📜

ನಮೋ ತಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಅರಹತೋ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಸ್ಸ

ಖುದ್ದಕನಿಕಾಯೇ

ಜಾತಕ-ಅಟ್ಠಕಥಾ

(ಸತ್ತಮೋ ಭಾಗೋ)

೨೨. ಮಹಾನಿಪಾತೋ

[೫೪೩] ೬. ಭೂರಿದತ್ತಜಾತಕವಣ್ಣನಾ

ನಗರಕಣ್ಡಂ

ಯಂ ¶ ¶ ¶ ಕಿಞ್ಚಿ ರತನಂ ಅತ್ಥೀತಿ ಇದಂ ಸತ್ಥಾ ಸಾವತ್ಥಿಂ ಉಪನಿಸ್ಸಾಯ ಜೇತವನೇ ವಿಹರನ್ತೋ ಉಪೋಸಥಿಕೇ ಉಪಾಸಕೇ ಆರಬ್ಭ ಕಥೇಸಿ. ತೇ ಕಿರ ಉಪೋಸಥದಿವಸೇ ಪಾತೋವ ಉಪೋಸಥಂ ಅಧಿಟ್ಠಾಯ ದಾನಂ ದತ್ವಾ ಪಚ್ಛಾಭತ್ತಂ ಗನ್ಧಮಾಲಾದಿಹತ್ಥಾ ಜೇತವನಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಧಮ್ಮಸ್ಸವನವೇಲಾಯ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿಂಸು. ಸತ್ಥಾ ಧಮ್ಮಸಭಂ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಅಲಙ್ಕತಬುದ್ಧಾಸನೇ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಂ ಓಲೋಕೇತ್ವಾ ಭಿಕ್ಖುಆದೀಸು ¶ ಪನ ಯೇ ¶ ಆರಬ್ಭ ಧಮ್ಮಕಥಾ ಸಮುಟ್ಠಾತಿ, ತೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ತಥಾಗತಾ ಸಲ್ಲಪನ್ತಿ, ತಸ್ಮಾ ಅಜ್ಜ ಉಪಾಸಕೇ ಆರಬ್ಭ ಪುಬ್ಬಚರಿಯಪ್ಪಟಿಸಂಯುತ್ತಾ ಧಮ್ಮಕಥಾ ಸಮುಟ್ಠಹಿಸ್ಸತೀತಿ ಞತ್ವಾ ಉಪಾಸಕೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಸಲ್ಲಪನ್ತೋ ‘‘ಉಪೋಸಥಿಕತ್ಥ, ಉಪಾಸಕಾ’’ತಿ ಉಪಾಸಕೇ ಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ‘‘ಆಮ, ಭನ್ತೇ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ‘‘ಸಾಧು, ಉಪಾಸಕಾ, ಕಲ್ಯಾಣಂ ವೋ ಕತಂ, ಅಪಿಚ ಅನಚ್ಛರಿಯಂ ಖೋ ಪನೇತಂ, ಯಂ ತುಮ್ಹೇ ಮಾದಿಸಂ ಬುದ್ಧಂ ಓವಾದದಾಯಕಂ ಆಚರಿಯಂ ಲಭನ್ತಾ ಉಪೋಸಥಂ ಕರೇಯ್ಯಾಥ. ಪೋರಾಣಪಣ್ಡಿತಾ ಪನ ಅನಾಚರಿಯಕಾಪಿ ಮಹನ್ತಂ ಯಸಂ ಪಹಾಯ ಉಪೋಸಥಂ ಕರಿಂಸುಯೇವಾ’’ತಿ ವತ್ವಾ ತೇಹಿ ಯಾಚಿತೋ ಅತೀತಂ ಆಹರಿ.

ಅತೀತೇ ¶ ಬಾರಾಣಸಿಯಂ ಬ್ರಹ್ಮದತ್ತೋ ನಾಮ ರಾಜಾ ರಜ್ಜಂ ಕಾರೇನ್ತೋ ಪುತ್ತಸ್ಸ ಉಪರಜ್ಜಂ ದತ್ವಾ ತಸ್ಸ ಮಹನ್ತಂ ಯಸಂ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ರಜ್ಜಮ್ಪಿ ಮೇ ಗಣ್ಹೇಯ್ಯಾ’’ತಿ ಉಪ್ಪನ್ನಾಸಙ್ಕೋ ‘‘ತಾತ, ತ್ವಂ ಇತೋ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ಯತ್ಥ ತೇ ರುಚ್ಚತಿ, ತತ್ಥ ವಸಿತ್ವಾ ಮಮ ಅಚ್ಚಯೇನ ಕುಲಸನ್ತಕಂ ರಜ್ಜಂ ಗಣ್ಹಾಹೀ’’ತಿ ಆಹ. ಸೋ ‘‘ಸಾಧೂ’’ತಿ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿತ್ವಾ ಪಿತರಂ ವನ್ದಿತ್ವಾ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ಅನುಪುಬ್ಬೇನ ಯಮುನಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಯಮುನಾಯ ಚ ಸಮುದ್ದಸ್ಸ ಚ ಪಬ್ಬತಸ್ಸ ಚ ಅನ್ತರೇ ಪಣ್ಣಸಾಲಂ ಮಾಪೇತ್ವಾ ವನಮೂಲಫಲಾಹಾರೋ ಪಟಿವಸತಿ. ತದಾ ಸಮುದ್ದಸ್ಸ ಹೇಟ್ಠಿಮೇ ನಾಗಭವನೇ ಏಕಾ ಮತಪತಿಕಾ ನಾಗಮಾಣವಿಕಾ ಅಞ್ಞಾಸಂ ಸಪತಿಕಾನಂ ಯಸಂ ಓಲೋಕೇತ್ವಾ ಕಿಲೇಸಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ನಾಗಭವನಾ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ಸಮುದ್ದತೀರೇ ವಿಚರನ್ತೀ ರಾಜಪುತ್ತಸ್ಸ ಪದವಲಞ್ಜಂ ದಿಸ್ವಾ ಪದಾನುಸಾರೇನ ಗನ್ತ್ವಾ ತಂ ಪಣ್ಣಸಾಲಂ ಅದ್ದಸ. ತದಾ ರಾಜಪುತ್ತೋ ಫಲಾಫಲತ್ಥಾಯ ಗತೋ ಹೋತಿ. ಸಾ ಪಣ್ಣಸಾಲಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ಕಟ್ಠತ್ಥರಣಞ್ಚೇವ ಸೇಸಪರಿಕ್ಖಾರೇ ಚ ದಿಸ್ವಾ ಚಿನ್ತೇಸಿ ‘‘ಇದಂ ಏಕಸ್ಸ ಪಬ್ಬಜಿತಸ್ಸ ವಸನಟ್ಠಾನಂ, ವೀಮಂಸಿಸ್ಸಾಮಿ ನಂ ‘ಸದ್ಧಾಯ ಪಬ್ಬಜಿತೋ ನು ಖೋ ನೋ’ತಿ, ಸಚೇ ಹಿ ಸದ್ಧಾಯ ಪಬ್ಬಜಿತೋ ಭವಿಸ್ಸತಿ ನೇಕ್ಖಮ್ಮಾಧಿಮುತ್ತೋ, ನ ಮೇ ಅಲಙ್ಕತಸಯನಂ ಸಾದಿಯಿಸ್ಸತಿ. ಸಚೇ ಕಾಮಾಭಿರತೋ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ನ ಸದ್ಧಾಪಬ್ಬಜಿತೋ, ಮಮ ಸಯನಸ್ಮಿಂಯೇವ ನಿಪಜ್ಜಿಸ್ಸತಿ. ಅಥ ನಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಸಾಮಿಕಂ ಕತ್ವಾ ಇಧೇವ ವಸಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ. ಸಾ ನಾಗಭವನಂ ಗನ್ತ್ವಾ ದಿಬ್ಬಪುಪ್ಫಾನಿ ಚೇವ ದಿಬ್ಬಗನ್ಧೇ ಚ ಆಹರಿತ್ವಾ ದಿಬ್ಬಪುಪ್ಫಸಯನಂ ಸಜ್ಜೇತ್ವಾ ಪಣ್ಣಸಾಲಾಯಂ ಪುಪ್ಫೂಪಹಾರಂ ಕತ್ವಾ ಗನ್ಧಚುಣ್ಣಂ ವಿಕಿರಿತ್ವಾ ಪಣ್ಣಸಾಲಂ ಅಲಙ್ಕರಿತ್ವಾ ನಾಗಭವನಮೇವ ಗತಾ.

ರಾಜಪುತ್ತೋ ಸಾಯನ್ಹಸಮಯಂ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಪಣ್ಣಸಾಲಂ ಪವಿಟ್ಠೋ ತಂ ಪವತ್ತಿಂ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಕೇನ ನು ಖೋ ಇಮಂ ಸಯನಂ ಸಜ್ಜಿತ’’ನ್ತಿ ¶ ಫಲಾಫಲಂ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತ್ವಾ ‘‘ಅಹೋ ಸುಗನ್ಧಾನಿ ಪುಪ್ಫಾನಿ, ಮನಾಪಂ ವತ ಕತ್ವಾ ಸಯನಂ ಪಞ್ಞತ್ತ’’ನ್ತಿ ನ ಸದ್ಧಾಪಬ್ಬಜಿತಭಾವೇನ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಪುಪ್ಫಸಯನೇ ಪರಿವತ್ತಿತ್ವಾ ನಿಪನ್ನೋ ನಿದ್ದಂ ಓಕ್ಕಮಿತ್ವಾ ಪುನದಿವಸೇ ಸೂರಿಯುಗ್ಗಮನೇ ಉಟ್ಠಾಯ ಪಣ್ಣಸಾಲಂ ಅಸಮ್ಮಜ್ಜಿತ್ವಾ ಫಲಾಫಲತ್ಥಾಯ ಅಗಮಾಸಿ. ನಾಗಮಾಣವಿಕಾ ತಸ್ಮಿಂ ಖಣೇ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಮಿಲಾತಾನಿ ಪುಪ್ಫಾನಿ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಕಾಮಾಧಿಮುತ್ತೋ ಏಸ, ನ ಸದ್ಧಾಪಬ್ಬಜಿತೋ, ಸಕ್ಕಾ ನಂ ಗಣ್ಹಿತು’’ನ್ತಿ ಞತ್ವಾ ಪುರಾಣಪುಪ್ಫಾನಿ ನೀಹರಿತ್ವಾ ¶ ಅಞ್ಞಾನಿ ಪುಪ್ಫಾನಿ ಆಹರಿತ್ವಾ ತಥೇವ ನವಪುಪ್ಫಸಯನಂ ಸಜ್ಜೇತ್ವಾ ಪಣ್ಣಸಾಲಂ ಅಲಙ್ಕರಿತ್ವಾ ಚಙ್ಕಮೇ ಪುಪ್ಫಾನಿ ವಿಕಿರಿತ್ವಾ ನಾಗಭವನಮೇವ ಗತಾ. ಸೋ ತಂ ದಿವಸಮ್ಪಿ ಪುಪ್ಫಸಯನೇ ¶ ಸಯಿತ್ವಾ ಪುನದಿವಸೇ ಚಿನ್ತೇಸಿ ‘‘ಕೋ ನು ಖೋ ಇಮಂ ಪಣ್ಣಸಾಲಂ ಅಲಙ್ಕರೋತೀ’’ತಿ? ಸೋ ಫಲಾಫಲತ್ಥಾಯ ಅಗನ್ತ್ವಾ ಪಣ್ಣಸಾಲತೋ ಅವಿದೂರೇ ಪಟಿಚ್ಛನ್ನೋ ಅಟ್ಠಾಸಿ. ಇತರಾಪಿ ಬಹೂ ಗನ್ಧೇ ಚೇವ ಪುಪ್ಫಾನಿ ಚ ಆದಾಯ ಅಸ್ಸಮಪದಂ ಅಗಮಾಸಿ. ರಾಜಪುತ್ತೋ ಉತ್ತಮರೂಪಧರಂ ನಾಗಮಾಣವಿಕಂ ದಿಸ್ವಾವ ಪಟಿಬದ್ಧಚಿತ್ತೋ ಅತ್ತಾನಂ ಅದಸ್ಸೇತ್ವಾ ತಸ್ಸಾ ಪಣ್ಣಸಾಲಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ಸಯನಂ ಸಜ್ಜನಕಾಲೇ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ‘‘ಕಾಸಿ ತ್ವ’’ನ್ತಿ ಪುಚ್ಛಿ. ‘‘ಅಹಂ ನಾಗಮಾಣವಿಕಾ, ಸಾಮೀ’’ತಿ. ‘‘ಸಸಾಮಿಕಾ ಅಸ್ಸಾಮಿಕಾಸೀ’’ತಿ. ‘‘ಸಾಮಿ, ಅಹಂ ಪುಬ್ಬೇ ಸಸಾಮಿಕಾ, ಇದಾನಿ ಪನ ಅಸ್ಸಾಮಿಕಾ ವಿಧವಾ’’. ‘‘ತ್ವಂ ಪನ ಕತ್ಥ ವಾಸಿಕೋಸೀ’’ತಿ? ‘‘ಅಹಂ ಬಾರಾಣಸಿರಞ್ಞೋ ಪುತ್ತೋ ಬ್ರಹ್ಮದತ್ತಕುಮಾರೋ ನಾಮ’’. ‘‘ತ್ವಂ ನಾಗಭವನಂ ಪಹಾಯ ಕಸ್ಮಾ ಇಧ ವಿಚರಸೀ’’ತಿ? ‘‘ಸಾಮಿ, ಅಹಂ ತತ್ಥ ಸಸಾಮಿಕಾನಂ ನಾಗಮಾಣವಿಕಾನಂ ಯಸಂ ಓಲೋಕೇತ್ವಾ ಕಿಲೇಸಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಉಕ್ಕಣ್ಠಿತ್ವಾ ತತೋ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ಸಾಮಿಕಂ ಪರಿಯೇಸನ್ತೀ ವಿಚರಾಮೀ’’ತಿ. ‘‘ತೇನ ಹಿ ಭದ್ದೇ, ಸಾಧು, ಅಹಮ್ಪಿ ನ ಸದ್ಧಾಯ ಪಬ್ಬಜಿತೋ, ಪಿತರಾ ಪನ ಮೇ ನೀಹರಿತತ್ತಾ ಇಧ ವಸಾಮಿ, ತ್ವಂ ಮಾ ಚಿನ್ತಯಿ, ಅಹಂ ತೇ ಸಾಮಿಕೋ ಭವಿಸ್ಸಾಮಿ, ಉಭೋಪಿ ಇಧ ಸಮಗ್ಗವಾಸಂ ವಸಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ. ಸಾ ‘‘ಸಾಧೂ’’ತಿ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿ. ತತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ತೇ ಉಭೋಪಿ ತತ್ಥೇವ ಸಮಗ್ಗವಾಸಂ ವಸಿಂಸು. ಸಾ ಅತ್ತನೋ ಆನುಭಾವೇನ ಮಹಾರಹಂ ಗೇಹಂ ಮಾಪೇತ್ವಾ ಮಹಾರಹಂ ಪಲ್ಲಙ್ಕಂ ಆಹರಿತ್ವಾ ಸಯನಂ ಪಞ್ಞಪೇಸಿ. ತತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಮೂಲಫಲಾಫಲಂ ನ ಖಾದಿ, ದಿಬ್ಬಅನ್ನಪಾನಮೇವ ಭುಞ್ಜಿತ್ವಾ ಜೀವಿಕಂ ಕಪ್ಪೇಸಿ.

ಅಪರಭಾಗೇ ನಾಗಮಾಣವಿಕಾ ಗಬ್ಭಂ ಪಟಿಲಭಿತ್ವಾ ಪುತ್ತಂ ವಿಜಾಯಿ, ಸಾಗರತೀರೇ ಜಾತತ್ತಾ ತಸ್ಸ ‘‘ಸಾಗರಬ್ರಹ್ಮದತ್ತೋ’’ತಿ ನಾಮಂ ¶ ಕರಿಂಸು. ತಸ್ಸ ಪದಸಾ ಗಮನಕಾಲೇ ನಾಗಮಾಣವಿಕಾ ಧೀತರಂ ವಿಜಾಯಿ, ತಸ್ಸಾ ಸಮುದ್ದತೀರೇ ಜಾತತ್ತಾ ‘‘ಸಮುದ್ದಜಾ’’ತಿ ನಾಮಂ ಕರಿಂಸು. ಅಥೇಕೋ ಬಾರಾಣಸಿವಾಸಿಕೋ ವನಚರಕೋ ತಂ ಠಾನಂ ಪತ್ವಾ ಕತಪಟಿಸನ್ಥಾರೋ ರಾಜಪುತ್ತಂ ಸಞ್ಜಾನಿತ್ವಾ ಕತಿಪಾಹಂ ತತ್ಥ ವಸಿತ್ವಾ ‘‘ದೇವ, ಅಹಂ ತುಮ್ಹಾಕಂ ಇಧ ವಸನಭಾವಂ ರಾಜಕುಲಸ್ಸ ಆರೋಚೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ತಂ ವನ್ದಿತ್ವಾ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ನಗರಂ ಅಗಮಾಸಿ. ತದಾ ರಾಜಾ ಕಾಲಮಕಾಸಿ. ಅಮಚ್ಚಾ ತಸ್ಸ ಸರೀರಕಿಚ್ಚಂ ಕತ್ವಾ ಸತ್ತಮೇ ದಿವಸೇ ಸನ್ನಿಪತಿತ್ವಾ ‘‘ಅರಾಜಕಂ ರಜ್ಜಂ ನಾಮ ನ ಸಣ್ಠಾತಿ, ರಾಜಪುತ್ತಸ್ಸ ವಸನಟ್ಠಾನಂ ವಾ ಅತ್ಥಿಭಾವಂ ವಾ ನ ಜಾನಾಮ, ಫುಸ್ಸರಥಂ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇತ್ವಾ ರಾಜಾನಂ ಗಣ್ಹಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ಮನ್ತಯಿಂಸು. ತಸ್ಮಿಂ ಖಣೇ ವನಚರಕೋ ನಗರಂ ಪತ್ವಾ ತಂ ಕಥಂ ಸುತ್ವಾ ಅಮಚ್ಚಾನಂ ಸನ್ತಿಕಂ ಗನ್ತ್ವಾ ‘‘ಅಹಂ ರಾಜಪುತ್ತಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕೇ ತಯೋ ಚತ್ತಾರೋ ¶ ದಿವಸೇ ವಸಿತ್ವಾ ಆಗತೋಮ್ಹೀ’’ತಿ ತಂ ಪವತ್ತಿಂ ಆಚಿಕ್ಖಿ. ಅಮಚ್ಚಾ ತಸ್ಸ ಸಕ್ಕಾರಂ ಕತ್ವಾ ತೇನ ಮಗ್ಗನಾಯಕೇನ ಸದ್ಧಿಂ ತತ್ಥ ಗನ್ತ್ವಾ ಕತಪಟಿಸನ್ಥಾರಾ ರಞ್ಞೋ ಕಾಲಕತಭಾವಂ ಆರೋಚೇತ್ವಾ ‘‘ದೇವ, ರಜ್ಜಂ ಪಟಿಪಜ್ಜಾಹೀ’’ತಿ ಆಹಂಸು.

ಸೋ ¶ ‘‘ನಾಗಮಾಣವಿಕಾಯ ಚಿತ್ತಂ ಜಾನಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ತಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ‘‘ಭದ್ದೇ, ಪಿತಾ ಮೇ ಕಾಲಕತೋ, ಅಮಚ್ಚಾ ಮಯ್ಹಂ ಛತ್ತಂ ಉಸ್ಸಾಪೇತುಂ ಆಗತಾ, ಗಚ್ಛಾಮ, ಭದ್ದೇ, ಉಭೋಪಿ ದ್ವಾದಸಯೋಜನಿಕಾಯ ಬಾರಾಣಸಿಯಾ ರಜ್ಜಂ ಕಾರೇಸ್ಸಾಮ, ತ್ವಂ ಸೋಳಸನ್ನಂ ಇತ್ಥಿಸಹಸ್ಸಾನಂ ಜೇಟ್ಠಿಕಾ ಭವಿಸ್ಸಸೀ’’ತಿ ಆಹ. ‘‘ಸಾಮಿ, ನ ಸಕ್ಕಾ ಮಯಾ ಗನ್ತು’’ನ್ತಿ. ‘‘ಕಿಂಕಾರಣಾ’’ತಿ? ‘‘ಮಯಂ ಘೋರವಿಸಾ ಖಿಪ್ಪಕೋಪಾ ಅಪ್ಪಮತ್ತಕೇನಪಿ ಕುಜ್ಝಾಮ, ಸಪತ್ತಿರೋಸೋ ಚ ನಾಮ ಭಾರಿಯೋ. ಸಚಾಹಂ ಕಿಞ್ಚಿ ದಿಸ್ವಾ ವಾ ಸುತ್ವಾ ವಾ ಕುದ್ಧಾ ಓಲೋಕೇಸ್ಸಾಮಿ, ಭಸ್ಮಾಮುಟ್ಠಿ ವಿಯ ವಿಪ್ಪಕಿರಿಸ್ಸತಿ. ಇಮಿನಾ ಕಾರಣೇನ ನ ಸಕ್ಕಾ ಮಯಾ ಗನ್ತು’’ನ್ತಿ. ರಾಜಪುತ್ತೋ ಪುನದಿವಸೇಪಿ ಯಾಚತೇವ. ಅಥ ನಂ ಸಾ ಏವಮಾಹ – ‘‘ಅಹಂ ತಾವ ಕೇನಚಿ ಪರಿಯಾಯೇನ ನ ಗಮಿಸ್ಸಾಮಿ, ಇಮೇ ಪನ ಮೇ ಪುತ್ತಾ ನಾಗಕುಮಾರಾ ತವ ಸಮ್ಭವೇನ ಜಾತತ್ತಾ ಮನುಸ್ಸಜಾತಿಕಾ. ಸಚೇ ತೇ ಮಯಿ ಸಿನೇಹೋ ಅತ್ಥಿ, ಇಮೇಸು ಅಪ್ಪಮತ್ತೋ ಭವ. ಇಮೇ ಖೋ ಪನ ಉದಕಬೀಜಕಾ ಸುಖುಮಾಲಾ ಮಗ್ಗಂ ಗಚ್ಛನ್ತಾ ವಾತಾತಪೇನ ಕಿಲಮಿತ್ವಾ ಮರೇಯ್ಯುಂ, ತಸ್ಮಾ ಏಕಂ ನಾವಂ ಖಣಾಪೇತ್ವಾ ಉದಕಸ್ಸ ಪೂರಾಪೇತ್ವಾ ತಾಯ ದ್ವೇ ಪುತ್ತಕೇ ಉದಕಕೀಳಂ ಕೀಳಾಪೇತ್ವಾ ನಗರೇಪಿ ಅನ್ತೋವತ್ಥುಸ್ಮಿಂಯೇವ ¶ ಪೋಕ್ಖರಣಿಂಕಾರೇಯ್ಯಾಸಿ, ಏವಂ ತೇ ನ ಕಿಲಮಿಸ್ಸನ್ತೀ’’ತಿ.

ಸಾ ಏವಞ್ಚ ಪನ ವತ್ವಾ ರಾಜಪುತ್ತಂ ವನ್ದಿತ್ವಾ ಪದಕ್ಖಿಣಂ ಕತ್ವಾ ಪುತ್ತಕೇ ಆಲಿಙ್ಗಿತ್ವಾ ಥನನ್ತರೇ ನಿಪಜ್ಜಾಪೇತ್ವಾ ಸೀಸೇ ಚುಮ್ಬಿತ್ವಾ ರಾಜಪುತ್ತಸ್ಸ ನಿಯ್ಯಾದೇತ್ವಾ ರೋದಿತ್ವಾ ಕನ್ದಿತ್ವಾ ತತ್ಥೇವ ಅನ್ತರಧಾಯಿತ್ವಾ ನಾಗಭವನಂ ಅಗಮಾಸಿ. ರಾಜಪುತ್ತೋಪಿ ದೋಮನಸ್ಸಪ್ಪತ್ತೋ ಅಸ್ಸುಪುಣ್ಣೇಹಿ ನೇತ್ತೇಹಿ ನಿವೇಸನಾ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ಅಕ್ಖೀನಿ ಪುಞ್ಛಿತ್ವಾ ಅಮಚ್ಚೇ ಉಪಸಙ್ಕಮಿ. ತೇ ತಂ ತತ್ಥೇವ ಅಭಿಸಿಞ್ಚಿತ್ವಾ ‘‘ದೇವ, ಅಮ್ಹಾಕಂ ನಗರಂ ಗಚ್ಛಾಮಾ’’ತಿ ವದಿಂಸು. ತೇನ ಹಿ ಸೀಘಂ ನಾವಂ ಖಣಿತ್ವಾ ಸಕಟಂ ಆರೋಪೇತ್ವಾ ಉದಕಸ್ಸ ಪೂರೇತ್ವಾ ಉದಕಪಿಟ್ಠೇ ವಣ್ಣಗನ್ಧಸಮ್ಪನ್ನಾನಿ ನಾನಾಪುಪ್ಫಾನಿ ವಿಕಿರಥ, ಮಮ ಪುತ್ತಾ ಉದಕಬೀಜಕಾ, ತೇ ತತ್ಥ ಕೀಳನ್ತಾ ಸುಖಂ ಗಮಿಸ್ಸನ್ತೀ’’ತಿ. ಅಮಚ್ಚಾ ತಥಾ ಕರಿಂಸು. ರಾಜಾ ಬಾರಾಣಸಿಂ ಪತ್ವಾ ಅಲಙ್ಕತನಗರಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ಸೋಳಸಸಹಸ್ಸಾಹಿ ನಾಟಕಿತ್ಥೀಹಿ ಅಮಚ್ಚಾದೀಹಿ ¶ ಚ ಪರಿವುತೋ ಮಹಾತಲೇ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ಸತ್ತಾಹಂ ಮಹಾಪಾನಂ ಪಿವಿತ್ವಾ ಪುತ್ತಾನಂ ಅತ್ಥಾಯ ಪೋಕ್ಖರಣಿಂ ಕಾರೇಸಿ. ತೇ ನಿಬದ್ಧಂ ತತ್ಥ ಕೀಳಿಂಸು.

ಅಥೇಕದಿವಸಂ ಪೋಕ್ಖರಣಿಯಂ ಉದಕೇ ಪವೇಸಿಯಮಾನೇ ಏಕೋ ಕಚ್ಛಪೋ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ನಿಕ್ಖಮನಟ್ಠಾನಂ ಅಪಸ್ಸನ್ತೋ ಪೋಕ್ಖರಣಿತಲೇ ನಿಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ದಾರಕಾನಂ ಕೀಳನಕಾಲೇ ಉದಕತೋ ಉಟ್ಠಾಯ ಸೀಸಂ ನೀಹರಿತ್ವಾ ತೇ ಓಲೋಕೇತ್ವಾ ಪುನ ಉದಕೇ ನಿಮುಜ್ಜಿ. ತೇ ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಭೀತಾ ಪಿತು ಸನ್ತಿಕಂ ಗನ್ತ್ವಾ ‘‘ತಾತ, ಪೋಕ್ಖರಣಿಯಂ ಏಕೋ ಯಕ್ಖೋ ಅಮ್ಹೇ ತಾಸೇತೀ’’ತಿ ಆಹಂಸು. ರಾಜಾ ‘‘ಗಚ್ಛಥ ನಂ ಗಣ್ಹಥಾ’’ತಿ ಪುರಿಸೇ ಆಣಾಪೇಸಿ. ತೇ ಜಾಲಂ ಖಿಪಿತ್ವಾ ಕಚ್ಛಪಂ ಆದಾಯ ರಞ್ಞೋ ದಸ್ಸೇಸುಂ. ಕುಮಾರಾ ತಂ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಏಸ, ತಾತ, ಪಿಸಾಚೋ’’ತಿ ವಿರವಿಂಸು. ರಾಜಾ ಪುತ್ತಸಿನೇಹೇನ ಕಚ್ಛಪಸ್ಸ ಕುಜ್ಝಿತ್ವಾ ‘‘ಗಚ್ಛಥಸ್ಸ ¶ ಕಮ್ಮಕಾರಣಂ ಕರೋಥಾ’’ತಿ ಆಣಾಪೇಸಿ. ತತ್ರ ಏಕಚ್ಚೇ ‘‘ಅಯಂ ರಾಜವೇರಿಕೋ, ಏತಂ ಉದುಕ್ಖಲೇ ಮುಸಲೇಹಿ ಚುಣ್ಣವಿಚುಣ್ಣಂ ಕಾತುಂ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ಆಹಂಸು, ಏಕಚ್ಚೇ ‘‘ತೀಹಿ ಪಾಕೇಹಿ ಪಚಿತ್ವಾ ಖಾದಿತುಂ’’, ಏಕಚ್ಚೇ ‘‘ಅಙ್ಗಾರೇಸು ಉತ್ತಾಪೇತುಂ,’’ ಏಕಚ್ಚೇ ‘‘ಅನ್ತೋಕಟಾಹೇಯೇವ ನಂ ಪಚಿತುಂ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ಆಹಂಸು. ಏಕೋ ಪನ ಉದಕಭೀರುಕೋ ಅಮಚ್ಚೋ ‘‘ಇಮಂ ಯಮುನಾಯ ಆವಟ್ಟೇ ಖಿಪಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ, ಸೋ ತತ್ಥ ಮಹಾವಿನಾಸಂ ಪಾಪುಣಿಸ್ಸತಿ. ಏವರೂಪಾ ಹಿಸ್ಸ ಕಮ್ಮಕಾರಣಾ ನತ್ಥೀ’’ತಿ ಆಹ. ಕಚ್ಛಪೋ ತಸ್ಸ ಕಥಂ ¶ ಸುತ್ವಾ ಸೀಸಂ ನೀಹರಿತ್ವಾ ಏವಮಾಹ – ‘‘ಅಮ್ಭೋ, ಕಿಂ ತೇ ಮಯಾ ಅಪರಾಧೋ ಕತೋ, ಕೇನ ಮಂ ಏವರೂಪಂ ಕಮ್ಮಕಾರಣಂ ವಿಚಾರೇಸಿ. ಮಯಾ ಹಿ ಸಕ್ಕಾ ಇತರಾ ಕಮ್ಮಕಾರಣಾ ಸಹಿತುಂ, ಅಯಂ ಪನ ಅತಿಕಕ್ಖಳೋ, ಮಾ ಏವಂ ಅವಚಾ’’ತಿ. ತಂ ಸುತ್ವಾ ರಾಜಾ ‘‘ಇಮಂ ಏತದೇವ ಕಾರೇತುಂ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ಯಮುನಾಯ ಆವಟ್ಟೇ ಖಿಪಾಪೇಸಿ. ಪುರಿಸೋ ತಥಾ ಅಕಾಸಿ. ಸೋ ಏಕಂ ನಾಗಭವನಗಾಮಿಂ ಉದಕವಾಹಂ ಪತ್ವಾ ನಾಗಭವನಂ ಅಗಮಾಸಿ.

ಅಥ ನಂ ತಸ್ಮಿಂ ಉದಕವಾಹೇ ಕೀಳನ್ತಾ ಧತರಟ್ಠನಾಗರಞ್ಞೋ ಪುತ್ತಾ ನಾಗಮಾಣವಕಾ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಗಣ್ಹಥ ನಂ ದಾಸ’’ನ್ತಿ ಆಹಂಸು. ಸೋ ಚಿನ್ತೇಸಿ ‘‘ಅಹಂ ಬಾರಾಣಸಿರಞ್ಞೋ ಹತ್ಥಾ ಮುಚ್ಚಿತ್ವಾ ಏವರೂಪಾನಂ ಫರುಸಾನಂ ನಾಗಾನಂ ಹತ್ಥಂ ಪತ್ತೋ, ಕೇನ ನು ಖೋ ಉಪಾಯೇನ ಮುಚ್ಚೇಯ್ಯ’’ನ್ತಿ. ಸೋ ‘‘ಅತ್ಥೇಸೋ ಉಪಾಯೋ’’ತಿ ಮುಸಾವಾದಂ ಕತ್ವಾ ‘‘ತುಮ್ಹೇ ಧತರಟ್ಠಸ್ಸ ನಾಗರಞ್ಞೋ ಸನ್ತಕಾ ಹುತ್ವಾ ಕಸ್ಮಾ ಏವಂ ವದೇಥ, ಅಹಂ ಚಿತ್ತಚೂಳೋ ನಾಮ ಕಚ್ಛಪೋ ಬಾರಾಣಸಿರಞ್ಞೋ ದೂತೋ, ಧತರಟ್ಠಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕಂ ಆಗತೋ, ಅಮ್ಹಾಕಂ ರಾಜಾ ಧತರಟ್ಠಸ್ಸ ಧೀತರಂ ದಾತುಕಾಮೋ ಮಂ ಪಹಿಣಿ, ತಸ್ಸ ಮಂ ದಸ್ಸೇಥಾ’’ತಿ ಆಹ. ತೇ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತಾ ತಂ ¶ ಆದಾಯ ರಞ್ಞೋ ಸನ್ತಿಕಂ ಗನ್ತ್ವಾ ತಮತ್ಥಂ ಆರೋಚೇಸುಂ. ರಾಜಾ ‘‘ಆನೇಥ ನ’’ನ್ತಿ ತಂ ಪಕ್ಕೋಸಾಪೇತ್ವಾ ದಿಸ್ವಾವ ಅನತ್ತಮನೋ ಹುತ್ವಾ ‘‘ಏವಂ ಲಾಮಕಸರೀರೋ ದೂತಕಮ್ಮಂ ಕಾತುಂ ನ ಸಕ್ಕೋತೀ’’ತಿ ಆಹ. ತಂ ಸುತ್ವಾ ಕಚ್ಛಪೋ ‘‘ಕಿಂ ಪನ, ಮಹಾರಾಜ, ದೂತೇಹಿ ನಾಮ ತಾಲಪ್ಪಮಾಣೇಹಿ ಭವಿತಬ್ಬಂ, ಸರೀರಞ್ಹಿ ಖುದ್ದಕಂ ವಾ ಮಹನ್ತಂ ವಾ ಅಪ್ಪಮಾಣಂ, ಗತಗತಟ್ಠಾನೇ ಕಮ್ಮನಿಪ್ಫಾದನಮೇವ ಪಮಾಣಂ. ಮಹಾರಾಜ, ಅಮ್ಹಾಕಂ ರಞ್ಞೋ ಬಹೂ ದೂತಾ. ಥಲೇ ಕಮ್ಮಂ ಮನುಸ್ಸಾ ಕರೋನ್ತಿ, ಆಕಾಸೇ ಪಕ್ಖಿನೋ, ಉದಕೇ ಅಹಮೇವ. ಅಹಞ್ಹಿ ಚಿತ್ತಚೂಳೋ ನಾಮ ಕಚ್ಛಪೋ ಠಾನನ್ತರಪ್ಪತ್ತೋ ರಾಜವಲ್ಲಭೋ, ಮಾ ಮಂ ಪರಿಭಾಸಥಾ’’ತಿ ಅತ್ತನೋ ಗುಣಂ ವಣ್ಣೇಸಿ. ಅಥ ನಂ ಧತರಟ್ಠೋ ಪುಚ್ಛಿ ‘‘ಕೇನ ಪನತ್ಥೇನ ರಞ್ಞಾ ಪೇಸಿತೋಸೀ’’ತಿ. ಮಹಾರಾಜ, ರಾಜಾ ಮಂ ಏವಮಾಹ ‘‘ಮಯಾ ಸಕಲಜಮ್ಬುದೀಪೇ ರಾಜೂಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಮಿತ್ತಧಮ್ಮೋ ಕತೋ, ಇದಾನಿ ಧತರಟ್ಠೇನ ನಾಗರಞ್ಞಾ ಸದ್ಧಿಂ ಮಿತ್ತಧಮ್ಮಂ ಕಾತುಂ ಮಮ ಧೀತರಂ ಸಮುದ್ದಜಂ ದಮ್ಮೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಮಂ ಪಹಿಣಿ. ‘‘ತುಮ್ಹೇ ಪಪಞ್ಚಂ ಅಕತ್ವಾ ಮಯಾ ಸದ್ಧಿಂಯೇವ ಪುರಿಸಂ ಪೇಸೇತ್ವಾ ದಿವಸಂ ವವತ್ಥಪೇತ್ವಾ ದಾರಿಕಂ ಗಣ್ಹಥಾ’’ತಿ. ಸೋ ತುಸ್ಸಿತ್ವಾ ತಸ್ಸ ಸಕ್ಕಾರಂ ಕತ್ವಾ ¶ ತೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಚತ್ತಾರೋ ನಾಗಮಾಣವಕೇ ಪೇಸೇಸಿ ‘‘ಗಚ್ಛಥ, ರಞ್ಞೋ ವಚನಂ ಸುತ್ವಾ ದಿವಸಂ ವವತ್ಥಪೇತ್ವಾ ಏಥಾ’’ತಿ. ತೇ ‘‘ಸಾಧೂ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಕಚ್ಛಪಂ ಗಹೇತ್ವಾ ನಾಗಭವನಾ ನಿಕ್ಖಮಿಂಸು.

ಕಚ್ಛಪೋ ¶ ಯಮುನಾಯ ಬಾರಾಣಸಿಯಾ ಚ ಅನ್ತರೇ ಏಕಂ ಪದುಮಸರಂ ದಿಸ್ವಾ ಏಕೇನುಪಾಯೇನ ಪಲಾಯಿತುಕಾಮೋ ಏವಮಾಹ – ‘‘ಭೋ ನಾಗಮಾಣವಕಾ, ಅಮ್ಹಾಕಂ ರಾಜಾ ಪುತ್ತದಾರಾ ಚಸ್ಸ ಮಂ ಉದಕೇ ಗೋಚರತ್ತಾ ರಾಜನಿವೇಸನಂ ಆಗತಂ ದಿಸ್ವಾವ ಪದುಮಾನಿ ನೋ ದೇಹಿ, ಭಿಸಮೂಲಾನಿ ದೇಹೀತಿ ಯಾಚನ್ತಿ. ಅಹಂ ತೇಸಂ ಅತ್ಥಾಯ ತಾನಿ ಗಣ್ಹಿಸ್ಸಾಮಿ, ಏತ್ಥ ಮಂ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇತ್ವಾ ಮಂ ಅಪಸ್ಸನ್ತಾಪಿ ಪುರೇತರಂ ರಞ್ಞೋ ಸನ್ತಿಕಂ ಗಚ್ಛಥ, ಅಹಂ ವೋ ತತ್ಥೇವ ಪಸ್ಸಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ. ತೇ ತಸ್ಸ ಸದ್ದಹಿತ್ವಾ ತಂ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇಸುಂ. ಸೋ ತತ್ಥ ಏಕಮನ್ತೇ ನಿಲೀಯಿ. ಇತರೇಪಿ ನಂ ಅದಿಸ್ವಾ ‘‘ರಞ್ಞೋ ಸನ್ತಿಕಂ ಗತೋ ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಮಾಣವಕವಣ್ಣೇನ ರಾಜಾನಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿಂಸು. ರಾಜಾ ಪಟಿಸನ್ಥಾರಂ ಕತ್ವಾ ‘‘ಕುತೋ ಆಗತತ್ಥಾ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿ. ‘‘ಧತರಟ್ಠಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕಾ, ಮಹಾರಾಜಾ’’ತಿ. ‘‘ಕಿಂಕಾರಣಾ ಇಧಾಗತಾ’’ತಿ? ‘‘ಮಹಾರಾಜ, ಮಯಂ ತಸ್ಸ ದೂತಾ, ಧತರಟ್ಠೋ ವೋ ಆರೋಗ್ಯಂ ಪುಚ್ಛತಿ. ಸಚೇ ಯಂ ವೋ ಇಚ್ಛಥ, ತಂ ನೋ ವದೇಥ. ತುಮ್ಹಾಕಂ ಕಿರ ಧೀತರಂ ಸಮುದ್ದಜಂ ¶ ಅಮ್ಹಾಕಂ ರಞ್ಞೋ ಪಾದಪರಿಚಾರಿಕಂ ಕತ್ವಾ ದೇಥಾ’’ತಿ ಇಮಮತ್ಥಂ ಪಕಾಸೇನ್ತಾ ಪಠಮಂ ಗಾಥಮಾಹಂಸು –

೭೮೪.

‘‘ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ರತನಂ ಅತ್ಥಿ, ಧತರಟ್ಠನಿವೇಸನೇ;

ಸಬ್ಬಾನಿ ತೇ ಉಪಯನ್ತು, ಧೀತರಂ ದೇಹಿ ರಾಜಿನೋ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಸಬ್ಬಾನಿ ತೇ ಉಪಯನ್ತೂತಿ ತಸ್ಸ ನಿವೇಸನೇ ಸಬ್ಬಾನಿ ರತನಾನಿ ತವ ನಿವೇಸನಂ ಉಪಗಚ್ಛನ್ತು.

ತಂ ಸುತ್ವಾ ರಾಜಾ ದುತಿಯಂ ಗಾಥಮಾಹ –

೭೮೫.

‘‘ನ ನೋ ವಿವಾಹೋ ನಾಗೇಹಿ, ಕತಪುಬ್ಬೋ ಕುದಾಚನಂ;

ತಂ ವಿವಾಹಂ ಅಸಂಯುತ್ತಂ, ಕಥಂ ಅಮ್ಹೇ ಕರೋಮಸೇ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಅಸಂಯುತ್ತನ್ತಿ ಅಯುತ್ತಂ ತಿರಚ್ಛಾನೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಸಂಸಗ್ಗಂ ಅನನುಚ್ಛವಿಕಂ. ಅಮ್ಹೇತಿ ಅಮ್ಹೇ ಮನುಸ್ಸಜಾತಿಕಾ ಸಮಾನಾ ಕಥಂ ತಿರಚ್ಛಾನಗತಸಮ್ಬನ್ಧಂ ಕರೋಮಾತಿ.

ತಂ ಸುತ್ವಾ ನಾಗಮಾಣವಕಾ ‘‘ಸಚೇ ತೇ ಧತರಟ್ಠೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ ಅನನುಚ್ಛವಿಕೋ, ಅಥ ಕಸ್ಮಾ ಅತ್ತನೋ ಉಪಟ್ಠಾಕಂ ಚಿತ್ತಚೂಳಂ ನಾಮ ಕಚ್ಛಪಂ ‘ಸಮುದ್ದಜಂ ನಾಮ ತೇ ಧೀತರಂ ದಮ್ಮೀ’ತಿ ಅಮ್ಹಾಕಂ ¶ ರಞ್ಞೋ ಪೇಸೇಸಿ? ಏವಂ ಪೇಸೇತ್ವಾ ಇದಾನಿ ತೇ ಅಮ್ಹಾಕಂ ರಾಜಾನಂ ಪರಿಭವಂ ಕರೋನ್ತಸ್ಸ ಕತ್ತಬ್ಬಯುತ್ತಕಂ ¶ ಮಯಂ ಜಾನಿಸ್ಸಾಮ. ಮಯಞ್ಹಿ ನಾಗಮಾಣವಕಾ’’ತಿ ವತ್ವಾ ರಾಜಾನಂ ತಜ್ಜೇನ್ತಾ ದ್ವೇ ಗಾಥಾ ಅಭಾಸಿಂಸು –

೭೮೬.

‘‘ಜೀವಿತಂ ನೂನ ತೇ ಚತ್ತಂ, ರಟ್ಠಂ ವಾ ಮನುಜಾಧಿಪ;

ನ ಹಿ ನಾಗೇ ಕುಪಿತಮ್ಹಿ, ಚಿರಂ ಜೀವನ್ತಿ ತಾದಿಸಾ.

೭೮೭.

‘‘ಯೋ ತ್ವಂ ದೇವ ಮನುಸ್ಸೋಸಿ, ಇದ್ಧಿಮನ್ತಂ ಅನಿದ್ಧಿಮಾ;

ವರುಣಸ್ಸ ನಿಯಂ ಪುತ್ತಂ, ಯಾಮುನಂ ಅತಿಮಞ್ಞಸೀ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ರಟ್ಠಂ ವಾತಿ ಏಕಂಸೇನ ತಯಾ ಜೀವಿತಂ ವಾ ರಟ್ಠಂ ವಾ ಚತ್ತಂ. ತಾದಿಸಾತಿ ತುಮ್ಹಾದಿಸಾ ಏವಂ ಮಹಾನುಭಾವೇ ನಾಗೇ ಕುಪಿತೇ ಚಿರಂ ಜೀವಿತುಂ ನ ಸಕ್ಕೋನ್ತಿ, ಅನ್ತರಾವ ಅನ್ತರಧಾಯನ್ತಿ. ಯೋ ತ್ವಂ, ದೇವ, ಮನುಸ್ಸೋಸೀತಿ ದೇವ, ಯೋ ತ್ವಂ ಮನುಸ್ಸೋ ¶ ಸಮಾನೋ. ವರುಣಸ್ಸಾತಿ ವರುಣನಾಗರಾಜಸ್ಸ. ನಿಯಂ ಪುತ್ತನ್ತಿ ಅಜ್ಝತ್ತಿಕಪುತ್ತಂ. ಯಾಮುನನ್ತಿ ಯಮುನಾಯ ಹೇಟ್ಠಾ ಜಾತಂ.

ತತೋ ರಾಜಾ ದ್ವೇ ಗಾಥಾ ಅಭಾಸಿ –

೭೮೮.

‘‘ನಾತಿಮಞ್ಞಾಮಿ ರಾಜಾನಂ, ಧತರಟ್ಠಂ ಯಸಸ್ಸಿನಂ;

ಧತರಟ್ಠೋ ಹಿ ನಾಗಾನಂ, ಬಹೂನಮಪಿ ಇಸ್ಸರೋ.

೭೮೯.

‘‘ಅಹಿ ಮಹಾನುಭಾವೋಪಿ, ನ ಮೇ ಧೀತರಮಾರಹೋ;

ಖತ್ತಿಯೋ ಚ ವಿದೇಹಾನಂ, ಅಭಿಜಾತಾ ಸಮುದ್ದಜಾ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಬಹೂನಮಪೀತಿ ಪಞ್ಚಯೋಜನಸತಿಕಸ್ಸ ನಾಗಭವನಸ್ಸ ಇಸ್ಸರಭಾವಂ ಸನ್ಧಾಯೇವಮಾಹ. ನ ಮೇ ಧೀತರಮಾರಹೋತಿ ಏವಂ ಮಹಾನುಭಾವೋಪಿ ಪನ ಸೋ ಅಹಿಜಾತಿಕತ್ತಾ ಮಮ ಧೀತರಂ ಅರಹೋ ನ ಹೋತಿ. ‘‘ಖತ್ತಿಯೋ ಚ ವಿದೇಹಾನ’’ನ್ತಿ ಇದಂ ಮಾತಿಪಕ್ಖೇ ಞಾತಕೇ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಆಹ. ಸಮುದ್ದಜಾತಿ ಸೋ ಚ ವಿದೇಹರಾಜಪುತ್ತೋ ಮಮ ಧೀತಾ ಸಮುದ್ದಜಾ ಚಾತಿ ಉಭೋಪಿ ಅಭಿಜಾತಾ. ತೇ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಸಂವಾಸಂ ಅರಹನ್ತಿ. ನ ಹೇಸಾ ಮಣ್ಡೂಕಭಕ್ಖಸ್ಸ ಸಪ್ಪಸ್ಸ ಅನುಚ್ಛವಿಕಾತಿ ಆಹ.

ನಾಗಮಾಣವಕಾ ತಂ ತತ್ಥೇವ ನಾಸಾವಾತೇನ ಮಾರೇತುಕಾಮಾ ಹುತ್ವಾಪಿ ‘‘ಅಮ್ಹಾಕಂ ದಿವಸಂ ವವತ್ಥಾಪನತ್ಥಾಯ ಪೇಸಿತಾ, ಇಮಂ ಮಾರೇತ್ವಾ ಗನ್ತುಂ ನ ಯುತ್ತಂ, ಗನ್ತ್ವಾ ರಞ್ಞೋ ಆಚಿಕ್ಖಿತ್ವಾ ಜಾನಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ¶ ತತ್ಥೇವ ಅನ್ತರಹಿತಾ ‘‘ಕಿಂ, ತಾತಾ, ಲದ್ಧಾ ವೋ ರಾಜಧೀತಾ’’ತಿ ರಞ್ಞಾ ಪುಚ್ಛಿತಾ ಕುಜ್ಝಿತ್ವಾ ‘‘ಕಿಂ, ದೇವ, ಅಮ್ಹೇ ಅಕಾರಣಾ ಯತ್ಥ ವಾ ತತ್ಥ ವಾ ಪೇಸೇಸಿ. ಸಚೇಪಿ ಮಾರೇತುಕಾಮೋ, ಇಧೇವ ನೋ ಮಾರೇಹಿ. ಸೋ ತುಮ್ಹೇ ¶ ಅಕ್ಕೋಸತಿ ಪರಿಭಾಸತಿ, ಅತ್ತನೋ ಧೀತರಂ ಜಾತಿಮಾನೇನ ಉಕ್ಖಿಪತೀ’’ತಿ ತೇನ ವುತ್ತಞ್ಚ ಅವುತ್ತಞ್ಚ ವತ್ವಾ ರಞ್ಞೋ ಕೋಧಂ ಉಪ್ಪಾದಯಿಂಸು. ಸೋ ಅತ್ತನೋ ಪರಿಸಂ ಸನ್ನಿಪಾತೇತುಂ ಆಣಾಪೇನ್ತೋ ಆಹ –

೭೯೦.

‘‘ಕಮ್ಬಲಸ್ಸತರಾ ಉಟ್ಠೇನ್ತು, ಸಬ್ಬೇ ನಾಗೇ ನಿವೇದಯ;

ಬಾರಾಣಸಿಂ ಪವಜ್ಜನ್ತು, ಮಾ ಚ ಕಞ್ಚಿ ವಿಹೇಠಯು’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ಕಮ್ಬಲಸ್ಸತರಾ ಉಟ್ಠೇನ್ತೂತಿ ಕಮ್ಬಲಸ್ಸತರಾ ನಾಮ ತಸ್ಸ ಮಾತುಪಕ್ಖಿಕಾ ಸಿನೇರುಪಾದೇ ವಸನನಾಗಾ, ತೇ ಚ ಉಟ್ಠಹನ್ತು. ಅಞ್ಞೇ ಚ ಚತೂಸು ದಿಸಾಸು ¶ ಅನುದಿಸಾಸು ಯತ್ತಕಾ ವಾ ಮಯ್ಹಂ ವಚನಕರಾ, ತೇ ಸಬ್ಬೇ ನಾಗೇ ನಿವೇದಯ, ಗನ್ತ್ವಾ ಜಾನಾಪೇಥ, ಖಿಪ್ಪಂ ಕಿರ ಸನ್ನಿಪಾತೇಥಾತಿ ಆಣಾಪೇನ್ತೋ ಏವಮಾಹ. ತತೋ ಸಬ್ಬೇಹೇವ ಸೀಘಂ ಸನ್ನಿಪತಿತೇಹಿ ‘‘ಕಿಂ ಕರೋಮ, ದೇವಾ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ‘‘ಸಬ್ಬೇಪಿ ತೇ ನಾಗಾ ಬಾರಾಣಸಿಂ ಪವಜ್ಜನ್ತೂ’’ತಿ ಆಹ. ‘‘ತತ್ಥ ಗನ್ತ್ವಾ ಕಿಂ ಕಾತಬ್ಬಂ, ದೇವ, ತಂ ನಾಸಾವಾತಪ್ಪಹಾರೇನ ಭಸ್ಮಂ ಕರೋಮಾ’’ತಿ ಚ ವುತ್ತೇ ರಾಜಧೀತರಿ ಪಟಿಬದ್ಧಚಿತ್ತತಾಯ ತಸ್ಸಾ ವಿನಾಸಂ ಅನಿಚ್ಛನ್ತೋ ‘‘ಮಾ ಚ ಕಞ್ಚಿ ವಿಹೇಠಯು’’ನ್ತಿ ಆಹ, ತುಮ್ಹೇಸು ಕೋಚಿ ಕಞ್ಚಿ ಮಾ ವಿಹೇಠಯಾತಿ ಅತ್ಥೋ. ಅಯಮೇವ ವಾ ಪಾಠೋ.

ಅಥ ನಂ ನಾಗಾ ‘‘ಸಚೇ ಕೋಚಿ ಮನುಸ್ಸೋ ನ ವಿಹೇಠೇತಬ್ಬೋ, ತತ್ಥ ಗನ್ತ್ವಾ ಕಿಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ಆಹಂಸು. ಅಥ ನೇ ‘‘ಇದಞ್ಚಿದಞ್ಚ ಕರೋಥ, ಅಹಮ್ಪಿ ಇದಂ ನಾಮ ಕರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಆಚಿಕ್ಖನ್ತೋ ಗಾಥಾದ್ವಯಮಾಹ –

೭೯೧.

‘‘ನಿವೇಸನೇಸು ಸೋಬ್ಭೇಸು, ರಥಿಯಾ ಚಚ್ಚರೇಸು ಚ;

ರುಕ್ಖಗ್ಗೇಸು ಚ ಲಮ್ಬನ್ತು, ವಿತತಾ ತೋರಣೇಸು ಚ.

೭೯೨.

‘‘ಅಹಮ್ಪಿ ಸಬ್ಬಸೇತೇನ, ಮಹತಾ ಸುಮಹಂ ಪುರಂ;

ಪರಿಕ್ಖಿಪಿಸ್ಸಂ ಭೋಗೇಹಿ, ಕಾಸೀನಂ ಜನಯಂ ಭಯ’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ಸೋಬ್ಭೇಸೂತಿ ಪೋಕ್ಖರಣೀಸು. ರಥಿಯಾತಿ ರಥಿಕಾಯ. ವಿತತಾತಿ ವಿತತಸರೀರಾ ಮಹಾಸರೀರಾ ಹುತ್ವಾ ಏತೇಸು ಚೇವ ನಿವೇಸನಾದೀಸು ದ್ವಾರತೋರಣೇಸು ಚ ಓಲಮ್ಬನ್ತು, ಏತ್ತಕಂ ನಾಗಾ ಕರೋನ್ತು, ಕರೋನ್ತಾ ಚ ¶ ನಿವೇಸನೇ ತಾವ ಮಞ್ಚಪೀಠಾನಂ ಹೇಟ್ಠಾ ಚ ಉಪರಿ ಚ ಅನ್ತೋಗಬ್ಭಬಹಿಗಬ್ಭಾದೀಸು ಚ ಪೋಕ್ಖರಣಿಯಂ ಉದಕಪಿಟ್ಠೇ ರಥಿಕಾದೀನಂ ಪಸ್ಸೇಸು ಚೇವ ಥಲೇಸು ಚ ಮಹನ್ತಾನಿ ಸರೀರಾನಿ ಮಾಪೇತ್ವಾ ಮಹನ್ತೇ ಫಣೇ ಕತ್ವಾ ಕಮ್ಮಾರಗಗ್ಗರೀ ವಿಯ ಧಮಮಾನಾ ‘‘ಸುಸೂ’’ತಿ ಸದ್ದಂ ಕರೋನ್ತಾ ಓಲಮ್ಬಥ ಚ ನಿಪಜ್ಜಥ ಚ. ಅತ್ತಾನಂ ಪನ ತರುಣದಾರಕಾನಂ ಜರಾಜಿಣ್ಣಾನಂ ಗಬ್ಭಿನಿತ್ಥೀನಂ ಸಮುದ್ದಜಾಯ ಚಾತಿ ಇಮೇಸಂ ಚತುನ್ನಂ ಮಾ ದಸ್ಸಯಿತ್ಥ. ಅಹಮ್ಪಿ ಸಬ್ಬಸೇತೇನ ಮಹನ್ತೇನ ಸರೀರೇನ ಗನ್ತ್ವಾ ಸುಮಹನ್ತಂ ಕಾಸಿಪುರಂ ಸತ್ತಕ್ಖತ್ತುಂ ಭೋಗೇಹಿ ಪರಿಕ್ಖಿಪಿಸ್ಸಂ, ಮಹನ್ತೇನ ಫಣೇನ ನಂ ಛಾದೇತ್ವಾ ಏಕನ್ಧಕಾರಂ ಕತ್ವಾ ಕಾಸೀನಂ ಭಯಂ ಜನಯನ್ತೋ ‘‘ಸುಸೂ’’ತಿ ಸದ್ದಂ ಮುಞ್ಚಿಸ್ಸಾಮೀತಿ.

ಅಥ ಸಬ್ಬೇ ನಾಗಾ ತಥಾ ಅಕಂಸು. ತಮತ್ಥಂ ¶ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಸತ್ಥಾ ಆಹ –

೭೯೩.

‘‘ತಸ್ಸ ¶ ತಂ ವಚನಂ ಸುತ್ವಾ, ಉರಗಾನೇಕವಣ್ಣಿನೋ;

ಬಾರಾಣಸಿಂ ಪವಜ್ಜಿಂಸು, ನ ಚ ಕಞ್ಚಿ ವಿಹೇಠಯುಂ.

೭೯೪.

‘‘ನಿವೇಸನೇಸು ಸೋಬ್ಭೇಸು, ರಥಿಯಾ ಚಚ್ಚರೇಸು ಚ;

ರುಕ್ಖಗ್ಗೇಸು ಚ ಲಮ್ಬಿಂಸು, ವಿತತಾ ತೋರಣೇಸು ಚ.

೭೯೫.

‘‘ತೇಸು ದಿಸ್ವಾನ ಲಮ್ಬನ್ತೇ, ಪುಥೂ ಕನ್ದಿಂಸು ನಾರಿಯೋ;

ನಾಗೇ ಸೋಣ್ಡಿಕತೇ ದಿಸ್ವಾ, ಪಸ್ಸಸನ್ತೇ ಮುಹುಂ ಮುಹುಂ.

೭೯೬.

‘‘ಬಾರಾಣಸೀ ಪಬ್ಯಥಿತಾ, ಆತುರಾ ಸಮಪಜ್ಜಥ;

ಬಾಹಾ ಪಗ್ಗಯ್ಹ ಪಕ್ಕನ್ದುಂ, ಧೀತರಂ ದೇಹಿ ರಾಜಿನೋ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಅನೇಕವಣ್ಣಿನೋತಿ ನೀಲಾದಿವಸೇನ ಅನೇಕವಣ್ಣಾ. ಏವರೂಪಾನಿ ಹಿ ತೇ ರೂಪಾನಿ ಮಾಪಯಿಂಸು. ಪವಜ್ಜಿಂಸೂತಿ ಅಡ್ಢರತ್ತಸಮಯೇ ಪವಿಸಿಂಸು. ಲಮ್ಬಿಂಸೂತಿ ಧತರಟ್ಠೇನ ವುತ್ತನಿಯಾಮೇನೇವ ತೇ ಸಬ್ಬೇಸು ಠಾನೇಸು ಮನುಸ್ಸಾನಂ ಸಞ್ಚಾರಂ ಪಚ್ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ಓಲಮ್ಬಿಂಸು. ದೂತಾ ಹುತ್ವಾ ಆಗತಾ ಪನ ಚತ್ತಾರೋ ನಾಗಮಾಣವಕಾ ರಞೋ ಸಯನಸ್ಸ ಚತ್ತಾರೋ ಪಾದೇ ಪರಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಉಪರಿಸೀಸೇ ಮಹನ್ತೇ ಫಣೇ ಕತ್ವಾ ತುಣ್ಡೇಹಿ ಸೀಸಂ ಪಹರನ್ತಾ ವಿಯ ದಾಠಾ ವಿವರಿತ್ವಾ ಪಸ್ಸಸನ್ತಾ ಅಟ್ಠಂಸು. ಧತರಟ್ಠೋಪಿ ಅತ್ತನಾ ವುತ್ತನಿಯಾಮೇನ ನಗರಂ ಪಟಿಚ್ಛಾದೇಸಿ. ಪಬುಜ್ಝಮಾನಾ ಪುರಿಸಾ ಯತೋ ಯತೋ ಹತ್ಥಂ ವಾ ಪಾದಂ ವಾ ಪಸಾರೇನ್ತಿ, ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಸಪ್ಪೇ ಛುಪಿತ್ವಾ ‘‘ಸಪ್ಪೋ, ಸಪ್ಪೋ’’ತಿ ವಿರವನ್ತಿ. ಪುಥೂ ಕನ್ದಿಂಸೂತಿ ಯೇಸು ಗೇಹೇಸು ದೀಪಾ ಜಲನ್ತಿ, ತೇಸು ಇತ್ಥಿಯೋ ಪಬುದ್ಧಾ ದ್ವಾರತೋರಣಗೋಪಾನಸಿಯೋ ಓಲೋಕೇತ್ವಾ ಓಲಮ್ಬನ್ತೇ ನಾಗೇ ¶ ದಿಸ್ವಾ ಬಹೂ ಏಕಪ್ಪಹಾರೇನೇವ ಕನ್ದಿಂಸು. ಏವಂ ಸಕಲನಗರಂ ಏಕಕೋಲಾಹಲಂ ಅಹೋಸಿ. ಸೋಣ್ಡಿಕತೇತಿ ಕತಫಣೇ.

ಪಕ್ಕನ್ದುನ್ತಿ ವಿಭಾತಾಯ ರತ್ತಿಯಾ ನಾಗಾನಂ ಅಸ್ಸಾಸವಾತೇನ ಸಕಲನಗರೇ ರಾಜನಿವೇಸನೇ ಚ ಉಪ್ಪಾತಿಯಮಾನೇ ವಿಯ ಭೀತಾ ಮನುಸ್ಸಾ ‘‘ನಾಗರಾಜಾನೋ ಕಿಸ್ಸ ನೋ ವಿಹೇಠಥಾ’’ತಿ ವತ್ವಾ ತುಮ್ಹಾಕಂ ರಾಜಾ ‘‘ಧೀತರಂ ದಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಧತರಟ್ಠಸ್ಸ ದೂತಂ ಪೇಸೇತ್ವಾ ಪುನ ತಸ್ಸ ದೂತೇಹಿ ಆಗನ್ತ್ವಾ ‘‘ದೇಹೀ’’ತಿ ವುತ್ತೋ ಅಮ್ಹಾಕಂ ರಾಜಾನಂ ಅಕ್ಕೋಸತಿ ಪರಿಭಾಸತಿ. ‘‘ಸಚೇ ಅಮ್ಹಾಕಂ ರಞ್ಞೋ ಧೀತರಂ ನ ದಸ್ಸತಿ, ಸಕಲನಗರಸ್ಸ ಜೀವಿತಂ ನತ್ಥೀ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ‘‘ತೇನ ಹಿ ನೋ ¶ , ಸಾಮಿ, ಓಕಾಸಂ ದೇಥ, ಮಯಂ ಗನ್ತ್ವಾ ರಾಜಾನಂ ಯಾಚಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ಯಾಚನ್ತಾ ಓಕಾಸಂ ಲಭಿತ್ವಾ ರಾಜದ್ವಾರಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಮಹನ್ತೇನ ರವೇನ ಪಕ್ಕನ್ತಿಂಸು. ಭರಿಯಾಯೋಪಿಸ್ಸ ಅತ್ತನೋ ಅತ್ತನೋ ಗಬ್ಭೇಸು ನಿಪನ್ನಕಾವ ‘‘ದೇವ, ಧೀತರಂ ಧತರಟ್ಠರಞ್ಞೋ ದೇಹೀ’’ತಿ ಏಕಪ್ಪಹಾರೇನ ಕನ್ದಿಂಸು. ತೇಪಿ ಚತ್ತಾರೋ ನಾಗಮಾಣವಕಾ ‘‘ದೇಹೀ’’ತಿ ತುಣ್ಹೇಹಿ ಸೀಸಂ ಪಹರನ್ತಾ ವಿಯ ದಾಠಾ ವಿವರಿತ್ವಾ ಪಸ್ಸಸನ್ತಾ ಅಟ್ಠಂಸು.

ಸೋ ನಿಪನ್ನಕೋವ ನಗರವಾಸೀನಞ್ಚ ಅತ್ತನೋ ಚ ಭರಿಯಾನಂ ಪರಿದೇವಿತಸದ್ದಂ ಸುತ್ವಾ ಚತೂಹಿ ಚ ನಾಗಮಾಣವಕೇಹಿ ತಜ್ಜಿತತ್ತಾ ಮರಣಭಯಭೀತೋ ‘‘ಮಮ ಧೀತರಂ ಸಮುದ್ದಜಂ ಧತರಟ್ಠಸ್ಸ ದಮ್ಮೀ’’ತಿ ತಿಕ್ಖತ್ತುಂ ಅವಚ. ತಂ ಸುತ್ವಾ ಸಬ್ಬೇಪಿ ನಾಗರಾಜಾನೋ ತಿಗಾವುತಮತ್ತಂ ಪಟಿಕ್ಕಮಿತ್ವಾ ದೇವನಗರಂ ವಿಯ ಏಕಂ ನಗರಂ ಮಾಪೇತ್ವಾ ತತ್ಥ ಠಿತಾ ‘‘ಧೀತರಂ ಕಿರ ನೋ ಪೇಸೇತೂ’’ತಿ ಪಣ್ಣಾಕಾರಂ ಪಹಿಣಿಂಸು. ರಾಜಾ ತೇಹಿ ¶ ಆಭತಂ ಪಣ್ಣಾಕಾರಂ ಗಹೇತ್ವಾ ‘‘ತುಮ್ಹೇ ಗಚ್ಛಥ, ಅಹಂ ಧೀತರಂ ಅಮಚ್ಚಾನಂ ಹತ್ಥೇ ಪಹಿಣಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ತೇ ಉಯ್ಯೋಜೇತ್ವಾ ಧೀತರಂ ಪಕ್ಕೋಸಾಪೇತ್ವಾ ಉಪರಿಪಾಸಾದಂ ಆರೋಪೇತ್ವಾ ಸೀಹಪಞ್ಜರಂ ವಿವರಿತ್ವಾ ‘‘ಅಮ್ಮ, ಪಸ್ಸೇತಂ ಅಲಙ್ಕತನಗರಂ, ತ್ವಂ ಏತ್ಥ ಏತಸ್ಸ ರಞ್ಞೋ ಅಗ್ಗಮಹೇಸೀ ಭವಿಸ್ಸಸಿ, ನ ದೂರೇ ಇತೋ ತಂ ನಗರಂ, ಉಕ್ಕಣ್ಠಿತಕಾಲೇಯೇವ ಇಧ ಆಗನ್ತುಂ ಸಕ್ಕಾ, ಏತ್ಥ ಗನ್ತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ ಸಞ್ಞಾಪೇತ್ವಾ ಸೀಸಂ ನ್ಹಾಪೇತ್ವಾ ಸಬ್ಬಾಲಙ್ಕಾರೇಹಿ ಅಲಙ್ಕರಿತ್ವಾ ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಯೋಗ್ಗೇ ನಿಸೀದಾಪೇತ್ವಾ ಅಮಚ್ಚಾನಂ ಹತ್ಥೇ ದತ್ವಾ ಪಾಹೇಸಿ. ನಾಗರಾಜಾನೋ ಪಚ್ಚುಗ್ಗಮನಂ ಕತ್ವಾ ಮಹಾಸಕ್ಕಾರಂ ಕರಿಂಸು. ಅಮಚ್ಚಾ ನಗರಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ತಂ ತಸ್ಸ ದತ್ವಾ ಬಹುಂ ಧನಂ ಆದಾಯ ನಿವತ್ತಿಂಸು. ತೇ ರಾಜಧೀತರಂ ಪಾಸಾದಂ ಆರೋಪೇತ್ವಾ ಅಲಙ್ಕತದಿಬ್ಬಸಯನೇ ನಿಪಜ್ಜಾಪೇಸುಂ. ತಙ್ಖಣಞ್ಞೇವ ನಂ ನಾಗಮಾಣವಿಕಾ ಖುಜ್ಜಾದಿವೇಸಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಮನುಸ್ಸಪರಿಚಾರಿಕಾ ವಿಯ ಪರಿವಾರಯಿಂಸು. ಸಾ ದಿಬ್ಬಸಯನೇ ನಿಪನ್ನಮತ್ತಾವ ದಿಬ್ಬಫಸ್ಸಂ ಫುಸಿತ್ವಾ ನಿದ್ದಂ ಓಕ್ಕಮಿ.

ಧತರಟ್ಠೋ ತಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಸದ್ಧಿಂ ನಾಗಪರಿಸಾಯ ತತ್ಥ ಅನ್ತರಹಿತೋ ನಾಗಭವನೇಯೇವ ಪಾತುರಹೋಸಿ. ರಾಜಧೀತಾ ಪಬುಜ್ಝಿತ್ವಾ ಅಲಙ್ಕತದಿಬ್ಬಸಯನಂ ಅಞ್ಞೇ ಚ ಸುವಣ್ಣಪಾಸಾದಮಣಿಪಾಸಾದಾದಯೋ ಉಯ್ಯಾನಪೋಕ್ಖರಣಿಯೋ ¶ ಅಲಙ್ಕತದೇವನಗರಂ ವಿಯ ನಾಗಭವನಂ ದಿಸ್ವಾ ಖುಜ್ಜಾದಿಪರಿಚಾರಿಕಾಯೋ ಪುಚ್ಛಿ ‘‘ಇದಂ ನಗರಂ ಅತಿವಿಯ ಅಲಙ್ಕತಂ, ನ ಅಮ್ಹಾಕಂ ನಗರಂ ವಿಯ, ಕಸ್ಸೇತ’’ನ್ತಿ. ‘‘ಸಾಮಿಕಸ್ಸ ¶ ತೇ ಸನ್ತಕಂ, ದೇವಿ, ನ ಅಪ್ಪಪುಞ್ಞಾ ಏವರೂಪಂ ಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ಲಭನ್ತಿ, ಮಹಾಪುಞ್ಞತಾಯ ತೇ ಅಯಂ ಲದ್ಧಾ’’ತಿ. ಧತರಟ್ಠೋಪಿ ಪಞ್ಚಯೋಜನಸತಿಕೇ ನಾಗಭವನೇ ಭೇರಿಂ ಚರಾಪೇಸಿ ‘‘ಯೋ ಸಮುದ್ದಜಾಯ ಸಪ್ಪವಣ್ಣಂ ದಸ್ಸೇತಿ, ತಸ್ಸ ರಾಜದಣ್ಡೋ ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ. ತಸ್ಮಾ ಏಕೋಪಿ ತಸ್ಸಾ ಸಪ್ಪವಣ್ಣಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ಸಮತ್ಥೋ ನಾಮ ನಾಹೋಸಿ. ಸಾ ಮನುಸ್ಸಲೋಕಸಞ್ಞಾಯ ಏವ ತತ್ಥ ತೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಸಮ್ಮೋದಮಾನಾ ಪಿಯಸಂವಾಸಂ ವಸಿ.

ನಗರಕಣ್ಡಂ ನಿಟ್ಠಿತಂ.

ಉಪೋಸಥಕಣ್ಡಂ

ಸಾ ಅಪರಭಾಗೇ ಧತರಟ್ಠಂ ಪಟಿಚ್ಚ ಗಬ್ಭಂ ಪಟಿಲಭಿತ್ವಾ ಪುತ್ತಂ ವಿಜಾಯಿ, ತಸ್ಸ ಪಿಯದಸ್ಸನತ್ತಾ ‘‘ಸುದಸ್ಸನೋ’’ತಿ ನಾಮಂ ಕರಿಂಸು. ಪುನಾಪರಂ ಪುತ್ತಂ ವಿಜಾಯಿ, ತಸ್ಸ ‘‘ದತ್ತೋ’’ತಿ ನಾಮಂ ಅಕಂಸು. ಸೋ ¶ ಪನ ಬೋಧಿಸತ್ತೋ. ಪುನೇಕಂ ಪುತ್ತಂ ವಿಜಾಯಿ, ತಸ್ಸ ‘‘ಸುಭೋಗೋ’’ತಿ ನಾಮಂ ಕರಿಂಸು. ಅಪರಮ್ಪಿ ಪುತ್ತಂ ವಿಜಾಯಿ, ತಸ್ಸ ‘‘ಅರಿಟ್ಠೋ’’ತಿ ನಾಮಂ ಕರಿಂಸು. ಇತಿ ಸಾ ಚತ್ತಾರೋ ಪುತ್ತೇ ವಿಜಾಯಿತ್ವಾಪಿ ನಾಗಭವನಭಾವಂ ನ ಜಾನಾತಿ. ಅಥೇಕದಿವಸಂ ತರುಣನಾಗಾ ಅರಿಟ್ಠಸ್ಸ ಆಚಿಕ್ಖಿಂಸು ‘‘ತವ ಮಾತಾ ಮನುಸ್ಸಿತ್ಥೀ, ನ ನಾಗಿನೀ’’ತಿ. ಅರಿಟ್ಠೋ ‘‘ವೀಮಂಸಿಸ್ಸಾಮಿ ನ’’ನ್ತಿ ಏಕದಿವಸಂ ಥನಂ ಪಿವನ್ತೋವ ಸಪ್ಪಸರೀರಂ ಮಾಪೇತ್ವಾ ನಙ್ಗುಟ್ಠಖಣ್ಡೇನ ಮಾತು ಪಿಟ್ಠಿಪಾದೇ ಘಟ್ಟೇಸಿ. ಸಾ ತಸ್ಸ ಸಪ್ಪಸರೀರಂ ದಿಸ್ವಾ ಭೀತತಸಿತಾ ಮಹಾರವಂ ರವಿತ್ವಾ ತಂ ಭೂಮಿಯಂ ಖಿಪನ್ತೀ ನಖೇನ ತಸ್ಸ ಅಕ್ಖಿಂ ಭಿನ್ದಿ. ತತೋ ಲೋಹಿತಂ ಪಗ್ಘರಿ. ರಾಜಾ ತಸ್ಸಾ ಸದ್ದಂ ಸುತ್ವಾ ‘‘ಕಿಸ್ಸೇಸಾ ವಿರವತೀ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ಅರಿಟ್ಠೇನ ಕತಕಿರಿಯಂ ಸುತ್ವಾ ‘‘ಗಣ್ಹಥ, ನಂ ದಾಸಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಜೀವಿತಕ್ಖಯಂ ಪಾಪೇಥಾ’’ತಿ ತಜ್ಜೇನ್ತೋ ಆಗಚ್ಛಿ. ರಾಜಧೀತಾ ತಸ್ಸ ಕುದ್ಧಭಾವಂ ಞತ್ವಾ ಪುತ್ತಸಿನೇಹೇನ ‘‘ದೇವ, ಪುತ್ತಸ್ಸ ಮೇ ಅಕ್ಖಿ ಭಿನ್ನಂ, ಖಮಥೇತಸ್ಸಾಪರಾಧ’’ನ್ತಿ ಆಹ. ರಾಜಾ ಏತಾಯ ಏವಂ ವದನ್ತಿಯಾ ‘‘ಕಿಂ ಸಕ್ಕಾ ಕಾತು’’ನ್ತಿ ಖಮಿ. ತಂ ದಿವಸಂ ಸಾ ‘‘ಇದಂ ನಾಗಭವನ’’ನ್ತಿ ಅಞ್ಞಾಸಿ. ತತೋ ಚ ಪಟ್ಠಾಯ ಅರಿಟ್ಠೋ ಕಾಣಾರಿಟ್ಠೋ ನಾಮ ಜಾತೋ. ಚತ್ತಾರೋಪಿ ಪುತ್ತಾ ವಿಞ್ಞುತಂ ಪಾಪುಣಿಂಸು.

ಅಥ ನೇಸಂ ಪಿತಾ ಯೋಜನಸತಿಕಂ ಯೋಜನಸತಿಕಂ ಕತ್ವಾ ರಜ್ಜಮದಾಸಿ, ಮಹನ್ತೋ ಯಸೋ ಅಹೋಸಿ. ಸೋಳಸ ಸೋಳಸ ನಾಗಕಞ್ಞಾಸಹಸ್ಸಾನಿ ಪರಿವಾರಯಿಂಸು. ಪಿತು ಏಕಯೋಜನಸತಿಕಮೇವ ರಜ್ಜಂ ಅಹೋಸಿ. ತಯೋ ಪುತ್ತಾ ಮಾಸೇ ¶ ಮಾಸೇ ಮಾತಾಪಿತರೋ ಪಸ್ಸಿತುಂ ಆಗಚ್ಛನ್ತಿ, ಬೋಧಿಸತ್ತೋ ಪನ ಅನ್ವದ್ಧಮಾಸಂ ಆಗಚ್ಛತಿ. ನಾಗಭವನೇ ಸಮುಟ್ಠಿತಂ ಪಞ್ಹಂ ಬೋಧಿಸತ್ತೋವ ಕಥೇತಿ. ಪಿತರಾ ಸದ್ಧಿಂ ವಿರೂಪಕ್ಖಮಹಾರಾಜಸ್ಸಪಿ ¶ ಉಪಟ್ಠಾನಂ ಗಚ್ಛತಿ, ತಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕೇ ಸಮುಟ್ಠಿತಂ ಪಞ್ಹಮ್ಪಿ ಸೋವ ಕಥೇತಿ. ಅಥೇಕದಿವಸಂ ವಿರೂಪಕ್ಖೇ ನಾಗಪರಿಸಾಯ ಸದ್ಧಿಂ ತಿದಸಪುರಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಸಕ್ಕಂ ಪರಿವಾರೇತ್ವಾ ನಿಸಿನ್ನೇ ದೇವಾನಂ ಅನ್ತರೇ ಪಞ್ಹೋ ಸಮುಟ್ಠಾಸಿ. ತಂ ಕೋಚಿ ಕಥೇತುಂ ನಾಸಕ್ಖಿ, ಪಲ್ಲಙ್ಕವರಗತೋ ಪನ ಹುತ್ವಾ ಮಹಾಸತ್ತೋವ ಕಥೇಸಿ. ಅಥ ನಂ ದೇವರಾಜಾ ದಿಬ್ಬಗನ್ಧಪುಪ್ಫೇಹಿ ಪೂಜೇತ್ವಾ ‘‘ದತ್ತ, ತ್ವಂ ಪಥವಿಸಮಾಯ ವಿಪುಲಾಯ ಪಞ್ಞಾಯ ಸಮನ್ನಾಗತೋ, ಇತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಭೂರಿದತ್ತೋ ನಾಮ ಹೋಹೀ’’ತಿ ‘‘ಭೂರಿದತ್ತೋ’’ ತಿಸ್ಸ ನಾಮಂ ಅಕಾಸಿ. ಸೋ ¶ ತತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಸಕ್ಕಸ್ಸ ಉಪಟ್ಠಾನಂ ಗಚ್ಛನ್ತೋ ಅಲಙ್ಕತವೇಜಯನ್ತಪಾಸಾದಂ ದೇವಚ್ಛರಾಹಿ ಆಕಿಣ್ಣಂ ಅತಿಮನೋಹರಂ ಸಕ್ಕಸ್ಸ ಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ದಿಸ್ವಾ ದೇವಲೋಕೇ ಪಿಯಂ ಕತ್ವಾ ‘‘ಕಿಂ ಮೇ ಇಮಿನಾ ಮಣ್ಡೂಕಭಕ್ಖೇನ ಅತ್ತಭಾವೇನ, ನಾಗಭವನಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಉಪೋಸಥವಾಸಂ ವಸಿತ್ವಾ ಇಮಸ್ಮಿಂ ದೇವಲೋಕೇ ಉಪ್ಪತ್ತಿಕಾರಣಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ನಾಗಭವನಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಮಾತಾಪಿತರೋ ಆಪುಚ್ಛಿ ‘‘ಅಮ್ಮತಾತಾ, ಅಹಂ ಉಪೋಸಥಕಮ್ಮಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ. ‘‘ಸಾಧು, ತಾತ, ಕರೋಹಿ, ಕರೋನ್ತೋ ಪನ ಬಹಿ ಅಗನ್ತ್ವಾ ಇಮಸ್ಮಿಞ್ಞೇವ ನಾಗಭವನೇ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಸುಞ್ಞವಿಮಾನೇ ಕರೋಹಿ, ಬಹಿಗತಾನಂ ಪನ ನಾಗಾನಂ ಮಹನ್ತಂ ಭಯ’’ನ್ತಿ.

ಸೋ ‘‘ಸಾಧೂ’’ತಿ ಪಟಿಸ್ಸುಣಿತ್ವಾ ತತ್ಥೇವ ಸುಞ್ಞವಿಮಾನೇ ರಾಜುಯ್ಯಾನೇ ಉಪೋಸಥವಾಸಂ ವಸತಿ. ಅಥ ನಂ ನಾನಾತೂರಿಯಹತ್ಥಾ ನಾಗಕಞ್ಞಾ ಪರಿವಾರೇನ್ತಿ. ಸೋ ‘‘ನ ಮಯ್ಹಂ ಇಧ ವಸನ್ತಸ್ಸ ಉಪೋಸಥಕಮ್ಮಂ ಮತ್ಥಕಂ ಪಾಪುಣಿಸ್ಸತಿ, ಮನುಸ್ಸಪಥಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಕರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ನಿವಾರಣಭಯೇನ ಮಾತಾಪಿತೂನಂ ಅನಾರೋಚೇತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಭರಿಯಾಯೋ ಆಮನ್ತೇತ್ವಾ ‘‘ಭದ್ದೇ, ಅಹಂ ಮನುಸ್ಸಲೋಕಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಯಮುನಾತೀರೇ ನಿಗ್ರೋಧರುಕ್ಖೋ ಅತ್ಥಿ, ತಸ್ಸಾವಿದೂರೇ ವಮ್ಮಿಕಮತ್ಥಕೇ ಭೋಗೇ ಆಭುಜಿತ್ವಾ ಚತುರಙ್ಗಸಮನ್ನಾಗತಂ ಉಪೋಸಥಂ ಅಧಿಟ್ಠಾಯ ನಿಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ಉಪೋಸಥಕಮ್ಮಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮಿ. ಮಯಾ ಸಬ್ಬರತ್ತಿಂ ನಿಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ಉಪೋಸಥಕಮ್ಮೇ ಕತೇ ಅರುಣುಗ್ಗಮನವೇಲಾಯಮೇವ ತುಮ್ಹೇ ದಸ ದಸ ಇತ್ಥಿಯೋ ಆದಾಯ ವಾರೇನ ವಾರೇನ ತೂರಿಯಹತ್ಥಾ ಮಮ ಸನ್ತಿಕಂ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಮಂ ಗನ್ಧೇಹಿ ಚ ಪುಪ್ಫೇಹಿ ಚ ಪೂಜೇತ್ವಾ ಗಾಯಿತ್ವಾ ನಚ್ಚಿತ್ವಾ ಮಂ ಆದಾಯ ನಾಗಭವನಮೇವ ಆಗಚ್ಛಥಾ’’ತಿ ವತ್ವಾ ತತ್ಥ ಗನ್ತ್ವಾ ವಮ್ಮಿಕಮತ್ಥಕೇ ಭೋಗೇ ಆಭುಜಿತ್ವಾ ‘‘ಯೋ ಮಮ ಚಮ್ಮಂ ವಾ ನ್ಹಾರುಂ ವಾ ಅಟ್ಠಿಂ ವಾ ರುಹಿರಂ ವಾ ಇಚ್ಛತಿ, ಸೋ ಆಹರತೂ’’ತಿ ಚತುರಙ್ಗಸಮನ್ನಾಗತಂ ಉಪೋಸಥಂ ಅಧಿಟ್ಠಾಯ ನಙ್ಗಲಸೀಸಪ್ಪಮಾಣಂ ¶ ಸರೀರಂ ಮಾಪೇತ್ವಾ ನಿಪನ್ನೋ ಉಪೋಸಥಕಮ್ಮಮಕಾಸಿ. ಅರುಣೇ ಉಟ್ಠಹನ್ತೇಯೇವ ತಂ ನಾಗಮಾಣವಿಕಾ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಯಥಾನುಸಿಟ್ಠಂ ಪಟಿಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ನಾಗಭವನಂ ಆನೇನ್ತಿ. ತಸ್ಸ ಇಮಿನಾ ನಿಯಾಮೇನ ಉಪೋಸಥಂ ಕರೋನ್ತಸ್ಸ ¶ ದೀಘೋ ಅದ್ಧಾ ವೀತಿವತ್ತೋ.

ಉಪೋಸಥಖಣ್ಡಂ ನಿಟ್ಠಿತಂ.

ಗರುಳಖಣ್ಡಂ

ತದಾ ¶ ಏಕೋ ಬಾರಾಣಸಿದ್ವಾರಗಾಮವಾಸೀ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಸೋಮದತ್ತೇನ ನಾಮ ಪುತ್ತೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಅರಞ್ಞಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಸೂಲಯನ್ತಪಾಸವಾಗುರಾದೀಹಿ ಓಡ್ಡೇತ್ವಾ ಮಿಗೇ ವಧಿತ್ವಾ ಮಂಸಂ ಕಾಜೇನಾಹರಿತ್ವಾ ವಿಕ್ಕಿಣನ್ತೋ ಜೀವಿಕಂ ಕಪ್ಪೇಸಿ. ಸೋ ಏಕದಿವಸಂ ಅನ್ತಮಸೋ ಗೋಧಾಮತ್ತಮ್ಪಿ ಅಲಭಿತ್ವಾ ‘‘ತಾತ ಸೋಮದತ್ತ, ಸಚೇ ತುಚ್ಛಹತ್ಥಾ ಗಮಿಸ್ಸಾಮ, ಮಾತಾ ತೇ ಕುಜ್ಝಿಸ್ಸತಿ, ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಗಹೇತ್ವಾ ಗಮಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಬೋಧಿಸತ್ತಸ್ಸ ನಿಪನ್ನವಮ್ಮಿಕಟ್ಠಾನಾಭಿಮುಖೋ ಗನ್ತ್ವಾ ಪಾನೀಯಂ ಪಾತುಂ ಯಮುನಂ ಓತರನ್ತಾನಂ ಮಿಗಾನಂ ಪದವಲಞ್ಜಂ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ತಾತ, ಮಿಗಮಗ್ಗೋ ಪಞ್ಞಾಯತಿ, ತ್ವಂ ಪಟಿಕ್ಕಮಿತ್ವಾ ತಿಟ್ಠಾಹಿ, ಅಹಂ ಪಾನೀಯತ್ಥಾಯ ಆಗತಂ ಮಿಗಂ ವಿಜ್ಝಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಧನುಂ ಆದಾಯ ಮಿಗಂ ಓಲೋಕೇನ್ತೋ ಏಕಸ್ಮಿಂ ರುಕ್ಖಮೂಲೇ ಅಟ್ಠಾಸಿ. ಅಥೇಕೋ ಮಿಗೋ ಸಾಯನ್ಹಸಮಯೇ ಪಾನೀಯಂ ಪಾತುಂ ಆಗತೋ. ಸೋ ತಂ ವಿಜ್ಝಿ. ಮಿಗೋ ತತ್ಥ ಅಪತಿತ್ವಾ ಸರವೇಗೇನ ತಜ್ಜಿತೋ ಲೋಹಿತೇನ ಪಗ್ಘರನ್ತೇನ ಪಲಾಯಿ. ಪಿತಾಪುತ್ತಾ ನಂ ಅನುಬನ್ಧಿತ್ವಾ ಪತಿತಟ್ಠಾನೇ ಮಂಸಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಅರಞ್ಞಾ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ಸೂರಿಯತ್ಥಙ್ಗಮನವೇಲಾಯ ತಂ ನಿಗ್ರೋಧಂ ಪತ್ವಾ ‘‘ಇದಾನಿ ಅಕಾಲೋ, ನ ಸಕ್ಕಾ ಗನ್ತುಂ, ಇಧೇವ ವಸಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ಮಂಸಂ ಏಕಮನ್ತೇ ಠಪೇತ್ವಾ ರುಕ್ಖಂ ಆರುಯ್ಹ ವಿಟಪನ್ತರೇ ನಿಪಜ್ಜಿಂಸು. ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಪಚ್ಚೂಸಸಮಯೇ ಪಬುಜ್ಝಿತ್ವಾ ಮಿಗಸದ್ದಸವನಾಯ ಸೋತಂ ಓದಹಿ.

ತಸ್ಮಿಂ ಖಣೇ ನಾಗಮಾಣವಿಕಾಯೋ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಬೋಧಿಸತ್ತಸ್ಸ ಪುಪ್ಫಾಸನಂ ಪಞ್ಞಾಪೇಸುಂ. ಸೋ ಅಹಿಸರೀರಂ ಅನ್ತರಧಾಪೇತ್ವಾ ಸಬ್ಬಾಲಙ್ಕಾರಪಟಿಮಣ್ಡಿತಂ ದಿಬ್ಬಸರೀರಂ ಮಾಪೇತ್ವಾ ಸಕ್ಕಲೀಲಾಯ ಪುಪ್ಫಾಸನೇ ನಿಸೀದಿ. ನಾಗಮಾಣವಿಕಾಪಿ ನಂ ಗನ್ಧಮಾಲಾದೀಹಿ ಪೂಜೇತ್ವಾ ದಿಬ್ಬತೂರಿಯಾನಿ ವಾದೇತ್ವಾ ನಚ್ಚಗೀತಂ ಪಟ್ಠಪೇಸುಂ. ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ತಂ ಸದ್ದಂ ಸುತ್ವಾ ‘‘ಕೋ ನು ಖೋ ಏಸ, ಜಾನಿಸ್ಸಾಮಿ ನ’’ನ್ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ‘‘ಪುತ್ತ, ಪುತ್ತಾ’’ತಿ ವತ್ವಾಪಿ ಪುತ್ತಂ ಪಬೋಧೇತುಂ ಅಸಕ್ಕೋನ್ತೋ ‘‘ಸಯತು ಏಸ, ಕಿಲನ್ತೋ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ಅಹಮೇವ ಗಮಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ರುಕ್ಖಾ ಓರುಯ್ಹ ತಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕಂ ಅಗಮಾಸಿ. ನಾಗಮಾಣವಿಕಾ ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಸದ್ಧಿಂ ತೂರಿಯೇಹಿ ಭೂಮಿಯಂ ನಿಮುಜ್ಜಿತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ನಾಗಭವನಮೇವ ಗತಾ. ಬೋಧಿಸತ್ತೋ ಏಕಕೋವ ¶ ¶ ಅಹೋಸಿ. ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ತಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಪುಚ್ಛನ್ತೋ ಗಾಥಾದ್ವಯಮಾಹ –

೭೯೭.

‘‘ಪುಪ್ಫಾಭಿಹಾರಸ್ಸ ವನಸ್ಸ ಮಜ್ಝೇ, ಕೋ ಲೋಹಿತಕ್ಖೋ ವಿತತನ್ತರಂಸೋ;

ಕಾ ಕಮ್ಬುಕಾಯೂರಧರಾ ಸುವತ್ಥಾ, ತಿಟ್ಠನ್ತಿ ನಾರಿಯೋ ದಸ ವನ್ದಮಾನಾ.

೭೯೮.

‘‘ಕೋ ¶ ತ್ವಂ ಬ್ರಹಾಬಾಹು ವನಸ್ಸ ಮಜ್ಝೇ, ವಿರೋಚಸಿ ಘತಸಿತ್ತೋವ ಅಗ್ಗಿ;

ಮಹೇಸಕ್ಖೋ ಅಞ್ಞತರೋಸಿ ಯಕ್ಖೋ, ಉದಾಹು ನಾಗೋಸಿ ಮಹಾನುಭಾವೋ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಪುಪ್ಫಾಭಿಹಾರಸ್ಸಾತಿ ಬೋಧಿಸತ್ತಸ್ಸ ಪೂಜನತ್ಥಾಯ ಆಭತೇನ ದಿಬ್ಬಪುಪ್ಫಾಭಿಹಾರೇನ ಸಮನ್ನಾಗತಸ್ಸ. ಕೋತಿ ಕೋ ನಾಮ ತ್ವಂ. ಲೋಹಿತಕ್ಖೋತಿ ರತ್ತಕ್ಖೋ. ವಿತತನ್ತರಂಸೋತಿ ಪುಥುಲಅನ್ತರಂಸೋ. ಕಮ್ಬುಕಾಯೂರಧರಾತಿ ಸುವಣ್ಣಾಲಙ್ಕಾರಧರಾ. ಬ್ರಹಾಬಾಹೂತಿ ಮಹಾಬಾಹು.

ತಂ ಸುತ್ವಾ ಮಹಾಸತ್ತೋ ‘‘ಸಚೇಪಿ ‘ಸಕ್ಕಾದೀಸು ಅಞ್ಞತರೋಹಮಸ್ಮೀ’ತಿ ವಕ್ಖಾಮಿ, ಸದ್ದಹಿಸ್ಸತೇವಾಯಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ, ಅಜ್ಜ ಪನ ಮಯಾ ಸಚ್ಚಮೇವ ಕಥೇತುಂ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ನಾಗರಾಜಭಾವಂ ಕಥೇನ್ತೋ ಆಹ –

೭೯೯.

‘‘ನಾಗೋಹಮಸ್ಮಿ ಇದ್ಧಿಮಾ, ತೇಜಸ್ಸೀ ದುರತಿಕ್ಕಮೋ;

ಡಂಸೇಯ್ಯಂ ತೇಜಸಾ ಕುದ್ಧೋ, ಫೀತಂ ಜನಪದಂ ಅಪಿ.

೮೦೦.

‘‘ಸಮುದ್ದಜಾ ಹಿ ಮೇ ಮಾತಾ, ಧತರಟ್ಠೋ ಚ ಮೇ ಪಿತಾ;

ಸುದಸ್ಸನಕನಿಟ್ಠೋಸ್ಮಿ, ಭೂರಿದತ್ತೋತಿ ಮಂ ವಿದೂ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ತೇಜಸ್ಸೀತಿ ವಿಸತೇಜೇನ ತೇಜವಾ. ದುರತಿಕ್ಕಮೋತಿ ಅಞ್ಞೇನ ಅತಿಕ್ಕಮಿತುಂ ಅಸಕ್ಕುಣೇಯ್ಯೋ. ಡಂಸೇಯ್ಯನ್ತಿ ಸಚಾಹಂ ಕುದ್ಧೋ ಫೀತಂ ಜನಪದಂ ಅಪಿ ಡಂಸೇಯ್ಯಂ, ಪಥವಿಯಂ ಮಮ ದಾಠಾಯ ಪತಿತಮತ್ತಾಯ ಸದ್ಧಿಂ ಪಥವಿಯಾ ಮಮ ತೇಜೇನ ಸೋ ಸಬ್ಬೋ ಜನಪದೋ ಭಸ್ಮಾ ಭವೇಯ್ಯಾತಿ ವದತಿ. ಸುದಸ್ಸನಕನಿಟ್ಠೋಸ್ಮೀತಿ ಅಹಂ ಮಮ ಭಾತು ಸುದಸ್ಸನಸ್ಸ ಕನಿಟ್ಠೋ ಅಸ್ಮಿ. ವಿದೂತಿ ಏವಂ ಮಮಂ ಪಞ್ಚಯೋಜನಸತಿಕೇ ನಾಗಭವನೇ ಜಾನನ್ತೀತಿ.

ಇದಞ್ಚ ¶ ಪನ ವತ್ವಾ ಮಹಾಸತ್ತೋ ಚಿನ್ತೇಸಿ ‘‘ಅಯಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಚಣ್ಡೋ ಫರುಸೋ, ಅಹಿತುಣ್ಡಿಕಸ್ಸ ಆರೋಚೇತ್ವಾ ಉಪೋಸಥಕಮ್ಮಸ್ಸ ಮೇ ಅನ್ತರಾಯಮ್ಪಿ ಕರೇಯ್ಯ, ಯಂ ನೂನಾಹಂ ಇಮಂ ನಾಗಭವನಂ ನೇತ್ವಾ ಮಹನ್ತಂ ಯಸಂ ದತ್ವಾ ಉಪೋಸಥಕಮ್ಮಂ ಅದ್ಧನಿಯಂ ಕರೇಯ್ಯ’’ನ್ತಿ. ಅಥ ನಂ ಆಹ ¶ ‘‘ಬ್ರಾಹ್ಮಣ, ಮಹನ್ತಂ ತೇ ಯಸಂ ದಸ್ಸಾಮಿ, ರಮಣೀಯಂ ನಾಗಭವನಂ, ಏಹಿ ತತ್ಥ ಗಚ್ಛಾಮಾ’’ತಿ. ‘‘ಸಾಮಿ, ಪುತ್ತೋ ಮೇ ಅತ್ಥಿ, ತಸ್ಮಿಂ ಗಚ್ಛನ್ತೇ ಆಗಮಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ. ಅಥ ನಂ ಮಹಾಸತ್ತೋ ‘‘ಗಚ್ಛ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣ, ಆನೇಹಿ ನ’’ನ್ತಿ ವತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಆವಾಸಂ ಆಚಿಕ್ಖನ್ತೋ ಆಹ –

೮೦೧.

‘‘ಯಂ ¶ ಗಮ್ಭೀರಂ ಸದಾವಟ್ಟಂ, ರಹದಂ ಭೇಸ್ಮಂ ಪೇಕ್ಖಸಿ;

ಏಸ ದಿಬ್ಯೋ ಮಮಾವಾಸೋ, ಅನೇಕಸತಪೋರಿಸೋ.

೮೦೨.

‘‘ಮಯೂರಕೋಞ್ಚಾಭಿರುದಂ, ನೀಲೋದಂ ವನಮಜ್ಝತೋ;

ಯಮುನಂ ಪವಿಸ ಮಾ ಭೀತೋ, ಖೇಮಂ ವತ್ತವತಂ ಸಿವ’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ಸದಾವಟ್ಟನ್ತಿ ಸದಾ ಪವತ್ತಂ ಆವಟ್ಟಂ. ಭೇಸ್ಮನ್ತಿ ಭಯಾನಕಂ. ಪೇಕ್ಖಸೀತಿ ಯಂ ಏವರೂಪಂ ರಹದಂ ಪಸ್ಸಸಿ. ಮಯೂರಕೋಞ್ಚಾಭಿರುದನ್ತಿ ಉಭೋಸು ತೀರೇಸು ವನಘಟಾಯಂ ವಸನ್ತೇಹಿ ಮಯೂರೇಹಿ ಚ ಕೋಞ್ಚೇಹಿ ಚ ಅಭಿರುದಂ ಉಪಕೂಜಿತಂ. ನೀಲೋದನ್ತಿ ನೀಲಸಲಿಲಂ. ವನಮಜ್ಝತೋತಿ ವನಮಜ್ಝೇನ ಸನ್ದಮಾನಂ. ಪವಿಸ ಮಾ ಭೀತೋತಿ ಏವರೂಪಂ ಯಮುನಂ ಅಭೀತೋ ಹುತ್ವಾ ಪವಿಸ. ವತ್ತವತನ್ತಿ ವತ್ತಸಮ್ಪನ್ನಾನಂ ಆಚಾರವನ್ತಾನಂ ವಸನಭೂಮಿಂ ಪವಿಸ, ಗಚ್ಛ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣ, ಪುತ್ತಂ ಆನೇಹೀತಿ.

ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಗನ್ತ್ವಾ ಪುತ್ತಸ್ಸ ತಮತ್ಥಂ ಆರೋಚೇತ್ವಾ ಪುತ್ತಂ ಆನೇಸಿ. ಮಹಾಸತ್ತೋ ತೇ ಉಭೋಪಿ ಆದಾಯ ಯಮುನಾತೀರಂ ಗನ್ತ್ವಾ ತೀರೇ ಠಿತೋ ಆಹ –

೮೦೩.

‘‘ತತ್ಥ ಪತ್ತೋ ಸಾನುಚರೋ, ಸಹ ಪುತ್ತೇನ ಬ್ರಾಹ್ಮಣ;

ಪೂಜಿತೋ ಮಯ್ಹಂ ಕಾಮೇಹಿ, ಸುಖಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣ ವಚ್ಛಸೀ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಪತ್ತೋತಿ ತ್ವಂ ಅಮ್ಹಾಕಂ ನಾಗಭವನಂ ಪತ್ತೋ ಹುತ್ವಾ. ಮಯ್ಹನ್ತಿ ಮಮ ಸನ್ತಕೇಹಿ ಕಾಮೇಹಿ ಪೂಜಿತೋ. ವಚ್ಛಸೀತಿ ತತ್ಥ ನಾಗಭವನೇ ಸುಖಂ ವಸಿಸ್ಸತಿ.

ಏವಂ ವತ್ವಾ ಮಹಾಸತ್ತೋ ಉಭೋಪಿ ತೇ ಪಿತಾಪುತ್ತೇ ಅತ್ತನೋ ಆನುಭಾವೇನ ನಾಗಭವನಂ ಆನೇಸಿ. ತೇಸಂ ತತ್ಥ ದಿಬ್ಬೋ ಅತ್ತಭಾವೋ ಪಾತುಭವಿ. ಅಥ ¶ ನೇಸಂ ಮಹಾಸತ್ತೋ ದಿಬ್ಬಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ದತ್ವಾ ಚತ್ತಾರಿ ಚತ್ತಾರಿ ನಾಗಕಞ್ಞಾಸತಾನಿ ಅದಾಸಿ. ತೇ ಮಹಾಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ಅನುಭವಿಂಸು. ಬೋಧಿಸತ್ತೋಪಿ ಅಪ್ಪಮತ್ತೋ ಉಪೋಸಥಕಮ್ಮಂ ಅಕಾಸಿ. ಅನ್ವಡ್ಢಮಾಸಂ ಮಾತಾಪಿತೂನಂ ಉಪಟ್ಠಾನಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಧಮ್ಮಕಥಂ ಕಥೇತ್ವಾ ತತೋ ಚ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಆರೋಗ್ಯಂ ಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ‘‘ಯೇನ ತೇ ಅತ್ಥೋ, ತಂ ವದೇಯ್ಯಾಸಿ, ಅನುಕ್ಕಣ್ಠಮಾನೋ ಅಭಿರಮಾ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಸೋಮದತ್ತೇನಪಿ ಸದ್ಧಿಂ ಪಟಿಸನ್ಥಾರಂ ಕತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ನಿವೇಸನಂ ಅಗಚ್ಛಿ. ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಏಕಸಂವಚ್ಛರಂ ನಾಗಭವನೇ ವಸಿತ್ವಾ ಮನ್ದಪುಞ್ಞತಾಯ ಉಕ್ಕಣ್ಠಿತೋ ¶ ಮನುಸ್ಸಲೋಕಂ ಗನ್ತುಕಾಮೋ ಅಹೋಸಿ. ನಾಗಭವನಮಸ್ಸ ಲೋಕನ್ತರನಿರಯೋ ವಿಯ ಅಲಙ್ಕತಪಾಸಾದೋ ಬನ್ಧನಾಗಾರಂ ವಿಯ ಅಲಙ್ಕತನಾಗಕಞ್ಞಾ ಯಕ್ಖಿನಿಯೋ ವಿಯ ಉಪಟ್ಠಹಿಂಸು. ಸೋ ‘‘ಅಹಂ ತಾವ ಉಕ್ಕಣ್ಠಿತೋ ¶ , ಸೋಮದತ್ತಸ್ಸಪಿ ಚಿತ್ತಂ ಜಾನಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ತಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಆಹ ‘‘ಕಿಂ, ತಾತ, ಉಕ್ಕಣ್ಠಸೀ’’ತಿ? ‘‘ಕಸ್ಮಾ ಉಕ್ಕಣ್ಠಿಸ್ಸಾಮಿ ನ ಉಕ್ಕಣ್ಠಾಮಿ, ತ್ವಂ ಪನ ಉಕ್ಕಣ್ಠಸಿ, ತಾತಾ’’ತಿ? ‘‘ಆಮ ತಾತಾ’’ತಿ. ‘‘ಕಿಂಕಾರಣಾ’’ತಿ. ‘‘ತವ ಮಾತು ಚೇವ ಭಾತುಭಗಿನೀನಞ್ಚ ಅದಸ್ಸನೇನ ಉಕ್ಕಣ್ಠಾಮಿ, ಏಹಿ, ತಾತ ಸೋಮದತ್ತ, ಗಚ್ಛಾಮಾ’’ತಿ. ಸೋ ‘‘ನ ಗಚ್ಛಾಮೀ’’ತಿ ವತ್ವಾಪಿ ಪುನಪ್ಪುನಂ ಪಿತರಾ ಯಾಚಿಯಮಾನೋ ‘‘ಸಾಧೂ’’ತಿ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿ.

ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ‘‘ಪುತ್ತಸ್ಸ ತಾವ ಮೇ ಮನೋ ಲದ್ಧೋ, ಸಚೇ ಪನಾಹಂ ಭೂರಿದತ್ತಸ್ಸ ‘ಉಕ್ಕಣ್ಠಿತೋಮ್ಹೀ’ತಿ ವಕ್ಖಾಮಿ, ಅತಿರೇಕತರಂ ಮೇ ಯಸಂ ದಸ್ಸತಿ, ಏವಂ ಮೇ ಗಮನಂ ನ ಭವಿಸ್ಸತಿ. ಏಕೇನ ಪನ ಉಪಾಯೇನ ತಸ್ಸ ಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ವಣ್ಣೇತ್ವಾ ‘ತ್ವಂ ಏವರೂಪಂ ಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ಪಹಾಯ ಕಿಂಕಾರಣಾ ಮನುಸ್ಸಲೋಕಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಉಪೋಸಥಕಮ್ಮಂ ಕರೋಸೀ’ತಿ ಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ‘ಸಗ್ಗತ್ಥಾಯಾ’ತಿ ವುತ್ತೇ ‘ತ್ವಂ ತಾವ ಏವರೂಪಂ ಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ಪಹಾಯ ಸಗ್ಗತ್ಥಾಯ ಉಪೋಸಥಕಮ್ಮಂ ಕರೋಸಿ, ಕಿಮಙ್ಗಂ ಪನ ಮಯಂಯೇವ ಪರಧನೇನ ಜೀವಿಕಂ ಕಪ್ಪೇಮ, ಅಹಮ್ಪಿ ಮನುಸ್ಸಲೋಕಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಞಾತಕೇ ದಿಸ್ವಾ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ಸಮಣಧಮ್ಮಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ ನಂ ಸಞ್ಞಾಪೇಸ್ಸಾಮಿ. ಅಥ ಮೇ ಸೋ ಗಮನಂ ಅನುಜಾನಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ಏಕದಿವಸಂ ತೇನಾಗನ್ತ್ವಾ ‘‘ಕಿಂ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣ, ಉಕ್ಕಣ್ಠಸೀ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿತೋ ‘‘ತುಮ್ಹಾಕಂ ಸನ್ತಿಕಾ ಅಮ್ಹಾಕಂ ನ ಕಿಞ್ಚಿ ಪರಿಹಾಯತೀ’’ತಿ ಕಿಞ್ಚಿ ಗಮನಪಟಿಬದ್ಧಂ ಅವತ್ವಾವ ಆದಿತೋ ತಾವ ತಸ್ಸ ಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ವಣ್ಣೇನ್ತೋ ಆಹ –

೮೦೪.

‘‘ಸಮಾ ಸಮನ್ತಪರಿತೋ, ಪಹೂತತಗರಾ ಮಹೀ;

ಇನ್ದಗೋಪಕಸಞ್ಛನ್ನಾ, ಸೋಭತಿ ಹರಿತುತ್ತಮಾ.

೮೦೫.

‘‘ರಮ್ಮಾನಿ ¶ ವನಚೇತ್ಯಾನಿ, ರಮ್ಮಾ ಹಂಸೂಪಕೂಜಿತಾ;

ಓಪುಪ್ಫಪದ್ಧಾ ತಿಟ್ಠನ್ತಿ, ಪೋಕ್ಖರಞ್ಞೋ ಸುನಿಮ್ಮಿತಾ.

೮೦೬.

‘‘ಅಟ್ಠಂಸಾ ಸುಕತಾ ಥಮ್ಭಾ, ಸಬ್ಬೇ ವೇಳುರಿಯಾಮಯಾ;

ಸಹಸ್ಸಥಮ್ಭಾ ಪಾಸಾದಾ, ಪೂರಾ ಕಞ್ಞಾಹಿ ಜೋತರೇ.

೮೦೭.

‘‘ವಿಮಾನಂ ¶ ಉಪಪನ್ನೋಸಿ, ದಿಬ್ಯಂ ಪುಞ್ಞೇಹಿ ಅತ್ತನೋ;

ಅಸಮ್ಬಾಧಂ ಸಿವಂ ರಮ್ಮಂ, ಅಚ್ಚನ್ತಸುಖಸಂಹಿತಂ.

೮೦೮.

‘‘ಮಞ್ಞೇ ಸಹಸ್ಸನೇತ್ತಸ್ಸ, ವಿಮಾನಂ ನಾಭಿಕಙ್ಖಸಿ;

ಇದ್ಧೀ ಹಿ ತ್ಯಾಯಂ ವಿಪುಲಾ, ಸಕ್ಕಸ್ಸೇವ ಜುತೀಮತೋ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ¶ ಸಮಾ ಸಮನ್ತಪರಿತೋತಿ ಪರಿಸಮನ್ತತೋ ಸಬ್ಬದಿಸಾಭಾಗೇಸು ಅಯಂ ತವ ನಾಗಭವನೇ ಮಹೀ ಸುವಣ್ಣರಜತಮಣಿ ಮುತ್ತಾವಾಲುಕಾಪರಿಕಿಣ್ಣಾ ಸಮತಲಾ. ಪಹೂತತಗರಾ ಮಹೀತಿ ಬಹುಕೇಹಿ ತಗರಗಚ್ಛೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತಾ. ಇನ್ದಗೋಪಕಸಞ್ಛನ್ನಾತಿ ಸುವಣ್ಣಇನ್ದಗೋಪಕೇಹಿ ಸಞ್ಛನ್ನಾ. ಸೋಭತಿ ಹರಿತುತ್ತಮಾತಿ ಹರಿತವಣ್ಣದಬ್ಬತಿಣಸಞ್ಛನ್ನಾ ಸೋಭತೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ವನಚೇತ್ಯಾನೀತಿ ವನಘಟಾ. ಓಪುಪ್ಫಪದ್ಧಾತಿ ಪುಪ್ಫಿತ್ವಾ ಪತಿತೇಹಿ ಪದುಮಪತ್ತೇಹಿ ಸಞ್ಛನ್ನಾ ಉದಕಪಿಟ್ಠಾ. ಸುನಿಮ್ಮಿತಾತಿ ತವ ಪುಞ್ಞಸಮ್ಪತ್ತಿಯಾ ಸುಟ್ಠು ನಿಮ್ಮಿತಾ. ಅಟ್ಠಂಸಾತಿ ತವ ವಸನಪಾಸಾದೇಸು ಅಟ್ಠಂಸಾ ಸುಕತಾ ವೇಳುರಿಯಮಯಾ ಥಮ್ಭಾ. ತೇಹಿ ಥಮ್ಭೇಹಿ ಸಹಸ್ಸಥಮ್ಭಾ ತವ ಪಾಸಾದಾ ನಾಗಕಞ್ಞಾಹಿ ಪೂರಾ ವಿಜ್ಜೋತನ್ತಿ. ಉಪಪನ್ನೋಸೀತಿ ಏವರೂಪೇ ವಿಮಾನೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋಸೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸಹಸ್ಸನೇತ್ತಸ್ಸ ವಿಮಾನನ್ತಿ ಸಕ್ಕಸ್ಸ ವೇಜಯನ್ತಪಾಸಾದಂ. ಇದ್ಧೀ ಹಿ ತ್ಯಾಯಂ ವಿಪುಲಾತಿ ಯಸ್ಮಾ ತವಾಯಂ ವಿಪುಲಾ ಇದ್ಧಿ, ತಸ್ಮಾ ತ್ವಂ ತೇನ ಉಪೋಸಥಕಮ್ಮೇನ ಸಕ್ಕಸ್ಸ ವಿಮಾನಮ್ಪಿ ನ ಪತ್ಥೇಸಿ, ಅಞ್ಞಂ ತತೋ ಉತ್ತರಿ ಮಹನ್ತಂ ಠಾನಂ ಪತ್ಥೇಸೀತಿ ಮಞ್ಞಾಮಿ.

ತಂ ಸುತ್ವಾ ಮಹಾಸತ್ತೋ ‘‘ಮಾ ಹೇವಂ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣ, ಅವಚ, ಸಕ್ಕಸ್ಸ ಯಸಂ ಪಟಿಚ್ಚ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಯಸೋ ಸಿನೇರುಸನ್ತಿಕೇ ಸಾಸಪೋ ವಿಯ, ಮಯಂ ತಸ್ಸ ಪರಿಚಾರಕೇಪಿ ನ ಅಗ್ಘಾಮಾ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಗಾಥಮಾಹ –

೮೦೯.

‘‘ಮನಸಾಪಿ ನ ಪತ್ತಬ್ಬೋ, ಆನುಭಾವೋ ಜುತೀಮತೋ;

ಪರಿಚಾರಯಮಾನಾನಂ, ಸಇನ್ದಾನಂ ವಸವತ್ತಿನ’’ನ್ತಿ.

ತಸ್ಸತ್ಥೋ ¶ – ಬ್ರಾಹ್ಮಣ, ಸಕ್ಕಸ್ಸ ಯಸೋ ನಾಮ ಏಕಂ ದ್ವೇ ತಯೋ ಚತ್ತಾರೋ ವಾ ದಿವಸೇ ‘‘ಏತ್ತಕೋ ಸಿಯಾ’’ತಿ ಮನಸಾ ಚಿನ್ತೇನ್ತೇನಪಿ ನ ಅಭಿಪತ್ತಬ್ಬೋ. ಯೇಪಿ ನಂ ಚತ್ತಾರೋ ಮಹಾರಾಜಾನೋ ಪರಿಚಾರೇನ್ತಿ, ತೇಸಂ ದೇವರಾಜಾನಂ ಪರಿಚಾರಯಮಾನಾನಂ ಇನ್ದಂ ನಾಯಕಂ ಕತ್ವಾ ಚರನ್ತಾನಂ ಸಇನ್ದಾನಂ ವಸವತ್ತೀನಂ ಚತುನ್ನಂ ಲೋಕಪಾಲಾನಂ ಯಸಸ್ಸಪಿ ಅಮ್ಹಾಕಂ ತಿರಚ್ಛಾನಗತಾನಂ ಯಸೋ ಸೋಳಸಿಂ ಕಲಂ ನಗ್ಘತೀತಿ.

ಏವಞ್ಚ ಪನ ವತ್ವಾ ‘‘ಇದಂ ತೇ ಮಞ್ಞೇ ಸಹಸ್ಸನೇತ್ತಸ್ಸ ವಿಮಾನ’’ನ್ತಿ ವಚನಂ ಸುತ್ವಾ ಅಹಂ ತಂ ಅನುಸ್ಸರಿಂ. ‘‘ಅಹಞ್ಹಿ ವೇಜಯನ್ತಂ ಪತ್ಥೇನ್ತೋ ಉಪೋಸಥಕಮ್ಮಂ ಕರೋಮೀ’’ತಿ ತಸ್ಸ ಅತ್ತನೋ ಪತ್ಥನಂ ಆಚಿಕ್ಖನ್ತೋ ಆಹ –

೮೧೦.

‘‘ತಂ ವಿಮಾನಂ ಅಭಿಜ್ಝಾಯ, ಅಮರಾನಂ ಸುಖೇಸಿನಂ;

ಉಪೋಸಥಂ ಉಪವಸನ್ತೋ, ಸೇಮಿ ವಮ್ಮಿಕಮುದ್ಧನೀ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ¶ ¶ ಅಭಿಜ್ಝಾಯಾತಿ ಪತ್ಥೇತ್ವಾ. ಅಮರಾನನ್ತಿ ದೀಘಾಯುಕಾನಂ ದೇವಾನಂ. ಸುಖೇಸಿನನ್ತಿ ಏಸಿತಸುಖಾನಂ ಸುಖೇ ಪತಿಟ್ಠಿತಾನಂ.

ಕಂ ಸುತ್ವಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ‘‘ಇದಾನಿ ಮೇ ಓಕಾಸೋ ಲದ್ಧೋ’’ತಿ ಸೋಮನಸ್ಸಪ್ಪತ್ತೋ ಗನ್ತುಂ ಆಪುಚ್ಛನ್ತೋ ಗಾಥಾದ್ವಯಮಾಹ –

೮೧೧.

‘‘ಅಹಞ್ಚ ಮಿಗಮೇಸಾನೋ, ಸಪುತ್ತೋ ಪಾವಿಸಿಂ ವನಂ;

ತಂ ಮಂ ಮತಂ ವಾ ಜೀವಂ ವಾ, ನಾಭಿವೇದೇನ್ತಿ ಞಾತಕಾ.

೮೧೨.

‘‘ಆಮನ್ತಯೇ ಭೂರಿದತ್ತಂ, ಕಾಸಿಪುತ್ತಂ ಯಸಸ್ಸಿನಂ;

ತಯಾ ನೋ ಸಮನುಞ್ಞಾತಾ, ಅಪಿ ಪಸ್ಸೇಮು ಞಾತಕೇ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ನಾಭಿವೇದೇನ್ತೀತಿ ನ ಜಾನನ್ತಿ, ಕಥೇನ್ತೋಪಿ ನೇಸಂ ನತ್ಥಿ. ಆಮನ್ತಯೇತಿ ಆಮನ್ತಯಾಮಿ. ಕಾಸಿಪುತ್ತನ್ತಿ ಕಾಸಿರಾಜಧೀತಾಯ ಪುತ್ತಂ.

ತತೋ ಬೋಧಿಸತ್ತೋ ಆಹ –

೮೧೩.

‘‘ಏಸೋ ಹಿ ವತ ಮೇ ಛನ್ದೋ, ಯಂ ವಸೇಸಿ ಮಮನ್ತಿಕೇ;

ನ ಹಿ ಏತಾದಿಸಾ ಕಾಮಾ, ಸುಲಭಾ ಹೋನ್ತಿ ಮಾನುಸೇ.

೮೧೪.

‘‘ಸಚೇ ತ್ವಂ ನಿಚ್ಛಸೇ ವತ್ಥುಂ, ಮಮ ಕಾಮೇಹಿ ಪೂಜಿತೋ;

ಮಯಾ ತ್ವಂ ಸಮನುಞ್ಞಾತೋ, ಸೋತ್ಥಿಂ ಪಸ್ಸಾಹಿ ಞಾತಕೇ’’ತಿ.

ಮಹಾಸತ್ತೋ ¶ ಗಾಥಾದ್ವಯಂ ವತ್ವಾ ಚಿನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಅಯಂ ಮಣಿಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಸುಖಂ ಜೀವನ್ತೋ ಕಸ್ಸಚಿ ನಾಚಿಕ್ಖಿಸ್ಸತಿ, ಏತಸ್ಸ ಸಬ್ಬಕಾಮದದಂ ಮಣಿಂ ದಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ. ಅಥಸ್ಸ ತಂ ದದನ್ತೋ ಆಹ –

೮೧೫.

‘‘ಧಾರಯಿಮಂ ಮಣಿಂ ದಿಬ್ಯಂ, ಪಸುಂ ಪುತ್ತೇ ಚ ವಿನ್ದತಿ;

ಅರೋಗೋ ಸುಖಿತೋ ಹೋತಿ, ಗಚ್ಛೇವಾದಾಯ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ¶ ಪಸುಂ ಪುತ್ತೇ ಚ ವಿನ್ದತೀತಿ ಇಮಂ ಮಣಿಂ ಧಾರಯಮಾನೋ ಇಮಸ್ಸಾನುಭಾವೇನ ಪಸುಞ್ಚ ಪುತ್ತೇ ಚ ಅಞ್ಞಞ್ಚ ಯಂ ಇಚ್ಛತಿ, ತಂ ಸಬ್ಬಂ ಲಭತಿ.

ತತೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಗಾಥಮಾಹ –

೮೧೬.

‘‘ಕುಸಲಂ ಪಟಿನನ್ದಾಮಿ, ಭೂರಿದತ್ತ ವಚೋ ತವ;

ಪಬ್ಬಜಿಸ್ಸಾಮಿ ಜಿಣ್ಣೋಸ್ಮಿ, ನ ಕಾಮೇ ಅಭಿಪತ್ಥಯೇ’’ತಿ.

ತಸ್ಸತ್ಥೋ – ಭೂರಿದತ್ತ, ತವ ವಚನಂ ಕುಸಲಂ ಅನವಜ್ಜಂ, ತಂ ಪಟಿನನ್ದಾಮಿ ನ ಪಟಿಕ್ಖಿಪಾಮಿ. ಅಹಂ ಪನ ಜಿಣ್ಣೋ ಅಸ್ಮಿ, ತಸ್ಮಾ ಪಬ್ಬಜಿಸ್ಸಾಮಿ, ನ ಕಾಮೇ ಅಭಿಪತ್ಥಯಾಮಿ, ಕಿಂ ಮೇ ಮಣಿನಾತಿ.

ಬೋಧಿಸತ್ತೋ ಆಹ –

೮೧೭.

‘‘ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಸ್ಸ ಚೇ ಭಙ್ಗೋ, ಹೋತಿ ಭೋಗೇಹಿ ಕಾರಿಯಂ;

ಅವಿಕಮ್ಪಮಾನೋ ಏಯ್ಯಾಸಿ, ಬಹುಂ ದಸ್ಸಾಮಿ ತೇ ಧನ’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ¶ ಚೇ ಭಙ್ಗೋತಿ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯವಾಸೋ ನಾಮ ದುಕ್ಕರೋ, ಅನಭಿರತಸ್ಸ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಸ್ಸ ಚೇ ಭಙ್ಗೋ ಹೋತಿ, ತದಾ ಗಿಹಿಭೂತಸ್ಸ ಭೋಗೇಹಿ ಕಾರಿಯಂ ಹೋತಿ, ಏವರೂಪೇ ಕಾಲೇ ತ್ವಂ ನಿರಾಸಙ್ಕೋ ಹುತ್ವಾ ಮಮ ಸನ್ತಿಕಂ ಆಗಚ್ಛೇಯ್ಯಾಸಿ, ಬಹುಂ ತೇ ಧನಂ ದಸ್ಸಾಮೀತಿ.

ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಆಹ –

೮೧೮.

‘‘ಕುಸಲಂ ಪಟಿನನ್ದಾಮಿ, ಭೂರಿದತ್ತ ವಚೋ ತವ;

ಪುನಪಿ ಆಗಮಿಸ್ಸಾಮಿ, ಸಚೇ ಅತ್ಥೋ ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಪುನಪೀತಿ ಪುನ ಅಪಿ, ಅಯಮೇವ ವಾ ಪಾಠೋ.

ಅಥಸ್ಸ ¶ ತತ್ಥ ಅವಸಿತುಕಾಮತಂ ಞತ್ವಾ ಮಹಾಸತ್ತೋ ನಾಗಮಾಣವಕೇ ಆಣಾಪೇತ್ವಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಂ ಮನುಸ್ಸಲೋಕಂ ಪಾಪೇಸಿ. ತಮತ್ಥಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಸತ್ಥಾ ಆಹ –

೮೧೯.

‘‘ಇದಂ ¶ ವತ್ವಾ ಭೂರಿದತ್ತೋ, ಪೇಸೇಸಿ ಚತುರೋ ಜನೇ;

ಏಥ ಗಚ್ಛಥ ಉಟ್ಠೇಥ, ಖಿಪ್ಪಂ ಪಾಪೇಥ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಂ.

೮೨೦.

‘‘ತಸ್ಸ ತಂ ವಚನಂ ಸುತ್ವಾ, ಉಟ್ಠಾಯ ಚತುರೋ ಜನಾ;

ಪೇಸಿತಾ ಭೂರಿದತ್ತೇನ, ಖಿಪ್ಪಂ ಪಾಪೇಸು ಬ್ರಾಹ್ಮಣ’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ಪಾಪೇಸೂತಿ ಯಮುನಾತೋ ಉತ್ತಾರೇತ್ವಾ ಬಾರಾಣಸಿಮಗ್ಗಂ ಪಾಪಯಿಂಸು, ಪಾಪಯಿತ್ವಾ ಚ ಪನ ‘‘ತುಮ್ಹೇ ಗಚ್ಛಥಾ’’ತಿ ವತ್ವಾ ನಾಗಭವನಮೇವ ಪಚ್ಚಾಗಮಿಂಸು.

ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋಪಿ ‘‘ತಾತ ಸೋಮದತ್ತ, ಇಮಸ್ಮಿಂ ಠಾನೇ ಮಿಗಂ ವಿಜ್ಝಿಮ್ಹಾ, ಇಮಸ್ಮಿಂ ಸೂಕರ’’ನ್ತಿ ಪುತ್ತಸ್ಸ ಆಚಿಕ್ಖನ್ತೋ ಅನ್ತರಾಮಗ್ಗೇ ಪೋಕ್ಖರಣಿಂ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ತಾತ ಸೋಮದತ್ತ, ನ್ಹಾಯಾಮಾ’’ತಿ ವತ್ವಾ ‘‘ಸಾಧು, ತಾತಾ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ಉಭೋಪಿ ದಿಬ್ಬಾಭರಣಾನಿ ಚೇವ ದಿಬ್ಬವತ್ಥಾನಿ ಚ ಓಮುಞ್ಚಿತ್ವಾ ಭಣ್ಡಿಕಂ ಕತ್ವಾ ಪೋಕ್ಖರಣೀತೀರೇ ಠಪೇತ್ವಾ ಓತರಿತ್ವಾ ನ್ಹಾಯಿಂಸು. ತಸ್ಮಿಂ ಖಣೇ ತಾನಿ ಅನ್ತರಧಾಯಿತ್ವಾ ನಾಗಭವನಮೇವ ಅಗಮಂಸು. ಪಠಮಂ ನಿವತ್ಥಕಾಸಾವಪಿಲೋತಿಕಾವ ನೇಸಂ ಸರೀರೇ ಪಟಿಮುಞ್ಚಿಂಸು, ಧನುಸರಸತ್ತಿಯೋಪಿ ಪಾಕತಿಕಾವ ಅಹೇಸುಂ. ಸೋಮದತ್ತೋ ‘‘ನಾಸಿತಾಮ್ಹಾ ತಯಾ, ತಾತಾ’’ತಿ ಪರಿದೇವಿ. ಅಥ ನಂ ಪಿತಾ ‘‘ಮಾ ಚಿನ್ತಯಿ, ಮಿಗೇಸು ಸನ್ತೇಸು ಅರಞ್ಞೇ ಮಿಗೇ ವಧಿತ್ವಾ ಜೀವಿಕಂ ಕಪ್ಪೇಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ಅಸ್ಸಾಸೇಸಿ. ಸೋಮದತ್ತಸ್ಸ ಮಾತಾ ತೇಸಂ ಆಗಮನಂ ಸುತ್ವಾ ಪಚ್ಚುಗ್ಗನ್ತ್ವಾ ಘರಂ ನೇತ್ವಾ ಅನ್ನಪಾನೇನ ಸನ್ತಪ್ಪೇಸಿ. ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಭುಞ್ಜಿತ್ವಾ ನಿದ್ದಂ ಓಕ್ಕಮಿ. ಇತರಾ ಪುತ್ತಂ ಪುಚ್ಛಿ ‘‘ತಾತ ¶ , ಏತ್ತಕಂ ಕಾಲಂ ಕುಹಿಂ ಗತತ್ಥಾ’’ತಿ? ‘‘ಅಮ್ಮ, ಭೂರಿದತ್ತನಾಗರಾಜೇನ ಅಮ್ಹೇ ನಾಗಭವನಂ ನೀತಾ, ತತೋ ಉಕ್ಕಣ್ಠಿತ್ವಾ ಇದಾನಿ ಆಗತಾ’’ತಿ. ‘‘ಕಿಞ್ಚಿ ಪನ ವೋ ರತನಂ ಆಭತ’’ನ್ತಿ. ‘‘ನಾಭತಂ ಅಮ್ಮಾ’’ತಿ. ‘‘ಕಿಂ ತುಮ್ಹಾಕಂ ತೇನ ಕಿಞ್ಚಿ ನ ದಿನ್ನ’’ನ್ತಿ. ‘‘ಅಮ್ಮ, ಭೂರಿದತ್ತೇನ ಮೇ ಪಿತು ಸಬ್ಬಕಾಮದದೋ ಮಣಿ ದಿನ್ನೋ ಅಹೋಸಿ, ಇಮಿನಾ ಪನ ನ ಗಹಿತೋ’’ತಿ. ‘‘ಕಿಂಕಾರಣಾ’’ತಿ. ‘‘ಪಬ್ಬಜಿಸ್ಸತಿ ಕಿರಾ’’ತಿ. ಸಾ ‘‘ಏತ್ತಕಂ ಕಾಲಂ ದಾರಕೇ ಮಮ ಭಾರಂ ಕರೋನ್ತೋ ನಾಗಭವನೇ ವಸಿತ್ವಾ ಇದಾನಿ ಕಿರ ಪಬ್ಬಜಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಕುಜ್ಝಿತ್ವಾ ವೀಹಿಭಞ್ಜನದಬ್ಬಿಯಾ ಪಿಟ್ಠಿಂ ಪೋಥೇನ್ತೀ ‘‘ಅರೇ, ದುಟ್ಠಬ್ರಾಹ್ಮಣ, ಪಬ್ಬಜಿಸ್ಸಾಮೀತಿ ಕಿರ ಮಣಿರತನಂ ನ ಗಣ್ಹಸಿ, ಅಥ ಕಸ್ಮಾ ಅಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ಇಧಾಗತೋಸಿ, ನಿಕ್ಖಮ ಮಮ ಘರಾ ಸೀಘ’’ನ್ತಿ ಸನ್ತಜ್ಜೇಸಿ. ಅಥ ನಂ ‘‘ಭದ್ದೇ, ಮಾ ಕುಜ್ಝಿ, ಅರಞ್ಞೇ ಮಿಗೇಸು ಸನ್ತೇಸು ಅಹಂ ತಂ ಪೋಸೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ¶ ವತ್ವಾ ಪುತ್ತೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಅರಞ್ಞಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಪುರಿಮನಿಯಾಮೇನೇವ ಜೀವಿಕಂ ಕಪ್ಪೇಸಿ.

ತದಾ ದಕ್ಖಿಣಮಹಾಸಮುದ್ದಸ್ಸ ದಿಸಾಭಾಗೇ ಸಿಮ್ಬಲಿವಾಸೀ ಏಕೋ ಗರುಳೋ ಪಕ್ಖವಾತೇಹಿ ಸಮುದ್ದೇ ಉದಕಂ ವಿಯೂಹಿತ್ವಾ ಏಕಂ ನಾಗರಾಜಾನಂ ಸೀಸೇ ಗಣ್ಹಿ. ತದಾಹಿ ಸುಪಣ್ಣಾ ನಾಗಂ ಗಹೇತುಂ ಅಜಾನನಕಾಯೇವ ¶ , ಪಚ್ಛಾ ಪಣ್ಡರಜಾತಕೇ ಜಾನಿಂಸು. ಸೋ ಪನ ತಂ ಸೀಸೇ ಗಹೇತ್ವಾಪಿ ಉದಕೇ ಅನೋತ್ಥರನ್ತೇಯೇವ ಉಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಓಲಮ್ಬನ್ತಂ ಆದಾಯ ಹಿಮವನ್ತಮತ್ಥಕೇನ ಪಾಯಾಸಿ. ತದಾ ಚೇಕೋ ಕಾಸಿರಟ್ಠವಾಸೀ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಇಸಿಪಬ್ಬಜ್ಜಂ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ಹಿಮವನ್ತಪ್ಪದೇಸೇ ಪಣ್ಣಸಾಲಂ ಮಾಪೇತ್ವಾ ಪಟಿವಸತಿ. ತಸ್ಸ ಚಙ್ಕಮನಕೋಟಿಯಂ ಮಹಾನಿಗ್ರೋಧರುಕ್ಖೋ ಅತ್ಥಿ. ಸೋ ತಸ್ಸ ಮೂಲೇ ದಿವಾವಿಹಾರಂ ಕರೋತಿ. ಸುಪಣ್ಣೋ ನಿಗ್ರೋಧಮತ್ಥಕೇನ ನಾಗಂ ಹರತಿ. ನಾಗೋ ಓಲಮ್ಬನ್ತೋ ಮೋಕ್ಖತ್ಥಾಯ ನಙ್ಗುಟ್ಠೇನ ನಿಗ್ರೋಧವಿಟಪಂ ವೇಠೇಸಿ. ಸುಪಣ್ಣೋ ತಂ ಅಜಾನನ್ತೋವ ಮಹಬ್ಬಲತಾಯ ಆಕಾಸೇ ಪಕ್ಖನ್ದಿಯೇವ. ನಿಗ್ರೋಧರುಕ್ಖೋ ಸಮೂಲೋ ಉಪ್ಪಾಟಿತೋ. ಸುಪಣ್ಣೋ ನಾಗಂ ಸಿಮ್ಬಲಿವನಂ ನೇತ್ವಾ ತುಣ್ಡೇನ ಪಹರಿತ್ವಾ ಕುಚ್ಛಿಂ ಫಾಲೇತ್ವಾ ನಾಗಮೇದಂ ¶ ಖಾದಿತ್ವಾ ಸರೀರಂ ಸಮುದ್ದಕುಚ್ಛಿಮ್ಹಿ ಛಡ್ಡೇಸಿ. ನಿಗ್ರೋಧರುಕ್ಖೋ ಪತನ್ತೋ ಮಹಾಸದ್ದಮಕಾಸಿ. ಸುಪಣ್ಣೋ ‘‘ಕಿಸ್ಸ ಏಸೋ ಸದ್ದೋ’’ತಿ ಅಧೋ ಓಲೋಕೇನ್ತೋ ನಿಗ್ರೋಧರುಕ್ಖಂ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಕುತೋ ಏಸ ಮಯಾ ಉಪ್ಪಾಟಿತೋ’’ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ‘‘ತಾಪಸಸ್ಸ ಚಙ್ಕಮನಕೋಟಿಯಾ ನಿಗ್ರೋಧೋ ಏಸೋ’’ತಿ ತಥತೋ ಞತ್ವಾ ‘‘ಅಯಂ ತಸ್ಸ ಬಹೂಪಕಾರೋ, ‘ಅಕುಸಲಂ ನು ಖೋ ಮೇ ಪಸುತಂ, ಉದಾಹು ನೋ’ತಿ ತಮೇವ ಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ಜಾನಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಮಾಣವಕವೇಸೇನ ತಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕಂ ಅಗಮಾಸಿ.

ತಸ್ಮಿಂ ಖಣೇ ತಾಪಸೋ ತಂ ಠಾನಂ ಸಮಂ ಕರೋತಿ. ಸುಪಣ್ಣರಾಜಾ ತಾಪಸಂ ವನ್ದಿತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸಿನ್ನೋ ಅಜಾನನ್ತೋ ವಿಯ ‘‘ಕಿಸ್ಸ ಠಾನಂ, ಭನ್ತೇ, ಇದ’’ನ್ತಿ ಪುಚ್ಛಿ. ‘‘ಉಪಾಸಕ, ಏಕೋ ಸುಪಣ್ಣೋ ಭೋಜನತ್ಥಾಯ ನಾಗಂ ಹರನ್ತೋ ನಾಗೇನ ಮೋಕ್ಖತ್ಥಾಯ ನಿಗ್ರೋಧವಿಟಪಂ ನಙ್ಗುಟ್ಠೇನ ವೇಠಿತಾಯಪಿ ಅತ್ತನೋ ಮಹಬ್ಬಲತಾಯ ಪಕ್ಖನ್ತಿತ್ವಾ ಗತೋ, ಅಥ ನಿಗ್ರೋಧರುಕ್ಖೋ ಉಪ್ಪಾಟಿತೋ, ಇದಂ ತಸ್ಸ ಉಪ್ಪಾಟಿತಟ್ಠಾನ’’ನ್ತಿ. ‘‘ಕಿಂ ಪನ, ಭನ್ತೇ, ತಸ್ಸ ಸುಪಣ್ಣಸ್ಸ ಅಕುಸಲಂ ಹೋತಿ, ಉದಾಹು ನೋ’’ತಿ? ‘‘ಸಚೇ ನ ಜಾನಾತಿ, ಅಚೇತನಕಮ್ಮಂ ನಾಮ ಅಕುಸಲಂ ನ ಹೋತೀ’’ತಿ. ‘‘ಕಿಂ ನಾಗಸ್ಸ ಪನ ¶ , ಭನ್ತೇ’’ತಿ? ‘‘ಸೋ ಇಮಂ ನಾಸೇತುಂ ನ ಗಣ್ಹಿ, ಮೋಕ್ಖತ್ಥಾಯ ಗಣ್ಹಿ, ತಸ್ಮಾ ತಸ್ಸಪಿ ನ ಹೋತಿಯೇವಾ’’ತಿ. ಸುಪಣ್ಣೋ ತಾಪಸಸ್ಸ ತುಸ್ಸಿತ್ವಾ ‘‘ಭನ್ತೇ, ಅಹಂ ಸೋ ಸುಪಣ್ಣರಾಜಾ, ತುಮ್ಹಾಕಞ್ಹಿ ಪಞ್ಹವೇಯ್ಯಾಕರಣೇನ ತುಟ್ಠೋ. ತುಮ್ಹೇ ಅರಞ್ಞೇ ವಸಥ, ಅಹಞ್ಚೇಕಂ ಅಲಮ್ಪಾಯನಮನ್ತಂ ಜಾನಾಮಿ, ಅನಗ್ಘೋ ಮನ್ತೋ. ತಮಹಂ ತುಮ್ಹಾಕಂ ಆಚರಿಯಭಾಗಂ ಕತ್ವಾ ದಮ್ಮಿ, ಪಟಿಗ್ಗಣ್ಹಥ ನ’’ನ್ತಿ ಆಹ. ‘‘ಅಲಂ ಮಯ್ಹಂ ಮನ್ತೇನ, ಗಚ್ಛಥ ತುಮ್ಹೇ’’ತಿ. ಸೋ ತಂ ಪುನಪ್ಪುನಂ ಯಾಚಿತ್ವಾ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಾಪೇತ್ವಾ ಮನ್ತಂ ದತ್ವಾ ಓಸಧಾನಿ ಆಚಿಕ್ಖಿತ್ವಾ ಪಕ್ಕಾಮಿ.

ಗರುಳಕಣ್ಡಂ ನಿಟ್ಠಿತಂ.

ಕೀಳನಕಣ್ಡಂ

ತಸ್ಮಿಂ ¶ ಕಾಲೇ ಬಾರಾಣಸಿಯಂ ಏಕೋ ದಲಿದ್ದಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಬಹುಂ ಇಣಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಇಣಸಾಮಿಕೇಹಿ ಚೋದಿಯಮಾನೋ ‘‘ಕಿಂ ಮೇ ಇಧ ವಾಸೇನ, ಅರಞ್ಞಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ಮತಂ ಸೇಯ್ಯೋ’’ತಿ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ವನಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ಅನುಪುಬ್ಬೇನ ತಂ ಅಸ್ಸಮಪದಂ ಪತ್ವಾ ತಾಪಸಂ ವತ್ತಸಮ್ಪದಾಯ ಆರಾಧೇಸಿ. ತಾಪಸೋ ‘‘ಅಯಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಮಯ್ಹಂ ಅತಿವಿಯ ಉಪಕಾರಕೋ, ಸುಪಣ್ಣರಾಜೇನ ದಿನ್ನಂ ದಿಬ್ಬಮನ್ತಮಸ್ಸ ದಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ‘‘ಬ್ರಾಹ್ಮಣ, ಅಹಂ ಅಲಮ್ಪಾಯನಮನ್ತಂ ಜಾನಾಮಿ, ತಂ ತೇ ದಮ್ಮಿ, ಗಣ್ಹಾಹಿ ನ’’ನ್ತಿ ವತ್ವಾ ‘‘ಅಲಂ, ಭನ್ತೇ, ನ ಮಯ್ಹಂ ಮನ್ತೇನತ್ಥೋ’’ತಿ ¶ ವುತ್ತೇಪಿ ಪುನಪ್ಪುನಂ ವತ್ವಾ ನಿಪ್ಪೀಳೇತ್ವಾ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಾಪೇತ್ವಾ ಅದಾಸಿಯೇವ. ತಸ್ಸ ಚ ಮನ್ತಸ್ಸ ಅನುಚ್ಛವಿಕಾನಿ ಓಸಧಾನಿ ಚೇವ ಮನ್ತುಪಚಾರಞ್ಚ ಸಬ್ಬಂ ಕಥೇಸಿ. ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ‘‘ಲದ್ಧೋ ಮೇ ಜೀವಿತುಪಾಯೋ’’ತಿ ಕತಿಪಾಹಂ ವಸಿತ್ವಾ ‘‘ವಾತಾಬಾಧೋ ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಬಾಧತೀ’’ತಿ ಅಪದೇಸಂ ಕತ್ವಾ ತಾಪಸೇನ ವಿಸ್ಸಜ್ಜಿತೋ ತಂ ವನ್ದಿತ್ವಾ ಖಮಾಪೇತ್ವಾ ಅರಞ್ಞಾ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ಅನುಪುಬ್ಬೇನ ಯಮುನಾಯ ತೀರಂ ಪತ್ವಾ ತಂ ಮನ್ತಂ ಸಜ್ಝಾಯನ್ತೋ ಮಹಾಮಗ್ಗಂ ಗಚ್ಛತಿ.

ತಸ್ಮಿಂ ಕಾಲೇ ಸಹಸ್ಸಮತ್ತಾ ಭೂರಿದತ್ತಸ್ಸ ಪರಿಚಾರಿಕಾ ನಾಗಮಾಣವಿಕಾ ತಂ ಸಬ್ಬಕಾಮದದಂ ಮಣಿರತನಂ ಆದಾಯ ನಾಗಭವನಾ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ಯಮುನಾತೀರೇ ವಾಲುಕರಾಸಿಮ್ಹಿ ಠಪೇತ್ವಾ ತಸ್ಸ ಓಭಾಸೇನ ಸಬ್ಬರತ್ತಿಂ ಉದಕಕೀಳಂ ಕೀಳಿತ್ವಾ ಅರುಣುಗ್ಗಮನೇ ಸಬ್ಬಾಲಙ್ಕಾರೇನ ಅಲಙ್ಕರಿತ್ವಾ ಮಣಿರತನಂ ಪರಿವಾರೇತ್ವಾ ಸಿರಿಂ ಪವೇಸಯಮಾನಾ ನಿಸೀದಿಂಸು. ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋಪಿ ಮನ್ತಂ ಸಜ್ಝಾಯನ್ತೋ ತಂ ಠಾನಂ ಪಾಪುಣಿ. ತಾ ಮನ್ತಸದ್ದಂ ಸುತ್ವಾವ ‘‘ಇಮಿನಾ ಸುಪಣ್ಣೇನ ಭವಿತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ ಮರಣಭಯತಜ್ಜಿತಾ ಮಣಿರತನಂ ಅಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಪಥವಿಯಂ ನಿಮುಜ್ಜಿತ್ವಾ ನಾಗಭವನಂ ಅಗಮಿಂಸು. ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋಪಿ ಮಣಿರತನಂ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಇದಾನೇವ ಮೇ ಮನ್ತೋ ಸಮಿದ್ಧೋ’’ತಿ ತುಟ್ಠಮಾನಸೋ ¶ ಮಣಿರತನಂ ಆದಾಯ ಪಾಯಾಸಿ. ತಸ್ಮಿಂ ಖಣೇ ನೇಸಾದಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಸೋಮದತ್ತೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಮಿಗವಧಾಯ ಅರಞ್ಞಂ ಪವಿಸನ್ತೋ ತಸ್ಸ ಹತ್ಥೇ ತಂ ಮಣಿರತನಂ ದಿಸ್ವಾ ಪುತ್ತಂ ಆಹ ‘‘ತಾತ, ನನು ಏಸೋ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಭೂರಿದತ್ತೇನ ದಿನ್ನೋ ಮಣೀ’’ತಿ? ‘‘ಆಮ, ತಾತ, ಏಸೋ ಮಣೀ’’ತಿ. ‘‘ತೇನ ಹಿಸ್ಸ ಅಗುಣಂ ಕಥೇತ್ವಾ ಇಮಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಂ ವಞ್ಚೇತ್ವಾ ಗಣ್ಹಾಮೇತಂ ಮಣಿರತನ’’ನ್ತಿ. ‘‘ತಾತ, ಪುಬ್ಬೇ ಭೂರಿದತ್ತೇನ ದೀಯಮಾನಂ ನ ಗಣ್ಹಿ, ಇದಾನಿ ಪನೇಸ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ತಞ್ಞೇವ ವಞ್ಚೇಸ್ಸತಿ, ತುಣ್ಹೀ ಹೋಹೀ’’ತಿ. ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ‘‘ಹೋತು, ತಾತ, ಪಸ್ಸಸಿ ಏತಸ್ಸ ವಾ ಮಮ ವಾ ವಞ್ಚನಭಾವ’’ನ್ತಿ ಅಲಮ್ಪಾಯನೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಸಲ್ಲಪನ್ತೋ ಆಹ –

೮೨೧.

‘‘ಮಣಿಂ ಪಗ್ಗಯ್ಹ ಮಙ್ಗಲ್ಯಂ, ಸಾಧುವಿತ್ತಂ ಮನೋರಮಂ;

ಸೇಲಂ ಬ್ಯಞ್ಜನಸಮ್ಪನ್ನಂ, ಕೋ ಇಮಂ ಮಣಿಮಜ್ಝಗಾ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ¶ ಮಙ್ಗಲ್ಯನ್ತಿ ಮಙ್ಗಲಸಮ್ಮತಂ ಸಬ್ಬಕಾಮದದಂ. ಕೋ ಇಮನ್ತಿ ಕುಹಿಂ ಇಮಂ ಮಣಿಂ ಅಧಿಗತೋಸಿ.

ತತೋ ¶ ಅಲಮ್ಪಾಯನೋ ಗಾಥಮಾಹ –

೮೨೨.

‘‘ಲೋಹಿತಕ್ಖಸಹಸ್ಸಾಹಿ, ಸಮನ್ತಾ ಪರಿವಾರಿತಂ;

ಅಜ್ಜ ಕಾಲಂ ಪಥಂ ಗಚ್ಛಂ, ಅಜ್ಝಗಾಹಂ ಮಣಿಂ ಇಮ’’ನ್ತಿ.

ತಸ್ಸತ್ಥೋ – ಅಹಂ ಅಜ್ಜ ಕಾಲಂ ಪಾತೋವ ಪಥಂ ಮಗ್ಗಂ ಗಚ್ಛನ್ತೋ ರತ್ತಕ್ಖಿಕಾಹಿ ಸಹಸ್ಸಮತ್ತಾಹಿ ನಾಗಮಾಣವಿಕಾಹಿ ಸಮನ್ತಾ ಪರಿವಾರಿತಂ ಇಮಂ ಮಣಿಂ ಅಜ್ಝಗಾ. ಮಂ ದಿಸ್ವಾ ಹಿ ಸಬ್ಬಾವ ಏತಾ ಭಯತಜ್ಜಿತಾ ಇಮಂ ಛಡ್ಡೇತ್ವಾ ಪಲಾತಾತಿ.

ನೇಸಾದಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ತಂ ವಞ್ಚೇತುಕಾಮೋ ಮಣಿರತನಸ್ಸ ಅಗುಣಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಅತ್ತನಾ ಗಣ್ಹಿತುಕಾಮೋ ತಿಸ್ಸೋ ಗಾಥಾ ಅಭಾಸಿ –

೮೨೩.

‘‘ಸೂಪಚಿಣ್ಣೋ ಅಯಂ ಸೇಲೋ, ಅಚ್ಚಿತೋ ಮಾನಿತೋ ಸದಾ;

ಸುಧಾರಿತೋ ಸುನಿಕ್ಖಿತ್ತೋ, ಸಬ್ಬತ್ಥಮಭಿಸಾಧಯೇ.

೮೨೪.

‘‘ಉಪಚಾರವಿಪನ್ನಸ್ಸ, ನಿಕ್ಖೇಪೇ ಧಾರಣಾಯ ವಾ;

ಅಯಂ ಸೇಲೋ ವಿನಾಸಾಯ, ಪರಿಚಿಣ್ಣೋ ಅಯೋನಿಸೋ.

೮೨೫.

‘‘ನ ¶ ಇಮಂ ಅಕುಸಲೋ ದಿಬ್ಯಂ, ಮಣಿಂ ಧಾರೇತುಮಾರಹೋ;

ಪಟಿಪಜ್ಜ ಸತಂ ನಿಕ್ಖಂ, ದೇಹಿಮಂ ರತನಂ ಮಮ’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ಸಬ್ಬತ್ಥನ್ತಿ ಯೋ ಇಮಂ ಸೇಲಂ ಸುಟ್ಠು ಉಪಚರಿತುಂ ಅಚ್ಚಿತುಂ ಅತ್ತನೋ ಜೀವಿತಂ ವಿಯ ಮಮಾಯಿತುಂ ಸುಟ್ಠು ಧಾರೇತುಂ ಸುಟ್ಠು ನಿಕ್ಖಿಪಿತುಂ ಜಾನಾತಿ, ತಸ್ಸೇವ ಸೂಪಚಿಣ್ಣೋ ಅಚ್ಚಿತೋ ಮಾನಿತೋ ಸುಧಾರಿತೋ ಸುನಿಕ್ಖಿತ್ತೋ ಅಯಂ ಸೇಲೋ ಸಬ್ಬಂ ಅತ್ಥಂ ಸಾಧೇತೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ಉಪಚಾರವಿಪನ್ನಸ್ಸಾತಿ ಯೋ ಪನ ಉಪಚಾರವಿಪನ್ನೋ ಹೋತಿ, ತಸ್ಸೇಸೋ ಅನುಪಾಯೇನ ಪರಿಚಿಣ್ಣೋ ವಿನಾಸಮೇವ ವಹತೀತಿ ವದತಿ. ಧಾರೇತುಮಾರಹೋತಿ ಧಾರೇತುಂ ಅರಹೋ. ಪಟಿಪಜ್ಜ ಸತಂ ನಿಕ್ಖನ್ತಿ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಗೇಹೇ ಬಹೂ ಮಣೀ, ಮಯಮೇತಂ ಗಹೇತುಂ ಜಾನಾಮ. ಅಹಂ ತೇ ನಿಕ್ಖಸತಂ ದಸ್ಸಾಮಿ, ತಂ ಪಟಿಪಜ್ಜ, ದೇಹಿ ಇಮಂ ಮಣಿರತನಂ ಮಮನ್ತಿ. ತಸ್ಸ ಹಿ ಗೇಹೇ ಏಕೋಪಿ ಸುವಣ್ಣನಿಕ್ಖೋ ನತ್ಥಿ. ಸೋ ಪನ ತಸ್ಸ ಮಣಿನೋ ಸಬ್ಬಕಾಮದದಭಾವಂ ಜಾನಾತಿ ¶ . ತೇನಸ್ಸ ಏತದಹೋಸಿ ‘‘ಅಹಂ ಸಸೀಸಂ ನ್ಹತ್ವಾ ಮಣಿಂ ಉದಕೇನ ಪರಿಪ್ಫೋಸಿತ್ವಾ ‘ನಿಕ್ಖಸತಂ ಮೇ ದೇಹೀ’ತಿ ವಕ್ಖಾಮಿ, ಅಥೇಸ ಮೇ ದಸ್ಸತಿ, ತಮಹಂ ಏತಸ್ಸ ದಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ. ತಸ್ಮಾ ಸೂರೋ ಹುತ್ವಾ ಏವಮಾಹ.

ತತೋ ಅಲಮ್ಪಾಯನೋ ಗಾಥಮಾಹ –

೮೨೬.

‘‘ನ ಚ ಮ್ಯಾಯಂ ಮಣೀ ಕೇಯ್ಯೋ, ಗೋಹಿ ವಾ ರತನೇಹಿ ವಾ;

ಸೇಲೋ ಬ್ಯಞ್ಜನಸಮ್ಪನ್ನೋ, ನೇವ ಕೇಯ್ಯೋ ಮಣಿ ಮಮಾ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ನ ಚ ಮ್ಯಾಯನ್ತಿ ಅಯಂ ಮಣಿ ಮಮ ಸನ್ತಕೋ ಕೇನಚಿ ವಿಕ್ಕಿಣಿತಬ್ಬೋ ನಾಮ ನ ಹೋತಿ. ನೇವ ಕೇಯ್ಯೋತಿ ಅಯಞ್ಚ ಮಮ ಮಣಿ ಲಕ್ಖಣಸಮ್ಪನ್ನೋ, ತಸ್ಮಾ ನೇವ ಕೇಯ್ಯೋ ಕೇನಚಿ ವತ್ಥುನಾಪಿ ವಿಕ್ಕಿಣಿತಬ್ಬೋ ನಾಮ ನ ಹೋತೀತಿ.

ನೇಸಾದಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ¶ ಆಹ –

೮೨೭.

‘‘ನೋ ಚೇ ತಯಾ ಮಣೀ ಕೇಯ್ಯೋ, ಗೋಹಿ ವಾ ರತನೇಹಿ ವಾ;

ಅಥ ಕೇನ ಮಣೀ ಕೇಯ್ಯೋ, ತಂ ಮೇ ಅಕ್ಖಾಹಿ ಪುಚ್ಛಿತೋ’’ತಿ.

ಅಲಮ್ಪಾಯನೋ ಆಹ –

೮೨೮.

‘‘ಯೋ ಮೇ ಸಂಸೇ ಮಹಾನಾಗಂ, ತೇಜಸ್ಸಿಂ ದುರತಿಕ್ಕಮಂ;

ತಸ್ಸ ದಜ್ಜಂ ಇಮಂ ಸೇಲಂ, ಜಲನ್ತಮಿವ ತೇಜಸಾ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಜಲನ್ತಮಿವ ತೇಜಸಾತಿ ಪಭಾಯ ಜಲನ್ತಂ ವಿಯ.

ನೇಸಾದಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ¶ ಆಹ –

೮೨೯.

‘‘ಕೋ ನು ಬ್ರಾಹ್ಮಣವಣ್ಣೇನ, ಸುಪಣ್ಣೋ ಪತತಂ ವರೋ;

ನಾಗಂ ಜಿಗೀಸಮನ್ವೇಸಿ, ಅನ್ವೇಸಂ ಭಕ್ಖಮತ್ತನೋ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ¶ ಕೋ ನೂತಿ ಇದಂ ನೇಸಾದಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ‘‘ಅತ್ತನೋ ಭಕ್ಖಂ ಅನ್ವೇಸನ್ತೇನ ಗರುಳೇನ ಭವಿತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ಏವಮಾಹ.

ಅಲಮ್ಪಾಯನೋ ಏವಮಾಹ –

೮೩೦.

‘‘ನಾಹಂ ದಿಜಾಧಿಪೋ ಹೋಮಿ, ಅದಿಟ್ಠೋ ಗರುಳೋ ಮಯಾ;

ಆಸೀವಿಸೇನ ವಿತ್ತೋತಿ, ವೇಜ್ಜೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣ ಮಂ ವಿದೂ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಮಂ ವಿದೂತಿ ಮಂ ‘‘ಏಸ ಆಸೀವಿಸೇನ ವಿತ್ತಕೋ ಅಲಮ್ಪಾಯನೋ ನಾಮ ವೇಜ್ಜೋ’’ತಿ ಜಾನನ್ತಿ.

ನೇಸಾದಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಆಹ –

೮೩೧.

‘‘ಕಿಂ ನು ತುಯ್ಹಂ ಫಲಂ ಅತ್ಥಿ, ಕಿಂ ಸಿಪ್ಪಂ ವಿಜ್ಜತೇ ತವ;

ಕಿಸ್ಮಿಂ ವಾ ತ್ವಂ ಪರತ್ಥದ್ಧೋ, ಉರಗಂ ನಾಪಚಾಯಸೀ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಕಿಸ್ಮಿಂ ವಾ ತ್ವಂ ಪರತ್ಥದ್ಧೋತಿ ತ್ವಂ ಕಿಸ್ಮಿಂ ವಾ ಉಪತ್ಥದ್ಧೋ ಹುತ್ವಾ, ಕಿಂ ನಿಸ್ಸಯಂ ಕತ್ವಾ ಉರಗಂ ಆಸೀವಿಸಂ ನ ಅಪಚಾಯಸಿ ಜೇಟ್ಠಕಂ ಅಕತ್ವಾ ಅವಜಾನಾಸೀತಿ ಪುಚ್ಛತಿ.

ಸೋ ಅತ್ತನೋ ಬಲಂ ದೀಪೇನ್ತೋ ಆಹ –

೮೩೨.

‘‘ಆರಞ್ಞಿಕಸ್ಸ ಇಸಿನೋ, ಚಿರರತ್ತಂ ತಪಸ್ಸಿನೋ;

ಸುಪಣ್ಣೋ ಕೋಸಿಯಸ್ಸಕ್ಖಾ, ವಿಸವಿಜ್ಜಂ ಅನುತ್ತರಂ.

೮೩೩.

‘‘ತಂ ಭಾವಿತತ್ತಞ್ಞತರಂ, ಸಮ್ಮನ್ತಂ ಪಬ್ಬತನ್ತರೇ;

ಸಕ್ಕಚ್ಚಂ ತಂ ಉಪಟ್ಠಾಸಿಂ, ರತ್ತಿನ್ದಿವಮತನ್ದಿತೋ.

೮೩೪.

‘‘ಸೋ ತದಾ ಪರಿಚಿಣ್ಣೋ ಮೇ, ವತ್ತವಾ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯವಾ;

ದಿಬ್ಬಂ ಪಾತುಕರೀ ಮನ್ತಂ, ಕಾಮಸಾ ಭಗವಾ ಮಮ.

೮೩೫.

‘‘ತ್ಯಾಹಂ ¶ ¶ ಮನ್ತೇ ಪರತ್ಥದ್ಧೋ, ನಾಹಂ ಭಾಯಾಮಿ ಭೋಗಿನಂ;

ಆಚರಿಯೋ ವಿಸಘಾತಾನಂ, ಅಲಮ್ಪಾನೋತಿ ಮಂ ವಿದೂ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ¶ ಕೋಸಿಯಸ್ಸಕ್ಖಾತಿ ಕೋಸಿಯಗೋತ್ತಸ್ಸ ಇಸಿನೋ ಸುಪಣ್ಣೋ ಆಚಿಕ್ಖಿ. ತೇನ ಅಕ್ಖಾತಕಾರಣಂ ಪನ ಸಬ್ಬಂ ವಿತ್ಥಾರೇತ್ವಾ ಕಥೇತಬ್ಬಂ. ಭಾವಿತತ್ತಞ್ಞತರನ್ತಿ ಭಾವಿತತ್ತಾನಂ ಇಸೀನಂ ಅಞ್ಞತರಂ. ಸಮ್ಮನ್ತನ್ತಿ ವಸನ್ತಂ. ಕಾಮಸಾತಿ ಅತ್ತನೋ ಇಚ್ಛಾಯ. ಮಮಾತಿ ತಂ ಮನ್ತಂ ಮಯ್ಹಂ ಪಕಾಸೇಸಿ. ತ್ಯಾಹಂ ಮನ್ತೇ, ಪರತ್ಥದ್ಧೋತಿ ಅಹಂ ತೇ ಮನ್ತೇ ಉಪತ್ಥದ್ಧೋ ನಿಸ್ಸಿತೋ. ಭೋಗಿನನ್ತಿ ನಾಗಾನಂ. ವಿಸಘಾತಾನನ್ತಿ ವಿಸಘಾತಕವೇಜ್ಜಾನಂ.

ತಂ ಸುತ್ವಾ ನೇಸಾದಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಚಿನ್ತೇಸಿ ‘‘ಅಯಂ ಅಲಮ್ಪಾಯನೋ ಯ್ವಾಸ್ಸ ನಾಗಂ ದಸ್ಸೇತಿ, ತಸ್ಸ ಮಣಿರತನಂ ದಸ್ಸತಿ, ಭೂರಿದತ್ತಮಸ್ಸ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ಮಣಿಂ ಗಣ್ಹಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ. ತತೋ ಪುತ್ತೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಮನ್ತೇನ್ತೋ ಗಾಥಮಾಹ –

೮೩೬.

‘‘ಗಣ್ಹಾಮಸೇ ಮಣಿಂ ತಾತ, ಸೋಮದತ್ತ ವಿಜಾನಹಿ;

ಮಾ ದಣ್ಡೇನ ಸಿರಿಂ ಪತ್ತಂ, ಕಾಮಸಾ ಪಜಹಿಮ್ಹಸೇ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಗಣ್ಹಾಮಸೇತಿ ಗಣ್ಹಾಮ. ಕಾಮಸಾತಿ ಅತ್ತನೋ ರುಚಿಯಾ ದಣ್ಡೇನ ಪಹರಿತ್ವಾ ಮಾ ಜಹಾಮ.

ಸೋಮದತ್ತೋ ಆಹ –

೮೩೭.

‘‘ಸಕಂ ನಿವೇಸನಂ ಪತ್ತಂ, ಯೋ ತಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣ ಪೂಜಯಿ;

ಏವಂ ಕಲ್ಯಾಣಕಾರಿಸ್ಸ, ಕಿಂ ಮೋಹಾ ದುಬ್ಭಿಮಿಚ್ಛಸಿ.

೮೩೮.

‘‘ಸಚೇ ತ್ವಂ ಧನಕಾಮೋಸಿ, ಭೂರಿದತ್ತೋ ಪದಸ್ಸತಿ;

ತಮೇವ ಗನ್ತ್ವಾ ಯಾಚಸ್ಸು, ಬಹುಂ ದಸ್ಸತಿ ತೇ ಧನ’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ಪೂಜಯೀತಿ ದಿಬ್ಬಕಾಮೇಹಿ ಪೂಜಯಿತ್ಥ. ದುಬ್ಭಿಮಿಚ್ಛಸೀತಿ ಕಿಂ ತಥಾರೂಪಸ್ಸ ಮಿತ್ತಸ್ಸ ದುಬ್ಭಿಕಮ್ಮಂ ಕಾತುಂ ಇಚ್ಛಸಿ ತಾತಾತಿ.

ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಆಹ –

೮೩೯.

‘‘ಹತ್ಥಗತಂ ¶ ಪತ್ತಗತಂ, ನಿಕಿಣ್ಣಂ ಖಾದಿತುಂ ವರಂ;

ಮಾ ನೋ ಸನ್ದಿಟ್ಠಿಕೋ ಅತ್ಥೋ, ಸೋಮದತ್ತ ಉಪಚ್ಚಗಾ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಹತ್ಥಗತನ್ತಿ ತಾತ ಸೋಮದತ್ತ, ತ್ವಂ ತರುಣಕೋ ಲೋಕಪವತ್ತಿಂ ನ ಜಾನಾಸಿ. ಯಞ್ಹಿ ಹತ್ಥಗತಂ ವಾ ಹೋತಿ ಪತ್ತಗತಂ ವಾ ಪುರತೋ ವಾ ನಿಕಿಣ್ಣಂ ಠಪಿತಂ, ತದೇವ ಮೇ ಖಾದಿತುಂ ವರಂ, ನ ದೂರೇ ಠಿತಂ.

ಸೋಮದತ್ತೋ ¶ ¶ ಆಹ –

೮೪೦.

‘‘ಪಚ್ಚತಿ ನಿರಯೇ ಘೋರೇ, ಮಹಿಸ್ಸಮಪಿ ವಿವರತಿ;

ಮಿತ್ತದುಬ್ಭೀ ಹಿತಚ್ಚಾಗೀ, ಜೀವರೇವಾಪಿ ಸುಸ್ಸತಿ.

೮೪೧.

‘‘ಸಚೇ ತ್ವಂ ಧನಕಾಮೋಸಿ, ಭೂರಿದತ್ತೋ ಪದಸ್ಸತಿ;

ಮಞ್ಞೇ ಅತ್ತಕತಂ ವೇರಂ, ನ ಚಿರಂ ವೇದಯಿಸ್ಸಸೀ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಮಹಿಸ್ಸಮಪಿ ವಿವರತೀತಿ ತಾತ, ಮಿತ್ತದುಬ್ಭಿನೋ ಜೀವನ್ತಸ್ಸೇವ ಪಥವೀ ಭಿಜ್ಜಿತ್ವಾ ವಿವರಂ ದೇತಿ. ಹಿತಚ್ಚಾಗೀತಿ ಅತ್ತನೋ ಹಿತಪರಿಚ್ಚಾಗೀ. ಜೀವರೇವಾಪಿ ಸುಸ್ಸತೀತಿ ಜೀವಮಾನೋವ ಸುಸ್ಸತಿ, ಮನುಸ್ಸಪೇತೋ ಹೋತಿ. ಅತ್ತಕತಂ ವೇರನ್ತಿ ಅತ್ತನಾ ಕತಂ ಪಾಪಂ. ನ ಚಿರನ್ತಿ ನ ಚಿರಸ್ಸೇವ ವೇದಯಿಸ್ಸಸೀತಿ ಮಞ್ಞಾಮಿ.

ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಆಹ –

೮೪೨.

‘‘ಮಹಾಯಞ್ಞಂ ಯಜಿತ್ವಾನ, ಏವಂ ಸುಜ್ಝನ್ತಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ;

ಮಹಾಯಞ್ಞಂ ಯಜಿಸ್ಸಾಮ, ಏವಂ ಮೋಕ್ಖಾಮ ಪಾಪಕಾ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಸುಜ್ಝನ್ತೀತಿ ತಾತ ಸೋಮದತ್ತ, ತ್ವಂ ದಹರೋ ನ ಕಿಞ್ಚಿ ಜಾನಾಸಿ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ನಾಮ ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಪಾಪಂ ಕತ್ವಾ ಯಞ್ಞೇನ ಸುಜ್ಝನ್ತೀತಿ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಏವಮಾಹ.

ಸೋಮದತ್ತೋ ಆಹ –

೮೪೩.

‘‘ಹನ್ದ ¶ ದಾನಿ ಅಪಾಯಾಮಿ, ನಾಹಂ ಅಜ್ಜ ತಯಾ ಸಹ;

ಪದಮ್ಪೇಕಂ ನ ಗಚ್ಛೇಯ್ಯಂ, ಏವಂ ಕಿಬ್ಬಿಸಕಾರಿನಾ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಅಪಾಯಾಮೀತಿ ಅಪಗಚ್ಛಾಮಿ, ಪಲಾಯಾಮೀತಿ ಅತ್ಥೋ.

ಏವಞ್ಚ ಪನ ವತ್ವಾ ಪಣ್ಡಿತೋ ಮಾಣವೋ ಪಿತರಂ ಅತ್ತನೋ ವಚನಂ ಗಾಹಾಪೇತುಂ ಅಸಕ್ಕೋನ್ತೋ ಮಹನ್ತೇನ ಸದ್ದೇನ ದೇವತಾ ಉಜ್ಝಾಪೇತ್ವಾ ‘‘ಏವರೂಪೇನ ಪಾಪಕಾರಿನಾ ಸದ್ಧಿಂ ನ ಗಮಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಪಿತು ಪಸ್ಸನ್ತಸ್ಸೇವ ಪಲಾಯಿತ್ವಾ ಹಿಮವನ್ತಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ಅಭಿಞ್ಞಾ ಚ ಸಮಾಪತ್ತಿಯೋ ಚ ನಿಬ್ಬತ್ತೇತ್ವಾ ಅಪರಿಹೀನಜ್ಝಾನೋ ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕೇ ಉಪ್ಪಜ್ಜಿ. ತಮತ್ಥಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಸತ್ಥಾ ಆಹ –

೮೪೪.

‘‘ಇದಂ ¶ ವತ್ವಾನ ಪಿತರಂ, ಸೋಮದತ್ತೋ ಬಹುಸ್ಸುತೋ;

ಉಜ್ಝಾಪೇತ್ವಾನ ಭೂತಾನಿ, ತಮ್ಹಾ ಠಾನಾ ಅಪಕ್ಕಮೀ’’ತಿ.

ನೇಸಾದಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ‘‘ಸೋಮದತ್ತೋ ಠಪೇತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಗೇಹಂ ಕುಹಿಂ ಗಮಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಚಿನ್ತೇನ್ತೋ ಅಲಮ್ಪಾಯನಂ ಥೋಕಂ ಅನತ್ತಮನಂ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಅಲಮ್ಪಾಯನ ¶ , ಮಾ ಚಿನ್ತಯಿ, ದಸ್ಸೇಸ್ಸಾಮಿ ತೇ ಭೂರಿದತ್ತ’’ನ್ತಿ ತಂ ಆದಾಯ ನಾಗರಾಜಸ್ಸ ಉಪೋಸಥಕರಣಟ್ಠಾನಂ ಗನ್ತ್ವಾ ವಮ್ಮಿಕಮತ್ಥಕೇ ಭೋಗೇ ಆಭುಜಿತ್ವಾ ನಿಪನ್ನಂ ನಾಗರಾಜಾನಂ ದಿಸ್ವಾ ಅವಿದೂರೇ ಠಿತೋ ಹತ್ಥಂ ಪಸಾರೇತ್ವಾ ದ್ವೇ ಗಾಥಾ ಅಭಾಸಿ –

೮೪೫.

‘‘ಗಣ್ಹಾಹೇತಂ ಮಹಾನಾಗಂ, ಆಹರೇತಂ ಮಣಿಂ ಮಮ;

ಇನ್ದಗೋಪಕವಣ್ಣಾಭೋ, ಯಸ್ಸ ಲೋಹಿತಕೋ ಸಿರೋ.

೮೪೬.

‘‘ಕಪ್ಪಾಸಪಿಚುರಾಸೀವ, ಏಸೋ ಕಾಯೋ ಪದಿಸ್ಸತಿ;

ವಮ್ಮಿಕಗ್ಗಗತೋ ಸೇತಿ, ತಂ ತ್ವಂ ಗಣ್ಹಾಹಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಇನ್ದಗೋಪಕವಣ್ಣಾಭೋತಿ ಇನ್ದಗೋಪಕವಣ್ಣೋ ವಿಯ ಆಭಾಸತಿ. ಕಪ್ಪಾಸಪಿಚುರಾಸೀವಾತಿ ಸುವಿಹಿತಸ್ಸ ಕಪ್ಪಾಸಪಿಚುನೋ ರಾಸಿ ವಿಯ.

ಅಥ ಮಹಾಸತ್ತೋ ಅಕ್ಖೀನಿ ಉಮ್ಮೀಲೇತ್ವಾ ನೇಸಾದಬ್ರಾಹ್ಮಣಂ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಅಯಂ ಉಪೋಸಥಸ್ಸ ಮೇ ಅನ್ತರಾಯಂ ಕರೇಯ್ಯಾತಿ ಇಮಂ ನಾಗಭವನಂ ನೇತ್ವಾ ಮಹಾಸಮ್ಪತ್ತಿಯಾ ಪತಿಟ್ಠಾಪೇಸಿಂ. ಮಯಾ ದೀಯಮಾನಂ ಮಣಿಂ ಗಣ್ಹಿತುಂ ನ ಇಚ್ಛಿ. ಇದಾನಿ ಪನ ಅಹಿತುಣ್ಡಿಕಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಆಗಚ್ಛತಿ. ಸಚಾಹಂ ಇಮಸ್ಸ ಮಿತ್ತದುಬ್ಭಿನೋ ¶ ಕುಜ್ಝೇಯ್ಯಂ, ಸೀಲಂ ಮೇ ಖಣ್ಡಂ ಭವಿಸ್ಸತಿ. ಮಯಾ ಖೋ ಪನ ಪಠಮಞ್ಞೇವ ಚತುರಙ್ಗಸಮನ್ನಾಗತೋ ಉಪೋಸಥೋ ಅಧಿಟ್ಠಿತೋ, ಸೋ ಯಥಾಧಿಟ್ಠಿತೋವ ಹೋತು, ಅಲಮ್ಪಾಯನೋ ಮಂ ಛಿನ್ದತು ವಾ ಪಚತು ವಾ, ಸೂಲೇನ ವಾ ವಿಜ್ಝತು, ನೇವಸ್ಸ ಕುಜ್ಝಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ‘‘ಸಚೇ ಖೋ ಪನಾಹಂ ಇಮೇ ಓಲೋಕೇಸ್ಸಾಮಿ, ಭಸ್ಮಾ ಭವೇಯ್ಯುಂ. ಮಂ ಪೋಥೇನ್ತೇಪಿ ನ ಕುಜ್ಝಿಸ್ಸಾಮಿ ನ ಓಲೋಕೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಅಕ್ಖೀನಿ ನಿಮೀಲೇತ್ವಾ ಅಧಿಟ್ಠಾನಪಾರಮಿಂ ಪುರೇಚಾರಿಕಂ ಕತ್ವಾ ಭೋಗನ್ತರೇ ಸೀಸಂ ಪಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ನಿಚ್ಚಲೋವ ಹುತ್ವಾ ನಿಪಜ್ಜಿ. ನೇಸಾದಬ್ರಾಹ್ಮಣೋಪಿ ‘‘ಭೋ ಅಲಮ್ಪಾಯನ, ಇಮಂ ನಾಗಂ ಗಣ್ಹಾಹಿ, ದೇಹಿ ಮೇ ಮಣಿ’’ನ್ತಿ ಆಹ. ಅಲಮ್ಪಾಯನೋ ನಾಗಂ ದಿಸ್ವಾ ತುಟ್ಠೋ ಮಣಿಂ ಕಿಸ್ಮಿಞ್ಚಿ ಅಗಣೇತ್ವಾ ‘‘ಗಣ್ಹ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ’’ತಿ ತಸ್ಸ ಹತ್ಥೇ ಖಿಪಿ. ಸೋ ತಸ್ಸ ಹತ್ಥತೋ ಗಳಿತ್ವಾ ಪಥವಿಯಂ ಪತಿ. ಪತಿತಮತ್ತೋವ ಪಥವಿಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ನಾಗಭವನಮೇವ ಗತೋ.

ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ¶ ಮಣಿರತನತೋ ಭೂರಿದತ್ತೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಮಿತ್ತಭಾವತೋ ಪುತ್ತತೋತಿ ತೀಹಿ ಪರಿಹಾಯಿ. ಸೋ ‘‘ನಿಪ್ಪಚ್ಚಯೋ ಜಾತೋಮ್ಹಿ, ಪುತ್ತಸ್ಸ ಮೇ ವಚನಂ ನ ಕತ’’ನ್ತಿ ಪರಿದೇವನ್ತೋ ಗೇಹಂ ಅಗಮಾಸಿ. ಅಲಮ್ಪಾಯನೋಪಿ ¶ ದಿಬ್ಬೋಸಧೇಹಿ ಅತ್ತನೋ ಸರೀರಂ ಮಕ್ಖೇತ್ವಾ ಥೋಕಂ ಖಾದಿತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಕಾಯಂ ಪರಿಪ್ಫೋಸೇತ್ವಾ ದಿಬ್ಬಮನ್ತಂ ಜಪ್ಪನ್ತೋ ಬೋಧಿಸತ್ತಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ನಙ್ಗುಟ್ಠೇ ಗಹೇತ್ವಾ ಆಕಡ್ಢಿತ್ವಾ ಸೀಸಂ ದಳ್ಹಂ ಗಣ್ಹನ್ತೋ ಮುಖಮಸ್ಸ ವಿವರಿತ್ವಾ ಓಸಧಂ ಖಾದಿತ್ವಾ ಮುಖೇ ಖೇಳಂ ಓಪಿ. ಸುಚಿಜಾತಿಕೋ ನಾಗರಾಜಾ ಸೀಲಭೇದಭಯೇನ ಅಕುಜ್ಝಿತ್ವಾ ಅಕ್ಖೀನಿಪಿ ನ ಉಮ್ಮೀಲೇಸಿ. ಅಥ ನಂ ಓಸಧಮನ್ತಂ ಕತ್ವಾ ನಙ್ಗುಟ್ಠೇ ಗಹೇತ್ವಾ ಹೇಟ್ಠಾಸೀಸಂ ಕತ್ವಾ ಸಞ್ಚಾಲೇತ್ವಾ ಗಹಿತಭೋಜನಂ ಛಡ್ಡಾಪೇತ್ವಾ ಭೂಮಿಯಂ ದೀಘತೋ ನಿಪಜ್ಜಾಪೇತ್ವಾ ಮಸೂರಕಂ ಮದ್ದನ್ತೋ ವಿಯ ಪಾದೇಹಿ ಮದ್ದಿತ್ವಾ ಅಟ್ಠೀನಿ ಚುಣ್ಣಿಯಮಾನಾನಿ ವಿಯ ಅಹೇಸುಂ. ಪುನ ನಙ್ಗುಟ್ಠೇ ಗಹೇತ್ವಾ ದುಸ್ಸಂ ಪೋಥೇನ್ತೋ ವಿಯ ಪೋಥೇಸಿ. ಮಹಾಸತ್ತೋ ಏವರೂಪಂ ದುಕ್ಖಂ ಅನುಭವನ್ತೋಪಿ ನೇವ ಕುಜ್ಝಿ. ತಮತ್ಥಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಸತ್ಥಾ ಆಹ –

೮೪೭.

‘‘ಅಥೋಸಧೇಹಿ ದಿಬ್ಬೇಹಿ, ಜಪ್ಪಂ ಮನ್ತಪದಾನಿ ಚ;

ಏವಂ ತಂ ಅಸಕ್ಖಿ ಸತ್ಥುಂ, ಕತ್ವಾ ಪರಿತ್ತಮತ್ತನೋ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಅಸಕ್ಖೀತಿ ಸಕ್ಖಿ. ಸತ್ಥುನ್ತಿ ಗಣ್ಹಿತುಂ.

ಇತಿ ಸೋ ಮಹಾಸತ್ತಂ ದುಬ್ಬಲಂ ಕತ್ವಾ ವಲ್ಲೀಹಿ ಪೇಳಂ ಸಜ್ಜೇತ್ವಾ ಮಹಾಸತ್ತಂ ತತ್ಥ ಪಕ್ಖಿಪಿ, ಸರೀರಸ್ಸ ಮಹನ್ತತಾಯ ತತ್ಥ ನ ಪವಿಸತಿ. ಅಥ ನಂ ಪಣ್ಹಿಯಾ ಕೋಟ್ಟೇನ್ತೋ ಪವೇಸೇತ್ವಾ ಪೇಳಂ ಆದಾಯ ಏಕಂ ಗಾಮಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಗಾಮಮಜ್ಝೇ ಓತಾರೇತ್ವಾ ‘‘ನಾಗಸ್ಸ ನಚ್ಚಂ ದಟ್ಠುಕಾಮಾ ಆಗಚ್ಛನ್ತೂ’’ತಿ ಸದ್ದಮಕಾಸಿ. ಸಕಲಗಾಮವಾಸಿನೋ ಸನ್ನಿಪತಿಂಸು. ತಸ್ಮಿಂ ಖಣೇ ಅಲಮ್ಪಾಯನೋ ‘‘ನಿಕ್ಖಮ ಮಹಾನಾಗಾ’’ತಿ ¶ ಆಹ. ಮಹಾಸತ್ತೋ ಚಿನ್ತೇಸಿ ‘‘ಅಜ್ಜ ಮಯಾ ಪರಿಸಂ ತೋಸೇನ್ತೇನ ಕೀಳಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಏವಂ ಅಲಮ್ಪಾಯನೋ ಬಹುಂ ಧನಂ ಲಭಿತ್ವಾ ತುಟ್ಠೋ ಮಂ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇಸ್ಸತಿ. ಯಂ ಯಂ ಏಸ ಮಂ ಕಾರೇತಿ, ತಂ ತಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ. ಅಥ ನಂ ಸೋ ಪೇಳತೋ ನೀಹರಿತ್ವಾ ‘‘ಮಹಾ ಹೋಹೀ’’ತಿ ಆಹ. ಸೋ ಮಹಾ ಅಹೋಸಿ, ‘‘ಖುದ್ದಕೋ, ವಟ್ಟೋ, ವಮ್ಮಿತೋ, ಏಕಪ್ಫಣೋ, ದ್ವಿಫಣೋ, ತಿಪ್ಫಣೋ, ಚತುಪ್ಫಣೋ, ಪಞ್ಚ, ಛ, ಸತ್ತ, ಅಟ್ಠ, ನವ, ದಸ ವೀಸತಿ, ತಿಂಸತಿ, ಚತ್ತಾಲೀಸ, ಪಣ್ಣಾಸಪ್ಫಣೋ, ಸತಪ್ಫಣೋ, ಉಚ್ಚೋ, ನೀಚೋ, ದಿಸ್ಸಮಾನಕಾಯೋ, ಅದಿಸ್ಸಮಾನಕಾಯೋ, ದಿಸ್ಸಮಾನಉಪಡ್ಢಕಾಯೋ ¶ , ನೀಲೋ, ಪೀತೋ, ಲೋಹಿತೋ, ಓದಾತೋ, ಮಞ್ಜಟ್ಠಿಕೋ ಹೋಹಿ, ಅಗ್ಗಿಜಾಲಂ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇಹಿ, ಉದಕಂ, ಧೂಮಂ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇಹೀ’’ತಿ. ಮಹಾಸತ್ತೋ ಇಮೇಸುಪಿ ಆಕಾರೇಸು ವುತ್ತವುತ್ತೇ ¶ ಅತ್ತಭಾವೇ ನಿಮ್ಮಿನಿತ್ವಾ ನಚ್ಚಂ ದಸ್ಸೇಸಿ. ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಕೋಚಿ ಅಸ್ಸೂನಿ ಸನ್ಧಾರೇತುಂ ನಾಸಕ್ಖಿ.

ಮನುಸ್ಸಾ ಬಹೂನಿ ಹಿರಞ್ಞಸುವಣ್ಣವತ್ಥಾಲಙ್ಕಾರಾದೀನಿ ಅದಂಸು. ಇತಿ ತಸ್ಮಿಂ ಗಾಮೇ ಸಹಸ್ಸಮತ್ತಂ ಲಭಿ. ಸೋ ಕಿಞ್ಚಾಪಿ ಮಹಾಸತ್ತಂ ಗಣ್ಹನ್ತೋ ‘‘ಸಹಸ್ಸಂ ಲಭಿತ್ವಾ ತಂ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಆಹ, ತಂ ಪನ ಧನಂ ಲಭಿತ್ವಾ ‘‘ಗಾಮಕೇಪಿ ತಾವ ಮಯಾ ಏತ್ತಕಂ ಧನಂ ಲದ್ಧಂ, ನಗರೇ ಕಿರ ಬಹುಂ ಲಭಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಧನಲೋಭೇನ ತಂ ನ ಮುಞ್ಚಿ. ಸೋ ತಸ್ಮಿಂ ಗಾಮೇ ಕುಟುಮ್ಬಂ ಸಣ್ಠಪೇತ್ವಾ ರತನಮಯಂ ಪೇಳಂ ಕಾರೇತ್ವಾ ತತ್ಥ ಮಹಾಸತ್ತಂ ಪಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಸುಖಯಾನಕಂ ಆರುಯ್ಹ ಮಹನ್ತೇನ ಪರಿವಾರೇನ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ತಂ ಗಾಮನಿಗಮಾದೀಸು ಕೀಳಾಪೇನ್ತೋ ಅನುಪುಬ್ಬೇನ ಬಾರಾಣಸಿಂ ಪಾಪುಣಿ. ನಾಗರಾಜಸ್ಸ ಪನ ಮಧುಲಾಜೇ ದೇತಿ, ಮಣ್ಡೂಕೇ ಮಾರೇತ್ವಾ ದೇತಿ, ಸೋ ಗೋಚರಂ ನ ಗಣ್ಹಾತಿ ಅವಿಸ್ಸಜ್ಜನಭಯೇನ. ಗೋಚರಂ ಅಗ್ಗಣ್ಹನ್ತಮ್ಪಿ ಪುನ ನಂ ಚತ್ತಾರೋ ದ್ವಾರಗಾಮೇ ಆದಿಂ ಕತ್ವಾ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಮಾಸಮತ್ತಂ ಕೀಳಾಪೇಸಿ. ಪನ್ನರಸಉಪೋಸಥದಿವಸೇ ಪನ ‘‘ಅಜ್ಜ ತುಮ್ಹಾಕಂ ಸನ್ತಿಕೇ ಕೀಳಾಪೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ರಞ್ಞೋ ಆರೋಚಾಪೇಸಿ. ರಾಜಾ ನಗರೇ ಭೇರಿಂ ಚರಾಪೇತ್ವಾ ಮಹಾಜನಂ ಸನ್ನಿಪಾತಾಪೇಸಿ. ರಾಜಙ್ಗಣೇ ಮಞ್ಚಾತಿಮಞ್ಚಂ ಬನ್ಧಿಂಸು.

ಕೀಳನಖಣ್ಡಂ ನಿಟ್ಠಿತಂ.

ನಗರಪವೇಸನಕಣ್ಡಂ

ಅಲಮ್ಪಾಯನೇನ ಪನ ಬೋಧಿಸತ್ತಸ್ಸ ಗಹಿತದಿವಸೇಯೇವ ಮಹಾಸತ್ತಸ್ಸ ಮಾತಾ ಸುಪಿನನ್ತೇ ಅದ್ದಸ ಕಾಳೇನ ರತ್ತಕ್ಖಿನಾ ಪುರಿಸೇನ ಅಸಿನಾ ದಕ್ಖಿಣಬಾಹುಂ ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ಲೋಹಿತೇನ ಪಗ್ಘರನ್ತೇನ ನೀಯಮಾನಂ. ಸಾ ಭೀತತಸಿತಾ ಉಟ್ಠಾಯ ದಕ್ಖಿಣಬಾಹುಂ ಪರಾಮಸಿತ್ವಾ ಸುಪಿನಭಾವಂ ಜಾನಿ. ಅಥಸ್ಸಾ ಏತದಹೋಸಿ ‘‘ಮಯಾ ಕಕ್ಖಳೋ ಪಾಪಸುಪಿನೋ ದಿಟ್ಠೋ, ಚತುನ್ನಂ ವಾ ಮೇ ಪುತ್ತಾನಂ ಧತರಟ್ಠಸ್ಸ ರಞ್ಞೋ ವಾ ಮಮ ವಾ ಪರಿಪನ್ಥೇನ ಭವಿತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ. ಅಪಿಚ ಖೋ ಪನ ಮಹಾಸತ್ತಮೇವ ಆರಬ್ಭ ಅತಿರೇಕತರಂ ಚಿನ್ತೇಸಿ. ಕಿಂಕಾರಣಾ ¶ ? ಸೇಸಾ ಅತ್ತನೋ ನಾಗಭವನೇ ವಸನ್ತಿ, ಇತರೋ ಪನ ಸೀಲಜ್ಝಾಸಯತ್ತಾ ಮನುಸ್ಸಲೋಕಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಉಪೋಸಥಕಮ್ಮಂ ಕರೋತಿ. ತಸ್ಮಾ ‘‘ಕಚ್ಚಿ ನು ಖೋ ಮೇ ಪುತ್ತಂ ಅಹಿತುಣ್ಡಿಕೋ ವಾ ಸುಪಣ್ಣೋ ವಾ ಗಣ್ಹೇಯ್ಯಾ’’ತಿ ತಸ್ಸೇವ ಅತಿರೇಕತರಂ ಚಿನ್ತೇಸಿ ¶ . ತತೋ ಅಡ್ಢಮಾಸೇ ಅತಿಕ್ಕನ್ತೇ ‘‘ಮಮ ಪುತ್ತೋ ಅಡ್ಢಮಾಸಾತಿಕ್ಕಮೇನ ಮಂ ವಿನಾ ವತ್ತಿತುಂ ನ ಸಕ್ಕೋತಿ, ಅದ್ಧಾಸ್ಸ ಕಿಞ್ಚಿ ¶ ಭಯಂ ಉಪ್ಪನ್ನಂ ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ದೋಮನಸ್ಸಪ್ಪತ್ತಾ ಅಹೋಸಿ. ಮಾಸಾತಿಕ್ಕಮೇನ ಪನಸ್ಸಾ ಸೋಕೇನ ಅಸ್ಸೂನಂ ಅಪಗ್ಘರಣಕಾಲೋ ನಾಮ ನಾಹೋಸಿ, ಹದಯಂ ಸುಸ್ಸಿ, ಅಕ್ಖೀನಿ ಉಪಚ್ಚಿಂಸು. ಸಾ ‘‘ಇದಾನಿ ಆಗಮಿಸ್ಸತಿ, ಇದಾನಿ ಆಗಮಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ತಸ್ಸಾಗಮನಮಗ್ಗಮೇವ ಓಲೋಕೇನ್ತೀ ನಿಸೀದಿ. ಅಥಸ್ಸಾ ಜೇಟ್ಠಪುತ್ತೋ ಸುದಸ್ಸನೋ ಮಾಸಚ್ಚಯೇನ ಮಹತಿಯಾ ಪರಿಸಾಯ ಸದ್ಧಿಂ ಮಾತಾಪಿತೂನಂ ದಸ್ಸನತ್ಥಾಯ ಆಗತೋ, ಪರಿಸಂ ಬಹಿ ಠಪೇತ್ವಾ ಪಾಸಾದಂ ಆರುಯ್ಹ ಮಾತರಂ ವನ್ದಿತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ಅಟ್ಠಾಸಿ. ಸಾ ಭೂರಿದತ್ತಂ ಅನುಸೋಚನ್ತೀ ತೇನ ಸದ್ಧಿಂ ನ ಕಿಞ್ಚಿ ಸಲ್ಲಪಿ. ಸೋ ಚಿನ್ತೇಸಿ ‘‘ಮಯ್ಹಂ ಮಾತಾ ಮಯಿ ಪುಬ್ಬೇ ಆಗತೇ ತುಸ್ಸತಿ, ಪಟಿಸನ್ಥಾರಂ ಕರೋತಿ, ಅಜ್ಜ ಪನ ದೋಮನಸ್ಸಪ್ಪತ್ತಾ, ಕಿಂ ನು ಖೋ ಕಾರಣ’’ನ್ತಿ? ಅಥ ನಂ ಪುಚ್ಛನ್ತೋ ಆಹ –

೮೪೮.

‘‘ಮಮಂ ದಿಸ್ವಾನ ಆಯನ್ತಂ, ಸಬ್ಬಕಾಮಸಮಿದ್ಧಿನಂ;

ಇನ್ದ್ರಿಯಾನಿ ಅಹಟ್ಠಾನಿ, ಸಾವಂ ಜಾತಂ ಮುಖಂ ತವ.

೮೪೯.

‘‘ಪದ್ಧಂ ಯಥಾ ಹತ್ಥಗತಂ, ಪಾಣಿನಾ ಪರಿಮದ್ದಿತಂ;

ಸಾವಂ ಜಾತಂ ಮುಖಂ ತುಯ್ಹಂ, ಮಮಂ ದಿಸ್ವಾನ ಏದಿಸ’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ಅಹಟ್ಠಾನೀತಿ ನ ವಿಪ್ಪಸನ್ನಾನಿ. ಸಾವನ್ತಿ ಕಞ್ಚನಾದಾಸವಣ್ಣಂ ತೇ ಮುಖಂ ಪೀತಕಾಳಕಂ ಜಾತಂ. ಹತ್ಥಗತನ್ತಿ ಹತ್ಥೇನ ಛಿನ್ದಿತಂ. ಏದಿಸನ್ತಿ ಏವರೂಪಂ ಮಹನ್ತೇನ ಸಿರಿಸೋಭಗ್ಗೇನ ತುಮ್ಹಾಕಂ ದಸ್ಸನತ್ಥಾಯ ಆಗತಂ ಮಂ ದಿಸ್ವಾ.

ಸಾ ಏವಂ ವುತ್ತೇಪಿ ನೇವ ಕಥೇಸಿ. ಸುದಸ್ಸನೋ ಚಿನ್ತೇಸಿ ‘‘ಕಿಂ ನು ಖೋ ಕೇನಚಿ ಕುದ್ಧಾ ವಾ ಪರಿಬದ್ಧಾ ವಾ ಭವೇಯ್ಯಾ’’ತಿ. ಅಥ ನಂ ಪುಚ್ಛನ್ತೋ ಇತರಂ ಗಾಥಮಾಹ –

೮೫೦.

‘‘ಕಚ್ಚಿ ನು ತೇ ನಾಭಿಸಸಿ, ಕಚ್ಚಿ ತೇ ಅತ್ಥಿ ವೇದನಾ;

ಯೇನ ಸಾವಂ ಮುಖಂ ತುಯ್ಹಂ, ಮಮಂ ದಿಸ್ವಾನ ಆಗತ’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ಕಚ್ಚಿ ನು ತೇ ನಾಭಿಸಸೀತಿ ಕಚ್ಚಿ ನು ತಂ ಕೋಚಿ ನ ಅಭಿಸಸಿ ಅಕ್ಕೋಸೇನ ವಾ ಪರಿಭಾಸಾಯ ¶ ವಾ ವಿಹಿಂಸೀತಿ ಪುಚ್ಛತಿ. ತುಯ್ಹನ್ತಿ ತವ ಪುಬ್ಬೇ ಮಮಂ ದಿಸ್ವಾ ಆಗತಂ ಏದಿಸಂ ಮುಖಂ ನ ಹೋತಿ. ಯೇನ ಪನ ಕಾರಣೇನ ಅಜ್ಜ ತವ ಮುಖಂ ಸಾವಂ ಜಾತಂ, ತಂ ಮೇ ಆಚಿಕ್ಖಾತಿ ಪುಚ್ಛತಿ.

ಅಥಸ್ಸ ¶ ಸಾ ಆಚಿಕ್ಖನ್ತೀ ಆಹ –

೮೫೧.

‘‘ಸುಪಿನಂ ತಾತ ಅದ್ದಕ್ಖಿಂ, ಇತೋ ಮಾಸಂ ಅಧೋಗತಂ;

‘ದಕ್ಖಿಣಂ ¶ ವಿಯ ಮೇ ಬಾಹುಂ, ಛೇತ್ವಾ ರುಹಿರಮಕ್ಖಿತಂ;

ಪುರಿಸೋ ಆದಾಯ ಪಕ್ಕಾಮಿ, ಮಮ ರೋದನ್ತಿಯಾ ಸತಿ’.

೮೫೨.

‘‘ಯತೋಹಂ ಸುಪಿನಮದ್ದಕ್ಖಿಂ, ಸುದಸ್ಸನ ವಿಜಾನಹಿ;

ತತೋ ದಿವಾ ವಾ ರತ್ತಿಂ ವಾ, ಸುಖಂ ಮೇ ನೋಪಲಬ್ಭತೀ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಇತೋ ಮಾಸಂ ಅಧೋಗತನ್ತಿ ಇತೋ ಹೇಟ್ಠಾ ಮಾಸಾತಿಕ್ಕನ್ತಂ. ಅಜ್ಜ ಮೇ ದಿಟ್ಠಸುಪಿನಸ್ಸ ಮಾಸೋ ಹೋತೀತಿ ದಸ್ಸೇತಿ. ಪುರಿಸೋತಿ ಏಕೋ ಕಾಳೋ ರತ್ತಕ್ಖಿ ಪುರಿಸೋ. ರೋದನ್ತಿಯಾ ಸತೀತಿ ರೋದಮಾನಾಯ ಸತಿಯಾ. ಸುಖಂ ಮೇ ನೋಪಲಬ್ಭತೀತಿ ಮಮ ಸುಖಂ ನಾಮ ನ ವಿಜ್ಜತಿ.

ಏವಞ್ಚ ಪನ ವತ್ವಾ ‘‘ತಾತ, ಪಿಯಪುತ್ತಕೋ ಮೇ ತವ ಕನಿಟ್ಠೋ ನ ದಿಸ್ಸತಿ, ಭಯೇನಸ್ಸ ಉಪ್ಪನ್ನೇನ ಭವಿತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ ಪರಿದೇವನ್ತೀ ಆಹ –

೮೫೩.

‘‘ಯಂ ಪುಬ್ಬೇ ಪರಿವಾರಿಂಸು, ಕಞ್ಞಾ ರುಚಿರವಿಗ್ಗಹಾ;

ಹೇಮಜಾಲಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾ, ಭೂರಿದತ್ತೋ ನ ದಿಸ್ಸತಿ.

೮೫೪.

‘‘ಯಂ ಪುಬ್ಬೇ ಪರಿವಾರಿಂಸು, ನೇತ್ತಿಂಸವರಧಾರಿನೋ;

ಕಣಿಕಾರಾವ ಸಮ್ಫುಲ್ಲಾ, ಭೂರಿದತ್ತೋ ನ ದಿಸ್ಸತಿ.

೮೫೫.

‘‘ಹನ್ದ ದಾನಿ ಗಮಿಸ್ಸಾಮ, ಭೂರಿದತ್ತನಿವೇಸನಂ;

ಧಮ್ಮಟ್ಠಂ ಸೀಲಸಮ್ಪನ್ನಂ, ಪಸ್ಸಾಮ ತವ ಭಾತರ’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ಸಮ್ಫುಲ್ಲಾತಿ ಸುವಣ್ಣವತ್ಥಾಲಙ್ಕಾರಧಾರಿತಾಯ ಸಮ್ಫುಲ್ಲಾ ಕಣಿಕಾರಾ ವಿಯ. ಹನ್ದಾತಿ ವವಸ್ಸಗ್ಗತ್ಥೇ ನಿಪಾತೋ, ಏಹಿ, ತಾತ, ಭೂರಿದತ್ತಸ್ಸ ನಿವೇಸನಂ ಗಚ್ಛಾಮಾತಿ ವದತಿ.

ಏವಞ್ಚ ¶ ಪನ ವತ್ವಾ ತಸ್ಸ ಚೇವ ಅತ್ತನೋ ಚ ಪರಿಸಾಯ ಸದ್ಧಿಂ ತತ್ಥ ಅಗಮಾಸಿ. ಭೂರಿದತ್ತಸ್ಸ ಭರಿಯಾಯೋ ಪನ ತಂ ವಮ್ಮಿಕಮತ್ಥಕೇ ಅದಿಸ್ವಾ ‘‘ಮಾತು ನಿವೇಸನೇ ವಸಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಅಬ್ಯಾವಟಾ ಅಹೇಸುಂ. ತಾ ‘‘ಸಸ್ಸು ಕಿರ ನೋ ಪುತ್ತಂ ಅಪಸ್ಸನ್ತೀ ಆಗಚ್ಛತೀ’’ತಿ ಸುತ್ವಾ ಪಚ್ಚುಗ್ಗಮನಂ ಕತ್ವಾ ‘‘ಅಯ್ಯೇ, ಪುತ್ತಸ್ಸ ತೇ ಅದಿಸ್ಸಮಾನಸ್ಸ ಅಜ್ಜ ಮಾಸೋ ಅತೀತೋ’’ತಿ ಮಹಾಪರಿದೇವಂ ಪರಿದೇವಮಾನಾ ¶ ತಸ್ಸಾ ಪಾದಮೂಲೇ ಪತಿಂಸು. ತಮತ್ಥಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಸತ್ಥಾ ಆಹ –

೮೫೬.

‘‘ತಞ್ಚ ದಿಸ್ವಾನ ಆಯನ್ತಿಂ, ಭೂರಿದತ್ತಸ್ಸ ಮಾತರಂ;

ಬಾಹಾ ಪಗ್ಗಯ್ಹ ಪಕ್ಕನ್ದುಂ, ಭೂರಿದತ್ತಸ್ಸ ನಾರಿಯೋ.

೮೫೭.

‘‘ಪುತ್ತಂ ತೇಯ್ಯೇ ನ ಜಾನಾಮ, ಇತೋ ಮಾಸಂ ಅಧೋಗತಂ;

ಮತಂ ವಾ ಯದಿ ವಾ ಜೀವಂ, ಭೂರಿದತ್ತಂ ಯಸಸ್ಸಿನ’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ¶ ‘‘ಪುತ್ತಂ ತೇಯ್ಯೇ’’ತಿ ಅಯಂ ತಾಸಂ ಪರಿದೇವನಕಥಾ.

ಭೂರಿದತ್ತಸ್ಸ ಮಾತಾ ಸುಣ್ಹಾಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಅನ್ತರವೀಥಿಯಂ ಪರಿದೇವಿತ್ವಾ ತಾ ಆದಾಯ ತಸ್ಸ ಪಾಸಾದಂ ಆರುಯ್ಹ ಪುತ್ತಸ್ಸ ಸಯನಞ್ಚ ಆಸನಞ್ಚ ಓಲೋಕೇತ್ವಾ ಪರಿದೇವಮಾನಾ ಆಹ –

೮೫೮.

‘‘ಸಕುಣೀ ಹತಪುತ್ತಾವ, ಸುಞ್ಞಂ ದಿಸ್ವಾ ಕುಲಾವಕಂ;

ಚಿರಂ ದುಕ್ಖೇನ ಝಾಯಿಸ್ಸಂ, ಭೂರಿದತ್ತಂ ಅಪಸ್ಸತೀ.

೮೫೯.

‘‘ಕುರರೀ ಹತಛಾಪಾವ, ಸುಞ್ಞಂ ದಿಸ್ವಾ ಕುಲಾವಕಂ;

ಚಿರಂ ದುಕ್ಖೇನ ಝಾಯಿಸ್ಸಂ, ಭೂರಿದತ್ತಂ ಅಪಸ್ಸತೀ.

೮೬೦.

‘‘ಸಾ ನೂನ ಚಕ್ಕವಾಕೀವ, ಪಲ್ಲಲಸ್ಮಿಂ ಅನೋದಕೇ;

ಚಿರಂ ದುಕ್ಖೇನ ಝಾಯಿಸ್ಸಂ, ಭೂರಿದತ್ತಂ ಅಪಸ್ಸತೀ.

೮೬೧.

‘‘ಕಮ್ಮಾರಾನಂ ಯಥಾ ಉಕ್ಕಾ, ಅನ್ತೋ ಝಾಯತಿ ನೋ ಬಹಿ;

ಏವಂ ಝಾಯಾಮಿ ಸೋಕೇನ, ಭೂರಿದತ್ತಂ ಅಪಸ್ಸತೀ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಅಪಸ್ಸತೀತಿ ಅಪಸ್ಸನ್ತೀ. ಹತಛಾಪಾವಾತಿ ಹತಪೋತಕಾವ.

ಏವಂ ¶ ಭೂರಿದತ್ತಮಾತರಿ ವಿಲಪಮಾನಾಯ ಭೂರಿದತ್ತನಿವೇಸನಂ ಅಣ್ಣವಕುಚ್ಛಿ ವಿಯ ಏಕಸದ್ದಂ ಅಹೋಸಿ. ಏಕೋಪಿ ಸಕಭಾವೇನ ಸಣ್ಠಾತುಂ ನಾಸಕ್ಖಿ. ಸಕಲನಿವೇಸನಂ ಯುಗನ್ಧರವಾತಪ್ಪಹಟಂ ವಿಯ ಸಾಲವನಂ ಅಹೋಸಿ. ತಮತ್ಥಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಸತ್ಥಾ ಆಹ –

೮೬೨.

‘‘ಸಾಲಾವ ಸಮ್ಪಮಥಿತಾ, ಮಾಲುತೇನ ಪಮದ್ದಿತಾ;

ಸೇನ್ತಿ ಪುತ್ತಾ ಚ ದಾರಾ ಚ, ಭೂರಿದತ್ತನಿವೇಸನೇ’’ತಿ.

ಅರಿಟ್ಠೋ ¶ ಚ ಸುಭೋಗೋ ಚ ಉಭೋಪಿ ಭಾತರೋ ಮಾತಾಪಿತೂನಂ ಉಪಟ್ಠಾನಂ ಗಚ್ಛನ್ತಾ ತಂ ಸದ್ದಂ ಸುತ್ವಾ ಭೂರಿದತ್ತನಿವೇಸನಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ಮಾತರಂ ಅಸ್ಸಾಸಯಿಂಸು. ತಮತ್ಥಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಸತ್ಥಾ ಆಹ –

೮೬೩.

‘‘ಇದಂ ಸುತ್ವಾನ ನಿಗ್ಘೋಸಂ, ಭೂರಿದತ್ತನಿವೇಸನೇ;

ಅರಿಟ್ಠೋ ಚ ಸುಭೋಗೋ ಚ, ಪಧಾವಿಂಸು ಅನನ್ತರಾ.

೮೬೪.

‘‘ಅಮ್ಮ ಅಸ್ಸಾಸ ಮಾ ಸೋಚಿ, ಏವಂಧಮ್ಮಾ ಹಿ ಪಾಣಿನೋ;

ಚವನ್ತಿ ಉಪಪಜ್ಜನ್ತಿ, ಏಸಾಸ್ಸ ಪರಿಣಾಮಿತಾ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಏಸಾಸ್ಸ ಪರಿಣಾಮಿತಾತಿ ಏಸಾ ಚುತೂಪಪತ್ತಿ ಅಸ್ಸ ಲೋಕಸ್ಸ ಪರಿಣಾಮಿತಾ, ಏವಞ್ಹಿ ಸೋ ಲೋಕೋ ಪರಿಣಾಮೇತಿ. ಏತೇಹಿ ದ್ವೀಹಿ ಅಙ್ಗೇಹಿ ಮುತ್ತೋ ನಾಮ ನತ್ಥೀತಿ ವದನ್ತಿ.

ಸಮುದ್ದಜಾ ¶ ಆಹ –

೮೬೫.

‘‘ಅಹಮ್ಪಿ ತಾತ ಜಾನಾಮಿ, ಏವಂಧಮ್ಮಾ ಹಿ ಪಾಣಿನೋ;

ಸೋಕೇನ ಚ ಪರೇತಸ್ಮಿ, ಭೂರಿದತ್ತಂ ಅಪಸ್ಸತೀ.

೮೬೬.

‘‘ಅಜ್ಜ ಚೇ ಮೇ ಇಮಂ ರತ್ತಿಂ, ಸುದಸ್ಸನ ವಿಜಾನಹಿ;

ಭೂರಿದತ್ತಂ ಅಪಸ್ಸನ್ತೀ, ಮಞ್ಞೇ ಹಿಸ್ಸಾಮಿ ಜೀವಿತ’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ಅಜ್ಜ ಚೇ ಮೇತಿ ತಾತ ಸುದಸ್ಸನ, ಸಚೇ ಅಜ್ಜ ಇಮಂ ರತ್ತಿಂ ಭೂರಿದತ್ತೋ ಮಮ ದಸ್ಸನಂ ನಾಗಮಿಸ್ಸತಿ, ಅಥಾಹಂ ತಂ ಅಪಸ್ಸನ್ತೀ ಜೀವಿತಂ ಜಹಿಸ್ಸಾಮೀತಿ ಮಞ್ಞಾಮಿ.

ಪುತ್ತಾ ¶ ಆಹಂಸು –

೮೬೭.

‘‘ಅಮ್ಮ ಅಸ್ಸಾಸ ಮಾ ಸೋಚಿ, ಆನಯಿಸ್ಸಾಮ ಭಾತರಂ;

ದಿಸೋದಿಸಂ ಗಮಿಸ್ಸಾಮ, ಭಾತುಪರಿಯೇಸನಂ ಚರಂ.

೮೬೮.

‘‘ಪಬ್ಬತೇ ಗಿರಿದುಗ್ಗೇಸು, ಗಾಮೇಸು ನಿಗಮೇಸು ಚ;

ಓರೇನ ಸತ್ತರತ್ತಸ್ಸ, ಭಾತರಂ ಪಸ್ಸ ಆಗತ’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ಚರನ್ತಿ ಅಮ್ಮ, ಮಯಂ ತಯೋಪಿ ಜನಾ ಭಾತುಪರಿಯೇಸನಂ ಚರನ್ತಾ ದಿಸೋದಿಸಂ ಗಮಿಸ್ಸಾಮಾತಿ ನಂ ಅಸ್ಸಾಸೇಸುಂ.

ತತೋ ¶ ಸುದಸ್ಸನೋ ಚಿನ್ತೇಸಿ ‘‘ಸಚೇ ತಯೋಪಿ ಏಕಂ ದಿಸಂ ಗಮಿಸ್ಸಾಮ, ಪಪಞ್ಚೋ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ತೀಹಿ ತೀಣಿ ಠಾನಾನಿ ಗನ್ತುಂ ವಟ್ಟತಿ – ಏಕೇನ ದೇವಲೋಕಂ, ಏಕೇನ ಹಿಮವನ್ತಂ, ಏಕೇನ ಮನುಸ್ಸಲೋಕಂ. ಸಚೇ ಖೋ ಪನ ಕಾಣಾರಿಟ್ಠೋ ಮನುಸ್ಸಲೋಕಂ ಗಮಿಸ್ಸತಿ, ಯತ್ಥೇವ ಭೂರಿದತ್ತಂ ಪಸ್ಸತಿ. ತಂ ಗಾಮಂ ವಾ ನಿಗಮಂ ವಾ ಝಾಪೇತ್ವಾ ಏಸ್ಸತಿ, ಏಸ ಕಕ್ಖಳೋ ಫರುಸೋ, ನ ಸಕ್ಕಾ ಏತಂ ತತ್ಥ ಪೇಸೇತು’’ನ್ತಿ. ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ಚ ಪನ ‘‘ತಾತ ಅರಿಟ್ಠ, ತ್ವಂ ದೇವಲೋಕಂ ಗಚ್ಛ, ಸಚೇ ದೇವತಾಹಿ ಧಮ್ಮಂ ಸೋತುಕಾಮಾಹಿ ಭೂರಿದತ್ತೋ ದೇವಲೋಕಂ ನೀತೋ, ತತೋ ನಂ ಆನೇಹೀ’’ತಿ ಅರಿಟ್ಠಂ ದೇವಲೋಕಂ ಪಹಿಣಿ. ಸುಭೋಗಂ ಪನ ‘‘ತಾತ, ತ್ವಂ ಹಿಮವನ್ತಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಪಞ್ಚಸು ಮಹಾನದೀಸು ಭೂರಿದತ್ತಂ ಉಪಧಾರೇತ್ವಾ ಏಹೀ’’ತಿ ಹಿಮವನ್ತಂ ಪಹಿಣಿ. ಸಯಂ ಪನ ಮನುಸ್ಸಲೋಕಂ ಗನ್ತುಕಾಮೋ ಚಿನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಸಚಾಹಂ ಮಾಣವಕವಣ್ಣೇನ ಗಮಿಸ್ಸಾಮಿ, ಮನುಸ್ಸಾ ನೇವ ಮೇ ಪಿಯಾಯಿಸ್ಸನ್ತಿ, ಮಯಾ ತಾಪಸವೇಸೇನ ಗನ್ತುಂ ವಟ್ಟತಿ, ಮನುಸ್ಸಾನಞ್ಹಿ ಪಬ್ಬಜಿತಾ ಪಿಯಾ ಮನಾಪಾ’’ತಿ. ಸೋ ತಾಪಸವೇಸಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಮಾತರಂ ವನ್ದಿತ್ವಾ ನಿಕ್ಖಮಿ.

ಬೋಧಿಸತ್ತಸ್ಸ ಪನ ಅಜಮುಖೀ ನಾಮ ವೇಮಾತಿಕಭಗಿನೀ ಅತ್ಥಿ. ತಸ್ಸಾ ಬೋಧಿಸತ್ತೇ ಅಧಿಮತ್ತೋ ಸಿನೇಹೋ. ಸಾ ಸುದಸ್ಸನಂ ಗಚ್ಛನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಆಹ – ‘‘ಭಾತಿಕ ¶ , ಅತಿವಿಯ ಕಿಲಮಾಮಿ, ಅಹಮ್ಪಿ ತಯಾ ಸದ್ಧಿಂ ಗಮಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ. ‘‘ಅಮ್ಮ, ನ ಸಕ್ಕಾ ತಯಾ ಗನ್ತುಂ, ಅಹಂ ಪಬ್ಬಜಿತವಸೇನ ಗಚ್ಛಾಮೀ’’ತಿ. ‘‘ಅಹಂ ಪನ ಖುದ್ದಕಮಣ್ಡೂಕೀ ಹುತ್ವಾ ತವ ಜಟನ್ತರೇ ನಿಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ಗಮಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ. ‘‘ತೇನ ಹಿ ಏಹೀ’’ತಿ. ಸಾ ಮಣ್ಡೂಕಪೋತಿಕಾ ಹುತ್ವಾ ತಸ್ಸ ಜಟನ್ತರೇ ನಿಪಜ್ಜಿ. ಸುದಸ್ಸನೋ ‘‘ಮೂಲತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ವಿಚಿನನ್ತೋ ಗಮಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಬೋಧಿಸತ್ತಸ್ಸ ಭರಿಯಾಯೋ ತಸ್ಸ ಉಪೋಸಥಕರಣಟ್ಠಾನಂ ಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ಪಠಮಂ ತತ್ಥ ಗನ್ತ್ವಾ ಅಲಮ್ಪಾಯನೇನ ಮಹಾಸತ್ತಸ್ಸ ಗಹಿತಟ್ಠಾನೇ ಲೋಹಿತಞ್ಚ ವಲ್ಲೀಹಿ ಕತಪೇಳಟ್ಠಾನಞ್ಚ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಭೂರಿದತ್ತೋ ಅಹಿತುಣ್ಡಿಕೇನ ಗಹಿತೋ’’ತಿ ಞತ್ವಾ ಸಮುಪ್ಪನ್ನಸೋಕೋ ಅಸ್ಸುಪುಣ್ಣೇಹಿ ¶ ನೇತ್ತೇಹಿ ಅಲಮ್ಪಾಯನಸ್ಸ ಗತಮಗ್ಗೇನೇವ ಪಠಮಂ ಕೀಳಾಪಿತಗಾಮಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಮನಸ್ಸೇ ಪುಚ್ಛಿ ‘‘ಏವರೂಪೋ ನಾಮ ನಾಗೋ ಕೇನಚೀಧ ಅಹಿತುಣ್ಡಿಕೇನ ಕೀಳಾಪಿತೋ’’ತಿ? ‘‘ಆಮ, ಅಲಮ್ಪಾಯನೇನ ಇತೋ ಮಾಸಮತ್ಥಕೇ ಕೀಳಾಪಿತೋ’’ತಿ. ‘‘ಕಿಞ್ಚಿ ಧನಂ ತೇನ ಲದ್ಧ’’ನ್ತಿ? ‘‘ಆಮ, ಇಧೇವ ತೇನ ಸಹಸ್ಸಮತ್ತಂ ಲದ್ಧ’’ನ್ತಿ. ‘‘ಇದಾನಿ ಸೋ ಕುಹಿಂ ಗತೋ’’ತಿ? ‘‘ಅಸುಕಗಾಮಂ ನಾಮಾ’’ತಿ. ಸೋ ತತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಪುಚ್ಛನ್ತೋ ಅನುಪುಬ್ಬೇನ ರಾಜದ್ವಾರಂ ಅಗಮಾಸಿ.

ತಸ್ಮಿಂ ¶ ಖಣೇ ಅಲಮ್ಪಾಯನೋ ಸುನ್ಹಾತೋ ಸುವಿಲಿತ್ತೋ ಮಟ್ಠಸಾಟಕಂ ನಿವಾಸೇತ್ವಾ ರತನಪೇಳಂ ಗಾಹಾಪೇತ್ವಾ ರಾಜದ್ವಾರಮೇವ ಗತೋ. ಮಹಾಜನೋ ಸನ್ನಿಪತಿ, ರಞ್ಞೋ ಆಸನಂ ಪಞ್ಞತ್ತಂ. ಸೋ ಅನ್ತೋನಿವೇಸನೇ ಠಿತೋವ ‘‘ಅಹಂ ಆಗಚ್ಛಾಮಿ, ನಾಗರಾಜಾನಂ ಕೀಳಾಪೇತೂ’’ತಿ ಪೇಸೇಸಿ. ಅಲಮ್ಪಾಯನೋ ಚಿತ್ತತ್ಥರಣೇ ರತನಪೇಳಂ ಠಪೇತ್ವಾ ವಿವರಿತ್ವಾ ‘‘ಏಹಿ ಮಹಾನಾಗಾ’’ತಿ ಸಞ್ಞಮದಾಸಿ. ತಸ್ಮಿಂ ಸಮಯೇ ಸುದಸ್ಸನೋಪಿ ಪರಿಸನ್ತರೇ ಠಾತೋ. ಅಥ ಮಹಾಸತ್ತೋ ಸೀಸಂ ನೀಹರಿತ್ವಾ ಸಬ್ಬಾವನ್ತಂ ಪರಿಸಂ ಓಲೋಕೇಸಿ. ನಾಗಾ ಹಿ ದ್ವೀಹಿ ಕಾರಣೇಹಿ ಪರಿಸಂ ಓಲೋಕೇನ್ತಿ ಸುಪಣ್ಣಪರಿಪನ್ಥಂ ವಾ ಞಾತಕೇ ವಾ ದಸ್ಸನತ್ಥಾಯ. ತೇ ಸುಪಣ್ಣಂ ದಿಸ್ವಾ ಭೀತಾ ನ ನಚ್ಚನ್ತಿ, ಞಾತಕೇ ವಾ ದಿಸ್ವಾ ಲಜ್ಜಮಾನಾ ನ ನಚ್ಚನ್ತಿ. ಮಹಾಸತ್ತೋ ಪನ ಓಲೋಕೇನ್ತೋ ಪರಿಸನ್ತರೇ ಭಾತರಂ ಅದ್ದಸ. ಸೋ ಅಕ್ಖಿಪೂರಾನಿ ಅಸ್ಸೂನಿ ಗಹೇತ್ವಾ ಪೇಳತೋ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ಭಾತರಾಭಿಮುಖೋ ಪಾಯಾಸಿ. ಮಹಾಜನೋ ತಂ ಆಗಚ್ಛನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಭೀತೋ ಪಟಿಕ್ಕಮಿ, ಏಕೋ ಸುದಸ್ಸನೋವ ಅಟ್ಠಾಸಿ. ಸೋ ಗನ್ತ್ವಾ ತಸ್ಸ ಪಾದಪಿಟ್ಠಿಯಂ ಸೀಸಂ ಠಪೇತ್ವಾ ರೋದಿ, ಸುದಸ್ಸನೋಪಿ ಪರಿದೇವಿ. ಮಹಾಸತ್ತೋ ರೋದಿತ್ವಾ ನಿವತ್ತಿತ್ವಾ ಪೇಳಮೇವ ಪಾವಿಸಿ. ಅಲಮ್ಪಾಯನೋಪಿ ‘‘ಇಮಿನಾ ನಾಗೇನ ತಾಪಸೋ ಡಟ್ಠೋ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ಅಸ್ಸಾಸೇಸ್ಸಾಮಿ ನ’’ನ್ತಿ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಆಹ –

೮೬೯.

‘‘ಹತ್ಥಾ ¶ ಪಮುತ್ತೋ ಉರಗೋ, ಪಾದೇ ತೇ ನಿಪತೀ ಭುಸಂ;

ಕಚ್ಚಿ ನು ತಂ ಡಂಸೀ ತಾತ, ಮಾ ಭಾಯಿ ಸುಖಿತೋ ಭವಾ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಮಾ ಭಾಯೀತಿ ತಾತ ತಾಪಸ, ಅಹಂ ಅಲಮ್ಪಾಯನೋ ನಾಮ, ಮಾ ಭಾಯಿ, ತವ ಪಟಿಜಗ್ಗನಂ ನಾಮ ಮಮ ಭಾರೋತಿ.

ಸುದಸ್ಸನೋ ತೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಕಥೇತುಕಮ್ಯತಾಯ ಗಾಥಮಾಹ –

೮೭೦.

‘‘ನೇವ ಮಯ್ಹಂ ಅಯಂ ನಾಗೋ, ಅಲಂ ದುಕ್ಖಾಯ ಕಾಯಚಿ;

ಯಾವತತ್ಥಿ ಅಹಿಗ್ಗಾಹೋ, ಮಯಾ ಭಿಯ್ಯೋ ನ ವಿಜ್ಜತೀ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ¶ ಕಾಯಚೀತಿ ಕಸ್ಸಚಿ ಅಪ್ಪಮತ್ತಕಸ್ಸಪಿ ದುಕ್ಖಸ್ಸ ಉಪ್ಪಾದನೇ ಅಯಂ ಮಮ ಅಸಮತ್ಥೋ. ಮಯಾ ಹಿ ಸದಿಸೋ ಅಹಿತುಣ್ಡಿಕೋ ನಾಮ ನತ್ಥೀತಿ.

ಅಲಮ್ಪಾಯನೋ ‘‘ಅಸುಕೋ ನಾಮೇಸೋ’’ತಿ ಅಜಾನನ್ತೋ ಕುಜ್ಝಿತ್ವಾ ಆಹ –

೮೭೧.

‘‘ಕೋ ¶ ನು ಬ್ರಾಹ್ಮಣವಣ್ಣೇನ, ದಿತ್ತೋ ಪರಿಸಮಾಗತೋ;

ಅವ್ಹಾಯನ್ತು ಸುಯುದ್ಧೇನ, ಸುಣನ್ತು ಪರಿಸಾ ಮಮಾ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ದಿತ್ತೋತಿ ಗಬ್ಬಿತೋ ಬಾಲೋ ಅನ್ಧಞಾಣೋ. ಅವ್ಹಾಯನ್ತೂತಿ ಅವ್ಹಾಯನ್ತೋ, ಅಯಮೇವ ವಾ ಪಾಠೋ. ಇದಂ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ – ಅಯಂ ಕೋ ಬಾಲೋ ಉಮ್ಮತ್ತಕೋ ವಿಯ ಮಂ ಸುಯುದ್ಧೇನ ಅವ್ಹಾಯನ್ತೋ ಅತ್ತನಾ ಸದ್ಧಿಂ ಸಮಂ ಕರೋನ್ತೋ ಪರಿಸಮಾಗತೋ, ಪರಿಸಾ ಮಮ ವಚನಂ ಸುಣನ್ತು, ಮಯ್ಹಂ ದೋಸೋ ನತ್ಥಿ, ಮಾ ಖೋ ಮೇ ಕುಜ್ಝಿತ್ಥಾತಿ.

ಅಥ ನಂ ಸುದಸ್ಸನೋ ಗಾಥಾಯ ಅಜ್ಝಭಾಸಿ –

೮೭೨.

‘‘ತ್ವಂ ಮಂ ನಾಗೇನ ಆಲಮ್ಪ, ಅಹಂ ಮಣ್ಡೂಕಛಾಪಿಯಾ;

ಹೋತು ನೋ ಅಬ್ಭುತಂ ತತ್ಥ, ಆ ಸಹಸ್ಸೇಹಿ ಪಞ್ಚಹೀ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ನಾಗೇನಾತಿ ತ್ವಂ ನಾಗೇನ ಮಯಾ ಸದ್ಧಿಂ ಯುಜ್ಝ, ಅಹಂ ಮಣ್ಡೂಕಛಾಪಿಯಾ ತಯಾ ಸದ್ಧಿಂ ಯುಜ್ಝಿಸ್ಸಾಮಿ. ಆ ಸಹಸ್ಸೇಹಿ ಪಞ್ಚಹೀತಿ ತಸ್ಮಿಂ ನೋ ಯುದ್ಧೇ ಯಾವ ಪಞ್ಚಹಿ ಸಹಸ್ಸೇಹಿ ಅಬ್ಭುತಂ ಹೋತೂತಿ.

ಅಲಮ್ಪಾಯನೋ ಆಹ –

೮೭೩.

‘‘ಅಹಞ್ಹಿ ವಸುಮಾ ಅಡ್ಢೋ, ತ್ವಂ ದಲಿದ್ದೋಸಿ ಮಾಣವ;

ಕೋ ನು ತೇ ಪಾಟಿಭೋಗತ್ಥಿ, ಉಪಜೂತಞ್ಚ ಕಿಂ ಸಿಯಾ.

೮೭೪.

‘‘ಉಪಜೂತಞ್ಚ ಮೇ ಅಸ್ಸ, ಪಾಟಿಭೋಗೋ ಚ ತಾದಿಸೋ;

ಹೋತು ನೋ ಅಬ್ಭುತಂ ತತ್ಥ, ಆ ಸಹಸ್ಸೇಹಿ ಪಞ್ಚಹೀ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ¶ ಕೋ ನು ತೇತಿ ತವ ಪಬ್ಬಜಿತಸ್ಸ ಕೋ ನು ಪಾಟಿಭೋಗೋ ಅತ್ಥಿ. ಉಪಜೂತಞ್ಚಾತಿ ಇಮಸ್ಮಿಂ ವಾ ಜೂತೇ ಉಪನಿಕ್ಖೇಪಭೂತಂ ಕಿಂ ನಾಮ ತವ ಧನಂ ಸಿಯಾ, ದಸ್ಸೇಹಿ ಮೇತಿ ¶ ವದತಿ. ಉಪಜೂತಞ್ಚ ಮೇತಿ ಮಯ್ಹಂ ಪನ ದಾತಬ್ಬಂ ಉಪನಿಕ್ಖೇಪಧನಂ ವಾ ಠಪೇತಬ್ಬಪಾಟಿಭೋಗೋ ವಾ ತಾದಿಸೋ ಅತ್ಥಿ, ತಸ್ಮಾ ನೋ ತತ್ಥ ಯಾವ ಪಞ್ಚಹಿ ಸಹಸ್ಸೇಹಿ ಅಬ್ಭುತಂ ಹೋತೂತಿ.

ಸುದಸ್ಸನೋ ತಸ್ಸ ಕಥಂ ಸುತ್ವಾ ‘‘ಪಞ್ಚಹಿ ನೋ ಸಹಸ್ಸೇಹಿ ಅಬ್ಭುತಂ ಹೋತೂ’’ತಿ ಅಭೀತೋ ರಾಜನಿವೇಸನಂ ಆರುಯ್ಹ ಮಾತುಲರಞ್ಞೋ ಸನ್ತಿಕೇ ಠಿತೋ ಗಾಥಮಾಹ –

೮೭೫.

‘‘ಸುಣೋಹಿ ¶ ಮೇ ಮಹಾರಾಜ, ವಚನಂ ಭದ್ದಮತ್ಥು ತೇ;

ಪಞ್ಚನ್ನಂ ಮೇ ಸಹಸ್ಸಾನಂ, ಪಾಟಿಭೋಗೋ ಹಿ ಕಿತ್ತಿಮಾ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಕಿತ್ತಿಮಾತಿ ಗುಣಕಿತ್ತಿಸಮ್ಪನ್ನ ವಿವಿಧಗುಣಾಚಾರಕಿತ್ತಿಸಮ್ಪನ್ನ.

ರಾಜಾ ‘‘ಅಯಂ ತಾಪಸೋ ಮಂ ಅತಿಬಹುಂ ಧನಂ ಯಾಚತಿ, ಕಿಂ ನು ಖೋ’’ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ಗಾಥಮಾಹ –

೮೭೬.

‘‘ಪೇತ್ತಿಕಂ ವಾ ಇಣಂ ಹೋತಿ, ಯಂ ವಾ ಹೋತಿ ಸಯಂಕತಂ;

ಕಿಂ ತ್ವಂ ಏವಂ ಬಹುಂ ಮಯ್ಹಂ, ಧನಂ ಯಾಚಸಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಪೇತ್ತಿಕಂ ವಾತಿ ಪಿತರಾ ವಾ ಗಹೇತ್ವಾ ಖಾದಿತಂ, ಅತ್ತನಾ ವಾ ಕತಂ ಇಣಂ ನಾಮ ಹೋತಿ, ಕಿಂ ಮಮ ಪಿತರಾ ತವ ಹತ್ಥತೋ ಗಹಿತಂ ಅತ್ಥಿ, ಉದಾಹು ಮಯಾ, ಕಿಂಕಾರಣಾ ಮಂ ಏವಂ ಬಹುಂ ಧನಂ ಯಾಚಸೀತಿ?

ಏವಂ ವುತ್ತೇ ಸುದಸ್ಸನೋ ದ್ವೇ ಗಾಥಾ ಅಭಾಸಿ –

೮೭೭.

‘‘ಅಲಮ್ಪಾಯನೋ ಹಿ ನಾಗೇನ, ಮಮಂ ಅಭಿಜಿಗೀಸತಿ;

ಅಹಂ ಮಣ್ಡೂಕಛಾಪಿಯಾ, ಡಂಸಯಿಸ್ಸಾಮಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಂ.

೮೭೮.

‘‘ತಂ ತ್ವಂ ದಟ್ಠುಂ ಮಹಾರಾಜ, ಅಜ್ಜ ರಟ್ಠಾಭಿವಡ್ಢನ;

ಖತ್ತಸಙ್ಘಪರಿಬ್ಯೂಳ್ಹೋ, ನಿಯ್ಯಾಹಿ ಅಹಿದಸ್ಸನ’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ¶ ಅಭಿಜಿಗೀಸತೀತಿ ಯುದ್ಧೇ ಜಿನಿತುಂ ಇಚ್ಛತಿ. ತತ್ಥ ಸಚೇ ಸೋ ಜೀಯಿಸ್ಸತಿ, ಮಯ್ಹಂ ಪಞ್ಚಸಹಸ್ಸಾನಿ ದಸ್ಸತಿ. ಸಚಾಹಂ ಜೀಯಿಸ್ಸಾಮಿ, ಅಹಮಸ್ಸ ದಸ್ಸಾಮಿ, ತಸ್ಮಾ ತಂ ಬಹುಂ ಧನಂ ಯಾಚಾಮಿ. ತನ್ತಿ ತಸ್ಮಾ ತ್ವಂ ಮಹಾರಾಜ, ಅಜ್ಜ ಅಹಿದಸ್ಸನಂ ದಟ್ಠುಂ ನಿಯ್ಯಾಹೀತಿ.

ರಾಜಾ ‘‘ತೇನ ಹಿ ಗಚ್ಛಾಮಾ’’ತಿ ತಾಪಸೇನ ಸದ್ಧಿಂಯೇವ ನಿಕ್ಖಮಿ. ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಅಲಮ್ಪಾಯನೋ ‘‘ಅಯಂ ತಾಪಸೋ ಗನ್ತ್ವಾ ರಾಜಾನಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಆಗತೋ, ರಾಜಕುಲೂಪಕೋ ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಭೀತೋ ತಂ ಅನುವತ್ತನ್ತೋ ಗಾಥಮಾಹ –

೮೭೯.

‘‘ನೇವ ತಂ ಅತಿಮಞ್ಞಾಮಿ, ಸಿಪ್ಪವಾದೇನ ಮಾಣವ;

ಅತಿಮತ್ತೋಸಿ ಸಿಪ್ಪೇನ, ಉರಗಂ ನಾಪಚಾಯಸೀ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ¶ ¶ ಸಿಪ್ಪವಾದೇನಾತಿ ಮಾಣವ, ಅಹಂ ಅತ್ತನೋ ಸಿಪ್ಪೇನ ತಂ ನಾತಿಮಞ್ಞಾಮಿ, ತ್ವಂ ಪನ ಸಿಪ್ಪೇನ ಅತಿಮತ್ತೋ ಇಮಂ ಉರಗಂ ನ ಪೂಜೇಸಿ, ನಾಗಸ್ಸ ಅಪಚಿತಿಂ ನ ಕರೋಸೀತಿ.

ತತೋ ಸುದಸ್ಸನೋ ದ್ವೇ ಗಾಥಾ ಅಭಾಸಿ –

೮೮೦.

‘‘ಅಹಮ್ಪಿ ನಾತಿಮಞ್ಞಾಮಿ, ಸಿಪ್ಪವಾದೇನ ಬ್ರಾಹ್ಮಣ;

ಅವಿಸೇನ ಚ ನಾಗೇನ, ಭುಸಂ ವಞ್ಚಯಸೇ ಜನಂ.

೮೮೧.

‘‘ಏವಞ್ಚೇತಂ ಜನೋ ಜಞ್ಞಾ, ಯಥಾ ಜಾನಾಮಿ ತಂ ಅಹಂ;

ನ ತ್ವಂ ಲಭಸಿ ಆಲಮ್ಪ, ಭುಸಮುಟ್ಠಿಂ ಕುತೋ ಧನ’’ನ್ತಿ.

ಅಥಸ್ಸ ಅಲಮ್ಪಾಯನೋ ಕುಜ್ಝಿತ್ವಾ ಆಹ –

೮೮೨.

‘‘ಖರಾಜಿನೋ ಜಟೀ ದುಮ್ಮೀ, ದಿತ್ತೋ ಪರಿಸಮಾಗತೋ;

ಯೋ ತ್ವಂ ಏವಂ ಗತಂ ನಾಗಂ, ‘ಅವಿಸೋ’ ಅತಿಮಞ್ಞತಿ.

೮೮೩.

‘‘ಆಸಜ್ಜ ಖೋ ನಂ ಜಞ್ಞಾಸಿ, ಪುಣ್ಣಂ ಉಗ್ಗಸ್ಸ ತೇಜಸೋ;

ಮಞ್ಞೇ ತಂ ಭಸ್ಮರಾಸಿಂವ, ಖಿಪ್ಪಮೇಸ ಕರಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ¶ ದುಮ್ಮೀತಿ ಅನಞ್ಜಿತನಯನೋ [ರುಮ್ಮೀತಿ ಅನಞ್ಜಿತಾ ಮಣ್ಡಿತೋ (ಸೀ. ಪೀ.)]. ಅವಿಸೋ ಅತಿಮಞ್ಞಸೀತಿ ನಿಬ್ಬಿಸೋತಿ ಅವಜಾನಾಸಿ. ಆಸಜ್ಜಾತಿ ಉಪಗನ್ತ್ವಾ. ಜಞ್ಞಾಸೀತಿ ಜಾನೇಯ್ಯಾಸಿ.

ಅಥ ತೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಕೇಳಿಂ ಕರೋನ್ತೋ ಸುದಸ್ಸನೋ ಗಾಥಮಾಹ –

೮೮೪.

‘‘ಸಿಯಾ ವಿಸಂ ಸಿಲುತ್ತಸ್ಸ, ದೇಡ್ಡುಭಸ್ಸ ಸಿಲಾಭುನೋ;

ನೇವ ಲೋಹಿತಸೀಸಸ್ಸ, ವಿಸಂ ನಾಗಸ್ಸ ವಿಜ್ಜತೀ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಸಿಲುತ್ತಸ್ಸಾತಿ ಘರಸಪ್ಪಸ್ಸ. ದೇಡ್ಡುಭಸ್ಸಾತಿ ಉದಕಸಪ್ಪಸ್ಸ. ಸಿಲಾಭುನೋತಿ ನೀಲವಣ್ಣಸಪ್ಪಸ್ಸ. ಇತಿ ನಿಬ್ಬಿಸೇ ಸಪ್ಪೇ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ಏತೇಸಂ ವಿಸಂ ಸಿಯಾ, ನೇವ ಲೋಹಿತಸೀಸಸ್ಸ ಸಪ್ಪಸ್ಸಾತಿ ಆಹ.

ಅಥ ನಂ ಅಲಮ್ಪಾಯನೋ ದ್ವೀಹಿ ಗಾಥಾಹಿ ಅಜ್ಝಭಾಸಿ –

೮೮೫.

‘‘ಸುತಮೇತಂ ಅರಹತಂ, ಸಞ್ಞತಾನಂ ತಪಸ್ಸಿನಂ;

ಇಧ ದಾನಾನಿ ದತ್ವಾನ, ಸಗ್ಗಂ ಗಚ್ಛನ್ತಿ ದಾಯಕಾ;

ಜೀವನ್ತೋ ದೇಹಿ ದಾನಾನಿ, ಯದಿ ತೇ ಅತ್ಥಿ ದಾತವೇ.

೮೮೬.

‘‘ಅಯಂ ¶ ನಾಗೋ ಮಹಿದ್ಧಿಕೋ, ತೇಜಸ್ಸೀ ದುರತಿಕ್ಕಮೋ;

ತೇನ ತಂ ಡಂಸಯಿಸ್ಸಾಮಿ, ಸೋ ತಂ ಭಸ್ಮಂ ಕರಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ದಾತವೇತಿ ಯದಿ ತೇ ಕಿಞ್ಚಿ ದಾತಬ್ಬಂ ಅತ್ಥಿ, ತಂ ದೇಹೀತಿ.

೮೮೭.

‘‘ಮಯಾಪೇತಂ ಸುತಂ ಸಮ್ಮ, ಸಞ್ಞತಾನಂ ತಪಸ್ಸಿನಂ;

ಇಧ ದಾನಾನಿ ದತ್ವಾನ, ಸಗ್ಗಂ ಗಚ್ಛನ್ತಿ ದಾಯಕಾ;

ತ್ವಮೇವ ದೇಹಿ ಜೀವನ್ತೋ, ಯದಿ ತೇ ಅತ್ಥಿ ದಾತವೇ.

೮೮೮.

‘‘ಅಯಂ ¶ ಅಜಮುಖೀ ನಾಮ, ಪುಣ್ಣಾ ಉಗ್ಗಸ್ಸ ತೇಜಸೋ;

ತಾಯ ತಂ ಡಂಸಯಿಸ್ಸಾಮಿ, ಸಾ ತಂ ಭಸ್ಮಂ ಕರಿಸ್ಸತಿ.

೮೮೯.

‘‘ಯಾ ¶ ಧೀತಾ ಧತರಟ್ಠಸ್ಸ, ವೇಮಾತಾ ಭಗಿನೀ ಮಮ;

ಸಾ ತಂ ಡಂಸತ್ವಜಮುಖೀ, ಪುಣ್ಣಾ ಉಗ್ಗಸ್ಸ ತೇಜಸೋ’’ತಿ. –

ಇಮಾ ಗಾಥಾ ಸುದಸ್ಸನಸ್ಸ ವಚನಂ. ತತ್ಥ ಪುಣ್ಣಾ ಉಗ್ಗಸ್ಸ ತೇಜಸೋತಿ ಉಗ್ಗೇನ ವಿಸೇನ ಪುಣ್ಣಾ.

ಏವಞ್ಚ ಪನ ವತ್ವಾ ‘‘ಅಮ್ಮ ಅಜಮುಖಿ, ಜಟನ್ತರತೋ ಮೇ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ಪಾಣಿಮ್ಹಿ ಪತಿಟ್ಠಹಾ’’ತಿ ಮಹಾಜನಸ್ಸ ಮಜ್ಝೇಯೇವ ಭಗಿನಿಂ ಪಕ್ಕೋಸಿತ್ವಾ ಹತ್ಥಂ ಪಸಾರೇಸಿ. ಸಾ ತಸ್ಸ ಸದ್ದಂ ಸುತ್ವಾ ಜಟನ್ತರೇ ನಿಸಿನ್ನಾವ ತಿಕ್ಖತ್ತುಂ ಮಣ್ಡೂಕವಸ್ಸಿತಂ ವಸ್ಸಿತ್ವಾ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ಅಂಸಕೂಟೇ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ಉಪ್ಪತಿತ್ವಾ ತಸ್ಸ ಹತ್ಥತಲೇ ತೀಣಿ ವಿಸಬಿನ್ದೂನಿ ಪಾತೇತ್ವಾ ಪುನ ತಸ್ಸ ಜಟನ್ತರಮೇವ ಪಾವಿಸಿ. ಸುದಸ್ಸನೋ ವಿಸಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಠಿತೋವ ‘‘ನಸ್ಸಿಸ್ಸತಾಯಂ ಜನಪದೋ, ನಸ್ಸಿಸ್ಸತಾಯಂ ಜನಪದೋ’’ತಿ ತಿಕ್ಖತ್ತುಂ ಮಹಾಸದ್ದಂ ಅಭಾಸಿ. ತಸ್ಸ ಸೋ ಸದ್ದೋ ದ್ವಾದಸಯೋಜನಿಕಂ ಬಾರಾಣಸಿಂ ಛಾದೇತ್ವಾ ಅಟ್ಠಾಸಿ. ಅಥ ರಾಜಾ ತಂ ಸದ್ದಂ ಸುತ್ವಾ ‘‘ಕಿಮತ್ಥಂ ಜನಪದೋ ನಸ್ಸಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿ. ‘‘ಮಹಾರಾಜ, ಇಮಸ್ಸ ವಿಸಸ್ಸ ನಿಸಿಞ್ಚನಟ್ಠಾನಂ ನ ಪಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ. ‘‘ತಾತ, ಮಹನ್ತಾ ಅಯಂ ಪಥವೀ, ಪಥವಿಯಂ ನಿಸಿಞ್ಚಾ’’ತಿ. ಅಥ ನಂ ‘‘ನ ಸಕ್ಕಾ ಪಥವಿಯಂ ಸಿಞ್ಚಿತುಂ, ಮಹಾರಾಜಾ’’ತಿ ಪಟಿಕ್ಖಿಪನ್ತೋ ಗಾಥಮಾಹ –

೮೯೦.

‘‘ಛಮಾಯಂ ಚೇ ನಿಸಿಞ್ಚಿಸ್ಸಂ, ಬ್ರಹ್ಮದತ್ತ ವಿಜಾನಹಿ;

ತಿಣಲತಾನಿ ಓಸಧ್ಯೋ, ಉಸ್ಸುಸ್ಸೇಯ್ಯುಂ ಅಸಂಸಯ’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ¶ ತಿಣಲತಾನೀತಿ ಪಥವಿನಿಸ್ಸಿತಾನಿ ತಿಣಾನಿ ಚ ಲತಾ ಚ ಸಬ್ಬೋಸಧಿಯೋ ಚ ಉಸ್ಸುಸ್ಸೇಯ್ಯುಂ, ತಸ್ಮಾ ನ ಸಕ್ಕಾ ಪಥವಿಯಂ ನಿಸಿಞ್ಚಿತುನ್ತಿ.

ತೇನ ಹಿ ನಂ, ತಾತ, ಉದ್ಧಂ ಆಕಾಸಂ ಖಿಪಾತಿ. ತತ್ರಾಪಿ ನ ಸಕ್ಕಾತಿ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಗಾಥಮಾಹ –

೮೯೧.

‘‘ಉದ್ಧಂ ಚೇ ಪಾತಯಿಸ್ಸಾಮಿ, ಬ್ರಹ್ಮದತ್ತ ವಿಜಾನಹಿ;

ಸತ್ತವಸ್ಸಾನಿಯಂ ದೇವೋ, ನ ವಸ್ಸೇ ನ ಹಿಮಂ ಪತೇ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ನ ಹಿಮಂ ಪತೇತಿ ಸತ್ತವಸ್ಸಾನಿ ಹಿಮಬಿನ್ದುಮತ್ತಮ್ಪಿ ನ ಪತಿಸ್ಸತಿ.

ತೇನ ¶ ಹಿ ನಂ ತಾತ ಉದಕೇ ಸಿಞ್ಚಾತಿ. ತತ್ರಾಪಿ ನ ಸಕ್ಕಾತಿ ದಸ್ಸೇತುಂ ಗಾಥಮಾಹ –

೮೯೨.

‘‘ಉದಕೇ ¶ ಚೇ ನಿಸಿಞ್ಚಿಸ್ಸಂ, ಬ್ರಹ್ಮದತ್ತ ವಿಜಾನಹಿ;

ಯಾವನ್ತೋದಕಜಾ ಪಾಣಾ, ಮರೇಯ್ಯುಂ ಮಚ್ಛಕಚ್ಛಪಾ’’ತಿ.

ಅಥ ನಂ ರಾಜಾ ಆಹ – ‘‘ತಾತ, ಮಯಂ ನ ಕಿಞ್ಚಿ ಜಾನಾಮ, ಯಥಾ ಅಮ್ಹಾಕಂ ರಟ್ಠಂ ನ ನಸ್ಸತಿ, ತಂ ಉಪಾಯಂ ತ್ವಮೇವ ಜಾನಾಹೀ’’ತಿ. ‘‘ತೇನ ಹಿ, ಮಹಾರಾಜ, ಇಮಸ್ಮಿಂ ಠಾನೇ ಪಟಿಪಾಟಿಯಾ ತಯೋ ಆವಾಟೇ ಖಣಾಪೇಥಾ’’ತಿ. ರಾಜಾ ಖಣಾಪೇಸಿ. ಸುದಸ್ಸನೋ ಪಠಮಂ ಆವಾಟಂ ನಾನಾಭೇಸಜ್ಜಾನಂ ಪೂರಾಪೇಸಿ, ದುತಿಯಂ ಗೋಮಯಸ್ಸ, ತತಿಯಂ ದಿಬ್ಬೋಸಧಾನಞ್ಞೇವ. ತತೋ ಪಠಮೇ ಆವಾಟೇ ವಿಸಬಿನ್ದೂನಿ ಪಾತೇಸಿ. ತಙ್ಖಣಞ್ಞೇವ ಧೂಮಾಯಿತ್ವಾ ಜಾಲಾ ಉಟ್ಠಹಿ. ಸಾ ಗನ್ತ್ವಾ ಗೋಮಯೇ ಆವಾಟಂ ಗಣ್ಹಿ. ತತೋಪಿ ಜಾಲಾ ಉಟ್ಠಾಯ ಇತರಂ ದಿಬ್ಬೋಸಧಸ್ಸ ಪುಣ್ಣಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಓಸಧಾನಿ ಝಾಪೇತ್ವಾ ನಿಬ್ಬಾಯಿ. ಅಲಮ್ಪಾಯನೋ ತಸ್ಸ ಆವಾಟಸ್ಸ ಅವಿದೂರೇ ಅಟ್ಠಾಸಿ. ಅಥ ನಂ ವಿಸಉಸುಮಾ ಪಹರಿ, ಸರೀರಚ್ಛವಿ ಉಪ್ಪಾಟೇತ್ವಾ ಗತಾ, ಸೇತಕುಟ್ಠಿ ಅಹೋಸಿ. ಸೋ ಭಯತಜ್ಜಿತೋ ‘‘ನಾಗರಾಜಾನಂ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇಮೀ’’ತಿ ತಿಕ್ಖತ್ತುಂ ವಾಚಂ ನಿಚ್ಛಾರೇಸಿ. ತಂ ಸುತ್ವಾ ಬೋಧಿಸತ್ತೋ ರತನಪೇಳಾಯ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ಸಬ್ಬಾಲಙ್ಕಾರಪ್ಪಟಿಮಣ್ಡಿತಂ ಅತ್ತಭಾವಂ ಮಾಪೇತ್ವಾ ದೇವರಾಜಲೀಲಾಯ ಠಿತೋ. ಸುದಸ್ಸನೋಪಿ ಅಜಮುಖೀಪಿ ತಥೇವ ಅಟ್ಠಂಸು. ತತೋ ಸುದಸ್ಸನೋ ರಾಜಾನಂ ಆಹ – ‘‘ಜಾನಾಸಿ ನೋ, ಮಹಾರಾಜ, ಕಸ್ಸೇತೇ ಪುತ್ತಾ’’ತಿ? ‘‘ನ ಜಾನಾಮೀ’’ತಿ. ‘‘ತುಮ್ಹೇ ತಾವ ನ ಜಾನಾಸಿ, ಕಾಸಿರಞ್ಞೋ ಪನ ಧೀತಾಯ ಸಮುದ್ದಜಾಯ ಧತರಟ್ಠಸ್ಸ ದಿನ್ನಭಾವಂ ಜಾನಾಸೀ’’ತಿ? ‘‘ಆಮ, ಜಾನಾಮಿ, ಮಯ್ಹಂ ಸಾ ಕನಿಟ್ಠಭಗಿನೀ’’ತಿ. ‘‘ಮಯಂ ತಸ್ಸಾ ಪುತ್ತಾ, ತ್ವಂ ನೋ ಮಾತುಲೋ’’ತಿ.

ತಂ ¶ ಸುತ್ವಾ ರಾಜಾ ಕಮ್ಪಮಾನೋ ತೇ ಆಲಿಙ್ಗಿತ್ವಾ ಸೀಸೇ ಚುಮ್ಬಿತ್ವಾ ರೋದಿತ್ವಾ ಪಾಸಾದಂ ಆರೋಪೇತ್ವಾ ಮಹನ್ತಂ ಸಕ್ಕಾರಂ ಕಾರೇತ್ವಾ ಭೂರಿದತ್ತೇನ ಪಟಿಸನ್ಥಾರಂ ಕರೋನ್ತೋ ಪುಚ್ಛಿ ‘‘ತಾತ, ತಂ ಏವರೂಪಂ ಉಗ್ಗತೇಜಂ ಕಥಂ ಅಲಮ್ಪಾಯನೋ ಗಣ್ಹೀ’’ತಿ? ಸೋ ಸಬ್ಬಂ ವಿತ್ಥಾರೇನ ಕಥೇತ್ವಾ ರಾಜಾನಂ ಓವದನ್ತೋ ‘‘ಮಹಾರಾಜ, ರಞ್ಞಾ ನಾಮ ಇಮಿನಾ ನಿಯಾಮೇನ ರಜ್ಜಂ ಕಾರೇತುಂ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ಮಾತುಲಸ್ಸ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇಸಿ. ಅಥ ನಂ ಸುದಸ್ಸನೋ ಆಹ – ‘‘ಮಾತುಲ, ಮಮ ಮಾತಾ ಭೂರಿದತ್ತಂ ಅಪಸ್ಸನ್ತೀ ಕಿಲಮತಿ, ನ ಸಕ್ಕಾ ಅಮ್ಹೇಹಿ ಪಪಞ್ಚಂ ಕಾತು’’ನ್ತಿ. ‘‘ಸಾಧು, ತಾತಾ, ತುಮ್ಹೇ ತಾವ ಗಚ್ಛಥ. ಅಹಂ ಪನ ಮಮ ಭಗಿನಿಂ ದಟ್ಠುಕಾಮೋಮ್ಹಿ, ಕಥಂ ಪಸ್ಸಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ. ‘‘ಮಾತುಲ, ಕಹಂ ಪನ ನೋ ಅಯ್ಯಕೋ ಕಾಸಿರಾಜಾ’’ತಿ? ‘‘ತಾತ, ಮಮ ಭಗಿನಿಯಾ ವಿನಾ ¶ ವಸಿತುಂ ಅಸಕ್ಕೋನ್ತೋ ರಜ್ಜಂ ಪಹಾಯ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ಅಸುಕೇ ವನಸಣ್ಡೇ ನಾಮ ವಸತೀ’’ತಿ. ‘‘ಮಾತುಲ, ಮಮ ಮಾತಾ ತುಮ್ಹೇ ಚೇವ ಅಯ್ಯಕಞ್ಚ ದಟ್ಠುಕಾಮಾ, ತುಮ್ಹೇ ಅಸುಕದಿವಸೇ ಮಮ ಅಯ್ಯಕಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕಂ ಗಚ್ಛಥ, ಮಯಂ ಮಾತರಂ ಆದಾಯ ಅಯ್ಯಕಸ್ಸ ಅಸ್ಸಮಪದಂ ಆಗಚ್ಛಿಸ್ಸಾಮ. ತತ್ಥ ನಂ ತುಮ್ಹೇಪಿ ಪಸ್ಸಿಸ್ಸಥಾ’’ತಿ. ಇತಿ ತೇ ಮಾತುಲಸ್ಸ ದಿವಸಂ ¶ ವವತ್ಥಪೇತ್ವಾ ರಾಜನಿವೇಸನಾ ಓತರಿಂಸು. ರಾಜಾ ಭಾಗಿನೇಯ್ಯೇ ಉಯ್ಯೋಜೇತ್ವಾ ರೋದಿತ್ವಾ ನಿವತ್ತಿ. ತೇಪಿ ಪಥವಿಯಂ ನಿಮುಜ್ಜಿತ್ವಾ ನಾಗಭವನಂ ಗತಾ.

ನಗರಪವೇಸನಖಣ್ಡಂ ನಿಟ್ಠಿತಂ.

ಮಹಾಸತ್ತಸ್ಸ ಪರಿಯೇಸನಖಣ್ಡಂ

ಮಹಾಸತ್ತೇ ಸಮ್ಪತ್ತೇ ಸಕಲನಾಗಭವನಂ ಏಕಪರಿದೇವಸದ್ದಂ ಅಹೋಸಿ. ಸೋಪಿ ಮಾಸಂ ಪೇಳಾಯ ವಸಿತತ್ತಾ ಕಿಲನ್ತೋ ಗಿಲಾನಸೇಯ್ಯಂ ಸಯಿ. ತಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕಂ ಆಗಚ್ಛನ್ತಾನಂ ನಾಗಾನಂ ಪಮಾಣಂ ನತ್ಥಿ. ಸೋ ತೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಕಥೇನ್ತೋ ಕಿಲಮತಿ. ಕಾಣಾರಿಟ್ಠೋ ದೇವಲೋಕಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಮಹಾಸತ್ತಂ ಅದಿಸ್ವಾ ಪಠಮಮೇವಾಗತೋ. ಅಥ ನಂ ‘‘ಏಸ ಚಣ್ಡೋ ಫರುಸೋ, ಸಕ್ಖಿಸ್ಸತಿ ನಾಗಪರಿಸಂ ವಾರೇತು’’ನ್ತಿ ಮಹಾಸತ್ತಸ್ಸ ನಿಸಿನ್ನಟ್ಠಾನೇ ದೋವಾರಿಕಂ ಕರಿಂಸು. ಸುಭೋಗೋಪಿ ಸಕಲಹಿಮವನ್ತಂ ವಿಚರಿತ್ವಾ ತತೋ ಮಹಾಸಮುದ್ದಞ್ಚ ಸೇಸನದಿಯೋ ಚ ಉಪಧಾರೇತ್ವಾ ಯಮುನಂ ಉಪಧಾರೇನ್ತೋ ಆಗಚ್ಛತಿ. ನೇಸಾದಬ್ರಾಹ್ಮಣೋಪಿ ಅಲಮ್ಪಾಯನಂ ಕುಟ್ಠಿಂ ದಿಸ್ವಾ ಚಿನ್ತೇಸಿ ‘‘ಅಯಂ ಭೂರಿದತ್ತಂ ಕಿಲಮೇತ್ವಾ ಕುಟ್ಠಿ ಜಾತೋ, ಅಹಂ ಪನ ತಂ ಮಯ್ಹಂ ತಾವ ಬಹೂಪಕಾರಂ ಮಣಿಲೋಭೇನ ಅಲಮ್ಪಾಯನಸ್ಸ ದಸ್ಸೇಸಿಂ, ತಂ ಪಾಪಂ ಮಮ ಆಗಮಿಸ್ಸತಿ. ಯಾವ ತಂ ನ ಆಗಚ್ಛತಿ, ತಾವದೇವ ಯಮುನಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಪಯಾಗತಿತ್ಥೇ ಪಾಪಪವಾಹನಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ. ಸೋ ತತ್ಥ ಗನ್ತ್ವಾ ‘‘ಮಯಾ ಭೂರಿದತ್ತೇ ಮಿತ್ತದುಬ್ಭಿಕಮ್ಮಂ ಕತಂ, ತಂ ಪಾಪಂ ಪವಾಹೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಉದಕೋರೋಹನಕಮ್ಮಂ ಕರೋತಿ. ತಸ್ಮಿಂ ಖಣೇ ಸುಭೋಗೋ ¶ ತಂ ಠಾನಂ ಪತ್ತೋ. ತಸ್ಸ ತಂ ವಚನಂ ಸುತ್ವಾ ‘‘ಇಮಿನಾ ಕಿರ ಪಾಪಕೇನ ತಾವ ಮಹನ್ತಸ್ಸ ಯಸಸ್ಸ ದಾಯಕೋ ಮಮ ಭಾತಾ ಮಣಿರತನಸ್ಸ ಕಾರಣಾ ಅಲಮ್ಪಾಯನಸ್ಸ ದಸ್ಸಿತೋ, ನಾಸ್ಸ ಜೀವಿತಂ ದಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ನಙ್ಗುಟ್ಠೇನ ತಸ್ಸ ಪಾದೇಸು ವೇಠೇತ್ವಾ ಆಕಡ್ಢಿತ್ವಾ ಉದಕೇ ಓಸಿದಾಪೇತ್ವಾ ನಿರಸ್ಸಾಸಕಾಲೇ ಥೋಕಂ ಸಿಥಿಲಂ ಅಕಾಸಿ. ಸೋ ಸೀಸಂ ಉಕ್ಖಿಪಿ. ಅಥ ನಂ ಪುನಾಕಡ್ಢಿತ್ವಾ ¶ ಓಸೀದಾಪೇಸಿ. ಏವಂ ಬಹೂ ವಾರೇ ತೇನ ಕಿಲಮಿಯಮಾನೋ ನೇಸಾದಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಸೀಸಂ ಉಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಗಾಥಮಾಹ –

೮೯೩.

‘‘ಲೋಕ್ಯಂ ಸಜನ್ತಂ ಉದಕಂ, ಪಯಾಗಸ್ಮಿಂ ಪತಿಟ್ಠಿತಂ;

ಕೋ ಮಂ ಅಜ್ಝೋಹರೀ ಭೂತೋ, ಓಗಾಳ್ಹಂ ಯಮುನಂ ನದಿ’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ಲೋಕ್ಯನ್ತಿ ಏವಂ ಪಾಪವಾಹನಸಮತ್ಥನ್ತಿ ಲೋಕಸಮ್ಮತಂ. ಸಜನ್ತನ್ತಿ ಏವರೂಪಂ ಉದಕಂ ಅಭಿಸಿಞ್ಚನ್ತಂ. ಪಯಾಗಸ್ಮಿನ್ತಿ ಪಯಾಗತಿತ್ಥೇ.

ಅಥ ¶ ನಂ ಸುಭೋಗೋ ಗಾಥಾಯ ಅಜ್ಝಭಾಸಿ –

೮೯೪.

‘‘ಯದೇಸ ಲೋಕಾಧಿಪತೀ ಯಸಸ್ಸೀ, ಬಾರಾಣಸಿಂ ಪಕ್ರಿಯ ಸಮನ್ತತೋ;

ತಸ್ಸಾಹ ಪುತ್ತೋ ಉರಗೂಸಭಸ್ಸ, ಸುಭೋಗೋತಿ ಮಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣ ವೇದಯನ್ತೀ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಯದೇಸಾತಿ ಯೋ ಏಸೋ. ಪಕ್ರಿಯ ಸಮನ್ತತೋತಿ ಪಚ್ಚತ್ಥಿಕಾನಂ ದುಪ್ಪಹರಣಸಮತ್ಥತಾಯ ಪರಿಸಮನ್ತತೋ ಪಕಿರಿಯ ಸಬ್ಬಂ ಪರಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಉಪರಿ ಫಣೇನ ಛಾದೇಸಿ.

ಅಥ ನಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ‘‘ಅಯಂ ಭೂರಿದತ್ತಭಾತಾ, ನ ಮೇ ಜೀವಿತಂ ದಸ್ಸತಿ, ಯಂನೂನಾಹಂ ಏತಸ್ಸ ಚೇವ ಮಾತಾಪಿತೂನಞ್ಚಸ್ಸ ವಣ್ಣಕಿತ್ತನೇನ ಮುದುಚಿತ್ತತಂ ಕತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಜೀವಿತಂ ಯಾಚೇಯ್ಯ’’ನ್ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ಗಾಥಮಾಹ –

೮೯೫.

‘‘ಸಚೇ ಹಿ ಪುತ್ತೋ ಉರಗೂಸಭಸ್ಸ, ಕಾಸಿಸ್ಸ ರಞ್ಞೋ ಅಮರಾಧಿಪಸ್ಸ;

ಮಹೇಸಕ್ಖೋ ಅಞ್ಞತರೋ ಪಿತಾ ತೇ, ಮಚ್ಚೇಸು ಮಾತಾ ಪನ ತೇ ಅತುಲ್ಯಾ;

ನ ತಾದಿಸೋ ಅರಹತಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಸ್ಸ, ದಾಸಮ್ಪಿ ಓಹಾರಿತುಂ ಮಹಾನುಭಾವೋ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ¶ ಕಾಸಿಸ್ಸಾತಿ ಅಪರೇನ ನಾಮೇನ ಏವಂನಾಮಕಸ್ಸ. ‘‘ಕಾಸಿಕರಞ್ಞೋ’’ತಿಪಿ ಪಠನ್ತಿಯೇವ. ಕಾಸಿರಾಜಧೀತಾಯ ಗಹಿತತ್ತಾ ಕಾಸಿರಜ್ಜಮ್ಪಿ ತಸ್ಸೇವ ಸನ್ತಕಂ ಕತ್ವಾ ವಣ್ಣೇತಿ. ಅಮರಾಧಿಪಸ್ಸಾತಿ ದೀಘಾಯುಕತಾಯ ಅಮರಸಙ್ಖಾತಾನಂ ನಾಗಾನಂ ಅಧಿಪಸ್ಸ. ಮಹೇಸಕ್ಖೋತಿ ಮಹಾನುಭಾವೋ. ಅಞ್ಞತರೋತಿ ಮಹೇಸಕ್ಖಾನಂ ಅಞ್ಞತರೋ. ದಾಸಮ್ಪೀತಿ ¶ ತಾದಿಸೋ ಹಿ ಮಹಾನುಭಾವೋ ಆನುಭಾವರಹಿತಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಸ್ಸ ದಾಸಮ್ಪಿ ಉದಕೇ ಓಹರಿತುಂ ನಾರಹತಿ, ಪಗೇವ ಮಹಾನುಭಾವಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣನ್ತಿ.

ಅಥ ನಂ ಸುಭೋಗೋ ‘‘ಅರೇ ದುಟ್ಠಬ್ರಾಹ್ಮಣ, ತ್ವಂ ಮಂ ವಞ್ಚೇತ್ವಾ ‘ಮುಞ್ಚಿಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ ಮಞ್ಞಸಿ, ನ ತೇ ಜೀವಿತಂ ದಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ತೇನ ಕತಕಮ್ಮಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಆಹ –

೮೯೬.

‘‘ರುಕ್ಖಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ವಿಜ್ಝಿತ್ಥೋ, ಏಣೇಯ್ಯಂ ಪಾತುಮಾಗತಂ;

ಸೋ ವಿದ್ಧೋ ದೂರಮಚರಿ, ಸರವೇಗೇನ ಸೀಘವಾ.

೮೯೭.

‘‘ತಂ ತ್ವಂ ಪತಿತಮದ್ದಕ್ಖಿ, ಅರಞ್ಞಸ್ಮಿಂ ಬ್ರಹಾವನೇ;

ಸ ಮಂಸಕಾಜಮಾದಾಯ, ಸಾಯಂ ನಿಗ್ರೋಧುಪಾಗಮಿ.

೮೯೮.

‘‘ಸುಕಸಾಳಿಕಸಙ್ಘುಟ್ಠಂ ¶ , ಪಿಙ್ಗಲಂ ಸನ್ಥತಾಯುತಂ;

ಕೋಕಿಲಾಭಿರುದಂ ರಮ್ಮಂ, ಧುವಂ ಹರಿತಸದ್ದಲಂ.

೮೯೯.

‘‘ತತ್ಥ ತೇ ಸೋ ಪಾತುರಹು, ಇದ್ಧಿಯಾ ಯಸಸಾ ಜಲಂ;

ಮಹಾನುಭಾವೋ ಭಾತಾ ಮೇ, ಕಞ್ಞಾಹಿ ಪರಿವಾರಿತೋ.

೯೦೦.

‘‘ಸೋ ತೇನ ಪರಿಚಿಣ್ಣೋ ತ್ವಂ, ಸಬ್ಬಕಾಮೇಹಿ ತಪ್ಪಿತೋ;

ಅದುಟ್ಠಸ್ಸ ತುವಂ ದುಬ್ಭಿ, ತಂ ತೇ ವೇರಂ ಇಧಾಗತಂ.

೯೦೧.

‘‘ಖಿಪ್ಪಂ ಗೀವಂ ಪಸಾರೇಹಿ, ನ ತೇ ದಸ್ಸಾಮಿ ಜೀವಿತಂ;

ಭಾತು ಪರಿಸರಂ ವೇರಂ, ಛೇದಯಿಸ್ಸಾಮಿ ತೇ ಸಿರ’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ಸಾಯಂ ನಿಗ್ರೋಧುಪಾಗಮೀತಿ ವಿಕಾಲೇ ನಿಗ್ರೋಧಂ ಉಪಗತೋ ಅಸಿ. ಪಿಙ್ಗಲನ್ತಿ ಪಕ್ಕಾನಂ ವಣ್ಣೇನ ಪಿಙ್ಗಲಂ. ಸನ್ಥತಾಯುತನ್ತಿ ಪಾರೋಹಪರಿಕಿಣ್ಣಂ. ಕೋಕಿಲಾಭಿರುದನ್ತಿ ಕೋಕಿಲಾಹಿ ಅಭಿರುದಂ. ಧುವಂ ಹರಿತಸದ್ದಲನ್ತಿ ಉದಕಭೂಮಿಯಂ ಜಾತತ್ತಾ ನಿಚ್ಚಂ ಹರಿತಸದ್ದಲಂ ಭೂಮಿಭಾಗಂ. ಪಾತುರಹೂತಿ ತಸ್ಮಿಂ ತೇ ನಿಗ್ರೋಧೇ ಠಿತಸ್ಸ ¶ ಸೋ ಮಮ ಭಾತಾ ಪಾಕಟೋ ಅಹೋಸಿ. ಇದ್ಧಿಯಾತಿ ಪುಞ್ಞತೇಜೇನ. ಸೋ ತೇನಾತಿ ಸೋ ತುವಂ ತೇನ ಅತ್ತನೋ ನಾಗಭವನಂ ನೇತ್ವಾ ಪರಿಚಿಣ್ಣೋ. ಪರಿಸರನ್ತಿ ತಯಾ ಮಮ ಭಾತು ಕತಂ ವೇರಂ ಪಾಪಕಮ್ಮಂ ಪರಿಸರನ್ತೋ ಅನುಸ್ಸರನ್ತೋ. ಛೇದಯಿಸ್ಸಾಮಿ ತೇ ಸಿರನ್ತಿ ತವ ಸೀಸಂ ಛಿನ್ದಿಸ್ಸಾಮೀತಿ.

ಅಥ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ‘‘ನ ಮೇಸ ಜೀವಿತಂ ದಸ್ಸತಿ, ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಪನ ವತ್ವಾ ಮೋಕ್ಖತ್ಥಾಯ ವಾಯಮಿತುಂ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ಗಾಥಮಾಹ –

೯೦೨.

‘‘ಅಜ್ಝಾಯಕೋ ಯಾಚಯೋಗೀ, ಆಹುತಗ್ಗಿ ಚ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ;

ಏತೇಹಿ ತೀಹಿ ಠಾನೇಹಿ, ಅವಜ್ಝೋ ಹೋತಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಏತೇಹೀತಿ ಏತೇಹಿ ಅಜ್ಝಾಯಕತಾದೀಹಿ ತೀಹಿ ಕಾರಣೇಹಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಅವಜ್ಝೋ, ನ ಲಬ್ಭಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಂ ವಧಿತುಂ, ಕಿಂ ತ್ವಂ ವದೇಸಿ, ಯೋ ಹಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಂ ವಧೇತಿ, ಸೋ ನಿರಯೇ ನಿಬ್ಬತ್ತತೀತಿ.

ತಂ ¶ ಸುತ್ವಾ ಸುಭೋಗೋ ಸಂಸಯಪಕ್ಖನ್ದೋ ಹುತ್ವಾ ‘‘ಇಮಂ ನಾಗಭವನಂ ನೇತ್ವಾ ಭಾತರೋ ಪಟಿಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ಜಾನಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ದ್ವೇ ಗಾಥಾ ಅಭಾಸಿ –

೯೦೩.

‘‘ಯಂ ¶ ಪುರಂ ಧತರಟ್ಠಸ್ಸ, ಓಗಾಳ್ಹಂ ಯಮುನಂ ನದಿಂ;

ಜೋತತೇ ಸಬ್ಬಸೋವಣ್ಣಂ, ಗಿರಿಮಾಹಚ್ಚ ಯಾಮುನಂ.

೯೦೪.

‘‘ತತ್ಥ ತೇ ಪುರಿಸಬ್ಯಗ್ಘಾ, ಸೋದರಿಯಾ ಮಮ ಭಾತರೋ;

ಯಥಾ ತೇ ತತ್ಥ ವಕ್ಖನ್ತಿ, ತಥಾ ಹೇಸ್ಸಸಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಪುರನ್ತಿ ನಾಗಪುರಂ. ಓಗಾಳ್ಹನ್ತಿ ಅನುಪವಿಟ್ಠಂ. ಗಿರಿಮಾಹಚ್ಚ ಯಾಮುನನ್ತಿ ಯಮುನಾತೋ ಅವಿದೂರೇ ಠಿತಂ ಹಿಮವನ್ತಂ ಆಹಚ್ಚ ಜೋತತಿ. ತತ್ಥ ತೇತಿ ತಸ್ಮಿಂ ನಗರೇ ತೇ ಮಮ ಭಾತರೋ ವಸನ್ತಿ, ತತ್ಥ ನೀತೇ ತಯಿ ಯಥಾ ತೇ ವಕ್ಖನ್ತಿ, ತಥಾ ಭವಿಸ್ಸಸಿ. ಸಚೇ ಹಿ ಸಚ್ಚಂ ಕಥೇಸಿ, ಜೀವಿತಂ ತೇ ಅತ್ಥಿ. ನೋ ಚೇ, ತತ್ಥೇವ ಸೀಸಂ ಛಿನ್ದಿಸ್ಸಾಮೀತಿ.

ಇತಿ ನಂ ವತ್ವಾ ಸುಭೋಗೋ ಗೀವಾಯಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಖಿಪನ್ತೋ ಅಕ್ಕೋಸನ್ತೋ ಪರಿಭಾಸನ್ತೋ ಮಹಾಸತ್ತಸ್ಸ ಪಾಸಾದದ್ವಾರಂ ಅಗಮಾಸಿ.

ಮಹಾಸತ್ತಸ್ಸ ಪರಿಯೇಸನಯಕಣ್ಡಂ ನಿಟ್ಠಿತಂ.

ಮಿಚ್ಛಾಕಥಾ

ಅಥ ¶ ನಂ ದೋವಾರಿಕೋ ಹುತ್ವಾ ನಿಸಿನ್ನೋ ಕಾಣಾರಿಟ್ಠೋ ತಥಾ ಕಿಲಮೇತ್ವಾ ಆನೀಯಮಾನಂ ದಿಸ್ವಾ ಪಟಿಮಗ್ಗಂ ಗನ್ತ್ವಾ ‘‘ಸುಭೋಗ, ಮಾ ವಿಹೇಠಯಿ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ನಾಮ ಮಹಾಬ್ರಹ್ಮುನೋ ಪುತ್ತಾ. ಸಚೇ ಹಿ ಮಹಾಬ್ರಹ್ಮಾ ಜಾನಿಸ್ಸತಿ, ‘ಮಮ ಪುತ್ತಂ ವಿಹೇಠೇನ್ತೀ’ತಿ ಕುಜ್ಝಿತ್ವಾ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಸಕಲಂ ನಾಗಭವನಂ ವಿನಾಸೇಸ್ಸತಿ. ಲೋಕಸ್ಮಿಞ್ಹಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ನಾಮ ಸೇಟ್ಠಾ ಮಹಾನುಭಾವಾ, ತ್ವಂ ತೇಸಂ ಆನುಭಾವಂ ನ ಜಾನಾಸಿ, ಅಹಂ ಪನ ಜಾನಾಮೀ’’ತಿ ಆಹ. ಕಾಣಾರಿಟ್ಠೋ ಕಿರ ಅತೀತಾನನ್ತರಭವೇ ಯಞ್ಞಕಾರಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಅಹೋಸಿ, ತಸ್ಮಾ ಏವಮಾಹ. ವತ್ವಾ ಚ ಪನ ಅನುಭೂತಪುಬ್ಬವಸೇನ ಯಜನಸೀಲೋ ಹುತ್ವಾ ಸುಭೋಗಞ್ಚ ನಾಗಪರಿಸಞ್ಚ ಆಮನ್ತೇತ್ವಾ ‘‘ಏಥ, ಭೋ, ಯಞ್ಞಕಾರಕಾನಂ ವೋ ಗುಣೇ ವಣ್ಣೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಯಞ್ಞವಣ್ಣನಂ ಆರಭನ್ತೋ ಆಹ –

೯೦೫.

‘‘ಅನಿತ್ತರಾ ಇತ್ತರಸಮ್ಪಯುತ್ತಾ, ಯಞ್ಞಾ ಚ ವೇದಾ ಚ ಸುಭೋಗ ಲೋಕೇ;

ತದಗ್ಗರಯ್ಹಞ್ಹಿ ವಿನಿನ್ದಮಾನೋ, ಜಹಾತಿ ವಿತ್ತಞ್ಚ ಸತಞ್ಚ ಧಮ್ಮ’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ¶ ¶ ಅನಿತ್ತರಾತಿ ಸುಭೋಗ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಲೋಕೇ ಯಞ್ಞಾ ಚ ವೇದಾ ಚ ಅನಿತ್ತರಾ ನ ಲಾಮಕಾ ಮಹಾನುಭಾವಾ, ತೇ ಇತ್ತರೇಹಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೇಹಿ ಸಮ್ಪಯುತ್ತಾ, ತಸ್ಮಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾಪಿ ಅನಿತ್ತರಾವ ಜಾತಾ. ತದಗ್ಗರಯ್ಹನ್ತಿ ತಸ್ಮಾ ಅಗಾರಯ್ಹಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಂ ವಿನಿನ್ದಮಾನೋ ಧನಞ್ಚ ಪಣ್ಡಿತಾನಂ ಧಮ್ಮಞ್ಚ ಜಹಾತಿ. ಇದಂ ಕಿರ ಸೋ ‘‘ಇಮಿನಾ ಭೂರಿದತ್ತೇ ಮಿತ್ತದುಬ್ಭಿಕಮ್ಮಂ ಕತನ್ತಿ ವತ್ತುಂ ನಾಗಪರಿಸಾ ಮಾ ಲಭನ್ತೂ’’ತಿ ಅವೋಚ.

ಅಥ ನಂ ಕಾಣಾರಿಟ್ಠೋ ‘‘ಸುಭೋಗ ಜಾನಾಸಿ ಪನ ಅಯಂ ಲೋಕೋ ಕೇನ ನಿಮ್ಮಿತೋ’’ತಿ ವತ್ವಾ ‘‘ನ ಜಾನಾಮೀ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ‘‘ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾನಂ ಪಿತಾಮಹೇನ ಮಹಾಬ್ರಹ್ಮುನಾ ನಿಮ್ಮಿತೋ’’ತಿ ದಸ್ಸೇತುಂ ಇತರಂ ಗಾಥಮಾಹ –

೯೦೬.

‘‘ಅಜ್ಝೇನಮರಿಯಾ ಪಥವಿಂ ಜನಿನ್ದಾ, ವೇಸ್ಸಾ ಕಸಿಂ ಪಾರಿಚರಿಯಞ್ಚ ಸುದ್ದಾ;

ಉಪಾಗು ಪಚ್ಚೇಕಂ ಯಥಾಪದೇಸಂ, ಕತಾಹು ಏತೇ ವಸಿನಾತಿ ಆಹೂ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಉಪಾಗೂತಿ ಉಪಗತಾ. ಬ್ರಹ್ಮಾ ಕಿರ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾದಯೋ ಚತ್ತಾರೋ ವಣ್ಣೇ ನಿಮ್ಮಿನಿತ್ವಾ ಅರಿಯೇ ತಾವ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೇ ಆಹ – ‘‘ತುಮ್ಹೇ ಅಜ್ಝೇನಮೇವ ಉಪಗಚ್ಛಥ ¶ , ಮಾ ಅಞ್ಞಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಕರಿತ್ಥಾ’’ತಿ, ಜನಿನ್ದೇ ಆಹ ‘‘ತುಮ್ಹೇ ಪಥವಿಂಯೇವ ವಿಜಿನಥ’’, ವೇಸ್ಸೇ ಆಹ – ‘‘ತುಮ್ಹೇ ಕಸಿಂಯೇವ ಉಪೇಥ’’, ಸುದ್ದೇ ಆಹ ‘‘ತುಮ್ಹೇ ತಿಣ್ಣಂ ವಣ್ಣಾನಂ ಪಾರಿಚರಿಯಂಯೇವ ಉಪೇಥಾ’’ತಿ. ತತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಅರಿಯಾ ಅಜ್ಝೇನಂ, ಜನಿನ್ದಾ ಪಥವಿಂ, ವೇಸ್ಸಾ ಕಸಿಂ, ಸುದ್ದಾ ಪಾರಿಚರಿಯಂ ಉಪಾಗತಾತಿ ವದನ್ತಿ. ಪಚ್ಚೇಕಂ ಯಥಾಪದೇಸನ್ತಿ ಉಪಗಚ್ಛನ್ತಾ ಚ ಪಾಟಿಯೇಕ್ಕಂ ಅತ್ತನೋ ಕುಲಪದೇಸಾನುರೂಪೇನ ಬ್ರಹ್ಮುನಾ ವುತ್ತನಿಯಾಮೇನೇವ ಉಪಗತಾ. ಕತಾಹು ಏತೇ ವಸಿನಾತಿ ಆಹೂತಿ ಏವಂ ಕಿರ ಏತೇ ವಸಿನಾ ಮಹಾಬ್ರಹ್ಮುನಾ ಕತಾ ಅಹೇಸುನ್ತಿ ಕಥೇನ್ತಿ.

ಏವಂ ಮಹಾಗುಣಾ ಏತೇ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ನಾಮ. ಯೋ ಹಿ ಏತೇಸು ಚಿತ್ತಂ ಪಸಾದೇತ್ವಾ ದಾನಂ ದೇತಿ, ತಸ್ಸ ಅಞ್ಞತ್ಥ ಪಟಿಸನ್ಧಿ ನತ್ಥಿ, ದೇವಲೋಕಮೇವ ಗಚ್ಛತೀತಿ ವತ್ವಾ ಆಹ –

೯೦೭.

‘‘ಧಾತಾ ವಿಧಾತಾ ವರುಣೋ ಕುವೇರೋ, ಸೋಮೋ ಯಮೋ ಚನ್ದಿಮಾ ವಾಯು ಸೂರಿಯೋ;

ಏತೇಪಿ ಯಞ್ಞಂ ಪುಥುಸೋ ಯಜಿತ್ವಾ, ಅಜ್ಝಾಯಕಾನಂ ಅಥೋ ಸಬ್ಬಕಾಮೇ.

೯೦೮.

‘‘ವಿಕಾಸಿತಾ ಚಾಪಸತಾನಿ ಪಞ್ಚ, ಯೋ ಅಜ್ಜುನೋ ಬಲವಾ ಭೀಮಸೇನೋ;

ಸಹಸ್ಸಬಾಹು ಅಸಮೋ ಪಥಬ್ಯಾ, ಸೋಪಿ ತದಾ ಆದಹಿ ಜಾತವೇದ’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ¶ ¶ ಏತೇಪೀತಿ ಏತೇ ಧಾತಾದಯೋ ದೇವರಾಜಾನೋ. ಪುಥುಸೋತಿ ಅನೇಕಪ್ಪಕಾರಂ ಯಞ್ಞಂ ಯಜಿತ್ವಾ. ಅಥೋ ಸಬ್ಬಕಾಮೇತಿ ಅಥ ಅಜ್ಝಾಯಕಾನಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾನಂ ಸಬ್ಬಕಾಮೇ ದತ್ವಾ ಏತಾನಿ ಠಾನಾನಿ ಪತ್ತಾತಿ ದಸ್ಸೇತಿ. ವಿಕಾಸಿತಾತಿ ಆಕಡ್ಢಿತಾ. ಚಾಪಸತಾನಿ ಪಞ್ಚಾತಿ ನ ಧನುಪಞ್ಚಸತಾನಿ, ಪಞ್ಚಚಾಪಸತಪ್ಪಮಾಣಂ ಪನ ಮಹಾಧನುಂ ಸಯಮೇವ ಆಕಡ್ಢತಿ. ಭೀಮಸೇನೋತಿ ಭಯಾನಕಸೇನೋ. ಸಹಸ್ಸಬಾಹೂತಿ ನ ತಸ್ಸ ಬಾಹೂನಂ ಸಹಸ್ಸಂ, ಪಞ್ಚನ್ನಂ ಪನ ಧನುಗ್ಗಹಸತಾನಂ ಬಾಹುಸಹಸ್ಸೇನ ಆಕಡ್ಢಿತಬ್ಬಸ್ಸ ಧನುನೋ ಆಕಡ್ಢನೇನೇವಂ ವುತ್ತಂ. ಆದಹಿ ಜಾತವೇದನ್ತಿ ಸೋಪಿ ರಾಜಾ ತಸ್ಮಿಂ ಕಾಲೇ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೇ ಸಬ್ಬಕಾಮೇಹಿ ಸನ್ತಪ್ಪೇತ್ವಾ ಅಗ್ಗಿಂ ಆದಹಿ ಪತಿಟ್ಠಾಪೇತ್ವಾ ಪರಿಚರಿ, ತೇನೇವ ಕಾರಣೇನ ¶ ದೇವಲೋಕೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ. ತಸ್ಮಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ನಾಮ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಲೋಕೇ ಜೇಟ್ಠಕಾತಿ ಆಹ.

ಸೋ ಉತ್ತರಿಪಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೇ ವಣ್ಣೇನ್ತೋ ಗಾಥಮಾಹ –

೯೦೯.

‘‘ಯೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೇ ಭೋಜಯಿ ದೀಘರತ್ತಂ, ಅನ್ನೇನ ಪಾನೇನ ಯಥಾನುಭಾವಂ;

ಪಸನ್ನಚಿತ್ತೋ ಅನುಮೋದಮಾನೋ, ಸುಭೋಗ ದೇವಞ್ಞತರೋ ಅಹೋಸೀ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಯೋತಿ ಯೋ ಸೋ ಪೋರಾಣಕೋ ಬಾರಾಣಸಿರಾಜಾತಿ ದಸ್ಸೇತಿ. ಯಥಾನುಭಾವನ್ತಿ ಯಥಾಬಲಂ ಯಂ ತಸ್ಸ ಅತ್ಥಿ, ತಂ ಸಬ್ಬಂ ಪರಿಚ್ಚಜಿತ್ವಾ ಭೋಜೇಸಿ. ದೇವಞ್ಞತರೋತಿ ಸೋ ಅಞ್ಞತರೋ ಮಹೇಸಕ್ಖದೇವರಾಜಾ ಅಹೋಸಿ. ಏವಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ನಾಮ ಅಗ್ಗದಕ್ಖಿಣೇಯ್ಯಾತಿ ದಸ್ಸೇತಿ.

ಅಥಸ್ಸ ಅಪರಮ್ಪಿ ಕಾರಣಂ ಆಹರಿತ್ವಾ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಗಾಥಮಾಹ –

೯೧೦.

‘‘ಮಹಾಸನಂ ದೇವಮನೋಮವಣ್ಣಂ, ಯೋ ಸಪ್ಪಿನಾ ಅಸಕ್ಖಿ ಭೋಜೇತುಮಗ್ಗಿಂ;

ಸ ಯಞ್ಞತನ್ತಂ ವರತೋ ಯಜಿತ್ವಾ, ದಿಬ್ಬಂ ಗತಿಂ ಮುಚಲಿನ್ದಜ್ಝಗಚ್ಛೀ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಮಹಾಸನನ್ತಿ ಮಹಾಭಕ್ಖಂ. ಭೋಜೇತುನ್ತಿ ಸನ್ತಪ್ಪೇತುಂ. ಯಞ್ಞತನ್ತನ್ತಿ ಯಞ್ಞವಿಧಾನಂ. ವರತೋತಿ ವರಸ್ಸ ಅಗ್ಗಿದೇವಸ್ಸ ಯಜಿತ್ವಾ. ಮುಚಲಿನ್ದಜ್ಝಗಚ್ಛೀತಿ ಮುಚಲಿನ್ದೋ ಅಧಿಗತೋತಿ.

ಏಕೋ ಕಿರ ಪುಬ್ಬೇ ಬಾರಾಣಸಿಯಂ ಮುಚಲಿನ್ದೋ ನಾಮ ರಾಜಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೇ ಪಕ್ಕೋಸಾಪೇತ್ವಾ ಸಗ್ಗಮಗ್ಗಂ ಪುಚ್ಛಿ. ಅಥ ನಂ ತೇ ‘‘ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾನಞ್ಚ ಬ್ರಾಹ್ಮಣದೇವತಾಯ ಚ ಸಕ್ಕಾರಂ ಕರೋಹೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ‘‘ಕಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣದೇವತಾ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ‘‘‘ಅಗ್ಗಿದೇವೋತಿ ತಂ ನವನೀತಸಪ್ಪಿನಾ ಸನ್ತಪ್ಪೇಹೀ’’’ತಿ ಆಹಂಸು. ಸೋ ತಥಾ ಅಕಾಸಿ. ತಮತ್ಥಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಏಸ ಇಮಂ ಗಾಥಮಾಹ.

ಅಪರಮ್ಪಿ ¶ ¶ ಕಾರಣಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಗಾಥಮಾಹ –

೯೧೧.

‘‘ಮಹಾನುಭಾವೋ ವಸ್ಸಸಹಸ್ಸಜೀವೀ, ಯೋ ಪಬ್ಬಜೀ ದಸ್ಸನೇಯ್ಯೋ ಉಳಾರೋ;

ಹಿತ್ವಾ ¶ ಅಪರಿಯನ್ತ ರಟ್ಠಂ ಸಸೇನಂ, ರಾಜಾ ದುದೀಪೋಪಿ ಜಗಾಮ ಸಗ್ಗ’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ಪಬ್ಬಜೀತಿ ಪಞ್ಚವಸ್ಸಸತಾನಿ ರಜ್ಜಂ ಕಾರೇನ್ತೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾನಂ ಸಕ್ಕಾರಂ ಕತ್ವಾ ಅಪರಿಯನ್ತಂ ರಟ್ಠಂ ಸಸೇನಂ ಹಿತ್ವಾ ಪಬ್ಬಜಿ. ದುದೀಪೋಪೀತಿ ಸೋ ದುದೀಪೋ ನಾಮ ರಾಜಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೇ ಪೂಜೇತ್ವಾವ ಸಗ್ಗಂ ಗತೋತಿ ವದತಿ. ‘‘ದುಜೀಪೋ’’ತಿಪಿ ಪಾಠೋ.

ಅಪರಾನಿಪಿಸ್ಸ ಉದಾಹರಣಾನಿ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಆಹ –

೯೧೨.

‘‘ಯೋ ಸಾಗರನ್ತಂ ಸಾಗರೋ ವಿಜಿತ್ವಾ, ಯೂಪಂ ಸುಭಂ ಸೋಣ್ಣಮಯಂ ಉಳಾರಂ;

ಉಸ್ಸೇಸಿ ವೇಸ್ಸಾನರಮಾದಹಾನೋ, ಸುಭೋಗ ದೇವಞ್ಞತರೋ ಅಹೋಸಿ.

೯೧೩.

‘‘ಯಸ್ಸಾನುಭಾವೇನ ಸುಭೋಗ ಗಙ್ಗಾ, ಪವತ್ತಥ ದಧಿಸನ್ನಿಸಿನ್ನಂ ಸಮುದ್ದಂ;

ಸ ಲೋಮಪಾದೋ ಪರಿಚರಿಯ ಮಗ್ಗಿಂ, ಅಙ್ಗೋ ಸಹಸ್ಸಕ್ಖಪುರಜ್ಝಗಚ್ಛೀ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಸಾಗರನ್ತನ್ತಿ ಸಾಗರಪರಿಯನ್ತಂ ಪಥವಿಂ. ಉಸ್ಸೇಸೀತಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೇ ಸಗ್ಗಮಗ್ಗಂ ಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ‘‘ಸೋವಣ್ಣಯೂಪಂ ಉಸ್ಸಾಪೇಹೀ’’ತಿ ವುತ್ತೋ ಪಸುಘಾತನತ್ಥಾಯ ಉಸ್ಸಾಪೇಸಿ. ವೇಸ್ಸಾನರಮಾದಹಾನೋತಿ ವೇಸ್ಸಾನರಂ ಅಗ್ಗಿಂ ಆದಹನ್ತೋ. ‘‘ವೇಸಾನರಿ’’ನ್ತಿಪಿ ಪಾಠೋ. ದೇವಞ್ಞತರೋತಿ ಸುಭೋಗ, ಸೋ ಹಿ ರಾಜಾ ಅಗ್ಗಿಂ ಜುಹಿತ್ವಾ ಅಞ್ಞತರೋ ಮಹೇಸಕ್ಖದೇವೋ ಅಹೋಸೀತಿ ವದತಿ. ಯಸ್ಸಾನುಭಾವೇನಾತಿ ಭೋ ಸುಭೋಗ, ಗಙ್ಗಾ ಚ ಮಹಾಸಮುದ್ದೋ ಚ ಕೇನ ಕತೋತಿ ಜಾನಾಸೀತಿ. ನ ಜಾನಾಮೀತಿ. ಕಿಂ ತ್ವಂ ಜಾನಿಸ್ಸಸಿ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣೇಯೇವ ಪೋಥೇತುಂ ಜಾನಾಸೀತಿ. ಅತೀತಸ್ಮಿಞ್ಹಿ ಅಙ್ಗೋ ನಾಮ ಲೋಮಪಾದೋ ಬಾರಾಣಸಿರಾಜಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೇ ಸಗ್ಗಮಗ್ಗಂ ಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ತೇಹಿ ‘‘ಭೋ, ಮಹಾರಾಜ, ಹಿಮವನ್ತಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾನಂ ಸಕ್ಕಾರಂ ಕತ್ವಾ ಅಗ್ಗಿಂ ಪರಿಚರಾಹೀ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ಅಪರಿಮಾಣಾ ¶ ಗಾವಿಯೋ ಚ ಮಹಿಂಸಿಯೋ ಚ ಆದಾಯ ಹಿಮವನ್ತಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ತಥಾ ಅಕಾಸಿ. ‘‘ಬ್ರಾಹ್ಮಣೇಹಿ ಭುತ್ತಾತಿರಿತ್ತಂ ಖೀರದಧಿಂ ಕಿಂ ಕಾತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ ಚ ವುತ್ತೇ ‘‘ಛಡ್ಡೇಥಾ’’ತಿ ಆಹ. ತತ್ಥ ಥೋಕಸ್ಸ ಖೀರಸ್ಸ ಛಡ್ಡಿತಟ್ಠಾನೇ ಕುನ್ನದಿಯೋ ಅಹೇಸುಂ, ಬಹುಕಸ್ಸ ಛಡ್ಡಿತಟ್ಠಾನೇ ಗಙ್ಗಾ ಪವತ್ತಥ. ತಂ ಪನ ಖೀರಂ ಯತ್ಥ ದಧಿ ಹುತ್ವಾ ಸನ್ನಿಸಿನ್ನಂ ಠಿತಂ, ತಂ ಸಮುದ್ದಂ ನಾಮ ಜಾತಂ. ಇತಿ ಸೋ ಏವರೂಪಂ ಸಕ್ಕಾರಂ ಕತ್ವಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೇಹಿ ವುತ್ತವಿಧಾನೇನ ಅಗ್ಗಿಂ ಪರಿಚರಿಯ ಸಹಸ್ಸಕ್ಖಸ್ಸ ಪುರಂ ಅಜ್ಝಗಚ್ಛಿ.

ಇತಿಸ್ಸ ¶ ಇದಂ ಅತೀತಂ ಆಹರಿತ್ವಾ ಇಮಂ ಗಾಥಮಾಹ –

೯೧೪.

‘‘ಮಹಿದ್ಧಿಕೋ ದೇವವರೋ ಯಸಸ್ಸೀ, ಸೇನಾಪತಿ ತಿದಿವೇ ವಾಸವಸ್ಸ;

ಸೋ ¶ ಸೋಮಯಾಗೇನ ಮಲಂ ವಿಹನ್ತ್ವಾ, ಸುಭೋಗ ದೇವಞ್ಞತರೋ ಅಹೋಸೀ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಸೋ ಸೋಮಯಾಗೇನ ಮಲಂ ವಿಹನ್ತ್ವಾತಿ ಭೋ ಸುಭೋಗ, ಯೋ ಇದಾನಿ ಸಕ್ಕಸ್ಸ ಸೇನಾಪತಿ ಮಹಾಯಸೋ ದೇವಪುತ್ತೋ, ಸೋಪಿ ಪುಬ್ಬೇ ಏಕೋ ಬಾರಾಣಸಿರಾಜಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೇ ಸಗ್ಗಮಗ್ಗಂ ಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ತೇಹಿ ‘‘ಸೋಮಯಾಗೇನ ಅತ್ತನೋ ಮಲಂ ಪವಾಹೇತ್ವಾ ದೇವಲೋಕಂ ಗಚ್ಛಾಹೀ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾನಂ ಮಹನ್ತಂ ಸಕ್ಕಾರಂ ಕತ್ವಾ ತೇಹಿ ವುತ್ತವಿಧಾನೇನ ಸೋಮಯಾಗಂ ಕತ್ವಾ ತೇನ ಅತ್ತನೋ ಮಲಂ ವಿಹನ್ತ್ವಾ ದೇವಞ್ಞತರೋ ಜಾತೋತಿ ಇಮಮತ್ಥಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಏವಮಾಹ.

ಅಪರಾನಿಪಿಸ್ಸ ಉದಾಹರಣಾನಿ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಆಹ –

೯೧೫.

‘‘ಅಕಾರಯಿ ಲೋಕಮಿಮಂ ಪರಞ್ಚ, ಭಾಗೀರಥಿಂ ಹಿಮವನ್ತಞ್ಚ ಗಿಜ್ಝಂ;

ಯೋ ಇದ್ಧಿಮಾ ದೇವವರೋ ಯಸಸ್ಸೀ, ಸೋಪಿ ತದಾ ಆದಹಿ ಜಾತವೇದಂ.

೯೧೬.

‘‘ಮಾಲಾಗಿರೀ ಹಿಮವಾ ಯೋ ಚ ಗಿಜ್ಝೋ, ಸುದಸ್ಸನೋ ನಿಸಭೋ ಕುವೇರು;

ಏತೇ ಚ ಅಞ್ಞೇ ಚ ನಗಾ ಮಹನ್ತಾ, ಚಿತ್ಯಾ ಕತಾ ಯಞ್ಞಕರೇಹಿ ಮಾಹೂ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ¶ ಸೋಪಿ ತದಾ ಆದಹಿ ಜಾತವೇದನ್ತಿ ಭಾತಿಕ ಸುಭೋಗ, ಯೇನ ಮಹಾಬ್ರಹ್ಮುನಾ ಅಯಞ್ಚ ಲೋಕೋ ಪರೋ ಚ ಲೋಕೋ ಭಾಗೀರಥಿಗಙ್ಗಾ ಚ ಹಿಮವನ್ತಪಬ್ಬತೋ ಚ ಗಿಜ್ಝಪಬ್ಬತೋ ಚ ಕತೋ, ಸೋಪಿ ಯದಾ ಬ್ರಹ್ಮುಪಪತ್ತಿತೋ ಪುಬ್ಬೇ ಮಾಣವಕೋ ಅಹೋಸಿ, ತದಾ ಅಗ್ಗಿಮೇವ ಆದಹಿ, ಅಗ್ಗಿಂ ಜುಹಿತ್ವಾ ಮಹಾಬ್ರಹ್ಮಾ ಹುತ್ವಾ ಇದಂ ಸಬ್ಬಮಕಾಸಿ. ಏವಂಮಹಿದ್ಧಿಕಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾತಿ ದಸ್ಸೇತಿ.

ಚಿತ್ಯಾ ಕತಾತಿ ಪುಬ್ಬೇ ಕಿರೇಕೋ ಬಾರಾಣಸಿರಾಜಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೇ ಸಗ್ಗಮಗ್ಗಂ ಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ‘‘ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾನಂ ಸಕ್ಕಾರಂ ಕರೋಹೀ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ತೇಸಂ ಮಹಾದಾನಂ ಪಟ್ಠಪೇತ್ವಾ ‘‘ಮಯ್ಹಂ ದಾನೇ ಕಿಂ ನತ್ಥೀ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ‘‘ಸಬ್ಬಂ, ದೇವ, ಅತ್ಥಿ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾನಂ ಪನ ಆಸನಾನಿ ನಪ್ಪಹೋನ್ತೀ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ಇಟ್ಠಕಾಹಿ ಚಿನಾಪೇತ್ವಾ ಆಸನಾನಿ ಕಾರೇಸಿ. ತದಾ ಚಿತ್ಯಾ ಆಸನಪೀಠಿಕಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾನಂ ಆನುಭಾವೇನ ವಡ್ಢಿತ್ವಾ ಮಾಲಾಗಿರಿಆದಯೋ ಪಬ್ಬತಾ ಜಾತಾ. ಏವಮೇತೇ ಯಞ್ಞಕಾರೇಹಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೇಹಿ ಕತಾತಿ ಕಥೇನ್ತೀತಿ.

ಅಥ ¶ ನಂ ಪುನ ಆಹ ‘‘ಭಾತಿಕ, ಜಾನಾಸಿ ಪನಾಯಂ ಸಮುದ್ದೋ ಕೇನ ಕಾರಣೇನ ಅಪೇಯ್ಯೋ ಲೋಣೋದಕೋ ಜಾತೋ’’ತಿ? ‘‘ನ ಜಾನಾಮಿ, ಅರಿಟ್ಠಾ’’ತಿ. ಅಥ ನಂ ‘‘ತ್ವಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೇಯೇವ ವಿಹಿಂಸಿತುಂ ಜಾನಾಸಿ, ಸುಣೋಹೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಗಾಥಮಾಹ –

೯೧೭.

‘‘ಅಜ್ಝಾಯಕಂ ಮನ್ತಗುಣೂಪಪನ್ನಂ, ತಪಸ್ಸಿನಂ ‘ಯಾಚಯೋಗೋ’ತಿಧಾಹು;

ತೀರೇ ¶ ಸಮುದ್ದಸ್ಸುದಕಂ ಸಜನ್ತಂ, ತಂ ಸಾಗರೋಜ್ಝೋಹರಿ ತೇನಾಪೇಯ್ಯೋ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ‘ಯಾಚಯೋಗೋತಿಧಾಹೂತಿ ತಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಂ ಯಾಚಯೋಗೋತಿ ಇಧ ಲೋಕೇ ಆಹು. ಉದಕಂ ಸಜನ್ತತಿ ಸೋ ಕಿರೇಕದಿವಸಂ ಪಾಪಪವಾಹನಕಮ್ಮಂ ಕರೋನ್ತೋ ತೀರೇ ಠತ್ವಾ ಸಮುದ್ದತೋ ಉದಕಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಉಪರಿ ಸೀಸೇ ಸಜನ್ತಂ ಅಬ್ಭುಕಿರತಿ. ಅಥ ನಂ ಏವಂ ಕರೋನ್ತಂ ವಡ್ಢಿತ್ವಾ ಸಾಗರೋ ಅಜ್ಝೋಹರಿ. ತಂ ಕಾರಣಂ ಮಹಾಬ್ರಹ್ಮಾ ಞತ್ವಾ ‘‘ಇಮಿನಾ ಕಿರ ಮೇ ಪುತ್ತೋ ಹತೋ’’ತಿ ಕುಜ್ಝಿತ್ವಾ ‘‘ಸಮುದ್ದೋ ಅಪೇಯ್ಯೋ ಲೋಣೋದಕೋ ಭವತೂ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಅಭಿಸಪಿ, ತೇನ ಕಾರಣೇನ ಅಪೇಯ್ಯೋ ಜಾತೋ. ಏವರೂಪಾ ಏತೇ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ನಾಮ ಮಹಾನುಭಾವಾತಿ.

ಪುನಪಿ ¶ ಆಹ –

೯೧೮.

‘‘ಆಯಾಗವತ್ಥೂನಿ ಪುಥೂ ಪಥಬ್ಯಾ, ಸಂವಿಜ್ಜನ್ತಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ವಾಸವಸ್ಸ;

ಪುರಿಮಂ ದಿಸಂ ಪಚ್ಛಿಮಂ ದಕ್ಖಿಣುತ್ತರಂ, ಸಂವಿಜ್ಜಮಾನಾ ಜನಯನ್ತಿ ವೇದ’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ವಾಸವಸ್ಸಾತಿ ಪುಬ್ಬೇ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾನಂ ದಾನಂ ದತ್ವಾ ವಾಸವತ್ತಂ ಪತ್ತಸ್ಸ ವಾಸವಸ್ಸ. ಆಯಾಗವತ್ಥೂನೀತಿ ಪುಞ್ಞಕ್ಖೇತ್ತಭೂತಾ ಅಗ್ಗದಕ್ಖಿಣೇಯ್ಯಾ ಪಥಬ್ಯಾ ಪುಥೂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಸಂವಿಜ್ಜನ್ತಿ. ಪುರಿಮಂ ದಿಸನ್ತಿ ತೇ ಇದಾನಿಪಿ ಚತೂಸು ದಿಸಾಸು ಸಂವಿಜ್ಜಮಾನಾ ತಸ್ಸ ವಾಸವಸ್ಸ ಮಹನ್ತಂ ವೇದಂ ಜನಯನ್ತಿ, ಪೀತಿಸೋಮನಸ್ಸಂ ಆವಹನ್ತಿ.

ಏವಂ ಅರಿಟ್ಠೋ ಚುದ್ದಸಹಿ ಗಾಥಾಹಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೇ ಚ ಯಞ್ಞೇ ಚ ವೇದೇ ಚ ವಣ್ಣೇಸಿ.

ಮಿಚ್ಛಾಕಥಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ.

ತಸ್ಸ ತಂ ಕಥಂ ಸುತ್ವಾ ಮಹಾಸತ್ತಸ್ಸ ಗಿಲಾನುಪಟ್ಠಾನಂ ಆಗತಾ ಬಹೂ ನಾಗಾ ‘‘ಅಯಂ ಭೂತಮೇವ ಕಥೇತೀ’’ತಿ ಮಿಚ್ಛಾಗಾಹಂ ಗಣ್ಹನಾಕಾರಪ್ಪತ್ತಾ ಜಾತಾ. ಮಹಾಸತ್ತೋ ಗಿಲಾನಸೇಯ್ಯಾಯ ನಿಪನ್ನೋವ ತಂ ಸಬ್ಬಂ ಅಸ್ಸೋಸಿ ¶ . ನಾಗಾಪಿಸ್ಸ ಆರೋಚೇಸುಂ. ತತೋ ಮಹಾಸತ್ತೋ ಚಿನ್ತೇಸಿ ‘‘ಅರಿಟ್ಠೋ ಮಿಚ್ಛಾಮಗ್ಗಂ ವಣ್ಣೇತಿ, ವಾದಮಸ್ಸ ಭಿನ್ದಿತ್ವಾ ಪರಿಸಂ ಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿಕಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ. ಸೋ ಉಟ್ಠಾಯ ನ್ಹತ್ವಾ ಸಬ್ಬಾಲಙ್ಕಾರಪ್ಪಟಿಮಣ್ಡಿತೋ ಧಮ್ಮಾಸನೇ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ಸಬ್ಬಂ ನಾಗಪರಿಸಂ ಸನ್ನಿಪಾತಾಪೇತ್ವಾ ಅರಿಟ್ಠಂ ಪಕ್ಕೋಸಾಪೇತ್ವಾ ‘‘ಅರಿಟ್ಠ, ತ್ವಂ ಅಭೂತಂ ವತ್ವಾ ವೇದೇ ಚ ಯಞ್ಞೇ ಚ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೇ ಚ ವಣ್ಣೇಸಿ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾನಞ್ಹಿ ವೇದವಿಧಾನೇನ ಯಞ್ಞಯಜನಂ ನಾಮ ಅನರಿಯಸಮ್ಮತಂ ನ ಸಗ್ಗಾವಹಂ, ತವ ವಾದೇ ಅಭೂತಂ ಪಸ್ಸಾಹೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಯಞ್ಞಭೇದವಾದಂ ನಾಮ ಆರಭನ್ತೋ ಆಹ –

೯೧೯.

‘‘ಕಲೀ ¶ ಹಿ ಧೀರಾನ ಕಟಂ ಮಗಾನಂ, ಭವನ್ತಿ ವೇದಜ್ಝಗತಾನರಿಟ್ಠ;

ಮರೀಚಿಧಮ್ಮಂ ಅಸಮೇಕ್ಖಿತತ್ತಾ, ಮಾಯಾಗುಣಾ ನಾತಿವಹನ್ತಿ ಪಞ್ಞಂ.

೯೨೦.

‘‘ವೇದಾ ¶ ನ ತಾಣಾಯ ಭವನ್ತಿ ದಸ್ಸ, ಮಿತ್ತದ್ದುನೋ ಭೂನಹುನೋ ನರಸ್ಸ;

ನ ತಾಯತೇ ಪರಿಚಿಣ್ಣೋ ಚ ಅಗ್ಗಿ, ದೋಸನ್ತರಂ ಮಚ್ಚಮನರಿಯಕಮ್ಮಂ.

೯೨೧.

‘‘ಸಬ್ಬಞ್ಚ ಮಚ್ಚಾ ಸಧನಂ ಸಭೋಗಂ, ಆದೀಪಿತಂ ದಾರು ತಿಣೇನ ಮಿಸ್ಸಂ;

ದಹಂ ನ ತಪ್ಪೇ ಅಸಮತ್ಥತೇಜೋ, ಕೋ ತಂ ಸುಭಿಕ್ಖಂ ದ್ವಿರಸಞ್ಞು ಕಯಿರಾ.

೯೨೨.

‘‘ಯಥಾಪಿ ಖೀರಂ ವಿಪರಿಣಾಮಧಮ್ಮಂ, ದಧಿ ಭವಿತ್ವಾ ನವನೀತಮ್ಪಿ ಹೋತಿ;

ಏವಮ್ಪಿ ಅಗ್ಗಿ ವಿಪರಿಣಾಮಧಮ್ಮೋ, ತೇಜೋ ಸಮೋರೋಹತೀ ಯೋಗಯುತ್ತೋ.

೯೨೩.

‘‘ನ ದಿಸ್ಸತೀ ಅಗ್ಗಿ ಮನುಪ್ಪವಿಟ್ಠೋ, ಸುಕ್ಖೇಸು ಕಟ್ಠೇಸು ನವೇಸು ಚಾಪಿ;

ನಾಮತ್ಥಮಾನೋ ಅರಣೀನರೇನ, ನಾಕಮ್ಮುನಾ ಜಾಯತಿ ಜಾತವೇದೋ.

೯೨೪.

‘‘ಸಚೇ ಹಿ ಅಗ್ಗಿ ಅನ್ತರತೋ ವಸೇಯ್ಯ, ಸುಕ್ಖೇಸು ಕಟ್ಠೇಸು ನವೇಸು ಚಾಪಿ;

ಸಬ್ಬಾನಿ ಸುಸ್ಸೇಯ್ಯು ವನಾನಿ ಲೋಕೇ, ಸುಕ್ಖಾನಿ ಕಟ್ಠಾನಿ ಚ ಪಜ್ಜಲೇಯ್ಯುಂ.

೯೨೫.

‘‘ಕರೋತಿ ಚೇ ದಾರುತಿಣೇನ ಪುಞ್ಞಂ, ಭೋಜಂ ನರೋ ಧೂಮಸಿಖಿಂ ಪತಾಪವಂ;

ಅಙ್ಗಾರಿಕಾ ಲೋಣಕರಾ ಚ ಸೂದಾ, ಸರೀರದಾಹಾಪಿ ಕರೇಯ್ಯು ಪುಞ್ಞಂ.

೯೨೬.

‘‘ಅಥ ¶ ಚೇ ಹಿ ಏತೇ ನ ಕರೋನ್ತಿ ಪುಞ್ಞಂ, ಅಜ್ಝೇನಮಗ್ಗಿಂ ಇಧ ತಪ್ಪಯಿತ್ವಾ;

ನ ಕೋಚಿ ಲೋಕಸ್ಮಿಂ ಕರೋತಿ ಪುಞ್ಞಂ, ಭೋಜಂ ನರೋ ಧೂಮಸಿಖಿಂ ಪತಾಪವಂ.

೯೨೭.

‘‘ಕಥಞ್ಹಿ ¶ ¶ ಲೋಕಾಪಚಿತೋ ಸಮಾನೋ, ಅಮನುಞ್ಞಗನ್ಧಂ ಬಹೂನಂ ಅಕನ್ತಂ;

ಯದೇವ ಮಚ್ಚಾ ಪರಿವಜ್ಜಯನ್ತಿ, ತದಪ್ಪಸತ್ಥಂ ದ್ವಿರಸಞ್ಞು ಭುಞ್ಜೇ.

೯೨೮.

‘‘ಸಿಖಿಮ್ಪಿ ದೇವೇಸು ವದನ್ತಿ ಹೇಕೇ, ಆಪಂ ಮಿಲಕ್ಖೂ ಪನ ದೇವಮಾಹು;

ಸಬ್ಬೇವ ಏತೇ ವಿತಥಂ ಭಣನ್ತಿ, ಅಗ್ಗೀ ನ ದೇವಞ್ಞತರೋ ನ ಚಾಪೋ.

೯೨೯.

‘‘ಅನಿನ್ದ್ರಿಯಬದ್ಧಮಸಞ್ಞಕಾಯಂ, ವೇಸ್ಸಾನರಂ ಕಮ್ಮಕರಂ ಪಜಾನಂ;

ಪರಿಚರಿಯ ಮಗ್ಗಿಂ ಸುಗತಿಂ ಕಥಂ ವಜೇ, ಪಾಪಾನಿ ಕಮ್ಮಾನಿ ಪಕುಬ್ಬಮಾನೋ.

೯೩೦.

‘‘ಸಬ್ಬಾಭಿಭೂ ತಾಹುಧ ಜೀವಿಕತ್ಥಾ, ಅಗ್ಗಿಸ್ಸ ಬ್ರಹ್ಮಾ ಪರಿಚಾರಿಕೋತಿ;

ಸಬ್ಬಾನುಭಾವೀ ಚ ವಸೀ ಕಿಮತ್ಥಂ, ಅನಿಮ್ಮಿತೋ ನಿಮ್ಮಿತಂ ವನ್ದಿತಸ್ಸ.

೯೩೧.

‘‘ಹಸ್ಸಂ ಅನಿಜ್ಝಾನಕ್ಖಮಂ ಅತಚ್ಛಂ, ಸಕ್ಕಾರಹೇತು ಪಕಿರಿಂಸು ಪುಬ್ಬೇ;

ತೇ ಲಾಭಸಕ್ಕಾರೇ ಅಪಾತುಭೋನ್ತೇ, ಸನ್ಧಾಪಿತಾ ಜನ್ತುಭಿ ಸನ್ತಿಧಮ್ಮಂ.

೯೩೨.

‘‘ಅಜ್ಝೇನಮರಿಯಾ ಪಥವಿಂ ಜನಿನ್ದಾ, ವೇಸ್ಸಾ ಕಸಿಂ ಪಾರಿಚರಿಯಞ್ಚ ಸುದ್ದಾ;

ಉಪಾಗು ಪಚ್ಚೇಕಂ ಯಥಾಪದೇಸಂ, ಕತಾಹು ಏತೇ ವಸಿನಾತಿ ಆಹು.

೯೩೩.

‘‘ಏತಞ್ಚ ¶ ಸಚ್ಚಂ ವಚನಂ ಭವೇಯ್ಯ, ಯಥಾ ಇದಂ ಭಾಸಿತಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೇಹಿ;

ನಾಖತ್ತಿಯೋ ಜಾತು ಲಭೇಥ ರಜ್ಜಂ, ನಾಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಮನ್ತಪದಾನಿ ಸಿಕ್ಖೇ;

ನಾಞ್ಞತ್ರ ವೇಸ್ಸೇಹಿ ಕಸಿಂ ಕರೇಯ್ಯ, ಸುದ್ದೋ ನ ಮುಚ್ಚೇ ಪರಪೇಸನಾಯ.

೯೩೪.

‘‘ಯಸ್ಮಾ ¶ ಚ ಏತಂ ವಚನಂ ಅಭೂತಂ, ಮುಸಾವಿಮೇ ಓದರಿಯಾ ಭಣನ್ತಿ;

ತದಪ್ಪಪಞ್ಞಾ ಅಭಿಸದ್ದಹನ್ತಿ, ಪಸ್ಸನ್ತಿ ತಂ ಪಣ್ಡಿತಾ ಅತ್ತನಾವ.

೯೩೫.

‘‘ಖತ್ಯಾ ಹಿ ವೇಸ್ಸಾನಂ ಬಲಿಂ ಹರನ್ತಿ, ಆದಾಯ ಸತ್ಥಾನಿ ಚರನ್ತಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ;

ತಂ ತಾದಿಸಂ ಸಙ್ಖುಭಿತಂ ಪಭಿನ್ನಂ, ಕಸ್ಮಾ ಬ್ರಹ್ಮಾ ನುಜ್ಜು ಕರೋತಿ ಲೋಕಂ.

೯೩೬.

‘‘ಸಚೇ ಹಿ ಸೋ ಇಸ್ಸರೋ ಸಬ್ಬಲೋಕೇ, ಬ್ರಹ್ಮಾ ಬಹೂಭೂತಪತೀ ಪಜಾನಂ;

ಕಿಂ ಸಬ್ಬಲೋಕಂ ವಿದಹೀ ಅಲಕ್ಖಿಂ, ಕಿಂ ಸಬ್ಬಲೋಕಂ ನ ಸುಖಿಂ ಅಕಾಸಿ.

೯೩೭.

‘‘ಸಚೇ ¶ ಹಿ ಸೋ ಇಸ್ಸರೋ ಸಬ್ಬಲೋಕೇ, ಬ್ರಹ್ಮಾ ಬಹೂಭೂತಪತೀ ಪಜಾನಂ;

ಮಾಯಾ ಮುಸಾವಜ್ಜಮದೇನ ಚಾಪಿ, ಲೋಕಂ ಅಧಮ್ಮೇನ ಕಿಮತ್ಥಮಕಾರಿ.

೯೩೮.

‘‘ಸಚೇ ಹಿ ಸೋ ಇಸ್ಸರೋ ಸಬ್ಬಲೋಕೇ, ಬ್ರಹ್ಮಾ ಬಹೂಭೂತಪತೀ ಪಜಾನಂ;

ಅಧಮ್ಮಿಕೋ ಭೂತಪತೀ ಅರಿಟ್ಠ, ಧಮ್ಮೇ ಸತಿ ಯೋ ವಿದಹೀ ಅಧಮ್ಮಂ.

೯೩೯.

‘‘ಕೀಟಾ ಪಟಙ್ಗಾ ಉರಗಾ ಚ ಭೇಕಾ, ಗನ್ತ್ವಾ ಕಿಮೀ ಸುಜ್ಝತಿ ಮಕ್ಖಿಕಾ ಚ;

ಏತೇಪಿ ಧಮ್ಮಾ ಅನರಿಯರೂಪಾ, ಕಮ್ಬೋಜಕಾನಂ ವಿತಥಾ ಬಹೂನ’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ¶ ವೇದಜ್ಝಗತಾನರಿಟ್ಠಾತಿ ಅರಿಟ್ಠ, ಇಮಾನಿ ವೇದಾಧಿಗಮನಾನಿ ನಾಮ ಧೀರಾನಂ ಪರಾಜಯಸಙ್ಖಾತೋ ಕಲಿಗ್ಗಾಹೋ, ಮಗಾನಂ ಬಾಲಾನಂ ಜಯಸಙ್ಖಾತೋ ಕಟಗ್ಗಾಹೋ. ಮರೀಚಿಧಮ್ಮನ್ತಿ ಇದಞ್ಹಿ ವೇದತ್ತಯಂ ಮರೀಚಿಧಮ್ಮಂ. ತಯಿದಂ ಅಸಮೇಕ್ಖಿತತ್ತಾ ಯುತ್ತಾಯುತ್ತಂ ¶ ಅಜಾನನ್ತಾ ಬಾಲಾ ಉದಕಸಞ್ಞಾಯ ಮಗಾ ಮರೀಚಿಂ ವಿಯ ಭೂತಸಞ್ಞಾಯ ಅನವಜ್ಜಸಞ್ಞಾಯ ಅತ್ತನೋ ವಿನಾಸಂ ಉಪಗಚ್ಛನ್ತಿ. ಪಞ್ಞನ್ತಿ ಏವರೂಪಾ ಪನ ಮಾಯಾಕೋಟ್ಠಾಸಾ ಪಞ್ಞಂ ಞಾಣಸಮ್ಪನ್ನಂ ಪುರಿಸಂ ನಾತಿವಹನ್ತಿ ನ ವಞ್ಚೇನ್ತಿ. ಭವನ್ತಿ ದಸ್ಸಾತಿ ದ-ಕಾರೋ ಬ್ಯಞ್ಜನಸನ್ಧಿಮತ್ತಂ, ಅಸ್ಸ ಭೂನಹುನೋ ವುಡ್ಢಿಘಾತಕಸ್ಸ ಮಿತ್ತದುಬ್ಭಿನೋ ನರಸ್ಸ ವೇದಾ ನ ತಾಣತ್ಥಾಯ ಭವನ್ತಿ, ಪತಿಟ್ಠಾ ಹೋತುಂ ನ ಸಕ್ಕೋನ್ತೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ಪರಿಚಿಣ್ಣೋ ಚ ಅಗ್ಗೀತಿ ಅಗ್ಗಿ ಚ ಪರಿಚಿಣ್ಣೋ ತಿವಿಧೇನ ದುಚ್ಚರಿತದೋಸೇನ ಸದೋಸಚಿತ್ತಂ ಪಾಪಕಮ್ಮಂ ಪುರಿಸಂ ನ ತಾಯತಿ ನ ರಕ್ಖತಿ.

ಸಬ್ಬಞ್ಚ ಮಚ್ಚಾತಿ ಸಚೇಪಿ ಹಿ ಮಚ್ಚಾ ಯತ್ತಕಂ ಲೋಕೇ ದಾರು ಅತ್ಥಿ, ತಂ ಸಬ್ಬಂ ಸಧನಂ ಸಭೋಗಂ ಅತ್ತನೋ ಧನೇನ ಚ ಭೋಗೇಹಿ ಚ ಸದ್ಧಿಂ ತಿಣೇನ ಮಿಸ್ಸಂ ಕತ್ವಾ ಆದೀಪೇಯ್ಯುಂ. ಏವಂ ಸಬ್ಬಮ್ಪಿ ತಂ ತೇಹಿ ಆದೀಪಿತಂ ದಹನ್ತೋ ಅಯಂ ಅಸಮತ್ಥತೇಜೋ ಅಸದಿಸತೇಜೋ ತವ ಅಗ್ಗಿ ನ ತಪ್ಪೇಯ್ಯ. ಏವಂ ಅತಪ್ಪನೀಯಂ, ಭಾತಿಕ, ದ್ವಿರಸಞ್ಞು ದ್ವೀಹಿ ಜಿವ್ಹಾಹಿ ರಸಜಾನನಸಮತ್ಥೋ ಕೋ ತಂ ಸಪ್ಪಿಆದೀಹಿ ಸುಭಿಕ್ಖಂ ಸುಹೀತಂ ಕಯಿರಾ, ಕೋ ಸಕ್ಕುಣೇಯ್ಯ ಕಾತುಂ. ಏವಂ ಅತಿತ್ತಂ ಪನೇತಂ ಮಹಗ್ಘಸಂ ಸನ್ತಪ್ಪೇತ್ವಾ ಕೋ ನಾಮ ದೇವಲೋಕಂ ಗಮಿಸ್ಸತಿ, ಪಸ್ಸ ಯಾವಞ್ಚೇತಂ ದುಕ್ಕಥಿತನ್ತಿ. ಯೋಗಯುತ್ತೋತಿ ಅರಣಿಮಥನಯೋಗೇನ ಯುತ್ತೋ ಹುತ್ವಾ ತಂ ಪಚ್ಚಯಂ ಲಭಿತ್ವಾವ ಅಗ್ಗಿ ಸಮೋರೋಹತಿ ನಿಬ್ಬತ್ತತಿ. ಏವಂ ಪರವಾಯಾಮೇನ ಉಪ್ಪಜ್ಜಮಾನಂ ಅಚೇತನಂ ತಂ ತ್ವಂ ‘‘ದೇವೋ’’ತಿ ವದೇಸಿ. ಇದಮ್ಪಿ ಅಭೂತಮೇವ ಕಥೇಸೀತಿ.

ಅಗ್ಗಿ ಮನುಪ್ಪವಿಟ್ಠೋತಿ ಅಗ್ಗಿ ಅನುಪವಿಟ್ಠೋ. ನಾಮತ್ಥಮಾನೋತಿ ನಾಪಿ ಅರಣಿಹತ್ಥೇನ ನರೇನ ಅಮತ್ಥಿಯಮಾನೋ ನಿಬ್ಬತ್ತತಿ. ನಾಕಮ್ಮುನಾ ಜಾಯತಿ ಜಾತವೇದೋತಿ ಏಕಸ್ಸ ಕಿರಿಯಂ ವಿನಾ ಅತ್ತನೋ ಧಮ್ಮತಾಯ ಏವ ನ ಜಾಯತಿ. ಸುಸ್ಸೇಯ್ಯುನ್ತಿ ಅನ್ತೋ ಅಗ್ಗಿನಾ ಸೋಸಿಯಮಾನಾನಿ ವನಾನಿ ಸುಕ್ಖೇಯ್ಯುಂ, ಅಲ್ಲಾನೇವ ¶ ನ ಸಿಯುಂ. ಭೋಜನ್ತಿ ಭೋಜೇನ್ತೋ. ಧೂಮಸಿಖಿಂ ಪತಾಪವನ್ತಿ ಧೂಮಸಿಖಾಯ ಯುತ್ತಂ ಪತಾಪವನ್ತಂ. ಅಙ್ಗಾರಿಕಾತಿ ಅಙ್ಗಾರಕಮ್ಮಕರಾ. ಲೋಣಕರಾತಿ ಲೋಣೋದಕಂ ಪಚಿತ್ವಾ ಲೋಣಕಾರಕಾ. ಸೂದಾತಿ ಭತ್ತಕಾರಕಾ. ಸರೀರದಾಹಾತಿ ಮತಸರೀರಜ್ಝಾಪಕಾ. ಪುಞ್ಞನ್ತಿ ಏತೇಪಿ ಸಬ್ಬೇ ಪುಞ್ಞಮೇವ ಕರೇಯ್ಯುಂ.

ಅಜ್ಝೇನಮಗ್ಗಿನ್ತಿ ಅಜ್ಝೇನಅಗ್ಗಿಂ. ನ ಕೋಚೀತಿ ಮನ್ತಜ್ಝಾಯಕಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾಪಿ ಹೋನ್ತು, ಕೋಚಿ ನರೋ ಧೂಮಸಿಖಿಂ ಪತಾಪವನ್ತಂ ಅಗ್ಗಿಂ ಭೋಜೇನ್ತೋ ತಪ್ಪಯಿತ್ವಾಪಿ ಪುಞ್ಞಂ ¶ ನ ಕರೋತಿ ನಾಮ. ಲೋಕಾಪಚಿತೋ ಸಮಾನೋತಿ ತವ ದೇವೋಲೋಕಸ್ಸ ಅಪಚಿತೋ ಪೂಜಿತೋ ಸಮಾನೋ. ಯದೇವಾತಿ ಯಂ ಅಹಿಕುಣಪಾದಿಂ ಪಟಿಕುಲಂ ಜೇಗುಚ್ಛಂ ಮಚ್ಚಾ ದೂರತೋ ಪರಿವಜ್ಜೇನ್ತಿ. ತದಪ್ಪಸತ್ಥನ್ತಿ ತಂ ಅಪ್ಪಸತ್ಥಂ, ಸಮ್ಮ, ದ್ವಿರಸಞ್ಞು ಕಥಂ ಕೇನ ಕಾರಣೇನ ಪರಿಭುಞ್ಜೇಯ್ಯ. ದೇವೇಸೂತಿ ಏಕೇ ಮನುಸ್ಸಾ ಸಿಖಿಮ್ಪಿ ದೇವೇಸು ಅಞ್ಞತರಂ ದೇವಂ ವದನ್ತಿ. ಮಿಲಕ್ಖೂ ಪನಾತಿ ಅಞ್ಞಾಣಾ ಪನ ಮಿಲಕ್ಖೂ ಉದಕಂ ‘‘ದೇವೋ’’ತಿ ವದನ್ತಿ. ಅಸಞ್ಞಕಾಯನ್ತಿ ¶ ಅನಿನ್ದ್ರಿಯಬದ್ಧಂ ಅಚಿತ್ತಕಾಯಞ್ಚ ಸಮಾನಂ ಏತಂ ಅಚೇತನಂ ಪಜಾನಂ ಪಚನಾದಿಕಮ್ಮಕರಂ ವೇಸ್ಸಾನರಂ ಅಗ್ಗಿಂ ಪರಿಚರಿತ್ವಾ ಪಾಪಾನಿ ಕಮ್ಮಾನಿ ಕರೋನ್ತೋ ಲೋಕೋ ಕಥಂ ಸುಗತಿಂ ಗಮಿಸ್ಸತಿ. ಇದಂ ತೇ ಅತಿವಿಯ ದುಕ್ಕಥಿತಂ.

ಸಬ್ಬಾಭಿ ಭೂತಾಹುಧ ಜೀವಿಕತ್ಥಾತಿ ಇಮೇ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಅತ್ತನೋ ಜೀವಿಕತ್ಥಂ ಮಹಾಬ್ರಹ್ಮಾ ಸಬ್ಬಾಭಿಭೂತಿ ಆಹಂಸು, ಸಬ್ಬೋ ಲೋಕೋ ತೇನೇವ ನಿಮ್ಮಿತೋತಿ ವದನ್ತಿ. ಪುನ ಅಗ್ಗಿಸ್ಸ ಬ್ರಹ್ಮಾ ಪರಿಚಾರಕೋತಿಪಿ ವದನ್ತಿ. ಸೋಪಿ ಕಿರ ಅಗ್ಗಿಂ ಜುಹತೇವ. ಸಬ್ಬಾನುಭಾವೀ ಚ ವಸೀತಿ ಸೋ ಪನ ಯದಿ ಸಬ್ಬಾನುಭಾವೀ ಚ ವಸೀ ಚ, ಅಥ ಕಿಮತ್ಥಂ ಸಯಂ ಅನಿಮ್ಮಿತೋ ಹುತ್ವಾ ಅತ್ತನಾವ ನಿಮ್ಮಿತಂ ವನ್ದಿತಾ ಭವೇಯ್ಯ. ಇದಮ್ಪಿ ತೇ ದುಕ್ಕಥಿತಮೇವ. ಹಸ್ಸನ್ತಿ ಅರಿಟ್ಠ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾನಂ ವಚನಂ ನಾಮ ಹಸಿತಬ್ಬಯುತ್ತಕಂ ಪಣ್ಡಿತಾನಂ ನ ನಿಜ್ಝಾನಕ್ಖಮಂ. ಪಕಿರಿಂಸೂತಿ ಇಮೇ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಏವರೂಪಂ ಮುಸಾವಾದಂ ಅತ್ತನೋ ಸಕ್ಕಾರಹೇತು ಪುಬ್ಬೇ ಪತ್ಥರಿಂಸು. ಸನ್ಧಾಪಿತಾ ಜನ್ತುಭಿ ಸನ್ತಿಧಮ್ಮನ್ತಿ ತೇ ಏತ್ತಕೇನ ಲಾಭಸಕ್ಕಾರೇ ಅಪಾತುಭೂತೇ ಜನ್ತೂಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಯೋಜೇತ್ವಾ ಪಾಣವಧಪಟಿಸಂಯುತ್ತಂ ಅತ್ತನೋ ಲದ್ಧಿಧಮ್ಮಸಙ್ಖಾತಂ ಸನ್ತಿಧಮ್ಮಂ ಸನ್ಧಾಪಿತಾ, ಯಞ್ಞಸುತ್ತಂ ನಾಮ ಗನ್ಥಯಿಂಸೂತಿ ಅತ್ಥೋ.

ಏತಞ್ಚ ಸಚ್ಚನ್ತಿ ಯದೇತಂ ತಯಾ ‘‘ಅಜ್ಝೇನಮರಿಯಾ’’ತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ, ಏತಞ್ಚ ಸಚ್ಚಂ ಭವೇಯ್ಯ. ನಾಖತ್ತಿಯೋತಿ ಏವಂ ಸನ್ತೇ ಅಖತ್ತಿಯೋ ರಜ್ಜಂ ನಾಮ ನ ಲಭೇಯ್ಯ, ಅಬ್ರಾಹ್ಮಣೋಪಿ ಮನ್ತಪದಾನಿ ನ ಸಿಕ್ಖೇಯ್ಯ. ಮುಸಾವಿಮೇತಿ ಮುಸಾವ ಇಮೇ. ಓದರಿಯಾತಿ ಉದರನಿಸ್ಸಿತಜೀವಿಕಾ, ಉದರಪೂರಣಹೇತು ವಾ. ತದಪ್ಪಪಞ್ಞಾತಿ ತಂ ತೇಸಂ ವಚನಂ ಅಪ್ಪಪಞ್ಞಾ. ಅತ್ತನಾವಾತಿ ಪಣ್ಡಿತಾ ಪನ ತೇಸಂ ವಚನಂ ‘‘ಸದೋಸ’’ನ್ತಿ ಅತ್ತನಾವ ಪಸ್ಸನ್ತಿ. ತಾದಿಸನ್ತಿ ತಥಾರೂಪಂ. ಸಙ್ಖುಭಿತನ್ತಿ ಸಙ್ಖುಭಿತ್ವಾ ಬ್ರಹ್ಮುನಾ ಠಪಿತಮರಿಯಾದಂ ಭಿನ್ದಿತ್ವಾ ಠಿತಂ ಸಙ್ಖುಭಿತಂ ವಿಭಿನ್ದಂ ಲೋಕಂ ಸೋ ತವಬ್ರಹ್ಮಾ ಕಸ್ಮಾ ಉಜುಂ ನ ಕರೋತಿ ¶ . ಅಲಕ್ಖಿನ್ತಿ ಕಿಂಕಾರಣಾ ಸಬ್ಬಲೋಕೇ ದುಕ್ಖಂ ವಿದಹಿ. ಸುಖಿನ್ತಿ ಕಿಂ ನು ಏಕನ್ತಸುಖಿಮೇವ ಸಬ್ಬಲೋಕಂ ನ ¶ ಅಕಾಸಿ, ಲೋಕವಿನಾಸಕೋ ಚೋರೋ ಮಞ್ಞೇ ತವ ಬ್ರಹ್ಮಾತಿ. ಮಾಯಾತಿ ಮಾಯಾಯ. ಅಧಮ್ಮೇನ ಕಿಮತ್ಥಮಕಾರೀತಿ ಇಮಿನಾ ಮಾಯಾದಿನಾ ಅಧಮ್ಮೇನ ಕಿಂಕಾರಣಾ ಲೋಕಂ ಅನತ್ಥಕಿರಿಯಾಯಂ ಸಂಯೋಜೇಸೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ಅರಿಟ್ಠಾತಿ ಅರಿಟ್ಠ, ತವ ಭೂತಪತಿ ಅಧಮ್ಮಿಕೋ, ಯೋ ದಸವಿಧೇ ಕುಸಲಧಮ್ಮೇ ಸತಿ ಧಮ್ಮಮೇವ ಅವಿದಹಿತ್ವಾ ಅಧಮ್ಮಂ ವಿದಹಿ. ಕೀಟಾತಿಆದಿ ಉಪಯೋಗತ್ಥೇ ಪಚ್ಚತ್ತಂ. ಏತೇ ಕೀಟಾದಯೋ ಪಾಣೇ ಹನ್ತ್ವಾ ಮಚ್ಚೋ ಸುಜ್ಝತೀತಿ ಏತೇಪಿ ಕಮ್ಬೋಜರಟ್ಠವಾಸೀನಂ ಬಹೂನಂ ಅನರಿಯಾನಂ ಧಮ್ಮಾ, ತೇ ಪನ ವಿತಥಾ, ಅಧಮ್ಮಾವ ಧಮ್ಮಾತಿ ವುತ್ತಾ. ತೇಹಿಪಿ ತವ ಬ್ರಹ್ಮುನಾವ ನಿಮ್ಮಿತೇಹಿ ಭವಿತಬ್ಬನ್ತಿ.

ಇದಾನಿ ತೇಸಂ ವಿತಥಭಾವಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಆಹ –

೯೪೦.

‘‘ಸಚೇ ಹಿ ಸೋ ಸುಜ್ಝತಿ ಯೋ ಹನಾತಿ, ಹತೋಪಿ ಸೋ ಸಗ್ಗಮುಪೇತಿ ಠಾನಂ;

ಭೋವಾದಿ ¶ ಭೋವಾದಿನ ಮಾರಯೇಯ್ಯುಂ, ಯೇ ಚಾಪಿ ತೇಸಂ ಅಭಿಸದ್ದಹೇಯ್ಯುಂ.

೯೪೧.

‘‘ನೇವ ಮಿಗಾ ನ ಪಸೂ ನೋಪಿ ಗಾವೋ, ಆಯಾಚನ್ತಿ ಅತ್ತವಧಾಯ ಕೇಚಿ;

ವಿಪ್ಫನ್ದಮಾನೇ ಇಧ ಜೀವಿಕತ್ಥಾ, ಯಞ್ಞೇಸು ಪಾಣೇ ಪಸುಮಾರಭನ್ತಿ.

೯೪೨.

‘‘ಯೂಪುಸ್ಸನೇ ಪಸುಬನ್ಧೇ ಚ ಬಾಲಾ, ಚಿತ್ತೇಹಿ ವಣ್ಣೇಹಿ ಮುಖಂ ನಯನ್ತಿ;

ಅಯಂ ತೇ ಯೂಪೋ ಕಾಮದುಹೋ ಪರತ್ಥ, ಭವಿಸ್ಸತಿ ಸಸ್ಸತೋ ಸಮ್ಪರಾಯೇ.

೯೪೩.

‘‘ಸಚೇ ಚ ಯೂಪೇ ಮಣಿಸಙ್ಖಮುತ್ತಂ, ಧಞ್ಞಂ ಧನಂ ರಜತಂ ಜಾತರೂಪಂ;

ಸುಕ್ಖೇಸು ಕಟ್ಠೇಸು ನವೇಸು ಚಾಪಿ, ಸಚೇ ದುಹೇ ತಿದಿವೇ ಸಬ್ಬಕಾಮೇ;

ತೇವಿಜ್ಜಸಙ್ಘಾವ ಪುಥೂ ಯಜೇಯ್ಯುಂ, ಅಬ್ರಾಹ್ಮಣಂ ಕಞ್ಚಿ ನ ಯಾಜಯೇಯ್ಯುಂ.

೯೪೪.

‘‘ಕುತೋ ¶ ಚ ಯೂಪೇ ಮಣಿಸಙ್ಖಮುತ್ತಂ, ಧಞ್ಞಂ ಧನಂ ರಜತಂ ಜಾತರೂಪಂ;

ಸುಕ್ಖೇಸು ಕಟ್ಠೇಸು ನವೇಸು ಚಾಪಿ, ಕುತೋ ದುಹೇ ತಿದಿವೇ ಸಬ್ಬಕಾಮೇ.

೯೪೫.

‘‘ಸಠಾ ಚ ಲುದ್ದಾ ಚ ಪಲುದ್ಧಬಾಲಾ, ಚಿತ್ತೇಹಿ ವಣ್ಣೇಹಿ ಮುಖಂ ನಯನ್ತಿ;

ಆದಾಯ ಅಗ್ಗಿಂ ಮಮ ದೇಹಿ ವಿತ್ತಂ, ತತೋ ಸುಖೀ ಹೋಹಿಸಿ ಸಬ್ಬಕಾಮೇ.

೯೪೬.

‘‘ತಮಗ್ಗಿಹುತ್ತಂ ¶ ಸರಣಂ ಪವಿಸ್ಸ, ಚಿತ್ತೇಹಿ ವಣ್ಣೇಹಿ ಮುಖಂ ನಯನ್ತಿ;

ಓರೋಪಯಿತ್ವಾ ಕೇಸಮಸ್ಸುಂ ನಖಞ್ಚ, ವೇದೇಹಿ ವಿತ್ತಂ ಅತಿಗಾಳ್ಹಯನ್ತಿ.

೯೪೭.

‘‘ಕಾಕಾ ಉಲೂಕಂವ ರಹೋ ಲಭಿತ್ವಾ, ಏಕಂ ಸಮಾನಂ ಬಹುಕಾ ಸಮೇಚ್ಚ;

ಅನ್ನಾನಿ ¶ ಭುತ್ವಾ ಕುಹಕಾ ಕುಹಿತ್ವಾ, ಮುಣ್ಡಂ ಕರಿತ್ವಾ ಯಞ್ಞಪಥೋಸ್ಸಜನ್ತಿ.

೯೪೮.

‘‘ಏವಞ್ಹಿ ಸೋ ವಞ್ಚಿತೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೇಹಿ, ಏಕೋ ಸಮಾನೋ ಬಹುಕಾ ಸಮೇಚ್ಚ;

ತೇ ಯೋಗಯೋಗೇನ ವಿಲುಮ್ಪಮಾನಾ, ದಿಟ್ಠಂ ಅದಿಟ್ಠೇನ ಧನಂ ಹರನ್ತಿ.

೯೪೯.

‘‘ಅಕಾಸಿಯಾ ರಾಜೂಹಿವಾನುಸಿಟ್ಠಾ, ತದಸ್ಸ ಆದಾಯ ಧನಂ ಹರನ್ತಿ;

ತೇ ತಾದಿಸಾ ಚೋರಸಮಾ ಅಸನ್ತಾ, ವಜ್ಝಾ ನ ಹಞ್ಞನ್ತಿ ಅರಿಟ್ಠ ಲೋಕೇ.

೯೫೦.

‘‘ಇನ್ದಸ್ಸ ಬಾಹಾರಸಿ ದಕ್ಖಿಣಾತಿ, ಯಞ್ಞೇಸು ಛಿನ್ದನ್ತಿ ಪಲಾಸಯಟ್ಠಿಂ;

ತಂ ಚೇಪಿ ಸಚ್ಚಂ ಮಘವಾ ಛಿನ್ನಬಾಹು, ಕೇನಸ್ಸ ಇನ್ದೋ ಅಸುರೇ ಜಿನಾತಿ.

೯೫೧.

‘‘ತಞ್ಚೇವ ¶ ತುಚ್ಛಂ ಮಘವಾ ಸಮಙ್ಗೀ, ಹನ್ತಾ ಅವಜ್ಝೋ ಪರಮೋ ಸ ದೇವೋ;

ಮನ್ತಾ ಇಮೇ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ತುಚ್ಛರೂಪಾ, ಸನ್ದಿಟ್ಠಿಕಾ ವಞ್ಚನಾ ಏಸ ಲೋಕೇ.

೯೫೨.

‘‘ಮಾಲಾಗಿರಿ ಹಿಮವಾ ಯೋ ಚ ಗಿಜ್ಝೋ, ಸುದಸ್ಸನೋ ನಿಸಭೋ ಕುವೇರು;

ಏತೇ ಚ ಅಞ್ಞೇ ಚ ನಗಾ ಮಹನ್ತಾ, ಚಿತ್ಯಾ ಕತಾ ಯಞ್ಞಕರೇಹಿ ಮಾಹು.

೯೫೩.

‘‘ಯಥಾಪಕಾರಾನಿ ಹಿ ಇಟ್ಠಕಾನಿ, ಚಿತ್ಯಾ ಕತಾ ಯಞ್ಞಕರೇಹಿ ಮಾಹು;

ನ ಪಬ್ಬತಾ ಹೋನ್ತಿ ತಥಾಪಕಾರಾ, ಅಞ್ಞಾ ದಿಸಾ ಅಚಲಾ ತಿಟ್ಠಸೇಲಾ.

೯೫೪.

‘‘ನ ಇಟ್ಠಕಾ ಹೋನ್ತಿ ಸಿಲಾ ಚಿರೇನ, ನ ತತ್ಥ ಸಞ್ಜಾಯತಿ ಅಯೋ ನ ಲೋಹಂ;

ಯಞ್ಞಞ್ಚ ¶ ಏತಂ ಪರಿವಣ್ಣಯನ್ತಾ, ಚಿತ್ಯಾ ಕತಾ ಯಞ್ಞಕರೇಹಿ ಮಾಹು.

೯೫೫.

‘‘ಅಜ್ಝಾಯಕಂ ಮನ್ತಗುಣೂಪಪನ್ನಂ, ತಪಸ್ಸಿನಂ ‘ಯಾಚಯೋಗೋ’ತಿಧಾಹು;

ತೀರೇ ಸಮುದ್ದಸ್ಸುದಕಂ ಸಜನ್ತಂ, ತಂ ಸಾಗರಜ್ಝೋಹರಿ ತೇನಾಪೇಯ್ಯೋ.

೯೫೬.

‘‘ಪರೋಸಹಸ್ಸಮ್ಪಿ ¶ ಸಮನ್ತವೇದೇ, ಮನ್ತೂಪಪನ್ನೇ ನದಿಯೋ ವಹನ್ತಿ;

ನ ತೇನ ಬ್ಯಾಪನ್ನರಸೂದಕಾ ನ, ಕಸ್ಮಾ ಸಮುದ್ದೋ ಅತುಲೋ ಅಪೇಯ್ಯೋ.

೯೫೭.

‘‘ಯೇ ಕೇಚಿ ಕೂಪಾ ಇಧ ಜೀವಲೋಕೇ, ಲೋಣೂದಕಾ ಕೂಪಖಣೇಹಿ ಖಾತಾ;

ನ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಜ್ಝೋಹರಣೇನ ತೇಸು, ಆಪೋ ಅಪೇಯ್ಯೋ ದ್ವಿರಸಞ್ಞು ಮಾಹು.

೯೫೮.

‘‘ಪುರೇ ¶ ಪುರತ್ಥಾ ಕಾ ಕಸ್ಸ ಭರಿಯಾ, ಮನೋ ಮನುಸ್ಸಂ ಅಜನೇಸಿ ಪುಬ್ಬೇ;

ತೇನಾಪಿ ಧಮ್ಮೇನ ನ ಕೋಚಿ ಹೀನೋ, ಏವಮ್ಪಿ ವೋಸ್ಸಗ್ಗವಿಭಙ್ಗಮಾಹು.

೯೫೯.

‘‘ಚಣ್ಡಾಲಪುತ್ತೋಪಿ ಅಧಿಚ್ಚ ವೇದೇ, ಭಾಸೇಯ್ಯ ಮನ್ತೇ ಕುಸಲೋ ಮತೀಮಾ;

ನ ತಸ್ಸ ಮುದ್ಧಾಪಿ ಫಲೇಯ್ಯ ಸತ್ತಧಾ, ಮನ್ತಾ ಇಮೇ ಅತ್ತವಧಾಯ ಕತಾ.

೯೬೦.

‘‘ವಾಚಾಕತಾ ಗಿದ್ಧಿಕತಾ ಗಹೀತಾ, ದುಮ್ಮೋಚಯಾ ಕಬ್ಯಪಥಾನುಪನ್ನಾ;

ಬಾಲಾನ ಚಿತ್ತಂ ವಿಸಮೇ ನಿವಿಟ್ಠಂ, ತದಪ್ಪಪಞ್ಞಾ ಅಭಿಸದ್ದಹನ್ತಿ.

೯೬೧.

‘‘ಸೀಹಸ್ಸ ಬ್ಯಗ್ಘಸ್ಸ ಚ ದೀಪಿನೋ ಚ, ನ ವಿಜ್ಜತೀ ಪೋರಿಸಿಯಂ ಬಲೇನ;

ಮನುಸ್ಸಭಾವೋ ಚ ಗವಂವ ಪೇಕ್ಖೋ, ಜಾತೀ ಹಿ ತೇಸಂ ಅಸಮಾ ಸಮಾನಾ.

೯೬೨.

‘‘ಸಚೇ ¶ ಚ ರಾಜಾ ಪಥವಿಂ ವಿಜಿತ್ವಾ, ಸಜೀವವಾ ಅಸ್ಸವಪಾರಿಸಜ್ಜೋ;

ಸಯಮೇವ ಸೋ ಸತ್ತುಸಙ್ಘಂ ವಿಜೇಯ್ಯ, ತಸ್ಸಪ್ಪಜಾ ನಿಚ್ಚಸುಖೀ ಭವೇಯ್ಯ.

೯೬೩.

‘‘ಖತ್ತಿಯಮನ್ತಾ ಚ ತಯೋ ಚ ವೇದಾ, ಅತ್ಥೇನ ಏತೇ ಸಮಕಾ ಭವನ್ತಿ;

ತೇಸಞ್ಚ ಅತ್ಥಂ ಅವಿನಿಚ್ಛಿನಿತ್ವಾ, ನ ಬುಜ್ಝತೀ ಓಘಪಥಂವ ಛನ್ನಂ.

೯೬೪.

‘‘ಖತ್ತಿಯಮನ್ತಾ ಚ ತಯೋ ಚ ವೇದಾ, ಅತ್ಥೇನ ಏತೇ ಸಮಕಾ ಭವನ್ತಿ;

ಲಾಭೋ ಅಲಾಭೋ ಅಯಸೋ ಯಸೋ ಚ, ಸಬ್ಬೇವ ತೇಸಂ ಚತುನ್ನಞ್ಚ ಧಮ್ಮಾ.

೯೬೫.

‘‘ಯಥಾಪಿ ¶ ಇಬ್ಭಾ ಧನಧಞ್ಞಹೇತು, ಕಮ್ಮಾನಿ ಕರೋನ್ತಿ ಪುಥೂ ಪಥಬ್ಯಾ;

ತೇವಿಜ್ಜಸಙ್ಘಾ ಚ ತಥೇವ ಅಜ್ಜ, ಕಮ್ಮಾನಿ ಕರೋನ್ತಿ ಪುಥೂ ಪಥಬ್ಯಾ.

೯೬೬.

‘‘ಇಬ್ಭೇಹಿ ¶ ಯೇ ತೇ ಸಮಕಾ ಭವನ್ತಿ, ನಿಚ್ಚುಸ್ಸುಕಾ ಕಾಮಗುಣೇಸು ಯುತ್ತಾ;

ಕಮ್ಮಾನಿ ಕರೋನ್ತಿ ಪುಥೂ ಪಥಬ್ಯಾ, ತದಪ್ಪಪಞ್ಞಾ ದ್ವಿರಸಞ್ಞುರಾ ತೇ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಭೋವಾದೀತಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ. ಭೋವಾದಿನ ಮಾರಯೇಯ್ಯುನ್ತಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಮೇವ ಮಾರೇಯ್ಯುಂ. ಯೇ ಚಾಪೀತಿ ಯೇಪಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾನಂ ತಂ ವಚನಂ ಸದ್ದಹೇಯ್ಯುಂ, ತೇ ಅತ್ತನೋ ಉಪಟ್ಠಾಕೇಯೇವ ಚ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೇ ಚ ಮಾರೇಯ್ಯುಂ. ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಪನ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೇ ಚ ಉಪಟ್ಠಾಕೇ ಚ ಅಮಾರೇತ್ವಾ ನಾನಪ್ಪಕಾರೇ ತಿರಚ್ಛಾನೇಯೇವ ಮಾರೇನ್ತಿ. ಇತಿ ತೇಸಂ ವಚನಂ ಮಿಚ್ಛಾ. ಕೇಚೀತಿ ಯಞ್ಞೇಸು ನೋ ಮಾರೇಥ, ಮಯಂ ಸಗ್ಗಂ ಗಮಿಸ್ಸಾಮಾತಿ ಆಯಾಚನ್ತಾ ಕೇಚಿ ನತ್ಥಿ. ಪಾಣೇ ಪಸುಮಾರಭನ್ತೀತಿ ಮಿಗಾದಯೋ ಪಾಣೇ ಚ ಪಸೂ ಚ ವಿಪ್ಫನ್ದಮಾನೇ ಜೀವಿಕತ್ಥಾಯ ಮಾರೇನ್ತಿ. ಮುಖಂ ನಯನ್ತೀತಿ ಏತೇಸು ಯೂಪುಸ್ಸನೇಸು ಪಸುಬನ್ಧೇಸು ಇಮಸ್ಮಿಂ ತೇ ಯೂಪೇ ಸಬ್ಬಂ ಮಣಿಸಙ್ಖಮುತ್ತಂ ಧಞ್ಞಂ ಧನಂ ರಜತಂ ಜಾತರೂಪಂ ಸನ್ನಿಹಿತಂ, ಅಯಂ ತೇ ಯೂಪೋ ಪರತ್ಥ ಪರಲೋಕೇ ಕಾಮದುಹೋ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ಸಸ್ಸತಭಾವಂ ಆವಹಿಸ್ಸತೀತಿ ಚಿತ್ರೇಹಿ ಕಾರಣೇಹಿ ಮುಖಂ ಪಸಾದೇನ್ತಿ, ತಂ ತಂ ವತ್ವಾ ಮಿಚ್ಛಾಗಾಹಂ ¶ ಗಾಹೇನ್ತೀತಿ ಅತ್ಥೋ.

