಾನೇ ಠತ್ವಾ ಲೋಕೇ ಅತಿಚಾರಿನೀನಂ ವತ್ಥೂನಿ ಕಥೇತಬ್ಬಾನಿ. ಜಗತೀತಿ ಯಥಾ ಜಗತಿಸಙ್ಖಾತಾ ಮಹೀ ಸಮಾನರತ್ತಾ ಪಟಿಘಾಭಾವೇನ ಸಬ್ಬೇಸು ಸಮಾನರತ್ತಾ ಹುತ್ವಾ ಸಾ ವಸುನ್ಧರಾ ಇತರೀತರಾಪತಿಟ್ಠಾ ಉತ್ತಮಾನಞ್ಚ ಅಧಮಾನಞ್ಚ ಪತಿಟ್ಠಾ ಹೋತಿ, ತಥಾ ಇತ್ಥಿಯೋಪಿ ಕಿಲೇಸವಸೇನ ಸಬ್ಬೇಸಮ್ಪಿ ಉತ್ತಮಾಧಮಾನಂ ಪತಿಟ್ಠಾ ಹೋನ್ತಿ. ಇತ್ಥಿಯೋ ಹಿ ಓಕಾಸಂ ಲಭಮಾನಾ ಕೇನಚಿ ಸದ್ಧಿಂ ಪಾಪಕಂ ಕರೋನ್ತಿ ನಾಮ. ಸಬ್ಬಸಹಾತಿ ಯಥಾ ಚ ಸಾ ಸಬ್ಬಮೇವ ಸಹತಿ ನ ಫನ್ದತಿ ನ ಕುಪ್ಪತಿ ನ ಚಲತಿ, ತಥಾ ಇತ್ಥಿಯೋ ಸಬ್ಬೇಪಿ ಪುರಿಸೇ ಲೋಕಸ್ಸಾದವಸೇನ ಸಹನ್ತಿ. ಸಚೇ ತಾಸಂ ಕೋಚಿ ಪುರಿಸೋ ಚಿತ್ತೇ ಪತಿಟ್ಠಿತೋ ಹೋತಿ, ತಸ್ಸ ರಕ್ಖಣತ್ಥಂ ನ ಫನ್ದನ್ತಿ ನ ಚಲನ್ತಿ ನ ಕೋಲಾಹಲಂ ಕರೋನ್ತಿ. ಯಥಾ ಚ ಸಾ ನ ಕುಪ್ಪತಿ ನ ಚಲತಿ, ಏವಂ ಇತ್ಥಿಯೋಪಿ ಮೇಥುನಧಮ್ಮೇನ ನ ಕುಪ್ಪನ್ತಿ ನ ಚಲನ್ತಿ, ನ ಸಕ್ಕಾ ತೇನ ಪೂರೇತುಂ.

ವಾಳಮಿಗೋತಿ ದುಟ್ಠಮಿಗೋ. ಪಞ್ಚಾವುಧೋತಿ ಮುಖಸ್ಸ ಚೇವ ಚತುನ್ನಞ್ಚ ಚರಣಾನಂ ವಸೇನೇತಂ ವುತ್ತಂ. ಸುರುದ್ಧೋತಿ ಸುಲುದ್ಧೋ ಸುಫರುಸೋ. ತಥಿತ್ಥಿಯೋತಿ ಯಥಾ ಹಿ ಸೀಹಸ್ಸ ಮುಖಞ್ಚೇವ ಚತ್ತಾರೋ ಚ ಹತ್ಥಪಾದಾತಿ ಪಞ್ಚಾವುಧಾನಿ, ತಥಾ ಇತ್ಥೀನಮ್ಪಿ ರೂಪಸದ್ದಗನ್ಧರಸಫೋಟ್ಠಬ್ಬಾನಿ ಪಞ್ಚಾವುಧಾನಿ. ಯಥಾ ಸೋ ಅತ್ತನೋ ಭಕ್ಖಂ ಗಣ್ಹನ್ತೋ ತೇಹಿಪಿ ಪಞ್ಚಹಿ ಗಣ್ಹಾತಿ, ತಥಾ ತಾಪಿ ಕಿಲೇಸಭಕ್ಖಂ ಗಣ್ಹಮಾನಾ ರೂಪಾದೀಹಿ ಆವುಧೇಹಿ ಪಹರಿತ್ವಾ ಗಣ್ಹನ್ತಿ. ಯಥಾ ಸೋ ಕಕ್ಖಳೋ ಪಸಯ್ಹ ಖಾದತಿ, ಏವಂ ಏತಾಪಿ ಕಕ್ಖಳಾ ಪಸಯ್ಹ ಖಾದಿಕಾ. ತಥಾ ಹೇತಾ ಥಿರಸೀಲೇಪಿ ಪುರಿಸೇ ಅತ್ತನೋ ಬಲೇನ ಪಸಯ್ಹಕಾರಂ ಕತ್ವಾ ಸೀಲವಿನಾಸಂ ಪಾಪೇನ್ತಿ. ಯಥಾ ಸೋ ಪರಹಿಂಸನೇ ರತೋ, ಏವಮೇತಾಪಿ ಕಿಲೇಸವಸೇನ ಪರಹಿಂಸನೇ ರತಾ. ತಾಯೋತಿ ತಾ ಏವಂ ಅಗುಣಸಮ್ಮನ್ನಾಗತಾ ನ ವಿಸ್ಸಸೇ ನರೋ.

ಗಮನಿಯೋತಿ ಗಣಿಕಾಯೋ. ಇದಂ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ – ಸಮ್ಮ ಪುಣ್ಣಮುಖ, ಯಾನೇತಾನಿ ಇತ್ಥೀನಂ ‘‘ವೇಸಿಯೋ’’ತಿಆದೀನಿ ನಾಮಾನಿ, ನ ಏತಾನಿ ತಾಸಂ ಸಭಾವನಾಮಾನಿ. ನ ಹೇತಾ ವೇಸಿಯೋ ನಾಮ ಗಮನಿಯೋ ನಾಮ ಬನ್ಧಕಿಯೋ ನಾಮ, ಸಭಾವನಾಮತೋ ಪನ ವಧಿಕಾಯೋ ನಾಮ ಏತಾಯೋ, ಯಾ ಏತಾ ವೇಸಿಯೋ ನಾರಿಯೋ ಗಮನಿಯೋತಿ ವುಚ್ಚನ್ತಿ. ವಧಿಕಾಯೋತಿ ಸಾಮಿಕಘಾತಿಕಾಯೋ. ಸ್ವಾಯಮತ್ಥೋ ಮಹಾಹಂಸಜಾತಕೇನ ದೀಪೇತಬ್ಬೋ. ವುತ್ತಞ್ಹೇತಂ –

‘‘ಮಾಯಾ ಚೇತಾ ಮರೀಚೀ ಚ, ಸೋಕಾ ರೋಗಾ ಚುಪದ್ದವಾ;

ಖರಾ ಚ ಬನ್ಧನಾ ಚೇತಾ, ಮಚ್ಚುಪಾಸಾ ಗುಹಾಸಯಾ;

ತಾಸು ಯೋ ವಿಸ್ಸಸೇ ಪೋಸೋ, ಸೋ ನರೇಸು ನರಾಧಮೋ’’ತಿ. (ಜಾ. ೨.೨೧.೧೧೮);

ವೇಣಿಕತಾತಿ ಕತವೇಣಿಯೋ. ಯಥಾ ಹಿ ಮೋಳಿಂ ಬನ್ಧಿತ್ವಾ ಅಟವಿಯಂ ಠಿತಚೋರೋ ಧನಂ ವಿಲುಮ್ಪತಿ, ಏವಮೇತಾಪಿ ಕಿಲೇಸವಸಂ ನೇತ್ವಾ ಧನಂ ವಿಲುಮ್ಪನ್ತಿ. ಮದಿರಾವ ದಿದ್ಧಾತಿ ವಿಸಮಿಸ್ಸಕಾ ಸುರಾ ವಿಯ. ಯಥಾ ಸಾ ವಿಕಾರಂ ದಸ್ಸೇತಿ, ಏವಮೇತಾಪಿ ಅಞ್ಞೇಸು ಪುರಿಸೇಸು ಸಾರತ್ತಾ ಕಿಚ್ಚಾಕಿಚ್ಚಂ ಅಜಾನನ್ತಿಯೋ ಅಞ್ಞಸ್ಮಿಂ ಕತ್ತಬ್ಬೇ ಅಞ್ಞಮೇವ ಕರೋನ್ತಿಯೋ ವಿಕಾರಂ ದಸ್ಸೇನ್ತಿ. ವಾಚಾಸನ್ಥುತಿಯೋತಿ ಯಥಾ ವಾಣಿಜೋ ಅತ್ತನೋ ಭಣ್ಡಸ್ಸ ವಣ್ಣಮೇವ ಭಣತಿ, ಏವಮೇತಾಪಿ ಅತ್ತನೋ ಅಗುಣಂ ಪಟಿಚ್ಛಾದೇತ್ವಾ ಗುಣಮೇವ ಪಕಾಸೇನ್ತಿ. ವಿಪರಿವತ್ತಾಯೋತಿ ಯಥಾ ಇಸ್ಸಮಿಗಸ್ಸ ಸಿಙ್ಗಂ ಪರಿವತ್ತಿತ್ವಾ ಠಿತಂ, ಏವಂ ಲಹುಚಿತ್ತತಾಯ ವಿಪರಿವತ್ತಾಯೋವ ಹೋನ್ತಿ. ಉರಗಮಿವಾತಿ ಉರಗೋ ವಿಯ ಮುಸಾವಾದಿತಾಯ ದುಜಿವ್ಹಾ ನಾಮ. ಸೋಬ್ಭಮಿವಾತಿ ಯಥಾ ಪದರಪಟಿಚ್ಛನ್ನೋ ಗೂಥಕೂಪೋ, ಏವಂ ವತ್ಥಾಲಙ್ಕಾರಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾ ಹುತ್ವಾ ವಿಚರನ್ತಿ. ಯಥಾ ಚ ಕಚವರೇಹಿ ಪಟಿಚ್ಛನ್ನೋ ಆವಾಟೋ ಅಕ್ಕನ್ತೋ ಪಾದದುಕ್ಖಂ ಜನೇತಿ, ಏವಮೇತಾಪಿ ವಿಸ್ಸಾಸೇನ ಉಪಸೇವಿಯಮಾನಾ. ಪಾತಾಲಮಿವಾತಿ ಯಥಾ ಮಹಾಸಮುದ್ದೇ ಪಾತಾಲಂ ದುಪ್ಪೂರಂ, ಏವಮೇತಾಪಿ ಮೇಥುನೇನ ವಿಜಾಯನೇನ ಅಲಙ್ಕಾರೇನಾತಿ ತೀಹಿ ದುಪ್ಪೂರಾ. ತೇನೇವಾಹ – ‘‘ತಿಣ್ಣಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಧಮ್ಮಾನಂ ಅತಿತ್ತೋ ಮಾತುಗಾಮೋ’’ತಿಆದಿ.

ರಕ್ಖಸೀ ವಿಯಾತಿ ಯಥಾ ರಕ್ಖಸೀ ನಾಮ ಮಂಸಗಿದ್ಧತಾಯ ಧನೇನ ನ ಸಕ್ಕಾ ತೋಸೇತುಂ, ಬಹುಮ್ಪಿ ಧನಂ ಪಟಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಮಂಸಮೇವ ಪತ್ಥೇತಿ, ಏವಮೇತಾಪಿ ಮೇಥುನಗಿದ್ಧತಾಯ ಬಹುನಾಪಿ ಧನೇನ ನ ತುಸ್ಸನ್ತಿ, ಧನಂ ಅಗಣೇತ್ವಾ ಮೇಥುನಮೇವ ಪತ್ಥೇನ್ತಿ. ಯಮೋವಾತಿ ಯಥಾ ಯಮೋ ಏಕನ್ತಹರೋ ನ ಕಿಞ್ಚಿ ಪರಿಹರತಿ, ಏವಮೇತಾಪಿ ಜಾತಿಸಮ್ಪನ್ನಾದೀಸು ನ ಕಞ್ಚಿ ಪರಿಹರನ್ತಿ, ಸಬ್ಬಂ ಕಿಲೇಸವಸೇನ ಸೀಲಾದಿವಿನಾಸಂ ಪಾಪೇತ್ವಾ ದುತಿಯಚಿತ್ತವಾರೇ ನಿರಯಂ ಉಪನೇನ್ತಿ. ಸಿಖೀರಿವಾತಿ ಯಥಾ ಸಿಖೀ ಸುಚಿಮ್ಪಿ ಅಸುಚಿಮ್ಪಿ ಸಬ್ಬಂ ಭಕ್ಖಯತಿ, ತಥೇತಾಪಿ ಹೀನುತ್ತಮೇ ಸಬ್ಬೇ ಸೇವನ್ತಿ. ನದೀಉಪಮಾಯಮ್ಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ. ಯೇನಕಾ ಮಂಚರಾತಿ ಭುಮ್ಮತ್ಥೇ ಕರಣವಚನಂ, ಯತ್ಥ ಏತಾಸಂ ಕಾಮೋ ಹೋತಿ, ತತ್ಥೇವ ಧಾವನ್ತಿ. ನೇರೂತಿ ಹಿಮವತಿ ಏಕೋ ಸುವಣ್ಣಪಬ್ಬತೋ, ತಂ ಉಪಗತಾ ಕಾಕಾಪಿ ಸುವಣ್ಣವಣ್ಣಾವ ಹೋನ್ತಿ. ಯಥಾ ಸೋ, ಏವಂ ಏತಾಪಿ ನಿಬ್ಬಿಸೇಸಕರಾ ಅತ್ತಾನಂ ಉಪಗತಂ ಏಕಸದಿಸಂ ಕತ್ವಾ ಪಸ್ಸನ್ತಿ.

ವಿಸರುಕ್ಖೋತಿ ಅಮ್ಬಸದಿಸೋ ಕಿಂಪಕ್ಕರುಕ್ಖೋ. ಸೋ ನಿಚ್ಚಮೇವ ಫಲತಿ, ವಣ್ಣಾದಿಸಮ್ಪನ್ನೋ ಚ ಹೋತಿ, ತೇನ ನಂ ನಿರಾಸಙ್ಕಾ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತ್ವಾ ಮರನ್ತಿ, ಏವಮೇವ ತಾಪಿ ರೂಪಾದಿವಸೇನ ನಿಚ್ಚಫಲಿತಾ ರಮಣೀಯಾ ವಿಯ ಖಾಯನ್ತಿ. ಸೇವಿಯಮಾನಾ ಪನ ಪಮಾದಂ ಉಪ್ಪಾದೇತ್ವಾ ಅಪಾಯೇಸು ಪಾತೇನ್ತಿ. ತೇನ ವುತ್ತಂ –

‘‘ಆಯತಿಂ ದೋಸಂ ನಞ್ಞಾಯ, ಯೋ ಕಾಮೇ ಪಟಿಸೇವತಿ;

ವಿಪಾಕನ್ತೇ ಹನನ್ತಿ ನಂ, ಕಿಂಪಕ್ಕಮಿವ ಭಕ್ಖಿತ’’ನ್ತಿ. (ಜಾ. ೧.೧.೮೫);

ಯಥಾ ವಾ ವಿಸರುಕ್ಖೋ ನಿಚ್ಚಫಲಿತೋ ಸದಾ ಅನತ್ಥಾವಹೋ ಹೋತಿ, ಏವಮೇತಾಪಿ ಸೀಲಾದಿವಿನಾಸನವಸೇನ. ಯಥಾ ವಿಸರುಕ್ಖಸ್ಸ ಮೂಲಮ್ಪಿ ತಚೋಪಿ ಪತ್ತಮ್ಪಿ ಪುಪ್ಫಮ್ಪಿ ಫಲಮ್ಪಿ ವಿಸಮೇವಾತಿ ನಿಚ್ಚಫಲೋ, ತಥೇವ ತಾಸಂ ರೂಪಮ್ಪಿ…ಪೇ… ಫೋಟ್ಠಬ್ಬಮ್ಪಿ ವಿಸಮೇವಾತಿ ವಿಸರುಕ್ಖೋ ವಿಯ ನಿಚ್ಚಫಲಿತಾಯೋತಿ.

‘‘ಪನುತ್ತರೇತ್ಥಾ’’ತಿ ಗಾಥಾಬನ್ಧೇನ ತಮತ್ಥಂ ಪಾಕಟಂ ಕಾತುಂ ಏವಮಾಹ. ತತ್ಥ ರತನನ್ತಕರಿತ್ಥಿಯೋತಿ ಸಾಮಿಕೇಹಿ ದುಕ್ಖಸಮ್ಭತಾನಂ ರತನಾನಂ ಅನ್ತರಾಯಕರಾ ಇತ್ಥಿಯೋ ಏತಾನಿ ಪರೇಸಂ ದತ್ವಾ ಅನಾಚಾರಂ ಚರನ್ತಿ.

ಇತೋ ಪರಂ ನಾನಪ್ಪಕಾರೇನ ಅತ್ತನೋ ಧಮ್ಮಕಥಾವಿಲಾಸಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಆಹ –

‘‘ಚತ್ತಾರಿಮಾನಿ, ಸಮ್ಮ ಪುಣ್ಣಮುಖ, ಯಾನಿ ವತ್ಥೂನಿ ಕಿಚ್ಚೇ ಜಾತೇ ಅನತ್ಥಚರಾನಿ ಭವನ್ತಿ, ತಾನಿ ಪರಕುಲೇ ನ ವಾಸೇತಬ್ಬಾನಿ, ಗೋಣಂ ಧೇನುಂ ಯಾನಂ ಭರಿಯಾ. ಚತ್ತಾರಿ ಏತಾನಿ ಪಣ್ಡಿತೋ ಧನಾನಿ ಘರಾ ನ ವಿಪ್ಪವಾಸಯೇ. ಭವತಿ ಚ ಪನುತ್ತರೇತ್ಥ ವಾಕ್ಯಂ –

೨೯೬.

‘ಗೋಣಂ ಧೇನುಞ್ಚ ಯಾನಞ್ಚ, ಭರಿಯಂ ಞಾತಿಕುಲೇ ನ ವಾಸಯೇ;

ಭಞ್ಜನ್ತಿ ರಥಂ ಅಯಾನಕಾ, ಅತಿವಾಹೇನ ಹನನ್ತಿ ಪುಙ್ಗವಂ;

ದೋಹೇನ ಹನನ್ತಿ ವಚ್ಛಕಂ, ಭರಿಯಾ ಞಾತಿಕುಲೇ ಪದುಸ್ಸತೀ’’’ತಿ.

‘‘ಛ ಇಮಾನಿ, ಸಮ್ಮ ಪುಣ್ಣಮುಖ, ಯಾನಿ ವತ್ಥೂನಿ ಕಿಚ್ಚೇ ಜಾತೇ ಅನತ್ಥಚರಾನಿ ಭವನ್ತಿ –

೨೯೭.

‘ಅಗುಣಂ ಧನು ಞಾತಿಕುಲೇ ಚ ಭರಿಯಾ, ಪಾರಂ ನಾವಾ ಅಕ್ಖಭಗ್ಗಞ್ಚ ಯಾನಂ;

ದೂರೇ ಮಿತ್ತೋ ಪಾಪಸಹಾಯಕೋ ಚ, ಕಿಚ್ಚೇ ಜಾತೇ ಅನತ್ಥಚರಾನಿ ಭವನ್ತೀ’’’ತಿ.

‘‘ಅಟ್ಠಹಿ ಖಲು, ಸಮ್ಮ ಪುಣ್ಣಮುಖ ಠಾನೇಹಿ ಇತ್ಥೀ ಸಾಮಿಕಂ ಅವಜಾನಾತಿ – ದಲಿದ್ದತಾ, ಆತುರತಾ, ಜಿಣ್ಣತಾ, ಸುರಾಸೋಣ್ಡತಾ, ಮುದ್ಧತಾ, ಪಮತ್ತತಾ, ಸಬ್ಬಕಿಚ್ಚೇಸು ಅನುವತ್ತನತಾ, ಸಬ್ಬಧನಅನುಪ್ಪದಾನೇನ. ಇಮೇಹಿ ಖಲು, ಸಮ್ಮ ಪುಣ್ಣಮುಖ, ಅಟ್ಠಹಿ ಠಾನೇಹಿ ಇತ್ಥೀ ಸಾಮಿಕಂ ಅವಜಾನಾತಿ. ಭವತಿ ಚ ಪನುತ್ತರೇತ್ಥ ವಾಕ್ಯಂ –

೨೯೮.

‘‘‘ದಲಿದ್ದಂ ಆತುರಞ್ಚಾಪಿ, ಜಿಣ್ಣಕಂ ಸುರಸೋಣ್ಡಕಂ;

ಪಮತ್ತಂ ಮುದ್ಧಪತ್ತಞ್ಚ, ಸಬ್ಬಕಿಚ್ಚೇಸು ಹಾಪನಂ;

ಸಬ್ಬಕಾಮಪ್ಪದಾನೇನ, ಅವಜಾನಾತಿ ಸಾಮಿಕ’’’ನ್ತಿ.

‘‘ನವಹಿ ಖಲು, ಸಮ್ಮ ಪುಣ್ಣಮುಖ ಠಾನೇಹಿ ಇತ್ಥೀ ಪದೋಸಮಾಹರತಿ – ಆರಾಮಗಮನಸೀಲಾ ಚ ಹೋತಿ, ಉಯ್ಯಾನಗಮನಸೀಲಾ ಚ ಹೋತಿ, ನದೀತಿತ್ಥಗಮನಸೀಲಾ ಚ ಹೋತಿ, ಞಾತಿಕುಲಗಮನಸೀಲಾ ಚ ಹೋತಿ, ಪರಕುಲಗಮನಸೀಲಾ ಚ ಹೋತಿ, ಆದಾಸದುಸ್ಸಮಣ್ಡನಾನುಯೋಗಮನುಯುತ್ತಸೀಲಾ ಚ ಹೋತಿ, ಮಜ್ಜಪಾಯಿನೀ ಚ ಹೋತಿ, ನಿಲ್ಲೋಕನಸೀಲಾ ಚ ಹೋತಿ, ಸದ್ವಾರಟ್ಠಾಯಿನೀ ಚ ಹೋತಿ. ಇಮೇಹಿ ಖಲು, ಸಮ್ಮ ಪುಣ್ಣಮುಖ, ನವಹಿ ಠಾನೇಹಿ ಇತ್ಥೀ ಪದೋಸಮಾಹರತಿ. ಭವತಿ ಚ ಪನುತ್ತರೇತ್ಥ ವಾಕ್ಯಂ –

೨೯೯.

‘ಆರಾಮಸೀಲಾ ಚ ಉಯ್ಯಾನಂ, ನದೀ ಞಾತಿ ಪರಕುಲಂ;

ಆದಾಸದುಸ್ಸಮಣ್ಡನಮನುಯುತ್ತಾ, ಯಾ ಚಿತ್ಥೀ ಮಜ್ಜಪಾಯಿನೀ.

೩೦೦.

‘‘‘ಯಾ ಚ ನಿಲ್ಲೋಕನಸೀಲಾ, ಯಾ ಚ ಸದ್ವಾರಠಾಯಿನೀ;

ನವಹೇತೇಹಿ ಠಾನೇಹಿ, ಪದೋಸಮಾಹರನ್ತಿ ಇತ್ಥಿಯೋ’’’ತಿ.

‘‘ಚತ್ತಾಲೀಸಾಯ ಖಲು, ಸಮ್ಮ ಪುಣ್ಣಮುಖ, ಠಾನೇಹಿ ಇತ್ಥೀ ಪುರಿಸಂ ಅಚ್ಚಾಚರತಿ – ವಿಜಮ್ಭತಿ, ವಿನಮತಿ, ವಿಲಸತಿ, ವಿಲಜ್ಜತಿ, ನಖೇನ ನಖಂ ಘಟ್ಟೇತಿ, ಪಾದೇನ ಪಾದಂ ಅಕ್ಕಮತಿ, ಕಟ್ಠೇನ ಪಥವಿಂ ವಿಲಿಖತಿ, ದಾರಕಂ ಉಲ್ಲಙ್ಘತಿ ಉಲ್ಲಙ್ಘಾಪೇತಿ, ಕೀಳತಿ ಕೀಳಾಪೇತಿ, ಚುಮ್ಬತಿ ಚುಮ್ಬಾಪೇತಿ, ಭುಞ್ಜತಿ ಭುಞ್ಜಾಪೇತಿ, ದದಾತಿ, ಯಾಚತಿ, ಕತಮನುಕರೋತಿ, ಉಚ್ಚಂ ಭಾಸತಿ, ನೀಚಂ ಭಾಸತಿ, ಅವಿಚ್ಚಂ ಭಾಸತಿ, ವಿವಿಚ್ಚಂ ಭಾಸತಿ, ನಚ್ಚೇನ ಗೀತೇನ ವಾದಿತೇನ ರೋದನೇನ ವಿಲಸಿತೇನ ವಿಭೂಸಿತೇನ ಜಗ್ಘತಿ, ಪೇಕ್ಖತಿ, ಕಟಿಂ ಚಾಲೇತಿ, ಗುಯ್ಹಭಣ್ಡಕಂ ಸಞ್ಚಾಲೇತಿ, ಊರುಂ ವಿವರತಿ, ಊರುಂ ಪಿದಹತಿ, ಥನಂ ದಸ್ಸೇತಿ, ಕಚ್ಛಂ ದಸ್ಸೇತಿ, ನಾಭಿಂ ದಸ್ಸೇತಿ, ಅಕ್ಖಿಂ ನಿಖನತಿ, ಭಮುಕಂ ಉಕ್ಖಿಪತಿ, ಓಟ್ಠಂ ಉಪಲಿಖತಿ, ಜಿವ್ಹಂ ನಿಲ್ಲಾಲೇತಿ, ದುಸ್ಸಂ ಮುಞ್ಚತಿ, ದುಸ್ಸಂ ಪಟಿಬನ್ಧತಿ, ಸಿರಸಂ ಮುಞ್ಚತಿ, ಸಿರಸಂ ಬನ್ಧತಿ. ಇಮೇಹಿ ಖಲು, ಸಮ್ಮ ಪುಣ್ಣಮುಖ, ಚತ್ತಾಲೀಸಾಯ ಠಾನೇಹಿ ಇತ್ಥೀ ಪುರಿಸಂ ಅಚ್ಚಾಚರತಿ.

‘‘ಪಞ್ಚವೀಸಾಯ ಖಲು, ಸಮ್ಮ ಪುಣ್ಣಮುಖ, ಠಾನೇಹಿ ಇತ್ಥೀ ಪದುಟ್ಠಾ ವೇದಿತಬ್ಬಾ ಭವತಿ – ಸಾಮಿಕಸ್ಸ ಪವಾಸಂ ವಣ್ಣೇತಿ, ಪವುಟ್ಠಂ ನ ಸರತಿ, ಆಗತಂ ನಾಭಿನನ್ದತಿ, ಅವಣ್ಣಂ ತಸ್ಸ ಭಣತಿ, ವಣ್ಣಂ ತಸ್ಸ ನ ಭಣತಿ, ಅನತ್ಥಂ ತಸ್ಸ ಚರತಿ, ಅತ್ಥಂ ತಸ್ಸ ನ ಚರತಿ, ಅಕಿಚ್ಚಂ ತಸ್ಸ ಕರೋತಿ, ಕಿಚ್ಚಂ ತಸ್ಸ ನ ಕರೋತಿ, ಪರಿದಹಿತ್ವಾ ಸಯತಿ, ಪರಮ್ಮುಖೀ ನಿಪಜ್ಜತಿ, ಪರಿವತ್ತಕಜಾತಾ ಖೋ ಪನ ಹೋತಿ ಕುಙ್ಕುಮಿಯಜಾತಾ, ದೀಘಂ ಅಸ್ಸಸತಿ, ದುಕ್ಖಂ ವೇದಯತಿ, ಉಚ್ಚಾರಪಸ್ಸಾವಂ ಅಭಿಣ್ಹಂ ಗಚ್ಛತಿ, ವಿಲೋಮಮಾಚರತಿ, ಪರಪುರಿಸಸದ್ದಂ ಸುತ್ವಾ ಕಣ್ಣಸೋತಂ ವಿವರಮೋದಹತಿ, ನಿಹತಭೋಗಾ ಖೋ ಪನ ಹೋತಿ, ಪಟಿವಿಸ್ಸಕೇಹಿ ಸನ್ಥವಂ ಕರೋತಿ, ನಿಕ್ಖನ್ತಪಾದಾ ಖೋ ಪನ ಹೋತಿ ವಿಸಿಖಾನುಚಾರಿನೀ, ಅತಿಚಾರಿನೀ ಖೋ ಪನ ಹೋತಿ ನಿಚ್ಚಂ ಸಾಮಿಕೇ ಅಗಾರವಾ ಪದುಟ್ಠಮನಸಙ್ಕಪ್ಪಾ, ಅಭಿಣ್ಹಂ ದ್ವಾರೇ ತಿಟ್ಠತಿ, ಕಚ್ಛಾನಿ ಅಙ್ಗಾನಿ ಥನಾನಿ ದಸ್ಸೇತಿ, ದಿಸೋದಿಸಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಪೇಕ್ಖತಿ. ಇಮೇಹಿ ಖಲು ಸಮ್ಮ ಪುಣ್ಣಮುಖ, ಪಞ್ಚವೀಸಾಯ ಠಾನೇಹಿ ಇತ್ಥೀ ಪದುಟ್ಠಾ ವೇದಿತಬ್ಬಾ ಭವತಿ. ಭವತಿ ಚ ಪನುತ್ತರೇತ್ಥ ವಾಕ್ಯಂ –

೩೦೧.

‘ಪವಾಸಂ ತಸ್ಸ ವಣ್ಣೇತಿ, ಗತಂ ತಸ್ಸ ನ ಸೋಚತಿ;

ದಿಸ್ವಾನ ಪತಿಮಾಗತಂ ನಾಭಿನನ್ದತಿ, ಭತ್ತಾರವಣ್ಣಂ ನ ಕದಾಚಿ ಭಾಸತಿ;

ಏತೇ ಪದುಟ್ಠಾಯ ಭವನ್ತಿ ಲಕ್ಖಣಾ.

೩೦೨.

‘ಅನತ್ಥಂ ತಸ್ಸ ಚರತಿ ಅಸಞ್ಞತಾ, ಅತ್ಥಞ್ಚ ಹಾಪೇತಿ ಅಕಿಚ್ಚಕಾರಿನೀ;

ಪರಿದಹಿತ್ವಾ ಸಯತಿ ಪರಮ್ಮುಖೀ, ಏತೇ ಪದುಟ್ಠಾಯ ಭವನ್ತಿ ಲಕ್ಖಣಾ.

೩೦೩.

‘ಪರಿವತ್ತಜಾತಾ ಚ ಭವತಿ ಕುಙ್ಕುಮೀ, ದೀಘಞ್ಚ ಅಸ್ಸಸತಿ ದುಕ್ಖವೇದಿನೀ;

ಉಚ್ಚಾರಪಸ್ಸಾವಮಭಿಣ್ಹಂ ಗಚ್ಛತಿ, ಏತೇ ಪದುಟ್ಠಾಯ ಭವನ್ತಿ ಲಕ್ಖಣಾ.

೩೦೪.

‘ವಿಲೋಮಮಾಚರತಿ ಅಕಿಚ್ಚಕಾರಿನೀ, ಸದ್ದಂ ನಿಸಾಮೇತಿ ಪರಸ್ಸ ಭಾಸತೋ;

ನಿಹತಭೋಗಾ ಚ ಕರೋತಿ ಸನ್ಥವಂ, ಏತೇ ಪದುಟ್ಠಾಯ ಭವನ್ತಿ ಲಕ್ಖಣಾ.

೩೦೫.

‘ಕಿಚ್ಛೇನ ಲದ್ಧಂ ಕಸಿರಾಭತಂ ಧನಂ, ವಿತ್ತಂ ವಿನಾಸೇತಿ ದುಕ್ಖೇನ ಸಮ್ಭತಂ;

ಪಟಿವಿಸ್ಸಕೇಹಿ ಚ ಕರೋತಿ ಸನ್ಥವಂ, ಏತೇ ಪದುಟ್ಠಾಯ ಭವನ್ತಿ ಲಕ್ಖಣಾ.

೩೦೬.

‘ನಿಕ್ಖನ್ತಪಾದಾ ವಿಸಿಖಾನುಚಾರಿನೀ, ನಿಚ್ಚಞ್ಚ ಸಾಮಿಮ್ಹಿ ಪದುಟ್ಠಮಾನಸಾ;

ಅತಿಚಾರಿನೀ ಹೋತಿ ಅಪೇತಗಾರವಾ, ಏತೇ ಪದುಟ್ಠಾಯ ಭವನ್ತಿ ಲಕ್ಖಣಾ.

೩೦೭.

‘ಅಭಿಕ್ಖಣಂ ತಿಟ್ಠತಿ ದ್ವಾರಮೂಲೇ, ಥನಾನಿ ಕಚ್ಛಾನಿ ಚ ದಸ್ಸಯನ್ತೀ;

ದಿಸೋದಿಸಂ ಪೇಕ್ಖತಿ ಭನ್ತಚಿತ್ತಾ, ಏತೇ ಪದುಟ್ಠಾಯ ಭವನ್ತಿ ಲಕ್ಖಣಾ.

೩೦೮.

‘ಸಬ್ಬಾ ನದೀ ವಙ್ಕಗತೀ, ಸಬ್ಬೇ ಕಟ್ಠಮಯಾ ವನಾ;

ಸಬ್ಬಿತ್ಥಿಯೋ ಕರೇ ಪಾಪಂ, ಲಭಮಾನೇ ನಿವಾತಕೇ.

೩೦೯.

‘ಸಚೇ ಲಭೇಥ ಖಣಂ ವಾ ರಹೋ ವಾ, ನಿವಾತಕಂ ವಾಪಿ ಲಭೇಥ ತಾದಿಸಂ;

ಸಬ್ಬಾವ ಇತ್ಥೀ ಕಯಿರುಂ ನು ಪಾಪಂ, ಅಞ್ಞಂ ಅಲತ್ಥ ಪೀಠಸಪ್ಪಿನಾಪಿ ಸದ್ಧಿಂ.

೩೧೦.

‘ನರಾನಮಾರಾಮಕರಾಸು ನಾರಿಸು, ಅನೇಕಚಿತ್ತಾಸು ಅನಿಗ್ಗಹಾಸು ಚ;

ಸಬ್ಬತ್ಥ ನಾಪೀತಿಕರಾಪಿ ಚೇ ಸಿಯಾ, ನ ವಿಸ್ಸಸೇ ತಿತ್ಥಸಮಾ ಹಿ ನಾರಿಯೋ’’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಗೋಣಂ ಧೇನುನ್ತಿ ಲಿಙ್ಗವಿಪಲ್ಲಾಸೇನ ವುತ್ತಂ. ಞಾತಿಕುಲೇ ಪದುಸ್ಸತೀತಿ ತತ್ಥ ಸಾ ನಿಬ್ಭಯಾ ಹುತ್ವಾ ತರುಣಕಾಲತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ವಿಸ್ಸಾಸಕೇಹಿ ದಾಸಾದೀಹಿಪಿ ಸದ್ಧಿಂ ಅನಾಚಾರಂ ಚರತಿ, ಞಾತಕಾ ಞತ್ವಾಪಿ ನಿಗ್ಗಹಂ ನ ಕರೋನ್ತಿ, ಅತ್ತನೋ ಅಕಿತ್ತಿಂ ಪರಿಹರಮಾನಾ ಅಜಾನನ್ತಾ ವಿಯ ಹೋನ್ತಿ. ಅನತ್ಥಚರಾನೀತಿ ಅಚರಿತಬ್ಬಾನಿ ಅತ್ಥಾನಿ, ಅಕಿಚ್ಚಕಾರಾನೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ಅಗುಣನ್ತಿ ಜಿಯಾರಹಿತಂ. ಪಾಪಸಹಾಯಕೋತಿ ದುಮ್ಮಿತ್ತೋ.

ದಲಿದ್ದತಾತಿ ದಲಿದ್ದತಾಯ. ಸೇಸಪದೇಸುಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ. ತತ್ಥ ದಲಿದ್ದೋ ಅಲಙ್ಕಾರಾದೀನಂ ಅಭಾವತೋ ಕಿಲೇಸೇನ ಸಙ್ಗಣ್ಹಿತುಂ ನ ಸಕ್ಕೋತೀತಿ ತಂ ಅವಜಾನಾತಿ. ಗಿಲಾನೋ ವತ್ಥುಕಾಮಕಿಲೇಸಕಾಮೇಹಿ ಸಙ್ಗಣ್ಹಿತುಂ ನ ಸಕ್ಕೋತಿ. ಜರಾಜಿಣ್ಣೋ ಕಾಯಿಕವಾಚಸಿಕಖಿಡ್ಡಾರತಿಸಮತ್ಥೋ ನ ಹೋತಿ. ಸುರಾಸೋಣ್ಡೋ ತಸ್ಸಾ ಹತ್ಥಪಿಳನ್ಧನಾದೀನಿಪಿ ಸುರಾಘರಞ್ಞೇವ ಪವೇಸೇತಿ. ಮುದ್ಧೋ ಅನ್ಧಬಾಲೋ ರತಿಕುಸಲೋ ನ ಹೋತಿ. ಪಮತ್ತೋ ದಾಸಿಸೋಣ್ಡೋ ಹುತ್ವಾ ಘರದಾಸೀಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಸಂವಸತಿ, ಭರಿಯಂ ಪನ ಅಕ್ಕೋಸತಿ ಪರಿಭಾಸತಿ, ತೇನ ನಂ ಅವಜಾನಾತಿ. ಸಬ್ಬಕಿಚ್ಚೇಸು ಅನುವತ್ತನ್ತಂ ‘‘ಅಯಂ ನಿತ್ತೇಜೋ, ಮಮೇವ ಅನುವತ್ತತೀ’’ತಿ ತಂ ಅಕ್ಕೋಸತಿ ಪರಿಭಾಸತಿ. ಯೋ ಪನ ಸಬ್ಬಂ ಧನಂ ಅನುಪ್ಪದೇತಿ ಕುಟುಮ್ಬಂ ಪಟಿಚ್ಛಾಪೇತಿ, ತಸ್ಸ ಭರಿಯಾ ಸಬ್ಬಂ ಧನಸಾರಂ ಹತ್ಥೇ ಕತ್ವಾ ತಂ ದಾಸಂ ವಿಯ ಅವಜಾನಾತಿ, ಇಚ್ಛಮಾನಾ ‘‘ಕೋ ತಯಾ ಅತ್ಥೋ’’ತಿ ಘರತೋಪಿ ನಂ ನಿಕ್ಕಡ್ಢತಿ. ಮುದ್ಧಪತ್ತನ್ತಿ ಮುದ್ಧಭಾವಪ್ಪತ್ತಂ.

ಪದೋಸಮಾಹರತೀತಿ ಸಾಮಿಕೇ ಪದೋಸಂ ಆಹರತಿ ದುಸ್ಸತಿ, ಪಾಪಕಮ್ಮಂ ಕರೋತೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ಆರಾಮಗಮನಸೀಲಾತಿ ಸಾಮಿಕಂ ಆಪುಚ್ಛಾ ವಾ ಅನಾಪುಚ್ಛಾ ವಾ ಅಭಿಣ್ಹಂ ಪುಪ್ಫಾರಾಮಾದೀಸು ಅಞ್ಞತರಂ ಗನ್ತ್ವಾ ತತ್ಥ ಅನಾಚಾರಂ ಚರಿತ್ವಾ ‘‘ಅಜ್ಜ ಮಯಾ ಆರಾಮೇ ರುಕ್ಖದೇವತಾಯ ಬಲಿಕಮ್ಮಂ ಕತ’’ನ್ತಿಆದೀನಿ ವತ್ವಾ ಬಾಲಸಾಮಿಕಂ ಸಞ್ಞಾಪೇತಿ. ಪಣ್ಡಿತೋ ಪನ ‘‘ಅದ್ಧಾ ಏಸಾ ತತ್ಥ ಅನಾಚಾರಂ ಚರತೀ’’ತಿ ಪುನ ತಸ್ಸಾ ಗನ್ತುಂ ನ ದೇತಿ. ಏವಂ ಸಬ್ಬಪದೇಸುಪಿ ಅತ್ಥೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ. ಪರಕುಲನ್ತಿ ಸನ್ದಿಟ್ಠಸಮ್ಭತ್ತಾದೀನಂ ಗೇಹಂ. ತಂ ಸಾ ‘‘ಅಸುಕಕುಲೇ ಮೇ ವಡ್ಢಿ ಪಯೋಜಿತಾ ಅತ್ಥಿ, ತಾವಕಾಲಿಕಂ ದಿನ್ನಕಂ ಅತ್ಥಿ, ತಂ ಸಾಧೇಮೀ’’ತಿಆದೀನಿ ವತ್ವಾ ಗಚ್ಛತಿ. ನಿಲ್ಲೋಕನಸೀಲಾತಿ ವಾತಪಾನನ್ತರಾದೀಹಿ ಓಲೋಕನಸೀಲಾ. ಸದ್ವಾರಟ್ಠಾಯಿನೀತಿ ಅತ್ತನೋ ಅಙ್ಗಪಚ್ಚಙ್ಗಾನಿ ದಸ್ಸೇನ್ತೀ ಸದ್ವಾರೇ ತಿಟ್ಠತಿ.

ಅಚ್ಚಾಚರತೀತಿ ಅತಿಕ್ಕಮ್ಮ ಚರತಿ, ಸಾಮಿಕಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕೇ ಠಿತಾವ ಅಞ್ಞಸ್ಸ ನಿಮಿತ್ತಂ ದಸ್ಸೇತೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ವಿಜಮ್ಭತೀತಿ ‘‘ಅಹಂ ತಂ ದಿಸ್ವಾ ವಿಜಮ್ಭಿಸ್ಸಾಮಿ, ತಾಯ ಸಞ್ಞಾಯ ಓಕಾಸಸ್ಸ ಅತ್ಥಿಭಾವಂ ವಾ ನತ್ಥಿಭಾವಂ ವಾ ಜಾನೇಯ್ಯಾಸೀ’’ತಿ ಪಠಮಮೇವ ಕತಸಙ್ಕೇತಾ ವಾ ಹುತ್ವಾ ಅಕತಸಙ್ಕೇತಾ ವಾಪಿ ‘‘ಏವಂ ಏಸ ಮಯಿ ಬಜ್ಝಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಸಾಮಿಕಸ್ಸ ಪಸ್ಸೇ ಠಿತಾವ ವಿಜಮ್ಭತಿ ವಿಜಮ್ಭನಂ ದಸ್ಸೇತಿ. ವಿನಮತೀತಿ ಕಿಞ್ಚಿದೇವ ಭೂಮಿಯಂ ಪಾತೇತ್ವಾ ತಂ ಉಕ್ಖಿಪನ್ತೀ ವಿಯ ಓನಮಿತ್ವಾ ಪಿಟ್ಠಿಂ ದಸ್ಸೇತಿ. ವಿಲಸತೀತಿ ಗಮನಾದೀಹಿ ವಾ ಇರಿಯಾಪಥೇಹಿ ಅಲಙ್ಕಾರೇನ ವಾ ವಿಲಾಸಂ ದಸ್ಸೇತಿ. ವಿಲಜ್ಜತೀತಿ ಲಜ್ಜನ್ತೀ ವಿಯ ವತ್ಥೇನ ಸರೀರಂ ಛಾದೇತಿ, ಕವಾಟಂ ವಾ ಭಿತ್ತಿಂ ವಾ ಅಲ್ಲೀಯತಿ. ನಖೇನಾತಿ ಪಾದನಖೇನ ಪಾದನಖಂ, ಹತ್ಥನಖೇನ ಹತ್ಥನಖಂ ಘಟ್ಟೇತಿ. ಕಟ್ಠೇನಾತಿ ದಣ್ಡಕೇನ. ದಾರಕನ್ತಿ ಅತ್ತನೋ ವಾ ಪುತ್ತಂ ಅಞ್ಞಸ್ಸ ವಾ ಪುತ್ತಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಉಕ್ಖಿಪತಿ ವಾ ಉಕ್ಖಿಪಾಪೇತಿ ವಾ. ಕೀಳತೀತಿ ಸಯಂ ವಾ ಕೀಳತಿ, ದಾರಕಂ ವಾ ಕೀಳಾಪೇತಿ. ಚುಮ್ಬನಾದೀಸುಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ. ದದಾತೀತಿ ತಸ್ಸ ಕಿಞ್ಚಿದೇವ ಫಲಂ ವಾ ಪುಪ್ಫಂ ವಾ ದೇತಿ. ಯಾಚತೀತಿ ತಮೇವ ಪಟಿಯಾಚತಿ. ಅನುಕರೋತೀತಿ ದಾರಕೇನ ಕತಂ ಕತಂ ಅನುಕರೋತಿ. ಉಚ್ಚನ್ತಿ ಮಹಾಸದ್ದವಸೇನ ವಾ ಥೋಮನವಸೇನ ವಾ ಉಚ್ಚಂ. ನೀಚನ್ತಿ ಮನ್ದಸದ್ದವಸೇನ ವಾ ಅಮನಾಪವಚನೇನ ವಾ ಪರಿಭವವಚನೇನ ವಾ ನೀಚಂ. ಅವಿಚ್ಚನ್ತಿ ಬಹುಜನಮಜ್ಝೇ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಂ. ವಿವಿಚ್ಚನ್ತಿ ರಹೋ ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಂ. ನಚ್ಚೇನಾತಿ ಏತೇಹಿ ನಚ್ಚಾದೀಹಿ ನಿಮಿತ್ತಂ ಕರೋತಿ. ತತ್ಥ ರೋದಿತೇನ ನಿಮಿತ್ತಕರಣೇನ ರತ್ತಿಂ ದೇವೇ ವಸ್ಸನ್ತೇ ವಾತಪಾನೇನ ಹತ್ಥಿಂ ಆರೋಪೇತ್ವಾ ಸೇಟ್ಠಿಪುತ್ತೇನ ನೀತಾಯ ಪುರೋಹಿತಬ್ರಾಹ್ಮಣಿಯಾ ವತ್ಥು ಕಥೇತಬ್ಬಂ. ಜಗ್ಘತೀತಿ ಮಹಾಹಸಿತಂ ಹಸತಿ, ಏವಮ್ಪಿ ನಿಮಿತ್ತಂ ಕರೋತಿ. ಕಚ್ಛನ್ತಿ ಉಪಕಚ್ಛಕಂ. ಉಪಲಿಖತೀತಿ ದನ್ತೇಹಿ ಉಪಲಿಖತಿ. ಸಿರಸನ್ತಿ ಕೇಸವಟ್ಟಿಂ. ಏವಂ ಕೇಸಾನಂ ಮೋಚನಬನ್ಧನೇಹಿಪಿ ಪರಪುರಿಸಾನಂ ನಿಮಿತ್ತಂ ಕರೋತಿ, ನಿಯಾಮೇತ್ವಾ ವಾ ಅನಿಯಾಮೇತ್ವಾ ವಾ ಕೋಚಿದೇವ ಸಾರಜ್ಜಿಸ್ಸತೀತಿಪಿ ಕರೋತಿಯೇವ.

ಪದುಟ್ಠಾ ವೇದಿತಬ್ಬಾ ಭವತೀತಿ ಅಯಂ ಮಯಿ ಪದುಟ್ಠಾ ಕುದ್ಧಾ, ಕುಜ್ಝಿತ್ವಾ ಚ ಪನ ಮಿಚ್ಛಾಚಾರಂ ಚರತೀತಿ ಪಣ್ಡಿತೇನ ವೇದಿತಬ್ಬಾ ಭವತಿ. ಪವಾಸನ್ತಿ ‘‘ಅಸುಕಗಾಮೇ ಪಯುತ್ತಂ ಧನಂ ನಸ್ಸತಿ, ಗಚ್ಛ ತಂ ಸಾಧೇಹಿ, ವೋಹಾರಂ ಕರೋಹೀ’’ತಿಆದೀನಿ ವತ್ವಾ ತಸ್ಮಿಂ ಗತೇ ಅನಾಚಾರಂ ಚರಿತುಕಾಮಾ ಪವಾಸಂ ವಣ್ಣೇತಿ. ಅನತ್ಥನ್ತಿ ಅವಡ್ಢಿಂ. ಅಕಿಚ್ಚನ್ತಿ ಅಕತ್ತಬ್ಬಯುತ್ತಕಂ. ಪರಿದಹಿತ್ವಾತಿ ಗಾಳ್ಹಂ ನಿವಾಸೇತ್ವಾ. ಪರಿವತ್ತಕಜಾತಾತಿ ಇತೋ ಚಿತೋ ಚ ಪರಿವತ್ತಮಾನಾ. ಕುಙ್ಕುಮಿಯಜಾತಾತಿ ಕೋಲಾಹಲಜಾತಾ ಪಾದಮೂಲೇ ನಿಪನ್ನಾ ಪರಿಚಾರಿಕಾ ಉಟ್ಠಾಪೇತಿ, ದೀಪಂ ಜಾಲಾಪೇತಿ, ನಾನಪ್ಪಕಾರಂ ಕೋಲಾಹಲಂ ಕರೋತಿ, ತಸ್ಸ ಕಿಲೇಸರತಿಂ ನಾಸೇತಿ. ದುಕ್ಖಂ ವೇದಯತೀತಿ ಸೀಸಂ ಮೇ ರುಜ್ಜತೀತಿಆದೀನಿ ವದತಿ. ವಿಲೋಮಮಾಚರತೀತಿ ಆಹಾರಂ ಸೀತಲಂ ಇಚ್ಛನ್ತಸ್ಸ ಉಣ್ಹಂ ದೇತೀತಿಆದೀನಂ ವಸೇನ ಪಚ್ಚನೀಕವುತ್ತಿ ಹೋತಿ. ನಿಹತಭೋಗಾತಿ ಸಾಮಿಕೇನ ದುಕ್ಖಸಮ್ಭತಾನಂ ಭೋಗಾನಂ ಸುರಾಲೋಲತಾದೀಹಿ ವಿನಾಸಿಕಾ. ಸನ್ಥವನ್ತಿ ಕಿಲೇಸವಸೇನ ಸನ್ಥವಂ ಕರೋತಿ. ನಿಕ್ಖನ್ತಪಾದಾತಿ ಜಾರಸ್ಸ ಉಪಧಾರಣತ್ಥಾಯ ನಿಕ್ಖನ್ತಪಾದಾ. ಸಾಮಿಕೇತಿ ಪತಿಮ್ಹಿ ಅಗಾರವೇನ ಚ ಪದುಟ್ಠಮಾನಸಾಯ ಚ ಅತಿಚಾರಿನೀ ಹೋತಿ.

ಸಬ್ಬಿತ್ಥಿಯೋತಿ ಠಪೇತ್ವಾ ವಿಪಸ್ಸನಾಯ ತನುಕತಕಿಲೇಸಾ ಸೇಸಾ ಸಬ್ಬಾ ಇತ್ಥಿಯೋ ಪಾಪಂ ಕರೇಯ್ಯುಂ. ಲಭಮಾನೇತಿ ಲಬ್ಭಮಾನೇ, ಸಂವಿಜ್ಜಮಾನೇತಿ ಅತ್ಥೋ. ನಿವಾತಕೇತಿ ರಹೋಮನ್ತನಕೇ ಪರಿಭೇದಕೇ. ಖಣಂ ವಾ ರಹೋ ವಾತಿ ಪಾಪಕರಣತ್ಥಾಯ ಓಕಾಸಂ ವಾ ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಟ್ಠಾನಂ ವಾ. ಕಯಿರುಂ ನೂತಿ ಏತ್ಥ ನೂ-ತಿ ನಿಪಾತಮತ್ತಂ. ಅಲತ್ಥಾತಿ ಅಲದ್ಧಾ. ಅಯಮೇವ ವಾ ಪಾಠೋ, ಅಞ್ಞಂ ಸಮ್ಪನ್ನಪುರಿಸಂ ಅಲಭಿತ್ವಾ ಪೀಠಸಪ್ಪಿನಾಪಿ ತತೋ ಪಟಿಕ್ಕೂಲತರೇನಾಪಿ ಪಾಪಂ ಕರೇಯ್ಯುಂ. ಆರಾಮಕರಾಸೂತಿ ಅಭಿರತಿಕಾರಿಕಾಸು. ಅನಿಗ್ಗಹಾಸೂತಿ ನಿಗ್ಗಹೇನ ವಿನೇತುಂ ಅಸಕ್ಕುಣೇಯ್ಯಾಸು. ತಿತ್ಥಸಮಾತಿ ಯಥಾ ತಿತ್ಥಂ ಉತ್ತಮಾಧಮೇಸು ನ ಕಞ್ಚಿ ನ್ಹಾಯನ್ತಂ ವಾರೇತಿ, ತಥಾ ಏತಾಪಿ ರಹೋ ವಾ ಖಣೇ ವಾ ನಿವಾತಕೇ ವಾ ಸತಿ ನ ಕಞ್ಚಿ ಪಟಿಕ್ಖಿಪನ್ತಿ.

ತಥಾ ಹಿ ಅತೀತೇ ಬಾರಾಣಸಿಯಂ ಕಣ್ಡರೀ ನಾಮ ರಾಜಾ ಅಹೋಸಿ ಉತ್ತಮರೂಪಧರೋ. ತಸ್ಸ ದೇವಸಿಕಂ ಅಮಚ್ಚಾ ಗನ್ಧಕರಣ್ಡಕಸಹಸ್ಸಂ ಆಹರನ್ತಿ. ತೇನಸ್ಸ ನಿವೇಸನೇ ಪರಿಭಣ್ಡಂ ಕತ್ವಾ ಗನ್ಧಕರಣ್ಡಕೇ ಫಾಲೇತ್ವಾ ಗನ್ಧದಾರೂನಿ ಕತ್ವಾ ಆಹಾರಂ ಪಚನ್ತಿ. ಭರಿಯಾಪಿಸ್ಸ ಅಭಿರೂಪಾ ಅಹೋಸಿ ನಾಮೇನ ಕಿನ್ನರಾ ನಾಮ. ಪುರೋಹಿತೋಪಿಸ್ಸ ಸಮವಯೋ ಪಞ್ಚಾಲಚಣ್ಡೋ ನಾಮ ಬುದ್ಧಿಸಮ್ಪನ್ನೋ ಅಹೋಸಿ. ರಞ್ಞೋ ಪನ ಪಾಸಾದಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಅನ್ತೋಪಾಕಾರೇ ಜಮ್ಬುರುಕ್ಖೋ ನಿಬ್ಬತ್ತಿ, ತಸ್ಸ ಸಾಖಾ ಪಾಕಾರಮತ್ಥಕೇ ಓಲಮ್ಬತಿ. ತಸ್ಸ ಛಾಯಾಯ ಜೇಗುಚ್ಛೋ ದುಸ್ಸಣ್ಠಾನೋ ಪೀಠಸಪ್ಪೀ ವಸತಿ. ಅಥೇಕದಿವಸಂ ಕಿನ್ನರಾ ದೇವೀ ವಾತಪಾನೇನ ಓಲೋಕೇನ್ತೀ ತಂ ದಿತ್ವಾ ಪಟಿಬದ್ಧಚಿತ್ತಾ ಹುತ್ವಾ ರತ್ತಿಂ ರಾಜಾನಂ ರತಿಯಾ ಸಙ್ಗಣ್ಹಿತ್ವಾ ತಸ್ಮಿಂ ನಿದ್ದಂ ಓಕ್ಕನ್ತೇ ಸಣಿಕಂ ಉಟ್ಠಾಯಾಸನಾ ನಾನಗ್ಗರಸಭೋಜನಂ ಸುವಣ್ಣಸರಕೇ ಪಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಉಚ್ಛಙ್ಗೇ ಕತ್ವಾ ಸಾಟಕರಜ್ಜುಯಾ ವಾತಪಾನೇನ ಓತರಿತ್ವಾ ಜಮ್ಬುಂ ಆರುಯ್ಹ ಸಾಖಾಯ ಓರುಯ್ಹ ಪೀಠಸಪ್ಪಿಂ ಭೋಜೇತ್ವಾ ಪಾಪಂ ಕತ್ವಾ ಆಗತಮಗ್ಗೇನೇವ ಪಾಸಾದಂ ಆರುಯ್ಹ ಗನ್ಧೇಹಿ ಸರೀರಂ ಉಬ್ಬಟ್ಟೇತ್ವಾ ರಞ್ಞಾ ಸದ್ಧಿಂ ನಿಪಜ್ಜಿ. ಏತೇನುಪಾಯೇನ ನಿಬದ್ಧಂ ತೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಪಾಪಂ ಕರೋತಿ. ರಾಜಾ ಪನ ನ ಜಾನಾತಿ.

ಸೋ ಏಕದಿವಸಂ ನಗರಂ ಪದಕ್ಖಿಣಂ ಕತ್ವಾ ನಿವೇಸನಂ ಪವೇಸನ್ತೋ ಜಮ್ಬುಛಾಯಾಯ ಸಯಿತಂ ಪರಮಕಾರುಞ್ಞಪ್ಪತ್ತಂ ಪೀಠಸಪ್ಪಿಂ ದಿಸ್ವಾ ಪುರೋಹಿತಂ ಆಹ – ‘‘ಪಸ್ಸೇತಂ ಮನುಸ್ಸಪೇತ’’ನ್ತಿ. ‘‘ಆಮ, ಪಸ್ಸಾಮಿ ದೇವಾ’’ತಿ. ‘‘ಅಪಿ ನು ಖೋ, ಸಮ್ಮ, ಏವರೂಪಂ ಪಟಿಕ್ಕೂಲಂ ಕಾಚಿ ಇತ್ಥೀ ಛನ್ದರಾಗವಸೇನ ಉಪಗಚ್ಛೇಯ್ಯಾ’’ತಿ. ತಂ ಕಥಂ ಸುತ್ವಾ ಪೀಠಸಪ್ಪೀ ಮಾನಂ ಜನೇತ್ವಾ ‘‘ಅಯಂ ರಾಜಾ ಕಿಂ ಕಥೇತಿ, ಅತ್ತನೋ ದೇವಿಯಾ ಮಮ ಸನ್ತಿಕಂ ಆಗಮನಂ ನ ಜಾನಾತಿ ಮಞ್ಞೇ’’ತಿ ಜಮ್ಬುರುಕ್ಖಸ್ಸ ಅಞ್ಜಲಿಂ ಪಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ‘‘ಸುಣ ಸಾಮಿ, ಜಮ್ಬುರುಕ್ಖೇ ನಿಬ್ಬತ್ತದೇವತೇ, ಠಪೇತ್ವಾ ತಂ ಅಞ್ಞೋ ಏತಂ ಕಾರಣಂ ನ ಜಾನಾತೀ’’ತಿ ಆಹ. ಪುರೋಹಿತೋ ತಸ್ಸ ಕಿರಿಯಂ ದಿಸ್ವಾ ಚಿನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಅದ್ಧಾ ರಞ್ಞೋ ಅಗ್ಗಮಹೇಸೀ ಜಮ್ಬುರುಕ್ಖೇನ ಗನ್ತ್ವಾ ಇಮಿನಾ ಸದ್ಧಿಂ ಪಾಪಂ ಕರೋತೀ’’ತಿ. ಸೋ ರಾಜಾನಂ ಪುಚ್ಛಿ – ‘‘ಮಹಾರಾಜ, ದೇವಿಯಾ ತೇ ರತ್ತಿಭಾಗೇ ಸರೀರಸಮ್ಫಸ್ಸೋ ಕೀದಿಸೋ ಹೋತೀ’’ತಿ? ‘‘ಸಮ್ಮ, ಅಞ್ಞಂ ನ ಪಸ್ಸಾಮಿ, ಮಜ್ಝಿಮಯಾಮೇ ಪನಸ್ಸಾ ಸರೀರಂ ಸೀತಲಂ ಹೋತೀ’’ತಿ. ‘‘ತೇನ ಹಿ, ದೇವ, ತಿಟ್ಠತು ಅಞ್ಞಾ ಇತ್ಥೀ, ಅಗ್ಗಮಹೇಸೀ ತೇ ಕಿನ್ನರಾದೇವೀ ಇಮಿನಾ ಸದ್ಧಿಂ ಪಾಪಂ ಕರೋತೀ’’ತಿ. ‘‘ಸಮ್ಮ, ಕಿಂ ವದೇಸಿ, ಏವರೂಪಾ ಪರಮವಿಲಾಸಸಮ್ಪನ್ನಾ ಕಿಂ ಇಮಿನಾ ಪರಮಜೇಗುಚ್ಛೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಅಭಿರಮಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ? ‘‘ತೇನ ಹಿ ನಂ, ದೇವ, ಪರಿಗ್ಗಣ್ಹಾಹೀ’’ತಿ.

ಸೋ ‘‘ಸಾಧೂ’’ತಿ ರತ್ತಿಂ ಭುತ್ತಸಾಯಮಾಸೋ ತಾಯ ಸದ್ಧಿಂ ನಿಪ್ಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ‘‘ಪರಿಗ್ಗಣ್ಹಿಸ್ಸಾಮಿ ನ’’ನ್ತಿ ಪಕತಿಯಾ ನಿದ್ದುಪಗಮನವೇಲಾಯ ನಿದ್ದುಪಗತೋ ವಿಯ ಅಹೋಸಿ. ಸಾಪಿ ಉಟ್ಠಾಯ ತಥೇವ ಅಕಾಸಿ. ರಾಜಾ ತಸ್ಸಾ ಅನುಪದಞ್ಞೇವ ಗನ್ತ್ವಾ ಜಮ್ಬುಛಾಯಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಅಟ್ಠಾಸಿ. ಪೀಠಸಪ್ಪೀ ದೇವಿಯಾ ಕುಜ್ಝಿತ್ವಾ ‘‘ತ್ವಂ ಅಜ್ಜ ಅತಿಚಿರಾಯಿತ್ವಾ ಆಗತಾ’’ತಿ ಹತ್ಥೇನ ಕಣ್ಣಸಙ್ಖಲಿಕಂ ಪಹರಿ. ಅಥ ನಂ ‘‘ಮಾ ಮಂ ಕುಜ್ಝಿ, ಸಾಮಿ, ರಞ್ಞೋ ನಿದ್ದುಪಗಮನಂ ಓಲೋಕೇಸಿ’’ನ್ತಿ ವತ್ವಾ ತಸ್ಸ ಗೇಹೇ ಪಾದಪರಿಚಾರಿಕಾ ವಿಯ ಅಹೋಸಿ. ತೇನ ಪನಸ್ಸಾ ಪಹಾರೇನ ಸೀಹಮುಖಕುಣ್ಡಲಂ ಕಣ್ಣತೋ ಗಳಿತ್ವಾ ರಞ್ಞೋ ಪಾದಮೂಲೇ ಪತಿ. ರಾಜಾ ‘‘ವಟ್ಟಿಸ್ಸತಿ ಏತ್ತಕ’’ನ್ತಿ ತಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಗತೋ. ಸಾಪಿ ತೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಅತಿಚರಿತ್ವಾ ಪುರಿಮನಿಯಾಮೇನೇವ ಗನ್ತ್ವಾ ರಞ್ಞಾ ಸದ್ಧಿಂ ನಿಪಜ್ಜಿತುಂ ಆರಭಿ. ರಾಜಾ ಪಟಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಪುನದಿವಸೇ ‘‘ಕಿನ್ನರಾದೇವೀ ಮಯಾ ದಿನ್ನಂ ಸಬ್ಬಾಲಙ್ಕಾರಂ ಅಲಙ್ಕರಿತ್ವಾ ಏತೂ’’ತಿ ಆಣಾಪೇಸಿ. ಸಾ ‘‘ಸೀಹಮುಖಕುಣ್ಡಲಂ ಮೇ ಸುವಣ್ಣಕಾರಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕೇ’’ತಿ ವತ್ವಾ ನಾಗಮಿ, ಪುನ ಪೇಸಿತೇ ಚ ಪನ ಏಕಕುಣ್ಡಲಾವ ಆಗಮಾಸಿ. ರಾಜಾ ಪುಚ್ಛಿ – ‘‘ಕಹಂ ತೇ ಕುಣ್ಡಲ’’ನ್ತಿ? ‘‘ಸುವಣ್ಣಕಾರಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕೇ’’ತಿ. ಸುವಣ್ಣಕಾರಂ ಪಕ್ಕೋಸಾಪೇತ್ವಾ ‘‘ಕಿಂಕಾರಣಾ ಇಮಿಸ್ಸಾ ಕುಣ್ಡಲಂ ನ ದೇಸೀ’’ತಿ ಆಹ. ‘‘ನಾಹಂ ಗಣ್ಹಾಮಿ ದೇವಾ’’ತಿ. ರಾಜಾ ತಸ್ಸಾ ಕುಜ್ಝಿತ್ವಾ ‘‘ಪಾಪೇ ಚಣ್ಡಾಲಿ ಮಾದಿಸೇನ ತೇ ಸುವಣ್ಣಕಾರೇನ ಭವಿತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ ವತ್ವಾ ತಂ ಕುಣ್ಡಲಂ ತಸ್ಸಾ ಪುರಥೋ ಖಿಪಿತ್ವಾ ಪುರೋಹಿತಂ ಆಹ – ‘‘ಸಮ್ಮ, ಸಚ್ಚಂ ತಯಾ ವುತ್ತಂ, ಗಚ್ಛ ಸೀಸಮಸ್ಸಾ ಛೇದಾಪೇಹೀ’’ತಿ. ಸೋ ತಂ ರಾಜಗೇಹೇಯೇವ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಪದೇಸೇ ಠಪೇತ್ವಾ ರಾಜಾನಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ – ‘‘ದೇವ, ಮಾ ಕಿನ್ನರಾದೇವಿಯಾ ಕುಜ್ಝಿತ್ಥ, ಸಬ್ಬಾ ಇತ್ಥಿಯೋ ಏವರೂಪಾಯೇವ. ಸಚೇಪಿ ಇತ್ಥೀನಂ ದುಸ್ಸೀಲಭಾವಂ ಞಾತುಕಾಮೋಸಿ, ದಸ್ಸೇಸ್ಸಾಮಿ ತೇ ಏತಾಸಂ ಪಾಪಕಞ್ಚೇವ ಬಹುಮಾಯಾಭಾವಞ್ಚ, ಏಹಿ ಅಞ್ಞಾತಕವೇಸೇನ ಜನಪದಂ ಚರಾಮಾ’’ತಿ ಆಹ.

