📜

ನಮೋ ತಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಅರಹತೋ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಸ್ಸ

ವಿನಯಪಿಟಕೇ

ವಿನಯಸಙ್ಗಹ-ಅಟ್ಠಕಥಾ

ಗನ್ಥಾರಮ್ಭಕಥಾ

ವತ್ಥುತ್ತಯಂ ¶ ¶ ನಮಸ್ಸಿತ್ವಾ, ಸರಣಂ ಸಬ್ಬಪಾಣಿನಂ;

ವಿನಯೇ ಪಾಟವತ್ಥಾಯ, ಯೋಗಾವಚರಭಿಕ್ಖುನಂ.

ವಿಪ್ಪಕಿಣ್ಣಮನೇಕತ್ಥ, ಪಾಳಿಮುತ್ತವಿನಿಚ್ಛಯಂ;

ಸಮಾಹರಿತ್ವಾ ಏಕತ್ಥ, ದಸ್ಸಯಿಸ್ಸಮನಾಕುಲಂ.

ತತ್ರಾಯಂ ಮಾತಿಕಾ –

‘‘ದಿವಾಸೇಯ್ಯಾ ಪರಿಕ್ಖಾರೋ, ಭೇಸಜ್ಜಕರಣಮ್ಪಿ ಚ;

ಪರಿತ್ತಂ ಪಟಿಸನ್ಥಾರೋ, ವಿಞ್ಞತ್ತಿ ಕುಲಸಙ್ಗಹೋ.

‘‘ಮಚ್ಛಮಂಸಂ ¶ ಅನಾಮಾಸಂ, ಅಧಿಟ್ಠಾನವಿಕಪ್ಪನಂ;

ಚೀವರೇನವಿನಾವಾಸೋ, ಭಣ್ಡಸ್ಸ ಪಟಿಸಾಮನಂ.

‘‘ಕಯವಿಕ್ಕಯಸಮಾಪತ್ತಿ, ರೂಪಿಯಾದಿಪಟಿಗ್ಗಹೋ;

ದಾನವಿಸ್ಸಾಸಗ್ಗಾಹೇಹಿ, ಲಾಭಸ್ಸ ಪರಿಣಾಮನಂ.

‘‘ಪಥವೀ ಭೂತಗಾಮೋ ಚ, ದುವಿಧಂ ಸಹಸೇಯ್ಯಕಂ;

ವಿಹಾರೇ ಸಙ್ಘಿಕೇ ಸೇಯ್ಯಂ, ಸನ್ಥರಿತ್ವಾನ ಪಕ್ಕಮೋ.

‘‘ಕಾಲಿಕಾನಿಪಿ ಚತ್ತಾರಿ, ಕಪ್ಪಿಯಾ ಚತುಭೂಮಿಯೋ;

ಖಾದನೀಯಾದಿಪಟಿಗ್ಗಾಹೋ, ಪಟಿಕ್ಖೇಪಪವಾರಣಾ.

‘‘ಪಬ್ಬಜ್ಜಾ ನಿಸ್ಸಯೋ ಸೀಮಾ, ಉಪೋಸಥಪವಾರಣಂ;

ವಸ್ಸೂಪನಾಯಿಕಾ ವತ್ತಂ, ಚತುಪಚ್ಚಯಭಾಜನಂ.

‘‘ಕಥಿನಂ ಗರುಭಣ್ಡಾನಿ, ಚೋದನಾದಿವಿನಿಚ್ಛಯೋ;

ಗರುಕಾಪತ್ತಿವುಟ್ಠಾನಂ, ಕಮ್ಮಾಕಮ್ಮಂ ಪಕಿಣ್ಣಕ’’ನ್ತಿ.

೧. ದಿವಾಸೇಯ್ಯವಿನಿಚ್ಛಯಕಥಾ

೧. ತತ್ಥ ¶ ¶ ದಿವಾಸೇಯ್ಯಾತಿ ದಿವಾನಿಪಜ್ಜನಂ. ತತ್ರಾಯಂ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ – ‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ದಿವಾ ಪಟಿಸಲ್ಲೀಯನ್ತೇನ ದ್ವಾರಂ ಸಂವರಿತ್ವಾ ಪಟಿಸಲ್ಲೀಯಿತು’’ನ್ತಿ (ಪಾರಾ. ೭೭) ವಚನತೋ ದಿವಾ ನಿಪಜ್ಜನ್ತೇನ ದ್ವಾರಂ ಸಂವರಿತ್ವಾ ನಿಪಜ್ಜಿತಬ್ಬಂ. ಏತ್ಥ ಚ ಕಿಞ್ಚಾಪಿ ಪಾಳಿಯಂ ‘‘ಅಯಂ ನಾಮ ಆಪತ್ತೀ’’ತಿ ನ ವುತ್ತಾ, ವಿವರಿತ್ವಾ ನಿಪನ್ನದೋಸೇನ ಪನ ಉಪ್ಪನ್ನೇ ವತ್ಥುಸ್ಮಿಂ ದ್ವಾರಂ ಸಂವರಿತ್ವಾ ನಿಪಜ್ಜಿತುಂ ಅನುಞ್ಞಾತತ್ತಾ ಅಸಂವರಿತ್ವಾ ನಿಪಜ್ಜನ್ತಸ್ಸ ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ದುಕ್ಕಟಂ (ಪಾರಾ. ಅಟ್ಠ. ೧.೭೭) ವುತ್ತಂ. ಭಗವತೋ ಹಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯಂ ಞತ್ವಾ ಉಪಾಲಿತ್ಥೇರಾದೀಹಿ ಅಟ್ಠಕಥಾ ಠಪಿತಾ. ‘‘ಅತ್ಥಾಪತ್ತಿ ದಿವಾ ಆಪಜ್ಜತಿ, ನೋ ರತ್ತಿ’’ನ್ತಿ (ಪರಿ. ೩೨೩) ಇಮಿನಾಪಿ ಚೇತಂ ಸಿದ್ಧಂ.

೨. ಕೀದಿಸಂ ಪನ ದ್ವಾರಂ ಸಂವರಿತಬ್ಬಂ, ಕೀದಿಸಂ ನ ಸಂವರಿತಬ್ಬಂ? ರುಕ್ಖಪದರವೇಳುಪದರಕಿಲಞ್ಜಪಣ್ಣಾದೀನಂ ಯೇನ ಕೇನಚಿ ಕವಾಟಂ ಕತ್ವಾ ಹೇಟ್ಠಾ ಉದುಕ್ಖಲೇ ಉಪರಿ ಉತ್ತರಪಾಸಕೇ ಚ ಪವೇಸೇತ್ವಾ ಕತಂ ಪರಿವತ್ತಕದ್ವಾರಮೇವ ಸಂವರಿತಬ್ಬಂ. ಅಞ್ಞಂ ಗೋರೂಪಾನಂ ವಜೇಸು ವಿಯ ರುಕ್ಖಸೂಚಿಕಣ್ಟಕದ್ವಾರಂ, ಗಾಮಥಕನಕಂ ಚಕ್ಕಲಕಯುತ್ತದ್ವಾರಂ, ಫಲಕೇಸು ವಾ ಕಿಟಿಕಾಸು ವಾ ದ್ವೇ ತೀಣಿ ಚಕ್ಕಲಕಾನಿ ಯೋಜೇತ್ವಾ ಕತಂ ಸಂಸರಣಕಿಟಿಕದ್ವಾರಂ, ಆಪಣೇಸು ವಿಯ ಕತಂ ಉಗ್ಘಾಟನಕಿಟಿಕದ್ವಾರಂ, ದ್ವೀಸು ತೀಸು ಠಾನೇಸು ವೇಳುಸಲಾಕಾ ಗೋಪ್ಫೇತ್ವಾ ಪಣ್ಣಕುಟೀಸು ಕತಂ ಸಲಾಕಹತ್ಥಕದ್ವಾರಂ, ದುಸ್ಸಸಾಣಿದ್ವಾರನ್ತಿ ಏವರೂಪಂ ದ್ವಾರಂ ನ ಸಂವರಿತಬ್ಬಂ. ಪತ್ತಹತ್ಥಸ್ಸ ಕವಾಟಪ್ಪಣಾಮನೇ ಪನ ಏಕಂ ದುಸ್ಸಸಾಣಿದ್ವಾರಮೇವ ಅನಾಪತ್ತಿಕರಂ, ಅವಸೇಸಾನಿ ಪಣಾಮೇನ್ತಸ್ಸ ಆಪತ್ತಿ. ದಿವಾ ಪಟಿಸಲ್ಲೀಯನ್ತಸ್ಸ ಪನ ಪರಿವತ್ತಕದ್ವಾರಮೇವ ಆಪತ್ತಿಕರಂ, ಸೇಸಾನಿ ಸಂವರಿತ್ವಾ ವಾ ಅಸಂವರಿತ್ವಾ ವಾ ನಿಪಜ್ಜನ್ತಸ್ಸ ಆಪತ್ತಿ ನತ್ಥಿ, ಸಂವರಿತ್ವಾ ಪನ ನಿಪಜ್ಜಿತಬ್ಬಂ, ಏತಂ ವತ್ತಂ.

೩. ಪರಿವತ್ತಕದ್ವಾರಂ ಕಿತ್ತಕೇನ ಸಂವುತಂ ಹೋತಿ? ಸೂಚಿಘಟಿಕಾಸು ದಿನ್ನಾಸು ಸಂವುತಮೇವ ಹೋತಿ. ಅಪಿಚ ಖೋ ಸೂಚಿಮತ್ತೇಪಿ ದಿನ್ನೇ ವಟ್ಟತಿ, ಘಟಿಕಾಮತ್ತೇಪಿ ದಿನ್ನೇ ವಟ್ಟತಿ, ದ್ವಾರಬಾಹಂ ಫುಸಿತ್ವಾ ಠಪಿತಮತ್ತೇಪಿ ವಟ್ಟತಿ, ಈಸಕಂ ಅಫುಸಿತೇಪಿ ವಟ್ಟತಿ, ಸಬ್ಬನ್ತಿಮೇನ ವಿಧಿನಾ ಯಾವತಾ ಸೀಸಂ ನಪ್ಪವಿಸತಿ, ತಾವತಾ ಅಫುಸಿತೇಪಿ ವಟ್ಟತಿ. ಸಚೇ ಬಹೂನಂ ವಳಞ್ಜನಟ್ಠಾನಂ ಹೋತಿ, ಭಿಕ್ಖುಂ ವಾ ಸಾಮಣೇರಂ ವಾ ‘‘ದ್ವಾರಂ, ಆವುಸೋ, ಜಗ್ಗಾಹೀ’’ತಿ ವತ್ವಾಪಿ ನಿಪಜ್ಜಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಅಥ ಭಿಕ್ಖೂ ಚೀವರಕಮ್ಮಂ ವಾ ಅಞ್ಞಂ ವಾ ಕಿಞ್ಚಿ ಕರೋನ್ತಾ ನಿಸಿನ್ನಾ ಹೋನ್ತಿ, ‘‘ಏತೇ ದ್ವಾರಂ ಜಗ್ಗಿಸ್ಸನ್ತೀ’’ತಿ ¶ ಆಭೋಗಂ ಕತ್ವಾಪಿ ನಿಪಜ್ಜಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಕುರುನ್ದಟ್ಠಕಥಾಯಂ ಪನ ‘‘ಉಪಾಸಕಮ್ಪಿ ಆಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ವಾ ‘ಏಸ ¶ ಜಗ್ಗಿಸ್ಸತೀ’ತಿ ಆಭೋಗಂ ಕತ್ವಾ ವಾ ನಿಪಜ್ಜಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ, ಕೇವಲಂ ಭಿಕ್ಖುನಿಂ ವಾ ಮಾತುಗಾಮಂ ವಾ ಆಪುಚ್ಛಿತುಂ ನ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ವುತ್ತಂ, ತಂ ಯುತ್ತಂ. ಏವಂ ಸಬ್ಬತ್ಥಪಿ ಯೋ ಯೋ ಥೇರವಾದೋ ವಾ ಅಟ್ಠಕಥಾವಾದೋ ವಾ ಪಚ್ಛಾ ವುಚ್ಚತಿ, ಸೋ ಸೋವ ಪಮಾಣನ್ತಿ ಗಹೇತಬ್ಬಂ.

೪. ಅಥ ದ್ವಾರಸ್ಸ ಉದುಕ್ಖಲಂ ವಾ ಉತ್ತರಪಾಸಕೋ ವಾ ಭಿನ್ನೋ ಹೋತಿ ಅಟ್ಠಪಿತೋ ವಾ, ಸಂವರಿತುಂ ನ ಸಕ್ಕೋತಿ, ನವಕಮ್ಮತ್ಥಂ ವಾ ಪನ ಇಟ್ಠಕಪುಞ್ಜೋ ವಾ ಮತ್ತಿಕಾದೀನಂ ವಾ ರಾಸಿ ಅನ್ತೋದ್ವಾರೇ ಕತೋ ಹೋತಿ, ಅಟ್ಟಂ ವಾ ಬನ್ಧನ್ತಿ, ಯಥಾ ಸಂವರಿತುಂ ನ ಸಕ್ಕೋತಿ. ಏವರೂಪೇ ಅನ್ತರಾಯೇ ಸತಿ ಅಸಂವರಿತ್ವಾಪಿ ನಿಪಜ್ಜಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಯದಿ ಪನ ಕವಾಟಂ ನತ್ಥಿ, ಲದ್ಧಕಪ್ಪಮೇವ. ಉಪರಿ ಸಯನ್ತೇನ ನಿಸ್ಸೇಣಿಂ ಆರೋಪೇತ್ವಾ ನಿಪಜ್ಜಿತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ನಿಸ್ಸೇಣಿಮತ್ಥಕೇ ಥಕನಕಂ ಹೋತಿ, ಥಕೇತ್ವಾಪಿ ನಿಪಜ್ಜಿತಬ್ಬಂ. ಗಬ್ಭೇ ನಿಪಜ್ಜನ್ತೇನ ಗಬ್ಭದ್ವಾರಂ ವಾ ಪಮುಖದ್ವಾರಂ ವಾ ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಸಂವರಿತ್ವಾ ನಿಪಜ್ಜಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಸಚೇ ಏಕಕುಟ್ಟಕೇ ಗೇಹೇ ದ್ವೀಸು ಪಸ್ಸೇಸು ದ್ವಾರಾನಿ ಕತ್ವಾ ವಳಞ್ಜನ್ತಿ, ದ್ವೇಪಿ ದ್ವಾರಾನಿ ಜಗ್ಗಿತಬ್ಬಾನಿ, ತಿಭೂಮಕೇಪಿ ಪಾಸಾದೇ ದ್ವಾರಂ ಜಗ್ಗಿತಬ್ಬಮೇವ. ಸಚೇ ಭಿಕ್ಖಾಚಾರಾ ಪಟಿಕ್ಕಮ್ಮ ಲೋಹಪಾಸಾದಸದಿಸಂ ಪಾಸಾದಂ ಬಹೂ ಭಿಕ್ಖೂ ದಿವಾವಿಹಾರತ್ಥಂ ಪವಿಸನ್ತಿ, ಸಙ್ಘತ್ಥೇರೇನ ದ್ವಾರಪಾಲಸ್ಸ ‘‘ದ್ವಾರಂ ಜಗ್ಗಾಹೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ವಾ ‘‘ದ್ವಾರಜಗ್ಗನಂ ನಾಮ ಏತಸ್ಸ ಭಾರೋ’’ತಿ ಆಭೋಗಂ ಕತ್ವಾ ವಾ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ನಿಪಜ್ಜಿತಬ್ಬಂ. ಯಾವ ಸಙ್ಘನವಕೇನ ಏವಮೇವ ಕಾತಬ್ಬಂ. ಪುರೇ ಪವಿಸನ್ತಾನಂ ‘‘ದ್ವಾರಜಗ್ಗನಂ ನಾಮ ಪಚ್ಛಿಮಾನಂ ಭಾರೋ’’ತಿ ಏವಂ ಆಭೋಗಂ ಕಾತುಮ್ಪಿ ವಟ್ಟತಿ. ಅನಾಪುಚ್ಛಾ ವಾ ಆಭೋಗಂ ಅಕತ್ವಾ ವಾ ಅನ್ತೋಗಬ್ಭೇ ವಾ ಅಸಂವುತದ್ವಾರೇ ಬಹಿ ವಾ ನಿಪಜ್ಜನ್ತಾನಂ ಆಪತ್ತಿ. ಗಬ್ಭೇ ವಾ ಬಹಿ ವಾ ನಿಪಜ್ಜನಕಾಲೇಪಿ ‘‘ದ್ವಾರಜಗ್ಗನಂ ನಾಮ ಮಹಾದ್ವಾರೇ ದ್ವಾರಪಾಲಸ್ಸ ಭಾರೋ’’ತಿ ಆಭೋಗಂ ಕತ್ವಾ ನಿಪಜ್ಜಿತುಂ ವಟ್ಟತಿಯೇವ. ಏವಂ ಲೋಹಪಾಸಾದಾದೀಸು ಆಕಾಸತಲೇ ನಿಪಜ್ಜನ್ತೇನಪಿ ದ್ವಾರಂ ಸಂವರಿತಬ್ಬಮೇವ.

ಅಯಞ್ಹೇತ್ಥ ಸಙ್ಖೇಪೋ – ಇದಂ ದಿವಾಪಟಿಸಲ್ಲೀಯನಂ ಯೇನ ಕೇನಚಿ ಪರಿಕ್ಖಿತ್ತೇ ಸದ್ವಾರಬನ್ಧೇ ಠಾನೇ ಕಥಿತಂ, ತಸ್ಮಾ ಅಬ್ಭೋಕಾಸೇ ವಾ ರುಕ್ಖಮೂಲೇ ವಾ ಮಣ್ಡಪೇ ವಾ ಯತ್ಥ ಕತ್ಥಚಿ ಸದ್ವಾರಬನ್ಧೇ ನಿಪಜ್ಜನ್ತೇನ ದ್ವಾರಂ ಸಂವರಿತ್ವಾವ ನಿಪಜ್ಜಿತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ಮಹಾಪರಿವೇಣಂ ಹೋತಿ ಮಹಾಬೋಧಿಯಙ್ಗಣಲೋಹಪಾಸಾದಙ್ಗಣಸದಿಸಂ ಬಹೂನಂ ಓಸರಣಟ್ಠಾನಂ, ಯತ್ಥ ದ್ವಾರಂ ಸಂವುತಮ್ಪಿ ಸಂವುತಟ್ಠಾನೇ ನ ತಿಟ್ಠತಿ, ದ್ವಾರಂ ಅಲಭನ್ತಾ ಪಾಕಾರಂ ಆರುಹಿತ್ವಾಪಿ ವಿಚರನ್ತಿ, ತತ್ಥ ಸಂವರಣಕಿಚ್ಚಂ ನತ್ಥಿ. ರತ್ತಿಂ ದ್ವಾರಂ ವಿವರಿತ್ವಾ ನಿಪನ್ನೋ ಅರುಣೇ ಉಗ್ಗತೇ ವುಟ್ಠಾತಿ, ಅನಾಪತ್ತಿ. ಸಚೇ ಪನ ಪಬುಜ್ಝಿತ್ವಾ ¶ ಪುನ ಸುಪತಿ, ಆಪತ್ತಿ. ಯೋ ಪನ ‘‘ಅರುಣೇ ಉಗ್ಗತೇ ವುಟ್ಠಹಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಪರಿಚ್ಛಿನ್ದಿತ್ವಾವ ದ್ವಾರಂ ಅಸಂವರಿತ್ವಾ ರತ್ತಿಂ ನಿಪಜ್ಜತಿ, ಯಥಾಪರಿಚ್ಛೇದಮೇವ ವುಟ್ಠಾತಿ, ತಸ್ಸ ಆಪತ್ತಿಯೇವ. ಮಹಾಪಚ್ಚರಿಯಂ ಪನ ‘‘ಏವಂ ನಿಪಜ್ಜನ್ತೋ ಅನಾದರಿಯದುಕ್ಕಟಾಪಿ ನ ಮುಚ್ಚತೀ’’ತಿ ವುತ್ತಂ.

೫. ಯೋ ¶ ಪನ ಬಹುದೇವ ರತ್ತಿಂ ಜಗ್ಗಿತ್ವಾ ಅದ್ಧಾನಂ ವಾ ಗನ್ತ್ವಾ ದಿವಾ ಕಿಲನ್ತರೂಪೋ ಮಞ್ಚೇ ನಿಸಿನ್ನೋ ಪಾದೇ ಭೂಮಿತೋ ಅಮೋಚೇತ್ವಾವ ನಿದ್ದಾವಸೇನ ನಿಪಜ್ಜತಿ, ತಸ್ಸ ಅನಾಪತ್ತಿ. ಸಚೇ ಓಕ್ಕನ್ತನಿದ್ದೋ ಅಜಾನನ್ತೋಪಿ ಪಾದೇ ಮಞ್ಚಕಂ ಆರೋಪೇತಿ, ಆಪತ್ತಿಯೇವ. ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ಅಪಸ್ಸಾಯ ಸುಪನ್ತಸ್ಸ ಅನಾಪತ್ತಿ. ಯೋಪಿ ಚ ‘‘ನಿದ್ದಂ ವಿನೋದೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಚಙ್ಕಮನ್ತೋ ಪತಿತ್ವಾ ಸಹಸಾ ವುಟ್ಠಾತಿ, ತಸ್ಸಪಿ ಅನಾಪತ್ತಿ. ಯೋ ಪನ ಪತಿತ್ವಾ ತತ್ಥೇವ ಸಯತಿ, ನ ವುಟ್ಠಾತಿ, ತಸ್ಸ ಆಪತ್ತಿ.

ಕೋ ಮುಚ್ಚತಿ, ಕೋ ನ ಮುಚ್ಚತೀತಿ? ಮಹಾಪಚ್ಚರಿಯಂ ತಾವ ‘‘ಏಕಭಙ್ಗೇನ ನಿಪನ್ನಕೋ ಏವ ಮುಚ್ಚತಿ. ಪಾದೇ ಪನ ಭೂಮಿತೋ ಮೋಚೇತ್ವಾ ನಿಪನ್ನೋಪಿ ಯಕ್ಖಗಹಿತಕೋಪಿ ವಿಸಞ್ಞೀಭೂತೋಪಿ ನ ಮುಚ್ಚತೀ’’ತಿ ವುತ್ತಂ. ಕುರುನ್ದಟ್ಠಕಥಾಯಂ ಪನ ‘‘ಬನ್ಧಿತ್ವಾ ನಿಪಜ್ಜಾಪಿತೋವ ಮುಚ್ಚತೀ’’ತಿ ವುತ್ತಂ. ಮಹಾಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ಪನ ‘‘ಯೋ ಚಙ್ಕಮನ್ತೋ ಮುಚ್ಛಿತ್ವಾ ಪತಿತೋ ತತ್ಥೇವ ಸುಪತಿ, ತಸ್ಸಪಿ ಅವಿಸಯತಾಯ ಆಪತ್ತಿ ನ ದಿಸ್ಸತಿ. ಆಚರಿಯಾ ಪನ ಏವಂ ನ ಕಥಯನ್ತಿ, ತಸ್ಮಾ ಆಪತ್ತಿಯೇವಾತಿ ಮಹಾಪದುಮತ್ಥೇರೇನ ವುತ್ತಂ. ದ್ವೇ ಪನ ಜನಾ ಆಪತ್ತಿತೋ ಮುಚ್ಚನ್ತಿಯೇವ, ಯೋ ಚ ಯಕ್ಖಗಹಿತಕೋ, ಯೋ ಚ ಬನ್ಧಿತ್ವಾ ನಿಪಜ್ಜಾಪಿತೋ’’ತಿ.

ಇತಿ ಪಾಳಿಮುತ್ತಕವಿನಯವಿನಿಚ್ಛಯಸಙ್ಗಹೇ

ದಿವಾಸೇಯ್ಯವಿನಿಚ್ಛಯಕಥಾ ಸಮತ್ತಾ.

೨. ಪರಿಕ್ಖಾರವಿನಿಚ್ಛಯಕಥಾ

೬. ಪರಿಕ್ಖಾರೋತಿ ¶ ಸಮಣಪರಿಕ್ಖಾರೋ. ತತ್ರಾಯಂ ಕಪ್ಪಿಯಾಕಪ್ಪಿಯಪರಿಕ್ಖಾರವಿನಿಚ್ಛಯೋ (ಪಾರಾ. ಅಟ್ಠ. ೧.೮೫) – ಕೇಚಿ ತಾಲಪಣ್ಣಚ್ಛತ್ತಂ ಅನ್ತೋ ವಾ ಬಹಿ ವಾ ಪಞ್ಚವಣ್ಣೇನ ಸುತ್ತೇನ ಸಿಬ್ಬಿತ್ವಾ ವಣ್ಣಮಟ್ಠಂ ಕರೋನ್ತಿ, ತಂ ನ ವಟ್ಟತಿ. ಏಕವಣ್ಣೇನ ಪನ ನೀಲೇನ ವಾ ಪೀತಕೇನ ವಾ ಯೇನ ಕೇನಚಿ ಸುತ್ತೇನ ಅನ್ತೋ ವಾ ಬಹಿ ವಾ ಸಿಬ್ಬಿತುಂ ¶ , ಛತ್ತದಣ್ಡಗ್ಗಾಹಕಂ ಸಲಾಕಪಞ್ಜರಂ ವಾ ವಿನನ್ಧಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ, ತಞ್ಚ ಖೋ ಥಿರಕರಣತ್ಥಂ ವಟ್ಟತಿ, ನ ವಣ್ಣಮಟ್ಠತ್ಥಾಯ. ಛತ್ತಪಣ್ಣೇಸು ಮಕರದನ್ತಕಂ ವಾ ಅಡ್ಢಚನ್ದಕಂ ವಾ ಛಿನ್ದಿತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ. ಛತ್ತದಣ್ಡೇ ಗೇಹತ್ಥಮ್ಭೇಸು ವಿಯ ಘಟಕೋ ವಾ ವಾಳರೂಪಕಂ ವಾ ನ ವಟ್ಟತಿ. ಸಚೇಪಿ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಆರಗ್ಗೇನ ಲೇಖಾ ದಿನ್ನಾ ಹೋತಿ, ಸಾಪಿ ನ ವಟ್ಟತಿ. ಘಟಕಂ ವಾ ವಾಳರೂಪಕಂ ವಾ ಭಿನ್ದಿತ್ವಾ ಧಾರೇತಬ್ಬಂ, ಲೇಖಾಪಿ ಘಂಸಿತ್ವಾ ವಾ ಅಪನೇತಬ್ಬಾ, ಸುತ್ತಕೇನ ವಾ ದಣ್ಡೋ ವೇಠೇತಬ್ಬೋ. ದಣ್ಡಬುನ್ದೇ ಪನ ಅಹಿಚ್ಛತ್ತಕಸಣ್ಠಾನಂ ವಟ್ಟತಿ. ವಾತಪ್ಪಹಾರೇನ ಅಚಲನತ್ಥಂ ಛತ್ತಮಣ್ಡಲಿಕಂ ರಜ್ಜುಕೇಹಿ ಗಾಹೇತ್ವಾ ದಣ್ಡೇ ಬನ್ಧನ್ತಿ, ತಸ್ಮಿಂ ಬನ್ಧನಟ್ಠಾನೇ ವಲಯಮಿವ ಉಕ್ಕಿರಿತ್ವಾ ಲೇಖಂ ಠಪೇನ್ತಿ, ಸಾ ವಟ್ಟತಿ.

೭. ಚೀವರಮಣ್ಡನತ್ಥಾಯ ನಾನಾಸುತ್ತಕೇಹಿ ಸತಪದಿಸದಿಸಂ ಸಿಬ್ಬನ್ತಾ ಆಗನ್ತುಕಪಟ್ಟಂ ಠಪೇನ್ತಿ, ಅಞ್ಞಮ್ಪಿ ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಸೂಚಿಕಮ್ಮವಿಕಾರಂ ಕರೋನ್ತಿ, ಪಟ್ಟಮುಖೇ ವಾ ಪರಿಯನ್ತೇ ವಾ ವೇಣಿಂ ವಾ ಸಙ್ಖಲಿಕಂ ವಾ ಮುಗ್ಗರಂ ವಾ ಏವಮಾದಿ ಸಬ್ಬಂ ನ ವಟ್ಟತಿ, ಪಕತಿಸೂಚಿಕಮ್ಮಮೇವ ವಟ್ಟತಿ. ಗಣ್ಠಿಕಪಟ್ಟಕಞ್ಚ ಪಾಸಕಪಟ್ಟಕಞ್ಚ ಅಟ್ಠಕೋಣಮ್ಪಿ ಸೋಳಸಕೋಣಮ್ಪಿ ಕರೋನ್ತಿ, ತತ್ಥ ಅಗ್ಘಿಯಗಯಮುಗ್ಗರಾದೀನಿ ದಸ್ಸೇನ್ತಿ, ಕಕ್ಕಟಕ್ಖೀನಿ ಉಕ್ಕಿರನ್ತಿ, ಸಬ್ಬಂ ನ ವಟ್ಟತಿ, ಚತುಕೋಣಮೇವ ವಟ್ಟತಿ, ಕೋಣಸುತ್ತಪೀಳಕಾ ಚ ಚೀವರೇ ರತ್ತೇ ದುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯರೂಪಾ ವಟ್ಟನ್ತಿ. ಕಞ್ಜಿಕಪಿಟ್ಠಖಲಿಅಅಲಕಾದೀಸು ಚೀವರಂ ಪಕ್ಖಿಪಿತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ, ಚೀವರಕಮ್ಮಕಾಲೇ ಪನ ಹತ್ಥಮಲಸೂಚಿಮಲಾದೀನಂ ಧೋವನತ್ಥಂ ಕಿಲಿಟ್ಠಕಾಲೇ ಚ ಧೋವನತ್ಥಂ ವಟ್ಟತಿ, ಗನ್ಧಂ ವಾ ಲಾಖಂ ವಾ ತೇಲಂ ವಾ ರಜನೇ ಪಕ್ಖಿಪಿತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ.

ರಜನೇಸು ಚ ಹಲಿದ್ದಿಂ ಠಪೇತ್ವಾ ಸಬ್ಬಂ ಮೂಲರಜನಂ ವಟ್ಟತಿ, ಮಞ್ಜಿಟ್ಠಿಞ್ಚ ತುಙ್ಗಹಾರಞ್ಚ ಠಪೇತ್ವಾ ಸಬ್ಬಂ ಖನ್ಧರಜನಂ ವಟ್ಟತಿ. ತುಙ್ಗಹಾರೋ ನಾಮ ಏಕೋ ಸಕಣ್ಟಕರುಕ್ಖೋ, ತಸ್ಸ ಹರಿತಾಲವಣ್ಣಂ ಖನ್ಧರಜನಂ ಹೋತಿ. ಲೋದ್ದಞ್ಚ ಕಣ್ಡುಲಞ್ಚ ಠಪೇತ್ವಾ ಸಬ್ಬಂ ತಚರಜನಂ ವಟ್ಟತಿ. ಅಲ್ಲಿಪತ್ತಞ್ಚ ನೀಲಿಪತ್ತಞ್ಚ ಠಪೇತ್ವಾ ಸಬ್ಬಂ ಪತ್ತರಜನಂ ವಟ್ಟತಿ. ಗಿಹಿಪರಿಭುತ್ತಕಂ ಪನ ಅಲ್ಲಿಪತ್ತೇನ ಏಕವಾರಂ ರಜಿತುಂ ¶ ವಟ್ಟತಿ. ಕಿಂಸುಕಪುಪ್ಫಞ್ಚ ಕುಸುಮ್ಭಪುಪ್ಫಞ್ಚ ಠಪೇತ್ವಾ ಸಬ್ಬಂ ಪುಪ್ಫರಜನಂ ವಟ್ಟತಿ. ಫಲರಜನೇ ಪನ ನ ಕಿಞ್ಚಿ ನ ವಟ್ಟತಿ (ಮಹಾವ. ಅಟ್ಠ. ೩೪೪).

೮. ಚೀವರಂ ರಜಿತ್ವಾ ಸಙ್ಖೇನ ವಾ ಮಣಿನಾ ವಾ ಯೇನ ಕೇನಚಿ ನ ಘಟ್ಟೇತಬ್ಬಂ, ಭೂಮಿಯಂ ಜಾಣುಕಾನಿ ನಿಹನ್ತ್ವಾ ಹತ್ಥೇಹಿ ಗಹೇತ್ವಾ ದೋಣಿಯಮ್ಪಿ ನ ಘಂಸಿತಬ್ಬಂ. ದೋಣಿಯಂ ವಾ ಫಲಕೇ ವಾ ಠಪೇತ್ವಾ ಅನ್ತೇ ಗಾಹಾಪೇತ್ವಾ ಹತ್ಥೇನ ಪಹರಿತುಂ ಪನ ¶ ವಟ್ಟತಿ, ತಮ್ಪಿ ಮುಟ್ಠಿನಾ ನ ಕಾತಬ್ಬಂ. ಪೋರಾಣಕತ್ಥೇರಾ ಪನ ದೋಣಿಯಮ್ಪಿ ನ ಠಪೇಸುಂ. ಏಕೋ ಚೀವರಂ ಗಹೇತ್ವಾ ತಿಟ್ಠತಿ, ಅಪರೋ ಹತ್ಥೇ ಕತ್ವಾ ಹತ್ಥೇನ ಪಹರತಿ. ಚೀವರಸ್ಸ ಕಣ್ಣಸುತ್ತಕಂ ನ ವಟ್ಟತಿ, ರಜಿತಕಾಲೇ ಛಿನ್ದಿತಬ್ಬಂ. ಯಂ ಪನ ‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಕಣ್ಣಸುತ್ತಕ’’ನ್ತಿ (ಮಹಾವ. ೩೪೪) ಏವಂ ಅನುಞ್ಞಾತಂ, ತಂ ಅನುವಾತೇ ಪಾಸಕಂ ಕತ್ವಾ ಬನ್ಧಿತಬ್ಬಂ ರಜನಕಾಲೇ ಲಗ್ಗನತ್ಥಾಯ. ಗಣ್ಠಿಕೇಪಿ ಸೋಭಾಕರಣತ್ಥಂ ಲೇಖಾ ವಾ ಪೀಳಕಾ ವಾ ನ ವಟ್ಟತಿ, ನಾಸೇತ್ವಾ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬಂ.

೯. ಪತ್ತೇ ವಾ ಥಾಲಕೇ ವಾ ಆರಗ್ಗೇನ ಲೇಖಂ ಕರೋನ್ತಿ ಅನ್ತೋ ವಾ ಬಹಿ ವಾ, ನ ವಟ್ಟತಿ. ಪತ್ತಂ ಭಮಂ ಆರೋಪೇತ್ವಾ ಮಜ್ಜಿತ್ವಾ ಪಚನ್ತಿ ‘‘ಮಣಿವಣ್ಣಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ, ನ ವಟ್ಟತಿ, ತೇಲವಣ್ಣೋ ಪನ ವಟ್ಟತಿ. ಪತ್ತಮಣ್ಡಲೇ ಭಿತ್ತಿಕಮ್ಮಂ ನ ವಟ್ಟತಿ, ಮಕರದನ್ತಕಂ ಪನ ವಟ್ಟತಿ.

ಧಮಕರಣಛತ್ತಕಸ್ಸ ಉಪರಿ ವಾ ಹೇಟ್ಠಾ ವಾ ಧಮಕರಣಕುಚ್ಛಿಯಂ ವಾ ಲೇಖಾ ನ ವಟ್ಟತಿ, ಛತ್ತಮುಖವಟ್ಟಿಯಂ ಪನಸ್ಸ ಲೇಖಾ ವಟ್ಟತಿ.

೧೦. ಕಾಯಬನ್ಧನಸ್ಸ ಸೋಭನತ್ಥಂ ತಹಿಂ ತಹಿಂ ದಿಗುಣಂ ಸುತ್ತಂ ಕೋಟ್ಟೇನ್ತಿ, ಕಕ್ಕಟಕ್ಖೀನಿ ಉಟ್ಠಾಪೇನ್ತಿ, ನ ವಟ್ಟತಿ, ಉಭೋಸು ಪನ ಅನ್ತೇಸು ದಸಾಮುಖಸ್ಸ ಥಿರಭಾವಾಯ ದಿಗುಣಂ ಕೋಟ್ಟೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ದಸಾಮುಖೇ ಪನ ಘಟಕಂ ವಾ ಮಕರಮುಖಂ ವಾ ದೇಡ್ಡುಭಸೀಸಂ ವಾ ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ವಿಕಾರರೂಪಂ ಕಾತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ, ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಅಚ್ಛೀನಿ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ಮಾಲಾಕಮ್ಮಾದೀನಿ ವಾ ಕತ್ವಾ ಕೋಟ್ಟಿತಕಾಯಬನ್ಧನಮ್ಪಿ ನ ವಟ್ಟತಿ, ಉಜುಕಮೇವ ಪನ ಮಚ್ಛಕಣ್ಟಕಂ ವಾ ಖಜ್ಜೂರಿಪತ್ತಕಂ ವಾ ಮಟ್ಠಕಪಟ್ಟಿಕಂ ವಾ ಕತ್ವಾ ಕೋಟ್ಟೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಕಾಯಬನ್ಧನಸ್ಸ ದಸಾ ಏಕಾ ವಟ್ಟತಿ, ದ್ವೇ ತೀಣಿ ಚತ್ತಾರಿಪಿ ವಟ್ಟನ್ತಿ, ತತೋ ಪರಂ ನ ವಟ್ಟನ್ತಿ. ರಜ್ಜುಕಕಾಯಬನ್ಧನಂ ಏಕಮೇವ ವಟ್ಟತಿ, ಪಾಮಙ್ಗಸಣ್ಠಾನಂ ಪನ ಏಕಮ್ಪಿ ನ ವಟ್ಟತಿ, ದಸಾ ಪನ ಪಾಮಙ್ಗಸಣ್ಠಾನಾಪಿ ವಟ್ಟತಿ, ಬಹುರಜ್ಜುಕೇ ಏಕತೋ ಕತ್ವಾ ಏಕೇನ ನಿರನ್ತರಂ ವೇಠೇತ್ವಾ ಕತಂ ಬಹುರಜ್ಜುಕನ್ತಿ ನ ವತ್ತಬ್ಬಂ, ತಂ ವಟ್ಟತಿ.

ಕಾಯಬನ್ಧನವಿಧೇ ¶ ಅಟ್ಠಮಙ್ಗಲಾದಿಕಂ ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ವಿಕಾರರೂಪಂ ನ ವಟ್ಟತಿ, ಪರಿಚ್ಛೇದಲೇಖಾಮತ್ತಂ ವಟ್ಟತಿ. ವಿಧಕಸ್ಸ ಉಭೋಸು ಅನ್ತೇಸು ಥಿರಕರಣತ್ಥಾಯ ಘಟಕಂ ಕರೋನ್ತಿ, ಅಯಮ್ಪಿ ವಟ್ಟತಿ.

೧೧. ಅಞ್ಜನಿಯಂ ಇತ್ಥಿಪುರಿಸಚತುಪ್ಪದಸಕುಣರೂಪಂ ವಾ ಮಾಲಾಕಮ್ಮಲತಾಕಮ್ಮಮಕರದನ್ತಕಗೋಮುತ್ತಕಅಡ್ಢಚನ್ದಕಾದಿಭೇದಂ ವಾ ವಿಕಾರರೂಪಂ ನ ವಟ್ಟತಿ, ಘಂಸಿತ್ವಾ ವಾ ¶ ಭಿನ್ದಿತ್ವಾ ವಾ ಯಥಾ ವಾ ನ ಪಞ್ಞಾಯತಿ, ತಥಾ ಸುತ್ತಕೇನ ವೇಠೇತ್ವಾ ವಳಞ್ಜೇತಬ್ಬಾ. ಉಜುಕಮೇವ ಪನ ಚತುರಂಸಾ ವಾ ಅಟ್ಠಂಸಾ ವಾ ಸೋಳಸಂಸಾ ವಾ ಅಞ್ಜನೀ ವಟ್ಟತಿ. ಹೇಟ್ಠತೋಪಿಸ್ಸಾ ದ್ವೇ ವಾ ತಿಸ್ಸೋ ವಾ ವಟ್ಟಲೇಖಾಯೋ ವಟ್ಟನ್ತಿ, ಗೀವಾಯಮ್ಪಿಸ್ಸಾ ಪಿಧಾನಕಬನ್ಧನತ್ಥಂ ಏಕಾ ವಟ್ಟಲೇಖಾ ವಟ್ಟತಿ.

ಅಞ್ಜನೀಸಲಾಕಾಯಪಿ ವಣ್ಣಮಟ್ಠಕಮ್ಮಂ ನ ವಟ್ಟತಿ, ಅಞ್ಜನೀಥವಿಕಾಯಪಿ ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ನಾನಾವಣ್ಣೇನ ಸುತ್ತೇನ ವಣ್ಣಮಟ್ಠಕಮ್ಮಂ ನ ವಟ್ಟತಿ. ಏಸೇವ ನಯೋ ಕುಞ್ಚಿಕಕೋಸಕೇಪಿ. ಕುಞ್ಚಿಕಾಯ ವಣ್ಣಮಟ್ಠಕಮ್ಮಂ ನ ವಟ್ಟತಿ, ತಥಾ ಸಿಪಾಟಿಕಾಯ. ಏಕವಣ್ಣಸುತ್ತೇನ ಪನ ಯೇನ ಕೇನಚಿ ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಸಿಬ್ಬಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ.

೧೨. ಆರಕಣ್ಟಕೇಪಿ ವಟ್ಟಮಣಿಕಂ ವಾ ಅಞ್ಞಂ ವಾ ವಣ್ಣಮಟ್ಠಂ ನ ವಟ್ಟತಿ, ಗೀವಾಯಂ ಪನ ಪರಿಚ್ಛೇದಲೇಖಾ ವಟ್ಟತಿ. ಪಿಪ್ಫಲಿಕೇಪಿ ಮಣಿಕಂ ವಾ ಪೀಳಕಂ ವಾ ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಉಟ್ಠಾಪೇತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ, ದಣ್ಡಕೇ ಪನ ಪರಿಚ್ಛೇದಲೇಖಾ ವಟ್ಟತಿ. ನಖಚ್ಛೇದನಂ ವಲಿತಕಂಯೇವ ಕರೋನ್ತಿ, ತಸ್ಮಾ ತಂ ವಟ್ಟತಿ. ಉತ್ತರಾರಣಿಯಂ ವಾಪಿ ಅರಣಿಧನುಕೇ ವಾ ಉಪರಿಪೇಲ್ಲನದಣ್ಡಕೇ ವಾ ಮಾಲಾಕಮ್ಮಾದಿ ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ವಣ್ಣಮಟ್ಠಂ ನ ವಟ್ಟತಿ. ಪೇಲ್ಲನದಣ್ಡಕಸ್ಸ ಪನ ವೇಮಜ್ಝೇ ಮಣ್ಡಲಂ ಹೋತಿ, ತತ್ಥ ಪರಿಚ್ಛೇದಲೇಖಾಮತ್ತಂ ವಟ್ಟತಿ. ಸೂಚಿಸಣ್ಡಾಸಂ ಕರೋನ್ತಿ, ಯೇನ ಸೂಚಿಂ ಡಂಸಾಪೇತ್ವಾ ಘಂಸನ್ತಿ, ತತ್ಥ ಮಕರಮುಖಾದಿಕಂ ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ವಣ್ಣಮಟ್ಠಂ ನ ವಟ್ಟತಿ, ಸೂಚಿಡಂಸನತ್ಥಂ ಪನ ಮುಖಮತ್ತಂ ಹೋತಿ, ತಂ ವಟ್ಟತಿ.

ದನ್ತಕಟ್ಠಚ್ಛೇದನವಾಸಿಯಮ್ಪಿ ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ವಣ್ಣಮಟ್ಠಂ ನ ವಟ್ಟತಿ, ಉಜುಕಮೇವ ಕಪ್ಪಿಯಲೋಹೇನ ಉಭೋಸು ವಾ ಪಸ್ಸೇಸು ಚತುರಂಸಂ ವಾ ಅಟ್ಠಂಸಂ ವಾ ಬನ್ಧಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಕತ್ತರದಣ್ಡೇಪಿ ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ವಣ್ಣಮಟ್ಠಂ ನ ವಟ್ಟತಿ, ಹೇಟ್ಠಾ ಏಕಾ ವಾ ದ್ವೇ ವಾ ವಟ್ಟಲೇಖಾ ಉಪರಿ ಅಹಿಚ್ಛತ್ತಕಮಕುಳಮತ್ತಞ್ಚ ವಟ್ಟತಿ.

೧೩. ತೇಲಭಾಜನೇಸು ವಿಸಾಣೇ ವಾ ನಾಳಿಯಂ ವಾ ಅಲಾಬುಕೇ ವಾ ಆಮಣ್ಡಸಾರಕೇ ವಾ ಠಪೇತ್ವಾ ಇತ್ಥಿರೂಪಂ ಪುರಿಸರೂಪಞ್ಚ ಅವಸೇಸಂ ಸಬ್ಬಮ್ಪಿ ವಣ್ಣಮಟ್ಠಕಮ್ಮಂ ವಟ್ಟತಿ. ಮಞ್ಚಪೀಠೇ ಭಿಸಿಬಿಮ್ಬೋಹನೇ ಭೂಮತ್ಥರಣೇ ಪಾದಪುಞ್ಛನೇ ಚಙ್ಕಮನಭಿಸಿಯಾ ಸಮ್ಮುಞ್ಜನಿಯಂ ಕಚವರಛಡ್ಡನಕೇ ರಜನದೋಣಿಕಾಯ ಪಾನೀಯಉಳುಙ್ಕೇ ¶ ಪಾನೀಯಘಟೇ ಪಾದಕಥಲಿಕಾಯ ಫಲಕಪೀಠಕೇ ವಲಯಾಧಾರಕೇ ದಣ್ಡಾಧಾರಕೇ ಪತ್ತಪಿಧಾನೇ ತಾಲವಣ್ಟೇ ಬೀಜನೇತಿ ಏತೇಸು ಸಬ್ಬಂ ಮಾಲಾಕಮ್ಮಾದಿ ವಣ್ಣಮಟ್ಠಕಮ್ಮಂ ವಟ್ಟತಿ.

೧೪. ಸೇನಾಸನೇ ಪನ ದ್ವಾರಕವಾಟವಾತಪಾನಕವಾಟಾದೀಸು ಸಬ್ಬರತನಮಯಮ್ಪಿ ವಣ್ಣಮಟ್ಠಕಮ್ಮಂ ವಟ್ಟತಿ. ಸೇನಾಸನೇ ಕಿಞ್ಚಿ ಪಟಿಸೇಧೇತಬ್ಬಂ ನತ್ಥಿ ಅಞ್ಞತ್ರ ವಿರುದ್ಧಸೇನಾಸನಾ ¶ . ವಿರುದ್ಧಸೇನಾಸನಂ ನಾಮ ಅಞ್ಞೇಸಂ ಸೀಮಾಯ ರಾಜವಲ್ಲಭೇಹಿ ಕತಸೇನಾಸನಂ ವುಚ್ಚತಿ. ತಸ್ಮಾ ಯೇ ತಾದಿಸಂ ಸೇನಾಸನಂ ಕರೋನ್ತಿ, ತೇ ವತ್ತಬ್ಬಾ ‘‘ಮಾ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಸೀಮಾಯ ಸೇನಾಸನಂ ಕರೋಥಾ’’ತಿ. ಅನಾದಿಯಿತ್ವಾ ಕರೋನ್ತಿಯೇವ, ಪುನಪಿ ವತ್ತಬ್ಬಾ ‘‘ಮಾ ಏವಂ ಅಕತ್ಥ, ಮಾ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಉಪೋಸಥಪವಾರಣಾನಂ ಅನ್ತರಾಯಮಕತ್ಥ, ಮಾ ಸಾಮಗ್ಗಿಂ ಭಿನ್ದಿತ್ಥ, ತುಮ್ಹಾಕಂ ಸೇನಾಸನಂ ಕತಮ್ಪಿ ಕತಟ್ಠಾನೇ ನ ಠಸ್ಸತೀ’’ತಿ. ಸಚೇ ಬಲಕ್ಕಾರೇನ ಕರೋನ್ತಿಯೇವ, ಯದಾ ತೇಸಂ ಲಜ್ಜಿಪರಿಸಾ ಉಸ್ಸನ್ನಾ ಹೋತಿ, ಸಕ್ಕಾ ಚ ಹೋತಿ ಲದ್ಧುಂ ಧಮ್ಮಿಕೋ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ, ತದಾ ತೇಸಂ ಪೇಸೇತಬ್ಬಂ ‘‘ತುಮ್ಹಾಕಂ ಆವಾಸಂ ಹರಥಾ’’ತಿ. ಸಚೇ ಯಾವತತಿಯಂ ಪೇಸಿತೇ ಹರನ್ತಿ, ಸಾಧು. ನೋ ಚೇ ಹರನ್ತಿ, ಠಪೇತ್ವಾ ಬೋಧಿಞ್ಚ ಚೇತಿಯಞ್ಚ ಅವಸೇಸಸೇನಾಸನಾನಿ ಭಿನ್ದಿತಬ್ಬಾನಿ, ನೋ ಚ ಖೋ ಅಪರಿಭೋಗಂ ಕರೋನ್ತೇಹಿ, ಪಟಿಪಾಟಿಯಾ ಪನ ಛದನಗೋಪಾನಸೀಇಟ್ಠಕಾದೀನಿ ಅಪನೇತ್ವಾ ತೇಸಂ ಪೇಸೇತಬ್ಬಂ ‘‘ತುಮ್ಹಾಕಂ ದಬ್ಬಸಮ್ಭಾರೇ ಹರಥಾ’’ತಿ. ಸಚೇ ಹರನ್ತಿ, ಸಾಧು. ನೋ ಚೇ ಹರನ್ತಿ, ಅಥ ತೇಸು ದಬ್ಬಸಮ್ಭಾರೇಸು ಹಿಮವಸ್ಸವಾತಾತಪಾದೀಹಿ ಪೂತಿಭೂತೇಸು ವಾ ಚೋರೇಹಿ ವಾ ಹಟೇಸು ಅಗ್ಗಿನಾ ವಾ ದಡ್ಢೇಸು ಸೀಮಸಾಮಿಕಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಅನುಪವಜ್ಜಾ, ನ ಲಬ್ಭಾ ಚೋದೇತುಂ ‘‘ತುಮ್ಹೇಹಿ ಅಮ್ಹಾಕಂ ದಬ್ಬಸಮ್ಭಾರಾ ನಾಸಿತಾ’’ತಿ ವಾ ‘‘ತುಮ್ಹಾಕಂ ಗೀವಾ’’ತಿ ವಾ. ಯಂ ಪನ ಸೀಮಸಾಮಿಕೇಹಿ ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ಕತಂ, ತಂ ಸುಕತಮೇವ ಹೋತಿ. ಯೋಪಿ ಭಿಕ್ಖು ಬಹುಸ್ಸುತೋ ವಿನಯಞ್ಞೂ ಅಞ್ಞಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಅಕಪ್ಪಿಯಪರಿಕ್ಖಾರಂ ಗಹೇತ್ವಾ ವಿಚರನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಛಿನ್ದಾಪೇಯ್ಯ ವಾ ಭಿನ್ದಾಪೇಯ್ಯ ವಾ, ಅನುಪವಜ್ಜೋ, ಸೋ ನೇವ ಚೋದೇತಬ್ಬೋ ನ ಸಾರೇತಬ್ಬೋ, ನ ತಂ ಲಬ್ಭಾ ವತ್ತುಂ ‘‘ಅಯಂ ನಾಮ ಮಮ ಪರಿಕ್ಖಾರೋ ತಯಾ ನಾಸಿತೋ, ತಂ ಮೇ ದೇಹೀ’’ತಿ.

ಇತಿ ಪಾಳಿಮುತ್ತಕವಿನಯವಿನಿಚ್ಛಯಸಙ್ಗಹೇ

ಪರಿಕ್ಖಾರವಿನಿಚ್ಛಯಕಥಾ ಸಮತ್ತಾ.

೩. ಭೇಸಜ್ಜಾದಿಕರಣವಿನಿಚ್ಛಯಕಥಾ

೧೫. ಭೇಸಜ್ಜಕರಣಪರಿತ್ತಪಟಿಸನ್ಥಾರೇಸು ¶ ಪನ ಭೇಸಜ್ಜಕರಣೇ ತಾವ ಅಯಂ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ (ಪಾರಾ. ಅಟ್ಠ. ೨.೧೮೫-೭) – ಆಗತಾಗತಸ್ಸ ಪರಜನಸ್ಸ ಭೇಸಜ್ಜಂ ನ ಕಾತಬ್ಬಂ, ಕರೋನ್ತೋ ದುಕ್ಕಟಂ ಆಪಜ್ಜತಿ. ಪಞ್ಚನ್ನಂ ಪನ ಸಹಧಮ್ಮಿಕಾನಂ ಕಾತಬ್ಬಂ ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನಿಯಾ ¶ ಸಿಕ್ಖಮಾನಾಯ ಸಾಮಣೇರಸ್ಸ ಸಾಮಣೇರಿಯಾತಿ. ಸಮಸೀಲಸದ್ಧಾಪಞ್ಞಾನಞ್ಹಿ ಏತೇಸಂ ತೀಸು ಸಿಕ್ಖಾಸು ಯುತ್ತಾನಂ ಭೇಸಜ್ಜಂ ಅಕಾತುಂ ನ ಲಬ್ಭತಿ. ಕರೋನ್ತೇನ ಚ ಸಚೇ ತೇಸಂ ಅತ್ಥಿ, ತೇಸಂ ಸನ್ತಕಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಯೋಜೇತ್ವಾ ದಾತಬ್ಬಂ, ಸಚೇ ನತ್ಥಿ, ಅತ್ತನೋ ಸನ್ತಕಂ ಕಾತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ಅತ್ತನೋಪಿ ನತ್ಥಿ, ಭಿಕ್ಖಾಚಾರವತ್ತೇನ ವಾ ಞಾತಕಪವಾರಿತಟ್ಠಾನತೋ ವಾ ಪರಿಯೇಸಿತಬ್ಬಂ, ಅಲಭನ್ತೇನ ಗಿಲಾನಸ್ಸ ಅತ್ಥಾಯ ಅಕತವಿಞ್ಞತ್ತಿಯಾಪಿ ಆಹರಿತ್ವಾ ಕಾತಬ್ಬಂ.

೧೬. ಅಪರೇಸಮ್ಪಿ ಪಞ್ಚನ್ನಂ ಕಾತುಂ ವಟ್ಟತಿ ಮಾತು ಪಿತು ತದುಪಟ್ಠಾಕಾನಂ ಅತ್ತನೋ ವೇಯ್ಯಾವಚ್ಚಕರಸ್ಸ ಪಣ್ಡುಪಲಾಸಸ್ಸ ಚಾತಿ. ಪಣ್ಡುಪಲಾಸೋ ನಾಮ ಯೋ ಪಬ್ಬಜ್ಜಾಪೇಕ್ಖೋ ಯಾವ ಪತ್ತಚೀವರಂ ಪಟಿಯಾದಿಯತಿ, ತಾವ ವಿಹಾರೇ ವಸತಿ. ತೇಸು ಸಚೇ ಮಾತಾಪಿತರೋ ಇಸ್ಸರಾ ಹೋನ್ತಿ ನ ಪಚ್ಚಾಸೀಸನ್ತಿ, ಅಕಾತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಸಚೇ ಪನ ರಜ್ಜೇಪಿ ಠಿತಾ ಪಚ್ಚಾಸೀಸನ್ತಿ, ಅಕಾತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ. ಭೇಸಜ್ಜಂ ಪಚ್ಚಾಸೀಸನ್ತಾನಂ ಭೇಸಜ್ಜಂ ದಾತಬ್ಬಂ, ಯೋಜೇತುಂ ಅಜಾನನ್ತಾನಂ ಯೋಜೇತ್ವಾ ದಾತಬ್ಬಂ. ಸಬ್ಬೇಸಂ ಅತ್ಥಾಯ ಸಹಧಮ್ಮಿಕೇಸು ವುತ್ತನಯೇನೇವ ಪರಿಯೇಸಿತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ಪನ ಮಾತರಂ ವಿಹಾರಂ ಆನೇತ್ವಾ ಜಗ್ಗತಿ, ಸಬ್ಬಂ ಪರಿಕಮ್ಮಂ ಅನಾಮಸನ್ತೇನ ಕಾತಬ್ಬಂ, ಖಾದನೀಯಭೋಜನೀಯಂ ಸಹತ್ಥಾ ದಾತಬ್ಬಂ. ಪಿತಾ ಪನ ಯಥಾ ಸಾಮಣೇರೋ, ಏವಂ ಸಹತ್ಥೇನ ನ್ಹಾಪನಸಮ್ಬಾಹನಾದೀನಿ ಕತ್ವಾ ಉಪಟ್ಠಾತಬ್ಬೋ. ಯೇ ಚ ಮಾತಾಪಿತರೋ ಉಪಟ್ಠಹನ್ತಿ ಪಟಿಜಗ್ಗನ್ತಿ, ತೇಸಮ್ಪಿ ಏವಮೇವ ಕಾತಬ್ಬಂ. ವೇಯ್ಯಾವಚ್ಚಕರೋ ನಾಮ ಯೋ ವೇತನಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಅರಞ್ಞೇ ದಾರೂನಿ ವಾ ಛಿನ್ದತಿ, ಅಞ್ಞಂ ವಾ ಕಿಞ್ಚಿ ಕಮ್ಮಂ ಕರೋತಿ, ತಸ್ಸ ರೋಗೇ ಉಪ್ಪನ್ನೇ ಯಾವ ಞಾತಕಾ ನ ಪಸ್ಸನ್ತಿ, ತಾವ ಭೇಸಜ್ಜಂ ಕಾತಬ್ಬಂ. ಯೋ ಪನ ಭಿಕ್ಖುನಿಸ್ಸಿತಕೋವ ಹುತ್ವಾ ಸಬ್ಬಕಮ್ಮಾನಿ ಕರೋತಿ, ತಸ್ಸ ಭೇಸಜ್ಜಂ ಕಾತಬ್ಬಮೇವ. ಪಣ್ಡುಪಲಾಸೇಪಿ ಸಾಮಣೇರೇ ವಿಯ ಪಟಿಪಜ್ಜಿತಬ್ಬಂ.

೧೭. ಅಪರೇಸಮ್ಪಿ ದಸನ್ನಂ ಕಾತುಂ ವಟ್ಟತಿ ಜೇಟ್ಠಭಾತು ಕನಿಟ್ಠಭಾತು ಜೇಟ್ಠಭಗಿನಿಯಾ ಕನಿಟ್ಠಭಗಿನಿಯಾ ಚೂಳಮಾತುಯಾ ಮಹಾಮಾತುಯಾ ಚೂಳಪಿತುನೋ ಮಹಾಪಿತುನೋ ಪಿತುಚ್ಛಾಯ ಮಾತುಲಸ್ಸಾತಿ. ತೇಸಂ ಪನ ಸಬ್ಬೇಸಮ್ಪಿ ಕರೋನ್ತೇನ ತೇಸಂಯೇವ ಸನ್ತಕಂ ಭೇಸಜ್ಜಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಕೇವಲಂ ಯೋಜೇತ್ವಾ ದಾತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ¶ ಪನ ನಪ್ಪಹೋನ್ತಿ ಯಾಚನ್ತಿ ಚ ‘‘ದೇಥ ನೋ, ಭನ್ತೇ, ತುಮ್ಹಾಕಂ ಪಟಿದಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ, ತಾವಕಾಲಿಕಂ ದಾತಬ್ಬಂ. ಸಚೇಪಿ ನ ಯಾಚನ್ತಿ, ‘‘ಅಮ್ಹಾಕಂ ಭೇಸಜ್ಜಂ ಅತ್ಥಿ, ತಾವಕಾಲಿಕಂ ಗಣ್ಹಥಾ’’ತಿ ವತ್ವಾ ವಾ ¶ ‘‘ಯದಾ ತೇಸಂ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ತದಾ ದಸ್ಸನ್ತೀ’’ತಿ ಆಭೋಗಂ ವಾ ಕತ್ವಾ ದಾತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ಪಟಿದೇನ್ತಿ, ಗಹೇತಬ್ಬಂ. ನೋ ಚೇ ದೇನ್ತಿ, ನ ಚೋದೇತಬ್ಬಾ. ಏತೇ ದಸ ಞಾತಕೇ ಠಪೇತ್ವಾ ಅಞ್ಞೇಸಂ ನ ಕಾತಬ್ಬಂ.

ಏತೇಸಂ ಪುತ್ತಪರಮ್ಪರಾಯ ಪನ ಯಾವ ಸತ್ತಮಾ ಕುಲಪರಿವಟ್ಟಾ, ತಾವ ಚತ್ತಾರೋ ಪಚ್ಚಯೇ ಆಹರಾಪೇನ್ತಸ್ಸ ಅಕತವಿಞ್ಞತ್ತಿ ವಾ ಭೇಸಜ್ಜಂ ಕರೋನ್ತಸ್ಸ ವೇಜ್ಜಕಮ್ಮಂ ವಾ ಕುಲದೂಸಕಾಪತ್ತಿ ವಾ ನ ಹೋತಿ. ಸಚೇ ಭಾತು ಜಾಯಾ, ಭಗಿನಿಯಾ ಸಾಮಿಕೋ ವಾ ಗಿಲಾನೋ ಹೋತಿ, ಞಾತಕಾ ಚೇ, ತೇಸಮ್ಪಿ ವಟ್ಟತಿ. ಅಞ್ಞಾತಕಾ ಚೇ, ಭಾತು ಚ ಭಗಿನಿಯಾ ಚ ಕತ್ವಾ ದಾತಬ್ಬಂ ‘‘ತುಮ್ಹಾಕಂ ಜಗ್ಗನಟ್ಠಾನೇ ದೇಥಾ’’ತಿ. ಅಥ ವಾ ತೇಸಂ ಪುತ್ತಾನಂ ಕತ್ವಾ ದಾತಬ್ಬಂ ‘‘ತುಮ್ಹಾಕಂ ಮಾತಾಪಿತೂನಂ ದೇಥಾ’’ತಿ. ಏತೇನುಪಾಯೇನ ಸಬ್ಬಪದೇಸು ವಿನಿಚ್ಛಯೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ.

ತೇಸಂ ಅತ್ಥಾಯ ಚ ಸಾಮಣೇರೇಹಿ ಅರಞ್ಞತೋ ಭೇಸಜ್ಜಂ ಆಹರಾಪೇನ್ತೇನ ಞಾತಿಸಾಮಣೇರೇಹಿ ವಾ ಆಹರಾಪೇತಬ್ಬಂ, ಅಞ್ಞಾತಕೇಹಿ ಅತ್ತನೋ ಅತ್ಥಾಯ ವಾ ಆಹರಾಪೇತ್ವಾ ದಾತಬ್ಬಂ. ತೇಹಿಪಿ ‘‘ಉಪಜ್ಝಾಯಸ್ಸ ಆಹರಾಮಾ’’ತಿ ವತ್ತಸೀಸೇನ ಆಹರಿತಬ್ಬಂ. ಉಪಜ್ಝಾಯಸ್ಸ ಮಾತಾಪಿತರೋ ಗಿಲಾನಾ ವಿಹಾರಂ ಆಗಚ್ಛನ್ತಿ, ಉಪಜ್ಝಾಯೋ ಚ ದಿಸಾಪಕ್ಕನ್ತೋ ಹೋತಿ, ಸದ್ಧಿವಿಹಾರಿಕೇನ ಉಪಜ್ಝಾಯಸ್ಸ ಸನ್ತಕಂ ಭೇಸಜ್ಜಂ ದಾತಬ್ಬಂ. ನೋ ಚೇ ಅತ್ಥಿ, ಅತ್ತನೋ ಭೇಸಜ್ಜಂ ಉಪಜ್ಝಾಯಸ್ಸ ಪರಿಚ್ಚಜಿತ್ವಾ ದಾತಬ್ಬಂ. ಅತ್ತನೋಪಿ ಅಸನ್ತೇ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ಪರಿಯೇಸಿತ್ವಾ ಉಪಜ್ಝಾಯಸ್ಸ ಸನ್ತಕಂ ಕತ್ವಾ ದಾತಬ್ಬಂ. ಉಪಜ್ಝಾಯೇನಪಿ ಸದ್ಧಿವಿಹಾರಿಕಸ್ಸ ಮಾತಾಪಿತೂಸು ಏವಮೇವ ಪಟಿಪಜ್ಜಿತಬ್ಬಂ. ಏಸೇವ ನಯೋ ಆಚರಿಯನ್ತೇವಾಸಿಕೇಸುಪಿ. ಅಞ್ಞೋಪಿ ಯೋ ಆಗನ್ತುಕೋ ವಾ ಚೋರೋ ವಾ ಯುದ್ಧಪರಾಜಿತೋ ಇಸ್ಸರೋ ವಾ ಞಾತಕೇಹಿ ಪರಿಚ್ಚತ್ತೋ ಕಪಣೋ ವಾ ಗಮಿಯಮನುಸ್ಸೋ ವಾ ಗಿಲಾನೋ ಹುತ್ವಾ ವಿಹಾರಂ ಪವಿಸತಿ, ಸಬ್ಬೇಸಂ ಅಪಚ್ಚಾಸೀಸನ್ತೇನ ಭೇಸಜ್ಜಂ ಕಾತಬ್ಬಂ.

೧೮. ಸದ್ಧಂ ಕುಲಂ ಹೋತಿ ಚತೂಹಿ ಪಚ್ಚಯೇಹಿ ಉಪಟ್ಠಾಯಕಂ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಸ್ಸ ಮಾತಾಪಿತುಟ್ಠಾನಿಯಂ, ತತ್ರ ಚೇ ಕೋಚಿ ಗಿಲಾನೋ ಹೋತಿ, ತಸ್ಸತ್ಥಾಯ ವಿಸ್ಸಾಸೇನ ‘‘ಭೇಸಜ್ಜಂ ಕತ್ವಾ ಭನ್ತೇ ದೇಥಾ’’ತಿ ವದನ್ತಿ, ನೇವ ದಾತಬ್ಬಂ ನ ಕಾತಬ್ಬಂ. ಅಥ ಪನ ಕಪ್ಪಿಯಂ ಞತ್ವಾ ಏವಂ ಪುಚ್ಛನ್ತಿ ‘‘ಭನ್ತೇ, ಅಸುಕಸ್ಸ ನಾಮ ರೋಗಸ್ಸ ಕಿಂ ಭೇಸಜ್ಜಂ ಕರೋನ್ತೀ’’ತಿ, ‘‘ಇದಞ್ಚಿದಞ್ಚ ಗಹೇತ್ವಾ ಕರೋನ್ತೀ’’ತಿ ವತ್ತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ‘‘ಭನ್ತೇ, ಮಯ್ಹಂ ಮಾತಾ ಗಿಲಾನಾ, ಭೇಸಜ್ಜಂ ತಾವ ಆಚಿಕ್ಖಥಾ’’ತಿ ಏವಂ ಪುಚ್ಛಿತೇ ಪನ ನ ಆಚಿಕ್ಖಿತಬ್ಬಂ, ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಪನ ಕಥಾ ಕಾತಬ್ಬಾ ¶ ‘‘ಆವುಸೋ, ಅಸುಕಸ್ಸ ನಾಮ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಇಮಸ್ಮಿಂ ¶ ರೋಗೇ ಕಿಂ ಭೇಸಜ್ಜಂ ಕರಿಂಸೂ’’ತಿ. ಇದಞ್ಚಿದಞ್ಚ ಭೇಸಜ್ಜಂ ಭನ್ತೇತಿ. ತಂ ಸುತ್ವಾ ಇತರೋ ಮಾತು ಭೇಸಜ್ಜಂ ಕರೋತಿ, ವಟ್ಟತಿ. ಮಹಾಪದುಮತ್ಥೇರೋ ಕಿರ ವಸಭರಞ್ಞೋಪಿ ದೇವಿಯಾ ರೋಗೇ ಉಪ್ಪನ್ನೇ ಏಕಾಯ ಇತ್ಥಿಯಾ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಪುಚ್ಛಿತೋ ‘‘ನ ಜಾನಾಮೀ’’ತಿ ಅವತ್ವಾ ಏವಮೇವ ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಸಮುಲ್ಲಪೇಸಿ. ತಂ ಸುತ್ವಾ ತಸ್ಸಾ ಭೇಸಜ್ಜಮಕಂಸು. ವೂಪಸನ್ತೇ ಚ ರೋಗೇ ತಿಚೀವರೇನ ತೀಹಿ ಚ ಕಹಾಪಣಸತೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಭೇಸಜ್ಜಚಙ್ಕೋಟಕಂ ಪೂರೇತ್ವಾ ಆಹರಿತ್ವಾ ಥೇರಸ್ಸ ಪಾದಮೂಲೇ ಠಪೇತ್ವಾ ‘‘ಭನ್ತೇ, ಪುಪ್ಫಪೂಜಂ ಕರೋಥಾ’’ತಿ ಆಹಂಸು. ಥೇರೋ ‘‘ಆಚರಿಯಭಾಗೋ ನಾಮ ಅಯ’’ನ್ತಿ ಕಪ್ಪಿಯವಸೇನ ಗಾಹಾಪೇತ್ವಾ ಪುಪ್ಫಪೂಜಮಕಾಸಿ. ಏವಂ ತಾವ ಭೇಸಜ್ಜೇ ಪಟಿಪಜ್ಜಿತಬ್ಬಂ.

೧೯. ಪರಿತ್ತೇ ಪನ ‘‘ಗಿಲಾನಸ್ಸ ಪರಿತ್ತಂ ಕರೋಥ, ಭನ್ತೇ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ನ ಕಾತಬ್ಬಂ, ‘‘ಪರಿತ್ತಂ ಭಣಥಾ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ಪನ ಭಣಿತಬ್ಬಂ. ಸಚೇಪಿಸ್ಸ ಏವಂ ಹೋತಿ ‘‘ಮನುಸ್ಸಾ ನಾಮ ನ ಜಾನನ್ತಿ, ಅಕರಿಯಮಾನೇ ವಿಪ್ಪಟಿಸಾರಿನೋ ಭವಿಸ್ಸನ್ತೀ’’ತಿ, ಕಾತಬ್ಬಂ. ‘‘ಪರಿತ್ತೋದಕಂ ಪರಿತ್ತಸುತ್ತಂ ಕತ್ವಾ ದೇಥಾ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ಪನ ತೇಸಂಯೇವ ಉದಕಂ ಹತ್ಥೇನ ಚಾಲೇತ್ವಾ ಸುತ್ತಂ ಪರಿಮಜ್ಜಿತ್ವಾ ದಾತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ವಿಹಾರತೋ ಉದಕಂ ಅತ್ತನೋ ಸನ್ತಕಂ ವಾ ಸುತ್ತಂ ದೇತಿ, ದುಕ್ಕಟಂ. ಮನುಸ್ಸಾ ಉದಕಞ್ಚ ಸುತ್ತಞ್ಚ ಗಹೇತ್ವಾ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ‘‘ಪರಿತ್ತಂ ಭಣಥಾ’’ತಿ ವದನ್ತಿ, ಕಾತಬ್ಬಂ. ನೋ ಚೇ ಜಾನನ್ತಿ, ಆಚಿಕ್ಖಿತಬ್ಬಂ. ಭಿಕ್ಖೂನಂ ನಿಸಿನ್ನಾನಂ ಪಾದೇಸು ಉದಕಂ ಆಕಿರಿತ್ವಾ ಸುತ್ತಞ್ಚ ಠಪೇತ್ವಾ ಗಚ್ಛನ್ತಿ ‘‘ಪರಿತ್ತಂ ಕರೋಥ, ಪರಿತ್ತಂ ಭಣಥಾ’’ತಿ, ನ ಪಾದಾ ಅಪನೇತಬ್ಬಾ. ಮನುಸ್ಸಾ ಹಿ ವಿಪ್ಪಟಿಸಾರಿನೋ ಹೋನ್ತಿ. ಅನ್ತೋಗಾಮೇಪಿ ಗಿಲಾನಸ್ಸ ಅತ್ಥಾಯ ವಿಹಾರಂ ಪೇಸೇನ್ತಿ ‘‘ಪರಿತ್ತಂ ಭಣನ್ತೂ’’ತಿ, ಭಣಿತಬ್ಬಂ. ಅನ್ತೋಗಾಮೇ ರಾಜಗೇಹಾದೀಸು ರೋಗೇ ವಾ ಉಪದ್ದವೇ ವಾ ಉಪ್ಪನ್ನೇ ಪಕ್ಕೋಸಾಪೇತ್ವಾ ಭಣಾಪೇನ್ತಿ, ಆಟಾನಾಟಿಯಸುತ್ತಾದೀನಿ ಭಣಿತಬ್ಬಾನಿ. ‘‘ಆಗನ್ತ್ವಾ ಗಿಲಾನಸ್ಸ ಸಿಕ್ಖಾಪದಾನಿ ದೇನ್ತು, ಧಮ್ಮಂ ಕಥೇನ್ತು, ರಾಜನ್ತೇಪುರೇ ವಾ ಅಮಚ್ಚಗೇಹೇ ವಾ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಸಿಕ್ಖಾಪದಾನಿ ದೇನ್ತು, ಧಮ್ಮಂ ಕಥೇನ್ತೂ’’ತಿ ಪೇಸಿತೇಪಿ ಗನ್ತ್ವಾ ಸಿಕ್ಖಾಪದಾನಿ ದಾತಬ್ಬಾನಿ, ಧಮ್ಮೋ ಕಥೇತಬ್ಬೋ. ‘‘ಮತಾನಂ ಪರಿವಾರತ್ಥಂ ಆಗಚ್ಛನ್ತೂ’’ತಿ ಪಕ್ಕೋಸನ್ತಿ, ನ ಗನ್ತಬ್ಬಂ. ‘‘ಸೀವಥಿಕದಸ್ಸನೇ ಅಸುಭದಸ್ಸನೇ ಚ ಮರಣಸ್ಸತಿಂ ಪಟಿಲಭಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಸೀಸೇನ ಗನ್ತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ‘‘ಪಹಾರೇದಿನ್ನೇ ಮತೇಪಿ ಅಮರಣಾಧಿಪ್ಪಾಯಸ್ಸ ಅನಾಪತ್ತಿ ವುತ್ತಾ’’ತಿ ನ ಏತ್ತಕೇನೇವ ಅಮನುಸ್ಸಗಹಿತಸ್ಸ ಪಹಾರೋ ದಾತಬ್ಬೋ ¶ , ತಾಲಪಣ್ಣಂ ಪನ ಪರಿತ್ತಸುತ್ತಂ ವಾ ಹತ್ಥೇ ವಾ ಪಾದೇ ವಾ ಬನ್ಧಿತಬ್ಬಂ, ರತನಸುತ್ತಾದೀನಿ ಪರಿತ್ತಾನಿ ಭಣಿತಬ್ಬಾನಿ, ‘‘ಮಾ ಸೀಲವನ್ತಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ವಿಹೇಠೇಹೀ’’ತಿ ಧಮ್ಮಕಥಾ ಕಾತಬ್ಬಾ, ಆಟಾನಾಟಿಯಪರಿತ್ತಂ ವಾ ಭಣಿತಬ್ಬಂ.

ಇಧ ಪನ ಆಟಾನಾಟಿಯಪರಿತ್ತಸ್ಸ ಪರಿಕಮ್ಮಂ ವೇದಿತಬ್ಬಂ (ದೀ. ನಿ. ಅಟ್ಠ. ೩.೨೮೨). ಪಠಮಮೇವ ಹಿ ಆಟಾನಾಟಿಯಸುತ್ತಂ ನ ಭಣಿತಬ್ಬಂ, ಮೇತ್ತಸುತ್ತಂ (ಖು. ಪಾ. ೯.೧ ಆದಯೋ; ಸು. ನಿ. ೧೪೩ ಆದಯೋ) ಧಜಗ್ಗಸುತ್ತಂ (ಸಂ. ನಿ. ೧.೨೪೯) ರತನಸುತ್ತನ್ತಿ (ಖು. ಪಾ. ೬.೧ ಆದಯೋ; ಸು. ನಿ. ೨೨೪ ಆದಯೋ) ಇಮಾನಿ ¶ ಸತ್ತಾಹಂ ಭಣಿತಬ್ಬಾನಿ. ಸಚೇ ಮುಞ್ಚತಿ, ಸುನ್ದರಂ. ನೋ ಚೇ ಮುಞ್ಚತಿ, ಆಟಾನಾಟಿಯಸುತ್ತಂ ಭಣಿತಬ್ಬಂ. ತಂ ಭಣನ್ತೇನ ಚ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಪಿಟ್ಠಂ ವಾ ಮಂಸಂ ವಾ ನ ಖಾದಿತಬ್ಬಂ, ಸುಸಾನೇ ನ ವಸಿತಬ್ಬಂ. ಕಸ್ಮಾ? ಅಮನುಸ್ಸಾ ಓತಾರಂ ಲಭನ್ತಿ. ಪರಿತ್ತಕರಣಟ್ಠಾನಂ ಹರಿತೂಪಲಿತ್ತಂ ಕಾರೇತ್ವಾ ತತ್ಥ ಪರಿಸುದ್ಧಂ ಆಸನಂ ಪಞ್ಞಪೇತ್ವಾ ನಿಸೀದಿತಬ್ಬಂ. ಪರಿತ್ತಕಾರಕೋ ಭಿಕ್ಖು ವಿಹಾರತೋ ಘರಂ ನೇನ್ತೇಹಿ ಫಲಕಾವುಧೇಹಿ ಪರಿವಾರೇತ್ವಾ ನೇತಬ್ಬೋ. ಅಬ್ಭೋಕಾಸೇ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ನ ವತ್ತಬ್ಬಂ, ದ್ವಾರವಾತಪಾನಾನಿ ಪಿದಹಿತ್ವಾ ನಿಸಿನ್ನೇನ ಆವುಧಹತ್ಥೇಹಿ ಸಮ್ಪರಿವಾರಿತೇನ ಮೇತ್ತಚಿತ್ತಂ ಪುರೇಚಾರಿಕಂ ಕತ್ವಾ ವತ್ತಬ್ಬಂ, ಪಠಮಂ ಸಿಕ್ಖಾಪದಾನಿ ಗಾಹಾಪೇತ್ವಾ ಸೀಲೇ ಪತಿಟ್ಠಿತಸ್ಸ ಪರಿತ್ತಂ ಕಾತಬ್ಬಂ. ಏವಮ್ಪಿ ಮೋಚೇತುಂ ಅಸಕ್ಕೋನ್ತೇನ ವಿಹಾರಂ ನೇತ್ವಾ ಚೇತಿಯಙ್ಗಣೇ ನಿಪಜ್ಜಾಪೇತ್ವಾ ಆಸನಪೂಜಂ ಕಾರೇತ್ವಾ ದೀಪೇ ಜಾಲಾಪೇತ್ವಾ ಚೇತಿಯಙ್ಗಣಂ ಸಮ್ಮಜ್ಜಿತ್ವಾ ಮಙ್ಗಲಕಥಾ ವತ್ತಬ್ಬಾ, ಸಬ್ಬಸನ್ನಿಪಾತೋ ಘೋಸೇತಬ್ಬೋ, ವಿಹಾರಸ್ಸ ಉಪವನೇ ಜೇಟ್ಠಕರುಕ್ಖೋ ನಾಮ ಹೋತಿ, ತತ್ಥ ‘‘ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘೋ ತುಮ್ಹಾಕಂ ಆಗಮನಂ ಪತಿಮಾನೇತೀ’’ತಿ ಪಹಿಣಿತಬ್ಬಂ. ಸಬ್ಬಸನ್ನಿಪಾತಟ್ಠಾನೇ ಅನಾಗನ್ತುಂ ನಾಮ ನ ಲಭತಿ, ತತೋ ಅಮನುಸ್ಸಗಹಿತಕೋ ‘‘ತ್ವಂ ಕೋನಾಮೋಸೀ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿತಬ್ಬೋ, ನಾಮೇ ಕಥಿತೇ ನಾಮೇನೇವ ಆಲಪಿತಬ್ಬೋ, ‘‘ಇತ್ಥನ್ನಾಮ ತುಯ್ಹಂ ಮಾಲಾಗನ್ಧಾದೀಸು ಪತ್ತಿ, ಆಸನಪೂಜಾಯಂ ಪತ್ತಿ, ಪಿಣ್ಡಪಾತೇ ಪತ್ತಿ, ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘೇನ ತುಯ್ಹಂ ಪಣ್ಣಾಕಾರತ್ಥಾಯ ಮಹಾಮಙ್ಗಲಕಥಾ ವುತ್ತಾ, ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘೇ ಗಾರವೇನ ಏತಂ ಮುಞ್ಚಾಹೀ’’ತಿ ಮೋಚೇತಬ್ಬೋ. ಸಚೇ ನ ಮುಞ್ಚತಿ, ದೇವತಾನಂ ಆರೋಚೇತಬ್ಬಂ ‘‘ತುಮ್ಹೇ ಜಾನಾಥ, ಅಯಂ ಅಮನುಸ್ಸೋ ಅಮ್ಹಾಕಂ ವಚನಂ ನ ಕರೋತಿ, ಮಯಂ ಬುದ್ಧಆಣಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ಪರಿತ್ತಂ ಕಾತಬ್ಬಂ. ಏತಂ ತಾವ ಗಿಹೀನಂ ಪರಿಕಮ್ಮಂ. ಸಚೇ ಪನ ಭಿಕ್ಖು ಅಮನುಸ್ಸೇನ ಗಹಿತೋ ಹೋತಿ, ಆಸನಾನಿ ಧೋವಿತ್ವಾ ಸಬ್ಬಸನ್ನಿಪಾತಂ ಘೋಸಾಪೇತ್ವಾ ಗನ್ಧಮಾಲಾದೀಸು ¶ ಪತ್ತಿಂ ದತ್ವಾ ಪರಿತ್ತಂ ಭಣಿತಬ್ಬಂ, ಇದಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಪರಿಕಮ್ಮಂ. ಏವಂ ಪರಿತ್ತೇ ಪಟಿಪಜ್ಜಿತಬ್ಬಂ.

೨೦. ಪಟಿಸನ್ಥಾರೇ ಪನ ಅಯಂ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ (ಪಾರಾ. ಅಟ್ಠ. ೨.೧೮೫-೭) – ಅನಾಮಟ್ಠಪಿಣ್ಡಪಾತೋ ಕಸ್ಸ ದಾತಬ್ಬೋ, ಕಸ್ಸ ನ ದಾತಬ್ಬೋ? ಮಾತಾಪಿತೂನಂ ತಾವ ದಾತಬ್ಬೋ. ಸಚೇಪಿ ಕಹಾಪಣಗ್ಘನಕೋ ಹೋತಿ, ಸದ್ಧಾದೇಯ್ಯವಿನಿಪಾತನಂ ನತ್ಥಿ. ಮಾತಾಪಿತುಉಪಟ್ಠಾಕಾನಂ ವೇಯ್ಯಾವಚ್ಚಕರಸ್ಸ ಪಣ್ಡುಪಲಾಸಸ್ಸ ಚಾತಿ ಏತೇಸಮ್ಪಿ ದಾತಬ್ಬೋ. ತತ್ಥ ಪಣ್ಡುಪಲಾಸಸ್ಸ ಥಾಲಕೇ ಪಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾಪಿ ದಾತುಂ ವಟ್ಟತಿ, ತಂ ಠಪೇತ್ವಾ ಅಞ್ಞೇಸಂ ಅಗಾರಿಕಾನಂ ಮಾತಾಪಿತೂನಮ್ಪಿ ನ ವಟ್ಟತಿ. ಪಬ್ಬಜಿತಪರಿಭೋಗೋ ಹಿ ಅಗಾರಿಕಾನಂ ಚೇತಿಯಟ್ಠಾನಿಯೋ. ಅಪಿಚ ಅನಾಮಟ್ಠಪಿಣ್ಡಪಾಥೋ ನಾಮೇಸ ಸಮ್ಪತ್ತಸ್ಸ ದಾಮರಿಕಚೋರಸ್ಸಪಿ ಇಸ್ಸರಿಯಸ್ಸಪಿ ದಾತಬ್ಬೋ. ಕಸ್ಮಾ? ತೇ ಹಿ ಅದೀಯಮಾನೇಪಿ ‘‘ನ ದೇನ್ತೀ’’ತಿ ಆಮಸಿತ್ವಾ ದೀಯಮಾನೇಪಿ ‘‘ಉಚ್ಛಿಟ್ಠಕಂ ದೇನ್ತೀ’’ತಿ ಕುಜ್ಝನ್ತಿ, ಕುದ್ಧಾ ಜೀವಿತಾಪಿ ವೋರೋಪೇನ್ತಿ, ಸಾಸನಸ್ಸಪಿ ಅನ್ತರಾಯಂ ಕರೋನ್ತಿ. ರಜ್ಜಂ ಪತ್ಥಯಮಾನಸ್ಸ ವಿಚರತೋ ಚೋರನಾಗಸ್ಸ ವತ್ಥು ಚೇತ್ಥ ಕಥೇತಬ್ಬಂ. ಏವಂ ಅನಾಮಟ್ಠಪಿಣ್ಡಪಾತೇ ಪಟಿಪಜ್ಜಿತಬ್ಬಂ.

ಪಟಿಸನ್ಥಾರೋ ¶ ಚ ನಾಮಾಯಂ ಕಸ್ಸ ಕಾತಬ್ಬೋ, ಕಸ್ಸ ನ ಕಾತಬ್ಬೋ? ಪಟಿಸನ್ಥಾರೋ ನಾಮ ವಿಹಾರಂ ಸಮ್ಪತ್ತಸ್ಸ ಯಸ್ಸ ಕಸ್ಸಚಿ ಆಗನ್ತುಕಸ್ಸ ವಾ ದಲಿದ್ದಸ್ಸ ವಾ ಚೋರಸ್ಸ ವಾ ಇಸ್ಸರಸ್ಸ ವಾ ಕಾತಬ್ಬೋಯೇವ. ಕಥಂ? ಆಗನ್ತುಕಂ ತಾವ ಖೀಣಪರಿಬ್ಬಯಂ ವಿಹಾರಂ ಸಮ್ಪತ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಪಾನೀಯಂ ಪಿವಾ’’ತಿ ದಾತಬ್ಬಂ, ಪಾದಮಕ್ಖನತೇಲಂ ದಾತಬ್ಬಂ, ಕಾಲೇ ಆಗತಸ್ಸ ಯಾಗುಭತ್ತಂ, ವಿಕಾಲೇ ಆಗತಸ್ಸ ಸಚೇ ತಣ್ಡುಲಾ ಅತ್ಥಿ, ತಣ್ಡುಲಾ ದಾತಬ್ಬಾ. ಅವೇಲಾಯ ಸಮ್ಪತ್ತೋಪಿ ‘‘ಗಚ್ಛಾಹೀ’’ತಿ ನ ವತ್ತಬ್ಬೋ, ಸಯನಟ್ಠಾನಂ ದಾತಬ್ಬಂ. ಸಬ್ಬಂ ಅಪಚ್ಚಾಸೀಯನ್ತೇನೇವ ಕಾತಬ್ಬಂ. ‘‘ಮನುಸ್ಸಾ ನಾಮ ಚತುಪಚ್ಚಯದಾಯಕಾ, ಏವಂ ಸಙ್ಗಹೇ ಕರಿಯಮಾನೇ ಪುನಪ್ಪುನಂ ಪಸೀದಿತ್ವಾ ಉಪಕಾರಂ ಕರಿಸ್ಸನ್ತೀ’’ತಿ ಚಿತ್ತಂ ನ ಉಪ್ಪಾದೇತಬ್ಬಂ. ಚೋರಾನಂ ಪನ ಸಙ್ಘಿಕಮ್ಪಿ ದಾತಬ್ಬಂ. ಪಟಿಸನ್ಥಾರಾನಿಸಂಸದೀಪನತ್ಥಞ್ಚ ಚೋರನಾಗವತ್ಥು, ಭಾತರಾ ಸದ್ಧಿಂ ಜಮ್ಬುದೀಪಗತಸ್ಸ ಮಹಾನಾಗರಞ್ಞೋ ವತ್ಥು, ಪಿತುರಾಜಸ್ಸ ರಜ್ಜೇ ಚತುನ್ನಂ ಅಮಚ್ಚಾನಂ ವತ್ಥು, ಅಭಯಚೋರವತ್ಥೂತಿ ಏವಮಾದೀನಿ ಬಹೂನಿ ವತ್ಥೂನಿ ಮಹಾಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ವಿತ್ಥಾರತೋ ವುತ್ತಾನಿ.

ತತ್ರಾಯಂ ಏಕವತ್ಥುದೀಪನಾ – ಸೀಹಳದೀಪೇ ಕಿರ ಅಭಯೋ ನಾಮ ಚೋರೋ ಪಞ್ಚಸತಪರಿವಾರೋ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಠಾನೇ ಖನ್ಧಾವಾರಂ ಬನ್ಧಿತ್ವಾ ಸಮನ್ತಾ ತಿಯೋಜನಂ ಉಬ್ಬಾಸೇತ್ವಾ ¶ ವಸತಿ. ಅನುರಾಧಪುರವಾಸಿನೋ ಕದಮ್ಬನದಿಂ ನ ಉತ್ತರನ್ತಿ, ಚೇತಿಯಗಿರಿಮಗ್ಗೇ ಜನಸಞ್ಚಾರೋ ಉಪಚ್ಛಿನ್ನೋ. ಅಥೇಕದಿವಸಂ ಚೋರೋ ‘‘ಚೇತಿಯಗಿರಿಂ ವಿಲುಮ್ಪಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಅಗಮಾಸಿ. ಆರಾಮಿಕಾ ದಿಸ್ವಾ ದೀಘಭಾಣಕಅಭಯತ್ಥೇರಸ್ಸ ಆರೋಚೇಸುಂ. ಥೇರೋ ‘‘ಸಪ್ಪಿಫಾಣಿತಾದೀನಿ ಅತ್ಥೀ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿ. ‘‘ಅತ್ಥಿ, ಭನ್ತೇ’’ತಿ. ‘‘ಚೋರಾನಂ ದೇಥ’’. ‘‘ತಣ್ಡುಲಾ ಅತ್ಥೀ’’ತಿ. ‘‘ಅತ್ಥಿ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘಸ್ಸತ್ಥಾಯ ಆಹಟಾ ತಣ್ಡುಲಾ ಚ ಪಕ್ಕಸಾಕಞ್ಚ ಗೋರಸೋ ಚಾ’’ತಿ. ‘‘ಭತ್ತಂ ಸಮ್ಪಾದೇತ್ವಾ ಚೋರಾನಂ ದೇಥಾ’’ತಿ. ಆರಾಮಿಕಾ ತಥಾ ಕರಿಂಸು. ಚೋರಾ ಭತ್ತಂ ಭುಞ್ಜಿತ್ವಾ ‘‘ಕೇನಾಯಂ ಪಟಿಸನ್ಥಾರೋ ಕತೋ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿಂಸು. ‘‘ಅಮ್ಹಾಕಂ ಅಯ್ಯೇನ ಅಭಯತ್ಥೇರೇನಾ’’ತಿ. ಚೋರಾ ಥೇರಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕಂ ಗನ್ತ್ವಾ ವನ್ದಿತ್ವಾ ಆಹಂಸು ‘‘ಮಯಂ ‘ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಚ ಚೇತಿಯಸ್ಸ ಚ ಸನ್ತಕಂ ಅಚ್ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ಗಹೇಸ್ಸಾಮಾ’ತಿ ಆಗತಾ, ತುಮ್ಹಾಕಂ ಪನ ಇಮಿನಾ ಪಟಿಸನ್ಥಾರೇನ ಮಯಂ ಪಸನ್ನಾ, ಅಜ್ಜ ಪಟ್ಠಾಯ ವಿಹಾರೇ ಧಮ್ಮಿಕಾರಕ್ಖಾ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಆಯತ್ತಾ ಹೋತು, ನಾಗರಾ ಆಗನ್ತ್ವಾ ದಾನಂ ದೇನ್ತು, ಚೇತಿಯಂ ವನ್ದನ್ತೂ’’ತಿ. ತತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಚ ನಾಗರೇ ದಾನಂ ದಾತುಂ ಆಗಚ್ಛನ್ತೇ ನದೀತೀರೇಯೇವ ಪಚ್ಚುಗ್ಗನ್ತ್ವಾ ರಕ್ಖನ್ತಾ ವಿಹಾರಂ ನೇನ್ತಿ, ವಿಹಾರೇಪಿ ದಾನಂ ದೇನ್ತಾನಂ ರಕ್ಖಂ ಕತ್ವಾ ತಿಟ್ಠನ್ತಿ. ತೇಪಿ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಭುತ್ತಾವಸೇಸಂ ಚೋರಾನಂ ದೇನ್ತಿ. ಗಮನಕಾಲೇಪಿ ತೇ ಚೋರಾ ನದೀತೀರಂ ಪಾಪೇತ್ವಾ ನಿವತ್ತನ್ತಿ.

ಅಥೇಕದಿವಸಂ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘೇ ಖೀಯನಕಕಥಾ ಉಪ್ಪನ್ನಾ ‘‘ಥೇರೋ ಇಸ್ಸರವತಾಯ ಸಙ್ಘಸನ್ತಕಂ ಚೋರಾನಂ ಅದಾಸೀ’’ತಿ. ಥೇರೋ ಸನ್ನಿಪಾತಂ ಕಾರಾಪೇತ್ವಾ ಆಹ ‘‘ಚೋರಾ ‘ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಪಕತಿವಟ್ಟಞ್ಚ ಚೇತಿಯಸನ್ತಕಞ್ಚ ಅಚ್ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ಗಣ್ಹಿಸ್ಸಾಮಾ’ತಿ ಆಗಮಿಂಸು, ಅಥ ತೇಸಂ ಮಯಾ ‘ಏತಂ ನ ಹರಿಸ್ಸನ್ತೀ’ತಿ ಏತ್ತಕೋ ನಾಮ ಪಟಿಸನ್ಥಾರೋ ಕತೋ, ತಂ ಸಬ್ಬಮ್ಪಿ ಏಕತೋ ಸಮ್ಪಿಣ್ಡೇತ್ವಾ ಅಗ್ಘಾಪೇಥ, ತೇನ ¶ ಕಾರಣೇನ ಅವಿಲುತ್ತಂ ಭಣ್ಡಂ ಏಕತೋ ಸಮ್ಪಿಣ್ಡೇತ್ವಾ ಅಗ್ಘಾಪೇಥಾ’’ತಿ. ತತೋ ಸಬ್ಬಮ್ಪಿ ಥೇರೇನ ದಿನ್ನಕಂ ಚೇತಿಯಘರೇ ಏಕಂ ವರಪೋತ್ಥಕಚಿತ್ತತ್ಥರಣಂ ನ ಅಗ್ಘತಿ. ತತೋ ಆಹಂಸು ‘‘ಥೇರೇನ ಕತೋ ಪಟಿಸನ್ಥಾರೋ ಸುಕತೋ, ಚೋದೇತುಂ ವಾ ಸಾರೇತುಂ ವಾ ನ ಲಬ್ಭತಿ, ಗೀವಾ ವಾ ಅವಹಾರೋ ವಾ ನತ್ಥೀ’’ತಿ. ಏವಂ ಮಹಾನಿಸಂಸೋ ಪಟಿಸನ್ಥಾರೋತಿ ಸಲ್ಲಕ್ಖೇತ್ವಾ ಕತ್ತಬ್ಬೋ ಪಣ್ಡಿತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾತಿ.

ಇತಿ ಪಾಳಿಮುತ್ತಕವಿನಯವಿನಿಚ್ಛಯಸಙ್ಗಹೇ

ಭೇಸಜ್ಜಾದಿಕರಣವಿನಿಚ್ಛಯಕಥಾ ಸಮತ್ತಾ.

೪. ವಿಞ್ಞತ್ತಿವಿನಿಚ್ಛಯಕಥಾ

೨೧. ವಿಞ್ಞತ್ತೀತಿ ¶ ¶ ಯಾಚನಾ. ತತ್ರಾಯಂ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ (ಪಾರಾ. ಅಟ್ಠ. ೨.೩೪೨) – ಮೂಲಚ್ಛೇಜ್ಜಾಯ ಪುರಿಸಂ ಯಾಚಿತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ, ‘‘ಸಹಾಯತ್ಥಾಯ ಕಮ್ಮಕರಣತ್ಥಾಯ ಪುರಿಸಂ ದೇಥಾ’’ತಿ ಯಾಚಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ, ಪುರಿಸೇನ ಕತ್ತಬ್ಬಂ ಹತ್ಥಕಮ್ಮಸಙ್ಖಾತಂ ಪುರಿಸತ್ತಕರಂ ಯಾಚಿತುಂ ವಟ್ಟತಿಯೇವ. ಹತ್ಥಕಮ್ಮಞ್ಹಿ ಕಿಞ್ಚಿ ವತ್ಥು ನ ಹೋತಿ, ತಸ್ಮಾ ತಂ ಠಪೇತ್ವಾ ಮಿಗಲುದ್ದಕಮಚ್ಛಬನ್ಧನಕಾದೀನಂ ಸಕಕಮ್ಮಂ ಅವಸೇಸಂ ಸಬ್ಬಂ ಕಪ್ಪಿಯಂ. ‘‘ಕಿಂ, ಭನ್ತೇ, ಆಗತಾತ್ಥ ಕೇನ ಕಮ್ಮೇನಾ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿತೇ ವಾ ಅಪುಚ್ಛಿತೇ ವಾ ಯಾಚಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ, ವಿಞ್ಞತ್ತಿಪಚ್ಚಯಾ ದೋಸೋ ನತ್ಥಿ. ಮಿಗಲುದ್ದಕಾದಯೋ ಪನ ಸಕಕಮ್ಮಂ ನ ಯಾಚಿತಬ್ಬಾ, ‘‘ಹತ್ಥಕಮ್ಮಂ ದೇಥಾ’’ತಿ ಅನಿಯಮೇತ್ವಾಪಿ ನ ಯಾಚಿತಬ್ಬಾ. ಏವಂ ಯಾಚಿತಾ ಹಿ ತೇ ‘‘ಸಾಧು, ಭನ್ತೇ’’ತಿ ಭಿಕ್ಖೂ ಉಯ್ಯೋಜೇತ್ವಾ ಮಿಗೇಪಿ ಮಾರೇತ್ವಾ ಆಹರೇಯ್ಯುಂ. ನಿಯಮೇತ್ವಾ ಪನ ‘‘ವಿಹಾರೇ ಕಿಞ್ಚಿ ಕತ್ತಬ್ಬಂ ಅತ್ಥಿ, ತತ್ಥ ಹತ್ಥಕಮ್ಮಂ ದೇಥಾ’’ತಿ ಯಾಚಿತಬ್ಬಾ, ಫಾಲನಙ್ಗಲಾದೀನಿ ಉಪಕರಣಾನಿ ಗಹೇತ್ವಾ ಕಸಿತುಂ ವಾ ವಪಿತುಂ ವಾ ಲಾಯಿತುಂ ವಾ ಗಚ್ಛನ್ತಂ ಸಕಕಿಚ್ಚಪಸುತಮ್ಪಿ ಕಸ್ಸಕಂ ವಾ ಅಞ್ಞಂ ವಾ ಕಿಞ್ಚಿ ಹತ್ಥಕಮ್ಮಂ ಯಾಚಿತುಂ ವಟ್ಟತೇವ. ಯೋ ಪನ ವಿಘಾಸಾದೋ ವಾ ಅಞ್ಞೋ ವಾ ಕೋಚಿ ನಿಕ್ಕಮ್ಮೋ ನಿರತ್ಥಕಕಥಂ ಕಥೇನ್ತೋ ನಿದ್ದಾಯನ್ತೋ ವಾ ವಿಹರತಿ, ಏವರೂಪಂ ಅಯಾಚಿತ್ವಾಪಿ ‘‘ಏಹಿ ರೇ ಇದಂ ವಾ ಇದಂ ವಾ ಕರೋಹೀ’’ತಿ ಯದಿಚ್ಛಕಂ ಕಾರಾಪೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ.

ಹತ್ಥಕಮ್ಮಸ್ಸ ಪನ ಸಬ್ಬಕಪ್ಪಿಯಭಾವದೀಪನತ್ಥಂ ಇಮಂ ನಯಂ ಕಥೇನ್ತಿ. ಸಚೇ ಹಿ ಭಿಕ್ಖು ಪಾಸಾದಂ ಕಾರೇತುಕಾಮೋ ಹೋತಿ, ಥಮ್ಭತ್ಥಾಯ ಪಾಸಾಣಕೋಟ್ಟಕಾನಂ ಘರಂ ಗನ್ತ್ವಾ ವತ್ತಬ್ಬಂ ‘‘ಹತ್ಥಕಮ್ಮಂ ಲದ್ಧುಂ ವಟ್ಟತಿ ಉಪಾಸಕಾ’’ತಿ. ‘‘ಕಿಂ ಕಾತಬ್ಬಂ, ಭನ್ತೇ’’ತಿ? ‘‘ಪಾಸಾಣತ್ಥಮ್ಭಾ ಉದ್ಧರಿತ್ವಾ ದಾತಬ್ಬಾ’’ತಿ. ಸಚೇ ತೇ ಉದ್ಧರಿತ್ವಾ ವಾ ದೇನ್ತಿ, ಉದ್ಧರಿತ್ವಾ ನಿಕ್ಖಿತ್ತೇ ಅತ್ತನೋ ಥಮ್ಭೇ ವಾ ದೇನ್ತಿ, ವಟ್ಟತಿ. ಅಥಾಪಿ ವದನ್ತಿ ‘‘ಅಮ್ಹಾಕಂ, ಭನ್ತೇ, ಹತ್ಥಕಮ್ಮಂ ಕಾತುಂ ಖಣೋ ನತ್ಥಿ, ಅಞ್ಞಂ ಉದ್ಧರಾಪೇಥ, ತಸ್ಸ ಮೂಲಂ ದಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ, ಉದ್ಧರಾಪೇತ್ವಾ ‘‘ಪಾಸಾಣತ್ಥಮ್ಭೇ ಉದ್ಧಟಮನುಸ್ಸಾನಂ ಮೂಲಂ ದೇಥಾ’’ತಿ ವತ್ತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಏತೇನೇವ ಉಪಾಯೇನ ಪಾಸಾದದಾರೂನಂ ಅತ್ಥಾಯ ವಡ್ಢಕೀನಂ ಸನ್ತಿಕಂ, ಇಟ್ಠಕತ್ಥಾಯ ಇಟ್ಠಕವಡ್ಢಕೀನಂ, ಛದನತ್ಥಾಯ ಗೇಹಚ್ಛಾದಕಾನಂ, ಚಿತ್ತಕಮ್ಮತ್ಥಾಯ ಚಿತ್ತಕಾರಾನನ್ತಿ ಯೇನ ಯೇನ ಅತ್ಥೋ ಹೋತಿ, ತಸ್ಸ ತಸ್ಸ ಅತ್ಥಾಯ ತೇಸಂ ತೇಸಂ ಸಿಪ್ಪಕಾರಕಾನಂ ಸನ್ತಿಕಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಹತ್ಥಕಮ್ಮಂ ಯಾಚಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ, ಹತ್ಥಕಮ್ಮಯಾಚನವಸೇನ ಚ ಮೂಲಚ್ಛೇಜ್ಜಾಯ ವಾ ಭತ್ತವೇತನಾನುಪ್ಪದಾನೇನ ವಾ ಲದ್ಧಮ್ಪಿ ಸಬ್ಬಂ ಗಹೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಅರಞ್ಞತೋ ಆಹರಾಪೇನ್ತೇನ ಚ ಸಬ್ಬಂ ಅನಜ್ಝಾವುತ್ಥಕಂ ಆಹರಾಪೇತಬ್ಬಂ.

೨೨. ನ ¶ ¶ ಕೇವಲಞ್ಚ ಪಾಸಾದಂ ಕಾರೇತುಕಾಮೇನ, ಮಞ್ಚಪೀಠಪತ್ತಪರಿಸ್ಸಾವನಧಮಕರಣಚೀವರಾದೀನಿ ಕಾರಾಪೇತುಕಾಮೇನಪಿ ದಾರುಲೋಹಸುತ್ತಾದೀನಿ ಲಭಿತ್ವಾ ತೇ ತೇ ಸಿಪ್ಪಕಾರಕೇ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ಹತ್ಥಕಮ್ಮಂ ಯಾಚಿತಬ್ಬಂ. ಹತ್ಥಕಮ್ಮಯಾಚನವಸೇನ ಚ ಮೂಲಚ್ಛೇಜ್ಜಾಯ ವಾ ಭತ್ತವೇತನಾನುಪ್ಪದಾನೇನ ವಾ ಲದ್ಧಮ್ಪಿ ಸಬ್ಬಂ ಗಹೇತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ಪನ ಕಾತುಂ ನ ಇಚ್ಛನ್ತಿ, ಭತ್ತವೇತನಂ ಪಚ್ಚಾಸೀಸನ್ತಿ, ಅಕಪ್ಪಿಯಕಹಾಪಣಾದಿ ನ ದಾತಬ್ಬಂ, ಭಿಕ್ಖಾಚಾರವತ್ತೇನ ತಣ್ಡುಲಾದೀನಿ ಪರಿಯೇಸಿತ್ವಾ ದಾತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಹತ್ಥಕಮ್ಮವಸೇನ ಪತ್ತಂ ಕಾರೇತ್ವಾ ತಥೇವ ಪಾಚೇತ್ವಾ ನವಪಕ್ಕಸ್ಸ ಪತ್ತಸ್ಸ ಪುಞ್ಛನತೇಲತ್ಥಾಯ ಅನ್ತೋಗಾಮಂ ಪವಿಟ್ಠೇನ ‘‘ಭಿಕ್ಖಾಯ ಆಗತೋ’’ತಿ ಸಲ್ಲಕ್ಖೇತ್ವಾ ಯಾಗುಯಾ ವಾ ಭತ್ತೇ ವಾ ಆನೀತೇ ಹತ್ಥೇನ ಪತ್ತೋ ಪಿಧಾತಬ್ಬೋ. ಸಚೇ ಉಪಾಸಿಕಾ ‘‘ಕಿಂ, ಭನ್ತೇ’’ತಿ ಪುಚ್ಛತಿ, ‘‘ನವಪಕ್ಕೋ ಪತ್ತೋ, ಪುಞ್ಛನತೇಲೇನ ಅತ್ಥೋ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ಸಾ ‘‘ದೇಹಿ, ಭನ್ತೇ’’ತಿ ಪತ್ತಂ ಗಹೇತ್ವಾ ತೇಲೇನ ಪುಞ್ಛಿತ್ವಾ ಯಾಗುಯಾ ವಾ ಭತ್ತಸ್ಸ ವಾ ಪೂರೇತ್ವಾ ದೇತಿ, ವಿಞ್ಞತ್ತಿ ನಾಮ ನ ಹೋತಿ, ಗಹೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ.

೨೩. ಭಿಕ್ಖೂ ಪಗೇವ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಚರಿತ್ವಾ ಆಸನಸಾಲಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಆಸನಂ ಅಪಸ್ಸನ್ತಾ ತಿಟ್ಠನ್ತಿ. ತತ್ರ ಚೇ ಉಪಾಸಕಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಠಿತೇ ದಿಸ್ವಾ ಸಯಮೇವ ಆಸನಾನಿ ಆಹರಾಪೇನ್ತಿ, ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ಗಚ್ಛನ್ತೇಹಿ ಆಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ಗನ್ತಬ್ಬಂ, ಅನಾಪುಚ್ಛಾ ಗತಾನಮ್ಪಿ ನಟ್ಠಂ ಗೀವಾ ನ ಹೋತಿ, ಆಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ಗಮನಂ ಪನ ವತ್ತಂ. ಸಚೇ ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ‘‘ಆಸನಾನಿ ಆಹರಥಾ’’ತಿ ವುತ್ತೇಹಿ ಆಹಟಾನಿ ಹೋನ್ತಿ, ಆಪುಚ್ಛಿತ್ವಾವ ಗನ್ತಬ್ಬಂ, ಅನಾಪುಚ್ಛಾ ಗತಾನಂ ವತ್ತಭೇದೋ ಚ ನಟ್ಠಞ್ಚ ಗೀವಾ. ಅತ್ಥರಣಕೋಜವಕಾದೀಸುಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ.

ಮಕ್ಖಿಕಾ ಬಹುಕಾ ಹೋನ್ತಿ, ‘‘ಮಕ್ಖಿಕಬೀಜನಿಂ ಆಹರಥಾ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬಂ, ಪುಚಿಮನ್ದಸಾಖಾದೀನಿ ಆಹರನ್ತಿ, ಕಪ್ಪಿಯಂ ಕಾರಾಪೇತ್ವಾ ಪಟಿಗ್ಗಹೇತಬ್ಬಾನಿ. ಆಸನಸಾಲಾಯಂ ಉದಕಭಾಜನಂ ರಿತ್ತಂ ಹೋತಿ, ‘‘ಧಮಕರಣಂ ಗಣ್ಹಾಹೀ’’ತಿ ನ ವತ್ತಬ್ಬಂ. ಧಮಕರಣಞ್ಹಿ ರಿತ್ತಭಾಜನೇ ಪಕ್ಖಿಪನ್ತೋ ಭಿನ್ದೇಯ್ಯ, ‘‘ನದಿಂ ವಾ ತಳಾಕಂ ವಾ ಗನ್ತ್ವಾ ಉದಕಂ ಆಹರಾ’’ತಿ ಪನ ವತ್ತುಂ ವಟ್ಟತಿ, ‘‘ಗೇಹತೋ ಆಹರಾ’’ತಿ ನೇವ ವತ್ತುಂ ವಟ್ಟತಿ, ನ ಆಹಟಂ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತುಂ. ಆಸನಸಾಲಾಯ ವಾ ಅರಞ್ಞೇ ವಾ ಭತ್ತಕಿಚ್ಚಂ ಕರೋನ್ತೇಹಿ ತತ್ಥ ಜಾತಕಂ ಅನಜ್ಝಾವುತ್ಥಕಂ ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಉತ್ತರಿಭಙ್ಗಾರಹಂ ಪತ್ತಂ ವಾ ಫಲಂ ವಾ ಸಚೇ ಕಿಞ್ಚಿ ಕಮ್ಮಂ ಕರೋನ್ತಂ ಆಹರಾಪೇತಿ, ಹತ್ಥಕಮ್ಮವಸೇನ ಆಹರಾಪೇತ್ವಾ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ, ಅಲಜ್ಜೀಹಿ ಪನ ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ವಾ ಸಾಮಣೇರೇಹಿ ವಾ ಹತ್ಥಕಮ್ಮಂ ನ ಕಾರೇತಬ್ಬಂ. ಅಯಂ ತಾವ ಪುರಿಸತ್ತಕರೇ ನಯೋ.

೨೪. ಗೋಣಂ ¶ ಪನ ಅಞ್ಞಾತಕಅಪ್ಪವಾರಿತಟ್ಠಾನತೋ ಆಹರಾಪೇತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ, ಆಹರಾಪೇನ್ತಸ್ಸ ದುಕ್ಕಟಂ. ಞಾತಕಪವಾರಿತಟ್ಠಾನತೋಪಿ ಮೂಲಚ್ಛೇಜ್ಜಾಯ ಯಾಚಿತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ, ತಾವಕಾಲಿಕನಯೇನ ಸಬ್ಬತ್ಥ ವಟ್ಟತಿ. ಏವಂ ಆಹರಾಪಿತಞ್ಚ ಗೋಣಂ ರಕ್ಖಿತ್ವಾ ಜಗ್ಗಿತ್ವಾ ಸಾಮಿಕಾ ಪಟಿಚ್ಛಾಪೇತಬ್ಬಾ. ಸಚಸ್ಸ ಪಾದೋ ¶ ವಾ ಸಿಙ್ಗಂ ವಾ ಭಿಜ್ಜತಿ ವಾ ನಸ್ಸತಿ ವಾ, ಸಾಮಿಕಾ ಚೇ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ತಿ, ಇಚ್ಚೇತಂ ಕುಸಲಂ. ನೋ ಚೇ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ತಿ, ಗೀವಾ ಹೋತಿ. ಸಚೇ ‘‘ತುಮ್ಹಾಕಂಯೇವ ದೇಮಾ’’ತಿ ವದನ್ತಿ, ನ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿತಬ್ಬಂ. ‘‘ವಿಹಾರಸ್ಸ ದೇಮಾ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ಪನ ‘‘ಆರಾಮಿಕಾನಂ ಆಚಿಕ್ಖಥ ಜಗ್ಗನತ್ಥಾಯಾ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬಾ.

೨೫. ‘‘ಸಕಟಂ ದೇಥಾ’’ತಿಪಿ ಅಞ್ಞಾತಕಅಪ್ಪವಾರಿತೇ ವತ್ತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ, ವಿಞ್ಞತ್ತಿ ಏವ ಹೋತಿ, ದುಕ್ಕಟಂ ಆಪಜ್ಜತಿ. ಞಾತಕಪವಾರಿತಟ್ಠಾನೇ ಪನ ವಟ್ಟತಿ, ತಾವಕಾಲಿಕಂ ವಟ್ಟತಿ, ಕಮ್ಮಂ ಪನ ಕತ್ವಾ ಪುನ ದಾತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ನೇಮಿಆದೀನಿ ಭಿಜ್ಜನ್ತಿ, ಪಾಕತಿಕಾನಿ ಕತ್ವಾ ದಾತಬ್ಬಂ, ನಟ್ಠೇ ಗೀವಾ ಹೋತಿ. ‘‘ತುಮ್ಹಾಕಮೇವ ದೇಮಾ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ದಾರುಭಣ್ಡಂ ನಾಮ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಏಸ ನಯೋ ವಾಸಿಫರಸುಕುಠಾರೀಕುದಾಲನಿಖಾದನೇಸು ವಲ್ಲಿಆದೀಸು ಚ ಪರಪರಿಗ್ಗಹಿತೇಸು. ಗರುಭಣ್ಡಪ್ಪಹೋನಕೇಸುಯೇವ ವಲ್ಲಿಆದೀಸು ವಿಞ್ಞತ್ತಿ ಹೋತಿ, ನ ತತೋ ಓರಂ.

೨೬. ಅನಜ್ಝಾವುತ್ಥಕಂ ಪನ ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಆಹರಾಪೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ರಕ್ಖಿತಗೋಪಿತಟ್ಠಾನೇಯೇವ ಹಿ ವಿಞ್ಞತ್ತಿ ನಾಮ ವುಚ್ಚತಿ. ಸಾ ದ್ವೀಸು ಪಚ್ಚಯೇಸು ಸಬ್ಬೇನ ಸಬ್ಬಂ ನ ವಟ್ಟತಿ. ಸೇನಾಸನಪಚ್ಚಯೇ ಪನ ‘‘ಆಹರ ದೇಹೀ’’ತಿ ವಿಞ್ಞತ್ತಿಮತ್ತಮೇವ ನ ವಟ್ಟತಿ, ಪರಿಕಥೋಭಾಸನಿಮಿತ್ತಕಮ್ಮಾನಿ ವಟ್ಟನ್ತಿ. ತತ್ಥ ಉಪೋಸಥಾಗಾರಂ ವಾ ಭೋಜನಸಾಲಂ ವಾ ಅಞ್ಞಂ ವಾ ಕಿಞ್ಚಿ ಸೇನಾಸನಂ ಇಚ್ಛತೋ ‘‘ಇಮಸ್ಮಿಂ ವತ ಓಕಾಸೇ ಏವರೂಪಂ ಸೇನಾಸನಂ ಕಾತುಂ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ವಾ ‘‘ಯುತ್ತ’’ನ್ತಿ ವಾ ‘‘ಅನುರೂಪ’’ನ್ತಿ ವಾತಿಆದಿನಾ ನಯೇನ ವಚನಂ ಪರಿಕಥಾ ನಾಮ. ಉಪಾಸಕಾ ತುಮ್ಹೇ ಕುಹಿಂ ವಸಥಾತಿ. ಪಾಸಾದೇ, ಭನ್ತೇತಿ. ‘‘ಕಿಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಪನ ಉಪಾಸಕಾ ಪಾಸಾದೋ ನ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ಏವಮಾದಿವಚನಂ ಓಭಾಸೋ ನಾಮ. ಮನುಸ್ಸೇ ದಿಸ್ವಾ ರಜ್ಜುಂ ಪಸಾರೇತಿ, ಖೀಲೇ ಆಕೋಟಾಪೇತಿ, ‘‘ಕಿಂ ಇದಂ, ಭನ್ತೇ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ‘‘ಇಧ ಆವಾಸಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ಏವಮಾದಿಕರಣಂ ಪನ ನಿಮಿತ್ತಕಮ್ಮಂ ನಾಮ. ಗಿಲಾನಪಚ್ಚಯೇ ಪನ ವಿಞ್ಞತ್ತಿಪಿ ವಟ್ಟತಿ, ಪಗೇವ ಪರಿಕಥಾದೀನಿ.

ಇತಿ ಪಾಳಿಮುತ್ತಕವಿನಯವಿನಿಚ್ಛಯಸಙ್ಗಹೇ

ವಿಞ್ಞತ್ತಿವಿನಿಚ್ಛಯಕಥಾ ಸಮತ್ತಾ.

೫. ಕುಲಸಙ್ಗಹವಿನಿಚ್ಛಯಕಥಾ

೨೭. ಕುಲಸಙ್ಗಹೋತಿ ¶ ¶ ಪುಪ್ಫಫಲಾದೀಹಿ ಕುಲಾನಂ ಸಙ್ಗಹೋ ಕುಲಸಙ್ಗಹೋ. ತತ್ರಾಯಂ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ (ಪಾರಾ. ಅಟ್ಠ. ೨.೪೩೧) – ಕುಲಸಙ್ಗಹತ್ಥಾಯ ಮಾಲಾವಚ್ಛಾದೀನಿ ರೋಪೇತುಂ ವಾ ರೋಪಾಪೇತುಂ ವಾ ಸಿಞ್ಚಿತುಂ ವಾ ಸಿಞ್ಚಾಪೇತುಂ ವಾ ಪುಪ್ಫಾನಿ ಓಚಿನಿತುಂ ವಾ ಓಚಿನಾಪೇತುಂ ವಾ ಗನ್ಥಿತುಂ ವಾ ಗನ್ಥಾಪೇತುಂ ವಾ ನ ವಟ್ಟತಿ. ತತ್ಥ ಅಕಪ್ಪಿಯವೋಹಾರೋ ಕಪ್ಪಿಯವೋಹಾರೋ ಪರಿಯಾಯೋ ಓಭಾಸೋ ನಿಮಿತ್ತಕಮ್ಮನ್ತಿ ಇಮಾನಿ ಪಞ್ಚ ಜಾನಿತಬ್ಬಾನಿ.

೨೮. ತತ್ಥ ಅಕಪ್ಪಿಯವೋಹಾರೋ ನಾಮ ಅಲ್ಲಹರಿತಾನಂ ಕೋಟ್ಟನಂ ಕೋಟ್ಟಾಪನಂ, ಆವಾಟಸ್ಸ ಖಣನಂ ಖಣಾಪನಂ, ಮಾಲಾವಚ್ಛಸ್ಸ ರೋಪನಂ ರೋಪಾಪನಂ, ಆಳಿಯಾ ಬನ್ಧನಂ ಬನ್ಧಾಪನಂ, ಉದಕಸ್ಸ ಸೇಚನಂ ಸೇಚಾಪನಂ, ಮಾತಿಕಾಯ ಸಮ್ಮುಖಕರಣಂ, ಕಪ್ಪಿಯಉದಕಸಿಞ್ಚನಂ, ಹತ್ಥಪಾದಮುಖಧೋವನನಹಾನೋದಕಸಿಞ್ಚನಂ. ಕಪ್ಪಿಯವೋಹಾರೋ ನಾಮ ‘‘ಇಮಂ ರುಕ್ಖಂ ಜಾನ, ಇಮಂ ಆವಾಟಂ ಜಾನ, ಇಮಂ ಮಾಲಾವಚ್ಛಂ ಜಾನ, ಏತ್ಥ ಉದಕಂ ಜಾನಾ’’ತಿಆದಿವಚನಂ ಸುಕ್ಖಮಾತಿಕಾಯ ಉಜುಕರಣಞ್ಚ. ಪರಿಯಾಯೋ ನಾಮ ‘‘ಪಣ್ಡಿತೇನ ಮಾಲಾವಚ್ಛಾದಯೋ ರೋಪಾಪೇತಬ್ಬಾ, ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಉಪಕಾರಾಯ ಸಂವತ್ತನ್ತೀ’’ತಿಆದಿವಚನಂ. ಓಭಾಸೋ ನಾಮ ಕುದಾಲಖಣಿತ್ತಾದೀನಿ ಚ ಮಾಲಾವಚ್ಛೇ ಚ ಗಹೇತ್ವಾ ಠಾನಂ. ಏವಂ ಠಿತಞ್ಹಿ ಸಾಮಣೇರಾದಯೋ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಥೇರೋ ಕಾರಾಪೇತುಕಾಮೋ’’ತಿ ಗನ್ತ್ವಾ ಕರೋನ್ತಿ. ನಿಮಿತ್ತಕಮ್ಮಂ ನಾಮ ಕುದಾಲಖಣಿತ್ತಿವಾಸಿಫರಸುಉದಕಭಾಜನಾನಿ ಆಹರಿತ್ವಾ ಸಮೀಪೇ ಠಪನಂ.