ಸಚೇ ಚಾತಿ ಸಚೇ ಚ ಯೂಪೇ ವಾ ಸೇಸಕಟ್ಠೇಸು ವಾ ಏತಂ ಮಣಿಆದಿಕಂ ಭವೇಯ್ಯ, ತಿದಿವೇ ವಾ ಸಬ್ಬಕಾಮದುಹೋ ಅಸ್ಸ, ತೇವಿಜ್ಜಸಙ್ಘಾವ ಪುಥೂ ಹುತ್ವಾ ಯಞ್ಞಂ ಯಜೇಯ್ಯುಂ ಬಹುಧನತಾಯ ಚೇವ ಸಗ್ಗಕಾಮತಾಯ ಚ, ಅಞ್ಞಂ ಅಬ್ರಾಹ್ಮಣಂ ನ ಯಾಜೇಯ್ಯುಂ. ಯಸ್ಮಾ ಪನ ಅತ್ತನೋ ಧನಂ ಪಚ್ಚಾಸೀಸನ್ತಾ ಅಞ್ಞಮ್ಪಿ ಯಜಾಪೇನ್ತಿ, ತಸ್ಮಾ ಅಭೂತವಾದಿನೋತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಾ. ಕುತೋ ಚಾತಿ ಏತಸ್ಮಿಞ್ಚ ಯೂಪೇ ವಾ ಸೇಸಕಟ್ಠೇಸು ವಾ ಕುತೋ ಏತಂ ಮಣಿಆದಿಕಂ ಅವಿಜ್ಜಮಾನಮೇವ, ಕುತೋ ತಿದಿವೇ ಸಬ್ಬಕಾಮೇ ದುಹಿಸ್ಸತಿ. ಸಬ್ಬಥಾಪಿ ಅಭೂತಮೇವ ತೇಸಂ ವಚನಂ.

ಸಠಾ ¶ ಚ ಲುದ್ದಾ ಚ ಪಲುದ್ಧಬಾಲಾತಿ ಅರಿಟ್ಠ, ಇಮೇ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ನಾಮ ಕೇರಾಟಿಕಾ ಚೇವ ನಿಕ್ಕರುಣಾ ಚ, ತೇ ಬಾಲಾ ಲೋಕಂ ಪಲೋಭೇತ್ವಾ ಉಪಲೋಭೇತ್ವಾ ಚಿತ್ರೇಹಿ ಕಾರಣೇಹಿ ಮುಖಂ ಪಸಾದೇನ್ತಿ. ಸಬ್ಬಕಾಮೇತಿ ಅಗ್ಗಿಂ ಆದಾಯ ತ್ವಞ್ಚ ಜೂಹ, ಅಮ್ಹಾಕಞ್ಚ ವಿತ್ತಂ ದೇಹಿ, ತತೋ ಸಬ್ಬಕಾಮೇ ಲಭಿತ್ವಾ ಸುಖೀ ಹೋಹಿಸಿ.

ತಮಗ್ಗಿಹುತ್ತಂ ಸರಣಂ ಪವಿಸ್ಸಾತಿ ತಂ ರಾಜಾನಂ ವಾ ರಾಜಮಹಾಮತ್ತಂ ವಾ ಆದಾಯ ಅಗ್ಗಿಜುಹನಟ್ಠಾನಂ ಗೇಹಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ. ಓರೋಪಯಿತ್ವಾತಿ ಚಿತ್ರಾನಿ ಕಾರಣಾನಿ ವದನ್ತಾ ಕೇಸಮಸ್ಸುಂ ನಖೇ ಚ ಓರೋಪಯಿತ್ವಾ. ಅತಿಗಾಳ್ಹಯನ್ತೀತಿ ವುತ್ತತಾಯ ತಯೋ ವೇದೇ ನಿಸ್ಸಾಯ ‘‘ಇದಂ ದಾತಬ್ಬಂ, ಇದಂ ಕತ್ತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ ವದನ್ತಾ ವೇದೇಹಿ ತಸ್ಸ ಸನ್ತಕಂ ವಿತ್ತಂ ಅತಿಗಾಳ್ಹಯನ್ತಿ ವಿನಾಸೇನ್ತಿ ವಿದ್ಧಂಸೇನ್ತಿ.

ಅನ್ನಾನಿ ¶ ಭುತ್ವಾ ಕುಹಕಾ ಕುಹಿತ್ವಾತಿ ತೇ ಕುಹಕಾ ನಾನಪ್ಪಕಾರಂ ಕುಹಕಕಮ್ಮಂ ಕತ್ವಾ ಸಮೇಚ್ಚ ಸಮಾಗನ್ತ್ವಾ ಯಞ್ಞಂ ವಣ್ಣೇತ್ವಾ ವಞ್ಚೇತ್ವಾ ತಸ್ಸ ಸನ್ತಕಂ ನಾನಗ್ಗರಸಭೋಜನಂ ಭುಞ್ಜಿತ್ವಾ ಅಥ ನಂ ಮುಣ್ಡಕಂ ಕತ್ವಾ ಯಞ್ಞಪಥೇ ಓಸ್ಸಜನ್ತಿ, ತಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಬಹಿಯಞ್ಞಾವಾಟಂ ಗಚ್ಛನ್ತೀತಿ ಅತ್ಥೋ.

ಯೋಗಯೋಗೇನಾತಿ ತೇ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ತಂ ಏಕಂ ಬಹುಕಾ ಸಮೇಚ್ಚ ತೇನ ತೇನ ಯೋಗೇನ ತಾಯ ತಾಯ ಯುತ್ತಿಯಾ ವಿಲುಮ್ಪಮಾನಾ ದಿಟ್ಠಂ ಪಚ್ಚಕ್ಖಂ ತಸ್ಸ ಧನಂ ಅದಿಟ್ಠೇನ ದೇವಲೋಕೇನ ಅದಿಟ್ಠಂ ದೇವಲೋಕಂ ವಣ್ಣೇತ್ವಾ ಆಹರಣಟ್ಠಾನಂ ಕತ್ವಾ ಹರನ್ತಿ. ಅಕಾಸಿಯಾ ರಾಜೂಹಿವಾನುಸಿಟ್ಠಾತಿ ‘‘ಇದಞ್ಚಿದಞ್ಚ ಬಲಿಂ ಗಣ್ಹಥಾ’’ತಿ ರಾಜೂಹಿ ಅನುಸಿಟ್ಠಾ ಅಕಾಸಿಯಸಙ್ಖಾತಾ ರಾಜಪುರಿಸಾ ವಿಯ. ತದಸ್ಸಾತಿ ತಂ ಅಸ್ಸ ಧನಂ ಆದಾಯ ಹರನ್ತಿ. ಚೋರಸಮಾತಿ ಅಭೂತಬಲಿಗ್ಗಾಹಕಾ ಸನ್ಧಿಚ್ಛೇದಕಚೋರಸದಿಸಾ ಅಸಪ್ಪುರಿಸಾ. ವಜ್ಝಾತಿ ವಧಾರಹಾ ಏವರೂಪಾ ಪಾಪಧಮ್ಮಾ ಉದಾನಿ ಲೋಕೇ ನ ಹಞ್ಞನ್ತಿ.

ಬಾಹಾರಸೀತಿ ಬಾಹಾ ಅಸಿ. ಇದಂ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ – ಇದಮ್ಪಿ ಅರಿಟ್ಠ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾನಂ ಮುಸಾವಾದಂ ಪಸ್ಸ. ತೇ ಕಿರ ಯಞ್ಞೇಸು ಮಹತಿಂ ಪಲಾಸಯಟ್ಠಿಂ ‘‘ಇನ್ದಸ್ಸ ಬಾಹಾ ಅಸಿ ದಕ್ಖಿಣಾ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಛಿನ್ದನ್ತಿ. ತಞ್ಚೇ ಏತೇಸಂ ವಚನಂ ಸಚ್ಚಂ, ಅಥ ಛಿನ್ನಬಾಹು ಸಮಾನೋ ಕೇನಸ್ಸ ಬಾಹುಬಲೇನ ಇನ್ದೋ ಅಸುರೇ ಜಿನಾತೀತಿ. ಸಮಙ್ಗೀತಿ ಬಾಹುಸಮಙ್ಗೀ ಅಚ್ಛಿನ್ನಬಾಹು ಅರೋಗೋಯೇವ. ಹನ್ತಾತಿ ಅಸುರಾನಂ ಹನ್ತಾ. ಪರಮೋತಿ ಉತ್ತಮೋ ಪುಞ್ಞಿದ್ಧಿಯಾ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಅಞ್ಞೇಸಂ ಅವಜ್ಝೋ. ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾತಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾನಂ. ತುಚ್ಛರೂಪಾತಿ ತುಚ್ಛಸಭಾವಾ ನಿಪ್ಫಲಾ ¶ . ವಞ್ಚನಾತಿ ಯೇ ಚ ತೇ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾನಂ ಮನ್ತಾ ನಾಮ, ಏಸಾ ಲೋಕೇ ಸನ್ದಿಟ್ಠಿಕಾ ವಞ್ಚನಾ.

ಯಥಾಪಕಾರಾನೀತಿ ಯಾದಿಸಾನಿ ಇಟ್ಠಕಾನಿ ಗಹೇತ್ವಾ ಯಞ್ಞಕರೇಹಿ ಚಿತ್ಯಾ ಕತಾತಿ ವದನ್ತಿ. ತಿಟ್ಠಸೇಲಾತಿ ಪಬ್ಬತಾ ಹಿ ಅಚಲಾ ತಿಟ್ಠಾ ನ ಉಪಚಿತಾ ಏಕಗ್ಘನಾ ಸಿಲಾಮಯಾ ಚ. ಇಟ್ಠಕಾನಿ ಚಲಾನಿ ನ ಏಕಗ್ಘನಾನಿ ನ ಸಿಲಾಮಯಾನಿ. ಪರಿವಣ್ಣಯನ್ತಾತಿ ಏತಂ ¶ ಯಞ್ಞಂ ವಣ್ಣೇನ್ತಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ.

ಸಮನ್ತವೇದೇತಿ ಪರಿಪುಣ್ಣವೇದೇ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೇ. ವಹನ್ತೀತಿ ಸೋತೇಸುಪಿ ಆವಟ್ಟೇಸುಪಿ ಪತಿತೇ ವಹನ್ತಿ, ನಿಮುಜ್ಜಾಪೇತ್ವಾ ಜೀವಿತಕ್ಖಯಂ ಪಾಪೇನ್ತಿ. ನ ತೇನ ಬ್ಯಾಪನ್ನರಸೂದಕಾ ನಾತಿ ಏತ್ಥ ಏಕೋ ನ-ಕಾರೋ ಪುಚ್ಛನತ್ಥೋ ಹೋತಿ. ನನು ತೇನ ಬ್ಯಾಪನ್ನರಸೂದಕಾ ನದಿಯೋತಿ ತಂ ಪುಚ್ಛನ್ತೋ ಏವಮಾಹ. ಕಸ್ಮಾತಿ ಕೇನ ಕಾರಣೇನ ತಾವ ಮಹಾಸಮುದ್ದೋವ ಅಪೇಯ್ಯೋ ಕತೋ, ಕಿಂ ಮಹಾಬ್ರಹ್ಮಾ ಯಮುನಾದೀಸು ನದೀಸು ಉದಕಂ ಅಪೇಯ್ಯಂ ಕಾತುಂ ನ ಸಕ್ಕೋತಿ, ಸಮುದ್ದೇಯೇವ ಸಕ್ಕೋತೀತಿ. ದ್ವಿರಸಞ್ಞು ಮಾಹೂತಿ ದ್ವಿರಸಞ್ಞೂ ಅಹು, ಜಾತೋತಿ ಅತ್ಥೋ.

ಪುರೇ ¶ ಪುರತ್ಥಾತಿ ಇತೋ ಪುರೇ ಪುಬ್ಬೇ ಪುರತ್ಥಾ ಪಠಮಕಪ್ಪಿಕಕಾಲೇ. ಕಾ ಕಸ್ಸ ಭರಿಯಾತಿ ಕಾ ಕಸ್ಸ ಭರಿಯಾ ನಾಮ. ತದಾ ಹಿ ಇತ್ಥಿಲಿಙ್ಗಮೇವ ನತ್ಥಿ, ಪಚ್ಛಾ ಮೇಥುನಧಮ್ಮವಸೇನ ಮಾತಾಪಿತರೋ ನಾಮ ಜಾತಾ. ಮನೋ ಮನುಸ್ಸನ್ತಿ ತದಾ ಹಿ ಮನೋಯೇವ ಮನುಸ್ಸಂ ಜನೇಸಿ, ಮನೋಮಯಾವ ಸತ್ತಾ ನಿಬ್ಬತ್ತಿಂಸೂತಿ ಅತ್ಥೋ. ತೇನಾಪಿ ಧಮ್ಮೇನಾತಿ ತೇನಾಪಿ ಕಾರಣೇನ ತೇನ ಸಭಾವೇನ ನ ಕೋಚಿ ಜಾತಿಯಾ ಹೀನೋ. ನ ಹಿ ತದಾ ಖತ್ತಿಯಾದಿಭೇದೋ ಅತ್ಥಿ, ತಸ್ಮಾ ಯಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ವದನ್ತಿ ‘‘ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾವ ಜಾತಿಯಾ ಸೇಟ್ಠಾ, ಇತರೇ ಹೀನಾ’’ತಿ, ತಂ ಮಿಚ್ಛಾ. ಏವಮ್ಪೀತಿ ಏವಂ ವತ್ತಮಾನೇ ಲೋಕೇ ಪೋರಾಣಕವತ್ತಂ ಜಹಿತ್ವಾ ಪಚ್ಛಾ ಅತ್ತನಾ ಸಮ್ಮನ್ನಿತ್ವಾ ಕತಾನಂ ವಸೇನ ಖತ್ತಿಯಾದಯೋ ಚತ್ತಾರೋ ಕೋಟ್ಠಾಸಾ ಜಾತಾ, ಏವಮ್ಪಿ ವೋಸ್ಸಗ್ಗವಿಭಙ್ಗಮಾಹು, ಅತ್ತನಾ ಕತೇಹಿ ಕಮ್ಮವೋಸ್ಸಗ್ಗೇಹಿ ತೇಸಂ ಸತ್ತಾನಂ ಏಕಚ್ಚೇ ಖತ್ತಿಯಾ ಜಾತಾ, ಏಕಚ್ಚೇ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾದಯೋತಿ ಇಮಂ ವಿಭಾಗಂ ಕಥೇನ್ತಿ, ತಸ್ಮಾ ‘‘ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾವ ಸೇಟ್ಠಾ’’ತಿ ವಚನಂ ಮಿಚ್ಛಾ.

ಸತ್ತಧಾತಿ ಯದಿ ಮಹಾಬ್ರಹ್ಮುನಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾನಞ್ಞೇವ ತಯೋ ವೇದಾ ದಿನ್ನಾ, ನ ಅಞ್ಞೇಸಂ, ಚಣ್ಡಾಲಸ್ಸ ಮನ್ತೇ ಭಾಸನ್ತಸ್ಸ ಮುದ್ಧಾ ಸತ್ತಧಾ ಫಲೇಯ್ಯ, ನ ¶ ಚ ಫಲತಿ, ತಸ್ಮಾ ಇಮೇಹಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೇಹಿ ಅತ್ತವಧಾಯ ಮನ್ತಾ ಕತಾ, ಅತ್ತನೋಯೇವ ನೇಸಂ ಮುಸಾವಾದಿತಂ ಪಕಾಸೇನ್ತಾ ಗುಣವಧಂ ಕರೋನ್ತಿ. ವಾಚಾಕತಾತಿ ಏತೇ ಮನ್ತಾ ನಾಮ ಮುಸಾವಾದೇನ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ಕತಾ. ಗಿದ್ಧಿಕತಾ ಗಹೀತಾತಿ ಲಾಭಗಿದ್ಧಿಕತಾಯ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೇಹಿ ಗಹಿತಾ. ದುಮ್ಮೋಚಯಾತಿ ಮಚ್ಛೇನ ಗಿಲಿತಬಲಿಸೋ ವಿಯ ದುಮ್ಮೋಚಯಾ. ಕಬ್ಯಪಥಾನುಪನ್ನಾತಿ ಕಬ್ಯಾಕಾರಕಬ್ರಾಹ್ಮಣಾನಂ ವಚನಪಥಂ ಅನುಪನ್ನಾ ಅನುಗತಾ. ತೇ ಹಿ ಯಥಾ ಇಚ್ಛನ್ತಿ, ತಥಾ ಮುಸಾ ವತ್ವಾ ಬನ್ಧನ್ತಿ. ಬಾಲಾನನ್ತಿ ತೇಸಞ್ಹಿ ಬಾಲಾನಂ ಚಿತ್ತಂ ವಿಸಮೇ ನಿವಿಟ್ಠಂ, ತಂ ಅಞ್ಞೇ ಅಪ್ಪಪಞ್ಞಾವ ಅಭಿಸದ್ದಹನ್ತಿ.

ಪೋರಿಸಿಯಂಬಲೇನಾತಿ ಪೋರಿಸಿಯಸಙ್ಖಾತೇನ ಬಲೇನ. ಇದಂ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ – ಯಂ ಏತೇಸಂ ಸೀಹಾದೀನಂ ಪುರಿಸಥಾಮಸಙ್ಖಾತಂ ಪೋರಿಸಿಯಬಲಂ, ತೇನ ಬಲೇನ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ನಾಮ ನತ್ಥಿ, ಸಬ್ಬೇ ಇಮೇಹಿ ತಿರಚ್ಛಾನೇಹಿಪಿ ಹೀನಾಯೇವಾತಿ. ಮನುಸ್ಸಭಾವೋ ಚ ಗವಂವ ಪೇಕ್ಖೋತಿ ಅಪಿಚ ಯೋ ಏತೇಸಂ ಮನುಸ್ಸಭಾವೋ, ಸೋ ಗುನ್ನಂ ವಿಯ ಪೇಕ್ಖಿತಬ್ಬೋ. ಕಿಂಕಾರಣಾ? ಜಾತಿ ಹಿ ತೇಸಂ ಅಸಮಾ ಸಮಾನಾ. ತೇಸಞ್ಹಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾನಂ ದುಪ್ಪಞ್ಞತಾಯ ಗೋಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಸಮಾನಜಾತಿಯೇವ ಅಸಮಾ. ಅಞ್ಞಮೇವ ಹಿ ಗುನ್ನಂ ಸಣ್ಠಾನಂ, ಅಞ್ಞಂ ತೇಸನ್ತಿ. ಏತೇನ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೇ ತಿರಚ್ಛಾನೇಸು ಸೀಹಾದೀಹಿ ಸಮೇಪಿ ಅಕತ್ವಾ ಗೋರೂಪಸಮೇವ ಕರೋತಿ.

ಸಚೇ ಚ ರಾಜಾತಿ ಅರಿಟ್ಠ, ಯದಿ ಮಹಾಬ್ರಹ್ಮುನಾ ದಿನ್ನಭಾವೇನ ಖತ್ತಿಯೋವ ಪಥವಿಂ ವಿಜಿತ್ವಾ. ಸಜೀವವಾತಿ ಸಹಜೀವೀಹಿ ಅಮಚ್ಚೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತೋ. ಅಸ್ಸವಪಾರಿಸಜ್ಜೋತಿ ಅತ್ತನೋ ಓವಾದಕರಪರಿಸಾವಚರೋವ ಸಿಯಾ, ಅಥಸ್ಸ ಪರಿಸಾಯ ಯುಜ್ಝಿತ್ವಾ ¶ ರಜ್ಜಂ ಕಾತಬ್ಬಂ ನಾಮ ನ ಭವೇಯ್ಯ ¶ . ಸಯಮೇವ ಸೋ ಏಕಕೋವ ಸತ್ತುಸಙ್ಘಂ ವಿಜೇಯ್ಯ, ಏವಂ ಸತಿ ಯುದ್ಧೇ ದುಕ್ಖಾಭಾವೇನ ತಸ್ಸ ಪಜಾ ನಿಚ್ಚಸುಖೀ ಭವೇಯ್ಯ, ಏತಞ್ಚ ನತ್ಥಿ. ತಸ್ಮಾ ತೇಸಂ ವಚನಂ ಮಿಚ್ಛಾ.

ಖತ್ತಿಯಮನ್ತಾತಿ ರಾಜಸತ್ಥಞ್ಚ ತಯೋ ಚ ವೇದಾ ಅತ್ತನೋ ಆಣಾಯ ರುಚಿಯಾ ‘‘ಇದಮೇವ ಕತ್ತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ ಪವತ್ತತ್ತಾ ಅತ್ಥೇನ ಏತೇ ಸಮಕಾ ಭವನ್ತಿ. ಅವಿನಿಚ್ಛಿನಿತ್ವಾತಿ ತೇಸಂ ಖತ್ತಿಯಮನ್ತಾನಂ ಖತ್ತಿಯೋಪಿ ವೇದಾನಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋಪಿ ಅತ್ಥಂ ಅವಿನಿಚ್ಛಿನಿತ್ವಾ ಆಣಾವಸೇನೇವ ಉಗ್ಗಣ್ಹನ್ತೋ ತಂ ಅತ್ಥಂ ಉದಕೋಘೇನ ಛನ್ನಮಗ್ಗಂ ವಿಯ ನ ಬುಜ್ಝತಿ.

ಅತ್ಥೇನ ¶ ಏತೇತಿ ವಞ್ಚನತ್ಥೇನ ಏತೇ ಸಮಕಾ ಭವನ್ತಿ. ಕಿಂಕಾರಣಾ? ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾವ ಸೇಟ್ಠಾ, ಅಞ್ಞೇ ವಣ್ಣಾ ಹೀನಾತಿ ವದನ್ತಿ. ಯೇ ಚ ತೇ ಲಾಭಾದಯೋ ಲೋಕಧಮ್ಮಾ, ಸಬ್ಬೇವ ತೇಸಂ ಚತುನ್ನಮ್ಪಿ ವಣ್ಣಾನಂ ಧಮ್ಮಾ. ಏಕಸತ್ತೋಪಿ ಏತೇಹಿ ಮುತ್ತಕೋ ನಾಮ ನತ್ಥಿ. ಇತಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಲೋಕಧಮ್ಮೇಹಿ ಅಪರಿಮುತ್ತಾವ ಸಮಾನಾ ‘‘ಸೇಟ್ಠಾ ಮಯ’’ನ್ತಿ ಮುಸಾ ಕಥೇನ್ತಿ.

ಇಬ್ಭಾತಿ ಗಹಪತಿಕಾ. ತೇವಿಜ್ಜಸಙ್ಘಾ ಚಾತಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾಪಿ ತಥೇವ ಪುಥೂನಿ ಕಸಿಗೋರಕ್ಖಾದೀನಿ ಕಮ್ಮಾನಿ ಕರೋನ್ತಿ. ನಿಚ್ಚುಸ್ಸುಕಾತಿ ನಿಚ್ಚಂ ಉಸ್ಸುಕ್ಕಜಾತಾ ಛನ್ದಜಾತಾ. ತದಪ್ಪಪಞ್ಞಾ ದ್ವಿರಸಞ್ಞುರಾ ತೇತಿ ತಸ್ಮಾ ಭಾತಿಕ, ದ್ವಿರಸಞ್ಞು ನಿಪ್ಪಞ್ಞಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ, ಆರಾ ತೇ ಧಮ್ಮತೋ. ಪೋರಾಣಕಾ ಹಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಧಮ್ಮಾ ಏತರಹಿ ಸುನಖೇಸು ಸನ್ದಿಸ್ಸನ್ತೀತಿ.

ಏವಂ ಮಹಾಸತ್ತೋ ತಸ್ಸ ವಾದಂ ಭಿನ್ದಿತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ವಾದಂ ಪತಿಟ್ಠಾಪೇಸಿ. ತಸ್ಸ ಧಮ್ಮಕಥಂ ಸುತ್ವಾ ಸಬ್ಬಾ ನಾಗಪರಿಸಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತಾ ಅಹೇಸುಂ. ಮಹಾಸತ್ತೋ ನೇಸಾದಬ್ರಾಹ್ಮಣಂ ನಾಗಭವನಾ ನೀಹರಾಪೇಸಿ, ಪರಿಭಾಸಮತ್ತಮ್ಪಿಸ್ಸ ನಾಕಾಸಿ. ಸಾಗರಬ್ರಹ್ಮದತ್ತೋಪಿ ಠಪಿತದಿವಸಂ ಅನತಿಕ್ಕಮಿತ್ವಾ ಚತುರಙ್ಗಿನಿಯಾ ಸೇನಾಯ ಸಹ ಪಿತು ವಸನಟ್ಠಾನಂ ಅಗಮಾಸಿ. ಮಹಾಸತ್ತೋಪಿ ‘‘ಮಾತುಲಞ್ಚ ಅಯ್ಯಕಞ್ಚ ಪಸ್ಸಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಭೇರಿಂ ಚರಾಪೇತ್ವಾ ಮಹನ್ತೇನ ಸಿರಿಸೋಭಗ್ಗೇನ ಯಮುನಾತೋ ಉತ್ತರಿತ್ವಾ ತಮೇವ ಅಸ್ಸಮಪದಂ ಆರಬ್ಭ ಪಾಯಾಸಿ. ಅವಸೇಸಾ ಭಾತರೋ ಚಸ್ಸ ಮಾತಾಪಿತರೋ ಚ ಪಚ್ಛತೋ ಪಾಯಿಂಸು. ತಸ್ಮಿಂ ಖಣೇ ಸಾಗರಬ್ರಹ್ಮದತ್ತೋ ಮಹಾಸತ್ತಂ ಮಹತಿಯಾ ಪರಿಸಾಯ ಆಗಚ್ಛನ್ತಂ ಅಸಞ್ಜಾನಿತ್ವಾ ಪಿತರಂ ಪುಚ್ಛನ್ತೋ ಆಹ –

೯೬೭.

‘‘ಕಸ್ಸ ಭೇರೀ ಮುದಿಙ್ಗಾ ಚ, ಸಙ್ಖಾ ಪಣವದಿನ್ದಿಮಾ;

ಪುರತೋ ಪಟಿಪನ್ನಾನಿ, ಹಾಸಯನ್ತಾ ರಥೇಸಭಂ.

೯೬೮.

‘‘ಕಸ್ಸ ¶ ಕಞ್ಚನಪಟ್ಟೇನ, ಪುಥುನಾ ವಿಜ್ಜುವಣ್ಣಿನಾ;

ಯುವಾ ಕಲಾಪಸನ್ನದ್ಧೋ, ಕೋ ಏತಿ ಸಿರಿಯಾ ಜಲಂ.

೯೬೯.

‘‘ಉಕ್ಕಾಮುಖಪಹಟ್ಠಂವ, ಖದಿರಙ್ಗಾರಸನ್ನಿಭಂ;

ಮುಖಞ್ಚ ರುಚಿರಾ ಭಾತಿ, ಕೋ ಏತಿ ಸಿರಿಯಾ ಜಲಂ.

೯೭೦.

‘‘ಕಸ್ಸ ¶ ಜಮ್ಬೋನದಂ ಛತ್ತಂ, ಸಸಲಾಕಂ ಮನೋರಮಂ;

ಆದಿಚ್ಚರಂಸಾವರಣಂ, ಕೋ ಏತಿ ಸಿರಿಯಾ ಜಲಂ.

೯೭೧.

‘‘ಕಸ್ಸ ¶ ಅಙ್ಗಂ ಪರಿಗ್ಗಯ್ಹ, ವಾಲಬೀಜನಿಮುತ್ತಮಂ;

ಉಭತೋ ವರಪುಞ್ಞಸ್ಸ, ಮುದ್ಧನಿ ಉಪರೂಪರಿ.

೯೭೨.

‘‘ಕಸ್ಸ ಪೇಖುಣಹತ್ಥಾನಿ, ಚಿತ್ರಾನಿ ಚ ಮುದೂನಿ ಚ;

ಕಞ್ಚನಮಣಿದಣ್ಡಾನಿ, ಚರನ್ತಿ ದುಭತೋ ಮುಖಂ.

೯೭೩.

‘‘ಖದಿರಙ್ಗಾರವಣ್ಣಾಭಾ, ಉಕ್ಕಾಮುಖಪಹಂಸಿತಾ;

ಕಸ್ಸೇತೇ ಕುಣ್ಡಲಾ ವಗ್ಗೂ, ಸೋಭನ್ತಿ ದುಭತೋ ಮುಖಂ.

೯೭೪.

‘‘ಕಸ್ಸ ವಾತೇನ ಛುಪಿತಾ, ನಿದ್ಧನ್ತಾ ಮುದುಕಾಳಕಾ;

ಸೋಭಯನ್ತಿ ನಲಾಟನ್ತಂ, ನಭಾ ವಿಜ್ಜುರಿವುಗ್ಗತಾ.

೯೭೫.

‘‘ಕಸ್ಸ ಏತಾನಿ ಅಕ್ಖೀನಿ, ಆಯತಾನಿ ಪುಥೂನಿ ಚ;

ಕೋ ಸೋಭತಿ ವಿಸಾಲಕ್ಖೋ, ಕಸ್ಸೇತಂ ಉಣ್ಣಜಂ ಮುಖಂ.

೯೭೬.

‘‘ಕಸ್ಸೇತೇ ಲಪನಜಾತಾ, ಸುದ್ಧಾ ಸಙ್ಖವರೂಪಮಾ;

ಭಾಸಮಾನಸ್ಸ ಸೋಭನ್ತಿ, ದನ್ತಾ ಕುಪ್ಪಿಲಸಾದಿಸಾ.

೯೭೭.

‘‘ಕಸ್ಸ ಲಾಖಾರಸಸಮಾ, ಹತ್ಥಪಾದಾ ಸುಖೇಧಿತಾ;

ಕೋ ಸೋ ಬಿಮ್ಬೋಟ್ಠಸಮ್ಪನ್ನೋ, ದಿವಾ ಸೂರಿಯೋವ ಭಾಸತಿ.

೯೭೮.

‘‘ಹಿಮಚ್ಚಯೇ ¶ ಹಿಮವತಿ, ಮಹಾಸಾಲೋವ ಪುಪ್ಫಿತೋ;

ಕೋ ಸೋ ಓದಾತಪಾವಾರೋ, ಜಯಂ ಇನ್ದೋವ ಸೋಭತಿ.

೯೭೯.

‘‘ಸುವಣ್ಣಪೀಳಕಾಕಿಣ್ಣಂ, ಮಣಿದಣ್ಡವಿಚಿತ್ತಕಂ;

ಕೋ ಸೋ ಪರಿಸಮೋಗಯ್ಹ, ಈಸಂ ಖಗ್ಗಂ ಪಮುಞ್ಚತಿ.

೯೮೦.

‘‘ಸುವಣ್ಣವಿಕತಾ ಚಿತ್ತಾ, ಸುಕತಾ ಚಿತ್ತಸಿಬ್ಬನಾ;

ಕೋ ಸೋ ಓಮುಞ್ಚತೇ ಪಾದಾ, ನಮೋ ಕತ್ವಾ ಮಹೇಸಿನೋ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಪಟಿಪನ್ನಾನೀತಿ ಕಸ್ಸೇತಾನಿ ತೂರಿಯಾನಿ ಪುರತೋ ಪಟಿಪನ್ನಾನಿ. ಹಾಸಯನ್ತಾತಿ ಏತಂ ರಾಜಾನಂ ಹಾಸಯನ್ತಾ. ಕಸ್ಸ ಕಞ್ಚನಪಟ್ಟೇನಾತಿ ಕಸ್ಸ ನಲಾಟನ್ತೇ ಬನ್ಧೇನ ಉಣ್ಹೀಸಪಟ್ಟೇನ ವಿಜ್ಜುಯಾ ಮೇಘಮುಖಂ ವಿಯ ಮುಖಂ ಪಜ್ಜೋತತೀತಿ ಪುಚ್ಛತಿ. ಯುವಾ ಕಲಾಪಸನ್ನದ್ಧೋತಿ ತರುಣೋ ಸನ್ನದ್ಧಕಲಾಪೋ. ಉಕ್ಕಾಮುಖಪಹಟ್ಠಂವಾತಿ ಕಮ್ಮಾರುದ್ಧನೇ ಪಹಟ್ಠಸುವಣ್ಣಂ ವಿಯ. ಖದಿರಙ್ಗಾರಸನ್ನಿಭನ್ತಿ ಆದಿತ್ತಖದಿರಙ್ಗಾರಸನ್ನಿಭಂ. ಜಮ್ಬೋನದನ್ತಿ ರತ್ತಸುವಣ್ಣಮಯಂ. ಅಙ್ಗಂ ಪರಿಗ್ಗಯ್ಹಾತಿ ಚಾಮರಿಗಾಹಕೇನ ¶ ಅಙ್ಗೇನ ಪರಿಗ್ಗಹಿತಾ ಹುತ್ವಾ. ವಾಲಬೀಜನಿಮುತ್ತಮನ್ತಿ ಉತ್ತಮಂ ವಾಲಬೀಜನಿಂ. ಪೇಖುಣಹತ್ಥಾನೀತಿ ಮೋರಪಿಞ್ಛಹತ್ಥಕಾನಿ. ಚಿತ್ರಾನೀತಿ ಸತ್ತರತನಚಿತ್ರಾನಿ. ಕಞ್ಚನಮಣಿದಣ್ಡಾನೀತಿ ತಪನೀಯಸುವಣ್ಣೇನ ಚ ಮಣೀಹಿ ¶ ಚ ಖಣಿತದಣ್ಡಾನಿ. ದುಭತೋ ಮುಖನ್ತಿ ಮುಖಸ್ಸ ಉಭಯಪಸ್ಸೇಸು ಚರನ್ತಿ.

ವಾತೇನ ಛುಪಿತಾತಿ ವಾತಪಹಟಾ. ನಿದ್ಧನ್ತಾತಿ ಸಿನಿದ್ಧಅನ್ತಾ. ನಲಾಟನ್ತನ್ತಿ ಕಸ್ಸೇತೇ ಏವರೂಪಾ ಕೇಸಾ ನಲಾಟನ್ತಂ ಉಪಸೋಭೇನ್ತಿ. ನಭಾ ವಿಜ್ಜುರಿವುಗ್ಗತಾತಿ ನಭತೋ ಉಗ್ಗತಾ ವಿಜ್ಜು ವಿಯ. ಉಣ್ಣಜನ್ತಿ ಕಞ್ಚನಾದಾಸೋ ವಿಯ ಪರಿಪುಣ್ಣಂ. ಲಪನಜಾತಾತಿ ಮುಖಜಾತಾ. ಕುಪ್ಪಿಲಸಾದಿಸಾತಿ ಮನ್ದಾಲಕಮಕುಲಸದಿಸಾ. ಸುಖೇಧಿತಾತಿ ಸುಖಪರಿಹಟಾ. ಜಯಂ ಇನ್ದೋವಾತಿ ಜಯಂ ಪತ್ತೋ ಇನ್ದೋ ವಿಯ. ಸುವಣ್ಣಪೀಳಕಾಕಿಣ್ಣನ್ತಿ ಸುವಣ್ಣಪೀಳಕಾಹಿ ಆಕಿಣ್ಣಂ. ಮಣಿದಣ್ಡವಿಚಿತ್ತಕನ್ತಿ ಮಣೀಹಿ ಥರುಮ್ಹಿ ವಿಚಿತ್ತಕಂ. ಸುವಣ್ಣವಿಕತಾತಿ ಸುವಣ್ಣಖಚಿತಾ. ಚಿತ್ತಾತಿ ಸತ್ತರತನವಿಚಿತ್ತಾ. ಸುಕತಾತಿ ಸುಟ್ಠು ನಿಟ್ಠಿತಾ. ಚಿತ್ತಸಿಬ್ಬನಾತಿ ಚಿತ್ರಸಿಬ್ಬಿನಿಯೋ. ಕೋ ಸೋ ಓಮುಞ್ಚತೇ ಪಾದಾತಿ ಕೋ ಏಸ ಪಾದತೋ ಏವರೂಪಾ ಪಾದುಕಾ ಓಮುಞ್ಚತೀತಿ.

ಏವಂ ಪುತ್ತೇನ ಸಾಗರಬ್ರಹ್ಮದತ್ತೇನ ಪುಟ್ಠೋ ಇದ್ಧಿಮಾ ಅಭಿಞ್ಞಾಲಾಭೀ ತಾಪಸೋ ‘‘ತಾತ, ಏತೇ ಧತರಟ್ಠರಞ್ಞೋ ಪುತ್ತಾ ತವ ಭಾಗಿನೇಯ್ಯನಾಗಾ’’ತಿ ಆಚಿಕ್ಖನ್ತೋ ಗಾಥಮಾಹ –

೯೮೧.

‘‘ಧತರಟ್ಠಾ ¶ ಹಿ ತೇ ನಾಗಾ, ಇದ್ಧಿಮನ್ತೋ ಯಸಸ್ಸಿನೋ;

ಸಮುದ್ದಜಾಯ ಉಪ್ಪನ್ನಾ, ನಾಗಾ ಏತೇ ಮಹಿದ್ಧಿಕಾ’’ತಿ.

ಏವಂ ತೇಸಂ ಕಥೇನ್ತಾನಞ್ಞೇವ ನಾಗಪರಿಸಾ ಪತ್ವಾ ತಾಪಸಸ್ಸ ಪಾದೇ ವನ್ದಿತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿಂಸು. ಸಮುದ್ದಜಾಪಿ ಪಿತರಂ ವನ್ದಿತ್ವಾ ರೋದಿತ್ವಾ ನಾಗಪರಿಸಾಯ ಸದ್ಧಿಂ ನಾಗಭವನಮೇವ ಗತಾ. ಸಾಗರಬ್ರಹ್ಮದತ್ತೋಪಿ ತತ್ಥೇವ ಕತಿಪಾಹಂ ವಸಿತ್ವಾ ಬಾರಾಣಸಿಮೇವ ಗತೋ. ಸಮುದ್ದಜಾ ನಾಗಭವನೇಯೇವ ಕಾಲಮಕಾಸಿ. ಬೋಧಿಸತ್ತೋ ಯಾವಜೀವಂ ಸೀಲಂ ರಕ್ಖಿತ್ವಾ ಉಪೋಸಥಕಮ್ಮಂ ಕತ್ವಾ ಆಯುಪರಿಯೋಸಾನೇ ಸದ್ಧಿಂ ಪರಿಸಾಯ ಸಗ್ಗಪುರಂ ಪೂರೇಸಿ.

ಸತ್ಥಾ ಇಮಂ ಧಮ್ಮದೇಸನಂ ಆಹರಿತ್ವಾ ‘‘ಏವಂ ಉಪಾಸಕಾ ಪೋರಾಣಕಪಣ್ಡಿತಾ ಅನುಪ್ಪನ್ನೇಪಿ ಬುದ್ಧೇ ಏವರೂಪಂ ನಾಮ ಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ಪಹಾಯ ಉಪೋಸಥಕಮ್ಮಂ ಕರಿಂಸುಯೇವಾ’’ತಿ ¶ ವತ್ವಾ ಜಾತಕಂ ಸಮೋಧಾನೇಸಿ. ದೇಸನಾಪರಿಯೋಸಾನೇ ಉಪಾಸಕಾ ಸೋತಾಪತ್ತಿಫಲೇ ಪತಿಟ್ಠಹಿಂಸು. ತದಾ ಮಾತಾಪಿತರೋ ಮಹಾರಾಜಕುಲಾನಿ ಅಹೇಸುಂ, ನೇಸಾದಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ದೇವದತ್ತೋ, ಸೋಮದತ್ತೋ ಆನನ್ದೋ, ಅಜಮುಖೀ ಉಪ್ಪಲವಣ್ಣಾ, ಸುದಸ್ಸನೋ ಸಾರಿಪುತ್ತೋ, ಸುಭೋಗೋ ಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನೋ, ಕಾಣಾರಿಟ್ಠೋ ಸುನಕ್ಖತ್ತೋ, ಭೂರಿದತ್ತೋ ಪನ ಅಹಮೇವ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೋ ಅಹೋಸಿನ್ತಿ.

ಭೂರಿದತ್ತಜಾತಕವಣ್ಣನಾ ಛಟ್ಠಾನಿಟ್ಠಿತಾ.

[೫೪೪] ೭. ಚನ್ದಕುಮಾರಜಾತಕವಣ್ಣನಾ

ರಾಜಾಸಿ ¶ ¶ ಲುದ್ದಕಮ್ಮೋತಿ ಇದಂ ಸತ್ಥಾ ಗಿಜ್ಝಕೂಟೇ ವಿಹರನ್ತೋ ದೇವದತ್ತಂ ಆರಬ್ಭ ಕಥೇಸಿ. ತಸ್ಸ ವತ್ಥು ಸಙ್ಘಭೇದಕಕ್ಖನ್ಧಕೇ ಆಗತಮೇವ. ತಂ ತಸ್ಸ ಪಬ್ಬಜಿತಕಾಲತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಯಾವ ಬಿಮ್ಬಿಸಾರರಞ್ಞೋ ಮರಣಾ ತತ್ಥಾಗತನಯೇನೇವ ವೇದಿತಬ್ಬಂ. ತಂ ಪನ ಮಾರಾಪೇತ್ವಾ ದೇವದತ್ತೋ ಅಜಾತಸತ್ತುಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ‘‘ಮಹಾರಾಜ, ತವ ಮನೋರಥೋ ಮತ್ಥಕಂ ಪತ್ತೋ, ಮಮ ಮನೋರಥೋ ತಾವ ನ ಪಾಪುಣಾತೀ’’ತಿ ಆಹ. ‘‘ಕೋ ಪನ ತೇ, ಭನ್ತೇ, ಮನೋರಥೋ’’ತಿ? ‘‘ನನು ದಸಬಲಂ ಮಾರೇತ್ವಾ ಬುದ್ಧೋ ಭವಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ. ‘‘ಅಮ್ಹೇಹೇತ್ಥ ಕಿಂ ಕಾತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ? ‘‘ಮಹಾರಾಜ, ಧನುಗ್ಗಹೇ ಸನ್ನಿಪಾತಾಪೇತುಂ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ. ‘‘ಸಾಧು, ಭನ್ತೇ’’ತಿ ರಾಜಾ ಅಕ್ಖಣವೇಧೀನಂ ಧನುಗ್ಗಹಾನಂ ಪಞ್ಚಸತಾನಿ ಸನ್ನಿಪಾತಾಪೇತ್ವಾ ತತೋ ಏಕತಿಂಸ ಜನೇ ಉಚ್ಚಿನಿತ್ವಾ ಥೇರಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕಂ ಪಾಹೇಸಿ. ಸೋ ತೇಸಂ ಜೇಟ್ಠಕಂ ಆಮನ್ತೇತ್ವಾ ‘‘ಆವುಸೋ ಸಮಣೋ ಗೋತಮೋ ಗಿಜ್ಝಕೂಟೇ ವಿಹರತಿ, ಅಸುಕಸ್ಮಿಂ ನಾಮ ದಿವಾಟ್ಠಾನೇ ಚಙ್ಕಮತಿ. ತ್ವಂ ತತ್ಥ ಗನ್ತ್ವಾ ತಂ ವಿಸಪೀತೇನ ಸಲ್ಲೇನ ವಿಜ್ಝಿತ್ವಾ ಜೀವಿತಕ್ಖಯಂ ಪಾಪೇತ್ವಾ ಅಸುಕೇನ ನಾಮ ಮಗ್ಗೇನ ಏಹೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಪೇಸೇತ್ವಾ ತಸ್ಮಿಂ ಮಗ್ಗೇ ದ್ವೇ ಧನುಗ್ಗಹೇ ಠಪೇಸಿ ‘‘ತುಮ್ಹಾಕಂ ಠಿತಮಗ್ಗೇನ ಏಕೋ ಪುರಿಸೋ ಆಗಮಿಸ್ಸತಿ, ತಂ ತುಮ್ಹೇ ಜೀವಿತಾ ವೋರೋಪೇತ್ವಾ ಅಸುಕೇನ ನಾಮ ಮಗ್ಗೇನ ಏಥಾ’’ತಿ, ತಸ್ಮಿಂ ಮಗ್ಗೇ ಚತ್ತಾರೋ ಪುರಿಸೇ ಠಪೇಸಿ ‘‘ತುಮ್ಹಾಕಂ ಠಿತಮಗ್ಗೇನ ದ್ವೇ ಪುರಿಸಾ ಆಗಮಿಸ್ಸನ್ತಿ, ತುಮ್ಹೇ ತೇ ಜೀವಿತಾ ವೋರೋಪೇತ್ವಾ ಅಸುಕೇನ ನಾಮ ಮಗ್ಗೇನ ಏಥಾ’’ತಿ, ತಸ್ಮಿಂ ಮಗ್ಗೇ ಅಟ್ಠ ಜನೇ ಠಪೇಸಿ ‘‘ತುಮ್ಹಾಕಂ ಠಿತಮಗ್ಗೇನ ಚತ್ತಾರೋ ಪುರಿಸೋ ಆಗಮಿಸ್ಸನ್ತಿ, ತುಮ್ಹೇ ತೇ ಜೀವಿತಾ ವೋರೋಪೇತ್ವಾ ಅಸುಕೇನ ನಾಮ ಮಗ್ಗೇನ ಏಥಾ’’ತಿ, ತಸ್ಮಿಂ ಮಗ್ಗೇ ಸೋಳಸ ಪುರಿಸೇ ಠಪೇಸಿ ‘‘ತುಮ್ಹಾಕಂ ಠಿತಮಗ್ಗೇನ ಅಟ್ಠ ಪುರಿಸಾ ಆಗಮಿಸ್ಸನ್ತಿ, ತುಮ್ಹೇ ತೇ ಜೀವಿತಾ ವೋರೋಪೇತ್ವಾ ಅಸುಕೇನ ನಾಮ ಮಗ್ಗೇನ ಏಥಾ’’ತಿ.

ಕಸ್ಮಾ ಪನೇಸ ಏವಮಕಾಸೀತಿ? ಅತ್ತನೋ ಕಮ್ಮಸ್ಸ ಪಟಿಚ್ಛಾದನತ್ಥಂ. ಅಥ ಸೋ ಜೇಟ್ಠಕಧನುಗ್ಗಹೋ ವಾಮತೋ ಖಗ್ಗಂ ಲಗ್ಗೇತ್ವಾ ಪಿಟ್ಠಿಯಾ ತುಣೀರಂ ಬನ್ಧಿತ್ವಾ ಮೇಣ್ಡಸಿಙ್ಗಮಹಾಧನುಂ ಗಹೇತ್ವಾ ತಥಾಗತಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕಂ ಗನ್ತ್ವಾ ‘‘ವಿಜ್ಝಿಸ್ಸಾಮಿ ನ’’ನ್ತಿ ಸಞ್ಞಾಯ ಧನುಂ ಆರೋಪೇತ್ವಾ ಸರಂ ಸನ್ನಯ್ಹಿತ್ವಾ ¶ ಆಕಡ್ಢಿತ್ವಾ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇತುಂ ನಾಸಕ್ಖಿ. ಸೋ ಸರಂ ಓರೋಪೇತುಮ್ಪಿ ಅಸಕ್ಕೋನ್ತೋ ಫಾಸುಕಾ ಭಿಜ್ಜನ್ತಿಯೋ ವಿಯ ಮುಖತೋ ಖೇಳೇನ ಪಗ್ಘರನ್ತೇನ ಕಿಲನ್ತರೂಪೋ ಅಹೋಸಿ, ಸಕಲಸರೀರಂ ಥದ್ಧಂ ಜಾತಂ, ಯನ್ತೇನ ಪೀಳಿತಾಕಾರಪ್ಪತ್ತಂ ವಿಯ ಅಹೋಸಿ. ಸೋ ಮರಣಭಯತಜ್ಜಿತೋ ಅಟ್ಠಾಸಿ. ಅಥ ನಂ ಸತ್ಥಾ ದಿಸ್ವಾ ¶ ಮಧುರಸ್ಸರಂ ನಿಚ್ಛಾರೇತ್ವಾ ಏತದವೋಚ ‘‘ಮಾ ಭಾಯಿ ಭೋ, ಪುರಿಸ, ಇತೋ ಏಹೀ’’ತಿ. ಸೋ ತಸ್ಮಿಂ ಖಣೇ ಆವುಧಾನಿ ಛಡ್ಡೇತ್ವಾ ಭಗವತೋ ಪಾದೇಸು ಸಿರಸಾ ನಿಪತಿತ್ವಾ ‘‘ಅಚ್ಚಯೋ ಮಂ, ಭನ್ತೇ, ಅಚ್ಚಗಮಾ ಯಥಾಬಾಲಂ ಯಥಾಮೂಳ್ಹಂ ಯಥಾಅಕುಸಲಂ, ಸ್ವಾಹಂ ತುಮ್ಹಾಕಂ ಗುಣೇ ಅಜಾನನ್ತೋ ಅನ್ಧಬಾಲಸ್ಸ ದೇವದತ್ತಸ್ಸ ವಚನೇನ ತುಮ್ಹೇ ಜೀವಿತಾ ವೋರೋಪೇತುಂ ಆಗತೋಮ್ಹಿ, ಖಮಥ ಮೇ, ಭನ್ತೇ’’ತಿ ಖಮಾಪೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತೇ ನಿಸೀದಿ. ಅಥ ನಂ ಸತ್ಥಾ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇನ್ತೋ ಸಚ್ಚಾನಿ ಪಕಾಸೇತ್ವಾ ಸೋತಾಪತ್ತಿಫಲೇ ಪತಿಟ್ಠಾಪೇತ್ವಾ ‘‘ಆವುಸೋ, ದೇವದತ್ತೇನ ಆಚಿಕ್ಖಿತಮಗ್ಗಂ ಅಪ್ಪಟಿಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ಅಞ್ಞೇನ ಮಗ್ಗೇನ ಯಾಹೀ’’ತಿ ಉಯ್ಯೋಜೇಸಿ. ಉಯ್ಯೋಜೇತ್ವಾ ಚ ಪನ ಚಙ್ಕಮಾ ಓರುಯ್ಹ ಅಞ್ಞತರಸ್ಮಿಂ ರುಕ್ಖಮೂಲೇ ನಿಸೀದಿ.

ಅಥ ತಸ್ಮಿಂ ಧನುಗ್ಗಹೇ ಅನಾಗಚ್ಛನ್ತೇ ಇತರೇ ದ್ವೇ ಜನಾ ‘‘ಕಿಂ ನು ಖೋ ಸೋ ಚಿರಾಯತೀ’’ತಿ ಪಟಿಮಗ್ಗೇನ ಗಚ್ಛನ್ತಾ ದಸಬಲಂ ದಿಸ್ವಾ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ವನ್ದಿತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿಂಸು. ಸತ್ಥಾ ತೇಸಮ್ಪಿ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇತ್ವಾ ಸಚ್ಚಾನಿ ಪಕಾಸೇತ್ವಾ ಸೋತಾಪತ್ತಿಫಲೇ ಪತಿಟ್ಠಾಪೇತ್ವಾ ‘‘ಆವುಸೋ, ದೇವದತ್ತೇನ ಕಥಿತಮಗ್ಗಂ ಅಪ್ಪಟಿಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ಇಮಿನಾ ಮಗ್ಗೇನ ಗಚ್ಛಥಾ’’ತಿ ಉಯ್ಯೋಜೇಸಿ. ಇಮಿನಾ ಉಪಾಯೇನ ಇತರೇಸುಪಿ ಆಗನ್ತ್ವಾ ನಿಸಿನ್ನೇಸು ಸೋತಾಪತ್ತಿಫಲೇ ಪತಿಟ್ಠಾಪೇತ್ವಾ ಅಞ್ಞೇನ ಮಗ್ಗೇನ ಉಯ್ಯೋಜೇಸಿ. ಅಥ ಸೋ ಪಠಮಮಾಗತೋ ಜೇಟ್ಠಕಧನುಗ್ಗಹೋ ದೇವದತ್ತಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ‘‘ಭನ್ತೇ, ದೇವದತ್ತ ಅಹಂ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಂ ಜೀವಿತಾ ವೋರೋಪೇತುಂ ನಾಸಕ್ಖಿಂ, ಮಹಿದ್ಧಿಕೋ ಸೋ ಭಗವಾ ಮಹಾನುಭಾವೋ’’ತಿ ಆರೋಚೇಸಿ. ತೇ ಸಬ್ಬೇಪಿ ‘‘ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಅಮ್ಹೇಹಿ ಜೀವಿತಂ ಲದ್ಧ’’ನ್ತಿ ಸತ್ಥು ಸನ್ತಿಕೇ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ಅರಹತ್ತಂ ಪಾಪುಣಿಂಸು. ಅಯಂ ಪವತ್ತಿ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘೇ ಪಾಕಟಾ ಅಹೋಸಿ. ಭಿಕ್ಖೂ ಧಮ್ಮಸಭಾಯಂ ಕಥಂ ಸಮುಟ್ಠಾಪೇಸುಂ ‘‘ಆವುಸೋ ದೇವದತ್ತೋ ಕಿರ ಏಕಸ್ಮಿಂ ತಥಾಗತೇ ವೇರಚಿತ್ತೇನ ಬಹೂ ಜನೇ ಜೀವಿತಾ ವೋರೋಪೇತುಂ ವಾಯಾಮಮಕಾಸಿ, ತೇ ಸಬ್ಬೇಪಿ ಸತ್ಥಾರಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಜೀವಿತಂ ಲಭಿಂಸೂ’’ತಿ. ಸತ್ಥಾ ಆಗನ್ತ್ವಾ ‘‘ಕಾಯ ¶ ನುತ್ಥ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಏತರಹಿ ಕಥಾಯ ಸನ್ನಿಸಿನ್ನಾ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ‘‘ಇಮಾಯ ನಾಮಾ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ‘‘ನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಇದಾನೇವ, ಪುಬ್ಬೇಪಿ ದೇವದತ್ತೋ ಮಂ ಏಕಕಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಮಯಿ ವೇರಚಿತ್ತೇನ ಬಹೂ ಜನೇ ಜೀವಿತಾ ವೋರೋಪೇತುಂ ವಾಯಾಮಂ ಅಕಾಸಿಯೇವಾ’’ತಿ ವತ್ವಾ ತೇಹಿ ಯಾಚಿತೋ ಅತೀತಂ ಆಹರಿ.

ಅತೀತೇ ಅಯಂ ಬಾರಾಣಸೀ ಪುಪ್ಫವತೀ ನಾಮ ಅಹೋಸಿ. ತತ್ಥ ವಸವತ್ತಿರಞ್ಞೋ ಪುತ್ತೋ ಏಕರಾಜಾ ನಾಮ ರಜ್ಜಂ ಕಾರೇಸಿ, ತಸ್ಸ ಪುತ್ತೋ ಚನ್ದಕುಮಾರೋ ನಾಮ ಓಪರಜ್ಜಂ ಕಾರೇಸಿ. ಖಣ್ಡಹಾಲೋ ನಾಮ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಪುರೋಹಿತೋ ಅಹೋಸಿ. ಸೋ ರಞ್ಞೋ ಅತ್ಥಞ್ಚ ಧಮ್ಮಞ್ಚ ಅನುಸಾಸಿ. ತಂ ಕಿರ ರಾಜಾ ‘‘ಪಣ್ಡಿತೋ’’ತಿ ವಿನಿಚ್ಛಯೇ ನಿಸೀದಾಪೇಸಿ. ಸೋ ಲಞ್ಜವಿತ್ತಕೋ ಹುತ್ವಾ ಲಞ್ಜಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಅಸಾಮಿಕೇ ಸಾಮಿಕೇ ಕರೋತಿ, ಸಾಮಿಕೇ ಚ ಅಸಾಮಿಕೇ. ಅಥೇಕದಿವಸಂ ಏಕೋ ಅಡ್ಡಪರಾಜಿತೋ ಪುರಿಸೋ ವಿನಿಚ್ಛಯಟ್ಠಾನಾ ಉಪಕ್ಕೋಸೇನ್ತೋ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ರಾಜುಪಟ್ಠಾನಂ ಆಗಚ್ಛನ್ತಂ ಚನ್ದಕುಮಾರಂ ದಿಸ್ವಾ ಧಾವಿತ್ವಾ ತಸ್ಸ ಪಾದೇಸು ನಿಪತಿತ್ವಾ ರೋದಿ. ಸೋ ‘‘ಕಿಂ, ಭೋ ಪುರಿಸ, ರೋದಸೀ’’ತಿ ಆಹ. ‘‘ಸಾಮಿ, ಖಣ್ಡಹಾಲೋ ¶ ವಿನಿಚ್ಛಯೇ ವಿಲೋಪಂ ಖಾದತಿ, ಅಹಂ ತೇನ ಲಞ್ಜಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಪರಾಜಯಂ ಪಾಪಿತೋ’’ತಿ. ಚನ್ದಕುಮಾರೋ ‘‘ಮಾ ಭಾಯೀ’’ತಿ ತಂ ಅಸ್ಸಾಸೇತ್ವಾ ವಿನಿಚ್ಛಯಂ ನೇತ್ವಾ ಸಾಮಿಕಮೇವ ಸಾಮಿಕಂ, ಅಸಾಮಿಕಮೇವ ಅಸಾಮಿಕಂ ಅಕಾಸಿ. ಮಹಾಜನೋ ಮಹಾಸದ್ದೇನ ಸಾಧುಕಾರಮದಾಸಿ. ರಾಜಾ ತಂ ಸುತ್ವಾ ‘‘ಕಿಂಸದ್ದೋ ಏಸೋ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿ. ‘‘ಚನ್ದಕುಮಾರೇನ ಕಿರ ಅಡ್ಡೋ ಸುವಿನಿಚ್ಛಿತೋ, ತತ್ಥೇಸೋ ಸಾಧುಕಾರಸದ್ದೋ’’ತಿ. ತಂ ಸುತ್ವಾ ರಾಜಾ ತುಸ್ಸಿ. ಕುಮಾರೋ ಆಗನ್ತ್ವಾ ತಂ ವನ್ದಿತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿ. ಅಥ ನಂ ರಾಜಾ ‘‘ತಾತ, ಏಕೋ ಕಿರ ತೇ ಅಡ್ಡೋ ವಿನಿಚ್ಛಿತೋ’’ತಿ ಆಹ. ‘‘ಆಮ, ದೇವಾ’’ತಿ. ‘‘ತೇನ ಹಿ, ತಾತ, ಇತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ತ್ವಮೇವ ವಿನಿಚ್ಛಯಂ ಪಟ್ಠಪೇಹೀ’’ತಿ ವಿನಿಚ್ಛಯಂ ಕುಮಾರಸ್ಸ ಅದಾಸಿ.

ತತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಖಣ್ಡಹಾಲಸ್ಸ ಆಯೋ ಪಚ್ಛಿಜ್ಜಿ. ಸೋ ತತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಕುಮಾರೇ ಆಘಾತಂ ಬನ್ಧಿತ್ವಾ ಓಕಾಸಂ ಗವೇಸನ್ತೋ ಅನ್ತರಾಪೇಕ್ಖೋ ವಿಚರಿ. ಸೋ ಪನ ರಾಜಾ ಮನ್ದಪಞ್ಞೋ. ಸೋ ಏಕದಿವಸಂ ರತ್ತಿಭಾಗೇ ಸುಪಿತ್ವಾ ಪಚ್ಚೂಸಸಮಯೇ ಸುಪಿನನ್ತೇ ಅಲಙ್ಕತದ್ವಾರಕೋಟ್ಠಕಂ, ಸತ್ತರತನಮಯಪಾಕಾರಂ, ಸಟ್ಠಿಯೋಜನಿಕಸುವಣ್ಣಮಯವಾಲುಕಮಹಾವೀಥಿಂ, ಯೋಜನಸಹಸ್ಸುಬ್ಬೇಧವೇಜಯನ್ತಪಾಸಾದಪಟಿಮಣ್ಡಿತಂ ನನ್ದನವನಾದಿವನರಾಮಣೇಯ್ಯಕನನ್ದಾಪೋಕ್ಖರಣಿಆದಿಪೋಕ್ಖರಣಿರಾಮಣೇಯ್ಯಕಸಮನ್ನಾಗತಂ ಆಕಿಣ್ಣದೇವಗಣಂ ತಾವತಿಂಸಭವನಂ ದಿಸ್ವಾ ¶ ಪಬುಜ್ಝಿತ್ವಾ ತತ್ಥ ಗನ್ತುಕಾಮೋ ಚಿನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಸ್ವೇ ಆಚರಿಯಖಣ್ಡಹಾಲಸ್ಸಾಗಮನವೇಲಾಯ ದೇವಲೋಕಗಾಮಿಮಗ್ಗಂ ಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ತೇನ ದೇಸಿತಮಗ್ಗೇನ ದೇವಲೋಕಂ ಗಮಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಖಣ್ಡಹಾಲೋಪಿ ಪಾತೋವ ನ್ಹತ್ವಾ ಭುಞ್ಜಿತ್ವಾ ರಾಜುಪಟ್ಠಾನಂ ಆಗನ್ತ್ವಾ ರಾಜನಿವೇಸನಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ರಞ್ಞೋ ಸುಖಸೇಯ್ಯಂ ಪುಚ್ಛಿ. ಅಥಸ್ಸ ರಾಜಾ ಆಸನಂ ದಾಪೇತ್ವಾ ಪಞ್ಹಂ ಪುಚ್ಛಿ. ತಮತ್ಥಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಸತ್ಥಾ ಆಹ –

೯೮೨.

‘‘ರಾಜಾಸಿ ಲುದ್ದಕಮ್ಮೋ, ಏಕರಾಜಾ ಪುಪ್ಫವತೀಯಾ;

ಸೋ ಪುಚ್ಛಿ ಬ್ರಹ್ಮಬನ್ಧುಂ, ಖಣ್ಡಹಾಲಂ ಪುರೋಹಿತಂ ಮೂಳ್ಹಂ.

೯೮೩.

‘‘ಸಗ್ಗಾನ ಮಗ್ಗಮಾಚಿಕ್ಖ, ತ್ವಂಸಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣ ಧಮ್ಮವಿನಯಕುಸಲೋ;

ಯಥಾ ಇತೋ ವಜನ್ತಿ ಸುಗತಿಂ, ನರಾ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಕತ್ವಾನಾ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ರಾಜಾಸೀತಿ ರಾಜಾ ಆಸಿ. ಲುದ್ದಕಮ್ಮೋತಿ ಕಕ್ಖಳಫರುಸಕಮ್ಮೋ. ಸಗ್ಗಾನ ಮಗ್ಗನ್ತಿ ಸಗ್ಗಾನಂ ಗಮನಮಗ್ಗಂ. ಧಮ್ಮವಿನಯಕುಸಲೋತಿ ಸುಚರಿತಧಮ್ಮೇ ಚ ಆಚಾರವಿನಯೇ ಚ ಕುಸಲೋ. ಯಥಾತಿ ಯಥಾ ನರಾ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಕತ್ವಾ ಇತೋ ಸುಗತಿಂ ಗಚ್ಛನ್ತಿ, ತಂ ಮೇ ಸುಗತಿಮಗ್ಗಂ ಆಚಿಕ್ಖಾಹೀತಿ ಪುಚ್ಛಿ.

ಇಮಂ ¶ ಪನ ಪಞ್ಹಂ ಸಬ್ಬಞ್ಞುಬುದ್ಧಂ ವಾ ತಸ್ಸ ಸಾವಕೇ ವಾ ತೇಸಂ ಅಲಾಭೇನ ಬೋಧಿಸತ್ತಂ ವಾ ಪುಚ್ಛಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ರಾಜಾ ಪನ ಯಥಾ ನಾಮ ಸತ್ತಾಹಂ ಮಗ್ಗಮೂಳ್ಹೋ ಪುರಿಸೋ ಅಞ್ಞಂ ಮಾಸಮತ್ತಂ ಮಗ್ಗಮೂಳ್ಹಂ ಮಗ್ಗಂ ಪುಚ್ಛೇಯ್ಯ, ಏವಂ ಖಣ್ಡಹಾಲಂ ಪುಚ್ಛಿ. ಸೋ ಚಿನ್ತೇಸಿ ‘‘ಅಯಂ ಮೇ ಪಚ್ಚಾಮಿತ್ತಸ್ಸ ಪಿಟ್ಠಿದಸ್ಸನಕಾಲೋ, ಇದಾನಿ ಚನ್ದಕುಮಾರಂ ಜೀವಿತಕ್ಖಯಂ ಪಾಪೇತ್ವಾ ಮಮ ಮನೋರಥಂ ಪೂರೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ. ಅಥ ರಾಜಾನಂ ಆಮನ್ತೇತ್ವಾ ತತಿಯಂ ಗಾಥಮಾಹ –

೯೮೪.

‘‘ಅತಿದಾನಂ ದದಿತ್ವಾನ, ಅವಜ್ಝೇ ದೇವ ಘಾತೇತ್ವಾ;

ಏವಂ ವಜನ್ತಿ ಸುಗತಿಂ, ನರಾ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಕತ್ವಾನಾ’’ತಿ.

ತಸ್ಸತ್ಥೋ – ಮಹಾರಾಜ ಸಗ್ಗಂ ಗಚ್ಛನ್ತಾ ನಾಮ ಅತಿದಾನಂ ದದನ್ತಿ, ಅವಜ್ಝೇ ಘಾತೇನ್ತಿ. ಸಚೇಪಿ ಸಗ್ಗಂ ಗನ್ತುಕಾಮೋಸಿ, ತ್ವಮ್ಪಿ ತಥೇವ ಕರೋಹೀತಿ.

ಅಥ ನಂ ರಾಜಾ ಪಞ್ಹಸ್ಸ ಅತ್ಥಂ ಪುಚ್ಛಿ –

೯೮೫.

‘‘ಕಿಂ ಪನ ತಂ ಅತಿದಾನಂ, ಕೇ ಚ ಅವಜ್ಝಾ ಇಮಸ್ಮಿ ಲೋಕಸ್ಮಿಂ;

ಏತಞ್ಚ ಖೋ ನೋ ಅಕ್ಖಾಹಿ, ಯಜಿಸ್ಸಾಮಿ ದದಾಮಿ ದಾನಾನೀ’’ತಿ.

ಸೋಪಿಸ್ಸ ¶ ಬ್ಯಾಕಾಸಿ –

೯೮೬.

‘‘ಪುತ್ತೇಹಿ ದೇವ ಯಜಿತಬ್ಬಂ, ಮಹೇಸೀಹಿ ನೇಗಮೇಹಿ ಚ;

ಉಸಭೇಹಿ ಆಜಾನಿಯೇಹಿ ಚತೂಹಿ, ಸಬ್ಬಚತುಕ್ಕೇನ ದೇವ ಯಜಿತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ.

ರಞ್ಞೋ ಪಞ್ಹಂ ಬ್ಯಾಕರೋನ್ತೋ ಚ ದೇವಲೋಕಮಗ್ಗಂ ಪುಟ್ಠೋ ನಿರಯಮಗ್ಗಂ ಬ್ಯಾಕಾಸಿ.

ತತ್ಥ ಪುತ್ತೇಹೀತಿ ಅತ್ತನಾ ಜಾತೇಹಿ ಪಿಯಪುತ್ತೇಹಿ ಚೇವ ಪಿಯಧೀತಾಹಿ ಚ. ಮಹೇಸೀಹೀತಿ ಪಿಯಭರಿಯಾಹಿ. ನೇಗಮೇಹೀತಿ ಸೇಟ್ಠೀಹಿ. ಉಸಭೇಹೀತಿ ಸಬ್ಬಸೇತೇಹಿ ಉಸಭರಾಜೂಹಿ. ಆಜಾನಿಯೇಹೀತಿ ಮಙ್ಗಲಅಸ್ಸೇಹಿ. ಚತೂಹೀತಿ ಏತೇಹಿ ಸಬ್ಬೇಹೇವ ಅಞ್ಞೇಹಿ ಚ ಹತ್ಥಿಆದೀಹಿ ಚತೂಹಿ ಚತೂಹೀತಿ ಏವಂ ಸಬ್ಬಚತುಕ್ಕೇನ, ದೇವ, ಯಜಿತಬ್ಬಂ. ಏತೇಸಞ್ಹಿ ಖಗ್ಗೇನ ಸೀಸಂ ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ಸುವಣ್ಣಪಾತಿಯಾ ಗಲಲೋಹಿತಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಆವಾಟೇ ಪಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಯಞ್ಞಸ್ಸ ಯಜನಕರಾಜಾನೋ ಸರೀರೇನ ಸಹ ದೇವಲೋಕಂ ಗಚ್ಛನ್ತಿ. ಮಹಾರಾಜ, ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಕಪಣದ್ಧಿಕವನಿಬ್ಬಕಯಾಚಕಾನಂ ಘಾಸಚ್ಛಾದನಾದಿಸಮ್ಪದಾನಂ ದಾನಮೇವ ¶ ಪವತ್ತತಿ. ಇಮೇ ಪನ ಪುತ್ತಧೀತಾದಯೋ ಮಾರೇತ್ವಾ ತೇಸಂ ಗಲಲೋಹಿತೇನ ಯಞ್ಞಸ್ಸ ಯಜನಂ ಅತಿದಾನಂ ನಾಮಾತಿ ರಾಜಾನಂ ಸಞ್ಞಾಪೇಸಿ.

ಇತಿ ಸೋ ‘‘ಸಚೇ ಚನ್ದಕುಮಾರಂ ಏಕಞ್ಞೇವ ಗಣ್ಹಿಸ್ಸಾಮಿ, ವೇರಚಿತ್ತೇನ ಕರಣಂ ಮಞ್ಞಿಸ್ಸನ್ತೀ’’ತಿ ತಂ ಮಹಾಜನಸ್ಸ ಅನ್ತರೇ ಪಕ್ಖಿಪಿ. ಇದಂ ಪನ ತೇಸಂ ಕಥೇನ್ತಾನಂ ಕಥಂ ಸುತ್ವಾ ಸಬ್ಬೇ ಅನ್ತೇಪುರಜನಾ ಭೀತತಸಿತಾ ಸಂವಿಗ್ಗಮಾನಹದಯಾ ಏಕಪ್ಪಹಾರೇನೇವ ಮಹಾರವಂ ರವಿಂಸು. ತಮತ್ಥಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಸತ್ಥಾ ಆಹ –

೯೮೭.

‘‘ತಂ ಸುತ್ವಾ ಅನ್ತೇಪುರೇ, ಕುಮಾರಾ ಮಹೇಸಿಯೋ ಚ ಹಞ್ಞನ್ತು;

ಏಕೋ ಅಹೋಸಿ ನಿಗ್ಘೋಸೋ, ಭಿಕ್ಖಾ ಅಚ್ಚುಗ್ಗತೋ ಸದ್ದೋ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ತನ್ತಿ ‘‘ಕುಮಾರಾ ಚ ಮಹೇಸಿಯೋ ಚ ಹಞ್ಞನ್ತೂ’’ತಿ ತಂ ಸದ್ದಂ ಸುತ್ವಾ ಏಕೋತಿ ಸಕಲರಾಜನಿವೇಸನೇ ಏಕೋವ ನಿಗ್ಘೋಸೋ ಅಹೋಸಿ. ಭಿಸ್ಮಾತಿ ಭಯಾನಕೋ. ಅಚ್ಚುಗ್ಗತೋತಿ ಅತಿಉಗ್ಗತೋ ಅಹೋಸಿ, ಸಕಲರಾಜಕುಲಂ ಯುಗನ್ತವಾತಪ್ಪಹಟಂ ವಿಯ ಸಾಲವನಂ ಅಹೋಸಿ.

ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ರಾಜಾನಂ ಆಹ – ‘‘ಕಿಂ ಪನ, ಮಹಾರಾಜ, ಯಞ್ಞಂ ಯಜಿತುಂ ಸಕ್ಕೋಸಿ, ನ ಸಕ್ಕೋಸೀ’’ತಿ? ‘‘ಕಿಂ ಕಥೇಸಿ, ಆಚರಿಯ, ಯಞ್ಞಂ ಯಜಿತ್ವಾ ದೇವಲೋಕಂ ¶ ಗಮಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ. ‘‘ಮಹಾರಾಜ, ಭೀರುಕಾ ದುಬ್ಬಲಜ್ಝಾಸಯಾ ಯಞ್ಞಂ ಯಜಿತುಂ ಸಮತ್ಥಾ ನಾಮ ನ ಹೋನ್ತಿ, ತುಮ್ಹೇ ಇಧ ಸಬ್ಬೇ ಸನ್ನಿಪಾತೇಥ, ಅಹಂ ಯಞ್ಞಾವಾಟೇ ಕಮ್ಮಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಅತ್ತನೋ ಪಹೋನಕಂ ಬಲಕಾಯಂ ಗಹೇತ್ವಾ ನಗರಾ ನಿಕ್ಖಮ್ಮ ಯಞ್ಞಾವಾಟಂ ಸಮತಲಂ ಕಾರೇತ್ವಾ ವತಿಯಾ ಪರಿಕ್ಖಿಪಿ. ಕಸ್ಮಾ? ಧಮ್ಮಿಕೋ ಹಿ ಸಮಣೋ ವಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ವಾ ಆಗನ್ತ್ವಾ ನಿವಾರೇಯ್ಯಾತಿ ಯಞ್ಞಾವಾಟೇ ವತಿಯಾ ಪರಿಕ್ಖೇಪನಂ ನಾಮ ಚಾರಿತ್ತನ್ತಿ ಕತ್ವಾ ಪೋರಾಣಕಬ್ರಾಹ್ಮಣೇಹಿ ಠಪಿತಂ. ರಾಜಾಪಿ ಪುರಿಸೇ ಪಕ್ಕೋಸಾಪೇತ್ವಾ ‘‘ತಾತಾ, ಅಹಂ ಅತ್ತನೋ ಪುತ್ತಧೀತರೋ ಚ ಭರಿಯಾಯೋ ಚ ಮಾರೇತ್ವಾ ಯಞ್ಞಂ ಯಜಿತ್ವಾ ದೇವಲೋಕಂ ಗಮಿಸ್ಸಾಮಿ, ಗಚ್ಛಥ ನೇಸಂ ಆಚಿಕ್ಖಿತ್ವಾ ಸಬ್ಬೇ ಇಧಾನೇಥಾ’’ತಿ ಪುತ್ತಾನಂ ತಾವ ಆನಯನತ್ಥಾಯ ಆಹ –

೯೮೮.

‘‘ಗಚ್ಛಥ ವದೇಥ ಕುಮಾರೇ, ಚನ್ದಂ ಸೂರಿಯಞ್ಚ ಭದ್ದಸೇನಞ್ಚ;

ಸೂರಞ್ಚ ವಾಮಗೋತ್ತಞ್ಚ, ಪಚುರಾ ಕಿರ ಹೋಥ ಯಞ್ಞತ್ಥಾಯಾ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಗಚ್ಛಥ ವದೇಥ ಕುಮಾರೇತಿ ಚನ್ದಕುಮಾರೋ ಚ ಸೂರಿಯಕುಮಾರೋ ಚಾತಿ ದ್ವೇ ಗೋತಮಿದೇವಿಯಾ ಅಗ್ಗಮಹೇಸಿಯಾ ¶ ಪುತ್ತಾ, ಭದ್ದಸೇನೋ ಚ ಸೂರೋ ಚ ವಾಮಗೋತ್ತೋ ಚ ತೇಸಂ ವೇಮಾತಿಕಭಾತರೋ. ಪಚುರಾ ಕಿರ ಹೋಥಾತಿ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಠಾನೇ ರಾಸೀ ಹೋಥಾತಿ ಆಚಿಕ್ಖಥಾತಿ ಅತ್ಥೋ.

ತೇ ಪಠಮಂ ಚನ್ದಕುಮಾರಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಆಹಂಸು ‘‘ಕುಮಾರ, ತುಮ್ಹೇ ಕಿರ ಮಾರೇತ್ವಾ ತುಮ್ಹಾಕಂ ಪಿತಾ ದೇವಲೋಕಂ ಗನ್ತುಕಾಮೋ, ತುಮ್ಹಾಕಂ ಗಣ್ಹನತ್ಥಾಯ ಅಮ್ಹೇ ಪೇಸೇಸೀ’’ತಿ. ‘‘ಕಸ್ಸ ವಚನೇನ ಮಂ ಗಣ್ಹಾಪೇಸೀ’’ತಿ? ‘‘ಖಣ್ಡಹಾಲಸ್ಸ, ದೇವಾ’’ತಿ. ‘‘ಕಿಂ ಸೋ ಮಞ್ಞೇವ ಗಣ್ಹಾಪೇತಿ, ಉದಾಹು ಅಞ್ಞೇಪೀ’’ತಿ. ‘‘ರಾಜಪುತ್ತ, ಅಞ್ಞೇಪಿ ಗಣ್ಹಾಪೇತಿ, ಸಬ್ಬಚತುಕ್ಕಂ ಕಿರ ಯಞ್ಞಂ ಯಜಿತುಕಾಮೋ’’ತಿ. ಸೋ ಚಿನ್ತೇಸಿ ‘‘ತಸ್ಸ ಅಞ್ಞೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ವೇರಂ ನತ್ಥಿ, ‘ವಿನಿಚ್ಛಯೇ ವಿಲೋಪಂ ಕಾತುಂ ನ ಲಭಾಮೀ’ತಿ ಪನ ಮಯಿ ಏಕಸ್ಮಿಂ ವೇರಚಿತ್ತೇನ ಬಹೂ ಮಾರಾಪೇತಿ, ಪಿತರಂ ದಟ್ಠುಂ ಲಭನ್ತಸ್ಸ ಸಬ್ಬೇಸಂ ತೇಸಂ ಮೋಚಾಪನಂ ನಾಮ ಮಮ ಭಾರೋ’’ತಿ. ಅಥ ನೇ ರಾಜಪುರಿಸೇ ಆಹ ‘‘ತೇನ ಹಿ ಮೇ ಪಿತು ವಚನಂ ಕರೋಥಾ’’ತಿ. ತೇ ತಂ ನೇತ್ವಾ ರಾಜಙ್ಗಣೇ ಏಕಮನ್ತೇ ಠಪೇತ್ವಾ ಇತರೇಪಿ ತಯೋ ಆಮನ್ತೇತ್ವಾ ತಸ್ಸೇವ ಸನ್ತಿಕೇ ಕತ್ವಾ ರಞ್ಞೋ ಆರೋಚಯಿಂಸು ‘‘ಆನೀತಾ ತೇ, ದೇವ, ಪುತ್ತಾ’’ತಿ. ಸೋ ತೇಸಂ ವಚನಂ ಸುತ್ವಾ ‘‘ತಾತಾ, ಇದಾನಿ ಮೇ ಧೀತರೋ ಆನೇತ್ವಾ ¶ ತೇಸಞ್ಞೇವ ಭಾತಿಕಾನಂ ಸನ್ತಿಕೇ ಕರೋಥಾ’’ತಿ ಚತಸ್ಸೋ ಧೀತರೋ ಆಹರಾಪೇತುಂ ಇತರಂ ಗಾಥಮಾಹ –

೯೮೯.

‘‘ಕುಮಾರಿಯೋಪಿ ವದೇಥ, ಉಪಸೇನಂ ಕೋಕಿಲಞ್ಚ ಮುದಿತಞ್ಚ;

ನನ್ದಞ್ಚಾಪಿ ಕುಮಾರಿಂ, ಪಚುರಾ ಕಿರ ಹೋಥ ಯಞ್ಞತ್ಥಾಯಾ’’ತಿ.

ತೇ ‘‘ಏವಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ತಾಸಂ ಸನ್ತಿಕಂ ಗನ್ತ್ವಾ ತಾ ರೋದಮಾನಾ ಪರಿದೇವಮಾನಾ ಆನೇತ್ವಾ ಭಾತಿಕಾನಞ್ಞೇವ ಸನ್ತಿಕೇ ಕರಿಂಸು. ತತೋ ರಾಜಾ ಅತ್ತನೋ ಭರಿಯಾನಂ ಗಹಣತ್ಥಾಯ ಇತರಂ ಗಾಥಮಾಹ –

೯೯೦.

‘‘ವಿಜಯಮ್ಪಿ ಮಯ್ಹಂ ಮಹೇಸಿಂ, ಏರಾವತಿಂ ಕೇಸಿನಿಂಸುನನ್ದಞ್ಚ;

ಲಕ್ಖಣವರೂಪಪನ್ನಾ, ಪಚುರಾ ಕಿರ ಹೋಥ ಯಞ್ಞತ್ಥಾಯಾ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಲಕ್ಖಣವರೂಪಪನ್ನಾತಿ ಉತ್ತಮೇಹಿ ಚತುಸಟ್ಠಿಯಾ ಇತ್ಥಿಲಕ್ಖಣೇಹಿ ಉಪಪನ್ನಾ ಏತಾಪಿ ವದೇಥಾತಿ ಅತ್ಥೋ.

ತೇ ತಾಪಿ ಪರಿದೇವಮಾನಾ ಆನೇತ್ವಾ ಕುಮಾರಾನಂ ಸನ್ತಿಕೇ ಕರಿಂಸು. ಅಥ ರಾಜಾ ಚತ್ತಾರೋ ಸೇಟ್ಠಿನೋ ಗಹಣತ್ಥಾಯ ಆಣಾಪೇನ್ತೋ ಇತರಂ ಗಾಥಮಾಹ –

೯೯೧.

‘‘ಗಹಪತಯೋ ¶ ಚ ವದೇಥ, ಪುಣ್ಣಮುಖಂ ಭದ್ದಿಯಂ ಸಿಙ್ಗಾಲಞ್ಚ;

ವಡ್ಢಞ್ಚಾಪಿ ಗಹಪತಿಂ, ಪಚುರಾ ಕಿರ ಹೋಥ ಯಞ್ಞತ್ಥಾಯಾ’’ತಿ.

ರಾಜಪುರಿಸಾ ಗನ್ತ್ವಾ ತೇಪಿ ಆನಯಿಂಸು. ರಞ್ಞೋ ಪುತ್ತದಾರೇ ಗಯ್ಹಮಾನೇ ಸಕಲನಗರಂ ನ ಕಿಞ್ಚಿ ಅವೋಚ. ಸೇಟ್ಠಿಕುಲಾನಿ ಪನ ಮಹಾಸಮ್ಬನ್ಧಾನಿ, ತಸ್ಮಾ ತೇಸಂ ಗಹಿತಕಾಲೇ ಸಕಲನಗರಂ ಸಙ್ಖುಭಿತ್ವಾ ‘‘ರಞ್ಞೋ ಸೇಟ್ಠಿನೋ ಮಾರೇತ್ವಾ ಯಞ್ಞಂ ಯಜಿತುಂ ನ ದಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ಸೇಟ್ಠಿನೋ ಪರಿವಾರೇತ್ವಾವ ತೇಸಂ ಞಾತಿವಗ್ಗೇನ ಸದ್ಧಿಂ ರಾಜಕುಲಂ ಅಗಮಿ. ಅಥ ತೇ ಸೇಟ್ಠಿನೋ ಞಾತಿಗಣಪರಿವುತಾ ರಾಜಾನಂ ವನ್ದಿತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಜೀವಿತಂ ಯಾಚಿಂಸು. ತಮತ್ಥಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಸತ್ಥಾ ಆಹ –

೯೯೨.

‘‘ತೇ ತತ್ಥ ಗಹಪತಯೋ, ಅವೋಚಿಸುಂ ಸಮಾಗತಾ ಪುತ್ತದಾರಪರಿಕಿಣ್ಣಾ;

ಸಬ್ಬೇವ ಸಿಖಿನೋ ದೇವ ಕರೋಹಿ, ಅಥ ವಾ ನೋ ದಾಸೇ ಸಾವೇಹೀ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ¶ ಸಬ್ಬೇವ ಸಿಖಿನೋತಿ ಸಬ್ಬೇ ಅಮ್ಹೇ ಮತ್ಥಕೇ ಚೂಳಂ ಬನ್ಧಿತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಚೇಟಕೇ ಕರೋಹಿ, ಮಯಂ ತೇ ಚೇಟಕಕಿಚ್ಚಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮ. ಅಥ ವಾ ನೋ ದಾಸೇ ಸಾವೇಹೀತಿ ಅಥ ವಾ ನೋ ಅಸದ್ದಹನ್ತೋ ಸಬ್ಬಸೇನಿಯೋ ಸನ್ನಿಪಾತೇತ್ವಾ ರಾಸಿಮಜ್ಝೇ ಅಮ್ಹೇ ದಾಸೇ ಸಾವೇಹಿ, ಮಯಂ ತೇ ದಾಸತ್ತಂ ಪಟಿಸ್ಸುಣಿಸ್ಸಾಮಾತಿ.

ತೇ ಏವಂ ಯಾಚನ್ತಾಪಿ ಜೀವಿತಂ ಲದ್ಧುಂ ನಾಸಕ್ಖಿಂಸು. ರಾಜಪುರಿಸಾ ಸೇಸೇ ಪಟಿಕ್ಕಮಾಪೇತ್ವಾ ತೇ ಗಹೇತ್ವಾ ಕುಮಾರಾನಞ್ಞೇವ ಸನ್ತಿಕೇ ನಿಸೀದಾಪೇಸುಂ. ತತೋ ಪನ ರಾಜಾ ಹತ್ಥಿಆದೀನಂ ಗಹಣತ್ಥಾಯ ಆಣಾಪೇನ್ತೋ ಆಹ –

೯೯೩.

‘‘ಅಭಯಙ್ಕರಮ್ಪಿ ಮೇ ಹತ್ಥಿಂ, ನಾಳಾಗಿರಿಂ ಅಚ್ಚುಗ್ಗತಂ ವರುಣದನ್ತಂ;

ಆನೇಥ ಖೋ ನೇ ಖಿಪ್ಪಂ, ಯಞ್ಞತ್ಥಾಯ ಭವಿಸ್ಸನ್ತಿ.

೯೯೪.

‘‘ಅಸ್ಸರತನಮ್ಪಿ ಕೇಸಿಂ, ಸುರಾಮುಖಂ ಪುಣ್ಣಕಂ ವಿನತಕಞ್ಚ;

ಆನೇಥ ಖೋ ನೇ ಖಿಪ್ಪಂ, ಯಞ್ಞತ್ಥಾಯ ಭವಿಸ್ಸನ್ತಿ.

೯೯೫.

‘‘ಉಸಭಮ್ಪಿ ಯೂಥಪತಿಂ ಅನೋಜಂ, ನಿಸಭಂ ಗವಮ್ಪತಿಂ ತೇಪಿ ಮಯ್ಹಂ ಆನೇಥ;

ಸಮೂಹ ಕರೋನ್ತು ಸಬ್ಬಂ, ಯಜಿಸ್ಸಾಮಿ ದದಾಮಿ ದಾನಾನಿ.

೯೯೬.

‘‘ಸಬ್ಬಂ ¶ ಪಟಿಯಾದೇಥ, ಯಞ್ಞಂ ಪನ ಉಗ್ಗತಮ್ಹಿ ಸೂರಿಯಮ್ಹಿ;

ಆಣಾಪೇಥ ಚ ಕುಮಾರೇ, ಅಭಿರಮನ್ತು ಇಮಂ ರತ್ತಿಂ.

೯೯೭.

‘‘ಸಬ್ಬಂ ಉಪಟ್ಠಪೇಥ, ಯಞ್ಞಂ ಪನ ಉಗ್ಗತಮ್ಹಿ ಸೂರಿಯಮ್ಹಿ;

ವದೇಥ ದಾನಿ ಕುಮಾರೇ, ಅಜ್ಜ ಖೋ ಪಚ್ಛಿಮಾ ರತ್ತೀ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಸಮೂಹ ಕರೋನ್ತು ಸಬ್ಬನ್ತಿ ನ ಕೇವಲಂ ಏತ್ತಕಮೇವ, ಅವಸೇಸಮ್ಪಿ ಚತುಪ್ಪದಗಣಞ್ಚೇವ ಪಕ್ಖಿಗಣಞ್ಚ ಸಬ್ಬಂ ಚತುಕ್ಕಂ ಕತ್ವಾ ರಾಸಿಂ ಕರೋನ್ತು, ಸಬ್ಬಚತುಕ್ಕಂ ಯಞ್ಞಂ ಯಜಿಸ್ಸಾಮಿ, ಯಾಚಕಬ್ರಾಹ್ಮಣಾನಞ್ಚ ದಾನಂ ದಸ್ಸಾಮೀತಿ. ಸಬ್ಬಂ ಪಟಿಯಾದೇಥಾತಿ ಏವಂ ಮಯಾ ವುತ್ತಂ ಅನವಸೇಸಂ ಉಪಟ್ಠಪೇಥ. ಉಗ್ಗತಮ್ಹೀತಿ ಅಹಂ ಪನ ಯಞ್ಞಂ ಉಗ್ಗತೇ ಸೂರಿಯೇ ಸ್ವೇ ಪಾತೋವ ಯಜಿಸ್ಸಾಮಿ. ಸಬ್ಬಂ ಉಪಟ್ಠಪೇಥಾತಿ ಸೇಸಮ್ಪಿ ಸಬ್ಬಂ ಯಞ್ಞಉಪಕರಣಂ ಉಪಟ್ಠಪೇಥಾತಿ.

ರಞ್ಞೋ ¶ ಪನ ಮಾತಾಪಿತರೋ ಧರನ್ತಿಯೇವ. ಅಥಸ್ಸ ಅಮಚ್ಚಾ ಗನ್ತ್ವಾ ಮಾತುಯಾ ಆರೋಚೇಸುಂ ‘‘ಅಯ್ಯೇ, ಪುತ್ತೋ ವೋ ಪುತ್ತದಾರಂ ಮಾರೇತ್ವಾ ಯಞ್ಞಂ ಯಜಿತುಕಾಮೋ’’ತಿ. ಸಾ ‘‘ಕಿಂ ಕಥೇಥ, ತಾತಾ’’ತಿ ಹತ್ಥೇನ ಹದಯಂ ಪಹರಿತ್ವಾ ರೋದಮಾನಾ ಆಗನ್ತ್ವಾ ‘‘ಸಚ್ಚಂ ಕಿರ ಏವರೂಪೋ ತೇ ಯಞ್ಞೋ ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿ. ತಮತ್ಥಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಸತ್ಥಾ ಆಹ –

೯೯೮.

‘‘ತಂತಂ ಮಾತಾ ಅವಚ, ರೋದನ್ತೀ ಆಗನ್ತ್ವಾ ವಿಮಾನತೋ;

ಯಞ್ಞೋ ಕಿರ ತೇ ಪುತ್ತ, ಭವಿಸ್ಸತಿ ಚತೂಹಿ ಪುತ್ತೇಹೀ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ತಂತನ್ತಿ ತಂ ಏತಂ ರಾಜಾನಂ. ವಿಮಾನತೋತಿ ಅತ್ತನೋ ವಸನಟ್ಠಾನತೋ.

ರಾಜಾ ಆಹ –

೯೯೯.

‘‘ಸಬ್ಬೇಪಿ ಮಯ್ಹಂ ಪುತ್ತಾ ಚತ್ತಾ, ಚನ್ದಸ್ಮಿಂ ಹಞ್ಞಮಾನಸ್ಮಿಂ;

ಪುತ್ತೇಹಿ ಯಞ್ಞಂ ಯಜಿತ್ವಾನ, ಸುಗತಿಂ ಸಗ್ಗಂ ಗಮಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಚತ್ತಾತಿ ಚನ್ದಕುಮಾರೇ ಹಞ್ಞಮಾನೇಯೇವ ಸಬ್ಬೇಪಿ ಯಞ್ಞತ್ಥಾಯ ಮಯಾ ಪರಿಚ್ಚತ್ತಾ.

ಅಥ ನಂ ಮಾತಾ ಆಹ –

೧೦೦೦.

‘‘ಮಾ ¶ ತಂ ಪುತ್ತ ಸದ್ದಹೇಸಿ, ಸುಗತಿ ಕಿರ ಹೋತಿ ಪುತ್ತಯಞ್ಞೇನ;

ನಿರಯಾನೇಸೋ ಮಗ್ಗೋ, ನೇಸೋ ಮಗ್ಗೋ ಹಿ ಸಗ್ಗಾನಂ.

೧೦೦೧.

‘‘ದಾನಾನಿ ದೇಹಿ ಕೋಣ್ಡಞ್ಞ, ಅಹಿಂಸಾ ಸಬ್ಬಭೂತಭಬ್ಯಾನಂ;

ಏಸ ಮಗ್ಗೋ ಸುಗತಿಯಾ, ನ ಚ ಮಗ್ಗೋ ಪುತ್ತಯಞ್ಞೇನಾ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ನಿರಯಾನೇಸೋತಿ ನಿರಸ್ಸಾದತ್ಥೇನ ನಿರಯಾನಂ ಚತುನ್ನಂ ಅಪಾಯಾನಂ ಏಸ ಮಗ್ಗೋ. ಕೋಣ್ಡಞ್ಞಾತಿ ರಾಜಾನಂ ಗೋತ್ತೇನಾಲಪತಿ. ಭೂತಭಬ್ಯಾನನ್ತಿ ಭೂತಾನಞ್ಚ ಭವಿತಬ್ಬಸತ್ತಾನಞ್ಚ. ಪುತ್ತಯಞ್ಞೇನಾತಿ ಏವರೂಪೇನ ಪುತ್ತಧೀತರೋ ಮಾರೇತ್ವಾ ಯಜಕಯಞ್ಞೇನ ಸಗ್ಗಮಗ್ಗೋ ನಾಮ ನತ್ಥೀತಿ.

ರಾಜಾ ಆಹ –

೧೦೦೨.

‘‘ಆಚರಿಯಾನಂ ವಚನಾ, ಘಾತೇಸ್ಸಂ ಚನ್ದಞ್ಚ ಸೂರಿಯಞ್ಚ;

ಪುತ್ತೇಹಿ ಯಞ್ಞಂ ಯಜಿತ್ವಾನ ದುಚ್ಚಜೇಹಿ, ಸುಗತಿಂ ಸಗ್ಗಂ ಗಮಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ¶ ಆಚರಿಯಾನಂ ವಚನನ್ತಿ ಅಮ್ಮ, ನೇಸಾ ಮಮ ಅತ್ತನೋ ಮತಿ, ಆಚಾರಸಿಕ್ಖಾಪನಕಸ್ಸ ಪನ ಮೇ ಖಣ್ಡಹಾಲಾಚರಿಯಸ್ಸ ಏತಂ ವಚನಂ, ಏಸಾ ಅನುಸಿಟ್ಠಿ. ತಸ್ಮಾ ಅಹಂ ಏತೇ ಘಾತೇಸ್ಸಂ, ದುಚ್ಚಜೇಹಿ ಪುತ್ತೇಹಿ ಯಞ್ಞಂ ಯಜಿತ್ವಾ ಸಗ್ಗಂ ಗಮಿಸ್ಸಾಮೀತಿ.

ಅಥಸ್ಸ ಮಾತಾ ಅತ್ತನೋ ವಚನಂ ಗಾಹಾಪೇತುಂ ಅಸಕ್ಕೋನ್ತೀ ಅಪಗತಾ. ಪಿತಾ ತಂ ಪವತ್ತಿಂ ಪುಚ್ಛಿ. ತಮತ್ಥಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಸತ್ಥಾ ಆಹ –

೧೦೦೩.

‘‘ತಂತಂ ಪಿತಾಪಿ ಅವಚ, ವಸವತ್ತೀ ಓರಸಂ ಸಕಂ ಪುತ್ತಂ;

ಯಞ್ಞೋ ಕಿರ ತೇ ಪುತ್ತ, ಭವಿಸ್ಸತಿ ಚತೂಹಿ ಪುತ್ತೇಹೀ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ವಸವತ್ತೀತಿ ತಸ್ಸ ನಾಮಂ.

ರಾಜಾ ಆಹ –

೧೦೦೪.

‘‘ಸಬ್ಬೇಪಿ ¶ ಮಯ್ಹಂ ಪುತ್ತಾ ಚತ್ತಾ, ಚನ್ದಸ್ಮಿಂ ಹಞ್ಞಮಾನಸ್ಮಿಂ;

ಪುತ್ತೇಹಿ ಯಞ್ಞಂ ಯಜಿತ್ವಾನ, ಸುಗತಿಂ ಸಗ್ಗಂ ಗಮಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ.

ಅಥ ನಂ ಪಿತಾ ಆಹ –

೧೦೦೫.

‘‘ಮಾ ತಂ ಪುತ್ತ ಸದ್ದಹೇಸಿ, ಸುಗತಿ ಕಿರ ಹೋತಿ ಪುತ್ತಯಞ್ಞೇನ;

ನಿರಯಾನೇಸೋ ಮಗ್ಗೋ, ನೇಸೋ ಮಗ್ಗೋ ಹಿ ಸಗ್ಗಾನಂ.

೧೦೦೬.

‘‘ದಾನಾನಿ ದೇಹಿ ಕೋಣ್ಡಞ್ಞ, ಅಹಿಂಸಾ ಸಬ್ಬಭೂತಭಬ್ಯಾನಂ;

ಏಸ ಮಗ್ಗೋ ಸುಗತಿಯಾ, ನ ಚ ಮಗ್ಗೋ ಪುತ್ತಯಞ್ಞೇನಾ’’ತಿ.

ರಾಜಾ ಆಹ –

೧೦೦೭.

‘‘ಆಚರಿಯಾನಂ ವಚನಾ, ಘಾತೇಸ್ಸಂ ಚನ್ದಞ್ಚ ಸೂರಿಯಞ್ಚ;

ಪುತ್ತೇಹಿ ಯಞ್ಞಂ ಯಜಿತ್ವಾನ ದುಚ್ಚಜೇಹಿ, ಸುಗತಿಂ ಸಗ್ಗಂ ಗಮಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ.

ಅಥ ನಂ ಪಿತಾ ಆಹ –

೧೦೦೮.

‘‘ದಾನಾನಿ ದೇಹಿ ಕೋಣ್ಡಞ್ಞ, ಅಹಿಂಸಾ ಸಬ್ಬಭೂತಭಬ್ಯಾನಂ;

ಪುತ್ತಪರಿವುತೋ ತುವಂ, ರಟ್ಠಂ ಜನಪದಞ್ಚ ಪಾಲೇಹೀ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಪುತ್ತಪರಿವುತೋತಿ ಪುತ್ತೇಹಿ ಪರಿವುತೋ. ರಟ್ಠಂ ಜನಪದಞ್ಚಾತಿ ಸಕಲಕಾಸಿರಟ್ಠಞ್ಚ ತಸ್ಸೇವ ತಂ ತಂ ಕೋಟ್ಠಾಸಭೂತಂ ಜನಪದಞ್ಚ.

ಸೋಪಿ ¶ ತಂ ಅತ್ತನೋ ವಚನಂ ಗಾಹಾಪೇತುಂ ನಾಸಕ್ಖಿ. ತತೋ ಚನ್ದಕುಮಾರೋ ಚಿನ್ತೇಸಿ ‘‘ಇಮಸ್ಸ ಏತ್ತಕಸ್ಸ ಜನಸ್ಸ ದುಕ್ಖಂ ಮಂ ಏಕಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಉಪ್ಪನ್ನಂ, ಮಮ ಪಿತರಂ ಯಾಚಿತ್ವಾ ಏತ್ತಕಂ ಜನಂ ಮರಣದುಕ್ಖತೋ ಮೋಚೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ. ಸೋ ಪಿತರಾ ಸದ್ಧಿಂ ಸಲ್ಲಪನ್ತೋ ಆಹ –

೧೦೦೯.

‘‘ಮಾ ನೋ ದೇವ ಅವಧಿ, ದಾಸೇ ನೋ ದೇಹಿ ಖಣ್ಡಹಾಲಸ್ಸ;

ಅಪಿ ನಿಗಳಬನ್ಧಕಾಪಿ, ಹತ್ಥೀ ಅಸ್ಸೇ ಚ ಪಾಲೇಮ.

೧೦೧೦.

‘‘ಮಾ ¶ ನೋ ದೇವ ಅವಧಿ, ದಾಸೇ ನೋ ದೇಹಿ ಖಣ್ಡಹಾಲಸ್ಸ;

ಅಪಿ ನಿಗಳಬನ್ಧಕಾಪಿ, ಹತ್ಥಿಛಕಣಾನಿ ಉಜ್ಝೇಮ.

೧೦೧೧.

‘‘ಮಾ ನೋ ದೇವ ಅವಧಿ, ದಾಸೇ ನೋ ದೇಹಿ ಖಣ್ಡಹಾಲಸ್ಸ;

ಅಪಿ ನಿಗಳಬನ್ಧಕಾಪಿ, ಅಸ್ಸಛಕಣಾನಿ ಉಜ್ಝೇಮ.

೧೦೧೨.

‘‘ಮಾ ನೋ ದೇವ ಅವಧಿ, ದಾಸೇ ನೋ ದೇಹಿ ಖಣ್ಡಹಾಲಸ್ಸ;

ಯಸ್ಸ ಹೋನ್ತಿ ತವ ಕಾಮಾ, ಅಪಿ ರಟ್ಠಾ ಪಬ್ಬಾಜಿತಾ;

ಭಿಕ್ಖಾಚರಿಯಂ ಚರಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಅಪಿ ನಿಗಳಬನ್ಧಕಾಪೀತಿ ಅಪಿ ನಾಮ ಮಯಂ ಮಹಾನಿಗಳೇಹಿ ಬನ್ಧಕಾಪಿ ಹುತ್ವಾ. ಯಸ್ಸ ಹೋನ್ತಿ ತವ ಕಾಮಾತಿ ಸಚೇಪಿ ಖಣ್ಡಹಾಲಸ್ಸ ದಾತುಕಾಮೋಸಿ, ತಸ್ಸ ನೋ ದಾಸೇ ಕತ್ವಾ ದೇಹಿ, ಕರಿಸ್ಸಾಮಸ್ಸ ದಾಸಕಮ್ಮನ್ತಿ ವದತಿ. ಅಪಿ ರಟ್ಠಾತಿ ಸಚೇ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಕೋಚಿ ದೋಸೋ ಅತ್ಥಿ, ರಟ್ಠಾ ನೋ ಪಬ್ಬಾಜೇಹಿ. ಅಪಿ ನಾಮ ರಟ್ಠಾ ಪಬ್ಬಾಜಿತಾಪಿ ಕಪಣಾ ವಿಯ ಕಪಾಲಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಭಿಕ್ಖಾಚರಿಯಂ ಚರಿಸ್ಸಾಮ, ಮಾ ನೋ ಅವಧಿ, ದೇಹಿ ನೋ ಜೀವಿತನ್ತಿ ವಿಲಪಿ.

ತಸ್ಸ ತಂ ನಾನಪ್ಪಕಾರಂ ವಿಲಾಪಂ ಸುತ್ವಾ ರಾಜಾ ಹದಯಫಲಿತಪ್ಪತ್ತೋ ವಿಯ ಅಸ್ಸುಪುಣ್ಣೇಹಿ ನೇತ್ತೇಹಿ ರೋದಮಾನೋ ‘‘ನ ಮೇ ಕೋಚಿ ಪುತ್ತೇ ಮಾರೇತುಂ ಲಚ್ಛತಿ, ನ ಮಮತ್ಥೋ ದೇವಲೋಕೇನಾ’’ತಿ ಸಬ್ಬೇ ತೇ ಮೋಚೇತುಂ ಆಹ –

೧೦೧೩.

‘‘ದುಕ್ಖಂ ಖೋ ಮೇ ಜನಯಥ, ವಿಲಪನ್ತಾ ಜೀವಿತಸ್ಸ ಕಾಮಾ ಹಿ;

ಮುಞ್ಚೇಥ ದಾನಿ ಕುಮಾರೇ, ಅಲಮ್ಪಿ ಮೇ ಹೋತು ಪುತ್ತಯಞ್ಞೇನಾ’’ತಿ.

ತಂ ರಞ್ಞೋ ಕಥಂ ಸುತ್ವಾ ರಾಜಪುತ್ತೇ ಆದಿಂ ಕತ್ವಾ ಸಬ್ಬಂ ತಂ ಪಕ್ಖಿಪರಿಯೋಸಾನಂ ಪಾಣಗಣಂ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇಸುಂ. ಖಣ್ಡಹಾಲೋಪಿ ಯಞ್ಞಾವಾಟೇ ಕಮ್ಮಂ ಸಂವಿದಹತಿ. ಅಥ ನಂ ಏಕೋ ಪುರಿಸೋ ‘‘ಅರೇ ದುಟ್ಠ, ಖಣ್ಡಹಾಲ, ರಞ್ಞಾ ಪುತ್ತಾ ¶ ವಿಸ್ಸಜ್ಜಿತಾ, ತ್ವಂ ಅತ್ತನೋ ಪುತ್ತೇ ಮಾರೇತ್ವಾ ತೇಸಂ ಗಲಲೋಹಿತೇನ ಯಞ್ಞಂ ಯಜಸ್ಸೂ’’ತಿ ಆಹ. ಸೋ ‘‘ಕಿಂ ನಾಮ ರಞ್ಞಾ ಕತ’’ನ್ತಿ ಕಪ್ಪುಟ್ಠಾನಗ್ಗಿ ವಿಯ ಅವತ್ಥರನ್ತೋ ಉಟ್ಠಾಯ ತುರಿತೋ ಧಾವಿತ್ವಾ ಆಹ –

೧೦೧೪.

‘‘ಪುಬ್ಬೇವ ¶ ಖೋಸಿ ಮೇ ವುತ್ತೋ, ದುಕ್ಕರಂ ದುರಭಿಸಮ್ಭವಞ್ಚೇತಂ;

ಅಥ ನೋ ಉಪಕ್ಖಟಸ್ಸ ಯಞ್ಞಸ್ಸ, ಕಸ್ಮಾ ಕರೋಸಿ ವಿಕ್ಖೇಪಂ.

೧೦೧೫.

‘‘ಸಬ್ಬೇ ವಜನ್ತಿ ಸುಗತಿಂ, ಯೇ ಯಜನ್ತಿ ಯೇಪಿ ಯಾಜೇನ್ತಿ;

ಯೇ ಚಾಪಿ ಅನುಮೋದನ್ತಿ, ಯಜನ್ತಾನಂ ಏದಿಸಂ ಮಹಾಯಞ್ಞ’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ಪುಬ್ಬೇವಾತಿ ಮಯಾ ತ್ವಂ ಪುಬ್ಬೇವ ವುತ್ತೋ ‘‘ನ ತುಮ್ಹಾದಿಸೇನ ಭೀರುಕಜಾತಿಕೇನ ಸಕ್ಕಾ ಯಞ್ಞಂ ಯಜಿತುಂ, ಯಞ್ಞಯಜನಂ ನಾಮೇತಂ ದುಕ್ಕರಂ ದುರಭಿಸಮ್ಭವ’’ನ್ತಿ, ಅಥ ನೋ ಇದಾನಿ ಉಪಕ್ಖಟಸ್ಸ ಪಟಿಯತ್ತಸ್ಸ ಯಞ್ಞಸ್ಸ ವಿಕ್ಖೇಪಂ ಕರೋಸಿ. ‘‘ವಿಕ್ಖಮ್ಭ’’ನ್ತಿಪಿ ಪಾಠೋ, ಪಟಿಸೇಧನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ಮಹಾರಾಜ, ಕಸ್ಮಾ ಏವಂ ಕರೋಸಿ. ಯತ್ತಕಾ ಹಿ ಯಞ್ಞಂ ಯಜನ್ತಿ ವಾ ಯಾಜೇನ್ತಿ ವಾ ಅನುಮೋದನ್ತಿ ವಾ, ಸಬ್ಬೇ ಸುಗತಿಮೇವ ವಜನ್ತೀತಿ ದಸ್ಸೇತಿ.

ಸೋ ಅನ್ಧಬಾಲೋ ರಾಜಾ ತಸ್ಸ ಕೋಧವಸಿಕಸ್ಸ ಕಥಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಧಮ್ಮಸಞ್ಞೀ ಹುತ್ವಾ ಪುನ ಪುತ್ತೇ ಗಣ್ಹಾಪೇಸಿ. ತತೋ ಚನ್ದಕುಮಾರೋ ಪಿತರಂ ಅನುಬೋಧಯಮಾನೋ ಆಹ –

೧೦೧೬.

‘‘ಅಥ ಕಿಸ್ಸ ಜನೋ ಪುಬ್ಬೇ, ಸೋತ್ಥಾನಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೇ ಅವಾಚೇಸಿ;

ಅಥ ನೋ ಅಕಾರಣಸ್ಮಾ, ಯಞ್ಞತ್ಥಾಯ ದೇವ ಘಾತೇಸಿ.

೧೦೧೭.

‘‘ಪುಬ್ಬೇವ ನೋ ದಹರಕಾಲೇ, ನ ಹನೇಸಿ ನ ಘಾತೇಸಿ;

ದಹರಮ್ಹಾ ಯೋಬ್ಬನಂ ಪತ್ತಾ, ಅದೂಸಕಾ ತಾತ ಹಞ್ಞಾಮ.

೧೦೧೮.

‘‘ಹತ್ಥಿಗತೇ ಅಸ್ಸಗತೇ, ಸನ್ನದ್ಧೇ ಪಸ್ಸ ನೋ ಮಹಾರಾಜ;

ಯುದ್ಧೇ ವಾ ಯುಜ್ಝಮಾನೇ ವಾ, ನ ಹಿ ಮಾದಿಸಾ ಸೂರಾ ಹೋನ್ತಿ ಯಞ್ಞತ್ಥಾಯ.

೧೦೧೯.

‘‘ಪಚ್ಚನ್ತೇ ವಾಪಿ ಕುಪಿತೇ, ಅಟವೀಸು ವಾ ಮಾದಿಸೇ ನಿಯೋಜೇನ್ತಿ;

ಅಥ ನೋ ಅಕಾರಣಸ್ಮಾ, ಅಭೂಮಿಯಂ ತಾತ ಹಞ್ಞಾಮ.

೧೦೨೦.

‘‘ಯಾಪಿ ¶ ಹಿ ತಾ ಸಕುಣಿಯೋ, ವಸನ್ತಿ ತಿಣಘರಾನಿ ಕತ್ವಾನ;

ತಾಸಮ್ಪಿ ಪಿಯಾ ಪುತ್ತಾ, ಅಥ ನೋ ತ್ವಂ ದೇವ ಘಾತೇಸಿ.

೧೦೨೧.

‘‘ಮಾ ¶ ತಸ್ಸ ಸದ್ದಹೇಸಿ, ನ ಮಂ ಖಣ್ಡಹಾಲೋ ಘಾತೇಯ್ಯ;

ಮಮಞ್ಹಿ ಸೋ ಘಾತೇತ್ವಾನ, ಅನನ್ತರಾ ತಮ್ಪಿ ದೇವ ಘಾತೇಯ್ಯ.

೧೦೨೨.

‘‘ಗಾಮವರಂ ನಿಗಮವರಂ ದದನ್ತಿ, ಭೋಗಮ್ಪಿಸ್ಸ ಮಹಾರಾಜ;

ಅಥಗ್ಗಪಿಣ್ಡಿಕಾಪಿ, ಕುಲೇ ಕುಲೇ ಹೇತೇ ಭುಞ್ಜನ್ತಿ.

೧೦೨೩.

‘‘ತೇಸಮ್ಪಿ ತಾದಿಸಾನಂ, ಇಚ್ಛನ್ತಿ ದುಬ್ಭಿತುಂ ಮಹಾರಾಜ;

ಯೇಭುಯ್ಯೇನ ಏತೇ, ಅಕತಞ್ಞುನೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ದೇವ.

೧೦೨೪.

‘‘ಮಾ ನೋ ದೇವ ಅವಧಿ, ದಾಸೇ ನೋ ದೇಹಿ ಖಣ್ಡಹಾಲಸ್ಸ;

ಅಪಿ ನಿಗಳಬನ್ಧಕಾಪಿ, ಹತ್ಥೀ ಅಸ್ಸೇ ಚ ಪಾಲೇಮ.

೧೦೨೫.

‘‘ಮಾ ನೋ ದೇವ ಅವಧಿ, ದಾಸೇ ನೋ ದೇಹಿ ಖಣ್ಡಹಾಲಸ್ಸ;

ಅಪಿ ನಿಗಳಬನ್ಧಕಾಪಿ, ಹತ್ಥಿಛಕಣಾನಿ ಉಜ್ಝೇಮ.

೧೦೨೬.

‘‘ಮಾ ನೋ ದೇವ ಅವಧಿ, ದಾಸೇ ನೋ ದೇಹಿ ಖಣ್ಡಹಾಲಸ್ಸ;

ಅಪಿ ನಿಗಳಬನ್ಧಕಾಪಿ, ಅಸ್ಸಛಕಣಾನಿ ಉಜ್ಝೇಮ.

೧೦೨೭.

‘‘ಮಾ ನೋ ದೇವ ಅವಧಿ, ದಾಸೇ ನೋ ದೇಹಿ ಖಣ್ಡಹಾಲಸ್ಸ;

ಯಸ್ಸ ಹೋನ್ತಿ ತವ ಕಾಮಾ, ಅಪಿ ರಟ್ಠಾ ಪಬ್ಬಾಜಿತಾ;

ಭಿಕ್ಖಾಚರಿಯಂ ಚರಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಪುಬ್ಬೇತಿ ತಾತ, ಯದಿ ಅಹಂ ಮಾರೇತಬ್ಬೋ, ಅಥ ಕಸ್ಮಾ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಞಾತಿಜನೋ ಪುಬ್ಬೇ ಮಮ ಜಾತಕಾಲೇ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೇ ಸೋತ್ಥಾನಂ ಅವಾಚೇಸಿ. ತದಾ ಕಿರ ಖಣ್ಡಹಾಲೋವ ಮಮ ಲಕ್ಖಣಾನಿ ಉಪಧಾರೇತ್ವಾ ‘‘ಇಮಸ್ಸ ಕುಮಾರಸ್ಸ ನ ಕೋಚಿ ಅನ್ತರಾಯೋ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ತುಮ್ಹಾಕಂ ಅಚ್ಚಯೇನ ರಜ್ಜಂ ಕಾರೇಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಆಹ. ಇಚ್ಚಸ್ಸ ಪುರಿಮೇನ ಪಚ್ಛಿಮಂ ನ ಸಮೇತಿ, ಮುಸಾವಾದೀ ಏಸ. ಅಥ ನೋ ಏತಸ್ಸ ವಚನಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಅಕಾರಣಸ್ಮಾ ನಿಕ್ಕಾರಣಾಯೇವ ಯಞ್ಞತ್ಥಾಯ, ದೇವ, ಘಾತೇಸಿ. ಮಾ ಅಮ್ಹೇ ಘಾತೇಸಿ. ಅಯಞ್ಹಿ ಮಯಿ ಏಕಸ್ಮಿಂ ವೇರೇನ ಮಹಾಜನಂ ಮಾರೇತುಕಾಮೋ, ಸಾಧುಕಂ ಸಲ್ಲಕ್ಖೇಹಿ ನರಿನ್ದಾತಿ. ಪುಬ್ಬೇವ ನೋತಿ ಮಹಾರಾಜ, ಸಚೇಪಿ ಅಮ್ಹೇ ಮಾರೇತುಕಾಮೋ, ಪುಬ್ಬೇವ ನೋ ಕಸ್ಮಾ ಸಯಂ ¶ ವಾ ನ ಹನೇಸಿ, ಅಞ್ಞೇಹಿ ವಾ ನ ¶ ಘಾತಾಪೇಸಿ. ಇದಾನಿ ಪನ ಮಯಂ ದಹರಮ್ಹಾ ತರುಣಾ, ಪಠಮವಯೇ ಠಿತಾ ಪುತ್ತಧೀತಾಹಿ ವಡ್ಢಾಮ, ಏವಂಭೂತಾ ತವ ಅದೂಸಕಾವ ಕಿಂಕಾರಣಾ ಹಞ್ಞಾಮಾತಿ?

ಪಸ್ಸ ನೋತಿ ಅಮ್ಹೇವ ಚತ್ತಾರೋ ಭಾತಿಕೇ ಪಸ್ಸ. ಯುಜ್ಝಮಾನೇತಿ ಪಚ್ಚತ್ಥಿಕಾನಂ ನಗರಂ ಪರಿವಾರೇತ್ವಾ ಠಿತಕಾಲೇ ಅಮ್ಹಾದಿಸೇ ಪುತ್ತೇ ತೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಯುಜ್ಝಮಾನೇ ಪಸ್ಸ. ಅಪುತ್ತಕಾ ಹಿ ರಾಜಾನೋ ಅನಾಥಾ ನಾಮ ಹೋನ್ತಿ. ಮಾದಿಸಾತಿ ಅಮ್ಹಾದಿಸಾ ಸೂರಾ ಬಲವನ್ತೋ ನ ಯಞ್ಞತ್ಥಾಯ ಮಾರೇತಬ್ಬಾ ಹೋನ್ತಿ. ನಿಯೋಜೇನ್ತೀತಿ ತೇಸಂ ಪಚ್ಚಾಮಿತ್ತಾನಂ ಗಣ್ಹನತ್ಥಾಯ ಪಯೋಜೇನ್ತಿ. ಅಥ ನೋತಿ ಅಥ ಅಮ್ಹೇ ಅಕಾರಣಸ್ಮಾ ಅಕಾರಣೇನ ಅಭೂಮಿಯಂ ಅನೋಕಾಸೇಯೇವ ಕಸ್ಮಾ, ತಾತ, ಹಞ್ಞಾಮಾತಿ ಅತ್ಥೋ. ಮಾ ತಸ್ಸ ಸದ್ದಹೇಸೀತಿ ಮಹಾರಾಜ, ನ ಮಂ ಖಣ್ಡಹಾಲೋ ಘಾತಯೇ, ಮಾ ತಸ್ಸ ಸದ್ದಹೇಯ್ಯಾಸಿ. ಭೋಗಮ್ಪಿಸ್ಸಾತಿ ಭೋಗಮ್ಪಿ ಅಸ್ಸ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಸ್ಸ ರಾಜಾನೋ ದೇನ್ತಿ. ಅಥಗ್ಗಪಿಣ್ಡಿಕಾಪೀತಿ ಅಥ ತೇ ಅಗ್ಗೋದಕಂ ಅಗ್ಗಪಿಣ್ಡಂ ಲಭನ್ತಾ ಅಗ್ಗಪಿಣ್ಡಿಕಾಪಿ ಹೋನ್ತಿ. ತೇಸಮ್ಪೀತಿ ಯೇಸಂ ಕುಲೇ ಭುಞ್ಜನ್ತಿ, ತೇಸಮ್ಪಿ ಏವರೂಪಾನಂ ಪಿಣ್ಡದಾಯಕಾನಂ ದುಬ್ಭಿತುಂ ಇಚ್ಛನ್ತಿ.

ರಾಜಾ ಕುಮಾರಸ್ಸ ವಿಲಾಪಂ ಸುತ್ವಾ –

೧೦೨೮.

‘‘ದುಕ್ಖಂ ಖೋ ಮೇ ಜನಯಥ, ವಿಲಪನ್ತಾ ಜೀವಿತಸ್ಸ ಕಾಮಾ ಹಿ;

ಮುಞ್ಚೇಥ ದಾನಿ ಕುಮಾರೇ, ಅಲಮ್ಪಿ ಮೇ ಹೋತು ಪುತ್ತಯಞ್ಞೇನಾ’’ತಿ. –

ಇಮಂ ಗಾಥಂ ವತ್ವಾ ಪುನಪಿ ಮೋಚೇಸಿ. ಖಣ್ಡಹಾಲೋ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಪುನಪಿ –

೧೦೨೯.

‘‘ಪುಬ್ಬೇವ ಖೋಸಿ ಮೇ ವುತ್ತೋ, ದುಕ್ಕರಂ ದುರಭಿಸಮ್ಭವಞ್ಚೇತಂ;

ಅಥ ನೋ ಉಪಕ್ಖಟಸ್ಸ ಯಞ್ಞಸ್ಸ, ಕಸ್ಮಾ ಕರೋಸಿ ವಿಕ್ಖೇಪಂ.

೧೦೩೦.

‘‘ಸಬ್ಬೇ ವಜನ್ತಿ ಸುಗತಿಂ, ಯೇ ಯಜನ್ತಿ ಯೇಪಿ ಯಾಜೇನ್ತಿ;

ಯೇ ಚಾಪಿ ಅನುಮೋದನ್ತಿ, ಯಜನ್ತಾನಂ ಏದಿಸಂ ಮಹಾಯಞ್ಞ’’ನ್ತಿ. –

ಏವಂ ವತ್ವಾ ಪುನ ಗಣ್ಹಾಪೇಸಿ. ಅಥಸ್ಸ ಅನುನಯನತ್ಥಂ ಕುಮಾರೋ ಆಹ –

೧೦೩೧.

‘‘ಯದಿ ಕಿರ ಯಜಿತ್ವಾ ಪುತ್ತೇಹಿ, ದೇವಲೋಕಂ ಇತೋ ಚುತಾ ಯನ್ತಿ;

ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ತಾವ ಯಜತು, ಪಚ್ಛಾಪಿ ಯಜಸಿ ತುವಂ ರಾಜ.

೧೦೩೨.

‘‘ಯದಿ ¶ ¶ ಕಿರ ಯಜಿತ್ವಾ ಪುತ್ತೇಹಿ, ದೇವಲೋಕಂ ಇತೋ ಚುತಾ ಯನ್ತಿ;

ಏಸ್ವೇವ ಖಣ್ಡಹಾಲೋ, ಯಜತಂ ಸಕೇಹಿ ಪುತ್ತೇಹಿ.

೧೦೩೩.

‘‘ಏವಂ ಜಾನನ್ತೋ ಖಣ್ಡಹಾಲೋ, ಕಿಂ ಪುತ್ತಕೇ ನ ಘಾತೇಸಿ;

ಸಬ್ಬಞ್ಚ ಞಾತಿಜನಂ, ಅತ್ತಾನಞ್ಚ ನ ಘಾತೇಸಿ.

೧೦೩೪.

‘‘ಸಬ್ಬೇ ವಜನ್ತಿ ನಿರಯಂ, ಯೇ ಯಜನ್ತಿ ಯೇಪಿ ಯಾಜೇನ್ತಿ;

ಯೇ ಚಾಪಿ ಅನುಮೋದನ್ತಿ, ಯಜನ್ತಾನಂ ಏದಿಸಂ ಮಹಾಯಞ್ಞಂ.

೧೦೩೫.

‘‘ಸಚೇ ಹಿ ಸೋ ಸುಜ್ಝತಿ ಯೋ ಹನಾತಿ, ಹತೋಪಿ ಸೋ ಸಗ್ಗಮುಪೇತಿ ಠಾನಂ;

ಭೋವಾದಿ ಭೋವಾದಿನ ಮಾರಯೇಯ್ಯುಂ, ಯೇ ಚಾಪಿ ತೇಸಂ ಅಭಿಸದ್ದಹೇಯ್ಯು’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ತಾವಾತಿ ಪಠಮಂ ತಾವ ಖಣ್ಡಹಾಲೋ ಯಜತು ಸಕೇಹಿ ಪುತ್ತೇಹಿ, ಅಥ ತಸ್ಮಿಂ ಏವಂ ಯಜಿತ್ವಾ ದೇವಲೋಕಂ ಗತೇ ಪಚ್ಛಾ ತ್ವಂ ಯಜಿಸ್ಸಸಿ. ದೇವ, ಸಾದುರಸಭೋಜನಮ್ಪಿ ಹಿ ತ್ವಂ ಅಞ್ಞೇಹಿ ವೀಮಂಸಾಪೇತ್ವಾ ಭುಞ್ಜಸಿ, ಪುತ್ತದಾರಮಾರಣಂಯೇವ ಕಸ್ಮಾ ಅವೀಮಂಸಿತ್ವಾ ಕರೋಸೀತಿ ದೀಪೇನ್ತೋ ಏವಮಾಹ. ಏವಂ ಜಾನನ್ತೋತಿ ‘‘ಪುತ್ತಧೀತರೋ ಮಾರೇತ್ವಾ ದೇವಲೋಕಂ ಗಚ್ಛತೀ’’ತಿ ಏವಂ ಜಾನನ್ತೋ ಕಿಂಕಾರಣಾ ಅತ್ತನೋ ಪುತ್ತೇ ಚ ಞಾತೀ ಚ ಅತ್ತಾನಞ್ಚ ನ ಘಾತೇಸಿ. ಸಚೇ ಹಿ ಪರಂ ಮಾರೇತ್ವಾ ದೇವಲೋಕಂ ಗಚ್ಛನ್ತಿ, ಅತ್ತಾನಂ ಮಾರೇತ್ವಾ ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕಂ ಗನ್ತಬ್ಬೋ ಭವಿಸ್ಸತಿ. ಏವಂ ಯಞ್ಞಗುಣಂ ಜಾನನ್ತೇನ ಪರಂ ಅಮಾರೇತ್ವಾ ಅತ್ತಾವ ಮಾರೇತಬ್ಬೋ ಸಿಯಾ. ಅಯಂ ಪನ ತಥಾ ಅಕತ್ವಾ ಮಂ ಮಾರಾಪೇತಿ. ಇಮಿನಾಪಿ ಕಾರಣೇನ ಜಾನಾಹಿ, ಮಹಾರಾಜ ‘‘ಯಥಾ ಏಸ ವಿನಿಚ್ಛಯೇ ವಿಲೋಪಂ ಕಾತುಂ ಅಲಭನ್ತೋ ಏವಂ ಕರೋತೀ’’ತಿ. ಏದಿಸನ್ತಿ ಏವರೂಪಂ ಪುತ್ತಘಾತಯಞ್ಞಂ.

ಕುಮಾರೋ ಏತ್ತಕಂ ಕಥೇನ್ತೋಪಿ ಪಿತರಂ ಅತ್ತನೋ ವಚನಂ ಗಾಹಾಪೇತುಂ ಅಸಕ್ಕೋನ್ತೋ ರಾಜಾನಂ ಪರಿವಾರೇತ್ವಾ ಠಿತಂ ಪರಿಸಂ ಆರಬ್ಭ ಆಹ –

೧೦೩೬.

‘‘ಕಥಞ್ಚ ಕಿರ ಪುತ್ತಕಾಮಾಯೋ, ಗಹಪತಯೋ ಘರಣಿಯೋ ಚ;

ನಗರಮ್ಹಿ ನ ಉಪರವನ್ತಿ ರಾಜಾನಂ, ಮಾ ಘಾತಯಿ ಓರಸಂ ಪುತ್ತಂ.

೧೦೩೭.

‘‘ಕಥಞ್ಚ ¶ ಕಿರ ಪುತ್ತಕಾಮಾಯೋ, ಗಹಪತಯೋ ಘರಣಿಯೋ ಚ;

ನಗರಮ್ಹಿ ನ ಉಪರವನ್ತಿ ರಾಜಾನಂ, ಮಾ ಘಾತಯಿ ಅತ್ರಜಂ ಪುತ್ತಂ.

೧೦೩೮.

‘‘ರಞ್ಞೋ ¶ ಚಮ್ಹಿ ಅತ್ಥಕಾಮೋ, ಹಿತೋ ಚ ಸಬ್ಬಜನಪದಸ್ಸ;

ನ ಕೋಚಿ ಅಸ್ಸ ಪಟಿಘಂ, ಮಯಾ ಜಾನಪದೋ ನ ಪವೇದೇತೀ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಪುತ್ತಕಾಮಾಯೋತಿ ಘರಣಿಯೋ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಂ. ಗಹಪತಯೋ ಪನ ಪುತ್ತಕಾಮಾ ನಾಮ ಹೋನ್ತಿ. ನ ಉಪರವನ್ತೀತಿ ನ ಉಪಕ್ಕೋಸನ್ತಿ ನ ವದನ್ತಿ. ಅತ್ರಜನ್ತಿ ಅತ್ತತೋ ಜಾತಂ. ಏವಂ ವುತ್ತೇಪಿ ಕೋಚಿ ರಞ್ಞಾ ಸದ್ಧಿಂ ಕಥೇತುಂ ಸಮತ್ಥೋ ನಾಮ ನಾಹೋಸಿ. ನ ಕೋಚಿ ಅಸ್ಸ ಪಟಿಘಂ ಮಯಾತಿ ಇಮಿನಾ ನೋ ಲಞ್ಜೋ ವಾ ಗಹಿತೋ, ಇಸ್ಸರಿಯಮದೇನ ವಾ ಇದಂ ನಾಮ ದುಕ್ಖಂ ಕತನ್ತಿ ಕೋಚಿ ಏಕೋಪಿ ಮಯಾ ಸದ್ಧಿಂ ಪಟಿಘಂ ಕತ್ತಾ ನಾಮ ನಾಹೋಸಿ. ಜಾನಪದೋ ನ ಪವೇದೇತೀತಿ ಏವಂ ರಞ್ಞೋ ಚ ಜನಪದಸ್ಸ ಚ ಅತ್ಥಕಾಮಸ್ಸ ಮಮ ಪಿತರಂ ಅಯಂ ಜಾನಪದೋ ‘‘ಗುಣಸಮ್ಪನ್ನೋ ತೇ ಪುತ್ತೋ’’ತಿ ನ ಪವೇದೇತಿ, ನ ಜಾನಾಪೇತೀತಿ ಅತ್ಥೋ.

ಏವಂ ವುತ್ತೇಪಿ ಕೋಚಿ ಕಿಞ್ಚಿ ನ ಕಥೇಸಿ. ತತೋ ಚನ್ದಕುಮಾರೋ ಅತ್ತನೋ ಭರಿಯಾಯೋ ತಂ ಯಾಚನತ್ಥಾಯ ಉಯ್ಯೋಜೇನ್ತೋ ಆಹ –

೧೦೩೯.

‘‘ಗಚ್ಛಥ ವೋ ಘರಣಿಯೋ, ತಾತಞ್ಚ ವದೇಥ ಖಣ್ಡಹಾಲಞ್ಚ;

ಮಾ ಘಾತೇಥ ಕುಮಾರೇ, ಅದೂಸಕೇ ಸೀಹಸಙ್ಕಾಸೇ.

೧೦೪೦.

‘‘ಗಚ್ಛಥ ವೋ ಘರಣಿಯೋ, ತಾತಞ್ಚ ವದೇಥ ಖಣ್ಡಹಾಲಞ್ಚ;

ಮಾ ಘಾತೇಥ ಕುಮಾರೇ, ಅಪೇಕ್ಖಿತೇ ಸಬ್ಬಲೋಕಸ್ಸಾ’’ತಿ.

ತಾ ಗನ್ತ್ವಾ ಯಾಚಿಂಸು. ತಾಪಿ ರಾಜಾ ನ ಓಲೋಕೇಸಿ. ತತೋ ಕುಮಾರೋ ಅನಾಥೋ ಹುತ್ವಾ ವಿಲಪನ್ತೋ –

೧೦೪೧.

‘‘ಯಂನೂನಾಹಂ ಜಾಯೇಯ್ಯಂ, ರಥಕಾರಕುಲೇಸು ವಾ,

ಪುಕ್ಕುಸಕುಲೇಸು ವಾ ವೇಸ್ಸೇಸು ವಾ ಜಾಯೇಯ್ಯಂ,

ನ ಹಜ್ಜ ಮಂ ರಾಜ ಯಞ್ಞೇ ಘಾತೇಯ್ಯಾ’’ತಿ. –

ವತ್ವಾ ಪುನ ತಾ ಭರಿಯಾಯೋ ಉಯ್ಯೋಜೇನ್ತೋ ಆಹ –

೧೦೪೨.

‘‘ಸಬ್ಬಾ ಸೀಮನ್ತಿನಿಯೋ ಗಚ್ಛಥ, ಅಯ್ಯಸ್ಸ ಖಣ್ಡಹಾಲಸ್ಸ;

ಪಾದೇಸು ನಿಪತಥ, ಅಪರಾಧಾಹಂ ನ ಪಸ್ಸಾಮಿ.

೧೦೪೩.

‘‘ಸಬ್ಬಾ ¶ ¶ ಸೀಮನ್ತಿನಿಯೋ ಗಚ್ಛಥ, ಅಯ್ಯಸ್ಸ ಖಣ್ಡಹಾಲಸ್ಸ;

ಪಾದೇಸು ನಿಪತಥ, ಕಿನ್ತೇ ಭನ್ತೇ ಮಯಂ ಅದೂಸೇಮಾ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಅಪರಾಧಾಹಂ ನ ಪಸ್ಸಾಮೀತಿ ಅಹಂ ಆಚರಿಯಖಣ್ಡಹಾಲೇ ಅತ್ತನೋ ಅಪರಾಧಂ ನ ಪಸ್ಸಾಮಿ. ಕಿನ್ತೇ ಭನ್ತೇತಿ ಅಯ್ಯ ಖಣ್ಡಹಾಲ, ಮಯಂ ತುಯ್ಹಂ ಕಿಂ ದೂಸಯಿಮ್ಹಾ, ಅಥ ಚನ್ದಕುಮಾರಸ್ಸ ದೋಸೋ ಅತ್ಥಿ, ತಂ ಖಮಥಾತಿ ವದೇಥಾತಿ.

ಅಥ ಚನ್ದಕುಮಾರಸ್ಸ ಕನಿಟ್ಠಭಗಿನೀ ಸೇಲಕುಮಾರೀ ನಾಮ ಸೋಕಂ ಸನ್ಧಾರೇತುಂ ಅಸಕ್ಕೋನ್ತೀ ಪಿತು ಪಾದಮೂಲೇ ಪತಿತ್ವಾ ಪರಿದೇವಿ. ತಮತ್ಥಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಸತ್ಥಾ ಆಹ –

೧೦೪೪.

‘‘ಕಪಣಾ ವಿಲಪತಿ ಸೇಲಾ, ದಿಸ್ವಾನ ಭಾತರೇ ಉಪನೀತತ್ತೇ;

ಯಞ್ಞೋ ಕಿರ ಮೇ ಉಕ್ಖಿಪಿತೋ, ತಾತೇನ ಸಗ್ಗಕಾಮೇನಾ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಉಪನೀತತ್ತೇತಿ ಉಪನೀತಸಭಾವೇ. ಉಕ್ಖಿಪಿತೋತಿ ಉಕ್ಖಿತ್ತೋ. ಸಗ್ಗಕಾಮೇನೋತಿ ಮಮ ಭಾತರೋ ಮಾರೇತ್ವಾ ಸಗ್ಗಂ ಇಚ್ಛನ್ತೇನ. ತಾತ, ಇಮೇ ಮಾರೇತ್ವಾ ಕಿಂ ಸಗ್ಗೇನ ಕರಿಸ್ಸಸೀತಿ ವಿಲಪತಿ.

ರಾಜಾ ತಸ್ಸಾಪಿ ಕಥಂ ನ ಗಣ್ಹಿ. ತತೋ ಚನ್ದಕುಮಾರಸ್ಸ ಪುತ್ತೋ ವಸುಲೋ ನಾಮ ಪಿತರಂ ದುಕ್ಖಿತಂ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಅಹಂ ಅಯ್ಯಕಂ ಯಾಚಿತ್ವಾ ಮಮ ಪಿತು ಜೀವಿತಂ ದಾಪೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ರಞ್ಞೋ ಪಾದಮೂಲೇ ಪರಿದೇವಿ. ತಮತ್ಥಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಸತ್ಥಾ ಆಹ –

೧೦೪೫.

‘‘ಆವತ್ತಿ ಪರಿವತ್ತಿ ಚ, ವಸುಲೋ ಸಮ್ಮುಖಾ ರಞ್ಞೋ;

ಮಾ ನೋ ಪಿತರಂ ಅವಧಿ, ದಹರಮ್ಹಾಯೋಬ್ಬನಂ ಪತ್ತಾ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ದಹರಮ್ಹಾಯೋಬ್ಬನಂ ಪತ್ತಾತಿ ದೇವ, ಮಯಂ ತರುಣದಾರಕಾ, ನ ತಾವ ಯೋಬ್ಬನಪ್ಪತ್ತಾ, ಅಮ್ಹೇಸುಪಿ ತಾವ ಅನುಕಮ್ಪಾಯ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಪಿತರಂ ಮಾ ಅವಧೀತಿ.

ರಾಜಾ ತಸ್ಸ ಪರಿದೇವಿತಂ ಸುತ್ವಾ ಭಿಜ್ಜಮಾನಹದಯೋ ವಿಯ ಹುತ್ವಾ ಅಸ್ಸುಪುಣ್ಣೇಹಿ ನೇತ್ತೇಹಿ ಕುಮಾರಂ ಆಲಿಙ್ಗಿತ್ವಾ ‘‘ತಾತ, ಅಸ್ಸಾಸಂ ಪಟಿಲಭ, ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇಮಿ ತೇ ಪಿತರ’’ನ್ತಿ ವತ್ವಾ ಗಾಥಮಾಹ –

೧೦೪೬.

‘‘ಏಸೋ ¶ ತೇ ವಸುಲ ಪಿತಾ, ಸಮೇಹಿ ಪಿತರಾ ಸಹ;

ದುಕ್ಖಂ ಖೋ ಮೇ ಜನಯಸಿ, ವಿಲಪನ್ತೋ ಅನ್ತೇಪುರಸ್ಮಿಂ;

ಮುಞ್ಚೇಥ ದಾನಿ ಕುಮಾರೇ, ಅಲಮ್ಪಿ ಮೇ ಹೋತು ಪುತ್ತಯಞ್ಞೇನಾ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಅನ್ತೇಪುರಸ್ಮಿನ್ತಿ ರಾಜನಿವೇಸನಸ್ಸ ಅನ್ತರೇ.

ಪುನ ¶ ಖಣ್ಡಹಾಲೋ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಆಹ –

೧೦೪೭.

‘‘ಪುಬ್ಬೇವ ಖೋಸಿ ಮೇ ವುತ್ತೋ, ದುಕ್ಕರಂ ದುರಭಿಸಮ್ಭವಞ್ಚೇತಂ;

ಅಥ ನೋ ಉಪಕ್ಖಟಸ್ಸ ಯಞ್ಞಸ್ಸ, ಕಸ್ಮಾ ಕರೋಸಿ ವಿಕ್ಖೇಪಂ.

೧೦೪೮.

‘‘ಸಬ್ಬೇ ವಜನ್ತಿ ಸುಗತಿಂ, ಯೇ ಯಜನ್ತಿ ಯೇಪಿ ಯಾಜೇನ್ತಿ;

ಯೇ ಚಾಪಿ ಅನುಮೋದನ್ತಿ, ಯಜನ್ತಾನಂ ಏದಿಸಂ ಮಹಾಯಞ್ಞ’’ನ್ತಿ.

ರಾಜಾ ಪನ ಅನ್ಧಬಾಲೋ ಪುನ ತಸ್ಸ ವಚನೇನ ಪುತ್ತೇ ಗಣ್ಹಾಪೇಸಿ. ತತೋ ಖಣ್ಡಹಾಲೋ ಚಿನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಅಯಂ ರಾಜಾ ಮುದುಚಿತ್ತೋ ಕಾಲೇನ ಗಣ್ಹಾಪೇತಿ, ಕಾಲೇನ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇತಿ, ಪುನಪಿ ದಾರಕಾನಂ ವಚನೇನ ಪುತ್ತೇ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇಯ್ಯ, ಯಞ್ಞಾವಾಟಞ್ಞೇವ ನಂ ನೇಮೀ’’ತಿ. ಅಥಸ್ಸ ತತ್ಥ ಗಮನತ್ಥಾಯ ಗಾಥಮಾಹ –

೧೦೪೯.

‘‘ಸಬ್ಬರತನಸ್ಸ ಯಞ್ಞೋ ಉಪಕ್ಖಟೋ, ಏಕರಾಜ ತವ ಪಟಿಯತ್ತೋ;

ಅಭಿನಿಕ್ಖಮಸ್ಸು ದೇವ, ಸಗ್ಗಂ ಗತೋ ತ್ವಂ ಪಮೋದಿಸ್ಸಸೀ’’ತಿ.

ತಸ್ಸತ್ಥೋ – ಮಹಾರಾಜ, ತವ ಯಞ್ಞೋ ಸಬ್ಬರತನೇಹಿ ಉಪಕ್ಖಟೋ ಪಟಿಯತ್ತೋ, ಇದಾನಿ ತೇ ಅಭಿನಿಕ್ಖಮನಕಾಲೋ, ತಸ್ಮಾ ಅಭಿನಿಕ್ಖಮ, ಯಞ್ಞಂ ಯಜಿತ್ವಾ ಸಗ್ಗಂ ಗತೋ ಪಮೋದಿಸ್ಸಸೀತಿ.

ತತೋ ಬೋಧಿಸತ್ತಂ ಆದಾಯ ಯಞ್ಞಾವಾಟಗಮನಕಾಲೇ ತಸ್ಸ ಓರೋಧಾ ಏಕತೋವ ನಿಕ್ಖಮಿಂಸು. ತಮತ್ಥಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಸತ್ಥಾ ಆಹ –

೧೦೫೦.

‘‘ದಹರಾ ಸತ್ತಸತಾ ಏತಾ, ಚನ್ದಕುಮಾರಸ್ಸ ಭರಿಯಾಯೋ;

ಕೇಸೇ ಪಕಿರಿತ್ವಾನ, ರೋದನ್ತಿಯೋ ಮಗ್ಗಮನುಯಾಯಿಂಸು.

೧೦೫೧.

‘‘ಅಪರಾ ¶ ಪನ ಸೋಕೇನ, ನಿಕ್ಖನ್ತಾ ನನ್ದನೇ ವಿಯ ದೇವಾ;

ಕೇಸೇ ಪಕಿರಿತ್ವಾನ, ರೋದನ್ತಿಯೋ ಮಗ್ಗಮನುಯಾಯಿಸು’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ನನ್ದನೇ ವಿಯ ದೇವಾತಿ ನನ್ದನವನೇ ಚವನದೇವಪುತ್ತಂ ಪರಿವಾರೇತ್ವಾ ನಿಕ್ಖನ್ತದೇವತಾ ವಿಯ ಗತಾ.

ಇತೋ ¶ ಪರಂ ತಾಸಂ ವಿಲಾಪಗಾಥಾ ಹೋನ್ತಿ –

೧೦೫೨.

‘‘ಕಾಸಿಕಸುಚಿವತ್ಥಧರಾ, ಕುಣ್ಡಲಿನೋ ಅಗಲುಚನ್ದನವಿಲಿತ್ತಾ;

ನೀಯನ್ತಿ ಚನ್ದಸೂರಿಯಾ, ಯಞ್ಞತ್ಥಾಯ ಏಕರಾಜಸ್ಸ.

೧೦೫೩.

‘‘ಕಾಸಿಕಸುಚಿವತ್ಥಧರಾ, ಕುಣ್ಡಲಿನೋ ಅಗಲುಚನ್ದನವಿಲಿತ್ತಾ;

ನೀಯನ್ತಿ ಚನ್ದಸೂರಿಯಾ, ಮಾತು ಕತ್ವಾ ಹದಯಸೋಕಂ.

೧೦೫೪.

‘‘ಕಾಸಿಕಸುಚಿವತ್ಥಧರಾ, ಕುಣ್ಡಲಿನೋ ಅಗಲುಚನ್ದನವಿಲಿತ್ತಾ;

ನೀಯನ್ತಿ ಚನ್ದಸೂರಿಯಾ, ಜನಸ್ಸ ಕತ್ವಾ ಹದಯಸೋಕಂ.

೧೦೫೫.

‘‘ಮಂಸರಸಭೋಜನಾ ನ್ಹಾಪಕಸುನ್ಹಾಪಿತಾ, ಕುಣ್ಡಲಿನೋ ಅಗಲುಚನ್ದನವಿಲಿತ್ತಾ;

ನೀಯನ್ತಿ ಚನ್ದಸೂರಿಯಾ, ಯಞ್ಞತ್ಥಾಯ ಏಕರಾಜಸ್ಸ.

೧೦೫೬.

‘‘ಮಂಸರಸಭೋಜನಾ ನ್ಹಾಪಕಸುನ್ಹಾಪಿತಾ, ಕುಣ್ಡಲಿನೋ ಅಗಲುಚನ್ದನವಿಲಿತ್ತಾ;

ನೀಯನ್ತಿ ಚನ್ದಸೂರಿಯಾ, ಮಾತು ಕತ್ವಾ ಹದಯಸೋಕಂ.

೧೦೫೭.

‘‘ಮಂಸರಸಭೋಜನಾ ನ್ಹಾಪಕಸುನ್ಹಾಪಿತಾ, ಕುಣ್ಡಲಿನೋ ಅಗಲುಚನ್ದನವಿಲಿತ್ತಾ;

ನೀಯನ್ತಿ ಚನ್ದಸೂರಿಯಾ, ಜನಸ್ಸ ಕತ್ವಾ ಹದಯಸೋಕಂ.

೧೦೫೮.

‘‘ಯಸ್ಸು ಪುಬ್ಬೇ ಹತ್ಥಿವರಧುರಗತೇ, ಹತ್ಥೀಹಿ ಅನುವಜನ್ತಿ;

ತ್ಯಜ್ಜ ಚನ್ದಸೂರಿಯಾ, ಉಭೋವ ಪತ್ತಿಕಾ ಯನ್ತಿ.

೧೦೫೯.

‘‘ಯಸ್ಸು ¶ ಪುಬ್ಬೇ ಅಸ್ಸವರಧುರಗತೇ, ಅಸ್ಸೇಹಿ ಅನುವಜನ್ತಿ;

ತ್ಯಜ್ಜ ಚನ್ದಸೂರಿಯಾ, ಉಭೋವ ಪತ್ತಿಕಾ ಯನ್ತಿ.

೧೦೬೦.

‘‘ಯಸ್ಸು ಪುಬ್ಬೇ ರಥವರಧುರಗತೇ, ರಥೇಹಿ ಅನುವಜನ್ತಿ;

ತ್ಯಜ್ಜ ಚನ್ದಸೂರಿಯಾ, ಉಭೋವ ಪತ್ತಿಕಾ ಯನ್ತಿ.

೧೦೬೧.

‘‘ಯೇಹಿಸ್ಸು ಪುಬ್ಬೇ ನಿಯ್ಯಂಸು, ತಪನೀಯಕಪ್ಪನೇಹಿ ತುರಙ್ಗೇಹಿ;

ತ್ಯಜ್ಜ ಚನ್ದಸೂರಿಯಾ, ಉಭೋವ ಪತ್ತಿಕಾ ಯನ್ತೀ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಕಾಸಿಕಸುಚಿವತ್ಥಧರಾತಿ ಕಾಸಿಕಾನಿ ಸುಚಿವತ್ಥಾನಿ ಧಾರಯಮಾನಾ. ಚನ್ದಸೂರಿಯಾತಿ ಚನ್ದಕುಮಾರೋ ಚ ಸೂರಿಯಕುಮಾರೋ ಚ. ನ್ಹಾಪಕಸುನ್ಹಾಪಿತಾತಿ ಚನ್ದನಚುಣ್ಣೇನ ¶ ಉಬ್ಬಟ್ಟೇತ್ವಾ ನ್ಹಾಪಕೇಹಿ ಕತಪರಿಕಮ್ಮತಾಯ ಸುನ್ಹಾಪಿತಾ. ಯಸ್ಸೂತಿ ಯೇ ಅಸ್ಸು. ಅಸ್ಸೂತಿ ನಿಪಾತಮತ್ತಂ, ಯೇ ಕುಮಾರೇತಿ ಅತ್ಥೋ. ಪುಬ್ಬೇತಿ ಇತೋ ಪುಬ್ಬೇ. ಹತ್ಥಿವರಧುರಗತೇತಿ ಹತ್ಥಿವರಾನಂ ಧುರಗತೇ, ಅಲಙ್ಕತಹತ್ಥಿಕ್ಖನ್ಧವರಗತೇತಿ ಅತ್ಥೋ. ಅಸ್ಸವರಧುರಗತೇತಿ ಅಸ್ಸವರಪಿಟ್ಠಿಗತೇ. ರಥವರಧುರಗತೇತಿ ರಥವರಮಜ್ಝಗತೇ. ನಿಯ್ಯಂಸೂತಿ ನಿಕ್ಖಮಿಂಸು.

ಏವಂ ತಾಸು ಪರಿದೇವನ್ತೀಸುಯೇವ ಬೋಧಿಸತ್ತಂ ನಗರಾ ನೀಹರಿಂಸು. ಸಕಲನಗರಂ ಸಙ್ಖುಭಿತ್ವಾ ನಿಕ್ಖಮಿತುಂ ಆರಭಿ. ಮಹಾಜನೇ ನಿಕ್ಖನ್ತೇ ದ್ವಾರಾನಿ ನಪ್ಪಹೋನ್ತಿ. ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಅತಿಬಹುಂ ಜನಂ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಕೋ ಜಾನಾತಿ, ಕಿಂ ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ನಗರದ್ವಾರಾನಿ ಥಕಾಪೇಸಿ. ಮಹಾಜನೋ ನಿಕ್ಖಮಿತುಂ ಅಲಭನ್ತೋ ನಗರದ್ವಾರಸ್ಸ ಆಸನ್ನಟ್ಠಾನೇ ಉಯ್ಯಾನಂ ಅತ್ಥಿ, ತಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕೇ ಮಹಾವಿರವಂ ರವಿ. ತೇನ ರವೇನ ಸಕುಣಸಙ್ಘೋ ಸಙ್ಖುಭಿತೋ ಆಕಾಸಂ ಪಕ್ಖನ್ದಿ. ಮಹಾಜನೋ ತಂ ತಂ ಸಕುಣಿಂ ಆಮನ್ತೇತ್ವಾ ವಿಲಪನ್ತೋ ಆಹ –

೧೦೬೨.

‘‘ಯದಿ ಸಕುಣಿ ಮಂಸಮಿಚ್ಛಸಿ, ಡಯಸ್ಸು ಪುಬ್ಬೇನ ಪುಪ್ಫವತಿಯಾ;

ಯಜತೇತ್ಥ ಏಕರಾಜಾ, ಸಮ್ಮೂಳ್ಹೋ ಚತೂಹಿ ಪುತ್ತೇಹಿ.

೧೦೬೩.

‘‘ಯದಿ ಸಕುಣಿ ಮಂಸಮಿಚ್ಛಸಿ, ಡಯಸ್ಸು ಪುಬ್ಬೇನ ಪುಪ್ಫವತಿಯಾ;

ಯಜತೇತ್ಥ ಏಕರಾಜಾ, ಸಮ್ಮೂಳ್ಹೋ ಚತೂಹಿ ಕಞ್ಞಾಹಿ.

೧೦೬೪.

‘‘ಯದಿ ಸಕುಣಿ ಮಂಸಮಿಚ್ಛಸಿ, ಡಯಸ್ಸು ಪುಬ್ಬೇನ ಪುಪ್ಫವತಿಯಾ;

ಯಜತೇತ್ಥ ಏಕರಾಜಾ, ಸಮ್ಮೂಳ್ಹೋ ಚತೂಹಿ ಮಹೇಸೀತಿ.

೧೦೬೫.

‘‘ಯದಿ ¶ ಸಕುಣಿ ಮಂಸಮಿಚ್ಛಸಿ, ಡಯಸ್ಸು ಪುಬ್ಬೇನ ಪುಪ್ಫವತಿಯಾ;

ಯಜತೇತ್ಥ ಏಕರಾಜಾ, ಸಮ್ಮೂಳ್ಹೋ ಚತೂಹಿ ಗಹಪತೀಹಿ.

೧೦೬೬.

‘‘ಯದಿ ಸಕುಣಿ ಮಂಸಮಿಚ್ಛಸಿ, ಡಯಸ್ಸು ಪುಬ್ಬೇನ ಪುಪ್ಫವತಿಯಾ;

ಯಜತೇತ್ಥ ಏಕರಾಜಾ, ಸಮ್ಮೂಳ್ಹೋ ಚತೂಹಿ ಹತ್ಥೀಹಿ.

೧೦೬೭.

‘‘ಯದಿ ಸಕುಣಿ ಮಂಸಮಿಚ್ಛಸಿ, ಡಯಸ್ಸು ಪುಬ್ಬೇನ ಪುಪ್ಫವತಿಯಾ;

ಯಜತೇತ್ಥ ಏಕರಾಜಾ, ಸಮ್ಮೂಳ್ಹೋ ಚತೂಹಿ ಅಸ್ಸೇಹಿ.

೧೦೬೮.

‘‘ಯದಿ ಸಕುಣಿ ಮಂಸಮಿಚ್ಛಸಿ, ಡಯಸ್ಸು ಪುಬ್ಬೇನ ಪುಪ್ಫವತಿಯಾ;

ಯಜತೇತ್ಥ ಏಕರಾಜಾ, ಸಮ್ಮೂಳ್ಹೋ ಚತೂಹಿ ಉಸಭೇಹಿ.

೧೦೬೯.

‘‘ಯದಿ ¶ ಸಕುಣಿ ಮಂಸಮಿಚ್ಛಸಿ, ಡಯಸ್ಸು ಪುಬ್ಬೇನ ಪುಪ್ಫವತಿಯಾ;

ಯಜತೇತ್ಥ ಏಕರಾಜಾ, ಸಮ್ಮೂಳ್ಹೋ ಸಬ್ಬಚತುಕ್ಕೇನಾ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಮಂಸಮಿಚ್ಛಸೀತಿ ಅಮ್ಭೋ ಸಕುಣಿ, ಸಚೇ ಮಂಸಂ ಇಚ್ಛಸಿ, ಪುಪ್ಫವತಿಯಾ ಪುಬ್ಬೇನ ಪುರತ್ಥಿಮದಿಸಾಯಂ ಯಞ್ಞಾವಾಟೋ ಅತ್ಥಿ, ತತ್ಥ ಗಚ್ಛ. ಯಜತೇತ್ಥಾತಿ ಏತ್ಥ ಖಣ್ಡಹಾಲಸ್ಸ ವಚನಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಸಮ್ಮೂಳ್ಹೋ ಏಕರಾಜಾ ಚತೂಹಿ ಪುತ್ತೇಹಿ ಯಞ್ಞಂ ಯಜತಿ. ಸೇಸಗಾಥಾಸುಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ.

ಏವಂ ಮಹಾಜನೋ ತಸ್ಮಿಂ ಠಾನೇ ಪರಿದೇವಿತ್ವಾ ಬೋಧಿಸತ್ತಸ್ಸ ವಸನಟ್ಠಾನಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಪಾಸಾದಂ ಪದಕ್ಖಿಣಂ ಕರೋನ್ತೋ ಅನ್ತೇಪುರೇ ಕೂಟಾಗಾರಉಯ್ಯಾನಾದೀನಿ ಪಸ್ಸನ್ತೋ ಗಾಥಾಹಿ ಪರಿದೇವಿ –

೧೦೭೦.

‘‘ಅಯಮಸ್ಸ ಪಾಸಾದೋ, ಇದಂ ಅನ್ತೇಪುರಂ ಸುರಮಣೀಯಂ;

ತೇದಾನಿ ಅಯ್ಯಪುತ್ತಾ, ಚತ್ತಾರೋ ವಧಾಯ ನಿನ್ನೀತಾ.

೧೦೭೧.

‘‘ಇದಮಸ್ಸ ಕೂಟಾಗಾರಂ, ಸೋವಣ್ಣಂ ಪುಪ್ಫಮಲ್ಯವಿಕಿಣ್ಣಂ;

ತೇದಾನಿ ಅಯ್ಯಪುತ್ತಾ, ಚತ್ತಾರೋ ವಧಾಯ ನಿನ್ನೀತಾ.

೧೦೭೨.

‘‘ಇದಮಸ್ಸ ಉಯ್ಯಾನಂ, ಸುಪುಪ್ಫಿತಂ ಸಬ್ಬಕಾಲಿಕಂ ರಮ್ಮಂ;

ತೇದಾನಿ ಅಯ್ಯಪುತ್ತಾ, ಚತ್ತಾರೋ ವಧಾಯ ನಿನ್ನೀತಾ.

೧೦೭೩.

‘‘ಇದಮಸ್ಸ ¶ ಅಸೋಕವನಂ, ಸುಪುಪ್ಫಿತಂ ಸಬ್ಬಕಾಲಿಕಂ ರಮ್ಮಂ;

ತೇದಾನಿ ಅಯ್ಯಪುತ್ತಾ, ಚತ್ತಾರೋ ವಧಾಯ ನಿನ್ನೀತಾ.

೧೦೭೪.

‘‘ಇದಮಸ್ಸ ಕಣಿಕಾರವನಂ, ಸುಪುಪ್ಫಿತಂ ಸಬ್ಬಕಾಲಿಕಂ ರಮ್ಮಂ;

ತೇದಾನಿ ಅಯ್ಯಪುತ್ತಾ, ಚತ್ತಾರೋ ವಧಾಯ ನಿನ್ನೀತಾ.

೧೦೭೫.

‘‘ಇದಮಸ್ಸ ಪಾಟಲಿವನಂ, ಸುಪುಪ್ಫಿತಂ ಸಬ್ಬಕಾಲಿಕಂ ರಮ್ಮಂ;

ತೇದಾನಿ ಅಯ್ಯಪುತ್ತಾ, ಚತ್ತಾರೋ ವಧಾಯ ನಿನ್ನೀತಾ.

೧೦೭೬.

‘‘ಇದಮಸ್ಸ ಅಮ್ಬವನಂ, ಸುಪುಪ್ಫಿತಂ ಸಬ್ಬಕಾಲಿಕಂ ರಮ್ಮಂ;

ತೇದಾನಿ ಅಯ್ಯಪುತ್ತಾ, ಚತ್ತಾರೋ ವಧಾಯ ನಿನ್ನೀತಾ.

೧೦೭೭.

‘‘ಅಯಮಸ್ಸ ಪೋಕ್ಖರಣೀ, ಸಞ್ಛನ್ನಾ ಪದುಮಪುಣ್ಡರೀಕೇಹಿ;

ನಾವಾ ಚ ಸೋವಣ್ಣವಿಕತಾ, ಪುಪ್ಫವಲ್ಲಿಯಾ ಚಿತ್ತಾ ಸುರಮಣೀಯಾ;

ತೇದಾನಿ ಅಯ್ಯಪುತ್ತಾ, ಚತ್ತಾರೋ ವಧಾಯ ನಿನ್ನೀತಾ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ¶ ತೇದಾನೀತಿ ಇದಾನಿ ತೇ ಚನ್ದಕುಮಾರಪ್ಪಮುಖಾ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಅಯ್ಯಪುತ್ತಾ ಏವರೂಪಂ ಪಾಸಾದಂ ಛಡ್ಡೇತ್ವಾ ವಧಾಯ ನೀಯನ್ತಿ. ಸೋವಣ್ಣವಿಕತಾತಿ ಸುವಣ್ಣಖಚಿತಾ.

ಏತ್ತಕೇಸು ಠಾನೇಸು ವಿಲಪನ್ತಾ ಪುನ ಹತ್ಥಿಸಾಲಾದೀನಿ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಆಹಂಸು –

೧೦೭೮.

‘‘ಇದಮಸ್ಸ ಹತ್ಥಿರತನಂ, ಏರಾವಣೋ ಗಜೋ ಬಲೀ ದನ್ತೀ;

ತೇದಾನಿ ಅಯ್ಯಪುತ್ತಾ, ಚತ್ತಾರೋ ವಧಾಯ ನಿನ್ನೀತಾ.

೧೦೭೯.

‘‘ಇದಮಸ್ಸ ಅಸ್ಸರತನಂ, ಏಕಖುರೋ ಅಸ್ಸೋ;

ತೇದಾನಿ ಅಯ್ಯಪುತ್ತಾ, ಚತ್ತಾರೋ ವಧಾಯ ನಿನ್ನೀತಾ.

೧೦೮೦.

‘‘ಅಯಮಸ್ಸ ಅಸ್ಸರಥೋ, ಸಾಳಿಯನಿಗ್ಘೋಸೋ ಸುಭೋ ರತನವಿಚಿತ್ತೋ;

ಯತ್ಥಸ್ಸು ಅಯ್ಯಪುತ್ತಾ, ಸೋಭಿಂಸು ನನ್ದನೇ ವಿಯ ದೇವಾ;

ತೇದಾನಿ ಅಯ್ಯಪುತ್ತಾ, ಚತ್ತಾರೋ ವಧಾಯ ನಿನ್ನೀತಾ.

೧೦೮೧.

‘‘ಕಥಂ ¶ ನಾಮ ಸಾಮಸಮಸುನ್ದರೇಹಿ, ಚನ್ದನಮುದುಕಗತ್ತೇಹಿ;

ರಾಜಾ ಯಜಿಸ್ಸತೇ ಯಞ್ಞಂ, ಸಮ್ಮೂಳ್ಹೋ ಚತೂಹಿ ಪುತ್ತೇಹಿ.

೧೦೮೨.

‘‘ಕಥಂ ನಾಮ ಸಾಮಸಮಸುನ್ದರಾಹಿ, ಚನ್ದನಮುದುಕಗತ್ತಾಹಿ;

ರಾಜಾ ಯಜಿಸ್ಸತೇ ಯಞ್ಞಂ, ಸಮ್ಮೂಳ್ಹೋ ಚತೂಹಿ ಕಞ್ಞಾಹಿ.

೧೦೮೩.

‘‘ಕಥಂ ನಾಮ ಸಾಮಸಮಸುನ್ದರಾಹಿ, ಚನ್ದನಮುದುಕಗತ್ತಾಹಿ;

ರಾಜಾ ಯಜಿಸ್ಸತೇ ಯಞ್ಞಂ, ಸಮ್ಮೂಳ್ಹೋ ಚತೂಹಿ ಮಹೇಸೀಹಿ.

೧೦೮೪.

‘‘ಕಥಂ ನಾಮ ಸಾಮಸಮಸುನ್ದರೇಹಿ, ಚನ್ದನಮುದುಕಗತ್ತೇಹಿ;

ರಾಜಾ ಯಜಿಸ್ಸತೇ ಯಞ್ಞಂ, ಸಮ್ಮೂಳ್ಹೋ ಚತೂಹಿ ಗಹಪತೀಹಿ.

೧೦೮೫.

‘‘ಯಥಾ ಹೋನ್ತಿ ಗಾಮನಿಗಮಾ, ಸುಞ್ಞಾ ಅಮನುಸ್ಸಕಾ ಬ್ರಹಾರಞ್ಞಾ;

ತಥಾ ಹೇಸ್ಸತಿ ಪುಪ್ಫವತಿಯಾ, ಯಿಟ್ಠೇಸು ಚನ್ದಸೂರಿಯೇಸೂ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಏರಾವಣೋತಿ ತಸ್ಸ ಹತ್ಥಿನೋ ನಾಮಂ. ಏಕಖುರೋತಿ ಅಭಿನ್ನಖುರೋ. ಸಾಳಿಯನಿಗ್ಘೋಸೋತಿ ಗಮನಕಾಲೇ ಸಾಳಿಕಾನಂ ವಿಯ ಮಧುರೇನ ನಿಗ್ಘೋಸೇನ ¶ ಸಮನ್ನಾಗತೋ. ಕಥಂ ನಾಮಾತಿ ಕೇನ ನಾಮ ಕಾರಣೇನ. ಸಾಮಸಮಸುನ್ದರೇಹೀತಿ ಸುವಣ್ಣಸಾಮೇಹಿ ಚ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಜಾತಿಯಾ ಸಮೇಹಿ ಚ ನಿದ್ದೋಸತಾಯ ಸುನ್ದರೇಹಿ. ಚನ್ದನಮುದುಕಗತ್ತೇಹೀತಿ ಲೋಹಿತಚನ್ದನಲಿತ್ತಗತ್ತೇಹಿ. ಬ್ರಹಾರಞ್ಞಾತಿ ಯಥಾ ತೇ ಗಾಮನಿಗಮಾ ಸುಞ್ಞಾ ನಿಮ್ಮನುಸ್ಸಾ ಬ್ರಹಾರಞ್ಞಾ ಹೋನ್ತಿ, ತಥಾ ಪುಪ್ಫವತಿಯಾಪಿ ಯಞ್ಞೇ ಯಿಟ್ಠೇಸು ರಾಜಪುತ್ತೇಸು ಸುಞ್ಞಾ ಅರಞ್ಞಸದಿಸಾ ಭವಿಸ್ಸತೀತಿ.

ಅಥ ಮಹಾಜನೋ ಬಹಿ ನಿಕ್ಖಮಿತುಂ ಅಲಭನ್ತೋ ಅನ್ತೋನಗರೇಯೇವ ವಿಚರನ್ತೋ ಪರಿದೇವಿ. ಬೋಧಿಸತ್ತೋಪಿ ಯಞ್ಞಾವಾಟಂ ನೀತೋ. ಅಥಸ್ಸ ಮಾತಾ ಗೋತಮೀ ನಾಮ ದೇವೀ ‘‘ಪುತ್ತಾನಂ ಮೇ ಜೀವಿತಂ ದೇಹಿ, ದೇವಾ’’ತಿ ರಞ್ಞೋ ಪಾದಮೂಲೇ ಪರಿವತ್ತಿತ್ವಾ ಪರಿದೇವಮಾನಾ ಆಹ –

೧೦೮೬.

‘‘ಉಮ್ಮತ್ತಿಕಾ ಭವಿಸ್ಸಾಮಿ, ಭೂನಹತಾ ಪಂಸುನಾ ಚ ಪರಿಕಿಣ್ಣಾ;

ಸಚೇ ಚನ್ದವರಂ ಹನ್ತಿ, ಪಾಣಾ ಮೇ ದೇವ ರುಜ್ಝನ್ತಿ.

೧೦೮೭.

‘‘ಉಮ್ಮತ್ತಿಕಾ ¶ ಭವಿಸ್ಸಾಮಿ, ಭೂನಹತಾ ಪಂಸುನಾ ಚ ಪರಿಕಿಣ್ಣಾ;

ಸಚೇ ಸೂರಿಯವರಂ ಹನ್ತಿ, ಪಾಣಾ ಮೇ ದೇವ ರುಜ್ಝನ್ತೀ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಭೂನಹತಾತಿ ಹತವುಡ್ಢಿ. ಪಂಸುನಾ ಚ ಪರಿಕಿಣ್ಣಾತಿ ಪಂಸುಪರಿಕಿಣ್ಣಸರೀರಾ ಉಮ್ಮತ್ತಿಕಾ ಹುತ್ವಾ ವಿಚರಿಸ್ಸಾಮಿ.

ಸಾ ಏವಂ ಪರಿದೇವನ್ತೀಪಿ ರಞ್ಞೋ ಸನ್ತಿಕಾ ಕಿಞ್ಚಿ ಕಥಂ ಅಲಭಿತ್ವಾ ‘‘ಮಮ ಪುತ್ತೋ ತುಮ್ಹಾಕಂ ಕುಜ್ಝಿತ್ವಾ ಗತೋ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ಕಿಸ್ಸ ನಂ ತುಮ್ಹೇ ನ ನಿವತ್ತೇಥಾ’’ತಿ ಕುಮಾರಸ್ಸ ಚತಸ್ಸೋ ಭರಿಯಾಯೋ ಆಲಿಙ್ಗಿತ್ವಾ ಪರಿದೇವನ್ತೀ ಆಹ –

೧೦೮೮.

‘‘ಕಿನ್ನುಮಾ ನ ರಮಾಪೇಯ್ಯುಂ, ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಪಿಯಂವದಾ;

ಘಟ್ಟಿಕಾ ಉಪರಿಕ್ಖೀ ಚ, ಪೋಕ್ಖರಣೀ ಚ ಭಾರಿಕಾ;

ಚನ್ದಸೂರಿಯೇಸು ನಚ್ಚನ್ತಿಯೋ, ಸಮಾ ತಾಸಂ ನ ವಿಜ್ಜತೀ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಕಿನ್ನುಮಾ ನ ರಮಾಪೇಯ್ಯುನ್ತಿ ಕೇನ ಕಾರಣೇನ ಇಮಾ ಘಟ್ಟಿಕಾತಿಆದಿಕಾ ಚತಸ್ಸೋ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಪಿಯಂವದಾ ಚನ್ದಸೂರಿಯಕುಮಾರಾನಂ ಸನ್ತಿಕೇ ¶ ನಚ್ಚನ್ತಿಯೋ ಮಮ ಪುತ್ತೇ ನ ರಮಾಪಯಿಂಸು, ಉಕ್ಕಣ್ಠಾಪಯಿಂಸು. ಸಕಲಜಮ್ಬುದೀಪಸ್ಮಿಞ್ಹಿ ನಚ್ಚೇ ವಾ ಗೀತೇ ವಾ ಸಮಾ ಅಞ್ಞಾ ಕಾಚಿ ತಾಸಂ ನ ವಿಜ್ಜತೀತಿ ಅತ್ಥೋ.

ಇತಿ ಸಾ ಸುಣ್ಹಾಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಪರಿದೇವಿತ್ವಾ ಅಞ್ಞಂ ಗಹೇತಬ್ಬಗ್ಗಹಣಂ ಅಪಸ್ಸನ್ತೀ ಖಣ್ಡಹಾಲಂ ಅಕ್ಕೋಸಮಾನಾ ಅಟ್ಠ ಗಾಥಾ ಅಭಾಸಿ –

೧೦೮೯.

‘‘ಇಮಂ ಮಯ್ಹಂ ಹದಯಸೋಕಂ, ಪಟಿಮುಞ್ಚತು ಖಣ್ಡಹಾಲ ತವ ಮಾತಾ;

ಯೋ ಮಯ್ಹಂ ಹದಯಸೋಕೋ, ಚನ್ದಮ್ಹಿ ವಧಾಯ ನಿನ್ನೀತೇ.

೧೦೯೦.

‘‘ಇಮಂ ಮಯ್ಹಂ ಹದಯಸೋಕಂ, ಪಟಿಮುಞ್ಚತು ಖಣ್ಡಹಾಲ ತವ ಮಾತಾ;

ಯೋ ಮಯ್ಹಂ ಹದಯಸೋಕೋ, ಸೂರಿಯಮ್ಹಿ ವಧಾಯ ನಿನ್ನೀತೇ.

೧೦೯೧.

‘‘ಇಮಂ ಮಯ್ಹಂ ಹದಯಸೋಕಂ, ಪಟಿಮುಞ್ಚತು ಖಣ್ಡಹಾಲ ತವ ಜಾಯಾ;

ಯೋ ಮಯ್ಹಂ ಹದಯಸೋಕೋ, ಚನ್ದಮ್ಹಿ ವಧಾಯ ನಿನ್ನೀತೇ.

೧೦೯೨.

‘‘ಇಮಂ ¶ ಮಯ್ಹಂ ಹದಯಸೋಕಂ, ಪಟಿಮುಞ್ಚತು ಖಣ್ಡಹಾಲ ತವ ಜಾಯಾ;

ಯೋ ಮಯ್ಹಂ ಹದಯಸೋಕೋ, ಸೂರಿಯಮ್ಹಿ ವಧಾಯ ನಿನ್ನೀತೇ.

೧೦೯೩.

‘‘ಮಾ ಚ ಪುತ್ತೇ ಮಾ ಚ ಪತಿಂ, ಅದ್ದಕ್ಖಿ ಖಣ್ಡಹಾಲ ತವ ಮಾತಾ;

ಯೋ ಘಾತೇಸಿ ಕುಮಾರೇ, ಅದೂಸಕೇ ಸೀಹಸಙ್ಕಾಸೇ.

೧೦೯೪.

‘‘ಮಾ ಚ ಪುತ್ತೇ ಮಾ ಚ ಪತಿಂ, ಅದ್ದಕ್ಖಿ ಖಣ್ಡಹಾಲ ತವ ಮಾತಾ;

ಯೋ ಘಾತೇಸಿ ಕುಮಾರೇ, ಅಪೇಕ್ಖಿತೇ ಸಬ್ಬಲೋಕಸ್ಸ.

೧೦೯೫.

‘‘ಮಾ ಚ ಪುತ್ತೇ ಮಾ ಚ ಪತಿಂ, ಅದ್ದಕ್ಖಿ ಖಣ್ಡಹಾಲ ತವ ಜಾಯಾ;

ಯೋ ಘಾತೇಸಿ ಕುಮಾರೇ, ಅದೂಸಕೇ ಸೀಹಸಙ್ಕಾಸೇ.

೧೦೯೬.

‘‘ಮಾ ಚ ಪುತ್ತೇ ಮಾ ಚ ಪತಿಂ, ಅದ್ದಕ್ಖಿ ಖಣ್ಡಹಾಲ ತವ ಜಾಯಾ;

ಯೋ ಘಾತೇಸಿ ಕುಮಾರೇ, ಅಪೇಕ್ಖಿತೇ ಸಬ್ಬಲೋಕಸ್ಸಾ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಇಮಂ ಮಯ್ಹನ್ತಿ ಮಯ್ಹಂ ಇಮಂ ಹದಯಸೋಕಂ ದುಕ್ಖಂ. ಪಟಿಮುಞ್ಚತೂತಿ ಪವಿಸತು ಪಾಪುಣಾತು. ಯೋ ಘಾತೇಸೀತಿ ಯೋ ತ್ವಂ ಘಾತೇಸಿ. ಅಪೇಕ್ಖಿತೇತಿ ಸಬ್ಬಲೋಕೇನ ಓಲೋಕಿತೇ ದಿಸ್ಸಮಾನೇ ಮಾರೇಸೀತಿ ಅತ್ಥೋ.

ಬೋಧಿಸತ್ತೋ ¶ ಯಞ್ಞಾವಾಟೇಪಿ ಪಿತರಂ ಯಾಚನ್ತೋ ಆಹ –

೧೦೯೭.