ರಾಜಾ ‘‘ಸಾಧೂ’’ತಿ ಮಾತರಂ ರಜ್ಜಂ ಪಟಿಚ್ಛಾಪೇತ್ವಾ ತೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಚಾರಿಕಂ ಪಕ್ಕಾಮಿ. ತೇಸಂ ಯೋಜನಂ ಮಗ್ಗಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಮಹಾಮಗ್ಗೇ ನಿಸಿನ್ನಾನಂಯೇವ ಏಕೋ ಕುಟುಮ್ಬಿಕೋ ಪುತ್ತಸ್ಸತ್ಥಾಯ ಮಙ್ಗಲಂ ಕತ್ವಾ ಏಕಂ ಕುಮಾರಿಕಂ ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಯಾನೇ ನಿಸೀದಾಪೇತ್ವಾ ಮಹನ್ತೇನ ಪರಿವಾರೇನ ಗಚ್ಛತಿ. ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಪುರೋಹಿತೋ ರಾಜಾನಂ ಆಹ – ‘‘ಸಚೇ ಇಚ್ಛಸಿ, ಇಮಂ ಕುಮಾರಿಕಂ ತಯಾ ಸದ್ಧಿಂ ಪಾಪಂ ಕಾರೇತುಂ ಸಕ್ಕಾ ದೇವಾ’’ತಿ. ‘‘ಕಿಂ ಕಥೇಸಿ, ಮಹಾಪರಿವಾರಾ ಏಸಾ, ನ ಸಕ್ಕಾ ಸಮ್ಮಾ’’ತಿ? ಪುರೋಹಿತೋ ‘‘ತೇನ ಹಿ ಪಸ್ಸ, ದೇವಾ’’ತಿ ಪುರತೋ ಗನ್ತ್ವಾ ಮಗ್ಗತೋ ಅವಿದೂರೇ ಸಾಣಿಯಾ ಪರಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ರಾಜಾನಂ ಅನ್ತೋಸಾಣಿಯಂ ಕತ್ವಾ ಸಯಂ ಮಗ್ಗಪಸ್ಸೇ ರೋದನ್ತೋ ನಿಸೀದಿ. ಅಥ ನಂ ಸೋ ಕುಟುಮ್ಬಿಕೋ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ತಾತ, ಕಸ್ಮಾ ರೋದಸೀ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿ. ‘‘ಭರಿಯಾ ಮೇ ಗರುಭಾರಾ, ತಂ ಕುಲಘರಂ ನೇತುಂ ಮಗ್ಗಪಟಿಪನ್ನೋಸ್ಮಿ, ತಸ್ಸಾ ಅನ್ತರಾಮಗ್ಗೇಯೇವ ಗಬ್ಭೋ ಚಲಿ, ಏಸಾ ಅನ್ತೋಸಾಣಿಯಂ ಕಿಲಮತಿ, ಕಾಚಿಸ್ಸಾ ಇತ್ಥೀ ಸನ್ತಿಕೇ ನತ್ಥಿ, ಮಯಾಪಿ ತತ್ಥ ಗನ್ತುಂ ನ ಸಕ್ಕಾ, ನ ಜಾನಾಮಿ ‘ಕಿಂ ಭವಿಸ್ಸತೀ’ತಿ, ಏಕಂ ಇತ್ಥಿಂ ಲದ್ಧುಂ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ? ‘‘ಮಾ ರೋದಿ, ಬಹೂ ಮೇ ಇತ್ಥಿಯೋ, ಏಕಾ ಗಮಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ. ‘‘ತೇನ ಹಿ ಅಯಮೇವ ಕುಮಾರಿಕಾ ಗಚ್ಛತು, ಏತಿಸ್ಸಾಪಿ ಮಙ್ಗಲಂ ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ. ಸೋ ಚಿನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಸಚ್ಚಂ ವದತಿ, ಸುಣಿಸಾಯಪಿ ಮೇ ಮಙ್ಗಲಮೇವ, ಇಮಿನಾ ಹಿ ನಿಮಿತ್ತೇನ ಸಾ ಪುತ್ತಧೀತಾಹಿ ವಡ್ಢಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ತಮೇವ ಪೇಸೇಸಿ. ಸಾ ತತ್ಥ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ರಾಜಾನಂ ದಿಸ್ವಾವ ಪಟಿಬದ್ಧಚಿತ್ತಾ ಹುತ್ವಾ ಪಾಪಮಕಾಸಿ. ರಾಜಾಪಿಸ್ಸಾ ಅಙ್ಗುಲಿಮುದ್ದಿಕಂ ಅದಾಸಿ. ಅಥ ನಂ ಕತಕಿಚ್ಚಂ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ಆಗತಂ ಪುಚ್ಛಿಂಸು – ‘‘ಕಿಂ ವಿಜಾತಾ’’ತಿ? ‘‘ಸುವಣ್ಣವಣ್ಣಂ ಪುತ್ತ’’ನ್ತಿ. ಕುಟುಮ್ಬಿಕೋ ತಂ ಆದಾಯ ಪಾಯಾಸಿ. ಪುರೋಹಿತೋಪಿ ರಞ್ಞೋ ಸನ್ತಿಕಂ ಗನ್ತ್ವಾ ‘‘ದಿಟ್ಠಾ ತೇ, ದೇವ, ಕುಮಾರಿಕಾಪಿ ಏವಂ ಪಾಪಾ, ಕಿಮಙ್ಗಂ ಪನ ಅಞ್ಞಾ, ಅಪಿ ಪನ ತೇ ಕಿಞ್ಚಿ ದಿನ್ನ’’ನ್ತಿ ಪುಚ್ಛಿ. ‘‘ಆಮ, ಅಙ್ಗುಲಿಮುದ್ದಿಕಾ ದಿನ್ನಾ’’ತಿ. ‘‘ನಾಸ್ಸಾ ತಂ ದಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ವೇಗೇನ ಗನ್ತ್ವಾ ಯಾನಕಂ ಗಣ್ಹಿತ್ವಾ ‘‘ಕಿಮೇತ’’ನ್ತಿ ವುತ್ತೇ ‘‘ಅಯಂ ಮೇ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಿಯಾ ಉಸ್ಸೀಸಕೇ ಠಪಿತಂ ಮುದ್ದಿಕಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಆಗತಾ, ದೇಹಿ, ಅಮ್ಮ, ಮುದ್ದಿಕ’’ನ್ತಿ ಆಹ. ಸಾ ತಂ ದದಮಾನಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಂ ಹತ್ಥೇ ನಖೇನ ವಿಜ್ಝಿತ್ವಾ ‘‘ಗಣ್ಹ ಚೋರಾ’’ತಿ ಅದಾಸಿ.

ಏವಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ನಾನಾವಿಧೇಹಿ ಉಪಾಯೇಹಿ ಅಞ್ಞಾಪಿ ಬಹೂ ಅತಿಚಾರಿನಿಯೋ ರಞ್ಞೋ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ‘‘ಇಧ ತಾವ ಏತ್ತಕಂ ಹೋತು, ಅಞ್ಞತ್ಥ ಗಮಿಸ್ಸಾಮ, ದೇವಾ’’ತಿ ಆಹ. ರಾಜಾ ‘‘ಸಕಲಜಮ್ಬುದೀಪೇ ಚರಿತೇಪಿ ಸಬ್ಬಾ ಇತ್ಥಿಯೋ ಏವರೂಪಾವ ಭವಿಸ್ಸನ್ತಿ, ಕಿಂ ನೋ ಏತಾಹಿ, ನಿವತ್ತಾಮಾ’’ತಿ ಬಾರಾಣಸಿಮೇವ ಪಚ್ಚಾಗನ್ತ್ವಾ – ‘‘ಮಹಾರಾಜ, ಇತ್ಥಿಯೋ ನಾಮ ಏವಂ ಪಾಪಧಮ್ಮಾ, ಪಕತಿ ಏಸಾ ಏತಾಸಂ, ಖಮಥ, ದೇವ, ಕಿನ್ನರಾದೇವಿಯಾ’’ತಿ ಪುರೋಹಿತೇನ ಯಾಚಿತೋ ಖಮಿತ್ವಾ ರಾಜನಿವೇಸನತೋ ನಂ ನಿಕ್ಕಡ್ಢಾಪೇಸಿ, ಠಾನತೋ ಪನ ತಂ ಅಪನೇತ್ವಾ ಅಞ್ಞಂ ಅಗ್ಗಮಹೇಸಿಂ ಅಕಾಸಿ. ತಞ್ಚ ಪೀಠಸಪ್ಪಿಂ ನಿಕ್ಕಡ್ಢಾಪೇತ್ವಾ ಜಮ್ಬುಸಾಖಂ ಛೇದಾಪೇಸಿ. ತದಾ ಕುಣಾಲೋ ಪಞ್ಚಾಲಚಣ್ಡೋ ಅಹೋಸಿ. ಇತಿ ಅತ್ತನಾ ದಿಟ್ಠಕಾರಣಮೇವ ಆಹರಿತ್ವಾ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಗಾಥಮಾಹ –

೩೧೧.

‘‘ಯಂ ವೇ ದಿಸ್ವಾ ಕಣ್ಡರೀಕಿನ್ನರಾನಂ, ಸಬ್ಬಿತ್ಥಿಯೋ ನ ರಮನ್ತಿ ಅಗಾರೇ;

ತಂ ತಾದಿಸಂ ಮಚ್ಚಂ ಚಜಿತ್ವಾ ಭರಿಯಾ, ಅಞ್ಞಂ ದಿಸ್ವಾ ಪುರಿಸಂ ಪೀಠಸಪ್ಪಿ’’ನ್ತಿ.

ತಸ್ಸತ್ಥೋ – ಯಂ ವೇ ಕಣ್ಡರಿಸ್ಸ ರಞ್ಞೋ ಕಿನ್ನರಾಯ ದೇವಿಯಾ ಚಾತಿ ಇಮೇಸಂ ಕಣ್ಡರಿಕಿನ್ನರಾನಂ ವಿರಾಗಕಾರಣಂ ಅಹೋಸಿ, ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಜಾನಿತಬ್ಬಂ – ಸಬ್ಬಿತ್ಥಿಯೋ ಅತ್ತನೋ ಸಾಮಿಕಾನಂ ನ ರಮನ್ತಿ ಅಗಾರೇ. ತಥಾ ಹಿ ಅಞ್ಞಂ ಪೀಠಸಪ್ಪಿಂ ಪುರಿಸಂ ದಿಸ್ವಾ ತಂ ರಾಜಾನಂ ತಾದಿಸಂ ರತಿಕುಸಲಂ ಮಚ್ಚಂ ಚಜಿತ್ವಾ ಭರಿಯಾ ತೇನ ಮನುಸ್ಸಪೇತೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಪಾಪಮಕಾಸೀತಿ.

ಅಪರೋಪಿ ಅತೀತೇ ಬಾರಾಣಸಿಯಂ ಬಕೋ ನಾಮ ರಾಜಾ ಧಮ್ಮೇನ ರಜ್ಜಂ ಕಾರೇಸಿ. ತದಾ ಬಾರಾಣಸಿಯಾ ಪಾಚೀನದ್ವಾರವಾಸಿನೋ ಏಕಸ್ಸ ದಲಿದ್ದಸ್ಸ ಪಞ್ಚಪಾಪೀ ನಾಮ ಧೀತಾ ಅಹೋಸಿ. ಸಾ ಕಿರ ಪುಬ್ಬೇಪಿ ಏಕಾ ದಲಿದ್ದಧೀತಾ ಮತ್ತಿಕಂ ಮದ್ದಿತ್ವಾ ಗೇಹೇ ಭಿತ್ತಿಂ ವಿಲಿಮ್ಪತಿ. ಅಥೇಕೋ ಪಚ್ಚೇಕಬುದ್ಧೋ ಅತ್ತನೋ ಪಬ್ಭಾರಪರಿಭಣ್ಡಕರಣತ್ಥಂ ‘‘ಕಹಂ ಮತ್ತಿಕಂ ಲಭಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ‘‘ಬಾರಾಣಸಿಯಂ ಲದ್ಧುಂ ಸಕ್ಕಾ’’ತಿ ಚೀವರಂ ಪಾರುಪಿತ್ವಾ ಪತ್ತಹತ್ಥೋ ನಗರಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ತಸ್ಸಾ ಅವಿದೂರೇ ಅಟ್ಠಾಸಿ. ಸಾ ಕುಜ್ಝಿತ್ವಾ ಉಲ್ಲೋಕೇನ್ತೀ ಪದುಟ್ಠೇನ ಮನಸಾ ‘‘ಮತ್ತಿಕಮ್ಪಿ ಭಿಕ್ಖತೀ’’ತಿ ಅವೋಚ. ಪಚ್ಚೇಕಬುದ್ಧೋ ನಿಚ್ಚಲೋವ ಅಹೋಸಿ. ಅಥ ಸಾ ಪಚ್ಚೇಕಬುದ್ಧಂ ನಿಚ್ಚಲಿತಂ ದಿಸ್ವಾ ಪುನ ಚಿತ್ತಂ ಪಸಾದೇತ್ವಾ, ‘‘ಸಮಣ, ಮತ್ತಿಕಮ್ಪಿ ನ ಲಭಸೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಮಹನ್ತಂ ಮತ್ತಿಕಾಪಿಣ್ಡಂ ಆಹರಿತ್ವಾ ಪತ್ತೇ ಠಪೇಸಿ. ಸೋ ತಾಯ ಮತ್ತಿಕಾಯ ಪಬ್ಭಾರೇ ಪರಿಭಣ್ಡಮಕಾಸಿ. ಸಾ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ತತೋ ಚವಿತ್ವಾ ತಸ್ಮಿಂಯೇವ ನಗರೇ ಬಹಿದ್ವಾರಗಾಮೇ ದುಗ್ಗತಿತ್ಥಿಯಾ ಕುಚ್ಛಿಮ್ಹಿ ಪಟಿಸನ್ಧಿಂ ಗಣ್ಹಿ. ಸಾ ದಸಮಾಸಚ್ಚಯೇನ ಮಾತು ಕುಚ್ಛಿತೋ ನಿಕ್ಖಮಿ. ತಸ್ಸಾ ಮತ್ತಿಕಾಪಿಣ್ಡಫಲೇನ ಸರೀರಂ ಫಸ್ಸಸಮ್ಪನ್ನಂ ಅಹೋಸಿ, ಕುಜ್ಝಿತ್ವಾ ಉಲ್ಲೋಕಿತತ್ತಾ ಪನ ಹತ್ಥಪಾದಮುಖಅಕ್ಖಿನಾಸಾನಿ ಪಾಪಾನಿ ವಿರೂಪಾನಿ ಅಹೇಸುಂ. ತೇನ ತಂ ‘‘ಪಞ್ಚಪಾಪೀ’’ತ್ವೇವ ಸಞ್ಜಾನಿಂಸು.

ಅಥೇಕದಿವಸಂ ಬಾರಾಣಸಿರಾಜಾ ರತ್ತಿಂ ಅಞ್ಞಾತಕವೇಸೇನ ನಗರಂ ಪರಿಗ್ಗಣ್ಹನ್ತೋ ತಂ ಪದೇಸಂ ಗತೋ. ಸಾಪಿ ಗಾಮದಾರಿಕಾಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಕೀಳನ್ತೀ ಅಜಾನಿತ್ವಾವ ರಾಜಾನಂ ಹತ್ಥೇ ಗಣ್ಹಿ. ಸೋ ತಸ್ಸಾ ಹತ್ಥಸಮ್ಫಸ್ಸೇನ ಸಕಭಾವೇನ ಸಣ್ಠಾತುಂ ನಾಸಕ್ಖಿ, ದಿಬ್ಬಸಮ್ಫಸ್ಸೇನ ಫುಟ್ಠೋ ವಿಯ ಅಹೋಸಿ. ಸೋ ಫಸ್ಸರಾಗರತ್ತೋ ತಥಾವಿರೂಪಮ್ಪಿ ತಂ ಹತ್ಥೇ ಗಹೇತ್ವಾ ‘‘ಕಸ್ಸ ಧೀತಾಸೀ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ‘‘ದ್ವಾರವಾಸಿನೋ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ಅಸ್ಸಾಮಿಕಭಾವಂ ಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ‘‘ಅಹಂ ತೇ ಸಾಮಿಕೋ ಭವಿಸ್ಸಾಮಿ, ಗಚ್ಛ ಮಾತಾಪಿತರೋ ಅನುಜಾನಾಪೇಹೀ’’ತಿ ಆಹ. ಸಾ ಮಾತಾಪಿತರೋ ಉಪಗನ್ತ್ವಾ ‘‘ಏಕೋ, ಅಮ್ಮ, ಪುರಿಸೋ ಮಂ ಇಚ್ಛತೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ‘‘ಸೋಪಿ ದುಗ್ಗತೋ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ಸಚೇ ತಾದಿಸಮ್ಪಿ ಇಚ್ಛತಿ, ಸಾಧೂ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ಗನ್ತ್ವಾ ಮಾತಾಪಿತೂಹಿ ಅನುಞ್ಞಾತಭಾವಂ ಆರೋಚೇಸಿ. ಸೋ ತಸ್ಮಿಂಯೇವ ಗೇಹೇ ತಾಯ ಸದ್ಧಿಂ ವಸಿತ್ವಾ ಪಾತೋವ ರಾಜನಿವೇಸನಂ ಪಾವಿಸಿ. ತತೋ ಪಟ್ಠಾಯೇವ ಅಞ್ಞಾತಕವೇಸೇನ ನಿಬದ್ಧಂ ತತ್ಥ ಗಚ್ಛತಿ, ಅಞ್ಞಂ ಇತ್ಥಿಂ ಓಲೋಕೇತುಮ್ಪಿ ನ ಇಚ್ಛತಿ.

ಅಥೇಕದಿವಸಂ ತಸ್ಸಾ ಪಿತು ಲೋಹಿತಪಕ್ಖನ್ದಿಕಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜಿ. ಅಸಮ್ಭಿನ್ನಖೀರಸಪ್ಪಿಮಧುಸಕ್ಖರಯುತ್ತಪಾಯಾಸೋವ ಏತಸ್ಸ ಭೇಸಜ್ಜಂ, ತಂ ತೇ ದಲಿದ್ದತಾಯ ಉಪ್ಪಾದೇತುಂ ನ ಸಕ್ಕೋನ್ತಿ. ತತೋ ಪಞ್ಚಪಾಪಿಮಾತಾ ಧೀತರಂ ಆಹ – ‘‘ಕಿಂ, ಅಮ್ಮ, ತವ ಸಾಮಿಕೋ ಪಾಯಾಸಂ ಉಪ್ಪಾದೇತುಂ ಸಕ್ಖಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ? ‘‘ಅಮ್ಮ, ಮಮ ಸಾಮಿಕೇನ ಅಮ್ಹೇಹಿಪಿ ದುಗ್ಗತತರೇನ ಭವಿತಬ್ಬಂ, ಏವಂ ಸನ್ತೇಪಿ ಪುಚ್ಛಿಸ್ಸಾಮಿ ನಂ, ಮಾ ಚಿನ್ತಯೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ತಸ್ಸಾಗಮನವೇಲಾಯಂ ದುಮ್ಮನಾ ಹುತ್ವಾ ನಿಸೀದಿ. ಅಥ ನಂ ರಾಜಾ ಆಗನ್ತ್ವಾ ‘‘ಕಿಂ ದುಮ್ಮನಾಸೀ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿ. ಸಾ ತಮತ್ಥಂ ಆರೋಚೇಸಿ. ತಂ ಸುತ್ವಾ ರಾಜಾ ‘‘ಭದ್ದೇ ಇದಂ ಅತಿರಸಭೇಸಜ್ಜಂ, ಕುತೋ ಲಭಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಚಿನ್ತೇಸಿ – ‘‘ನ ಸಕ್ಕಾ ಮಯಾ ನಿಚ್ಚಕಾಲಂ ಏವಂ ಚರಿತುಂ, ಅನ್ತರಾಮಗ್ಗೇ ಪರಿಸ್ಸಯೋಪಿ ದಟ್ಠಬ್ಬೋ, ಸಚೇ ಖೋ ಪನ ಏತಂ ಅನ್ತೇಪುರಂ ನೇಸ್ಸಾಮಿ, ಏತಿಸ್ಸಾ ಫಸ್ಸಸಮ್ಪದಂ ಅಜಾನನ್ತಾ ‘ಅಮ್ಹಾಕಂ ರಾಜಾ ಯಕ್ಖಿನಿಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಆಗತೋ’ತಿ ಕೇಳಿಂ ಕರಿಸ್ಸನ್ತಿ, ಸಕಲನಗರವಾಸಿನೋ ಏತಿಸ್ಸಾ ಸಮ್ಫಸ್ಸಂ ಜಾನಾಪೇತ್ವಾ ಗರಹಂ ಮೋಚೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ. ಅಥ ನಂ ರಾಜಾ – ‘‘ಭದ್ದೇ, ಮಾ ಚಿನ್ತಯಿ, ಆಹರಿಸ್ಸಾಮಿ ತೇ ಪಿತು ಪಾಯಾಸ’’ನ್ತಿ ವತ್ವಾ ತಾಯ ಸದ್ಧಿಂ ಅಭಿರಮಿತ್ವಾ ರಾಜನಿವೇಸನಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಪುನದಿವಸೇ ತಾದಿಸಂ ಪಾಯಾಸಂ ಪಚಾಪೇತ್ವಾ ಪಣ್ಣಾನಿ ಆಹರಾಪೇತ್ವಾ ದ್ವೇ ಪುಟೇ ಕತ್ವಾ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಪಾಯಾಸಂ ಪಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಚೂಳಾಮಣಿಂ ಠಪೇತ್ವಾ ಬನ್ಧಿತ್ವಾ ರತ್ತಿಭಾಗೇ ಗನ್ತ್ವಾ, ‘‘ಭದ್ದೇ, ಮಯಂ ದಲಿದ್ದಾ, ಕಿಚ್ಛೇನ ಸಮ್ಪಾದಿತಂ, ತವ ಪಿತರಂ ‘ಅಜ್ಜ ಇಮಮ್ಹಾ ಪುಟಾ ಪಾಯಾಸಂ ಭುಞ್ಜ, ಸ್ವೇ ಇಮಮ್ಹಾ’ತಿ ವದೇಯ್ಯಾಸೀ’’ತಿ ಆಹ. ಸಾ ತಥಾ ಅಕಾಸಿ. ಅಥಸ್ಸಾ ಪಿತಾ ಓಜಸಮ್ಪನ್ನತ್ತಾ ಪಾಯಾಸಸ್ಸ ಥೋಕಮೇವ ಭುಞ್ಜಿತ್ವಾ ಸುಹಿತೋ ಜಾತೋ. ಸೇಸಂ ಮಾತು ದತ್ವಾ ಸಯಮ್ಪಿ ಭುಞ್ಜಿ. ತಯೋಪಿ ಸುಹಿತಾ ಅಹೇಸುಂ. ಚೂಳಾಮಣಿಪುಟಂ ಪನ ಪುನದಿವಸತ್ಥಾಯ ಠಪೇಸುಂ.

ರಾಜಾ ನಿವೇಸನಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಮುಖಂ ಧೋವಿತ್ವಾವ ‘‘ಚೂಳಾಮಣಿಂ ಮೇ ಆಹರಥಾ’’ತಿ ವತ್ವಾ ‘‘ನ ಪಸ್ಸಾಮ, ದೇವಾ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ‘‘ಸಕಲನಗರಂ ವಿಚಿನಥಾ’’ತಿ ಆಹ. ತೇ ವಿಚಿನಿತ್ವಾಪಿ ನ ಪಸ್ಸಿಂಸು. ತೇನ ಹಿ ಬಹಿನಗರೇ ದಲಿದ್ದಗೇಹೇಸು ಭತ್ತಪಣ್ಣಪುಟೇ ಉಪಾದಾಯ ವಿಚಿನಥಾತಿ. ವಿಚಿನನ್ತಾ ತಸ್ಮಿಂ ಘಟೇ ಚೂಳಾಮಣಿಂ ದಿಸ್ವಾ ತಸ್ಸಾ ಮಾತಾಪಿತರೋ ‘‘ಚೋರಾ’’ತಿ ಬನ್ಧಿತ್ವಾ ನಯಿಂಸು. ಅಥಸ್ಸಾ ಪಿತಾ, ‘‘ಸಾಮಿ, ನ ಮಯಂ ಚೋರಾ, ಅಞ್ಞೇನಾಯಂ ಮಣಿ ಆಭತೋ’’ತಿ ವತ್ವಾ ‘‘ಕೇನಾ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ‘‘ಜಾಮಾತರಾ ಮೇ’’ತಿ ಆಚಿಕ್ಖಿತ್ವಾ ‘‘ಕಹಂ ಸೋ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿತೋ ‘‘ಧೀತಾ ಮೇ ಜಾನಾತೀ’’ತಿ ಆಹ. ತತೋ ಧೀತಾಯ ಸದ್ಧಿಂ ಕಥೇಸಿ – ‘‘ಅಮ್ಮ, ಸಾಮಿಕಂ ತೇ ಜಾನಾಸೀ’’ತಿ? ‘‘ನ ಜಾನಾಮೀ’’ತಿ. ‘‘ಏವಂ ಸನ್ತೇ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಜೀವಿತಂ ನತ್ಥೀ’’ತಿ. ‘‘ತಾತ, ಸೋ ಅನ್ಧಕಾರೇ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಅನ್ಧಕಾರೇ ಏವ ಯಾತಿ, ತೇನಸ್ಸ ರೂಪಂ ನ ಜಾನಾಮಿ, ಹತ್ಥಸಮ್ಫಸ್ಸೇನ ಪನ ನಂ ಜಾನಿತುಂ ಸಕ್ಕೋಮೀ’’ತಿ. ಸೋ ರಾಜಪುರಿಸಾನಂ ಆರೋಚೇಸಿ. ತೇಪಿ ರಞ್ಞೋ ಆರೋಚೇಸುಂ. ರಾಜಾ ಅಜಾನನ್ತೋ ವಿಯ ಹುತ್ವಾ ‘‘ತೇನ ಹಿ ತಂ ಇತ್ಥಿಂ ರಾಜಙ್ಗಣೇ ಅನ್ತೋಸಾಣಿಯಂ ಠಪೇತ್ವಾ ಸಾಣಿಯಾ ಹತ್ಥಪ್ಪಮಾಣಂ ಛಿದ್ದಂ ಕತ್ವಾ ನಗರವಾಸಿನೋ ಸನ್ನಿಪಾತೇತ್ವಾ ಹತ್ಥಸಮ್ಫಸ್ಸೇನ ಚೋರಂ ಗಣ್ಹಥಾ’’ತಿ ಆಹ. ರಾಜಪುರಿಸಾ ತಥಾ ಕಾತುಂ ತಸ್ಸಾ ಸನ್ತಿಕಂ ಗನ್ತ್ವಾ ರೂಪಂ ದಿಸ್ವಾವ ವಿಪ್ಪಟಿಸಾರಿನೋ ಹುತ್ವಾ – ‘‘ಧೀ, ಧೀ ಪಿಸಾಚೀ’’ತಿ ಜಿಗುಚ್ಛಿತ್ವಾ ಫುಸಿತುಂ ನ ಉಸ್ಸಹಿಂಸು, ಆನೇತ್ವಾ ಪನ ನಂ ರಾಜಙ್ಗಣೇ ಅನ್ತೋಸಾಣಿಯಂ ಠಪೇತ್ವಾ ಸಕಲನಗರವಾಸಿನೋ ಸನ್ನಿಪಾತೇಸುಂ. ಸಾ ಆಗತಾಗತಸ್ಸ ಛಿದ್ದೇನ ಪಸಾರಿತಹತ್ಥಂ ಗಹೇತ್ವಾವ ‘‘ನೋ ಏಸೋ’’ತಿ ವದತಿ. ಪುರಿಸಾ ತಸ್ಸಾ ದಿಬ್ಬಫಸ್ಸಸದಿಸೇ ಫಸ್ಸೇ ಬಜ್ಝಿತ್ವಾ ಅಪಗನ್ತುಂ ನ ಸಕ್ಖಿಂಸು, ‘‘ಸಚಾಯಂ ದಣ್ಡಾರಹಾ, ದಣ್ಡಂ ದತ್ವಾಪಿ ದಾಸಕಮ್ಮಕಾರಭಾವಂ ಉಪಗನ್ತ್ವಾಪಿ ಏತಂ ಘರೇ ಕರಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ಚಿನ್ತಯಿಂಸು. ಅಥ ನೇ ರಾಜಪುರಿಸಾ ದಣ್ಡೇಹಿ ಕೋಟ್ಟೇತ್ವಾ ಪಲಾಪೇಸುಂ. ಉಪರಾಜಾನಂ ಆದಿಂ ಕತ್ವಾ ಸಬ್ಬೇ ಉಮ್ಮತ್ತಕಾ ವಿಯ ಅಹೇಸುಂ.

ಅಥ ರಾಜಾ – ‘‘ಕಚ್ಚಿ ಅಹಂ ಭವೇಯ್ಯ’’ನ್ತಿ ಹತ್ಥಂ ಪಸಾರೇಸಿ. ತಂ ಹತ್ಥೇ ಗಹೇತ್ವಾವ ‘‘ಚೋರೋ ಮೇ ಗಹಿತೋ’’ತಿ ಮಹಾಸದ್ದಂ ಕರಿ. ರಾಜಾ ತೇಪಿ ಪುಚ್ಛಿ – ‘‘ತುಮ್ಹೇ ಏತಾಯ ಹತ್ಥೇ ಗಹಿತಾ ಕಿಂ ಚಿನ್ತಯಿತ್ಥಾ’’ತಿ. ತೇ ಯಥಾಭೂತಂ ಆರೋಚೇಸುಂ. ಅಥ ನೇ ರಾಜಾ ಆಹ – ‘‘ಅಹಂ ಏತಂ ಅತ್ತನೋ ಗೇಹಂ ಆನೇತುಂ ಏವಂ ಕಾರೇಸಿಂ ‘ಏತಿಸ್ಸಾ ಫಸ್ಸಂ ಅಜಾನನ್ತಾ ಮಂ ಪರಿಭವೇಯ್ಯು’ನ್ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ, ತಸ್ಮಾ ಮಯಾ ಸಬ್ಬೇ ತುಮ್ಹೇ ಜಾನಾಪಿತಾ, ವದಥ, ಭೋ ದಾನಿ, ಸಾ ಕಸ್ಸ ಗೇಹೇ ಭವಿತುಂ ಯುತ್ತಾ’’ತಿ? ‘‘ತುಮ್ಹಾಕಂ, ದೇವಾ’’ತಿ. ಅಥ ನಂ ಅಭಿಸಿಞ್ಚಿತ್ವಾ ಅಗ್ಗಮಹೇಸಿಂ ಅಕಾಸಿ. ಮಾತಾಪಿತೂನಮ್ಪಿಸ್ಸಾ ಇಸ್ಸರಿಯಂ ದಾಪೇಸಿ. ತತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಚ ಪನ ತಾಯ ಸಮ್ಮತ್ತೋ ನೇವ ವಿನಿಚ್ಛಯಂ ಪಟ್ಠಪೇಸಿ, ನ ಅಞ್ಞಂ ಇತ್ಥಿಂ ಓಲೋಕೇಸಿ. ತಾ ತಸ್ಸಾ ಅನ್ತರಂ ಪರಿಯೇಸಿಂಸು. ಸಾ ಏಕದಿವಸಂ ದ್ವಿನ್ನಂ ರಾಜೂನಂ ಅಗ್ಗಮಹೇಸಿಭಾವಸ್ಸ ಸುಪಿನೇ ನಿಮಿತ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ರಞ್ಞೋ ಆರೋಚೇಸಿ. ರಾಜಾ ಸುಪಿನಪಾಠಕೇ ಪಕ್ಕೋಸಾಪೇತ್ವಾ ‘‘ಏವರೂಪೇ ಸುಪಿನೇ ದಿಟ್ಠೇ ಕಿಂ ಹೋತೀ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿ. ತೇ ಇತರಾಸಂ ಇತ್ಥೀನಂ ಸನ್ತಿಕಾ ಲಞ್ಜಂ ಗಹೇತ್ವಾ – ‘‘ಮಹಾರಾಜ, ದೇವಿಯಾ ಸಬ್ಬಸೇತಸ್ಸ ಹತ್ಥಿನೋ ಖನ್ಧೇ ನಿಸಿನ್ನಭಾವೋ ತುಮ್ಹಾಕಂ ಮರಣಸ್ಸ ಪುಬ್ಬನಿಮಿತ್ತಂ, ಹತ್ಥಿಖನ್ಧಗತಾಯ ಪನ ಚನ್ದಪರಾಮಸನಂ ತುಮ್ಹಾಕಂ ಪಚ್ಚಾಮಿತ್ತರಾಜಾನಯನಸ್ಸ ಪುಬ್ಬನಿಮಿತ್ತ’’ನ್ತಿ ವತ್ವಾ ‘‘ಇದಾನಿ ಕಿಂ ಕಾತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ ವುತ್ತೇ ‘‘ದೇವ ಇಮಂ ಮಾರೇತುಂ ನ ಸಕ್ಕಾ, ನಾವಾಯ ಪನ ನಂ ಠಪೇತ್ವಾ ನದಿಯಂ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇತುಂ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ವದಿಂಸು. ರಾಜಾ ಆಹಾರವತ್ಥಾಲಙ್ಕಾರೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ರತ್ತಿಭಾಗೇ ನಂ ನಾವಾಯ ಠಪೇತ್ವಾ ನದಿಯಂ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇಸಿ.

ಸಾ ನದಿಯಾ ವುಯ್ಹಮಾನಾ ಹೇಟ್ಠಾನದಿಯಾ ನಾವಾಯ ಉದಕಂ ಕೀಳನ್ತಸ್ಸ ಬಾವರಿಕರಞ್ಞೋ ಅಭಿಮುಖಟ್ಠಾನಂ ಪತ್ತಾ. ತಸ್ಸ ಸೇನಾಪತಿ ನಾವಂ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಅಯಂ ನಾವಾ ಮಯ್ಹ’’ನ್ತಿ ಆಹ. ರಾಜಾ ‘‘ನಾವಾಯ ಭಣ್ಡಂ ಮಯ್ಹ’’ನ್ತಿ ವತ್ವಾ ಆಗತಾಯ ನಾವಾಯ ತಂ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಕಾ ನಾಮ ತ್ವಂ ಪಿಸಾಚೀಸದಿಸಾ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿ. ಸಾ ಸಿತಂ ಕತ್ವಾ ಬಕಸ್ಸ ರಞ್ಞೋ ಅಗ್ಗಮಹೇಸಿಭಾವಂ ಕಥೇತ್ವಾ ಸಬ್ಬಂ ತಂ ಪವತ್ತಿಂ ತಸ್ಸ ಕಥೇಸಿ. ಸಾ ಪನ ಪಞ್ಚಪಾಪೀತಿ ಸಕಲಜಮ್ಬುದೀಪೇ ಪಾಕಟಾ. ಅಥ ನಂ ರಾಜಾ ಹತ್ಥೇ ಗಹೇತ್ವಾ ಉಕ್ಖಿಪಿ, ಸಹ ಗಹಣೇನೇವ ಫಸ್ಸರಾಗರತ್ತೋ ಅಞ್ಞಾಸು ಇತ್ಥೀಸು ಇತ್ಥಿಸಞ್ಞಂ ಅಕತ್ವಾ ತಂ ಅಗ್ಗಮಹೇಸಿಟ್ಠಾನೇ ಠಪೇಸಿ. ಸಾ ತಸ್ಸ ಪಾಣಸಮಾ ಅಹೋಸಿ. ಬಕೋ ತಂ ಪವತ್ತಿಂ ಸುತ್ವಾ ‘‘ನಾಹಂ ತಸ್ಸ ಅಗ್ಗಮಹೇಸಿಂ ಕಾತುಂ ದಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಸೇನಂ ಸಙ್ಕಡ್ಢಿತ್ವಾ ತಸ್ಸ ಪಟಿತಿತ್ಥೇ ನಿವೇಸನಂ ಕತ್ವಾ ಪಣ್ಣಂ ಪೇಸೇಸಿ – ‘‘ಭರಿಯಂ ವಾ ಮೇ ದೇತು ಯುದ್ಧಂ ವಾ’’ತಿ. ಸೋ ‘‘ಯುದ್ಧಂ ದಸ್ಸಾಮಿ, ನ ಭರಿಯ’’ನ್ತಿ ವತ್ವಾ ಯುದ್ಧಸಜ್ಜೋ ಅಹೋಸಿ. ಉಭಿನ್ನಂ ಅಮಚ್ಚಾ ‘‘ಮಾತುಗಾಮಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಮರಣಕಿಚ್ಚಂ ನತ್ಥಿ, ಪುರಿಮಸಾಮಿಕತ್ತಾ ಏಸಾ ಬಕಸ್ಸ ಪಾಪುಣಾತಿ, ನಾವಾಯ ಲದ್ಧತ್ತಾ ಬಾವರಿಕಸ್ಸ, ತಸ್ಮಾ ಏಕೇಕಸ್ಸ ಗೇಹೇ ಸತ್ತ ಸತ್ತ ದಿವಸಾನಿ ಹೋತೂ’’ತಿ ಮನ್ತೇತ್ವಾ ದ್ವೇಪಿ ರಾಜಾನೋ ಸಞ್ಞಾಪೇಸುಂ. ತೇ ಉಭೋಪಿ ಅತ್ತಮನಾ ಹುತ್ವಾ ತಿತ್ಥಪಟಿತಿತ್ಥೇ ನಗರಾನಿ ಮಾಪೇತ್ವಾ ವಸಿಂಸು. ಸಾ ದ್ವಿನ್ನಮ್ಪಿ ತೇಸಂ ಅಗ್ಗಮಹೇಸಿತ್ತಂ ಕಾರೇಸಿ. ದ್ವೇಪಿ ತಸ್ಸಾ ಸಮ್ಮತ್ತಾ ಅಹೇಸುಂ. ಸಾ ಪನ ಏಕಸ್ಸ ಘರೇ ಸತ್ತಾಹಂ ವಸಿತ್ವಾ ನಾವಾಯ ಇತರಸ್ಸ ಘರಂ ಗಚ್ಛನ್ತೀ ನಾವಂ ಪಾಜೇತ್ವಾ ನೇನ್ತೇನ ಏಕೇನ ಮಹಲ್ಲಕಖುಜ್ಜಕೇವಟ್ಟೇನ ಸದ್ಧಿಂ ನದೀಮಜ್ಝೇ ಪಾಪಂ ಕರೋತಿ. ತದಾ ಕುಣಾಲೋ ಸಕುಣರಾಜಾ ಬಕೋ ಅಹೋಸಿ, ತಸ್ಮಾ ಇದಂ ಅತ್ತನಾ ದಿಟ್ಠಕಾರಣಂ ಆಹರಿತ್ವಾ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಗಾಥಮಾಹ –

೩೧೨.

‘‘ಬಕಸ್ಸ ಚ ಬಾವರಿಕಸ್ಸ ಚ ರಞ್ಞೋ, ಅಚ್ಚನ್ತಕಾಮಾನುಗತಸ್ಸ ಭರಿಯಾ;

ಅವಾಚರೀ ಪಟ್ಠವಸಾನುಗಸ್ಸ, ಕಂ ವಾಪಿ ಇತ್ಥೀ ನಾತಿಚರೇ ತದಞ್ಞ’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ಅಚ್ಚನ್ತಕಾಮಾನುಗತಸ್ಸಾತಿ ಅಚ್ಚನ್ತಂ ಕಾಮಂ ಅನುಗತಸ್ಸ. ಅವಾಚರೀತಿ ಅನಾಚಾರಂ ಚರಿ. ಪಟ್ಠವಸಾನುಗಸ್ಸಾತಿ ಪಟ್ಠಸ್ಸ ಅತ್ತನೋ ವಸಾನುಗತಸ್ಸ, ಅತ್ತನೋ ಪೇಸನಕಾರಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕೇತಿ ಅತ್ಥೋ. ಕರಣತ್ಥೇ ವಾ ಸಾಮಿವಚನಂ, ತೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಪಾಪಮಕಾಸೀತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ. ತದಞ್ಞನ್ತಿ ಕತರಂ ತಂ ಅಞ್ಞಂ ಪುರಿಸಂ ನಾತಿಚರೇಯ್ಯಾತಿ ಅತ್ಥೋ.

ಅಪರಾಪಿ ಅತೀತೇ ಬ್ರಹ್ಮದತ್ತಸ್ಸ ಭರಿಯಾ ಪಿಙ್ಗಿಯಾನೀ ನಾಮ ಅಗ್ಗಮಹೇಸೀ ಸೀಹಪಞ್ಜರಂ ವಿವರಿತ್ವಾ ಓಲೋಕೇನ್ತೀ ಮಙ್ಗಲಅಸ್ಸಗೋಪಕಂ ದಿಸ್ವಾ ರಞ್ಞೋ ನಿದ್ದುಪಗಮನಕಾಲೇ ವಾತಪಾನೇನ ಓರುಯ್ಹ ತೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಅತಿಚರಿತ್ವಾ ಪುನ ಪಾಸಾದಂ ಆರುಯ್ಹ ಗನ್ಧೇಹಿ ಸರೀರಂ ಉಬ್ಬಟ್ಟೇತ್ವಾ ರಞ್ಞಾ ಸದ್ಧಿಂ ನಿಪಜ್ಜಿ. ಅಥೇಕದಿವಸಂ ರಾಜಾ ‘‘ಕಿಂ ನು ಖೋ ದೇವಿಯಾ ಅಡ್ಢರತ್ತಸಮಯೇ ನಿಚ್ಚಂ ಸರೀರಂ ಸೀತಂ ಹೋತಿ, ಪರಿಗ್ಗಣ್ಹಿಸ್ಸಾಮಿ ನ’’ನ್ತಿ ಏಕದಿವಸಂ ನಿದ್ದುಪಗತೋ ವಿಯ ಹುತ್ವಾ ತಂ ಉಟ್ಠಾಯ ಗಚ್ಛನ್ತಿಂ ಅನುಗನ್ತ್ವಾ ಅಸ್ಸಬನ್ಧೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಅತಿಚರನ್ತಿಂ ದಿಸ್ವಾ ನಿವತ್ತಿತ್ವಾ ಸಯನಂ ಅಭಿರುಹಿ. ಸಾಪಿ ಅತಿಚರಿತ್ವಾ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಚೂಳಸಯನಕೇ ನಿಪಜ್ಜಿ. ಪುನದಿವಸೇ ರಾಜಾ ಅಮಚ್ಚಗಣಮಜ್ಝೇಯೇವ ತಂ ಪಕ್ಕೋಸಾಪೇತ್ವಾ ತಂ ಕಿಚ್ಚಂ ಆವಿಕತ್ವಾ ‘‘ಸಬ್ಬಾವ ಇತ್ಥಿಯೋ ಪಾಪಧಮ್ಮಾ’’ತಿ ತಸ್ಸಾ ವಧಬನ್ಧಛೇಜ್ಜಭೇಜ್ಜಾರಹಂ ದೋಸಂ ಖಮಿತ್ವಾ ಠಾನಾ ಚಾವೇತ್ವಾ ಅಞ್ಞಂ ಅಗ್ಗಮಹೇಸಿಂ ಅಕಾಸಿ. ತದಾ ಕುಣಾಲೋ ರಾಜಾ ಬ್ರಹ್ಮದತ್ತೋ ಅಹೋಸಿ, ತೇನ ತಂ ಅತ್ತನಾ ದಿಟ್ಠಂ ಆಹರಿತ್ವಾ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಗಾಥಮಾಹ –

೩೧೩.

‘‘ಪಿಙ್ಗಿಯಾನೀ ಸಬ್ಬಲೋಕಿಸ್ಸರಸ್ಸ, ರಞ್ಞೋ ಪಿಯಾ ಬ್ರಹ್ಮದತ್ತಸ್ಸ ಭರಿಯಾ;

ಅವಾಚರೀ ಪಟ್ಠವಸಾನುಗಸ್ಸ, ತಂ ವಾಪಿ ಸಾ ನಾಜ್ಝಗಾ ಕಾಮಕಾಮಿನೀ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ತಂ ವಾತಿ ಸಾ ಏವಂ ಅತಿಚರನ್ತೀ ತಂ ವಾ ಅಸ್ಸಬನ್ಧಂ ತಂ ವಾ ಅಗ್ಗಮಹೇಸಿಟ್ಠಾನನ್ತಿ ಉಭಯಮ್ಪಿ ನಾಜ್ಝಗಾ, ಉಭತೋ ಭಟ್ಠಾ ಅಹೋಸಿ. ಕಾಮಕಾಮಿನೀತಿ ಕಾಮೇ ಪತ್ಥಯಮಾನಾ.

ಏವಂ ಪಾಪಧಮ್ಮಾ ಇತ್ಥಿಯೋತಿ ಅತೀತವತ್ಥೂಹಿ ಇತ್ಥೀನಂ ದೋಸಂ ಕಥೇತ್ವಾ ಅಪರೇನಪಿ ಪರಿಯಾಯೇನ ತಾಸಂ ದೋಸಮೇವ ಕಥೇನ್ತೋ ಆಹ –

೩೧೪.

‘‘ಲುದ್ಧಾನಂ ಲಹುಚಿತ್ತಾನಂ, ಅಕತಞ್ಞೂನ ದುಬ್ಭಿನಂ;

ನಾದೇವಸತ್ತೋ ಪುರಿಸೋ, ಥೀನಂ ಸದ್ಧಾತುಮರಹತಿ.

೩೧೫.

‘‘ನ ತಾ ಪಜಾನನ್ತಿ ಕತಂ ನ ಕಿಚ್ಚಂ, ನ ಮಾತರಂ ಪಿತರಂ ಭಾತರಂ ವಾ;

ಅನರಿಯಾ ಸಮತಿಕ್ಕನ್ತಧಮ್ಮಾ, ಸಸ್ಸೇವ ಚಿತ್ತಸ್ಸ ವಸಂ ವಜನ್ತಿ.

೩೧೬.

‘‘ಚಿರಾನುವುಟ್ಠಮ್ಪಿ ಪಿಯಂ ಮನಾಪಂ, ಅನುಕಮ್ಪಕಂ ಪಾಣಸಮಮ್ಪಿ ಭತ್ತುಂ;

ಆವಾಸು ಕಿಚ್ಚೇಸು ಚ ನಂ ಜಹನ್ತಿ, ತಸ್ಮಾಹಮಿತ್ಥೀನಂ ನ ವಿಸ್ಸಸಾಮಿ.

೩೧೭.

‘‘ಥೀನಞ್ಹಿ ಚಿತ್ತಂ ಯಥಾ ವಾನರಸ್ಸ, ಕನ್ನಪ್ಪಕನ್ನಂ ಯಥಾ ರುಕ್ಖಛಾಯಾ;

ಚಲಾಚಲಂ ಹದಯಮಿತ್ಥಿಯಾನಂ, ಚಕ್ಕಸ್ಸ ನೇಮಿ ವಿಯ ಪರಿವತ್ತತಿ.

೩೧೮.

‘‘ಯದಾ ತಾ ಪಸ್ಸನ್ತಿ ಸಮೇಕ್ಖಮಾನಾ, ಆದೇಯ್ಯರೂಪಂ ಪುರಿಸಸ್ಸ ವಿತ್ತಂ;

ಸಣ್ಹಾಹಿ ವಾಚಾಹಿ ನಯನ್ತಿ ಮೇನಂ, ಕಮ್ಬೋಜಕಾ ಜಲಜೇನೇವ ಅಸ್ಸಂ.

೩೧೯.

‘‘ಯದಾ ನ ಪಸ್ಸನ್ತಿ ಸಮೇಕ್ಖಮಾನಾ, ಆದೇಯ್ಯರೂಪಂ ಪುರಿಸಸ್ಸ ವಿತ್ತಂ;

ಸಮನ್ತತೋ ನಂ ಪರಿವಜ್ಜಯನ್ತಿ, ತಿಣ್ಣೋ ನದೀಪಾರಗತೋವ ಕುಲ್ಲಂ.

೩೨೦.

‘‘ಸಿಲೇಸೂಪಮಾ ಸಿಖಿರಿವ ಸಬ್ಬಭಕ್ಖಾ, ತಿಕ್ಖಮಾಯಾ ನದೀರಿವ ಸೀಘಸೋತಾ;

ಸೇವನ್ತಿ ಹೇತಾ ಪಿಯಮಪ್ಪಿಯಞ್ಚ, ನಾವಾ ಯಥಾ ಓರಕುಲಂ ಪರಞ್ಚ.

೩೨೧.

‘‘ನ ತಾ ಏಕಸ್ಸ ನ ದ್ವಿನ್ನಂ, ಆಪಣೋವ ಪಸಾರಿತೋ;

ಯೋ ತಾ ಮಯ್ಹನ್ತಿ ಮಞ್ಞೇಯ್ಯ, ವಾತಂ ಜಾಲೇನ ಬಾಧಯೇ.

೩೨೨.

‘‘ಯಥಾ ನದೀ ಚ ಪನ್ಥೋ ಚ, ಪಾನಾಗಾರಂ ಸಭಾ ಪಪಾ;

ಏವಂ ಲೋಕಿತ್ಥಿಯೋ ನಾಮ, ವೇಲಾ ತಾಸಂ ನ ವಿಜ್ಜತಿ.

೩೨೩.

‘‘ಘತಾಸನಸಮಾ ಏತಾ, ಕಣ್ಹಸಪ್ಪಸಿರೂಪಮಾ;

ಗಾವೋ ಬಹಿ ತಿಣಸ್ಸೇವ, ಓಮಸನ್ತಿ ವರಂ ವರಂ.

೩೨೪.

‘‘ಘತಾಸನಂ ಕುಞ್ಜರಂ ಕಣ್ಹಸಪ್ಪಂ, ಮುದ್ಧಾಭಿಸಿತ್ತಂ ಪಮದಾ ಚ ಸಬ್ಬಾ;

ಏತೇ ನರೋ ನಿಚ್ಚಯತೋ ಭಜೇಥ, ತೇಸಂ ಹವೇ ದುಬ್ಬಿದು ಸಬ್ಬಭಾವೋ.

೩೨೫.

‘‘ನಚ್ಚನ್ತವಣ್ಣಾ ನ ಬಹೂನ ಕನ್ತಾ, ನ ದಕ್ಖಿಣಾ ಪಮದಾ ಸೇವಿತಬ್ಬಾ;

ನ ಪರಸ್ಸ ಭರಿಯಾ ನ ಧನಸ್ಸ ಹೇತು, ಏತಿತ್ಥಿಯೋ ಪಞ್ಚ ನ ಸೇವಿತಬ್ಬಾ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಲುದ್ಧಾನನ್ತಿ ಲುಬ್ಭಾನಂ. ಕಣವೇರಜಾತಕೇ (ಜಾ. ೧.೪.೬೯-೭೨) ವಿಯ ಬದ್ಧಚೋರೇಪಿ ಸಾರಜ್ಜನಂ ಸನ್ಧಾಯೇತಂ ವುತ್ತಂ. ಲಹುಚಿತ್ತಾನನ್ತಿ ಮುಹುತ್ತಮೇವ ಪರಿವತ್ತನಚಿತ್ತಾನಂ. ಚೂಳಧನುಗ್ಗಹಜಾತಕೇನ (ಜಾ. ೧.೫.೧೨೮ ಆದಯೋ) ಏತಂ ದೀಪೇತಬ್ಬಂ. ಅಕತಞ್ಞುತಾ ಪನ ಏತಾಸಂ ಏಕಕನಿಪಾತೇ ತಕ್ಕಾರಿಯಜಾತಕೇನ (ಜಾ. ೧.೧೩.೧೦೪ ಆದಯೋ) ದೀಪೇತಬ್ಬಾ. ನಾದೇವಸತ್ತೋತಿ ನ ಅದೇವಸತ್ತೋ ದೇವೇನ ಅನಾಸತ್ತೋ ಅಯಕ್ಖಗಹಿತಕೋ ಅಭೂತವಿಟ್ಠೋ ಪುರಿಸೋ ಥೀನಂ ಸೀಲವನ್ತತಂ ಸದ್ಧಾತುಂ ನಾರಹತಿ, ಭೂತವಿಟ್ಠೋ ಪನ ಸದ್ದಹೇಯ್ಯ. ಕತನ್ತಿ ಅತ್ತನೋ ಕತಂ ಉಪಕಾರಂ. ಕಿಚ್ಚನ್ತಿ ಅತ್ತನಾ ಕತ್ತಬ್ಬಂ ಕಿಚ್ಚಂ. ನ ಮಾತರನ್ತಿ ಸಬ್ಬೇಪಿ ಞಾತಕೇ ಛಡ್ಡೇತ್ವಾ ಯಸ್ಮಿಂ ಪಟಿಬದ್ಧಚಿತ್ತಾ ಹೋನ್ತಿ, ತಞ್ಞೇವ ಅನುಬನ್ಧನತೋ ಏತೇ ಮಾತಾದಯೋ ನ ಜಾನನ್ತಿ ನಾಮ ಮಹಾಪನ್ಥಕಮಾತಾ ವಿಯ. ಅನರಿಯಾತಿ ನಿಲ್ಲಜ್ಜಾ. ಸಸ್ಸೇವಾತಿ ಸಕಸ್ಸ. ಆವಾಸೂತಿ ಆಪದಾಸು. ಕಿಚ್ಚೇಸೂತಿ ತೇಸು ತೇಸು ಕರಣೀಯೇಸು.

ಕನ್ನಪ್ಪಕನ್ನನ್ತಿ ಓತಿಣ್ಣೋತಿಣ್ಣಂ. ಯಥಾ ಹಿ ವಿಸಮೇ ಪದೇಸೇ ರುಕ್ಖಛಾಯಾ ನಿನ್ನಮ್ಪಿಓರೋಹತಿ, ಥಲಮ್ಪಿ ಅಭಿರುಹತಿ, ತಥಾ ಏತಾಸಮ್ಪಿ ಚಿತ್ತಂ ನ ಕಞ್ಚಿ ಉತ್ತಮಾಧಮಂ ವಜ್ಜೇತಿ. ಚಲಾಚಲನ್ತಿ ಏಕಸ್ಮಿಂಯೇವ ಅಪತಿಟ್ಠಿತಂ. ನೇಮಿ ವಿಯಾತಿ ಸಕಟಸ್ಸ ಗಚ್ಛತೋ ಚಕ್ಕನೇಮಿ ವಿಯ. ಆದೇಯ್ಯರೂಪನ್ತಿ ಗಹೇತಬ್ಬಜಾತಿಕಂ. ವಿತ್ತನ್ತಿ ಧನಂ. ನಯನ್ತೀತಿ ಅತ್ತನೋ ವಸಂ ನೇನ್ತಿ. ಜಲಜೇನಾತಿ ಜಲಜಾತಸೇವಾಲೇನ. ಕಮ್ಬೋಜರಟ್ಠವಾಸಿನೋ ಕಿರ ಯದಾ ಅಟವಿತೋ ಅಸ್ಸೇ ಗಣ್ಹಿತುಕಾಮಾ ಹೋನ್ತಿ, ತದಾ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಠಾನೇ ವತಿಂ ಪರಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ದ್ವಾರಂ ಯೋಜೇತ್ವಾ ಅಸ್ಸಾನಂ ಉದಕಪಾನತಿತ್ಥೇ ಸೇವಾಲಂ ಮಧುನಾ ಮಕ್ಖೇತ್ವಾ ಸೇವಾಲಸಮ್ಬನ್ಧಾನಿ ತೀರೇ ತಿಣಾನಿ ಆದಿಂ ಕತ್ವಾ ಯಾವ ಪರಿಕ್ಖೇಪದ್ವಾರಾ ಮಕ್ಖೇನ್ತಿ, ಅಸ್ಸಾ ಪಾನೀಯಂ ಪಿವಿತ್ವಾ ರಸಗಿದ್ಧೇನ ಮಧುನಾ ಮಕ್ಖಿತಾನಿ ತಾನಿ ತಿಣಾನಿ ಖಾದನ್ತಾ ಅನುಕ್ಕಮೇನ ತಂ ಠಾನಂ ಪವಿಸನ್ತಿ. ಇತಿ ಯಥಾ ತೇ ಜಲಜೇನ ಪಲೋಭೇತ್ವಾ ಅಸ್ಸೇ ವಸಂ ನೇನ್ತಿ, ತಥಾ ಏತಾಪಿ ಧನಂ ದಿಸ್ವಾ ತಸ್ಸ ಗಹಣತ್ಥಾಯ ಸಣ್ಹಾಹಿ ವಾಚಾಹಿಪಿ ಪುರಿಸಂ ವಸಂ ನೇನ್ತೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ಕುಲ್ಲನ್ತಿ ತರಣತ್ಥಾಯ ಗಹಿತಂ ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ.

ಸಿಲೇಸೂಪಮಾತಿ ಪುರಿಸಾನಂ ಚಿತ್ತಬನ್ಧನೇನ ಸಿಲೇಸಸದಿಸಾ. ತಿಕ್ಖಮಾಯಾತಿ ತಿಖಿಣಮಾಯಾ ಸೀಘಮಾಯಾ. ನದೀರಿವಾತಿ ಯಥಾ ಪಬ್ಬತೇಯ್ಯಾ ನದೀ ಸೀಘಸೋತಾ, ಏವಂ ಸೀಘಮಾಯಾತಿ ಅತ್ಥೋ. ಆಪಣೋವಾತಿ ಯಥಾ ಚ ಪಸಾರಿತಾಪಣೋ ಯೇಸಂ ಮೂಲಂ ಅತ್ಥಿ, ತೇಸಞ್ಞೇವ ಉಪಕಾರೋ, ತಥೇವ ತಾಪಿ. ಯೋ ತಾತಿ ಯೋ ಪುರಿಸೋ ತಾ ಇತ್ಥಿಯೋ. ಬಾಧಯೇತಿ ಸೋ ವಾತಂ ಜಾಲೇನ ಬಾಧೇಯ್ಯ. ವೇಲಾ ತಾಸಂ ನ ವಿಜ್ಜತೀತಿ ಯಥಾ ಏತೇಸಂ ನದೀಆದೀನಂ ‘‘ಅಸುಕವೇಲಾಯಮೇವ ಏತ್ಥ ಗನ್ತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ ವೇಲಾ ನತ್ಥಿ, ರತ್ತಿಮ್ಪಿ ದಿವಾಪಿ ಇಚ್ಛಿತಿಚ್ಛಿತಕ್ಖಣೇ ಉಪಗನ್ತಬ್ಬಾನೇವ, ಅಸುಕೇನೇವಾತಿಪಿ ಮರಿಯಾದಾ ನತ್ಥಿ, ಅತ್ಥಿಕೇನ ಉಪಗನ್ತಬ್ಬಾನೇವ, ತಥಾ ತಾಸಮ್ಪೀತಿ ಅತ್ಥೋ.

ಘತಾಸನಸಮಾ ಏತಾತಿ ಯಥಾ ಅಗ್ಗಿ ಇನ್ಧನೇನ ನ ತಪ್ಪತಿ, ಏವಮೇತಾಪಿ ಕಿಲೇಸರತಿಯಾ. ಕಣ್ಹಸಪ್ಪಸಿರೂಪಮಾತಿ ಕೋಧನತಾಯ ಉಪನಾಹಿತಾಯ ಘೋರವಿಸತಾಯ ದುಜಿವ್ಹತಾಯ ಮಿತ್ತದುಬ್ಭಿತಾಯಾತಿ ಪಞ್ಚಹಿ ಕಾರಣೇಹಿ ಕಣ್ಹಸಪ್ಪಸಿರಸದಿಸಾ. ತತ್ಥ ಬಹುಲರಾಗತಾಯ ಘೋರವಿಸತಾ, ಪಿಸುಣತಾಯ ದುಜಿವ್ಹತಾ, ಅತಿಚಾರಿತಾಯ ಮಿತ್ತದುಬ್ಭಿತಾ ವೇದಿತಬ್ಬಾ. ಗಾವೋ ಬಹಿ ತಿಣಸ್ಸೇವಾತಿ ಯಥಾ ಗಾವೋ ಖಾದಿತಟ್ಠಾನಂ ಛಡ್ಡೇತ್ವಾ ಬಹಿ ಮನಾಪಮನಾಪಸ್ಸ ತಿಣಸ್ಸ ವರಂ ವರಂ ಓಮಸನ್ತಿ ಖಾದನ್ತಿ, ಏವಮೇತಾಪಿ ನಿದ್ಧನಂ ಛಡ್ಡೇತ್ವಾ ಅಞ್ಞಂ ಸಧನಮೇವ ಭಜನ್ತೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ಮುದ್ಧಾಭಿಸಿತ್ತನ್ತಿ ರಾಜಾನಂ. ಪಮದಾ ಚ ಸಬ್ಬಾತಿ ಸಬ್ಬಾ ಚ ಇತ್ಥಿಯೋ. ಏತೇತಿ ಏತೇ ಪಞ್ಚ ಜನೇ. ನಿಚ್ಚಯತೋತಿ ನಿಚ್ಚಸಞ್ಞತೋ, ಉಪಟ್ಠಿತಸ್ಸತಿ ಅಪ್ಪಮತ್ತೋವ ಹುತ್ವಾತಿ ಅತ್ಥೋ. ದುಬ್ಬಿದೂತಿ ದುಜ್ಜಾನೋ. ಸಬ್ಬಭಾವೋತಿ ಅಜ್ಝಾಸಯೋ. ಚಿರಪರಿಚಿಣ್ಣೋಪಿ ಹಿ ಅಗ್ಗಿ ದಹತಿ, ಚಿರವಿಸ್ಸಾಸಿಕೋಪಿ ಕುಞ್ಜರೋ ಘಾತೇತಿ, ಚಿರಪರಿಚಿತೋಪಿ ಸಪ್ಪೋ ಡಂಸತಿ, ಚಿರವಿಸ್ಸಾಸಿಕೋಪಿ ರಾಜಾ ಅನತ್ಥಕರೋ ಹೋತಿ, ಏವಂ ಚಿರಾಚಿಣ್ಣಾಪಿ ಇತ್ಥಿಯೋ ವಿಕಾರಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೀತಿ.