೨೯. ಇಮಾನಿ ಪಞ್ಚಪಿ ಕುಲಸಙ್ಗಹತ್ಥಾಯ ರೋಪನರೋಪಾಪನಾದೀಸು ನ ವಟ್ಟನ್ತಿ. ಫಲಪರಿಭೋಗತ್ಥಾಯ ಕಪ್ಪಿಯಾಕಪ್ಪಿಯವೋಹಾರದ್ವಯಮೇವ ನ ವಟ್ಟತಿ, ಇತರತ್ತಯಂ ವಟ್ಟತಿ. ಮಹಾಪಚ್ಚರಿಯಂ ಪನ ‘‘ಕಪ್ಪಿಯವೋಹಾರೋಪಿ ವಟ್ಟತಿ, ಯಞ್ಚ ಅತ್ತನೋ ಪರಿಭೋಗತ್ಥಾಯ ವಟ್ಟತಿ, ತಂ ಅಞ್ಞಪುಗ್ಗಲಸ್ಸ ವಾ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ವಾ ಚೇತಿಯಸ್ಸ ವಾ ಅತ್ಥಾಯಪಿ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ವುತ್ತಂ. ಆರಾಮತ್ಥಾಯ ಪನ ವನತ್ಥಾಯ ಛಾಯತ್ಥಾಯ ಚ ಅಕಪ್ಪಿಯವೋಹಾರಮತ್ತಮೇವ ನ ವಟ್ಟತಿ, ಸೇಸಂ ವಟ್ಟತಿ. ನ ಕೇವಲಞ್ಚ ಸೇಸಂ, ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಮಾತಿಕಮ್ಪಿ ಉಜುಂ ಕಾತುಂ ಕಪ್ಪಿಯಉದಕಂ ಸಿಞ್ಚಿತುಂ ನಹಾನಕೋಟ್ಠಕಂ ಕತ್ವಾ ನಹಾಯಿತುಂ ಹತ್ಥಪಾದಮುಖಧೋವನಉದಕಾನಿ ಚ ತತ್ಥ ಛಡ್ಡೇತುಮ್ಪಿ ವಟ್ಟತಿ. ಮಹಾಪಚ್ಚರಿಯಂ ಪನ ಕುರುನ್ದಿಯಞ್ಚ ‘‘ಕಪ್ಪಿಯಪಥವಿಯಂ ಸಯಂ ರೋಪೇತುಮ್ಪಿ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ವುತ್ತಂ. ಆರಾಮಾದಿಅತ್ಥಾಯ ಪನ ರೋಪಿತಸ್ಸ ವಾ ರೋಪಾಪಿತಸ್ಸ ವಾ ಫಲಂ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತುಮ್ಪಿ ವಟ್ಟತಿ.

೩೦. ಅಯಂ ¶ ¶ ಪನ ಆದಿತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ವಿತ್ಥಾರೇನ ಆಪತ್ತಿವಿನಿಚ್ಛಯೋ – ಕುಲದೂಸನತ್ಥಾಯ ಅಕಪ್ಪಿಯಪಥವಿಯಂ ಮಾಲಾವಚ್ಛಂ ರೋಪೇನ್ತಸ್ಸ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಞ್ಚೇವ ದುಕ್ಕಟಞ್ಚ, ತಥಾ ಅಕಪ್ಪಿಯವೋಹಾರೇನ ರೋಪಾಪೇನ್ತಸ್ಸ. ಕಪ್ಪಿಯಪಥವಿಯಂ ರೋಪನೇಪಿ ರೋಪಾಪನೇಪಿ ದುಕ್ಕಟಮೇವ. ಉಭಯತ್ರಾಪಿ ಸಕಿಂ ಆಣತ್ತಿಯಾ ಬಹೂನಮ್ಪಿ ರೋಪನೇ ಏಕಮೇವ ಸಪಾಚಿತ್ತಿಯದುಕ್ಕಟಂ ವಾ ಸುದ್ಧದುಕ್ಕಟಂ ವಾ ಹೋತಿ. ಪರಿಭೋಗತ್ಥಾಯ ಕಪ್ಪಿಯಭೂಮಿಯಂ ವಾ ಅಕಪ್ಪಿಯಭೂಮಿಯಂ ವಾ ಕಪ್ಪಿಯವೋಹಾರೇನ ರೋಪಾಪನೇ ಅನಾಪತ್ತಿ. ಆರಾಮಾದಿಅತ್ಥಾಯಪಿ ಅಕಪ್ಪಿಯಪಥವಿಯಂ ರೋಪೇನ್ತಸ್ಸ ವಾ ಅಕಪ್ಪಿಯವಚನೇನ ರೋಪಾಪೇನ್ತಸ್ಸ ವಾ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ. ಅಯಂ ಪನ ನಯೋ ಮಹಾಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ನ ಸುಟ್ಠು ವಿಭತ್ತೋ, ಮಹಾಪಚ್ಚರಿಯಂ ಪನ ವಿಭತ್ತೋತಿ.

ಸಿಞ್ಚನಸಿಞ್ಚಾಪನೇ ಪನ ಅಕಪ್ಪಿಯಉದಕೇನ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ, ಕುಲದೂಸನಪರಿಭೋಗತ್ಥಾಯ ದುಕ್ಕಟಮ್ಪಿ. ಕಪ್ಪಿಯೇನ ತೇಸಂಯೇವ ದ್ವಿನ್ನಂ ಅತ್ಥಾಯ ದುಕ್ಕಟಂ, ಪರಿಭೋಗತ್ಥಾಯ ಚೇತ್ಥ ಕಪ್ಪಿಯವೋಹಾರೇನ ಸಿಞ್ಚಾಪನೇ ಅನಾಪತ್ತಿ. ಆಪತ್ತಿಟ್ಠಾನೇ ಪನ ಧಾರಾವಚ್ಛೇದವಸೇನ ಪಯೋಗಬಹುಲತಾಯ ಚ ಆಪತ್ತಿಬಹುಲತಾ ವೇದಿತಬ್ಬಾ.

ಕುಲಸಙ್ಗಹತ್ಥಾಯ ಓಚಿನನೇ ಪುಪ್ಫಗಣನಾಯ ದುಕ್ಕಟಪಾಚಿತ್ತಿಯಾನಿ, ಅಞ್ಞತ್ಥ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಾನೇವ. ಬಹೂನಿ ಪನ ಪುಪ್ಫಾನಿ ಏಕಪಯೋಗೇನ ಓಚಿನನ್ತೋ ಪಯೋಗವಸೇನ ಕಾರೇತಬ್ಬೋ. ಓಚಿನಾಪನೇ ಕುಲದೂಸನತ್ಥಾಯ ಸಕಿಂ ಆಣತ್ತೋ ಬಹುಮ್ಪಿ ಓಚಿನಾತಿ, ಏಕಮೇವ ಸಪಾಚಿತ್ತಿಯದುಕ್ಕಟಂ, ಅಞ್ಞತ್ರ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಮೇವ.

೩೧. ಗನ್ಥನಗನ್ಥಾಪನೇಸು ಪನ ಸಬ್ಬಾಪಿ ಛ ಪುಪ್ಫವಿಕತಿಯೋ ವೇದಿತಬ್ಬಾ – ಗನ್ಥಿಮಂ ಗೋಪ್ಫಿಮಂ ವೇಧಿಮಂ ವೇಠಿಮಂ ಪೂರಿಮಂ ವಾಯಿಮನ್ತಿ. ತತ್ಥ ಗನ್ಥಿಮಂ ನಾಮ ಸದಣ್ಡಕೇಸು ವಾ ಉಪ್ಪಲಪದುಮಾದೀಸು ಅಞ್ಞೇಸು ವಾ ದೀಘವಣ್ಟೇಸು ಪುಪ್ಫೇಸು ದಟ್ಠಬ್ಬಂ. ದಣ್ಡಕೇನ ವಾ ದಣ್ಡಕಂ, ವಣ್ಟೇನ ವಾ ವಣ್ಟಂ ಗನ್ಥೇತ್ವಾ ಕತಮೇವ ಹಿ ಗನ್ಥಿಮಂ. ತಂ ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸ ವಾ ಭಿಕ್ಖುನಿಯಾ ವಾ ಕಾತುಮ್ಪಿ ಅಕಪ್ಪಿಯವಚನೇನ ಕಾರಾಪೇತುಮ್ಪಿ ನ ವಟ್ಟತಿ, ‘‘ಏವಂ ಜಾನ, ಏವಂ ಕತೇ ಸೋಭೇಯ್ಯ, ಯಥಾ ಏತಾನಿ ಪುಪ್ಫಾನಿ ನ ವಿಕಿರಿಯನ್ತಿ, ತಥಾ ಕರೋಹೀ’’ತಿಆದಿನಾ ಪನ ಕಪ್ಪಿಯವಚನೇನ ಕಾರಾಪೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ.

ಗೋಪ್ಫಿಮಂ ನಾಮ ಸುತ್ತೇನ ವಾ ವಾಕಾದೀಹಿ ವಾ ವಸ್ಸಿಕಪುಪ್ಫಾದೀನಂ ಏಕತೋವಣ್ಟಿಕಉಭತೋವಣ್ಟಿಕಮಾಲಾವಸೇನ ಗೋಪ್ಫನಂ, ವಾಕಂ ವಾ ರಜ್ಜುಂ ವಾ ದಿಗುಣಂ ಕತ್ವಾ ತತ್ಥ ಅವಣ್ಟಕಾನಿ ನೀಪಪುಪ್ಫಾದೀನಿ ಪವೇಸೇತ್ವಾ ಪಟಿಪಾಟಿಯಾ ಬನ್ಧನ್ತಿ, ಏತಮ್ಪಿ ಗೋಪ್ಫಿಮಮೇವ. ಸಬ್ಬಂ ಪುರಿಮನಯೇನೇವ ನ ವಟ್ಟತಿ.

ವೇಧಿಮಂ ¶ ¶ ನಾಮ ಸವಣ್ಟಕಾನಿ ವಸ್ಸಿಕಪುಪ್ಫಾದೀನಿ ವಣ್ಟೇ, ಅವಣ್ಟಕಾನಿ ವಕುಲಪುಪ್ಫಾದೀನಿ ಅತ್ತನೋ ಛಿದ್ದೇಸು ಸೂಚಿತಾಲಹೀರಾದೀಹಿ ವಿನಿವಿಜ್ಝಿತ್ವಾ ಆವುನನ್ತಿ, ಏತಂ ವೇಧಿಮಂ ನಾಮ. ತಂ ಪುರಿಮನಯೇನೇವ ನ ವಟ್ಟತಿ. ಕೇಚಿ ಪನ ಕದಲಿಕ್ಖನ್ಧಮ್ಹಿ ಕಣ್ಟಕೇ ವಾ ತಾಲಹೀರಾದೀನಿ ವಾ ಪವೇಸೇತ್ವಾ ತತ್ಥ ಪುಪ್ಫಾನಿ ವಿನಿವಿಜ್ಝಿತ್ವಾ ಠಪೇನ್ತಿ, ಕೇಚಿ ಕಣ್ಟಕಸಾಖಾಸು, ಕೇಚಿ ಪುಪ್ಫಛತ್ತಪುಪ್ಫಕೂಟಾಗಾರಕರಣತ್ಥಂ ಛತ್ತೇ ಚ ಭಿತ್ತಿಯಞ್ಚ ಪವೇಸೇತ್ವಾ ಠಪಿತಕಣ್ಟಕೇಸು, ಕೇಚಿ ಧಮ್ಮಾಸನವಿತಾನೇ ಬದ್ಧಕಣ್ಟಕೇಸು, ಕೇಚಿ ಕಣಿಕಾರಪುಪ್ಫಾದೀನಿ ಸಲಾಕಾಹಿ ವಿಜ್ಝನ್ತಿ, ಛತ್ತಾಧಿಛತ್ತಂ ವಿಯ ಕರೋನ್ತಿ, ತಂ ಅತಿಓಳಾರಿಕಮೇವ. ಪುಪ್ಫವಿಜ್ಝನತ್ಥಂ ಪನ ಧಮ್ಮಾಸನವಿತಾನೇ ಕಣ್ಟಕಮ್ಪಿ ಬನ್ಧಿತುಂ ಕಣ್ಟಕಾದೀಹಿ ವಾ ಏಕಪುಪ್ಫಮ್ಪಿ ವಿಜ್ಝಿತುಂ ಪುಪ್ಫೇಯೇವ ವಾ ಪುಪ್ಫಂ ಪವೇಸೇತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ. ಜಾಲವಿತಾನವೇದಿಕನಾಗದನ್ತಕಪುಪ್ಫಪಟಿಚ್ಛಕತಾಲಪಣ್ಣಗುಳಕಾದೀನಂ ಪನ ಛಿದ್ದೇಸು ಅಸೋಕಪಿಣ್ಡಿಯಾ ವಾ ಅನ್ತರೇಸು ಪುಪ್ಫಾನಿ ಪವೇಸೇತುಂ ನ ದೋಸೋ. ನ ಹೇತಂ ವೇಧಿಮಂ ಹೋತಿ. ಧಮ್ಮರಜ್ಜುಯಮ್ಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ.

ವೇಠಿಮಂ ನಾಮ ಪುಪ್ಫದಾಮಪುಪ್ಫಹತ್ಥಕೇಸು ದಟ್ಠಬ್ಬಂ. ಕೇಚಿ ಹಿ ಮತ್ಥಕದಾಮಂ ಕರೋನ್ತಾ ಹೇಟ್ಠಾ ಘಟಕಾಕಾರಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ಪುಪ್ಫೇಹಿ ವೇಠೇನ್ತಿ, ಕೇಚಿ ಅಟ್ಠ ಅಟ್ಠ ವಾ ದಸ ದಸ ವಾ ಉಪ್ಪಲಪುಪ್ಫಾದೀನಿ ಸುತ್ತೇನ ವಾ ವಾಕೇನ ವಾ ದಣ್ಡಕೇಸು ಬನ್ಧಿತ್ವಾ ಉಪ್ಪಲಹತ್ಥಕೇ ವಾ ಪದುಮಹತ್ಥಕೇ ವಾ ಕರೋನ್ತಿ, ತಂ ಸಬ್ಬಂ ಪುರಿಮನಯೇನೇವ ನ ವಟ್ಟತಿ. ಸಾಮಣೇರೇಹಿ ಉಪ್ಪಾಟೇತ್ವಾ ಥಲೇ ಠಪಿತಉಪ್ಪಲಾದೀನಿ ಕಾಸಾವೇನ ಭಣ್ಡಿಕಮ್ಪಿ ಬನ್ಧಿತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ. ತೇಸಂಯೇವ ಪನ ವಾಕೇನ ವಾ ದಣ್ಡಕೇನ ವಾ ಬನ್ಧಿತುಂ ಅಂಸಭಣ್ಡಿಕಂ ವಾ ಕಾತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಅಂಸಭಣ್ಡಿಕಂ ನಾಮ ಖನ್ಧೇ ಠಪಿತಕಾಸಾವಸ್ಸ ಉಭೋ ಅನ್ತೇ ಆಹರಿತ್ವಾ ಭಣ್ಡಿಕಂ ಕತ್ವಾ ತಸ್ಮಿಂ ಪಸಿಬ್ಬಕೇ ವಿಯ ಪುಪ್ಫಾನಿ ಪಕ್ಖಿಪನ್ತಿ, ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಿ ಅಂಸಭಣ್ಡಿಕಾ, ಏತಂ ಕಾತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ದಣ್ಡಕೇಹಿ ಪದುಮಿನಿಪಣ್ಣಂ ವಿಜ್ಝಿತ್ವಾ ಉಪ್ಪಲಾದೀನಿ ಪಣ್ಣೇನ ವೇಠೇತ್ವಾ ಗಣ್ಹನ್ತಿ, ತತ್ರಾಪಿ ಪುಪ್ಫಾನಂ ಉಪರಿ ಪದುಮಿನಿಪಣ್ಣಮೇವ ಬನ್ಧಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ, ಹೇಟ್ಠಾ ದಣ್ಡಕಂ ಪನ ಬನ್ಧಿತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ.

ಪೂರಿಮಂ ನಾಮ ಮಾಲಾಗುಣೇ ಚ ಪುಪ್ಫಪಟೇ ಚ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ. ಯೋ ಹಿ ಮಾಲಾಗುಣೇನ ಚೇತಿಯಂ ವಾ ಬೋಧಿಂ ವಾ ವೇದಿಕಂ ವಾ ಪರಿಕ್ಖಿಪನ್ತೋ ಪುನ ಆನೇತ್ವಾ ಪುರಿಮಟ್ಠಾನಂ ಅತಿಕ್ಕಾಮೇತಿ, ಏತ್ತಾವತಾ ಪೂರಿಮಂ ನಾಮ ಹೋತಿ, ಕೋ ಪನ ವಾದೋ ಅನೇಕಕ್ಖತ್ತುಂ ಪರಿಕ್ಖಿಪನ್ತಸ್ಸ. ನಾಗದನ್ತಕನ್ತರೇಹಿ ಪವೇಸೇತ್ವಾ ಹರನ್ತೋ ಓಲಮ್ಬಕಂ ಕತ್ವಾ ಪುನ ನಾಗದನ್ತಕಂ ಪರಿಕ್ಖಿಪತಿ, ಏತಮ್ಪಿ ಪೂರಿಮಂ ನಾಮ. ನಾಗದನ್ತಕೇ ¶ ಪನ ಪುಪ್ಫವಲಯಂ ಪವೇಸೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಮಾಲಾಗುಣೇಹಿ ಪುಪ್ಫಪಟಂ ಕರೋನ್ತಿ, ತತ್ರಾಪಿ ಏಕಮೇವ ಮಾಲಾಗುಣಂ ಹರಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಪುನ ಪಚ್ಚಾಹರತೋ ಪೂರಿಮಮೇವ ಹೋತಿ. ತಂ ಸಬ್ಬಂ ಪುರಿಮನಯೇನೇವ ನ ವಟ್ಟತಿ. ಮಾಲಾಗುಣೇಹಿ ಪನ ಬಹೂಹಿಪಿ ಕತಂ ಪುಪ್ಫದಾಮಂ ಲಭಿತ್ವಾ ಆಸನಮತ್ಥಕಾದೀಸು ಬನ್ಧಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಅತಿದೀಘಂ ಪನ ಮಾಲಾಗುಣಂ ಏಕವಾರಂ ಹರಿತ್ವಾ ಪರಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಪುನ ಇತರಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ದಾತುಂ ವಟ್ಟತಿ, ತೇನಪಿ ತಥೇವ ಕಾತುಂ ವಟ್ಟತಿ.

ವಾಯಿಮಂ ¶ ನಾಮ ಪುಪ್ಫಜಾಲಪುಪ್ಫಪಟಪುಪ್ಫರೂಪೇಸು ದಟ್ಠಬ್ಬಂ. ಚೇತಿಯೇ ಪುಪ್ಫಜಾಲಂ ಕರೋನ್ತಸ್ಸ ಏಕಮೇಕಮ್ಹಿ ಜಾಲಛಿದ್ದಕೇ ದುಕ್ಕಟಂ. ಭಿತ್ತಿಛತ್ತಬೋಧಿತ್ಥಮ್ಭಾದೀಸುಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ. ಪುಪ್ಫಪಟಂ ಪನ ಪರೇಹಿ ಪೂರಿತಮ್ಪಿ ವಾಯಿತುಂ ನ ಲಬ್ಭತಿ. ಗೋಪ್ಫಿಮಪುಪ್ಫೇಹೇವ ಹತ್ಥಿಅಸ್ಸಾದಿರೂಪಕಾನಿ ಕರೋನ್ತಿ, ತಾನಿಪಿ ವಾಯಿಮಟ್ಠಾನೇ ತಿಟ್ಠನ್ತಿ. ಪುರಿಮನಯೇನೇವ ಸಬ್ಬಂ ನ ವಟ್ಟತಿ. ಅಞ್ಞೇಹಿ ಕತಪರಿಚ್ಛೇದೇ ಪನ ಪುಪ್ಫಾನಿ ಠಪೇನ್ತೇನ ಹತ್ಥಿಅಸ್ಸಾದಿರೂಪಕಮ್ಪಿ ಕಾತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಮಹಾಪಚ್ಚರಿಯಂ ಪನ ಕಳಮ್ಬಕೇನ ಅಡ್ಢಚನ್ದಕೇನ ಚ ಸದ್ಧಿಂ ಅಟ್ಠ ಪುಪ್ಫವಿಕತಿಯೋ ವುತ್ತಾ.

೩೨. ತತ್ಥ ಕಳಮ್ಬಕೋತಿ ಅಡ್ಢಚನ್ದಕನ್ತರೇ ಘಟಿಕದಾಮಓಲಮ್ಬಕೋ ವುತ್ತೋ. ಅಡ್ಢಚನ್ದಕೋತಿ ಅಡ್ಢಚನ್ದಾಕಾರೇನ ಮಾಲಾಗುಣಪರಿಕ್ಖೇಪೋ. ತದುಭಯಮ್ಪಿ ಪೂರಿಮೇಯೇವ ಪವಿಟ್ಠಂ. ಕುರುನ್ದಿಯಂ ಪನ ‘‘ದ್ವೇ ತಯೋ ಮಾಲಾಗುಣೇ ಏಕತೋ ಕತ್ವಾ ಪುಪ್ಫದಾಮಕರಣಮ್ಪಿ ವಾಯಿಮಂಯೇವಾ’’ತಿ ವುತ್ತಂ. ತಮ್ಪಿ ಇಧ ಪೂರಿಮಟ್ಠಾನೇಯೇವ ಪವಿಟ್ಠಂ. ನ ಕೇವಲಞ್ಚ ಪುಪ್ಫದಾಮಮೇವ, ಪಿಟ್ಠಮಯದಾಮಮ್ಪಿ ಗೇಣ್ಡುಕಪುಪ್ಫದಾಮಮ್ಪಿ ಕುರುನ್ದಿಯಂ ವುತ್ತಂ. ಖರಪತ್ತದಾಮಮ್ಪಿ ಸಿಕ್ಖಾಪದಸ್ಸ ಸಾಧಾರಣತ್ತಾ ಭಿಕ್ಖೂನಮ್ಪಿ ಭಿಕ್ಖುನೀನಮ್ಪಿ ನೇವ ಕಾತುಂ, ನ ಕಾರಾಪೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ, ಪೂಜಾನಿಮಿತ್ತಂ ಪನ ಕಪ್ಪಿಯವಚನಂ ಸಬ್ಬತ್ಥ ವತ್ತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಪರಿಯಾಯಓಭಾಸನಿಮಿತ್ತಕಮ್ಮಾನಿ ವಟ್ಟನ್ತಿಯೇವ.

ಯೋ ಹರಿತ್ವಾ ವಾ ಹರಾಪೇತ್ವಾ ವಾ ಪಕ್ಕೋಸಿತ್ವಾ ವಾ ಪಕ್ಕೋಸಾಪೇತ್ವಾ ವಾ ಸಯಂ ವಾ ಉಪಗತಾನಂ ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಅತ್ತನೋ ಸನ್ತಕಂ ಪುಪ್ಫಂ ಕುಲಸಙ್ಗಹತ್ಥಾಯ ದೇತಿ, ತಸ್ಸ ದುಕ್ಕಟಂ, ಪರಸನ್ತಕಂ ದೇತಿ, ದುಕ್ಕಟಮೇವ. ಥೇಯ್ಯಚಿತ್ತೇನ ದೇತಿ, ಭಣ್ಡಗ್ಘೇನ ಕಾರೇತಬ್ಬೋ. ಏಸ ನಯೋ ಸಙ್ಘಿಕೇಪಿ. ಅಯಂ ಪನ ವಿಸೇಸೋ – ಸೇನಾಸನತ್ಥಾಯ ನಿಯಮಿತಂ ಇಸ್ಸರವತಾಯ ದದತೋ ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯನ್ತಿ.

೩೩. ಪುಪ್ಫಂ ನಾಮ ಕಸ್ಸ ದಾತುಂ ವಟ್ಟತಿ, ಕಸ್ಸ ನ ವಟ್ಟತೀತಿ? ಮಾತಾಪಿತೂನಂ ತಾವ ಹರಿತ್ವಾಪಿ ಹರಾಪೇತ್ವಾಪಿ ಪಕ್ಕೋಸಿತ್ವಾಪಿ ಪಕ್ಕೋಸಾಪೇತ್ವಾಪಿ ದಾತುಂ ವಟ್ಟತಿ ¶ , ಸೇಸಞಾತಕಾನಂ ಪಕ್ಕೋಸಾಪೇತ್ವಾವ. ತಞ್ಚ ಖೋ ವತ್ಥುಪೂಜನತ್ಥಾಯ, ಮಣ್ಡನತ್ಥಾಯ ಪನ ಸಿವಲಿಙ್ಗಾದಿಪೂಜನತ್ಥಾಯ ವಾ ಕಸ್ಸಚಿಪಿ ದಾತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ. ಮಾತಾಪಿತೂನಞ್ಚ ಹರಾಪೇನ್ತೇನ ಞಾತಿಸಾಮಣೇರೇಹೇವ ಹರಾಪೇತಬ್ಬಂ. ಇತರೇ ಪನ ಯದಿ ಸಯಮೇವ ಇಚ್ಛನ್ತಿ, ವಟ್ಟತಿ. ಸಮ್ಮತೇನ ಪುಪ್ಫಭಾಜಕೇನ ಪುಪ್ಫಭಾಜನಕಾಲೇ ಸಮ್ಪತ್ತಾನಂ ಸಾಮಣೇರಾನಂ ಉಪಡ್ಢಭಾಗಂ ದಾತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಕುರುನ್ದಿಯಂ ಪನ ‘‘ಸಮ್ಪತ್ತಗಿಹೀನಂ ಉಪಡ್ಢಭಾಗಂ’’, ಮಹಾಪಚ್ಚರಿಯಂ ‘‘ಚೂಳಕಂ ದಾತುಂ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ವುತ್ತಂ. ಅಸಮ್ಮತೇನ ಅಪಲೋಕೇತ್ವಾ ದಾತಬ್ಬಂ. ಆಚರಿಯುಪಜ್ಝಾಯೇಸು ಸಗಾರವಾ ಸಾಮಣೇರಾ ಬಹೂನಿ ಪುಪ್ಫಾನಿ ಆಹರಿತ್ವಾ ರಾಸಿಂ ಕತ್ವಾ ಠಪೇನ್ತಿ, ಥೇರಾ ಪಾತೋವ ಸಮ್ಪತ್ತಾನಂ ಸದ್ಧಿವಿಹಾರಿಕಾದೀನಂ ಉಪಾಸಕಾದೀನಂ ವಾ ‘‘ತ್ವಂ ಇದಂ ಗಣ್ಹ, ತ್ವಂ ಇದಂ ಗಣ್ಹಾ’’ತಿ ದೇನ್ತಿ, ಪುಪ್ಫದಾನಂ ನಾಮ ನ ಹೋತಿ. ‘‘ಚೇತಿಯಂ ಪೂಜೇಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ಗಹೇತ್ವಾ ಗಚ್ಛನ್ತಾಪಿ ಪೂಜಂ ಕರೋನ್ತಾಪಿ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಸಮ್ಪತ್ತಾನಂ ¶ ಚೇತಿಯಪೂಜನತ್ಥಾಯ ದೇನ್ತಿ, ಏತಮ್ಪಿ ಪುಪ್ಫದಾನಂ ನಾಮ ನ ಹೋತಿ. ಉಪಾಸಕೇ ಅಕ್ಕಪುಪ್ಫಾದೀಹಿ ಪೂಜೇನ್ತೇ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ವಿಹಾರೇ ಕಣಿಕಾರಪುಪ್ಫಾದೀನಿ ಅತ್ಥಿ, ಉಪಾಸಕಾ ತಾನಿ ಗಹೇತ್ವಾ ಪೂಜೇಥಾ’’ತಿ ವತ್ತುಮ್ಪಿ ವಟ್ಟತಿ. ಭಿಕ್ಖೂ ಪುಪ್ಫಪೂಜಂ ಕತ್ವಾ ದಿವಾತರಂ ಗಾಮಂ ಪವಿಟ್ಠೇ ‘‘ಕಿಂ, ಭನ್ತೇ, ಅತಿದಿವಾ ಪವಿಟ್ಠತ್ಥಾ’’ತಿ ಪುಚ್ಛನ್ತಿ, ‘‘ವಿಹಾರೇ ಪುಪ್ಫಾನಿ ಬಹೂನಿ, ಪೂಜಂ ಅಕರಿಮ್ಹಾ’’ತಿ ವದನ್ತಿ. ಮನುಸ್ಸಾ ‘‘ಬಹೂನಿ ಕಿರ ವಿಹಾರೇ ಪುಪ್ಫಾನೀ’’ತಿ ಪುನದಿವಸೇ ಪಹೂತಂ ಖಾದನೀಯಂ ಭೋಜನೀಯಂ ಗಹೇತ್ವಾ ವಿಹಾರಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಪುಪ್ಫಪೂಜಞ್ಚ ಕರೋನ್ತಿ ದಾನಞ್ಚ ದೇನ್ತಿ, ವಟ್ಟತಿ.

೩೪. ಮನುಸ್ಸಾ ‘‘ಮಯಂ, ಭನ್ತೇ, ಅಸುಕದಿವಸಂ ನಾಮ ಪೂಜೇಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ಪುಪ್ಫವಾರಂ ಯಾಚಿತ್ವಾ ಅನುಞ್ಞಾತದಿವಸೇ ಆಗಚ್ಛನ್ತಿ, ಸಾಮಣೇರೇಹಿ ಚ ಪಗೇವ ಪುಪ್ಫಾನಿ ಓಚಿನಿತ್ವಾ ಠಪಿತಾನಿ ಹೋನ್ತಿ, ತೇ ರುಕ್ಖೇಸು ಪುಪ್ಫಾನಿ ಅಪಸ್ಸನ್ತಾ ‘‘ಕುಹಿಂ, ಭನ್ತೇ, ಪುಪ್ಫಾನೀ’’ತಿ ವದನ್ತಿ, ಸಾಮಣೇರೇಹಿ ಓಚಿನಿತ್ವಾ ಠಪಿತಾನಿ, ತುಮ್ಹೇ ಪನ ಪೂಜೇತ್ವಾ ಗಚ್ಛಥ, ಸಙ್ಘೋ ಅಞ್ಞಂ ದಿವಸಂ ಪೂಜೇಸ್ಸತೀತಿ. ತೇ ಪೂಜೇತ್ವಾ ದಾನಂ ದತ್ವಾ ಗಚ್ಛನ್ತಿ, ವಟ್ಟತಿ. ಮಹಾಪಚ್ಚರಿಯಂ ಪನ ಕುರುನ್ದಿಯಞ್ಚ ‘‘ಥೇರಾ ಸಾಮಣೇರೇಹಿ ದಾಪೇತುಂ ನ ಲಭನ್ತಿ, ಸಚೇ ಸಯಮೇವ ತಾನಿ ಪುಪ್ಫಾನಿ ತೇಸಂ ದೇನ್ತಿ, ವಟ್ಟತಿ. ಥೇರೇಹಿ ಪನ ‘ಸಾಮಣೇರೇಹಿ ಓಚಿನಿತ್ವಾ ಠಪಿತಾನೀ’ತಿ ಏತ್ತಕಮೇವ ವತ್ತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ ವುತ್ತಂ. ಸಚೇ ಪನ ಪುಪ್ಫವಾರಂ ಯಾಚಿತ್ವಾ ಅನೋಚಿತೇಸು ಪುಪ್ಫೇಸು ಯಾಗುಭತ್ತಾದೀನಿ ಆದಾಯ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಸಾಮಣೇರೇ ‘‘ಓಚಿನಿತ್ವಾ ದೇಥಾ’’ತಿ ವದನ್ತಿ, ಞಾಭಿಸಾಮಣೇರಾನಂಯೇವ ಓಚಿನಿತ್ವಾ ದಾತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಅಞ್ಞಾತಕೇ ಉಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ರುಕ್ಖಸಾಖಾಯ ಠಪೇನ್ತಿ, ನ ಓರೋಹಿತ್ವಾ ಪಲಾಯಿತಬ್ಬಂ, ಓಚಿನಿತ್ವಾ ದಾತುಂ ವಟ್ಟತಿ ¶ . ಸಚೇ ಪನ ಕೋಚಿ ಧಮ್ಮಕಥಿಕೋ ‘‘ಬಹೂನಿ ಉಪಾಸಕಾ ವಿಹಾರೇ ಪುಪ್ಫಾನಿ, ಯಾಗುಭತ್ತಾದೀನಿ ಆದಾಯ ಗನ್ತ್ವಾ ಪುಪ್ಫಪೂಜಂ ಕರೋಥಾ’’ತಿ ವದತಿ, ತಸ್ಸೇವ ನ ಕಪ್ಪತೀತಿ ಮಹಾಪಚ್ಚರಿಯಞ್ಚ ಕುರುನ್ದಿಯಞ್ಚ ವುತ್ತಂ. ಮಹಾಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ಪನ ‘‘ಏತಂ ಅಕಪ್ಪಿಯಂ ನ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ಅವಿಸೇಸೇನ ವುತ್ತಂ.

೩೫. ಫಲಮ್ಪಿ ಅತ್ತನೋ ಸನ್ತಕಂ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ಮಾತಾಪಿತೂನಞ್ಚ ಸೇಸಞಾತೀನಞ್ಚ ದಾತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಕುಲಸಙ್ಗಹತ್ಥಾಯ ಪನ ದೇನ್ತಸ್ಸ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ಅತ್ತನೋ ಸನ್ತಕೇ ಪರಸನ್ತಕೇ ಸಙ್ಘಿಕೇ ಸೇನಾಸನತ್ಥಾಯ ನಿಯಮಿತೇ ಚ ದುಕ್ಕಟಾದೀನಿ ವೇದಿತಬ್ಬಾನಿ. ಅತ್ತನೋ ಸನ್ತಕಂಯೇವ ಗಿಲಾನಮನುಸ್ಸಾನಂ ವಾ ಸಮ್ಪತ್ತಇಸ್ಸರಾನಂ ವಾ ಖೀಣಪರಿಬ್ಬಯಾನಂ ವಾ ದಾತುಂ ವಟ್ಟತಿ, ಫಲದಾನಂ ನ ಹೋತಿ. ಫಲಭಾಜಕೇನಪಿ ಸಮ್ಮತೇನ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಫಲಭಾಜನಕಾಲೇ ಸಮ್ಪತ್ತಮನುಸ್ಸಾನಂ ಉಪಡ್ಢಭಾಗಂ ದಾತುಂ ವಟ್ಟತಿ, ಅಸಮ್ಮತೇನ ಅಪಲೋಕೇತ್ವಾ ದಾತಬ್ಬಂ. ಸಙ್ಘಾರಾಮೇಪಿ ಫಲಪರಿಚ್ಛೇದೇನ ವಾ ರುಕ್ಖಪರಿಚ್ಛೇದೇನ ವಾ ಕತಿಕಾ ಕಾತಬ್ಬಾ ‘‘ತತೋ ಗಿಲಾನಮನುಸ್ಸಾನಂ ವಾ ಅಞ್ಞೇಸಂ ವಾ ಫಲಂ ಯಾಚನ್ತಾನಂ ಯಥಾಪರಿಚ್ಛೇದೇನ ಚತ್ತಾರಿ ಪಞ್ಚ ಫಲಾನಿ ದಾತಬ್ಬಾನಿ, ರುಕ್ಖಾ ವಾ ದಸ್ಸೇತಬ್ಬಾ ‘ಇತೋ ಗಹೇತುಂ ಲಬ್ಭತೀ’’’ತಿ. ‘‘ಇಧ ಫಲಾನಿ ಸುನ್ದರಾನಿ, ಇತೋ ಗಣ್ಹಥಾ’’ತಿ ಏವಂ ಪನ ನ ವತ್ತಬ್ಬಂ. ಅತ್ತನೋ ಸನ್ತಕಂ ಸಿರೀಸಚುಣ್ಣಂ ವಾ ¶ ಅಞ್ಞಂ ವಾ ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಕಸಾವಂ ಕುಲಸಙ್ಗಹತ್ಥಾಯ ದೇತಿ, ದುಕ್ಕಟಂ. ಪರಸನ್ತಕಾದೀಸುಪಿ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ. ಅಯಂ ಪನ ವಿಸೇಸೋ – ಸಙ್ಘಸ್ಸ ರಕ್ಖಿತಗೋಪಿತಾಪಿ ರುಕ್ಖಛಲ್ಲಿ ಗರುಭಣ್ಡಮೇವಾತಿ. ಮತ್ತಿಕದನ್ತಕಟ್ಠವೇಳುಪಣ್ಣೇಸುಪಿ ಗರುಭಣ್ಡೂಪಗಂ ಞತ್ವಾ ಚುಣ್ಣೇ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ.

೩೬. ಜಙ್ಘಪೇಸನಿಯನ್ತಿ ಗಿಹೀನಂ ದೂತೇಯ್ಯಂ ಸಾಸನಹರಣಕಮ್ಮಂ ವುಚ್ಚತಿ, ತಂ ನ ಕಾತಬ್ಬಂ. ಗಿಹೀನಞ್ಹಿ ಸಾಸನಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಗಚ್ಛನ್ತಸ್ಸ ಪದೇ ಪದೇ ದುಕ್ಕಟಂ. ತಂ ಕಮ್ಮಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಲದ್ಧಭೋಜನಂ ಭುಞ್ಜನ್ತಸ್ಸಪಿ ಅಜ್ಝೋಹಾರೇ ಅಜ್ಝೋಹಾರೇ ದುಕ್ಕಟಂ. ಪಠಮಂ ಸಾಸನಂ ಅಗ್ಗಹೇತ್ವಾಪಿ ಪಚ್ಛಾ ‘‘ಅಯಂ ದಾನಿ ಸೋ ಗಾಮೋ, ಹನ್ದ ನಂ ಸಾಸನಂ ಆರೋಚೇಮೀ’’ತಿ ಮಗ್ಗಾ ಓಕ್ಕಮನ್ತಸ್ಸಪಿ ಪದೇ ಪದೇ ದುಕ್ಕಟಂ. ಸಾಸನಂ ಆರೋಚೇತ್ವಾ ಲದ್ಧಭೋಜನಂ ಭುಞ್ಜತೋ ಪುರಿಮನಯೇನೇವ ದುಕ್ಕಟಂ. ಸಾಸನಂ ಅಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಆಗತೇನ ಪನ ‘‘ಭನ್ತೇ, ತಸ್ಮಿಂ ಗಾಮೇ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಕಾ ಪವತ್ತೀ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿಯಮಾನೇನ ಕಥೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ, ಪುಚ್ಛಿತಪಞ್ಹೇ ದೋಸೋ ನತ್ಥಿ. ಪಞ್ಚನ್ನಂ ಪನ ಸಹಧಮ್ಮಿಕಾನಂ ಮಾತಾಪಿತೂನಂ ಪಣ್ಡುಪಲಾಸಸ್ಸ ಅತ್ತನೋ ವೇಯ್ಯಾವಚ್ಚಕರಸ್ಸ ¶ ಸಾಸನಂ ಹರಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ, ಗಿಹೀನಞ್ಚ ಕಪ್ಪಿಯಸಾಸನಂ, ತಸ್ಮಾ ‘‘ಮಮ ವಚನೇನ ಭಗವತೋ ಪಾದೇ ವನ್ದಥಾ’’ತಿ ವಾ ‘‘ಚೇತಿಯಂ ಪಟಿಮಂ ಬೋಧಿಂ ಸಙ್ಘತ್ಥೇರಂ ವನ್ದಥಾ’’ತಿ ವಾ ‘‘ಚೇತಿಯೇ ಗನ್ಧಪೂಜಂ ಕರೋಥಾ’’ತಿ ವಾ ‘‘ಪುಪ್ಫಪೂಜಂ ಕರೋಥಾ’’ತಿ ವಾ ‘‘ಭಿಕ್ಖೂ ಸನ್ನಿಪಾತೇಥ, ದಾನಂ ದಸ್ಸಾಮ, ಧಮ್ಮಂ ದೇಸಾಪಯಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ವಾ ಈದಿಸೇಸು ಸಾಸನೇಸು ಕುಕ್ಕುಚ್ಚಂ ನ ಕಾತಬ್ಬಂ. ಕಪ್ಪಿಯಸಾಸನಾನಿ ಹಿ ಏತಾನಿ, ನ ಗಿಹೀನಂ ಗಿಹಿಕಮ್ಮಪಟಿಸಂಯುತ್ತಾನೀತಿ. ಇಮೇಹಿ ಪನ ಅಟ್ಠಹಿ ಕುಲದೂಸಕಕಮ್ಮೇಹಿ ಉಪ್ಪನ್ನಪಚ್ಚಯಾ ಪಞ್ಚನ್ನಮ್ಪಿ ಸಹಧಮ್ಮಿಕಾನಂ ನ ಕಪ್ಪನ್ತಿ. ಅಭೂತಾರೋಚನರೂಪಿಯಸಂವೋಹಾರೇಹಿ ಉಪ್ಪನ್ನಪಚ್ಚಯಸದಿಸಾವ ಹೋನ್ತಿ.

ಪಬ್ಬಾಜನೀಯಕಮ್ಮಕತೋ ಪನ ಯಸ್ಮಿಂ ಗಾಮೇ ವಾ ನಿಗಮೇ ವಾ ಕುಲದೂಸಕಕಮ್ಮಂ ಕತಂ, ಯಸ್ಮಿಞ್ಚ ವಿಹಾರೇ ವಸತಿ, ನೇವ ತಸ್ಮಿಂ ಗಾಮೇ ವಾ ನಿಗಮೇ ವಾ ಚರಿತುಂ ಲಭತಿ, ನ ವಿಹಾರೇ ವಸಿತುಂ. ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸದ್ಧಕಮ್ಮೇನಪಿ ಚ ತೇನ ಯೇಸು ಕುಲೇಸು ಪುಬ್ಬೇ ಕುಲದೂಸಕಕಮ್ಮಂ ಕತಂ, ತತೋ ಉಪ್ಪನ್ನಪಚ್ಚಯಾ ನ ಗಹೇತಬ್ಬಾ, ಆಸವಕ್ಖಯಪತ್ತೇನಪಿ ನ ಗಹೇತಬ್ಬಾ, ಅಕಪ್ಪಿಯಾವ ಹೋನ್ತಿ. ‘‘ಕಸ್ಮಾ ನ ಗಣ್ಹಥಾ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿತೇನ ‘‘ಪುಬ್ಬೇ ಏವಂ ಕತತ್ತಾ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ಸಚೇ ವದನ್ತಿ ‘‘ನ ಮಯಂ ತೇನ ಕಾರಣೇನ ದೇಮ, ಇದಾನಿ ಸೀಲವನ್ತತಾಯ ದೇಮಾ’’ತಿ, ಗಹೇತಬ್ಬಾ. ಪಕತಿಯಾ ದಾನಟ್ಠಾನೇಯೇವ ಕುಲದೂಸಕಕಮ್ಮಂ ಕತಂ ಹೋತಿ, ತತೋ ಪಕತಿದಾನಮೇವ ಗಹೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಯಂ ವಡ್ಢೇತ್ವಾ ದೇನ್ತಿ, ತಂ ನ ವಟ್ಟತಿ. ಯಸ್ಮಾ ಚ ಪುಚ್ಛಿತಪಞ್ಹೇ ದೋಸೋ ನತ್ಥಿ, ತಸ್ಮಾ ಅಞ್ಞಮ್ಪಿ ಭಿಕ್ಖುಂ ಪುಬ್ಬಣ್ಹೇ ವಾ ಸಾಯನ್ಹೇ ವಾ ಅನ್ತರಘರಂ ಪವಿಟ್ಠಂ ಕೋಚಿ ಪುಚ್ಛೇಯ್ಯ ‘‘ಕಸ್ಮಾ, ಭನ್ತೇ, ಚರಥಾ’’ತಿ. ಯೇನತ್ಥೇನ ಚರತಿ, ತಂ ಆಚಿಕ್ಖಿತ್ವಾ ‘‘ಲದ್ಧಂ ನ ಲದ್ಧ’’ನ್ತಿ ವುತ್ತೇ ಸಚೇ ನ ಲದ್ಧಂ, ‘‘ನ ಲದ್ಧ’’ನ್ತಿ ವತ್ವಾ ಯಂ ಸೋ ದೇತಿ, ತಂ ಗಹೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ.

೩೭. ‘‘ನ ¶ ಚ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಣಿಧಾಯ ಅರಞ್ಞೇ ವತ್ಥಬ್ಬಂ, ಯೋ ವಸೇಯ್ಯ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸ. ನ ಚ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಣಿಧಾಯ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಚರಿತಬ್ಬಂ…ಪೇ… ನ ಚ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಣಿಧಾಯ ಚಙ್ಕಮಿತಬ್ಬಂ…ಪೇ… ನ ಚ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಣಿಧಾಯ ಠಾತಬ್ಬಂ…ಪೇ… ನ ಚ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಣಿಧಾಯ ನಿಸೀದಿತಬ್ಬಂ…ಪೇ… ನ ಚ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಣಿಧಾಯ ಸೇಯ್ಯಾ ಕಪ್ಪೇತಬ್ಬಾ, ಯೋ ಕಪ್ಪೇಯ್ಯ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಪಾರಾ. ೨೨೩ ಆದಯೋ) ವುತ್ತತ್ತಾ ‘‘ಏವಂ (ಪಾರಾ. ಅಟ್ಠ. ೨.೨೨೩) ಅರಞ್ಞೇ ವಸನ್ತಂ ಮಂ ಜನೋ ಅರಹತ್ತೇ ವಾ ಸೇಕ್ಖಭೂಮಿಯಂ ವಾ ಸಮ್ಭಾವೇಸ್ಸತಿ, ತತೋ ಲೋಕಸ್ಸ ಸಕ್ಕತೋ ಭವಿಸ್ಸಾಮಿ ಗರುಕತೋ ಮಾನಿತೋ ಪೂಜಿತೋ’’ತಿ ಏವಂ ಪತ್ಥನಂ ಕತ್ವಾ ಅರಞ್ಞೇ ನ ವಸಿತಬ್ಬಂ. ಏವಂ ಪಣಿಧಾಯ ‘‘ಅರಞ್ಞೇ ವಸಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಗಚ್ಛನ್ತಸ್ಸ ¶ ಪದವಾರೇ ಪದವಾರೇ ದುಕ್ಕಟಂ, ತಥಾ ಅರಞ್ಞೇ ಕುಟಿಕರಣಚಙ್ಕಮನನಿಸೀದನನಿವಾಸನಪಾರುಪನಾದೀಸು ಸಬ್ಬಕಿಚ್ಚೇಸು ಪಯೋಗೇ ಪಯೋಗೇ ದುಕ್ಕಟಂ, ತಸ್ಮಾ ಏವಂ ಅರಞ್ಞೇ ನ ವಸಿತಬ್ಬಂ. ಏವಂ ವಸನ್ತೋ ಹಿ ಸಮ್ಭಾವನಂ ಲಭತು ವಾ ಮಾ ವಾ, ದುಕ್ಕಟಂ ಆಪಜ್ಜತಿ. ಯೋ ಪನ ಸಮಾದಿನ್ನಧುತಙ್ಗೋ ‘‘ಧುತಙ್ಗಂ ರಕ್ಖಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ವಾ ‘‘ಗಾಮನ್ತೇ ಮೇ ವಸತೋ ಚಿತ್ತಂ ವಿಕ್ಖಿಪತಿ, ಅರಞ್ಞಂ ಸಪ್ಪಾಯ’’ನ್ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ವಾ ‘‘ಅದ್ಧಾ ಅರಞ್ಞೇ ತಿಣ್ಣಂ ವಿವೇಕಾನಂ ಅಞ್ಞತರಂ ಪಾಪುಣಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ವಾ ‘‘ಅರಞ್ಞಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ಅರಹತ್ತಂ ಅಪಾಪುಣಿತ್ವಾ ನ ನಿಕ್ಖಮಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ವಾ ‘‘ಅರಞ್ಞವಾಸೋ ನಾಮ ಭಗವತಾ ಪಸತ್ಥೋ, ಮಯಿ ಚ ಅರಞ್ಞೇ ವಸನ್ತೇ ಬಹೂ ಸಬ್ರಹ್ಮಚಾರೀ ಗಾಮನ್ತಂ ಹಿತ್ವಾ ಆರಞ್ಞಕಾ ಭವಿಸ್ಸನ್ತೀ’’ತಿ ವಾ ಏವಂ ಅನವಜ್ಜವಾಸಂ ವಸಿತುಕಾಮೋ ಹೋತಿ, ತೇನೇವ ವಸಿತಬ್ಬಂ. ಪಿಣ್ಡಾಯ ಚರನ್ತಸ್ಸಪಿ ‘‘ಅಭಿಕ್ಕನ್ತಾದೀನಿ ಸಣ್ಠಪೇತ್ವಾ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಚರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ನಿವಾಸನಪಾರುಪನಕಿಚ್ಚತೋ ಪಭುತಿ ಯಾವ ಭೋಜನಪರಿಯೋಸಾನಂ, ತಾವ ಪಯೋಗೇ ಪಯೋಗೇ ದುಕ್ಕಟಂ, ಸಮ್ಭಾವನಂ ಲಭತು ವಾ ಮಾ ವಾ, ದುಕ್ಕಟಮೇವ. ಖನ್ಧಕವತ್ತಸೇಖಿಯವತ್ತಪರಿಪೂರಣತ್ಥಂ ಪನ ಸಬ್ರಹ್ಮಚಾರೀನಂ ದಿಟ್ಠಾನುಗತಿಆಪಜ್ಜನತ್ಥಂ ವಾ ಪಾಸಾದಿಕೇಹಿ ಅಭಿಕ್ಕಮಪಟಿಕ್ಕಮಾದೀಹಿ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಪವಿಸನ್ತೋ ಅನುಪವಜ್ಜೋ ವಿಞ್ಞೂನಂ. ಚಙ್ಕಮನಾದೀಸುಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ.

ಇತಿ ಪಾಳಿಮುತ್ತಕವಿನಯವಿನಿಚ್ಛಯಸಙ್ಗಹೇ

ಕುಲಸಙ್ಗಹವಿನಿಚ್ಛಯಕಥಾ ಸಮತ್ತಾ.

೬. ಮಚ್ಛಮಂಸವಿನಿಚ್ಛಯಕಥಾ

೩೮. ಮಚ್ಛಮಂಸೇಸು ¶ ಪನ ಮಚ್ಛಗ್ಗಹಣೇನ ಸಬ್ಬಮ್ಪಿ ಜಲಜಂ ವುತ್ತಂ. ತತ್ಥ ಅಕಪ್ಪಿಯಂ ನಾಮ ನತ್ಥಿ. ಮಂಸೇಸು ಪನ ಮನುಸ್ಸಹತ್ಥಿಅಸ್ಸಸುನಖಅಹಿಸೀಹಬ್ಯಗ್ಘದೀಪಿಅಚ್ಛತರಚ್ಛಾನಂ ವಸೇನ ದಸ ಮಂಸಾನಿ ಅಕಪ್ಪಿಯಾನಿ. ತತ್ಥ ಮನುಸ್ಸಮಂಸೇ ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯಂ, ಸೇಸೇಸು ದುಕ್ಕಟಂ. ಇತಿ ಇಮೇಸಂ ಮನುಸ್ಸಾದೀನಂ ದಸನ್ನಂ ಮಂಸಮ್ಪಿ ಅಟ್ಠಿಪಿ ಲೋಹಿತಮ್ಪಿ ಚಮ್ಮಮ್ಪಿ ಲೋಮಮ್ಪಿ ಸಬ್ಬಂ ನ ವಟ್ಟತಿ. ವಸಾಸು ಪನ ಏಕಾ ಮನುಸ್ಸವಸಾವ ನ ವಟ್ಟತಿ. ಖೀರಾದೀಸು ಅಕಪ್ಪಿಯಂ ನಾಮ ನತ್ಥಿ. ಇಮೇಸು ಪನ ಅಕಪ್ಪಿಯಮಂಸೇಸು ಅಟ್ಠಿಆದೀಸು ವಾ ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಞತ್ವಾ ವಾ ಅಞತ್ವಾ ವಾ ಖಾದನ್ತಸ್ಸ ಆಪತ್ತಿಯೇವ. ಯದಾ ಜಾನಾತಿ, ತದಾ ದೇಸೇತಬ್ಬಾ. ‘‘ಅಪುಚ್ಛಿತ್ವಾವ ಖಾದಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಗಣ್ಹತೋ ಪಟಿಗ್ಗಹಣೇಪಿ ದುಕ್ಕಟಂ, ‘‘ಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ಖಾದಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಗಣ್ಹತೋ ¶ ಅನಾಪತ್ತಿ. ಉದ್ದಿಸ್ಸಕತಂ ಪನ ಜಾನಿತ್ವಾ ಖಾದನ್ತಸ್ಸೇವ ಆಪತ್ತಿ, ಪಚ್ಛಾ ಜಾನನ್ತೋ ಆಪತ್ತಿಯಾ ನ ಕಾರೇತಬ್ಬೋ (ಮಹಾವ. ಅಟ್ಠ. ೨೮೧).

ತತ್ಥ (ಪಾರಾ. ಅಟ್ಠ. ೨.೪೧೦) ಉದ್ದಿಸ್ಸಕತಂ ನಾಮ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಅತ್ಥಾಯ ವಧಿತ್ವಾ ಸಮ್ಪಾದಿತಂ ಮಚ್ಛಮಂಸಂ. ಉಭಯಮ್ಪಿ ಹಿ ಉದ್ದಿಸ್ಸಕತಂ ನ ವಟ್ಟತಿ. ತಮ್ಪಿ ಅದಿಟ್ಠಂ ಅಸುತಂ ಅಪರಿಸಙ್ಕಿತಂ ವಟ್ಟತಿ. ತಿಕೋಟಿಪರಿಸುದ್ಧಞ್ಹಿ ಮಚ್ಛಮಂಸಂ ಭಗವತಾ ಅನುಞ್ಞಾತಂ ಅದಿಟ್ಠಂ ಅಸುತಂ ಅಪರಿಸಙ್ಕಿತಂ. ತತ್ಥ ಅದಿಟ್ಠಂ ನಾಮ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಅತ್ಥಾಯ ಮಿಗಮಚ್ಛೇ ವಧಿತ್ವಾ ಗಯ್ಹಮಾನಂ ಅದಿಟ್ಠಂ. ಅಸುತಂ ನಾಮ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಅತ್ಥಾಯ ಮಿಗಮಚ್ಛೇ ವಧಿತ್ವಾ ಗಹಿತನ್ತಿ ಅಸುತಂ. ಅಪರಿಸಙ್ಕಿತಂ ಪನ ದಿಟ್ಠಪರಿಸಙ್ಕಿತಂ ಸುತಪರಿಸಙ್ಕಿತಂ ತದುಭಯವಿನಿಮುತ್ತಪರಿಸಙ್ಕಿತಞ್ಚ ಞತ್ವಾ ತಬ್ಬಿಪಕ್ಖತೋ ಜಾನಿತಬ್ಬಂ. ಕಥಂ? ಇಧ ಭಿಕ್ಖೂ ಪಸ್ಸನ್ತಿ ಮನುಸ್ಸೇ ಜಾಲವಾಗುರಾದಿಹತ್ಥೇ ಗಾಮತೋ ವಾ ನಿಕ್ಖಮನ್ತೇ ಅರಞ್ಞೇ ವಾ ವಿಚರನ್ತೇ. ದುತಿಯದಿವಸೇ ಚ ನೇಸಂ ತಂ ಗಾಮಂ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಪವಿಟ್ಠಾನಂ ಸಮಚ್ಛಮಂಸಂ ಪಿಣ್ಡಪಾತಂ ಅಭಿಹರನ್ತಿ. ತೇ ತೇನ ದಿಟ್ಠೇನ ಪರಿಸಙ್ಕನ್ತಿ ‘‘ಭಿಕ್ಖೂನಂ ನು ಖೋ ಅತ್ಥಾಯ ಕತ’’ನ್ತಿ, ಇದಂ ದಿಟ್ಠಪರಿಸಙ್ಕಿತಂ, ಏತಂ ಗಹೇತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ. ಯಂ ಏವಂ ಅಪರಿಸಙ್ಕಿತಂ, ತಂ ವಟ್ಟತಿ. ಸಚೇ ಪನ ತೇ ಮನುಸ್ಸಾ ‘‘ಕಸ್ಮಾ, ಭನ್ತೇ, ನ ಗಣ್ಹಥಾ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ತಮತ್ಥಂ ಸುತ್ವಾ ‘‘ನಯಿದಂ, ಭನ್ತೇ, ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಅತ್ಥಾಯ ಕತಂ, ಅಮ್ಹೇಹಿ ಅತ್ತನೋ ಅತ್ಥಾಯ ವಾ ರಾಜಯುತ್ತಾದೀನಂ ವಾ ಅತ್ಥಾಯ ಕತ’’ನ್ತಿ ವದನ್ತಿ, ಕಪ್ಪತಿ.

ನ ಹೇವ ಖೋ ಭಿಕ್ಖೂ ಪಸ್ಸನ್ತಿ, ಅಪಿಚ ಖೋ ಸುಣನ್ತಿ ‘‘ಮನುಸ್ಸಾ ಕಿರ ಜಾಲವಾಗುರಾದಿಹತ್ಥಾ ಗಾಮತೋ ವಾ ನಿಕ್ಖಮನ್ತಿ, ಅರಞ್ಞೇ ವಾ ವಿಚರನ್ತೀ’’ತಿ. ದುತಿಯದಿವಸೇ ಚ ತೇಸಂ ತಂ ಗಾಮಂ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಪವಿಟ್ಠಾನಂ ಸಮಚ್ಛಮಂಸಂ ಪಿಣ್ಡಪಾತಂ ಅಭಿಹರನ್ತಿ. ತೇ ತೇನ ಸುತೇನ ಪರಿಸಙ್ಕನ್ತಿ ‘‘ಭಿಕ್ಖೂನಂ ನು ¶ ಖೋ ಅತ್ಥಾಯ ಕತ’’ನ್ತಿ, ಇದಂ ಸುತಪರಿಸಙ್ಕಿತಂ ನಾಮ, ಏತಂ ಗಹೇತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ. ಯಂ ಏವಂ ಅಪರಿಸಙ್ಕಿತಂ, ತಂ ವಟ್ಟತಿ. ಸಚೇ ಪನ ತೇ ಮನುಸ್ಸಾ ‘‘ಕಸ್ಮಾ, ಭನ್ತೇ, ನ ಗಣ್ಹಥಾ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ತಮತ್ಥಂ ಸುತ್ವಾ ‘‘ನಯಿದಂ, ಭನ್ತೇ, ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಅತ್ಥಾಯ ಕತಂ, ಅಮ್ಹೇಹಿ ಅತ್ತನೋ ಅತ್ಥಾಯ ವಾ ರಾಜಯುತ್ತಾದೀನಂ ವಾ ಅತ್ಥಾಯ ಕತ’’ನ್ತಿ ವದನ್ತಿ, ಕಪ್ಪತಿ.

ನ ಹೇವ ಖೋ ಪನ ಭಿಕ್ಖೂ ಪಸ್ಸನ್ತಿ ನ ಸುಣನ್ತಿ, ಅಪಿಚ ಖೋ ತೇಸಂ ತಂ ಗಾಮಂ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಪವಿಟ್ಠಾನಂ ಪತ್ತಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಸಮಚ್ಛಮಂಸಂ ಪಿಣ್ಡಪಾತಂ ಅಭಿಸಙ್ಖರಿತ್ವಾ ಅಭಿಹರನ್ತಿ. ತೇ ಪರಿಸಙ್ಕನ್ತಿ ‘‘ಭಿಕ್ಖೂನಂ ನು ಖೋ ಅತ್ಥಾಯ ಕತ’’ನ್ತಿ, ಇದಂ ತದುಭಯವಿನಿಮುತ್ತಪರಿಸಙ್ಕಿತಂ ನಾಮ, ಏತಮ್ಪಿ ಗಹೇತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ. ಯಂ ಏವಂ ಅಪರಿಸಙ್ಕಿತಂ, ತಂ ವಟ್ಟತಿ. ಸಚೇ ಪನ ತೇ ಮನುಸ್ಸಾ ‘‘ಕಸ್ಮಾ, ಭನ್ತೇ, ನ ಗಣ್ಹಥಾ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ¶ ತಮತ್ಥಂ ಸುತ್ವಾ ‘‘ನಯಿದಂ, ಭನ್ತೇ, ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಅತ್ಥಾಯ ಕತಂ, ಅಮ್ಹೇಹಿ ಅತ್ತನೋ ಅತ್ಥಾಯ ವಾ ರಾಜಯುತ್ತಾದೀನಂ ವಾ ಅತ್ಥಾಯ ಕತಂ, ಪವತ್ತಮಂಸಂ ವಾ ಕಪ್ಪಿಯಮೇವ ಲಭಿತ್ವಾ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಅತ್ಥಾಯ ಸಮ್ಪಾದಿತ’’ನ್ತಿ ವದನ್ತಿ, ಕಪ್ಪತಿ. ಮತಾನಂ ಪೇತಕಿಚ್ಚತ್ಥಾಯ ಮಙ್ಗಲಾದೀನಂ ವಾ ಅತ್ಥಾಯ ಕತೇಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ. ಯಂ ಯಞ್ಹಿ ಭಿಕ್ಖೂನಂಯೇವ ಅತ್ಥಾಯ ಅಕತಂ, ಯತ್ಥ ಚ ನಿಬ್ಬೇಮತಿಕೋ ಹೋತಿ, ತಂ ಸಬ್ಬಂ ಕಪ್ಪತಿ.

೩೯. ಸಚೇ ಪನ ಏಕಸ್ಮಿಂ ವಿಹಾರೇ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಉದ್ದಿಸ್ಸಕತಂ ಹೋತಿ, ತೇ ಚ ಅತ್ತನೋ ಅತ್ಥಾಯ ಕತಭಾವಂ ನ ಜಾನನ್ತಿ, ಅಞ್ಞೇ ಜಾನನ್ತಿ. ಯೇ ಜಾನನ್ತಿ, ತೇಸಂ ನ ವಟ್ಟತಿ, ಇತರೇಸಂ ಪನ ವಟ್ಟತಿ. ಅಞ್ಞೇ ನ ಜಾನನ್ತಿ, ತೇಯೇವ ಜಾನನ್ತಿ, ತೇಸಂಯೇವ ನ ವಟ್ಟತಿ, ಅಞ್ಞೇಸಂ ವಟ್ಟತಿ. ತೇಪಿ ‘‘ಅಮ್ಹಾಕಂ ಅತ್ಥಾಯ ಕತ’’ನ್ತಿ ಜಾನನ್ತಿ, ಅಞ್ಞೇಪಿ ‘‘ಏತೇಸಂ ಅತ್ಥಾಯ ಕತ’’ನ್ತಿ ಜಾನನ್ತಿ, ಸಬ್ಬೇಸಮ್ಪಿ ನ ವಟ್ಟತಿ. ಸಬ್ಬೇ ನ ಜಾನನ್ತಿ, ಸಬ್ಬೇಸಮ್ಪಿ ವಟ್ಟತಿ. ಪಞ್ಚಸು ಹಿ ಸಹಧಮ್ಮಿಕೇಸು ಯಸ್ಸ ವಾ ತಸ್ಸ ವಾ ಅತ್ಥಾಯ ಉದ್ದಿಸ್ಸಕತಂ ಸಬ್ಬೇಸಂ ನ ಕಪ್ಪತಿ.

ಸಚೇ ಪನ ಕೋಚಿ ಏಕಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಉದ್ದಿಸ್ಸ ಪಾಣಂ ವಧಿತ್ವಾ ತಸ್ಸ ಪತ್ತಂ ಪೂರೇತ್ವಾ ದೇತಿ, ಸೋ ಚ ಅತ್ತನೋ ಅತ್ಥಾಯ ಕತಭಾವಂ ಜಾನಂಯೇವ ಗಹೇತ್ವಾ ಅಞ್ಞಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ದೇತಿ, ಸೋ ತಂ ತಸ್ಸ ಸದ್ಧಾಯ ಪರಿಭುಞ್ಜತಿ, ಕಸ್ಸ ಆಪತ್ತೀತಿ? ದ್ವಿನ್ನಮ್ಪಿ ಅನಾಪತ್ತಿ. ಯಞ್ಹಿ ಉದ್ದಿಸ್ಸ ಕತಂ, ತಸ್ಸ ಅಭುತ್ತತಾಯ ಅನಾಪತ್ತಿ, ಇತರಸ್ಸ ಅಜಾನನತಾಯ. ಕಪ್ಪಿಯಮಂಸಸ್ಸ ಹಿ ಪಟಿಗ್ಗಹಣೇ ಆಪತ್ತಿ ನತ್ಥಿ, ಉದ್ದಿಸ್ಸಕತಞ್ಚ ಅಜಾನಿತ್ವಾ ಭುತ್ತಸ್ಸ ಪಚ್ಛಾ ಞತ್ವಾ ಆಪತ್ತಿದೇಸನಾಕಿಚ್ಚಂ ನಾಮ ನತ್ಥಿ. ಅಕಪ್ಪಿಯಮಂಸಂ ಪನ ಅಜಾನಿತ್ವಾ ಭುತ್ತೇನ ಪಚ್ಛಾ ಞತ್ವಾಪಿ ಆಪತ್ತಿ ದೇಸೇತಬ್ಬಾ. ಉದ್ದಿಸ್ಸಕತಞ್ಹಿ ಞತ್ವಾ ಭುಞ್ಜತೋವ ಆಪತ್ತಿ, ಅಕಪ್ಪಿಯಮಂಸಂ ಅಜಾನಿತ್ವಾ ಭುಞ್ಜನ್ತಸ್ಸಪಿ ಆಪತ್ತಿಯೇವ, ತಸ್ಮಾ ಆಪತ್ತಿಭೀರುಕೇನ ರೂಪಂ ಸಲ್ಲಕ್ಖೇನ್ತೇನಪಿ ಪುಚ್ಛಿತ್ವಾವ ಮಂಸಂ ಪಟಿಗ್ಗಹೇತಬ್ಬಂ. ಪರಿಭೋಗಕಾಲೇ ‘‘ಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ¶ ಪರಿಭುಞ್ಜಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ವಾ ಗಹೇತ್ವಾ ಪುಚ್ಛಿತ್ವಾವ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬಂ. ಕಸ್ಮಾ? ದುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯತ್ತಾ. ಅಚ್ಛಮಂಸಮ್ಪಿ ಹಿ ಸೂಕರಮಂಸಸದಿಸಂ ಹೋತಿ, ದೀಪಿಮಂಸಾದೀನಿ ಚ ಮಿಗಮಂಸಾದಿಸದಿಸಾನಿ, ತಸ್ಮಾ ಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ಗಹಣಮೇವ ವತ್ತನ್ತಿ ವದನ್ತಿ.

ಇತಿ ಪಾಳಿಮುತ್ತಕವಿನಯವಿನಿಚ್ಛಯಸಙ್ಗಹೇ

ಮಚ್ಛಮಂಸವಿನಿಚ್ಛಯಕಥಾ ಸಮತ್ತಾ.

೭. ಅನಾಮಾಸವಿನಿಚ್ಛಯಕಥಾ

೪೦. ಅನಾಮಾಸನ್ತಿ ¶ ¶ ನ ಪರಾಮಸಿತಬ್ಬಂ. ತತ್ರಾಯಂ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ (ಪಾರಾ. ಅಟ್ಠ. ೨.೨೮೧) – ಯಸ್ಮಾ ಮಾತಾ ವಾ ಹೋತು ಧೀತಾ ವಾ ಭಗಿನೀ ವಾ, ಇತ್ಥೀ ನಾಮ ಸಬ್ಬಾಪಿ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಸ್ಸ ಪಾರಿಬನ್ಥಿಕಾವ ಅನಾಮಾಸಾ ಚ, ತಸ್ಮಾ ‘‘ಅಯಂ ಮೇ ಮಾತಾ, ಅಯಂ ಮೇ ಧೀತಾ, ಅಯಂ ಮೇ ಭಗಿನೀ’’ತಿ ಗೇಹಸ್ಸಿತಪೇಮೇನ ಆಮಸತೋಪಿ ದುಕ್ಕಟಮೇವ ವುತ್ತಂ. ಇಮಂ ಪನ ಭಗವತೋ ಆಣಂ ಅನುಸ್ಸರನ್ತೇನ ಸಚೇಪಿ ನದೀಸೋತೇನ ವುಯ್ಹಮಾನಂ ಮಾತರಂ ಪಸ್ಸತಿ, ನೇವ ಹತ್ಥೇನ ಪರಾಮಸಿತಬ್ಬಾ, ಪಣ್ಡಿತೇನ ಪನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ನಾವಾ ವಾ ಫಲಕಂ ವಾ ಕದಲಿಕ್ಖನ್ಧೋ ವಾ ದಾರುಕ್ಖನ್ಧೋ ವಾ ಉಪಸಂಹರಿತಬ್ಬೋ. ತಸ್ಮಿಂ ಅಸತಿ ಕಾಸಾವಮ್ಪಿ ಉಪಸಂಹರಿತ್ವಾ ಪುರತೋ ಠಪೇತಬ್ಬಂ, ‘‘ಏತ್ಥ ಗಣ್ಹಾಹೀ’’ತಿ ಪನ ನ ವತ್ತಬ್ಬಾ. ಗಹಿತೇ ‘‘ಪರಿಕ್ಖಾರಂ ಕಡ್ಢಾಮೀ’’ತಿ ಕಡ್ಢನ್ತೇನ ಗನ್ತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ಪನ ಭಾಯತಿ, ಪುರತೋ ಪುರತೋ ಗನ್ತ್ವಾ ‘‘ಮಾ ಭಾಯೀ’’ತಿ ಸಮಸ್ಸಾಸೇತಬ್ಬಾ. ಸಚೇ ಭಾಯಮಾನಾ ಪುತ್ತಸ್ಸ ಸಹಸಾ ಖನ್ಧೇ ವಾ ಅಭಿರುಹತಿ, ಹತ್ಥೇ ವಾ ಗಣ್ಹಾತಿ, ನ ‘‘ಅಪೇಹಿ ಮಹಲ್ಲಿಕೇ’’ತಿ ನಿದ್ಧುನಿತಬ್ಬಾ, ಥಲಂ ಪಾಪೇತಬ್ಬಾ. ಕದ್ದಮೇ ಲಗ್ಗಾಯಪಿ ಕೂಪೇ ಪತಿತಾಯಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ. ತತ್ರಾಪಿ ಹಿ ಯೋತ್ತಂ ವಾ ವತ್ಥಂ ವಾ ಪಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಹತ್ಥೇನ ಗಹಿತಭಾವಂ ಞತ್ವಾ ಉದ್ಧರಿತಬ್ಬಾ, ನ ತ್ವೇವ ಆಮಸಿತಬ್ಬಾ.

ನ ಕೇವಲಞ್ಚ ಮಾತುಗಾಮಸ್ಸ ಸರೀರಮೇವ ಅನಾಮಾಸಂ, ನಿವಾಸನಪಾರುಪನಮ್ಪಿ ಆಭರಣಭಣ್ಡಮ್ಪಿ ಅನ್ತಮಸೋ ತಿಣಣ್ಡುಪಕಂ ವಾ ತಾಲಪಣ್ಣಮುದ್ದಿಕಂ ವಾ ಉಪಾದಾಯ ಅನಾಮಾಸಮೇವ. ತಞ್ಚ ಖೋ ನಿವಾಸನಪಾವುರಣಂ ಪಿಳನ್ಧನತ್ಥಾಯ ಠಪಿತಮೇವ. ಸಚೇ ಪನ ನಿವಾಸನಂ ವಾ ಪಾರುಪನಂ ವಾ ಪರಿವತ್ತೇತ್ವಾ ಚೀವರತ್ಥಾಯ ಪಾದಮೂಲೇ ಠಪೇತಿ, ವಟ್ಟತಿ. ಆಭರಣಭಣ್ಡೇಸು ಪನ ಸೀಸಪಸಾಧನದನ್ತಸೂಚಿಆದಿಕಪ್ಪಿಯಭಣ್ಡಂ ‘‘ಇಮಂ, ಭನ್ತೇ, ತುಮ್ಹಾಕಂ ದೇಮ, ಗಣ್ಹಥಾ’’ತಿ ದೀಯಮಾನಂ ಸಿಪಾಟಿಕಾಸೂಚಿಆದಿಉಪಕರಣತ್ಥಾಯ ಗಹೇತಬ್ಬಂ. ಸುವಣ್ಣರಜತಮುತ್ತಾದಿಮಯಂ ಪನ ಅನಾಮಾಸಮೇವ, ದೀಯಮಾನಮ್ಪಿ ನ ಗಹೇತಬ್ಬಂ. ನ ಕೇವಲಞ್ಚ ಏತಾಸಂ ಸರೀರೂಪಗಮೇವ ಅನಾಮಾಸಂ, ಇತ್ಥಿಸಣ್ಠಾನೇನ ಕತಂ ಕಟ್ಠರೂಪಮ್ಪಿ ದನ್ತರೂಪಮ್ಪಿ ಅಯರೂಪಮ್ಪಿ ಲೋಹರೂಪಮ್ಪಿ ತಿಪುರೂಪಮ್ಪಿ ಪೋತ್ಥಕರೂಪಮ್ಪಿ ಸಬ್ಬರತನರೂಪಮ್ಪಿ ಅನ್ತಮಸೋ ಪಿಟ್ಠಮಯರೂಪಮ್ಪಿ ಅನಾಮಾಸಮೇವ. ಪರಿಭೋಗತ್ಥಾಯ ಪನ ‘‘ಇದಂ ತುಮ್ಹಾಕಂ ಹೋತೂ’’ತಿ ಲಭಿತ್ವಾ ಠಪೇತ್ವಾ ಸಬ್ಬರತನಮಯಂ ಅವಸೇಸಂ ಭಿನ್ದಿತ್ವಾ ಉಪಕರಣಾರಹಂ ಉಪಕರಣೇ, ಪರಿಭೋಗಾರಹಂ ಪರಿಭೋಗೇ ಉಪನೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ.

೪೧. ಯಥಾ ¶ ಚ ಇತ್ಥಿರೂಪಕಂ, ಏವಂ ಸತ್ತವಿಧಂ ಧಞ್ಞಮ್ಪಿ ಅನಾಮಾಸಮೇವ. ತಸ್ಮಾ ಖೇತ್ತಮಜ್ಝೇನ ಗಚ್ಛನ್ತೇನ ತತ್ಥಜಾತಕಮ್ಪಿ ಧಞ್ಞಫಲಂ ನ ಆಮಸನ್ತೇನ ಗನ್ತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ಘರದ್ವಾರೇ ವಾ ಅನ್ತರಾಮಗ್ಗೇ ವಾ ¶ ಧಞ್ಞಂ ಪಸಾರಿತಂ ಹೋತಿ, ಪಸ್ಸೇನ ಚ ಮಗ್ಗೋ ಅತ್ಥಿ, ನ ಮದ್ದನ್ತೇನ ಗನ್ತಬ್ಬಂ. ಗಮನಮಗ್ಗೇ ಅಸತಿ ಮಗ್ಗಂ ಅಧಿಟ್ಠಾಯ ಗನ್ತಬ್ಬಂ. ಅನ್ತರಘರೇ ಧಞ್ಞಸ್ಸ ಉಪರಿ ಆಸನಂ ಪಞ್ಞಪೇತ್ವಾ ದೇನ್ತಿ, ನಿಸೀದಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಕೇಚಿ ಆಸನಸಾಲಾಯ ಧಞ್ಞಂ ಆಕಿರನ್ತಿ, ಸಚೇ ಸಕ್ಕಾ ಹೋತಿ ಹರಾಪೇತುಂ, ಹರಾಪೇತಬ್ಬಂ. ನೋ ಚೇ, ಏಕಮನ್ತಂ ಧಞ್ಞಂ ಅಮದ್ದನ್ತೇನ ಪೀಠಕಂ ಪಞ್ಞಪೇತ್ವಾ ನಿಸೀದಿತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ಓಕಾಸೋ ನ ಹೋತಿ, ಮನುಸ್ಸಾ ಧಞ್ಞಮಜ್ಝೇಯೇವ ಪಞ್ಞಪೇತ್ವಾ ದೇನ್ತಿ, ನಿಸೀದಿತಬ್ಬಂ. ತತ್ಥಜಾತಕಾನಿ ಮುಗ್ಗಮಾಸಾದೀನಿ ಅಪರಣ್ಣಾನಿಪಿ ತಾಲಪನಸಾದೀನಿ ವಾ ಫಲಾನಿ ಕೀಳನ್ತೇನ ನ ಆಮಸಿತಬ್ಬಾನಿ. ಮನುಸ್ಸೇಹಿ ರಾಸಿಕತೇಸುಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ. ಅರಞ್ಞೇ ಪನ ರುಕ್ಖತೋ ಪತಿತಾನಿ ಫಲಾನಿ ‘‘ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನಾನಂ ದಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಗಣ್ಹಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ.

೪೨. ಮುತ್ತಾ ಮಣಿ ವೇಳುರಿಯೋ ಸಙ್ಖೋ ಸಿಲಾ ಪವಾಳಂ ರಜತಂ ಜಾತರೂಪಂ ಲೋಹಿತಙ್ಕೋ ಮಸಾರಗಲ್ಲನ್ತಿ ಇಮೇಸು ದಸಸು ರತನೇಸು ಮುತ್ತಾ ಅಧೋತಾ ಅವಿದ್ಧಾ ಯಥಾಜಾತಾವ ಆಮಸಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ, ಸೇಸಾ ಅನಾಮಾಸಾತಿ ವದನ್ತಿ, ತಂ ನ ಗಹೇತಬ್ಬಂ. ಮಹಾಪಚ್ಚರಿಯಂ ಪನ ‘‘ಮುತ್ತಾ ಧೋತಾಪಿ ಅಧೋತಾಪಿ ಅನಾಮಾಸಾ, ಭಣ್ಡಮೂಲತ್ಥಾಯ ಚ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ, ಕುಟ್ಠರೋಗಸ್ಸ ಭೇಸಜ್ಜತ್ಥಾಯ ಪನ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ವುತ್ತಂ, ತಂ ಯುತ್ತಂ. ಅನ್ತಮಸೋ ಜಾತಿಫಲಿಕಂ ಉಪಾದಾಯ ಸಬ್ಬೋಪಿ ನೀಲಪೀತಾದಿವಣ್ಣಭೇದೋ ಮಣಿ ಧೋತವಿದ್ಧವಟ್ಟಿತೋ ಅನಾಮಾಸೋ, ಯಥಾಜಾತೋ ಪನ ಆಕರಮುತ್ತೋ ಪತ್ತಾದಿಭಣ್ಡಮೂಲತ್ಥಂ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿತುಂ ವಟ್ಟತೀತಿ ವುತ್ತಂ, ತಮ್ಪಿ ಮಹಾಪಚ್ಚರಿಯಂ ಪಟಿಕ್ಖಿತ್ತಂ. ಪಚಿತ್ವಾ ಕತೋ ಕಾಚಮಣಿಯೇವೇಕೋ ವಟ್ಟತೀತಿ ವುತ್ತಂ. ವೇಳುರಿಯೇಪಿ ಮಣಿಸದಿಸೋವ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ.

ಸಙ್ಖೋ ಧಮನಸಙ್ಖೋ ಚ ಧೋತವಿದ್ಧೋ ಚ ರತನಮಿಸ್ಸೋ ಅನಾಮಾಸೋ, ಪಾನೀಯಸಙ್ಖೋ ಧೋತೋಪಿ ಅಧೋತೋಪಿ ಆಮಾಸೋವ. ಸೇಸಞ್ಚ ಅಞ್ಜನಾದಿಭೇಸಜ್ಜತ್ಥಾಯಪಿ ಭಣ್ಡಮೂಲತ್ಥಾಯಪಿ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಸಿಲಾ ಧೋತವಿದ್ಧಾ ರತನಸಂಯುತ್ತಾ ಮುಗ್ಗವಣ್ಣಾವ ಅನಾಮಾಸಾ, ಸೇಸಾ ಸತ್ಥಕನಿಘಂಸನಾದಿಅತ್ಥಾಯ ಗಣ್ಹಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಏತ್ಥ ಚ ರತನಸಂಯುತ್ತಾತಿ ಸುವಣ್ಣೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಯೋಜೇತ್ವಾ ಪಚಿತ್ವಾ ಕತಾತಿ ವದನ್ತಿ. ಪವಾಳಂ ಧೋತವಿದ್ಧಂ ಅನಾಮಾಸಂ, ಸೇಸಂ ಆಮಾಸಞ್ಚ ಭಣ್ಡಮೂಲತ್ಥಞ್ಚ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿತುಂ ವಟ್ಟತೀತಿ ವದನ್ತಿ, ತಂ ನ ಗಹೇತಬ್ಬಂ ¶ . ಮಹಾಪಚ್ಚರಿಯಂ ಪನ ‘‘ಧೋತಮ್ಪಿ ಅಧೋತಮ್ಪಿ ಸಬ್ಬಂ ಅನಾಮಾಸಞ್ಚ ನ ಚ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿತುಂ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ವುತ್ತಂ, ತಂ ಯುತ್ತಂ.

ರಜತಞ್ಚ ಜಾತರೂಪಞ್ಚ ಕತಭಣ್ಡಮ್ಪಿ ಅಕತಭಣ್ಡಮ್ಪಿ ಸಬ್ಬೇನ ಸಬ್ಬಂ ಬೀಜತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಅನಾಮಾಸಞ್ಚ ಅಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛನೀಯಞ್ಚ. ಉತ್ತರರಾಜಪುತ್ತೋ ಕಿರ ಸುವಣ್ಣಚೇತಿಯಂ ಕಾರಾಪೇತ್ವಾ ಮಹಾಪದುಮತ್ಥೇರಸ್ಸ ಪೇಸೇಸಿ. ಥೇರೋ ‘‘ನ ಕಪ್ಪತೀ’’ತಿ ಪಟಿಕ್ಖಿಪಿ. ಚೇತಿಯಘರೇ ಸುವಣ್ಣಪದುಮಸುವಣ್ಣಬುಬ್ಬುಳಕಾದೀನಿ ಹೋನ್ತಿ, ಏತಾನಿಪಿ ಅನಾಮಾಸಾನಿ. ಚೇತಿಯಘರಗೋಪಕಾ ಪನ ರೂಪಿಯಛಡ್ಡಕಟ್ಠಾನೇ ಠಿತಾ ¶ , ತಸ್ಮಾ ತೇಸಂ ಕೇಳಾಪಯಿತುಂ ವಟ್ಟತೀತಿ ವುತ್ತಂ. ಕುರುನ್ಧಿಯಂ ಪನ ತಮ್ಪಿ ಪಟಿಕ್ಖಿತ್ತಂ, ಸುವಣ್ಣಚೇತಿಯೇ ಕಚವರಮೇವ ಹರಿತುಂ ವಟ್ಟತೀತಿ ಏತ್ತಕಮೇವ ಅನುಞ್ಞಾತಂ. ಆರಕೂಟಲೋಹಮ್ಪಿ ಜಾತರೂಪಗತಿಕಮೇವ ಅನಾಮಾಸನ್ತಿ ಸಬ್ಬಟ್ಠಕಥಾಸು ವುತ್ತಂ. ಸೇನಾಸನಪರಿಭೋಗೇ ಪನ ಸಬ್ಬೋಪಿ ಕಪ್ಪಿಯೋ, ತಸ್ಮಾ ಜಾತರೂಪರಜತಮಯಾ ಸಬ್ಬೇಪಿ ಸೇನಾಸನಪರಿಕ್ಖಾರಾ ಆಮಾಸಾ, ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಧಮ್ಮವಿನಯವಣ್ಣನಟ್ಠಾನೇ ರತನಮಣ್ಡಪೇ ಕರೋನ್ತಿ ಫಲಿಕತ್ಥಮ್ಭೇ ರತನದಾಮಪಟಿಮಣ್ಡಿತೇ, ತತ್ಥ ಸಬ್ಬೂಪಕರಣಾನಿ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಪಟಿಜಗ್ಗಿತುಂ ವಟ್ಟನ್ತಿ. ಲೋಹಿತಙ್ಕಮಸಾರಗಲ್ಲಾ ಧೋತವಿದ್ಧಾ ಅನಾಮಾಸಾ, ಇತರೇ ಆಮಾಸಾ, ಭಣ್ಡಮೂಲತ್ಥಾಯ ಚ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿತುಂ ವಟ್ಟತೀತಿ ವುತ್ತಂ. ಮಹಾಪಚ್ಚರಿಯಂ ಪನ ‘‘ಧೋತಾಪಿ ಅಧೋತಾಪಿ ಸಬ್ಬಸೋ ಅನಾಮಾಸಾ, ನ ಚ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿತುಂ ವಟ್ಟನ್ತೀ’’ತಿ ಪಟಿಕ್ಖಿತ್ತಂ.

೪೩. ಸಬ್ಬಂ ಆವುಧಭಣ್ಡಂ ಅನಾಮಾಸಂ, ಭಣ್ಡಮೂಲತ್ಥಾಯ ದೀಯಮಾನಮ್ಪಿ ನ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿತಬ್ಬಂ. ಸತ್ಥವಣಿಜ್ಜಾ ನಾಮ ನ ವಟ್ಟತಿ. ಸುದ್ಧಧನುದಣ್ಡೋಪಿ ಧನುಜಿಯಾಪಿ ಪತೋದೋಪಿ ತೋಮರೋಪಿ ಅಙ್ಕುಸೋಪಿ ಅನ್ತಮಸೋ ವಾಸಿಫರಸುಆದೀನಿಪಿ ಆವುಧಸಙ್ಖೇಪೇನ ಕತಾನಿ ಅನಾಮಾಸಾನಿ. ಸಚೇ ಕೇನಚಿ ವಿಹಾರೇ ಸತ್ತಿ ವಾ ತೋಮರೋ ವಾ ಠಪಿತೋ ಹೋತಿ, ವಿಹಾರಂ ಜಗ್ಗನ್ತೇನ ‘‘ಹರನ್ತೂ’’ತಿ ಸಾಮಿಕಾನಂ ಪೇಸೇತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ನ ಹರನ್ತಿ, ತಂ ಅಚಾಲೇನ್ತೇನ ವಿಹಾರೋ ಪಟಿಜಗ್ಗಿತಬ್ಬೋ. ಯುದ್ಧಭೂಮಿಯಂ ಪನ ಪತಿತಂ ಅಸಿಂ ವಾ ಸತ್ತಿಂ ವಾ ತೋಮರಂ ವಾ ದಿಸ್ವಾ ಪಾಸಾಣೇನ ವಾ ಕೇನಚಿ ವಾ ಅಸಿಂ ಭಿನ್ದಿತ್ವಾ ಸತ್ಥಕತ್ಥಾಯ ಗಹೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಇತರಾನಿಪಿ ವಿಯೋಜೇತ್ವಾ ಕಿಞ್ಚಿ ಸತ್ಥಕತ್ಥಾಯ, ಕಿಞ್ಚಿ ಕತ್ತರದಣ್ಡಾದಿಅತ್ಥಾಯ ಗಹೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ‘‘ಇದಂ ಗಣ್ಹಥಾ’’ತಿ ದೀಯಮಾನಂ ಪನ ವಿನಾಸೇತ್ವಾ ‘‘ಕಪ್ಪಿಯಭಣ್ಡಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಸಬ್ಬಮ್ಪಿ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ.

ಮಚ್ಛಜಾಲಪಕ್ಖಿಜಾಲಾದೀನಿಪಿ ¶ ಫಲಕಜಾಲಿಕಾದೀನಿಪಿ ಸರಪರಿತ್ತಾಣಾನಿಪಿ ಸಬ್ಬಾನಿ ಅನಾಮಾಸಾನಿ, ಪರಿಭೋಗತ್ಥಾಯ ಲಬ್ಭಮಾನೇಸು ಪನ ಜಾಲಂ ತಾವ ‘‘ಆಸನಸ್ಸ ವಾ ಚೇತಿಯಸ್ಸ ವಾ ಉಪರಿ ಬನ್ಧಿಸ್ಸಾಮಿ, ಛತ್ತಂ ವಾ ವೇಠೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಗಹೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಸರಪರಿತ್ತಾಣಂ ಸಬ್ಬಮ್ಪಿ ಭಣ್ಡಮೂಲತ್ಥಾಯ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಪರೂಪರೋಧನಿವಾರಣಞ್ಹಿ ಏತಂ, ನ ಉಪರೋಧಕರನ್ತಿ. ಫಲಕಂ ‘‘ದನ್ತಕಟ್ಠಭಾಜನಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಗಹೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ.

ಚಮ್ಮವಿನದ್ಧಾನಿ ವೀಣಾಭೇರಿಆದೀನಿ ಅನಾಮಾಸಾನಿ. ಕುರುನ್ದಿಯಂ ಪನ ‘‘ಭೇರಿಸಙ್ಘಾಟೋಪಿ ವೀಣಾಸಙ್ಘಾಟೋಪಿ ತುಚ್ಛಪೋಕ್ಖರಮ್ಪಿ ಮುಖವಟ್ಟಿಯಂ ಆರೋಪಿತಚಮ್ಮಮ್ಪಿ ವೀಣಾದಣ್ಡಕೋಪಿ ಸಬ್ಬಂ ಅನಾಮಾಸ’’ನ್ತಿ ವುತ್ತಂ. ಓನಹಿತುಂ ವಾ ಓನಹಾಪೇತುಂ ವಾ ವಾದೇತುಂ ವಾ ವಾದಾಪೇತುಂ ವಾ ನ ಲಬ್ಭತಿಯೇವ. ಚೇತಿಯಙ್ಗಣೇ ಪೂಜಂ ಕತ್ವಾ ಮನುಸ್ಸೇಹಿ ಛಡ್ಡಿತಂ ದಿಸ್ವಾಪಿ ಅಚಾಲೇತ್ವಾವ ಅನ್ತರನ್ತರೇ ಸಮ್ಮಜ್ಜಿತಬ್ಬಂ, ಕಚವರಛಡ್ಡನಕಾಲೇ ಪನ ಕಚವರನಿಯಾಮೇನೇವ ಹರಿತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಕ್ಖಿಪಿತುಂ ವಟ್ಟತೀತಿ ¶ ಮಹಾಪಚ್ಚರಿಯಂ ವುತ್ತಂ. ಭಣ್ಡಮೂಲತ್ಥಾಯ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿತುಮ್ಪಿ ವಟ್ಟತಿ, ಪರಿಭೋಗತ್ಥಾಯ ಲಬ್ಭಮಾನೇಸು ಪನ ವೀಣಾದೋಣಿಕಞ್ಚ ಭೇರಿಪೋಕ್ಖರಞ್ಚ ದನ್ತಕಟ್ಠಭಾಜನಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮ, ಚಮ್ಮಂ ಸತ್ಥಕಕೋಸಕನ್ತಿ ಏವಂ ತಸ್ಸ ತಸ್ಸ ಪರಿಕ್ಖಾರಸ್ಸ ಉಪಕರಣತ್ಥಾಯ ಗಹೇತ್ವಾ ತಥಾ ತಥಾ ಕಾತುಂ ವಟ್ಟತಿ.

ಇತಿ ಪಾಳಿಮುತ್ತಕವಿನಯವಿನಿಚ್ಛಯಸಙ್ಗಹೇ

ಅನಾಮಾಸವಿನಿಚ್ಛಯಕಥಾ ಸಮತ್ತಾ.

೮. ಅಧಿಟ್ಠಾನವಿಕಪ್ಪನವಿನಿಚ್ಛಯಕಥಾ

೪೪. ಅಧಿಟ್ಠಾನವಿಕಪ್ಪನೇಸು ¶ ಪನ – ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ತಿಚೀವರಂ ಅಧಿಟ್ಠಾತುಂ ನ ವಿಕಪ್ಪೇತುಂ, ವಸ್ಸಿಕಸಾಟಿಕಂ ವಸ್ಸಾನಂ ಚಾತುಮಾಸಂ ಅಧಿಟ್ಠಾತುಂ ತತೋ ಪರಂ ವಿಕಪ್ಪೇತುಂ, ನಿಸೀದನಂ ಅಧಿಟ್ಠಾತುಂ ನ ವಿಕಪ್ಪೇತುಂ, ಪಚ್ಚತ್ಥರಣಂ ಅಧಿಟ್ಠಾತುಂ ನ ವಿಕಪ್ಪೇತುಂ, ಕಣ್ಡುಪ್ಪಟಿಚ್ಛಾದಿಂ ಯಾವ ಆಬಾಧಾ ಅಧಿಟ್ಠಾತುಂ ತತೋ ಪರಂ ವಿಕಪ್ಪೇತುಂ, ಮುಖಪುಞ್ಛನಚೋಳಂ ಅಧಿಟ್ಠಾತುಂ ನ ವಿಕಪ್ಪೇತುಂ, ಪರಿಕ್ಖಾರಚೋಳಂ ಅಧಿಟ್ಠಾತುಂ ನ ವಿಕಪ್ಪೇತು’’ನ್ತಿ (ಮಹಾವ. ೩೫೮) ವಚನತೋ ತಿಚೀವರಾದಿನಿಯಾಮೇನೇವ ಅಧಿಟ್ಠಹಿತ್ವಾ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತುಕಆಮೇನ ‘‘ಇಮಂ ಸಙ್ಘಾಟಿಂ ಅಧಿಟ್ಠಾಮೀ’’ತಿಆದಿನಾ ನಾಮಂ ವತ್ವಾ ಅಧಿಟ್ಠಾತಬ್ಬಂ. ವಿಕಪ್ಪೇನ್ತೇನ ಪನ ನಾಮಂ ಅಗ್ಗಹೇತ್ವಾವ ‘‘ಇಮಂ ಚೀವರಂ ತುಯ್ಹಂ ವಿಕಪ್ಪೇಮೀ’’ತಿ ¶ ವತ್ವಾ ವಿಕಪ್ಪೇತಬ್ಬಂ. ತತ್ಥ (ಪಾರಾ. ಅಟ್ಠ. ೨.೪೬೯) ತಿಚೀವರಂ ಅಧಿಟ್ಠಹನ್ತೇನ ರಜಿತ್ವಾ ಕಪ್ಪಬಿನ್ದುಂ ದತ್ವಾ ಪಮಾಣಯುತ್ತಮೇವ ಅಧಿಟ್ಠಾತಬ್ಬಂ. ಅಸ್ಸ ಪಮಾಣಂ ಉಕ್ಕಟ್ಠಪರಿಚ್ಛೇದೇನ ಸುಗತಚೀವರತೋ ಊನಕಂ ವಟ್ಟತಿ, ಲಾಮಕಪರಿಚ್ಛೇದೇನ ಸಙ್ಘಾಟಿಯಾ ಉತ್ತರಾಸಙ್ಗಸ್ಸ ಚ ದೀಘತೋ ಮುಟ್ಠಿಪಞ್ಚಕಂ, ತಿರಿಯಂ ಮುಟ್ಠಿತ್ತಿಕಂ ಪಮಾಣಂ ವಟ್ಟತಿ. ಅನ್ತರವಾಸಕೋ ದೀಘಸೋ ಮುಟ್ಠಿಪಞ್ಚಕೋ, ತಿರಿಯಂ ದ್ವಿಹತ್ಥೋಪಿ ವಟ್ಟತಿ. ಪಾರುಪನೇನಪಿ ಹಿ ಸಕ್ಕಾ ನಾಭಿಂ ಪಟಿಚ್ಛಾದೇತುನ್ತಿ. ವುತ್ತಪ್ಪಮಾಣತೋ ಪನ ಅತಿರೇಕಞ್ಚ ಊನಕಞ್ಚ ‘‘ಪರಿಕ್ಖಾರಚೋಳಕ’’ನ್ತಿ ಅಧಿಟ್ಠಾತಬ್ಬಂ.

ತತ್ಥ ಯಸ್ಮಾ ‘‘ದ್ವೇ ಚೀವರಸ್ಸ ಅಧಿಟ್ಠಾನಾ ಕಾಯೇನ ವಾ ಅಧಿಟ್ಠೇತಿ, ವಾಚಾಯ ವಾ ಅಧಿಟ್ಠೇತೀ’’ತಿ (ಪರಿ. ೩೨೨) ವುತ್ತಂ, ತಸ್ಮಾ ಪುರಾಣಸಙ್ಘಾಟಿಂ ‘‘ಇಮಂ ಸಙ್ಘಾಟಿಂ ಪಚ್ಚುದ್ಧರಾಮೀ’’ತಿ ಪಚ್ಚುದ್ಧರಿತ್ವಾ ನವಂ ಸಙ್ಘಾಟಿಂ ಹತ್ಥೇನ ಗಹೇತ್ವಾ ‘‘ಇಮಂ ಸಙ್ಘಾಟಿಂ ಅಧಿಟ್ಠಾಮೀ’’ತಿ ಚಿತ್ತೇನ ಆಭೋಗಂ ಕತ್ವಾ ಕಾಯವಿಕಾರಂ ಕರೋನ್ತೇನ ಕಾಯೇನ ಅಧಿಟ್ಠಾತಬ್ಬಾ. ಇದಂ ಕಾಯೇನ ಅಧಿಟ್ಠಾನಂ, ತಂ ಯೇನ ಕೇನಚಿ ಸರೀರಾವಯವೇನ ಅಫುಸನ್ತಸ್ಸ ನ ವಟ್ಟತಿ. ವಾಚಾಯ ಅಧಿಟ್ಠಾನೇ ಪನ ವಚೀಭೇದಂ ಕತ್ವಾ ವಾಚಾಯ ಅಧಿಟ್ಠಾತಬ್ಬಾ. ತತ್ರ ದುವಿಧಂ ಅಧಿಟ್ಠಾನಂ – ಸಚೇ ಹತ್ಥಪಾಸೇ ಹೋತಿ, ‘‘ಇಮಂ ಸಙ್ಘಾಟಿಂ ಅಧಿಟ್ಠಾಮೀ’’ತಿ ವಾಚಾ ಭಿನ್ದಿತಬ್ಬಾ. ಅಥ ಅನ್ತೋಗಬ್ಭೇ ವಾ ಉಪರಿಪಾಸಾದೇ ವಾ ಸಾಮನ್ತವಿಹಾರೇ ವಾ ಹೋತಿ, ಠಪಿತಟ್ಠಾನಂ ಸಲ್ಲಕ್ಖೇತ್ವಾ ‘‘ಏತಂ ಸಙ್ಘಾಟಿಂ ಅಧಿಟ್ಠಾಮೀ’’ತಿ ವಾಚಾ ಭಿನ್ದಿತಬ್ಬಾ. ಏಸ ನಯೋ ಉತ್ತರಾಸಙ್ಗೇ ಅನ್ತರವಾಸಕೇ ಚ. ನಾಮಮತ್ತಮೇವ ಹಿ ವಿಸೇಸೋ, ತಸ್ಮಾ ಸಬ್ಬಾನಿ ಸಙ್ಘಾಟಿಂ ಉತ್ತರಾಸಙ್ಗಂ ಅನ್ತರವಾಸಕನ್ತಿ ಏವಂ ಅತ್ತನೋ ನಾಮೇನೇವ ಅಧಿಟ್ಠಾತಬ್ಬಾನಿ. ಸಚೇ ಅಧಿಟ್ಠಹಿತ್ವಾ ಠಪಿತವತ್ಥೇಹಿ ಸಙ್ಘಾಟಿಆದೀನಿ ಕರೋತಿ, ನಿಟ್ಠಿತೇ ರಜನೇ ಚ ಕಪ್ಪೇ ಚ ‘‘ಇಮಂ ಪಚ್ಚುದ್ಧರಾಮೀ’’ತಿ ಪಚ್ಚುದ್ಧರಿತ್ವಾ ಪುನ ಅಧಿಟ್ಠಾತಬ್ಬಾನಿ. ಅಧಿಟ್ಠಿತೇನ ಪನ ¶ ಸದ್ಧಿಂ ಮಹನ್ತತರಮೇವ ದುತಿಯಪಟ್ಟಂ ವಾ ಖಣ್ಡಂ ವಾ ಸಿಬ್ಬನ್ತೇನ ಪುನ ಅಧಿಟ್ಠಾತಬ್ಬಂ. ಸಮೇ ವಾ ಖುದ್ದಕೇ ವಾ ಅಧಿಟ್ಠಾನಕಿಚ್ಚಂ ನತ್ಥಿ.

ತಿಚೀವರಂ ಪನ ಪರಿಕ್ಖಾರಚೋಳಂ ಅಧಿಟ್ಠಾತುಂ ವಟ್ಟತಿ, ನ ವಟ್ಟತೀತಿ? ಮಹಾಪದುಮತ್ಥೇರೋ ಕಿರಾಹ ‘‘ತಿಚೀವರಂ ತಿಚೀವರಮೇವ ಅಧಿಟ್ಠಾತಬ್ಬಂ, ಸಚೇ ಪರಿಕ್ಖಾರಚೋಳಾಧಿಟ್ಠಾನಂ ಲಭೇಯ್ಯ, ಉದೋಸಿತಸಿಕ್ಖಾಪದೇ ಪರಿಹಾರೋ ನಿರತ್ಥಕೋ ಭವೇಯ್ಯಾ’’ತಿ. ಏವಂ ವುತ್ತೇ ಕಿರ ಅವಸೇಸಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಆಹಂಸು ‘‘ಪರಿಕ್ಖಾರಚೋಳಮ್ಪಿ ಭಗವತಾವ ‘ಅಧಿಟ್ಠಾತಬ್ಬ’ನ್ತಿ ವುತ್ತಂ, ತಸ್ಮಾ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ. ಮಹಾಪಚ್ಚರಿಯಮ್ಪಿ ವುತ್ತಂ ‘‘ಪರಿಕ್ಖಾರಚೋಳಂ ನಾಮ ಪಾಟೇಕ್ಕಂ ನಿಧಾನಮುಖಮೇತಂ. ತಿಚೀವರಂ ‘ಪರಿಕ್ಖಾರಚೋಳ’ನ್ತಿ ಅಧಿಟ್ಠಹಿತ್ವಾ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ, ಉದೋಸಿತಸಿಕ್ಖಾಪದೇ (ಪಾರಾ. ೪೭೧ ಆದಯೋ) ಪನ ತಿಚೀವರಂ ಅಧಿಟ್ಠಹಿತ್ವಾ ಪರಿಹರನ್ತಸ್ಸ ¶ ಪರಿಹಾರೋ ವುತ್ತೋ’’ತಿ. ಉಭತೋವಿಭಙ್ಗಭಾಣಕೋ ಪುಣ್ಣವಾಲಿಕವಾಸೀ ಮಹಾತಿಸ್ಸತ್ಥೇರೋಪಿ ಕಿರಾಹ ‘‘ಮಯಂ ಪುಬ್ಬೇ ಮಹಾಥೇರಾನಂ ಅಸ್ಸುಮ್ಹಾ ‘ಅರಞ್ಞವಾಸಿನೋ ಭಿಕ್ಖೂ ರುಕ್ಖಸುಸಿರಾದೀಸು ಚೀವರಂ ಠಪೇತ್ವಾ ಪಧಾನಂ ಪದಹನತ್ಥಾಯ ಗಚ್ಛನ್ತಿ, ಸಾಮನ್ತವಿಹಾರೇ ಧಮ್ಮಸ್ಸವನತ್ಥಾಯ ಗತಾನಞ್ಚ ತೇಸಂ ಸೂರಿಯೇ ಉಟ್ಠಿತೇ ಸಾಮಣೇರಾ ವಾ ದಹರಭಿಕ್ಖೂ ವಾ ಪತ್ತಚೀವರಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಗಚ್ಛನ್ತಿ, ತಸ್ಮಾ ಸುಖಪರಿಭೋಗತ್ಥಂ ತಿಚೀವರಂ ಪರಿಕ್ಖಾರಚೋಳಂ ಅಧಿಟ್ಠಾತುಂ ವಟ್ಟತೀ’’’ತಿ. ಮಹಾಪಚ್ಚರಿಯಮ್ಪಿ ವುತ್ತಂ ‘‘ಪುಬ್ಬೇ ಆರಞ್ಞಿಕಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಅಬದ್ಧಸೀಮಾಯ ದುಪ್ಪರಿಹಾರನ್ತಿ ತಿಚೀವರಂ ಪರಿಕ್ಖಾರಚೋಳಮೇವ ಅಧಿಟ್ಠಹಿತ್ವಾ ಪರಿಭುಞ್ಜಿಂಸೂ’’ತಿ.

೪೫. ವಸ್ಸಿಕಸಾಟಿಕಾ ಅನತಿರಿತ್ತಪ್ಪಮಾಣಾ ನಾಮಂ ಗಹೇತ್ವಾ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ಚತ್ತಾರೋ ವಸ್ಸಿಕೇ ಮಾಸೇ ಅಧಿಟ್ಠಾತಬ್ಬಾ, ತತೋ ಪರಂ ಪಚ್ಚುದ್ಧರಿತ್ವಾ ವಿಕಪ್ಪೇತಬ್ಬಾ. ವಣ್ಣಭೇದಮತ್ತರತ್ತಾಪಿ ಚೇಸಾ ವಟ್ಟತಿ, ದ್ವೇ ಪನ ನ ವಟ್ಟನ್ತಿ. ನಿಸೀದನಂ ವುತ್ತನಯೇನ ಅಧಿಟ್ಠಾತಬ್ಬಮೇವ, ತಞ್ಚ ಖೋ ಪಮಾಣಯುತ್ತಂ ಏಕಮೇವ, ದ್ವೇ ನ ವಟ್ಟನ್ತಿ. ಪಚ್ಚತ್ಥರಣಮ್ಪಿ ಅಧಿಟ್ಠಾತಬ್ಬಮೇವ, ತಂ ಪನ ಮಹನ್ತಮ್ಪಿ ವಟ್ಟತಿ, ಏಕಮ್ಪಿ ವಟ್ಟತಿ, ಬಹೂನಿಪಿ ವಟ್ಟನ್ತಿ, ನೀಲಮ್ಪಿ ಪೀತಕಮ್ಪಿ ಸದಸಮ್ಪಿ ಪುಪ್ಫದಸಮ್ಪೀತಿ ಸಬ್ಬಪ್ಪಕಾರಂ ವಟ್ಟತಿ. ಕಣ್ಡುಪ್ಪಟಿಚ್ಛಾದಿ ಯಾವ ಆಬಾಧೋ ಅತ್ಥಿ, ತಾವ ಪಮಾಣಿಕಾ ಅಧಿಟ್ಠಾತಬ್ಬಾ. ಆಬಾಧೇ ವೂಪಸನ್ತೇ ಪಚ್ಚುದ್ಧರಿತ್ವಾ ವಿಕಪ್ಪೇತಬ್ಬಾ, ಏಕಾವ ವಟ್ಟತಿ. ಮುಖಪುಞ್ಛನಚೋಳಂ ಅಧಿಟ್ಠಾತಬ್ಬಮೇವ, ಯಾವ ಏಕಂ ಧೋವೀಯತಿ, ತಾವ ಅಞ್ಞಂ ಪರಿಭೋಗತ್ಥಾಯ ಇಚ್ಛಿತಬ್ಬನ್ತಿ ದ್ವೇಪಿ ವಟ್ಟನ್ತಿ. ಅಪರೇ ಪನ ಥೇರಾ ‘‘ನಿಧಾನಮುಖಮೇತಂ, ಬಹೂನಿಪಿ ವಟ್ಟನ್ತೀ’’ತಿ ವದನ್ತಿ. ಪರಿಕ್ಖಾರಚೋಳೇ ಗಣನಾ ನತ್ಥಿ, ಯತ್ತಕಂ ಇಚ್ಛತಿ, ತತ್ತಕಂ ಅಧಿಟ್ಠಾತಬ್ಬಮೇವ. ಥವಿಕಾಪಿ ಪರಿಸ್ಸಾವನಮ್ಪಿ ವಿಕಪ್ಪನೂಪಗಪಚ್ಛಿಮಚೀವರಪ್ಪಮಾಣಂ ‘‘ಪರಿಕ್ಖಾರಚೋಳ’’ನ್ತಿ ಅಧಿಟ್ಠಾತಬ್ಬಮೇವ. ತಸ್ಸ ಪಮಾಣಂ ದೀಘತೋ ದ್ವೇ ವಿದತ್ಥಿಯೋ ತಿರಿಯಂ ವಿದತ್ಥಿ, ತಂ ಪನ ದೀಘತೋ ವಡ್ಢಕೀಹತ್ಥಪ್ಪಮಾಣಂ, ವಿತ್ಥಾರತೋ ತತೋ ಉಪಡ್ಢಪ್ಪಮಾಣಂ ಹೋತಿ. ತತ್ರಾಯಂ ಪಾಳಿ ‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಆಯಾಮೇನ ಅಟ್ಠಙ್ಗುಲಂ ಸುಗತಙ್ಗುಲೇನ ಚತುರಙ್ಗುಲವಿತ್ಥತಂ ಪಚ್ಛಿಮಂ ಚೀವರಂ ವಿಕಪ್ಪೇತು’’ನ್ತಿ ¶ (ಮಹಾವ. ೩೫೮). ಬಹೂನಿಪಿ ಏಕತೋ ಕತ್ವಾ ‘‘ಇಮಾನಿ ಚೀವರಾನಿ ಪರಿಕ್ಖಾರಚೋಳಾನಿ ಅಧಿಟ್ಠಾಮೀ’’ತಿ ಅಧಿಟ್ಠಾತುಮ್ಪಿ ವಟ್ಟತಿಯೇವ. ಭೇಸಜ್ಜನವಕಮ್ಮಮಾತಾಪಿತುಆದೀನಂ ಅತ್ಥಾಯ ಠಪೇನ್ತೇನ ಅನಧಿಟ್ಠಿತೇಪಿ ನತ್ಥಿ ಆಪತ್ತಿ. ಮಞ್ಚಭಿಸಿ ಪೀಠಭಿಸಿ ಬಿಮ್ಬೋಹನಂ ಪಾವಾರೋ ಕೋಜವೋತಿ ಏತೇಸು ಪನ ಸೇನಾಸನಪರಿಕ್ಖಾರತ್ಥಾಯ ದಿನ್ನಪಚ್ಚತ್ಥರಣೇ ಚ ಅಧಿಟ್ಠಾನಕಿಚ್ಚಂ ನತ್ಥಿಯೇವ.

ಸಚೇ ¶ ಪನ (ಪಾರಾ. ಅಟ್ಠ. ೨.೬೩೬-೩೮) ಞಾತಕಪವಾರಿತಟ್ಠಾನತೋ ಸುತ್ತಂ ಲಭಿತ್ವಾ ಞಾತಕಪವಾರಿತೇನೇವ ತನ್ತವಾಯೇನ ಅಞ್ಞೇನ ವಾ ಮೂಲಂ ದತ್ವಾ ಚೀವರಂ ವಾಯಾಪೇತಿ, ವಾಯಾಪನಪಚ್ಚಯಾ ಅನಾಪತ್ತಿ. ದಸಾಹಾತಿಕ್ಕಮನಪಚ್ಚಯಾ ಪನ ಆಪತ್ತಿಂ ರಕ್ಖನ್ತೇನ ವಿಕಪ್ಪನುಪಗಪ್ಪಮಾಣಮತ್ತೇ ವೀತೇ ತನ್ತೇ ಠಿತಂಯೇವ ಅಧಿಟ್ಠಾತಬ್ಬಂ. ದಸಾಹಾತಿಕ್ಕಮೇನ ನಿಟ್ಠಾಪಿಯಮಾನಞ್ಹಿ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಂ ಭವೇಯ್ಯಾತಿ. ಞಾತಕಾದೀಹಿ ತನ್ತಂ ಆರೋಪಾಪೇತ್ವಾ ‘‘ತುಮ್ಹಾಕಂ, ಭನ್ತೇ, ಇದಂ ಚೀವರಂ ಗಣ್ಹೇಯ್ಯಾಥಾ’’ತಿ ನಿಯ್ಯಾತಿತೇಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ.

ಸಚೇ ತನ್ತವಾಯೋ ಏವಂ ಪಯೋಜಿತೋ ವಾ ಸಯಂ ದಾತುಕಾಮೋ ವಾ ಹುತ್ವಾ ‘‘ಅಹಂ, ಭನ್ತೇ, ತುಮ್ಹಾಕಂ ಚೀವರಂ ಅಸುಕದಿವಸೇ ನಾಮ ವಾಯಿತ್ವಾ ಠಪೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ವದತಿ, ಭಿಕ್ಖು ಚ ತೇನ ಪರಿಚ್ಛಿನ್ನದಿವಸತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ದಸಾಹಂ ಅತಿಕ್ಕಾಮೇತಿ, ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಂ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ. ಸಚೇ ಪನ ತನ್ತವಾಯೋ ‘‘ಅಹಂ ತುಮ್ಹಾಕಂ ಚೀವರಂ ವಾಯಿತ್ವಾ ಸಾಸನಂ ಪೇಸೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ತಥೇವ ಕರೋತಿ, ತೇನ ಪೇಸಿತಭಿಕ್ಖು ಪನ ತಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ನ ಆರೋಚೇತಿ, ಅಞ್ಞೋ ದಿಸ್ವಾ ವಾ ಸುತ್ವಾ ವಾ ‘‘ತುಮ್ಹಾಕಂ, ಭನ್ತೇ, ಚೀವರಂ ನಿಟ್ಠಿತ’’ನ್ತಿ ಆರೋಚೇತಿ, ಏತಸ್ಸ ಆರೋಚನಂ ನ ಪಮಾಣಂ. ಯದಾ ಪನ ತೇನ ಪೇಸಿತೋಯೇವ ಆರೋಚೇತಿ, ತಸ್ಸ ವಚನಂ ಸುತದಿವಸತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ದಸಾಹಂ ಅತಿಕ್ಕಾಮಯತೋ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಂ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ.

ಸಚೇ ತನ್ತವಾಯೋ ‘‘ಅಹಂ ತುಮ್ಹಾಕಂ ಚೀವರಂ ವಾಯಿತ್ವಾ ಕಸ್ಸಚಿ ಹತ್ಥೇ ಪಹಿಣಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ತಥೇವ ಕರೋತಿ, ಚೀವರಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಗತಭಿಕ್ಖು ಪನ ಅತ್ತನೋ ಪರಿವೇಣೇ ಠಪೇತ್ವಾ ತಸ್ಸ ನ ಆರೋಚೇತಿ, ಅಞ್ಞೋ ಕೋಚಿ ಭಣತಿ ‘‘ಅಪಿ, ಭನ್ತೇ, ಅಧುನಾ ಆಭತಂ ಚೀವರಂ ಸುನ್ದರ’’ನ್ತಿ. ಕುಹಿಂ, ಆವುಸೋ, ಚೀವರನ್ತಿ. ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಹತ್ಥೇ ಪೇಸಿತನ್ತಿ. ಏತಸ್ಸಪಿ ವಚನಂ ನ ಪಮಾಣಂ. ಯದಾ ಪನ ಸೋ ಭಿಕ್ಖು ಚೀವರಂ ದೇತಿ, ಲದ್ಧದಿವಸತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ದಸಾಹಂ ಅತಿಕ್ಕಾಮಯತೋ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಂ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ. ಸಚೇ ಪನ ವಾಯಾಪನಮೂಲಂ ಅದಿನ್ನಂ ಹೋತಿ, ಯಾವ ಕಾಕಣಿಕಮತ್ತಮ್ಪಿ ಅವಸಿಟ್ಠಂ, ತಾವ ರಕ್ಖತಿ.

೪೬. ಅಧಿಟ್ಠಿತಚೀವರಂ (ಪಾರಾ. ಅಟ್ಠ. ೨.೪೬೯) ಪನ ಪರಿಭುಞ್ಜತೋ ಕಥಂ ಅಧಿಟ್ಠಾನಂ ವಿಜಹತೀತಿ ¶ ? ಅಞ್ಞಸ್ಸ ದಾನೇನ ಅಚ್ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ಗಹಣೇನ ವಿಸ್ಸಾಸಗ್ಗಾಹೇನ ಹೀನಾಯಾವತ್ತನೇನ ಸಿಕ್ಖಾಪಚ್ಚಕ್ಖಾನೇನ ಕಾಲಕಿರಿಯಾಯ ಲಿಙ್ಗಪರಿವತ್ತನೇನ ಪಚ್ಚುದ್ಧರಣೇನ ಛಿದ್ದಭಾವೇನಾತಿ ಇಮೇಹಿ ನವಹಿ ಕಾರಣೇಹಿ ವಿಜಹತಿ. ತತ್ಥ ಪುರಿಮೇಹಿ ಅಟ್ಠಹಿ ¶ ಸಬ್ಬಚೀವರಾನಿ ಅಧಿಟ್ಠಾನಂ ವಿಜಹನ್ತಿ, ಛಿದ್ದಭಾವೇನ ಪನ ತಿಚೀವರಸ್ಸೇವ ಸಬ್ಬಟ್ಠಕಥಾಸು ಅಧಿಟ್ಠಾನವಿಜಹನಂ ವುತ್ತಂ, ತಞ್ಚ ನಖಪಿಟ್ಠಿಪ್ಪಮಾಣೇನ ಛಿದ್ದೇನ. ತತ್ಥ ನಖಪಿಟ್ಠಿಪ್ಪಮಾಣಂ ಕನಿಟ್ಠಙ್ಗುಲಿನಖವಸೇನ ವೇದಿತಬ್ಬಂ, ಛಿದ್ದಞ್ಚ ವಿನಿವಿದ್ಧಛಿದ್ದಮೇವ. ಛಿದ್ದಸ್ಸ ಹಿ ಅಬ್ಭನ್ತರೇ ಏಕತನ್ತು ಚೇಪಿ ಅಚ್ಛಿನ್ನೋ ಹೋತಿ, ರಕ್ಖತಿ. ತತ್ಥ ಸಙ್ಘಾಟಿಯಾ ಚ ಉತ್ತರಾಸಙ್ಗಸ್ಸ ಚ ದೀಘನ್ತತೋ ವಿದತ್ಥಿಪ್ಪಮಾಣಸ್ಸ, ತಿರಿಯನ್ತತೋ ಅಟ್ಠಙ್ಗುಲಪ್ಪಮಾಣಸ್ಸ ಪದೇಸಸ್ಸ ಓರತೋ ಛಿದ್ದಂ ಅಧಿಟ್ಠಾನಂ ಭಿನ್ದತಿ, ಅನ್ತರವಾಸಕಸ್ಸ ಪನ ದೀಘನ್ತತೋ ವಿದತ್ಥಿಪ್ಪಮಾಣಸ್ಸೇವ, ತಿರಿಯನ್ತತೋ ಚತುರಙ್ಗುಲಪ್ಪಮಾಣಸ್ಸ ಪದೇಸಸ್ಸ ಓರತೋ ಛಿದ್ದಂ ಅಧಿಟ್ಠಾನಂ ಭಿನ್ದತಿ, ಪರತೋ ನ ಭಿನ್ದತಿ, ತಸ್ಮಾ ಜಾತೇ ಛಿದ್ದೇ ತಿಚೀವರಂ ಅತಿರೇಕಚೀವರಟ್ಠಾನೇ ತಿಟ್ಠತಿ, ಸೂಚಿಕಮ್ಮಂ ಕತ್ವಾ ಪುನ ಅಧಿಟ್ಠಾತಬ್ಬಂ. ಯೋ ಪನ ದುಬ್ಬಲಟ್ಠಾನೇ ಪಠಮಂ ಅಗ್ಗಳಂ ದತ್ವಾ ಪಚ್ಛಾ ದುಬ್ಬಲಟ್ಠಾನಂ ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ಅಪನೇತಿ, ಅಧಿಟ್ಠಾನಂ ನ ಭಿಜ್ಜತಿ. ಮಣ್ಡಲಪರಿವತ್ತನೇಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ. ದುಪಟ್ಟಸ್ಸ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಪಟಲೇ ಛಿದ್ದೇ ವಾ ಜಾತೇ ಗಳಿತೇ ವಾ ಅಧಿಟ್ಠಾನಂ ನ ಭಿಜ್ಜತಿ, ಖುದ್ದಕಂ ಚೀವರಂ ಮಹನ್ತಂ ಕರೋತಿ, ಮಹನ್ತಂ ವಾ ಖುದ್ದಕಂ ಕರೋತಿ, ಅಧಿಟ್ಠಾನಂ ನ ಭಿಜ್ಜತಿ. ಉಭೋ ಕೋಟಿಯೋ ಮಜ್ಝೇ ಕರೋನ್ತೋ ಸಚೇ ಪಠಮಂ ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ಪಚ್ಛಾ ಘಟೇತಿ, ಅಧಿಟ್ಠಾನಂ ಭಿಜ್ಜತಿ. ಅಥ ಘಟೇತ್ವಾ ಛಿನ್ದತಿ, ನ ಭಿಜ್ಜತಿ. ರಜಕೇಹಿ ಧೋವಾಪೇತ್ವಾ ಸೇತಂ ಕಾರಾಪೇನ್ತಸ್ಸಪಿ ಅಧಿಟ್ಠಾನಂ ಅಧಿಟ್ಠಾನಮೇವಾತಿ. ಅಯಂ ತಾವ ಅಧಿಟ್ಠಾನೇ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ.

೪೭. ವಿಕಪ್ಪನೇ ಪನ ದ್ವೇ ವಿಕಪ್ಪನಾ ಸಮ್ಮುಖಾವಿಕಪ್ಪನಾ ಪರಮ್ಮುಖಾವಿಕಪ್ಪನಾ ಚ. ಕಥಂ ಸಮ್ಮುಖಾವಿಕಪ್ಪನಾ ಹೋತಿ? ಚೀವರಾನಂ ಏಕಬಹುಭಾವಂ ಸನ್ನಿಹಿತಾಸನ್ನಿಹಿತಭಾವಞ್ಚ ಞತ್ವಾ ‘‘ಇಮಂ ಚೀವರ’’ನ್ತಿ ವಾ ‘‘ಇಮಾನಿ ಚೀವರಾನೀ’’ತಿ ವಾ ‘‘ಏತಂ ಚೀವರ’’ನ್ತಿ ವಾ ‘‘ಏತಾನಿ ಚೀವರಾನೀ’’ತಿ ವಾ ವತ್ವಾ ‘‘ತುಯ್ಹಂ ವಿಕಪ್ಪೇಮೀ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬಂ, ಅಯಮೇಕಾ ಸಮ್ಮುಖಾವಿಕಪ್ಪನಾ. ಏತ್ತಾವತಾ ನಿಧೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ, ಪರಿಭುಞ್ಜಿತುಂ ಪನ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇತುಂ ವಾ ಅಧಿಟ್ಠಾತುಂ ವಾ ನ ವಟ್ಟತಿ. ‘‘ಮಯ್ಹಂ ಸನ್ತಕಂ, ಮಯ್ಹಂ ಸನ್ತಕಾನಿ ಪರಿಭುಞ್ಜ ವಾ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇಹಿ ವಾ ಯಥಾಪಚ್ಚಯಂ ವಾ ಕರೋಹೀ’’ತಿ ಏವಂ ಪನ ವುತ್ತೇ ಪಚ್ಚುದ್ಧಾರೋ ನಾಮ ಹೋತಿ, ತತೋ ಪಭುತಿ ಪರಿಭೋಗಾದಯೋಪಿ ವಟ್ಟನ್ತಿ.