‘‘ಮಾ ನೋ ದೇವ ಅವಧಿ, ದಾಸೇ ನೋ ದೇಹಿ ಖಣ್ಡಹಾಲಸ್ಸ;

ಅಪಿ ನಿಗಳಬನ್ಧಕಾಪಿ, ಹತ್ಥೀ ಅಸ್ಸೇ ಚ ಪಾಲೇಮ.

೧೦೯೮.

‘‘ಮಾ ನೋ ದೇವ ಅವಧಿ, ದಾಸೇ ನೋ ದೇಹಿ ಖಣ್ಡಹಾಲಸ್ಸ;

ಅಪಿ ನಿಗಳಬನ್ಧಕಾಪಿ, ಹತ್ಥಿಛಕಣಾನಿ ಉಜ್ಝೇಮ.

೧೦೯೯.

‘‘ಮಾ ನೋ ದೇವ ಅವಧಿ, ದಾಸೇ ನೋ ದೇಹಿ ಖಣ್ಡಹಾಲಸ್ಸ;

ಅಪಿ ನಿಗಳಬನ್ಧಕಾಪಿ, ಅಸ್ಸಛಕಣಾನಿ ಉಜ್ಝೇಮ.

೧೧೦೦.

‘‘ಮಾ ¶ ನೋ ದೇವ ಅವಧಿ, ದಾಸೇ ನೋ ದೇಹಿ ಖಣ್ಡಹಾಲಸ್ಸ;

ಯಸ್ಸ ಹೋನ್ತಿ ತವ ಕಾಮಾ, ಅಪಿ ರಟ್ಠಾ ಪಬ್ಬಾಜಿತಾ;

ಭಿಕ್ಖಾಚರಿಯಂ ಚರಿಸ್ಸಾಮ.

೧೧೦೧.

‘‘ದಿಬ್ಬಂ ದೇವ ಉಪಯಾಚನ್ತಿ, ಪುತ್ತತ್ಥಿಕಾಪಿ ದಲಿದ್ದಾ;

ಪಟಿಭಾನಾನಿಪಿ ಹಿತ್ವಾ, ಪುತ್ತೇ ನ ಲಭನ್ತಿ ಏಕಚ್ಚಾ.

೧೧೦೨.

‘‘ಆಸೀಸಿಕಾನಿ ಕರೋನ್ತಿ, ಪುತ್ತಾ ನೋ ಜಾಯನ್ತು ತತೋ ಪಪುತ್ತಾ;

ಅಥ ನೋ ಅಕಾರಣಸ್ಮಾ, ಯಞ್ಞತ್ಥಾಯ ದೇವ ಘಾತೇಸಿ.

೧೧೦೩.

‘‘ಉಪಯಾಚಿತಕೇನ ಪುತ್ತಂ ಲಭನ್ತಿ, ಮಾ ತಾತ ನೋ ಅಘಾತೇಸಿ;

ಮಾ ಕಿಚ್ಛಾಲದ್ಧಕೇಹಿ ಪುತ್ತೇಹಿ, ಯಜಿತ್ಥೋ ಇಮಂ ಯಞ್ಞಂ.

೧೧೦೪.

‘‘ಉಪಯಾಚಿತಕೇನ ಪುತ್ತಂ ಲಭನ್ತಿ, ಮಾ ತಾತ ನೋ ಅಘಾತೇಸಿ;

ಮಾ ಕಪಣಲದ್ಧಕೇಹಿ ಪುತ್ತೇಹಿ, ಅಮ್ಮಾಯ ನೋ ವಿಪ್ಪವಾಸೇಹೀ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ದಿಬ್ಬನ್ತಿ ದೇವ, ಅಪುತ್ತಿಕಾ ದಲಿದ್ದಾಪಿ ನಾರಿಯೋ ಪುತ್ತತ್ಥಿಕಾ ಹುತ್ವಾ ಬಹುಂ ಪಣ್ಣಾಕಾರಂ ಕರಿತ್ವಾ ಪುತ್ತಂ ವಾ ಧೀತರಂ ವಾ ಲಭಾಮಾತಿ ದಿಬ್ಯಂ ಉಪಯಾಚನ್ತಿ. ಪಟಿಭಾನಾನಿಪಿ ಹಿತ್ವಾತಿ ದೋಹಳಾನಿ ಛಡ್ಡೇತ್ವಾಪಿ, ಅಲಭಿತ್ವಾಪೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ಇದಂ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ – ಮಹಾರಾಜ, ನಾರೀನಞ್ಹಿ ಉಪ್ಪನ್ನಂ ದೋಹಳಂ ಅಲಭಿತ್ವಾ ಗಬ್ಭೋ ಸುಸ್ಸಿತ್ವಾ ನಸ್ಸತಿ. ತತ್ಥ ಏಕಚ್ಚಾ ಯಾಚನ್ತಾಪಿ ಪುತ್ತೇ ಅಲಭಮಾನಾ, ಕಾಚಿ ಲದ್ಧಮ್ಪಿ ದೋಹಳಂ ಪಹಾಯ ಅಪರಿಭುಞ್ಜಿತ್ವಾ ನ ಲಭನ್ತಿ, ಕಾಚಿ ದೋಹಳಂ ಅಲಭಮಾನಾ ನ ಲಭನ್ತಿ. ಮಯ್ಹಂ ಪನ ಮಾತಾ ಉಪ್ಪನ್ನಂ ದೋಹಳಂ ಲಭಿತ್ವಾ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತ್ವಾ ಉಪ್ಪನ್ನಂ ಗಬ್ಭಂ ಅನಾಸೇತ್ವಾ ಪುತ್ತೇ ಪಟಿಲಭಿ. ಏವಂ ಪಟಿಲದ್ಧೇ ಮಾ ನೋ ಅವಧೀತಿ ಯಾಚತಿ.

ಆಸೀಸಿಕಾನೀತಿ ¶ ಮಹಾರಾಜ, ಇಮೇ ಸತ್ತಾ ಆಸೀಸಂ ಕರೋನ್ತಿ. ಕಿನ್ತಿ? ಪುತ್ತಾ ನೋ ಜಾಯನ್ತೂತಿ. ತತೋ ಪಪುತ್ತಾತಿ ಪುತ್ತಾನಮ್ಪಿ ನೋ ಪುತ್ತಾ ಜಾಯನ್ತೂತಿ. ಅಥ ನೋ ಅಕಾರಣಸ್ಮಾತಿ ಅಥ ತ್ವಂ ಅಮ್ಹೇ ಅಕಾರಣೇನ ಯಞ್ಞತ್ಥಾಯ ಘಾತೇಸಿ. ಉಪಯಾಚಿತಕೇನಾತಿ ದೇವತಾನಂ ಆಯಾಚನೇನ. ಕಪಣಲದ್ಧಕೇಹೀತಿ ಕಪಣಾ ವಿಯ ಹುತ್ವಾ ಲದ್ಧಕೇಹಿ. ಪುತ್ತೇಹೀತಿ ಅಮ್ಹೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಅಮ್ಮಾಯ ಮಾ ವಿಪ್ಪವಾಸೇಹಿ, ಮಾ ನೋ ಮಾತರಾ ಸದ್ಧಿಂ ವಿಪ್ಪವಾಸಂ ಕರೀತಿ ವದತಿ.

ಸೋ ¶ ಏವಂ ವದನ್ತೋಪಿ ಪಿತು ಸನ್ತಿಕಾ ಕಿಞ್ಚಿ ಕಥಂ ಅಲಭಿತ್ವಾ ಮಾತು ಪಾದಮೂಲೇ ನಿಪತಿತ್ವಾ ಪರಿದೇವಮಾನೋ ಆಹ –

೧೧೦೫.

‘‘ಬಹುದುಕ್ಖಾ ಪೋಸಿಯ ಚನ್ದಂ, ಅಮ್ಮ ತುವಂ ಜೀಯಸೇ ಪುತ್ತಂ;

ವನ್ದಾಮಿ ಖೋ ತೇ ಪಾದೇ, ಲಭತಂ ತಾತೋ ಪರಲೋಕಂ.

೧೧೦೬.

‘‘ಹನ್ದ ಚ ಮಂ ಉಪಗೂಹ, ಪಾದೇ ತೇ ಅಮ್ಮ ವನ್ದಿತುಂ ದೇಹಿ;

ಗಚ್ಛಾಮಿ ದಾನಿ ಪವಾಸಂ, ಯಞ್ಞತ್ಥಾಯ ಏಕರಾಜಸ್ಸ.

೧೧೦೭.

‘‘ಹನ್ದ ಚ ಮಂ ಉಪಗೂಹ, ಪಾದೇ ತೇ ಅಮ್ಮ ವನ್ದಿತುಂ ದೇಹಿ;

ಗಚ್ಛಾಮಿ ದಾನಿ ಪವಾಸಂ, ಮಾತು ಕತ್ವಾ ಹದಯಸೋಕಂ.

೧೧೦೮.

‘‘ಹನ್ದ ಚ ಮಂ ಉಪಗೂಹ, ಪಾದೇ ತೇ ಅಮ್ಮ ವನ್ದಿತುಂ ದೇಹಿ;

ಗಚ್ಛಾಮಿ ದಾನಿ ಪವಾಸಂ, ಜನಸ್ಸ ಕತ್ವಾ ಹದಯಸೋಕ’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ಬಹುದುಕ್ಖಾ ಪೋಸಿಯಾತಿ ಬಹೂಹಿ ದುಕ್ಖೇಹಿ ಪೋಸಿಯ. ಚನ್ದನ್ತಿ ಮಂ ಚನ್ದಕುಮಾರಂ ಏವಂ ಪೋಸೇತ್ವಾ ಇದಾನಿ, ಅಮ್ಮ, ತ್ವಂ ಜೀಯಸೇ ಪುತ್ತಂ. ಲಭತಂ ತಾತೋ ಪರಲೋಕನ್ತಿ ಪಿತಾ ಮೇ ಭೋಗಸಮ್ಪನ್ನಂ ಪರಲೋಕಂ ಲಭತು. ಉಪಗೂಹಾತಿ ಆಲಿಙ್ಗ ಪರಿಸ್ಸಜ. ಪವಾಸನ್ತಿ ಪುನ ಅನಾಗಮನಾಯ ಅಚ್ಚನ್ತಂ ವಿಪ್ಪವಾಸಂ ಗಚ್ಛಾಮಿ.

ಅಥಸ್ಸ ಮಾತಾ ಪರಿದೇವನ್ತೀ ಚತಸ್ಸೋ ಗಾಥಾ ಅಭಾಸಿ –

೧೧೦೯.

‘‘ಹನ್ದ ಚ ಪದುಮಪತ್ತಾನಂ, ಮೋಳಿಂ ಬನ್ಧಸ್ಸು ಗೋತಮಿಪುತ್ತ;

ಚಮ್ಪಕದಲಮಿಸ್ಸಾಯೋ, ಏಸಾ ತೇ ಪೋರಾಣಿಕಾ ಪಕತಿ.

೧೧೧೦.

‘‘ಹನ್ದ ¶ ಚ ವಿಲೇಪನಂ ತೇ, ಪಚ್ಛಿಮಕಂ ಚನ್ದನಂ ವಿಲಿಮ್ಪಸ್ಸು;

ಯೇಹಿ ಚ ಸುವಿಲಿತ್ತೋ, ಸೋಭಸಿ ರಾಜಪರಿಸಾಯಂ.

೧೧೧೧.

‘‘ಹನ್ದ ಚ ಮುದುಕಾನಿ ವತ್ಥಾನಿ, ಪಚ್ಛಿಮಕಂ ಕಾಸಿಕಂ ನಿವಾಸೇಹಿ;

ಯೇಹಿ ಚ ಸುನಿವತ್ಥೋ, ಸೋಭಸಿ ರಾಜಪರಿಸಾಯಂ.

೧೧೧೨.

‘‘ಮುತ್ತಾಮಣಿಕನಕವಿಭೂಸಿತಾನಿ ¶ , ಗಣ್ಹಸ್ಸು ಹತ್ಥಾಭರಣಾನಿ;

ಯೇಹಿ ಚ ಹತ್ಥಾಭರಣೇಹಿ, ಸೋಭಸಿ ರಾಜಪರಿಸಾಯ’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ಪದುಮಪತ್ತಾನನ್ತಿ ಪದುಮಪತ್ತವೇಠನಂ ನಾಮೇಕಂ ಪಸಾಧನಂ, ತಂ ಸನ್ಧಾಯೇವಮಾಹ. ತವ ವಿಪ್ಪಕಿಣ್ಣಂ ಮೋಳಿಂ ಉಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಪದುಮಪತ್ತವೇಠನೇನ ಯೋಜೇತ್ವಾ ಬನ್ಧಾತಿ ಅತ್ಥೋ. ಗೋತಮಿಪುತ್ತಾತಿ ಚನ್ದಕುಮಾರಂ ಆಲಪತಿ. ಚಮ್ಪಕದಲಮಿಸ್ಸಾಯೋತಿ ಅಬ್ಭನ್ತರಿಮೇಹಿ ಚಮ್ಪಕದಲೇಹಿ ಮಿಸ್ಸಿತಾ ವಣ್ಣಗನ್ಧಸಮ್ಪನ್ನಾ ನಾನಾಪುಪ್ಫಮಾಲಾ ಪಿಲನ್ಧಸ್ಸು. ಏಸಾ ತೇತಿ ಏಸಾ ತವ ಪೋರಾಣಿಕಾ ಪಕತಿ, ತಮೇವ ಗಣ್ಹಸ್ಸು ಪುತ್ತಾತಿ ಪರಿದೇವತಿ. ಯೇಹಿ ಚಾತಿ ಯೇಹಿ ಲೋಹಿತಚನ್ದನವಿಲೇಪನೇಹಿ ವಿಲಿತ್ತೋ ರಾಜಪರಿಸಾಯ ಸೋಭಸಿ, ತಾನಿ ವಿಲಿಮ್ಪಸ್ಸೂತಿ ಅತ್ಥೋ. ಕಾಸಿಕನ್ತಿ ಸತಸಹಸ್ಸಗ್ಘನಕಂ ಕಾಸಿಕವತ್ಥಂ. ಗಣ್ಹಸ್ಸೂತಿ ಪಿಲನ್ಧಸ್ಸು.

ಇದಾನಿಸ್ಸ ಚನ್ದಾ ನಾಮ ಅಗ್ಗಮಹೇಸೀ ತಸ್ಸ ಪಾದಮೂಲೇ ನಿಪತಿತ್ವಾ ಪರಿದೇವಮಾನಾ ಆಹ –

೧೧೧೩.

‘‘ನ ಹಿ ನೂನಾಯಂ ರಟ್ಠಪಾಲೋ, ಭೂಮಿಪತಿ ಜನಪದಸ್ಸ ದಾಯಾದೋ;

ಲೋಕಿಸ್ಸರೋ ಮಹನ್ತೋ, ಪುತ್ತೇ ಸ್ನೇಹಂ ಜನಯತೀ’’ತಿ.

ತಂ ಸುತ್ವಾ ರಾಜಾ ಗಾಥಮಾಹ –

೧೧೧೪.

‘‘ಮಯ್ಹಮ್ಪಿ ಪಿಯಾ ಪುತ್ತಾ, ಅತ್ತಾ ಚ ಪಿಯೋ ತುಮ್ಹೇ ಚ ಭರಿಯಾಯೋ;

ಸಗ್ಗಞ್ಚ ಪತ್ಥಯಾನೋ, ತೇನಾಹಂ ಘಾತಯಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ.

ತಸ್ಸತ್ಥೋ – ಕಿಂಕಾರಣಾ ಪುತ್ತಸಿನೇಹಂ ನ ಜನೇಮಿ? ನ ಕೇವಲಂ ಗೋತಮಿಯಾ ಏವ, ಅಥ ಖೋ ಮಯ್ಹಮ್ಪಿ ಪಿಯಾ ಪುತ್ತಾ, ತಥಾ ಅತ್ತಾ ಚ ತುಮ್ಹೇ ಚ ಸುಣ್ಹಾಯೋ ಭರಿಯಾಯೋ ಚ ಪಿಯಾಯೇವ. ಏವಂ ಸನ್ತೇಪಿ ಸಗ್ಗಞ್ಚ ಪತ್ಥಯಾನೋ ಅಹಂ ಸಗ್ಗಂ ಪತ್ಥೇನ್ತೋ, ತೇನ ಕಾರಣೇನ ಏತೇ ಘಾತಯಿಸ್ಸಾಮಿ, ಮಾ ಚಿನ್ತಯಿತ್ಥ, ಸಬ್ಬೇಪೇತೇ ಮಯಾ ಸದ್ಧಿಂ ದೇವಲೋಕಂ ಏಕತೋ ಗಮಿಸ್ಸನ್ತೀತಿ.

ಚನ್ದಾ ¶ ಆಹ –

೧೧೧೫.

‘‘ಮಂ ಪಠಮಂ ಘಾತೇಹಿ, ಮಾ ಮೇ ಹದಯಂ ದುಕ್ಖಂ ಫಾಲೇಸಿ;

ಅಲಙ್ಕತೋ ಸುನ್ದರಕೋ, ಪುತ್ತೋ ದೇವ ತವ ಸುಖುಮಾಲೋ.

೧೧೧೬.

‘‘ಹನ್ದಯ್ಯ ¶ ಮಂ ಹನಸ್ಸು, ಪರಲೋಕೇ ಚನ್ದಕೇನ ಹೇಸ್ಸಾಮಿ;

ಪುಞ್ಞಂ ಕರಸ್ಸು ವಿಪುಲಂ, ವಿಚರಾಮ ಉಭೋಪಿ ಪರಲೋಕೇ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಪಠಮನ್ತಿ ದೇವ, ಮಮ ಸಾಮಿಕತೋ ಪಠಮತರಂ ಮಂ ಘಾತೇಹಿ. ದುಕ್ಖನ್ತಿ ಚನ್ದಸ್ಸ ಮರಣದುಕ್ಖಂ ಮಮ ಹದಯಂ ಮಾ ಫಾಲೇಸಿ. ಅಲಙ್ಕತೋತಿ ಅಯಂ ಮಮ ಏಕೋವ ಅಲಂ ಪರಿಯತ್ತೋತಿ ಏವಂ ಅಲಙ್ಕತೋ. ಏವರೂಪಂ ನಾಮ ಪುತ್ತಂ ಮಾ ಘಾತಯಿ, ಮಹಾರಾಜಾತಿ ದೀಪೇತಿ. ಹನ್ದಯ್ಯಾತಿ ಹನ್ದ, ಅಯ್ಯ, ರಾಜಾನಂ ಆಲಪನ್ತೀ ಏವಮಾಹ. ಪರಲೋಕೇ ಚನ್ದಕೇನಾತಿ ಚನ್ದೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಪರಲೋಕೇ ಭವಿಸ್ಸಾಮಿ. ವಿಚರಾಮ ಉಭೋಪಿ ಪರಲೋಕೇತಿ ತಯಾ ಏಕತೋ ಘಾತಿತಾ ಉಭೋಪಿ ಪರಲೋಕೇ ಸುಖಂ ಅನುಭವನ್ತಾ ವಿಚರಾಮ, ಮಾ ನೋ ಸಗ್ಗನ್ತರಾಯಮಕಾಸೀತಿ.

ರಾಜಾ ಆಹ –

೧೧೧೭.

‘‘ಮಾ ತ್ವಂ ಚನ್ದೇ ರುಚ್ಚಿ ಮರಣಂ, ಬಹುಕಾ ತವ ದೇವರಾ ವಿಸಾಲಕ್ಖಿ;

ತೇ ತಂ ರಮಯಿಸ್ಸನ್ತಿ, ಯಿಟ್ಠಸ್ಮಿಂ ಗೋತಮಿಪುತ್ತೇ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಮಾ ತ್ವಂ ಚನ್ದೇ ರುಚ್ಚೀತಿ ಮಾ ತ್ವಂ ಅತ್ತನೋ ಮರಣಂ ರೋಚೇಸಿ. ‘‘ಮಾ ರುದ್ದೀ’’ತಿಪಿ ಪಾಠೋ, ಮಾ ರೋದೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ದೇವರಾತಿ ಪತಿಭಾತುಕಾ.

ತತೋ ಪರಂ ಸತ್ಥಾ –

೧೧೧೮.

‘‘ಏವಂ ವುತ್ತೇ ಚನ್ದಾ ಅತ್ತಾನಂ, ಹನ್ತಿ ಹತ್ಥತಲಕೇಹೀ’’ತಿ. – ಉಪಡ್ಢಗಾಥಮಾಹ;

ತತೋ ಪರಂ ತಸ್ಸಾಯೇವ ವಿಲಾಪೋ ಹೋತಿ –

‘‘ಅಲಮೇತ್ಥ ಜೀವಿತೇನ, ಪಿಸ್ಸಾಮಿ ವಿಸಂ ಮರಿಸ್ಸಾಮಿ.

೧೧೧೯.

‘‘ನ ಹಿ ನೂನಿಮಸ್ಸ ರಞ್ಞೋ, ಮಿತ್ತಾಮಚ್ಚಾ ಚ ವಿಜ್ಜರೇ ಸುಹದಾ;

ಯೇ ನ ವದನ್ತಿ ರಾಜಾನಂ, ‘ಮಾ ಘಾತಯಿ ಓರಸೇ ಪುತ್ತೇ’.

೧೧೨೦.

‘‘ನ ¶ ¶ ಹಿ ನೂನಿಮಸ್ಸ ರಞ್ಞೋ, ಞಾತೀ ಮಿತ್ತಾ ಚ ವಿಜ್ಜರೇ ಸುಹದಾ;

ಯೇ ನ ವದನ್ತಿ ರಾಜಾನಂ, ‘ಮಾ ಘಾತಯಿ ಅತ್ರಜೇ ಪುತ್ತೇ’.

೧೧೨೧.

‘‘ಇಮೇ ತೇಪಿ ಮಯ್ಹಂ ಪುತ್ತಾ, ಗುಣಿನೋ ಕಾಯೂರಧಾರಿನೋ ರಾಜ;

ತೇಹಿಪಿ ಯಜಸ್ಸು ಯಞ್ಞಂ, ಅಥ ಮುಞ್ಚತು ಗೋತಮಿಪುತ್ತೇ.

೧೧೨೨.

‘‘ಬಿಲಸತಂ ಮಂ ಕತ್ವಾನ, ಯಜಸ್ಸು ಸತ್ತಧಾ ಮಹಾರಾಜ;

ಮಾ ಜೇಟ್ಠಪುತ್ತಮವಧಿ, ಅದೂಸಕಂ ಸೀಹಸಙ್ಕಾಸಂ.

೧೧೨೩.

‘‘ಬಿಲಸತಂ ಮಂ ಕತ್ವಾನ, ಯಜಸ್ಸು ಸತ್ತಧಾ ಮಹಾರಾಜ;

ಮಾ ಜೇಟ್ಠಪುತ್ತಮವಧಿ, ಅಪೇಕ್ಖಿತಂ ಸಬ್ಬಲೋಕಸ್ಸಾ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಏವನ್ತಿ ಏವಂ ಅನ್ಧಬಾಲೇನ ಏಕರಾಜೇನ ವುತ್ತೇ. ಹನ್ತೀತಿ ‘‘ಕಿಂ ನಾಮೇತಂ ಕಥೇಸೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಹತ್ಥತಲೇಹಿ ಅತ್ತಾನಂ ಹನ್ತಿ. ಪಿಸ್ಸಾಮೀತಿ ಪಿವಿಸ್ಸಾಮಿ. ಇಮೇ ತೇಪೀತಿ ವಸುಲಕುಮಾರಂ ಆದಿಂ ಕತ್ವಾ ಸೇಸದಾರಕೇ ಹತ್ಥೇ ಗಹೇತ್ವಾ ರಞ್ಞೋ ಪಾದಮೂಲೇ ಠಿತಾ ಏವಮಾಹ. ಗುಣಿನೋತಿ ಮಾಲಾಗುಣಆಭರಣೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತಾ. ಕಾಯೂರಧಾರಿನೋತಿ ಕಾಯೂರಪಸಾಧನಧರಾ. ಬಿಲಸತನ್ತಿ ಮಹಾರಾಜ, ಮಂ ಘಾತೇತ್ವಾ ಕೋಟ್ಠಾಸಸತಂ ಕತ್ವಾ ಸತ್ತಧಾ ಸತ್ತಸು ಠಾನೇಸು ಯಞ್ಞಂ ಯಜಸ್ಸು.

ಇತಿ ಸಾ ರಞ್ಞೋ ಸನ್ತಿಕೇ ಇಮಾಹಿ ಗಾಥಾಹಿ ಪರಿದೇವಿತ್ವಾ ಅಸ್ಸಾಸಂ ಅಲಭಮಾನಾ ಬೋಧಿಸತ್ತಸ್ಸೇವ ಸನ್ತಿಕಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಪರಿದೇವಮಾನಾ ಅಟ್ಠಾಸಿ. ಅಥ ನಂ ಸೋ ಆಹ – ‘‘ಚನ್ದೇ, ಮಯಾ ಜೀವಮಾನೇನ ತುಯ್ಹಂ ತಸ್ಮಿಂ ತಸ್ಮಿಂ ವತ್ಥುಸ್ಮಿಂ ಸುಭಣಿತೇ ಸುಕಥಿತೇ ಉಚ್ಚಾವಚಾನಿ ಮಣಿಮುತ್ತಾದೀನಿ ಬಹೂನಿ ಆಭರಣಾನಿ ದಿನ್ನಾನಿ, ಅಜ್ಜ ಪನ ತೇ ಇದಂ ಪಚ್ಛಿಮದಾನಂ, ಸರೀರಾರುಳ್ಹಂ ಆಭರಣಂ ದಮ್ಮಿ, ಗಣ್ಹಾಹಿ ನ’’ನ್ತಿ. ಇಮಮತ್ಥಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಸತ್ಥಾ ಆಹ –

೧೧೨೪.

‘‘ಬಹುಕಾ ತವ ದಿನ್ನಾಭರಣಾ, ಉಚ್ಚಾವಚಾ ಸುಭಣಿತಮ್ಹಿ;

ಮುತ್ತಾಮಣಿವೇಳುರಿಯಾ, ಏತಂ ತೇ ಪಚ್ಛಿಮಕಂ ದಾನ’’ನ್ತಿ.

ಚನ್ದಾದೇವೀಪಿ ತಂ ಸುತ್ವಾ ತತೋ ಪರಾಹಿ ನವಹಿ ಗಾಥಾಹಿ ವಿಲಪಿ –

೧೧೨೫.

‘‘ಯೇಸಂ ¶ ಪುಬ್ಬೇ ಖನ್ಧೇಸು, ಫುಲ್ಲಾ ಮಾಲಾಗುಣಾ ವಿವತ್ತಿಂಸು;

ತೇಸಜ್ಜಪಿ ಸುನಿಸಿತೋ, ನೇತ್ತಿಂಸೋ ವಿವತ್ತಿಸ್ಸತಿ ಖನ್ಧೇಸು.

೧೧೨೬.

‘‘ಯೇಸಂ ¶ ಪುಬ್ಬೇ ಖನ್ಧೇಸು, ಚಿತ್ತಾ ಮಾಲಾಗುಣಾ ವಿವತ್ತಿಂಸು;

ತೇಸಜ್ಜಪಿ ಸುನಿಸಿತೋ, ನೇತ್ತಿಂಸೋ ವಿವತ್ತಿಸ್ಸತಿ ಖನ್ಧೇಸು.

೧೧೨೭.

‘‘ಅಚಿರಂ ವತ ನೇತ್ತಿಂಸೋ, ವಿವತ್ತಿಸ್ಸಕಿ ರಾಜಪುತ್ತಾನಂ ಖನ್ಧೇಸು;

ಅಥ ಮಮ ಹದಯಂ ನ ಫಲತಿ, ತಾವ ದಳ್ಹಬನ್ಧಞ್ಚ ಮೇ ಆಸಿ.

೧೧೨೮.

‘‘ಕಾಸಿಕಸುಚಿವತ್ಥಧರಾ, ಕುಣ್ಡಲಿನೋ ಅಗಲುಚನ್ದನವಿಲಿತ್ತಾ;

ನಿಯ್ಯಾಥ ಚನ್ದಸೂರಿಯಾ, ಯಞ್ಞತ್ಥಾಯ ಏಕರಾಜಸ್ಸ.

೧೧೨೯.

‘‘ಕಾಸಿಕಸುಚಿವತ್ಥಧರಾ, ಕುಣ್ಡಲಿನೋ ಅಗಲುಚನ್ದನವಿಲಿತ್ತಾ;

ನಿಯ್ಯಾಥ ಚನ್ದಸೂರಿಯಾ, ಮಾತು ಕತ್ವಾ ಹದಯಸೋಕಂ.

೧೧೩೦.

‘‘ಕಾಸಿಕಸುಚಿವತ್ಥಧರಾ, ಕುಣ್ಡಲಿನೋ ಅಗಲುಚನ್ದನವಿಲಿತ್ತಾ;

ನಿಯ್ಯಾಥ ಚನ್ದಸೂರಿಯಾ, ಜನಸ್ಸ ಕತ್ವಾ ಹದಯಸೋಕಂ.

೧೧೩೧.

‘‘ಮಂಸರಸಭೋಜನಾ ನ್ಹಾಪಕಸುನ್ಹಾಪಿತಾ, ಕುಣ್ಡಲಿನೋ ಅಗಲುಚನ್ದನವಿಲಿತ್ತಾ;

ನಿಯ್ಯಾಥ ಚನ್ದಸೂರಿಯಾ, ಯಞ್ಞತ್ಥಾಯ ಏಕರಾಜಸ್ಸ.

೧೧೩೨.

‘‘ಮಂಸರಸಭೋಜನಾ ನ್ಹಾಪಕಸುನ್ಹಾಪಿತಾ, ಕುಣ್ಡಲಿನೋ ಅಗಲುಚನ್ದನವಿಲಿತ್ತಾ;

ನಿಯ್ಯಾಥ ಚನ್ದಸೂರಿಯಾ, ಮಾತು ಕತ್ವಾ ಹದಯಸೋಕಂ.

೧೧೩೩.

‘‘ಮಂಸರಸಭೋಜನಾ ನ್ಹಾಪಕಸುನ್ಹಾಪಿತಾ, ಕುಣ್ಡಲಿನೋ ಅಗಲುಚನ್ದನವಿಲಿತ್ತಾ;

ನಿಯ್ಯಾಥ ಚನ್ದಸೂರಿಯಾ, ಜನಸ್ಸ ಕತ್ವಾ ಹದಯಸೋಕ’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ಮಾಲಾಗುಣಾತಿ ಪುಪ್ಫದಾಮಾನಿ. ತೇಸಜ್ಜಾತಿ ತೇಸಂ ಅಜ್ಜ. ನೇತ್ತಿಂಸೋತಿ ಅಸಿ. ವಿವತ್ತಿಸ್ಸತೀತಿ ಪತಿಸ್ಸತಿ. ಅಚಿರಂ ವತಾತಿ ಅಚಿರೇನ ವತ. ನ ಫಲತೀತಿ ನ ಭಿಜ್ಜತಿ. ತಾವ ದಳ್ಹಬನ್ಧಞ್ಚ ¶ ಮೇ ಆಸೀತಿ ಅತಿವಿಯ ಥಿರಬನ್ಧನಂ ಮೇ ಹದಯಂ ಭವಿಸ್ಸತೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ನಿಯ್ಯಾಥಾತಿ ಗಚ್ಛಥ.

ಏವಂ ತಸ್ಸಾ ಪರಿದೇವನ್ತಿಯಾವ ಯಞ್ಞಾವಾಟೇ ಸಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ನಿಟ್ಠಾಸಿ. ರಾಜಪುತ್ತಂ ನೇತ್ವಾ ಗೀವಂ ಓನಾಮೇತ್ವಾ ನಿಸೀದಾಪೇಸುಂ. ಖಣ್ಡಹಾಲೋ ಸುವಣ್ಣಪಾತಿಂ ಉಪನಾಮೇತ್ವಾ ಖಗ್ಗಂ ಆದಾಯ ‘‘ತಸ್ಸ ಗೀವಂ ಛಿನ್ದಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಅಟ್ಠಾಸಿ. ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಚನ್ದಾದೇವೀ ‘‘ಅಞ್ಞಂ ಮೇ ಪಟಿಸರಣಂ ನತ್ಥಿ, ಅತ್ತನೋ ಸಚ್ಚಬಲೇನ ಸಾಮಿಕಸ್ಸ ¶ ಸೋತ್ಥಿಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಅಞ್ಜಲಿಂ ಪಗ್ಗಯ್ಹ ಪರಿಸಾಯ ಅನ್ತರೇ ವಿಚರನ್ತೀ ಸಚ್ಚಕಿರಿಯಂ ಅಕಾಸಿ. ತಮತ್ಥಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಸತ್ಥಾ ಆಹ –

೧೧೩೪.

‘‘ಸಬ್ಬಸ್ಮಿಂ ಉಪಕ್ಖಟಸ್ಮಿಂ, ನಿಸೀದಿತೇ ಚನ್ದಸ್ಮಿಂ ಯಞ್ಞತ್ಥಾಯ;

ಪಞ್ಚಾಲರಾಜಧೀತಾ ಪಞ್ಜಲಿಕಾ, ಸಬ್ಬಪರಿಸಾಯ ಸಮನುಪರಿಯಾಯಿ.

೧೧೩೫.

‘‘ಯೇನ ಸಚ್ಚೇನ ಖಣ್ಡಹಾಲೋ, ಪಾಪಕಮ್ಮಂ ಕರೋತಿ ದುಮ್ಮೇಧೋ;

ಏತೇನ ಸಚ್ಚವಜ್ಜೇನ, ಸಮಙ್ಗಿನೀ ಸಾಮಿಕೇನ ಹೋಮಿ.

೧೧೩೬.

‘‘ಯೇ ಇಧತ್ಥಿ ಅಮನುಸ್ಸಾ, ಯಾನಿ ಚ ಯಕ್ಖಭೂತಭಬ್ಯಾನಿ;

ಕರೋನ್ತು ಮೇ ವೇಯ್ಯಾವಟಿಕಂ, ಸಮಙ್ಗಿನೀ ಸಾಮಿಕೇನ ಹೋಮಿ.

೧೧೩೭.

‘‘ಯಾ ದೇವತಾ ಇಧಾಗತಾ, ಯಾನಿ ಚ ಯಕ್ಖಭೂತಭಬ್ಯಾನಿ;

ಸರಣೇಸಿನಿಂ ಅನಾಥಂ ತಾಯಥ ಮಂ, ಯಾಚಾಮಹಂ ಪತಿ ಮಾಹಂ ಅಜೇಯ್ಯ’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ಉಪಕ್ಖಟಸ್ಮಿನ್ತಿ ಸಬ್ಬಸ್ಮಿಂ ಯಞ್ಞಸಮ್ಭಾರೇ ಸಜ್ಜಿತೇ ಪಟಿಯತ್ತೇ. ಸಮಙ್ಗಿನೀತಿ ಸಮ್ಪಯುತ್ತಾ ಏಕಸಂವಾಸಾ. ಯೇ ಇಧತ್ಥೀತಿ ಯೇ ಇಧ ಅತ್ಥಿ. ಯಕ್ಖಭೂತಭಬ್ಯಾನೀತಿ ದೇವಸಙ್ಖಾತಾ ಯಕ್ಖಾ ಚ ವಡ್ಢಿತ್ವಾ ಠಿತಸತ್ತಸಙ್ಖಾತಾ ಭೂತಾ ಚ ಇದಾನಿ ವಡ್ಢನಕಸತ್ತಸಙ್ಖಾತಾನಿ ಭಬ್ಯಾನಿ ಚ. ವೇಯ್ಯಾವಟಿಕನ್ತಿ ಮಯ್ಹಂ ವೇಯ್ಯಾವಚ್ಚಂ ಕರೋನ್ತು. ತಾಯಥ ಮನ್ತಿ ರಕ್ಖಥ ಮಂ. ಯಾಚಾಮಹನ್ತಿ ಅಹಂ ವೋ ಯಾಚಾಮಿ. ಪತಿ ಮಾಹನ್ತಿ ಪತಿಂ ಅಹಂ ಮಾ ಅಜೇಯ್ಯಂ.

ಅಥ ಸಕ್ಕೋ ದೇವರಾಜಾ ತಸ್ಸಾ ಪರಿದೇವಸದ್ದಂ ಸುತ್ವಾ ತಂ ಪವತ್ತಿಂ ಞತ್ವಾ ಜಲಿತಂ ಅಯಕೂಟಂ ಆದಾಯ ಗನ್ತ್ವಾ ರಾಜಾನಂ ತಾಸೇತ್ವಾ ಸಬ್ಬೇ ವಿಸ್ಸಜ್ಜಾಪೇಸಿ. ತಮತ್ಥಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಸತ್ಥಾ ಆಹ –

೧೧೩೮.

‘‘ತಂ ¶ ಸುತ್ವಾ ಅಮನುಸ್ಸೋ, ಅಯೋಕೂಟಂ ಪರಿಬ್ಭಮೇತ್ವಾನ;

ಭಯಮಸ್ಸ ಜನಯನ್ತೋ, ರಾಜಾನಂ ಇದಮವೋಚ.

೧೧೩೯.

‘‘ಬುಜ್ಝಸ್ಸು ಖೋ ರಾಜಕಲಿ, ಮಾ ತಾಹಂ ಮತ್ಥಕಂ ನಿತಾಳೇಸಿಂ;

ಮಾ ಜೇಟ್ಠಪುತ್ತಮವಧಿ, ಅದೂಸಕಂ ಸೀಹಸಙ್ಕಾಸಂ.

೧೧೪೦.

‘‘ಕೋ ¶ ತೇ ದಿಟ್ಠೋ ರಾಜಕಲಿ, ಪುತ್ತಭರಿಯಾಯೋ ಹಞ್ಞಮಾನಾಯೋ;

ಸೇಟ್ಠಿ ಚ ಗಹಪತಯೋ, ಅದೂಸಕಾ ಸಗ್ಗಕಾಮಾ ಹಿ.

೧೧೪೧.

‘‘ತಂ ಸುತ್ವಾ ಖಣ್ಡಹಾಲೋ, ರಾಜಾ ಚ ಅಬ್ಭುತಮಿದಂ ದಿಸ್ವಾನ;

ಸಬ್ಬೇಸಂ ಬನ್ಧನಾನಿ ಮೋಚೇಸುಂ, ಯಥಾ ತಂ ಅನುಪಘಾತಂ.

೧೧೪೨.

‘‘ಸಬ್ಬೇಸು ವಿಪ್ಪಮುತ್ತೇಸು, ಯೇ ತತ್ಥ ಸಮಾಗತಾ ತದಾ ಆಸುಂ;

ಸಬ್ಬೇ ಏಕೇಕಲೇಡ್ಡುಕಮದಂಸು, ಏಸ ವಧೋ ಖಣ್ಡಹಾಲಸ್ಸಾ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಅಮನುಸ್ಸೋತಿ ಸಕ್ಕೋ ದೇವರಾಜಾ. ಬುಜ್ಝಸ್ಸೂತಿ ಜಾನಸ್ಸು ಸಲ್ಲಕ್ಖೇಹಿ. ರಾಜಕಲೀತಿ ರಾಜಕಾಳಕಣ್ಣಿ ರಾಜಲಾಮಕ. ಮಾ ತಾಹನ್ತಿ ಪಾಪರಾಜ, ಬುಜ್ಝ, ಮಾ ತೇ ಅಹಂ ಮತ್ಥಕಂ ನಿತಾಳೇಸಿಂ. ಕೋ ತೇ ದಿಟ್ಠೋತಿ ಕುಹಿಂ ತಯಾ ದಿಟ್ಠಪುಬ್ಬೋ. ಸಗ್ಗಕಾಮಾ ಹೀತಿ ಏತ್ಥ ಹೀತಿ ನಿಪಾತಮತ್ತಂ, ಸಗ್ಗಕಾಮಾ ಸಗ್ಗಂ ಪತ್ಥಯಮಾನಾತಿ ಅತ್ಥೋ. ತಂ ಸುತ್ವಾತಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ತಂ ಸಕ್ಕಸ್ಸ ವಚನಂ ಖಣ್ಡಹಾಲೋ ಸುತ್ವಾ. ಅಬ್ಭುತಮಿದನ್ತಿ ರಾಜಾ ಚ ಇದಂ ಸಕ್ಕಸ್ಸ ದಸ್ಸನಂ ಪುಬ್ಬೇ ಅಭೂತಂ ದಿಸ್ವಾ. ಯಥಾ ತನ್ತಿ ಯಥಾ ಅನುಪಘಾತಂ ಪಾಣಂ ಮೋಚೇನ್ತಿ, ಏವಮೇವ ಮೋಚೇಸುಂ. ಏಕೇಕಲೇಡ್ಡುಕಮದಂಸೂತಿ ಭಿಕ್ಖವೇ, ಯತ್ತಕಾ ತಸ್ಮಿಂ ಯಞ್ಞಾವಾಟೇ ಸಮಾಗತಾ, ಸಬ್ಬೇ ಏಕಕೋಲಾಹಲಂ ಕತ್ವಾ ಖಣ್ಡಹಾಲಸ್ಸ ಏಕೇಕಲೇಡ್ಡುಪಹಾರಂ ಅದಂಸು. ಏಸ ವಧೋತಿ ಏಸೋವ ಖಣ್ಡಹಾಲಸ್ಸ ವಧೋ ಅಹೋಸಿ, ತತ್ಥೇವ ನಂ ಜೀವಿತಕ್ಖಯಂ ಪಾಪೇಸುನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ.

ತಂ ಪನ ಮಾರೇತ್ವಾ ಮಹಾಜನೋ ರಾಜಾನಂ ಮಾರೇತುಂ ಆರಭಿ. ಬೋಧಿಸತ್ತೋ ಪಿತರಂ ಪರಿಸ್ಸಜಿತ್ವಾ ಮಾರೇತುಂ ನ ಅದಾಸಿ. ಮಹಾಜನೋ ‘‘ಜೀವಿತಂ ಏತಸ್ಸ ಪಾಪರಞ್ಞೋ ದೇಮ, ಛತ್ತಂ ಪನಸ್ಸ ನಗರೇ ಚ ವಾಸಂ ನ ದಸ್ಸಾಮ, ಚಣ್ಡಾಲಂ ಕತ್ವಾ ಬಹಿನಗರೇ ವಸಾಪೇಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ವತ್ವಾ ರಾಜವೇಸಂ ಹಾರೇತ್ವಾ ಕಾಸಾವಂ ನಿವಾಸಾಪೇತ್ವಾ ಹಲಿದ್ದಿಪಿಲೋತಿಕಾಯ ಸೀಸಂ ವೇಠೇತ್ವಾ ಚಣ್ಡಾಲಂ ಕತ್ವಾ ಚಣ್ಡಾಲವಸನಟ್ಠಾನಂ ತಂ ಪಹಿಣಿ. ಯೇ ಪನೇತಂ ಪಸುಘಾತಯಞ್ಞಂ ಯಜಿಂಸು ಚೇವ ಯಜಾಪೇಸುಞ್ಚ ಅನುಮೋದಿಂಸು ಚ, ಸಬ್ಬೇ ನಿರಯಪರಾಯಣಾವ ಅಹೇಸುಂ. ತಮತ್ಥಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಸತ್ಥಾ ಆಹ –

೧೧೪೩.

‘‘ಸಬ್ಬೇ ¶ ¶ ಪವಿಟ್ಠಾ ನಿರಯಂ, ಯಥಾ ತಂ ಪಾಪಕಂ ಕರಿತ್ವಾನ;

ನ ಹಿ ಪಾಪಕಮ್ಮಂ ಕತ್ವಾ, ಲಬ್ಭಾ ಸುಗತಿಂ ಇತೋ ಗನ್ತು’’ನ್ತಿ.

ಸೋಪಿ ಖೋ ಮಹಾಜನೋ ದ್ವೇ ಕಾಳಕಣ್ಣಿಯೋ ಹಾರೇತ್ವಾ ತತ್ಥೇವ ಅಭಿಸೇಕಸಮ್ಭಾರೇ ಆಹರಿತ್ವಾ ಚನ್ದಕುಮಾರಂ ಅಭಿಸಿಞ್ಚಿ. ತಮತ್ಥಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಸತ್ಥಾ ಆಹ –

೧೧೪೪.

‘‘ಸಬ್ಬೇಸು ವಿಪ್ಪಮುತ್ತೇಸು, ಯೇ ತತ್ಥ ಸಮಾಗತಾ ತದಾ ಆಸುಂ;

ಚನ್ದಂ ಅಭಿಸಿಞ್ಚಿಂಸು, ಸಮಾಗತಾ ರಾಜಪರಿಸಾ ಚ.

೧೧೪೫.

‘‘ಸಬ್ಬೇಸು ವಿಪ್ಪಮುತ್ತೇಸು, ಯೇ ತತ್ಥ ಸಮಾಗತಾ ತದಾ ಆಸುಂ;

ಚನ್ದಂ ಅಭಿಸಿಞ್ಚಿಂಸು, ಸಮಾಗತಾ ರಾಜಕಞ್ಞಾಯೋ ಚ.

೧೧೪೬.

‘‘ಸಬ್ಬೇಸು ವಿಪ್ಪಮುತ್ತೇಸು, ಯೇ ತತ್ಥ ಸಮಾಗತಾ ತದಾ ಆಸುಂ;

ಚನ್ದಂ ಅಭಿಸಿಞ್ಚಿಂಸು, ಸಮಾಗತಾ ದೇವಪರಿಸಾ ಚ.

೧೧೪೭.

‘‘ಸಬ್ಬೇಸು ವಿಪ್ಪಮುತ್ತೇಸು, ಯೇ ತತ್ಥ ಸಮಾಗತಾ ತದಾ ಆಸುಂ;

ಚನ್ದಂ ಅಭಿಸಿಞ್ಚಿಂಸು, ಸಮಾಗತಾ ದೇವಕಞ್ಞಾಯೋ ಚ.

೧೧೪೮.

‘‘ಸಬ್ಬೇಸು ವಿಪ್ಪಮುತ್ತೇಸು, ಯೇ ತತ್ಥ ಸಮಾಗತಾ ತದಾ ಆಸುಂ;

ಚೇಲುಕ್ಖೇಪಮಕರುಂ, ಸಮಾಗತಾ ರಾಜಪರಿಸಾ ಚ.

೧೧೪೯.

‘‘ಸಬ್ಬೇಸು ವಿಪ್ಪಮುತ್ತೇಸು, ಯೇ ತತ್ಥ ಸಮಾಗತಾ ತದಾ ಆಸುಂ;

ಚೇಲುಕ್ಖೇಪಮಕರುಂ, ಸಮಾಗತಾ ರಾಜಕಞ್ಞಾಯೋ ಚ.

೧೧೫೦.

‘‘ಸಬ್ಬೇಸು ವಿಪ್ಪಮುತ್ತೇಸು, ಯೇ ತತ್ಥ ಸಮಾಗತಾ ತದಾ ಆಸುಂ;

ಚೇಲುಕ್ಖೇಪಮಕರುಂ, ಸಮಾಗತಾ ದೇವಪರಿಸಾ ಚ.

೧೧೫೧.

‘‘ಸಬ್ಬೇಸು ವಿಪ್ಪಮುತ್ತೇಸು, ಯೇ ತತ್ಥ ಸಮಾಗತಾ ತದಾ ಆಸುಂ;

ಚೇಲುಕ್ಖೇಪಮಕರುಂ, ಸಮಾಗತಾ ದೇವಕಞ್ಞಾಯೋ ಚ.

೧೧೫೨.

‘‘ಸಬ್ಬೇಸು ¶ ವಿಪ್ಪಮುತ್ತೇಸು, ಬಹೂ ಆನನ್ದಿತಾ ಅಹುಂ;

ನನ್ದಿಂ ಪವೇಸಿ ನಗರಂ, ಬನ್ಧನಾ ಮೋಕ್ಖೋ ಅಘೋಸಿತ್ಥಾ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ರಾಜಪರಿಸಾ ಚಾತಿ ರಾಜಪರಿಸಾಪಿ ತೀಹಿ ಸಙ್ಖೇಹಿ ಅಭಿಸಿಞ್ಚಿಂಸು. ರಾಜಕಞ್ಞಾಯೋ ಚಾತಿ ಖತ್ತಿಯಧೀತರೋಪಿ ನಂ ಅಭಿಸಿಞ್ಚಿಂಸು. ದೇವಪರಿಸಾ ಚಾತಿ ಸಕ್ಕೋ ¶ ದೇವರಾಜಾ ವಿಜಯುತ್ತರಸಙ್ಖಂ ಗಹೇತ್ವಾ ದೇವಪರಿಸಾಯ ಸದ್ಧಿಂ ಅಭಿಸಿಞ್ಚಿ. ದೇವಕಞ್ಞಾಯೋ ಚಾತಿ ಸುಜಾಪಿ ದೇವಧೀತರಾಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಅಭಿಸಿಞ್ಚಿ. ಚೇಲುಕ್ಖೇಪಮಕರುನ್ತಿ ನಾನಾವಣ್ಣೇಹಿ ವತ್ಥೇಹಿ ಧಜೇ ಉಸ್ಸಾಪೇತ್ವಾ ಉತ್ತರಿಸಾಟಕಾನಿ ಆಕಾಸೇ ಖಿಪನ್ತಾ ಚೇಲುಕ್ಖೇಪಂ ಕರಿಂಸು. ರಾಜಪರಿಸಾ ಚ ಇತರೇ ತಯೋ ಕೋಟ್ಠಾಸಾ ಚಾತಿ ಅಭಿಸೇಕಕಾರಕಾ ಚತ್ತಾರೋಪಿ ಕೋಟ್ಠಾಸಾ ಕರಿಂಸುಯೇವ. ಆನನ್ದಿತಾ ಅಹುನ್ತಿ ಆಮೋದಿತಾ ಅಹೇಸುಂ. ನನ್ದಿಂ ಪವೇಸಿ ನಗರನ್ತಿ ಚನ್ದಕುಮಾರಸ್ಸ ಛತ್ತಂ ಉಸ್ಸಾಪೇತ್ವಾ ನಗರಂ ಪವಿಟ್ಠಕಾಲೇ ನಗರೇ ಆನನ್ದಭೇರಿ ಚರಿ. ‘‘ಕಿಂ ವತ್ವಾ’’ತಿ? ಯಥಾ ‘‘ಅಮ್ಹಾಕಂ ಚನ್ದಕುಮಾರೋ ಬನ್ಧನಾ ಮುತ್ತೋ, ಏವಮೇವ ಸಬ್ಬೇ ಬನ್ಧನಾ ಮುಚ್ಚನ್ತೂ’’ತಿ. ತೇನ ವುತ್ತಂ ‘‘ಬನ್ಧನಾ ಮೋಕ್ಖೋ ಅಘೋಸಿತ್ಥಾ’’ತಿ.

ಬೋಧಿಸತ್ತೋ ಪಿತು ವತ್ತಂ ಪಟ್ಠಪೇಸಿ. ಅನ್ತೋನಗರಂ ಪನ ಪವಿಸಿತುಂ ನ ಲಭತಿ. ಪರಿಬ್ಬಯಸ್ಸ ಖೀಣಕಾಲೇ ಬೋಧಿಸತ್ತೋ ಉಯ್ಯಾನಕೀಳಾದೀನಂ ಅತ್ಥಾಯ ಗಚ್ಛನ್ತೋ ತಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ‘‘ಪತಿಮ್ಹೀ’’ತಿ ನ ವನ್ದತಿ, ಅಞ್ಜಲಿಂ ಪನ ಕತ್ವಾ ‘‘ಚಿರಂ ಜೀವ ಸಾಮೀ’’ತಿ ವದತಿ. ‘‘ಕೇನತ್ಥೋ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ಆರೋಚೇಸಿ. ಅಥಸ್ಸ ಪರಿಬ್ಬಯಂ ದಾಪೇಸಿ. ಸೋ ಧಮ್ಮೇನ ರಜ್ಜಂ ಕಾರೇತ್ವಾ ಆಯುಪರಿಯೋಸಾನೇ ದೇವಲೋಕಂ ಪೂರಯಮಾನೋ ಅಗಮಾಸಿ.

ಸತ್ಥಾ ಇಮಂ ಧಮ್ಮದೇಸನಂ ಆಹರಿತ್ವಾ ‘‘ನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಇದಾನೇವ, ಪುಬ್ಬೇಪಿ ದೇವದತ್ತೋ ಮಂ ಏಕಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಬಹೂ ಮಾರೇತುಂ ವಾಯಾಮಮಕಾಸೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಜಾತಕಂ ಸಮೋಧಾನೇಸಿ. ತದಾ ಖಣ್ಡಹಾಲೋ ದೇವದತ್ತೋ ಅಹೋಸಿ, ಗೋತಮೀದೇವೀ ಮಹಾಮಾಯಾ, ಚನ್ದಾದೇವೀ ರಾಹುಲಮಾತಾ, ವಸುಲೋ ರಾಹುಲೋ, ಸೇಲಾ ಉಪ್ಪಲವಣ್ಣಾ, ಸೂರೋ ವಾಮಗೋತ್ತೋ ಕಸ್ಸಪೋ, ಭದ್ದಸೇನೋ ಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನೋ, ಸೂರಿಯಕುಮಾರೋ ಸಾರಿಪುತ್ತೋ, ಚನ್ದರಾಜಾ ಪನ ಅಹಮೇವ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೋ ಅಹೋಸಿನ್ತಿ.

ಚನ್ದಕುಮಾರಜಾತಕವಣ್ಣನಾ ಸತ್ತಮಾ.

[೫೪೫] ೮. ಮಹಾನಾರದಕಸ್ಸಪಜಾತಕವಣ್ಣನಾ

ಅಹು ¶ ¶ ರಾಜಾ ವಿದೇಹಾನನ್ತಿ ಇದಂ ಸತ್ಥಾ ಲಟ್ಠಿವನುಯ್ಯಾನೇ ವಿಹರನ್ತೋ ಉರುವೇಲಕಸ್ಸಪದಮನಂ ಆರಬ್ಭ ಕಥೇಸಿ. ಯದಾ ಹಿ ಸತ್ಥಾ ಪವತ್ತಿತವರಧಮ್ಮಚಕ್ಕೋ ಉರುವೇಲಕಸ್ಸಪಾದಯೋ ¶ ಜಟಿಲೇ ದಮೇತ್ವಾ ಮಗಧರಾಜಸ್ಸ ಪಟಿಸ್ಸವಂ ಲೋಚೇತುಂ ಪುರಾಣಜಟಿಲಸಹಸ್ಸಪರಿವುತೋ ಲಟ್ಠಿವನುಯ್ಯಾನಂ ಅಗಮಾಸಿ. ತದಾ ದ್ವಾದಸನಹುತಾಯ ಪರಿಸಾಯ ಸದ್ಧಿಂ ಆಗನ್ತ್ವಾ ದಸಬಲಂ ವನ್ದಿತ್ವಾ ನಿಸಿನ್ನಸ್ಸ ಮಗಧರಞ್ಞೋ ಪರಿಸನ್ತರೇ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಗಹಪತಿಕಾನಂ ವಿತಕ್ಕೋ ಉಪ್ಪಜ್ಜಿ ‘‘ಕಿಂ ನು ಖೋ ಉರುವೇಲಕಸ್ಸಪೋ ಮಹಾಸಮಣೇ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ಚರತಿ, ಉದಾಹು ಮಹಾಸಮಣೋ ಉರುವೇಲಕಸ್ಸಪೇ’’ತಿ. ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ತೇಸಂ ದ್ವಾದಸನಹುತಾನಂ ಚೇತಸಾ ಚೇತೋಪರಿವಿತಕ್ಕಮಞ್ಞಾಯ ‘‘ಕಸ್ಸಪಸ್ಸ ಮಮ ಸನ್ತಿಕೇ ಪಬ್ಬಜಿತಭಾವಂ ಜಾನಾಪೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಇಮಂ ಗಾಥಮಾಹ –

‘‘ಕಿಮೇವ ದಿಸ್ವಾ ಉರುವೇಲವಾಸಿ, ಪಹಾಸಿ ಅಗ್ಗಿಂ ಕಿಸಕೋವದಾನೋ;

ಪುಚ್ಛಾಮಿ ತಂ ಕಸ್ಸಪ ಏತಮತ್ಥಂ, ಕಥಂ ಪಹೀನಂ ತವ ಅಗ್ಗಿಹುತ್ತ’’ನ್ತಿ. (ಮಹಾವ. ೫೫);

ಥೇರೋಪಿ ಭಗವತೋ ಅಧಿಪ್ಪಾಯಂ ವಿದಿತ್ವಾ –

‘‘ರೂಪೇ ಚ ಸದ್ದೇ ಚ ಅಥೋ ರಸೇ ಚ, ಕಾಮಿತ್ಥಿಯೋ ಚಾಭಿವದನ್ತಿ ಯಞ್ಞಾ;

ಏತಂ ಮಲನ್ತಿ ಉಪಧೀಸು ಞತ್ವಾ, ತಸ್ಮಾ ನ ಯಿಟ್ಠೇ ನ ಹುತೇ ಅರಞ್ಜಿ’’ನ್ತಿ. (ಮಹಾವ. ೫೫); –

ಇಮಂ ಗಾಥಂ ವತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಸಾವಕಭಾವಂ ಪಕಾಸನತ್ಥಂ ತಥಾಗತಸ್ಸ ಪಾದಪಿಟ್ಠೇ ಸೀಸಂ ಠಪೇತ್ವಾ ‘‘ಸತ್ಥಾ ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವಾ, ಸಾವಕೋಹಮಸ್ಮೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಏಕತಾಲಂ ದ್ವಿತಾಲಂ ತಿತಾಲನ್ತಿ ಯಾವ ಸತ್ತತಾಲಪ್ಪಮಾಣಂ ಸತ್ತಕ್ಖತ್ತುಂ ವೇಹಾಸಂ ಅಬ್ಭುಗ್ಗನ್ತ್ವಾ ಓರುಯ್ಹ ತಥಾಗತಂ ವನ್ದಿತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿ. ತಂ ಪಾಟಿಹಾರಿಯಂ ದಿಸ್ವಾ ಮಹಾಜನೋ ‘‘ಅಹೋ ಮಹಾನುಭಾವೋ ಬುದ್ಧೋ, ಏವಂ ಥಾಮಗತದಿಟ್ಠಿಕೋ ನಾಮ ಅತ್ತಾನಂ ‘ಅರಹಾ’ತಿ ಮಞ್ಞಮಾನೋ ಉರುವೇಲಕಸ್ಸಪೋಪಿ ದಿಟ್ಠಿಜಾಲಂ ಭಿನ್ದಿತ್ವಾ ತಥಾಗತೇನ ದಮಿತೋ’’ತಿ ಸತ್ಥು ಗುಣಕಥಞ್ಞೇವ ಕಥೇಸಿ. ತಂ ಸುತ್ವಾ ಸತ್ಥಾ ‘‘ಅನಚ್ಛರಿಯಂ ಇದಾನಿ ಸಬ್ಬಞ್ಞುತಪ್ಪತ್ತೇನ ¶ ಮಯಾ ಇಮಸ್ಸ ದಮನಂ, ಸ್ವಾಹಂ ಪುಬ್ಬೇ ಸರಾಗಕಾಲೇಪಿ ನಾರದೋ ನಾಮ ಬ್ರಹ್ಮಾ ¶ ಹುತ್ವಾ ಇಮಸ್ಸ ದಿಟ್ಠಿಜಾಲಂ ಭಿನ್ದಿತ್ವಾ ಇಮಂ ನಿಬ್ಬಿಸೇವನಮಕಾಸಿ’’ನ್ತಿ ವತ್ವಾ ತಾಯ ಪರಿಸಾಯ ಯಾಚಿತೋ ಅತೀತಂ ಆಹರಿ.

ಅತೀತೇ ವಿದೇಹರಟ್ಠೇ ಮಿಥಿಲಾಯಂ ಅಙ್ಗತಿ ನಾಮ ರಾಜಾ ರಜ್ಜಂ ಕಾರೇಸಿ ಧಮ್ಮಿಕೋ ಧಮ್ಮರಾಜಾ. ತಸ್ಸ ರುಚಾ ನಾಮ ಧೀತಾ ಅಹೋಸಿ ಅಭಿರೂಪಾ ದಸ್ಸನೀಯಾ ಪಾಸಾದಿಕಾ ಕಪ್ಪಸತಸಹಸ್ಸಂ ಪತ್ಥಿತಪತ್ಥನಾ ಮಹಾಪುಞ್ಞಾ ಅಗ್ಗಮಹೇಸಿಯಾ ಕುಚ್ಛಿಸ್ಮಿಂ ನಿಬ್ಬತ್ತಾ. ಸೇಸಾ ಪನಸ್ಸ ಸೋಳಸಸಹಸ್ಸಾ ಇತ್ಥಿಯೋ ವಞ್ಝಾ ಅಹೇಸುಂ. ತಸ್ಸ ಸಾ ಧೀತಾ ಪಿಯಾ ಅಹೋಸಿ ಮನಾಪಾ. ಸೋ ತಸ್ಸಾ ನಾನಾಪುಪ್ಫಪೂರೇ ಪಞ್ಚವೀಸತಿಪುಪ್ಫಸಮುಗ್ಗೇ ಅನಗ್ಘಾನಿ ಸುಖುಮಾನಿ ವತ್ಥಾನಿ ಚ ‘‘ಇಮೇಹಿ ಅತ್ತಾನಂ ಅಲಙ್ಕರೋತೂ’’ತಿ ¶ ದೇವಸಿಕಂ ಪಹಿಣಿ. ಖಾದನೀಯಭೋಜನೀಯಸ್ಸ ಪನ ಪಮಾಣಂ ನತ್ಥಿ. ಅನ್ವಡ್ಢಮಾಸಂ ‘‘ದಾನಂ ದೇತೂ’’ತಿ ಸಹಸ್ಸಂ ಸಹಸ್ಸಂ ಪೇಸೇಸಿ. ತಸ್ಸ ಖೋ ಪನ ವಿಜಯೋ ಚ ಸುನಾಮೋ ಚ ಅಲಾತೋ ಚಾತಿ ತಯೋ ಅಮಚ್ಚಾ ಅಹೇಸುಂ. ಸೋ ಕೋಮುದಿಯಾ ಚಾತುಮಾಸಿನಿಯಾ ಛಣೇ ಪವತ್ತಮಾನೇ ದೇವನಗರಂ ವಿಯ ನಗರೇ ಚ ಅನ್ತೇಪುರೇ ಚ ಅಲಙ್ಕತೇ ಸುನ್ಹಾತೋ ಸುವಿಲಿತ್ತೋ ಸಬ್ಬಾಲಙ್ಕಾರಪ್ಪಟಿಮಣ್ಡಿತೋ ಭುತ್ತಸಾಯಮಾಸೋ ವಿವಟಸೀಹಪಞ್ಜರೇ ಮಹಾತಲೇ ಅಮಚ್ಚಗಣಪರಿವುತೋ ವಿಸುದ್ಧಂ ಗಗನತಲಂ ಅಭಿಲಙ್ಘಮಾನಂ ಚನ್ದಮಣ್ಡಲಂ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ರಮಣೀಯಾ ವತ ಭೋ ದೋಸಿನಾ ರತ್ತಿ, ಕಾಯ ನು ಖೋ ಅಜ್ಜ ರತಿಯಾ ಅಭಿರಮೇಯ್ಯಾಮಾ’’ತಿ ಅಮಚ್ಚೇ ಪುಚ್ಛಿ. ತಮತ್ಥಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಸತ್ಥಾ ಆಹ –

೧೧೫೩.

‘‘ಅಹು ರಾಜಾ ವಿದೇಹಾನಂ, ಅಙ್ಗತಿ ನಾಮ ಖತ್ತಿಯೋ;

ಪಹೂತಯೋಗ್ಗೋ ಧನಿಮಾ, ಅನನ್ತಬಲಪೋರಿಸೋ.

೧೧೫೪.

‘‘ಸೋ ಚ ಪನ್ನರಸಿಂ ರತ್ತಿಂ, ಪುರಿಮಯಾಮೇ ಅನಾಗತೇ;

ಚಾತುಮಾಸಾ ಕೋಮುದಿಯಾ, ಅಮಚ್ಚೇ ಸನ್ನಿಪಾತಯಿ.

೧೧೫೫.

‘‘ಪಣ್ಡಿತೇ ಸುತಸಮ್ಪನ್ನೇ, ಮ್ಹಿತಪುಬ್ಬೇ ವಿಚಕ್ಖಣೇ;

ವಿಜಯಞ್ಚ ಸುನಾಮಞ್ಚ, ಸೇನಾಪತಿಂ ಅಲಾತಕಂ.

೧೧೫೬.

‘‘ತಮನುಪುಚ್ಛಿ ವೇದೇಹೋ, ಪಚ್ಚೇಕಂ ಬ್ರೂಥ ಸಂ ರುಚಿಂ;

ಚಾತುಮಾಸಾ ಕೋಮುದಜ್ಜ, ಜುಣ್ಹಂ ಬ್ಯಪಹತಂ ತಮಂ;

ಕಾಯಜ್ಜ ರತಿಯಾ ರತ್ತಿಂ, ವಿಹರೇಮು ಇಮಂ ಉತು’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ¶ ¶ ಪಹೂತಯೋಗ್ಗೋತಿ ಬಹುಕೇನ ಹತ್ಥಿಯೋಗ್ಗಾದಿನಾ ಸಮನ್ನಾಗತೋ. ಅನನ್ತಬಲಪೋರಿಸೋತಿ ಅನನ್ತಬಲಕಾಯೋ. ಅನಾಗತೇತಿ ಪರಿಯೋಸಾನಂ ಅಪ್ಪತ್ತೇ, ಅನತಿಕ್ಕನ್ತೇತಿ ಅತ್ಥೋ. ಚಾತುಮಾಸಾತಿ ಚತುನ್ನಂ ವಸ್ಸಿಕಮಾಸಾನಂ ಪಚ್ಛಿಮದಿವಸಭೂತಾಯ ರತ್ತಿಯಾ. ಕೋಮುದಿಯಾತಿ ಫುಲ್ಲಕುಮುದಾಯ. ಮ್ಹಿತಪುಬ್ಬೇತಿ ಪಠಮಂ ಸಿತಂ ಕತ್ವಾ ಪಚ್ಛಾ ಕಥನಸೀಲೇ. ತಮನುಪುಚ್ಛೀತಿ ತಂ ತೇಸು ಅಮಚ್ಚೇಸು ಏಕೇಕಂ ಅಮಚ್ಚಂ ಅನುಪುಚ್ಛಿ. ಪಚ್ಚೇಕಂ ಬ್ರೂಥ ಸಂ ರುಚಿನ್ತಿ ಸಬ್ಬೇಪಿ ತುಮ್ಹೇ ಅತ್ತನೋ ಅತ್ತನೋ ಅಜ್ಝಾಸಯಾನುರೂಪಂ ರುಚಿಂ ಪಚ್ಚೇಕಂ ಮಯ್ಹಂ ಕಥೇಥ. ಕೋಮುದಜ್ಜಾತಿ ಕೋಮುದೀ ಅಜ್ಜ. ಜುಣ್ಹನ್ತಿ ಜುಣ್ಹಾಯ ನಿಸ್ಸಯಭೂತಂ ಚನ್ದಮಣ್ಡಲಂ ಅಬ್ಭುಗ್ಗಚ್ಛತಿ. ಬ್ಯಪಹತಂ ತಮನ್ತಿ ತೇನ ಸಬ್ಬಂ ಅನ್ಧಕಾರಂ ವಿಹತಂ. ಉತುನ್ತಿ ಅಜ್ಜ ರತ್ತಿಂ ಇಮಂ ಏವರೂಪಂ ಉತುಂ ಕಾಯರತಿಯಾ ವಿಹರೇಯ್ಯಾಮಾತಿ.

ಇತಿ ರಾಜಾ ಅಮಚ್ಚೇ ಪುಚ್ಛಿ. ತೇನ ತೇ ಪುಚ್ಛಿತಾ ಅತ್ತನೋ ಅತ್ತನೋ ಅಜ್ಝಾಸಯಾನುರೂಪಂ ಕಥಂ ಕಥಯಿಂಸು. ತಮತ್ಥಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಸತ್ಥಾ ಆಹ –

೧೧೫೭.

‘‘ತತೋ ಸೇನಾಪತಿ ರಞ್ಞೋ, ಅಲಾತೋ ಏತದಬ್ರವಿ;

‘ಹಟ್ಠಂ ಯೋಗ್ಗಂ ಬಲಂ ಸಬ್ಬಂ, ಸೇನಂ ಸನ್ನಾಹಯಾಮಸೇ.

೧೧೫೮.

‘ನಿಯ್ಯಾಮ ¶ ದೇವ ಯುದ್ಧಾಯ, ಅನನ್ತಬಲಪೋರಿಸಾ;

ಯೇ ತೇ ವಸಂ ನ ಆಯನ್ತಿ, ವಸಂ ಉಪನಯಾಮಸೇ;

ಏಸಾ ಮಯ್ಹಂ ಸಕಾ ದಿಟ್ಠಿ, ಅಜಿತಂ ಓಜಿನಾಮಸೇ’.

೧೧೫೯.

ಅಲಾತಸ್ಸ ವಚೋ ಸುತ್ವಾ, ಸುನಾಮೋ ಏತದಬ್ರವಿ;

‘ಸಬ್ಬೇ ತುಯ್ಹಂ ಮಹಾರಾಜ, ಅಮಿತ್ತಾ ವಸಮಾಗತಾ.

೧೧೬೦.

‘ನಿಕ್ಖಿತ್ತಸತ್ಥಾ ಪಚ್ಚತ್ಥಾ, ನಿವಾತಮನುವತ್ತರೇ;

ಉತ್ತಮೋ ಉಸ್ಸವೋ ಅಜ್ಜ, ನ ಯುದ್ಧಂ ಮಮ ರುಚ್ಚತಿ.

೧೧೬೧.

‘ಅನ್ನಪಾನಞ್ಚ ಖಜ್ಜಞ್ಚ, ಖಿಪ್ಪಂ ಅಭಿಹರನ್ತು ತೇ;

ರಮಸ್ಸು ದೇವ ಕಾಮೇಹಿ, ನಚ್ಚಗೀತೇ ಸುವಾದಿತೇ’.

೧೧೬೨.

ಸುನಾಮಸ್ಸ ವಚೋ ಸುತ್ವಾ, ವಿಜಯೋ ಏತದಬ್ರವಿ;

‘ಸಬ್ಬೇ ಕಾಮಾ ಮಹಾರಾಜ, ನಿಚ್ಚಂ ತವ ಮುಪಟ್ಠಿತಾ.

೧೧೬೩.

‘ನ ¶ ¶ ಹೇತೇ ದುಲ್ಲಭಾ ದೇವ, ತವ ಕಾಮೇಹಿ ಮೋದಿತುಂ;

ಸದಾಪಿ ಕಾಮಾ ಸುಲಭಾ, ನೇತಂ ಚಿತ್ತಮತಂ ಮಮ.

೧೧೬೪.

‘ಸಮಣಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಂ ವಾಪಿ, ಉಪಾಸೇಮು ಬಹುಸ್ಸುತಂ;

ಯೋ ನಜ್ಜ ವಿನಯೇ ಕಙ್ಖಂ, ಅತ್ಥಧಮ್ಮವಿದೂ ಇಸೇ’.

೧೧೬೫.

ವಿಜಯಸ್ಸ ವಚೋ ಸುತ್ವಾ, ರಾಜಾ ಅಙ್ಗತಿ ಮಬ್ರವಿ;

‘ಯಥಾ ವಿಜಯೋ ಭಣತಿ, ಮಯ್ಹಮ್ಪೇತಂವ ರುಚ್ಚತಿ;

೧೧೬೬.

‘ಸಮಣಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಂ ವಾಪಿ, ಉಪಾಸೇಮು ಬಹುಸ್ಸುತಂ;

ಯೋ ನಜ್ಜ ವಿನಯೇ ಕಙ್ಖಂ, ಅತ್ಥಧಮ್ಮವಿದೂ ಇಸೇ.

೧೧೬೭.

‘ಸಬ್ಬೇವ ಸನ್ತಾ ಕರೋಥ ಮತಿಂ, ಕಂ ಉಪಾಸೇಮು ಪಣ್ಡಿತಂ;

ಯೋ ನಜ್ಜ ವಿನಯೇ ಕಙ್ಖಂ, ಅತ್ಥಧಮ್ಮವಿದೂ ಇಸೇ’.

೧೧೬೮.

ವೇದೇಹಸ್ಸ ವಚೋ ಸುತ್ವಾ, ಅಲಾತೋ ಏತದಬ್ರವಿ;

‘ಅತ್ಥಾಯಂ ಮಿಗದಾಯಸ್ಮಿಂ, ಅಚೇಲೋ ಧೀರಸಮ್ಮತೋ.

೧೧೬೯.

‘ಗುಣೋ ಕಸ್ಸಪಗೋತ್ತಾಯಂ, ಸುತೋ ಚಿತ್ರಕಥೀ ಗಣೀ;

ತಂ ದೇವ ಪಯಿರುಪಾಸೇಮು, ಸೋ ನೋ ಕಙ್ಖಂ ವಿನೇಸ್ಸತಿ’.

೧೧೭೦.

‘‘ಅಲಾತಸ್ಸ ವಚೋ ಸುತ್ವಾ, ರಾಜಾ ಚೋದೇಸಿ ಸಾರಥಿಂ;

ಮಿಗದಾಯಂ ಗಮಿಸ್ಸಾಮ, ಯುತ್ತಂ ಯಾನಂ ಇಧಾ ನಯಾ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಹಟ್ಠನ್ತಿ ತುಟ್ಠಪಹಟ್ಠಂ. ಓಜಿನಾಮಸೇತಿ ಯಂ ನೋ ಅಜಿತಂ, ತಂ ಜಿನಾಮ. ಏಸೋ ಮಮ ಅಜ್ಝಾಸಯೋತಿ. ರಾಜಾ ತಸ್ಸ ಕಥಂ ನೇವ ಪಟಿಕ್ಕೋಸಿ, ನಾಭಿನನ್ದಿ. ಏತದಬ್ರವೀತಿ ರಾಜಾನಂ ಅಲಾತಸ್ಸ ವಚನಂ ಅನಭಿನನ್ದನ್ತಂ ಅಪ್ಪಟಿಕ್ಕೋಸನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ನಾಯಂ ಯುದ್ಧಜ್ಝಾಸಯೋ, ಅಹಮಸ್ಸ ಚಿತ್ತಂ ಗಣ್ಹನ್ತೋ ಕಾಮಗುಣಾಭಿರತಿಂ ವಣ್ಣಯಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ಏತಂ ‘‘ಸಬ್ಬೇ ತುಯ್ಹ’’ನ್ತಿಆದಿವಚನಂ ಅಬ್ರವಿ.

ವಿಜಯೋ ¶ ಏತದಬ್ರವೀತಿ ರಾಜಾ ಸುನಾಮಸ್ಸಪಿ ವಚನಂ ನಾಭಿನನ್ದಿ, ನ ಪಟಿಕ್ಕೋಸಿ. ತತೋ ವಿಜಯೋ ‘‘ಅಯಂ ರಾಜಾ ಇಮೇಸಂ ದ್ವಿನ್ನಮ್ಪಿ ವಚನಂ ಸುತ್ವಾ ತುಣ್ಹೀಯೇವ ಠಿತೋ, ಪಣ್ಡಿತಾ ನಾಮ ಧಮ್ಮಸ್ಸವನಸೋಣ್ಡಾ ಹೋನ್ತಿ, ಧಮ್ಮಸ್ಸವನಮಸ್ಸ ವಣ್ಣಯಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ಏತಂ ‘‘ಸಬ್ಬೇ ಕಾಮಾ’’ತಿಆದಿವಚನಂ ಅಬ್ರವಿ. ತತ್ಥ ತವ ¶ ಮುಪಟ್ಠಿತಾತಿ ತವ ಉಪಟ್ಠಿತಾ. ಮೋದಿತುನ್ತಿ ¶ ತವ ಕಾಮೇಹಿ ಮೋದಿತುಂ ಅಭಿರಮಿತುಂ ಇಚ್ಛಾಯ ಸತಿ ನ ಹಿ ಏತೇ ಕಾಮಾ ದುಲ್ಲಭಾ. ನೇತಂ ಚಿತ್ತಮತಂ ಮಮಾತಿ ಏತಂ ತವ ಕಾಮೇಹಿ ಅಭಿರಮಣಂ ಮಮ ಚಿತ್ತಮತಂ ನ ಹೋತಿ, ನ ಮೇ ಏತ್ಥ ಚಿತ್ತಂ ಪಕ್ಖನ್ದತಿ. ಯೋ ನಜ್ಜಾತಿ ಯೋ ನೋ ಅಜ್ಜ. ಅತ್ಥಧಮ್ಮವಿದೂತಿ ಪಾಳಿಅತ್ಥಞ್ಚೇವ ಪಾಳಿಧಮ್ಮಞ್ಚ ಜಾನನ್ತೋ. ಇಸೇತಿ ಇಸಿ ಏಸಿತಗುಣೋ.

ಅಙ್ಗತಿ ಮಬ್ರವೀತಿ ಅಙ್ಗತಿ ಅಬ್ರವಿ. ಮಯ್ಹಮ್ಪೇತಂವ ರುಚ್ಚತೀತಿ ಮಯ್ಹಮ್ಪಿ ಏತಞ್ಞೇವ ರುಚ್ಚತಿ. ಸಬ್ಬೇವ ಸನ್ತಾತಿ ಸಬ್ಬೇವ ತುಮ್ಹೇ ಇಧ ವಿಜ್ಜಮಾನಾ ಮತಿಂ ಕರೋಥ ಚಿನ್ತೇಥ. ಅಲಾತೋ ಏತದಬ್ರವೀತಿ ರಞ್ಞೋ ಕಥಂ ಸುತ್ವಾ ಅಲಾತೋ ‘‘ಅಯಂ ಮಮ ಕುಲೂಪಕೋ ಗುಣೋ ನಾಮ ಆಜೀವಕೋ ರಾಜುಯ್ಯಾನೇ ವಸತಿ, ತಂ ಪಸಂಸಿತ್ವಾ ರಾಜಕುಲೂಪಕಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ಏತಂ ‘‘ಅತ್ಥಾಯ’’ನ್ತಿಆದಿವಚನಂ ಅಬ್ರವಿ. ತತ್ಥ ಧೀರಸಮ್ಮತೋತಿ ಪಣ್ಡಿತೋತಿ ಸಮ್ಮತೋ. ಕಸ್ಸಪಗೋತ್ತಾಯನ್ತಿ ಕಸ್ಸಪಗೋತ್ತೋ ಅಯಂ. ಸುತೋತಿ ಬಹುಸ್ಸುತೋ. ಗಣೀತಿ ಗಣಸತ್ಥಾ. ಚೋದೇಸೀತಿ ಆಣಾಪೇಸಿ.

ರಞ್ಞೋ ತಂ ಕಥಂ ಸುತ್ವಾ ಸಾರಥಿನೋ ತಥಾ ಕರಿಂಸು. ತಮತ್ಥಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಸತ್ಥಾ ಆಹ –

೧೧೭೧.

‘‘ತಸ್ಸ ಯಾನಂ ಅಯೋಜೇಸುಂ, ದನ್ತಂ ರೂಪಿಯಪಕ್ಖರಂ;

ಸುಕ್ಕಮಟ್ಠಪರಿವಾರಂ, ಪಣ್ಡರಂ ದೋಸಿನಾ ಮುಖಂ.

೧೧೭೨.

‘‘ತತ್ರಾಸುಂ ಕುಮುದಾಯುತ್ತಾ, ಚತ್ತಾರೋ ಸಿನ್ಧವಾ ಹಯಾ;

ಅನಿಲೂಪಮಸಮುಪ್ಪಾತಾ, ಸುದನ್ತಾ ಸೋಣ್ಣಮಾಲಿನೋ.

೧೧೭೩.

‘‘ಸೇತಚ್ಛತ್ತಂ ಸೇತರಥೋ, ಸೇತಸ್ಸಾ ಸೇತಬೀಜನೀ;

ವೇದೇಹೋ ಸಹಮಚ್ಚೇಹಿ, ನಿಯ್ಯಂ ಚನ್ದೋವ ಸೋಭತಿ.

೧೧೭೪.

‘‘ತಮನುಯಾಯಿಂಸು ಬಹವೋ, ಇನ್ದಿಖಗ್ಗಧರಾ ಬಲೀ;

ಅಸ್ಸಪಿಟ್ಠಿಗತಾ ವೀರಾ, ನರಾ ನರವರಾಧಿಪಂ.

೧೧೭೫.

‘‘ಸೋ ¶ ಮುಹುತ್ತಂವ ಯಾಯಿತ್ವಾ, ಯಾನಾ ಓರುಯ್ಹ ಖತ್ತಿಯೋ;

ವೇದೇಹೋ ಸಹಮಚ್ಚೇಹಿ, ಪತ್ತೀ ಗುಣಮುಪಾಗಮಿ.

೧೧೭೬.

‘‘ಯೇಪಿ ತತ್ಥ ತದಾ ಆಸುಂ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣಿಬ್ಭಾ ಸಮಾಗತಾ;

ನ ತೇ ಅಪನಯೀ ರಾಜಾ, ಅಕತಂ ಭೂಮಿಮಾಗತೇ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ¶ ತಸ್ಸ ಯಾನನ್ತಿ ತಸ್ಸ ರಞ್ಞೋ ರಥಂ ಯೋಜಯಿಂಸು. ದನ್ತನ್ತಿ ದನ್ತಮಯಂ. ರೂಪಿಯಪಕ್ಖರನ್ತಿ ರಜತಮಯಉಪಕ್ಖರಂ. ಸುಕ್ಕಮಟ್ಠಪರಿವಾರನ್ತಿ ಪರಿಸುದ್ಧಾಫರುಸಪರಿವಾರಂ. ದೋಸಿನಾ ಮುಖನ್ತಿ ವಿಗತದೋಸಾಯ ರತ್ತಿಯಾ ಮುಖಂ ವಿಯ, ಚನ್ದಸದಿಸನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ತತ್ರಾಸುನ್ತಿ ತತ್ರ ಅಹೇಸುಂ. ಕುಮುದಾತಿ ಕುಮುದವಣ್ಣಾ. ಸಿನ್ಧವಾತಿ ಸಿನ್ಧವಜಾತಿಕಾ. ಅನಿಲೂಪಮಸಮುಪ್ಪಾತಾತಿ ವಾತಸದಿಸವೇಗಾ. ಸೇತಚ್ಛತ್ತನ್ತಿ ತಸ್ಮಿಂ ರಥೇ ಸಮುಸ್ಸಾಪಿತಂ ಛತ್ತಮ್ಪಿ ಸೇತಂ ಅಹೋಸಿ. ಸೇತರಥೋತಿ ಸೋಪಿ ರಥೋ ಸೇತೋಯೇವ. ಸೇತಸ್ಸಾತಿ ಅಸ್ಸಾಪಿ ಸೇತಾ. ಸೇತಬೀಜನೀತಿ ಬೀಜನೀಪಿ ಸೇತಾ. ನಿಯ್ಯನ್ತಿ ತೇನ ರಥೇನ ನಿಗ್ಗಚ್ಛನ್ತೋ ಅಮಚ್ಚಗಣಪರಿವುತೋ ವೇದೇಹರಾಜಾ ಚನ್ದೋ ವಿಯ ಸೋಭತಿ.

ನರವರಾಧಿಪನ್ತಿ ನರವರಾನಂ ಅಧಿಪತಿಂ ರಾಜಾಧಿರಾಜಾನಂ. ಸೋ ಮುಹುತ್ತಂವ ಯಾಯಿತ್ವಾತಿ ಸೋ ರಾಜಾ ಮುಹುತ್ತೇನೇವ ಉಯ್ಯಾನಂ ಗನ್ತ್ವಾ. ಪತ್ತೀ ಗುಣಮುಪಾಗಮೀತಿ ಪತ್ತಿಕೋವ ಗುಣಂ ಆಜೀವಕಂ ಉಪಾಗಮಿ. ಯೇಪಿ ತತ್ಥ ತದಾ ಆಸುನ್ತಿ ಯೇಪಿ ತಸ್ಮಿಂ ಉಯ್ಯಾನೇ ತದಾ ಪುರೇತರಂ ಗನ್ತ್ವಾ ತಂ ಆಜೀವಕಂ ಪಯಿರುಪಾಸಮಾನಾ ನಿಸಿನ್ನಾ ಅಹೇಸುಂ. ನ ತೇ ಅಪನಯೀತಿ ಅಮ್ಹಾಕಮೇವ ದೋಸೋ, ಯೇ ಮಯಂ ಪಚ್ಛಾ ¶ ಅಗಮಿಮ್ಹಾ, ತುಮ್ಹೇ ಮಾ ಚಿನ್ತಯಿತ್ಥಾತಿ ತೇ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೇ ಚ ಇಬ್ಭೇ ಚ ರಞ್ಞೋಯೇವ ಅತ್ಥಾಯ ಅಕತಂ ಅಕತೋಕಾಸಂ ಭೂಮಿಂ ಸಮಾಗತೇ ನ ಉಸ್ಸಾರಣಂ ಕಾರೇತ್ವಾ ಅಪನಯೀತಿ.

ತಾಯ ಪನ ಓಮಿಸ್ಸಕಪರಿಸಾಯ ಪರಿವುತೋವ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ಪಟಿಸನ್ಥಾರಮಕಾಸಿ. ತಮತ್ಥಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಸತ್ಥಾ ಆಹ –

೧೧೭೭.

‘‘ತತೋ ಸೋ ಮುದುಕಾ ಭಿಸಿಯಾ, ಮುದುಚಿತ್ತಕಸನ್ಥತೇ;

ಮುದುಪಚ್ಚತ್ಥತೇ ರಾಜಾ, ಏಕಮನ್ತಂ ಉಪಾವಿಸಿ.

೧೧೭೮.

‘‘ನಿಸಜ್ಜ ರಾಜಾ ಸಮ್ಮೋದಿ, ಕಥಂ ಸಾರಣಿಯಂ ತತೋ;

‘ಕಚ್ಚಿ ಯಾಪನಿಯಂ ಭನ್ತೇ, ವಾತಾನಮವಿಯಗ್ಗತಾ.

೧೧೭೯.

‘ಕಚ್ಚಿ ¶ ಅಕಸಿರಾ ವುತ್ತಿ, ಲಭಸಿ ಪಿಣ್ಡಯಾಪನಂ;

ಅಪ್ಪಾಬಾಧೋ ಚಸಿ ಕಚ್ಚಿ, ಚಕ್ಖುಂ ನ ಪರಿಹಾಯತಿ’.

೧೧೮೦.

ತಂ ಗುಣೋ ಪಟಿಸಮ್ಮೋದಿ, ವೇದೇಹಂ ವಿನಯೇ ರತಂ;

‘ಯಾಪನೀಯಂ ಮಹಾರಾಜ, ಸಬ್ಬಮೇತಂ ತದೂಭಯಂ.

೧೧೮೧.

‘ಕಚ್ಚಿ ¶ ತುಯ್ಹಮ್ಪಿ ವೇದೇಹ, ಪಚ್ಚನ್ತಾ ನ ಬಲೀಯರೇ;

ಕಚ್ಚಿ ಅರೋಗಂ ಯೋಗ್ಗಂ ತೇ, ಕಚ್ಚಿ ವಹತಿ ವಾಹನಂ;

ಕಚ್ಚಿ ತೇ ಬ್ಯಾಧಯೋ ನತ್ಥಿ, ಸರೀರಸ್ಸುಪತಾಪಿಯಾ’.

೧೧೮೨.

‘‘ಪಟಿಸಮ್ಮೋದಿತೋ ರಾಜಾ, ತತೋ ಪುಚ್ಛಿ ಅನನ್ತರಾ;

ಅತ್ಥಂ ಧಮ್ಮಞ್ಚ ಞಾಯಞ್ಚ, ಧಮ್ಮಕಾಮೋ ರಥೇಸಭೋ.

೧೧೮೩.

‘ಕಥಂ ಧಮ್ಮಂ ಚರೇ ಮಚ್ಚೋ, ಮಾತಾಪಿತೂಸು ಕಸ್ಸಪ;

ಕಥಂ ಚರೇ ಆಚರಿಯೇ, ಪುತ್ತದಾರೇ ಕಥಂ ಚರೇ.

೧೧೮೪.

‘ಕಥಂ ಚರೇಯ್ಯ ವುಡ್ಢೇಸು, ಕಥಂ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣೇ;

ಕಥಞ್ಚ ಬಲಕಾಯಸ್ಮಿಂ, ಕಥಂ ಜನಪದೇ ಚರೇ.

೧೧೮೫.

‘ಕಥಂ ಧಮ್ಮಂ ಚರಿತ್ವಾನ, ಮಚ್ಚಾ ಗಚ್ಛನ್ತಿ ಸುಗ್ಗತಿಂ;

ಕಥಞ್ಚೇಕೇ ಅಧಮ್ಮಟ್ಠಾ, ಪತನ್ತಿ ನಿರಯಂ ಅಥೋ’’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಮುದುಕಾ ಭಿಸಿಯಾತಿ ಮುದುಕಾಯ ಸುಖಸಮ್ಫಸ್ಸಾಯ ಭಿಸಿಯಾ. ಮುದುಚಿತ್ತಕಸನ್ಥತೇತಿ ಸುಖಸಮ್ಫಸ್ಸೇ ಚಿತ್ತತ್ಥರಣೇ. ಮುದುಪಚ್ಚತ್ಥತೇತಿ ಮುದುನಾ ಪಚ್ಚತ್ಥರಣೇನ ಪಚ್ಚತ್ಥತೇ. ಸಮ್ಮೋದೀತಿ ಆಜೀವಕೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಸಮ್ಮೋದನೀಯಂ ಕಥಂ ಕಥೇಸಿ. ತತೋತಿ ತತೋ ನಿಸಜ್ಜನತೋ ಅನನ್ತರಮೇವ ಸಾರಣೀಯಂ ಕಥಂ ಕಥೇಸೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ತತ್ಥ ಕಚ್ಚಿ ಯಾಪನಿಯನ್ತಿ ಕಚ್ಚಿ ತೇ, ಭನ್ತೇ, ಸರೀರಂ ಪಚ್ಚಯೇಹಿ ಯಾಪೇತುಂ ಸಕ್ಕಾ. ವಾತಾನಮವಿಯಗ್ಗತಾತಿ ಕಚ್ಚಿ ತೇ ಸರೀರೇ ಧಾತುಯೋ ಸಮಪ್ಪವತ್ತಾ, ವಾತಾನಂ ಬ್ಯಗ್ಗತಾ ನತ್ಥಿ, ತತ್ಥ ತತ್ಥ ವಗ್ಗವಗ್ಗಾ ಹುತ್ವಾ ವಾತಾ ನ ಬಾಧಯನ್ತೀತಿ ಅತ್ಥೋ.

ಅಕಸಿರಾತಿ ನಿದ್ದುಕ್ಖಾ. ವುತ್ತೀತಿ ಜೀವಿತವುತ್ತಿ. ಅಪ್ಪಾಬಾಧೋತಿ ಇರಿಯಾಪಥಭಞ್ಜಕೇನಾಬಾಧೇನ ವಿರಹಿತೋ ¶ . ಚಕ್ಖುನ್ತಿ ಕಚ್ಚಿ ತೇ ಚಕ್ಖುಆದೀನಿ ¶ ಇನ್ದ್ರಿಯಾನಿ ನ ಪರಿಹಾಯನ್ತೀತಿ ಪುಚ್ಛತಿ. ಪಟಿಸಮ್ಮೋದೀತಿ ಸಮ್ಮೋದನೀಯಕಥಾಯ ಪಟಿಕಥೇಸಿ. ತತ್ಥ ಸಬ್ಬಮೇತನ್ತಿ ಯಂ ತಯಾ ವುತ್ತಂ ವಾತಾನಮವಿಯಗ್ಗತಾದಿ, ತಂ ಸಬ್ಬಂ ತಥೇವ. ತದುಭಯನ್ತಿ ಯಮ್ಪಿ ತಯಾ ‘‘ಅಪ್ಪಾಬಾಧೋ ಚಸಿ ಕಚ್ಚಿ, ಚಕ್ಖುಂ ನ ಪರಿಹಾಯತೀ’’ತಿ ವುತ್ತಂ, ತಮ್ಪಿ ಉಭಯಂ ತಥೇವ.

ನ ಬಲೀಯರೇತಿ ನಾಭಿಭವನ್ತಿ ನ ಕುಪ್ಪನ್ತಿ. ಅನನ್ತರಾತಿ ಪಟಿಸನ್ಥಾರತೋ ಅನನ್ತರಾ ಪಞ್ಹಂ ಪುಚ್ಛಿ. ತತ್ಥ ಅತ್ಥಂ ಧಮ್ಮಞ್ಚ ಞಾಯಞ್ಚಾತಿ ಪಾಳಿಅತ್ಥಞ್ಚ ಪಾಳಿಞ್ಚ ಕಾರಣಯುತ್ತಿಞ್ಚ ¶ . ಸೋ ಹಿ ‘‘ಕಥಂ ಧಮ್ಮಂ ಚರೇ’’ತಿ ಪುಚ್ಛನ್ತೋ ಮಾತಾಪಿತುಆದೀಸು ಪಟಿಪತ್ತಿದೀಪಕಂ ಪಾಳಿಞ್ಚ ಪಾಳಿಅತ್ಥಞ್ಚ ಕಾರಣಯುತ್ತಿಞ್ಚ ಮೇ ಕಥೇಥಾತಿ ಇಮಂ ಅತ್ಥಞ್ಚ ಧಮ್ಮಞ್ಚ ಞಾಯಞ್ಚ ಪುಚ್ಛತಿ. ತತ್ಥ ಕಥಞ್ಚೇಕೇ ಅಧಮ್ಮಟ್ಠಾತಿ ಏಕಚ್ಚೇ ಅಧಮ್ಮೇ ಠಿತಾ ಕಥಂ ನಿರಯಞ್ಚೇವ ಅಥೋ ಸೇಸಅಪಾಯೇ ಚ ಪತನ್ತೀತಿ ಸಬ್ಬಞ್ಞುಬುದ್ಧಪಚ್ಚೇಕಬುದ್ಧಬುದ್ಧಸಾವಕಮಹಾಬೋಧಿಸತ್ತೇಸು ಪುರಿಮಸ್ಸ ಪುರಿಮಸ್ಸ ಅಲಾಭೇನ ಪಚ್ಛಿಮಂ ಪಚ್ಛಿಮಂ ಪುಚ್ಛಿತಬ್ಬಕಂ ಮಹೇಸಕ್ಖಪಞ್ಹಂ ರಾಜಾ ಕಿಞ್ಚಿ ಅಜಾನನ್ತಂ ನಗ್ಗಭೋಗ್ಗಂ ನಿಸ್ಸಿರಿಕಂ ಅನ್ಧಬಾಲಂ ಆಜೀವಕಂ ಪುಚ್ಛಿ.

ಸೋಪಿ ಏವಂ ಪುಚ್ಛಿತೋ ಪುಚ್ಛಾನುರೂಪಂ ಬ್ಯಾಕರಣಂ ಅದಿಸ್ವಾ ಚರನ್ತಂ ಗೋಣಂ ದಣ್ಡೇನ ಪಹರನ್ತೋ ವಿಯ ಭತ್ತಪಾತಿಯಂ ಕಚವರಂ ಖಿಪನ್ತೋ ವಿಯ ಚ ‘‘ಸುಣ, ಮಹಾರಾಜಾ’’ತಿ ಓಕಾಸಂ ಕಾರೇತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಮಿಚ್ಛಾವಾದಂ ಪಟ್ಠಪೇಸಿ. ತಮತ್ಥಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಸತ್ಥಾ ಆಹ –

೧೧೮೬.

‘‘ವೇದೇಹಸ್ಸ ವಚೋ ಸುತ್ವಾ, ಕಸ್ಸಪೋ ಏತದಬ್ರವಿ;

‘ಸುಣೋಹಿ ಮೇ ಮಹಾರಾಜ, ಸಚ್ಚಂ ಅವಿತಥಂ ಪದಂ.

೧೧೮೭.

‘ನತ್ಥಿ ಧಮ್ಮಚರಿತಸ್ಸ, ಫಲಂ ಕಲ್ಯಾಣಪಾಪಕಂ;

ನತ್ಥಿ ದೇವ ಪರೋ ಲೋಕೋ, ಕೋ ತತೋ ಹಿ ಇಧಾಗತೋ.

೧೧೮೮.

‘ನತ್ಥಿ ದೇವ ಪಿತರೋ ವಾ, ಕುತೋ ಮಾತಾ ಕುತೋ ಪಿತಾ;

ನತ್ಥಿ ಆಚರಿಯೋ ನಾಮ, ಅದನ್ತಂ ಕೋ ದಮೇಸ್ಸತಿ.

೧೧೮೯.

‘ಸಮತುಲ್ಯಾನಿ ಭೂತಾನಿ, ನತ್ಥಿ ಜೇಟ್ಠಾಪಚಾಯಿಕಾ;

ನತ್ಥಿ ಬಲಂ ವೀರಿಯಂ ವಾ, ಕುತೋ ಉಟ್ಠಾನಪೋರಿಸಂ;

ನಿಯತಾನಿ ಹಿ ಭೂತಾನಿ, ಯಥಾ ಗೋಟವಿಸೋ ತಥಾ.

೧೧೯೦.

‘ಲದ್ಧೇಯ್ಯಂ ¶ ಲಭತೇ ಮಚ್ಚೋ, ತತ್ಥ ದಾನಫಲಂ ಕುತೋ;

ನತ್ಥಿ ದಾನಫಲಂ ದೇವ, ಅವಸೋ ದೇವವೀರಿಯೋ.

೧೧೯೧.

‘ಬಾಲೇಹಿ ದಾನಂ ಪಞ್ಞತ್ತಂ, ಪಣ್ಡಿತೇಹಿ ಪಟಿಚ್ಛಿತಂ;

ಅವಸಾ ದೇನ್ತಿ ಧೀರಾನಂ, ಬಾಲಾ ಪಣ್ಡಿತಮಾನಿನೋ’’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಇಧಾಗತೋತಿ ತತೋ ಪರಲೋಕತೋ ಇಧಾಗತೋ ನಾಮ ನತ್ಥಿ. ನತ್ಥಿ ದೇವ ಪಿತರೋ ವಾತಿ ದೇವ, ಅಯ್ಯಕಪೇಯ್ಯಕಾದಯೋ ವಾ ನತ್ಥಿ, ತೇಸು ¶ ಅಸನ್ತೇಸು ಕುತೋ ಮಾತಾ ಕುತೋ ಪಿತಾ. ಯಥಾ ಗೋಟವಿಸೋ ¶ ತಥಾತಿ ಗೋಟವಿಸೋ ವುಚ್ಚತಿ ಪಚ್ಛಾಬನ್ಧೋ, ಯಥಾ ನಾವಾಯ ಪಚ್ಛಾಬನ್ಧೋ ನಾವಮೇವ ಅನುಗಚ್ಛತಿ, ತಥಾ ಇಮೇ ಸತ್ತಾ ನಿಯತಮೇವ ಅನುಗಚ್ಛನ್ತೀತಿ ವದತಿ. ಅವಸೋ ದೇವವೀರಿಯೋತಿ ಏವಂ ದಾನಫಲೇ ಅಸತಿ ಯೋ ಕೋಚಿ ಬಾಲೋ ದಾನಂ ದೇತಿ, ಸೋ ಅವಸೋ ಅವೀರಿಯೋ ನ ಅತ್ತನೋ ವಸೇನ ಬಲೇನ ದೇತಿ, ದಾನಫಲಂ ಪನ ಅತ್ಥೀತಿ ಸಞ್ಞಾಯ ಅಞ್ಞೇಸಂ ಅನ್ಧಬಾಲಾನಂ ಸದ್ದಹಿತ್ವಾ ದೇತೀತಿ ದೀಪೇತಿ. ಬಾಲೇಹಿ ದಾನಂ ಪಞ್ಞತ್ತನ್ತಿ ‘‘ದಾನಂ ದಾತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ ಅನ್ಧಬಾಲೇಹಿ ಪಞ್ಞತ್ತಂ ಅನುಞ್ಞಾತಂ, ತಂ ದಾನಂ ಬಾಲಾಯೇವ ದೇನ್ತಿ, ಪಣ್ಡಿತಾ ಪಟಿಗ್ಗಣ್ಹನ್ತಿ.

ಏವಂ ದಾನಸ್ಸ ನಿಪ್ಫಲತಂ ವಣ್ಣೇತ್ವಾ ಇದಾನಿ ಪಾಪಸ್ಸ ನಿಪ್ಫಲಭಾವಂ ವಣ್ಣೇತುಂ ಆಹ –

೧೧೯೨.

‘‘ಸತ್ತಿಮೇ ಸಸ್ಸತಾ ಕಾಯಾ, ಅಚ್ಛೇಜ್ಜಾ ಅವಿಕೋಪಿನೋ;

ತೇಜೋ ಪಥವೀ ಆಪೋ ಚ, ವಾಯೋ ಸುಖಂ ದುಖಞ್ಚಿಮೇ;

ಜೀವೇ ಚ ಸತ್ತಿಮೇ ಕಾಯಾ, ಯೇಸಂ ಛೇತ್ತಾ ನ ವಿಜ್ಜತಿ.

೧೧೯೩.

‘‘ನತ್ಥಿ ಹನ್ತಾ ವ ಛೇತ್ತಾ ವಾ, ಹಞ್ಞೇ ಯೇವಾಪಿ ಕೋಚಿ ನಂ;

ಅನ್ತರೇನೇವ ಕಾಯಾನಂ, ಸತ್ಥಾನಿ ವೀತಿವತ್ತರೇ.

೧೧೯೪.

‘‘ಯೋ ಚಾಪಿ ಸಿರಮಾದಾಯ, ಪರೇಸಂ ನಿಸಿತಾಸಿನಾ;

ನ ಸೋ ಛಿನ್ದತಿ ತೇ ಕಾಯೇ, ತತ್ಥ ಪಾಪಫಲಂ ಕುತೋ.

೧೧೯೫.

‘‘ಚುಲ್ಲಾಸೀತಿಮಹಾಕಪ್ಪೇ, ಸಬ್ಬೇ ಸುಜ್ಝನ್ತಿ ಸಂಸರಂ;

ಅನಾಗತೇ ತಮ್ಹಿ ಕಾಲೇ, ಸಞ್ಞತೋಪಿ ನ ಸುಜ್ಝತಿ.

೧೧೯೬.

‘‘ಚರಿತ್ವಾಪಿ ¶ ಬಹುಂ ಭದ್ರಂ, ನೇವ ಸುಜ್ಝನ್ತಿನಾಗತೇ;

ಪಾಪಞ್ಚೇಪಿ ಬಹುಂ ಕತ್ವಾ, ತಂ ಖಣಂ ನಾತಿವತ್ತರೇ.

೧೧೯೭.

‘‘ಅನುಪುಬ್ಬೇನ ನೋ ಸುದ್ಧಿ, ಕಪ್ಪಾನಂ ಚುಲ್ಲಸೀತಿಯಾ;

ನಿಯತಿಂ ನಾತಿವತ್ತಾಮ, ವೇಲನ್ತಮಿವ ಸಾಗರೋ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಕಾಯಾತಿ ಸಮೂಹಾ. ಅವಿಕೋಪಿನೋತಿ ವಿಕೋಪೇತುಂ ನ ಸಕ್ಕಾ. ಜೀವೇತಿ ಜೀವೋ. ‘‘ಜೀವೋ’’ತಿಪಿ ಪಾಠೋ, ಅಯಮೇವ ಅತ್ಥೋ. ಸತ್ತಿಮೇ ಕಾಯಾತಿ ಇಮೇ ಸತ್ತ ಕಾಯಾ. ಹಞ್ಞೇ ಯೇವಾಪಿ ಕೋಚಿ ನನ್ತಿ ಯೋ ಹಞ್ಞೇಯ್ಯ, ಸೋಪಿ ನತ್ಥೇವ. ವೀತಿವತ್ತರೇತಿ ಇಮೇಸಂ ಸತ್ತನ್ನಂ ಕಾಯಾನಂ ಅನ್ತರೇಯೇವ ಚರನ್ತಿ ¶ , ಛಿನ್ದಿತುಂ ನ ಸಕ್ಕೋನ್ತಿ. ಸಿರಮಾದಾಯಾತಿ ಪರೇಸಂ ಸೀಸಂ ಗಹೇತ್ವಾ. ನಿಸಿತಾಸಿನಾತಿ ನಿಸಿತೇನ ಅಸಿನಾ ಛಿನ್ದತಿ, ನ ಸೋ ಛಿನ್ದತೀತಿ ಸೋಪಿ ತೇ ಕಾಯೇ ನ ಛಿನ್ದತಿ, ಪಥವೀ ಪಥವಿಮೇವ ಉಪೇತಿ, ಆಪಾದಯೋ ಆಪಾದಿಕೇ, ಸುಖದುಕ್ಖಜೀವಾ ಆಕಾಸಂ ಪಕ್ಖನ್ದನ್ತೀತಿ ದಸ್ಸೇತಿ.

ಸಂಸರನ್ತಿ ಮಹಾರಾಜ, ಇಮೇ ಸತ್ತಾ ಇಮಂ ಪಥವಿಂ ಏಕಮಂಸಖಲಂ ಕತ್ವಾಪಿ ಏತ್ತಕೇ ಕಪ್ಪೇ ಸಂಸರನ್ತಾ ಸುಜ್ಝನ್ತಿ. ಅಞ್ಞತ್ರ ಹಿ ಸಂಸಾರಾ ಸತ್ತೇ ಸೋಧೇತುಂ ಸಮತ್ಥೋ ನಾಮ ನತ್ಥಿ, ಸಬ್ಬೇ ಸಂಸಾರೇನೇವ ಸುಜ್ಝನ್ತಿ. ಅನಾಗತೇ ತಮ್ಹಿ ಕಾಲೇತಿ ಯಥಾವುತ್ತೇ ಪನ ಏತಸ್ಮಿಂ ಕಾಲೇ ಅನಾಗತೇ ಅಪ್ಪತ್ತೇ ಅನ್ತರಾ ಸಞ್ಞತೋಪಿ ಪರಿಸುದ್ಧಸೀಲೋಪಿ ನ ಸುಜ್ಝತಿ. ತಂ ¶ ಖಣನ್ತಿ ತಂ ವುತ್ತಪ್ಪಕಾರಂ ಕಾಲಂ. ಅನುಪುಬ್ಬೇನ ನೋ ಸುದ್ಧೀತಿ ಅಮ್ಹಾಕಂ ವಾದೇ ಅನುಪುಬ್ಬೇನ ಸುದ್ಧಿ, ಸಬ್ಬೇಸಂ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಅನುಪುಬ್ಬೇನ ಸುದ್ಧಿ ಭವಿಸ್ಸತೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ಇತಿ ಸೋ ಉಚ್ಛೇದವಾದೋ ಅತ್ತನೋ ಥಾಮೇನ ಸಕವಾದಂ ನಿಪ್ಪದೇಸತೋ ಕಥೇಸೀತಿ.

೧೧೯೮.

‘‘ಕಸ್ಸಪಸ್ಸ ವಚೋ ಸುತ್ವಾ, ಅಲಾತೋ ಏತದಬ್ರವಿ;

‘‘ಯಥಾ ಭದನ್ತೋ ಭಣತಿ, ಮಯ್ಹಮ್ಪೇತಂವ ರುಚ್ಚತಿ.

೧೧೯೯.

‘ಅಹಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಂ ಜಾತಿಂ, ಸರೇ ಸಂಸರಿತತ್ತನೋ;

ಪಿಙ್ಗಲೋ ನಾಮಹಂ ಆಸಿಂ, ಲುದ್ದೋ ಗೋಘಾತಕೋ ಪುರೇ.

೧೨೦೦.

‘ಬಾರಾಣಸಿಯಂ ಫೀತಾಯಂ, ಬಹುಂ ಪಾಪಂ ಮಯಾ ಕತಂ;

ಬಹೂ ಮಯಾ ಹತಾ ಪಾಣಾ, ಮಹಿಂಸಾ ಸೂಕರಾ ಅಜಾ.

೧೨೦೧.

‘ತತೋ ¶ ಚುತೋ ಇಧ ಜಾತೋ, ಇದ್ಧೇ ಸೇನಾಪತೀಕುಲೇ;

ನತ್ಥಿ ನೂನ ಫಲಂ ಪಾಪಂ, ಯೋಹಂ ನ ನಿರಯಂ ಗತೋ’’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಅಲಾತೋ ಏತದಬ್ರವೀತಿ ಸೋ ಕಿರ ಕಸ್ಸಪದಸಬಲಸ್ಸ ಚೇತಿಯೇ ಅನೋಜಪುಪ್ಫದಾಮೇನ ಪೂಜಂ ಕತ್ವಾ ಮರಣಸಮಯೇ ಅಞ್ಞೇನ ಕಮ್ಮೇನ ಯಥಾನುಭಾವಂ ಖಿತ್ತೋ ಸಂಸಾರೇ ಸಂಸರನ್ತೋ ಏಕಸ್ಸ ಪಾಪಕಮ್ಮಸ್ಸ ನಿಸ್ಸನ್ದೇನ ಗೋಘಾತಕಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿತ್ವಾ ಬಹುಂ ಪಾಪಮಕಾಸಿ. ಅಥಸ್ಸ ಮರಣಕಾಲೇ ಭಸ್ಮಪಟಿಚ್ಛನ್ನೋ ವಿಯ ಅಗ್ಗಿ ಏತ್ತಕಂ ಕಾಲಂ ಠಿತಂ ತಂ ಪುಞ್ಞಕಮ್ಮಂ ಓಕಾಸಮಕಾಸಿ. ಸೋ ತಸ್ಸಾನುಭಾವೇನ ಇಧ ನಿಬ್ಬತ್ತಿತ್ವಾ ತಂ ವಿಭೂತಿಂ ಪತ್ತೋ, ಜಾತಿಂ ಸರನ್ತೋ ಪನ ಅತೀತಾನನ್ತರತೋ ಪರಂ ಪರಿಸರಿತುಂ ಅಸಕ್ಕೋನ್ತೋ ‘‘ಗೋಘಾತಕಕಮ್ಮಂ ಕತ್ವಾ ಇಧ ನಿಬ್ಬತ್ತೋಸ್ಮೀ’’ತಿ ಸಞ್ಞಾಯ ತಸ್ಸ ¶ ವಾದಂ ಉಪತ್ಥಮ್ಭೇನ್ತೋ ಇದಂ ‘‘ಯಥಾ ಭದನ್ತೋ ಭಣತೀ’’ತಿಆದಿವಚನಂ ಅಬ್ರವಿ. ತತ್ಥ ಸರೇ ಸಂಸರಿತತ್ತನೋತಿ ಅತ್ತನೋ ಸಂಸರಿತಂ ಸರಾಮಿ. ಸೇನಾಪತೀಕುಲೇತಿ ಸೇನಾಪತಿಕುಲಮ್ಹಿ.

೧೨೦೨.

‘‘ಅಥೇತ್ಥ ಬೀಜಕೋ ನಾಮ, ದಾಸೋ ಆಸಿ ಪಟಚ್ಚರೀ;

ಉಪೋಸಥಂ ಉಪವಸನ್ತೋ, ಗುಣಸನ್ತಿಕುಪಾಗಮಿ.

೧೨೦೩.

‘‘ಕಸ್ಸಪಸ್ಸ ವಚೋ ಸುತ್ವಾ, ಅಲಾತಸ್ಸ ಚ ಭಾಸಿತಂ;

ಪಸ್ಸಸನ್ತೋ ಮುಹುಂ ಉಣ್ಹಂ, ರುದಂ ಅಸ್ಸೂನಿ ವತ್ತಯೀ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಅಥೇತ್ಥಾತಿ ಅಥ ಏತ್ಥ ಏತಿಸ್ಸಂ ಮಿಥಿಲಾಯಂ. ಪಟಚ್ಚರೀತಿ ದಲಿದ್ದೋ ಕಪಣೋ ಅಹೋಸಿ. ಗುಣಸನ್ತಿಕುಪಾಗಮೀತಿ ಗುಣಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕಂ ಕಿಞ್ಚಿದೇವ ಕಾರಣಂ ಸೋಸ್ಸಾಮೀತಿ ಉಪಗತೋತಿ ವೇದಿತಬ್ಬೋ.

೧೨೦೪.

‘‘ತಮನುಪುಚ್ಛಿ ವೇದೇಹೋ, ‘ಕಿಮತ್ಥಂ ಸಮ್ಮ ರೋದಸಿ;

ಕಿಂ ತೇ ಸುತಂ ವಾ ದಿಟ್ಠಂ ವಾ, ಕಿಂ ಮಂ ವೇದೇಸಿ ವೇದನ’’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ¶ ಕಿಂ ಮಂ ವೇದೇಸಿ ವೇದನನ್ತಿ ಕಿಂ ನಾಮ ತ್ವಂ ಕಾಯಿಕಂ ವಾ ಚೇತಸಿಕಂ ವಾ ವೇದನಂ ಪತ್ತೋಯಂ, ಏವಂ ರೋದನ್ತೋ ಮಂ ವೇದೇಸಿ ಜಾನಾಪೇಸಿ, ಉತ್ತಾನಮೇವ ನಂ ಕತ್ವಾ ಮಯ್ಹಂ ಆಚಿಕ್ಖಾಹೀತಿ.

೧೨೦೫.

‘‘ವೇದೇಹಸ್ಸ ವಚೋ ಸುತ್ವಾ, ಬೀಜಕೋ ಏತದಬ್ರವಿ;

‘ನತ್ಥಿ ಮೇ ವೇದನಾ ದುಕ್ಖಾ, ಮಹಾರಾಜ ಸುಣೋಹಿ ಮೇ.

೧೨೦೬.

‘ಅಹಮ್ಪಿ ¶ ಪುರಿಮಂ ಜಾತಿಂ, ಸರಾಮಿ ಸುಖಮತ್ತನೋ;

ಸಾಕೇತಾಹಂ ಪುರೇ ಆಸಿಂ, ಭಾವಸೇಟ್ಠಿ ಗುಣೇ ರತೋ.

೧೨೦೭.

‘ಸಮ್ಮತೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಿಬ್ಭಾನಂ, ಸಂವಿಭಾಗರತೋ ಸುಚಿ;

ನ ಚಾಪಿ ಪಾಪಕಂ ಕಮ್ಮಂ, ಸರಾಮಿ ಕತಮತ್ತನೋ.

೧೨೦೮.

‘ತತೋ ಚುತಾಹಂ ವೇದೇಹ, ಇಧ ಜಾತೋ ದುರಿತ್ಥಿಯಾ;

ಗಬ್ಭಮ್ಹಿ ಕುಮ್ಭದಾಸಿಯಾ, ಯತೋ ಜಾತೋ ಸುದುಗ್ಗತೋ.

೧೨೦೯.

‘ಏವಮ್ಪಿ ದುಗ್ಗತೋ ಸನ್ತೋ, ಸಮಚರಿಯಂ ಅಧಿಟ್ಠಿತೋ;

ಉಪಡ್ಢಭಾಗಂ ಭತ್ತಸ್ಸ, ದದಾಮಿ ಯೋ ಮೇ ಇಚ್ಛತಿ.

೧೨೧೦.

‘ಚಾತುದ್ದಸಿಂ ¶ ಪಞ್ಚದಸಿಂ, ಸದಾ ಉಪವಸಾಮಹಂ;

ನ ಚಾಪಿ ಭೂತೇ ಹಿಂಸಾಮಿ, ಥೇಯ್ಯಂ ಚಾಪಿ ವಿವಜ್ಜಯಿಂ.

೧೨೧೧.

‘ಸಬ್ಬಮೇವ ಹಿ ನೂನೇತಂ, ಸುಚಿಣ್ಣಂ ಭವತಿ ನಿಪ್ಫಲಂ;

ನಿರತ್ಥಂ ಮಞ್ಞಿದಂ ಸೀಲಂ, ಅಲಾತೋ ಭಾಸತೀ ಯಥಾ.

೧೨೧೨.

‘ಕಲಿಮೇವ ನೂನ ಗಣ್ಹಾಮಿ, ಅಸಿಪ್ಪೋ ಧುತ್ತಕೋ ಯಥಾ;

ಕಟಂ ಅಲಾತೋ ಗಣ್ಹಾತಿ, ಕಿತವೋಸಿಕ್ಖಿತೋ ಯಥಾ.

೧೨೧೩.

‘ದ್ವಾರಂ ನಪ್ಪಟಿಪಸ್ಸಾಮಿ, ಯೇನ ಗಚ್ಛಾಮಿ ಸುಗ್ಗತಿಂ;

ತಸ್ಮಾ ರಾಜ ಪರೋದಾಮಿ, ಸುತ್ವಾ ಕಸ್ಸಪಭಾಸಿತ’’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ಭಾವಸೇಟ್ಠೀತಿ ಏವಂನಾಮಕೋ ಅಸೀತಿಕೋಟಿವಿಭವೋ ಸೇಟ್ಠಿ. ಗುಣೇ ರತೋತಿ ಗುಣಮ್ಹಿ ರತೋ. ಸಮ್ಮತೋತಿ ಸಮ್ಭಾವಿತೋ ಸಂವಣ್ಣಿತೋ. ಸುಚೀತಿ ಸುಚಿಕಮ್ಮೋ. ಇಧ ಜಾತೋ ದುರಿತ್ಥಿಯಾತಿ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಮಿಥಿಲನಗರೇ ದಲಿದ್ದಿಯಾ ಕಪಣಾಯ ಕುಮ್ಭದಾಸಿಯಾ ಕುಚ್ಛಿಮ್ಹಿ ಜಾತೋಸ್ಮೀತಿ. ಸೋ ಕಿರ ಪುಬ್ಬೇ ಕಸ್ಸಪಬುದ್ಧಕಾಲೇ ಅರಞ್ಞೇ ನಟ್ಠಂ ಬಲಿಬದ್ದಂ ಗವೇಸಮಾನೋ ಏಕೇನ ಮಗ್ಗಮೂಳ್ಹೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಮಗ್ಗಂ ಪುಟ್ಠೋ ತುಣ್ಹೀ ಹುತ್ವಾ ಪುನ ತೇನ ಪುಚ್ಛಿತೋ ಕುಜ್ಝಿತ್ವಾ ‘‘ಸಮಣ, ದಾಸಾ ನಾಮ ಮುಖರಾ ಹೋನ್ತಿ, ದಾಸೇನ ತಯಾ ಭವಿತಬ್ಬಂ, ಅತಿಮುಖರೋಸೀ’’ತಿ ಆಹ. ತಂ ಕಮ್ಮಂ ತದಾ ವಿಪಾಕಂ ಅದತ್ವಾ ಭಸ್ಮಚ್ಛನ್ನೋ ವಿಯ ಪಾವಕೋ ¶ ಠಿತಂ. ಮರಣಸಮಯೇ ಅಞ್ಞಂ ಕಮ್ಮಂ ಉಪಟ್ಠಾಸಿ. ಸೋ ಯಥಾಕಮ್ಮಂ ಸಂಸಾರೇ ಸಂಸರನ್ತೋ ಏಕಸ್ಸ ಕುಸಲಕಮ್ಮಸ್ಸ ಬಲೇನ ಸಾಕೇತೇ ವುತ್ತಪ್ಪಕಾರೋ ಸೇಟ್ಠಿ ಹುತ್ವಾ ದಾನಾದೀನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಅಕಾಸಿ. ತಂ ಪನಸ್ಸ ಕಮ್ಮಂ ಪಥವಿಯಂ ನಿಹಿತನಿಧಿ ವಿಯ ಠಿತಂ ಓಕಾಸಂ ಲಭಿತ್ವಾ ವಿಪಾಕಂ ದಸ್ಸತಿ. ಯಂ ಪನ ತೇನ ತಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಅಕ್ಕೋಸನ್ತೇನ ಕತಂ ಪಾಪಕಮ್ಮಂ, ತಮಸ್ಸ ತಸ್ಮಿಂ ಅತ್ತಭಾವೇ ವಿಪಾಕಂ ಅದಾಸಿ. ಸೋ ಅಜಾನನ್ತೋ ‘‘ಇತರಸ್ಸ ಕಲ್ಯಾಣಕಮ್ಮಸ್ಸ ಬಲೇನ ಕುಮ್ಭದಾಸಿಯಾ ಕುಚ್ಛಿಮ್ಹಿ ನಿಬ್ಬತ್ತೋಸ್ಮೀ’’ತಿ ಸಞ್ಞಾಯ ಏವಮಾಹ. ಯತೋ ಜಾತೋ ಸುದುಗ್ಗತೋತಿ ಸೋಹಂ ಜಾತಕಾಲತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಅತಿದುಗ್ಗತೋತಿ ದೀಪೇತಿ.

ಸಮಚರಿಯಮಧಿಟ್ಠಿತೋತಿ ಸಮಚರಿಯಾಯಮೇವ ¶ ಪತಿಟ್ಠಿತೋಮ್ಹಿ. ನೂನೇತನ್ತಿ ಏಕಂಸೇನ ಏತಂ. ಮಞ್ಞಿದಂ ಸೀಲನ್ತಿ ದೇವ, ಇದಂ ಸೀಲಂ ನಾಮ ನಿರತ್ಥಕಂ ಮಞ್ಞೇ. ಅಲಾತೋತಿ ಯಥಾ ಅಯಂ ಅಲಾತಸೇನಾಪತಿ ‘‘ಮಯಾ ಪುರಿಮಭವೇ ಬಹುಂ ಪಾಣಾತಿಪಾತಕಮ್ಮಂ ಕತ್ವಾ ಸೇನಾಪತಿಟ್ಠಾನಂ ಲದ್ಧ’’ನ್ತಿ ಭಾಸತಿ, ತೇನ ಕಾರಣೇನಾಹಂ ¶ ನಿರತ್ಥಕಂ ಸೀಲನ್ತಿ ಮಞ್ಞಾಮಿ. ಕಲಿಮೇವಾತಿ ಯಥಾ ಅಸಿಪ್ಪೋ ಅಸಿಕ್ಖಿತೋ ಅಕ್ಖಧುತ್ತೋ ಪರಾಜಯಗ್ಗಾಹಂ ಗಣ್ಹಾತಿ, ತಥಾ ನೂನ ಗಣ್ಹಾಮಿ, ಪುರಿಮಭವೇ ಅತ್ತನೋ ಸಾಪತೇಯ್ಯಂ ನಾಸೇತ್ವಾ ಇದಾನಿ ದುಕ್ಖಂ ಅನುಭವಾಮಿ. ಕಸ್ಸಪಭಾಸಿತನ್ತಿ ಕಸ್ಸಪಗೋತ್ತಸ್ಸ ಅಚೇಲಕಸ್ಸ ಭಾಸಿತಂ ಸುತ್ವಾತಿ ವದತಿ.

೧೨೧೪.

‘‘ಬೀಜಕಸ್ಸ ವಚೋ ಸುತ್ವಾ, ರಾಜಾ ಅಙ್ಗತಿ ಮಬ್ರವಿ;

‘ನತ್ಥಿ ದ್ವಾರಂ ಸುಗತಿಯಾ, ನಿಯತಿಂ ಕಙ್ಖ ಬೀಜಕ.

೧೨೧೫.

‘ಸುಖಂ ವಾ ಯದಿ ವಾ ದುಕ್ಖಂ, ನಿಯತಿಯಾ ಕಿರ ಲಬ್ಭತಿ;

ಸಂಸಾರಸುದ್ಧಿ ಸಬ್ಬೇಸಂ, ಮಾ ತುರಿತ್ಥೋ ಅನಾಗತೇ.

೧೨೧೬.

‘ಅಹಮ್ಪಿ ಪುಬ್ಬೇ ಕಲ್ಯಾಣೋ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣಿಬ್ಭೇಸು ಬ್ಯಾವಟೋ;

ವೋಹಾರಮನುಸಾಸನ್ತೋ, ರತಿಹೀನೋ ತದನ್ತರಾ’’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಅಙ್ಗತಿ ಮಬ್ರವೀತಿ ಪಠಮಮೇವ ಇತರೇಸಂ ದ್ವಿನ್ನಂ, ಪಚ್ಛಾ ಬೀಜಕಸ್ಸಾತಿ ತಿಣ್ಣಂ ವಚನಂ ಸುತ್ವಾ ದಳ್ಹಂ ಮಿಚ್ಛಾದಿಟ್ಠಿಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಏತಂ ‘‘ನತ್ಥಿ ದ್ವಾರ’’ನ್ತಿಆದಿವಚನಮಬ್ರವಿ. ನಿಯತಿಂ ಕಙ್ಖಾತಿ ಸಮ್ಮ ಬೀಜಕ, ನಿಯತಿಮೇವ ಓಲೋಕೇಹಿ. ಚುಲ್ಲಾಸೀತಿಮಹಾಕಪ್ಪಪ್ಪಮಾಣೋ ಕಾಲೋಯೇವ ಹಿ ಸತ್ತೇ ಸೋಧೇತಿ, ತ್ವಂ ಅತಿತುರಿತೋತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೇನೇವಮಾಹ. ಅನಾಗತೇತಿ ತಸ್ಮಿಂ ಕಾಲೇ ಅಸಮ್ಪತ್ತೇ ಅನ್ತರಾವ ದೇವಲೋಕಂ ಗಚ್ಛಾಮೀತಿ ಮಾ ತುರಿತ್ಥೋ. ಬ್ಯಾವಟೋತಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೇಸು ಚ ಗಹಪತಿಕೇಸು ಚ ತೇಸಂಯೇವ ಕಾಯವೇಯ್ಯಾವಚ್ಚದಾನಾದಿಕಮ್ಮಕರಣೇನ ಬ್ಯಾವಟೋ ಅಹೋಸಿಂ. ವೋಹಾರನ್ತಿ ವಿನಿಚ್ಛಯಟ್ಠಾನೇ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ರಾಜಕಿಚ್ಚಂ ¶ ವೋಹಾರಂ ಅನುಸಾಸನ್ತೋವ. ರತಿಹೀನೋ ತದನ್ತರಾತಿ ಏತ್ತಕಂ ಕಾಲಂ ಕಾಮಗುಣರತಿಯಾ ಪರಿಹೀನೋತಿ.

ಏವಞ್ಚ ಪನ ವತ್ವಾ ‘‘ಭನ್ತೇ ಕಸ್ಸಪ, ಮಯಂ ಏತ್ತಕಂ ಕಾಲಂ ಪಮಜ್ಜಿಮ್ಹಾ, ಇದಾನಿ ಪನ ಅಮ್ಹೇಹಿ ಆಚರಿಯೋ ಲದ್ಧೋ, ಇತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಕಾಮರತಿಮೇವ ಅನುಭವಿಸ್ಸಾಮ, ತುಮ್ಹಾಕಂ ಸನ್ತಿಕೇ ಇತೋ ಉತ್ತರಿ ಧಮ್ಮಸ್ಸವನಮ್ಪಿ ನೋ ಪಪಞ್ಚೋ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ತಿಟ್ಠಥ ತುಮ್ಹೇ, ಮಯಂ ಗಮಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ಆಪುಚ್ಛನ್ತೋ ಆಹ –

೧೨೧೭.

‘‘ಪುನಪಿ ಭನ್ತೇ ದಕ್ಖೇಮು, ಸಙ್ಗತಿ ಚೇ ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಸಙ್ಗತಿ ಚೇತಿ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಠಾನೇ ಚೇ ನೋ ಸಮಾಗಮೋ ಭವಿಸ್ಸತಿ,ನೋ ಚೇ, ಅಸತಿ ಪುಞ್ಞಫಲೇ ಕಿಂ ತಯಾ ದಿಟ್ಠೇನಾತಿ.

‘‘ಇದಂ ¶ ವತ್ವಾನ ವೇದೇಹೋ, ಪಚ್ಚಗಾ ಸನಿವೇಸನ’’ನ್ತಿ;

ತತ್ಥ ಸನಿವೇಸನನ್ತಿ ಭಿಕ್ಖವೇ, ಇದಂ ವಚನಂ ವೇದೇಹರಾಜಾ ವತ್ವಾ ರಥಂ ಅಭಿರುಯ್ಹ ಅತ್ತನೋ ನಿವೇಸನಂ ಚನ್ದಕಪಾಸಾದತಲಮೇವ ಪಟಿಗತೋ.

ರಾಜಾ ¶ ಪಠಮಂ ಗುಣಸನ್ತಿಕಂ ಗನ್ತ್ವಾ ತಂ ವನ್ದಿತ್ವಾ ಪಞ್ಹಂ ಪುಚ್ಛಿ. ಆಗಚ್ಛನ್ತೋ ಪನ ಅವನ್ದಿತ್ವಾವ ಆಗತೋ. ಗುಣೋ ಅತ್ತನೋ ಅಗುಣತಾಯ ವನ್ದನಮ್ಪಿ ನಾಲತ್ಥ, ಪಿಣ್ಡಾದಿಕಂ ಸಕ್ಕಾರಂ ಕಿಮೇವ ಲಚ್ಛತಿ. ರಾಜಾಪಿ ತಂ ರತ್ತಿಂ ವೀತಿನಾಮೇತ್ವಾ ಪುನದಿವಸೇ ಅಮಚ್ಚೇ ಸನ್ನಿಪಾತೇತ್ವಾ ‘‘ಕಾಮಗುಣೇ ಮೇ ಉಪಟ್ಠಾಪೇಥ, ಅಹಂ ಇತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಕಾಮಗುಣಸುಖಮೇವ ಅನುಭವಿಸ್ಸಾಮಿ, ನ ಮೇ ಅಞ್ಞಾನಿ ಕಿಚ್ಚಾನಿ ಆರೋಚೇತಬ್ಬಾನಿ, ವಿನಿಚ್ಛಯಕಿಚ್ಚಂ ಅಸುಕೋ ಚ ಅಸುಕೋ ಚ ಕರೋತೂ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಕಾಮರತಿಮತ್ತೋ ಅಹೋಸಿ. ತಮತ್ಥಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಸತ್ಥಾ ಆಹ –

೧೨೧೮.

‘‘ತತೋ ರತ್ಯಾ ವಿವಸಾನೇ, ಉಪಟ್ಠಾನಮ್ಹಿ ಅಙ್ಗತಿ;

ಅಮಚ್ಚೇ ಸನ್ನಿಪಾತೇತ್ವಾ, ಇದಂ ವಚನಮಬ್ರವಿ.

೧೨೧೯.

‘ಚನ್ದಕೇ ಮೇ ವಿಮಾನಸ್ಮಿಂ, ಸದಾ ಕಾಮೇ ವಿಧೇನ್ತು ಮೇ;

ಮಾ ಉಪಗಚ್ಛುಂ ಅತ್ಥೇಸು, ಗುಯ್ಹಪ್ಪಕಾಸಿಯೇಸು ಚ.

೧೨೨೦.

‘ವಿಜಯೋ ¶ ಚ ಸುನಾಮೋ ಚ, ಸೇನಾಪತಿ ಅಲಾತಕೋ;

ಏತೇ ಅತ್ಥೇ ನಿಸೀದನ್ತು, ವೋಹಾರಕುಸಲಾ ತಯೋ’.

೧೨೨೧.

‘‘ಇದಂ ವತ್ವಾನ ವೇದೇಹೋ, ಕಾಮೇವ ಬಹುಮಞ್ಞಥ;

ನ ಚಾಪಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಿಬ್ಭೇಸು, ಅತ್ಥೇ ಕಿಸ್ಮಿಞ್ಚಿ ಬ್ಯಾವಟೋ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಉಪಟ್ಠಾನಮ್ಹೀತಿ ಅತ್ತನೋ ಉಪಟ್ಠಾನಟ್ಠಾನೇ. ಚನ್ದಕೇ ಮೇತಿ ಮಮ ಸನ್ತಕೇ ಚನ್ದಕಪಾಸಾದೇ. ವಿಧೇನ್ತು ಮೇತಿ ನಿಚ್ಚಂ ಮಯ್ಹಂ ಕಾಮೇ ಸಂವಿದಹನ್ತು ಉಪಟ್ಠಪೇನ್ತು. ಗುಯ್ಹಪ್ಪಕಾಸಿಯೇಸೂತಿ ಗುಯ್ಹೇಸುಪಿ ಪಕಾಸಿಯೇಸುಪಿ ಅತ್ಥೇಸು ಉಪ್ಪನ್ನೇಸು ಮಂ ಕೇಚಿ ಮಾ ಉಪಗಚ್ಛುಂ. ಅತ್ಥೇತಿ ಅತ್ಥಕರಣೇ ವಿನಿಚ್ಛಯಟ್ಠಾನೇ. ನಿಸೀದನ್ತೂತಿ ಮಯಾ ಕತ್ತಬ್ಬಕಿಚ್ಚಸ್ಸ ಕರಣತ್ಥಂ ಸೇಸಅಮಚ್ಚೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ನಿಸೀದನ್ತೂತಿ.

೧೨೨೨.

‘‘ತತೋ ದ್ವೇಸತ್ತರತ್ತಸ್ಸ, ವೇದೇಹಸ್ಸತ್ರಜಾ ಪಿಯಾ;

ರಾಜಧೀತಾ ರುಚಾ ನಾಮ, ಧಾತಿಮಾತರಮಬ್ರವಿ.

೧೨೨೩.

‘‘ಅಲಙ್ಕರೋಥ ¶ ಮಂ ಖಿಪ್ಪಂ, ಸಖಿಯೋ ಚಾಲಙ್ಕರೋನ್ತು ಮೇ;

ಸುವೇ ಪನ್ನರಸೋ ದಿಬ್ಯೋ, ಗಚ್ಛಂ ಇಸ್ಸರಸನ್ತಿಕೇ.

೧೨೨೪.

‘‘ತಸ್ಸಾ ಮಾಲ್ಯಂ ಅಭಿಹರಿಂಸು, ಚನ್ದನಞ್ಚ ಮಹಾರಹಂ;

ಮಣಿಸಙ್ಖಮುತ್ತಾರತನಂ, ನಾನಾರತ್ತೇ ಚ ಅಮ್ಬರೇ.

೧೨೨೫.

‘‘ತಞ್ಚ ಸೋಣ್ಣಮಯೇ ಪೀಠೇ, ನಿಸಿನ್ನಂ ಬಹುಕಿತ್ಥಿಯೋ;

ಪರಿಕಿರಿಯ ಅಸೋಭಿಂಸು, ರುಚಂ ರುಚಿರವಣ್ಣಿನಿ’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ತತೋತಿ ತತೋ ರಞ್ಞೋ ಕಾಮಪಙ್ಕೇ ಲಗ್ಗಿತದಿವಸತೋ ಪಟ್ಠಾಯ. ದ್ವೇಸತ್ತರತ್ತಸ್ಸಾತಿ ಚುದ್ದಸಮೇ ದಿವಸೇ. ಧಾತಿಮಾತರಮಬ್ರವೀತಿ ಪಿತು ಸನ್ತಿಕಂ ಗನ್ತುಕಾಮಾ ¶ ಹುತ್ವಾ ಧಾತಿಮಾತರಮಾಹ. ಸಾ ಕಿರ ಚಾತುದ್ದಸೇ ಚಾತುದ್ದಸೇ ಪಞ್ಚಸತಕುಮಾರಿಕಾಹಿ ಪರಿವುತಾ ಧಾತಿಗಣಂ ಆದಾಯ ಮಹನ್ತೇನ ಸಿರಿವಿಲಾಸೇನ ಅತ್ತನೋ ಸತ್ತಭೂಮಿಕಾ ರತಿವಡ್ಢನಪಾಸಾದಾ ಓರುಯ್ಹ ಪಿತು ದಸ್ಸನತ್ಥಂ ಚನ್ದಕಪಾಸಾದಂ ಗಚ್ಛತಿ. ಅಥ ನಂ ಪಿತಾ ದಿಸ್ವಾ ತುಟ್ಠಮಾನಸೋ ಹುತ್ವಾ ಮಹಾಸಕ್ಕಾರಂ ಕಾರೇತ್ವಾ ಉಯ್ಯೋಜೇನ್ತೋ ‘‘ಅಮ್ಮ, ದಾನಂ ದೇಹೀ’’ತಿ ಸಹಸ್ಸಂ ದತ್ವಾ ಉಯ್ಯೋಜೇತಿ. ಸಾ ಅತ್ತನೋ ನಿವೇಸನಂ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಪುನದಿವಸೇ ಉಪೋಸಥಿಕಾ ಹುತ್ವಾ ಕಪಣದ್ಧಿಕವಣಿಬ್ಬಕಯಾಚಕಾನಂ ಮಹಾದಾನಂ ದೇತಿ. ರಞ್ಞಾ ಕಿರಸ್ಸಾ ಏಕೋ ಜನಪದೋಪಿ ದಿನ್ನೋ. ತತೋ ಆಯೇನ ¶ ಸಬ್ಬಕಿಚ್ಚಾನಿ ಕರೋತಿ. ತದಾ ಪನ ‘‘ರಞ್ಞಾ ಕಿರ ಗುಣಂ ಆಜೀವಕಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಮಿಚ್ಛಾದಸ್ಸನಂ ಗಹಿತ’’ನ್ತಿ ಸಕಲನಗರೇ ಏಕಕೋಲಾಹಲಂ ಅಹೋಸಿ. ತಂ ಪವತ್ತಿಂ ರುಚಾಯ ಧಾತಿಯೋ ಸುತ್ವಾ ರಾಜಧೀತಾಯ ಆರೋಚಯಿಂಸು ‘‘ಅಯ್ಯೇ, ಪಿತರಾ ಕಿರ ತೇ ಆಜೀವಕಸ್ಸ ಕಥಂ ಸುತ್ವಾ ಮಿಚ್ಛಾದಸ್ಸನಂ ಗಹಿತಂ, ಸೋ ಕಿರ ಚತೂಸು ನಗರದ್ವಾರೇಸು ದಾನಸಾಲಾಯೋ ವಿದ್ಧಂಸಾಪೇತ್ವಾ ಪರಪರಿಗ್ಗಹಿತಾ ಇತ್ಥಿಯೋ ಚ ಕುಮಾರಿಕಾಯೋ ಚ ಪಸಯ್ಹಕಾರೇನ ಗಣ್ಹಿತುಂ ಆಣಾಪೇತಿ, ರಜ್ಜಂ ನ ವಿಚಾರೇತಿ, ಕಾಮಮತ್ತೋಯೇವ ಕಿರ ಜಾತೋ’’ತಿ. ಸಾ ತಂ ಕಥಂ ಸುತ್ವಾ ಅನತ್ತಮನಾ ಹುತ್ವಾ ‘‘ಕಥಞ್ಹಿ ನಾಮ ಮೇ ತಾತೋ ಅಪಗತಸುಕ್ಕಧಮ್ಮಂ ನಿಲ್ಲಜ್ಜಂ ನಗ್ಗಭೋಗ್ಗಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಪಞ್ಹಂ ಪುಚ್ಛಿಸ್ಸತಿ, ನನು ಧಮ್ಮಿಕಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣೇ ಕಮ್ಮವಾದಿನೋ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಪುಚ್ಛಿತಬ್ಬೋ ಸಿಯಾ, ಠಪೇತ್ವಾ ಖೋ ಪನ ಮಂ ಅಞ್ಞೋ ಮಯ್ಹಂ ಪಿತರಂ ಮಿಚ್ಛಾದಸ್ಸನಾ ಅಪನೇತ್ವಾ ಸಮ್ಮಾದಸ್ಸನೇ ಪತಿಟ್ಠಾಪೇತುಂ ಸಮತ್ಥೋ ನಾಮ ನತ್ಥಿ. ಅಹಞ್ಹಿ ಅತೀತಾ ಸತ್ತ, ಅನಾಗತಾ ಸತ್ತಾತಿ ಚುದ್ದಸ ಜಾತಿಯೋ ಅನುಸ್ಸರಾಮಿ, ತಸ್ಮಾ ಪುಬ್ಬೇ ಮಯಾ ಕತಂ ಪಾಪಕಮ್ಮಂ ಕಥೇತ್ವಾ ಪಾಪಕಮ್ಮಸ್ಸ ಫಲಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೀ ಮಮ ಪಿತರಂ ¶ ಮಿಚ್ಛಾದಸ್ಸನಾ ಮೋಚೇಸ್ಸಾಮಿ. ಸಚೇ ಪನ ಅಜ್ಜೇವ ಗಮಿಸ್ಸಾಮಿ, ಅಥ ಮಂ ಪಿತಾ ‘ಅಮ್ಮ, ತ್ವಂ ಪುಬ್ಬೇ ಅಡ್ಢಮಾಸೇ ಆಗಚ್ಛಸಿ, ಅಜ್ಜ ಕಸ್ಮಾ ಏವಂ ಲಹು ಆಗತಾಸೀ’ತಿ ವಕ್ಖತಿ. ತತ್ರ ಸಚೇ ಅಹಂ ‘ತುಮ್ಹೇಹಿ ಕಿರ ಮಿಚ್ಛಾದಸ್ಸನಂ ಗಹಿತ’ನ್ತಿ ಸುತ್ವಾ ‘ಆಗತಮ್ಹೀ’ತಿ ವಕ್ಖಾಮಿ, ನ ಮೇ ವಚನಂ ಗರುಂ ಕತ್ವಾ ಗಣ್ಹಿಸ್ಸತಿ, ತಸ್ಮಾ ಅಜ್ಜ ಅಗನ್ತ್ವಾ ಇತೋ ಚುದ್ದಸಮೇ ದಿವಸೇ ಕಾಳಪಕ್ಖೇಯೇವ ಕಿಞ್ಚಿ ಅಜಾನನ್ತೀ ವಿಯ ಪುಬ್ಬೇ ಗಮನಾಕಾರೇನ್ತೇವ ಗನ್ತ್ವಾ ಆಗಮನಕಾಲೇ ದಾನವತ್ತತ್ಥಾಯ ಸಹಸ್ಸಂ ಯಾಚಿಸ್ಸಾಮಿ, ತದಾ ಮೇ ಪಿತಾ ದಿಟ್ಠಿಯಾ ಗಹಿತಭಾವಂ ಕಥೇಸ್ಸತಿ. ಅಥ ನಂ ಅಹಂ ಅತ್ತನೋ ಬಲೇನ ಮಿಚ್ಛಾದಿಟ್ಠಿಂ ಛಡ್ಡಾಪೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಚಿನ್ತೇಸಿ. ತಸ್ಮಾ ಚುದ್ದಸಮೇ ದಿವಸೇ ಪಿತು ಸನ್ತಿಕಂ ಗನ್ತುಕಾಮಾ ಹುತ್ವಾ ಏವಮಾಹ.

ತತ್ಥ ಸಖಿಯೋ ಚಾತಿ ಸಹಾಯಿಕಾಯೋಪಿ ಮೇ ಪಞ್ಚಸತಾ ಕುಮಾರಿಕಾಯೋ ಏಕಾಯೇಕಂ ಅಸದಿಸಂ ಕತ್ವಾ ನಾನಾಲಙ್ಕಾರೇಹಿ ನಾನಾವಣ್ಣೇಹಿ ಪುಪ್ಫಗನ್ಧವಿಲೇಪನೇಹಿ ಅಲಙ್ಕರೋನ್ತೂತಿ. ದಿಬ್ಯೋತಿ ದಿಬ್ಬಸದಿಸೋ, ದೇವತಾಸನ್ನಿಪಾತಪಟಿಮಣ್ಡಿತೋತಿಪಿ ದಿಬ್ಬೋ. ಗಚ್ಛನ್ತಿ ಮಮ ದಾನವತ್ತಂ ಆಹರಾಪೇತುಂ ವಿದೇಹಿಸ್ಸರಸ್ಸ ಪಿತು ಸನ್ತಿಕಂ ಗಮಿಸ್ಸಾಮೀತಿ. ಅಭಿಹರಿಂಸೂತಿ ಸೋಳಸಹಿ ಗನ್ಧೋದಕಘಟೇಹಿ ನ್ಹಾಪೇತ್ವಾ ಮಣ್ಡನತ್ಥಾಯ ಅಭಿಹರಿಂಸು. ಪರಿಕಿರಿಯಾತಿ ಪರಿವಾರೇತ್ವಾ. ಅಸೋಭಿಂಸೂತಿ ಸುಜಂ ಪರಿವಾರೇತ್ವಾ ಠಿತಾ ದೇವಕಞ್ಞಾ ವಿಯ ತಂ ದಿವಸಂ ಅತಿವಿಯ ಅಸೋಭಿಂಸೂತಿ.

೧೨೨೬.

‘‘ಸಾ ಚ ಸಖಿಮಜ್ಝಗತಾ, ಸಬ್ಬಾಭರಣಭೂಸಿತಾ;

ಸತೇರತಾ ಅಬ್ಭಮಿವ, ಚನ್ದಕಂ ಪಾವಿಸೀ ರುಚಾ.

೧೨೨೭.

‘‘ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ¶ ವೇದೇಹಂ, ವನ್ದಿತ್ವಾ ವಿನಯೇ ರತಂ;

ಸುವಣ್ಣಖಚಿತೇ ಪೀಠೇ, ಏಕಮನ್ತಂ ಉಪಾವಿಸೀ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ¶ ಉಪಾವಿಸೀತಿ ಪಿತು ವಸನಟ್ಠಾನಂ ಚನ್ದಕಪಾಸಾದಂ ಪಾವಿಸಿ. ಸುವಣ್ಣಖಚಿತೇತಿ ಸತ್ತರತನಖಚಿತೇ ಸುವಣ್ಣಮಯೇ ಪೀಠೇ.

೧೨೨೮.

‘‘ತಞ್ಚ ದಿಸ್ವಾನ ವೇದೇಹೋ, ಅಚ್ಛರಾನಂವ ಸಙ್ಗಮಂ;

ರುಚಂ ಸಖಿಮಜ್ಝಗತಂ, ಇದಂ ವಚನಮಬ್ರವಿ.

೧೨೨೯.

‘‘‘ಕಚ್ಚಿ ರಮಸಿ ಪಾಸಾದೇ, ಅನ್ತೋಪೋಕ್ಖರಣಿಂ ಪತಿ;

ಕಚ್ಚಿ ಬಹುವಿಧಂ ಖಜ್ಜಂ, ಸದಾ ಅಭಿಹರನ್ತಿ ತೇ.

೧೨೩೦.

‘ಕಚ್ಚಿ ¶ ಬಹುವಿಧಂ ಮಾಲ್ಯಂ, ಓಚಿನಿತ್ವಾ ಕುಮಾರಿಯೋ;

ಘರಕೇ ಕರೋಥ ಪಚ್ಚೇಕಂ, ಖಿಡ್ಡಾರತಿರತಾ ಮುಹುಂ.

೧೨೩೧.

‘ಕೇನ ವಾ ವಿಕಲಂ ತುಯ್ಹಂ, ಕಿಂ ಖಿಪ್ಪಂ ಆಹರನ್ತಿ ತೇ;

ಮನೋ ಕರಸ್ಸು ಕುಡ್ಡಮುಖೀ, ಅಪಿ ಚನ್ದಸಮಮ್ಹಿಪೀ’’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಸಙ್ಗಮನ್ತಿ ಅಚ್ಛರಾನಂ ಸಙ್ಗಮಂ ವಿಯ ಸಮಾಗಮಂ ದಿಸ್ವಾ. ಪಾಸಾದೇತಿ ಅಮ್ಮ ಮಯಾ ತುಯ್ಹಂ ವೇಜಯನ್ತಸದಿಸೋ ರತಿವಡ್ಢನಪಾಸಾದೋ ಕಾರಿತೋ, ಕಚ್ಚಿ ತತ್ಥ ರಮಸಿ. ಅನ್ತೋಪೋಕ್ಖರಣಿಂ ಪತೀತಿ ಅನ್ತೋವತ್ಥುಸ್ಮಿಞ್ಞೇವ ತೇ ಮಯಾ ನನ್ದಾಪೋಕ್ಖರಣೀಪಟಿಭಾಗಾಪೋಕ್ಖರಣೀ ಕಾರಿತಾ, ಕಚ್ಚಿ ತಂ ಪೋಕ್ಖರಣಿಂ ಪಟಿಚ್ಚ ಉದಕಕೀಳಂ ಕೀಳನ್ತೀ ರಮಸಿ. ಮಾಲ್ಯನ್ತಿ ಅಮ್ಮ, ಅಹಂ ತುಯ್ಹಂ ದೇವಸಿಕಂ ಪಞ್ಚವೀಸತಿ ಪುಪ್ಫಸಮುಗ್ಗೇ ಪಹಿಣಾಮಿ, ಕಚ್ಚಿ ತುಮ್ಹೇ ಸಬ್ಬಾಪಿ ಕುಮಾರಿಕಾಯೋ ತಂ ಮಾಲ್ಯಂ ಓಚಿನಿತ್ವಾ ಗನ್ಥಿತ್ವಾ ಅಭಿಣ್ಹಂ ಖಿಡ್ಡಾರತಿರತಾ ಹುತ್ವಾ ಪಚ್ಚೇಕಂ ಘರಕೇ ಕರೋಥ, ‘‘ಇದಂ ಸುನ್ದರಂ, ಇದಂ ಸುನ್ದರತರ’’ನ್ತಿ ಪಾಟಿಯೇಕ್ಕಂ ಸಾರಮ್ಭೇನ ವಾಯಪುಪ್ಫಘರಕಾನಿ ಪುಪ್ಫಗಬ್ಭೇ ಚ ಪುಪ್ಫಾಸನಪುಪ್ಫಸಯನಾನಿ ಚ ಕಚ್ಚಿ ಕರೋಥಾತಿ ಪುಚ್ಛತಿ.

ವಿಕಲನ್ತಿ ವೇಕಲ್ಲಂ. ಮನೋ ಕರಸ್ಸೂತಿ ಚಿತ್ತಂ ಉಪ್ಪಾದೇಹಿ. ಕುಡ್ಡಮುಖೀತಿ ಸಾಸಪಕಕ್ಕೇಹಿ ಪಸಾದಿತಮುಖತಾಯ ತಂ ಏವಮಾಹ. ಇತ್ಥಿಯೋ ಹಿ ಮುಖವಣ್ಣಂ ಪಸಾದೇನ್ತಿಯೋ ದುಟ್ಠಲೋಹಿತಮುಖದೂಸಿತಪೀಳಕಾಹರಣತ್ಥಂ ಪಠಮಂ ಸಾಸಪಕಕ್ಕೇನ ಮುಖಂ ವಿಲಿಮ್ಪನ್ತಿ, ತತೋ ಲೋಹಿತಸ್ಸ ಸಮಕರಣತ್ಥಂ ¶ ಮತ್ತಿಕಾಕಕ್ಕೇನ, ತತೋ ಛವಿಪಸಾದನತ್ಥಂ ತಿಲಕಕ್ಕೇನ. ಚನ್ದಸಮಮ್ಹಿಪೀತಿ ಚನ್ದತೋ ದುಲ್ಲಭತರೋ ನಾಮ ನತ್ಥಿ, ತಾದಿಸೇಪಿ ರುಚಿಂ ಕತ್ವಾ ಮಮಾಚಿಕ್ಖ, ಸಮ್ಪಾದೇಸ್ಸಾಮಿ ತೇತಿ.

೧೨೩೨.

‘‘ವೇದೇಹಸ್ಸ ವಚೋ ಸುತ್ವಾ, ರುಚಾ ಪಿತರ ಮಬ್ರವಿ;

‘ಸಬ್ಬಮೇತಂ ಮಹಾರಾಜ, ಲಬ್ಭತಿಸ್ಸರಸನ್ತಿಕೇ.

೧೨೩೩.

‘ಸುವೇ ಪನ್ನರಸೋ ದಿಬ್ಯೋ, ಸಹಸ್ಸಂ ಆಹರನ್ತು ಮೇ;

ಯಥಾದಿನ್ನಞ್ಚ ದಸ್ಸಾಮಿ, ದಾನಂ ಸಬ್ಬವಣೀಸ್ವಹ’’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ಸಬ್ಬವಣೀಸ್ವಹನ್ತಿ ಸಬ್ಬವಣಿಬ್ಬಕೇಸು ಅಹಂ ದಸ್ಸಾಮಿ.

೧೨೩೪.

‘‘ರುಚಾಯ ವಚನಂ ಸುತ್ವಾ, ರಾಜಾ ಅಙ್ಗತಿ ಮಬ್ರವಿ;

‘ಬಹುಂ ವಿನಾಸಿತಂ ವಿತ್ತಂ, ನಿರತ್ಥಂ ಅಫಲಂ ತಯಾ.

೧೨೩೫.

‘ಉಪೋಸಥೇ ¶ ವಸಂ ನಿಚ್ಚಂ, ಅನ್ನಪಾನಂ ನ ಭುಞ್ಜಸಿ;

ನಿಯತೇತಂ ಅಭುತ್ತಬ್ಬಂ, ನತ್ಥಿ ಪುಞ್ಞಂ ಅಭುಞ್ಜತೋ’’’ತಿ.

ತತ್ಥ ¶ ಅಙ್ಗತಿ ಮಬ್ರವೀತಿ ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸೋ ಅಙ್ಗತಿರಾಜಾ ಪುಬ್ಬೇ ಅಯಾಚಿತೋಪಿ ‘‘ಅಮ್ಮ, ದಾನಂ ದೇಹೀ’’ತಿ ಸಹಸ್ಸಂ ದತ್ವಾ ತಂ ದಿವಸಂ ಯಾಚಿತೋಪಿ ಮಿಚ್ಛಾದಸ್ಸನಸ್ಸ ಗಹಿತತ್ತಾ ಅದತ್ವಾ ಇದಂ ‘‘ಬಹುಂ ವಿನಾಸಿತ’’ನ್ತಿಆದಿವಚನಂ ಅಬ್ರವಿ. ನಿಯತೇತಂ ಅಭುತ್ತಬ್ಬನ್ತಿ ಏತಂ ನಿಯತಿವಸೇನ ತಯಾ ಅಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬಂ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ಭುಞ್ಜನ್ತಾನಮ್ಪಿ ಅಭುಞ್ಜನ್ತಾನಮ್ಪಿ ಪುಞ್ಞಂ ನತ್ಥಿ. ಸಬ್ಬೇ ಹಿ ಚುಲ್ಲಾಸೀತಿಮಹಾಕಪ್ಪೇ ಅತಿಕ್ಕಮಿತ್ವಾವ ಸುಜ್ಝನ್ತಿ.

೧೨೩೬.

‘‘ಬೀಜಕೋಪಿ ಹಿ ಸುತ್ವಾನ, ತದಾ ಕಸ್ಸಪಭಾಸಿತಂ;

‘ಪಸ್ಸಸನ್ತೋ ಮುಹುಂ ಉಣ್ಹಂ, ರುದಂ ಅಸ್ಸೂನಿ ವತ್ತಯಿ.

೧೨೩೭.

‘ಯಾವ ರುಚೇ ಜೀವಮಾನಾ, ಮಾ ಭತ್ತಮಪನಾಮಯಿ;

ನತ್ಥಿ ಭದ್ದೇ ಪರೋ ಲೋಕೋ, ಕಿಂ ನಿರತ್ಥಂ ವಿಹಞ್ಞಸೀ’’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಬೀಜಕೋಪೀತಿ ಬೀಜಕೋಪಿ ಪುಬ್ಬೇ ಕಲ್ಯಾಣಕಮ್ಮಂ ಕತ್ವಾ ತಸ್ಸ ನಿಸ್ಸನ್ದೇನ ದಾಸಿಕುಚ್ಛಿಯಂ ನಿಬ್ಬತ್ತೋತಿ ¶ ಬೀಜಕವತ್ಥುಮ್ಪಿಸ್ಸಾ ಉದಾಹರಣತ್ಥಂ ಆಹರಿ. ನತ್ಥಿ ಭದ್ದೇತಿ ಭದ್ದೇ, ಗುಣಾಚರಿಯೋ ಏವಮಾಹ ‘‘ನತ್ಥಿ ಅಯಂ ಲೋಕೋ, ನತ್ಥಿ ಪರೋ ಲೋಕೋ, ನತ್ಥಿ ಮಾತಾ, ನತ್ಥಿ ಪಿತಾ, ನತ್ಥಿ ಸತ್ತಾ ಓಪಪಾತಿಕಾ, ನತ್ಥಿ ಲೋಕೇ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಸಮ್ಮಗ್ಗತಾ ಸಮ್ಮಾಪಟಿಪನ್ನಾ’’ತಿ. ಪರಲೋಕೇ ಹಿ ಸತಿ ಇಧಲೋಕೋಪಿ ನಾಮ ಭವೇಯ್ಯ, ಸೋಯೇವ ಚ ನತ್ಥಿ. ಮಾತಾಪಿತೂಸು ಸನ್ತೇಸು ಪುತ್ತಧೀತರೋ ನಾಮ ಭವೇಯ್ಯೂಉಂ, ತೇಯೇವ ಚ ನತ್ಥಿ. ಧಮ್ಮೇ ಸತಿ ಧಮ್ಮಿಕಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಭವೇಯ್ಯೂಂ, ತೇಯೇವ ಚ ನತ್ಥಿ. ಕಿಂ ದಾನಂ ದೇನ್ತೀ ಸೀಲಂ ರಕ್ಖನ್ತೀ ನಿರತ್ಥಂ ವಿಹಞ್ಞಸೀತಿ.

೧೨೩೮.

‘‘ವೇದೇಹಸ್ಸ ವಚೋ ಸುತ್ವಾ, ರುಚಾ ರುಚಿರವಣ್ಣಿನೀ;

ಜಾನಂ ಪುಬ್ಬಾಪರಂ ಧಮ್ಮಂ, ಪಿತರಂ ಏತದಬ್ರವಿ.

೧೨೩೯.

‘ಸುತಮೇವ ಪುರೇ ಆಸಿ, ಸಕ್ಖಿ ದಿಟ್ಠಮಿದಂ ಮಯಾ;

ಬಾಲೂಪಸೇವೀ ಯೋ ಹೋತಿ, ಬಾಲೋವ ಸಮಪಜ್ಜಥ.

೧೨೪೦.

‘ಮೂಳ್ಹೋ ¶ ಹಿ ಮೂಳ್ಹಮಾಗಮ್ಮ, ಭಿಯ್ಯೋ ಮೋಹಂ ನಿಗಚ್ಛತಿ;

ಪತಿರೂಪಂ ಅಲಾತೇನ, ಬೀಜಕೇನ ಚ ಮುಯ್ಹಿತು’’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ಪುಬ್ಬಾಪರಂ ಧಮ್ಮನ್ತಿ ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಿತು ವಚನಂ ಸುತ್ವಾ ರುಚಾ ರಾಜಧೀತಾ ಅತೀತೇ ಸತ್ತಜಾತಿವಸೇನ ಪುಬ್ಬಧಮ್ಮಂ, ಅನಾಗತೇ ಸತ್ತಜಾತಿವಸೇನ ಅನಾಗತಧಮ್ಮಞ್ಚ ಜಾನನ್ತೀ ಪಿತರಂ ಮಿಚ್ಛಾದಿಟ್ಠಿತೋ ಮೋಚೇತುಕಾಮಾ ಏತಂ ‘‘ಸುತಮೇವಾ’’ತಿಆದಿಮಾಹ. ತತ್ಥ ಸಮಪಜ್ಜಥಾತಿ ಯೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ಬಾಲೂಪಸೇವೀ ಹೋತಿ, ಸೋ ಬಾಲೋವ ಸಮಪಜ್ಜತೀತಿ ಏತಂ ಮಯಾ ಪುಬ್ಬೇ ಸುತಮೇವ, ಅಜ್ಜ ಪನ ಪಚ್ಚಕ್ಖತೋ ದಿಟ್ಠಂ. ಮೂಳ್ಹೋತಿ ಮಗ್ಗಮೂಳ್ಹಂ ಆಗಮ್ಮ ಮಗ್ಗಮೂಳ್ಹೋ ವಿಯ ದಿಟ್ಠಿಮೂಳ್ಹಂ ಆಗಮ್ಮ ದಿಟ್ಠಿಮೂಳ್ಹೋಪಿ ಉತ್ತರಿ ಮೋಹಂ ನಿಗಚ್ಛತಿ, ಮೂಳ್ಹತರೋ ಹೋತಿ. ಅಲಾತೇನಾತಿ ದೇವ, ತುಮ್ಹೇಹಿ ಜಾತಿಗೋತ್ತಕುಲಪದೇಸಇಸ್ಸರಿಯಪುಞ್ಞಪಞ್ಞಾಹೀನೇನ ಅಲಾತಸೇನಾಪತಿನಾ ಅಚ್ಚನ್ತಹೀನೇನ ದುಪ್ಪಞ್ಞೇನ ಬೀಜಕದಾಸೇನ ಚ ಗಾಮದಾರಕಸದಿಸಂ ಅಹಿರಿಕಂ ಬಾಲಂ ಗುಣಂ ಆಜೀವಕಂ ಆಗಮ್ಮ ಮುಯ್ಹಿತುಂ ಪತಿರೂಪಂ ಅನುಚ್ಛವಿಕಂ. ಕಿಂ ತೇ ನ ಮುಯ್ಹಿಸ್ಸನ್ತೀತಿ?

ಏವಂ ತೇ ಉಭೋಪಿ ಗರಹಿತ್ವಾ ದಿಟ್ಠಿತೋ ಮೋಚೇತುಕಾಮತಾಯ ಪಿತರಂ ವಣ್ಣೇನ್ತೀ ಆಹ –

೧೨೪೧.

‘‘ತ್ವಞ್ಚ ¶ ದೇವಾಸಿ ಸಪ್ಪಞ್ಞೋ, ಧೀರೋ ಅತ್ಥಸ್ಸ ಕೋವಿದೋ;

ಕಥಂ ಬಾಲೇಭಿ ಸದಿಸಂ, ಹೀನದಿಟ್ಠಿಂ ಉಪಾಗಮಿ.

೧೨೪೨.

‘‘ಸಚೇಪಿ ¶ ಸಂಸಾರಪಥೇನ ಸುಜ್ಝತಿ, ನಿರತ್ಥಿಯಾ ಪಬ್ಬಜ್ಜಾ ಗುಣಸ್ಸ;

ಕೀಟೋವ ಅಗ್ಗಿಂ ಜಲಿತಂ ಅಪಾಪತಂ, ಉಪಪಜ್ಜತಿ ಮೋಹಮೂಳ್ಹೋ ನಗ್ಗಭಾವಂ.

೧೨೪೩.

‘‘ಸಂಸಾರಸುದ್ಧೀತಿ ಪುರೇ ನಿವಿಟ್ಠಾ, ಕಮ್ಮಂ ವಿದೂಸೇನ್ತಿ ಬಹೂ ಅಜಾನಂ;

ಪುಬ್ಬೇ ಕಲೀ ದುಗ್ಗಹಿತೋವನತ್ಥಾ, ದುಮ್ಮೋಚಯಾ ಬಲಿಸಾ ಅಮ್ಬುಜೋವಾ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಸಪ್ಪಞ್ಞೋತಿ ಯಸವಯಪುಞ್ಞತಿತ್ಥಾವಾಸಯೋನಿಸೋಮನಸಿಕಾರಸಾಕಚ್ಛಾವಸೇನ ಲದ್ಧಾಯ ಪಞ್ಞಾಯ ಸಪ್ಪಞ್ಞೋ, ತೇನೇವ ಕಾರಣೇನ ಧೀರೋ, ಧೀರತಾಯ ಅತ್ಥಾನತ್ಥಸ್ಸ ಕಾರಣಾಕಾರಣಸ್ಸ ಕೋವಿದೋ. ಬಾಲೇಭಿ ಸದಿಸನ್ತಿ ಯಥಾ ತೇ ಬಾಲಾ ಉಪಗತಾ, ತಥಾ ಕಥಂ ¶ ತ್ವಂ ಹೀನದಿಟ್ಠಿಂ ಉಪಗತೋ. ಅಪಾಪತನ್ತಿ ಅಪಿ ಆಪತಂ, ಪತನ್ತೋತಿ ಅತ್ಥೋ. ಇದಂ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ – ತಾತ, ಸಂಸಾರೇನ ಸುದ್ಧೀತಿ ಲದ್ಧಿಯಾ ಸತಿ ಯಥಾ ಪಟಙ್ಗಕೀಟೋ ರತ್ತಿಭಾಗೇ ಜಲಿತಂ ಅಗ್ಗಿಂ ದಿಸ್ವಾ ತಪ್ಪಚ್ಚಯಂ ದುಕ್ಖಂ ಅಜಾನಿತ್ವಾ ಮೋಹೇನ ತತ್ಥ ಪತನ್ತೋ ಮಹಾದುಕ್ಖಂ ಆಪಜ್ಜತಿ, ತಥಾ ಗುಣೋಪಿ ಪಞ್ಚ ಕಾಮಗುಣೇ ಪಹಾಯ ಮೋಹಮೂಳ್ಹೋ ನಿರಸ್ಸಾದಂ ನಗ್ಗಭಾವಂ ಉಪಪಜ್ಜತಿ.

ಪುರೇ ನಿವಿಟ್ಠಾತಿ ತಾತ, ಸಂಸಾರೇನ ಸುದ್ಧೀತಿ ಕಸ್ಸಚಿ ವಚನಂ ಅಸುತ್ವಾ ಪಠಮಮೇವ ನಿವಿಟ್ಠೋ ನತ್ಥಿ, ಸುಕತದುಕ್ಕಟಾನಂ ಕಮ್ಮಾನಂ ಫಲನ್ತಿ ಗಹಿತತ್ತಾ ಬಹೂ ಜನಾ ಅಜಾನನ್ತಾ ಕಮ್ಮಂ ವಿದೂಸೇನ್ತಾ ಕಮ್ಮಫಲಮ್ಪಿ ವಿದೂಸೇನ್ತಿಯೇವ, ಏವಂ ತೇಸಂ ಪುಬ್ಬೇ ಗಹಿತೋ ಕಲಿ ಪರಾಜಯಗಾಹೋ ದುಗ್ಗಹಿತೋವ ಹೋತೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ದುಮ್ಮೋಚಯಾ ಬಲಿಸಾ ಅಮ್ಬುಜೋವಾತಿ ತೇ ಪನ ಏವಂ ಅಜಾನನ್ತಾ ಮಿಚ್ಛಾದಸ್ಸನೇನ ಅನತ್ಥಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಠಿತಾ ಬಾಲಾ ಯಥಾ ನಾಮ ಬಲಿಸಂ ಗಿಲಿತ್ವಾ ಠಿತೋ ಮಚ್ಛೋ ಬಲಿಸಾ ದುಮ್ಮೋಚಯೋ ಹೋತಿ, ಏವಂ ತಮ್ಹಾ ಅನತ್ಥಾ ದುಮ್ಮೋಚಯಾ ಹೋನ್ತಿ.

ಉತ್ತರಿಪಿ ಉದಾಹರಣಂ ಆಹರನ್ತೀ ಆಹ –

೧೨೪೪.

‘‘ಉಪಮಂ ತೇ ಕರಿಸ್ಸಾಮಿ, ಮಹಾರಾಜ ತವತ್ಥಿಯಾ;

ಉಪಮಾಯ ಮಿಧೇಕಚ್ಚೇ, ಅತ್ಥಂ ಜಾನನ್ತಿ ಪಣ್ಡಿತಾ.

೧೨೪೫.

‘‘ವಾಣಿಜಾನಂ ಯಥಾ ನಾವಾ, ಅಪ್ಪಮಾಣಭರಾ ಗರು;

ಅತಿಭಾರಂ ಸಮಾದಾಯ, ಅಣ್ಣವೇ ಅವಸೀದತಿ.

೧೨೪೬.

‘‘ಏವಮೇವ ¶ ನರೋ ಪಾಪಂ, ಥೋಕಂ ಥೋಕಮ್ಪಿ ಆಚಿನಂ;

ಅತಿಭಾರಂ ಸಮಾದಾಯ, ನಿರಯೇ ಅವಸೀದತಿ.

೧೨೪೭.

‘‘ನ ತಾವ ಭಾರೋ ಪರಿಪೂರೋ, ಅಲಾತಸ್ಸ ಮಹೀಪತಿ;

ಆಚಿನಾತಿ ಚ ತಂ ಪಾಪಂ, ಯೇನ ಗಚ್ಛತಿ ದುಗ್ಗತಿಂ.

೧೨೪೮.

‘‘ಪುಬ್ಬೇವಸ್ಸ ಕತಂ ಪುಞ್ಞಂ, ಅಲಾತಸ್ಸ ಮಹೀಪತಿ;

ತಸ್ಸೇವ ದೇವ ನಿಸ್ಸನ್ದೋ, ಯಞ್ಚೇಸೋ ಲಭತೇ ಸುಖಂ.

೧೨೪೯.

‘‘ಖೀಯತೇ ಚಸ್ಸ ತಂ ಪುಞ್ಞಂ, ತಥಾ ಹಿ ಅಗುಣೇ ರತೋ;

ಉಜುಮಗ್ಗಂ ಅವಹಾಯ, ಕುಮ್ಮಗ್ಗಮನುಧಾವತಿ.

೧೨೫೦.

‘‘ತುಲಾ ¶ ¶ ಯಥಾ ಪಗ್ಗಹಿತಾ, ಓಹಿತೇ ತುಲಮಣ್ಡಲೇ;

ಉನ್ನಮೇತಿ ತುಲಾಸೀಸಂ, ಭಾರೇ ಓರೋಪಿತೇ ಸತಿ.

೧೨೫೧.

‘‘ಏವಮೇವ ನರೋ ಪುಞ್ಞಂ, ಥೋಕಂ ಥೋಕಮ್ಪಿ ಆಚಿನಂ;

ಸಗ್ಗಾತಿಮಾನೋ ದಾಸೋವ, ಬೀಜಕೋ ಸಾತವೇ ರತೋ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ನಿರಯೇತಿ ಅಟ್ಠವಿಧೇ ಮಹಾನಿರಯೇ, ಸೋಳಸವಿಧೇ ಉಸ್ಸದನಿರಯೇ, ಲೋಕನ್ತರನಿರಯೇ ಚ. ಭಾರೋತಿ ತಾತ, ನ ತಾವ ಅಲಾತಸ್ಸ ಅಕುಸಲಭಾರೋ ಪೂರತಿ. ತಸ್ಸೇವಾತಿ ತಸ್ಸ ಪುಬ್ಬೇ ಕತಸ್ಸ ಪುಞ್ಞಸ್ಸೇವ ನಿಸ್ಸನ್ದೋ, ಯಂ ಸೋ ಅಲಾತಸೇನಾಪತಿ ಅಜ್ಜ ಸುಖಂ ಲಭತಿ. ನ ಹಿ ತಾತ, ಏತಂ ಗೋಘಾತಕಕಮ್ಮಸ್ಸ ಫಲಂ. ಪಾಪಕಮ್ಮಸ್ಸ ಹಿ ನಾಮ ವಿಪಾಕೋ ಇಟ್ಠೋ ಕನ್ತೋ ಭವಿಸ್ಸತೀತಿ ಅಟ್ಠಾನಮೇತಂ. ಅಗುಣೇ ರತೋತಿ ತಥಾಹೇಸ ಇದಾನಿ ಅಕುಸಲಕಮ್ಮೇ ರತೋ. ಉಜುಮಗ್ಗನ್ತಿ ದಸಕುಸಲಕಮ್ಮಪಥಮಗ್ಗಂ. ಕುಮ್ಮಗ್ಗನ್ತಿ ನಿರಯಗಾಮಿಅಕುಸಲಮಗ್ಗಂ.

ಓಹಿತೇ ತುಲಮಣ್ಡಲೇತಿ ಭಣ್ಡಪಟಿಚ್ಛನತ್ಥಾಯ ತುಲಮಣ್ಡಲೇ ಲಗ್ಗೇತ್ವಾ ಠಪಿತೇ. ಉನ್ನಮೇತೀತಿ ಉದ್ಧಂ ಉಕ್ಖಿಪತಿ. ಆಚಿನನ್ತಿ ಥೋಕಂ ಥೋಕಮ್ಪಿ ಪುಞ್ಞಂ ಆಚಿನನ್ತೋ ಪಾಪಭಾರಂ ಓತಾರೇತ್ವಾ ನರೋ ಕಲ್ಯಾಣಕಮ್ಮಸ್ಸ ಸೀಸಂ ಉಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ದೇವಲೋಕಂ ಗಚ್ಛತಿ. ಸಗ್ಗಾತಿಮಾನೋತಿ ಸಗ್ಗೇ ಅತಿಮಾನೋ ಸಗ್ಗಸಮ್ಪಾಪಕೇ ಸಾತಫಲೇ ಕಲ್ಯಾಣಕಮ್ಮೇ ಅಭಿರತೋ. ‘‘ಸಗ್ಗಾಧಿಮಾನೋ’’ತಿಪಿ ಪಾಠೋ, ಸಗ್ಗಂ ಅಧಿಕಾರಂ ಕತ್ವಾ ಠಿತಚಿತ್ತೋತಿ ¶ ಅತ್ಥೋ. ಸಾತವೇ ರತೋತಿ ಏಸ ಬೀಜಕದಾಸೋ ಸಾತವೇ ಮಧುರವಿಪಾಕೇ ಕುಸಲಧಮ್ಮೇಯೇವ ರತೋ. ಸೋ ಇಮಸ್ಸ ಪಾಪಕಮ್ಮಸ್ಸ ಖೀಣಕಾಲೇ, ಕಲ್ಯಾಣಕಮ್ಮಸ್ಸ ಫಲೇನ ದೇವಲೋಕೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿಸ್ಸತಿ.

ಯಞ್ಚೇಸ ಇದಾನಿ ದಾಸತ್ತಂ ಉಪಗತೋ, ನ ತಂ ಕಲ್ಯಾಣಕಮ್ಮಸ್ಸ ಫಲೇನ. ದಾಸತ್ತಸಂವತ್ತನಿಕಞ್ಹಿಸ್ಸ ಪುಬ್ಬೇ ಕತಂ ಪಾಪಂ ಭವಿಸ್ಸತೀತಿ ನಿಟ್ಠಮೇತ್ಥ ಗನ್ತಬ್ಬನ್ತಿ ಇಮಮತ್ಥಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೀ ಆಹ –

೧೨೫೨.