ನಚ್ಚನ್ತವಣ್ಣಾತಿ ಅಭಿರೂಪವತೀ. ನ ಬಹೂನ ಕನ್ತಾತಿ ಅಡ್ಢಕಾಸಿಗಣಿಕಾ ವಿಯ ಬಹೂನಂ ಪಿಯಾ ಮನಾಪಾ. ನ ದಕ್ಖಿಣಾತಿ ನಚ್ಚಗೀತಕುಸಲಾ. ತಥಾರೂಪಾ ಹಿ ಬಹುಪತ್ಥಿತಾ ಬಹುಮಿತ್ತಾ ಹೋನ್ತಿ, ತಸ್ಮಾ ನ ಸೇವಿತಬ್ಬಾ. ನ ಧನಸ್ಸ ಹೇತೂತಿ ಯಾ ಧನಹೇತುಯೇವ ಭಜತಿ, ಸಾ ಅಪರಿಗ್ಗಹಾಪಿ ನ ಸೇವಿತಬ್ಬಾ. ಸಾ ಹಿ ಧನಂ ಅಲಭಮಾನಾ ಕುಜ್ಝತೀತಿ.

ಏವಂ ವುತ್ತೇ ಮಹಾಜನೋ ಮಹಾಸತ್ತಸ್ಸ ‘‘ಅಹೋ ಸುಕಥಿತ’’ನ್ತಿ ಸಾಧುಕಾರಮದಾಸಿ. ಸೋಪಿ ಏತ್ತಕೇಹಿ ಕಾರಣೇಹಿ ಇತ್ಥೀನಂ ಅಗುಣಂ ಕಥೇತ್ವಾ ತುಣ್ಹೀ ಅಹೋಸಿ. ತಂ ಸುತ್ವಾ ಆನನ್ದೋ ಗಿಜ್ಝರಾಜಾ, ‘‘ಸಮ್ಮ ಕುಣಾಲ, ಅಹಮ್ಪಿ ಅತ್ತನೋ ಞಾಣಬಲೇನ ಇತ್ಥೀನಂ ಅಗುಣಂ ಕಥೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಅಗುಣಕಥಂ ಆರಭಿ. ತಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಸತ್ಥಾ ಆಹ –

‘‘ಅಥ ಖಲು, ಭೋ, ಆನನ್ದೋ ಗಿಜ್ಝರಾಜಾ ಕುಣಾಲಸ್ಸ ಆದಿಮಜ್ಝಕಥಾಪರಿಯೋಸಾನಂ ವಿದಿತ್ವಾ ತಾಯಂ ವೇಲಾಯಂ ಇಮಾ ಗಾಥಾ ಅಭಾಸಿ –

೩೨೬.

‘‘ಪುಣ್ಣಮ್ಪಿ ಚೇಮಂ ಪಥವಿಂ ಧನೇನ, ದಜ್ಜಿತ್ಥಿಯಾ ಪುರಿಸೋ ಸಮ್ಮತಾಯ;

ಲದ್ಧಾ ಖಣಂ ಅತಿಮಞ್ಞೇಯ್ಯ ತಮ್ಪಿ, ತಾಸಂ ವಸಂ ಅಸತೀನಂ ನ ಗಚ್ಛೇ.

೩೨೭.

‘‘ಉಟ್ಠಾಹಕಂ ಚೇಪಿ ಅಲೀನವುತ್ತಿಂ, ಕೋಮಾರಭತ್ತಾರಂ ಪಿಯಂ ಮನಾಪಂ;

ಆವಾಸು ಕಿಚ್ಚೇಸು ಚ ನಂ ಜಹನ್ತಿ, ತಸ್ಮಾಹಮಿತ್ಥೀನಂ ನ ವಿಸ್ಸಸಾಮಿ.

೩೨೮.

‘‘ನ ವಿಸ್ಸಸೇ ‘ಇಚ್ಛತಿ ಮ’ನ್ತಿ ಪೋಸೋ, ನ ವಿಸ್ಸಸೇ ‘ರೋದತಿ ಮೇ ಸಕಾಸೇ’;

ಸೇವನ್ತಿ ಹೇತಾ ಪಿಯಮಪ್ಪಿಯಞ್ಚ, ನಾವಾ ಯಥಾ ಓರಕೂಲಂ ಪರಞ್ಚ.

೩೨೯.

‘‘ನ ವಿಸ್ಸಸೇ ಸಾಖಪುರಾಣಸನ್ಥತಂ, ನ ವಿಸ್ಸಸೇ ಮಿತ್ತಪುರಾಣಚೋರಂ;

ನ ವಿಸ್ಸಸೇ ರಾಜಾನಂ ‘ಸಖಾ ಮಮ’ನ್ತಿ, ನ ವಿಸ್ಸಸೇ ಇತ್ಥಿ ದಸನ್ನ ಮಾತರಂ.

೩೩೦.

‘‘ನ ವಿಸ್ಸಸೇ ರಾಮಕರಾಸು ನಾರಿಸು, ಅಚ್ಚನ್ತಸೀಲಾಸು ಅಸಞ್ಞತಾಸು;

ಅಚ್ಚನ್ತಪೇಮಾನುಗತಸ್ಸ ಭರಿಯಾ, ನ ವಿಸ್ಸಸೇ ತಿತ್ಥಸಮಾ ಹಿ ನಾರಿಯೋ.

೩೩೧.

‘‘ಹನೇಯ್ಯುಂ ಛಿನ್ದೇಯ್ಯುಂ ಛೇದಾಪೇಯ್ಯುಮ್ಪಿ, ಕಣ್ಠೇಪಿ ಛೇತ್ವಾ ರುಧಿರಂ ಪಿವೇಯ್ಯುಂ;

ಮಾ ದೀನಕಾಮಾಸು ಅಸಞ್ಞತಾಸು, ಭಾವಂ ಕರೇ ಗಙ್ಗತಿತ್ಥೂಪಮಾಸು.

೩೩೨.

‘‘ಮುಸಾ ತಾಸಂ ಯಥಾ ಸಚ್ಚಂ, ಸಚ್ಚಂ ತಾಸಂ ಯಥಾ ಮುಸಾ;

ಗಾವೋ ಬಹಿ ತಿಣಸ್ಸೇವ, ಓಮಸನ್ತಿ ವರಂ ವರಂ.

೩೩೩.

‘‘ಗತೇನೇತಾ ಪಲೋಭೇನ್ತಿ, ಪೇಕ್ಖಿತೇನ ಮ್ಹಿತೇನ ಚ;

ಅಥೋಪಿ ದುನ್ನಿವತ್ಥೇನ, ಮಞ್ಜುನಾ ಭಣಿತೇನ ಚ.

೩೩೪.

‘‘ಚೋರಿಯೋ ಕಥಿನಾ ಹೇತಾ, ವಾಳಾ ಚ ಲಪಸಕ್ಖರಾ;

ನ ತಾ ಕಿಞ್ಚಿ ನ ಜಾನನ್ತಿ, ಯಂ ಮನುಸ್ಸೇಸು ವಞ್ಚನಂ.

೩೩೫.

‘‘ಅಸಾ ಲೋಕಿತ್ಥಿಯೋ ನಾಮ, ವೇಲಾ ತಾಸಂ ನ ವಿಜ್ಜತಿ;

ಸಾರತ್ತಾ ಚ ಪಗಬ್ಭಾ ಚ, ಸಿಖೀ ಸಬ್ಬಘಸೋ ಯಥಾ.

೩೩೬.

‘‘ನತ್ಥಿತ್ಥೀನಂ ಪಿಯೋ ನಾಮ, ಅಪ್ಪಿಯೋಪಿ ನ ವಿಜ್ಜತಿ;

ಸೇವನ್ತಿ ಹೇತಾ ಪಿಯಮಪ್ಪಿಯಞ್ಚ, ನಾವಾ ಯಥಾ ಓರಕೂಲಂ ಪರಞ್ಚ.

೩೩೭.

‘‘ನತ್ಥಿತ್ಥೀನಂ ಪಿಯೋ ನಾಮ, ಅಪ್ಪಿಯೋಪಿ ನ ವಿಜ್ಜತಿ;

ಧನತ್ತಾ ಪಟಿವಲ್ಲನ್ತಿ, ಲತಾವ ದುಮನಿಸ್ಸಿತಾ.

೩೩೮.

‘‘ಹತ್ಥಿಬನ್ಧಂ ಅಸ್ಸಬನ್ಧಂ, ಗೋಪುರಿಸಞ್ಚ ಮಣ್ಡಲಂ;

ಛವಡಾಹಕಂ ಪುಪ್ಫಛಡ್ಡಕಂ, ಸಧನಮನುಪತನ್ತಿ ನಾರಿಯೋ.

೩೩೯.

‘‘ಕುಲಪುತ್ತಮ್ಪಿ ಜಹನ್ತಿ ಅಕಿಞ್ಚನಂ, ಛವಕಸಮಸದಿಸಮ್ಪಿ;

ಅನುಗಚ್ಛನ್ತಿ ಅನುಪತನ್ತಿ, ಧನಹೇತು ಹಿ ನಾರಿಯೋ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಆದಿಮಜ್ಝಕಥಾಪರಿಯೋಸಾನನ್ತಿ ಕಥಾಯ ಆದಿಮಜ್ಝಪರಿಯೋಸಾನಂ. ಲದ್ಧಾ ಖಣನ್ತಿ ಓಕಾಸಂ ಲಭಿತ್ವಾ. ಇಚ್ಛತಿ ಮನ್ತಿ ಮಂ ಏಸಾ ಇಚ್ಛತೀತಿ ಪುರಿಸೋ ಇತ್ಥಿಂ ನ ವಿಸ್ಸಸೇಯ್ಯ. ಸಾಖಪುರಾಣಸನ್ಥತನ್ತಿ ಹಿಯ್ಯೋ ವಾ ಪರೇ ವಾ ಸನ್ಥತಂ ಪುರಾಣಸಾಖಾಸನ್ಥತಂ ನ ವಿಸ್ಸಸೇ, ಅಪಪ್ಫೋಟೇತ್ವಾ ಅಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಿತ್ವಾ ನ ಪರಿಭುಞ್ಜೇಯ್ಯ. ತತ್ರ ಹಿ ದೀಘಜಾತಿಕೋ ವಾ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ತಿಟ್ಠೇಯ್ಯೇ, ಪಚ್ಚಾಮಿತ್ತೋ ವಾ ಸತ್ಥಂ ನಿಕ್ಖಿಪೇಯ್ಯ. ಮಿತ್ತಪುರಾಣಚೋರನ್ತಿ ಪನ್ಥದೂಹನಟ್ಠಾನೇ ಠಿತಂ ಚೋರಂ ‘‘ಪುರಾಣಮಿತ್ತೋ ಮೇ’’ತಿ ನ ವಿಸ್ಸಸೇಯ್ಯ. ಚೋರಾ ಹಿ ಯೇ ಸಞ್ಜಾನನ್ತಿ ತೇಯೇವ ಮಾರೇನ್ತಿ. ಸಖಾ ಮಮನ್ತಿ ಸೋ ಹಿ ಖಿಪ್ಪಮೇವ ಕುಜ್ಝತಿ, ತಸ್ಮಾ ರಾಜಾನಂ ‘‘ಸಖಾ ಮೇ’’ತಿ ನ ವಿಸ್ಸಸೇ. ದಸನ್ನಮಾತರನ್ತಿ ‘‘ಅಯಂ ಮಹಲ್ಲಿಕಾ ಇದಾನಿ ಮಂ ನ ಅತಿಚರಿಸ್ಸತಿ, ಅತ್ತಾನಂ ರಕ್ಖಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ನ ವಿಸ್ಸಸೇತಬ್ಬಾ. ರಾಮಕರಾಸೂತಿ ಬಾಲಾನಂ ರತಿಕರಾಸು. ಅಚ್ಚನ್ತಸೀಲಾಸೂತಿ ಅತಿಕ್ಕನ್ತಸೀಲಾಸು. ಅಚ್ಚನ್ತಪೇಮಾನುಗತಸ್ಸಾತಿ ಸಚೇಪಿ ಅಚ್ಚನ್ತಂ ಅನುಗತಪೇಮಾ ಅಸ್ಸ, ತಥಾಪಿ ತಂ ನ ವಿಸ್ಸಸೇ. ಕಿಂಕಾರಣಾ? ತಿತ್ಥಸಮಾ ಹಿ ನಾರಿಯೋತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ, ತಿತ್ಥಂ ವಿಯ ಸಬ್ಬಸಾಧಾರಣಾತಿ ಅತ್ಥೋ.

ಹನೇಯ್ಯುನ್ತಿ ಕುದ್ಧಾ ವಾ ಅಞ್ಞಪುರಿಸಸಾರತ್ತಾ ವಾ ಹುತ್ವಾ ಸಬ್ಬಮೇತಂ ಹನನಾದಿಂ ಕರೇಯ್ಯುಂ. ಮಾ ದೀನಕಾಮಾಸೂತಿ ಹೀನಜ್ಝಾಸಯಾಸು ಸಂಕಿಲಿಟ್ಠಆಸಯಾಸು. ಭಾವನ್ತಿ ಏವರೂಪಾಸು ಸಿನೇಹಂ ಮಾ ಕರೇ. ಗಙ್ಗತಿತ್ಥೂಪಮಾಸೂತಿ ಸಬ್ಬಸಾಧಾರಣಟ್ಠೇನ ಗಙ್ಗಾತಿತ್ಥಸದಿಸಾಸು. ಮುಸಾತಿ ಮುಸಾವಾದೋ ತಾಸಂ ಸಚ್ಚಸದಿಸೋವ. ಗತೇನಾತಿಆದೀಸು ಪೇಕ್ಖಿತೇನ ಪಲೋಭನೇ ಉಮ್ಮಾದನ್ತೀಜಾತಕಂ, (ಜಾ. ೨.೧೮.೫೭ ಆದಯೋ) ದುನ್ನಿವತ್ಥೇನ ನಿಳಿನಿಕಾಜಾತಕಂ, (ಜಾ. ೨.೧೮.೧ ಆದಯೋ) ಮಞ್ಜುನಾ ಭಣಿತೇನ ‘‘ತುವಟಂ ಖೋ, ಅಯ್ಯಪುತ್ತ, ಆಗಚ್ಛೇಯ್ಯಾಸೀ’’ತಿ ನನ್ದತ್ಥೇರಸ್ಸ ವತ್ಥು (ಉದಾ. ೨೨) ಕಥೇತಬ್ಬಂ. ಚೋರಿಯೋತಿ ಸಮ್ಭತಸ್ಸ ಧನಸ್ಸ ವಿನಾಸನೇನ ಚೋರಿಯೋ. ಕಥಿನಾತಿ ಥದ್ಧಹದಯಾ. ವಾಳಾತಿ ದುಟ್ಠಾ ಅಪ್ಪಕೇನೇವ ಕುಜ್ಝನಸೀಲಾ. ಲಪಸಕ್ಖರಾತಿ ನಿರತ್ಥಕಲಪನೇನ ಸಕ್ಖರಾ ವಿಯ ಮಧುರಾ. ಅಸಾತಿ ಅಸತಿಯೋ ಲಾಮಕಾ. ಸಾರತ್ತಾತಿ ಸಬ್ಬದಾ ಸಾರತ್ತಾ. ಪಗಬ್ಭಾತಿ ಕಾಯಪಾಗಬ್ಭಿಯಾದೀಹಿ ಪಗಬ್ಭಾ. ಯಥಾತಿ ಯಥಾ ಸಿಖೀ ಸಬ್ಬಘಸೋ, ಏವಮೇತಾಪಿ ಸಬ್ಬಘಸಾ. ಪಟಿವಲ್ಲನ್ತೀತಿ ಪರಿಸ್ಸಜನ್ತಿ ಉಪಗೂಹನ್ತಿ ವೇಠೇನ್ತಿ. ಲತಾವಾತಿ ಯಥಾ ಲತಾ ರುಕ್ಖನಿಸ್ಸಿತಾ ರುಕ್ಖಂ ವೇಠೇನ್ತಿ, ಏವಮೇತಾ ಪುರಿಸಂ ಪರಿಸ್ಸಜನ್ತಿ ನಾಮ.

ಹತ್ಥಿಬನ್ಧನ್ತಿಆದೀಸು ಗೋಪುರಿಸೋ ವುಚ್ಚತಿ ಗೋಪಾಲಕೋ. ಛವಡಾಹಕನ್ತಿ ಛವಾನಂ ಡಾಹಕಂ, ಸುಸಾನಪಾಲನ್ತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ. ಪುಪ್ಫಛಡ್ಡಕನ್ತಿ ವಚ್ಚಟ್ಠಾನಸೋಧಕಂ. ಸಧನನ್ತಿ ಏತೇಸುಪಿ ಸಧನಂ ಅನುಗಚ್ಛನ್ತಿಯೇವ. ಅಕಿಞ್ಚನನ್ತಿ ಅಧನಂ. ಛವಕಸಮಸದಿಸನ್ತಿ ಸುನಖಮಂಸಖಾದಚಣ್ಡಾಲೇನ ಸಮಂ ಸದಿಸಂ, ತೇನ ನಿಬ್ಬಿಸೇಸಮ್ಪಿ ಪುರಿಸಂ ಗಚ್ಛನ್ತಿ ಭಜನ್ತಿ. ಕಸ್ಮಾ? ಯಸ್ಮಾ ಅನುಪತನ್ತಿ ಧನಹೇತು ನಾರಿಯೋತಿ.

ಏವಂ ಅತ್ತನೋ ಞಾಣೇ ಠತ್ವಾ ಆನನ್ದೋ ಗಿಜ್ಝರಾಜಾ ಇತ್ಥೀನಂ ಅಗುಣಂ ಕಥೇತ್ವಾ ತುಣ್ಹೀ ಅಹೋಸಿ. ತಸ್ಸ ವಚನಂ ಸುತ್ವಾ ನಾರದೋಪಿ ಅತ್ತನೋ ಞಾಣೇ ಠತ್ವಾ ತಾಸಂ ಅಗುಣಂ ಕಥೇಸಿ. ತಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಸತ್ಥಾ ಆಹ –

‘‘ಅಥ ಖಲು, ಭೋ, ನಾರದೋ ದೇವಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಆನನ್ದಸ್ಸ ಗಿಜ್ಝರಾಜಸ್ಸ ಆದಿಮಜ್ಝಕಥಾಪರಿಯೋಸಾನಂ ವಿದಿತ್ವಾ ತಾಯಂ ವೇಲಾಯಂ ಇಮಾ ಗಾಥಾ ಅಭಾಸಿ –

೩೪೦.

‘‘‘ಚತ್ತಾರೋಮೇ ನ ಪೂರೇನ್ತಿ, ತೇ ಮೇ ಸುಣಾಥ ಭಾಸತೋ;

ಸಮುದ್ದೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ರಾಜಾ, ಇತ್ಥೀ ಚಾಪಿ ದಿಜಮ್ಪತಿ.

೩೪೧.

‘‘ಸರಿತಾ ಸಾಗರಂ ಯನ್ತಿ, ಯಾ ಕಾಚಿ ಪಥವಿಸ್ಸಿತಾ;

ತಾ ಸಮುದ್ದಂ ನ ಪೂರೇನ್ತಿ, ಊನತ್ತಾ ಹಿ ನ ಪೂರತಿ.

೩೪೨.

‘‘ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಚ ಅಧೀಯಾನ, ವೇದಮಕ್ಖಾನಪಞ್ಚಮಂ;

ಭಿಯ್ಯೋಪಿ ಸುತಮಿಚ್ಛೇಯ್ಯ, ಊನತ್ತಾ ಹಿ ನ ಪೂರತಿ.

೩೪೩.

‘‘ರಾಜಾ ಚ ಪಥವಿಂ ಸಬ್ಬಂ, ಸಸಮುದ್ದಂ ಸಪಬ್ಬತಂ;

ಅಜ್ಝಾವಸಂ ವಿಜಿನಿತ್ವಾ, ಅನನ್ತರತನೋಚಿತಂ;

ಪಾರಂ ಸಮುದ್ದಂ ಪತ್ಥೇತಿ ಊನತ್ತಾ ಹಿ ನ ಪೂರತಿ.

೩೪೪.

‘‘ಏಕಮೇಕಾಯ ಇತ್ಥಿಯಾ, ಅಟ್ಠಟ್ಠ ಪತಿನೋ ಸಿಯಾ;

ಸೂರಾ ಚ ಬಲವನ್ತೋ ಚ, ಸಬ್ಬಕಾಮರಸಾಹರಾ;

ಕರೇಯ್ಯ ನವಮೇ ಛನ್ದಂ, ಊನತ್ತಾ ಹಿ ನ ಪೂರತಿ.

೩೪೫.

‘‘ಸಬ್ಬಿತ್ಥಿಯೋ ಸಿಖೀರಿವ ಸಬ್ಬಭಕ್ಖಾ, ಸಬ್ಬಿತ್ಥಿಯೋ ನದೀರಿವ ಸಬ್ಬವಾಹೀ;

ಸಬ್ಬಿತ್ಥಿಯೋ ಕಣ್ಟಕಾನಂವ ಸಾಖಾ, ಸಬ್ಬಿತ್ಥಿಯೋ ಧನಹೇತು ವಜನ್ತಿ.

೩೪೬.

‘‘ವಾತಞ್ಚ ಜಾಲೇನ ನರೋ ಪರಾಮಸೇ, ಓಸಿಞ್ಚಯೇ ಸಾಗರಮೇಕಪಾಣಿನಾ;

ಸಕೇನ ಹತ್ಥೇನ ಕರೇಯ್ಯ ಘೋಸಂ, ಯೋ ಸಬ್ಬಭಾವಂ ಪಮದಾಸು ಓಸ್ಸಜೇ.

೩೪೭.

‘‘ಚೋರೀನಂ ಬಹುಬುದ್ಧೀನಂ, ಯಾಸು ಸಚ್ಚಂ ಸುದುಲ್ಲಭಂ;

ಥೀನಂ ಭಾವೋ ದುರಾಜಾನೋ, ಮಚ್ಛಸ್ಸೇವೋದಕೇ ಗತಂ.

೩೪೮.

‘‘ಅನಲಾ ಮುದುಸಮ್ಭಾಸಾ, ದುಪ್ಪೂರಾ ತಾ ನದೀಸಮಾ;

ಸೀದನ್ತಿ ನಂ ವಿದಿತ್ವಾನ, ಆರಕಾ ಪರಿವಜ್ಜಯೇ.

೩೪೯.

‘‘ಆವಟ್ಟನೀ ಮಹಾಮಾಯಾ, ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯವಿಕೋಪನಾ;

ಸೀದನ್ತಿ ನಂ ವಿದಿತ್ವಾನ, ಆರಕಾ ಪರಿವಜ್ಜಯೇ.

೩೫೦.

‘‘ಯಂ ಏತಾ ಉಪಸೇವನ್ತಿ, ಛನ್ದಸಾ ವಾ ಧನೇನ ವಾ;

ಜಾತವೇದೋವ ಸಂಠಾನಂ, ಖಿಪ್ಪಂ ಅನುದಹನ್ತಿ ನ’’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ದಿಜಮ್ಪತೀತಿ ದಿಜಜೇಟ್ಠಕಂ ಕುಣಾಲಂ ಆಲಪತಿ. ‘‘ಸರಿತಾ’’ತಿಆದಿ ಠಪಿತಮಾತಿಕಾಯ ಭಾಜನತ್ಥಂ ವುತ್ತಂ. ಊನತ್ತಾತಿ ಉದಕಪತಿಟ್ಠಾನಸ್ಸ ಮಹನ್ತತಾಯ ಊನಾ ಏವ. ಅಧೀಯಾನಾತಿ ಸಜ್ಝಾಯಿತ್ವಾ. ವೇದಮಕ್ಖಾನಪಞ್ಚಮನ್ತಿ ಇತಿಹಾಸಪಞ್ಚಮಂ ವೇದಚತುಕ್ಕಂ. ಊನತ್ತಾತಿ ಸೋ ಹಿ ಅಜ್ಝಾಸಯಮಹನ್ತತಾಯ ಸಿಕ್ಖಿತಬ್ಬಸ್ಸ ನ ಪೂರತಿ. ಅನನ್ತರತನೋಚಿತನ್ತಿ ನಾನಾರತನೇಹಿ ಓಚಿತಂ ಪರಿಪುಣ್ಣಂ. ಊನತ್ತಾತಿ ಸೋ ಹಿ ತಣ್ಹಾಮಹನ್ತತಾಯ ನ ಪೂರತಿ. ಸಿಯಾತಿ ಸಿಯುಂ, ಅಯಮೇವ ವಾ ಪಾಠೋ. ಸಬ್ಬಕಾಮರಸಾಹರಾತಿ ಸಬ್ಬೇಸಂ ಕಾಮರಸಾನಂ ಆಹರಕಾ. ‘‘ನವಮೇ’’ತಿ ಅಟ್ಠಹಿ ಅತಿತ್ತಭಾವದಸ್ಸನತ್ಥಂ ವುತ್ತಂ. ಸಾ ಪನ ದಸಮೇಪಿ ವೀಸತಿಮೇಪಿ ತತೋ ಉತ್ತರಿತರೇಪಿ ಛನ್ದಂ ಕರೋತೇವ. ಊನತ್ತಾತಿ ಸಾ ಹಿ ಕಾಮತಣ್ಹಾಯ ಮಹನ್ತತಾಯ ನ ಪೂರತಿ. ಕಣ್ಡಕಾನಂವ ಸಾಖಾತಿ ಸಮ್ಬಾಧಮಗ್ಗೇ ಕಣ್ಟಕಸಾಖಸದಿಸಾ. ಯಥಾ ಹಿ ಸಾಖಾ ಲಗ್ಗಿತ್ವಾ ಆಕಡ್ಢತಿ, ಏವಂ ಏತಾಪಿ ರೂಪಾದೀಹಿ ಕಡ್ಢನ್ತಿ. ಯಥಾ ಸಾಖಾ ಹತ್ಥಾದೀಸು ವಿಜ್ಝಿತ್ವಾ ದುಕ್ಖಂ ಉಪ್ಪಾದೇತಿ, ಏವಂ ಏತಾಪಿ ಫುಟ್ಠಮತ್ತಾ ಸರೀರಸಮ್ಫಸ್ಸೇನ ವಿಜ್ಝಿತ್ವಾ ಮಹಾವಿನಾಸಂ ಪಾಪೇನ್ತಿ. ವಜನ್ತೀತಿ ಪರಪುರಿಸಂ ವಜನ್ತಿ.

ಪರಾಮಸೇತಿ ಗಣ್ಹೇಯ್ಯ. ಓಸಿಞ್ಚಯೇತಿ ನ್ಹಾಯಿತುಂ ಓತಿಣ್ಣೋ ಏಕೇನ ಪಾಣಿನಾ ಸಕಲಸಮುದ್ದಉದಕಂ ಓಸಿಞ್ಚೇಯ್ಯ ಗಹೇತ್ವಾ ಛಡ್ಡೇಯ್ಯ. ಸಕೇನಾತಿ ಏಕೇನ ಅತ್ತನೋ ಹತ್ಥೇನ ತಮೇವ ಹತ್ಥಂ ಹರಿತ್ವಾ ಘೋಸಂ ಉಪ್ಪಾದೇಯ್ಯ. ಸಬ್ಬಭಾವನ್ತಿ ‘‘ತ್ವಮೇವ ಇಟ್ಠೋ ಕನ್ತೋ ಪಿಯೋ ಮನಾಪೋ’’ತಿ ವುಚ್ಚಮಾನೋ ಯೋ ಪುರಿಸೋ ‘‘ಏವಮೇತ’’ನ್ತಿ ಸದ್ದಹನ್ತೋ ಸಬ್ಬಂ ಅತ್ತನೋ ಅಜ್ಝಾಸಯಂ ಪಮದಾಸು ಓಸ್ಸಜೇಯ್ಯ, ಸೋ ಜಾಲಾದೀಹಿ ವಾತಗ್ಗಹಣಾದೀನಿ ಕರೇಯ್ಯಾತಿ ಅತ್ಥೋ. ಗತನ್ತಿ ಗಮನಂ. ಅನಲಾತಿ ತೀಹಿ ಧಮ್ಮೇಹಿ ಅಲನ್ತಿ ವಚನವಿರಹಿತಾ. ದುಪ್ಪುರಾ ತಾತಿ ಯಥಾ ಮಹಾನದೀ ಉದಕೇನ, ಏವಂ ಕಿಲೇಸರತಿಯಾ ತಾ ದುಪ್ಪೂರಾ. ಸೀದನ್ತಿ ನಂ ವಿದಿತ್ವಾನಾತಿ ಏತ್ಥ ನನ್ತಿ ನಿಪಾತಮತ್ತಂ, ಇತ್ಥಿಯೋ ಅಲ್ಲೀನಾ ಚತೂಸು ಅಪಾಯೇಸು ಸೀದನ್ತೀತಿ ವಿದಿತ್ವಾ. ಆವಟ್ಟನೀತಿ ಯಥಾ ಆವಟ್ಟನೀ ಮಹಾಜನಸ್ಸ ಹದಯಂ ಮೋಹೇತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ವಸೇ ವತ್ತೇತಿ, ಏವಮೇತಾಪೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ವಿಕೋಪನಾತಿ ನಾಸನತ್ಥೇನ ಚ ಗರಹತ್ಥೇನ ಚ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಸ್ಸ ಕೋಪಿಕಾ. ಛನ್ದಸಾ ವಾತಿ ಪಿಯಸಂವಾಸೇನ ವಾ. ಧನೇನ ವಾತಿ ಧನಹೇತು ವಾ. ಸಂಠಾನನ್ತಿ ಯಥಾ ಜಾತವೇದೋ ಅತ್ತನೋ ಠಾನಂ ಯಂ ಯಂ ಪದೇಸಂ ಅಲ್ಲೀಯತಿ, ತಂ ತಂ ದಹತಿ, ತಥಾ ಏತಾಪಿ ಯಂ ಯಂ ಪುರಿಸಂ ಕಿಲೇಸವಸೇನ ಅಲ್ಲೀಯನ್ತಿ, ತಂ ತಂ ಅನುದಹನ್ತಿ ಮಹಾವಿನಾಸಂ ಪಾಪೇನ್ತಿ.

ಏವಂ ನಾರದೇನ ಇತ್ಥೀನಂ ಅಗುಣೇ ಪಕಾಸಿತೇ ಪುನ ಮಹಾಸತ್ತೋ ವಿಸೇಸೇತ್ವಾ ತಾಸಂ ಅಗುಣಂ ಪಕಾಸೇತಿ. ತಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ಸತ್ಥಾ ಆಹ –

‘‘ಅಥ ಖಲು, ಭೋ, ಕುಣಾಲೋ ಸಕುಣೋ ನಾರದಸ್ಸ ದೇವಬ್ರಾಹ್ಮಣಸ್ಸ ಆದಿಮಜ್ಝಕಥಾಪರಿಯೋಸಾನಂ ವಿದಿತ್ವಾ ತಾಯಂ ವೇಲಾಯಂ ಇಮಾ ಗಾಥಾಯೋ ಅಜ್ಝಭಾಸಿ –

೩೫೧.

‘‘‘ಸಲ್ಲಪೇ ನಿಸಿತಖಗ್ಗಪಾಣಿನಾ, ಪಣ್ಡಿತೋ ಅಪಿ ಪಿಸಾಚದೋಸಿನಾ;

ಉಗ್ಗತೇಜಮುರಗಮ್ಪಿ ಆಸಿದೇ, ಏಕೋ ಏಕಾಯ ಪಮದಾಯ ನಾಲಪೇ.

೩೫೨.

‘‘ಲೋಕಚಿತ್ತಮಥನಾ ಹಿ ನಾರಿಯೋ, ನಚ್ಚಗೀತಭಣಿತಮ್ಹಿತಾವುಧಾ;

ಬಾಧಯನ್ತಿ ಅನುಪಟ್ಠಿತಸ್ಸತಿಂ, ದೀಪೇ ರಕ್ಖಸಿಗಣೋವ ವಾಣಿಜೇ.

೩೫೩.

‘‘ನತ್ಥಿ ತಾಸಂ ವಿನಯೋ ನ ಸಂವರೋ, ಮಜ್ಜಮಂಸನಿರತಾ ಅಸಞ್ಞತಾ;

ತಾ ಗಿಲನ್ತಿ ಪುರಿಸಸ್ಸ ಪಾಭತಂ, ಸಾಗರೇವ ಮಕರಂ ತಿಮಿಙ್ಗಲೋ.

೩೫೪.

‘‘ಪಞ್ಚಕಾಮಗುಣಸಾತಗೋಚರಾ, ಉದ್ಧತಾ ಅನಿಯತಾ ಅಸಞ್ಞತಾ;

ಓಸರನ್ತಿ ಪಮದಾ ಪಮಾದಿನಂ, ಲೋಣತೋಯವತಿಯಂವ ಆಪಕಾ.

೩೫೫.

‘‘ಯಂ ನರಂ ಉಪಲಪೇನ್ತಿ ನಾರಿಯೋ, ಛನ್ದಸಾ ವಾ ರತಿಯಾ ಧನೇನ ವಾ;

ಜಾತವೇದಸದಿಸಮ್ಪಿ ತಾದಿಸಂ, ರಾಗದೋಸವಧಿಯೋ ದಹನ್ತಿ ನಂ.

೩೫೬.

‘‘ಅಡ್ಢಂ ಞತ್ವಾ ಪುರಿಸಂ ಮಹದ್ಧನಂ, ಓಸರನ್ತಿ ಸಧನಂ ಸಹತ್ತನಾ;

ರತ್ತಚಿತ್ತಮತಿವೇಠಯನ್ತಿ ನಂ, ಸಾಲ ಮಾಲುವಲತಾವ ಕಾನನೇ.

೩೫೭.

‘‘ತಾ ಉಪೇನ್ತಿ ವಿವಿಧೇನ ಛನ್ದಸಾ, ಚಿತ್ರಬಿಮ್ಬಮುಖಿಯೋ ಅಲಙ್ಕತಾ;

ಉಹಸನ್ತಿ ಪಹಸನ್ತಿ ನಾರಿಯೋ, ಸಮ್ಬರೋವ ಸತಮಾಯಕೋವಿದಾ.

೩೫೮.

‘‘ಜಾತರೂಪಮಣಿಮುತ್ತಭೂಸಿತಾ, ಸಕ್ಕತಾ ಪತಿಕುಲೇಸು ನಾರಿಯೋ;

ರಕ್ಖಿತಾ ಅತಿಚರನ್ತಿ ಸಾಮಿಕಂ, ದಾನವಂವ ಹದಯನ್ತರಸ್ಸಿತಾ.

೩೫೯.

‘‘ತೇಜವಾಪಿ ಹಿ ನರೋ ವಿಚಕ್ಖಣೋ, ಸಕ್ಕತೋ ಬಹುಜನಸ್ಸ ಪೂಜಿತೋ;

ನಾರಿನಂ ವಸಗತೋ ನ ಭಾಸತಿ, ರಾಹುನಾ ಉಪಹತೋವ ಚನ್ದಿಮಾ.

೩೬೦.

‘‘ಯಂ ಕರೇಯ್ಯ ಕುಪಿತೋ ದಿಸೋ ದಿಸಂ, ದುಟ್ಠಚಿತ್ತೋ ವಸಮಾಗತಂ ಅರಿಂ;

ತೇನ ಭಿಯ್ಯೋ ಬ್ಯಸನಂ ನಿಗಚ್ಛತಿ, ನಾರಿನಂ ವಸಗತೋ ಅಪೇಕ್ಖವಾ.

೩೬೧.

‘‘ಕೇಸಲೂನನಖಛಿನ್ನತಜ್ಜಿತಾ, ಪಾದಪಾಣಿಕಸದಣ್ಡತಾಳಿತಾ;

ಹೀನಮೇವುಪಗತಾ ಹಿ ನಾರಿಯೋ, ತಾ ರಮನ್ತಿ ಕುಣಪೇವ ಮಕ್ಖಿಕಾ.

೩೬೨.

‘‘ತಾ ಕುಲೇಸು ವಿಸಿಖನ್ತರೇಸು ವಾ, ರಾಜಧಾನಿನಿಗಮೇಸು ವಾ ಪುನ;

ಓಡ್ಡಿತಂ ನಮುಚಿಪಾಸವಾಕರಂ, ಚಕ್ಖುಮಾ ಪರಿವಜ್ಜೇ ಸುಖತ್ಥಿಕೋ.

೩೬೩.

‘‘ಓಸ್ಸಜಿತ್ವ ಕುಸಲಂ ತಪೋಗುಣಂ, ಯೋ ಅನರಿಯಚರಿತಾನಿ ಮಾಚರಿ;

ದೇವತಾಹಿ ನಿರಯಂ ನಿಮಿಸ್ಸತಿ, ಛೇದಗಾಮಿಮಣಿಯಂವ ವಾಣಿಜೋ.

೩೬೪.

‘‘ಸೋ ಇಧ ಗರಹಿತೋ ಪರತ್ಥ ಚ, ದುಮ್ಮತೀ ಉಪಹತೋ ಸಕಮ್ಮುನಾ;

ಗಚ್ಛತೀ ಅನಿಯತೋ ಗಳಾಗಳಂ, ದುಟ್ಠಗದ್ರಭರಥೋವ ಉಪ್ಪಥೇ.

೩೬೫.

‘‘ಸೋ ಉಪೇತಿ ನಿರಯಂ ಪತಾಪನಂ, ಸತ್ತಿಸಿಮ್ಬಲಿವನಞ್ಚ ಆಯಸಂ;

ಆವಸಿತ್ವಾ ತಿರಚ್ಛಾನಯೋನಿಯಂ, ಪೇತರಾಜವಿಸಯಂ ನ ಮುಞ್ಚತಿ.

೩೬೬.

‘‘ದಿಬ್ಯಖಿಡ್ಡರತಿಯೋ ಚ ನನ್ದನೇ, ಚಕ್ಕವತ್ತಿಚರಿತಞ್ಚ ಮಾನುಸೇ;

ನಾಸಯನ್ತಿ ಪಮದಾ ಪಮಾದಿನಂ, ದುಗ್ಗತಿಞ್ಚ ಪಟಿಪಾದಯನ್ತಿ ನಂ.

೩೬೭.

‘‘ದಿಬ್ಯಖಿಡ್ಡರತಿಯೋ ನ ದುಲ್ಲಭಾ, ಚಕ್ಕವತ್ತಿಚರಿತಞ್ಚ ಮಾನುಸೇ;

ಸೋಣ್ಣಬ್ಯಮ್ಹನಿಲಯಾ ಚ ಅಚ್ಛರಾ, ಯೇ ಚರನ್ತಿ ಪಮದಾಹನತ್ಥಿಕಾ.

೩೬೮.

‘‘ಕಾಮಧಾತುಸಮತಿಕ್ಕಮಾ ಗತಿ, ರೂಪಧಾತುಯಾ ಭಾವೋ ನ ದುಲ್ಲಭೋ;

ವೀತರಾಗವಿಸಯೂಪಪತ್ತಿ ಯಾ, ಯೇ ಚರನ್ತಿ ಪಮದಾಹನತ್ಥಿಕಾ.

೩೬೯.

‘‘ಸಬ್ಬದುಕ್ಖಸಮತ್ತಿಕ್ಕಮಂ ಸಿವಂ, ಅಚ್ಚನ್ತಮಚಲಿತಂ ಅಸಙ್ಖತಂ;

ನಿಬ್ಬುತೇಹಿ ಸುಚಿಹೀ ನ ದುಲ್ಲಭಂ, ಯೇ ಚರನ್ತಿ ಪಮದಾಹನತ್ಥಿಕಾ’’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಸಲ್ಲಪೇತಿ ‘‘ಸಚೇ ಮಯಾ ಸದ್ಧಿಂ ಸಲ್ಲಪೇಸ್ಸಸಿ, ಸೀಸಂ ತೇ ಪಾತೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಖಗ್ಗಂ ಆದಾಯ ಠಿತೇನಾಪಿ, ‘‘ಸಲ್ಲಪಿತಮತ್ತೇಯೇವ ತಂ ಖಾದಿತ್ವಾ ಜೀವಿತವಿನಾಸಂ ಪಾಪೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ದೋಸಿನಾ ಹುತ್ವಾ ಠಿತೇನಾಪಿ ಪಿಸಾಚೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಸಲ್ಲಪೇ. ‘‘ಉಪಗತಂ ಡಂಸಿತ್ವಾ ನಾಸೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಠಿತಂ ಉಗ್ಗತೇಜಂ ಉರಗಮ್ಪಿ ಆಸಿದೇ. ಏಕೋ ಪನ ಹುತ್ವಾ ರಹೋ ಏಕಾಯ ಪಮದಾಯ ನ ಹಿ ಆಲಪೇ. ಲೋಕಚಿತ್ತಮಥನಾತಿ ಲೋಕಸ್ಸ ಚಿತ್ತಘಾತಿಕಾ. ದೀಪೇ ರಕ್ಖಸಿಗಣೋತಿ ಯಥಾ ದೀಪೇ ರಕ್ಖಸಿಗಣೋ ಮನುಸ್ಸವೇಸೇನ ವಾಣಿಜೇ ಉಪಲಾಪೇತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ವಸೇ ಗತೇ ಕತ್ವಾ ಖಾದತಿ, ಏವಂ ಇಮಾಪಿ ಪಞ್ಚಹಿ ಕಾಮಗುಣೇಹಿ ಅತ್ತನೋ ವಸೇ ಕತ್ವಾ ಸತ್ತೇ ಮಹಾವಿನಾಸಂ ಪಾಪೇನ್ತೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ವಿನಯೋತಿ ಆಚಾರೋ. ಸಂವರೋತಿ ಮರಿಯಾದೋ. ಪುರಿಸಸ್ಸ ಪಾಭತನ್ತಿ ದುಕ್ಖಸಮ್ಭತಂ ಧನಂ ಗಿಲನ್ತಿ ನಾಸೇನ್ತಿ.

ಅನಿಯತಾತಿ ಅನಿಯತಚಿತ್ತಾ. ಲೋಣತೋಯವತಿಯನ್ತಿ ಲೋಣತೋಯವನ್ತಂ ಸಮುದ್ದನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ಆಪಕಾತಿ ಆಪಗಾ, ಅಯಮೇವ ವಾ ಪಾಠೋ. ಯಥಾ ಸಮುದ್ದಂ ನದಿಯೋ ಓಸರನ್ತಿ, ಏವಂ ಪಮಾದಿನಂ ಪಮದಾತಿ ಅತ್ಥೋ. ಛನ್ದಸಾತಿ ಪೇಮೇನ. ರತಿಯಾತಿ ಪಞ್ಚಕಾಮಗುಣರತಿಯಾ. ಧನೇನ ವಾತಿ ಧನಹೇತು ವಾ. ಜಾತವೇದಸದಿಸನ್ತಿ ಗುಣಸಮ್ಪತ್ತಿಯಾ ಅಗ್ಗಿಮಿವ ಜಲಿತಮ್ಪಿ. ರಾಗದೋಸವಧಿಯೋತಿ ಕಾಮರಾಗದೋಸೇಹಿ ವಧಿಕಾ. ರಾಗದೋಸಗತಿಯೋತಿಪಿ ಪಾಠೋ. ಓಸರನ್ತೀತಿ ಧನಗಹಣತ್ಥಾಯ ಮಧುರವಚನೇನ ತಂ ಬನ್ಧನ್ತಿಯೋ ಉಪಗಚ್ಛನ್ತಿ. ಸಧನನ್ತಿ ಸಧನಾ. ಅಯಮೇವ ವಾ ಪಾಠೋ, ವತ್ಥಾಲಙ್ಕಾರತ್ಥಾಯ ಕಿಞ್ಚಿ ಅತ್ತನೋ ಧನಂ ದತ್ವಾಪಿ ಓಸರನ್ತೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸಹತ್ತನಾತಿ ಅತ್ತಭಾವೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಅತ್ತಭಾವಮ್ಪಿ ತಸ್ಸೇವ ಪರಿಚ್ಚಜನ್ತಿಯೋ ವಿಯ ಹೋನ್ತಿ. ಅತಿವೇಠಯನ್ತೀತಿ ಧನಗಹಣತ್ಥಾಯ ಅತಿವಿಯ ವೇಠೇನ್ತಿ ಪೀಳೇನ್ತಿ.

ವಿವಿಧೇನ ಛನ್ದಸಾತಿ ನಾನಾವಿಧೇನ ಆಕಾರೇನ. ಚಿತ್ರಬಿಮ್ಬಮುಖಿಯೋತಿ ಅಲಙ್ಕಾರವಸೇನ ಚಿತ್ರಸರೀರಾ ಚಿತ್ರಮುಖಿಯೋ ಹುತ್ವಾ. ಉಹಸನ್ತೀತಿ ಮಹಾಹಸಿತಂ ಹಸನ್ತಿ. ಪಹಸನ್ತೀತಿ ಮನ್ದಹಸಿತಂ ಹಸನ್ತಿ. ಸಮ್ಬರೋವಾತಿ ಮಾಯಾಕಾರಪುರಿಸೋ ವಿಯ ಅಸುರಿನ್ದೋ ವಿಯ ಚ. ದಾನವಂವ ಹದಯನ್ತರಸ್ಸಿತಾತಿ ಯಥಾ ‘‘ಕುತೋ ನು ಆಗಚ್ಛಥ, ಭೋ, ತಯೋ ಜನಾ’’ತಿ ಕರಣ್ಡಕಜಾತಕೇ (ಜಾ. ೧.೯.೮೭ ಆದಯೋ) ಹದಯನ್ತರನಿಸ್ಸಿತಾ ಅನ್ತೋಉದರಗತಾಪಿ ದಾನವಂ ಅತಿಚರಿ, ಏವಂ ಅತಿಚರನ್ತಿ. ಅರಕ್ಖಿತಾ ಹೇತಾತಿ ದೀಪೇತಿ. ನ ಭಾಸತೀತಿ ನ ವಿರೋಚತಿ ಹರಿತಚಲೋಮಸಕಸ್ಸಪಕುಸರಾಜಾನೋ ವಿಯ. ತೇನಾತಿ ತಮ್ಹಾ ಅಮಿತ್ತೇನ ಕತಾ ಬ್ಯಸನಾ ಅತಿರೇಕತರಂ ಬ್ಯಸನನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ಅಪೇಕ್ಖವಾತಿ ಸತಣ್ಹೋ.

ಕೇಸಲೂನನಖಛಿನ್ನತಜ್ಜಿತಾತಿ ಆಕಡ್ಢಿತ್ವಾ ಲೂನಕೇಸಾ ನಖೇಹಿ ಛಿನ್ನಗತ್ತಾ ತಜ್ಜಿತಾ ಪಾದಾದೀಹಿ ಚ ತಾಳಿತಾವ ಹುತ್ವಾ. ಯೋ ಕಿಲೇಸವಸೇನ ಏತೇಪಿ ವಿಪ್ಪಕಾರೇ ಕರೋತಿ, ತಾದಿಸಂ ಹೀನಮೇವ ಉಪಗತಾ ನಾರಿಯೋ ರಮನ್ತಿ, ನ ಏತೇ ವಿಪ್ಪಕಾರೇ ಪರಿಹರನ್ತಿ, ಮಧುರಸಮಾಚಾರೇ ಕಿಂಕಾರಣಾ ತಾ ನ ರಮನ್ತಿ. ಕುಣಪೇವ ಮಕ್ಖಿಕಾತಿ ಯಸ್ಮಾ ಜೇಗುಚ್ಛಹತ್ಥಿಕುಣಪಾದಿಮ್ಹಿ ಮಕ್ಖಿಕಾ ವಿಯ ತಾ ಹೀನೇಯೇವ ರಮನ್ತೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ಓಡ್ಡಿತನ್ತಿ ನ ಏತಾ ಇತ್ಥಿಯೋ ನಾಮ, ಅಥ ಖೋ ಇಮೇಸು ಠಾನೇಸು ನಮುಚಿನೋ ಕಿಲೇಸಮಾರಸ್ಸ ಮಿಗಪಕ್ಖಿಗಹಣತ್ಥಂ ಲುದ್ದಕೇಹಿ ಓಡ್ಡಿತಂ ಪಾಸಞ್ಚ ವಾಕರಞ್ಚಾತಿ ಮಞ್ಞಮಾನೋ ಪಞ್ಞಾಚಕ್ಖುಮಾ ಪುರಿಸೋ ದಿಬ್ಬಮಾನುಸಿಕೇನ ಸುಖೇನ ಅತ್ಥಿಕೋ ಪರಿವಜ್ಜೇಯ್ಯ.

ಓಸ್ಸಜಿತ್ವಾತಿ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಸು ಮಹಾಸಮ್ಪತ್ತಿದಾಯಕಂ ತಪೋಗುಣಂ ಛಡ್ಡೇತ್ವಾ. ಯೋತಿ ಯೋ ಪುರಿಸೋ ಅನರಿಯೇಸು ಅಪರಿಸುದ್ಧೇಸು ಕಾಮಗುಣೇಸು ಕಾಮರತಿಚರಿತಾನಿ ಆಚರತಿ. ದೇವತಾಹಿ ನಿರಯಂ ನಿಮಿಸ್ಸತೀತಿ ಸೋ ದೇವಲೋಕೇನ ಪರಿವತ್ತಿತ್ವಾ ನಿರಯಂ ಗಣ್ಹಿಸ್ಸತಿ. ಛೇದಗಾಮಿಮಣಿಯಂವ ವಾಣಿಜೋತಿ ಯಥಾ ಬಾಲವಾಣಿಜೋ ಸತಸಹಸ್ಸಗ್ಘಭಣ್ಡಂ ದತ್ವಾ ಛೇದಗಾಮಿಮಣಿಕಂ ಗಣ್ಹಾತಿ, ತಥಾರೂಪೋ ಅಯಂ ಹೋತೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸೋತಿ ಸೋ ಇತ್ಥೀನಂ ವಸಂ ಗತೋ. ಅನಿಯತೋತಿ ಏತ್ತಕಂ ನಾಮ ಕಾಲಂ ಅಪಾಯೇಸು ಪಚ್ಚಿಸ್ಸತೀತಿ ಅನಿಯತೋ. ಗಳಾಗಳನ್ತಿ ದೇವಲೋಕಾ ವಾ ಮನುಸ್ಸಲೋಕಾ ವಾ ಗಳಿತ್ವಾ ಅಪಾಯಮೇವ ಗಚ್ಛತೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ಯಥಾ ಕಿಂ? ದುಟ್ಠಗದ್ರಭರಥೋವ ಉಪ್ಪಥೇತಿ, ಯಥಾ ಕೂಟಗದ್ರಭಯುತ್ತರಥೋ ಮಗ್ಗಾ ಓಕ್ಕಮಿತ್ವಾ ಉಪ್ಪಥೇಯೇವ ಗಚ್ಛತಿ, ತಥಾ. ಸತ್ತಿಸಿಮ್ಬಲಿವನನ್ತಿ ಸತ್ತಿಸದಿಸೇಹಿ ಕಣ್ಟಕೇಹಿ ಯುತ್ತಂ ಆಯಸಂ ಸಿಮ್ಬಲಿವನಂ. ಪೇತರಾಜವಿಸಯನ್ತಿ ಪೇತವಿಸಯಞ್ಚ ಕಾಲಕಞ್ಚಿಕಅಸುರವಿಸಯಞ್ಚ.

ಪಮಾದಿನನ್ತಿ ಪಮತ್ತಾನಂ. ತೇ ಹಿ ಪಮದಾಸು ಪಮತ್ತಾ ತಾಸಂ ಸಮ್ಪತ್ತೀನಂ ಮೂಲಭೂತಂ ಕುಸಲಂ ನ ಕರೋನ್ತಿ, ಇತಿ ತೇಸಂ ಪಮದಾ ಸಬ್ಬಾ ತಾ ನಾಸೇನ್ತಿ ನಾಮ. ಪಟಿಪಾದಯನ್ತೀತಿ ತಥಾವಿಧಂ ಪುರಿಸಂ ತಾ ಪಮಾದವಸೇನೇವ ಅಕುಸಲಂ ಕಾರೇತ್ವಾ ದುಗ್ಗತಿಂ ಪಟಿಪಾದೇನ್ತಿ ನಾಮ. ಸೋಣ್ಣಬ್ಯಮ್ಹನಿಲಯಾತಿ ಸುವಣ್ಣಮಯವಿಮಾನವಾಸಿನಿಯೋ. ಪಮದಾಹನತ್ಥಿಕಾತಿ ಯೇ ಪುರಿಸಾ ಪಮದಾಹಿ ಅನತ್ಥಿಕಾ ಹುತ್ವಾ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ಚರನ್ತಿ. ಕಾಮಧಾತುಸಮತಿಕ್ಕಮಾತಿ ಕಾಮಧಾತುಸಮತಿಕ್ಕಮಾ ಯಾ ಗತಿ. ರೂಪಧಾತುಯಾ ಭಾವೋತಿ ಯೋ ಕಾಮಧಾತುಸಮತಿಕ್ಕಮಗತಿಸಙ್ಖಾತೋ ರೂಪಧಾತುಯಾ ಭಾವೋ, ಸೋ ತೇಸಂ ನ ದುಲ್ಲಭೋ. ವೀತರಾಗವಿಸಯೂಪಪತ್ತಿ ಯಾತಿ ಯಾ ವೀತರಾಗವಿಸಯೇ ಸುದ್ಧಾವಾಸಲೋಕೇ ಉಪಪತ್ತಿ, ಸಾಪಿ ತೇಸಂ ನ ದುಲ್ಲಭಾತಿ ಅತ್ಥೋ. ಅಚ್ಚನ್ತನ್ತಿ ಅನ್ತಾತೀತಂ ಅವಿನಾಸಧಮ್ಮಂ. ಅಚಲಿತನ್ತಿ ಕಿಲೇಸೇಹಿ ಅಕಮ್ಪಿತಂ. ನಿಬ್ಬುತೇಹೀತಿ ನಿಬ್ಬುತಕಿಲೇಸೇಹಿ. ಸುಚಿಹೀತಿ ಸುಚೀಹಿ ಪರಿಸುದ್ಧೇಹಿ ಏವರೂಪಂ ನಿಬ್ಬಾನಂ ನ ದುಲ್ಲಭನ್ತಿ.

ಏವಂ ಮಹಾಸತ್ತೋ ಅಮತಮಹಾನಿಬ್ಬಾನಂ ಪಾಪೇತ್ವಾ ದೇಸನಂ ನಿಟ್ಠಾಪೇಸಿ. ಹಿಮವನ್ತೇ ಕಿನ್ನರಮಹೋರಗಾದಯೋ ಆಕಾಸೇ ಠಿತಾ ದೇವತಾ ಚ ‘‘ಅಹೋ ಬುದ್ಧಲೀಲಾಯ ಕಥಿತಾ’’ತಿ ಸಾಧುಕಾರಂ ಅದಂಸು. ಆನನ್ದೋ ಗಿಜ್ಝರಾಜಾ ನಾರದೋ ದೇವಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಪುಣ್ಣಮುಖೋ ಚ ಫುಸ್ಸಕೋಕಿಲೋ ಅತ್ತನೋ ಅತ್ತನೋ ಪರಿಸಂ ಆದಾಯ ಯಥಾಠಾನಮೇವ ಗಮಿಂಸು. ಮಹಾಸತ್ತೋಪಿ ಸಕಟ್ಠಾನಮೇವ ಗತೋ. ಇತರೇ ಪನ ಅನ್ತರನ್ತರಾ ಗನ್ತ್ವಾ ಮಹಾಸತ್ತಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕೇ ಓವಾದಂ ಗಹೇತ್ವಾ ತಸ್ಮಿಂ ಓವಾದೇ ಠತ್ವಾ ಸಗ್ಗಪರಾಯಣಾ ಅಹೇಸುಂ.

ಸತ್ಥಾ ಇಮಂ ಧಮ್ಮದೇಸನಂ ಆಹರಿತ್ವಾ ಜಾತಕಂ ಸಮೋಧಾನೇನ್ತೋ ಓಸಾನಗಾಥಾ ಅಭಾಸಿ –

೩೭೦.

‘‘ಕುಣಾಲೋಹಂ ತದಾ ಆಸಿಂ, ಉದಾಯೀ ಫುಸ್ಸಕೋಕಿಲೋ;

ಆನನ್ದೋ ಗಿಜ್ಝರಾಜಾಸಿ, ಸಾರಿಪುತ್ತೋ ಚ ನಾರದೋ;

ಪರಿಸಾ ಬುದ್ಧಪರಿಸಾ, ಏವಂ ಧಾರೇಥ ಜಾತಕ’’ನ್ತಿ.

ತೇ ಪನ ಭಿಕ್ಖೂ ಗಮನಕಾಲೇ ಸತ್ಥಾನುಭಾವೇನ ಗನ್ತ್ವಾ ಆಗಮನಕಾಲೇ ಅತ್ತನೋ ಅತ್ತನೋವ ಆನುಭಾವೇನ ಆಗತಾ. ತೇಸಂ ಸತ್ಥಾ ಮಹಾವನೇಯೇವ ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಂ ಕಥೇಸಿ. ಸಬ್ಬೇಪಿ ತೇ ತಂ ದಿವಸಮೇವ ಅರಹತ್ತಂ ಪಾಪುಣಿಂಸು. ಮಹಾದೇವತಾಸಮಾಗಮೋ ಅಹೋಸಿ. ಅಥಸ್ಸ ಭಗವಾ ಮಹಾಸಮಯಸುತ್ತಂ (ದೀ. ನಿ. ೨.೩೩೧ ಆದಯೋ) ಕಥೇಸಿ.

ಕುಣಾಲಜಾತಕವಣ್ಣನಾ ಚತುತ್ಥಾ.

[೫೩೭] ೫. ಮಹಾಸುತಸೋಮಜಾತಕವಣ್ಣನಾ

ಕಸ್ಮಾ ತುವಂ ರಸಕ ಏದಿಸಾನೀತಿ ಇದಂ ಸತ್ಥಾ ಜೇತವನೇ ವಿಹರನ್ತೋ ಅಙ್ಗುಲಿಮಾಲತ್ಥೇರದಮನಂ ಆರಬ್ಭ ಕಥೇಸಿ. ತಸ್ಸ ಉಪ್ಪತ್ತಿ ಚ ಪಬ್ಬಜ್ಜಾ ಚ ಉಪಸಮ್ಪದಾ ಚ ಅಙ್ಗುಲಿಮಾಲಸುತ್ತವಣ್ಣನಾಯಂ (ಮ. ನಿ. ಅಟ್ಠ. ೨.೩೪ ಆದಯೋ) ವುತ್ತನಯೇನ ವಿತ್ಥಾರತೋ ವೇದಿತಬ್ಬಾ. ಸೋ ಪನ ಸಚ್ಚಕಿರಿಯಾಯ ಮೂಳ್ಹಗಬ್ಭಾಯ ಇತ್ಥಿಯಾ ಸೋತ್ಥಿಭಾವಂ ಕತ್ವಾ ತತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಸುಲಭಪಿಣ್ಡೋ ಹುತ್ವಾ ವಿವೇಕಮನುಬ್ರೂಹನ್ತೋ ಅಪರಭಾಗೇ ಅರಹತ್ತಂ ಪತ್ವಾ ಅಭಿಞ್ಞಾತೋವ ಅಸೀತಿಯಾ ಮಹಾಥೇರಾನಂ ಅಬ್ಭನ್ತರೋ ಅಹೋಸಿ. ತಸ್ಮಿಂ ಕಾಲೇ ಧಮ್ಮಸಭಾಯಂ ಕಥಂ ಸಮುಟ್ಠಾಪೇಸುಂ – ‘‘ಆವುಸೋ, ಅಹೋ ವತ ಭಗವತಾ ತಥಾರೂಪಂ ಲುದ್ದಂ ಲೋಹಿತಪಾಣಿಂ ಮಹಾಚೋರಂ ಅಙ್ಗುಲಿಮಾಲಂ ಅದಣ್ಡೇನ ಅಸತ್ಥೇನ ದಮೇತ್ವಾ ನಿಬ್ಬಿಸೇವನಂ ಕರೋನ್ತೇನ ದುಕ್ಕರಂ ಕತಂ, ಅಹೋ ಬುದ್ಧಾ ನಾಮ ದುಕ್ಕರಕಾರಿನೋ’’ತಿ. ಸತ್ಥಾ ಗನ್ಧಕುಟಿಯಂ ಠಿತೋವ ದಿಬ್ಬಸೋತೇನ ತಂ ಕಥಂ ಸುತ್ವಾ ‘‘ಅಜ್ಜ ಮಮ ಗಮನಂ ಬಹುಪಕಾರಂ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ಮಹಾಧಮ್ಮದೇಸನಾ ಪವತ್ತಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಞತ್ವಾ ಅನೋಪಮಾಯ ಬುದ್ಧಲೀಲಾಯ ಧಮ್ಮಸಭಂ ಗನ್ತ್ವಾ ವರಪಞ್ಞತ್ತಾಸನೇ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ‘‘ಕಾಯ ನುತ್ಥ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಏತರಹಿ ಕಥಾಯ ಸನ್ನಿಸಿನ್ನಾ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ‘‘ಇಮಾಯ ನಾಮಾ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ‘‘ಅನಚ್ಛರಿಯಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಇದಾನೇವ ಪರಮಾಭಿಸಮ್ಬೋಧಿಂ ಪತ್ತೇನ ಮಯಾ ಏತಸ್ಸ ದಮನಂ, ಸ್ವಾಹಂ ಪುಬ್ಬಚರಿಯಂ ಚರನ್ತೋ ಪದೇಸಞಾಣೇ ಠಿತೋಪಿ ಏತಂ ದಮೇಸಿ’’ನ್ತಿ ವತ್ವಾ ತೇಹಿ ಯಾಚಿತೋ ಅತೀತಂ ಆಹರಿ.

ಅತೀತೇ ಕುರುರಟ್ಠೇ ಇನ್ದಪತ್ಥನಗರೇ ಕೋರಬ್ಯೋ ನಾಮ ರಾಜಾ ಧಮ್ಮೇನ ರಜ್ಜಂ ಕಾರೇಸಿ. ತದಾ ಬೋಧಿಸತ್ತೋ ತಸ್ಸ ಅಗ್ಗಮಹೇಸಿಯಾ ಕುಚ್ಛಿಮ್ಹಿ ನಿಬ್ಬತ್ತಿ. ದಸಮಾಸೇ ಅತಿಕ್ಕನ್ತೇ ಸುವಣ್ಣವಣ್ಣಂ ಪುತ್ತಂ ವಿಜಾಯಿ, ಸುತವಿತ್ತತಾಯ ಪನ ನಂ ‘‘ಸುತಸೋಮೋ’’ತಿ ಸಞ್ಜಾನಿಂಸು. ತಮೇನಂ ರಾಜಾ ವಯಪ್ಪತ್ತಂ ನಿಕ್ಖಸಹಸ್ಸಂ ದತ್ವಾ ದಿಸಾಪಾಮೋಕ್ಖಸ್ಸ ಆಚರಿಯಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕೇ ಸಿಪ್ಪುಗ್ಗಹಣತ್ಥಾಯ ತಕ್ಕಸಿಲಂ ಪೇಸೇಸಿ. ಸೋ ಆಚರಿಯಭಾಗಂ ಆದಾಯ ನಗರಾ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ಮಗ್ಗಂ ಪಟಿಪಜ್ಜಿ. ತದಾ ಬಾರಾಣಸಿಯಂ ಕಾಸಿರಞ್ಞೋ ಪುತ್ತೋ ಬ್ರಹ್ಮದತ್ತಕುಮಾರೋಪಿ ತಥೇವ ವತ್ವಾ ಪಿತರಾ ಪೇಸಿತೋ ನಗರಾ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ತಮೇವ ಮಗ್ಗಂ ಪಟಿಪಜ್ಜಿ. ಅಥ ಸುತಸೋಮೋ ಮಗ್ಗಂ ಗನ್ತ್ವಾ ನಗರದ್ವಾರೇ ಸಾಲಾಯ ಫಲಕೇ ವಿಸ್ಸಮತ್ಥಾಯ ನಿಸೀದಿ. ಬ್ರಹ್ಮದತ್ತಕುಮಾರೋಪಿ ಗನ್ತ್ವಾ ತೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಏಕಫಲಕೇ ನಿಸೀದಿ. ಅಥ ನಂ ಸುತಸೋಮೋ ಪಟಿಸನ್ಥಾರಂ ಕರೋನ್ತೋ ‘‘ಸಮ್ಮ, ಮಗ್ಗಕಿಲನ್ತೋಸಿ, ಕುತೋ ಆಗಚ್ಛಸೀ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ‘‘ಬಾರಾಣಸಿತೋ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ‘‘ಕಸ್ಸ ಪುತ್ತೋಸೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ‘‘ಕಾಸಿರಞ್ಞೋ ಪುತ್ತೋಮ್ಹೀ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ‘‘ಕೋ ನಾಮೋಸೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ‘‘ಅಹಂ ಬ್ರಹ್ಮದತ್ತಕುಮಾರೋ ನಾಮಾ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ‘‘ಕೇನ ಕಾರಣೇನ ಇಧಾಗತೋಸೀ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿ. ಸೋ ‘‘ಸಿಪ್ಪುಗ್ಗಹಣತ್ಥಾಯಾ’’ತಿ ವತ್ವಾ ‘‘ತ್ವಮ್ಪಿ ಮಗ್ಗಕಿಲನ್ತೋಸಿ, ಕುತೋ ಆಗಚ್ಛಸೀ’’ತಿ ತೇನೇವ ನಯೇನ ಇತರಂ ಪುಚ್ಛಿ. ಸೋಪಿ ತಸ್ಸ ಸಬ್ಬಂ ಆಚಿಕ್ಖಿ. ತೇ ಉಭೋಪಿ ‘‘ಮಯಂ ಖತ್ತಿಯಾ, ಏಕಾಚರಿಯಸ್ಸೇವ ಸನ್ತಿಕೇ ಸಿಪ್ಪುಗ್ಗಹಣತ್ಥಾಯ ಗಚ್ಛಾಮಾ’’ತಿ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಮಿತ್ತಭಾವಂ ಕತ್ವಾ ನಗರಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ಆಚರಿಯಕುಲಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಆಚರಿಯಂ ವನ್ದಿತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಜಾತಿಆದಿಂ ಕಥೇತ್ವಾ ಸಿಪ್ಪುಗ್ಗಹಣತ್ಥಾಯ ಆಗತಭಾವಂ ಕಥೇಸುಂ. ಸೋ ‘‘ಸಾಧೂ’’ತಿ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿ. ತೇ ಆಚರಿಯಭಾಗಂ ದತ್ವಾ ಸಿಪ್ಪಂ ಪಟ್ಠಪೇಸುಂ.