ಅಪರೋ ನಯೋ – ತಥೇವ ಚೀವರಾನಂ ಏಕಬಹುಭಾವಂ ಸನ್ನಿಹಿತಾಸನ್ನಿಹಿತಭಾವಞ್ಚ ಞತ್ವಾ ತಸ್ಸೇವ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಸನ್ತಿಕೇ ‘‘ಇಮಂ ಚೀವರ’’ನ್ತಿ ವಾ ‘‘ಇಮಾನಿ ಚೀವರಾನೀ’’ತಿ ವಾ ‘‘ಏತಂ ಚೀವರ’’ನ್ತಿ ವಾ ‘‘ಏತಾನಿ ಚೀವರಾನೀ’’ತಿ ವಾ ವತ್ವಾ ಪಞ್ಚಸು ಸಹಧಮ್ಮಿಕೇಸು ಅಞ್ಞತರಸ್ಸ ಅತ್ತನಾ ಅಭಿರುಚಿತಸ್ಸ ಯಸ್ಸ ಕಸ್ಸಚಿ ನಾಮಂ ಗಹೇತ್ವಾ ‘‘ತಿಸ್ಸಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ವಿಕಪ್ಪೇಮೀ’’ತಿ ವಾ ‘‘ತಿಸ್ಸಾಯ ಭಿಕ್ಖುನಿಯಾ, ತಿಸ್ಸಾಯ ಸಿಕ್ಖಮಾನಾಯ, ತಿಸ್ಸಸ್ಸ ಸಾಮಣೇರಸ್ಸ, ತಿಸ್ಸಾಯ ಸಾಮಣೇರಿಯಾ ¶ ವಿಕಪ್ಪೇಮೀ’’ತಿ ¶ ವಾ ವತ್ತಬ್ಬಂ, ಅಯಂ ಅಪರಾಪಿ ಸಮ್ಮುಖಾವಿಕಪ್ಪನಾ. ಏತ್ತಾವತಾ ನಿಧೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ, ಪರಿಭೋಗಾದೀಸು ಪನ ಏಕಮ್ಪಿ ನ ವಟ್ಟತಿ. ತೇನ ಪನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ‘‘ತಿಸ್ಸಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಸನ್ತಕಂ…ಪೇ… ತಿಸ್ಸಾಯ ಸಾಮಣೇರಿಯಾ ಸನ್ತಕಂ ಪರಿಭುಞ್ಜ ವಾ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇಹಿ ವಾ ಯಥಾಪಚ್ಚಯಂ ವಾ ಕರೋಹೀ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ಪಚ್ಚುದ್ಧಾರೋ ನಾಮ ಹೋತಿ, ತತೋ ಪಭುತಿ ಪರಿಭೋಗಾದಯೋಪಿ ವಟ್ಟನ್ತಿ.

ಕಥಂ ಪರಮ್ಮುಖಾವಿಕಪ್ಪನಾ ಹೋತಿ? ಚೀವರಾನಂ ತಥೇವ ಏಕಬಹುಭಾವಂ ಸನ್ನಿಹಿತಾಸನ್ನಿಹಿತಭಾವಞ್ಚ ಞತ್ವಾ ‘‘ಇಮಂ ಚೀವರ’’ನ್ತಿ ವಾ ‘‘ಇಮಾನಿ ಚೀವರಾನೀ’’ತಿ ವಾ ‘‘ಏತಂ ಚೀವರ’’ನ್ತಿ ವಾ ‘‘ಏತಾನಿ ಚೀವರಾನೀ’’ತಿ ವಾ ವತ್ವಾ ‘‘ತುಯ್ಹಂ ವಿಕಪ್ಪನತ್ಥಾಯ ದಮ್ಮೀ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬಂ. ತೇನ ವತ್ತಬ್ಬೋ ‘‘ಕೋ ತೇ ಮಿತ್ತೋ ವಾ ಸನ್ದಿಟ್ಠೋ ವಾ’’ತಿ. ತತೋ ಇತರೇನ ಪುರಿಮನಯೇನೇವ ‘‘ತಿಸ್ಸೋ ಭಿಕ್ಖೂ’’ತಿ ವಾ…ಪೇ… ‘‘ತಿಸ್ಸಾ ಸಾಮಣೇರೀ’’ತಿ ವಾ ವತ್ತಬ್ಬಂ. ಪುನ ತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ‘‘ಅಹಂ ತಿಸ್ಸಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ದಮ್ಮೀ’’ತಿ ವಾ…ಪೇ… ‘‘ತಿಸ್ಸಾಯ ಸಾಮಣೇರಿಯಾ ದಮ್ಮೀ’’ತಿ ವಾ ವತ್ತಬ್ಬಂ, ಅಯಂ ಪರಮ್ಮುಖಾವಿಕಪ್ಪನಾ. ಏತ್ತಾವತಾ ನಿಧೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ, ಪರಿಭೋಗಾದೀಸು ಪನ ಏಕಮ್ಪಿ ನ ವಟ್ಟತಿ. ತೇನ ಪನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ದುತಿಯಸಮ್ಮುಖಾವಿಕಪ್ಪನಾಯಂ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ‘‘ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಸನ್ತಕಂ ಪರಿಭುಞ್ಜ ವಾ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇಹಿ ವಾ ಯಥಾಪಚ್ಚಯಂ ವಾ ಕರೋಹೀ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ಪಚ್ಚುದ್ಧಾರೋ ನಾಮ ಹೋತಿ, ತತೋ ಪಭುತಿ ಪರಿಭೋಗಾದಯೋಪಿ ವಟ್ಟನ್ತಿ.

ದ್ವಿನ್ನಂ ವಿಕಪ್ಪನಾನಂ ಕಿಂ ನಾನಾಕರಣಂ? ಸಮ್ಮುಖಾವಿಕಪ್ಪನಾಯಂ ಸಯಂ ವಿಕಪ್ಪೇತ್ವಾ ಪರೇನ ಪಚ್ಚುದ್ಧರಾಪೇತಿ, ಪರಮ್ಮುಖಾವಿಕಪ್ಪನಾಯಂ ಪರೇನೇವ ವಿಕಪ್ಪಾಪೇತ್ವಾ ಪರೇನೇವ ಪಚ್ಚುದ್ಧರಾಪೇತಿ, ಇದಮೇತ್ಥ ನಾನಾಕರಣಂ. ಸಚೇ ಪನ ಯಸ್ಸ ವಿಕಪ್ಪೇತಿ, ಸೋ ಪಞ್ಞತ್ತಿಕೋವಿದೋ ನ ಹೋತಿ, ನ ಜಾನಾತಿ ಪಚ್ಚುದ್ಧರಿತುಂ, ತಂ ಚೀವರಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಅಞ್ಞಸ್ಸ ಬ್ಯತ್ತಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಪುನ ವಿಕಪ್ಪೇತ್ವಾ ಪರೇನ ಪಚ್ಚುದ್ಧರಾಪೇತಬ್ಬಂ. ವಿಕಪ್ಪಿತವಿಕಪ್ಪನಾ ನಾಮೇಸಾ ವಟ್ಟತಿ. ಏವಂ ತಾವ ಚೀವರೇ ಅಧಿಟ್ಠಾನವಿಕಪ್ಪನಾನಯೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ.

೪೮. ಪತ್ತೇ ಪನ ಅಯಂ ನಯೋ – ಪತ್ತಂ ಅಧಿಟ್ಠಹನ್ತೇನ ಉಕ್ಕಟ್ಠಮಜ್ಝಿಮೋಮಕಾನಂ ಅಞ್ಞತರೋ ಪಮಾಣಯುತ್ತೋವ ಅಧಿಟ್ಠಾತಬ್ಬೋ. ತಸ್ಸ ಪಮಾಣಂ ‘‘ಅಡ್ಢಾಳ್ಹಕೋದನಂ ಗಣ್ಹಾತೀ’’ತಿಆದಿನಾ (ಪಾರಾ. ೬೦೨) ನಯೇನ ಪಾಳಿಯಂ ವುತ್ತಂ. ತತ್ರಾಯಂ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ (ಪಾರಾ. ಅಟ್ಠ. ೨.೬೦೨ ಆದಯೋ) – ಅನುಪಹತಪುರಾಣಸಾಲಿತಣ್ಡುಲಾನಂ ಸುಕೋಟ್ಟಿತಪರಿಸುದ್ಧಾನಂ ದ್ವೇ ಮಗಧನಾಳಿಯೋ ಗಹೇತ್ವಾ ತೇಹಿ ತಣ್ಡುಲೇಹಿ ಅನುತ್ತಣ್ಡುಲಮಕಿಲಿನ್ನಮಪಿಣ್ಡಿತಂ ಸುವಿಸದಂ ಕುನ್ದಮಕುಳರಾಸಿಸದಿಸಂ ಅವಸ್ಸಾವಿತೋದನಂ ಪಚಿತ್ವಾ ನಿರವಸೇಸಂ ¶ ಪತ್ತೇ ಪಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ತಸ್ಸ ಓದನಸ್ಸ ಚತುತ್ಥಭಾಗಪ್ಪಮಾಣೋ ನಾತಿಘನೋ ನಾತಿತನುಕೋ ಹತ್ಥಹಾರಿಯೋ ಸಬ್ಬಸಮ್ಭಾರಸಙ್ಖತೋ ಮುಗ್ಗಸೂಪೋ ಪಕ್ಖಿಪಿತಬ್ಬೋ, ತತೋ ಆಲೋಪಸ್ಸ ಆಲೋಪಸ್ಸ ಅನುರೂಪಂ ಯಾವಚರಿಮಾಲೋಪಪ್ಪಹೋನಕಂ ¶ ಮಚ್ಛಮಂಸಾದಿಬ್ಯಞ್ಜನಂ ಪಕ್ಖಿಪಿತಬ್ಬಂ, ಸಪ್ಪಿತೇಲತಕ್ಕರಸಕಞ್ಜಿಕಾದೀನಿ ಪನ ಗಣನೂಪಗಾನಿ ನ ಹೋನ್ತಿ. ತಾನಿ ಹಿ ಓದನಗತಿಕಾನಿ ಹೋನ್ತಿ, ನೇವ ಹಾಪೇತುಂ, ನ ವಡ್ಢೇತುಂ ಸಕ್ಕೋನ್ತಿ. ಏವಮೇತಂ ಸಬ್ಬಮ್ಪಿ ಪಕ್ಖಿತ್ತಂ ಸಚೇ ಪತ್ತಸ್ಸ ಮುಖವಟ್ಟಿಯಾ ಹೇಟ್ಠಿಮರಾಜಿಸಮಂ ತಿಟ್ಠತಿ, ಸುತ್ತೇನ ವಾ ಹೀರೇನ ವಾ ಛಿನ್ದನ್ತಸ್ಸ ಸುತ್ತಸ್ಸ ವಾ ಹೀರಸ್ಸ ವಾ ಹೇಟ್ಠಿಮನ್ತಂ ಫುಸತಿ, ಅಯಂ ಉಕ್ಕಟ್ಠೋ ನಾಮ ಪತ್ತೋ. ಸಚೇ ತಂ ರಾಜಿಂ ಅತಿಕ್ಕಮ್ಮ ಥೂಪೀಕತಂ ತಿಟ್ಠತಿ, ಅಯಂ ಉಕ್ಕಟ್ಠೋಮಕೋ ನಾಮ ಪತ್ತೋ. ಸಚೇ ತಂ ರಾಜಿಂ ನ ಸಮ್ಪಾಪುಣಾತಿ ಅನ್ತೋಗಧಮೇವ ಹೋತಿ, ಅಯಂ ಉಕ್ಕಟ್ಠುಕ್ಕಟ್ಠೋ ನಾಮ ಪತ್ತೋ.

ಉಕ್ಕಟ್ಠತೋ ಉಪಡ್ಢಪ್ಪಮಾಣೋ ಮಜ್ಝಿಮೋ ನಾಮ ಪತ್ತೋ. ಮಜ್ಝಿಮತೋ ಉಪಡ್ಢಪ್ಪಮಾಣೋ ಓಮಕೋ. ತಸ್ಮಾ ಸಚೇ ಮಗಧನಾಳಿಯಾ ನಾಳಿಕೋದನಾದಿಸಬ್ಬಮ್ಪಿ ಪಕ್ಖಿತ್ತಂ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ಹೇಟ್ಠಿಮರಾಜಿಸಮಂ ತಿಟ್ಠತಿ, ಅಯಂ ಮಜ್ಝಿಮೋ ನಾಮ ಪತ್ತೋ. ಸಚೇ ತಂ ರಾಜಿಂ ಅತಿಕ್ಕಮ್ಮ ಥೂಪೀಕತಂ ತಿಟ್ಠತಿ, ಅಯಂ ಮಜ್ಝಿಮೋಮಕೋ ನಾಮ ಪತ್ತೋ. ಸಚೇ ತಂ ರಾಜಿಂ ನ ಸಮ್ಪಾಪುಣಾತಿ ಅನ್ತೋಗಧಮೇವ ಹೋತಿ, ಅಯಂ ಮಜ್ಝಿಮುಕ್ಕಟ್ಠೋ ನಾಮ ಪತ್ತೋ. ಸಚೇ ಮಗಧನಾಳಿಯಾ ಉಪಡ್ಢನಾಳಿಕೋದನಾದಿಸಬ್ಬಮ್ಪಿ ಪಕ್ಖಿತ್ತಂ ಹೇಟ್ಠಿಮರಾಜಿಸಮಂ ತಿಟ್ಠತಿ, ಅಯಂ ಓಮಕೋ ನಾಮ ಪತ್ತೋ. ಸಚೇ ತಂ ರಾಜಿಂ ಅತಿಕ್ಕಮ್ಮ ಥೂಪೀಕತಂ ತಿಟ್ಠತಿ, ಅಯಂ ಓಮಕೋಮಕೋ ನಾಮ ಪತ್ತೋ. ಸಚೇ ತಂ ರಾಜಿಂ ನ ಸಮ್ಪಾಪುಣಾತಿ ಅನ್ತೋಗಧಮೇವ ಹೋತಿ, ಅಯಂ ಓಮಕುಕ್ಕಟ್ಠೋ ನಾಮ ಪತ್ತೋ. ಏವಮೇತೇ ನವ ಪತ್ತಾ. ತೇಸು ದ್ವೇ ಅಪತ್ತಾ ಉಕ್ಕಟ್ಠುಕ್ಕಟ್ಠೋ ಚ ಓಮಕೋಮಕೋ ಚಾತಿ. ತಸ್ಮಾ ಏತೇ ಭಾಜನಪರಿಭೋಗೇನ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬಾ, ನ ಅಧಿಟ್ಠಾನೂಪಗಾ ನ ವಿಕಪ್ಪನೂಪಗಾ. ಇತರೇ ಪನ ಸತ್ತ ಅಧಿಟ್ಠಹಿತ್ವಾ ವಾ ವಿಕಪ್ಪೇತ್ವಾ ವಾ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬಾ.

ಪಮಾಣಯುತ್ತಾನಮ್ಪಿ ಏತೇಸಂ ಅಧಿಟ್ಠಾನವಿಕಪ್ಪನೂಪಗತ್ತಂ ಏವಂ ವೇದಿತಬ್ಬಂ – ಅಯೋಪತ್ತೋ ಪಞ್ಚಹಿ ಪಾಕೇಹಿ, ಮತ್ತಿಕಾಪತ್ತೋ ದ್ವೀಹಿ ಪಾಕೇಹಿ ಪಕ್ಕೋ ಅಧಿಟ್ಠಾನೂಪಗೋ. ಉಭೋಪಿ ಯಂ ಮೂಲಂ ದಾತಬ್ಬಂ, ತಸ್ಮಿಂ ದಿನ್ನೇಯೇವ. ಸಚೇ ಏಕೋಪಿ ಪಾಕೋ ಊನೋ ಹೋತಿ, ಕಾಕಣಿಕಮತ್ತಮ್ಪಿ ವಾ ಮೂಲಂ ಅದಿನ್ನಂ, ನ ಅಧಿಟ್ಠಾನೂಪಗೋ. ಸಚೇ ಪತ್ತಸಾಮಿಕೋ ವದತಿ ‘‘ಯದಾ ತುಮ್ಹಾಕಂ ಮೂಲಂ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ತದಾ ದಸ್ಸಥ ಅಧಿಟ್ಠಹಿತ್ವಾ ಪರಿಭುಞ್ಜಥಾ’’ತಿ, ನೇವ ಅಧಿಟ್ಠಾನೂಪಗೋ ಹೋತಿ, ಪಾಕಸ್ಸ ಹಿ ಊನತ್ತಾ ಪತ್ತಸಙ್ಖ್ಯಂ ನ ಗಚ್ಛತಿ, ಮೂಲಸ್ಸ ಸಕಲಸ್ಸ ವಾ ಏಕದೇಸಸ್ಸ ¶ ವಾ ಅದಿನ್ನತ್ತಾ ಸಕಭಾವಂ ನ ಉಪೇತಿ, ಅಞ್ಞಸ್ಸೇವ ಸನ್ತಕೋ ಹೋತಿ, ತಸ್ಮಾ ಪಾಕೇ ಚ ಮೂಲೇ ಚ ಸುನಿಟ್ಠಿತೇಯೇವ ಅಧಿಟ್ಠಾನೂಪಗೋ ಹೋತಿ. ಯೋ ಅಧಿಟ್ಠಾನೂಪಗೋ, ಸ್ವೇವ ವಿಕಪ್ಪನೂಪಗೋ. ಸೋ ಹತ್ಥಂ ಆಗತೋಪಿ ಅನಾಗತೋಪಿ ಅಧಿಟ್ಠಾತಬ್ಬೋ ವಿಕಪ್ಪೇತಬ್ಬೋ ವಾ. ಯದಿ ಹಿ ಪತ್ತಕಾರಕೋ ಮೂಲಂ ಲಭಿತ್ವಾ ಸಯಂ ವಾ ದಾತುಕಾಮೋ ಹುತ್ವಾ ‘‘ಅಹಂ ಭನ್ತೇ ತುಮ್ಹಾಕಂ ಪತ್ತಂ ಕತ್ವಾ ಅಸುಕದಿವಸೇ ನಾಮ ಪಚಿತ್ವಾ ಠಪೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ವದತಿ, ಭಿಕ್ಖು ಚ ತೇನ ಪರಿಚ್ಛಿನ್ನದಿವಸತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ದಸಾಹಂ ಅತಿಕ್ಕಾಮೇತಿ, ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಂ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ. ಸಚೇ ಪನ ಪತ್ತಕಾರಕೋ ‘‘ಅಹಂ ತುಮ್ಹಾಕಂ ಪತ್ತಂ ಕತ್ವಾ ಪಚಿತ್ವಾ ಸಾಸನಂ ಪೇಸೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ತಥೇವ ಕರೋತಿ, ತೇನ ¶ ಪೇಸಿತಭಿಕ್ಖು ಪನ ತಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ನ ಆರೋಚೇತಿ, ಅಞ್ಞೋ ದಿಸ್ವಾ ವಾ ಸುತ್ವಾ ವಾ ‘‘ತುಮ್ಹಾಕಂ, ಭನ್ತೇ, ಪತ್ತೋ ನಿಟ್ಠಿತೋ’’ತಿ ಆರೋಚೇತಿ, ಏತಸ್ಸ ಆರೋಚನಂ ನ ಪಮಾಣಂ. ಯದಾ ಪನ ತೇನ ಪೇಸಿತೋಯೇವ ಆರೋಚೇತಿ, ತಸ್ಸ ವಚನಂ ಸುತದಿವಸತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ದಸಾಹಂ ಅತಿಕ್ಕಾಮಯತೋ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಂ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ. ಸಚೇ ಪನ ಪತ್ತಕಾರಕೋ ‘‘ಅಹಂ ತುಮ್ಹಾಕಂ ಪತ್ತಂ ಕತ್ವಾ ಪಚಿತ್ವಾ ಕಸ್ಸಚಿ ಹತ್ಥೇ ಪಹಿಣಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ತಥೇವ ಕರೋತಿ, ಪತ್ತಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಆಗತಭಿಕ್ಖು ಪನ ಅತ್ತನೋ ಪರಿವೇಣೇ ಠಪೇತ್ವಾ ತಸ್ಸ ನ ಆರೋಚೇತಿ, ಅಞ್ಞೋ ಕೋಚಿ ಭಣತಿ ‘‘ಅಪಿ, ಭನ್ತೇ, ಅಧುನಾ ಆಭತೋ ಪತ್ತೋ ಸುನ್ದರೋ’’ತಿ. ‘‘ಕುಹಿಂ, ಆವುಸೋ, ಪತ್ತೋ’’ತಿ? ‘‘ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಹತ್ಥೇ ಪೇಸಿತೋ’’ತಿ. ಏತಸ್ಸಪಿ ವಚನಂ ನ ಪಮಾಣಂ. ಯದಾ ಪನ ಸೋ ಭಿಕ್ಖು ಪತ್ತಂ ದೇತಿ, ಲದ್ಧದಿವಸತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ದಸಾಹಂ ಅತಿಕ್ಕಾಮಯತೋ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಂ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ, ತಸ್ಮಾ ದಸಾಹಂ ಅನತಿಕ್ಕಾಮೇತ್ವಾವ ಅಧಿಟ್ಠಾತಬ್ಬೋ ವಿಕಪ್ಪೇತಬ್ಬೋ ವಾ.

ತತ್ಥ ದ್ವೇ ಪತ್ತಸ್ಸ ಅಧಿಟ್ಠಾನಾ ಕಾಯೇನ ವಾ ಅಧಿಟ್ಠಾತಿ, ವಾಚಾಯ ವಾ ಅಧಿಟ್ಠಾತಿ. ತೇಸಂ ವಸೇನ ಅಧಿಟ್ಠಹನ್ತೇನ ‘‘ಇಮಂ ಪತ್ತಂ ಪಚ್ಚುದ್ಧರಾಮೀ’’ತಿ ವಾ ‘‘ಏತಂ ಪತ್ತಂ ಪಚ್ಚುದ್ಧರಾಮೀ’’ತಿ ವಾ ವತ್ವಾ ಏವಂ ಸಮ್ಮುಖೇ ವಾ ಪರಮ್ಮುಖೇ ವಾ ಠಿತಂ ಪುರಾಣಪತ್ತಂ ಪಚ್ಚುದ್ಧರಿತ್ವಾ ಅಞ್ಞಸ್ಸ ವಾ ದತ್ವಾ ನವಂ ಪತ್ತಂ ಯತ್ಥ ಕತ್ಥಚಿ ಠಿತಂ ಹತ್ಥೇನ ಪರಾಮಸಿತ್ವಾ ‘‘ಇದಂ ಪತ್ತಂ ಅಧಿಟ್ಠಾಮೀ’’ತಿ ಚಿತ್ತೇನ ಆಭೋಗಂ ಕತ್ವಾ ಕಾಯವಿಕಾರಂ ಕರೋನ್ತೇನ ಕಾಯೇನ ವಾ ಅಧಿಟ್ಠಾತಬ್ಬೋ. ವಚೀಭೇದಂ ಕತ್ವಾ ವಾಚಾಯ ವಾ ಅಧಿಟ್ಠಾಭಬ್ಬೋ. ತತ್ರ ದುವಿಧಂ ಅಧಿಟ್ಠಾನಂ – ಸಚೇ ಹತ್ಥಪಾಸೇ ಹೋತಿ, ‘‘ಇಮಂ ಪತ್ತಂ ಅಧಿಟ್ಠಾಮೀ’’ತಿ ¶ ವಾಚಾ ಭಿನ್ದಿತಬ್ಬಾ, ಅಥ ಅನ್ತೋಗಬ್ಭೇ ವಾ ಉಪರಿಪಾಸಾದೇ ವಾ ಸಾಮನ್ತವಿಹಾರೇ ವಾ ಹೋತಿ, ಠಪಿತಟ್ಠಾನಂ ಸಲ್ಲಕ್ಖೇತ್ವಾ ‘‘ಏತಂ ಪತ್ತಂ ಅಧಿಟ್ಠಾಮೀ’’ತಿ ವಾಚಾ ಭಿನ್ದಿತಬ್ಬಾ. ಅಧಿಟ್ಠಹನ್ತೇನ ಪನ ಏಕಕೇನ ಅಧಿಟ್ಠಾತುಮ್ಪಿ ವಟ್ಟತಿ, ಅಞ್ಞಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕೇ ಅಧಿಟ್ಠಾತುಮ್ಪಿ ವಟ್ಟತಿ. ಅಞ್ಞಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕೇ ಅಯಮಾನಿಸಂಸೋ – ಸಚಸ್ಸ ‘‘ಅಧಿಟ್ಠಿತೋ ನು ಖೋ ಮೇ, ನೋ’’ತಿ ವಿಮತಿ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ, ಇತರೋ ಸಾರೇತ್ವಾ ವಿಮತಿಂ ಛಿನ್ದಿಸ್ಸತೀತಿ. ಸಚೇ ಕೋಚಿ ದಸ ಪತ್ತೇ ಲಭಿತ್ವಾ ಸಬ್ಬೇ ಅತ್ತನಾವ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತುಕಾಮೋ ಹೋತಿ, ನ ಸಬ್ಬೇ ಅಧಿಟ್ಠಾತಬ್ಬಾ, ಏಕಂ ಪತ್ತಂ ಅಧಿಟ್ಠಾಯ ಪುನದಿವಸೇ ತಂ ಪಚ್ಚುದ್ಧರಿತ್ವಾ ಅಞ್ಞೋ ಅಧಿಟ್ಠಾತಬ್ಬೋ. ಏತೇನೇವ ಉಪಾಯೇನ ವಸ್ಸಸತಮ್ಪಿ ಪರಿಹರಿತುಂ ಸಕ್ಕಾ.

ಏವಂ ಅಪ್ಪಮತ್ತಸ್ಸ ಸಿಯಾ ಅಧಿಟ್ಠಾನವಿಜಹನನ್ತಿ? ಸಿಯಾ. ಸಚೇ ಹಿ ಸಯಂ ಪತ್ತಂ ಅಞ್ಞಸ್ಸ ದೇತಿ, ವಿಬ್ಭಮತಿ ವಾ, ಸಿಕ್ಖಂ ವಾ ಪಚ್ಚಕ್ಖಾತಿ, ಕಾಲಂ ವಾ ಕರೋತಿ, ಲಿಙ್ಗಂ ವಾಸ್ಸ ಪರಿವತ್ತತಿ, ಪಚ್ಚುದ್ಧರತಿ ವಾ, ಪತ್ತೇ ವಾ ಛಿದ್ದಂ ಹೋತಿ, ಅಧಿಟ್ಠಾನಂ ವಿಜಹತಿ. ವುತ್ತಞ್ಚೇತಂ –

‘‘ದಿನ್ನವಿಬ್ಭನ್ತಪಚ್ಚಕ್ಖಾ ¶ , ಕಾಲಕಿರಿಯಾಕತೇನ ಚ;

ಲಿಙ್ಗಪಚ್ಚುದ್ಧರಾ ಚೇವ, ಛಿದ್ದೇನ ಭವತಿ ಸತ್ತಮ’’ನ್ತಿ. (ಪಾರಾ. ಅಟ್ಠ. ೨.೬೦೮) –

ಚೋರಗಹಣವಿಸ್ಸಾಸಗ್ಗಾಹೇಹಿಪಿ ವಿಜಹತಿಯೇವ. ಕಿತ್ತಕೇನ ಛಿದ್ದೇನ ಅಧಿಟ್ಠಾನಂ ಭಿಜ್ಜತಿ? ಯೇನ ಕಙ್ಗುಸಿತ್ಥಂ ನಿಕ್ಖಮತಿ ಚೇವ ಪವಿಸತಿ ಚ. ಇದಞ್ಹಿ ಸತ್ತನ್ನಂ ಧಞ್ಞಾನಂ ಲಾಮಕಧಞ್ಞಸಿತ್ಥಂ. ತಸ್ಮಿಂ ಛಿದ್ದೇ ಅಯಚುಣ್ಣೇನ ವಾ ಆಣಿಯಾ ವಾ ಪಟಿಪಾಕತಿಕೇ ಕತೇ ದಸಾಹಬ್ಭನ್ತರೇ ಪುನ ಅಧಿಟ್ಠಾತಬ್ಬೋ. ಅಯಂ ತಾವೇತ್ಥ ಅಧಿಟ್ಠಾನೇ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ.

೪೯. ವಿಕಪ್ಪನೇ ಪನ ದ್ವೇ ವಿಕಪ್ಪನಾ ಸಮ್ಮುಖಾವಿಕಪ್ಪನಾ ಚೇವ ಪರಮ್ಮುಖಾವಿಕಪ್ಪನಾ ಚ. ಕಥಂ ಸಮ್ಮುಖಾವಿಕಪ್ಪನಾ ಹೋತಿ? ಪತ್ತಾನಂ ಏಕಬಹುಭಾವಂ ಸನ್ನಿಹಿತಾಸನ್ನಿಹಿತಭಾವಞ್ಚ ಞತ್ವಾ ‘‘ಇಮಂ ಪತ್ತ’’ನ್ತಿ ವಾ ‘‘ಇಮೇ ಪತ್ತೇ’’ತಿ ವಾ ‘‘ಏತಂ ಪತ್ತ’’ನ್ತಿ ವಾ ‘‘ಏತೇ ಪತ್ತೇ’’ತಿ ವಾ ವತ್ವಾ ‘‘ತುಯ್ಹಂ ವಿಕಪ್ಪೇಮೀ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬಂ, ಅಯಮೇಕಾ ಸಮ್ಮುಖಾವಿಕಪ್ಪನಾ. ಏತ್ತಾವತಾ ನಿಧೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ, ಪರಿಭುಞ್ಜಿತುಂ ಪನ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇತುಂ ವಾ ಅಧಿಟ್ಠಾತುಂ ವಾ ನ ವಟ್ಟತಿ. ‘‘ಮಯ್ಹಂ ಸನ್ತಕಂ ಪರಿಭುಞ್ಜ ವಾ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇಹಿ ವಾ ಯಥಾಪಚ್ಚಯಂ ವಾ ಕರೋಹೀ’’ತಿ ಏವಂ ಪನ ವುತ್ತೇ ಪಚ್ಚುದ್ಧಾರೋ ನಾಮ ಹೋತಿ, ತತೋ ಪಭುತಿ ಪರಿಭೋಗಾದಯೋಪಿ ವಟ್ಟನ್ತಿ.

ಅಪರೋ ನಯೋ – ತಥೇವ ಪತ್ತಾನಂ ಏಕಬಹುಭಾವಂ ಸನ್ನಿಹಿತಾಸನ್ನಿಹಿತಭಾವಞ್ಚ ಞತ್ವಾ ತಸ್ಸೇವ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಸನ್ತಿಕೇ ‘‘ಇಮಂ ಪತ್ತ’’ನ್ತಿ ವಾ ‘‘ಇಮೇ ಪತ್ತೇ’’ತಿ ವಾ ‘‘ಏತಂ ಪತ್ತ’’ನ್ತಿ ವಾ ‘‘ಏತೇ ಪತ್ತೇ’’ತಿ ವಾ ವತ್ವಾ ಪಞ್ಚಸು ಸಹಧಮ್ಮಿಕೇಸು ¶ ಅಞ್ಞತರಸ್ಸ ಅತ್ತನಾ ಅಭಿರುಚಿತಸ್ಸ ಯಸ್ಸ ಕಸ್ಸಚಿ ನಾಮಂ ಗಹೇತ್ವಾ ‘‘ತಿಸ್ಸಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ವಿಕಪ್ಪೇಮೀ’’ತಿ ವಾ ‘‘ತಿಸ್ಸಾಯ ಭಿಕ್ಖುನಿಯಾ, ಸಿಕ್ಖಮಾನಾಯ, ಸಾಮಣೇರಸ್ಸ, ತಿಸ್ಸಾಯ ಸಾಮಣೇರಿಯಾ ವಿಕಪ್ಪೇಮೀ’’ತಿ ವಾ ವತ್ತಬ್ಬಂ, ಅಯಂ ಅಪರಾಪಿ ಸಮ್ಮುಖಾವಿಕಪ್ಪನಾ. ಏತ್ತಾವತಾ ನಿಧೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಪರಿಭೋಗಾದೀಸು ಪನ ಏಕಮ್ಪಿ ನ ವಟ್ಟತಿ. ತೇನ ಪನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ತಿಸ್ಸಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಸನ್ತಕಂ…ಪೇ… ತಿಸ್ಸಾಯ ಸಾಮಣೇರಿಯಾ ಸನ್ತಕಂ ಪರಿಭುಞ್ಜ ವಾ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇಹಿ ವಾ ಯಥಾಪಚ್ಚಯಂ ವಾ ಕರೋಹೀತಿ ವುತ್ತೇ ಪಚ್ಚುದ್ಧಾರೋ ನಾಮ ಹೋತಿ, ತತೋ ಪಭುತಿ ಪರಿಭೋಗಾದಯೋಪಿ ವಟ್ಟನ್ತಿ.

ಕಥಂ ಪರಮ್ಮುಖಾವಿಕಪ್ಪನಾ ಹೋತಿ? ಪತ್ತಾನಂ ತಥೇವ ಏಕಬಹುಭಾವಂ ಸನ್ನಿಹಿತಾಸನ್ನಿಹಿತಭಾವಞ್ಚ ಞತ್ವಾ ‘‘ಇಮಂ ಪತ್ತ’’ನ್ತಿ ವಾ ‘‘ಇಮೇ ಪತ್ತೇ’’ತಿ ವಾ ‘‘ಏತಂ ಪತ್ತ’’ನ್ತಿ ವಾ ‘‘ಏತೇ ಪತ್ತೇ’’ತಿ ವಾ ವತ್ವಾ ‘‘ತುಯ್ಹಂ ವಿಕಪ್ಪನತ್ಥಾಯ ದಮ್ಮೀ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬಂ. ತೇನ ವತ್ತಬ್ಬೋ ‘‘ಕೋ ತೇ ಮಿತ್ತೋ ವಾ ಸನ್ದಿಟ್ಠೋ ವಾ’’ತಿ ¶ . ತತೋ ಇತರೇನ ಪುರಿಮನಯೇನ ‘‘ತಿಸ್ಸೋ ಭಿಕ್ಖೂ’’ತಿ ವಾ…ಪೇ… ‘‘ತಿಸ್ಸಾ ಸಾಮಣೇರೀ’’ತಿ ವಾ ವತ್ತಬ್ಬಂ. ಪುನ ತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ‘‘ಅಹಂ ತಿಸ್ಸಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ದಮ್ಮೀ’’ತಿ ವಾ…ಪೇ… ‘‘ತಿಸ್ಸಾಯ ಸಾಮಣೇರಿಯಾ ದಮ್ಮೀ’’ತಿ ವಾ ವತ್ತಬ್ಬಂ, ಅಯಂ ಪರಮ್ಮುಖಾವಿಕಪ್ಪನಾ. ಏತ್ತಾವತಾ ನಿಧೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ, ಪರಿಭೋಗಾದೀಸು ಪನ ಏಕಮ್ಪಿ ನ ವಟ್ಟತಿ. ತೇನ ಪನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ದುತಿಯಸಮ್ಮುಖಾವಿಕಪ್ಪನಾಯಂ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ‘‘ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಸನ್ತಕಂ ಪರಿಭುಞ್ಜ ವಾ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇಹಿ ವಾ ಯಥಾಪಚ್ಚಯಂ ವಾ ಕರೋಹೀ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ಪಚ್ಚುದ್ಧಾರೋ ನಾಮ ಹೋತಿ, ತತೋ ಪಭುತಿ ಪರಿಭೋಗಾದಯೋಪಿ ವಟ್ಟನ್ತಿ. ಅಯಂ ವಿಕಪ್ಪನೇ ನಯೋ.

೫೦. ಏವಂ ಅಧಿಟ್ಠಹಿತ್ವಾ ವಿಕಪ್ಪೇತ್ವಾ ಚ ಪರಿಭುಞ್ಜನ್ತೇನ ಪತ್ತೇ ಭಿನ್ನೇ ಕಿಂ ಕಾತಬ್ಬನ್ತಿ? ಯಸ್ಸ ಪತ್ತೇ ರಾಜಿಮುಖವಟ್ಟಿತೋ ಹೇಟ್ಠಾ ದ್ವಙ್ಗುಲಪ್ಪಮಾಣಾ ನ ಹೋತಿ ತೇನ ನ ಕಿಞ್ಚಿ ಕಾತಬ್ಬಂ. ಯಸ್ಸ (ಪಾರಾ. ಅಟ್ಠ. ೨.೬೧೨-೩) ಪನ ತಾದಿಸಾ ಏಕಾಪಿ ರಾಜಿ ಹೋತಿ, ತೇನ ತಸ್ಸಾ ರಾಜಿಯಾ ಹೇಟ್ಠಿಮಪರಿಯನ್ತೇ ಪತ್ತವೇಧಕೇನ ವಿಜ್ಝಿತ್ವಾ ಪಚಿತ್ವಾ ಸುತ್ತರಜ್ಜುಕಮಕಚಿರಜ್ಜುಕಾದೀಹಿ ವಾ ತಿಪುಸುತ್ತಕೇನ ವಾ ಬನ್ಧಿತ್ವಾ ತಂ ಬನ್ಧನಂ ಆಮಿಸಸ್ಸ ಅಲಗ್ಗನತ್ಥಂ ತಿಪುಪಟ್ಟೇನ ವಾ ಕೇನಚಿ ವಾ ಬದ್ಧಸಿಲೇಸೇನ ಪಟಿಚ್ಛಾದೇತಬ್ಬಂ. ಸೋ ಚ ಪತ್ತೋ ಅಧಿಟ್ಠಹಿತ್ವಾ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬೋ. ಸುಖುಮಂ ವಾ ಛಿದ್ದಂ ಕತ್ವಾ ಬನ್ಧಿತಬ್ಬೋ. ಸುದ್ಧೇಹಿ ಪನ ಮಧುಕಸಿತ್ಥಕಲಾಖಾಸಜ್ಜುರಸಾದೀಹಿ ಬನ್ಧಿತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ, ಫಾಣಿತಂ ಝಾಪೇತ್ವಾ ಪಾಸಾಣಚುಣ್ಣೇನ ಬನ್ಧಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಮುಖವಟ್ಟಿಸಮೀಪೇ ಪನ ಪತ್ತವೇಧಕೇನ ವಿಜ್ಝಿಯಮಾನೋ ಕಪಾಲಸ್ಸ ಬಹಲತ್ತಾ ¶ ಭಿಜ್ಜತಿ, ತಸ್ಮಾ ಹೇಟ್ಠಾ ವಿಜ್ಝಿತಬ್ಬೋ. ಯಸ್ಸ ಪನ ದ್ವೇ ರಾಜಿಯೋ, ಏಕಾಯೇವ ವಾ ಚತುರಙ್ಗುಲಾ, ತಸ್ಸ ದ್ವೇ ಬನ್ಧನಾನಿ ದಾತಬ್ಬಾನಿ. ಯಸ್ಸ ತಿಸ್ಸೋ, ಏಕಾಯೇವ ವಾ ಛಳಙ್ಗುಲಾ, ತಸ್ಸ ತೀಣಿ. ಯಸ್ಸ ಚತಸ್ಸೋ, ಏಕಾಯೇವ ವಾ ಅಟ್ಠಙ್ಗುಲಾ, ತಸ್ಸ ಚತ್ತಾರಿ. ಯಸ್ಸ ಪಞ್ಚ, ಏಕಾಯೇವ ವಾ ದಸಙ್ಗುಲಾ, ಸೋ ಬದ್ಧೋಪಿ ಅಬದ್ಧೋಪಿ ಅಪತ್ತೋಯೇವ, ಅಞ್ಞೋ ವಿಞ್ಞಾಪೇತಬ್ಬೋ. ಏಸ ತಾವ ಮತ್ತಿಕಾಪತ್ತೇ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ.

ಅಯೋಪತ್ತೇ ಪನ ಸಚೇಪಿ ಪಞ್ಚ ವಾ ಅತಿರೇಕಾನಿ ವಾ ಛಿದ್ದಾನಿ ಹೋನ್ತಿ, ತಾನಿ ಚ ಅಯಚುಣ್ಣೇನ ವಾ ಆಣಿಯಾ ವಾ ಲೋಹಮಣ್ಡಲಕೇನ ವಾ ಬದ್ಧಾನಿ ಮಟ್ಠಾನಿ ಹೋನ್ತಿ, ಸ್ವೇವ ಪತ್ತೋ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬೋ, ಅಞ್ಞೋ ನ ವಿಞ್ಞಾಪೇತಬ್ಬೋ. ಅಥ ಪನ ಏಕಮ್ಪಿ ಛಿದ್ದಂ ಮಹನ್ತಂ ಹೋತಿ, ಲೋಹಮಣ್ಡಲಕೇನ ಬದ್ಧಮ್ಪಿ ಮಟ್ಠಂ ನ ಹೋತಿ, ಪತ್ತೇ ಆಮಿಸಂ ಲಗ್ಗತಿ, ಅಕಪ್ಪಿಯೋ ಹೋತಿ, ಅಯಂ ಅಪತ್ತೋ, ಅಞ್ಞೋ ವಿಞ್ಞಾಪೇತಬ್ಬೋ. ವಿಞ್ಞಾಪೇನ್ತೇನ ಚ ಸಙ್ಘವಸೇನ ಪವಾರಿತಟ್ಠಾನೇ ಪಞ್ಚಬನ್ಧನೇನೇವ ಪತ್ತೇನ ಅಞ್ಞಂ ಪತ್ತಂ ವಿಞ್ಞಾಪೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ, ಪುಗ್ಗಲವಸೇನ ಪನ ಪವಾರಿತಟ್ಠಾನೇ ಊನಪಞ್ಚಬನ್ಧನೇನಾಪಿ ವಟ್ಟತಿ. ಪತ್ತಂ ಲಭಿತ್ವಾ ಪರಿಭುಞ್ಜನ್ತೇನ ಚ ಯಾಗುರನ್ಧನರಜನಪಚನಾದಿನಾ ಅಪರಿಭೋಗೇನ ನ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬೋ, ಅನ್ತರಾಮಗ್ಗೇ ಪನ ಬ್ಯಾಧಿಮ್ಹಿ ಉಪ್ಪನ್ನೇ ಅಞ್ಞಸ್ಮಿಂ ಭಾಜನೇ ಅಸತಿ ಮತ್ತಿಕಾಯ ಲಿಮ್ಪೇತ್ವಾ ಯಾಗುಂ ವಾ ಪಚಿತುಂ ಉದಕಂ ವಾ ತಾಪೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಮಞ್ಚಪೀಠಛತ್ತನಾಗದನ್ತಕಾದಿಕೇ ಅದೇಸೇಪಿ ನ ¶ ನಿಕ್ಖಿಪಿತಬ್ಬೋ. ಪತ್ತಸ್ಸ ಹಿ ನಿಕ್ಖಿಪನದೇಸೋ ‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪತ್ತಾಧಾರಕ’’ನ್ತಿಆದಿನಾ (ಚೂಳವ. ೨೫೪) ನಯೇನ ಖನ್ಧಕೇ ವುತ್ತೋಯೇವ.

ಇತಿ ಪಾಳಿಮುತ್ತಕವಿನಯವಿನಿಚ್ಛಯಸಙ್ಗಹೇ

ಅಧಿಟ್ಠಾನವಿಕಪ್ಪನವಿನಿಚ್ಛಯಕಥಾ ಸಮತ್ತಾ.

೯. ಚೀವರವಿಪ್ಪವಾಸವಿನಿಚ್ಛಯಕಥಾ

೫೧. ಚೀವರೇನವಿನಾವಾಸೋತಿ ¶ ತಿಚೀವರಾಧಿಟ್ಠಾನೇನ ಅಧಿಟ್ಠಿತಾನಂ ತಿಣ್ಣಂ ಚೀವರಾನಂ ಅಞ್ಞತರೇನ ವಿಪ್ಪವಾಸೋ. ಏವಂ ಅಧಿಟ್ಠಿತೇಸು ಹಿ ತೀಸು ಚೀವರೇಸು ಏಕೇನಪಿ ವಿನಾ ವಸಿತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ, ವಸನ್ತಸ್ಸ ಸಹ ಅರುಣುಗ್ಗಮನಾ ಚೀವರಂ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಂ ¶ ಹೋತಿ, ತಸ್ಮಾ ಅರುಣುಗ್ಗಮನಸಮಯೇ ಚೀವರಂ ಅಡ್ಢತೇಯ್ಯರತನಪ್ಪಮಾಣೇ ಹತ್ಥಪಾಸೇ ಕತ್ವಾ ವಸಿತಬ್ಬಂ. ಗಾಮನಿವೇಸನಉದೋಸಿತಅಡ್ಡಮಾಳಪಾಸಾದಹಮ್ಮಿಯನಾವಾಸತ್ಥಖೇತ್ತಧಞ್ಞಕರಣಆರಾಮವಿಹಾರರುಕ್ಖಮೂಲಅಜ್ಝೋಕಾಸೇಸು ಪನ ಅಯಂ ವಿಸೇಸೋ (ಪಾರಾ. ಅಟ್ಠ. ೨.೪೭೭-೮) – ಸಚೇ ಏಕಸ್ಸ ರಞ್ಞೋ ಗಾಮಭೋಜಕಸ್ಸ ವಾ ಸನ್ತಕೋ ಗಾಮೋ ಹೋತಿ, ಯೇನ ಕೇನಚಿ ಪಾಕಾರೇನ ವಾ ವತಿಯಾ ವಾ ಪರಿಖಾಯ ವಾ ಪರಿಕ್ಖಿತ್ತೋ ಚ, ಏವರೂಪೇ ಗಾಮೇ ಚೀವರಂ ನಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಗಾಮಬ್ಭನ್ತರೇ ಯತ್ಥ ಕತ್ಥಚಿ ಯಥಾರುಚಿತಟ್ಠಾನೇ ಅರುಣಂ ಉಟ್ಠಾಪೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಸಚೇ ಪನ ಅಪರಿಕ್ಖಿತ್ತೋ ಹೋತಿ, ಏವರೂಪೇ ಗಾಮೇ ಯಸ್ಮಿಂ ಘರೇ ಚೀವರಂ ನಿಕ್ಖಿತ್ತಂ, ತಸ್ಮಿಂ ವತ್ಥಬ್ಬಂ, ತಸ್ಸ ವಾ ಘರಸ್ಸ ಹತ್ಥಪಾಸೇ ಸಮನ್ತಾ ಅಡ್ಢತೇಯ್ಯರತನಬ್ಭನ್ತರೇ ವಸಿತಬ್ಬಂ. ತಂ ಪಮಾಣಂ ಅತಿಕ್ಕಮಿತ್ವಾ ಸಚೇಪಿ ಇದ್ಧಿಮಾ ಭಿಕ್ಖು ಆಕಾಸೇ ಅರುಣಂ ಉಟ್ಠಾಪೇತಿ, ಚೀವರಂ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಮೇವ ಹೋತಿ.

ಸಚೇ ನಾನಾರಾಜೂನಂ ವಾ ಭೋಜಕಾನಂ ವಾ ಗಾಮೋ ಹೋತಿ ವೇಸಾಲೀಕುಸಿನಾರಾದಿಸದಿಸೋ ಪರಿಕ್ಖಿತ್ತೋ ಚ, ಏವರೂಪೇ ಗಾಮೇ ಯಸ್ಮಿಂ ಘರೇ ಚೀವರಂ ನಿಕ್ಖಿತ್ತಂ, ತತ್ಥ ವಾ ವತ್ಥಬ್ಬಂ, ತತ್ಥ ಸದ್ದಸಙ್ಘಟ್ಟನೇನ ವಾ ಜನಸಮ್ಬಾಧೇನ ವಾ ವಸಿತುಂ ಅಸಕ್ಕೋನ್ತೇನ ಸಭಾಯೇ ವಾ ವತ್ಥಬ್ಬಂ ನಗರದ್ವಾರಮೂಲೇ ವಾ. ತತ್ರಾಪಿ ವಸಿತುಂ ಅಸಕ್ಕೋನ್ತೇನ ಯತ್ಥ ಕತ್ಥಚಿ ಫಾಸುಕಟ್ಠಾನೇ ವಸಿತ್ವಾ ಅನ್ತೋಅರುಣೇ ಆಗಮ್ಮ ತೇಸಂಯೇವ ಸಭಾಯನಗರದ್ವಾರಮೂಲಾನಂ ಹತ್ಥಪಾಸೇ ವಸಿತಬ್ಬಂ. ಘರಸ್ಸ ಪನ ಚೀವರಸ್ಸ ವಾ ಹತ್ಥಪಾಸೇ ವತ್ತಬ್ಬಮೇವ ನತ್ಥಿ.

ಸಚೇ ಘರೇ ಅಟ್ಠಪೇತ್ವಾ ‘‘ಸಭಾಯೇ ಠಪೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಸಭಾಯಂ ಗಚ್ಛನ್ತೋ ಹತ್ಥಂ ಪಸಾರೇತ್ವಾ ‘‘ಹನ್ದಿಮಂ ಚೀವರಂ ಠಪೇಹೀ’’ತಿ ಏವಂ ನಿಕ್ಖೇಪಸುಖೇ ಹತ್ಥಪಾಸಗತೇ ಕಿಸ್ಮಿಞ್ಚಿ ಆಪಣೇ ಚೀವರಂ ನಿಕ್ಖಿಪತಿ, ತೇನ ಪುರಿಮನಯೇನೇವ ಸಭಾಯೇ ವಾ ವತ್ಥಬ್ಬಂ, ದ್ವಾರಮೂಲೇ ವಾ ತೇಸಂ ಹತ್ಥಪಾಸೇ ವಾ ವಸಿತಬ್ಬಂ.

ಸಚೇ ನಗರಸ್ಸ ಬಹೂನಿಪಿ ದ್ವಾರಾನಿ ಹೋನ್ತಿ ಬಹೂನಿ ಚ ಸಭಾಯಾನಿ, ಸಬ್ಬತ್ಥ ವಸಿತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ. ಯಸ್ಸಾ ಪನ ವೀಥಿಯಾ ಚೀವರಂ ಠಪಿತಂ, ಯಂ ತಸ್ಸಾ ಸಮ್ಮುಖಟ್ಠಾನೇ ಸಭಾಯಞ್ಚ ದ್ವಾರಞ್ಚ, ತಸ್ಸ ಸಭಾಯಸ್ಸ ಚ ದ್ವಾರಸ್ಸ ಚ ಹತ್ಥಪಾಸೇ ವಸಿತಬ್ಬಂ. ಏವಞ್ಹಿ ಸತಿ ಸಕ್ಕಾ ಚೀವರಸ್ಸ ಪವತ್ತಿಂ ಜಾನಿತುಂ ¶ . ಸಭಾಯಂ ಪನ ಗಚ್ಛನ್ತೇನ ಯಸ್ಸ ಆಪಣಿಕಸ್ಸ ಹತ್ಥೇ ನಿಕ್ಖಿತ್ತಂ, ಸಚೇ ಸೋ ತಂ ಚೀವರಂ ಅತಿಹರಿತ್ವಾ ಘರೇ ನಿಕ್ಖಿಪತಿ, ವೀಥಿಹತ್ಥಪಾಸೋ ನ ರಕ್ಖತಿ, ಘರಸ್ಸ ಹತ್ಥಪಾಸೇ ¶ ವತ್ಥಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ಮಹನ್ತಂ ಘರಂ ಹೋತಿ ದ್ವೇ ವೀಥಿಯೋ ಫರಿತ್ವಾ ಠಿತಂ, ಪುರತೋ ವಾ ಪಚ್ಛತೋ ವಾ ಹತ್ಥಪಾಸೇಯೇವ ಅರುಣಂ ಉಟ್ಠಾಪೇತಬ್ಬಂ. ಸಭಾಯೇ ನಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಪನ ಸಭಾಯೇ ವಾ ತಸ್ಸ ಸಮ್ಮುಖೇ ನಗರದ್ವಾರಮೂಲೇ ವಾ ತೇಸಂಯೇವ ಹತ್ಥಪಾಸೇ ವಾ ಅರುಣಂ ಉಟ್ಠಾಪೇತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ಪನ ಗಾಮೋ ಅಪರಿಕ್ಖಿತ್ತೋ ಹೋತಿ, ಯಸ್ಮಿಂ ಘರೇ ಚೀವರಂ ನಿಕ್ಖಿತ್ತಂ, ತಸ್ಮಿಂ ಘರೇ ತಸ್ಸ ಘರಸ್ಸ ವಾ ಹತ್ಥಪಾಸೇ ವತ್ಥಬ್ಬಂ.

ಸಚೇ (ಪಾರಾ. ೪೮೦) ಏಕಕುಲಸ್ಸ ಸನ್ತಕಂ ನಿವೇಸನಂ ಹೋತಿ ಪರಿಕ್ಖಿತ್ತಞ್ಚ ನಾನಾಗಬ್ಭಂ ನಾನಾಓವರಕಂ, ಅನ್ತೋನಿವೇಸನೇ ಚೀವರಂ ನಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಅನ್ತೋನಿವೇಸನೇ ವತ್ಥಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ಅಪರಿಕ್ಖಿತ್ತಂ, ಯಸ್ಮಿಂ ಗಬ್ಭೇ ಚೀವರಂ ನಿಕ್ಖಿತ್ತಂ ಹೋತಿ, ತಸ್ಮಿಂ ಗಬ್ಭೇ ವತ್ಥಬ್ಬಂ ಗಬ್ಭಸ್ಸ ಹತ್ಥಪಾಸೇ ವಾ. ಸಚೇ ನಾನಾಕುಲಸ್ಸ ನಿವೇಸನಂ ಹೋತಿ ಪರಿಕ್ಖಿತ್ತಞ್ಚ ನಾನಾಗಬ್ಭಂ ನಾನಾಓವರಕಂ, ಯಸ್ಮಿಂ ಗಬ್ಭೇ ಚೀವರಂ ನಿಕ್ಖಿತ್ತಂ ಹೋತಿ, ತಸ್ಮಿಂ ಗಬ್ಭೇ ವತ್ಥಬ್ಬಂ, ಸಬ್ಬೇಸಂ ಸಾಧಾರಣೇ ಘರದ್ವಾರಮೂಲೇ ವಾ ಗಬ್ಭಸ್ಸ ವಾ ಘರದ್ವಾರಮೂಲಸ್ಸ ವಾ ಹತ್ಥಪಾಸೇ. ಸಚೇ ಅಪರಿಕ್ಖಿತ್ತಂ ಹೋತಿ, ಯಸ್ಮಿಂ ಗಬ್ಭೇ ಚೀವರಂ ನಿಕ್ಖಿತ್ತಂ, ತಸ್ಮಿಂ ಗಬ್ಭೇ ವತ್ಥಬ್ಬಂ ಗಬ್ಭಸ್ಸ ವಾ ಹತ್ಥಪಾಸೇ. ಉದೋಸಿತಅಡ್ಡಮಾಳಪಾಸಾದಹಮ್ಮಿಯೇಸುಪಿ ನಿವೇಸನೇ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ.

ಸಚೇ ಏಕಕುಲಸ್ಸ ನಾವಾ ಹೋತಿ, ಅನ್ತೋನಾವಾಯಂ ಚೀವರಂ ನಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಅನ್ತೋನಾವಾಯಂ ವತ್ಥಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ನಾನಾಕುಲಸ್ಸ ನಾವಾ ಹೋತಿ ನಾನಾಗಬ್ಭಾ ನಾನಾಓವರಕಾ, ಯಸ್ಮಿಂ ಓವರಕೇ ಚೀವರಂ ನಿಕ್ಖಿತ್ತಂ ಹೋತಿ, ತಸ್ಮಿಂ ಓವರಕೇ ವತ್ಥಬ್ಬಂ ಓವರಕಸ್ಸ ಹತ್ಥಪಾಸೇ ವಾ.

ಸಚೇ ಏಕಕುಲಸ್ಸ ಸತ್ಥೋ ಹೋತಿ, ತಸ್ಮಿಂ ಸತ್ಥೇ ಚೀವರಂ ನಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಪುರತೋ ವಾ ಪಚ್ಛತೋ ವಾ ಸತ್ತಬ್ಭನ್ತರಾ ನ ವಿಜಹಿತಬ್ಬಾ, ಪಸ್ಸತೋ ಅಬ್ಭನ್ತರಂ ನ ವಿಜಹಿತಬ್ಬಂ. ಏಕಂ ಅಬ್ಭನ್ತರಂ ಅಟ್ಠವೀಸತಿಹತ್ಥಂ ಹೋತಿ. ಸಚೇ ನಾನಾಕುಲಸ್ಸ ಸತ್ಥೋ ಹೋತಿ, ಸತ್ಥೇ ಚೀವರಂ ನಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಚೀವರಸ್ಸ ಹತ್ಥಪಾಸೇ ವಸಿತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ಸತ್ಥೋ ಗಚ್ಛನ್ತೋ ಗಾಮಂ ವಾ ನದಿಂ ವಾ ಪರಿಯಾದಿಯಿತ್ವಾ ತಿಟ್ಠತಿ, ಅನ್ತೋಪವಿಟ್ಠೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಏಕಾಬದ್ಧೋ ಹುತ್ವಾ ಓರಞ್ಚ ಪಾರಞ್ಚ ಫರಿತ್ವಾ ಠಿತೋ ಹೋತಿ, ಸತ್ಥಪರಿಹಾರೋ ಲಬ್ಭತಿ. ಅಥ ಗಾಮೇ ವಾ ನದಿಯಾ ವಾ ಪರಿಯಾಪನ್ನೋ ಹೋತಿ, ಗಾಮಪರಿಹಾರೋ ಚೇವ ನದೀಪರಿಹಾರೋ ಚ ಲಬ್ಭತಿ. ಸಚೇ ವಿಹಾರಸೀಮಂ ಅತಿಕ್ಕಮಿತ್ವಾ ತಿಟ್ಠತಿ, ಅನ್ತೋಸೀಮಾಯ ಚ ಚೀವರಂ ಹೋತಿ, ವಿಹಾರಂ ಗನ್ತ್ವಾ ¶ ವಸಿತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ಬಹಿಸೀಮಾಯ ಚೀವರಂ ಹೋತಿ, ಸತ್ಥಸಮೀಪೇಯೇವ ವಸಿತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ಗಚ್ಛನ್ತೋ ಸತ್ಥೋ ಸಕಟೇ ವಾ ಭಗ್ಗೇ ಗೋಣೇ ವಾ ನಟ್ಠೇ ಅನ್ತರಾ ಛಿಜ್ಜತಿ, ಯಸ್ಮಿಂ ಕೋಟ್ಠಾಸೇ ಚೀವರಂ ನಿಕ್ಖಿತ್ತಂ, ತತ್ಥ ವಸಿತಬ್ಬಂ.

ಸಚೇ ¶ ಏಕಕುಲಸ್ಸ ಖೇತ್ತಂ ಹೋತಿ ಪರಿಕ್ಖಿತ್ತಞ್ಚ, ಅನ್ತೋಖೇತ್ತೇ ಚೀವರಂ ನಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಅನ್ತೋಖೇತ್ತೇ ವತ್ಥಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ಅಪರಿಕ್ಖಿತ್ತಂ ಹೋತಿ, ಚೀವರಸ್ಸ ಹತ್ಥಪಾಸೇ ವಸಿತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ನಾನಾಕುಲಸ್ಸ ಖೇತ್ತಂ ಹೋತಿ ಪರಿಕ್ಖಿತ್ತಞ್ಚ, ಅನ್ತೋಖೇತ್ತೇ ಚೀವರಂ ನಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ದ್ವಾರಮೂಲೇ ವತ್ಥಬ್ಬಂ ದ್ವಾರಮೂಲಸ್ಸ ಹತ್ಥಪಾಸೇ ವಾ. ಸಚೇ ಅಪರಿಕ್ಖಿತ್ತಂ ಹೋತಿ, ಚೀವರಸ್ಸ ಹತ್ಥಪಾಸೇ ವಸಿತಬ್ಬಂ.

ಸಚೇ ಏಕಕುಲಸ್ಸ ಧಞ್ಞಕರಣಂ ಹೋತಿ ಪರಿಕ್ಖಿತ್ತಞ್ಚ, ಅನ್ತೋಧಞ್ಞಕರಣೇ ಚೀವರಂ ನಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಅನ್ತೋಧಞ್ಞಕರಣೇ ವತ್ಥಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ಅಪರಿಕ್ಖಿತ್ತಂ ಹೋತಿ, ಚೀವರಸ್ಸ ಹತ್ಥಪಾಸೇ ವಸಿತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ನಾನಾಕುಲಸ್ಸ ಧಞ್ಞಕರಣಂ ಹೋತಿ ಪರಿಕ್ಖಿತ್ತಞ್ಚ, ಅನ್ತೋಧಞ್ಞಕರಣೇ ಚೀವರಂ ನಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ದ್ವಾರಮೂಲೇ ವಾ ವತ್ಥಬ್ಬಂ ದ್ವಾರಮೂಲಸ್ಸ ವಾ ಹತ್ಥಪಾಸೇ. ಸಚೇ ಅಪರಿಕ್ಖಿತ್ತಂ ಹೋತಿ, ಚೀವರಸ್ಸ ಹತ್ಥಪಾಸೇ ವಸಿತಬ್ಬಂ. ಪುಪ್ಫಾರಾಮಫಲಾರಾಮೇಸುಪಿ ಖೇತ್ತೇ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ.

ಸಚೇ ಏಕಕುಲಸ್ಸ ವಿಹಾರೋ ಹೋತಿ ಪರಿಕ್ಖಿತ್ತೋ ಚ, ಅನ್ತೋವಿಹಾರೇ ಚೀವರಂ ನಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಅನ್ತೋವಿಹಾರೇ ವತ್ಥಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ಅಪರಿಕ್ಖಿತ್ತೋ ಹೋತಿ, ಯಸ್ಮಿಂ ವಿಹಾರೇ ಚೀವರಂ ನಿಕ್ಖಿತ್ತಂ, ತಸ್ಮಿಂ ವತ್ಥಬ್ಬಂ ತಸ್ಸ ವಿಹಾರಸ್ಸ ವಾ ಹತ್ಥಪಾಸೇ.

ಸಚೇ ಏಕಕುಲಸ್ಸ ರುಕ್ಖಮೂಲಂ ಹೋತಿ, ಯಂ ಮಜ್ಝನ್ಹಿಕೇ ಕಾಲೇ ಸಮನ್ತಾ ಛಾಯಾ ಫರತಿ, ಅನ್ತೋಛಾಯಾಯ ಚೀವರಂ ನಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಅನ್ತೋಛಾಯಾಯ ವತ್ಥಬ್ಬಂ. ವಿರಳಸಾಖಸ್ಸ ಪನ ರುಕ್ಖಸ್ಸ ಆತಪೇನ ಫುಟ್ಠೋಕಾಸೇ ಠಪಿತಂ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಮೇವ ಹೋತಿ, ತಸ್ಮಾ ತಾದಿಸಸ್ಸ ರುಕ್ಖಸ್ಸ ಸಾಖಚ್ಛಾಯಾಯ ವಾ ಖನ್ಧಚ್ಛಾಯಾಯ ವಾ ಠಪೇತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ಸಾಖಾಯ ವಾ ವಿಟಪೇ ವಾ ಠಪೇತಿ, ಉಪರಿ ಅಞ್ಞಸಾಖಚ್ಛಾಯಾಯ ಫುಟ್ಠೋಕಾಸೇಯೇವ ಠಪೇತಬ್ಬಂ. ಖುಜ್ಜರುಕ್ಖಸ್ಸ ಛಾಯಾ ದೂರಂ ಗಚ್ಛತಿ, ಛಾಯಾಯ ಗತಟ್ಠಾನೇ ಠಪೇತುಂ ವಟ್ಟತಿಯೇವ. ಸಚೇ ನಾನಾಕುಲಸ್ಸ ರುಕ್ಖಮೂಲಂ ಹೋತಿ, ಚೀವರಸ್ಸ ಹತ್ಥಪಾಸೇ ವಸಿತಬ್ಬಂ.

ಅಜ್ಝೋಕಾಸೇ ಪನ ಅಗಾಮಕೇ ಅರಞ್ಞೇ ಚೀವರಂ ಠಪೇತ್ವಾ ತಸ್ಸ ಸಮನ್ತಾ ಸತ್ತಬ್ಭನ್ತರೇ ವಸಿತಬ್ಬಂ. ಅಗಾಮಕಂ ನಾಮ ಅರಞ್ಞಂ ವಿಞ್ಝಾಟವೀಆದೀಸು ವಾ ಸಮುದ್ದಮಜ್ಝೇ ವಾ ಮಚ್ಛಬನ್ಧಾನಂ ಅಗಮನಪಥೇ ದೀಪಕೇಸು ಲಬ್ಭತಿ. ತಾದಿಸೇ ಅರಞ್ಞೇ ಮಜ್ಝೇ ¶ ಠಿತಸ್ಸ ಸಮನ್ತಾ ಸತ್ತಬ್ಭನ್ತರಪರಿಚ್ಛೇದೋ, ವಿನಿಬ್ಬೇಧೇನ ಚುದ್ದಸ ಹೋನ್ತಿ. ಮಜ್ಝೇ ನಿಸಿನ್ನೋ ಪುರತ್ಥಿಮಾಯ ವಾ ಪಚ್ಛಿಮಾಯ ವಾ ದಿಸಾಯ ಪರಿಯನ್ತೇ ಠಪಿತಚೀವರಂ ರಕ್ಖತಿ. ಸಚೇ ಪನ ಅರುಣುಗ್ಗಮನಸಮಯೇ ಕೇಸಗ್ಗಮತ್ತಮ್ಪಿ ಪುರತ್ಥಿಮಂ ದಿಸಂ ಗಚ್ಛತಿ, ಪಚ್ಛಿಮಾಯ ದಿಸಾಯ ಚೀವರಂ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಂ ಹೋತಿ. ಏಸ ನಯೋ ಇತರಸ್ಮಿಂ. ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಂ ಪನ ಚೀವರಂ ಅನಿಸ್ಸಜ್ಜಿತ್ವಾ ಪರಿಭುಞ್ಜನ್ತೋ ದುಕ್ಕಟಂ ಆಪಜ್ಜತಿ.

೫೨. ಸಚೇ ¶ ಪಧಾನಿಕೋ ಭಿಕ್ಖು ಸಬ್ಬರತ್ತಿಂ ಪಧಾನಮನುಯುಞ್ಜಿತ್ವಾ ಪಚ್ಚೂಸಸಮಯೇ ‘‘ನಹಾಯಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ತೀಣಿ ಚೀವರಾನಿ ತೀರೇ ಠಪೇತ್ವಾ ನದಿಂ ಓತರತಿ, ನಹಾಯನ್ತಸ್ಸೇವ ಚಸ್ಸ ಅರುಣಂ ಉಟ್ಠಹತಿ, ಕಿಂ ಕಾತಬ್ಬಂ? ಸೋ ಹಿ ಯದಿ ಉತ್ತರಿತ್ವಾ ಚೀವರಂ ನಿವಾಸೇತಿ, ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಂ ಚೀವರಂ, ಅನಿಸ್ಸಜ್ಜಿತ್ವಾ ಪರಿಭುಞ್ಜನಪಚ್ಚಯಾ ದುಕ್ಕಟಂ ಆಪಜ್ಜತಿ. ಅಥ ನಗ್ಗೋ ಗಚ್ಛತಿ, ಏವಮ್ಪಿ ದುಕ್ಕಟಂ ಆಪಜ್ಜತೀತಿ? ನಾಪಜ್ಜತಿ. ಸೋ ಹಿ ಯಾವ ಅಞ್ಞಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ದಿಸ್ವಾ ವಿನಯಕಮ್ಮಂ ನ ಕರೋತಿ, ತಾವ ತೇಸಂ ಚೀವರಾನಂ ಅಪರಿಭೋಗಾರಹತ್ತಾ ನಟ್ಠಚೀವರಟ್ಠಾನೇ ಠಿತೋ ಹೋತಿ, ನಟ್ಠಚೀವರಸ್ಸ ಚ ಅಕಪ್ಪಿಯಂ ನಾಮ ನತ್ಥಿ, ತಸ್ಮಾ ಏಕಂ ನಿವಾಸೇತ್ವಾ ದ್ವೇ ಹತ್ಥೇನ ಗಹೇತ್ವಾ ವಿಹಾರಂ ಗನ್ತ್ವಾ ವಿನಯಕಮ್ಮಂ ಕಾತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ದೂರೇ ವಿಹಾರೋ ಹೋತಿ, ಅನ್ತರಾಮಗ್ಗೇ ಮನುಸ್ಸಾ ಸಞ್ಚರನ್ತಿ, ಏಕಂ ನಿವಾಸೇತ್ವಾ ಏಕಂ ಪಾರುಪಿತ್ವಾ ಏಕಂ ಅಂಸಕೂಟೇ ಠಪೇತ್ವಾ ಗನ್ತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ವಿಹಾರೇ ಸಭಾಗಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ನ ಪಸ್ಸತಿ, ಭಿಕ್ಖಾಚಾರಂ ಗತಾ ಹೋನ್ತಿ, ಸಙ್ಘಾಟಿಂ ಬಹಿಗಾಮೇ ಠಪೇತ್ವಾ ಸನ್ತರುತ್ತರೇನ ಆಸನಸಾಲಂ ಗನ್ತ್ವಾ ವಿನಯಕಮ್ಮಂ ಕಾತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ಬಹಿಗಾಮೇ ಚೋರಭಯಂ ಹೋತಿ, ಪಾರುಪಿತ್ವಾ ಗನ್ತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ಆಸನಸಾಲಾ ಸಮ್ಬಾಧಾ ಹೋತಿ, ಜನಾಕಿಣ್ಣಾ ನ ಸಕ್ಕಾ ಏಕಮನ್ತೇ ಚೀವರಂ ಅಪನೇತ್ವಾ ವಿನಯಕಮ್ಮಂ ಕಾತುಂ, ಏಕಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಆದಾಯ ಬಹಿಗಾಮಂ ಗನ್ತ್ವಾ ವಿನಯಕಮ್ಮಂ ಕತ್ವಾ ಚೀವರಾನಿ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬಾನಿ.

ಸಚೇ ಥೇರಾ ಭಿಕ್ಖೂ ದಹರಾನಂ ಹತ್ಥೇ ಪತ್ತಚೀವರಂ ದತ್ವಾ ಮಗ್ಗಂ ಗಚ್ಛನ್ತಾ ಪಚ್ಛಿಮಯಾಮೇ ಸಯಿತುಕಾಮಾ ಹೋನ್ತಿ, ಅತ್ತನೋ ಅತ್ತನೋ ಚೀವರಂ ಹತ್ಥಪಾಸೇ ಕತ್ವಾವ ಸಯಿತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ಗಚ್ಛನ್ತಾನಂಯೇವ ಅಸಮ್ಪತ್ತೇಸು ದಹರೇಸು ಅರುಣಂ ಉಗ್ಗಚ್ಛತಿ, ಚೀವರಂ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಂ ಹೋತಿ, ನಿಸ್ಸಯೋ ಪನ ನ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸಮ್ಭತಿ. ದಹರಾನಮ್ಪಿ ಪುರತೋ ಗಚ್ಛನ್ತಾನಂ ಥೇರೇಸು ಅಸಮ್ಪತ್ತೇಸು ಏಸೇವ ನಯೋ. ಮಗ್ಗಂ ವಿರಜ್ಝಿತ್ವಾ ಅರಞ್ಞೇ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಅಪಸ್ಸನ್ತೇಸುಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ. ಸಚೇ ಪನ ದಹರಾ ‘‘ಮಯಂ, ಭನ್ತೇ, ಮುಹುತ್ತಂ ಸಯಿತ್ವಾ ಅಸುಕಸ್ಮಿಂ ನಾಮ ಓಕಾಸೇ ತುಮ್ಹೇ ಸಮ್ಪಾಪುಣಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಯಾವ ಅರುಣುಗ್ಗಮನಾ ಸಯನ್ತಿ, ಚೀವರಞ್ಚ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಂ ಹೋತಿ, ನಿಸ್ಸಯೋ ಚ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸಮ್ಭತಿ. ದಹರೇ ಉಯ್ಯೋಜೇತ್ವಾ ಥೇರೇಸು ಸಯನ್ತೇಸುಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ. ದ್ವೇಧಾಪಥಂ ದಿಸ್ವಾ ಥೇರಾ ‘‘ಅಯಂ ಮಗ್ಗೋ’’ ¶ , ದಹರಾ ‘‘ಅಯಂ ಮಗ್ಗೋ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಸ್ಸ ವಚನಂ ಅಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಗತಾ, ಸಹ ಅರುಣಸ್ಸ ಉಗ್ಗಮನಾ ಚೀವರಾನಿ ಚ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಾನಿ ಹೋನ್ತಿ, ನಿಸ್ಸಯೋ ಚ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸಮ್ಭತಿ. ಸಚೇ ದಹರಾ ಮಗ್ಗತೋ ಓಕ್ಕಮ್ಮ ‘‘ಅನ್ತೋಅರುಣೇಯೇವ ನಿವತ್ತಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ಭೇಸಜ್ಜತ್ಥಾಯ ಗಾಮಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ಆಗಚ್ಛನ್ತಿ, ಅಸಮ್ಪತ್ತಾನಂಯೇವ ಚ ನೇಸಂ ಅರುಣೋ ಉಗ್ಗಚ್ಛತಿ, ಚೀವರಾನಿ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಾನಿ ಹೋನ್ತಿ, ನಿಸ್ಸಯೋ ಪನ ನ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸಮ್ಭತಿ. ಸಚೇ ಪನ ಧೇನುಭಯೇನ ವಾ ಸುನಖಭಯೇನ ವಾ ಮುಹುತ್ತಂ ಠತ್ವಾ ‘‘ಗಮಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ಠತ್ವಾ ವಾ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ವಾ ಗಚ್ಛನ್ತಿ, ಅನ್ತರಾ ಅರುಣೇ ಉಗ್ಗತೇ ಚೀವರಾನಿ ಚ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಾನಿ ಹೋನ್ತಿ, ನಿಸ್ಸಯೋ ಚ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸಮ್ಭತಿ.

ಸಚೇ ¶ ‘‘ಅನ್ತೋಅರುಣೇಯೇವ ಆಗಮಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ಅನ್ತೋಸೀಮಾಯಂ ಗಾಮಂ ಪವಿಟ್ಠಾನಂ ಅನ್ತರಾ ಅರುಣೋ ಉಗ್ಗಚ್ಛತಿ, ನೇವ ಚೀವರಾನಿ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಾನಿ ಹೋನ್ತಿ, ನ ನಿಸ್ಸಯೋ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸಮ್ಭತಿ. ಸಚೇ ಪನ ‘‘ವಿಭಾಯತು ತಾವಾ’’ತಿ ನಿಸೀದನ್ತಿ, ಅರುಣೇ ಉಗ್ಗತೇ ನ ಚೀವರಾನಿ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಾನಿ ಹೋನ್ತಿ, ನಿಸ್ಸಯೋ ಪನ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸಮ್ಭತಿ. ಸಚೇ ಯೇಪಿ ‘‘ಅನ್ತೋಅರುಣೇಯೇವ ಆಗಮಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ಸಾಮನ್ತವಿಹಾರಂ ಧಮ್ಮಸ್ಸವನತ್ಥಾಯ ಸಉಸ್ಸಾಹಾ ಗಚ್ಛನ್ತಿ, ಅನ್ತರಾಮಗ್ಗೇಯೇವ ಚ ನೇಸಂ ಅರುಣೋ ಉಗ್ಗಚ್ಛತಿ, ಚೀವರಾನಿ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಾನಿ ಹೋನ್ತಿ, ನಿಸ್ಸಯೋ ಪನ ನ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸಮ್ಭತಿ. ಸಚೇ ಧಮ್ಮಗಾರವೇನ ‘‘ಯಾವಪರಿಯೋಸಾನಂ ಸುತ್ವಾವ ಗಮಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ನಿಸೀದನ್ತಿ, ಸಹ ಅರುಣಸ್ಸ ಉಗ್ಗಮನಾ ಚೀವರಾನಿಪಿ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಾನಿ ಹೋನ್ತಿ, ನಿಸ್ಸಯೋ ಚ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸಮ್ಭತಿ. ಥೇರೇನ ದಹರಂ ಚೀವರಧೋವನತ್ಥಾಯ ಗಾಮಕಂ ಪೇಸೇನ್ತೇನ ಅತ್ತನೋ ಚೀವರಂ ಪಚ್ಚುದ್ಧರಿತ್ವಾವ ದಾತಬ್ಬಂ, ದಹರಸ್ಸಪಿ ಚೀವರಂ ಪಚ್ಚುದ್ಧರಾಪೇತ್ವಾವ ಠಪೇತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ಅಸತಿಯಾ ಗಚ್ಛತಿ, ಅತ್ತನೋ ಚೀವರಂ ಪಚ್ಚುದ್ಧರಿತ್ವಾ ದಹರಸ್ಸ ಚೀವರಂ ವಿಸ್ಸಾಸೇನ ಗಹೇತ್ವಾ ಠಪೇತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ಥೇರೋ ನ ಸರತಿ, ದಹರೋವ ಸರತಿ, ದಹರೇನ ಅತ್ತನೋ ಚೀವರಂ ಪಚ್ಚುದ್ಧರಿತ್ವಾ ಥೇರಸ್ಸ ಚೀವರಂ ವಿಸ್ಸಾಸೇನ ಗಹೇತ್ವಾ ಗನ್ತ್ವಾ ವತ್ತಬ್ಬಂ ‘‘ಭನ್ತೇ, ತುಮ್ಹಾಕಂ ಚೀವರಂ ಅಧಿಟ್ಠಹಿತ್ವಾ ಪರಿಭುಞ್ಜಥಾ’’ತಿ. ಅತ್ತನೋಪಿ ಚೀವರಂ ಅಧಿಟ್ಠಾತಬ್ಬಂ. ಏವಂ ಏಕಸ್ಸ ಸತಿಯಾಪಿ ಆಪತ್ತಿಮೋಕ್ಖೋ ಹೋತಿ.

ಇತಿ ಪಾಳಿಮುತ್ತಕವಿನಯವಿನಿಚ್ಛಯಸಙ್ಗಹೇ

ಚೀವರವಿಪ್ಪವಾಸವಿನಿಚ್ಛಯಕಥಾ ಸಮತ್ತಾ.

೧೦. ಭಣ್ಡಪಟಿಸಾಮನವಿನಿಚ್ಛಯಕಥಾ

೫೩. ಭಣ್ಡಸ್ಸ ¶ ¶ ಪಟಿಸಾಮನನ್ತಿ ಪರೇಸಂ ಭಣ್ಡಸ್ಸ ಗೋಪನಂ. ಪರೇಸಞ್ಹಿ (ಪಾಚಿ. ಅಟ್ಠ. ೫೦೬) ಕಪ್ಪಿಯವತ್ಥು ವಾ ಹೋತು ಅಕಪ್ಪಿಯವತ್ಥು ವಾ, ಅನ್ತಮಸೋ ಮಾತು ಕಣ್ಣಪಿಳನ್ಧನಂ ಕಾಲಪಣ್ಣಮ್ಪಿ ಗಿಹಿಸನ್ತಕಂ ಭಣ್ಡಾಗಾರಿಕಸೀಸೇನ ಪಟಿಸಾಮೇನ್ತಸ್ಸ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ. ಸಚೇ ಪನ ಮಾತಾಪಿತೂನಂ ಸನ್ತಕಂ ಅವಸ್ಸಂ ಪಟಿಸಾಮೇತಬ್ಬಂ ಕಪ್ಪಿಯಭಣ್ಡಂ ಹೋತಿ, ಅತ್ತನೋ ಅತ್ಥಾಯ ಗಹೇತ್ವಾ ಪಟಿಸಾಮೇತಬ್ಬಂ. ‘‘ಇದಂ ಪಟಿಸಾಮೇತ್ವಾ ದೇಹೀ’’ತಿ ಪನ ವುತ್ತೇ ‘‘ನ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ಪಟಿಕ್ಖಿಪಿತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ‘‘ಪಟಿಸಾಮೇಹೀ’’ತಿ ಪಾತೇತ್ವಾ ಗಚ್ಛನ್ತಿ, ಪಲಿಬೋಧೋ ನಾಮ ಹೋತಿ, ಪಟಿಸಾಮೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ವಿಹಾರೇ ಕಮ್ಮಂ ಕರೋನ್ತಾ ವಡ್ಢಕೀಆದಯೋ ವಾ ರಾಜವಲ್ಲಭಾ ವಾ ‘‘ಅತ್ತನೋ ಉಪಕರಣಭಣ್ಡಂ ವಾ ಸಯನಭಣ್ಡಂ ವಾ ಪಟಿಸಾಮೇತ್ವಾ ದೇಥಾ’’ತಿ ವದನ್ತಿ, ಛನ್ದೇನಪಿ ಭಯೇನಪಿ ನ ಕಾತಬ್ಬಮೇವ, ಗುತ್ತಟ್ಠಾನಂ ಪನ ದಸ್ಸೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ, ಬಲಕ್ಕಾರೇನ ಪಾತೇತ್ವಾ ಗತೇಸು ಚ ಪಟಿಸಾಮೇತುಂ.

ಸಚೇ (ಪಾರಾ. ಅಟ್ಠ. ೧.೧೧೧) ಅತ್ತನೋ ಹತ್ಥೇ ಪಟಿಸಾಮನತ್ಥಾಯ ಠಪಿತಂ ಭಣ್ಡಂ ಸಾಮಿಕೇನ ‘‘ದೇಹಿ ಮೇ ಭಣ್ಡ’’ನ್ತಿ ಯಾಚಿತೋ ಅದಾತುಕಾಮೋ ‘‘ನಾಹಂ ಗಣ್ಹಾಮೀ’’ತಿ ಭಣತಿ, ಸಮ್ಪಜಾನಮುಸಾವಾದೇಪಿ ಅದಿನ್ನಾದಾನಸ್ಸ ಪಯೋಗತ್ತಾ ದುಕ್ಕಟಂ. ‘‘ಕಿಂ ತುಮ್ಹೇ ಭಣಥ, ನೇವಿದಂ ಮಯ್ಹಂ ಅನುರೂಪಂ, ನ ತುಮ್ಹಾಕ’’ನ್ತಿಆದೀನಿ ವದನ್ತಸ್ಸಪಿ ದುಕ್ಕಟಮೇವ. ‘‘ರಹೋ ಮಯಾ ಏತಸ್ಸ ಹತ್ಥೇ ಠಪಿತಂ, ನ ಅಞ್ಞೋ ಕೋಚಿ ಜಾನಾತಿ, ದಸ್ಸತಿ ನು ಖೋ ಮೇ, ನೋ’’ತಿ ಸಾಮಿಕೋ ವಿಮತಿಂ ಉಪ್ಪಾದೇತಿ, ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸ ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯಂ. ತಸ್ಸ ಫರುಸಾದಿಭಾವಂ ದಿಸ್ವಾ ಸಾಮಿಕೋ ‘‘ನ ಮಯ್ಹಂ ದಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಧುರಂ ನಿಕ್ಖಿಪತಿ, ತತ್ರ ಸಚಾಯಂ ಭಿಕ್ಖು ‘‘ಕಿಲಮೇತ್ವಾ ನಂ ದಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ದಾನೇ ಸಉಸ್ಸಾಹೋ, ರಕ್ಖತಿ ತಾವ. ಸಚೇಪಿ ಸೋ ದಾನೇ ನಿರುಸ್ಸಾಹೋ, ಭಣ್ಡಸಾಮಿಕೋ ಪನ ಗಹಣೇ ಸಉಸ್ಸಾಹೋ, ರಕ್ಖತಿಯೇವ. ಯದಿ ಪನ ತಸ್ಮಿಂ ದಾನೇ ನಿರುಸ್ಸಾಹೋ ಭಣ್ಡಸಾಮಿಕೋ ‘‘ನ ಮಯ್ಹಂ ದಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಧುರಂ ನಿಕ್ಖಿಪತಿ, ಏವಂ ಉಭಿನ್ನಂ ಧುರನಿಕ್ಖೇಪೇನ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಪಾರಾಜಿಕಂ. ಯದಿಪಿ ಮುಖೇನ ‘‘ದಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ವದತಿ, ಚಿತ್ತೇನ ಪನ ಅದಾತುಕಾಮೋ, ಏವಮ್ಪಿ ಸಾಮಿಕಸ್ಸ ಧುರನಿಕ್ಖೇಪೇ ಪಾರಾಜಿಕಂ. ತಂ ಪನ ಸಙ್ಗೋಪನತ್ಥಾಯ ಅತ್ತನೋ ಹತ್ಥೇ ಪರೇಹಿ ಠಪಿತಂ ಭಣ್ಡಂ ಅಗುತ್ತದೇಸತೋ ಠಾನಾ ಚಾವೇತ್ವಾ ಗುತ್ತಟ್ಠಾನೇ ಠಪನತ್ಥಾಯ ಹರತೋ ಅನಾಪತ್ತಿ. ಥೇಯ್ಯಚಿತ್ತೇನಪಿ ಠಾನಾ ಚಾವೇನ್ತಸ್ಸ ಅವಹಾರೋ ನತ್ಥಿ. ಕಸ್ಮಾ? ಅತ್ತನೋ ಹತ್ಥೇ ನಿಕ್ಖಿತ್ತತ್ತಾ, ಭಣ್ಡದೇಯ್ಯಂ ಪನ ಹೋತಿ. ಥೇಯ್ಯಚಿತ್ತೇನ ಪರಿಭುಞ್ಜತೋಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ.

೫೪. ಪಞ್ಚನ್ನಂ ¶ ಸಹಧಮ್ಮಿಕಾನಂ ಸನ್ತಕಂ ಪನ ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಪರಿಕ್ಖಾರಂ ಪಟಿಸಾಮೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಸಚೇ ¶ ಆಗನ್ತುಕೋ ಭಿಕ್ಖು ಆವಾಸಿಕಾನಂ ಚೀವರಕಮ್ಮಂ ಕರೋನ್ತಾನಂ ಸಮೀಪೇ ಪತ್ತಚೀವರಂ ಠಪೇತ್ವಾ ‘‘ಏತೇ ಸಙ್ಗೋಪೇಸ್ಸನ್ತೀ’’ತಿ ಮಞ್ಞಮಾನೋ ನಹಾಯಿತುಂ ವಾ ಅಞ್ಞತ್ರ ವಾ ಗಚ್ಛತಿ, ಸಚೇ ತಂ ಆವಾಸಿಕಾ ಸಙ್ಗೋಪೇನ್ತಿ, ಇಚ್ಚೇತಂ ಕುಸಲಂ. ನೋ ಚೇ, ನಟ್ಠೇ ಗೀವಾ ನ ಹೋತಿ. ಸಚೇಪಿ ಸೋ ‘‘ಇದಂ, ಭನ್ತೇ, ಠಪೇಥಾ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಗಚ್ಛತಿ, ಇತರೇ ಚ ಕಿಚ್ಚಪಸುತತ್ತಾ ನ ಜಾನನ್ತಿ, ಏಸೇವ ನಯೋ. ಅಥಾಪಿ ತೇ ‘‘ಇದಂ, ಭನ್ತೇ, ಠಪೇಥಾ’’ತಿ ವುತ್ತಾ ‘‘ಮಯಂ ಬ್ಯಾವಟಾ’’ತಿ ಪಟಿಕ್ಖಿಪನ್ತಿ, ಇತರೋ ಚ ‘‘ಅವಸ್ಸಂ ಠಪೇಸ್ಸನ್ತೀ’’ತಿ ಅನಾದಿಯಿತ್ವಾ ಗಚ್ಛತಿ, ಏಸೇವ ನಯೋ. ಸಚೇ ಪನ ತೇ ತೇನ ಯಾಚಿತಾ ವಾ ಅಯಾಚಿತಾ ವಾ ‘‘ಮಯಂ ಠಪೇಸ್ಸಾಮ, ತ್ವಂ ಗಚ್ಛಾ’’ತಿ ವದನ್ತಿ, ತಂ ಸಙ್ಗೋಪಿತಬ್ಬಂ. ನೋ ಚೇ ಸಙ್ಗೋಪೇನ್ತಿ, ನಟ್ಠೇ ಗೀವಾ. ಕಸ್ಮಾ? ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿತತ್ತಾ.

ಯೋ ಭಿಕ್ಖು ಭಣ್ಡಾಗಾರಿಕೋ ಹುತ್ವಾ ಪಚ್ಚೂಸಸಮಯೇ ಏವ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಪತ್ತಚೀವರಾನಿ ಹೇಟ್ಠಾಪಾಸಾದಂ ಓರೋಪೇತ್ವಾ ದ್ವಾರಂ ಅಪಿದಹಿತ್ವಾ ತೇಸಮ್ಪಿ ಅನಾರೋಚೇತ್ವಾವ ದೂರೇ ಭಿಕ್ಖಾಚಾರಂ ಗಚ್ಛತಿ, ತಾನಿ ಚೇ ಚೋರಾ ಹರನ್ತಿ, ತಸ್ಸೇವ ಗೀವಾ. ಯೋ ಪನ ಭಿಕ್ಖು ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ‘‘ಓರೋಪೇಥ, ಭನ್ತೇ, ಪತ್ತಚೀವರಾನಿ, ಕಾಲೋ ಸಲಾಕಗ್ಗಹಣಸ್ಸಾ’’ತಿ ವುತ್ತೋ ‘‘ಸಮಾಗತಾತ್ಥಾ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ‘‘ಆಮ ಸಮಾಗತಾಮ್ಹಾ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ಪತ್ತಚೀವರಾನಿ ನೀಹರಿತ್ವಾ ನಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಭಣ್ಡಾಗಾರದ್ವಾರಂ ಬನ್ಧಿತ್ವಾ ‘‘ತುಮ್ಹೇ ಪತ್ತಚೀವರಾನಿ ಗಹೇತ್ವಾ ಹೇಟ್ಠಾಪಾಸಾದದ್ವಾರಂ ಪಟಿಜಗ್ಗಿತ್ವಾ ಗಚ್ಛೇಯ್ಯಾಥಾ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಗಚ್ಛತಿ. ತತ್ರ ಚೇಕೋ ಅಲಸಜಾತಿಕೋ ಭಿಕ್ಖು ಭಿಕ್ಖೂಸು ಗತೇಸು ಪಚ್ಛಾ ಅಕ್ಖೀನಿ ಪುಞ್ಛನ್ತೋ ಉಟ್ಠಹಿತ್ವಾ ಉದಕಟ್ಠಾನಂ ಮುಖಧೋವನತ್ಥಂ ಗಚ್ಛತಿ, ತಂ ಖಣಂ ದಿಸ್ವಾ ಚೋರಾ ತಸ್ಸ ಪತ್ತಚೀವರಂ ಹರನ್ತಿ, ಸುಹಟಂ, ಭಣ್ಡಾಗಾರಿಕಸ್ಸ ಗೀವಾ ನ ಹೋತಿ.

ಸಚೇಪಿ ಕೋಚಿ ಭಣ್ಡಾಗಾರಿಕಸ್ಸ ಅನಾರೋಚೇತ್ವಾವ ಭಣ್ಡಾಗಾರೇ ಅತ್ತನೋ ಪರಿಕ್ಖಾರಂ ಠಪೇತಿ, ತಸ್ಮಿಮ್ಪಿ ನಟ್ಠೇ ಭಣ್ಡಾಗಾರಿಕಸ್ಸ ಗೀವಾ ನ ಹೋತಿ. ಸಚೇ ಪನ ಭಣ್ಡಾಗಾರಿಕೋ ತಂ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಅಟ್ಠಾನೇ ಠಪಿತ’’ನ್ತಿ ಗಹೇತ್ವಾ ಠಪೇತಿ, ನಟ್ಠೇ ತಸ್ಸೇವ ಗೀವಾ. ಸಚೇಪಿ ಠಪಿತಭಿಕ್ಖುನಾ ‘‘ಮಯಾ, ಭನ್ತೇ, ಈದಿಸೋ ನಾಮ ಪರಿಕ್ಖಾರೋ ಠಪಿತೋ, ಉಪಧಾರೇಯ್ಯಾಥಾ’’ತಿ ವುತ್ತೋ ‘‘ಸಾಧೂ’’ತಿ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛತಿ, ದುನ್ನಿಕ್ಖಿತ್ತಂ ವಾ ಮಞ್ಞಮಾನೋ ಅಞ್ಞಸ್ಮಿಂ ಠಾನೇ ಠಪೇತಿ, ನಟ್ಠೇ ತಸ್ಸೇವ ಗೀವಾ. ‘‘ನಾಹಂ ಜಾನಾಮೀ’’ತಿ ಪಟಿಕ್ಖಿಪನ್ತಸ್ಸ ಪನ ನತ್ಥಿ ಗೀವಾ. ಯೋಪಿ ತಸ್ಸ ಪಸ್ಸನ್ತಸ್ಸೇವ ಠಪೇತಿ, ಭಣ್ಡಾಗಾರಿಕಞ್ಚ ನ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಾಪೇತಿ, ನಟ್ಠಂ ಸುನಟ್ಠಮೇವ. ಸಚೇ ಪನ ನಂ ಭಣ್ಡಾಗಾರಿಕೋ ಅಞ್ಞತ್ರ ಠಪೇತಿ, ನಟ್ಠೇ ಗೀವಾ ¶ . ಸಚೇ ಭಣ್ಡಾಗಾರಂ ಸುಗುತ್ತಂ, ಸಬ್ಬೋ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಚೇತಿಯಸ್ಸ ಚ ಪರಿಕ್ಖಾರೋ ತತ್ಥೇವ ಠಪೀಯತಿ, ಭಣ್ಡಾಗಾರಿಕೋ ಚ ಬಾಲೋ ಅಬ್ಯತ್ತೋ ದ್ವಾರಂ ವಿವರಿತ್ವಾ ಧಮ್ಮಕಥಂ ವಾ ಸೋತುಂ ಅಞ್ಞಂ ವಾ ಕಿಞ್ಚಿ ಕಾತುಂ ಕತ್ಥಚಿ ಗಚ್ಛತಿ, ತಂ ಖಣಂ ದಿಸ್ವಾ ಯತ್ತಕಂ ಚೋರಾ ಹರನ್ತಿ, ಸಬ್ಬಂ ತಸ್ಸ ಗೀವಾ. ಭಣ್ಡಾಗಾರತೋ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ಬಹಿ ಚಙ್ಕಮನ್ತಸ್ಸ ವಾ ದ್ವಾರಂ ವಿವರಿತ್ವಾ ಸರೀರಂ ಉತುಂ ಗಾಹಾಪೇನ್ತಸ್ಸ ವಾ ತತ್ಥೇವ ¶ ಸಮಣಧಮ್ಮಾನುಯೋಗೇನ ನಿಸಿನ್ನಸ್ಸ ವಾ ತತ್ಥೇವ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ಕೇನಚಿ ಕಮ್ಮೇನ ಬ್ಯಾವಟಸ್ಸ ವಾ ಉಚ್ಚಾರಪಸ್ಸಾವಪೀಳಿತಸ್ಸಪಿ ಸತೋ ತತ್ಥೇವ ಉಪಚಾರೇ ವಿಜ್ಜಮಾನೇ ಬಹಿ ಗಚ್ಛತೋ ವಾ ಅಞ್ಞೇನ ವಾ ಕೇನಚಿ ಆಕಾರೇನ ಪಮತ್ತಸ್ಸ ಸತೋ ದ್ವಾರಂ ವಿವರಿತ್ವಾ ವಾ ವಿವಟಮೇವ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ವಾ ಸನ್ಧಿಂ ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ವಾ ಯತ್ತಕಂ ತಸ್ಸ ಪಮಾದಪಚ್ಚಯಾ ಚೋರಾ ಹರನ್ತಿ, ಸಬ್ಬಂ ತಸ್ಸೇವ ಗೀವಾ. ‘‘ಉಣ್ಹಸಮಯೇ ಪನ ವಾತಪಾನಂ ವಿವರಿತ್ವಾ ನಿಪಜ್ಜಿತುಂ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ವದನ್ತಿ. ಉಚ್ಚಾರಪೀಳಿತಸ್ಸ ಪನ ತಸ್ಮಿಂ ಉಪಚಾರೇ ಅಸತಿ ಅಞ್ಞತ್ಥ ಗಚ್ಛನ್ತಸ್ಸ ಗಿಲಾನಪಕ್ಖೇ ಠಿತತ್ತಾ ಅವಿಸಯೋ, ತಸ್ಮಾ ಗೀವಾ ನ ಹೋತಿ.

೫೫. ಯೋ ಪನ ಅನ್ತೋ ಉಣ್ಹಪೀಳಿತೋ ದ್ವಾರಂ ಸುಗುತ್ತಂ ಕತ್ವಾ ಬಹಿ ನಿಕ್ಖಮತಿ, ಚೋರಾ ತಂ ಗಹೇತ್ವಾ ‘‘ದ್ವಾರಂ ವಿವರಾ’’ತಿ ವದನ್ತಿ, ಯಾವತತಿಯಂ ನ ವಿವರಿತಬ್ಬಂ. ಯದಿ ಪನ ತೇ ಚೋರಾ ‘‘ಸಚೇ ನ ವಿವರಸಿ, ತಞ್ಚ ಮಾರೇಸ್ಸಾಮ, ದ್ವಾರಞ್ಚ ಭಿನ್ದಿತ್ವಾ ಪರಿಕ್ಖಾರಂ ಹರಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ಫರಸುಆದೀನಿ ಉಕ್ಖಿಪನ್ತಿ, ‘‘ಮಯಿ ಚ ಮತೇ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಚ ಸೇನಾಸನೇ ವಿನಟ್ಠೇ ಗುಣೋ ನತ್ಥೀ’’ತಿ ವಿವರಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಇಧಾಪಿ ‘‘ಅವಿಸಯತ್ತಾ ಗೀವಾ ನತ್ಥೀ’’ತಿ ವದನ್ತಿ. ಸಚೇ ಕೋಚಿ ಆಗನ್ತುಕೋ ಕುಞ್ಚಿಕಂ ವಾ ದೇತಿ, ದ್ವಾರಂ ವಾ ವಿವರತಿ, ಯತ್ತಕಂ ಚೋರಾ ಹರನ್ತಿ, ಸಬ್ಬಂ ತಸ್ಸ ಗೀವಾ. ಸಙ್ಘೇನ ಭಣ್ಡಾಗಾರಂ ಗುತ್ತತ್ಥಾಯ ಸೂಚಿಯನ್ತಕಞ್ಚ ಕುಞ್ಚಿಕಮುದ್ದಿಕಾ ಚ ಯೋಜೇತ್ವಾ ದಿನ್ನಾ ಹೋತಿ, ಭಣ್ಡಾಗಾರಿಕೋ ಘಟಿಕಮತ್ತಂ ದತ್ವಾ ನಿಪಜ್ಜತಿ, ಚೋರಾ ವಿವರಿತ್ವಾ ಪರಿಕ್ಖಾರಂ ಹರನ್ತಿ, ತಸ್ಸೇವ ಗೀವಾ. ಸೂಚಿಯನ್ತಕಞ್ಚ ಕುಞ್ಚಿಕಮುದ್ದಿಕಞ್ಚ ಯೋಜೇತ್ವಾ ನಿಪನ್ನಂ ಪನೇತಂ ಸಚೇ ಚೋರಾ ಆಗನ್ತ್ವಾ ‘‘ದ್ವಾರಂ ವಿವರಾಹೀ’’ತಿ ವದನ್ತಿ, ತತ್ಥ ಪುರಿಮನಯೇನೇವ ಪಟಿಪಜ್ಜಿತಬ್ಬಂ. ಏವಂ ಸುಗುತ್ತಂ ಕತ್ವಾ ನಿಪನ್ನೇ ಪನ ಸಚೇ ಭಿತ್ತಿಂ ವಾ ಛದನಂ ವಾ ಭಿನ್ದಿತ್ವಾ ಉಮಙ್ಗೇನ ವಾ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ಹರನ್ತಿ, ನ ತಸ್ಸ ಗೀವಾ.

ಸಚೇ ಭಣ್ಡಾಗಾರೇ ಅಞ್ಞೇಪಿ ಥೇರಾ ವಸನ್ತಿ, ವಿವಟೇ ದ್ವಾರೇ ಅತ್ತನೋ ಅತ್ತನೋ ಪರಿಕ್ಖಾರಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಗಚ್ಛನ್ತಿ, ಭಣ್ಡಾಗಾರಿಕೋ ತೇಸು ಗತೇಸು ದ್ವಾರಂ ನ ಜಗ್ಗತಿ, ಸಚೇ ತತ್ಥ ಕಿಞ್ಚಿ ಅವಹರೀಯತಿ, ಭಣ್ಡಾಗಾರಿಕಸ್ಸ ಇಸ್ಸರವತಾಯ ಭಣ್ಡಾಗಾರಿಕಸ್ಸೇವ ಗೀವಾ, ಥೇರೇಹಿ ಪನ ಸಹಾಯೇಹಿ ಭವಿತಬ್ಬಂ. ಅಯಞ್ಹಿ ಸಾಮೀಚಿ. ಯದಿ ಭಣ್ಡಾಗಾರಿಕೋ ‘‘ತುಮ್ಹೇ ಬಹಿ ಠತ್ವಾ ತುಮ್ಹಾಕಂ ಪರಿಕ್ಖಾರಂ ಗಣ್ಹಥ ¶ , ಮಾ ಪವಿಸಿತ್ಥಾ’’ತಿ ವದತಿ, ತೇಸಞ್ಚ ಏಕೋ ಲೋಲಮಹಾಥೇರೋ ಸಾಮಣೇರೇಹಿ ಚೇವ ಉಪಟ್ಠಾಕೇಹಿ ಚ ಸದ್ಧಿಂ ಭಣ್ಡಾಗಾರಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ನಿಸೀದತಿ ಚೇವ ನಿಪಜ್ಜತಿ ಚ, ಯತ್ತಕಂ ಭಣ್ಡಂ ನಸ್ಸತಿ, ಸಬ್ಬಂ ತಸ್ಸ ಗೀವಾ, ಭಣ್ಡಾಗಾರಿಕೇನ ಪನ ಅವಸೇಸಥೇರೇಹಿ ಚ ಸಹಾಯೇಹಿ ಭವಿತಬ್ಬಂ. ಅಥ ಭಣ್ಡಾಗಾರಿಕೋವ ಲೋಲಸಾಮಣೇರೇ ಚ ಉಪಟ್ಠಾಕೇ ಚ ಗಹೇತ್ವಾ ಭಣ್ಡಾಗಾರೇ ನಿಸೀದತಿ ಚೇವ ನಿಪಜ್ಜತಿ ಚ, ಯತ್ತಕಂ ನಸ್ಸತಿ, ಸಬ್ಬಂ ತಸ್ಸೇವ ಗೀವಾ. ತಸ್ಮಾ ಭಣ್ಡಾಗಾರಿಕೇನೇವ ತತ್ಥ ವಸಿತಬ್ಬಂ, ಅವಸೇಸೇಹಿ ಅಪ್ಪೇವ ರುಕ್ಖಮೂಲೇ ವಸಿತಬ್ಬಂ, ನ ಚ ಭಣ್ಡಾಗಾರೇತಿ.

೫೬. ಯೇ ¶ ಪನ ಅತ್ತನೋ ಅತ್ತನೋ ಸಭಾಗಭಿಕ್ಖೂನಂ ವಸನಗಬ್ಭೇಸು ಪರಿಕ್ಖಾರಂ ಠಪೇನ್ತಿ, ಪರಿಕ್ಖಾರೇ ನಟ್ಠೇ ಯೇಹಿ ಠಪಿತೋ, ತೇಸಂಯೇವ ಗೀವಾ, ಇತರೇಹಿ ಪನ ಸಹಾಯೇಹಿ ಭವಿತಬ್ಬಂ. ಯದಿ ಪನ ಸಙ್ಘೋ ಭಣ್ಡಾಗಾರಿಕಸ್ಸ ವಿಹಾರೇಯೇವ ಯಾಗುಭತ್ತಂ ದಾಪೇತಿ, ಸೋ ಚ ಭಿಕ್ಖಾಚಾರತ್ಥಾಯ ಗಾಮಂ ಗಚ್ಛತಿ, ನಟ್ಠಂ ತಸ್ಸೇವ ಗೀವಾ. ಭಿಕ್ಖಾಚಾರಂ ಪವಿಸನ್ತೇಹಿ ಅತಿರೇಕಚೀವರಂ ರಕ್ಖಣತ್ಥಾಯ ಠಪಿತವಿಹಾರವಾರಿಕಸ್ಸಪಿ ಯಾಗುಭತ್ತಂ ವಾ ನಿವಾಪಂ ವಾ ಲಭಮಾನಸ್ಸೇವ ಭಿಕ್ಖಾಚಾರಂ ಗಚ್ಛತೋ ಯಂ ತತ್ಥ ನಸ್ಸತಿ, ಸಬ್ಬಂ ಗೀವಾ. ನ ಕೇವಲಞ್ಚ ಏತ್ತಕಮೇವ, ಭಣ್ಡಾಗಾರಿಕಸ್ಸ ವಿಯ ಯಂ ತಸ್ಸ ಪಮಾದಪಚ್ಚಯಾ ನಸ್ಸತಿ, ಸಬ್ಬಂ ಗೀವಾ.

ಸಚೇ ವಿಹಾರೋ ಮಹಾ ಹೋತಿ, ಅಞ್ಞಂ ಪದೇಸಂ ರಕ್ಖಿತುಂ ಗಚ್ಛನ್ತಸ್ಸ ಅಞ್ಞಸ್ಮಿಂ ಪದೇಸೇ ನಿಕ್ಖಿತ್ತಂ ಹರನ್ತಿ, ಅವಿಸಯತ್ತಾ ಗೀವಾ ನ ಹೋತಿ. ಈದಿಸೇ ಪನ ವಿಹಾರೇ ವೇಮಜ್ಝೇ ಸಬ್ಬೇಸಂ ಓಸರಣಟ್ಠಾನೇ ಪರಿಕ್ಖಾರೇ ಠಪೇತ್ವಾ ನಿಸೀದಿತಬ್ಬಂ, ವಿಹಾರವಾರಿಕಾ ವಾ ದ್ವೇ ತಯೋ ಠಪೇತಬ್ಬಾ. ಸಚೇ ತೇಸಮ್ಪಿ ಅಪ್ಪಮತ್ತಾನಂ ಇತೋ ಚಿತೋ ಚ ರಕ್ಖತಂಯೇವ ಕಿಞ್ಚಿ ನಸ್ಸತಿ, ಗೀವಾ ನ ಹೋತಿ. ವಿಹಾರವಾರಿಕೇ ಬನ್ಧಿತ್ವಾ ಹರಿತಭಣ್ಡಮ್ಪಿ ಚೋರಾನಂ ಪಟಿಪಥಂ ಗತೇಸು ಅಞ್ಞೇನ ಮಗ್ಗೇನ ಹರಿತಭಣ್ಡಮ್ಪಿ ನ ತೇಸಂ ಗೀವಾ. ಸಚೇ ವಿಹಾರವಾರಿಕಾನಂ ವಿಹಾರೇ ದಾತಬ್ಬಂ ಯಾಗುಭತ್ತಂ ವಾ ನಿವಾಪೋ ವಾ ನ ಹೋತಿ, ತೇಹಿ ಪತ್ತಬ್ಬಲಾಭತೋ ಅತಿರೇಕಾ ದ್ವೇ ತಿಸ್ಸೋ ಯಾಗುಸಲಾಕಾ ತೇಸಂ ಪಹೋನಕಭತ್ತಸಲಾಕಾ ಚ ಠಪೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ, ನಿಬದ್ಧಂ ಕತ್ವಾ ಪನ ನ ಠಪೇತಬ್ಬಾ. ಮನುಸ್ಸಾ ಹಿ ವಿಪ್ಪಟಿಸಾರಿನೋ ಹೋನ್ತಿ ‘‘ವಿಹಾರವಾರಿಕಾಯೇವ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಭತ್ತಂ ಭುಞ್ಜನ್ತೀ’’ತಿ, ತಸ್ಮಾ ಪರಿವತ್ತೇತ್ವಾ ಪರಿವತ್ತೇತ್ವಾ ಠಪೇತಬ್ಬಾ. ಸಚೇ ತೇಸಂ ಸಭಾಗಾ ಸಲಾಕಭತ್ತಾದೀನಿ ಆಹರಿತ್ವಾ ದೇನ್ತಿ, ಇಚ್ಚೇತಂ ಕುಸಲಂ ¶ . ನೋ ಚೇ ದೇನ್ತಿ, ವಾರಂ ಗಾಹಾಪೇತ್ವಾ ನೀಹರಾಪೇತಬ್ಬಾನಿ. ಸಚೇ ವಿಹಾರವಾರಿಕೋ ದ್ವೇ ತಿಸ್ಸೋ ಯಾಗುಸಲಾಕಾ ಚ ಚತ್ತಾರಿ ಪಞ್ಚ ಸಲಾಕಭತ್ತಾನಿ ಚ ಲಭಮಾನೋ ಭಿಕ್ಖಾಚಾರಂ ಗಚ್ಛತಿ, ಭಣ್ಡಾಗಾರಿಕಸ್ಸ ವಿಯ ಸಬ್ಬಂ ನಟ್ಠಂ ಗೀವಾ ಹೋತಿ. ಸಚೇ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ವಿಹಾರಪಾಲಾನಂ ದಾತಬ್ಬಂ ಭತ್ತಂ ವಾ ನಿವಾಪೋ ವಾ ನತ್ಥಿ, ಭಿಕ್ಖೂ ವಿಹಾರವಾರಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಅತ್ತನೋ ನಿಸ್ಸಿತಕೇ ವಿಹಾರಂ ಜಗ್ಗಾಪೇನ್ತಿ, ಸಮ್ಪತ್ತವಾರಂ ಅಗ್ಗಹೇತುಂ ನ ಲಭತಿ. ಯಥಾ ಅಞ್ಞೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಕರೋನ್ತಿ, ತಥೇವ ಕಾತಬ್ಬಂ. ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ಪನ ಅಸಹಾಯಸ್ಸ ವಾ ಅದುತಿಯಸ್ಸ ವಾ ಯಸ್ಸ ಸಭಾಗೋ ಭಿಕ್ಖು ಭತ್ತಂ ಆನೇತ್ವಾ ದಾತಾ ನತ್ಥಿ, ಏವರೂಪಸ್ಸ ವಾರೋ ನ ಪಾಪೇತಬ್ಬೋ.

ಯಮ್ಪಿ ಪಾಕವಟ್ಟತ್ಥಾಯ ವಿಹಾರೇ ಠಪೇನ್ತಿ, ತಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಉಪಜೀವನ್ತೇನ ಠಾತಬ್ಬಂ. ಯೋ ತಂ ನ ಉಪಜೀವತಿ, ಸೋ ವಾರಂ ನ ಗಾಹಾಪೇತಬ್ಬೋ. ಫಲಾಫಲತ್ಥಾಯಪಿ ವಿಹಾರೇ ಭಿಕ್ಖುಂ ಠಪೇನ್ತಿ, ಜಗ್ಗಿತ್ವಾ ಗೋಪೇತ್ವಾ ಫಲವಾರೇನ ಭಾಜೇತ್ವಾ ಖಾದನ್ತಿ. ಯೋ ತಾನಿ ಖಾದತಿ, ತೇನ ಠಾತಬ್ಬಂ, ಅನುಪಜೀವನ್ತೋ ನ ಗಾಹಾಪೇತಬ್ಬೋ. ಸೇನಾಸನಮಞ್ಚಪೀಠಪಚ್ಚತ್ಥರಣರಕ್ಖಣತ್ಥಾಯಪಿ ಠಪೇನ್ತಿ, ಆವಾಸೇ ವಸನ್ತೇನ ಠಾತಬ್ಬಂ, ಅಬ್ಭೋಕಾಸಿಕೋ ಪನ ರುಕ್ಖಮೂಲಿಕೋ ವಾ ನ ಗಾಹಾಪೇತಬ್ಬೋ. ಏಕೋ ನವಕೋ ಹೋತಿ, ಬಹುಸ್ಸುತೋ ಪನ ಬಹೂನಂ ¶ ಧಮ್ಮಂ ವಾಚೇತಿ, ಪರಿಪುಚ್ಛಂ ದೇತಿ, ಪಾಳಿಂ ವಣ್ಣೇತಿ, ಧಮ್ಮಕಥಂ ಕಥೇತಿ, ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಭಾರಂ ನಿತ್ಥರತಿ, ಅಯಂ ಲಾಭಂ ಪರಿಭುಞ್ಜನ್ತೋಪಿ ಆವಾಸೇ ವಸನ್ತೋಪಿ ವಾರಂ ನ ಗಾಹಾಪೇತಬ್ಬೋ. ‘‘ಪುರಿಸವಿಸೇಸೋ ನಾಮ ಞಾತಬ್ಬೋ’’ತಿ ವದನ್ತಿ. ಉಪೋಸಥಾಗಾರಪಟಿಮಾಘರಜಗ್ಗನಕಸ್ಸ ಪನ ದಿಗುಣಂ ಯಾಗುಭತ್ತಂ, ದೇವಸಿಕಂ ತಣ್ಡುಲನಾಳಿ, ಸಂವಚ್ಛರೇ ತಿಚೀವರಂ ದಸವೀಸಗ್ಘನಕಂ ಕಪ್ಪಿಯಭಣ್ಡಞ್ಚ ದಾತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ಪನ ತಸ್ಸ ತಂ ಲಭಮಾನಸ್ಸೇವ ಪಮಾದೇನ ತತ್ಥ ಕಿಞ್ಚಿ ನಸ್ಸತಿ, ಸಬ್ಬಂ ಗೀವಾ. ಬನ್ಧಿತ್ವಾ ಬಲಕ್ಕಾರೇನ ಅಚ್ಛಿನ್ನಂ, ನ ಗೀವಾ. ತತ್ಥ ಚೇತಿಯಸ್ಸ ವಾ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ವಾ ಸನ್ತಕೇನ ಚೇತಿಯಸ್ಸ ಸನ್ತಕಂ ರಕ್ಖಾಪೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ, ಚೇತಿಯಸ್ಸ ಸನ್ತಕೇನ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಸನ್ತಕಂ ರಕ್ಖಾಪೇತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ. ಯಂ ಪನ ಚೇತಿಯಸ್ಸ ಸನ್ತಕೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಸನ್ತಕಂ ಠಪಿತಂ ಹೋತಿ, ತಂ ಚೇತಿಯಸನ್ತಕೇ ರಕ್ಖಾಪಿತೇ ರಕ್ಖಿತಮೇವ ಹೋತೀತಿ ಏವಂ ವಟ್ಟತಿ. ಪಕ್ಖವಾರೇನ ಉಪೋಸಥಾಗಾರಾದೀನಿ ರಕ್ಖತೋಪಿ ಪಮಾದವಸೇನ ನಟ್ಠಂ ಗೀವಾಯೇವಾತಿ.

ಇತಿ ಪಾಳಿಮುತ್ತಕವಿನಯವಿನಿಚ್ಛಯಸಙ್ಗಹೇ

ಭಣ್ಡಪಟಿಸಾಮನವಿನಿಚ್ಛಯಕಥಾ ಸಮತ್ತಾ.

೧೧. ಕಯವಿಕ್ಕಯಸಮಾಪತ್ತಿವಿನಿಚ್ಛಯಕಥಾ

೫೭. ಕಯವಿಕ್ಕಯಸಮಾಪತ್ತೀತಿ ¶ ¶ ಕಯವಿಕ್ಕಯಸಮಾಪಜ್ಜನಂ. ‘‘ಇಮಿನಾ ಇಮಂ ದೇಹೀ’’ತಿಆದಿನಾ (ಪಾರಾ. ಅಟ್ಠ. ೨.೫೯೫) ಹಿ ನಯೇನ ಪರಸ್ಸ ಕಪ್ಪಿಯಭಣ್ಡಂ ಗಣ್ಹನ್ತೋ ಕಯಂ ಸಮಾಪಜ್ಜತಿ, ಅತ್ತನೋ ಕಪ್ಪಿಯಭಣ್ಡಂ ದೇನ್ತೋ ವಿಕ್ಕಯಂ. ಅಯಂ ಪನ ಕಯವಿಕ್ಕಯೋ ಠಪೇತ್ವಾ ಪಞ್ಚ ಸಹಧಮ್ಮಿಕೇ ಅವಸೇಸೇಹಿ ಗಿಹಿಪಬ್ಬಜಿತೇಹಿ ಅನ್ತಮಸೋ ಮಾತಾಪಿತೂಹಿಪಿ ಸದ್ಧಿಂ ನ ವಟ್ಟತಿ.

ತತ್ರಾಯಂ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ – ವತ್ಥೇನ ವಾ ವತ್ಥಂ ಹೋತು, ಭತ್ತೇನ ವಾ ಭತ್ತಂ, ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಕಪ್ಪಿಯಂ ‘‘ಇಮಿನಾ ಇಮಂ ದೇಹೀ’’ತಿ ವದತಿ, ದುಕ್ಕಟಂ. ಏವಂ ವತ್ವಾ ಮಾತುಯಾಪಿ ಅತ್ತನೋ ಭಣ್ಡಂ ದೇತಿ, ದುಕ್ಕಟಂ, ‘‘ಇಮಿನಾ ಇಮಂ ದೇಹೀ’’ತಿ ವುತ್ತೋ ವಾ ‘‘ಇಮಂ ದೇಹಿ, ಇಮಂ ತೇ ದಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ತಂ ವತ್ವಾ ವಾ ಮಾತುಯಾಪಿ ಭಣ್ಡಂ ಅತ್ತನಾ ಗಣ್ಹಾತಿ, ದುಕ್ಕಟಂ, ಅತ್ತನೋ ಭಣ್ಡೇ ಪರಹತ್ಥಂ, ಪರಭಣ್ಡೇ ಚ ಅತ್ತನೋ ಹತ್ಥಂ ಸಮ್ಪತ್ತೇ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಂ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ. ಮಾತರಂ ವಾ ಪನ ಪಿತರಂ ವಾ ‘‘ಇಮಂ ದೇಹೀ’’ತಿ ವದತೋ ವಿಞ್ಞತ್ತಿ ನ ಹೋತಿ, ‘‘ಇಮಂ ಗಣ್ಹಾಹೀ’’ತಿ ದದತೋ ಸದ್ಧಾದೇಯ್ಯವಿನಿಪಾತನಂ ನ ಹೋತಿ. ಅಞ್ಞಾತಕಂ ‘‘ಇಮಂ ದೇಹೀ’’ತಿ ವದತೋ ವಿಞ್ಞತ್ತಿ, ‘‘ಇಮಂ ಗಣ್ಹಾಹೀ’’ತಿ ದದತೋ ಸದ್ಧಾದೇಯ್ಯವಿನಿಪಾತನಂ, ‘‘ಇಮಿನಾ ಇಮಂ ದೇಹೀ’’ತಿ ಕಯವಿಕ್ಕಯಂ ಆಪಜ್ಜತೋ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಂ. ತಸ್ಮಾ ಕಪ್ಪಿಯಭಣ್ಡಂ ಪರಿವತ್ತನ್ತೇನ ಮಾತಾಪಿತೂಹಿಪಿ ಸದ್ಧಿಂ ಕಯವಿಕ್ಕಯಂ, ಅಞ್ಞಾತಕೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ತಿಸ್ಸೋ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಮೋಚೇನ್ತೇನ ಪರಿವತ್ತೇತಬ್ಬಂ.

ತತ್ರಾಯಂ ಪರಿವತ್ತನವಿಧಿ – ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸ ಪಾಥೇಯ್ಯತಣ್ಡುಲಾ ಹೋನ್ತಿ, ಸೋ ಅನ್ತರಾಮಗ್ಗೇ ಭತ್ತಹತ್ಥಂ ಪುರಿಸಂ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಅಮ್ಹಾಕಂ ತಣ್ಡುಲಾ ಅತ್ಥಿ, ನ ಚ ನೋ ಇಮೇಹಿ ಅತ್ಥೋ, ಭತ್ತೇನ ಪನ ಅತ್ಥೋ’’ತಿ ವದತಿ, ಪುರಿಸೋ ತಣ್ಡುಲೇ ಗಹೇತ್ವಾ ಭತ್ತಂ ದೇತಿ, ವಟ್ಟತಿ. ತಿಸ್ಸೋಪಿ ಆಪತ್ತಿಯೋ ನ ಹೋನ್ತಿ, ಅನ್ತಮಸೋ ನಿಮಿತ್ತಕಮ್ಮಮತ್ತಮ್ಪಿ ನ ಹೋತಿ. ಕಸ್ಮಾ? ಮೂಲಸ್ಸ ಅತ್ಥಿತಾಯ. ಯೋ ಪನ ಏವಂ ಅಕತ್ವಾ ‘‘ಇಮಿನಾ ಇಮಂ ದೇಹೀ’’ತಿ ಪರಿವತ್ತೇತಿ, ಯಥಾವತ್ಥುಕಮೇವ. ವಿಘಾಸಾದಂ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಇಮಂ ಓದನಂ ಭುಞ್ಜಿತ್ವಾ ರಜನಂ ವಾ ದಾರೂನಿ ವಾ ಆಹರಾ’’ತಿ ವದತಿ, ರಜನಛಲ್ಲಿಗಣನಾಯ ದಾರುಗಣನಾಯ ಚ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಾನಿ ಹೋನ್ತಿ. ‘‘ಇಮಂ ಓದನಂ ಭುಞ್ಜಿತ್ವಾ ಇಮಂ ನಾಮ ಕರೋಥಾ’’ತಿ ದನ್ತಕಾರಾದೀಹಿ ಸಿಪ್ಪಿಕೇಹಿ ಧಮ್ಮಕರಣಾದೀಸು ತಂ ತಂ ಪರಿಕ್ಖಾರಂ ಕಾರೇತಿ, ರಜಕೇಹಿ ವಾ ವತ್ಥಂ ಧೋವಾಪೇತಿ, ಯಥಾವತ್ಥುಕಮೇವ. ನಹಾಪಿತೇನ ಕೇಸೇ ಛಿನ್ದಾಪೇತಿ ¶ , ಕಮ್ಮಕಾರೇಹಿ ನವಕಮ್ಮಂ ಕಾರೇತಿ, ಯಥಾವತ್ಥುಕಮೇವ. ಸಚೇ ಪನ ‘‘ಇದಂ ಭತ್ತಂ ಭುಞ್ಜಿತ್ವಾ ಇದಂ ಕರೋಥಾ’’ತಿ ನ ವದತಿ, ‘‘ಇದಂ ಭತ್ತಂ ಭುಞ್ಜ, ಭುತ್ತೋಸಿ, ಭುಞ್ಜಿಸ್ಸಸಿ, ಇದಂ ನಾಮ ಕರೋಹೀ’’ತಿ ವದತಿ, ವಟ್ಟತಿ. ಏತ್ಥ ಚ ಕಿಞ್ಚಾಪಿ ವತ್ಥಧೋವನೇ ವಾ ಕೇಸಚ್ಛೇದನೇ ¶ ವಾ ಭೂಮಿಸೋಧನಾದಿನವಕಮ್ಮೇ ವಾ ಪರಭಣ್ಡಂ ಅತ್ತನೋ ಹತ್ಥಗತಂ ನಿಸ್ಸಜ್ಜಿತಬ್ಬಂ ನಾಮ ನತ್ಥಿ, ಮಹಾಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ಪನ ದಳ್ಹಂ ಕತ್ವಾ ವುತ್ತತ್ತಾ ನ ಸಕ್ಕಾ ಏತಂ ಪಟಿಕ್ಖಿಪಿತುಂ, ತಸ್ಮಾ ಯಥಾ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯವತ್ಥುಮ್ಹಿ ಪರಿಭುತ್ತೇ ವಾ ನಟ್ಠೇ ವಾ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ ದೇಸೇತಿ, ಏವಮಿಧಾಪಿ ದೇಸೇತಬ್ಬಂ.

ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಕಪ್ಪಿಯಭಣ್ಡಂ ಗಣ್ಹಿತುಕಾಮತಾಯ ಅಗ್ಘಂ ಪುಚ್ಛಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ, ತಸ್ಮಾ ‘‘ಅಯಂ ತವ ಪತ್ತೋ ಕಿಂ ಅಗ್ಘತೀ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿತೇ ‘‘ಇದಂ ನಾಮಾ’’ತಿ ವದತಿ, ಸಚೇ ಅತ್ತನೋ ಕಪ್ಪಿಯಭಣ್ಡಂ ಮಹಗ್ಘಂ ಹೋತಿ, ಏವಞ್ಚ ನಂ ಪಟಿವದತಿ ‘‘ಉಪಾಸಕ ಮಮ ಇದಂ ವತ್ಥು ಮಹಗ್ಘಂ, ತವ ಪತ್ತಂ ಅಞ್ಞಸ್ಸ ದೇಹೀ’’ತಿ. ತಂ ಸುತ್ವಾ ಇತರೋ ‘‘ಅಞ್ಞಂ ಥಾಲಕಮ್ಪಿ ದಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ವದತಿ, ಗಣ್ಹಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಸಚೇ ಸೋ ಪತ್ತೋ ಮಹಗ್ಘೋ, ಭಿಕ್ಖುನೋ ವತ್ಥು ಅಪ್ಪಗ್ಘಂ, ಪತ್ತಸಾಮಿಕೋ ಚಸ್ಸ ಅಪ್ಪಗ್ಘಭಾವಂ ನ ಜಾನಾತಿ, ಪತ್ತೋ ನ ಗಹೇತಬ್ಬೋ, ‘‘ಮಮ ವತ್ಥು ಅಪ್ಪಗ್ಘ’’ನ್ತಿ ಆಚಿಕ್ಖಿತಬ್ಬಂ. ಮಹಗ್ಘಭಾವಂ ಞತ್ವಾ ವಞ್ಚೇತ್ವಾ ಗಣ್ಹನ್ತೋಪಿ ಹಿ ಭಣ್ಡಂ ಅಗ್ಘಾಪೇತ್ವಾ ಕಾರೇತಬ್ಬತಂ ಆಪಜ್ಜತಿ. ಸಚೇ ಪತ್ತಸಾಮಿಕೋ ‘‘ಹೋತು, ಭನ್ತೇ, ಸೇಸಂ ಮಮ ಪುಞ್ಞಂ ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ದೇತಿ, ವಟ್ಟತಿ. ಕಪ್ಪಿಯಕಾರಕಸ್ಸ ಪನ ‘‘ಇಮಿನಾ ಇಮಂ ಗಹೇತ್ವಾ ದೇಹೀ’’ತಿ ಆಚಿಕ್ಖಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ, ತಸ್ಮಾ ಯಸ್ಸ ಹತ್ಥತೋ ಭಣ್ಡಂ ಗಣ್ಹಾತಿ, ತಂ ಠಪೇತ್ವಾ ಅಞ್ಞಂ ಅನ್ತಮಸೋ ತಸ್ಸ ಪುತ್ತಭಾತಿಕಮ್ಪಿ ಕಪ್ಪಿಯಕಾರಕಂ ಕತ್ವಾ ‘‘ಇಮಿನಾ ಇಮಂ ನಾಮ ಗಹೇತ್ವಾ ದೇಹೀ’’ತಿ ಆಚಿಕ್ಖತಿ, ಸೋ ಚೇ ಛೇಕೋ ಹೋತಿ, ಪುನಪ್ಪುನಂ ಅಪನೇತ್ವಾ ವಿವದಿತ್ವಾ ಗಣ್ಹಾತಿ, ತುಣ್ಹೀಭೂತೇನ ಠಾತಬ್ಬಂ. ನೋ ಚೇ ಛೇಕೋ ಹೋತಿ, ನ ಜಾನಾತಿ ಗಹೇತುಂ, ವಾಣಿಜಕೋ ಚ ತಂ ವಞ್ಚೇತಿ, ‘‘ಮಾ ಗಣ್ಹಾಹೀ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬೋ.

‘‘ಇದಂ ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಂ ತೇಲಂ ವಾ ಸಪ್ಪಿ ವಾ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಅತ್ಥಿ, ಅಮ್ಹಾಕಞ್ಚ ಅಞ್ಞೇನ ಅಪ್ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಕೇನ ಅತ್ಥೋ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ಪನ ಸಚೇ ಸೋ ತಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಅಞ್ಞಂ ದೇತಿ, ಪಠಮಂ ಅತ್ತನೋ ತೇಲಂ ನ ಮಿನಾಪೇತಬ್ಬಂ. ಕಸ್ಮಾ? ನಾಳಿಯಞ್ಹಿ ಅವಸಿಟ್ಠತೇಲಂ ಹೋತಿ, ತಂ ಪಚ್ಛಾ ಮಿನನ್ತಸ್ಸ ಅಪ್ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಂ ದೂಸೇಯ್ಯ. ಅಯಞ್ಚ ಕಯವಿಕ್ಕಯೋ ನಾಮ ಕಪ್ಪಿಯಭಣ್ಡವಸೇನ ವುತ್ತೋ. ಕಪ್ಪಿಯೇನ ಹಿ ಕಪ್ಪಿಯಂ ಪರಿವತ್ತೇನ್ತಸ್ಸ ಕಯವಿಕ್ಕಯಸಿಕ್ಖಾಪದೇನ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಂ ವುತ್ತಂ, ಅಕಪ್ಪಿಯೇನ ಪನ ಅಕಪ್ಪಿಯಂ ಪರಿವತ್ತೇನ್ತಸ್ಸ, ಕಪ್ಪಿಯೇನ ವಾ ಅಕಪ್ಪಿಯಂ ಅಕಪ್ಪಿಯೇನ ವಾ ಕಪ್ಪಿಯಂ ಪರಿವತ್ತೇನ್ತಸ್ಸ ¶ ರೂಪಿಯಸಂವೋಹಾರಸಿಕ್ಖಾಪದೇನ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಂ, ತಸ್ಮಾ ಉಭೋಸು ವಾ ಏಕಸ್ಮಿಂ ವಾ ಅಕಪ್ಪಿಯೇ ಸತಿ ರೂಪಿಯಸಂವೋಹಾರೋ ನಾಮ ಹೋತಿ.

೫೮. ರೂಪಿಯಸಂವೋಹಾರಸ್ಸ ಚ ಗರುಭಾವದೀಪನತ್ಥಂ ಇದಂ ಪತ್ತಚತುಕ್ಕಂ ವೇದಿತಬ್ಬಂ. ಯೋ ಹಿ ರೂಪಿಯಂ ಉಗ್ಗಣ್ಹಿತ್ವಾ ತೇನ ಅಯಬೀಜಂ ಸಮುಟ್ಠಾಪೇತಿ, ತಂ ಕೋಟ್ಟಾಪೇತ್ವಾ ತೇನ ಲೋಹೇನ ಪತ್ತಂ ಕಾರೇತಿ, ಅಯಂ ಪತ್ತೋ ಮಹಾಅಕಪ್ಪಿಯೋ ನಾಮ, ನ ಸಕ್ಕಾ ಕೇನಚಿ ಉಪಾಯೇನ ಕಪ್ಪಿಯೋ ಕಾತುಂ. ಸಚೇಪಿ ತಂ ವಿನಾಸೇತ್ವಾ ¶ ಥಾಲಕಂ ಕಾರೇತಿ, ತಮ್ಪಿ ಅಕಪ್ಪಿಯಂ. ವಾಸಿಂ ಕಾರೇತಿ, ತಾಯ ಛಿನ್ನದನ್ತಕಟ್ಠಮ್ಪಿ ಅಕಪ್ಪಿಯಂ. ಬಳಿಸಂ ಕಾರೇತಿ, ತೇನ ಮಾರಿತಾ ಮಚ್ಛಾಪಿ ಅಕಪ್ಪಿಯಾ. ವಾಸಿಂ ತಾಪೇತ್ವಾ ಉದಕಂ ವಾ ಖೀರಂ ವಾ ಉಣ್ಹಾಪೇತಿ, ತಮ್ಪಿ ಅಕಪ್ಪಿಯಮೇವ.

ಯೋ ಪನ ರೂಪಿಯಂ ಉಗ್ಗಣ್ಹಿತ್ವಾ ತೇನ ಪತ್ತಂ ಕಿಣಾತಿ, ಅಯಮ್ಪಿ ಪತ್ತೋ ಅಕಪ್ಪಿಯೋ. ‘‘ಪಞ್ಚನ್ನಮ್ಪಿ ಸಹಧಮ್ಮಿಕಾನಂ ನ ಕಪ್ಪತೀ’’ತಿ ಮಹಾಪಚ್ಚರಿಯಂ ವುತ್ತಂ. ಸಕ್ಕಾ ಪನ ಕಪ್ಪಿಯೋ ಕಾತುಂ. ಸೋ ಹಿ ಮೂಲೇ ಮೂಲಸಾಮಿಕಾನಂ, ಪತ್ತೇ ಚ ಪತ್ತಸಾಮಿಕಾನಂ ದಿನ್ನೇ ಕಪ್ಪಿಯೋ ಹೋತಿ, ಕಪ್ಪಿಯಭಣ್ಡಂ ದತ್ವಾ ಗಹೇತ್ವಾ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ.

ಯೋಪಿ ರೂಪಿಯಂ ಉಗ್ಗಣ್ಹಾಪೇತ್ವಾ ಕಪ್ಪಿಯಕಾರಕೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಕಮ್ಮಾರಕುಲಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಪತ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಅಯಂ ಮಯ್ಹಂ ರುಚ್ಚತೀ’’ತಿ ವದತಿ, ಕಪ್ಪಿಯಕಾರಕೋ ಚ ತಂ ರೂಪಿಯಂ ದತ್ವಾ ಕಮ್ಮಾರಂ ಸಞ್ಞಾಪೇತಿ, ಅಯಮ್ಪಿ ಪತ್ತೋ ಕಪ್ಪಿಯವೋಹಾರೇನ ಗಹಿತೋಪಿ ದುತಿಯಪತ್ತಸದಿಸೋಯೇವ, ಮೂಲಸ್ಸ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿತತ್ತಾ ಅಕಪ್ಪಿಯೋ. ಕಸ್ಮಾ ಸೇಸಾನಂ ನ ಕಪ್ಪತೀತಿ? ಮೂಲಸ್ಸ ಅನಿಸ್ಸಟ್ಠತ್ತಾ.

ಯೋ ಪನ ರೂಪಿಯಂ ಅಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿತ್ವಾ ‘‘ಥೇರಸ್ಸ ಪತ್ತಂ ಕಿಣಿತ್ವಾ ದೇಹೀ’’ತಿ ಪಹಿತಕಪ್ಪಿಯಕಾರಕೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಕಮ್ಮಾರಕುಲಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಪತ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಇಮೇ ಕಹಾಪಣೇ ಗಹೇತ್ವಾ ಇಮಂ ದೇಹೀ’’ತಿ ಕಹಾಪಣೇ ದಾಪೇತ್ವಾ ಗಹಿತೋ, ಅಯಂ ಪತ್ತೋ ಏತಸ್ಸೇವ ಭಿಕ್ಖುನೋ ನ ವಟ್ಟತಿ ದುಬ್ಬಿಚಾರಿತತ್ತಾ, ಅಞ್ಞೇಸಂ ಪನ ವಟ್ಟತಿ ಮೂಲಸ್ಸ ಅಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿತತ್ತಾ. ಮಹಾಸುಮತ್ಥೇರಸ್ಸ ಕಿರ ಉಪಜ್ಝಾಯೋ ಅನುರುದ್ಧತ್ಥೇರೋ ನಾಮ ಅಹೋಸಿ. ಸೋ ಅತ್ತನೋ ಏವರೂಪಂ ಪತ್ತಂ ಸಪ್ಪಿಸ್ಸ ಪೂರೇತ್ವಾ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ನಿಸ್ಸಜ್ಜಿ. ತಿಪಿಟಕಚೂಳನಾಗತ್ಥೇರಸ್ಸ ಸದ್ಧಿವಿಹಾರಿಕಾನಂ ಏವರೂಪೋ ಪತ್ತೋ ಅಹೋಸಿ. ತಂ ಥೇರೋಪಿ ಸಪ್ಪಿಸ್ಸ ಪೂರೇತ್ವಾ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ನಿಸ್ಸಜ್ಜಾಪೇಸೀತಿ. ಇದಂ ಅಕಪ್ಪಿಯಪತ್ತಚತುಕ್ಕಂ.

ಸಚೇ ¶ ಪನ ರೂಪಿಯಂ ಅಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿತ್ವಾ ‘‘ಥೇರಸ್ಸ ಪತ್ತಂ ಕಿಣಿತ್ವಾ ದೇಹೀ’’ತಿ ಪಹಿತಕಪ್ಪಿಯಕಾರಕೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಕಮ್ಮಾರಕುಲಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಪತ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಅಯಂ ಮಯ್ಹಂ ರುಚ್ಚತೀ’’ತಿ ವಾ ‘‘ಇಮಾಹಂ ಗಹೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ವಾ ವದತಿ, ಕಪ್ಪಿಯಕಾರಕೋ ಚ ತಂ ರೂಪಿಯಂ ದತ್ವಾ ಕಮ್ಮಾರಂ ಸಞ್ಞಾಪೇತಿ, ಅಯಂ ಪತ್ತೋ ಸಬ್ಬಕಪ್ಪಿಯೋ ಬುದ್ಧಾನಮ್ಪಿ ಪರಿಭೋಗಾರಹೋ. ಇಮಂ ಪನ ರೂಪಿಯಸಂವೋಹಾರಂ ಕರೋನ್ತೇನ ‘‘ಇಮಿನಾ ಇಮಂ ಗಹೇತ್ವಾ ದೇಹೀ’’ತಿ ಕಪ್ಪಿಯಕಾರಕಮ್ಪಿ ಆಚಿಕ್ಖಿತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ.

ಇತಿ ಪಾಳಿಮುತ್ತಕವಿನಯವಿನಿಚ್ಛಯಸಙ್ಗಹೇ

ಕಯವಿಕ್ಕಯಸಮಾಪತ್ತಿವಿನಿಚ್ಛಯಕಥಾ ಸಮತ್ತಾ.

೧೨. ರೂಪಿಯಾದಿಪಟಿಗ್ಗಹಣವಿನಿಚ್ಛಯಕಥಾ

೫೯. ರೂಪಿಯಾದಿಪಟಿಗ್ಗಹೋತಿ ¶ ಜಾತರೂಪಾದಿಪಟಿಗ್ಗಣ್ಹನಂ. ತತ್ಥ (ಪಾರಾ. ಅಟ್ಠ. ೨.೫೮೩-೪) ಜಾತರೂಪಂ ರಜತಂ ಜಾತರೂಪಮಾಸಕೋ ರಜತಮಾಸಕೋತಿ ಚತುಬ್ಬಿಧಂ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯವತ್ಥು. ತಮ್ಬಲೋಹಾದೀಹಿ ಕತೋ ಲೋಹಮಾಸಕೋ. ಸಾರದಾರುನಾ ವಾ ವೇಳುಪೇಸಿಕಾಯ ವಾ ಅನ್ತಮಸೋ ತಾಲಪಣ್ಣೇನಪಿ ರೂಪಂ ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ಕತೋ ದಾರುಮಾಸಕೋ. ಲಾಖಾಯ ವಾ ನಿಯ್ಯಾಸೇನ ವಾ ರೂಪಂ ಸಮುಟ್ಠಾಪೇತ್ವಾ ಕತೋ ಜತುಮಾಸಕೋ. ಯೋ ಯೋ ಯತ್ಥ ಯತ್ಥ ಜನಪದೇ ಯದಾ ಯದಾ ವೋಹಾರಂ ಗಚ್ಛತಿ, ಅನ್ತಮಸೋ ಅಟ್ಠಿಮಯೋಪಿ ಚಮ್ಮಮಯೋಪಿ ರುಕ್ಖಫಲಬೀಜಮಯೋಪಿ ಸಮುಟ್ಠಾಪಿತರೂಪೋಪಿ ಅಸಮುಟ್ಠಾಪಿತರೂಪೋಪೀತಿ ಅಯಂ ಸಬ್ಬೋಪಿ ರಜತಮಾಸಕೇನೇವ ಸಙ್ಗಹಿತೋ. ಮುತ್ತಾ ಮಣಿ ವೇಳುರಿಯೋ ಸಙ್ಖೋ ಸಿಲಾ ಪವಾಳಂ ಲೋಹಿತಙ್ಕೋ ಮಸಾರಗಲ್ಲಂ ಸತ್ತ ಧಞ್ಞಾನಿ ದಾಸಿದಾಸಖೇತ್ತವತ್ಥುಪುಪ್ಫಾರಾಮಫಲಾರಾಮಾದಯೋತಿ ಇದಂ ದುಕ್ಕಟವತ್ಥು. ತತ್ಥ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯವತ್ಥುಂ ಅತ್ತನೋ ವಾ ಸಙ್ಘಗಣಪುಗ್ಗಲಚೇತಿಯಾನಂ ವಾ ಅತ್ಥಾಯ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ. ಅತ್ತನೋ ಅತ್ಥಾಯ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛತೋ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಂ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ ಹೋತಿ, ಸೇಸಾನಂ ಅತ್ಥಾಯ ದುಕ್ಕಟಂ. ದುಕ್ಕಟವತ್ಥುಂ ಸಬ್ಬೇಸಮ್ಪಿ ಅತ್ಥಾಯ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛತೋ ದುಕ್ಕಟಮೇವ.

ತತ್ರಾಯಂ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ (ಪಾರಾ. ಅಟ್ಠ. ೨.೫೩೮-೯) – ಸಚೇ ಕೋಚಿ ಜಾತರೂಪರಜತಂ ಆಹರಿತ್ವಾ ‘‘ಇದಂ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ದಮ್ಮಿ, ಆರಾಮಂ ವಾ ಕರೋಥ ಚೇತಿಯಂ ವಾ ಭೋಜನಸಾಲಾದೀನಂ ವಾ ಅಞ್ಞತರ’’ನ್ತಿ ವದತಿ, ಇದಂ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ. ಸಚೇ ಪನ ‘‘ನಯಿದಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿತುಂ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ಪಟಿಕ್ಖಿತ್ತೇ ‘‘ವಡ್ಢಕೀನಂ ವಾ ಕಮ್ಮಕಾರಾನಂ ವಾ ಹತ್ಥೇ ಭವಿಸ್ಸತಿ ¶ , ಕೇವಲಂ ತುಮ್ಹೇ ಸುಕತದುಕ್ಕಟಂ ಜಾನಾಥಾ’’ತಿ ವತ್ವಾ ತೇಸಂ ಹತ್ಥೇ ದತ್ವಾ ಪಕ್ಕಮತಿ, ವಟ್ಟತಿ. ಅಥಾಪಿ ‘‘ಮಮ ಮನುಸ್ಸಾನಂ ಹತ್ಥೇ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ಮಯ್ಹಮೇವ ವಾ ಹತ್ಥೇ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ಕೇವಲಂ ತುಮ್ಹೇ ಯಂ ಯಸ್ಸ ದಾತಬ್ಬಂ, ತದತ್ಥಾಯ ಪೇಸೇಥಾ’’ತಿ ವದತಿ, ಏವಮ್ಪಿ ವಟ್ಟತಿ. ಸಚೇ ಪನ ಸಂಘಂ ವಾ ಗಣಂ ವಾ ಪುಗ್ಗಲಂ ವಾ ಅನಾಮಸಿತ್ವಾ ‘‘ಇದಂ ಹಿರಞ್ಞಸುವಣ್ಣಂ ಚೇತಿಯಸ್ಸ ದೇಮ, ವಿಹಾರಸ್ಸ ದೇಮ, ನವಕಮ್ಮಸ್ಸ ದೇಮಾ’’ತಿ ವದನ್ತಿ, ಪಟಿಕ್ಖಿಪಿತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ, ‘‘ಇಮೇ ಇದಂ ಭಣನ್ತೀ’’ತಿ ಕಪ್ಪಿಯಕಾರಕಾನಂ ಆಚಿಕ್ಖಿತಬ್ಬಂ. ‘‘ಚೇತಿಯಾದೀನಂ ಅತ್ಥಾಯ ತುಮ್ಹೇ ಗಹೇತ್ವಾ ಠಪೇತ್ವಾ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ಪನ ‘‘ಅಮ್ಹಾಕಂ ಗಹೇತುಂ ನ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ಪಟಿಕ್ಖಿಪಿತಬ್ಬಂ.

ಸಚೇ ಪನ ಕೋಚಿ ಬಹುಂ ಹಿರಞ್ಞಸುವಣ್ಣಂ ಆನೇತ್ವಾ ‘‘ಇದಂ ಸಂಘಸ್ಸ ದಮ್ಮಿ, ಚತ್ತಾರೋ ಪಚ್ಚಯೇ ಪರಿಭುಞ್ಜಥಾ’’ತಿ ವದತಿ, ತಞ್ಚೇ ಸಂಘೋ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛತಿ, ಪಟಿಗ್ಗಹಣೇಪಿ ಪರಿಭೋಗೇಪಿ ಆಪತ್ತಿ. ತತ್ರ ಚೇಕೋ ¶ ಭಿಕ್ಖು ‘‘ನಯಿದಂ ಕಪ್ಪತೀ’’ತಿ ಪಟಿಕ್ಖಿಪತಿ, ಉಪಾಸಕೋ ಚ ‘‘ಯದಿನ ಕಪ್ಪತಿ, ಮಯ್ಹಮೇವ ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ತಂ ಆದಾಯ ಗಚ್ಛತಿ. ಸೋ ಭಿಕ್ಖು ‘‘ತಯಾ ಸಂಘಸ್ಸ ಲಾಭನ್ತರಾಯೋ ಕತೋ’’ತಿ ನ ಕೇನಚಿ ಕಿಞ್ಚಿ ವತ್ತಬ್ಬೋ. ಯೋ ಹಿ ತಂ ಚೋದೇತಿ, ಸ್ವೇವ ಸಾಪತ್ತಿಕೋ ಹೋತಿ. ತೇನ ಪನೇಕೇನ ಬಹೂ ಅನಾಪತ್ತಿಕಾ ಕತಾ. ಸಚೇ ಪನ ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ‘‘ನ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ಪಟಿಕ್ಖಿತ್ತೇ ‘‘ಕಪ್ಪಿಯಕಾರಕಾನಂ ವಾ ಹತ್ಥೇ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ಮಮ ಪುರಿಸಾನಂ ವಾ ಮಯ್ಹಂ ವಾ ಹತ್ಥೇ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ಕೇವಲಂ ತುಮ್ಹೇ ಪಚ್ಚಯೇ ಪರಿಭುಞ್ಜಥಾ’’ತಿ ವದತಿ, ವಟ್ಟತಿ.

ಚತುಪಚ್ಚಯತ್ಥಾಯ ಚ ದಿನ್ನಂ ಯೇನ ಯೇನ ಪಚ್ಚಯೇನ ಅತ್ಥೋ ಹೋತಿ, ತಂ ತದತ್ಥಂ ಉಪನೇತಬ್ಬಂ. ಚಿವರತ್ಥಾಯ ದಿನ್ನಂ ಚೀವರೇಯೇವ ಉಪನೇತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ಚೀವರೇನ ತಾದಿಸೋ ಅತ್ಥೋ ನತ್ಥಿ, ಪಿಣ್ಡಪಾತಾದೀಹಿ ಸಂಘೋ ಕಿಲಮತಿ, ಸಂಘಸುಟ್ಠುತಾಯ ಅಪಲೋಕೇತ್ವಾ ತದತ್ಥಾಯಪಿ ಉಪನೇತಬ್ಬಂ. ಏಸ ನಯೋ ಪಿಣ್ಡಪಾತಗಿಲಾನಪಚ್ಚಯತ್ಥಾಯ ದಿನ್ನೇಪಿ. ಸೇನಾಸನತ್ಥಾಯ ದಿನ್ನಂ ಪನ ಸೇನಾಸನಸ್ಸ ಗರುಭಣ್ಡತ್ತಾ ಸೇನಾಸನೇಯೇವ ಉಪನೇತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ಪನ ಭಿಕ್ಖೂಸು ಸೇನಾಸನಂ ಛಡ್ಡೇತ್ವಾ ಗತೇಸು ಸೇನಾಸನಂ ವಿನಸ್ಸತಿ, ಈದಿಸೇ ಕಾಲೇ ಸೇನಾಸನಂ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇತ್ವಾಪಿ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಪರಿಭೋಗೋ ಅನುಞ್ಞಾತೋ, ತಸ್ಮಾ ಸೇನಾಸನಜಗ್ಗನತ್ಥಂ ಮೂಲಚ್ಛೇಜ್ಜಂ ಅಕತ್ವಾ ಯಾಪನಮತ್ತಂ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬಂ.

೬೦. ಸಚೇ ಕೋಚಿ ‘‘ಮಯ್ಹಂ ತಿಸಸ್ಸಸಮ್ಪಾದನಕಂ ಮಹಾತಳಾಕಂ ಅತ್ಥಿ, ತಂ ಸಂಘಸ್ಸ ದಮ್ಮೀ’’ತಿ ವದತಿ, ತಞ್ಚೇ ಸಂಘೋ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛತಿ, ಪಟಿಗ್ಗಹಣೇಪಿ ಪರಿಭೋಗೇಪಿ ಆಪತ್ತಿಯೇವ. ಯೋ ಪನ ತಂ ಪಟಿಕ್ಖಿಪತಿ, ಸೋ ಪುರಿಮನಯೇನೇವ ನ ಕೇನಚಿ ಕಿಞ್ಚಿ ವತ್ತಬ್ಬೋ. ಯೋ ಹಿ ತಂ ಚೋದೇತಿ, ಸ್ವೇವ ಸಾಪತ್ತಿಕೋ ಹೋತಿ ¶ . ತೇನ ಪನೇಕೇನ ಬಹೂ ಅನಾಪತ್ತಿಕಾ ಕತಾ. ಯೋ ಪನ ‘‘ತಾದಿಸಂಯೇವ ತಳಾಕಂ ದಮ್ಮೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ‘‘ನ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ಪಟಿಕ್ಖಿತ್ತೋ ವದತಿ ‘‘ಅಸುಕಞ್ಚ ಅಸುಕಞ್ಚ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ತಳಾಕಂ ಅತ್ಥಿ, ತಂ ಕಥಂ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ. ಸೋ ವತ್ತಬ್ಬೋ ‘‘ಕಪ್ಪಿಯಂ ಕತ್ವಾ ದಿನ್ನಂ ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ. ಕಥಂ ದಿನ್ನಂ ಕಪ್ಪಿಯಂ ಹೋತೀತಿ. ‘‘ಚತ್ತಾರೋ ಪಚ್ಚಯೇ ಪರಿಭುಞ್ಜಥಾ’’ತಿ ವತ್ವಾ ದಿನ್ನನ್ತಿ. ಸೋ ಸಚೇ ‘‘ಸಾಧು, ಭನ್ತೇ ಚತ್ತಾರೋ ಪಚ್ಚಯೇ ಪರಿಭುಞ್ಜಥಾ’’ತಿ ದೇತಿ, ವಟ್ಟತಿ. ಅಥಾಪಿ ‘‘ತಳಾಕಂ ಗಣ್ಹಥಾ’’ತಿ ವತ್ವಾ ‘‘ನ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ಪಟಿಕ್ಖಿತ್ತೋ ‘‘ಕಪ್ಪಿಯಕಾರಕೋ ಅತ್ಥೀ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ‘‘ನತ್ಥೀ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ‘‘ಇದಂ ಅಸುಕೋ ನಾಮ ವಿಚಾರೇಸ್ಸತಿ, ಅಸುಕಸ್ಸ ವಾ ಹತ್ಥೇ ಮಯ್ಹಂ ವಾ ಹತ್ಥೇ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ಸಙ್ಘೋ ಕಪ್ಪಿಯಭಣ್ಡಂ ಪರಿಭುಞ್ಜತೂ’’ತಿ ವದತಿ, ವಟ್ಟತಿ. ಸಚೇಪಿ ‘‘ನ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ಪಟಿಕ್ಖಿತ್ತೋ ‘‘ಉದಕಂ ಪರಿಭುಞ್ಜಿಸ್ಸತಿ, ಭಣ್ಡಕಂ ಧೋವಿಸ್ಸತಿ, ಮಿಗಪಕ್ಖಿನೋ ಪಿವಿಸ್ಸನ್ತೀ’’ತಿ ವದತಿ, ಏವಮ್ಪಿ ವಟ್ಟತಿ. ಅಥಾಪಿ ‘‘ನ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ಪಟಿಕ್ಖಿತ್ತೋ ವದತಿ ‘‘ಕಪ್ಪಿಯಸೀಸೇನ ಗಣ್ಹಥಾ’’ತಿ. ‘‘ಸಾಧು ಉಪಾಸಕ, ಸಙ್ಘೋ ಪಾನೀಯಂ ಪಿವಿಸ್ಸತಿ, ಭಣ್ಡಕಂ ಧೋವಿಸ್ಸತಿ, ಮಿಗಪಕ್ಖಿನೋ ಪಿವಿಸ್ಸನ್ತೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಅಥಾಪಿ ‘‘ಮಮ ತಳಾಕಂ ವಾ ಪೋಕ್ಖರಣಿಂ ವಾ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ¶ ದಮ್ಮೀ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ‘‘ಸಾಧು ಉಪಾಸಕ, ಸಙ್ಘೋ ಪಾನೀಯಂ ಪಿವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿಆದೀನಿ ವತ್ವಾ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತುಂ ವಟ್ಟತಿಯೇವ.

ಯದಿ ಪನ ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ಹತ್ಥಕಮ್ಮಂ ಯಾಚಿತ್ವಾ ಸಹತ್ಥೇನ ಚ ಕಪ್ಪಿಯಪಥವಿಂ ಖಣಿತ್ವಾ ಉದಕಪರಿಭೋಗತ್ಥಾಯ ತಳಾಕಂ ಕಾರಿತಂ ಹೋತಿ, ತಞ್ಚೇ ನಿಸ್ಸಾಯ ಸಸ್ಸಂ ನಿಪ್ಫಾದೇತ್ವಾ ಮನುಸ್ಸಾ ವಿಹಾರೇ ಕಪ್ಪಿಯಭಣ್ಡಂ ದೇನ್ತಿ, ವಟ್ಟತಿ. ಅಥ ಮನುಸ್ಸಾ ಏವ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಉಪಕಾರತ್ಥಾಯ ಸಙ್ಘಿಕಭೂಮಿಂ ಖಣಿತ್ವಾ ತಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ನಿಪ್ಫನ್ನಸಸ್ಸತೋ ಕಪ್ಪಿಯಭಣ್ಡಂ ದೇನ್ತಿ, ಏತಮ್ಪಿ ವಟ್ಟತಿ. ‘‘ಅಮ್ಹಾಕಂ ಏಕಂ ಕಪ್ಪಿಯಕಾರಕಂ ಠಪೇಥಾ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ಚ ಠಪೇತುಮ್ಪಿ ಲಬ್ಭತಿ. ಅಥ ತೇ ಮನುಸ್ಸಾ ರಾಜಬಲಿನಾ ಉಪದ್ದುತಾ ಪಕ್ಕಮನ್ತಿ, ಅಞ್ಞೇ ಪಟಿಪಜ್ಜನ್ತಿ, ನ ಚ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಕಿಞ್ಚಿ ದೇನ್ತಿ, ಉದಕಂ ವಾರೇತುಂ ಲಬ್ಭತಿ, ತಞ್ಚ ಖೋ ಕಸಿಕಮ್ಮಕಾಲೇಯೇವ, ನ ಸಸ್ಸಕಾಲೇ. ಸಚೇ ತೇ ವದನ್ತಿ ‘‘ನನು, ಭನ್ತೇ, ಪುಬ್ಬೇಪಿ ಮನುಸ್ಸಾ ಇಮಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಸಸ್ಸಂ ಅಕಂಸೂ’’ತಿ, ತತೋ ವತ್ತಬ್ಬಾ ‘‘ತೇ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಇಮಞ್ಚ ಇಮಞ್ಚ ಉಪಕಾರಂ ಅಕಂಸು, ಇದಞ್ಚಿದಞ್ಚ ಕಪ್ಪಿಯಭಣ್ಡಕಂ ಅದಂಸೂ’’ತಿ. ಸಚೇ ತೇ ವದನ್ತಿ ‘‘ಮಯಮ್ಪಿ ದಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ, ಏವಮ್ಪಿ ವಟ್ಟತಿ.

ಸಚೇ ಪನ ಕೋಚಿ ಅಬ್ಯತ್ತೋ ಅಕಪ್ಪಿಯವೋಹಾರೇನ ತಳಾಕಂ ಪಟಿಗ್ಗಣ್ಹಾತಿ ವಾ ಕಾರೇತಿ ವಾ, ತಂ ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ನ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬಂ, ತಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಲದ್ಧಕಪ್ಪಿಯಭಣ್ಡಮ್ಪಿ ಅಕಪ್ಪಿಯಮೇವ ¶ . ಸಚೇ ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ಪರಿಚ್ಚತ್ತಭಾವಂ ಞತ್ವಾ ಸಾಮಿಕೋ ವಾ ತಸ್ಸ ಪುತ್ತಧೀತರೋ ವಾ ಅಞ್ಞೋ ವಾ ಕೋಚಿ ವಂಸೇ ಉಪ್ಪನ್ನೋ ಪುನ ಕಪ್ಪಿಯವೋಹಾರೇನ ದೇತಿ, ವಟ್ಟತಿ. ಪಚ್ಛಿನ್ನೇ ಕುಲವಂಸೇ ಯೋ ತಸ್ಸ ಜನಪದಸ್ಸ ಸಾಮಿಕೋ, ಸೋ ಅಚ್ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ಕಪ್ಪಿಯವೋಹಾರೇನ ಪುನ ದೇತಿ ಚಿತ್ತಲಪಬ್ಬತೇ ಭಿಕ್ಖುನಾ ನೀಹಟಉದಕವಾಹಕಂ ಅಳನಾಗರಾಜಮಹೇಸೀ ವಿಯ, ಏವಮ್ಪಿ ವಟ್ಟತಿ. ಕಪ್ಪಿಯವೋಹಾರೇಪಿ ಉದಕವಸೇನ ಪಟಿಗ್ಗಹಿತತಳಾಕೇ ಸುದ್ಧಚಿತ್ತಾನಂ ಮತ್ತಿಕುದ್ಧರಣಪಾಳಿಬನ್ಧನಾದೀನಿ ಚ ಕಾತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ತಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಪನ ಸಸ್ಸಂ ಕರೋನ್ತೇ ದಿಸ್ವಾ ಕಪ್ಪಿಯಕಾರಕಂ ಠಪೇತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ. ಯದಿ ತೇ ಸಯಮೇವ ಕಪ್ಪಿಯಭಣ್ಡಂ ದೇನ್ತಿ, ಗಹೇತಬ್ಬಂ. ನೋ ಚೇ ದೇನ್ತಿ, ನ ಚೋದೇತಬ್ಬಂ. ಪಚ್ಚಯವಸೇನ ಪಟಿಗ್ಗಹಿತತಳಾಕೇ ಕಪ್ಪಿಯಕಾರಕಂ ಠಪೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ, ಮತ್ತಿಕುದ್ಧರಣಪಾಳಿಬನ್ಧನಾದೀನಿ ಕಾರೇತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ. ಸಚೇ ಕಪ್ಪಿಯಕಾರಕಾ ಸಯಮೇವ ಕರೋನ್ತಿ, ವಟ್ಟತಿ. ಅಬ್ಯತ್ತೇನ ಪನ ಲಜ್ಜಿಭಿಕ್ಖುನಾ ಕಾರಾಪಿತೇಸು ಕಿಞ್ಚಾಪಿ ಪಟಿಗ್ಗಹಣಂ ಕಪ್ಪಿಯಂ, ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸ ಪನ ಪಯೋಗಪಚ್ಚಯಾ ಉಪ್ಪನ್ನೇನ ಮಿಸ್ಸತ್ತಾ ವಿಸಗತಪಿಣ್ಡಪಾತೋ ವಿಯ ಅಕಪ್ಪಿಯಮಂಸರಸಮಿಸ್ಸಭೋಜನಂ ವಿಯ ಚ ದುಬ್ಬಿನಿಭೋಗಂ ಹೋತಿ, ಸಬ್ಬೇಸಂ ಅಕಪ್ಪಿಯಮೇವ.

೬೧. ಸಚೇ ಪನ ಉದಕಸ್ಸ ಓಕಾಸೋ ಅತ್ಥಿ, ತಳಾಕಸ್ಸ ಪಾಳಿ ಥಿರಾ, ‘‘ಯಥಾ ಬಹುಂ ಉದಕಂ ಗಣ್ಹಾತಿ, ಏವಂ ಕರೋಹಿ, ತೀರಸಮೀಪೇ ಉದಕಂ ಕರೋಹೀ’’ತಿ ಏವಂ ಉದಕಮೇವ ವಿಚಾರೇತಿ, ವಟ್ಟತಿ. ಉದ್ಧನೇ ¶ ಅಗ್ಗಿಂ ನ ಪಾತೇನ್ತಿ, ‘‘ಉದಕಕಮ್ಮಂ ಲಬ್ಭತು ಉಪಾಸಕಾ’’ತಿ ವತ್ತುಂ ವಟ್ಟತಿ, ‘‘ಸಸ್ಸಂ ಕತ್ವಾ ಆಹರಥಾ’’ತಿ ವತ್ತುಂ ಪನ ನ ವಟ್ಟತಿ. ಸಚೇ ಪನ ತಳಾಕೇ ಅತಿಬಹುಂ ಉದಕಂ ದಿಸ್ವಾ ಪಸ್ಸತೋ ವಾ ಪಿಟ್ಠಿತೋ ವಾ ಮಾತಿಕಂ ನೀಹರಾಪೇತಿ, ವನಂ ಛಿನ್ದಾಪೇತ್ವಾ ಕೇದಾರೇ ಕಾರಾಪೇತಿ, ಪೋರಾಣಕೇದಾರೇಸು ವಾ ಪಕತಿಭಾಗಂ ಅಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಅತಿರೇಕಂ ಗಣ್ಹಾತಿ, ನವಸಸ್ಸೇ ವಾ ಅಪರಿಚ್ಛಿನ್ನಭಾಗೇ ‘‘ಏತ್ತಕೇ ಕಹಾಪಣೇ ದೇಥಾ’’ತಿ ಕಹಾಪಣೇ ಉಟ್ಠಾಪೇತಿ, ಸಬ್ಬೇಸಂ ಅಕಪ್ಪಿಯಂ.

ಯೋ ಪನ ‘‘ಕಸಥ ವಪಥಾ’’ತಿ ಅವತ್ವಾ ‘‘ಏತ್ತಕಾಯ ಭೂಮಿಯಾ ಏತ್ತಕೋ ನಾಮ ಭಾಗೋ’’ತಿ ಏವಂ ಭೂಮಿಂ ವಾ ಪತಿಟ್ಠಾಪೇತಿ, ‘‘ಏತ್ತಕೇ ಭೂಮಿಭಾಗೇ ಅಮ್ಹೇಹಿ ಸಸ್ಸಂ ಕತಂ, ಏತ್ತಕಂ ನಾಮ ಭಾಗಂ ಗಣ್ಹಥಾ’’ತಿ ವದನ್ತೇಸು ಕಸ್ಸಕೇಸು ಭೂಮಿಪ್ಪಮಾಣಗಹಣತ್ಥಂ ರಜ್ಜುಯಾ ವಾ ದಣ್ಡೇನ ವಾ ಮಿನಾತಿ, ಖಲೇ ವಾ ಠತ್ವಾ ರಕ್ಖತಿ, ಖಲತೋ ವಾ ನೀಹರಾಪೇತಿ, ಕೋಟ್ಠಾಗಾರೇ ವಾ ಪಟಿಸಾಮೇತಿ, ತಸ್ಸೇವ ತಂ ಅಕಪ್ಪಿಯಂ. ಸಚೇ ಕಸ್ಸಕಾ ಕಹಾಪಣೇ ಆಹರಿತ್ವಾ ‘‘ಇಮೇ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಆಹಟಾ’’ತಿ ವದನ್ತಿ, ಅಞ್ಞತರೋ ಚ ಭಿಕ್ಖು ‘‘ನ ಸಙ್ಘೋ ಕಹಾಪಣೇ ಖಾದತೀ’’ತಿ ಸಞ್ಞಾಯ ‘‘ಏತ್ತಕೇಹಿ ಕಹಾಪಣೇಹಿ ಸಾಟಕೇ ಆಹರಥ ¶ , ಏತ್ತಕೇಹಿ ಯಾಗುಆದೀನಿ ಸಮ್ಪಾದೇಥಾ’’ತಿ ವದತಿ, ಯಂ ತೇ ಆಹರನ್ತಿ, ತಂ ಸಬ್ಬೇಸಂ ಅಕಪ್ಪಿಯಂ. ಕಸ್ಮಾ? ಕಹಾಪಣಾನಂ ವಿಚಾರಿತತ್ತಾ. ಸಚೇ ಧಞ್ಞಂ ಆಹರಿತ್ವಾ ‘‘ಇದಂ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಆಹಟ’’ನ್ತಿ ವದನ್ತಿ, ಅಞ್ಞತರೋ ಚ ಭಿಕ್ಖು ಪುರಿಮನಯೇನೇವ ‘‘ಏತ್ತಕೇಹಿ ವೀಹೀಹಿ ಇದಞ್ಚಿದಞ್ಚ ಆಹರಥಾ’’ತಿ ವದತಿ, ಯಂ ತೇ ಆಹರನ್ತಿ, ತಂ ತಸ್ಸೇವ ಅಕಪ್ಪಿಯಂ. ಕಸ್ಮಾ? ಧಞ್ಞಸ್ಸ ವಿಚಾರಿತತ್ತಾ. ಸಚೇ ತಣ್ಡುಲಂ ವಾ ಅಪರಣ್ಣಂ ವಾ ಆಹರಿತ್ವಾ ‘‘ಇದಂ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಆಹಟ’’ನ್ತಿ ವದನ್ತಿ, ಅಞ್ಞತರೋ ಚ ಭಿಕ್ಖು ಪುರಿಮನಯೇನೇವ ‘‘ಏತ್ತಕೇಹಿ ತಣ್ಡುಲೇಹಿ ಇದಞ್ಚಿದಞ್ಚ ಆಹರಥಾ’’ತಿ ವದತಿ, ಯಂ ತೇ ಆಹರನ್ತಿ, ತಂ ಸಬ್ಬೇಸಂ ಕಪ್ಪಿಯಂ. ಕಸ್ಮಾ? ಕಪ್ಪಿಯಾನಂ ತಣ್ಡುಲಾದೀನಂ ವಿಚಾರಿತತ್ತಾ. ಕಯವಿಕ್ಕಯೇಪಿ ಅನಾಪತ್ತಿ ಕಪ್ಪಿಯಕಾರಕಸ್ಸ ಆಚಿಕ್ಖಿತತ್ತಾ.

೬೨. ಪುಬ್ಬೇ ಪನ ಚಿತ್ತಲಪಬ್ಬತೇ ಏಕೋ ಭಿಕ್ಖು ಚತುಸಾಲದ್ವಾರೇ ‘‘ಅಹೋ ವತ ಸ್ವೇ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಏತ್ತಕಪ್ಪಮಾಣೇ ಪೂವೇ ಪಚೇಯ್ಯು’’ನ್ತಿ ಆರಾಮಿಕಾನಂ ಸಞ್ಞಾಜನನತ್ಥಂ ಭೂಮಿಯಂ ಮಣ್ಡಲಂ ಅಕಾಸಿ. ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಛೇಕೋ ಆರಾಮಿಕೋ ತಥೇವ ಕತ್ವಾ ದುತಿಯದಿವಸೇ ಭೇರಿಯಾ ಆಕೋಟಿತಾಯ ಸನ್ನಿಪತಿತೇ ಸಙ್ಘೇ ಪೂವಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಸಙ್ಘತ್ಥೇರಂ ಆಹ – ‘‘ಭನ್ತೇ, ಅಮ್ಹೇಹಿ ಇತೋ ಪುಬ್ಬೇ ನೇವ ಪಿತೂನಂ, ನ ಪಿತಾಮಹಾನಂ ಏವರೂಪಂ ಸುತಪುಬ್ಬಂ, ಏಕೇನ ಅಯ್ಯೇನ ಚತುಸಾಲದ್ವಾರೇ ಪೂವತ್ಥಾಯ ಸಞ್ಞಾ ಕತಾ, ಇತೋ ದಾನಿ ಪಭುತಿ ಅಯ್ಯಾ ಅತ್ತನೋ ಅತ್ತನೋ ಚಿತ್ತಾನುರೂಪಂ ವದನ್ತು, ಅಮ್ಹಾಕಮ್ಪಿ ಫಾಸುವಿಹಾರೋ ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ. ಮಹಾಥೇರೋ ತತೋವ ನಿವತ್ತಿ, ಏಕಭಿಕ್ಖುನಾಪಿ ಪೂವೋ ನ ಗಹಿತೋ. ಏವಂ ಪುಬ್ಬೇ ತತ್ರುಪ್ಪಾದಂ ನ ಪರಿಭುಞ್ಜಿಂಸು. ತಸ್ಮಾ –

ಸಲ್ಲೇಖಂ ¶ ಅಚ್ಚಜನ್ತೇನ, ಅಪ್ಪಮತ್ತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ;

ಕಪ್ಪಿಯೇಪಿ ನ ಕಾತಬ್ಬಾ, ಆಮಿಸತ್ಥಾಯ ಲೋಲತಾತಿ. (ಪಾರಾ. ಅಟ್ಠ. ೨.೫೩೮-೯);

ಯೋ ಚಾಯಂ ತಳಾಕೇ ವುತ್ತೋ, ಪೋಕ್ಖರಣೀಉದಕವಾಹಕಮಾತಿಕಾದೀಸುಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ.

೬೩. ಪುಬ್ಬಣ್ಣಾಪರಣ್ಣಉಚ್ಛುಫಲಾಫಲಾದೀನಂ ವಿರುಹನಟ್ಠಾನಂ ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಖೇತ್ತಂ ವಾ ವತ್ಥುಂ ವಾ ‘‘ದಮ್ಮೀ’’ತಿ ವುತ್ತೇಪಿ ‘‘ನ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ಪಟಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ತಳಾಕೇ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ಯದಾ ಕಪ್ಪಿಯವೋಹಾರೇನ ‘‘ಚತುಪಚ್ಚಯಪರಿಭೋಗತ್ಥಾಯ ದಮ್ಮೀ’’ತಿ ವದತಿ, ತದಾ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿತಬ್ಬಂ, ‘‘ವನಂ ದಮ್ಮಿ ಅರಞ್ಞಂ ದಮ್ಮೀ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ಪನ ವಟ್ಟತಿ. ಸಚೇ ಮನುಸ್ಸಾ ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ಅನಾಣತ್ತಾಯೇವ ತತ್ಥ ರುಕ್ಖೇ ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ಅಪರಣ್ಣಾದೀನಿ ಸಮ್ಪಾದೇತ್ವಾ ¶ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಭಾಗಂ ದೇನ್ತಿ, ವಟ್ಟತಿ, ಅದೇನ್ತಾ ನ ಚೋದೇತಬ್ಬಾ. ಸಚೇ ಕೇನಚಿದೇವ ಅನ್ತರಾಯೇನ ತೇಸು ಪಕ್ಕನ್ತೇಸು ಅಞ್ಞೇ ಕರೋನ್ತಿ, ನ ಚ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಕಿಞ್ಚಿ ದೇನ್ತಿ, ತೇ ವಾರೇತಬ್ಬಾ. ಸಚೇ ವದನ್ತಿ ‘‘ನನು, ಭನ್ತೇ, ಪುಬ್ಬೇ ಮನುಸ್ಸಾ ಇಧ ಸಸ್ಸಾನಿ ಅಕಂಸೂ’’ತಿ, ತತೋ ವತ್ತಬ್ಬಾ ‘‘ತೇ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಇದಞ್ಚಿದಞ್ಚ ಕಪ್ಪಿಯಭಣ್ಡಂ ಅದಂಸೂ’’ತಿ. ಸಚೇ ವದನ್ತಿ ‘‘ಮಯಮ್ಪಿ ದಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ, ಏವಂ ವಟ್ಟತಿ.

ಕಿಞ್ಚಿ ಸಸ್ಸುಟ್ಠಾನಕಂ ಭೂಮಿಪ್ಪದೇಸಂ ಸನ್ಧಾಯ ‘‘ಸೀಮಂ ದೇಮಾ’’ತಿ ವದನ್ತಿ, ವಟ್ಟತಿ. ಸೀಮಪರಿಚ್ಛೇದನತ್ಥಂ ಪನ ಥಮ್ಭಾ ವಾ ಪಾಸಾಣಾ ವಾ ಸಯಂ ನ ಠಪೇತಬ್ಬಾ, ಭೂಮಿ ನಾಮ ಅನಗ್ಘಾ, ಅಪ್ಪಕೇನಪಿ ಪಾರಾಜಿಕೋ ಭವೇಯ್ಯ. ಆರಾಮಿಕಾನಂ ಪನ ವತ್ತಬ್ಬಂ ‘‘ಇಮಿನಾ ಠಾನೇನ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಸೀಮಾ ಗತಾ’’ತಿ. ಸಚೇಪಿ ಹಿ ತೇ ಅಧಿಕಂ ಗಣ್ಹನ್ತಿ, ಪರಿಯಾಯೇನ ಕಥಿತತ್ತಾ ಅನಾಪತ್ತಿ. ಯದಿ ಪನ ರಾಜರಾಜಮಹಾಮತ್ತಾದಯೋ ಸಯಮೇವ ಥಮ್ಭೇ ಠಪಾಪೇತ್ವಾ ‘‘ಚತ್ತಾರೋ ಪಚ್ಚಯೇ ಪರಿಭುಞ್ಜಥಾ’’ತಿ ದೇನ್ತಿ, ವಟ್ಟತಿಯೇವ.

ಸಚೇ ¶ ಕೋಚಿ ಅನ್ತೋಸೀಮಾಯಂ ತಳಾಕಂ ವಾ ಖಣತಿ, ವಿಹಾರಮಜ್ಝೇನ ವಾ ಮಾತಿಕಂ ನೇತಿ, ಚೇತಿಯಙ್ಗಣಬೋಧಿಯಙ್ಗಣಾದೀನಿ ದುಸ್ಸನ್ತಿ, ವಾರೇತಬ್ಬೋ. ಸಚೇ ಸಙ್ಘೋ ಕಿಞ್ಚಿ ಲಭಿತ್ವಾ ಆಮಿಸಗರುಕತಾಯ ನ ವಾರೇತಿ, ಏಕೋ ಭಿಕ್ಖು ವಾರೇತಿ, ಸೋವ ಭಿಕ್ಖು ಇಸ್ಸರೋ. ಸಚೇ ಏಕೋ ಭಿಕ್ಖು ನ ವಾರೇತಿ ‘‘ನೇಥ ತುಮ್ಹೇ’’ತಿ, ತೇಸಂಯೇವ ಪಕ್ಖೋ ಹೋತಿ. ಸಙ್ಘೋ ವಾರೇತಿ, ಸಙ್ಘೋವ ಇಸ್ಸರೋ. ಸಙ್ಘಿಕೇಸು ಹಿ ಕಮ್ಮೇಸು ಯೋ ಧಮ್ಮಕಮ್ಮಂ ಕರೋತಿ, ಸೋವ ಇಸ್ಸರೋ. ಸಚೇ ವಾರಿಯಮಾನೋಪಿ ಕರೋತಿ, ಹೇಟ್ಠಾ ಗಹಿತಂ ಪಂಸುಂ ಹೇಟ್ಠಾ ಪಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ, ಉಪರಿ ಗಹಿತಂ ಪಂಸುಂ ಉಪರಿ ಪಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಪೂರೇತಬ್ಬಾ.

ಸಚೇ ಕೋಚಿ ಯಥಾಜಾತಮೇವ ಉಚ್ಛುಂ ವಾ ಅಪರಣ್ಣಂ ವಾ ಅಲಾಬುಕುಮ್ಭಣ್ಡಾದಿಕಂ ವಾ ವಲ್ಲಿಫಲಂ ದಾತುಕಾಮೋ ‘‘ಏತಂ ಸಬ್ಬಂ ಉಚ್ಛುಖೇತ್ತಂ ಅಪರಣ್ಣವತ್ಥುಂ ವಲ್ಲಿಫಲಾವಾಟಂ ದಮ್ಮೀ’’ತಿ ವದತಿ, ಸಹ ವತ್ಥುನಾ ಪರಾಮಟ್ಠತ್ತಾ ನ ವಟ್ಟತೀತಿ ಮಹಾಸುಮತ್ಥೇರೋ ಆಹ. ಮಹಾಪದುಮತ್ಥೇರೋ ಪನ ‘‘ಅಭಿಲಾಪಮತ್ತಮೇತಂ, ಸಾಮಿಕಾನಂಯೇವ ಹಿ ಸೋ ಭೂಮಿಭಾಗೋ, ತಸ್ಮಾ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ಆಹ. ‘‘ದಾಸಂ ದಮ್ಮೀ’’ತಿ ವದತಿ, ನ ವಟ್ಟತಿ. ‘‘ಆರಾಮಿಕಂ ದಮ್ಮಿ, ವೇಯ್ಯಾವಚ್ಚಕರಂ ದಮ್ಮಿ, ಕಪ್ಪಿಯಕಾರಕಂ ದಮ್ಮೀ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ವಟ್ಟತಿ. ಸಚೇ ಆರಾಮಿಕೋ ಪುರೇಭತ್ತಮ್ಪಿ ಪಚ್ಛಾಭತ್ತಮ್ಪಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸೇವ ಕಮ್ಮಂ ಕರೋತಿ, ಸಾಮಣೇರಸ್ಸ ವಿಯ ಸಬ್ಬಂ ಭೇಸಜ್ಜಂ ಪಟಿಜಗ್ಗನಮ್ಪಿ ತಸ್ಸ ಕಾತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ಪುರೇಭತ್ತಮೇವ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಕಮ್ಮಂ ಕರೋತಿ, ಪಚ್ಛಾಭತ್ತಂ ಅತ್ತನೋ ಕರೋತಿ, ಸಾಯಂ ನಿವಾಪೋ ನ ದಾತಬ್ಬೋ. ಯೇಪಿ ಪಞ್ಚದಿವಸವಾರೇನ ¶ ವಾ ಪಕ್ಖವಾರೇನ ವಾ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಕಮ್ಮಂ ಕತ್ವಾ ಸೇಸಕಾಲೇ ಅತ್ತನೋ ಕಮ್ಮಂ ಕರೋನ್ತಿ, ತೇಸಮ್ಪಿ ಕರಣಕಾಲೇಯೇವ ಭತ್ತಞ್ಚ ನಿವಾಪೋ ಚ ದಾತಬ್ಬೋ. ಸಚೇ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಕಮ್ಮಂ ನತ್ಥಿ, ಅತ್ತನೋಯೇವ ಕಮ್ಮಂ ಕತ್ವಾ ಜೀವನ್ತಿ, ತೇ ಚೇ ಹತ್ಥಕಮ್ಮಮೂಲಂ ಆನೇತ್ವಾ ದೇನ್ತಿ, ಗಹೇತಬ್ಬಂ. ನೋ ಚೇ ದೇನ್ತಿ, ನ ಕಿಞ್ಚಿ ವತ್ತಬ್ಬಾ. ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ರಜಕದಾಸಮ್ಪಿ ಪೇಸಕಾರದಾಸಮ್ಪಿ ಆರಾಮಿಕನಾಮೇನ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ.

ಸಚೇ ‘‘ಗಾವೋ ದೇಮಾ’’ತಿ ವದನ್ತಿ, ‘‘ನ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ಪಟಿಕ್ಖಿಪಿತಬ್ಬಾ. ಇಮಾ ಗಾವೋ ಕುತೋತಿ. ಪಣ್ಡಿತೇಹಿ ಪಞ್ಚಗೋರಸಪರಿಭೋಗತ್ಥಾಯ ದಿನ್ನಾತಿ. ‘‘ಮಯಮ್ಪಿ ಪಞ್ಚಗೋರಸಪರಿಭೋಗತ್ಥಾಯ ದೇಮಾ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ವಟ್ಟನ್ತಿ. ಅಜಿಕಾದೀಸುಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ. ‘‘ಹತ್ಥಿಂ ದೇಮ, ಅಸ್ಸಂ, ಮಹಿಂಸಂ, ಕುಕ್ಕುಟಂ, ಸೂಕರಂ ದೇಮಾ’’ತಿ ವದನ್ತಿ, ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ. ಸಚೇ ಕೇಚಿ ಮನುಸ್ಸಾ ‘‘ಅಪ್ಪೋಸ್ಸುಕ್ಕಾ, ಭನ್ತೇ, ತುಮ್ಹೇ ಹೋಥ, ಮಯಂ ಇಮೇ ಗಹೇತ್ವಾ ತುಮ್ಹಾಕಂ ಕಪ್ಪಿಯಭಣ್ಡಂ ದಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ಗಣ್ಹನ್ತಿ, ವಟ್ಟತಿ. ಕುಕ್ಕುಟಸೂಕರೇ ‘‘ಸುಖಂ ಜೀವನ್ತೂ’’ತಿ ಅರಞ್ಞೇ ವಿಸ್ಸಜ್ಜಾಪೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ‘‘ಇಮಂ ತಳಾಕಂ, ಇಮಂ ಖೇತ್ತಂ, ಇಮಂ ವತ್ಥುಂ ವಿಹಾರಸ್ಸ ದೇಮಾ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ಪಟಿಕ್ಖಿಪಿತುಂ ನ ಲಬ್ಭತಿ.

೬೪. ಸಚೇ ಕೋಚಿ ಭಿಕ್ಖುಂ ಉದ್ದಿಸ್ಸ ದೂತೇನ ಹಿರಞ್ಞಸುವಣ್ಣಾದಿಚೀವರಚೇತಾಪನ್ನಂ ಪಹಿಣೇಯ್ಯ ‘‘ಇಮಿನಾ ಚೀವರಚೇತಾಪನ್ನೇನ ಚೀವರಂ ಚೇತಾಪೇತ್ವಾ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಚೀವರೇನ ಅಚ್ಛಾದೇಹೀ’’ತಿ, ಸೋ ಚೇ ದೂತೋ ತಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಏವಂ ವದೇಯ್ಯ ‘‘ಇದಂ ಖೋ, ಭನ್ತೇ, ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಉದ್ದಿಸ್ಸ ಚೀವರಚೇತಾಪನ್ನಂ ಆಭತಂ, ಪಟಿಗ್ಗಣ್ಹತು ಆಯಸ್ಮಾ ಚೀವರಚೇತಾಪನ್ನ’’ನ್ತಿ, ತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಸೋ ದೂತೋ ಏವಮಸ್ಸ ವಚನೀಯೋ ‘‘ನ ಖೋ ಮಯಂ, ಆವುಸೋ, ಚೀವರಚೇತಾಪನ್ನಂ ಪಟಿಗ್ಗಣ್ಹಾಮ, ಚೀವರಞ್ಚ ಖೋ ಮಯಂ ಪಟಿಗ್ಗಣ್ಹಾಮ ಕಾಲೇನ ಕಪ್ಪಿಯ’’ನ್ತಿ. ಸೋ ಚೇ ದೂತೋ ತಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಏವಂ ವದೇಯ್ಯ ‘‘ಅತ್ಥಿ ಪನಾಯಸ್ಮತೋ ಕೋಚಿ ವೇಯ್ಯಾವಚ್ಚಕರೋ’’ತಿ, ಚೀವರತ್ಥಿಕೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ವೇಯ್ಯಾವಚ್ಚಕರೋ ನಿದ್ದಿಸಿತಬ್ಬೋ ಆರಾಮಿಕೋ ವಾ ಉಪಾಸಕೋ ವಾ ‘‘ಏಸೋ ಖೋ, ಆವುಸೋ, ಭಿಕ್ಖೂನಂ ವೇಯ್ಯಾವಚ್ಚಕರೋ’’ತಿ. ನ ವತ್ತಬ್ಬೋ ‘‘ತಸ್ಸ ದೇಹೀ’’ತಿ ವಾ ‘‘ಸೋ ವಾ ನಿಕ್ಖಿಪಿಸ್ಸತಿ, ಸೋ ವಾ ಪರಿವತ್ತೇಸ್ಸತಿ, ಸೋ ವಾ ಚೇತಾಪೇಸ್ಸತೀ’’ತಿ ¶ . ಸೋ ಚೇ ದೂತೋ ತಂ ವೇಯ್ಯಾವಚ್ಚಕರಂ ಸಞ್ಞಾಪೇತ್ವಾ ತಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಏವಂ ವದೇಯ್ಯ ‘‘ಯಂ ಖೋ, ಭನ್ತೇ, ಆಯಸ್ಮಾ ವೇಯ್ಯಾವಚ್ಚಕರಂ ನಿದ್ದಿಸಿ, ಆಣತ್ತೋ ಸೋ ಮಯಾ, ಉಪಸಙ್ಕಮತು ಆಯಸ್ಮಾ ಕಾಲೇನ, ಚೀವರೇನ ತಂ ಅಚ್ಛಾದೇಸ್ಸತೀ’’ತಿ. ಚೀವರತ್ಥಿಕೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ವೇಯ್ಯಾವಚ್ಚಕರೋ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ದ್ವತ್ತಿಕ್ಖತ್ತುಂ ಚೋದೇತಬ್ಬೋ ಸಾರೇತಬ್ಬೋ ¶ ‘‘ಅತ್ಥೋ ಮೇ, ಆವುಸೋ, ಚೀವರೇನಾ’’ತಿ. ನ ವತ್ತಬ್ಬೋ ‘‘ದೇಹಿ ಮೇ ಚೀವರಂ, ಆಹರ ಮೇ ಚೀವರಂ, ಪರಿವತ್ತೇಹಿ ಮೇ ಚೀವರಂ, ಚೇತಾಪೇಹಿ ಮೇ ಚೀವರ’’ನ್ತಿ. ಸಚೇ ದ್ವತ್ತಿಕ್ಖತ್ತುಂ ಚೋದಯಮಾನೋ ಸಾರಯಮಾನೋ ತಂ ಚೀವರಂ ಅಭಿನಿಪ್ಫಾದೇತಿ, ಇಚ್ಚೇತಂ ಕುಸಲಂ. ನೋ ಚೇ ಅಭಿನಿಪ್ಫಾದೇತಿ, ತತ್ಥ ಗನ್ತ್ವಾ ಚತುಕ್ಖತ್ತುಂ ಪಞ್ಚಕ್ಖತ್ತುಂ ಛಕ್ಖತ್ತುಪರಮಂ ತುಣ್ಹೀಭೂತೇನ ಉದ್ದಿಸ್ಸ ಠಾತಬ್ಬಂ, ನ ಆಸನೇ ನಿಸೀದಿತಬ್ಬಂ, ನ ಆಮಿಸಂ ಪಟಿಗ್ಗಹೇತಬ್ಬಂ, ನ ಧಮ್ಮೋ ಭಾಸಿತಬ್ಬೋ. ‘‘ಕಿಂ ಕಾರಣಾ ಆಗತೋಸೀ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿಯಮಾನೇನ ‘‘ಜಾನಾಹಿ, ಆವುಸೋ’’ತಿ ಏತ್ತಕಮೇವ ವತ್ತಬ್ಬಂ.

ಸಚೇ ಆಸನೇ ವಾ ನಿಸೀದತಿ, ಆಮಿಸಂ ವಾ ಪಟಿಗ್ಗಣ್ಹಾತಿ, ಧಮ್ಮಂ ವಾ ಭಾಸತಿ, ಠಾನಂ ಭಞ್ಜತಿ. ಸಚೇ ಚತುಕ್ಖತ್ತುಂ ಚೋದೇತಿ, ಚತುಕ್ಖತ್ತುಂ ಠಾತಬ್ಬಂ. ಪಞ್ಚಕ್ಖತ್ತುಂ ಚೋದೇತಿ, ದ್ವಿಕ್ಖತ್ತುಂ ಠಾತಬ್ಬಂ. ಛಕ್ಖತ್ತುಂ ಚೋದೇತಿ, ನ ಠಾತಬ್ಬಂ. ಏಕಾಯ ಹಿ ಚೋದನಾಯ ಠಾನದ್ವಯಂ ಭಞ್ಜತಿ. ಯಥಾ ಛಕ್ಖತ್ತುಂ ಚೋದೇತ್ವಾ ನ ಠಾತಬ್ಬಂ, ಏವಂ ದ್ವಾದಸಕ್ಖತ್ತುಂ ಠತ್ವಾ ನ ಚೋದೇತಬ್ಬಂ. ತಸ್ಮಾ ಸಚೇ ಚೋದೇತಿಯೇವ ನ ತಿಟ್ಠತಿ, ಛ ಚೋದನಾ ಲಬ್ಭನ್ತಿ. ಸಚೇ ತಿಟ್ಠತಿಯೇವ ನ ಚೋದೇತಿ, ದ್ವಾದಸ ಠಾನಾನಿ ಲಬ್ಭನ್ತಿ. ಸಚೇ ಚೋದೇತಿಪಿ ತಿಟ್ಠತಿಪಿ, ಏಕಾಯ ಚೋದನಾಯ ದ್ವೇ ಠಾನಾನಿ ಹಾಪೇತಬ್ಬಾನಿ. ತತ್ಥ ಯೋ ಏಕದಿವಸಮೇವ ಪುನಪ್ಪುನಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಛಕ್ಖತ್ತುಂ ಚೋದೇತಿ, ಸಕಿಂಯೇವ ವಾ ಗನ್ತ್ವಾ ‘‘ಅತ್ಥೋ ಮೇ, ಆವುಸೋ, ಚೀವರೇನಾ’’ತಿ ಛಕ್ಖತ್ತುಂ ವದತಿ, ತತ್ಥ ಏಕದಿವಸಮೇವ ಪುನಪ್ಪುನಂ ಗನ್ತ್ವಾ ದ್ವಾದಸಕ್ಖತ್ತುಂ ತಿಟ್ಠತಿ, ಸಕಿಮೇವ ವಾ ಗನ್ತ್ವಾ ತತ್ರ ತತ್ರ ಠಾನೇ ತಿಟ್ಠತಿ, ಸೋಪಿ ಸಬ್ಬಚೋದನಾಯೋ ಸಬ್ಬಟ್ಠಾನಾನಿ ಚ ಭಞ್ಜತಿ, ಕೋ ಪನ ವಾದೋ ನಾನಾದಿವಸೇಸು. ತತೋ ಚೇ ಉತ್ತರಿ ವಾಯಮಮಾನೋ ತಂ ಚೀವರಂ ಅಭಿನಿಪ್ಫಾದೇತಿ, ಪಯೋಗೇ ದುಕ್ಕಟಂ, ಪಟಿಲಾಭೇನ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಂ ಹೋತಿ. ನೋ ಚೇ ಸಕ್ಕೋತಿ ತಂ ಅಭಿನಿಪ್ಫಾದೇತುಂ, ಯತೋ ರಾಜತೋ ರಾಜಮಹಾಮತ್ತತೋ ವಾ ಅಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ತಂ ಚೀವರಚೇತಾಪನ್ನಂ ಆನೀತಂ, ತಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕಂ ಸಾಮಂ ವಾ ಗನ್ತಬ್ಬಂ, ದೂತೋ ವಾ ಪಾಹೇತಬ್ಬೋ ‘‘ಯಂ ಖೋ ತುಮ್ಹೇ ಆಯಸ್ಮನ್ತೋ ಭಿಕ್ಖುಂ ಉದ್ದಿಸ್ಸ ಚೀವರಚೇತಾಪನ್ನಂ ಪಹಿಣಿತ್ಥ, ನ ತಂ ತಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಕಿಞ್ಚಿ ಅತ್ಥಂ ಅನುಭೋತಿ, ಯುಞ್ಜನ್ತಾಯಸ್ಮನ್ತೋ ಸಕಂ, ಮಾ ತುಮ್ಹಾಕಂ ಸನ್ತಕಂ ವಿನಸ್ಸತೂ’’ತಿ. ಅಯಂ ತತ್ಥ ಸಾಮೀಚಿ. ಯೋ ಪನ ನೇವ ಸಾಮಂ ಗಚ್ಛತಿ, ನ ದೂತಂ ಪಾಹೇತಿ, ವತ್ತಭೇದೇ ದುಕ್ಕಟಂ ಆಪಜ್ಜತಿ.

೬೫. ಕಿಂ ಪನ (ಪಾರಾ. ಅಟ್ಠ. ೨.೫೩೮-೯) ಸಬ್ಬಕಪ್ಪಿಯಕಾರಕೇಸು ಏವಂ ಪಟಿಪಜ್ಜಿತಬ್ಬನ್ತಿ? ನ ಪಟಿಪಜ್ಜಿತಬ್ಬಂ. ಅಯಞ್ಹಿ ಕಪ್ಪಿಯಕಾರಕೋ ನಾಮ ಸಙ್ಖೇಪತೋ ದುವಿಧೋ ನಿದ್ದಿಟ್ಠೋ ¶ ಅನಿದ್ದಿಟ್ಠೋ ಚ. ತತ್ಥ ನಿದ್ದಿಟ್ಠೋ ದುವಿಧೋ ಭಿಕ್ಖುನಾ ನಿದ್ದಿಟ್ಠೋ ದೂತೇನ ನಿದ್ದಿಟ್ಠೋತಿ. ಅನಿದ್ದಿಟ್ಠೋಪಿ ದುವಿಧೋ ¶ ಮುಖವೇವಟಿಕಕಪ್ಪಿಯಕಾರಕೋ ಪರಮ್ಮುಖಕಪ್ಪಿಯಕಾರಕೋತಿ. ತೇಸು ಭಿಕ್ಖುನಾ ನಿದ್ದಿಟ್ಠೋ ಸಮ್ಮುಖಾಸಮ್ಮುಖವಸೇನ ಚತುಬ್ಬಿಧೋ ಹೋತಿ, ತಥಾ ದೂತೇನ ನಿದ್ದಿಟ್ಠೋಪಿ. ಕಥಂ? ಇಧೇಕಚ್ಚೋ ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸ ಚೀವರತ್ಥಾಯ ದೂತೇನ ಅಕಪ್ಪಿಯವತ್ಥುಂ ಪಹಿಣತಿ, ದೂತೋ ತಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ‘‘ಇದಂ, ಭನ್ತೇ, ಇತ್ಥನ್ನಾಮೇನ ತುಮ್ಹಾಕಂ ಚೀವರತ್ಥಾಯ ಪಹಿತಂ, ಗಣ್ಹಥ ನ’’ನ್ತಿ ವದತಿ, ಭಿಕ್ಖು ‘‘ನಯಿದಂ ಕಪ್ಪತೀ’’ತಿ ಪಟಿಕ್ಖಿಪತಿ, ದೂತೋ ‘‘ಅತ್ಥಿ ಪನ ತೇ, ಭನ್ತೇ, ವೇಯ್ಯಾವಚ್ಚಕರೋ’’ತಿ ಪುಚ್ಛತಿ, ಪುಞ್ಞತ್ಥಿಕೇಹಿ ಚ ಉಪಾಸಕೇಹಿ ‘‘ಭಿಕ್ಖೂನಂ ವೇಯ್ಯಾವಚ್ಚಂ ಕರೋಥಾ’’ತಿ ಆಣತ್ತಾ ವಾ, ಭಿಕ್ಖೂನಂ ವಾ ಸನ್ದಿಟ್ಠಸಮ್ಭತ್ತಾ ಕೇಚಿ ವೇಯ್ಯಾವಚ್ಚಕರಾ ಹೋನ್ತಿ, ತೇಸಂ ಅಞ್ಞತರೋ ತಸ್ಮಿಂ ಖಣೇ ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕೇ ನಿಸಿನ್ನೋ ಹೋತಿ, ಭಿಕ್ಖು ತಂ ನಿದ್ದಿಸತಿ ‘‘ಅಯಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ವೇಯ್ಯಾವಚ್ಚಕರೋ’’ತಿ, ದೂತೋ ತಸ್ಸ ಹತ್ಥೇ ಅಕಪ್ಪಿಯವತ್ಥುಂ ದತ್ವಾ ‘‘ಥೇರಸ್ಸ ಚೀವರಂ ಕಿಣಿತ್ವಾ ದೇಹೀ’’ತಿ ಗಚ್ಛತಿ, ಅಯಂ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಸಮ್ಮುಖಾನಿದ್ದಿಟ್ಠೋ.

ನೋ ಚೇ ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕೇ ನಿಸಿನ್ನೋ ಹೋತಿ, ಅಪಿಚ ಖೋ ಭಿಕ್ಖು ನಿದ್ದಿಸತಿ ‘‘ಅಸುಕಸ್ಮಿಂ ನಾಮ ಗಾಮೇ ಇತ್ಥನ್ನಾಮೋ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ವೇಯ್ಯಾವಚ್ಚಕರೋ’’ತಿ, ಸೋ ಗನ್ತ್ವಾ ತಸ್ಸ ಹತ್ಥೇ ಅಕಪ್ಪಿಯವತ್ಥುಂ ದತ್ವಾ ‘‘ಥೇರಸ್ಸ ಚೀವರಂ ಕಿಣಿತ್ವಾ ದದೇಯ್ಯಾಸೀ’’ತಿ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸ ಆರೋಚೇತ್ವಾ ಗಚ್ಛತಿ, ಅಯಮೇಕೋ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಅಸಮ್ಮುಖಾನಿದ್ದಿಟ್ಠೋ.

ನ ಹೇವ ಖೋ ಸೋ ದೂತೋ ಅತ್ತನಾ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಆರೋಚೇತಿ, ಅಪಿಚ ಖೋ ಅಞ್ಞಂ ಪಹಿಣತಿ ‘‘ದಿನ್ನಂ ಮಯಾ, ಭನ್ತೇ, ತಸ್ಸ ಹತ್ಥೇ ಚೀವರಚೇತಾಪನ್ನಂ, ತುಮ್ಹೇ ಚೀವರಂ ಗಣ್ಹೇಯ್ಯಾಥಾ’’ತಿ, ಅಯಂ ದುತಿಯೋ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಅಸಮ್ಮುಖಾನಿದ್ದಿಟ್ಠೋ.

ನ ಹೇವ ಖೋ ಅಞ್ಞಂ ಪಹಿಣತಿ, ಅಪಿಚ ಗಚ್ಛನ್ತೋವ ಭಿಕ್ಖುಂ ವದತಿ ‘‘ಅಹಂ ತಸ್ಸ ಹತ್ಥೇ ಚೀವರಚೇತಾಪನ್ನಂ ದಸ್ಸಾಮಿ, ತುಮ್ಹೇ ಚೀವರಂ ಗಣ್ಹೇಯ್ಯಾಥಾ’’ತಿ, ಅಯಂ ತತಿಯೋ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಅಸಮ್ಮುಖಾನಿದ್ದಿಟ್ಠೋತಿ ಏವಂ ಏಕೋ ಸಮ್ಮುಖಾನಿದ್ದಿಟ್ಠೋ ತಯೋ ಅಸಮ್ಮುಖಾನಿದ್ದಿಟ್ಠಾತಿ ಇಮೇ ಚತ್ತಾರೋ ಭಿಕ್ಖುನಾ ನಿದ್ದಿಟ್ಠವೇಯ್ಯಾವಚ್ಚಕರಾ ನಾಮ. ಏತೇಸು ಇಧ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ಪಟಿಪಜ್ಜಿತಬ್ಬಂ.

ಅಪರೋ ಭಿಕ್ಖು ಪುರಿಮನಯೇನೇವ ದೂತೇನ ಪುಚ್ಛಿತೋ ನತ್ಥಿತಾಯ ವಾ ಅವಿಚಾರೇತುಕಾಮತಾಯ ವಾ ‘‘ನತ್ಥಮ್ಹಾಕಂ ಕಪ್ಪಿಯಕಾರಕೋ’’ತಿ ವದತಿ, ತಸ್ಮಿಂ ಖಣೇ ಕೋಚಿ ಮನುಸ್ಸೋ ಆಗಚ್ಛತಿ, ದೂತೋ ತಸ್ಸ ಹತ್ಥೇ ಅಕಪ್ಪಿಯವತ್ಥುಂ ದತ್ವಾ ‘‘ಇಮಸ್ಸ ಹತ್ಥತೋ ಚೀವರಂ ಗಣ್ಹೇಯ್ಯಾಥಾ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಗಚ್ಛತಿ, ಅಯಂ ದೂತೇನ ಸಮ್ಮುಖಾನಿದ್ದಿಟ್ಠೋತಿ ಏವಂ ಏಕೋ ಸಮ್ಮುಖಾನಿದ್ದಿಟ್ಠೋ.

ಅಪರೋ ¶ ¶ ದೂತೋ ಗಾಮಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ಅತ್ತನಾ ಅಭಿರುಚಿತಸ್ಸ ಕಸ್ಸಚಿ ಹತ್ಥೇ ಅಕಪ್ಪಿಯವತ್ಥುಂ ದತ್ವಾ ಪುರಿಮನಯೇನೇವ ಆಗನ್ತ್ವಾ ವಾ ಆರೋಚೇತಿ, ಅಞ್ಞಂ ವಾ ಪಹಿಣತಿ ‘‘ಅಹಂ ಅಸುಕಸ್ಸ ನಾಮ ಹತ್ಥೇ ಚೀವರಚೇತಾಪನ್ನಂ ದಸ್ಸಾಮಿ, ತುಮ್ಹೇ ಚೀವರಂ ಗಣ್ಹೇಯ್ಯಾಥಾ’’ತಿ ವತ್ವಾ ವಾ ಗಚ್ಛತಿ, ಅಯಂ ತತಿಯೋ ದೂತೇನ ಅಸಮ್ಮುಖಾನಿದ್ದಿಟ್ಠೋತಿ ಏವಂ ಏಕೋ ಸಮ್ಮುಖಾನಿದ್ದಿಟ್ಠೋ ತಯೋ ಅಸಮ್ಮುಖಾನಿದ್ದಿಟ್ಠಾತಿ ಇಮೇ ಚತ್ತಾರೋ ದೂತೇನ ನಿದ್ದಿಟ್ಠವೇಯ್ಯಾವಚ್ಚಕರಾ ನಾಮ. ಏತೇಸು ಮೇಣ್ಡಕಸಿಕ್ಖಾಪದೇ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ಪಟಿಪಜ್ಜಿತಬ್ಬಂ. ವುತ್ತಞ್ಹೇತಂ –

‘‘ಸನ್ತಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಮನುಸ್ಸಾ ಸದ್ಧಾ ಪಸನ್ನಾ, ತೇ ಕಪ್ಪಿಯಕಾರಕಾನಂ ಹತ್ಥೇ ಹಿರಞ್ಞಂ ಉಪನಿಕ್ಖಿಪನ್ತಿ ‘ಇಮಿನಾ ಯಂ ಅಯ್ಯಸ್ಸ ಕಪ್ಪಿಯಂ, ತಂ ದೇಥಾ’ತಿ. ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಯಂ ತತೋ ಕಪ್ಪಿಯಂ, ತಂ ಸಾದಿತುಂ, ನ ತ್ವೇವಾಹಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ‘ಕೇನಚಿ ಪರಿಯಾಯೇನ ಜಾತರೂಪರಜತಂ ಸಾದಿತಬ್ಬಂ ಪರಿಯೇಸಿತಬ್ಬ’ನ್ತಿ ವದಾಮೀ’’ತಿ (ಮಹಾವ. ೨೯೯).

ಏತ್ಥ ಚೋದನಾಯ ಪರಿಮಾಣಂ ನತ್ಥಿ, ಮೂಲಂ ಅಸಾದಿಯನ್ತೇನ ಸಹಸ್ಸಕ್ಖತ್ತುಮ್ಪಿ ಚೋದನಾಯ ವಾ ಠಾನೇನ ವಾ ಕಪ್ಪಿಯಭಣ್ಡಂ ಸಾದಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ನೋ ಚೇ ದೇತಿ, ಅಞ್ಞಂ ಕಪ್ಪಿಯಕಾರಕಂ ಠಪೇತ್ವಾಪಿ ಆಹರಾಪೇತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ಇಚ್ಛತಿ, ಮೂಲಸಾಮಿಕಾನಮ್ಪಿ ಕಥೇತಬ್ಬಂ. ನೋ ಚೇ ಇಚ್ಛತಿ, ನ ಕಥೇತಬ್ಬಂ.

ಅಪರೋ ಭಿಕ್ಖು ಪುರಿಮನಯೇನೇವ ದೂತೇನ ಪುಚ್ಛಿತೋ ‘‘ನತ್ಥಮ್ಹಾಕಂ ಕಪ್ಪಿಯಕಾರಕೋ’’ತಿ ವದತಿ, ತದಞ್ಞೋ ಸಮೀಪೇ ಠಿತೋ ಸುತ್ವಾ ‘‘ಆಹರ ಭೋ, ಅಹಂ ಅಯ್ಯಸ್ಸ ಚೀವರಂ ಚೇತಾಪೇತ್ವಾ ದಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ವದತಿ. ದೂತೋ ‘‘ಹನ್ದ ಭೋ ದದೇಯ್ಯಾಸೀ’’ತಿ ತಸ್ಸ ಹತ್ಥೇ ದತ್ವಾ ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸ ಅನಾರೋಚೇತ್ವಾವ ಗಚ್ಛತಿ, ಅಯಂ ಮುಖವೇವಟಿಕಕಪ್ಪಿಯಕಾರಕೋ. ಅಪರೋ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಉಪಟ್ಠಾಕಸ್ಸ ವಾ ಅಞ್ಞಸ್ಸ ವಾ ಹತ್ಥೇ ಅಕಪ್ಪಿಯವತ್ಥುಂ ದತ್ವಾ ‘‘ಥೇರಸ್ಸ ಚೀವರಂ ದದೇಯ್ಯಾಸೀ’’ತಿ ಏತ್ತೋವ ಪಕ್ಕಮತಿ, ಅಯಂ ಪರಮ್ಮುಖಾಕಪ್ಪಿಯಕಾರಕೋತಿ ಇಮೇ ದ್ವೇ ಅನಿದ್ದಿಟ್ಠಕಪ್ಪಿಯಕಾರಕಾ ನಾಮ. ಏತೇಸು ಅಞ್ಞಾತಕಅಪ್ಪವಾರಿತೇಸು ವಿಯ ಪಟಿಪಜ್ಜಿತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ಸಯಮೇವ ಚೀವರಂ ಆನೇತ್ವಾ ದದನ್ತಿ, ಗಹೇತಬ್ಬಂ. ನೋ ಚೇ, ನ ಕಿಞ್ಚಿ ವತ್ತಬ್ಬಾ. ಯಥಾ ಚ ದೂತಸ್ಸ ಹತ್ಥೇ ಚೀವರತ್ಥಾಯ ಅಕಪ್ಪಿಯವತ್ಥುಮ್ಹಿ ಪೇಸಿತೇ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ ವುತ್ತೋ, ಏವಂ ಪಿಣ್ಡಪಾತಾದೀನಮ್ಪಿ ಅತ್ಥಾಯ ಪೇಸಿತೇ ಸಯಂ ಆಗನ್ತ್ವಾ ದೀಯಮಾನೇ ಚ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ.

೬೬. ಉಪನಿಕ್ಖಿತ್ತಸಾದಿಯನೇ ¶ ಪನ ಅಯಂ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ (ಪಾರಾ. ಅಟ್ಠ. ೨.೫೮೩-೪) – ಕಿಞ್ಚಿ ಅಕಪ್ಪಿಯವತ್ಥುಂ ಪಾದಮೂಲೇ ಠಪೇತ್ವಾ ‘‘ಇದಂ ಅಯ್ಯಸ್ಸ ಹೋತೂ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ಸಚೇಪಿ ಚಿತ್ತೇನ ಸಾದಿಯತಿ, ಗಣ್ಹಿತುಕಾಮೋ ಹೋತಿ, ಕಾಯೇನ ವಾ ವಾಚಾಯ ವಾ ‘‘ನಯಿದಂ ಕಪ್ಪತೀ’’ತಿ ಪಟಿಕ್ಖಿಪತಿ, ಅನಾಪತ್ತಿ ¶ . ಕಾಯವಾಚಾಹಿ ವಾ ಅಪ್ಪಟಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾಪಿ ಸುದ್ಧಚಿತ್ತೋ ಹುತ್ವಾ ‘‘ನಯಿದಂ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಕಪ್ಪತೀ’’ತಿ ನ ಸಾದಿಯತಿ, ಅನಾಪತ್ತಿಯೇವ. ತೀಸು ದ್ವಾರೇಸು ಹಿ ಯೇನ ಕೇನಚಿ ಪಟಿಕ್ಖಿತ್ತಂ ಪಟಿಕ್ಖಿತ್ತಮೇವ ಹೋತಿ. ಸಚೇ ಪನ ಕಾಯವಾಚಾಹಿ ಅಪ್ಪಟಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಚಿತ್ತೇನ ಅಧಿವಾಸೇತಿ, ಕಾಯವಾಚಾಹಿ ಕತ್ತಬ್ಬಸ್ಸ ಪಟಿಕ್ಖೇಪಸ್ಸ ಅಕರಣತೋ ಅಕಿರಿಯಸಮುಟ್ಠಾನಂ ಕಾಯದ್ವಾರೇ ಚ ವಚೀದ್ವಾರೇ ಚ ಆಪತ್ತಿಂ ಆಪಜ್ಜತಿ, ಮನೋದ್ವಾರೇ ಪನ ಆಪತ್ತಿ ನಾಮ ನತ್ಥಿ.

ಏಕೋ ಸತಂ ವಾ ಸಹಸ್ಸಂ ವಾ ಪಾದಮೂಲೇ ಠಪೇತಿ ‘‘ತುಯ್ಹಿದಂ ಹೋತೂ’’ತಿ, ಭಿಕ್ಖು ‘‘ನಯಿದಂ ಕಪ್ಪತೀ’’ತಿ ಪಟಿಕ್ಖಿಪತಿ, ಉಪಾಸಕೋ ‘‘ಪರಿಚ್ಚತ್ತಂ ಮಯಾ ತುಮ್ಹಾಕ’’ನ್ತಿ ಗತೋ, ಅಞ್ಞೋ ತತ್ಥ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಪುಚ್ಛತಿ ‘‘ಕಿಂ, ಭನ್ತೇ, ಇದ’’ನ್ತಿ, ಯಂ ತೇನ ಚ ಅತ್ತನಾ ಚ ವುತ್ತಂ, ತಂ ಆಚಿಕ್ಖಿತಬ್ಬಂ. ಸೋ ಚೇ ವದತಿ ‘‘ಗೋಪಯಿಸ್ಸಾಮಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಗುತ್ತಟ್ಠಾನಂ ದಸ್ಸೇಥಾ’’ತಿ, ಸತ್ತಭೂಮಿಕಮ್ಪಿ ಪಾಸಾದಂ ಅಭಿರುಹಿತ್ವಾ ‘‘ಇದಂ ಗುತ್ತಟ್ಠಾನ’’ನ್ತಿ ಆಚಿಕ್ಖಿತಬ್ಬಂ, ‘‘ಇಧ ನಿಕ್ಖಿಪಾಹೀ’’ತಿ ನ ವತ್ತಬ್ಬಂ. ಏತ್ತಾವತಾ ಕಪ್ಪಿಯಞ್ಚ ಅಕಪ್ಪಿಯಞ್ಚ ನಿಸ್ಸಾಯ ಠಿತಂ ಹೋತಿ, ದ್ವಾರಂ ಪಿದಹಿತ್ವಾ ರಕ್ಖನ್ತೇನ ವಸಿತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ಕಿಞ್ಚಿ ವಿಕ್ಕಾಯಿಕಭಣ್ಡಂ ಪತ್ತಂ ವಾ ಚೀವರಂ ವಾ ಗಹೇತ್ವಾ ಆಗಚ್ಛತಿ, ‘‘ಇದಂ ಗಹೇಸ್ಸಥ, ಭನ್ತೇ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ‘‘ಉಪಾಸಕ, ಅತ್ಥಿ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಇಮಿನಾ ಅತ್ಥೋ, ವತ್ಥು ಚ ಏವರೂಪಂ ನಾಮ ಸಂವಿಜ್ಜತಿ, ಕಪ್ಪಿಯಕಾರಕೋ ನತ್ಥೀ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ಸೋ ವದತಿ ‘‘ಅಹಂ ಕಪ್ಪಿಯಕಾರಕೋ ಭವಿಸ್ಸಾಮಿ, ದ್ವಾರಂ ವಿವರಿತ್ವಾ ದೇಥಾ’’ತಿ, ದ್ವಾರಂ ವಿವರಿತ್ವಾ ‘‘ಇಮಸ್ಮಿಂ ಓಕಾಸೇ ಠಪಿತ’’ನ್ತಿ ವತ್ತಬ್ಬಂ, ‘‘ಇದಂ ಗಣ್ಹಾ’’ತಿ ನ ವತ್ತಬ್ಬಂ. ಏವಮ್ಪಿ ಕಪ್ಪಿಯಞ್ಚ ಅಕಪ್ಪಿಯಞ್ಚ ನಿಸ್ಸಾಯ ಠಿತಮೇವ ಹೋತಿ. ಸೋ ಚೇ ತಂ ಗಹೇತ್ವಾ ತಸ್ಸ ಕಪ್ಪಿಯಭಣ್ಡಂ ದೇತಿ, ವಟ್ಟತಿ. ಸಚೇ ಅಧಿಕಂ ಗಣ್ಹಾತಿ, ‘‘ನ ಮಯಂ ತವ ಭಣ್ಡಂ ಗಣ್ಹಾಮ, ನಿಕ್ಖಮಾಹೀ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬೋ.

೬೭. ಯೇನ ಪನ ಜಾತರೂಪಾದಿಚತುಬ್ಬಿಧಂ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯವತ್ಥು ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಂ, ತೇನ ಕಿಂ ಕಾತಬ್ಬನ್ತಿ? ಸಙ್ಘಮಜ್ಝೇ ನಿಸ್ಸಜ್ಜಿತಬ್ಬಂ. ಕಥಂ? ತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ (ಪಾರಾ. ೫೮೪) ಸಙ್ಘಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಏಕಂಸಂ ಉತ್ತರಾಸಙ್ಗಂ ಕರಿತ್ವಾ ವುಡ್ಢಾನಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಪಾದೇ ವನ್ದಿತ್ವಾ ಉಕ್ಕುಟಿಕಂ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ಅಞ್ಜಲಿಂ ಪಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಏವಮಸ್ಸ ವಚನೀಯೋ ‘‘ಅಹಂ, ಭನ್ತೇ, ರೂಪಿಯಂ ¶ ಪಟಿಗ್ಗಹೇಸಿಂ, ಇದಂ ಮೇ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಂ, ಇಮಾಹಂ ನಿಸ್ಸಜ್ಜಾಮೀ’’ತಿ ನಿಸ್ಸಜ್ಜಿತ್ವಾ ಆಪತ್ತಿ ದೇಸೇತಬ್ಬಾ. ಬ್ಯತ್ತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಪಟಿಬಲೇನ ಆಪತ್ತಿ ಪಟಿಗ್ಗಹೇತಬ್ಬಾ. ಸಚೇ ತತ್ಥ ಆಗಚ್ಛತಿ ಆರಾಮಿಕೋ ವಾ ಉಪಾಸಕೋ ವಾ, ಸೋ ವತ್ತಬ್ಬೋ ‘‘ಆವುಸೋ, ಇದಂ ಜಾನಾಹೀ’’ತಿ. ಸಚೇ ಸೋ ಭಣತಿ ‘‘ಇಮಿನಾ ಕಿಂ ಆಹರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ, ನ ವತ್ತಬ್ಬೋ ‘‘ಇಮಂ ವಾ ಇಮಂ ವಾ ಆಹರಾ’’ತಿ, ಕಪ್ಪಿಯಂ ಆಚಿಕ್ಖಿತಬ್ಬಂ ಸಪ್ಪಿಂ ವಾ ತೇಲಂ ವಾ ಮಧುಂ ವಾ ಫಾಣಿತಂ ವಾ. ಆಚಿಕ್ಖನ್ತೇನ ಚ ‘‘ಇಮಿನಾ ಸಪ್ಪಿಂ ವಾ ತೇಲಂ ವಾ ಮಧುಂ ವಾ ಫಾಣಿತಂ ವಾ ಆಹರಾ’’ತಿ ನ ವತ್ತಬ್ಬಂ, ‘‘ಇದಞ್ಚಿದಞ್ಚ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಕಪ್ಪಿಯ’’ನ್ತಿ ಏತ್ತಕಮೇವ ವತ್ತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ಸೋ ತೇನ ¶ ಪರಿವತ್ತೇತ್ವಾ ಕಪ್ಪಿಯಂ ಆಹರತಿ, ರೂಪಿಯಪಟಿಗ್ಗಾಹಕಂ ಠಪೇತ್ವಾ ಸಬ್ಬೇಹೇವ ಭಾಜೇತ್ವಾ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬಂ, ರೂಪಿಯಪಟಿಗ್ಗಾಹಕೇನ ಭಾಗೋ ನ ಗಹೇತಬ್ಬೋ.

ಅಞ್ಞೇಸಂ (ಪಾರಾ. ಅಟ್ಠ. ೨.೫೮೩-೪) ಭಿಕ್ಖೂನಂ ವಾ ಆರಾಮಿಕಾನಂ ವಾ ಪತ್ತಭಾಗಮ್ಪಿ ಲಭಿತ್ವಾ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ, ಅನ್ತಮಸೋ ಮಕ್ಕಟಾದೀಹಿ ತತೋ ಹರಿತ್ವಾ ಅರಞ್ಞೇ ಠಪಿತಂ ವಾ ತೇಸಂ ಹತ್ಥತೋ ಗಳಿತಂ ವಾ ತಿರಚ್ಛಾನಪಟಿಗ್ಗಹಿತಮ್ಪಿ ಪಂಸುಕೂಲಮ್ಪಿ ನ ವಟ್ಟತಿಯೇವ. ತತೋ ಆಹಟೇನ ಫಾಣಿತೇನ ಸೇನಾಸನಧೂಪನಮ್ಪಿ ನ ವಟ್ಟತಿ. ಸಪ್ಪಿನಾ ವಾ ತೇಲೇನ ವಾ ಪದೀಪಂ ಕತ್ವಾ ದೀಪಾಲೋಕೇ ನಿಪಜ್ಜಿತುಂ, ಕಸಿಣಪರಿಕಮ್ಮಂ ಕಾತುಂ, ಪೋತ್ಥಕಮ್ಪಿ ವಾಚೇತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ. ತೇಲಮಧುಫಾಣಿತೇಹಿ ಪನ ಸರೀರೇ ವಣಂ ಮಕ್ಖೇತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿಯೇವ. ತೇನ ವತ್ಥುನಾ ಮಞ್ಚಪೀಠಾದೀನಿ ವಾ ಗಣ್ಹನ್ತಿ, ಉಪೋಸಥಾಗಾರಂ ವಾ ಭೋಜನಸಾಲಂ ವಾ ಕರೋನ್ತಿ, ಪರಿಭುಞ್ಜಿತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ. ಛಾಯಾಪಿ ಗೇಹಪರಿಚ್ಛೇದೇನ ಠಿತಾವ ನ ವಟ್ಟತಿ, ಪರಿಚ್ಛೇದಾತಿಕ್ಕನ್ತಾ ಆಗನ್ತುಕತ್ತಾ ವಟ್ಟತಿ. ತಂ ವತ್ಥುಂ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇತ್ವಾ ಕತೇನ ಮಗ್ಗೇನಪಿ ಸೇತುನಾಪಿ ನಾವಾಯಪಿ ಉಳುಮ್ಪೇನಾಪಿ ಗನ್ತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ. ತೇನ ವತ್ಥುನಾ ಖಣಾಪಿತಾಯ ಪೋಕ್ಖರಣಿಯಾ ಉಬ್ಭಿದೋದಕಂ ಪಾತುಂ ವಾ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತುಂ ವಾ ನ ವಟ್ಟತಿ. ಅನ್ತೋ ಉದಕೇ ಪನ ಅಸತಿ ಅಞ್ಞಂ ಆಗನ್ತುಕಂ ಉದಕಂ ವಾ ವಸ್ಸೋದಕಂ ವಾ ಪವಿಟ್ಠಂ ವಟ್ಟತಿ. ಕೀತಾಯ ಯೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಕೀತಾ, ತಂ ಆಗನ್ತುಕಮ್ಪಿ ನ ವಟ್ಟತಿ. ತಂ ವತ್ಥುಂ ಉಪನಿಕ್ಖೇಪಂ ಠಪೇತ್ವಾ ಸಙ್ಘೋ ಪಚ್ಚಯೇ ಪರಿಭುಞ್ಜತಿ, ತೇಪಿ ಪಚ್ಚಯಾ ತಸ್ಸ ನ ವಟ್ಟನ್ತಿ. ಆರಾಮೋ ಗಹಿತೋ ಹೋತಿ, ಸೋಪಿ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ. ಯದಿ ಭೂಮಿಪಿ ಬೀಜಮ್ಪಿ ಅಕಪ್ಪಿಯಂ, ನೇವ ಭೂಮಿಂ, ನ ಫಲಂ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಸಚೇ ಭೂಮಿಂಯೇವ ಕಿಣಿತ್ವಾ ಅಞ್ಞಾನಿ ಬೀಜಾನಿ ರೋಪಿತಾನಿ, ಫಲಂ ವಟ್ಟತಿ. ಅಥ ಬೀಜಾನಿ ಕಿಣಿತ್ವಾ ಕಪ್ಪಿಯಭೂಮಿಯಂ ರೋಪಿತಾನಿ, ಫಲಂ ನ ವಟ್ಟತಿ, ಭೂಮಿಯಂ ನಿಸೀದಿತುಂ ವಾ ನಿಪಜ್ಜಿತುಂ ವಾ ವಟ್ಟತಿ.

ಸಚೇ ¶ ಪನ ತತ್ಥ ಆಗತೋ ಕಪ್ಪಿಯಕಾರಕೋ ತಂ ಪರಿವತ್ತೇತ್ವಾ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಕಪ್ಪಿಯಂ ಸಪ್ಪಿತೇಲಾದಿಂ ಆಹರಿತುಂ ನ ಜಾನಾತಿ, ಸೋ ವತ್ತಬ್ಬೋ ‘‘ಆವುಸೋ, ಇಮಂ ಛಡ್ಡೇಹೀ’’ತಿ. ಸಚೇ ಸೋ ಛಡ್ಡೇತಿ, ಇಚ್ಚೇತಂ ಕುಸಲಂ. ನೋ ಚೇ ಛಡ್ಡೇತಿ, ಪಞ್ಚಹಙ್ಗೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಭಿಕ್ಖು ರೂಪಿಯಛಡ್ಡಕೋ ಸಮ್ಮನ್ನಿತಬ್ಬೋ ಯೋ ನ ಛನ್ದಾಗತಿಂ ಗಚ್ಛೇಯ್ಯ, ನ ದೋಸಾಗತಿಂ ಗಚ್ಛೇಯ್ಯ, ನ ಮೋಹಾಗತಿಂ ಗಚ್ಛೇಯ್ಯ, ನ ಭಯಾಗತಿಂ ಗಚ್ಛೇಯ್ಯ, ಛಡ್ಡಿತಾಛಡ್ಡಿತಞ್ಚ ಜಾನೇಯ್ಯ. ಏವಞ್ಚ ಪನ ಸಮ್ಮನ್ನಿತಬ್ಬೋ, ಪಠಮಂ ಭಿಕ್ಖು ಯಾಚಿತಬ್ಬೋ, ಯಾಚಿತ್ವಾ ಬ್ಯತ್ತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಪಟಿಬಲೇನ ಸಙ್ಘೋ ಞಾಪೇತಬ್ಬೋ –

‘‘ಸುಣಾತು ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘೋ, ಯದಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಪತ್ತಕಲ್ಲಂ, ಸಙ್ಘೋ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ರೂಪಿಯಛಡ್ಡಕಂ ಸಮ್ಮನ್ನೇಯ್ಯ, ಏಸಾ ಞತ್ತಿ. ಸುಣಾತು ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘೋ, ಸಙ್ಘೋ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ರೂಪಿಯಛಡ್ಡಕಂ ಸಮ್ಮನ್ನತಿ, ಯಸ್ಸಾಯಸ್ಮತೋ ಖಮತಿ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ರೂಪಿಯಛಡ್ಡಕಸ್ಸ ಸಮ್ಮುತಿ ¶ , ಸೋ ತುಣ್ಹಸ್ಸ. ಯಸ್ಸ ನಕ್ಖಮತಿ, ಸೋ ಭಾಸೇಯ್ಯ. ಸಮ್ಮತೋ ಸಙ್ಘೇನ ಇತ್ಥನ್ನಾಮೋ ಭಿಕ್ಖು ರೂಪಿಯಛಡ್ಡಕೋ, ಖಮತಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ, ತಸ್ಮಾ ತುಣ್ಹೀ, ಏವಮೇತಂ ಧಾರಯಾಮೀ’’ತಿ (ಪಾರಾ. ೫೮೫).

೬೮. ತೇನ ಸಮ್ಮತೇನ (ಪಾರಾ. ಅಟ್ಠ. ೨.೫೮೫) ಭಿಕ್ಖುನಾ ನಿಮಿತ್ತಂ ಅಕತ್ವಾ ಅಕ್ಖೀನಿ ನಿಮೀಲೇತ್ವಾ ನದಿಯಾ ವಾ ಪಪಾತೇ ವಾ ವನಗಹನೇ ವಾ ಗೂಥಂ ವಿಯ ಅನಪೇಕ್ಖೇನ ಪತಿತೋಕಾಸಂ ಅಸಮನ್ನಾರಹನ್ತೇನ ಛಡ್ಡೇತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ನಿಮಿತ್ತಂ ಕತ್ವಾ ಪಾತೇತಿ, ದುಕ್ಕಟಂ ಆಪಜ್ಜತಿ. ಏವಂ ಜಿಗುಚ್ಛಿತಬ್ಬೇಪಿ ರೂಪಿಯೇ ಭಗವಾ ಪರಿಯಾಯೇನ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಪರಿಭೋಗಂ ಆಚಿಕ್ಖಿ. ರೂಪಿಯಪಟಿಗ್ಗಾಹಕಸ್ಸ ಪನ ಕೇನಚಿ ಪರಿಯಾಯೇನ ತತೋ ಉಪ್ಪನ್ನಪಚ್ಚಯಪರಿಭೋಗೋ ನ ವಟ್ಟತಿ. ಯಥಾ ಚಾಯಂ ಏತಸ್ಸ ನ ವಟ್ಟತಿ, ಏವಂ ಅಸನ್ತಸಮ್ಭಾವನಾಯ ವಾ ಕುಲದೂಸಕಕಮ್ಮೇನ ವಾ ಕುಹನಾದೀಹಿ ವಾ ಉಪ್ಪನ್ನಪಚ್ಚಯಾ ನೇವ ತಸ್ಸ, ನ ಅಞ್ಞಸ್ಸ ವಟ್ಟನ್ತಿ, ಧಮ್ಮೇನ ಸಮೇನ ಉಪ್ಪನ್ನಾಪಿ ಅಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಿತ್ವಾ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತುಂ ನ ವಟ್ಟನ್ತಿ. ಚತ್ತಾರೋ ಹಿ ಪರಿಭೋಗಾ – ಥೇಯ್ಯಪರಿಭೋಗೋ ಇಣಪರಿಭೋಗೋ ದಾಯಜ್ಜಪರಿಭೋಗೋ ಸಾಮಿಪರಿಭೋಗೋತಿ. ತತ್ಥ ಸಙ್ಘಮಜ್ಝೇಪಿ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ಪರಿಭುಞ್ಜನ್ತಸ್ಸ ದುಸ್ಸೀಲಸ್ಸ ಪರಿಭೋಗೋ ಥೇಯ್ಯಪರಿಭೋಗೋ ನಾಮ. ಸೀಲವತೋ ಅಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಿತಪರಿಭೋಗೋ ಇಣಪರಿಭೋಗೋ ನಾಮ. ತಸ್ಮಾ ಚೀವರಂ ಪರಿಭೋಗೇ ಪರಿಭೋಗೇ ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಿತಬ್ಬಂ, ಪಿಣ್ಡಪಾತೋ ಆಲೋಪೇ ಆಲೋಪೇ ¶ , ತಥಾ ಅಸಕ್ಕೋನ್ತೇನ ಪುರೇಭತ್ತಪಚ್ಛಾಭತ್ತಪುರಿಮಯಾಮಮಜ್ಝಿಮಯಾಮಪಚ್ಛಿಮಯಾಮೇಸು. ಸಚಸ್ಸ ಅಪಚ್ಚವೇಕ್ಖತೋ ಅರುಣೋ ಉಗ್ಗಚ್ಛತಿ, ಇಣಪರಿಭೋಗಟ್ಠಾನೇ ತಿಟ್ಠತಿ. ಸೇನಾಸನಮ್ಪಿ ಪರಿಭೋಗೇ ಪರಿಭೋಗೇ ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಿತಬ್ಬಂ. ಭೇಸಜ್ಜಸ್ಸ ಪಟಿಗ್ಗಹಣೇಪಿ ಪರಿಭೋಗೇಪಿ ಸತಿಪಚ್ಚಯತಾ ವಟ್ಟತಿ, ಏವಂ ಸನ್ತೇಪಿ ಪಟಿಗ್ಗಹಣೇ ಸತಿಂ ಕತ್ವಾ ಪರಿಭೋಗೇ ಅಕರೋನ್ತಸ್ಸೇವ ಆಪತ್ತಿ, ಪಟಿಗ್ಗಹಣೇ ಪನ ಸತಿಂ ಅಕತ್ವಾ ಪರಿಭೋಗೇ ಕರೋನ್ತಸ್ಸ ಅನಾಪತ್ತಿ. ಚತುಬ್ಬಿಧಾ ಹಿ ಸುದ್ಧಿ – ದೇಸನಾಸುದ್ಧಿ ಸಂವರಸುದ್ಧಿ ಪರಿಯೇಟ್ಠಿಸುದ್ಧಿ ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಣಸುದ್ಧೀತಿ.

ತತ್ಥ ದೇಸನಾಸುದ್ಧಿ ನಾಮ ಪಾತಿಮೋಕ್ಖಸಂವರಸೀಲಂ. ತಞ್ಹಿ ದೇಸನಾಯ ಸುಜ್ಝನತೋ ‘‘ದೇಸನಾಸುದ್ಧೀ’’ತಿ ವುಚ್ಚತಿ. ಸಂವರಸುದ್ಧಿ ನಾಮ ಇನ್ದ್ರಿಯಸಂವರಸೀಲಂ. ತಞ್ಹಿ ‘‘ನ ಪುನೇವಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಚಿತ್ತಾಧಿಟ್ಠಾನಸಂವರೇನೇವ ಸುಜ್ಝನತೋ ‘‘ಸಂವರಸುದ್ಧೀ’’ತಿ ವುಚ್ಚತಿ. ಪರಿಯೇಟ್ಠಿಸುದ್ಧಿ ನಾಮ ಆಜೀವಪಾರಿಸುದ್ಧಿಸೀಲಂ. ತಞ್ಹಿ ಅನೇಸನಂ ಪಹಾಯ ಧಮ್ಮೇನ ಸಮೇನ ಪಚ್ಚಯೇ ಉಪ್ಪಾದೇನ್ತಸ್ಸ ಪರಿಯೇಸನಾಯ ಸುದ್ಧತ್ತಾ ‘‘ಪರಿಯೇಟ್ಠಿಸುದ್ಧೀ’’ತಿ ವುಚ್ಚತಿ. ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಣಸುದ್ಧಿ ನಾಮ ಪಚ್ಚಯಪರಿಭೋಗಸನ್ನಿಸ್ಸಿತಸೀಲಂ. ತಞ್ಹಿ ‘‘ಪಟಿಸಙ್ಖಾ ಯೋನಿಸೋ ಚೀವರಂ ಪಟಿಸೇವಾಮೀ’’ತಿಆದಿನಾ (ಮ. ನಿ. ೧.೨೩; ಅ. ನಿ. ೬.೫೮) ನಯೇನ ವುತ್ತೇನ ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಣೇನ ಸುಜ್ಝನತೋ ‘‘ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಣಸುದ್ಧೀ’’ತಿ ¶ ವುಚ್ಚತಿ, ತೇನ ವುತ್ತಂ ‘‘ಪಟಿಗ್ಗಹಣೇ ಪನ ಸತಿಂ ಅಕತ್ವಾ ಪರಿಭೋಗೇ ಕರೋನ್ತಸ್ಸ ಅನಾಪತ್ತೀ’’ತಿ.

ಸತ್ತನ್ನಂ ಸೇಕ್ಖಾನಂ ಪಚ್ಚಯಪರಿಭೋಗೋ ದಾಯಜ್ಜಪರಿಭೋಗೋ ನಾಮ. ತೇ ಹಿ ಭಗವತೋ ಪುತ್ತಾ, ತಸ್ಮಾ ಪಿತುಸನ್ತಕಾನಂ ಪಚ್ಚಯಾನಂ ದಾಯಾದಾ ಹುತ್ವಾ ತೇ ಪಚ್ಚಯೇ ಪರಿಭುಞ್ಜನ್ತಿ. ಕಿಂ ಪನ ತೇ ಭಗವತೋ ಪಚ್ಚಯೇ ಪರಿಭುಞ್ಜನ್ತಿ, ಗಿಹೀನಂ ಪಚ್ಚಯೇ ಪರಿಭುಞ್ಜನ್ತೀತಿ? ಗಿಹೀಹಿ ದಿನ್ನಾಪಿ ಭಗವತಾ ಅನುಞ್ಞಾತತ್ತಾ ಭಗವತೋ ಸನ್ತಕಾ ಹೋನ್ತಿ, ತಸ್ಮಾ ಭಗವತೋ ಪಚ್ಚಯೇ ಪರಿಭುಞ್ಜನ್ತೀತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಂ. ಧಮ್ಮದಾಯಾದಸುತ್ತ (ಮ. ನಿ. ೧.೨೯ ಆದಯೋ) ಞ್ಚೇತ್ಥ ಸಾಧಕಂ. ಖೀಣಾಸವಾನಂ ಪರಿಭೋಗೋ ಸಾಮಿಪರಿಭೋಗೋ ನಾಮ. ತೇ ಹಿ ತಣ್ಹಾಯ ದಾಸಬ್ಯಂ ಅತೀತತ್ತಾ ಸಾಮಿನೋ ಹುತ್ವಾ ಪರಿಭುಞ್ಜನ್ತಿ. ಇತಿ ಇಮೇಸು ಪರಿಭೋಗೇಸು ಸಾಮಿಪರಿಭೋಗೋ ಚ ದಾಯಜ್ಜಪರಿಭೋಗೋ ಚ ಸಬ್ಬೇಸಮ್ಪಿ ವಟ್ಟತಿ, ಇಣಪರಿಭೋಗೋ ನ ವಟ್ಟತಿ, ಥೇಯ್ಯಪರಿಭೋಗೇ ಕಥಾಯೇವ ನತ್ಥಿ.

ಅಪರೇಪಿ ಚತ್ತಾರೋ ಪರಿಭೋಗಾ – ಲಜ್ಜಿಪರಿಭೋಗೋ ಅಲಜ್ಜಿಪರಿಭೋಗೋ ಧಮ್ಮಿಯಪರಿಭೋಗೋ ಅಧಮ್ಮಿಯಪರಿಭೋಗೋತಿ. ತತ್ಥ ಅಲಜ್ಜಿನೋ ಲಜ್ಜಿನಾ ಸದ್ಧಿಂ ¶ ಪರಿಭೋಗೋ ವಟ್ಟತಿ, ಆಪತ್ತಿಯಾ ನ ಕಾರೇತಬ್ಬೋ. ಲಜ್ಜಿನೋ ಅಲಜ್ಜಿನಾ ಸದ್ಧಿಂ ಯಾವ ನ ಜಾನಾತಿ, ತಾವ ವಟ್ಟತಿ. ಆದಿತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಹಿ ಅಲಜ್ಜೀ ನಾಮ ನತ್ಥಿ, ತಸ್ಮಾ ಯದಾಸ್ಸ ಅಲಜ್ಜಿಭಾವಂ ಜಾನಾತಿ, ತದಾ ವತ್ತಬ್ಬೋ ‘‘ತುಮ್ಹೇ ಕಾಯದ್ವಾರೇ ವಚೀದ್ವಾರೇ ಚ ವೀತಿಕ್ಕಮಂ ಕರೋಥ, ತಂ ಅಪ್ಪತಿರೂಪಂ, ಮಾ ಏವಮಕತ್ಥಾ’’ತಿ. ಸಚೇ ಅನಾದಿಯಿತ್ವಾ ಕರೋತಿಯೇವ, ಯದಿ ತೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಪರಿಭೋಗಂ ಕರೋತಿ, ಸೋಪಿ ಅಲಜ್ಜೀಯೇವ ಹೋತಿ. ಯೋಪಿ ಅತ್ತನೋ ಭಾರಭೂತೇನ ಅಲಜ್ಜಿನಾ ಸದ್ಧಿಂ ಪರಿಭೋಗಂ ಕರೋತಿ, ಸೋಪಿ ನಿವಾರೇತಬ್ಬೋ. ಸಚೇ ನ ಓರಮತಿ, ಅಯಮ್ಪಿ ಅಲಜ್ಜೀಯೇವ ಹೋತಿ. ಏವಂ ಏಕೋ ಅಲಜ್ಜೀ ಅಲಜ್ಜಿಸತಮ್ಪಿ ಕರೋತಿ. ಅಲಜ್ಜಿನೋ ಪನ ಅಲಜ್ಜಿನಾವ ಸದ್ಧಿಂ ಪರಿಭೋಗೇ ಆಪತ್ತಿ ನಾಮ ನತ್ಥಿ. ಲಜ್ಜಿನೋ ಲಜ್ಜಿನಾ ಸದ್ಧಿಂ ಪರಿಭೋಗೋ ದ್ವಿನ್ನಂ ಖತ್ತಿಯಕುಮಾರಾನಂ ಸುವಣ್ಣಪಾತಿಯಂ ಭೋಜನಸದಿಸೋ. ಧಮ್ಮಿಯಾಧಮ್ಮಿಯಪರಿಭೋಗೋ ಪಚ್ಚಯವಸೇನೇವ ವೇದಿತಬ್ಬೋ. ತತ್ಥ ಸಚೇ ಪುಗ್ಗಲೋಪಿ ಅಲಜ್ಜೀ, ಪಿಣ್ಡಪಾತೋಪಿ ಅಧಮ್ಮಿಯೋ, ಉಭೋ ಜೇಗುಚ್ಛಾ. ಪುಗ್ಗಲೋ ಅಲಜ್ಜೀ, ಪಿಣ್ಡಪಾತೋ ಧಮ್ಮಿಯೋ, ಪುಗ್ಗಲಂ ಜಿಗುಚ್ಛಿತ್ವಾ ಪಿಣ್ಡಪಾತೋ ನ ಗಹೇತಬ್ಬೋ. ಮಹಾಪಚ್ಚರಿಯಂ ಪನ ‘‘ದುಸ್ಸೀಲೋ ಸಙ್ಘತೋ ಉದ್ದೇಸಭತ್ತಾದೀನಿ ಲಭಿತ್ವಾ ಸಙ್ಘಸ್ಸೇವ ದೇತಿ, ಏತಾನಿ ಯಥಾದಾನಮೇವ ಗಹಿತತ್ತಾ ವಟ್ಟನ್ತೀ’’ತಿ ವುತ್ತಂ. ಪುಗ್ಗಲೋ ಲಜ್ಜೀ, ಪಿಣ್ಡಪಾತೋ ಅಧಮ್ಮಿಯೋ, ಪಿಣ್ಡಪಾತೋ ಜೇಗುಚ್ಛೋ ನ ಗಹೇತಬ್ಬೋ. ಪುಗ್ಗಲೋ ಲಜ್ಜೀ, ಪಿಣ್ಡಪಾತೋಪಿ ಧಮ್ಮಿಯೋ, ವಟ್ಟತಿ.

ಅಪರೇ ದ್ವೇ ಪಗ್ಗಹಾ ದ್ವೇ ಚ ಪರಿಭೋಗಾ – ಲಜ್ಜಿಪಗ್ಗಹೋ ಅಲಜ್ಜಿಪಗ್ಗಹೋ, ಧಮ್ಮಪರಿಭೋಗೋ ಆಮಿಸಪರಿಭೋಗೋತಿ. ತತ್ಥ ಅಲಜ್ಜಿನೋ ಲಜ್ಜಿಂ ಪಗ್ಗಹೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ, ನ ಸೋ ಆಪತ್ತಿಯಾ ಕಾರೇತಬ್ಬೋ ¶ . ಸಚೇ ಪನ ಲಜ್ಜೀ ಅಲಜ್ಜಿಂ ಪಗ್ಗಣ್ಹಾತಿ, ಅನುಮೋದನಾಯ ಅಜ್ಝೇಸತಿ, ಧಮ್ಮಕಥಾಯ ಅಜ್ಝೇಸತಿ, ಕುಲೇಸು ಉಪತ್ಥಮ್ಭೇತಿ, ಇತರೋಪಿ ‘‘ಅಮ್ಹಾಕಂ ಆಚರಿಯೋ ಈದಿಸೋ ಚ ಈದಿಸೋ ಚಾ’’ತಿ ತಸ್ಸ ಪರಿಸತಿ ವಣ್ಣಂ ಭಾಸತಿ, ಅಯಂ ಸಾಸನಂ ಓಸಕ್ಕಾಪೇತಿ ಅನ್ತರಧಾಪೇತೀತಿ ವೇದಿತಬ್ಬೋ. ಧಮ್ಮಪರಿಭೋಗಆಮಿಸಪರಿಭೋಗೇಸು ಪನ ಯತ್ಥ ಆಮಿಸಪರಿಭೋಗೋ ವಟ್ಟತಿ, ಧಮ್ಮಪರಿಭೋಗೋಪಿ ತತ್ಥ ವಟ್ಟತಿ. ಯೋ ಪನ ಕೋಟಿಯಂ ಠಿತೋ, ಗನ್ಥೋ ತಸ್ಸ ಪುಗ್ಗಲಸ್ಸ ಅಚ್ಚಯೇನ ನಸ್ಸಿಸ್ಸತಿ, ತಂ ಧಮ್ಮಾನುಗ್ಗಹೇನ ಉಗ್ಗಣ್ಹಿತುಂ ವಟ್ಟತೀತಿ ವುತ್ತಂ. ತತ್ರಿದಂ ವತ್ಥು – ಮಹಾಭಯೇ ಕಿರ ಏಕಸ್ಸೇವ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಮಹಾನಿದ್ದೇಸೋ ಪಗುಣೋ ಅಹೋಸಿ. ಅಥ ಚತುನಿಕಾಯಿಕತಿಸ್ಸತ್ಥೇರಸ್ಸ ಉಪಜ್ಝಾಯೋ ಮಹಾತಿಪಿಟಕತ್ಥೇರೋ ನಾಮ ¶ ಮಹಾರಕ್ಖಿತತ್ಥೇರಂ ಆಹ ‘‘ಆವುಸೋ ಮಹಾರಕ್ಖಿತ, ಏತಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕೇ ಮಹಾನಿದ್ದೇಸಂ ಗಣ್ಹಾಹೀ’’ತಿ. ‘‘ಪಾಪೋ ಕಿರಾಯಂ, ಭನ್ತೇ, ನ ಗಣ್ಹಾಮೀ’’ತಿ. ‘‘ಗಣ್ಹಾವುಸೋ, ಅಹಂ ತೇ ಸನ್ತಿಕೇ ನಿಸೀದಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ. ‘‘ಸಾಧು, ಭನ್ತೇ, ತುಮ್ಹೇಸು ನಿಸಿನ್ನೇಸು ಗಣ್ಹಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಪಟ್ಠಪೇತ್ವಾ ರತ್ತಿನ್ದಿವಂ ನಿರನ್ತರಂ ಪರಿಯಾಪುಣನ್ತೋ ಓಸಾನದಿವಸೇ ಹೇಟ್ಠಾಮಞ್ಚೇ ಇತ್ಥಿಂ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಭನ್ತೇ, ಸುತಂಯೇವ ಮೇ ಪುಬ್ಬೇ, ಸಚಾಹಂ ಏವಂ ಜಾನೇಯ್ಯಂ, ನ ಈದಿಸಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕೇ ಧಮ್ಮಂ ಪರಿಯಾಪುಣೇಯ್ಯ’’ನ್ತಿ ಆಹ. ತಸ್ಸ ಪನ ಸನ್ತಿಕೇ ಬಹೂ ಮಹಾಥೇರಾ ಉಗ್ಗಣ್ಹಿತ್ವಾ ಮಹಾನಿದ್ದೇಸಂ ಪತಿಟ್ಠಾಪೇಸುನ್ತಿ.

ಇತಿ ಪಾಳಿಮುತ್ತಕವಿನಯವಿನಿಚ್ಛಯಸಙ್ಗಹೇ

ರೂಪಿಯಾದಿಪಟಿಗ್ಗಹಣವಿನಿಚ್ಛಯಕಥಾ ಸಮತ್ತಾ.