‘‘ಯಮಜ್ಜ ಬೀಜಕೋ ದಾಸೋ, ದುಕ್ಖಂ ಪಸ್ಸತಿ ಅತ್ತನಿ;

ಪುಬ್ಬೇವಸ್ಸ ಕತಂ ಪಾಪಂ, ತಮೇಸೋ ಪಟಿಸೇವತಿ.

೧೨೫೩.

‘‘ಖೀಯತೇ ಚಸ್ಸ ತಂ ಪಾಪಂ, ತಥಾ ಹಿ ವಿನಯೇ ರತೋ;

ಕಸ್ಸಪಞ್ಚ ಸಮಾಪಜ್ಜ, ಮಾ ಹೇವುಪ್ಪಥಮಾಗಮಾ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ¶ ಮಾ ಹೇವುಪ್ಪಥಮಾಗಮಾತಿ ತಾತ, ತ್ವಂ ಇಮಂ ನಗ್ಗಂ ಕಸ್ಸಪಾಜೀವಕಂ ಉಪಗನ್ತ್ವಾ ಮಾ ಹೇವ ನಿರಯಗಾಮಿಂ ಉಪ್ಪಥಂ ಅಗಮಾ, ಮಾ ಪಾಪಮಕಾಸೀತಿ ಪಿತರಂ ಓವದತಿ.

ಇದಾನಿಸ್ಸ ಪಾಪೂಪಸೇವನಾಯ ದೋಸಂ ಕಲ್ಯಾಣಮಿತ್ತೂಪಸೇವನಾಯ ಚ ಗುಣಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೀ ಆಹ –

೧೨೫೪.

‘‘ಯಂ ಯಞ್ಹಿ ರಾಜ ಭಜತಿ, ಸನ್ತಂ ವಾ ಯದಿ ವಾ ಅಸಂ;

ಸೀಲವನ್ತಂ ವಿಸೀಲಂ ವಾ, ವಸಂ ತಸ್ಸೇವ ಗಚ್ಛತಿ.

೧೨೫೫.

‘‘ಯಾದಿಸಂ ಕುರುತೇ ಮಿತ್ತಂ, ಯಾದಿಸಂ ಚೂಪಸೇವತಿ;

ಸೋಪಿ ತಾದಿಸಕೋ ಹೋತಿ, ಸಹವಾಸೋ ಹಿ ತಾದಿಸೋ.

೧೨೫೬.

‘‘ಸೇವಮಾನೋ ¶ ಸೇವಮಾನಂ, ಸಮ್ಫುಟ್ಠೋ ಸಮ್ಫುಸಂ ಪರಂ;

ಸರೋ ದಿದ್ಧೋ ಕಲಾಪಂವ, ಅಲಿತ್ತಮುಪಲಿಮ್ಪತಿ;

ಉಪಲೇಪಭಯಾ ಧೀರೋ, ನೇವ ಪಾಪಸಖಾ ಸಿಯಾ.

೧೨೫೭.

‘‘ಪೂತಿಮಚ್ಛಂ ಕುಸಗ್ಗೇನ, ಯೋ ನರೋ ಉಪನಯ್ಹತಿ;

ಕುಸಾಪಿ ಪೂತಿ ವಾಯನ್ತಿ, ಏವಂ ಬಾಲೂಪಸೇವನಾ.

೧೨೫೮.

‘‘ತಗರಞ್ಚ ¶ ಪಲಾಸೇನ, ಯೋ ನರೋ ಉಪನಯ್ಹತಿ;

ಪತ್ತಾಪಿ ಸುರಭಿ ವಾಯನ್ತಿ, ಏವಂ ಧೀರೂಪಸೇವನಾ.

೧೨೫೯.

‘‘ತಸ್ಮಾ ಪತ್ತಪುಟಸ್ಸೇವ, ಞತ್ವಾ ಸಮ್ಪಾಕಮತ್ತನೋ

ಅಸನ್ತೇ ನೋಪಸೇವೇಯ್ಯ, ಸನ್ತೇ ಸೇವೇಯ್ಯ ಪಣ್ಡಿತೋ;

ಅಸನ್ತೋ ನಿರಯಂ ನೇನ್ತಿ, ಸನ್ತೋ ಪಾಪೇನ್ತಿ ಸುಗ್ಗತಿ’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ಸನ್ತಂ ವಾತಿ ಸಪ್ಪುರಿಸಂ ವಾ. ಯದಿ ವಾ ಅಸನ್ತಿ ಅಸಪ್ಪುರಿಸಂ ವಾ. ಸರೋ ದಿದ್ಧೋ ಕಲಾಪಂವಾತಿ ಮಹಾರಾಜ, ಯಥಾ ನಾಮ ಹಲಾಹಲವಿಸಲಿತ್ತೋ ಸರೋ ಸರಕಲಾಪೇ ಖಿತ್ತೋ ಸಬ್ಬಂ ತಂ ವಿಸೇನ ಅಲಿತ್ತಮ್ಪಿ ಸರಕಲಾಪಂ ಲಿಮ್ಪತಿ, ವಿಸದಿದ್ಧಮೇವ ಕರೋತಿ, ಏವಮೇವ ಪಾಪಮಿತ್ತೋ ಪಾಪಂ ಸೇವಮಾನೋ ಅತ್ತಾನಂ ಸೇವಮಾನಂ ಪರಂ, ತೇನ ಸಮ್ಫುಟ್ಠೋ ತಂ ಸಮ್ಫುಸಂ ಅಲಿತ್ತಂ ಪಾಪೇನ ಪುರಿಸಂ ಅತ್ತನಾ ಏಕಜ್ಝಾಸಯಂ ಕರೋನ್ತೋ ಉಪಲಿಮ್ಪತಿ. ಪೂತಿ ವಾಯನ್ತೀತಿ ತಸ್ಸ ತೇ ಕುಸಾಪಿ ದುಗ್ಗನ್ಧಾ ವಾಯನ್ತಿ. ತಗರಞ್ಚಾತಿ ತಗರಞ್ಚ ಅಞ್ಞಞ್ಚ ಗನ್ಧಸಮ್ಪನ್ನಂ ಗನ್ಧಜಾತಂ. ಏವನ್ತಿ ಏವರೂಪಾ ಧೀರೂಪಸೇವನಾ. ಧೀರೋ ಹಿ ಅತ್ತಾನಂ ಸೇವಮಾನಂ ಧೀರಮೇವ ಕರೋತಿ.

ತಸ್ಮಾ ¶ ಪತ್ತಪುಟಸ್ಸೇವಾತಿ ಯಸ್ಮಾ ತಗರಾದಿಪಲಿವೇಠಮಾನಾನಿ ಪಣ್ಣಾನಿಪಿ ಸುಗನ್ಧಾನಿ ಹೋನ್ತಿ, ತಸ್ಮಾ ಪಲಾಸಪತ್ತಪುಟಸ್ಸೇವ ಪಣ್ಡಿತೂಪಸೇವನೇನ ಅಹಮ್ಪಿ ಪಣ್ಡಿತೋ ಭವಿಸ್ಸಾಮೀತಿ ಏವಂ. ಞತ್ವಾ ಸಮ್ಪಾಕಮತ್ತನೋತಿ ಅತ್ತನೋ ಪರಿಪಾಕಂ ಪಣ್ಡಿತಭಾವಂ ಪರಿಮಾಣಂ ಞತ್ವಾ ಅಸನ್ತೇ ಪಹಾಯ ಪಣ್ಡಿತೇ ಸನ್ತೇ ಸೇವೇಯ್ಯ. ‘‘ನಿರಯಂ ನೇನ್ತೀ’’ತಿ ಏತ್ಥ ದೇವದತ್ತಾದೀಹಿ ನಿರಯಂ, ‘‘ಪಾಪೇನ್ತಿ ಸುಗ್ಗತಿ’’ನ್ತಿ ಏತ್ಥ ಸಾರಿಪುತ್ತತ್ಥೇರಾದೀಹಿ ಸುಗತಿಂ ನೀತಾನಂ ವಸೇನ ಉದಾಹರಣಾನಿ ಆಹರಿತಬ್ಬಾನಿ.

ಏವಂ ರಾಜಧೀತಾ ಛಹಿ ಗಾಥಾಹಿ ಪಿತು ಧಮ್ಮಂ ಕಥೇತ್ವಾ ಇದಾನಿ ಅತೀತೇ ಅತ್ತನಾ ಅನುಭೂತಂ ದುಕ್ಖಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೀ ಆಹ –

೧೨೬೦.

‘‘ಅಹಮ್ಪಿ ಜಾತಿಯೋ ಸತ್ತ, ಸರೇ ಸಂಸರಿತತ್ತನೋ;

ಅನಾಗತಾಪಿ ಸತ್ತೇವ, ಯಾ ಗಮಿಸ್ಸಂ ಇತೋ ಚುತಾ.

೧೨೬೧.

‘‘ಯಾ ಮೇ ಸಾ ಸತ್ತಮೀ ಜಾತಿ, ಅಹು ಪುಬ್ಬೇ ಜನಾಧಿಪ;

ಕಮ್ಮಾರಪುತ್ತೋ ಮಗಧೇಸು, ಅಹುಂ ರಾಜಗಹೇ ಪುರೇ.

೧೨೬೨.

‘‘ಪಾಪಂ ¶ ಸಹಾಯಮಾಗಮ್ಮ, ಬಹುಂ ಪಾಪಂ ಕತಂ ಮಯಾ;

ಪರದಾರಸ್ಸ ಹೇಠೇನ್ತೋ, ಚರಿಮ್ಹಾ ಅಮರಾ ವಿಯ.

೧೨೬೩.

‘‘ತಂ ಕಮ್ಮಂ ನಿಹಿತಂ ಅಟ್ಠಾ, ಭಸ್ಮಚ್ಛನ್ನೋವ ಪಾವಕೋ;

ಅಥ ಅಞ್ಞೇಹಿ ಕಮ್ಮೇಹಿ, ಅಜಾಯಿಂ ವಂಸಭೂಮಿಯಂ.

೧೨೬೪.

‘‘ಕೋಸಮ್ಬಿಯಂ ¶ ಸೇಟ್ಠಿಕುಲೇ, ಇದ್ಧೇ ಫೀತೇ ಮಹದ್ಧನೇ;

ಏಕಪುತ್ತೋ ಮಹಾರಾಜ, ನಿಚ್ಚಂ ಸಕ್ಕತಪೂಜಿತೋ.

೧೨೬೫.

‘‘ತತ್ಥ ಮಿತ್ತಂ ಅಸೇವಿಸ್ಸಂ, ಸಹಾಯಂ ಸಾತವೇ ರತಂ;

ಪಣ್ಡಿತಂ ಸುತಸಮ್ಪನ್ನಂ, ಸೋ ಮಂ ಅತ್ಥೇ ನಿವೇಸಯಿ.

೧೨೬೬.

‘‘ಚಾತುದ್ದಸಿಂ ಪಞ್ಚದಸಿಂ, ಬಹುಂ ರತ್ತಿಂ ಉಪಾವಸಿಂ;

ತಂ ಕಮ್ಮಂ ನಿಹಿತಂ ಅಟ್ಠಾ, ನಿಧೀವ ಉದಕನ್ತಿಕೇ.

೧೨೬೭.

‘‘ಅಥ ಪಾಪಾನ ಕಮ್ಮಾನಂ, ಯಮೇತಂ ಮಗಧೇ ಕತಂ;

ಫಲಂ ಪರಿಯಾಗ ಮಂ ಪಚ್ಛಾ, ಭುತ್ವಾ ದುಟ್ಠವಿಸಂ ಯಥಾ.

೧೨೬೮.

‘‘ತತೋ ಚುತಾಹಂ ವೇದೇಹ, ರೋರುವೇ ನಿರಯೇ ಚಿರಂ;

ಸಕಮ್ಮುನಾ ಅಪಚ್ಚಿಸ್ಸಂ, ತಂ ಸರಂ ನ ಸುಖಂ ಲಭೇ.

೧೨೬೯.

‘‘ಬಹುವಸ್ಸಗಣೇ ¶ ತತ್ಥ, ಖೇಪಯಿತ್ವಾ ಬಹುಂ ದುಖಂ;

ಭಿನ್ನಾಗತೇ ಅಹುಂ ರಾಜ, ಛಗಲೋ ಉದ್ಧತಪ್ಫಲೋ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಸತ್ತಾತಿ ಮಹಾರಾಜ, ಇಧಲೋಕಪರಲೋಕಾ ನಾಮ ಸುಕತದುಕ್ಕಟಾನಞ್ಚ ಫಲಂ ನಾಮ ಅತ್ಥಿ. ನ ಹಿ ಸಂಸಾರೋ ಸತ್ತೇ ಸೋಧೇತುಂ ಸಕ್ಕೋತಿ, ಸಕಮ್ಮುನಾ ಏವ ಸತ್ತಾ ಸುಜ್ಝನ್ತಿ. ಅಲಾತಸೇನಾಪತಿ ಚ ಬೀಜಕದಾಸೋ ಚ ಏಕಮೇವ ಜಾತಿಂ ಅನುಸ್ಸರನ್ತಿ. ನ ಕೇವಲಂ ಏತೇವ ಜಾತಿಂ ಸರನ್ತಿ, ಅಹಮ್ಪಿ ಅತೀತೇ ಸತ್ತ ಜಾತಿಯೋ ಅತ್ತನೋ ಸಂಸರಿತಂ ಸರಾಮಿ, ಅನಾಗತೇಪಿ ಇತೋ ಗನ್ತಬ್ಬಾ ಸತ್ತೇವ ಜಾನಾಮಿ. ಯಾ ಮೇ ಸಾತಿ ಯಾ ಸಾ ಮಮ ಅತೀತೇ ಸತ್ತಮೀ ಜಾತಿ ಆಸಿ. ಕಮ್ಮಾರಪುತ್ತೋತಿ ತಾಯ ಜಾತಿಯಾ ಅಹಂ ಮಗಧೇಸು ರಾಜಗಹನಗರೇ ಸುವಣ್ಣಕಾರಪುತ್ತೋ ಅಹೋಸಿಂ.

ಪರದಾರಸ್ಸ ¶ ಹೇಠೇನ್ತೋತಿ ಪರದಾರಂ ಹೇಠೇನ್ತಾ ಪರೇಸಂ ರಕ್ಖಿತಗೋಪಿತೇ ವರಭಣ್ಡೇ ಅಪರಜ್ಝನ್ತಾ. ಅಟ್ಠಾತಿ ತಂ ತದಾ ಮಯಾ ಕತಂ ಪಾಪಕಮ್ಮಂ ಓಕಾಸಂ ಅಲಭಿತ್ವಾ ಓಕಾಸೇ ಸತಿ ವಿಪಾಕದಾಯಕಂ ಹುತ್ವಾ ಭಸ್ಮಪಟಿಚ್ಛನ್ನೋ ಅಗ್ಗಿ ವಿಯ ನಿಹಿತಂ ಅಟ್ಠಾಸಿ. ವಂಸಭೂಮಿಯನ್ತಿ ವಂಸರಟ್ಠೇ. ಏಕಪುತ್ತೋತಿ ಅಸೀತಿಕೋಟಿವಿಭವೇ ಸೇಟ್ಠಿಕುಲೇ ಅಹಂ ಏಕಪುತ್ತಕೋವ ಅಹೋಸಿಂ. ಸಾತವೇ ರತನ್ತಿ ಕಲ್ಯಾಣಕಮ್ಮೇ ಅಭಿರತಂ. ಸೋ ಮನ್ತಿ ಸೋ ಸಹಾಯಕೋ ಮಂ ಅತ್ಥೇ ಕುಸಲಕಮ್ಮೇ ಪತಿಟ್ಠಾಪೇಸಿ.

ತಂ ಕಮ್ಮನ್ತಿ ತಮ್ಪಿ ಮೇ ಕತಂ ಕಲ್ಯಾಣಕಮ್ಮಂ ತದಾ ಓಕಾಸಂ ಅಲಭಿತ್ವಾ ಓಕಾಸೇ ಸತಿ ವಿಪಾಕದಾಯಕಂ ಹುತ್ವಾ ಉದಕನ್ತಿಕೇ ನಿಧಿ ವಿಯ ನಿಹಿತಂ ಅಟ್ಠಾಸಿ. ಯಮೇತನ್ತಿ ಅಥ ಮಮ ಸನ್ತಕೇಸು ಪಾಪಕಮ್ಮೇಸು ಯಂ ಏತಂ ಮಯಾ ಮಗಧೇಸು ಪರದಾರಿಕಕಮ್ಮಂ ಕತಂ, ತಸ್ಸ ಫಲಂ ಪಚ್ಛಾ ಮಂ ಪರಿಯಾಗಂ ಉಪಗತನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ಯಥಾ ಕಿಂ? ಭುತ್ವಾ ದುಟ್ಠವಿಸಂ ಯಥಾ, ಯಥಾ ಸವಿಸಂ ಭೋಜನಂ ಭುಞ್ಜಿತ್ವಾ ಠಿತಸ್ಸ ತಂ ದುಟ್ಠಂ ಕಕ್ಖಳಂ ಹಲಾಹಲಂ ವಿಸಂ ಕುಪ್ಪತಿ, ತಥಾ ಮಂ ಪರಿಯಾಗತನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ತತೋತಿ ತತೋ ಕೋಸಮ್ಬಿಯಂ ಸೇಟ್ಠಿಕುಲತೋ. ತಂ ಸರನ್ತಿ ತಂ ತಸ್ಮಿಂ ನಿರಯೇ ಅನುಭೂತದುಕ್ಖಂ ಸರನ್ತೀ ಚಿತ್ತಸುಖಂ ನಾಮ ನ ಲಭಾಮಿ, ಭಯಮೇವ ಮೇ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ. ಭಿನ್ನಾಗತೇತಿ ಭಿನ್ನಾಗತೇ ನಾಮ ರಟ್ಠೇ. ಉದ್ಧತಪ್ಫಲೋತಿ ಉದ್ಧತಬೀಜೋ.

ಸೋ ಪನ ಛಗಲಕೋ ಬಲಸಮ್ಪನ್ನೋ ಅಹೋಸಿ. ಪಿಟ್ಠಿಯಂ ಅಭಿರುಯ್ಹಪಿ ನಂ ವಾಹಯಿಂಸು, ಯಾನಕೇಪಿ ಯೋಜಯಿಂಸು. ಇಮಮತ್ಥಂ ¶ ಪಕಾಸೇನ್ತೀ ಆಹ –

೧೨೭೦.

‘‘ಸಾತಪುತ್ತಾ ¶ ಮಯಾ ವೂಳ್ಹಾ, ಪಿಟ್ಠಿಯಾ ಚ ರಥೇನ ಚ;

ತಸ್ಸ ಕಮ್ಮಸ್ಸ ನಿಸ್ಸನ್ದೋ, ಪರದಾರಗಮನಸ್ಸ ಮೇ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಸಾತಪುತ್ತಾತಿ ಅಮಚ್ಚಪುತ್ತಾ. ತಸ್ಸ ಕಮ್ಮಸ್ಸಾತಿ ದೇವ, ರೋರುವೇ ಮಹಾನಿರಯೇ ಪಚ್ಚನಞ್ಚ ಛಗಲಕಕಾಲೇ ಬೀಜುಪ್ಪಾಟನಞ್ಚ ಪಿಟ್ಠಿವಾಹನಯಾನಕಯೋಜನಾನಿ ಚ ಸಬ್ಬೋಪೇಸ ತಸ್ಸ ನಿಸ್ಸನ್ದೋ ಪರದಾರಗಮನಸ್ಸ ಮೇತಿ.

ತತೋ ಪನ ಚವಿತ್ವಾ ಅರಞ್ಞೇ ಕಪಿಯೋನಿಯಂ ಪಟಿಸನ್ಧಿಂ ಗಣ್ಹಿ. ಅಥ ನಂ ಜಾತದಿವಸೇ ಯೂಥಪತಿನೋ ದಸ್ಸೇಸುಂ. ಸೋ ‘‘ಆನೇಥ ಮೇ, ಪುತ್ತ’’ನ್ತಿ ದಳ್ಹಂ ಗಹೇತ್ವಾ ತಸ್ಸ ವಿರವನ್ತಸ್ಸ ದನ್ತೇಹಿ ಫಲಾನಿ ಉಪ್ಪಾಟೇಸಿ. ತಮತ್ಥಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೀ ಆಹ –

೧೨೭೧.

‘‘ತತೋ ¶ ಚುತಾಹಂ ವೇದೇಹ, ಕಪಿ ಆಸಿಂ ಬ್ರಹಾವನೇ;

ನಿಲುಞ್ಚಿತಫಲೋಯೇವ, ಯೂಥಪೇನ ಪಗಬ್ಭಿನಾ;

ತಸ್ಸ ಕಮ್ಮಸ್ಸ ನಿಸ್ಸನ್ದೋ, ಪರದಾರಗಮನಸ್ಸ ಮೇ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ನಿಲುಞ್ಚಿತಫಲೋಯೇವಾತಿ ತತ್ರಪಾಹಂ ಪಗಬ್ಭೇನ ಯೂಥಪತಿನಾ ಲುಞ್ಚಿತ್ವಾ ಉಪ್ಪಾಟಿತಫಲೋಯೇವ ಅಹೋಸಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ.

ಅಥ ಅಪರಾಪಿ ಜಾತಿಯೋ ದಸ್ಸೇನ್ತೀ ಆಹ –

೧೨೭೨.

‘‘ತತೋ ಚುತಾಹಂ ವೇದೇಹ, ದಸ್ಸನೇಸು ಪಸೂ ಅಹುಂ;

ನಿಲುಞ್ಚಿತೋ ಜವೋ ಭದ್ರೋ, ಯೋಗ್ಗಂ ವೂಳ್ಹಂ ಚಿರಂ ಮಯಾ;

ತಸ್ಸ ಕಮ್ಮಸ್ಸ ನಿಸ್ಸನ್ದೋ, ಪರದಾರಗಮನಸ್ಸ ಮೇ.

೧೨೭೩.

‘‘ತತೋ ಚುತಾಹಂ ವೇದೇಹ, ವಜ್ಜೀಸು ಕುಲಮಾಗಮಾ;

ನೇವಿತ್ಥೀ ನ ಪುಮಾ ಆಸಿಂ, ಮನುಸ್ಸತ್ತೇ ಸುದುಲ್ಲಭೇ;

ತಸ್ಸ ಕಮ್ಮಸ್ಸ ನಿಸ್ಸನ್ದೋ, ಪರದಾರಗಮನಸ್ಸ ಮೇ.

೧೨೭೪.

‘‘ತತೋ ಚುತಾಹಂ ವೇದೇಹ, ಅಜಾಯಿಂ ನನ್ದನೇ ವನೇ;

ಭವನೇ ತಾವತಿಂಸಾಹಂ, ಅಚ್ಛರಾ ಕಾಮವಣ್ಣಿನೀ.

೧೨೭೫.

‘‘ವಿಚಿತ್ರವತ್ಥಾಭರಣಾ, ಆಮುತ್ತಮಣಿಕುಣ್ಡಲಾ;

ಕುಸಲಾ ನಚ್ಚಗೀತಸ್ಸ, ಸಕ್ಕಸ್ಸ ಪರಿಚಾರಿಕಾ.

೧೨೭೬.

‘‘ತತ್ಥ ¶ ಠಿತಾಹಂ ವೇದೇಹ, ಸರಾಮಿ ಜಾತಿಯೋ ಇಮಾ;

ಅನಾಗತಾಪಿ ಸತ್ತೇವ, ಯಾ ಗಮಿಸ್ಸಂ ಇತೋ ಚುತಾ.

೧೨೭೭.

‘‘ಪರಿಯಾಗತಂ ತಂ ಕುಸಲಂ, ಯಂ ಮೇ ಕೋಸಮ್ಬಿಯಂ ಕತಂ;

ದೇವೇ ಚೇವ ಮನುಸ್ಸೇ ಚ, ಸನ್ಧಾವಿಸ್ಸಂ ಇತೋ ಚುತಾ.

೧೨೭೮.

‘‘ಸತ್ತ ¶ ಜಚ್ಚೋ ಮಹಾರಾಜ, ನಿಚ್ಚಂ ಸಕ್ಕತಪೂಜಿತಾ;

ಥೀಭಾವಾಪಿ ನ ಮುಚ್ಚಿಸ್ಸಂ, ಛಟ್ಠಾ ನಿಗತಿಯೋ ಇಮಾ.

೧೨೭೯.

‘‘ಸತ್ತಮೀ ¶ ಚ ಗತಿ ದೇವ, ದೇವಪುತ್ತೋ ಮಹಿದ್ಧಿಕೋ;

ಪುಮಾ ದೇವೋ ಭವಿಸ್ಸಾಮಿ, ದೇವಕಾಯಸ್ಮಿಮುತ್ತಮೋ.

೧೨೮೦.

‘‘ಅಜ್ಜಾಪಿ ಸನ್ತಾನಮಯಂ, ಮಾಲಂ ಗನ್ಥೇನ್ತಿ ನನ್ದನೇ;

ದೇವಪುತ್ತೋ ಜವೋ ನಾಮ, ಯೋ ಮೇ ಮಾಲಂ ಪಟಿಚ್ಛತಿ.

೧೨೮೧.

‘‘ಮುಹುತ್ತೋ ವಿಯ ಸೋ ದಿಬ್ಯೋ, ಇಧ ವಸ್ಸಾನಿ ಸೋಳಸ;

ರತ್ತಿನ್ದಿವೋ ಚ ಸೋ ದಿಬ್ಯೋ, ಮಾನುಸಿಂ ಸರದೋಸತಂ.

೧೨೮೨.

‘‘ಇತಿ ಕಮ್ಮಾನಿ ಅನ್ವೇನ್ತಿ, ಅಸಙ್ಖೇಯ್ಯಾಪಿ ಜಾತಿಯೋ;

ಕಲ್ಯಾಣಂ ಯದಿ ವಾ ಪಾಪಂ, ನ ಹಿ ಕಮ್ಮಂ ವಿನಸ್ಸತೀ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ದಸ್ಸನೇಸೂತಿ ದಸ್ಸನರಟ್ಠೇಸು. ಪಸೂತಿ ಗೋಣೋ ಅಹೋಸಿಂ. ನಿಲುಞ್ಚಿತೋತಿ ವಚ್ಛಕಾಲೇಯೇವ ಮಂ ಏವಂ ಮನಾಪೋ ಭವಿಸ್ಸತೀತಿ ನಿಬ್ಬೀಜಕಮಕಂಸು. ಸೋಹಂ ನಿಲುಞ್ಚಿತೋ ಉದ್ಧತಬೀಜೋ ಜವೋ ಭದ್ರೋ ಅಹೋಸಿಂ. ವಜ್ಜೀಸು ಕುಲಮಾಗಮಾತಿ ಗೋಯೋನಿತೋ ಚವಿತ್ವಾ ವಜ್ಜಿರಟ್ಠೇ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಮಹಾಭೋಗಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿನ್ತಿ ದಸ್ಸೇತಿ. ನೇವಿತ್ಥೀ ನ ಪುಮಾತಿ ನಪುಂಸಕತ್ತಂ ಸನ್ಧಾಯ ಆಹ. ಭವನೇ ತಾವತಿಂಸಾಹನ್ತಿ ತಾವತಿಂಸಭವನೇ ಅಹಂ.

ತತ್ಥ ಠಿತಾಹಂ, ವೇದೇಹ, ಸರಾಮಿ ಜಾತಿಯೋ ಇಮಾತಿ ಸಾ ಕಿರ ತಸ್ಮಿಂ ದೇವಲೋಕೇ ಠಿತಾ ‘‘ಅಹಂ ಏವರೂಪಂ ದೇವಲೋಕಂ ಆಗಚ್ಛನ್ತೀ ಕುತೋ ನು ಖೋ ಆಗತಾ’’ತಿ ಓಲೋಕೇನ್ತೀ ವಜ್ಜಿರಟ್ಠೇ ಮಹಾಭೋಗಕುಲೇ ನಪುಂಸಕತ್ತಭಾವತೋ ಚವಿತ್ವಾ ತತ್ಥ ನಿಬ್ಬತ್ತಭಾವಂ ಪಸ್ಸಿ. ತತೋ ‘‘ಕೇನ ನು ಖೋ ಕಮ್ಮೇನ ಏವರೂಪೇ ರಮಣೀಯೇ ಠಾನೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಾಮ್ಹೀ’’ತಿ ಓಲೋಕೇನ್ತೀ ಕೋಸಮ್ಬಿಯಂ ಸೇಟ್ಠಿಕುಲೇ ¶ ನಿಬ್ಬತ್ತಿತ್ವಾ ಕತಂ ದಾನಾದಿಕುಸಲಂ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಏತಸ್ಸ ಫಲೇನ ನಿಬ್ಬತ್ತಾಮ್ಹೀ’’ತಿ ಞತ್ವಾ ‘‘ಅನನ್ತರಾತೀತೇ ನಪುಂಸಕತ್ತಭಾವೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಮಾನಾ ಕುತೋ ಆಗತಾಮ್ಹೀ’’ತಿ ಓಲೋಕೇನ್ತೀ ದಸ್ಸನರಟ್ಠೇಸು ಗೋಯೋನಿಯಂ ಮಹಾದುಕ್ಖಸ್ಸ ಅನುಭೂತಭಾವಂ ಅಞ್ಞಾಸಿ. ತತೋ ಅನನ್ತರಂ ಜಾತಿಂ ಅನುಸ್ಸರಮಾನಾ ವಾನರಯೋನಿಯಂ ಉದ್ಧತಫಲಭಾವಂ ಅದ್ದಸ. ತತೋ ಅನನ್ತರಂ ಅನುಸ್ಸರನ್ತೀ ಭಿನ್ನಾಗತೇ ಛಗಲಕಯೋನಿಯಂ ಉದ್ಧತಬೀಜಭಾವಂ ಅನುಸ್ಸರಿ. ತತೋ ಪರಂ ಅನುಸ್ಸರಮಾನಾ ರೋರುವೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಭಾವಂ ಅನುಸ್ಸರಿ.

ಅಥಸ್ಸಾ ¶ ನಿರಯೇ ತಿರಚ್ಛಾನಯೋನಿಯಞ್ಚ ಅನುಭೂತಂ ದುಕ್ಖಂ ಅನುಸ್ಸರನ್ತಿಯಾ ಭಯಂ ಉಪ್ಪಜ್ಜಿ. ತತೋ ‘‘ಕೇನ ನು ಖೋ ಕಮ್ಮೇನ ಏವರೂಪಂ ದುಕ್ಖಂ ಅನುಭೂತಂ ಮಯಾ’’ತಿ ಛಟ್ಠಂ ಜಾತಿಂ ಓಲೋಕೇನ್ತೀ ತಾಯ ಜಾತಿಯಾ ಕೋಸಮ್ಬಿನಗರೇ ಕತಂ ಕಲ್ಯಾಣಕಮ್ಮಂ ದಿಸ್ವಾ ಸತ್ತಮಂ ಓಲೋಕೇನ್ತೀ ಮಗಧರಟ್ಠೇ ಪಾಪಸಹಾಯಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಕತಂ ಪರದಾರಿಕಕಮ್ಮಂ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಏತಸ್ಸ ಫಲೇನ ಮೇ ತಂ ಮಹಾದುಕ್ಖಂ ಅನುಭೂತ’’ನ್ತಿ ಅಞ್ಞಾಸಿ. ಅಥ ‘‘ಇತೋ ಚವಿತ್ವಾ ಅನಾಗತೇ ಕುಹಿಂ ನಿಬ್ಬತ್ತಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಓಲೋಕೇನ್ತೀ ‘‘ಯಾವತಾಯುಕಂ ಠತ್ವಾ ಪುನ ಸಕ್ಕಸ್ಸೇವ ಪರಿಚಾರಿಕಾ ಹುತ್ವಾ ನಿಬ್ಬತ್ತಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಅಞ್ಞಾಸಿ. ಏವಂ ಪುನಪ್ಪುನಂ ಓಲೋಕಯಮಾನಾ ‘‘ತತಿಯೇಪಿ ಅತ್ತಭಾವೇ ಸಕ್ಕಸ್ಸೇವ ಪರಿಚಾರಿಕಾ ಹುತ್ವಾ ನಿಬ್ಬತ್ತಿಸ್ಸಾಮಿ, ತಥಾ ಚತುತ್ಥೇ, ಪಞ್ಚಮೇ ಪನ ತಸ್ಮಿಂಯೇವ ದೇವಲೋಕೇ ಜವನದೇವಪುತ್ತಸ್ಸ ಅಗ್ಗಮಹೇಸೀ ಹುತ್ವಾ ನಿಬ್ಬತ್ತಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಞತ್ವಾ ತತೋ ಅನನ್ತರಂ ಓಲೋಕೇನ್ತೀ ‘‘ಛಟ್ಠೇ ಅತ್ತಭಾವೇ ಇತೋ ತಾವತಿಂಸಭವನತೋ ಚವಿತ್ವಾ ಅಙ್ಗತಿರಞ್ಞೋ ಅಗ್ಗಮಹೇಸಿಯಾ ಕುಚ್ಛಿಮ್ಹಿ ನಿಬ್ಬತ್ತಿಸ್ಸಾಮಿ, ‘ರುಚಾ’ತಿ ಮೇ ನಾಮಂ ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಞತ್ವಾ ‘‘ತತೋ ಅನನ್ತರಾ ಕುಹಿಂ ನಿಬ್ಬತ್ತಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಓಲೋಕೇನ್ತೀ ‘‘ಸತ್ತಮಾಯ ಜಾತಿಯಾ ತತೋ ಚವಿತ್ವಾ ತಾವತಿಂಸಭವನೇ ಮಹಿದ್ಧಿಕೋ ದೇವಪುತ್ತೋ ಹುತ್ವಾ ನಿಬ್ಬತ್ತಿಸ್ಸಾಮಿ, ಇತ್ಥಿಭಾವತೋ ¶ ಮುಚ್ಚಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಅಞ್ಞಾಸಿ. ತಸ್ಮಾ –

‘‘ತತ್ಥ ಠಿತಾಹಂ ವೇದೇಹ, ಸರಾಮಿ ಸತ್ತ ಜಾತಿಯೋ;

ಅನಾಗತಾಪಿ ಸತ್ತೇವ, ಯಾ ಗಮಿಸ್ಸಂ ಇತೋ ಚುತಾ’’ತಿ. – ಆದಿಮಾಹ;

ತತ್ಥ ಪರಿಯಾಗತನ್ತಿ ಪರಿಯಾಯೇನ ಅತ್ತನೋ ವಾರೇನ ಆಗತಂ. ಸತ್ತ ಜಚ್ಚೋತಿ ವಜ್ಜಿರಟ್ಠೇ ನಪುಂಸಕಜಾತಿಯಾ ಸದ್ಧಿಂ ದೇವಲೋಕೇ ಪಞ್ಚ, ಅಯಞ್ಚ ಛಟ್ಠಾತಿ ಸತ್ತ ಜಾತಿಯೋತಿ ವುಚ್ಚನ್ತಿ. ಏತಾ ಸತ್ತ ಜಾತಿಯೋ ನಿಚ್ಚಂ ಸಕ್ಕತಪೂಜಿತಾ ¶ ಅಹೋಸಿನ್ತಿ ದಸ್ಸೇತಿ. ಛಟ್ಠಾ ನಿಗತಿಯೋತಿ ದೇವಲೋಕೇ ಪನ ಪಞ್ಚ, ಅಯಞ್ಚ ಏಕಾತಿ ಇಮಾ ಛ ಗತಿಯೋ ಇತ್ಥಿಭಾವಾನ ಮುಚ್ಚಿಸ್ಸನ್ತಿ ವದತಿ. ಸತ್ತಮೀ ಚಾತಿ ಇತೋ ಚವಿತ್ವಾ ಅನನ್ತರಂ. ಸನ್ತಾನಮಯನ್ತಿ ಏಕತೋವಣ್ಟಕಾದಿವಸೇನ ಕತಸನ್ತಾನಂ. ಗನ್ಥೇನ್ತೀತಿ ಯಥಾ ಸನ್ತಾನಮಯಾ ಹೋನ್ತಿ, ಏವಂ ಅಜ್ಜಪಿ ಮಮ ಪರಿಚಾರಿಕಾ ನನ್ದನವನೇ ಮಾಲಂ ಗನ್ಥೇನ್ತಿಯೇವ. ಯೋ ಮೇ ಮಾಲಂ ಪಟಿಚ್ಛತೀತಿ ಮಹಾರಾಜ, ಅನನ್ತರಜಾತಿಯಂ ಮಮ ಸಾಮಿಕೋ ಜವೋ ನಾಮ ದೇವಪುತ್ತೋ ಯೋ ರುಕ್ಖತೋ ಪತಿತಪತಿತಂ ಮಾಲಂ ಪಟಿಚ್ಛತಿ.

ಸೋಳಸಾತಿ ಮಹಾರಾಜ, ಮಮ ಜಾತಿಯಾ ಇಮಾನಿ ಸೋಳಸ ವಸ್ಸಾನಿ, ಏತ್ತಕೋ ಪನ ಕಾಲೋ ದೇವಾನಂ ಏಕೋ ಮುಹುತ್ತೋ, ತೇನ ತಾ ಮಮ ಚುತಭಾವಮ್ಪಿ ಅಜಾನನ್ತಾ ಮಮತ್ಥಾಯ ಮಾಲಂ ಗನ್ಥೇನ್ತಿಯೇವ. ಮಾನುಸಿನ್ತಿ ಮನುಸ್ಸಾನಂ ವಸ್ಸಗಣನಂ ಆಗಮ್ಮ ಏಸ ಸರದೋಸತಂ ವಸ್ಸಸತಂ ಹೋತಿ, ಏವಂ ದೀಘಾಯುಕಾ ದೇವಾ ¶ . ಇಮಿನಾ ಪನ ಕಾರಣೇನ ಪರಲೋಕಸ್ಸ ಚ ಕಲ್ಯಾಣಪಾಪಕಾನಞ್ಚ ಕಮ್ಮಾನಂ ಅತ್ಥಿತಂ ಜಾನಾಹಿ, ದೇವಾತಿ.

ಅನ್ವೇನ್ತೀತಿ ಯಥಾ ಮಂ ಅನುಬನ್ಧಿಂಸು, ಏವಂ ಅನುಬನ್ಧನ್ತಿ. ನ ಹಿ ಕಮ್ಮಂ ವಿನಸ್ಸತೀತಿ ದಿಟ್ಠಧಮ್ಮವೇದನೀಯಂ ತಸ್ಮಿಂಯೇವ ಅತ್ತಭಾವೇ, ಉಪಪಜ್ಜವೇದನೀಯಂ ಅನನ್ತರಭವೇ ವಿಪಾಕಂ ದೇತಿ, ಅಪರಾಪರಿಯವೇದನೀಯಂ ಪನ ವಿಪಾಕಂ ಅದತ್ವಾ ನ ನಸ್ಸತಿ. ತಂ ಸನ್ಧಾಯ ‘‘ನ ಹಿ ಕಮ್ಮಂ ವಿನಸ್ಸತೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ‘‘ದೇವ, ಅಹಂ ಪರದಾರಿಕಕಮ್ಮಸ್ಸ ನಿಸ್ಸನ್ದೇನ ನಿರಯೇ ಚ ತಿರಚ್ಛಾನಯೋನಿಯಞ್ಚ ಮಹನ್ತಂ ದುಕ್ಖಂ ಅನುಭವಿಂ. ಸಚೇ ಪನ ತುಮ್ಹೇಪಿ ಇದಾನಿ ಗುಣಸ್ಸ ಕಥಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಏವಂ ಕರಿಸ್ಸಥ, ಮಯಾ ಅನುಭೂತಸದಿಸಮೇವ ದುಕ್ಖಂ ಅನುಭವಿಸ್ಸಥ, ತಸ್ಮಾ ಏವಂ ಮಾ ಕರಿತ್ಥಾ’’ತಿ ಆಹ.

ಅಥಸ್ಸ ಉತ್ತರಿ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇನ್ತೀ ಆಹ –

೧೨೮೩.

‘‘ಯೋ ಇಚ್ಛೇ ಪುರಿಸೋ ಹೋತುಂ, ಜಾತಿಂ ಜಾತಿಂ ಪುನಪ್ಪುನಂ;

ಪರದಾರಂ ವಿವಜ್ಜೇಯ್ಯ, ಧೋತಪಾದೋವ ಕದ್ದಮಂ.

೧೨೮೪.

‘‘ಯಾ ಇಚ್ಛೇ ಪುರಿಸೋ ಹೋತುಂ, ಜಾತಿಂ ಜಾತಿಂ ಪುನಪ್ಪುನಂ;

ಸಾಮಿಕಂ ಅಪಚಾಯೇಯ್ಯ, ಇನ್ದಂವ ಪರಿಚಾರಿಕಾ.

೧೨೮೫.

‘‘ಯೋ ಇಚ್ಛೇ ದಿಬ್ಯಭೋಗಞ್ಚ, ದಿಬ್ಬಮಾಯುಂ ಯಸಂ ಸುಖಂ;

ಪಾಪಾನಿ ಪರಿವಜ್ಜೇತ್ವಾ, ತಿವಿಧಂ ಧಮ್ಮಮಾಚರೇ.

೧೨೮೬.

‘‘ಕಾಯೇನ ¶ ವಾಚಾ ಮನಸಾ, ಅಪ್ಪಮತ್ತೋ ವಿಚಕ್ಖಣೋ;

ಅತ್ತನೋ ಹೋತಿ ಅತ್ಥಾಯ, ಇತ್ಥೀ ವಾ ಯದಿ ವಾ ಪುಮಾ.

೧೨೮೭.

‘‘ಯೇ ಕೇಚಿಮೇ ಮಾನುಜಾ ಜೀವಲೋಕೇ, ಯಸಸ್ಸಿನೋ ಸಬ್ಬಸಮನ್ತಭೋಗಾ;

ಅಸಂಸಯಂ ತೇಹಿ ಪುರೇ ಸುಚಿಣ್ಣಂ, ಕಮ್ಮಸ್ಸಕಾಸೇ ಪುಥು ಸಬ್ಬಸತ್ತಾ.

೧೨೮೮.

‘‘ಇಙ್ಘಾನುಚಿನ್ತೇಸಿ ಸಯಮ್ಪಿ ದೇವ, ಕುತೋನಿದಾನಾ ತೇ ಇಮಾ ಜನಿನ್ದ;

ಯಾ ತೇ ಇಮಾ ಅಚ್ಛರಾಸನ್ನಿಕಾಸಾ, ಅಲಙ್ಕತಾ ಕಞ್ಚನಜಾಲಛನ್ನಾ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ¶ ¶ ಹೋತುನ್ತಿ ಭವಿತುಂ. ಸಬ್ಬಸಮನ್ತಭೋಗಾತಿ ಪರಿಪುಣ್ಣಸಬ್ಬಭೋಗಾ. ಸುಚಿಣ್ಣನ್ತಿ ಸುಟ್ಠು ಚಿಣ್ಣಂ ಕಲ್ಯಾಣಕಮ್ಮಂ ಕತಂ. ಕಮ್ಮಸ್ಸಕಾಸೇತಿ ಕಮ್ಮಸ್ಸಕಾ ಅತ್ತನಾ ಕತಕಮ್ಮಸ್ಸೇವ ವಿಪಾಕಪಟಿಸಂವೇದಿನೋ. ನ ಹಿ ಮಾತಾಪಿತೂಹಿ ಕತಂ ಕಮ್ಮಂ ಪುತ್ತಧೀತಾನಂ ವಿಪಾಕಂ ದೇತಿ, ನ ತಾಹಿ ಪುತ್ತಧೀತಾಹಿ ಕತಂ ಕಮ್ಮಂ ಮಾತಾಪಿತೂನಂ ವಿಪಾಕಂ ದೇತಿ. ಸೇಸೇಹಿ ಕತಂ ಸೇಸಾನಂ ಕಿಮೇವ ದಸ್ಸತಿ? ಇಙ್ಘಾತಿ ಚೋದನತ್ಥೇ ನಿಪಾತೋ. ಅನುಚಿನ್ತೇಸೀತಿ ಪುನಪ್ಪುನಂ ಚಿನ್ತೇಯ್ಯಾಸಿ. ಯಾ ತೇ ಇಮಾತಿ ಯಾ ಇಮಾ ಸೋಳಸಸಹಸ್ಸಾ ಇತ್ಥಿಯೋ ತಂ ಉಪಟ್ಠಹನ್ತಿ, ಇಮಾ ತೇ ಕುತೋನಿದಾನಾ, ಕಿಂ ನಿಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ನಿದ್ದಾಯನ್ತೇನ ಲದ್ಧಾ, ಉದಾಹು ಪನ್ಥದೂಸನಸನ್ಧಿಚ್ಛೇದಾದೀನಿ ಪಾಪಾನಿ ಕತ್ವಾ, ಅದು ಕಲ್ಯಾಣಕಮ್ಮಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಲದ್ಧಾತಿ ಇದಂ ತಾವ ಅತ್ತನಾಪಿ ಚಿನ್ತೇಯ್ಯಾಸಿ, ದೇವಾತಿ.

ಏವಂ ಸಾ ಪಿತರಂ ಅನುಸಾಸಿ. ತಮತ್ಥಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಸತ್ಥಾ ಆಹ –

೧೨೮೯.

‘‘ಇಚ್ಚೇವಂ ಪಿತರಂ ಕಞ್ಞಾ, ರುಚಾ ತೋಸೇಸಿ ಅಙ್ಗತಿಂ;

ಮೂಳ್ಹಸ್ಸ ಮಗ್ಗಮಾಚಿಕ್ಖಿ, ಧಮ್ಮಮಕ್ಖಾಸಿ ಸುಬ್ಬತಾ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಇಚ್ಚೇವನ್ತಿ ಭಿಕ್ಖವೇ, ಇತಿ ಇಮೇಹಿ ಏವರೂಪೇಹಿ ಮಧುರೇಹಿ ವಚನೇಹಿ ರುಚಾಕಞ್ಞಾ ಪಿತರಂ ತೋಸೇಸಿ, ಮೂಳ್ಹಸ್ಸ ಮಗ್ಗಂ ವಿಯ ತಸ್ಸ ಸುಗತಿಮಗ್ಗಂ ಆಚಿಕ್ಖಿ, ನಾನಾನಯೇಹಿ ಸುಚರಿತಧಮ್ಮಂ ಅಕ್ಖಾಸಿ. ಧಮ್ಮಂ ಕಥೇನ್ತೀಯೇವ ಸಾ ಸುಬ್ಬತಾ ಸುನ್ದರವತಾ ಅತ್ತನೋ ಅತೀತಜಾತಿಯೋಪಿ ಕಥೇಸಿ.

ಏವಂ ಪುಬ್ಬಣ್ಹತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಸಬ್ಬರತ್ತಿಂ ಪಿತು ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇತ್ವಾ ‘‘ಮಾ, ದೇವ, ನಗ್ಗಸ್ಸ ಮಿಚ್ಛಾದಿಟ್ಠಿಕಸ್ಸ ವಚನಂ ಗಣ್ಹಿ, ‘ಅತ್ಥಿ ಅಯಂ ಲೋಕೋ, ಅತ್ಥಿ ಪರಲೋಕೋ ¶ , ಅತ್ಥಿ ಸುಕಟದುಕ್ಕಟಕಮ್ಮಾನಂ ಫಲ’ನ್ತಿ ವದನ್ತಸ್ಸ ಮಾದಿಸಸ್ಸ ಕಲ್ಯಾಣಮಿತ್ತಸ್ಸ ವಚನಂ ಗಣ್ಹ, ಮಾ ಅತಿತ್ಥೇನ ಪಕ್ಖನ್ದೀ’’ತಿ ಆಹ. ಏವಂ ಸನ್ತೇಪಿ ಪಿತರಂ ಮಿಚ್ಛಾದಸ್ಸನಾ ಮೋಚೇತುಂ ನಾಸಕ್ಖಿ. ಸೋ ಹಿ ಕೇವಲಂ ತಸ್ಸಾ ಮಧುರವಚನಂ ಸುತ್ವಾ ತುಸ್ಸಿ. ಮಾತಾಪಿತರೋ ಹಿ ಪಿಯಪುತ್ತಾನಂ ವಚನಂ ಪಿಯಾಯನ್ತಿ, ನ ಪನ ತಂ ಮಿಚ್ಛಾದಸ್ಸನಂ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇಸಿ. ನಗರೇಪಿ ‘‘ರುಚಾ ಕಿರ ರಾಜಧೀತಾ ಪಿತು ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇತ್ವಾ ಮಿಚ್ಛಾದಸ್ಸನಂ ವಿಸ್ಸಜ್ಜಾಪೇಸೀ’’ತಿ ಏಕಕೋಲಾಹಲಂ ಅಹೋಸಿ. ‘‘ಪಣ್ಡಿತಾ ರಾಜಧೀತಾ ಅಜ್ಜ ಪಿತರಂ ಮಿಚ್ಛಾದಸ್ಸನಾ ಮೋಚೇತ್ವಾ ನಗರವಾಸೀನಂ ಸೋತ್ಥಿಭಾವಂ ಕರಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಮಹಾಜನೋ ತುಸ್ಸಿ. ಸಾ ಪಿತರಂ ಬೋಧೇತುಂ ಅಸಕ್ಕೋನ್ತೀ ವೀರಿಯಂ ಅವಿಸ್ಸಜ್ಜೇತ್ವಾವ ‘‘ಯೇನ ಕೇನಚಿ ಉಪಾಯೇನ ಪಿತು ಸೋತ್ಥಿಭಾವಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಸಿರಸ್ಮಿಂ ಅಞ್ಜಲಿಂ ಪತಿಟ್ಠಪೇತ್ವಾ ದಸದಿಸಾ ನಮಸ್ಸಿತ್ವಾ ‘‘ಇಮಸ್ಮಿಂ ಲೋಕೇ ಲೋಕಸನ್ಧಾರಕಾ ಧಮ್ಮಿಕಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ನಾಮ ಲೋಕಪಾಲದೇವತಾ ನಾಮ ಮಹಾಬ್ರಹ್ಮಾನೋ ನಾಮ ಅತ್ಥಿ, ತೇ ಇಧಾಗನ್ತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಬಲೇನ ಮಮ ಪಿತರಂ ಮಿಚ್ಛಾದಸ್ಸನಂ ವಿಸ್ಸಜ್ಜಾಪೇನ್ತು ¶ , ಏತಸ್ಸ ಗುಣೇ ಅಸತಿಪಿ ಮಮ ¶ ಗುಣೇನ ಮಮ ಸೀಲೇನ ಮಮ ಸಚ್ಚೇನ ಇಧಾಗನ್ತ್ವಾ ಇಮಂ ಮಿಚ್ಛಾದಸ್ಸನಂ ವಿಸ್ಸಜ್ಜಾಪೇತ್ವಾ ಸಕಲಲೋಕಸ್ಸ ಸೋತ್ಥಿಂ ಕರೋನ್ತೂ’’ತಿ ಅಧಿಟ್ಠಹಿತ್ವಾ ನಮಸ್ಸಿ.

ತದಾ ಬೋಧಿಸತ್ತೋ ನಾರದೋ ನಾಮ ಮಹಾಬ್ರಹ್ಮಾ ಅಹೋಸಿ. ಬೋಧಿಸತ್ತಾ ಚ ನಾಮ ಅತ್ತನೋ ಮೇತ್ತಾಭಾವನಾಯ ಅನುದ್ದಯಾಯ ಮಹನ್ತಭಾವೇನ ಸುಪ್ಪಟಿಪನ್ನದುಪ್ಪಟಿಪನ್ನೇ ಸತ್ತೇ ದಸ್ಸನತ್ಥಂ ಕಾಲಾನುಕಾಲಂ ಲೋಕಂ ಓಲೋಕೇನ್ತಿ. ಸೋ ತಂ ದಿವಸಂ ಲೋಕಂ ಓಲೋಕೇನ್ತೋ ತಂ ರಾಜಧೀತರಂ ಪಿತು ಮಿಚ್ಛಾದಿಟ್ಠಿಮೋಚನತ್ಥಂ ಲೋಕಸನ್ಧಾರಕದೇವತಾಯೋ ನಮಸ್ಸಮಾನಂ ದಿಸ್ವಾ, ‘‘ಠಪೇತ್ವಾ ಮಂ ಅಞ್ಞೋ ಏತಂ ರಾಜಾನಂ ಮಿಚ್ಛಾದಸ್ಸನಂ ವಿಸ್ಸಜ್ಜಾಪೇತುಂ ಸಮತ್ಥೋ ನಾಮ ನತ್ಥಿ, ಅಜ್ಜ ಮಯಾ ರಾಜಧೀತು ಸಙ್ಗಹಂ, ರಞ್ಞೋ ಚ ಸಪರಿಜನಸ್ಸ ಸೋತ್ಥಿಭಾವಂ ಕತ್ವಾ ಆಗನ್ತುಂ ವಟ್ಟತಿ, ಕೇನ ನು ಖೋ ವೇಸೇನ ಗಮಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ‘‘ಮನುಸ್ಸಾನಂ ಪಬ್ಬಜಿತಾ ಪಿಯಾ ಚೇವ ಗರುನೋ ಚ ಆದೇಯ್ಯವಚನಾ ಚ, ತಸ್ಮಾ ಪಬ್ಬಜಿತವೇಸೇನ ಗಮಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಸನ್ನಿಟ್ಠಾನಂ ಕತ್ವಾ ಪಾಸಾದಿಕಂ ಸುವಣ್ಣವಣ್ಣಂ ಮನುಸ್ಸತ್ತಭಾವಂ ಮಾಪೇತ್ವಾ ಮನುಞ್ಞಂ ಜಟಾಮಣ್ಡಲಂ ಬನ್ಧಿತ್ವಾ ಜಟನ್ತರೇ ಕಞ್ಚನಸೂಚಿಂ ಓದಹಿತ್ವಾ ಅನ್ತೋ ರತ್ತಪಟಂ ಉಪರಿ ರತ್ತವಾಕಚೀರಂ ನಿವಾಸೇತ್ವಾ ಪಾರುಪಿತ್ವಾ ಸುವಣ್ಣತಾರಾಖಚಿತಂ ರಜತಮಯಂ ಅಜಿನಚಮ್ಮಂ ಏಕಂಸೇ ಕತ್ವಾ ಮುತ್ತಾಸಿಕ್ಕಾಯ ಪಕ್ಖಿತ್ತಂ ಸುವಣ್ಣಮಯಂ ಭಿಕ್ಖಾಭಾಜನಂ ಆದಾಯ ತೀಸು ಠಾನೇಸು ಓನತಂ ಸುವಣ್ಣಕಾಜಂ ಖನ್ಧೇ ಕತ್ವಾ ಮುತ್ತಾಸಿಕ್ಕಾಯ ¶ ಏವ ಪವಾಳಕಮಣ್ಡಲುಂ ಆದಾಯ ಇಮಿನಾ ಇಸಿವೇಸೇನ ಗಗನತಲೇ ಚನ್ದೋ ವಿಯ ವಿರೋಚಮಾನೋ ಆಕಾಸೇನ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಅಲಙ್ಕತಚನ್ದಕಪಾಸಾದಮಹಾತಲಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ರಞ್ಞೋ ಪುರತೋ ಆಕಾಸೇ ಅಟ್ಠಾಸಿ. ತಮತ್ಥಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಸತ್ಥಾ ಆಹ –

೧೨೯೦.

‘‘ಅಥಾಗಮಾ ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕಾ, ನಾರದೋ ಮಾನುಸಿಂ ಪಜಂ;

ಜಮ್ಬುದೀಪಂ ಅವೇಕ್ಖನ್ತೋ, ಅದ್ದಾ ರಾಜಾನಮಙ್ಗತಿಂ.

೧೨೯೧.

‘‘ತತೋ ಪತಿಟ್ಠಾ ಪಾಸಾದೇ, ವೇದೇಹಸ್ಸ ಪುರತ್ಥತೋ;

ತಞ್ಚ ದಿಸ್ವಾನಾನುಪ್ಪತ್ತಂ, ರುಚಾ ಇಸಿಮವನ್ದಥಾ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಅದ್ದಾತಿ ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕೇ ಠಿತೋವ ಜಮ್ಬುದೀಪಂ ಅವೇಕ್ಖನ್ತೋ ಗುಣಾಜೀವಕಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕೇ ಗಹಿತಮಿಚ್ಛಾದಸ್ಸನಂ ರಾಜಾನಂ ಅಙ್ಗತಿಂ ಅದ್ದಸ, ತಸ್ಮಾ ಆಗತೋತಿ ಅತ್ಥೋ. ತತೋ ಪತಿಟ್ಠಾತಿ ತತೋ ಸೋ ಬ್ರಹ್ಮಾ ತಸ್ಸ ರಞ್ಞೋ ಅಮಚ್ಚಗಣಪರಿವುತಸ್ಸ ನಿಸಿನ್ನಸ್ಸ ಪುರತೋ ¶ ತಸ್ಮಿಂ ಪಾಸಾದೇ ಅಪದೇ ಪದಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಆಕಾಸೇ ಪತಿಟ್ಠಹಿ. ಅನುಪ್ಪತ್ತನ್ತಿ ಆಗತಂ. ಇಸಿನ್ತಿ ಇಸಿವೇಸೇನ ಆಗತತ್ತಾ ಸತ್ಥಾ ‘‘ಇಸಿ’’ನ್ತಿ ಆಹ. ಅವನ್ದಥಾತಿ ‘‘ಮಮಾನುಗ್ಗಹೇನ ಮಮ ಪಿತರಿ ಕಾರುಞ್ಞಂ ಕತ್ವಾ ಏಕೋ ದೇವರಾಜಾ ಆಗತೋ ¶ ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಹಟ್ಠಪಹಟ್ಠಾ ವಾತಾಭಿಹಟಾ ಸುವಣ್ಣಕದಲೀ ವಿಯ ಓನಮಿತ್ವಾ ನಾರದಬ್ರಹ್ಮಾನಂ ಅವನ್ದಿ.

ರಾಜಾಪಿ ತಂ ದಿಸ್ವಾವ ಬ್ರಹ್ಮತೇಜೇನ ತಜ್ಜಿತೋ ಅತ್ತನೋ ಆಸನೇ ಸಣ್ಠಾತುಂ ಅಸಕ್ಕೋನ್ತೋ ಆಸನಾ ಓರುಯ್ಹ ಭೂಮಿಯಂ ಠತ್ವಾ ಆಗತಟ್ಠಾನಞ್ಚ ನಾಮಗೋತ್ತಞ್ಚ ಪುಚ್ಛಿ. ತಮತ್ಥಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಸತ್ಥಾ ಆಹ –

೧೨೯೨.

‘‘ಅಥಾಸನಮ್ಹಾ ಓರುಯ್ಹ, ರಾಜಾ ಬ್ಯಥಿತಮಾನಸೋ;

ನಾರದಂ ಪರಿಪುಚ್ಛನ್ತೋ, ಇದಂ ವಚನಮಬ್ರವಿ.

೧೨೯೩.

‘ಕುತೋ ನು ಆಗಚ್ಛಸಿ ದೇವವಣ್ಣಿ, ಓಭಾಸಯಂ ಸಬ್ಬದಿಸಾ ಚನ್ದಿಮಾವ;

ಅಕ್ಖಾಹಿ ಮೇ ಪುಚ್ಛಿತೋ ನಾಮಗೋತ್ತಂ, ಕಥಂ ತಂ ಜಾನನ್ತಿ ಮನುಸ್ಸಲೋಕೇ’’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಬ್ಯಥಿತಮಾನಸೋತಿ ಭೀತಚಿತ್ತೋ. ಕುತೋ ನೂತಿ ಕಚ್ಚಿ ನು ಖೋ ವಿಜ್ಜಾಧರೋ ಭವೇಯ್ಯಾತಿ ಮಞ್ಞಮಾನೋ ಅವನ್ದಿತ್ವಾವ ಏವಂ ಪುಚ್ಛಿ.

ಅಥ ¶ ಸೋ ‘‘ಅಯಂ ರಾಜಾ ‘ಪರಲೋಕೋ ನತ್ಥೀ’ತಿ ಮಞ್ಞತಿ, ಪರಲೋಕಮೇವಸ್ಸ ತಾವ ಆಚಿಕ್ಖಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ಗಾಥಮಾಹ –

೧೨೯೪.

‘‘ಅಹಞ್ಹಿ ದೇವತೋ ಇದಾನಿ ಏಮಿ, ಓಭಾಸಯಂ ಸಬ್ಬದಿಸಾ ಚನ್ದಿಮಾವ;

ಅಕ್ಖಾಮಿ ತೇ ಪುಚ್ಛಿತೋ ನಾಮಗೋತ್ತಂ, ಜಾನನ್ತಿ ಮಂ ನಾರದೋ ಕಸ್ಸಪೋ ಚಾ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ದೇವತೋತಿ ದೇವಲೋಕತೋ. ನಾರದೋ ಕಸ್ಸಪೋ ಚಾತಿ ಮಂ ನಾಮೇನ ನಾರದೋ, ಗೋತ್ತೇನ ಕಸ್ಸಪೋತಿ ಜಾನನ್ತಿ.

ಅಥ ರಾಜಾ ‘‘ಇಮಂ ಪಚ್ಛಾಪಿ ಪರಲೋಕಂ ಪುಚ್ಛಿಸ್ಸಾಮಿ, ಇದ್ಧಿಯಾ ಲದ್ಧಕಾರಣಂ ತಾವ ಪುಚ್ಛಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ಗಾಥಮಾಹ –

೧೨೯೫.

‘‘ಅಚ್ಛೇರರೂಪಂ ತವ ಯಾದಿಸಞ್ಚ, ವೇಹಾಯಸಂ ಗಚ್ಛಸಿ ತಿಟ್ಠಸೀ ಚ;

ಪುಚ್ಛಾಮಿ ತಂ ನಾರದ ಏತಮತ್ಥಂ, ಅಥ ಕೇನ ವಣ್ಣೇನ ತವಾಯಮಿದ್ಧೀ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ¶ ಯಾದಿಸಞ್ಚಾತಿ ಯಾದಿಸಞ್ಚ ತವ ಸಣ್ಠಾನಂ, ಯಞ್ಚ ತ್ವಂ ಆಕಾಸೇ ಗಚ್ಛಸಿ ತಿಟ್ಠಸಿ ಚ, ಇದಂ ಅಚ್ಛರಿಯಜಾತಂ.

ನಾರದೋ ¶ ಆಹ –

೧೨೯೬.

‘‘ಸಚ್ಚಞ್ಚ ಧಮ್ಮೋ ಚ ದಮೋ ಚ ಚಾಗೋ, ಗುಣಾ ಮಮೇತೇ ಪಕತಾ ಪುರಾಣಾ;

ತೇಹೇವ ಧಮ್ಮೇಹಿ ಸುಸೇವಿತೇಹಿ, ಮನೋಜಲೋ ಯೇನ ಕಾಮಂ ಗತೋಸ್ಮೀ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಸಚ್ಚನ್ತಿ ಮುಸಾವಾದವಿರಹಿತಂ ವಚೀಸಚ್ಚಂ. ಧಮ್ಮೋತಿ ತಿವಿಧಸುಚರಿತಧಮ್ಮೋ ಚೇವ ಕಸಿಣಪರಿಕಮ್ಮಝಾನಧಮ್ಮೋ ಚ. ದಮೋತಿ ಇನ್ದ್ರಿಯದಮನಂ. ಚಾಗೋತಿ ಕಿಲೇಸಪರಿಚ್ಚಾಗೋ ಚ ದೇಯ್ಯಧಮ್ಮಪರಿಚ್ಚಾಗೋ ಚ. ಮಮೇತೇ ಗುಣಾತಿ ಮಮ ಏತೇ ಗುಣಸಮ್ಪಯುತ್ತಾ ಗುಣಸಹಗತಾ. ಪಕತಾ ಪುರಾಣಾತಿ ಮಯಾ ಪುರಿಮಭವೇ ಕತಾತಿ ದಸ್ಸೇತಿ. ‘‘ತೇಹೇವ ಧಮ್ಮೇಹಿ ಸುಸೇವಿತೇಹೀ’’ತಿ ತೇ ಸಬ್ಬೇ ಗುಣೇ ಸುಸೇವಿತೇ ಪರಿಚಾರಿತೇ ದಸ್ಸೇತಿ. ಮನೋಜವೋತಿ ಇದ್ಧಿಯಾ ¶ ಕಾರಣೇನ ಪಟಿಲದ್ಧೋ. ಯೇನ ಕಾಮಂ ಗತೋಸ್ಮೀತಿ ಯೇನ ದೇವಟ್ಠಾನೇ ಚ ಮನುಸ್ಸಟ್ಠಾನೇ ಚ ಗನ್ತುಂ ಇಚ್ಛನಂ, ತೇನ ಗತೋಸ್ಮೀತಿ ಅತ್ಥೋ.

ರಾಜಾ ಏವಂ ತಸ್ಮಿಂ ಕಥೇನ್ತೇಪಿ ಮಿಚ್ಛಾದಸ್ಸನಸ್ಸ ಗಹಿತತ್ತಾ ಪರಲೋಕಂ ಅಸದ್ದಹನ್ತೋ ‘‘ಅತ್ಥಿ ನು ಖೋ ಪುಞ್ಞವಿಪಾಕೋ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಗಾಥಮಾಹ –

೧೨೯೭.

‘‘ಅಚ್ಛೇರಮಾಚಿಕ್ಖಸಿ ಪುಞ್ಞಸಿದ್ಧಿಂ, ಸಚೇ ಹಿ ಏತೇಹಿ ಯಥಾ ವದೇಸಿ;

ಪುಚ್ಛಾಮಿ ತಂ ನಾರದ ಏತಮತ್ಥಂ, ಪುಟ್ಠೋ ಚ ಮೇ ಸಾಧು ವಿಯಾಕರೋಹೀ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಪುಞ್ಞಸಿದ್ಧಿನ್ತಿ ಪುಞ್ಞಾನಂ ಸಿದ್ಧಿಂ ಫಲದಾಯಕತ್ತಂ ಆಚಿಕ್ಖನ್ತೋ ಅಚ್ಛರಿಯಂ ಆಚಿಕ್ಖಸಿ.

ನಾರದೋ ಆಹ –

೧೨೯೮.

‘‘ಪುಚ್ಛಸ್ಸು ಮಂ ರಾಜ ತವೇಸ ಅತ್ಥೋ, ಯಂ ಸಂಸಯಂ ಕುರುಸೇ ಭೂಮಿಪಾಲ;

ಅಹಂ ತಂ ನಿಸ್ಸಂಸಯತಂ ಗಮೇಮಿ, ನಯೇಹಿ ಞಾಯೇಹಿ ಚ ಹೇತುಭೀ ಚಾ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ತವೇಸ ಅತ್ಥೋತಿ ಪುಚ್ಛಿತಬ್ಬಕೋ ನಾಮ ತವ ಏಸ ಅತ್ಥೋ. ಯಂ ಸಂಸಯನ್ತಿ ಯಂ ಕಿಸ್ಮಿಞ್ಚಿದೇವ ¶ ಅತ್ಥೇ ಸಂಸಯಂ ಕರೋಸಿ, ತಂ ಮಂ ಪುಚ್ಛ. ನಿಸ್ಸಂಸಯತನ್ತಿ ಅಹಂ ತಂ ನಿಸ್ಸಂಸಯಭಾವಂ ಗಮೇಮಿ. ನಯೇಹೀತಿ ಕಾರಣವಚನೇಹಿ. ಞಾಯೇಹೀತಿ ಞಾಣೇಹಿ. ಹೇತುಭೀತಿ ಪಚ್ಚಯೇಹಿ, ಪಟಿಞ್ಞಾಮತ್ತೇನೇವ ಅವತ್ವಾ ಞಾಣೇನ ಪರಿಚ್ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ಕಾರಣವಚನೇನ ಚ ತೇಸಂ ಧಮ್ಮಾನಂ ಸಮುಟ್ಠಾಪಕಪಚ್ಚಯೇಹಿ ಚ ತಂ ನಿಸ್ಸಂಸಯಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮೀತಿ ಅತ್ಥೋ.

ರಾಜಾ ¶ ಆಹ –

೧೨೯೯.

‘‘ಪುಚ್ಛಾಮಿ ತಂ ನಾರದ ಏತಮತ್ಥಂ, ಪುಟ್ಠೋ ಚ ಮೇ ನಾರದ ಮಾ ಮುಸಾ ಭಣಿ;

ಅತ್ಥಿ ನು ದೇವಾ ಪಿತರೋ ನು ಅತ್ಥಿ, ಲೋಕೋ ಪರೋ ಅತ್ಥಿ ಜನೋ ಯಮಾಹೂ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಜನೋ ಯಮಾಹೂತಿ ಯಂ ಜನೋ ಏವಮಾಹ – ‘‘ಅತ್ಥಿ ದೇವಾ, ಅತ್ಥಿ ಪಿತರೋ, ಅತ್ಥಿ ಪರೋ ಲೋಕೋ’’ತಿ, ತಂ ಸಬ್ಬಂ ಅತ್ಥಿ ನು ಖೋತಿ ಪುಚ್ಛತಿ.

ನಾರದೋ ¶ ಆಹ –

೧೩೦೦.

‘‘ಅತ್ಥೇವ ದೇವಾ ಪಿತರೋ ಚ ಅತ್ಥಿ, ಲೋಕೋ ಪರೋ ಅತ್ಥಿ ಜನೋ ಯಮಾಹು;

ಕಾಮೇಸು ಗಿದ್ಧಾ ಚ ನರಾ ಪಮೂಳ್ಹಾ, ಲೋಕಂ ಪರಂ ನ ವಿದೂ ಮೋಹಯುತ್ತಾ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಅತ್ಥೇವ ದೇವಾತಿ ಮಹಾರಾಜ, ದೇವಾ ಚ ಪಿತರೋ ಚ ಅತ್ಥಿ, ಯಮ್ಪಿ ಜನೋ ಪರಲೋಕಮಾಹ, ಸೋಪಿ ಅತ್ಥೇವ. ನ ವಿದೂತಿ ಕಾಮಗಿದ್ಧಾ ಪನ ಮೋಹಮೂಳ್ಹಾ ಜನಾ ಪರಲೋಕಂ ನ ವಿದನ್ತಿ ನ ಜಾನನ್ತೀತಿ.

ತಂ ಸುತ್ವಾ ರಾಜಾ ಪರಿಹಾಸಂ ಕರೋನ್ತೋ ಏವಮಾಹ –

೧೩೦೧.

‘‘ಅತ್ಥೀತಿ ಚೇ ನಾರದ ಸದ್ದಹಾಸಿ, ನಿವೇಸನಂ ಪರಲೋಕೇ ಮತಾನಂ;

ಇಧೇವ ಮೇ ಪಞ್ಚ ಸತಾನಿ ದೇಹಿ, ದಸ್ಸಾಮಿ ತೇ ಪರಲೋಕೇ ಸಹಸ್ಸ’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ನಿವೇಸನನ್ತಿ ನಿವಾಸಟ್ಠಾನಂ. ಪಞ್ಚ ಸತಾನೀತಿ ಪಞ್ಚ ಕಹಾಪಣಸತಾನಿ.

ಅಥ ನಂ ಮಹಾಸತ್ತೋ ಪರಿಸಮಜ್ಝೇಯೇವ ಗರಹನ್ತೋ ಆಹ –

೧೩೦೨.

‘‘ದಜ್ಜೇಮು ¶ ಖೋ ಪಞ್ಚ ಸತಾನಿ ಭೋತೋ, ಜಞ್ಞಾಮು ಚೇ ಸೀಲವನ್ತಂ ವದಞ್ಞುಂ;

ಲುದ್ದಂ ತಂ ಭೋನ್ತಂ ನಿರಯೇ ವಸನ್ತಂ, ಕೋ ಚೋದಯೇ ಪರಲೋಕೇ ಸಹಸ್ಸಂ.

೧೩೦೩.

‘‘ಇಧೇವ ಯೋ ಹೋತಿ ಅಧಮ್ಮಸೀಲೋ, ಪಾಪಾಚಾರೋ ಅಲಸೋ ಲುದ್ದಕಮ್ಮೋ;

ನ ಪಣ್ಡಿತಾ ತಸ್ಮಿಂ ಇಣಂ ದದನ್ತಿ, ನ ಹಿ ಆಗಮೋ ಹೋತಿ ತಥಾವಿಧಮ್ಹಾ.

೧೩೦೪.

‘‘ದಕ್ಖಞ್ಚ ¶ ಪೋಸಂ ಮನುಜಾ ವಿದಿತ್ವಾ, ಉಟ್ಠಾನಕಂ ಸೀಲವನ್ತಂ ವದಞ್ಞುಂ;

ಸಯಮೇವ ಭೋಗೇಹಿ ನಿಮನ್ತಯನ್ತಿ, ಕಮ್ಮಂ ಕರಿತ್ವಾ ಪುನ ಮಾಹರೇಸೀ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ¶ ಜಞ್ಞಾಮು ಚೇತಿ ಯದಿ ಮಯಂ ಭವನ್ತಂ ‘‘ಸೀಲವಾ ಏಸ ವದಞ್ಞೂ, ಧಮ್ಮಿಕಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾನಂ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಕಾಲೇ ಇಮಿನಾ ನಾಮತ್ಥೋತಿ ಜಾನಿತ್ವಾ ತಸ್ಸ ತಸ್ಸ ಕಿಚ್ಚಸ್ಸ ಕಾರಕೋ ವದಞ್ಞೂ’’ತಿ ಜಾನೇಯ್ಯಾಮ. ಅಥ ತೇ ವಡ್ಢಿಯಾ ಪಞ್ಚ ಸತಾನಿ ದದೇಯ್ಯಾಮ, ತ್ವಂ ಪನ ಲುದ್ದೋ ಸಾಹಸಿಕೋ ಮಿಚ್ಛಾದಸ್ಸನಂ ಗಹೇತ್ವಾ ದಾನಸಾಲಂ ವಿದ್ಧಂಸೇತ್ವಾ ಪರದಾರೇಸು ಅಪರಜ್ಝಸಿ, ಇತೋ ಚುತೋ ನಿರಯೇ ಉಪ್ಪಜ್ಜಿಸ್ಸಸಿ, ಏವಂ ಲುದ್ದಂ ತಂ ನಿರಯೇ ವಸನ್ತಂ ಭೋನ್ತಂ ತತ್ಥ ಗನ್ತ್ವಾ ಕೋ ‘‘ಸಹಸ್ಸಂ ಮೇ ದೇಹೀ’’ತಿ ಚೋದೇಸ್ಸತಿ. ತಥಾವಿಧಮ್ಹಾತಿ ತಾದಿಸಾ ಪುರಿಸಾ ದಿನ್ನಸ್ಸ ಇಣಸ್ಸ ಪುನ ಆಗಮೋ ನಾಮ ನ ಹೋತಿ. ದಕ್ಖನ್ತಿ ಧನುಪ್ಪಾದನಕುಸಲಂ. ಪುನ ಮಾಹರೇಸೀತಿ ಅತ್ತನೋ ಕಮ್ಮಂ ಕರಿತ್ವಾ ಧನಂ ಉಪ್ಪಾದೇತ್ವಾ ಪುನ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಸನ್ತಕಂ ಆಹರೇಯ್ಯಾಸಿ, ಮಾ ನಿಕ್ಕಮ್ಮೋ ವಸೀತಿ ಸಯಮೇವ ಭೋಗೇಹಿ ನಿಮನ್ತಯನ್ತೀತಿ.

ಇತಿ ರಾಜಾ ತೇನ ನಿಗ್ಗಯ್ಹಮಾನೋ ಅಪ್ಪಟಿಭಾನೋ ಅಹೋಸಿ. ಮಹಾಜನೋ ಹಟ್ಠತುಟ್ಠೋ ಹುತ್ವಾ ‘‘ಮಹಿದ್ಧಿಕೋ ದೇವೋಪಿ ಅಜ್ಜ ರಾಜಾನಂ ಮಿಚ್ಛಾದಸ್ಸನಂ ವಿಸ್ಸಜ್ಜಾಪೇಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಸಕಲನಗರಂ ಏಕಕೋಲಾಹಲಂ ಅಹೋಸಿ. ಮಹಾಸತ್ತಸ್ಸಾನುಭಾವೇನ ತದಾ ಸತ್ತಯೋಜನಿಕಾಯ ಮಿಥಿಲಾಯ ತಸ್ಸ ಧಮ್ಮದೇಸನಂ ಅಸ್ಸುಣನ್ತೋ ನಾಮ ನಾಹೋಸಿ. ಅಥ ಮಹಾಸತ್ತೋ ‘‘ಅಯಂ ರಾಜಾ ಅತಿವಿಯ ದಳ್ಹಂ ಮಿಚ್ಛಾದಸ್ಸನಂ ಗಣ್ಹಿ, ನಿರಯಭಯೇನ ನಂ ಸನ್ತಜ್ಜೇತ್ವಾ ಮಿಚ್ಛಾದಿಟ್ಠಿಂ ವಿಸ್ಸಜ್ಜಾಪೇತ್ವಾ ಪುನ ದೇವಲೋಕೇನ ಅಸ್ಸಾಸೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ‘‘ಮಹಾರಾಜ, ಸಚೇ ದಿಟ್ಠಿಂ ನ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇಸ್ಸಸಿ, ಏವಂ ಅನನ್ತದುಕ್ಖಂ ನಿರಯಂ ಗಮಿಸ್ಸಸೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ನಿರಯಕಥಂ ಪಟ್ಠಪೇಸಿ –

೧೩೦೫.

‘‘ಇತೋ ಚುತೋ ದಕ್ಖಸಿ ತತ್ಥ ರಾಜ, ಕಾಕೋಲಸಙ್ಘೇಹಿ ವಿಕಸ್ಸಮಾನಂ;

ತಂ ಖಜ್ಜಮಾನಂ ನಿರಯೇ ವಸನ್ತಂ, ಕಾಕೇಹಿ ಗಿಜ್ಝೇಹಿ ಚ ಸೇನಕೇಹಿ;

ಸಞ್ಛಿನ್ನಗತ್ತಂ ರುಹಿರಂ ಸವನ್ತಂ, ಕೋ ಚೋದಯೇ ಪರಲೋಕೇ ಸಹಸ್ಸ’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ¶ ಕಾಕೋಲಸಙ್ಘೇಹೀತಿ ಲೋಹತುಣ್ಡೇಹಿ ಕಾಕಸಙ್ಘೇಹಿ. ವಿಕಸ್ಸಮಾನನ್ತಿ ಅತ್ತಾನಂ ಆಕಡ್ಢಿಯಮಾನಂ ತತ್ಥ ನಿರಯೇ ಪಸ್ಸಿಸ್ಸಸಿ. ತನ್ತಿ ತಂ ಭವನ್ತಂ.

ತಂ ¶ ¶ ಪನ ಕಾಕೋಲನಿರಯಂ ವಣ್ಣೇತ್ವಾ ‘‘ಸಚೇಪಿ ಏತ್ಥ ನ ನಿಬ್ಬತ್ತಿಸ್ಸಸಿ, ಲೋಕನ್ತರನಿರಯೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿಸ್ಸಸೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ತಂ ನಿರಯಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ಗಾಥಮಾಹ –

೧೩೦೬.

‘‘ಅನ್ಧಂತಮಂ ತತ್ಥ ನ ಚನ್ದಸೂರಿಯಾ, ನಿರಯೋ ಸದಾ ತುಮುಲೋ ಘೋರರೂಪೋ;

ಸಾ ನೇವ ರತ್ತೀ ನ ದಿವಾ ಪಞ್ಞಾಯತಿ, ತಥಾವಿಧೇ ಕೋ ವಿಚರೇ ಧನತ್ಥಿಕೋ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಅನ್ಧಂ ತಮನ್ತಿ ಮಹಾರಾಜ, ಯಮ್ಹಿ ಲೋಕನ್ತರನಿರಯೇ ಮಿಚ್ಛಾದಿಟ್ಠಿಕಾ ನಿಬ್ಬತ್ತನ್ತಿ, ತತ್ಥ ಚಕ್ಖುವಿಞ್ಞಾಣಸ್ಸ ಉಪ್ಪತ್ತಿನಿವಾರಣಂ ಅನ್ಧತಮಂ. ಸದಾ ತುಮುಲೋತಿ ಸೋ ನಿರಯೋ ನಿಚ್ಚಂ ಬಹಲನ್ಧಕಾರೋ. ಘೋರರೂಪೋತಿ ಭೀಸನಕಜಾತಿಕೋ. ಸಾ ನೇವ ರತ್ತೀತಿ ಯಾ ಇಧ ರತ್ತಿ ದಿವಾ ಚ, ಸಾ ನೇವ ತತ್ಥ ಪಞ್ಞಾಯತಿ. ಕೋ ವಿಚರೇತಿ ಕೋ ಉದ್ಧಾರಂ ಸೋಧೇನ್ತೋ ವಿಚರಿಸ್ಸತಿ.

ತಮ್ಪಿಸ್ಸ ಲೋಕನ್ತರನಿರಯಂ ವಿತ್ಥಾರೇನ ವಣ್ಣೇತ್ವಾ ‘‘ಮಹಾರಾಜ, ಮಿಚ್ಛಾದಿಟ್ಠಿಂ ಅವಿಸ್ಸಜ್ಜೇನ್ತೋ ನ ಕೇವಲಂ ಏತದೇವ, ಅಞ್ಞಮ್ಪಿ ದುಕ್ಖಂ ಅನುಭವಿಸ್ಸಸೀ’’ತಿ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಗಾಥಮಾಹ –

೧೩೦೭.

‘‘ಸಬಲೋ ಚ ಸಾಮೋ ಚ ದುವೇ ಸುವಾನಾ, ಪವದ್ಧಕಾಯಾ ಬಲಿನೋ ಮಹನ್ತಾ;

ಖಾದನ್ತಿ ದನ್ತೇಹಿ ಅಯೋಮಯೇಹಿ, ಇತೋ ಪಣುನ್ನಂ ಪರಲೋಕಪತ್ತ’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ಇತೋ ಪಣುನ್ನನ್ತಿ ಇಮಮ್ಹಾ ಮನುಸ್ಸಲೋಕಾ ಚುತಂ. ಪರತೋ ನಿರಯೇಸುಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ. ತಸ್ಮಾ ಸಬ್ಬಾನಿ ತಾನಿ ನಿರಯಟ್ಠಾನಾನಿ ನಿರಯಪಾಲಾನಂ ಉಪಕ್ಕಮೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಹೇಟ್ಠಾ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ವಿತ್ಥಾರೇತ್ವಾ ತಾಸಂ ತಾಸಂ ಗಾಥಾನಂ ಅನುತ್ತಾನಾನಿ ಪದಾನಿ ವಣ್ಣೇತಬ್ಬಾನಿ.

೧೩೦೮.

‘‘ತಂ ಖಜ್ಜಮಾನಂ ನಿರಯೇ ವಸನ್ತಂ, ಲುದ್ದೇಹಿ ವಾಳೇಹಿ ಅಘಮ್ಮಿಗೇಹಿ ಚ;

ಸಞ್ಛಿನ್ನಗತ್ತಂ ರುಹಿರಂ ಸವನ್ತಂ, ಕೋ ಚೋದಯೇ ಪರಲೋಕೇ ಸಹಸ್ಸ’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ಲುದ್ದೇಹೀತಿ ದಾರುಣೇಹಿ. ವಾಳೇಹೀತಿ ದುಟ್ಠೇಹಿ. ಅಘಮ್ಮಿಗೇಹೀತಿ ಅಘಾವಹೇಹಿ ಮಿಗೇಹಿ, ದುಕ್ಖಾವಹೇಹಿ ಸುನಖೇಹೀತಿ ಅತ್ಥೋ.

೧೩೦೯.

‘‘ಉಸೂಹಿ ¶ ¶ ¶ ಸತ್ತೀಹಿ ಚ ಸುನಿಸಿತಾಹಿ, ಹನನ್ತಿ ವಿಜ್ಝನ್ತಿ ಚ ಪಚ್ಚಮಿತ್ತಾ;

ಕಾಳೂಪಕಾಳಾ ನಿರಯಮ್ಹಿ ಘೋರೇ, ಪುಬ್ಬೇ ನರಂ ದುಕ್ಕಟಕಮ್ಮಕಾರಿ’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ಹನನ್ತಿ ವಿಜ್ಝನ್ತಿ ಚಾತಿ ಜಲಿತಾಯ ಅಯಪಥವಿಯಂ ಪಾತೇತ್ವಾ ಸಕಲಸರೀರಂ ಛಿದ್ದಾವಛಿದ್ದಂ ಕರೋನ್ತಾ ಪಹರನ್ತಿ ಚೇವ ವಿಜ್ಝನ್ತಿ ಚ. ಕಾಳೂಪಕಾಳಾತಿ ಏವಂನಾಮಕಾ ನಿರಯಪಾಲಾ. ನಿರಯಮ್ಹೀತಿ ತಸ್ಮಿಂ ತೇಸಞ್ಞೇವ ವಸೇನ ಕಾಳೂಪಕಾಳಸಙ್ಖಾತೇ ನಿರಯೇ. ದುಕ್ಕಟಕಮ್ಮಕಾರಿನ್ತಿ ಮಿಚ್ಛಾದಿಟ್ಠಿವಸೇನ ದುಕ್ಕಟಾನಂ ಕಮ್ಮಾನಂ ಕಾರಕಂ.

೧೩೧೦.

‘‘ತಂ ಹಞ್ಞಮಾನಂ ನಿರಯೇ ವಜನ್ತಂ, ಕುಚ್ಛಿಸ್ಮಿಂ ಪಸ್ಸಸ್ಮಿಂ ವಿಪ್ಫಾಲಿತೂದರಂ;

ಸಞ್ಛಿನ್ನಗತ್ತಂ ರುಹಿರಂ ಸವನ್ತಂ, ಕೋ ಚೋದಯೇ ಪರಲೋಕೇ ಸಹಸ್ಸ’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ತನ್ತಿ ತಂ ಭವನ್ತಂ ತತ್ಥ ನಿರಯೇ ತಥಾ ಹಞ್ಞಮಾನಂ. ವಜನ್ತನ್ತಿ ಇತೋ ಚಿತೋ ಚ ಧಾವನ್ತಂ. ಕುಚ್ಛಿಸ್ಮಿನ್ತಿ ಕುಚ್ಛಿಯಞ್ಚ ಪಸ್ಸೇ ಚ ಹಞ್ಞಮಾನಂ ವಿಜ್ಝಿಯಮಾನನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ.

೧೩೧೧.

‘‘ಸತ್ತೀ ಉಸೂ ತೋಮರಭಿಣ್ಡಿವಾಲಾ, ವಿವಿಧಾವುಧಾ ವಸ್ಸನ್ತಿ ತತ್ಥ ದೇವಾ;

ಪತನ್ತಿ ಅಙ್ಗಾರಮಿವಚ್ಚಿಮನ್ತೋ, ಸಿಲಾಸನೀ ವಸ್ಸತಿ ಲುದ್ದಕಮ್ಮೇತಿ.

ತತ್ಥ ಅಙ್ಗಾರಮಿವಚ್ಚಿಮನ್ತೋತಿ ಜಲಿತಅಙ್ಗಾರಾ ವಿಯ ಅಚ್ಚಿಮನ್ತಾ ಆವುಧವಿಸೇಸಾ ಪತನ್ತಿ. ಸಿಲಾಸನೀತಿ ಜಲಿತಸಿಲಾಸನಿ. ವಸ್ಸತಿ ಲುದ್ದಕಮ್ಮೇತಿ ಯಥಾ ನಾಮ ದೇವೇ ವಸ್ಸನ್ತೇ ಅಸನಿ ಪತತಿ, ಏವಮೇವ ಆಕಾಸೇ ಸಮುಟ್ಠಾಯ ಚಿಚ್ಚಿಟಾಯಮಾನಂ ಜಲಿತಸಿಲಾವಸ್ಸಂ ತೇಸಂ ಲುದ್ದಕಮ್ಮಾನಂ ಉಪರಿ ಪತತಿ.

೧೩೧೨.

‘‘ಉಣ್ಹೋ ಚ ವಾತೋ ನಿರಯಮ್ಹಿ ದುಸ್ಸಹೋ, ನ ತಮ್ಹಿ ಸುಖಂ ಲಬ್ಭತಿ ಇತ್ತರಮ್ಪಿ;

ತಂ ತಂ ವಿಧಾವನ್ತಮಲೇನಮಾತುರಂ, ಕೋ ಚೋದಯೇ ಪರಲೋಕೇ ಸಹಸ್ಸ’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ಇತ್ತರಮ್ಪೀತಿ ಪರಿತ್ತಕಮ್ಪಿ. ವಿಧಾವನ್ತನ್ತಿ ವಿವಿಧಾ ಧಾವನ್ತಂ.

೧೩೧೩.

‘‘ಸನ್ಧಾವಮಾನಮ್ಪಿ ¶ ರಥೇಸು ಯುತ್ತಂ, ಸಜೋತಿಭೂತಂ ಪಥವಿಂ ಕಮನ್ತಂ;

ಪತೋದಲಟ್ಠೀಹಿ ¶ ಸುಚೋದಯನ್ತಂ, ಕೋ ಚೋದಯೇ ಪರಲೋಕೇ ಸಹಸ್ಸ’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ¶ ರಥೇಸು ಯುತ್ತನ್ತಿ ವಾರೇನ ವಾರಂ ತೇಸು ಜಲಿತಲೋಹರಥೇಸು ಯುತ್ತಂ. ಕಮನ್ತನ್ತಿ ಅಕ್ಕಮಮಾನಂ. ಸುಚೋದಯನ್ತನ್ತಿ ಸುಟ್ಠು ಚೋದಯನ್ತಂ.

೧೩೧೪.

‘‘ತಮಾರುಹನ್ತಂ ಖುರಸಞ್ಚಿತಂ ಗಿರಿಂ, ವಿಭಿಂಸನಂ ಪಜ್ಜಲಿತಂ ಭಯಾನಕಂ;

ಸಞ್ಛಿನ್ನಗತ್ತಂ ರುಹಿರಂ ಸವನ್ತಂ, ಕೋ ಚೋದಯೇ ಪರಲೋಕೇ ಸಹಸ್ಸ’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ತಮಾರುಹನ್ತನ್ತಿ ತಂ ಭವನ್ತಂ ಜಲಿತಾವುಧಪಹಾರೇ ಅಸಹಿತ್ವಾ ಜಲಿತಖುರೇಹಿ ಸಞ್ಚಿತಂ ಜಲಿತಲೋಹಪಬ್ಬತಂ ಆರುಹನ್ತಂ.

೧೩೧೫.

‘‘ತಮಾರುಹನ್ತಂ ಪಬ್ಬತಸನ್ನಿಕಾಸಂ, ಅಙ್ಗಾರರಾಸಿಂ ಜಲಿತಂ ಭಯಾನಕಂ;

ಸುದಡ್ಢಗತ್ತಂ ಕಪಣಂ ರುದನ್ತಂ, ಕೋ ಚೋದಯೇ ಪರಲೋಕೇ ಸಹಸ್ಸ’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ಸುದಡ್ಢಗತ್ತನ್ತಿ ಸುಟ್ಠು ದಡ್ಢಸರೀರಂ.

೧೩೧೬.

‘‘ಅಬ್ಭಕೂಟಸಮಾ ಉಚ್ಚಾ, ಕಣ್ಟಕನಿಚಿತಾ ದುಮಾ;

ಅಯೋಮಯೇಹಿ ತಿಕ್ಖೇಹಿ, ನರಲೋಹಿತಪಾಯಿಭೀ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಕಣ್ಟಕನಿಚಿತಾತಿ ಜಲಿತಕಣ್ಟಕೇಹಿ ಚಿತಾ. ‘‘ಅಯೋಮಯೇಹೀ’’ತಿ ಇದಂ ಯೇಹಿ ಕಣ್ಟಕೇಹಿ ಆಚಿತಾ, ತೇ ದಸ್ಸೇತುಂ ವುತ್ತಂ.

೧೩೧೭.

‘‘ತಮಾರುಹನ್ತಿ ನಾರಿಯೋ, ನರಾ ಚ ಪರದಾರಗೂ;

ಚೋದಿತಾ ಸತ್ತಿಹತ್ಥೇಹಿ, ಯಮನಿದ್ದೇಸಕಾರಿಭೀ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ತಮಾರುಹನ್ತೀತಿ ತಂ ಏವರೂಪಂ ಸಿಮ್ಬಲಿರುಕ್ಖಂ ಆರುಹನ್ತಿ. ಯಮನಿದ್ದೇಸಕಾರಿಭೀತಿ ಯಮಸ್ಸ ವಚನಕರೇಹಿ, ನಿರಯಪಾಲೇಹೀತಿ ಅತ್ಥೋ.

೧೩೧೮.

‘‘ತಮಾರುಹನ್ತಂ ¶ ನಿರಯಂ, ಸಿಮ್ಬಲಿಂ ರುಹಿರಮಕ್ಖಿತಂ;

ವಿದಡ್ಢಕಾಯಂ ವಿತಚಂ, ಆತುರಂ ಗಾಳ್ಹವೇದನಂ.

೧೩೧೯.

‘‘ಪಸ್ಸಸನ್ತಂ ¶ ಮುಹುಂ ಉಣ್ಹಂ, ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಾಪರಾಧಿಕಂ;

ದುಮಗ್ಗೇ ವಿತಚಂ ಗತ್ತಂ, ಕೋ ತಂ ಯಾಚೇಯ್ಯ ತಂ ಧನ’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ವಿದಡ್ಢಕಾಯನ್ತಿ ವಿಹಿಂಸಿತಕಾಯಂ. ವಿತಚನ್ತಿ ಚಮ್ಮಮಂಸಾನಂ ಛಿದ್ದಾವಛಿದ್ದಂ ಛಿನ್ನತಾಯ ಕೋವಿಳಾರಪುಪ್ಫಂ ವಿಯ ಕಿಂಸುಕಪುಪ್ಫಂ ವಿಯ ಚ.

೧೩೨೦.

‘‘ಅಬ್ಭಕೂಟಸಮಾ ¶ ಉಚ್ಚಾ, ಅಸಿಪತ್ತಾಚಿತಾ ದುಮಾ;

ಅಯೋಮಯೇಹಿ ತಿಕ್ಖೇಹಿ, ನರಲೋಹಿತಪಾಯಿಭೀ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಅಸಿಪತ್ತಾಚಿತಾತಿ ಅಸಿಮಯೇಹಿ ಪತ್ತೇಹಿ ಚಿತಾ.

೧೩೨೧.

‘‘ತಮಾರುಹನ್ತಂ ಅಸಿಪತ್ತಪಾದಪಂ, ಅಸೀಹಿ ತಿಕ್ಖೇಹಿ ಚ ಛಿಜ್ಜಮಾನಂ;

ಸಞ್ಛಿನ್ನಗತ್ತಂ ರುಹಿರಂ ಸವನ್ತಂ, ಕೋ ಚೋದಯೇ ಪರಲೋಕೇ ಸಹಸ್ಸ’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ತಮಾರುಹನ್ತನ್ತಿ ತಂ ಭವನ್ತಂ ನಿರಯಪಾಲಾನಂ ಆವುಧಪಹಾರೇ ಅಸಹಿತ್ವಾ ಆರುಹನ್ತಂ.

೧೩೨೨.

‘‘ತತೋ ನಿಕ್ಖನ್ತಮತ್ತಂ ತಂ, ಅಸಿಪತ್ತಾಚಿತಾ ದುಮಾ;

ಸಮ್ಪತಿತಂ ವೇತರಣಿಂ, ಕೋ ತಂ ಯಾಚೇಯ್ಯ ತಂ ಧನ’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ಸಮ್ಪತಿತನ್ತಿ ಪತಿತಂ.

೧೩೨೩.

‘‘ಖರಾ ಖಾರೋದಿಕಾ ತತ್ತಾ, ದುಗ್ಗಾ ವೇತರಣೀ ನದೀ;

ಅಯೋಪೋಕ್ಖರಸಞ್ಛನ್ನಾ, ತಿಕ್ಖಾ ಪತ್ತೇಹಿ ಸನ್ದತಿ’’.

ತತ್ಥ ಖರಾತಿ ಫರುಸಾ. ಅಯೋಪೋಕ್ಖರಸಞ್ಛನ್ನಾತಿ ಅಯೋಮಯೇಹಿ ತಿಖಿಣಪರಿಯನ್ತೇಹಿ ಪೋಕ್ಖರಪತ್ತೇಹಿ ಸಞ್ಛನ್ನಾ. ಪತ್ತೇಹೀತಿ ತೇಹಿ ಪತ್ತೇಹಿ ಸಾ ನದೀ ತಿಕ್ಖಾ ಹುತ್ವಾ ಸನ್ದತಿ.

೧೩೨೪.

‘‘ತತ್ಥ ಸಞ್ಛಿನ್ನಗತ್ತಂ ತಂ, ವುಯ್ಹನ್ತಂ ರುಹಿರಮಕ್ಖಿತಂ;

ವೇತರಞ್ಞೇ ಅನಾಲಮ್ಬೇ, ಕೋ ತಂ ಯಾಚೇಯ್ಯ ತಂ ಧನ’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ¶ ವೇತರಞ್ಞೇತಿ ವೇತರಣೀಉದಕೇ.

ಇಮಂ ¶ ಪನ ಮಹಾಸತ್ತಸ್ಸ ನಿರಯಕಥಂ ಸುತ್ವಾ ರಾಜಾ ಸಂವಿಗ್ಗಹದಯೋ ಮಹಾಸತ್ತಞ್ಞೇವ ತಾಣಗವೇಸೀ ಹುತ್ವಾ ಆಹ –

೧೩೨೫.

‘‘ವೇಧಾಮಿ ರುಕ್ಖೋ ವಿಯ ಛಿಜ್ಜಮಾನೋ, ದಿಸಂ ನ ಜಾನಾಮಿ ಪಮೂಳ್ಹಸಞ್ಞೋ;

ಭಯಾನುತಪ್ಪಾಮಿ ಮಹಾ ಚ ಮೇ ಭಯಾ, ಸುತ್ವಾನ ಕಥಾ ತವ ಭಾಸಿತಾ ಇಸೇ.

೧೩೨೬.

‘‘ಆದಿತ್ತೇ ವಾರಿಮಜ್ಝಂವ, ದೀಪಂವೋಘೇ ಮಹಣ್ಣವೇ;

ಅನ್ಧಕಾರೇವ ಪಜ್ಜೋತೋ, ತ್ವಂ ನೋಸಿ ಸರಣಂ ಇಸೇ.

೧೩೨೭.

‘‘ಅತ್ಥಞ್ಚ ¶ ಧಮ್ಮಂ ಅನುಸಾಸ ಮಂ ಇಸೇ, ಅತೀತಮದ್ಧಾ ಅಪರಾಧಿತಂ ಮಯಾ;

ಆಚಿಕ್ಖ ಮೇ ನಾರದ ಸುದ್ಧಿಮಗ್ಗಂ, ಯಥಾ ಅಹಂ ನೋ ನಿರಯಂ ಪತೇಯ್ಯ’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ಭಯಾನುತಪ್ಪಾಮೀತಿ ಅತ್ತನಾ ಕತಸ್ಸ ಪಾಪಸ್ಸ ಭಯೇನ ಅನುತಪ್ಪಾಮಿ. ಮಹಾ ಚ ಮೇ ಭಯಾತಿ ಮಹನ್ತಞ್ಚ ಮೇ ನಿರಯಭಯಂ ಉಪ್ಪನ್ನಂ. ದಿಪಂವೋಘೇತಿ ದೀಪಂವ ಓಘೇ. ಇದಂ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ – ಆದಿತ್ತೇ ಕಾಲೇ ವಾರಿಮಜ್ಝಂ ವಿಯ ಭಿನ್ನನಾವಾನಂ ಓಘೇ ಅಣ್ಣವೇ ಪತಿಟ್ಠಂ ಅಲಭಮಾನಾನಂ ದೀಪಂ ವಿಯ ಅನ್ಧಕಾರಗತಾನಂ ಪಜ್ಜೋತೋ ವಿಯ ಚ ತ್ವಂ ನೋ ಇಸೇ ಸರಣಂ ಭವ. ಅತೀತಮದ್ಧಾ ಅಪರಾಧಿತಂ ಮಯಾತಿ ಏಕಂಸೇನ ಮಯಾ ಅತೀತಂ ಕಮ್ಮಂ ಅಪರಾಧಿತಂ ವಿರಾಧಿತಂ, ಕುಸಲಂ ಅತಿಕ್ಕಮಿತ್ವಾ ಅಕುಸಲಮೇವ ಕತನ್ತಿ.

ಅಥಸ್ಸ ಮಹಾಸತ್ತೋ ವಿಸುದ್ಧಿಮಗ್ಗಂ ಆಚಿಕ್ಖಿತುಂ ಸಮ್ಮಾಪಟಿಪನ್ನೇ ಪೋರಾಣಕರಾಜಾನೋ ಉದಾಹರಣವಸೇನ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಆಹ –

೧೩೨೮.

‘‘ಯಥಾ ಅಹೂ ಧತರಟ್ಠೋ, ವೇಸ್ಸಾಮಿತ್ತೋ ಅಟ್ಠಕೋ ಯಾಮತಗ್ಗಿ;

ಉಸಿನ್ದರೋ ಚಾಪಿ ಸಿವೀ ಚ ರಾಜಾ, ಪರಿಚಾರಕಾ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾನಂ.

೧೩೨೯.

‘‘ಏತೇ ಚಞ್ಞೇ ಚ ರಾಜಾನೋ, ಯೇ ಸಗ್ಗವಿಸಯಂ ಗತಾ;

ಅಧಮ್ಮಂ ಪರಿವಜ್ಜೇತ್ವಾ, ಧಮ್ಮಂ ಚರ ಮಹೀಪತಿ.

೧೩೩೦.

‘‘ಅನ್ನಹತ್ಥಾ ¶ ¶ ಚ ತೇ ಬ್ಯಮ್ಹೇ, ಘೋಸಯನ್ತು ಪುರೇ ತವ;

‘ಕೋ ಛಾತೋ ಕೋ ಚ ತಸಿತೋ, ಕೋ ಮಾಲಂ ಕೋ ವಿಲೇಪನಂ;

ನಾನಾರತ್ತಾನಂ ವತ್ಥಾನಂ, ಕೋ ನಗ್ಗೋ ಪರಿದಹಿಸ್ಸತಿ.

೧೩೩೧.

‘ಕೋ ಪನ್ಥೇ ಛತ್ತಮಾನೇತಿ, ಪಾದುಕಾ ಚ ಮುದೂ ಸುಭಾ’;

ಇತಿ ಸಾಯಞ್ಚ ಪಾತೋ ಚ, ಘೋಸಯನ್ತು ಪುರೇ ತವ.

೧೩೩೨.

‘‘ಜಿಣ್ಣಂ ಪೋಸಂ ಗವಾಸ್ಸಞ್ಚ, ಮಾಸ್ಸು ಯುಞ್ಜ ಯಥಾ ಪುರೇ;

ಪರಿಹಾರಞ್ಚ ದಜ್ಜಾಸಿ, ಅಧಿಕಾರಕತೋ ಬಲೀ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಏತೇ ಚಾತಿ ಯಥಾ ಏತೇ ಚ ಧತರಟ್ಠೋ ವೇಸ್ಸಾಮಿತ್ತೋ ಅಟ್ಠಕೋ ಯಾಮತಗ್ಗಿ ಉಸಿನ್ದರೋ ಸಿವೀತಿ ಛ ರಾಜಾನೋ ಅಞ್ಞೇ ಚ ಧಮ್ಮಂ ಚರಿತ್ವಾ ಸಗ್ಗವಿಸಯಂ ಗತಾ, ಏವಂ ತ್ವಮ್ಪಿ ಅಧಮ್ಮಂ ಪರಿವಜ್ಜೇತ್ವಾ ಧಮ್ಮಂ ಚರ. ಕೋ ಛಾತೋತಿ ಮಹಾರಾಜ, ತವ ಬ್ಯಮ್ಹೇ ಪುರೇ ರಾಜನಿವೇಸನೇ ಚೇವ ನಗರೇ ಚ ಅನ್ನಹತ್ಥಾ ಪುರಿಸಾ ‘‘ಕೋ ಛಾತೋ, ಕೋ ತಸಿತೋ’’ತಿ ತೇಸಂ ದಾತುಕಾಮತಾಯ ಘೋಸೇನ್ತು. ಕೋ ಮಾಲನ್ತಿ ಕೋ ಮಾಲಂ ಇಚ್ಛತಿ, ಕೋ ¶ ವಿಲೇಪನಂ ಇಚ್ಛತಿ, ನಾನಾರತ್ತಾನಂ ವತ್ಥಾನಂ ಯಂ ಯಂ ಇಚ್ಛತಿ, ತಂ ತಂ ಕೋ ನಗ್ಗೋ ಪರಿದಹಿಸ್ಸತೀತಿ ಘೋಸೇನ್ತು. ಕೋ ಪನ್ಥೇ ಛತ್ತಮಾನೇತೀತಿ ಕೋ ಪನ್ಥೇ ಛತ್ತಂ ಧಾರಯಿಸ್ಸತಿ. ಪಾದುಕಾ ಚಾತಿ ಉಪಾಹನಾ ಚ ಮುದೂ ಸುಭಾ ಕೋ ಇಚ್ಛತಿ.

ಜಿಣ್ಣಂ ಪೋಸನ್ತಿ ಯೋ ತೇ ಉಪಟ್ಠಾಕೇಸು ಅಮಚ್ಚೋ ವಾ ಅಞ್ಞೋ ವಾ ಪುಬ್ಬೇ ಕತೂಪಕಾರೋ ಜರಾಜಿಣ್ಣಕಾಲೇ ಯಥಾ ಪೋರಾಣಕಾಲೇ ಕಮ್ಮಂ ಕಾತುಂ ನ ಸಕ್ಕೋತಿ, ಯೇಪಿ ತೇ ಗವಾಸ್ಸಾದಯೋ ಜಿಣ್ಣತಾಯ ಕಮ್ಮಂ ಕಾತುಂ ನ ಸಕ್ಕೋನ್ತಿ, ತೇಸು ಏಕಮ್ಪಿ ಪುಬ್ಬೇ ವಿಯ ಕಮ್ಮೇಸು ಮಾ ಯೋಜಯಿ. ಜಿಣ್ಣಕಾಲಸ್ಮಿಞ್ಹಿ ತೇ ತಾನಿ ಕಮ್ಮಾನಿ ಕಾತುಂ ನ ಸಕ್ಕೋನ್ತಿ. ಪರಿಹಾರಞ್ಚಾತಿ ಇಧ ಪರಿವಾರೋ ‘‘ಪರಿಹಾರೋ’’ತಿ ವುತ್ತೋ. ಇದಂ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ – ಯೋ ಚ ತೇ ಬಲೀ ಹುತ್ವಾ ಅಧಿಕಾರಕತೋ ಪುಬ್ಬೇ ಕತೂಪಕಾರೋ ಹೋತಿ, ತಸ್ಸ ಜರಾಜಿಣ್ಣಕಾಲೇ ಯಥಾಪೋರಾಣಪರಿವಾರಂ ದದೇಯ್ಯಾಸಿ. ಅಸಪ್ಪುರಿಸಾ ಹಿ ಅತ್ತನೋ ಉಪಕಾರಕಾನಂ ಉಪಕಾರಂ ಕಾತುಂ ಸಮತ್ಥಕಾಲೇಯೇವ ಸಮ್ಮಾನಂ ಕರೋನ್ತಿ, ಸಮತ್ಥಕಾಲೇ ಪನ ನ ಓಲೋಕೇನ್ತಿ. ಸಪ್ಪುರಿಸಾ ಪನ ಅಸಮತ್ಥಕಾಲೇಪಿ ತೇಸಂ ತಥೇವ ಸಕ್ಕಾರಂ ಕರೋನ್ತಿ, ತಸ್ಮಾ ತುವಮ್ಪಿ ಏವಂ ಕರೇಯ್ಯಾಸೀತಿ.

ಇತಿ ¶ ಮಹಾಸತ್ತೋ ರಞ್ಞೋ ದಾನಕಥಞ್ಚ ಸೀಲಕಥಞ್ಚ ಕಥೇತ್ವಾ ಇದಾನಿ ಯಸ್ಮಾ ಅಯಂ ರಾಜಾ ಅತ್ತನೋ ¶ ಅತ್ತಭಾವೇ ರಥೇನ ಉಪಮೇತ್ವಾ ವಣ್ಣಿಯಮಾನೇ ತುಸ್ಸಿಸ್ಸತಿ, ತಸ್ಮಾಸ್ಸ ಸಬ್ಬಕಾಮದುಹರಥೋಪಮಾಯ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇನ್ತೋ ಆಹ –

೧೩೩೩.

‘‘ಕಾಯೋ ತೇ ರಥಸಞ್ಞಾತೋ, ಮನೋಸಾರಥಿಕೋ ಲಹು;

ಅವಿಹಿಂಸಾಸಾರಿತಕ್ಖೋ, ಸಂವಿಭಾಗಪಟಿಚ್ಛದೋ.

೧೩೩೪.

‘‘ಪಾದಸಞ್ಞಮನೇಮಿಯೋ, ಹತ್ಥಸಞ್ಞಮಪಕ್ಖರೋ;

ಕುಚ್ಛಿಸಞ್ಞಮನಬ್ಭನ್ತೋ, ವಾಚಾಸಞ್ಞಮಕೂಜನೋ.

೧೩೩೫.

‘‘ಸಚ್ಚವಾಕ್ಯಸಮತ್ತಙ್ಗೋ, ಅಪೇಸುಞ್ಞಸುಸಞ್ಞತೋ;

ಗಿರಾಸಖಿಲನೇಲಙ್ಗೋ, ಮಿತಭಾಣಿಸಿಲೇಸಿತೋ.

೧೩೩೬.

‘‘ಸದ್ಧಾಲೋಭಸುಸಙ್ಖಾರೋ, ನಿವಾತಞ್ಜಲಿಕುಬ್ಬರೋ;

ಅಥದ್ಧತಾನತೀಸಾಕೋ, ಸೀಲಸಂವರನನ್ಧನೋ.

೧೩೩೭.

‘‘ಅಕ್ಕೋಧನಮನುಗ್ಘಾತೀ, ಧಮ್ಮಪಣ್ಡರಛತ್ತಕೋ;

ಬಾಹುಸಚ್ಚಮಪಾಲಮ್ಬೋ, ಠಿತಚಿತ್ತಮುಪಾಧಿಯೋ.

೧೩೩೮.

‘‘ಕಾಲಞ್ಞುತಾಚಿತ್ತಸಾರೋ, ವೇಸಾರಜ್ಜತಿದಣ್ಡಕೋ;

ನಿವಾತವುತ್ತಿಯೋತ್ತಕೋ, ಅನತಿಮಾನಯುಗೋ ಲಹು.

೧೩೩೯.

‘‘ಅಲೀನಚಿತ್ತಸನ್ಥಾರೋ, ವುದ್ಧಿಸೇವೀ ರಜೋಹತೋ;

ಸತಿಪತೋದೋ ಧೀರಸ್ಸ, ಧಿತಿ ಯೋಗೋ ಚ ರಸ್ಮಿಯೋ.

೧೩೪೦.

‘‘ಮನೋ ದನ್ತಂ ಪಥಂ ನೇತಿ, ಸಮದನ್ತೇಹಿ ವಾಹಿಭಿ;

ಇಚ್ಛಾ ಲೋಭೋ ಚ ಕುಮ್ಮಗ್ಗೋ, ಉಜುಮಗ್ಗೋ ಚ ಸಂಯಮೋ.

೧೩೪೧.

‘‘ರೂಪೇ ¶ ಸದ್ದೇ ರಸೇ ಗನ್ಧೇ, ವಾಹನಸ್ಸ ಪಧಾವತೋ;

ಪಞ್ಞಾ ಆಕೋಟನೀ ರಾಜ, ತತ್ಥ ಅತ್ತಾವ ಸಾರಥಿ.

೧೩೪೨.

‘‘ಸಚೇ ¶ ಏತೇನ ಯಾನೇನ, ಸಮಚರಿಯಾ ದಳ್ಹಾ ಧಿತಿ;

ಸಬ್ಬಕಾಮದುಹೋ ರಾಜ, ನ ಜಾತು ನಿರಯಂ ವಜೇ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ¶ ರಥಸಞ್ಞಾತೋತಿ ಮಹಾರಾಜ, ತವ ಕಾಯೋ ರಥೋತಿ ಸಞ್ಞಾತೋ ಹೋತು. ಮನೋಸಾರಥಿಕೋತಿ ಮನಸಙ್ಖಾತೇನ ಕುಸಲಚಿತ್ತೇನ ಸಾರಥಿನಾ ಸಮನ್ನಾಗತೋ. ಲಹೂತಿ ವಿಗತಥಿನಮಿದ್ಧತಾಯ ಸಲ್ಲಹುಕೋ. ಅವಿಹಿಂಸಾಸಾರಿತಕ್ಖೋತಿ ಅವಿಹಿಂಸಾಮಯೇನ ಸಾರಿತೇನ ಸುಟ್ಠು ಪರಿನಿಟ್ಠಿತೇನ ಅಕ್ಖೇನ ಸಮನ್ನಾಗತೋ. ಸಂವಿಭಾಗಪಟಿಚ್ಛದೋತಿ ದಾನಸಂವಿಭಾಗಮಯೇನ ಪಟಿಚ್ಛದೇನ ಸಮನ್ನಾಗತೋ. ಪಾದಸಞ್ಞಮನೇಮಿಯೋತಿ ಪಾದಸಂಯಮಮಯಾಯ ನೇಮಿಯಾ ಸಮನ್ನಾಗತೋ. ಹತ್ಥಸಞ್ಞಮಪಕ್ಖರೋತಿ ಹತ್ಥಸಂಯಮಮಯೇನ ಪಕ್ಖರೇನ ಸಮನ್ನಾಗತೋ. ಕುಚ್ಛಿಸಞ್ಞಮನಬ್ಭನ್ತೋತಿ ಕುಚ್ಛಿಸಂಯಮಸಙ್ಖಾತೇನ ಮಿತಭೋಜನಮಯೇನ ತೇಲೇನ ಅಬ್ಭನ್ತೋ. ‘‘ಅಬ್ಭಞ್ಜಿತಬ್ಬೋ ನಾಭಿ ಹೋತೂ’’ತಿಪಿ ಪಾಠೋ. ವಾಚಾಸಞ್ಞಮಕೂಜನೋತಿ ವಾಚಾಸಂಯಮೇನ ಅಕೂಜನೋ.

ಸಚ್ಚವಾಕ್ಯಸಮತ್ತಙ್ಗೋತಿ ಸಚ್ಚವಾಕ್ಯೇನ ಪರಿಪುಣ್ಣಅಙ್ಗೋ ಅಖಣ್ಡರಥಙ್ಗೋ. ಅಪೇಸುಞ್ಞಸುಸಞ್ಞತೋತಿ ಅಪೇಸುಞ್ಞೇನ ಸುಟ್ಠು ಸಞ್ಞತೋ ಸಮುಸ್ಸಿತೋ. ಗಿರಾಸಖಿಲನೇಲಙ್ಗೋತಿ ಸಖಿಲಾಯ ಸಣ್ಹವಾಚಾಯ ನಿದ್ದೋಸಙ್ಗೋ ಮಟ್ಠರಥಙ್ಗೋ. ಮಿತಭಾಣಿಸಿಲೇಸಿತೋ ಮಿತಭಾಣಸಙ್ಖಾತೇನ ಸಿಲೇಸೇನ ಸುಟ್ಠು ಸಮ್ಬನ್ಧೋ. ಸದ್ಧಾಲೋಭಸುಸಙ್ಖಾರೋತಿ ಕಮ್ಮಫಲಸದ್ದಹನಸದ್ಧಾಮಯೇನ ಚ ಅಲೋಭಮಯೇನ ಚ ಸುನ್ದರೇನ ಅಲಙ್ಕಾರೇನ ಸಮನ್ನಾಗತೋ. ನಿವಾತಞ್ಜಲಿಕುಬ್ಬರೋತಿ ಸೀಲವನ್ತಾನಂ ನಿವಾತಮಯೇನ ಚೇವ ಅಞ್ಜಲಿಕಮ್ಮಮಯೇನ ಚ ಕುಬ್ಬರೇನ ಸಮನ್ನಾಗತೋ. ಅಥದ್ಧತಾನತೀಸಾಕೋತಿ ಸಖಿಲಸಮ್ಮೋದಭಾವಸಙ್ಖಾತಾಯ ಅಥದ್ಧತಾಯ ಅನತಈಸೋ, ಥೋಕನತಈಸೋತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸೀಲಸಂವರನನ್ಧನೋತಿ ಅಖಣ್ಡಪಞ್ಚಸೀಲಚಕ್ಖುನ್ದ್ರಿಯಾದಿಸಂವರಸಙ್ಖಾತಾಯ ನನ್ಧನರಜ್ಜುಯಾ ಸಮನ್ನಾಗತೋ.

ಅಕ್ಕೋಧನಮನುಗ್ಘಾತೀತಿ ಅಕ್ಕೋಧನಭಾವಸಙ್ಖಾತೇನ ಅನುಗ್ಘಾತೇನ ಸಮನ್ನಾಗತೋ. ಧಮ್ಮಪಣ್ಡರ-ಛತ್ತಕೋತಿ ದಸಕುಸಲಧಮ್ಮಸಙ್ಖಾತೇನ ಪಣ್ಡರಚ್ಛತ್ತೇನ ಸಮನ್ನಾಗತೋ. ಬಾಹುಸಚ್ಚಮಪಾಲಮ್ಬೋತಿ ಅತ್ಥಸನ್ನಿಸ್ಸಿತಬಹುಸ್ಸುತಭಾವಮಯೇನ ಅಪಾಲಮ್ಬೇನ ಸಮನ್ನಾಗತೋ. ಠಿತಚಿತ್ತಮುಪಾಧಿಯೋತಿ ಲೋಕಧಮ್ಮೇಹಿ ಅವಿಕಮ್ಪನಭಾವೇನ ಸುಟ್ಠು ಠಿತಏಕಗ್ಗಭಾವಪ್ಪತ್ತಚಿತ್ತಸಙ್ಖಾತೇನ ಉಪಾಧಿನಾ ಉತ್ತರತ್ಥರಣೇನ ವಾ ರಾಜಾಸನೇನ ಸಮನ್ನಾಗತೋ. ಕಾಲಞ್ಞುತಾಚಿತ್ತಸಾರೋತಿ ‘‘ಅಯಂ ದಾನಸ್ಸ ದಿನ್ನಕಾಲೋ, ಅಯಂ ಸೀಲಸ್ಸ ರಕ್ಖನಕಾಲೋ’’ತಿ ಏವಂ ಕಾಲಞ್ಞುತಾಸಙ್ಖಾತೇನ ಕಾಲಂ ಜಾನಿತ್ವಾ ಕತೇನ ಚಿತ್ತೇನ ¶ ಕುಸಲಸಾರೇನ ಸಮನ್ನಾಗತೋ. ಇದಂ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ – ಯಥಾ, ಮಹಾರಾಜ, ರಥಸ್ಸ ನಾಮ ಆಣಿಂ ಆದಿಂ ಕತ್ವಾ ದಬ್ಬಸಮ್ಭಾರಜಾತಂ ಪರಿಸುದ್ಧಂ ಸಾರಮಯಞ್ಚ ಇಚ್ಛಿತಬ್ಬಂ, ಏವಞ್ಹಿ ಸೋ ರಥೋ ಅದ್ಧಾನಕ್ಖಮೋ ಹೋತಿ, ಏವಂ ತವಪಿ ಕಾಯರಥೋ ಕಾಲಂ ಜಾನಿತ್ವಾ ಕತೇನ ಚಿತ್ತೇನ ಪರಿಸುದ್ಧೇನ ದಾನಾದಿಕುಸಲಸಾರೇನ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಹೋತೂತಿ. ವೇಸಾರಜ್ಜತಿದಣ್ಡಕೋತಿ ಪರಿಸಮಜ್ಝೇ ಕಥೇನ್ತಸ್ಸಪಿ ವಿಸಾರದಭಾವಸಙ್ಖಾತೇನ ತಿದಣ್ಡೇನ ¶ ಸಮನ್ನಾಗತೋ. ನಿವಾತವುತ್ತಿಯೋತ್ತಕೋತಿ ಓವಾದೇ ಪವತ್ತನಸಙ್ಖಾತೇನ ಮುದುನಾ ಧುರಯೋತ್ತೇನ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ¶ . ಮುದುನಾ ಹಿ ಧುರಯೋತ್ತೇನ ಬದ್ಧರಥಂ ಸಿನ್ಧವಾ ಸುಖಂ ವಹನ್ತಿ, ಏವಂ ತವ ಕಾಯರಥೋಪಿ ಪಣ್ಡಿತಾನಂ ಓವಾದಪ್ಪವತ್ತಿತಾಯ ಆಬದ್ಧೋ ಸುಖಂ ಯಾತೂತಿ ಅತ್ಥೋ. ಅನತಿಮಾನಯುಗೋ ಲಹೂತಿ ಅನತಿಮಾನಸಙ್ಖಾತೇನ ಲಹುಕೇನ ಯುಗೇನ ಸಮನ್ನಾಗತೋ.

ಅಲೀನಚಿತ್ತಸನ್ಥಾರೋತಿ ಯಥಾ ರಥೋ ನಾಮ ದನ್ತಮಯೇನ ಉಳಾರೇನ ಸನ್ಥಾರೇನ ಸೋಭತಿ, ಏವಂ ತವ ಕಾಯರಥೋಪಿ ದಾನಾದಿನಾ ಅಲೀನಅಸಙ್ಕುಟಿತಚಿತ್ತಸನ್ಥಾರೋ ಹೋತು. ವುದ್ಧಿಸೇವೀ ರಜೋಹತೋತಿ ಯಥಾ ರಥೋ ನಾಮ ವಿಸಮೇನ ರಜುಟ್ಠಾನಮಗ್ಗೇನ ಗಚ್ಛನ್ತೋ ರಜೋಕಿಣ್ಣೋ ನ ಸೋಭತಿ, ಸಮೇನ ವಿರಜೇನ ಮಗ್ಗೇನ ಗಚ್ಛನ್ತೋ ಸೋಭತಿ, ಏವಂ ತವ ಕಾಯರಥೋಪಿ ಪಞ್ಞಾವುದ್ಧಿಸೇವಿತಾಯ ಸಮತಲಂ ಉಜುಮಗ್ಗಂ ಪಟಿಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ಹತರಜೋ ಹೋತು. ಸತಿಪತೋದೋ ಧೀರಸ್ಸಾತಿ ಪಣ್ಡಿತಸ್ಸ ತವ ತಸ್ಮಿಂ ಕಾಯರಥೇ ಸುಪತಿಟ್ಠಿತಸತಿಪತೋದೋ ಹೋತು. ಧಿತಿ ಯೋಗೋ ಚ ರಸ್ಮಿಯೋತಿ ಅಬ್ಬೋಚ್ಛಿನ್ನವೀರಿಯಸಙ್ಖಾತಾ ಧಿತಿ ಚ ಹಿತಪ್ಪಟಿಪತ್ತಿಯಂ ಯುಞ್ಜನಭಾವಸಙ್ಖಾತೋ ಯೋಗೋ ಚ ತವ ತಸ್ಮಿಂ ಕಾಯರಥೇ ವಟ್ಟಿತಾ ಥಿರಾ ರಸ್ಮಿಯೋ ಹೋನ್ತು. ಮನೋ ದನ್ತಂ ಪಥಂ ನೇತಿ, ಸಮದನ್ತೇಹಿ ವಾಹಿಭೀತಿ ಯಥಾ ರಥೋ ನಾಮ ವಿಸಮದನ್ತೇಹಿ ಸಿನ್ಧವೇಹಿ ಉಪ್ಪಥಂ ಯಾತಿ, ಸಮದನ್ತೇಹಿ ಸಮಸಿಕ್ಖಿತೇಹಿ ಯುತ್ತೋ ಉಜುಪಥಮೇವ ಅನ್ವೇತಿ, ಏವಂ ಮನೋಪಿ ದನ್ತಂ ನಿಬ್ಬಿಸೇವನಂ ಕುಮ್ಮಗ್ಗಂ ಪಹಾಯ ಉಜುಮಗ್ಗಂ ಗಣ್ಹಾತಿ. ತಸ್ಮಾ ಸುದನ್ತಂ ಆಚಾರಸಮ್ಪನ್ನಂ ಚಿತ್ತಂ ತವ ಕಾಯರಥಸ್ಸ ಸಿನ್ಧವಕಿಚ್ಚಂ ಸಾಧೇತು. ಇಚ್ಛಾಲೋಭೋ ಚಾತಿ ಅಪ್ಪತ್ತೇಸು ವತ್ಥೂಸು ಇಚ್ಛಾ, ಪತ್ತೇಸು ಲೋಭೋತಿ ಅಯಂ ಇಚ್ಛಾ ಚ ಲೋಭೋ ಚ ಕುಮ್ಮಗ್ಗೋ ನಾಮ. ಕುಟಿಲೋ ಅನುಜುಮಗ್ಗೋ ಅಪಾಯಮೇವ ನೇತಿ. ದಸಕುಸಲಕಮ್ಮಪಥವಸೇನ ಪನ ಅಟ್ಠಙ್ಗಿಕಮಗ್ಗವಸೇನ ವಾ ಪವತ್ತೋ ಸೀಲಸಂಯಮೋ ಉಜುಮಗ್ಗೋ ನಾಮ. ಸೋ ತವ ಕಾಯರಥಸ್ಸ ಮಗ್ಗೋ ಹೋತು.

ರೂಪೇತಿ ¶ ಏತೇಸು ಮನಾಪಿಯೇಸು ರೂಪಾದೀಸು ಕಾಮಗುಣೇಸು ನಿಮಿತ್ತಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಧಾವನ್ತಸ್ಸ ತವ ಕಾಯರಥಸ್ಸ ಉಪ್ಪಥಂ ಪಟಿಪನ್ನಸ್ಸ ರಾಜರಥಸ್ಸ ಸಿನ್ಧವೇ ಆಕೋಟೇತ್ವಾ ನಿವಾರಣಪತೋದಯಟ್ಠಿ ವಿಯ ಪಞ್ಞಾ ಆಕೋಟನೀ ಹೋತು. ಸಾ ಹಿ ತಂ ಉಪ್ಪಥಗಮನತೋ ನಿವಾರೇತ್ವಾ ಉಜುಂ ಸುಚರಿತಮಗ್ಗಂ ಆರೋಪೇಸ್ಸತಿ. ತತ್ಥ ಅತ್ತಾವ ಸಾರಥೀತಿ ತಸ್ಮಿಂ ಪನ ತೇ ಕಾಯರಥೇ ಅಞ್ಞೋ ಸಾರಥಿ ನಾಮ ನತ್ಥಿ, ತವ ಅತ್ತಾವ ಸಾರಥಿ ಹೋತು. ಸಚೇ ಏತೇನ ಯಾನೇನಾತಿ ಮಹಾರಾಜ, ಯಸ್ಸೇತಂ ಏವರೂಪಂ ಯಾನಂ ಸಚೇ ಅತ್ಥಿ, ಏತೇನ ಯಾನೇನ. ಸಮಚರಿಯಾ ದಳ್ಹಾ ಧಿತೀತಿ ಯಸ್ಸ ಸಮಚರಿಯಾ ಚ ಧಿತಿ ಚ ದಳ್ಹಾ ಹೋತಿ ಥಿರಾ, ಸೋ ಏತೇನ ಯಾನೇನ ಯಸ್ಮಾ ಏಸ ರಥೋ ಸಬ್ಬಕಾಮದುಹೋ ರಾಜ, ಯಥಾಧಿಪ್ಪೇತೇ ಸಬ್ಬಕಾಮೇ ದೇತಿ, ತಸ್ಮಾ ನ ಜಾತು ನಿರಯಂ ವಜೇ, ಏಕಂಸೇನೇತಂ ಧಾರೇಹಿ, ಏವರೂಪೇನ ಯಾನೇನ ನಿರಯಂ ನ ಗಚ್ಛಸೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ಇತಿ ಖೋ, ಮಹಾರಾಜ, ಯಂ ಮಂ ಅವಚ ‘‘ಆಚಿಕ್ಖ ಮೇ, ನಾರದ, ಸುದ್ಧಿಮಗ್ಗಂ, ಯಥಾ ಅಹಂ ನೋ ನಿರಯೇ ಪತೇಯ್ಯ’’ನ್ತಿ, ಅಯಂ ತೇ ಸೋ ಮಯಾ ಅನೇಕಪರಿಯಾಯೇನ ಅಕ್ಖಾತೋತಿ.

ಏವಮಸ್ಸ ¶ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇತ್ವಾ ಮಿಚ್ಛಾದಿಟ್ಠಿಂ ಜಹಾಪೇತ್ವಾ ಸೀಲೇ ಪತಿಟ್ಠಾಪೇತ್ವಾ ‘‘ಇತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಪಾಪಮಿತ್ತೇ ಪಹಾಯ ಕಲ್ಯಾಣಮಿತ್ತೇ ಉಪಸಙ್ಕಮ, ನಿಚ್ಚಂ ಅಪ್ಪಮತ್ತೋ ಹೋಹೀ’’ತಿ ಓವಾದಂ ದತ್ವಾ ರಾಜಧೀತು ಗುಣಂ ವಣ್ಣೇತ್ವಾ ರಾಜಪರಿಸಾಯ ¶ ಚ ರಾಜೋರೋಧಾನಞ್ಚ ಓವಾದಂ ದತ್ವಾ ಮಹನ್ತೇನಾನುಭಾವೇನ ತೇಸಂ ಪಸ್ಸನ್ತಾನಞ್ಞೇವ ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕಂ ಗತೋ.

ಸತ್ಥಾ ಇಮಂ ಧಮ್ಮದೇಸನಂ ಆಹರಿತ್ವಾ ‘‘ನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಇದಾನೇವ, ಪುಬ್ಬೇಪಿ ಮಯಾ ದಿಟ್ಠಿಜಾಲಂ ಭಿನ್ದಿತ್ವಾ ಉರುವೇಲಕಸ್ಸಪೋ ದಮಿತೋಯೇವಾ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಜಾತಕಂ ಸಮೋಧಾನೇನ್ತೋ ಇಮಾ ಗಾಥಾ ಅಭಾಸಿ –

೧೩೪೩.

‘‘ಅಲಾತೋ ದೇವದತ್ತೋಸಿ, ಸುನಾಮೋ ಆಸಿ ಭದ್ದಜಿ;

ವಿಜಯೋ ಸಾರಿಪುತ್ತೋಸಿ, ಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನೋಸಿ ಬೀಜಕೋ.

೧೩೪೪.

‘‘ಸುನಕ್ಖತ್ತೋ ಲಿಚ್ಛವಿಪುತ್ತೋ, ಗುಣೋ ಆಸಿ ಅಚೇಲಕೋ;

ಆನನ್ದೋ ಸಾ ರುಚಾ ಆಸಿ, ಯಾ ರಾಜಾನಂ ಪಸಾದಯಿ.

೧೩೪೫.

‘‘ಉರುವೇಲಕಸ್ಸಪೋ ರಾಜಾ, ಪಾಪದಿಟ್ಠಿ ತದಾ ಅಹು;

ಮಹಾಬ್ರಹ್ಮಾ ಬೋಧಿಸತ್ತೋ, ಏವಂ ಧಾರೇಥ ಜಾತಕ’’ನ್ತಿ.

ಮಹಾನಾರದಕಸ್ಸಪಜಾತಕವಣ್ಣನಾ ಅಟ್ಠಮಾ.

[೫೪೬] ೯. ವಿಧುರಜಾತಕವಣ್ಣನಾ

ಚತುಪೋಸಥಕಣ್ಡಂ

ಪಣ್ಡು ¶ ¶ ಕಿಸಿಯಾಸಿ ದುಬ್ಬಲಾತಿ ಇದಂ ಸತ್ಥಾ ಜೇತವನೇ ವಿಹರನ್ತೋ ಅತ್ತನೋ ಪಞ್ಞಾಪಾರಮಿಂ ಆರಬ್ಭ ಕಥೇಸಿ. ಏಕದಿವಸಞ್ಹಿ ಭಿಕ್ಖೂ ಧಮ್ಮಸಭಾಯಂ ಕಥಂ ಸಮುಟ್ಠಾಪೇಸುಂ ‘‘ಆವುಸೋ, ಸತ್ಥಾ ಮಹಾಪಞ್ಞೋ ಪುಥುಪಞ್ಞೋ ಗಮ್ಭೀರಪಞ್ಞೋ ಜವನಪಞ್ಞೋ ಹಾಸಪಞ್ಞೋ ತಿಕ್ಖಪಞ್ಞೋ ನಿಬ್ಬೇಧಿಕಪಞ್ಞೋ ಪರಪ್ಪವಾದಮದ್ದನೋ, ಅತ್ತನೋ ಪಞ್ಞಾನುಭಾವೇನ ಖತ್ತಿಯಪಣ್ಡಿತಾದೀಹಿ ಅಭಿಸಙ್ಖತೇ ಸುಖುಮಪಞ್ಹೇ ಭಿನ್ದಿತ್ವಾ ತೇ ದಮೇತ್ವಾ ನಿಬ್ಬಿಸೇವನೇ ಕತ್ವಾ ತೀಸು ಸರಣೇಸು ಚೇವ ಸೀಲೇಸು ಚ ಪತಿಟ್ಠಾಪೇತ್ವಾ ಅಮತಗಾಮಿಮಗ್ಗಂ ಪಟಿಪಾದೇಸೀ’’ತಿ. ಸತ್ಥಾ ಆಗನ್ತ್ವಾ ‘‘ಕಾಯ ನುತ್ಥ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಏತರಹಿ ಕಥಾಯ ಸನ್ನಿಸಿನ್ನಾ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ‘‘ಇಮಾಯ ನಾಮಾ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ‘‘ಅನಚ್ಛರಿಯಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಯಂ ತಥಾಗತೋ ಪರಮಾಭಿಸಮ್ಬೋಧಿಪ್ಪತ್ತೋ ಪರಪ್ಪವಾದಂ ಭಿನ್ದಿತ್ವಾ ಖತ್ತಿಯಾದಯೋ ದಮೇಯ್ಯ. ಪುರಿಮಭವಸ್ಮಿಞ್ಹಿ ಬೋಧಿಞಾಣಂ ಪರಿಯೇಸನ್ತೋಪಿ ತಥಾಗತೋ ಪಞ್ಞವಾ ಪರಪ್ಪವಾದಮದ್ದನೋಯೇವ. ತಥಾ ಹಿ ಅಹಂ ವಿಧುರಕಾಲೇ ಸಟ್ಠಿಯೋಜನುಬ್ಬೇಧೇ ಕಾಳಪಬ್ಬತಮುದ್ಧನಿ ಪುಣ್ಣಕಂ ನಾಮ ಯಕ್ಖಸೇನಾಪತಿಂ ಅತ್ತನೋ ಞಾಣಬಲೇನೇವ ದಮೇತ್ವಾ ನಿಬ್ಬಿಸೇವನಂ ಕತ್ವಾ ಪಞ್ಚಸೀಲೇಸು ಪತಿಟ್ಠಾಪೇನ್ತೋ ಅತ್ತನೋ ಜೀವಿತಂ ದಾಪೇಸಿ’’ನ್ತಿ ವತ್ವಾ ತೇಹಿ ಯಾಚಿತೋ ಅತೀತಂ ಆಹರಿ.

ಅತೀತೇ ಕುರುರಟ್ಠೇ ಇನ್ದಪತ್ಥನಗರೇ ಧನಞ್ಚಯಕೋರಬ್ಯೋ ನಾಮ ರಾಜಾ ರಜ್ಜಂ ಕಾರೇಸಿ. ವಿಧುರಪಣ್ಡಿತೋ ನಾಮ ಅಮಚ್ಚೋ ತಸ್ಸ ಅತ್ಥಧಮ್ಮಾನುಸಾಸಕೋ ಅಹೋಸಿ. ಸೋ ಮಧುರಕಥೋ ಮಹಾಧಮ್ಮಕಥಿಕೋ ಸಕಲಜಮ್ಬುದೀಪೇ ರಾಜಾನೋ ಹತ್ಥಿಕನ್ತವೀಣಾಸರೇನ ಪಲುದ್ಧಹತ್ಥಿನೋ ವಿಯ ¶ ಅತ್ತನೋ ಮಧುರಧಮ್ಮದೇಸನಾಯ ಪಲೋಭೇತ್ವಾ ತೇಸಂ ಸಕಸಕರಜ್ಜಾನಿ ಗನ್ತುಂ ಅದದಮಾನೋ ಬುದ್ಧಲೀಲಾಯ ಮಹಾಜನಸ್ಸ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇನ್ತೋ ಮಹನ್ತೇನ ಯಸೇನ ತಸ್ಮಿಂ ನಗರೇ ಪಟಿವಸಿ.

ತದಾ ಹಿ ಬಾರಾಣಸಿಯಮ್ಪಿ ಗಿಹಿಸಹಾಯಕಾ ಚತ್ತಾರೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಮಹಾಸಾಲಾ ಮಹಲ್ಲಕಕಾಲೇ ಕಾಮೇಸು ಆದೀನವಂ ದಿಸ್ವಾ ಹಿಮವನ್ತಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ಇಸಿಪಬ್ಬಜ್ಜಂ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ಅಭಿಞ್ಞಾ ಚ ಸಮಾಪತ್ತಿಯೋ ಚ ನಿಬ್ಬತ್ತೇತ್ವಾ ವನಮೂಲಫಲಾಹಾರಾ ತತ್ಥೇವ ಚಿರಂ ವಸಿತ್ವಾ ಲೋಣಮ್ಬಿಲಸೇವನತ್ಥಾಯ ಚಾರಿಕಂ ¶ ಚರಮಾನಾ ಅಙ್ಗರಟ್ಠೇ ¶ ಕಾಲಚಮ್ಪಾನಗರಂ ಪತ್ವಾ ರಾಜುಯ್ಯಾನೇ ವಸಿತ್ವಾ ಪುನದಿವಸೇ ಭಿಕ್ಖಾಯ ನಗರಂ ಪವಿಸಿಂಸು. ತತ್ಥ ಚತ್ತಾರೋ ಸಹಾಯಕಾ ಕುಟುಮ್ಬಿಕಾ ತೇಸಂ ಇರಿಯಾಪಥೇಸು ಪಸೀದಿತ್ವಾ ವನ್ದಿತ್ವಾ ಭಿಕ್ಖಾಭಾಜನಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಏಕೇಕಂ ಅತ್ತನೋ ನಿವೇಸನೇ ನಿಸೀದಾಪೇತ್ವಾ ಪಣೀತೇನ ಆಹಾರೇನ ಪರಿವಿಸಿತ್ವಾ ಪಟಿಞ್ಞಂ ಗಾಹಾಪೇತ್ವಾ ಉಯ್ಯಾನೇಯೇವ ವಾಸಾಪೇಸುಂ. ತೇ ಚತ್ತಾರೋ ತಾಪಸಾ ಚತುನ್ನಂ ಕುಟುಮ್ಬಿಕಾನಂ ಗೇಹೇಸು ನಿಬದ್ಧಂ ಭುಞ್ಜಿತ್ವಾ ದಿವಾವಿಹಾರತ್ಥಾಯ ಏಕೋ ತಾಪಸೋ ತಾವತಿಂಸಭವನಂ ಗಚ್ಛತಿ, ಏಕೋ ನಾಗಭವನಂ, ಏಕೋ ಸುಪಣ್ಣಭವನಂ, ಏಕೋ ಕೋರಬ್ಯರಞ್ಞೋ ಮಿಗಾಜಿನಉಯ್ಯಾನಂ ಗಚ್ಛತಿ. ತೇಸು ಯೋ ದೇವಲೋಕಂ ಗನ್ತ್ವಾ ದಿವಾವಿಹಾರಂ ಕರೋತಿ, ಸೋ ಸಕ್ಕಸ್ಸ ಯಸಂ ಓಲೋಕೇತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಉಪಟ್ಠಾಕಸ್ಸ ತಮೇವ ವಣ್ಣೇತಿ. ಯೋ ನಾಗಭವನಂ ಗನ್ತ್ವಾ ದಿವಾವಿಹಾರಂ ಕರೋತಿ, ಸೋ ನಾಗರಾಜಸ್ಸ ಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ಓಲೋಕೇತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಉಪಟ್ಠಾಕಸ್ಸ ತಮೇವ ವಣ್ಣೇತಿ. ಯೋ ಸುಪಣ್ಣಭವನಂ ಗನ್ತ್ವಾ ದಿವಾವಿಹಾರಂ ಕರೋತಿ, ಸೋ ಸುಪಣ್ಣರಾಜಸ್ಸ ವಿಭೂತಿಂ ಓಲೋಕೇತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಉಪಟ್ಠಾಕಸ್ಸ ತಮೇವ ವಣ್ಣೇತಿ. ಯೋ ಧನಞ್ಚಯಕೋರಬ್ಯರಾಜಸ್ಸ ಉಯ್ಯಾನಂ ಗನ್ತ್ವಾ ದಿವಾವಿಹಾರಂ ಕರೋತಿ, ಸೋ ಧನಞ್ಚಯಕೋರಬ್ಯರಞ್ಞೋ ಸಿರಿಸೋಭಗ್ಗಂ ಓಲೋಕೇತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಉಪಟ್ಠಾಕಸ್ಸ ತಮೇವ ವಣ್ಣೇತಿ.

ತೇ ಚತ್ತಾರೋಪಿ ಜನಾ ತಂ ತದೇವ ಠಾನಂ ಪತ್ಥೇತ್ವಾ ದಾನಾದೀನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಕತ್ವಾ ಆಯುಪರಿಯೋಸಾನೇ ಏಕೋ ಸಕ್ಕೋ ಹುತ್ವಾ ನಿಬ್ಬತ್ತಿ, ಏಕೋ ಸಪುತ್ತದಾರೋ ನಾಗಭವನೇ ನಾಗರಾಜಾ ಹುತ್ವಾ ನಿಬ್ಬತ್ತಿ, ಏಕೋ ಸುಪಣ್ಣಭವನೇ ಸಿಮ್ಬಲಿವಿಮಾನೇ ಸುಪಣ್ಣರಾಜಾ ಹುತ್ವಾ ನಿಬ್ಬತ್ತಿ. ಏಕೋ ಧನಞ್ಚಯಕೋರಬ್ಯರಞ್ಞೋ ಅಗ್ಗಮಹೇಸಿಯಾ ಕುಚ್ಛಿಮ್ಹಿ ನಿಬ್ಬತ್ತಿ. ತೇಪಿ ತಾಪಸಾ ಅಪರಿಹೀನಜ್ಝಾನಾ ಕಾಲಂ ಕತ್ವಾ ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿಂಸು. ಕೋರಬ್ಯಕುಮಾರೋ ವುಡ್ಢಿಮನ್ವಾಯ ಪಿತು ಅಚ್ಚಯೇನ ರಜ್ಜೇ ಪತಿಟ್ಠಹಿತ್ವಾ ಧಮ್ಮೇನ ಸಮೇನ ರಜ್ಜಂ ಕಾರೇಸಿ. ಸೋ ಪನ ಜೂತವಿತ್ತಕೋ ಅಹೋಸಿ. ಸೋ ವಿಧುರಪಣ್ಡಿತಸ್ಸ ಓವಾದೇ ಠತ್ವಾ ದಾನಂ ದೇತಿ, ಸೀಲಂ ರಕ್ಖತಿ, ಉಪೋಸಥಂ ಉಪವಸತಿ.

ಸೋ ಏಕದಿವಸಂ ಸಮಾದಿನ್ನುಪೋಸಥೋ ‘‘ವಿವೇಕಮನುಬ್ರೂಹಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ¶ ಉಯ್ಯಾನಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಮನುಞ್ಞಟ್ಠಾನೇ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ಸಮಣಧಮ್ಮಂ ಅಕಾಸಿ. ಸಕ್ಕೋಪಿ ಸಮಾದಿನ್ನುಪೋಸಥೋ ‘‘ದೇವಲೋಕೇ ಪಲಿಬೋಧೋ ಹೋತೀ’’ತಿ ಮನುಸ್ಸಲೋಕೇ ತಮೇವ ಉಯ್ಯಾನಂ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಮನುಞ್ಞಟ್ಠಾನೇ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ಸಮಣಧಮ್ಮಂ ಅಕಾಸಿ. ವರುಣನಾಗರಾಜಾಪಿ ಸಮಾದಿನ್ನುಪೋಸಥೋ ‘‘ನಾಗಭವನೇ ಪಲಿಬೋಧೋ ಹೋತೀ’’ತಿ ತತ್ಥೇವಾಗನ್ತ್ವಾ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಮನುಞ್ಞಟ್ಠಾನೇ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ¶ ಸಮಣಧಮ್ಮಂ ಅಕಾಸಿ. ಸುಪಣ್ಣರಾಜಾಪಿ ಸಮಾದಿನ್ನುಪೋಸಥೋ ‘‘ಸುಪಣ್ಣಭವನೇ ಪಲಿಬೋಧೋ ಹೋತೀ’’ತಿ ತತ್ಥೇವಾಗನ್ತ್ವಾ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಮನುಞ್ಞಟ್ಠಾನೇ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ಸಮಣಧಮ್ಮಂ ಅಕಾಸಿ. ತೇಪಿ ಚತ್ತಾರೋ ಜನಾ ಸಾಯನ್ಹಸಮಯೇ ಸಕಟ್ಠಾನೇಹಿ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ಮಙ್ಗಲಪೋಕ್ಖರಣಿತೀರೇ ಸಮಾಗನ್ತ್ವಾ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಓಲೋಕೇತ್ವಾ ಪುಬ್ಬಸಿನೇಹವಸೇನ ಸಮಗ್ಗಾ ಸಮ್ಮೋದಮಾನಾ ಹುತ್ವಾ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಮೇತ್ತಚಿತ್ತಂ ಉಪಟ್ಠಪೇತ್ವಾ ಮಧುರಪಟಿಸನ್ಥಾರಂ ಕರಿಂಸು. ತೇಸು ಸಕ್ಕೋ ಮಙ್ಗಲಸಿಲಾಪಟ್ಟೇ ನಿಸೀದಿ, ಇತರೇಪಿ ಅತ್ತನೋ ಅತ್ತನೋ ಯುತ್ತಾಸನಂ ಞತ್ವಾ ನಿಸೀದಿಂಸು. ಅಥ ನೇ ಸಕ್ಕೋ ಆಹ ‘‘ಮಯಂ ಚತ್ತಾರೋಪಿ ರಾಜಾನೋವ ¶ , ಅಮ್ಹೇಸು ಪನ ಕಸ್ಸ ಸೀಲಂ ಮಹನ್ತ’’ನ್ತಿ? ಅಥ ನಂ ವರುಣನಾಗರಾಜಾ ಆಹ ‘‘ತುಮ್ಹಾಕಂ ತಿಣ್ಣಂ ಜನಾನಂ ಸೀಲತೋ ಮಯ್ಹಂ ಸೀಲಂ ಮಹನ್ತ’’ನ್ತಿ. ‘‘ಕಿಮೇತ್ಥ ಕಾರಣ’’ನ್ತಿ? ‘‘ಅಯಂ ಸುಪಣ್ಣರಾಜಾ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಜಾತಾನಮ್ಪಿ ಅಜಾತಾನಮ್ಪಿ ಪಚ್ಚಾಮಿತ್ತೋವ, ಅಹಂ ಏವರೂಪಂ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಜೀವಿತಕ್ಖಯಕರಂ ಪಚ್ಚಾಮಿತ್ತಂ ದಿಸ್ವಾಪಿ ಕೋಧಂ ನ ಕರೋಮಿ, ಇಮಿನಾ ಕಾರಣೇನ ಮಮ ಸೀಲಂ ಮಹನ್ತ’’ನ್ತಿ ವತ್ವಾ ಇದಂ ದಸಕನಿಪಾತೇ ಚತುಪೋಸಥಜಾತಕೇ ಪಠಮಂ ಗಾಥಮಾಹ –

‘‘ಯೋ ಕೋಪನೇಯ್ಯೇ ನ ಕರೋತಿ ಕೋಪಂ, ನ ಕುಜ್ಝತಿ ಸಪ್ಪುರಿಸೋ ಕದಾಚಿ;

ಕುದ್ಧೋಪಿ ಸೋ ನಾವಿಕರೋತಿ ಕೋಪಂ, ತಂ ವೇ ನರಂ ಸಮಣಮಾಹು ಲೋಕೇ’’ತಿ. (ಜಾ. ೧.೧೦.೨೪);

ತತ್ಥ ಯೋತಿ ಖತ್ತಿಯಾದೀಸು ಯೋ ಕೋಚಿ. ಕೋಪನೇಯ್ಯೇತಿ ಕುಜ್ಝಿತಬ್ಬಯುತ್ತಕೇ ಪುಗ್ಗಲೇ ಖನ್ತೀವಾದೀತಾಪಸೋ ವಿಯ ಕೋಪಂ ನ ಕರೋತಿ. ಕದಾಚೀತಿ ಯೋ ಕಿಸ್ಮಿಞ್ಚಿ ಕಾಲೇ ನ ಕುಜ್ಝತೇವ. ಕುದ್ಧೋಪೀತಿ ಸಚೇ ಪನ ಸೋ ಸಪ್ಪುರಿಸೋ ಕುಜ್ಝತಿ, ಅಥ ಕುದ್ಧೋಪಿ ತಂ ಕೋಪಂ ನಾವಿಕರೋತಿ ಚೂಳಬೋಧಿತಾಪಸೋ ವಿಯ. ತಂ ವೇ ನರನ್ತಿ ಮಹಾರಾಜಾನೋ ತಂ ವೇ ಪುರಿಸಂ ಸಮಿತಪಾಪತಾಯ ಲೋಕೇ ಪಣ್ಡಿತಾ ‘‘ಸಮಣ’’ನ್ತಿ ಕಥೇನ್ತಿ. ಇಮೇ ¶ ಪನ ಗುಣಾ ಮಯಿ ಸನ್ತಿ, ತಸ್ಮಾ ಮಮೇವ ಸೀಲಂ ಮಹನ್ತನ್ತಿ.

ತಂ ಸುತ್ವಾ ಸುಪಣ್ಣರಾಜಾ ‘‘ಅಯಂ ನಾಗೋ ಮಮ ಅಗ್ಗಭಕ್ಖೋ, ಯಸ್ಮಾ ಪನಾಹಂ ಏವರೂಪಂ ಅಗ್ಗಭಕ್ಖಂ ದಿಸ್ವಾಪಿ ಖುದಂ ಅಧಿವಾಸೇತ್ವಾ ಆಹಾರಹೇತು ಪಾಪಂ ನ ಕರೋಮಿ, ತಸ್ಮಾ ಮಮೇವ ಸೀಲಂ ಮಹನ್ತ’’ನ್ತಿ ವತ್ವಾ ಇಮಂ ಗಾಥಮಾಹ –

‘‘ಊನೂದರೋ ¶ ಯೋ ಸಹತೇ ಜಿಘಚ್ಛಂ, ದನ್ತೋ ತಪಸ್ಸೀ ಮಿತಪಾನಭೋಜನೋ;

ಆಹಾರಹೇತು ನ ಕರೋತಿ ಪಾಪಂ, ತಂ ವೇ ನರಂ ಸಮಣಮಾಹು ಲೋಕೇ’’ತಿ. (ಜಾ. ೧.೧೦.೨೫);

ತತ್ಥ ದನ್ತೋತಿ ಇನ್ದ್ರಿಯದಮನೇನ ಸಮನ್ನಾಗತೋ. ತಪಸ್ಸೀತಿ ತಪನಿಸ್ಸಿತಕೋ. ಆಹಾರಹೇತೂತಿ ಅತಿಜಿಘಚ್ಛಪಿಳಿತೋಪಿ ಯೋ ಪಾಪಂ ಲಾಮಕಕಮ್ಮಂ ನ ಕರೋತಿ ಧಮ್ಮಸೇನಾಪತಿಸಾರಿಪುತ್ತತ್ಥೇರೋ ವಿಯ. ಅಹಂ ಪನಜ್ಜ ಆಹಾರಹೇತು ಪಾಪಂ ನ ಕರೋಮಿ, ತಸ್ಮಾ ಮಮೇವ ಸೀಲಂ ಮಹನ್ತನ್ತಿ.

ತತೋ ಸಕ್ಕೋ ದೇವರಾಜಾ ‘‘ಅಹಂ ನಾನಪ್ಪಕಾರಂ ಸುಖಪದಟ್ಠಾನಂ ದೇವಲೋಕಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ಪಹಾಯ ಸೀಲರಕ್ಖಣತ್ಥಾಯ ಮನುಸ್ಸಲೋಕಂ ಆಗತೋ, ತಸ್ಮಾ ಮಮೇವ ಸೀಲಂ ಮಹನ್ತ’’ನ್ತಿ ವತ್ವಾ ಇಮಂ ಗಾಥಮಾಹ –

‘‘ಖಿಡ್ಡಂ ¶ ರತಿಂ ವಿಪ್ಪಜಹಿತ್ವಾನ ಸಬ್ಬಂ, ನ ಚಾಲಿಕಂ ಭಾಸತಿ ಕಿಞ್ಚಿ ಲೋಕೇ;

ವಿಭೂಸಟ್ಠಾನಾ ವಿರತೋ ಮೇಥುನಸ್ಮಾ, ತಂ ವೇ ನರಂ ಸಮಣಮಾಹು ಲೋಕೇ’’ತಿ. (ಜಾ. ೧.೧೦.೨೬);

ತತ್ಥ ಖಿಡ್ಡನ್ತಿ ಕಾಯಿಕವಾಚಸಿಕಖಿಡ್ಡಂ. ರತಿನ್ತಿ ದಿಬ್ಬಕಾಮಗುಣರತಿಂ. ಕಿಞ್ಚೀತಿ ಅಪ್ಪಮತ್ತಕಮ್ಪಿ. ವಿಭೂಸಟ್ಠಾನಾತಿ ಮಂಸವಿಭೂಸಾ ಛವಿವಿಭೂಸಾತಿ ದ್ವೇ ವಿಭೂಸಾ. ತತ್ಥ ಅಜ್ಝೋಹರಣೀಯಾಹಾರೋ ಮಂಸವಿಭೂಸಾ ನಾಮ, ಮಾಲಾಗನ್ಧಾದೀನಿ ಛವಿವಿಭೂಸಾ ನಾಮ, ಯೇನ ಅಕುಸಲಚಿತ್ತೇನ ಧಾರೀಯತಿ, ತಂ ತಸ್ಸ ಠಾನಂ, ತತೋ ವಿರತೋ ಮೇಥುನಸೇವನತೋ ಚ ಯೋ ಪಟಿವಿರತೋ. ತಂ ವೇ ನರಂ ಸಮಣಮಾಹು ಲೋಕೇತಿ ಅಹಂ ಅಜ್ಜ ದೇವಚ್ಛರಾಯೋ ಪಹಾಯ ಇಧಾಗನ್ತ್ವಾ ಸಮಣಧಮ್ಮಂ ಕರೋಮಿ, ತಸ್ಮಾ ಮಮೇವ ಸೀಲಂ ಮಹನ್ತನ್ತಿ. ಏವಂ ಸಕ್ಕೋಪಿ ಅತ್ತನೋ ಸೀಲಮೇವ ವಣ್ಣೇತಿ.

ತಂ ಸುತ್ವಾ ಧನಞ್ಚಯರಾಜಾ ‘‘ಅಹಂ ಅಜ್ಜ ಮಹನ್ತಂ ಪರಿಗ್ಗಹಂ ಸೋಳಸಸಹಸ್ಸನಾಟಕಿತ್ಥಿಪರಿಪುಣ್ಣಂ ಅನ್ತೇಪುರಂ ಚಜಿತ್ವಾ ಉಯ್ಯಾನೇ ಸಮಣಧಮ್ಮಂ ಕರೋಮಿ, ತಸ್ಮಾ ಮಮೇವ ಸೀಲಂ ಮಹನ್ತ’’ನ್ತಿ ವತ್ವಾ ಇಮಂ ಗಾಥಮಾಹ –

‘‘ಪರಿಗ್ಗಹಂ ¶ ¶ ಲೋಭಧಮ್ಮಞ್ಚ ಸಬ್ಬಂ, ಯೋ ವೇ ಪರಿಞ್ಞಾಯ ಪರಿಚ್ಚಜೇತಿ;

ದನ್ತಂ ಠಿತತ್ತಂ ಅಮಮಂ ನಿರಾಸಂ, ತಂ ವೇ ನರಂ ಸಮಣಮಾಹು ಲೋಕೇ’’ತಿ. (ಜಾ. ೧.೧೦.೨೭);

ತತ್ಥ ಪರಿಗ್ಗಹನ್ತಿ ನಾನಪ್ಪಕಾರಂ ವತ್ಥುಕಾಮಂ. ಲೋಭಧಮ್ಮನ್ತಿ ತಸ್ಮಿಂ ಉಪ್ಪಜ್ಜನತಣ್ಹಂ. ಪರಿಞ್ಞಾಯಾತಿ ಞಾತಪರಿಞ್ಞಾ, ತೀರಣಪರಿಞ್ಞಾ, ಪಹಾನಪರಿಞ್ಞಾತಿ ಇಮಾಹಿ ತೀಹಿ ಪರಿಞ್ಞಾಹಿ ಪರಿಜಾನಿತ್ವಾ. ತತ್ಥ ಖನ್ಧಾದೀನಂ ದುಕ್ಖಾದಿಸಭಾವಜಾನನಂ ಞಾತಪರಿಞ್ಞಾ, ತೇಸು ಅಗುಣಂ ಉಪಧಾರೇತ್ವಾ ತೀರಣಂ ತೀರಣಪರಿಞ್ಞಾ, ತೇಸು ದೋಸಂ ದಿಸ್ವಾ ಛನ್ದರಾಗಸ್ಸಾಪಕಡ್ಢನಂ ಪಹಾನಪರಿಞ್ಞಾ. ಯೋ ಇಮಾಹಿ ತೀಹಿ ಪರಿಞ್ಞಾಹಿ ಜಾನಿತ್ವಾ ವತ್ಥುಕಾಮಕಿಲೇಸಕಾಮೇ ಪರಿಚ್ಚಜತಿ, ಛಡ್ಡೇತ್ವಾ ಗಚ್ಛತಿ. ದನ್ತನ್ತಿ ನಿಬ್ಬಿಸೇವನಂ. ಠಿತತ್ತನ್ತಿ ಮಿಚ್ಛಾವಿತಕ್ಕಾಭಾವೇನ ಠಿತಸಭಾವಂ. ಅಮಮನ್ತಿ ಅಹನ್ತಿ ಮಮಾಯನತಣ್ಹಾರಹಿತಂ. ನಿರಾಸನ್ತಿ ಪುತ್ತದಾರಾದೀಸು ನಿಚ್ಛನ್ದರಾಗಂ. ತಂ ವೇ ನರನ್ತಿ ತಂ ಏವರೂಪಂ ಪುಗ್ಗಲಂ ‘‘ಸಮಣ’’ನ್ತಿ ವದನ್ತಿ.

ಇತಿ ತೇ ಸಬ್ಬೇಪಿ ಅತ್ತನೋ ಅತ್ತನೋ ಸೀಲಮೇವ ಮಹನ್ತನ್ತಿ ವಣ್ಣೇತ್ವಾ ಸಕ್ಕಾದಯೋ ಧನಞ್ಚಯಂ ಪುಚ್ಛಿಂಸು ‘‘ಅತ್ಥಿ ಪನ, ಮಹಾರಾಜ, ಕೋಚಿ ತುಮ್ಹಾಕಂ ಸನ್ತಿಕೇ ಪಣ್ಡಿತೋ, ಯೋ ನೋ ಇಮಂ ಕಙ್ಖಂ ವಿನೋದೇಯ್ಯಾ’’ತಿ ¶ . ‘‘ಆಮ, ಮಹಾರಾಜಾನೋ ಮಮ ಅತ್ಥಧಮ್ಮಾನುಸಾಸಕೋ ಮಹಾಪಞ್ಞೋ ಅಸಮಧುರೋ ವಿಧುರಪಣ್ಡಿತೋ ನಾಮ ಅತ್ಥಿ, ಸೋ ನೋ ಇಮಂ ಕಙ್ಖಂ ವಿನೋದೇಸ್ಸತಿ, ತಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕಂ ಗಚ್ಛಾಮಾ’’ತಿ. ಅಥ ತೇ ಸಬ್ಬೇ ‘‘ಸಾಧೂ’’ತಿ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿಂಸು. ಅಥ ಸಬ್ಬೇಪಿ ಉಯ್ಯಾನಾ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ಧಮ್ಮಸಭಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಪಲ್ಲಙ್ಕಂ ಅಲಙ್ಕಾರಾಪೇತ್ವಾ ಬೋಧಿಸತ್ತಂ ಪಲ್ಲಙ್ಕವರಮಜ್ಝೇ ನಿಸೀದಾಪೇತ್ವಾ ಪಟಿಸನ್ಥಾರಂ ಕತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸಿನ್ನಾ ‘‘ಪಣ್ಡಿತ, ಅಮ್ಹಾಕಂ ಕಙ್ಖಾ ಉಪ್ಪನ್ನಾ, ತಂ ನೋ ವಿನೋದೇಹೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಇಮಂ ಗಾಥಮಾಹಂಸು –

‘‘ಪುಚ್ಛಾಮ ಕತ್ತಾರಮನೋಮಪಞ್ಞಂ, ಕಥಾಸು ನೋ ವಿಗ್ಗಹೋ ಅತ್ಥಿ ಜಾತೋ;

ಛಿನ್ದಜ್ಜ ಕಙ್ಖಂ ವಿಚಿಕಿಚ್ಛಿತಾನಿ, ತದಜ್ಜ ಕಙ್ಖಂ ವಿತರೇಮು ಸಬ್ಬೇ’’ತಿ. (ಜಾ. ೧.೧೦.೨೮);

ತತ್ಥ ಕತ್ತಾರನ್ತಿ ಕತ್ತಬ್ಬಯುತ್ತಕಕಾರಕಂ. ವಿಗ್ಗಹೋ ಅತ್ಥಿ ಜಾತೋತಿ ಏಕೋ ಸೀಲವಿಗ್ಗಹೋ ಸೀಲವಿವಾದೋ ಉಪ್ಪನ್ನೋ ಅತ್ಥಿ. ಛಿನ್ದಜ್ಜಾತಿ ಅಮ್ಹಾಕಂ ತಂ ¶ ಕಙ್ಖಂ ತಾನಿ ಚ ವಿಚಿಕಿಚ್ಛಿತಾನಿ ವಜಿರೇನ ಸಿನೇರುಂ ಪಹರನ್ತೋ ವಿಯ ಅಜ್ಜ ಛಿನ್ದ. ವಿತರೇಮೂತಿ ವಿತರೇಯ್ಯಾಮ.

ಪಣ್ಡಿತೋ ¶ ತೇಸಂ ಕಥಂ ಸುತ್ವಾ ‘‘ಮಹಾರಾಜಾನೋ ತುಮ್ಹಾಕಂ ಸೀಲಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಉಪ್ಪನ್ನಂ ವಿವಾದಕಥಂ ಸುಕಥಿತದುಕ್ಕಥಿತಂ ಜಾನಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಇಮಂ ಗಾಥಮಾಹ –

‘‘ಯೇ ಪಣ್ಡಿತಾ ಅತ್ಥದಸಾ ಭವನ್ತಿ, ಭಾಸನ್ತಿ ತೇ ಯೋನಿಸೋ ತತ್ಥ ಕಾಲೇ;

ಕಥಂ ನು ಕಥಾನಂ ಅಭಾಸಿತಾನಂ, ಅತ್ಥಂ ನಯೇಯ್ಯುಂ ಕುಸಲಾ ಜನಿನ್ದಾ’’ತಿ. (ಜಾ. ೧.೧೦.೨೯);

ತತ್ಥ ಅತ್ಥದಸಾತಿ ಅತ್ಥದಸ್ಸನಸಮತ್ಥಾ. ತತ್ಥ ಕಾಲೇತಿ ತಸ್ಮಿಂ ವಿಗ್ಗಹೇ ಆರೋಚಿತೇ ಯುತ್ತಪ್ಪಯುತ್ತಕಾಲೇ ತೇ ಪಣ್ಡಿತಾ ತಮತ್ಥಂ ಆಚಿಕ್ಖನ್ತಾ ಯೋನಿಸೋ ಭಾಸನ್ತಿ. ಅತ್ಥಂ ನಯೇಯ್ಯುಂ ಕುಸಲಾತಿ ಕುಸಲಾ ಛೇಕಾಪಿ ಸಮಾನಾ ಅಭಾಸಿತಾನಂ ಕಥಾನಂ ಕಥಂ ನು ಅತ್ಥಂ ಞಾಣೇನ ನಯೇಯ್ಯುಂ ಉಪಪರಿಕ್ಖೇಯ್ಯುಂ. ಜನಿನ್ದಾತಿ ರಾಜಾನೋ ಆಲಪತಿ. ತಸ್ಮಾ ಇದಂ ತಾವ ಮೇ ವದೇಥ.

‘‘ಕಥಂ ಹವೇ ಭಾಸತಿ ನಾಗರಾಜಾ, ಗರುಳೋ ಪನ ವೇನತೇಯ್ಯೋ ಕಿಮಾಹ;

ಗನ್ಧಬ್ಬರಾಜಾ ಪನ ಕಿಂ ವದೇತಿ, ಕಥಂ ಪನ ಕುರೂನಂ ರಾಜಸೇಟ್ಠೋ’’ತಿ. (ಜಾ. ೧.೧೦.೩೦);

ತತ್ಥ ¶ ಗನ್ಧಬ್ಬರಾಜಾತಿ ಸಕ್ಕಂ ಸನ್ಧಾಯಾಹ.

ಅಥಸ್ಸ ತೇ ಇಮಂ ಗಾಥಮಾಹಂಸು –

‘‘ಖನ್ತಿಂ ಹವೇ ಭಾಸತಿ ನಾಗರಾಜಾ, ಅಪ್ಪಾಹಾರಂ ಗರುಳೋ ವೇನತೇಯ್ಯೋ;

ಗನ್ಧಬ್ಬರಾಜಾ ರತಿವಿಪ್ಪಹಾನಂ, ಅಕಿಞ್ಚನಂ ಕುರೂನಂ ರಾಜಸೇಟ್ಠೋ’’ತಿ. (ಜಾ. ೧.೧೦.೩೧);

ತಸ್ಸತ್ಥೋ – ಪಣ್ಡಿತ, ನಾಗರಾಜಾ ತಾವ ಕೋಪನೇಯ್ಯೇಪಿ ಪುಗ್ಗಲೇ ಅಕುಪ್ಪನಸಙ್ಖಾತಂ ಅಧಿವಾಸನಖನ್ತಿಂ ವಣ್ಣೇತಿ, ಗರುಳೋ ಅಪ್ಪಾಹಾರತಾಸಙ್ಖಾತಂ ಆಹಾರಹೇತು ¶ ಪಾಪಸ್ಸ ಅಕರಣಂ, ಸಕ್ಕೋ ಪಞ್ಚಕಾಮಗುಣರತೀನಂ ವಿಪ್ಪಹಾನಂ, ಕುರುರಾಜಾ ನಿಪ್ಪಲಿಬೋಧಭಾವಂ ವಣ್ಣೇತೀತಿ.

ಅಥ ತೇಸಂ ಕಥಂ ಸುತ್ವಾ ಮಹಾಸತ್ತೋ ಇಮಂ ಗಾಥಮಾಹ –

‘‘ಸಬ್ಬಾನಿ ಏತಾನಿ ಸುಭಾಸಿತಾನಿ, ನ ಹೇತ್ಥ ದುಬ್ಭಾಸಿತಮತ್ಥಿ ಕಿಞ್ಚಿ;

ಯಸ್ಮಿಞ್ಚ ಏತಾನಿ ಪತಿಟ್ಠಿತಾನಿ, ಅರಾವ ¶ ನಾಭ್ಯಾ ಸುಸಮೋಹಿತಾನಿ;

ಚತುಬ್ಭಿ ಧಮ್ಮೇಹಿ ಸಮಙ್ಗಿಭೂತಂ, ತಂ ವೇ ನರಂ ಸಮಣಮಾಹು ಲೋಕೇ’’ತಿ. (ಜಾ. ೧.೧೦.೩೨);

ತತ್ಥ ಏತಾನೀತಿ ಏತಾನಿ ಚತ್ತಾರಿಪಿ ಗುಣಜಾತಾನಿ ಯಸ್ಮಿಂ ಪುಗ್ಗಲೇ ಸಕಟನಾಭಿಯಂ ಸುಟ್ಠು ಸಮೋಹಿತಾನಿ ಅರಾ ವಿಯ ಪತಿಟ್ಠಿತಾನಿ, ಚತೂಹಿಪೇತೇಹಿ ಧಮ್ಮೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತಂ ಪುಗ್ಗಲಂ ಪಣ್ಡಿತಾ ‘‘ಸಮಣ’’ನ್ತಿ ಆಹು ಲೋಕೇತಿ.

ಏವಂ ಮಹಾಸತ್ತೋ ಚತುನ್ನಮ್ಪಿ ಸೀಲಂ ಏಕಸಮಮೇವ ಅಕಾಸಿ. ತಂ ಸುತ್ವಾ ಚತ್ತಾರೋಪಿ ರಾಜಾನೋ ತಸ್ಸ ತುಟ್ಠಾ ಥುತಿಂ ಕರೋನ್ತಾ ಇಮಂ ಗಾಥಮಾಹಂಸು –

‘‘ತುವಞ್ಹಿ ಸೇಟ್ಠೋ ತ್ವಮನುತ್ತರೋಸಿ, ತ್ವಂ ಧಮ್ಮಗೂ ಧಮ್ಮವಿದೂ ಸುಮೇಧೋ;

ಪಞ್ಞಾಯ ಪಞ್ಹಂ ಸಮಧಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ, ಅಚ್ಛೇಚ್ಛಿ ಧೀರೋ ವಿಚಿಕಿಚ್ಛಿತಾನಿ;

ಅಚ್ಛೇಚ್ಛಿ ಕಙ್ಖಂ ವಿಚಿಕಿಚ್ಛಿತಾನಿ, ಚುನ್ದೋ ಯಥಾ ನಾಗದನ್ತಂ ಖರೇನಾ’’ತಿ. (ಜಾ. ೧.೧೦.೩೩).

ತತ್ಥ ¶ ತ್ವಮನುತ್ತರೋಸೀತಿ ತ್ವಂ ಅನುತ್ತರೋ ಅಸಿ, ನತ್ಥಿ ತಯಾ ಉತ್ತರಿತರೋ ನಾಮ. ಧಮ್ಮಗೂತಿ ಧಮ್ಮಸ್ಸ ಗೋಪಕೋ ಚೇವ ಧಮ್ಮಞ್ಞೂ ಚ. ಧಮ್ಮವಿದೂತಿ ಪಾಕಟಧಮ್ಮೋ. ಸುಮೇಧೋತಿ ಸುನ್ದರಪಞ್ಞೋ ಪಞ್ಞಾಯಾತಿ ಅತ್ತನೋ ಪಞ್ಞಾಯ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಪಞ್ಹಂ ಸುಟ್ಠು ಅಧಿಗಣ್ಹಿತ್ವಾ ‘‘ಇದಮೇತ್ಥ ಕಾರಣ’’ನ್ತಿ ಯಥಾಭೂತಂ ಞತ್ವಾ. ಅಚ್ಛೇಚ್ಛೀತಿ ತ್ವಂ ಧೀರೋ ಅಮ್ಹಾಕಂ ವಿಚಿಕಿಚ್ಛಿತಾನಿ ಛಿನ್ದಿ, ಏವಂ ಛಿನ್ದನ್ತೋ ಚ ‘‘ಛಿನ್ದಜ್ಜ ಕಙ್ಖಂ ವಿಚಿಕಿಚ್ಛಿತಾನೀ’’ತಿ ಇದಂ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಆಯಾಚನಂ ಸಮ್ಪಾದೇನ್ತೋ ಅಚ್ಛೇಚ್ಛಿ ಕಙ್ಖಂ ವಿಚಿಕಿಚ್ಛಿತಾನಿ ¶ . ಚುನ್ದೋ ಯಥಾ ನಾಗದನ್ತಂ ಖರೇನಾತಿ ಯಥಾ ದನ್ತಕಾರೋ ಕಕಚೇನ ಹತ್ಥಿದನ್ತಂ ಛಿನ್ದೇಯ್ಯ, ಏವಂ ಛಿನ್ದೀತಿ ಅತ್ಥೋ.

ಏವಂ ತೇ ಚತ್ತಾರೋಪಿ ರಾಜಾನೋ ತಸ್ಸ ಪಞ್ಹಬ್ಯಾಕರಣೇನ ತುಟ್ಠಮಾನಸಾ ಅಹೇಸುಂ. ಅಥ ನಂ ಸಕ್ಕೋ ದಿಬ್ಬದುಕೂಲೇನ ಪೂಜೇಸಿ, ಗರುಳೋ ಸುವಣ್ಣಮಾಲಾಯ, ವರುಣೋ ನಾಗರಾಜಾ ಮಣಿನಾ, ಧನಞ್ಚಯರಾಜಾ ಗವಸಹಸ್ಸಾದೀಹಿ ಪೂಜೇಸಿ. ತೇನೇವಾಹ –

‘‘ನೀಲುಪ್ಪಲಾಭಂ ವಿಮಲಂ ಅನಗ್ಘಂ, ವತ್ಥಂ ಇದಂ ಧೂಮಸಮಾನವಣ್ಣಂ;

ಪಞ್ಹಸ್ಸ ವೇಯ್ಯಾಕರಣೇನ ತುಟ್ಠೋ, ದದಾಮಿ ತೇ ಧಮ್ಮಪೂಜಾಯ ಧೀರ.

‘‘ಸುವಣ್ಣಮಾಲಂ ಸತಪತ್ತಫುಲ್ಲಿತಂ, ಸಕೇಸರಂ ರತ್ನಸಹಸ್ಸಮಣ್ಡಿತಂ;

ಪಞ್ಹಸ್ಸ ವೇಯ್ಯಾಕರಣೇನ ತುಟ್ಠೋ, ದದಾಮಿ ತೇ ಧಮ್ಮಪೂಜಾಯ ಧೀರ.