ನ ಕೇವಲಞ್ಚ ತೇ ದ್ವೇವ, ಅಞ್ಞೇಪಿ ತದಾ ಜಮ್ಬುದೀಪೇ ಏಕಸತಮತ್ತಾ ರಾಜಪುತ್ತಾ ತಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕೇ ಸಿಪ್ಪಂ ಉಗ್ಗಣ್ಹನ್ತಿ. ಸುತಸೋಮೋ ತೇಸಂ ಜೇಟ್ಠನ್ತೇವಾಸಿಕೋ ಹುತ್ವಾ ಸಿಪ್ಪಂ ಉಪದಿಸನ್ತೋ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ನಿಪ್ಫತ್ತಿಂ ಪಾಪುಣಿ. ಸೋ ಅಞ್ಞಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕಂ ಅಗನ್ತ್ವಾ ‘‘ಸಹಾಯೋ ಮೇ’’ತಿ ಬ್ರಹ್ಮದತ್ತಸ್ಸ ಕುಮಾರಸ್ಸೇವ ಸನ್ತಿಕಂ ಗನ್ತ್ವಾ ತಸ್ಸ ಪಿಟ್ಠಿಆಚರಿಯೋ ಹುತ್ವಾ ಸಿಪ್ಪಂ ಸಿಕ್ಖಾಪೇಸಿ. ಇತರೇಸಮ್ಪಿ ಅನುಕ್ಕಮೇನ ಸಿಪ್ಪಂ ನಿಟ್ಠಿತಂ. ತೇ ಅನುಯೋಗಂ ದತ್ವಾ ಆಚರಿಯಂ ವನ್ದಿತ್ವಾ ಸುತಸೋಮಂ ಪರಿವಾರೇತ್ವಾ ನಿಕ್ಖಮಿಂಸು. ಅಥ ನೇ ಸುತಸೋಮೋ ಮಗ್ಗನ್ತರೇ ಠತ್ವಾ ಉಯ್ಯೋಜೇನ್ತೋ ‘‘ತುಮ್ಹೇ ಅತ್ತನೋ ಅತ್ತನೋ ಪಿತೂನಂ ಸಿಪ್ಪಂ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ರಜ್ಜೇಸು ಪತಿಟ್ಠಹಿಸ್ಸಥ, ಪತಿಟ್ಠಿತಾ ಚ ಪನ ಮಮೋವಾದಂ ಕರೇಯ್ಯಾಥಾ’’ತಿ ಆಹ. ‘‘ಕಿಂ, ಆಚರಿಯಾ’’ತಿ? ‘‘ಪಕ್ಖದಿವಸೇಸು ಉಪೋಸಥಿಕಾ ಹುತ್ವಾ ಮಾ ಘಾತಂ ಕರೇಯ್ಯಾಥಾ’’ತಿ. ತೇ ‘‘ಸಾಧೂ’’ತಿ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿಂಸು. ಬೋಧಿಸತ್ತೋಪಿ ಅಙ್ಗವಿಜ್ಜಾಪಾಠಕತ್ತಾ ‘‘ಅನಾಗತೇ ಬಾರಾಣಸಿಯಂ ಬ್ರಹ್ಮದತ್ತಕುಮಾರಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಮಹಾಭಯಂ ಉಪ್ಪಜ್ಜಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಞತ್ವಾ ತೇ ಏವಂ ಓವದಿತ್ವಾ ಉಯ್ಯೋಜೇಸಿ. ತೇ ಸಬ್ಬೇಪಿ ಅತ್ತನೋ ಅತ್ತನೋ ಜನಪದಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಪಿತೂನಂ ಸಿಪ್ಪಂ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ರಜ್ಜೇಸು ಪತಿಟ್ಠಾಯ ಪತಿಟ್ಠಿತಭಾವಞ್ಚೇವ ಓವಾದೇ ವತ್ತನಭಾವಞ್ಚ ಜಾನಾಪೇತುಂ ಪಣ್ಣಾಕಾರೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಪಣ್ಣಾನಿ ಪಹಿಣಿಂಸು. ಮಹಾಸತ್ತೋ ತಂ ಪವತ್ತಿಂ ಸುತ್ವಾ ‘‘ಅಪ್ಪಮತ್ತಾವ ಹೋಥಾ’’ತಿ ಪಣ್ಣಾನಿ ಪಟಿಪೇಸೇಸಿ.

ತೇಸು ಬಾರಾಣಸಿರಾಜಾ ವಿನಾ ಮಂಸೇನ ಭತ್ತಂ ನ ಭುಞ್ಜತಿ. ಉಪೋಸಥದಿವಸತ್ಥಾಯಪಿಸ್ಸ ಮಂಸಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಠಪೇಸಿ. ಅಥೇಕದಿವಸಂ ಏವಂ ಠಪಿತಮಂಸಂ ಭತ್ತಕಾರಕಸ್ಸ ಪಮಾದೇನ ರಾಜಗೇಹೇ ಕೋಲೇಯ್ಯಕಸುನಖಾ ಖಾದಿಂಸು. ಭತ್ತಕಾರಕೋ ತಂ ಮಂಸಂ ಅದಿತ್ವಾ ಕಹಾಪಣಮುಟ್ಠಿಂ ಆದಾಯ ಚರನ್ತೋಪಿ ಮಂಸಂ ಉಪ್ಪಾದೇತುಂ ಅಸಕ್ಕೋನ್ತೋ ‘‘ಸಚೇ ಅಮಂಸಕಭತ್ತಂ ಉಪನಾಮೇಸ್ಸಾಮಿ, ಜೀವಿತಂ ಮೇ ನತ್ಥಿ, ಕಿಂ ನು ಖೋ ಕರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ‘‘ಅತ್ಥೇಸೋ ಉಪಾಯೋ’’ತಿ ವಿಕಾಲೇ ಆಮಕಸುಸಾನಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಮುಹುತ್ತಮತಸ್ಸ ಪುರಿಸಸ್ಸ ಊರುಮಂಸಂ ಆಹರಿತ್ವಾ ಸುಪಕ್ಕಂ ಪಚಿತ್ವಾ ಭತ್ತಂ ಉಪನಾಮೇಸಿ. ರಞ್ಞೋ ಮಂಸಖಣ್ಡಂ ಜಿವ್ಹಗ್ಗೇ ಠಪಿತಮತ್ತಮೇವ ಸತ್ತ ರಸಹರಣಿಸಹಸ್ಸಾನಿ ಫರಿ, ಸಕಲಸರೀರಂ ಖೋಭೇತ್ವಾ ಅಟ್ಠಾಸಿ. ಕಿಂಕಾರಣಾ? ಪುಬ್ಬೇ ಚಸ್ಸ ಸೇವನತಾಯ. ಸೋ ಕಿರ ಅತೀತಾನನ್ತರೇ ಅತ್ತಭಾವೇ ಯಕ್ಖೋ ಹುತ್ವಾ ಬಹುಂ ಮನುಸ್ಸಮಂಸಂ ಖಾದಿತಪುಬ್ಬೋ, ತೇನಸ್ಸ ತಂ ಪಿಯಂ ಅಹೋಸಿ. ಸೋ ‘‘ಸಚಾಹಂ ತುಣ್ಹೀಯೇವ ಭುಞ್ಜಿಸ್ಸಾಮಿ, ನ ಮೇ ಅಯಂ ಇಮಂ ಮಂಸಂ ಕಥೇಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ಸಹ ಖೇಳೇನ ಭೂಮಿಯಂ ಪಾತೇಸಿ. ‘‘ನಿದ್ದೋಸಂ, ದೇವ, ಖಾದಾಹೀ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ಮನುಸ್ಸೇ ಪಟಿಕ್ಕಮಾಪೇತ್ವಾ ‘‘ಅಹಮೇತಸ್ಸ ನಿದ್ದೋಸಭಾವಂ ಜಾನಾಮಿ, ಕಿಂ ನಾಮೇತಂ ಮಂಸ’’ನ್ತಿ ಪುಚ್ಛಿ. ‘‘ಪುರಿಮದಿವಸೇಸು ಪರಿಭೋಗಮಂಸಮೇವ, ದೇವಾ’’ತಿ. ‘‘ನನು ಅಞ್ಞಸ್ಮಿಂ ಕಾಲೇ ಅಯಂ ರಸೋ ನತ್ಥೀ’’ತಿ? ‘‘ಅಜ್ಜ ಸುಪಕ್ಕಂ, ದೇವಾ’’ತಿ. ‘‘ನನು ಪುಬ್ಬೇಪಿ ಏವಮೇವ ಪಚಸೀ’’ತಿ. ಅಥ ನಂ ತುಣ್ಹೀಭೂತಂ ಞತ್ವಾ ‘‘ಸಭಾವಂ ಕಥೇಹಿ, ನೋ ಚೇ ಕಥೇಸಿ, ಜೀವಿತಂ ತೇ ನತ್ಥೀ’’ತಿ ಆಹ. ಸೋ ಅಭಯಂ ಯಾಚಿತ್ವಾ ಯಥಾಭೂತಂ ಕಥೇಸಿ. ರಾಜಾ ‘‘ಮಾ ಸದ್ದಮಕಾಸಿ, ಪಕತಿಯಾ ಪಚನಕಮಂಸಂ ತ್ವಂ ಖಾದಿತ್ವಾ ಮಯ್ಹಂ ಮನುಸ್ಸಮಂಸಮೇವ ಪಚಾಹೀ’’ತಿ ಆಹ. ‘‘ನನು ದುಕ್ಕರಂ, ದೇವಾ’’ತಿ? ‘‘ಮಾ ಭಾಯಿ, ನ ದುಕ್ಕರ’’ನ್ತಿ. ‘‘ನಿಬದ್ಧಂ ಕುತೋ ಲಭಿಸ್ಸಾಮಿ, ದೇವಾ’’ತಿ? ‘‘ನನು ಬನ್ಧನಾಗಾರೇ ಬಹೂ ಮನುಸ್ಸಾ’’ತಿ. ಸೋ ತತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ತಥಾ ಅಕಾಸಿ.

ಅಪರಭಾಗೇ ಬನ್ಧನಾಗಾರೇ ಮನುಸ್ಸೇಸು ಖೀಣೇಸು ‘‘ಇದಾನಿ ಕಿಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮಿ, ದೇವಾ’’ತಿ ಆಹ. ‘‘ಅನ್ತರಾಮಗ್ಗೇ ಸಹಸ್ಸಭಣ್ಡಿಕಂ ಖಿಪಿತ್ವಾ ಯೋ ತಂ ಗಣ್ಹಾತಿ, ತಂ ‘ಚೋರೋ’ತಿ ಗಹೇತ್ವಾ ಮಾರೇಹೀ’’ತಿ ಆಹ. ಸೋ ತಥಾ ಅಕಾಸಿ. ಅಪರಭಾಗೇ ರಾಜಭಯೇನ ಸಹಸ್ಸಭಣ್ಡಿಕಂ ಓಲೋಕೇನ್ತಮ್ಪಿ ಅದಿಸ್ವಾ ‘‘ಇದಾನಿ ಕಿಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಆಹ. ‘‘ಯದಾ ಭೇರಿವೇಲಾಯ ನಗರಂ ಆಕುಲಂ ಹೋತಿ, ತದಾ ತ್ವಂ ಪನ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಘರಸನ್ಧಿಮ್ಹಿ ವಾ ವೀಥಿಯಂ ವಾ ಚತುಕ್ಕೇ ವಾ ಠತ್ವಾ ಮನುಸ್ಸೇ ಮಾರೇತ್ವಾ ಮಂಸಂ ಗಣ್ಹಾಹೀ’’ತಿ. ಸೋ ತತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ತಥಾ ಕತ್ವಾ ಥೂಲಮಂಸಂ ಆದಾಯ ಗಚ್ಛತಿ. ತೇಸು ತೇಸು ಠಾನೇಸು ಕಳೇವರಾನಿ ದಿಸ್ಸನ್ತಿ. ಮಮ ಮಾತಾ ನ ಪಞ್ಞಾಯತಿ, ಮಮ ಪಿತಾ ನ ಪಞ್ಞಾಯತಿ, ಮಮ ಭಾತಾ ಭಗಿನೀ ಚ ನ ಪಞ್ಞಾಯತಿ, ಮನುಸ್ಸಾನಂ ಪರಿದೇವನಸದ್ದೋ ಸೂಯತಿ. ನಾಗರಾ ಭೀತತಸಿತಾ ‘‘ಇಮೇ ಮನುಸ್ಸೇ ಸೀಹೋ ನು ಖೋ ಖಾದತಿ, ಬ್ಯಗ್ಘೋ ನು ಖೋ ಖಾದತಿ, ಯಕ್ಖೋ ನು ಖೋ ಖಾದತೀ’’ತಿ ಓಲೋಕೇನ್ತಾ ಪಹಾರಮುಖಂ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಏಕೋ ಮನುಸ್ಸಖಾದಕೋ ಚೋರೋ ಇಮೇ ಖಾದತೀ’’ತಿ ಮಞ್ಞನ್ತಿ. ಮಹಾಜನಾ ರಾಜಙ್ಗಣೇ ಸನ್ನಿಪತಿತ್ವಾ ಉಪಕ್ಕೋಸಿಂಸು. ರಾಜಾ ‘‘ಕಿಂ, ತಾತಾ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿ. ‘‘ದೇವ ಇಮಸ್ಮಿಂ ನಗರೇ ಮನುಸ್ಸಖಾದಕೋ ಚೋರೋ ಅತ್ಥಿ, ತಂ ಗಣ್ಹಾಪೇಥಾ’’ತಿ ಆಹಂಸು. ‘‘ಅಹಂ ಕಥಂ ತಂ ಜಾನಿಸ್ಸಾಮಿ, ಕಿಂ ಅಹಂ ನಗರಂ ರಕ್ಖನ್ತೋಪಿ ಚರಾಮೀ’’ತಿ.

ಮಹಾಜನಾ ‘‘ರಾಜಾ ನಗರೇನ ಅನತ್ಥಿಕೋ, ಕಾಳಹತ್ಥಿಸೇನಾಪತಿಸ್ಸ ಆಚಿಕ್ಖಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ಗನ್ತ್ವಾ ತಸ್ಸ ತಂ ಕಥೇತ್ವಾ ‘‘ಚೋರಂ ಪರಿಯೇಸಿತುಂ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ವದಿಂಸು. ಸೋ ‘‘ಸಾಧು ಸತ್ತಾಹಂ ಆಗಮೇಥ, ಪರಿಯೇಸಿತ್ವಾ ಚೋರಂ ದಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಮಹಾಜನೇ ಉಯ್ಯೋಜೇತ್ವಾ ಪುರಿಸೇ ಆಣಾಪೇಸಿ, ‘‘ತಾತಾ, ನಗರೇ ಕಿರ ಮನುಸ್ಸಖಾದಕೋ ಚೋರೋ ಅತ್ಥಿ, ತುಮ್ಹೇ ತೇಸು ತೇಸು ಠಾನೇಸು ನಿಲೀಯಿತ್ವಾ ತಂ ಗಣ್ಹಥಾ’’ತಿ. ತೇ ‘‘ಸಾಧೂ’’ತಿ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿತ್ವಾ ತತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ನಗರಂ ಪರಿಗ್ಗಣ್ಹನ್ತಿ. ಭತ್ತಕಾರಕೋಪಿ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಘರಸನ್ಧಿಮ್ಹಿ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನೋ ಹುತ್ವಾ ಏಕಂ ಇತ್ಥಿಂ ಮಾರೇತ್ವಾ ಘನಘನಮಂಸಂ ಆದಾಯ ಪಚ್ಛಿಯಂ ಪೂರೇತುಂ ಆರಭಿ. ಅಥ ನಂ ತೇ ಪುರಿಸಾ ಗಹೇತ್ವಾ ಪೋಥೇತ್ವಾ ಪಚ್ಛಾಬಾಹಂ ಬನ್ಧಿತ್ವಾ ‘‘ಗಹಿತೋ ಮನುಸ್ಸಖಾದಕೋ ಚೋರೋ’’ತಿ ಮಹಾಸದ್ದಂ ಕರಿಂಸು. ಮಹಾಜನೋ ತಂ ಪರಿವಾರೇಸಿ. ಅಥ ನಂ ಸುಟ್ಠು ಬನ್ಧಿತ್ವಾ ಮಂಸಪಚ್ಛಿಂ ಗೀವಾಯ ಬನ್ಧಿತ್ವಾ ಆದಾಯ ಸೇನಾಪತಿಸ್ಸ ದಸ್ಸೇಸುಂ. ಸೇನಾಪತಿ ತಂ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಕಿಂ ನು ಖೋ ಏಸ ಇಮಂ ಮಂಸಂ ಖಾದತಿ, ಉದಾಹು ಅಞ್ಞೇನ ಮಂಸೇನ ಮಿಸ್ಸೇತ್ವಾ ವಿಕ್ಕಿಣಾತಿ, ಉದಾಹು ಅಞ್ಞಸ್ಸ ವಚನೇನ ಮಾರೇತೀ’’ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ತಮತ್ಥಂ ಪುಚ್ಛನ್ತೋ ಪಠಮಂ ಗಾಥಮಾಹ –

೩೭೧.

‘‘ಕಸ್ಮಾ ತುವಂ ರಸಕ ಏದಿಸಾನಿ, ಕರೋಸಿ ಕಮ್ಮಾನಿ ಸುದಾರುಣಾನಿ;

ಹನಾಸಿ ಇತ್ಥೀ ಪುರಿಸೇ ಚ ಮೂಳ್ಹೋ, ಮಂಸಸ್ಸ ಹೇತು ಅದು ಧನಸ್ಸ ಕಾರಣಾ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ರಸಕಾತಿ ಭತ್ತಕಾರಣಂ ಆಲಪತಿ.

ಇತೋ ಪರಂ ಉತ್ತಾನಸಮ್ಬನ್ಧಾನಿ ವಚನಪಟಿವಚನಾನಿ ಪಾಳಿವಸೇನೇವ ವೇದಿತಬ್ಬಾನಿ –

೩೭೨.

‘‘ನ ಅತ್ತಹೇತೂ ನ ಧನಸ್ಸ ಕಾರಣಾ, ನ ಪುತ್ತದಾರಸ್ಸ ಸಹಾಯಞಾತಿನಂ;

ಭತ್ತಾ ಚ ಮೇ ಭಗವಾ ಭೂಮಿಪಾಲೋ, ಸೋ ಖಾದತಿ ಮಂಸಂ ಭದನ್ತೇದಿಸಂ.

೩೭೩.

‘‘ಸಚೇ ತುವಂ ಭತ್ತುರತ್ಥೇ ಪಯುತ್ತೋ, ಕರೋಸಿ ಕಮ್ಮಾನಿ ಸುದಾರುಣಾನಿ;

ಪಾತೋವ ಅನ್ತೇಪುರಂ ಪಾಪುಣಿತ್ವಾ, ಲಪೇಯ್ಯಾಸಿ ಮೇ ರಾಜಿನೋ ಸಮ್ಮುಖೇ ತಂ.

೩೭೪.

‘‘ತಥಾ ಕರಿಸ್ಸಾಮಿ ಅಹಂ ಭದನ್ತೇ, ಯಥಾ ತುವಂ ಭಾಸಸಿ ಕಾಳಹತ್ಥಿ;

ಪಾತೋವ ಅನ್ತೇಪುರಂ ಪಾಪುಣಿತ್ವಾ, ವಕ್ಖಾಮಿ ತೇ ರಾಜಿನೋ ಸಮ್ಮುಖೇ ತ’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ಭಗವಾತಿ ಗಾರವಾಧಿವಚನಂ. ಸಚೇ ತುವನ್ತಿ ‘‘ಸಚ್ಚಂ ನು ಖೋ ಭಣತಿ, ಉದಾಹು ಮರಣಭಯೇನ ಮುಸಾ ಭಣತೀ’’ತಿ ವೀಮಂಸನ್ತೋ ಏವಮಾಹ. ತತ್ಥ ಸುದಾರುಣಾನೀತಿ ಮನುಸ್ಸಘಾತಕಮ್ಮಾನಿ. ಸಮ್ಮುಖೇ ತನ್ತಿ ಸಮ್ಮುಖೇ ಠತ್ವಾ ಏವಂ ವದೇಯ್ಯಾಸೀತಿ. ಸೋ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ತೋ ಗಾಥಮಾಹ.

ಅಥ ನಂ ಸೇನಾಪತಿ ಗಾಳ್ಹಬನ್ಧನಮೇವ ಸಯಾಪೇತ್ವಾ ವಿಭಾತಾಯ ರತ್ತಿಯಾ ಅಮಚ್ಚೇಹಿ ಚ ನಾಗರೇಹಿ ಚ ಸದ್ಧಿಂ ಮನ್ತೇತ್ವಾ ಸಬ್ಬೇಸು ಏಕಚ್ಛನ್ದೇಸು ಜಾತೇಸು ಸಬ್ಬಟ್ಠಾನೇಸು ಆರಕ್ಖಂ ಠಪೇತ್ವಾ ನಗರಂ ಹತ್ಥಗತಂ ಕತ್ವಾ ರಸಕಸ್ಸ ಗೀವಾಯಂ ಮಂಸಪಚ್ಛಿಂ ಬನ್ಧಿತ್ವಾ ಆದಾಯ ರಾಜನಿವೇಸನಂ ಪಾಯಾಸಿ. ಸಕಲನಗರಂ ವಿರವಿ. ರಾಜಾ ಹಿಯ್ಯೋ ಭುತ್ತಪಾತರಾಸೋ ಸಾಯಮಾಸಮ್ಪಿ ಅಲಭಿತ್ವಾ ‘‘ರಸಕೋ ಇದಾನಿ ಆಗಚ್ಛಿಸ್ಸತಿ, ಇದಾನಿ ಆಗಚ್ಛಸ್ಸತೀ’’ತಿ ನಿಸಿನ್ನೋವ ತಂ ರತ್ತಿಂ ವೀತಿನಾಮೇತ್ವಾ ‘‘ಅಜ್ಜಪಿ ರಸಕೋ ನಾಗಚ್ಛತಿ, ನಾಗರಾನಞ್ಚ ಮಹಾಸದ್ದೋ ಸೂಯತಿ, ಕಿಂ ನೂ ಖೋ ಏತ’’ನ್ತಿ ವಾತಪಾನೇನ ಓಲೋಕೇನ್ತೋ ತಂ ತಥಾ ಆನೀಯಮಾನಂ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಪಾಕಟಂ ಇದಂ ಕಾರಣಂ ಜಾತ’’ನ್ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ಸತಿಂ ಉಪಟ್ಠಪೇತ್ವಾ ಪಲ್ಲಙ್ಕೇಯೇವ ನಿಸೀದಿ. ಕಾಳಹತ್ಥಿಪಿ ನಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಅನುಯುಞ್ಜಿ, ಸೋಪಿಸ್ಸ ಕಥೇಸಿ. ತಮತ್ಥಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಸತ್ಥಾ ಆಹ –

೩೭೫.

‘‘ತತೋ ರತ್ಯಾ ವಿವಸಾನೇ, ಸೂರಿಯುಗ್ಗಮನಂ ಪತಿ;

ಕಾಳೋ ರಸಕಮಾದಾಯ, ರಾಜಾನಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿ;

ಉಪಸಙ್ಕಮ್ಮ ರಾಜಾನಂ, ಇದಂ ವಚನಮಬ್ರವಿ.

೩೭೬.

‘‘ಸಚ್ಚಂ ಕಿರ ಮಹಾರಾಜ, ರಸಕೋ ಪೇಸಿತೋ ತಯಾ.

ಹನತಿ ಇತ್ಥಿಪುರಿಸೇ, ತುವಂ ಮಂಸಾನಿ ಖಾದಸಿ.

೩೭೭.

‘‘ಏವಮೇವ ತಥಾ ಕಾಳ, ರಸಕೋ ಪೇಸಿತೋ ಮಯಾ;

ಮಮ ಅತ್ಥಂ ಕರೋನ್ತಸ್ಸ, ಕಿಮೇತಂ ಪರಿಭಾಸಸೀ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಕಾಳಾತಿ ಕಾಳಹತ್ಥಿ. ಏವಮೇವಾತಿ ತೇನ ಸೇನಾಪತಿನಾ ತೇಜವನ್ತೇನ ಅನುಯುತ್ತೋ ರಾಜಾ ಮುಸಾ ವತ್ತುಂ ಅಸಕ್ಕೋನ್ತೋ ಏವಮಾಹ. ತತ್ಥ ತಥಾತಿ ಇದಂ ಪುರಿಮಸ್ಸ ವೇವಚನಂ. ಮಮ ಅತ್ಥನ್ತಿ ಮಮ ವುಡ್ಢಿಂ. ಕರೋನ್ತಸ್ಸಾತಿ ಕರೋನ್ತಂ. ಕಿಮೇತನ್ತಿ ಕಸ್ಮಾ ಏತಂ. ಪರಿಭಾಸಸೀತಿ ಅಹೋ ದುಕ್ಕರಂ ಕರೋಸಿ, ಕಾಳಹತ್ಥಿ ತ್ವಂ ನಾಮ ಅಞ್ಞಂ ಚೋರಂ ಅಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಮಮ ಪೇಸನಕಾರಕಂ ಗಣ್ಹಾಸೀತಿ ತಸ್ಸ ಭಯಂ ಜನೇನ್ತೋ ಕಥೇಸಿ.

ತಂ ಸುತ್ವಾ ಸೇನಾಪತಿ ‘‘ಅಯಂ ಸಕೇನೇವ ಮುಖೇನ ಪಟಿಜಾನಾತಿ, ಅಹೋ ಸಾಹಸಿಕೋ, ಏತ್ತಕಂ ನಾಮ ಕಾಲಂ ಇಮೇ ಮನುಸ್ಸಾ ಏತೇನ ಖಾದಿತಾ, ವಾರೇಸ್ಸಾಮಿ ನ’’ನ್ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ಆಹ – ‘‘ಮಹಾರಾಜ, ಮಾ ಏವಂ ಕರಿ, ಮಾ ಮನುಸ್ಸಮಂಸಂ ಖಾದಸೀ’’ತಿ. ‘‘ಕಾಳಹತ್ಥಿ ಕಿಂ ಕಥೇಸಿ, ನಾಹಂ ವಿರಮಿತುಂ ಸಕ್ಕೋಮೀ’’ತಿ. ‘‘ಮಹಾರಾಜ, ಸಚೇ ನ ವಿರಮಿಸ್ಸಸಿ, ಅತ್ತಾನಞ್ಚ ರಟ್ಠಞ್ಚ ನಾಸೇಸ್ಸಸೀ’’ತಿ. ‘‘ಏವಂ ನಸ್ಸನ್ತೇಪಿ ಅಹಂ ನೇವ ತತೋ ವಿರಮಿತುಂ ಸಕ್ಕೋಮೀ’’ತಿ. ತತೋ ಸೇನಾಪತಿ ತಸ್ಸ ಸಞ್ಞಾಪನತ್ಥಾಯ ವತ್ಥುಂ ಆಹರಿತ್ವಾ ದಸ್ಸೇತಿ – ಅತೀತಸ್ಮಿಞ್ಹಿ ಕಾಲೇ ಮಹಾಸಮುದ್ದೇ ಛ ಮಹಾಮಚ್ಛಾ ಅಹೇಸುಂ. ತೇಸು ಆನನ್ದೋ ತಿಮಿನನ್ದೋ ಅಜ್ಝಾರೋಹೋತಿ ಇಮೇ ತಯೋ ಮಚ್ಛಾ ಪಞ್ಚಯೋಜನಸತಿಕಾ, ತಿಮಿಙ್ಗಲೋ ತಿಮಿರಪಿಙ್ಗಲೋ ಮಹಾತಿಮಿರಪಿಙ್ಗಲೋತಿ ಇಮೇ ತಯೋ ಮಚ್ಛಾ ಸಹಸ್ಸಯೋಜನಿಕಾ ಹೋನ್ತಿ. ತೇ ಸಬ್ಬೇಪಿ ಪಾಸಾಣಸೇವಾಲಭಕ್ಖಾ ಅಹೇಸುಂ. ತೇಸು ಆನನ್ದೋ ಮಹಾಸಮುದ್ದಸ್ಸ ಏಕಪಸ್ಸೇ ವಸತಿ. ತಂ ಬಹೂ ಮಚ್ಛಾ ದಸ್ಸನಾಯ ಉಪಸಙ್ಕಮನ್ತಿ, ಏಕದಿವಸಂ ‘‘ಸಬ್ಬೇಸಂ ದ್ವಿಪದಚತುಪ್ಪದಾನಂ ಸತ್ತಾನಂ ರಾಜಾ ಪಞ್ಞಾಯತಿ, ಅಮ್ಹಾಕಂ ರಾಜಾ ನತ್ಥಿ, ಮಯಮ್ಪೇತಂ ರಾಜಾನಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ಸಬ್ಬೇ ಏಕಚ್ಛನ್ದಾ ಹುತ್ವಾ ಆನನ್ದಂ ರಾಜಾನಂ ಕರಿಂಸು. ತೇ ಮಚ್ಛಾ ತತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ತಸ್ಸ ಸಾಯಂ ಪಾತೋವ ಉಪಟ್ಠಾನಂ ಗಚ್ಛನ್ತಿ.

ಅಥೇಕದಿವಸಂ ಆನನ್ದೋ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಪಬ್ಬತೇ ಪಾಸಾಣಸೇವಾಲಂ ಖಾದನ್ತೋ ಅಜಾನಿತ್ವಾ ‘‘ಸೇವಾಲೋ’’ತಿ ಸಞ್ಞಾಯ ಏಕಂ ಮಚ್ಛಂ ಖಾದಿ. ತಸ್ಸ ತಂ ಮಂಸಂ ಖಾದನ್ತಸ್ಸ ಸಕಲಸರೀರಂ ಸಙ್ಖೋಭೇಸಿ. ಸೋ ‘‘ಕಿಂ ನು ಖೋ ಇದಂ ಅತಿವಿಯ ಮಧುರ’’ನ್ತಿ ನೀಹರಿತ್ವಾ ಓಲೋಕೇನ್ತೋ ಮಚ್ಛಮಂಸಖಣ್ಡಂ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಏತ್ತಕಂ ಕಾಲಂ ಅಜಾನಿತ್ವಾ ನ ಖಾದಾಮೀ’’ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ‘‘ಸಾಯಂ ಪಾತೋಪಿ ಮಚ್ಛಾನಂ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಗಮನಕಾಲೇ ಏಕಂ ದ್ವೇ ಮಚ್ಛೇ ಖಾದಿಸ್ಸಾಮಿ, ಪಾಕಟಂ ಕತ್ವಾ ಖಾದಿಯಮಾನೇ ಏಕೋಪಿ ಮಂ ನ ಉಪಸಙ್ಕಮಿಸ್ಸತಿ, ಸಬ್ಬೇ ಪಲಾಯಿಸ್ಸನ್ತಿ, ಪಟಿಚ್ಛನ್ನೋ ಹುತ್ವಾ ಪಚ್ಛಾ ಓಸಕ್ಕಿತೋಸಕ್ಕಿತಂ ಪಹರಿತ್ವಾ ಖಾದಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ತಥಾ ಕತ್ವಾ ಖಾದಿ. ಮಚ್ಛಾ ಪರಿಕ್ಖಯಂ ಗಚ್ಛನ್ತಾ ಚಿನ್ತಯಿಂಸು. ‘‘ಕುತೋ ನು ಖೋ ಞಾತೀನಂ ಭಯಂ ಉಪ್ಪಜ್ಜಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ. ಅಥೇಕೋ ಪಣ್ಡಿತೋ ಮಚ್ಛೋ ‘‘ಮಯ್ಹಂ ಆನನ್ದಸ್ಸ ಕಿರಿಯಾ ನ ರುಚ್ಚತಿ, ಪರಿಗ್ಗಣ್ಹಿಸ್ಸಾಮಿ ನ’’ನ್ತಿ ಮಚ್ಛೇಸು ಉಪಟ್ಠಾನಂ ಗತೇಸು ಆನನ್ದಸ್ಸ ಕಣ್ಣಪತ್ತೇ ಪಟಿಚ್ಛನ್ನೋ ಅಟ್ಠಾಸಿ. ಆನನ್ದೋ ಮಚ್ಛೇ ಉಯ್ಯೋಜೇತ್ವಾ ಸಬ್ಬಪಚ್ಛತೋ ಗಚ್ಛನ್ತಂ ಮಚ್ಛಂ ಖಾದಿ. ಸೋ ಪಣ್ಡಿತಮಚ್ಛೋ ತಸ್ಸ ಕಿರಿಯಂ ದಿಸ್ವಾ ಇತರೇಸಂ ಆರೋಚೇಸಿ. ತೇ ಸಬ್ಬೇಪಿ ಭೀತತಸಿತಾ ಪಲಾಯಿಂಸು.

ಆನನ್ದೋ ತತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಮಚ್ಛಮಂಸಗಿದ್ಧೇನ ಅಞ್ಞಂ ಗೋಚರಂ ನ ಗಣ್ಹಿ. ಸೋ ಜಿಘಚ್ಛಾಯ ಪೀಳಿತೋ ಕಿಲನ್ತೋ ‘‘ಕಹಂ ನು ಖೋ ಇಮೇ ಗತಾ’’ತಿ ತೇ ಮಚ್ಛೇ ಪರಿಯೇಸನ್ತೋ ಏಕಂ ಪಬ್ಬತಂ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಮಮ ಭಯೇನ ಇಮಂ ಪಬ್ಬತಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ವಸನ್ತಿ ಮಞ್ಞೇ, ಪಬ್ಬತಂ ಪರಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಉಪಧಾರೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ನಙ್ಗುಟ್ಠೇನ ಚ ಸೀಸೇನ ಚ ಉಭೋ ಪಸ್ಸೇ ಪರಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಗಣ್ಹಿ. ತತೋ ‘‘ಸಚೇ ಇಧ ವಸನ್ತಿ, ಪಲಾಯಿಸ್ಸನ್ತೀ’’ತಿ ಪಬ್ಬತಂ ಪರಿಕ್ಖಿಪನ್ತಂ ಅತ್ತನೋ ನಙ್ಗುಟ್ಠಂ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಅಯಂ ಮಚ್ಛೋ ಮಂ ವಞ್ಚೇತ್ವಾ ಪಬ್ಬತಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ವಸತೀ’’ತಿ ಕುದ್ಧೋ ಪಣ್ಣಾಸಯೋಜನಮತ್ತಂ ಸಕನಙ್ಗುಟ್ಠಖಣ್ಡಂ ಅಞ್ಞಮಚ್ಛಸಞ್ಞಾಯ ದಳ್ಹಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಮುರುಮುರಾಯನ್ತೋ ಖಾದಿ, ದುಕ್ಖವೇದನಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜಿ. ಲೋಹಿತಗನ್ಧೇನ ಮಚ್ಛಾ ಸನ್ನಿಪತಿತ್ವಾ ಲುಞ್ಜಿತ್ವಾ ಖಾದನ್ತಾ ಯಾವ ಸೀಸಾ ಆಗಮಂಸು. ಮಹಾಸರೀರತಾಯ ಪರಿವತ್ತೇತುಂ ಅಸಕ್ಕೋನ್ತೋ ತತ್ಥೇವ ಜೀವಿತಕ್ಖಯಂ ಪಾಪುಣಿ, ಪಬ್ಬತರಾಸಿ ವಿಯ ಅಟ್ಠಿರಾಸಿ ಅಹೋಸಿ. ಆಕಾಸಚಾರಿನೋ ತಾಪಸಪರಿಬ್ಬಾಜಕಾ ಮನುಸ್ಸಾನಂ ಕಥಯಿಂಸು. ಸಕಲಜಮ್ಬುದೀಪೇ ಮನುಸ್ಸಾ ಜಾನಿಂಸು. ತಂ ವತ್ಥುಂ ಆಹರಿತ್ವಾ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಕಾಳಹತ್ಥಿ ಆಹ –

೩೭೮.

‘‘ಆನನ್ದೋ ಸಬ್ಬಮಚ್ಛಾನಂ, ಖಾದಿತ್ವಾ ರಸಗಿದ್ಧಿಮಾ;

ಪರಿಕ್ಖೀಣಾಯ ಪರಿಸಾಯ, ಅತ್ತಾನಂ ಖಾದಿಯಾ ಮತೋ.

೩೭೯.

‘‘ಏವಂ ಪಮತ್ತೋ ರಸಗಾರವೇ ರತ್ತೋ, ಬಾಲೋ ಯದೀ ಆಯತಿ ನಾವಬುಜ್ಝತಿ;

ವಿಧಮ್ಮ ಪುತ್ತೇ ಚಜಿ ಞಾತಕೇ ಚ, ಪರಿವತ್ತಿಯ ಅತ್ತಾನಞ್ಞೇವ ಖಾದತಿ.

೩೮೦.

‘‘ಇದಂ ತೇ ಸುತ್ವಾನ ವಿಗೇತು ಛನ್ದೋ, ಮಾ ಭಕ್ಖಯೀ ರಾಜ ಮನುಸ್ಸಮಂಸಂ;

ಮಾ ತ್ವಂ ಇಮಂ ಕೇವಲಂ ವಾರಿಜೋವ, ದ್ವಿಪದಾಧಿಪ ಸುಞ್ಞಮಕಾಸಿ ರಟ್ಠ’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ಆನನ್ದೋತಿ, ಮಹಾರಾಜ, ಅತೀತಸ್ಮಿಂ ಕಾಲೇ ಮಹಾಸಮುದ್ದೇ ಪಞ್ಚಸತಯೋಜನಿಕೋ ಆನನ್ದೋ ನಾಮ ಮಹಾಮಚ್ಛೋ ಸಬ್ಬೇಸಂ ಮಚ್ಛಾನಂ ರಾಜಾ ಮಹಾಸಮುದ್ದಸ್ಸ ಏಕಪಸ್ಸೇ ಠಿತೋ. ಖಾದಿತ್ವಾತಿ ಸಕಜಾತಿಕಾನಂ ಮಚ್ಛಾನಂ ರಸಗಿದ್ಧಿಮಾ ಮಚ್ಛೇ ಖಾದಿತ್ವಾ. ಪರಿಕ್ಖೀಣಾಯಾತಿ ಮಚ್ಛಪರಿಸಾಯ ಖಯಪ್ಪತ್ತಾಯ. ಅತ್ತಾನನ್ತಿ ಅಞ್ಞಂ ಗೋಚರಂ ಅಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಪಬ್ಬತಂ ಪರಿಕ್ಖಿಪನ್ತೋ ಪಣ್ಣಾಸಯೋಜನಮತ್ತಂ ಅತ್ತನೋ ನಙ್ಗುಟ್ಠಖಣ್ಡಂ ಅಞ್ಞಮಚ್ಛಸಞ್ಞಾಯ ಖಾದಿತ್ವಾ ಮತೋ ಮರಣಪ್ಪತ್ತೋ ಹುತ್ವಾ ಇದಾನಿ ಮಹಾಸಮುದ್ದೇ ಪಬ್ಬತಮತ್ತೋ ಅಟ್ಠಿರಾಸಿ ಅಹೋಸಿ. ಏವಂ ಪಮತ್ತೋತಿ ಯಥಾ ಮಹಾಮಚ್ಛೋ ಆನನ್ದೋ, ಏವಮ್ಪಿ ತಥಾ ತ್ವಂ ತಣ್ಹಾರಸಗಿದ್ಧಿಕೋ ಹುತ್ವಾ ಪಮತ್ತೋ ಪಮಾದಭಾವಪ್ಪತ್ತೋ.

ರಸಗಾರವೇ ರತ್ತೋತಿ ಮನುಸ್ಸಮಂಸಸ್ಸ ರಸಗಾರವೇ ರತ್ತೋ ಅತಿರತ್ತಚಿತ್ತೋ ಹೋತಿ. ಬಾಲೋತಿ ಯದಿ ಬಾಲೋ ದುಪ್ಪಞ್ಞೋ ಆಯತಿಂ ಅನಾಗತೇ ಕಾಲೇ ಉಪ್ಪಜ್ಜನಕದುಕ್ಖಂ ನಾವಬುಜ್ಝತಿ ನ ಜಾನಾತಿ. ವಿಧಮ್ಮಾತಿ ವಿಧಮೇತ್ವಾ ವಿನಾಸೇತ್ವಾ. ಪುತ್ತೇತಿ ಪುತ್ತಧೀತರೋ ಚ. ಞಾತಕೇ ಚಾತಿ ಸೇಸಞಾತಕೇ ಚ ಸಹಾಯೇ ಚ, ವಿಧಮ್ಮ ಪುತ್ತೇ ಚ ಚಜಿತ್ವಾ ಞಾತಕೇ ಚಾತಿ ಅತ್ಥೋ. ಪರಿವತ್ತಿಯಾತಿ ಅಞ್ಞಂ ಆಹಾರಂ ಅಲಭಿತ್ವಾ ಜಿಘಚ್ಛಾಯ ಪೀಳಿತೋ ಸಕಲನಗರಂ ಪರಿವತ್ತಿಯ ವಿಚರಿತ್ವಾ ಮನುಸ್ಸಮಂಸಂ ಅಲಭಿತ್ವಾ ಅತ್ತಾನಂ ಖಾದನ್ತೋ ಆನನ್ದೋ ಮಚ್ಛೋ ವಿಯ ಅತ್ತಾನಞ್ಞೇವ ಖಾದತಿ.

ಇದಂ ತೇ ಸುತ್ವಾನಾತಿ, ಮಹಾರಾಜ, ತೇ ತುಯ್ಹಂ ಮಯಾ ಆನೀತಂ ಇದಂ ಉದಾಹರಣಂ ಸುತ್ವಾ ಛನ್ದೋ ಮನುಸ್ಸಮಂಸಖಾದನಚ್ಛನ್ದೋ ವಿಗೇತು ವಿಗಚ್ಛತು ವಿರಮತು. ಮಾ ಭಕ್ಖಯೀತಿ ರಾಜ ಮನುಸ್ಸಮಂಸಂ ಮಾ ಭಕ್ಖಯಿ ಮಾ ಖಾದಿ. ಮಾ ತ್ವಂ ಇಮಂ ಕೇವಲನ್ತಿ ಮಹಾಸಮುದ್ದಂ ಸುಞ್ಞಂ ಕರೋನ್ತೋ ವಾರಿಜೋ ಆನನ್ದೋ ಮಚ್ಛೋ ಇವ, ಭೋ ದ್ವಿಪದಾಧಿಪ, ದ್ವಿಪದಾನಂ ಮನುಸ್ಸಾನಂ, ಇಸ್ಸರ ಮಹಾರಾಜ, ತ್ವಂ ಕೇವಲಂ ಸಚ್ಚತೋ ಇಮಂ ತವ ಕಾಸಿರಟ್ಠಂ ನಗರಂ ಸುಞ್ಞಂ ಮಾ ಅಕಾಸೀತಿ ಅತ್ಥೋ.

ತಂ ಸುತ್ವಾ ರಾಜಾ, ‘‘ಭೋ ಕಾಳಹತ್ಥಿ, ನ ತ್ವಮೇವ ಉಪಮಂ ಜಾನಾಸಿ, ಅಹಮ್ಪಿ ಜಾನಾಮೀ’’ತಿ ಮನುಸ್ಸಮಂಸಗಿದ್ಧತಾಯ ಪೋರಾಣಕವತ್ಥುಂ ಆಹರಿತ್ವಾ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಆಹ –

೩೮೧.

‘‘ಸುಜಾತೋ ನಾಮ ನಾಮೇನ, ಓರಸೋ ತಸ್ಸ ಅತ್ರಜೋ;

ಜಮ್ಬುಪೇಸಿಮಲದ್ಧಾನ, ಮತೋ ಸೋ ತಸ್ಸ ಸಙ್ಖಯೇ.

೩೮೨.

‘‘ಏವಮೇವ ಅಹಂ ಕಾಳ, ಭುತ್ವಾ ಭಕ್ಖಂ ರಸುತ್ತಮಂ;

ಅಲದ್ಧಾ ಮಾನುಸಂ ಮಂಸಂ, ಮಞ್ಞೇ ಹಿಸ್ಸಾಮಿ ಜೀವಿತ’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ಸುಜಾತೋ ನಾಮಾತಿ ಕಾಳಹತ್ಥಿ ಕುಟುಮ್ಬಿಕೋ ನಾಮೇನ ಸುಜಾತೋ ನಾಮ, ತಸ್ಸ ಅತ್ರಜೋ ಪುತ್ತೋ ಓರಸೋ ಜಮ್ಬುಪೇಸಿಂ ಅಲದ್ಧಾನ ಅಲಭಿತ್ವಾನ. ಮತೋತಿ ಯಥಾ ತಸ್ಸಾ ಜಮ್ಬುಪೇಸಿಯಾ ಸಙ್ಖಯೇ ಸೋ ಕುಟುಮ್ಬಿಕಪುತ್ತೋ ಮತೋ, ಏವಮೇವ ಅಹಂ ರಸುತ್ತಮಂ ಅಞ್ಞರಸಾನಂ ಉತ್ತಮಂ ಮನುಸ್ಸಾನಂ ಮಂಸಂ ಭುತ್ವಾ ಭುಞ್ಜಿತ್ವಾ ಅಲದ್ಧಾ ಮನುಸ್ಸಮಂಸಂ ಜೀವಿತಂ ಹಿಸ್ಸಾಮೀತಿ ಮಞ್ಞೇ ಮಞ್ಞಾಮಿ.

ಅತೀತೇ ಕಿರ ಬಾರಾಣಸಿಯಂ ಸುಜಾತೋ ನಾಮ ಕುಟುಮ್ಬಿಕೋ ಲೋಣಮ್ಬಿಲಸೇವನತ್ಥಾಯ ಹಿಮವನ್ತತೋ ಆಗತಾನಿ ಪಞ್ಚ ಇಸಿಸತಾನಿ ಅತ್ತನೋ ಉಯ್ಯಾನೇ ವಸಾಪೇತ್ವಾ ಉಪಟ್ಠಾಸಿ. ಘರೇ ಚಸ್ಸ ನಿಬದ್ಧಂ ಪಞ್ಚಸತಮತ್ತಾ ಭಿಕ್ಖಾ ಅಹೋಸಿ. ತೇ ಪನ ತಾಪಸಾ ಕದಾಚಿ ಜನಪದೇಪಿ ಭಿಕ್ಖಾಯ ಚರನ್ತಿ, ಕದಾಚಿ ಮಹಾಜಮ್ಬುಪೇಸಿಂ ಆಹರಿತ್ವಾ ಖಾದನ್ತಿ. ತೇಸಂ ಜಮ್ಬುಪೇಸಿಂ ಆಹರಿತ್ವಾ ಖಾದನಕಾಲೇ ಸುಜಾತೋ ಚಿನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಅಜ್ಜ ಭದ್ದನ್ತಾನಂ ತಯೋ ಚತ್ತಾರೋ ದಿವಸಾ ಅನಾಗಚ್ಛನ್ತಾನಂ, ಕಹಂ ನು ಖೋ ಗತಾ’’ತಿ. ಸೋ ಅತ್ತನೋ ಪುತ್ತಕಂ ಅಙ್ಗುಲಿಯಂ ಗಾಹಾಪೇತ್ವಾ ತೇಸಂ ಭತ್ತಕಿಚ್ಚಕಾಲೇ ತತ್ಥ ಅಗಮಾಸಿ. ತಸ್ಮಿಂ ಸಮಯೇ ಮಹಲ್ಲಕಾನಂ ಮುಖವಿಕ್ಖಾಲನಕಾಲೇ ಉದಕಂ ದತ್ವಾ ಸಬ್ಬನವಕೋ ಜಮ್ಬುಪೇಸಿಂ ಖಾದತಿ. ಸುಜಾತೋ ತಾಪಸೇ ವನ್ದಿತ್ವಾ ನಿಸಿನ್ನೋ – ‘‘ಕಿಂ, ಭನ್ತೇ, ಖಾದಥಾ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿ. ‘‘ಮಹಾಜಮ್ಬುಪೇಸಿಂ, ಆವುಸೋ’’ತಿ. ತಂ ಸುತ್ವಾ ಕುಮಾರೋ ಪಿಪಾಸಂ ಉಪ್ಪಾದೇಸಿ. ಅಥಸ್ಸ ಗಣಜೇಟ್ಠಕೋ ತಾಪಸೋ ಥೋಕಂ ದಾಪೇಸಿ. ಸೋ ತಂ ಖಾದಿತ್ವಾ ಮಧುರರಸೇ ಬಜ್ಝಿತ್ವಾ – ‘‘ಜಮ್ಬುಪೇಸಿಂ ಮೇ ದೇಥಾ’’ತಿ ಪುನಪ್ಪುನಂ ಯಾಚಿ. ಕುಟುಮ್ಬಿಕೋ ಧಮ್ಮಂ ಸುಣನ್ತೋ, ‘‘ಪುತ್ತಕ, ಮಾ ವಿರವಿ, ಗೇಹಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಖಾದಿಸ್ಸಸೀ’’ತಿ ತಂ ವಞ್ಚೇತ್ವಾ ‘‘ಇಮಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಭದನ್ತಾ ಉಕ್ಕಣ್ಠೇಯ್ಯು’’ನ್ತಿ ತಂ ಸಮಸ್ಸಾಸೇನ್ತೋ ಇಸಿಗಣಂ ಅನಾಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ಗೇಹಂ ಗತೋ. ಗತಕಾಲತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಚಸ್ಸ ಪುತ್ತೋ ‘‘ಜಮ್ಬುಪೇಸಿಂ ಮೇ ದೇಥಾ’’ತಿ ಪರಿದೇವಿ. ಸುಜಾತೋ ‘‘ಇಸಯೋಪಿ ಆಚಿಕ್ಖಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಉಯ್ಯಾನಂ ಗತೋ. ತೇ ಇಸಯೋಪಿ ‘‘ಇಧ ಚಿರಂ ವಸಿಮ್ಹಾ’’ತಿ ಹಿಮವನ್ತಮೇವ ಗತಾ. ಆರಾಮೇ ಇಸಯೋ ಅಪಸ್ಸನ್ತೋ ತಸ್ಸ ಜಮ್ಬುಅಮ್ಬಪನಸಮೋಚಾದೀನಂ ಪೇಸಿಯೋ ಮಧುಸಕ್ಖರಚುಣ್ಣಸಂಯುತ್ತಾ ಅದಾಸಿ. ತಾ ತಸ್ಸ ಜಿವ್ಹಗ್ಗೇ ಠಪಿತಮತ್ತಾ ಹಲಾಹಲವಿಸಸದಿಸಾ ಹೋನ್ತಿ. ಸೋ ಸತ್ತಾಹಂ ನಿರಾಹಾರೋ ಹುತ್ವಾ ಜೀವಿತಕ್ಖಯಂ ಪಾಪುಣಿ. ರಾಜಾ ಇದಂ ಕಾರಣಂ ಆಹರಿತ್ವಾ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಏವಮಾಹ.

ತತೋ ಕಾಳಹತ್ಥಿ ‘‘ಅಯಂ ರಾಜಾ ಅತಿವಿಯ ರಸಗಿದ್ಧೋ, ಅಪರಾನಿಪಿಸ್ಸ ಉದಾಹರಣಾನಿ ಆಹರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ, ‘‘ಮಹಾರಾಜ, ವಿರಮಾಹೀ’’ತಿ ಆಹ. ‘‘ಅಹಂ ವಿರಮಿತುಂ ನ ಸಕ್ಕೋಮೀ’’ತಿ. ದೇವ, ಸಚೇ ನ ವಿರಮಿಸ್ಸಸಿ, ತುವಂ ಞಾತಿಮಣ್ಡಲತೋ ಚೇವ ರಜ್ಜಸಿರಿತೋ ಚ ಪರಿಹಾಯಿಸ್ಸಸಿ. ಅತೀತಸ್ಮಿಞ್ಹಿ, ಮಹಾರಾಜ, ಇಧೇವ ಬಾರಾಣಸಿಯಂ ಪಞ್ಚಸೀಲರಕ್ಖಕಂ ಸೋತ್ಥಿಯಕುಲಂ ಅಹೋಸಿ. ತಸ್ಸ ಕುಲಸ್ಸ ಏಕಪುತ್ತಕೋ ಅಹೋಸಿ. ಸೋ ಮಾತಾಪಿತೂನಂ ಪಿಯೋ ಮನಾಪೋ ಅಹೋಸಿ ಪಣ್ಡಿತೋ ಬ್ಯತ್ತೋ ತಿಣ್ಣಂ ವೇದಾನಂ ಪಾರಗೂ. ಸೋ ಸಮವಯೇಹಿ ತರುಣೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಗಣಬನ್ಧನೇನ ವಿಚರಿ. ಸೇಸಾ ಗಣಬನ್ಧಾ ಮಚ್ಛಮಂಸಾದೀನಿ ಖಾದನ್ತಾ ಸುರಂ ಪಿವನ್ತಿ. ಮಾಣವೋ ಮಂಸಾದೀನಿ ನ ಖಾದತಿ, ಸುರಂ ನ ಪಿವತಿ. ತೇ ಮನ್ತಯಿಂಸು – ‘‘ಅಯಂ ಸುರಾಯ ಅಪಿವನತೋ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಮೂಲಂ ನ ದೇತಿ, ಉಪಾಯೇನ ನಂ ಸುರಂ ಪಾಯೇಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ. ತೇ ಸನ್ನಿಪತಿತ್ವಾ, ‘‘ಸಮ್ಮ, ಛಣಕೀಳಂ ಕೀಳಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ಆಹಂಸು. ‘‘ಸಮ್ಮ, ತುಮ್ಹೇ ಸುರಂ ಪಿವಥ, ಅಹಂ ಸುರಂ ನ ಪಿವಾಮಿ, ತುಮ್ಹೇವ ಗಚ್ಛಥಾ’’ತಿ. ‘‘ಸಮ್ಮ, ತವ ಪಿವನತ್ಥಾಯ ಖೀರಂ ಗಣ್ಹಾಪೇಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ. ಸೋ ‘‘ಸಾಧೂ’’ತಿ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿ. ಧುತ್ತಾ ಉಯ್ಯಾನಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಪದುಮಿನಿಪತ್ತೇಸು ತಿಖಿಣಸುರಂ ಬನ್ಧಾಪೇತ್ವಾ ಠಪಯಿಂಸು. ಅಥ ನೇಸಂ ಪಾನಕಾಲೇ ಮಾಣವಸ್ಸ ಖೀರಂ ಉಪನಯಿಂಸು. ಅಥ ಏಕೋ ಧುತ್ತೋ ‘‘ಪೋಕ್ಖರಮಧುಂ, ಭೋ, ಆಹರಾ’’ತಿ ಆಹರಾಪೇತ್ವಾ ಪದುಮಿನಿಪತ್ತಪುಟಂ ಹೇಟ್ಠಾ ಛಿದ್ದಂ ಕತ್ವಾ ಅಙ್ಗುಲೀಹಿ ಮುಖೇ ಠಪೇತ್ವಾ ಆಕಡ್ಢಿ. ಏವಂ ಇತರೇಪಿ ಆಹರಾಪೇತ್ವಾ ಪಿವಿಂಸು. ಮಾಣವೋ ‘‘ಕಿಂ ನಾಮೇತ’’ನ್ತಿ ಪುಚ್ಛಿ. ‘‘ಪೋಕ್ಖರಮಧುನಾಮಾ’’ತಿ. ‘‘ಅಹಮ್ಪಿ ಥೋಕಂ ಲಭಿಸ್ಸಾಮಿ, ದೇಥ ಭೋನ್ತೋ’’ತಿ. ತಸ್ಸಪಿ ದಾಪಯಿಂಸು. ಸೋ ಪೋಕ್ಖರಮಧುಸಞ್ಞಾಯ ಸುರಂ ಪಿವಿ. ಅಥಸ್ಸ ಅಙ್ಗಾರಪಕ್ಕಮಂಸಂ ಅದಂಸು, ತಮ್ಪಿ ಖಾದಿ.

ಏವಮಸ್ಸ ಪುನಪ್ಪುನಂ ಪಿವನ್ತಸ್ಸ ಮತ್ತಕಾಲೇ ‘‘ನ ಏತಂ ಪೋಕ್ಖರಮಧು, ಸುರಾ ಏಸಾ’’ತಿ ವದಿಂಸು. ಸೋ ‘‘ಏತ್ತಕಂ ಕಾಲಂ ಏವಂ ಮಧುರರಸಂ ನ ಜಾನಿಂ, ಆಹರಥ, ಭೋ, ಸುರ’’ನ್ತಿ ಆಹ. ತೇ ಆಹರಿತ್ವಾ ಪುನಪಿ ಅದಂಸು. ಪಿಪಾಸಾ ಮಹತೀ ಅಹೋಸಿ. ಅಥಸ್ಸ ಪುನಪಿ ಯಾಚನ್ತಸ್ಸ ‘‘ಖೀಣಾ’’ತಿ ವದಿಂಸು. ಸೋ ‘‘ಹನ್ದ ತಂ, ಭೋ, ಆಹರಾಪೇಥಾ’’ತಿ ಅಙ್ಗುಲಿಮುದ್ದಿಕಂ ಅದಾಸಿ, ಸೋ ಸಕಲದಿವಸಂ ತೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಪಿವಿತ್ವಾ ಮತ್ತೋ ರತ್ತಕ್ಖೋ ಕಮ್ಪನ್ತೋ ವಿಲಪನ್ತೋ ಗೇಹಂ ಗನ್ತ್ವಾ ನಿಪಜ್ಜಿ. ಅಥಸ್ಸ ಪಿತಾ ಸುರಾಯ ಪಿವಿತಭಾವಂ ಞತ್ವಾ ವಿಗತೇ ಮತ್ತೇ, ‘‘ತಾತ, ಅಯುತ್ತಂ ತೇ ಕತಂ ಸೋತ್ತಿಯಕುಲೇ ಜಾತೇನ ಸುರಂ ಪಿವನ್ತೇನ, ಮಾ ಪುನ ಏವಂ ಅಕಾಸೀ’’ತಿ ಆಹ. ‘‘ತಾತ, ಕೋ ಮಯ್ಹಂ ದೋಸೋ’’ತಿ. ‘‘ಸುರಾಯ ಪಿವಿತಭಾವೋ’’ತಿ. ‘‘ತಾತ, ಕಿಂ ಕಥೇಸಿ, ಮಯಾ ಏವರೂಪಂ ಮಧುರರಸಂ ಏತ್ತಕಂ ಕಾಲಂ ಅಲದ್ಧಪುಬ್ಬ’’ನ್ತಿ. ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಪುನಪ್ಪುನಂ ಯಾಚಿ. ಸೋಪಿ ‘‘ನ ಸಕ್ಕೋಮಿ ವಿರಮಿತು’’ನ್ತಿ ಆಹ. ಅಥ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ‘‘ಏವಂ ಸನ್ತೇ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಕುಲವಂಸೋ ಚ ಉಚ್ಛಿಜ್ಜಿಸ್ಸತಿ, ಧನಞ್ಚ ವಿನಸ್ಸಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ಗಾಥಮಾಹ –

೩೮೩.

‘‘ಮಾಣವ ಅಭಿರೂಪೋಸಿ, ಕುಲೇ ಜಾತೋಸಿ ಸೋತ್ಥಿಯೇ;

ನ ತ್ವಂ ಅರಹಸಿ ತಾತ, ಅಭಕ್ಖಂ ಭಕ್ಖಯೇತವೇ’’ತಿ.

ತತ್ಥ, ಮಾಣವಾತಿ, ಮಾಣವ, ತ್ವಂ ಅಭಿರೂಪೋ ಅಸಿ, ಸೋತ್ಥಿಯೇ ಕುಲೇ ಜಾತೋಪಿ ಅಸಿ. ಅಭಕ್ಖಂ ಭಕ್ಖಯೇತವೇತಿ, ತಾತ, ತ್ವಂ ಅಭಕ್ಖಿತಬ್ಬಯುತ್ತಕಂ ಭಕ್ಖಯಿತುಂ ನ ಅರಹಸಿ.

ಏವಞ್ಚ ಪನ ವತ್ವಾ, ‘‘ತಾತ, ವಿರಮ, ಸಚೇ ನ ವಿರಮಸಿ, ಅಹಂ ತಂ ಇತೋ ಗೇಹಾ ನಿಕ್ಖಾಮೇಸ್ಸಾಮಿ, ತವ ರಟ್ಠಾ ಪಬ್ಬಾಜನೀಯಕಮ್ಮಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಆಹ. ಮಾಣವೋ ‘‘ಏವಂ ಸನ್ತೇಪಿ ಅಹಂ ಸುರಂ ಜಹಿತುಂ ನ ಸಕ್ಕೋಮೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಗಾಥಾದ್ವಯಮಾಹ –

೩೮೪.

‘‘ರಸಾನಂ ಅಞ್ಞತರಂ ಏತಂ, ಕಸ್ಮಾ ಮಂ ತ್ವಂ ನಿವಾರಯೇ;

ಸೋಹಂ ತತ್ಥ ಗಮಿಸ್ಸಾಮಿ, ಯತ್ಥ ಲಚ್ಛಾಮಿ ಏದಿಸಂ.

೩೮೫.

‘‘ಸೋವಾಹಂ ನಿಪ್ಪತಿಸ್ಸಾಮಿ, ನತೇ ವಚ್ಛಾಮಿ ಸನ್ತಿಕೇ;

ಯಸ್ಸ ಮೇ ದಸ್ಸನೇನ ತ್ವಂ, ನಾಭಿನನ್ದಸಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ರಸಾನನ್ತಿ ಲೋಣಮ್ಬಿಲತಿತ್ತಕಕಟುಕಖಾರಿಕಮಧುರಕಸಾವಸಙ್ಖಾತಾನಂ ಸತ್ತನ್ನಂ ರಸಾನಂ ಅಞ್ಞತರಂ ಉತ್ತಮರಸಮೇತಂ ಮಜ್ಜಂ ನಾಮ. ಸೋವಾಹನ್ತಿ ಸೋ ಅಹಂ ಏವ. ನಿಪ್ಪತಿಸ್ಸಾಮೀತಿ ನಿಕ್ಖಮಿಸ್ಸಾಮಿ.