೧೩. ದಾನಲಕ್ಖಣಾದಿವಿನಿಚ್ಛಯಕಥಾ

೬೯. ದಾನವಿಸ್ಸಾಸಗ್ಗಾಹೇಹಿ ¶ ಲಾಭಸ್ಸ ಪರಿಣಾಮನನ್ತಿ ಏತ್ಥ ತಾವ ದಾನನ್ತಿ ಅತ್ತನೋ ಸನ್ತಕಸ್ಸ ಚೀವರಾದಿಪರಿಕ್ಖಾರಸ್ಸ ಸದ್ಧಿವಿಹಾರಿಕಾದೀಸು ಯಸ್ಸ ಕಸ್ಸಚಿ ದಾನಂ. ತತ್ರಿದಂ ದಾನಲಕ್ಖಣಂ – ‘‘ಇದಂ ತುಯ್ಹಂ ದೇಮಿ ದದಾಮಿ ದಜ್ಜಾಮಿ ಓಣೋಜೇಮಿ ಪರಿಚ್ಚಜಾಮಿ ವಿಸ್ಸಜ್ಜಾಮೀ’’ತಿ ವಾ ‘‘ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ದೇಮಿ…ಪೇ… ವಿಸ್ಸಜ್ಜಾಮೀ’’ತಿ ವಾ ವದತಿ, ಸಮ್ಮುಖಾಪಿ ಪರಮ್ಮುಖಾಪಿ ದಿನ್ನಂಯೇವ ಹೋತಿ. ‘‘ತುಯ್ಹಂ ಗಣ್ಹಾಹೀ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ‘‘ಮಯ್ಹಂ ಗಣ್ಹಾಮೀ’’ತಿ ವದತಿ, ಸುದಿನ್ನಂ ಸುಗ್ಗಹಿತಞ್ಚ. ‘‘ತವ ಸನ್ತಕಂ ಕರೋಹಿ, ತವ ಸನ್ತಕಂ ಹೋತು, ತವ ಸನ್ತಕಂ ಹೋತೀ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ‘‘ಮಮ ಸನ್ತಕಂ ಕರೋಮಿ, ಮಮ ಸನ್ತಕಂ ಹೋತು, ಮಮ ಸನ್ತಕಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ವದತಿ, ದುದಿನ್ನಂ ದುಗ್ಗಹಿತಞ್ಚ. ನೇವ ದಾತಾ ದಾತುಂ ಜಾನಾತಿ, ನ ಇತರೋ ಗಹೇತುಂ, ಸಚೇ ಪನ ‘‘ತವ ಸನ್ತಕಂ ಕರೋಹೀ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ‘‘ಸಾಧು, ಭನ್ತೇ, ಮಯ್ಹಂ ಗಣ್ಹಾಮೀ’’ತಿ ಗಣ್ಹಾತಿ, ಸುಗ್ಗಹಿತಂ. ಸಚೇ ಪನ ಏಕೋ ‘‘ಇದಂ ಚೀವರಂ ಗಣ್ಹಾಹೀ’’ತಿ ವದತಿ, ಇತರೋ ‘‘ನ ಗಣ್ಹಾಮೀ’’ತಿ ವದತಿ, ಪುನ ಸೋ ‘‘ದಿನ್ನಂ ಮಯಾ ತುಯ್ಹಂ, ಗಣ್ಹಾಹೀ’’ತಿ ವದತಿ, ಇತರೋಪಿ ‘‘ನ ಮಯ್ಹಂ ಇಮಿನಾ ಅತ್ಥೋ’’ತಿ ವದತಿ, ತತೋ ಪುರಿಮೋಪಿ ‘‘ಮಯಾ ದಿನ್ನ’’ನ್ತಿ ದಸಾಹಂ ಅತಿಕ್ಕಾಮೇತಿ, ಪಚ್ಛಿಮೋಪಿ ‘‘ಮಯಾ ಪಟಿಕ್ಖಿತ್ತ’’ನ್ತಿ, ಕಸ್ಸ ಆಪತ್ತೀತಿ? ನ ಕಸ್ಸಚಿ. ಯಸ್ಸ ಪನ ರುಚ್ಚತಿ, ತೇನ ಅಧಿಟ್ಠಹಿತ್ವಾ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬಂ. ‘‘ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ದೇಹೀ’’ತಿ ದಿನ್ನಂ ಯಾವ ಪರಸ್ಸ ಹತ್ಥಂ ನ ಪಾಪುಣಾತಿ, ತಾವ ಯೋ ಪಹಿಣತಿ, ತಸ್ಸೇವ ಸನ್ತಕಂ, ‘‘ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ದಮ್ಮೀ’’ತಿ ದಿನ್ನಂ ಪನ ಯಸ್ಸ ಪಹೀಯತಿ, ತಸ್ಸ ಸನ್ತಕಂ. ತಸ್ಮಾ ಭಿಕ್ಖು ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸ ಹತ್ಥೇ ಚೀವರಂ ಪಹಿಣತಿ ‘‘ಇದಂ ¶ ಚೀವರಂ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ದೇಹೀ’’ತಿ. ಸೋ ಅನ್ತರಾಮಗ್ಗೇ ಯೋ ಪಹಿಣತಿ, ತಸ್ಸ ವಿಸ್ಸಾಸಾ ಗಣ್ಹಾತಿ, ಸುಗ್ಗಹಿತಂ. ಯಸ್ಸ ಪಹೀಯತಿ, ತಸ್ಸ ವಿಸ್ಸಾಸಾ ಗಣ್ಹಾತಿ, ದುಗ್ಗಹಿತಂ.

ಭಿಕ್ಖು (ಮಹಾವ. ೩೭೮-೩೭೯) ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸ ಹತ್ಥೇ ಚೀವರಂ ಪಹಿಣತಿ ‘‘ಇಮಂ ಚೀವರಂ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ದೇಹೀ’’ತಿ. ಸೋ ಅನ್ತರಾಮಗ್ಗೇ ಸುಣಾತಿ ‘‘ಯೋ ಪಹಿಣತಿ, ಸೋ ಕಾಲಕತೋ’’ತಿ, ತಸ್ಸ ಮತಕಚೀವರಂ ಅಧಿಟ್ಠಾತಿ, ಸ್ವಾಧಿಟ್ಠಿತಂ. ಯಸ್ಸ ಪಹೀಯತಿ, ತಸ್ಸ ವಿಸ್ಸಾಸಾ ಗಣ್ಹಾತಿ, ದುಗ್ಗಹಿತಂ. ಭಿಕ್ಖು ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸ ಹತ್ಥೇ ಚೀವರಂ ಪಹಿಣತಿ ‘‘ಇಮಂ ಚೀವರಂ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ದೇಹೀ’’ತಿ. ಸೋ ಅನ್ತರಾಮಗ್ಗೇ ಸುಣಾತಿ ‘‘ಯಸ್ಸ ಪಹೀಯತಿ, ಸೋ ಕಾಲಕತೋ’’ತಿ, ತಸ್ಸ ಮತಕಚೀವರಂ ಅಧಿಟ್ಠಾತಿ, ದ್ವಾಧಿಟ್ಠಿತಂ. ಯೋ ಪಹಿಣತಿ, ತಸ್ಸ ವಿಸ್ಸಾಸಾ ಗಣ್ಹಾತಿ, ಸುಗ್ಗಹಿತಂ. ಭಿಕ್ಖು ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸ ಹತ್ಥೇ ಚೀವರಂ ಪಹಿಣತಿ ‘‘ಇಮಂ ಚೀವರಂ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ದೇಹೀ’’ತಿ. ಸೋ ಅನ್ತರಾಮಗ್ಗೇ ಸುಣಾತಿ ‘‘ಉಭೋ ಕಾಲಕತಾ’’ತಿ, ಯೋ ಪಹಿಣತಿ, ತಸ್ಸ ಮತಕಚೀವರಂ ಅಧಿಟ್ಠಾತಿ, ಸ್ವಾಧಿಟ್ಠಿತಂ. ಯಸ್ಸ ಪಹೀಯತಿ, ತಸ್ಸ ಮತಕಚೀವರಂ ಅಧಿಟ್ಠಾತಿ, ದ್ವಾಧಿಟ್ಠಿತಂ. ಭಿಕ್ಖು ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸ ಹತ್ಥೇ ಚೀವರಂ ಪಹಿಣತಿ ‘‘ಇಮಂ ಚೀವರಂ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ದಮ್ಮೀ’’ತಿ. ಸೋ ಅನ್ತರಾಮಗ್ಗೇ ಯೋ ಪಹಿಣತಿ, ತಸ್ಸ ವಿಸ್ಸಾಸಾ ಗಣ್ಹಾತಿ, ದುಗ್ಗಹಿತಂ. ಯಸ್ಸ ಪಹೀಯತಿ, ತಸ್ಸ ವಿಸ್ಸಾಸಾ ಗಣ್ಹಾತಿ, ಸುಗ್ಗಹಿತಂ. ಭಿಕ್ಖು ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸ ಹತ್ಥೇ ಚೀವರಂ ಪಹಿಣತಿ ‘‘ಇಮಂ ಚೀವರಂ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ದಮ್ಮೀ’’ತಿ. ಸೋ ಅನ್ತರಾಮಗ್ಗೇ ಸುಣಾತಿ ‘‘ಯೋ ಪಹಿಣತಿ, ಸೋ ಕಾಲಕತೋ’’ತಿ, ತಸ್ಸ ¶ ಮತಕಚೀವರಂ ಅಧಿಟ್ಠಾತಿ, ದ್ವಾಧಿಟ್ಠಿತಂ. ಯಸ್ಸ ಪಹೀಯತಿ, ತಸ್ಸ ವಿಸ್ಸಾಸಾ ಗಣ್ಹಾತಿ, ಸುಗ್ಗಹಿತಂ. ಭಿಕ್ಖು ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸ ಹತ್ಥೇ ಚೀವರಂ ಪಹಿಣತಿ ‘‘ಇಮಂ ಚೀವರಂ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ದಮ್ಮೀ’’ತಿ. ಸೋ ಅನ್ತರಾಮಗ್ಗೇ ಸುಣಾತಿ ‘‘ಯಸ್ಸ ಪಹೀಯತಿ, ಸೋ ಕಾಲಕತೋ’’ತಿ, ತಸ್ಸ ಮತಕಚೀವರಂ ಅಧಿಟ್ಠಾತಿ, ಸ್ವಾಧಿಟ್ಠಿತಂ. ಯೋ ಪಹಿಣತಿ, ತಸ್ಸ ವಿಸ್ಸಾಸಾ ಗಣ್ಹಾತಿ, ದುಗ್ಗಹಿತಂ. ಭಿಕ್ಖು ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸ ಹತ್ಥೇ ಚೀವರಂ ಪಹಿಣತಿ ‘‘ಇಮಂ ಚೀವರಂ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ದಮ್ಮೀ’’ತಿ. ಸೋ ಅನ್ತರಾಮಗ್ಗೇ ಸುಣಾತಿ ‘‘ಉಭೋ ಕಾಲಕತಾ’’ತಿ. ಯೋ ಪಹಿಣತಿ, ತಸ್ಸ ಮತಕಚೀವರಂ ಅಧಿಟ್ಠಾತಿ, ದ್ವಾಧಿಟ್ಠಿತಂ. ಯಸ್ಸ ಪಹೀಯತಿ, ತಸ್ಸ ಮತಕಚೀವರಂ ಅಧಿಟ್ಠಾತಿ, ಸ್ವಾಧಿಟ್ಠಿತಂ.

ಪರಿಚ್ಚಜಿತ್ವಾ ದಿನ್ನಂ ಪುನ ಕೇನಚಿ ಕಾರಣೇನ ಕುಪಿತೋ ಆಹರಾಪೇತುಂ ನ ಲಭತಿ. ಅತ್ತನಾ ದಿನ್ನಮ್ಪಿ ಹಿ ಚೀವರಂ ಸಕಸಞ್ಞಾಯ ಅಚ್ಛಿನ್ದತೋ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಂ, ಅಞ್ಞಂ ಪರಿಕ್ಖಾರಂ ಅನ್ತಮಸೋ ಸೂಚಿಮ್ಪಿ ಅಚ್ಛಿನ್ದತೋ ದುಕ್ಕಟಂ. ಸಚೇ ಪನ ‘‘ಭನ್ತೇ, ತುಮ್ಹಾಕಂ ¶ ಇದಂ ಸಾರುಪ್ಪ’’ನ್ತಿ ಸಯಮೇವ ದೇತಿ, ಗಹೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಅಥ ಪನ ‘‘ಆವುಸೋ, ಮಯಂ ತುಯ್ಹಂ ‘ವತ್ತಪಟಿವತ್ತಂ ಕರಿಸ್ಸತಿ, ಅಮ್ಹಾಕಂ ಸನ್ತಿಕೇ ಉಪಜ್ಝಂ ಗಣ್ಹಿಸ್ಸತಿ, ಧಮ್ಮಂ ಪರಿಯಾಪುಣಿಸ್ಸತೀ’ತಿ ಚೀವರಂ ಅದಮ್ಹಾ, ಸೋ ದಾನಿ ತ್ವಂ ನ ವತ್ತಂ ಕರೋಸಿ, ನ ಉಪಜ್ಝಂ ಗಣ್ಹಾಸಿ, ನ ಧಮ್ಮಂ ಪರಿಯಾಪುಣಾಸೀ’’ತಿ ಏವಮಾದೀನಿ ವುತ್ತೋ ‘‘ಭನ್ತೇ, ಚೀವರತ್ಥಾಯ ಮಞ್ಞೇ ಭಣಥ, ಇದಂ ವೋ ಚೀವರ’’ನ್ತಿ ದೇತಿ, ಏವಮ್ಪಿ ವಟ್ಟತಿ. ದಿಸಾಪಕ್ಕಮನ್ತಂ ವಾ ಪನ ದಹರಂ ‘‘ನಿವತ್ತೇಥ ನ’’ನ್ತಿ ಭಣತಿ, ಸೋ ನ ನಿವತ್ತತಿ, ಚೀವರೇ ಗಹೇತ್ವಾ ನಿರುನ್ಧಥಾತಿ, ಏವಞ್ಚೇ ನಿವತ್ತತಿ, ಸಾಧು. ಸಚೇ ‘‘ಪತ್ತಚೀವರತ್ಥಾಯ ಮಞ್ಞೇ ತುಮ್ಹೇ ಭಣಥ, ಗಣ್ಹಥ ನ’’ನ್ತಿ ದೇತಿ, ಏವಮ್ಪಿ ವಟ್ಟತಿ. ವಿಬ್ಭಮನ್ತಂ ವಾ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಮಯಂ ತುಯ್ಹಂ ‘ವತ್ತಂ ಕರಿಸ್ಸತೀ’ತಿ ಪತ್ತಚೀವರಂ ಅದಮ್ಹಾ, ಸೋ ದಾನಿ ತ್ವಂ ವಿಬ್ಭಮಿತ್ವಾ ಚರಸೀ’’ತಿ ವದತಿ, ಇತರೋ ‘‘ಗಣ್ಹಥ ತುಮ್ಹಾಕಂ ಪತ್ತಚೀವರ’’ನ್ತಿ ದೇತಿ, ಏವಮ್ಪಿ ವಟ್ಟತಿ. ‘‘ಮಮ ಸನ್ತಿಕೇ ಉಪಜ್ಝಂ ಗಣ್ಹನ್ತಸ್ಸೇವ ದೇಮಿ, ಅಞ್ಞತ್ಥ ಗಣ್ಹನ್ತಸ್ಸ ನ ದೇಮಿ, ವತ್ತಂ ಕರೋನ್ತಸ್ಸೇವ ದೇಮಿ, ಅಕರೋನ್ತಸ್ಸ ನ ದೇಮಿ, ಧಮ್ಮಂ ಪರಿಯಾಪುಣನ್ತಸ್ಸೇವ ದೇಮಿ, ಅಪರಿಯಾಪುಣನ್ತಸ್ಸ ನ ದೇಮಿ, ಅವಿಬ್ಭಮನ್ತಸ್ಸೇವ ದೇಮಿ, ವಿಬ್ಭಮನ್ತಸ್ಸ ನ ದೇಮೀ’’ತಿ ಏವಂ ಪನ ದಾತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ, ದದತೋ ದುಕ್ಕಟಂ, ಆಹರಾಪೇತುಂ ಪನ ವಟ್ಟತಿ, ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇತ್ವಾ ದಿನ್ನಂ ಅಚ್ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ಗಣ್ಹನ್ತೋ ಭಣ್ಡಗ್ಘೇನ ಕಾರೇತಬ್ಬೋ. ಅಯಂ ತಾವ ದಾನೇ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ.

೭೦. ವಿಸ್ಸಾಸಗ್ಗಾಹಲಕ್ಖಣಂ ಪನ ಇಮಿನಾ ಸುತ್ತೇನ ಜಾನಿತಬ್ಬಂ –

‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ ¶ , ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಞ್ಚಹಙ್ಗೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತಸ್ಸ ವಿಸ್ಸಾಸಂ ಗಹೇತುಂ ಸನ್ದಿಟ್ಠೋ ಚ ಹೋತಿ, ಸಮ್ಭತ್ತೋ ಚ, ಆಲಪಿತೋ ಚ, ಜೀವತಿ ಚ, ಗಹಿತೇ ಚ ಅತ್ತಮನೋ ಹೋತೀ’’ತಿ (ಮಹಾವ. ೩೫೬).

ತತ್ಥ (ಪಾರಾ. ಅಟ್ಠ. ೧.೧೩೧) ಸನ್ದಿಟ್ಠೋತಿ ದಿಟ್ಠಮತ್ತಕಮಿತ್ತೋ. ಸಮ್ಭತ್ತೋತಿ ದಳ್ಹಮಿತ್ತೋ. ಆಲಪಿತೋತಿ ‘‘ಮಮ ಸನ್ತಕಂ ಯಂ ಇಚ್ಛಸಿ, ತಂ ಗಣ್ಹೇಯ್ಯಾಸಿ, ಆಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ಗಹಣೇ ಕಾರಣಂ ನತ್ಥೀ’’ತಿ ವುತ್ತೋ. ಜೀವತೀತಿ ಅನುಟ್ಠಾನಸೇಯ್ಯಾಯ ಸಯಿತೋಪಿ ಯಾವಜೀವಿತಿನ್ದ್ರಿಯುಪಚ್ಛೇದಂ ನ ಪಾಪುಣಾತಿ. ಗಹಿತೇ ಚ ಅತ್ತಮನೋತಿ ಗಹಿತೇ ತುಟ್ಠಚಿತ್ತೋ ಹೋತಿ. ‘‘ಏವರೂಪಸ್ಸ ಸನ್ತಕಂ ಗಹಿತೇ ಮೇ ಅತ್ತಮನೋ ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಜಾನನ್ತೇನ ಗಹೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಅನವಸೇಸಪರಿಯಾದಾನವಸೇನ ಚೇತಾನಿ ಪಞ್ಚಙ್ಗಾನಿ ವುತ್ತಾನಿ, ವಿಸ್ಸಾಸಗ್ಗಾಹೋ ಪನ ತೀಹಿ ಅಙ್ಗೇಹಿ ರುಹತಿ ಸನ್ದಿಟ್ಠೋ, ಜೀವತಿ, ಗಹಿತೇ ಅತ್ತಮನೋ, ಸಮ್ಭತ್ತೋ, ಜೀವತಿ, ಗಹಿತೇ ಅತ್ತಮನೋ, ಆಲಪಿತೋ, ಜೀವತಿ, ಗಹಿತೇ ಅತ್ತಮನೋತಿ. ಯೋ ಪನ ನ ಜೀವತಿ, ನ ಚ ¶ ಗಹಿತೇ ಅತ್ತಮನೋ ಹೋತಿ, ತಸ್ಸ ಸನ್ತಕಂ ವಿಸ್ಸಾಸಗ್ಗಾಹೇನ ಗಹಿತಮ್ಪಿ ಪುನ ದಾತಬ್ಬಂ. ದದಮಾನೇನ ಚ ಮತಕಧನಂ ತಾವ ಯೇ ತಸ್ಸ ಧನೇ ಇಸ್ಸರಾ ಗಹಟ್ಠಾ ವಾ ಪಬ್ಬಜಿತಾ ವಾ, ತೇಸಂ ದಾತಬ್ಬಂ. ಅನತ್ತಮನಸ್ಸ ಸನ್ತಕಂ ತಸ್ಸೇವ ದಾತಬ್ಬಂ, ಯೋ ಪನ ಪಠಮಂಯೇವ ‘‘ಸುಟ್ಠು ಕತಂ ತಯಾ ಮಮ ಸನ್ತಕಂ ಗಣ್ಹನ್ತೇನಾ’’ತಿ ವಚೀಭೇದೇನ ವಾ ಚಿತ್ತುಪ್ಪಾದಮತ್ತೇನ ವಾ ಅನುಮೋದಿತ್ವಾ ಪಚ್ಛಾ ಕೇನಚಿ ಕಾರಣೇನ ಕುಪಿತೋ, ಪಚ್ಚಾಹರಾಪೇತುಂ ನ ಲಭತಿ, ಯೋಪಿ ಅದಾತುಕಾಮೋ, ಚಿತ್ತೇನ ಪನ ಅಧಿವಾಸೇತಿ, ನ ಕಿಞ್ಚಿ ವದತಿ, ಸೋಪಿ ಪುನ ಪಚ್ಚಾಹರಾಪೇತುಂ ನ ಲಭತಿ. ಯೋ ಪನ ‘‘ಮಯಾ ತುಮ್ಹಾಕಂ ಸನ್ತಕಂ ಗಹಿತಂ ವಾ ಪರಿಭುತ್ತಂ ವಾ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ‘‘ಗಹಿತಂ ವಾ ಹೋತು ಪರಿಭುತ್ತಂ ವಾ, ಮಯಾ ಪನ ತಂ ಕೇನಚಿದೇವ ಕರಣೀಯೇನ ಠಪಿತಂ, ತಂ ಪಾಕತಿಕಂ ಕಾತುಂ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ವದತಿ, ಅಯಂ ಪಚ್ಚಾಹರಾಪೇತುಂ ಲಭತಿ. ಅಯಂ ವಿಸ್ಸಾಸಗ್ಗಾಹೇ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ.

೭೧. ಲಾಭಸ್ಸ ಪರಿಣಾಮನನ್ತಿ ಇದಂ ಪನ ಅಞ್ಞೇಸಂ ಅತ್ಥಾಯ ಪರಿಣತಲಾಭಸ್ಸ ಅತ್ತನೋ ಅಞ್ಞಸ್ಸ ವಾ ಪರಿಣಾಮನಂ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಂ. ತತ್ರಾಯಂ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ (ಪಾರಾ. ಅಟ್ಠ. ೨.೬೫೯-೬೬೦) – ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಪರಿಣತಂ ಸಹಧಮ್ಮಿಕಾನಂ ವಾ ಗಿಹೀನಂ ವಾ ಅನ್ತಮಸೋ ಮಾತುಸನ್ತಕಮ್ಪಿ ‘‘ಇದಂ ಮಯ್ಹಂ ದೇಹೀ’’ತಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಪರಿಣತಭಾವಂ ಞತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಪರಿಣಾಮೇತ್ವಾ ಗಣ್ಹನ್ತಸ್ಸ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಂ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ, ‘‘ಇಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ದೇಹೀ’’ತಿ ಏವಂ ಅಞ್ಞಸ್ಸ ಪರಿಣಾಮೇನ್ತಸ್ಸ ಸುದ್ಧಿಕಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ. ತಸ್ಮಾ ಯೋಪಿ ವಸ್ಸಿಕಸಾಟಿಕಸಮಯೇ ಮಾತುಘರೇಪಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಪರಿಣತಂ ವಸ್ಸಿಕಸಾಟಿಕಂ ಞತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಪರಿಣಾಮೇತಿ, ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಂ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ, ಪರಸ್ಸ ಪರಿಣಾಮೇತಿ, ಸುದ್ಧಿಕಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ. ಮನುಸ್ಸಾ ‘‘ಸಙ್ಘಭತ್ತಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ಸಪ್ಪಿತೇಲಾದೀನಿ ಆಹರನ್ತಿ, ಗಿಲಾನೋ ಚೇಪಿ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಸ್ಸ ಪರಿಣತಭಾವಂ ಞತ್ವಾ ಕಿಞ್ಚಿ ಯಾಚತಿ, ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಂ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಮೇವ. ಸಚೇ ಪನ ಸೋ ‘‘ತುಮ್ಹಾಕಂ ಸಪ್ಪಿಆದೀನಿ ¶ ಆಭತಾನಿ ಅತ್ಥೀ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ‘‘ಆಮ, ಅತ್ಥೀ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ‘‘ಮಯ್ಹಮ್ಪಿ ದೇಥಾ’’ತಿ ವದತಿ, ವಟ್ಟತಿ. ಅಥಾಪಿ ನಂ ಕುಕ್ಕುಚ್ಚಾಯನ್ತಂ ಉಪಾಸಕಾ ವದನ್ತಿ ‘‘ಸಙ್ಘೋಪಿ ಅಮ್ಹೇಹಿ ದಿನ್ನಮೇವ ಲಭತಿ, ಗಣ್ಹಥ, ಭನ್ತೇ’’ತಿ, ಏವಮ್ಪಿ ವಟ್ಟತಿ.

ಏಕಸ್ಮಿಂ ವಿಹಾರೇ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಪರಿಣತಂ ಅಞ್ಞವಿಹಾರಂ ಉದ್ದಿಸಿತ್ವಾ ‘‘ಅಸುಕಸ್ಮಿಂ ನಾಮ ವಿಹಾರೇ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ದೇಥಾ’’ತಿ ಪರಿಣಾಮೇತಿ, ‘‘ಕಿಂ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ದಾನೇನ, ಚೇತಿಯಸ್ಸ ಪೂಜಂ ಕರೋಥಾ’’ತಿ ಏವಂ ಚೇತಿಯಸ್ಸ ವಾ ಪರಿಣಾಮೇತಿ, ದುಕ್ಕಟಂ. ಚೇತಿಯಸ್ಸ ಪರಿಣತಂ ಅಞ್ಞಚೇತಿಯಸ್ಸ ವಾ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ವಾ ಗಣಸ್ಸ ವಾ ಪುಗ್ಗಲಸ್ಸ ವಾ ಪರಿಣಾಮೇತಿ, ದುಕ್ಕಟಮೇವ. ನಿಯಮೇತ್ವಾ ಅಞ್ಞಚೇತಿಯಸ್ಸ ಅತ್ಥಾಯ ¶ ರೋಪಿತಮಾಲಾವಚ್ಛತೋ ಅಞ್ಞಚೇತಿಯಮ್ಹಿ ಪುಪ್ಫಮ್ಪಿ ಆರೋಪೇತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ, ಏಕಸ್ಸ ಚೇತಿಯಸ್ಸ ಪನ ಛತ್ತಂ ವಾ ಪಟಾಕಂ ವಾ ಆರೋಪೇತ್ವಾ ಠಿತಂ ದಿಸ್ವಾ ಸೇಸಂ ಅಞ್ಞಚೇತಿಯಸ್ಸ ದಾಪೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಅನ್ತಮಸೋ ಸುನಖಸ್ಸಪಿ ಪರಿಣತಂ ‘‘ಇಮಸ್ಸ ಸುನಖಸ್ಸ ಮಾ ದೇಹಿ, ಏತಸ್ಸ ದೇಹೀ’’ತಿ ಏವಂ ಅಞ್ಞಪುಗ್ಗಲಸ್ಸ ಪರಿಣಾಮೇತಿ, ದುಕ್ಕಟಂ. ಸಚೇ ಪನ ದಾಯಕಾ ‘‘ಮಯಂ ಸಙ್ಘಭತ್ತಂ ಕಾತುಕಾಮಾ, ಚೇತಿಯಪೂಜಂ ಕಾತುಕಾಮಾ, ಏಕಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಪರಿಕ್ಖಾರಂ ದಾತುಕಾಮಾ, ತುಮ್ಹಾಕಂ ರುಚಿಯಾ ದಸ್ಸಾಮ, ಭಣಥ ಕತ್ಥ ದೇಮಾ’’ತಿ ವದನ್ತಿ, ಏವಂ ವುತ್ತೇ ತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ‘‘ಯತ್ಥ ಇಚ್ಛಥ, ತತ್ಥ ದೇಥಾ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬಾ. ಸಚೇ ಪನ ಕೇವಲಂ ‘‘ಕತ್ಥ ದೇಮಾ’’ತಿ ಪುಚ್ಛನ್ತಿ, ‘‘ಯತ್ಥ ತುಮ್ಹಾಕಂ ದೇಯ್ಯಧಮ್ಮೋ ಪರಿಭೋಗಂ ವಾ ಲಭೇಯ್ಯ, ಪಟಿಸಙ್ಖಾರಂ ವಾ ಲಭೇಯ್ಯ, ಚಿರಟ್ಠಿತಿಕೋ ವಾ ಅಸ್ಸ, ಯತ್ಥ ವಾ ಪನ ತುಮ್ಹಾಕಂ ಚಿತ್ತಂ ಪಸೀದತಿ, ತತ್ಥ ದೇಥಾ’’ತಿ ವತ್ತುಂ ವಟ್ಟತಿ.

ಇತಿ ಪಾಳಿಮುತ್ತಕವಿನಯವಿನಿಚ್ಛಯಸಙ್ಗಹೇ

ದಾನಲಕ್ಖಣಾದಿವಿನಿಚ್ಛಯಕಥಾ ಸಮತ್ತಾ.

೧೪. ಪಥವೀಖಣನವಿನಿಚ್ಛಯಕಥಾ

೭೨. ಪಥವೀತಿ ¶ ದ್ವೇ ಪಥವೀ ಜಾತಾ ಚ ಪಥವೀ ಅಜಾತಾ ಚ ಪಥವೀತಿ. ತತ್ಥ ಜಾತಾ ನಾಮ ಪಥವೀ ಸುದ್ಧಪಂಸುಕಾ ಸುದ್ಧಮತ್ತಿಕಾ ಅಪ್ಪಪಾಸಾಣಾ ಅಪ್ಪಸಕ್ಖರಾ ಅಪ್ಪಕಠಲಾ ಅಪ್ಪಮರುಮ್ಬಾ ಅಪ್ಪವಾಲುಕಾ ಯೇಭುಯ್ಯೇನಪಂಸುಕಾ ಯೇಭುಯ್ಯೇನಮತ್ತಿಕಾ, ಅದಡ್ಢಾಪಿ ವುಚ್ಚತಿ ‘‘ಜಾತಾ ಪಥವೀ’’ತಿ. ಯೋಪಿ ಪಂಸುಪುಞ್ಜೋ ವಾ ಮತ್ತಿಕಾಪುಞ್ಜೋ ವಾ ಅತಿರೇಕಚಾತುಮಾಸಂ ಓವಟ್ಠೋ, ಸೋಪಿ ವುಚ್ಚತಿ ‘‘ಜಾತಾ ಪಥವೀ’’ತಿ. ಅಜಾತಾ ನಾಮ ಪಥವೀ ಸುದ್ಧಪಾಸಾಣಾ ಸುದ್ಧಸಕ್ಖರಾ ಸುದ್ಧಕಠಲಾ ಸುದ್ಧಮರುಮ್ಬಾ ಸುದ್ಧವಾಲುಕಾ ಅಪ್ಪಪಂಸುಕಾ ಅಪ್ಪಮತ್ತಿಕಾ ಯೇಭುಯ್ಯೇನಪಾಸಾಣಾ ಯೇಭುಯ್ಯೇನಸಕ್ಖರಾ ಯೇಭುಯ್ಯೇನಕಠಲಾ ಯೇಭುಯ್ಯೇನಮರುಮ್ಬಾ ಯೇಭುಯ್ಯೇನವಾಲುಕಾ, ದಡ್ಢಾಪಿ ವುಚ್ಚತಿ ‘‘ಅಜಾತಾ ಪಥವೀ’’ತಿ. ಯೋಪಿ ಪಂಸುಪುಞ್ಜೋ ವಾ ಮತ್ತಿಕಾಪುಞ್ಜೋ ವಾ ಓಮಕಚಾತುಮಾಸಂ ಓವಟ್ಠೋ, ಸೋಪಿ ವುಚ್ಚತಿ ‘‘ಅಜಾತಾ ಪಥವೀ’’ತಿ (ಪಾಚಿ. ೮೪-೮೬).

ತತ್ಥ ಜಾತಪಥವಿಂ ಖಣನ್ತಸ್ಸ ಖಣಾಪೇನ್ತಸ್ಸ ವಾ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ. ತತ್ರಾಯಂ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ (ಪಾಚಿ. ಅಟ್ಠ. ೮೬) – ಸಚೇ ಸಯಂ ಖಣತಿ, ಪಹಾರೇ ಪಹಾರೇ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ. ಸಚೇ ¶ ಅಞ್ಞಂ ಆಣಾಪೇತಿ, ಸಕಿಂ ಆಣತ್ತೋ ಸಚೇಪಿ ಸಕಲದಿವಸಂ ಖಣತಿ, ಆಣಾಪಕಸ್ಸ ಏಕಮೇವ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ. ಸಚೇ ಪನ ಕುಸೀತೋ ಹೋತಿ, ಪುನಪ್ಪುನಂ ಆಣಾಪೇತಬ್ಬೋ, ತಂ ಆಣಾಪೇತ್ವಾ ಖಣಾಪೇನ್ತಸ್ಸ ವಾಚಾಯ ವಾಚಾಯ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ. ಸಚೇ ‘‘ಪೋಕ್ಖರಣಿಂ ಖಣಾಹೀ’’ತಿ ವದತಿ, ವಟ್ಟತಿ. ಖತಾಯೇವ ಹಿ ಪೋಕ್ಖರಣೀ ನಾಮ ಹೋತಿ. ತಸ್ಮಾ ಅಯಂ ಕಪ್ಪಿಯವೋಹಾರೋ. ಏಸ ನಯೋ ‘‘ವಾಪಿಂ ತಳಾಕಂ ಆವಾಟಂ ಖಣಾ’’ತಿಆದೀಸುಪಿ. ‘‘ಇಮಂ ಓಕಾಸಂ ಖಣ, ಇಮಸ್ಮಿಂ ಓಕಾಸೇ ಪೋಕ್ಖರಣಿಂ ಖಣಾ’’ತಿ ವತ್ತುಂ ಪನ ನ ವಟ್ಟತಿ. ‘‘ಕನ್ದಂ ಖಣ, ಮೂಲಂ ಖಣಾ’’ತಿ ಅನಿಯಮೇತ್ವಾ ವತ್ತುಂ ವಟ್ಟತಿ, ‘‘ಇಮಂ ವಲ್ಲಿಂ ಖಣ, ಇಮಸ್ಮಿಂ ಓಕಾಸೇ ಕನ್ದಂ ವಾ ಮೂಲಂ ವಾ ಖಣಾ’’ತಿ ವತ್ತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ.

೭೩. ಪೋಕ್ಖರಣಿಂ ಸೋಧೇನ್ತೇಹಿ ಯೋ ಕುಟೇಹಿ ಉಸ್ಸಿಞ್ಚಿತುಂ ಸಕ್ಕಾ ಹೋತಿ ತನುಕಕದ್ದಮೋ, ತಂ ಅಪನೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ, ಬಹಲೋ ನ ವಟ್ಟತಿ. ಆತಪೇನ ಸುಕ್ಖಕದ್ದಮೋ ಫಲತಿ, ತತ್ರ ಯೋ ಹೇಟ್ಠಾ ಪಥವಿಯಾ ಅಸಮ್ಬನ್ಧೋ, ತಮೇವ ಅಪನೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಉದಕೇನ ಗತಟ್ಠಾನೇ ಉದಕಪಪ್ಪಟಕೋ ನಾಮ ಹೋತಿ, ವಾತಪಹಾರೇನ ಚಲತಿ, ತಂ ಅಪನೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಪೋಕ್ಖರಣೀಆದೀನಂ ತಟಂ ಭಿಜ್ಜಿತ್ವಾ ಉದಕಸಾಮನ್ತಾ ಪತತಿ. ಸಚೇ ಓಮಕಚಾತುಮಾಸಂ ಓವಟ್ಠಂ, ಛಿನ್ದಿತುಂ ಭಿನ್ದಿತುಂ ವಾ ವಟ್ಟತಿ, ಚಾತುಮಾಸತೋ ಉದ್ಧಂ ನ ವಟ್ಟತಿ. ಸಚೇ ಪನ ¶ ಉದಕೇಯೇವ ಪತತಿ, ದೇವೇನ ಅತಿರೇಕಚಾತುಮಾಸಂ ಓವಟ್ಠೇಪಿ ಉದಕೇಯೇವ ಉದಕಸ್ಸ ಪತಿತತ್ತಾ ವಟ್ಟತಿ.

ಪಾಸಾಣಪಿಟ್ಠಿಯಂ ಸೋಣ್ಡಿಂ ಖಣನ್ತಿ, ಸಚೇ ತತ್ಥ ಪಠಮಮೇವ ಸುಖುಮರಜಂ ಪತತಿ, ತಂ ದೇವೇನ ಓವಟ್ಠಂ ಹೋತಿ, ಚಾತುಮಾಸಚ್ಚಯೇನ ಅಕಪ್ಪಿಯಪಥವೀಸಙ್ಖ್ಯಂ ಗಚ್ಛತಿ. ಉದಕೇ ಪರಿಯಾದಿನ್ನೇ ಸೋಣ್ಡಿಂ ಸೋಧೇನ್ತೇಹಿ ವಿಕೋಪೇತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ. ಸಚೇ ಪಠಮಮೇವ ಉದಕೇನ ಪೂರತಿ, ಪಚ್ಛಾ ರಜಂ ಪತತಿ, ತಂ ವಿಕೋಪೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ತತ್ಥ ಹಿ ದೇವೇ ವಸ್ಸನ್ತೇಪಿ ಉದಕೇಯೇವ ಉದಕಂ ಪತತಿ. ಪಿಟ್ಠಿಪಾಸಾಣೇ ಸುಖುಮರಜಂ ಹೋತಿ, ದೇವೇ ಫುಸಾಯನ್ತೇ ಅಲ್ಲೀಯತಿ, ತಮ್ಪಿ ಚಾತುಮಾಸಚ್ಚಯೇನ ವಿಕೋಪೇತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ. ಅಕತಪಬ್ಭಾರೇ ವಮ್ಮಿಕೋ ಉಟ್ಠಿತೋ ಹೋತಿ, ಯಥಾಸುಖಂ ವಿಕೋಪೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಸಚೇ ಅಬ್ಭೋಕಾಸೇ ಉಟ್ಠಹತಿ, ಓಮಕಚಾತುಮಾಸಂ ಓವಟ್ಠೋಯೇವ ವಟ್ಟತಿ. ರುಕ್ಖಾದೀಸು ಆರುಳ್ಹಉಪಚಿಕಮತ್ತಿಕಾಯಮ್ಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ. ಗಣ್ಡುಪ್ಪಾದಗೂಥಮೂಸಿಕುಕ್ಕರಗೋಕಣ್ಟಕಾದೀಸುಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ. ಗೋಕಣ್ಟಕೋ ನಾಮ ಗಾವೀನಂ ಖುರಚ್ಛಿನ್ನಕದ್ದಮೋ ವುಚ್ಚತಿ. ಸಚೇ ಪನ ಹೇಟ್ಠಿಮತಲೇನ ಭೂಮಿಸಮ್ಬನ್ಧೋ ಹೋತಿ, ಏಕದಿವಸಮ್ಪಿ ನ ವಟ್ಟತಿ. ಕಸಿತಟ್ಠಾನೇ ನಙ್ಗಲಚ್ಛಿನ್ನಮತ್ತಿಕಾಪಿಣ್ಡಂ ಗಣ್ಹನ್ತಸ್ಸ ಏಸೇವ ನಯೋ.

ಪುರಾಣಸೇನಾಸನಂ ¶ ಹೋತಿ ಅಚ್ಛದನಂ ವಾ ವಿನಟ್ಠಚ್ಛದನಂ ವಾ ಅತಿರೇಕಚಾತುಮಾಸಂ ಓವಟ್ಠಂ ಜಾತಪಥವೀಸಙ್ಖ್ಯಮೇವ ಗಚ್ಛತಿ, ತತೋ ಅವಸೇಸಂ ಛದನಿಟ್ಠಕಂ ವಾ ಗೋಪಾನಸೀಆದಿಕಂ ಉಪಕರಣಂ ವಾ ‘‘ಇಟ್ಠಕಂ ಗಣ್ಹಾಮಿ, ಗೋಪಾನಸಿಂ ಭಿತ್ತಿಪಾದಂ ಪದರತ್ಥರಣಂ ಪಾಸಾದತ್ಥಮ್ಭಂ ಗಣ್ಹಾಮೀ’’ತಿ ಸಞ್ಞಾಯ ಗಣ್ಹಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ, ತೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಮತ್ತಿಕಾ ಪತತಿ, ಅನಾಪತ್ತಿ, ಭಿತ್ತಿಮತ್ತಿಕಂ ಗಣ್ಹನ್ತಸ್ಸ ಪನ ಆಪತ್ತಿ. ಸಚೇ ಯಾ ಯಾ ಅತಿನ್ತಾ, ತಂ ತಂ ಗಣ್ಹಾತಿ, ಅನಾಪತ್ತಿ. ಅನ್ತೋಗೇಹೇ ಮತ್ತಿಕಾಪುಞ್ಜೋ ಹೋತಿ, ತಸ್ಮಿಂ ಏಕದಿವಸಂ ಓವಟ್ಠೇ ಗೇಹಂ ಛಾದೇನ್ತಿ. ಸಚೇ ಸಬ್ಬೋ ತಿನ್ತೋ, ಚಾತುಮಾಸಚ್ಚಯೇನ ಜಾತಪಥವೀಯೇವ. ಅಥಸ್ಸ ಉಪರಿಭಾಗೋಯೇವ ತಿನ್ತೋ, ಅನ್ತೋ ಅತಿನ್ತೋ, ಯತ್ತಕಂ ತಿನ್ತಂ, ತಂ ಕಪ್ಪಿಯಕಾರಕೇಹಿ ಕಪ್ಪಿಯವೋಹಾರೇನ ಅಪನಾಮೇತ್ವಾ ಸೇಸಂ ಯಥಾಸುಖಂ ವಳಞ್ಜೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ ಉದಕೇನ ತೇಮಿತತ್ತಾ. ಏಕಾಬದ್ಧಾಯೇವ ಹಿ ಜಾತಪಥವೀ ಹೋತಿ, ನ ಇತರಾತಿ. ಅಬ್ಭೋಕಾಸೇ ಮತ್ತಿಕಾಪಾಕಾರೋ ಹೋತಿ, ಅತಿರೇಕಚಾತುಮಾಸಂ ಓವಟ್ಠೋ ಜಾತಪಥವೀಸಙ್ಖ್ಯಂ ಗಚ್ಛತಿ, ತತ್ಥ ಲಗ್ಗಪಂಸುಂ ಪನ ಅಲ್ಲಹತ್ಥೇನ ಛುಪಿತ್ವಾ ಗಹೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಸಚೇ ಇಟ್ಠಕಪಾಕಾರೋ ಹೋತಿ, ಯೇಭುಯ್ಯೇನಕಠಲಟ್ಠಾನೇ ತಿಟ್ಠತಿ, ಯಥಾಸುಖಂ ವಿಕೋಪೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಅಬ್ಭೋಕಾಸೇ ಠಿತಮಣ್ಡಪತ್ಥಮ್ಭಂ ಇತೋ ಚಿತೋ ಚ ಸಞ್ಚಾಲೇತ್ವಾ ಪಥವಿಂ ವಿಕೋಪೇನ್ತೇನ ಗಹೇತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ, ಉಜುಕಮೇವ ಉದ್ಧರಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಅಞ್ಞಮ್ಪಿ ಸುಕ್ಖರುಕ್ಖಂ ಸುಕ್ಖಖಾಣುಕಂ ವಾ ಗಣ್ಹನ್ತಸ್ಸ ಏಸೇವ ನಯೋ.

೭೪. ನವಕಮ್ಮತ್ಥಂ ಥಮ್ಭಂ ವಾ ಪಾಸಾಣಂ ವಾ ರುಕ್ಖಂ ವಾ ದಣ್ಡಕೇಹಿ ಉಚ್ಚಾಲೇತ್ವಾ ಪವಟ್ಟೇನ್ತಾ ಗಚ್ಛನ್ತಿ ¶ , ತತ್ಥ ಜಾತಪಥವೀ ಭಿಜ್ಜತಿ, ಸಚೇ ಸುದ್ಧಚಿತ್ತಾ ಪವಟ್ಟೇನ್ತಿ, ಅನಾಪತ್ತಿ. ಅಥ ಪನ ತೇನ ಅಪದೇಸೇನ ಪಥವಿಂ ಭಿನ್ದಿತುಕಾಮಾಯೇವ ಹೋನ್ತಿ, ಆಪತ್ತಿ. ಸಾಖಾದೀನಿ ಕಡ್ಢನ್ತಾನಮ್ಪಿ ಪಥವಿಯಂ ದಾರೂನಿ ಫಾಲೇನ್ತಾನಮ್ಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ. ಪಥವಿಯಂ ಅಟ್ಠಿಸೂಚಿಕಣ್ಟಕಾದೀಸುಪಿ ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಆಕೋಟೇತುಂ ವಾ ಪವೇಸೇತುಂ ವಾ ನ ವಟ್ಟತಿ, ‘‘ಪಸ್ಸಾವಧಾರಾಯ ವೇಗೇನ ಪಥವಿಂ ಭಿನ್ದಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಏವಂ ಪಸ್ಸಾವಮ್ಪಿ ಕಾತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ. ಕರೋನ್ತಸ್ಸ ಭಿಜ್ಜತಿ, ಆಪತ್ತಿ, ‘‘ವಿಸಮಭೂಮಿಂ ಸಮಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಸಮ್ಮಜ್ಜನಿಯಾ ಘಂಸಿತುಮ್ಪಿ ನ ವಟ್ಟತಿ. ವತ್ತಸೀಸೇನೇವ ಹಿ ಸಮ್ಮಜ್ಜಿತಬ್ಬಂ. ಕೇಚಿ ಕತ್ತರಯಟ್ಠಿಯಾ ಭೂಮಿಂ ಕೋಟ್ಟೇನ್ತಿ, ಪಾದಙ್ಗುಟ್ಠಕೇನ ವಿಲಿಖನ್ತಿ, ‘‘ಚಙ್ಕಮಿತಟ್ಠಾನಂ ದಸ್ಸೇಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ಪುನಪ್ಪುನಂ ಭೂಮಿಂ ಭಿನ್ದನ್ತಾ ಚಙ್ಕಮನ್ತಿ, ಸಬ್ಬಂ ನ ವಟ್ಟತಿ, ವೀರಿಯಸಮ್ಪಗ್ಗಹತ್ಥಂ ಪನ ಸಮಣಧಮ್ಮಂ ಕರೋನ್ತೇನ ಸುದ್ಧಚಿತ್ತೇನ ಚಙ್ಕಮಿತುಂ ¶ ವಟ್ಟತಿ. ‘‘ಹತ್ಥಂ ಖೋವಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ಪಥವಿಯಂ ಘಂಸನ್ತಿ, ನ ವಟ್ಟತಿ, ಅಘಂಸನ್ತೇನ ಪನ ಅಲ್ಲಹತ್ಥಂ ಪಥವಿಯಂ ಠಪೇತ್ವಾ ರಜಂ ಗಹೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ.

ಕೇಚಿ ಕಣ್ಡುಕಚ್ಛುಆದೀಹಿ ಆಬಾಧಿಕಾ ಛಿನ್ನತಟಾದೀಸು ಅಙ್ಗಪಚ್ಚಙ್ಗಾನಿ ಘಂಸನ್ತಿ, ನ ವಟ್ಟತಿ. ಜಾತಪಥವಿಂ ದಹತಿ ವಾ ದಹಾಪೇತಿ ವಾ, ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ, ಅನ್ತಮಸೋ ಪತ್ತಮ್ಪಿ ಪಚನ್ತೋ ಯತ್ತಕೇಸು ಠಾನೇಸು ಅಗ್ಗಿಂ ದೇತಿ ವಾ ದಾಪೇತಿ ವಾ, ತತ್ತಕಾನಿ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಾನಿ, ತಸ್ಮಾ ಪತ್ತಂ ಪಚನ್ತೇನಪಿ ಪುಬ್ಬೇ ಪಕ್ಕಟ್ಠಾನೇಯೇವ ಪಚಿತಬ್ಬೋ. ಅದಡ್ಢಾಯ ಪಥವಿಯಾ ಅಗ್ಗಿಂ ಠಪೇತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ, ಪತ್ತಪಚನಕಪಾಲಸ್ಸ ಪನ ಉಪರಿ ಅಗ್ಗಿಂ ಠಪೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ದಾರೂನಂ ಉಪರಿ ಠಪೇತಿ, ಸೋ ಅಗ್ಗಿ ತಾನಿ ದಹನ್ತೋ ಗನ್ತ್ವಾ ಪಥವಿಂ ದಹತಿ, ನ ವಟ್ಟತಿ. ಇಟ್ಠಕಕಪಾಲಾದೀಸುಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ. ತತ್ರಾಪಿ ಹಿ ಇಟ್ಠಕಾದೀನಂಯೇವ ಉಪರಿ ಠಪೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಕಸ್ಮಾ? ತೇಸಂ ಅನುಪಾದಾನತ್ತಾ. ನ ಹಿ ತಾನಿ ಅಗ್ಗಿಸ್ಸ ಉಪಾದಾನಸಙ್ಖ್ಯಂ ಗಚ್ಛನ್ತಿ, ಸುಕ್ಖಖಾಣುಸುಕ್ಖರುಕ್ಖಾದೀಸುಪಿ ಅಗ್ಗಿಂ ದಾತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ. ಸಚೇ ಪನ ‘‘ಪಥವಿಂ ಅಪ್ಪತ್ತಮೇವ ನಿಬ್ಬಾಪೇತ್ವಾ ಗಮಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ದೇತಿ, ವಟ್ಟತಿ. ಪಚ್ಛಾ ನಿಬ್ಬಾಪೇತುಂ ನ ಸಕ್ಕೋತಿ, ಅವಿಸಯತ್ತಾ ಅನಾಪತ್ತಿ. ತಿಣುಕ್ಕಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಗಚ್ಛನ್ತೋ ಹತ್ಥೇ ಡಯ್ಹಮಾನೇ ಭೂಮಿಯಂ ಪಾತೇತಿ, ಅನಾಪತ್ತಿ. ಪತಿತಟ್ಠಾನೇಯೇವ ಉಪಾದಾನಂ ದತ್ವಾ ಅಗ್ಗಿಂ ಕಾತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ದಡ್ಢಪಥವಿಯಾ ಚ ಯತ್ತಕಂ ಠಾನಂ ಉಸುಮಾಯ ಅನುಗತಂ, ಸಬ್ಬಂ ವಿಕೋಪೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ.

ಯೋ ಪನ ಅಜಾನನಕೋ ಭಿಕ್ಖು ಅರಣಿಸಹಿತೇನ ಅಗ್ಗಿಂ ನಿಬ್ಬತ್ತೇತ್ವಾ ಹತ್ಥೇನ ಉಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ‘‘ಕಿಂ ಕರೋಮೀ’’ತಿ ವದತಿ, ‘‘ಜಾಲೇಹೀ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬೋ. ‘‘ಹತ್ಥೋ ಡಯ್ಹತೀ’’ತಿ ವದತಿ, ‘‘ಯಥಾ ನ ಡಯ್ಹತಿ, ತಥಾ ಕರೋಹೀ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬೋ. ‘‘ಭೂಮಿಯಂ ಪಾತೇಹೀ’’ತಿ ಪನ ನ ವತ್ತಬ್ಬೋ. ಸಚೇ ಹತ್ಥೇ ಡಯ್ಹಮಾನೇ ಪಾತೇತಿ, ‘‘ಪಥವಿಂ ದಹಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಅಪಾತಿತತ್ತಾ ಅನಾಪತ್ತಿ, ಪತಿತಟ್ಠಾನೇ ಪನ ಅಗ್ಗಿಂ ಕಾತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ‘‘ಇಮಸ್ಸ ಥಮ್ಭಸ್ಸ ಆವಾಟಂ ಜಾನ, ಮಹಾಮತ್ತಿಕಂ ಜಾನ, ಥುಸಮತ್ತಿಕಂ ಜಾನ, ಮಹಾಮತ್ತಿಕಂ ದೇಹಿ, ಥುಸಮತ್ತಿಕಂ ದೇಹಿ, ಮತ್ತಿಕಂ ಆಹರ, ಪಂಸುಂ ಆಹರ, ಮತ್ತಿಕಾಯ ಅತ್ಥೋ, ಪಂಸುನಾ ಅತ್ಥೋ ¶ , ಇಮಸ್ಸ ಥಮ್ಭಸ್ಸ ಆವಾಟಂ ಕಪ್ಪಿಯಂ ಕರೋಹಿ, ಇಮಂ ಮತ್ತಿಕಂ ಕಪ್ಪಿಯಂ ಕರೋಹಿ, ಇಮಂ ಪಂಸುಂ ಕಪ್ಪಿಯಂ ಕರೋಹೀ’’ತಿ ಏವಂ ಕಪ್ಪಿಯವೋಹಾರೇನ ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಕಾರಾಪೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಅಞ್ಞವಿಹಿತೋ ಕೇನಚಿ ಸದ್ಧಿಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಕಥೇನ್ತೋ ಪಾದಙ್ಗುಟ್ಠಕೇನ ಕತ್ತರಯಟ್ಠಿಯಾ ವಾ ಪಥವಿಂ ವಿಲಿಖನ್ತೋ ತಿಟ್ಠತಿ, ಏವಂ ಅಸತಿಯಾ ವಿಲಿಖನ್ತಸ್ಸ ಭಿನ್ದನ್ತಸ್ಸ ವಾ ಅನಾಪತ್ತಿ.

ಇತಿ ಪಾಳಿಮುತ್ತಕವಿನಯವಿನಿಚ್ಛಯಸಙ್ಗಹೇ

ಪಥವೀಖಣನವಿನಿಚ್ಛಯಕಥಾ ಸಮತ್ತಾ.

೧೫. ಭೂತಗಾಮವಿನಿಚ್ಛಯಕಥಾ

೭೫. ಭೂತಗಾಮೋತಿ ¶ ¶ ಪಞ್ಚಹಿ ಬೀಜೇಹಿ ಜಾತಾನಂ ರುಕ್ಖಲತಾದೀನಮೇತಂ ಅಧಿವಚನಂ. ತತ್ರಿಮಾನಿ ಪಞ್ಚ ಬೀಜಾನಿ – ಮೂಲಬೀಜಂ ಖನ್ಧಬೀಜಂ ಫಳುಬೀಜಂ ಅಗ್ಗಬೀಜಂ ಬೀಜಬೀಜನ್ತಿ. ತತ್ಥ ಮೂಲಬೀಜಂ ನಾಮ ಹಲಿದ್ದಿ ಸಿಙ್ಗಿವೇರಂ ವಚಾ ವಚತ್ತಂ ಅತಿವಿಸಂ ಕಟುಕರೋಹಿಣೀ ಉಸೀರಂ ಭದ್ದಮುತ್ತಕಂ, ಯಾನಿ ವಾ ಪನಞ್ಞಾನಿಪಿ ಅತ್ಥಿ ಮೂಲೇ ಜಾಯನ್ತಿ ಮೂಲೇ ಸಞ್ಜಾಯನ್ತಿ, ಏತಂ ಮೂಲಬೀಜಂ ನಾಮ. ಖನ್ಧಬೀಜಂ ನಾಮ ಅಸ್ಸತ್ಥೋ ನಿಗ್ರೋಧೋ ಪಿಲಕ್ಖೋ ಉದುಮ್ಬರೋ ಕಚ್ಛಕೋ ಕಪಿತ್ಥನೋ, ಯಾನಿ ವಾ ಪನಞ್ಞಾನಿಪಿ ಅತ್ಥಿ ಖನ್ಧೇ ಜಾಯನ್ತಿ ಖನ್ಧೇ ಸಞ್ಜಾಯನ್ತಿ, ಏತಂ ಖನ್ಧಬೀಜಂ ನಾಮ. ಫಳುಬೀಜಂ ನಾಮ ಉಚ್ಛು ವೇಳು ನಳೋ, ಯಾನಿ ವಾ ಪನಞ್ಞಾನಿಪಿ ಅತ್ಥಿ ಪಬ್ಬೇ ಜಾಯನ್ತಿ ಪಬ್ಬೇ ಸಞ್ಜಾಯನ್ತಿ, ಏತಂ ಫಳುಬೀಜಂ ನಾಮ. ಅಗ್ಗಬೀಜಂ ನಾಮ ಅಜ್ಜುಕಂ ಫಣಿಜ್ಜಕಂ ಹಿರಿವೇರಂ, ಯಾನಿ ವಾ ಪನಞ್ಞಾನಿಪಿ ಅತ್ಥಿ ಅಗ್ಗೇ ಜಾಯನ್ತಿ ಅಗ್ಗೇ ಸಞ್ಜಾಯನ್ತಿ, ಏತಂ ಅಗ್ಗಬೀಜಂ ನಾಮ. ಬೀಜಬೀಜಂ ನಾಮ ಪುಬ್ಬಣ್ಣಂ ಅಪರಣ್ಣಂ, ಯಾನಿ ವಾ ಪನಞ್ಞಾನಿಪಿ ಅತ್ಥಿ ಬೀಜೇ ಜಾಯನ್ತಿ ಬೀಜೇ ಸಞ್ಜಾಯನ್ತಿ, ಏತಂ ಬೀಜಬೀಜಂ ನಾಮ (ಪಾಚಿ. ೯೧). ತತ್ಥ ಭೂತಗಾಮೇ ಭೂತಗಾಮಸಞ್ಞೀ ಛಿನ್ದತಿ ವಾ ಛಿನ್ದಾಪೇತಿ ವಾ ಭಿನ್ದತಿ ವಾ ಭಿನ್ದಾಪೇತಿ ವಾ ಪಚತಿ ವಾ ಪಚಾಪೇತಿ ವಾ, ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ. ಭೂತಗಾಮಞ್ಹಿ ವಿಕೋಪೇನ್ತಸ್ಸ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ, ಭೂತಗಾಮಪರಿಮೋಚಿತಂ ಪಞ್ಚವಿಧಮ್ಪಿ ಬೀಜಗಾಮಂ ವಿಕೋಪೇನ್ತಸ್ಸ ದುಕ್ಕಟಂ.

೭೬. ಬೀಜಗಾಮಭೂತಗಾಮೋ (ಪಾಚಿ. ಅಟ್ಠ. ೯೨೨) ನಾಮೇಸ ಅತ್ಥಿ ಉದಕಟ್ಠೋ, ಅತ್ಥಿ ಥಲಟ್ಠೋ. ತತ್ಥ ಉದಕಟ್ಠೋ ಸಾಸಪಮತ್ತಿಕತಿಲಬೀಜಕಾದಿಭೇದಾ ಸಪಣ್ಣಿಕಾ ಚ ಅಪಣ್ಣಿಕಾ ಚ ಸಬ್ಬಾ ಸೇವಾಲಜಾತಿ, ಅನ್ತಮಸೋ ಉದಕಪಪ್ಪಟಕಂ ಉಪಾದಾಯ ‘‘ಭೂತಗಾಮೋ’’ತಿ ವೇದಿತಬ್ಬೋ. ಉದಕಪಪ್ಪಟಕೋ ನಾಮ ಉಪರಿ ಥದ್ಧೋ ಫರುಸವಣ್ಣೋ ಹೇಟ್ಠಾ ಮುದು ನೀಲವಣ್ಣೋ ಹೋತಿ. ತತ್ಥ ಯಸ್ಸ ಸೇವಾಲಸ್ಸ ಮೂಲಂ ಓರುಹಿತ್ವಾ ಪಥವಿಯಂ ಪತಿಟ್ಠಿತಂ, ತಸ್ಸ ಪಥವೀ ಠಾನಂ. ಯೋ ಉದಕೇ ಸಞ್ಚರತಿ, ತಸ್ಸ ಉದಕಂ. ಪಥವಿಯಂ ಪತಿಟ್ಠಿತಂ ಯತ್ಥ ಕತ್ಥಚಿ ವಿಕೋಪೇನ್ತಸ್ಸ, ಉದ್ಧರಿತ್ವಾ ವಾ ಠಾನನ್ತರಂ ಸಙ್ಕಾಮೇನ್ತಸ್ಸ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ, ಉದಕೇ ಸಞ್ಚರನ್ತಂ ವಿಕೋಪೇನ್ತಸ್ಸೇವ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ. ಹತ್ಥೇಹಿ ಪನ ಇತೋ ಚಿತೋ ಚ ವಿಯೂಹಿತ್ವಾ ನಹಾಯಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಸಕಲಞ್ಹಿ ಉದಕಂ ತಸ್ಸ ಠಾನಂ, ತಸ್ಮಾ ನ ಸೋ ಏತ್ತಾವತಾ ಠಾನನ್ತರಂ ಸಙ್ಕಾಮಿತೋ ಹೋತಿ. ಉದಕತೋ ಪನ ಉದಕೇನ ವಿನಾ ಸಞ್ಚಿಚ್ಚ ಉಕ್ಖಿಪಿತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ, ಉದಕೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಉಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಪುನ ಉದಕೇ ಪಕ್ಖಿಪಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಉಪ್ಪಲಿನಿಪದುಮಿನಿಆದೀನಿ ಜಲಜವಲ್ಲಿತಿಣಾನಿ ಉದಕತೋ ಉದ್ಧರನ್ತಸ್ಸ ವಾ ತತ್ಥೇವ ವಿಕೋಪೇನ್ತಸ್ಸ ವಾ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ, ಪರೇಹಿ ಉಪ್ಪಾಟಿತಾನಿ ವಿಕೋಪೇನ್ತಸ್ಸ ದುಕ್ಕಟಂ. ತಾನಿ ಹಿ ಬೀಜಗಾಮೇ ಸಙ್ಗಹಂ ¶ ಗಚ್ಛನ್ತಿ, ತಿಲಬೀಜಕಸಾಸಪಮತ್ತಿಕಸೇವಾಲೋಪಿ ¶ ಉದಕತೋ ಉದ್ಧಟೋ ಅಮಿಲಾತೋ ಅಗ್ಗಬೀಜಸಙ್ಗಹಂ ಗಚ್ಛತಿ. ಮಹಾಪಚ್ಚರಿಯಾದೀಸು ‘‘ಅನನ್ತಕತಿಲಬೀಜಕಉದಕಪಪ್ಪಟಕಾದೀನಿ ದುಕ್ಕಟವತ್ಥೂನೀ’’ತಿ ವುತ್ತಂ, ತತ್ಥ ಕಾರಣಂ ನ ದಿಸ್ಸತಿ. ಅನ್ಧಕಟ್ಠಕಥಾಯಂ ‘‘ಸಮ್ಪುಣ್ಣಭೂತಗಾಮಂ ನ ಹೋತಿ, ತಸ್ಮಾ ದುಕ್ಕಟ’’ನ್ತಿ ವುತ್ತಂ, ತಮ್ಪಿ ನ ಸಮೇತಿ. ಭೂತಗಾಮೇ ಹಿ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ ಬೀಜಗಾಮೇ ದುಕ್ಕಟಂ ವುತ್ತಂ. ಅಸಮ್ಪುಣ್ಣಭೂತಗಾಮೋ ನಾಮ ತತಿಯೋ ಕೋಟ್ಠಾಸೋ ನೇವ ಪಾಳಿಯಂ, ನ ಅಟ್ಠಕಥಾಸು ಆಗತೋ, ಅಥೇತಂ ಬೀಜಗಾಮಸಙ್ಗಹಂ ಗಮಿಸ್ಸತೀತಿ, ತಮ್ಪಿ ನ ಯುತ್ತಂ ಅಭೂತಗಾಮಮೂಲತ್ತಾ ತಾದಿಸಸ್ಸ ಬೀಜಗಾಮಸ್ಸಾತಿ. ಅಪಿಚ ‘‘ಗರುಕಲಹುಕೇಸು ಗರುಕೇ ಠಾತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ ಏತಂ ವಿನಯಲಕ್ಖಣಂ.

ಥಲಟ್ಠೇ ಛಿನ್ನರುಕ್ಖಾನಂ ಅವಸಿಟ್ಠೋ ಹರಿತಖಾಣು ನಾಮ ಹೋತಿ, ತತ್ಥ ಕಕುಧಕರಞ್ಜಪಿಯಙ್ಗುಪನಸಾದೀನಂ ಖಾಣು ಉದ್ಧಂ ವಡ್ಢತಿ, ಸೋ ಭೂತಗಾಮೇನ ಸಙ್ಗಹಿತೋ. ತಾಲನಾಳಿಕೇರಾದೀನಂ ಖಾಣು ಉದ್ಧಂ ನ ವಡ್ಢತಿ, ಸೋ ಬೀಜಗಾಮೇನ ಸಙ್ಗಹಿತೋ. ಕದಲಿಯಾ ಪನ ಅಫಲಿತಾಯ ಖಾಣು ಭೂತಗಾಮೇನ ಸಙ್ಗಹಿತೋ, ಫಲಿತಾಯ ಬೀಜಗಾಮೇನ. ಕದಲೀ ಪನ ಫಲಿತಾ ಯಾವ ನೀಲಪಣ್ಣಾ, ತಾವ ಭೂತಗಾಮೇನೇವ ಸಙ್ಗಹಿತಾ, ತಥಾ ಫಲಿತೋ ವೇಳು. ಯದಾ ಪನ ಅಗ್ಗತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಸುಸ್ಸತಿ, ತದಾ ಬೀಜಗಾಮೇನ ಸಙ್ಗಹಂ ಗಚ್ಛತಿ. ಕತರಬೀಜಗಾಮೇನ? ಫಳುಬೀಜಗಾಮೇನ. ಕಿಂ ತತೋ ನಿಬ್ಬತ್ತತಿ? ನ ಕಿಞ್ಚಿ. ಯದಿ ಹಿ ನಿಬ್ಬತ್ತೇಯ್ಯ, ಭೂತಗಾಮೇನ ಸಙ್ಗಹಂ ಗಚ್ಛೇಯ್ಯ. ಇನ್ದಸಾಲಾದಿರುಕ್ಖೇ ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ರಾಸಿಂ ಕರೋನ್ತಿ, ಕಿಞ್ಚಾಪಿ ರಾಸಿಕತದಣ್ಡಕೇಹಿ ರತನಪ್ಪಮಾಣಾಪಿ ಸಾಖಾ ನಿಕ್ಖಮನ್ತಿ, ಬೀಜಗಾಮೇನೇವ ಪನ ಸಙ್ಗಹಂ ಗಚ್ಛನ್ತಿ. ಮಣ್ಡಪತ್ಥಾಯ ವಾ ವತಿಅತ್ಥಾಯ ವಾ ವಲ್ಲಿಆರೋಪನತ್ಥಾಯ ವಾ ಭೂಮಿಯಂ ನಿಖಣನ್ತಿ, ಮೂಲೇಸು ಚೇವ ಪಣ್ಣೇಸು ಚ ನಿಗ್ಗತೇಸು ಪುನ ಭೂತಗಾಮಸಙ್ಖ್ಯಂ ಗಚ್ಛನ್ತಿ, ಮೂಲಮತ್ತೇಸು ಪನ ಪಣ್ಣಮತ್ತೇಸು ವಾ ನಿಗ್ಗತೇಸುಪಿ ಬೀಜಗಾಮೇನ ಸಙ್ಗಹಿತಾ ಏವ.

ಯಾನಿ ಕಾನಿಚಿ ಬೀಜಾನಿ ಪಥವಿಯಂ ವಾ ಉದಕೇನ ಸಿಞ್ಚಿತ್ವಾ ಠಪಿತಾನಿ, ಕಪಾಲಾದೀಸು ವಾ ಅಲ್ಲಪಂಸುಂ ಪಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ನಿಕ್ಖಿತ್ತಾನಿ ಹೋನ್ತಿ, ಸಬ್ಬಾನಿ ಮೂಲಮತ್ತೇ ವಾ ಪಣ್ಣಮತ್ತೇ ವಾ ನಿಗ್ಗತೇಪಿ ಬೀಜಾನಿಯೇವ. ಸಚೇಪಿ ಮೂಲಾನಿ ಚ ಉಪರಿ ಅಙ್ಕುರೋ ಚ ನಿಗ್ಗಚ್ಛತಿ, ಯಾವ ಅಙ್ಕುರೋ ಹರಿತೋ ನ ಹೋತಿ, ತಾವ ಬೀಜಾನಿಯೇವ. ಮುಗ್ಗಾದೀನಂ ಪನ ಪಣ್ಣೇಸು ಉಟ್ಠಿತೇಸು, ವೀಹಿಆದೀನಂ ವಾ ಅಙ್ಕುರೇ ಹರಿತೇ ನೀಲವಣ್ಣೇ ಜಾತೇ ಭೂತಗಾಮಸಙ್ಗಹಂ ಗಚ್ಛನ್ತಿ. ತಾಲಟ್ಠೀನಂ ಪಠಮಂ ಸೂಕರದಾಠಾ ವಿಯ ಮೂಲಂ ನಿಗ್ಗಚ್ಛತಿ, ನಿಗ್ಗತೇಪಿ ಯಾವ ಉಪರಿ ಪತ್ತವಟ್ಟಿ ನ ನಿಗ್ಗಚ್ಛತಿ, ತಾವ ಬೀಜಗಾಮೋ ನಾಮಯೇವ. ನಾಳಿಕೇರಸ್ಸ ತಚಂ ಭಿನ್ದಿತ್ವಾ ದನ್ತಸೂಚಿ ವಿಯ ಅಙ್ಕುರೋ ನಿಗ್ಗಚ್ಛತಿ, ಯಾವ ಮಿಗಸಿಙ್ಗಸದಿಸಾ ¶ ನೀಲಪತ್ತವಟ್ಟಿ ನ ಹೋತಿ, ತಾವ ಬೀಜಗಾಮೋಯೇವ. ಮೂಲೇ ಅನಿಗ್ಗತೇಪಿ ತಾದಿಸಾಯ ಪತ್ತವಟ್ಟಿಯಾ ಜಾತಾಯ ಅಮೂಲಕಭೂತಗಾಮೇ ಸಙ್ಗಹಂ ಗಚ್ಛತಿ.

ಅಮ್ಬಟ್ಠಿಆದೀನಿ ¶ ವೀಹಿಆದೀಹಿ ವಿನಿಚ್ಛಿನಿತಬ್ಬಾನಿ. ವನ್ದಾಕಾ ವಾ ಅಞ್ಞಾ ವಾ ಯಾ ಕಾಚಿ ರುಕ್ಖೇ ಜಾಯಿತ್ವಾ ರುಕ್ಖಂ ಓತ್ಥರತಿ, ರುಕ್ಖೋವ ತಸ್ಸಾ ಠಾನಂ, ತಂ ವಿಕೋಪೇನ್ತಸ್ಸ ವಾ ತತೋ ಉದ್ಧರನ್ತಸ್ಸ ವಾ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ. ಏಕಾ ಅಮೂಲಿಕಾ ಲತಾ ಹೋತಿ, ಅಙ್ಗುಲಿವೇಠಕೋ ವಿಯ ವನಪ್ಪಗುಮ್ಬದಣ್ಡಕೇ ವೇಠೇತಿ, ತಸ್ಸಾಪಿ ಅಯಮೇವ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ. ಗೇಹಪಮುಖಪಾಕಾರವೇದಿಕಾ ಚೇತಿಯಾದೀಸು ನೀಲವಣ್ಣೋ ಸೇವಾಲೋ ಹೋತಿ, ಯಾವ ದ್ವೇ ತೀಣಿ ಪತ್ತಾನಿ ನ ಸಞ್ಜಾಯನ್ತಿ, ತಾವ ಅಗ್ಗಬೀಜಸಙ್ಗಹಂ ಗಚ್ಛತಿ. ಪತ್ತೇಸು ಜಾತೇಸು ಪಾಚಿತ್ತಿಯವತ್ಥು, ತಸ್ಮಾ ತಾದಿಸೇಸು ಠಾನೇಸು ಸುಧಾಲೇಪಮ್ಪಿ ದಾತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ, ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನೇನ ಲಿತ್ತಸ್ಸ ಉಪರಿ ಸಿನೇಹಲೇಪೋ ದಾತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಸಚೇ ನಿದಾಘಸಮಯೇ ಸುಕ್ಖಸೇವಾಲೋ ತಿಟ್ಠತಿ, ತಂ ಸಮ್ಮುಞ್ಜನೀಆದೀಹಿ ಘಂಸಿತ್ವಾ ಅಪನೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಪಾನೀಯಘಟಾದೀನಂ ಬಹಿ ಸೇವಾಲೋ ದುಕ್ಕಟವತ್ಥು, ಅನ್ತೋ ಅಬ್ಬೋಹಾರಿಕೋ, ದನ್ತಕಟ್ಠಪೂವಾದೀಸು ಕಣ್ಣಕಮ್ಪಿ ಅಬ್ಬೋಹಾರಿಕಮೇವ. ವುತ್ತಞ್ಹೇತಂ ‘‘ಸಚೇ ಗೇರುಕಪರಿಕಮ್ಮಕತಾ ಭಿತ್ತಿ ಕಣ್ಣಕಿತಾ ಹೋತಿ, ಚೋಳಕಂ ತೇಮೇತ್ವಾ ಪೀಳೇತ್ವಾ ಪಮಜ್ಜಿತಬ್ಬಾ’’ತಿ (ಮಹಾವ. ೬೬).

೭೭. ಪಾಸಾಣಜಾತಿ ಪಾಸಾಣದದ್ದುಸೇವಾಲಸೇಲೇಯ್ಯಕಾದೀನಿ ಅಹರಿತವಣ್ಣಾನಿ ಅಪತ್ತಕಾನಿ ಚ ದುಕ್ಕಟವತ್ಥುಕಾನಿ. ಅಹಿಚ್ಛತ್ತಕಂ ಯಾವ ಮಕುಟಂ ಹೋತಿ, ತಾವ ದುಕ್ಕಟವತ್ಥು, ಪುಪ್ಫಿತಕಾಲತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಅಬ್ಬೋಹಾರಿಕಂ, ಅಲ್ಲರುಕ್ಖತೋ ಪನ ಅಹಿಚ್ಛತ್ತಕಂ ಗಣ್ಹನ್ತೋ ರುಕ್ಖತಚಂ ವಿಕೋಪೇತಿ, ತಸ್ಮಾ ತತ್ಥ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ. ರುಕ್ಖಪಪಟಿಕಾಯಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ. ಯಾ ಪನ ಇನ್ದಸಾಲಕಕುಧಾದೀನಂ ಪಪಟಿಕಾ ರುಕ್ಖತೋ ಮುಚ್ಚಿತ್ವಾ ತಿಟ್ಠತಿ, ತಂ ಗಣ್ಹನ್ತಸ್ಸ ಅನಾಪತ್ತಿ. ನಿಯ್ಯಾಸಮ್ಪಿ ರುಕ್ಖತೋ ಮುಚ್ಚಿತ್ವಾ ಠಿತಂ ಸುಕ್ಖರುಕ್ಖೇ ವಾ ಲಗ್ಗಂ ಗಣ್ಹಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ, ಅಲ್ಲರುಕ್ಖತೋ ನ ವಟ್ಟತಿ. ಲಾಖಾಯಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ. ರುಕ್ಖಂ ಚಾಲೇತ್ವಾ ಪಣ್ಡುಪಲಾಸಂ ವಾ ಪರಿಣತಕಣಿಕಾರಾದಿಪುಪ್ಫಂ ವಾ ಪಾತೇನ್ತಸ್ಸ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಮೇವ. ಹತ್ಥಕುಕ್ಕುಚ್ಚೇನ ಮುದುಕೇಸು ಇನ್ದಸಾಲನುಹೀಖನ್ಧಾದೀಸು ವಾ ತತ್ಥಜಾತಕತಾಲಪಣ್ಣಾದೀಸು ವಾ ಅಕ್ಖರಂ ಛಿನ್ದನ್ತಸ್ಸಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ. ಸಾಮಣೇರಾನಂ ಪುಪ್ಫಂ ಓಚಿನನ್ತಾನಂ ಸಾಖಂ ಓನಾಮೇತ್ವಾ ದಾತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ತೇಹಿ ಪನ ಪುಪ್ಫೇಹಿ ಪಾನೀಯಂ ನ ವಾಸೇತಬ್ಬಂ, ಪಾನೀಯವಾಸತ್ಥಿಕೇನ ಸಾಮಣೇರಂ ಉಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಓಚಿನಾಪೇತಬ್ಬಾನಿ. ಫಲಸಾಖಾಪಿ ಅತ್ತನಾ ¶ ಖಾದಿತುಕಾಮೇನ ನ ಓನಾಮೇತಬ್ಬಾ, ಸಾಮಣೇರಂ ಉಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಫಲಂ ಗಾಹಾಪೇತಬ್ಬಂ. ಕಿಞ್ಚಿ ಗಚ್ಛಂ ವಾಲತಂ ವಾ ಉಪ್ಪಾಟೇನ್ತೇಹಿ ಸಾಮಣೇರೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಆಕಡ್ಢಿತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ, ತೇಸಂ ಪನ ಉಸ್ಸಾಹಜನನತ್ಥಂ ಅನಾಕಡ್ಢನ್ತೇನ ಕಡ್ಢನಾಕಾರಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೇನ ವಿಯ ಅಗ್ಗೇ ಗಹೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಯೇಸಂ ರುಕ್ಖಾನಂ ಸಾಖಾ ರುಹತಿ, ತೇಸಂ ಸಾಖಂ ಮಕ್ಖಿಕಬೀಜನಾದೀನಂ ಅತ್ಥಾಯ ಕಪ್ಪಿಯಂ ಅಕಾರಾಪೇತ್ವಾ ಗಹಿತಂ, ತಚೇ ವಾ ಪತ್ತೇ ವಾ ಅನ್ತಮಸೋ ನಖೇನಪಿ ವಿಲೇಖನ್ತಸ್ಸ ದುಕ್ಕಟಂ. ಅಲ್ಲಸಿಙ್ಗಿವೇರಾದೀಸುಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ. ಸಚೇ ಪನ ಕಪ್ಪಿಯಂ ಕಾರಾಪೇತ್ವಾ ಸೀತಲೇ ಪದೇಸೇ ಠಪಿತಸ್ಸ ಮೂಲಂ ಸಞ್ಜಾಯತಿ, ಉಪರಿಭಾಗೇ ಛಿನ್ದಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಸಚೇ ಅಙ್ಕುರೋ ಜಾಯತಿ, ಹೇಟ್ಠಾಭಾಗೇ ಛಿನ್ದಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ, ಮೂಲೇ ಚ ಅಙ್ಕುರೇ ಚ ಜಾತೇ ನ ವಟ್ಟತಿ.

‘‘ಸಮ್ಮುಞ್ಜನೀಸಲಾಕಾಯಪಿ ¶ ತಿಣಾನಿ ಛಿನ್ದಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಭೂಮಿಯಂ ಸಮ್ಮಜ್ಜನ್ತೋ ಸಯಂ ವಾ ಛಿನ್ದತಿ, ಅಞ್ಞೇನ ವಾ ಛೇದಾಪೇತಿ, ನ ವಟ್ಟತಿ. ಚಙ್ಕಮನ್ತೋಪಿ ‘‘ಛಿಜ್ಜನಕಂ ಛಿಜ್ಜತು, ಭಿಜ್ಜನಕಂ ಭಿಜ್ಜತು, ಚಙ್ಕಮಿತಟ್ಠಾನಂ ದಸ್ಸೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಸಞ್ಚಿಚ್ಚ ಪಾದೇಹಿ ಅಕ್ಕಮನ್ತೋ ತಿಣವಲ್ಲಿಆದೀನಿ ಸಯಂ ವಾ ಛಿನ್ದತಿ, ಅಞ್ಞೇನ ವಾ ಛೇದಾಪೇತಿ, ನ ವಟ್ಟತಿ. ಸಚೇಪಿ ಹಿ ತಿಣಂ ವಾ ಲತಂ ವಾ ಗನ್ಥಿಂ ಕರೋನ್ತಸ್ಸ ಭಿಜ್ಜತಿ, ಗನ್ಥಿಮ್ಪಿ ಕಾತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ. ತಾಲರುಕ್ಖಾದೀಸು ಪನ ಚೋರಾನಂ ಅನಾರುಹಣತ್ಥಾಯ ದಾರುಮಕ್ಕಟಕಂ ಆಕೋಟೇನ್ತಿ, ಕಣ್ಟಕೇ ಬನ್ಧನ್ತಿ, ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸ ಏವಂ ಕಾತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ. ಸಚೇ ದಾರುಮಕ್ಕಟಕೋ ರುಕ್ಖೇ ಅಲ್ಲೀನಮತ್ತೋವ ಹೋತಿ, ರುಕ್ಖಂ ನ ಪೀಳೇತಿ, ವಟ್ಟತಿ. ‘‘ರುಕ್ಖಂ ಛಿನ್ದ, ಲತಂ ಛಿನ್ದ, ಕನ್ದಂ ವಾ ಮೂಲಂ ವಾ ಉಪ್ಪಾಟೇಹೀ’’ತಿ ವತ್ತುಂ ವಟ್ಟತಿ ಅನಿಯಮಿತತ್ತಾ. ನಿಯಮೇತ್ವಾ ಪನ ‘‘ಇಮಂ ರುಕ್ಖಂ ಛಿನ್ದಾ’’ತಿಆದಿ ವತ್ತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ. ನಾಮಂ ಗಹೇತ್ವಾಪಿ ‘‘ಅಮ್ಬರುಕ್ಖಂ ಚತುರಂಸವಲ್ಲಿಂ ಆಲುವಕನ್ದಂ ಮುಞ್ಜತಿಣಂ ಅಸುಕರುಕ್ಖಚ್ಛಲ್ಲಿಂ ಛಿನ್ದ ಭಿನ್ದ ಉಪ್ಪಾಟೇಹೀ’’ತಿಆದಿವಚನಮ್ಪಿ ಅನಿಯಮಿತಮೇವ ಹೋತಿ. ‘‘ಇಮಂ ಅಮ್ಬರುಕ್ಖ’’ನ್ತಿಆದಿವಚನಮೇವ ಹಿ ನಿಯಮಿತಂ ನಾಮ, ತಂ ನ ವಟ್ಟತಿ. ಪತ್ತಮ್ಪಿ ಪಚಿತುಕಾಮೋ ತಿಣಾದೀನಂ ಉಪರಿ ಸಞ್ಚಿಚ್ಚ ಅಗ್ಗಿಂ ಕರೋನ್ತೋ ಸಯಂ ವಾ ಪಚತಿ, ಅಞ್ಞೇನ ವಾ ಪಚಾಪೇತಿ, ನ ವಟ್ಟತಿ. ಅನಿಯಮೇತ್ವಾ ಪನ ‘‘ಮುಗ್ಗೇ ಪಚ, ಮಾಸೇ ಪಚಾ’’ತಿಆದಿ ವತ್ತುಂ ವಟ್ಟತಿ, ‘‘ಇಮೇ ಮುಗ್ಗೇ ಪಚಾ’’ತಿ ಏವಂ ವತ್ತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ. ‘‘ಇಮಂ ಮೂಲಭೇಸಜ್ಜಂ ಜಾನ, ಇಮಂ ಮೂಲಂ ವಾ ಪಣ್ಣಂ ವಾ ದೇಹಿ, ಇಮಂ ರುಕ್ಖಂ ವಾ ಲತಂ ವಾ ಆಹರ, ಇಮಿನಾ ಪುಪ್ಫೇನ ಫಲೇನ ವಾ ಅತ್ಥೋ, ಇಮಂ ರುಕ್ಖಂ ವಾ ಲತಂ ವಾ ಫಲಂ ವಾ ಕಪ್ಪಿಯಂ ಕರೋಹೀ’’ತಿ ಏವಂ ಪನ ವತ್ತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಏತ್ತಾವತಾ ಭೂತಗಾಮಪರಿಮೋಚಿತಂ ಕತಂ ಹೋತಿ.

೭೮. ಪರಿಭುಞ್ಜನ್ತೇನ ¶ ಪನ ಬೀಜಗಾಮಪರಿಮೋಚನತ್ಥಂ ಪುನ ಕಪ್ಪಿಯಂ ಕಾರಾಪೇತಬ್ಬಂ. ಕಪ್ಪಿಯಕರಣಞ್ಚೇತ್ಥ ಇಮಿನಾ ಸುತ್ತಾನುಸಾರೇನ ವೇದಿತಬ್ಬಂ –

‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಞ್ಚಹಿ ಸಮಣಕಪ್ಪೇಹಿ ಫಲಂ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತುಂ ಅಗ್ಗಿಪರಿಜಿತಂ ಸತ್ಥಪರಿಜಿತಂ ನಖಪರಿಜಿತಂ ಅಬೀಜಂ ನಿಬ್ಬಟ್ಟಬೀಜಞ್ಞೇವ ಪಞ್ಚಮ’’ನ್ತಿ (ಚೂಳವ. ೨೫೦).

ತತ್ಥ ಅಗ್ಗಿಪರಿಜಿತನ್ತಿ ಅಗ್ಗಿನಾ ಪರಿಜಿತಂ ಅಧಿಭೂತಂ ದಡ್ಢಂ ಫುಟ್ಠನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸತ್ಥಪರಿಜಿತನ್ತಿ ಸತ್ಥೇನ ಪರಿಜಿತಂ ಅಧಿಭೂತಂ ಛಿನ್ನಂ ವಿದ್ಧಂ ವಾತಿ ಅತ್ಥೋ. ಏಸ ನಯೋ ನಖಪರಿಜಿತೇ. ಅಬೀಜನಿಬ್ಬಟ್ಟಬೀಜಾನಿ ಸಯಮೇವ ಕಪ್ಪಿಯಾನಿ. ಅಗ್ಗಿನಾ ಕಪ್ಪಿಯಂ ಕರೋನ್ತೇನ ಕಟ್ಠಗ್ಗಿಗೋಮಯಗ್ಗಿಆದೀಸು ಯೇನ ಕೇನಚಿ ಅನ್ತಮಸೋ ಲೋಹಖಣ್ಡೇನಪಿ ಆದಿತ್ತೇನ ಕಪ್ಪಿಯಂ ಕಾತಬ್ಬಂ, ತಞ್ಚ ಖೋ ಏಕದೇಸೇ ಫುಸನ್ತೇನ ‘‘ಕಪ್ಪಿಯ’’ನ್ತಿ ವತ್ವಾವ ಕಾತಬ್ಬಂ. ಸತ್ಥೇನ ಕರೋನ್ತೇನ ಯಸ್ಸ ಕಸ್ಸಚಿ ಲೋಹಮಯಸತ್ಥಸ್ಸ ಅನ್ತಮಸೋ ಸೂಚಿನಖಚ್ಛೇದನಾನಮ್ಪಿ ತುಣ್ಡೇನ ವಾ ಧಾರಾಯ ವಾ ಛೇದಂ ವಾ ವೇಧಂ ¶ ವಾ ದಸ್ಸೇನ್ತೇನ ‘‘ಕಪ್ಪಿಯ’’ನ್ತಿ ವತ್ವಾವ ಕಾತಬ್ಬಂ. ನಖೇನ ಕಪ್ಪಿಯಂ ಕರೋನ್ತೇನ ಪೂತಿನಖೇನ ನ ಕಾತಬ್ಬಂ, ಮನುಸ್ಸಾನಂ ಪನ ಸೀಹಬ್ಯಗ್ಘದೀಪಿಮಕ್ಕಟಾನಂ ಸಕುನ್ತಾನಞ್ಚ ನಖಾ ತಿಖಿಣಾ ಹೋನ್ತಿ, ತೇಹಿ ಕಾತಬ್ಬಂ. ಅಸ್ಸಮಹಿಂಸಸೂಕರಮಿಗಗೋರೂಪಾದೀನಂ ಖುರಾ ಅತಿಖಿಣಾ, ತೇಹಿ ನ ಕಾತಬ್ಬಂ, ಕತಮ್ಪಿ ಅಕತಂ ಹೋತಿ. ಹತ್ಥಿನಖಾ ಪನ ಖುರಾ ನ ಹೋನ್ತಿ, ತೇಹಿ ಚ ವಟ್ಟತಿ. ಯೇಹಿ ಪನ ಕಾತುಂ ವಟ್ಟತಿ, ತೇಹಿ ತತ್ಥಜಾತಕೇಹಿಪಿ ಉದ್ಧರಿತ್ವಾ ಗಹಿತಕೇಪಿ ಛೇದಂ ವಾ ವೇಧಂ ವಾ ದಸ್ಸೇನ್ತೇನ ‘‘ಕಪ್ಪಿಯ’’ನ್ತಿ ವತ್ವಾವ ಕಾತಬ್ಬಂ.

ತತ್ಥ ಸಚೇಪಿ ಬೀಜಾನಂ ಪಬ್ಬತಮತ್ತೋ ರಾಸಿ, ರುಕ್ಖಸಹಸ್ಸಂ ವಾ ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ಏಕಾಬದ್ಧಂ ಕತ್ವಾ ಉಚ್ಛೂನಂ ವಾ ಮಹಾಭಾರೋ ಬನ್ಧಿತ್ವಾ ಠಪಿತೋ ಹೋತಿ, ಏಕಸ್ಮಿಂ ಬೀಜೇ ವಾ ರುಕ್ಖಸಾಖಾಯ ವಾ ಉಚ್ಛುಮ್ಹಿ ವಾ ಕಪ್ಪಿಯೇ ಕತೇ ಸಬ್ಬಂ ಕತಂ ಹೋತಿ. ಉಚ್ಛೂ ಚ ದಾರೂನಿ ಚ ಏಕತೋ ಬದ್ಧಾನಿ ಹೋನ್ತಿ, ‘‘ಉಚ್ಛುಂ ಕಪ್ಪಿಯಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ದಾರುಂ ವಿಜ್ಝತಿ, ವಟ್ಟತಿಯೇವ. ಸಚೇ ಪನ ಯಾಯ ರಜ್ಜುಯಾ ವಾ ವಲ್ಲಿಯಾ ವಾ ಬದ್ಧಾನಿ, ತಂ ವಿಜ್ಝತಿ, ನ ವಟ್ಟತಿ. ಉಚ್ಛುಖಣ್ಡಾನಂ ಪಚ್ಛಿಂ ಪೂರೇತ್ವಾ ಆಹರನ್ತಿ, ಏಕಸ್ಮಿಂ ಖಣ್ಡೇ ಕಪ್ಪಿಯೇ ಕತೇ ಸಬ್ಬಂ ಕತಮೇವ. ಮರೀಚಪಕ್ಕಾದೀಹಿ ಚ ಮಿಸ್ಸೇತ್ವಾ ಭತ್ತಂ ಆಹರನ್ತಿ, ‘‘ಕಪ್ಪಿಯಂ ಕರೋಹೀ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ಸಚೇಪಿ ಭತ್ತಸಿತ್ಥೇ ವಿಜ್ಝತಿ, ವಟ್ಟತಿಯೇವ. ತಿಲತಣ್ಡುಲಾದೀಸುಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ. ಯಾಗುಯಾ ಪಕ್ಖಿತ್ತಾನಿ ಪನ ಏಕಾಬದ್ಧಾನಿ ¶ ಹುತ್ವಾ ನ ಸನ್ತಿಟ್ಠನ್ತಿ, ತತ್ಥ ಏಕಮೇಕಂ ವಿಜ್ಝಿತ್ವಾ ಕಪ್ಪಿಯಂ ಕಾತಬ್ಬಮೇವ. ಕಪಿತ್ಥಫಲಾದೀನಂ ಅನ್ತೋ ಮಿಞ್ಜಂ ಕಟಾಹಂ ಮುಞ್ಚಿತ್ವಾ ಸಞ್ಚರತಿ, ಭಿನ್ದಾಪೇತ್ವಾ ಕಪ್ಪಿಯಂ ಕಾರಾಪೇತಬ್ಬಂ, ಏಕಾಬದ್ಧಂ ಹೋತಿ, ಕಟಾಹೇಪಿ ಕಾತುಂ ವಟ್ಟತಿ.

ಇತಿ ಪಾಳಿಮುತ್ತಕವಿನಯವಿನಿಚ್ಛಯಸಙ್ಗಹೇ

ಭೂತಗಾಮವಿನಿಚ್ಛಯಕಥಾ ಸಮತ್ತಾ.

೧೬. ಸಹಸೇಯ್ಯವಿನಿಚ್ಛಯಕಥಾ

೭೯. ದುವಿಧಂ ¶ ಸಹಸೇಯ್ಯಕನ್ತಿ ‘‘ಯೋ ಪನ ಭಿಕ್ಖು ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನೇನ ಉತ್ತರಿದಿರತ್ತತಿರತ್ತಂ ಸಹಸೇಯ್ಯಂ ಕಪ್ಪೇಯ್ಯ, ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ (ಪಾಚಿ. ೪೯). ಯೋ ಪನ ಭಿಕ್ಖು ಮಾತುಗಾಮೇನ ಸಹಸೇಯ್ಯಂ ಕಪ್ಪೇಯ್ಯ, ಪಾಚಿತ್ತಿಯ’’ನ್ತಿ (ಪಾಚಿ. ೫೬) ಏವಂ ವುತ್ತಂ ಸಹಸೇಯ್ಯಸಿಕ್ಖಾಪದದ್ವಯಂ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಂ. ತತ್ರಾಯಂ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ (ಪಾಚಿ. ಅಟ್ಠ. ೫೦-೫೧) – ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನೇನ ಸದ್ಧಿಂ ತಿಣ್ಣಂ ರತ್ತೀನಂ ಉಪರಿ ಚತುತ್ಥದಿವಸೇ ಅತ್ಥಙ್ಗತೇ ಸೂರಿಯೇ ಸಬ್ಬಚ್ಛನ್ನಸಬ್ಬಪರಿಚ್ಛನ್ನೇ ಯೇಭುಯ್ಯಚ್ಛನ್ನಯೇಭುಯ್ಯಪರಿಚ್ಛನ್ನೇ ವಾ ಸೇನಾಸನೇ ಪುಬ್ಬಾಪರಿಯೇನ ವಾ ಏಕಕ್ಖಣೇ ವಾ ನಿಪಜ್ಜನ್ತಸ್ಸ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ. ತತ್ಥ ಛದನಂ ಅನಾಹಚ್ಚ ದಿಯಡ್ಢಹತ್ಥುಬ್ಬೇಧೇನ ಪಾಕಾರಾದಿನಾ ಯೇನ ಕೇನಚಿ ಪರಿಚ್ಛನ್ನಮ್ಪಿ ಸಬ್ಬಪರಿಚ್ಛನ್ನಮಿಚ್ಚೇವ ವೇದಿತಬ್ಬಂ. ಯಂ ಸೇನಾಸನಂ ಉಪರಿ ಪಞ್ಚಹಿ ಛದನೇಹಿ ಅಞ್ಞೇನ ವಾ ಕೇನಚಿ ಸಬ್ಬಮೇವ ಪರಿಚ್ಛನ್ನಂ, ಇದಂ ಸಬ್ಬಚ್ಛನ್ನಂ ನಾಮ ಸೇನಾಸನಂ. ಅಟ್ಠಕಥಾಸು ಪನ ಪಾಕಟವೋಹಾರಂ ಗಹೇತ್ವಾ ವಾಚುಗ್ಗತವಸೇನ ‘‘ಸಬ್ಬಚ್ಛನ್ನಂ ನಾಮ ಪಞ್ಚಹಿ ಛದನೇಹಿ ಛನ್ನ’’ನ್ತಿ ವುತ್ತಂ. ಕಿಞ್ಚಾಪಿ ವುತ್ತಂ, ಅಥ ಖೋ ದುಸ್ಸಕುಟಿಯಂ ಸಯನ್ತಸ್ಸಪಿ ನ ಸಕ್ಕಾ ಅನಾಪತ್ತಿ ಕಾತುಂ, ತಸ್ಮಾ ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಪಟಿಚ್ಛಾದನಸಮತ್ಥಂ ಇಧ ಛದನಞ್ಚ ಪರಿಚ್ಛನ್ನಞ್ಚ ವೇದಿತಬ್ಬಂ. ಪಞ್ಚವಿಧಚ್ಛದನೇಯೇವ ಹಿ ಗಯ್ಹಮಾನೇ ಪದರಚ್ಛನ್ನೇಪಿ ಸಹಸೇಯ್ಯಾ ನ ಭವೇಯ್ಯ, ತಸ್ಮಾ ಯಂ ಸೇನಾಸನಂ ಭೂಮಿತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಯಾವಛದನಂ ಆಹಚ್ಚ ಪಾಕಾರೇನ ವಾ ಅಞ್ಞೇನ ವಾ ಕೇನಚಿ ಅನ್ತಮಸೋ ವತ್ಥೇನಪಿ ಪರಿಕ್ಖಿತ್ತಂ, ಇದಂ ಸಬ್ಬಪರಿಚ್ಛನ್ನಂ ನಾಮ ಸೇನಾಸನಂ. ಛದನಂ ಅನಾಹಚ್ಚ ಸಬ್ಬನ್ತಿಮೇನ ಪರಿಯಾಯೇನ ದಿಯಡ್ಢಹತ್ಥುಬ್ಬೇಧೇನ ಪಾಕಾರಾದಿನಾ ಪರಿಕ್ಖಿತ್ತಮ್ಪಿ ಸಬ್ಬಪರಿಚ್ಛನ್ನಮೇವ. ಯಸ್ಸ ಪನ ಉಪರಿ ಬಹುತರಂ ಠಾನಂ ಛನ್ನಂ, ಅಪ್ಪಂ ಅಚ್ಛನ್ನಂ, ಸಮನ್ತತೋ ವಾ ಬಹುತರಂ ಪರಿಕ್ಖಿತ್ತಂ, ಅಪ್ಪಂ ಅಪರಿಕ್ಖಿತ್ತಂ, ಇದಂ ಯೇಭುಯ್ಯೇನಛನ್ನಂ ಯೇಭುಯ್ಯೇನಪರಿಚ್ಛನ್ನಂ ನಾಮ.

ಇಮಿನಾ ¶ ಲಕ್ಖಣೇನ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಸಚೇಪಿ ಸತ್ತಭೂಮಿಕೋ ಪಾಸಾದೋ ಏಕೂಪಚಾರೋ ಹೋತಿ, ಸತಗಬ್ಭಂ ವಾ ಚತುಸಾಲಂ, ಏಕಂ ಸೇನಾಸನಮಿಚ್ಚೇವ ಸಙ್ಖಂ ಗಚ್ಛತಿ. ಏವರೂಪೇ ಸೇನಾಸನೇ ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಚತುತ್ಥದಿವಸೇ ಅತ್ಥಙ್ಗತೇ ಸೂರಿಯೇ ನಿಪಜ್ಜನ್ತಸ್ಸ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ ವುತ್ತಂ. ಸಚೇ ಪನ ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಸಾಮಣೇರಾ, ಏಕೋ ಭಿಕ್ಖು, ಸಾಮಣೇರಗಣನಾಯ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಾ. ತೇ ಚೇ ಉಟ್ಠಾಯುಟ್ಠಾಯ ನಿಪಜ್ಜನ್ತಿ, ತೇಸಂ ಪಯೋಗೇ ಪಯೋಗೇ ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸ ಆಪತ್ತಿ, ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸ ಉಟ್ಠಾಯುಟ್ಠಾಯ ನಿಪಜ್ಜನೇ ಪನ ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸೇವ ಪಯೋಗೇನ ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸ ಆಪತ್ತಿ. ಸಚೇ ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಭಿಕ್ಖೂ, ಏಕೋ ಸಾಮಣೇರೋ, ಏಕೋಪಿ ಸಬ್ಬೇಸಂ ಆಪತ್ತಿಂ ಕರೋತಿ. ತಸ್ಸ ಉಟ್ಠಾಯುಟ್ಠಾಯ ನಿಪಜ್ಜನೇನಪಿ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಆಪತ್ತಿಯೇವ. ಉಭಯೇಸಂ ಸಮ್ಬಹುಲಭಾವೇಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ.

೮೦. ಅಪಿಚೇತ್ಥ ¶ ಏಕಾವಾಸಾದಿಕಮ್ಪಿ ಚತುಕ್ಕಂ ವೇದಿತಬ್ಬಂ. ಯೋ ಹಿ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಆವಾಸೇ ಏಕೇನೇವ ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನೇನ ಸದ್ಧಿಂ ತಿರತ್ತಂ ಸಹಸೇಯ್ಯಂ ಕಪ್ಪೇತಿ, ತಸ್ಸ ಚತುತ್ಥದಿವಸತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ದೇವಸಿಕಾ ಆಪತ್ತಿ. ಯೋಪಿ ಏಕಸ್ಮಿಂಯೇವ ಆವಾಸೇ ನಾನಾಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ತಿರತ್ತಂ ಸಹಸೇಯ್ಯಂ ಕಪ್ಪೇತಿ, ತಸ್ಸಪಿ. ಯೋಪಿ ನಾನಾಆವಾಸೇಸು ಏಕೇನೇವ ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನೇನ ಸದ್ಧಿಂ ತಿರತ್ತಂ ಸಹಸೇಯ್ಯಂ ಕಪ್ಪೇತಿ, ತಸ್ಸಪಿ. ಯೋಪಿ ನಾನಾಆವಾಸೇಸು ನಾನಾಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಯೋಜನಸತಮ್ಪಿ ಗನ್ತ್ವಾ ಸಹಸೇಯ್ಯಂ ಕಪ್ಪೇತಿ, ತಸ್ಸಪಿ ಚತುತ್ಥದಿವಸತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ದೇವಸಿಕಾ ಆಪತ್ತಿ.

ಅಯಞ್ಚ ಸಹಸೇಯ್ಯಾಪತ್ತಿ ನಾಮ ‘‘ಭಿಕ್ಖುಂ ಠಪೇತ್ವಾ ಅವಸೇಸೋ ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನೋ ನಾಮಾ’’ತಿ ವಚನತೋ ಅನ್ತಮಸೋ ಪಾರಾಜಿಕವತ್ಥುಭೂತೇನ ತಿರಚ್ಛಾನಗತೇನಪಿ ಸದ್ಧಿಂ ಹೋತಿ, ತಸ್ಮಾ ಸಚೇಪಿ ಗೋಧಾಬಿಳಾಲಮಙ್ಗುಸಾದೀಸು ಕೋಚಿ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ಭಿಕ್ಖುನೋ ವಸನಸೇನಾಸನೇ ಏಕೂಪಚಾರಟ್ಠಾನೇ ಸಯತಿ, ಸಹಸೇಯ್ಯಾವ ಹೋತಿ. ಯದಿ ಪನ ಥಮ್ಭಾನಂ ಉಪರಿ ಕತಪಾಸಾದಸ್ಸ ಉಪರಿಮತಲೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಅಸಮ್ಬದ್ಧಭಿತ್ತಿಕಸ್ಸ ಭಿತ್ತಿಯಾ ಉಪರಿಠಿತಸುಸಿರತುಲಾಸೀಸಸ್ಸ ಸುಸಿರೇನ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ತುಲಾಯ ಅಬ್ಭನ್ತರೇ ಸಯಿತ್ವಾ ತೇನೇವ ಸುಸಿರೇನ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ಗಚ್ಛತಿ, ಹೇಟ್ಠಾಪಾಸಾದೇ ಸಯಿತಭಿಕ್ಖುಸ್ಸ ಅನಾಪತ್ತಿ. ಸಚೇ ಛದನೇ ಛಿದ್ದಂ ಹೋತಿ, ತೇನ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ಅನ್ತೋಛದನೇ ವಸಿತ್ವಾ ತೇನೇವ ಪಕ್ಕಮತಿ, ನಾನೂಪಚಾರೇ ಉಪರಿಮತಲೇ ಛದನಬ್ಭನ್ತರೇ ಸಯಿತಸ್ಸ ಆಪತ್ತಿ, ಹೇಟ್ಠಿಮತಲೇ ಸಯಿತಸ್ಸ ಅನಾಪತ್ತಿ. ಸಚೇ ಅನ್ತೋಪಾಸಾದೇನೇವ ಆರೋಹಿತ್ವಾ ಸಬ್ಬತಲಾನಿ ಪರಿಭುಞ್ಜನ್ತಿ, ಏಕೂಪಚಾರಾನಿ ಹೋನ್ತಿ, ತೇಸು ಯತ್ಥ ಕತ್ಥಚಿ ¶ ಸಯಿತಸ್ಸ ಆಪತ್ತಿ, ಸಭಾಸಙ್ಖೇಪೇನ ಕತೇ ಅಡ್ಢಕುಟ್ಟಕೇ ಸೇನಾಸನೇ ಸಯಿತಸ್ಸ ತುಲಾವಾಳಸಘಾಟಾದೀಸು ಕಪೋತಾದಯೋ ಸಯನ್ತಿ, ಆಪತ್ತಿಯೇವ. ಪರಿಕ್ಖೇಪಸ್ಸ ಬಹಿಗತೇ ನಿಬ್ಬಕೋಸಬ್ಭನ್ತರೇ ಸಯನ್ತಿ, ಅನಾಪತ್ತಿ. ಪರಿಮಣ್ಡಲಂ ವಾ ಚತುರಸ್ಸಂ ವಾ ಏಕಚ್ಛದನಾಯ ಗಬ್ಭಮಾಲಾಯ ಸತಗಬ್ಭಂ ಚೇಪಿ ಸೇನಾಸನಂ ಹೋತಿ, ತತ್ರ ಚೇ ಏಕೇನ ಸಾಧಾರಣದ್ವಾರೇನ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ವಿಸುಂ ಪಾಕಾರೇನ ಅಪರಿಚ್ಛಿನ್ನಗಬ್ಭೂಪಚಾರೇ ಸಬ್ಬಗಬ್ಭೇಪಿ ಪವಿಸನ್ತಿ, ಏಕಗಬ್ಭೇಪಿ ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನೇ ನಿಪನ್ನೇ ಸಬ್ಬಗಬ್ಭೇಸು ನಿಪನ್ನಾನಂ ಆಪತ್ತಿ. ಸಚೇ ಸಪಮುಖಾ ಗಬ್ಭಾ ಹೋನ್ತಿ, ಪಮುಖಞ್ಚ ಉಪರಿ ಅಚ್ಛನ್ನಂ, ಪಮುಖೇ ಸಯಿತೋ ಗಬ್ಭೇ ಸಯಿತಾನಂ ಆಪತ್ತಿಂ ನ ಕರೋತಿ. ಸಚೇ ಪನ ಗಬ್ಭಚ್ಛದನೇನೇವ ಸದ್ಧಿಂ ಸಮ್ಬನ್ಧಛದನಂ, ತತ್ರ ಸಯಿತೋ ಸಬ್ಬೇಸಂ ಆಪತ್ತಿಂ ಕರೋತಿ. ಕಸ್ಮಾ? ಸಬ್ಬಚ್ಛನ್ನತ್ತಾ ಚ ಸಬ್ಬಪರಿಚ್ಛನ್ನತ್ತಾ ಚ. ಗಬ್ಭಪರಿಕ್ಖೇಪೋಯೇವ ಹಿಸ್ಸ ಪರಿಕ್ಖೇಪೋ.

೮೧. ಯೇಪಿ ಏಕಸಾಲದ್ವಿಸಾಲತಿಸಾಲಚತುಸಾಲಸನ್ನಿವೇಸಾ ಮಹಾಪಾಸಾದಾ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಓಕಾಸೇ ಪಾದೇ ಧೋವಿತ್ವಾ ಪವಿಟ್ಠೇನ ಸಕ್ಕಾ ಹೋನ್ತಿ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಅನುಪರಿಗನ್ತುಂ, ತೇಸುಪಿ ಸಹಸೇಯ್ಯಾಪತ್ತಿಯಾ ನ ಮುಚ್ಚತಿ. ಸಚೇ ತಸ್ಮಿಂ ತಸ್ಮಿಂ ಠಾನೇ ಉಪಚಾರಂ ಪರಿಚ್ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ಕತಾ ಹೋನ್ತಿ, ಏಕೂಪಚಾರಟ್ಠಾನೇಯೇವ ಆಪತ್ತಿ. ದ್ವೀಹಿ ದ್ವಾರೇಹಿ ಯುತ್ತಸ್ಸ ಸುಧಾಛದನಮಣ್ಡಪಸ್ಸ ಮಜ್ಝೇ ಪಾಕಾರಂ ಕರೋನ್ತಿ, ಏಕೇನ ದ್ವಾರೇನ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ¶ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಪರಿಚ್ಛೇದೇ ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನೋ ಸಯತಿ, ಏಕಸ್ಮಿಂ ಭಿಕ್ಖು, ಅನಾಪತ್ತಿ. ಪಾಕಾರೇ ಗೋಧಾದೀನಂ ಪವಿಸನಮತ್ತಂ ಛಿದ್ದಂ ಹೋತಿ, ಏಕಸ್ಮಿಞ್ಚ ಪರಿಚ್ಛೇದೇ ಗೋಧಾ ಸಯನ್ತಿ, ಅನಾಪತ್ತಿಯೇವ. ನ ಹಿ ಛಿದ್ದೇನ ಗೇಹಂ ಏಕೂಪಚಾರಂ ನಾಮ ಹೋತಿ. ಸಚೇ ಪಾಕಾರಮಜ್ಝೇ ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ದ್ವಾರಂ ಯೋಜೇನ್ತಿ, ಏಕೂಪಚಾರತಾಯ ಆಪತ್ತಿ. ತಂ ದ್ವಾರಂ ಕವಾಟೇನ ಪಿದಹಿತ್ವಾ ಸಯನ್ತಿ, ಆಪತ್ತಿಯೇವ. ನ ಹಿ ದ್ವಾರಪಿದಹನೇನ ಗೇಹಂ ನಾನೂಪಚಾರಂ ನಾಮ ಹೋತಿ, ದ್ವಾರಂ ವಾ ಅದ್ವಾರಂ. ಕವಾಟಞ್ಹಿ ಸಂವರಣವಿವರಣೇಹಿ ಯಥಾಸುಖಂ ವಳಞ್ಜನತ್ಥಾಯ ಕತಂ, ನ ವಳಞ್ಜುಪಚ್ಛೇದನತ್ಥಾಯ. ಸಚೇ ತಂ ದ್ವಾರಂ ಪುನ ಇಟ್ಠಕಾಹಿ ಪಿದಹನ್ತಿ, ಅದ್ವಾರಂ ಹೋತಿ, ಪುರಿಮೇ ನಾನೂಪಚಾರಭಾವೇಯೇವ ತಿಟ್ಠತಿ. ದೀಘಪಮುಖಂ ಚೇತಿಯಘರಂ ಹೋತಿ, ಏಕಂ ಕವಾಟಂ ಅನ್ತೋ, ಏಕಂ ಬಹಿ, ದ್ವಿನ್ನಂ ಕವಾಟಾನಂ ಅನ್ತರೇ ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನೋ ಅನ್ತೋಚೇತಿಯಘರೇ ಸಯನ್ತಸ್ಸ ಆಪತ್ತಿಂ ಕರೋತಿ ಏಕೂಪಚಾರತ್ತಾ.

ಅಯಞ್ಹೇತ್ಥ ಸಙ್ಖೇಪೋ – ಸೇನಾಸನಂ ಖುದ್ದಕಂ ವಾ ಹೋತು ಮಹನ್ತಂ ವಾ, ಅಞ್ಞೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಸಮ್ಬನ್ಧಂ ವಾ ಅಸಮ್ಬನ್ಧಂ ವಾ, ದೀಘಂ ವಾ ವಟ್ಟಂ ವಾ ಚತುರಸ್ಸಂ ವಾ, ಏಕಭೂಮಿಕಂ ¶ ವಾ ಅನೇಕಭೂಮಿಕಂ ವಾ, ಯಂ ಯಂ ಏಕೂಪಚಾರಂ, ಸಬ್ಬತ್ಥ ಸಹಸೇಯ್ಯಾಪತ್ತಿ ಹೋತೀತಿ. ಏತ್ಥ ಚ ಯೇನ ಕೇನಚಿ ಪಟಿಚ್ಛದನೇನ ಸಬ್ಬಚ್ಛನ್ನೇ ಸಬ್ಬಪರಿಚ್ಛನ್ನೇ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ, ಯೇಭುಯ್ಯೇನಛನ್ನೇ ಯೇಭುಯ್ಯೇನಪರಿಚ್ಛನ್ನೇ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ, ಸಬ್ಬಚ್ಛನ್ನೇ ಯೇಭುಯ್ಯೇನಪರಿಚ್ಛನ್ನೇ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ, ಸಬ್ಬಚ್ಛನ್ನೇ ಉಪಡ್ಢಪರಿಚ್ಛನ್ನೇ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ, ಯೇಭುಯ್ಯೇನಛನ್ನೇ ಉಪಡ್ಢಪರಿಚ್ಛನ್ನೇ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ, ಸಬ್ಬಪರಿಚ್ಛನ್ನೇ ಯೇಭುಯ್ಯೇನಛನ್ನೇ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ, ಸಬ್ಬಪರಿಚ್ಛನ್ನೇ ಉಪಡ್ಢಚ್ಛನ್ನೇ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ, ಯೇಭುಯ್ಯೇನಪರಿಚ್ಛನ್ನೇ ಉಪಡ್ಢಚ್ಛನ್ನೇ ಪಾಚಿತ್ತಿಯನ್ತಿ ಅಟ್ಠ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಾನಿ. ಉಪಡ್ಢಚ್ಛನ್ನೇ ಉಪಡ್ಢಪರಿಚ್ಛನ್ನೇ ದುಕ್ಕಟಂ, ಸಬ್ಬಚ್ಛನ್ನೇ ಚೂಳಕಪರಿಚ್ಛನ್ನೇ ದುಕ್ಕಟಂ, ಯೇಭುಯ್ಯೇನಛನ್ನೇ ಚೂಳಕಪರಿಚ್ಛನ್ನೇ ದುಕ್ಕಟಂ, ಸಬ್ಬಪರಿಚ್ಛನ್ನೇ ಚೂಳಕಚ್ಛನ್ನೇ ದುಕ್ಕಟಂ, ಯೇಭುಯ್ಯೇನಪರಿಚ್ಛನ್ನೇ ಚೂಳಕಚ್ಛನ್ನೇ ದುಕ್ಕಟನ್ತಿ ಪಞ್ಚ ದುಕ್ಕಟಾನಿ ವೇದಿತಬ್ಬಾನಿ. ಸಬ್ಬಚ್ಛನ್ನೇ ಸಬ್ಬಅಪರಿಚ್ಛನ್ನೇ, ಸಬ್ಬಪರಿಚ್ಛನ್ನೇ ಸಬ್ಬಅಚ್ಛನ್ನೇ, ಯೇಭುಯ್ಯೇನಅಚ್ಛನ್ನೇ ಯೇಭುಯ್ಯೇನಅಪರಿಚ್ಛನ್ನೇ, ಉಪಡ್ಢಚ್ಛನ್ನೇ ಚೂಳಕಪರಿಚ್ಛನ್ನೇ, ಉಪಡ್ಢಪರಿಚ್ಛನ್ನೇ ಚೂಳಕಚ್ಛನ್ನೇ ಚೂಳಕಪರಿಚ್ಛನ್ನೇ ಚ ಅನಾಪತ್ತಿ. ಮಾತುಗಾಮೇನ ಸಹ ನಿಪಜ್ಜನ್ತಸ್ಸಪಿ ಅಯಮೇವ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ. ಅಯಞ್ಹೇತ್ಥ ವಿಸೇಸೋ – ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನೇನ ಸದ್ಧಿಂ ನಿಪಜ್ಜನ್ತಸ್ಸ ಚತುತ್ಥದಿವಸೇ ಆಪತ್ತಿ, ಮಾತುಗಾಮೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಪಠಮದಿವಸೇತಿ. ಯಕ್ಖಿಪೇತೀಹಿ ಪನ ದಿಸ್ಸಮಾನಕರೂಪಾಹಿ ತಿರಚ್ಛಾನಗತಿತ್ಥಿಯಾ ಚ ಮೇಥುನಧಮ್ಮವತ್ಥುಭೂತಾಯ ಏವ ದುಕ್ಕಟಂ, ಸೇಸಾಹಿ ಅನಾಪತ್ತಿ.

ಇತಿ ಪಾಳಿಮುತ್ತಕವಿನಯವಿನಿಚ್ಛಯಸಙ್ಗಹೇ

ಸಹಸೇಯ್ಯವಿನಿಚ್ಛಯಕಥಾ ಸಮತ್ತಾ.

೧೭. ಮಞ್ಚಪೀಠಾದಿಸಙ್ಘಿಕಸೇನಾಸನೇಸು ಪಟಿಪಜ್ಜಿತಬ್ಬವಿನಿಚ್ಛಯಕಥಾ

೮೨. ವಿಹಾರೇ ¶ ಸಙ್ಘಿಕೇ ಸೇಯ್ಯಂ, ಸನ್ಥರಿತ್ವಾನ ಪಕ್ಕಮೋತಿ ಸಙ್ಘಿಕೇ ವಿಹಾರೇ ಸೇಯ್ಯಂ ಸನ್ಥರಿತ್ವಾನ ಅಞ್ಞತ್ಥ ವಸಿತುಕಾಮತಾಯ ವಿಹಾರತೋ ಪಕ್ಕಮನಂ. ತತ್ರಾಯಂ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ –

‘‘ಯೋ ಪನ ಭಿಕ್ಖು ಸಙ್ಘಿಕೇ ವಿಹಾರೇ ಸೇಯ್ಯಂ ಸನ್ಥರಿತ್ವಾ ವಾ ಸನ್ಥರಾಪೇತ್ವಾ ವಾ ತಂ ಪಕ್ಕಮನ್ತೋ ನೇವ ಉದ್ಧರೇಯ್ಯ ನ ಉದ್ಧರಾಪೇಯ್ಯ ಅನಾಪುಚ್ಛಂ ವಾ ಗಚ್ಛೇಯ್ಯ, ಪಾಚಿತ್ತಿಯ’’ನ್ತಿ (ಪಾಚಿ. ೧೧೫) –

ವಚನತೋ ¶ ಸಙ್ಘಿಕೇ ವಿಹಾರೇ ಸೇಯ್ಯಂ ಸಯಂ ಸನ್ಥರಿತ್ವಾ ಅಞ್ಞೇನ ವಾ ಸನ್ಥರಾಪೇತ್ವಾ ಉದ್ಧರಣಾದೀನಿ ಅಕತ್ವಾ ಪರಿಕ್ಖಿತ್ತಸ್ಸ ಆರಾಮಸ್ಸ ಪರಿಕ್ಖೇಪಂ, ಅಪರಿಕ್ಖಿತ್ತಸ್ಸ ಉಪಚಾರಂ ಅತಿಕ್ಕಮನ್ತಸ್ಸ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ.

ತತ್ಥ ಸೇಯ್ಯಾ ನಾಮ ಭಿಸಿ ಚಿಮಿಲಿಕಾ ಉತ್ತರತ್ಥರಣಂ ಭೂಮತ್ಥರಣಂ ತಟ್ಟಿಕಾ ಚಮ್ಮಖಣ್ಡೋ ನಿಸೀದನಂ ಪಚ್ಚತ್ಥರಣಂ ತಿಣಸನ್ಥಾರೋ ಪಣ್ಣಸನ್ಥಾರೋತಿ ದಸವಿಧಾ. ತತ್ಥ ಭಿಸೀತಿ ಮಞ್ಚಕಭಿಸಿ ವಾ ಪೀಠಕಭಿಸಿ ವಾ. ಚಿಮಿಲಿಕಾ ನಾಮ ಸುಧಾದಿಪರಿಕಮ್ಮಕತಾಯ ಭೂಮಿಯಾ ವಣ್ಣಾನುರಕ್ಖಣತ್ಥಂ ಕತಾ, ತಂ ಹೇಟ್ಠಾ ಪತ್ಥರಿತ್ವಾ ಉಪರಿ ಕಟಸಾರಕಂ ಪತ್ಥರನ್ತಿ. ಉತ್ತರತ್ಥರಣಂ ನಾಮ ಮಞ್ಚಪೀಠಾನಂ ಉಪರಿ ಅತ್ಥರಿತಬ್ಬಕಪಚ್ಚತ್ಥರಣಂ. ಭೂಮತ್ಥರಣಂ ನಾಮ ಭೂಮಿಯಂ ಅತ್ಥರಿತಬ್ಬಾ ಕಟಸಾರಕಾದಿವಿಕತಿ. ತಟ್ಟಿಕಾ ನಾಮ ತಾಲಪಣ್ಣೇಹಿ ವಾ ವಾಕೇಹಿ ವಾ ಕತತಟ್ಟಿಕಾ. ಚಮ್ಮಖಣ್ಡೋ ನಾಮ ಸೀಹಬ್ಯಗ್ಘದೀಪಿತರಚ್ಛಚಮ್ಮಾದೀಸುಪಿ ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಚಮ್ಮಂ. ಅಟ್ಠಕಥಾಸು ಹಿ ಸೇನಾಸನಪರಿಭೋಗೇ ಪಟಿಕ್ಖಿತ್ತಚಮ್ಮಂ ನ ದಿಸ್ಸತಿ, ತಸ್ಮಾ ಸೀಹಬ್ಯಗ್ಘಚಮ್ಮಾದೀನಂ ಪರಿಹರಣೇಯೇವ ಪಟಿಕ್ಖೇಪೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ. ನಿಸೀದನನ್ತಿ ಸದಸಂ ವೇದಿತಬ್ಬಂ. ಪಚ್ಚತ್ಥರಣನ್ತಿ ಪಾವಾರೋ ಕೋಜವೋತಿ ಏತ್ತಕಮೇವ ವುತ್ತಂ. ತಿಣಸನ್ಥಾರೋತಿ ಯೇಸಂ ಕೇಸಞ್ಚಿ ತಿಣಾನಂ ಸನ್ಥಾರೋ. ಏಸ ನಯೋ ಪಣ್ಣಸನ್ಥಾರೇಪಿ. ಏವಂ ಪನ ಇಮಂ ದಸವಿಧಂ ಸೇಯ್ಯಂ ಸಙ್ಘಿಕೇ ವಿಹಾರೇ ಸನ್ಥರಿತ್ವಾ ವಾ ಸನ್ಥರಾಪೇತ್ವಾ ವಾ ಪಕ್ಕಮನ್ತೇನ ಆಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ಪಕ್ಕಮಿತಬ್ಬಂ, ಆಪುಚ್ಛನ್ತೇನ ಚ ಭಿಕ್ಖುಮ್ಹಿ ಸತಿ ಭಿಕ್ಖು ಆಪುಚ್ಛಿತಬ್ಬೋ, ತಸ್ಮಿಂ ಅಸತಿ ಸಾಮಣೇರೋ, ತಸ್ಮಿಂ ಅಸತಿ ಆರಾಮಿಕೋ, ತಸ್ಮಿಂ ಅಸತಿ ಯೇನ ವಿಹಾರೋ ಕಾರಿತೋ, ಸೋ ವಿಹಾರಸಾಮಿಕೋ, ತಸ್ಸ ವಾ ಕುಲೇ ಯೋ ಕೋಚಿ ಆಪುಚ್ಛಿತಬ್ಬೋ, ತಸ್ಮಿಮ್ಪಿ ಅಸತಿ ಚತೂಸು ಪಾಸಾಣೇಸು ಮಞ್ಚಂ ಠಪೇತ್ವಾ ಮಞ್ಚೇ ಅವಸೇಸಮಞ್ಚಪೀಠಾನಿ ¶ ಆರೋಪೇತ್ವಾ ಉಪರಿ ಭಿಸಿಆದಿಕಂ ದಸವಿಧಮ್ಪಿ ಸೇಯ್ಯಂ ರಾಸಿಂ ಕತ್ವಾ ದಾರುಭಣ್ಡಂ ಮತ್ತಿಕಾಭಣ್ಡಂ ಪಟಿಸಾಮೇತ್ವಾ ದ್ವಾರವಾತಪಾನಾನಿ ಪಿದಹಿತ್ವಾ ಗಮಿಯವತ್ತಂ ಪೂರೇತ್ವಾ ಗನ್ತಬ್ಬಂ.