‘‘ಮಣಿಂ ಅನಗ್ಘಂ ರುಚಿರಂ ಪಭಸ್ಸರಂ, ಕಣ್ಠಾವಸತ್ತಂ ಮಣಿಭೂಸಿತಂ ಮೇ;

ಪಞ್ಹಸ್ಸ ವೇಯ್ಯಾಕರಣೇನ ತುಟ್ಠೋ, ದದಾಮಿ ತೇ ಧಮ್ಮಪೂಜಾಯ ಧೀರ.

‘‘ಗವಂ ಸಹಸ್ಸಂ ಉಸಭಞ್ಚ ನಾಗಂ, ಆಜಞ್ಞಯುತ್ತೇ ಚ ರಥೇ ದಸ ಇಮೇ;

ಪಞ್ಹಸ್ಸ ವೇಯ್ಯಾಕರಣೇನ ತುಟ್ಠೋ, ದದಾಮಿ ತೇ ಗಾಮವರಾನಿ ಸೋಳಸಾ’’ತಿ. (ಜಾ. ೧.೧೦.೩೪-೩೭);

ಏವಂ ಸಕ್ಕಾದಯೋ ¶ ಮಹಾಸತ್ತಂ ಪೂಜೇತ್ವಾ ಸಕಟ್ಠಾನಮೇವ ಅಗಮಿಂಸು.

ಚತುಪೋಸಥಕಣ್ಡಂ ನಿಟ್ಠಿತಂ.

ದೋಹಳಕಣ್ಡಂ

ತೇಸು ¶ ¶ ನಾಗರಾಜಸ್ಸ ಭರಿಯಾ ವಿಮಲಾದೇವೀ ನಾಮ. ಸಾ ತಸ್ಸ ಗೀವಾಯ ಪಿಳನ್ಧನಮಣಿಂ ಅಪಸ್ಸನ್ತೀ ಪುಚ್ಛಿ ‘‘ದೇವ, ಕಹಂ ಪನ ತೇ ಮಣೀ’’ತಿ? ‘‘ಭದ್ದೇ, ಚನ್ದಬ್ರಾಹ್ಮಣಪುತ್ತಸ್ಸ ವಿಧುರಪಣ್ಡಿತಸ್ಸ ಧಮ್ಮಕಥಂ ಸುತ್ವಾ ಪಸನ್ನಚಿತ್ತೋ ಅಹಂ ತೇನ ಮಣಿನಾ ತಂ ಪೂಜೇಸಿಂ. ನ ಕೇವಲಞ್ಚ ಅಹಮೇವ, ಸಕ್ಕೋಪಿ ತಂ ದಿಬ್ಬದುಕೂಲೇನ ಪೂಜೇಸಿ, ಸುಪಣ್ಣರಾಜಾ ಸುವಣ್ಣಮಾಲಾಯ, ಧನಞ್ಚಯರಾಜಾ ಗವಸ್ಸಸಹಸ್ಸಾದೀಹಿ ಪೂಜೇಸೀ’’ತಿ. ‘‘ಧಮ್ಮಕಥಿಕೋ ಸೋ, ದೇವಾ’’ತಿ. ‘‘ಭದ್ದೇ, ಕಿಂ ವದೇಸಿ, ಜಮ್ಬುದೀಪತಲೇ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೋ ವಿಯ ಪವತ್ತತಿ, ಸಕಲಜಮ್ಬುದೀಪೇ ಏಕಸತರಾಜಾನೋ ತಸ್ಸ ಮಧುರಧಮ್ಮಕಥಾಯ ಬಜ್ಝಿತ್ವಾ ಹತ್ಥಿಕನ್ತವೀಣಾಸರೇನ ಪಲುದ್ಧಮತ್ತವಾರಣಾ ವಿಯ ಅತ್ತನೋ ಅತ್ತನೋ ರಜ್ಜಾನಿ ಗನ್ತುಂ ನ ಇಚ್ಛನ್ತಿ, ಏವರೂಪೋ ಸೋ ಮಧುರಧಮ್ಮಕಥಿಕೋ’’ತಿ ತಸ್ಸ ಗುಣಂ ವಣ್ಣೇಸಿ. ಸಾ ವಿಧುರಪಣ್ಡಿತಸ್ಸ ಗುಣಕಥಂ ಸುತ್ವಾ ತಸ್ಸ ಧಮ್ಮಕಥಂ ಸೋತುಕಾಮಾ ಹುತ್ವಾ ಚಿನ್ತೇಸಿ ‘‘ಸಚಾಹಂ ವಕ್ಖಾಮಿ ‘ದೇವ, ತಸ್ಸ ಧಮ್ಮಕಥಂ ಸೋತುಕಾಮಾ, ಇಧ ನಂ ಆನೇಹೀ’ತಿ, ನ ಮೇತಂ ಆನೇಸ್ಸತಿ. ಯಂನೂನಾಹಂ ‘ತಸ್ಸ ಮೇ ಹದಯೇ ದೋಹಳೋ ಉಪ್ಪನ್ನೋ’ತಿ ಗಿಲಾನಾಲಯಂ ಕರೇಯ್ಯ’’ನ್ತಿ. ಸಾ ತಥಾ ಕತ್ವಾ ಸಿರಗಬ್ಭಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಪರಿಚಾರಿಕಾನಂ ಸಞ್ಞಂ ದತ್ವಾ ಸಿರಿಸಯನೇ ನಿಪಜ್ಜಿ. ನಾಗರಾಜಾ ಉಪಟ್ಠಾನವೇಲಾಯ ತಂ ಅಪಸ್ಸನ್ತೋ ‘‘ಕಹಂ ವಿಮಲಾ’’ತಿ ಪರಿಚಾರಿಕಾಯೋ ಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ‘‘ಗಿಲಾನಾ, ದೇವಾ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ಉಟ್ಠಾಯಾಸನಾ ತಸ್ಸಾ ಸನ್ತಿಕಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಸಯನಪಸ್ಸೇ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ಸರೀರಂ ಪರಿಮಜ್ಜನ್ತೋ ಪಠಮಂ ಗಾಥಮಾಹ –

೧೩೪೬.

‘‘ಪಣ್ಡು ಕಿಸಿಯಾಸಿ ದುಬ್ಬಲಾ, ವಣ್ಣರೂಪಂ ನ ತವೇದಿಸಂ ಪುರೇ;

ವಿಮಲೇ ಅಕ್ಖಾಹಿ ಪುಚ್ಛಿತಾ, ಕೀದಿಸೀ ತುಯ್ಹಂ ಸರೀರವೇದನಾ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಪಣ್ಡೂತಿ ಪಣ್ಡುಪಲಾಸವಣ್ಣಾ. ಕಿಸಿಯಾತಿ ಕಿಸಾ. ದುಬ್ಬಲಾತಿ ಅಪ್ಪಥಾಮಾ. ವಣ್ಣರೂಪಂ ನ ತವೇದಿಸಂ ಪುರೇತಿ ತವ ವಣ್ಣಸಙ್ಖಾತಂ ರೂಪಂ ಪುರೇ ಏದಿಸಂ ನ ಹೋತಿ, ನಿದ್ದೋಸಂ ಅನವಜ್ಜಂ, ತಂ ಇದಾನಿ ಪರಿವತ್ತಿತ್ವಾ ಅಮನುಞ್ಞಸಭಾವಂ ಜಾತಂ. ವಿಮಲೇತಿ ತಂ ಆಲಪತಿ.

ಅಥಸ್ಸ ¶ ಸಾ ಆಚಿಕ್ಖನ್ತೀ ದುತಿಯಂ ಗಾಥಮಾಹ –

೧೩೪೭.

‘‘ಧಮ್ಮೋ ¶ ಮನುಜೇಸು ಮಾತೀನಂ, ದೋಹಳೋ ನಾಮ ಜನಿನ್ದ ವುಚ್ಚತಿ;

ಧಮ್ಮಾಹಟಂ ನಾಗಕುಞ್ಜರ, ವಿಧುರಸ್ಸ ಹದಯಾಭಿಪತ್ಥಯೇ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ¶ ಧಮ್ಮೋತಿ ಸಭಾವೋ. ಮಾತೀನನ್ತಿ ಇತ್ಥೀನಂ. ಜನಿನ್ದಾತಿ ನಾಗಜನಸ್ಸ ಇನ್ದ. ಧಮ್ಮಾಹಟಂ ನಾಗಕುಞ್ಜರ, ವಿಧುರಸ್ಸ ಹದಯಾಭಿಪತ್ಥಯೇತಿ ನಾಗಸೇಟ್ಠ, ಅಹಂ ಧಮ್ಮೇನ ಸಮೇನ ಅಸಾಹಸಿಕಕಮ್ಮೇನ ಆಹಟಂ ವಿಧುರಸ್ಸ ಹದಯಂ ಅಭಿಪತ್ಥಯಾಮಿ, ತಂ ಮೇ ಲಭಮಾನಾಯ ಜೀವಿತಂ ಅತ್ಥಿ, ಅಲಭಮಾನಾಯ ಇಧೇವ ಮರಣನ್ತಿ ತಸ್ಸ ಪಞ್ಞಂ ಸನ್ಧಾಯೇವಮಾಹ –

ತಂ ಸುತ್ವಾ ನಾಗರಾಜಾ ತತಿಯಂ ಗಾಥಮಾಹ –

೧೩೪೮.

‘‘ಚನ್ದಂ ಖೋ ತ್ವಂ ದೋಹಳಾಯಸಿ, ಸೂರಿಯಂ ವಾ ಅಥ ವಾಪಿ ಮಾಲುತಂ;

ದುಲ್ಲಭಞ್ಹಿ ವಿಧುರಸ್ಸ ದಸ್ಸನಂ, ಕೋ ವಿಧುರಮಿಧ ಮಾನಯಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ದುಲ್ಲಭಞ್ಹಿ ವಿಧುರಸ್ಸ ದಸ್ಸನನ್ತಿ ಅಸಮಧುರಸ್ಸ ವಿಧುರಸ್ಸ ದಸ್ಸನಮೇವ ದುಲ್ಲಭಂ. ತಸ್ಸ ಹಿ ಸಕಲಜಮ್ಬುದೀಪೇ ರಾಜಾನೋ ಧಮ್ಮಿಕಂ ರಕ್ಖಾವರಣಗುತ್ತಿಂ ಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಾಪೇತ್ವಾ ವಿಚರನ್ತಿ, ಪಸ್ಸಿತುಮ್ಪಿ ನಂ ಕೋಚಿ ನ ಲಭತಿ, ತಂ ಕೋ ಇಧ ಆನಯಿಸ್ಸತೀತಿ ವದತಿ.

ಸಾ ತಸ್ಸ ವಚನಂ ಸುತ್ವಾ ‘‘ಅಲಭಮಾನಾಯ ಮೇ ಇಧೇವ ಮರಣ’’ನ್ತಿ ಪರಿವತ್ತಿತ್ವಾ ಪಿಟ್ಠಿಂ ದತ್ವಾ ಸಾಳಕಕಣ್ಣೇನ ಮುಖಂ ಪಿದಹಿತ್ವಾ ನಿಪಜ್ಜಿ. ನಾಗರಾಜಾ ಅನತ್ತಮನೋ ಸಿರಿಗಬ್ಭಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ಸಯನಪಿಟ್ಠೇ ನಿಸಿನ್ನೋ ‘‘ವಿಮಲಾ ವಿಧುರಪಣ್ಡಿತಸ್ಸ ಹದಯಮಂಸಂ ಆಹರಾಪೇತೀ’’ತಿ ಸಞ್ಞೀ ಹುತ್ವಾ ‘‘ಪಣ್ಡಿತಸ್ಸ ಹದಯಂ ಅಲಭನ್ತಿಯಾ ವಿಮಲಾಯ ಜೀವಿತಂ ನತ್ಥಿ, ಕಥಂ ನು ಖೋ ತಸ್ಸ ಹದಯಮಂಸಂ ಲಭಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಚಿನ್ತೇಸಿ. ಅಥಸ್ಸ ಧೀತಾ ಇರನ್ಧತೀ ನಾಮ ನಾಗಕಞ್ಞಾ ಸಬ್ಬಾಲಙ್ಕಾರಪಟಿಮಣ್ಡಿತಾ ಮಹನ್ತೇನ ಸಿರಿವಿಲಾಸೇನ ಪಿತು ಉಪಟ್ಠಾನಂ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಪಿತರಂ ವನ್ದಿತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ಠಿತಾ, ಸಾ ತಸ್ಸ ಇನ್ದ್ರಿಯವಿಕಾರಂ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ತಾತ, ಅತಿವಿಯ ದೋಮನಸ್ಸಪ್ಪತ್ತೋಸಿ, ಕಿಂ ನು ಖೋ ಕಾರಣ’’ನ್ತಿ ಪುಚ್ಛನ್ತೀ ಇಮಂ ಗಾಥಮಾಹ –

೧೩೪೯.

‘‘ಕಿಂ ¶ ನು ತಾತ ತುವಂ ಪಜ್ಝಾಯಸಿ, ಪದುಮಂ ಹತ್ಥಗತಂವ ತೇ ಮುಖಂ;

ಕಿಂ ನು ದುಮ್ಮನರೂಪೋಸಿ ¶ ಇಸ್ಸರ, ಮಾ ತ್ವಂ ಸೋಚಿ ಅಮಿತ್ತತಾಪನಾ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಪಜ್ಝಾಯಸೀತಿ ಪುನಪ್ಪುನಂ ಚಿನ್ತೇಸಿ. ಹತ್ಥಗತನ್ತಿ ಹತ್ಥೇನ ಪರಿಮದ್ದಿತಂ ಪದುಮಂ ವಿಯ ತೇ ಮುಖಂ ಜಾತಂ. ಇಸ್ಸರಾತಿ ಪಞ್ಚಯೋಜನಸತಿಕಸ್ಸ ಮನ್ದಿರನಾಗಭವನಸ್ಸ, ಸಾಮೀತಿ.

ಧೀತು ವಚನಂ ಸುತ್ವಾ ನಾಗರಾಜಾ ತಮತ್ಥಂ ಆರೋಚೇನ್ತೋ ಆಹ –

೧೩೫೦.

‘‘ಮಾತಾ ¶ ಹಿ ತವ ಇರನ್ಧತಿ, ವಿಧುರಸ್ಸ ಹದಯಂ ಧನಿಯತಿ;

ದುಲ್ಲಭಞ್ಹಿ ವಿಧುರಸ್ಸ ದಸ್ಸನಂ, ಕೋ ವಿಧುರಮಿಧ ಮಾನಯಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಧನಿಯತೀತಿ ಪತ್ಥೇತಿ ಇಚ್ಛತಿ.

ಅಥ ನಂ ನಾಗರಾಜಾ ‘‘ಅಮ್ಮ, ಮಮ ಸನ್ತಿಕೇ ವಿಧುರಂ ಆನೇತುಂ ಸಮತ್ಥೋ ನತ್ಥಿ, ತ್ವಂ ಮಾತು ಜೀವಿತಂ ದೇಹಿ, ವಿಧುರಂ ಆನೇತುಂ ಸಮತ್ಥಂ ಭತ್ತಾರಂ ಪರಿಯೇಸಾಹೀ’’ತಿ ಉಯ್ಯೋಜೇನ್ತೋ ಉಪಡ್ಢಗಾಥಮಾಹ –

೧೩೫೧.

‘‘ತಸ್ಸ ಭತ್ತುಪರಿಯೇಸನಂ ಚರ, ಯೋ ವಿಧುರಮಿಧ ಮಾನಯಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಚರಾತಿ ವಿಚರ.

ಇತಿ ಸೋ ಕಿಲೇಸಾಭಿರತಭಾವೇನ ಧೀತು ಅನನುಚ್ಛವಿಕಂ ಕಥಂ ಕಥೇಸಿ. ತಮತ್ಥಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಸತ್ಥಾ ಆಹ –

‘‘ಪಿತುನೋ ಚ ಸಾ ಸುತ್ವಾನ ವಾಕ್ಯಂ, ರತ್ತಿಂ ನಿಕ್ಖಮ್ಮ ಅವಸ್ಸುತಿಂ ಚರೀ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಅವಸ್ಸುತಿನ್ತಿ ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸಾ ನಾಗಮಾಣವಿಕಾ ಪಿತು ವಚನಂ ಸುತ್ವಾ ಪಿತರಂ ಅಸ್ಸಾಸೇತ್ವಾ ಮಾತು ಸನ್ತಿಕಂ ಗನ್ತ್ವಾ ತಮ್ಪಿ ಅಸ್ಸಾಸೇತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಸಿರಿಗಬ್ಭಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಸಬ್ಬಾಲಙ್ಕಾರೇಹಿ ಅತ್ತಾನಂ ಅಲಙ್ಕರಿತ್ವಾ ಏಕಂ ಕುಸುಮ್ಭರತ್ತವತ್ಥಂ ನಿವಾಸೇತ್ವಾ ಏಕಂ ಏಕಂಸೇ ಕತ್ವಾ ತಮೇವ ರತ್ತಿಂ ಉದಕಂ ದ್ವಿಧಾ ಕತ್ವಾ ನಾಗಭವನತೋ ನಿಕ್ಖಮ್ಮ ¶ ಹಿಮವನ್ತಪ್ಪದೇಸೇ ಸಮುದ್ದತೀರೇ ಠಿತಂ ಸಟ್ಠಿಯೋಜನುಬ್ಬೇಧಂ ಏಕಗ್ಘನಂ ಕಾಳಪಬ್ಬತಂ ನಾಮ ಅಞ್ಜನಗಿರಿಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಅವಸ್ಸುತಿಂ ಚರಿ ಕಿಲೇಸಅವಸ್ಸುತಿಂ ಭತ್ತುಪರಿಯೇಸನಂ ಚರೀತಿ ಅತ್ಥೋ.

ಚರನ್ತೀ ¶ ಚ ಯಾನಿ ಹಿಮವನ್ತೇ ವಣ್ಣಗನ್ಧಸಮ್ಪನ್ನಾನಿ ಪುಪ್ಫಾನಿ, ತಾನಿ ಆಹರಿತ್ವಾ ಸಕಲಪಬ್ಬತಂ ಮಣಿಅಗ್ಘಿಯಂ ವಿಯ ಅಲಙ್ಕರಿತ್ವಾ ಉಪರಿತಲೇ ಪುಪ್ಫಸನ್ಥಾರಂ ಕತ್ವಾ ಮನೋರಮೇನಾಕಾರೇನ ನಚ್ಚಿತ್ವಾ ಮಧುರಗೀತಂ ಗಾಯನ್ತೀ ಸತ್ತಮಂ ಗಾಥಮಾಹ –

೧೩೫೨.

‘‘ಕೇ ಗನ್ಧಬ್ಬೇ ರಕ್ಖಸೇ ಚ ನಾಗೇ, ಕೇ ಕಿಮ್ಪುರಿಸೇ ಚಾಪಿ ಮಾನುಸೇ;

ಕೇ ಪಣ್ಡಿತೇ ಸಬ್ಬಕಾಮದದೇ, ದೀಘರತ್ತಂ ಭತ್ತಾ ಮೇ ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ¶ ಕೇ ಗನ್ಧಬ್ಬೇ ರಕ್ಖಸೇ ಚ ನಾಗೇತಿ ಕೋ ಗನ್ಧಬ್ಬೋ ವಾ ರಕ್ಖಸೋ ವಾ ನಾಗೋ ವಾ. ಕೇ ಪಣ್ಡಿತೇ ಸಬ್ಬಕಾಮದದೇತಿ ಕೋ ಏತೇಸು ಗನ್ಧಬ್ಬಾದೀಸು ಪಣ್ಡಿತೋ ಸಬ್ಬಕಾಮಂ ದಾತುಂ ಸಮತ್ಥೋ, ಸೋ ವಿಧುರಸ್ಸ ಹದಯಮಂಸದೋಹಳಿನಿಯಾ ಮಮ ಮಾತು ಮನೋರಥಂ ಮತ್ಥಕಂ ಪಾಪೇತ್ವಾ ಮಯ್ಹಂ ದೀಘರತ್ತಂ ಭತ್ತಾ ಭವಿಸ್ಸತೀತಿ.

ತಸ್ಮಿಂ ಖಣೇ ವೇಸ್ಸವಣಮಹಾರಾಜಸ್ಸ ಭಾಗಿನೇಯ್ಯೋ ಪುಣ್ಣಕೋ ನಾಮ ಯಕ್ಖಸೇನಾಪತಿ ತಿಗಾವುತಪ್ಪಮಾಣಂ ಮನೋಮಯಸಿನ್ಧವಂ ಅಭಿರುಯ್ಹ ಕಾಳಪಬ್ಬತಮತ್ಥಕೇನ ಯಕ್ಖಸಮಾಗಮಂ ಗಚ್ಛನ್ತೋ ತಂ ತಾಯ ಗೀತಸದ್ದಂ ಅಸ್ಸೋಸಿ. ಅನನ್ತರೇ ಅತ್ತಭಾವೇ ಅನುಭೂತಪುಬ್ಬಾಯ ಇತ್ಥಿಯಾ ಗೀತಸದ್ದೋ ತಸ್ಸ ಛವಿಆದೀನಿ ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ಅಟ್ಠಿಮಿಞ್ಜಂ ಆಹಚ್ಚ ಅಟ್ಠಾಸಿ. ಸೋ ತಾಯ ಪಟಿಬದ್ಧಚಿತ್ತೋ ಹುತ್ವಾ ನಿವತ್ತಿತ್ವಾ ಸಿನ್ಧವಪಿಟ್ಠೇ ನಿಸಿನ್ನೋವ ‘‘ಭದ್ದೇ, ಅಹಂ ಮಮ ಪಞ್ಞಾಯ ಧಮ್ಮೇನ ಸಮೇನ ವಿಧುರಸ್ಸ ಹದಯಂ ಆನೇತುಂ ಸಮತ್ಥೋಮ್ಹಿ, ತ್ವಂ ಮಾ ಚಿನ್ತಯೀ’’ತಿ ತಂ ಅಸ್ಸಾಸೇನ್ತೋ ಅಟ್ಠಮಂ ಗಾಥಮಾಹ –

೧೩೫೩.

‘‘ಅಸ್ಸಾಸ ಹೇಸ್ಸಾಮಿ ತೇ ಪತಿ, ಭತ್ತಾ ತೇ ಹೇಸ್ಸಾಮಿ ಅನಿನ್ದಲೋಚನೇ;

ಪಞ್ಞಾ ಹಿ ಮಮಂ ತಥಾವಿಧಾ, ಅಸ್ಸಾಸ ಹೇಸ್ಸಸಿ ಭರಿಯಾ ಮಮಾ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ¶ ಅನಿನ್ದಲೋಚನೇತಿ ಅನಿನ್ದಿತಬ್ಬಲೋಚನೇ. ತಥಾವಿಧಾತಿ ವಿಧುರಸ್ಸ ಹದಯಮಂಸಂ ಆಹರಣಸಮತ್ಥಾ.

ಅಥ ನಂ ಇರನ್ಧತೀ ‘‘ತೇನ ಹಿ ಏಹಿ, ಗಚ್ಛಾಮ ಮೇ ಪಿತು ಸನ್ತಿಕ’’ನ್ತಿ ಆನೇಸಿ. ತಮತ್ಥಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಸತ್ಥಾ ಆಹ –

೧೩೫೪.

‘‘ಅವಚಾಸಿ ಪುಣ್ಣಕಂ ಇರನ್ಧತೀ, ಪುಬ್ಬಪಥಾನುಗತೇನ ಚೇತಸಾ;

ಏಹಿ ¶ ಗಚ್ಛಾಮ ಪಿತು ಮಮನ್ತಿಕೇ, ಏಸೋವ ತೇ ಏತಮತ್ಥಂ ಪವಕ್ಖತೀ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಪುಬ್ಬಪಥಾನುಗತೇನಾತಿ ಅನನ್ತರೇ ಅತ್ತಭಾವೇ ಭೂತಪುಬ್ಬಸಾಮಿಕೇ ತಸ್ಮಿಂ ಪುಬ್ಬಪಥೇನೇವ ಅನುಗತೇನ. ಏಹಿ ಗಚ್ಛಾಮಾತಿ ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸೋ ಯಕ್ಖಸೇನಾಪತಿ ಏವಂ ವತ್ವಾ ‘‘ಇಮಂ ಅಸ್ಸಪಿಟ್ಠಿಂ ಆರೋಪೇತ್ವಾ ನೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಪಬ್ಬತಮತ್ಥಕಾ ಓತರಿತ್ವಾ ತಸ್ಸಾ ಗಹಣತ್ಥಂ ಹತ್ಥಂ ಪಸಾರೇಸಿ. ಸಾ ಅತ್ತನೋ ಹತ್ಥಂ ಗಣ್ಹಿತುಂ ಅದತ್ವಾ ತೇನ ಪಸಾರಿತಹತ್ಥಂ ಸಯಂ ಗಹೇತ್ವಾ ‘‘ಸಾಮಿ, ನಾಹಂ ಅನಾಥಾ, ಮಯ್ಹಂ ಪಿತಾ ವರುಣೋ ನಾಮ ನಾಗರಾಜಾ, ಮಾತಾ ವಿಮಲಾ ನಾಮ ದೇವೀ, ಏಹಿ ಮಮ ಪಿತು ಸನ್ತಿಕಂ ಗಚ್ಛಾಮ, ಏಸೋ ಏವ ತೇ ಯಥಾ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಮಙ್ಗಲಕಿರಿಯಾಯ ಭವಿತಬ್ಬಂ, ಏವಂ ಏತಮತ್ಥಂ ಪವಕ್ಖತೀ’’ತಿ ಅವಚಾಸಿ.

ಏವಂ ¶ ವತ್ವಾ ಸಾ ಯಕ್ಖಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಪಿತು ಸನ್ತಿಕಂ ಅಗಮಾಸಿ. ತಮತ್ಥಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಸತ್ಥಾ ಆಹ –

೧೩೫೫.

‘‘ಅಲಙ್ಕತಾ ಸುವಸನಾ, ಮಾಲಿನೀ ಚನ್ದನುಸ್ಸದಾ;

ಯಕ್ಖಂ ಹತ್ಥೇ ಗಹೇತ್ವಾನ, ಪಿತುಸನ್ತಿಕುಪಾಗಮೀ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಪಿತುಸನ್ತಿಕುಪಾಗಮೀತಿ ಅತ್ತನೋ ಪಿತುನೋ ನಾಗರಞ್ಞೋ ಸನ್ತಿಕಂ ಉಪಾಗಮಿ.

ಪುಣ್ಣಕೋಪಿ ಯಕ್ಖೋ ಪಟಿಹರಿತ್ವಾ ನಾಗರಾಜಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಇರನ್ಧತಿಂ ಯಾಚನ್ತೋ ಆಹ –

೧೩೫೬.

‘‘ನಾಗವರ ವಚೋ ಸುಣೋಹಿ ಮೇ, ಪತಿರೂಪಂ ಪಟಿಪಜ್ಜ ಸುಙ್ಕಿಯಂ;

ಪತ್ಥೇಮಿ ಅಹಂ ಇರನ್ಧತಿಂ, ತಾಯ ಸಮಙ್ಗಿಂ ಕರೋಹಿ ಮಂ ತುವಂ.

೧೩೫೭.

‘‘ಸತಂ ¶ ಹತ್ಥೀ ಸತಂ ಅಸ್ಸಾ, ಸತಂ ಅಸ್ಸತರೀರಥಾ;

ಸತಂ ವಲಭಿಯೋ ಪುಣ್ಣಾ, ನಾನಾರತ್ನಸ್ಸ ಕೇವಲಾ;

ತೇ ನಾಗ ಪಟಿಪಜ್ಜಸ್ಸು, ಧೀತರಂ ದೇಹಿರನ್ಧತಿ’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ಸುಙ್ಕಿಯನ್ತಿ ಅತ್ತನೋ ಕುಲಪದೇಸಾನುರೂಪಂ ಧಿತು ಸುಙ್ಕಂ ಧನಂ ಪಟಿಪಜ್ಜ ಗಣ್ಹ. ಸಮಙ್ಗಿಂ ಕರೋಹೀತಿ ಮಂ ತಾಯ ಸದ್ಧಿಂ ಸಮಙ್ಗಿಭೂತಂ ಕರೋಹಿ. ವಲಭಿಯೋತಿ ಭಣ್ಡಸಕಟಿಯೋ. ನಾನಾರತ್ನಸ್ಸ ಕೇವಲಾತಿ ನಾನಾರತನಸ್ಸ ಸಕಲಪರಿಪುಣ್ಣಾ.

ಅಥ ನಂ ನಾಗರಾಜಾ ಆಹ –

೧೩೫೮.

‘‘ಯಾವ ಆಮನ್ತಯೇ ಞಾತೀ, ಮಿತ್ತೇ ಚ ಸುಹದಜ್ಜನೇ;

ಅನಾಮನ್ತ ಕತಂ ಕಮ್ಮಂ, ತಂ ಪಚ್ಛಾ ಅನುತಪ್ಪತೀ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಯಾವ ಆಮನ್ತಯೇ ಞಾತೀತಿ ಭೋ ಯಕ್ಖಸೇನಾಪತಿ, ಅಹಂ ತುಯ್ಹಂ ಧೀತರಂ ದೇಮಿ, ನೋ ನ ದೇಮಿ, ಥೋಕಂ ಪನ ಆಗಮೇಹಿ, ಯಾವ ಞಾತಕೇಪಿ ಜಾನಾಪೇಮಿ. ತಂ ಪಚ್ಛಾ ಅನುತಪ್ಪತೀತಿ ಇತ್ಥಿಯೋ ಹಿ ಗತಗತಟ್ಠಾನೇ ಅಭಿರಮನ್ತಿಪಿ ಅನಭಿರಮನ್ತಿಪಿ, ಅನಭಿರತಿಕಾಲೇ ಞಾತಕಾದಯೋ ಅಮ್ಹೇಹಿ ¶ ಸದ್ಧಿಂ ಅನಾಮನ್ತೇತ್ವಾ ¶ ಕತಂ ಕಮ್ಮಂ ನಾಮ ಏವರೂಪಂ ಹೋತೀತಿ ಉಸ್ಸುಕ್ಕಂ ನ ಕರೋನ್ತಿ, ಏವಂ ತಂ ಕಮ್ಮಂ ಪಚ್ಛಾ ಅನುತಾಪಂ ಆವಹತೀತಿ.

ಏವಂ ವತ್ವಾ ಸೋ ಭರಿಯಾಯ ವಸನಟ್ಠಾನಂ ಗನ್ತ್ವಾ ತಾಯ ಸದ್ಧಿಂ ಸಲ್ಲಪಿ. ತಮತ್ಥಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಸತ್ಥಾ ಆಹ –

೧೩೫೯.

‘‘ತತೋ ಸೋ ವರುಣೋ ನಾಗೋ, ಪವಿಸಿತ್ವಾ ನಿವೇಸನಂ;

ಭರಿಯಂ ಆಮನ್ತಯಿತ್ವಾನ, ಇದಂ ವಚನಮಬ್ರವಿ.

೧೩೬೦.

‘‘‘ಅಯಂ ಸೋ ಪುಣ್ಣಕೋ ಯಕ್ಖೋ, ಯಾಚತೀ ಮಂ ಇರನ್ಧತಿಂ;

ಬಹುನಾ ವಿತ್ತಲಾಭೇನ, ತಸ್ಸ ದೇಮ ಪಿಯಂ ಮಮ’’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ಪವಿಸಿತ್ವಾತಿ ವರುಣೋ ಪುಣ್ಣಕಂ ತತ್ಥೇವ ಠಪೇತ್ವಾ ಸಯಂ ಉಟ್ಠಾಯ ಯತ್ಥಸ್ಸ ಭರಿಯಾ ನಿಪನ್ನಾ, ತಂ ನಿವೇಸನಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ. ಪಿಯಂ ಮಮನ್ತಿ ಮಮ ಪಿಯಂ ಧೀತರಂ ತಸ್ಸ ಬಹುನಾ ವಿತ್ತಲಾಭೇನ ದೇಮಾತಿ ಪುಚ್ಛತಿ.

ವಿಮಲಾ ¶ ಆಹ –

೧೩೬೧.

‘‘ನ ಧನೇನ ನ ವಿತ್ತೇನ, ಲಬ್ಭಾ ಅಮ್ಹಂ ಇರನ್ಧತೀ;

ಸಚೇ ಚ ಖೋ ಹದಯಂ ಪಣ್ಡಿತಸ್ಸ, ಧಮ್ಮೇನ ಲದ್ಧಾ ಇಧ ಮಾಹರೇಯ್ಯ;

ಏತೇನ ವಿತ್ತೇನ ಕುಮಾರಿ ಲಬ್ಭಾ, ನಾಞ್ಞಂ ಧನಂ ಉತ್ತರಿ ಪತ್ಥಯಾಮಾ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಅಮ್ಹಂ ಇರನ್ಧತೀತಿ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಧೀತಾ ಇರನ್ಧತೀ. ಏತೇನ ವಿತ್ತೇನಾತಿ ಏತೇನ ತುಟ್ಠಿಕಾರಣೇನ.

ಸೋ ತಾಯ ಸದ್ಧಿಂ ಮನ್ತೇತ್ವಾ ಪುನದೇವ ಪುಣ್ಣಕೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಮನ್ತೇಸಿ. ತಮತ್ಥಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಸತ್ಥಾ ಆಹ –

೧೩೬೨.

‘‘ತತೋ ಸೋ ವರುಣೋ ನಾಗೋ, ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ನಿವೇಸನಾ;

ಪುಣ್ಣಕಾಮನ್ತಯಿತ್ವಾನ, ಇದಂ ವಚನಮಬ್ರವಿ.

೧೩೬೩.

‘‘‘ನ ¶ ಧನೇನ ನ ವಿತ್ತೇನ, ಲಬ್ಭಾ ಅಮ್ಹಂ ಇರನ್ಧತೀ;

ಸಚೇ ತುವಂ ಹದಯಂ ಪಣ್ಡಿತಸ, ಧಮ್ಮೇನ ಲದ್ಧಾ ಇಧ ಮಾಹರೇಸಿ;

ಏತೇನ ವಿತ್ತೇನ ಕುಮಾರಿ ಲಬ್ಭಾ, ನಾಞ್ಞಂ ಧನಂ ಉತ್ತರಿ ಪತ್ಥಯಾಮಾ’’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಪುಣ್ಣಕಾಮನ್ತಯಿತ್ವಾನಾತಿ ಪುಣ್ಣಕಂ ಆಮನ್ತಯಿತ್ವಾ.

ಪುಣ್ಣಕೋ ಆಹ –

೧೩೬೪.

‘‘ಯಂ ಪಣ್ಡಿತೋತ್ಯೇಕೇ ವದನ್ತಿ ಲೋಕೇ, ತಮೇವ ಬಾಲೋತಿ ಪುನಾಹು ಅಞ್ಞೇ;

ಅಕ್ಖಾಹಿ ಮೇ ವಿಪ್ಪವದನ್ತಿ ಏತ್ಥ, ಕಂ ಪಣ್ಡಿತಂ ನಾಗ ತುವಂ ವದೇಸೀ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಯಂ ¶ ಪಣ್ಡಿತೋತ್ಯೇಕೇತಿ ಸೋ ಕಿರ ‘‘ಹದಯಂ ಪಣ್ಡಿತಸ್ಸಾ’’ತಿ ಸುತ್ವಾ ಚಿನ್ತೇಸಿ ‘‘ಯಂ ಏಕೇ ಪಣ್ಡಿತೋತಿ ವದನ್ತಿ, ತಮೇವ ಅಞ್ಞೇ ಬಾಲೋತಿ ಕಥೇನ್ತಿ. ಕಿಞ್ಚಾಪಿ ಮೇ ಇರನ್ಧತಿಯಾ ವಿಧುರೋತಿ ಅಕ್ಖಾತಂ, ತಥಾಪಿ ತಥತೋ ಜಾನಿತುಂ ಪುಚ್ಛಿಸ್ಸಾಮಿ ನ’’ನ್ತಿ. ತಸ್ಮಾ ಏವಮಾಹ.

ನಾಗರಾಜಾ ¶ ಆಹ –

೧೩೬೫.

‘‘ಕೋರಬ್ಯರಾಜಸ್ಸ ಧನಞ್ಚಯಸ್ಸ, ಯದಿ ತೇ ಸುತೋ ವಿಧುರೋ ನಾಮ ಕತ್ತಾ;

ಆನೇಹಿ ತಂ ಪಣ್ಡಿತಂ ಧಮ್ಮಲದ್ಧಾ, ಇರನ್ಧತೀ ಪದಚರಾ ತೇ ಹೋತೂ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಧಮ್ಮಲದ್ಧಾತಿ ಧಮ್ಮೇನ ಲಭಿತ್ವಾ. ಪದಚರಾತಿ ಪಾದಪರಿಚಾರಿಕಾ.

ತಂ ಸುತ್ವಾ ಪುಣ್ಣಕೋ ಸೋಮನಸ್ಸಪ್ಪತ್ತೋ ಸಿನ್ಧವಂ ನಯನತ್ಥಾಯ ಉಪಟ್ಠಾಕಂ ಆಣಾಪೇಸಿ. ತಮತ್ಥಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಸತ್ಥಾ ಆಹ –

೧೩೬೬.

‘‘ಇದಞ್ಚ ಸುತ್ವಾ ವರುಣಸ್ಸ ವಾಕ್ಯಂ, ಉಟ್ಠಾಯ ಯಕ್ಖೋ ಪರಮಪ್ಪತೀತೋ;

ತತ್ಥೇವ ಸನ್ತೋ ಪುರಿಸಂ ಅಸಂಸಿ, ಆನೇಹಿ ಆಜಞ್ಞಮಿಧೇವ ಯುತ್ತ’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ಪುರಿಸಂ ಅಸಂಸೀತಿ ಅತ್ತನೋ ಉಪಟ್ಠಾಕಂ ಆಣಾಪೇಸಿ. ಆಜಞ್ಞನ್ತಿ ಕಾರಣಾಕಾರಣಜಾನನಕಸಿನ್ಧವಂ. ಯುತ್ತನ್ತಿ ಕಪ್ಪಿತಂ.

೧೩೬೭.

‘‘ಜಾತರೂಪಮಯಾ ¶ ಕಣ್ಣಾ, ಕಾಚಮ್ಹಿಚಮಯಾ ಖುರಾ;

ಜಮ್ಬೋನದಸ್ಸ ಪಾಕಸ್ಸ, ಸುವಣ್ಣಸ್ಸ ಉರಚ್ಛದೋ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಜಾತರೂಪಮಯಾ ಕಣ್ಣಾತಿ ತಮೇವ ಸಿನ್ಧವಂ ವಣ್ಣೇನ್ತೋ ಆಹ. ತಸ್ಸ ಹಿ ಮನೋಮಯಸ್ಸ ಸಿನ್ಧವಸ್ಸ ಜಾತರೂಪಮಯಾ ಕಣ್ಣಾ, ಕಾಚಮ್ಹಿಚಮಯಾ ಖುರಾ, ತಸ್ಸ ಖುರಾ ರತ್ತಮಣಿಮಯಾತಿ ಅತ್ಥೋ. ಜಮ್ಬೋನದಸ್ಸ ಪಾಕಸ್ಸಾತಿ ಜಮ್ಬೋನದಸ್ಸ ಪಕ್ಕಸ್ಸ ರತ್ತಸುವಣ್ಣಸ್ಸ ಉರಚ್ಛದೋ.

ಸೋ ಪುರಿಸೋ ತಾವದೇವ ತಂ ಸಿನ್ಧವಂ ಆನೇಸಿ. ಪುಣ್ಣಕೋ ತಂ ಅಭಿರುಯ್ಹ ಆಕಾಸೇನ ವೇಸ್ಸವಣಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕಂ ಗನ್ತ್ವಾ ನಾಗಭವನಂ ವಣ್ಣೇತ್ವಾ ತಂ ಪವತ್ತಿಂ ಆರೋಚೇಸಿ. ತಸ್ಸತ್ಥಸ್ಸ ಪಕಾಸನತ್ಥಂ ಇದಂ ವುತ್ತಂ –

೧೩೬೮.

‘‘ದೇವವಾಹವಹಂ ಯಾನಂ, ಅಸ್ಸಮಾರುಯ್ಹ ಪುಣ್ಣಕೋ;

ಅಲಙ್ಕತೋ ಕಪ್ಪಿತಕೇಸಮಸ್ಸು, ಪಕ್ಕಾಮಿ ವೇಹಾಯಸಮನ್ತಲಿಕ್ಖೇ.

೧೩೬೯.

‘‘ಸೋ ¶ ಪುಣ್ಣಕೋ ಕಾಮರಾಗೇನ ಗಿದ್ಧೋ, ಇರನ್ಧತಿಂ ನಾಗಕಞ್ಞಂ ಜಿಗೀಸಂ;

ಗನ್ತ್ವಾನ ¶ ತಂ ಭೂತಪತಿಂ ಯಸಸ್ಸಿಂ, ಇಚ್ಚಬ್ರವೀ ವೇಸ್ಸವಣಂ ಕುವೇರಂ.

೧೩೭೦.

‘‘ಭೋಗವತೀ ನಾಮ ಮನ್ದಿರೇ, ವಾಸಾ ಹಿರಞ್ಞವತೀತಿ ವುಚ್ಚತಿ;

ನಗರೇ ನಿಮ್ಮಿತೇ ಕಞ್ಚನಮಯೇ, ಮಣ್ಡಲಸ್ಸ ಉರಗಸ್ಸ ನಿಟ್ಠಿತಂ.

೧೩೭೧.

‘‘ಅಟ್ಟಾಲಕಾ ಓಟ್ಠಗೀವಿಯೋ, ಲೋಹಿತಙ್ಕಸ್ಸ ಮಸಾರಗಲ್ಲಿನೋ;

ಪಾಸಾದೇತ್ಥ ಸಿಲಾಮಯಾ, ಸೋವಣ್ಣರತನೇಹಿ ಛಾದಿತಾ.

೧೩೭೨.

‘‘ಅಮ್ಬಾ ತಿಲಕಾ ಚ ಜಮ್ಬುಯೋ, ಸತ್ತಪಣ್ಣಾ ಮುಚಲಿನ್ದಕೇತಕಾ;

ಪಿಯಙ್ಗು ಉದ್ದಾಲಕಾ ಸಹಾ, ಉಪರಿಭದ್ದಕಾ ಸಿನ್ದುವಾರಕಾ.

೧೩೭೩.

‘‘ಚಮ್ಪೇಯ್ಯಕಾ ನಾಗಮಲ್ಲಿಕಾ, ಭಗಿನೀಮಾಲಾ ಅಥ ಮೇತ್ಥ ಕೋಲಿಯಾ;

ಏತೇ ದುಮಾ ಪರಿಣಾಮಿತಾ, ಸೋಭಯನ್ತಿ ಉರಗಸ್ಸ ಮನ್ದಿರಂ.

೧೩೭೪.

‘‘ಖಜ್ಜುರೇತ್ಥ ¶ ಸಿಲಾಮಯಾ, ಸೋವಣ್ಣಧುವಪುಪ್ಫಿತಾ ಬಹೂ;

ಯತ್ಥ ವಸತೋಪಪಾತಿಕೋ, ನಾಗರಾಜಾ ವರುಣೋ ಮಹಿದ್ಧಿಕೋ.

೧೩೭೫.

‘‘ತಸ್ಸ ಕೋಮಾರಿಕಾ ಭರಿಯಾ, ವಿಮಲಾ ಕಞ್ಚನವೇಲ್ಲಿವಿಗ್ಗಹಾ;

ಕಾಲಾ ತರುಣಾವ ಉಗ್ಗತಾ, ಪುಚಿಮನ್ದತ್ಥನೀ ಚಾರುದಸ್ಸನಾ.

೧೩೭೬.

‘‘ಲಾಖಾರಸರತ್ತಸುಚ್ಛವೀ ¶ , ಕಣಿಕಾರಾವ ನಿವಾತಪುಪ್ಫಿತಾ;

ತಿದಿವೋಕಚರಾವ ಅಚ್ಛರಾ, ವಿಜ್ಜುವಬ್ಭಘನಾ ವಿನಿಸ್ಸಟಾ.

೧೩೭೭.

‘‘ಸಾ ¶ ದೋಹಳಿನೀ ಸುವಿಮ್ಹಿತಾ, ವಿಧುರಸ್ಸ ಹದಯಂ ಧನಿಯತಿ;

ತಂ ತೇಸಂ ದೇಮಿ ಇಸ್ಸರ, ತೇನ ತೇ ದೇನ್ತಿ ಇರನ್ಧತಿಂ ಮಮ’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ದೇವವಾಹವಹಂ ಯಾನನ್ತಿ ವಹಿತಬ್ಬೋತಿ ವಾಹೋ, ದೇವಸಙ್ಖಾತಂ ವಾಹಂ ವಹತೀತಿ ದೇವವಾಹವಹಂ. ಯನ್ತಿ ಏತೇನಾತಿ ಯಾನಂ. ಕಪ್ಪಿತಕೇಸಮಸ್ಸೂತಿ ಮಣ್ಡನವಸೇನ ಸುಸಂವಿಹಿತಕೇಸಮಸ್ಸು. ದೇವಾನಂ ಪನ ಕೇಸಮಸ್ಸುಕರಣಕಮ್ಮಂ ನಾಮ ನತ್ಥಿ, ವಿಚಿತ್ತಕಥಿಕೇನ ಪನ ಕಥಿತಂ. ಜಿಗೀಸನ್ತಿ ಪತ್ಥಯನ್ತೋ. ವೇಸ್ಸವಣನ್ತಿ ವಿಸಾಣಾಯ ರಾಜಧಾನಿಯಾ ಇಸ್ಸರರಾಜಾನಂ. ಕುವೇರನ್ತಿ ಏವಂನಾಮಕಂ. ಭೋಗವತೀ ನಾಮಾತಿ ಸಮ್ಪನ್ನಭೋಗತಾಯ ಏವಂಲದ್ಧನಾಮಂ. ಮನ್ದಿರೇತಿ ಮನ್ದಿರಂ, ಭವನನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ವಾಸಾ ಹಿರಞ್ಞವತೀತಿ ನಾಗರಾಜಸ್ಸ ವಸನಟ್ಠಾನತ್ತಾ ವಾಸಾತಿ ಚ, ಕಞ್ಚನವತಿಯಾ ಸುವಣ್ಣಪಾಕಾರೇನ ಪರಿಕ್ಖಿತ್ತತ್ತಾ ಹಿರಞ್ಞವತೀತಿ ಚ ವುಚ್ಚತಿ. ನಗರೇ ನಿಮ್ಮಿತೇತಿ ನಗರಂ ನಿಮ್ಮಿತಂ. ಕಞ್ಚನಮಯೇತಿ ಸುವಣ್ಣಮಯಂ. ಮಣ್ಡಲಸ್ಸಾತಿ ಭೋಗಮಣ್ಡಲೇನ ಸಮನ್ನಾಗತಸ್ಸ. ನಿಟ್ಠಿತನ್ತಿ ಕರಣಪರಿನಿಟ್ಠಿತಂ. ಓಟ್ಠಗೀವಿಯೋತಿ ಓಟ್ಠಗೀವಾಸಣ್ಠಾನೇನ ಕತಾ ರತ್ತಮಣಿಮಸಾರಗಲ್ಲಮಯಾ ಅಟ್ಟಾಲಕಾ. ಪಾಸಾದೇತ್ಥಾತಿ ಏತ್ಥ ನಾಗಭವನೇ ಪಾಸಾದಾ. ಸಿಲಾಮಯಾತಿ ಮಣಿಮಯಾ. ಸೋವಣ್ಣರತನೇಹೀತಿ ಸುವಣ್ಣಸಙ್ಖಾತೇಹಿ ರತನೇಹಿ, ಸುವಣ್ಣಿಟ್ಠಕಾಹಿ ಛಾದಿತಾತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸಹಾತಿ ಸಹಕಾರಾ. ಉಪರಿಭದ್ದಕಾತಿ ಉದ್ದಾಲಕಜಾತಿಕಾಯೇವ ರುಕ್ಖಾ. ಚಮ್ಪೇಯ್ಯಕಾ ನಾಗಮಲ್ಲಿಕಾತಿ ಚಮ್ಪಕಾ ಚ ನಾಗಾ ಚ ಮಲ್ಲಿಕಾ ಚ. ಭಗಿನೀಮಾಲಾ ಅಥ ಮೇತ್ಥ ಕೋಲಿಯಾತಿ ಭಗಿನೀಮಾಲಾ ಚೇವ ಅಥ ಏತ್ಥ ನಾಗಭವನೇ ಕೋಲಿಯಾ ನಾಮ ರುಕ್ಖಾ ಚ. ಏತೇ ದುಮಾ ಪರಿಣಾಮಿತಾತಿ ಏತೇ ಪುಪ್ಫೂಪಗಫಲೂಪಗರುಕ್ಖಾ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಸಙ್ಘಟ್ಟಸಾಖತಾಯ ಪರಿಣಾಮಿತಾ ಆಕುಲಸಮಾಕುಲಾ. ಖಜ್ಜುರೇತ್ಥಾತಿ ಖಜ್ಜುರಿರುಕ್ಖಾ ಏತ್ಥ. ಸಿಲಾಮಯಾತಿ ಇನ್ದನೀಲಮಣಿಮಯಾ. ಸೋವಣ್ಣಧುವಪುಪ್ಫಿತಾತಿ ತೇ ಪನ ಸುವಣ್ಣಪುಪ್ಫೇಹಿ ನಿಚ್ಚಪುಪ್ಫಿತಾ. ಯತ್ಥ ವಸತೋಪಪಾತಿಕೋತಿ ಯತ್ಥ ನಾಗಭವನೇ ಓಪಪಾತಿಕೋ ನಾಗರಾಜಾ ವಸತಿ. ಕಞ್ಚನವೇಲ್ಲಿವಿಗ್ಗಹಾತಿ ¶ ಸುವಣ್ಣರಾಸಿಸಸ್ಸಿರಿಕಸರೀರಾ. ಕಾಲಾ ತರುಣಾವ ಉಗ್ಗತಾತಿ ವಿಲಾಸಯುತ್ತತಾಯ ಮನ್ದವಾತೇರಿತಾ ಕಾಲವಲ್ಲಿಪಲ್ಲವಾ ವಿಯ ಉಗ್ಗತಾ. ಪುಚಿಮನ್ದತ್ಥನೀತಿ ನಿಮ್ಬಫಲಸಣ್ಠಾನಚೂಚುಕಾ ¶ . ಲಾಖಾರಸರತ್ತಸುಚ್ಛವೀತಿ ಹತ್ಥಪಾದತಲಛವಿಂ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಂ. ತಿದಿವೋಕಚರಾತಿ ತಿದಸಭವನಚರಾ. ವಿಜ್ಜುವಬ್ಭಘನಾತಿ ಅಬ್ಭಘನವಲಾಹಕನ್ತರತೋ ನಿಸ್ಸಟಾ ವಿಜ್ಜುಲತಾ ವಿಯ. ತಂ ತೇಸಂ ದೇಮೀತಿ ತಂ ತಸ್ಸ ಹದಯಂ ಅಹಂ ತೇಸಂ ದೇಮಿ, ಏವಂ ಜಾನಸ್ಸು. ಇಸ್ಸರಾತಿ ಮಾತುಲಂ ಆಲಪತಿ.

ಇತಿ ಸೋ ವೇಸ್ಸವಣೇನ ಅನನುಞ್ಞಾತೋ ಗನ್ತುಂ ಅವಿಸಹಿತ್ವಾ ತಂ ಅನುಜಾನಾಪೇತುಂ ಏತಾ ಏತ್ತಕಾ ಗಾಥಾ ಕಥೇಸಿ. ವೇಸ್ಸವಣೋ ಪನ ತಸ್ಸ ಕಥಂ ನ ಸುಣಾತಿ. ಕಿಂಕಾರಣಾ? ದ್ವಿನ್ನಂ ದೇವಪುತ್ತಾನಂ ವಿಮಾನಅಡ್ಡಂ ಪರಿಚ್ಛಿನ್ದತೀತಿ. ಪುಣ್ಣಕೋ ಅತ್ತನೋ ವಚನಸ್ಸ ಅಸ್ಸುತಭಾವಂ ಞತ್ವಾ ಜಿನಕದೇವಪುತ್ತಸ್ಸ ¶ ಸನ್ತಿಕೇ ಅಟ್ಠಾಸಿ. ವೇಸ್ಸವಣೋ ಅಡ್ಡಂ ವಿನಿಚ್ಛಿನಿತ್ವಾ ಪರಾಜಿತಂ ಅನುಟ್ಠಾಪೇತ್ವಾ ಇತರಂ ‘‘ಗಚ್ಛ ತ್ವಂ, ತವ ವಿಮಾನೇ ವಸಾಹೀ’’ತಿ ಆಹ. ಪುಣ್ಣಕೋ ‘‘ಗಚ್ಛ ತ್ವ’’ನ್ತಿ ವುತ್ತಕ್ಖಣೇಯೇವ ‘‘ಮಯ್ಹಂ ಮಾತುಲೇನ ಮಮ ಪೇಸಿತಭಾವಂ ಜಾನಾಥಾ’’ತಿ ಕತಿಪಯದೇವಪುತ್ತೇ ಸಕ್ಖಿಂ ಕತ್ವಾ ಹೇಟ್ಠಾ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ಸಿನ್ಧವಂ ಆಹರಾಪೇತ್ವಾ ಅಭಿರುಯ್ಹ ಪಕ್ಕಾಮಿ. ತಮತ್ಥಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಸತ್ಥಾ ಆಹ –

೧೩೭೮.

‘‘ಸೋ ಪುಣ್ಣಕೋ ಭೂತಪತಿಂ ಯಸಸ್ಸಿಂ, ಆಮನ್ತಯ ವೇಸ್ಸವಣಂ ಕುವೇರಂ;

ತತ್ಥೇವ ಸನ್ತೋ ಪುರಿಸಂ ಅಸಂಸಿ, ಆನೇಹಿ ಆಜಞ್ಞಮಿಧೇವ ಯುತ್ತಂ.

೧೩೭೯.

‘‘ಜಾತರೂಪಮಯಾ ಕಣ್ಣಾ, ಕಾಚಮ್ಹಿಚಮಯಾ ಖುರಾ;

ಜಮ್ಬೋನದಸ್ಸ ಪಾಕಸ್ಸ, ಸುವಣ್ಣಸ್ಸ ಉರಚ್ಛದೋ.

೧೩೮೦.

‘‘ದೇವವಾಹವಹಂ ಯಾನಂ, ಅಸ್ಸಮಾರುಯ್ಹ ಪುಣ್ಣಕೋ;

ಅಲಙ್ಕತೋ ಕಪ್ಪಿತಕೇಸಮಸ್ಸು, ಪಕ್ಕಾಮಿ ವೇಹಾಯಸಮನ್ತಲಿಕ್ಖೇ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಆಮನ್ತಯಾತಿ ಆಮನ್ತಯಿತ್ವಾ.

ಸೋ ಆಕಾಸೇನ ಗಚ್ಛನ್ತೋಯೇವ ಚಿನ್ತೇಸಿ ‘‘ವಿಧುರಪಣ್ಡಿತೋ ಮಹಾಪರಿವಾರೋ, ನ ಸಕ್ಕಾ ತಂ ಗಣ್ಹಿತುಂ, ಧನಞ್ಚಯಕೋರಬ್ಯೋ ಪನ ಜೂತವಿತ್ತಕೋ, ತಂ ಜೂತೇನ ¶ ಜಿನಿತ್ವಾ ವಿಧುರಂ ಗಣ್ಹಿಸ್ಸಾಮಿ, ಘರೇ ಪನಸ್ಸ ಬಹೂನಿ ರತನಾನಿ, ಅಪ್ಪಗ್ಘೇನ ಲಕ್ಖೇನ ಜೂತಂ ನ ಕೀಳಿಸ್ಸತಿ, ಮಹಗ್ಘರತನಂ ಹರಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ, ಅಞ್ಞಂ ರತನಂ ರಾಜಾ ನ ಗಣ್ಹಿಸ್ಸತಿ, ರಾಜಗಹಸ್ಸ ಸಾಮನ್ತಾ ವೇಪುಲ್ಲಪಬ್ಬತಬ್ಭನ್ತರೇ ಚಕ್ಕವತ್ತಿರಞ್ಞೋ ಪರಿಭೋಗಮಣಿರತನಂ ಅತ್ಥಿ ಮಹಾನುಭಾವಂ, ತಂ ಗಹೇತ್ವಾ ತೇನ ರಾಜಾನಂ ಪಲೋಭೇತ್ವಾ ಜಿನಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ. ಸೋ ತಥಾ ಅಕಾಸಿ. ತಮತ್ಥಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಸತ್ಥಾ ಆಹ –

೧೩೮೧.

‘‘ಸೋ ¶ ಅಗ್ಗಮಾ ರಾಜಗಹಂ ಸುರಮ್ಮಂ, ಅಙ್ಗಸ್ಸ ರಞ್ಞೋ ನಗರಂ ದುರಾಯುತಂ;

ಪಹೂತಭಕ್ಖಂ ಬಹುಅನ್ನಪಾನಂ, ಮಸಕ್ಕಸಾರಂ ವಿಯ ವಾಸವಸ್ಸ.

೧೩೮೨.

‘‘ಮಯೂರಕೋಞ್ಚಾಗಣಸಮ್ಪಘುಟ್ಠಂ ¶ , ದಿಜಾಭಿಘುಟ್ಠಂ ದಿಜಸಙ್ಘಸೇವಿತಂ;

ನಾನಾಸಕುನ್ತಾಭಿರುದಂ ಸುವಙ್ಗಣಂ, ಪುಪ್ಫಾಭಿಕಿಣ್ಣಂ ಹಿಮವಂವ ಪಬ್ಬತಂ.

೧೩೮೩.

‘‘ಸೋ ಪುಣ್ಣಕೋ ವೇಪುಲಮಾಭಿರೂಹಿ, ಸಿಲುಚ್ಚಯಂ ಕಿಮ್ಪುರಿಸಾನುಚಿಣ್ಣಂ;

ಅನ್ವೇಸಮಾನೋ ಮಣಿರತನಂ ಉಳಾರಂ, ತಮದ್ದಸಾ ಪಬ್ಬತಕೂಟಮಜ್ಝೇ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಅಙ್ಗಸ್ಸ ರಞ್ಞೋತಿ ತದಾ ಅಙ್ಗಸ್ಸ ರಞ್ಞೋವ ಮಗಧರಜ್ಜಂ ಅಹೋಸಿ. ತೇನ ವುತ್ತಂ – ‘‘ಅಙ್ಗಸ್ಸ ರಞ್ಞೋ ನಗರ’’ನ್ತಿ. ದುರಾಯುತನ್ತಿ ಪಚ್ಚತ್ಥಿಕೇಹಿ ದುರಾಯುತ್ತಂ. ಮಸಕ್ಕಸಾರಂ ವಿಯ ವಾಸವಸ್ಸಾತಿ ಮಸಕ್ಕಸಾರಸಙ್ಖಾತೇ ಸಿನೇರುಪಬ್ಬತಮತ್ಥಕೇ ಮಾಪಿತತ್ತಾ ‘‘ಮಸಕ್ಕಸಾರ’’ನ್ತಿ ಲದ್ಧನಾಮಂ ವಾಸವಸ್ಸ ಭವನಂ ವಿಯ. ದಿಜಾಭಿಘುಟ್ಠನ್ತಿ ಅಞ್ಞೇಹಿ ಚ ಪಕ್ಖೀಹಿ ಅಭಿಸಙ್ಘುಟ್ಠಂ ನಿನ್ನಾದಿತಂ. ನಾನಾಸಕುನ್ತಾಭಿರುದನ್ತಿ ಮಧುರಸ್ಸರೇನ ಗಾಯನ್ತೇಹಿ ವಿಯ ನಾನಾವಿಧೇಹಿ ಸಕುಣೇಹಿ ಅಭಿರುದಂ, ಅಭಿಗೀತನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸುವಙ್ಗಣನ್ತಿ ಸುನ್ದರಅಙ್ಗಣಂ ಮನುಞ್ಞತಲಂ. ಹಿಮವಂವ ಪಬ್ಬತನ್ತಿ ಹಿಮವನ್ತಪಬ್ಬತಂ ವಿಯ. ವೇಪುಲಮಾಭಿರೂಹೀತಿ ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸೋ ಪುಣ್ಣಕೋ ಏವರೂಪಂ ವೇಪುಲ್ಲಪಬ್ಬತಂ ಅಭಿರುಹಿ. ಪಬ್ಬತಕೂಟಮಜ್ಝೇತಿ ಪಬ್ಬತಕೂಟಅನ್ತರೇ ತಂ ಮಣಿಂ ಅದ್ದಸ.

೧೩೮೪.

‘‘ದಿಸ್ವಾ ¶ ಮಣಿಂ ಪಭಸ್ಸರಂ ಜಾತಿಮನ್ತಂ, ಮನೋಹರಂ ಮಣಿರತನಂ ಉಳಾರಂ;

ದದ್ದಲ್ಲಮಾನಂ ಯಸಸಾ ಯಸಸ್ಸಿನಂ, ಓಭಾಸತೀ ವಿಜ್ಜುರಿವನ್ತಲಿಕ್ಖೇ.

೧೩೮೫.

‘‘ತಮಗ್ಗಹೀ ವೇಳುರಿಯಂ ಮಹಗ್ಘಂ, ಮನೋಹರಂ ನಾಮ ಮಹಾನುಭಾವಂ;

ಆಜಞ್ಞಮಾರುಯ್ಹ ಮನೋಮವಣ್ಣೋ, ಪಕ್ಕಾಮಿ ವೇಹಾಯಸಮನ್ತಲಿಕ್ಖೇ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಮನೋಹರನ್ತಿ ಮನಸಾಭಿಪತ್ಥಿತಸ್ಸ ಧನಸ್ಸ ಆಹರಣಸಮತ್ಥಂ. ದದ್ದಲ್ಲಮಾನನ್ತಿ ಉಜ್ಜಲಮಾನಂ. ಯಸಸಾತಿ ಪರಿವಾರಮಣಿಗಣೇನ. ಓಭಾಸತೀತಿ ತಂ ಮಣಿರತನಂ ಆಕಾಸೇ ವಿಜ್ಜುರಿವ ಓಭಾಸತಿ. ತಮಗ್ಗಹೀತಿ ತಂ ಮಣಿರತನಂ ಅಗ್ಗಹೇಸಿ. ತಂ ಪನ ಮಣಿರತನಂ ಕುಮ್ಭಿರೋ ನಾಮ ಯಕ್ಖೋ ಕುಮ್ಭಣ್ಡಸಹಸ್ಸಪರಿವಾರೋ ರಕ್ಖತಿ. ಸೋ ಪನ ತೇನ ಕುಜ್ಝಿತ್ವಾ ಓಲೋಕಿತಮತ್ತೇನೇವ ಭೀತತಸಿತೋ ಪಲಾಯಿತ್ವಾ ಚಕ್ಕವಾಳಪಬ್ಬತಂ ಪತ್ವಾ ಕಮ್ಪಮಾನೋ ಓಲೋಕೇನ್ತೋ ಅಟ್ಠಾಸಿ. ಇತಿ ತಂ ಪಲಾಪೇತ್ವಾ ಪುಣ್ಣಕೋ ಮಣಿರತನಂ ಅಗ್ಗಹೇಸಿ. ಮನೋಹರಂ ನಾಮಾತಿ ಮನಸಾ ಚಿನ್ತಿತಂ ಧನಂ ಆಹರಿತುಂ ಸಕ್ಕೋತೀತಿ ಏವಂಲದ್ಧನಾಮಂ.

ಇತಿ ¶ ಸೋ ತಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಆಕಾಸೇನ ಗಚ್ಛನ್ತೋ ತಂ ನಗರಂ ಪತ್ತೋ. ತಮತ್ಥಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಸತ್ಥಾ ಆಹ –

೧೩೮೬.

‘‘ಸೋ ಅಗ್ಗಮಾ ನಗರಮಿನ್ದಪತ್ಥಂ, ಓರುಯ್ಹುಪಾಗಚ್ಛಿ ಸಭಂ ಕುರೂನಂ;

ಸಮಾಗತೇ ¶ ಏಕಸತಂ ಸಮಗ್ಗೇ, ಅವ್ಹೇತ್ಥ ಯಕ್ಖೋ ಅವಿಕಮ್ಪಮಾನೋ.

೧೩೮೭.

‘‘ಕೋ ನೀಧ ರಞ್ಞಂ ವರಮಾಭಿಜೇತಿ, ಕಮಾಭಿಜೇಯ್ಯಾಮ ವರದ್ಧನೇನ;

ಕಮನುತ್ತರಂ ರತನವರಂ ಜಿನಾಮ, ಕೋ ವಾಪಿ ನೋ ಜೇತಿ ವರದ್ಧನೇನಾ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ¶ ಓರುಯ್ಹುಪಾಗಚ್ಛಿ ಸಭಂ ಕುರೂನನ್ತಿ ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸೋ ಪುಣ್ಣಕೋ ಅಸ್ಸಪಿಟ್ಠಿತೋ ಓರುಯ್ಹ ಅಸ್ಸಂ ಅದಿಸ್ಸಮಾನರೂಪಂ ಠಪೇತ್ವಾ ಮಾಣವಕವಣ್ಣೇನ ಕುರೂನಂ ಸಭಂ ಉಪಗತೋ. ಏಕಸತನ್ತಿ ಏಕಸತರಾಜಾನೋ ಅಛಮ್ಭೀತೋ ಹುತ್ವಾ ‘‘ಕೋ ನೀಧಾ’’ತಿಆದೀನಿ ವದನ್ತೋ ಜೂತೇನ ಅವ್ಹೇತ್ಥ. ಕೋ ನೀಧಾತಿ ಕೋ ನು ಇಮಸ್ಮಿಂ ರಾಜಸಮಾಗಮೇ. ರಞ್ಞನ್ತಿ ರಾಜೂನಂ ಅನ್ತರೇ. ವರಮಾಭಿಜೇತೀತಿ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಸನ್ತಕಂ ಸೇಟ್ಠರತನಂ ಅಭಿಜೇತಿ, ‘‘ಅಹಂ ಜಿನಾಮೀ’’ತಿ ವತ್ತುಂ ಉಸ್ಸಹತಿ. ಕಮಾಭಿಜೇಯ್ಯಾಮಾತಿ ಕಂ ವಾ ಮಯಂ ಜಿನೇಯ್ಯಾಮ. ವರದ್ಧನೇನಾತಿ ಉತ್ತಮಧನೇನ. ಕಮನುತ್ತರನ್ತಿ ಜಿನನ್ತೋ ಚ ಕತರಂ ರಾಜಾನಂ ಅನುತ್ತರಂ ರತನವರಂ ಜಿನಾಮ. ಕೋ ವಾಪಿ ನೋ ಜೇತೀತಿ ಅಥ ವಾ ಕೋ ನಾಮ ರಾಜಾ ಅಮ್ಹೇ ವರಧನೇನ ಜೇತಿ. ಇತಿ ಸೋ ಚತೂಹಿ ಪದೇಹಿ ಕೋರಬ್ಯಮೇವ ಘಟ್ಟೇತಿ.

ಅಥ ರಾಜಾ ‘‘ಮಯಾ ಇತೋ ಪುಬ್ಬೇ ಏವಂ ಸೂರೋ ಹುತ್ವಾ ಕಥೇನ್ತೋ ನಾಮ ನ ದಿಟ್ಠಪುಬ್ಬೋ, ಕೋ ನು ಖೋ ಏಸೋ’’ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ಪುಚ್ಛನ್ತೋ ಗಾಥಮಾಹ –

೧೩೮೮.

‘‘ಕುಹಿಂ ನು ರಟ್ಠೇ ತವ ಜಾತಿಭೂಮಿ, ನ ಕೋರಬ್ಯಸ್ಸೇವ ವಚೋ ತವೇದಂ;

ಅಭೀತೋಸಿ ನೋ ವಣ್ಣನಿಭಾಯ ಸಬ್ಬೇ, ಅಕ್ಖಾಹಿ ಮೇ ನಾಮಞ್ಚ ಬನ್ಧವೇ ಚಾ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ನ ಕೋರಬ್ಯಸ್ಸೇವಾತಿ ಕುರುರಟ್ಠವಾಸಿಕಸ್ಸೇವ ತವ ವಚನಂ ನ ಹೋತಿ.

ತಂ ಸುತ್ವಾ ಇತರೋ ‘‘ಅಯಂ ರಾಜಾ ಮಮ ನಾಮಂ ಪುಚ್ಛತಿ, ಪುಣ್ಣಕೋ ಚ ನಾಮ ದಾಸೋ ಹೋತಿ. ಸಚಾಹಂ ‘ಪುಣ್ಣಕೋಸ್ಮೀ’ತಿ ವಕ್ಖಾಮಿ, ‘ಏಸ ದಾಸೋ, ತಸ್ಮಾ ಮಂ ಪಗಬ್ಭತಾಯ ಏವಂ ವದೇತೀ’ತಿ ಅವಮಞ್ಞಿಸ್ಸತಿ, ಅನನ್ತರಾತೀತೇ ಅತ್ತಭಾವೇ ನಾಮಮಸ್ಸ ಕಥೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ಗಾಥಮಾಹ –

೧೩೮೯.

‘‘ಕಚ್ಚಾಯನೋ ¶ ಮಾಣವಕೋಸ್ಮಿ ರಾಜ, ಅನೂನನಾಮೋ ಇತಿ ಮವ್ಹಯನ್ತಿ;

ಅಙ್ಗೇಸು ¶ ಮೇ ಞಾತಯೋ ಬನ್ಧವಾ ಚ, ಅಕ್ಖೇನ ದೇವಸ್ಮಿ ಇಧಾನುಪತ್ತೋ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಅನೂನನಾಮೋತಿ ನ ಊನನಾಮೋ. ಇಮಿನಾ ಅತ್ತನೋ ಪುಣ್ಣಕನಾಮಮೇವ ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಂ ಕತ್ವಾ ಕಥೇತಿ. ಇತಿ ಮವ್ಹಯನ್ತೀತಿ ಇತಿ ಮಂ ಅವ್ಹಯನ್ತಿ ಪಕ್ಕೋಸನ್ತಿ ¶ . ಅಙ್ಗೇಸೂತಿ ಅಙ್ಗರಟ್ಠೇ ಕಾಲಚಮ್ಪಾನಗರೇ ವಸನ್ತಿ. ಅಕ್ಖೇನ ದೇವಸ್ಮೀತಿ ದೇವ, ಜೂತಕೀಳನತ್ಥೇನ ಇಧ ಅನುಪ್ಪತ್ತೋಸ್ಮಿ.

ಅಥ ರಾಜಾ ‘‘ಮಾಣವ, ತ್ವಂ ಜೂತೇನ ಜಿತೋ ಕಿಂ ದಸ್ಸಸಿ, ಕಿಂ ತೇ ಅತ್ಥೀ’’ತಿ ಪುಚ್ಛನ್ತೋ ಗಾಥಮಾಹ –

೧೩೯೦.

‘‘ಕಿಂ ಮಾಣವಸ್ಸ ರತನಾನಿ ಅತ್ಥಿ, ಯೇ ತಂ ಜಿನನ್ತೋ ಹರೇ ಅಕ್ಖಧುತ್ತೋ;

ಬಹೂನಿ ರಞ್ಞೋ ರತನಾನಿ ಅತ್ಥಿ, ತೇ ತ್ವಂ ದಲಿದ್ದೋ ಕಥಮವ್ಹಯೇಸೀ’’ತಿ.

ತಸ್ಸತ್ಥೋ – ಕಿತ್ತಕಾನಿ ಭೋತೋ ಮಾಣವಸ್ಸ ರತನಾನಿ ಅತ್ಥಿ, ಯೇ ತಂ ಜಿನನ್ತೋ ಅಕ್ಖಧುತ್ತೋ ‘‘ಆಹರಾ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಹರೇಯ್ಯ. ರಞ್ಞೋ ಪನ ನಿವೇಸನೇ ಬಹೂನಿ ರತನಾನಿ ಅತ್ಥಿ, ತೇ ರಾಜಾನೋ ಏವಂ ಬಹುಧನೇ ತ್ವಂ ದಲಿದ್ದೋ ಸಮಾನೋ ಕಥಂ ಜೂತೇನ ಅವ್ಹಯಸೀತಿ.

ತತೋ ಪುಣ್ಣಕೋ ಗಾಥಮಾಹ –

೧೩೯೧.

‘‘ಮನೋಹರೋ ನಾಮ ಮಣೀ ಮಮಾಯಂ, ಮನೋಹರಂ ಮಣಿರತನಂ ಉಳಾರಂ;

ಇಮಞ್ಚ ಆಜಞ್ಞಮಮಿತ್ತತಾಪನಂ, ಏತಂ ಮೇ ಜಿನಿತ್ವಾ ಹರೇ ಅಕ್ಖಧುತ್ತೋ’’ತಿ.

ಪಾಳಿಪೋತ್ಥಕೇಸು ಪನ ‘‘ಮಣಿ ಮಮ ವಿಜ್ಜತಿ ಲೋಹಿತಙ್ಕೋ’’ತಿ ಲಿಖಿತಂ. ಸೋ ಪನ ಮಣಿ ವೇಳುರಿಯೋ, ತಸ್ಮಾ ಇದಮೇವ ಸಮೇತಿ.

ತತ್ಥ ಆಜಞ್ಞನ್ತಿ ಇಮಂ ಆಜಾನೀಯಸ್ಸಞ್ಚ ಮಣಿಞ್ಚಾತಿ ಏತಂ ಮೇ ಉಭಯಂ ಹರೇಯ್ಯ ಅಕ್ಖಧುತ್ತೋತಿ ಅಸ್ಸಂ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ಏವಮಾಹ.

ತಂ ಸುತ್ವಾ ರಾಜಾ ಗಾಥಮಾಹ –

೧೩೯೨.

‘‘ಏಕೋ ¶ ಮಣೀ ಮಾಣವ ಕಿಂ ಕರಿಸ್ಸತಿ, ಆಜಾನಿಯೇಕೋ ಪನ ಕಿಂ ಕರಿಸ್ಸತಿ;

ಬಹೂನಿ ರಞ್ಞೋ ಮಣಿರತನಾನಿ ಅತ್ಥಿ, ಆಜಾನಿಯಾ ವಾತಜವಾ ಅನಪ್ಪಕಾ’’ತಿ.

ದೋಹಳಕಣ್ಡಂ ನಿಟ್ಠಿತಂ.

ಮಣಿಕಣ್ಡಂ

ಸೋ ¶ ¶ ರಞ್ಞೋ ಕಥಂ ಸುತ್ವಾ ‘‘ಮಹಾರಾಜ, ಕಿಂ ನಾಮ ಏತಂ ವದೇಥ, ಏಕೋ ಅಸ್ಸೋ ಅಸ್ಸಸಹಸ್ಸಂ ಲಕ್ಖಂ ಹೋತಿ, ಏಕೋ ಮಣಿ ಮಣಿಸಹಸ್ಸಂ ಲಕ್ಖಂ ಹೋತಿ. ನ ಹಿ ಸಬ್ಬೇ ಅಸ್ಸಾ ಏಕಸದಿಸಾ, ಇಮಸ್ಸ ತಾವ ಜವಂ ಪಸ್ಸಥಾ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಅಸ್ಸಂ ಅಭಿರುಹಿತ್ವಾ ಪಾಕಾರಮತ್ಥಕೇನ ಪೇಸೇಸಿ. ಸತ್ತಯೋಜನಿಕಂ ನಗರಂ ಅಸ್ಸೇಹಿ ಗೀವಾಯ ಗೀವಂ ಪಹರನ್ತೇಹಿ ಪರಿಕ್ಖಿತ್ತಂ ವಿಯ ಅಹೋಸಿ. ಅಥಾನುಕ್ಕಮೇನ ಅಸ್ಸೋಪಿ ನ ಪಞ್ಞಾಯಿ, ಯಕ್ಖೋಪಿ ನ ಪಞ್ಞಾಯಿ, ಉದರೇ ಬದ್ಧರತ್ತಪಟೋವ ಪಞ್ಞಾಯಿ. ಸೋ ಅಸ್ಸತೋ ಓರುಯ್ಹ ‘‘ದಿಟ್ಠೋ, ಮಹಾರಾಜ, ಅಸ್ಸಸ್ಸ ವೇಗೋ’’ತಿ ವತ್ವಾ ‘‘ಆಮ, ದಿಟ್ಠೋ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ‘‘ಇದಾನಿ ಪುನ ಪಸ್ಸ, ಮಹಾರಾಜಾ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಅಸ್ಸಂ ಅನ್ತೋನಗರೇ ಉಯ್ಯಾನೇ ಪೋಕ್ಖರಣಿಯಾ ಉದಕಪಿಟ್ಠೇ ಪೇಸೇಸಿ, ಖುರಗ್ಗಾನಿ ಅತೇಮೇನ್ತೋವ ಪಕ್ಖನ್ದಿ. ಅಥ ನಂ ಪದುಮಪತ್ತೇಸು ವಿಚರಾಪೇತ್ವಾ ಪಾಣಿಂ ಪಹರಿತ್ವಾ ಹತ್ಥಂ ಪಸಾರೇಸಿ, ಅಸ್ಸೋ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಪಾಣಿತಲೇ ಪತಿಟ್ಠಾಸಿ. ತತೋ ‘‘ವಟ್ಟತೇ ಏವರೂಪಂ ಅಸ್ಸರತನಂ ನರಿನ್ದಾ’’ತಿ ವತ್ವಾ ‘‘ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ‘‘ಮಹಾರಾಜ, ಅಸ್ಸರತನಂ ತಾವ ತಿಟ್ಠತು, ಮಣಿರತನಸ್ಸ ಮಹಾನುಭಾವಂ ಪಸ್ಸಾ’’ತಿ ವತ್ವಾ ತಸ್ಸಾನುಭಾವಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಆಹ –

೧೩೯೩.

‘‘ಇದಞ್ಚ ಮೇ ಮಣಿರತನಂ, ಪಸ್ಸ ತ್ವಂ ದ್ವಿಪದುತ್ತಮ;

ಇತ್ಥೀನಂ ವಿಗ್ಗಹಾ ಚೇತ್ಥ, ಪುರಿಸಾನಞ್ಚ ವಿಗ್ಗಹಾ.

೧೩೯೪.

‘‘ಮಿಗಾನಂ ವಿಗ್ಗಹಾ ಚೇತ್ಥ, ಸಕುಣಾನಞ್ಚ ವಿಗ್ಗಹಾ;

ನಾಗರಾಜಾ ಸುಪಣ್ಣಾ ಚ, ಮಣಿಮ್ಹಿ ಪಸ್ಸ ನಿಮ್ಮಿತ’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ಇತ್ಥೀನನ್ತಿ ಏತಸ್ಮಿಞ್ಹಿ ಮಣಿರತನೇ ಅಲಙ್ಕತಪಟಿಯತ್ತಾ ಅನೇಕಾ ಇತ್ಥಿವಿಗ್ಗಹಾ ಪುರಿಸವಿಗ್ಗಹಾ ನಾನಪ್ಪಕಾರಾ ಮಿಗಪಕ್ಖಿಸಙ್ಘಾ ಸೇನಙ್ಗಾದೀನಿ ಚ ಪಞ್ಞಾಯನ್ತಿ, ತಾನಿ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಏವಮಾಹ. ನಿಮ್ಮಿತನ್ತಿ ಇದಂ ಏವರೂಪಂ ಅಚ್ಛೇರಕಂ ಮಣಿಮ್ಹಿ ನಿಮ್ಮಿತಂ ಪಸ್ಸ.

‘‘ಅಪರಮ್ಪಿ ಪಸ್ಸಾಹೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಗಾಥಾ ಆಹ –

೧೩೯೫.

‘‘ಹತ್ಥಾನೀಕಂ ¶ ರಥಾನೀಕಂ, ಅಸ್ಸೇ ಪತ್ತೀ ಚ ವಮ್ಮಿನೇ;

ಚತುರಙ್ಗಿನಿಮಂ ಸೇನಂ, ಮಣಿಮ್ಹಿ ಪಸ್ಸ ನಿಮ್ಮಿತಂ.

೧೩೯೬.

‘‘ಹತ್ಥಾರೋಹೇ ¶ ಅನೀಕಟ್ಠೇ, ರಥಿಕೇ ಪತ್ತಿಕಾರಕೇ;

ಬಲಗ್ಗಾನಿ ವಿಯೂಳ್ಹಾನಿ, ಮಣಿಮ್ಹಿ ಪಸ್ಸ ನಿಮ್ಮಿತ’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ಬಲಗ್ಗಾನೀತಿ ಬಲಾನೇವ. ವಿಯೂಳ್ಹಾನೀತಿ ಬ್ಯೂಹವಸೇನ ಠಿತಾನಿ.

೧೩೯೭.

‘‘ಪುರಂ ¶ ಉದ್ಧಾಪಸಮ್ಪನ್ನಂ, ಬಹುಪಾಕಾರತೋರಣಂ;

ಸಿಙ್ಘಾಟಕೇ ಸುಭೂಮಿಯೋ, ಮಣಿಮ್ಹಿ ಪಸ್ಸ ನಿಮ್ಮಿತಂ.

೧೩೯೮.

‘‘ಏಸಿಕಾ ಪರಿಖಾಯೋ ಚ, ಪಲಿಖಂ ಅಗ್ಗಳಾನಿ ಚ;

ಅಟ್ಟಾಲಕೇ ಚ ದ್ವಾರೇ ಚ, ಮಣಿಮ್ಹಿ ಪಸ್ಸ ನಿಮ್ಮಿತ’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ಪುರನ್ತಿ ನಗರಂ. ಉದ್ಧಾಪಸಮ್ಪನ್ನನ್ತಿ ಪಾಕಾರವತ್ಥುನಾ ಸಮ್ಪನ್ನಂ. ಬಹುಪಾಕಾರತೋರಣನ್ತಿ ಉಚ್ಚಪಾಕಾರತೋರಣನಗರದ್ವಾರೇನ ಸಮ್ಪನ್ನಂ. ಸಿಙ್ಘಾಟಕೇತಿ ವೀಥಿಚತುಕ್ಕಾನಿ. ಸುಭೂಮಿಯೋತಿ ನಗರೂಪಚಾರೇ ವಿಚಿತ್ತಾ ರಮಣೀಯಭೂಮಿಯೋ. ಏಸಿಕಾತಿ ನಗರದ್ವಾರೇಸು ಉಟ್ಠಾಪಿತೇ ಏಸಿಕತ್ಥಮ್ಭೇ. ಪಲಿಖನ್ತಿ ಪಲಿಘಂ, ಅಯಮೇವ ವಾ ಪಾಠೋ. ಅಗ್ಗಳಾನೀತಿ ನಗರದ್ವಾರಕವಾಟಾನಿ. ದ್ವಾರೇ ಚಾತಿ ಗೋಪುರಾನಿ ಚ.

೧೩೯೯.

‘‘ಪಸ್ಸ ತೋರಣಮಗ್ಗೇಸು, ನಾನಾದಿಜಗಣಾ ಬಹೂ;

ಹಂಸಾ ಕೋಞ್ಚಾ ಮಯೂರಾ ಚ, ಚಕ್ಕವಾಕಾ ಚ ಕುಕ್ಕುಹಾ.

೧೪೦೦.

‘‘ಕುಣಾಲಕಾ ಬಹೂ ಚಿತ್ರಾ, ಸಿಖಣ್ಡೀ ಜೀವಜೀವಕಾ;

ನಾನಾದಿಜಗಣಾಕಿಣ್ಣಂ, ಮಣಿಮ್ಹಿ ಪಸ್ಸ ನಿಮ್ಮಿತ’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ತೋರಣಮಗ್ಗೇಸೂತಿ ಏತಸ್ಮಿಂ ನಗರೇ ತೋರಣಗ್ಗೇಸು. ಕುಣಾಲಕಾತಿ ಕಾಳಕೋಕಿಲಾ. ಚಿತ್ರಾತಿ ಚಿತ್ರಪತ್ತಕೋಕಿಲಾ.

೧೪೦೧.

‘‘ಪಸ್ಸ ನಗರಂ ಸುಪಾಕಾರಂ, ಅಬ್ಭುತಂ ಲೋಮಹಂಸನಂ;

ಸಮುಸ್ಸಿತಧಜಂ ರಮ್ಮಂ, ಸೋಣ್ಣವಾಲುಕಸನ್ಥತಂ.

೧೪೦೨.

‘‘ಪಸ್ಸೇತ್ಥ ¶ ಪಣ್ಣಸಾಲಾಯೋ, ವಿಭತ್ತಾ ಭಾಗಸೋ ಮಿತಾ;

ನಿವೇಸನೇ ನಿವೇಸೇ ಚ, ಸನ್ಧಿಬ್ಯೂಹೇ ಪಥದ್ಧಿಯೋ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಸುಪಾಕಾರನ್ತಿ ಕಞ್ಚನಪಾಕಾರಪರಿಕ್ಖಿತ್ತಂ. ಪಣ್ಣಸಾಲಾಯೋತಿ ನಾನಾಭಣ್ಡಪುಣ್ಣೇ ಆಪಣೇ. ನಿವೇಸನೇ ನಿವೇಸೇ ಚಾತಿ ಗೇಹಾನಿ ಚೇವ ಗೇಹವತ್ಥೂನಿ ಚ. ಸನ್ಧಿಬ್ಯೂಹೇತಿ ಘರಸನ್ಧಿಯೋ ಚ ಅನಿಬ್ಬಿದ್ಧರಚ್ಛಾ ಚ. ಪಥದ್ಧಿಯೋತಿ ನಿಬ್ಬಿದ್ಧವೀಥಿಯೋ.

೧೪೦೩.

‘‘ಪಾನಾಗಾರೇ ¶ ಚ ಸೋಣ್ಡೇ ಚ, ಸೂನಾ ಓದನಿಯಾ ಘರಾ;

ವೇಸೀ ಚ ಗಣಿಕಾಯೋ ಚ, ಮಣಿಮ್ಹಿ ಪಸ್ಸ ನಿಮ್ಮಿತಂ.

೧೪೦೪.

‘‘ಮಾಲಾಕಾರೇ ಚ ರಜಕೇ, ಗನ್ಧಿಕೇ ಅಥ ದುಸ್ಸಿಕೇ;

ಸುವಣ್ಣಕಾರೇ ಮಣಿಕಾರೇ, ಮಣಿಮ್ಹಿ ಪಸ್ಸ ನಿಮ್ಮಿತಂ.

೧೪೦೫.

‘‘ಆಳಾರಿಕೇ ಚ ಸೂದೇ ಚ, ನಟನಾಟಕಗಾಯಿನೋ;

ಪಾಣಿಸ್ಸರೇ ಕುಮ್ಭಥೂನಿಕೇ, ಮಣಿಮ್ಹಿ ಪಸ್ಸ ನಿಮ್ಮಿತ’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ಸೋಣ್ಡೇ ಚಾತಿ ಅತ್ತನೋ ಅನುರೂಪೇಹಿ ಕಣ್ಠಕಣ್ಣಪಿಲನ್ಧನೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತೇ ಆಪಾನಭೂಮಿಂ ¶ ಸಜ್ಜೇತ್ವಾ ನಿಸಿನ್ನೇ ಸುರಾಸೋಣ್ಡೇ ಚ. ಆಳಾರಿಕೇತಿ ಪೂವಪಾಕೇ. ಸೂದೇತಿ ಭತ್ತಕಾರಕೇ. ಪಾಣಿಸ್ಸರೇತಿ ಪಾಣಿಪ್ಪಹಾರೇನ ಗಾಯನ್ತೇ. ಕುಮ್ಭಥೂನಿಕೇತಿ ಘಟದದ್ದರಿವಾದಕೇ.

೧೪೦೬.

‘‘ಪಸ್ಸ ಭೇರೀ ಮುದಿಙ್ಗಾ ಚ, ಸಙ್ಖಾ ಪಣವದಿನ್ದಿಮಾ;

ಸಬ್ಬಞ್ಚ ತಾಳಾವಚರಂ, ಮಣಿಮ್ಹಿ ಪಸ್ಸ ನಿಮ್ಮಿತಂ.

೧೪೦೭.

‘‘ಸಮ್ಮತಾಲಞ್ಚ ವೀಣಞ್ಚ, ನಚ್ಚಗೀತಂ ಸುವಾದಿತಂ;

ತೂರಿಯತಾಳಿತಸಙ್ಘುಟ್ಠಂ, ಮಣಿಮ್ಹಿ ಪಸ್ಸ ನಿಮ್ಮಿತಂ.

೧೪೦೮.

‘‘ಲಙ್ಘಿಕಾ ಮುಟ್ಠಿಕಾ ಚೇತ್ಥ, ಮಾಯಾಕಾರಾ ಚ ಸೋಭಿಯಾ;

ವೇತಾಲಿಕೇ ಚ ಜಲ್ಲೇ ಚ, ಮಣಿಮ್ಹಿ ಪಸ್ಸ ನಿಮ್ಮಿತ’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ಸಮ್ಮತಾಲಞ್ಚಾತಿ ಖದಿರಾದಿಸಮ್ಮಞ್ಚೇವ ಕಂಸತಾಲಞ್ಚ. ತೂರಿಯತಾಳಿತಸಙ್ಘುಟ್ಠನ್ತಿ ನಾನಾತೂರಿಯಾನಂ ¶ ತಾಳಿತೇಹಿ ಸಙ್ಘುಟ್ಠಂ. ಮುಟ್ಠಿಕಾತಿ ಮುಟ್ಠಿಕಮಲ್ಲಾ. ಸೋಭಿಯಾತಿ ನಗರಸೋಭನಾ ಇತ್ಥೀ ಚ ಸಮ್ಪನ್ನರೂಪಾ ಪುರಿಸಾ ಚ. ವೇತಾಲಿಕೇತಿ ವೇತಾಲಉಟ್ಠಾಪಕೇ. ಜಲ್ಲೇತಿ ಮಸ್ಸೂನಿ ಕರೋನ್ತೇ ನ್ಹಾಪಿತೇ.

೧೪೦೯.

‘‘ಸಮಜ್ಜಾ ಚೇತ್ಥ ವತ್ತನ್ತಿ, ಆಕಿಣ್ಣಾ ನರನಾರಿಭಿ;

ಮಞ್ಚಾತಿಮಞ್ಚೇ ಭೂಮಿಯೋ, ಮಣಿಮ್ಹಿ ಪಸ್ಸ ನಿಮ್ಮಿತ’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ಮಞ್ಚಾತಿಮಞ್ಚೇತಿ ಮಞ್ಚಾನಂ ಉಪರಿ ಬದ್ಧಮಞ್ಚೇ. ಭೂಮಿಯೋತಿ ರಮಣೀಯಾ ಸಮಜ್ಜಭೂಮಿಯೋ.

೧೪೧೦.

‘‘ಪಸ್ಸ ¶ ಮಲ್ಲೇ ಸಮಜ್ಜಸ್ಮಿಂ, ಫೋಟೇನ್ತೇ ದಿಗುಣಂ ಭುಜಂ;

ನಿಹತೇ ನಿಹತಮಾನೇ ಚ, ಮಣಿಮ್ಹಿ ಪಸ್ಸ ನಿಮ್ಮಿತ’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ಸಮಜ್ಜಸ್ಮಿನ್ತಿ ಮಲ್ಲರಙ್ಗೇ. ನಿಹತೇತಿ ನಿಹನಿತ್ವಾ ಜಿನಿತ್ವಾ ಠಿತೇ. ನಿಹತಮಾನೇತಿ ಪರಾಜಿತೇ.

೧೪೧೧.

‘‘ಪಸ್ಸ ಪಬ್ಬತಪಾದೇಸು, ನಾನಾಮಿಗಗಣಾ ಬಹೂ;

ಸೀಹಾ ಬ್ಯಗ್ಘಾ ವರಾಹಾ ಚ, ಅಚ್ಛಕೋಕತರಚ್ಛಯೋ.

೧೪೧೨.

‘‘ಪಲಾಸಾದಾ ಗವಜಾ ಚ, ಮಹಿಂಸಾ ರೋಹಿತಾ ರುರೂ;

ಏಣೇಯ್ಯಾ ಚ ವರಾಹಾ ಚ, ಗಣಿನೋ ನೀಕಸೂಕರಾ.

೧೪೧೩.

‘‘ಕದಲಿಮಿಗಾ ಬಹೂ ಚಿತ್ರಾ, ಬಿಳಾರಾ ಸಸಕಣ್ಟಕಾ;

ನಾನಾಮಿಗಗಣಾಕಿಣ್ಣಂ, ಮಣಿಮ್ಹಿ ಪಸ್ಸ ನಿಮ್ಮಿತ’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ಪಲಾಸಾದಾತಿ ಖಗ್ಗಮಿಗಾ. ‘‘ಪಲತಾ’’ತಿಪಿ ಪಾಠೋ. ಗವಜಾತಿ ಗವಯಾ. ವರಾಹಾತಿ ಏಕಾ ಮಿಗಜಾತಿಕಾ. ತಥಾ ಗಣಿನೋ ಚೇವ ನೀಕಸೂಕರಾ ಚ. ಬಹೂ ಚಿತ್ರಾತಿ ನಾನಪ್ಪಕಾರಾ ಚಿತ್ರಾ ಮಿಗಾ. ಬಿಳಾರಾತಿ ಅರಞ್ಞಬಿಳಾರಾ. ಸಸಕಣ್ಟಕಾತಿ ಸಸಾ ಚ ಕಣ್ಟಕಾ ಚ.

೧೪೧೪.

‘‘ನಜ್ಜಾಯೋ ¶ ಸುಪ್ಪತಿತ್ಥಾಯೋ, ಸೋಣ್ಣವಾಲುಕಸನ್ಥತಾ;

ಅಚ್ಛಾ ಸವನ್ತಿ ಅಮ್ಬೂನಿ, ಮಚ್ಛಗುಮ್ಬನಿಸೇವಿತಾ.

೧೪೧೫.

‘‘ಕುಮ್ಭೀಲಾ ¶ ಮಕರಾ ಚೇತ್ಥ, ಸುಸುಮಾರಾ ಚ ಕಚ್ಛಪಾ;

ಪಾಠೀನಾ ಪಾವುಸಾ ಮಚ್ಛಾ, ಬಲಜಾ ಮುಞ್ಚರೋಹಿತಾ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ನಜ್ಜಾಯೋತಿ ನದಿಯೋ. ಸೋಣ್ಣವಾಲುಕಸನ್ಥತಾತಿ ಸುವಣ್ಣವಾಲುಕಾಯ ಸನ್ಥತತಲಾ. ಕುಮ್ಭೀಲಾತಿ ಇಮೇ ಏವರೂಪಾ ಜಲಚರಾ ಅನ್ತೋನದಿಯಂ ವಿಚರನ್ತಿ, ತೇಪಿ ಮಣಿಮ್ಹಿ ಪಸ್ಸಾಹೀತಿ.

೧೪೧೬.

‘‘ನಾನಾದಿಜಗಣಾಕಿಣ್ಣಾ, ನಾನಾದುಮಗಣಾಯುತಾ;

ವೇಳುರಿಯಕರೋದಾಯೋ, ಮಣಿಮ್ಹಿ ಪಸ್ಸ ನಿಮ್ಮಿತ’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ¶ ವೇಳುರಿಯಕರೋದಾಯೋತಿ ವೇಳುರಿಯಪಾಸಾಣೇ ಪಹರಿತ್ವಾ ಸದ್ದಂ ಕರೋನ್ತಿಯೋ ಏವರೂಪಾ ನಜ್ಜಾಯೋತಿ.

೧೪೧೭.

‘‘ಪಸ್ಸೇತ್ಥ ಪೋಕ್ಖರಣಿಯೋ, ಸುವಿಭತ್ತಾ ಚತುದ್ದಿಸಾ;

ನಾನಾದಿಜಗಣಾಕಿಣ್ಣಾ, ಪುಥುಲೋಮನಿಸೇವಿತಾ.

೧೪೧೮.

‘‘ಸಮನ್ತೋದಕಸಮ್ಪನ್ನಂ, ಮಹಿಂ ಸಾಗರಕುಣ್ಡಲಂ;

ಉಪೇತಂ ವನರಾಜೇಹಿ, ಮಣಿಮ್ಹಿ ಪಸ್ಸ ನಿಮ್ಮಿತ’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ಪುಥುಲೋಮನಿಸೇವಿತಾತಿ ಮಹಾಮಚ್ಛೇಹಿ ನಿಸೇವಿತಾ. ವನರಾಜೇಹೀತಿ ವನರಾಜೀಹಿ, ಅಯಮೇವ ವಾ ಪಾಠೋ.

೧೪೧೯.

‘‘ಪುರತೋ ವಿದೇಹೇ ಪಸ್ಸ, ಗೋಯಾನಿಯೇ ಚ ಪಚ್ಛತೋ;

ಕುರುಯೋ ಜಮ್ಬುದೀಪಞ್ಚ, ಮಣಿಮ್ಹಿ ಪಸ್ಸ ನಿಮ್ಮಿತಂ.

೧೪೨೦.

‘‘ಪಸ್ಸ ಚನ್ದಂ ಸೂರಿಯಞ್ಚ, ಓಭಾಸನ್ತೇ ಚತುದ್ದಿಸಾ;

ಸಿನೇರುಂ ಅನುಪರಿಯನ್ತೇ, ಮಣಿಮ್ಹಿ ಪಸ್ಸ ನಿಮ್ಮಿತಂ.

೧೪೨೧.

‘‘ಸಿನೇರುಂ ಹಿಮವನ್ತಞ್ಚ, ಸಾಗರಞ್ಚ ಮಹೀತಲಂ;

ಚತ್ತಾರೋ ಚ ಮಹಾರಾಜೇ, ಮಣಿಮ್ಹಿ ಪಸ್ಸ ನಿಮ್ಮಿತಂ.

೧೪೨೨.

‘‘ಆರಾಮೇ ¶ ವನಗುಮ್ಬೇ ಚ, ಪಾಟಿಯೇ ಚ ಸಿಲುಚ್ಚಯೇ;

ರಮ್ಮೇ ಕಿಮ್ಪುರಿಸಾಕಿಣ್ಣೇ, ಮಣಿಮ್ಹಿ ಪಸ್ಸ ನಿಮ್ಮಿತಂ.

೧೪೨೩.

‘‘ಫಾರುಸಕಂ ಚಿತ್ತಲತಂ, ಮಿಸ್ಸಕಂ ನನ್ದನಂ ವನಂ;

ವೇಜಯನ್ತಞ್ಚ ಪಾಸಾದಂ, ಮಣಿಮ್ಹಿ ಪಸ್ಸ ನಿಮ್ಮಿತಂ.

೧೪೨೪.

‘‘ಸುಧಮ್ಮಂ ತಾವತಿಂಸಞ್ಚ, ಪಾರಿಛತ್ತಞ್ಚ ಪುಪ್ಫಿತಂ;

ಏರಾವಣಂ ನಾಗರಾಜಂ, ಮಣಿಮ್ಹಿ ಪಸ್ಸ ನಿಮ್ಮಿತಂ.

೧೪೨೫.

‘‘ಪಸ್ಸೇತ್ಥ ದೇವಕಞ್ಞಾಯೋ, ನಭಾ ವಿಜ್ಜುರಿವುಗ್ಗತಾ;

ನನ್ದನೇ ವಿಚರನ್ತಿಯೋ, ಮಣಿಮ್ಹಿ ಪಸ್ಸ ನಿಮ್ಮಿತಂ.

೧೪೨೬.

‘‘ಪಸ್ಸೇತ್ಥ ¶ ¶ ದೇವಕಞ್ಞಾಯೋ, ದೇವಪುತ್ತಪಲೋಭಿನೀ;

ದೇವಪುತ್ತೇ ರಮಮಾನೇ, ಮಣಿಮ್ಹಿ ಪಸ್ಸ ನಿಮ್ಮಿತ’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ವಿದೇಹೇತಿ ಪುಬ್ಬವಿದೇಹದೀಪಂ. ಗೋಯಾನಿಯೇತಿ ಅಪರಗೋಯಾನದೀಪಂ. ಕುರುಯೋತಿ ಉತ್ತರಕುರು ಚ ದಕ್ಖಿಣತೋ ಜಮ್ಬುದೀಪಞ್ಚ. ಅನುಪರಿಯನ್ತೇತಿ ಏತೇ ಚನ್ದಿಮಸೂರಿಯೇ ಸಿನೇರುಂ ಅನುಪರಿಯಾಯನ್ತೇ. ಪಾಟಿಯೇತಿ ಪತ್ಥರಿತ್ವಾ ಠಪಿತೇ ವಿಯ ಪಿಟ್ಠಿಪಾಸಾಣೇ.

೧೪೨೭.

‘‘ಪರೋಸಹಸ್ಸಪಾಸಾದೇ, ವೇಳುರಿಯಫಲಸನ್ಥತೇ;

ಪಜ್ಜಲನ್ತೇ ಚ ವಣ್ಣೇನ, ಮಣಿಮ್ಹಿ ಪಸ್ಸ ನಿಮ್ಮಿತಂ.

೧೪೨೮.

‘‘ತಾವತಿಂಸೇ ಚ ಯಾಮೇ ಚ, ತುಸಿತೇ ಚಾಪಿ ನಿಮ್ಮಿತೇ;

ಪರನಿಮ್ಮಿತವಸವತ್ತಿನೋ, ಮಣಿಮ್ಹಿ ಪಸ್ಸ ನಿಮ್ಮಿತಂ.

೧೪೨೯.

‘‘ಪಸ್ಸೇತ್ಥ ಪೋಕ್ಖರಣಿಯೋ, ವಿಪ್ಪಸನ್ನೋದಿಕಾ ಸುಚೀ;

ಮನ್ದಾಲಕೇಹಿ ಸಞ್ಛನ್ನಾ, ಪದುಮುಪ್ಪಲಕೇಹಿ ಚಾ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಪರೋಸಹಸ್ಸನ್ತಿ ತಾವತಿಂಸಭವನೇ ಅತಿರೇಕಸಹಸ್ಸಪಾಸಾದೇ.

೧೪೩೦.

‘‘ದಸೇತ್ಥ ¶ ರಾಜಿಯೋ ಸೇತಾ, ದಸ ನೀಲಾ ಮನೋರಮಾ;

ಛ ಪಿಙ್ಗಲಾ ಪನ್ನರಸ, ಹಲಿದ್ದಾ ಚ ಚತುದ್ದಸ.

೧೪೩೧.

‘‘ವೀಸತಿ ತತ್ಥ ಸೋವಣ್ಣಾ, ವೀಸತಿ ರಜತಾಮಯಾ;

ಇನ್ದಗೋಪಕವಣ್ಣಾಭಾ, ತಾವ ದಿಸ್ಸನ್ತಿ ತಿಂಸತಿ.

೧೪೩೨.

‘‘ದಸೇತ್ಥ ಕಾಳಿಯೋ ಛಚ್ಚ, ಮಞ್ಜೇಟ್ಠಾ ಪನ್ನವೀಸತಿ;

ಮಿಸ್ಸಾ ಬನ್ಧುಕಪುಪ್ಫೇಹಿ, ನೀಲುಪ್ಪಲವಿಚಿತ್ತಿಕಾ.

೧೪೩೩.

‘‘ಏವಂ ಸಬ್ಬಙ್ಗಸಮ್ಪನ್ನಂ, ಅಚ್ಚಿಮನ್ತಂ ಪಭಸ್ಸರಂ;

ಓಧಿಸುಙ್ಕಂ ಮಹಾರಾಜ, ಪಸ್ಸ ತ್ವಂ ದ್ವಿಪದುತ್ತಮಾ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ದಸೇತ್ಥ ರಾಜಿಯೋ ಸೇತಾತಿ ಏತಸ್ಮಿಂ ಮಣಿಕ್ಖನ್ಧೇ ದಸ ಸೇತರಾಜಿಯೋ. ಛ ಪಿಙ್ಗಲಾ ಪನ್ನರಸಾತಿ ಛ ಚ ಪನ್ನರಸ ಚಾತಿ ಏಕವೀಸತಿ ಪಿಙ್ಗಲರಾಜಿಯೋ ¶ . ಹಲಿದ್ದಾತಿ ಹಲಿದ್ದವಣ್ಣಾ ಚತುದ್ದಸ. ತಿಂಸತೀತಿ ಇನ್ದಗೋಪಕವಣ್ಣಾಭಾ ತಿಂಸ ರಾಜಿಯೋ. ದಸ ಛಚ್ಚಾತಿ ದಸ ಚ ಛ ಚ ಸೋಳಸ ಕಾಳರಾಜಿಯೋ. ಪನ್ನವೀಸತೀತಿ ಪಞ್ಚವೀಸತಿ ಮಞ್ಜೇಟ್ಠವಣ್ಣಾ ಪಭಸ್ಸರಾ. ಮಿಸ್ಸಾ ಬನ್ಧುಕಪುಪ್ಫೇಹೀತಿ ಕಾಳಮಞ್ಜೇಟ್ಠವಣ್ಣರಾಜಿಯೋ ಏತೇಹಿ ಮಿಸ್ಸಾ ವಿಚಿತ್ತಿಕಾ ಪಸ್ಸ. ಏತ್ಥ ಹಿ ಕಾಳರಾಜಿಯೋ ಬನ್ಧುಜೀವಕಪುಪ್ಫೇಹಿ ಮಿಸ್ಸಾ, ಮಞ್ಜೇಟ್ಠರಾಜಿಯೋ ನೀಲುಪ್ಪಲೇಹಿ ವಿಚಿತ್ತಿಕಾ. ಓಧಿಸುಙ್ಕನ್ತಿ ಸುಙ್ಕಕೋಟ್ಠಾಸಂ. ಯೋ ಮಂ ಜೂತೇ ಜಿನಿಸ್ಸತಿ, ತಸ್ಸಿಮಂ ಸುಙ್ಕಕೋಟ್ಠಾಸಂ ಪಸ್ಸಾತಿ ವದತಿ. ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ಪನ ‘‘ಹೋತು ಸುಙ್ಕಂ, ಮಹಾರಾಜಾ’’ತಿಪಿ ಪಾಠೋ. ತಸ್ಸತ್ಥೋ – ದ್ವಿಪದುತ್ತಮ ಪಸ್ಸ ತ್ವಂ ಇಮಂ ಏವರೂಪಂ ಮಣಿಕ್ಖನ್ಧಂ, ಇದಮೇವ, ಮಹಾರಾಜ, ಸುಙ್ಕಂ ಹೋತು. ಯೋ ಮಂ ಜೂತೇ ಜಿನಿಸ್ಸತಿ, ತಸ್ಸಿದಂ ಭವಿಸ್ಸತೀತಿ.

ಮಣಿಕಣ್ಡಂ ನಿಟ್ಠಿತಂ.

ಅಕ್ಖಕಣ್ಡಂ

ಏವಂ ¶ ವತ್ವಾ ಪುಣ್ಣಕೋ ‘‘ಮಹಾರಾಜ, ಅಹಂ ತಾವ ಜೂತೇ ಪರಾಜಿತೋ ಇಮಂ ಮಣಿರತನಂ ದಸ್ಸಾಮಿ, ತ್ವಂ ಪನ ಕಿಂ ದಸ್ಸಸೀ’’ತಿ ಆಹ. ‘‘ತಾತ, ಮಮ ಸರೀರಞ್ಚ ದೇವಿಞ್ಚ ಸೇತಚ್ಛತ್ತಞ್ಚ ಠಪೇತ್ವಾ ಸೇಸಂ ಮಮ ಸನ್ತಕಂ ಸುಙ್ಕಂ ಹೋತೂ’’ತಿ. ‘‘ತೇನ ಹಿ, ದೇವ, ಮಾ ಚಿರಾಯಿ, ಅಹಂ ದೂರಾಗತೋ, ಖಿಪ್ಪಂ ಜೂತಮಣ್ಡಲಂ ಸಜ್ಜಾಪೇಹೀ’’ತಿ. ರಾಜಾ ಅಮಚ್ಚೇ ಆಣಾಪೇಸಿ. ತೇ ಖಿಪ್ಪಂ ಜೂತಮಣ್ಡಲಂ ಸಜ್ಜೇತ್ವಾ ¶ ರಞ್ಞೋ ವರಪೋತ್ಥಕತ್ಥರಣಂ ಸನ್ಥರಿತ್ವಾ ಸೇಸರಾಜೂನಞ್ಚಾಪಿ ಆಸನಾನಿ ಪಞ್ಞಪೇತ್ವಾ ಪುಣ್ಣಕಸ್ಸಪಿ ಪತಿರೂಪಂ ಆಸನಂ ಪಞ್ಞಪೇತ್ವಾ ರಞ್ಞೋ ಕಾಲಂ ಆರೋಚಯಿಂಸು. ತತೋ ಪುಣ್ಣಕೋ ರಾಜಾನಂ ಗಾಥಾಯ ಅಜ್ಝಭಾಸಿ –

೧೪೩೪.

‘‘ಉಪಾಗತಂ ರಾಜ ಮುಪೇಹಿ ಲಕ್ಖಂ, ನೇತಾದಿಸಂ ಮಣಿರತನಂ ತವತ್ಥಿ;

ಧಮ್ಮೇನ ಜಿಸ್ಸಾಮ ಅಸಾಹಸೇನ, ಜಿತೋ ಚ ನೋ ಖಿಪ್ಪಮವಾಕರೋಹೀ’’ತಿ.

ತಸ್ಸತ್ಥೋ – ಮಹಾರಾಜ, ಜೂತಸಾಲಾಯ ಕಮ್ಮಂ ಉಪಾಗತಂ ನಿಟ್ಠಿತಂ, ಏತಾದಿಸಂ ಮಣಿರತನಂ ತವ ನತ್ಥಿ, ಮಾ ಪಪಞ್ಚಂ ಕರೋಹಿ, ಉಪೇಹಿ ಲಕ್ಖಂ ಅಕ್ಖೇಹಿ ಕೀಳನಟ್ಠಾನಂ ¶ ಉಪಗಚ್ಛ. ಕೀಳನ್ತಾ ಚ ಮಯಂ ಧಮ್ಮೇನ ಜಿಸ್ಸಾಮ, ಧಮ್ಮೇನೇವ ನೋ ಅಸಾಹಸೇನ ಜಯೋ ಹೋತು. ಸಚೇ ಪನ ತ್ವಂ ಜಿತೋ ಭವಿಸ್ಸಸಿ, ಅಥ ನೋ ಖಿಪ್ಪಮವಾಕರೋಹಿ, ಪಪಞ್ಚಂ ಅಕತ್ವಾವ ಜಿತೋ ಧನಂ ದದೇಯ್ಯಾಸೀತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ.

ಅಥ ನಂ ರಾಜಾ ‘‘ಮಾಣವ, ತ್ವಂ ಮಂ ‘ರಾಜಾ’ತಿ ಮಾ ಭಾಯಿ, ಧಮ್ಮೇನೇವ ನೋ ಅಸಾಹಸೇನ ಜಯಪರಾಜಯೋ ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಆಹ. ತಂ ಸುತ್ವಾ ಪುಣ್ಣಕೋ ‘‘ಅಮ್ಹಾಕಂ ಧಮ್ಮೇನೇವ ಜಯಪರಾಜಯಭಾವಂ ಜಾನಾಥಾ’’ತಿ ತೇಪಿ ರಾಜಾನೋ ಸಕ್ಖಿಂ ಕರೋನ್ತೋ ಗಾಥಮಾಹ –

೧೪೩೫.

‘‘ಪಞ್ಚಾಲ ಪಚ್ಚುಗ್ಗತ ಸೂರಸೇನ, ಮಚ್ಛಾ ಚ ಮದ್ದಾ ಸಹ ಕೇಕಕೇಭಿ;

ಪಸ್ಸನ್ತು ನೋತೇ ಅಸಠೇನ ಯುದ್ಧಂ, ನ ನೋ ಸಭಾಯಂ ನ ಕರೋನ್ತಿ ಕಿಞ್ಚೀ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಪಚ್ಚುಗ್ಗತಾತಿ ಉಗ್ಗತತ್ತಾ ಪಞ್ಞಾತತ್ತಾ ಪಾಕಟತ್ತಾ ಪಞ್ಚಾಲರಾಜಾನಮೇವಾಲಪತಿ. ಮಚ್ಛಾ ಚಾತಿ ತ್ವಞ್ಚ, ಸಮ್ಮ ಮಚ್ಛರಾಜ. ಮದ್ದಾತಿ ಮದ್ದರಾಜ. ಸಹ ಕೇಕಕೇಭೀತಿ ಕೇಕಕೇಭಿನಾಮೇನ ಜನಪದೇನ ಸಹ ವತ್ತಮಾನಕೇಕಕೇಭಿರಾಜ, ತ್ವಞ್ಚ. ಅಥ ವಾ ¶ ಸಹಸದ್ದಂ ‘‘ಕೇಕಕೇಭೀ’’ತಿ ಪದಸ್ಸ ಪಚ್ಛತೋ ಠಪೇತ್ವಾ ಪಚ್ಚುಗ್ಗತಸದ್ದಞ್ಚ ಸೂರಸೇನವಿಸೇಸನಂ ಕತ್ವಾ ಪಞ್ಚಾಲಪಚ್ಚುಗ್ಗತಸೂರಸೇನ ಮಚ್ಛಾ ಚ ಮದ್ದಾ ಚ ಕೇಕಕೇಭಿ ಸಹ ಸೇಸರಾಜಾನೋ ಚಾತಿ ಏವಮೇತ್ಥ ಅತ್ಥೋ ದಟ್ಠಬ್ಬೋ. ಪಸ್ಸನ್ತು ನೋತೇತಿ ಅಮ್ಹಾಕಂ ದ್ವಿನ್ನಂ ಏತೇ ರಾಜಾನೋ ಅಸಠೇನ ಅಕ್ಖಯುದ್ಧಂ ಪಸ್ಸನ್ತು. ನ ನೋ ಸಭಾಯಂ ನ ಕರೋನ್ತಿ ಕಿಞ್ಚೀತಿ ಏತ್ಥ ನೋತಿ ನಿಪಾತಮತ್ತಂ, ಸಭಾಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಸಕ್ಖಿಂ ನ ನ ಕರೋನ್ತಿ, ಖತ್ತಿಯೇಪಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೇಪಿ ಕರೋನ್ತಿಯೇವ, ತಸ್ಮಾ ಸಚೇ ಕಿಞ್ಚಿ ಅಕಾರಣಂ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ, ‘‘ನ ನೋ ಸುತಂ, ನ ನೋ ದಿಟ್ಠ’’ನ್ತಿ ವತ್ತುಂ ನ ಲಭಿಸ್ಸಥ, ಅಪ್ಪಮತ್ತಾ ಹೋಥಾತಿ.

ಏವಂ ಯಕ್ಖಸೇನಾಪತಿ ರಾಜಾನೋ ಸಕ್ಖಿಂ ಅಕಾಸಿ. ರಾಜಾಪಿ ಏಕಸತರಾಜಪರಿವುತೋ ಪುಣ್ಣಕಂ ಗಹೇತ್ವಾ ¶ ಜೂತಸಾಲಂ ಪಾವಿಸಿ. ಸಬ್ಬೇಪಿ ಪತಿರೂಪಾಸನೇಸು ನಿಸೀದಿಂಸು, ರಜತಫಲಕೇ ಸುವಣ್ಣಪಾಸಕೇ ಠಪಯಿಂಸು. ಪುಣ್ಣಕೋ ತುರಿತತುರಿತೋ ಆಹ ‘‘ಮಹಾರಾಜ, ಪಾಸಕೇಸು ಆಯಾ ನಾಮ ಮಾಲಿಕಂ ಸಾವಟ್ಟಂ ಬಹುಲಂ ಸನ್ತಿಭದ್ರಾದಯೋ ಚತುವೀಸತಿ, ತೇಸು ತುಮ್ಹೇ ಅತ್ತನೋ ರುಚ್ಚನಕಂ ಆಯಂ ಗಣ್ಹಥಾ’’ತಿ. ರಾಜಾ ‘‘ಸಾಧೂ’’ತಿ ಬಹುಲಂ ಗಣ್ಹಿ. ಪುಣ್ಣಕೋ ¶ ಸಾವಟ್ಟಂ ಗಣ್ಹಿ. ಅಥ ನಂ ರಾಜಾ ಆಹ ‘‘ತೇನ ಹಿ ತಾವ ಮಾಣವ, ಪಾಸಕೇ ಪಾತೇಹೀ’’ತಿ. ‘‘ಮಹಾರಾಜ, ಪಠಮಂ ಮಮ ವಾರೋ ನ ಪಾಪುಣಾತಿ, ತುಮ್ಹೇ ಪಾತೇಥಾ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ರಾಜಾ ‘‘ಸಾಧೂ’’ತಿ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿ. ತಸ್ಸ ಪನ ತತಿಯೇ ಅತ್ತಭಾವೇ ಮಾತುಭೂತಪುಬ್ಬಾ ಆರಕ್ಖದೇವತಾ, ತಸ್ಸಾ ಆನುಭಾವೇನ ರಾಜಾ ಜೂತೇ ಜಿನಾತಿ. ಸಾ ತಸ್ಸ ಅವಿದೂರೇ ಠಿತಾ ಅಹೋಸಿ. ರಾಜಾ ದೇವಧೀತರಂ ಅನುಸ್ಸರಿತ್ವಾ ಜೂತಗೀತಂ ಗಾಯನ್ತೋ ಇಮಾ ಗಾಥಾ ಆಹ –

‘‘ಸಬ್ಬಾ ನದೀ ವಙ್ಕಗತೀ, ಸಬ್ಬೇ ಕಟ್ಠಮಯಾ ವನಾ;

ಸಬ್ಬಿತ್ಥಿಯೋ ಕರೇ ಪಾಪಂ, ಲಭಮಾನೇ ನಿವಾತಕೇ. (ಜಾ. ೨.೨೧.೩೦೮);

‘‘ಅಥ ಪಸ್ಸತು ಮಂ ಅಮ್ಮ, ವಿಜಯಂ ಮೇ ಪದಿಸ್ಸತು;

ಅನುಕಮ್ಪಾಹಿ ಮೇ ಅಮ್ಮ, ಮಹನ್ತಂ ಜಯಮೇಸ್ಸತು.

‘‘ದೇವತೇ ತ್ವಜ್ಜ ರಕ್ಖ ದೇವಿ, ಪಸ್ಸ ಮಾ ಮಂ ವಿಭಾವೇಯ್ಯ;

ಅನುಕಮ್ಪಕಾ ಪತಿಟ್ಠಾ ಚ, ಪಸ್ಸ ಭದ್ರಾನಿ ರಕ್ಖಿತುಂ.

‘‘ಜಮ್ಬೋನದಮಯಂ ಪಾಸಂ, ಚತುರಂಸಮಟ್ಠಙ್ಗುಲಿ;

ವಿಭಾತಿ ಪರಿಸಮಜ್ಝೇ, ಸಬ್ಬಕಾಮದದೋ ಭವ.

‘‘ದೇವತೇ ಮೇ ಜಯಂ ದೇಹಿ, ಪಸ್ಸ ಮಂ ಅಪ್ಪಭಾಗಿನಂ;

ಮಾತಾನುಕಮ್ಪಕೋ ಪೋಸೋ, ಸದಾ ಭದ್ರಾನಿ ಪಸ್ಸತಿ.

‘‘ಅಟ್ಠಕಂ ಮಾಲಿಕಂ ವುತ್ತಂ, ಸಾವಟ್ಟಞ್ಚ ಛಕಂ ಮತಂ;

ಚತುಕ್ಕಂ ಬಹುಲಂ ಞೇಯ್ಯಂ, ದ್ವಿಬಿನ್ದುಸನ್ತಿಭದ್ರಕಂ;

ಚತುವೀಸತಿ ಆಯಾ ಚ, ಮುನಿನ್ದೇನ ಪಕಾಸಿತಾ’’ತಿ.

ರಾಜಾ ಏವಂ ಜೂತಗೀತಂ ಗಾಯಿತ್ವಾ ಪಾಸಕೇ ಹತ್ಥೇನ ಪರಿವತ್ತೇತ್ವಾ ಆಕಾಸೇ ಖಿಪಿ. ಪುಣ್ಣಕಸ್ಸ ಆನುಭಾವೇನ ಪಾಸಕಾ ರಞ್ಞೋ ಪರಾಜಯಾಯ ಭಸ್ಸನ್ತಿ. ರಾಜಾ ಜೂತಸಿಪ್ಪಮ್ಹಿ ಅತಿಕುಸಲತಾಯ ಪಾಸಕೇ ಅತ್ತನೋ ¶ ಪರಾಜಯಾಯ ¶ ಭಸ್ಸನ್ತೇ ಞತ್ವಾ ಆಕಾಸೇಯೇವ ಸಙ್ಕಡ್ಢನ್ತೋ ಗಹೇತ್ವಾ ಪುನ ಆಕಾಸೇ ಖಿಪಿ. ದುತಿಯಮ್ಪಿ ಅತ್ತನೋ ಪರಾಜಯಾಯ ಭಸ್ಸನ್ತೇ ಞತ್ವಾ ತಥೇವ ಅಗ್ಗಹೇಸಿ. ತತೋ ಪುಣ್ಣಕೋ ಚಿನ್ತೇಸಿ ‘‘ಅಯಂ ರಾಜಾ ಮಾದಿಸೇನ ಯಕ್ಖೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಜೂತಂ ಕೀಳನ್ತೋ ಭಸ್ಸಮಾನೇ ಪಾಸಕೇ ಸಙ್ಕಡ್ಢಿತ್ವಾ ಗಣ್ಹಾತಿ, ಕಿಂ ನು ಖೋ ಕಾರಣ’’ನ್ತಿ. ಸೋ ಓಲೋಕೇನ್ತೋ ತಸ್ಸ ಆರಕ್ಖದೇವತಾಯ ಆನುಭಾವಂ ಞತ್ವಾ ಅಕ್ಖೀನಿ ಉಮ್ಮೀಲೇತ್ವಾ ಕುದ್ಧೋ ವಿಯ ನಂ ಓಲೋಕೇಸಿ. ಸಾ ಭೀತತಸಿತಾ ¶ ಪಲಾಯಿತ್ವಾ ಚಕ್ಕವಾಳಪಬ್ಬತಮತ್ಥಕಂ ಪತ್ವಾ ಕಮ್ಪಮಾನಾ ಓಲೋಕೇತ್ವಾ ಅಟ್ಠಾಸಿ. ರಾಜಾ ತತಿಯಮ್ಪಿ ಪಾಸಕೇ ಖಿಪಿತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಪರಾಜಯಾಯ ಭಸ್ಸನ್ತೇ ಞತ್ವಾಪಿ ಪುಣ್ಣಕಸ್ಸಾನುಭಾವೇನ ಹತ್ಥಂ ಪಸಾರೇತ್ವಾ ಗಣ್ಹಿತುಂ ನಾಸಕ್ಖಿ. ತೇ ರಞ್ಞೋ ಪರಾಜಯಾಯ ಪತಿಂಸು. ಅಥಸ್ಸ ಪರಾಜಿತಭಾವಂ ಞತ್ವಾ ಪುಣ್ಣಕೋ ಅಪ್ಫೋಟೇತ್ವಾ ಮಹನ್ತೇನ ಸದ್ದೇನ ‘‘ಜಿತಂ ಮೇ’’ತಿ ತಿಕ್ಖತ್ತುಂ ಸೀಹನಾದಂ ನದಿ. ಸೋ ಸದ್ದೋ ಸಕಲಜಮ್ಬುದೀಪಂ ಫರಿ. ತಮತ್ಥಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಸತ್ಥಾ ಆಹ –

೧೪೩೬.

‘‘ತೇ ಪಾವಿಸುಂ ಅಕ್ಖಮದೇನ ಮತ್ತಾ, ರಾಜಾ ಕುರೂನಂ ಪುಣ್ಣಕೋ ಚಾಪಿ ಯಕ್ಖೋ;

ರಾಜಾ ಕಲಿಂ ವಿಚ್ಚಿನಮಗ್ಗಹೇಸಿ, ಕಟಂ ಅಗ್ಗಹೀ ಪುಣ್ಣಕೋ ನಾಮ ಯಕ್ಖೋ.

೧೪೩೭.

‘‘ತೇ ತತ್ಥ ಜೂತೇ ಉಭಯೇ ಸಮಾಗತೇ, ರಞ್ಞಂ ಸಕಾಸೇ ಸಖೀನಞ್ಚ ಮಜ್ಝೇ;

ಅಜೇಸಿ ಯಕ್ಖೋ ನರವೀರಸೇಟ್ಠಂ, ತತ್ಥಪ್ಪನಾದೋ ತುಮುಲೋ ಬಭೂವಾ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಪಾವಿಸುನ್ತಿ ಜೂತಸಾಲಂ ಪವಿಸಿಂಸು. ವಿಚ್ಚಿನನ್ತಿ ರಾಜಾ ಚತುವೀಸತಿಯಾ ಆಯೇಸು ವಿಚಿನನ್ತೋ ಕಲಿಂ ಪರಾಜಯಗ್ಗಾಹಂ ಅಗ್ಗಹೇಸಿ. ಕಟಂ ಅಗ್ಗಹೀತಿ ಪುಣ್ಣಕೋ ನಾಮ ಯಕ್ಖೋ ಜಯಗ್ಗಾಹಂ ಗಣ್ಹಿ. ತೇ ತತ್ಥ ಜೂತೇ ಉಭಯೇ ಸಮಾಗತೇತಿ ತೇ ತತ್ಥ ಜೂತೇ ಸಮಾಗತಾ ಉಭೋ ಜೂತಂ ಕೀಳಿಂಸೂತಿ ಅತ್ಥೋ. ರಞ್ಞನ್ತಿ ಅಥ ತೇಸಂ ಏಕಸತರಾಜೂನಂ ಸಕಾಸೇ ಅವಸೇಸಾನಞ್ಚ ಸಖೀನಂ ಮಜ್ಝೇ ಸೋ ಯಕ್ಖೋ ನರವೀರಸೇಟ್ಠಂ ರಾಜಾನಂ ಅಜೇಸಿ. ತತ್ಥಪ್ಪನಾದೋ ತುಮುಲೋ ಬಭೂವಾತಿ ತಸ್ಮಿಂ ಜೂತಮಣ್ಡಲೇ ‘‘ರಞ್ಞೋ ಪರಾಜಿತಭಾವಂ ಜಾನಾಥ, ಜಿತಂ ಮೇ, ಜಿತಂ ಮೇ’’ತಿ ಮಹನ್ತೋ ಸದ್ದೋ ಅಹೋಸಿ.

ರಾಜಾ ಪರಾಜಿತೋ ಅನತ್ತಮನೋ ಅಹೋಸಿ. ಅಥ ನಂ ಸಮಸ್ಸಾಸೇನ್ತೋ ಪುಣ್ಣಕೋ ಗಾಥಮಾಹ –

೧೪೩೮.

‘‘ಜಯೋ ¶ ¶ ಮಹಾರಾಜ ಪರಾಜಯೋ ಚ, ಆಯೂಹತಂ ಅಞ್ಞತರಸ್ಸ ಹೋತಿ;

ಜನಿನ್ದ ಜೀನೋಸಿ ವರದ್ಧನೇನ, ಜಿತೋ ಚ ಮೇ ಖಿಪ್ಪಮವಾಕರೋಹೀ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಆಯೂಹತನ್ತಿ ದ್ವಿನ್ನಂ ವಾಯಾಮಮಾನಾನಂ ಅಞ್ಞತರಸ್ಸ ಏವ ಹೋತಿ, ತಸ್ಮಾ ‘‘ಪರಾಜಿತೋಮ್ಹೀ’’ತಿ ¶ ಮಾ ಚಿನ್ತಯಿ. ಜೀನೋಸೀತಿ ಪರಿಹೀನೋಸಿ. ವರದ್ಧನೇನಾತಿ ಪರಮಧನೇನ. ಖಿಪ್ಪಮವಾಕರೋಹೀತಿ ಖಿಪ್ಪಂ ಮೇ ಜಯಂ ಧನಂ ದೇಹೀತಿ.

ಅಥ ನಂ ರಾಜಾ ‘‘ಗಣ್ಹ, ತಾತಾ’’ತಿ ವದನ್ತೋ ಗಾಥಮಾಹ –

೧೪೩೯.

‘‘ಹತ್ಥೀ ಗವಾಸ್ಸಾ ಮಣಿಕುಣ್ಡಲಾ ಚ, ಯಞ್ಚಾಪಿ ಮಯ್ಹಂ ರತನಂ ಪಥಬ್ಯಾ;

ಗಣ್ಹಾಹಿ ಕಚ್ಚಾನ ವರಂ ಧನಾನಂ, ಆದಾಯ ಯೇನಿಚ್ಛಸಿ ತೇನ ಗಚ್ಛಾ’’ತಿ.

ಪುಣ್ಣಕೋ ಆಹ –

೧೪೪೦.

‘‘ಹತ್ಥೀ ಗವಾಸ್ಸಾ ಮಣಿಕುಣ್ಡಲಾ ಚ, ಯಞ್ಚಾಪಿ ತುಯ್ಹಂ ರತನಂ ಪಥಬ್ಯಾ;

ತೇಸಂ ವರೋ ವಿಧುರೋ ನಾಮ ಕತ್ತಾ, ಸೋ ಮೇ ಜಿತೋ ತಂ ಮೇ ಅವಾಕರೋಹೀ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಸೋ ಮೇ ಜಿತೋ ತಂ ಮೇತಿ ಮಯಾ ಹಿ ತವ ವಿಜಿತೇ ಉತ್ತಮಂ ರತನಂ ಜಿತಂ, ಸೋ ಚ ಸಬ್ಬರತನಾನಂ ವರೋ ವಿಧುರೋ, ತಸ್ಮಾ, ದೇವ, ಸೋ ಮಯಾ ಜಿತೋ ನಾಮ ಹೋತಿ, ತಂ ಮೇ ದೇಹೀತಿ.

ರಾಜಾ ಆಹ –

೧೪೪೧.

‘‘ಅತ್ತಾ ಚ ಮೇ ಸೋ ಸರಣಂ ಗತೀ ಚ, ದೀಪೋ ಚ ಲೇಣೋ ಚ ಪರಾಯಣೋ ಚ;

ಅಸನ್ತುಲೇಯ್ಯೋ ಮಮ ಸೋ ಧನೇನ, ಪಾಣೇನ ಮೇ ಸಾದಿಸೋ ಏಸ ಕತ್ತಾ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಅತ್ತಾ ಚ ಮೇ ಸೋತಿ ಸೋ ಮಯ್ಹಂ ಅತ್ತಾ ಚ, ಮಯಾ ಚ ‘‘ಅತ್ತಾನಂ ಠಪೇತ್ವಾ ಸೇಸಂ ದಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ವುತ್ತಂ, ತಸ್ಮಾ ತಂ ಮಾ ಗಣ್ಹಿ. ನ ಕೇವಲಞ್ಚ ಅತ್ತಾವ ¶ , ಅಥ ಖೋ ಮೇ ಸೋ ಸರಣಞ್ಚ ಗತಿ ಚ ದೀಪೋ ಚ ಲೇಣೋ ಚ ಪರಾಯಣೋ ಚ. ಅಸನ್ತುಲೇಯ್ಯೋ ಮಮ ಸೋ ಧನೇನಾತಿ ಸತ್ತವಿಧೇನ ರತನೇನ ಸದ್ಧಿಂ ನ ತುಲೇತಬ್ಬೋತಿ.

ಪುಣ್ಣಕೋ ಆಹ –

೧೪೪೨.

‘‘ಚಿರಂ ವಿವಾದೋ ಮಮ ತುಯ್ಹಞ್ಚಸ್ಸ, ಕಾಮಞ್ಚ ಪುಚ್ಛಾಮ ತಮೇವ ಗನ್ತ್ವಾ;

ಏಸೋವ ¶ ನೋ ವಿವರತು ಏತಮತ್ಥಂ, ಯಂ ವಕ್ಖತೀ ಹೋತು ಕಥಾ ಉಭಿನ್ನ’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ¶ ವಿವರತು ಏತಮತ್ಥನ್ತಿ ‘‘ಸೋ ತವ ಅತ್ತಾ ವಾ ನ ವಾ’’ತಿ ಏತಮತ್ಥಂ ಏಸೋವ ಪಕಾಸೇತು. ಹೋತು ಕಥಾ ಉಭಿನ್ನನ್ತಿ ಯಂ ಸೋ ವಕ್ಖತಿ, ಸಾಯೇವ ನೋ ಉಭಿನ್ನಂ ಕಥಾ ಹೋತು, ತಂ ಪಮಾಣಂ ಹೋತೂತಿ ಅತ್ಥೋ.

ರಾಜಾ ಆಹ –

೧೪೪೩.

‘‘ಅದ್ಧಾ ಹಿ ಸಚ್ಚಂ ಭಣಸಿ, ನ ಚ ಮಾಣವ ಸಾಹಸಂ;

ತಮೇವ ಗನ್ತ್ವಾ ಪುಚ್ಛಾಮ, ತೇನ ತುಸ್ಸಾಮುಭೋ ಜನಾ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ನ ಚ ಮಾಣವ ಸಾಹಸನ್ತಿ ಮಯ್ಹಂ ಪಸಯ್ಹ ಸಾಹಸಿಕವಚನಂ ನ ಚ ಭಣಸಿ.

ಏವಂ ವತ್ವಾ ರಾಜಾ ಏಕಸತರಾಜಾನೋ ಪುಣ್ಣಕಞ್ಚ ಗಹೇತ್ವಾ ತುಟ್ಠಮಾನಸೋ ವೇಗೇನ ಧಮ್ಮಸಭಂ ಅಗಮಾಸಿ. ಪಣ್ಡಿತೋಪಿ ಆಸನಾ ಓರುಯ್ಹ ರಾಜಾನಂ ವನ್ದಿತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ಅಟ್ಠಾಸಿ. ಅಥ ಪುಣ್ಣಕೋ ಮಹಾಸತ್ತಂ ಆಮನ್ತೇತ್ವಾ ‘‘ಪಣ್ಡಿತ, ‘ತ್ವಂ ಧಮ್ಮೇ ಠಿತೋ ಜೀವಿತಹೇತುಪಿ ಮುಸಾವಾದಂ ನ ಭಣಸೀ’ತಿ ಕಿತ್ತಿಸದ್ದೋ ತೇ ಸಕಲಲೋಕೇ ಫುಟೋ, ಅಹಂ ಪನ ತೇ ಅಜ್ಜ ಧಮ್ಮೇ ಠಿತಭಾವಂ ಜಾನಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಗಾಥಮಾಹ –

೧೪೪೪.

‘‘ಸಚ್ಚಂ ನು ದೇವಾ ವಿದಹೂ ಕುರೂನಂ, ಧಮ್ಮೇ ಠಿತಂ ವಿಧುರಂ ನಾಮಮಚ್ಚಂ;

ದಾಸೋಸಿ ರಞ್ಞೋ ಉದ ವಾಸಿ ಞಾತಿ, ವಿಧುರೋತಿ ಸಙ್ಖಾ ಕತಮಾಸಿ ಲೋಕೇ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಸಚ್ಚಂ ನು ದೇವಾ ವಿದಹೂ ಕುರೂನಂ, ಧಮ್ಮೇ ಠಿತಂ ವಿಧುರಂ ನಾಮಮಚ್ಚನ್ತಿ ‘‘ಕುರೂನಂ ರಟ್ಠೇ ವಿಧುರೋ ನಾಮ ಅಮಚ್ಚೋ ಧಮ್ಮೇ ಠಿತೋ ಜೀವಿತಹೇತುಪಿ ಮುಸಾವಾದಂ ನ ¶ ಭಣತೀ’’ತಿ ಏವಂ ದೇವಾ ವಿದಹೂ ವಿದಹನ್ತಿ ಕಥೇನ್ತಿ ಪಕಾಸೇನ್ತಿ, ಏವಂ ವಿದಹಮಾನಾ ತೇ ದೇವಾ ಸಚ್ಚಂ ನು ವಿದಹನ್ತಿ, ಉದಾಹು ಅಭೂತವಾದಾಯೇವೇತೇತಿ. ವಿಧುರೋತಿ ಸಙ್ಖಾ ಕತಮಾಸಿ ಲೋಕೇತಿ ಯಾ ಏಸಾ ತವ ‘‘ವಿಧುರೋ’’ತಿ ಲೋಕೇ ಸಙ್ಖಾ ಪಞ್ಞತ್ತಿ, ಸಾ ಕತಮಾ ಆಸಿ, ತ್ವಂ ಪಕಾಸೇಹಿ, ಕಿಂ ನು ರಞ್ಞೋ ದಾಸೋ ನೀಚತರಜಾತಿಕೋ, ಉದಾಹು ಸಮೋ ವಾ ಉತ್ತರಿತರೋ ವಾ ಞಾತೀತಿ ಇದಂ ತಾವ ಮೇ ಆಚಿಕ್ಖ, ದಾಸೋಸಿ ರಞ್ಞೋ, ಉದ ವಾಸಿ ಞಾತೀತಿ.

ಅಥ ಮಹಾಸತ್ತೋ ‘‘ಅಯಂ ಮಂ ಏವಂ ಪುಚ್ಛತಿ, ಅಹಂ ಖೋ ಪನೇತಂ ‘ರಞ್ಞೋ ಞಾತೀ’ತಿಪಿ ‘ರಞ್ಞೋ ಉತ್ತರಿತರೋ’ತಿಪಿ ‘ರಞ್ಞೋ ನ ಕಿಞ್ಚಿ ಹೋಮೀ’ತಿಪಿ ಸಞ್ಞಾಪೇತುಂ ಸಕ್ಕೋಮಿ, ಏವಂ ಸನ್ತೇಪಿ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಲೋಕೇ ¶ ಸಚ್ಚಸಮೋ ಅವಸ್ಸಯೋ ¶ ನಾಮ ನತ್ಥಿ, ಸಚ್ಚಮೇವ ಕಥೇತುಂ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ‘‘ಮಾಣವ, ನೇವಾಹಂ ರಞ್ಞೋ ಞಾತಿ, ನ ಉತ್ತರಿತರೋ, ಚತುನ್ನಂ ಪನ ದಾಸಾನಂ ಅಞ್ಞತರೋ’’ತಿ ದಸ್ಸೇತುಂ ಗಾಥಾದ್ವಯಮಾಹ –

೧೪೪೫.

‘‘ಆಮಾಯದಾಸಾಪಿ ಭವನ್ತಿ ಹೇಕೇ, ಧನೇನ ಕೀತಾಪಿ ಭವನ್ತಿ ದಾಸಾ;

ಸಯಮ್ಪಿ ಹೇಕೇ ಉಪಯನ್ತಿ ದಾಸಾ, ಭಯಾ ಪಣುನ್ನಾಪಿ ಭವನ್ತಿ ದಾಸಾ.

೧೪೪೬.

‘‘ಏತೇ ನರಾನಂ ಚತುರೋವ ದಾಸಾ, ಅದ್ಧಾ ಹಿ ಯೋನಿತೋ ಅಹಮ್ಪಿ ಜಾತೋ;

ಭವೋ ಚ ರಞ್ಞೋ ಅಭವೋ ಚ ರಞ್ಞೋ, ದಾಸಾಹಂ ದೇವಸ್ಸ ಪರಮ್ಪಿ ಗನ್ತ್ವಾ;

ಧಮ್ಮೇನ ಮಂ ಮಾಣವ ತುಯ್ಹ ದಜ್ಜಾ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಆಮಾಯದಾಸಾತಿ ದಾಸಿಯಾ ಕುಚ್ಛಿಮ್ಹಿ ಜಾತದಾಸಾ. ಸಯಮ್ಪಿ ಹೇಕೇ ಉಪಯನ್ತಿ ದಾಸಾತಿ ಯೇ ಕೇಚಿ ಉಪಟ್ಠಾಕಜಾತಿಕಾ, ಸಬ್ಬೇ ತೇ ಸಯಂ ದಾಸಭಾವಂ ಉಪಗತಾ ದಾಸಾ ನಾಮ. ಭಯಾ ಪಣುನ್ನಾತಿ ರಾಜಭಯೇನ ವಾ ಚೋರಭಯೇನ ವಾ ಅತ್ತನೋ ವಸನಟ್ಠಾನತೋ ಪಣುನ್ನಾ ಕರಮರಾ ಹುತ್ವಾ ಪರವಿಸಯಂ ಗತಾಪಿ ದಾಸಾಯೇವ ನಾಮ. ಅದ್ಧಾ ಹಿ ಯೋನಿತೋ ಅಹಮ್ಪಿ ಜಾತೋತಿ ಮಾಣವ, ಏಕಂಸೇನೇವ ಅಹಮ್ಪಿ ಚತೂಸು ದಾಸಯೋನೀಸು ಏಕತೋ ಸಯಂ ದಾಸಯೋನಿತೋ ನಿಬ್ಬತ್ತದಾಸೋ. ಭವೋ ಚ ರಞ್ಞೋ ಅಭವೋ ಚ ರಞ್ಞೋತಿ ರಞ್ಞೋ ¶ ವುಡ್ಢಿ ವಾ ಹೋತು ಅವುಡ್ಢಿ ವಾ, ನ ಸಕ್ಕಾ ಮಯಾ ಮುಸಾ ಭಾಸಿತುಂ. ಪರಮ್ಪೀತಿ ದೂರಂ ಗನ್ತ್ವಾಪಿ ಅಹಂ ದೇವಸ್ಸ ದಾಸೋಯೇವ. ದಜ್ಜಾತಿ ಮಂ ರಾಜಾ ಜಯಧನೇನ ಖಣ್ಡೇತ್ವಾ ತುಯ್ಹಂ ದೇನ್ತೋ ಧಮ್ಮೇನ ಸಭಾವೇನ ದದೇಯ್ಯಾತಿ.

ತಂ ಸುತ್ವಾ ಪುಣ್ಣಕೋ ಹಟ್ಠತುಟ್ಠೋ ಪುನ ಅಪ್ಫೋಟೇತ್ವಾ ಗಾಥಮಾಹ –

೧೪೪೭.

‘‘ಅಯಂ ದುತೀಯೋ ವಿಜಯೋ ಮಮಜ್ಜ, ಪುಟ್ಠೋ ಹಿ ಕತ್ತಾ ವಿವರೇತ್ಥ ಪಞ್ಹಂ;

ಅಧಮ್ಮರೂಪೋ ವತ ರಾಜಸೇಟ್ಠೋ, ಸುಭಾಸಿತಂ ನಾನುಜಾನಾಸಿ ಮಯ್ಹ’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ರಾಜಸೇಟ್ಠೋತಿ ಅಯಂ ರಾಜಸೇಟ್ಠೋ ಅಧಮ್ಮರೂಪೋ ವತ. ಸುಭಾಸಿತನ್ತಿ ವಿಧುರಪಣ್ಡಿತೇನ ಸುಕಥಿತಂ ಸುವಿನಿಚ್ಛಿತಂ. ನಾನುಜಾನಾಸಿ ಮಯ್ಹನ್ತಿ ಇದಾನೇತಂ ವಿಧುರಪಣ್ಡಿತಂ ಮಯ್ಹಂ ಕಸ್ಮಾ ನಾನುಜಾನಾಸಿ, ಕಿಮತ್ಥಂ ನ ದೇಸೀತಿ ವದತಿ.

ತಂ ಸುತ್ವಾ ರಾಜಾ ಅನತ್ತಮನೋ ಹುತ್ವಾ ‘‘ಪಣ್ಡಿತೋ ಮಾದಿಸಂ ಯಸದಾಯಕಂ ಅನೋಲೋಕೇತ್ವಾ ಇದಾನಿ ದಿಟ್ಠಂ ¶ ಮಾಣವಕಂ ಓಲೋಕೇತೀ’’ತಿ ಮಹಾಸತ್ತಸ್ಸ ಕುಜ್ಝಿತ್ವಾ ‘‘ಮಾಣವ, ಸಚೇ ಸೋ ದಾಸೋ ಮೇ ಭವೇಯ್ಯ, ತಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಗಚ್ಛಾ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಗಾಥಮಾಹ –

೧೪೪೮.

‘‘ಏವಂ ¶ ಚೇ ನೋ ಸೋ ವಿವರೇತ್ಥ ಪಞ್ಹಂ, ದಾಸೋಹಮಸ್ಮಿ ನ ಚ ಖೋಸ್ಮಿ ಞಾತಿ;

ಗಣ್ಹಾಹಿ ಕಚ್ಚಾನ ವರಂ ಧನಾನಂ, ಆದಾಯ ಯೇನಿಚ್ಛಸಿ ತೇನ ಗಚ್ಛಾ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಏವಂ ಚೇ ನೋ ಸೋ ವಿವರೇತ್ಥ ಪಞ್ಹನ್ತಿ ಸಚೇ ಸೋ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಪಞ್ಹಂ ‘‘ದಾಸೋಹಮಸ್ಮಿ, ನ ಚ ಖೋಸ್ಮಿ ಞಾತೀ’’ತಿ ಏವಂ ವಿವರಿ ಏತ್ಥ ಪರಿಸಮಣ್ಡಲೇ, ಅಥ ಕಿಂ ಅಚ್ಛಸಿ, ಸಕಲಲೋಕೇ ಧನಾನಂ ವರಂ ಏತಂ ಗಣ್ಹ, ಗಹೇತ್ವಾ ಚ ಪನ ಯೇನ ಇಚ್ಛಸಿ, ತೇನ ಗಚ್ಛಾತಿ.

ಅಕ್ಖಕಣ್ಡಂ ನಿಟ್ಠಿತಂ.

ಘರಾವಾಸಪಞ್ಹಾ

ಏವಞ್ಚ ¶ ಪನ ವತ್ವಾ ರಾಜಾ ಚಿನ್ತೇಸಿ ‘‘ಪಣ್ಡಿತಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಮಾಣವೋ ಯಥಾರುಚಿ ಗಮಿಸ್ಸತಿ, ತಸ್ಸ ಗತಕಾಲತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಮಯ್ಹಂ ಮಧುರಧಮ್ಮಕಥಾ ದುಲ್ಲಭಾ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ಯಂನೂನಾಹಂ ಇಮಂ ಅತ್ತನೋ ಠಾನೇ ಠಪೇತ್ವಾ ಅಲಙ್ಕತಧಮ್ಮಾಸನೇ ನಿಸೀದಪೇತ್ವಾ ಘರಾವಾಸಪಞ್ಹಂ ಪುಚ್ಛೇಯ್ಯ’’ನ್ತಿ. ಅಥ ನಂ ರಾಜಾ ಏವಮಾಹ ‘‘ಪಣ್ಡಿತ, ತುಮ್ಹಾಕಂ ಗತಕಾಲೇ ಮಮ ಮಧುರಧಮ್ಮಕಥಾ ದುಲ್ಲಭಾ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ಅಲಙ್ಕತಧಮ್ಮಾಸನೇ ನಿಸೀದಾಪೇತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಠಾನೇ ಠತ್ವಾ ಮಯ್ಹಂ ಘರಾವಾಸಪಞ್ಹಂ ಕಥೇಥಾ’’ತಿ. ಸೋ ‘‘ಸಾಧೂ’’ತಿ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿತ್ವಾ ಅಲಙ್ಕತಧಮ್ಮಾಸನೇ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ರಞ್ಞಾ ಪಞ್ಹಂ ಪುಟ್ಠೋ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇಸಿ. ತತ್ರಾಯಂ ಪಞ್ಹೋ –

೧೪೪೯.

‘‘ವಿಧುರ ವಸಮಾನಸ್ಸ, ಗಹಟ್ಠಸ್ಸ ಸಕಂ ಘರಂ;

ಖೇಮಾ ವುತ್ತಿ ಕಥಂ ಅಸ್ಸ, ಕಥಂ ನು ಅಸ್ಸ ಸಙ್ಗಹೋ.

೧೪೫೦.

‘‘ಅಬ್ಯಾಬಜ್ಝಂ ಕಥಂ ಅಸ್ಸ, ಸಚ್ಚವಾದೀ ಚ ಮಾಣವೋ;

ಅಸ್ಮಾ ಲೋಕಾ ಪರಂ ಲೋಕಂ, ಕಥಂ ಪೇಚ್ಚ ನ ಸೋಚತೀ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಖೇಮಾ ವುತ್ತಿ ಕಥಂ ಅಸ್ಸಾತಿ ಕಥಂ ಘರಾವಾಸಂ ವಸನ್ತಸ್ಸ ಗಹಟ್ಠಸ್ಸ ಖೇಮಾ ನಿಬ್ಭಯಾ ವುತ್ತಿ ಭವೇಯ್ಯ. ಕಥಂ ನು ಅಸ್ಸ ಸಙ್ಗಹೋತಿ ಚತುಬ್ಬಿಧೋ ಸಙ್ಗಹವತ್ಥುಸಙ್ಖಾತೋ ಸಙ್ಗಹೋ ತಸ್ಸ ಕಥಂ ಭವೇಯ್ಯ ¶ . ಅಬ್ಯಾಬಜ್ಝನ್ತಿ ನಿದ್ದುಕ್ಖತಾ. ಸಚ್ಚವಾದೀ ಚಾತಿ ಕಥಂ ನು ಮಾಣವೋ ಸಚ್ಚವಾದೀ ನಾಮ ಭವೇಯ್ಯ. ಪೇಚ್ಚಾತಿ ಪರಲೋಕಂ ಗನ್ತ್ವಾ.

ತಂ ಸುತ್ವಾ ಪಣ್ಡಿತೋ ರಞ್ಞೋ ಪಞ್ಹಂ ಕಥೇಸಿ. ತಮತ್ಥಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಸತ್ಥಾ ಆಹ –

೧೪೫೧.

‘‘ತಂ ತತ್ಥ ಗತಿಮಾ ಧಿತಿಮಾ, ಮತಿಮಾ ಅತ್ಥದಸ್ಸಿಮಾ;

ಸಙ್ಖಾತಾ ಸಬ್ಬಧಮ್ಮಾನಂ, ವಿಧುರೋ ಏತದಬ್ರವಿ.

೧೪೫೨.

‘‘ನ ಸಾಧಾರಣದಾರಸ್ಸ, ನ ಭುಞ್ಜೇ ಸಾದುಮೇಕಕೋ;

ನ ಸೇವೇ ಲೋಕಾಯತಿಕಂ, ನೇತಂ ಪಞ್ಞಾಯ ವಡ್ಢನಂ.

೧೪೫೩.

‘‘ಸೀಲವಾ ವತ್ತಸಮ್ಪನ್ನೋ, ಅಪ್ಪಮತ್ತೋ ವಿಚಕ್ಖಣೋ;

ನಿವಾತವುತ್ತಿ ಅತ್ಥದ್ಧೋ, ಸುರತೋ ಸಖಿಲೋ ಮುದು.

೧೪೫೪.

‘‘ಸಙ್ಗಹೇತಾ ¶ ¶ ಚ ಮಿತ್ತಾನಂ, ಸಂವಿಭಾಗೀ ವಿಧಾನವಾ;

ತಪ್ಪೇಯ್ಯ ಅನ್ನಪಾನೇನ, ಸದಾ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣೇ.

೧೪೫೫.

‘‘ಧಮ್ಮಕಾಮೋ ಸುತಾಧಾರೋ, ಭವೇಯ್ಯ ಪರಿಪುಚ್ಛಕೋ;

ಸಕ್ಕಚ್ಚಂ ಪಯಿರುಪಾಸೇಯ್ಯ, ಸೀಲವನ್ತೇ ಬಹುಸ್ಸುತೇ.

೧೪೫೬.

‘‘ಘರಮಾವಸಮಾನಸ್ಸ, ಗಹಟ್ಠಸ್ಸ ಸಕಂ ಘರಂ;

ಖೇಮಾ ವುತ್ತಿ ಸಿಯಾ ಏವಂ, ಏವಂ ನು ಅಸ್ಸ ಸಙ್ಗಹೋ.

೧೪೫೭.

‘‘ಅಬ್ಯಾಬಜ್ಝಂ ಸಿಯಾ ಏವಂ, ಸಚ್ಚವಾದೀ ಚ ಮಾಣವೋ;

ಅಸ್ಮಾ ಲೋಕಾ ಪರಂ ಲೋಕಂ, ಏವಂ ಪೇಚ್ಚ ನ ಸೋಚತೀ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ತಂ ತತ್ಥಾತಿ ಭಿಕ್ಖವೇ, ತಂ ರಾಜಾನಂ ತತ್ಥ ಧಮ್ಮಸಭಾಯಂ ಞಾಣಗತಿಯಾ ಗತಿಮಾ, ಅಬ್ಬೋಚ್ಛಿನ್ನವೀರಿಯೇನ ಧಿತಿಮಾ, ಭೂರಿಸಮಾಯ ವಿಪುಲಾಯ ಪಞ್ಞಾಯ ಮತಿಮಾ, ಸಣ್ಹಸುಖುಮತ್ಥದಸ್ಸಿನಾ ಞಾಣೇನ ಅತ್ಥದಸ್ಸಿಮಾ, ಪರಿಚ್ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ಜಾನನಞಾಣಸಙ್ಖಾತಾಯ ಪಞ್ಞಾಯ ಸಬ್ಬಧಮ್ಮಾನಂ ಸಙ್ಖಾತಾ, ವಿಧುರಪಣ್ಡಿತೋ ಏತಂ ‘‘ನ ಸಾಧಾರಣದಾರಸ್ಸಾ’’ತಿಆದಿವಚನಂ ಅಬ್ರವಿ. ತತ್ಥ ಯೋ ಪರೇಸಂ ದಾರೇಸು ಅಪರಜ್ಝತಿ ¶ , ಸೋ ಸಾಧಾರಣದಾರೋ ನಾಮ, ತಾದಿಸೋ ನ ಅಸ್ಸ ಭವೇಯ್ಯ. ನ ಭುಞ್ಜೇ ಸಾದುಮೇಕಕೋತಿ ಸಾದುರಸಂ ಪಣೀತಭೋಜನಂ ಅಞ್ಞೇಸಂ ಅದತ್ವಾ ಏಕಕೋವ ನ ಭುಞ್ಜೇಯ್ಯ. ಲೋಕಾಯತಿಕನ್ತಿ ಅನತ್ಥನಿಸ್ಸಿತಂ ಸಗ್ಗಮಗ್ಗಾನಂ ಅದಾಯಕಂ ಅನಿಯ್ಯಾನಿಕಂ ವಿತಣ್ಡಸಲ್ಲಾಪಂ ಲೋಕಾಯತಿಕವಾದಂ ನ ಸೇವೇಯ್ಯ. ನೇತಂ ಪಞ್ಞಾಯ ವಡ್ಢನನ್ತಿ ನ ಹಿ ಏತಂ ಲೋಕಾಯತಿಕಂ ಪಞ್ಞಾಯ ವಡ್ಢನಂ. ಸೀಲವಾತಿ ಅಖಣ್ಡೇಹಿ ಪಞ್ಚಹಿ ಸೀಲೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತೋ. ವತ್ತಸಮ್ಪನ್ನೋತಿ ಘರಾವಾಸವತ್ತೇನ ವಾ ರಾಜವತ್ತೇನ ವಾ ಸಮನ್ನಾಗತೋ. ಅಪ್ಪಮತ್ತೋತಿ ಕುಸಲಧಮ್ಮೇಸು ಅಪ್ಪಮತ್ತೋ. ನಿವಾತವುತ್ತೀತಿ ಅತಿಮಾನಂ ಅಕತ್ವಾ ನೀಚವುತ್ತಿ ಓವಾದಾನುಸಾಸನಿಪಟಿಚ್ಛಕೋ. ಅತ್ಥದ್ಧೋತಿ ಥದ್ಧಮಚ್ಛರಿಯವಿರಹಿತೋ. ಸುರತೋತಿ ಸೋರಚ್ಚೇನ ಸಮನ್ನಾಗತೋ. ಸಖಿಲೋತಿ ಪೇಮನೀಯವಚನೋ. ಮುದೂತಿ ಕಾಯವಾಚಾಚಿತ್ತೇಹಿ ಅಫರುಸೋ.

ಸಙ್ಗಹೇತಾ ಚ ಮಿತ್ತಾನನ್ತಿ ಕಲ್ಯಾಣಮಿತ್ತಾನಂ ಸಙ್ಗಹಕರೋ. ದಾನಾದೀಸು ಯೋ ಯೇನ ಸಙ್ಗಹಂ ಇಚ್ಛತಿ, ತಸ್ಸ ತೇನೇವ ಸಙ್ಗಾಹಕೋ. ಸಂವಿಭಾಗೀತಿ ಧಮ್ಮಿಕಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾನಞ್ಚೇವ ಕಪಣದ್ಧಿಕವಣಿಬ್ಬಕಯಾಚಕಾದೀನಞ್ಚ ಸಂವಿಭಾಗಕರೋ. ವಿಧಾನವಾತಿ ‘‘ಇಮಸ್ಮಿಂ ಕಾಲೇ ಕಸಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ, ಇಮಸ್ಮಿಂ ಕಾಲೇ ವಪಿತುಂ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ಏವಂ ಸಬ್ಬಕಿಚ್ಚೇಸು ವಿಧಾನಸಮ್ಪನ್ನೋ. ತಪ್ಪೇಯ್ಯಾತಿ ಗಹಿತಗಹಿತಭಾಜನಾನಿ ¶ ಪೂರೇತ್ವಾ ದದಮಾನೋ ತಪ್ಪೇಯ್ಯ. ಧಮ್ಮಕಾಮೋತಿ ಪವೇಣಿಧಮ್ಮಮ್ಪಿ ಸುಚರಿತಧಮ್ಮಮ್ಪಿ ಕಾಮಯಮಾನೋ ಪತ್ಥಯಮಾನೋ. ಸುತಾಧಾರೋತಿ ಸುತಸ್ಸ ಆಧಾರಭೂತೋ. ಪರಿಪುಚ್ಛಕೋತಿ ಧಮ್ಮಿಕಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣೇ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ‘‘ಕಿಂ, ಭನ್ತೇ, ಕುಸಲ’’ನ್ತಿಆದಿವಚನೇಹಿ ಪರಿಪುಚ್ಛನಸೀಲೋ. ಸಕ್ಕಚ್ಚನ್ತಿ ಗಾರವೇನ. ಏವಂ ನು ಅಸ್ಸ ಸಙ್ಗಹೋತಿ ಸಙ್ಗಹೋಪಿಸ್ಸ ಏವಂ ಕತೋ ನಾಮ ಭವೇಯ್ಯ. ಸಚ್ಚವಾದೀತಿ ಏವಂ ಪಟಿಪನ್ನೋಯೇವ ಸಭಾವವಾದೀ ನಾಮ ಸಿಯಾ.

ಏವಂ ಮಹಾಸತ್ತೋ ರಞ್ಞೋ ಘರಾವಾಸಪಞ್ಹಂ ಕಥೇತ್ವಾ ಪಲ್ಲಙ್ಕಾ ಓರುಯ್ಹ ರಾಜಾನಂ ವನ್ದಿ. ರಾಜಾಪಿಸ್ಸ ಮಹಾಸಕ್ಕಾರಂ ಕತ್ವಾ ಏಕಸತರಾಜೂಹಿ ಪರಿವುತೋ ಅತ್ತನೋ ನಿವೇಸನಮೇವ ಗತೋ.

ಘರಾವಾಸಪಞ್ಹಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ.

ಲಕ್ಖಣಕಣ್ಡಂ

ಮಹಾಸತ್ತೋ ¶ ಪನ ಪಟಿನಿವತ್ತೋ. ಅಥ ನಂ ಪುಣ್ಣಕೋ ಆಹ –

೧೪೫೮.

‘‘ಏಹಿ ದಾನಿ ಗಮಿಸ್ಸಾಮ, ದಿನ್ನೋ ನೋ ಇಸ್ಸರೇನ ಮೇ;

ಮಮೇವತ್ಥಂ ಪಟಿಪಜ್ಜ, ಏಸ ಧಮ್ಮೋ ಸನನ್ತನೋ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ¶ ದಿನ್ನೋ ನೋತಿ ಏತ್ಥ ನೋತಿ ನಿಪಾತಮತ್ತಂ, ತ್ವಂ ಇಸ್ಸರೇನ ಮಯ್ಹಂ ದಿನ್ನೋತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸನನ್ತನೋತಿ ಮಮ ಅತ್ಥಂ ಪಟಿಪಜ್ಜನ್ತೇನ ಹಿ ತಯಾ ಅತ್ತನೋ ಸಾಮಿಕಸ್ಸ ಅತ್ಥೋ ಪಟಿಪನ್ನೋ ಹೋತಿ. ಯಞ್ಚೇತಂ ಸಾಮಿಕಸ್ಸ ಅತ್ಥಕರಣಂ ನಾಮ, ಏಸ ಧಮ್ಮೋ ಸನನ್ತನೋ ಪೋರಾಣಕಪಣ್ಡಿತಾನಂ ಸಭಾವೋತಿ.

ವಿಧುರಪಣ್ಡಿತೋ ಆಹ –

೧೪೫೯.

‘‘ಜಾನಾಮಿ ಮಾಣವ ತಯಾಹಮಸ್ಮಿ, ದಿನ್ನೋಹಮಸ್ಮಿ ತವ ಇಸ್ಸರೇನ;

ತೀಹಞ್ಚ ತಂ ವಾಸಯೇಮು ಅಗಾರೇ, ಯೇನದ್ಧುನಾ ಅನುಸಾಸೇಮು ಪುತ್ತೇ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ತಯಾಹಮಸ್ಮೀತಿ ತಯಾ ಲದ್ಧೋಹಮಸ್ಮೀತಿ ಜಾನಾಮಿ, ಲಭನ್ತೇನ ಚ ನ ಅಞ್ಞಥಾ ಲದ್ಧೋ. ದಿನ್ನೋಹಮಸ್ಮಿ ತವ ಇಸ್ಸರೇನಾತಿ ಮಮ ಇಸ್ಸರೇನ ರಞ್ಞಾ ¶ ಅಹಂ ತವ ದಿನ್ನೋ. ತೀಹಂ ಚಾತಿ ಮಾಣವ, ಅಹಂ ತವ ಬಹೂಪಕಾರೋ, ರಾಜಾನಂ ಅನೋಲೋಕೇತ್ವಾ ಸಚ್ಚಮೇವ ಕಥೇಸಿಂ, ತೇನಾಹಂ ತಯಾ ಲದ್ಧೋ, ತ್ವಂ ಮೇ ಮಹನ್ತಗುಣಭಾವಂ ಜಾನಾಹಿ, ಮಯಂ ತೀಣಿಪಿ ದಿವಸಾನಿ ಅತ್ತನೋ ಅಗಾರೇ ವಾಸೇಮು, ತಸ್ಮಾ ಯೇನದ್ಧುನಾ ಯತ್ತಕೇನ ಕಾಲೇನ ಮಯಂ ಪುತ್ತಾದಾರೇ ಅನುಸಾಸೇಮು, ತಂ ಕಾಲಂ ಅಧಿವಾಸೇಹೀತಿ.

ತಂ ಸುತ್ವಾ ಪುಣ್ಣಕೋ ‘‘ಸಚ್ಚಂ ಪಣ್ಡಿತೋ ಆಹ, ಬಹೂಪಕಾರೋ ಏಸ ಮಮ, ‘ಸತ್ತಾಹಮ್ಪಿ ಅಡ್ಢಮಾಸಮ್ಪಿ ನಿಸೀದಾಹೀ’ತಿ ವುತ್ತೇ ಅಧಿವಾಸೇತಬ್ಬಮೇವಾ’’ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ಗಾಥಮಾಹ –

೧೪೬೦.

‘‘ತಂ ಮೇ ತಥಾ ಹೋತು ವಸೇಮು ತೀಹಂ, ಕುರುತಂ ಭವಜ್ಜ ಘರೇಸು ಕಿಚ್ಚಂ;

ಅನುಸಾಸತಂ ಪುತ್ತದಾರೇ ಭವಜ್ಜ, ಯಥಾ ತಯೀ ಪೇಚ್ಚ ಸುಖೀ ಭವೇಯ್ಯಾ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ತಂ ಮೇತಿ ಯಂ ತ್ವಂ ವದೇಸಿ, ಸಬ್ಬಂ ತಂ ಮಮ ತಥಾ ಹೋತು. ಭವಜ್ಜಾತಿ ಭವಂ ಅಜ್ಜ ಪಟ್ಠಾಯ ತೀಹಂ ಅನುಸಾಸತು. ತಯೀ ಪೇಚ್ಚಾತಿ ಯಥಾ ತಯಿ ಗತೇ ಪಚ್ಛಾ ತವ ಪುತ್ತದಾರೋ ಸುಖೀ ಭವೇಯ್ಯ, ಏವಂ ಅನುಸಾಸತು.

ಏವಂ ವತ್ವಾ ಪುಣ್ಣಕೋ ಮಹಾಸತ್ತೇನ ಸದ್ಧಿಂಯೇವ ತಸ್ಸ ನಿವೇಸನಂ ಪಾವಿಸಿ. ತಮತ್ಥಂ ¶ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಸತ್ಥಾ ಆಹ –

೧೪೬೧.

‘‘ಸಾಧೂತಿ ವತ್ವಾನ ಪಹೂತಕಾಮೋ, ಪಕ್ಕಾಮಿ ಯಕ್ಖೋ ವಿಧುರೇನ ಸದ್ಧಿಂ;

ತಂ ಕುಞ್ಜರಾಜಞ್ಞಹಯಾನುಚಿಣ್ಣಂ, ಪಾವೇಕ್ಖಿ ಅನ್ತೇಪುರಮರಿಯಸೇಟ್ಠೋ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ¶ ಪಹೂತಕಾಮೋತಿ ಮಹಾಭೋಗೋ. ಕುಞ್ಜರಾಜಞ್ಞಹಯಾನುಚಿಣ್ಣನ್ತಿ ಕುಞ್ಜರೇಹಿ ಚ ಆಜಞ್ಞಹಯೇಹಿ ಚ ಅನುಚಿಣ್ಣಂ ಪರಿಪುಣ್ಣಂ. ಅರಿಯಸೇಟ್ಠೋತಿ ಆಚಾರಅರಿಯೇಸು ಉತ್ತಮೋ ಪುಣ್ಣಕೋ ಯಕ್ಖೋ ಪಣ್ಡಿತಸ್ಸ ಅನ್ತೇಪುರಂ ಪಾವಿಸಿ.

ಮಹಾಸತ್ತಸ್ಸ ಪನ ತಿಣ್ಣಂ ಉತೂನಂ ಅತ್ಥಾಯ ತಯೋ ಪಾಸಾದಾ ಅಹೇಸುಂ. ತೇಸು ಏಕೋ ಕೋಞ್ಚೋ ನಾಮ, ಏಕೋ ಮಯೂರೋ ನಾಮ, ಏಕೋ ಪಿಯಕೇತೋ ನಾಮ. ತೇ ಸನ್ಧಾಯ ಅಯಂ ಗಾಥಾ ವುತ್ತಾ –

೧೪೬೨.

‘‘ಕೋಞ್ಚಂ ¶ ಮಯೂರಞ್ಚ ಪಿಯಞ್ಚ ಕೇತಂ, ಉಪಾಗಮೀ ತತ್ಥ ಸುರಮ್ಮರೂಪಂ;

ಪಹೂತಭಕ್ಖಂ ಬಹುಅನ್ನಪಾನಂ, ಮಸಕ್ಕಸಾರಂ ವಿಯ ವಾಸವಸ್ಸಾ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ತತ್ಥಾತಿ ತೇಸು ತೀಸು ಪಾಸಾದೇಸು ಯತ್ಥ ತಸ್ಮಿಂ ಸಮಯೇ ಅತ್ತನಾ ವಸತಿ, ತಂ ಸುರಮ್ಮರೂಪಂ ಪಾಸಾದಂ ಪುಣ್ಣಕಂ ಆದಾಯ ಉಪಾಗಮಿ.

ಸೋ ಉಪಗನ್ತ್ವಾ ಚ ಪನ ಅಲಙ್ಕತಪಾಸಾದಸ್ಸ ಸತ್ತಮಾಯ ಭೂಮಿಯಾ ಸಯನಗಬ್ಭಞ್ಚೇವ ಮಹಾತಲಞ್ಚ ಸಜ್ಜಾಪೇತ್ವಾ ಸಿರಿಸಯನಂ ಪಞ್ಞಾಪೇತ್ವಾ ಸಬ್ಬಂ ಅನ್ನಪಾನಾದಿವಿಧಿಂ ಉಪಟ್ಠಪೇತ್ವಾ ದೇವಕಞ್ಞಾಯೋ ವಿಯ ಪಞ್ಚಸತಾ ಇತ್ಥಿಯೋ ‘‘ಇಮಾ ತೇ ಪಾದಪರಿಚಾರಿಕಾ ಹೋನ್ತು, ಅನುಕ್ಕಣ್ಠನ್ತೋ ಇಧ ವಸಾಹೀ’’ತಿ ತಸ್ಸ ನಿಯ್ಯಾದೇತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ವಸನಟ್ಠಾನಂ ಗತೋ. ತಸ್ಸ ಗತಕಾಲೇ ತಾ ಇತ್ಥಿಯೋ ನಾನಾತೂರಿಯಾನಿ ಗಹೇತ್ವಾ ಪುಣ್ಣಕಸ್ಸ ಪರಿಚರಿಯಾಯ ನಚ್ಚಾದೀನಿ ಪಟ್ಠಪೇಸುಂ. ತಮತ್ಥಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಸತ್ಥಾ ಆಹ –

೧೪೬೩.

‘‘ತತ್ಥ ನಚ್ಚನ್ತಿ ಗಾಯನ್ತಿ, ಅವ್ಹಯನ್ತಿ ವರಾವರಂ;

ಅಚ್ಛರಾ ವಿಯ ದೇವೇಸು, ನಾರಿಯೋ ಸಮಲಙ್ಕತಾ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಅವ್ಹಯನ್ತಿ ವರಾವರನ್ತಿ ವರತೋ ವರಂ ನಚ್ಚಞ್ಚ ಗೀತಞ್ಚ ಕರೋನ್ತಿಯೋ ಪಕ್ಕೋಸನ್ತಿ.

೧೪೬೪.

‘‘ಸಮಙ್ಗಿಕತ್ವಾ ಪಮದಾಹಿ ಯಕ್ಖಂ, ಅನ್ನೇನ ಪಾನೇನ ಚ ಧಮ್ಮಪಾಲೋ;

ಅತ್ಥತ್ಥಮೇವಾನುವಿಚಿನ್ತಯನ್ತೋ ¶ , ಪಾವೇಕ್ಖಿ ಭರಿಯಾಯ ತದಾ ಸಕಾಸೇ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಪಮದಾಹೀತಿ ಪಮದಾಹಿ ಚೇವ ಅನ್ನಪಾನೇಹಿ ಚ ಸಮಙ್ಗಿಕತ್ವಾ. ಧಮ್ಮಪಾಲೋತಿ ಧಮ್ಮಸ್ಸ ಪಾಲಕೋ ಗೋಪಕೋ. ಅತ್ಥತ್ಥಮೇವಾತಿ ಅತ್ಥಭೂತಮೇವ ಅತ್ಥಂ. ಭರಿಯಾಯಾತಿ ಸಬ್ಬಜೇಟ್ಠಿಕಾಯ ಭರಿಯಾಯ.

೧೪೬೫.

‘‘ತಂ ¶ ¶ ಚನ್ದನಗನ್ಧರಸಾನುಲಿತ್ತಂ, ಸುವಣ್ಣಜಮ್ಬೋನದನಿಕ್ಖಸಾದಿಸಂ;

ಭರಿಯಂವಚಾ ‘ಏಹಿ ಸುಣೋಹಿ ಭೋತಿ, ಪುತ್ತಾನಿ ಆಮನ್ತಯ ತಮ್ಬನೇತ್ತೇ’’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಭರಿಯಂವಚಾತಿ ಜೇಟ್ಠಭರಿಯಂ ಅವಚ. ಆಮನ್ತಯಾತಿ ಪಕ್ಕೋಸ.

೧೪೬೬.

‘‘ಸುತ್ವಾನ ವಾಕ್ಯಂ ಪತಿನೋ ಅನುಜ್ಜಾ, ಸುಣಿಸಂ ವಚ ತಮ್ಬನಖಿಂ ಸುನೇತ್ತಂ;

‘ಆಮನ್ತಯ ವಮ್ಮಧರಾನಿ ಚೇತೇ, ಪುತ್ತಾನಿ ಇನ್ದೀವರಪುಪ್ಫಸಾಮೇ’’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಅನುಜ್ಜಾತಿ ಏವಂನಾಮಿಕಾ. ಸುಣಿಸಂವಚ ತಮ್ಬನಖಿಂ ಸುನೇತ್ತನ್ತಿ ಸಾ ತಸ್ಸ ವಚನಂ ಸುತ್ವಾ ಅಸ್ಸುಮುಖೀ ರೋದಮಾನಾ ‘‘ಸಯಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಪುತ್ತೇ ಪಕ್ಕೋಸಿತುಂ ಅಯುತ್ತಂ, ಸುಣಿಸಂ ಪೇಸೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ತಸ್ಸಾ ನಿವಾಸಟ್ಠಾನಂ ಗನ್ತ್ವಾ ತಮ್ಬನಖಿಂ ಸುನೇತ್ತಂ ಸುಣಿಸಂ ಅವಚ. ವಮ್ಮಧರಾನೀತಿ ವಮ್ಮಧರೇ ಸೂರೇ, ಸಮತ್ಥೇತಿ ಅತ್ಥೋ, ಆಭರಣಭಣ್ಡಮೇವ ವಾ ಇಧ ‘‘ವಮ್ಮ’’ನ್ತಿ ಅಧಿಪ್ಪೇತಂ, ತಸ್ಮಾ ಆಭರಣಧರೇತಿಪಿ ಅತ್ಥೋ. ಚೇತೇತಿ ತಂ ನಾಮೇನಾಲಪತಿ, ಪುತ್ತಾನೀತಿ ಮಮ ಪುತ್ತೇ ಚ ಧೀತರೋ ಚ. ಇನ್ದೀವರಪುಪ್ಫಸಾಮೇತಿ ತಂ ಆಲಪತಿ.