ಏವಞ್ಚ ಪನ ವತ್ವಾ ‘‘ನಾಹಂ ಸುರಾಪಾನಾ ವಿರಮಿಸ್ಸಾಮಿ, ಯಂ ತೇ ರುಚ್ಚತಿ, ತಂ ಕರೋಹೀ’’ತಿ ಆಹ. ಅಥ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ‘‘ತಯಿ ಅಮ್ಹೇ ಪರಿಚ್ಚಜನ್ತೇ ಮಯಮ್ಪಿ ತಂ ಪರಿಚ್ಚಜಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಗಾಥಮಾಹ –

೩೮೬.

‘‘ಅದ್ಧಾ ಅಞ್ಞೇಪಿ ದಾಯಾದೇ, ಪುತ್ತೇ ಲಚ್ಛಾಮ ಮಾಣವ;

ತ್ವಞ್ಚ ಜಮ್ಮ ವಿನಸ್ಸಸು, ಯತ್ಥ ಪತ್ತಂ ನ ತಂ ಸುಣೇ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಯತ್ಥ ಪತ್ತನ್ತಿ ಯತ್ಥ ಗತಂ ತಂ ‘‘ಅಸುಕಟ್ಠಾನೇ ನಾಮ ವಸತೀ’’ತಿ ನ ಸುಣೋಮ, ತತ್ಥ ಗಚ್ಛಾಹೀತಿ ಅತ್ಥೋ.

ಅಥ ನಂ ವಿನಿಚ್ಛಯಂ ನೇತ್ವಾ ಅಪುತ್ತಭಾವಂ ಕತ್ವಾ ನೀಹರಾಪೇಸಿ. ಸೋ ಅಪರಭಾಗೇ ನಿಪ್ಪಚ್ಚಯೋ ಕಪಣೋ ಜಿಣ್ಣಪಿಲೋತಿಕಂ ನಿವಾಸೇತ್ವಾ ಕಪಾಲಹತ್ಥೋ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಚರನ್ತೋ ಅಞ್ಞತರಂ ಕುಟ್ಟಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಕಾಲಮಕಾಸಿ. ಇದಂ ಕಾರಣಂ ಆಹರಿತ್ವಾ ಕಾಳಹತ್ಥಿ ರಞ್ಞೋ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ, ‘‘ಮಹಾರಾಜ, ಸಚೇ ತ್ವಂ ಅಮ್ಹಾಕಂ ವಚನಂ ನ ಕರಿಸ್ಸಸಿ, ಪಬ್ಬಾಜನೀಯಕಮ್ಮಂ ತೇ ಕರಿಸ್ಸನ್ತೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಗಾಥಮಾಹ –

೩೮೭.

‘‘ಏವಮೇವ ತುವಂ ರಾಜ, ದ್ವಿಪದಿನ್ದ ಸುಣೋಹಿ ಮೇ;

ಪಬ್ಬಾಜೇಸ್ಸನ್ತಿ ತಂ ರಟ್ಠಾ, ಸೋಣ್ಡಂ ಮಾಣವಕಂ ಯಥಾ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ದ್ವಿಪದಿನ್ದಾತಿ ದ್ವಿಪದಾನಂ ಇನ್ದ, ಭೋ ಮಹಾರಾಜ, ಮೇ ಮಮ ವಚನಂ ಸುಣೋಹಿ ತುವಂ, ಏವಮೇವ ಸೋಣ್ಡಂ ಮಾಣವಕಂ ಯಥಾ ತಂ ಭವನ್ತಂ ರಟ್ಠತೋ ಪಬ್ಬಾಜೇಸ್ಸನ್ತಿ.

ಏವಂ ಕಾಳಹತ್ಥಿನಾ ಉಪಮಾಯ ಆಹಟಾಯಪಿ ರಾಜಾ ತತೋ ವಿರಮಿತುಂ ಅಸಕ್ಕೋನ್ತೋ ಅಪರಮ್ಪಿ ಉದಾಹರಣಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ಆಹ –

೩೮೮.

‘‘ಸುಜಾತೋ ನಾಮ ನಾಮೇನ, ಭಾವಿತತ್ತಾನ ಸಾವಕೋ;

ಅಚ್ಛರಂ ಕಾಮಯನ್ತೋವ, ನ ಸೋ ಭುಞ್ಜಿ ನ ಸೋ ಪಿವಿ.

೩೮೯.

‘‘ಕುಸಗ್ಗೇನುದಕಮಾದಾಯ, ಸಮುದ್ದೇ ಉದಕಂ ಮಿನೇ;

ಏವಂ ಮಾನುಸಕಾ ಕಾಮಾ, ದಿಬ್ಬಕಾಮಾನ ಸನ್ತಿಕೇ.

೩೯೦.

‘‘ಏವಮೇವ ಅಹಂ ಕಾಳ, ಭುತ್ವಾ ಭಕ್ಖಂ ರಸುತ್ತಮಂ;

ಅಲದ್ಧಾ ಮಾನುಸಂ ಮಂಸಂ, ಮಞ್ಞೇ ಹಿಸ್ಸಾಮಿ ಜೀವಿತ’’ನ್ತಿ.

ವತ್ಥು ಹೇಟ್ಠಾ ವುತ್ತಸದಿಸಮೇವ.

ತತ್ಥ ಭಾವಿತತ್ತಾನಾತಿ ಭಾವಿತಚಿತ್ತಾನಂ ತೇಸಂ ಪಞ್ಚನ್ನಂ ಇಸಿಸತಾನಂ. ಅಚ್ಛರಂ ಕಾಮಯನ್ತೋವಾತಿ ಸೋ ಕಿರ ತೇಸಂ ಇಸೀನಂ ಮಹಾಜಮ್ಬುಪೇಸಿಯಾ ಖಾದನಕಾಲೇ ಅನಾಗಮನಂ ವಿದಿತ್ವಾ ‘‘ಕಿಂ ನು ಖೋ ಕಾರಣಾ ನ ಆಗಚ್ಛನ್ತಿ, ಸಚೇ ಕತ್ಥಚಿ ಗತಾ, ಜಾನಿಸ್ಸಾಮಿ, ನೋ ಚೇ, ಅಥ ನೇಸಂ ಸನ್ತಿಕೇ ಧಮ್ಮಂ ಸುಣಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಉಯ್ಯಾನಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಇಸಿಗಣೇ ವನ್ದಿತ್ವಾ ಗಣಜೇಟ್ಠಕಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕೇ ಧಮ್ಮಂ ಸುಣನ್ತೋ ನಿಸಿನ್ನೋವ ಸೂರಿಯೇ ಅತ್ಥಙ್ಗತೇ ಉಯ್ಯೋಜಿಯಮಾನೋಪಿ ‘‘ಅಜ್ಜ ಇಧೇವ ವಸಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಇಸಿಗಣಂ ವನ್ದಿತ್ವಾ ಪಣ್ಣಸಾಲಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ನಿಪಜ್ಜಿ. ರತ್ತಿಭಾಗೇ ಸಕ್ಕೋ ದೇವರಾಜಾ ದೇವಚ್ಛರಾಸಙ್ಘಪರಿವುತೋ ಸದ್ಧಿಂ ಅತ್ತನೋ ಪರಿಚಾರಿಕಾಹಿ ಇಸಿಗಣಂ ವನ್ದಿತುಂ ಆಗತೋ, ಸಕಲಾರಾಮೋ ಏಕೋಭಾಸೋ ಅಹೋಸಿ. ಸುಜಾತೋ ‘‘ಕಿಂ ನು ಖೋ ಏತ’’ನ್ತಿ ಉಟ್ಠಾಯ ಪಣ್ಣಸಾಲಛಿದ್ದೇನ ಓಲೋಕೇನ್ತೋ ಸಕ್ಕಂ ಇಸಿಗಣಂ ವನ್ದಿತುಂ ಆಗತಂ ದೇವಚ್ಛರಾಪರಿವುತಂ ದಿಸ್ವಾ ಅಚ್ಛರಾನಂ ಸಹ ದಸ್ಸನೇನ ರಾಗರತ್ತೋ ಅಹೋಸಿ. ಸಕ್ಕೋ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ಧಮ್ಮಕಥಂ ಸುತ್ವಾ ಸಕಟ್ಠಾನಮೇವ ಗತೋ. ಕುಟುಮ್ಬಿಕೋಪಿ ಪುನದಿವಸೇ ಇಸಿಗಣಂ ವನ್ದಿತ್ವಾ ಪುಚ್ಛಿ – ‘‘ಭನ್ತೇ, ಕೋ ನಾಮೇಸ ರತ್ತಿಭಾಗೇ ತುಮ್ಹಾಕಂ ವನ್ದನತ್ಥಾಯ ಆಗತೋ’’ತಿ? ‘‘ಸಕ್ಕೋ, ಆವುಸೋ’’ತಿ. ‘‘ತಂ ಪರಿವಾರೇತ್ವಾ ನಿಸಿನ್ನಾ ಕಾ ನಾಮೇತಾ’’ತಿ? ‘‘ದೇವಚ್ಛರಾ ನಾಮೇತಾ’’ತಿ. ಸೋ ಇಸಿಗಣಂ ವನ್ದಿತ್ವಾ ಗೇಹಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಗತಕಾಲತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ‘‘ಅಚ್ಛರಂ ಮೇ ದೇಥ, ಅಚ್ಛರಂ ಮೇ ದೇಥಾ’’ತಿ ವಿಲಪಿ. ಞಾತಕಾ ಪರಿವಾರೇತ್ವಾ ‘‘ಭೂತಾವಿಟ್ಠೋ ನು ಖೋ’’ತಿ ಅಚ್ಛರಂ ಪಹರಿಂಸು. ಸೋ ‘‘ನಾಹಂ ಏತಂ ಅಚ್ಛರಂ ಕಥೇಮಿ, ದೇವಚ್ಛರಂ ಕಥೇಮೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ‘‘ಅಯಂ ಅಚ್ಛರಾ’’ತಿ ಅಲಙ್ಕರಿತ್ವಾ ಆನೀತಂ ಭರಿಯಮ್ಪಿ ಗಣಿಕಮ್ಪಿ ಓಲೋಕೇನ್ತೋ ‘‘ನಾಯಂ ಅಚ್ಛರಾ, ಯಕ್ಖಿನೀ ಏಸಾ, ದೇವಚ್ಛರಂ ಮೇ ದೇಥಾ’’ತಿ ವಿಲಪನ್ತೋ ನಿರಾಹಾರೋ ಹುತ್ವಾ ತತ್ಥೇವ ಜೀವಿತಕ್ಖಯಂ ಪಾಪುಣಿ. ತೇನ ವುತ್ತಂ –

‘‘ಅಚ್ಛರಂ ಕಾಮಯನ್ತೋವ, ನ ಸೋ ಭುಞ್ಜಿ ನ ಸೋ ಪಿವೀ’’ತಿ.

ಕುಸಗ್ಗೇನುದಕಮಾದಾಯ, ಸಮುದ್ದೇ ಉದಕಂ ಮಿನೇತಿ, ಸಮ್ಮ ಕಾಳಹತ್ಥಿ, ಯೋ ಕುಸಗ್ಗೇನೇವ ಉದಕಂ ಗಹೇತ್ವಾ ‘‘ಏತ್ತಕಂ ಸಿಯಾ ಮಹಾಸಮುದ್ದೇ ಉದಕ’’ನ್ತಿ ತೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಉಪಮಾಯ ಮಿನೇಯ್ಯ, ಸೋ ಕೇವಲಂ ಮಿನೇಯ್ಯೇವ, ಕುಸಗ್ಗೇ ಪನ ಉದಕಂ ಅತಿಪರಿತ್ತಕಮೇವ. ಯಥಾ ತಂ, ಏವಂ ಮಾನುಸಕಾ ಕಾಮಾ ದಿಬ್ಬಕಾಮಾನಂ ಸನ್ತಿಕೇ, ತಸ್ಮಾ ಸೋ ಸುಜಾತೋ ಅಞ್ಞಂ ಇತ್ಥಿಂ ನ ಓಲೋಕೇಸಿ, ಅಚ್ಛರಮೇವ ಪತ್ಥೇನ್ತೋ ಮತೋ. ಏವಮೇವಾತಿ ಯಥಾ ಸೋ ದಿಬ್ಬಕಾಮಂ ಅಲಭನ್ತೋ ಜೀವಿತಂ ಜಹಿ, ಏವಂ ಅಹಮ್ಪಿ ಉತ್ತಮರಸಂ ಮನುಸ್ಸಮಂಸಂ ಅಲಭನ್ತೋ ಜೀವಿತಂ ಜಹಿಸ್ಸಾಮೀತಿ ವದತಿ.

ತಂ ಸುತ್ವಾ ಕಾಳಹತ್ಥಿ ‘‘ಅಯಂ ರಾಜಾ ಅತಿವಿಯ ರಸಗಿದ್ಧೋ, ಸಞ್ಞಾಪೇಸ್ಸಾಮಿ ನ’’ನ್ತಿ ಸಕಜಾತಿಕಾನಂ ಮಂಸಂ ಖಾದಿತ್ವಾ ಆಕಾಸಚರಾ ಸುವಣ್ಣಹಂಸಾಪಿ ತಾವ ವಿನಟ್ಠಾತಿ ದಸ್ಸೇತುಂ ಗಾಥಾದ್ವಯಮಾಹ –

೩೯೧.

‘‘ಯಥಾಪಿ ತೇ ಧತರಟ್ಠಾ, ಹಂಸಾ ವೇಹಾಯಸಙ್ಗಮಾ;

ಅಭುತ್ತಪರಿಭೋಗೇನ, ಸಬ್ಬೇ ಅಬ್ಭತ್ಥತಂ ಗತಾ.

೩೯೨.

‘‘ಏವಮೇವ ತುವಂ ರಾಜ, ದ್ವಿಪದಿನ್ದ ಸುಣೋಹಿ ಮೇ;

ಅಭಕ್ಖಂ ರಾಜ ಭಕ್ಖೇಸಿ, ತಸ್ಮಾ ಪಬ್ಬಾಜಯನ್ತಿ ತ’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ಅಭುತ್ತಪರಿಭೋಗೇನಾತಿ ಅತ್ತನೋ ಸಮಾನಜಾತಿಕಾನಂ ಪರಿಭೋಗೇನ. ಅಬ್ಭತ್ಥತಂ ಗತಾತಿ ಸಬ್ಬೇ ಮರಣಮೇವ ಪತ್ತಾ. ಅತೀತೇ ಕಿರ ಚಿತ್ತಕೂಟೇ ಸುವಣ್ಣಗುಹಾಯಂ ನವುತಿ ಹಂಸಸಹಸ್ಸಾನಿ ವಸನ್ತಿ. ತೇ ವಸ್ಸಿಕೇ ಚತ್ತಾರೋ ಮಾಸೇ ನ ನಿಕ್ಖಮನ್ತಿ, ಸಚೇ ನಿಕ್ಖಮೇಯ್ಯುಂ, ಉದಕಪುಣ್ಣೇಹಿ ಪತ್ತೇಹಿ ಉಪ್ಪತಿತುಂ ಅಸಕ್ಕೋನ್ತಾ ಮಹಾಸಮುದ್ದೇಯೇವ ಪತೇಯ್ಯುಂ, ತಸ್ಮಾ ನ ಚ ನಿಕ್ಖಮನ್ತಿ. ಉಪಕಟ್ಠೇ ಪನ ವಸ್ಸಕಾಲೇ ಜಾತಸ್ಸರತೋ ಸಯಂಜಾತಸಾಲಿಯೋ ಆಹರಿತ್ವಾ ಗುಹಂ ಪೂರೇತ್ವಾ ಸಾಲಿಂ ಖಾದನ್ತಾ ವಸನ್ತಿ. ತೇಸಂ ಪನ ಗುಹಂ ಪವಿಟ್ಠಕಾಲೇ ಗುಹದ್ವಾರೇ ಏಕೋ ರಥಚಕ್ಕಪ್ಪಮಾಣೋ ಉಣ್ಣನಾಭಿ ನಾಮ ಮಕ್ಕಟಕೋ ಏಕೇಕಸ್ಮಿಂ ಮಾಸೇ ಏಕೇಕಂ ಜಾಲಂ ವಿನನ್ಧತಿ. ತಸ್ಸ ಏಕೇಕಂ ಸುತ್ತಂ ಗೋರಜ್ಜುಪ್ಪಮಾಣಂ ಹೋತಿ. ಹಂಸಾ ‘‘ತಂ ಜಾಲಂ ಭಿನ್ದಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಏಕಸ್ಸ ತರುಣಹಂಸಸ್ಸ ದ್ವೇ ಕೋಟ್ಠಾಸೇ ದೇನ್ತಿ. ಸೋ ವಿಗತೇ ದೇವೇ ಪುರತೋ ಗನ್ತ್ವಾ ತಂ ಜಾಲಂ ಭಿನ್ದತಿ. ತೇನ ಮಗ್ಗೇನ ಸೇಸಾ ಗಚ್ಛನ್ತಿ. ಅಥೇಕಸ್ಮಿಂ ಕಾಲೇ ಪಞ್ಚ ಮಾಸೇ ವಸ್ಸೋ ವುಟ್ಠೋ ಅಹೋಸಿ. ಹಂಸಾ ಖೀಣಗೋಚರಾ ‘‘ಕಿಂ ನು ಖೋ ಕತ್ತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ ಮನ್ತೇತ್ವಾ ‘‘ಮಯಂ ಜೀವನ್ತಾ ಅಣ್ಡಾನಿ ಲಭಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ಪಠಮಂ ಅಣ್ಡಾನಿ ಖಾದಿಂಸು, ತತೋ ಪೋತಕೇ, ತತೋ ಜಿಣ್ಣಹಂಸೇ. ಪಞ್ಚಮಾಸಚ್ಚಯೇನ ವಸ್ಸಂ ಅಪಗತಂ. ಮಕ್ಕಟಕೋ ಪಞ್ಚ ಜಾಲಾನಿ ವಿನನ್ಧಿ. ಹಂಸಾ ಸಕಜಾತಿಕಾನಂ ಮಂಸಂ ಖಾದಿತ್ವಾ ಅಪ್ಪಥಾಮಾ ಜಾತಾ. ದ್ವಿಗುಣಕೋಟ್ಠಾಸಲಾಭೀ ಹಂಸತರುಣೋ ಜಾಲೇ ಪಹರಿತ್ವಾ ಚತ್ತಾರಿ ಭಿನ್ದಿ, ಪಞ್ಚಮಂ ಛಿನ್ದಿತುಂ ನಾಸಕ್ಖಿ, ತತ್ಥೇವ ಲಗ್ಗಿ. ಅಥಸ್ಸ ಸೀಸಂ ವಿಜ್ಝಿತ್ವಾ ಮಕ್ಕಟಕೋ ಲೋಹಿತಂ ಪಿವಿ. ಅಞ್ಞೋಪಿ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಜಾಲಂ ಪಹರಿ, ಸೋಪಿ ತತ್ಥೇವ ಲಗ್ಗೀತಿ ಏವಂ ಸಬ್ಬೇಸಂ ಮಕ್ಕಟಕೋ ಲೋಹಿತಂ ಪಿವಿ. ತದಾ ಧತರಟ್ಠಕುಲಂ ಉಚ್ಛಿನ್ನನ್ತಿ ವದನ್ತಿ. ತೇನ ವುತ್ತಂ ‘‘ಸಬ್ಬೇ ಅಬ್ಭತ್ಥತಂಗತಾ’’ತಿ.

ಏವಮೇವ ತುವನ್ತಿ ಯಥಾ ಏತೇ ಹಂಸಾ ಅಭಕ್ಖಂ ಸಕಜಾತಿಕಮಂಸಂ ಖಾದಿಂಸು, ತಥಾ ತ್ವಮ್ಪಿ ಖಾದಸಿ, ಸಕಲನಗರಂ ಭಯಪ್ಪತ್ತಂ, ವಿರಮ, ಮಹಾರಾಜಾತಿ. ತಸ್ಮಾ ಪಬ್ಬಾಜಯನ್ತಿ ತನ್ತಿ ಯಸ್ಮಾ ಅಭಕ್ಖಂ ಸಕಜಾತಿಕಮಂಸಂ ಭಕ್ಖೇಸಿ, ತಸ್ಮಾ ಇಮೇ ನಗರವಾಸಿನೋ ತಂ ರಟ್ಠಾ ಪಬ್ಬಾಜಯನ್ತಿ.

ರಾಜಾ ಅಞ್ಞಮ್ಪಿ ಉಪಮಂ ವತ್ತುಕಾಮೋ ಅಹೋಸಿ. ನಾಗರಾ ಪನ ಉಟ್ಠಾಯ, ‘‘ಸಾಮಿ ಸೇನಾಪತಿ, ಕಿಂ ಕರೋಸಿ, ಕಿಂ ಮನುಸ್ಸಮಂಸಖಾದಕಂ ಚೋರಂ ಗಹೇತ್ವಾ ವಿಚರಸಿ, ಸಚೇ ನ ವಿರಮಿಸ್ಸತಿ, ರಟ್ಠತೋ ನಂ ಪಬ್ಬಾಜೇಹೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ನಾಸ್ಸ ಕಥೇತುಂ ಅದಂಸು. ರಾಜಾ ಬಹೂನಂ ಕಥಂ ಸುತ್ವಾ ಭೀತೋ ಪುನ ವತ್ತುಂ ನಾಸಕ್ಖಿ. ಪುನಪಿ ನಂ ಸೇನಾಪತಿ ‘‘ಕಿಂ ಮಹಾರಾಜ ವಿರಮಿತುಂ ಸಕ್ಖಿಸ್ಸಸಿ, ಉದಾಹು ನ ಸಕ್ಖಿಸ್ಸಸೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ‘‘ನ ಸಕ್ಕೋಮೀ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ಸಬ್ಬಂ ಓರೋಧಗಣಞ್ಚ ಪುತ್ತಧೀತರೋ ಚ ಸಬ್ಬಾಲಙ್ಕಾರಪಟಿಮಣ್ಡಿತೇ ಪಸ್ಸೇ ಠಪೇತ್ವಾ, ‘‘ಮಹಾರಾಜ, ಇಮೇ ಞಾತಿಮಣ್ಡಲೇ ಚೇವ ಅಮಚ್ಚಗಣಞ್ಚ ರಜ್ಜಸಿರಿಞ್ಚ ಓಲೋಕೇಹಿ, ಮಾ ವಿನಸ್ಸಿ, ವಿರಮ ಮನುಸ್ಸಮಂಸತೋ’’ತಿ ಆಹ. ರಾಜಾ ‘‘ನ ಮಯ್ಹಂ ಏತೇ ಮನುಸ್ಸಮಂಸತೋ ಪಿಯತರಾ’’ತಿ ವತ್ವಾ ‘‘ತೇನ ಹಿ, ಮಹಾರಾಜ, ಇಮಮ್ಹಾ ನಗರಾ ಚ ರಟ್ಠಾ ಚ ನಿಕ್ಖಮಥಾ’’ತಿ ವುತ್ತೇ, ‘‘ಕಾಳಹತ್ಥಿ, ನ ಮೇ ರಜ್ಜೇನತ್ಥೋ, ನಗರಾ ನಿಕ್ಖಮಾಮಿ, ಏಕಂ ಪನ ಮೇ ಖಗ್ಗಞ್ಚ ರಸಕಞ್ಚ ಭಾಜನಞ್ಚ ದೇಹೀ’’ತಿ ಆಹ. ಅಥಸ್ಸ ಖಗ್ಗಞ್ಚ ಮಂಸಪಚನಭಾಜನಞ್ಚ ಪಚ್ಛಿಞ್ಚ ಉಕ್ಖಿಪಾಪೇತ್ವಾ ರಸಕಞ್ಚ ದತ್ವಾ ರಟ್ಠಾ ಪಬ್ಬಾಜನೀಯಕಮ್ಮಂ ಕರಿಂಸು.

ಸೋ ಖಗ್ಗಞ್ಚ ರಸಕಞ್ಚ ಆದಾಯ ನಗರಾ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ಅರಞ್ಞಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ಏಕಸ್ಮಿಂ ನಿಗ್ರೋಧಮೂಲೇ ವಸನಟ್ಠಾನಂ ಕತ್ವಾ ತತ್ಥ ವಸನ್ತೋ ಅಟವಿಮಗ್ಗೇ ಠತ್ವಾ ಮನುಸ್ಸೇ ಮಾರೇತ್ವಾ ಆಹರಿತ್ವಾ ರಸಕಸ್ಸ ದೇತಿ. ಸೋಪಿಸ್ಸ ಮಂಸಂ ಪಚಿತ್ವಾ ಉಪನಾಮೇತಿ. ಏವಂ ಉಭೋಪಿ ಜೀವನ್ತಿ. ಮನುಸ್ಸಗಹಣಕಾಲೇ ‘‘ಅಹಂ ಅರೇ ಮನುಸ್ಸಚೋರೋ ಪೋರಿಸಾದೋ’’ತಿ ವತ್ವಾ ತಸ್ಮಿಂ ಪಕ್ಖನ್ತೇ ಕೋಚಿ ಸಕಭಾವೇನ ಸಣ್ಠಾತುಂ ನ ಸಕ್ಕೋತಿ, ಸಬ್ಬೇ ಭೂಮಿಯಂ ಪತನ್ತಿ. ತೇಸು ಯಂ ಇಚ್ಛತಿ, ತಂ ಉದ್ಧಂಪಾದಂ ಅಧೋಸೀಸಂ ಕತ್ವಾ ಆಹರಿತ್ವಾ ರಸಕಸ್ಸ ದೇತಿ. ಸೋ ಏಕದಿವಸಂ ಅರಞ್ಞೇ ಕಞ್ಚಿ ಮನುಸ್ಸಂ ಅಲಭಿತ್ವಾ ಆಗತೋ ರಸಕೇನ ‘‘ಕಿಂ ದೇವಾ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ‘‘ಉದ್ಧನೇ ಉಕ್ಖಲಿಂ ಆರೋಪೇಹೀ’’ತಿ ಆಹ. ‘‘ಮಂಸಂ ಕಹಂ, ದೇವಾ’’ತಿ? ‘‘ಲಭಿಸ್ಸಾಮಹಂ ಮಂಸ’’ನ್ತಿ. ಸೋ ‘‘ನತ್ಥಿ ಮೇ ದಾನಿ ಜೀವಿತ’’ನ್ತಿ ಕಮ್ಪಮಾನೋ ಉದ್ಧನೇ ಅಗ್ಗಿಂ ಕತ್ವಾ ಉಕ್ಖಲಿಂ ಆರೋಪೇಸಿ. ಅಥ ನಂ ಪೋರಿಸಾದೋ ಅಸಿನಾ ಮಾರೇತ್ವಾ ಮಂಸಂ ಪಚಿತ್ವಾ ಖಾದಿ. ತತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಏಕಕೋವ ಜಾತೋ ಸಯಮೇವ ಪಚಿತ್ವಾ ಖಾದತಿ. ‘‘ಪೋರಿಸಾದೋ ಮಗ್ಗೇ ಮಗ್ಗಪಟಿಪನ್ನೇ ಹನತೀ’’ತಿ ಸಕಲಜಮ್ಬುದೀಪೇ ಪಾಕಟೋ ಅಹೋಸಿ.

ತದಾ ಏಕೋ ಸಮ್ಪನ್ನವಿಭವೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಪಞ್ಚಹಿ ಸಕಟಸತೇಹಿ ವೋಹಾರಂ ಕರೋನ್ತೋ ಪುಬ್ಬನ್ತತೋ ಅಪರನ್ತಂ ಸಞ್ಚರತಿ. ಸೋ ಚಿನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಪೋರಿಸಾದೋ ನಾಮ ಕಿರ ಚೋರೋ ಅನ್ತರಾಮಗ್ಗೇ ಮನುಸ್ಸೇ ಮಾರೇಸಿ, ಧನಂ ದತ್ವಾ ತಂ ಅಟವಿಂ ಅತಿಕ್ಕಮಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ. ಸೋ ಅಟವಿಮುಖವಾಸೀನಂ ಮನುಸ್ಸಾನಂ ‘‘ತುಮ್ಹೇ ಮಂ ಅಟವಿತೋ ಅತಿಕ್ಕಾಮೇಥಾ’’ತಿ ಸಹಸ್ಸಂ ದತ್ವಾ ತೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಮಗ್ಗಂ ಪಟಿಪಜ್ಜಿ. ಗಚ್ಛನ್ತೋ ಚ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಸಬ್ಬಸತ್ಥಂ ಪುರತೋ ಕತ್ವಾ ಸಯಂ ನ್ಹಾತಾನುಲಿತ್ತೋ ಸಬ್ಬಾಲಙ್ಕಾರಪಟಿಮಣ್ಡಿತೋ ಸೇತಗೋಣಯುತ್ತೇ ಸುಖಯಾನಕೇ ನಿಸಿನ್ನೋ ತೇಹಿ ಅಟವಿವಾಸಿಕಪುರಿಸೇಹಿ ಪರಿವುತೋ ಸಬ್ಬಪಚ್ಛತೋ ಅಗಮಾಸಿ. ತಸ್ಮಿಂ ಖಣೇ ಪೋರಿಸಾದೋ ರುಕ್ಖಂ ಆರುಯ್ಹ ಪುರಿಸೇ ಉಪಧಾರೇನ್ತೋ ಸೇಸಮನುಸ್ಸೇಸು ‘‘ಕಿಂ ಇಮೇಸು ಮಯಾ ಖಾದಿತಬ್ಬಂ ಅತ್ಥೀ’’ತಿ ವಿಗತಚ್ಛನ್ದೋ ಹುತ್ವಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಂ ದಿಟ್ಠಕಾಲತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ತಂ ಖಾದಿತುಕಾಮತಾಯ ಪಗ್ಘರಿತಖೇಳೋ ಅಹೋಸಿ. ಸೋ ತಸ್ಮಿಂ ಅತ್ತನೋ ಸನ್ತಿಕಂ ಆಗತೇ ರುಕ್ಖತೋ ಓರುಯ್ಹ ‘‘ಅಹಂ ಅರೇ ಪೋರಿಸಾದೋ’’ತಿ ನಾಮಂ ತಿಕ್ಖತ್ತುಂ ಸಾವೇತ್ವಾ ಖಗ್ಗಂ ಪರಿವತ್ತೇನ್ತೋ ವಾಲುಕಾಯ ತೇಸಂ ಅಕ್ಖೀನಿ ಪೂರೇನ್ತೋ ವಿಯ ಪಕ್ಖನ್ದಿ. ಏಕೋಪಿ ಠಾತುಂ ಸಮತ್ಥೋ ನಾಮ ನತ್ಥಿ, ಸಬ್ಬೇ ಭೂಮಿಯಂ ಉರೇನ ನಿಪಜ್ಜಿಂಸು. ಸೋ ಸುಖಯಾನಕೇ ನಿಸಿನ್ನಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಂ ಪಾದೇ ಗಹೇತ್ವಾ ಪಿಟ್ಠಿಯಂ ಅಧೋಸೀಸಕಂ ಓಲಮ್ಬೇತ್ವಾ ಸೀಸಂ ಗೋಪ್ಫಕೇಹಿ ಪಹರನ್ತೋ ಉಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಪಾಯಾಸಿ.

ತದಾ ತೇ ಪುರಿಸಾ ಉಟ್ಠಾಯ, ‘‘ಭೋ, ಪುರಿಸಾ ಮಯಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಸ್ಸ ಹತ್ಥತೋ ಕಹಾಪಣಸಹಸ್ಸಂ ಗಣ್ಹಿಮ್ಹಾ, ಕೋ ನಾಮ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಪುರಿಸಕಾರೋ, ಸಕ್ಕೋನ್ತಾ ವಾ ಅಸಕ್ಕೋನ್ತಾ ವಾ ಥೋಕಂ ಅನುಬನ್ಧಾಮಾ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಅನುಬನ್ಧಿಂಸು. ಪೋರಿಸಾದೋಪಿ ನಿವತ್ತಿತ್ವಾ ಓಲೋಕೇನ್ತೋ ಕಞ್ಚಿ ಅದಿತ್ವಾ ಸಣಿಕಂ ಪಾಯಾಸಿ. ತಸ್ಮಿಂ ಖಣೇ ಥಾಮಸಮ್ಪನ್ನೋ ಏಕೋ ಸೂರಪುರಿಸೋ ವೇಗೇನ ತಂ ಪಾಪುಣಿ. ಸೋ ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಏಕಂ ವತಿಂ ಲಙ್ಘನ್ತೋ ಖದಿರಖಾಣುಕಂ ಅಕ್ಕಮಿ, ಖಾಣುಕೋ ಪಿಟ್ಠಿಪಾದೇನ ನಿಕ್ಖಮಿ. ಲೋಹಿತೇನ ಪಗ್ಘರನ್ತೇನ ಲಙ್ಘಮಾನೋ ಯಾತಿ. ಅಥ ನಂ ಸೋ ದಿಸ್ವಾ, ‘‘ಭೋ, ಮಯಾ ಏಸ ವಿದ್ಧೋ, ಕೇವಲಂ ತುಮ್ಹೇ ಪಚ್ಛತೋ ಏಥ, ಗಣ್ಹಿಸ್ಸಾಮಿ ನ’’ನ್ತಿ ಆಹ. ತೇ ದುಬ್ಬಲಭಾವಂ ಞತ್ವಾ ತಂ ಅನುಬನ್ಧಿಂಸು. ಸೋ ತೇಹಿ ಅನುಬದ್ಧಭಾವಂ ಞತ್ವಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಂ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇತ್ವಾ ಅತ್ತಾನಂ ಸೋತ್ಥಿಮಕಾಸಿ. ಅಥ ಅಟವಿವಾಸಿಕಪುರಿಸಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಸ್ಸ ಲದ್ಧಕಾಲತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ‘‘ಕಿಂ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಚೋರೇನಾ’’ತಿ ತತೋ ನಿವತ್ತಿಂಸು.

ಪೋರಿಸಾದೋಪಿ ಅತ್ತನೋ ನಿಗ್ರೋಧಮೂಲಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಪಾರೋಹನ್ತರಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ನಿಪನ್ನೋ, ‘‘ಅಯ್ಯೇ ರುಕ್ಖದೇವತೇ, ಸಚೇ ಮೇ ಸತ್ತಾಹಬ್ಭನ್ತರೇಯೇವ ವಣಂ ಫಾಸುಕಂ ಕಾತುಂ ಸಕ್ಖಿಸ್ಸಸಿ, ಸಕಲಜಮ್ಬುದೀಪೇ ಏಕಸತಖತ್ತಿಯಾನಂ ಗಲಲೋಹಿತೇನ ತವ ಖನ್ಧಂ ಧೋವಿತ್ವಾ ಅನ್ತೇಹಿ ಪರಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಪಞ್ಚಮಧುರಮಂಸೇನ ಬಲಿಕಮ್ಮಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಆಯಾಚನಂ ಕರಿ. ತಸ್ಸ ಅನ್ನಪಾನಮಂಸಂ ಅಲಭನ್ತಸ್ಸ ಸರೀರಂ ಸುಸ್ಸಿತ್ವಾ ಅನ್ತೋಸತ್ತಾಹೇಯೇವ ವಣೋ ಫಾಸುಕೋ ಅಹೋಸಿ. ಸೋ ದೇವತಾನುಭಾವೇನ ತಸ್ಸ ಫಾಸುಕಭಾವಂ ಸಲ್ಲಕ್ಖೇಸಿ. ಸೋ ಕತಿಪಾಹಂ ಮನುಸ್ಸಮಂಸಂ ಖಾದಿತ್ವಾ ಬಲಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಚಿನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಬಹುಪಕಾರಾ ಮೇ ದೇವತಾ, ಆಯಾಚನಾ ಅಸ್ಸಾ ಮುಚ್ಚಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ. ಸೋ ಖಗ್ಗಂ ಆದಾಯ ರುಕ್ಖಮೂಲತೋ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ‘‘ರಾಜಾನೋ ಆನೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಪಾಯಾಸಿ. ಅಥ ನಂ ಪುರಿಮಭವೇ ಯಕ್ಖಕಾಲೇ ಏಕತೋ ಮನುಸ್ಸಮಂಸಖಾದಕೋ ಸಹಾಯಕಯಕ್ಖೋ ಅನುವಿಚರನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಅಯಂ ಮಮ ಅತೀತಭವೇ ಸಹಾಯೋ’’ತಿ ಞತ್ವಾ, ‘‘ಸಮ್ಮ, ಮಂ ಸಞ್ಜಾನಾಸೀ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿ. ‘‘ನ ಸಞ್ಜಾನಾಮೀ’’ತಿ. ಅಥಸ್ಸ ಪುರಿಮಭವೇ ಕತಕಾರಣಂ ಕಥೇಸಿ. ಸೋ ತಂ ಸಞ್ಜಾನಿತ್ವಾ ಪಟಿಸನ್ಥಾರಮಕಾಸಿ. ‘‘ಕಹಂ ನಿಬ್ಬತ್ತೋಸೀ’’ತಿ ಪುಟ್ಠೋ ನಿಬ್ಬತ್ತಟ್ಠಾನಞ್ಚ ರಟ್ಠಾ ಪಬ್ಬಾಜಿತಕಾರಣಞ್ಚ ಇದಾನಿ ವಸನಟ್ಠಾನಞ್ಚ ಖಾಣುನಾ ವಿದ್ಧಕಾರಣಞ್ಚ ದೇವತಾಯ ಆಯಾಚನಾಮೋಚನತ್ಥಂ ಗಮನಕಾರಣಞ್ಚ ಸಬ್ಬಂ ಆರೋಚೇತ್ವಾ ‘‘ತಯಾಪಿ ಮಮೇತಂ ಕಿಚ್ಚಂ ನಿತ್ಥರಿತಬ್ಬಂ, ಉಭೋಪಿ ಗಚ್ಛಾಮ, ಸಮ್ಮಾ’’ತಿ ಆಹ. ‘‘ಸಮ್ಮ ನ ಗಚ್ಛೇಯ್ಯಾಹಂ, ಏಕಂ ಪನ ಮೇ ಕಮ್ಮಂ ಅತ್ಥಿ, ಅಹಂ ಖೋ ಪನ ಅನಗ್ಘಂ ಪದಲಕ್ಖಣಂ ನಾಮ ಏಕಂ ಮನ್ತಂ ಜಾನಾಮಿ, ಸೋ ಬಲಞ್ಚ ಜವಞ್ಚ ಸದ್ದಞ್ಚ ಕರೋತಿ, ತಂ ಮನ್ತಂ ಗಣ್ಹಾಹೀ’’ತಿ. ಸೋ ‘‘ಸಾಧೂ’’ತಿ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿ. ಯಕ್ಖೋಪಿಸ್ಸ ತಂ ದತ್ವಾ ಪಕ್ಕಾಮಿ.

ಪೋರಿಸಾದೋ ಮನ್ತಂ ಉಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ತತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ವಾತಜವೋ ಅತಿಸೂರೋ ಅಹೋಸಿ. ಸೋ ಸತ್ತಾಹಬ್ಭನ್ತರೇಯೇವ ಏಕಸತರಾಜಾನೋ ಉಯ್ಯಾನಾದೀನಿ ಗಚ್ಛನ್ತೇ ದಿಸ್ವಾ ವಾತವೇಗೇನ ಪಕ್ಖನ್ದಿತ್ವಾ ‘‘ಅಹಂ ಅರೇ ಮನುಸ್ಸಚೋರೋ ಪೋರಿಸಾದೋ’’ತಿ ನಾಮಂ ಸಾವೇತ್ವಾ ವಗ್ಗನ್ತೋ ನದನ್ತೋ ಭಯಪ್ಪತ್ತೇ ಕತ್ವಾ ಪಾದೇ ಗಹೇತ್ವಾ ಅಧೋಸೀಸಕೇ ಕತ್ವಾ ಪಣ್ಹಿಯಾ ಸೀಸಂ ಪಹರನ್ತೋ ವಾತವೇಗೇನ ನೇತ್ವಾ ಹತ್ಥತಲೇಸು ಛಿದ್ದಾನಿ ಕತ್ವಾ ರಜ್ಜುಯಾ ಆವುನಿತ್ವಾ ನಿಗ್ರೋಧರುಕ್ಖೇ ಓಲಮ್ಬೇಸಿ ಅಗ್ಗಪಾದಙ್ಗುಲೀಹಿ ಭೂಮಿಯಂ ಫುಸಮಾನಾಹಿ. ತೇ ಸಬ್ಬೇ ರಾಜಾನೋ ವಾತೇ ಪಹರನ್ತೇ ಮಿಲಾತಕುರಣ್ಡಕದಾಮಾನಿ ವಿಯ ಪರಿವತ್ತನ್ತಾ ಓಲಮ್ಬಿಂಸು. ‘‘ಸುತಸೋಮೋ ಪನ ಮೇ ಪಿಟ್ಠಿಆಚರಿಯೋ ಹೋತಿ, ಸಚೇ ಗಣ್ಹಿಸ್ಸಾಮಿ, ಸಕಲಜಮ್ಬುದೀಪೋ ತುಚ್ಛೋ ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ತಂ ನ ನೇಸಿ. ಸೋ ‘‘ಬಲಿಕಮ್ಮಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಅಗ್ಗಿಂ ಕತ್ವಾ ಸೂಲೇ ತಚ್ಛನ್ತೋ ನಿಸೀದಿ. ರುಕ್ಖದೇವತಾ ತಂ ಕಿರಿಯಂ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಮಯ್ಹಂ ಕಿರೇಸ ಬಲಿಕಮ್ಮಂ ಕರೋತಿ, ವಣಮ್ಪಿಸ್ಸ ಮಯಾ ಕಿಞ್ಚಿ ಫಾಸುಕಂ ಕತಂ ನತ್ಥಿ, ಇದಾನಿ ಇಮೇಸಂ ಮಹಾವಿನಾಸಂ ಕರಿಸ್ಸತಿ, ಕಿಂ ನು ಖೋ ಕತ್ತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ‘‘ಅಹಂ ಏತಂ ವಾರೇತುಂ ನ ಸಕ್ಖಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಚಾತುಮಹಾರಾಜಿಕಾನಂ ಸನ್ತಿಕಂ ಗನ್ತ್ವಾ ತಮತ್ಥಂ ಕಥೇತ್ವಾ ‘‘ನಿವಾರೇಥ ನ’’ನ್ತಿ ಆಹ. ತೇಹಿಪಿ ‘‘ನ ಮಯಂ ಪೋರಿಸಾದಸ್ಸ ಕಮ್ಮಂ ನಿವಾರೇತುಂ ಸಕ್ಖಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ‘‘ಕೋ ಸಕ್ಖಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ‘‘ಸಕ್ಕೋ, ದೇವರಾಜಾ’’ತಿ ಸುತ್ವಾ ಸಕ್ಕಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ತಮತ್ಥಂ ಕಥೇತ್ವಾ ‘‘ನಿವಾರೇಥ ನ’’ನ್ತಿ ಆಹ. ಸೋಪಿ ‘‘ನಾಹಂ ಸಕ್ಕೋಮಿ ನಿವಾರೇತುಂ, ಸಮತ್ಥಂ ಪನ ಆಚಿಕ್ಖಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ‘‘ಕೋನಾಮೋ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ‘‘ಸದೇವಕೇ ಲೋಕೇ ಅಞ್ಞೋ ನತ್ಥಿ, ಕುರುರಟ್ಠೇ ಪನ ಇನ್ದಪತ್ಥನಗರೇ ಕೋರಬ್ಯರಾಜಪುತ್ತೋ ಸುತಸೋಮೋ ನಾಮ ತಂ ನಿಬ್ಬಿಸೇವನಂ ಕತ್ವಾ ದಮೇಸ್ಸತಿ, ರಾಜೂನಞ್ಚ ಜೀವಿತಂ ದಸ್ಸತಿ, ತಞ್ಚ ಮನುಸ್ಸಮಂಸಾ ಓರಮಾಪೇಸ್ಸತಿ, ಸಕಲಜಮ್ಬುದೀಪೇ ಅಮತಂ ವಿಯ ಧಮ್ಮಂ ಅಭಿಸಿಞ್ಚಿಸ್ಸತಿ, ಸಚೇಪಿ ರಾಜೂನಂ ಜೀವಿತಂ ದಾತುಕಾಮೋ, ‘ಸುತಸೋಮಂ ಆನೇತ್ವಾ ಬಲಿಕಮ್ಮಂ ಕಾತುಂ ವಟ್ಟತೀ’ತಿ ವದೇಹೀ’’ತಿ ಆಹ.

ಸಾ ‘‘ಸಾಧೂ’’ತಿ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿತ್ವಾ ಖಿಪ್ಪಂ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಪಬ್ಬಜಿತವೇಸೇನ ತಸ್ಸ ಅವಿದೂರೇ ಪಾಯಾಸಿ. ಸೋ ಪದಸದ್ದೇನ ‘‘ರಾಜಾ ನು ಖೋ ಕೋಚಿ ಪಲಾತೋ ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಓಲೋಕೇನ್ತೋ ತಂ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಪಬ್ಬಜಿತಾ ನಾಮ ಖತ್ತಿಯಾವ, ಇಮಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಏಕಸತಂ ಪೂರೇತ್ವಾ ಬಲಿಕಮ್ಮಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಉಟ್ಠಾಯ ಅಸಿಹತ್ಥೋ ಅನುಬನ್ಧಿ, ತಿಯೋಜನಂ ಅನುಬನ್ಧಿತ್ವಾಪಿ ತಂ ಪಾಪುಣಿತುಂ ನಾಸಕ್ಖಿ, ಗತ್ತೇಹಿ ಸೇದಾ ಮುಚ್ಚಿಂಸು. ಸೋ ಚಿನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಅಹಂ ಪುಬ್ಬೇ ಹತ್ಥಿಮ್ಪಿ ಅಸ್ಸಮ್ಪಿ ರಥಮ್ಪಿ ಧಾವನ್ತಂ ಅನುಬನ್ಧಿತ್ವಾ ಗಣ್ಹಾಮಿ, ಅಜ್ಜ ಇಮಂ ಪಬ್ಬಜಿತಂ ಸಕಾಯ ಗತಿಯಾ ಗಚ್ಛನ್ತಂ ಸಬ್ಬಥಾಮೇನ ಧಾವನ್ತೋಪಿ ಗಣ್ಹಿತುಂ ನ ಸಕ್ಕೋಮಿ, ಕಿಂ ನು ಖೋ ಕಾರಣ’’ನ್ತಿ. ತತೋ ಸೋ ‘‘ಪಬ್ಬಜಿತಾ ನಾಮ ವಚನಕರಾ ಹೋನ್ತಿ, ‘ತಿಟ್ಠಾ’ತಿ ನಂ ವತ್ವಾ ಠಿತಂ ಗಹೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ‘‘ತಿಟ್ಠ, ಸಮಣಾ’’ತಿ ಆಹ. ‘‘ಅಹಂ ತಾವ ಠಿತೋ, ತ್ವಂ ಪನ ಧಾವಿತುಂ ವಾಯಾಮಮಕಾಸೀ’’ತಿ. ಅಥ ನಂ, ‘‘ಭೋ, ಪಬ್ಬಜಿತಾ ನಾಮ ಜೀವಿತಹೇತುಪಿ ಅಲಿಕಂ ನ ಭಣನ್ತಿ, ತ್ವಂ ಪನ ಮುಸಾವಾದಂ ಕಥೇಸೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಗಾಥಮಾಹ –

೩೯೩.

‘‘ತಿಟ್ಠಾಹೀತಿ ಮಯಾ ವುತ್ತೋ, ಸೋ ತ್ವಂ ಗಚ್ಛಸಿ ಪಮ್ಮುಖೋ;

ಅಟ್ಠಿತೋ ತ್ವಂ ಠಿತೋಮ್ಹೀತಿ, ಲಪಸಿ ಬ್ರಹ್ಮಚಾರಿನಿ;

ಇದಂ ತೇ ಸಮಣಾಯುತ್ತಂ, ಅಸಿಞ್ಚ ಮೇ ಮಞ್ಞಸಿ ಕಙ್ಕಪತ್ತ’’ನ್ತಿ.

ತಸ್ಸತ್ಥೋ – ಸಮಣ, ತಿಟ್ಠಾಹಿ ಇತಿ ವಚನಂ ಮಯಾ ವುತ್ತೋ ಸೋ ತ್ವಂ ಪಮ್ಮುಖೋ ಪರಮ್ಮುಖೋ ಹುತ್ವಾ ಗಚ್ಛಸಿ, ಬ್ರಹ್ಮಚಾರಿನಿ ಅಟ್ಠಿತೋ ಸಮಾನೋ ತ್ವಂ ಠಿತೋ ಅಮ್ಹಿ ಇತಿ ಲಪಸಿ, ಅಸಿಞ್ಚ ಮೇ ಕಙ್ಕಪತ್ತಂ ಮಞ್ಞಸೀತಿ.

ತತೋ ದೇವತಾ ಗಾಥಾದ್ವಯಮಾಹ –

೩೯೪.

‘‘ಠಿತೋಹಮಸ್ಮೀ ಸಧಮ್ಮೇಸು ರಾಜ, ನ ನಾಮಗೋತ್ತಂ ಪರಿವತ್ತಯಾಮಿ;

ಚೋರಞ್ಚ ಲೋಕೇ ಅಠಿತಂ ವದನ್ತಿ;

ಆಪಾಯಿಕಂ ನೇರಯಿಕಂ ಇತೋ ಚುತಂ.

೩೯೫.

‘‘ಸಚೇ ತ್ವಂ ಸದ್ದಹಸಿ ರಾಜ, ಸುತಂ ಗಣ್ಹಾಹಿ ಖತ್ತಿಯ;

ತೇನ ಯಞ್ಞಂ ಯಜಿತ್ವಾನ, ಏವಂ ಸಗ್ಗಂ ಗಮಿಸ್ಸಸೀ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಸಧಮ್ಮೇಸೂತಿ, ಮಹಾರಾಜ, ಅಹಂ ಸಕೇಸು ದಸಸು ಕುಸಲಕಮ್ಮಪಥಧಮ್ಮೇಸು ಠಿತೋ ಅಸ್ಮಿ ಭವಾಮಿ. ನ ನಾಮಗೋತ್ತನ್ತಿ ತ್ವಂ ಪುಬ್ಬೇ ದಹರಕಾಲೇ ಬ್ರಹ್ಮದತ್ತೋ ಹುತ್ವಾ ಪಿತರಿ ಕಾಲಕತೇ ಬಾರಾಣಸಿಂ ರಜ್ಜಂ ಲಭಿತ್ವಾ ಬಾರಾಣಸಿರಾಜಾ ಜಾತೋ, ತಂ ನಾಮಂ ಜಹಿತ್ವಾ ಪೋರಿಸಾದೋ ಹುತ್ವಾ ಇದಾನಿ ಕಮ್ಮಾಸಪಾದೋ ಜಾತೋ, ಖತ್ತಿಯಕುಲೇ ಜಾತೋಪಿ ಅಭಕ್ಖಂ ಮನುಸ್ಸಮಂಸಂ ಯಸ್ಮಾ ಭಕ್ಖೇಸಿ, ತಸ್ಮಾ ಅತ್ತನೋ ನಾಮಗೋತ್ತಂ ಯಥಾ ಪರಿವತ್ತೇಸಿ, ತಥಾ ಅಹಂ ಅತ್ತನೋ ನಾಮಗೋತ್ತಂ ನ ಪರಿವತ್ತಯಾಮಿ. ಚೋರಞ್ಚಾತಿ ಲೋಕೇ ಚೋರಞ್ಚ ದಸಕುಸಲಕಮ್ಮಪಥೇಸು ಅಠಿತಂ ನಾಮ ವದನ್ತಿ. ಇತೋ ಚುತನ್ತಿ ಇತೋ ಚುತಂ ಹುತ್ವಾ ಅಪಾಯೇ ನಿರಯೇ ಪತಿಟ್ಠಿತಂ. ಖತ್ತಿಯ, ಭೂಮಿಪಾಲ ಮಹಾರಾಜ, ತ್ವಂ ಮಮ ವಚನಂ ಸಚೇ ಸದ್ದಹಸಿ, ಸುತಸೋಮಂ ಗಣ್ಹಾಹಿ, ತೇನ ಸುತಸೋಮೇನ ಯಞ್ಞಂ ಯಜಿತ್ವಾನ ಏವಂ ಸಗ್ಗಂ ಗಮಿಸ್ಸಸಿ. ಭೋ, ಪೋರಿಸಾದ ಮುಸಾವಾದಿ ತಯಾ ಮಯ್ಹಂ ‘‘ಸಕಲಜಮ್ಬುದೀಪೇ ರಾಜಾನೋ ಆನೇತ್ವಾ ಬಹಿಕಮ್ಮಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಪಟಿಸ್ಸುತಂ, ಇದಾನಿ ಯೇ ವಾ ತೇ ವಾ ದುಬ್ಬಲರಾಜಾನೋ ಆನೇಸಿ, ಜಮ್ಬುದೀಪತಲೇ ಜೇಟ್ಠಕಂ ಸುತಸೋಮರಾಜಾನಂ ಸಚೇ ತ್ವಂ ನ ಆನೇಸ್ಸಸಿ, ವಚನಂ ತೇ ಮುಸಾ ನಾಮ ಹೋತಿ, ತಸ್ಮಾ ಸುತಸೋಮಂ ಗಣ್ಹಾಹೀತಿ.

ಏವಞ್ಚ ಪನ ವತ್ವಾ ದೇವತಾ ಪಬ್ಬಜಿತವೇಸಂ ಅನ್ತರಧಾಪೇತ್ವಾ ಸಕೇನ ವಣ್ಣೇನ ಆಕಾಸೇ ತರುಣಸೂರಿಯೋ ವಿಯ ಜಲಮಾನಾ ಅಟ್ಠಾಸಿ. ಸೋ ತಸ್ಸಾ ಕಥಂ ಸುತ್ವಾ ರೂಪಞ್ಚ ಓಲೋಕೇತ್ವಾ ‘‘ಕಾಸಿ ತ್ವ’’ನ್ತಿ ಆಹ. ಇಮಸ್ಮಿಂ ‘‘ರುಕ್ಖೇ ನಿಬ್ಬತ್ತದೇವತಾ’’ತಿ. ಸೋ ‘‘ದಿಟ್ಠಾ ಮೇ ಅತ್ತನೋ, ದೇವತಾ’’ತಿ ತುಸ್ಸಿತ್ವಾ, ‘‘ಸಾಮಿ ದೇವರಾಜ, ಮಾ ಸುತಸೋಮಸ್ಸ ಕಾರಣಾ ಚಿನ್ತಯಿ, ಅತ್ತನೋ ರುಕ್ಖಂ ಪವಿಸಾ’’ತಿ ಆಹ. ದೇವತಾ ತಸ್ಸ ಪಸ್ಸನ್ತಸ್ಸೇವ ರುಕ್ಖಂ ಪಾವಿಸಿ. ತಸ್ಮಿಂ ಖಣೇ ಸೂರಿಯೋ ಅತ್ಥಙ್ಗತೋ, ಚನ್ದೋ ಉಗ್ಗತೋ. ಪೋರಿಸಾದೋ ವೇದಙ್ಗಕುಸಲೋ ನಕ್ಖತ್ತಚಾರಂ ಜಾನಾತಿ. ಸೋ ನಭಂ ಓಲೋಕೇತ್ವಾ ‘‘ಸ್ವೇ ಫುಸ್ಸನಕ್ಖತ್ತಂ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ಸುತಸೋಮೋ ನ್ಹಾಯಿತುಂ ಉಯ್ಯಾನಂ ಗಮಿಸ್ಸತಿ, ತತ್ಥ ಗಣ್ಹಿಸ್ಸಾಮಿ, ಆರಕ್ಖೋ ಪನಸ್ಸ ಮಹಾ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ಸಮನ್ತಾ ತಿಯೋಜನಂ ಸಕಲನಗರವಾಸಿನೋ ರಕ್ಖನ್ತಾ ಚರಿಸ್ಸನ್ತಿ, ಅಸಂವಿಹಿತೇ ಆರಕ್ಖೇ ಪಠಮಯಾಮೇಯೇವ ಮಿಗಾಜಿನಂ ಉಯ್ಯಾನಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಮಙ್ಗಲಪೋಕ್ಖರಣಿಂ ಓತರಿತ್ವಾ ಠಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ತತ್ಥ ಗನ್ತ್ವಾ ಪೋಕ್ಖರಣಿಂ ಓರುಯ್ಹ ಪದುಮಪತ್ತೇನ ಸೀಸಂ ಪಟಿಚ್ಛಾದೇತ್ವಾ ಅಟ್ಠಾಸಿ. ತಸ್ಸ ತೇಜೇನ ಮಚ್ಛಕಚ್ಛಪಾದಯೋ ಓಸಕ್ಕಿತ್ವಾ ಉದಕಪರಿಯನ್ತೇ ವಗ್ಗವಗ್ಗಾ ಹುತ್ವಾ ವಿಚರಿಂಸು.

ಕುತೋ ಪನ ಲದ್ಧೋಯಂ ತೇಜೋತಿ? ಪುಬ್ಬಯೋಗವಸೇನ. ಸೋ ಹಿ ಕಸಪದಸಬಲಸ್ಸ ಕಾಲೇ ಖೀರಸಲಾಕಭತ್ತಂ ಪಟ್ಠಪೇಸಿ, ತೇನ ಮಹಾಥಾಮೋ ಅಹೋಸಿ. ಅಗ್ಗಿಸಾಲಞ್ಚ ಕಾರೇತ್ವಾ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಸ್ಸ ಸೀತವಿನೋದನತ್ಥಂ ಅಗ್ಗಿಞ್ಚ ದಾರೂನಿ ಚ ದಾರುಚ್ಛೇದನವಾಸಿಞ್ಚ ಫರಸುಞ್ಚ ಅದಾಸಿ, ತೇನ ತೇಜವಾ ಅಹೋಸಿ.

ಏವಂ ತಸ್ಮಿಂ ಅನ್ತೋಉಯ್ಯಾನಂ ಗತೇಯೇವ ಬಲವಪಚ್ಚೂಸಸಮಯೇ ಸಮನ್ತಾ ತಿಯೋಜನಂ ಆರಕ್ಖಂ ಗಣ್ಹಿಂಸು. ರಾಜಾಪಿ ಪಾತೋವ ಭುತ್ತಪಾತರಾಸೋ ಅಲಙ್ಕತಹತ್ಥಿಕ್ಖನ್ಧವರಗತೋ ಚತುರಙ್ಗಿನಿಯಾ ಸೇನಾಯ ಪರಿವುತೋ ನಗರತೋ ನಿಕ್ಖಮಿ. ತದಾ ತಕ್ಕಸಿಲತೋ ನನ್ದೋ ನಾಮ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಚತಸ್ಸೋ ಸತಾರಹಾ ಗಾಥಾಯೋ ಆದಾಯ ವೀಸತಿಯೋನಜಸತಂ ಮಗ್ಗಂ ಅತಿಕ್ಕಮಿತ್ವಾ ತಂ ನಗರಂ ಪತ್ವಾ ದ್ವಾರಗಾಮೇ ವಸಿತ್ವಾ ಸೂರಿಯೇ ಉಗ್ಗತೇ ನಗರಂ ಪವಿಸನ್ತೋ ರಾಜಾನಂ ಪಾಚೀನದ್ವಾರೇನ ನಿಕ್ಖನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಹತ್ಥಂ ಪಸಾರೇತ್ವಾ ಜಯಾಪೇಸಿ. ರಾಜಾ ದಿಸಾಚಕ್ಖುಕೋ ಹುತ್ವಾ ಗಚ್ಛನ್ತೋ ಉನ್ನತಪ್ಪದೇಸೇ ಠಿತಸ್ಸ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಸ್ಸ ಪಸಾರಿತಹತ್ಥಂ ದಿಸ್ವಾ ಹತ್ಥಿನಾ ತಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಪುಚ್ಛಿ –

೩೯೬.

‘‘ಕಿಸ್ಮಿಂ ನು ರಟ್ಠೇ ತವ ಜಾತಿಭೂಮಿ, ಅಥ ಕೇನ ಅತ್ಥೇನ ಇಧಾನುಪತ್ತೋ;

ಅಕ್ಖಾಹಿ ಮೇ ಬ್ರಾಹ್ಮಣ ಏತಮತ್ಥಂ, ಕಿಮಿಚ್ಛಸೀ ದೇಮಿ ತಯಜ್ಜ ಪತ್ಥಿತ’’ನ್ತಿ.

ತಸ್ಸತ್ಥೋ – ಭೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣ, ತವ ಜಾತಿಭೂಮಿ ಕಿಸ್ಮಿಂ ರಟ್ಠೇ ಅತ್ಥಿ ನು, ಕೇನ ಅತ್ಥೇನ ಪಯೋಜನೇನ ಹೇತುಭೂತೇನ ಇದ ಇಮಸ್ಮಿಂ ನಗರೇ ಅನುಪ್ಪತ್ತೋ, ಭೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣ, ಮಯಾ ಪುಚ್ಛಿತೋ ಸೋ ತ್ವಂ ಏತಮತ್ಥಂ ಏತಂ ಪಯೋಜನಂ ಮೇ ಮಯ್ಹಂ ಅಕ್ಖಾಹಿ ಕಥೇಹಿ, ತಯಾ ಪತ್ಥಿತವತ್ಥುಂ ತೇ ತುಯ್ಹಂ ಅಜ್ಜ ಇದಾನಿ ದದಾಮಿ, ಕಿಂ ವತ್ಥುಂ ಇಚ್ಛಸೀತಿ.

ಅಥ ನಂ ಸೋ ಗಾಥಮಾಹ –

೩೯೭.

‘‘ಗಾಥಾ ಚತಸ್ಸೋ ಧರಣೀಮಹಿಸ್ಸರ, ಸುಗಮ್ಭೀರತ್ಥಾ ವರಸಾಗರೂಪಮಾ;

ತವೇವ ಅತ್ಥಾಯ ಇಧಾಗತೋಸ್ಮಿ, ಸುಣೋಹಿ ಗಾಥಾ ಪರಮತ್ಥಸಂಹಿತಾ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಧರಣೀಮಹಿಸ್ಸರಾತಿ ಭೂಮಿಪಾಲ ಚತಸ್ಸೋ ಗಾಥಾ ಕಿಂ ಭೂತಾ?. ಸುಗಮ್ಭೀರತ್ಥಾ ವರಸಾಗರೂಪಮಾ, ತವೇವ ತವ ಏವ ಅತ್ಥಾಯ ಇಧ ಠಾನಂ ಅನುಪ್ಪತ್ತೋ ಅಸ್ಮಿ ಭವಾಮಿ. ಸುಣೋಹೀತಿ ಕಸ್ಸಪದಸಬಲೇನ ದೇಸಿತಾ ಪರಮತ್ಥಸಂಹಿತಾ ಇಮಾ ಸತಾರಹಾ ಗಾಥಾಯೋ ಸುಣೋಹೀತಿ ಅತ್ಥೋ.