ಸಚೇ ಪನ ಸೇನಾಸನಂ ಓವಸ್ಸತಿ, ಛದನತ್ಥಞ್ಚ ತಿಣಂ ವಾ ಇಟ್ಠಕಾ ವಾ ಆನೀತಾ ಹೋನ್ತಿ, ಸಚೇ ಉಸ್ಸಹತಿ, ಛಾದೇತಬ್ಬಂ. ನೋ ಚೇ ಸಕ್ಕೋತಿ, ಯೋ ಓಕಾಸೋ ಅನೋವಸ್ಸಕೋ, ತತ್ಥ ಮಞ್ಚಪೀಠಾದೀನಿ ನಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಗನ್ತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ಸಬ್ಬಮ್ಪಿ ಓವಸ್ಸತಿ, ಉಸ್ಸಹನ್ತೇನ ಅನ್ತೋಗಾಮೇ ಉಪಾಸಕಾನಂ ಘರೇ ಠಪೇತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ತೇಪಿ ‘‘ಸಙ್ಘಿಕಂ ನಾಮ, ಭನ್ತೇ, ಭಾರಿಯಂ, ಅಗ್ಗಿದಾಹಾದೀನಂ ಭಾಯಾಮಾ’’ತಿ ನ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ತಿ, ಅಬ್ಭೋಕಾಸೇಪಿ ಪಾಸಾಣಾನಂ ಉಪರಿ ಮಞ್ಚಂ ಠಪೇತ್ವಾ ಸೇಸಂ ಪುಬ್ಬೇ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ನಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ತಿಣೇಹಿ ಚ ಪಣ್ಣೇಹಿ ಚ ಪಟಿಚ್ಛಾದೇತ್ವಾ ಗನ್ತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಯಞ್ಹಿ ತತ್ಥ ಅಙ್ಗಮತ್ತಮ್ಪಿ ಅವಸಿಸ್ಸತಿ, ತಂ ಅಞ್ಞೇಸಂ ತತ್ಥ ¶ ಆಗತಭಿಕ್ಖೂನಂ ಉಪಕಾರಂ ಭವಿಸ್ಸತೀತಿ. ಉದ್ಧರಿತ್ವಾ ಗಚ್ಛನ್ತೇನ ಪನ ಮಞ್ಚಪೀಠಕವಾಟಂ ಸಬ್ಬಂ ಅಪನೇತ್ವಾ ಸಂಹರಿತ್ವಾ ಚೀವರವಂಸೇ ಲಗ್ಗೇತ್ವಾವ ಗನ್ತಬ್ಬಂ. ಪಚ್ಛಾ ಆಗನ್ತ್ವಾ ವಸನಕಭಿಕ್ಖುನಾಪಿ ಪುನ ಮಞ್ಚಪೀಠಂ ಠಪಯಿತ್ವಾ ಗಚ್ಛನ್ತೇನ ತಥೇವ ಕಾತಬ್ಬಂ. ಅನ್ತೋಕುಟ್ಟತೋ ಸೇಯ್ಯಂ ಬಹಿಕುಟ್ಟೇ ಪಞ್ಞಪೇತ್ವಾ ವಸನ್ತೇನ ಗಮನಕಾಲೇ ಪುನ ಗಹಿತಟ್ಠಾನೇಯೇವ ಪಟಿಸಾಮೇತಬ್ಬಂ. ಉಪರಿಪಾಸಾದತೋ ಓರೋಪೇತ್ವಾ ಹೇಟ್ಠಾಪಾಸಾದೇ ವಸನ್ತಸ್ಸಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ. ರತ್ತಿಟ್ಠಾನದಿವಾಟ್ಠಾನೇಸು ಮಞ್ಚಪೀಠಂ ಪಞ್ಞಪೇತ್ವಾ ಬಹಿಗಮನಕಾಲೇ ಪುನ ಗಹಿತಟ್ಠಾನೇಯೇವ ಠಪೇತಬ್ಬಂ.

೮೩. ಸೇನಾಸನೇಸು ಪನ ಅಯಂ ಆಪುಚ್ಛಿತಬ್ಬಾನಾಪುಚ್ಛಿತಬ್ಬವಿನಿಚ್ಛಯೋ – ಯಾ ತಾವ ಭೂಮಿಯಂ ದೀಘಸಾಲಾ ವಾ ಪಣ್ಣಸಾಲಾ ವಾ ಹೋತಿ, ಯಂ ವಾ ರುಕ್ಖತ್ಥಮ್ಭೇಸು ಕತಗೇಹಂ ಉಪಚಿಕಾನಂ ಉಟ್ಠಾನಟ್ಠಾನಂ ಹೋತಿ, ತತೋ ಪಕ್ಕಮನ್ತೇನ ತಾವ ಆಪುಚ್ಛಿತ್ವಾವ ಪಕ್ಕಮಿತಬ್ಬಂ. ತಸ್ಮಿಞ್ಹಿ ಕತಿಪಯಾನಿ ದಿವಸಾನಿ ಅಜಗ್ಗಿಯಮಾನೇ ವಮ್ಮಿಕಾವ ಸನ್ತಿಟ್ಠನ್ತಿ. ಯಂ ಪನ ಪಾಸಾಣಪಿಟ್ಠಿಯಂ ವಾ ಪಾಸಾಣತ್ಥಮ್ಭೇಸು ವಾ ಕತಸೇನಾಸನಂ ಸಿಲುಚ್ಚಯಲೇಣಂ ವಾ ಸುಧಾಲಿತ್ತಸೇನಾಸನಂ ವಾ, ಯತ್ಥ ಯತ್ಥ ಉಪಚಿಕಾಸಙ್ಕಾ ನತ್ಥಿ, ತತೋ ಪಕ್ಕಮನ್ತಸ್ಸ ಆಪುಚ್ಛಿತ್ವಾಪಿ ಅನಾಪುಚ್ಛಿತ್ವಾಪಿ ಗನ್ತುಂ ವಟ್ಟತಿ, ಆಪುಚ್ಛನಂ ಪನ ವತ್ತಂ. ಸಚೇ ತಾದಿಸೇಪಿ ಸೇನಾಸನೇ ಏಕೇನ ಪಸ್ಸೇನ ಉಪಚಿಕಾ ಆರೋಹನ್ತಿ, ಆಪುಚ್ಛಿತ್ವಾವ ಗನ್ತಬ್ಬಂ. ಯೋ ಪನ ಆಗನ್ತುಕೋ ಭಿಕ್ಖು ಸಙ್ಘಿಕಸೇನಾಸನಂ ಗಹೇತ್ವಾವ ಸನ್ತಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಅನುವತ್ತನ್ತೋ ಅತ್ತನೋ ಸೇನಾಸನಂ ಅಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ವಸತಿ, ಯಾವ ಸೋ ನ ಗಣ್ಹಾತಿ, ತಾವ ತಂ ಸೇನಾಸನಂ ಪುರಿಮಭಿಕ್ಖುಸ್ಸೇವ ಪಲಿಬೋಧೋ. ಯದಾ ಪನ ಸೋ ಸೇನಾಸನಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಇಸ್ಸರಿಯೇನ ವಸತಿ, ತತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಆಗನ್ತುಕಸ್ಸೇವ ಪಲಿಬೋಧೋ. ಸಚೇ ಉಭೋಪಿ ವಿಭಜಿತ್ವಾ ಗಣ್ಹನ್ತಿ, ಉಭಿನ್ನಮ್ಪಿ ಪಲಿಬೋಧೋ.

ಮಹಾಪಚ್ಚರಿಯಂ ಪನ ವುತ್ತಂ – ಸಚೇ ದ್ವೇ ತಯೋ ಏಕತೋ ಹುತ್ವಾ ಪಞ್ಞಪೇನ್ತಿ, ಗಮನಕಾಲೇ ಸಬ್ಬೇಹಿ ಆಪುಚ್ಛಿತಬ್ಬಂ. ತೇಸು ಚೇ ಪಠಮಂ ಗಚ್ಛನ್ತೋ ‘‘ಪಚ್ಛಿಮೋ ಜಗ್ಗಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಆಭೋಗಂ ಕತ್ವಾ ಗಚ್ಛತಿ, ವಟ್ಟತಿ ¶ , ಪಚ್ಛಿಮಸ್ಸ ಆಭೋಗೇನ ಮುತ್ತಿ ನತ್ಥಿ. ಬಹೂ ಏಕಂ ಪೇಸೇತ್ವಾ ಸನ್ಥರಾಪೇನ್ತಿ, ಗಮನಕಾಲೇ ಸಬ್ಬೇಹಿ ವಾ ಆಪುಚ್ಛಿತಬ್ಬಂ, ಏಕಂ ವಾ ಪೇಸೇತ್ವಾ ಆಪುಚ್ಛಿತಬ್ಬಂ. ಅಞ್ಞತೋ ಮಞ್ಚಪೀಠಾದೀನಿ ಆನೇತ್ವಾ ಅಞ್ಞತ್ರ ವಸಿತ್ವಾ ಗಮನಕಾಲೇ ತತ್ಥೇವ ನೇತಬ್ಬಾನಿ. ಸಚೇ ಅಞ್ಞತೋ ಆನೇತ್ವಾ ವಸಮಾನಸ್ಸ ಅಞ್ಞೋ ವುಡ್ಢತರೋ ಆಗಚ್ಛತಿ, ನ ಪಟಿಬಾಹಿತಬ್ಬೋ ¶ , ‘‘ಮಯಾ, ಭನ್ತೇ, ಅಞ್ಞಾವಾಸತೋ ಆನೀತಂ, ಪಾಕತಿಕಂ ಕರೇಯ್ಯಾಥಾ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬಂ. ತೇನ ‘‘ಏವಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿತೇ ಇತರಸ್ಸ ಗನ್ತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಏವಂ ಅಞ್ಞತ್ಥ ಹರಿತ್ವಾಪಿ ಸಙ್ಘಿಕಪರಿಭೋಗೇನ ಪರಿಭುಞ್ಜನ್ತಸ್ಸ ಹಿ ನಟ್ಠಂ ವಾ ಜಿಣ್ಣಂ ವಾ ಚೋರೇಹಿ ವಾ ಹಟಂ ಗೀವಾ ನೇವ ಹೋತಿ, ಪುಗ್ಗಲಿಕಪರಿಭೋಗೇನ ಪರಿಭುಞ್ಜನ್ತಸ್ಸ ಪನ ಗೀವಾ ಹೋತಿ. ಅಞ್ಞಸ್ಸ ಮಞ್ಚಪೀಠಂ ಪನ ಸಙ್ಘಿಕಪರಿಭೋಗೇನ ವಾ ಪುಗ್ಗಲಿಕಪರಿಭೋಗೇನ ವಾ ಪರಿಭುಞ್ಜನ್ತಸ್ಸ ನಟ್ಠಂ ಗೀವಾಯೇವ. ಅನ್ತೋವಿಹಾರೇ ಸೇಯ್ಯಂ ಸನ್ಥರಿತ್ವಾ ‘‘ಅಜ್ಜೇವ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಪಟಿಜಗ್ಗಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಏವಂ ಸಾಪೇಕ್ಖೋ ನದೀಪಾರಂ ಗಾಮನ್ತರಂ ವಾ ಗನ್ತ್ವಾ ಯತ್ಥಸ್ಸ ಗಮನಚಿತ್ತಂ ಉಪ್ಪನ್ನಂ, ತತ್ಥೇವ ಠಿತೋ ಕಞ್ಚಿ ಪೇಸೇತ್ವಾ ಆಪುಚ್ಛತಿ, ನದೀಪೂರರಾಜಚೋರಾದೀಸು ವಾ ಕೇನಚಿ ಪಲಿಬೋಧೋ ಹೋತಿ ಉಪದ್ದುತೋ, ನ ಸಕ್ಕೋತಿ ಪಚ್ಚಾಗನ್ತುಂ, ಏವಂಭೂತಸ್ಸ ಅನಾಪತ್ತಿ.

ವಿಹಾರಸ್ಸ ಉಪಚಾರೇ ಪನ ಉಪಟ್ಠಾನಸಾಲಾಯ ವಾ ಮಣ್ಡಪೇ ವಾ ರುಕ್ಖಮೂಲೇ ವಾ ಸೇಯ್ಯಂ ಸನ್ಥರಿತ್ವಾ ವಾ ಸನ್ಥರಾಪೇತ್ವಾ ವಾ ತಂ ಪಕ್ಕಮನ್ತೋ ನೇವ ಉದ್ಧರತಿ ನ ಉದ್ಧರಾಪೇತಿ ಅನಾಪುಚ್ಛಂ ವಾ ಗಚ್ಛತಿ, ದುಕ್ಕಟಂ. ವುತ್ತಪ್ಪಕಾರಞ್ಹಿ ದಸವಿಧಂ ಸೇಯ್ಯಂ ಅನ್ತೋಗಬ್ಭಾದಿಮ್ಹಿ ಗುತ್ತಟ್ಠಾನೇ ಪಞ್ಞಪೇತ್ವಾ ಗಚ್ಛನ್ತಸ್ಸ ಯಸ್ಮಾ ಸೇಯ್ಯಾಪಿ ಸೇನಾಸನಮ್ಪಿ ಉಪಚಿಕಾಹಿ ಪಲುಜ್ಜತಿ, ವಮ್ಮಿಕರಾಸಿಯೇವ ಹೋತಿ, ತಸ್ಮಾ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ ವುತ್ತಂ. ಬಹಿ ಪನ ಉಪಟ್ಠಾನಸಾಲಾದೀಸು ಪಞ್ಞಪೇತ್ವಾ ಗಚ್ಛನ್ತಸ್ಸ ಸೇಯ್ಯಾಮತ್ತಮೇವ ನಸ್ಸೇಯ್ಯ ಠಾನಸ್ಸ ಅಗುತ್ತತಾಯ, ನ ಸೇನಾಸನಂ, ತಸ್ಮಾ ಏತ್ಥ ದುಕ್ಕಟಂ ವುತ್ತಂ. ಮಞ್ಚಪೀಠಂ ಪನ ಯಸ್ಮಾ ನ ಸಕ್ಕಾ ಸಹಸಾ ಉಪಚಿಕಾಹಿ ಖಾಯಿತುಂ, ತಸ್ಮಾ ತಂ ವಿಹಾರೇಪಿ ಸನ್ಥರಿತ್ವಾ ಗಚ್ಛನ್ತಸ್ಸ ದುಕ್ಕಟಂ. ವಿಹಾರಸ್ಸೂಪಚಾರೇ ಉಪಟ್ಠಾನಸಾಲಾಯಂ ಮಣ್ಡಪೇ ರುಕ್ಖಮೂಲೇಪಿ ಸನ್ಥರಿತ್ವಾ ಪಕ್ಕಮನ್ತಸ್ಸ ದುಕ್ಕಟಮೇವ.

೮೪. ‘‘ಯೋ ಪನ ಭಿಕ್ಖು ಸಙ್ಘಿಕಂ ಮಞ್ಚಂ ವಾ ಪೀಠಂ ವಾ ಭಿಸಿಂ ವಾ ಕೋಚ್ಛಂ ವಾ ಅಜ್ಝೋಕಾಸೇ ಸನ್ಥರಿತ್ವಾ ವಾ ಸನ್ಥರಾಪೇತ್ವಾ ವಾ ತಂ ಪಕ್ಕಮನ್ತೋ ನೇವ ಉದ್ಧರೇಯ್ಯ ನ ಉದ್ಧರಾಪೇಯ್ಯ ಅನಾಪುಚ್ಛಂ ವಾ ಗಚ್ಛೇಯ್ಯ, ಪಾಚಿತ್ತಿಯ’’ನ್ತಿ (ಪಾಚಿ. ೧೦೯) ವಚನತೋ ಸಙ್ಘಿಕಾನಿ ಪನ ಮಞ್ಚಪೀಠಾದೀನಿ ಚತ್ತಾರಿ ಅಜ್ಝೋಕಾಸೇ ಸನ್ಥರಿತ್ವಾ ವಾ ಸನ್ಥರಾಪೇತ್ವಾ ವಾ ಉದ್ಧರಣಾದೀನಿ ಅಕತ್ವಾ ‘‘ಅಜ್ಜೇವ ಆಗಮಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಗಚ್ಛನ್ತಸ್ಸಪಿ ಥಾಮಮಜ್ಝಿಮಸ್ಸ ಪುರಿಸಸ್ಸ ಲೇಡ್ಡುಪಾತಾತಿಕ್ಕಮೇ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ. ಏತ್ಥ ಕೋಚ್ಛಂ ನಾಮ ವಾಕಮಯಂ ವಾ ಉಸೀರಮಯಂ ವಾ ಮುಞ್ಜಮಯಂ ವಾ ಪಬ್ಬಜಮಯಂ ವಾ ಹೇಟ್ಠಾ ಚ ಉಪರಿ ಚ ವಿತ್ಥತಂ ಮಜ್ಝೇ ಸಂಖಿತ್ತಂ ಪಣವಸಣ್ಠಾನಂ ಕತ್ವಾ ಬದ್ಧಂ. ತಂ ಕಿರ ಮಜ್ಝೇ ಸೀಹಬ್ಯಗ್ಘಚಮ್ಮಪರಿಕ್ಖಿತ್ತಮ್ಪಿ ¶ ಕರೋನ್ತಿ, ಅಕಪ್ಪಿಯಚಮ್ಮಂ ನಾಮೇತ್ಥ ನತ್ಥಿ. ಸೇನಾಸನಞ್ಹಿ ಸೋವಣ್ಣಮಯಮ್ಪಿ ವಟ್ಟತಿ, ತಸ್ಮಾ ತಂ ಮಹಗ್ಘಂ ಹೋತಿ.

‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ¶ ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಟ್ಠ ಮಾಸೇ ಅವಸ್ಸಿಕಸಙ್ಕೇತೇ ಮಣ್ಡಪೇ ವಾ ರುಕ್ಖಮೂಲೇ ವಾ ಯತ್ಥ ಕಾಕಾ ವಾ ಕುಲಲಾ ವಾ ನ ಊಹದನ್ತಿ, ತತ್ಥ ಸೇನಾಸನಂ ನಿಕ್ಖಿಪಿತು’’ನ್ತಿ (ಪಾಚಿ. ೧೧೦) ವಚನತೋ ಪನ ವಸ್ಸಿಕವಸ್ಸಾನಮಾಸಾತಿ ಏವಂ ಅಪಞ್ಞಾತೇ ಚತ್ತಾರೋ ಹೇಮನ್ತಿಕೇ, ಚತ್ತಾರೋ ಗಿಮ್ಹಿಕೇತಿ ಅಟ್ಠ ಮಾಸೇ ಸಾಖಾಮಣ್ಡಪೇ ವಾ ಪದರಮಣ್ಡಪೇ ವಾ ರುಕ್ಖಮೂಲೇ ವಾ ನಿಕ್ಖಿಪಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಯಸ್ಮಿಂ ಪನ ಕಾಕಾ ವಾ ಕುಲಲಾ ವಾ ಅಞ್ಞೇ ವಾ ಸಕುನ್ತಾ ಧುವನಿವಾಸೇನ ಕುಲಾವಕೇ ಕತ್ವಾ ವಸನ್ತಿ, ತಸ್ಸ ರುಕ್ಖಸ್ಸ ಮೂಲೇ ನ ನಿಕ್ಖಿಪಿತಬ್ಬಂ. ‘‘ಅಟ್ಠ ಮಾಸೇ’’ತಿ ವಚನತೋ ಯೇಸು ಜನಪದೇಸು ವಸ್ಸಕಾಲೇ ನ ವಸ್ಸತಿ, ತೇಸು ಚತ್ತಾರೋ ಮಾಸೇ ನಿಕ್ಖಿಪಿತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿಯೇವ. ‘‘ಅವಸ್ಸಿಕಸಙ್ಕೇತೇ’’ತಿ ವಚನತೋ ಯತ್ಥ ಹೇಮನ್ತೇ ದೇವೋ ವಸ್ಸತಿ, ತತ್ಥ ಹೇಮನ್ತೇಪಿ ಅಜ್ಝೋಕಾಸೇ ನಿಕ್ಖಿಪಿತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ. ಗಿಮ್ಹೇ ಪನ ಸಬ್ಬತ್ಥ ವಿಗತವಲಾಹಕಂ ವಿಸುದ್ಧಂ ನತಂ ಹೋತಿ, ಏವರೂಪೇ ಕಾಲೇ ಕೇನಚಿದೇವ ಕರಣೀಯೇನ ಅಜ್ಝೋಕಾಸೇ ಮಞ್ಚಪೀಠಂ ನಿಕ್ಖಿಪಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ.

೮೫. ಅಬ್ಭೋಕಾಸಿಕೇನಪಿ ವತ್ತಂ ಜಾನಿತಬ್ಬಂ. ತಸ್ಸ ಹಿ ಸಚೇ ಪುಗ್ಗಲಿಕಮಞ್ಚಕೋ ಅತ್ಥಿ, ತತ್ಥೇವ ಸಯಿತಬ್ಬಂ. ಸಙ್ಘಿಕಂ ಗಣ್ಹನ್ತೇನ ವೇತ್ತೇನ ವಾ ವಾಕೇನ ವಾ ವೀತಮಞ್ಚಕೋ ಗಹೇತಬ್ಬೋ, ತಸ್ಮಿಂ ಅಸತಿ ಪುರಾಣಮಞ್ಚಕೋ ಗಹೇತಬ್ಬೋ, ತಸ್ಮಿಂ ಅಸತಿ ನವವಾಯಿಮೋ ವಾ ಓನದ್ಧಕೋ ವಾ ಗಹೇತಬ್ಬೋ. ಗಹೇತ್ವಾ ಪನ ‘‘ಅಹಂ ಉಕ್ಕಟ್ಠರುಕ್ಖಮೂಲಿಕೋ ಉಕ್ಕಟ್ಠಅಬ್ಭೋಕಾಸಿಕೋ’’ತಿ ಚೀವರಕುಟಿಮ್ಪಿ ಅಕತ್ವಾ ಅಸಮಯೇ ಅಜ್ಝೋಕಾಸೇ ವಾ ರುಕ್ಖಮೂಲೇ ವಾ ಪಞ್ಞಪೇತ್ವಾ ನಿಪಜ್ಜಿತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ. ಸಚೇ ಪನ ಚತುಗ್ಗುಣೇನಪಿ ಚೀವರೇನ ಕತಾ ಕುಟಿ ಅತೇಮೇನ್ತಂ ರಕ್ಖಿತುಂ ನ ಸಕ್ಕೋತಿ, ಸತ್ತಾಹವದ್ದಲಿಕಾದೀನಿ ಭವನ್ತಿ, ಭಿಕ್ಖುನೋ ಕಾಯಾನುಗತಿಕತ್ತಾ ವಟ್ಟತಿ. ಅರಞ್ಞೇ ಪಣ್ಣಕುಟೀಸು ವಸನ್ತಾನಂ ಸೀಲಸಮ್ಪದಾಯ ಪಸನ್ನಚಿತ್ತಾ ಮನುಸ್ಸಾ ನವಂ ಮಞ್ಚಪೀಠಂ ದೇನ್ತಿ ‘‘ಸಙ್ಘಿಕಪರಿಭೋಗೇನ ಪರಿಭುಞ್ಜಥಾ’’ತಿ, ವಸಿತ್ವಾ ಗಚ್ಛನ್ತೇಹಿ ಸಾಮನ್ತವಿಹಾರೇ ಸಭಾಗಭಿಕ್ಖೂನಂ ಪೇಸೇತ್ವಾ ಗನ್ತಬ್ಬಂ, ಸಭಾಗಾನಂ ಅಭಾವೇನ ಅನೋವಸ್ಸಕೇ ನಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಗನ್ತಬ್ಬಂ, ಅನೋವಸ್ಸಕೇ ಅಸತಿ ರುಕ್ಖೇ ಲಗ್ಗೇತ್ವಾ ಗನ್ತಬ್ಬಂ. ಚೇತಿಯಙ್ಗಣೇ ಸಮ್ಮಜ್ಜನಿಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಭೋಜನಸಾಲಙ್ಗಣಂ ವಾ ಉಪೋಸಥಾಗಾರಙ್ಗಣಂ ವಾ ಪರಿವೇಣದಿವಾಟ್ಠಾನಅಗ್ಗಿಸಾಲಾದೀಸು ವಾ ಅಞ್ಞತರಂ ಸಮ್ಮಜ್ಜಿತ್ವಾ ಧೋವಿತ್ವಾ ಪುನ ಸಮ್ಮಜ್ಜನಿಮಾಳಕೇಯೇವ ಠಪೇತಬ್ಬಾ. ಉಪೋಸಥಾಗಾರಾದೀಸು ಅಞ್ಞತರಸ್ಮಿಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಅವಸೇಸಾನಿ ಸಮ್ಮಜ್ಜನ್ತಸ್ಸಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ.

ಯೋ ¶ ಪನ ಭಿಕ್ಖಾಚಾರಮಗ್ಗಂ ಸಮ್ಮಜ್ಜನ್ತೋ ಗನ್ತುಕಾಮೋ ಹೋತಿ, ತೇನ ಸಮ್ಮಜ್ಜಿತ್ವಾ ಸಚೇ ಅನ್ತರಾಮಗ್ಗೇ ಸಾಲಾ ಅತ್ಥಿ, ತತ್ಥ ಠಪೇತಬ್ಬಾ. ಸಚೇ ನತ್ಥಿ, ವಲಾಹಕಾನಂ ಅನುಟ್ಠಿತಭಾವಂ ಸಲ್ಲಕ್ಖೇತ್ವಾ ‘‘ಯಾವಾಹಂ ¶ ಗಾಮತೋ ನಿಕ್ಖಮಾಮಿ, ತಾವ ನ ವಸ್ಸಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಜಾನನ್ತೇನ ಯತ್ಥ ಕತ್ಥಚಿ ನಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಪುನ ಪಚ್ಚಾಗಚ್ಛನ್ತೇನ ಪಾಕತಿಕಟ್ಠಾನೇ ಠಪೇತಬ್ಬಾ. ‘‘ಸಚೇ ವಸ್ಸಿಸ್ಸತೀತಿ ಜಾನನ್ತೋ ಅಜ್ಝೋಕಾಸೇ ಠಪೇತಿ, ದುಕ್ಕಟ’’ನ್ತಿ ಮಹಾಪಚ್ಚರಿಯಂ ವುತ್ತಂ. ಸಚೇ ಪನ ತತ್ರ ತತ್ರೇವ ಸಮ್ಮಜ್ಜನತ್ಥಾಯ ಸಮ್ಮಜ್ಜನೀ ನಿಕ್ಖಿತ್ತಾ ಹೋತಿ, ತಂ ತಂ ಠಾನಂ ಸಮ್ಮಜ್ಜಿತ್ವಾ ತತ್ರ ತತ್ರೇವ ನಿಕ್ಖಿಪಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ, ಆಸನಸಾಲಂ ಸಮ್ಮಜ್ಜನ್ತೇನ ವತ್ತಂ ಜಾನಿತಬ್ಬಂ. ತತ್ರಿದಂ ವತ್ತಂ – ಮಜ್ಝತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಪಾದಟ್ಠಾನಾಭಿಮುಖಾ ವಾಲಿಕಾ ಹರಿತಬ್ಬಾ, ಕಚವರಂ ಹತ್ಥೇಹಿ ಗಹೇತ್ವಾ ಬಹಿ ಛಡ್ಡೇತಬ್ಬಂ.

೮೬. ಸಚೇ ವುತ್ತಪ್ಪಕಾರಂ ಚತುಬ್ಬಿಧಮ್ಪಿ ಸಙ್ಘಿಕಂ ಸೇನಾಸನಂ ಅಜ್ಝೋಕಾಸೇ ವಾ ರುಕ್ಖಮೂಲೇ ವಾ ಮಣ್ಡಪೇ ವಾ ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನೇನ ಸನ್ಥರಾಪೇತಿ, ಯೇನ ಸನ್ಥರಾಪಿತಂ, ತಸ್ಸ ಪಲಿಬೋಧೋ. ಸಚೇ ಪನ ಉಪಸಮ್ಪನ್ನೇನ ಸನ್ಥರಾಪೇತಿ, ಯೇನ ಸನ್ಥತಂ, ತಸ್ಸ ಪಲಿಬೋಧೋ. ತತ್ರಾಯಂ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ (ಪಾಚಿ. ಅಟ್ಠ. ೧೧೧) – ಥೇರೋ ಭೋಜನಸಾಲಾಯಂ ಭತ್ತಕಿಚ್ಚಂ ಕತ್ವಾ ದಹರಂ ಆಣಾಪೇತಿ ‘‘ಗಚ್ಛ ದಿವಾಟ್ಠಾನೇ ಮಞ್ಚಪೀಠಂ ಪಞ್ಞಪೇಹೀ’’ತಿ. ಸೋ ತಥಾ ಕತ್ವಾ ನಿಸಿನ್ನೋ, ಥೇರೋ ಯಥಾರುಚಿ ವಿಚರಿತ್ವಾ ತತ್ಥ ಗನ್ತ್ವಾ ಥವಿಕಂ ವಾ ಉತ್ತರಾಸಙ್ಗಂ ವಾ ಠಪೇತಿ, ತತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಥೇರಸ್ಸ ಪಲಿಬೋಧೋ. ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ಸಯಂ ಗಚ್ಛನ್ತೋ ನೇವ ಉದ್ಧರತಿ ನ ಉದ್ಧರಾಪೇತಿ, ಲೇಡ್ಡುಪಾತಾತಿಕ್ಕಮೇ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ. ಸಚೇ ಪನ ಥೇರೋ ತತ್ಥ ಥವಿಕಂ ವಾ ಉತ್ತರಾಸಙ್ಗಂ ವಾ ಅಟ್ಠಪೇತ್ವಾ ಚಙ್ಕಮನ್ತೋವ ದಹರಂ ‘‘ಗಚ್ಛ ತ್ವ’’ನ್ತಿ ಭಣತಿ, ತೇನ ‘‘ಇದಂ, ಭನ್ತೇ, ಮಞ್ಚಪೀಠ’’ನ್ತಿ ಆಚಿಕ್ಖಿತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ಥೇರೋ ವತ್ತಂ ಜಾನಾತಿ, ‘‘ತ್ವಂ ಗಚ್ಛ, ಅಹಂ ಪಾಕತಿಕಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ಬಾಲೋ ಹೋತಿ ಅನುಗ್ಗಹಿತವತ್ತೋ, ‘‘ಗಚ್ಛ, ಮಾ ಇಧ ತಿಟ್ಠ, ನೇವ ನಿಸೀದಿತುಂ ನ ನಿಪಜ್ಜಿತುಂ ದೇಮೀ’’ತಿ ದಹರಂ ತಜ್ಜೇತಿಯೇವ. ದಹರೇನ ‘‘ಭನ್ತೇ, ಸುಖಂ ಸಯಥಾ’’ತಿ ಕಪ್ಪಂ ಲಭಿತ್ವಾ ವನ್ದಿತ್ವಾ ಗನ್ತಬ್ಬಂ. ತಸ್ಮಿಂ ಗತೇ ಥೇರಸ್ಸೇವ ಪಲಿಬೋಧೋ, ಪುರಿಮನಯೇನೇವ ಚಸ್ಸ ಆಪತ್ತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಾ.

ಅಥ ಪನ ಆಣತ್ತಿಕ್ಖಣೇಯೇವ ದಹರೋ ‘‘ಮಯ್ಹಂ ಭಣ್ಡೇ ಭಣ್ಡಧೋವನಾದಿ ಕಿಞ್ಚಿ ಕರಣೀಯಂ ಅತ್ಥೀ’’ತಿ ವದತಿ, ಥೇರೋ ಪನ ತಂ ‘‘ಪಞ್ಞಪೇತ್ವಾ ಗಚ್ಛಾಹೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಭೋಜನಸಾಲತೋ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ಅಞ್ಞತ್ಥ ಗಚ್ಛತಿ, ಪಾದುದ್ಧಾರೇನ ಕಾರೇತಬ್ಬೋ ¶ . ಸಚೇ ತತ್ಥೇವ ಗನ್ತ್ವಾ ನಿಸೀದತಿ, ಪುರಿಮನಯೇನೇವ ಚಸ್ಸ ಲೇಡ್ಡುಪಾತಾತಿಕ್ಕಮೇ ಆಪತ್ತಿ. ಸಚೇ ಪನ ಥೇರೋ ಸಾಮಣೇರಂ ಆಣಾಪೇತಿ, ಸಾಮಣೇರೇ ತತ್ಥ ಮಞ್ಚಪೀಠಂ ಪಞ್ಞಪೇತ್ವಾ ನಿಸಿನ್ನೇಪಿ ಭೋಜನಸಾಲತೋ ಅಞ್ಞತ್ಥ ಗಚ್ಛನ್ತೋ ಪಾದುದ್ಧಾರೇನ ಕಾರೇತಬ್ಬೋ. ಗನ್ತ್ವಾ ನಿಸಿನ್ನೋ ಪುನ ಗಮನಕಾಲೇ ಲೇಡ್ಡುಪಾತಾತಿಕ್ಕಮೇ ಆಪತ್ತಿಯಾ ಕಾರೇತಬ್ಬೋ. ಸಚೇ ಪನ ಆಣಾಪೇನ್ತೋ ‘‘ಮಞ್ಚಪೀಠಂ ಪಞ್ಞಪೇತ್ವಾ ತತ್ಥೇವ ನಿಸೀದಾ’’ತಿ ಆಣಾಪೇತಿ, ಯತ್ರಿಚ್ಛತಿ, ತತ್ರ ಗನ್ತ್ವಾ ಆಗನ್ತುಂ ಲಭತಿ. ಸಯಂ ಪನ ಪಾಕತಿಕಂ ಅಕತ್ವಾ ಗಚ್ಛನ್ತಸ್ಸ ಲೇಡ್ಡುಪಾತಾತಿಕ್ಕಮೇ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ. ಅನ್ತರಸನ್ನಿಪಾತೇ ¶ ಮಞ್ಚಪೀಠಾದೀನಿ ಪಞ್ಞಪೇತ್ವಾ ನಿಸಿನ್ನೇಹಿ ಗಮನಕಾಲೇ ಆರಾಮಿಕಾನಂ ‘‘ಇದಂ ಪಟಿಸಾಮೇಥಾ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬಂ, ಅವತ್ವಾ ಗಚ್ಛನ್ತಾನಂ ಲೇಡ್ಡುಪಾತಾತಿಕ್ಕಮೇ ಆಪತ್ತಿ.

೮೭. ಮಹಾಧಮ್ಮಸ್ಸವನಂ ನಾಮ ಹೋತಿ, ತತ್ಥ ಉಪೋಸಥಾಗಾರತೋಪಿ ಭೋಜನಸಾಲತೋಪಿ ಆಹರಿತ್ವಾ ಮಞ್ಚಪೀಠಾನಿ ಪಞ್ಞಪೇನ್ತಿ, ಆವಾಸಿಕಾನಂಯೇವ ಪಲಿಬೋಧೋ. ಸಚೇ ಆಗನ್ತುಕಾ ‘‘ಇದಂ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಉಪಜ್ಝಾಯಸ್ಸ, ಇದಂ ಆಚರಿಯಸ್ಸಾ’’ತಿ ಗಣ್ಹನ್ತಿ, ತತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ತೇಸಂ ಪಲಿಬೋಧೋ. ಗಮನಕಾಲೇ ಪಾಕತಿಕಂ ಅಕತ್ವಾ ಲೇಡ್ಡುಪಾತಂ ಅತಿಕ್ಕಮನ್ತಾನಂ ಆಪತ್ತಿ. ಮಹಾಪಚ್ಚರಿಯಂ ಪನ ವುತ್ತಂ ‘‘ಯಾವ ಅಞ್ಞೇ ನ ನಿಸೀದನ್ತಿ, ತಾವ ಯೇಹಿ ಪಞ್ಞತ್ತಂ, ತೇಸಂ ಭಾರೋ, ಅಞ್ಞೇಸು ಆಗನ್ತ್ವಾ ನಿಸಿನ್ನೇಸು ನಿಸಿನ್ನಕಾನಂ ಭಾರೋ. ಸಚೇ ತೇ ಅನುದ್ಧರಿತ್ವಾ ವಾ ಅನುದ್ಧರಾಪೇತ್ವಾ ವಾ ಗಚ್ಛನ್ತಿ, ದುಕ್ಕಟಂ. ಕಸ್ಮಾ? ಅನಾಣತ್ತಿಯಾ ಪಞ್ಞಪಿತತ್ತಾ’’ತಿ. ಧಮ್ಮಾಸನೇ ಪಞ್ಞತ್ತೇ ಯಾವ ಉಸ್ಸಾರಕೋ ವಾ ಧಮ್ಮಕಥಿಕೋ ವಾ ನಾಗಚ್ಛತಿ, ತಾವ ಪಞ್ಞಾಪಕಾನಂ ಪಲಿಬೋಧೋ. ತಸ್ಮಿಂ ಆಗನ್ತ್ವಾ ನಿಸಿನ್ನೇ ತಸ್ಸ ಪಲಿಬೋಧೋ. ಸಕಲಂ ಅಹೋರತ್ತಂ ಧಮ್ಮಸ್ಸವನಂ ಹೋತಿ, ಅಞ್ಞೋ ಉಸ್ಸಾರಕೋ ವಾ ಧಮ್ಮಕಥಿಕೋ ವಾ ಉಟ್ಠಾತಿ, ಅಞ್ಞೋ ನಿಸೀದತಿ, ಯೋ ಯೋ ಆಗನ್ತ್ವಾ ನಿಸೀದತಿ, ತಸ್ಸ ತಸ್ಸೇವ ಭಾರೋ. ಉಟ್ಠಹನ್ತೇನ ಪನ ‘‘ಇದಮಾಸನಂ ತುಮ್ಹಾಕಂ ಭಾರೋ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಗನ್ತಬ್ಬಂ. ಸಚೇಪಿ ಇತರಸ್ಮಿಂ ಅನಾಗತೇ ಪಠಮಂ ನಿಸಿನ್ನೋ ಉಟ್ಠಾಯ ಗಚ್ಛತಿ, ತಸ್ಮಿಞ್ಚ ಅನ್ತೋಉಪಚಾರಟ್ಠೇಯೇವ ಇತರೋ ಆಗನ್ತ್ವಾ ನಿಸೀದತಿ, ಉಟ್ಠಾಯ ಗತೋ ಆಪತ್ತಿಯಾ ನ ಕಾರೇತಬ್ಬೋ. ಸಚೇ ಪನ ಇತರಸ್ಮಿಂ ಅನಾಗತೇಯೇವ ಪಠಮಂ ನಿಸಿನ್ನೋ ಉಟ್ಠಾಯಾಸನಾ ಲೇಡ್ಡುಪಾತಂ ಅತಿಕ್ಕಮತಿ, ಆಪತ್ತಿಯಾ ಕಾರೇತಬ್ಬೋ. ‘‘ಸಬ್ಬತ್ಥ ಲೇಡ್ಡುಪಾತಾತಿಕ್ಕಮೇ ಪಠಮಪಾದೇ ದುಕ್ಕಟಂ, ದುತಿಯಪಾದೇ ಪಾಚಿತ್ತಿಯ’’ನ್ತಿ ಅಯಂ ನಯೋ ಮಹಾಪಚ್ಚರಿಯಂ ವುತ್ತೋತಿ.

೮೮. ಸಚೇ ¶ ಪನ ವುತ್ತಪ್ಪಕಾರಸೇನಾಸನತೋ ಅಞ್ಞಂ ಸಙ್ಘಿಕಂ ಚಿಮಿಲಿಕಂ ವಾ ಉತ್ತರತ್ಥರಣಂ ವಾ ಭೂಮತ್ಥರಣಂ ವಾ ತಟ್ಟಿಕಂ ವಾ ಚಮ್ಮಖಣ್ಡಂ ವಾ ಪಾದಪುಞ್ಛನಿಂ ವಾ ಫಲಕಪೀಠಂ ವಾ ಅಜ್ಝೋಕಾಸೇ ಸನ್ಥರಿತ್ವಾ ವಾ ಸನ್ಥರಾಪೇತ್ವಾ ವಾ ತಂ ಪಕ್ಕಮನ್ತೋ ನೇವ ಉದ್ಧರತಿ ನ ಉದ್ಧರಾಪೇತಿ ಅನಾಪುಚ್ಛಂ ವಾ ಗಚ್ಛತಿ, ದುಕ್ಕಟಂ. ಆಧಾರಕಂ ಪತ್ತಪಿಧಾನಕಂ ಪಾದಕಠಲಿಕಂ ತಾಲವಣ್ಟಂ ಬೀಜನಿಪತ್ತಕಂ ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ದಾರುಭಣ್ಡಂ ಅನ್ತಮಸೋ ಪಾನೀಯಉಳುಙ್ಕಂ ಪಾನೀಯಸಙ್ಖಂ ಅಜ್ಝೋಕಾಸೇ ನಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಗಚ್ಛನ್ತಸ್ಸಪಿ ದುಕ್ಕಟಂ. ಅಜ್ಝೋಕಾಸೇ ರಜನಂ ಪಚಿತ್ವಾ ರಜನಭಾಜನಂ ರಜನಉಳುಙ್ಕೋ ರಜನದೋಣಿಕಾತಿ ಸಬ್ಬಂ ಅಗ್ಗಿಸಾಲಾಯ ಪಟಿಸಾಮೇತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ಅಗ್ಗಿಸಾಲಾ ನತ್ಥಿ, ಅನೋವಸ್ಸಕೇ ಪಬ್ಭಾರೇ ನಿಕ್ಖಿಪಿತಬ್ಬಂ. ತಸ್ಮಿಮ್ಪಿ ಅಸತಿ ಯತ್ಥ ಓಲೋಕೇನ್ತಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಪಸ್ಸನ್ತಿ, ತಾದಿಸೇ ಠಾನೇ ಠಪೇತ್ವಾ ಗನ್ತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಅಞ್ಞಪುಗ್ಗಲಿಕೇ ಪನ ಮಞ್ಚಪೀಠಾದಿಸೇನಾಸನೇಪಿ ದುಕ್ಕಟಮೇವ. ಏತ್ಥ ಪನ ‘‘ಯಸ್ಮಿಂ ವಿಸ್ಸಾಸಗ್ಗಾಹೋ ನ ರುಹತಿ, ತಸ್ಸ ಸನ್ತಕೇ ದುಕ್ಕಟಂ. ಯಸ್ಮಿಂ ಪನ ವಿಸ್ಸಾಸಗ್ಗಾಹೋ ರುಹತಿ, ತಸ್ಸ ಸನ್ತಕಂ ಅತ್ತನೋ ಪುಗ್ಗಲಿಕಮೇವ ಹೋತೀ’’ತಿ ಮಹಾಪಚ್ಚರಿಯಾದೀಸು ವುತ್ತಂ. ಅತ್ತನೋ ಪುಗ್ಗಲಿಕೇ ಪನ ಅನಾಪತ್ತಿಯೇವ. ಯೋ ಭಿಕ್ಖು ¶ ವಾ ಸಾಮಣೇರೋ ವಾ ಆರಾಮಿಕೋ ವಾ ಲಜ್ಜೀ ಹೋತಿ, ಅತ್ತನೋ ಪಲಿಬೋಧಂ ವಿಯ ಮಞ್ಞತಿ, ತಥಾರೂಪಂ ಅನಾಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ಗಚ್ಛನ್ತಸ್ಸಪಿ ಅನಾಪತ್ತಿ. ಯೋ ಪನ ಆತಪೇ ಓತಾಪೇನ್ತೋ ‘‘ಆಗನ್ತ್ವಾ ಉದ್ಧರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಗಚ್ಛತಿ, ತಸ್ಸಪಿ ಅನಾಪತ್ತಿ.

ಇತಿ ಪಾಳಿಮುತ್ತಕವಿನಯವಿನಿಚ್ಛಯಸಙ್ಗಹೇ

ಮಞ್ಚಪೀಠಾದಿಸಙ್ಘಿಕಸೇನಾಸನೇಸು

ಪಟಿಪಜ್ಜಿತಬ್ಬವಿನಿಚ್ಛಯಕಥಾ ಸಮತ್ತಾ.

೧೮. ಕಾಲಿಕವಿನಿಚ್ಛಯಕಥಾ

೮೯. ಕಾಲಿಕಾನಿಪಿ ¶ ಚತ್ತಾರೀತಿ ಏತ್ಥ (ಪಾಚಿ. ಅಟ್ಠ. ೨೫೫-೨೫೬) ಯಾವಕಾಲಿಕಂ ಯಾಮಕಾಲಿಕಂ ಸತ್ತಾಹಕಾಲಿಕಂ ಯಾವಜೀವಿಕನ್ತಿ ಇಮಾನಿ ಚತ್ತಾರಿ ಕಾಲಿಕಾನಿ ವೇದಿತಬ್ಬಾನಿ. ತತ್ಥ ಪುರೇಭತ್ತಂ ಪಟಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬಂ ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಖಾದನೀಯಭೋಜನೀಯಂ ಯಾವ ಮಜ್ಝನ್ಹಿಕಸಙ್ಖತೋ ಕಾಲೋ, ತಾವ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬತೋ ಯಾವಕಾಲಿಕಂ. ಸದ್ಧಿಂ ಅನುಲೋಮಪಾನೇಹಿ ಅಟ್ಠವಿಧಂ ಪಾನಂ ಯಾವ ರತ್ತಿಯಾ ಪಚ್ಛಿಮಯಾಮಸಙ್ಖಾತೋ ¶ ಯಾಮೋ, ತಾವ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬತೋ ಯಾಮೋ ಕಾಲೋ ಅಸ್ಸಾತಿ ಯಾಮಕಾಲಿಕಂ. ಸಪ್ಪಿಆದಿ ಪಞ್ಚವಿಧಂ ಭೇಸಜ್ಜಂ ಪಟಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಸತ್ತಾಹಂ ನಿಧೇತಬ್ಬತೋ ಸತ್ತಾಹೋ ಕಾಲೋ ಅಸ್ಸಾತಿ ಸತ್ತಾಹಕಾಲಿಕಂ. ಠಪೇತ್ವಾ ಉದಕಂ ಅವಸೇಸಂ ಸಬ್ಬಮ್ಪಿ ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಂ ಯಾವಜೀವಂ ಪರಿಹರಿತ್ವಾ ಸತಿ ಪಚ್ಚಯೇ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬತೋ ಯಾವಜೀವಿಕನ್ತಿ ವುಚ್ಚತಿ.

೯೦. ತತ್ಥ ಯಾವಕಾಲಿಕೇಸು ಭೋಜನೀಯಂ ನಾಮ ಓದನೋ ಕುಮ್ಮಾಸೋ ಸತ್ತು ಮಚ್ಛೋ ಮಂಸನ್ತಿ. ಪಞ್ಚ ಭೋಜನಾನಿ ಯಾಮಕಾಲಿಕಂ ಸತ್ತಾಹಕಾಲಿಕಂ ಯಾವಜೀವಿಕಞ್ಚ ಠಪೇತ್ವಾ ಅವಸೇಸಂ ಖಾದನೀಯಂ ನಾಮ. ಏತ್ಥ (ಪಾಚಿ. ಅಟ್ಠ. ೨೪೮-೯) ಪನ ಯಂ ತಾವ ಸಕ್ಖಲಿಮೋದಕಾದಿ ಪುಬ್ಬಣ್ಣಾಪರಣ್ಣಮಯಂ ಖಾದನೀಯಂ, ತತ್ಥ ವತ್ತಬ್ಬಮೇವ ನತ್ಥಿ. ಯಮ್ಪಿ ವನಮೂಲಾದಿಪ್ಪಭೇದಂ ಆಮಿಸಗತಿಕಂ ಹೋತಿ. ಸೇಯ್ಯಥಿದಂ – ಮೂಲಖಾದನೀಯಂ ಕನ್ದಖಾದನೀಯಂ ಮುಳಾಲಖಾದನೀಯಂ ಮತ್ಥಕಖಾದನೀಯಂ ಖನ್ಧಖಾದನೀಯಂ ತಚಖಾದನೀಯಂ ಪತ್ತಖಾದನೀಯಂ ಪುಪ್ಫಖಾದನೀಯಂ ಫಲಖಾದನೀಯಂ ಅಟ್ಠಿಖಾದನೀಯಂ ಪಿಟ್ಠಖಾದನೀಯಂ ನಿಯ್ಯಾಸಖಾದನೀಯನ್ತಿ, ಇದಮ್ಪಿ ಖಾದನೀಯಸಙ್ಖ್ಯಮೇವ ಗಚ್ಛತಿ.

ತತ್ಥ ಪನ ಆಮಿಸಗತಿಕಸಲ್ಲಕ್ಖಣತ್ಥಂ ಇದಂ ಮುಖಮತ್ತನಿದಸ್ಸನಂ – ಮೂಲಖಾದನೀಯೇ ತಾವ ಮೂಲಕಮೂಲಂ ಖಾರಕಮೂಲಂ ಚಚ್ಚುಮೂಲಂ ತಮ್ಬಕಮೂಲಂ ತಣ್ಡುಲೇಯ್ಯಕಮೂಲಂ ವತ್ಥುಲೇಯ್ಯಕಮೂಲಂ ವಜಕಲಿಮೂಲಂ ಜಜ್ಝರಿಮೂಲನ್ತಿ ಏವಮಾದೀನಿ ಸೂಪೇಯ್ಯಪಣ್ಣಮೂಲಾನಿ ಆಮಿಸಗತಿಕಾನಿ. ಏತ್ಥ ಚ ವಜಕಲಿಮೂಲೇ ಜರಟ್ಠಂ ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ಛಡ್ಡೇನ್ತಿ, ತಂ ಯಾವಜೀವಿಕಂ ಹೋತಿ. ಅಞ್ಞಮ್ಪಿ ಏವರೂಪಂ ಏತೇನೇವ ನಯೇನ ವೇದಿತಬ್ಬಂ. ಮೂಲಕಖಾರಕಜಜ್ಝರಿಮೂಲಾನಂ ಪನ ಜರಟ್ಠಾನಿಪಿ ಆಮಿಸಗತಿಕಾನೇವಾತಿ ವುತ್ತಂ. ಯಾನಿ ಪನ ಪಾಳಿಯಂ –

‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಮೂಲಾನಿ ಭೇಸಜ್ಜಾನಿ ಹಲಿದ್ದಿಂ ಸಿಙ್ಗಿವೇರಂ ವಚಂ ವಚತ್ತಂ ಅತಿವಿಸಂ ಕಟುಕರೋಹಿಣಿಂ ಉಸೀರಂ ಭದ್ದಮುತ್ತಕಂ, ಯಾನಿ ವಾ ಪನಞ್ಞಾನಿಪಿ ಅತ್ಥಿ ಮೂಲಾನಿ ಭೇಸಜ್ಜಾನಿ ¶ ನೇವ ಖಾದನೀಯೇ ಖಾದನೀಯತ್ಥಂ ಫರನ್ತಿ, ನ ಭೋಜನೀಯೇ ಭೋಜನೀಯತ್ಥಂ ಫರನ್ತೀ’’ತಿ (ಮಹಾವ. ೨೬೩) –

ವುತ್ತಾನಿ, ತಾನಿ ಯಾವಜೀವಿಕಾನಿ. ತೇಸಂ ಚೂಳಪಞ್ಚಮೂಲಂ ಮಹಾಪಞ್ಚಮೂಲನ್ತಿಆದಿನಾ ನಯೇನ ಗಣಿಯಮಾನಾನಂ ಗಣನಾಯ ಅನ್ತೋ ನತ್ಥಿ, ಖಾದನೀಯತ್ಥಞ್ಚ ಭೋಜನೀಯತ್ಥಞ್ಚ ಅಫರಣಭಾವೋಯೇವ ಪನೇತೇಸಂ ಲಕ್ಖಣಂ. ತಸ್ಮಾ ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಮೂಲಂ ತೇಸು ತೇಸು ಜನಪದೇಸು ಪಕತಿಆಹಾರವಸೇನ ಮನುಸ್ಸಾನಂ ಖಾದನೀಯತ್ಥಂ ಭೋಜನೀಯತ್ಥಞ್ಚ ಫರತಿ, ತಂ ಯಾವಕಾಲಿಕಂ, ಇತರಂ ಯಾವಜೀವಿಕನ್ತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಂ ¶ . ಸುಬಹುಂ ವತ್ವಾಪಿ ಹಿ ಇಮಸ್ಮಿಂಯೇವ ಲಕ್ಖಣೇ ಠಾತಬ್ಬಂ. ನಾಮಸಞ್ಞಾಸು ಪನ ವುಚ್ಚಮಾನಾಸು ತಂ ತಂ ನಾಮಂ ಅಜಾನನ್ತಾನಂ ಸಮ್ಮೋಹೋಯೇವ ಹೋತಿ, ತಸ್ಮಾ ನಾಮಸಞ್ಞಾಯ ಆದರಂ ಅಕತ್ವಾ ಲಕ್ಖಣಮೇವ ದಸ್ಸಿತಂ. ಯಥಾ ಚ ಮೂಲೇ, ಏವಂ ಕನ್ದಾದೀಸುಪಿ ಲಕ್ಖಣಂ ದಸ್ಸಯಿಸ್ಸಾಮ, ತಸ್ಸೇವ ವಸೇನ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ. ಯಞ್ಚ ತಂ ಪಾಳಿಯಂ ಹಲಿದ್ದಾದಿ ಅಟ್ಠವಿಧಂ ವುತ್ತಂ, ತಸ್ಸ ಖನ್ಧತಚಪುಪ್ಫಫಲಾದಿ ಸಬ್ಬಂ ಯಾವಜೀವಿಕನ್ತಿ ವುತ್ತಂ.

ಕನ್ದಖಾದನೀಯೇ ದುವಿಧೋ ಕನ್ದೋ ದೀಘೋ ಚ ಭಿಸಕಿಂಸುಕಕನ್ದಾದಿ, ವಟ್ಟೋ ಚ ಉಪ್ಪಲಕಸೇರುಕಕನ್ದಾದಿ, ಯಂ ಗಣ್ಠೀತಿಪಿ ವದನ್ತಿ. ತತ್ಥ ಸಬ್ಬೇಸಂ ಕನ್ದಾನಂ ಜಿಣ್ಣಜರಟ್ಠಟ್ಠಾನಞ್ಚ ಛಲ್ಲಿ ಚ ಸುಖುಮಮೂಲಾನಿ ಚ ಯಾವಜೀವಿಕಾನಿ, ತರುಣೋ ಪನ ಸುಖಖಾದನೀಯೋ ಸಾಲಕಲ್ಯಾಣಿಪೋತಕಕನ್ದೋ ಕಿಂಸುಕಪೋತಕಕನ್ದೋ ಅಮ್ಬಾಟಕಕನ್ದೋ ಕೇತಕಕನ್ದೋ ಮಾಲುವಕನ್ದೋ ಭಿಸಸಙ್ಖಾತೋ ಪದುಮಪುಣ್ಡರೀಕಕನ್ದೋ ಪಿಣ್ಡಾಲುಮಸಾಲುಆದಯೋ ಚ ಖೀರವಲ್ಲಿಕನ್ದೋ ಆಲುವಕನ್ದೋ ಸಿಗ್ಗುಕನ್ದೋ ತಾಲಕನ್ದೋ ನೀಲುಪ್ಪಲರತ್ತುಪ್ಪಲಕುಮುದಸೋಗನ್ಧಿಕಾನಂ ಕನ್ದಾ ಕದಲಿಕನ್ದೋ ವೇಳುಕನ್ದೋ ಕಸೇರುಕಕನ್ದೋತಿ ಏವಮಾದಯೋ ತೇಸು ತೇಸು ಜನಪದೇಸು ಪಕತಿಆಹಾರವಸೇನ ಮನುಸ್ಸಾನಂ ಖಾದನೀಯತ್ಥಞ್ಚ ಭೋಜನೀಯತ್ಥಞ್ಚ ಫರಣಕಕನ್ದಾ ಯಾವಕಾಲಿಕಾ. ಖೀರವಲ್ಲಿಕನ್ದೋ ಅಧೋತೋ ಯಾವಜೀವಿಕೋ, ಧೋತೋ ಯಾವಕಾಲಿಕೋ. ಖೀರಕಾಕೋಲಿಜೀವಿಕಉಸಭಕಲಸುಣಾದಿಕನ್ದಾ ಪನ ಯಾವಜೀವಿಕಾ. ತೇ ಪಾಳಿಯಂ ‘‘ಯಾನಿ ವಾ ಪನಞ್ಞಾನಿಪಿ ಅತ್ಥಿ ಮೂಲಾನಿ ಭೇಸಜ್ಜಾನೀ’’ತಿ ಏವಂ (ಮಹಾವ. ೨೬೩) ಮೂಲಭೇಸಜ್ಜಸಙ್ಗಹೇನೇವ ಸಙ್ಗಹಿತಾ.

ಮುಳಾಲಖಾದನೀಯೇ ಪದುಮಮುಳಾಲಂ ಪುಣ್ಡರೀಕಮುಳಾಲಂ ಮೂಲಸದಿಸಂಯೇವ. ಏರಕಮುಳಾಲಂ ಕನ್ದುಲಮುಳಾಲನ್ತಿ ಏವಮಾದಿ ತೇಸು ತೇಸು ಜನಪದೇಸು ಪಕತಿಆಹಾರವಸೇನ ಮನುಸ್ಸಾನಂ ಖಾದನೀಯತ್ಥಂ ಭೋಜನೀಯತ್ಥಞ್ಚ ಫರಣಕಮುಳಾಲಂ ಯಾವಕಾಲಿಕಂ, ಹಲಿದ್ದಿಸಿಙ್ಗಿವೇರಮಕಚಿಚತುರಸ್ಸವಲ್ಲಿಕೇತಕತಾಲಹಿನ್ತಾಲಕುನ್ತಾಲನಾಳಿಕೇರಪೂಗರುಕ್ಖಾದಿಮುಳಾಲಂ ಪನ ಯಾವಜೀವಿಕಂ. ತಂ ಸಬ್ಬಮ್ಪಿ ಪಾಳಿಯಂ ‘‘ಯಾನಿ ವಾ ಪನಞ್ಞಾನಿಪಿ ಅತ್ಥಿ ಮೂಲಾನಿ ಭೇಸಜ್ಜಾನೀ’’ತಿ ಏವಂ ಮೂಲಭೇಸಜ್ಜಸಙ್ಗಹೇನೇವ ಸಙ್ಗಹಿತಂ.

ಮತ್ಥಕಖಾದನೀಯೇ ¶ ತಾಲಹಿನ್ತಾಲಕುನ್ತಾಲಕೇತಕನಾಳಿಕೇರಪೂಗರುಕ್ಖಖಜ್ಜೂರಿವೇತ್ತಏರಕಕದಲೀನಂ ಕಳೀರಸಙ್ಖಾತಾ ಮತ್ಥಕಾ, ವೇಣುಕಳೀರೋ ನಳಕಳೀರೋ ಉಚ್ಛುಕಳೀರೋ ¶ ಮೂಲಕಕಳೀರೋ ಸಾಸಪಕಳೀರೋ ಸತಾವರಿಕಳೀರೋ ಸತ್ತನ್ನಂ ಧಞ್ಞಾನಂ ಕಳೀರಾತಿ ಏವಮಾದಿ ತೇಸು ತೇಸು ಜನಪದೇಸು ಪಕತಿಆಹಾರವಸೇನ ಮನುಸ್ಸಾನಂ ಖಾದನೀಯತ್ಥಂ ಭೋಜನೀಯತ್ಥಞ್ಚ ಫರಣಕೋ ರುಕ್ಖವಲ್ಲಿಆದೀನಂ ಮತ್ಥಕೋ ಯಾವಕಾಲಿಕೋ, ಹಲಿದ್ದಿಸಿಙ್ಗಿವೇರವಚಮಕಚಿಲಸುಣಾನಂ ಕಳೀರಾ, ತಾಲಹಿನ್ತಾಲಕುನ್ತಾಲನಾಳಿಕೇರಕಳೀರಾನಞ್ಚ ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ಪಾತಿತೋ ಜರಟ್ಠಬುನ್ದೋ ಯಾವಜೀವಿಕೋ.

ಖನ್ಧಖಾದನೀಯೇ ಅನ್ತೋಪಥವೀಗತೋ ಸಾಲಕಲ್ಯಾಣೀಖನ್ಧೋ ಉಚ್ಛುಖನ್ಧೋ ನೀಲುಪ್ಪಲರತ್ತುಪ್ಪಲಕುಮುದಸೋಗನ್ಧಿಕಾನಂ ದಣ್ಡಕಖನ್ಧಾತಿ ಏವಮಾದಿ ತೇಸು ತೇಸು ಜನಪದೇಸು ಪಕತಿಆಹಾರವಸೇನ ಮನುಸ್ಸಾನಂ ಖಾದನೀಯತ್ಥಂ ಭೋಜನೀಯತ್ಥಞ್ಚ ಫರಣಕೋ ಖನ್ಧೋ ಯಾವಕಾಲಿಕೋ, ಉಪ್ಪಲಜಾತೀನಂ ಪಣ್ಣದಣ್ಡಕೋ ಪದುಮಜಾತೀನಂ ಸಬ್ಬೋಪಿ ದಣ್ಡಕೋ ಕರವಿನ್ದದಣ್ಡಾದಯೋ ಚ ಅವಸೇಸಸಬ್ಬಖನ್ಧಾ ಯಾವಜೀವಿಕಾ.

ತಚಖಾದನೀಯೇ ಉಚ್ಛುತಚೋವ ಏಕೋ ಯಾವಕಾಲಿಕೋ, ಸೋಪಿ ಸರಸೋ, ಸೇಸೋ ಸಬ್ಬೋ ಯಾವಜೀವಿಕೋ. ತೇಸಂ ಪನ ಮತ್ಥಕಖನ್ಧತಚಾನಂ ತಿಣ್ಣಮ್ಪಿ ಪಾಳಿಯಂ ಕಸಾವಭೇಸಜ್ಜೇನ ಸಙ್ಗಹೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ. ವುತ್ತಞ್ಹೇತಂ –

‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಕಸಾವಾನಿ ಭೇಸಜ್ಜಾನಿ ನಿಮ್ಬಕಸಾವಂ ಕುಟಜಕಸಾವಂ ಪಟೋಲಕಸಾವಂ ಫಗ್ಗವಕಸಾವಂ ನತ್ತಮಾಲಕಸಾವಂ, ಯಾನಿ ವಾ ಪನಞ್ಞಾನಿಪಿ ಅತ್ಥಿ ಕಸಾವಾನಿ ಭೇಸಜ್ಜಾನಿ ನೇವ ಖಾದನೀಯೇ ಖಾದನೀಯತ್ಥಂ ಫರನ್ತಿ, ನ ಭೋಜನೀಯೇ ಭೋಜನೀಯತ್ಥಂ ಫರನ್ತೀ’’ತಿ (ಮಹಾವ. ೨೬೩).

ಏತ್ಥ ಹಿ ಏತೇಸಮ್ಪಿ ಸಙ್ಗಹೋ ಸಿಜ್ಝತಿ. ವುತ್ತಕಸಾವಾನಿ ಚ ಸಬ್ಬಕಪ್ಪಿಯಾನೀತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಾನಿ.

ಪತ್ತಖಾದನೀಯೇ ಮೂಲಕಂ ಖಾರಕೋ ಚಚ್ಚು ತಮ್ಬಕೋ ತಣ್ಡುಲೇಯ್ಯಕೋ ಪಪುನ್ನಾಗೋ ವತ್ಥುಲೇಯ್ಯಕೋ ವಜಕಲಿ ಜಜ್ಝರಿ ಸೇಲ್ಲು ಸಿಗ್ಗು ಕಾಸಮದ್ದಕೋ ಉಮ್ಮಾಚೀನಮುಗ್ಗೋ ಮಾಸೋ ರಾಜಮಾಸೋ ಠಪೇತ್ವಾ ಮಹಾನಿಪ್ಫಾವಂ ಅವಸೇಸನಿಪ್ಫಾವೋ ಅಗ್ಗಿಮನ್ಥೋ ಸುನಿಸನ್ನಕೋ ಸೇತವರಣೋ ನಾಳಿಕಾ ಭೂಮಿಯಂ ಜಾತಲೋಣೀತಿ ಏತೇಸಂ ಪತ್ತಾನಿ, ಅಞ್ಞಾನಿ ಚ ಏವರೂಪಾನಿ ತೇಸು ತೇಸು ಜನಪದೇಸು ಪಕತಿಆಹಾರವಸೇನ ಮನುಸ್ಸಾನಂ ಖಾದನೀಯತ್ಥಞ್ಚ ಭೋಜನೀಯತ್ಥಞ್ಚ ಫರಣಕಾನಿ ಪತ್ತಾನಿ ಏಕಂಸೇನ ಯಾವಕಾಲಿಕಾನಿ ¶ , ಯಾ ಪನಞ್ಞಾ ¶ ಮಹಾನಖಪಿಟ್ಠಿಮತ್ತಪಣ್ಣಾ ಲೋಣಿರುಕ್ಖೇ ಚ ಗಚ್ಛೇ ಚ ಆರೋಹತಿ, ತಸ್ಸಾ ಪತ್ತಂ ಯಾವಜೀವಿಕಂ. ಬ್ರಹ್ಮಿಪತ್ತಞ್ಚ ಯಾವಕಾಲಿಕನ್ತಿ ದೀಪವಾಸಿನೋ ವದನ್ತಿ. ಅಮ್ಬಪಲ್ಲವಂ ಯಾವಕಾಲಿಕಂ, ಅಸೋಕಪಲ್ಲವಂ ಪನ ಯಾವಜೀವಿಕಂ. ಯಾನಿ ಚಞ್ಞಾನಿ ಪಾಳಿಯಂ –

‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಣ್ಣಾನಿ ಭೇಸಜ್ಜಾನಿ ನಿಮ್ಬಪಣ್ಣಂ ಕುಟಜಪಣ್ಣಂ ಪಟೋಲಪಣ್ಣಂ ಸುಲಸಿಪಣ್ಣಂ ಕಪ್ಪಾಸಪಣ್ಣಂ, ಯಾನಿ ವಾ ಪನಞ್ಞಾನಿಪಿ ಅತ್ಥಿ ಪಣ್ಣಾನಿ ಭೇಸಜ್ಜಾನಿ ನೇವ ಖಾದನೀಯೇ ಖಾದನೀಯತ್ಥಂ ಫರನ್ತಿ, ನ ಭೋಜನೀಯೇ ಭೋಜನೀಯತ್ಥಂ ಫರನ್ತೀ’’ತಿ (ಮಹಾವ. ೨೬೩) –

ವುತ್ತಾನಿ, ತಾನಿ ಯಾವಜೀವಿಕಾನಿ. ನ ಕೇವಲಞ್ಚ ಪಣ್ಣಾನಿ, ತೇಸಂ ಪುಪ್ಫಫಲಾನಿಪಿ. ಯಾವಜೀವಿಕಪಣ್ಣಾನಂ ಪನ ಫಗ್ಗವಪಣ್ಣಂ ಅಜ್ಜುಕಪಣ್ಣಂ ಫಣಿಜ್ಜಕಪಣ್ಣಂ ತಮ್ಬೂಲಪಣ್ಣಂ ಪದುಮಿನಿಪಣ್ಣನ್ತಿ ಏವಂ ಗಣನವಸೇನ ಅನ್ತೋ ನತ್ಥಿ.

ಪುಪ್ಫಖಾದನೀಯೇ ಮೂಲಕಪುಪ್ಫಂ ಖಾರಕಪುಪ್ಫಂ ಚಚ್ಚುಪುಪ್ಫಂ ತಮ್ಬಕಪುಪ್ಫಂ ವಜಕಲಿಪುಪ್ಫಂ ಜಜ್ಝರಿಪುಪ್ಫಂ ಚೂಳನಿಪ್ಫಾವಪುಪ್ಫಂ ಮಹಾನಿಪ್ಫಾವಪುಪ್ಫಂ ಕಸೇರುಕಪುಪ್ಫಂ ನಾಳಿಕೇರತಾಲಕೇತಕಾನಂ ತರುಣಪುಪ್ಫಾನಿ ಸೇತವರಣಪುಪ್ಫಂ ಸಿಗ್ಗುಪುಪ್ಫಂ ಉಪ್ಪಲಪದುಮಜಾತಿಕಾನಂ ಪುಪ್ಫಾನಂ ಕಣ್ಣಿಕಾಮತ್ತಂ ಅಗನ್ಧಿಪುಪ್ಫಂ ಕರೀರಪುಪ್ಫಂ ಜೀವನ್ತೀ ಪುಪ್ಫನ್ತಿ ಏವಮಾದಿ ತೇಸು ತೇಸು ಜನಪದೇಸು ಪಕತಿಆಹಾರವಸೇನ ಮನುಸ್ಸಾನಂ ಖಾದನೀಯತ್ಥಂ ಭೋಜನೀಯತ್ಥಞ್ಚ ಫರಣಪುಪ್ಫಂ ಯಾವಕಾಲಿಕಂ, ಅಸೋಕಬಕುಲಕುಯ್ಯಕಪುನ್ನಾಗಚಮ್ಪಕಜಾತಿಕರವೀರಕಣಿಕಾರಕುನ್ದನವಮಾಲಿಕಮಲ್ಲಿಕಾದೀನಂ ಪನ ಪುಪ್ಫಂ ಯಾವಜೀವಿಕಂ, ತಸ್ಸ ಗಣನಾಯ ಅನ್ತೋ ನತ್ಥಿ. ಪಾಳಿಯಂ ಪನಸ್ಸ ಕಸಾವಭೇಸಜ್ಜೇನ ಸಙ್ಗಹೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ.

ಫಲಖಾದನೀಯೇ ಪನಸಲಬುಜತಾಲನಾಳಿಕೇರಅಮ್ಬಜಮ್ಬುಅಮ್ಬಾಟಕತಿನ್ತಿಣಿಕಮಾತುಲುಙ್ಗಕಪಿತ್ಥಲಾಬುಕುಮ್ಭಣ್ಡಪುಸ್ಸಫಲತಿಮ್ಬರೂಸಕತಿಪುಸವಾತಿಙ್ಗಣಚೋಚಮೋಚಮಧುಕಾದೀನಂ ಫಲಾನಿ, ಯಾನಿ ಲೋಕೇ ತೇಸು ತೇಸು ಜನಪದೇಸು ಪಕತಿಆಹಾರವಸೇನ ಮನುಸ್ಸಾನಂ ಖಾದನೀಯತ್ಥಂ ಭೋಜನೀಯತ್ಥಞ್ಚ ಫರನ್ತಿ, ಸಬ್ಬಾನಿ ತಾನಿ ಯಾವಕಾಲಿಕಾನಿ, ನಾಮಗಣನವಸೇನ ತೇಸಂ ನ ಸಕ್ಕಾ ಪರಿಯನ್ತಂ ದಸ್ಸೇತುಂ. ಯಾನಿ ಪನ ಪಾಳಿಯಂ –

‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಫಲಾನಿ ಭೇಸಜ್ಜಾನಿ ಬಿಲಙ್ಗಂ ಪಿಪ್ಪಲಿಂ ಮರೀಚಂ ಹರೀತಕಂ ವಿಭೀತಕಂ ಆಮಲಕಂ ಗೋಟ್ಠಫಲಂ, ಯಾನಿ ವಾ ಪನಞ್ಞಾನಿಪಿ ¶ ಅತ್ಥಿ ಫಲಾನಿ ಭೇಸಜ್ಜಾನಿ ನೇವ ಖಾದನೀಯೇ ಖಾದನೀಯತ್ಥಂ ಫರನ್ತಿ, ನ ಭೋಜನೀಯೇ ಭೋಜನೀಯತ್ಥಂ ಫರನ್ತೀ’’ತಿ (ಮಹಾವ. ೨೬೩) –

ವುತ್ತಾನಿ ¶ , ತಾನಿ ಯಾವಜೀವಿಕಾನಿ. ತೇಸಮ್ಪಿ ಅಪರಿಪಕ್ಕಾನಿ ಅಚ್ಛಿವಬಿಮ್ಬವರಣಕೇತಕಕಾಸ್ಮರೀಆದೀನಂ ಫಲಾನಿ ಜಾತಿಫಲಂ ಕಟುಕಫಲಂ ಏಳಾ ತಕ್ಕೋಲನ್ತಿ ಏವಂ ನಾಮವಸೇನ ನ ಸಕ್ಕಾ ಪರಿಯನ್ತಂ ದಸ್ಸೇತುಂ.

ಅಟ್ಠಿಖಾದನೀಯೇ ಲಬುಜಟ್ಠಿ ಪನಸಟ್ಠಿ ಅಮ್ಬಾಟಕಟ್ಠಿ ಸಾಲಟ್ಠಿ ಖಜ್ಜೂರೀಕೇತಕತಿಮ್ಬರೂಸಕಾನಂ ತರುಣಫಲಟ್ಠಿ ತಿನ್ತಿಣಿಕಟ್ಠಿ ಬಿಮ್ಬಫಲಟ್ಠಿ ಉಪ್ಪಲಪದುಮಜಾತೀನಂ ಪೋಕ್ಖರಟ್ಠೀತಿ ಏವಮಾದೀನಿ ತೇಸು ತೇಸು ಜನಪದೇಸು ಮನುಸ್ಸಾನಂ ಪಕತಿಆಹಾರವಸೇನ ಖಾದನೀಯತ್ಥಂ ಭೋಜನೀಯತ್ಥಞ್ಚ ಫರಣಕಾನಿ ಅಟ್ಠೀನಿ ಯಾವಕಾಲಿಕಾನಿ, ಮಧುಕಟ್ಠಿ ಪುನ್ನಾಗಟ್ಠಿ ಹರೀತಕಾದೀನಂ ಅಟ್ಠೀನಿ ಸಿದ್ಧತ್ಥಕಟ್ಠಿ ರಾಜಿಕಟ್ಠೀತಿ ಏವಮಾದೀನಿ ಅಟ್ಠೀನಿ ಯಾವಜೀವಿಕಾನಿ. ತೇಸಂ ಪಾಳಿಯಂ ಫಲಭೇಸಜ್ಜೇನೇವ ಸಙ್ಗಹೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ.

ಪಿಟ್ಠಖಾದನೀಯೇ ಸತ್ತನ್ನಂ ತಾವ ಧಞ್ಞಾನಂ ಧಞ್ಞಾನುಲೋಮಾನಂ ಅಪರಣ್ಣಾನಞ್ಚ ಪಿಟ್ಠಂ ಪನಸಪಿಟ್ಠಂ ಲಬುಜಪಿಟ್ಠಂ ಅಮ್ಬಾಟಕಪಿಟ್ಠಂ ಸಾಲಪಿಟ್ಠಂ ಧೋತಕತಾಲಪಿಟ್ಠಂ ಖೀರವಲ್ಲಿಪಿಟ್ಠಞ್ಚಾತಿ ಏವಮಾದೀನಿ ತೇಸು ತೇಸು ಜನಪದೇಸು ಪಕತಿಆಹಾರವಸೇನ ಮನುಸ್ಸಾನಂ ಖಾದನೀಯತ್ಥಂ ಭೋಜನೀಯತ್ಥಞ್ಚ ಫರಣಕಾನಿ ಪಿಟ್ಠಾನಿ ಯಾವಕಾಲಿಕಾನಿ, ಅಧೋತಕಂ ತಾಲಪಿಟ್ಠಂ ಖೀರವಲ್ಲಿಪಿಟ್ಠಂ ಅಸ್ಸಗನ್ಧಾದಿಪಿಟ್ಠಾನಿ ಚ ಯಾವಜೀವಿಕಾನಿ. ತೇಸಂ ಪಾಳಿಯಂ ಕಸಾವೇಹಿ ಮೂಲಫಲೇಹಿ ಚ ಸಙ್ಗಹೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ.

ನಿಯ್ಯಾಸಖಾದನೀಯೇ – ಏಕೋ ಉಚ್ಛುನಿಯ್ಯಾಸೋವ ಸತ್ತಾಹಕಾಲಿಕೋ, ಸೇಸಾ –

‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಜತೂನಿ ಭೇಸಜ್ಜಾನಿ ಹಿಙ್ಗುಂ ಹಿಙ್ಗುಜತುಂ ಹಿಙ್ಗುಸಿಪಾಟಿಕಂ ತಕಂ ತಕಪತ್ತಿಂ ತಕಪಣ್ಣಿಂ ಸಜ್ಜುಲಸಂ, ಯಾನಿ ವಾ ಪನಞ್ಞಾನಿಪಿ ಅತ್ಥಿ ಜತೂನಿ ಭೇಸಜ್ಜಾನೀ’’ತಿ (ಮಹಾವ. ೨೬೩) –

ಏವಂ ಪಾಳಿಯಂ ವುತ್ತಾ ನಿಯ್ಯಾಸಾ ಯಾವಜೀವಿಕಾ. ತತ್ಥ ಯೇವಾಪನಕವಸೇನ ಸಙ್ಗಹಿತಾನಂ ಅಮ್ಬನಿಯ್ಯಾಸೋ ಕಣಿಕಾರನಿಯ್ಯಾಸೋತಿ ಏವಂ ನಾಮವಸೇನ ನ ಸಕ್ಕಾ ಪರಿಯನ್ತಂ ದಸ್ಸೇತುಂ. ಏವಂ ಇಮೇಸು ಮೂಲಖಾದನೀಯಾದೀಸು ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಯಾವಕಾಲಿಕಂ, ಸಬ್ಬಮ್ಪಿ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಅತ್ಥೇ ಅವಸೇಸಂ ಖಾದನೀಯಂ ನಾಮಾತಿ ಸಙ್ಗಹಿತಂ.

೯೧. ಯಾಮಕಾಲಿಕೇಸು ¶ ಪನ ಅಟ್ಠ ಪಾನಾನಿ ನಾಮ ಅಮ್ಬಪಾನಂ ಜಮ್ಬುಪಾನಂ ಚೋಚಪಾನಂ ಮೋಚಪಾನಂ ಮಧುಕಪಾನಂ ಮುದ್ದಿಕಪಾನಂ ಸಾಲೂಕಪಾನಂ ಫಾರುಸಕಪಾನನ್ತಿ ಇಮಾನಿ ಅಟ್ಠ ಪಾನಾನಿ. ತತ್ಥ (ಮಹಾವ. ಅಟ್ಠ. ೩೦೦) ಅಮ್ಬಪಾನನ್ತಿ ಆಮೇಹಿ ವಾ ಪಕ್ಕೇಹಿ ವಾ ಅಮ್ಬೇಹಿ ಕತಪಾನಂ. ತತ್ಥ ಆಮೇಹಿ ಕರೋನ್ತೇನ ¶ ಅಮ್ಬತರುಣಾನಿ ಭಿನ್ದಿತ್ವಾ ಉದಕೇ ಪಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಆತಪೇ ಆದಿಚ್ಚಪಾಕೇನ ಪಚಿತ್ವಾ ಪರಿಸ್ಸಾವೇತ್ವಾ ತದಹುಪಟಿಗ್ಗಹಿತಕೇಹಿ ಮಧುಸಕ್ಕಾರಕಪ್ಪೂರಾದೀಹಿ ಯೋಜೇತ್ವಾ ಕಾತಬ್ಬಂ, ಏವಂ ಕತಂ ಪುರೇಭತ್ತಮೇವ ಕಪ್ಪತಿ. ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನೇಹಿ ಕತಂ ಲಭಿತ್ವಾ ಪನ ಪುರೇಭತ್ತಂ ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಂ ಪುರೇಭತ್ತಂ ಸಾಮಿಸಪರಿಭೋಗೇನಪಿ ವಟ್ಟತಿ, ಪಚ್ಛಾಭತ್ತಂ ನಿರಾಮಿಸಪರಿಭೋಗೇನ ಯಾವ ಅರುಣುಗ್ಗಮನಾ ವಟ್ಟತಿ. ಏಸ ನಯೋ ಸಬ್ಬಪಾನೇಸು. ಜಮ್ಬುಪಾನನ್ತಿ ಜಮ್ಬುಫಲೇಹಿ ಕತಪಾನಂ. ಚೋಚಪಾನನ್ತಿ ಅಟ್ಠಿಕಕದಲಿಫಲೇಹಿ ಕತಪಾನಂ. ಮೋಚಪಾನನ್ತಿ ಅನಟ್ಠಿಕೇಹಿ ಕದಲಿಫಲೇಹಿ ಕತಪಾನಂ. ಮಧುಕಪಾನನ್ತಿ ಮಧುಕಾನಂ ಜಾತಿರಸೇನ ಕತಪಾನಂ. ತಂ ಪನ ಉದಕಸಮ್ಭಿನ್ನಂ ವಟ್ಟತಿ, ಸುದ್ಧಂ ನ ವಟ್ಟತಿ. ಮುದ್ದಿಕಪಾನನ್ತಿ ಮುದ್ದಿಕಾ ಉದಕೇ ಮದ್ದಿತ್ವಾ ಅಮ್ಬಪಾನಂ ವಿಯ ಕತಪಾನಂ. ಸಾಲೂಕಪಾನನ್ತಿ ರತ್ತುಪ್ಪಲನೀಲುಪ್ಪಲಾದೀನಂ ಸಾಲೂಕೇ ಮದ್ದಿತ್ವಾ ಕತಪಾನಂ. ಫಾರುಸಕಪಾನನ್ತಿ ಫಾರುಸಕಫಲೇಹಿ ಅಮ್ಬಪಾನಂ ವಿಯ ಕತಪಾನಂ. ಇಮಾನಿ ಅಟ್ಠ ಪಾನಾನಿ ಸೀತಾನಿಪಿ ಆದಿಚ್ಚಪಾಕಾನಿಪಿ ವಟ್ಟನ್ತಿ, ಅಗ್ಗಿಪಾಕಾನಿ ನ ವಟ್ಟನ್ತಿ.

ಅವಸೇಸಾನಿ ವೇತ್ತತಿನ್ತಿಣಿಕಮಾತುಲುಙ್ಗಕಪಿತ್ಥಕೋಸಮ್ಬಕರಮನ್ದಾದಿಖುದ್ದಕಫಲಪಾನಾನಿ ಅಟ್ಠಪಾನಗಅಕಾನೇವ. ತಾನಿ ಕಿಞ್ಚಾಪಿ ಪಾಳಿಯಂ ನ ವುತ್ತಾನಿ, ಅಥ ಖೋ ಕಪ್ಪಿಯಂ ಅನುಲೋಮೇನ್ತಿ, ತಸ್ಮಾ ಕಪ್ಪನ್ತಿ. ‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸಬ್ಬಂ ಫಲರಸಂ ಠಪೇತ್ವಾ ಧಞ್ಞಫಲರಸ’’ನ್ತಿ (ಮಹಾವ. ಅಟ್ಠ. ೩೦೦) ವುತ್ತತ್ತಾ ಠಪೇತ್ವಾ ಸಾನುಲೋಮಧಞ್ಞಫಲರಸಂ ಅಞ್ಞಂ ಫಲಪಾನಂ ನಾಮ ಅಕಪ್ಪಿಯಂ ನತ್ಥಿ, ಸಬ್ಬಂ ಯಾಮಕಾಲಿಕಮೇವ. ತತ್ಥ ಸಾನುಲೋಮಧಞ್ಞಫಲರಸೋ ನಾಮ ಸತ್ತನ್ನಞ್ಚೇವ ಧಞ್ಞಾನಂ ತಾಲನಾಳಿಕೇರಪನಸಲಬುಜಅಲಾಬುಕುಮ್ಭಣ್ಡಪುಸ್ಸಫಲತಿಪುಸಏಳಾಲುಕಾತಿ ನವನ್ನಞ್ಚ ಮಹಾಫಲಾನಂ ಸಬ್ಬೇಸಞ್ಚ ಪುಬ್ಬಣ್ಣಾಪರಣ್ಣಾನಂ ಅನುಲೋಮಧಞ್ಞಾನಂ ರಸೋ ಯಾವಕಾಲಿಕೋ, ತಸ್ಮಾ ಪಚ್ಛಾಭತ್ತಂ ನ ವಟ್ಟತಿ. ‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸಬ್ಬಂ ಪತ್ತರಸಂ ಠಪೇತ್ವಾ ಡಾಕರಸ’’ನ್ತಿ (ಮಹಾವ. ೩೦೦) ವುತ್ತತ್ತಾ ಪಕ್ಕಡಾಕರಸಂ ಠಪೇತ್ವಾ ಯಾವಕಾಲಿಕಪತ್ತಾನಮ್ಪಿ ಸೀತೋದಕೇನ ಮದ್ದಿತ್ವಾ ಕತರಸೋ ವಾ ಆದಿಚ್ಚಪಾಕೋ ವಾ ವಟ್ಟತಿ. ‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸಬ್ಬಂ ಪುಪ್ಫರಸಂ ಠಪೇತ್ವಾ ಮಧುಕಪುಪ್ಫರಸ’’ನ್ತಿ ವುತ್ತತ್ತಾ ಮಧುಕಪುಪ್ಫರಸಂ ಠಪೇತ್ವಾ ಸಬ್ಬೋಪಿ ಪುಪ್ಫರಸೋ ವಟ್ಟತಿ.

೯೨. ಸತ್ತಾಹಕಾಲಿಕಂ ¶ ನಾಮ ಸಪ್ಪಿ ನವನೀತಂ ತೇಲಂ ಮಧು ಫಾಣಿತನ್ತಿ ಇಮಾನಿ ಪಞ್ಚ ಭೇಸಜ್ಜಾನಿ. ತತ್ಥ ಸಪ್ಪಿ ನಾಮ ಗೋಸಪ್ಪಿ ವಾ ಅಜಿಕಾಸಪ್ಪಿ ವಾ ಮಹಿಂಸಸಪ್ಪಿ ವಾ ಯೇಸಂ ಮಂಸಂ ಕಪ್ಪತಿ, ತೇಸಂ ಸಪ್ಪಿ. ನವನೀತಂ ನಾಮ ತೇಸಂಯೇವ ನವನೀತಂ. ತೇಲಂ ನಾಮ ತಿಲತೇಲಂ ಸಾಸಪತೇಲಂ ಮಧುಕತೇಲಂ ಏರಣ್ಡತೇಲಂ ವಸಾತೇಲಂ. ಮಧು ನಾಮ ಮಕ್ಖಿಕಾಮಧು. ಫಾಣಿತಂ ನಾಮ ಉಚ್ಛುಮ್ಹಾ ನಿಬ್ಬತ್ತಂ (ಪಚಿ. ೨೬೦). ಯಾವಜೀವಿಕಂ ಪನ ಹೇಟ್ಠಾ ಯಾವಕಾಲಿಕೇ ಮೂಲಖಾದನೀಯಾದೀಸು ವುತ್ತನಯೇನೇವ ವೇದಿತಬ್ಬಂ.

೯೩. ತತ್ಥ ¶ (ಪಾಚಿ. ಅಟ್ಠ. ೨೫೬) ಅರುಣೋದಯೇ ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಂ ಯಾವಕಾಲಿಕಂ ಸತಕ್ಖತ್ತುಮ್ಪಿ ನಿದಹಿತ್ವಾ ಯಾವ ಕಾಲೋ ನಾತಿಕ್ಕಮತಿ, ತಾವ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ, ಯಾಮಕಾಲಿಕಂ ಏಕಂ ಅಹೋರತ್ತಂ, ಸತ್ತಾಹಕಾಲಿಕಂ ಸತ್ತರತ್ತಂ, ಇತರಂ ಸತಿ ಪಚ್ಚಯೇ ಯಾವಜೀವಮ್ಪಿ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಪಟಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಏಕರತ್ತಂ ವೀತಿನಾಮಿತಂ ಪನ ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಯಾವಕಾಲಿಕಂ ವಾ ಯಾಮಕಾಲಿಕಂ ವಾ ಅಜ್ಝೋಹರಿತುಕಾಮತಾಯ ಗಣ್ಹನ್ತಸ್ಸ ಪಟಿಗ್ಗಹಣೇ ತಾವ ದುಕ್ಕಟಂ, ಅಜ್ಝೋಹರತೋ ಪನ ಏಕಮೇಕಸ್ಮಿಂ ಅಜ್ಝೋಹಾರೇ ಸನ್ನಿಧಿಪಚ್ಚಯಾ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ. ಸಚೇಪಿ ಪತ್ತೋ ದುದ್ಧೋತೋ ಹೋತಿ, ಯಂ ಅಙ್ಗುಲಿಯಾ ಘಂಸನ್ತಸ್ಸ ಲೇಖಾ ಪಞ್ಞಾಯತಿ, ಗಣ್ಠಿಕಪತ್ತಸ್ಸ ವಾ ಗಣ್ಠಿಕನ್ತರೇ ಸ್ನೇಹೋ ಪವಿಟ್ಠೋ ಹೋತಿ, ಸೋ ಉಣ್ಹೇ ಓತಾಪೇನ್ತಸ್ಸ ಪಗ್ಘರತಿ, ಉಣ್ಹಯಾಗುಯಾ ವಾ ಗಹಿತಾಯ ಸನ್ದಿಸ್ಸತಿ, ತಾದಿಸೇ ಪತ್ತೇಪಿ ಪುನದಿವಸೇ ಭುಞ್ಜನ್ತಸ್ಸ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ, ತಸ್ಮಾ ಪತ್ತಂ ಧೋವಿತ್ವಾ ಪುನ ತತ್ಥ ಅಚ್ಛೋದಕಂ ವಾ ಆಸಿಞ್ಚಿತ್ವಾ ಅಙ್ಗುಲಿಯಾ ವಾ ಘಂಸಿತ್ವಾ ನಿಸ್ನೇಹಭಾವೋ ಜಾನಿತಬ್ಬೋ. ಸಚೇ ಹಿ ಉದಕೇ ವಾ ಸ್ನೇಹಭಾವೋ, ಪತ್ತೇ ವಾ ಅಙ್ಗುಲಿಲೇಖಾ ಪಞ್ಞಾಯತಿ, ದುದ್ಧೋತೋ ಹೋತಿ, ತೇಲವಣ್ಣಪತ್ತೇ ಪನ ಅಙ್ಗುಲಿಲೇಖಾ ಪಞ್ಞಾಯತಿ, ಸಾ ಅಬ್ಬೋಹಾರಿಕಾ. ಯಮ್ಪಿ ಭಿಕ್ಖೂ ನಿರಪೇಕ್ಖಾ ಸಾಮಣೇರಾನಂ ಪರಿಚ್ಚಜನ್ತಿ, ತಞ್ಚೇ ಸಾಮಣೇರಾ ನಿದಹಿತ್ವಾ ದೇನ್ತಿ, ಸಬ್ಬಂ ವಟ್ಟತಿ. ಸಯಂ ಪಟಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಅಪರಿಚ್ಚತ್ತಮೇವ ಹಿ ದುತಿಯದಿವಸೇ ನ ವಟ್ಟತಿ. ತತೋ ಹಿ ಏಕಸಿತ್ಥಮ್ಪಿ ಅಜ್ಝೋಹರತೋ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಮೇವ. ಅಕಪ್ಪಿಯಮಂಸೇಸು ಮನುಸ್ಸಮಂಸೇ ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ, ಅವಸೇಸೇಸು ದುಕ್ಕಟೇನ ಸದ್ಧಿಂ.

ಯಾಮಕಾಲಿಕಂ ಸತಿ ಪಚ್ಚಯೇ ಅಜ್ಝೋಹರತೋ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ, ಆಹಾರತ್ಥಾಯ ಅಜ್ಝೋಹರತೋ ದುಕ್ಕಟೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ. ಸಚೇ ಪವಾರಿತೋ ಹುತ್ವಾ ಅನತಿರಿತ್ತಕತಂ ಅಜ್ಝೋಹರತಿ, ಪಕತಿಆಮಿಸೇ ದ್ವೇ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಾನಿ, ಮನುಸ್ಸಮಂಸೇ ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯೇನ ಸದ್ಧಿಂ ದ್ವೇ, ಸೇಸಅಕಪ್ಪಿಯಮಂಸೇ ದುಕ್ಕಟೇನ ಸದ್ಧಿಂ. ಯಾಮಕಾಲಿಕಂ ಸತಿ ¶ ಪಚ್ಚಯೇ ಸಾಮಿಸೇನ ಮುಖೇನ ಅಜ್ಝೋಹರತೋ ದ್ವೇ, ನಿರಾಮಿಸೇನ ಏಕಮೇವ. ಆಹಾರತ್ಥಾಯ ಅಜ್ಝೋಹರತೋ ವಿಕಪ್ಪದ್ವಯೇಪಿ ದುಕ್ಕಟಂ ವಡ್ಢತಿ. ಸಚೇ ವಿಕಾಲೇ ಅಜ್ಝೋಹರತಿ, ಪಕತಿಭೋಜನೇ ಸನ್ನಿಧಿಪಚ್ಚಯಾ ಚ ವಿಕಾಲಭೋಜನಪಚ್ಚಯಾ ಚ ದ್ವೇ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಾನಿ, ಅಕಪ್ಪಿಯಮಂಸೇ ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯಂ ದುಕ್ಕಟಞ್ಚ ವಡ್ಢತಿ. ಯಾಮಕಾಲಿಕೇ ವಿಕಾಲಪಚ್ಚಯಾ ಅನಾಪತ್ತಿ. ಅನತಿರಿತ್ತಪಚ್ಚಯಾ ಪನ ವಿಕಾಲೇ ಸಬ್ಬವಿಕಪ್ಪೇಸು ಅನಾಪತ್ತಿ.

ಸತ್ತಾಹಕಾಲಿಕಂ ಪನ ಯಾವಜೀವಿಕಞ್ಚ ಆಹಾರತ್ಥಾಯ ಪಟಿಗ್ಗಣ್ಹತೋ ಪಟಿಗ್ಗಣ್ಹನಪಚ್ಚಯಾ ತಾವ ದುಕ್ಕಟಂ, ಅಜ್ಝೋಹರತೋ ಪನ ಸಚೇ ನಿರಾಮಿಸಂ ಹೋತಿ, ಅಜ್ಝೋಹಾರೇ ದುಕ್ಕಟಂ. ಅಥ ಆಮಿಸಸಂಸಟ್ಠಂ ಪಟಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಠಪಿತಂ ಹೋತಿ, ಯಥಾವತ್ಥುಕಂ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಮೇವ.

೯೪. ಸತ್ತಾಹಕಾಲಿಕೇಸು ಪನ ಸಪ್ಪಿಆದೀಸು ಅಯಂ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ (ಪಾರಾ. ಅಟ್ಠ. ೨.೬೨೨) – ಸಪ್ಪಿ ¶ ತಾವ ಪುರೇಭತ್ತಂ ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಂ ತದಹುಪುರೇಭತ್ತಂ ಸಾಮಿಸಮ್ಪಿ ನಿರಾಮಿಸಮ್ಪಿ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ, ಪಚ್ಛಾಭತ್ತತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಸತ್ತಾಹಂ ನಿರಾಮಿಸಂ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬಂ. ಸತ್ತಾಹಾತಿಕ್ಕಮೇ ಸಚೇ ಏಕಭಾಜನೇ ಠಪಿತಂ, ಏಕಂ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಂ. ಸಚೇ ಬಹೂಸು, ವತ್ಥುಗಣನಾಯ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಾನಿ. ಪಚ್ಛಾಭತ್ತಂ ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಂ ನಿರಾಮಿಸಮೇವ ವಟ್ಟತಿ, ಪುರೇಭತ್ತಂ ವಾ ಪಚ್ಛಾಭತ್ತಂ ವಾ ಉಗ್ಗಹಿತಕಂ ಕತ್ವಾ ನಿಕ್ಖಿತ್ತಂ ಅಜ್ಝೋಹರಿತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ, ಅಬ್ಭಞ್ಜನಾದೀಸು ಉಪನೇತಬ್ಬಂ. ಸತ್ತಾಹಾತಿಕ್ಕಮೇಪಿ ಅನಾಪತ್ತಿ ಅನಜ್ಝೋಹರಣೀಯತಂ ಆಪನ್ನತ್ತಾ. ಸಚೇ ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನೋ ಪುರೇಭತ್ತಂ ಪಟಿಗ್ಗಹಿತನವನೀತೇನ ಸಪ್ಪಿಂ ಕತ್ವಾ ದೇತಿ, ಪುರೇಭತ್ತಂ ಸಾಮಿಸಮ್ಪಿ ವಟ್ಟತಿ, ಸಚೇ ಸಯಂ ಕರೋತಿ, ಸತ್ತಾಹಮ್ಪಿ ನಿರಾಮಿಸಮೇವ ವಟ್ಟತಿ. ಪಚ್ಛಾಭತ್ತಂ ಪಟಿಗ್ಗಹಿತನವನೀತೇನ ಯೇನ ಕೇನಚಿ ಕತಸಪ್ಪಿ ಸತ್ತಾಹಮ್ಪಿ ನಿರಾಮಿಸಮೇವ ವಟ್ಟತಿ, ಉಗ್ಗಹಿತಕೇನ ಕತೇ ಪುಬ್ಬೇ ವುತ್ತಸುದ್ಧಸಪ್ಪಿನಯೇನೇವ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ. ಪುರೇಭತ್ತಂ ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಖೀರೇನ ವಾ ದಧಿನಾ ವಾ ಕತಸಪ್ಪಿ ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನೇನ ಕತಂ ಸಾಮಿಸಮ್ಪಿ ತದಹುಪುರೇಭತ್ತಂ ವಟ್ಟತಿ, ಸಯಂಕತಂ ನಿರಾಮಿಸಮೇವ ವಟ್ಟತಿ.

೯೫. ನವನೀತಂ ತಾಪೇನ್ತಸ್ಸ ಹಿ ಸಾಮಂಪಾಕೋ ನ ಹೋತಿ, ಸಾಮಂಪಕ್ಕೇನ ಪನ ತೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಆಮಿಸಂ ನ ವಟ್ಟತಿ, ಪಚ್ಛಾಭತ್ತತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಚ ನ ವಟ್ಟತಿಯೇವ. ಸತ್ತಾಹಾತಿಕ್ಕಮೇಪಿ ಅನಾಪತ್ತಿ ಸವತ್ಥುಕಸ್ಸ ಪಟಿಗ್ಗಹಿತತ್ತಾ. ಪಚ್ಛಾಭತ್ತಂ ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಕೇಹಿ ಕತಂ ಪನ ಅಬ್ಭಞ್ಜನಾದೀಸು ಉಪನೇತಬ್ಬಂ. ಪುರೇಭತ್ತಮ್ಪಿ ಚ ಉಗ್ಗಹಿತಕೇಹಿ ಕತಂ, ಉಭಯೇಸಮ್ಪಿ ಸತ್ತಾಹಾತಿಕ್ಕಮೇ ಅನಾಪತ್ತಿ. ಏಸ ¶ ನಯೋ ಅಕಪ್ಪಿಯಮಂಸಸಪ್ಪಿಮ್ಹಿ. ಅಯಂ ಪನ ವಿಸೇಸೋ – ಯತ್ಥ ಪಾಳಿಯಂ ಆಗತಸಪ್ಪಿನಾ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಂ, ತತ್ಥ ಇಮಿನಾ ದುಕ್ಕಟಂ. ಅನ್ಧಕಟ್ಠಕಥಾಯಂ ಕಾರಣಪತಿರೂಪಕಂ ವತ್ವಾ ಮನುಸ್ಸಸಪ್ಪಿ ಚ ನವನೀತಞ್ಚ ಪಟಿಕ್ಖಿತ್ತಂ, ತಂ ದುಪ್ಪಟಿಕ್ಖಿತ್ತಂ ಸಬ್ಬಅಟ್ಠಕಥಾಸು ಅನುಞ್ಞಾತತ್ತಾ. ಪರತೋ ಚಸ್ಸ ವಿನಿಚ್ಛಯೋಪಿ ಆಗಚ್ಛಿಸ್ಸತಿ. ಪಾಳಿಯಂ ಆಗತನವನೀತಮ್ಪಿ ಪುರೇಭತ್ತಂ ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಂ ತದಹುಪುರೇಭತ್ತಂ ಸಾಮಿಸಮ್ಪಿ ವಟ್ಟತಿ, ಪಚ್ಛಾಭತ್ತತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ನಿರಾಮಿಸಮೇವ. ಸತ್ತಾಹಾತಿಕ್ಕಮೇ ನಾನಾಭಾಜನೇಸು ಠಪಿತೇ ಭಾಜನಗಣನಾಯ, ಏಕಭಾಜನೇಪಿ ಅಮಿಸ್ಸೇತ್ವಾ ಪಿಣ್ಡಪಿಣ್ಡವಸೇನ ಠಪಿತೇ ಪಿಣ್ಡಗಣನಾಯ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಾನಿ. ಪಚ್ಛಾಭತ್ತಂ ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಂ ಸಪ್ಪಿನಯೇನ ವೇದಿತಬ್ಬಂ. ಏತ್ಥ ಪನ ದಧಿಗುಳಿಕಾಯೋಪಿ ತಕ್ಕಬಿನ್ದೂನಿಪಿ ಹೋನ್ತಿ, ತಸ್ಮಾ ಧೋತಂ ವಟ್ಟತೀತಿ ಉಪಡ್ಢತ್ಥೇರಾ ಆಹಂಸು. ಮಹಾಸಿವತ್ಥೇರೋ ಪನ ‘‘ಭಗವತಾ ಅನುಞ್ಞಾತಕಾಲತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ತಕ್ಕತೋ ಉದ್ಧಟಮತ್ತಮೇವ ಖಾದಿಂಸೂ’’ತಿ ಆಹ. ತಸ್ಮಾ ನವನೀತಂ ಪರಿಭುಞ್ಜನ್ತೇನ ಧೋವಿತ್ವಾ ದಧಿತಕ್ಕಮಕ್ಖಿಕಾಕಿಪಿಲ್ಲಿಕಾದೀನಿ ಅಪನೇತ್ವಾ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬಂ. ಪಚಿತ್ವಾ ಸಪ್ಪಿಂ ಕತ್ವಾ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತುಕಾಮೇನ ಅಧೋತಮ್ಪಿ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಯಂ ತತ್ಥ ದಧಿಗತಂ ವಾ ತಕ್ಕಗತಂ ವಾ, ತಂ ಖಯಂ ಗಮಿಸ್ಸತಿ. ಏತ್ತಾವತಾ ಹಿ ಸವತ್ಥುಕಪಟಿಗ್ಗಹಿತಂ ನಾಮ ನ ಹೋತೀತಿ ಅಯಮೇತ್ಥ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ. ಆಮಿಸೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಪಕ್ಕತ್ತಾ ಪನ ತಸ್ಮಿಮ್ಪಿ ಕುಕ್ಕುಚ್ಚಾಯನ್ತಿ ಕುಕ್ಕುಚ್ಚಕಾ. ಇದಾನಿ ಉಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಠಪಿತನವನೀತೇ ಚ ಪುರೇಭತ್ತಂ ಖೀರದಧೀನಿ ಪಟಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಕತನವನೀತೇ ¶ ಚ ಪಚ್ಛಾಭತ್ತಂ ತಾನಿ ಪಟಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಕತನವನೀತೇ ಚ ಉಗ್ಗಹಿತಕೇಹಿ ಕತನವನೀತೇ ಚ ಅಕಪ್ಪಿಯಮಂಸನವನೀತೇ ಚ ಸಬ್ಬೋ ಆಪತ್ತಾನಾಪತ್ತಿಪರಿಭೋಗಾಪರಿಭೋಗನಯೋ ಸಪ್ಪಿಮ್ಹಿ ವುತ್ತಕ್ಕಮೇನೇವ ಗಹೇತಬ್ಬೋ. ತೇಲಭಿಕ್ಖಾಯ ಪವಿಟ್ಠಾನಂ ಪನ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ತತ್ಥೇವ ಸಪ್ಪಿಮ್ಪಿ ನವನೀತಮ್ಪಿ ಪಕ್ಕತೇಲಮ್ಪಿ ಅಪಕ್ಕತೇಲಮ್ಪಿ ಆಕಿರನ್ತಿ. ತತ್ಥ ತಕ್ಕದಧಿಬಿನ್ದೂನಿಪಿ ಭತ್ತಸಿತ್ಥಾನಿಪಿ ತಣ್ಡುಲಕಣಾಪಿ ಮಕ್ಖಿಕಾದಯೋಪಿ ಹೋನ್ತಿ, ಆದಿಚ್ಚಪಾಕಂ ಕತ್ವಾ ಪರಿಸ್ಸಾವೇತ್ವಾ ಗಹಿತಂ ಸತ್ತಾಹಕಾಲಿಕಂ ಹೋತಿ. ಪಟಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಚ ಠಪಿತಭೇಸಜ್ಜೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಪಚಿತ್ವಾ ನತ್ಥುಪಾನಮ್ಪಿ ಕಾತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಸಚೇ ವದ್ದಲಿಸಮಯೇ ಲಜ್ಜೀ ಸಾಮಣೇರೋ ಯಥಾ ತತ್ಥ ಪತಿತತಣ್ಡುಲಕಣಾದಯೋ ನ ಪಚ್ಚನ್ತಿ, ಏವಂ ಅಗ್ಗಿಮ್ಹಿ ವಿಲೀಯಾಪೇತ್ವಾ ಪರಿಸ್ಸಾವೇತ್ವಾ ಪುನ ಪಚಿತ್ವಾ ದೇತಿ, ಪುರಿಮನಯೇನೇವ ಸತ್ತಾಹಂ ವಟ್ಟತಿ.

೯೬. ತೇಲೇಸು ತಿಲತೇಲಂ ತಾವ ಪುರೇಭತ್ತಂ ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಂ ಪುರೇಭತ್ತಂ ಸಾಮಿಸಮ್ಪಿ ವಟ್ಟತಿ, ಪಚ್ಛಾಭತ್ತತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ನಿರಾಮಿಸಮೇವ ವಟ್ಟತಿ. ಸತ್ತಾಹಾತಿಕ್ಕಮೇ ¶ ತಸ್ಸ ಭಾಜನಗಣನಾಯ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಭಾವೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ. ಪಚ್ಛಾಭತ್ತಂ ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಂ ಸತ್ತಾಹಂ ನಿರಾಮಿಸಮೇವ ವಟ್ಟತಿ, ಉಗ್ಗಹಿತಕಂ ಕತ್ವಾ ನಿಕ್ಖಿತ್ತಂ ಅಜ್ಝೋಹರಿತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ, ಸೀಸಮಕ್ಖನಾದೀಸು ಉಪನೇತಬ್ಬಂ, ಸತ್ತಾಹಾತಿಕ್ಕಮೇಪಿ ಅನಾಪತ್ತಿ. ಪುರೇಭತ್ತಂ ತಿಲೇ ಪಟಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಕತತೇಲಂ ಪುರೇಭತ್ತಂ ಸಾಮಿಸಮ್ಪಿ ವಟ್ಟತಿ, ಪಚ್ಛಾಭತ್ತತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಅನಜ್ಝೋಹರಣೀಯಂ ಹೋತಿ, ಸೀಸಮಕ್ಖನಾದೀಸು ಉಪನೇತಬ್ಬಂ, ಸತ್ತಾಹಾತಿಕ್ಕಮೇಪಿ ಅನಾಪತ್ತಿ. ಪಚ್ಛಾಭತ್ತಂ ತಿಲೇ ಪಟಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಕತತೇಲಂ ಅನಜ್ಝೋಹರಣೀಯಮೇವ ಸವತ್ಥುಕಪಟಿಗ್ಗಹಿತತ್ತಾ. ಸತ್ತಾಹಾತಿಕ್ಕಮೇಪಿ ಅನಾಪತ್ತಿ, ಸೀಸಮಕ್ಖನಾದೀಸು ಉಪನೇತಬ್ಬಂ. ಪುರೇಭತ್ತಂ ವಾ ಪಚ್ಛಾಭತ್ತಂ ವಾ ಉಗ್ಗಹಿತಕತಿಲೇಹಿ ಕತತೇಲೇಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ. ಪುರೇಭತ್ತಂ ಪಟಿಗ್ಗಹಿತತಿಲೇ ಭಜ್ಜಿತ್ವಾ ವಾ ತಿಲಪಿಟ್ಠಂ ವಾ ಸೇದೇತ್ವಾ ಉಣ್ಹೋದಕೇನ ವಾ ತೇಮೇತ್ವಾ ಕತತೇಲಂ ಸಚೇ ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನೇನ ಕತಂ, ಪುರೇಭತ್ತಂ ಸಾಮಿಸಮ್ಪಿ ವಟ್ಟತಿ, ಅತ್ತನಾ ಕತಂ ನಿಬ್ಬಟ್ಟಿತತ್ತಾ ಪುರೇಭತ್ತಂ ನಿರಾಮಿಸಂ ವಟ್ಟತಿ, ಸಾಮಂಪಕ್ಕತ್ತಾ ಸಾಮಿಸಂ ನ ವಟ್ಟತಿ. ಸವತ್ಥುಕಪಟಿಗ್ಗಹಿತತ್ತಾ ಪನ ಪಚ್ಛಾಭತ್ತತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಉಭಯಮ್ಪಿ ಅನಜ್ಝೋಹರಣೀಯಂ, ಸೀಸಮಕ್ಖನಾದೀಸು ಉಪನೇತಬ್ಬಂ, ಸತ್ತಾಹಾತಿಕ್ಕಮೇಪಿ ಅನಾಪತ್ತಿ. ಯದಿ ಪನ ಅಪ್ಪಂ ಉಣ್ಹೋದಕಂ ಹೋತಿ ಅಬ್ಭುಕ್ಕಿರಣಮತ್ತಂ, ಅಬ್ಬೋಹಾರಿಕಂ ಹೋತಿ ಸಾಮಂಪಾಕಗಣನಂ ನ ಗಚ್ಛತಿ. ಸಾಸಪತೇಲಾದೀಸುಪಿ ಅವತ್ಥುಕಪಟಿಗ್ಗಹಿತೇಸು ಅವತ್ಥುಕತಿಲತೇಲೇ ವುತ್ತಸದಿಸೋವ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ.

ಸಚೇ ಪನ ಪುರೇಭತ್ತಂ ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಾನಂ ಸಾಸಪಾದೀನಂ ಚುಣ್ಣೇಹಿ ಆದಿಚ್ಚಪಾಕೇನ ಸಕ್ಕಾ ತೇಲಂ ಕಾತುಂ, ತಂ ಪುರೇಭತ್ತಂ ಸಾಮಿಸಮ್ಪಿ ವಟ್ಟತಿ, ಪಚ್ಛಾಭತ್ತತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ನಿರಾಮಿಸಮೇವ ವಟ್ಟತಿ, ಸತ್ತಾಹಾತಿಕ್ಕಮೇ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಂ. ಯಸ್ಮಾ ಪನ ಸಾಸಪಮಧುಕಚುಣ್ಣಾನಿ ಸೇದೇತ್ವಾ ಏರಣ್ಡಕಟ್ಠೀನಿ ಚ ಭಜ್ಜಿತ್ವಾ ಏವ ತೇಲಂ ಕರೋನ್ತಿ, ತಸ್ಮಾ ಏತೇಸಂ ತೇಲಂ ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನೇಹಿ ಕತಂ ಪುರೇಭತ್ತಂ ಸಾಮಿಸಮ್ಪಿ ವಟ್ಟತಿ, ವತ್ಥೂನಂ ಯಾವಜೀವಿಕತ್ತಾ ಪನ ಸವತ್ಥುಕಪಟಿಗ್ಗಹಣೇ ದೋಸೋ ನತ್ಥಿ. ಅತ್ತನಾ ಕತಂ ಸತ್ತಾಹಂ ನಿರಾಮಿಸಪರಿಭೋಗೇನೇವ ¶ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬಂ. ಉಗ್ಗಹಿತಕೇಹಿ ಕತಂ ಅನಜ್ಝೋಹರಣೀಯಂ, ಬಾಹಿರಪರಿಭೋಗೇ ವಟ್ಟತಿ, ಸತ್ತಾಹಾತಿಕ್ಕಮೇಪಿ ಅನಾಪತ್ತಿ. ತೇಲಕರಣತ್ಥಾಯ ಸಾಸಪಮಧುಕಏರಣ್ಡಕಟ್ಠೀನಿ ಪಟಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಕತತೇಲಂ ಸತ್ತಾಹಕಾಲಿಕಂ, ದುತಿಯದಿವಸೇ ಕತಂ ಛಾಹಂ ವಟ್ಟತಿ, ತತಿಯದಿವಸೇ ಕತಂ ಪಞ್ಚಾಹಂ ವಟ್ಟತಿ, ಚತುತ್ಥ, ಪಞ್ಚಮ, ಛಟ್ಠ, ಸತ್ತಮದಿವಸೇ ಕತಂ ತದಹೇವ ವಟ್ಟತಿ. ಸಚೇ ಯಾವ ಅರುಣಸ್ಸ ಉಗ್ಗಮನಾ ತಿಟ್ಠತಿ, ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಂ, ಅಟ್ಠಮದಿವಸೇ ಕತಂ ಅನಜ್ಝೋಹರಣೀಯಂ, ಅನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯತ್ತಾ ಪನ ಬಾಹಿರಪರಿಭೋಗೇ ¶ ವಟ್ಟತಿ. ಸಚೇಪಿ ನ ಕರೋತಿ, ತೇಲತ್ಥಾಯ ಗಹಿತಸಾಸಪಾದೀನಂ ಸತ್ತಾಹಾತಿಕ್ಕಮೇ ದುಕ್ಕಟಮೇವ. ಪಾಳಿಯಂ ಪನ ಅನಾಗತಾನಿ ಅಞ್ಞಾನಿಪಿ ನಾಳಿಕೇರನಿಮ್ಬಕೋಸಮ್ಬಕರಮನ್ದಾದೀನಂ ತೇಲಾನಿ ಅತ್ಥಿ, ತಾನಿ ಪಟಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಸತ್ತಾಹಂ ಅತಿಕ್ಕಾಮಯತೋ ದುಕ್ಕಟಂ ಹೋತಿ. ಅಯಮೇತೇಸು ವಿಸೇಸೋ – ಸೇಸಂ ಯಾವಕಾಲಿಕವತ್ಥುಂ ಯಾವಜೀವಿಕವತ್ಥುಞ್ಚ ಸಲ್ಲಕ್ಖೇತ್ವಾ ಸಾಮಂಪಾಕಸವತ್ಥುಕಪುರೇಭತ್ತಪಚ್ಛಾಭತ್ತಪಟಿಗ್ಗಹಿತಉಗ್ಗಹಿತವತ್ಥುವಿಧಾನಂ ಸಬ್ಬಂ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ವೇದಿತಬ್ಬಂ.

ವಸಾತೇಲಂ ನಾಮ ‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಞ್ಚ ವಸಾನಿ ಅಚ್ಛವಸಂ ಮಚ್ಛವಸಂ ಸುಸುಕಾವಸಂ ಸೂಕರವಸಂ ಗದ್ರಭವಸ’’ನ್ತಿ (ಮಹಾವ. ೨೬೨) ಏವಂ ಅನುಞ್ಞಾತವಸಾನಂ ತೇಲಂ. ಏತ್ಥ ಚ ‘‘ಅಚ್ಛವಸ’’ನ್ತಿ ವಚನೇನ ಠಪೇತ್ವಾ ಮನುಸ್ಸವಸಂ ಸಬ್ಬೇಸಂ ಅಕಪ್ಪಿಯಮಂಸಾನಂ ವಸಾ ಅನುಞ್ಞಾತಾ. ಮಚ್ಛಗ್ಗಹಣೇನ ಚ ಸುಸುಕಾಪಿ ಗಹಿತಾ ಹೋನ್ತಿ, ವಾಳಮಚ್ಛತ್ತಾ ಪನ ವಿಸುಂ ವುತ್ತಂ. ಮಚ್ಛಾದಿಗ್ಗಹಣೇನ ಚೇತ್ಥ ಸಬ್ಬೇಸಮ್ಪಿ ಕಪ್ಪಿಯಮಂಸಾನಂ ವಸಾ ಅನುಞ್ಞಾತಾ. ಮಂಸೇಸು ಹಿ ದಸ ಮನುಸ್ಸಹತ್ಥಿಅಸ್ಸಸುನಖಅಹಿಸೀಹಬ್ಯಗ್ಘದೀಪಿಅಚ್ಛತರಚ್ಛಾನಂ ಮಂಸಾನಿ ಅಕಪ್ಪಿಯಾನಿ, ವಸಾಸು ಏಕಾ ಮನುಸ್ಸವಸಾ. ಖೀರಾದೀಸು ಅಕಪ್ಪಿಯಂ ನಾಮ ನತ್ಥಿ. ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನೇಹಿ ಕತಂ ನಿಬ್ಬಟ್ಟಿತಂ ವಸಾತೇಲಂ ಪುರೇಭತ್ತಂ ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಂ ಪುರೇಭತ್ತಂ ಸಾಮಿಸಮ್ಪಿ ವಟ್ಟತಿ, ಪಚ್ಛಾಭತ್ತತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಸತ್ತಾಹಂ ನಿರಾಮಿಸಮೇವ ವಟ್ಟತಿ. ಯಂ ಪನ ತತ್ಥ ಸುಖುಮರಜಸದಿಸಂ ಮಂಸಂ ವಾ ನ್ಹಾರು ವಾ ಅಟ್ಠಿ ವಾ ಲೋಹಿತಂ ವಾ ಹೋತಿ, ತಂ ಅಬ್ಬೋಹಾರಿಕಂ. ಸಚೇ ಪನ ವಸಂ ಪಟಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಸಯಂ ಕರೋತಿ, ಪುರೇಭತ್ತಂ ಪಟಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಪಚಿತ್ವಾ ಪರಿಸ್ಸಾವೇತ್ವಾ ಸತ್ತಾಹಂ ನಿರಾಮಿಸಪರಿಭೋಗೇನ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬಂ. ನಿರಾಮಿಸಪರಿಭೋಗಞ್ಹಿ ಸನ್ಧಾಯ ಇದಂ ವುತ್ತಂ ‘‘ಕಾಲೇ ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಂ ಕಾಲೇ ನಿಪ್ಪಕ್ಕಂ ಕಾಲೇ ಸಂಸಟ್ಠಂ ತೇಲಪರಿಭೋಗೇನ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತು’’ನ್ತಿ (ಮಹಾವ. ೨೬೨). ತತ್ರಾಪಿ ಅಬ್ಬೋಹಾರಿಕಂ ಅಬ್ಬೋಹಾರಿಕಮೇವ, ಪಚ್ಛಾಭತ್ತಂ ಪನ ಪಟಿಗ್ಗಹೇತುಂ ವಾ ಕಾತುಂ ವಾ ನ ವಟ್ಟತಿಯೇವ. ವುತ್ತಞ್ಹೇತಂ –

‘‘ವಿಕಾಲೇ ಚೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಂ ವಿಕಾಲೇ ನಿಪ್ಪಕ್ಕಂ ವಿಕಾಲೇ ಸಂಸಟ್ಠಂ, ತಂ ಚೇ ಪರಿಭುಞ್ಜೇಯ್ಯ, ಆಪತ್ತಿ ತಿಣ್ಣಂ ದುಕ್ಕಟಾನಂ. ಕಾಲೇ ಚೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಂ ವಿಕಾಲೇ ನಿಪ್ಪಕ್ಕಂ ವಿಕಾಲೇ ಸಂಸಟ್ಠಂ, ತಂ ಚೇ ಪರಿಭುಞ್ಜೇಯ್ಯ, ಆಪತ್ತಿ ದ್ವಿನ್ನಂ ದುಕ್ಕಟಾನಂ. ಕಾಲೇ ಚೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಂ ಕಾಲೇ ನಿಪ್ಪಕ್ಕಂ ವಿಕಾಲೇ ಸಂಸಟ್ಠಂ, ತಂ ಚೇ ಪರಿಭುಞ್ಜೇಯ್ಯ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸ ¶ . ಕಾಲೇ ಚೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಂ ಕಾಲೇ ನಿಪ್ಪಕ್ಕಂ ಕಾಲೇ ಸಂಸಟ್ಠಂ, ತಂ ಚೇ ಪರಿಭುಞ್ಜೇಯ್ಯ, ಅನಾಪತ್ತೀ’’ತಿ (ಮಹಾವ. ೨೬೨).

ಉಪತಿಸ್ಸತ್ಥೇರಂ ¶ ಪನ ಅನ್ತೇವಾಸಿಕಾ ಪುಚ್ಛಿಂಸು ‘‘ಭನ್ತೇ, ಸಪ್ಪಿನವನೀತವಸಾನಿ ಏಕತೋ ಪಚಿತ್ವಾ ನಿಬ್ಬಟ್ಟಿತಾನಿ ವಟ್ಟನ್ತಿ, ನ ವಟ್ಟನ್ತೀ’’ತಿ? ‘‘ನ ವಟ್ಟನ್ತಿ, ಆವುಸೋ’’ತಿ. ಥೇರೋ ಕಿರೇತ್ಥ ಪಕ್ಕತೇಲಕಸಟೇ ವಿಯ ಕುಕ್ಕುಚ್ಚಾಯತಿ. ತತೋ ನಂ ಉತ್ತರಿ ಪುಚ್ಛಿಂಸು ‘‘ಭನ್ತೇ, ನವನೀತೇ ದಧಿಗುಳಿಕಾ ವಾ ತಕ್ಕಬಿನ್ದು ವಾ ಹೋತಿ, ಏತಂ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ? ‘‘ಏತಮ್ಪಿ, ಆವುಸೋ, ನ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ. ತತೋ ನಂ ಆಹಂಸು ‘‘ಭನ್ತೇ, ಏಕತೋ ಪಚಿತ್ವಾ ಏಕತೋ ಸಂಸಟ್ಠಾನಿ ತೇಜವನ್ತಾನಿ ಹೋನ್ತಿ, ರೋಗಂ ನಿಗ್ಗಣ್ಹನ್ತೀ’’ತಿ. ‘‘ಸಾಧಾವುಸೋ’’ತಿ ಥೇರೋ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿ. ಮಹಾಸುಮತ್ಥೇರೋ ಪನಾಹ ‘‘ಕಪ್ಪಿಯಮಂಸವಸಾವ ಸಾಮಿಸಪರಿಭೋಗೇ ವಟ್ಟತಿ, ಇತರಾ ನಿರಾಮಿಸಪರಿಭೋಗೇ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ. ಮಹಾಪದುಮತ್ಥೇರೋ ಪನ ‘‘ಇದಂ ಕಿ’’ನ್ತಿ ಪಟಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ‘‘ನನು ವಾತಾಬಾಧಿಕಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಪಞ್ಚಮೂಲಕಸಾವಯಾಗುಯಂ ಅಚ್ಛಸೂಕರತೇಲಾದೀನಿ ಪಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಯಾಗುಂ ಪಿವನ್ತಿ, ಸಾ ತೇಜುಸ್ಸದತ್ತಾ ರೋಗಂ ನಿಗ್ಗಣ್ಹಾತೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ‘‘ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ಆಹ.