ಸಾ ‘‘ಸಾಧೂ’’ತಿ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿತ್ವಾ ಪಾಸಾದಾ ಓರುಯ್ಹ ಅನುವಿಚರಿತ್ವಾ ‘‘ಪಿತಾ ವೋ ಓವಾದಂ ದಾತುಕಾಮೋ ಪಕ್ಕೋಸತಿ, ಇದಂ ಕಿರ ವೋ ತಸ್ಸ ಪಚ್ಛಿಮದಸ್ಸನ’’ನ್ತಿ ಸಬ್ಬಮೇವಸ್ಸ ಸುಹದಜನಞ್ಚ ಪುತ್ತಧೀತರೋ ಚ ಸನ್ನಿಪಾತೇಸಿ. ಧಮ್ಮಪಾಲಕುಮಾರೋ ಪನ ತಂ ವಚನಂ ಸುತ್ವಾವ ರೋದನ್ತೋ ಕನಿಟ್ಠಭಾತಿಕಗಣಪರಿವುತೋ ಪಿತು ಸನ್ತಿಕಂ ಅಗಮಾಸಿ. ಪಣ್ಡಿತೋ ತೇ ದಿಸ್ವಾವ ಸಕಭಾವೇನ ಸಣ್ಠಾತುಂ ಅಸಕ್ಕೋನ್ತೋ ಅಸ್ಸುಪುಣ್ಣೇಹಿ ನೇತ್ತೇಹಿ ಆಲಿಙ್ಗಿತ್ವಾ ಸೀಸೇ ಚುಮ್ಬಿತ್ವಾ ಜೇಟ್ಠಪುತ್ತಂ ಮುಹುತ್ತಂ ಹದಯೇ ನಿಪಜ್ಜಾಪೇತ್ವಾ ಹದಯಾ ಓತಾರೇತ್ವಾ ಸಿರಿಗಬ್ಭತೋ ನಿಕ್ಖಮ್ಮ ಮಹಾತಲೇ ಪಲ್ಲಙ್ಕಮಜ್ಝೇ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ಪುತ್ತಸಹಸ್ಸಸ್ಸ ಓವಾದಂ ಅದಾಸಿ. ತಮತ್ಥಂ ¶ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಸತ್ಥಾ ಆಹ –

೧೪೬೭.

‘‘ತೇ ಆಗತೇ ಮುದ್ಧನಿ ಧಮ್ಮಪಾಲೋ, ಚುಮ್ಬಿತ್ವಾ ಪುತ್ತೇ ಅವಿಕಮ್ಪಮಾನೋ;

ಆಮನ್ತಯಿತ್ವಾನ ಅವೋಚ ವಾಕ್ಯಂ, ದಿನ್ನಾಹಂ ರಞ್ಞಾ ಇಧ ಮಾಣವಸ್ಸ.

೧೪೬೮.

‘‘ತಸ್ಸಜ್ಜಹಂ ¶ ಅತ್ತಸುಖೀ ವಿಧೇಯ್ಯೋ, ಆದಾಯ ಯೇನಿಚ್ಛತಿ ತೇನ ಗಚ್ಛತಿ;

ಅಹಞ್ಚ ವೋ ಸಾಸಿತುಮಾಗತೋಸ್ಮಿ, ಕಥಂ ಅಹಂ ಅಪರಿತ್ತಾಯ ಗಚ್ಛೇ.

೧೪೬೯.

‘‘ಸಚೇ ¶ ವೋ ರಾಜಾ ಕುರುರಟ್ಠವಾಸೀ, ಜನಸನ್ಧೋ ಪುಚ್ಛೇಯ್ಯ ಪಹೂತಕಾಮೋ;

ಕಿಮಾಭಿಜಾನಾಥ ಪುರೇ ಪುರಾಣಂ, ಕಿಂ ವೋ ಪಿತಾ ಪುರತ್ಥಾ.

೧೪೭೦.

‘‘ಸಮಾಸನಾ ಹೋಥ ಮಯಾವ ಸಬ್ಬೇ, ಕೋನೀಧ ರಞ್ಞೋ ಅಬ್ಭತಿಕೋ ಮನುಸ್ಸೋ;

ತಮಞ್ಜಲಿಂ ಕರಿಯ ವದೇಥ ಏವಂ, ಮಾ ಹೇವಂ ದೇವ ನ ಹಿ ಏಸ ಧಮ್ಮೋ;

ವಿಯಗ್ಘರಾಜಸ್ಸ ನಿಹೀನಜಚ್ಚೋ, ಸಮಾಸನೋ ದೇವ ಕಥಂ ಭವೇಯ್ಯಾ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಧಮ್ಮಪಾಲೋತಿ ಮಹಾಸತ್ತೋ. ದಿನ್ನಾಹನ್ತಿ ಅಹಂ ಜಯಧನೇನ ಖಣ್ಡೇತ್ವಾ ರಞ್ಞಾ ದಿನ್ನೋ. ತಸ್ಸಜ್ಜಹಂ ಅತ್ತಸುಖೀ ವಿಧೇಯ್ಯೋತಿ ಅಜ್ಜ ಪಟ್ಠಾಯ ತೀಹಮತ್ತಂ ಅಹಂ ಇಮಿನಾ ಅತ್ತನೋ ಸುಖೇನ ಅತ್ತಸುಖೀ, ತತೋ ಪರಂ ಪನ ತಸ್ಸ ಮಾಣವಸ್ಸಾಹಂ ವಿಧೇಯ್ಯೋ ಹೋಮಿ. ಸೋ ಹಿ ಇತೋ ಚತುತ್ಥೇ ದಿವಸೇ ಏಕಂಸೇನ ಮಂ ಆದಾಯ ಯತ್ಥಿಚ್ಛತಿ, ತತ್ಥ ಗಚ್ಛತಿ. ಅಪರಿತ್ತಾಯಾತಿ ತುಮ್ಹಾಕಂ ಪರಿತ್ತಂ ಅಕತ್ವಾ ಕಥಂ ಗಚ್ಛೇಯ್ಯನ್ತಿ ಅನುಸಾಸಿತುಂ ಆಗತೋಸ್ಮಿ. ಜನಸನ್ಧೋತಿ ಮಿತ್ತಬನ್ಧನೇನ ಮಿತ್ತಜನಸ್ಸ ಸನ್ಧಾನಕರೋ. ಪುರೇ ಪುರಾಣನ್ತಿ ಇತೋ ಪುಬ್ಬೇ ತುಮ್ಹೇ ಕಿಂ ಪುರಾಣಕಾರಣಂ ಅಭಿಜಾನಾಥ. ಅನುಸಾಸೇತಿ ಅನುಸಾಸಿ. ಏವಂ ತುಮ್ಹೇ ರಞ್ಞಾ ಪುಟ್ಠಾ ‘‘ಅಮ್ಹಾಕಂ ಪಿತಾ ಇಮಞ್ಚಿಮಞ್ಚ ಓವಾದಂ ಅದಾಸೀ’’ತಿ ಕಥೇಯ್ಯಾಥ. ಸಮಾಸನಾ ಹೋಥಾತಿ ಸಚೇ ವೋ ರಾಜಾ ಮಯಾ ದಿನ್ನಸ್ಸ ಓವಾದಸ್ಸ ಕಥಿತಕಾಲೇ ‘‘ಏಥ ತುಮ್ಹೇ, ಅಜ್ಜ ಮಯಾ ಸದ್ಧಿಂ ಸಮಾಸನಾ ಹೋಥ, ಇಧ ರಾಜಕುಲೇ ತುಮ್ಹೇಹಿ ಅಞ್ಞೋ ಕೋ ನು ರಞ್ಞೋ ಅಬ್ಭತಿಕೋ ಮನುಸ್ಸೋ’’ತಿ ಅತ್ತನೋ ಆಸನೇ ನಿಸೀದಾಪೇಯ್ಯ, ಅಥ ತುಮ್ಹೇ ಅಞ್ಜಲಿಂ ಕತ್ವಾ ತಂ ರಾಜಾನಂ ಏವಂ ವದೇಯ್ಯಾಥ ‘‘ದೇವ, ಏವಂ ಮಾ ಅವಚ. ನ ಹಿ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಏಸಪವೇಣಿಧಮ್ಮೋ. ವಿಯಗ್ಘರಾಜಸ್ಸ ಕೇಸರಸೀಹಸ್ಸ ನಿಹೀನಜಚ್ಚೋ ಜರಸಿಙ್ಗಾಲೋ ¶ , ದೇವ, ಕಥಂ ಸಮಾಸನೋ ಭವೇಯ್ಯ. ಯಥಾ ಸಿಙ್ಗಾಲೋ ಸೀಹಸ್ಸ ಸಮಾಸನೋ ನ ಹೋತಿ, ತಥೇವ ಮಯಂ ತುಮ್ಹಾಕ’’ನ್ತಿ.

ಇಮಂ ¶ ಪನಸ್ಸ ಕಥಂ ಸುತ್ವಾ ಪುತ್ತಧೀತರೋ ಚ ಞಾತಿಸುಹಜ್ಜಾದಯೋ ಚ ದಾಸಕಮ್ಮಕರಪೋರಿಸಾ ಚ ತೇ ಸಬ್ಬೇ ಸಕಭಾವೇನ ಸಣ್ಠಾತುಂ ಅಸಕ್ಕೋನ್ತಾ ಮಹಾವಿರವಂ ವಿರವಿಂಸು. ತೇಸಂ ಮಹಾಸತ್ತೋ ಸಞ್ಞಾಪೇಸಿ.

ಲಕ್ಖಣಕಣ್ಡಂ ನಿಟ್ಠಿತಂ.

ರಾಜವಸತಿಕಣ್ಡ

ಅಥ ನೇ ಪಣ್ಡಿತೋ ಪುತ್ತಧೀತರೋ ಚ ಞಾತಯೋ ಚ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ತುಣ್ಹೀಭೂತೇ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ತಾತಾ, ಮಾ ಚಿನ್ತಯಿತ್ಥ, ಸಬ್ಬೇ ಸಙ್ಖಾರಾ ಅನಿಚ್ಚಾ, ಯಸೋ ನಾಮ ವಿಪತ್ತಿಪರಿಯೋಸಾನೋ, ಅಪಿಚ ತುಮ್ಹಾಕಂ ರಾಜವಸತಿಂ ¶ ನಾಮ ಯಸಪಟಿಲಾಭಕಾರಣಂ ಕಥೇಸ್ಸಾಮಿ, ತಂ ಏಕಗ್ಗಚಿತ್ತಾ ಸುಣಾಥಾ’’ತಿ ಬುದ್ಧಲೀಲಾಯ ರಾಜವಸತಿಂ ನಾಮ ಪಟ್ಠಪೇಸಿ. ತಮತ್ಥಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಸತ್ಥಾ ಆಹ –

೧೪೭೧.

‘‘ಸೋ ಚ ಪುತ್ತೇ ಅಮಚ್ಚೇ ಚ, ಞಾತಯೋ ಸುಹದಜ್ಜನೇ;

ಅಲೀನಮನಸಙ್ಕಪ್ಪೋ, ವಿಧುರೋ ಏತದಬ್ರವಿ.

೧೪೭೨.

‘‘ಏಥಯ್ಯೋ ರಾಜವಸತಿಂ, ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ಸುಣಾಥ ಮೇ;

ಯಥಾ ರಾಜಕುಲಂ ಪತ್ತೋ, ಯಸಂ ಪೋಸೋ ನಿಗಚ್ಛತೀ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಸುಹದಜ್ಜನೇತಿ ಸುಹದಯಜನೇ. ಏಥಯ್ಯೋತಿ ಏಥ, ಅಯ್ಯೋ. ಪಿಯಸಮುದಾಚಾರೇನ ಪುತ್ತೇ ಆಲಪತಿ. ರಾಜವಸತಿನ್ತಿ ಮಯಾ ವುಚ್ಚಮಾನಂ ರಾಜಪಾರಿಚರಿಯಂ ಸುಣಾಥ. ಯಥಾತಿ ಯೇನ ಕಾರಣೇನ ರಾಜಕುಲಂ ಪತ್ತೋ ಉಪಸಙ್ಕಮನ್ತೋ ರಞ್ಞೋ ಸನ್ತಿಕೇ ಚರನ್ತೋ ಪೋಸೋ ಯಸಂ ನಿಗಚ್ಛತಿ ಲಭತಿ, ತಂ ಕಾರಣಂ ಸುಣಾಥಾತಿ ಅತ್ಥೋ.

೧೪೭೩.

‘‘ನ ಹಿ ರಾಜಕುಲಂ ಪತ್ತೋ, ಅಞ್ಞಾತೋ ಲಭತೇ ಯಸಂ;

ನಾಸೂರೋ ನಾಪಿ ದುಮ್ಮೇಧೋ, ನಪ್ಪಮತ್ತೋ ಕುದಾಚನಂ.

೧೪೭೪.

‘‘ಯದಾಸ್ಸ ಸೀಲಂ ಪಞ್ಞಞ್ಚ, ಸೋಚೇಯ್ಯಂ ಚಾಧಿಗಚ್ಛತಿ;

ಅಥ ವಿಸ್ಸಸತೇ ತ್ಯಮ್ಹಿ, ಗುಯ್ಹಞ್ಚಸ್ಸ ನ ರಕ್ಖತೀ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ¶ ಅಞ್ಞಾತೋತಿ ಅಪಾಕಟಗುಣೋ ಅವಿದಿತಕಮ್ಮಾವದಾನೋ. ನಾಸೂರೋತಿ ನ ಅಸೂರೋ ಭೀರುಕಜಾತಿಕೋ. ಯದಾಸ್ಸ ಸೀಲನ್ತಿ ಯದಾ ಅಸ್ಸ ಸೇವಕಸ್ಸ ರಾಜಾ ಸೀಲಞ್ಚ ಪಞ್ಞಞ್ಚ ಸೋಚೇಯ್ಯಞ್ಚ ಅಧಿಗಚ್ಛತಿ, ಆಚಾರಸಮ್ಪತ್ತಿಞ್ಚ ಞಾಣಬಲಞ್ಚ ಸುಚಿಭಾವಞ್ಚ ಜಾನಾತಿ. ಅಥ ವಿಸ್ಸಸತೇ ತ್ಯಮ್ಹೀತಿ ಅಥ ರಾಜಾ ತಮ್ಹಿ ವಿಸ್ಸಸತೇ ವಿಸ್ಸಾಸಂ ಕರೋತಿ, ಅತ್ತನೋ ಗುಯ್ಹಞ್ಚಸ್ಸ ನ ರಕ್ಖತಿ ನ ಗೂಹತಿ.

೧೪೭೫.

‘‘ತುಲಾ ಯಥಾ ಪಗ್ಗಹಿತಾ, ಸಮದಣ್ಡಾ ಸುಧಾರಿತಾ;

ಅಜ್ಝಿಟ್ಠೋ ನ ವಿಕಮ್ಪೇಯ್ಯ, ಸ ರಾಜವಸತಿಂ ವಸೇ.

೧೪೭೬.

‘‘ತುಲಾ ¶ ಯಥಾ ಪಗ್ಗಹಿತಾ, ಸಮದಣ್ಡಾ ಸುಧಾರಿತಾ;

ಸಬ್ಬಾನಿ ಅಭಿಸಮ್ಭೋನ್ತೋ, ಸ ರಾಜವಸತಿಂ ವಸೇ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ತುಲಾ ¶ ಯಥಾತಿ ಯಥಾ ಏಸಾ ವುತ್ತಪ್ಪಕಾರಾ ತುಲಾ ನ ಓನಮತಿ ನ ಉನ್ನಮತಿ, ಏವಮೇವ ರಾಜಸೇವಕೋ ಕಿಸ್ಮಿಞ್ಚಿದೇವ ಕಮ್ಮೇ ರಞ್ಞಾ ‘‘ಇದಂ ನಾಮ ಕರೋಹೀ’’ತಿ ಅಜ್ಝಿಟ್ಠೋ ಆಣತ್ತೋ ಛನ್ದಾದಿಅಗತಿವಸೇನ ನ ವಿಕಮ್ಪೇಯ್ಯ, ಸಬ್ಬಕಿಚ್ಚೇಸು ಪಗ್ಗಹಿತತುಲಾ ವಿಯ ಸಮೋ ಭವೇಯ್ಯ. ಸ ರಾಜವಸತಿನ್ತಿ ಸೋ ಏವರೂಪೋ ಸೇವಕೋ ರಾಜಕುಲೇ ವಾಸಂ ವಸೇಯ್ಯ, ರಾಜಾನಂ ಪರಿಚರೇಯ್ಯ, ಏವಂ ಪರಿಚರನ್ತೋ ಪನ ಯಸಂ ಲಭೇಯ್ಯಾತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸಬ್ಬಾನಿ ಅಭಿಸಮ್ಭೋನ್ತೋತಿ ಸಬ್ಬಾನಿ ರಾಜಕಿಚ್ಚಾನಿ ಕರೋನ್ತೋ.

೧೪೭೭.

‘‘ದಿವಾ ವಾ ಯದಿ ವಾ ರತ್ತಿಂ, ರಾಜಕಿಚ್ಚೇಸು ಪಣ್ಡಿತೋ;

ಅಜ್ಝಿಟ್ಠೋ ನ ವಿಕಮ್ಪೇಯ್ಯ, ಸ ರಾಜವಸತಿಂ ವಸೇ.

೧೪೭೮.

‘‘ದಿವಾ ವಾ ಯದಿ ವಾ ರತ್ತಿಂ, ರಾಜಕಿಚ್ಚೇಸು ಪಣ್ಡಿತೋ;

ಸಬ್ಬಾನಿ ಅಭಿಸಮ್ಭೋನ್ತೋ, ಸ ರಾಜವಸತಿಂ ವಸೇ.

೧೪೭೯.

‘‘ಯೋ ಚಸ್ಸ ಸುಕತೋ ಮಗ್ಗೋ, ರಞ್ಞೋ ಸುಪ್ಪಟಿಯಾದಿತೋ;

ನ ತೇನ ವುತ್ತೋ ಗಚ್ಛೇಯ್ಯ, ಸ ರಾಜವಸತಿಂ ವಸೇ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ನ ವಿಕಮ್ಪೇಯ್ಯಾತಿ ಅವಿಕಮ್ಪಮಾನೋ ತಾನಿ ಕಿಚ್ಚಾನಿ ಕರೇಯ್ಯ. ಯೋ ಚಸ್ಸಾತಿ ಯೋ ಚ ರಞ್ಞೋ ಗಮನಮಗ್ಗೋ ಸುಕತೋ ಅಸ್ಸ ಸುಪ್ಪಟಿಯಾದಿತೋ ಸುಮಣ್ಡಿತೋ, ‘‘ಇಮಿನಾ ಮಗ್ಗೇನ ಗಚ್ಛಾ’’ತಿ ವುತ್ತೋಪಿ ತೇನ ನ ಗಚ್ಛೇಯ್ಯ.

೧೪೮೦.

‘‘ನ ¶ ರಞ್ಞೋ ಸದಿಸಂ ಭುಞ್ಜೇ, ಕಾಮಭೋಗೇ ಕುದಾಚನಂ;

ಸಬ್ಬತ್ಥ ಪಚ್ಛತೋ ಗಚ್ಛೇ, ಸ ರಾಜವಸತಿಂ ವಸೇ.

೧೪೮೧.

‘‘ನ ರಞ್ಞೋ ಸದಿಸಂ ವತ್ಥಂ, ನ ಮಾಲಂ ನ ವಿಲೇಪನಂ;

ಆಕಪ್ಪಂ ಸರಕುತ್ತಿಂ ವಾ, ನ ರಞ್ಞೋ ಸದಿಸಮಾಚರೇ;

ಅಞ್ಞಂ ಕರೇಯ್ಯ ಆಕಪ್ಪಂ, ಸ ರಾಜವಸತಿಂ ವಸೇ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ¶ ನ ರಞ್ಞೋತಿ ರಞ್ಞೋ ಕಾಮಭೋಗೇನ ಸಮಂ ಕಾಮಭೋಗಂ ನ ಭುಞ್ಜೇಯ್ಯ. ತಾದಿಸಸ್ಸ ಹಿ ರಾಜಾ ಕುಜ್ಝತಿ. ಸಬ್ಬತ್ಥಾತಿ ಸಬ್ಬೇಸು ರೂಪಾದೀಸು ಕಾಮಗುಣೇಸು ರಞ್ಞೋ ಪಚ್ಛತೋವ ಗಚ್ಛೇಯ್ಯ, ಹೀನತರಮೇವ ಸೇವೇಯ್ಯಾತಿ ಅತ್ಥೋ. ಅಞ್ಞಂ ಕರೇಯ್ಯಾತಿ ರಞ್ಞೋ ಆಕಪ್ಪತೋ ಸರಕುತ್ತಿತೋ ಚ ಅಞ್ಞಮೇವ ಆಕಪ್ಪಂ ಕರೇಯ್ಯ.

೧೪೮೨.

‘‘ಕೀಳೇ ರಾಜಾ ಅಮಚ್ಚೇಹಿ, ಭರಿಯಾಹಿ ಪರಿವಾರಿತೋ;

ನಾಮಚ್ಚೋ ರಾಜಭರಿಯಾಸು, ಭಾವಂ ಕುಬ್ಬೇಥ ಪಣ್ಡಿತೋ.

೧೪೮೩.

‘‘ಅನುದ್ಧತೋ ಅಚಪಲೋ, ನಿಪಕೋ ಸಂವುತಿನ್ದ್ರಿಯೋ;

ಮನೋಪಣಿಧಿಸಮ್ಪನ್ನೋ, ಸ ರಾಜವಸತಿಂ ವಸೇ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಭಾವನ್ತಿ ವಿಸ್ಸಾಸವಸೇನ ಅಧಿಪ್ಪಾಯಂ. ಅಚಪಲೋತಿ ಅಮಣ್ಡನಸೀಲೋ. ನಿಪಕೋತಿ ಪರಿಪಕ್ಕಞಾಣೋ. ಸಂವುತಿನ್ದ್ರಿಯೋತಿ ಪಿಹಿತಛಳಿನ್ದ್ರಿಯೋ ರಞ್ಞೋ ವಾ ಅಙ್ಗಪಚ್ಚಙ್ಗಾನಿ ಓರೋಧೇ ವಾಸ್ಸ ನ ಓಲೋಕೇಯ್ಯ. ಮನೋಪಣಿಧಿಸಮ್ಪನ್ನೋತಿ ಅಚಪಲೇನ ಸುಟ್ಠು ಠಪಿತೇನ ಚಿತ್ತೇನ ಸಮನ್ನಾಗತೋ.

೧೪೮೪.

‘‘ನಾಸ್ಸ ¶ ಭರಿಯಾಹಿ ಕೀಳೇಯ್ಯ, ನ ಮನ್ತೇಯ್ಯ ರಹೋಗತೋ;

ನಾಸ್ಸ ಕೋಸಾ ಧನಂ ಗಣ್ಹೇ, ಸ ರಾಜವಸತಿಂ ವಸೇ.

೧೪೮೫.

‘‘ನ ನಿದ್ದಂ ಬಹು ಮಞ್ಞೇಯ್ಯ, ನ ಮದಾಯ ಸುರಂ ಪಿವೇ;

ನಾಸ್ಸ ದಾಯೇ ಮಿಗೇ ಹಞ್ಞೇ, ಸ ರಾಜವಸತಿಂ ವಸೇ.

೧೪೮೬.

‘‘ನಾಸ್ಸ ಪೀಠಂ ನ ಪಲ್ಲಙ್ಕಂ, ನ ಕೋಚ್ಛಂ ನ ನಾವಂ ರಥಂ;

ಸಮ್ಮತೋಮ್ಹೀತಿ ಆರೂಹೇ, ಸ ರಾಜವಸತಿಂ ವಸೇ.

೧೪೮೭.

‘‘ನಾತಿದೂರೇ ಭಜೇ ರಞ್ಞೋ, ನಚ್ಚಾಸನ್ನೇ ವಿಚಕ್ಖಣೋ;

ಸಮ್ಮುಖಞ್ಚಸ್ಸ ತಿಟ್ಠೇಯ್ಯ, ಸನ್ದಿಸ್ಸನ್ತೋ ಸಭತ್ತುನೋ.

೧೪೮೮.

‘‘ನ ¶ ವೇ ರಾಜಾ ಸಖಾ ಹೋತಿ, ನ ರಾಜಾ ಹೋತಿ ಮೇಥುನೋ;

ಖಿಪ್ಪಂ ಕುಜ್ಝನ್ತಿ ರಾಜಾನೋ, ಸೂಕೇನಕ್ಖೀವ ಘಟ್ಟಿತಂ.

೧೪೮೯.

‘‘ನ ¶ ಪೂಜಿತೋ ಮಞ್ಞಮಾನೋ, ಮೇಧಾವೀ ಪಣ್ಡಿತೋ ನರೋ;

ಫರುಸಂ ಪತಿಮನ್ತೇಯ್ಯ, ರಾಜಾನಂ ಪರಿಸಂಗತ’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ನ ಮನ್ತೇಯ್ಯಾತಿ ತಸ್ಸ ರಞ್ಞೋ ಭರಿಯಾಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ನೇವ ಕೀಳೇಯ್ಯ, ನ ರಹೋ ಮನ್ತೇಯ್ಯ. ಕೋಸಾ ಧನನ್ತಿ ರಞ್ಞೋ ಕೋಸಾ ಧನಂ ಥೇನೇತ್ವಾ ನ ಗಣ್ಹೇಯ್ಯ. ನ ಮದಾಯಾತಿ ತಾತಾ, ರಾಜಸೇವಕೋ ನಾಮ ಮದತ್ಥಾಯ ಸುರಂ ನ ಪಿವೇಯ್ಯ. ನಾಸ್ಸ ದಾಯೇ ಮಿಗೇತಿ ಅಸ್ಸ ರಞ್ಞೋ ದಿನ್ನಾಭಯೇ ಮಿಗೇ ನ ಹಞ್ಞೇಯ್ಯ. ಕೋಚ್ಛನ್ತಿ ಭದ್ದಪೀಠಂ. ಸಮ್ಮತೋಮ್ಹೀತಿ ಅಹಂ ಸಮ್ಮತೋ ಹುತ್ವಾ ಏವಂ ಕರೋಮೀತಿ ನ ಆರುಹೇಯ್ಯ. ಸಮ್ಮುಖಞ್ಚಸ್ಸ ತಿಟ್ಠೇಯ್ಯಾತಿ ಅಸ್ಸ ರಞ್ಞೋ ಪುರತೋ ಖುದ್ದಕಮಹನ್ತಕಥಾಸವನಟ್ಠಾನೇ ತಿಟ್ಠೇಯ್ಯ. ಸನ್ದಿಸ್ಸನ್ತೋ ಸಭತ್ತುನೋತಿ ಯೋ ರಾಜಸೇವಕೋ ತಸ್ಸ ಭತ್ತುನೋ ದಸ್ಸನಟ್ಠಾನೇ ತಿಟ್ಠೇಯ್ಯ. ಸೂಕೇನಾತಿ ಅಕ್ಖಿಮ್ಹಿ ಪತಿತೇನ ವೀಹಿಸೂಕಾದಿನಾ ಘಟ್ಟಿತಂ ಅಕ್ಖಿ ಪಕತಿಸಭಾವಂ ಜಹನ್ತಂ ಯಥಾ ಕುಜ್ಝತಿ ನಾಮ, ಏವಂ ಕುಜ್ಝನ್ತಿ, ನ ತೇಸು ವಿಸ್ಸಾಸೋ ಕಾತಬ್ಬೋ. ಪೂಜಿತೋ ಮಞ್ಞಮಾನೋತಿ ಅಹಂ ರಾಜಪೂಜಿತೋಮ್ಹೀತಿ ಮಞ್ಞಮಾನೋ. ಫರುಸಂ ಪತಿಮನ್ತೇಯ್ಯಾತಿ ಯೇನ ಸೋ ಕುಜ್ಝತಿ, ತಥಾರೂಪಂ ನ ಮನ್ತೇಯ್ಯ.

೧೪೯೦.

‘‘ಲದ್ಧದ್ವಾರೋ ಲಭೇ ದ್ವಾರಂ, ನೇವ ರಾಜೂಸು ವಿಸ್ಸಸೇ;

ಅಗ್ಗೀವ ಸಂಯತೋ ತಿಟ್ಠೇ, ಸ ರಾಜವಸತಿಂ ವಸೇ.

೧೪೯೧.

‘‘ಪುತ್ತಂ ವಾ ಭಾತರಂ ವಾ ಸಂ, ಸಮ್ಪಗ್ಗಣ್ಹಾತಿ ಖತ್ತಿಯೋ;

ಗಾಮೇಹಿ ನಿಗಮೇಹಿ ವಾ, ರಟ್ಠೇಹಿ ಜನಪದೇಹಿ ವಾ;

ತುಣ್ಹೀಭೂತೋ ಉಪೇಕ್ಖೇಯ್ಯ, ನ ಭಣೇ ಛೇಕಪಾಪಕ’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ಲದ್ಧದ್ವಾರೋ ¶ ಲಭೇ ದ್ವಾರನ್ತಿ ಅಹಂ ನಿಪ್ಪಟಿಹಾರೋ ಲದ್ಧದ್ವಾರೋತಿ ಅಪ್ಪಟಿಹಾರೇತ್ವಾ ನ ಪವಿಸೇಯ್ಯ, ಪುನಪಿ ದ್ವಾರಂ ಲಭೇಯ್ಯ, ಪಟಿಹಾರೇತ್ವಾವ ಪವಿಸೇಯ್ಯಾತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸಂಯತೋತಿ ಅಪ್ಪಮತ್ತೋ ಹುತ್ವಾ. ಭಾತರಂ ವಾ ಸನ್ತಿ ಸಕಂ ಭಾತರಂ ವಾ. ಸಮ್ಪಗ್ಗಣ್ಹಾತೀತಿ ‘‘ಅಸುಕಗಾಮಂ ವಾ ಅಸುಕನಿಗಮಂ ವಾ ಅಸ್ಸ ದೇಮಾ’’ತಿ ಯದಾ ಸೇವಕೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಕಥೇತಿ. ನ ಭಣೇ ಛೇಕಪಾಪಕನ್ತಿ ತದಾ ಗುಣಂ ವಾ ಅಗುಣಂ ವಾ ನ ಭಣೇಯ್ಯ.

೧೪೯೨.

‘‘ಹತ್ಥಾರೋಹೇ ¶ ಅನೀಕಟ್ಠೇ, ರಥಿಕೇ ಪತ್ತಿಕಾರಕೇ;

ತೇಸಂ ಕಮ್ಮಾವದಾನೇನ, ರಾಜಾ ವಡ್ಢೇತಿ ವೇತನಂ;

ನ ತೇಸಂ ಅನ್ತರಾ ಗಚ್ಛೇ, ಸ ರಾಜವಸತಿಂ ವಸೇ.

೧೪೯೩.

‘‘ಚಾಪೋವೂನುದರೋ ¶ ಧೀರೋ, ವಂಸೋವಾಪಿ ಪಕಮ್ಪಯೇ;

ಪಟಿಲೋಮಂ ನ ವತ್ತೇಯ್ಯ, ಸ ರಾಜವಸತಿಂ ವಸೇ.

೧೪೯೪.

‘‘ಚಾಪೋವೂನುದರೋ ಅಸ್ಸ, ಮಚ್ಛೋವಸ್ಸ ಅಜಿವ್ಹವಾ;

ಅಪ್ಪಾಸೀ ನಿಪಕೋ ಸೂರೋ, ಸ ರಾಜವಸತಿಂ ವಸೇ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ನ ತೇಸಂ ಅನ್ತರಾ ಗಚ್ಛೇತಿ ತೇಸಂ ಲಾಭಸ್ಸ ಅನ್ತರಾ ನ ಗಚ್ಛೇ, ಅನ್ತರಾಯಂ ನ ಕರೇಯ್ಯ. ವಂಸೋವಾಪೀತಿ ಯಥಾ ವಂಸಗುಮ್ಬತೋ ಉಗ್ಗತವಂಸೋ ವಾತೇನ ಪಹಟಕಾಲೇ ಪಕಮ್ಪತಿ, ಏವಂ ರಞ್ಞಾ ಕಥಿತಕಾಲೇ ಪಕಮ್ಪೇಯ್ಯ. ಚಾಪೋವೂನುದರೋತಿ ಯಥಾ ಚಾಪೋ ಮಹೋದರೋ ನ ಹೋತಿ, ಏವಂ ಮಹೋದರೋ ನ ಸಿಯಾ. ಅಜಿವ್ಹವಾತಿ ಯಥಾ ಮಚ್ಛೋ ಅಜಿವ್ಹತಾಯ ನ ಕಥೇತಿ, ತಥಾ ಸೇವಕೋ ಮನ್ದಕಥತಾಯ ಅಜಿವ್ಹವಾ ಭವೇಯ್ಯ. ಅಪ್ಪಾಸೀತಿ ಭೋಜನಮತ್ತಞ್ಞೂ.

೧೪೯೫.

‘‘ನ ಬಾಳ್ಹಂ ಇತ್ಥಿಂ ಗಚ್ಛೇಯ್ಯ, ಸಮ್ಪಸ್ಸಂ ತೇಜಸಙ್ಖಯಂ;

ಕಾಸಂ ಸಾಸಂ ದರಂ ಬಾಲ್ಯಂ, ಖೀಣಮೇಧೋ ನಿಗಚ್ಛತಿ.

೧೪೯೬.

‘‘ನಾತಿವೇಲಂ ಪಭಾಸೇಯ್ಯ, ನ ತುಣ್ಹೀ ಸಬ್ಬದಾ ಸಿಯಾ;

ಅವಿಕಿಣ್ಣಂ ಮಿತಂ ವಾಚಂ, ಪತ್ತೇ ಕಾಲೇ ಉದೀರಯೇ.

೧೪೯೭.

‘‘ಅಕ್ಕೋಧನೋ ಅಸಙ್ಘಟ್ಟೋ, ಸಚ್ಚೋ ಸಣ್ಹೋ ಅಪೇಸುಣೋ;

ಸಮ್ಫಂ ಗಿರಂ ನ ಭಾಸೇಯ್ಯ, ಸ ರಾಜವಸತಿಂ ವಸೇ.

೧೪೯೮.

‘‘ಮಾತಾಪೇತ್ತಿಭರೋ ಅಸ್ಸ, ಕುಲೇ ಜೇಟ್ಠಾಪಚಾಯಿಕೋ;

ಸಣ್ಹೋ ಸಖಿಲಸಮ್ಭಾಸೋ, ಸ ರಾಜವಸತಿಂ ವಸೇ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ನ ಬಾಳ್ಹನ್ತಿ ಪುನಪ್ಪುನಂ ಕಿಲೇಸವಸೇನ ನ ಗಚ್ಛೇಯ್ಯ. ತೇಜಸಙ್ಖಯನ್ತಿ ಏವಂ ಗಚ್ಛನ್ತೋ ಹಿ ಪುರಿಸೋ ತೇಜಸಙ್ಖಯಂ ಗಚ್ಛತಿ ಪಾಪುಣಾತಿ, ತಂ ಸಮ್ಪಸ್ಸನ್ತೋ ಬಾಳ್ಹಂ ನ ಗಚ್ಛೇಯ್ಯ. ದರನ್ತಿ ಕಾಯದರಥಂ. ಬಾಲ್ಯನ್ತಿ ದುಬ್ಬಲಭಾವಂ. ಖೀಣಮೇಧೋತಿ ಪುನಪ್ಪುನಂ ಕಿಲೇಸರತಿವಸೇನ ಖೀಣಪಞ್ಞೋ ಪುರಿಸೋ ಏತೇ ಕಾಸಾದಯೋ ನಿಗಚ್ಛತಿ. ನಾತಿವೇಲನ್ತಿ ತಾತಾ ರಾಜೂನಂ ಸನ್ತಿಕೇ ಪಮಾಣಾತಿಕ್ಕನ್ತಂ ನ ಭಾಸೇಯ್ಯ ¶ . ಪತ್ತೇ ಕಾಲೇತಿ ಅತ್ತನೋ ವಚನಕಾಲೇ ಸಮ್ಪತ್ತೇ. ಅಸಙ್ಘಟ್ಟೋತಿ ಪರಂ ಅಸಙ್ಘಟ್ಟೇನ್ತೋ. ಸಮ್ಫನ್ತಿ ನಿರತ್ಥಕಂ. ಗಿರನ್ತಿ ವಚನಂ.

೧೪೯೯.

‘‘ವಿನೀತೋ ¶ ¶ ಸಿಪ್ಪವಾ ದನ್ತೋ, ಕತತ್ತೋ ನಿಯತೋ ಮುದು;

ಅಪ್ಪಮತ್ತೋ ಸುಚಿ ದಕ್ಖೋ, ಸ ರಾಜವಸತಿಂ ವಸೇ.

೧೫೦೦.

‘‘ನಿವಾತವುತ್ತಿ ವುದ್ಧೇಸು, ಸಪ್ಪತಿಸ್ಸೋ ಸಗಾರವೋ;

ಸುರತೋ ಸುಖಸಂವಾಸೋ, ಸ ರಾಜವಸತಿಂ ವಸೇ.

೧೫೦೧.

‘‘ಆರಕಾ ಪರಿವಜ್ಜೇಯ್ಯ, ಸಹಿತುಂ ಪಹಿತಂ ಜನಂ;

ಭತ್ತಾರಞ್ಞೇವುದಿಕ್ಖೇಯ್ಯ, ನ ಚ ಅಞ್ಞಸ್ಸ ರಾಜಿನೋ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ವಿನೀತೋತಿ ಆಚಾರಸಮ್ಪನ್ನೋ. ಸಿಪ್ಪವಾತಿ ಅತ್ತನೋ ಕುಲೇ ಸಿಕ್ಖಿತಬ್ಬಸಿಪ್ಪೇನ ಸಮನ್ನಾಗತೋ. ದನ್ತೋತಿ ಛಸು ದ್ವಾರೇಸು ನಿಬ್ಬಿಸೇವನೋ. ಕತತ್ತೋತಿ ಸಮ್ಪಾದಿತತ್ತೋ. ನಿಯತೋತಿ ಯಸಾದೀನಿ ನಿಸ್ಸಾಯ ಅಚಲಸಭಾವೋ. ಮುದೂತಿ ಅನತಿಮಾನೀ. ಅಪ್ಪಮತ್ತೋತಿ ಕತ್ತಬ್ಬಕಿಚ್ಚೇಸು ಪಮಾದರಹಿತೋ. ದಕ್ಖೋತಿ ಉಪಟ್ಠಾನೇ ಛೇಕೋ. ನಿವಾತವುತ್ತೀತಿ ನೀಚವುತ್ತಿ. ಸುಖಸಂವಾಸೋತಿ ಗರುಸಂವಾಸಸೀಲೋ. ಸಹಿತುಂ ಪತಿತನ್ತಿ ಪರರಾಜೂಹಿ ಸಕರಞ್ಞೋ ಸನ್ತಿಕಂ ಗುಯ್ಹರಕ್ಖಣವಸೇನ ವಾ ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಪಾಕಟಕರಣವಸೇನವಾ ಪೇಸಿತಂ. ತಥಾರೂಪೇನ ಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಕಥೇನ್ತೋಪಿ ರಞ್ಞೋ ಸಮ್ಮುಖಾವ ಕಥೇಯ್ಯ. ಭತ್ತಾರಞ್ಞೇವುದಿಕ್ಖೇಯ್ಯಾತಿ ಅತ್ತನೋ ಸಾಮಿಕಮೇವ ಓಲೋಕೇಯ್ಯ. ನ ಚ ಅಞ್ಞಸ್ಸ ರಾಜಿನೋತಿ ಅಞ್ಞಸ್ಸ ರಞ್ಞೋ ಸನ್ತಕೋ ನ ಭವೇಯ್ಯ.

೧೫೦೨.

‘‘ಸಮಣೇ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೇ ಚಾಪಿ, ಸೀಲವನ್ತೇ ಬಹುಸ್ಸುತೇ;

ಸಕ್ಕಚ್ಚಂ ಪಯಿರುಪಾಸೇಯ್ಯ, ಸ ರಾಜವಸತಿಂ ವಸೇ.

೧೫೦೩.

‘‘ಸಮಣೇ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೇ ಚಾಪಿ, ಸೀಲವನ್ತೇ ಬಹುಸ್ಸುತೇ;

ಸಕ್ಕಚ್ಚಂ ಅನುವಾಸೇಯ್ಯ, ಸ ರಾಜವಸತಿಂ ವಸೇ.

೧೫೦೪.

‘‘ಸಮಣೇ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೇ ಚಾಪಿ, ಸೀಲವನ್ತೇ ಬಹುಸ್ಸುತೇ;

ತಪ್ಪೇಯ್ಯ ಅನ್ನಪಾನೇನ, ಸ ರಾಜವಸತಿಂ ವಸೇ.

೧೫೦೫.

‘‘ಸಮಣೇ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೇ ಚಾಪಿ, ಸೀಲವನ್ತೇ ಬಹುಸ್ಸುತೇ;

ಆಸಜ್ಜ ಪಞ್ಞೇ ಸೇವೇಥ, ಆಕಙ್ಖಂ ವುದ್ಧಿಮತ್ತನೋ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ¶ ¶ ಸಕ್ಕಚ್ಚಂ ಪಯಿರುಪಾಸೇಯ್ಯಾತಿ ಗಾರವೇನ ಪುನಪ್ಪುನಂ ಉಪಸಙ್ಕಮೇಯ್ಯ. ಅನುವಾಸೇಯ್ಯಾತಿ ಉಪೋಸಥವಾಸಂ ವಸನ್ತೋ ಅನುವತ್ತೇಯ್ಯ. ತಪ್ಪೇಯ್ಯಾತಿ ಯಾವದತ್ಥಂ ದಾನೇನ ತಪ್ಪೇಯ್ಯ. ಆಸಜ್ಜಾತಿ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ. ಪಞ್ಞೇತಿ ಪಣ್ಡಿತೇ, ಆಸಜ್ಜಪಞ್ಞೇ ವಾ, ಅಸಜ್ಜಮಾನಪಞ್ಞೇತಿ ಅತ್ಥೋ.

೧೫೦೬.

‘‘ದಿನ್ನಪುಬ್ಬಂ ನ ಹಾಪೇಯ್ಯ, ದಾನಂ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣೇ;

ನ ಚ ಕಿಞ್ಚಿ ನಿವಾರೇಯ್ಯ, ದಾನಕಾಲೇ ವಣಿಬ್ಬಕೇ.

೧೫೦೭.

‘‘ಪಞ್ಞವಾ ಬುದ್ಧಿಸಮ್ಪನ್ನೋ, ವಿಧಾನವಿಧಿಕೋವಿದೋ;

ಕಾಲಞ್ಞೂ ಸಮಯಞ್ಞೂ ಚ, ಸ ರಾಜವಸತಿಂ ವಸೇ.

೧೫೦೮.

‘‘ಉಟ್ಠಾತಾ ¶ ಕಮ್ಮಧೇಯ್ಯೇಸು, ಅಪ್ಪಮತ್ತೋ ವಿಚಕ್ಖಣೋ;

ಸುಸಂವಿಹಿತಕಮ್ಮನ್ತೋ, ಸ ರಾಜವಸತಿಂ ವಸೇ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ದಿನ್ನಪುಬ್ಬನ್ತಿ ಪಕತಿಪಟಿಯತ್ತಂ ದಾನವತ್ತಂ. ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣೇತಿ ಸಮಣೇ ವಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೇ ವಾ. ವಣಿಬ್ಬಕೇತಿ ದಾನಕಾಲೇ ವಣಿಬ್ಬಕೇ ಆಗತೇ ದಿಸ್ವಾ ಕಿಞ್ಚಿ ನ ನಿವಾರೇಯ್ಯ. ಪಞ್ಞವಾತಿ ವಿಚಾರಣಪಞ್ಞಾಯ ಯುತ್ತೋ. ಬುದ್ಧಿಸಮ್ಪನ್ನೋತಿ ಅವೇಕಲ್ಲಬುದ್ಧಿಸಮ್ಪನ್ನೋ. ವಿಧಾನವಿಧಿಕೋವಿದೋತಿ ನಾನಪ್ಪಕಾರೇಸು ದಾಸಕಮ್ಮಕರಪೋರಿಸಾದೀನಂ ಸಂವಿದಹನಕೋಟ್ಠಾಸೇಸು ಛೇಕೋ. ಕಾಲಞ್ಞೂತಿ ‘‘ಅಯಂ ದಾನಂ ದಾತುಂ, ಅಯಂ ಸೀಲಂ ರಕ್ಖಿತುಂ, ಅಯಂ ಉಪೋಸಥಕಮ್ಮಂ ಕಾತುಂ ಕಾಲೋ’’ತಿ ಜಾನೇಯ್ಯ. ಸಮಯಞ್ಞೂತಿ ‘‘ಅಯಂ ಕಸನಸಮಯೋ, ಅಯಂ ವಪನಸಮಯೋ, ಅಯಂ ವೋಹಾರಸಮಯೋ, ಅಯಂ ಉಪಟ್ಠಾನಸಮಯೋ’’ತಿ ಜಾನೇಯ್ಯ. ಕಮ್ಮಧೇಯ್ಯೇಸೂತಿ ಅತ್ತನೋ ಕತ್ತಬ್ಬಕಮ್ಮೇಸು.

೧೫೦೯.

‘‘ಖಲಂ ಸಾಲಂ ಪಸುಂ ಖೇತ್ತಂ, ಗನ್ತಾ ಚಸ್ಸ ಅಭಿಕ್ಖಣಂ;

ಮಿತಂ ಧಞ್ಞಂ ನಿಧಾಪೇಯ್ಯ, ಮಿತಂವ ಪಾಚಯೇ ಘರೇ.

೧೫೧೦.

‘‘ಪುತ್ತಂ ವಾ ಭಾತರಂ ವಾ ಸಂ, ಸೀಲೇಸು ಅಸಮಾಹಿತಂ;

ಅನಙ್ಗವಾ ಹಿ ತೇ ಬಾಲಾ, ಯಥಾ ಪೇತಾ ತಥೇವ ತೇ;

ಚೋಳಞ್ಚ ನೇಸಂ ಪಿಣ್ಡಞ್ಚ, ಆಸೀನಾನಂ ಪದಾಪಯೇ.

೧೫೧೧.

‘‘ದಾಸೇ ಕಮ್ಮಕರೇ ಪೇಸ್ಸೇ, ಸೀಲೇಸು ಸುಸಮಾಹಿತೇ;

ದಕ್ಖೇ ಉಟ್ಠಾನಸಮ್ಪನ್ನೇ, ಆಧಿಪಚ್ಚಮ್ಹಿ ಠಾಪಯೇ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ¶ ¶ ಪಸುಂ ಖೇತ್ತನ್ತಿ ಗೋಕುಲಞ್ಚೇವ ಸಸ್ಸಟ್ಠಾನಞ್ಚ. ಗನ್ತಾತಿ ಗಮನಸೀಲೋ. ಮಿತನ್ತಿ ಮಿನಿತ್ವಾ ಏತ್ತಕನ್ತಿ ಞತ್ವಾ ಕೋಟ್ಠೇಸು ನಿಧಾಪೇಯ್ಯ. ಘರೇತಿ ಘರೇಪಿ ಪರಿಜನಂ ಗಣೇತ್ವಾ ಮಿತಮೇವ ಪಚಾಪೇಯ್ಯ. ಸೀಲೇಸು ಅಸಮಾಹಿತನ್ತಿ ಏವರೂಪಂ ದುಸ್ಸೀಲಂ ಅನಾಚಾರಂ ಕಿಸ್ಮಿಞ್ಚಿ ಆಧಿಪಚ್ಚಟ್ಠಾನೇ ನ ಠಪೇಯ್ಯಾತಿ ಅತ್ಥೋ. ಅನಙ್ಗವಾ ಹಿ ತೇ ಬಾಲಾತಿ ‘‘ಅಙ್ಗಮೇತಂ ಮನುಸ್ಸಾನಂ, ಭಾತಾ ಲೋಕೇ ಪವುಚ್ಚತೀ’’ತಿ (ಜಾ. ೧.೪.೫೮) ಕಿಞ್ಚಾಪಿ ಜೇಟ್ಠಕನಿಟ್ಠಭಾತರೋ ಅಙ್ಗಸಮಾನತಾಯ ‘‘ಅಙ್ಗ’’ನ್ತಿ ವುತ್ತಾ, ಇಮೇ ಪನ ದುಸ್ಸೀಲಾ, ತಸ್ಮಾ ಅಙ್ಗಸಮಾನಾ ನ ಹೋನ್ತಿ. ಯಥಾ ಪನ ಸುಸಾನೇ ಛಡ್ಡಿತಾ ಪೇತಾ ಮತಾ, ತಥೇವ ತೇ. ತಸ್ಮಾ ತಾದಿಸಾ ಆಧಿಪಚ್ಚಟ್ಠಾನೇ ನ ಠಪೇತಬ್ಬಾ. ಕುಟುಮ್ಬಞ್ಹಿ ತೇ ವಿನಾಸೇನ್ತಿ, ವಿನಟ್ಠಕುಟುಮ್ಬಸ್ಸ ಚ ದಲಿದ್ದಸ್ಸ ರಾಜವಸತಿ ನಾಮ ನ ಸಮ್ಪಜ್ಜತಿ. ಆಸೀನಾನನ್ತಿ ಆಗನ್ತ್ವಾ ನಿಸಿನ್ನಾನಂ ಪುತ್ತಭಾತಾನಂ ಮತಸತ್ತಾನಂ ಮತಕಭತ್ತಂ ವಿಯ ದೇನ್ತೋ ಘಾಸಚ್ಛಾದನಮತ್ತಮೇವ ಪದಾಪೇಯ್ಯ. ಉಟ್ಠಾನಸಮ್ಪನ್ನೇತಿ ಉಟ್ಠಾನವೀರಿಯೇನ ಸಮನ್ನಾಗತೇ.

೧೫೧೨.

‘‘ಸೀಲವಾ ಚ ಅಲೋಲೋ ಚ, ಅನುರಕ್ಖೋ ಚ ರಾಜಿನೋ;

ಆವೀ ರಹೋ ಹಿತೋ ತಸ್ಸ, ಸ ರಾಜವಸತಿಂ ವಸೇ.

೧೫೧೩.

‘‘ಛನ್ದಞ್ಞೂ ರಾಜಿನೋ ಚಸ್ಸ, ಚಿತ್ತಟ್ಠೋ ಅಸ್ಸ ರಾಜಿನೋ;

ಅಸಙ್ಕುಸಕವುತ್ತಿಂಸ್ಸ, ಸ ರಾಜವಸತಿಂ ವಸೇ.

೧೫೧೪.

‘‘ಉಚ್ಛಾದಯೇ ¶ ಚ ನ್ಹಾಪಯೇ, ಧೋವೇ ಪಾದೇ ಅಧೋಸಿರಂ;

ಆಹತೋಪಿ ನ ಕುಪ್ಪೇಯ್ಯ, ಸ ರಾಜವಸತಿಂ ವಸೇ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಅಲೋಲೋತಿ ಅಲುದ್ಧೋ. ಚಿತ್ತಟ್ಠೋತಿ ಚಿತ್ತೇ ಠಿತೋ, ರಾಜಚಿತ್ತವಸಿಕೋತಿ ಅತ್ಥೋ. ಅಸಙ್ಕುಸಕವುತ್ತಿಸ್ಸಾತಿ ಅಪ್ಪಟಿಲೋಮವುತ್ತಿ ಅಸ್ಸ. ಅಧೋಸಿರನ್ತಿ ಪಾದೇ ಧೋವನ್ತೋಪಿ ಅಧೋಸಿರಂ ಕತ್ವಾ ಹೇಟ್ಠಾಮುಖೋವ ಧೋವೇಯ್ಯ, ನ ರಞ್ಞೋ ಮುಖಂ ಉಲ್ಲೋಕೇಯ್ಯಾತಿ ಅತ್ಥೋ.

೧೫೧೫.

‘‘ಕುಮ್ಭಮ್ಪಞ್ಜಲಿಂ ಕರಿಯಾ, ಚಾಟಞ್ಚಾಪಿ ಪದಕ್ಖಿಣಂ;

ಕಿಮೇವ ಸಬ್ಬಕಾಮಾನಂ, ದಾತಾರಂ ಧೀರಮುತ್ತಮಂ.

೧೫೧೬.

‘‘ಯೋ ದೇತಿ ಸಯನಂ ವತ್ಥಂ, ಯಾನಂ ಆವಸಥಂ ಘರಂ;

ಪಜ್ಜುನ್ನೋರಿವ ಭೂತಾನಿ, ಭೋಗೇಹಿ ಅಭಿವಸ್ಸತಿ.

೧೫೧೭.

‘‘ಏಸಯ್ಯೋ ¶ ¶ ರಾಜವಸತಿ, ವತ್ತಮಾನೋ ಯಥಾ ನರೋ;

ಆರಾಧಯತಿ ರಾಜಾನಂ, ಪೂಜಂ ಲಭತಿ ಭತ್ತುಸೂ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಕುಮ್ಭಮ್ಪಞ್ಜಲಿಂ ಕರಿಯಾ, ಚಾಟಞ್ಚಾಪಿ ಪದಕ್ಖಿಣನ್ತಿ ವುದ್ಧಿಂ ಪಚ್ಚಾಸೀಸನ್ತೋ ಪುರಿಸೋ ಉದಕಪೂರಿತಂ ಕುಮ್ಭಂ ದಿಸ್ವಾ ತಸ್ಸ ಅಞ್ಜಲಿಂ ಕರೇಯ್ಯ, ಚಾಟಞ್ಚ ಸಕುಣಂ ಪದಕ್ಖಿಣಂ ಕರೇಯ್ಯ. ಅಞ್ಜಲಿಂ ವಾ ಪದಕ್ಖಿಣಂ ವಾ ಕರೋನ್ತಸ್ಸ ತೇ ಕಿಞ್ಚಿ ದಾತುಂ ನ ಸಕ್ಕೋನ್ತಿ. ಕಿಮೇವಾತಿ ಯೋ ಪನ ಸಬ್ಬಕಾಮಾನಂ ದಾತಾ ಧೀರೋ ಚ, ತಂ ರಾಜಾನಂ ಕಿಂಕಾರಣಾ ನ ನಮಸ್ಸೇಯ್ಯ. ರಾಜಾಯೇವ ಹಿ ನಮಸ್ಸಿತಬ್ಬೋ ಚ ಆರಾಧೇತಬ್ಬೋ ಚ. ಪಜ್ಜುನ್ನೋರಿವಾತಿ ಮೇಘೋ ವಿಯ. ಏಸಯ್ಯೋ ರಾಜವಸತೀತಿ ಅಯ್ಯೋ ಯಾ ಅಯಂ ಮಯಾ ಕಥಿತಾ, ಏಸಾ ರಾಜವಸತಿ ನಾಮ ರಾಜಸೇವಕಾನಂ ಅನುಸಾಸನೀ. ಯಥಾತಿ ಯಾಯ ರಾಜವಸತಿಯಾ ವತ್ತಮಾನೋ ನರೋ ರಾಜಾನಂ ಆರಾಧೇತಿ, ರಾಜೂನಞ್ಚ ಸನ್ತಿಕಾ ಪೂಜಂ ಲಭತಿ, ಸಾ ಏಸಾತಿ.

ಏವಂ ಅಸಮಧುರೋ ವಿಧುರಪಣ್ಡಿತೋ ಬುದ್ಧಲೀಲಾಯ ರಾಜವಸತಿಂ ಕಥೇಸಿ;

ರಾಜವಸತಿಕಣ್ಡಂ ನಿಟ್ಠಿತಂ.

ಅನ್ತರಪೇಯ್ಯಾಲಂ

ಏವಂ ಪುತ್ತದಾರಞಾತಿಮಿತ್ತಸುಹಜ್ಜಾದಯೋ ಅನುಸಾಸನ್ತಸ್ಸೇವ ತಸ್ಸ ತಯೋ ದಿವಸಾ ಜಾತಾ. ಸೋ ದಿವಸಸ್ಸ ಪಾರಿಪೂರಿಂ ಞತ್ವಾ ಪಾತೋವ ನ್ಹತ್ವಾ ನಾನಗ್ಗರಸಭೋಜನಂ ಭುಞ್ಜಿತ್ವಾ ‘‘ರಾಜಾನಂ ಅಪಲೋಕೇತ್ವಾ ಮಾಣವೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಗಮಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಞಾತಿಗಣಪರಿವುತೋ ರಾಜನಿವೇಸನಂ ಗನ್ತ್ವಾ ರಾಜಾನಂ ವನ್ದಿತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ಠಿತೋ ವತ್ತಬ್ಬಯುತ್ತಕಂ ವಚನಂ ಅವೋಚ. ತಮತ್ಥಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಸತ್ಥಾ ಆಹ –

೧೫೧೮.

‘‘ಏವಂ ಸಮನುಸಾಸಿತ್ವಾ, ಞಾತಿಸಙ್ಘಂ ವಿಚಕ್ಖಣೋ;

ಪರಿಕಿಣ್ಣೋ ಸುಹದೇಹಿ, ರಾಜಾನಮುಪಸಙ್ಕಮಿ.

೧೫೧೯.

‘‘ವನ್ದಿತ್ವಾ ¶ ಸಿರಸಾ ಪಾದೇ, ಕತ್ವಾ ಚ ನಂ ಪದಕ್ಖಿಣಂ;

ವಿಧುರೋ ಅವಚ ರಾಜಾನಂ, ಪಗ್ಗಹೇತ್ವಾನ ಅಞ್ಜಲಿಂ.

೧೫೨೦.

‘‘ಅಯಂ ¶ ¶ ಮಂ ಮಾಣವೋ ನೇತಿ, ಕತ್ತುಕಾಮೋ ಯಥಾಮತಿ;

ಞಾತೀನತ್ಥಂ ಪವಕ್ಖಾಮಿ, ತಂ ಸುಣೋಹಿ ಅರಿನ್ದಮ.

೧೫೨೧.

‘‘ಪುತ್ತೇ ಚ ಮೇ ಉದಿಕ್ಖೇಸಿ, ಯಞ್ಚ ಮಞ್ಞಂ ಘರೇ ಧನಂ;

ಯಥಾ ಪೇಚ್ಚ ನ ಹಾಯೇಥ, ಞಾತಿಸಙ್ಘೋ ಮಯೀ ಗತೇ.

೧೫೨೨.

‘‘ಯಥೇವ ಖಲತೀ ಭೂಮ್ಯಾ, ಭೂಮ್ಯಾಯೇವ ಪತಿಟ್ಠತಿ;

ಏವೇತಂ ಖಲಿತಂ ಮಯ್ಹಂ, ಏತಂ ಪಸ್ಸಾಮಿ ಅಚ್ಚಯ’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ಸುಹದೇಹೀತಿ ಸುಹದಯೇಹಿ ಞಾತಿಮಿತ್ತಾದೀಹಿ. ಯಞ್ಚ ಮಞ್ಞನ್ತಿ ಯಞ್ಚ ಮೇ ಅಞ್ಞಂ ತಯಾ ಚೇವ ಅಞ್ಞೇಹಿ ಚ ರಾಜೂಹಿ ದಿನ್ನಂ ಘರೇ ಅಪರಿಮಾಣಂ ಧನಂ, ತಂ ಸಬ್ಬಂ ತ್ವಮೇವ ಓಲೋಕೇಯ್ಯಾಸಿ. ಪೇಚ್ಚಾತಿ ಪಚ್ಛಾಕಾಲೇ. ಖಲತೀತಿ ಪಕ್ಖಲತಿ. ಏವೇತನ್ತಿ ಏವಂ ಏತಂ. ಅಹಞ್ಹಿ ಭೂಮಿಯಂ ಖಲಿತ್ವಾ ತತ್ಥೇವ ಪತಿಟ್ಠಿತಪುರಿಸೋ ವಿಯ ತುಮ್ಹೇಸು ಖಲಿತ್ವಾ ತುಮ್ಹೇಸುಯೇವ ಪತಿಟ್ಠಹಾಮಿ. ಏತಂ ಪಸ್ಸಾಮೀತಿ ಯೋ ಏಸ ‘‘ಕಿಂ ತೇ ರಾಜಾ ಹೋತೀ’’ತಿ ಮಾಣವೇನ ಪುಟ್ಠಸ್ಸ ಮಮ ತುಮ್ಹೇ ಅನೋಲೋಕೇತ್ವಾ ಸಚ್ಚಂ ಅಪೇಕ್ಖಿತ್ವಾ ‘‘ದಾಸೋಹಮಸ್ಮೀ’’ತಿ ವದನ್ತಸ್ಸ ಅಚ್ಚಯೋ, ಏತಂ ಅಚ್ಚಯಂ ಪಸ್ಸಾಮಿ, ಅಞ್ಞೋ ಪನ ಮೇ ದೋಸೋ ನತ್ಥಿ, ತಂ ಮೇ ಅಚ್ಚಯಂ ತುಮ್ಹೇ ಖಮಥ, ಏತಂ ಹದಯೇ ಕತ್ವಾ ಪಚ್ಛಾ ಮಮ ಪುತ್ತದಾರೇಸು ಮಾ ಅಪರಜ್ಝಿತ್ಥಾತಿ.

ತಂ ಸುತ್ವಾ ರಾಜಾ ‘‘ಪಣ್ಡಿತ, ತವ ಗಮನಂ ಮಯ್ಹಂ ನ ರುಚ್ಚತಿ, ಮಾಣವಂ ಉಪಾಯೇನ ಪಕ್ಕೋಸಾಪೇತ್ವಾ ಘಾತೇತ್ವಾ ಕಿಲಞ್ಜೇನ ಪಟಿಚ್ಛಾದೇತುಂ ಮಯ್ಹಂ ರುಚ್ಚತೀ’’ತಿ ದೀಪೇನ್ತೋ ಗಾಥಮಾಹ –

೧೫೨೩.

‘‘ಸಕ್ಕಾ ನ ಗನ್ತುಂ ಇತಿ ಮಯ್ಹ ಹೋತಿ, ಛೇತ್ವಾ ವಧಿತ್ವಾ ಇಧ ಕಾತಿಯಾನಂ;

ಇಧೇವ ಹೋಹೀ ಇತಿ ಮಯ್ಹ ರುಚ್ಚತಿ, ಮಾ ತ್ವಂ ಅಗಾ ಉತ್ತಮಭೂರಿಪಞ್ಞಾ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಛೇತ್ವಾತಿ ಇಧೇವ ರಾಜಗೇಹೇ ತಂ ಪೋಥೇತ್ವಾ ಮಾರೇತ್ವಾ ಪಟಿಚ್ಛಾದೇಸ್ಸಾಮೀತಿ.

ತಂ ಸುತ್ವಾ ಮಹಾಸತ್ತೋ ‘‘ದೇವ, ತುಮ್ಹಾಕಂ ಅಜ್ಝಾಸಯೋ ಏವರೂಪೋ ಹೋತಿ, ಸೋ ತುಮ್ಹೇಸು ಅಯುತ್ತೋ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಆಹ –

೧೫೨೪.

‘‘ಮಾ ¶ ಹೇವಧಮ್ಮೇಸು ಮನಂ ಪಣೀದಹಿ, ಅತ್ಥೇ ಚ ಧಮ್ಮೇ ಚ ಯುತ್ತೋ ಭವಸ್ಸು;

ಧಿರತ್ಥು ಕಮ್ಮಂ ಅಕುಸಲಂ ಅನರಿಯಂ, ಯಂ ಕತ್ವಾ ಪಚ್ಛಾ ನಿರಯಂ ವಜೇಯ್ಯ.

೧೫೨೫.

‘‘ನೇವೇಸ ¶ ¶ ಧಮ್ಮೋ ನ ಪುನೇತ ಕಿಚ್ಚಂ, ಅಯಿರೋ ಹಿ ದಾಸಸ್ಸ ಜನಿನ್ದ ಇಸ್ಸರೋ;

ಘಾತೇತುಂ ಝಾಪೇತುಂ ಅಥೋಪಿ ಹನ್ತುಂ, ನ ಚ ಮಯ್ಹ ಕೋಧತ್ಥಿ ವಜಾಮಿ ಚಾಹ’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ಮಾ ಹೇವಧಮ್ಮೇಸು ಮನಂ ಪಣೀದಹೀತಿ ಅಧಮ್ಮೇಸು ಅನತ್ಥೇಸು ಅಯುತ್ತೇಸು ತವ ಚಿತ್ತಂ ಮಾ ಹೇವ ಪಣಿದಹೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ಪಚ್ಛಾತಿ ಯಂ ಕಮ್ಮಂ ಕತ್ವಾಪಿ ಅಜರಾಮರೋ ನ ಹೋತಿ, ಅಥ ಖೋ ಪಚ್ಛಾ ನಿರಯಮೇವ ಉಪಪಜ್ಜೇಯ್ಯ. ಧಿರತ್ಥು ಕಮ್ಮನ್ತಿ ತಂ ಕಮ್ಮಂ ಗರಹಿತಂ ಅತ್ಥು ಅಸ್ಸ ಭವೇಯ್ಯ. ನೇವೇಸಾತಿ ನೇವ ಏಸ. ಅಯಿರೋತಿ ಸಾಮಿಕೋ. ಘಾತೇತುನ್ತಿ ಏತಾನಿ ಘಾತಾದೀನಿ ಕಾತುಂ ಅಯಿರೋ ದಾಸಸ್ಸ ಇಸ್ಸರೋ, ಸಬ್ಬಾನೇತಾನಿ ಕಾತುಂ ಲಭತಿ, ಮಯ್ಹಂ ಮಾಣವೇ ಅಪ್ಪಮತ್ತಕೋಪಿ ಕೋಧೋ ನತ್ಥಿ, ದಿನ್ನಕಾಲತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ತವ ಚಿತ್ತಂ ಸನ್ಧಾರೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ, ವಜಾಮಿ ಅಹಂ ನರಿನ್ದಾತಿ ಆಹ –

ಏವಂ ವತ್ವಾ ಮಹಾಸತ್ತೋ ರಾಜಾನಂ ವನ್ದಿತ್ವಾ ರಞ್ಞೋ ಓರೋಧೇ ಚ ಪುತ್ತದಾರೇ ಚ ರಾಜಪರಿಸಞ್ಚ ಓವದಿತ್ವಾ ತೇಸು ಸಕಭಾವೇನ ಸಣ್ಠಾತುಂ ಅಸಕ್ಕುಣಿತ್ವಾ ಮಹಾವಿರವಂ ವಿರವನ್ತೇಸುಯೇವ ರಾಜನಿವೇಸನಾ ನಿಕ್ಖಮಿ. ಸಕಲನಗರವಾಸಿನೋಪಿ ‘‘ಪಣ್ಡಿತೋ ಕಿರ ಮಾಣವೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಗಮಿಸ್ಸತಿ, ಏಥ, ಪಸ್ಸಿಸ್ಸಾಮ ನ’’ನ್ತಿ ಮನ್ತಯಿತ್ವಾ ರಾಜಙ್ಗಣೇಯೇವ ನಂ ಪಸ್ಸಿಂಸು. ಅಥ ನೇ ಮಹಾಸತ್ತೋ ಅಸ್ಸಾಸೇತ್ವಾ ‘‘ತುಮ್ಹೇ ಮಾ ಚಿನ್ತಯಿತ್ಥ, ಸಬ್ಬೇ ಸಙ್ಖಾರಾ ಅನಿಚ್ಚಾ, ಸರೀರಂ ಅದ್ಧುವಂ, ಯಸೋ ನಾಮ ವಿಪತ್ತಿಪರಿಯೋಸಾನೋ, ಅಪಿಚ ತುಮ್ಹೇ ದಾನಾದೀಸು ಪುಞ್ಞೇಸು ಅಪ್ಪಮತ್ತಾ ಹೋಥಾ’’ತಿ ತೇಸಂ ಓವಾದಂ ದತ್ವಾ ನಿವತ್ತಾಪೇತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಗೇಹಾಭಿಮುಖೋ ಪಾಯಾಸಿ. ತಸ್ಮಿಂ ಖಣೇ ಧಮ್ಮಪಾಲಕುಮಾರೋ ಭಾತಿಕಗಣಪರಿವುತೋ ‘‘ಪಿತು ಪಚ್ಚುಗ್ಗಮನಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ನಿಕ್ಖನ್ತೋ ನಿವೇಸನದ್ವಾರೇಯೇವ ಪಿತು ಸಮ್ಮುಖೋ ಅಹೋಸಿ. ಮಹಾಸತ್ತೋ ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಸಕಭಾವೇನ ಸಣ್ಠಾತುಂ ಅಸಕ್ಕೋನ್ತೋ ಉಪಗುಯ್ಹ ಉರೇ ನಿಪಜ್ಜಾಪೇತ್ವಾ ನಿವೇಸನಂ ಪಾವಿಸಿ. ತಮತ್ಥಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಸತ್ಥಾ ಆಹ –

೧೫೨೬.

‘‘ಜೇಟ್ಠಪುತ್ತಂ ¶ ಉಪಗುಯ್ಹ, ವಿನೇಯ್ಯ ಹದಯೇ ದರಂ;

ಅಸ್ಸುಪುಣ್ಣೇಹಿ ನೇತ್ತೇಹಿ, ಪಾವಿಸೀ ಸೋ ಮಹಾಘರ’’ನ್ತಿ.

ಘರೇ ಪನಸ್ಸ ಸಹಸ್ಸಪುತ್ತಾ, ಸಹಸ್ಸಧೀತರೋ, ಸಹಸ್ಸಭರಿಯಾಯೋ, ಚ ಸತ್ತವಣ್ಣದಾಸಿಸತಾನಿ ಚ ಸನ್ತಿ, ತೇಹಿ ಚೇವ ಅವಸೇಸದಾಸಿದಾಸಕಮ್ಮಕರಞಾತಿಮಿತ್ತಸುಹಜ್ಜಾದೀಹಿ ಚ ಸಕಲನಿವೇಸನಂ ಯುಗನ್ತವಾತಾಭಿಘಾತಪತಿತೇಹಿ ಸಾಲೇಹಿ ಸಾಲವನಂ ವಿಯ ನಿರನ್ತರಂ ಅಹೋಸಿ. ತಮತ್ಥಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಸತ್ಥಾ ಆಹ –

೧೫೨೭.

‘‘ಸಾಲಾವ ¶ ಸಮ್ಮಪತಿತಾ, ಮಾಲುತೇನ ಪಮದ್ದಿತಾ;

ಸೇನ್ತಿ ಪುತ್ತಾ ಚ ದಾರಾ ಚ, ವಿಧುರಸ್ಸ ನಿವೇಸನೇ.

೧೫೨೮.

‘‘ಇತ್ಥಿಸಹಸ್ಸಂ ¶ ಭರಿಯಾನಂ, ದಾಸಿಸತ್ತಸತಾನಿ ಚ;

ಬಾಹಾ ಪಗ್ಗಯ್ಹ ಪಕ್ಕನ್ದುಂ, ವಿಧುರಸ್ಸ ನಿವೇಸನೇ.

೧೫೨೯.

‘‘ಓರೋಧಾ ಚ ಕುಮಾರಾ ಚ, ವೇಸಿಯಾನಾ ಚ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ;

ಬಾಹಾ ಪಗ್ಗಯ್ಹ ಪಕ್ಕನ್ದುಂ, ವಿಧುರಸ್ಸ ನಿವೇಸನೇ.

೧೫೩೦.

‘‘ಹತ್ಥಾರೋಹಾ ಅನೀಕಟ್ಠಾ, ರಥಿಕಾ ಪತ್ತಿಕಾರಕಾ;

ಬಾಹಾ ಪಗ್ಗಯ್ಹ ಪಕ್ಕನ್ದುಂ, ವಿಧುರಸ್ಸ ನಿವೇಸನೇ.

೧೫೩೧.

‘‘ಸಮಾಗತಾ ಜಾನಪದಾ, ನೇಗಮಾ ಚ ಸಮಾಗತಾ;

ಬಾಹಾ ಪಗ್ಗಯ್ಹ ಪಕ್ಕನ್ದುಂ, ವಿಧುರಸ್ಸ ನಿವೇಸನೇ.

೧೫೩೨.

‘‘ಇತ್ಥಿಸಹಸ್ಸಂ ಭರಿಯಾನಂ, ದಾಸಿಸತ್ತಸತಾನಿ ಚ;

ಬಾಹಾ ಪಗ್ಗಯ್ಹ ಪಕ್ಕನ್ತುಂ, ಕಸ್ಮಾ ನೋ ವಿಜಹಿಸ್ಸಸಿ.

೧೫೩೩.

‘‘ಓರೋಧಾ ಚ ಕುಮಾರಾ ಚ, ವೇಸಿಯಾನಾ ಚ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ;

ಬಾಹಾ ಪಗ್ಗಯ್ಹ ಪಕ್ಕನ್ದುಂ, ಕಸ್ಮಾ ನೋ ವಿಜಹಿಸ್ಸಸಿ.

೧೫೩೪.

‘‘ಹತ್ಥಾರೋಹಾ ಅನೀಕಟ್ಠಾ, ರಥಿಕಾ ಪತ್ತಿಕಾರಕಾ;

ಬಾಹಾ ಪಗ್ಗಯ್ಹ ಪಕ್ಕನ್ದುಂ, ಕಸ್ಮಾ ನೋ ವಿಜಹಿಸ್ಸಸಿ.

೧೫೩೫.

‘‘ಸಮಾಗತಾ ಜಾನಪದಾ, ನೇಗಮಾ ಚ ಸಮಾಗತಾ;

ಬಾಹಾ ಪಗ್ಗಯ್ಹ ಪಕ್ಕನ್ದುಂ, ಕಸ್ಮಾ ನೋ ವಿಜಹಿಸ್ಸಸೀ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ¶ ಸೇನ್ತೀತಿ ಮಹಾತಲೇ ಛಿನ್ನಪಾದಾ ವಿಯ ಪತಿತಾ ಆವತ್ತನ್ತಾ ಪರಿವತ್ತನ್ತಾ ಸಯನ್ತಿ. ಇತ್ಥಿಸಹಸ್ಸಂ ಭರಿಯಾನನ್ತಿ ಭರಿಯಾನಮೇವ ಇತ್ಥೀನಂ ಸಹಸ್ಸಂ. ಕಸ್ಮಾ ನೋ ವಿಜಹಿಸ್ಸಸೀತಿ ಕೇನ ಕಾರಣೇನ ಅಮ್ಹೇ ವಿಜಹಿಸ್ಸಸೀತಿ ಪರಿದೇವಿಂಸು.

ಮಹಾಸತ್ತೋ ¶ ಸಬ್ಬಂ ತಂ ಮಹಾಜನಂ ಅಸ್ಸಾಸೇತ್ವಾ ಘರೇ ಅವಸೇಸಕಿಚ್ಚಾನಿ ಕತ್ವಾ ಅನ್ತೋಜನಞ್ಚ ಬಹಿಜನಞ್ಚ ಓವದಿತ್ವಾ ಆಚಿಕ್ಖಿತಬ್ಬಯುತ್ತಕಂ ಸಬ್ಬಂ ಆಚಿಕ್ಖಿತ್ವಾ ಪುಣ್ಣಕಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ನಿಟ್ಠಿತಕಿಚ್ಚತಂ ಆರೋಚೇಸಿ. ತಮತ್ಥಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಸತ್ಥಾ ಆಹ –

೧೫೩೬.

‘‘ಕತ್ವಾ ಘರೇಸು ಕಿಚ್ಚಾನಿ, ಅನುಸಾಸಿತ್ವಾ ಸಕಂ ಜನಂ;

ಮಿತ್ತಾಮಚ್ಚೇ ಚ ಭಚ್ಚೇ ಚ, ಪುತ್ತದಾರೇ ಚ ಬನ್ಧವೇ.

೧೫೩೭.

‘‘ಕಮ್ಮನ್ತಂ ಸಂವಿಧೇತ್ವಾನ, ಆಚಿಕ್ಖಿತ್ವಾ ಘರೇ ಧನಂ;

ನಿಧಿಞ್ಚ ಇಣದಾನಞ್ಚ, ಪುಣ್ಣಕಂ ಏತದಬ್ರವಿ.

೧೫೩೮.

‘‘ಅವಸೀ ತುವಂ ಮಯ್ಹ ತೀಹಂ ಅಗಾರೇ, ಕತಾನಿ ಕಿಚ್ಚಾನಿ ಘರೇಸು ಮಯ್ಹಂ;

ಅನುಸಾಸಿತಾ ಪುತ್ತದಾರಾ ಮಯಾ ಚ, ಕರೋಮ ಕಚ್ಚಾನ ಯಥಾಮತಿಂ ತೇ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಕಮ್ಮನ್ತಂ ಸಂವಿಧೇತ್ವಾನಾತಿ ‘‘ಏವಞ್ಚ ಕಾತುಂ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ಘರೇ ಕತ್ತಬ್ಬಯುತ್ತಕಂ ಕಮ್ಮಂ ಸಂವಿದಹಿತ್ವಾ. ನಿಧಿನ್ತಿ ನಿದಹಿತ್ವಾ ಠಪಿತಧನಂ. ಇಣದಾನನ್ತಿ ಇಣವಸೇನ ಸಂಯೋಜಿತಧನಂ. ಯಥಾಮತಿಂ ತೇತಿ ಇದಾನಿ ತವ ಅಜ್ಝಾಸಯಾನುರೂಪಂ ಕರೋಮಾತಿ ವದತಿ.

ಪುಣ್ಣಕೋ ¶ ಆಹ –

೧೫೩೯.

‘‘ಸಚೇ ಹಿ ಕತ್ತೇ ಅನುಸಾಸಿತಾ ತೇ, ಪುತ್ತಾ ಚ ದಾರಾ ಅನುಜೀವಿನೋ ಚ;

ಹನ್ದೇಹಿ ದಾನೀ ತರಮಾನರೂಪೋ, ದೀಘೋ ಹಿ ಅದ್ಧಾಪಿ ಅಯಂ ಪುರತ್ಥಾ.

೧೫೪೦.

‘‘ಅಛಮ್ಭಿತೋವ ಗಣ್ಹಾಹಿ, ಆಜಾನೇಯ್ಯಸ್ಸ ವಾಲಧಿಂ;

ಇದಂ ಪಚ್ಛಿಮಕಂ ತುಯ್ಹಂ, ಜೀವಲೋಕಸ್ಸ ದಸ್ಸನ’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ¶ ಕತ್ತೇತಿ ಸೋಮನಸ್ಸಪ್ಪತ್ತೋ ಯಕ್ಖೋ ಮಹಾಸತ್ತಂ ಆಲಪತಿ. ದೀಘೋ ಹಿ ಅದ್ಧಾಪೀತಿ ಗನ್ತಬ್ಬಮಗ್ಗೋಪಿ ದೀಘೋ. ‘‘ಅಛಮ್ಭಿತೋವಾ’’ತಿ ಇದಂ ಸೋ ಹೇಟ್ಠಾಪಾಸಾದಂ ಅನೋತರಿತ್ವಾ ತತೋವ ಗನ್ತುಕಾಮೋ ಹುತ್ವಾ ಅವಚ.

ಅಥ ನಂ ಮಹಾಸತ್ತೋ ಆಹ –

೧೫೪೧.

‘‘ಸೋಹಂ ¶ ಕಿಸ್ಸ ನು ಭಾಯಿಸ್ಸಂ, ಯಸ್ಸ ಮೇ ನತ್ಥಿ ದುಕ್ಕಟಂ;

ಕಾಯೇನ ವಾಚಾ ಮನಸಾ, ಯೇನ ಗಚ್ಛೇಯ್ಯ ದುಗ್ಗತಿ’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ಸೋಹಂ ಕಿಸ್ಸ ನು ಭಾಯಿಸ್ಸನ್ತಿ ಇದಂ ಮಹಾಸತ್ತೋ ‘‘ಅಛಮ್ಭಿತೋವ ಗಣ್ಹಾಹೀ’’ತಿ ವುತ್ತತ್ತಾ ಏವಮಾಹ.

ಏವಂ ಮಹಾಸತ್ತೋ ಸೀಹನಾದಂ ನದಿತ್ವಾ ಅಛಮ್ಭಿತೋ ಕೇಸರಸೀಹೋ ವಿಯ ನಿಬ್ಭಯೋ ಹುತ್ವಾ ‘‘ಅಯಂ ಸಾಟಕೋ ಮಮ ಅರುಚಿಯಾ ಮಾ ಮುಚ್ಚತೂ’’ತಿ ಅಧಿಟ್ಠಾನಪಾರಮಿಂ ಪುರೇಚಾರಿಕಂ ಕತ್ವಾ ದಳ್ಹಂ ನಿವಾಸೇತ್ವಾ ಅಸ್ಸಸ್ಸ ವಾಲಧಿಂ ವಿಯೂಹಿತ್ವಾ ಉಭೋಹಿ ಹತ್ಥೇಹಿ ದಳ್ಹಂ ವಾಲಧಿಂ ಗಹೇತ್ವಾ ದ್ವೀಹಿ ಪಾದೇಹಿ ಅಸ್ಸಸ್ಸ ಊರೂಸು ಪಲಿವೇಠೇತ್ವಾ ‘‘ಮಾಣವ, ಗಹಿತೋ ಮೇ ವಾಲಧಿ, ಯಥಾರುಚಿ ಯಾಹೀ’’ತಿ ಆಹ. ತಸ್ಮಿಂ ಖಣೇ ಪುಣ್ಣಕೋ ಮನೋಮಯಸಿನ್ಧವಸ್ಸ ಸಞ್ಞಂ ಅದಾಸಿ. ಸೋ ಪಣ್ಡಿತಂ ಆದಾಯ ಆಕಾಸೇ ಪಕ್ಖನ್ದಿ. ತಮತ್ಥಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಸತ್ಥಾ ಆಹ –

೧೫೪೨.

‘‘ಸೋ ಅಸ್ಸರಾಜಾ ವಿಧುರಂ ವಹನ್ತೋ, ಪಕ್ಕಾಮಿ ವೇಹಾಯಸಮನ್ತಲಿಕ್ಖೇ;

ಸಾಖಾಸು ಸೇಲೇಸು ಅಸಜ್ಜಮಾನೋ, ಕಾಳಾಗಿರಿಂ ಖಿಪ್ಪಮುಪಾಗಮಾಸೀ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಸಾಖಾಸು ಸೇಲೇಸು ಅಸಜ್ಜಮಾನೋತಿ ಪುಣ್ಣಕೋ ಕಿರ ಚಿನ್ತೇಸಿ ‘‘ದೂರಂ ಅಗನ್ತ್ವಾವ ಇಮಂ ಹಿಮವನ್ತಪ್ಪದೇಸೇ ರುಕ್ಖೇಸು ಪಬ್ಬತೇಸು ಚ ಪೋಥೇತ್ವಾ ಮಾರೇತ್ವಾ ಹದಯಮಂಸಂ ಆದಾಯ ಕಳೇವರಂ ಪಬ್ಬತನ್ತರೇ ¶ ಛಡ್ಡೇತ್ವಾ ನಾಗಭವನಮೇವ ಗಮಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ. ಸೋ ರುಕ್ಖೇ ಚ ಪಬ್ಬತೇ ಚ ಅಪರಿಹರಿತ್ವಾ ತೇಸಂ ಮಜ್ಝೇನೇವ ಅಸ್ಸಂ ಪೇಸೇಸಿ. ಮಹಾಸತ್ತಸ್ಸಾನುಭಾವೇನ ರುಕ್ಖಾಪಿ ಪಬ್ಬತಾಪಿ ಸರೀರತೋ ಉಭೋಸು ಪಸ್ಸೇಸು ರತನಮತ್ತಂ ಪಟಿಕ್ಕಮನ್ತಿ. ಸೋ ‘‘ಮತೋ ವಾ, ನೋ ವಾ’’ತಿ ಪರಿವತ್ತಿತ್ವಾ ಮಹಾಸತ್ತಸ್ಸ ಮುಖಂ ಓಲೋಕೇನ್ತೋ ಕಞ್ಚನಾದಾಸಮಿವ ವಿಪ್ಪಸನ್ನಂ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಅಯಂ ಏವಂ ನ ಮರತೀ’’ತಿ ಪುನಪಿ ಸಕಲಹಿಮವನ್ತಪ್ಪದೇಸೇ ರುಕ್ಖೇ ಚ ಪಬ್ಬತೇ ಚ ತಿಕ್ಖತ್ತುಂ ಪೋಥೇನ್ತೋ ಪೇಸೇಸಿ ¶ . ಏವಂ ಪೋಥೇನ್ತೋಪಿ ತಥೇವ ರುಕ್ಖಪಬ್ಬತಾ ದೂರಮೇವ ಪಟಿಕ್ಕಮನ್ತಿಯೇವ. ಮಹಾಸತ್ತೋ ಪನ ಕಿಲನ್ತಕಾಯೋ ಅಹೋಸಿ. ಅಥ ಪುಣ್ಣಕೋ ‘‘ಅಯಂ ನೇವ ಮರತಿ, ಇದಾನಿ ವಾತಕ್ಖನ್ಧೇ ಚುಣ್ಣವಿಚುಣ್ಣಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಕೋಧಾಭಿಭೂತೋ ಸತ್ತಮಂ ವಾತಕ್ಖನ್ಧಂ ಪಕ್ಖನ್ದಿ. ಬೋಧಿಸತ್ತಸ್ಸಾನುಭಾವೇನ ವಾತಕ್ಖನ್ಧೋ ದ್ವಿಧಾ ಹುತ್ವಾ ಬೋಧಿಸತ್ತಸ್ಸ ಓಕಾಸಂ ಅಕಾಸಿ. ತತೋ ವೇರಮ್ಭವಾತೇಹಿ ಪಹರಾಪೇಸಿ, ವೇರಮ್ಭವಾತಾಪಿ ಸತಸಹಸ್ಸಅಸನಿಸದ್ದೋ ವಿಯ ಹುತ್ವಾ ಬೋಧಿಸತ್ತಸ್ಸ ಓಕಾಸಂ ಅದಂಸು. ಸೋ ಪುಣ್ಣಕೋ ತಸ್ಸ ಅನ್ತರಾಯಾಭಾವಂ ಪಸ್ಸನ್ತೋ ತಂ ಆದಾಯ ಕಾಳಪಬ್ಬತಂ ಅಗಮಾಸಿ. ತೇನ ವುತ್ತಂ –

‘‘ಸೋ ¶ ಅಸ್ಸರಾಜಾ ವಿಧುರಂ ವಹನ್ತೋ, ಪಕ್ಕಾಮಿ ವೇಹಾಯಸಮನ್ತಲಿಕ್ಖೇ;

ಸಾಖಾಸು ಸೇಲೇಸು ಅಸಜ್ಜಮಾನೋ, ಕಾಳಾಗಿರಿಂ ಖಿಪ್ಪಮುಪಾಗಮಾಸೀ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಅಸಜ್ಜಮಾನೋತಿ ಅಲಗ್ಗಮಾನೋ ಅಪ್ಪಟಿಹಞ್ಞಮಾನೋ ವಿಧುರಪಣ್ಡಿತಂ ವಹನ್ತೋ ಕಾಳಪಬ್ಬತಮತ್ಥಕಂ ಉಪಾಗತೋ.

ಏವಂ ಪುಣ್ಣಕಸ್ಸ ಮಹಾಸತ್ತಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಗತಕಾಲೇ ಪಣ್ಡಿತಸ್ಸ ಪುತ್ತದಾರಾದಯೋ ಪುಣ್ಣಕಸ್ಸ ವಸನಟ್ಠಾನಂ ಗನ್ತ್ವಾ ತತ್ಥ ಮಹಾಸತ್ತಂ ಅದಿಸ್ವಾ ಛಿನ್ನಪಾದಾ ವಿಯ ಪತಿತ್ವಾ ಅಪರಾಪರಂ ಪರಿವತ್ತಮಾನಾ ಮಹಾಸದ್ದೇನ ಪರಿದೇವಿಂಸು. ತಮತ್ಥಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಸತ್ಥಾ ಆಹ –

೧೫೪೩.

‘‘ಇತ್ಥಿಸಹಸ್ಸಂ ಭರಿಯಾನಂ, ದಾಸಿಸತ್ತಸತಾನಿ ಚ;

ಬಾಹಾ ಪಗ್ಗಯ್ಹ ಪಕ್ಕನ್ದುಂ, ‘ಯಕ್ಖೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣವಣ್ಣೇನ;

ವಿಧುರಂ ಆದಾಯ ಗಚ್ಛತಿ’.

‘‘ಓರೋಧಾ ಚ ಕುಮಾರಾ ಚ, ವೇಸಿಯಾನಾ ಚ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ;

ಬಾಹಾ ಪಗ್ಗಯ್ಹ ಪಕ್ಕನ್ದುಂ, ‘ಯಕ್ಖೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣವಣ್ಣೇನ;

ವಿಧುರಂ ಆದಾಯ ಗಚ್ಛತಿ’.

‘‘ಹತ್ಥಾರೋಹಾ ಅನೀಕಟ್ಠಾ, ರಥಿಕಾ ಪತ್ತಿಕಾರಕಾ;

ಬಾಹಾ ಪಗ್ಗಯ್ಹ ಪಕ್ಕನ್ದುಂ, ‘ಯಕ್ಖೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣವಣ್ಣೇನ;

ವಿಧುರಂ ಆದಾಯ ಗಚ್ಛತಿ’.

೧೫೪೪.

‘‘ಸಮಾಗತಾ ¶ ಜಾನಪದಾ, ನೇಗಮಾ ಚ ಸಮಾಗತಾ;

ಬಾಹಾ ಪಗ್ಗಯ್ಹ ಪಕ್ಕನ್ದುಂ, ‘ಯಕ್ಖೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣವಣ್ಣೇನ;

ವಿಧುರಂ ಆದಾಯ ಗಚ್ಛತಿ’.

೧೫೪೫.

‘‘ಇತ್ಥಿಸಹಸ್ಸಂ ಭರಿಯಾನಂ, ದಾಸಿಸತ್ತಸತಾನಿ ಚ;

ಬಾಹಾ ಪಗ್ಗಯ್ಹ ಪಕ್ಕನ್ದುಂ, ‘ಪಣ್ಡಿತೋ ಸೋ ಕುಹಿಂ ಗತೋ’.

‘‘ಓರೋಧಾ ¶ ಚ ಕುಮಾರಾ ಚ, ವೇಸಿಯಾನಾ ಚ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ;

ಬಾಹಾ ಪಗ್ಗಯ್ಹ ಪಕ್ಕನ್ದುಂ, ‘ಪಣ್ಡಿತೋ ಸೋ ಕುಹಿಂ ಗತೋ’.

‘‘ಹತ್ಥಾರೋಹಾ ಅನೀಕಟ್ಠಾ, ರಥಿಕಾ ಪತ್ತಿಕಾರಕಾ;

ಬಾಹಾ ಪಗ್ಗಯ್ಹ ಪಕ್ಕನ್ದುಂ, ‘ಪಣ್ಡಿತೋ ಸೋ ಕುಹಿಂ ಗತೋ’.

೧೫೪೬.

ಸಮಾಗತಾ ಜಾನಪದಾ, ನೇಗಮಾ ಚ ಸಮಾಗತಾ;

ಬಾಹಾ ಪಗ್ಗಯ್ಹ ಪಕ್ಕನ್ದುಂ, ‘ಪಣ್ಡಿತೋ ಸೋ ಕುಹಿಂ ಗತೋ’’’ತಿ.

ಏವಂ ಪಕ್ಕನ್ದಿತ್ವಾ ಚ ಪನ ತೇ ಸಬ್ಬೇಪಿ ಸಕಲನಗರವಾಸೀಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ರೋದಿತ್ವಾ ರಾಜದ್ವಾರಂ ಅಗಮಂಸು. ರಾಜಾ ಮಹನ್ತಂ ಪರಿದೇವಸದ್ದಂ ಸುತ್ವಾ ಸೀಹಪಞ್ಜರಂ ವಿವರಿತ್ವಾ ‘‘ತುಮ್ಹೇ ಕಸ್ಮಾ ಪರಿದೇವಥಾ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿ. ಅಥಸ್ಸ ತೇ ‘‘ದೇವ, ಸೋ ಕಿರ ಮಾಣವೋ ನ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ, ಯಕ್ಖೋ ಪನ ಬ್ರಾಹ್ಮಣವಣ್ಣೇನ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಪಣ್ಡಿತಂ ಆದಾಯ ಗತೋ, ತೇನ ವಿನಾ ¶ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಜೀವಿತಂ ನತ್ಥಿ. ಸಚೇ ಸೋ ಇತೋ ಸತ್ತಮೇ ದಿವಸೇ ನಾಗಮಿಸ್ಸತಿ, ಸಕಟಸತೇಹಿ ಸಕಟಸಹಸ್ಸೇಹಿ ಚ ದಾರೂನಿ ಸಙ್ಕಡ್ಢಿತ್ವಾ ಸಬ್ಬೇ ಮಯಂ ಅಗ್ಗಿಂ ಉಜ್ಜಾಲೇತ್ವಾ ಪವಿಸಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ಇಮಮತ್ಥಂ ಆರೋಚೇನ್ತಾ ಇಮಂ ಗಾಥಮಾಹಂಸು –

೧೫೪೭.

‘‘ಸಚೇ ಸೋ ಸತ್ತರತ್ತೇನ, ನಾಗಚ್ಛಿಸ್ಸತಿ ಪಣ್ಡಿತೋ;

ಸಬ್ಬೇ ಅಗ್ಗಿಂ ಪವೇಕ್ಖಾಮ, ನತ್ಥತ್ಥೋ ಜೀವಿತೇನ ನೋ’’ತಿ.

ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಪರಿನಿಬ್ಬುತಕಾಲೇಪಿ ‘‘ಮಯಂ ಅಗ್ಗಿಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ಮರಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ವತ್ತಾರೋ ನಾಮ ನಾಹೇಸುಂ. ಅಹೋ ಸುಭಾಸಿತಂ ಮಹಾಸತ್ತೇ ನಾಗರೇಹೀತಿ. ರಾಜಾ ತೇಸಂ ಕಥಂ ಸುತ್ವಾ ‘‘ತುಮ್ಹೇ ಮಾ ಚಿನ್ತಯಿತ್ಥ, ಮಾ ¶ ಸೋಚಿತ್ಥ, ಮಾ ಪರಿದೇವಿತ್ಥ, ಮಧುರಕಥೋ ಪಣ್ಡಿತೋ ಮಾಣವಂ ಧಮ್ಮಕಥಾಯ ಪಲೋಭೇತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಪಾದೇಸು ಪಾತೇತ್ವಾ ಸಕಲನಗರವಾಸೀನಂ ಅಸ್ಸುಮುಖಂ ಹಾಸಯನ್ತೋ ನ ಚಿರಸ್ಸೇವ ಆಗಮಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಅಸ್ಸಾಸೇನ್ತೋ ಗಾಥಮಾಹ –

೧೫೪೮.

‘‘ಪಣ್ಡಿತೋ ಚ ವಿಯತ್ತೋ ಚ, ವಿಭಾವೀ ಚ ವಿಚಕ್ಖಣೋ;

ಖಿಪ್ಪಂ ಮೋಚಿಯ ಅತ್ತಾನಂ, ಮಾ ಭಾಯಿತ್ಥಾಗಮಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ವಿಯತ್ತೋತಿ ವೇಯ್ಯತ್ತಿಯಾ ವಿಚಾರಣಪಞ್ಞಾಯ ಸಮನ್ನಾಗತೋ. ವಿಭಾವೀತಿ ಅತ್ಥಾನತ್ಥಂ ಕಾರಣಾಕಾರಣಂ ವಿಭಾವೇತ್ವಾ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ಕಥೇತುಂ ಸಮತ್ಥೋ. ವಿಚಕ್ಖಣೋತಿ ತಙ್ಖಣೇಯೇವ ಠಾನುಪ್ಪತ್ತಿಕಾಯ ಕಾರಣಚಿನ್ತನಪಞ್ಞಾಯ ¶ ಯುತ್ತೋ. ಮಾ ಭಾಯಿತ್ಥಾತಿ ಮಾ ಭಾಯಥ, ಅತ್ತಾನಂ ಮೋಚೇತ್ವಾ ಖಿಪ್ಪಂ ಆಗಮಿಸ್ಸತೀತಿ ಅಸ್ಸಾಸೇತಿ.

ನಾಗರಾಪಿ ‘‘ಪಣ್ಡಿತೋ ಕಿರ ರಞ್ಞೋ ಕಥೇತ್ವಾ ಗತೋ ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಅಸ್ಸಾಸಂ ಪಟಿಲಭಿತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಗೇಹಾನಿ ಪಕ್ಕಮಿಂಸು.

ಅನ್ತರಪೇಯ್ಯಾಲೋ ನಿಟ್ಠಿತೋ.

ಸಾಧುನರಧಮ್ಮಕಣ್ಡಂ

ಪುಣ್ಣಕೋಪಿ ಮಹಾಸತ್ತಂ ಕಾಳಾಗಿರಿಮತ್ಥಕೇ ಠಪೇತ್ವಾ ‘‘ಇಮಸ್ಮಿಂ ಜೀವಮಾನೇ ಮಯ್ಹಂ ವುಡ್ಢಿ ನಾಮ ನತ್ಥಿ, ಇಮಂ ಮಾರೇತ್ವಾ ಹದಯಮಂಸಂ ಗಹೇತ್ವಾ ನಾಗಭವನಂ ಗನ್ತ್ವಾ ವಿಮಲಾಯ ದತ್ವಾ ಇರನ್ಧತಿಂ ಗಹೇತ್ವಾ ದೇವಲೋಕಂ ಗಮಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಚಿನ್ತೇಸಿ. ತಮತ್ಥಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಸತ್ಥಾ ಆಹ –

೧೫೪೯.

‘‘ಸೋ ತತ್ಥ ಗನ್ತ್ವಾನ ವಿಚಿನ್ತಯನ್ತೋ, ಉಚ್ಚಾವಚಾ ಚೇತನಕಾ ಭವನ್ತಿ;

ನಯಿಮಸ್ಸ ಜೀವೇನ ಮಮತ್ಥಿ ಕಿಞ್ಚಿ, ಹನ್ತ್ವಾನಿಮಂ ಹದಯಮಾನಯಿಸ್ಸ’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ಸೋತಿ ಸೋ ಪುಣ್ಣಕೋ. ತತ್ಥ ಗನ್ತ್ವಾನಾತಿ ಗನ್ತ್ವಾ ತತ್ಥ ಕಾಳಾಗಿರಿಮತ್ಥಕೇ ಠಿತೋ. ಉಚ್ಚಾವಚಾ ಚೇತನಕಾ ಭವನ್ತೀತಿ ಖಣೇ ಖಣೇ ಉಪ್ಪಜ್ಜಮಾನಾ ¶ ಚೇತನಾ ಉಚ್ಚಾಪಿ ಅವಚಾಪಿ ಉಪ್ಪಜ್ಜನ್ತಿ. ಠಾನಂ ಖೋ ಪನೇತಂ ವಿಜ್ಜತಿ, ಯಂ ಮಮೇತಸ್ಸ ಜೀವಿತದಾನಚೇತನಾಪಿ ಉಪ್ಪಜ್ಜೇಯ್ಯಾತಿ. ಇಮಸ್ಸ ¶ ಪನ ಜೀವಿತೇನ ತಹಿಂ ನಾಗಭವನೇ ಮಮ ಅಪ್ಪಮತ್ತಕಮ್ಪಿ ಕಿಞ್ಚಿ ಕಿಚ್ಚಂ ನತ್ಥಿ, ಇಧೇವಿಮಂ ಮಾರೇತ್ವಾ ಅಸ್ಸ ಹದಯಂ ಆನಯಿಸ್ಸಾಮೀತಿ ಸನ್ನಿಟ್ಠಾನಮಕಾಸೀತಿ ಅತ್ಥೋ.

ತತೋ ಪುನ ಚಿನ್ತೇಸಿ ‘‘ಯಂನೂನಾಹಂ ಇಮಂ ಸಹತ್ಥೇನ ಅಮಾರೇತ್ವಾ ಭೇರವರೂಪದಸ್ಸನೇನ ಜೀವಿತಕ್ಖಯಂ ಪಾಪೇಯ್ಯ’’ನ್ತಿ. ಸೋ ಭೇರವಯಕ್ಖರೂಪಂ ನಿಮ್ಮಿನಿತ್ವಾ ಮಹಾಸತ್ತಂ ತಜ್ಜೇನ್ತೋ ಆಗನ್ತ್ವಾ ತಂ ಪಾತೇತ್ವಾ ದಾಠಾನಂ ಅನ್ತರೇ ಕತ್ವಾ ಖಾದಿತುಕಾಮೋ ವಿಯ ಅಹೋಸಿ, ಮಹಾಸತ್ತಸ್ಸ ಲೋಮಹಂಸನಮತ್ತಮ್ಪಿ ನಾಹೋಸಿ. ತತೋ ಸೀಹರೂಪೇನ ಮತ್ತಮಹಾಹತ್ಥಿರೂಪೇನ ಚ ಆಗನ್ತ್ವಾ ದಾಠಾಹಿ ಚೇವ ದನ್ತೇಹಿ ಚ ವಿಜ್ಝಿತುಕಾಮೋ ವಿಯ ಅಹೋಸಿ. ತಥಾಪಿ ಅಭಾಯನ್ತಸ್ಸ ಏಕದೋಣಿಕನಾವಪ್ಪಮಾಣಂ ಮಹನ್ತಂ ಸಪ್ಪವಣ್ಣಂ ನಿಮ್ಮಿನಿತ್ವಾ ಅಸ್ಸಸನ್ತೋ ಪಸ್ಸಸನ್ತೋ ‘‘ಸುಸೂ’’ತಿ ಸದ್ದಂ ಕರೋನ್ತೋ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಮಹಾಸತ್ತಸ್ಸ ಸಕಲಸರೀರಂ ವೇಠೇತ್ವಾ ಮತ್ಥಕೇ ಫಣಂ ಕತ್ವಾ ಅಟ್ಠಾಸಿ, ತಸ್ಸ ಸಾರಜ್ಜಮತ್ತಮ್ಪಿ ನಾಹೋಸಿ. ಅಥ ‘‘ನಂ ಪಬ್ಬತಮತ್ಥಕೇ ಠಪೇತ್ವಾ ಪಾತೇತ್ವಾ ¶ ಚುಣ್ಣವಿಚುಣ್ಣಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಮಹಾವಾತಂ ಸಮುಟ್ಠಾಪೇಸಿ. ಸೋ ತಸ್ಸ ಕೇಸಗ್ಗಮತ್ತಮ್ಪಿ ಚಾಲೇತುಂ ನಾಸಕ್ಖಿ. ಅಥ ನಂ ತತ್ಥೇವ ಪಬ್ಬತಮತ್ಥಕೇ ಠಪೇತ್ವಾ ಹತ್ಥೀ ವಿಯ ಖಜ್ಜೂರಿರುಕ್ಖಂ ಪಬ್ಬತಂ ಅಪರಾಪರಂ ಚಾಲೇಸಿ, ತಥಾಪಿ ನಂ ಠಿತಟ್ಠಾನತೋ ಕೇಸಗ್ಗಮತ್ತಮ್ಪಿ ಚಾಲೇತುಂ ನಾಸಕ್ಖಿ.

ತತೋ ‘‘ಸದ್ದಸನ್ತಾಸೇನಸ್ಸ ಹದಯಫಾಲನಂ ಕತ್ವಾ ಮಾರೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಅನ್ತೋಪಬ್ಬತಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ಪಥವಿಞ್ಚ ನಭಞ್ಚ ಏಕನಿನ್ನಾದಂ ಕರೋನ್ತೋ ಮಹಾನಾದಂ ನದಿ, ಏವಮ್ಪಿಸ್ಸ ಸಾರಜ್ಜಮತ್ತಮ್ಪಿ ನಾಹೋಸಿ. ಜಾನಾತಿ ಹಿ ಮಹಾಸತ್ತೋ ‘‘ಯಕ್ಖಸೀಹಹತ್ಥಿನಾಗರಾಜವೇಸೇಹಿ ಆಗತೋಪಿ ಮಹಾವಾತವುಟ್ಠಿಂ ಸಮುಟ್ಠಾಪಕೋಪಿ ಪಬ್ಬತಚಲನಂ ಕರೋನ್ತೋಪಿ ಅನ್ತೋಪಬ್ಬತಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ನಾದಂ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇನ್ತೋಪಿ ಮಾಣವೋಯೇವ, ನ ಅಞ್ಞೋ’’ತಿ. ತತೋ ಪುಣ್ಣಕೋ ಚಿನ್ತೇಸಿ ‘‘ನಾಹಂ ಇಮಂ ಬಾಹಿರುಪಕ್ಕಮೇನ ಮಾರೇತುಂ ಸಕ್ಕೋಮಿ, ಸಹತ್ಥೇನೇವ ನಂ ಮಾರೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ. ತತೋ ಯಕ್ಖೋ ಮಹಾಸತ್ತಂ ಪಬ್ಬತಮುದ್ಧನಿ ಠಪೇತ್ವಾ ಪಬ್ಬತಪಾದಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಮಣಿಕ್ಖನ್ಧೇ ಪಣ್ಡುಸುತ್ತಂ ಪವೇಸೇನ್ತೋ ವಿಯ ಪಬ್ಬತಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ತಾಸೇನ್ತೋ ವಗ್ಗನ್ತೋ ಅನ್ತೋಪಬ್ಬತೇನ ಉಗ್ಗನ್ತ್ವಾ ಮಹಾಸತ್ತಂ ಪಾದೇ ದಳ್ಹಂ ¶ ಗಹೇತ್ವಾ ಪರಿವತ್ತೇತ್ವಾ ಅಧೋಸಿರಂ ಕತ್ವಾ ಅನಾಲಮ್ಬೇ ಆಕಾಸೇ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇಸಿ. ತೇನ ವುತ್ತಂ –

೧೫೫೦.

‘‘ಸೋ ¶ ತತ್ಥ ಗನ್ತ್ವಾ ಪಬ್ಬತನ್ತರಸ್ಮಿಂ, ಅನ್ತೋ ಪವಿಸಿತ್ವಾನ ಪದುಟ್ಠಚಿತ್ತೋ;

ಅಸಂವುತಸ್ಮಿಂ ಜಗತಿಪ್ಪದೇಸೇ, ಅಧೋಸಿರಂ ಧಾರಯಿ ಕಾತಿಯಾನೋ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಸೋ ತತ್ಥ ಗನ್ತ್ವಾತಿ ಸೋ ಪುಣ್ಣಕೋ ಪಬ್ಬತಮತ್ಥಕಾ ಪಬ್ಬತಪಾದಂ ಗನ್ತ್ವಾ ತತ್ಥ ಪಬ್ಬತನ್ತರೇ ಠತ್ವಾ ತಸ್ಸ ಅನ್ತೋ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ಪಬ್ಬತಮತ್ಥಕೇ ಠಿತಸ್ಸ ಹೇಟ್ಠಾ ಪಞ್ಞಾಯಮಾನೋ ಅಸಂವುತೇ ಭೂಮಿಪದೇಸೇ ಧಾರೇಸೀತಿ. ನ ಆದಿತೋವ ಧಾರೇಸಿ, ತತ್ಥ ಪನ ತಂ ಖಿಪಿತ್ವಾ ಪನ್ನರಸಯೋಜನಮತ್ತಂ ಭಟ್ಠಕಾಲೇ ಪಬ್ಬತಮುದ್ಧನಿ ಠಿತೋವ ಹತ್ಥಂ ವಡ್ಢೇತ್ವಾ ಅಧೋಸಿರಂ ಭಸ್ಸನ್ತಂ ಪಾದೇಸು ಗಹೇತ್ವಾ ಅಧೋಸಿರಮೇವ ಉಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಮುಖಂ ಓಲೋಕೇನ್ತೋ ‘‘ನ ಮರತೀ’’ತಿ ಞತ್ವಾ ದುತಿಯಮ್ಪಿ ಖಿಪಿತ್ವಾ ತಿಂಸಯೋಜನಮತ್ತಂ ಭಟ್ಠಕಾಲೇ ತಥೇವ ಉಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಪುನ ತಸ್ಸ ಮುಖಂ ಓಲೋಕೇನ್ತೋ ಜೀವನ್ತಮೇವ ದಿಸ್ವಾ ಚಿನ್ತೇಸಿ ‘‘ಸಚೇ ಇದಾನಿ ಸಟ್ಠಿಯೋಜನಮತ್ತಂ ಭಸ್ಸಿತ್ವಾ ನ ಮರಿಸ್ಸತಿ, ಪಾದೇಸು ನಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಪಬ್ಬತಮುದ್ಧನಿ ಪೋಥೇತ್ವಾ ಮಾರೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಅಥ ನಂ ತತಿಯಮ್ಪಿ ಖಿಪಿತ್ವಾ ಸಟ್ಠಿಯೋಜನಮತ್ತಂ ಭಟ್ಠಕಾಲೇ ಹತ್ಥಂ ವಡ್ಢೇತ್ವಾ ಪಾದೇಸು ಗಹೇತ್ವಾ ಉಕ್ಖಿಪಿ. ತತೋ ಮಹಾಸತ್ತೋ ಚಿನ್ತೇಸಿ ‘‘ಅಯಂ ಮಂ ಪಠಮಂ ಪನ್ನರಸಯೋಜನಟ್ಠಾನಂ ಖಿಪಿ, ದುತಿಯಮ್ಪಿ ತಿಂಸಯೋಜನಂ, ತತಿಯಮ್ಪಿ ಸಟ್ಠಿಯೋಜನಂ, ಇದಾನಿ ಪುನ ಮಂ ನ ಖಿಪಿಸ್ಸತಿ, ಉಕ್ಖಿಪನ್ತೋಯೇವ ಪಬ್ಬತಮುದ್ಧನಿ ಪಹರಿತ್ವಾ ಮಾರೇಸ್ಸತಿ, ಯಾವ ಮಂ ಉಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಪಬ್ಬತಮುದ್ಧನಿ ನ ಪೋಥೇತಿ, ತಾವ ನಂ ಅಧೋಸಿರೋ ಹುತ್ವಾ ಓಲಮ್ಬನ್ತೋವ ಮಾರಣಕಾರಣಂ ಪುಚ್ಛಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ. ಏವಂ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ¶ ಚ ಪನ ಸೋ ಅಛಮ್ಭಿತೋ ಅಸನ್ತಸನ್ತೋ ತಥಾ ಅಕಾಸಿ. ತೇನ ವುತ್ತಂ ‘‘ಧಾರಯಿ ಕಾತಿಯಾನೋ’’ತಿ, ತಿಕ್ಖತ್ತುಂ ಖಿಪಿತ್ವಾ ಧಾರಯೀತಿ ಅತ್ಥೋ.

೧೫೫೧.

‘‘ಸೋ ಲಮ್ಬಮಾನೋ ನರಕೇ ಪಪಾತೇ, ಮಹಬ್ಭಯೇ ಲೋಮಹಂಸೇ ವಿದುಗ್ಗೇ;

ಅಸನ್ತಸನ್ತೋ ಕುರೂನಂ ಕತ್ತುಸೇಟ್ಠೋ, ಇಚ್ಚಬ್ರವಿ ಪುಣ್ಣಕಂ ನಾಮ ಯಕ್ಖಂ.

೧೫೫೨.

‘‘ಅರಿಯಾವಕಾಸೋಸಿ ¶ ಅನರಿಯರೂಪೋ, ಅಸಞ್ಞತೋ ಸಞ್ಞತಸನ್ನಿಕಾಸೋ;

ಅಚ್ಚಾಹಿತಂ ಕಮ್ಮಂ ಕರೋಸಿ ಲುದ್ರಂ, ಭಾವೇ ಚ ತೇ ಕುಸಲಂ ನತ್ಥಿ ಕಿಞ್ಚಿ.

೧೫೫೩.

‘‘ಯಂ ಮಂ ಪಪಾತಸ್ಮಿಂ ಪಪಾತುಮಿಚ್ಛಸಿ, ಕೋ ನು ತವತ್ಥೋ ಮರಣೇನ ಮಯ್ಹಂ;

ಅಮಾನುಸಸ್ಸೇವ ತವಜ್ಜ ವಣ್ಣೋ, ಆಚಿಕ್ಖ ಮೇ ತ್ವಂ ಕತಮಾಸಿ ದೇವತಾತಿ.

ತತ್ಥ ಸೋ ಲಮ್ಬಮಾನೋತಿ ಸೋ ಕುರೂನಂ ಕತ್ತುಸೇಟ್ಠೋ ತತಿಯವಾರೇ ಲಮ್ಬಮಾನೋ. ಅರಿಯಾವಕಾಸೋತಿ ರೂಪೇನ ಅರಿಯಸದಿಸೋ ದೇವವಣ್ಣೋ ಹುತ್ವಾ ಚರಸಿ. ಅಸಞ್ಞತೋತಿ ಕಾಯಾದೀಹಿ ಅಸಞ್ಞತೋ ¶ ದುಸ್ಸೀಲೋ. ಅಚ್ಚಾಹಿತನ್ತಿ ಹಿತಾತಿಕ್ಕನ್ತಂ, ಅತಿಅಹಿತಂ ವಾ. ಭಾವೇ ಚ ತೇತಿ ತವ ಚಿತ್ತೇ ಅಪ್ಪಮತ್ತಕಮ್ಪಿ ಕುಸಲಂ ನತ್ಥಿ. ಅಮಾನುಸಸ್ಸೇವ ತವಜ್ಜ ವಣ್ಣೋತಿ ಅಜ್ಜ ತವ ಇದಂ ಕಾರಣಂ ಅಮಾನುಸಸ್ಸೇವ. ಕತಮಾಸಿ ದೇವತಾತಿ ಯಕ್ಖಾನಂ ಅನ್ತರೇ ಕತರಯಕ್ಖೋ ನಾಮ ತ್ವಂ.

ಪುಣ್ಣಕೋ ಆಹ –

೧೫೫೪.

‘‘ಯದಿ ತೇ ಸುತೋ ಪುಣ್ಣಕೋ ನಾಮ ಯಕ್ಖೋ, ರಞ್ಞೋ ಕುವೇರಸ್ಸ ಹಿ ಸೋ ಸಜಿಬ್ಬೋ;

ಭೂಮಿನ್ಧರೋ ವರುಣೋ ನಾಮ ನಾಗೋ, ಬ್ರಹಾ ಸುಚೀ ವಣ್ಣಬಲೂಪಪನ್ನೋ.

೧೫೫೫.

‘‘ತಸ್ಸಾನುಜಂ ಧೀತರಂ ಕಾಮಯಾಮಿ, ಇರನ್ಧತೀ ನಾಮ ಸಾ ನಾಗಕಞ್ಞಾ;

ತಸ್ಸಾ ಸುಮಜ್ಝಾಯ ಪಿಯಾಯ ಹೇತು, ಪತಾರಯಿಂ ತುಯ್ಹ ವಧಾಯ ಧೀರಾ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಸಜಿಬ್ಬೋತಿ ಸಜೀವೋ ಅಮಚ್ಚೋ. ಬ್ರಹಾತಿ ಆರೋಹಪರಿಣಾಹಸಮ್ಪನ್ನೋ ಉಟ್ಠಾಪಿತಕಞ್ಚನರೂಪಸದಿಸೋ. ವಣ್ಣಬಲೂಪಪನ್ನೋತಿ ಸರೀರವಣ್ಣೇನ ಚ ಕಾಯಬಲೇನ ಚ ಉಪಗತೋ. ತಸ್ಸಾನುಜನ್ತಿ ತಸ್ಸ ಅನುಜಾತಂ ಧೀತರಂ. ಪತಾರಯಿನ್ತಿ ಚಿತ್ತಂ ಪವತ್ತೇಸಿಂ, ಸನ್ನಿಟ್ಠಾನಮಕಾಸಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ.

ತಂ ¶ ¶ ಸುತ್ವಾ ಮಹಾಸತ್ತೋ ‘‘ಅಯಂ ಲೋಕೋ ದುಗ್ಗಹಿತೇನ ನಸ್ಸತಿ, ನಾಗಮಾಣವಿಕಂ ಪತ್ಥೇನ್ತಸ್ಸ ಮಮ ಮರಣೇನ ಕಿಂ ಪಯೋಜನಂ, ತಥತೋ ಕಾರಣಂ ಜಾನಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ಗಾಥಮಾಹ –

೧೫೫೬.

‘‘ಮಾ ಹೇವ ತ್ವಂ ಯಕ್ಖ ಅಹೋಸಿ ಮೂಳ್ಹೋ, ನಟ್ಠಾ ಬಹೂ ದುಗ್ಗಹೀತೇನ ಲೋಕೇ;

ಕಿಂ ತೇ ಸುಮಜ್ಝಾಯ ಪಿಯಾಯ ಕಿಚ್ಚಂ, ಮರಣೇನ ಮೇ ಇಙ್ಘ ಸುಣೋಮಿ ಸಬ್ಬ’’ನ್ತಿ.

ತಂ ಸುತ್ವಾ ತಸ್ಸ ಆಚಿಕ್ಖನ್ತೋ ಪುಣ್ಣಕೋ ಆಹ –

೧೫೫೭.

‘‘ಮಹಾನುಭಾವಸ್ಸ ಮಹೋರಗಸ್ಸ, ಧೀತುಕಾಮೋ ಞಾತಿಭತೋಹಮಸ್ಮಿ;

ತಂ ಯಾಚಮಾನಂ ಸಸುರೋ ಅವೋಚ, ಯಥಾ ಮಮಞ್ಞಿಂಸು ಸುಕಾಮನೀತಂ.

೧೫೫೮.

‘‘ದಜ್ಜೇಮು ಖೋ ತೇ ಸುತನುಂ ಸುನೇತ್ತಂ, ಸುಚಿಮ್ಹಿತಂ ಚನ್ದನಲಿತ್ತಗತ್ತಂ;

ಸಚೇ ತುವಂ ಹದಯಂ ಪಣ್ಡಿತಸ್ಸ, ಧಮ್ಮೇನ ಲದ್ಧಾ ಇಧ ಮಾಹರೇಸಿ;

ಏತೇನ ¶ ವಿತ್ತೇನ ಕುಮಾರಿ ಲಬ್ಭಾ, ನಞ್ಞಂ ಧನಂ ಉತ್ತರಿ ಪತ್ಥಯಾಮ.

೧೫೫೯.

‘‘ಏವಂ ನ ಮೂಳ್ಹೋಸ್ಮಿ ಸುಣೋಹಿ ಕತ್ತೇ, ನ ಚಾಪಿ ಮೇ ದುಗ್ಗಹಿತತ್ಥಿ ಕಿಞ್ಚಿ;

ಹದಯೇನ ತೇ ಧಮ್ಮಲದ್ಧೇನ ನಾಗಾ, ಇರನ್ಧತಿಂ ನಾಗಕಞ್ಞಂ ದದನ್ತಿ.

೧೫೬೦.

‘‘ತಸ್ಮಾ ಅಹಂ ತುಯ್ಹಂ ವಧಾಯ ಯುತ್ತೋ, ಏವಂ ಮಮತ್ಥೋ ಮರಣೇನ ತುಯ್ಹಂ;

ಇಧೇವ ತಂ ನರಕೇ ಪಾತಯಿತ್ವಾ, ಹನ್ತ್ವಾನ ತಂ ಹದಯಮಾನಯಿಸ್ಸ’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ಧೀತುಕಾಮೋತಿ ಧೀತರಂ ಕಾಮೇಮಿ ಪತ್ಥೇಮಿ, ಧೀತು ಅತ್ಥಾಯ ವಿಚರಾಮಿ. ಞಾತಿಭತೋಹಮಸ್ಮೀತಿ ತಸ್ಮಾ ತಸ್ಸ ಞಾತಿಭತಕೋ ನಾಮ ಅಹಂ ಅಮ್ಹಿ. ತನ್ತಿ ¶ ತಂ ನಾಗಕಞ್ಞಂ. ಯಾಚಮಾನನ್ತಿ ಯಾಚನ್ತಂ ಮಂ. ಯಥಾ ಮನ್ತಿ ಯಸ್ಮಾ ಮಂ. ಅಞ್ಞಿಂಸೂತಿ ಜಾನಿಂಸು. ಸುಕಾಮನೀತನ್ತಿ ಸುಟ್ಠು ಏಸ ಕಾಮೇನ ನೀತೋತಿ ಸುಕಾಮನೀತೋ, ತಂ ಸುಕಾಮನೀತಂ. ತಸ್ಮಾ ಸಸುರೋ ‘ದಜ್ಜೇಮು ಖೋ ತೇ’’ತಿಆದಿಮವೋಚ. ತತ್ಥ ದಜ್ಜೇಮೂತಿ ದದೇಯ್ಯಾಮ. ಸುತನುನ್ತಿ ಸುನ್ದರಸರೀರಂ. ಇಧ ಮಾಹರೇಸೀತಿ ಇಧ ನಾಗಭವನೇ ಧಮ್ಮೇನ ಲದ್ಧಾ ಆಹರೇಯ್ಯಾಸೀತಿ.

ತಸ್ಸ ತಂ ಕಥಂ ಸುತ್ವಾ ಮಹಾಸತ್ತೋ ಚಿನ್ತೇಸಿ ‘‘ವಿಮಲಾಯ ಮಮ ಹದಯೇನ ಕಿಚ್ಚಂ ನತ್ಥಿ, ವರುಣನಾಗರಾಜೇನ ಮಮ ಧಮ್ಮಕಥಂ ಸುತ್ವಾ ಮಣಿನಾ ಮಂ ಪೂಜೇತ್ವಾ ತತ್ಥ ಗತೇನ ಮಮ ಧಮ್ಮಕಥಿಕಭಾವೋ ವಣ್ಣಿತೋ ¶ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ತತೋ ವಿಮಲಾಯ ಮಮ ಧಮ್ಮಕಥಾಯ ದೋಹಳೋ ಉಪ್ಪನ್ನೋ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ವರುಣೇನ ದುಗ್ಗಹಿತಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಪುಣ್ಣಕೋ ಆಣತ್ತೋ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ಸ್ವಾಯಂ ಅತ್ತನಾ ದುಗ್ಗಹಿತೇನ ಮಂ ಮಾರೇತುಂ ಏವರೂಪಂ ದುಕ್ಖಂ ಪಾಪೇಸಿ, ಮಮ ಪಣ್ಡಿತಭಾವೋ ಠಾನುಪ್ಪತ್ತಿಕಾರಣಚಿನ್ತನಸಮತ್ಥತಾ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಮಂ ಮಾರೇನ್ತೇ ಕಿಂ ಕರಿಸ್ಸತಿ, ಹನ್ದಾಹಂ ಸಞ್ಞಾಪೇಸ್ಸಾಮಿ ನ’’ನ್ತಿ. ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ಚ ಪನ ‘‘ಮಾಣವ, ಸಾಧುನರಧಮ್ಮಂ ನಾಮ ಜಾನಾಮಿ, ಯಾವಾಹಂ ನ ಮರಾಮಿ, ತಾವ ಮಂ ಪಬ್ಬತಮುದ್ಧನಿ ನಿಸೀದಾಪೇತ್ವಾ ಸಾಧುನರಧಮ್ಮಂ ನಾಮ ಸುಣೋಹಿ, ಪಚ್ಛಾ ಯಂ ಇಚ್ಛಸಿ, ತಂ ಕರೇಯ್ಯಾಸೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಸಾಧುನರಧಮ್ಮಂ ವಣ್ಣೇತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಜೀವಿತಂ ಆಹರಾಪೇನ್ತೋ ಸೋ ಅಧೋಸಿರೋ ಓಲಮ್ಬನ್ತೋವ ಗಾಥಮಾಹ –

೧೫೬೧.

‘‘ಖಿಪ್ಪಂ ಮಮಂ ಉದ್ಧರ ಕಾತಿಯಾನ, ಹದಯೇನ ಮೇ ಯದಿ ತೇ ಅತ್ಥಿ ಕಿಚ್ಚಂ;

ಯೇ ¶ ಕೇಚಿಮೇ ಸಾಧುನರಸ್ಸ ಧಮ್ಮಾ, ಸಬ್ಬೇವ ತೇ ಪಾತುಕರೋಮಿ ಅಜ್ಜಾ’’ತಿ.

ತಂ ಸುತ್ವಾ ಪುಣ್ಣಕೋ ‘‘ಅಯಂ ಪಣ್ಡಿತೇನ ದೇವಮನುಸ್ಸಾನಂ ಅಕಥಿತಪುಬ್ಬೋ ಧಮ್ಮೋ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ಖಿಪ್ಪಮೇವ ನಂ ಉದ್ಧರಿತ್ವಾ ಸಾಧುನರಧಮ್ಮಂ ಸುಣಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ಮಹಾಸತ್ತಂ ಉಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಪಬ್ಬತಮುದ್ಧನಿ ನಿಸೀದಾಪೇಸಿ. ತಮತ್ಥಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಸತ್ಥಾ ಆಹ –

೧೫೬೨.

‘‘ಸೋ ಪುಣ್ಣಕೋ ಕುರೂನಂ ಕತ್ತುಸೇಟ್ಠಂ, ನಗಮುದ್ಧನಿ ಖಿಪ್ಪಂ ಪತಿಟ್ಠಪೇತ್ವಾ;

ಅಸ್ಸತ್ಥಮಾಸೀನಂ ಸಮೇಕ್ಖಿಯಾನ, ಪರಿಪುಚ್ಛಿ ಕತ್ತಾರಮನೋಮಪಞ್ಞಂ.

೧೫೬೩.

‘‘ಸಮುದ್ಧಟೋ ¶ ಮೇಸಿ ತುವಂ ಪಪಾತಾ, ಹದಯೇನ ತೇ ಅಜ್ಜ ಮಮತ್ಥಿ ಕಿಚ್ಚಂ;

ಯೇ ಕೇಚಿಮೇ ಸಾಧುನರಸ್ಸ ಧಮ್ಮಾ, ಸಬ್ಬೇವ ಮೇ ಪಾತುಕರೋಹಿ ಅಜ್ಜಾ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಅಸ್ಸತ್ಥಮಾಸೀನನ್ತಿ ಲದ್ಧಸ್ಸಾಸಂ ಹುತ್ವಾ ನಿಸಿನ್ನಂ. ಸಮೇಕ್ಖಿಯಾನಾತಿ ದಿಸ್ವಾ. ಸಾಧುನರಸ್ಸ ಧಮ್ಮಾತಿ ನರಸ್ಸ ಸಾಧುಧಮ್ಮಾ, ಸುನ್ದರಧಮ್ಮಾತಿ ಅತ್ಥೋ.

ತಂ ಸುತ್ವಾ ಮಹಾಸತ್ತೋ ಆಹ –

೧೫೬೪.

‘‘ಸಮುದ್ಧಟೋ ತ್ಯಸ್ಮಿ ಅಹಂ ಪಪಾತಾ, ಹದಯೇನ ಮೇ ಯದಿ ತೇ ಅತ್ಥಿ ಕಿಚ್ಚಂ;

ಯೇ ಕೇಚಿಮೇ ಸಾಧುನರಸ್ಸ ಧಮ್ಮಾ, ಸಬ್ಬೇವ ತೇ ಪಾತುಕರೋಮಿ ಅಜ್ಜಾ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ತ್ಯಸ್ಮೀತಿ ತಯಾ ಅಸ್ಮಿ.

ಅಥ ¶ ನಂ ಮಹಾಸತ್ತೋ ‘‘ಕಿಲಿಟ್ಠಗತ್ತೋಮ್ಹಿ, ನ್ಹಾಯಾಮಿ ತಾವಾ’’ತಿ ಆಹ. ಯಕ್ಖೋಪಿ ‘‘ಸಾಧೂ’’ತಿ ನ್ಹಾನೋದಕಂ ಆಹರಿತ್ವಾ ನ್ಹಾತಕಾಲೇ ಮಹಾಸತ್ತಸ್ಸ ದಿಬ್ಬದುಸ್ಸಗನ್ಧಮಾಲಾದೀನಿ ದತ್ವಾ ಅಲಙ್ಕತಪ್ಪಟಿಯತ್ತಕಾಲೇ ದಿಬ್ಬಭೋಜನಂ ಅದಾಸಿ. ಅಥ ಮಹಾಸತ್ತೋ ಭುತ್ತಭೋಜನೋ ಕಾಳಾಗಿರಿಮತ್ಥಕಂ ಅಲಙ್ಕಾರಾಪೇತ್ವಾ ಆಸನಂ ಪಞ್ಞಾಪೇತ್ವಾ ಅಲಙ್ಕತಧಮ್ಮಾಸನೇ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ಬುದ್ಧಲೀಲಾಯ ಸಾಧುನರಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇನ್ತೋ ಗಾಥಮಾಹ –

೧೫೬೫.

‘‘ಯಾತಾನುಯಾಯೀ ಚ ಭವಾಹಿ ಮಾಣವ, ಅಲ್ಲಞ್ಚ ಪಾಣಿಂ ಪರಿವಜ್ಜಯಸ್ಸು;

ಮಾ ¶ ಚಸ್ಸು ಮಿತ್ತೇಸು ಕದಾಚಿ ದುಬ್ಭೀ, ಮಾ ಚ ವಸಂ ಅಸತೀನಂ ನಿಗಚ್ಛೇ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಅಲ್ಲಞ್ಚ ಪಾಣಿಂ ಪರಿವಜ್ಜಯಸ್ಸೂತಿ ಅಲ್ಲಂ ತಿನ್ತಂ ಪಾಣಿಂ ಮಾ ದಹಿ ಮಾ ಝಾಪೇಹಿ.

ಯಕ್ಖೋ ಸಂಖಿತ್ತೇನ ಭಾಸಿತೇ ಚತ್ತಾರೋ ಸಾಧುನರಧಮ್ಮೇ ಬುಜ್ಝಿತುಂ ಅಸಕ್ಕೋನ್ತೋ ವಿತ್ಥಾರೇನ ಪುಚ್ಛನ್ತೋ ಗಾಥಮಾಹ –

೧೫೬೬.

‘‘ಕಥಂ ¶ ನು ಯಾತಂ ಅನುಯಾಯಿ ಹೋತಿ, ಅಲ್ಲಞ್ಚ ಪಾಣಿಂ ದಹತೇ ಕಥಂ ಸೋ;

ಅಸತೀ ಚ ಕಾ ಕೋ ಪನ ಮಿತ್ತದುಬ್ಭೋ, ಅಕ್ಖಾಹಿ ಮೇ ಪುಚ್ಛಿತೋ ಏತಮತ್ಥ’’ನ್ತಿ.

ಮಹಾಸತ್ತೋಪಿಸ್ಸ ಕಥೇಸಿ –

೧೫೬೭.

‘‘ಅಸನ್ಥುತಂ ನೋಪಿ ಚ ದಿಟ್ಠಪುಬ್ಬಂ, ಯೋ ಆಸನೇನಾಪಿ ನಿಮನ್ತಯೇಯ್ಯ;

ತಸ್ಸೇವ ಅತ್ಥಂ ಪುರಿಸೋ ಕರೇಯ್ಯ, ಯಾತಾನುಯಾಯೀತಿ ತಮಾಹು ಪಣ್ಡಿತಾ.

೧೫೬೮.

‘‘ಯಸ್ಸೇಕರತ್ತಮ್ಪಿ ಘರೇ ವಸೇಯ್ಯ, ಯತ್ಥನ್ನಪಾನಂ ಪುರಿಸೋ ಲಭೇಯ್ಯ;

ನ ತಸ್ಸ ಪಾಪಂ ಮನಸಾಪಿ ಚಿನ್ತಯೇ, ಅದುಬ್ಭಪಾಣಿಂ ದಹತೇ ಮಿತ್ತದುಬ್ಭೋ.

೧೫೬೯.

‘‘ಯಸ್ಸ ರುಕ್ಖಸ್ಸ ಛಾಯಾಯ, ನಿಸೀದೇಯ್ಯ ಸಯೇಯ್ಯ ವಾ;

ನ ತಸ್ಸ ಸಾಖಂ ಭಞ್ಜೇಯ್ಯ, ಮಿತ್ತದುಬ್ಭೋ ಹಿ ಪಾಪಕೋ.

೧೫೭೦.

‘‘ಪುಣ್ಣಮ್ಪಿ ಚೇಮಂ ಪಥವಿಂ ಧನೇನ, ದಜ್ಜಿತ್ಥಿಯಾ ಪುರಿಸೋ ಸಮ್ಮತಾಯ;

ಲದ್ಧಾ ಖಣಂ ಅತಿಮಞ್ಞೇಯ್ಯ ತಮ್ಪಿ, ತಾಸಂ ವಸಂ ಅಸತೀನಂ ನ ಗಚ್ಛೇ.

೧೫೭೧.

‘‘ಏವಂ ¶ ಖೋ ಯಾತಂ ಅನುಯಾಯಿ ಹೋತಿ,

ಅಲ್ಲಞ್ಚ ಪಾಣಿಂ ದಹತೇ ಪುನೇವಂ;

ಅಸತೀ ಚ ಸಾ ಸೋ ಪನ ಮಿತ್ತದುಬ್ಭೋ,

ಸೋ ಧಮ್ಮಿಕೋ ಹೋಹಿ ಜಹಸ್ಸು ಅಧಮ್ಮ’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ¶ ಅಸನ್ಥುತನ್ತಿ ಏಕಾಹದ್ವೀಹಮ್ಪಿ ಏಕತೋ ಅವುತ್ಥಪುಬ್ಬಂ. ಯೋ ಆಸನೇನಾಪೀತಿ ಯೋ ಏವರೂಪಂ ಪುಗ್ಗಲಂ ಆಸನಮತ್ತೇನಪಿ ನಿಮನ್ತಯೇಯ್ಯ, ಪಗೇವ ಅನ್ನಪಾನಾದೀಹಿ. ತಸ್ಸೇವಾತಿ ತಸ್ಸ ಪುಬ್ಬಕಾರಿಸ್ಸ ಅತ್ಥಂ ಪುರಿಸೋ ಕರೋತೇವ. ಯಾತಾನುಯಾಯೀತಿ ಪುಬ್ಬಕಾರಿತಾಯ ಯಾತಸ್ಸ ಪುಗ್ಗಲಸ್ಸ ಅನುಯಾಯೀ ¶ . ಪಠಮಂ ಕರೋನ್ತೋ ಹಿ ಯಾಯೀ ನಾಮ, ಪಚ್ಛಾ ಕರೋನ್ತೋ ಅನುಯಾಯೀ ನಾಮಾತಿ ಏವಂ ಪಣ್ಡಿತಾ ಕಥೇನ್ತಿ. ಅಯಂ ದೇವರಾಜ, ಪಠಮೋ ಸಾಧುನರಧಮ್ಮೋ. ಅದುಬ್ಭಪಾಣಿನ್ತಿ ಅದುಬ್ಭಕಂ ಅತ್ತನೋ ಭುಞ್ಜನಹತ್ಥಮೇವ ದಹನ್ತೋ ಹಿ ಮಿತ್ತದುಬ್ಭೀ ನಾಮ ಹೋತಿ. ಇತಿ ಅಲ್ಲಹತ್ಥಸ್ಸ ಅಜ್ಝಾಪನಂ ನಾಮ ಅಯಂ ದುತಿಯೋ ಸಾಧುನರಧಮ್ಮೋ. ನ ತಸ್ಸಾತಿ ತಸ್ಸ ಸಾಖಂ ವಾ ಪತ್ತಂ ವಾ ನ ಭಞ್ಜೇಯ್ಯ. ಕಿಂಕಾರಣಾ? ಮಿತ್ತದುಬ್ಭೋ ಹಿ ಪಾಪಕೋ. ಇತಿ ಪರಿಭುತ್ತಚ್ಛಾಯಸ್ಸ ಅಚೇತನಸ್ಸ ರುಕ್ಖಸ್ಸಪಿ ಪಾಪಂ ಕರೋನ್ತೋ ಮಿತ್ತದುಬ್ಭೀ ನಾಮ ಹೋತಿ, ಕಿಮಙ್ಗಂ ಪನ ಮನುಸ್ಸಭೂತಸ್ಸಾತಿ. ಏವಂ ಮಿತ್ತೇಸು ಅದುಬ್ಭನಂ ನಾಮ ಅಯಂ ತತಿಯೋ ಸಾಧುನರಧಮ್ಮೋ. ದಜ್ಜಿತ್ಥಿಯಾತಿ ದದೇಯ್ಯ ಇತ್ಥಿಯಾ. ಸಮ್ಮತಾಯಾತಿ ‘‘ಅಹಮೇವ ತಸ್ಸಾ ಪಿಯೋ, ನ ಅಞ್ಞೋ, ಮಞ್ಞೇವ ಸಾ ಇಚ್ಛತೀ’’ತಿ ಏವಂ ಸುಟ್ಠು ಮತಾಯ. ಲದ್ಧಾ ಖಣನ್ತಿ ಅತಿಚಾರಸ್ಸ ಓಕಾಸಂ ಲಭಿತ್ವಾ. ಅಸತೀನನ್ತಿ ಅಸದ್ಧಮ್ಮಸಮನ್ನಾಗತಾನಂ ಇತ್ಥೀನಂ. ಇತಿ ಮಾತುಗಾಮಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಪಾಪಸ್ಸ ಅಕರಣಂ ನಾಮ ಅಯಂ ಚತುತ್ಥೋ ಸಾಧುನರಧಮ್ಮೋ. ಸೋ ಧಮ್ಮಿಕೋ ಹೋಹೀತಿ ದೇವರಾಜ, ಸೋ ತ್ವಂ ಇಮೇಹಿ ಚತೂಹಿ ಸಾಧುನರಧಮ್ಮೇಹಿ ಯುತ್ತೋ ಹೋಹೀತಿ.

ಏವಂ ಮಹಾಸತ್ತೋ ಯಕ್ಖಸ್ಸ ಚತ್ತಾರೋ ಸಾಧುನರಧಮ್ಮೇ ಬುದ್ಧಲೀಲಾಯ ಕಥೇಸಿ.

ಸಾಧುನರಧಮ್ಮಕಣ್ಡಂ ನಿಟ್ಠಿತಂ.

ಕಾಳಾಗಿರಿಕಣ್ಡಂ

ತೇ ಧಮ್ಮೇ ಸುಣನ್ತೋಯೇವ ಪುಣ್ಣಕೋ ಸಲ್ಲಕ್ಖೇಸಿ ‘‘ಚತೂಸುಪಿ ಠಾನೇಸು ಪಣ್ಡಿತೋ ಅತ್ತನೋ ಜೀವಿತಮೇವ ಯಾಚತಿ, ಅಯಂ ಖೋ ಮಯ್ಹಂ ಪುಬ್ಬೇ ಅಸನ್ಥುತಸ್ಸೇವ ಸಕ್ಕಾರಮಕಾಸಿ, ಅಹಮಸ್ಸ ನಿವೇಸನೇ ತೀಹಂ ಮಹನ್ತಂ ಯಸಂ ಅನುಭವನ್ತೋ ವಸಿಂ, ಅಹಞ್ಚಿಮಂ ಪಾಪಕಮ್ಮಂ ಕರೋನ್ತೋ ಮಾತುಗಾಮಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಕರೋಮಿ, ಸಬ್ಬಥಾಪಿ ಅಹಮೇವ ಮಿತ್ತದುಬ್ಭೀ. ಸಚೇ ಪಣ್ಡಿತಂ ಅಪರಜ್ಝಾಮಿ, ನ ಸಾಧುನರಧಮ್ಮೇ ವತ್ತಿಸ್ಸಾಮಿ ¶ ನಾಮ, ತಸ್ಮಾ ಕಿಂ ಮೇ ನಾಗಮಾಣವಿಕಾಯ, ಇನ್ದಪತ್ಥನಗರವಾಸೀನಂ ಅಸ್ಸುಮುಖಾನಿ ಹಾಸೇನ್ತೋ ಇಮಂ ವೇಗೇನ ತತ್ಥ ನೇತ್ವಾ ಧಮ್ಮಸಭಾಯಂ ಓತಾರೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ಗಾಥಮಾಹ –

೧೫೭೨.

‘‘ಅವಸಿಂ ¶ ಅಹಂ ತುಯ್ಹ ತೀಹಂ ಅಗಾರೇ, ಅನ್ನೇನ ಪಾನೇನ ಉಪಟ್ಠಿತೋಸ್ಮಿ;

ಮಿತ್ತೋ ಮಮಾಸೀ ವಿಸಜ್ಜಾಮಹಂ ತಂ, ಕಾಮಂ ಘರಂ ಉತ್ತಮಪಞ್ಞ ಗಚ್ಛ.

೧೫೭೩.

ಅಪಿ ¶ ಹಾಯತು ನಾಗಕುಲಾ ಅತ್ಥೋ, ಅಲಮ್ಪಿ ಮೇ ನಾಗಕಞ್ಞಾಯ ಹೋತು;

ಸೋ ತ್ವಂ ಸಕೇನೇವ ಸುಭಾಸಿತೇನ, ಮುತ್ತೋಸಿ ಮೇ ಅಜ್ಜ ವಧಾಯ ಪಞ್ಞಾ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಉಪಟ್ಠಿತೋಸ್ಮೀತಿ ತಯಾ ಉಪಟ್ಠಿತೋಸ್ಮಿ. ವಿಸಜ್ಜಾಮಹಂ ತನ್ತಿ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇಮಿ ಅಹಂ ತಂ. ಕಾಮನ್ತಿ ಏಕಂಸೇನ. ವಧಾಯಾತಿ ವಧತೋ. ಪಞ್ಞಾತಿ ಪಞ್ಞವನ್ತ.

ಅಥ ನಂ ಮಹಾಸತ್ತೋ ‘‘ಮಾಣವ, ತ್ವಂ ತಾವ ಮಂ ಅತ್ತನೋ ಘರಂ ಮಾ ಪೇಸೇಹಿ, ನಾಗಭವನಮೇವ ಮಂ ನೇಹೀ’’ತಿ ವದನ್ತೋ ಗಾಥಮಾಹ –

೧೫೭೪.

‘‘ಹನ್ದ ತುವಂ ಯಕ್ಖ ಮಮಮ್ಪಿ ನೇಹಿ, ಸಸುರಂ ತೇ ಅತ್ಥಂ ಮಯಿ ಚರಸ್ಸು;

ಮಯಞ್ಚ ನಾಗಾಧಿಪತಿಂ ವಿಮಾನಂ, ದಕ್ಖೇಮು ನಾಗಸ್ಸ ಅದಿಟ್ಠಪುಬ್ಬ’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ಹನ್ದಾತಿ ವವಸ್ಸಗ್ಗತ್ಥೇ ನಿಪಾತೋ. ಸಸುರಂ ತೇ ಅತ್ಥಂ ಮಯಿ ಚರಸ್ಸೂತಿ ತವ ಸಸುರಸ್ಸ ಸನ್ತಕಂ ಅತ್ಥಂ ಮಯಿ ಚರ ಮಾ ನಾಸೇಹಿ. ನಾಗಾಧಿಪತಿಂ ವಿಮಾನನ್ತಿ ಅಹಮ್ಪಿ ನಾಗಾಧಿಪತಿಞ್ಚ ವಿಮಾನಞ್ಚಸ್ಸ ಅದಿಟ್ಠಪುಬ್ಬಂ ಪಸ್ಸೇಯ್ಯಂ.

ತಂ ಸುತ್ವಾ ಪುಣ್ಣಕೋ ಆಹ –

೧೫೭೫.

‘‘ಯಂ ವೇ ನರಸ್ಸ ಅಹಿತಾಯ ಅಸ್ಸ, ನ ತಂ ಪಞ್ಞೋ ಅರಹತಿ ದಸ್ಸನಾಯ;

ಅಥ ಕೇನ ವಣ್ಣೇನ ಅಮಿತ್ತಗಾಮಂ, ತುವಮಿಚ್ಛಸಿ ಉತ್ತಮಪಞ್ಞ ಗನ್ತು’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ಅಮಿತ್ತಗಾಮನ್ತಿ ಅಮಿತ್ತಸ್ಸ ವಸನಟ್ಠಾನಂ, ಅಮಿತ್ತಸಮಾಗಮನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ.

ಅಥ ¶ ನಂ ಮಹಾಸತ್ತೋ ಆಹ –

೧೫೭೬.

‘‘ಅದ್ಧಾ ¶ ಪಜಾನಾಮಿ ಅಹಮ್ಪಿ ಏತಂ, ನ ತಂ ಪಞ್ಞೋ ಅರಹತಿ ದಸ್ಸನಾಯ;

ಪಾಪಞ್ಚ ಮೇ ನತ್ಥಿ ಕತಂ ಕುಹಿಞ್ಚಿ, ತಸ್ಮಾ ನ ಸಙ್ಕೇ ಮರಣಾಗಮಾಯಾ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಮರಣಾಗಮಾಯಾತಿ ಮರಣಸ್ಸ ಆಗಮಾಯ.

ಅಪಿಚ ¶ , ದೇವರಾಜ, ತಾದಿಸೋ ಯಕ್ಖೋ ಕಕ್ಖಳೋ ಮಯಾ ಧಮ್ಮಕಥಾಯ ಪಲೋಭೇತ್ವಾ ಮುದುಕತೋ, ಇದಾನೇವ ಮಂ ‘‘ಅಲಂ ಮೇ ನಾಗಮಾಣವಿಕಾಯ, ಅತ್ತನೋ ಘರಂ ಯಾಹೀ’’ತಿ ವದೇಸಿ, ನಾಗರಾಜಸ್ಸ ಮುದುಕರಣಂ ಮಮ ಭಾರೋ, ನೇಹಿಯೇವ ಮಂ ತತ್ಥಾತಿ. ತಸ್ಸ ತಂ ವಚನಂ ಸುತ್ವಾ ಪುಣ್ಣಕೋ ‘‘ಸಾಧೂ’’ತಿ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿತ್ವಾ ತುಟ್ಠಚಿತ್ತೋ ಆಹ –

೧೫೭೭.

‘‘ಹನ್ದ ಚ ಠಾನಂ ಅತುಲಾನುಭಾವಂ, ಮಯಾ ಸಹ ದಕ್ಖಸಿ ಏಹಿ ಕತ್ತೇ;

ಯತ್ಥಚ್ಛತಿ ನಚ್ಚಗೀತೇಹಿ ನಾಗೋ, ರಾಜಾ ಯಥಾ ವೇಸ್ಸವಣೋ ನಳಿಞ್ಞಂ.

೧೫೭೮.

‘‘ನಂ ನಾಗಕಞ್ಞಾ ಚರಿತಂ ಗಣೇನ, ನಿಕೀಳಿತಂ ನಿಚ್ಚಮಹೋ ಚ ರತ್ತಿಂ;

ಪಹೂತಮಾಲ್ಯಂ ಬಹುಪುಪ್ಫಛನ್ನಂ, ಓಭಾಸತೀ ವಿಜ್ಜುರಿವನ್ತಲಿಕ್ಖೇ.

೧೫೭೯.

‘‘ಅನ್ನೇನ ಪಾನೇನ ಉಪೇತರೂಪಂ, ನಚ್ಚೇಹಿ ಗೀತೇಹಿ ಚ ವಾದಿತೇಹಿ;

ಪರಿಪೂರಂ ಕಞ್ಞಾಹಿ ಅಲಙ್ಕತಾಹಿ, ಉಪಸೋಭತಿ ವತ್ಥಪಿಲನ್ಧನೇನಾ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಹನ್ದ ಚಾತಿ ನಿಪಾತಮತ್ತಮೇವ. ಠಾನನ್ತಿ ನಾಗರಾಜಸ್ಸ ವಸನಟ್ಠಾನಂ. ನಳಿಞ್ಞನ್ತಿ ನಳಿನಿಯಂ ನಾಮ ರಾಜಧಾನಿಯಂ. ಚರಿತಂ ಗಣೇನಾತಿ ತಂ ನಾಗಕಞ್ಞಾನಂ ಗಣೇನ ಚರಿತಂ. ನಿಕೀಳಿತನ್ತಿ ನಿಚ್ಚಂ ಅಹೋ ಚ ರತ್ತಿಞ್ಚ ನಾಗಕಞ್ಞಾಹಿ ಕೀಳಿತಾನುಕೀಳಿತಂ.

ಏವಞ್ಚ ¶ ಪನ ವತ್ವಾ ಪುಣ್ಣಕೋ ಮಹಾಸತ್ತಂ ಅಸ್ಸಪಿಟ್ಠಂ ಆರೋಪೇತ್ವಾ ತತ್ಥ ನೇಸಿ. ತಮತ್ಥಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಸತ್ಥಾ ಆಹ –

೧೫೮೦.

‘‘ಸೋ ಪುಣ್ಣಕೋ ಕುರೂನಂ ಕತ್ತುಸೇಟ್ಠಂ, ನಿಸೀದಯೀ ಪಚ್ಛತೋ ಆಸನಸ್ಮಿಂ;

ಆದಾಯ ಕತ್ತಾರಮನೋಮಪಞ್ಞಂ, ಉಪಾನಯೀ ಭವನಂ ನಾಗರಞ್ಞೋ.

೧೫೮೧.

‘‘ಪತ್ವಾನ ¶ ಠಾನಂ ಅತುಲಾನುಭಾವಂ, ಅಟ್ಠಾಸಿ ಕತ್ತಾ ಪಚ್ಛತೋ ಪುಣ್ಣಕಸ್ಸ;

ಸಾಮಗ್ಗಿಪೇಕ್ಖಮಾನೋ ನಾಗರಾಜಾ, ಪುಬ್ಬೇವ ಜಾಮಾತರಮಜ್ಝಭಾಸಥಾ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಸೋ ¶ ಪುಣ್ಣಕೋತಿ ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸೋ ಏವಂ ನಾಗಭವನಂ ವಣ್ಣೇತ್ವಾ ಪಣ್ಡಿತಂ ಅತ್ತನೋ ಆಜಞ್ಞಂ ಆರೋಪೇತ್ವಾ ನಾಗಭವನಂ ನೇಸಿ. ಠಾನನ್ತಿ ನಾಗರಾಜಸ್ಸ ವಸನಟ್ಠಾನಂ. ಪಚ್ಛತೋ ಪುಣ್ಣಕಸ್ಸಾತಿ ಪುಣ್ಣಕಸ್ಸ ಕಿರ ಏತದಹೋಸಿ ‘‘ಸಚೇ ನಾಗರಾಜಾ ಪಣ್ಡಿತಂ ದಿಸ್ವಾ ಮುದುಚಿತ್ತೋ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ಇಚ್ಚೇತಂ ಕುಸಲಂ. ನೋ ಚೇ, ತಸ್ಸ ತಂ ಅಪಸ್ಸನ್ತಸ್ಸೇವ ಸಿನ್ಧವಂ ಆರೋಪೇತ್ವಾ ಆದಾಯ ಗಮಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ. ಅಥ ನಂ ಪಚ್ಛತೋ ಠಪೇಸಿ. ತೇನ ವುತ್ತಂ ‘‘ಪಚ್ಛತೋ ಪುಣ್ಣಕಸ್ಸಾ’’ತಿ. ಸಾಮಗ್ಗಿಪೇಕ್ಖಮಾನೋತಿ ಸಾಮಗ್ಗಿಂ ಅಪೇಕ್ಖಮಾನೋ. ‘‘ಸಾಮಂ ಅಪೇಕ್ಖೀ’’ತಿಪಿ ಪಾಠೋ, ಅತ್ತನೋ ಜಾಮಾತರಂ ಪಸ್ಸಿತ್ವಾ ಪಠಮತರಂ ಸಯಮೇವ ಅಜ್ಝಭಾಸಥಾತಿ ಅತ್ಥೋ.

ನಾಗರಾಜಾ ಆಹ –

೧೫೮೨.

‘‘ಯನ್ನು ತುವಂ ಅಗಮಾ ಮಚ್ಚಲೋಕಂ, ಅನ್ವೇಸಮಾನೋ ಹದಯಂ ಪಣ್ಡಿತಸ್ಸ;

ಕಚ್ಚಿ ಸಮಿದ್ಧೇನ ಇಧಾನುಪತ್ತೋ, ಆದಾಯ ಕತ್ತಾರಮನೋಮಪಞ್ಞ’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ಕಚ್ಚಿ ಸಮಿದ್ಧೇನಾತಿ ಕಚ್ಚಿ ತೇ ಮನೋರಥೇನ ಸಮಿದ್ಧೇನ ನಿಪ್ಫನ್ನೇನ ಇಧಾಗತೋಸೀತಿ ಪುಚ್ಛತಿ.

ಪುಣ್ಣಕೋ ¶ ಆಹ –

೧೫೮೩.

‘‘ಅಯಞ್ಹಿ ಸೋ ಆಗತೋ ಯಂ ತ್ವಮಿಚ್ಛಸಿ, ಧಮ್ಮೇನ ಲದ್ಧೋ ಮಮ ಧಮ್ಮಪಾಲೋ;

ತಂ ಪಸ್ಸಥ ಸಮ್ಮುಖಾ ಭಾಸಮಾನಂ, ಸುಖೋ ಹವೇ ಸಪ್ಪುರಿಸೇಹಿ ಸಙ್ಗಮೋ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಯಂ ತ್ವಮಿಚ್ಛಸೀತಿ ಯಂ ತ್ವಂ ಇಚ್ಛಸಿ. ‘‘ಯನ್ತು ಮಿಚ್ಛಸೀ’’ತಿಪಿ ಪಾಠೋ. ಸಮ್ಮುಖಾ ಭಾಸಮಾನನ್ತಿ ತಂ ಲೋಕಸಕ್ಕತಂ ಧಮ್ಮಪಾಲಂ ಇದಾನಿ ಮಧುರೇನ ಸರೇನ ಧಮ್ಮಂ ಭಾಸಮಾನಂ ಸಮ್ಮುಖಾವ ಪಸ್ಸಥ, ಸಪ್ಪುರಿಸೇಹಿ ಏಕಟ್ಠಾನೇ ಸಮಾಗಮೋ ಹಿ ನಾಮ ಸುಖೋ ಹೋತೀತಿ.

ಕಾಳಾಗಿರಿಕಣ್ಡಂ ನಿಟ್ಠಿತಂ.

ತತೋ ¶ ನಾಗರಾಜಾ ಮಹಾಸತ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಗಾಥಮಾಹ –

೧೫೮೪.

‘‘ಅದಿಟ್ಠಪುಬ್ಬಂ ದಿಸ್ವಾನ, ಮಚ್ಚೋ ಮಚ್ಚುಭಯಟ್ಟಿತೋ;

ಬ್ಯಮ್ಹಿತೋ ನಾಭಿವಾದೇಸಿ, ನಯಿದಂ ಪಞ್ಞವತಾಮಿವಾ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಬ್ಯಮ್ಹಿತೋತಿ ಭೀತೋ. ಇದಂ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ – ಪಣ್ಡಿತ, ತ್ವಂ ಅದಿಟ್ಠಪುಬ್ಬಂ ನಾಗಭವನಂ ದಿಸ್ವಾ ಮರಣಭಯೇನ ಅಟ್ಟಿತೋ ಭೀತೋ ಹುತ್ವಾ ಯಂ ಮಂ ನಾಭಿವಾದೇಸಿ, ಇದಂ ಕಾರಣಂ ಪಞ್ಞವನ್ತಾನಂ ನ ಹೋತೀತಿ.

ಏವಂ ವನ್ದನಂ ಪಚ್ಚಾಸೀಸನ್ತಂ ನಾಗರಾಜಾನಂ ಮಹಾಸತ್ತೋ ‘‘ನ ತ್ವಂ ಮಯಾ ವನ್ದಿತಬ್ಬೋ’’ತಿ ಅವತ್ವಾವ ಅತ್ತನೋ ಞಾಣವನ್ತತಾಯ ಉಪಾಯಕೋಸಲ್ಲೇನ ‘‘ಅಹಂ ವಜ್ಝಪ್ಪತ್ತಭಾವೇನ ನಂ ತಂ ವನ್ದಾಮೀ’’ತಿ ವದನ್ತೋ ಗಾಥಾದ್ವಯಮಾಹ –

೧೫೮೫.

‘‘ನ ¶ ಚಮ್ಹಿ ಬ್ಯಮ್ಹಿತೋ ನಾಗ, ನ ಚ ಮಚ್ಚುಭಯಟ್ಟಿತೋ;

ನ ವಜ್ಝೋ ಅಭಿವಾದೇಯ್ಯ, ವಜ್ಝಂ ವಾ ನಾಭಿವಾದಯೇ.

೧೫೮೬.

‘‘ಕಥಂ ನೋ ಅಭಿವಾದೇಯ್ಯ, ಅಭಿವಾದಾಪಯೇಥ ವೇ;

ಯಂ ನರೋ ಹನ್ತುಮಿಚ್ಛೇಯ್ಯ, ತಂ ಕಮ್ಮಂ ನುಪಪಜ್ಜತೀ’’ತಿ.

ತಸ್ಸತ್ಥೋ – ನೇವಾಹಂ, ನಾಗರಾಜ, ಅದಿಟ್ಠಪುಬ್ಬಂ ನಾಗಭವನಂ ದಿಸ್ವಾ ಭೀತೋ, ನ ಮರಣಭಯಟ್ಟಿತೋ. ಮಾದಿಸಸ್ಸ ಹಿ ಮರಣಭಯಂ ನಾಮ ನತ್ಥಿ, ವಜ್ಝೋ ಪನ ಅಭಿವಾದೇತುಂ, ವಜ್ಝಂ ವಾ ಅವಜ್ಝೋಪಿ ಅಭಿವಾದಾಪೇತುಂ ನ ಲಭತಿ. ಯಞ್ಹಿ ನರೋ ¶ ಹನ್ತುಮಿಚ್ಛೇಯ್ಯ, ಸೋ ತಂ ಕಥಂ ನು ಅಭಿವಾದೇಯ್ಯ, ಕಥಂ ವಾ ತೇನ ಅತ್ತಾನಂ ಅಭಿವಾದಾಪಯೇಥ ವೇ. ತಸ್ಸ ಹಿ ತಂ ಕಮ್ಮಂ ನ ಉಪಪಜ್ಜತಿ. ತ್ವಞ್ಚ ಕಿರ ಮಂ ಮಾರಾಪೇತುಂ ಇಮಂ ಆಣಾಪೇಸಿ, ಕಥಾಹಂ ತಂ ವನ್ದಾಧೀತಿ.

ತಂ ಸುತ್ವಾ ನಾಗರಾಜಾ ಮಹಾಸತ್ತಸ್ಸ ಥುತಿಂ ಕರೋನ್ತೋ ದ್ವೇ ಗಾಥಾ ಅಭಾಸಿ –

೧೫೮೭.

‘‘ಏವಮೇತಂ ಯಥಾ ಬ್ರೂಸಿ, ಸಚ್ಚಂ ಭಾಸಸಿ ಪಣ್ಡಿತ;

ನ ವಜ್ಝೋ ಅಭಿವಾದೇಯ್ಯ, ವಜ್ಝಂ ವಾ ನಾಭಿವಾದಯೇ.

೧೫೮೮.

ಕಥಂ ¶ ನೋ ಅಭಿವಾದೇಯ್ಯ, ಅಭಿವಾದಾಪಯೇಥ ವೇ;

ಯಂ ನರೋ ಹನ್ತುಮಿಚ್ಛೇಯ್ಯ, ತಂ ಕಮ್ಮಂ ನುಪಪಜ್ಜತೀ’’ತಿ.

ಇದಾನಿ ಮಹಾಸತ್ತೋ ನಾಗರಾಜೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಪಟಿಸನ್ಥಾರಂ ಕರೋನ್ತೋ ಆಹ –

೧೫೮೯.

‘‘ಅಸಸ್ಸತಂ ಸಸ್ಸತಂ ನು ತವಯಿದಂ, ಇದ್ಧೀ ಜುತೀ ಬಲವೀರಿಯೂಪಪತ್ತಿ;

ಪುಚ್ಛಾಮಿ ತಂ ನಾಗರಾಜೇತಮತ್ಥಂ, ಕಥಂ ನು ತೇ ಲದ್ಧಮಿದಂ ವಿಮಾನಂ.

೧೫೯೦.

‘‘ಅಧಿಚ್ಚಲದ್ಧಂ ಪರಿಣಾಮಜಂ ತೇ, ಸಯಂಕತಂ ಉದಾಹು ದೇವೇಹಿ ದಿನ್ನಂ;

ಅಕ್ಖಾಹಿ ಮೇ ನಾಗರಾಜೇತಮತ್ಥಂ, ಯಥೇವ ತೇ ಲದ್ಧಮಿದಂ ವಿಮಾನ’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ತವಯಿದನ್ತಿ ಇದಂ ತವ ಯಸಜಾತಂ, ವಿಮಾನಂ ವಾ ಅಸಸ್ಸತಂ ಸಸ್ಸತಸದಿಸಂ, ‘‘ಮಾ ಖೋ ಯಸಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಪಾಪಮಕಾಸೀ’’ತಿ ಇಮಿನಾ ಪದೇನ ಅತ್ತನೋ ಜೀವಿತಂ ಯಾಚತಿ. ಇದ್ಧೀತಿ ನಾಗಇದ್ಧಿ ಚ ನಾಗಜುತಿ ಚ ಕಾಯಬಲಞ್ಚ ಚೇತಸಿಕವೀರಿಯಞ್ಚ ನಾಗಭವನೇ ಉಪಪತ್ತಿ ಚ ¶ ಯಞ್ಚ ತೇ ಇದಂ ವಿಮಾನಂ, ಪುಚ್ಛಾಮಿ ತಂ ನಾಗರಾಜ, ಏತಮತ್ಥಂ, ಕಥಂ ನು ತೇ ಇದಂ ಸಬ್ಬಂ ಲದ್ಧನ್ತಿ. ಅಧಿಚ್ಚಲದ್ಧನ್ತಿ ಕಿಂ ನು ತಯಾ ಇದಂ ವಿಮಾನಂ ಏವಂ ಸಮ್ಪನ್ನಂ ಅಧಿಚ್ಚ ಅಕಾರಣೇನ ಲದ್ಧಂ, ಉದಾಹು ಉತುಪರಿಣಾಮಜಂ ತೇ ಇದಂ, ಉದಾಹು ಸಯಂ ಸಹತ್ಥೇನೇವ ಕತಂ, ಉದಾಹು ದೇವೇಹಿ ತೇ ದಿನ್ನಂ, ಯಥೇವ ತೇ ಇದಂ ಲದ್ಧಂ, ಏತಂ ಮೇ ಅತ್ಥಂ ಅಕ್ಖಾಹೀತಿ.

ತಂ ¶ ಸುತ್ವಾ ನಾಗರಾಜಾ ಆಹ –

೧೫೯೧.

‘‘ನಾಧಿಚ್ಚಲದ್ಧಂ ನ ಪರಿಣಾಮಜಂ ಮೇ, ನ ಸಯಂಕತಂ ನಾಪಿ ದೇವೇಹಿ ದಿನ್ನಂ;

ಸಕೇಹಿ ಕಮ್ಮೇಹಿ ಅಪಾಪಕೇಹಿ, ಪುಞ್ಞೇಹಿ ಮೇ ಲದ್ಧಮಿದಂ ವಿಮಾನ’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ಅಪಾಪಕೇಹೀತಿ ಅಲಾಮಕೇಹಿ.

ತತೋ ಮಹಾಸತ್ತೋ ಆಹ –

೧೫೯೨.

‘‘ಕಿಂ ತೇ ವತಂ ಕಿಂ ಪನ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ, ಕಿಸ್ಸ ಸುಚಿಣ್ಣಸ್ಸ ಅಯಂ ವಿಪಾಕೋ;

ಇದ್ಧೀ ಜುತೀ ಬಲವೀರಿಯೂಪಪತ್ತಿ, ಇದಞ್ಚ ತೇ ನಾಗ ಮಹಾವಿಮಾನ’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ¶ ಕಿಂ ತೇ ವತನ್ತಿ ನಾಗರಾಜ, ಪುರಿಮಭವೇ ತವ ಕಿಂ ವತಂ ಅಹೋಸಿ, ಕೋ ಪನ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯವಾಸೋ, ಕತರಸ್ಸ ಸುಚರಿತಸ್ಸೇವೇಸ ಇದ್ಧಿಆದಿಕೋ ವಿಪಾಕೋತಿ.

ತಂ ಸುತ್ವಾ ನಾಗರಾಜಾ ಆಹ –

೧೫೯೩.

‘‘ಅಹಞ್ಚ ಭರಿಯಾ ಚ ಮನುಸ್ಸಲೋಕೇ, ಸದ್ಧಾ ಉಭೋ ದಾನಪತೀ ಅಹುಮ್ಹಾ;

ಓಪಾನಭೂತಂ ಮೇ ಘರಂ ತದಾಸಿ, ಸನ್ತಪ್ಪಿತಾ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಚ.

೧೫೯೪.

‘‘ಮಾಲಞ್ಚ ಗನ್ಧಞ್ಚ ವಿಲೇಪನಞ್ಚ, ಪದೀಪಿಯಂ ಸೇಯ್ಯಮುಪಸ್ಸಯಞ್ಚ;

ಅಚ್ಛಾದನಂ ಸಾಯನಮನ್ನಪಾನಂ, ಸಕ್ಕಚ್ಚ ದಾನಾನಿ ಅದಮ್ಹ ತತ್ಥ.

೧೫೯೫.

‘‘ತಂ ಮೇ ವತಂ ತಂ ಪನ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ, ತಸ್ಸ ಸುಚಿಣ್ಣಸ್ಸ ಅಯಂ ವಿಪಾಕೋ;

ಇದ್ಧೀ ಜುತೀ ಬಲವೀರಿಯೂಪಪತ್ತಿ, ಇದಞ್ಚ ಮೇ ಧೀರ ಮಹಾವಿಮಾನ’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ¶ ¶ ಮನುಸ್ಸಲೋಕೇತಿ ಅಙ್ಗರಟ್ಠೇ ಕಾಲಚಮ್ಪಾನಗರೇ. ತಂ ಮೇ ವತನ್ತಿ ತಂ ಸಕ್ಕಚ್ಚಂ ದಿನ್ನದಾನಮೇವ ಮಯ್ಹಂ ವತ್ತಸಮಾದಾನಞ್ಚ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಞ್ಚ ಅಹೋಸಿ, ತಸ್ಸೇವ ಸುಚರಿತಸ್ಸ ಅಯಂ ಇದ್ಧಾದಿಕೋ ವಿಪಾಕೋತಿ.

ಮಹಾಸತ್ತೋ ಆಹ –

೧೫೯೬.

‘‘ಏವಂ ಚೇ ತೇ ಲದ್ಧಮಿದಂ ವಿಮಾನಂ, ಜಾನಾಸಿ ಪುಞ್ಞಾನಂ ಫಲೂಪಪತ್ತಿಂ;

ತಸ್ಮಾ ಹಿ ಧಮ್ಮಂ ಚರ ಅಪ್ಪಮತ್ತೋ, ಯಥಾ ವಿಮಾನಂ ಪುನ ಮಾವಸೇಸೀ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಜಾನಾಸೀತಿ ಸಚೇ ತಯಾ ದಾನಾನುಭಾವೇನ ತಂ ಲದ್ಧಂ, ಏವಂ ಸನ್ತೇ ಜಾನಾಸಿ ನಾಮ ಪುಞ್ಞಾನಂ ಫಲಞ್ಚ ಪುಞ್ಞಫಲೇನ ನಿಬ್ಬತ್ತಂ ಉಪಪತ್ತಿಞ್ಚ. ತಸ್ಮಾ ಹೀತಿ ಯಸ್ಮಾ ಪುಞ್ಞೇಹಿ ತಯಾ ಇದಂ ಲದ್ಧಂ, ತಸ್ಮಾ. ಪುನ ಮಾವಸೇಸೀತಿ ಪುನಪಿ ಯಥಾ ಇಮಂ ನಾಗಭವನಂ ಅಜ್ಝಾವಸಸಿ, ಏವಂ ಧಮ್ಮಂ ಚರ.

ತಂ ಸುತ್ವಾ ನಾಗರಾಜಾ ಆಹ –

೧೫೯೭.

‘‘ನಯಿಧ ¶ ಸನ್ತಿ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಚ, ಯೇಸನ್ನಪಾನಾನಿ ದದೇಮು ಕತ್ತೇ;

ಅಕ್ಖಾಹಿ ಮೇ ಪುಚ್ಛಿತೋ ಏತಮತ್ಥಂ, ಯಥಾ ವಿಮಾನಂ ಪುನ ಮಾವಸೇಮಾ’’ತಿ.

ಮಹಾಸತ್ತೋ ಆಹ –

೧೫೯೮.

‘‘ಭೋಗೀ ಹಿ ತೇ ಸನ್ತಿ ಇಧೂಪಪನ್ನಾ, ಪುತ್ತಾ ಚ ದಾರಾ ಅನುಜೀವಿನೋ ಚ;

ತೇಸು ತುವಂ ವಚಸಾ ಕಮ್ಮುನಾ ಚ, ಅಸಮ್ಪದುಟ್ಠೋ ಚ ಭವಾಹಿ ನಿಚ್ಚಂ.

೧೫೯೯.

‘‘ಏವಂ ತುವಂ ನಾಗ ಅಸಮ್ಪದೋಸಂ, ಅನುಪಾಲಯ ವಚಸಾ ಕಮ್ಮುನಾ ಚ;

ಠತ್ವಾ ಇಧ ಯಾವತಾಯುಕಂ ವಿಮಾನೇ, ಉದ್ಧಂ ಇತೋ ಗಚ್ಛಸಿ ದೇವಲೋಕ’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ¶ ಭೋಗೀತಿ ಭೋಗಿನೋ, ನಾಗಾತಿ ಅತ್ಥೋ. ತೇಸೂತಿ ತೇಸು ಪುತ್ತದಾರಾದೀಸು ಭೋಗೀಸು ವಾಚಾಯ ಕಮ್ಮೇನ ಚ ನಿಚ್ಚಂ ಅಸಮ್ಪದುಟ್ಠೋ ಭವ. ಅನುಪಾಲಯಾತಿ ಏವಂ ಪುತ್ತಾದೀಸು ಚೇವ ಸೇಸಸತ್ತೇಸು ಚ ಮೇತ್ತಚಿತ್ತಸಙ್ಖಾತಂ ಅಸಮ್ಪದೋಸಂ ಅನುರಕ್ಖ. ಉದ್ಧಂ ಇತೋತಿ ಇತೋ ನಾಗಭವನತೋ ಚುತೋ ಉಪರಿದೇವಲೋಕಂ ಗಮಿಸ್ಸತಿ. ಮೇತ್ತಚಿತ್ತಞ್ಹಿ ದಾನತೋ ಅತಿರೇಕತರಂ ಪುಞ್ಞನ್ತಿ.

ತತೋ ನಾಗರಾಜಾ ¶ ಮಹಾಸತ್ತಸ್ಸ ಧಮ್ಮಕಥಂ ಸುತ್ವಾ ‘‘ನ ಸಕ್ಕಾ ಪಣ್ಡಿತೇನ ಬಹಿ ಪಪಞ್ಚಂ ಕಾತುಂ, ವಿಮಲಾಯ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ಸುಭಾಸಿತಂ ಸಾವೇತ್ವಾ ದೋಹಳಂ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸಮ್ಭೇತ್ವಾ ಧನಞ್ಚಯರಾಜಾನಂ ಹಾಸೇನ್ತೋ ಪಣ್ಡಿತಂ ಪೇಸೇತುಂ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ಗಾಥಮಾಹ –

೧೬೦೦.

‘‘ಅದ್ಧಾ ಹಿ ಸೋ ಸೋಚತಿ ರಾಜಸೇಟ್ಠೋ, ತಯಾ ವಿನಾ ಯಸ್ಸ ತುವಂ ಸಜಿಬ್ಬೋ;

ದುಕ್ಖೂಪನೀತೋಪಿ ತಯಾ ಸಮೇಚ್ಚ, ವಿನ್ದೇಯ್ಯ ಪೋಸೋ ಸುಖಮಾತುರೋಪೀ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಸಜಿಬ್ಬೋತಿ ಸಜೀವೋ ಅಮಚ್ಚೋ. ಸಮೇಚ್ಚಾತಿ ತಯಾ ಸಹ ಸಮಾಗನ್ತ್ವಾ. ಆತುರೋಪೀತಿ ಬಾಳ್ಹಗಿಲಾನೋಪಿ ಸಮಾನೋ.

ತಂ ಸುತ್ವಾ ಮಹಾಸತ್ತೋ ನಾಗರಾಜಸ್ಸ ಥುತಿಂ ಕರೋನ್ತೋ ಇತರಂ ಗಾಥಮಾಹ –

೧೬೦೧.

‘‘ಅದ್ಧಾ ಸತಂ ಭಾಸಸಿ ನಾಗ ಧಮ್ಮಂ, ಅನುತ್ತರಂ ಅತ್ಥಪದಂ ಸುಚಿಣ್ಣಂ;

ಏತಾದಿಸಿಯಾಸು ಹಿ ಆಪದಾಸು, ಪಞ್ಞಾಯತೇ ಮಾದಿಸಾನಂ ವಿಸೇಸೋ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ¶ ಅದ್ಧಾ ಸತನ್ತಿ ಏಕಂಸೇನ ಸನ್ತಾನಂ ಪಣ್ಡಿತಾನಂ ಧಮ್ಮಂ ಭಾಸಸಿ. ಅತ್ಥಪದನ್ತಿ ಹಿತಕೋಟ್ಠಾಸಂ. ಏತಾದಿಸಿಯಾಸೂತಿ ಏವರೂಪಾಸು ಆಪದಾಸು ಏತಾದಿಸೇ ಭಯೇ ಉಪಟ್ಠಿತೇ ಮಾದಿಸಾನಂ ಪಞ್ಞವನ್ತಾನಂ ವಿಸೇಸೋ ಪಞ್ಞಾಯತಿ.

ತಂ ಸುತ್ವಾ ನಾಗರಾಜಾ ಅತಿರೇಕತರಂ ತುಟ್ಠೋ ತಮೇವ ಪುಚ್ಛನ್ತೋ ಗಾಥಮಾಹ –

೧೬೦೨.