ಇತಿ ವತ್ವಾ, ‘‘ಮಹಾರಾಜ, ಇಮಾ ಕಸ್ಸಪದಸಬಲೇನ ದೇಸಿತಾ ಚತಸ್ಸೋ ಸತಾರಹಾ ಗಾಥಾಯೋ ‘‘ತುಮ್ಹೇ ಸುತವಿತ್ತಕಾ’ತಿ ಸುತ್ವಾ ತುಮ್ಹಾಕಂ ದೇಸೇತುಂ ಆಗತೋಮ್ಹೀ’’ತಿ ಆಹ. ರಾಜಾ ತುಟ್ಠಮಾನಸೋ ಹುತ್ವಾ, ‘‘ಆಚರಿಯ, ಸುಟ್ಠು ತೇ ಆಗತಂ, ಮಯಾ ಪನ ನಿವತ್ತಿತುಂ ನ ಸಕ್ಕಾ, ಅಜ್ಜ ಫುಸ್ಸನಕ್ಖತ್ತಯೋಗೇನ ಸೀಸಂ ನ್ಹಾಯಿತುಂ ಆಗತೋಮ್ಹಿ, ಅಹಂ ಪುನದಿವಸೇ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಸೋಸ್ಸಾಮಿ, ತ್ವಂ ಮಾ ಉಕ್ಕಣ್ಠೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ‘‘ಗಚ್ಛಥ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಸ್ಸ ಅಸುಕಗೇಹೇ ಸಯನಂ ಪಞ್ಞಾಪೇತ್ವಾ ಘಾಸಚ್ಛಾದನಂ ಸಂವಿದಹಥಾ’’ತಿ ಅಮಚ್ಚೇ ಆಣಾಪೇತ್ವಾ ಉಯ್ಯಾನಂ ಪಾವಿಸಿ. ತಂ ಅಟ್ಠಾರಸಹತ್ಥೇನ ಪಾಕಾರೇನ ಪರಿಕ್ಖಿತ್ತಂ ಅಹೋಸಿ. ತಂ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಸಙ್ಘಟ್ಟೇನ್ತಾ ಸಮನ್ತಾ ಹತ್ಥಿನೋ ಪರಿಕ್ಖಿಪಿಂಸು, ತತೋ ಅಸ್ಸಾ, ತತೋ ರಥಾ, ತತೋ ಧನುಗ್ಗಹಾ, ತತೋ ಪತ್ತೀತಿ, ಸಙ್ಖುಭಿತಮಹಾಸಮುದ್ದೋ ವಿಯ ಉನ್ನಾದೇನ್ತೋ ಬಲಕಾಯೋ ಅಹೋಸಿ. ಅಥ ರಾಜಾ ಓಳಾರಿಕಾನಿ ಆಭರಣಾನಿ ಓಮುಞ್ಚಿತ್ವಾ ಮಸ್ಸುಕಮ್ಮಂ ಕಾರೇತ್ವಾ ಉಬ್ಬಟ್ಟಿತಸರೀರೋ ಪೋಕ್ಖರಣಿಯಾ ಅನ್ತೋ ರಾಜವಿಭವೇನ ನ್ಹತ್ವಾ ಪಚ್ಚುತ್ತರಿತ್ವಾ ಉದಕಗ್ಗಹಣಸಾಟಕೇನ ನಿವಾಸೇತ್ವಾ ಅಟ್ಠಾಸಿ. ಅಥಸ್ಸ ದುಸ್ಸಗನ್ಧಮಾಲಾಲಙ್ಕಾರೇ ಉಪನಯಿಂಸು. ಪೋರಿಸಾದೋ ಚಿನ್ತೇಸಿ – ‘‘ರಾಜಾ ಅಲಙ್ಕತಕಾಲೇ ಭಾರಿಕೋ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ಸಲ್ಲಹುಕಕಾಲೇಯೇವ ನಂ ಗಣ್ಹಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ. ಸೋ ನದನ್ತೋ ವಗ್ಗನ್ತೋ ಉದಕೇ ಮಚ್ಛಂ ಆಲುಳೇನ್ತೋ ವಿಜ್ಜುಲತಾ ವಿಯ ಮತ್ಥಕೇ ಖಗ್ಗಂ ಪರಿಬ್ಭಮೇನ್ತೋ ‘‘ಅಹಂ ಅರೇ ಮನುಸ್ಸಚೋರೋ ಪೋರಿಸಾದೋ’’ತಿ ನಾಮಂ ಸಾವೇತ್ವಾ ಅಙ್ಗುಲಿಂ ನಲಾಟೇ ಠಪೇತ್ವಾ ಉದಕಾ ಉತ್ತರಿ. ತಸ್ಸ ಸದ್ದಂ ಸುತ್ವಾವ ಹತ್ಥಾರೋಹಾ ಹತ್ಥೀಹಿ, ಅಸ್ಸಾರೋಹಾ ಅಸ್ಸೇಹಿ, ರಥಾರೋಹಾ ರಥೇಹಿ ಭಸ್ಸಿಂಸು. ಬಲಕಾಯೋ ಗಹಿತಗಹಿತಾನಿ ಆವುಧಾನಿ ಛಡ್ಡೇತ್ವಾ ಉರೇನ ಭೂಮಿಯಂ ನಿಪಜ್ಜಿ.

ಪೋರಿಸಾದೋ ಸುತಸೋಮಂ ಉಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಗಣ್ಹಿ, ಸೇಸರಾಜಾನೋ ಪಾದೇ ಗಹೇತ್ವಾ ಅಧೋಸೀಸಕೇ ಕತ್ವಾ ಪಣ್ಹಿಯಾ ಸೀಸಂ ಪಹರನ್ತೋ ಗಚ್ಛತಿ. ಬೋಧಿಸತ್ತಂ ಪನ ಉಪಗನ್ತ್ವಾ ಓನತೋ ಉಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಖನ್ಧೇ ನಿಸೀದಾಪೇಸಿ. ಸೋ ‘‘ದ್ವಾರೇನ ಗಮನಂ ಪಪಞ್ಚೋ ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಸಮ್ಮುಖಟ್ಠಾನೇಯೇವ ಅಟ್ಠಾರಸಹತ್ಥಂ ಪಾಕಾರಂ ಲಙ್ಘಿತ್ವಾ ಪುರತೋ ಗಲಿತಮದಮತ್ತವಾರಣಕುಮ್ಭೇ ಅಕ್ಕಮಿತ್ವಾ ಪಬ್ಬತಕೂಟಾನಿ ಪಾತೇನ್ತೋ ವಿಯ ವಾತಜವಾನಂ ಅಸ್ಸತರಾನಂ ಪಿಟ್ಠೇ ಅಕ್ಕಮನ್ತೋ ಪಾತೇತ್ವಾ ರಥಧುರರಥಸೀಸೇಸು ಅಕ್ಕಮಿತ್ವಾ ಭಮಿಕಂ ಭಮನ್ತೋ ವಿಯ ನೀಲಫಲಕಾನಿ ನಿಗ್ರೋಧಪತ್ತಾನಿ ಮದ್ದನ್ತೋ ವಿಯ ಏಕವೇಗೇನೇವ ತಿಯೋಜನಮತ್ತಂ ಮಗ್ಗಂ ಗನ್ತ್ವಾ ‘‘ಅತ್ಥಿ ನು ಖೋ ಕೋಚಿ ಸುತಸೋಮಸ್ಸತ್ಥಾಯ ಪಚ್ಛತೋ ಆಗಚ್ಛನ್ತೋ’’ತಿ ಓಲೋಕೇತ್ವಾ ಕಞ್ಚಿ ಅದಿತ್ವಾ ಸಣಿಕಂ ಗಚ್ಛನ್ತೋ ಸುತಸೋಮಸ್ಸ ಕೇಸೇಹಿ ಉದಕಬಿನ್ದೂನಿ ಅತ್ತನೋ ಉರೇ ಪತಿತಾನಿ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಮರಣಸ್ಸ ಅಭಾಯನ್ತೋ ನಾಮ ನತ್ಥಿ, ಸುತಸೋಮೋಪಿ ಮರಣಭಯೇನ ರೋದತಿ ಮಞ್ಞೇ’’ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ಆಹ –

೩೯೮.

‘‘ನ ವೇ ರುದನ್ತಿ ಮತಿಮನ್ತೋ ಸಪಞ್ಞಾ, ಬಹುಸ್ಸುತಾ ಯೇ ಬಹುಠಾನಚಿನ್ತಿನೋ;

ದೀಪಞ್ಹಿ ಏತಂ ಪರಮಂ ನರಾನಂ, ಯಂ ಪಣ್ಡಿತಾ ಸೋಕನುದಾ ಭವನ್ತಿ.

೩೯೯.

‘‘ಅತ್ತಾನಂ ಞಾತೀ ಉದಾಹು ಪುತ್ತದಾರಂ, ಧಞ್ಞಂ ಧನಂ ರಜತಂ ಜಾತರೂಪಂ;

ಕಿಮೇವ ತ್ವಂ ಸುತಸೋಮಾನುತಪ್ಪೇ, ಕೋರಬ್ಯಸೇಟ್ಠ ವಚನಂ ಸುಣೋಮ ತೇತ’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ, ಭೋ ಸುತಸೋಮ ಮಹಾರಾಜ, ಯೇ ಪಣ್ಡಿತಾ ಕಿಂ ಭೂತಾ? ಮತಿಮನ್ತೋ ಅತ್ಥಾನತ್ಥಂ ಕಾರಣಾಕಾರಣಂ ಜಾನನಪಞ್ಞಾಯ ಸಮನ್ನಾಗತಾ, ಸಪ್ಪಞ್ಞಾ ವಿಚರಣಪಞ್ಞಾಯ ಸಮನ್ನಾಗತಾ, ಬಹುಸ್ಸುತಾ ಬಹುಸ್ಸುತಧರಾ ಬಹುಟ್ಠಾನಚಿನ್ತಿನೋ ಬಹುಕಾರಣಚಿನ್ತನಸೀಲಾ, ತೇ ಪಣ್ಡಿತಾ ಮರಣಭಯೇ ಉಪ್ಪನ್ನೇ ಸತಿ ಭೀತಾ ಹುತ್ವಾ ವೇ ಏಕನ್ತೇನ ನ ರುದನ್ತಿ ನ ಪರಿದೇವನ್ತಿ. ದೀಪಂ ಹೀತಿ, ಭೋ ಸುತಸೋಮ ಮಹಾರಾಜ ಹಿ ಕಸ್ಮಾ ಪನ ವದಾಮಿ, ಮಹಾಸಮುದ್ದೇ ಭಿನ್ನನಾವಾನಂ ವಾಣಿಜಕಾನಂ ಜನಾನಂ ಪತಿಟ್ಠಾಭೂತಂ ಮಹಾದೀಪಂ ಇವ, ಏವಮ್ಪಿ ತಥಾ ಏತಂ ಪಣ್ಡಿತಂ ಅಪ್ಪಟಿಸರಣಾನಂ ನರಾನಂ ಪರಮಂ. ಯಂ ಯೇನ ಕಾರಣೇನ ಯೇ ಪಣ್ಡಿತಾ ಸೋಕೀನಂ ಜನಾನಂ ಸೋಕನುದಾ ಭವನ್ತಿ, ಭೋ ಸುತಸೋಮ ಮಹಾರಾಜ, ತ್ವಂ ಮರಣಭಯೇನ ಪರಿದೇವೀತಿ ಮಞ್ಞೇ ಮಞ್ಞಾಮಿ. ಅತ್ತಾನನ್ತಿ, ಭೋ ಸುತಸೋಮ ಮಹಾರಾಜ, ಅತ್ತಹೇತು ಉದಾಹು ಞಾತಿಹೇತು ಪುತ್ತದಾರಹೇತು ಉದಾಹು ಧಞ್ಞಧನರಜತಜಾತರೂಪಹೇತು ಕಿಮೇವ ತ್ವಂ ಕಿಮೇವ ಧಮ್ಮಜಾತಂ ತ್ವಂ ಅನುತಪ್ಪೇ ಅನುತಪ್ಪೇಯ್ಯಾಸಿ. ಕೋರಬ್ಯಸೇಟ್ಠ ಕುರುರಟ್ಠವಾಸೀನಂ ಸೇಟ್ಠ ಉತ್ತಮ, ಭೋ ಮಹಾರಾಜ, ಏತಂ ತವ ವಚನಂ ಸುಣೋಮಾತಿ.

ಸುತಸೋಮೋ ಆಹ –

೪೦೦.

‘‘ನೇವಾಹಮತ್ತಾನಮನುತ್ಥುನಾಮಿ, ನ ಪುತ್ತದಾರಂ ನ ಧನಂ ನ ರಟ್ಠಂ;

ಸತಞ್ಚ ಧಮ್ಮೋ ಚರಿತೋ ಪುರಾಣೋ, ತಂ ಸಙ್ಗರಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಸ್ಸಾನುತಪ್ಪೇ.

೪೦೧.

‘‘ಕತೋ ಮಯಾ ಸಙ್ಗರೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೇನ, ರಟ್ಠೇ ಸಕೇ ಇಸ್ಸರಿಯೇ ಠಿತೇನ;

ತಂ ಸಙ್ಗರಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಸಪ್ಪದಾಯ, ಸಚ್ಚಾನುರಕ್ಖೀ ಪುನರಾವಜಿಸ್ಸ’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ನೇವಾಹಮತ್ತಾನಮನುತ್ಥುನಾಮೀತಿ ಅಹಂ ತಾವ ಅತ್ತತ್ಥಾಯ ನೇವ ರೋದಾಮಿ ನ ಸೋಚಾಮಿ, ಇಮೇಸಮ್ಪಿ ಪುತ್ತಾದೀನಂ ಅತ್ಥಾಯ ನ ರೋದಾಮಿ ನ ಸೋಚಾಮಿ, ಅಪಿಚ ಖೋ ಪನ ಸತಂ ಪಣ್ಡಿತಾನಂ ಚರಿತೋ ಪುರಾಣಧಮ್ಮೋ ಅತ್ಥಿ, ಯಂ ಸಙ್ಗರಂ ಕತ್ವಾ ಪಚ್ಛಾ ಅನುತಪ್ಪನಂ ನಾಮ, ತಂ ಸಙ್ಗರಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಸ್ಸ ಅಹಂ ಅನುಸೋಚಾಮೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸಚ್ಚಾನುರಕ್ಖೀತಿ ಸಚ್ಚಂ ಅನುರಕ್ಖನ್ತೋ. ಸೋ ಹಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ತಕ್ಕಸಿಲತೋ ಕಸ್ಸಪದಸಬಲೇನ ದೇಸಿತಾ ಚತಸ್ಸೋ ಸತಾರಹಾ ಗಾಥಾಯೋ ಆದಾಯ ಆಗತೋ, ತಸ್ಸಾಹಂ ಆಗನ್ತುಕವತ್ತಂ ಕಾರೇತ್ವಾ ‘‘ನ್ಹತ್ವಾ ಆಗತೋ ಸುಣಿಸ್ಸಾಮಿ, ಯಾವ ಮಮಾಗಮನಾ ಆಗಮೇಹೀ’’ತಿ ಸಙ್ಗರಂ ಕತ್ವಾ ಆಗತೋ, ತ್ವಂ ತಾ ಗಾಥಾಯೋ ಸೋತುಂ ಅದತ್ವಾವ ಮಂ ಗಣ್ಹಿ. ಸಚೇ ಮಂ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇಸಿ, ತಂ ಧಮ್ಮಂ ಸುತ್ವಾ ಸಚ್ಚಾನುರಕ್ಖೀ ಪುನರಾವಜಿಸ್ಸಾಮೀತಿ ವದತಿ.

ಅಥ ನಂ ಪೋರಿಸಾದೋ ಆಹ –

೪೦೧.

‘‘ನೇವಾಹಮೇತಂ ಅಭಿಸದ್ದಹಾಮಿ, ಸುಖೀ ನರೋ ಮಚ್ಚುಮುಖಾ ಪಮುತ್ತೋ;

ಅಮಿತ್ತಹತ್ಥಂ ಪುನರಾವಜೇಯ್ಯ, ಕೋರಬ್ಯಸೇಟ್ಠ ನ ಹಿ ಮಂ ಉಪೇಸಿ.

೪೦೩.

‘‘ಮುತ್ತೋ ತುವಂ ಪೋರಿಸಾದಸ್ಸ ಹತ್ಥಾ, ಗನ್ತ್ವಾ ಸಕಂ ಮನ್ದಿರಂ ಕಾಮಕಾಮೀ;

ಮಧುರಂ ಪಿಯಂ ಜೀವಿತಂ ಲದ್ಧ ರಾಜ, ಕುತೋ ತುವಂ ಏಹಿಸಿ ಮೇ ಸಕಾಸ’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ಸುಖೀತಿ ಸುಖಪ್ಪತ್ತೋ ಹುತ್ವಾ. ಮಚ್ಚುಮುಖಾ ಪಮುತ್ತೋತಿ ಮಾದಿಸಸ್ಸ ಚೋರಸ್ಸ ಹತ್ಥತೋ ಮುತ್ತತಾಯ ಮರಣಮುಖಾ ಮುತ್ತೋ ನಾಮ ಹುತ್ವಾ ಅಮಿತ್ತಹತ್ಥಂ ಪುನರಾವಜೇಯ್ಯ ಆಗಚ್ಛೇಯ್ಯ, ಅಹಂ ಏತಂ ವಚನಂ ನೇವ ಅಭಿಸದ್ದಹಾಮಿ, ಕೋರಬ್ಯಸೇಟ್ಠ ತ್ವಂ ಮಮ ಸನ್ತಿಕಂ ನ ಹಿ ಉಪೇಸಿ. ಮುತ್ತೋತಿ ಸುತಸೋಮ ತುವಂ ಪೋರಿಸಾದಸ್ಸ ಹತ್ಥತೋ ಮುತ್ತೋ. ಸಕಂ ಮನ್ದಿರನ್ತಿ ರಾಜಧಾನಿಗೇಹಂ ಗನ್ತ್ವಾ. ಕಾಮಕಾಮೀತಿ ಕಾಮಂ ಕಾಮಯಮಾನೋ. ಲದ್ಧಾತಿ ಅತಿವಿಯ ಪಿಯಂ ಜೀವಿತಂ ಲಭಿತ್ವಾ ತುವಂ ಮೇ ಮಮ ಸನ್ತಿಕೇ ಕುತೋ ಕೇನ ನಾಮ ಕಾರಣೇನ ಏಹಿಸಿ.

ತಂ ಸುತ್ವಾ ಮಹಾಸತ್ತೋ ಸೀಹೋ ವಿಯ ಅಸಮ್ಭಿತೋ ಆಹ –

೪೦೪.

‘‘ಮತಂ ವರೇಯ್ಯ ಪರಿಸುದ್ಧಸೀಲೋ, ನ ಜೀವಿತಂ ಗರಹಿತೋ ಪಾಪಧಮ್ಮೋ;

ನ ಹಿ ತಂ ನರಂ ತಾಯತಿ ದುಗ್ಗತೀಹಿ, ಯಸ್ಸಾಪಿ ಹೇತು ಅಲಿಕಂ ಭಣೇಯ್ಯ.

೪೦೫.

‘‘ಸಚೇಪಿ ವಾತೋ ಗಿರಿಮಾವಹೇಯ್ಯ, ಚನ್ದೋ ಚ ಸೂರಿಯೋ ಚ ಛಮಾ ಪತೇಯ್ಯುಂ;

ಸಬ್ಬಾ ಚ ನಜ್ಜೋ ಪಟಿಸೋತಂ ವಜೇಯ್ಯುಂ, ನ ತ್ವೇವಹಂ ರಾಜ ಮುಸಾ ಭಣೇಯ್ಯಂ.

೪೦೬.

‘‘ನಭಂ ಫಲೇಯ್ಯ ಉದಧೀಪಿ ಸುಸ್ಸೇ, ಸಂವತ್ತಯೇ ಭೂತಧರಾ ವಸುನ್ಧರಾ;

ಸಿಲುಚ್ಚಯೋ ಮೇರು ಸಮೂಲಮುಪ್ಪತೇ, ನ ತ್ವೇವಹಂ ರಾಜ ಮುಸಾ ಭಣೇಯ್ಯ’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ಮತಂ ವರೇಯ್ಯಾತಿ ಪೋರಿಸಾದ ಯೋ ನರೋ ಪರಿಸುದ್ಧಸೀಲೋ ಜೀವಿತಹೇತು ಅಣುಮತ್ತಮ್ಪಿ ಪಾಪಂ ನ ಕರೋತಿ, ಸೀಲಸಮ್ಪನ್ನೋ ಹುತ್ವಾ ವರೇಯ್ಯ ತಂ ಮರಣಂ ಇಚ್ಛೇಯ್ಯ, ಗರಹಿತೋ ಪಾಪಧಮ್ಮೋ ತಂ ಜೀವಿತಂ ನ ಸೇಯ್ಯೋ, ದುಸ್ಸೀಲೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ಯಸ್ಸಾಪಿ ಹೇತು ಅತ್ತಾದಿನೋಪಿ ಹೇತು ಅಲಿಕಂ ವಚನಂ ಭಣೇಯ್ಯ, ತಂ ನರಂ ಏವರೂಪಂ ದುಗ್ಗತೀಹಿ ತಂ ಅಲಿಕಂ ನ ತಾಯತೇ. ಸಚೇಪಿ ವಾತೋ ಗಿರಿಮಾವಹೇಯ್ಯಾತಿ, ಸಮ್ಮ ಪೋರಿಸಾದ, ತಯಾ ಸದ್ಧಿಂ ಏಕಾಚರಿಯಕುಲೇ ಸಿಕ್ಖಿತೋ ಏವರೂಪೋ ಸಹಾಯಕೋ ಹುತ್ವಾ ಅಹಂ ಜೀವಿತಹೇತು ಮುಸಾ ನ ಕಥೇಮಿ, ಕಿಂ ನ ಸದ್ದಹಸಿ. ಸಚೇ ಪುರತ್ಥಿಮಾದಿಭೇದೋ ವಾತೋ ಉಟ್ಠಾಯ ಮಹನ್ತಂ ಗಿರಿಂ ತೂಲಪಿಚುಂ ವಿಯ ಆಕಾಸೇ ಆವಹೇಯ್ಯ, ಚನ್ದೋ ಚ ಸೂರಿಯೋ ಚ ಅತ್ತನೋ ಅತ್ತನೋ ವಿಮಾನೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಛಮಾ ಪಥವಿಯಂ ಪತೇಯ್ಯುಂ, ಸಬ್ಬಾಪಿ ನಜ್ಜೋ ಪತಿಸೋತಂ ವಜೇಯ್ಯುಂ, ಭೋ ಪೋರಿಸಾದ, ಏವರೂಪಂ ವಚನಂ ಸಚೇ ಭಣೇಯ್ಯ, ತಂ ಸದ್ದಹಿತಬ್ಬಂ, ಅಹಂ ಮುಸಾ ಭಣೇಯ್ಯಂ ಇತಿ ವಚನಂ ತುಯ್ಹಂ ಜನೇಹಿ ವುತ್ತಂ, ನ ತ್ವೇವ ತಂ ಸದ್ದಹಿತಬ್ಬಂ.

ಏವಂ ವುತ್ತೇಪಿ ಸೋ ನ ಸದ್ದಹಿಯೇವ. ಅಥ ಬೋಧಿಸತ್ತೋ ‘‘ಅಯಂ ಮಯ್ಹಂ ನ ಸದ್ದಹತಿ, ಸಪಥೇನಪಿ ನಂ ಸದ್ದಹಾಪೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ, ‘‘ಸಮ್ಮ ಪೋರಿಸಾದ, ಖನ್ಧತೋ ತಾವ ಮಂ ಓತಾರೇಹಿ, ಸಪಥಂ ಕತ್ವಾ ತಂ ಸದ್ದಹಾಪೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ತೇನ ಓತಾರೇತ್ವಾ ಭೂಮಿಯಂ ಠಪಿತೋ ಸಪಥಂ ಕರೋನ್ತೋ ಆಹ –

೪೦೭.

‘‘ಅಸಿಞ್ಚ ಸತ್ತಿಞ್ಚ ಪರಾಮಸಾಮಿ, ಸಪಥಮ್ಪಿ ತೇ ಸಮ್ಮ ಅಹಂ ಕರೋಮಿ;

ತಯಾ ಪಮುತ್ತೋ ಅನಣೋ ಭವಿತ್ವಾ, ಸಚ್ಚಾನುರಕ್ಖೀ ಪುನರಾವಜಿಸ್ಸ’’ನ್ತಿ.

ತಸ್ಸತ್ಥೋ – ಸಮ್ಮ ಪೋರಿಸಾದ, ಸಚೇ ಇಚ್ಛಸಿ, ಏವರೂಪೇಹಿ ಆವುಧೇಹಿ ಸಂವಿಹಿತಾರಕ್ಖೇ ಖತ್ತಿಯಕುಲೇ ಮೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿ ನಾಮ ಮಾ ಹೋತೂತಿ ಅಸಿಞ್ಚ ಸತ್ತಿಞ್ಚ ಪರಾಮಸಾಮಿ. ಸಚೇ ಅಞ್ಞೇಹಿ ರಾಜೂಹಿ ಅಕತ್ತಬ್ಬಂ ಅಞ್ಞಂ ವಾ ಯಂ ಇಚ್ಛಸಿ, ತಂ ಸಪಥಮ್ಪಿ ತೇ, ಸಮ್ಮ, ಅಹಂ ಕರೋಮಿ. ಯಥಾಹಂ ತಯಾ ಪಮುತ್ತೋ ಗನ್ತ್ವಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಸ್ಸ ಅನಣೋ ಹುತ್ವಾ ಸಚ್ಚಮನುರಕ್ಖನ್ತೋ ಪುನರಾಗಮಿಸ್ಸಾಮೀತಿ.

ತತೋ ಪೋರಿಸಾದೋ ‘‘ಅಯಂ ಸುತಸೋಮೋ ಖತ್ತಿಯೇಹಿ ಅಕತ್ತಬ್ಬಂ ಸಪಥಂ ಕರೋತಿ, ಕಿಂ ಮೇ ಇಮಿನಾ, ಏಸ ಏತು ವಾ ಮಾ ವಾ, ಅಹಮ್ಪಿ ಖತ್ತಿಯರಾಜಾ, ಮಮೇವ ಬಾಹುಲೋಹಿತಂ ಗಹೇತ್ವಾ ದೇವತಾಯ ಬಲಿಕಮ್ಮಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮಿ, ಅಯಂ ಅತಿವಿಯ ಕಿಲಮತೀ’’ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ –

೪೦೮.

‘‘ಯೋ ತೇ ಕತೋ ಸಙ್ಗರೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೇನ, ರಟ್ಠೇ ಸಕೇ ಇಸ್ಸರಿಯೇ ಠಿತೇನ;

ತಂ ಸಙ್ಗರಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಸಪ್ಪದಾಯ, ಸಚ್ಚಾನುರಕ್ಖೀ ಪುನರಾವಜಸ್ಸೂ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಪುನರಾವಜಸ್ಸೂತಿ ಪುನ ಆಗಚ್ಛೇಯ್ಯಾಸಿ.

ಅಥ ನಂ ಮಹಾಸತ್ತೋ, ‘‘ಸಮ್ಮ, ಮಾ ಚಿನ್ತಯಿ, ಚತಸ್ಸೋ ಸತಾರಹಾ ಗಾಥಾ ಸುತ್ವಾ ಧಮ್ಮಕಥಿಕಸ್ಸ ಪೂಜಂ ಕತ್ವಾ ಪಾತೋವಾಗಮಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಗಾಥಮಾಹ –

೪೦೯.

‘‘ಯೋ ಮೇ ಕತೋ ಸಙ್ಗರೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೇನ, ರಟ್ಠೇ ಸಕೇ ಇಸ್ಸರಿಯೇ ಠಿತೇನ;

ತಂ ಸಙ್ಗರಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಸಪ್ಪದಾಯ, ಸಚ್ಚಾನುರಕ್ಖೀ ಪುನರಾವಜಿಸ್ಸ’’ನ್ತಿ.

ಅಥ ನಂ ಪೋರಿಸಾದೋ, ‘‘ಮಹಾರಾಜ, ತುಮ್ಹೇ ಖತ್ತಿಯೇಹಿ ಅಕತ್ತಬ್ಬಂ ಸಪಥಂ ಕರಿತ್ಥ, ತಂ ಅನುಸ್ಸರೇಯ್ಯಾಥಾ’’ತಿ ವತ್ವಾ, ‘‘ಸಮ್ಮ ಪೋರಿಸಾದ, ತ್ವಂ ಮಂ ದಹರಕಾಲತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಜಾನಾಸಿ, ಹಾಸೇನಪಿ ಮೇ ಮುಸಾ ನ ಕಥಿತಪುಬ್ಬಾ, ಸೋಹಂ ಇದಾನಿ ರಜ್ಜೇ ಪತಿಟ್ಠಿತೋ ಧಮ್ಮಾಧಮ್ಮಂ ಜಾನನ್ತೋ ಕಿಂ ಮುಸಾ ಕಥೇಸ್ಸಾಮಿ, ಸದ್ದಹಸಿ ಮಯ್ಹಂ, ಅಹಂ ತೇ ಸ್ವೇ ಬಲಿಕಮ್ಮಂ ಪಾಪುಣಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಸದ್ದಹಾಪಿತೋ ‘‘ತೇನ ಹಿ ಗಚ್ಛ, ಮಹಾರಾಜ, ತುಮ್ಹೇಸು ಅನಾಗತೇಸು ಬಲಿಕಮ್ಮಂ ನ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ದೇವತಾಪಿ ತುಮ್ಹೇಹಿ ವಿನಾ ನ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛತಿ, ಮಾ ಮೇ ಬಲಿಕಮ್ಮಸ್ಸ ಅನ್ತರಾಯಂ ಕರಿತ್ಥಾ’’ತಿ ಮಹಾಸತ್ತಂ ಉಯ್ಯೋಜೇಸಿ. ಸೋ ರಾಹುಮುಖಾ ಮುತ್ತಚನ್ದೋ ವಿಯ ನಾಗಬಲೋ ಥಾಮಸಮ್ಪನ್ನೋ ಖಿಪ್ಪಮೇವ ನಗರಂ ಸಮ್ಪಾಪುಣಿ. ಸೇನಾಪಿಸ್ಸ ‘‘ಸುತಸೋಮೋ ರಾಜಾ ಪಣ್ಡಿತೋ ಮಧುರಧಮ್ಮಕಥಿಕೋ ಏಕಂ ದ್ವೇ ಕಥಾ ಕಥೇತುಂ ಲಭನ್ತೋ ಪೋರಿಸಾದಂ ದಮೇತ್ವಾ ಸೀಹಮುಖಾ ಮುತ್ತಮತ್ತವಾರಣೋ ವಿಯ ಆಗಮಿಸ್ಸತಿ, ‘ಇಮೇ ರಾಜಾನಂ ಪೋರಿಸಾದಸ್ಸ ದತ್ವಾ ಆಗತಾ’ತಿ ಮಹಾಜನೋ ಗರಹಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ಬಹಿನಗರೇಯೇವ ಖನ್ಧಾವಾರಂ ಕತ್ವಾ ಠಿತಾ ತಂ ದೂರತೋವ ಆಗಚ್ಛನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಪಚ್ಚುಗ್ಗನ್ತ್ವಾ ವನ್ದಿತ್ವಾ ‘‘ಕಚ್ಚಿ, ಮಹಾರಾಜ, ಪೋರಿಸಾದೇನ ಕಿಲಮಿತೋ’’ತಿ ಪಟಿಸನ್ಥಾರಂ ಕತ್ವಾ ‘‘ಪೋರಿಸಾದೇನ ಮಯ್ಹಂ ಮಾತಾಪಿತೂಹಿಪಿ ದುಕ್ಕರಂ ಕತಂ, ತಥಾರೂಪೋ ನಾಮ ಚಣ್ಡೋ ಸಾಹಸಿಕೋ ಪೋರಿಸಾದೋ ಮಮ ಧಮ್ಮಕಥಂ ಸುತ್ವಾ ಮಂ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇಸೀ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ರಾಜಾನಂ ಅಲಙ್ಕರಿತ್ವಾ ಹತ್ಥಿಕ್ಖನ್ಧಂ ಆರೋಪೇತ್ವಾ ಪರಿವಾರೇತ್ವಾ ನಗರಂ ಪಾವಿಸಿ. ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಸಬ್ಬೇ ನಾಗರಾ ತುಸ್ಸಿಂಸು.

ಸೋಪಿ ಧಮ್ಮಗರುತಾಯ ಧಮ್ಮಸೋಣ್ಡತಾಯ ಮಾತಾಪಿತರೋ ಅದಿಸ್ವಾವ ‘‘ಪಚ್ಛಾಪಿ ನೇ ಪಸ್ಸಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ರಾಜನಿವೇಸನಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ರಾಜಾಸನೇ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಂ ಪಕ್ಕೋಸಾಪೇತ್ವಾ ಮಸ್ಸುಕಮ್ಮಾದೀನಿಸ್ಸ ಆಣಾಪೇತ್ವಾ ತಂ ಕಪ್ಪಿತಕೇಸಮಸ್ಸುಂ ನ್ಹಾತಾನುಲಿತ್ತಂ ವತ್ಥಾಲಙ್ಕಾರಪಟಿಮಣ್ಡಿತಂ ಕತ್ವಾ ಆನೇತ್ವಾ ದಸ್ಸಿತಕಾಲೇ ಸಯಂ ಪಚ್ಛಾ ನ್ಹತ್ವಾ ತಸ್ಸ ಅತ್ತನೋ ಭೋಜನಂ ದಾಪೇತ್ವಾ ತಸ್ಮಿಂ ಭುತ್ತೇ ಸಯಂ ಭುಞ್ಜಿತ್ವಾ ತಂ ಮಹಾರಹೇ ಪಲ್ಲಙ್ಕೇ ನಿಸೀದಾಪೇತ್ವಾ ಧಮ್ಮಗರುಕತಾಯ ಅಸ್ಸ ಗನ್ಧಮಾಲಾದೀಹಿ ಪೂಜಂ ಕತ್ವಾ ಸಯಂ ನೀಚೇ ಆಸನೇ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ‘‘ತುಮ್ಹೇಹಿ ಮಯ್ಹಂ ಆಭತಾ ಸತಾರಹಾ ಗಾಥಾ ಸುಣೋಮ ಆಚರಿಯಾ’’ತಿ ಯಾಚಿ. ತಮತ್ಥಂ ದೀಪೇನ್ತೋ ಸತ್ಥಾ ಗಾಥಮಾಹ –

೪೧೦.

‘‘ಮುತ್ತೋ ಚ ಸೋ ಪೋರಿಸಾದಸ್ಸ ಹತ್ಥಾ, ಗನ್ತ್ವಾನ ತಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಂ ಏತದವೋಚ;

ಸುಣೋಮಿ ಗಾಥಾಯೋ ಸತಾರಹಾಯೋ, ಯಾ ಮೇ ಸುತಾ ಅಸ್ಸು ಹಿತಾಯ ಬ್ರಹ್ಮೇ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಏತದವೋಚಾತಿ ಏತಂ ಅವೋಚ.

ಅಥ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಬೋಧಿಸತ್ತೇನ ಯಾಚಿತಕಾಲೇ ಗನ್ಧೇಹಿ ಹತ್ಥೇ ಉಬ್ಬಟ್ಟೇತ್ವಾ ಪಸಿಬ್ಬಕಾ ಮನೋರಮಂ ಪೋತ್ಥಕಂ ನೀಹರಿತ್ವಾ ಉಭೋಹಿ ಹತ್ಥೇಹಿ ಗಹೇತ್ವಾ ‘‘ತೇನ ಹಿ, ಮಹಾರಾಜ, ಕಸ್ಸಪದಸಬಲೇನ ದೇಸಿತಾ ರಾಗಮದಾದಿನಿಮ್ಮದನಾ ಅಮತಮಹಾನಿಬ್ಬಾನಸಮ್ಪಾಪಿಕಾ ಚತಸ್ಸೋ ಸತಾರಹಾ ಗಾಥಾಯೋ ಸುಣೋಹೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಪೋತ್ಥಕಂ ಓಲೋಕೇನ್ತೋ ಆಹ –

೪೧೧.

‘‘ಸಕಿದೇವ ಸುತಸೋಮ, ಸಬ್ಭಿ ಹೋತಿ ಸಮಾಗಮೋ;

ಸಾ ನಂ ಸಙ್ಗತಿ ಪಾಲೇತಿ, ನಾಸಬ್ಭಿ ಬಹು ಸಙ್ಗಮೋ.

೪೧೨.

‘‘ಸಬ್ಭಿರೇವ ಸಮಾಸೇಥ, ಸಬ್ಭಿ ಕುಬ್ಬೇಥ ಸನ್ಥವಂ;

ಸತಂ ಸದ್ಧಮ್ಮಮಞ್ಞಾಯ, ಸೇಯ್ಯೋ ಹೋತಿ ನ ಪಾಪಿಯೋ.

೪೧೩.

‘‘ಜೀರನ್ತಿ ವೇ ರಾಜರಥಾ ಸುಚಿತ್ತಾ, ಅಥೋ ಸರೀರಮ್ಪಿ ಜರಂ ಉಪೇತಿ;

ಸತಞ್ಚ ಧಮ್ಮೋ ನ ಜರಂ ಉಪೇತಿ, ಸನ್ತೋ ಹವೇ ಸಬ್ಭಿ ಪವೇದಯನ್ತಿ.

೪೧೪.

‘‘ನಭಞ್ಚ ದೂರೇ ಪಥವೀ ಚ ದೂರೇ, ಪಾರಂ ಸಮುದ್ದಸ್ಸ ತದಾಹು ದೂರೇ;

ತತೋ ಹವೇ ದೂರತರಂ ವದನ್ತಿ, ಸತಞ್ಚ ಧಮ್ಮೋ ಅಸತಞ್ಚ ರಾಜಾ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಸಕಿದೇವಾತಿ ಏಕವಾರಮೇವ. ಸಬ್ಭೀತಿ ಸಪ್ಪುರಿಸೇಹಿ. ಸಾ ನನ್ತಿ ಸಾ ಸಬ್ಭಿ ಸಪ್ಪುರಿಸೇಹಿ ಸಙ್ಗತಿ ಸಮಾಗಮೋ ಏಕವಾರಂ ಪವತ್ತೋಪಿ ತಂ ಪುಗ್ಗಲಂ ಪಾಲೇತಿ ರಕ್ಖತಿ. ನಾಸಬ್ಭೀತಿ ಅಸಪ್ಪುರಿಸೇಹಿ ಪನ ಬಹು ಸುಚಿರಮ್ಪಿ ಕತೋ ಸಙ್ಗಮೋ ಏಕಟ್ಠಾನೇ ನಿವಾಸೋ ನ ಪಾಲೇತಿ, ನ ಥಾವರೋ ಹೋತೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸಮಾಸೇಥಾತಿ ಸದ್ಧಿಂ ನಿಸೀದೇಯ್ಯ, ಸಬ್ಬೇಪಿ ಇರಿಯಾಪಥೇ ಪಣ್ಡಿತೇಹೇವ ಸದ್ಧಿಂ ಪವತ್ತೇಯ್ಯಾತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸನ್ಥವನ್ತಿ ಮಿತ್ತಸನ್ಥವಂ. ಸತಂ ಸದ್ಧಮ್ಮನ್ತಿ ಪಣ್ಡಿತಾನಂ ಬುದ್ಧಾದೀನಂ ಸತ್ತತಿಂಸಬೋಧಿಪಕ್ಖಿಯಧಮ್ಮಸಙ್ಖಾತಂ ಸದ್ಧಮ್ಮಂ. ಸೇಯ್ಯೋತಿ ಏತಂ ಧಮ್ಮಂ ಞತ್ವಾ ವಡ್ಢಿಯೇವ ಹೋತಿ, ಹಾನಿ ನಾಮ ನತ್ಥೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ರಾಜರಥಾತಿ ರಾಜೂನಂ ಆರೋಹನೀಯರಥಾ. ಸುಚಿತ್ತಾತಿ ಸುಪರಿಕಮ್ಮಕತಾ. ಸಬ್ಭಿ ಪವೇದಯನ್ತೀತಿ ಬುದ್ಧಾದಯೋ ಸನ್ತೋ ‘‘ಸಬ್ಭೀ’’ತಿ ಸಙ್ಖಂ ಗತಂ ಸೋಭನಂ ಉತ್ತಮಂ ನಿಬ್ಬಾನಂ ಪವೇದೇನ್ತಿ ಥೋಮೇನ್ತಿ, ಸೋ ನಿಬ್ಬಾನಸಙ್ಖಾತೋ ಸತಂ ಧಮ್ಮೋ ಜರಂ ನ ಉಪೇತಿ ನ ಜೀರತಿ. ನಭನ್ತಿ ಆಕಾಸೋ. ದೂರೇತಿ ಪಥವೀ ಹಿ ಸಪ್ಪತಿಟ್ಠಾ ಸಗಹಣಾ, ಆಕಾಸೋ ನಿರಾಲಮ್ಬೋ ಅಪ್ಪತಿಟ್ಠೋ, ಇತಿ ಉಭೋ ಏತೇ ಏಕಾಬದ್ಧಾಪಿ ವಿಸಂಯೋಗಟ್ಠೇನ ಅನುಪಲಿತ್ತಟ್ಠೇನ ಚ ದೂರೇ ನಾಮ ಹೋನ್ತಿ. ಪಾರನ್ತಿ ಓರಿಮತೀರತೋ ಪರತೀರಂ. ತದಾಹೂತಿ ತಂ ಆಹು.

ಇತಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಚತಸ್ಸೋ ಸತಾರಹಾ ಗಾಥಾ ಕಸ್ಸಪದಸಬಲೇನ ದೇಸಿತನಿಯಾಮೇನ ದೇಸೇತ್ವಾ ತುಣ್ಹೀ ಅಹೋಸಿ. ತಂ ಸುತ್ವಾ ಮಹಾಸತ್ತೋ ‘‘ಸಪ್ಫಲಂ ವತ ಮೇ ಆಗಮನ’’ನ್ತಿ ತುಟ್ಠಚಿತ್ತೋ ಹುತ್ವಾ ‘‘ಇಮಾ ಗಾಥಾ ನೇವ ಸಾವಕಭಾಸಿತಾ, ನ ಇಸಿಭಾಸಿತಾ, ನ ಕೇನಚಿ ಭಾಸಿತಾ, ಸಬ್ಬಞ್ಞುನಾವ ಭಾಸಿತಾ, ಕಿಂ ನು ಖೋ ಅಗ್ಘನ್ತೀ’’ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ‘‘ಇಮಾಸಂ ಸಕಲಮ್ಪಿ ಚಕ್ಕವಾಳಂ ಯಾವ ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕಾ ಸತ್ತರತನಪುಣ್ಣಂ ಕತ್ವಾ ದದಮಾನೋಪಿ ನೇವ ಅನುಚ್ಛವಿಕಂ ಕಾತುಂ ಸಕ್ಕೋತಿ, ಅಹಂ ಖೋ ಪನಸ್ಸ ತಿಯೋಜನಸತೇ ಕುರುರಟ್ಠೇ ಸತ್ತಯೋಜನಿಕೇ ಇನ್ದಪತ್ಥನಗರೇ ರಜ್ಜಂ ದಾತುಂ ಪಹೋಮಿ, ಅತ್ಥಿ ನು ಖ್ವಸ್ಸ ರಜ್ಜಂ ಕಾರೇತುಂ ಭಾಗ್ಯ’’ನ್ತಿ ಅಙ್ಗವಿಜ್ಜಾನುಭಾವೇನ ಓಲೋಕೇನ್ತೋ ನಾದ್ದಸ. ತತೋ ಸೇನಾಪತಿಟ್ಠಾನಾದೀನಿ ಓಲೋಕೇನ್ತೋ ಏಕಗಾಮಭೋಜಕಮತ್ತಸ್ಸಪಿ ಭಾಗ್ಯಂ ಅದಿಸ್ವಾ ಧನಲಾಭಸ್ಸ ಓಲೋಕೇನ್ತೋ ಕೋಟಿಧನತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಓಲೋಕೇತ್ವಾ ಚತುನ್ನಂಯೇವ ಕಹಾಪಣಸಹಸ್ಸಾನಂ ಭಾಗ್ಯಂ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಏತ್ತಕೇನ ನಂ ಪೂಜೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಚತಸ್ಸೋ ಸಹಸ್ಸತ್ಥವಿಕಾ ದಾಪೇತ್ವಾ, ‘‘ಆಚರಿಯ, ತುಮ್ಹೇ ಅಞ್ಞೇಸಂ ಖತ್ತಿಯಾನಂ ಇಮಾ ಗಾಥಾ ದೇಸೇತ್ವಾ ಕಿತ್ತಕಂ ಧನಂ ಲಭಥಾ’’ತಿ ಪುಚ್ಛತಿ. ‘‘ಏಕೇಕಾಯ ಗಾಥಾಯ ಸತಂ ಸತಂ, ಮಹಾರಾಜ, ತೇನೇವ ತಾ ಸತಾರಹಾ ನಾಮ ಜಾತಾ’’ತಿ. ಅಥ ನಂ ಮಹಾಸತ್ತೋ, ‘‘ಆಚರಿಯ, ತ್ವಂ ಅತ್ತನಾ ಗಹೇತ್ವಾ ವಿಕ್ಕೇಯ್ಯಭಣ್ಡಸ್ಸ ಅಗ್ಘಮ್ಪಿ ನ ಜಾನಾಸಿ, ಇತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಏಕೇಕಾ ಗಾಥಾ ಸಹಸ್ಸಾರಹಾ ನಾಮ ಹೋನ್ತೂ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಗಾಥಮಾಹ –

೪೧೫.

‘‘ಸಹಸ್ಸಿಯಾ ಇಮಾ ಗಾಥಾ, ನಹಿಮಾ ಗಾಥಾ ಸತಾರಹಾ;

ಚತ್ತಾರಿ ತ್ವಂ ಸಹಸ್ಸಾನಿ, ಖಿಪ್ಪಂ ಗಣ್ಹಾಹಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ’’ತಿ.

ತಸ್ಸತ್ಥೋ – ಬ್ರಾಹ್ಮಣ, ಇಮಾ ಗಾಥಾ ಸಹಸ್ಸಿಯಾ ಸಹಸ್ಸಾರಹಾ, ಇಮಾ ಗಾಥಾ ಸತಾರಹಾ ನ ಹಿ ಹೋನ್ತು, ಬ್ರಾಹ್ಮಣ, ತ್ವಂ ಚತ್ತಾರಿ ಸಹಸ್ಸಾನಿ ಖಿಪ್ಪಂ ಗಣ್ಹಾತಿ.

ಅಥಸ್ಸ ಏಕಂ ಸುಖಯಾನಕಂ ದತ್ವಾ ‘‘ಬ್ರಾಹ್ಮಣಂ ಸೋತ್ಥಿನಾ ಗೇಹಂ ಸಮ್ಪಾಪೇಥಾ’’ತಿ ಪುರಿಸೇ ಆಣಾಪೇತ್ವಾ ತಂ ಉಯ್ಯೋಜೇಸಿ. ತಸ್ಮಿಂ ಖಣೇ ‘‘ಸುತಸೋಮರಞ್ಞಾ ಸತಾರಹಾ ಗಾಥಾ ಸಹಸ್ಸಾರಹಾ ಕತ್ವಾ ಪೂಜಿತಾ ಸಾಧು ಸಾಧೂ’’ತಿ ಮಹಾಸಾಧುಕಾರಸದ್ದೋ ಅಹೋಸಿ. ತಸ್ಸ ಮಾತಾಪಿತರೋ ತಂ ಸದ್ದಂ ಸುತ್ವಾ ‘‘ಕಿಂ ಸದ್ದೋ ನಾಮೇಸಾ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ಯಥಾಭೂತಂ ಸುತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಧನಲೋಭತಾಯ ಮಹಾಸತ್ತಸ್ಸ ಕುಜ್ಝಿಂಸು. ಸೋಪಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಂ ಉಯ್ಯೋಜೇತ್ವಾ ತೇಸಂ ಸನ್ತಿಕಂ ಗನ್ತ್ವಾ ವನ್ದಿತ್ವಾ ಅಟ್ಠಾಸಿ. ಅಥಸ್ಸ ಪಿತಾ ‘‘ಕಥಂ, ತಾತ, ಏವರೂಪಸ್ಸ ಸಾಹಸಿಕಸ್ಸ ಚೋರಸ್ಸ ಹತ್ಥತೋ ಮುತ್ತೋಸೀ’’ತಿ ಪಟಿಸನ್ಥಾರಮತ್ತಮ್ಪಿ ಅಕತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಧನಲೋಭತಾಯ ‘‘ಸಚ್ಚಂ ಕಿರ, ತಾತ, ತಯಾ ಚತಸ್ಸೋ ಗಾಥಾ ಸುತ್ವಾ ಚತ್ತಾರಿ ಸಹಸ್ಸಾನಿ ದಿನ್ನಾನೀ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ‘‘ಸಚ್ಚ’’ನ್ತಿ ವುತ್ತೇ ಗಾಥಮಾಹ –

೪೧೬.

‘‘ಆಸೀತಿಯಾ ನಾವುತಿಯಾ ಚ ಗಾಥಾ, ಸತಾರಹಾ ಚಾಪಿ ಭವೇಯ್ಯ ಗಾಥಾ;

ಪಚ್ಚತ್ತಮೇವ ಸುತಸೋಮ ಜಾನಹಿ, ಸಹಸ್ಸಿಯಾ ನಾಮ ಕಾ ಅತ್ಥಿ ಗಾಥಾ’’ತಿ.

ತಸ್ಸತ್ಥೋ – ಗಾಥಾ ನಾಮ, ತಾತ, ಆಸೀತಿಯಾ ಚ ನಾವುತಿಯಾ ಚ ಸತಾರಹಾ ಚಾಪಿ ಭವೇಯ್ಯ, ಪಚ್ಚತ್ತಮೇವ ಅತ್ತನಾವ ಜಾನಾಹಿ, ಸಹಸ್ಸಾರಹಾ ನಾಮ ಗಾಥಾ ಕಾ ಕಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕೇ ಅತ್ಥೀತಿ.

ಅಥ ನಂ ಮಹಾಸತ್ತೋ ‘‘ನಾಹಂ, ತಾತ, ಧನೇನ ವುದ್ಧಿಂ ಇಚ್ಛಾಮಿ, ಸುತೇನ ಪನ ಇಚ್ಛಾಮೀ’’ತಿ ಸಞ್ಞಾಪೇನ್ತೋ ಆಹ –

೪೧೭.

‘‘ಇಚ್ಛಾಮಿ ವೋಹಂ ಸುತವುದ್ಧಿಮತ್ತನೋ, ಸನ್ತೋತಿ ಮಂ ಸಪ್ಪುರಿಸಾ ಭಜೇಯ್ಯುಂ;

ಅಹಂ ಸವನ್ತೀಹಿ ಮಹೋದಧೀವ, ನ ಹಿ ತಾತ ತಪ್ಪಾಮಿ ಸುಭಾಸಿತೇನ.

೪೧೮.

‘‘ಅಗ್ಗಿ ಯಥಾ ತಿಣಕಟ್ಠಂ ದಹನ್ತೋ, ನ ಕಪ್ಪತೀ ಸಾಗರೋವ ನದೀಭಿ;

ಏವಮ್ಪಿ ತೇ ಪಣ್ಡಿತಾ ರಾಜಸೇಟ್ಠ, ಸುತ್ವಾ ನ ತಪ್ಪನ್ತಿ ಸುಭಾಸಿತೇನ.

೪೧೯.

‘‘ಸಕಸ್ಸ ದಾಸಸ್ಸ ಯದಾ ಸುಣೋಮಿ, ಗಾಥಂ ಅಹಂ ಅತ್ಥವತಿಂ ಜನಿನ್ದ;

ತಮೇವ ಸಕ್ಕಚ್ಚ ನಿಸಾಮಯಾಮಿ, ನ ಹಿ ತಾತ ಧಮ್ಮೇಸು ಮಮತ್ಥಿ ತಿತ್ತೀ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ವೋತಿ ನಿಪಾತಮತ್ತಂ. ‘‘ಸನ್ತೋ’’ತಿ ಏತೇ ಚ ಮಂ ಭಜೇಯ್ಯುಂ ಇತಿ ಇಚ್ಛಾಮಿ. ಸವನ್ತೀಹೀತಿ ನದೀಹಿ. ಸಕಸ್ಸಾತಿ ತಿಟ್ಠತು, ನನ್ದ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ, ಯದಾ ಅಹಂ ಅತ್ತನೋ ದಾಸಸ್ಸಪಿ ಸನ್ತಿಕೇ ಸುಣೋಮಿ, ತಾತ, ಧಮ್ಮೇಸು ಮಮ ತಿತ್ತಿ ನ ಹಿ ಅತ್ಥೀತಿ.

ಏವಞ್ಚ ಪನ ವತ್ವಾ ‘‘ಮಾ ಮಂ, ತಾತ, ಧನಹೇತು ಪರಿಭಾಸಸಿ, ಅಹಂ ಧಮ್ಮಂ ಸುತ್ವಾ ಆಗಮಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಸಪಥಂ ಕತ್ವಾ ಆಗತೋ, ಇದಾನಾಹಂ ಪೋರಿಸಾದಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕಂ ಗಮಿಸ್ಸಾಮಿ, ಇದಂ ತೇ ರಜ್ಜಂ ಗಣ್ಹಥಾ’’ತಿ ರಜ್ಜಂ ನಿಯ್ಯಾದೇನ್ತೋ ಗಾಥಮಾಹ –

೪೨೦.

‘‘ಇದಂ ತೇ ರಟ್ಠಂ ಸಧನಂ ಸಯೋಗ್ಗಂ, ಸಕಾಯುರಂ ಸಬ್ಬಕಾಮೂಪಪನ್ನಂ;

ಕಿಂ ಕಾಮಹೇತು ಪರಿಭಾಸಸಿ ಮಂ, ಗಚ್ಛಾಮಹಂ ಪೋರಿಸಾದಸ್ಸ ಞತ್ತೇ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಞತ್ತೇತಿ ಸನ್ತಿಕೇ.

ತಸ್ಮಿಂ ಸಮಯೇ ಪಿತುರಞ್ಞೋ ಹದಯಂ ಉಣ್ಹಂ ಅಹೋಸಿ. ಸೋ, ‘‘ತಾತ ಸುತಸೋಮ, ಕಿಂ ನಾಮೇತಂ ಕಥೇಸಿ, ಮಯಂ ಚತುರಙ್ಗಿನಿಯಾ ಸೇನಾಯ ಚೋರಂ ಗಹೇಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಗಾಥಮಾಹ –

೪೨೧.

‘‘ಅತ್ತಾನುರಕ್ಖಾಯ ಭವನ್ತಿ ಹೇತೇ, ಹತ್ಥಾರೋಹಾ ರಥಿಕಾ ಪತ್ತಿಕಾ ಚ;

ಅಸ್ಸಾರೋಹಾ ಯೇ ಚ ಧನುಗ್ಗಹಾಸೇ, ಸೇನಂ ಪಯುಞ್ಜಾಮ ಹನಾಮ ಸತ್ತು’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ಹನಾಮಾತಿ ಸಚೇ ಏವಂ ಪಯೋಜಿತಾ ಸೇನಾ ತಂ ಗಹೇತುಂ ನ ಸಕ್ಕೋನ್ತಿ, ಅಥ ನಂ ಸಕಲರಟ್ಠವಾಸಿನೋ ಗಹೇತ್ವಾ ಗನ್ತ್ವಾ ಹನಾಮ ಸತ್ತುಂ, ಮಾರೇಮ ತಂ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಪಚ್ಚಾಮಿತ್ತನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ.

ಅಥ ನಂ ಮಾತಾಪಿತರೋ ಅಸ್ಸುಪುಣ್ಣಮುಖಾ ರೋದಮಾನಾ ವಿಲಪನ್ತಾ, ‘‘ತಾತ, ಮಾ ಗಚ್ಛ, ಗನ್ತುಂ ನ ಲಬ್ಭಾ’’ತಿ ಯಾಚಿಂಸು. ಸೋಳಸಸಹಸ್ಸಾ ನಾಟಕಿತ್ಥಿಯೋಪಿ ಸೇಸಪರಿಜನೋಪಿ ‘‘ಅಮ್ಹೇ ಅನಾಥೇ ಕತ್ವಾ ಕುಹಿಂ ಗಚ್ಛಸಿ, ದೇವಾ’’ತಿ ಪರಿದೇವಿಂಸು. ಸಕಲನಗರೇ ಕೋಚಿ ಸಕಭಾವೇನ ಸಣ್ಠಾತುಂ ಅಸಕ್ಕೋನ್ತೋ ‘‘ಸುತಸೋಮೋ ಪೋರಿಸಾದಸ್ಸ ಕಿರ ಪಟಿಞ್ಞಂ ದತ್ವಾ ಆಗತೋ, ಇದಾನಿ ಚತಸ್ಸೋ ಸತಾರಹಾ ಗಾಥಾ ಸುತ್ವಾ ಧಮ್ಮಕಥಿಕಸ್ಸ ಸಕ್ಕಾರಂ ಕತ್ವಾ ಮಾತಾಪಿತರೋ ವನ್ದಿತ್ವಾ ಪುನಪಿ ಕಿರ ಚೋರಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕಂ ಗಮಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಸಕಲನಗರಂ ಏಕಕೋಲಾಹಲಂ ಅಹೋಸಿ. ಸೋಪಿ ಮಾತಾಪಿತೂನಂ ವಚನಂ ಸುತ್ವಾ ಗಾಥಮಾಹ –

೪೨೨.

‘‘ಸುದುಕ್ಕರಂ ಪೋರಿಸಾದೋ ಅಕಾಸಿ, ಜೀವಂ ಗಹೇತ್ವಾನ ಅವಸ್ಸಜೀ ಮಂ;

ತಂ ತಾದಿಸಂ ಪುಬ್ಬಕಿಚ್ಚಂ ಸರನ್ತೋ, ದುಬ್ಭೇ ಅಹಂ ತಸ್ಸ ಕಥಂ ಜನಿನ್ದಾ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಜೀವಂ ಗಹೇತ್ವಾನಾತಿ ಜೀವಗ್ಗಾಹಂ ಗಹೇತ್ವಾ. ತಂ ತಾದಿಸನ್ತಿ ತಂ ತೇನ ಕತಂ ತಥಾರೂಪಂ. ಪುಬ್ಬಕಿಚ್ಚನ್ತಿ ಪುರಿಮಂ ಉಪಕಾರಂ. ಜನಿನ್ದಾತಿ ಪಿತರಂ ಆಲಪತಿ.

ಸೋ ಮಾತಾಪಿತರೋ ಅಸ್ಸಾಸೇತ್ವಾ, ‘‘ಅಮ್ಮ ತಾತಾ, ತುಮ್ಹೇ ಮಯ್ಹಂ ಮಾ ಚಿನ್ತಯಿತ್ಥ, ಕತಕಲ್ಯಾಣೋ ಅಹಂ, ಮಮ ಛಕಾಮಸ್ಸಗ್ಗಿಸ್ಸರಿಯಂ ನ ದುಲ್ಲಭ’’ನ್ತಿ ಮಾತಾಪಿತರೋ ವನ್ದಿತ್ವಾ ಆಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ಸೇಸಜನಂ ಅನುಸಾಸಿತ್ವಾ ಪಕ್ಕಾಮಿ. ತಮತ್ಥಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಸತ್ಥಾ ಆಹ –

೪೨೩.

‘‘ವನ್ದಿತ್ವಾ ಸೋ ಪಿತರಂ ಮಾತರಞ್ಚ, ಅನುಸಾಸಿತ್ವಾ ನೇಗಮಞ್ಚ ಬಲಞ್ಚ;

ಸಚ್ಚವಾದೀ ಸಚ್ಚಾನುರಕ್ಖಮಾನೋ, ಅಗಮಾಸಿ ಸೋ ಯತ್ಥ ಪೋರಿಸಾದೋ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಸಚ್ಚಾನುರಕ್ಖಮಾನೋತಿ ಸಚ್ಚಂ ಅನುರಕ್ಖಮಾನೋ. ಅಗಮಾಸೀತಿ ತಂ ರತ್ತಿಂ ನಿವೇಸನೇಯೇವ ವಸಿತ್ವಾ ಪುನದಿವಸೇ ಅರುಣುಗ್ಗಮನವೇಲಾಯ ಮಾತಾಪಿತರೋ ವನ್ದಿತ್ವಾ ಆಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ಸೇಸಜನಂ ಅನುಸಾಸಿತ್ವಾ ಅಸ್ಸುಮುಖೇನ ನಾನಪ್ಪಕಾರಂ ಪರಿದೇವನ್ತೇನ ಇತ್ಥಾಗಾರಾದಿನಾ ಮಹಾಜನೇನ ಅನುಗತೋ ನಗರಾ ನಿಕ್ಖಮ್ಮ ತಂ ಜನಂ ನಿವತ್ತೇತುಂ ಅಸಕ್ಕೋನ್ತೋ ಮಹಾಮಗ್ಗೇ ದಣ್ಡಕೇನ ತಿರಿಯಂ ಲೇಖಂ ಕಡ್ಢಿತ್ವಾ ‘‘ಸಚೇ ಮಯಿ ಸಿನೇಹೋ ಅತ್ಥಿ, ಇಮಂ ಮಾ ಅತಿಕ್ಕಮಿಂಸೂ’’ತಿ ಆಹ. ಮಹಾಜನೋ ಸೀಲವತೋ ತೇಜವನ್ತಸ್ಸ ಆಣಂ ಅತಿಕ್ಕಮಿತುಂ ಅಸಕ್ಕೋನ್ತೋ ಮಹಾಸದ್ದೇನ ಪರಿದೇವಮಾನೋ ತಂ ಸೀಹವಿಜಮ್ಭಿತೇನ ಗಚ್ಛನ್ತಂ ಓಲೋಕೇತ್ವಾ ತಸ್ಮಿಂ ದಸ್ಸನೂಪಚಾರಂ ಅತಿಕ್ಕನ್ತೇ ಏಕರವಂ ರವನ್ತೋ ನಗರಂ ಪಾವಿಸಿ. ಸೋಪಿ ಆಗತಮಗ್ಗೇನೇವ ತಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕಂ ಗತೋ. ತೇನ ವುತ್ತಂ ‘‘ಅಗಮಾಸಿ ಸೋ ಯತ್ಥ ಪೋರಿಸಾದೋ’’ತಿ.

ತತೋ ಪೋರಿಸಾದೋ ಚಿನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಸಚೇ ಮಮ ಸಹಾಯೋ ಸುತಸೋಮೋ ಆಗನ್ತುಕಾಮೋ, ಆಗಚ್ಛತು, ಅನಾಗನ್ತುಕಾಮೋ, ಅನಾಗಚ್ಛತು, ರುಕ್ಖದೇವತಾ ಯಂ ಮಯ್ಹಂ ಇಚ್ಛತಿ, ತಂ ಕರೋತು, ಇಮೇ ರಾಜಾನೋ ಮಾರೇತ್ವಾ ಪಞ್ಚಮಧುರಮಂಸೇನ ಬಲಿಕಮ್ಮಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಚಿತಕಂ ಕತ್ವಾ ಅಗ್ಗಿಂ ಜಾಲೇತ್ವಾ ‘‘ಅಙ್ಗಾರರಾಸಿ ತಾವ ಹೋತೂ’’ತಿ ತಸ್ಸ ಸೂಲೇ ತಚ್ಛನ್ತಸ್ಸ ನಿಸಿನ್ನಕಾಲೇ ಸುತಸೋಮೋ ಆಗತೋ. ಅಥ ನಂ ಪೋರಿಸಾದೋ ದಿಸ್ವಾ ತುಟ್ಠಚಿತ್ತೋ, ‘‘ಸಮ್ಮ, ಗನ್ತ್ವಾ ಕತ್ತಬ್ಬಕಿಚ್ಚಂ ತೇ ಕತ’’ನ್ತಿ ಪುಚ್ಛಿ. ಮಹಾಸತ್ತೋ, ‘‘ಆಮ ಮಹಾರಾಜ, ಕಸ್ಸಪದಸಬಲೇನ ದೇಸಿತಾ ಗಾಥಾ ಮೇ ಸುತಾ, ಧಮ್ಮಕಥಿಕಸ್ಸ ಚ ಸಕ್ಕಾರೋ ಕತೋ, ತಸ್ಮಾ ಗನ್ತ್ವಾ ಕತ್ತಬ್ಬಕಿಚ್ಚಂ ಕತಂ ನಾಮ ಹೋತೀ’’ತಿ ದಸ್ಸೇತುಂ ಗಾಥಮಾಹ –

೪೨೪.

‘‘ಕತೋ ಮಯಾ ಸಙ್ಗರೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೇನ, ರಟ್ಠೇ ಸಕೇ ಇಸ್ಸರಿಯೇ ಠಿತೇನ;

ತಂ ಸಙ್ಗರಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಸಪ್ಪದಾಯ, ಸಚ್ಚಾನುರಕ್ಖೀ ಪುನರಾಗತೋಸ್ಮಿ;

ಯಜಸ್ಸು ಯಞ್ಞಂ ಖಾದ ಮಂ ಪೋರಿಸಾದಾ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಯಜಸ್ಸೂತಿ ಮಂ ಮಾರೇತ್ವಾ ದೇವತಾಯ ವಾ ಯಞ್ಞಂ ಯಜಸ್ಸು, ಮಂಸಂ ವಾ ಮೇ ಖಾದಾಹೀತಿ ಅತ್ಥೋ.