೯೭. ಮಧು ನಾಮ ಮಧುಕರೀಹಿ ಮಧುಮಕ್ಖಿಕಾಹಿ ಖುದ್ದಕಮಕ್ಖಿಕಾಹಿ ಭಮರಮಕ್ಖಿಕಾಹಿ ಚ ಕತಂ ಮಧು. ತಂ ಪುರೇಭತ್ತಂ ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಂ ಪುರೇಭತ್ತಂ ಸಾಮಿಸಪರಿಭೋಗಮ್ಪಿ ವಟ್ಟತಿ, ಪಚ್ಛಾಭತ್ತತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಸತ್ತಾಹಂ ನಿರಾಮಿಸಪರಿಭೋಗಮೇವ ವಟ್ಟತಿ, ಸತ್ತಾಹಾತಿಕ್ಕಮೇ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಂ. ಸಚೇ ಸಿಲೇಸಸದಿಸಂ ಮಹಾಮಧುಂ ಖಣ್ಡಂ ಕತ್ವಾ ಠಪಿತಂ, ಇತರಂ ವಾ ನಾನಾಭಾಜನೇಸು, ವತ್ಥುಗಣನಾಯ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಾನಿ. ಸಚೇ ಏಕಮೇವ ಖಣ್ಡಂ, ಏಕಭಾಜನೇ ವಾ ಇತರಂ, ಏಕಮೇವ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಂ. ಉಗ್ಗಹಿತಕಂ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ವೇದಿತಬ್ಬಂ, ಅರುಮಕ್ಖನಾದೀಸು ಉಪನೇತಬ್ಬಂ. ಮಧುಪಟಲಂ ವಾ ಮಧುಸಿತ್ಥಕಂ ವಾ ಸಚೇ ಮಧುನಾ ಅಮಕ್ಖಿತಂ ಪರಿಸುದ್ಧಂ, ಯಾವಜೀವಿಕಂ, ಮಧುಮಕ್ಖಿತಂ ಪನ ಮಧುಗತಿಕಮೇವ. ಚೀರಿಕಾ ನಾಮ ಸಪಕ್ಖಾ ದೀಘಮಕ್ಖಿಕಾ ತುಮ್ಬಳನಾಮಿಕಾ ಚ ಅಟ್ಠಿಪಕ್ಖಿಕಾ ಕಾಳಮಹಾಭಮರಾ ಹೋನ್ತಿ, ತೇಸಂ ಆಸಯೇಸು ನಿಯ್ಯಾಸಸದಿಸಂ ಮಧು ಹೋತಿ, ತಂ ಯಾವಜೀವಿಕಂ.

೯೮. ಫಾಣಿತಂ ನಾಮ ಉಚ್ಛುರಸಂ ಉಪಾದಾಯ ಅಪಕ್ಕಾ ವಾ ಅವತ್ಥುಕಪಕ್ಕಾ ವಾ ಸಬ್ಬಾಪಿ ಅವತ್ಥುಕಾ ಉಚ್ಛುವಿಕತಿ. ತಂ ಫಾಣಿತಂ ಪುರೇಭತ್ತಂ ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಂ ಪುರೇಭತ್ತಂ ಸಾಮಿಸಮ್ಪಿ ವಟ್ಟತಿ, ಪಚ್ಛಾಭತ್ತತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಸತ್ತಾಹಂ ನಿರಾಮಿಸಮೇವ ವಟ್ಟತಿ, ಸತ್ತಾಹಾತಿಕ್ಕಮೇ ವತ್ಥುಗಣನಾಯ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಂ. ಬಹೂ ಪಿಣ್ಡಾ ಚುಣ್ಣೇ ಕತ್ವಾ ಏಕಭಾಜನೇ ಪಕ್ಖಿತ್ತಾ ಹೋನ್ತಿ ಘನಸನ್ನಿವೇಸಾ, ಏಕಮೇವ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಂ. ಉಗ್ಗಹಿತಕಂ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ವೇದಿತಬ್ಬಂ, ಘರಧೂಪನಾದೀಸು ಉಪನೇತಬ್ಬಂ. ಪುರೇಭತ್ತಂ ¶ ಪಟಿಗ್ಗಹಿತೇನ ಅಪರಿಸ್ಸಾವಿತಉಚ್ಛುರಸೇನ ಕತಫಾಣಿತಂ ಸಚೇ ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನೇನ ಕತಂ, ಸಾಮಿಸಮ್ಪಿ ವಟ್ಟತಿ, ಸಯಂಕತಂ ನಿರಾಮಿಸಮೇವ ¶ ವಟ್ಟತಿ, ಪಚ್ಛಾಭತ್ತತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಪನ ಸವತ್ಥುಕಪಟಿಗ್ಗಹಿತತ್ತಾ ಅನಜ್ಝೋಹರಣೀಯಂ, ಸತ್ತಾಹಾತಿಕ್ಕಮೇಪಿ ಅನಾಪತ್ತಿ. ಪಚ್ಛಾಭತ್ತಂ ಅಪರಿಸ್ಸಾವಿತಪಟಿಗ್ಗಹಿತೇನ ಕತಮ್ಪಿ ಅನಜ್ಝೋಹರಣೀಯಮೇವ, ಸತ್ತಾಹಾತಿಕ್ಕಮೇಪಿ ಅನಾಪತ್ತಿ. ಏಸ ನಯೋ ಉಚ್ಛುಂ ಪಟಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಕತಫಾಣಿತೇಪಿ. ಪುರೇಭತ್ತಂ ಪನ ಪರಿಸ್ಸಾವಿತಪಟಿಗ್ಗಹಿತೇನ ಕತಂ ಸಚೇ ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನೇನ ಕತಂ, ಪುರೇಭತ್ತಂ ಸಾಮಿಸಮ್ಪಿ ವಟ್ಟತಿ, ಪಚ್ಛಾಭತ್ತತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಸತ್ತಾಹಂ ನಿರಾಮಿಸಮೇವ. ಸಯಂಕತಂ ಪುರೇಭತ್ತಮ್ಪಿ ನಿರಾಮಿಸಮೇವ, ಪಚ್ಛಾಭತ್ತಂ ಪರಿಸ್ಸಾವಿತಪಟಿಗ್ಗಹಿತೇನ ಕತಂ ಪನ ನಿರಾಮಿಸಮೇವ ಸತ್ತಾಹಂ ವಟ್ಟತಿ. ಉಗ್ಗಹಿತಕತಂ ವುತ್ತನಯಮೇವ. ‘‘ಝಾಮಉಚ್ಛುಫಾಣಿತಂ ವಾ ಕೋಟ್ಟಿತಉಚ್ಛುಫಾಣಿತಂ ವಾ ಪುರೇಭತ್ತಮೇವ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ಮಹಾಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ವುತ್ತಂ. ಮಹಾಪಚ್ಚರಿಯಂ ಪನ ‘‘ಏತಂ ಸವತ್ಥುಕಪಕ್ಕಂ ವಟ್ಟತಿ, ನೋ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಂ ಕತ್ವಾ ‘‘ಉಚ್ಛುಫಾಣಿತಂ ಪಚ್ಛಾಭತ್ತಂ ನೋ ವಟ್ಟನಕಂ ನಾಮ ನತ್ಥೀ’’ತಿ ವುತ್ತಂ, ತಂ ಯುತ್ತಂ. ಸೀತೋದಕೇನ ಕತಂ ಮಧುಕಪುಪ್ಫಫಾಣಿತಂ ಪುರೇಭತ್ತಂ ಸಾಮಿಸಮ್ಪಿ ವಟ್ಟತಿ, ಪಚ್ಛಾಭತ್ತತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಸತ್ತಾಹಂ ನಿರಾಮಿಸಮೇವ ವಟ್ಟತಿ, ಸತ್ತಾಹಾತಿಕ್ಕಮೇ ವತ್ಥುಗಣನಾಯ ದುಕ್ಕಟಂ, ಖೀರಂ ಪಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಕತಂ ಮಧುಕಫಾಣಿತಂ ಯಾವಕಾಲಿಕಂ. ಖಣ್ಡಸಕ್ಖರಂ ಪನ ಖೀರಜಲ್ಲಿಕಂ ಅಪನೇತ್ವಾ ಸೋಧೇನ್ತಿ, ತಸ್ಮಾ ವಟ್ಟತಿ.

೯೯. ಮಧುಕಪುಪ್ಫಂ ಪನ ಪುರೇಭತ್ತಮ್ಪಿ ಅಲ್ಲಂ ವಟ್ಟತಿ. ಭಜ್ಜಿತಮ್ಪಿ ವಟ್ಟತಿ, ಭಜ್ಜಿತ್ವಾ ತಿಲಾದೀಹಿ ಮಿಸ್ಸಂ ವಾ ಅಮಿಸ್ಸಂ ವಾ ಕತ್ವಾ ಕೋಟ್ಟಿತಂ ವಟ್ಟತಿ. ಯದಿ ಪನ ತಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಮೇರಯತ್ಥಾಯ ಯೋಜೇನ್ತಿ, ಯೋಜಿತಂ ಬೀಜತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ನ ವಟ್ಟತಿ. ಕದಲೀಖಜ್ಜೂರೀಅಮ್ಬಲಬುಜಪನಸಚಿಞ್ಚಾದೀನಂ ಸಬ್ಬೇಸಂ ಯಾವಕಾಲಿಕಫಲಾನಂ ಫಾಣಿತಂ ಯಾವಕಾಲಿಕಮೇವ. ಮರಿಚಪಕ್ಕೇಹಿ ಫಾಣಿತಂ ಕರೋನ್ತಿ, ತಂ ಯಾವಜೀವಿಕಂ. ಏವಂ ಯಥಾವುತ್ತಾನಿ ಸತ್ತಾಹಕಾಲಿಕಾನಿ ಸಪ್ಪಿಆದೀನಿ ಪಞ್ಚ ‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಞ್ಚ ಭೇಸಜ್ಜಾನೀ’’ತಿ (ಮಹಾವ. ೨೬೦) ಭೇಸಜ್ಜನಾಮೇನ ಅನುಞ್ಞಾತತ್ತಾ ಭೇಸಜ್ಜಕಿಚ್ಚಂ ಕರೋನ್ತು ವಾ ಮಾ ವಾ, ಆಹಾರತ್ಥಂ ಫರಿತುಂ ಸಮತ್ಥಾನಿಪಿ ಪಟಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ತದಹುಪುರೇಭತ್ತಂ ಯಥಾಸುಖಂ, ಪಚ್ಛಾಭತ್ತತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಸತಿ ಪಚ್ಚಯೇ ವುತ್ತನಯೇನ ಸತ್ತಾಹಂ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬಾನಿ, ಸತ್ತಾಹಾತಿಕ್ಕಮೇ ಪನ ಭೇಸಜ್ಜಸಿಕ್ಖಾಪದೇನ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಂ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ. ಸಚೇಪಿ ಸಾಸಪಮತ್ತಂ ಹೋತಿ, ಸಕಿಂ ವಾ ಅಙ್ಗುಲಿಯಾ ಗಹೇತ್ವಾ ಜಿವ್ಹಾಯ ಸಾಯನಮತ್ತಂ, ನಿಸ್ಸಜ್ಜಿತಬ್ಬಮೇವ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಞ್ಚ ದೇಸೇತಬ್ಬಂ. ನಿಸ್ಸಟ್ಠಂ ಪಟಿಲಭಿತ್ವಾ ನ ಅಜ್ಝೋಹರಿತಬ್ಬಂ, ನ ಕಾಯಿಕೇನ ಪರಿಭೋಗೇನ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬಂ ¶ , ಕಾಯೋ ವಾ ಕಾಯೇ ಅರು ವಾ ನ ಮಕ್ಖೇತಬ್ಬಂ. ತೇಹಿ ಮಕ್ಖಿತಾನಿ ಕಾಸಾವಕತ್ತರಯಟ್ಠಿಉಪಾಹನಪಾದಕಠಲಿಕಮಞ್ಚಪೀಠಾದೀನಿಪಿ ಅಪರಿಭೋಗಾನಿ. ‘‘ದ್ವಾರವಾತಪಾನಕವಾಟೇಸುಪಿ ಹತ್ಥೇನ ಗಹಣಟ್ಠಾನಂ ನ ಮಕ್ಖೇತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ ಮಹಾಪಚ್ಚರಿಯಂ ವುತ್ತಂ. ‘‘ಕಸಾವೇ ಪನ ಪಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ದ್ವಾರವಾತಪಾನಕವಾಟಾನಿ ಮಕ್ಖೇತಬ್ಬಾನೀ’’ತಿ ಮಹಾಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ವುತ್ತಂ. ಪದೀಪೇ ವಾ ಕಾಳವಣ್ಣೇ ವಾ ಉಪನೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಅಞ್ಞೇನ ಪನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಕಾಯಿಕೇನ ಪರಿಭೋಗೇನ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬಂ, ನ ಅಜ್ಝೋಹರಿತಬ್ಬಂ. ‘‘ಅನಾಪತ್ತಿ ಅನ್ತೋಸತ್ತಾಹಂ ಅಧಿಟ್ಠೇತೀ’’ತಿ (ಪಾರಾ. ೬೨೫) ವಚನತೋ ¶ ಪನ ಸತ್ತಾಹಬ್ಭನ್ತರೇ ಸಪ್ಪಿಞ್ಚ ತೇಲಞ್ಚ ವಸಞ್ಚ ಮುದ್ಧನಿ ತೇಲಂ ವಾ ಅಬ್ಭಞ್ಜನಂ ವಾ ಮಧುಂ ಅರುಮಕ್ಖನಂ ಫಾಣಿತಂ ಘರಧೂಪನಂ ಅಧಿಟ್ಠೇತಿ ಅನಾಪತ್ತಿ, ನೇವ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಂ ಹೋತಿ. ಸಚೇ ಅಧಿಟ್ಠಿತತೇಲಂ ಅನಧಿಟ್ಠಿತತೇಲಭಾಜನೇ ಆಕಿರಿತುಕಾಮೋ ಹೋತಿ, ಭಾಜನೇ ಚೇ ಸುಖುಮಂ ಛಿದ್ದಂ, ಪವಿಟ್ಠಂ ಪವಿಟ್ಠಂ ತೇಲಂ ಪುರಾಣತೇಲೇನ ಅಜ್ಝೋತ್ಥರೀಯತಿ, ಪುನ ಅಧಿಟ್ಠಾತಬ್ಬಂ. ಅಥ ಮಹಾಮುಖಂ ಹೋತಿ, ಸಹಸಾವ ಬಹು ತೇಲಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ಪುರಾಣತೇಲಂ ಅಜ್ಝೋತ್ಥರತಿ, ಪುನ ಅಧಿಟ್ಠಾನಕಿಚ್ಚಂ ನತ್ಥಿ. ಅಧಿಟ್ಠಿತಗತಿಕಮೇವ ಹಿ ತಂ ಹೋತಿ. ಏತೇನ ನಯೇನ ಅಧಿಟ್ಠಿತತೇಲಭಾಜನೇ ಅನಧಿಟ್ಠಿತತೇಲಆಕಿರಣಮ್ಪಿ ವೇದಿತಬ್ಬಂ.

ಸಚೇ ಪನ ಸತ್ತಾಹಾತಿಕ್ಕನ್ತಂ ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನಸ್ಸ ಪರಿಚ್ಚಜಿತ್ವಾ ದೇತಿ, ಪುನ ತೇನ ಅತ್ತನೋ ಸನ್ತಕಂ ಕತ್ವಾ ದಿನ್ನಂ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಸಚೇ ಹಿ ಸೋ ಅಭಿಸಙ್ಖರಿತ್ವಾ ವಾ ಅನಭಿಸಙ್ಖರಿತ್ವಾ ವಾ ತಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ನತ್ಥುಕಮ್ಮತ್ಥಂ ದದೇಯ್ಯ, ಗಹೇತ್ವಾ ನತ್ಥುಕಮ್ಮಂ ಕಾತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ಬಾಲೋ ಹೋತಿ, ದಾತುಂ ನ ಜಾನಾತಿ, ಅಞ್ಞೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ವತ್ತಬ್ಬೋ ‘‘ಅತ್ಥಿ ತೇ ಸಾಮಣೇರ ತೇಲ’’ನ್ತಿ? ‘‘ಆಮ, ಭನ್ತೇ, ಅತ್ಥೀ’’ತಿ. ಆಹರ ಥೇರಸ್ಸ ಭೇಸಜ್ಜಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮಾತಿ. ಏವಮ್ಪಿ ವಟ್ಟತಿ. ಸಚೇ ದ್ವಿನ್ನಂ ಸನ್ತಕಂ ಏಕೇನ ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಂ ಅವಿಭತ್ತಂ ಹೋತಿ, ಸತ್ತಾಹಾತಿಕ್ಕಮೇ ದ್ವಿನ್ನಮ್ಪಿ ಅನಾಪತ್ತಿ, ಪರಿಭುಞ್ಜಿತುಂ ಪನ ನ ವಟ್ಟತಿ. ಸಚೇ ಯೇನ ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಂ, ಸೋ ಇತರಂ ಭಣತಿ ‘‘ಆವುಸೋ, ಇಮಂ ತೇಲಂ ಸತ್ತಾಹಮತ್ತಂ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತುಂ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ, ಸೋ ಚ ಪರಿಭೋಗಂ ನ ಕರೋತಿ, ಕಸ್ಸ ಆಪತ್ತಿ? ನ ಕಸ್ಸಚಿ. ಕಸ್ಮಾ? ಯೇನ ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಂ, ತೇನ ವಿಸ್ಸಜ್ಜಿತತ್ತಾ, ಇತರಸ್ಸ ಅಪ್ಪಟಿಗ್ಗಹಿತತ್ತಾ.

೧೦೦. ಇಮೇಸು (ಮಹಾವ. ಅಟ್ಠ. ೩೦೫) ಪನ ಚತೂಸು ಕಾಲಿಕೇಸು ಯಾವಕಾಲಿಕಂ ಯಾಮಕಾಲಿಕನ್ತಿ ಇದಮೇವ ದ್ವಯಂ ಅನ್ತೋವುತ್ಥಕಞ್ಚೇವ ಸನ್ನಿಧಿಕಾರಕಞ್ಚ ಹೋತಿ, ಸತ್ತಾಹಕಾಲಿಕಞ್ಚ ಯಾವಜೀವಿಕಞ್ಚ ಅಕಪ್ಪಿಯಕುಟಿಯಂ ನಿಕ್ಖಿಪಿತುಮ್ಪಿ ವಟ್ಟತಿ, ಸನ್ನಿಧಿಮ್ಪಿ ನ ¶ ಜನೇತಿ. ಯಾವಕಾಲಿಕಂ ಪನ ಅತ್ತನಾ ಸದ್ಧಿಂ ಸಮ್ಭಿನ್ನರಸಾನಿ ತೀಣಿಪಿ ಯಾಮಕಾಲಿಕಾದೀನಿ ಅತ್ತನೋ ಸಭಾವಂ ಉಪನೇತಿ. ಯಾಮಕಾಲಿಕಂ ದ್ವೇಪಿ ಸತ್ತಾಹಕಾಲಿಕಾದೀನಿ ಅತ್ತನೋ ಸಭಾವಂ ಉಪನೇತಿ, ಸತ್ತಾಹಕಾಲಿಕಮ್ಪಿ ಅತ್ತನಾ ಸದ್ಧಿಂ ಸಂಸಟ್ಠಂ ಯಾವಜೀವಿಕಂ ಅತ್ತನೋ ಸಭಾವಞ್ಞೇವ ಉಪನೇತಿ, ತಸ್ಮಾ ಯಾವಕಾಲಿಕೇನ ತದಹುಪಟಿಗ್ಗಹಿತೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಸಂಸಟ್ಠಂ ಸಮ್ಭಿನ್ನರಸಂ ಸೇಸಕಾಲಿಕತ್ತಯಂ ತದಹುಪುರೇಭತ್ತಮೇವ ವಟ್ಟತಿ. ಯಾಮಕಾಲಿಕೇನ ಸಂಸಟ್ಠಂ ಪನ ಇತರದ್ವಯಂ ತದಹುಪಟಿಗ್ಗಹಿತಂ ಯಾವ ಅರುಣುಗ್ಗಮನಾ ವಟ್ಟತಿ. ಸತ್ತಾಹಕಾಲಿಕೇನ ಪನ ತದಹುಪಟಿಗ್ಗಹಿತೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಸಂಸಟ್ಠಂ ತದಹುಪಟಿಗ್ಗಹಿತಂ ವಾ ಪುರೇಪಟಿಗ್ಗಹಿತಂ ವಾ ಯಾವಜೀವಿಕಂ ಸತ್ತಾಹಂ ಕಪ್ಪತಿ. ದ್ವೀಹಪಟಿಗ್ಗಹಿತೇನ ಛಾಹಂ. ತೀಹಪಟಿಗ್ಗಹಿತೇನ ಪಞ್ಚಾಹಂ…ಪೇ… ಸತ್ತಾಹಪಟಿಗ್ಗಹಿತೇನ ತದಹೇವ ಕಪ್ಪತೀತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಂ. ಕಾಲಯಾಮಸತ್ತಾಹಾತಿಕ್ಕಮೇಸು ಚೇತ್ಥ ವಿಕಾಲಭೋಜನಸನ್ನಿಧಿಭೇಸಜ್ಜಸಿಕ್ಖಾಪದಾನಂ ವಸೇನ ಆಪತ್ತಿಯೋ ವೇದಿತಬ್ಬಾ.

ಸಚೇ ¶ ಪನ ಏಕತೋ ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಾನಿಪಿ ಚತ್ತಾರಿ ಕಾಲಿಕಾನಿ ಸಮ್ಭಿನ್ನರಸಾನಿ ನ ಹೋನ್ತಿ, ತಸ್ಸ ತಸ್ಸೇವ ಕಾಲಸ್ಸ ವಸೇನ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತುಂ ವಟ್ಟನ್ತಿ. ಸಚೇ ಹಿ ಛಲ್ಲಿಮ್ಪಿ ಅನಪನೇತ್ವಾ ಸಕಲೇನೇವ ನಾಳಿಕೇರಫಲೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಅಮ್ಬಪಾನಾದಿಪಾನಕಂ ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಂ ಹೋತಿ, ನಾಳಿಕೇರಂ ಅಪನೇತ್ವಾ ತಂ ವಿಕಾಲೇಪಿ ಕಪ್ಪತಿ. ಉಪರಿ ಸಪ್ಪಿಪಿಣ್ಡಂ ಠಪೇತ್ವಾ ಸೀತಲಪಾಯಾಸಂ ದೇನ್ತಿ, ಯಂ ಪಾಯಾಸೇನ ಅಸಂಸಟ್ಠಂ ಸಪ್ಪಿ, ತಂ ಅಪನೇತ್ವಾ ಸತ್ತಾಹಂ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಥದ್ಧಮಧುಫಾಣಿತಾದೀಸುಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ. ತಕ್ಕೋಲಜಾತಿಫಲಾದೀಹಿ ಅಲಙ್ಕರಿತ್ವಾ ಪಿಣ್ಡಪಾತಂ ದೇನ್ತಿ, ತಾನಿ ಉದ್ಧರಿತ್ವಾ ಧೋವಿತ್ವಾ ಯಾವಜೀವಂ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬಾನಿ. ಯಾಗುಯಂ ಪಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ದಿನ್ನಸಿಙ್ಗಿವೇರಾದೀಸುಪಿ ತೇಲಾದೀಸು ಪಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ದಿನ್ನಲಟ್ಠಿಮಧುಕಾದೀಸುಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ. ಏವಂ ಯಂ ಯಂ ಅಸಮ್ಭಿನ್ನರಸಂ ಹೋತಿ, ತಂ ತಂ ಏಕತೋ ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಮ್ಪಿ ಯಥಾ ಸುದ್ಧಂ ಹೋತಿ, ತಥಾ ಧೋವಿತ್ವಾ ತಚ್ಛೇತ್ವಾ ವಾ ತಸ್ಸ ತಸ್ಸ ಕಾಲಸ್ಸ ವಸೇನ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಸಚೇ ಸಮ್ಭಿನ್ನರಸಂ ಹೋತಿ ಸಂಸಟ್ಠಂ, ನ ವಟ್ಟತಿ.

ಇತಿ ಪಾಳಿಮುತ್ತಕವಿನಯವಿನಿಚ್ಛಯಸಙ್ಗಹೇ

ಕಾಲಿಕವಿನಿಚ್ಛಯಕಥಾ ಸಮತ್ತಾ.

೧೯. ಕಪ್ಪಿಯಭೂಮಿವಿನಿಚ್ಛಯಕಥಾ

೧೦೧. ಕಪ್ಪಿಯಾಚತುಭೂಮಿಯೋತಿ ¶ ¶ ಏತ್ಥ ‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಚತಸ್ಸೋ ಕಪ್ಪಿಯಭೂಮಿಯೋ ಉಸ್ಸಾವನನ್ತಿಕಂ ಗೋನಿಸಾದಿಕಂ ಗಹಪತಿಂ ಸಮ್ಮುತಿ’’ನ್ತಿ (ಮಹಾವ. ೨೯೫) ವಚನತೋ ಉಸ್ಸಾವನನ್ತಿಕಾ ಗೋನಿಸಾದಿಕಾ ಗಹಪತಿ ಸಮ್ಮುತೀತಿ ಇಮಾ ಚತಸ್ಸೋ ಕಪ್ಪಿಯಭೂಮಿಯೋ ವೇದಿತಬ್ಬಾ. ತತ್ಥ (ಮಹಾವ. ಅಟ್ಠ. ೨೯೫) ಉಸ್ಸಾವನನ್ತಿಕಾ ತಾವ ಏವಂ ಕಾತಬ್ಬಾ – ಯೋ ಥಮ್ಭಾನಂ ವಾ ಉಪರಿ ಭಿತ್ತಿಪಾದೇ ವಾ ನಿಖನಿತ್ವಾ ವಿಹಾರೋ ಕರೀಯತಿ, ತಸ್ಸ ಹೇಟ್ಠಾ ಥಮ್ಭಪಟಿಚ್ಛಕಾ ಪಾಸಾಣಾ ಭೂಮಿಗತಿಕಾ ಏವ. ಪಠಮತ್ಥಮ್ಭಂ ಪನ ಪಠಮಭಿತ್ತಿಪಾದಂ ವಾ ಪತಿಟ್ಠಾಪೇನ್ತೇಹಿ ಬಹೂಹಿ ಸಮ್ಪರಿವಾರೇತ್ವಾ ‘‘ಕಪ್ಪಿಯಕುಟಿಂ ಕರೋಮ, ಕಪ್ಪಿಯಕುಟಿಂ ಕರೋಮಾ’’ತಿ ವಾಚಂ ನಿಚ್ಛಾರೇನ್ತೇಹಿ ಮನುಸ್ಸೇಸು ಉಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಪತಿಟ್ಠಾಪೇನ್ತೇಸು ಆಮಸಿತ್ವಾ ವಾ ಸಯಂ ಉಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ವಾ ಥಮ್ಭೋ ವಾ ಭಿತ್ತಿಪಾದೋ ವಾ ಪತಿಟ್ಠಾಪೇತಬ್ಬೋ. ಕುರುನ್ದಿಮಹಾಪಚ್ಚರೀಸು ಪನ ‘‘ಕಪ್ಪಿಯಕುಟಿ ಕಪ್ಪಿಯಕುಟೀತಿ ವತ್ವಾ ಪತಿಟ್ಠಾಪೇತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ ವುತ್ತಂ. ಅನ್ಧಕಟ್ಠಕಥಾಯಂ ‘‘ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಕಪ್ಪಿಯಕುಟಿಂ ಅಧಿಟ್ಠಾಮೀ’’ತಿ ವುತ್ತಂ, ತಂ ಪನ ಅವತ್ವಾಪಿ ಅಟ್ಠಕಥಾಸು ವುತ್ತನಯೇನ ವುತ್ತೇ ದೋಸೋ ನತ್ಥಿ. ಇದಂ ಪನೇತ್ಥ ಸಾಧಾರಣಲಕ್ಖಣಂ ‘‘ಥಮ್ಭಪತಿಟ್ಠಾಪನಞ್ಚ ವಚನಪರಿಯೋಸಾನಞ್ಚ ಸಮಕಾಲಂ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ. ಸಚೇ ಹಿ ಅನಿಟ್ಠಿತೇ ವಚನೇ ಥಮ್ಭೋ ಪತಿಟ್ಠಾತಿ, ಅಪ್ಪತಿಟ್ಠಿತೇ ವಾ ತಸ್ಮಿಂ ವಚನಂ ನಿಟ್ಠಾತಿ, ಅಕತಾ ಹೋತಿ ಕಪ್ಪಿಯಕುಟಿ. ತೇನೇವ ಮಹಾಪಚ್ಚರಿಯಂ ವುತ್ತಂ ‘‘ಬಹೂಹಿ ಸಮ್ಪರಿವಾರೇತ್ವಾ ವತ್ತಬ್ಬಂ, ಅವಸ್ಸಞ್ಹಿ ಏತ್ಥ ಏಕಸ್ಸಪಿ ವಚನನಿಟ್ಠಾನಞ್ಚ ಥಮ್ಭಪತಿಟ್ಠಾನಞ್ಚ ಏಕತೋ ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ. ಇಟ್ಠಕಾಸಿಲಾಮತ್ತಿಕಾಕುಟ್ಟಕಾಸು ಪನ ಕುಟೀಸು ಹೇಟ್ಠಾ ಚಯಂ ಬನ್ಧಿತ್ವಾ ವಾ ಅಬನ್ಧಿತ್ವಾ ವಾ ಕರೋನ್ತು, ಯತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಭಿತ್ತಿಂ ಉಟ್ಠಾಪೇತುಕಾಮಾ ಹೋನ್ತಿ, ತಂ ಸಬ್ಬಪಠಮಂ ಇಟ್ಠಕಂ ವಾ ಸಿಲಂ ವಾ ಮತ್ತಿಕಾಪಿಣ್ಡಂ ವಾ ಗಹೇತ್ವಾ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ಕಪ್ಪಿಯಕುಟಿ ಕಾತಬ್ಬಾ, ಇಟ್ಠಕಾದಯೋ ಭಿತ್ತಿಯಂ ಪಠಮಿಟ್ಠಕಾದೀನಂ ಹೇಟ್ಠಾ ನ ವಟ್ಟನ್ತಿ, ಥಮ್ಭಾ ಪನ ಉಪರಿ ಉಗ್ಗಚ್ಛನ್ತಿ, ತಸ್ಮಾ ವಟ್ಟನ್ತಿ. ಅನ್ಧಕಟ್ಠಕಥಾಯಂ ‘‘ಥಮ್ಭೇಹಿ ಕರಿಯಮಾನೇ ಚತೂಸು ಕೋಣೇಸು ಚತ್ತಾರೋ ಥಮ್ಭಾ, ಇಟ್ಠಕಾದಿಕುಟ್ಟೇ ಚತೂಸು ಕೋಣೇಸು ದ್ವೇ ತಿಸ್ಸೋ ಇಟ್ಠಕಾ ಅಧಿಟ್ಠಾತಬ್ಬಾ’’ತಿ ವುತ್ತಂ. ತಥಾ ಪನ ಅಕತಾಯಪಿ ದೋಸೋ ನತ್ಥಿ, ಅಟ್ಠಕಥಾಸು ಹಿ ವುತ್ತಮೇವ ಪಮಾಣಂ.

ಗೋನಿಸಾದಿಕಾ ದುವಿಧಾ ಆರಾಮಗೋನಿಸಾದಿಕಾ ವಿಹಾರಗೋನಿಸಾದಿಕಾತಿ. ತಾಸು ಯತ್ಥ ನೇವ ಆರಾಮೋ, ನ ಸೇನಾಸನಾನಿ ಪರಿಕ್ಖಿತ್ತಾನಿ ಹೋನ್ತಿ, ಅಯಂ ಆರಾಮಗೋನಿಸಾದಿಕಾ ನಾಮ. ಯತ್ಥ ಸೇನಾಸನಾನಿ ಸಬ್ಬಾನಿ ¶ ವಾ ಏಕಚ್ಚಾನಿ ವಾ ಪರಿಕ್ಖಿತ್ತಾನಿ, ಆರಾಮೋ ಅಪರಿಕ್ಖಿತ್ತೋ, ಅಯಂ ವಿಹಾರಗೋನಿಸಾದಿಕಾ ನಾಮ. ಇತಿ ಉಭಯತ್ರಾಪಿ ಆರಾಮಸ್ಸ ಅಪರಿಕ್ಖಿತ್ತಭಾವೋಯೇವ ಪಮಾಣಂ. ‘‘ಆರಾಮೋ ¶ ಪನ ಉಪಡ್ಢಪರಿಕ್ಖಿತ್ತೋಪಿ ಬಹುತರಂ ಪರಿಕ್ಖಿತ್ತೋಪಿ ಪರಿಕ್ಖಿತ್ತೋಯೇವ ನಾಮಾ’’ತಿ ಕುರುನ್ದಿಮಹಾಪಚ್ಚರೀಸು ವುತ್ತಂ, ಏತ್ಥ ಕಪ್ಪಿಯಕುಟಿಂ ಲದ್ಧುಂ ವಟ್ಟತಿ.

ಗಹಪತೀತಿ ಮನುಸ್ಸಾ ಆವಾಸಂ ಕತ್ವಾ ‘‘ಕಪ್ಪಿಯಕುಟಿಂ ದೇಮ, ಪರಿಭುಞ್ಜಥಾ’’ತಿ ವದನ್ತಿ, ಏಸಾ ಗಹಪತಿ ನಾಮ, ‘‘ಕಪ್ಪಿಯಕುಟಿಂ ಕಾತುಂ ದೇಮಾ’’ತಿ ವುತ್ತೇಪಿ ವಟ್ಟತಿಯೇವ. ಅನ್ಧಕಟ್ಠಕಥಾಯಂ ಪನ ‘‘ಯಸ್ಮಾ ಭಿಕ್ಖುಂ ಠಪೇತ್ವಾ ಸೇಸಸಹಧಮ್ಮಿಕಾನಂ ಸಬ್ಬೇಸಞ್ಚ ದೇವಮನುಸ್ಸಾನಂ ಹತ್ಥತೋ ಪಟಿಗ್ಗಹೋ ಚ ಸನ್ನಿಧಿ ಚ ಅನ್ತೋವುತ್ಥಞ್ಚ ತೇಸಂ ಸನ್ತಕಂ ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸ ವಟ್ಟತಿ, ತಸ್ಮಾ ತೇಸಂ ಗೇಹಾನಿ ವಾ ತೇಹಿ ದಿನ್ನಕಪ್ಪಿಯಕುಟಿ ವಾ ಗಹಪತೀತಿ ವುಚ್ಚತೀ’’ತಿ ವುತ್ತಂ, ಪುನಪಿ ವುತ್ತಂ ‘‘ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಸ್ಸ ವಿಹಾರಂ ಠಪೇತ್ವಾ ಭಿಕ್ಖುನುಪಸ್ಸಯೋ ವಾ ಆರಾಮಿಕಾನಂ ವಾ ತಿತ್ಥಿಯಾನಂ ವಾ ದೇವತಾನಂ ವಾ ನಾಗಾನಂ ವಾ ಅಪಿ ಬ್ರಹ್ಮಾನಂ ವಿಮಾನಂ ಕಪ್ಪಿಯಕುಟಿ ಹೋತೀ’’ತಿ, ತಂ ಸುವುತ್ತಂ. ಸಙ್ಘಸನ್ತಕಮೇವ ಹಿ ಭಿಕ್ಖುಸನ್ತಕಂ ವಾ ಗೇಹಂ ಗಹಪತಿಕುಟಿಕಾ ನ ಹೋತಿ.

ಸಮ್ಮುತಿ ನಾಮ ಞತ್ತಿದುತಿಯಕಮ್ಮವಾಚಾಯ ಸಾವೇತ್ವಾ ಸಮ್ಮತಾ. ಏವಞ್ಚ ಪನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸಮ್ಮನ್ನಿತಬ್ಬಾ, ಬ್ಯತ್ತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಪಟಿಬಲೇನ ಸಙ್ಘೋ ಞಾಪೇತಬ್ಬೋ –

‘‘ಸುಣಾತು ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘೋ. ಯದಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಪತ್ತಕಲ್ಲಂ ಸಙ್ಘೋ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಂ ವಿಹಾರಂ ಕಪ್ಪಿಯಭೂಮಿಂ ಸಮ್ಮನ್ನೇಯ್ಯ, ಏಸಾ ಞತ್ತಿ.

‘‘ಸುಣಾತು ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘೋ. ಸಙ್ಘೋ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಂ ವಿಹಾರಂ ಕಪ್ಪಿಯಭೂಮಿಂ ಸಮ್ಮನ್ನತಿ. ಯಸ್ಸಾಯಸ್ಮತೋ ಖಮತಿ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ವಿಹಾರಸ್ಸ ಕಪ್ಪಿಯಭೂಮಿಯಾ ಸಮ್ಮುತಿ, ಸೋ ತುಣ್ಹಸ್ಸ. ಯಸ್ಸ ನಕ್ಖಮತಿ, ಸೋ ಭಾಸೇಯ್ಯ.

‘‘ಸಮ್ಮತೋ ಸಙ್ಘೇನ ಇತ್ಥನ್ನಾಮೋ ವಿಹಾರೋ ಕಪ್ಪಿಯಭೂಮಿ ಖಮತಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ, ತಸ್ಮಾ ತುಣ್ಹೀ, ಏವಮೇತಂ ಧಾರಯಾಮೀ’’ತಿ (ಮಹಾವ. ೨೯೫).

ಕಮ್ಮವಾಚಂ ಅವತ್ವಾ ಅಪಲೋಕನಕಮ್ಮವಸೇನ ಸಾವೇತ್ವಾ ಕತಾಪಿ ಸಮ್ಮತಾ ಏವ.

೧೦೨. ಯಂ ¶ (ಮಹಾವ. ಅಟ್ಠ. ೨೯೫) ಇಮಾಸು ಚತೂಸು ಕಪ್ಪಿಯಭೂಮೀಸು ವುತ್ತಂ ಆಮಿಸಂ, ತಂ ಸಬ್ಬಂ ಅನ್ತೋವುತ್ಥಸಙ್ಖ್ಯಂ ನ ಗಚ್ಛತಿ. ಭಿಕ್ಖೂನಞ್ಚ ಭಿಕ್ಖುನೀನಞ್ಚ ಅನ್ತೋವುತ್ಥಅನ್ತೋಪಕ್ಕಮೋಚನತ್ಥಞ್ಹಿ ಕಪ್ಪಿಯಕುಟಿಯೋ ಅನುಞ್ಞಾತಾ. ಯಂ ಪನ ಅಕಪ್ಪಿಯಭೂಮಿಯಂ ಸಹಸೇಯ್ಯಪ್ಪಹೋನಕೇ ಗೇಹೇ ವುತ್ತಂ ¶ ಸಙ್ಘಿಕಂ ವಾ ಪುಗ್ಗಲಿಕಂ ವಾ ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನಿಯಾ ವಾ ಸನ್ತಕಂ ಏಕರತ್ತಮ್ಪಿ ಠಪಿತಂ, ತಂ ಅನ್ತೋವುತ್ಥಂ, ತತ್ಥ ಪಕ್ಕಞ್ಚ ಅನ್ತೋಪಕ್ಕಂ ನಾಮ ಹೋತಿ, ಏತಂ ನ ಕಪ್ಪತಿ. ಸತ್ತಾಹಕಾಲಿಕಂ ಪನ ಯಾವಜೀವಿಕಞ್ಚ ವಟ್ಟತಿ.

ತತ್ರಾಯಂ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ – ಸಾಮಣೇರೋ ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸ ತಣ್ಡುಲಾದಿಕಂ ಆಮಿಸಂ ಆಹರಿತ್ವಾ ಕಪ್ಪಿಯಕುಟಿಯಂ ನಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಪುನದಿವಸೇ ಪಚಿತ್ವಾ ದೇತಿ, ಅನ್ತೋವುತ್ಥಂ ನ ಹೋತಿ. ತತ್ಥ ಅಕಪ್ಪಿಯಕುಟಿಯಂ ನಿಕ್ಖಿತ್ತಸಪ್ಪಿಆದೀಸು ಕಿಞ್ಚಿ ಪಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ದೇತಿ. ಮುಖಸನ್ನಿಧಿ ನಾಮ ಹೋತಿ. ಮಹಾಪಚ್ಚರಿಯಂ ಪನ ‘‘ಅನ್ತೋವುತ್ಥಂ ಹೋತೀ’’ತಿ ವುತ್ತಂ. ತತ್ಥ ನಾಮಮತ್ತಮೇವ ನಾನಾಕರಣಂ, ಭಿಕ್ಖು ಅಕಪ್ಪಿಯಕುಟಿಯಂ ಠಪಿತಸಪ್ಪಿಞ್ಚ ಯಾವಜೀವಿಕಪಣ್ಣಞ್ಚ ಏಕತೋ ಪಚಿತ್ವಾ ಪರಿಭುಞ್ಜತಿ, ಸತ್ತಾಹಂ ನಿರಾಮಿಸಂ ವಟ್ಟತಿ. ಸಚೇ ಆಮಿಸಸಂಸಟ್ಠಂ ಕತ್ವಾ ಪರಿಭುಞ್ಜತಿ, ಅನ್ತೋವುತ್ಥಞ್ಚೇವ ಸಾಮಂಪಕ್ಕಞ್ಚ ಹೋತಿ. ಏತೇನುಪಾಯೇನ ಸಬ್ಬಸಂಸಗ್ಗಾ ವೇದಿತಬ್ಬಾ. ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಆಮಿಸಂ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಪಚಿತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ. ಸಚೇಪಿಸ್ಸ ಉಣ್ಹಯಾಗುಯಾ ಸುಲಸಿಪಣ್ಣಾನಿ ವಾ ಸಿಙ್ಗಿವೇರಂ ವಾ ಲೋಣಂ ವಾ ಪಕ್ಖಿಪನ್ತಿ, ತಮ್ಪಿ ಚಾಲೇತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ, ‘‘ಯಾಗುಂ ನಿಬ್ಬಾಪೇಮೀ’’ತಿ ಪನ ಚಾಲೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಉತ್ತಣ್ಡುಲಭತ್ತಂ ಲಭಿತ್ವಾ ಪಿದಹಿತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ. ಸಚೇ ಪನ ಮನುಸ್ಸಾ ಪಿದಹಿತ್ವಾ ದೇನ್ತಿ, ವಟ್ಟತಿ. ‘‘ಭತ್ತಂ ಮಾ ನಿಬ್ಬಾಯತೂ’’ತಿ ಪಿದಹಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ, ಖೀರತಕ್ಕಾದೀಸು ಪನ ಸಕಿಂ ಕುಥಿತೇಸು ಅಗ್ಗಿಂ ಕಾತುಂ ವಟ್ಟತಿ ಪುನಪಾಕಸ್ಸ ಅನುಞ್ಞಾತತ್ತಾ.

ಇಮಾ ಪನ ಕಪ್ಪಿಯಕುಟಿಯೋ ಕದಾ ಜಹಿತವತ್ಥುಕಾ ಹೋನ್ತಿ? ಉಸ್ಸಾವನನ್ತಿಕಾ ತಾವ ಯಾ ಥಮ್ಭಾನಂ ಉಪರಿ ಭಿತ್ತಿಪಾದೇ ವಾ ನಿಖನಿತ್ವಾ ಕತಾ, ಸಾ ಸಬ್ಬೇಸು ಥಮ್ಭೇಸು ಚ ಭಿತ್ತಿಪಾದೇಸು ಚ ಅಪನೀತೇಸು ಜಹಿತವತ್ಥುಕಾ ಹೋತಿ. ಸಚೇ ಪನ ಥಮ್ಭೇ ವಾ ಭಿತ್ತಿಪಾದೇ ವಾ ಪರಿವತ್ತೇನ್ತಿ, ಯೋ ಯೋ ಠಿತೋ, ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಪತಿಟ್ಠಾತಿ, ಸಬ್ಬೇಸುಪಿ ಪರಿವತ್ತಿತೇಸು ಅಜಹಿತವತ್ಥುಕಾವ ಹೋತಿ. ಇಟ್ಠಕಾದೀಹಿ ಕತಾ ಚಯಸ್ಸ ಉಪರಿ ಭಿತ್ತಿಅತ್ಥಾಯ ಠಪಿತಂ ಇಟ್ಠಕಂ ವಾ ಸಿಲಂ ವಾ ಮತ್ತಿಕಾಪಿಣ್ಡಂ ವಾ ಆದಿಂ ಕತ್ವಾ ವಿನಾಸಿತಕಾಲೇ ಜಹಿತವತ್ಥುಕಾವ ಹೋತಿ. ಯೇಹಿ ಪನ ಇಟ್ಠಕಾದೀಹಿ ಅಧಿಟ್ಠಿತಾ, ತೇಸು ಅಪನೀತೇಸುಪಿ ತದಞ್ಞೇಸು ಪತಿಟ್ಠಾತೀತಿ ಅಜಹಿತವತ್ಥುಕಾವ ಹೋತಿ. ಗೋನಿಸಾದಿಕಾ ¶ ಪಾಕಾರಾದೀಹಿ ಪರಿಕ್ಖೇಪೇ ಕತೇ ಜಹಿತವತ್ಥುಕಾವ ಹೋತಿ. ಪುನ ತಸ್ಮಿಂ ಆರಾಮೇ ಕಪ್ಪಿಯಕುಟಿಂ ಲದ್ಧುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಸಚೇ ಪನ ಪುನಪಿ ಪಾಕಾರಾದಯೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಖಣ್ಡಾ ಹೋನ್ತಿ, ತತೋ ತತೋ ಗಾವೋ ಪವಿಸನ್ತಿ, ಪುನ ಕಪ್ಪಿಯಕುಟಿ ಹೋತಿ. ಇತರಾ ಪನ ದ್ವೇ ಗೋಪಾನಸೀಮತ್ತಂ ಠಪೇತ್ವಾ ಸಬ್ಬಸ್ಮಿಂ ಛದನೇ ವಿನಟ್ಠೇ ಜಹಿತವತ್ಥುಕಾವ ಹೋನ್ತಿ. ಸಚೇ ಗೋಪಾನಸೀನಂ ಉಪರಿ ಏಕಮ್ಪಿ ಪಕ್ಖಪಾಸಕಮಣ್ಡಲಂ ಅತ್ಥಿ, ರಕ್ಖತಿ.

೧೦೩. ಯತ್ರ ¶ ಪನಿಮಾ ಚತಸ್ಸೋಪಿ ಕಪ್ಪಿಯಭೂಮಿಯೋ ನತ್ಥಿ, ತತ್ಥ ಕಿಂ ಕಾತಬ್ಬನ್ತಿ? ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನಸ್ಸ ದತ್ವಾ ತಸ್ಸ ಸನ್ತಕಂ ಕತ್ವಾ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬಂ. ತತ್ರಿದಂ ವತ್ಥು – ಕರವಿಕತಿಸ್ಸತ್ಥೇರೋ ಕಿರ ವಿನಯಧರಪಾಮೋಕ್ಖೋ ಮಹಾಸೀವತ್ಥೇರಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕಂ ಅಗಮಾಸಿ. ಸೋ ದೀಪಾಲೋಕೇನ ಸಪ್ಪಿಕುಮ್ಭಂ ಪಸ್ಸಿತ್ವಾ ‘‘ಭನ್ತೇ, ಕಿಮೇತ’’ನ್ತಿ ಪುಚ್ಛಿ. ಥೇರೋ ‘‘ಆವುಸೋ, ಗಾಮತೋ ಸಪ್ಪಿಕುಮ್ಭೋ ಆಭತೋ ಲೂಖದಿವಸೇ ಸಪ್ಪಿನಾ ಭುಞ್ಜನತ್ಥಾಯಾ’’ತಿ ಆಹ. ತತೋ ನಂ ತಿಸ್ಸತ್ಥೇರೋ ‘‘ನ ವಟ್ಟತಿ, ಭನ್ತೇ’’ತಿ ಆಹ. ಥೇರೋ ಪುನದಿವಸೇ ಪಮುಖೇ ನಿಕ್ಖಿಪಾಪೇಸಿ. ತಿಸ್ಸತ್ಥೇರೋ ಪುನ ಏಕದಿವಸಂ ಆಗತೋ ತಂ ದಿಸ್ವಾ ತಥೇವ ಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ‘‘ಭನ್ತೇ, ಸಹಸೇಯ್ಯಪ್ಪಹೋನಕಟ್ಠಾನೇ ಠಪೇತುಂ ನ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ಆಹ. ಥೇರೋ ಪುನದಿವಸೇ ಬಹಿ ನೀಹರಾಪೇತ್ವಾ ನಿಕ್ಖಿಪಾಪೇಸಿ, ತಂ ಚೋರಾ ಹರಿಂಸು. ಸೋ ಪುನ ಏಕದಿವಸಂ ಆಗತಂ ತಿಸ್ಸತ್ಥೇರಮಾಹ ‘‘ಆವುಸೋ, ತಯಾ ‘ನ ವಟ್ಟತೀ’ತಿ ವುತ್ತೇ ಸೋ ಕುಮ್ಭೋ ಬಹಿ ನಿಕ್ಖಿತ್ತೋ ಚೋರೇಹಿ ಹಟೋ’’ತಿ. ತತೋ ನಂ ತಿಸ್ಸತ್ಥೇರೋ ಆಹ ‘‘ನನು, ಭನ್ತೇ, ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನಸ್ಸ ದಾತಬ್ಬೋ ಅಸ್ಸ, ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನಸ್ಸ ಹಿ ದತ್ವಾ ತಸ್ಸ ಸನ್ತಕಂ ಕತ್ವಾ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತುಂ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ.

ಇತಿ ಪಾಳಿಮುತ್ತಕವಿನಯವಿನಿಚ್ಛಯಸಙ್ಗಹೇ

ಕಪ್ಪಿಯಭೂಮಿವಿನಿಚ್ಛಯಕಥಾ ಸಮತ್ತಾ.

೨೦. ಪಟಿಗ್ಗಹಣವಿನಿಚ್ಛಯಕಥಾ

೧೦೪. ಖಾದನೀಯಾದಿಪಟಿಗ್ಗಾಹೋತಿ ¶ ಅಜ್ಝೋಹರಿತಬ್ಬಸ್ಸ ಯಸ್ಸ ಕಸ್ಸಚಿ ಖಾದನೀಯಸ್ಸ ವಾ ಭೋಜನೀಯಸ್ಸ ವಾ ಪಟಿಗ್ಗಹಣಂ. ತತ್ರಾಯಂ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ – ಪಞ್ಚಹಿ ಅಙ್ಗೇಹಿ ಪಟಿಗ್ಗಹಣಂ ರುಹತಿ, ಥಾಮಮಜ್ಝಿಮಸ್ಸ ಪುರಿಸಸ್ಸ ಉಚ್ಚಾರಣಮತ್ತಂ ಹೋತಿ, ಹತ್ಥಪಾಸೋ ಪಞ್ಞಾಯತಿ, ಅಭಿಹಾರೋ ಪಞ್ಞಾಯತಿ, ದೇವೋ ವಾ ಮನುಸ್ಸೋ ¶ ವಾ ತಿರಚ್ಛಾನಗತೋ ವಾ ಕಾಯೇನ ಕಾಯಪಟಿಬದ್ಧೇನ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯೇನ ವಾ ದೇತಿ, ತಞ್ಚೇ ಭಿಕ್ಖು ಕಾಯೇನ ವಾ ಕಾಯಪಟಿಬದ್ಧೇನ ವಾ ಪಟಿಗ್ಗಣ್ಹಾತಿ. ಏವಂ ಪಞ್ಚಹಙ್ಗೇಹಿ ಪಟಿಗ್ಗಹಣಂ ರುಹತಿ.

ತತ್ಥ ಠಿತನಿಸಿನ್ನನಿಪನ್ನಾನಂ ವಸೇನ ಏವಂ ಹತ್ಥಪಾಸೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ – ಸಚೇ ಭಿಕ್ಖು ನಿಸಿನ್ನೋ ಹೋತಿ, ಆಸನಸ್ಸ ಪಚ್ಛಿಮನ್ತತೋ ಪಟ್ಠಾಯ, ಸಚೇ ಠಿತೋ, ಪಣ್ಹಿಅನ್ತತೋ ಪಟ್ಠಾಯ, ಸಚೇ ನಿಪನ್ನೋ, ಯೇನ ಪಸ್ಸೇನ ನಿಪನ್ನೋ, ತಸ್ಸ ಪಾರಿಮನ್ತತೋ ಪಟ್ಠಾಯ, ದಾಯಕಸ್ಸ ನಿಸಿನ್ನಸ್ಸ ವಾ ಠಿತಸ್ಸ ವಾ ನಿಪನ್ನಸ್ಸ ವಾ ಠಪೇತ್ವಾ ಪಸಾರಿತಹತ್ಥಂ ಯಂ ಆಸನ್ನತರಂ ಅಙ್ಗಂ, ತಸ್ಸ ಓರಿಮನ್ತೇನ ಪರಿಚ್ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ಅಡ್ಢತೇಯ್ಯಹತ್ಥೋ ಹತ್ಥಪಾಸೋ ನಾಮ.

ಸಚೇ ಪನ ದಾಯಕಪಟಿಗ್ಗಾಹಕೇಸು ಏಕೋ ಆಕಾಸೇ ಹೋತಿ, ಏಕೋ ಭೂಮಿಯಂ, ಭೂಮಟ್ಠಸ್ಸ ಚ ಸೀಸೇನ, ಆಕಾಸಟ್ಠಸ್ಸ ಚ ಠಪೇತ್ವಾ ದಾತುಂ ವಾ ಗಹೇತುಂ ವಾ ಪಸಾರಿತಹತ್ಥಂ ಯಂ ಆಸನ್ನತರಂ ಅಙ್ಗಂ, ತಸ್ಸ ಓರಿಮನ್ತೇನ ಹತ್ಥಪಾಸಪಮಾಣಂ ಪರಿಚ್ಛಿನ್ದಿತಬ್ಬಂ. ಸಚೇಪಿ ಏಕೋ ಕೂಪೇ ಹೋತಿ, ಏಕೋ ಕೂಪತಟೇ, ಏಕೋ ವಾ ಪನ ರುಕ್ಖೇ, ಏಕೋ ಪಥವಿಯಂ, ವುತ್ತನಯೇನೇವ ಹತ್ಥಪಾಸಪಮಾಣಂ ಪರಿಚ್ಛಿನ್ದಿತಬ್ಬಂ. ಏವರೂಪೇ ಹತ್ಥಪಾಸೇ ಠತ್ವಾ ಸಚೇಪಿ ಪಕ್ಖೀ ಮುಖತುಣ್ಡಕೇನ ವಾ ಹತ್ಥೀ ವಾ ಸೋಣ್ಡಾಯ ಗಹೇತ್ವಾ ಪುಪ್ಫಂ ವಾ ಫಲಂ ವಾ ದೇತಿ, ಪಟಿಗ್ಗಹಣಂ ರುಹತಿ. ಸಚೇ ಪನ ಅಡ್ಢಟ್ಠಮರತನಸ್ಸಪಿ ಹತ್ಥಿನೋ ಖನ್ಧೇ ನಿಸಿನ್ನೋ ತೇನ ಸೋಣ್ಡಾಯ ದೀಯಮಾನಂ ಗಣ್ಹಾತಿ, ವಟ್ಟತಿಯೇವ. ಹತ್ಥಾದೀಸು ಯೇನ ಕೇನಚಿ ಸರೀರಾವಯವೇನ ಅನ್ತಮಸೋ ಪಾದಙ್ಗುಲಿಯಾಪಿ ದೀಯಮಾನಂ ಕಾಯೇನ ದಿನ್ನಂ ನಾಮ ಹೋತಿ. ಪಟಿಗ್ಗಹಣೇಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ. ಯೇನ ಕೇನಚಿ ಹಿ ಸರೀರಾವಯವೇನ ಗಹಿತಂ ಕಾಯೇನ ಗಹಿತಮೇವ ಹೋತಿ. ಸಚೇಪಿ ನತ್ಥುಕರಣಿಯಂ ದೀಯಮಾನಂ ನಾಸಾಪುಟೇನ ಅಕಲ್ಲಕೋ ವಾ ಮುಖೇನ ಪಟಿಗ್ಗಣ್ಹಾತಿ, ಆಭೋಗಮೇವ ಹೇತ್ಥ ಪಮಾಣಂ.

೧೦೫. ಕಟಚ್ಛುಆದೀಸು ಪನ ಯೇನ ಕೇನಚಿ ಉಪಕರಣೇನ ದಿನ್ನಂ ಕಾಯಪಟಿಬದ್ಧೇನ ದಿನ್ನಂ ನಾಮ ಹೋತಿ. ಪಟಿಗ್ಗಹಣೇಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ. ಯೇನ ಕೇನಚಿ ಹಿ ಸರೀರಸಮ್ಬದ್ಧೇನ ಪತ್ತಥಾಲಕಾದಿನಾ ಗಹಿತಂ ಕಾಯಪಟಿಬದ್ಧೇನ ¶ ಗಹಿತಮೇವ ಹೋತಿ. ಕಾಯತೋ ಪನ ಕಾಯಪಟಿಬದ್ಧತೋ ಚ ಮೋಚೇತ್ವಾ ಹತ್ಥಪಾಸೇ ಠಿತಸ್ಸ ಕಾಯೇ ವಾ ಕಾಯಪಟಿಬದ್ಧೇ ವಾ ಪಾತಿಯಮಾನಮ್ಪಿ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯೇನ ಪಯೋಗೇನ ದಿನ್ನಂ ನಾಮ ಹೋತಿ. ಏಕೋ ಬಹೂನಿ ಭತ್ತಬ್ಯಞ್ಜನಭಾಜನಾನಿ ಸೀಸೇ ಕತ್ವಾ ¶ ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕಂ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಠಿತಕೋವ ‘‘ಗಣ್ಹಥಾ’’ತಿ ವದತಿ, ನ ತಾವ ಅಭಿಹಾರೋ ಪಞ್ಞಾಯತಿ, ತಸ್ಮಾ ನ ಗಹೇತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ಪನ ಈಸಕಮ್ಪಿ ಓನಮತಿ, ಭಿಕ್ಖುನಾ ಹತ್ಥಂ ಪಸಾರೇತ್ವಾ ಹೇಟ್ಠಿಮಭಾಜನಂ ಏಕದೇಸೇನಪಿ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿತಬ್ಬಂ. ಏತ್ತಾವತಾ ಸಬ್ಬಭಾಜನಾನಿ ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಾನಿ ಹೋನ್ತಿ. ತತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಓರೋಪೇತ್ವಾ ಉಗ್ಘಾಟೇತ್ವಾ ವಾ ಯಂ ಇಚ್ಛತಿ, ತಂ ಗಹೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಭತ್ತಪಚ್ಛಿಆದಿಮ್ಹಿ ಪನ ಏಕಭಾಜನೇ ವತ್ತಬ್ಬಮೇವ ನತ್ಥಿ.

ಕಾಜೇನ ಭತ್ತಂ ಹರನ್ತೋಪಿ ಸಚೇ ಕಾಜಂ ಓನಮೇತ್ವಾ ದೇತಿ, ವಟ್ಟತಿ. ತಿಂಸಹತ್ಥೋ ವೇಣು ಹೋತಿ, ಏಕಸ್ಮಿಂ ಅನ್ತೇ ಗುಳಕುಮ್ಭೋ ಬದ್ಧೋ, ಏಕಸ್ಮಿಂ ಸಪ್ಪಿಕುಮ್ಭೋ, ತಞ್ಚೇ ಪಟಿಗ್ಗಣ್ಹಾತಿ, ಸಬ್ಬಂ ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಮೇವ. ಉಚ್ಛುಯನ್ತದೋಣಿತೋ ಪಗ್ಘರನ್ತಮೇವ ‘‘ರಸಂ ಗಣ್ಹಥಾ’’ತಿ ವದತಿ, ಅಭಿಹಾರೋ ನ ಪಞ್ಞಾಯತೀತಿ ನ ಗಹೇತಬ್ಬೋ. ಸಚೇ ಪನ ಕಸಟಂ ಛಡ್ಡೇತ್ವಾ ಹತ್ಥೇನ ಉಸ್ಸಿಞ್ಚಿತ್ವಾ ದೇತಿ, ವಟ್ಟತಿ. ಬಹೂ ಪತ್ತಾ ಮಞ್ಚೇ ವಾ ಪೀಠೇ ವಾ ಕಟಸಾರೇ ವಾ ದೋಣಿಯಂ ವಾ ಫಲಕೇ ವಾ ಠಪಿತಾ ಹೋನ್ತಿ, ಯತ್ಥ ಠಿತಸ್ಸ ದಾಯಕೋ ಹತ್ಥಪಾಸೇ ಹೋತಿ, ತತ್ಥ ಠತ್ವಾ ಪಟಿಗ್ಗಹಣಸಞ್ಞಾಯ ಮಞ್ಚಾದೀನಿ ಅಙ್ಗುಲಿಯಾಪಿ ಫುಸಿತ್ವಾ ಠಿತೇನ ವಾ ನಿಸಿನ್ನೇನ ವಾ ನಿಪನ್ನೇನ ವಾ ಯಂ ತೇಸು ಪತ್ತೇಸು ದೀಯತಿ, ತಂ ಸಬ್ಬಂ ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಂ ಹೋತಿ. ಸಚೇಪಿ ‘‘ಪಟಿಗ್ಗಹೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಮಞ್ಚಾದೀನಿ ಅಭಿರುಹಿತ್ವಾ ನಿಸೀದತಿ, ವಟ್ಟತಿಯೇವ.

ಪಥವಿಯಂ ಪನ ಸಚೇಪಿ ಕುಚ್ಛಿಯಾ ಕುಚ್ಛಿಂ ಆಹಚ್ಚ ಠಿತಾ ಹೋನ್ತಿ, ಯಂ ಯಂ ಅಙ್ಗುಲಿಯಾ ವಾ ಸೂಚಿಯಾ ವಾ ಫುಸಿತ್ವಾ ನಿಸಿನ್ನೋ ಹೋತಿ, ತತ್ಥ ತತ್ಥ ದೀಯಮಾನಮೇವ ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಂ ಹೋತಿ. ಯತ್ಥ ಕತ್ಥಚಿ ಮಹಾಕಟಸಾರಹತ್ಥತ್ಥರಣಾದೀಸು ಠಪಿತಪತ್ತೇ ಪಟಿಗ್ಗಹಣಂ ನ ರುಹತೀತಿ ವುತ್ತಂ, ತಂ ಹತ್ಥಪಾಸಾತಿಕ್ಕಮಂ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತನ್ತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಂ, ಹತ್ಥಪಾಸೇ ಪನ ಸತಿ ಯತ್ಥ ಕತ್ಥಚಿ ವಟ್ಟತಿ ಅಞ್ಞತ್ರ ತತ್ಥಜಾತಕಾ. ತತ್ಥಜಾತಕೇ ಪನ ಪದುಮಿನಿಪಣ್ಣೇ ವಾ ಕಿಂಸುಕಪಣ್ಣಾದಿಮ್ಹಿ ವಾ ನ ವಟ್ಟತಿ. ನ ಹಿ ತಂ ಕಾಯಪಟಿಬದ್ಧಸಙ್ಖ್ಯಂ ಗಚ್ಛತಿ. ಯಥಾ ಚ ತತ್ಥಜಾತಕೇ, ಏವಂ ಖಾಣುಕೇ ಬನ್ಧಿತ್ವಾ ಠಪಿತಮಞ್ಚಾದಿಮ್ಹಿ ಅಸಂಹಾರಿಮೇ ಫಲಕೇ ವಾ ಪಾಸಾಣೇ ವಾ ನ ರುಹತಿಯೇವ. ತೇಪಿ ಹಿ ತತ್ಥಜಾತಕಸಙ್ಖ್ಯುಪಗಾ ಹೋನ್ತಿ. ಭೂಮಿಯಂ ಅತ್ಥತೇಸು ಸುಖುಮೇಸು ತಿನ್ತಿಣಿಕಾದಿಪಣ್ಣೇಸು ಪಟಿಗ್ಗಹಣಂ ನ ರುಹತಿ. ನ ಹಿ ತಾನಿ ಸನ್ಧಾರೇತುಂ ಸಮತ್ಥಾನೀತಿ. ಮಹನ್ತೇಸು ಪನ ಪದುಮಿನಿಪಣ್ಣಾದೀಸು ರುಹತಿ. ಸಚೇ ಹತ್ಥಪಾಸಂ ಅತಿಕ್ಕಮ್ಮಠಿತೋ ದೀಘದಣ್ಡಕೇನ ಉಳುಙ್ಕೇನ ದೇತಿ, ‘‘ಆಗನ್ತ್ವಾ ದೇಹೀ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬೋ. ವಚನಂ ಅಸುತ್ವಾ ವಾ ಅನಾದಿಯಿತ್ವಾ ವಾ ಪತ್ತೇ ಆಕಿರತಿಯೇವ, ಪುನ ಪಟಿಗ್ಗಹೇತಬ್ಬಂ. ದೂರೇ ಠತ್ವಾ ಭತ್ತಪಿಣ್ಡಂ ಖಿಪನ್ತೇಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ.

೧೦೬. ಸಚೇ ¶ ¶ ಪತ್ತಥವಿಕತೋ ನೀಹರಿಯಮಾನೇ ಪತ್ತೇ ರಜನಚುಣ್ಣಾನಿ ಹೋನ್ತಿ, ಸತಿ ಉದಕೇ ಧೋವಿತಬ್ಬೋ, ಅಸತಿ ರಜನಚುಣ್ಣಂ ಪುಞ್ಛಿತ್ವಾ ಪಟಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ವಾ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಚರಿತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಚರನ್ತಸ್ಸ ಪತ್ತೇ ರಜಂ ಪತತಿ, ಪಟಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಭಿಕ್ಖಾ ಗಣ್ಹಿತಬ್ಬಾ, ಅಪ್ಪಟಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಗಣ್ಹತೋ ವಿನಯದುಕ್ಕಟಂ, ತಂ ಪನ ಪುನ ಪಟಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಭುಞ್ಜತೋ ಅನಾಪತ್ತಿ. ಸಚೇ ಪನ ‘‘ಪಟಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ದೇಥಾ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ವಚನಂ ಅಸುತ್ವಾ ವಾ ಅನಾದಿಯಿತ್ವಾ ವಾ ಭಿಕ್ಖಂ ದೇನ್ತಿಯೇವ, ವಿನಯದುಕ್ಕಟಂ ನತ್ಥಿ, ಪುನ ಪಟಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಅಞ್ಞಾ ಭಿಕ್ಖಾ ಗಹೇತಬ್ಬಾ. ಸಚೇ ಮಹಾವಾತೋ ತತೋ ತತೋ ರಜಂ ಪಾತೇತಿ, ನ ಸಕ್ಕಾ ಹೋತಿ ಭಿಕ್ಖಂ ಗಹೇತುಂ, ‘‘ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನಸ್ಸ ದಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಸುದ್ಧಚಿತ್ತೇನ ಆಭೋಗಂ ಕತ್ವಾ ಗಣ್ಹಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಏವಂ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಚರಿತ್ವಾ ವಿಹಾರಂ ವಾ ಆಸನಸಾಲಂ ವಾ ಗನ್ತ್ವಾ ತಂ ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನಸ್ಸ ದತ್ವಾ ಪುನ ತೇನ ದಿನ್ನಂ ವಾ ತಸ್ಸ ವಿಸ್ಸಾಸೇನ ವಾ ಪಟಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಭುಞ್ಜಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಸಚೇ ಭಿಕ್ಖಾಚಾರೇ ಸರಜಂ ಪತ್ತಂ ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸ ದೇತಿ, ಸೋ ವತ್ತಬ್ಬೋ ‘‘ಇಮಂ ಪಟಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಭಿಕ್ಖಂ ವಾ ಗಣ್ಹೇಯ್ಯಾಸಿ ಪರಿಭುಞ್ಜೇಯ್ಯಾಸಿ ವಾ’’ತಿ, ತೇನ ತಥಾ ಕಾತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ರಜಂ ಉಪರಿ ಉಪ್ಪಿಲವತಿ, ಕಞ್ಜಿಕಂ ಪವಾಹೇತ್ವಾ ಸೇಸಂ ಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ಅನ್ತೋಪವಿಟ್ಠಂ ಹೋತಿ, ಪಟಿಗ್ಗಹೇತಬ್ಬಂ. ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನೇ ಅಸತಿ ಹತ್ಥತೋ ಅಮೋಚೇನ್ತೇನೇವ ಯತ್ಥ ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನೋ ಅತ್ಥಿ, ತತ್ಥ ನೇತ್ವಾ ಪಟಿಗ್ಗಹೇತಬ್ಬಂ. ಸುಕ್ಖಭತ್ತೇ ಪತಿತರಜಂ ಅಪನೇತ್ವಾ ಭುಞ್ಜಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಸಚೇ ಅತಿಸುಖುಮಂ ಹೋತಿ, ಉಪರಿ ಭತ್ತೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಅಪನೇತಬ್ಬಂ, ಪಟಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ವಾ ಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬಂ. ಯಾಗುಂ ವಾ ಸೂಪಂ ವಾ ಪುರತೋ ಠಪೇತ್ವಾ ಆಲುಳೇನ್ತಾನಂ ಭಾಜನತೋ ಫುಸಿತಾನಿ ಉಗ್ಗನ್ತ್ವಾ ಪತ್ತೇ ಪತನ್ತಿ, ಪತ್ತೋ ಪಟಿಗ್ಗಹೇತಬ್ಬೋ.

೧೦೭. ಉಳುಙ್ಕೇನ ಆಹರಿತ್ವಾ ದೇನ್ತಾನಂ ಪಠಮತರಂ ಉಳುಙ್ಕತೋ ಥೇವಾ ಪತ್ತೇ ಪತನ್ತಿ, ಸುಪತಿತಾ, ಅಭಿಹಟತ್ತಾ ದೋಸೋ ನತ್ಥಿ. ಸಚೇಪಿ ಚರುಕೇನ ಭತ್ತೇ ಆಕಿರಿಯಮಾನೇ ಚರುಕತೋ ಮಸಿ ವಾ ಛಾರಿಕಾ ವಾ ಪತತಿ, ಅಭಿಹಟತ್ತಾ ನೇವತ್ಥಿ ದೋಸೋ. ಅನನ್ತರಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ದೀಯಮಾನಂ ಪತ್ತತೋ ಉಪ್ಪತಿತ್ವಾ ಇತರಸ್ಸ ಪತ್ತೇ ಪತತಿ, ಸುಪತಿತಂ. ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಮೇವ ಹಿ ತಂ ಹೋತಿ. ಸಚೇ ಜಜ್ಝರಿಸಾಖಾದಿಂ ಫಾಲೇತ್ವಾ ಏಕಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ದೇನ್ತಾನಂ ಸಾಖತೋ ಫುಸಿತಾನಿ ಅಞ್ಞಸ್ಸ ಪತ್ತೇ ಪತನ್ತಿ, ಪತ್ತೋ ಪಟಿಗ್ಗಹೇತಬ್ಬೋ, ಯಸ್ಸ ಪತ್ತಸ್ಸ ಉಪರಿ ಫಾಲೇನ್ತಿ, ತಸ್ಸ ಪತ್ತೇ ಪತಿತೇಸು ದಾತುಕಾಮತಾಯ ಅಭಿಹಟತ್ತಾ ದೋಸೋ ನತ್ಥಿ. ಪಾಯಾಸಸ್ಸ ಪೂರೇತ್ವಾ ಪತ್ತಂ ದೇನ್ತಿ, ಉಣ್ಹತ್ತಾ ಹೇಟ್ಠಾ ಗಹೇತುಂ ನ ಸಕ್ಕೋತಿ, ಮುಖವಟ್ಟಿಯಾಪಿ ಗಹೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಸಚೇ ¶ ತಥಾಪಿ ನ ಸಕ್ಕೋತಿ, ಆಧಾರಕೇನ ಗಹೇತಬ್ಬೋ. ಆಸನಸಾಲಾಯ ಪತ್ತಂ ಗಹೇತ್ವಾ ನಿಸಿನ್ನೋ ಭಿಕ್ಖು ನಿದ್ದಂ ಓಕ್ಕನ್ತೋ ಹೋತಿ, ನೇವ ಆಹರಿಯಮಾನಂ, ನ ದೀಯಮಾನಂ ಜಾನಾತಿ, ಅಪ್ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಂ ಹೋತಿ. ಸಚೇ ಪನ ಆಭೋಗಂ ಕತ್ವಾ ನಿಸಿನ್ನೋ ಹೋತಿ, ವಟ್ಟತಿ. ಸಚೇಪಿ ಸೋ ಹತ್ಥೇನ ಆಧಾರಕಂ ಮುಞ್ಚಿತ್ವಾ ಪಾದೇನ ಪೇಲ್ಲೇತ್ವಾ ನಿದ್ದಾಯತಿ, ವಟ್ಟತಿಯೇವ. ಪಾದೇನ ಆಧಾರಕಂ ಅಕ್ಕಮಿತ್ವಾ ಪಟಿಗ್ಗಣ್ಹನ್ತಸ್ಸ ಪನ ಜಾಗರನ್ತಸ್ಸಪಿ ಅನಾದರಪಟಿಗ್ಗಹಣಂ ಹೋತಿ, ತಸ್ಮಾ ನ ಕತ್ತಬ್ಬಂ. ಕೇಚಿ ‘‘ಏವಂ ಆಧಾರಕೇನ ಪಟಿಗ್ಗಹಣಂ ಕಾಯಪಟಿಬದ್ಧಪಟಿಬದ್ಧೇನ ಪಟಿಗ್ಗಹಣಂ ನಾಮ ಹೋತಿ ¶ , ತಸ್ಮಾ ನ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ವದನ್ತಿ, ತಂ ವಚನಮತ್ತಮೇವ, ಅತ್ಥತೋ ಪನ ಸಬ್ಬಮ್ಪೇತಂ ಕಾಯಪಟಿಬದ್ಧಮೇವ ಹೋತಿ. ಕಾಯಸಂಸಗ್ಗೇಪಿ ಚೇಸ ನಯೋ ದಸ್ಸಿತೋ. ಯಮ್ಪಿ ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸ ದೀಯಮಾನಂ ಪತತಿ, ತಮ್ಪಿ ಸಾಮಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ.

ತತ್ರಿದಂ ಸುತ್ತಂ –

‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಯಂ ದೀಯಮಾನಂ ಪತತಿ, ತಂ ಸಾಮಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತುಂ, ಪರಿಚ್ಚತ್ತಂ ತಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ದಾಯಕೇಹೀ’’ತಿ (ಚೂಳವ. ೨೭೩).

ಇದಞ್ಚ ಪನ ಸುತ್ತಂ ನೇಯ್ಯತ್ಥಂ, ತಸ್ಮಾ ಏವಮೇತ್ಥ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ – ಯಂ ದೀಯಮಾನಂ ದಾಯಕಸ್ಸ ಹತ್ಥತೋ ಪರಿಗಳಿತ್ವಾ ಸುದ್ಧಾಯ ವಾ ಭೂಮಿಯಾ ಪದುಮಿನಿಪಣ್ಣೇ ವಾ ವತ್ಥಕಟಸಾರಕಾದೀಸು ವಾ ಪತತಿ, ತಂ ಸಾಮಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಯಂ ಪನ ಸರಜಾಯ ಭೂಮಿಯಂ ಪತತಿ, ತಂ ರಜಂ ಪುಞ್ಛಿತ್ವಾ ವಾ ಧೋವಿತ್ವಾ ವಾ ಪಟಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ವಾ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ಪವಟ್ಟನ್ತಂ ಅಞ್ಞಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಸನ್ತಿಕಂ ಗಚ್ಛತಿ, ತೇನ ಆಹರಾಪೇತುಮ್ಪಿ ವಟ್ಟತಿ. ಸಚೇ ತಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ವದತಿ ‘‘ತ್ವಂಯೇವ ಖಾದಾ’’ತಿ, ತಸ್ಸಪಿ ಖಾದಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ, ಅನಾಣತ್ತೇನ ಪನ ತೇನ ನ ಗಹೇತಬ್ಬಂ. ‘‘ಅನಾಣತ್ತೇನಪಿ ಇತರಸ್ಸ ದಸ್ಸಾಮೀತಿ ಗಹೇತುಂ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ಕುರುನ್ದಿಯಂ ವುತ್ತಂ. ಕಸ್ಮಾ ಪನೇತಂ ಇತರಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಗಹೇತುಂ ನ ವಟ್ಟತೀತಿ? ಭಗವತಾ ಅನನುಞ್ಞಾತತ್ತಾ. ಭಗವತಾ ಹಿ ‘‘ಸಾಮಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತು’’ನ್ತಿ ವದನ್ತೇನ ಯಸ್ಸೇವ ತಂ ದೀಯಮಾನಂ ಪತತಿ, ತಸ್ಸ ಅಪ್ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಕಮ್ಪಿ ತಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಪರಿಭೋಗೋ ಅನುಞ್ಞಾತೋ. ‘‘ಪರಿಚ್ಚತ್ತಂ ತಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ದಾಯಕೇಹೀ’’ತಿ ವಚನೇನ ಪನೇತ್ಥ ಪರಸನ್ತಕಭಾವೋ ದೀಪಿತೋ, ತಸ್ಮಾ ಅಞ್ಞಸ್ಸ ಸಾಮಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ, ತಸ್ಸ ಪನ ಆಣತ್ತಿಯಾ ವಟ್ಟತೀತಿ ಅಯಂ ಕಿರೇತ್ಥ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ. ಯಸ್ಮಾ ಚ ಏತಂ ಅಪ್ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಕತ್ತಾ ¶ ಅನುಞ್ಞಾತಂ, ತಸ್ಮಾ ಯಥಾಠಿತಂಯೇವ ಅನಾಮಸಿತ್ವಾ ಕೇನಚಿ ಪಿದಹಿತ್ವಾ ಠಪಿತಂ ದುತಿಯದಿವಸೇಪಿ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ, ಸನ್ನಿಧಿಪಚ್ಚಯಾ ಅನಾಪತ್ತಿ, ಪಟಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಪನ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬಂ. ತಂ ದಿವಸಂಯೇವ ಹಿ ತಸ್ಸ ಸಾಮಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಪರಿಭೋಗೋ ಅನುಞ್ಞಾತೋ, ನ ತತೋ ಪರನ್ತಿ ಅಯಮ್ಪಿ ಕಿರೇತ್ಥ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ.

೧೦೮. ಇದಾನಿ ಅಬ್ಬೋಹಾರಿಕನಯೋ ವುಚ್ಚತಿ. ಭುಞ್ಜನ್ತಾನಞ್ಹಿ ದನ್ತಾ ಖೀಯನ್ತಿ, ನಖಾ ಖೀಯನ್ತಿ, ಪತ್ತಸ್ಸ ವಣ್ಣೋ ಖೀಯತಿ, ಸಬ್ಬಂ ಅಬ್ಬೋಹಾರಿಕಂ. ಸತ್ಥಕೇನ ಉಚ್ಛುಆದೀಸು ಫಾಲಿತೇಸು ಮಲಂ ಪಞ್ಞಾಯತಿ, ಏತಂ ನವಸಮುಟ್ಠಿತಂ ನಾಮ, ಪಟಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬಂ. ಸತ್ಥಕಂ ಧೋವಿತ್ವಾ ಫಾಲಿತೇಸು ಮಲಂ ನ ಪಞ್ಞಾಯತಿ, ಲೋಹಗನ್ಧಮತ್ತಂ ಹೋತಿ, ತಂ ಅಬ್ಬೋಹಾರಿಕಂ. ಯಮ್ಪಿ ಸತ್ಥಕಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಪರಿಹರನ್ತಿ ¶ , ತೇನ ಫಾಲಿತೇಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ. ನ ಹಿ ತಂ ಪರಿಭೋಗತ್ಥಾಯ ಪರಿಹರನ್ತೀತಿ. ಮೂಲಭೇಸಜ್ಜಾದೀನಿ ಪಿಸನ್ತಾನಂ ವಾ ಕೋಟ್ಟೇನ್ತಾನಂ ವಾ ನಿಸದನಿಸದಪೋತಕಉದುಕ್ಖಲಮುಸಲಾದೀನಿ ಖೀಯನ್ತಿ, ಪರಿಹರಣಕವಾಸಿಂ ತಾಪೇತ್ವಾ ಭೇಸಜ್ಜತ್ಥಾಯ ತಕ್ಕೇ ವಾ ಖೀರೇ ವಾ ಪಕ್ಖಿಪನ್ತಿ, ತತ್ಥ ನೀಲಿಕಾ ಪಞ್ಞಾಯತಿ, ಸತ್ಥಕೇ ವುತ್ತಸದಿಸೋವ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ. ಆಮಕತಕ್ಕಾದೀಸು ಪನ ಸಯಂ ನ ಪಕ್ಖಿಪಿತಬ್ಬಾ, ಪಕ್ಖಿಪತಿ ಚೇ, ಸಾಮಂಪಾಕತೋ ನ ಮುಚ್ಚತಿ. ದೇವೇ ವಸ್ಸನ್ತೇ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಚರನ್ತಸ್ಸ ಸರೀರತೋ ವಾ ಚೀವರತೋ ವಾ ಕಿಲಿಟ್ಠಉದಕಂ ಪತ್ತೇ ಪತತಿ, ಪಟಿಗ್ಗಹೇತಬ್ಬಂ. ರುಕ್ಖಮೂಲಾದೀಸು ಭುಞ್ಜನ್ತಸ್ಸ ಪತಿತೇಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ. ಸಚೇ ಪನ ಸತ್ತಾಹಂ ವಸ್ಸನ್ತೇ ದೇವೇ ಸುದ್ಧಂ ಉದಕಂ ಹೋತಿ, ಅಬ್ಭೋಕಾಸತೋ ವಾ ಪತತಿ, ವಟ್ಟತಿ.

೧೦೯. ಸಾಮಣೇರಸ್ಸ ಓದನಂ ದೇನ್ತೇನ ತಸ್ಸ ಪತ್ತಗತಂ ಅಚ್ಛುಪನ್ತೇನೇವ ದಾತಬ್ಬೋ, ಪತ್ತೋ ವಾಸ್ಸ ಪಟಿಗ್ಗಹೇತಬ್ಬೋ. ಅಪ್ಪಟಿಗ್ಗಹಿತೇ ಓದನಂ ಛುಪಿತ್ವಾ ಪುನ ಅತ್ತನೋ ಪತ್ತೇ ಓದನಂ ಗಣ್ಹನ್ತಸ್ಸ ಉಗ್ಗಹಿತಕೋ ಹೋತಿ. ಸಚೇ ಪನ ದಾತುಕಾಮೋ ಹುತ್ವಾ ‘‘ಆಹರ, ಸಾಮಣೇರ, ಪತ್ತಂ, ಓದನಂ ಗಣ್ಹಾಹೀ’’ತಿ ವದತಿ, ಇತರೋ ‘‘ಅಲಂ ಮಯ್ಹ’’ನ್ತಿ ಪಟಿಕ್ಖಿಪತಿ, ಪುನ ‘‘ತವೇತಂ ಮಯಾ ಪರಿಚ್ಚತ್ತ’’ನ್ತಿ ಚ ವುತ್ತೇ ‘‘ನ ಮಯ್ಹಂ ಏತೇನತ್ಥೋ’’ತಿ ವದತಿ, ಸತಕ್ಖತ್ತುಮ್ಪಿ ಪರಿಚ್ಚಜತು, ಯಾವ ಅತ್ತನೋ ಹತ್ಥಗತಂ, ತಾವ ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಮೇವ ಹೋತಿ. ಸಚೇ ಪನ ಆಧಾರಕೇ ಠಿತಂ ನಿರಪೇಕ್ಖೋ ‘‘ಗಣ್ಹಾಹೀ’’ತಿ ವದತಿ, ಪುನ ಪಟಿಗ್ಗಹೇತಬ್ಬಂ. ಸಾಪೇಕ್ಖೋ ಆಧಾರಕೇ ಪತ್ತಂ ಠಪೇತ್ವಾ ‘‘ಏತ್ತೋ ಪೂವಂ ವಾ ಭತ್ತಂ ವಾ ಗಣ್ಹಾಹೀ’’ತಿ ಸಾಮಣೇರಂ ವದತಿ, ಸಾಮಣೇರೋ ಹತ್ಥಂ ಧೋವಿತ್ವಾ ಸಚೇಪಿ ಸತಕ್ಖತ್ತುಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಪತ್ತಗತಂ ಅಫುಸನ್ತೋವ ಅತ್ತನೋ ಪತ್ತೇ ¶ ಪಕ್ಖಿಪತಿ, ಪುನ ಪಟಿಗ್ಗಹಣಕಿಚ್ಚಂ ನತ್ಥಿ. ಯದಿ ಪನ ಅತ್ತನೋ ಪತ್ತಗತಂ ಫುಸಿತ್ವಾ ತತೋ ಗಣ್ಹಾತಿ, ಸಾಮಣೇರಸನ್ತಕೇನ ಸಂಸಟ್ಠಂ ಹೋತಿ, ಪುನ ಪಟಿಗ್ಗಹೇತಬ್ಬಂ. ಕೇಚಿ ಪನ ‘‘ಸಚೇಪಿ ಗಯ್ಹಮಾನಂ ಛಿಜ್ಜಿತ್ವಾ ತತ್ಥ ಪತತಿ, ಪುನ ಪಟಿಗ್ಗಹೇತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ ವದನ್ತಿ. ತಂ ‘‘ಏಕಂ ಭತ್ತಪಿಣ್ಡಂ ಗಣ್ಹ, ಏಕಂ ಪೂವಂ ಗಣ್ಹ, ಇಮಸ್ಸ ಗುಳಪಿಣ್ಡಸ್ಸ ಏತ್ತಕಂ ಪದೇಸಂ ಗಣ್ಹಾ’’ತಿ ಏವಂ ಪರಿಚ್ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ವುತ್ತೇ ವೇದಿತಬ್ಬಂ, ಇಧ ಪನ ಪರಿಚ್ಛೇದೋ ನತ್ಥಿ, ತಸ್ಮಾ ಯಂ ಸಾಮಣೇರಸ್ಸ ಪತ್ತೇ ಪತತಿ, ತದೇವ ಪಟಿಗ್ಗಹಣಂ ವಿಜಹತಿ, ಹತ್ಥಗತಂ ಪನ ಯಾವ ಸಾಮಣೇರೋ ವಾ ‘‘ಅಲ’’ನ್ತಿ ನ ಓರಮತಿ, ಭಿಕ್ಖು ವಾ ನ ವಾರೇತಿ, ತಾವ ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸೇವ ಸನ್ತಕಂ, ತಸ್ಮಾ ಪಟಿಗ್ಗಹಣಂ ನ ವಿಜಹತಿ. ಸಚೇ ಅತ್ತನೋ ವಾ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ವಾ ಯಾಗುಪಚನಕಭಾಜನೇ ಕೇಸಞ್ಚಿ ಅತ್ಥಾಯ ಭತ್ತಂ ಪಕ್ಖಿಪತಿ, ‘‘ಸಾಮಣೇರ, ಭಾಜನಸ್ಸ ಉಪರಿ ಹತ್ಥಂ ಕರೋಹೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ತಸ್ಸ ಹತ್ಥೇ ಪಕ್ಖಿಪಿತಬ್ಬಂ. ತಸ್ಸ ಹತ್ಥತೋ ಭಾಜನೇ ಪತಿತಞ್ಹಿ ದುತಿಯದಿವಸೇ ಭಾಜನಸ್ಸ ಅಕಪ್ಪಿಯಭಾವಂ ನ ಕರೋತಿ ಪರಿಚ್ಚತ್ತತ್ತಾ. ಸಚೇ ಏವಂ ಅಕತ್ವಾ ಪಕ್ಖಿಪತಿ, ಪತ್ತಮಿವ ಭಾಜನಂ ನಿರಾಮಿಸಂ ಕತ್ವಾ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬಂ.

೧೧೦. ದಾಯಕಾ ¶ ಯಾಗುಕುಟಂ ಠಪೇತ್ವಾ ಗತಾ, ತಂ ದಹರಸಾಮಣೇರೋ ಪಟಿಗ್ಗಣ್ಹಾಪೇತುಂ ನ ಸಕ್ಕೋತಿ, ಭಿಕ್ಖು ಪತ್ತಂ ಉಪನಾಮೇತಿ, ಸಾಮಣೇರೋ ಕುಟಸ್ಸ ಗೀವಂ ಪತ್ತಸ್ಸ ಮುಖವಟ್ಟಿಯಂ ಠಪೇತ್ವಾ ಆವಜ್ಜೇತಿ, ಪತ್ತಗತಾ ಯಾಗು ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಾವ ಹೋತಿ. ಅಥ ವಾ ಭಿಕ್ಖು ಭೂಮಿಯಂ ಹತ್ಥಂ ಠಪೇತಿ, ಸಾಮಣೇರೋ ಪವಟ್ಟೇತ್ವಾ ಹತ್ಥಂ ಆರೋಪೇತಿ, ವಟ್ಟತಿ. ಪೂವಪಚ್ಛಿಭತ್ತಪಚ್ಛಿಉಚ್ಛುಭಾರಾದೀಸುಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ. ಸಚೇ ಪಟಿಗ್ಗಹಣೂಪಗಂ ಭಾರಂ ದ್ವೇ ತಯೋ ಸಾಮಣೇರಾ ದೇನ್ತಿ, ಏಕೇನ ವಾ ಬಲವತಾ ಉಕ್ಖಿತ್ತಂ ದ್ವೇ ತಯೋ ಭಿಕ್ಖೂ ಗಣ್ಹನ್ತಿ, ವಟ್ಟತಿ. ಮಞ್ಚಸ್ಸ ವಾ ಪೀಠಸ್ಸ ವಾ ಪಾದೇ ತೇಲಘಟಂ ವಾ ಫಾಣಿತಘಟಂ ವಾ ಲಗ್ಗೇನ್ತಿ, ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸ ಮಞ್ಚೇಪಿ ಪೀಠೇಪಿ ನಿಸೀದಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ, ಉಗ್ಗಹಿತಕಂ ನಾಮ ನ ಹೋತಿ.

ನಾಗದನ್ತಕೇ ವಾ ಅಙ್ಕುಸಕೇ ವಾ ದ್ವೇ ತೇಲಘಟಾ ಲಗ್ಗಿತಾ ಹೋನ್ತಿ ಉಪರಿ ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಕೋ, ಹೇಟ್ಠಾ ಅಪ್ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಕೋ. ಉಪರಿಮಂ ಗಹೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ, ಹೇಟ್ಠಾ ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಕೋ, ಉಪರಿ ಅಪ್ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಕೋ, ಉಪರಿಮಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಇತರಂ ಗಣ್ಹತೋ ಉಪರಿಮೋ ಉಗ್ಗಹಿತಕೋ ಹೋತಿ. ಹೇಟ್ಠಾಮಞ್ಚೇ ಅಪ್ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಕಂ ತೇಲಥಾಲಕಂ ಹೋತಿ, ತಞ್ಚೇ ಸಮ್ಮಜ್ಜನ್ತೋ ಸಮ್ಮುಞ್ಜನಿಯಾ ಘಟ್ಟೇತಿ, ಉಗ್ಗಹಿತಕಂ ನ ಹೋತಿ, ‘‘ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಕಂ ಗಣ್ಹಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಅಪ್ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಕಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಞತ್ವಾ ಪುನ ಠಪೇತಿ, ಉಗ್ಗಹಿತಕಂ ನ ಹೋತಿ, ಬಹಿ ನೀಹರಿತ್ವಾ ಸಞ್ಜಾನಾತಿ, ಬಹಿ ಅಟ್ಠಪೇತ್ವಾ ಹರಿತ್ವಾ ತತ್ಥೇವ ಠಪೇತಬ್ಬಂ, ನತ್ಥಿ ದೋಸೋ. ಸಚೇ ¶ ಪನ ಪುಬ್ಬೇ ವಿವರಿತ್ವಾ ಠಪಿತಂ, ನ ಪಿದಹಿತಬ್ಬಂ. ಯಥಾ ಪುಬ್ಬೇ ಠಿತಂ, ತಥೇವ ಠಪೇತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ಬಹಿ ಠಪೇತಿ, ಪುನ ನ ಛುಪಿತಬ್ಬಂ.

೧೧೧. ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಕೇ ತೇಲಾದಿಮ್ಹಿ ಕಣ್ಣಿಕಾ ಉಟ್ಠೇತಿ, ಸಿಙ್ಗಿವೇರಾದಿಮ್ಹಿ ಘನಚುಣ್ಣಂ, ತಂಸಮುಟ್ಠಾನಮೇವ ನಾಮ ತಂ, ಪುನ ಪಟಿಗ್ಗಹಣಕಿಚ್ಚಂ ನತ್ಥಿ. ತಾಲಂ ವಾ ನಾಳಿಕೇರಂ ವಾ ಆರುಳ್ಹೋ ಯೋತ್ತೇನ ಫಲಪಿಣ್ಡಿಂ ಓತಾರೇತ್ವಾ ಉಪರಿ ಠಿತೋವ ‘‘ಗಣ್ಹಥಾ’’ತಿ ವದತಿ, ನ ಗಹೇತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ಅಞ್ಞೋ ಭೂಮಿಯಂ ಠಿತೋ ಯೋತ್ತಪಾಸಕೇ ಗಹೇತ್ವಾ ಉಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ದೇತಿ, ವಟ್ಟತಿ. ಸಫಲಂ ಮಹಾಸಾಖಂ ಕಪ್ಪಿಯಂ ಕಾರೇತ್ವಾ ಪಟಿಗ್ಗಣ್ಹಾತಿ, ಫಲಾನಿ ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಾನೇವ ಹೋನ್ತಿ, ಯಥಾಸುಖಂ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಅನ್ತೋವತಿಯಂ ಠತ್ವಾ ವತಿಂ ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ಉಚ್ಛುಂ ವಾ ತಿಮ್ಬರೂಸಕಂ ವಾ ದೇನ್ತಿ, ಹತ್ಥಪಾಸೇ ಸತಿ ವಟ್ಟತಿ. ದಣ್ಡಕೇಸು ಅಪಹರಿತ್ವಾ ನಿಗ್ಗತಂ ಗಣ್ಹನ್ತಸ್ಸ ವಟ್ಟತಿ, ಪಹರಿತ್ವಾ ನಿಗ್ಗತೇ ಅಟ್ಠಕಥಾಸು ದೋಸೋ ನ ದಸ್ಸಿತೋ. ಮಯಂ ಪನ ‘‘ಯಂ ಠಾನಂ ಪಹಟಂ, ತತೋ ಸಯಂಪತಿತಮಿವ ಹೋತೀ’’ತಿ ತಕ್ಕಯಾಮ, ತಮ್ಪಿ ಠತ್ವಾ ಗಚ್ಛನ್ತೇ ಯುಜ್ಜತಿ ಸುಙ್ಕಘಾತತೋ ಪವಟ್ಟೇತ್ವಾ ಬಹಿಪತಿತಭಣ್ಡಂ ವಿಯ. ವತಿಂ ವಾ ಪಾಕಾರಂ ವಾ ಲಙ್ಘಾಪೇತ್ವಾ ದೇನ್ತಿ, ಸಚೇ ಪನ ಅಪುಥುಲೋ ಪಾಕಾರೋ, ಅನ್ತೋಪಾಕಾರೇ ಬಹಿಪಾಕಾರೇ ಚ ಠಿತಸ್ಸ ಹತ್ಥಪಾಸೋ ಪಹೋತಿ, ಹತ್ಥಸತಮ್ಪಿ ಉದ್ಧಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಸಮ್ಪತ್ತಂ ಗಹೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ.

ಭಿಕ್ಖು ಗಿಲಾನಂ ಸಾಮಣೇರಂ ಖನ್ಧೇನ ವಹತಿ, ಸೋ ಫಲಾಫಲಂ ದಿಸ್ವಾ ಗಹೇತ್ವಾ ಖನ್ಧೇ ನಿಸಿನ್ನೋವ ದೇತಿ ¶ , ವಟ್ಟತಿ. ಅಪರೋ ಭಿಕ್ಖುಂ ವಹನ್ತೋ ಖನ್ಧೇ ನಿಸಿನ್ನಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ದೇತಿ, ವಟ್ಟತಿಯೇವ. ಭಿಕ್ಖು ಫಲಿನಿಂ ಸಾಖಂ ಛಾಯತ್ಥಾಯ ಗಹೇತ್ವಾ ಗಚ್ಛತಿ, ಫಲಾನಿ ಖಾದಿತುಂ ಚಿತ್ತೇ ಉಪ್ಪನ್ನೇ ಪಟಿಗ್ಗಹಾಪೇತ್ವಾ ಖಾದಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಮಚ್ಛಿಕವಾರಣತ್ಥಂ ಕಪ್ಪಿಯಂ ಕಾರೇತ್ವಾ ಪಟಿಗ್ಗಣ್ಹಾತಿ, ಖಾದಿತುಕಾಮೋ ಚೇ ಹೋತಿ, ಮೂಲಪಟಿಗ್ಗಹಣಮೇವ ವಟ್ಟತಿ, ಖಾದನ್ತಸ್ಸ ನತ್ಥಿ ದೋಸೋ. ಭಿಕ್ಖು ಪಟಿಗ್ಗಹಣಾರಹಂ ಭಣ್ಡಂ ಮನುಸ್ಸಾನಂ ಯಾನೇ ಠಪೇತ್ವಾ ಮಗ್ಗಂ ಗಚ್ಛತಿ, ಯಾನಂ ಕದ್ದಮೇ ಲಗ್ಗತಿ, ದಹರೋ ಚಕ್ಕಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಉಕ್ಖಿಪತಿ, ವಟ್ಟತಿ, ಉಗ್ಗಹಿತಕಂ ನಾಮ ನ ಹೋತಿ. ನಾವಾಯ ಠಪೇತ್ವಾ ನಾವಂ ಅರಿತ್ತೇನ ವಾ ಪಾಜೇತಿ, ಹತ್ಥೇನ ವಾ ಕಡ್ಢತಿ, ವಟ್ಟತಿ. ಉಳುಮ್ಪೇಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ. ಚಾಟಿಯಂ ವಾ ಕುಣ್ಡಕೇ ವಾ ಠಪೇತ್ವಾಪಿ ತಂ ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನೇನ ಗಾಹಾಪೇತ್ವಾ ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನಂ ಬಾಹಾಯಂ ಗಹೇತ್ವಾ ತರಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ತಸ್ಮಿಮ್ಪಿ ಅಸತಿ ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನಂ ಗಾಹಾಪೇತ್ವಾ ತಂ ಬಾಹಾಯಂ ಗಹೇತ್ವಾ ತರಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ.

ಉಪಾಸಕಾ ¶ ಗಮಿಕಭಿಕ್ಖೂನಂ ಪಾಥೇಯ್ಯತಣ್ಡುಲೇ ದೇನ್ತಿ, ಸಾಮಣೇರಾ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ತಣ್ಡುಲೇ ಗಹೇತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ತಣ್ಡುಲೇ ಗಹೇತುಂ ನ ಸಕ್ಕೋನ್ತಿ, ಭಿಕ್ಖೂ ತೇಸಂ ತಣ್ಡುಲೇ ಗಣ್ಹನ್ತಿ, ಸಾಮಣೇರಾ ಅತ್ತನಾ ಗಹಿತತಣ್ಡುಲೇಸು ಖೀಣೇಸು ಇತರೇಹಿ ತಣ್ಡುಲೇಹಿ ಯಾಗುಂ ಪಚಿತ್ವಾ ಸಬ್ಬೇಸಂ ಪತ್ತಾನಿ ಪಟಿಪಾಟಿಯಾ ಠಪೇತ್ವಾ ಯಾಗುಂ ಆಕಿರನ್ತಿ, ಪಣ್ಡಿತೋ ಸಾಮಣೇರೋ ಅತ್ತನೋ ಪತ್ತಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಥೇರಸ್ಸ ದೇತಿ, ಥೇರಸ್ಸ ಪತ್ತಂ ದುತಿಯತ್ಥೇರಸ್ಸಾತಿ ಏವಂ ಸಬ್ಬಾನಿಪಿ ಪರಿವತ್ತೇತಿ, ಸಬ್ಬೇಹಿ ಸಾಮಣೇರಸ್ಸ ಸನ್ತಕಂ ಭುತ್ತಂ ಹೋತಿ, ವಟ್ಟತಿ. ಸಚೇಪಿ ಸಾಮಣೇರೋ ಅಪಣ್ಡಿತೋ ಹೋತಿ, ಅತ್ತನೋ ಪತ್ತೇ ಯಾಗುಂ ಸಯಮೇವ ಪಾತುಂ ಆರಭತಿ, ‘‘ಆವುಸೋ, ತುಯ್ಹಂ ಯಾಗುಂ ಮಯ್ಹಂ ದೇಹೀ’’ತಿ ಥೇರೇಹಿ ಪಟಿಪಾಟಿಯಾ ಯಾಚಿತ್ವಾಪಿ ಪಿವಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ, ಸಬ್ಬೇಹಿ ಸಾಮಣೇರಸ್ಸ ಸನ್ತಕಮೇವ ಭುತ್ತಂ ಹೋತಿ, ನೇವ ಉಗ್ಗಹಿತಪಚ್ಚಯಾ, ನ ಸನ್ನಿಧಿಪಚ್ಚಯಾ ವಜ್ಜಂ ಫುಸನ್ತಿ. ಏತ್ಥ ಪನ ಮಾತಾಪಿತೂನಂ ತೇಲಾದೀನಿ, ಛಾಯಾದೀನಂ ಅತ್ಥಾಯ ಸಾಖಾದೀನಿ ಚ ಹರನ್ತಾನಂ ಇಮೇಸಞ್ಚ ವಿಸೇಸೋ ನ ದಿಸ್ಸತಿ, ತಸ್ಮಾ ಕಾರಣಂ ಉಪಪರಿಕ್ಖಿತಬ್ಬಂ.

೧೧೨. ಸಾಮಣೇರೋ ಭತ್ತಂ ಪಚಿತುಕಾಮೋ ತಣ್ಡುಲೇ ಧೋವಿತ್ವಾ ನಿಚ್ಚಾಲೇತುಂ ನ ಸಕ್ಕೋತಿ, ಭಿಕ್ಖುನಾ ತಣ್ಡುಲೇ ಚ ಭಾಜನಞ್ಚ ಪಟಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ತಣ್ಡುಲೇ ಧೋವಿತ್ವಾ ನಿಚ್ಚಾಲೇತ್ವಾ ಭಾಜನಂ ಉದ್ಧನಂ ಆರೋಪೇತಬ್ಬಂ, ಅಗ್ಗಿ ನ ಕಾತಬ್ಬೋ, ಪಕ್ಕಕಾಲೇ ವಿವರಿತ್ವಾ ಪಕ್ಕಭಾವೋ ಜಾನಿತಬ್ಬೋ. ಸಚೇ ದುಪ್ಪಕ್ಕಂ ಹೋತಿ, ಪಾಕತ್ಥಾಯ ಪಿದಹಿತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ, ರಜಸ್ಸ ವಾ ಛಾರಿಕಾಯ ವಾ ಅಪತನತ್ಥಾಯ ವಟ್ಟತಿ, ಪಕ್ಕಕಾಲೇ ಓರೋಪಿತುಂ ಭುಞ್ಜಿತುಮ್ಪಿ ವಟ್ಟತಿ, ಪುನ ಪಟಿಗ್ಗಹಣಕಿಚ್ಚಂ ನತ್ಥಿ. ಸಾಮಣೇರೋ ಪಟಿಬಲೋ ಪಚಿತುಂ, ಖಣೋ ಪನಸ್ಸ ನತ್ಥಿ ಕತ್ಥಚಿ ಗನ್ತುಕಾಮೋ, ಭಿಕ್ಖುನಾ ಸತಣ್ಡುಲೋದಕಂ ಭಾಜನಂ ಪಟಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಉದ್ಧನಂ ಆರೋಪೇತ್ವಾ ‘‘ಅಗ್ಗಿಂ ಜಾಲೇತ್ವಾ ಗಚ್ಛಾ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬೋ. ತತೋ ಪರಂ ಪುರಿಮನಯೇನೇವ ಸಬ್ಬಂ ಕಾತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಭಿಕ್ಖು ಯಾಗುಅತ್ಥಾಯ ಸುದ್ಧಭಾಜನಂ ಆರೋಪೇತ್ವಾ ಉದಕಂ ತಾಪೇತಿ, ವಟ್ಟತಿ. ತತ್ತೇ ಉದಕೇ ಸಾಮಣೇರೋ ತಣ್ಡುಲೇ ಪಕ್ಖಿಪತಿ, ತತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಅಗ್ಗಿ ನ ¶ ಕಾತಬ್ಬೋ, ಪಕ್ಕಯಾಗುಂ ಪಟಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಪಾತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಸಾಮಣೇರೋ ಯಾಗುಂ ಪಚತಿ, ಹತ್ಥಕುಕ್ಕುಚ್ಚಕೋ ಭಿಕ್ಖು ಕೀಳನ್ತೋ ಭಾಜನಂ ಆಮಸತಿ, ಪಿಧಾನಂ ಆಮಸತಿ, ಉಗ್ಗತಂ ಫೇಣಂ ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ಪಹರತಿ, ತಸ್ಸೇವ ಪಾತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ, ದುರುಪಚಿಣ್ಣಂ ನಾಮ ಹೋತಿ. ಸಚೇ ಪನ ದಬ್ಬಿಂ ವಾ ಉಳುಙ್ಕಂ ವಾ ಗಹೇತ್ವಾ ಅನುಕ್ಖಿಪನ್ತೋ ¶ ಆಲೋಳೇತಿ, ಸಬ್ಬೇಸಂ ನ ವಟ್ಟತಿ, ಸಾಮಂಪಾಕಞ್ಚೇವ ಹೋತಿ ದುರುಪಚಿಣ್ಣಞ್ಚ. ಸಚೇ ಉಕ್ಖಿಪತಿ, ಉಗ್ಗಹಿತಕಮ್ಪಿ ಹೋತಿ.

೧೧೩. ಭಿಕ್ಖುನಾ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಚರಿತ್ವಾ ಆಧಾರಕೇ ಪತ್ತೋ ಠಪಿತೋ ಹೋತಿ. ತತ್ರ ಚೇ ಅಞ್ಞೋ ಲೋಲಭಿಕ್ಖು ಕೀಳನ್ತೋ ಪತ್ತಂ ಆಮಸತಿ, ಪತ್ತಪಿಧಾನಂ ಆಮಸತಿ, ತಸ್ಸೇವ ತತೋ ಲದ್ಧಭತ್ತಂ ನ ವಟ್ಟತಿ. ಸಚೇ ನ ಪತ್ತಂ ಉಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಠಪೇತಿ, ಸಬ್ಬೇಸಂ ನ ವಟ್ಟತಿ. ತತ್ಥಜಾತಕಫಲಿನಿಸಾಖಾಯ ವಾ ವಲ್ಲಿಯಾ ವಾ ಗಹೇತ್ವಾ ಚಾಲೇತಿ, ತಸ್ಸೇವ ತತೋ ಲದ್ಧಫಲಂ ನ ವಟ್ಟತಿ, ದುರುಪಚಿಣ್ಣದುಕ್ಕಟಞ್ಚ ಆಪಜ್ಜತಿ. ‘‘ಫಲರುಕ್ಖಂ ಪನ ಅಪಸ್ಸಯಿತುಂ ವಾ ತತ್ಥ ಕಣ್ಟಕಂ ವಾ ಬನ್ಧಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ, ದುರುಪಚಿಣ್ಣಂ ನ ಹೋತೀ’’ತಿ ಮಹಾಪಚ್ಚರಿಯಂ ವುತ್ತಂ. ಅರಞ್ಞೇ ಪತಿತಂ ಪನ ಅಮ್ಬಫಲಾದಿಂ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಸಾಮಣೇರಸ್ಸ ದಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಆಹರಿತ್ವಾ ದಾತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಸೀಹವಿಘಾಸಾದಿಂ ದಿಸ್ವಾಪಿ ‘‘ಸಾಮಣೇರಸ್ಸ ದಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಪಟಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ವಾ ಅಪ್ಪಟಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ವಾ ಆಹರಿತ್ವಾ ದಾತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಸಚೇ ಪನ ಸಕ್ಕೋತಿ ವಿತಕ್ಕಂ ಸೋಧೇತುಂ, ತತೋ ಲದ್ಧಂ ಖಾದಿತುಮ್ಪಿ ವಟ್ಟತಿ, ನೇವ ಆಮಕಮಂಸಪಟಿಗ್ಗಹಣಪಚ್ಚಯಾ, ನ ಉಗ್ಗಹಿತಕಪಚ್ಚಯಾ ವಜ್ಜಂ ಫುಸತಿ. ಮಾತಾಪಿತೂನಂ ಅತ್ಥಾಯ ತೇಲಾದೀನಿ ಗಹೇತ್ವಾ ಗಚ್ಛತೋ ಅನ್ತರಾಮಗ್ಗೇ ಬ್ಯಾಧಿ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ, ತತೋ ಯಂ ಇಚ್ಛತಿ, ತಂ ಪಟಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಸಚೇ ಪನ ಮೂಲೇಪಿ ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಂ ಹೋತಿ, ಪುನ ಪಟಿಗ್ಗಹಣಕಿಚ್ಚಂ ನತ್ಥಿ. ಮಾತಾಪಿತೂನಂ ತಣ್ಡುಲೇ ಆಹರಿತ್ವಾ ದೇತಿ, ತೇ ತತೋಯೇವ ಯಾಗುಆದೀನಿ ಸಮ್ಪಾದೇತ್ವಾ ತಸ್ಸ ದೇನ್ತಿ, ವಟ್ಟತಿ, ಸನ್ನಿಧಿಪಚ್ಚಯಾ ಉಗ್ಗಹಿತಪಚ್ಚಯಾ ವಾ ದೋಸೋ ನತ್ಥಿ.

೧೧೪. ಭಿಕ್ಖು ಪಿದಹಿತ್ವಾ ಉದಕಂ ತಾಪೇತಿ, ಯಾವ ಪರಿಕ್ಖಯಾ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಸಚೇ ಪನೇತ್ಥ ಛಾರಿಕಾ ಪತತಿ, ಪಟಿಗ್ಗಹೇತಬ್ಬಂ. ದೀಘಸಣ್ಡಾಸೇನ ಥಾಲಕಂ ಗಹೇತ್ವಾ ತೇಲಂ ಪಚನ್ತಸ್ಸ ಛಾರಿಕಾ ಪತತಿ, ಹತ್ಥೇನ ಅಮುಞ್ಚನ್ತೇನೇವ ಪಚಿತ್ವಾ ಓತಾರೇತ್ವಾ ಪಟಿಗ್ಗಹೇತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ಅಙ್ಗಾರಾಪಿ ದಾರೂನಿಪಿ ಪಟಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಠಪಿತಾನಿ, ಮೂಲಪಟಿಗ್ಗಹಣಮೇವ ವಟ್ಟತಿ. ಭಿಕ್ಖು ಉಚ್ಛುಂ ಖಾದತಿ, ಸಾಮಣೇರೋ ‘‘ಮಯ್ಹಮ್ಪಿ ದೇಥಾ’’ತಿ ವದತಿ, ‘‘ಇತೋ ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ಗಣ್ಹಾ’’ತಿ ವುತ್ತೋ ಗಣ್ಹಾತಿ, ಅವಸೇಸೇ ಪುನ ಪಟಿಗ್ಗಹಣಕಿಚ್ಚಂ ನತ್ಥಿ. ಗುಳಪಿಣ್ಡಂ ಖಾದನ್ತಸ್ಸಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ. ವುತ್ತೋಕಾಸತೋ ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ಗಹಿತಾವಸೇಸಞ್ಹಿ ಅಜಹಿತಪಟಿಗ್ಗಹಣಮೇವ ಹೋತಿ. ಭಿಕ್ಖು ಗುಳಂ ಭಾಜೇನ್ತೋ ಪಟಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಕೋಟ್ಠಾಸೇ ಕರೋತಿ, ಭಿಕ್ಖೂಪಿ ಸಾಮಣೇರಾಪಿ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಏಕಗ್ಗಹಣೇನೇವ ಏಕಮೇಕಂ ಕೋಟ್ಠಾಸಂ ಗಣ್ಹನ್ತಿ, ಗಹಿತಾವಸೇಸಂ ¶ ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಮೇವ ಹೋತಿ. ಸಚೇ ಲೋಲಸಾಮಣೇರೋ ¶ ಗಣ್ಹಿತ್ವಾ ಗಣ್ಹಿತ್ವಾ ಪುನ ಠಪೇತಿ, ತಸ್ಸ ಗಹಿತಾವಸೇಸಂ ಅಪ್ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಕಮೇವ ಹೋತಿ.

ಭಿಕ್ಖು ಧೂಮವಟ್ಟಿಂ ಪಟಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಧೂಮಂ ಪಿವತಿ, ಮುಖಞ್ಚ ಕಣ್ಠೋ ಚ ಮನೋಸಿಲಾಯ ಲಿತ್ತೋ ವಿಯ ಹೋತಿ, ಯಾವಕಾಲಿಕಂ ಭುಞ್ಜಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ, ಯಾವಕಾಲಿಕೇನ ಯಾವಜೀವಿಕಸಂಸಗ್ಗೇ ದೋಸೋ ನತ್ಥಿ. ಪತ್ತಂ ವಾ ರಜನಂ ವಾ ಪಚನ್ತಸ್ಸ ಕಣ್ಣನಾಸಚ್ಛಿದ್ದೇಹಿ ಧೂಮೋ ಪವಿಸತಿ, ಬ್ಯಾಧಿಪಚ್ಚಯಾ ಪುಪ್ಫಂ ವಾ ಫಲಂ ವಾ ಉಪಸಿಙ್ಘತಿ, ಅಬ್ಬೋಹಾರಿಕತ್ತಾ ವಟ್ಟತಿ. ಭತ್ತುಗ್ಗಾರೋ ತಾಲುಂ ಆಹಚ್ಚ ಅನ್ತೋಯೇವ ಪವಿಸತಿ, ಅವಿಸಯತ್ತಾ ವಟ್ಟತಿ, ಮುಖಂ ಪವಿಟ್ಠಂ ಪನ ಅಜ್ಝೋಹರತೋ ವಿಕಾಲೇ ಆಪತ್ತಿ. ದನ್ತನ್ತರೇ ಲಗ್ಗಸ್ಸ ಆಮಿಸಸ್ಸ ರಸೋ ಪವಿಸತಿ, ಆಪತ್ತಿಯೇವ. ಸಚೇ ಸುಖುಮಂ ಆಮಿಸಂ ಹೋತಿ, ರಸೋ ನ ಪಞ್ಞಾಯತಿ, ಅಬ್ಬೋಹಾರಿಕಪಕ್ಖಂ ಭಜತಿ. ಉಪಕಟ್ಠೇ ಕಾಲೇ ನಿರುದಕಟ್ಠಾನೇ ಭತ್ತಂ ಭುಞ್ಜಿತ್ವಾ ಕಕ್ಖಾರೇತ್ವಾ ದ್ವೇ ತಯೋ ಖೇಳಪಿಣ್ಡೇ ಪಾತೇತ್ವಾ ಉದಕಟ್ಠಾನಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಮುಖಂ ವಿಕ್ಖಾಲೇತಬ್ಬಂ. ಪಟಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಠಪಿತಸಿಙ್ಗಿವೇರಾದೀನಂ ಅಙ್ಕುರಾ ನಿಕ್ಖಮನ್ತಿ, ಪುನ ಪಟಿಗ್ಗಹಣಕಿಚ್ಚಂ ನತ್ಥಿ. ಲೋಣೇ ಅಸತಿ ಸಮುದ್ದೋದಕೇನ ಲೋಣಕಿಚ್ಚಂ ಕಾತುಂ ವಟ್ಟತಿ, ಪಟಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಠಪಿತಲೋಣೋದಕಂ ಲೋಣಂ ಹೋತಿ, ಲೋಣಂ ವಾ ಉದಕಂ ಹೋತಿ, ರಸೋ ವಾ ಫಾಣಿತಂ ಹೋತಿ, ಫಾಣಿತಂ ವಾ ರಸೋ ಹೋತಿ, ಮೂಲಪಟಿಗ್ಗಹಣಮೇವ ವಟ್ಟತಿ.

ಹಿಮಕರಕಾ ಉದಕಗತಿಕಾ ಏವ. ಪಾರಿಹಾರಿಕೇನ ಕತಕಟ್ಠಿನಾ ಉದಕಂ ಪಸಾದೇನ್ತಿ, ತಂ ಅಬ್ಬೋಹಾರಿಕಂ, ಆಮಿಸೇನ ಸದ್ಧಿಂ ವಟ್ಟತಿ. ಆಮಿಸಗತಿಕೇಹಿ ಕಪಿತ್ಥಫಲಾದೀಹಿ ಪಸಾದಿತಂ ಪುರೇಭತ್ತಮೇವ ವಟ್ಟತಿ. ಪೋಕ್ಖರಣೀಆದೀಸು ಉದಕಂ ಬಹಲಂ ಹೋತಿ, ವಟ್ಟತಿ. ಸಚೇ ಪನ ಮುಖೇ ಹತ್ಥೇ ಚ ಲಗ್ಗತಿ, ನ ವಟ್ಟತಿ, ಪಟಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬಂ. ಖೇತ್ತೇಸು ಕಸಿತಟ್ಠಾನೇ ಬಹಲಂ ಉದಕಂ ಹೋತಿ, ಪಟಿಗ್ಗಹೇತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ಸನ್ದಿತ್ವಾ ಕನ್ದರಾದೀನಿ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ನದಿಂ ಪೂರೇತಿ, ವಟ್ಟತಿ. ಕಕುಧಸೋಬ್ಭಾದಯೋ ಹೋನ್ತಿ ರುಕ್ಖತೋ ಪತಿತೇಹಿ ಪುಪ್ಫೇಹಿ ಸಞ್ಛನ್ನೋದಕಾ. ಸಚೇ ಪುಪ್ಫರಸೋ ನ ಪಞ್ಞಾಯತಿ, ಪಟಿಗ್ಗಹಣಕಿಚ್ಚಂ ನತ್ಥಿ. ಪರಿತ್ತಂ ಉದಕಂ ಹೋತಿ, ರಸೋ ಪಞ್ಞಾಯತಿ, ಪಟಿಗ್ಗಹೇತಬ್ಬಂ. ಪಬ್ಬತಕನ್ದರಾದೀಸು ಕಾಳವಣ್ಣಪಣ್ಣಚ್ಛನ್ನಉದಕೇಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ.

ಪಾನೀಯಘಟೇ ಸರೇಣುಕಾನಿ ವಾ ಸವಣ್ಟಖೀರಾನಿ ವಾ ಪುಪ್ಫಾನಿ ಪಕ್ಖಿತ್ತಾನಿ ಹೋನ್ತಿ, ಪಟಿಗ್ಗಹೇತಬ್ಬಂ, ಪುಪ್ಫಾನಿ ವಾ ಪಟಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಪಕ್ಖಿಪಿತಬ್ಬಾನಿ. ಪಾಟಲಿಮಲ್ಲಿಕಾ ಪಕ್ಖಿತ್ತಾ ಹೋನ್ತಿ, ವಾಸಮತ್ತಂ ತಿಟ್ಠತಿ, ತಂ ಅಬ್ಬೋಹಾರಿಕಂ. ದುಭಿಯದಿವಸೇಪಿ ¶ ಆಮಿಸೇನ ಸದ್ಧಿಂ ವಟ್ಟತಿ. ಭಿಕ್ಖುನಾ ಠಪಿತಪುಪ್ಫವಾಸಿತಕಪಾನೀಯತೋ ಸಾಮಣೇರೋ ಪಾನೀಯಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಪೀತಾವಸೇಸಕಂ ತತ್ಥೇವ ಆಕಿರತಿ, ಪಟಿಗ್ಗಹೇತಬ್ಬಂ. ಪದುಮಸರಾದೀಸು ಉದಕಂ ಸನ್ಥರಿತ್ವಾ ಠಿತಂ ಪುಪ್ಫರೇಣುಂ ಘಟೇನ ವಿಕ್ಖಮ್ಭೇತ್ವಾ ಉದಕಂ ಗಹೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಕಪ್ಪಿಯಂ ಕಾರಾಪೇತ್ವಾ ಪಟಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಠಪಿತಂ ದನ್ತಕಟ್ಠಂ ಹೋತಿ, ಸಚೇ ತಸ್ಸ ರಸಂ ಪಿವಿತುಕಾಮೋ ¶ , ಮೂಲಪಟಿಗ್ಗಹಣಮೇವ ವಟ್ಟತಿ, ಅಪ್ಪಟಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಠಪಿತಂ ಪಟಿಗ್ಗಹೇತಬ್ಬಂ. ಅಜಾನನ್ತಸ್ಸ ರಸೇ ಪವಿಟ್ಠೇಪಿ ಆಪತ್ತಿಯೇವ. ಅಚಿತ್ತಕಞ್ಹಿ ಇದಂ ಸಿಕ್ಖಾಪದಂ.