‘‘ಅಕ್ಖಾಹಿ ¶ ನೋ ತಾಯಂ ಮುಧಾ ನು ಲದ್ಧೋ, ಅಕ್ಖೇಹಿ ನೋ ತಾಯಂ ಅಜೇಸಿ ಜೂತೇ;

ಧಮ್ಮೇನ ಲದ್ಧೋ ಇತಿ ತಾಯಮಾಹ, ಕಥಂ ನು ತ್ವಂ ಹತ್ಥಮಿಮಸ್ಸ ಮಾಗತೋ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಅಕ್ಖಾಹಿ ನೋತಿ ಆಚಿಕ್ಖ ಅಮ್ಹಾಕಂ. ತಾಯನ್ತಿ ತಂ ಅಯಂ. ಮುಧಾ ನು ಲದ್ಧೋತಿ ಕಿಂ ನು ಖೋ ಮುಧಾ ಅಮೂಲಕೇನೇವ ಲಭಿ, ಉದಾಹು ಜೂತೇ ಅಜೇಸಿ. ಇತಿ ತಾಯಮಾಹಾತಿ ಅಯಂ ಪುಣ್ಣಕೋ ‘‘ಧಮ್ಮೇನ ಮೇ ಪಣ್ಡಿತೋ ಲದ್ಧೋ’’ತಿ ವದತಿ. ಕಥಂ ನು ತ್ವಂ ಹತ್ಥಮಿಮಸ್ಸ ಮಾಗತೋತಿ ತ್ವಂ ಕಥಂ ಇಮಸ್ಸ ಹತ್ಥಂ ಆಗತೋಸಿ.

ಮಹಾಸತ್ತೋ ಆಹ –

೧೬೦೩.

‘‘ಯೋ ಮಿಸ್ಸರೋ ತತ್ಥ ಅಹೋಸಿ ರಾಜಾ, ತಮಾಯಮಕ್ಖೇಹಿ ಅಜೇಸಿ ಜೂತೇ;

ಸೋ ¶ ಮಂ ಜಿತೋ ರಾಜಾ ಇಮಸ್ಸದಾಸಿ, ಧಮ್ಮೇನ ಲದ್ಧೋಸ್ಮಿ ಅಸಾಹಸೇನಾ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಯೋ ಮಿಸ್ಸರೋತಿ ಯೋ ಮಂ ಇಸ್ಸರೋ. ಇಮಸ್ಸದಾಸೀತಿ ಇಮಸ್ಸ ಪುಣ್ಣಕಸ್ಸ ಅದಾಸಿ.

ತಂ ಸುತ್ವಾ ನಾಗರಾಜಾ ತುಟ್ಠೋ ಅಹೋಸಿ. ತಮತ್ಥಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಸತ್ಥಾ ಆಹ –

೧೬೦೪.

‘‘ಮಹೋರಗೋ ಅತ್ತಮನೋ ಉದಗ್ಗೋ, ಸುತ್ವಾನ ಧೀರಸ್ಸ ಸುಭಾಸಿತಾನಿ;

ಹತ್ಥೇ ಗಹೇತ್ವಾನ ಅನೋಮಪಞ್ಞಂ, ಪಾವೇಕ್ಖಿ ಭರಿಯಾಯ ತದಾ ಸಕಾಸೇ.

೧೬೦೫.

‘‘ಯೇನ ತ್ವಂ ವಿಮಲೇ ಪಣ್ಡು, ಯೇನ ಭತ್ತಂ ನ ರುಚ್ಚತಿ;

ನ ಚ ಮೇತಾದಿಸೋ ವಣ್ಣೋ, ಅಯಮೇಸೋ ತಮೋನುದೋ.

೧೬೦೬.

‘‘ಯಸ್ಸ ¶ ತೇ ಹದಯೇನತ್ಥೋ, ಆಗತಾಯಂ ಪಭಙ್ಕರೋ;

ತಸ್ಸ ವಾಕ್ಯಂ ನಿಸಾಮೇಹಿ, ದುಲ್ಲಭಂ ದಸ್ಸನಂ ಪುನಾ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ¶ ಪಾವೇಕ್ಖೀತಿ ಪವಿಟ್ಠೋ. ಯೇನಾತಿ ಭದ್ದೇ ವಿಮಲೇ, ಯೇನ ಕಾರಣೇನ ತ್ವಂ ಪಣ್ಡು ಚೇವ, ನ ಚ ತೇ ಭತ್ತಂ ರುಚ್ಚತಿ. ನ ಚ ಮೇತಾದಿಸೋ ವಣ್ಣೋತಿ ಪಥವಿತಲೇ ವಾ ದೇವಲೋಕೇ ವಾ ನ ಚ ತಾದಿಸೋ ವಣ್ಣೋ ಅಞ್ಞಸ್ಸ ಕಸ್ಸಚಿ ಅತ್ಥಿ, ಯಾದಿಸೋ ಏತಸ್ಸ ಗುಣವಣ್ಣೋ ಪತ್ಥಟೋ. ಅಯಮೇಸೋ ತಮೋನುದೋತಿ ಯಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ತವ ದೋಹಳೋ ಉಪ್ಪನ್ನೋ, ಅಯಮೇವ ಸೋ ಸಬ್ಬಲೋಕಸ್ಸ ತಮೋನುದೋ. ಪುನಾತಿ ಪುನ ಏತಸ್ಸ ದಸ್ಸನಂ ನಾಮ ದುಲ್ಲಭನ್ತಿ ವದತಿ.

ವಿಮಲಾಪಿ ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಪಟಿಸನ್ಥಾರಂ ಅಕಾಸಿ. ತಮತ್ಥಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಸತ್ಥಾ ಆಹ –

೧೬೦೭.

‘‘ದಿಸ್ವಾನ ತಂ ವಿಮಲಾ ಭೂರಿಪಞ್ಞಂ, ದಸಙ್ಗುಲೀ ಅಞ್ಜಲಿಂ ಪಗ್ಗಹೇತ್ವಾ;

ಹಟ್ಠೇನ ಭಾವೇನ ಪತೀತರೂಪಾ, ಇಚ್ಚಬ್ರವಿ ಕುರೂನಂ ಕತ್ತುಸೇಟ್ಠ’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ಹಟ್ಠೇನ ಭಾವೇನಾತಿ ಪಹಟ್ಠೇನ ಚಿತ್ತೇನ. ಪತೀತರೂಪಾತಿ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತಾ.

ಇತೋ ಪರಂ ವಿಮಲಾಯ ಚ ಮಹಾಸತ್ತಸ್ಸ ಚ ವಚನಪ್ಪಟಿವಚನಗಾಥಾ –

೧೬೦೮.

‘‘ಅದಿಟ್ಠಪುಬ್ಬಂ ದಿಸ್ವಾನ, ಮಚ್ಚೋ ಮಚ್ಚುಭಯಟ್ಟಿತೋ;

ಬ್ಯಮ್ಹಿತೋ ನಾಭಿವಾದೇಸಿ, ನಯಿದಂ ಪಞ್ಞವತಾಮಿವ.

೧೬೦೯.

‘‘ನ ಚಮ್ಹಿ ಬ್ಯಮ್ಹಿತೋ ನಾಗಿ, ನ ಚ ಮಚ್ಚುಭಯಟ್ಟಿತೋ;

ನ ವಜ್ಝೋ ಅಭಿವಾದೇಯ್ಯ, ವಜ್ಝಂ ವಾ ನಾಭಿವಾದಯೇ.

೧೬೧೦.

‘‘ಕಥಂ ನೋ ಅಭಿವಾದೇಯ್ಯ, ಅಭಿವಾದಾಪಯೇಥ ವೇ;

ಯಂ ನರೋ ಹನ್ತುಮಿಚ್ಛೇಯ್ಯ, ತಂ ಕಮ್ಮಂ ನುಪಪಜ್ಜತಿ.

೧೬೧೧.

‘‘ಏವಮೇತಂ ಯಥಾ ಬ್ರೂಸಿ, ಸಚ್ಚಂ ಭಾಸಸಿ ಪಣ್ಡಿತ;

ನ ವಜ್ಝೋ ಅಭಿವಾದೇಯ್ಯ, ವಜ್ಝಂ ವಾ ನಾಭಿವಾದಯೇ.

೧೬೧೨.

‘‘ಕಥಂ ¶ ¶ ನೋ ಅಭಿವಾದೇಯ್ಯ, ಅಭಿವಾದಾಪಯೇಥ ವೇ;

ಯಂ ನರೋ ಹನ್ತುಮಿಚ್ಛೇಯ್ಯ, ತಂ ಕಮ್ಮಂ ನುಪಪಜ್ಜತಿ.

೧೬೧೩.

‘‘ಅಸಸ್ಸತಂ ಸಸ್ಸತಂ ನು ತವಯಿದಂ, ಇದ್ಧೀ ಜುತೀ ಬಲವೀರಿಯೂಪಪತ್ತಿ;

ಪುಚ್ಛಾಮಿ ತಂ ನಾಗಕಞ್ಞೇತಮತ್ಥಂ, ಕಥಂ ನು ತೇ ಲದ್ಧಮಿದಂ ವಿಮಾನಂ.

೧೬೧೪.

‘‘ಅಧಿಚ್ಚಲದ್ಧಂ ¶ ಪರಿಣಾಮಜಂ ತೇ, ಸಯಂಕತಂ ಉದಾಹು ದೇವೇಹಿ ದಿನ್ನಂ;

ಅಕ್ಖಾಹಿ ಮೇ ನಾಗಕಞ್ಞೇತಮತ್ಥಂ, ಯಥೇವ ತೇ ಲದ್ಧಮಿದಂ ವಿಮಾನಂ.

೧೬೧೫.

‘‘ನಾಧಿಚ್ಚಲದ್ಧಂ ನ ಪರಿಣಾಮಜಂ ಮೇ, ನ ಸಯಂಕಥಂ ನಾಪಿ ದೇವೇಹಿ ದಿನ್ನಂ;

ಸಕೇಹಿ ಕಮ್ಮೇಹಿ ಅಪಾಪಕೇಹಿ, ಪುಞ್ಞೇಹಿ ಮೇ ಲದ್ಧಮಿದಂ ವಿಮಾನಂ.

೧೬೧೬.

‘‘ಕಿಂ ತೇ ವತಂ ಕಿಂ ಪನ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ, ಕಿಸ್ಸ ಸುಚಿಣ್ಣಸ್ಸ ಅಯಂ ವಿಪಾಕೋ;

ಇದ್ಧೀ ಜುತೀ ಬಲವೀರಿಯೂಪಪತ್ತಿ, ಇದಞ್ಚ ತೇ ನಾಗಿ ಮಹಾವಿಮಾನಂ.

೧೬೧೭.

‘‘ಅಹಞ್ಚ ಖೋ ಸಾಮಿಕೋ ಚಾಪಿ ಮಯ್ಹಂ, ಸದ್ಧಾ ಉಭೋ ದಾನಪತೀ ಅಹುಮ್ಹಾ;

ಓಪಾನಭೂತಂ ಮೇ ಘರಂ ತದಾಸಿ, ಸನ್ತಪ್ಪಿತಾ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಚ.

೧೬೧೮.

‘‘ಮಾಲಞ್ಚ ಗನ್ಧಞ್ಚ ವಿಲೇಪನಞ್ಚ, ಪದೀಪಿಯಂ ಸೇಯ್ಯಮುಪಸ್ಸಯಞ್ಚ;

ಅಚ್ಛಾದನಂ ಸಾಯನಮನ್ನಪಾನಂ, ಸಕ್ಕಚ್ಚ ದಾನಾನಿ ಅದಮ್ಹ ತತ್ಥ.

೧೬೧೯.

‘‘ತಂ ಮೇ ವತಂ ತಂ ಪನ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ, ತಸ್ಸ ಸುಚಿಣ್ಣಸ್ಸ ಅಯಂ ವಿಪಾಕೋ;

ಇದ್ಧೀ ಜುತೀ ಬಲವೀರಿಯೂಪಪತ್ತಿ, ಇದಞ್ಚ ಮೇ ಧೀರ ಮಹಾವಿಮಾನಂ.

೧೬೨೦.

‘‘ಏವಂ ¶ ಚೇ ತೇ ಲದ್ಧಮಿದಂ ವಿಮಾನಂ, ಜಾನಾಸಿ ಪುಞ್ಞಾನಂ ಫಲೂಪಪತ್ತಿಂ;

ತಸ್ಮಾ ಹಿ ಧಮ್ಮಂ ಚರ ಅಪ್ಪಮತ್ತಾ, ಯಥಾ ವಿಮಾನಂ ಪುನ ಮಾವಸೇಸಿ.

೧೬೨೧.

‘‘ನಯಿಧ ¶ ಸನ್ತಿ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಚ, ಯೇಸನ್ನಪಾನಾನಿ ದದೇಮು ಕತ್ತೇ;

ಅಕ್ಖಾಹಿ ಮೇ ಪುಚ್ಛಿತೋ ಏತಮತ್ಥಂ, ಯಥಾ ವಿಮಾನಂ ಪುನ ಮಾವಸೇಮ.

೧೬೨೨.

‘‘ಭೋಗೀ ¶ ಹಿ ತೇ ಸನ್ತಿ ಇಧೂಪಪನ್ನಾ, ಪುತ್ತಾ ಚ ದಾರಾ ಅನುಜೀವಿನೋ ಚ;

ತೇಸು ತುವಂ ವಚಸಾ ಕಮ್ಮುನಾ ಚ, ಅಸಮ್ಪದುಟ್ಠಾ ಚ ಭವಾಹಿ ನಿಚ್ಚಂ.

೧೬೨೩.

‘‘ಏವಂ ತುವಂ ನಾಗಿ ಅಸಮ್ಪದೋಸಂ, ಅನುಪಾಲಯ ವಚಸಾ ಕಮ್ಮುನಾ ಚ;

ಠತ್ವಾ ಇಧ ಯಾವತಾಯುಕಂ ವಿಮಾನೇ, ಉದ್ಧಂ ಇತೋ ಗಚ್ಛಸಿ ದೇವಲೋಕಂ.

೧೬೨೪.

‘‘ಅದ್ಧಾ ಹಿ ಸೋ ಸೋಚತಿ ರಾಜಸೇಟ್ಠೋ, ತಯಾ ವಿನಾ ಯಸ್ಸ ತುವಂ ಸಜಿಬ್ಬೋ;

ದುಕ್ಖೂಪನೀತೋಪಿ ತಯಾ ಸಮೇಚ್ಚ, ವಿನ್ದೇಯ್ಯ ಪೋಸೋ ಸುಖಮಾತುರೋಪಿ.

೧೬೨೫.

‘‘ಅದ್ಧಾ ಸತಂ ಭಾಸಸಿ ನಾಗಿ ಧಮ್ಮಂ, ಅನುತ್ತರಂ ಅತ್ಥಪದಂ ಸುಚಿಣ್ಣಂ;

ಏತಾದಿಸಿಯಾಸು ಹಿ ಆಪದಾಸು, ಪಞ್ಞಾಯತೇ ಮಾದಿಸಾನಂ ವಿಸೇಸೋ.

೧೬೨೬.

‘‘ಅಕ್ಖಾಹಿ ನೋ ತಾಯಂ ಮುಧಾ ನು ಲದ್ಧೋ, ಅಕ್ಖೇಹಿ ನೋ ತಾಯಂ ಅಜೇಸಿ ಜೂತೇ;

ಧಮ್ಮೇನ ಲದ್ಧೋ ಇತಿ ತಾಯಮಾಹ, ಕಥಂ ನು ತ್ವಂ ಹತ್ಥಮಿಮಸ್ಸ ಮಾಗತೋ.

೧೬೨೭.

‘‘ಯೋ ಮಿಸ್ಸರೋ ತತ್ಥ ಅಹೋಸಿ ರಾಜಾ, ತಮಾಯಮಕ್ಖೇಹಿ ಅಜೇಸಿ ಜೂತೇ;

ಸೋ ¶ ಮಂ ಜಿತೋ ರಾಜಾ ಇಮಸ್ಸದಾಸಿ, ಧಮ್ಮೇನ ಲದ್ಧೋಸ್ಮಿ ಅಸಾಹಸೇನಾ’’ತಿ.

ಇಮಾಸಂ ಗಾಥಾನಂ ಅತ್ಥೋ ಹೇಟ್ಠಾ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ವೇದಿತಬ್ಬೋ.

ಮಹಾಸತ್ತಸ್ಸ ¶ ವಚನಂ ಸುತ್ವಾ ಅತಿರೇಕತರಂ ತುಟ್ಠಾ ವಿಮಲಾ ಮಹಾಸತ್ತಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಸಹಸ್ಸಗನ್ಧೋದಕಘಟೇಹಿ ನ್ಹಾಪೇತ್ವಾ ನ್ಹಾನಕಾಲೇ ಮಹಾಸತ್ತಸ್ಸ ದಿಬ್ಬದುಸ್ಸದಿಬ್ಬಗನ್ಧಮಾಲಾದೀನಿ ದತ್ವಾ ಅಲಙ್ಕತಪ್ಪಟಿಯತ್ತಕಾಲೇ ದಿಬ್ಬಭೋಜನಂ ಭೋಜೇಸಿ. ಮಹಾಸತ್ತೋ ಭುತ್ತಭೋಜನೋ ಅಲಙ್ಕತಾಸನಂ ಪಞ್ಞಾಪೇತ್ವಾ ಅಲಙ್ಕತಧಮ್ಮಾಸನೇ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ಬುದ್ಧಲೀಲಾಯ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇಸಿ. ತಮತ್ಥಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಸತ್ಥಾ ಆಹ –

೧೬೨೮.

‘‘ಯಥೇವ ವರುಣೋ ನಾಗೋ, ಪಞ್ಹಂ ಪುಚ್ಛಿತ್ಥ ಪಣ್ಡಿತಂ;

ತಥೇವ ನಾಗಕಞ್ಞಾಪಿ, ಪಞ್ಹಂ ಪುಚ್ಛಿತ್ಥ ಪಣ್ಡಿತಂ.

೧೬೨೯.

‘‘ಯಥೇವ ವರುಣಂ ನಾಗಂ, ಧೀರೋ ತೋಸೇಸಿ ಪುಚ್ಛಿತೋ;

ತಥೇವ ನಾಗಕಞ್ಞಮ್ಪಿ, ಧೀರೋ ತೋಸೇಸಿ ಪುಚ್ಛಿತೋ.

೧೬೩೦.

‘‘ಉಭೋಪಿ ¶ ತೇ ಅತ್ತಮನೇ ವಿದಿತ್ವಾ, ಮಹೋರಗಂ ನಾಗಕಞ್ಞಞ್ಚ ಧೀರೋ;

ಅಛಮ್ಭೀ ಅಭೀತೋ ಅಲೋಮಹಟ್ಠೋ, ಇಚ್ಚಬ್ರವಿ ವರುಣಂ ನಾಗರಾಜಾನಂ.

೧೬೩೧.

‘‘ಮಾ ರೋಧಯಿ ನಾಗ ಆಯಾಹಮಸ್ಮಿ, ಯೇನ ತವತ್ಥೋ ಇದಂ ಸರೀರಂ;

ಹದಯೇನ ಮಂಸೇನ ಕರೋಹಿ ಕಿಚ್ಚಂ, ಸಯಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮಿ ಯಥಾಮತಿ ತೇ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಅಛಮ್ಭೀತಿ ನಿಕ್ಕಮ್ಪೋ. ಅಲೋಮಹಟ್ಠೋತಿ ಭಯೇನ ಅಹಟ್ಠಲೋಮೋ. ಇಚ್ಚಬ್ರವೀತಿ ವೀಮಂಸನವಸೇನ ಇತಿ ಅಬ್ರವಿ. ಮಾ ರೋಧಯೀತಿ ‘‘ಮಿತ್ತದುಬ್ಭಿಕಮ್ಮಂ ಕರೋಮೀ’’ತಿ ಮಾ ಭಾಯಿ, ‘‘ಕಥಂ ನು ಖೋ ಇಮಂ ಇದಾನಿ ಮಾರೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ವಾ ಮಾ ಚಿನ್ತಯಿ. ನಾಗಾತಿ ವರುಣಂ ಆಲಪತಿ. ಆಯಾಹಮಸ್ಮೀತಿ ಆಯೋ ಅಹಂ ಅಸ್ಮಿ, ಅಯಮೇವ ವಾ ಪಾಠೋ. ಸಯಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮೀತಿ ಸಚೇ ತ್ವಂ ‘‘ಇಮಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕೇ ಇದಾನಿ ಧಮ್ಮೋ ಮೇ ಸುತೋ’’ತಿ ಮಂ ಮಾರೇತುಂ ನ ವಿಸಹಸಿ, ಅಹಮೇವ ಯಥಾ ತವ ಅಜ್ಝಾಸಯೋ, ತಥಾ ಸಯಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮೀತಿ.

ನಾಗರಾಜಾ ¶ ಆಹ –

೧೬೩೨.

‘‘ಪಞ್ಞಾ ಹವೇ ಹದಯಂ ಪಣ್ಡಿತಾನಂ, ತೇ ತ್ಯಮ್ಹ ಪಞ್ಞಾಯ ಮಯಂ ಸುತುಟ್ಠಾ;

ಅನೂನನಾಮೋ ಲಭತಜ್ಜ ದಾರಂ, ಅಜ್ಜೇವ ತಂ ಕುರುಯೋ ಪಾಪಯಾತೂ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ತೇ ತ್ಯಮ್ಹಾತಿ ತೇ ಮಯಂ ತವ ಪಞ್ಞಾಯ ಸುತುಟ್ಠಾ. ಅನೂನನಾಮೋತಿ ಸಮ್ಪುಣ್ಣನಾಮೋ ಪುಣ್ಣಕೋ ಯಕ್ಖಸೇನಾಪತಿ. ಲಭತಜ್ಜ ದಾರನ್ತಿ ಲಭತು ಅಜ್ಜ ದಾರಂ, ದದಾಮಿ ಅಸ್ಸ ಧೀತರಂ ಇರನ್ಧತಿಂ. ಪಾಪಯಾತೂತಿ ಅಜ್ಜೇವ ತಂ ಕುರುರಟ್ಠಂ ಪುಣ್ಣಕೋ ಪಾಪೇತು.

ಏವಞ್ಚ ¶ ಪನ ವತ್ವಾ ವರುಣೋ ನಾಗರಾಜಾ ಇರನ್ಧತಿಂ ಪುಣ್ಣಕಸ್ಸ ಅದಾಸಿ. ಸೋ ತಂ ಲಭಿತ್ವಾ ತುಟ್ಠಚಿತ್ತೋ ಮಹಾಸತ್ತೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಸಲ್ಲಪಿ. ತಮತ್ಥಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಸತ್ಥಾ ಆಹ –

೧೬೩೩.

‘‘ಸ ಪುಣ್ಣಕೋ ಅತ್ತಮನೋ ಉದಗ್ಗೋ, ಇರನ್ಧತಿಂ ನಾಗಕಞ್ಞಂ ಲಭಿತ್ವಾ;

ಹಟ್ಠೇನ ಭಾವೇನ ಪತೀತರೂಪೋ, ಇಚ್ಚಬ್ರವಿ ಕುರೂನಂ ಕತ್ತುಸೇಟ್ಠಂ.

೧೬೩೪.

‘‘ಭರಿಯಾಯ ಮಂ ತ್ವಂ ಅಕರಿ ಸಮಙ್ಗಿಂ, ಅಹಞ್ಚ ತೇ ವಿಧುರ ಕರೋಮಿ ಕಿಚ್ಚಂ;

ಇದಞ್ಚ ತೇ ಮಣಿರತನಂ ದದಾಮಿ, ಅಜ್ಜೇವ ತಂ ಕುರುಯೋ ಪಾಪಯಾಮೀ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ¶ ಮಣಿರತನನ್ತಿ ಪಣ್ಡಿತ, ಅಹಂ ತವ ಗುಣೇಸು ಪಸನ್ನೋ ಅರಹಾಮಿ ತವ ಅನುಚ್ಛವಿಕಂ ಕಿಚ್ಚಂ ಕಾತುಂ, ತಸ್ಮಾ ಇಮಞ್ಚ ತೇ ಚಕ್ಕವತ್ತಿಪರಿಭೋಗಂ ಮಣಿರತನಂ ದೇಮಿ, ಅಜ್ಜೇವ ತಂ ಇನ್ದಪತ್ಥಂ ಪಾಪೇಮೀತಿ.

ಅಥ ಮಹಾಸತ್ತೋ ತಸ್ಸ ಥುತಿಂ ಕರೋನ್ತೋ ಇತರಂ ಗಾಥಮಾಹ –

೧೬೩೫.

‘‘ಅಜೇಯ್ಯಮೇಸಾ ತವ ಹೋತು ಮೇತ್ತಿ, ಭರಿಯಾಯ ಕಚ್ಚಾನ ಪಿಯಾಯ ಸದ್ಧಿಂ;

ಆನನ್ದಿ ವಿತ್ತೋ ಸುಮನೋ ಪತೀತೋ, ದತ್ವಾ ಮಣಿಂ ಮಞ್ಚ ನಯಿನ್ದಪತ್ಥ’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ¶ ಅಜೇಯ್ಯಮೇಸಾತಿ ಏಸಾ ತವ ಭರಿಯಾಯ ಸದ್ಧಿಂ ಪಿಯಸಂವಾಸಮೇತ್ತಿ ಅಜೇಯ್ಯಾ ಹೋತು. ‘‘ಆನನ್ದಿ ವಿತ್ತೋ’’ತಿಆದೀಹಿ ಪೀತಿಸಮಙ್ಗಿಭಾವಮೇವಸ್ಸ ವದತಿ. ನಯಿನ್ದಪತ್ಥನ್ತಿ ನಯ ಇನ್ದಪತ್ಥಂ.

ತಂ ಸುತ್ವಾ ಪುಣ್ಣಕೋ ತಥಾ ಅಕಾಸಿ. ತೇನ ವುತ್ತಂ –

೧೬೩೬.

‘‘ಸ ಪುಣ್ಣಕೋ ಕುರೂನಂ ಕತ್ತುಸೇಟ್ಠಂ, ನಿಸೀದಯೀ ಪುರತೋ ಆಸನಸ್ಮಿಂ;

ಆದಾಯ ಕತ್ತಾರಮನೋಮಪಞ್ಞಂ, ಉಪಾನಯೀ ನಗರಂ ಇನ್ದಪತ್ಥಂ.

೧೬೩೭.

‘‘ಮನೋ ಮನುಸ್ಸಸ್ಸ ಯಥಾಪಿ ಗಚ್ಛೇ, ತತೋಪಿಸ್ಸ ಖಿಪ್ಪತರಂ ಅಹೋಸಿ;

ಸ ಪುಣ್ಣಕೋ ಕುರೂನಂ ಕತ್ತುಸೇಟ್ಠಂ, ಉಪಾನಯೀ ನಗರಂ ಇನ್ದಪತ್ಥಂ.

೧೬೩೮.

‘‘ಏತಿನ್ದಪತ್ಥಂ ¶ ನಗರಂ ಪದಿಸ್ಸತಿ, ರಮ್ಮಾನಿ ಚ ಅಮ್ಬವನಾನಿ ಭಾಗಸೋ;

ಅಹಞ್ಚ ಭರಿಯಾಯ ಸಮಙ್ಗಿಭೂತೋ, ತುವಞ್ಚ ಪತ್ತೋಸಿ ಸಕಂ ನಿಕೇತ’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ಯಥಾಪಿ ಗಚ್ಛೇತಿ ಮನೋ ನಾಮ ಕಿಞ್ಚಾಪಿ ನ ಗಚ್ಛತಿ, ದೂರೇ ಆರಮ್ಮಣಂ ಗಣ್ಹನ್ತೋ ಪನ ಗತೋತಿ ವುಚ್ಚತಿ, ತಸ್ಮಾ ಮನಸ್ಸ ಆರಮ್ಮಣಗ್ಗಹಣತೋಪಿ ಖಿಪ್ಪತರಂ ತಸ್ಸ ಮನೋಮಯಸಿನ್ಧವಸ್ಸ ಗಮನಂ ಅಹೋಸೀತಿ ಏವಮೇತ್ಥ ಅತ್ಥೋ ದಟ್ಠಬ್ಬೋ. ಏತಿನ್ದಪತ್ಥನ್ತಿ ಅಸ್ಸಪಿಟ್ಠೇ ನಿಸಿನ್ನೋಯೇವಸ್ಸ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಏವಮಾಹ. ಸಕಂ ನಿಕೇತನ್ತಿ ತ್ವಞ್ಚ ಅತ್ತನೋ ನಿವೇಸನಂ ಸಮ್ಪತ್ತೋತಿ ಆಹ.

ತಸ್ಮಿಂ ಪನ ದಿವಸೇ ಪಚ್ಚೂಸಕಾಲೇ ರಾಜಾ ಸುಪಿನಂ ಅದ್ದಸ. ಏವರೂಪೋ ಸುಪಿನೋ ಅಹೋಸಿ – ರಞ್ಞೋ ನಿವೇಸನದ್ವಾರೇ ಪಞ್ಞಾಕ್ಖನ್ಧೋ ಸೀಲಮಯಸಾಖೋ ಪಞ್ಚಗೋರಸಫಲೋ ಅಲಙ್ಕತಹತ್ಥಿಗವಾಸ್ಸಪಟಿಚ್ಛನ್ನೋ ಮಹಾರುಕ್ಖೋ ¶ ಠಿತೋ. ಮಹಾಜನೋ ತಸ್ಸ ಸಕ್ಕಾರಂ ಕತ್ವಾ ಅಞ್ಜಲಿಂ ಪಗ್ಗಯ್ಹ ನಮಸ್ಸಮಾನೋ ¶ ಅಟ್ಠಾಸಿ. ಅಥೇಕೋ ಕಣ್ಹಪುರಿಸೋ ಫರುಸೋ ರತ್ತಸಾಟಕನಿವತ್ಥೋ ರತ್ತಪುಪ್ಫಕಣ್ಣಧರೋ ಆವುಧಹತ್ಥೋ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಮಹಾಜನಸ್ಸ ಪರಿದೇವನ್ತಸ್ಸೇವ ತಂ ರುಕ್ಖಂ ಸಮೂಲಂ ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ಆಕಡ್ಢನ್ತೋ ಆದಾಯ ಗನ್ತ್ವಾ ಪುನ ತಂ ಆಹರಿತ್ವಾ ಪಕತಿಟ್ಠಾನೇಯೇವ ಠಪೇತ್ವಾ ಪಕ್ಕಾಮೀತಿ. ರಾಜಾ ತಂ ಸುಪಿನಂ ಪರಿಗ್ಗಣ್ಹನ್ತೋ ‘‘ಮಹಾರುಕ್ಖೋ ವಿಯ ನ ಅಞ್ಞೋ ಕೋಚಿ, ವಿಧುರಪಣ್ಡಿತೋ. ಮಹಾಜನಸ್ಸ ಪರಿದೇವನ್ತಸ್ಸೇವ ತಂ ಸಮೂಲಂ ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ಆದಾಯ ಗತಪುರಿಸೋ ವಿಯ ನ ಅಞ್ಞೋ ಕೋಚಿ, ಪಣ್ಡಿತಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಗತಮಾಣವೋ. ಪುನ ತಂ ಆಹರಿತ್ವಾ ಪಕತಿಟ್ಠಾನೇಯೇವ ಠಪೇತ್ವಾ ಗತೋ ವಿಯ ಸೋ ಮಾಣವೋ ಪುನ ತಂ ಪಣ್ಡಿತಂ ಆನೇತ್ವಾ ಧಮ್ಮಸಭಾಯ ದ್ವಾರೇ ಠಪೇತ್ವಾ ಪಕ್ಕಮಿಸ್ಸತಿ. ಅದ್ಧಾ ಅಜ್ಜ ಮಯಂ ಪಣ್ಡಿತಂ ಪಸ್ಸಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ಸನ್ನಿಟ್ಠಾನಂ ಕತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಪತ್ತೋ ಸಕಲನಗರಂ ಅಲಙ್ಕಾರಾಪೇತ್ವಾ ಧಮ್ಮಸಭಂ ಸಜ್ಜಾಪೇತ್ವಾ ಅಲಙ್ಕತರತನಮಣ್ಡಪೇ ಧಮ್ಮಾಸನಂ ಪಞ್ಞಾಪೇತ್ವಾ ಏಕಸತರಾಜಅಮಚ್ಚಗಣನಗರವಾಸಿಜಾನಪದಪರಿವುತೋ ‘‘ಅಜ್ಜ ತುಮ್ಹೇ ಪಣ್ಡಿತಂ ಪಸ್ಸಿಸ್ಸಥ, ಮಾ ಸೋಚಿತ್ಥಾ’’ತಿ ಮಹಾಜನಂ ಅಸ್ಸಾಸೇತ್ವಾ ಪಣ್ಡಿತಸ್ಸ ಆಗಮನಂ ಓಲೋಕೇನ್ತೋ ಧಮ್ಮಸಭಾಯಂ ನಿಸೀದಿ. ಅಮಚ್ಚಾದಯೋಪಿ ನಿಸೀದಿಂಸು. ತಸ್ಮಿಂ ಖಣೇ ಪುಣ್ಣಕೋಪಿ ಪಣ್ಡಿತಂ ಓತಾರೇತ್ವಾ ಧಮ್ಮಸಭಾಯ ದ್ವಾರೇ ಪರಿಸಮಜ್ಝೇಯೇವ ಠಪೇತ್ವಾ ಇರನ್ಧತಿಂ ಆದಾಯ ದೇವನಗರಮೇವ ಗತೋ. ತಮತ್ಥಂ ¶ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಸತ್ಥಾ ಆಹ –

೧೬೩೯.

‘‘ನ ಪುಣ್ಣಕೋ ಕುರೂನಂ ಕತ್ತುಸೇಟ್ಠಂ, ಓರೋಪಿಯ ಧಮ್ಮಸಭಾಯ ಮಜ್ಝೇ;

ಆಜಞ್ಞಮಾರುಯ್ಹ ಅನೋಮವಣ್ಣೋ, ಪಕ್ಕಾಮಿ ವೇಹಾಯಸಮನ್ತಲಿಕ್ಖೇ.

೧೬೪೦.

‘‘ತಂ ದಿಸ್ವಾ ರಾಜಾ ಪರಮಪ್ಪತೀತೋ, ಉಟ್ಠಾಯ ಬಾಹಾಹಿ ಪಲಿಸ್ಸಜಿತ್ವಾ;

ಅವಿಕಮ್ಪಯಂ ಧಮ್ಮಸಭಾಯ ಮಜ್ಝೇ, ನಿಸೀದಯೀ ಪಮುಖಮಾಸನಸ್ಮಿ’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ಅನೋಮವಣ್ಣೋತಿ ಅಹೀನವಣ್ಣೋ ಉತ್ತಮವಣ್ಣೋ. ಅವಿಕಮ್ಪಯನ್ತಿ ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸೋ ರಾಜಾ ಪಣ್ಡಿತಂ ಪಲಿಸ್ಸಜಿತ್ವಾ ಮಹಾಜನಮಜ್ಝೇ ಅವಿಕಮ್ಪನ್ತೋ ಅನೋಲೀಯನ್ತೋಯೇವ ಹತ್ಥೇ ಗಹೇತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಅಭಿಮುಖಂ ಕತ್ವಾ ಅಲಙ್ಕತಧಮ್ಮಾಸನೇ ನಿಸೀದಾಪೇಸಿ.

ಅಥ ¶ ರಾಜಾ ತೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಸಮ್ಮೋದಿತ್ವಾ ಮಧುರಪಟಿಸನ್ಥಾರಂ ಕರೋನ್ತೋ ಗಾಥಮಾಹ –

೧೬೪೧.

‘‘ತ್ವಂ ನೋ ವಿನೇತಾಸಿ ರಥಂವ ನದ್ಧಂ, ನನ್ದನ್ತಿ ತಂ ಕುರುಯೋ ದಸ್ಸನೇನ;

ಅಕ್ಖಾಹಿ ಮೇ ಪುಚ್ಛಿತೋ ಏತಮತ್ಥಂ, ಕಥಂ ಪಮೋಕ್ಖೋ ಅಹು ಮಾಣವಸ್ಸಾ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ¶ ನದ್ಧನ್ತಿ ಯಥಾ ನದ್ಧಂ ರಥಂ ಸಾರಥಿ ವಿನೇತಿ, ಏವಂ ತ್ವಂ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಕಾರಣೇನ ನಯೇನ ಹಿತಕಿರಿಯಾಸು ವಿನೇತಾ. ನನ್ದನ್ತಿ ತನ್ತಿ ತಂ ದಿಸ್ವಾವ ಇಮೇ ಕುರುರಟ್ಠವಾಸಿನೋ ತವ ದಸ್ಸನೇನ ನನ್ದನ್ತಿ. ಮಾಣವಸ್ಸಾತಿ ಮಾಣವಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕಾ ಕಥಂ ತವ ಪಮೋಕ್ಖೋ ಅಹೋಸಿ? ಯೋ ವಾ ತಂ ಮುಞ್ಚನ್ತಸ್ಸ ಮಾಣವಸ್ಸ ಪಮೋಕ್ಖೋ, ಸೋ ಕೇನ ಕಾರಣೇನ ಅಹೋಸೀತಿ ಅತ್ಥೋ.

ಮಹಾಸತ್ತೋ ಆಹ –

೧೬೪೨.

‘‘ಯಂ ಮಾಣವೋತ್ಯಾಭಿವದೀ ಜನಿನ್ದ, ನ ಸೋ ಮನುಸ್ಸೋ ನರವೀರಸೇಟ್ಠ;

ಯದಿ ತೇ ಸುತೋ ಪುಣ್ಣಕೋ ನಾಮ ಯಕ್ಖೋ, ರಞ್ಞೋ ಕುವೇರಸ್ಸ ಹಿ ಸೋ ಸಜಿಬ್ಬೋ.

೧೬೪೩.

‘‘ಭೂಮಿನ್ಧರೋ ವರುಣೋ ನಾಮ ನಾಗೋ, ಬ್ರಹಾ ಸುಚೀ ವಣ್ಣಬಲೂಪಪನ್ನೋ;

ತಸ್ಸಾನುಜಂ ಧೀತರಂ ಕಾಮಯಾನೋ, ಇರನ್ಧತೀ ನಾಮ ಸಾ ನಾಗಕಞ್ಞಾ.

೧೬೪೪.

‘‘ತಸ್ಸಾ ¶ ಸುಮಜ್ಝಾಯ ಪಿಯಾಯ ಹೇತು, ಪತಾರಯಿತ್ಥ ಮರಣಾಯ ಮಯ್ಹಂ;

ಸೋ ಚೇವ ಭರಿಯಾಯ ಸಮಙ್ಗಿಭೂತೋ, ಅಹಞ್ಚ ಅನುಞ್ಞಾತೋ ಮಣಿ ಚ ಲದ್ಧೋ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಯಂ ಮಾಣವೋತ್ಯಾಭಿವದೀತಿ ಜನಿನ್ದ ಯಂ ತ್ವಂ ‘‘ಮಾಣವೋ’’ತಿ ಅಭಿವದಸಿ. ಭೂಮಿನ್ಧರೋತಿ ಭೂಮಿನ್ಧರನಾಗಭವನವಾಸೀ. ಸಾ ನಾಗಕಞ್ಞಾತಿ ಯಂ ನಾಗಕಞ್ಞಂ ಸೋ ಪತ್ಥಯಮಾನೋ ಮಮ ಮರಣಾಯ ಪತಾರಯಿ ಚಿತ್ತಂ ಪವತ್ತೇಸಿ, ಸಾ ನಾಗಕಞ್ಞಾ ¶ ಇರನ್ಧತೀ ನಾಮ. ಪಿಯಾಯ ಹೇತೂತಿ ಮಹಾರಾಜ, ಸೋ ಹಿ ನಾಗರಾಜಾ ಚತುಪ್ಪೋಸಥಿಕಪಞ್ಹವಿಸ್ಸಜ್ಜನೇ ಪಸನ್ನೋ ಮಂ ಮಣಿನಾ ಪೂಜೇತ್ವಾ ನಾಗಭವನಂ ಗತೋ ವಿಮಲಾಯ ನಾಮ ದೇವಿಯಾ ತಂ ಮಣಿಂ ಅದಿಸ್ವಾ ‘‘ದೇವ, ಕುಹಿಂ ಮಣೀ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿತೋ ಮಮ ಧಮ್ಮಕಥಿಕಭಾವಂ ವಣ್ಣೇಸಿ. ಸಾ ಮಯ್ಹಂ ಧಮ್ಮಕಥಂ ಸೋತುಕಾಮಾ ಹುತ್ವಾ ಮಮ ಹದಯೇ ದೋಹಳಂ ಉಪ್ಪಾದೇಸಿ. ನಾಗರಾಜಾ ದುಗ್ಗಹಿತೇನ ಪನ ಧೀತರಂ ಇರನ್ಧತಿಂ ಆಹ – ‘‘ಮಾತಾ, ತೇ ವಿಧುರಸ್ಸ ಹದಯಮಂಸೇ ದೋಹಳಿನೀ, ತಸ್ಸ ಹದಯಮಂಸಂ ಆಹರಿತುಂ ಸಮತ್ಥಂ ಸಾಮಿಕಂ ಪರಿಯೇಸಾಹೀ’’ತಿ. ಸಾ ಪರಿಯೇಸನ್ತೀ ವೇಸ್ಸವಣಸ್ಸ ಭಾಗಿನೇಯ್ಯಂ ಪುಣ್ಣಕಂ ನಾಮ ಯಕ್ಖಂ ದಿಸ್ವಾ ತಂ ಅತ್ತನಿ ಪಟಿಬದ್ಧಚಿತ್ತಂ ಞತ್ವಾ ಪಿತು ಸನ್ತಿಕಂ ನೇಸಿ. ಅಥ ನಂ ಸೋ ‘‘ವಿಧುರಪಣ್ಡಿತಸ್ಸ ಹದಯಮಂಸಂ ಆಹರಿತುಂ ಸಕ್ಕೋನ್ತೋ ಇರನ್ಧತಿಂ ಲಭಿಸ್ಸಸೀ’’ತಿ ಆಹ. ಪುಣ್ಣಕೋ ವೇಪುಲ್ಲಪಬ್ಬತತೋ ಚಕ್ಕವತ್ತಿಪರಿಭೋಗಂ ಮಣಿರತನಂ ಆಹರಿತ್ವಾ ತುಮ್ಹೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಜೂತಂ ಕೀಳಿತ್ವಾ ಮಂ ಜಿನಿತ್ವಾ ಲಭಿ. ಅಹಞ್ಚ ಮಮ ನಿವೇಸನೇ ತೀಹಂ ವಸಾಪೇತ್ವಾ ಮಹನ್ತಂ ಸಕ್ಕಾರಂ ಅಕಾಸಿಂ. ಸೋಪಿ ಮಂ ಅಸ್ಸವಾಲಧಿಂ ಗಾಹಾಪೇತ್ವಾ ಹಿಮವನ್ತೇ ರುಕ್ಖೇಸು ಚ ಪಬ್ಬತೇಸು ಚ ಪೋಥೇತ್ವಾ ಮಾರೇತುಂ ಅಸಕ್ಕೋನ್ತೋ ಸತ್ತಮೇ ವಾತಕ್ಖನ್ಧೇ ವೇರಮ್ಭವಾತಮುಖೇ ಚ ಪಕ್ಖನ್ದಿತ್ವಾ ಅನುಪುಬ್ಬೇನ ಸಟ್ಠಿಯೋಜನುಬ್ಬೇಧೇ ¶ ಕಾಳಾಗಿರಿಮತ್ಥಕೇ ಠಪೇತ್ವಾ ಸೀಹವೇಸಾದಿವಸೇನ ಇದಞ್ಚಿದಞ್ಚ ರೂಪಂ ಕತ್ವಾಪಿ ಮಾರೇತುಂ ಅಸಕ್ಕೋನ್ತೋ ಮಯಾ ಅತ್ತನೋ ಮಾರಣಕಾರಣಂ ಪುಟ್ಠೋ ಆಚಿಕ್ಖಿ. ಅಥಸ್ಸಾಹಂ ಸಾಧುನರಧಮ್ಮೇ ಕಥೇಸಿಂ. ತಂ ಸುತ್ವಾ ಪಸನ್ನಚಿತ್ತೋ ಮಂ ಇಧ ಆನೇತುಕಾಮೋ ಅಹೋಸಿ.

ಅಥಾಹಂ ತಂ ಆದಾಯ ನಾಗಭವನಂ ಗನ್ತ್ವಾ ನಾಗರಞ್ಞೋ ಚ ವಿಮಲಾಯ ಚ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇಸಿಂ. ತತೋ ನಾಗರಾಜಾ ಚ ವಿಮಲಾ ಚ ಸಬ್ಬನಾಗಪರಿಸಾ ಚ ಪಸೀದಿಂಸು. ನಾಗರಾಜಾ ತತ್ಥ ಮಯಾ ಛಾಹಂ ವುತ್ಥಕಾಲೇ ಇರನ್ಧತಿಂ ಪುಣ್ಣಕಸ್ಸ ¶ ಅದಾಸಿ. ಸೋ ತಂ ಲಭಿತ್ವಾ ಪಸನ್ನಚಿತ್ತೋ ಹುತ್ವಾ ಮಂ ಮಣಿರತನೇನ ಪೂಜೇತ್ವಾ ನಾಗರಾಜೇನ ಆಣತ್ತೋ ಮನೋಮಯಸಿನ್ಧವಂ ಆರೋಪೇತ್ವಾ ಸಯಂ ಮಜ್ಝಿಮಾಸನೇ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ಇರನ್ಧತಿಂ ಪಚ್ಛಿಮಾಸನೇ ನಿಸೀದಾಪೇತ್ವಾ ಮಂ ಪುರಿಮಾಸನೇ ನಿಸೀದಾಪೇತ್ವಾ ಇಧಾಗನ್ತ್ವಾ ಪರಿಸಮಜ್ಝೇ ಓತಾರೇತ್ವಾ ಇರನ್ಧತಿಂ ಆದಾಯ ಅತ್ತನೋ ನಗರಮೇವ ಗತೋ. ಏವಂ, ಮಹಾರಾಜ, ಸೋ ಪುಣ್ಣಕೋ ತಸ್ಸಾ ಸುಮಜ್ಝಾಯ ಪಿಯಾಯ ಹೇತು ಪತಾರಯಿತ್ಥ ಮರಣಾಯ ಮಯ್ಹಂ. ಅಥೇವಂ ಮಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಸೋ ಚೇವ ಭರಿಯಾಯ ಸಮಙ್ಗಿಭೂತೋ, ಮಮ ಧಮ್ಮಕಥಂ ಸುತ್ವಾ ಪಸನ್ನೇನ ನಾಗರಾಜೇನ ಅಹಞ್ಚ ಅನುಞ್ಞಾತೋ, ತಸ್ಸ ಪುಣ್ಣಕಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕಾ ಅಯಂ ಸಬ್ಬಕಾಮದದೋ ಚಕ್ಕವತ್ತಿಪರಿಭೋಗಮಣಿ ಚ ಲದ್ಧೋ, ಗಣ್ಹಥ, ದೇವ, ಇಮಂ ಮಣಿನ್ತಿ ರಞ್ಞೋ ರತನಂ ಅದಾಸಿ.

ತತೋ ¶ ರಾಜಾ ಪಚ್ಚೂಸಕಾಲೇ ಅತ್ತನಾ ದಿಟ್ಠಸುಪಿನಂ ನಗರವಾಸೀನಂ ಕಥೇತುಕಾಮೋ ‘‘ಭೋನ್ತೋ, ನಗರವಾಸಿನೋ ಅಜ್ಜ ಮಯಾ ದಿಟ್ಠಸುಪಿನಂ ಸುಣಾಥಾ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಆಹ –

೧೬೪೫.

‘‘ರುಕ್ಖೋ ಹಿ ಮಯ್ಹಂ ಪದ್ವಾರೇ ಸುಜಾತೋ, ಪಞ್ಞಾಕ್ಖನ್ಧೋ ಸೀಲಮಯಸ್ಸ ಸಾಖಾ;

ಅತ್ಥೇ ಚ ಧಮ್ಮೇ ಚ ಠಿತೋ ನಿಪಾಕೋ, ಗವಪ್ಫಲೋ ಹತ್ಥಿಗವಾಸ್ಸಛನ್ನೋ.

೧೬೪೬.

‘‘ನಚ್ಚಗೀತತೂರಿಯಾಭಿನಾದಿತೇ, ಉಚ್ಛಿಜ್ಜ ಸೇನಂ ಪುರಿಸೋ ಅಹಾಸಿ;

ಸೋ ನೋ ಅಯಂ ಆಗತೋ ಸನ್ನಿಕೇತಂ, ರುಕ್ಖಸ್ಸಿಮಸ್ಸಾಪಚಿತಿಂ ಕರೋಥ.

೧೬೪೭.

‘‘ಯೇ ಕೇಚಿ ವಿತ್ತಾ ಮಮ ಪಚ್ಚಯೇನ, ಸಬ್ಬೇವ ತೇ ಪಾತುಕರೋನ್ತು ಅಜ್ಜ;

ತಿಬ್ಬಾನಿ ಕತ್ವಾನ ಉಪಾಯನಾನಿ, ರುಕ್ಖಸ್ಸಿಮಸ್ಸಾಪಚಿತಿಂ ಕರೋಥ.

೧೬೪೮.

‘‘ಯೇ ಕೇಚಿ ಬದ್ಧಾ ಮಮ ಅತ್ಥಿ ರಟ್ಠೇ, ಸಬ್ಬೇವ ತೇ ಬನ್ಧನಾ ಮೋಚಯನ್ತು;

ಯಥೇವಯಂ ಬನ್ಧನಸ್ಮಾ ಪಮುತ್ತೋ, ಏವಮೇತೇ ಮುಞ್ಚರೇ ಬನ್ಧನಸ್ಮಾ.

೧೬೪೯.

‘‘ಉನ್ನಙ್ಗಲಾ ¶ ¶ ಮಾಸಮಿಮಂ ಕರೋನ್ತು, ಮಂಸೋದನಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಭಕ್ಖಯನ್ತು;

ಅಮಜ್ಜಪಾ ಮಜ್ಜರಹಾ ಪಿವನ್ತು, ಪುಣ್ಣಾಹಿ ಥಾಲಾಹಿ ಪಲಿಸ್ಸುತಾಹಿ.

೧೬೫೦.

‘‘ಮಹಾಪಥಂ ನಿಚ್ಚ ಸಮವ್ಹಯನ್ತು, ತಿಬ್ಬಞ್ಚ ರಕ್ಖಂ ವಿದಹನ್ತು ರಟ್ಠೇ;

ಯಥಾಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ನ ವಿಹೇಠಯೇಯ್ಯುಂ, ರುಕ್ಖಸ್ಸಿಮಸ್ಸಾಪಚಿತಿಂ ಕರೋಥಾ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ¶ ಸೀಲಮಯಸ್ಸ ಸಾಖಾತಿ ಏತಸ್ಸ ರುಕ್ಖಸ್ಸ ಸೀಲಮಯಾ ಸಾಖಾ. ಅತ್ಥೇ ಚ ಧಮ್ಮೇಚಾತಿ ವದ್ಧಿಯಞ್ಚ ಸಭಾವೇ ಚ. ಠಿತೋ ನಿಪಾಕೋತಿ ಸೋ ಪಞ್ಞಾಮಯರುಕ್ಖೋ ಪತಿಟ್ಠಿತೋ. ಗವಪ್ಫಲೋತಿ ಪಞ್ಚವಿಧಗೋರಸಫಲೋ. ಹತ್ಥಿಗವಾಸ್ಸಛನ್ನೋತಿ ಅಲಙ್ಕತಹತ್ಥಿಗವಾಸ್ಸೇಹಿ ಸಞ್ಛನ್ನೋ. ನಚ್ಚಗೀತತೂರಿಯಾಭಿನಾದಿತೇತಿ ಅಥ ತಸ್ಸ ರುಕ್ಖಸ್ಸ ಪೂಜಂ ಕರೋನ್ತೇನ ಮಹಾಜನೇನ ತಸ್ಮಿಂ ರುಕ್ಖೇ ಏತೇಹಿ ನಚ್ಚಾದೀಹಿ ಅಭಿನಾದಿತೇ. ಉಚ್ಛಿಜ್ಜ ಸೇನಂ ಪುರಿಸೋ ಅಹಾಸೀತಿ ಏಕೋ ಕಣ್ಹಪುರಿಸೋ ಆಗನ್ತ್ವಾ ತಂ ರುಕ್ಖಂ ಉಚ್ಛಿಜ್ಜ ಪರಿವಾರೇತ್ವಾ ಠಿತಂ ಸೇನಂ ಪಲಾಪೇತ್ವಾ ಅಹಾಸಿ ಗಹೇತ್ವಾ ಗತೋ. ಪುನ ಸೋ ರುಕ್ಖೋ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಅಮ್ಹಾಕಂ ನಿವೇಸನದ್ವಾರಯೇವ ಠಿತೋ. ಸೋ ನೋ ಅಯಂ ರುಕ್ಖಸದಿಸೋ ಪಣ್ಡಿತೋ ಸನ್ನಿಕೇತಂ ಆಗತೋ. ಇದಾನಿ ಸಬ್ಬೇವ ತುಮ್ಹೇ ರುಕ್ಖಸ್ಸ ಇಮಸ್ಸ ಅಪಚಿತಿಂ ಕರೋಥ, ಮಹಾಸಕ್ಕಾರಂ ಪವತ್ತೇಥ.

ಮಮ ಪಚ್ಚಯೇನಾತಿ ಅಮ್ಭೋ, ಅಮಚ್ಚಾ ಯೇ ಕೇಚಿ ಮಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಲದ್ಧೇನ ಯಸೇನ ವಿತ್ತಾ ತುಟ್ಠಚಿತ್ತಾ, ತೇ ಸಬ್ಬೇ ಅತ್ತನೋ ವಿತ್ತಂ ಪಾತುಕರೋನ್ತು. ತಿಬ್ಬಾನೀತಿ ಬಹಲಾನಿ ಮಹನ್ತಾನಿ. ಉಪಾಯನಾನೀತಿ ಪಣ್ಣಾಕಾರೇ. ಯೇ ಕೇಚೀತಿ ಅನ್ತಮಸೋ ಕೀಳನತ್ಥಾಯ ಬದ್ಧೇ ಮಿಗಪಕ್ಖಿನೋ ಉಪಾದಾಯ. ಮುಞ್ಚರೇತಿ ಮುಞ್ಚನ್ತು. ಉನ್ನಙ್ಗಲಾ ಮಾಸಮಿಮಂ ಕರೋನ್ತೂತಿ ಇಮಂ ಮಾಸಂ ಕಸನನಙ್ಗಲಾನಿ ಉಸ್ಸಾಪೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತೇ ಠಪೇತ್ವಾ ನಗರೇ ಭೇರಿಂ ಚರಾಪೇತ್ವಾ ಸಬ್ಬೇವ ಮನುಸ್ಸಾ ಮಹಾಛಣಂ ಕರೋನ್ತು. ಭಕ್ಖಯನ್ತೂತಿ ಭುಞ್ಜನ್ತು. ಅಮಜ್ಜಪಾತಿ ಏತ್ಥ ಅ-ಕಾರೋ ನಿಪಾತಮತ್ತಂ, ಮಜ್ಜಪಾ ಪುರಿಸಾ ಮಜ್ಜರಹಾ ಅತ್ತನೋ ಅತ್ತನೋ ಆಪಾನಟ್ಠಾನೇಸು ನಿಸಿನ್ನಾ ಪಿವನ್ತೂತಿ ಅತ್ಥೋ. ಪುಣ್ಣಾಹಿ ಥಾಲಾಹೀತಿ ಪುಣ್ಣೇಹಿ ಥಾಲೇಹಿ. ಪಲಿಸ್ಸುತಾಹೀತಿ ಅತಿಪುಣ್ಣತ್ತಾ ಪಗ್ಘರಮಾನೇಹಿ. ಮಹಾಪಥಂ ನಿಚ್ಚ ಸಮವ್ಹಯನ್ತೂತಿ ಅನ್ತೋನಗರೇ ಅಲಙ್ಕತಮಹಾಪಥಂ ರಾಜಮಗ್ಗಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಠಿತಾ ವೇಸಿಯಾ ನಿಚ್ಚಕಾಲಂ ಕಿಲೇಸವಸೇನ ಕಿಲೇಸತ್ಥಿಕಂ ಜನಂ ಅವ್ಹಯನ್ತೂತಿ ಅತ್ಥೋ. ತಿಬ್ಬನ್ತಿ ಗಾಳ್ಹಂ. ಯಥಾತಿ ಯಥಾ ರಕ್ಖಸ್ಸ ಸುಸಂವಿಹಿತತ್ತಾ ಉನ್ನಙ್ಗಲಾ ಹುತ್ವಾ ರುಕ್ಖಸ್ಸಿಮಸ್ಸ ಅಪಚಿತಿಂ ಕರೋನ್ತಾ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ನ ವಿಹೇಠಯೇಯ್ಯುಂ, ಏವಂ ರಕ್ಖಂ ಸಂವಿದಹನ್ತೂತಿ ಅತ್ಥೋ.

ಏವಂ ರಞ್ಞಾ ವುತ್ತೇ –

೧೬೫೧.

‘‘ಓರೋಧಾ ¶ ಚ ಕುಮಾರಾ ಚ, ವೇಸಿಯಾನಾ ಚ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ;

ಬಹುಂ ಅನ್ನಞ್ಚ ಪಾನಞ್ಚ, ಪಣ್ಡಿತಸ್ಸಾಭಿಹಾರಯುಂ.

೧೬೫೨.

‘‘ಹತ್ಥಾರೋಹಾ ¶ ಅನೀಕಟ್ಠಾ, ರಥಿಕಾ ಪತ್ತಿಕಾರಕಾ;

ಬಹುಂ ಅನ್ನಞ್ಚ ಪಾನಞ್ಚ, ಪಣ್ಡಿತಸ್ಸಾಭಿಹಾರಯುಂ.

೧೬೫೩.

‘‘ಸಮಾಗತಾ ¶ ಜಾನಪದಾ, ನೇಗಮಾ ಚ ಸಮಾಗತಾ;

ಬಹುಂ ಅನ್ನಞ್ಚ ಪಾನಞ್ಚ, ಪಣ್ಡಿತಸ್ಸಾಭಿಹಾರಯುಂ.

೧೬೫೪.

‘‘ಬಹುಜನೋ ಪಸನ್ನೋಸಿ, ದಿಸ್ವಾ ಪಣ್ಡಿತಮಾಗತೇ;

ಪಣ್ಡಿತಮ್ಹಿ ಅನುಪ್ಪತ್ತೇ, ಚೇಲುಕ್ಖೇಪೋ ಪವತ್ತಥಾ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಅಭಿಹಾರಯುನ್ತಿ ಏವಂ ರಞ್ಞಾ ಆಣತ್ತಾ ಮಹಾಛಣಂ ಪಟಿಯಾದೇತ್ವಾ ಸಬ್ಬೇ ಸತ್ತೇ ಬನ್ಧನಾ ಮೋಚೇತ್ವಾ ಏತೇ ಸಬ್ಬೇ ಓರೋಧಾದಯೋ ನಾನಪ್ಪಕಾರಂ ಪಣ್ಣಾಕಾರಂ ಸಜ್ಜಿತ್ವಾ ತೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಅನ್ನಞ್ಚ ಪಾನಞ್ಚ ಪಣ್ಡಿತಸ್ಸ ಪೇಸೇಸುಂ. ಪಣ್ಡಿತಮಾಗತೇತಿ ಪಣ್ಡಿತೇ ಆಗತೇ ತಂ ಪಣ್ಡಿತಂ ದಿಸ್ವಾ ಬಹುಜನೋ ಪಸನ್ನೋ ಅಹೋಸಿ.

ಛಣೋ ಮಾಸೇನ ಓಸಾನಂ ಅಗಮಾಸಿ. ತತೋ ಮಹಾಸತ್ತೋ ಬುದ್ಧಕಿಚ್ಚಂ ಸಾಧೇನ್ತೋ ವಿಯ ಮಹಾಜನಸ್ಸ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇನ್ತೋ ರಾಜಾನಞ್ಚ ಅನುಸಾಸನ್ತೋ ದಾನಾದೀನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಕತ್ವಾ ಯಾವತಾಯುಕಂ ಠತ್ವಾ ಆಯುಪರಿಯೋಸಾನೇ ಸಗ್ಗಪರಾಯಣೋ ಅಹೋಸಿ. ರಾಜಾನಂ ಆದಿಂ ಕತ್ವಾ ಸಬ್ಬೇಪಿ ನಗರವಾಸಿನೋ ಪಣ್ಡಿತಸ್ಸೋವಾದೇ ಠತ್ವಾ ದಾನಾದೀನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಕತ್ವಾ ಆಯುಪರಿಯೋಸಾನೇ ಸಗ್ಗಪುರಂ ಪೂರಯಿಂಸು.

ಸತ್ಥಾ ಇಮಂ ಧಮ್ಮದೇಸನಂ ಆಹರಿತ್ವಾ ‘‘ನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಇದಾನೇವ, ಪುಬ್ಬೇಪಿ ತಥಾಗತೋ ಪಞ್ಞಾಸಮ್ಪನ್ನೋ ಉಪಾಯಕುಸಲೋಯೇವಾ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಜಾತಕಂ ಸಮೋಧಾನೇಸಿ – ‘‘ತದಾ ಪಣ್ಡಿತಸ್ಸ ಮಾತಾಪಿತರೋ ಮಹಾರಾಜಕುಲಾನಿ ಅಹೇಸುಂ, ಜೇಟ್ಠಭರಿಯಾ ರಾಹುಲಮಾತಾ, ಜೇಟ್ಠಪುತ್ತೋ ರಾಹುಲೋ, ವಿಮಲಾ ಉಪ್ಪಲವಣ್ಣಾ, ವರುಣನಾಗರಾಜಾ ಸಾರಿಪುತ್ತೋ, ಸುಪಣ್ಣರಾಜಾ ಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನೋ, ಸಕ್ಕೋ ಅನುರುದ್ಧೋ, ಧನಞ್ಚಯಕೋರಬ್ಯರಾಜಾ ಆನನ್ದೋ, ಪುಣ್ಣಕೋ ಛನ್ನೋ, ಪರಿಸಾ ಬುದ್ಧಪರಿಸಾ, ವಿಧುರಪಣ್ಡಿತೋ ಪನ ಅಹಮೇವ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೋ ಅಹೋಸಿ’’ನ್ತಿ.

ವಿಧುರಜಾತಕವಣ್ಣನಾ ನವಮಾ.

[೫೪೭] ೧೦. ವೇಸ್ಸನ್ತರಜಾತಕವಣ್ಣನಾ

ದಸವರಕಥಾವಣ್ಣನಾ

ಫುಸ್ಸತೀ ¶ ¶ ¶ ವರವಣ್ಣಾಭೇತಿ ಇದಂ ಸತ್ಥಾ ಕಪಿಲವತ್ಥುಂ ಉಪನಿಸ್ಸಾಯ ನಿಗ್ರೋಧಾರಾಮೇ ವಿಹರನ್ತೋ ಪೋಕ್ಖರವಸ್ಸಂ ಆರಬ್ಭ ಕಥೇಸಿ. ಯದಾ ಹಿ ಸತ್ಥಾ ಪವತ್ತಿತವರಧಮ್ಮಚಕ್ಕೋ ಅನುಕ್ಕಮೇನ ರಾಜಗಹಂ ಗನ್ತ್ವಾ ತತ್ಥ ಹೇಮನ್ತಂ ವೀತಿನಾಮೇತ್ವಾ ಉದಾಯಿತ್ಥೇರೇನ ಮಗ್ಗದೇಸಕೇನ ವೀಸತಿಸಹಸ್ಸಖೀಣಾಸವಪರಿವುತೋ ಪಠಮಗಮನೇನ ಕಪಿಲವತ್ಥುಂ ಅಗಮಾಸಿ, ತದಾ ಸಕ್ಯರಾಜಾನೋ ‘‘ಮಯಂ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಞಾತಿಸೇಟ್ಠಂ ಪಸ್ಸಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ಸನ್ನಿಪತಿತ್ವಾ ಭಗವತೋ ವಸನಟ್ಠಾನಂ ವೀಮಂಸಮಾನಾ ‘‘ನಿಗ್ರೋಧಸಕ್ಕಸ್ಸಾರಾಮೋ ರಮಣೀಯೋ’’ತಿ ಸಲ್ಲಕ್ಖೇತ್ವಾ ತತ್ಥ ಸಬ್ಬಂ ಪಟಿಜಗ್ಗನವಿಧಿಂ ಕತ್ವಾ ಗನ್ಧಪುಪ್ಫಾದಿಹತ್ಥಾ ಪಚ್ಚುಗ್ಗಮನಂ ಕರೋನ್ತಾ ಸಬ್ಬಾಲಙ್ಕಾರಪ್ಪಟಿಮಣ್ಡಿತೇ ದಹರದಹರೇ ನಾಗರದಾರಕೇ ಚ ನಾಗರದಾರಿಕಾಯೋ ಚ ಪಠಮಂ ಪಹಿಣಿಂಸು, ತತೋ ರಾಜಕುಮಾರೇ ಚ ರಾಜಕುಮಾರಿಕಾಯೋ ಚ. ತೇಸಂ ಅನ್ತರಾ ಸಾಮಂ ಗನ್ಧಪುಪ್ಫಚುಣ್ಣಾದೀಹಿ ಸತ್ಥಾರಂ ಪೂಜೇತ್ವಾ ಭಗವನ್ತಂ ಗಹೇತ್ವಾ ನಿಗ್ರೋಧಾರಾಮಮೇವ ಅಗಮಿಂಸು. ತತ್ಥ ಭಗವಾ ವೀಸತಿಸಹಸ್ಸಖೀಣಾಸವಪರಿವುತೋ ಪಞ್ಞತ್ತವರಬುದ್ಧಾಸನೇ ನಿಸೀದಿ. ತದಾ ಹಿ ಸಾಕಿಯಾ ಮಾನಜಾತಿಕಾ ಮಾನತ್ಥದ್ಧಾ. ತೇ ‘‘ಅಯಂ ಸಿದ್ಧತ್ಥಕುಮಾರೋ ಅಮ್ಹೇಹಿ ದಹರತರೋ, ಅಮ್ಹಾಕಂ ಕನಿಟ್ಠೋ ಭಾಗಿನೇಯ್ಯೋ ಪುತ್ತೋ ನತ್ತಾ’’ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ದಹರದಹರೇ ರಾಜಕುಮಾರೇ ಚ ರಾಜಕುಮಾರಿಕಾಯೋ ಚ ಆಹಂಸು ‘‘ತುಮ್ಹೇ ಭಗವನ್ತಂ ವನ್ದಥ, ಮಯಂ ತುಮ್ಹಾಕಂ ಪಿಟ್ಠಿತೋ ನಿಸೀದಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ.

ತೇಸು ಏವಂ ಅವನ್ದಿತ್ವಾ ನಿಸಿನ್ನೇಸು ಭಗವಾ ತೇಸಂ ಅಜ್ಝಾಸಯಂ ಓಲೋಕೇತ್ವಾ ‘‘ನ ಮಂ ಞಾತಯೋ ವನ್ದನ್ತಿ, ಹನ್ದ ಇದಾನೇವ ವನ್ದಾಪೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಅಭಿಞ್ಞಾಪಾದಕಂ ಚತುತ್ಥಜ್ಝಾನಂ ಸಮಾಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ತತೋ ವುಟ್ಠಾಯ ಆಕಾಸಂ ಅಬ್ಭುಗ್ಗನ್ತ್ವಾ ತೇಸಂ ಸೀಸೇ ಪಾದಪಂಸುಂ ಓಕಿರಮಾನೋ ವಿಯ ಕಣ್ಡಮ್ಬರುಕ್ಖಮೂಲೇ ಯಮಕಪಾಟಿಹಾರಿಯಸದಿಸಂ ಪಾಟಿಹಾರಿಯಂ ಅಕಾಸಿ. ರಾಜಾ ಸುದ್ಧೋದನೋ ತಂ ಅಚ್ಛರಿಯಂ ದಿಸ್ವಾ ಆಹ ‘‘ಭನ್ತೇ, ತುಮ್ಹಾಕಂ ಜಾತದಿವಸೇ ಕಾಳದೇವಲಸ್ಸ ವನ್ದನತ್ಥಂ ಉಪನೀತಾನಂ ವೋ ಪಾದೇ ಪರಿವತ್ತಿತ್ವಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಸ್ಸ ಮತ್ಥಕೇ ಠಿತೇ ದಿಸ್ವಾ ಅಹಂ ತುಮ್ಹಾಕಂ ಪಾದೇ ವನ್ದಿಂ, ಅಯಂ ಮೇ ಪಠಮವನ್ದನಾ. ಪುನಪಿ ವಪ್ಪಮಙ್ಗಲದಿವಸೇ ಜಮ್ಬುಚ್ಛಾಯಾಯ ಸಿರಿಸಯನೇ ನಿಸಿನ್ನಾನಂ ವೋ ಜಮ್ಬುಚ್ಛಾಯಾಯ ಅಪರಿವತ್ತನಂ ¶ ದಿಸ್ವಾಪಿ ಅಹಂ ತುಮ್ಹಾಕಂ ಪಾದೇ ವನ್ದಿಂ, ಅಯಂ ಮೇ ದುತಿಯವನ್ದನಾ. ಇದಾನಿ ಇಮಂ ಅದಿಟ್ಠಪುಬ್ಬಂ ಪಾಟಿಹಾರಿಯಂ ¶ ದಿಸ್ವಾಪಿ ತುಮ್ಹಾಕಂ ಪಾದೇ ವನ್ದಾಮಿ, ಅಯಂ ಮೇ ತತಿಯವನ್ದನಾ’’ತಿ. ರಞ್ಞಾ ಪನ ವನ್ದಿತೇ ಅವನ್ದಿತ್ವಾ ಠಾತುಂ ಸಮತ್ಥೋ ನಾಮ ಏಕಸಾಕಿಯೋಪಿ ನಾಹೋಸಿ, ಸಬ್ಬೇ ವನ್ದಿಂಸುಯೇವ.

ಇತಿ ಭಗವಾ ಞಾತಯೋ ವನ್ದಾಪೇತ್ವಾ ಆಕಾಸತೋ ಓತರಿತ್ವಾ ಪಞ್ಞತ್ತವರಬುದ್ಧಾಸನೇ ನಿಸೀದಿ. ನಿಸಿನ್ನೇ ಚ ಭಗವತಿ ಸಿಖಾಪತ್ತೋ ಞಾತಿಸಮಾಗಮೋ ಅಹೋಸಿ, ಸಬ್ಬೇ ಏಕಗ್ಗಚಿತ್ತಾ ಹುತ್ವಾ ನಿಸೀದಿಂಸು. ತತೋ ಮಹಾಮೇಘೋ ಉಟ್ಠಹಿತ್ವಾ ಪೋಕ್ಖರವಸ್ಸಂ ವಸ್ಸಿ, ತಮ್ಬವಣ್ಣಂ ಉದಕಂ ಹೇಟ್ಠಾ ವಿರವನ್ತಂ ಗಚ್ಛತಿ. ಯೇ ತೇಮೇತುಕಾಮಾ, ತೇ ತೇಮೇನ್ತಿ. ಅತೇಮೇತುಕಾಮಸ್ಸ ¶ ಸರೀರೇ ಏಕಬಿನ್ದುಮತ್ತಮ್ಪಿ ನ ಪತತಿ. ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಸಬ್ಬೇ ಅಚ್ಛರಿಯಬ್ಭುತಚಿತ್ತಜಾತಾ ಅಹೇಸುಂ. ‘‘ಅಹೋ ಅಚ್ಛರಿಯಂ ಅಹೋ ಅಬ್ಭುತಂ ಅಹೋ ಬುದ್ಧಾನಂ ಮಹಾನುಭಾವತಾ, ಯೇಸಂ ಞಾತಿಸಮಾಗಮೇ ಏವರೂಪಂ ಪೋಕ್ಖರವಸ್ಸಂ ವಸ್ಸೀ’’ತಿ ಭಿಕ್ಖೂ ಕಥಂ ಸಮುಟ್ಠಾಪೇಸುಂ. ತಂ ಸುತ್ವಾ ಸತ್ಥಾ ‘‘ನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಇದಾನೇವ, ಪುಬ್ಬೇಪಿ ಮಮ ಞಾತಿಸಮಾಗಮೇ ಮಹಾಮೇಘೋ ಪೋಕ್ಖರವಸ್ಸಂ ವಸ್ಸಿಯೇವಾ’’ತಿ ವತ್ವಾ ತೇಹಿ ಯಾಚಿತೋ ಅತೀತಂ ಆಹರಿ.

ಅತೀತೇ ಸಿವಿರಟ್ಠೇ ಜೇತುತ್ತರನಗರೇ ಸಿವಿಮಹಾರಾಜಾ ನಾಮ ರಜ್ಜಂ ಕಾರೇನ್ತೋ ಸಞ್ಜಯಂ ನಾಮ ಪುತ್ತಂ ಪಟಿಲಭಿ. ಸೋ ತಸ್ಸ ವಯಪ್ಪತ್ತಸ್ಸ ಮದ್ದರಾಜಧೀತರಂ ಫುಸ್ಸತಿಂ ನಾಮ ರಾಜಕಞ್ಞಂ ಆನೇತ್ವಾ ರಜ್ಜಂ ನಿಯ್ಯಾದೇತ್ವಾ ಫುಸ್ಸತಿಂ ಅಗ್ಗಮಹೇಸಿಂ ಅಕಾಸಿ. ತಸ್ಸಾ ಅಯಂ ಪುಬ್ಬಯೋಗೋ – ಇತೋ ಏಕನವುತಿಕಪ್ಪೇ ವಿಪಸ್ಸೀ ನಾಮ ಸತ್ಥಾ ಲೋಕೇ ಉದಪಾದಿ. ತಸ್ಮಿಂ ಬನ್ಧುಮತಿನಗರಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಖೇಮೇ ಮಿಗದಾಯೇ ವಿಹರನ್ತೇ ಏಕೋ ರಾಜಾ ರಞ್ಞೋ ಬನ್ಧುಮಸ್ಸ ಅನಗ್ಘೇನ ಚನ್ದನಸಾರೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಸತಸಹಸ್ಸಗ್ಘನಿಕಂ ಸುವಣ್ಣಮಾಲಂ ಪೇಸೇಸಿ. ರಞ್ಞೋ ಪನ ದ್ವೇ ಧೀತರೋ ಅಹೇಸುಂ. ಸೋ ತಂ ಪಣ್ಣಾಕಾರಂ ತಾಸಂ ದಾತುಕಾಮೋ ಹುತ್ವಾ ಚನ್ದನಸಾರಂ ಜೇಟ್ಠಿಕಾಯ ಅದಾಸಿ, ಸುವಣ್ಣಮಾಲಂ ಕನಿಟ್ಠಾಯ ಅದಾಸಿ. ತಾ ಉಭೋಪಿ ‘‘ನ ಮಯಂ ಇಮಂ ಅತ್ತನೋ ಸರೀರೇ ಪಿಳನ್ಧಿಸ್ಸಾಮ, ಸತ್ಥಾರಮೇವ ಪೂಜೇಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ರಾಜಾನಂ ಆಹಂಸು ‘‘ತಾತ, ಚನ್ದನಸಾರೇನ ಚ ಸುವಣ್ಣಮಾಲಾಯ ಚ ದಸಬಲಂ ಪೂಜೇಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ. ತಂ ಸುತ್ವಾ ರಾಜಾ ‘‘ಸಾಧೂ’’ತಿ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿ. ಜೇಟ್ಠಿಕಾ ಸುಖುಮಚನ್ದನಚುಣ್ಣಂ ಕಾರೇತ್ವಾ ಸುವಣ್ಣಸಮುಗ್ಗಂ ಪೂರೇತ್ವಾ ಗಣ್ಹಾಪೇಸಿ. ಕನಿಟ್ಠಭಗಿನೀ ಪನ ಸುವಣ್ಣಮಾಲಂ ಉರಚ್ಛದಮಾಲಂ ಕಾರಾಪೇತ್ವಾ ¶ ಸುವಣ್ಣಸಮುಗ್ಗೇನ ಗಣ್ಹಾಪೇಸಿ. ತಾ ಉಭೋಪಿ ಮಿಗದಾಯವಿಹಾರಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಜೇಟ್ಠಿಕಾ ಚನ್ದನಚುಣ್ಣೇನ ದಸಬಲಸ್ಸ ಸುವಣ್ಣವಣ್ಣಂ ಸರೀರಂ ಪೂಜೇತ್ವಾ ಸೇಸಚುಣ್ಣಾನಿ ಗನ್ಧಕುಟಿಯಂ ವಿಕಿರಿತ್ವಾ ‘‘ಭನ್ತೇ, ಅನಾಗತೇ ತುಮ್ಹಾದಿಸಸ್ಸ ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಮಾತಾ ಭವೇಯ್ಯ’’ನ್ತಿ ಪತ್ಥನಂ ಅಕಾಸಿ. ಕನಿಟ್ಠಭಗಿನೀಪಿ ತಥಾಗತಸ್ಸ ಸುವಣ್ಣವಣಂ ಸರೀರಂ ಸುವಣ್ಣಮಾಲಾಯ ಕತೇನ ಉರಚ್ಛದೇನ ಪೂಜೇತ್ವಾ ‘‘ಭನ್ತೇ, ಯಾವ ಅರಹತ್ತಪ್ಪತ್ತಿ, ತಾವ ಇದಂ ಪಸಾಧನಂ ಮಮ ಸರೀರಾ ಮಾ ವಿಗತಂ ಹೋತೂ’’ತಿ ಪತ್ಥನಂ ಅಕಾಸಿ. ಸತ್ಥಾಪಿ ತಾಸಂ ಅನುಮೋದನಂ ಅಕಾಸಿ.

ತಾ ಉಭೋಪಿ ಯಾವತಾಯುಕಂ ¶ ಠತ್ವಾ ದೇವಲೋಕೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿಂಸು. ತಾಸು ಜೇಟ್ಠಭಗಿನೀ ದೇವಲೋಕತೋ ಮನುಸ್ಸಲೋಕಂ ¶ , ಮನುಸ್ಸಲೋಕತೋ ದೇವಲೋಕಂ ಸಂಸರನ್ತೀ ಏಕನವುತಿಕಪ್ಪಾವಸಾನೇ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದಕಾಲೇ ಬುದ್ಧಮಾತಾ ಮಹಾಮಾಯಾದೇವೀ ನಾಮ ಅಹೋಸಿ. ಕನಿಟ್ಠಭಗಿನೀಪಿ ತಥೇವ ಸಂಸರನ್ತೀ ಕಸ್ಸಪದಸಬಲಸ್ಸ ಕಾಲೇ ಕಿಕಿಸ್ಸ ರಞ್ಞೋ ಧೀತಾ ಹುತ್ವಾ ನಿಬ್ಬತ್ತಿ. ಸಾ ಚಿತ್ತಕಮ್ಮಕತಾಯ ವಿಯ ಉರಚ್ಛದಮಾಲಾಯ ಅಲಙ್ಕತೇನ ಉರೇನ ಜಾತತ್ತಾ ಉರಚ್ಛದಾ ನಾಮ ಕುಮಾರಿಕಾ ಹುತ್ವಾ ಸೋಳಸವಸ್ಸಿಕಕಾಲೇ ಸತ್ಥು ಭತ್ತಾನುಮೋದನಂ ಸುತ್ವಾ ಸೋತಾಪತ್ತಿಫಲೇ ಪತಿಟ್ಠಾಯ ಅಪರಭಾಗೇ ಭತ್ತಾನುಮೋದನಂ ಸುಣನ್ತೇನೇವ ಪಿತರಾ ಸೋತಾಪತ್ತಿಫಲಂ ಪತ್ತದಿವಸೇಯೇವ ಅರಹತ್ತಂ ಪತ್ವಾ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ಪರಿನಿಬ್ಬಾಯಿ. ಕಿಕಿರಾಜಾಪಿ ಅಞ್ಞಾ ಸತ್ತ ಧೀತರೋ ಲಭಿ. ತಾಸಂ ನಾಮಾನಿ –

‘‘ಸಮಣೀ ಸಮಣಗುತ್ತಾ ಚ, ಭಿಕ್ಖುನೀ ಭಿಕ್ಖದಾಯಿಕಾ;

ಧಮ್ಮಾ ಚೇವ ಸುಧಮ್ಮಾ ಚ, ಸಙ್ಘದಾಸೀ ಚ ಸತ್ತಮೀ’’ತಿ.

ತಾ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ –

‘‘ಖೇಮಾ ಉಪ್ಪಲವಣ್ಣಾ ಚ, ಪಟಾಚಾರಾ ಚ ಗೋತಮೀ;

ಧಮ್ಮದಿನ್ನಾ ಮಹಾಮಾಯಾ, ವಿಸಾಖಾ ಚಾಪಿ ಸತ್ತಮೀ’’ತಿ.

ತಾಸು ¶ ಫುಸ್ಸತೀ ಸುಧಮ್ಮಾ ನಾಮ ಹುತ್ವಾ ದಾನಾದೀನಿ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಕತ್ವಾ ವಿಪಸ್ಸಿಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಕತಾಯ ಚನ್ದನಚುಣ್ಣಪೂಜಾಯ ಫಲೇನ ರತ್ತಚನ್ದನರಸಪರಿಪ್ಫೋಸಿತೇನ ವಿಯ ಸರೀರೇನ ಜಾತತ್ತಾ ಫುಸ್ಸತೀ ನಾಮ ಕುಮಾರಿಕಾ ಹುತ್ವಾ ದೇವೇಸು ಚ ಮನುಸ್ಸೇಸು ಚ ಸಂಸರನ್ತೀ ಅಪರಭಾಗೇ ಸಕ್ಕಸ್ಸ ದೇವರಞ್ಞೋ ಅಗ್ಗಮಹೇಸೀ ಹುತ್ವಾ ನಿಬ್ಬತ್ತಿ. ಅಥಸ್ಸಾ ಯಾವತಾಯುಕಂ ಠತ್ವಾ ಪಞ್ಚಸು ಪುಬ್ಬನಿಮಿತ್ತೇಸು ಉಪ್ಪನ್ನೇಸು ಸಕ್ಕೋ ದೇವರಾಜಾ ತಸ್ಸಾ ಪರಿಕ್ಖೀಣಾಯುಕತಂ ಞತ್ವಾ ಮಹನ್ತೇನ ಯಸೇನ ತಂ ಆದಾಯ ನನ್ದನವನುಯ್ಯಾನಂ ಗನ್ತ್ವಾ ತತ್ಥ ತಂ ಅಲಙ್ಕತಸಯನಪಿಟ್ಠೇ ನಿಸಿನ್ನಂ ಸಯಂ ಸಯನಪಸ್ಸೇ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ಏತದವೋಚ ‘‘ಭದ್ದೇ ಫುಸ್ಸತಿ, ತೇ ದಸ ವರೇ ದಮ್ಮಿ, ತೇ ಗಣ್ಹಸ್ಸೂ’’ತಿ ವದನ್ತೋ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಗಾಥಾಸಹಸ್ಸಪಟಿಮಣ್ಡಿತೇ ಮಹಾವೇಸ್ಸನ್ತರಜಾತಕೇ ಪಠಮಂ ಗಾಥಮಾಹ –

೧೬೫೫.

‘‘ಫುಸ್ಸತೀ ವರವಣ್ಣಾಭೇ, ವರಸ್ಸು ದಸಧಾ ವರೇ;

ಪಥಬ್ಯಾ ಚಾರುಪುಬ್ಬಙ್ಗಿ, ಯಂ ತುಯ್ಹಂ ಮನಸೋ ಪಿಯ’’ನ್ತಿ.

ಏವಮೇಸಾ ¶ ಮಹಾವೇಸ್ಸನ್ತರಧಮ್ಮದೇಸನಾ ದೇವಲೋಕೇ ಪತಿಟ್ಠಾಪಿತಾ ನಾಮ ಹೋತಿ.

ತತ್ಥ ¶ ಫುಸ್ಸತೀತಿ ತಂ ನಾಮೇನಾಲಪತಿ. ವರವಣ್ಣಾಭೇತಿ ವರಾಯ ವಣ್ಣಾಭಾಯ ಸಮನ್ನಾಗತೇ. ದಸಧಾತಿ ದಸವಿಧೇ. ಪಥಬ್ಯಾತಿ ಪಥವಿಯಂ ಗಹೇತಬ್ಬೇ ಕತ್ವಾ ವರಸ್ಸು ಗಣ್ಹಸ್ಸೂತಿ ವದತಿ. ಚಾರುಪುಬ್ಬಙ್ಗೀತಿ ಚಾರುನಾ ಪುಬ್ಬಙ್ಗೇನ ವರಲಕ್ಖಣೇನ ಸಮನ್ನಾಗತೇ. ಯಂ ತುಯ್ಹಂ ಮನಸೋ ಪಿಯನ್ತಿ ಯಂ ಯಂ ತವ ಮನಸಾ ಪಿಯಂ, ತಂ ತಂ ದಸಹಿ ಕೋಟ್ಠಾಸೇಹಿ ಗಣ್ಹಾಹೀತಿ ವದತಿ.

ಸಾ ಅತ್ತನೋ ಚವನಧಮ್ಮತಂ ಅಜಾನನ್ತೀ ಪಮತ್ತಾ ಹುತ್ವಾ ದುತಿಯಗಾಥಮಾಹ –

೧೬೫೬.

‘‘ದೇವರಾಜ ನಮೋ ತ್ಯತ್ಥು, ಕಿಂ ಪಾಪಂ ಪಕತಂ ಮಯಾ;

ರಮ್ಮಾ ಚಾವೇಸಿ ಮಂ ಠಾನಾ, ವಾತೋವ ಧರಣೀರುಹ’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ನಮೋ ತ್ಯತ್ಥೂತಿ ನಮೋ ತೇ ಅತ್ಥು. ಕಿಂ ಪಾಪನ್ತಿ ಕಿಂ ಮಯಾ ತವ ಸನ್ತಿಕೇ ಪಾಪಂ ಪಕತನ್ತಿ ಪುಚ್ಛತಿ. ಧರಣೀರುಹನ್ತಿ ರುಕ್ಖಂ.

ಅಥಸ್ಸಾ ಪಮತ್ತಭಾವಂ ಞತ್ವಾ ಸಕ್ಕೋ ದ್ವೇ ಗಾಥಾ ಅಭಾಸಿ –

೧೬೫೭.

‘‘ನ ಚೇವ ತೇ ಕತಂ ಪಾಪಂ, ನ ಚ ಮೇ ತ್ವಮಸಿ ಅಪ್ಪಿಯಾ;

ಪುಞ್ಞಞ್ಚ ತೇ ಪರಿಕ್ಖೀಣಂ, ಯೇನ ತೇವಂ ವದಾಮಹಂ.

೧೬೫೮.

‘‘ಸನ್ತಿಕೇ ¶ ಮರಣಂ ತುಯ್ಹಂ, ವಿನಾಭಾವೋ ಭವಿಸ್ಸತಿ;

ಪಟಿಗ್ಗಣ್ಹಾಹಿ ಮೇ ಏತೇ, ವರೇ ದಸ ಪವೇಚ್ಛತೋ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಯೇನ ತೇವನ್ತಿ ಯೇನ ತೇ ಏವಂ ವದಾಮಿ. ತುಯ್ಹಂ ವಿನಾಭಾವೋತಿ ತವ ಅಮ್ಹೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ವಿಯೋಗೋ ಭವಿಸ್ಸತಿ. ಪವೇಚ್ಛತೋತಿ ದದಮಾನಸ್ಸ.

ಸಾ ಸಕ್ಕಸ್ಸ ವಚನಂ ಸುತ್ವಾ ನಿಚ್ಛಯೇನ ಅತ್ತನೋ ಮರಣಂ ಞತ್ವಾ ವರಂ ಗಣ್ಹನ್ತೀ ಆಹ –

೧೬೫೯.

‘‘ವರಂ ಚೇ ಮೇ ಅದೋ ಸಕ್ಕ, ಸಬ್ಬಭೂತಾನಮಿಸ್ಸರ;

ಸಿವಿರಾಜಸ್ಸ ಭದ್ದನ್ತೇ, ತತ್ಥ ಅಸ್ಸಂ ನಿವೇಸನೇ.

೧೬೬೦.

‘‘ನೀಲನೇತ್ತಾ ¶ ನೀಲಭಮು, ನೀಲಕ್ಖೀ ಚ ಯಥಾ ಮಿಗೀ;

ಫುಸ್ಸತೀ ನಾಮ ನಾಮೇನ, ತತ್ಥಪಸ್ಸಂ ಪುರಿನ್ದನ.

೧೬೬೧.

‘‘ಪುತ್ತಂ ಲಭೇಥ ವರದಂ, ಯಾಚಯೋಗಂ ಅಮಚ್ಛರಿಂ;

ಪೂಜಿತಂ ಪಟಿರಾಜೂಹಿ, ಕಿತ್ತಿಮನ್ತಂ ಯಸಸ್ಸಿನಂ.

೧೬೬೨.

‘‘ಗಬ್ಭಂ ಮೇ ಧಾರಯನ್ತಿಯಾ, ಮಜ್ಝಿಮಙ್ಗಂ ಅನುನ್ನತಂ;

ಕುಚ್ಛಿ ಅನುನ್ನತೋ ಅಸ್ಸ, ಚಾಪಂವ ಲಿಖಿತಂ ಸಮಂ.

೧೬೬೩.

‘‘ಥನಾ ¶ ಮೇ ನಪ್ಪಪತೇಯ್ಯುಂ, ಪಲಿತಾ ನ ಸನ್ತು ವಾಸವ;

ಕಾಯೇ ರಜೋ ನ ಲಿಮ್ಪೇಥ, ವಜ್ಝಞ್ಚಾಪಿ ಪಮೋಚಯೇ.

೧೬೬೪.

‘‘ಮಯೂರಕೋಞ್ಚಾಭಿರುದೇ, ನಾರಿವರಗಣಾಯುತೇ;

ಖುಜ್ಜಚೇಲಾಪಕಾಕಿಣ್ಣೇ, ಸೂತಮಾಗಧವಣ್ಣಿತೇ.

೧೬೬೫.

‘‘ಚಿತ್ರಗ್ಗಳೇರುಘುಸಿತೇ, ಸುರಾಮಂಸಪಬೋಧನೇ;

ಸಿವಿರಾಜಸ್ಸ ಭದ್ದನ್ತೇ, ತತ್ಥಸ್ಸಂ ಮಹೇಸೀ ಪಿಯಾ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಸಿವಿರಾಜಸ್ಸಾತಿ ಸಾ ಸಕಲಜಮ್ಬುದೀಪತಲಂ ಓಲೋಕೇನ್ತೀ ಅತ್ತನೋ ಅನುಚ್ಛವಿಕಂ ಸಿವಿರಞ್ಞೋ ನಿವೇಸನಂ ದಿಸ್ವಾ ತತ್ಥ ಅಗ್ಗಮಹೇಸಿಭಾವಂ ಪತ್ಥೇನ್ತೀ ಏವಮಾಹ. ಯಥಾ ಮಿಗೀತಿ ಏಕವಸ್ಸಿಕಾ ಹಿ ಮಿಗಪೋತಿಕಾ ನೀಲನೇತ್ತಾ ಹೋತಿ, ತೇನೇವಮಾಹ. ತತ್ಥಪಸ್ಸನ್ತಿ ತತ್ಥಪಿ ಇಮಿನಾವ ನಾಮೇನ ¶ ಅಸ್ಸಂ. ಲಭೇಥಾತಿ ಲಭೇಯ್ಯಂ. ವರದನ್ತಿ ಅಲಙ್ಕತಸೀಸಅಕ್ಖಿಯುಗಲಹದಯಮಂಸರುಧಿರಸೇತಚ್ಛತ್ತಪುತ್ತದಾರೇಸು ಯಾಚಿತಯಾಚಿತಸ್ಸ ವರಭಣ್ಡಸ್ಸ ದಾಯಕಂ. ಕುಚ್ಛೀತಿ ‘‘ಮಜ್ಝಿಮಙ್ಗ’’ನ್ತಿ ವುತ್ತಂ ಸರೂಪತೋ ದಸ್ಸೇತಿ. ಲಿಖಿತನ್ತಿ ಯಥಾ ಛೇಕೇನ ಧನುಕಾರೇನ ಸಮ್ಮಾ ಲಿಖಿತಂ ಧನು ಅನುನ್ನತಮಜ್ಝಂ ತುಲಾವಟ್ಟಂ ಸಮಂ ಹೋತಿ, ಏವರೂಪೋ ಮೇ ಕುಚ್ಛಿ ಭವೇಯ್ಯ.

ನಪ್ಪಪತೇಯ್ಯುನ್ತಿ ಪತಿತ್ವಾ ಲಮ್ಬಾ ನ ಭವೇಯ್ಯುಂ. ಪಲಿತಾ ನ ಸನ್ತು ವಾಸವಾತಿ ವಾಸವ ದೇವಸೇಟ್ಠ, ಪಲಿತಾನಿಪಿ ಮೇ ಸಿರಸ್ಮಿಂ ನ ಸನ್ತು ಮಾ ಪಞ್ಞಾಯಿಂಸು. ‘‘ಪಲಿತಾನಿ ಸಿರೋರುಹಾ’’ತಿಪಿ ಪಾಠೋ. ವಜ್ಝಞ್ಚಾಪೀತಿ ಕಿಬ್ಬಿಸಕಾರಕಂ ರಾಜಾಪರಾಧಿಕಂ ವಜ್ಝಪ್ಪತ್ತಚೋರಂ ಅತ್ತನೋ ಬಲೇನ ಮೋಚೇತುಂ ಸಮತ್ಥಾ ಭವೇಯ್ಯಂ. ಇಮಿನಾ ಅತ್ತನೋ ಇಸ್ಸರಿಯಭಾವಂ ದೀಪೇತಿ. ಭೂತಮಾಗಧವಣ್ಣಿತೇತಿ ಭೋಜನಕಾಲಾದೀಸು ಥುತಿವಸೇನ ¶ ಕಾಲಂ ಆರೋಚೇನ್ತೇಹಿ ಸೂತೇಹಿ ಚೇವ ಮಾಗಧಕೇಹಿ ಚ ವಣ್ಣಿತೇ. ಚಿತ್ರಗ್ಗಳೇರುಘುಸಿತೇತಿ ಪಞ್ಚಙ್ಗಿಕತೂರಿಯಸದ್ದಸದಿಸಂ ಮನೋರಮಂ ರವಂ ರವನ್ತೇಹಿ ಸತ್ತರತನವಿಚಿತ್ತೇಹಿ ದ್ವಾರಕವಾಟೇಹಿ ಉಗ್ಘೋಸಿತೇ. ಸುರಾಮಂಸಪಬೋಧನೇತಿ ‘‘ಪಿವಥ, ಖಾದಥಾ’’ತಿ ಸುರಾಮಂಸೇಹಿ ಪಬೋಧಿಯಮಾನಜನೇ ಏವರೂಪೇ ಸಿವಿರಾಜಸ್ಸ ನಿವೇಸನೇ ತಸ್ಸ ಅಗ್ಗಮಹೇಸೀ ಭವೇಯ್ಯನ್ತಿ ಇಮೇ ದಸ ವರೇ ಗಣ್ಹಿ.

ತತ್ಥ ಸಿವಿರಾಜಸ್ಸ ಅಗ್ಗಮಹೇಸಿಭಾವೋ ಪಠಮೋ ವರೋ, ನೀಲನೇತ್ತತಾ ದುತಿಯೋ, ನೀಲಭಮುಕತಾ ತತಿಯೋ, ಫುಸ್ಸತೀತಿ ನಾಮಂ ಚತುತ್ಥೋ, ಪುತ್ತಪಟಿಲಾಭೋ ಪಞ್ಚಮೋ, ಅನುನ್ನತಕುಚ್ಛಿತಾ ಛಟ್ಠೋ, ಅಲಮ್ಬತ್ಥನತಾ ಸತ್ತಮೋ, ಅಪಲಿತಭಾವೋ ಅಟ್ಠಮೋ, ಸುಖುಮಚ್ಛವಿಭಾವೋ ನವಮೋ, ವಜ್ಝಪ್ಪಮೋಚನಸಮತ್ಥತಾ ದಸಮೋ ವರೋತಿ.

ಸಕ್ಕೋ ಆಹ –

೧೬೬೬.

‘‘ಯೇ ತೇ ದಸ ವರಾ ದಿನ್ನಾ, ಮಯಾ ಸಬ್ಬಙ್ಗಸೋಭನೇ;

ಸಿವಿರಾಜಸ್ಸ ವಿಜಿತೇ, ಸಬ್ಬೇ ತೇ ಲಚ್ಛಸೀ ವರೇ’’ತಿ.

ಅಥಸ್ಸಾ ಸಕ್ಕೋ ದೇವರಾಜಾ ಫುಸ್ಸತಿಯಾ ದಸ ವರೇ ಅದಾಸಿ, ದತ್ವಾ ಚ ಪನ ‘‘ಭದ್ದೇ ಫುಸ್ಸತಿ, ತವ ಸಬ್ಬೇ ತೇ ಸಮಿಜ್ಝನ್ತೂ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಅನುಮೋದಿ. ತಮತ್ಥಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಸತ್ಥಾ ಆಹ –

೧೬೬೭.

‘‘ಇದಂ ¶ ¶ ವತ್ವಾನ ಮಘವಾ, ದೇವರಾಜಾ ಸುಜಮ್ಪತಿ;

ಫುಸ್ಸತಿಯಾ ವರಂ ದತ್ವಾ, ಅನುಮೋದಿತ್ಥ ವಾಸವೋ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಅನುಮೋದಿತ್ಥಾತಿ ‘‘ಸಬ್ಬೇ ತೇ ಲಚ್ಛಸಿ ವರೇ’’ತಿ ಏವಂ ವರೇ ದತ್ವಾ ಪಮುದ್ದಿತೋ ತುಟ್ಠಮಾನಸೋ ಅಹೋಸೀತಿ ಅತ್ಥೋ.

ದಸವರಕಥಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ.

ಹಿಮವನ್ತವಣ್ಣನಾ

ಇತಿ ಸಾ ವರೇ ಗಹೇತ್ವಾ ತತೋ ಚುತಾ ಮದ್ದರಞ್ಞೋ ಅಗ್ಗಮಹೇಸಿಯಾ ಕುಚ್ಛಿಮ್ಹಿ ನಿಬ್ಬತ್ತಿ. ಜಾಯಮಾನಾ ಚ ಚನ್ದನಚುಣ್ಣಪರಿಕಿಣ್ಣೇನ ವಿಯ ಸರೀರೇನ ಜಾತಾ. ತೇನಸ್ಸಾ ನಾಮಗ್ಗಹಣದಿವಸೇ ‘‘ಫುಸ್ಸತೀ’’ತ್ವೇವ ¶ ನಾಮಂ ಕರಿಂಸು. ಸಾ ಮಹನ್ತೇನ ಪರಿವಾರೇನ ವಡ್ಢಿತ್ವಾ ಸೋಳಸವಸ್ಸಕಾಲೇ ಉತ್ತಮರೂಪಧರಾ ಅಹೋಸಿ. ಅಥ ನಂ ಸಿವಿಮಹಾರಾಜಾ ಪುತ್ತಸ್ಸ ಸಞ್ಜಯಕುಮಾರಸ್ಸ ಅತ್ಥಾಯ ಆನೇತ್ವಾ ತಸ್ಸ ಛತ್ತಂ ಉಸ್ಸಾಪೇತ್ವಾ ಸೋಳಸನ್ನಂ ಇತ್ಥಿಸಹಸ್ಸಾನಂ ಜೇಟ್ಠಿಕಂ ಕತ್ವಾ ಅಗ್ಗಮಹೇಸಿಟ್ಠಾನೇ ಠಪೇಸಿ. ತೇನ ವುತ್ತಂ –

‘‘ತತೋ ಚುತಾ ಸಾ ಫುಸ್ಸತೀ, ಛತ್ತಿಯೇ ಉಪಪಜ್ಜಥ;

ಜೇತುತ್ತರಮ್ಹಿ ನಗರೇ, ಸಞ್ಜಯೇನ ಸಮಾಗಮೀ’’ತಿ.

ಸಾ ಸಞ್ಜಯಸ್ಸ ಪಿಯಾ ಮನಾಪಾ ಅಹೋಸಿ. ಅಥ ನಂ ಸಕ್ಕೋ ಆವಜ್ಜಮಾನೋ ‘‘ಮಯಾ ಫುಸ್ಸತಿಯಾ ದಿನ್ನವರೇಸು ನವ ವರಾ ಸಮಿದ್ಧಾ’’ತಿ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಏಕೋ ಪನ ಪುತ್ತವರೋ ನ ತಾವ ಸಮಿಜ್ಝತಿ, ತಮ್ಪಿಸ್ಸಾ ಸಮಿಜ್ಝಾಪೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಚಿನ್ತೇಸಿ. ತದಾ ಮಹಾಸತ್ತೋ ತಾವತಿಂಸದೇವಲೋಕೇ ವಸತಿ, ಆಯು ಚಸ್ಸ ಪರಿಕ್ಖೀಣಂ ಅಹೋಸಿ. ತಂ ಞತ್ವಾ ಸಕ್ಕೋ ತಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕಂ ಗನ್ತ್ವಾ ‘‘ಮಾರಿಸ, ತಯಾ ಮನುಸ್ಸಲೋಕಂ ಗನ್ತುಂ ವಟ್ಟತಿ, ತತ್ಥ ಸಿವಿರಞ್ಞೋ ಅಗ್ಗಮಹೇಸಿಯಾ ಕುಚ್ಛಿಮ್ಹಿ ಪಟಿಸನ್ಧಿಂ ಗಣ್ಹಿತುಂ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ತಸ್ಸ ಚೇವ ಅಞ್ಞೇಸಞ್ಚ ಚವನಧಮ್ಮಾನಂ ಸಟ್ಠಿಸಹಸ್ಸಾನಂ ದೇವಪುತ್ತಾನಂ ಪಟಿಞ್ಞಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಸಕಟ್ಠಾನಮೇವ ಗತೋ. ಮಹಾಸತ್ತೋಪಿ ತತೋ ಚವಿತ್ವಾ ತತ್ಥುಪಪನ್ನೋ, ಸೇಸದೇವಪುತ್ತಾಪಿ ಸಟ್ಠಿಸಹಸ್ಸಾನಂ ಅಮಚ್ಚಾನಂ ಗೇಹೇಸು ನಿಬ್ಬತ್ತಿಂಸು. ಮಹಾಸತ್ತೇ ಕುಚ್ಛಿಗತೇ ಫುಸ್ಸತೀ ದೋಹಳಿನೀ ಹುತ್ವಾ ಚತೂಸು ನಗರದ್ವಾರೇಸು ನಗರಮಜ್ಝೇ ¶ ರಾಜನಿವೇಸನದ್ವಾರೇ ಚಾತಿ ಛಸು ಠಾನೇಸು ಛ ದಾನಸಾಲಾಯೋ ಕಾರಾಪೇತ್ವಾ ದೇವಸಿಕಂ ಛ ಸತಸಹಸ್ಸಾನಿ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇತ್ವಾ ಮಹಾದಾನಂ ದಾತುಕಾಮಾ ಅಹೋಸಿ.

ರಾಜಾ ತಸ್ಸಾ ದೋಹಳಂ ಸುತ್ವಾ ನೇಮಿತ್ತಕೇ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೇ ಪಕ್ಕೋಸಾಪೇತ್ವಾ ಪುಚ್ಛಿ. ನೇಮಿತ್ತಕಾ – ‘‘ಮಹಾರಾಜ, ದೇವಿಯಾ ಕುಚ್ಛಿಮ್ಹಿ ದಾನಾಭಿರತೋ ಸತ್ತೋ ಉಪ್ಪನ್ನೋ, ದಾನೇನ ತಿತ್ತಿಂ ನ ಗಮಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ವದಿಂಸು. ತಂ ಸುತ್ವಾ ರಾಜಾ ತುಟ್ಠಮಾನಸೋ ಹುತ್ವಾ ಛ ದಾನಸಾಲಾಯೋ ಕಾರಾಪೇತ್ವಾ ವುತ್ತಪ್ಪಕಾರಂ ದಾನಂ ಪಟ್ಠಪೇಸಿ. ಬೋಧಿಸತ್ತಸ್ಸ ¶ ಪಟಿಸನ್ಧಿಗ್ಗಹಣಕಾಲತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ರಞ್ಞೋ ಆಯಸ್ಸ ಪಮಾಣಂ ನಾಮ ನಾಹೋಸಿ. ತಸ್ಸ ಪುಞ್ಞಾನುಭಾವೇನ ಸಕಲಜಮ್ಬುದೀಪರಾಜಾನೋ ಪಣ್ಣಾಕಾರಂ ಪಹಿಣಿಂಸು. ದೇವೀ ಮಹನ್ತೇನ ಪರಿವಾರೇನ ಗಬ್ಭಂ ಧಾರೇನ್ತೀ ದಸಮಾಸೇ ಪರಿಪುಣ್ಣೇ ನಗರಂ ದಟ್ಠುಕಾಮಾ ಹುತ್ವಾ ರಞ್ಞೋ ಆರೋಚೇಸಿ. ರಾಜಾ ನಗರಂ ದೇವನಗರಂ ವಿಯ ಅಲಙ್ಕಾರಾಪೇತ್ವಾ ದೇವಿಂ ರಥವರಂ ಆರೋಪೇತ್ವಾ ನಗರಂ ಪದಕ್ಖಿಣಂ ಕಾರೇಸಿ. ತಸ್ಸಾ ವೇಸ್ಸಾನಂ ವೀಥಿಯಾ ವೇಮಜ್ಝಂ ಸಮ್ಪತ್ತಕಾಲೇ ಕಮ್ಮಜವಾತಾ ಚಲಿಂಸು. ಅಥ ಅಮಚ್ಚಾ ರಞ್ಞೋ ಆರೋಚೇಸುಂ. ತಂ ಸುತ್ವಾ ವೇಸ್ಸವೀಥಿಯಂಯೇವ ತಸ್ಸಾ ಸೂತಿಘರಂ ಕಾರಾಪೇತ್ವಾ ವಾಸಂ ಗಣ್ಹಾಪೇಸಿ. ಸಾ ತತ್ಥ ಪುತ್ತಂ ವಿಜಾಯಿ. ತೇನ ವುತ್ತಂ –

‘‘ದಸ ¶ ಮಾಸೇ ಧಾರಯಿತ್ವಾನ, ಕರೋನ್ತೀ ಪುರಂ ಪದಕ್ಖಿಣಂ;

ವೇಸ್ಸಾನಂ ವೀಥಿಯಾ ಮಜ್ಝೇ, ಜನೇಸಿ ಫುಸ್ಸತೀ ಮಮ’’ನ್ತಿ. (ಚರಿಯಾ. ೧.೭೬);

ಮಹಾಸತ್ತೋ ಮಾತು ಕುಚ್ಛಿತೋ ನಿಕ್ಖನ್ತೋಯೇವ ವಿಸದೋ ಹುತ್ವಾ ಅಕ್ಖೀನಿ ಉಮ್ಮೀಲೇತ್ವಾ ನಿಕ್ಖಮಿ. ನಿಕ್ಖನ್ತೋಯೇವ ಚ ಮಾತು ಹತ್ಥಂ ಪಸಾರೇತ್ವಾ ‘‘ಅಮ್ಮ, ದಾನಂ ದಸ್ಸಾಮಿ, ಅತ್ಥಿ ಕಿಞ್ಚಿ ತೇ ಧನ’’ನ್ತಿ ಆಹ. ಅಥಸ್ಸ ಮಾತಾ ‘‘ತಾತ, ಯಥಾಅಜ್ಝಾಸಯೇನ ದಾನಂ ದೇಹೀ’’ತಿ ಪಸಾರಿತಹತ್ಥೇ ಸಹಸ್ಸತ್ಥವಿಕಂ ಠಪೇಸಿ. ಮಹಾಸತ್ತೋ ಹಿ ಉಮಙ್ಗಜಾತಕೇ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಜಾತಕೇ ಪಚ್ಛಿಮತ್ತಭಾವೇತಿ ತೀಸು ಠಾನೇಸು ಜಾತಮತ್ತೇಯೇವ ಮಾತರಾ ಸದ್ಧಿಂ ಕಥೇಸಿ. ಅಥಸ್ಸ ನಾಮಗ್ಗಹಣದಿವಸೇ ವೇಸ್ಸವೀಥಿಯಂ ಜಾತತ್ತಾ ‘‘ವೇಸ್ಸನ್ತರೋ’’ತಿ ನಾಮಂ ಕರಿಂಸು.

ತೇನ ವುತ್ತಂ –

‘‘ನ ಮಯ್ಹಂ ಮತ್ತಿಕಂ ನಾಮಂ, ನಪಿ ಪೇತ್ತಿಕಸಮ್ಭವಂ;

ಜಾತೋಮ್ಹಿ ವೇಸ್ಸವೀಥಿಯಂ, ತಸ್ಮಾ ವೇಸ್ಸನ್ತರೋ ಅಹು’’ನ್ತಿ. (ಚರಿಯಾ. ೧.೭೭);

ಜಾತದಿವಸೇಯೇವ ¶ ಪನಸ್ಸ ಏಕಾ ಆಕಾಸಚಾರಿನೀ ಕರೇಣುಕಾ ಅಭಿಮಙ್ಗಲಸಮ್ಮತಂ ಸಬ್ಬಸೇತಂ ಹತ್ಥಿಪೋತಕಂ ಆನೇತ್ವಾ ಮಙ್ಗಲಹತ್ಥಿಟ್ಠಾನೇ ಠಪೇತ್ವಾ ಪಕ್ಕಾಮಿ. ತಸ್ಸ ಮಹಾಸತ್ತಂ ಪಚ್ಚಯಂ ಕತ್ವಾ ಉಪ್ಪನ್ನತ್ತಾ ‘‘ಪಚ್ಚಯೋ’’ತ್ವೇವ ನಾಮಂ ಕರಿಂಸು. ತಂ ದಿವಸಮೇವ ಅಮಚ್ಚಗೇಹೇಸು ಸಟ್ಠಿಸಹಸ್ಸಕುಮಾರಕಾ ಜಾಯಿಂಸು. ರಾಜಾ ಮಹಾಸತ್ತಸ್ಸ ಅತಿದೀಘಾದಿದೋಸೇ ವಿವಜ್ಜೇತ್ವಾ ಅಲಮ್ಬಥನಿಯೋ ಮಧುರಖೀರಾಯೋ ಚತುಸಟ್ಠಿ ಧಾತಿಯೋ ಉಪಟ್ಠಾಪೇಸಿ. ತೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಜಾತಾನಞ್ಚ ಸಟ್ಠಿದಾರಕಸಹಸ್ಸಾನಂ ಏಕೇಕಾ ಧಾತಿಯೋ ಉಪಟ್ಠಾಪೇಸಿ. ಸೋ ಸಟ್ಠಿಸಹಸ್ಸೇಹಿ ದಾರಕೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಮಹನ್ತೇನ ಪರಿವಾರೇನ ವಡ್ಢತಿ. ಅಥಸ್ಸ ರಾಜಾ ಸತಸಹಸ್ಸಗ್ಘನಕಂ ಕುಮಾರಪಿಳನ್ಧನಂ ಕಾರಾಪೇಸಿ. ಸೋ ಚತುಪ್ಪಞ್ಚವಸ್ಸಿಕಕಾಲೇ ತಂ ¶ ಓಮುಞ್ಚಿತ್ವಾ ಧಾತೀನಂ ದತ್ವಾ ಪುನ ತಾಹಿ ದೀಯಮಾನಮ್ಪಿ ನ ಗಣ್ಹಿ. ತಾ ರಞ್ಞೋ ಆರೋಚಯಿಂಸು. ರಾಜಾ ತಂ ಸುತ್ವಾ ‘‘ಮಮ ಪುತ್ತೇನ ದಿನ್ನಂ ಬ್ರಹ್ಮದೇಯ್ಯಮೇವ ಹೋತೂ’’ತಿ ಅಪರಮ್ಪಿ ಕಾರೇಸಿ. ಕುಮಾರೋ ತಮ್ಪಿ ಅದಾಸಿಯೇವ. ಇತಿ ದಾರಕಕಾಲೇಯೇವ ಧಾತೀನಂ ನವ ವಾರೇ ಪಿಳನ್ಧನಂ ಅದಾಸಿ.

ಅಟ್ಠವಸ್ಸಿಕಕಾಲೇ ಪನ ಪಾಸಾದವರಗತೋ ಸಿರಿಸಯನಪಿಟ್ಠೇ ನಿಸಿನ್ನೋವ ಚಿನ್ತೇಸಿ ‘‘ಅಹಂ ಬಾಹಿರಕದಾನಮೇವ ದೇಮಿ, ತಂ ಮಂ ನ ಪರಿತೋಸೇತಿ, ಅಜ್ಝತ್ತಿಕದಾನಂ ದಾತುಕಾಮೋಮ್ಹಿ, ಸಚೇ ಮಂ ಕೋಚಿ ಸೀಸಂ ಯಾಚೇಯ್ಯ, ಸೀಸಂ ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ತಸ್ಸ ದದೇಯ್ಯಂ. ಸಚೇಪಿ ಮಂ ಕೋಚಿ ಹದಯಂ ಯಾಚೇಯ್ಯ, ಉರಂ ಭಿನ್ದಿತ್ವಾ ಹದಯಂ ನೀಹರಿತ್ವಾ ದದೇಯ್ಯಂ. ಸಚೇ ಅಕ್ಖೀನಿ ಯಾಚೇಯ್ಯ, ಅಕ್ಖೀನಿ ಉಪ್ಪಾಟೇತ್ವಾ ದದೇಯ್ಯಂ. ಸಚೇ ¶ ಸರೀರಮಂಸಂ ಯಾಚೇಯ್ಯ, ಸಕಲಸರೀರತೋ ಮಂಸಂ ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ದದೇಯ್ಯಂ. ಸಚೇಪಿ ಮಂ ಕೋಚಿ ರುಧಿರಂ ಯಾಚೇಯ್ಯ, ರುಧಿರಂ ಗಹೇತ್ವಾ ದದೇಯ್ಯಂ. ಅಥ ವಾಪಿ ಕೋಚಿ ‘ದಾಸೋ ಮೇ ಹೋಹೀ’ತಿ ವದೇಯ್ಯ, ಅತ್ತಾನಮಸ್ಸ ಸಾವೇತ್ವಾ ದಾಸಂ ಕತ್ವಾ ದದೇಯ್ಯ’’ನ್ತಿ. ತಸ್ಸೇವಂ ಸಭಾವಂ ಚಿನ್ತೇನ್ತಸ್ಸ ಚತುನಹುತಾಧಿಕದ್ವಿಯೋಜನಸತಸಹಸ್ಸಬಹಲಾ ಅಯಂ ಮಹಾಪಥವೀ ಮತ್ತವರವಾರಣೋ ವಿಯ ಗಜ್ಜಮಾನಾ ಕಮ್ಪಿ. ಸಿನೇರುಪಬ್ಬತರಾಜಾ ಸುಸೇದಿತವೇತ್ತಙ್ಕುರೋ ವಿಯ ಓನಮಿತ್ವಾ ಜೇತುತ್ತರನಗರಾಭಿಮುಖೋ ಅಟ್ಠಾಸಿ. ಪಥವಿಸದ್ದೇನ ದೇವಾ ಗಜ್ಜನ್ತೋ ಖಣಿಕವಸ್ಸಂ ವಸ್ಸಿ, ಅಕಾಲವಿಜ್ಜುಲತಾ ನಿಚ್ಛರಿಂಸು, ಸಾಗರೋ ಸಙ್ಖುಭಿ. ಸಕ್ಕೋ ದೇವರಾಜಾ ಅಪ್ಫೋಟೇಸಿ, ಮಹಾಬ್ರಹ್ಮಾ ಸಾಧುಕಾರಮದಾಸಿ. ಪಥವಿತಲತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಯಾವ ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕಾ ಏಕಕೋಲಾಹಲಂ ಅಹೋಸಿ.

ವುತ್ತಮ್ಪಿ ¶ ಚೇತಂ –

‘‘ಯದಾಹಂ ದಾರಕೋ ಹೋಮಿ, ಜಾತಿಯಾ ಅಟ್ಠವಸ್ಸಿಕೋ;

ತದಾ ನಿಸಜ್ಜ ಪಾಸಾದೇ, ದಾನಂ ದಾತುಂ ವಿಚಿನ್ತಯಿಂ.

‘‘ಹದಯಂ ದದೇಯ್ಯಂ ಚಕ್ಖುಂ, ಮಂಸಮ್ಪಿ ರುಧಿರಮ್ಪಿ ಚ;

ದದೇಯ್ಯಂ ಕಾಯಂ ಸಾವೇತ್ವಾ, ಯದಿ ಕೋಚಿ ಯಾಚಯೇ ಮಮಂ.

‘‘ಸಭಾವಂ ಚಿನ್ತಯನ್ತಸ್ಸ, ಅಕಮ್ಪಿತಮಸಣ್ಠಿತಂ;

ಅಕಮ್ಪಿ ತತ್ಥ ಪಥವೀ, ಸಿನೇರುವನವಟಂಸಕಾ’’ತಿ. (ಚರಿಯಾ. ೧.೭೮-೮೦);

ಬೋಧಿಸತ್ತೋ ಸೋಳಸವಸ್ಸಿಕಕಾಲೇಯೇವ ಸಬ್ಬಸಿಪ್ಪೇಸು ನಿಪ್ಫತ್ತಿಂ ಪಾಪುಣಿ. ಅಥಸ್ಸ ಪಿತಾ ರಜ್ಜಂ ದಾತುಕಾಮೋ ಮಾತರಾ ಸದ್ಧಿಂ ಮನ್ತೇತ್ವಾ ಮದ್ದರಾಜಕುಲತೋ ಮಾತುಲಧೀತರಂ ಮದ್ದಿಂ ನಾಮ ರಾಜಕಞ್ಞಂ ಆನೇತ್ವಾ ಸೋಳಸನ್ನಂ ಇತ್ಥಿಸಹಸ್ಸಾನಂ ಜೇಟ್ಠಿಕಂ ಅಗ್ಗಮಹೇಸಿಂ ಕತ್ವಾ ಮಹಾಸತ್ತಂ ರಜ್ಜೇ ಅಭಿಸಿಞ್ಚಿ. ಮಹಾಸತ್ತೋ ರಜ್ಜೇ ಪತಿಟ್ಠಿತಕಾಲತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ದೇವಸಿಕಂ ಛ ಸತಸಹಸ್ಸಾನಿ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇನ್ತೋ ಮಹಾದಾನಂ ಪವತ್ತೇಸಿ. ಅಪರಭಾಗೇ ಮದ್ದಿದೇವೀ ಪುತ್ತಂ ¶ ವಿಜಾಯಿ. ತಂ ಕಞ್ಚನಜಾಲೇನ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿಂಸು, ತೇನಸ್ಸ ‘‘ಜಾಲೀಕುಮಾರೋ’’ತ್ವೇವ ನಾಮಂ ಕರಿಂಸು. ತಸ್ಸ ಪದಸಾ ಗಮನಕಾಲೇ ಧೀತರಂ ವಿಜಾಯಿ. ತಂ ಕಣ್ಹಾಜಿನೇನ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿಂಸು, ತೇನಸ್ಸಾ ‘‘ಕಣ್ಹಾಜಿನಾ’’ತ್ವೇವ ನಾಮಂ ಕರಿಂಸು. ಮಹಾಸತ್ತೋ ಮಾಸಸ್ಸ ಛಕ್ಖತ್ತುಂ ಅಲಙ್ಕತಹತ್ಥಿಕ್ಖನ್ಧವರಗತೋ ಛ ದಾನಸಾಲಾಯೋ ಓಲೋಕೇಸಿ. ತದಾ ಕಾಲಿಙ್ಗರಟ್ಠೇ ದುಬ್ಬುಟ್ಠಿಕಾ ಅಹೋಸಿ, ಸಸ್ಸಾನಿ ನ ಸಮ್ಪಜ್ಜಿಂಸು, ಮನುಸ್ಸಾನಂ ಮಹನ್ತಂ ಛಾತಭಯಂ ಪವತ್ತಿ. ಮನುಸ್ಸಾ ಜೀವಿತುಂ ಅಸಕ್ಕೋನ್ತಾಚೋರಕಮ್ಮಂ ಕರೋನ್ತಿ. ದುಬ್ಭಿಕ್ಖಪೀಳಿತಾ ಜಾನಪದಾ ರಾಜಙ್ಗಣೇ ಸನ್ನಿಪತಿತ್ವಾ ರಾಜಾನಂ ಉಪಕ್ಕೋಸಿಂಸು ¶ . ತಂ ಸುತ್ವಾ ರಞ್ಞಾ ‘‘ಕಿಂ, ತಾತಾ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ತಮತ್ಥಂ ಆರೋಚಯಿಂಸು. ರಾಜಾ ‘‘ಸಾಧು, ತಾತಾ, ದೇವಂ ವಸ್ಸಾಪೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ತೇ ಉಯ್ಯೋಜೇತ್ವಾ ಸಮಾದಿನ್ನಸೀಲೋ ಉಪೋಸಥವಾಸಂ ವಸನ್ತೋಪಿ ದೇವಂ ವಸ್ಸಾಪೇತುಂ ನಾಸಕ್ಖಿ. ಸೋ ನಾಗರೇ ಸನ್ನಿಪಾತೇತ್ವಾ ‘‘ಅಹಂ ಸಮಾದಿನ್ನಸೀಲೋ ಸತ್ತಾಹಂ ಉಪೋಸಥವಾಸಂ ವಸನ್ತೋಪಿ ದೇವಂ ವಸ್ಸಾಪೇತುಂ ನಾಸಕ್ಖಿಂ, ಕಿಂ ನು ಖೋ ಕಾತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ ಪುಚ್ಛಿ. ಸಚೇ, ದೇವ, ದೇವಂ ವಸ್ಸಾಪೇತುಂ ನ ಸಕ್ಕೋಸಿ, ಏಸ ಜೇತುತ್ತರನಗರೇ ಸಞ್ಜಯಸ್ಸ ರಞ್ಞೋ ಪುತ್ತೋ ವೇಸ್ಸನ್ತರೋ ನಾಮ ದಾನಾಭಿರತೋ. ತಸ್ಸಂ ಕಿರ ಸಬ್ಬಸೇತೋ ಮಙ್ಗಲಹತ್ಥೀ ಅತ್ಥಿ, ತಸ್ಸ ಗತಗತಟ್ಠಾನೇ ¶ ದೇವೋ ವಸ್ಸಿ. ಬ್ರಾಹ್ಮಣೇ ಪೇಸೇತ್ವಾ ತಂ ಹತ್ಥಿಂ ಯಾಚಾಪೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ, ಆಣಾಪೇಥಾತಿ.

ಸೋ ‘‘ಸಾಧೂ’’ತಿ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿತ್ವಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೇ ಸನ್ನಿಪಾತೇತ್ವಾ ತೇಸು ಗುಣವಣ್ಣಸಮ್ಪನ್ನೇ ಅಟ್ಠ ಜನೇ ವಿಚಿನಿತ್ವಾ ತೇಸಂ ಪರಿಬ್ಬಯಂ ದತ್ವಾ ‘‘ಗಚ್ಛಥ, ತುಮ್ಹೇ ವೇಸ್ಸನ್ತರಂ ಹತ್ಥಿಂ ಯಾಚಿತ್ವಾ ಆನೇಥಾ’’ತಿ ಪೇಸೇಸಿ. ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಅನುಪುಬ್ಬೇನ ಜೇತುತ್ತರನಗರಂ ಗನ್ತ್ವಾ ದಾನಗ್ಗೇ ಭತ್ತಂ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಸರೀರಂ ರಜೋಪರಿಕಿಣ್ಣಂ ಪಂಸುಮಕ್ಖಿತಂ ಕತ್ವಾ ಪುಣ್ಣಮದಿವಸೇ ರಾಜಾನಂ ಹತ್ಥಿಂ ಯಾಚಿತುಕಾಮಾ ಹುತ್ವಾ ರಞ್ಞೋ ದಾನಗ್ಗಂ ಆಗಮನಕಾಲೇ ಪಾಚೀನದ್ವಾರಂ ಅಗಮಂಸು. ರಾಜಾಪಿ ‘‘ದಾನಗ್ಗಂ ಓಲೋಕೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಪಾತೋವ ನ್ಹತ್ವಾ ನಾನಗ್ಗರಸಭೋಜನಂ ಭುಞ್ಜಿತ್ವಾ ಅಲಙ್ಕರಿತ್ವಾ ಅಲಙ್ಕತಹತ್ಥಿಕ್ಖನ್ಧವರಗತೋ ಪಾಚೀನದ್ವಾರಂ ಅಗಮಾಸಿ. ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ತತ್ಥೋಕಾಸಂ ಅಲಭಿತ್ವಾ ದಕ್ಖಿಣದ್ವಾರಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಉನ್ನತಪದೇಸೇ ಠತ್ವಾ ರಞ್ಞೋ ಪಾಚೀನದ್ವಾರೇ ದಾನಗ್ಗಂ ಓಲೋಕೇತ್ವಾ ದಕ್ಖಿಣದ್ವಾರಾಗಮನಕಾಲೇ ಹತ್ಥೇ ಪಸಾರೇತ್ವಾ ‘‘ಜಯತು ಭವಂ ವೇಸ್ಸನ್ತರೋ’’ತಿ ತಿಕ್ಖತ್ತುಂ ಆಹಂಸು. ಮಹಾಸತ್ತೋ ತೇ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೇ ದಿಸ್ವಾ ಹತ್ಥಿಂ ತೇಸಂ ಠಿತಟ್ಠಾನಂ ಪೇಸೇತ್ವಾ ಹತ್ಥಿಕ್ಖನ್ಧೇ ನಿಸಿನ್ನೋ ಪಠಮಂ ಗಾಥಮಾಹ –

೧೬೬೮.

‘‘ಪರೂಳ್ಹಕಚ್ಛನಖಲೋಮಾ ¶ , ಪಙ್ಕದನ್ತಾ ರಜಸ್ಸಿರಾ;

ಪಗ್ಗಯ್ಹ ದಕ್ಖಿಣಂ ಬಾಹುಂ, ಕಿಂ ಮಂ ಯಾಚನ್ತಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ’’ತಿ.

ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಆಹಂಸು –

೧೬೬೯.

‘‘ರತನಂ ದೇವ ಯಾಚಾಮ, ಸಿವೀನಂ ರಟ್ಠವಡ್ಢನ;

ದದಾಹಿ ಪವರಂ ನಾಗಂ, ಈಸಾದನ್ತಂ ಉರೂಳ್ಹವ’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ಉರೂಳ್ಹವನ್ತಿ ಉಬ್ಬಾಹನಸಮತ್ಥಂ.

ತಂ ಸುತ್ವಾ ಮಹಾಸತ್ತೋ ‘‘ಅಹಂ ಸೀಸಂ ಆದಿಂ ಕತ್ವಾ ಅಜ್ಝತ್ತಿಕದಾನಂ ದಾತುಕಾಮೋಮ್ಹಿ, ಇಮೇ ಪನ ¶ ಮಂ ಬಾಹಿರಕದಾನಮೇವ ಯಾಚನ್ತಿ, ಪೂರೇಸ್ಸಾಮಿ ತೇಸಂ ಮನೋರಥ’’ನ್ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ಹತ್ಥಿಕ್ಖನ್ಧವರಗತೋ ತತಿಯಂ ಗಾಥಮಾಹ –

೧೬೭೦.

‘‘ದದಾಮಿ ನ ವಿಕಮ್ಪಾಮಿ, ಯಂ ಮಂ ಯಾಚನ್ತಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ;

ಪಭಿನ್ನಂ ಕುಞ್ಜರಂ ದನ್ತಿಂ, ಓಪವಯ್ಹಂ ಗಜುತ್ತಮ’’ನ್ತಿ.

ಪಟಿಜಾನಿತ್ವಾ ¶ ಚ ಪನ –

೧೬೭೧.

‘‘ಹತ್ಥಿಕ್ಖನ್ಧತೋ ಓರುಯ್ಹ, ರಾಜಾ ಚಾಗಾಧಿಮಾನಸೋ;

ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾನಂ ಅದಾ ದಾನಂ, ಸಿವೀನಂ ರಟ್ಠವಡ್ಢನೋ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಓಪವಯ್ಹನ್ತಿ ರಾಜವಾಹನಂ. ಚಾಗಾಧಿಮಾನಸೋತಿ ಚಾಗೇನ ಅಧಿಕಮಾನಸೋ ರಾಜಾ. ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾನಂ ಅದಾ ದಾನನ್ತಿ ಸೋ ವಾರಣಸ್ಸ ಅನಲಙ್ಕತಟ್ಠಾನಂ ಓಲೋಕನತ್ಥಂ ತಿಕ್ಖತ್ತುಂ ಪದಕ್ಖಿಣಂ ಕತ್ವಾ ಅನಲಙ್ಕತಟ್ಠಾನಂ ಅದಿಸ್ವಾ ಕುಸುಮಮಿಸ್ಸಕಸುಗನ್ಧೋದಕಪೂರಿತಂ ಸುವಣ್ಣಭಿಙ್ಗಾರಂ ಗಹೇತ್ವಾ ‘‘ಇತೋ ಏಥಾ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಅಲಙ್ಕತರಜತದಾಮಸದಿಸಂ ಹತ್ಥಿಸೋಣ್ಡಂ ಗಹೇತ್ವಾ ತೇಸಂ ಹತ್ಥೇ ಠಪೇತ್ವಾ ಉದಕಂ ಪಾತೇತ್ವಾ ಅಲಙ್ಕತವಾರಣಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾನಂ ಅದಾಸಿ.

ತಸ್ಸ ಚತೂಸು ಪಾದೇಸು ಅಲಙ್ಕಾರೋ ಚತ್ತಾರಿ ಸತಸಹಸ್ಸಾನಿ ಅಗ್ಘತಿ, ಉಭೋಸು ಪಸ್ಸೇಸು ಅಲಙ್ಕಾರೋ ದ್ವೇ ಸತಸಹಸ್ಸಾನಿ, ಹೇಟ್ಠಾ ಉದರೇ ಕಮ್ಬಲಂ ಸತಸಹಸ್ಸಂ, ಪಿಟ್ಠಿಯಂ ಮುತ್ತಜಾಲಂ ಮಣಿಜಾಲಂ ಕಞ್ಚನಜಾಲನ್ತಿ ತೀಣಿ ಜಾಲಾನಿ ತೀಣಿ ಸತಸಹಸ್ಸಾನಿ, ಉಭೋಸು ಕಣ್ಣೇಸು ಅಲಙ್ಕಾರೋ ದ್ವೇ ಸತಸಹಸ್ಸಾನಿ, ಪಿಟ್ಠಿಯಂ ಅತ್ಥರಣಕಮ್ಬಲಂ ಸತಸಹಸ್ಸಂ, ಕುಮ್ಭಾಲಙ್ಕಾರೋ ಸತಸಹಸ್ಸಂ, ತಯೋ ವಟಂಸಕಾ ತೀಣಿ ಸತಸಹಸ್ಸಾನಿ, ಕಣ್ಣಚೂಳಾಲಙ್ಕಾರೋ ದ್ವೇ ಸತಸಹಸ್ಸಾನಿ, ದ್ವಿನ್ನಂ ದನ್ತಾನಂ ಅಲಙ್ಕಾರೋ ದ್ವೇ ಸತಸಹಸ್ಸಾನಿ, ಸೋಣ್ಡಾಯ ಸೋವತ್ಥಿಕಾಲಙ್ಕಾರೋ ಸತಸಹಸ್ಸಂ, ನಙ್ಗುಟ್ಠಾಲಙ್ಕಾರೋ ಸತಸಹಸ್ಸಂ, ಆರೋಹಣನಿಸ್ಸೇಣಿ ಸತಸಹಸ್ಸಂ, ಭುಞ್ಜನಕಟಾಹಂ ಸತಸಹಸ್ಸಂ, ಠಪೇತ್ವಾ ಅನಗ್ಘಂ ಭಣ್ಡಂ ಕಾಯಾರುಳ್ಹಪಸಾಧನಂ ದ್ವಾವೀಸತಿ ಸತಸಹಸ್ಸಾನಿ ¶ . ಏವಂ ತಾವ ಏತ್ತಕಂ ಧನಂ ಚತುವೀಸತಿಸತಸಹಸ್ಸಾನಿ ಅಗ್ಘತಿ. ಛತ್ತಪಿಣ್ಡಿಯಂ ಪನ ಮಣಿ, ಚೂಳಾಮಣಿ, ಮುತ್ತಾಹಾರೇ ಮಣಿ, ಅಙ್ಕುಸೇ ಮಣಿ, ಹತ್ಥಿಕಣ್ಠೇ ವೇಠನಮುತ್ತಾಹಾರೇ ಮಣಿ, ಹತ್ಥಿಕುಮ್ಭೇ ಮಣೀತಿ ಇಮಾನಿ ಛ ಅನಗ್ಘಾನಿ, ಹತ್ಥೀಪಿ ಅನಗ್ಘೋಯೇವಾತಿ ಹತ್ಥಿನಾ ಸದ್ಧಿಂ ಸತ್ತ ಅನಗ್ಘಾನೀತಿ ಸಬ್ಬಾನಿ ತಾನಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾನಂ ಅದಾಸಿ. ತಥಾ ಹತ್ಥಿನೋ ಪರಿಚಾರಕಾನಿ ಪಞ್ಚ ಕುಲಸತಾನಿ ಹತ್ಥಿಮೇಣ್ಡಹತ್ಥಿಗೋಪಕೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಅದಾಸಿ. ಸಹ ದಾನೇನೇವಸ್ಸ ಹೇಟ್ಠಾ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ಭೂಮಿಕಮ್ಪಾದಯೋ ಅಹೇಸುಂ. ತಮತ್ಥಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಸತ್ಥಾ ಆಹ –

೧೬೭೨.

‘‘ತದಾಸಿ ¶ ¶ ಯಂ ಭಿಂಸನಕಂ, ತದಾಸಿ ಲೋಮಹಂಸನಂ;

ಹತ್ಥಿನಾಗೇ ಪದಿನ್ನಮ್ಹಿ, ಮೇದನೀ ಸಮ್ಪಕಮ್ಪಥ.

೧೬೭೩.

‘‘ತದಾಸಿ ಯಂ ಭಿಂಸನಕಂ, ತದಾಸಿ ಲೋಮಹಂಸನಂ;

ಹತ್ಥಿನಾಗೇ ಪದಿನ್ನಮ್ಹಿ, ಖುಭಿತ್ಥ ನಗರಂ ತದಾ.

೧೬೭೪.

‘‘ಸಮಾಕುಲಂ ಪುರಂ ಆಸಿ, ಘೋಸೋ ಚ ವಿಪುಲೋ ಮಹಾ;

ಹತ್ಥಿನಾಗೇ ಪದಿನ್ನಮ್ಹಿ, ಸಿವೀನಂ ರಟ್ಠವಡ್ಢನೇ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ತದಾಸೀತಿ ತದಾ ಆಸಿ. ಹತ್ಥಿನಾಗೇತಿ ಹತ್ಥಿಸಙ್ಖಾತೇ ನಾಗೇ. ಖುಭಿತ್ಥ ನಗರಂ ತದಾತಿ ತದಾ ಜೇತುತ್ತರನಗರಂ ಸಙ್ಖುಭಿತಂ ಅಹೋಸಿ.

ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಕಿರ ದಕ್ಖಿಣದ್ವಾರೇ ಹತ್ಥಿಂ ಲಭಿತ್ವಾ ಹತ್ಥಿಪಿಟ್ಠೇ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ಮಹಾಜನಪರಿವಾರಾ ನಗರಮಜ್ಝೇನ ಪಾಯಿಂಸು. ಮಹಾಜನೋ ತೇ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಅಮ್ಭೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ, ಅಮ್ಹಾಕಂ ಹತ್ಥಿಂ ಆರುಳ್ಹಾ ಕುತೋ ವೋ ಹತ್ಥೀ ಲದ್ಧಾ’’ತಿ ಆಹ. ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ‘‘ವೇಸ್ಸನ್ತರಮಹಾರಾಜೇನ ನೋ ಹತ್ಥೀ ದಿನ್ನೋ, ಕೇ ತುಮ್ಹೇ’’ತಿ ಮಹಾಜನಂ ಹತ್ಥವಿಕಾರಾದೀಹಿ ಘಟ್ಟೇನ್ತಾ ನಗರಮಜ್ಝೇನ ಗನ್ತ್ವಾ ಉತ್ತರದ್ವಾರೇನ ನಿಕ್ಖಮಿಂಸು. ನಾಗರಾ ದೇವತಾವಟ್ಟನೇನ ಬೋಧಿಸತ್ತಸ್ಸ ಕುದ್ಧಾ ರಾಜದ್ವಾರೇ ಸನ್ನಿಪತಿತ್ವಾ ಮಹನ್ತಂ ಉಪಕ್ಕೋಸಮಕಂಸು. ತೇನ ವುತ್ತಂ –

‘‘ಸಮಾಕುಲಂ ಪುರಂ ಆಸಿ, ಘೋಸೋ ಚ ವಿಪುಲೋ ಮಹಾ;

ಹತ್ಥಿನಾಗೇ ಪದಿನ್ನಮ್ಹಿ, ಸಿವೀನಂ ರಟ್ಠವಡ್ಢನೇ.

‘‘ಅಥೇತ್ಥ ವತ್ತತಿ ಸದ್ದೋ, ತುಮುಲೋ ಭೇರವೋ ಮಹಾ;

ಹತ್ಥಿನಾಗೇ ಪದಿನ್ನಮ್ಹಿ, ಖುಭಿತ್ಥ ನಗರಂ ತದಾ.

‘‘ಅಥೇತ್ಥ ವತ್ತತಿ ಸದ್ದೋ, ತುಮುಲೋ ಭೇರವೋ ಮಹಾ;

ಹತ್ಥಿನಾಗೇ ಪದಿನ್ನಮ್ಹಿ, ಸಿವೀನಂ ರಟ್ಠವಡ್ಢನೇ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಘೋಸೋತಿ ಉಪಕ್ಕೋಸನಸದ್ದೋ ಪತ್ಥಟತ್ತಾ ವಿಪುಲೋ, ಉದ್ಧಂ ಗತತ್ತಾ ಮಹಾ. ಸಿವೀನಂ ರಟ್ಠವಡ್ಢನೇತಿ ಸಿವಿರಟ್ಠಸ್ಸ ವುದ್ಧಿಕರೇ.

ಅಥಸ್ಸ ¶ ¶ ದಾನೇನ ಸಙ್ಖುಭಿತಚಿತ್ತಾ ಹುತ್ವಾ ನಗರವಾಸಿನೋ ರಞ್ಞೋ ಆರೋಚೇಸುಂ. ತೇನ ವುತ್ತಂ –

೧೬೭೫.

‘‘ಉಗ್ಗಾ ¶ ಚ ರಾಜಪುತ್ತಾ ಚ, ವೇಸಿಯಾನಾ ಚ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ;

ಹತ್ಥಾರೋಹಾ ಅನೀಕಟ್ಠಾ, ರಥಿಕಾ ಪತ್ತಿಕಾರಕಾ.

೧೬೭೬.

‘‘ಕೇವಲೋ ಚಾಪಿ ನಿಗಮೋ, ಸಿವಯೋ ಚ ಸಮಾಗತಾ;

ದಿಸ್ವಾ ನಾಗಂ ನೀಯಮಾನಂ, ತೇ ರಞ್ಞೋ ಪಟಿವೇದಯುಂ.

೧೬೭೭.

‘‘ವಿಧಮಂ ದೇವ ತೇ ರಟ್ಠಂ, ಪುತ್ತೋ ವೇಸ್ಸನ್ತರೋ ತವ;

ಕಥಂ ನೋ ಹತ್ಥಿನಂ ದಜ್ಜಾ, ನಾಗಂ ರಟ್ಠಸ್ಸ ಪೂಜಿತಂ.

೧೬೭೮.

‘‘ಕಥಂ ನೋ ಕುಞ್ಜರಂ ದಜ್ಜಾ, ಈಸಾದನ್ತಂ ಉರೂಳ್ಹವಂ;

ಖೇತ್ತಞ್ಞುಂ ಸಬ್ಬಯುದ್ಧಾನಂ, ಸಬ್ಬಸೇತಂ ಗಜುತ್ತಮಂ.

೧೬೭೯.

‘‘ಪಣ್ಡುಕಮ್ಬಲಸಞ್ಛನ್ನಂ, ಪಭಿನ್ನಂ ಸತ್ತುಮದ್ದನಂ;

ದನ್ತಿಂ ಸವಾಲಬೀಜನಿಂ, ಸೇತಂ ಕೇಲಾಸಸಾದಿಸಂ.

೧೬೮೦.

‘‘ಸಸೇತಚ್ಛತ್ತಂ ಸಉಪಾಧೇಯ್ಯಂ, ಸಾಥಬ್ಬನಂ ಸಹತ್ಥಿಪಂ;

ಅಗ್ಗಯಾನಂ ರಾಜವಾಹಿಂ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾನಂ ಅದಾ ಗಜ’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ಉಗ್ಗಾತಿ ಉಗ್ಗತಾ ಪಞ್ಞಾತಾ. ನಿಗಮೋತಿ ನೇಗಮಕುಟುಮ್ಬಿಕಜನೋ. ವಿಧಮಂ ದೇವ ತೇ ರಟ್ಠನ್ತಿ ದೇವ, ತವ ರಟ್ಠಂ ವಿಧಮಂ. ಕಥಂ ನೋ ಹತ್ಥಿನಂ ದಜ್ಜಾತಿ ಕೇನ ಕಾರಣೇನ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಹತ್ಥಿನಂ ಅಭಿಮಙ್ಗಲಸಮ್ಮತಂ ಕಾಲಿಙ್ಗರಟ್ಠವಾಸೀನಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾನಂ ದದೇಯ್ಯ. ಖೇತ್ತಞ್ಞುಂ ಸಬ್ಬಯುದ್ಧಾನನ್ತಿ ಸಬ್ಬಯುದ್ಧಾನಂ ಖೇತ್ತಭೂಮಿಸೀಸಜಾನನಸಮತ್ಥಂ. ದನ್ತಿನ್ತಿ ಮನೋರಮದನ್ತಯುತ್ತಂ. ಸವಾಲಬೀಜನಿನ್ತಿ ಸಹವಾಲಬೀಜನಿಂ. ಸಉಪಾಧೇಯ್ಯನ್ತಿ ಸಅತ್ಥರಣಂ. ಸಾಥಬ್ಬನನ್ತಿ ಸಹತ್ಥಿವೇಜ್ಜಂ. ಸಹತ್ಥಿಪನ್ತಿ ಹತ್ಥಿಪರಿಚಾರಕಾನಂ ಪಞ್ಚನ್ನಂ ಕುಲಸತಾನಂ ಹತ್ಥಿಮೇಣ್ಡಹತ್ಥಿಗೋಪಕಾನಞ್ಚ ವಸೇನ ಸಹತ್ಥಿಪಂ.

ಏವಞ್ಚ ಪನ ವತ್ವಾ ಪುನಪಿ ಆಹಂಸು –

೧೬೮೧.

‘‘ಅನ್ನಂ ¶ ಪಾನಞ್ಚ ಯೋ ದಜ್ಜಾ, ವತ್ಥಸೇನಾಸನಾನಿ ಚ;

ಏತಂ ಖೋ ದಾನಂ ಪತಿರೂಪಂ, ಏತಂ ಖೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾರಹಂ.

೧೬೮೨.

‘‘ಅಯಂ ತೇ ವಂಸರಾಜಾ ನೋ, ಸಿವೀನಂ ರಟ್ಠವಡ್ಢನೋ;

ಕಥಂ ವೇಸ್ಸನ್ತರೋ ಪುತ್ತೋ, ಗಜಂ ಭಾಜೇತಿ ಸಞ್ಜಯ.

೧೬೮೩.

‘‘ಸಚೇ ¶ ತ್ವಂ ನ ಕರಿಸ್ಸಸಿ, ಸಿವೀನಂ ವಚನಂ ಇದಂ;

ಮಞ್ಞೇ ತಂ ಸಹ ಪುತ್ತೇನ, ಸಿವೀ ಹತ್ಥೇ ಕರಿಸ್ಸರೇ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ವಂಸರಾಜಾತಿ ಪವೇಣಿಯಾ ಆಗತೋ ಮಹಾರಾಜಾ. ಭಾಜೇತೀತಿ ದೇತಿ. ಸಿವೀ ಹತ್ಥೇ ಕರಿಸ್ಸರೇತಿ ಸಿವಿರಟ್ಠವಾಸಿನೋ ಸಹ ಪುತ್ತೇನ ತಂ ಅತ್ತನೋ ಹತ್ಥೇ ಕರಿಸ್ಸನ್ತೀತಿ.

ತಂ ¶ ಸುತ್ವಾ ರಾಜಾ ‘‘ಏತೇ ವೇಸ್ಸನ್ತರಂ ಮಾರಾಪೇತುಂ ಇಚ್ಛನ್ತೀ’’ತಿ ಸಞ್ಞಾಯ ಆಹ –

೧೬೮೪.

‘‘ಕಾಮಂ ಜನಪದೋ ಮಾಸಿ, ರಟ್ಠಞ್ಚಾಪಿ ವಿನಸ್ಸತು;

ನಾಹಂ ಸಿವೀನಂ ವಚನಾ, ರಾಜಪುತ್ತಂ ಅದೂಸಕಂ;

ಪಬ್ಬಾಜೇಯ್ಯಂ ಸಕಾ ರಟ್ಠಾ, ಪುತ್ತೋ ಹಿ ಮಮ ಓರಸೋ.

೧೬೮೫.

‘‘ಕಾಮಂ ಜನಪದೋ ಮಾಸಿ, ರಟ್ಠಞ್ಚಾಪಿ ವಿನಸ್ಸತು;

ನಾಹಂ ಸಿವೀನಂ ವಚನಾ, ರಾಜಪುತ್ತಂ ಅದೂಸಕಂ;

ಪಬ್ಬಾಜೇಯ್ಯಂ ಸಕಾ ರಟ್ಠಾ, ಪುತ್ತೋ ಹಿ ಮಮ ಅತ್ರಜೋ.

೧೬೮೬.

‘‘ನ ಚಾಹಂ ತಸ್ಮಿಂ ದುಬ್ಭೇಯ್ಯಂ, ಅರಿಯಸೀಲವತೋ ಹಿ ಸೋ;

ಅಸಿಲೋಕೋಪಿ ಮೇ ಅಸ್ಸ, ಪಾಪಞ್ಚ ಪಸವೇ ಬಹುಂ;

ಕಥಂ ವೇಸ್ಸನ್ತರಂ ಪುತ್ತಂ, ಸತ್ಥೇನ ಘಾತಯಾಮಸೇ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಮಾಸೀತಿ ಮಾ ಆಸಿ, ಮಾ ಹೋತೂತಿ ಅತ್ಥೋ. ಅರಿಯಸೀಲವತೋತಿ ಅರಿಯೇನ ಸೀಲವತೇನ ಅರಿಯಾಯ ಚ ಆಚಾರಸಮ್ಪತ್ತಿಯಾ ಸಮನ್ನಾಗತೋ. ಘಾತಯಾಮಸೇತಿ ಘಾತಯಿಸ್ಸಾಮ.

ತಂ ಸುತ್ವಾ ಸಿವಯೋ ಅವೋಚುಂ –

೧೬೮೭.

‘‘ಮಾ ¶ ನಂ ದಣ್ಡೇನ ಸತ್ಥೇನ, ನ ಹಿ ಸೋ ಬನ್ಧನಾರಹೋ;

ಪಬ್ಬಾಜೇಹಿ ಚ ನಂ ರಟ್ಠಾ, ವಙ್ಕೇ ವಸತು ಪಬ್ಬತೇ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಮಾ ನಂ ದಣ್ಡೇನ ಸತ್ಥೇನಾತಿ ದೇವ, ತುಮ್ಹೇ ತಂ ದಣ್ಡೇನ ವಾ ಸತ್ಥೇನ ವಾ ಮಾ ಘಾತಯಿತ್ಥ. ನ ಹಿ ಸೋ ಬನ್ಧನಾರಹೋತಿ ಸೋ ಬನ್ಧನಾರಹೋಪಿ ನ ಹೋತಿಯೇವ.

ರಾಜಾ ¶ ಆಹ –

೧೬೮೮.

‘‘ಏಸೋ ಚೇ ಸಿವೀನಂ ಛನ್ದೋ, ಛನ್ದಂ ನ ಪನುದಾಮಸೇ;

ಇಮಂ ಸೋ ವಸತು ರತ್ತಿಂ, ಕಾಮೇ ಚ ಪರಿಭುಞ್ಜತು.

೧೬೮೯.

‘‘ತತೋ ರತ್ಯಾ ವಿವಸಾನೇ, ಸೂರಿಯಸ್ಸುಗ್ಗಮನಂ ಪತಿ;

ಸಮಗ್ಗಾ ಸಿವಯೋ ಹುತ್ವಾ, ರಟ್ಠಾ ಪಬ್ಬಾಜಯನ್ತು ನ’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ವಸತೂತಿ ಪುತ್ತದಾರಸ್ಸ ಓವಾದಂ ದದಮಾನೋ ವಸತು, ಏಕರತ್ತಿಞ್ಚಸ್ಸ ಓಕಾಸಂ ದೇಥಾತಿ ವದತಿ.

ತೇ ‘‘ಏಕರತ್ತಿಮತ್ತಂ ವಸತೂ’’ತಿ ರಞ್ಞೋ ವಚನಂ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿಂಸು. ಅಥ ರಾಜಾ ನೇ ಉಯ್ಯೋಜೇತ್ವಾ ಪುತ್ತಸ್ಸ ಸಾಸನಂ ಪೇಸೇನ್ತೋ ಕತ್ತಾರಂ ಆಮನ್ತೇತ್ವಾ ತಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕಂ ಪೇಸೇಸಿ. ಸೋ ‘‘ಸಾಧೂ’’ತಿ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿತ್ವಾ ವೇಸ್ಸನ್ತರಸ್ಸ ನಿವೇಸನಂ ಗನ್ತ್ವಾ ತಂ ಪವತ್ತಿಂ ಆರೋಚೇಸಿ. ತಮತ್ಥಂ ¶ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಸತ್ಥಾ ಆಹ –

೧೬೯೦.

‘‘ಉಟ್ಠೇಹಿ ಕತ್ತೇ ತರಮಾನೋ, ಗನ್ತ್ವಾ ವೇಸ್ಸನ್ತರಂ ವದ;

‘ಸಿವಯೋ ದೇವ ತೇ ಕುದ್ಧಾ, ನೇಗಮಾ ಚ ಸಮಾಗತಾ.

೧೬೯೧.

‘‘ಉಗ್ಗಾ ಚ ರಾಜಪುತ್ತಾ ಚ, ವೇಸಿಯಾನಾ ಚ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ;

ಹತ್ಥಾರೋಹಾ ಅನೀಕಟ್ಠಾ, ರಥಿಕಾ ಪತ್ತಿಕಾರಕಾ;

ಕೇವಲೋ ಚಾಪಿ ನಿಗಮೋ, ಸಿವಯೋ ಚ ಸಮಾಗತಾ.

೧೬೯೨.

‘‘ಅಸ್ಮಾ ¶ ರತ್ಯಾ ವಿವಸಾನೇ, ಸೂರಿಯಸ್ಸುಗ್ಗಮನಂ ಪತಿ;

ಸಮಗ್ಗಾ ಸಿವಯೋ ಹುತ್ವಾ, ರಟ್ಠಾ ಪಬ್ಬಾಜಯನ್ತಿ ತಂ’.

೧೬೯೩.

‘‘ಸ ಕತ್ತಾ ತರಮಾನೋವ, ಸಿವಿರಾಜೇನ ಪೇಸಿತೋ;

ಆಮುತ್ತಹತ್ಥಾಭರಣೋ, ಸುವತ್ಥೋ ಚನ್ದನಭೂಸಿತೋ.

೧೬೯೪.

‘‘ಸೀಸಂ ನ್ಹಾತೋ ಉದಕೇ ಸೋ, ಆಮುತ್ತಮಣಿಕುಣ್ಡಲೋ;

ಉಪಾಗಮಿ ಪುರಂ ರಮ್ಮಂ, ವೇಸ್ಸನ್ತರನಿವೇಸನಂ.

೧೬೯೫.

‘‘ತತ್ಥದ್ದಸ ಕುಮಾರಂ ಸೋ, ರಮಮಾನಂ ಸಕೇ ಪುರೇ;

ಪರಿಕಿಣ್ಣಂ ಅಮಚ್ಚೇಹಿ, ತಿದಸಾನಂವ ವಾಸವಂ.

೧೬೯೬.

‘‘ಸೋ ¶ ತತ್ಥ ಗನ್ತ್ವಾ ತರಮಾನೋ, ಕತ್ತಾ ವೇಸ್ಸನ್ತರಂಬ್ರವಿ;

‘ದುಕ್ಖಂ ತೇ ವೇದಯಿಸ್ಸಾಮಿ, ಮಾ ಮೇ ಕುಜ್ಝಿ ರಥೇಸಭ’.

೧೬೯೭.

‘‘ವನ್ದಿತ್ವಾ ರೋದಮಾನೋ ಸೋ, ಕತ್ತಾ ರಾಜಾನಮಬ್ರವಿ;

ಭತ್ತಾ ಮೇಸಿ ಮಹಾರಾಜ, ಸಬ್ಬಕಾಮರಸಾಹರೋ.

೧೬೯೮.

‘‘ದುಕ್ಖಂ ತೇ ವೇದಯಿಸ್ಸಾಮಿ, ತತ್ಥ ಅಸ್ಸಾಸಯನ್ತು ಮಂ;

ಸಿವಯೋ ದೇವ ತೇ ಕುದ್ಧಾ, ನೇಗಮಾ ಚ ಸಮಾಗತಾ.

೧೬೯೯.

‘‘ಉಗ್ಗಾ ಚ ರಾಜಪುತ್ತಾ ಚ, ವೇಸಿಯಾನಾ ಚ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ;

ಹತ್ಥಾರೋಹಾ ಅನೀಕಟ್ಠಾ, ರಥಿಕಾ ಪತ್ತಿಕಾರಕಾ;

ಕೇವಲೋ ಚಾಪಿ ನಿಗಮೋ, ಸಿವಯೋ ಚ ಸಮಾಗತಾ.

೧೭೦೦.

‘‘ಅಸ್ಮಾ ರತ್ಯಾ ವಿವಸಾನೇ, ಸೂರಿಯಸ್ಸುಗ್ಗಮನಂ ಪತಿ;

ಸಮಗ್ಗಾ ಸಿವಯೋ ಹುತ್ವಾ, ರಟ್ಠಾ ಪಬ್ಬಾಜಯನ್ತಿ ತ’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ಕುಮಾರನ್ತಿ ಮಾತಾಪಿತೂನಂ ಅತ್ಥಿತಾಯ ‘‘ಕುಮಾರೋ’’ತ್ವೇವ ಸಙ್ಖಂ ಗತಂ ರಾಜಾನಂ. ರಮಮಾನನ್ತಿ ಅತ್ತನಾ ದಿನ್ನದಾನಸ್ಸ ವಣ್ಣಂ ಕಥಯಮಾನಂ ಸೋಮನಸ್ಸಪ್ಪತ್ತಂ ಹುತ್ವಾ ನಿಸಿನ್ನಂ. ಪರಿಕಿಣ್ಣಂ ಅಮಚ್ಚೇಹೀತಿ ಅತ್ತನಾ ¶ ಸಹಜಾತೇಹಿ ಸಟ್ಠಿಸಹಸ್ಸೇಹಿ ಅಮಚ್ಚೇಹಿ ಪರಿವುತಂ ಸಮುಸ್ಸಿತಸೇತಚ್ಛತ್ತೇ ರಾಜಾಸನೇ ನಿಸಿನ್ನಂ. ವೇದಯಿಸ್ಸಾಮೀತಿ ಕಥಯಿಸ್ಸಾಮಿ. ತತ್ಥ ಅಸ್ಸಾಸಯನ್ತು ಮನ್ತಿ ತಸ್ಮಿಂ ದುಕ್ಖಸ್ಸಾಸನಾರೋಚನೇ ಕಥೇತುಂ ಅವಿಸಹವಸೇನ ಕಿಲನ್ತಂ ಮಂ, ದೇವ, ತೇ ಪಾದಾ ಅಸ್ಸಾಸಯನ್ತು, ವಿಸ್ಸತ್ಥೋ ಕಥೇಹೀತಿ ಮಂ ವದಥಾತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೇನೇವಮಾಹ.

ಮಹಾಸತ್ತೋ ಆಹ –

೧೭೦೧.

‘‘ಕಿಸ್ಮಿಂ ಮೇ ಸಿವಯೋ ಕುದ್ಧಾ, ನಾಹಂ ಪಸ್ಸಾಮಿ ದುಕ್ಕಟಂ;

ತಂ ಮೇ ಕತ್ತೇ ವಿಯಾಚಿಕ್ಖ, ಕಸ್ಮಾ ಪಬ್ಬಾಜಯನ್ತಿ ಮ’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ¶ ಕಿಸ್ಮಿನ್ತಿ ಕತರಸ್ಮಿಂ ಕಾರಣೇ. ವಿಯಾಚಿಕ್ಖಾತಿ ವಿತ್ಥಾರತೋ ಕಥೇಹಿ.

ಕತ್ತಾ ¶ ಆಹ –

೧೭೦೨.

‘‘ಉಗ್ಗಾ ಚ ರಾಜಪುತ್ತಾ ಚ, ವೇಸಿಯಾನಾ ಚ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ;

ಹತ್ಥಾರೋಹಾ ಅನೀಕಟ್ಠಾ, ರಥಿಕಾ ಪತ್ತಿಕಾರಕಾ;

ನಾಗದಾನೇನ ಖಿಯ್ಯನ್ತಿ, ತಸ್ಮಾ ಪಬ್ಬಾಜಯನ್ತಿ ತ’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ಖಿಯ್ಯನ್ತೀತಿ ಕುಜ್ಝನ್ತಿ.

ತಂ ಸುತ್ವಾ ಮಹಾಸತ್ತೋ ಸೋಮನಸ್ಸಪ್ಪತ್ತೋ ಹುತ್ವಾ ಆಹ –

೧೭೦೩.

‘‘ಹದಯಂ ಚಕ್ಖುಮ್ಪಹಂ ದಜ್ಜಂ, ಕಿಂ ಮೇ ಬಾಹಿರಕಂ ಧನಂ;

ಹಿರಞ್ಞಂ ವಾ ಸುವಣ್ಣಂ ವಾ, ಮುತ್ತಾ ವೇಳುರಿಯಾ ಮಣಿ.

೧೭೦೪.

‘‘ದಕ್ಖಿಣಂ ವಾಪಹಂ ಬಾಹುಂ, ದಿಸ್ವಾ ಯಾಚಕಮಾಗತೇ;

ದದೇಯ್ಯಂ ನ ವಿಕಮ್ಪೇಯ್ಯಂ, ದಾನೇ ಮೇ ರಮತೇ ಮನೋ.

೧೭೦೫.

‘‘ಕಾಮಂ ಮಂ ಸಿವಯೋ ಸಬ್ಬೇ, ಪಬ್ಬಾಜೇನ್ತು ಹನನ್ತು ವಾ;

ನೇವ ದಾನಾ ವಿರಮಿಸ್ಸಂ, ಕಾಮಂ ಛಿನ್ದನ್ತು ಸತ್ತಧಾ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಯಾಚಕಮಾಗತೇತಿ ಯಾಚಕೇ ಆಗತೇ ತಂ ಯಾಚಕಂ ದಿಸ್ವಾ. ನೇವ ದಾನಾ ವಿರಮಿಸ್ಸನ್ತಿ ನೇವ ದಾನಾ ವಿರಮಿಸ್ಸಾಮಿ.

ತಂ ಸುತ್ವಾ ಕತ್ತಾ ನೇವ ರಞ್ಞಾ ದಿನ್ನಂ ನ ನಾಗರೇಹಿ ದಿನ್ನಂ ಅತ್ತನೋ ಮತಿಯಾ ಏವ ಅಪರಂ ಸಾಸನಂ ಕಥೇನ್ತೋ ಆಹ –

೧೭೦೬.

‘‘ಏವಂ ತಂ ಸಿವಯೋ ಆಹು, ನೇಗಮಾ ಚ ಸಮಾಗತಾ;

ಕೋನ್ತಿಮಾರಾಯ ತೀರೇನ, ಗಿರಿಮಾರಞ್ಜರಂ ಪತಿ;

ಯೇನ ಪಬ್ಬಾಜಿತಾ ಯನ್ತಿ, ತೇನ ಗಚ್ಛತು ಸುಬ್ಬತೋ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ¶ ಕೋನ್ತಿಮಾರಾಯಾತಿ ಕೋನ್ತಿಮಾರಾಯ ನಾಮ ನದಿಯಾ ತೀರೇನ. ಗಿರಿಮಾರಞ್ಜರಂ ಪತೀತಿ ಆರಞ್ಜರಂ ನಾಮ ಗಿರಿಂ ಅಭಿಮುಖೋ ಹುತ್ವಾ. ಯೇನಾತಿ ಯೇನ ಮಗ್ಗೇನ ರಟ್ಠಾ ಪಬ್ಬಾಜಿತಾ ರಾಜಾನೋ ಗಚ್ಛನ್ತಿ, ತೇನ ಸುಬ್ಬತೋ ವೇಸ್ಸನ್ತರೋಪಿ ಗಚ್ಛತೂತಿ ಏವಂ ಸಿವಯೋ ಕಥೇನ್ತೀತಿ ಆಹ. ಇದಂ ಕಿರ ಸೋ ದೇವತಾಧಿಗ್ಗಹಿತೋ ಹುತ್ವಾ ಕಥೇಸಿ.

ತಂ ಸುತ್ವಾ ಬೋಧಿಸತ್ತೋ ‘‘ಸಾಧು ದೋಸಕಾರಕಾನಂ ಗತಮಗ್ಗೇನ ಗಮಿಸ್ಸಾಮಿ, ಮಂ ಖೋ ಪನ ನಾಗರಾ ನ ಅಞ್ಞೇನ ದೋಸೇನ ಪಬ್ಬಾಜೇನ್ತಿ, ಮಯಾ ಹತ್ಥಿಸ್ಸ ¶ ದಿನ್ನತ್ತಾ ಪಬ್ಬಾಜೇನ್ತಿ. ಏವಂ ಸನ್ತೇಪಿ ಅಹಂ ಸತ್ತಸತಕಂ ಮಹಾದಾನಂ ದಸ್ಸಾಮಿ, ನಾಗರಾ ಮೇ ಏಕದಿವಸಂ ದಾನಂ ದಾತುಂ ಓಕಾಸಂ ದೇನ್ತು, ಸ್ವೇ ದಾನಂ ದತ್ವಾ ತತಿಯದಿವಸೇ ಗಮಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಆಹ –

೧೭೦೭.

‘‘ಸೋಹಂ ¶ ತೇನ ಗಮಿಸ್ಸಾಮಿ, ಯೇನ ಗಚ್ಛನ್ತಿ ದೂಸಕಾ;

ರತ್ತಿನ್ದಿವಂ ಮೇ ಖಮಥ, ಯಾವ ದಾನಂ ದದಾಮಹ’’ನ್ತಿ.

ತಂ ಸುತ್ವಾ ಕತ್ತಾ ‘‘ಸಾಧು, ದೇವ, ನಾಗರಾನಂ ವಕ್ಖಾಮೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಪಕ್ಕಾಮಿ. ಮಹಾಸತ್ತೋ ತಂ ಉಯ್ಯೋಜೇತ್ವಾ ಮಹಾಸೇನಗುತ್ತಂ ಪಕ್ಕೋಸಾಪೇತ್ವಾ ‘ತಾತ, ಅಹಂ ಸ್ವೇ ಸತ್ತಸತಕಂ ನಾಮ ಮಹಾದಾನಂ ದಸ್ಸಾಮಿ, ಸತ್ತ ಹತ್ಥಿಸತಾನಿ, ಸತ್ತ ಅಸ್ಸಸತಾನಿ, ಸತ್ತ ರಥಸತಾನಿ, ಸತ್ತ ಇತ್ಥಿಸತಾನಿ, ಸತ್ತ ಧೇನುಸತಾನಿ, ಸತ್ತ ದಾಸಸತಾನಿ, ಸತ್ತ ದಾಸಿಸತಾನಿ ಚ ಪಟಿಯಾದೇಹಿ, ನಾನಪ್ಪಕಾರಾನಿ ಚ ಅನ್ನಪಾನಾದೀನಿ ಅನ್ತಮಸೋ ಸುರಮ್ಪಿ ಸಬ್ಬಂ ದಾತಬ್ಬಯುತ್ತಕಂ ಉಪಟ್ಠಪೇಹೀ’’ತಿ ಸತ್ತಸತಕಂ ಮಹಾದಾನಂ ವಿಚಾರೇತ್ವಾ ಅಮಚ್ಚೇ ಉಯ್ಯೋಜೇತ್ವಾ ಏಕಕೋವ ಮದ್ದಿಯಾ ವಸನಟ್ಠಾನಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಸಿರಿಸಯನಪಿಟ್ಠೇ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ತಾಯ ಸದ್ಧಿಂ ಕಥಂ ಪವತ್ತೇಸಿ. ತಮತ್ಥಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ಸತ್ಥಾ ಆಹ –

೧೭೦೮.

‘‘ಆಮನ್ತಯಿತ್ಥ ¶ ರಾಜಾನಂ, ಮದ್ದಿಂ ಸಬ್ಬಙ್ಗಸೋಭನಂ;

ಯಂ ತೇ ಕಿಞ್ಚಿ ಮಯಾ ದಿನ್ನಂ, ಧನಂ ಧಞ್ಞಞ್ಚ ವಿಜ್ಜತಿ.

೧೭೦೯.

‘‘ಹಿರಞ್ಞಂ ವಾ ಸುವಣ್ಣಂ ವಾ, ಮುತ್ತಾ ವೇಳುರಿಯಾ ಬಹೂ;

ಸಬ್ಬಂ ತಂ ನಿದಹೇಯ್ಯಾಸಿ, ಯಞ್ಚ ತೇ ಪೇತ್ತಿಕಂ ಧನ’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ನಿದಹೇಯ್ಯಾಸೀತಿ ನಿಧಿಂ ಕತ್ವಾ ಠಪೇಯ್ಯಾಸಿ. ಪೇತ್ತಿಕನ್ತಿ ಪಿತಿತೋ ಆಗತಂ.

೧೭೧೦.

‘‘ತಮಬ್ರವಿ ರಾಜಪುತ್ತೀ, ಮದ್ದೀ ಸಬ್ಬಙ್ಗಸೋಭನಾ;

ಕುಹಿಂ ದೇವ ನಿದಹಾಮಿ, ತಂ ಮೇ ಅಕ್ಖಾಹಿ ಪುಚ್ಛಿತೋ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ತಮಬ್ರವೀತಿ ‘‘ಮಯ್ಹಂ ಸಾಮಿಕೇನ ವೇಸ್ಸನ್ತರೇನ ಏತ್ತಕಂ ಕಾಲಂ ‘ಧನಂ ನಿಧೇಹೀ’ತಿ ನ ವುತ್ತಪುಬ್ಬಂ, ಇದಾನೇವ ವದತಿ, ಕುಹಿಂ ನು ಖೋ ನಿಧೇತಬ್ಬಂ, ಪುಚ್ಛಿಸ್ಸಾಮಿ ನ’’ನ್ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ತಂ ಅಬ್ರವಿ.

ವೇಸ್ಸನ್ತರೋ ¶ ಆಹ –

೧೭೧೧.

‘‘ಸೀಲವನ್ತೇಸು ದಜ್ಜಾಸಿ, ದಾನಂ ಮದ್ದಿ ಯಥಾರಹಂ;

ನ ಹಿ ದಾನಾ ಪರಂ ಅತ್ಥಿ, ಪತಿಟ್ಠಾ ಸಬ್ಬಪಾಣಿನ’’ನ್ತಿ.

ತತ್ಥ ದಜ್ಜಾಸೀತಿ ಭದ್ದೇ, ಮದ್ದಿ ಕೋಟ್ಠಾದೀಸು ಅನಿದಹಿತ್ವಾ ಅನುಗಾಮಿಕನಿಧಿಂ ನಿದಹಮಾನಾ ಸೀಲವನ್ತೇಸು ದದೇಯ್ಯಾಸಿ. ನ ಹಿ ದಾನಾ ಪರನ್ತಿ ದಾನತೋ ಉತ್ತರಿತರಂ ಪತಿಟ್ಠಾ ನಾಮ ನ ಹಿ ಅತ್ಥಿ.

ಸಾ ¶ ‘‘ಸಾಧೂ’’ತಿ ತಸ್ಸ ವಚನಂ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿ. ಅಥ ನಂ ಉತ್ತರಿಪಿ ಓವದನ್ತೋ ಆಹ –

೧೭೧೨.

‘‘ಪುತ್ತೇಸು ಮದ್ದಿ ದಯೇಸಿ, ಸಸ್ಸುಯಾ ಸಸುರಮ್ಹಿ ಚ;

ಯೋ ಚ ತಂ ಭತ್ತಾ ಮಞ್ಞೇಯ್ಯ, ಸಕ್ಕಚ್ಚಂ ತಂ ಉಪಟ್ಠಹೇ.

೧೭೧೩.

‘‘ನೋ ಚೇ ತಂ ಭತ್ತಾ ಮಞ್ಞೇಯ್ಯ, ಮಯಾ ವಿಪ್ಪವಸೇನ ತೇ;

ಅಞ್ಞಂ ಭತ್ತಾರಂ ಪರಿಯೇಸ, ಮಾ ಕಿಸಿತ್ಥೋ ಮಯಾ ವಿನಾ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ¶ ದಯೇಸೀತಿ ದಯಂ ಮೇತ್ತಂ ಕರೇಯ್ಯಾಸಿ. ಯೋ ಚ ತಂ ಭತ್ತಾ ಮಞ್ಞೇಯ್ಯಾತಿ ಭದ್ದೇ, ಯೋ ಚ ಮಯಿ ಗತೇ ‘‘ಅಹಂ ತೇ ಭತ್ತಾ ಭವಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ತಂ ಮಞ್ಞಿಸ್ಸತಿ, ತಮ್ಪಿ ಸಕ್ಕಚ್ಚಂ ಉಪಟ್ಠಹೇಯ್ಯಾಸಿ. ಮಯಾ ವಿಪ್ಪವಸೇನ ತೇತಿ ಮಯಾ ಸದ್ಧಿಂ ತವ ವಿಪ್ಪವಾಸೇನ ಸಚೇ ಕೋಚಿ ‘‘ಅಹಂ ತೇ ಭತ್ತಾ ಭವಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ತಂ ನ ಮಞ್ಞೇಯ್ಯ, ಅಥ ಸಯಮೇವ ಅಞ್ಞಂ ಭತ್ತಾರಂ ಪರಿಯೇಸ. ಮಾ ಕಿಸಿತ್ಥೋ ಮಯಾ ವಿನಾತಿ ಮಯಾ ವಿನಾ ಹುತ್ವಾ ಮಾ ಕಿಸಾ ಭವಿ, ಮಾ ಕಿಲಮೀತಿ ಅತ್ಥೋ.

ಅಥ ನಂ ಮದ್ದೀ ‘‘ಕಿಂ ನು ಖೋ ಏಸ ಏವರೂಪಂ ವಚನಂ ಮಂ ಭಣತೀ’’ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ‘‘ಕಸ್ಮಾ, ದೇವ, ಇಮಂ ಅಯುತ್ತಂ ಕಥಂ ಕಥೇಸೀ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿ. ಮಹಾಸತ್ತೋ ‘‘ಭದ್ದೇ, ಮಯಾ ಹತ್ಥಿಸ್ಸ ದಿನ್ನತ್ತಾ ಸಿವಯೋ ಕುದ್ಧಾ ಮಂ ರಟ್ಠಾ ಪಬ್ಬಾಜೇನ್ತಿ, ಸ್ವೇ ಅಹಂ ಸತ್ತಸತಕಂ ಮಹಾದಾನಂ ದತ್ವಾ ತತಿಯದಿವಸೇ ನಗರಾ ನಿಕ್ಖಮಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಆಹ –

೧೭೧೪.

‘‘ಅಹಞ್ಹಿ ವನಂ ಗಚ್ಛಾಮಿ, ಘೋರಂ ವಾಳಮಿಗಾಯುತಂ;

ಸಂಸಯೋ ಜೀವಿತಂ ಮಯ್ಹಂ, ಏಕಕಸ್ಸ ಬ್ರಹಾವನೇ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಸಂಸಯೋತಿ ಅನೇಕಪಚ್ಚತ್ಥಿಕೇ ಏಕಕಸ್ಸ ಸುಖುಮಾಲಸ್ಸ ಮಮ ವನೇ ವಸತೋ ಕುತೋ ಜೀವಿತಂ, ನಿಚ್ಛಯೇನ ಮರಿಸ್ಸಾಮೀತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೇನೇವಂ ಆಹ.

೧೭೧೫.

‘‘ತಮಬ್ರವಿ ¶ ರಾಜಪುತ್ತೀ, ಮದ್ದೀ ಸಬ್ಬಙ್ಗಸೋಭನಾ;

ಅಭುಮ್ಮೇ ಕಥಂ ನು ಭಣಸಿ, ಪಾಪಕಂ ವತ ಭಾಸಸಿ.

೧೭೧೬.

‘‘ನೇಸ ಧಮ್ಮೋ ಮಹಾರಾಜ, ಯಂ ತ್ವಂ ಗಚ್ಛೇಯ್ಯ ಏಕಕೋ;

ಅಹಮ್ಪಿ ತೇನ ಗಚ್ಛಾಮಿ, ಯೇನ ಗಚ್ಛಸಿ ಖತ್ತಿಯ.

೧೭೧೭.