ತಂ ಸುತ್ವಾ ಪೋರಿಸಾದೋ ‘‘ಅಯಂ ರಾಜಾ ನ ಭಾಯತಿ, ವಿಗತಮರಣಭಯೋ ಹುತ್ವಾ ಕಥೇತಿ, ಕಿಸ್ಸ ನು ಖೋ ಏಸ ಆನುಭಾವೋ’’ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ‘‘ಅಞ್ಞಂ ನತ್ಥಿ, ಅಯಂ ‘ಕಸ್ಸಪದಸಬಲೇನ ದೇಸಿತಾ ಗಾಥಾ ಮೇ ಸುತಾ’ತಿ ವದತಿ, ತಾಸಂ ಏತೇನ ಆಸುಭಾವೇನ ಭವಿತಬ್ಬಂ, ಅಹಮ್ಪಿ ತಂ ಕಥಾಪೇತ್ವಾ ತಾ ಗಾಥಾಯೋ ಸೋಸ್ಸಾಮಿ, ಏವಂ ಅಹಮ್ಪಿ ನಿಬ್ಭಯೋ ಭವಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಸನ್ನಿಟ್ಠಾನಂ ಕತ್ವಾ ಗಾಥಮಾಹ –

೪೨೫.

‘‘ನ ಹಾಯತೇ ಖಾದಿತಂ ಮಯ್ಹಂ ಪಚ್ಛಾ, ಚಿತಕಾ ಅಯಂ ತಾವ ಸಧೂಮಿಕಾವ;

ನಿದ್ಧೂಮಕೇ ಪಚಿತಂ ಸಾಧುಪಕ್ಕಂ, ಸುಣೋಮಿ ಗಾಥಾಯೋ ಸತಾರಹಾಯೋ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಖಾದಿತನ್ತಿ ಖಾದನಂ. ತಂ ಖಾದನಂ ಮಯ್ಹಂ ಪಚ್ಛಾ ವಾ ಪುರೇ ವಾ ನ ಪರಿಹಾಯತಿ, ಪಚ್ಛಾಪಿ ಹಿ ತ್ವಂ ಮಯಾ ಖಾದಿತಬ್ಬೋವ. ನಿದ್ಧೂಮಕೇ ಪಚಿತನ್ತಿ ನಿದ್ಧೂಮೇ ನಿಜ್ಝಾಲೇ ಅಗ್ಗಿಮ್ಹಿ ಪಕ್ಕಮಂಸಂ ಸಾಧುಪಕ್ಕಂ ನಾಮ ಹೋತಿ.

ತಂ ಸುತ್ವಾ ಮಹಾಸತ್ತೋ ‘‘ಅಯಂ ಪೋರಿಸಾದೋ ಪಾಪಧಮ್ಮೋ, ಇಮಂ ಥೋಕಂ ನಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಲಜ್ಜಾಪೇತ್ವಾ ಕಥೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ಆಹ –

೪೨೬.

‘‘ಅಧಮ್ಮಿಕೋ ತ್ವಂ ಪೋರಿಸಾದಕಾಸಿ, ರಟ್ಠಾ ಚ ಭಟ್ಠೋ ಉದರಸ್ಸ ಹೇತು;

ಧಮ್ಮಞ್ಚಿಮಾ ಅಭಿವದನ್ತಿ ಗಾಥಾ, ಧಮ್ಮೋ ಚ ಅಧಮ್ಮೋ ಚ ಕುಹಿಂ ಸಮೇತಿ.

೪೨೭.

‘‘ಅಧಮ್ಮಿಕಸ್ಸ ಲುದ್ದಸ್ಸ, ನಿಚ್ಚಂ ಲೋಹಿತಪಾಣಿನೋ;

ನತ್ಥಿ ಸಚ್ಚಂ ಕುತೋ ಧಮ್ಮೋ, ಕಿಂ ಸುತೇನ ಕರಿಸ್ಸಸೀ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಧಮ್ಮಞ್ಚಿಮಾತಿ ಇಮಾ ಚ ಗಾಥಾ ನವಲೋಕುತ್ತರಧಮ್ಮಂ ಅಭಿವದನ್ತಿ. ಕುಹಿಂ ಸಮೇತೀತಿ ಕತ್ಥ ಸಮಾಗಚ್ಛತಿ. ಧಮ್ಮೋ ಹಿ ಸುಗತಿಂ ಪಾಪೇತಿ ನಿಬ್ಬಾನಂ ವಾ, ಅಧಮ್ಮೋ ದುಗ್ಗತಿಂ. ಕುತೋ ಧಮ್ಮೋತಿ ವಚೀಸಚ್ಚಮತ್ತಮ್ಪಿ ನತ್ಥಿ, ಕುತೋ ಧಮ್ಮೋ. ಕಿಂ ಸುತೇನಾತಿ ತ್ವಂ ಏತೇನ ಸುತೇನ ಕಿಂ ಕರಿಸ್ಸಸಿ, ಮತ್ತಿಕಾಭಾಜನಂ ವಿಯ ಹಿ ಸೀಹವಸಾಯ ಅಭಾಜನಂ ತ್ವಂ ಧಮ್ಮಸ್ಸ.

ಸೋ ಏವಂ ಕಥಿತೇಪಿ ನೇವ ಕುಜ್ಝಿ. ಕಸ್ಮಾ? ಮಹಾಸತ್ತಸ್ಸ ಮೇತ್ತಾಭಾವನಾಯ ಮಹತ್ತೇನ. ಅಥ ನಂ ‘‘ಕಿಂ ಪನ ಸಮ್ಮ ಸುತಸೋಮ ಅಹಮೇವ ಅಧಮ್ಮಿಕೋ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಗಾಥಮಾಹ –

೪೨೮.

‘‘ಯೋ ಮಂಸಹೇತು ಮಿಗವಂ ಚರೇಯ್ಯ, ಯೋ ವಾ ಹನೇ ಪುರಿಸಮತ್ತಹೇತು;

ಉಭೋಪಿ ತೇ ಪೇಚ್ಚ ಸಮಾ ಭವನ್ತಿ, ಕಸ್ಮಾ ನೋ ಅಧಮ್ಮಿಕಂ ಬ್ರೂಸಿ ಮಂ ತ್ವ’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ಕಸ್ಮಾ ನೋತಿ ಯೇ ಜಮ್ಬುದೀಪತಲೇ ರಾಜಾನೋ ಅಲಙ್ಕತಪಟಿಯತ್ತಾ ಮಹಾಬಲಪರಿವಾರಾ ರಥವರಗತಾ ಮಿಗವಂ ಚರನ್ತಾ ತಿಖಿಣೇಹಿ ಸರೇಹಿ ಮಿಗೇ ವಿಜ್ಝಿತ್ವಾ ಮಾರೇನ್ತಿ, ತೇ ಅವತ್ವಾ ಕಸ್ಮಾ ತ್ವಂ ಮಞ್ಞೇವ ಅಧಮ್ಮಿಕನ್ತಿ ವದತಿ. ಯದಿ ತೇ ನಿದ್ದೋಸಾ, ಅಹಮ್ಪಿ ನಿದ್ದೋಸೋ ಏವಾತಿ ದೀಪೇತಿ.

ತಂ ಸುತ್ವಾ ಮಹಾಸತ್ತೋ ತಸ್ಸ ಲದ್ಧಿಂ ಭಿನ್ದನ್ತೋ ಗಾಥಮಾಹ –

೪೨೯.

‘‘ಪಞ್ಚ ಪಞ್ಚ ನ ಖಾ ಭಕ್ಖಾ, ಖತ್ತಿಯೇನ ಪಜಾನತಾ;

ಅಭಕ್ಖಂ ರಾಜ ಭಕ್ಖೇಸಿ, ತಸ್ಮಾ ಅಧಮ್ಮಿಕೋ ತುವ’’ನ್ತಿ.

ತಸ್ಸತ್ಥೋ – ಸಮ್ಮ ಪೋರಿಸಾದ, ಖತ್ತಿಯೇನ ನಾಮ ಖತ್ತಿಯಧಮ್ಮಂ ಜಾನನ್ತೇನ ಪಞ್ಚ ಪಞ್ಚ ಹತ್ಥಿಆದಯೋ ದಸೇವ ಸತ್ತಾ ಮಂಸವಸೇನ ನ ಖಾ ಭಕ್ಖಾ ನ ಖೋ ಖಾದಿತಬ್ಬಯುತ್ತಕಾ. ‘‘ನ ಖೋ’’ತ್ವೇವ ವಾ ಪಾಠೋ. ಅಪರೋ ನಯೋ ಖತ್ತಿಯೇನ ಖತ್ತಿಯಧಮ್ಮಂ ಜಾನನ್ತೇನ ಪಞ್ಚನಖೇಸು ಸತ್ತೇಸು ಸಸಕೋ, ಸಲ್ಲಕೋ, ಗೋಧಾ, ಕಪಿ ಕುಮ್ಮೋತಿ ಇಮೇ ಪಞ್ಚೇವ ಸತ್ತಾ ಭಕ್ಖಿತಬ್ಬಯುತ್ತಕಾ, ನ ಅಞ್ಞೇ, ತ್ವಂ ಪನ ಅಭಕ್ಖಂ ಮನುಸ್ಸಮಂಸಂ ಭಕ್ಖೇಸಿ, ತೇನ ಅಧಮ್ಮಿಕೋತಿ.

ಇತಿ ಸೋ ನಿಗ್ಗಹಂ ಪತ್ವಾ ಅಞ್ಞಂ ನಿಸ್ಸರಣಂ ಅದಿಸ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಪಾಪಂ ಪಟಿಚ್ಛಾದೇನ್ತೋ ಗಾಥಮಾಹ –

೪೩೦.

‘‘ಮುತ್ತೋ ತುವಂ ಪೋರಿಸಾದಸ್ಸ ಹತ್ಥಾ, ಗನ್ತ್ವಾ ಸಕಂ ಮನ್ದಿರಂ ಕಾಮಕಾಮೀ;

ಅಮಿತ್ತಹತ್ಥಂ ಪುನರಾಗತೋಸಿ, ನ ಖತ್ತಧಮ್ಮೇ ಕುಸಲೋಸಿ ರಾಜಾ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ನ ಖತ್ತಧಮ್ಮೇತಿ ತ್ವಂ ಖತ್ತಿಯಧಮ್ಮಸಙ್ಖಾತೇ ನೀತಿಸತ್ಥೇ ನ ಕುಸಲೋಸಿ, ಅತ್ತನೋ ಅತ್ಥಾನತ್ಥಂ ನ ಜಾನಾಸಿ, ಅಕಾರಣೇನೇವ ತೇ ಲೋಕೇ ಪಣ್ಡಿತೋತಿ ಕಿತ್ತಿ ಪತ್ಥಟಾ, ಅಹಂ ಪನ ತೇ ಪಣ್ಡಿತಭಾವಂ ನ ಪಸ್ಸಾಮಿ ನ ಜಾನಾಮಿ, ಅತಿಬಾಲೋಸೀಹಿ ವದತಿ.

ಅಥ ನಂ ಮಹಾಸತ್ತೋ, ‘‘ಸಮ್ಮ, ಖತ್ತಿಯಧಮ್ಮೇ ಕುಸಲೇನ ನಾಮ ಮಾದಿಸೇನೇವ ಭವಿತಬ್ಬಂ. ಅಹಞ್ಹಿ ತಂ ಜಾನಾಮಿ, ನ ಪನ ತದತ್ಥಾಯ ಪಟಿಪಜ್ಜಾಮೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಗಾಥಮಾಹ –

೪೩೧.

‘‘ಯೇ ಖತ್ತಧಮ್ಮೇ ಕುಸಲಾ ಭವನ್ತಿ, ಪಾಯೇನ ತೇ ನೇರಯಿಕಾ ಭವನ್ತಿ;

ತಸ್ಮಾ ಅಹಂ ಖತ್ತಧಮ್ಮಂ ಪಹಾಯ, ಸಚ್ಚಾನುರಕ್ಖೀ ಪುನರಾಗತೋಸ್ಮಿ;

ಯಜಸ್ಸು ಯಞ್ಞಂ ಖಾದ ಮಂ ಪೋರಿಸಾದಾ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಕುಸಲಾತಿ ತದತ್ಥಾಯ ಪಟಿಪಜ್ಜನಕುಸಲಾ. ಪಾಯೇನಾತಿ ಯೇಭುಯ್ಯೇನ ನೇರಯಿಕಾ. ಯೇ ಪನ ತತ್ಥ ನ ನಿಬ್ಬತ್ತನ್ತಿ, ತೇ ಸೇಸಾಪಾಯೇಸು ನಿಬ್ಬತ್ತನ್ತಿ.

ಪೋರಿಸಾದೋ ಆಹ –

೪೩೨.

‘‘ಪಾಸಾದವಾಸಾ ಪಥವೀಗವಾಸ್ಸಾ, ಕಾಮಿತ್ಥಿಯೋ ಕಾಸಿಕಚನ್ದನಞ್ಚ;

ಸಬ್ಬಂ ತಹಿಂ ಲಭಸಿ ಸಾಮಿತಾಯ, ಸಚ್ಚೇನ ಕಿಂ ಪಸ್ಸಸಿ ಆನಿಸಂಸ’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ಪಾಸಾದವಾಸಾತಿ, ಸಮ್ಮ ಸುತಸೋಮ, ತವ ತಿಣ್ಣಂ ಉತೂನಂ ಅನುಚ್ಛವಿಕಾ ದಿಬ್ಬವಿಮಾನಕಪ್ಪಾ ತಯೋ ನಿವಾಸಪಾಸಾದಾ. ಪಥವೀಗವಾಸ್ಸಾತಿ ಪಥವೀ ಚ ಗಾವೋ ಚ ಅಸ್ಸಾ ಚ ಬಹೂ. ಕಾಮಿತ್ಥಿಯೋತಿ ಕಾಮವತ್ಥುಭೂತಾ ಇತ್ಥಿಯೋ. ಕಾಸಿಕಚನ್ದನಞ್ಚಾತಿ ಕಾಸಿಕವತ್ಥಞ್ಚ ಲೋಹಿತಚನ್ದನಞ್ಚ. ಸಬ್ಬಂ ತಹಿನ್ತಿ ಏತಞ್ಚ ಅಞ್ಞಞ್ಚ ಉಪಭೋಗಪರಿಭೋಗಂ ಸಬ್ಬಂ ತ್ವಂ ತಹಿಂ ಅತ್ತನೋ ನಗರೇ ಸಾಮಿತಾಯ ಲಭಸಿ, ಸಾಮೀ ಹುತ್ವಾ ಯಥಾ ಇಚ್ಛಸಿ, ತಥಾ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತುಂ ಲಭತಿ, ಸೋ ತ್ವಂ ಸಬ್ಬಮೇತಂ ಪಹಾಯ ಸಚ್ಚಾನುರಕ್ಖೀ ಇಧಾಗಚ್ಛನ್ತೋ ಸಚ್ಚೇನ ಕಿಂ ಆನಿಸಂಸಂ ಪಸ್ಸಸೀತಿ.

ಬೋಧಿಸತ್ತೋ ಆಹ –

೪೩೩.

‘‘ಯೇ ಕೇಚಿಮೇ ಅತ್ಥಿ ರಸಾ ಪಥಬ್ಯಾ, ಸಚ್ಚಂ ತೇಸಂ ಸಾದುತರಂ ರಸಾನಂ;

ಸಚ್ಚೇ ಠಿತಾ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಚ, ತರನ್ತಿ ಜಾತಿಮರಣಸ್ಸ ಪಾರ’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ಸಾದುತರನ್ತಿ ಯಸ್ಮಾ ಸಬ್ಬೇಪಿ ರಸಾ ಸತ್ತಾನಂ ಸಚ್ಚಕಾಲೇಯೇವ ಪಣೀತಾ ಮಧುರಾ ಹೋನ್ತಿ, ತಸ್ಮಾ ಸಚ್ಚಂ ತೇಸಂ ಸಾದುತರಂ ರಸಾನಂ, ಯಸ್ಮಾ ವಾ ವಿರತಿಸಚ್ಚವಚೀಸಚ್ಚೇ ಠಿತಾ ಜಾತಿಮರಣಸಙ್ಖಾತಸ್ಸ ತೇಭೂಮಕವಟ್ಟಸ್ಸ ಪಾರಂ ಅಮತಮಹಾನಿಬ್ಬಾನಂ ತರನ್ತಿ ಪಾಪುಣನ್ತಿ, ತಸ್ಮಾಪಿ ತಂ ಸಾದುತರನ್ತಿ.

ಏವಮಸ್ಸ ಮಹಾಸತ್ತೋ ಸಚ್ಚೇ ಆನಿಸಂಸಂ ಕಥೇಸಿ. ತತೋ ಪೋರಿಸಾದೋ ವಿಕಸಿತಪದುಮಪುಣ್ಣಚನ್ದಸಸ್ಸಿರಿಕಮೇವಸ್ಸ ಮುಖಂ ಓಲೋಕೇತ್ವಾ ‘‘ಅಯಂ ಸುತಸೋಮೋ ಅಙ್ಗಾರಚಿತಕಂ ಮಞ್ಚ ಸೂಲಂ ತಚ್ಛನ್ತಂ ಪಸ್ಸತಿ, ಚಿತ್ತುತ್ರಾಸಮತ್ತಮ್ಪಿಸ್ಸ ನತ್ಥಿ, ಕಿಂ ನು ಖೋ ಏಸ ಸತಾರಹಗಾಥಾನಂ ಆನುಭಾವೋ, ಉದಾಹು ಸಚ್ಚಸ್ಸ, ಅಞ್ಞಸ್ಸೇವ ವಾ ಕಸ್ಸಚೀ’’ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ‘‘ಪುಚ್ಛಿಸ್ಸಾಮಿ ತಾವ ನ’’ನ್ತಿ ಪುಚ್ಛನ್ತೋ ಗಾಥಮಾಹ –

೪೩೪.

‘‘ಮುತ್ತೋ ತುವಂ ಪೋರಿಸಾದಸ್ಸ ಹತ್ಥಾ, ಗನ್ತ್ವಾ ಸಕಂ ಮನ್ದಿರಂ ಕಾಮಕಾಮೀ;

ಅಮಿತ್ತಹತ್ಥಂ ಪುನರಾಗತೋಸಿ, ನ ಹಿ ನೂನ ತೇ ಮರಣಭಯಂ ಜನಿನ್ದ;

ಅಲೀನಚಿತ್ತೋ ಅಸಿ ಸಚ್ಚವಾದೀ’’ತಿ.

ಮಹಾಸತ್ತೋಪಿಸ್ಸ ಆಚಿಕ್ಖನ್ತೋ ಆಹ –

೪೩೫.

‘‘ಕತಾ ಮೇ ಕಲ್ಯಾಣಾ ಅನೇಕರೂಪಾ, ಯಞ್ಞಾ ಯಿಟ್ಠಾ ಯೇ ವಿಪುಲಾ ಪಸತ್ಥಾ;

ವಿಸೋಧಿತೋ ಪರಲೋಕಸ್ಸ ಮಗ್ಗೋ, ಧಮ್ಮೇ ಠಿತೋ ಕೋ ಮರಣಸ್ಸ ಭಾಯೇ.

೪೩೬.

‘‘ಕತಾ ಮೇ ಕಲ್ಯಾಣಾ ಅನೇಕರೂಪಾ, ಯಞ್ಞಾ ಯಿಟ್ಠಾ ಯೇ ವಿಪುಲಾ ಪಸತ್ಥಾ;

ಅನಾನುತಪ್ಪಂ ಪರಲೋಕಂ ಗಮಿಸ್ಸಂ, ಯಜಸ್ಸು ಯಞ್ಞಂ ಅದ ಮಂ ಪೋರಿಸಾದ.

೪೩೭.

‘‘ಪಿತಾ ಚ ಮಾತಾ ಚ ಉಪಟ್ಠಿತಾ ಮೇ, ಧಮ್ಮೇನ ಮೇ ಇಸ್ಸರಿಯಂ ಪಸತ್ಥಂ;

ವಿಸೋಧಿತೋ ಪರಲೋಕಸ್ಸ ಮಗ್ಗೋ, ಧಮ್ಮೇ ಠಿತೋ ಕೋ ಮರಣಸ್ಸ ಭಾಯೇ.

೪೩೮.

‘‘ಪಿತಾ ಚ ಮಾತಾ ಚ ಉಪಟ್ಠಿತಾ ಮೇ, ಧಮ್ಮೇನ ಮೇ ಇಸ್ಸರಿಯಂ ಪಸತ್ಥಂ;

ಅನಾನುತಪ್ಪಂ ಪರಲೋಕಂ ಗಮಿಸ್ಸಂ, ಯಜಸ್ಸು ಯಞ್ಞಂ ಅದ ಮಂ ಪೋರಿಸಾದ.

೪೩೯.

‘‘ಞಾತೀಸು ಮಿತ್ತೇಸು ಕತಾ ಮೇ ಕಾರಾ, ಧಮ್ಮೇನ ಮೇ ಇಸ್ಸರಿಯಂ ಪಸತ್ಥಂ;

ವಿಸೋಧಿತೋ ಪರಲೋಕಸ್ಸ ಮಗ್ಗೋ, ಧಮ್ಮೇ ಠಿತೋ ಕೋ ಮರಣಸ್ಸ ಭಾಯೇ.

೪೪೦.

‘‘ಞಾತೀಸು ಮಿತ್ತೇಸು ಕತಾ ಮೇ ಕಾರಾ, ಧಮ್ಮೇನ ಮೇ ಇಸ್ಸರಿಯಂ ಪಸತ್ಥಂ;

ಅನಾನುತಪ್ಪಂ ಪರಲೋಕಂ ಗಮಿಸ್ಸಂ, ಯಜಸ್ಸು ಯಞ್ಞಂ ಅದ ಮಂ ಪೋರಿಸಾದ.

೪೪೧.

‘‘ದಿನ್ನಂ ಮೇ ದಾನಂ ಬಹುಧಾ ಬಹೂನಂ, ಸನ್ತಪ್ಪಿತಾ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಚ;

ವಿಸೋಧಿತೋ ಪರಲೋಕಸ್ಸ ಮಗ್ಗೋ, ಧಮ್ಮೇ ಠಿತೋ ಕೋ ಮರಣಸ್ಸ ಭಾಯೇ.

೪೪೨.

‘‘ದಿನ್ನಂ ಮೇ ದಾನಂ ಬಹುಧಾ ಬಹೂನಂ, ಸನ್ತಪ್ಪಿತಾ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಚ;

ಅನಾನುತಪ್ಪಂ ಪರಲೋಕಂ ಗಮಿಸ್ಸಂ, ಯಜಸ್ಸು ಯಞ್ಞಂ ಅದ ಮಂ ಪೋರಿಸಾದಾ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಕಲ್ಯಾಣಾತಿ ಕಲ್ಯಾಣಕಮ್ಮಾ. ಅನೇಕರೂಪಾತಿ ದಾನಾದಿವಸೇನ ಅನೇಕವಿಧಾ. ಯಞ್ಞಾತಿ ದಸವಿಧದಾನವತ್ಥುಪರಿಚ್ಚಾಗವಸೇನ ಅತಿವಿಪುಲಾ ಪಣ್ಡಿತೇಹಿ ಪಸತ್ಥಾ ಯಞ್ಞಾಪಿ ಯಿಟ್ಠಾ ಪವತ್ತಿತಾ. ಧಮ್ಮೇ ಠಿತೋತಿ ಏವಂ ಧಮ್ಮೇ ಪತಿಟ್ಠಿತೋ ಮಾದಿಸೋ ಕೋ ನಾಮ ಮರಣಸ್ಸ ಭಾಯೇಯ್ಯ. ಅನಾನುತಪ್ಪನ್ತಿ ಅನಾನುತಪ್ಪಮಾನೋ. ಧಮ್ಮೇನ ಮೇ ಇಸ್ಸರಿಯಂ ಪಸತ್ಥನ್ತಿ ದಸವಿಧಂ ರಾಜಧಮ್ಮಂ ಅಕೋಪೇತ್ವಾ ಧಮ್ಮೇನೇವ ಮಯಾ ರಜ್ಜಂ ಪಸಾಸಿತಂ. ಕಾರಾತಿ ಞಾತೀಸು ಞಾತಿಕಿಚ್ಚಾನಿ, ಮಿತ್ತೇಸು ಚ ಮಿತ್ತಕಿಚ್ಚಾನಿ. ದಾನನ್ತಿ ಸವತ್ಥುಕಚೇತನಾ. ಬಹುಧಾತಿ ಬಹೂಹಿ ಆಕಾರೇಹಿ. ಬಹೂನನ್ತಿ ನ ಪಞ್ಚನ್ನಂ, ನ ದಸನ್ನಂ, ಸತಸ್ಸಪಿ ಸಹಸ್ಸಸ್ಸಪಿ ಸತಸಹಸ್ಸಸ್ಸಪಿ ದಿನ್ನಮೇವ. ಸನ್ತಪ್ಪಿತಾತಿ ಗಹಿತಗಹಿತಭಾಜನಾನಿ ಪೂರೇತ್ವಾ ಸುಟ್ಠು ತಪ್ಪಿತಾ.

ತಂ ಸುತ್ವಾ ಪೋರಿಸಾದೋ ‘‘ಅಯಂ ಸುತಸೋಮಮಹಾರಾಜಾ ಸಪ್ಪುರಿಸೋ ಞಾಣಸಮ್ಪನ್ನೋ ಮಧುರಧಮ್ಮಕಥಿಕೋ, ಸಚಾಹಂ ಏತಂ ಖಾದೇಯ್ಯಂ, ಮುದ್ಧಾ ಮೇ ಸತ್ತಧಾ ಫಲೇಯ್ಯ, ಪಥವೀ ವಾ ಪನ ಮೇ ವಿವರಂ ದದೇಯ್ಯಾ’’ತಿ ಭೀತತಸಿತೋ ಹುತ್ವಾ, ‘‘ಸಮ್ಮ, ನ ತ್ವಂ ಮಯಾ ಖಾದಿತಬ್ಬರೂಪೋ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಗಾಥಮಾಹ –

೪೪೩.

‘‘ವಿಸಂ ಪಜಾನಂ ಪುರಿಸೋ ಅದೇಯ್ಯ, ಆಸೀವಿಸಂ ಜಲಿತಮುಗ್ಗತೇಜಂ;

ಮುದ್ಧಾಪಿ ತಸ್ಸ ವಿಫಲೇಯ್ಯ ಸತ್ತಧಾ, ಯೋ ತಾದಿಸಂ ಸಚ್ಚವಾದಿಂ ಅದೇಯ್ಯಾ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ವಿಸನ್ತಿ ತತ್ಥೇವ ಮಾರಣಸಮತ್ಥಂ ಹಲಾಹಲವಿಸಂ. ಜಲಿತನ್ತಿ ಅತ್ತನೋ ವಿಸತೇಜೇನ ಜಲಿತಂ ತೇನೇವ ಉಗ್ಗತೇಜಂ ಅಗ್ಗಿಕ್ಖನ್ಧಂ ವಿಯ ಚರನ್ತಂ ಆಸೀವಿಸಂ ವಾ ಪನ ಸೋ ಗೀವಾಯ ಗಣ್ಹೇಯ್ಯ.

ಇತಿ ಸೋ ಮಹಾಸತ್ತಂ ‘‘ಹಲಾಹಲವಿಸಸದಿಸೋ ತ್ವಂ, ಕೋ ತಂ ಖಾದಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಗಾಥಾ ಸೋತುಕಾಮೋ ತಂ ಯಾಚಿತ್ವಾ ತೇನ ಧಮ್ಮಗಾರವಜನನತ್ಥಂ ‘‘ಏವರೂಪಾನಂ ಅನವಜ್ಜಗಾಥಾನಂ ತ್ವಂ ಅಭಾಜನ’’ನ್ತಿ ಪಟಿಕ್ಖಿತ್ತೋಪಿ ‘‘ಸಕಲಜಮ್ಬುದೀಪೇ ಇಮಿನಾ ಸದಿಸೋ ಪಣ್ಡಿತೋ ನತ್ಥಿ, ಅಯಂ ಮಮ ಹತ್ಥಾ ಮುಚ್ಚಿತ್ವಾ ಗನ್ತ್ವಾ ತಾ ಗಾಥಾ ಸುತ್ವಾ ಧಮ್ಮಕಥಿಕಸ್ಸ ಸಕ್ಕಾರಂ ಕತ್ವಾ ನಲಾಟೇನ ಮಚ್ಚುಂ ಆದಾಯ ಪುನಾಗತೋ, ಅತಿವಿಯ ಸಾಧುರೂಪಾ ಗಾಥಾ ಭವಿಸ್ಸನ್ತೀ’’ತಿ ಸುಟ್ಠುತರಂ ಸಞ್ಜಾತಧಮ್ಮಸ್ಸವನಾದರೋ ಹುತ್ವಾ ತಂ ಯಾಚನ್ತೋ ಗಾಥಮಾಹ –

೪೪೪.

‘‘ಸುತ್ವಾ ಧಮ್ಮಂ ವಿಜಾನನ್ತಿ, ನರಾ ಕಲ್ಯಾಣಪಾಪಕಂ;

ಅಪಿ ಗಾಥಾ ಸುಣಿತ್ವಾನ, ಧಮ್ಮೇ ಮೇ ರಮತೇ ಮನೋ’’ತಿ.

ತಸ್ಸತ್ಥೋ – ‘‘ಸಮ್ಮ ಸುತಸೋಮ, ನರಾ ನಾಮ ಧಮ್ಮಂ ಸುತ್ವಾ ಕಲ್ಯಾಣಮ್ಪಿ ಪಾಪಕಮ್ಪಿ ಜಾನನ್ತಿ, ಅಪ್ಪೇವ ನಾಮ ತಾ ಗಾಥಾ ಸುತ್ವಾ ಮಮಪಿ ಕುಸಲಕಮ್ಮಪಥಧಮ್ಮೇ ಮನೋ ರಮೇಯ್ಯಾ’’ತಿ.

ಅಥ ಮಹಾಸತ್ತೋ ‘‘ಸೋತುಕಾಮೋ ದಾನಿ ಪೋರಿಸಾದೋ, ಕಥೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ‘‘ತೇನ ಹಿ, ಸಮ್ಮ, ಸಾಧುಕಂ ಸುಣಾಹೀ’’ತಿ ತಂ ಓಹಿತಸೋತಂ ಕತ್ವಾ ನನ್ದಬ್ರಾಹ್ಮಣೇನ ಕಥಿತನಿಯಾಮೇನೇವ ಗಾಥಾನಂ ಥುತಿಂ ಕತ್ವಾ ಛಸು ಕಾಮಾವಚರದೇವೇಸು ಏಕಕೋಲಾಹಲಂ ಕತ್ವಾ ದೇವತಾಸು ಸಾಧುಕಾರಂ ದದಮಾನಾಸು ಪೋರಿಸಾದಸ್ಸ ಧಮ್ಮಂ ಕಥೇಸಿ –

೪೪೫.

‘‘ಸಕಿದೇವ ಮಹಾರಾಜ, ಸಬ್ಭಿ ಹೋತಿ ಸಮಾಗಮೋ;

ಸಾ ನಂ ಸಙ್ಗತಿ ಪಾಲೇತಿ, ನಾಸಬ್ಭಿ ಬಹು ಸಙ್ಗಮೋ.

೪೪೬.

‘‘ಸಬ್ಭಿರೇವ ಸಮಾಸೇಥ, ಸಬ್ಭಿ ಕುಬ್ಬೇಥ ಸನ್ಥವಂ;

ಸತಂ ಸನ್ಧಮ್ಮಮಞ್ಞಾಯ, ಸೇಯ್ಯೋ ಹೋತಿ ನ ಪಾಪಿಯೋ.

೪೪೭.

‘‘ಜೀರನ್ತಿ ವೇ ರಾಜರಥಾ ಸುಚಿತ್ತಾ, ಅಥೋ ಸರೀರಮ್ಪಿ ಜರಂ ಉಪೇತಿ;

ಸತಞ್ಚ ಧಮ್ಮೋ ನ ಜರಂ ಉಪೇತಿ, ಸನ್ತೋ ಹವೇ ಸಬ್ಭಿ ಪವೇದಯನ್ತಿ.

೪೪೮.

‘‘ನಭಞ್ಚ ದೂರೇ ಪಥವೀ ಚ ದೂರೇ, ಪಾರಂ ಸಮುದ್ದಸ್ಸ ತದಾಹು ದೂರೇ;

ತತೋ ಹವೇ ದೂರತರಂ ವದನ್ತಿ, ಸತಞ್ಚ ಧಮ್ಮೋ ಅಸತಞ್ಚ ರಾಜಾ’’ತಿ.

ತಸ್ಸ ತೇನ ಸುಕಥಿತತ್ತಾ ಚೇವ ಅತ್ತನೋ ಪಣ್ಡಿತಭಾವೇನ ಚ ತಾ ಗಾಥಾ ಸಬ್ಬಞ್ಞುಬುದ್ಧಕಥಿತಾ ವಿಯಾತಿ ಚಿನ್ತೇನ್ತಸ್ಸ ಸಕಲಸರೀರಂ ಪಞ್ಚವಣ್ಣಾಯ ಪೀತಿಯಾ ಪರಿಪೂರಿ, ಬೋಧಿಸತ್ತೇ ಮುದುಚಿತ್ತಂ ಅಹೋಸಿ, ಸೇತಚ್ಛತ್ತದಾಯಕಂ ಪಿತರಂ ವಿಯ ನಂ ಅಮಞ್ಞಿ. ಸೋ ‘‘ಅಹಂ ಸುತಸೋಮಸ್ಸ ದಾತಬ್ಬಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಹಿರಞ್ಞಸುವಣ್ಣಂ ನ ಪಸ್ಸಾಮಿ, ಏಕೇಕಾಯ ಪನಸ್ಸ ಗಾಥಾಯ ಏಕೇಕಂ ವರಂ ದಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ಗಾಥಮಾಹ –

೪೪೯.

‘‘ಗಾಥಾ ಇಮಾ ಅತ್ಥವತೀ ಸುಬ್ಯಞ್ಜನಾ, ಸುಭಾಸಿತಾ ತುಯ್ಹ ಜನಿನ್ದ ಸುತ್ವಾ;

ಆನನ್ದಿ ವಿತ್ತೋ ಸುಮನೋ ಪತೀತೋ, ಚತ್ತಾರಿ ತೇ ಸಮ್ಮ ವರೇ ದದಾಮೀ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಆನನ್ದೀತಿ ಆನನ್ದಜಾತೋ. ಸೇಸಾನಿ ತಸ್ಸೇವ ವೇವಚನಾನಿ. ಚತ್ತಾರೋಪಿ ಹೇತೇ ತುಟ್ಠಾಕಾರಾ ಏವ.

ಅಥ ನಂ ಮಹಾಸತ್ತೋ ‘‘ಕಿಂ ನಾಮ ತ್ವಂ ವರಂ ದಸ್ಸಸೀ’’ತಿ ಅಪಸಾದೇನ್ತೋ ಗಾಥಮಾಹ –

೪೫೦.

‘‘ಯೋ ನತ್ತನೋ ಮರಣಂ ಬುಜ್ಝಸಿ ತುವಂ, ಹಿತಾಹಿತಂ ವಿನಿಪಾತಞ್ಚ ಸಗ್ಗಂ;

ಗಿದ್ಧೋ ರಸೇ ದುಚ್ಚರಿತೇ ನಿವಿಟ್ಠೋ, ಕಿಂ ತ್ವಂ ವರಂ ದಸ್ಸಸಿ ಪಾಪಧಮ್ಮ.

೪೫೧.

‘‘ಅಹಞ್ಚ ತಂ ‘ದೇಹಿ ವರ’ನ್ತಿ ವಜ್ಜಂ, ತ್ವಂ ಚಾಪಿ ದತ್ವಾ ನ ಅವಾಕರೇಯ್ಯ;

ಸನ್ದಿಟ್ಠಿಕಂ ಕಲಹಮಿಮಂ ವಿವಾದಂ, ಕೋ ಪಣ್ಡಿತೋ ಜಾನಮುಪಬ್ಬಜೇಯ್ಯಾ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಯೋತಿ ಯೋ ತ್ವಂ ‘‘ಮರಣಧಮ್ಮೋಹಮಸ್ಮೀ’’ತಿ ಅತ್ತನೋಪಿ ಮರಣಂ ನ ಬುಜ್ಝಸಿ ನ ಜಾನಾಸಿ, ಪಾಪಕಮ್ಮಮೇವ ಕರೋಸಿ. ಹಿತಾಹಿತನ್ತಿ ‘‘ಇದಂ ಮೇ ಕಮ್ಮಂ ಹಿತಂ, ಇದಂ ಅಹಿತಂ, ಇದಂ ವಿನಿಪಾತಂ ನೇಸ್ಸತಿ, ಇದಂ ಸಗ್ಗ’’ನ್ತಿ ನ ಜಾನಾಸಿ. ರಸೇತಿ ಮನುಸ್ಸಮಂಸರಸೇ. ವಜ್ಜನ್ತಿ ವದೇಯ್ಯಂ. ನ ಅವಾಕರೇಯ್ಯಾತಿ ವಾಚಾಯ ದತ್ವಾ ‘‘ದೇಹಿ ಮೇ ವರ’’ನ್ತಿ ವುಚ್ಚಮಾನೋ ನ ಅವಾಕರೇಯ್ಯಾಸಿ ನ ದದೇಯ್ಯಾಸಿ. ಉಪಬ್ಬಜೇಯ್ಯಾತಿ ಕೋ ಇಮಂ ಕಲಹಂ ಪಣ್ಡಿತೋ ಉಪಗಚ್ಛೇಯ್ಯ.

ತತೋ ಪೋರಿಸಾದೋ ‘‘ನಾಯಂ ಮಯ್ಹಂ ಸದ್ದಹತಿ, ಸದ್ದಹಾಪೇಸ್ಸಾಮಿ ನ’’ನ್ತಿ ಗಾಥಮಾಹ –

೪೫೨.

‘‘ನ ತಂ ವರಂ ಅರಹತಿ ಜನ್ತು ದಾತುಂ, ಯಂ ವಾಪಿ ದತ್ವಾ ನ ಅವಾಕರೇಯ್ಯ;

ವರಸ್ಸು ಸಮ್ಮ ಅವಿಕಮ್ಪಮಾನೋ, ಪಾಣಂ ಚಜಿತ್ವಾನಪಿ ದಸ್ಸಮೇವಾ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಅವಿಕಮ್ಪಮಾನೋತಿ ಅನೋಲೀಯಮಾನೋ.

ಅಥ ಮಹಾಸತ್ತೋ ‘‘ಅಯಂ ಅತಿವಿಯ ಸೂರೋ ಹುತ್ವಾ ಕಥೇತಿ, ಕರಿಸ್ಸತಿ ಮೇ ವಚನಂ, ವರಂ ಗಣ್ಹಿಸ್ಸಾಮಿ, ಸಚೇ ಪನ ‘‘ಮನುಸ್ಸಮಂಸಂ ನ ಖಾದಿತಬ್ಬ’ನ್ತಿ ಪಠಮಮೇವ ವರಂ ವಾರಯಿಸ್ಸಂ, ಅತಿವಿಯ ಕಿಲಮಿಸ್ಸತಿ, ಪಠಮಂ ಅಞ್ಞೇ ತಯೋ ವರೇ ಗಹೇತ್ವಾ ಪಚ್ಛಾ ಏತಂ ಗಣ್ಹಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ಆಹ –

೪೫೩.

‘‘ಅರಿಯಸ್ಸ ಅರಿಯೇನ ಸಮೇತಿ ಸಖ್ಯಂ, ಪಞ್ಞಸ್ಸ ಪಞ್ಞಾಣವತಾ ಸಮೇತಿ;

ಪಸ್ಸೇಯ್ಯ ತಂ ವಸ್ಸಸತಂ ಅರೋಗಂ, ಏತಂ ವರಾನಂ ಪಠಮಂ ವರಾಮೀ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಅರಿಯಸ್ಸಾತಿ ಆಚಾರಅರಿಯಸ್ಸ. ಸಖ್ಯನ್ತಿ ಸಖಿಧಮ್ಮೋ ಮಿತ್ತಧಮ್ಮೋ. ಪಞ್ಞಾಣವತಾತಿ ಞಾಣಸಮ್ಪನ್ನೇನ. ಸಮೇತೀತಿ ಗಙ್ಗೋದಕಂ ವಿಯ ಯಮುನೋದಕೇನ ಸಂಸನ್ದತಿ. ಧಾತುಸೋ ಹಿ ಸತ್ತಾ ಸಂಸನ್ದನ್ತಿ. ಪಸ್ಸೇಯ್ಯ ತನ್ತಿ ಸುತಸೋಮೋ ಪೋರಿಸಾದಸ್ಸ ಚಿರಂ ಜೀವಿತಂ ಇಚ್ಛನ್ತೋ ವಿಯ ಪಠಮಂ ಅತ್ತನೋ ಜೀವಿತವರಂ ಯಾಚತಿ. ಪಣ್ಡಿತಸ್ಸ ಹಿ ‘‘ಮಮ ಜೀವಿತಂ ದೇಹೀ’’ತಿ ವತ್ತುಂ ಅಯುತ್ತಂ, ಅಪಿಚ ಸೋ ‘ಮಯ್ಹಮೇವ ಏಸ ಆರೋಗ್ಯಂ ಇಚ್ಛತೀ’ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ತುಸ್ಸಿಸ್ಸತೀತಿ ಏವಮಾಹ.

ಸೋಪಿ ತಂ ಸುತ್ವಾವ ‘‘ಅಯಂ ಇಸ್ಸರಿಯಾ ಧಂಸೇತ್ವಾ ಇದಾನಿ ಮಂಸಂ ಖಾದಿತುಕಾಮಸ್ಸ ಏವಂ ಮಹಾಅನತ್ಥಕರಸ್ಸ ಮಹಾಚೋರಸ್ಸ ಮಯ್ಹಮೇವ ಜೀವಿತಂ ಇಚ್ಛತಿ, ಅಹೋ ಮಮ ಹಿತಕಾಮೋ’’ತಿ ತುಟ್ಠಮಾನಸೋ ವಞ್ಚೇತ್ವಾ ವರಸ್ಸ ಗಹಿತಭಾವಂ ಅಜಾನಿತ್ವಾ ತಂ ವರಂ ದದಮಾನೋ ಗಾಥಮಾಹ –

೪೫೪.

‘‘ಅರಿಯಸ್ಸ ಅರಿಯೇನ ಸಮೇತಿ ಸಖ್ಯಂ, ಪಞ್ಞಸ್ಸ ಪಞ್ಞಾಣವತಾ ಸಮೇತಿ;

ಪಸ್ಸಾಸಿ ಮಂ ವಸ್ಸಸತಂ ಅರೋಗಂ, ಏತಂ ವರಾನಂ ಪಠಮಂ ದದಾಮೀ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ವರಾನನ್ತಿ ಚತುನ್ನಂ ವರಾನಂ ಪಠಮಂ.

ತತೋ ಬೋಧಿಸತ್ತೋ ಆಹ –

೪೫೫.

‘‘ಯೇ ಖತ್ತಿಯಾಸೇ ಇಧ ಭೂಮಿಪಾಲಾ, ಮುದ್ಧಾಭಿಸಿತ್ತಾ ಕತನಾಮಧೇಯ್ಯಾ;

ನ ತಾದಿಸೇ ಭೂಮಿಪತೀ ಅದೇಸಿ, ಏತಂ ವರಾನಂ ದುತಿಯಂ ವರಾಮೀ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಕತನಾಮಧೇಯ್ಯಾತಿ ಮುದ್ಧನಿ ಅಭಿಸಿತ್ತತ್ತಾವ ‘‘ಮುದ್ಧಾಭಿಸಿತ್ತಾ’’ತಿ ಕತನಾಮಧೇಯ್ಯಾ. ನ ತಾದಿಸೇತಿ ತಾದಿಸೇ ಖತ್ತಿಯೇ ನ ಅದೇಸಿ ಮಾ ಖಾದಿ.

ಇತಿ ಸೋ ದುತಿಯಂ ವರಂ ಗಣ್ಹನ್ತೋ ಪರೋಸತಾನಂ ಖತ್ತಿಯಾನಂ ಜೀವಿತವರಂ ಗಣ್ಹಿ. ಪೋರಿಸಾದೋಪಿಸ್ಸ ದದಮಾನೋ ಆಹ –

೪೫೬.

‘‘ಯೇ ಖತ್ತಿಯಾಸೇ ಇಧ ಭೂಮಿಪಾಲಾ, ಮುದ್ಧಾಭಿಸಿತ್ತಾ ಕತನಾಮಧೇಯ್ಯಾ;

ನ ತಾದಿಸೇ ಭೂಮಿಪತೀ ಅದೇಮಿ, ಏತಂ ವರಾನಂ ದುತಿಯಂ ದದಾಮೀ’’ತಿ.

ಕಿಂ ಪನ ತೇ ತೇಸಂ ಸದ್ದಂ ಸುಣನ್ತಿ, ನ ಸುಣನ್ತೀತಿ? ನ ಸಬ್ಬಂ ಸುಣನ್ತಿ. ಪೋರಿಸಾದೇನ ಹಿ ರುಕ್ಖಸ್ಸ ಧೂಮಜಾಲಉಪದ್ದವಭಯೇನ ಪಟಿಕ್ಕಮಿತ್ವಾ ಅಗ್ಗಿ ಕತೋ, ಅಗ್ಗಿನೋ ಚ ರುಕ್ಖಸ್ಸ ಚ ಅನ್ತರೇ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ಮಹಾಸತ್ತೋ ತೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಕಥೇಸಿ, ತಸ್ಮಾ ಸಬ್ಬಂ ಅಸುತ್ವಾ ಉಪಡ್ಢುಪಡ್ಢಂ ಸುಣಿಂಸು. ತೇ ‘‘ಇದಾನಿ ಸುತಸೋಮೋ ಪೋರಿಸಾದಂ ದಮೇಸ್ಸತಿ, ಮಾ ಭಾಯಥಾ’’ತಿ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಸಮಸ್ಸಾಸೇಸುಂ. ತಸ್ಮಿಂ ಖಣೇ ಮಹಾಸತ್ತೋ ಇಮಂ ಗಾಥಮಾಹ –

೪೫೭.

‘‘ಪರೋಸತಂ ಖತ್ತಿಯಾ ತೇ ಗಹೀತಾ, ತಲಾವುತಾ ಅಸ್ಸುಮುಖಾ ರುದನ್ತಾ;

ಸಕೇ ತೇ ರಟ್ಠೇ ಪಟಿಪಾದಯಾಹಿ, ಏತಂ ವರಾನಂ ತತಿಯಂ ವರಾಮೀ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಪರೋಸತನ್ತಿ ಅತಿರೇಕಸತಂ. ತೇ ಗಹೀತಾತಿ ತಯಾ ಗಹಿತಾ. ತಲಾವುತಾತಿ ಹತ್ಥತಲೇಸು ಆವುತಾ.

ಇತಿ ಮಹಾಸತ್ತೋ ತತಿಯಂ ವರಂ ಗಣ್ಹನ್ತೋ ತೇಸಂ ಖತ್ತಿಯಾನಂ ಸಕರಟ್ಠನಿಯ್ಯಾತನವರಂ ಗಣ್ಹಿ. ಕಿಂಕಾರಣಾ? ಸೋ ಅಖಾದನ್ತೋಪಿ ವೇರಭಯೇನ ಸಬ್ಬೇ ತೇ ದಾಸೇ ಕತ್ವಾ ಅರಞ್ಞೇಯೇವ ವಾಸೇಯ್ಯ, ಮಾರೇತ್ವಾ ವಾ ಛಡ್ಡೇಯ್ಯ, ಪಚ್ಚನ್ತಂ ನೇತ್ವಾ ವಾ ವಿಕ್ಕಿಣೇಯ್ಯ, ತಸ್ಮಾ ತೇಸಂ ಸಕರಟ್ಠನಿಯ್ಯಾತನವರಂ ಗಣ್ಹಿ. ಇತರೋಪಿಸ್ಸ ದದಮಾನೋ ಇಮಂ ಗಾಥಮಾಹ –

೪೫೮.

‘‘ಪರೋಸತಂ ಖತ್ತಿಯಾ ಮೇ ಗಹೀತಾ, ತಲಾವುತಾ ಅಸ್ಸುಮುಖಾ ರುದನ್ತಾ;

ಸಕೇ ತೇ ರಟ್ಠೇ ಪಟಿಪಾದಯಾಮಿ, ಏತಂ ವರಾನಂ ತತಿಯಂ ದದಾಮೀ’’ತಿ.

ಚತುತ್ಥಂ ಪನ ವರಂ ಗಣ್ಹನ್ತೋ ಬೋಧಿಸತ್ತೋ ಇಮಂ ಗಾಥಮಾಹ –

೪೫೯.

‘‘ಛಿದ್ದಂ ತೇ ರಟ್ಠಂ ಬ್ಯಥಿತಾ ಭಯಾ ಹಿ, ಪುಥೂ ನರಾ ಲೇಣಮನುಪ್ಪವಿಟ್ಠಾ;

ಮನುಸ್ಸಮಂಸಂ ವಿರಮೇಹಿ ರಾಜ, ಏತಂ ವರಾನಂ ಚತುತ್ಥಂ ವರಾಮೀ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಛಿದ್ದನ್ತಿ ನ ಘನವಾಸಂ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಗಾಮಾದೀನಂ ಉಟ್ಠಿತತ್ತಾ ಸವಿವರಂ. ಬ್ಯಥಿತಾ ಭಯಾಹೀತಿ ‘‘ಪೋರಿಸಾದೋ ಇದಾನಿ ಆಗಮಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ತವ ಭಯೇನ ಕಮ್ಪಿತಾ. ಲೇಣಮನುಪ್ಪವಿಟ್ಠಾತಿ ದಾರಕೇ ಹತ್ಥೇಸು ಗಹೇತ್ವಾ ತಿಣಗಹನಾದಿನಿಲೀಯನಟ್ಠಾನಂ ಪವಿಟ್ಠಾ. ಮನುಸ್ಸಮಂಸನ್ತಿ ದುಗ್ಗನ್ಧಂ ಜೇಗುಚ್ಛಂ ಪಟಿಕ್ಕೂಲಂ ಮನುಸ್ಸಮಂಸಂ ಪಜಹ. ನಿಸ್ಸಕ್ಕತ್ಥೇ ವಾ ಉಪಯೋಗಂ, ಮನುಸ್ಸಮಂಸತೋ ವಿರಮಾಹೀತಿ ಅತ್ಥೋ.

ಏವಂ ವುತ್ತೇ ಪೋರಿಸಾದೋ ಪಾಣಿಂ ಪಹರಿತ್ವಾ ಹಸನ್ತೋ ‘‘ಸಮ್ಮ ಸುತಸೋಮ ಕಿಂ ನಾಮೇತಂ ಕಥೇಸಿ, ಕಥಾಹಂ ತುಮ್ಹಾಕಂ ಏತಂ ವರಂ ದಸ್ಸಾಮಿ, ಸಚೇ ಗಣ್ಹಿತುಕಾಮೋ, ಅಞ್ಞಂ ಗಣ್ಹಾಹೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಗಾಥಮಾಹ –

೪೬೦.

‘‘ಅದ್ಧಾ ಹಿ ಸೋ ಭಕ್ಖೋ ಮಮ ಮನಾಪೋ, ಏತಸ್ಸ ಹೇತುಮ್ಹಿ ವನಂ ಪವಿಟ್ಠೋ;

ಸೋಹಂ ಕಥಂ ಏತ್ತೋ ಉಪಾರಮೇಯ್ಯಂ, ಅಞ್ಞಂ ವರಾನಂ ಚತುತ್ಥಂ ವರಸ್ಸೂ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ವನನ್ತಿ ರಜ್ಜಂ ಪಹಾಯ ಇಮಂ ವನಂ ಪವಿಟ್ಠೋ.

ಅಥ ನಂ ಮಹಾಸತ್ತೋ ‘‘ತ್ವಂ ‘ಮನುಸ್ಸಮಂಸಸ್ಸ ಪಿಯತರತ್ತಾ ತತೋ ವಿರಮಿತುಂ ನ ಸಕ್ಕೋಮೀ’’ತಿ ವದಸಿ. ಯೋ ಹಿ ಪಿಯಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಪಾಪಂ ಕರೋತಿ, ಅಯಂ ಬಾಲೋ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಗಾಥಮಾಹ –

೪೬೧.

‘‘ನ ವೇ ‘ಪಿಯಂ ಮೇ’ತಿ ಜನಿನ್ದ ತಾದಿಸೋ, ಅತ್ತಂ ನಿರಂಕಚ್ಚ ಪಿಯಾನಿ ಸೇವತಿ;

ಅತ್ತಾವ ಸೇಯ್ಯೋ ಪರಮಾ ಚ ಸೇಯ್ಯೋ, ಲಬ್ಭಾ ಪಿಯಾ ಓಚಿತತ್ಥೇನ ಪಚ್ಛಾ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ತಾದಿಸೋತಿ ಜನಿನ್ದ ತಾದಿಸೋ ಯುವಾ ಅಭಿರೂಪೋ ಮಹಾಯಸೋ ‘‘ಇದಂ ನಾಮ ಮೇ ಪಿಯ’’ನ್ತಿ ಪಿಯವತ್ಥುಲೋಭೇನ ತತ್ಥ ಅತ್ತಾನಂ ನಿರಂಕತ್ವಾ ಸಬ್ಬಸುಗತೀಹಿ ಚೇವ ಸುಖವಿಸೇಸೇಹಿ ಚ ಚವಿತ್ವಾ ನಿರಯೇ ಪಾತೇತ್ವಾ ನ ವೇ ಪಿಯಾನಿ ಸೇವತಿ. ಪರಮಾ ಚ ಸೇಯ್ಯೋತಿ ಪುರಿಸಸ್ಸ ಹಿ ಪರಮಾ ಪಿಯವತ್ಥುಮ್ಹಾ ಅತ್ತಾವ ವರತರೋ. ಕಿಂಕಾರಣಾ? ಲಬ್ಭಾ ಪಿಯಾತಿ, ಪಿಯಾ ನಾಮ ವಿಸಯವಸೇನ ಚೇವ ಪುಞ್ಞೇನ ಚ ಓಚಿತತ್ಥೇನ ವಡ್ಢಿತತ್ಥೇನ ದಿಟ್ಠಧಮ್ಮೇ ಚೇವ ಪರತ್ಥ ಚ ದೇವಮನುಸ್ಸಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ಪತ್ವಾ ಸಕ್ಕಾ ಲದ್ಧುಂ.

ಏವಂ ವುತ್ತೇ ಪೋರಿಸಾದೋ ಭಯಪ್ಪತ್ತೋ ಹುತ್ವಾ ‘‘ಅಹಂ ಸುತಸೋಮೇನ ಗಹಿತಂ ವರಂ ವಿಸ್ಸಜ್ಜಾಪೇತುಮ್ಪಿ ಮನುಸ್ಸಮಂಸತೋ ವಿರಮಿತುಮ್ಪಿ ನ ಸಕ್ಕೋಮಿ, ಕಿಂ ನು ಖೋ ಕರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಅಸ್ಸುಪುಣ್ಣೇಹಿ ನೇತ್ತೇಹಿ ಗಾಥಮಾಹ –

೪೬೨.

‘‘ಪಿಯಂ ಮೇ ಮಾನುಸಂ ಮಂಸಂ, ಸುತಸೋಮ ವಿಜಾನಹಿ;

ನಮ್ಹಿ ಸಕ್ಕಾ ನಿವಾರೇತುಂ, ಅಞ್ಞಂ ವರಂ ಸಮ್ಮ ವರಸ್ಸೂ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ವಿಜಾನಹೀತಿ ತ್ವಮ್ಪಿ ಜಾನಾಹಿ.

ತತೋ ಬೋಧಿಸತ್ತೋ ಆಹ –

೪೬೩.

‘‘ಯೋ ವೇ ‘ಪಿಯಂ ಮೇ’ತಿ ಪಿಯಾನುರಕ್ಖೀ, ಅತ್ತಂ ನಿರಂಕಚ್ಚ ಪಿಯಾನಿ ಸೇವತಿ;

ಸೋಣ್ಡೋವ ಪಿತ್ವಾ ವಿಸಮಿಸ್ಸಪಾನಂ, ತೇನೇವ ಸೋ ಹೋತಿ ದುಕ್ಖೀ ಪರತ್ಥ.

೪೬೪.

‘‘ಯೋ ಚೀಧ ಸಙ್ಖಾಯ ಪಿಯಾನಿ ಹಿತ್ವಾ, ಕಿಚ್ಛೇನಪಿ ಸೇವತಿ ಅರಿಯಧಮ್ಮೇ;

ದುಕ್ಖಿತೋವ ಪಿತ್ವಾನ ಯಥೋಸಧಾನಿ, ತೇನೇವ ಸೋ ಹೋತಿ ಸುಖೀ ಪರತ್ಥಾ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಯೋ ವೇತಿ, ಸಮ್ಮ ಪೋರಿಸಾದ, ಯೋ ಪುರಿಸೋ ‘‘ಇದಂ ಮೇ ಪಿಯ’’ನ್ತಿ ಪಾಪಕಿರಿಯಾಯ ಅತ್ತಾನಂ ನಿರಂಕತ್ವಾ ಪಿಯಾನಿ ವತ್ಥೂನಿ ಸೇವತಿ, ಸೋ ಸುರಾಪೇಮೇನ ವಿಸಮಿಸ್ಸಂ ಸುರಂ ಪಿತ್ವಾ ಸೋಣ್ಡೋ ವಿಯ ತೇನ ಪಾಪಕಮ್ಮೇನ ಪರತ್ಥ ನಿರಯಾದೀಸು ದುಕ್ಖೀ ಹೋತಿ. ಸಙ್ಖಾಯಾತಿ ಜಾನಿತ್ವಾ ತುಲೇತ್ವಾ. ಪಿಯಾನಿ ಹಿತ್ವಾತಿ ಅಧಮ್ಮಪಟಿಸಂಯುತ್ತಾನಿ ಪಿಯಾನಿ ಛಡ್ಡೇತ್ವಾ.

ಏವಂ ವುತ್ತೇ ಪೋರಿಸಾದೋ ಕಲೂನಂ ಪರಿದೇವನ್ತೋ ಗಾಥಮಾಹ –

೪೬೫.

‘‘ಓಹಾಯಹಂ ಪಿತರಂ ಮಾತರಞ್ಚ, ಮನಾಪಿಯೇ ಕಾಮಗುಣೇ ಚ ಪಞ್ಚ;

ಏತಸ್ಸ ಹೇತುಮ್ಹಿ ವನಂ ಪವಿಟ್ಠೋ, ತಂ ತೇ ವರಂ ಕಿನ್ತಿ ಮಹಂ ದದಾಮೀ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಏತಸ್ಸಾತಿ ಮನುಸ್ಸಮಂಸಸ್ಸ. ಕಿನ್ತಿ ಮಹನ್ತಿ ಕಿನ್ತಿ ಕತ್ವಾ ಅಹಂ ತಂ ವರಂ ದೇಮಿ.

ತತೋ ಮಹಾಸತ್ತೋ ಇಮಂ ಗಾಥಮಾಹ –

೪೬೬.

‘‘ನ ಪಣ್ಡಿತಾ ದಿಗುಣಮಾಹು ವಾಕ್ಯಂ, ಸಚ್ಚಪ್ಪಟಿಞ್ಞಾವ ಭವನ್ತಿ ಸನ್ತೋ;

‘ವರಸ್ಸು ಸಮ್ಮ’ ಇತಿ ಮಂ ಅವೋಚ, ಇಚ್ಚಬ್ರವೀ ತ್ವಂ ನ ಹಿ ತೇ ಸಮೇತೀ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ದಿಗುಣನ್ತಿ, ಸಮ್ಮ ಪೋರಿಸಾದ, ಪಣ್ಡಿತಾ ನಾಮ ಏಕಂ ವತ್ವಾ ಪುನ ತಂ ವಿಸಂವಾದೇನ್ತಾ ದುತಿಯಂ ವಚನಂ ನ ಕಥೇನ್ತಿ. ಇತಿ ಮಂ ಅವೋಚಾತಿ, ‘‘ಸಮ್ಮ ಸುತಸೋಮ ವರಸ್ಸು ವರ’’ನ್ತಿ ಏವಂ ಮಂ ಅಭಾಸಸಿ. ಇಚ್ಚಬ್ರವೀತಿ ತಸ್ಮಾ ಯಂ ತ್ವಂ ಇತಿ ಅಬ್ರವಿ, ತಂ ತೇ ಇದಾನಿ ನ ಸಮೇತಿ.

ಸೋ ಪುನ ರೋದನ್ತೋ ಏವ ಗಾಥಮಾಹ –

೪೬೭.

‘‘ಅಪುಞ್ಞಲಾಭಂ ಅಯಸಂ ಅಕಿತ್ತಿಂ, ಪಾಪಂ ಬಹುಂ ದುಚ್ಚರಿತಂ ಕಿಲೇಸಂ;

ಮನುಸ್ಸಮಂಸಸ್ಸ ಕತೇ ಉಪಾಗಾ, ತಂ ತೇ ವರಂ ಕಿನ್ತಿ ಮಹಂ ದದೇಯ್ಯ’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ಪಾಪನ್ತಿ ಕಮ್ಮಪಥಂ ಅಪ್ಪತ್ತಂ. ದುಚ್ಚರಿತನ್ತಿ ಕಮ್ಮಪಥಪ್ಪತ್ತಂ. ಕಿಲೇಸನ್ತಿ ದುಕ್ಖಂ. ಮನುಸ್ಸಮಂಸಸ್ಸ ಕತೇತಿ ಮನುಸ್ಸಮಂಸಸ್ಸ ಹೇತು. ಉಪಾಗಾತಿ ಉಪಗತೋಮ್ಹಿ. ತಂ ತೇತಿ ತಂ ತುಯ್ಹಂ ಕಥಾಹಂ ವರಂ ದೇಮಿ, ಮಾ ಮಂ ವಾರಯಿ, ಅನುಕಮ್ಪಂ ಕಾರುಞ್ಞಂ ಮಯಿ ಕರೋಹಿ, ಅಞ್ಞಂ ವರಂ ಗಣ್ಹಾಹೀತಿ ಆಹ.

ಅಥ ಮಹಾಸತ್ತೋ ಆಹ –

೪೬೮.

‘‘ನ ತಂ ವರಂ ಅರಹತಿ ಜನ್ತು ದಾತುಂ, ಯಂ ವಾಪಿ ದತ್ವಾ ನ ಅವಾಕರೇಯ್ಯ;

ವರಸ್ಸು ಸಮ್ಮ ಅವಿಕಮ್ಪಮಾನೋ, ಪಾಣಂ ಚಜಿತ್ವಾನಪಿ ದಸ್ಸಮೇವಾ’’ತಿ.

ಏವಂ ತೇನ ಪಠಮಂ ವುತ್ತಗಾಥಂ ಆಹರಿತ್ವಾ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ವರದಾನೇ ಉಸ್ಸಾಹೇನ್ತೋ ಗಾಥಾ ಆಹ –

೪೬೯.

‘‘ಪಾಣಂ ಚಜನ್ತಿ ಸನ್ತೋ ನಾಪಿ ಧಮ್ಮಂ, ಸಚ್ಚಪ್ಪಟಿಞ್ಞಾವ ಭವನ್ತಿ ಸನ್ತೋ;

ದತ್ವಾ ವರಂ ಖಿಪ್ಪಮವಾಕರೋಹಿ, ಏತೇನ ಸಮ್ಪಜ್ಜ ಸುರಾಜಸೇಟ್ಠ.

೪೭೦.

‘‘ಚಜೇ ಧನಂ ಅಙ್ಗವರಸ್ಸ ಹೇತು, ಅಙ್ಗಂ ಚಜೇ ಜೀವಿತಂ ರಕ್ಖಮಾನೋ;

ಅಙ್ಗಂ ಧನಂ ಜೀವಿತಞ್ಚಾಪಿ ಸಬ್ಬಂ, ಚಜೇ ನರೋ ಧಮ್ಮಮನುಸ್ಸರನ್ತೋ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಪಾಣನ್ತಿ ಜೀವಿತಂ. ಸನ್ತೋ ನಾಮ ಅಪಿ ಜೀವಿತಂ ಚಜನ್ತಿ, ನ ಧಮ್ಮಂ. ಖಿಪ್ಪಮವಾಕರೋಹೀತಿ ಇಧ ಖಿಪ್ಪಂ ಮಯ್ಹಂ ದೇಹೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ಏತೇನಾತಿ ಏತೇನ ಧಮ್ಮೇನ ಚೇವ ಸಚ್ಚೇನ ಚ ಸಮ್ಪಜ್ಜ ಸಮ್ಪನ್ನೋ ಉಪಪನ್ನೋ ಹೋಹಿ. ಸುರಾಜಸೇಟ್ಠಾತಿ ತಂ ಪಗ್ಗಣ್ಹನ್ತೋ ಆಲಪತಿ. ಚಜೇ ಧನನ್ತಿ, ಸಮ್ಮ ಪೋರಿಸಾದ, ಪಣ್ಡಿತೋ ಪುರಿಸೋ ಹತ್ಥಪಾದಾದಿಮ್ಹಿ ಅಙ್ಗೇ ಛಿಜ್ಜಮಾನೇ ತಸ್ಸ ರಕ್ಖಣತ್ಥಾಯ ಬಹುಮ್ಪಿ ಧನಂ ಚಜೇಯ್ಯ. ಧಮ್ಮಮನುಸ್ಸರನ್ತೋತಿ ಅಙ್ಗಧನಜೀವಿತಾನಿ ಪರಿಚ್ಚಜನ್ತೋಪಿ ‘‘ಸತಂ ಧಮ್ಮಂ ನ ವೀತಿಕ್ಕಮಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಏವಂ ಧಮ್ಮಂ ಅನುಸ್ಸರನ್ತೋ.

ಏವಂ ಮಹಾಸತ್ತೋ ಇಮೇಹಿ ಕಾರಣೇಹಿ ತಂ ಸಚ್ಚೇ ಪತಿಟ್ಠಾಪೇತ್ವಾ ಇದಾನಿ ಅತ್ತನೋ ಗುರುಭಾವಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ಗಾಥಮಾಹ –

೪೭೧.

‘‘ಯಸ್ಮಾ ಹಿ ಧಮ್ಮಂ ಪುರಿಸೋ ವಿಜಞ್ಞಾ, ಯೇ ಚಸ್ಸ ಕಙ್ಖಂ ವಿನಯನ್ತಿ ಸನ್ತೋ;

ತಂ ಹಿಸ್ಸ ದೀಪಞ್ಚ ಪರಾಯಣಞ್ಚ, ನ ತೇನ ಮಿತ್ತಿಂ ಜಿರಯೇಥ ಪಞ್ಞೋ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಯಸ್ಮಾತಿ ಯಮ್ಹಾ ಪುರಿಸಾ. ಧಮ್ಮನ್ತಿ ಕುಸಲಾಕುಸಲಜೋತಕಂ ಕಾರಣಂ. ವಿಜಞ್ಞಾತಿ ವಿಜಾನೇಯ್ಯ. ತಂ ಹಿಸ್ಸಾತಿ ತಂ ಆಚರಿಯಕುಲಂ ಏತಸ್ಸ ಪುಗ್ಗಲಸ್ಸ ಪತಿಟ್ಠಾನಟ್ಠೇನ ದೀಪಂ, ಉಪ್ಪನ್ನೇ ಭಯೇ ಗನ್ತಬ್ಬಟ್ಠಾನಟ್ಠೇನ ಪರಾಯಣಞ್ಚ. ನ ತೇನ ಮಿತ್ತಿನ್ತಿ ತೇನ ಆಚರಿಯಪುಗ್ಗಲೇನ ಸಹ ಸೋ ಪಣ್ಡಿತೋ ಕೇನಚಿಪಿ ಕಾರಣೇನ ಮಿತ್ತಿಂ ನ ಜೀರಯೇಥ ನ ವಿನಾಸೇಯ್ಯ.

ಏವಞ್ಚ ಪನ ವತ್ವಾ, ‘‘ಸಮ್ಮ ಪೋರಿಸಾದ, ಗುಣವನ್ತಸ್ಸ ಆಚರಿಯಸ್ಸ ವಚನಂ ನಾಮ ಭಿನ್ದಿತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ, ಅಹಞ್ಚ ತರುಣಕಾಲೇಪಿ ತವ ಪಿಟ್ಠಿಆಚರಿಯೋ ಹುತ್ವಾ ಬಹುಂ ಸಿಕ್ಖಂ ಸಿಕ್ಖಾಪೇಸಿಂ, ಇದಾನಿಪಿ ಬುದ್ಧಲೀಲಾಯ ಸತಾರಹಾ ಗಾಥಾ ತೇ ಕಥೇಸಿಂ, ತೇನ ಮೇ ವಚನಂ ಕಾತುಂ ಅರಹಸೀ’’ತಿ ಆಹ. ತಂ ಸುತ್ವಾ ಪೋರಿಸಾದೋ ‘‘ಅಯಂ ಸುತಸೋಮೋ ಮಯ್ಹಂ ಆಚರಿಯೋ ಚೇವ ಪಣ್ಡಿತೋ ಚ, ವರೋ ಚಸ್ಸ ಮಯಾ ದಿನ್ನೋ, ಕಿಂ ಸಕ್ಕಾ ಕಾತುಂ, ಏಕಸ್ಮಿಂ ಅತ್ತಭಾವೇ ಮರಣಂ ನಾಮ ಧುವಂ, ಮನುಸ್ಸಮಂಸಂ ನ ಖಾದಿಸ್ಸಾಮಿ, ದಸ್ಸಾಮಿಸ್ಸ ವರ’’ನ್ತಿ ಅಸ್ಸುಧಾರಾಹಿ ಪವತ್ತಮಾನಾಹಿ ಉಟ್ಠಾಯ ಸುತಸೋಮನರಿನ್ದಸ್ಸ ಪಾದೇಸು ಪತಿತ್ವಾ ವರಂ ದದಮಾನೋ ಇಮಂ ಗಾಥಮಾಹ –

೪೭೨.

‘‘ಅದ್ಧಾ ಹಿ ಸೋ ಭಕ್ಖೋ ಮಮ ಮನಾಪೋ, ಏತಸ್ಸ ಹೇತುಮ್ಹಿ ವನಂ ಪವಿಟ್ಠೋ;

ಸಚೇ ಚ ಮಂ ಯಾಚಸಿ ಏತಮತ್ಥಂ, ಏತಮ್ಪಿ ತೇ ಸಮ್ಮ ವರಂ ದದಾಮೀ’’ತಿ.

ಅಥ ನಂ ಮಹಾಸತ್ತೋ ಏವಮಾಹ – ‘‘ಸಮ್ಮ, ಸೀಲೇ ಠಿತಸ್ಸ ಮರಣಮ್ಪಿ ವರಂ, ಗಣ್ಹಾಮಿ, ಮಹಾರಾಜ, ತಯಾ ದಿನ್ನಂ ವರಂ, ಅಜ್ಜ ಪಟ್ಠಾಯ ಅರಿಯಪಥೇ ಪತಿಟ್ಠಿತೋಸಿ, ಏವಂ ಸನ್ತೇಪಿ ತಂ ಯಾಚಾಮಿ, ಸಚೇ ತೇ ಮಯಿ ಸಿನೇಹೋ ಅತ್ಥಿ, ಪಞ್ಚ ಸೀಲಾನಿ ಗಣ್ಹ, ಮಹಾರಾಜಾ’’ತಿ. ‘‘ಸಾಧು, ಸಮ್ಮ, ದೇಹಿ ಮೇ ಸೀಲಾನೀ’’ತಿ. ‘‘ಗಣ್ಹ ಮಹಾರಾಜಾ’’ತಿ. ಸೋ ಮಹಾಸತ್ತಂ ಪಞ್ಚಪತಿಟ್ಠಿತೇನ ವನ್ದಿತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿ. ಮಹಾಸತ್ತೋಪಿ ನಂ ಪಞ್ಚಸೀಲೇಸು ಪತಿಟ್ಠಾಪೇಸಿ. ತಸ್ಮಿಂ ಖಣೇ ತತ್ಥ ಸನ್ನಿಪತಿತಾ ಭುಮ್ಮಾ ದೇವಾ ಮಹಾಸತ್ತೇ ಪೀತಿಂ ಜನೇತ್ವಾ ‘‘ಅವೀಚಿತೋ ಯಾವ ಭವಗ್ಗಾ ಅಞ್ಞೋ ಪೋರಿಸಾದಂ ಮನುಸ್ಸಮಂಸತೋ ನಿವಾರೇತುಂ ಸಮತ್ಥೋ ನಾಮ ನತ್ಥಿ, ಅಹೋ ಸುತಸೋಮೇನ ದುಕ್ಕರತರಂ ಕತ’’ನ್ತಿ ಮಹನ್ತೇನ ಸದ್ದೇನ ವನಂ ಉನ್ನಾದೇನ್ತಾ ಸಾಧುಕಾರಂ ಅದಂಸು. ತೇಸಂ ಸದ್ದಂ ಸುತ್ವಾ ಚಾತುಮಹಾರಾಜಿಕಾತಿ ಏವಂ ಯಾವ ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕಾ ಏಕಕೋಲಾಹಲಂ ಅಹೋಸಿ. ರುಕ್ಖೇ ಲಗ್ಗಿತರಾಜಾನೋಪಿ ತಂ ದೇವತಾನಂ ಸಾಧುಕಾರಸದ್ದಂ ಸುಣಿಂಸು. ರುಕ್ಖದೇವತಾಪಿ ಸಕವಿಮಾನೇ ಠಿತಾವ ಸಾಧುಕಾರಮದಾಸಿ. ಇತಿ ದೇವತಾನಂ ಸದ್ದೋವ ಸೂಯತಿ, ರೂಪಂ ನ ದಿಸ್ಸತಿ. ದೇವತಾನಂ ಸಾಧುಕಾರಸದ್ದಂ ಸುತ್ವಾ ರಾಜಾನೋ ಚಿನ್ತಯಿಂಸು – ‘‘ಸುತಸೋಮಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ನೋ ಜೀವಿತಂ ಲದ್ಧಂ, ದುಕ್ಕರಂ ಕತಂ ಸುತಸೋಮೇನ ಪೋರಿಸಾದಂ ದಮೇನ್ತೇನಾ’’ತಿ ಬೋಧಿಸತ್ತಸ್ಸ ಥುತಿಂ ಕರಿಂಸು. ಪೋರಿಸಾದೋ ಮಹಾಸತ್ತಸ್ಸ ಪಾದೇ ವನ್ದಿತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ಅಟ್ಠಾಸಿ. ಅಥ ನಂ ಬೋಧಿಸತ್ತೋ – ‘‘ಸಮ್ಮ, ಖತ್ತಿಯೇ ಮೋಚೇಹೀ’’ತಿ ಆಹ. ಸೋ ಚಿನ್ತೇಸಿ ‘‘ಅಹಂ ಏತೇಸಂ ಪಚ್ಚಾಮಿತ್ತೋ, ಏತೇ ಮಯಾ ಮೋಚಿತಾ ‘ಗಣ್ಹಥ ನೋ ಪಚ್ಚಾಮಿತ್ತ’ನ್ತಿ ಮಂ ಹಿಂಸೇಯ್ಯುಂ, ಮಯಾ ಜೀವಿತಂ ಚಜನ್ತೇನಪಿ ನ ಸಕ್ಕಾ ಸುತಸೋಮಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕಾ ಗಹಿತಂ ಸೀಲಂ ಭಿನ್ದಿತುಂ, ಇಮಿನಾ ಸದ್ಧಿಯೇವ ಗನ್ತ್ವಾ ಮೋಚೇಸ್ಸಾಮಿ, ಏವಂ ಮೇ ಭಯಂ ನ ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ. ಅಥ ಬೋಧಿಸತ್ತಂ ವನ್ದಿತ್ವಾ, ‘‘ಸುತಸೋಮ, ಉಭೋಪಿ ಗನ್ತ್ವಾ ಖತ್ತಿಯೇ ಮೋಚೇಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಗಾಥಮಾಹ –

೪೭೩.

‘‘ಸತ್ಥಾ ಚ ಮೇ ಹೋಸಿ ಸಖಾ ಚ ಮೇಸಿ, ವಚನಮ್ಪಿ ತೇ ಸಮ್ಮ ಅಹಂ ಅಕಾಸಿಂ;

ತುವಮ್ಪಿ ಮೇ ಸಮ್ಮ ಕರೋಹಿ ವಾಕ್ಯಂ, ಉಭೋಪಿ ಗನ್ತ್ವಾನ ಪಮೋಚಯಾಮಾ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಸತ್ಥಾತಿ ಸಗ್ಗಮಗ್ಗಸ್ಸ ದೇಸಿತತ್ತಾ ಸತ್ಥಾ ಚ, ತರುಣಕಾಲತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಸಖಾ ಚ.

ಅಥ ನಂ ಬೋಧಿಸತ್ತೋ ಆಹ –

೪೭೪.

‘‘ಸತ್ಥಾ ಚ ತೇ ಹೋಮಿ ಸಖಾ ಚ ತ್ಯಮ್ಹಿ, ವಚನಮ್ಪಿ ಮೇ ಸಮ್ಮ ತುವಂ ಅಕಾಸಿ;

ಅಹಮ್ಪಿ ತೇ ಸಮ್ಮ ಕರೋಮಿ ವಾಕ್ಯಂ, ಉಭೋಪಿ ಗನ್ತ್ವಾನ ಪಮೋಚಯಾಮಾ’’ತಿ.

ಏವಂ ವತ್ವಾ ತೇ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಆಹ –

೪೭೫.

‘‘ಕಮ್ಮಾಸಪಾದೇನ ವಿಹೇಠಿತತ್ಥ, ತಲಾವುತಾ ಅಸ್ಸುಮುಖಾ ರುದನ್ತಾ;

ನ ಜಾತು ದುಬ್ಭೇಥ ಇಮಸ್ಸ ರಞ್ಞೋ, ಸಚ್ಚಪ್ಪಟಿಞ್ಞಂ ಮೇ ಪಟಿಸ್ಸುಣಾಥಾ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಕಮ್ಮಾಸಪಾದೇನಾತಿ ಇದಂ ಮಹಾಸತ್ತೋ ‘‘ಉಭೋಪಿ ಗನ್ತ್ವಾನ ಪಮೋಚಯಾಮಾ’’ತಿ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿತ್ವಾ ‘‘ಖತ್ತಿಯಾ ನಾಮ ಮಾನಥದ್ಧಾ ಹೋನ್ತಿ, ಮುತ್ತಮತ್ತಾವ ‘ಇಮಿನಾ ಮಯಂ ವಿಹೇಠಿತಮ್ಹಾ’ತಿ ಪೋರಿಸಾದಂ ಪೋಥೇಯ್ಯುಮ್ಪಿ ಹನೇಯ್ಯುಮ್ಪಿ, ನ ಖೋ ಪನೇಸ ತೇಸು ದುಬ್ಭಿಸ್ಸತಿ, ಅಹಂ ಏಕಕೋವ ಗನ್ತ್ವಾ ಪಟಿಞ್ಞಂ ತಾವ ನೇಸಂ ಗಣ್ಹಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ತತ್ಥ ಗನ್ತ್ವಾ ತೇ ಹತ್ಥತಲೇ ಆವುನಿತ್ವಾ ಅಗ್ಗಪಾದಙ್ಗುಲೀಹಿ ಭೂಮಿಂ ಫುಸಮಾನಾಹಿ ರುಕ್ಖಸಾಖಾಸು ಓಲಗ್ಗಿತೇ ವಾತಪ್ಪಹರಣಕಾಲೇ ನಾಗದನ್ತೇಸು ಓಲಗ್ಗಿತಕುರಣ್ಡಕದಾಮಾನಿ ವಿಯ ಸಮ್ಪರಿವತ್ತನ್ತೇ ಅದ್ದಸ. ತೇಪಿ ತಂ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಇದಾನಿಮ್ಹಾ ಮಯಂ ಅರೋಗಾ’’ತಿ ಏಕಪ್ಪಹಾರೇನೇವ ಮಹಾವಿರವಂ ರವಿಂಸು. ಅಥ ನೇ ಮಹಾಸತ್ತೋ ‘‘ಮಾ ಭಾಯಿತ್ಥಾ’’ತಿ ಅಸ್ಸಾಸೇತ್ವಾ ‘‘ಮಯಾ ಪೋರಿಸಾದೋ ದಮಿತೋ, ತುಮ್ಹಾಕಂ ಅಭಯಂ ಗಹಿತಂ, ತುಮ್ಹೇ ಪನ ಮೇ ವಚನಂ ಕರೋಥಾ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಏವಮಾಹ. ತತ್ಥ ನ ಜಾತೂತಿ ಏಕಂಸೇನೇವ ನ ದುಬ್ಭೇಥ.

ತೇ ಆಹಂಸು –

೪೭೬.

‘‘ಕಮ್ಮಾಸಪಾದೇನ ವಿಹೇಠಿತಮ್ಹಾ, ತಲಾವುತಾ ಅಸ್ಸುಮುಖಾ ರುದನ್ತಾ;

ನ ಜಾತು ದುಬ್ಭೇಮ ಇಮಸ್ಸ ರಞ್ಞೋ, ಸಚ್ಚಪ್ಪಟಿಞ್ಞಂ ತೇ ಪಟಿಸ್ಸುಣಾಮಾ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಪಟಿಸ್ಸುಣಾಮಾತಿ ‘‘ಏವಂ ಪಟಿಞ್ಞಂ ಅಧಿವಾಸೇಮ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಾಮ, ಅಪಿಚ ಖೋ ಪನ ಮಯಂ ಕಿಲನ್ತಾ ಕಥೇತುಂ ನ ಸಕ್ಕೋಮ, ತುಮ್ಹೇ ಸಬ್ಬಸತ್ತಾನಂ ಸರಣಂ, ತುಮ್ಹೇವ ಕಥೇಥ, ಮಯಂ ವೋ ವಚನಂ ಸುತ್ವಾ ಪಟಿಞ್ಞಂ ದಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ.

ಅಥ ನೇ ಬೋಧಿಸತ್ತೋ ‘‘ತೇನ ಹಿ ಪಟಿಞ್ಞಂ ದೇಥಾ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಗಾಥಮಾಹ –

೪೭೭.

‘‘ಯಥಾ ಪಿತಾ ವಾ ಅಥ ವಾಪಿ ಮಾತಾ, ಅನುಕಮ್ಪಕಾ ಅತ್ಥಕಾಮಾ ಪಜಾನಂ,.

ಏವಮೇವ ವೋ ಹೋತು ಅಯಞ್ಚ ರಾಜಾ, ತುಮ್ಹೇ ಚ ವೋ ಹೋಥ ಯಥೇವ ಪುತ್ತಾ’’ತಿ.

ಅಥ ನಂ ತೇಪಿ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಮಾನಾ ಇಮಂ ಗಾಥಮಾಹಂಸು –

೪೭೮.

‘‘ಯಥಾ ಪಿತಾ ವಾ ಅಥ ವಾಪಿ ಮಾತಾ, ಅನುಕಮ್ಪಕಾ ಅತ್ಥಕಾಮಾ ಪಜಾನಂ;

ಏವಮೇವ ನೋ ಹೋತು ಅಯಞ್ಚ ರಾಜಾ, ಮಯಮ್ಪಿ ಹೇಸ್ಸಾಮ ಯಥೇವ ಪುತ್ತಾ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ತುಮ್ಹೇ ಚ ವೋತಿ ವೋ-ಕಾರೋ ನಿಪಾತಮತ್ತಂ.

ಇತಿ ಮಹಾಸತ್ತೋ ತೇಸಂ ಪಟಿಞ್ಞಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಪೋರಿಸಾದಂ ಪಕ್ಕೋಸಿತ್ವಾ ‘‘ಏಹಿ, ಸಮ್ಮ, ಖತ್ತಿಯೇ ಮೋಚೇಹೀ’’ತಿ ಆಹ. ಸೋ ಖಗ್ಗಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಏಕಸ್ಸ ರಞ್ಞೋ ಬನ್ಧನಂ ಛಿನ್ದಿ. ರಾಜಾ ಸತ್ತಾಹಂ ನಿರಾಹಾರೋ ವೇದನಪ್ಪತ್ತೋ ಸಹ ಬನ್ಧನಛೇದಾ ಮುಚ್ಛಿತೋ ಭೂಮಿಯಂ ಪತಿ. ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಮಹಾಸತ್ತೋ ಕಾರುಞ್ಞಂ ಕತ್ವಾ, ‘‘ಸಮ್ಮ ಪೋರಿಸಾದ, ಮಾ ಏವಂ ಛಿನ್ದೀ’’ತಿ ಏಕಂ ರಾಜಾನಂ ಉಭೋಹಿ ಹತ್ಥೇಹಿ ದಳ್ಹಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಉರೇ ಕತ್ವಾ ‘‘ಇದಾನಿ ಬನ್ಧನಂ ಛಿನ್ದಾಹೀ’’ತಿ ಆಹ. ಪೋರಿಸಾದೋ ಖಗ್ಗೇನ ಛಿನ್ದಿ. ಮಹಾಸತ್ತೋ ಥಾಮಸಮ್ಪನ್ನತಾಯ ನಂ ಉರೇ ನಿಪಜ್ಜಾಪೇತ್ವಾ ಓರಸಪುತ್ತಂ ವಿಯ ಮುದುಚಿತ್ತೇನ ಓತಾರೇತ್ವಾ ಭೂಮಿಯಂ ನಿಪಜ್ಜಾಪೇಸಿ. ಏವಂ ಸಬ್ಬೇಪಿ ತೇ ಭೂಮಿಯಂ ನಿಪಜ್ಜಾಪೇತ್ವಾ ವಣೇ ಧೋವಿತ್ವಾ ದಾರಕಾನಂ ಕಣ್ಣತೋ ಸುತ್ತಕಂ ವಿಯ ಸಣಿಕಂ ರಜ್ಜುಯೋ ನಿಕ್ಕಡ್ಢಿತ್ವಾ ಪುಬ್ಬಲೋಹಿತಂ ಧೋವಿತ್ವಾ ವಣೇ ನಿದ್ದೋಸೇ ಕತ್ವಾ, ‘‘ಸಮ್ಮ ಪೋರಿಸಾದ, ಏಕಂ ರುಕ್ಖತಚಂ ಪಾಸಾಣೇ ಘಂಸಿತ್ವಾ ಆಹರಾ’’ತಿ ಆಹರಾಪೇತ್ವಾ ಸಚ್ಚಕಿರಿಯಂ ಕತ್ವಾ ತೇಸಂ ಹತ್ಥತಲಾನಿ ಮಕ್ಖೇಸಿ. ತಙ್ಖಣಞ್ಞೇವ ವಣೋ ಫಾಸುಕಂ ಅಹೋಸಿ. ಪೋರಿಸಾದೋ ತಣ್ಡುಲಂ ಗಹೇತ್ವಾ ತರಲಂ ಪಚಿ, ಉಭೋ ಜನಾ ಪರೋಸತಂ ಖತ್ತಿಯೇ ಪಾಯೇಸುಂ. ಇತಿ ತೇ ಸಬ್ಬೇವ ಸನ್ತಪ್ಪಿತಾ, ಸೂರಿಯೋ ಅತ್ಥಙ್ಗತೋ. ಪುನದಿವಸೇ ಪಾತೋ ಚ ಮಜ್ಝನ್ಹಿಕೇ ಚ ಸಾಯಞ್ಚ ತರಲಮೇವ ಪಾಯೇತ್ವಾ ತತಿಯದಿವಸೇ ಸಸಿತ್ಥಕಯಾಗುಂ ಪಾಯೇಸುಂ, ತಾವತಾ ತೇ ಅರೋಗಾ ಅಹೇಸುಂ.

ಅಥ ನೇ ಮಹಾಸತ್ತೋ ‘‘ಗನ್ತುಂ ಸಕ್ಖಿಸ್ಸಥಾ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ‘‘ಗಚ್ಛಾಮಾ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ‘‘ಏಹಿ, ಸಮ್ಮ ಪೋರಿಸಾದ, ಸಕಂ ರಟ್ಠಂ ಗಚ್ಛಾಮಾ’’ತಿ ಆಹ. ಸೋ ರೋದಮಾನೋ ತಸ್ಸ ಪಾದೇಸು ಪತಿತ್ವಾ ‘‘ತ್ವಂ, ಸಮ್ಮ, ರಾಜಾನೋ ಗಹೇತ್ವಾ ಗಚ್ಛ, ಅಹಂ ಇಧೇವ ವನಮೂಲಫಲಾನಿ ಖಾದನ್ತೋ ವಸಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಆಹ. ‘‘ಸಮ್ಮ, ಇಧ ಕಿಂ ಕರಿಸ್ಸಸಿ, ರಮಣೀಯಂ ತೇ ರಟ್ಠಂ, ಬಾರಾಣಸಿಯಂ ರಜ್ಜಂ ಕಾರೇಹೀ’’ತಿ. ‘‘ಸಮ್ಮ ಕಿಂ ಕಥೇಸಿ, ನ ಸಕ್ಕಾ ಮಯಾ ತತ್ಥ ಗನ್ತುಂ, ಸಕಲನಗರವಾಸಿನೋ ಹಿ ಮೇ ವೇರಿನೋ, ತೇ ‘ಇಮಿನಾ ಮಯ್ಹಂ ಮಾತಾ ಖಾದಿತಾ, ಮಯ್ಹಂ ಪಿತಾ, ಮಯ್ಹಂ ಭಾತಾ’ತಿ ಮಂ ಪರಿಭಾಸಿಸ್ಸನ್ತಿ, ‘ಗಣ್ಹಥ ಇಮಂ ಚೋರ’ನ್ತಿ ಏಕೇಕದಣ್ಡೇನ ವಾ ಏಕೇಕಲೇಡ್ಡುನಾ ವಾ ಮಂ ಜೀವಿತಾ ವೋರೋಪೇಸ್ಸನ್ತಿ, ಅಹಞ್ಚ ತುಮ್ಹಾಕಂ ಸನ್ತಿಕೇ ಸೀಲೇಸು ಪತಿಟ್ಠಿತೋ, ಜೀವಿತಹೇತುಪಿ ನ ಸಕ್ಕಾ ಮಯಾ ಪರಂ ಮಾರೇತುಂ, ತಸ್ಮಾ ನಾಹಂ ಗಚ್ಛಾಮಿ, ಅಹಂ ಮನುಸ್ಸಮಂಸತೋ ವಿರತತ್ತಾ ಕಿತ್ತಕಂ ಜೀವಿಸ್ಸಾಮಿ, ಇದಾನಿ ಮಮ ತುಮ್ಹಾಕಂ ದಸ್ಸನಂ ನತ್ಥೀ’’ತಿ ರೋದಿತ್ವಾ ‘‘ಗಚ್ಛಥ ತುಮ್ಹೇ’’ತಿ ಆಹ. ಅಥ ಮಹಾಸತ್ತೋ ತಸ್ಸ ಪಿಟ್ಠಿಂ ಪರಿಮಜ್ಜಿತ್ವಾ, ‘‘ಸಮ್ಮ ಪೋರಿಸಾದ, ಮಾ ಚಿನ್ತಯಿ, ಸುತಸೋಮೋ ನಾಮಾಹಂ, ಮಯಾ ತಾದಿಸೋ ಕಕ್ಖಳೋ ಫರುಸೋ ವಿನೀತೋ, ಬಾರಾಣಸಿವಾಸಿಕೇಸು ಕಿಂ ವತ್ತಬ್ಬಂ ಅತ್ಥಿ, ಅಹಂ ತಂ ತತ್ಥ ಪತಿಟ್ಠಾಪೇಸ್ಸಾಮಿ, ಅಸಕ್ಕೋನ್ತೋ ಅತ್ತನೋ ರಜ್ಜಂ ದ್ವಿಧಾ ಭಿನ್ದಿತ್ವಾ ದಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ‘‘ತುಮ್ಹಾಕಮ್ಪಿ ನಗರೇ ಮಮ ವೇರಿನೋ ಅತ್ಥಿಯೇವಾ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ‘‘ಇಮಿನಾ ಮಮ ವಚನಂ ಕರೋನ್ತೇನ ದುಕ್ಕರಂ ಕತಂ, ಯೇನ ಕೇನಚಿ ಉಪಾಯೇನ ಪೋರಾಣಕಯಸೇ ಪತಿಟ್ಠಪೇತಬ್ಬೋ ಏಸ ಮಯಾ’’ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ತಸ್ಸ ಪಲೋಭನತ್ಥಾಯ ನಗರಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ವಣ್ಣೇನ್ತೋ ಆಹ –

೪೭೯.

‘‘ಚತುಪ್ಪದಂ ಸಕುಣಞ್ಚಾಪಿ ಮಂಸಂ, ಸೂದೇಹಿ ರನ್ಧಂ ಸುಕತಂ ಸುನಿಟ್ಠಿತಂ;

ಸುಧಂವ ಇನ್ದೋ ಪರಿಭುಞ್ಜಿಯಾನ, ಹಿತ್ವಾ ಕಥೇಕೋ ರಮಸೀ ಅರಞ್ಞೇ.

೪೮೦.

‘‘ತಾ ಖತ್ತಿಯಾ ವೇಲ್ಲಿವಿಲಾಕಮಜ್ಝಾ, ಅಲಙ್ಕತಾ ಸಮ್ಪರಿವಾರಯಿತ್ವಾ;

ಇನ್ದಂವ ದೇವೇಸು ಪಮೋದಯಿಂಸು, ಹಿತ್ವಾ ಕಥೇಕೋ ರಮಸೀ ಅರಞ್ಞೇ.

೪೮೧.

‘‘ತಮ್ಬೂಪಧಾನೇ ಬಹುಗೋಣಕಮ್ಹಿ, ಸುಭಮ್ಹಿ ಸಬ್ಬಸ್ಸಯನಮ್ಹಿ ಸಙ್ಗೇ;

ಸೇಯ್ಯಸ್ಸ ಮಜ್ಝಮ್ಹಿ ಸುಖಂ ಸಯಿತ್ವಾ

ಹಿತ್ವಾ ಕಥೇಕೋ ರಮಸೀ ಅರಞ್ಞೇ.

೪೮೨.

‘‘ಪಾಣಿಸ್ಸರಂ ಕುಮ್ಭಥೂಣಂ ನಿಸೀಥೇ, ಅಥೋಪಿ ವೇ ನಿಪ್ಪುರಿಸಮ್ಪಿ ತೂರಿಯಂ;

ಬಹುಂ ಸುಗೀತಞ್ಚ ಸುವಾದಿತಞ್ಚ, ಹಿತ್ವಾ ಕಥೇಕೋ ರಮಸೀ ಅರಞ್ಞೇ.

೪೮೩.

‘‘ಉಯ್ಯಾನಸಮ್ಪನ್ನಂ ಪಹೂತಮಾಲ್ಯಂ, ಮಿಗಾಜಿನೂಪೇತಂ ಪುರಂ ಸುರಮ್ಮಂ;

ಹಯೇಹಿ ನಾಗೇಹಿ ರಥೇಹುಪೇತಂ, ಹಿತ್ವಾ ಕಥೇಕೋ ರಮಸೀ ಅರಞ್ಞೇ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಸುಕತನ್ತಿ ನಾನಪ್ಪಕಾರೇಹಿ ಸುಟ್ಠು ಕತಂ. ಸುನಿಟ್ಠಿತನ್ತಿ ನಾನಾಸಮ್ಭಾರಯೋಜನೇನ ಸುಟ್ಠು ನಿಟ್ಠಿತಂ. ಕಥೇಕೋತಿ ಕಥಂ ಏಕೋ. ರಮಸೀತಿ ಮೂಲಫಲಾದೀನಿ ಖಾದನ್ತೋ ಕಥಂ ರಮಿಸ್ಸಸಿ, ‘‘ಏಹಿ, ಮಹಾರಾಜ, ಗಮಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ. ವೇಲ್ಲಿವಿಲಾಕಮಜ್ಝಾತಿ ಏತ್ಥ ವೇಲ್ಲೀತಿ ರಾಸಿ, ವಿಲಾಕಮಜ್ಝಾತಿ ವಿಲಗ್ಗಮಜ್ಝಾ. ಉತ್ತತ್ತಘನಸುವಣ್ಣರಾಸಿಪಭಾ ಚೇವ ತನುದೀಘಮಜ್ಝಾ ಚಾತಿ ದಸ್ಸೇತಿ. ದೇವೇಸೂತಿ ದೇವಲೋಕೇಸು ಅಚ್ಛರಾ ಇನ್ದಂ ವಿಯ ರಮಣೀಯೇ ಬಾರಾಣಸಿನಗರೇ ಪುಬ್ಬೇ ತಂ ಪಮೋದಯಿಂಸು, ತಾ ಹಿತ್ವಾ ಇಧ ಕಿಂ ಕರಿಸ್ಸಸಿ, ‘‘ಏಹಿ, ಸಮ್ಮ, ಗಚ್ಛಾಮಾ’’ತಿ. ತಮ್ಬೂಪಧಾನೇತಿ ರತ್ತೂಪಧಾನೇ. ಸಬ್ಬಸ್ಸಯನಮ್ಹೀತಿ ಸಬ್ಬತ್ಥರಣತ್ಥತೇ ಸಯನೇ. ಸಙ್ಗೇತಿ ಅನೇಕಭೂಮಿಕೇ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ಅದ್ಧರತ್ತಅಙ್ಗಯುತ್ತೇ ತತ್ಥ ತ್ವಂ ಪುಬ್ಬೇ ಸಯೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸುಖನ್ತಿ ತಾದಿಸಸ್ಸ ಸಯನಸ್ಸ ಮಜ್ಝಮ್ಹಿ ಸುಖಂ ಸಯಿತ್ವಾನ ಇದಾನಿ ಕಥಂ ಅರಞ್ಞೇ ರಮಿಸ್ಸಸಿ, ‘‘ಏಹಿ ಗಚ್ಛಾಮ, ಸಮ್ಮಾ’’ತಿ. ನಿಸೀಥೇತಿ ರತ್ತಿಭಾಗೇ. ಹಿತ್ವಾತಿ ಏವರೂಪಂ ಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ಛಡ್ಡೇತ್ವಾ. ಉಯ್ಯಾನಸಮ್ಪನ್ನಂ ಪಹೂತಮಾಲ್ಯನ್ತಿ, ಮಹಾರಾಜ, ತವ ಉಯ್ಯಾನಸಮ್ಪನ್ನಂ ನಾನಾವಿಧಪುಪ್ಫಂ. ಮಿಗಾಜಿನೂಪೇತಂ ಪುರಂ ಸುರಮ್ಮನ್ತಿ ತಂ ಉಯ್ಯಾನಂ ಮಿಗಾಜಿನಂ ನಾಮ ನಾಮೇನ, ತೇನ ಉಪೇತಂ ಪುರಮ್ಪಿ ತೇ ಸುಟ್ಠು ರಮ್ಮಂ. ಹಿತ್ವಾತಿ ಏವರೂಪಂ ಮನೋರಮಂ ನಗರಂ ಛಡ್ಡೇತ್ವಾ.

ಇತಿ ಮಹಾಸತ್ತೋ ‘‘ಅಪ್ಪೇವ ನಾಮೇಸ ಪುಬ್ಬೇ ಉಪಭುತ್ತಪರಿಭೋಗರಸಂ ಸರಿತ್ವಾ ಗನ್ತುಕಾಮೋ ಭವೇಯ್ಯಾ’’ತಿ ಪಠಮಂ ಭೋಜನೇನ ಪಲೋಭೇಸಿ, ದುತಿಯಂ ಕಿಲೇಸೇನ, ತತಿಯಂ ಸಯನೇನ, ಚತುತ್ಥಂ ನಚ್ಚಗೀತವಾದಿತೇನ, ಪಞ್ಚಮಂ ಉಯ್ಯಾನೇನ ಚೇವ ನಗರೇನ ಚಾತಿ ಇಮೇಹಿ ಏತ್ತಕೇಹಿ ಪಲೋಭೇತ್ವಾ ‘‘ಏಹಿ, ಮಹಾರಾಜ, ಅಹಂ ತಂ ಆದಾಯ ಗನ್ತ್ವಾ ಬಾರಾಣಸಿಯಂ ಪತಿಟ್ಠಾಪೇತ್ವಾ ಪಚ್ಛಾ ಸಕರಟ್ಠಂ ಗಮಿಸ್ಸಾಮಿ, ಸಚೇ ಬಾರಾಣಸಿರಜ್ಜಂ ನ ಲಭಿಸ್ಸಸಿ, ಉಪಡ್ಢರಜ್ಜಂ ತೇ ದಸ್ಸಾಮಿ, ಕಿಂ ತೇ ಅರಞ್ಞವಾಸೇನ, ಮಮ ವಚನಂ ಕರೋಹೀ’’ತಿ ಆಹ. ಸೋ ತಸ್ಸ ವಚನಂ ಸುತ್ವಾ ಗನ್ತುಕಾಮೋ ಹುತ್ವಾ ‘‘ಸುತಸೋಮೋ ಮಯ್ಹಂ ಅತ್ಥಕಾಮೋ ಅನುಕಮ್ಪಕೋ, ಪಠಮಂ ಮಂ ಕಲ್ಯಾಣೇ ಪತಿಟ್ಠಾಪೇತ್ವಾ ‘ಇದಾನಿ ಪೋರಾಣಕಯಸೇವ ಪತಿಟ್ಠಾಪೇಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ ವದತಿ, ಸಕ್ಖಿಸ್ಸತಿ ಚೇಸ ಪತಿಟ್ಠಾಪೇತುಂ, ಇಮಿನಾ ಸದ್ಧಿಂಯೇವ ಗನ್ತುಂ ವಟ್ಟತಿ, ಕಿಂ ಮೇ ಅರಞ್ಞವಾಸೇನಾ’’ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ತುಟ್ಠಚಿತ್ತೋ ತಸ್ಸ ಗುಣಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ವಣ್ಣಂ ಕಥೇತುಕಾಮೋ ‘‘ಸಮ್ಮ, ಸುತಸೋಮ, ಕಲ್ಯಾಣಮಿತ್ತಸಂಸಗ್ಗತೋ ಸಾಧುತರಂ, ಪಾಪಮಿತ್ತಸಂಸಗ್ಗತೋ ವಾ ಪಾಪತರಂ ನಾಮ ನತ್ಥೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಆಹ –

೪೮೪.

‘‘ಕಾಳಪಕ್ಖೇ ಯಥಾ ಚನ್ದೋ, ಹಾಯತೇವ ಸುವೇ ಸುವೇ;

ಕಾಳಪಕ್ಖೂಪಮೋ ರಾಜ, ಅಸತಂ ಹೋತಿ ಸಮಾಗಮೋ.

೪೮೫.

‘‘ಯಥಾಹಂ ರಸಕಮಾಗಮ್ಮ, ಸೂದಂ ಕಾಪುರಿಸಾಧಮಂ;

ಅಕಾಸಿಂ ಪಾಪಕಂ ಕಮ್ಮಂ, ಯೇನ ಗಚ್ಛಾಮಿ ದುಗ್ಗತಿಂ.

೪೮೬.

‘‘ಸುಕ್ಕಪಕ್ಖೇ ಯಥಾ ಚನ್ದೋ, ವಡ್ಢತೇವ ಸುವೇ ಸುವೇ;

ಸುಕ್ಕಪಕ್ಖೂಪಮೋ ರಾಜ, ಸತಂ ಹೋತಿ ಸಮಾಗಮೋ.

೪೮೭.

‘‘ಯಥಾಹಂ ತುವಮಾಗಮ್ಮ, ಸುತಸೋಮ ವಿಜಾನಹಿ;

ಕಾಹಾಮಿ ಕುಸಲಂ ಕಮ್ಮಂ, ಯೇನ ಗಚ್ಛಾಮಿ ಸುಗ್ಗತಿಂ.

೪೮೮.

‘‘ಥಲೇ ಯಥಾ ವಾರಿ ಜನಿನ್ದ ವುಟ್ಠಂ, ಅನದ್ಧನೇಯ್ಯಂ ನ ಚಿರಟ್ಠಿತೀಕಂ;

ಏವಮ್ಪಿ ಹೋತಿ ಅಸತಂ ಸಮಾಗಮೋ, ಅನದ್ಧನೇಯ್ಯೋ ಉದಕಂ ಥಲೇವ.

೪೮೯.

‘‘ಸರೇ ಯಥಾ ವಾರಿ ಜನಿನ್ದ ವುಟ್ಠಂ, ಚಿರಟ್ಠಿತೀಕಂ ನರವೀರಸೇಟ್ಠ;

ಏವಮ್ಪಿ ವೇ ಹೋತಿ ಸತಂ ಸಮಾಗಮೋ, ಚಿರಟ್ಠಿತೀಕೋ ಉದಕಂ ಸರೇವ.

೪೯೦.

‘‘ಅಬ್ಯಾಯಿಕೋ ಹೋತಿ ಸತಂ ಸಮಾಗಮೋ, ಯಾವಮ್ಪಿ ತಿಟ್ಠೇಯ್ಯ ತಥೇವ ಹೋತಿ;

ಖಿಪ್ಪಞ್ಹಿ ವೇತಿ ಅಸತಂ ಸಮಾಗಮೋ, ತಸ್ಮಾ ಸತಂ ಧಮ್ಮೋ ಅಸಬ್ಭಿ ಆರಕಾ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಸುವೇ ಸುವೇತಿ ದಿವಸೇ ದಿವಸೇ. ಅನದ್ಧನೇಯ್ಯನ್ತಿ ನ ಅದ್ಧಾನಕ್ಖಮಂ. ಸರೇತಿ ಸಮುದ್ದೇ. ನರವೀರಸೇಟ್ಠಾತಿ ನರೇಸು ವೀರಿಯೇನ ಸೇಟ್ಠ. ಉದಕಂ ಸರೇವಾತಿ ಸಮುದ್ದೇ ವುಟ್ಠಉದಕಂ ವಿಯ. ಅಬ್ಯಾಯಿಕೋತಿ ಅವಿಗಚ್ಛನಕೋ. ಯಾವಮ್ಪಿ ತಿಟ್ಠೇಯ್ಯಾತಿ ಯತ್ತಕಂ ಕಾಲಂ ಜೀವಿತಂ ತಿಟ್ಠೇಯ್ಯ, ತತ್ತಕಂ ಕಾಲಂ ತಥೇವ ಹೋತಿ, ನ ಜೀರತಿ ಸಪ್ಪುರಿಸೇಹಿ ಮಿತ್ತಭಾವೋತಿ.

ಇತಿ ಪೋರಿಸಾದೋ ಸತ್ತಹಿ ಗಾಥಾಹಿ ಮಹಾಸತ್ತಸ್ಸೇವ ವಣ್ಣಂ ಕಥೇಸಿ. ಮಹಾಸತ್ತೋಪಿ ಪೋರಿಸಾದಞ್ಚ ತೇ ಚ ರಾಜಾನೋ ಗಹೇತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಪಚ್ಚನ್ತಗಾಮಂ ಅಗಮಾಸಿ. ಪಚ್ಚನ್ತಗಾಮವಾಸಿನೋ ಮಹಾಸತ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ನಗರಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಅಮಚ್ಚಾನಂ ಆಚಿಕ್ಖಿಂಸು. ಅಮಚ್ಚಾ ಬಲಕಾಯಂ ಆದಾಯ ಗನ್ತ್ವಾ ಪರಿವಾರಯಿಂಸು. ಮಹಾಸತ್ತೋ ತೇನ ಪರಿವಾರೇನ ಬಾರಾಣಸಿರಜ್ಜಂ ಅಗಮಾಸಿ. ಅನ್ತರಾಮಗ್ಗೇ ಜನಪದವಾಸಿನೋ ಬೋಧಿಸತ್ತಸ್ಸ ಪಣ್ಣಾಕಾರಂ ದತ್ವಾ ಅನುಗಚ್ಛಿಂಸು, ಮಹನ್ತೋ ಪರಿವಾರೋ ಅಹೋಸಿ, ತೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಬಾರಾಣಸಿಂ ಪಾಪುಣಿ. ತದಾ ಪೋರಿಸಾದಸ್ಸ ಪುತ್ತೋ ರಾಜಾ ಹೋತಿ, ಸೇನಾಪತಿ ಕಾಳಹತ್ಥಿಯೇವ. ನಾಗರಾ ರಞ್ಞೋ ಆರೋಚಯಿಂಸು – ‘‘ಮಹಾರಾಜ, ಸುತಸೋಮೋ ಕಿರ ಪೋರಿಸಾದಂ ದಮೇತ್ವಾ ಆದಾಯ ಇಧಾಗಚ್ಛತಿ, ನಗರಮಸ್ಸ ಪವಿಸಿತುಂ ನ ದಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ಸೀಘಂ ನಗರದ್ವಾರಾನಿ ಪಿದಹಿತ್ವಾ ಆವುಧಹತ್ಥಾ ಅಟ್ಠಂಸು. ಮಹಾಸತ್ತೋ ದ್ವಾರಾನಂ ಪಿಹಿತಭಾವಂ ಞತ್ವಾ ಪೋರಿಸಾದಞ್ಚ ಪರೋಸತಞ್ಚ ರಾಜಾನೋ ಓಹಾಯ ಕತಿಪಯೇಹಿ ಅಮಚ್ಚೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಆಗನ್ತ್ವಾ ‘‘ಅಹಂ ಸುತಸೋಮರಾಜಾ, ದ್ವಾರಂ ವಿವರಥಾ’’ತಿ ಆಹ. ಪುರಿಸಾ ಗನ್ತ್ವಾ ರಞ್ಞೋ ಆರೋಚೇಸುಂ. ಸೋ ‘‘ಖಿಪ್ಪಂ ವಿವರಥಾ’’ತಿ ವಿವರಾಪೇಸಿ. ಮಹಾಸತ್ತೋ ನಗರಂ ಪಾವಿಸಿ. ರಾಜಾ ಚ ಕಾಳಹತ್ಥಿ ಚಸ್ಸ ಪಚ್ಚುಗ್ಗಮನಂ ಕತ್ವಾ ಆದಾಯ ಪಾಸಾದಂ ಆರೋಪಯಿಂಸು.

ಸೋ ರಾಜಪಲ್ಲಙ್ಕೇ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ಪೋರಿಸಾದಸ್ಸ ಅಗ್ಗಮಹೇಸಿಂ ಸೇಸಾಮಚ್ಚೇ ಚ ಪಕ್ಕೋಸಾಪೇತ್ವಾ ಕಾಳಹತ್ಥಿಂ ಆಹ – ‘‘ಕಾಳಹತ್ಥಿ, ಕಸ್ಮಾ ರಞ್ಞೋ ನಗರಂ ಪವಿಸಿತುಂ ನ ದೇಥಾ’’ತಿ? ‘‘ಸೋ ರಜ್ಜಂ ಕಾರೇನ್ತೋ ಇಮಸ್ಮಿಂ ನಗರೇ ಬಹೂ ಮನುಸ್ಸೇ ಖಾದಿ, ಖತ್ತಿಯೇಹಿ ಅಕತ್ತಬ್ಬಂ ಕರಿ, ಸಕಲಜಮ್ಬುದೀಪಂ ಛಿದ್ದಮಕಾಸಿ, ಏವರೂಪೋ ಪಾಪಧಮ್ಮೋ, ತೇನ ಕಾರಣೇನಾ’’ತಿ. ‘‘ಇದಾನಿ ‘ಸೋ ಏವರೂಪಂ ಕರಿಸ್ಸತೀ’ತಿ ಮಾ ಚಿನ್ತಯಿತ್ಥ, ಅಹಂ ತಂ ದಮೇತ್ವಾ ಸೀಲೇಸು ಪತಿಟ್ಠಾಪೇಸಿಂ, ಜೀವಿತಹೇತುಪಿ ಕಞ್ಚಿ ನ ವಿಹೇಠೇಸ್ಸತಿ, ನತ್ಥಿ ವೋ ತತೋ ಭಯಂ, ಏವಂ ಮಾ ಕರಿತ್ಥ, ಪುತ್ತೇಹಿ ನಾಮ ಮಾತಾಪಿತರೋ ಪಟಿಜಗ್ಗಿತಬ್ಬಾ, ಮಾತಾಪಿತುಪೋಸಕಾ ಹಿ ಸಗ್ಗಂ ಗಚ್ಛನ್ತಿ, ಇತರೇ ನಿರಯ’’ನ್ತಿ ಏವಂ ಸೋ ನಿಚಾಸನೇ ನಿಸಿನ್ನಸ್ಸ ಪುತ್ತರಾಜಸ್ಸ ಓವಾದಂ ದತ್ವಾ, ‘‘ಕಾಳಹತ್ಥಿ, ತ್ವಂ ರಞ್ಞೋ ಸಹಾಯೋ ಚೇವ ಸೇವಕೋ ಚ, ರಞ್ಞಾಪಿ ಮಹನ್ತೇ ಇಸ್ಸರಿಯೇ ಪತಿಟ್ಠಾಪಿತೋ, ತಯಾಪಿ ರಞ್ಞೋ ಅತ್ಥಂ ಚರಿತುಂ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ಸೇನಾಪತಿಮ್ಪಿ ಅನುಸಾಸಿತ್ವಾ, ‘‘ದೇವಿ, ತ್ವಮ್ಪಿ ಕುಲಗೇಹಾ ಆಗನ್ತ್ವಾ ತಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕೇ ಅಗ್ಗಮಹೇಸಿಟ್ಠಾನಂ ಪತ್ವಾ ಪುತ್ತಧೀತಾಹಿ ವಡ್ಢಿಪ್ಪತ್ತಾ, ತಯಾಪಿ ತಸ್ಸ ಅತ್ಥಂ ಚರಿತುಂ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ದೇವಿಯಾಪಿ ಓವಾದಂ ದತ್ವಾ ತಮೇವತ್ಥಂ ಮತ್ಥಕಂ ಪಾಪೇತುಂ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇನ್ತೋ ಗಾಥಾ ಆಹ –

೪೯೧.

‘‘ನ ಸೋ ರಾಜಾ ಯೋ ಅಜೇಯ್ಯಂ ಜಿನಾತಿ, ನ ಸೋ ಸಖಾ ಯೋ ಸಖಾರಂ ಜಿನಾತಿ;

ನ ಸಾ ಭರಿಯಾ ಯಾ ಪತಿನೋ ನ ವಿಭೇತಿ, ನ ತೇ ಪುತ್ತಾ ಯೇ ನ ಭರನ್ತಿ ಜಿಣ್ಣಂ.

೪೯೨.

‘‘ನ ಸಾ ಸಭಾ ಯತ್ಥ ನ ಸನ್ತಿ ಸನ್ತೋ, ನ ತೇ ಸನ್ತೋ ಯೇ ನ ಭಣನ್ತಿ ಧಮ್ಮಂ;

ರಾಗಞ್ಚ ದೋಸಞ್ಚ ಪಹಾಯ ಮೋಹಂ, ಧಮ್ಮಂ ಭಣನ್ತಾವ ಭವನ್ತಿ ಸನ್ತೋ.

೪೯೩.

‘‘ನಾಭಾಸಮಾನಂ ಜಾನನ್ತಿ, ಮಿಸ್ಸಂ ಬಾಲೇಹಿ ಪಣ್ಡಿತಂ;

ಭಾಸಮಾನಞ್ಚ ಜಾನನ್ತಿ, ದೇಸೇನ್ತಂ ಅಮತಂ ಪದಂ.

೪೯೪.

‘‘ಭಾಸಯೇ ಜೋತಯೇ ಧಮ್ಮಂ, ಪಗ್ಗಣ್ಹೇ ಇಸಿನಂ ಧಜಂ;

ಸುಭಾಸಿತದ್ಧಜಾ ಇಸಯೋ, ಧಮ್ಮೋ ಹಿ ಇಸಿನಂ ಧಜೋ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಅಜೇಯ್ಯನ್ತಿ ಅಜೇಯ್ಯಾ ನಾಮ ಮಾತಾಪಿತರೋ, ತೇ ಜಿನನ್ತೋ ರಾಜಾ ನಾಮ ನ ಹೋತಿ. ಸಚೇ ತ್ವಮ್ಪಿ ಪಿತು ಸನ್ತಕಂ ರಜ್ಜಂ ಲಭಿತ್ವಾ ತಸ್ಸ ಪಟಿಸತ್ತು ಹೋಸಿ, ಅಕಿಚ್ಚಕಾರೀ ನಾಮ ಭವಿಸ್ಸಸಿ. ಸಖಾರಂ ಜಿನಾತೀತಿ ಕೂಟಡ್ಡೇನ ಜಿನಾತಿ. ಸಚೇ ತ್ವಂ, ಕಾಳಹತ್ಥಿ, ರಞ್ಞಾ ಸದ್ಧಿಂ ಮಿತ್ತಧಮ್ಮಂ ನ ಪೂರೇಸಿ, ಅಧಮ್ಮಟ್ಠೋ ಹುತ್ವಾ ನಿರಯೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿಸ್ಸಸಿ. ನ ವಿಭೇತೀತಿ ನ ಭಾಯತಿ. ಸಚೇ ತ್ವಂ ರಞ್ಞೋ ನ ಭಾಯಸಿ, ಭರಿಯಾಧಮ್ಮೇ ಠಿತಾ ನಾಮ ನ ಹೋಸಿ, ಅಕಿಚ್ಚಕಾರೀ ನಾಮ ಭವಿಸ್ಸಸಿ. ಜಿಣ್ಣನ್ತಿ ಮಹಲ್ಲಕಂ. ತಸ್ಮಿಞ್ಹಿ ಕಾಲೇ ಅಭರನ್ತಾ ಪುತ್ತಾ ಪುತ್ತಾ ನಾಮ ನ ಹೋನ್ತಿ.

ಸನ್ತೋತಿ ಪಣ್ಡಿತಾ. ಯೇ ನ ಭಣನ್ತಿ ಧಮ್ಮನ್ತಿ ಯೇ ಪುಚ್ಛಿತಾ ಸಚ್ಚಸಭಾವಂ ನ ವದನ್ತಿ, ನ ತೇ ಪಣ್ಡಿತಾ ನಾಮ. ಧಮ್ಮಂ ಭಣನ್ತಾವಾತಿ ಏತೇ ರಾಗಾದಯೋ ಪಹಾಯ ಪರಸ್ಸ ಹಿತಾನುಕಮ್ಪಕಾ ಹುತ್ವಾ ಸಭಾವಂ ಭಣನ್ತಾವ ಪಣ್ಡಿತಾ ನಾಮ ಹೋನ್ತಿ. ನಾಭಾಸಮಾನನ್ತಿ ನ ಅಭಾಸಮಾನಂ. ಅಮತಂ ಪದನ್ತಿ ಅಮತಮಹಾನಿಬ್ಬಾನಂ ದೇಸೇನ್ತಂ ‘‘ಪಣ್ಡಿತೋ’’ತಿ ಜಾನನ್ತಿ, ತೇನೇವ ಪೋರಿಸಾದೋ ಮಂ ಞತ್ವಾ ಪಸನ್ನಚಿತ್ತೋ ಚತ್ತಾರೋ ವರೇ ದತ್ವಾ ಪಞ್ಚಸು ಸೀಲೇಸು ಪತಿಟ್ಠಿತೋ. ಭಾಸಯೇತಿ ಪಣ್ಡಿತೋ ಪುರಿಸೋ ಧಮ್ಮಂ ಭಾಸೇಯ್ಯ ಜೋತೇಯ್ಯ, ಬುದ್ಧಾದಯೋ ಇಸಯೋ ಯಸ್ಮಾ ಧಮ್ಮೋ ಏತೇಸಂ ಧಜೋ, ತಸ್ಮಾ ಸುಭಾಸಿತದ್ಧಜಾ ನಾಮ ಸುಭಾಸಿತಂ ಪಗ್ಗಣ್ಹನ್ತಿ, ಬಾಲಾ ಪನ ಸುಭಾಸಿತಂ ಪಗ್ಗಣ್ಹನ್ತಾ ನಾಮ ನತ್ಥೀತಿ.

ಇಮಸ್ಸ ಧಮ್ಮಕಥಂ ಸುತ್ವಾ ರಾಜಾ ಚ ಸೇನಾಪತಿ ಚ ದೇವೀ ಚ ತುಟ್ಠಾ ‘‘ಗಚ್ಛಾಮ, ಮಹಾರಾಜ, ಆನೇಮಾ’’ತಿ ವತ್ವಾ ನಗರೇ ಭೇರಿಂ ಚರಾಪೇತ್ವಾ ನಾಗರೇ ಸನ್ನಿಪಾತೇತ್ವಾ ‘‘ತುಮ್ಹೇ ಮಾ ಭಾಯಿತ್ಥ, ರಾಜಾ ಕಿರ ಧಮ್ಮೇ ಪತಿಟ್ಠಿತೋ, ಏಥ ನಂ ಆನೇಮಾ’’ತಿ ಮಹಾಜನಂ ಆದಾಯ ಮಹಾಸತ್ತಂ ಪುರತೋ ಕತ್ವಾ ರಞ್ಞೋ ಸನ್ತಿಕಂ ಗನ್ತ್ವಾ ವನ್ದಿತ್ವಾ ಕಪ್ಪಕೇ ಉಪಟ್ಠಾಪೇತ್ವಾ ಕಪ್ಪಿತಕೇಸಮಸ್ಸುಂ ನ್ಹಾತಾನುಲಿತ್ತಪಸಾಧಿತಂ ರಾಜಾನಂ ರತನರಾಸಿಮ್ಹಿ ಠಪೇತ್ವಾ ಅಭಿಸಿಞ್ಚಿತ್ವಾ ನಗರಂ ಪವೇಸೇಸುಂ. ಪೋರಿಸಾದೋ ರಾಜಾ ಹುತ್ವಾ ಪರೋಸತಾನಂ ಖತ್ತಿಯಾನಂ ಮಹಾಸತ್ತಸ್ಸ ಚ ಮಹಾಸಕ್ಕಾರಂ ಕಾರೇಸಿ. ‘‘ಸುತಸೋಮನರಿನ್ದೇನ ಕಿರ ಪೋರಿಸಾದಂ ದಮೇತ್ವಾ ರಜ್ಜೇ ಪತಿಟ್ಠಾಪಿತೋ’’ತಿ ಸಕಲಜಮ್ಬುದೀಪೇ ಮಹಾಕೋಲಾಹಲಂ ಉದಪಾದಿ. ಇನ್ದಪತ್ಥನಗರವಾಸಿನೋಪಿ ‘‘ರಾಜಾ ನೋ ಆಗಚ್ಛತೂ’’ತಿ ದೂತಂ ಪಹಿಣಿಂಸು. ಸೋ ತತ್ಥ ಮಾಸಮತ್ತಂ ವಸಿತ್ವಾ, ‘‘ಸಮ್ಮ, ಗಚ್ಛಾಮಹಂ, ತ್ವಂ ಅಪ್ಪಮತ್ತೋ ಹೋಹಿ, ನಗರದ್ವಾರೇಸು ಚ ಮಜ್ಝೇ ಚಾತಿ ಪಞ್ಚ ದಾನಸಾಲಾಯೋ ಕಾರೇಹಿ, ದಸ ರಾಜಧಮ್ಮೇ ಅಕೋಪೇತ್ವಾ ಅಗತಿಗಮನಂ ಪರಿಹರಾ’’ತಿ ಪೋರಿಸಾದಂ ಓವದಿ. ಪರೋಸತಾಹಿ ರಾಜಧಾನೀಹಿ ಬಲಕಾಯೋ ಯೇಭುಯ್ಯೇನ ಸನ್ನಿಪತಿ. ಸೋ ತೇನ ಬಲಕಾಯೇನ ಪರಿವುತೋ ಬಾರಾಣಸಿತೋ ನಿಕ್ಖಮಿ. ಪೋರಿಸಾದೋಪಿ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ಉಪಡ್ಢಪಥಾ ನಿವತ್ತಿ. ಮಹಾಸತ್ತೋ ಅವಾಹನಾನಂ ರಾಜೂನಂ ವಾಹನಾನಿ ದತ್ವಾ ಉಯ್ಯೋಜೇಸಿ. ತೇಪಿ ರಾಜಾನೋ ತೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಸಮ್ಮೋದಿತ್ವಾ ಮಹಾಸತ್ತಂ ವನ್ದನಾದೀನಿ ಕತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಅತ್ತನೋ ಜನಪದಂ ಅಗಮಿಂಸು.

ಮಹಾಸತ್ತೋಪಿ ನಗರಂ ಪತ್ವಾ ಇನ್ದಪತ್ಥನಗರವಾಸೀಹಿ ದೇವನಗರಂ ವಿಯ ಅಲಙ್ಕತನಗರಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ಮಾತಾಪಿತರೋ ವನ್ದಿತ್ವಾ ಮಧುರಪಟಿಸನ್ಥಾರಂ ಕತ್ವಾ ಮಹಾತಲಂ ಅಭಿರುಹಿ. ಸೋ ಧಮ್ಮೇನ ರಜ್ಜಂ ಕಾರೇನ್ತೋ ಚಿನ್ತೇಸಿ – ‘‘ರುಕ್ಖದೇವತಾ ಮಯ್ಹಂ ಬಹೂಪಕಾರಾ, ಬಲಿಕಮ್ಮಲಾಭಮಸ್ಸಾ ಕರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ. ಸೋ ತಸ್ಸ ನಿಗ್ರೋಧಸ್ಸ ಅವಿದೂರೇ ಮಹನ್ತಂ ತಳಾಕಂ ಕಾರೇತ್ವಾ ಬಹೂನಿ ಕುಲಾನಿ ಪೇಸೇತ್ವಾ ಗಾಮಂ ನಿವೇಸೇಸಿ. ಗಾಮೋ ಮಹಾ ಅಹೋಸಿ ಅಸೀತಿಮತ್ತಆಪಣಸಹಸ್ಸಪಟಿಮಣ್ಡಿತೋ. ತಮ್ಪಿ ರುಕ್ಖಮೂಲಂ ಸಾಖನ್ತತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಸಮತಲಂ ಕಾರೇತ್ವಾ ಪರಿಕ್ಖಿತ್ತವೇದಿಕತೋರಣದ್ವಾರಯುತ್ತಂ ಅಕಾಸಿ, ದೇವತಾ ಅಭಿಪ್ಪಸೀದಿ. ಕಮ್ಮಾಸಪಾದಸ್ಸ ದಮಿತಟ್ಠಾನೇ ನಿವುಟ್ಠತ್ತಾ ಪನ ಸೋ ಗಾಮೋ ಕಮ್ಮಾಸದಮ್ಮನಿಗಮೋ ನಾಮ ಜಾತೋ. ತೇಪಿ ಸಬ್ಬೇ ರಾಜಾನೋ ಮಹಾಸತ್ತಸ್ಸ ಓವಾದೇ ಠತ್ವಾ ದಾನಾದೀನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಕತ್ವಾ ಆಯುಪರಿಯೋಸಾನೇ ಸಗ್ಗಂ ಪೂರಯಿಂಸು.

ಸತ್ಥಾ ಇಮಂ ಧಮ್ಮದೇಸನಂ ಆಹರಿತ್ವಾ ಸಚ್ಚಾನಿ ಪಕಾಸೇತ್ವಾ ‘‘ನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಇದಾನೇವಾಹಂ ಅಙ್ಗುಲಿಮಾಲಂ ದಮೇಮಿ, ಪುಬ್ಬೇಪೇಸ ಮಯಾ ದಮಿತೋಯೇವಾ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಜಾತಕಂ ಸಮೋಧಾನೇಸಿ ‘‘ತದಾ ಪೋರಿಸಾದೋ ರಾಜಾ ಅಙ್ಗುಲಿಮಾಲೋ ಅಹೋಸಿ, ಕಾಳಹತ್ಥಿ ಸಾರಿಪುತ್ತೋ, ನನ್ದಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಆನನ್ದೋ, ರುಕ್ಖದೇವತಾ ಕಸ್ಸಪೋ, ಸಕ್ಕೋ ಅನುರುದ್ಧೋ, ಸೇಸರಾಜಾನೋ ಬುದ್ಧಪರಿಸಾ, ಮಾತಾಪಿತರೋ ಮಹಾರಾಜಕುಲಾನಿ, ಸುತಸೋಮರಾಜಾ ಪನ ಅಹಮೇವ ಅಹೋಸಿ’’ನ್ತಿ.

ಮಹಾಸುತಸೋಮಜಾತಕವಣ್ಣನಾ ಪಞ್ಚಮಾ.

ಜಾತಕುದ್ದಾನಂ –

ಸುಮುಖೋ ಪನ ಹಂಸವರೋ ಚ ಮಹಾ, ಸುಧಭೋಜನಿಕೋ ಚ ಪರೋ ಪವರೋ;

ಸಕುಣಾಲದಿಜಾಧಿಪತಿವ್ಹಯನೋ, ಸುತಸೋಮವರುತ್ತಮಸವ್ಹಯನೋತಿ.

ಅಸೀತಿನಿಪಾತವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ.

ಪಞ್ಚಮೋ ಭಾಗೋ ನಿಟ್ಠಿತೋ.