೧೧೫. ಮಹಾಭೂತೇಸು ಕಿಂ ವಟ್ಟತಿ, ಕಿಂ ನ ವಟ್ಟತೀತಿ? ಖೀರಂ ತಾವ ವಟ್ಟತಿ, ಕಪ್ಪಿಯಮಂಸಖೀರಂ ವಾ ಹೋತು ಅಕಪ್ಪಿಯಮಂಸಖೀರಂ ವಾ, ಪಿವನ್ತಸ್ಸ ಅನಾಪತ್ತಿ. ಅಸ್ಸು ಖೇಳೋ ಸಿಙ್ಘಾಣಿಕಾ ಮುತ್ತಂ ಕರೀಸಂ ಸೇಮ್ಹಂ ದನ್ತಮಲಂ ಅಕ್ಖಿಗೂಥಕೋ ಕಣ್ಣಗೂಥಕೋ ಸರೀರೇ ಉಟ್ಠಿತಲೋಣನ್ತಿ ಇದಂ ಸಬ್ಬಂ ವಟ್ಟತಿ. ಯಂ ಪನೇತ್ಥ ಠಾನತೋ ಚವಿತ್ವಾ ಪತ್ತೇ ವಾ ಹತ್ಥೇ ವಾ ಪತತಿ, ತಂ ಪಟಿಗ್ಗಹೇತಬ್ಬಂ, ಅಙ್ಗಲಗ್ಗಂ ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಕಮೇವ. ಉಣ್ಹಪಾಯಾಸಂ ಭುಞ್ಜನ್ತಸ್ಸ ಸೇದೋ ಅಙ್ಗುಲಿಅನುಸಾರೇನ ಏಕಾಬದ್ಧೋವ ಹುತ್ವಾ ಪಾಯಾಸೇ ಸನ್ತಿಟ್ಠತಿ, ಪಿಣ್ಡಾಯ ವಾ ಚರನ್ತಸ್ಸ ಹತ್ಥತೋ ಪತ್ತಸ್ಸ ಮುಖವಟ್ಟಿತೋ ವಾ ಪತ್ತತಲಂ ಓರೋಹತಿ, ಏತ್ಥ ಪಟಿಗ್ಗಹಣಕಿಚ್ಚಂ ನತ್ಥಿ, ಝಾಮಮಹಾಭೂತೇ ಇದಂ ನಾಮ ನ ವಟ್ಟತೀತಿ ನತ್ಥಿ, ದುಜ್ಝಾಪಿತಂ ಪನ ನ ವಟ್ಟತಿ. ಸುಜ್ಝಾಪಿತಂ ಪನ ಮನುಸ್ಸಟ್ಠಿಮ್ಪಿ ಚುಣ್ಣಂ ಕತ್ವಾ ಲೇಹೇ ಉಪನೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಚತ್ತಾರಿ ಮಹಾವಿಕಟಾನಿ ಅಸತಿ ಕಪ್ಪಿಯಕಾರಕೇ ಸಾಮಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತುಂ ವಟ್ಟನ್ತಿ. ಏತ್ಥ ಚ ದುಬ್ಬಚೋಪಿ ಅಸಮತ್ಥೋಪಿ ಕಪ್ಪಿಯಕಾರಕೋ ಅಸನ್ತಪಕ್ಖೇಯೇವ ತಿಟ್ಠತಿ. ಛಾರಿಕಾಯ ಅಸತಿ ಸುಕ್ಖದಾರುಂ ಝಾಪೇತ್ವಾ ಛಾರಿಕಾ ಗಹೇತಬ್ಬಾ. ಸುಕ್ಖದಾರುಮ್ಹಿ ಅಸತಿ ಅಲ್ಲದಾರುಂ ರುಕ್ಖತೋ ಛಿನ್ದಿತ್ವಾಪಿ ಕಾತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಇದಂ ಪನ ಚತುಬ್ಬಿಧಮ್ಪಿ ಮಹಾವಿಕಟಂ ಕಾಲೋದಿಸ್ಸಂ ನಾಮ, ಸಪ್ಪದಟ್ಠಕ್ಖಣೇಯೇವ ವಟ್ಟತಿ.

ಇತಿ ಪಾಳಿಮುತ್ತಕವಿನಯವಿನಿಚ್ಛಯಸಙ್ಗಹೇ

ಪಟಿಗ್ಗಹಣವಿನಿಚ್ಛಯಕಥಾ ಸಮತ್ತಾ.

೨೧. ಪವಾರಣಾವಿನಿಚ್ಛಯಕಥಾ

೧೧೬. ಪಟಿಕ್ಖೇಪಪವಾರಣಾತಿ ¶ ಪಞ್ಚನ್ನಂ ಭೋಜನಾನಂ ಅಞ್ಞತರಂ ಭುಞ್ಜಮಾನೇನ ಯಸ್ಸ ಕಸ್ಸಚಿ ಅಭಿಹಟಭೋಜನಸ್ಸ ಪಟಿಕ್ಖೇಪಸಙ್ಖಾತಾ ಪವಾರಣಾ. ಸಾ ಚ ನ ಕೇವಲಂ ಪಟಿಕ್ಖೇಪಮತ್ತೇನ ಹೋತಿ, ಅಥ ಖೋ ಪಞ್ಚಙ್ಗವಸೇನ. ತತ್ರಿಮಾನಿ ¶ ಪಞ್ಚಙ್ಗಾನಿ – ಅಸನಂ, ಭೋಜನಂ, ದಾಯಕಸ್ಸ ಹತ್ಥಪಾಸೇ ಠಾನಂ, ಅಭಿಹಾರೋ, ಅಭಿಹಟಸ್ಸ ಪಟಿಕ್ಖೇಪೋತಿ. ತತ್ಥ ಅಸನನ್ತಿ ವಿಪ್ಪಕತಭೋಜನಂ, ಭುಞ್ಜಮಾನೋ ಚೇಸ ಪುಗ್ಗಲೋ ಹೋತೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ಭೋಜನನ್ತಿ ಪವಾರಣಪ್ಪಹೋನಕಂ ಭೋಜನಂ, ಓದನಾದೀನಞ್ಚ ಅಞ್ಞತರಂ ಪಟಿಕ್ಖಿಪಿತಬ್ಬಂ ಭೋಜನಂ ಹೋತೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ದಾಯಕಸ್ಸ ಹತ್ಥಪಾಸೇ ಠಾನನ್ತಿ ಪವಾರಣಪ್ಪಹೋನಕಂ ಭೋಜನಂ ಗಣ್ಹಿತ್ವಾ ದಾಯಕಸ್ಸ ಅಡ್ಢತೇಯ್ಯಹತ್ಥಪ್ಪಮಾಣೇ ಓಕಾಸೇ ಅವಟ್ಠಾನಂ. ಅಭಿಹಾರೋತಿ ಹತ್ಥಪಾಸೇ ಠಿತಸ್ಸ ದಾಯಕಸ್ಸ ಕಾಯೇನ ಅಭಿಹಾರೋ. ಅಭಿಹಟಸ್ಸ ಪಟಿಕ್ಖೇಪೋತಿ ಏವಂ ಅಭಿಹಟಸ್ಸ ಕಾಯೇನ ವಾ ವಾಚಾಯ ವಾ ಪಟಿಕ್ಖೇಪೋ. ಇತಿ ಇಮೇಸಂ ಪಞ್ಚನ್ನಂ ಅಙ್ಗಾನಂ ವಸೇನ ಪವಾರಣಾ ಹೋತಿ. ವುತ್ತಮ್ಪಿ ಚೇತಂ –

‘‘ಪಞ್ಚಹಿ, ಉಪಾಲಿ, ಆಕಾರೇಹಿ ಪವಾರಣಾ ಪಞ್ಞಾಯತಿ, ಅಸನಂ ಪಞ್ಞಾಯತಿ, ಭೋಜನಂ ಪಞ್ಞಾಯತಿ, ಹತ್ಥಪಾಸೇ ಠಿತೋ, ಅಭಿಹರತಿ, ಪಟಿಕ್ಖೇಪೋ ಪಞ್ಞಾಯತೀ’’ತಿ (ಪರಿ. ೪೨೮).

೧೧೭. ತತ್ರಾಯಂ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ (ಪಾಚಿ. ಅಟ್ಠ. ೨೩೮-೯) – ‘‘ಅಸನ’’ನ್ತಿಆದೀಸು ತಾವ ಯಂ ಅಸ್ನಾತಿ, ಯಞ್ಚ ಭೋಜನಂ ಹತ್ಥಪಾಸೇ ಠಿತೇನ ಅಭಿಹಟಂ ಪಟಿಕ್ಖಿಪತಿ, ತಂ ಓದನೋ ಕುಮ್ಮಾಸೋ ಸತ್ತು ಮಚ್ಛೋ ಮಂಸನ್ತಿ ಇಮೇಸಂ ಅಞ್ಞತರಮೇವ ವೇದಿತಬ್ಬಂ. ತತ್ಥ ಓದನೋ ನಾಮ ಸಾಲಿ ವೀಹಿ ಯವೋ ಗೋಧುಮೋ ಕಙ್ಗು ವರಕೋ ಕುದ್ರೂಸಕೋತಿ ಸತ್ತನ್ನಂ ಧಞ್ಞಾನಂ ತಣ್ಡುಲೇಹಿ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ. ತತ್ರ ಸಾಲೀತಿ ಅನ್ತಮಸೋ ನೀವಾರಂ ಉಪಾದಾಯ ಸಬ್ಬಾಪಿ ಸಾಲಿಜಾತಿ. ವೀಹೀತಿ ಸಬ್ಬಾಪಿ ವೀಹಿಜಾತಿ. ಯವಗೋಧುಮೇಸು ಭೇದೋ ನತ್ಥಿ. ಕಙ್ಗೂತಿ ಸೇತರತ್ತಕಾಳಭೇದಾ ಸಬ್ಬಾಪಿ ಕಙ್ಗುಜಾತಿ. ವರಕೋತಿ ಅನ್ತಮಸೋ ವರಕಚೋರಕಂ ಉಪಾದಾಯ ಸಬ್ಬಾಪಿ ಸೇತವಣ್ಣಾ ವರಕಜಾತಿ. ಕುದ್ರೂಸಕೋತಿ ಕಾಳಕುದ್ರೂಸಕೋ ಚೇವ ಸಾಮಾಕಾದಿಭೇದಾ ಚ ಸಬ್ಬಾಪಿ ತಿಣಧಞ್ಞಜಾತಿ. ನೀವಾರವರಕಚೋರಕಾ ಚೇತ್ಥ ಧಞ್ಞಾನುಲೋಮಾತಿ ವದನ್ತಿ, ಧಞ್ಞಾನಿ ಹೋನ್ತು ಧಞ್ಞಾನುಲೋಮಾನಿ ವಾ, ಏತೇಸಂ ವುತ್ತಪ್ಪಭೇದಾನಂ ಸತ್ತನ್ನಂ ಧಞ್ಞಾನಂ ತಣ್ಡುಲೇ ಗಹೇತ್ವಾ ‘‘ಭತ್ತಂ ಪಚಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ವಾ ‘‘ಯಾಗುಂ ಪಚಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ವಾ ‘‘ಅಮ್ಬಿಲಪಾಯಾಸಾದೀಸು ಅಞ್ಞತರಂ ಪಚಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ವಾ ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಸನ್ಧಾಯ ಪಚನ್ತು, ಸಚೇ ಉಣ್ಹಂ ಸೀತಲಂ ವಾ ಭುಞ್ಜನ್ತಾನಂ ಭೋಜನಕಾಲೇ ಗಹಿತಗಹಿತಟ್ಠಾನೇ ಓಧಿ ಪಞ್ಞಾಯತಿ, ಓದನಸಙ್ಗಹಮೇವ ಗಚ್ಛತಿ, ಪವಾರಣಂ ಜನೇತಿ. ಸಚೇ ಓಧಿ ನ ಪಞ್ಞಾಯತಿ, ಯಾಗುಸಙ್ಗಹಂ ಗಚ್ಛತಿ, ಪವಾರಣಂ ನ ಜನೇತಿ.

ಯೋಪಿ ¶ ¶ ಪಾಯಾಸೋ ವಾ ಪಣ್ಣಫಲಕಳೀರಮಿಸ್ಸಕಾ ಅಮ್ಬಿಲಯಾಗು ವಾ ಉದ್ಧನತೋ ಓತಾರಿತಮತ್ತಾ ಅಬ್ಭುಣ್ಹಾ ಹೋತಿ ಆವಜ್ಜಿತ್ವಾ ಪಿವಿತುಂ ಸಕ್ಕಾ, ಹತ್ಥೇನ ಗಹಿತೋಕಾಸೇಪಿ ಓಧಿಂ ನ ದಸ್ಸೇತಿ, ಪವಾರಣಂ ನ ಜನೇತಿ. ಸಚೇ ಪನ ಉಸುಮಾಯ ವಿಗತಾಯ ಸೀತಲಭೂತಾ ಘನಭಾವಂ ಗಚ್ಛತಿ, ಓಧಿಂ ದಸ್ಸೇತಿ, ಪುನ ಪವಾರಣಂ ಜನೇತಿ, ಪುಬ್ಬೇ ತನುಭಾವೋ ನ ರಕ್ಖತಿ. ಸಚೇಪಿ ದಧಿತಕ್ಕಾದೀನಿ ಆರೋಪೇತ್ವಾ ಬಹೂ ಪಣ್ಣಫಲಕಳೀರೇ ಪಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಮುಟ್ಠಿಮತ್ತಾಪಿ ತಣ್ಡುಲಾ ಪಕ್ಖಿತ್ತಾ ಹೋನ್ತಿ, ಭೋಜನಕಾಲೇ ಚೇ ಓಧಿ ಪಞ್ಞಾಯತಿ, ಪವಾರಣಂ ಜನೇತಿ. ಅಯಾಗುಕೇ ನಿಮನ್ತನೇ ‘‘ಯಾಗುಂ ದಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ಭತ್ತೇ ಉದಕಕಞ್ಜಿಕಖೀರಾದೀನಿ ಆಕಿರಿತ್ವಾ ‘‘ಯಾಗುಂ ಗಣ್ಹಥಾ’’ತಿ ದೇನ್ತಿ. ಕಿಞ್ಚಾಪಿ ತನುಕೋ ಹೋತಿ, ಪವಾರಣಂ ಜನೇತಿಯೇವ. ಸಚೇ ಪನ ಪಕ್ಕುಥಿತೇಸು ಉದಕಾದೀಸು ಪಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಪಚಿತ್ವಾ ದೇನ್ತಿ, ಯಾಗುಸಙ್ಗಹಮೇವ ಗಚ್ಛತಿ. ಯಾಗುಸಙ್ಗಹಂ ಗತೇಪಿ ತಸ್ಮಿಂ ವಾ ಅಞ್ಞಸ್ಮಿಂ ವಾ ಯತ್ಥ ಮಚ್ಛಮಂಸಂ ಪಕ್ಖಿಪನ್ತಿ, ಸಚೇ ಸಾಸಪಮತ್ತಮ್ಪಿ ಮಚ್ಛಮಂಸಖಣ್ಡಂ ವಾ ನ್ಹಾರು ವಾ ಪಞ್ಞಾಯತಿ, ಪವಾರಣಂ ಜನೇತಿ, ಸುದ್ಧರಸಕೋ ಪನ ರಸಕಯಾಗು ವಾ ನ ಜನೇತಿ. ಠಪೇತ್ವಾ ವುತ್ತಧಞ್ಞತಣ್ಡುಲೇ ಅಞ್ಞೇಹಿ ವೇಣುತಣ್ಡುಲಾದೀಹಿ ವಾ ಕಣ್ಡಮೂಲಫಲೇಹಿ ವಾ ಯೇಹಿ ಕೇಹಿಚಿ ಕತಂ ಭತ್ತಮ್ಪಿ ಪವಾರಣಂ ನ ಜನೇತಿ, ಪಗೇವ ಘನಯಾಗು. ಸಚೇ ಪನೇತ್ಥ ಮಚ್ಛಮಂಸಂ ಪಕ್ಖಿಪನ್ತಿ, ಜನೇತಿ. ಮಹಾಪಚ್ಚರಿಯಂ ‘‘ಪುಪ್ಫಿಅತ್ಥಾಯ ಭತ್ತಮ್ಪಿ ಪವಾರಣಂ ಜನೇತೀ’’ತಿ ವುತ್ತಂ. ಪುಪ್ಫಿಅತ್ಥಾಯ ಭತ್ತಂ ನಾಮ ಪುಪ್ಫಿಖಜ್ಜಕತ್ಥಾಯ ಕುಥಿತುದಕೇ ಪಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಸೇದಿತತಣ್ಡುಲಾ ವುಚ್ಚನ್ತಿ. ಸಚೇ ಪನ ತೇ ತಣ್ಡುಲೇ ಸುಕ್ಖಾಪೇತ್ವಾ ಖಾದನ್ತಿ, ವಟ್ಟತಿ, ನೇವ ಸತ್ತುಸಙ್ಖ್ಯಂ, ನ ಭತ್ತಸಙ್ಖ್ಯಂ ಗಚ್ಛನ್ತಿ. ಪುನ ತೇಹಿ ಕತಭತ್ತಂ ಪವಾರೇತಿಯೇವ. ತೇ ತಣ್ಡುಲೇ ಸಪ್ಪಿತೇಲಾದೀಸು ವಾ ಪಚನ್ತಿ, ಪೂವಂ ವಾ ಕರೋನ್ತಿ, ನ ಪವಾರೇನ್ತಿ. ಪುಥುಕಾ ವಾ ತಾಹಿ ಕತಸತ್ತುಭತ್ತಾದೀನಿ ವಾ ನ ಪವಾರೇನ್ತಿ.

ಕುಮ್ಮಾಸೋ ನಾಮ ಯವೇಹಿ ಕತಕುಮ್ಮಾಸೋ. ಅಞ್ಞೇಹಿ ಪನ ಮುಗ್ಗಾದೀಹಿ ಕತಕುಮ್ಮಾಸೋ ಪವಾರಣಂ ನ ಜನೇತಿ.

ಸತ್ತು ನಾಮ ಸಾಲಿವೀಹಿಯವೇಹಿ ಕತಸತ್ತು. ಕಙ್ಗುವರಕಕುದ್ರೂಸಕಸೀಸಾನಿಪಿ ಭಜ್ಜಿತ್ವಾ ಈಸಕಂ ಕೋಟ್ಟೇತ್ವಾ ಥುಸೇ ಪಲಾಪೇತ್ವಾ ಪುನ ದಳ್ಹಂ ಕೋಟ್ಟೇತ್ವಾ ಚುಣ್ಣಂ ಕರೋನ್ತಿ. ಸಚೇಪಿ ತಂ ಅಲ್ಲತ್ತಾ ಏಕಬದ್ಧಂ ಹೋತಿ, ಸತ್ತುಸಙ್ಗಹಮೇವ ಗಚ್ಛತಿ. ಖರಪಾಕಭಜ್ಜಿತಾನಂ ವೀಹೀನಂ ತಣ್ಡುಲೇ ಕೋಟ್ಟೇತ್ವಾ ದೇನ್ತಿ, ತಮ್ಪಿ ಚುಣ್ಣಂ ಸತ್ತುಸಙ್ಗಹಮೇವ ಗಚ್ಛತಿ. ಸಮಪಾಕಭಜ್ಜಿತಾನಂ ಪನ ವೀಹೀನಂ ವಾ ವೀಹಿಪಲಾಸಾನಂ ವಾ ತಣ್ಡುಲಾ ಭಜ್ಜಿತತಣ್ಡುಲಾ ಏವ ವಾ ನ ಪವಾರೇನ್ತಿ. ತೇಸಂ ¶ ಪನ ತಣ್ಡುಲಾನಂ ಚುಣ್ಣಂ ಪವಾರೇತಿ, ಖರಪಾಕಭಜ್ಜಿತಾನಂ ವೀಹೀನಂ ಕುಣ್ಡಕಮ್ಪಿ ಪವಾರೇತಿ. ಸಮಪಾಕಭಜ್ಜಿತಾನಂ ಪನ ಆತಪಸುಕ್ಖಾನಂ ವಾ ಕುಣ್ಡಕಂ ನ ಪವಾರೇತಿ. ಲಾಜಾ ವಾ ತೇಹಿ ಕತಭತ್ತಸತ್ತುಆದೀನಿ ವಾ ನ ಪವಾರೇನ್ತಿ, ಭಜ್ಜಿತಪಿಟ್ಠಂ ವಾ ¶ ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಸುದ್ಧಖಜ್ಜಕಂ ವಾ ನ ಪವಾರೇತಿ. ಮಚ್ಛಮಂಸಪೂರಿತಖಜ್ಜಕಂ ಪನ ಸತ್ತುಮೋದಕೋ ವಾ ಪವಾರೇತಿ. ಮಚ್ಛೋ ಮಂಸಞ್ಚ ಪಾಕಟಮೇವ.

ಅಯಂ ಪನ ವಿಸೇಸೋ – ಸಚೇ ಯಾಗುಂ ಪಿವನ್ತಸ್ಸ ಯಾಗುಸಿತ್ಥಮತ್ತಾನೇವ ದ್ವೇ ಮಚ್ಛಖಣ್ಡಾನಿ ವಾ ಮಂಸಖಣ್ಡಾನಿ ವಾ ಏಕಭಾಜನೇ ವಾ ನಾನಾಭಾಜನೇ ವಾ ದೇನ್ತಿ, ತಾನಿ ಚೇ ಅಖಾದನ್ತೋ ಅಞ್ಞಂ ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಪವಾರಣಪ್ಪಹೋನಕಂ ಪಟಿಕ್ಖಿಪತಿ, ನ ಪವಾರೇತಿ. ತತೋ ಏಕಂ ಖಾದಿತಂ, ಏಕಂ ಹತ್ಥೇ ವಾ ಪತ್ತೇ ವಾ ಹೋತಿ, ಸೋ ಚೇ ಅಞ್ಞಂ ಪಟಿಕ್ಖಿಪತಿ, ಪವಾರೇತಿ. ದ್ವೇಪಿ ಖಾದಿತಾನಿ ಹೋನ್ತಿ, ಮುಖೇ ಸಾಸಪಮತ್ತಮ್ಪಿ ಅವಸಿಟ್ಠಂ ನತ್ಥಿ, ಸಚೇಪಿ ಅಞ್ಞಂ ಪಟಿಕ್ಖಿಪತಿ, ನ ಪವಾರೇತಿ. ಕಪ್ಪಿಯಮಂಸಂ ಖಾದನ್ತೋ ಕಪ್ಪಿಯಮಂಸಂ ಪಟಿಕ್ಖಿಪತಿ, ಪವಾರೇತಿ. ಕಪ್ಪಿಯಮಂಸಂ ಖಾದನ್ತೋ ಅಕಪ್ಪಿಯಮಂಸಂ ಪಟಿಕ್ಖಿಪತಿ, ನ ಪವಾರೇತಿ. ಕಸ್ಮಾ? ಅವತ್ಥುತಾಯ. ಯಞ್ಹಿ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಖಾದಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ, ತಂಯೇವ ಪಟಿಕ್ಖಿಪತೋ ಪವಾರಣಾ ಹೋತಿ. ಇದಂ ಪನ ಜಾನನ್ತೋ ಅಕಪ್ಪಿಯತ್ತಾ ಪಟಿಕ್ಖಿಪತಿ, ಅಜಾನನ್ತೋಪಿ ಪಟಿಕ್ಖಿಪಿತಬ್ಬಟ್ಠಾನೇ ಠಿತಮೇವ ಪಟಿಕ್ಖಿಪತಿ ನಾಮ, ತಸ್ಮಾ ನ ಪವಾರೇತಿ. ಸಚೇ ಪನ ಅಕಪ್ಪಿಯಮಂಸಂ ಖಾದನ್ತೋ ಕಪ್ಪಿಯಮಂಸಂ ಪಟಿಕ್ಖಿಪತಿ, ಪವಾರೇತಿ. ಕಸ್ಮಾ? ವತ್ಥುತಾಯ. ಯಞ್ಹಿ ತೇನ ಪಟಿಕ್ಖಿತ್ತಂ, ತಂ ಪವಾರಣಾಯ ವತ್ಥು, ಯಂ ಪನ ಖಾದತಿ, ತಂ ಕಿಞ್ಚಾಪಿ ಪಟಿಕ್ಖಿಪಿತಬ್ಬಟ್ಠಾನೇ ಠಿತಂ, ಖಾದಿಯಮಾನಂ ಪನ ಮಂಸಭಾವಂ ನ ಜಹತಿ, ತಸ್ಮಾ ಪವಾರೇತಿ. ಅಕಪ್ಪಿಯಮಂಸಂ ವಾ ಖಾದನ್ತೋ ಅಕಪ್ಪಿಯಮಂಸಂ ಪಟಿಕ್ಖಿಪತಿ, ಪುರಿಮನಯೇನೇವ ನ ಪವಾರೇತಿ. ಕಪ್ಪಿಯಮಂಸಂ ವಾ ಅಕಪ್ಪಿಯಮಂಸಂ ವಾ ಖಾದನ್ತೋ ಪಞ್ಚನ್ನಂ ಭೋಜನಾನಂ ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಕಪ್ಪಿಯಭೋಜನಂ ಪಟಿಕ್ಖಿಪತಿ, ಪವಾರೇತಿ. ಕುಲದೂಸಕವೇಜ್ಜಕಮ್ಮಉತ್ತರಿಮನುಸ್ಸಧಮ್ಮಾರೋಚನಸಾದಿತರೂಪಿಯಾದೀಹಿ ನಿಬ್ಬತ್ತಂ ಬುದ್ಧಪಟಿಕುಟ್ಠಂ ಅನೇಸನಾಯ ಉಪ್ಪನ್ನಂ ಅಕಪ್ಪಿಯಭೋಜನಂ ಪಟಿಕ್ಖಿಪತಿ, ನ ಪವಾರೇತಿ. ಕಪ್ಪಿಯಭೋಜನಂ ವಾ ಅಕಪ್ಪಿಯಭೋಜನಂ ಪಟಿಕ್ಖಿಪತಿ, ನ ಪವಾರೇತಿ. ಕಪ್ಪಿಯಭೋಜನಂ ವಾ ಅಕಪ್ಪಿಯಭೋಜನಂ ವಾ ಭುಞ್ಜನ್ತೋಪಿ ಕಪ್ಪಿಯಭೋಜನಂ ಪಟಿಕ್ಖಿಪತಿ, ಪವಾರೇತಿ. ಅಕಪ್ಪಿಯಭೋಜನಂ ಪಟಿಕ್ಖಿಪತಿ, ನ ಪವಾರೇತೀತಿ ಸಬ್ಬತ್ಥ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ಕಾರಣಂ ವೇದಿತಬ್ಬಂ.

೧೧೮. ಏವಂ ‘‘ಅಸನ’’ನ್ತಿಆದೀಸು ಯಞ್ಚ ಅಸ್ನಾತಿ, ಯಞ್ಚ ಭೋಜನಂ ಹತ್ಥಪಾಸೇ ಠಿತೇನ ಅಭಿಹಟಂ ಪಟಿಕ್ಖಿಪನ್ತೋ ಪವಾರಣಂ ಆಪಜ್ಜತಿ, ತಂ ಉತ್ವಾ ಇದಾನಿ ಯಥಾ ಆಪಜ್ಜತಿ, ತಸ್ಸ ಜಾನನತ್ಥಂ ಅಯಂ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ – ಅಸನಂ ಭೋಜನನ್ತಿ ಏತ್ಥ ತಾವ ಯೇನ ಏಕಸಿತ್ಥಮ್ಪಿ ಅಜ್ಝೋಹಟಂ ಹೋತಿ ಸೋ ¶ ಸಚೇ ಪತ್ತಮುಖಹತ್ಥಾನಂ ಯತ್ಥ ಕತ್ಥಚಿ ಪಞ್ಚಸು ಭೋಜನೇಸು ಏಕಸ್ಮಿಮ್ಪಿ ಸತಿ ಅಞ್ಞಂ ಪಞ್ಚಸು ಭೋಜನೇಸು ಏಕಮ್ಪಿ ಪಟಿಕ್ಖಿಪತಿ, ಪವಾರೇತಿ. ಕತ್ಥಚಿ ಭೋಜನಂ ನತ್ಥಿ, ಆಮಿಸಗನ್ಧಮತ್ತಂ ಪಞ್ಞಾಯತಿ, ನ ಪವಾರೇತಿ. ಮುಖೇ ಚ ಹತ್ಥೇ ಚ ಭೋಜನಂ ನತ್ಥಿ, ಪತ್ತೇ ಅತ್ಥಿ, ತಸ್ಮಿಂ ಪನ ಆಸನೇ ಅಭುಞ್ಜಿತುಕಾಮೋ, ವಿಹಾರಂ ವಾ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ಭುಞ್ಜಿತುಕಾಮೋ, ಅಞ್ಞಸ್ಸ ವಾ ದಾತುಕಾಮೋ ತಸ್ಮಿಂ ಚೇ ಅನ್ತರೇ ¶ ಭೋಜನಂ ಪಟಿಕ್ಖಿಪತಿ, ನ ಪವಾರೇತಿ. ಕಸ್ಮಾ? ವಿಪ್ಪಕತಭೋಜನಭಾವಸ್ಸ ಉಪಚ್ಛಿನ್ನತ್ತಾ. ‘‘ಯೋಪಿ ಅಞ್ಞತ್ರ ಗನ್ತ್ವಾ ಭುಞ್ಜಿತುಕಾಮೋ ಮುಖೇ ಭತ್ತಂ ಗಿಲಿತ್ವಾ ಸೇಸಂ ಆದಾಯ ಗಚ್ಛನ್ತೋ ಅನ್ತರಾಮಗ್ಗೇ ಅಞ್ಞಂ ಭೋಜನಂ ಪಟಿಕ್ಖಿಪತಿ, ತಸ್ಸಪಿ ಪವಾರಣಾ ನ ಹೋತೀ’’ತಿ ಮಹಾಪಚ್ಚರಿಯಂ ವುತ್ತಂ. ಯಥಾ ಚ ಪತ್ತೇ, ಏವಂ ಹತ್ಥೇಪಿ. ಮುಖೇಪಿ ವಾ ವಿಜ್ಜಮಾನಂ ಭೋಜನಂ ಸಚೇ ಅನಜ್ಝೋಹರಿತುಕಾಮೋ ಹೋತಿ, ತಸ್ಮಿಞ್ಚ ಖಣೇ ಅಞ್ಞಂ ಪಟಿಕ್ಖಿಪತಿ, ನ ಪವಾರೇತಿ. ಏಕಸ್ಮಿಞ್ಹಿ ಪದೇ ವುತ್ತಂ ಲಕ್ಖಣಂ ಸಬ್ಬತ್ಥ ವೇದಿತಬ್ಬಂ ಹೋತಿ. ಅಪಿಚ ಕುರುನ್ದಿಯಂ ಏಸ ನಯೋ ದಸ್ಸಿತೋಯೇವ. ವುತ್ತಞ್ಹಿ ತತ್ಥ ‘‘ಮುಖೇ ಭತ್ತಂ ಗಿಲಿತಂ, ಹತ್ಥೇ ಭತ್ತಂ ವಿಘಾಸಾದಸ್ಸ ದಾತುಕಾಮೋ, ಪತ್ತೇ ಭತ್ತಂ ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸ ದಾತುಕಾಮೋ, ಸಚೇ ತಸ್ಮಿಂ ಖಣೇ ಪಟಿಕ್ಖಿಪತಿ, ನ ಪವಾರೇತೀ’’ತಿ.

ಹತ್ಥಪಾಸೇ ಠಿತೋತಿ ಏತ್ಥ ಪನ ಸಚೇ ಭಿಕ್ಖು ನಿಸಿನ್ನೋ ಹೋತಿ, ಆಸನಸ್ಸ ಪಚ್ಛಿಮನ್ತತೋ ಪಟ್ಠಾಯ, ಸಚೇ ಠಿತೋ, ಪಣ್ಹಿಅನ್ತತೋ ಪಟ್ಠಾಯ, ಸಚೇ ನಿಪನ್ನೋ, ಯೇನ ಪಸ್ಸೇನ ನಿಪನ್ನೋ, ತಸ್ಸ ಪಾರಿಮನ್ತತೋ ಪಟ್ಠಾಯ, ದಾಯಕಸ್ಸ ನಿಸಿನ್ನಸ್ಸ ವಾ ಠಿತಸ್ಸ ವಾ ನಿಪನ್ನಸ್ಸ ವಾ ಠಪೇತ್ವಾ ಪಸಾರಿತಹತ್ಥಂ ಯಂ ಆಸನ್ನತರಂ ಅಙ್ಗಂ, ತಸ್ಸ ಓರಿಮನ್ತೇನ ಪರಿಚ್ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ಅಡ್ಢತೇಯ್ಯಹತ್ಥೋ ‘‘ಹತ್ಥಪಾಸೋ’’ತಿ ವೇದಿತಬ್ಬೋ. ತಸ್ಮಿಂ ಠತ್ವಾ ಅಭಿಹಟಂ ಪಟಿಕ್ಖಿಪನ್ತಸ್ಸೇವ ಪವಾರಣಾ ಹೋತಿ, ನ ತತೋ ಪರಂ.

ಅಭಿಹರತೀತಿ ಹತ್ಥಪಾಸಬ್ಭನ್ತರೇ ಠಿತೋ ಗಹಣತ್ಥಂ ಉಪನಾಮೇತಿ. ಸಚೇ ಪನ ಅನನ್ತರನಿಸಿನ್ನೋಪಿ ಭಿಕ್ಖು ಹತ್ಥೇ ವಾ ಊರೂಸು ವಾ ಆಧಾರಕೇ ವಾ ಠಿತಂ ಪತ್ತಂ ಅನಭಿಹರಿತ್ವಾ ‘‘ಭತ್ತಂ ಗಣ್ಹಾಹೀ’’ತಿ ವದತಿ, ತಂ ಪಟಿಕ್ಖಿಪತೋ ಪವಾರಣಾ ನತ್ಥಿ. ಭತ್ತಪಚ್ಛಿಂ ಆನೇತ್ವಾ ಪುರತೋ ಭೂಮಿಯಂ ಠಪೇತ್ವಾ ‘‘ಗಣ್ಹಾಹೀ’’ತಿ ವುತ್ತೇಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ. ಈಸಕಂ ಪನ ಉದ್ಧರಿತ್ವಾ ವಾ ಅಪನಾಮೇತ್ವಾ ವಾ ‘‘ಗಣ್ಹಥಾ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ಪಟಿಕ್ಖಿಪತೋ ಪವಾರಣಾ ಹೋತಿ. ಥೇರಾಸನೇ ನಿಸಿನ್ನೋ ಥೇರೋ ದೂರೇ ನಿಸಿನ್ನಸ್ಸ ದಹರಭಿಕ್ಖುಸ್ಸ ಪತ್ತಂ ಪೇಸೇತ್ವಾ ‘‘ಇತೋ ಓದನಂ ಗಣ್ಹಾಹೀ’’ತಿ ವದತಿ, ಗಣ್ಹಿತ್ವಾ ಪನ ಗತೋ ತುಣ್ಹೀ ತಿಟ್ಠತಿ, ದಹರೋ ‘‘ಅಲಂ ಮಯ್ಹ’’ನ್ತಿ ಪಟಿಕ್ಖಿಪತಿ, ನ ಪವಾರೇತಿ. ಕಸ್ಮಾ? ಥೇರಸ್ಸ ದೂರಭಾವತೋ ದೂತಸ್ಸ ¶ ಚ ಅನಭಿಹರಣತೋ. ಸಚೇ ಪನ ಗಹೇತ್ವಾ ಆಗತೋ ಭಿಕ್ಖು ‘‘ಇದಂ ಭತ್ತಂ ಗಣ್ಹಾ’’ತಿ ವದತಿ, ತಂ ಪಟಿಕ್ಖಿಪತೋ ಪವಾರಣಾ ಹೋತಿ. ಪರಿವೇಸನಾಯಏಕೋ ಏಕೇನ ಹತ್ಥೇನ ಓದನಪಚ್ಛಿಂ, ಏಕೇನ ಕಟಚ್ಛುಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಭಿಕ್ಖುಂ ಪರಿವಿಸತಿ, ತತ್ರ ಚೇ ಅಞ್ಞೋ ಆಗನ್ತ್ವಾ ‘‘ಅಹಂ ಪಚ್ಛಿಂ ಧಾರೇಸ್ಸಾಮಿ, ತ್ವಂ ಓದನಂ ದೇಹೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಗಹಿತಮತ್ತಮೇವ ಕರೋತಿ, ಪರಿವೇಸಕೋ ಏವ ಪನ ತಂ ಧಾರೇತಿ, ತಸ್ಮಾ ಸಾ ಅಭಿಹಟಾವ ಹೋತಿ, ತತೋ ದಾತುಕಾಮತಾಯ ಗಣ್ಹನ್ತಂ ಪಟಿಕ್ಖಿಪನ್ತಸ್ಸ ಪವಾರಣಾ ಹೋತಿ. ಸಚೇ ಪನ ಪರಿವೇಸಕೇನ ಫುಟ್ಠಮತ್ತಾವ ಹೋತಿ, ಇತರೋವ ನಂ ಧಾರೇತಿ, ತತೋ ದಾತುಕಾಮತಾಯ ಗಣ್ಹನ್ತಂ ಪಟಿಕ್ಖಿಪನ್ತಸ್ಸ ಪವಾರಣಾ ನ ಹೋತಿ, ಕಟಚ್ಛುನಾ ಉದ್ಧಟಭತ್ತೇ ಪನ ಹೋತಿ. ಕಟಚ್ಛುನಾ ಅಭಿಹಾರೋಯೇವ ಹಿ ತಸ್ಸ ಅಭಿಹಾರೋ. ‘‘ದ್ವಿನ್ನಂ ಸಮಭಾರೇಪಿ ಪಟಿಕ್ಖಿಪನ್ತೋ ಪವಾರೇತಿಯೇವಾ’’ತಿ ಮಹಾಪಚ್ಚರಿಯಂ ¶ ವುತ್ತಂ. ಅನನ್ತರಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಭತ್ತೇ ದೀಯಮಾನೇ ಇತರೋ ಪತ್ತಂ ಹತ್ಥೇನ ಪಿದಹತಿ, ಪವಾರಣಾ ನತ್ಥಿ. ಕಸ್ಮಾ? ಅಞ್ಞಸ್ಸ ಅಭಿಹಟೇ ಪಟಿಕ್ಖಿತ್ತತ್ತಾ.

ಪಟಿಕ್ಖೇಪೋ ಪಞ್ಞಾಯತೀತಿ ಏತ್ಥ ವಾಚಾಯ ಅಭಿಹಟಂ ಪಟಿಕ್ಖಿಪತೋ ಪವಾರಣಾ ನತ್ಥಿ, ಕಾಯೇನ ಅಭಿಹಟಂ ಪನ ಯೇನ ಕೇನಚಿ ಆಕಾರೇನ ಕಾಯೇನ ವಾ ವಾಚಾಯ ವಾ ಪಟಿಕ್ಖಿಪನ್ತಸ್ಸ ಪವಾರಣಾ ಹೋತೀತಿ ವೇದಿತಬ್ಬೋ. ತತ್ರ ಕಾಯೇನ ಪಟಿಕ್ಖೇಪೋ ನಾಮ ಅಙ್ಗುಲಿಂ ವಾ ಹತ್ಥಂ ವಾ ಮಕ್ಖಿಕಾಬೀಜನಿಂ ವಾ ಚೀವರಕಣ್ಣಂ ವಾ ಚಾಲೇತಿ, ಭಮುಕಾಯ ವಾ ಆಕಾರಂ ಕರೋತಿ, ಕುದ್ಧೋ ವಾ ಓಲೋಕೇತಿ. ವಾಚಾಯ ಪಟಿಕ್ಖೇಪೋ ನಾಮ ‘‘ಅಲ’’ನ್ತಿ ವಾ ‘‘ನ ಗಣ್ಹಾಮೀ’’ತಿ ವಾ ‘‘ಮಾ ಆಕಿರಾ’’ತಿ ವಾ ‘‘ಅಪಗಚ್ಛಾ’’ತಿ ವಾ ವದತಿ. ಏವಂ ಯೇನ ಕೇನಚಿ ಆಕಾರೇನ ಕಾಯೇನ ವಾ ವಾಚಾಯ ವಾ ಪಟಿಕ್ಖಿತ್ತೇ ಪವಾರಣಾ ಹೋತಿ.

೧೧೯. ಏಕೋ ಅಭಿಹಟೇ ಭತ್ತೇ ಪವಾರಣಾಯ ಭೀತೋ ಹತ್ಥೇ ಅಪನೇತ್ವಾ ಪುನಪ್ಪುನಂ ಪತ್ತೇ ಓದನಂ ಆಕಿರನ್ತಂ ‘‘ಆಕಿರ ಆಕಿರ, ಕೋಟ್ಟೇತ್ವಾ ಕೋಟ್ಟೇತ್ವಾ ಪೂರೇಹೀ’’ತಿ ವದತಿ, ಏತ್ಥ ಕಥನ್ತಿ? ಮಹಾಸುಮತ್ಥೇರೋ ತಾವ ‘‘ಅನಾಕಿರಣತ್ಥಾಯ ವುತ್ತತ್ತಾ ಪವಾರಣಾ ಹೋತೀ’’ತಿ ಆಹ. ಮಹಾಪದುಮತ್ಥೇರೋ ಪನ ‘‘ಆಕಿರ ಪೂರೇಹೀತಿ ವದನ್ತಸ್ಸ ನಾಮ ಕಸ್ಸಚಿ ಪವಾರಣಾ ಅತ್ಥೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ‘‘ನ ಪವಾರೇತೀ’’ತಿ ಆಹ.

ಅಪರೋ ಭತ್ತಂ ಅಭಿಹರನ್ತಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಸಲ್ಲಕ್ಖೇತ್ವಾ ‘‘ಕಿಂ, ಆವುಸೋ, ಇತೋಪಿ ಕಿಞ್ಚಿ ಗಣ್ಹಿಸ್ಸಸಿ, ದಮ್ಮಿ ತೇ ಕಿಞ್ಚೀ’’ತಿ ಆಹ, ತತ್ರಾಪಿ ‘‘ಏವಂ ನಾಗಮಿಸ್ಸತೀತಿ ವುತ್ತತ್ತಾ ಪವಾರಣಾ ಹೋತೀ’’ತಿ ಮಹಾಸುಮತ್ಥೇರೋ ಆಹ. ಮಹಾಪದುಮತ್ಥೇರೋ ¶ ಪನ ‘‘ಗಣ್ಹಿಸ್ಸಸೀತಿ ವದನ್ತಸ್ಸ ನಾಮ ಕಸ್ಸಚಿ ಪವಾರಣಾ ಅತ್ಥೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ‘‘ನ ಪವಾರೇತೀ’’ತಿ ಆಹ.

ಏಕೋ ಸಮಂಸಕಂ ರಸಂ ಅಭಿಹರಿತ್ವಾ ‘‘ರಸಂ ಗಣ್ಹಥಾ’’ತಿ ವದತಿ, ತಂ ಸುತ್ವಾ ಪಟಿಕ್ಖಿಪತೋ ಪವಾರಣಾ ನತ್ಥಿ. ‘‘ಮಚ್ಛಮಂಸರಸ’’ನ್ತಿ ವುತ್ತೇ ಪಟಿಕ್ಖಿಪತೋ ಪವಾರಣಾ ಹೋತಿ, ‘‘ಇದಂ ಗಣ್ಹಥಾ’’ತಿ ವುತ್ತೇಪಿ ಹೋತಿಯೇವ. ಮಂಸಂ ವಿಸುಂ ಕತ್ವಾ ‘‘ಮಂಸರಸಂ ಗಣ್ಹಥಾ’’ತಿ ವದತಿ, ‘‘ತತ್ಥ ಚೇ ಸಾಸಪಮತ್ತಮ್ಪಿ ಮಂಸಖಣ್ಡಂ ಅತ್ಥಿ, ತಂ ಪಟಿಕ್ಖಿಪತೋ ಪವಾರಣಾ ಹೋತಿ. ಸಚೇ ಪನ ಪರಿಸ್ಸಾವಿತೋ ಹೋತಿ, ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ಅಭಯತ್ಥೇರೋ ಆಹ.

ಮಂಸರಸೇನ ಆಪುಚ್ಛನ್ತಂ ಮಹಾಥೇರೋ ‘‘ಮುಹುತ್ತಂ ಆಗಮೇಹೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ‘‘ಥಾಲಕಂ, ಆವುಸೋ, ಆಹರಾ’’ತಿ ಆಹ, ಏತ್ಥ ಕಥನ್ತಿ? ಮಹಾಸುಮತ್ಥೇರೋ ತಾವ ‘‘ಅಭಿಹಾರಕಸ್ಸ ಗಮನಂ ಉಪಚ್ಛಿನ್ನಂ, ತಸ್ಮಾ ¶ ಪವಾರೇತೀ’’ತಿ ಆಹ. ಮಹಾಪದುಮತ್ಥೇರೋ ಪನ ‘‘ಅಯಂ ಕುಹಿಂ ಗಚ್ಛತಿ, ಕೀದಿಸಂ ಏತಸ್ಸ ಗಮನಂ, ಗಣ್ಹನ್ತಸ್ಸಪಿ ನಾಮ ಕಸ್ಸಚಿ ಪವಾರಣಾ ಅತ್ಥೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ‘‘ನ ಪವಾರೇತೀ’’ತಿ ಆಹ.

ಕಳೀರಪನಸಾದೀಹಿ ಮಿಸ್ಸೇತ್ವಾ ಮಂಸಂ ಪಚನ್ತಿ, ತಂ ಗಹೇತ್ವಾ ‘‘ಕಳೀರಸೂಪಂ ಗಣ್ಹಥ, ಪನಸಬ್ಯಞ್ಜನಂ ಗಣ್ಹಥಾ’’ತಿ ವದನ್ತಿ, ಏವಮ್ಪಿ ನ ಪವಾರೇತಿ. ಕಸ್ಮಾ? ಅಪವಾರಣಾರಹಸ್ಸ ನಾಮೇನ ವುತ್ತತ್ತಾ. ಸಚೇ ಪನ ‘‘ಮಚ್ಛಸೂಪಂ ಮಂಸಸೂಪ’’ನ್ತಿ ವಾ ‘‘ಇದಂ ಗಣ್ಹಥಾ’’ತಿ ವಾ ವದನ್ತಿ, ಪವಾರೇತಿ, ಮಂಸಕರಮ್ಬಕೋ ನಾಮ ಹೋತಿ. ತಂ ದಾತುಕಾಮೋಪಿ ‘‘ಕರಮ್ಬಕಂ ಗಣ್ಹಥಾ’’ತಿ ವದತಿ, ವಟ್ಟತಿ, ನ ಪವಾರೇತಿ, ‘‘ಮಂಸಕರಮ್ಬಕ’’ನ್ತಿ ವಾ ‘‘ಇದ’’ನ್ತಿ ವಾ ವುತ್ತೇ ಪನ ಪವಾರೇತಿ. ಏಸ ನಯೋ ಸಬ್ಬೇಸು ಮಚ್ಛಮಂಸಮಿಸ್ಸಕೇಸು.

೧೨೦. ‘‘ಯೋ ಪನ ನಿಮನ್ತನೇ ಭುಞ್ಜಮಾನೋ ಮಂಸಂ ಅಭಿಹಟಂ ‘ಉದ್ದಿಸ್ಸಕತ’ನ್ತಿ ಮಞ್ಞಮಾನೋ ಪಟಿಕ್ಖಿಪತಿ, ಪವಾರಿತೋವ ಹೋತೀ’’ತಿ ಮಹಾಪಚ್ಚರಿಯಂ ವುತ್ತಂ. ಮಿಸ್ಸಕಕಥಾ ಪನ ಕುರುನ್ದಿಯಂ ಸುಟ್ಠು ವುತ್ತಾ. ಏವಞ್ಹಿ ತತ್ಥ ವುತ್ತಂ – ಪಿಣ್ಡಚಾರಿಕೋ ಭಿಕ್ಖು ಭತ್ತಮಿಸ್ಸಕಂ ಯಾಗುಂ ಆಹರಿತ್ವಾ ‘‘ಯಾಗುಂ ಗಣ್ಹಥಾ’’ತಿ ವದತಿ, ನ ಪವಾರೇತಿ, ‘‘ಭತ್ತಂ ಗಣ್ಹಥಾ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ಪವಾರೇತಿ. ಕಸ್ಮಾ? ಯೇನಾಪುಚ್ಛಿತೋ, ತಸ್ಸ ಅತ್ಥಿತಾಯ. ಅಯಮೇತ್ಥ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ – ‘‘ಯಾಗುಮಿಸ್ಸಕಂ ಗಣ್ಹಥಾ’’ತಿ ವದತಿ, ತತ್ರ ಚೇ ಯಾಗು ಬಹುತರಾ ವಾ ಹೋತಿ ಸಮಸಮಾ ವಾ, ನ ಪವಾರೇತಿ. ಯಾಗು ಮನ್ದಾ, ಭತ್ತಂ ಬಹುತರಂ, ಪವಾರೇತಿ. ಇದಞ್ಚ ಸಬ್ಬಅಟ್ಠಕಥಾಸು ವುತ್ತತ್ತಾ ನ ಸಕ್ಕಾ ಪಟಿಕ್ಖಿಪಿತುಂ, ಕಾರಣಂ ಪನೇತ್ಥ ದುದ್ದಸಂ. ‘‘ಭತ್ತಮಿಸ್ಸಕಂ ಗಣ್ಹಥಾ’’ತಿ ವದತಿ, ಭತ್ತಂ ಬಹುತರಂ ವಾ ಸಮಂ ವಾ ಅಪ್ಪತರಂ ವಾ ಹೋತಿ, ಪವಾರೇತಿಯೇವ ¶ . ಭತ್ತಂ ವಾ ಯಾಗುಂ ವಾ ಅನಾಮಸಿತ್ವಾ ‘‘ಮಿಸ್ಸಕಂ ಗಣ್ಹಥಾ’’ತಿ ವದತಿ, ತತ್ರ ಚೇ ಭತ್ತಂ ಬಹುತರಂ ವಾ ಸಮಕಂ ವಾ ಹೋತಿ, ಪವಾರೇತಿ, ಅಪ್ಪತರಂ ನ ಪವಾರೇತಿ, ಇದಞ್ಚ ಕರಮ್ಬಕೇನ ನ ಸಮಾನೇತಬ್ಬಂ. ಕರಮ್ಬಕೋ ಹಿ ಮಂಸಮಿಸ್ಸಕೋಪಿ ಹೋತಿ ಅಮಂಸಮಿಸ್ಸಕೋಪಿ, ತಸ್ಮಾ ಕರಮ್ಬಕನ್ತಿ ವುತ್ತೇ ಪವಾರಣಾ ನತ್ಥಿ, ಇದಂ ಪನ ಭತ್ತಮಿಸ್ಸಕಮೇವ. ಏತ್ಥ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ಪವಾರಣಾ ಹೋತಿ. ಬಹುರಸೇ ಭತ್ತೇ ರಸಂ, ಬಹುಖೀರೇ ಖೀರಂ, ಬಹುಸಪ್ಪಿಮ್ಹಿ ಚ ಪಾಯಾಸೇ ಸಪ್ಪಿಂ ಗಣ್ಹಥಾತಿ ವಿಸುಂ ಕತ್ವಾ ದೇತಿ, ತಂ ಪಟಿಕ್ಖಿಪತೋ ಪವಾರಣಾ ನತ್ಥಿ.

ಯೋ ಪನ ಗಚ್ಛನ್ತೋ ಪವಾರೇತಿ, ಸೋ ಗಚ್ಛನ್ತೋವ ಭುಞ್ಜಿತುಂ ಲಭತಿ. ಕದ್ದಮಂ ವಾ ಉದಕಂ ವಾ ಪತ್ವಾ ಠಿತೇನ ಅತಿರಿತ್ತಂ ಕಾರೇತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ಅನ್ತರಾ ನದೀ ಪೂರಾ ಹೋತಿ, ನದೀತೀರೇ ಗುಮ್ಬಂ ಅನುಪರಿಯಾಯನ್ತೇನ ಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬಂ. ಅಥ ನಾವಾ ವಾ ಸೇತು ವಾ ಅತ್ಥಿ, ತಂ ಅಭಿರುಹಿತ್ವಾಪಿ ಚಙ್ಕಮನ್ತೇನೇವ ಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬಂ, ಗಮನಂ ನ ಉಪಚ್ಛಿನ್ದಿತಬ್ಬಂ. ಯಾನೇ ವಾ ಹತ್ಥಿಅಸ್ಸಪಿಟ್ಠೇ ವಾ ಚನ್ದಮಣ್ಡಲೇ ವಾ ಸೂರಿಯಮಣ್ಡಲೇ ವಾ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ಪವಾರಿತೇನ ಯಾವ ಮಜ್ಝನ್ಹಿಕಂ, ತಾವ ತೇಸು ಗಚ್ಛನ್ತೇಸುಪಿ ನಿಸಿನ್ನೇನೇವ ¶ ಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬಂ. ಯೋ ಠಿತೋ ಪವಾರೇತಿ, ಠಿತೇನೇವ, ಯೋ ನಿಸಿನ್ನೋ ಪವಾರೇತಿ, ನಿಸಿನ್ನೇನೇವ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬಂ, ತಂ ತಂ ಇರಿಯಾಪಥಂ ವಿಕೋಪೇನ್ತೇನ ಅತಿರಿತ್ತಂ ಕಾರೇತಬ್ಬಂ. ಯೋ ಉಕ್ಕುಟಿಕೋ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ಪವಾರೇತಿ, ತೇನ ಉಕ್ಕುಟಿಕೇನೇವ ಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬಂ. ತಸ್ಸ ಪನ ಹೇಟ್ಠಾ ಪಲಾಲಪೀಠಂ ವಾ ಕಿಞ್ಚಿ ವಾ ನಿಸೀದನಕಂ ದಾತಬ್ಬಂ. ಪೀಠಕೇ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ಪವಾರಿತೇನ ಆಸನಂ ಅಚಾಲೇತ್ವಾವ ಚತಸ್ಸೋ ದಿಸಾ ಪರಿವತ್ತನ್ತೇನ ಭುಞ್ಜಿತುಂ ಲಬ್ಭತಿ. ಮಞ್ಚೇ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ಪವಾರಿತೇನ ಇತೋ ವಾ ಏತ್ತೋ ವಾ ಸಞ್ಚರಿತುಂ ನ ಲಬ್ಭತಿ. ಸಚೇ ಪನ ನಂ ಸಹ ಮಞ್ಚೇನ ಉಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಅಞ್ಞತ್ರ ನೇನ್ತಿ, ವಟ್ಟತಿ. ನಿಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ಪವಾರಿತೇನ ನಿಪನ್ನೇನೇವ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬಂ. ಪರಿವತ್ತನ್ತೇನ ಯೇನ ಪಸ್ಸೇನ ನಿಪನ್ನೋ, ತಸ್ಸ ಠಾನಂ ನಾತಿಕ್ಕಮೇತಬ್ಬಂ.

೧೨೧. ಪವಾರಿತೇನ ಪನ ಕಿಂಕಾತಬ್ಬನ್ತಿ? ಯೇನ ಇರಿಯಾಪಥೇನ ಪವಾರಿತೋ ಹೋತಿ, ತಂ ವಿಕೋಪೇತ್ವಾ ಅಞ್ಞೇನ ಇರಿಯಾಪಥೇನ ಚೇ ಭುಞ್ಜತಿ, ಅತಿರಿತ್ತಂ ಕಾರಾಪೇತ್ವಾ ಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬಂ. ಅನತಿರಿತ್ತಂ ಪನ ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಯಾವಕಾಲಿಕಸಙ್ಗಹಿತಂ ಖಾದನೀಯಂ ವಾ ಭೋಜನೀಯಂ ವಾ ಖಾದತಿ ವಾ ಭುಞ್ಜತಿ ವಾ, ಅಜ್ಝೋಹಾರೇ ಅಜ್ಝೋಹಾರೇ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ.

ತತ್ಥ ಅನತಿರಿತ್ತಂ ನಾಮ ನಾತಿರಿತ್ತಂ, ನ ಅಧಿಕನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ತಂ ಪನ ಯಸ್ಮಾ ಕಪ್ಪಿಯಕತಾದೀಹಿ ಸತ್ತಹಿ ವಿನಯಕಮ್ಮಾಕಾರೇಹಿ ಅಕತಂ ವಾ ಗಿಲಾನಸ್ಸ ಅನಧಿಕಂ ವಾ ಹೋತಿ, ತಸ್ಮಾ ಪದಭಾಜನೇ ವುತ್ತಂ –

‘‘ಅನತಿರಿತ್ತಂ ¶ ನಾಮ ಅಕಪ್ಪಿಯಕತಂ ಹೋತಿ, ಅಪ್ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಕತಂ ಹೋತಿ, ಅನುಚ್ಚಾರಿತಕತಂ ಹೋತಿ, ಅಹತ್ಥಪಾಸೇ ಕತಂ ಹೋತಿ, ಅಭುತ್ತಾವಿನಾ ಕತಂ ಹೋತಿ, ಭುತ್ತಾವಿನಾ ಚ ಪವಾರಿತೇನ ಆಸನಾ ವುಟ್ಠಿತೇನ ಕತಂ ಹೋತಿ, ‘ಅಲಮೇತಂ ಸಬ್ಬ’ನ್ತಿ ಅವುತ್ತಂ ಹೋತಿ, ನ ಗಿಲಾನಾತಿರಿತ್ತಂ ಹೋತಿ, ಏತಂ ಅನತಿರಿತ್ತಂ ನಾಮಾ’’ತಿ (ಪಾಚಿ. ೨೩೯).

ತತ್ಥ ಅಕಪ್ಪಿಯಕತನ್ತಿ ಯಂ ತತ್ಥ ಫಲಂ ವಾ ಕನ್ದಮೂಲಾದಿಂ ವಾ ಪಞ್ಚಹಿ ಸಮಣಕಪ್ಪೇಹಿ ಕಪ್ಪಿಯಂ ಅಕತಂ, ಯಞ್ಚ ಅಕಪ್ಪಿಯಮಂಸಂ ವಾ ಅಕಪ್ಪಿಯಭೋಜನಂ ವಾ, ಏತಂ ಅಕಪ್ಪಿಯಂ ನಾಮ. ತಂ ಅಕಪ್ಪಿಯಂ ‘‘ಅಲಮೇತಂ ಸಬ್ಬ’’ನ್ತಿ ಏವಂ ಅತಿರಿತ್ತಂ ಕತಮ್ಪಿ ‘‘ಅಕಪ್ಪಿಯಕತ’’ನ್ತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಂ. ಅಪ್ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಕತನ್ತಿ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಅಪ್ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಂಯೇವ ಪುರಿಮನಯೇನ ಅತಿರಿತ್ತಂ ಕತಂ. ಅನುಚ್ಚಾರಿತಕತನ್ತಿ ಕಪ್ಪಿಯಂ ಕಾರೇತುಂ ಆಗತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಈಸಕಮ್ಪಿ ಅನುಕ್ಖಿತ್ತಂ ವಾ ಅನಪನಾಮಿತಂ ವಾ ಕತಂ. ಅಹತ್ಥಪಾಸೇ ಕತನ್ತಿ ಕಪ್ಪಿಯಂ ಕಾರೇತುಂ ಆಗತಸ್ಸ ಹತ್ಥಪಾಸತೋ ಬಹಿ ಠಿತೇನ ಕತಂ. ಅಭುತ್ತಾವಿನಾ ಕತನ್ತಿ ಯೋ ‘‘ಅಲಮೇತಂ ಸಬ್ಬ’’ನ್ತಿ ಅತಿರಿತ್ತಂ ಕರೋತಿ, ತೇನ ಪವಾರಣಪ್ಪಹೋನಕಭೋಜನಂ ¶ ಅಭುತ್ತೇನ ಕತಂ. ಭುತ್ತಾವಿನಾ ಪವಾರಿತೇನ ಆಸನಾ ವುಟ್ಠಿತೇನ ಕತನ್ತಿ ಇದಂ ಉತ್ತಾನಮೇವ. ‘‘ಅಲಮೇತಂ ಸಬ್ಬ’’ನ್ತಿ ಅವುತ್ತನ್ತಿ ವಚೀಭೇದಂ ಕತ್ವಾ ಏವಂ ಅವುತ್ತಂ ಹೋತಿ. ಇತಿ ಇಮೇಹಿ ಸತ್ತಹಿ ವಿನಯಕಮ್ಮಾಕಾರೇಹಿ ಯಂ ಅತಿರಿತ್ತಂ ಕಪ್ಪಿಯಂ ಅಕತಂ, ಯಞ್ಚ ನ ಗಿಲಾನಾತಿರಿತ್ತಂ, ತದುಭಯಮ್ಪಿ ‘‘ಅನತಿರಿತ್ತ’’ನ್ತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಂ.

೧೨೨. ಅತಿರಿತ್ತಂ ಪನ ತಸ್ಸೇವ ಪಟಿಪಕ್ಖನಯೇನ ವೇದಿತಬ್ಬಂ. ತೇನೇವ ವುತ್ತಂ ಪದಭಾಜನೇ –

‘‘ಅತಿರಿತ್ತಂ ನಾಮ ಕಪ್ಪಿಯಕತಂ ಹೋತಿ, ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಕತಂ ಹೋತಿ, ಉಚ್ಚಾರಿತಕತಂ ಹೋತಿ, ಹತ್ಥಪಾಸೇ ಕತಂ ಹೋತಿ, ಭುತ್ತಾವಿನಾ ಕತಂ ಹೋತಿ, ಭುತ್ತಾವಿನಾ ಪವಾರಿತೇನ ಆಸನಾ ಅವುಟ್ಠಿತೇನ ಕತಂ ಹೋತಿ, ‘ಅಲಮೇತಂ ಸಬ್ಬ’ನ್ತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ, ಗಿಲಾನಾತಿರಿತ್ತಂ ಹೋತಿ, ಏತಂ ಅತಿರಿತ್ತಂ ನಾಮಾ’’ತಿ (ಪಾಚಿ. ೨೩೯).

ಅಪಿಚೇತ್ಥ ಭುತ್ತಾವಿನಾ ಕತಂ ಹೋತೀತಿ ಅನನ್ತರನಿಸಿನ್ನಸ್ಸ ಸಭಾಗಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಪತ್ತತೋ ಏಕಮ್ಪಿ ಸಿತ್ಥಂ ವಾ ಮಂಸಹೀರಂ ವಾ ಖಾದಿತ್ವಾ ಕತಮ್ಪಿ ‘‘ಭುತ್ತಾವಿನಾವ ಕತಂ ಹೋತೀ’’ತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಂ. ಆಸನಾ ಅವುಟ್ಠಿತೇನಾತಿ ಏತ್ಥ ಪನ ಅಸಮ್ಮೋಹತ್ಥಂ ¶ ಅಯಂ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ – ದ್ವೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಪಾತೋಯೇವ ಭುಞ್ಜಮಾನಾ ಪವಾರಿತಾ ಹೋನ್ತಿ, ಏಕೇನ ತತ್ಥೇವ ನಿಸೀದಿತಬ್ಬಂ, ಇತರೇನ ನಿಚ್ಚಭತ್ತಂ ವಾ ಸಲಾಕಭತ್ತಂ ವಾ ಆನೇತ್ವಾ ಉಪಡ್ಢಂ ತಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಪತ್ತೇ ಆಕಿರಿತ್ವಾ ಹತ್ಥಂ ಧೋವಿತ್ವಾ ಸೇಸಂ ತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಕಪ್ಪಿಯಂ ಕಾರಾಪೇತ್ವಾ ಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬಂ. ಕಸ್ಮಾ? ಯಞ್ಹಿ ತಸ್ಸ ಹತ್ಥೇ ಲಗ್ಗಂ, ತಂ ಅಕಪ್ಪಿಯಂ ಹೋತಿ. ಸಚೇ ಪನ ಪಠಮಂ ನಿಸಿನ್ನೋ ಭಿಕ್ಖು ಸಯಮೇವ ತಸ್ಸ ಪತ್ತತೋ ಹತ್ಥೇನ ಗಣ್ಹಾತಿ, ಹತ್ಥಧೋವನಕಿಚ್ಚಂ ನತ್ಥಿ. ಸಚೇ ಪನ ಏವಂ ‘ಕಪ್ಪಿಯಂ ಕಾರೇತ್ವಾ ಭುಞ್ಜನ್ತಸ್ಸ ಪುನ ಕಿಞ್ಚಿ ಬ್ಯಞ್ಜನಂ ವಾ ಖಾದನೀಯಂ ವಾ ಪತ್ತೇ ಆಕಿರ’ನ್ತಿ ಯೇನ ಪಠಮಂ ಕಪ್ಪಿಯಂ ಕತಂ ಹೋತಿ, ಸೋ ಪುನ ಕಾತುಂ ನ ಲಭತಿ. ಯೇನ ಅಕತಂ, ತೇನ ಕಾತಬ್ಬಂ, ಯಞ್ಚ ಅಕತಂ, ತಂ ಕಾತಬ್ಬಂ. ಯೇನ ಅಕತನ್ತಿ ಅಞ್ಞೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಯೇನ ಪಠಮಂ ನ ಕತಂ, ತೇನ ಕಾತಬ್ಬಂ. ಯಞ್ಚ ಅಕತನ್ತಿ ಯೇನ ಪಠಮಂ ಕಪ್ಪಿಯಂ ಕತಂ, ತೇನಪಿ ಯಂ ಅಕತಂ, ತಂ ಕಾತಬ್ಬಂ. ಪಠಮಭಾಜನೇ ಪನ ಕಾತುಂ ನ ಲಬ್ಭತಿ. ತತ್ಥ ಹಿ ಕರಿಯಮಾನೇ ಪಠಮಂ ಕತೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಕತಂ ಹೋತಿ, ತಸ್ಮಾ ಅಞ್ಞಸ್ಮಿಂ ಭಾಜನೇ ಕಾತುಂ ವಟ್ಟತೀತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ. ಏವಂ ಕತಂ ಪನ ತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಪಠಮಂ ಕತೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಭುಞ್ಜಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ.

ಕಪ್ಪಿಯಂ ಕರೋನ್ತೇನ ಚ ನ ಕೇವಲಂ ಪತ್ತೇಯೇವ, ಕುಣ್ಡೇಪಿ ಪಚ್ಛಿಯಮ್ಪಿ ಯತ್ಥ ಕತ್ಥಚಿ ಪುರತೋ ಠಪೇತ್ವಾ ಓನಾಮಿತಭಾಜನೇ ಕಾತಬ್ಬಂ. ತಂ ಸಚೇ ಭಿಕ್ಖುಸತಂ ಪವಾರಿತಂ ಹೋತಿ, ಸಬ್ಬೇಸಂ ಭುಞ್ಜಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ, ಅಪ್ಪವಾರಿತಾನಮ್ಪಿ ವಟ್ಟತಿ. ಯೇನ ಪನ ಕಪ್ಪಿಯಂ ಕತಂ, ತಸ್ಸ ನ ವಟ್ಟತಿ. ಸಚೇಪಿ ಪವಾರೇತ್ವಾ ¶ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಪವಿಟ್ಠಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಪತ್ತಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಅವಸ್ಸಂ ಭುಞ್ಜನಕೇ ಮಙ್ಗಲನಿಮನ್ತನೇ ನಿಸೀದಾಪೇನ್ತಿ, ಅತಿರಿತ್ತಂ ಕಾರಾಪೇತ್ವಾವ ಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ತತ್ಥ ಅಞ್ಞೋ ಭಿಕ್ಖು ನತ್ಥಿ, ಆಸನಸಾಲಂ ವಾ ವಿಹಾರಂ ವಾ ಪತ್ತಂ ಪೇಸೇತ್ವಾ ಕಾರೇತಬ್ಬಂ, ಕಪ್ಪಿಯಂ ಕರೋನ್ತೇನ ಪನ ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನಸ್ಸ ಹತ್ಥೇ ಠಿತಂ ನ ಕಾತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ಆಸನಸಾಲಾಯಂ ಅಬ್ಯತ್ತೋ ಭಿಕ್ಖು ಹೋತಿ, ಸಯಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಕಪ್ಪಿಯಂ ಕಾರಾಪೇತ್ವಾ ಆನೇತ್ವಾ ಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬಂ.

ಗಿಲಾನಾತಿರಿತ್ತನ್ತಿ ಏತ್ಥ ನ ಕೇವಲಂ ಯಂ ಗಿಲಾನಸ್ಸ ಭುತ್ತಾವಸೇಸಂ ಹೋತಿ, ತಂ ಗಿಲಾನಾತಿರಿತ್ತಂ, ಅಥ ಖೋ ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಗಿಲಾನಂ ಉದ್ದಿಸ್ಸ ‘‘ಅಜ್ಜ ವಾ ಯದಾ ವಾ ಇಚ್ಛತಿ, ತದಾ ಖಾದಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಆಹಟಂ, ತಂ ಸಬ್ಬಂ ಗಿಲಾನಾತಿರಿತ್ತನ್ತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಂ. ಯಾಮಕಾಲಿಕಂ ಪನ ಸತ್ತಾಹಕಾಲಿಕಂ ಯಾವಜೀವಿಕಂ ವಾ ಯಂ ¶ ಕಿಞ್ಚಿ ಅನತಿರಿತ್ತಂ ಆಹಾರತ್ಥಾಯ ಪರಿಭುಞ್ಜನ್ತಸ್ಸ ಅಜ್ಝೋಹಾರೇ ಅಜ್ಝೋಹಾರೇ ದುಕ್ಕಟಂ. ಸಚೇ ಪನ ಯಾಮಕಾಲಿಕಾದೀನಿ ಆಮಿಸಸಂಸಟ್ಠಾನಿ ಹೋನ್ತಿ, ಆಹಾರತ್ಥಾಯಪಿ ಅನಾಹಾರತ್ಥಾಯಪಿ ಪಟಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಅಜ್ಝೋಹರನ್ತಸ್ಸ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಮೇವ, ಅಸಂಸಟ್ಠಾನಿ ಪನ ಸತಿ ಪಚ್ಚಯೇ ಭುಞ್ಜನ್ತಸ್ಸ ಅನಾಪತ್ತಿ.

ಇತಿ ಪಾಳಿಮುತ್ತಕವಿನಯವಿನಿಚ್ಛಯಸಙ್ಗಹೇ

ಪವಾರಣಾವಿನಿಚ್ಛಯಕಥಾ ಸಮತ್ತಾ.

೨೨. ಪಬ್ಬಜ್ಜಾವಿನಿಚ್ಛಯಕಥಾ

೧೨೩. ಪಬ್ಬಜ್ಜಾತಿ ¶ ಏತ್ಥ ಪನ ಪಬ್ಬಜ್ಜಾಪೇಕ್ಖಂ ಕುಲಪುತ್ತಂ ಪಬ್ಬಾಜೇನ್ತೇನ ಯೇ ಪಾಳಿಯಂ ‘‘ನ ಭಿಕ್ಖವೇ ಪಞ್ಚಹಿ ಆಬಾಧೇಹಿ ಫುಟ್ಠೋ ಪಬ್ಬಾಜೇತಬ್ಬೋ’’ತಿಆದಿನಾ (ಮಹಾವ. ೮೯) ಪಟಿಕ್ಖಿತ್ತಾ ಪುಗ್ಗಲಾ, ತೇ ವಜ್ಜೇತ್ವಾ ಪಬ್ಬಜ್ಜಾದೋಸವಿರಹಿತೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ಪಬ್ಬಾಜೇತಬ್ಬೋ. ತತ್ರಾಯಂ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ (ಮಹಾವ. ಅಟ್ಠ. ೮೮) – ಕುಟ್ಠಂ ಗಣ್ಡೋ ಕಿಲಾಸೋ ಸೋಸೋ ಅಪಮಾರೋತಿ ಇಮೇಹಿ ಪಞ್ಚಹಿ ಆಬಾಧೇಹಿ ಫುಟ್ಠೋ ನ ಪಬ್ಬಾಜೇತಬ್ಬೋ, ಪಬ್ಬಾಜೇನ್ತೋ ಪನ ದುಕ್ಕಟಂ ಆಪಜ್ಜತಿ ‘‘ಯೋ ಪಬ್ಬಾಜೇಯ್ಯ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾ’’ತಿ ವುತ್ತತ್ತಾ. ತತ್ಥ ಕುಟ್ಠನ್ತಿ ರತ್ತಕುಟ್ಠಂ ವಾ ಹೋತು ಕಾಳಕುಟ್ಠಂ ವಾ, ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಕಿಟಿಭದದ್ದಉಕಚ್ಛುಆದಿಪ್ಪಭೇದಮ್ಪಿ ಸಬ್ಬಂ ಕುಟ್ಠಮೇವಾತಿ ವುತ್ತಂ. ತಞ್ಚೇ ನಖಪಿಟ್ಠಿಪ್ಪಮಾಣಮ್ಪಿ ವಡ್ಢನಕಪಕ್ಖೇ ಠಿತಂ ಹೋತಿ, ನ ಪಬ್ಬಾಜೇತಬ್ಬೋ. ಸಚೇ ಪನ ನಿವಾಸನಪಾವುರಣೇಹಿ ಪಕತಿಪಟಿಚ್ಛನ್ನಟ್ಠಾನೇ ನಖಪಿಟ್ಠಿಪ್ಪಮಾಣಂ ಅವಡ್ಢನಕಪಕ್ಖೇ ಠಿತಂ ಹೋತಿ, ವಟ್ಟತಿ. ‘‘ಮುಖೇ ಪನ ಹತ್ಥಪಾದಪಿಟ್ಠೀಸು ವಾ ಸಚೇಪಿ ಅವಡ್ಢನಕಪಕ್ಖೇ ಠಿತಂ, ನಖಪಿಟ್ಠಿತೋ ಚ ಖುದ್ದಕತರಮ್ಪಿ ನ ವಟ್ಟತಿಯೇವಾ’’ತಿ ಕುರುನ್ದಿಯಂ ವುತ್ತಂ. ತಿಕಿಚ್ಛಾಪೇತ್ವಾ ಪಬ್ಬಾಜೇನ್ತೇನಪಿ ಪಕತಿವಣ್ಣೇ ಜಾತೇಯೇವ ಪಬ್ಬಾಜೇತಬ್ಬೋ, ಗೋಧಾಪಿಟ್ಠಿಸದಿಸಚುಣ್ಣಓಕಿರಣಸರೀರಮ್ಪಿ ಪಬ್ಬಾಜೇತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ.

ಗಣ್ಡೋತಿ ಮೇದಗಣ್ಡೋ ವಾ ಹೋತು ಅಞ್ಞೋ ವಾ, ಯೋ ಕೋಚಿ ಕೋಲಟ್ಠಿಮತ್ತಕೋಪಿ ಚೇ ವಡ್ಢನಕಪಕ್ಖೇ ಠಿತೋ ಗಣ್ಡೋ ಹೋತಿ, ನ ಪಬ್ಬಾಜೇತಬ್ಬೋ. ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಟ್ಠಾನೇ ಪನ ಕೋಲಟ್ಠಿಮತ್ತೇ ಅವಡ್ಢನಕಪಕ್ಖೇ ಠಿತೇ ವಟ್ಟತಿ, ಮುಖಾದಿಕೇ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಟ್ಠಾನೇ ಅವಡ್ಢನಕಪಕ್ಖೇ ಠಿತೇಪಿ ನ ವಟ್ಟತಿ. ತಿಕಿಚ್ಛಾಪೇತ್ವಾ ಪಬ್ಬಾಜೇನ್ತೇನಪಿ ಸರೀರಂ ಸಚ್ಛವಿಂ ಕಾರಾಪೇತ್ವಾ ಪಬ್ಬಾಜೇತಬ್ಬೋ. ಉಣ್ಣಿಗಣ್ಡಾ ನಾಮ ¶ ಹೋನ್ತಿ ಗೋಥನಕಾ ವಿಯ ಅಙ್ಗುಲಿಕಾ ವಿಯ ಚ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಲಮ್ಬನ್ತಿ, ಏತೇಪಿ ಗಣ್ಡಾಯೇವ, ತೇಸು ಸತಿ ಪಬ್ಬಾಜೇತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ. ದಹರಕಾಲೇ ಖೀರಪೀಳಕಾ ಯೋಬ್ಬನ್ನಕಾಲೇ ಚ ಮುಖೇ ಖರಪೀಳಕಾ ನಾಮ ಹೋನ್ತಿ, ಮಹಲ್ಲಕಕಾಲೇ ನಸ್ಸನ್ತಿ, ನ ತಾ ಗಣ್ಡಸಙ್ಖ್ಯಂ ಗಚ್ಛನ್ತಿ, ತಾಸು ಸತಿ ಪಬ್ಬಾಜೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಅಞ್ಞಾ ಪನ ಸರೀರೇ ಖರಪೀಳಕಾ ನಾಮ, ಅಪರಾ ಪದುಮಕಣ್ಣಿಕಾ ನಾಮ ಹೋನ್ತಿ, ಅಞ್ಞಾ ಸಾಸಪಬೀಜಕಾ ನಾಮ ಸಾಸಪಮತ್ತಾಯೇವ ಸಕಲಸರೀರಂ ಫರನ್ತಿ, ಸಬ್ಬಾ ಕುಟ್ಠಜಾತಿಕಾವ, ತಾಸು ಸತಿ ನ ಪಬ್ಬಾಜೇತಬ್ಬೋ.

ಕಿಲಾಸೋತಿ ನ ಭಿಜ್ಜನಕಂ ನ ಪಗ್ಘರಣಕಂ ಪದುಮಪುಣ್ಡರೀಕಪತ್ತವಣ್ಣಂ ಕುಟ್ಠಂ. ಯೇನ ಗುನ್ನಂ ವಿಯ ಸಬಲಂ ಸರೀರಂ ಹೋತಿ, ತಸ್ಮಿಂ ಕುಟ್ಠೇ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ. ಸೋಸೋತಿ ಸೋಸಬ್ಯಾಧಿ. ತಸ್ಮಿಂ ¶ ಸತಿ ನ ಪಬ್ಬಾಜೇತಬ್ಬೋ. ಅಪಮಾರೋತಿ ಪಿತ್ತುಮ್ಮಾದೋ ವಾ ಯಕ್ಖುಮ್ಮಾದೋ ವಾ. ತತ್ಥ ಪುಬ್ಬವೇರಿಕೇನ ಅಮನುಸ್ಸೇನ ಗಹಿತೋ ದುತ್ತಿಕಿಚ್ಛೋ ಹೋತಿ, ಅಪ್ಪಮತ್ತಕೇಪಿ ಪನ ಅಪಮಾರೇ ಸತಿ ನ ಪಬ್ಬಾಜೇತಬ್ಬೋ.

೧೨೪. ‘‘ನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ರಾಜಭಟೋ ಪಬ್ಬಾಜೇತಬ್ಬೋ, ಯೋ ಪಬ್ಬಾಜೇಯ್ಯ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಮಹಾವ. ೯೦) ವಚನತೋ ರಾಜಭಟೋಪಿ ನ ಪಬ್ಬಾಜೇತಬ್ಬೋ. ಏತ್ಥ ಚ ಅಮಚ್ಚೋ ವಾ ಹೋತು ಮಹಾಮತ್ತೋ ವಾ ಸೇವಕೋ ವಾ ಕಿಞ್ಚಿ ಠಾನನ್ತರಂ ಪತ್ತೋ ವಾ ಅಪ್ಪತ್ತೋ ವಾ, ಯೋ ಕೋಚಿ ರಞ್ಞೋ ಭತ್ತವೇತನಭಟೋ, ಸಬ್ಬೋ ರಾಜಭಟೋತಿ ಸಙ್ಖ್ಯಂ ಗಚ್ಛತಿ, ಸೋ ನ ಪಬ್ಬಾಜೇತಬ್ಬೋ. ತಸ್ಸ ಪನ ಪುತ್ತನತ್ತಭಾತುಕಾ ಯೇ ರಾಜತೋ ಭತ್ತವೇತನಂ ನ ಗಣ್ಹನ್ತಿ, ತೇ ಪಬ್ಬಾಜೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಯೋ ಪನ ರಾಜತೋ ಲದ್ಧಂ ನಿಬದ್ಧಭೋಗಂ ವಾ ಮಾಸಸಂವಚ್ಛರಪರಿಬ್ಬಯಂ ವಾ ರಞ್ಞೋಯೇವ ನಿಯ್ಯಾದೇತಿ, ಪುತ್ತಭಾತುಕೇ ವಾ ತಂ ಠಾನಂ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಾಪೇತ್ವಾ ರಾಜಾನಂ ‘‘ನ ದಾನಾಹಂ ದೇವಸ್ಸ ಭಟೋ’’ತಿ ಆಪುಚ್ಛತಿ, ಯೇನ ವಾ ಯಂಕಾರಣಾ ವೇತನಂ ಗಹಿತಂ, ತಂ ಕಮ್ಮಂ ಕತಂ ಹೋತಿ, ಯೋ ವಾ ‘‘ಪಬ್ಬಜಸ್ಸೂ’’ತಿ ರಞ್ಞಾ ಅನುಞ್ಞಾತೋ ಹೋತಿ, ತಮ್ಪಿ ಪಬ್ಬಾಜೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ.

೧೨೫. ಚೋರೋಪಿ ಧಜಬನ್ಧೋ ನ ಪಬ್ಬಾಜೇತಬ್ಬೋ ‘‘ನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಧಜಬನ್ಧೋ ಚೋರೋ ಪಬ್ಬಾಜೇತಬ್ಬೋ, ಯೋ ಪಬ್ಬಾಜೇಯ್ಯ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಮಹಾವ. ೯೧) ವುತ್ತತ್ತಾ. ತತ್ಥ ಧಜಂ ಬನ್ಧಿತ್ವಾ ವಿಯ ವಿಚರತೀತಿ ಧಜಬನ್ಧೋ, ಮೂಲದೇವಾದಯೋ ವಿಯ ಲೋಕೇ ಪಾಕಟೋತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ. ತಸ್ಮಾ ಯೋ ಗಾಮಘಾತಂ ವಾ ಪನ್ಥದುಹನಂ ವಾ ನಗರೇ ಸನ್ಧಿಚ್ಛೇದಾದಿಕಮ್ಮಂ ವಾ ಕರೋನ್ತೋ ವಿಚರತಿ, ಪಞ್ಞಾಯತಿ ¶ ಚ ‘‘ಅಸುಕೋ ನಾಮ ಇದಂ ಇದಂ ಕರೋತೀ’’ತಿ, ಸೋ ನ ಪಬ್ಬಾಜೇತಬ್ಬೋ. ಯೋ ಪನ ರಾಜಪುತ್ತೋ ರಜ್ಜಂ ಪತ್ಥೇನ್ತೋ ಗಾಮಘಾತಾದೀನಿ ಕರೋತಿ, ಸೋ ಪಬ್ಬಾಜೇತಬ್ಬೋ. ರಾಜಾನೋ ಹಿ ತಸ್ಮಿಂ ಪಬ್ಬಜಿತೇ ತುಸ್ಸನ್ತಿ, ಸಚೇ ಪನ ನ ತುಸ್ಸನ್ತಿ, ನ ಪಬ್ಬಾಜೇತಬ್ಬೋ. ಪುಬ್ಬೇ ಮಹಾಜನೇ ಪಾಕಟೋ ಚೋರೋ ಪಚ್ಛಾ ಚೋರಕಮ್ಮಂ ಪಹಾಯ ಪಞ್ಚ ಸೀಲಾನಿ ಸಮಾದಿಯತಿ, ತಞ್ಚೇ ಮನುಸ್ಸಾ ಏವಂ ಜಾನನ್ತಿ, ಪಬ್ಬಾಜೇತಬ್ಬೋ. ಯೇ ಪನ ಅಮ್ಬಲಬುಜಾದಿಚೋರಕಾ ಸನ್ಧಿಚ್ಛೇದಾದಿಚೋರಾ ಏವ ವಾ ಅದಿಸ್ಸಮಾನಾ ಥೇಯ್ಯಂ ಕರೋನ್ತಿ, ಪಚ್ಛಾಪಿ ‘‘ಇಮಿನಾ ನಾಮ ಇದಂ ಕತ’’ನ್ತಿ ನ ಪಞ್ಞಾಯನ್ತಿ, ತೇಪಿ ಪಬ್ಬಾಜೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ.

೧೨೬. ಕಾರಭೇದಕೋ ಪನ ಚೋರೋ ನ ಪಬ್ಬಾಜೇತಬ್ಬೋ ‘‘ನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಕಾರಭೇದಕೋ ಚೋರೋ ಪಬ್ಬಾಜೇತಬ್ಬೋ, ಯೋ ಪಬ್ಬಾಜೇಯ್ಯ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಮಹಾವ. ೯೨) ವುತ್ತತ್ತಾ. ತತ್ಥ ಕಾರೋ ವುಚ್ಚತಿ ಬನ್ಧನಾಗಾರಂ. ಇಧ ಪನ ಅನ್ದುಬನ್ಧನಂ ವಾ ಹೋತು ಸಙ್ಖಲಿಕಬನ್ಧನಂ ವಾ ರಜ್ಜುಬನ್ಧನಂ ವಾ ಗಾಮಬನ್ಧನಂ ವಾ ನಿಗಮಬನ್ಧನಂ ವಾ ನಗರಬನ್ಧನಂ ವಾ ಪುರಿಸಗುತ್ತಿ ವಾ ಜನಪದಬನ್ಧನಂ ವಾ ದೀಪಬನ್ಧನಂ ವಾ, ಯೋ ಏತೇಸು ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಬನ್ಧನಂ ಭಿನ್ದಿತ್ವಾ ವಾ ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ವಾ ಮುಞ್ಚಿತ್ವಾ ವಾ ವಿವರಿತ್ವಾ ವಾ ¶ ಅಪಸ್ಸಮಾನಾನಂ ವಾ ಪಲಾಯತಿ, ಸೋ ಕಾರಭೇದಕೋತಿ ಸಙ್ಖ್ಯಂ ಗಚ್ಛತಿ. ತಸ್ಮಾ ಈದಿಸೋ ಕಾರಭೇದಕೋ ಚೋರೋ ದೀಪಬನ್ಧನಂ ಭಿನ್ದಿತ್ವಾ ದೀಪನ್ತರಂ ಗತೋಪಿ ನ ಪಬ್ಬಾಜೇತಬ್ಬೋ. ಯೋ ಪನ ನ ಚೋರೋ, ಕೇವಲಂ ಹತ್ಥಕಮ್ಮಂ ಅಕರೋನ್ತೋ ‘‘ಏವಂ ನೋ ಅಪಲಾಯನ್ತೋ ಕರಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ರಾಜಯುತ್ತಾದೀಹಿ ಬದ್ಧೋ, ಸೋ ಕಾರಂ ಭಿನ್ದಿತ್ವಾ ಪಲಾತೋಪಿ ಪಬ್ಬಾಜೇತಬ್ಬೋ. ಯೋ ಪನ ಗಾಮನಿಗಮಪಟ್ಟನಾದೀನಿ ಕೇಣಿಯಾ ಗಹೇತ್ವಾ ತಂ ಅಸಮ್ಪಾದೇನ್ತೋ ಬನ್ಧನಾಗಾರಂ ಪವೇಸಿತೋ ಹೋತಿ, ಸೋಪಿ ಪಲಾಯಿತ್ವಾ ಆಗತೋ ನ ಪಬ್ಬಾಜೇತಬ್ಬೋ. ಯೋಪಿ ಕಸಿಕಮ್ಮಾದೀಹಿ ಧನಂ ಸಮ್ಪಾದೇತ್ವಾ ಜೀವನ್ತೋ ‘‘ನಿಧಾನಂ ಇಮಿನಾ ಲದ್ಧ’’ನ್ತಿ ಪೇಸುಞ್ಞಂ ಉಪಸಂಹರಿತ್ವಾ ಕೇನಚಿ ಬನ್ಧಾಪಿತೋ ಹೋತಿ, ತಂ ತತ್ಥೇವ ಪಬ್ಬಾಜೇತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ, ಪಲಾಯಿತ್ವಾ ಗತಂ ಪನ ಗತಟ್ಠಾನೇ ಪಬ್ಬಾಜೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ.

೧೨೭. ‘‘ನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಲಿಖಿತಕೋ ಚೋರೋ ಪಬ್ಬಾಜೇತಬ್ಬೋ, ಯೋ ಪಬ್ಬಾಜೇಯ್ಯ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಮಹಾವ. ೯೩) ವಚನತೋ ಪನ ಲಿಖಿತಕೋ ಚೋರೋ ನ ಪಬ್ಬಾಜೇತಬ್ಬೋ. ತತ್ಥ ಲಿಖಿತಕೋ ನಾಮ ಯೋ ಕೋಚಿ ಚೋರಿಕಂ ವಾ ಅಞ್ಞಂ ವಾ ಗರುಂ ರಾಜಾಪರಾಧಂ ಕತ್ವಾ ಪಲಾತೋ, ರಾಜಾ ಚ ನಂ ¶ ಪಣ್ಣೇ ವಾ ಪೋತ್ಥಕೇ ವಾ ‘‘ಇತ್ಥನ್ನಾಮೋ ಯತ್ಥ ದಿಸ್ಸತಿ, ತತ್ಥ ಗಹೇತ್ವಾ ಮಾರೇತಬ್ಬೋ’’ತಿ ವಾ ‘‘ಹತ್ಥಪಾದಾದೀನಿ ಅಸ್ಸ ಛಿನ್ದಿತಬ್ಬಾನೀ’’ತಿ ವಾ ‘‘ಏತ್ತಕಂ ನಾಮ ದಣ್ಡಂ ಆಹರಾಪೇತಬ್ಬೋ’’ತಿ ವಾ ಲಿಖಾಪೇತಿ, ಅಯಂ ಲಿಖಿತಕೋ ನಾಮ, ಸೋ ನ ಪಬ್ಬಾಜೇತಬ್ಬೋ.

೧೨೮. ಕಸಾಹತೋ ಕತದಣ್ಡಕಮ್ಮೋಪಿ ನ ಪಬ್ಬಾಜೇತಬ್ಬೋ ‘‘ನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಕಸಾಹತೋ ಕತದಣ್ಡಕಮ್ಮೋ ಪಬ್ಬಾಜೇತಬ್ಬೋ, ಯೋ ಪಬ್ಬಾಜೇಯ್ಯ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಮಹಾವ. ೯೪) ವಚನತೋ. ಏತ್ಥ ಪನ ಯೋ ವಚನಪೇಸನಾದೀನಿ ಅಕರೋನ್ತೋ ಹಞ್ಞತಿ, ನ ಸೋ ಕತದಣ್ಡಕಮ್ಮೋ. ಯೋ ಪನ ಕೇಣಿಯಾ ವಾ ಅಞ್ಞಥಾ ವಾ ಕಿಞ್ಚಿ ಗಹೇತ್ವಾ ಖಾದಿತ್ವಾ ಪುನ ದಾತುಂ ಅಸಕ್ಕೋನ್ತೋ ‘‘ಅಯಮೇವ ತೇ ದಣ್ಡೋ ಹೋತೂ’’ತಿ ಕಸಾಹಿ ಹಞ್ಞತಿ, ಅಯಮೇವ ಕಸಾಹತೋ ಕತದಣ್ಡಕಮ್ಮೋ. ಸೋ ಚ ಕಸಾಹಿ ವಾ ಹತೋ ಹೋತು ಅಡ್ಢದಣ್ಡಕಾದೀನಂ ವಾ ಅಞ್ಞತರೇನ, ಯಾವ ಅಲ್ಲವಣೋ ಹೋತಿ, ನ ತಾವ ಪಬ್ಬಾಜೇತಬ್ಬೋ, ವಣೇ ಪನ ಪಾಕತಿಕೇ ಕತ್ವಾ ಪಬ್ಬಾಜೇತಬ್ಬೋ. ಸಚೇ ಪನ ಜಾಣೂಹಿ ವಾ ಕಪ್ಪರೇಹಿ ವಾ ನಾಳಿಕೇರಪಾಸಾಣಾದೀಹಿ ವಾ ಘಾತೇತ್ವಾ ಮುತ್ತೋ ಹೋತಿ, ಸರೀರೇ ಚಸ್ಸ ಗಣ್ಠಿಯೋ ಪಞ್ಞಾಯನ್ತಿ, ನ ಪಬ್ಬಾಜೇತಬ್ಬೋ, ಫಾಸುಕಂ ಕತ್ವಾ ಏವ ಗಣ್ಠೀಸು ಸನ್ನಿಸಿನ್ನಾಸು ಪಬ್ಬಾಜೇತಬ್ಬೋ.

೧೨೯. ಲಕ್ಖಣಾಹತೋ ಪನ ಕತದಣ್ಡಕಮ್ಮೋ ನ ಪಬ್ಬಾಜೇತಬ್ಬೋ ‘‘ನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಲಕ್ಖಣಹತೋ ಕತದಣ್ಡಕಮ್ಮೋ ಪಬ್ಬಾಜೇತಬ್ಬೋ, ಯೋ ಪಬ್ಬಾಜೇಯ್ಯ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಮಹಾವ. ೯೫) ವಚನತೋ. ಏತ್ಥಪಿ ಕತದಣ್ಡಕಮ್ಮಭಾವೋ ಪುರಿಮನಯೇನೇವ ವೇದಿತಬ್ಬೋ. ಯಸ್ಸ ಪನ ನಲಾಟೇ ವಾ ಊರುಆದೀಸು ವಾ ತತ್ತೇನ ಲೋಹೇನ ಲಕ್ಖಣಂ ಆಹತಂ ಹೋತಿ, ಸೋ ಸಚೇ ಭುಜಿಸ್ಸೋ, ಯಾವ ಅಲ್ಲವಣೋ ಹೋತಿ ¶ , ತಾವ ನ ಪಬ್ಬಾಜೇತಬ್ಬೋ. ಸಚೇಪಿಸ್ಸ ವಣಾ ರುಳ್ಹಾ ಹೋನ್ತಿ ಛವಿಯಾ ಸಮಪರಿಚ್ಛೇದಾ, ಲಕ್ಖಣಂ ನ ಪಞ್ಞಾಯತಿ, ತಿಮಣ್ಡಲಂ ನಿವತ್ಥಸ್ಸ ಉತ್ತರಾಸಙ್ಗೇ ಕತೇ ಪಟಿಚ್ಛನ್ನೋಕಾಸೇ ಚೇ ಹೋತಿ, ಪಬ್ಬಾಜೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ, ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನೋಕಾಸೇ ಚೇ, ನ ವಟ್ಟತಿ.

೧೩೦. ‘‘ನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಇಣಾಯಿಕೋ ಪಬ್ಬಾಜೇತಬ್ಬೋ, ಯೋ ಪಬ್ಬಾಜೇಯ್ಯ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಮಹಾವ. ೯೬) ವಚನತೋ ಇಣಾಯಿಕೋಪಿ ನ ಪಬ್ಬಾಜೇತಬ್ಬೋ. ತತ್ಥ ಇಣಾಯಿಕೋ ನಾಮ ಯಸ್ಸ ಪಿತಿಪಿತಾಮಹೇಹಿ ವಾ ಇಣಂ ಗಹಿತಂ ಹೋತಿ ¶ , ಸಯಂ ವಾ ಇಣಂ ಗಹಿತಂ ಹೋತಿ, ಯಂ ವಾ ಆಠಪೇತ್ವಾ ಮಾತಾಪಿತೂಹಿ ಕಿಞ್ಚಿ ಗಹಿತಂ ಹೋತಿ, ಸೋ ತಂ ಇಣಂ ಪರೇಸಂ ಧಾರೇತೀತಿ ಇಣಾಯಿಕೋ. ಯಂ ಪನ ಅಞ್ಞೇ ಞಾತಕಾ ಆಠಪೇತ್ವಾ ಕಿಞ್ಚಿ ಗಣ್ಹನ್ತಿ, ಸೋ ನ ಇಣಾಯಿಕೋ. ನ ಹಿ ತೇ ತಂ ಆಠಪೇತುಂ ಇಸ್ಸರಾ, ತಸ್ಮಾ ತಂ ಪಬ್ಬಾಜೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ, ಇತರಂ ನ ವಟ್ಟತಿ. ಸಚೇ ಪನಸ್ಸ ಞಾತಿಸಾಲೋಹಿತಾ ‘‘ಮಯಂ ದಸ್ಸಾಮ, ಪಬ್ಬಾಜೇಥ ನ’’ನ್ತಿ ಇಣಂ ಅತ್ತನೋ ಭಾರಂ ಕರೋನ್ತಿ, ಅಞ್ಞೋ ವಾ ಕೋಚಿ ತಸ್ಸ ಆಚಾರಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಪಬ್ಬಾಜೇಥ ನಂ, ಅಹಂ ಇಣಂ ದಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ವದತಿ, ಪಬ್ಬಾಜೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ತೇಸು ಅಸತಿ ಭಿಕ್ಖುನಾ ತಥಾರೂಪಸ್ಸ ಉಪಟ್ಠಾಕಸ್ಸಪಿ ಆರೋಚೇತಬ್ಬಂ ‘‘ಸಹೇತುಕೋ ಸತ್ತೋ ಇಣಪಲಿಬೋಧೇನ ನ ಪಬ್ಬಜತೀ’’ತಿ. ಸಚೇ ಸೋ ಪಟಿಪಜ್ಜತಿ, ಪಬ್ಬಾಜೇತಬ್ಬೋ. ಸಚೇಪಿ ಅತ್ತನೋ ಕಪ್ಪಿಯಭಣ್ಡಂ ಅತ್ಥಿ, ‘‘ಏತಂ ದಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಪಬ್ಬಾಜೇತಬ್ಬೋ. ಸಚೇ ಪನ ನೇವ ಞಾತಕಾದಯೋ ಪಟಿಪಜ್ಜನ್ತಿ, ನ ಅತ್ತನೋ ಧನಂ ಅತ್ಥಿ, ‘‘ಪಬ್ಬಾಜೇತ್ವಾ ಭಿಕ್ಖಾಯ ಚರಿತ್ವಾ ಮೋಚೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಪಬ್ಬಾಜೇತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ. ಸಚೇ ಪಬ್ಬಾಜೇತಿ, ದುಕ್ಕಟಂ. ಪಲಾತೋಪಿ ಆನೇತ್ವಾ ದಾತಬ್ಬೋ. ನೋ ಚೇ ದೇತಿ, ಸಬ್ಬಂ ಇಣಂ ಗೀವಾ ಹೋತಿ. ಅಜಾನಿತ್ವಾ ಪಬ್ಬಾಜಯತೋ ಅನಾಪತ್ತಿ, ಪಸ್ಸನ್ತೇನ ಪನ ಆನೇತ್ವಾ ಇಣಸಾಮಿಕಾನಂ ದಸ್ಸೇತಬ್ಬೋ, ಅಪಸ್ಸನ್ತಸ್ಸ ಗೀವಾ ನ ಹೋತಿ.

ಸಚೇ ಇಣಾಯಿಕೋ ಅಞ್ಞಂ ದೇಸಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಪುಚ್ಛಿಯಮಾನೋಪಿ ‘‘ನಾಹಂ ಕಸ್ಸಚಿ ಕಿಞ್ಚಿ ಧಾರೇಮೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಪಬ್ಬಜತಿ, ಇಣಸಾಮಿಕೋ ಚ ತಂ ಪರಿಯೇಸನ್ತೋ ತತ್ಥ ಗಚ್ಛತಿ, ದಹರೋ ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಪಲಾಯತಿ, ಸೋ ಥೇರಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ‘‘ಅಯಂ, ಭನ್ತೇ, ಕೇನ ಪಬ್ಬಾಜಿತೋ, ಮಮ ಏತ್ತಕಂ ನಾಮ ಧನಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಪಲಾತೋ’’ತಿ ವದತಿ, ಥೇರೇನ ವತ್ತಬ್ಬಂ ‘‘ಮಯಾ, ಉಪಾಸಕ, ‘ಅಣಣೋ ಅಹ’ನ್ತಿ ವದನ್ತೋ ಪಬ್ಬಾಜಿತೋ, ಕಿಂ ದಾನಿ ಕರೋಮಿ, ಪಸ್ಸ ಮೇ ಪತ್ತಚೀವರ’’ನ್ತಿ. ಅಯಂ ತತ್ಥ ಸಾಮೀಚಿ. ಪಲಾತೇ ಪನ ಗೀವಾ ನ ಹೋತಿ. ಸಚೇ ಪನ ನಂ ಥೇರಸ್ಸ ಸಮ್ಮುಖಾವ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಅಯಂ ಮಮ ಇಣಾಯಿಕೋ’’ತಿ ವದತಿ, ‘‘ತವ ಇಣಾಯಿಕಂ ತ್ವಮೇವ ಜಾನಾಹೀ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬೋ, ಏವಮ್ಪಿ ಗೀವಾ ನ ಹೋತಿ. ಸಚೇಪಿ ಸೋ ‘‘ಪಬ್ಬಜಿತೋ ಅಯಂ ದಾನಿ ಕುಹಿಂ ಗಮಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ವದತಿ, ಥೇರೇನ ‘‘ತ್ವಂಯೇವ ಜಾನಾಹೀ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬೋ. ಏವಮ್ಪಿಸ್ಸ ಪಲಾತೇ ಗೀವಾ ನ ಹೋತಿ. ಸಚೇ ಪನ ಥೇರೋ ‘‘ಕುಹಿಂ ದಾನಿ ಅಯಂ ಗಮಿಸ್ಸತಿ, ಇಧೇವ ಅಚ್ಛತೂ’’ತಿ ವದತಿ, ಸೋ ಚೇ ಪಲಾಯತಿ, ಗೀವಾ ಹೋತಿ. ಸಚೇ ಸೋ ಸಹೇತುಕೋ ಸತ್ತೋ ಹೋತಿ ವತ್ತಸಮ್ಪನ್ನೋ ¶ ¶ , ಥೇರೇನ ‘‘ಈದಿಸೋ ಅಯ’’ನ್ತಿ ವತ್ತಬ್ಬಂ. ಇಣಸಾಮಿಕೋ ಚೇ ‘‘ಸಾಧೂ’’ತಿ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇತಿ, ಇಚ್ಚೇತಂ ಕುಸಲಂ, ‘‘ಉಪಡ್ಢುಪಡ್ಢಂ ದೇಥಾ’’ತಿ ವದತಿ, ದಾತಬ್ಬಂ. ಅಪರೇನ ಸಮಯೇನ ಅತಿಆರಾಧಕೋ ಹೋತಿ, ‘‘ಸಬ್ಬಂ ದೇಥಾ’’ತಿ ವುತ್ತೇಪಿ ದಾತಬ್ಬಮೇವ. ಸಚೇ ಪನ ಉದ್ದೇಸಪರಿಪುಚ್ಛಾದೀಸು ಕುಸಲೋ ಹೋತಿ ಬಹೂಪಕಾರೋ ಭಿಕ್ಖೂನಂ, ಭಿಕ್ಖಾಚಾರವತ್ತೇನ ಪರಿಯೇಸಿತ್ವಾಪಿ ಇಣಂ ದಾತಬ್ಬಮೇವ.

೧೩೧. ದಾಸೋಪಿ ನ ಪಬ್ಬಾಜೇತಬ್ಬೋ ‘‘ನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ದಾಸೋ ಪಬ್ಬಾಜೇತಬ್ಬೋ, ಯೋ ಪಬ್ಬಾಜೇಯ್ಯ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಮಹಾವ. ೯೭) ವಚನತೋ. ತತ್ಥ ಚತ್ತಾರೋ ದಾಸಾ ಅನ್ತೋಜಾತೋ ಧನಕ್ಕೀತೋ ಕರಮರಾನೀತೋ ಸಾಮಂ ದಾಸಬ್ಯಂ ಉಪಗತೋತಿ. ತತ್ಥ ಅನ್ತೋಜಾತೋ ನಾಮ ಜಾತಿಯಾ ದಾಸೋ ಘರದಾಸಿಯಾ ಪುತ್ತೋ. ಧನಕ್ಕೀತೋ ನಾಮ ಮಾತಾಪಿತೂನಂ ಸನ್ತಿಕಾ ಪುತ್ತೋ ವಾ ಸಾಮಿಕಾನಂ ಸನ್ತಿಕಾ ದಾಸೋ ವಾ ಧನಂ ದತ್ವಾ ದಾಸಚಾರಿತ್ತಂ ಆರೋಪೇತ್ವಾ ಕೀತೋ. ಏತೇ ದ್ವೇಪಿ ನ ಪಬ್ಬಾಜೇತಬ್ಬಾ. ಪಬ್ಬಾಜೇನ್ತೇನ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಚಾರಿತ್ತವಸೇನ ಅದಾಸೇ ಕತ್ವಾ ಪಬ್ಬಾಜೇತಬ್ಬಾ. ಕರಮರಾನೀತೋ ನಾಮ ತಿರೋರಟ್ಠಂ ವಿಲೋಪಂ ವಾ ಕತ್ವಾ ಉಪಲಾಪೇತ್ವಾ ವಾ ತಿರೋರಟ್ಠತೋ ಭುಜಿಸ್ಸಮಾನುಸಕಾನಿ ಆಹರನ್ತಿ, ಅನ್ತೋರಟ್ಠೇಯೇವ ವಾ ಕತಾಪರಾಧಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಗಾಮಂ ರಾಜಾ ‘‘ವಿಲುಮ್ಪಥಾ’’ತಿ ಚ ಆಣಾಪೇತಿ, ತತೋ ಮಾನುಸಕಾನಿಪಿ ಆಹರನ್ತಿ, ತತ್ಥ ಸಬ್ಬೇ ಪುರಿಸಾ ದಾಸಾ, ಇತ್ಥಿಯೋ ದಾಸಿಯೋ. ಏವರೂಪೋ ಕರಮರಾನೀತೋ ದಾಸೋ ಯೇಹಿ ಆನೀತೋ, ತೇಸಂ ಸನ್ತಿಕೇ ವಸನ್ತೋ ವಾ ಬನ್ಧನಾಗಾರೇ ಬದ್ಧೋ ವಾ ಪುರಿಸೇಹಿ ರಕ್ಖಿಯಮಾನೋ ವಾ ನ ಪಬ್ಬಾಜೇತಬ್ಬೋ, ಪಲಾಯಿತ್ವಾ ಪನ ಗತೋ ಗತಟ್ಠಾನೇ ಪಬ್ಬಾಜೇತಬ್ಬೋ. ರಞ್ಞಾ ತುಟ್ಠೇನ ‘‘ಕರಮರಾನೀತಕೇ ಮುಞ್ಚಥಾ’’ತಿ ವತ್ವಾ ವಾ ಸಬ್ಬಸಾಧಾರಣೇನ ವಾ ನಯೇನ ಬನ್ಧನಮೋಕ್ಖೇ ಕತೇ ಪಬ್ಬಾಜೇತಬ್ಬೋವ.

ಸಾಮಂ ದಾಸಬ್ಯಂ ಉಪಗತೋ ನಾಮ ಜೀವಿತಹೇತು ವಾ ಆರಕ್ಖಹೇತು ವಾ ‘‘ಅಹಂ ತೇ ದಾಸೋ’’ತಿ ಸಯಮೇವ ದಾಸಭಾವಂ ಉಪಗತೋ ರಾಜೂನಂ ಹತ್ಥಿಅಸ್ಸಗೋಮಹಿಂಸಗೋಪಕಾದಯೋ ವಿಯ. ತಾದಿಸೋ ದಾಸೋ ನ ಪಬ್ಬಾಜೇತಬ್ಬೋ. ರಞ್ಞೋ ವಣ್ಣದಾಸೀನಂ ಪುತ್ತಾ ಹೋನ್ತಿ ಅಮಚ್ಚಪುತ್ತಸದಿಸಾ, ತೇಪಿ ನ ಪಬ್ಬಾಜೇತಬ್ಬಾ. ಭುಜಿಸ್ಸಿತ್ಥಿಯೋ ಅಸಞ್ಞತಾ ವಣ್ಣದಾಸೀಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ವಿಚರನ್ತಿ, ತಾಸಂ ಪುತ್ತೇ ಪಬ್ಬಾಜೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಸಚೇ ಸಯಮೇವ ಪಣ್ಣಂ ಆರೋಪೇನ್ತಿ, ನ ವಟ್ಟತಿ. ಭಟಿಪುತ್ತಗಣಾದೀನಂ ದಾಸಾಪಿ ತೇಹಿ ಅದಿನ್ನಾ ನ ಪಬ್ಬಾಜೇತಬ್ಬಾ. ವಿಹಾರೇಸು ¶ ರಾಜೂಹಿ ಆರಾಮಿಕದಾಸಾ ನಾಮ ದಿನ್ನಾ ಹೋನ್ತಿ, ತೇಪಿ ಪಬ್ಬಾಜೇತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ, ಭುಜಿಸ್ಸೇ ಕತ್ವಾ ಪನ ಪಬ್ಬಾಜೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಮಹಾಪಚ್ಚರಿಯಂ ‘‘ಅನ್ತೋಜಾತಧನಕ್ಕೀತಕೇ ಆನೇತ್ವಾ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಸ್ಸ ‘ಆರಾಮಿಕೇ ದೇಮಾ’ತಿ ದೇನ್ತಿ, ತಕ್ಕಂ ಸೀಸೇ ಆಸಿತ್ತಕಸದಿಸಾವ ಹೋನ್ತಿ, ತೇ ಪಬ್ಬಾಜೇತುಂ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ವುತ್ತಂ. ಕುರುನ್ದಿಯಂ ಪನ ‘‘ಆರಾಮಿಕಂ ದೇಮಾತಿ ಕಪ್ಪಿಯವೋಹಾರೇನ ದೇನ್ತಿ, ಯೇನ ಕೇನಚಿ ವೋಹಾರೇನ ದಿನ್ನೋ ಹೋತು, ನೇವ ಪಬ್ಬಾಜೇತಬ್ಬೋ’’ತಿ ವುತ್ತಂ. ದುಗ್ಗತಮನುಸ್ಸಾ ‘‘ಸಙ್ಘಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಜೀವಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ವಿಹಾರೇ ಕಪ್ಪಿಯಕಾರಕಾ ಹೋನ್ತಿ, ಏತೇ ಪಬ್ಬಾಜೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಯಸ್ಸ ಮಾತಾಪಿತರೋ ದಾಸಾ ¶ , ಮಾತಾ ಏವ ವಾ ದಾಸೀ, ಪಿತಾ ಅದಾಸೋ, ತಂ ಪಬ್ಬಾಜೇತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ. ಯಸ್ಸ ಪನ ಮಾತಾ ಅದಾಸೀ, ಪಿತಾ ದಾಸೋ, ತಂ ಪಬ್ಬಾಜೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸ ಞಾತಕಾ ವಾ ಉಪಟ್ಠಾಕಾ ವಾ ದಾಸಂ ದೇನ್ತಿ ‘‘ಇಮಂ ಪಬ್ಬಾಜೇಥ, ತುಮ್ಹಾಕಂ ವೇಯ್ಯಾವಚ್ಚಂ ಕರಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ, ಅತ್ತನೋ ವಾಸ್ಸ ದಾಸೋ ಅತ್ಥಿ, ಭುಜಿಸ್ಸೋ ಕತೋವ ಪಬ್ಬಾಜೇತಬ್ಬೋ. ಸಾಮಿಕಾ ದಾಸಂ ದೇನ್ತಿ ‘‘ಇಮಂ ಪಬ್ಬಾಜೇಥ, ಸಚೇ ಅಭಿರಮಿಸ್ಸತಿ, ಅದಾಸೋ. ವಿಬ್ಭಮಿಸ್ಸತಿ ಚೇ, ಅಮ್ಹಾಕಂ ದಾಸೋವ ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ, ಅಯಂ ತಾವಕಾಲಿಕೋ ನಾಮ, ತಂ ಪಬ್ಬಾಜೇತುಂ ನ ವಟ್ಟತೀತಿ ಕುರುನ್ದಿಯಂ ವುತ್ತಂ. ನಿಸ್ಸಾಮಿಕದಾಸೋ ಹೋತಿ, ಸೋಪಿ ಭುಜಿಸ್ಸೋ ಕತೋವ ಪಬ್ಬಾಜೇತಬ್ಬೋ. ಅಜಾನನ್ತೋ ಪಬ್ಬಾಜೇತ್ವಾ ಉಪಸಮ್ಪಾದೇತ್ವಾ ವಾ ಪಚ್ಛಾ ಜಾನನ್ತಿ, ಭುಜಿಸ್ಸಂ ಕಾತುಮೇವ ವಟ್ಟತಿ.

ಇಮಸ್ಸ ಚ ಅತ್ಥಸ್ಸ ಪಕಾಸನತ್ಥಂ ಇದಂ ವತ್ಥುಂ ವದನ್ತಿ – ಏಕಾ ಕಿರ ಕುಲದಾಸೀ ಏಕೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಅನುರಾಧಪುರಾ ಪಲಾಯಿತ್ವಾ ರೋಹಣೇ ವಸಮಾನಾ ಪುತ್ತಂ ಪಟಿಲಭಿ, ಸೋ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ಉಪಸಮ್ಪನ್ನಕಾಲೇ ಲಜ್ಜೀ ಕುಕ್ಕುಚ್ಚಕೋ ಅಹೋಸಿ. ಅಥೇಕದಿವಸಂ ಮಾತರಂ ಪುಚ್ಛಿ ‘‘ಕಿಂ ಉಪಾಸಿಕೇ ತುಮ್ಹಾಕಂ ಭಾತಾ ವಾ ಭಗಿನೀ ವಾ ನತ್ಥಿ, ನ ಕಿಞ್ಚಿ ಞಾತಕಂ ಪಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ. ತಾತ, ಅಹಂ ಅನುರಾಧಪುರೇ ಕುಲದಾಸೀ, ತವ ಪಿತರಾ ಸದ್ಧಿಂ ಪಲಾಯಿತ್ವಾ ಇಧ ವಸಾಮೀತಿ. ಸೀಲವಾ ಭಿಕ್ಖು ‘‘ಅಸುದ್ಧಾ ಕಿರ ಮೇ ಪಬ್ಬಜ್ಜಾ’’ತಿ ಸಂವೇಗಂ ಲಭಿತ್ವಾ ಮಾತರಂ ತಸ್ಸ ಕುಲಸ್ಸ ನಾಮಗೋತ್ತಂ ಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ಅನುರಾಧಪುರಂ ಆಗಮ್ಮ ತಸ್ಸ ಕುಲಸ್ಸ ಘರದ್ವಾರೇ ಅಟ್ಠಾಸಿ, ‘‘ಅತಿಚ್ಛಥ, ಭನ್ತೇ’’ತಿ ವುತ್ತೇಪಿ ನಾತಿಕ್ಕಮಿ. ತೇ ಆಗನ್ತ್ವಾ ‘‘ಕಿಂ, ಭನ್ತೇ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿಂಸು. ‘‘ತುಮ್ಹಾಕಂ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಾ ದಾಸೀ ಪಲಾತಾ ಅತ್ಥೀ’’ತಿ? ‘‘ಅತ್ಥಿ, ಭನ್ತೇ’’. ಅಹಂ ತಸ್ಸಾ ಪುತ್ತೋ, ಸಚೇ ಮಂ ತುಮ್ಹೇ ಅನುಜಾನಾಥ, ಪಬ್ಬಜ್ಜಂ ಲಭಾಮಿ, ತುಮ್ಹೇ ಮಯ್ಹಂ ಸಾಮಿಕಾತಿ. ತೇ ಹಟ್ಠತುಟ್ಠಾ ಹುತ್ವಾ ‘‘ಸುದ್ಧಾ, ಭನ್ತೇ, ತುಮ್ಹಾಕಂ ಪಬ್ಬಜ್ಜಾ’’ತಿ ತಂ ಭುಜಿಸ್ಸಂ ಕತ್ವಾ ಮಹಾವಿಹಾರೇ ¶ ವಸಾಪೇಸುಂ ಚತೂಹಿ ಪಚ್ಚಯೇಹಿ ಪಟಿಜಗ್ಗನ್ತಾ. ಥೇರೋ ತಂ ಕುಲಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ವಸಮಾನೋಯೇವ ಅರಹತ್ತಂ ಪಾಪುಣೀತಿ.

೧೩೨. ‘‘ನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಹತ್ಥಚ್ಛಿನ್ನೋ ಪಬ್ಬಾಜೇತಬ್ಬೋ. ನ ಪಾದಚ್ಛಿನ್ನೋ, ನ ಹತ್ಥಪಾದಚ್ಛಿನ್ನೋ, ನ ಕಣ್ಣಚ್ಛಿನ್ನೋ, ನ ಕಣ್ಣನಾಸಚ್ಛಿನ್ನೋ, ನ ಅಙ್ಗುಲಿಚ್ಛಿನ್ನೋ, ನ ಅಳಚ್ಛಿನ್ನೋ, ನ ಕಣ್ಡರಚ್ಛಿನ್ನೋ, ನ ಫಣಹತ್ಥಕೋ, ನ ಖುಜ್ಜೋ, ನ ವಾಮನೋ ನ ಗಲಗಣ್ಡೀ, ನ ಲಕ್ಖಣಾಹತೋ, ನ ಕಸಾಹತೋ, ನ ಲಿಖಿತಕೋ, ನ ಸೀಪದೀ, ನ ಪಾಪರೋಗೀ, ನ ಪರಿಸದೂಸಕೋ, ನ ಕಾಣೋ, ನ ಕುಣೀ, ನ ಖಞ್ಜೋ, ನ ಪಕ್ಖಹತೋ, ನ ಛಿನ್ನಿರಿಯಾಪಥೋ, ನ ಜರಾದುಬ್ಬಲೋ, ನ ಅನ್ಧೋ, ನ ಮೂಗೋ, ನ ಬಧಿರೋ, ನ ಅನ್ಧಮೂಗೋ, ನ ಅನ್ಧಬಧಿರೋ, ನ ಮೂಗಬಧಿರೋ, ನ ಅನ್ಧಮೂಗಬಧಿರೋ ಪಬ್ಬಾಜೇತಬ್ಬೋ, ಯೋ ಪಬ್ಬಾಜೇಯ್ಯ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಮಹಾವ. ೧೧೯) ವಚನತೋ ಪನ ಹತ್ಥಚ್ಛಿನ್ನಾದಯೋಪಿ ನ ಪಬ್ಬಾಜೇತಬ್ಬಾ.

ತತ್ಥ ¶ ಹತ್ಥಚ್ಛಿನ್ನೋತಿ ಯಸ್ಸ ಹತ್ಥತಲೇ ವಾ ಮಣಿಬನ್ಧೇ ವಾ ಕಪ್ಪರೇ ವಾ ಯತ್ಥ ಕತ್ಥಚಿ ಏಕೋ ವಾ ದ್ವೇ ವಾ ಹತ್ಥಾ ಛಿನ್ನಾ ಹೋನ್ತಿ. ಪಾದಚ್ಛಿನ್ನೋತಿ ಯಸ್ಸ ಅಗ್ಗಪಾದೇ ವಾ ಗೋಪ್ಫಕೇಸು ವಾ ಜಙ್ಘಾಯ ವಾ ಯತ್ಥ ಕತ್ಥಚಿ ಏಕೋ ವಾ ದ್ವೇ ವಾ ಪಾದಾ ಛಿನ್ನಾ ಹೋನ್ತಿ. ಹತ್ಥಪಾದಚ್ಛಿನ್ನೋತಿ ಯಸ್ಸ ವುತ್ತಪ್ಪಕಾರೇನೇವ ಚತೂಸು ಹತ್ಥಪಾದೇಸು ದ್ವೇ ವಾ ತಯೋ ವಾ ಸಬ್ಬೇ ವಾ ಹತ್ಥಪಾದಾ ಛಿನ್ನಾ ಹೋನ್ತಿ. ಕಣ್ಣಚ್ಛಿನ್ನೋತಿ ಯಸ್ಸ ಕಣ್ಣಮೂಲೇ ವಾ ಕಣ್ಣಸಕ್ಖಲಿಕಾಯ ವಾ ಏಕೋ ವಾ ದ್ವೇ ವಾ ಕಣ್ಣಾ ಛಿನ್ನಾ ಹೋನ್ತಿ. ಯಸ್ಸ ಪನ ಕಣ್ಣಾವಟ್ಟೇ ಛಿಜ್ಜನ್ತಿ, ಸಕ್ಕಾ ಚ ಹೋತಿ ಸಙ್ಘಾಟೇತುಂ, ಸೋ ಕಣ್ಣಂ ಸಙ್ಘಾಟೇತ್ವಾ ಪಬ್ಬಾಜೇತಬ್ಬೋ. ನಾಸಚ್ಛಿನ್ನೋತಿ ಯಸ್ಸ ಅಜಪದಕೇ ವಾ ಅಗ್ಗೇ ವಾ ಏಕಪುಟೇ ವಾ ಯತ್ಥ ಕತ್ಥಚಿ ನಾಸಾ ಛಿನ್ನಾ ಹೋತಿ. ಯಸ್ಸ ಪನ ನಾಸಿಕಾ ಸಕ್ಕಾ ಹೋತಿ ಸನ್ಧೇತುಂ, ಸೋ ತಂ ಫಾಸುಕಂ ಕತ್ವಾ ಪಬ್ಬಾಜೇತಬ್ಬೋ. ಕಣ್ಣನಾಸಚ್ಛಿನ್ನೋ ಉಭಯವಸೇನ ವೇದಿತಬ್ಬೋ. ಅಙ್ಗುಲಿಚ್ಛಿನ್ನೋತಿ ಯಸ್ಸ ನಖಸೇಸಂ ಅದಸ್ಸೇತ್ವಾ ಏಕಾ ವಾ ಬಹೂ ವಾ ಅಙ್ಗುಲಿಯೋ ಛಿನ್ನಾ ಹೋನ್ತಿ. ಯಸ್ಸ ಪನ ಸುತ್ತತನ್ತುಮತ್ತಮ್ಪಿ ನಖಸೇಸಂ ಪಞ್ಞಾಯತಿ, ತಂ ಪಬ್ಬಾಜೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಅಳಚ್ಛಿನ್ನೋತಿ ಯಸ್ಸ ಚತೂಸು ಅಙ್ಗುಟ್ಠಕೇಸು ಅಙ್ಗುಲಿಯಂ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ಏಕೋ ವಾ ಬಹೂ ವಾ ಅಙ್ಗುಟ್ಠಕಾ ಛಿನ್ನಾ ಹೋನ್ತಿ. ಕಣ್ಡರಚ್ಛಿನ್ನೋತಿ ಯಸ್ಸ ಕಣ್ಡರನಾಮಕಾ ಮಹಾನ್ಹಾರೂ ಪುರತೋ ವಾ ಪಚ್ಛತೋ ವಾ ಛಿನ್ನಾ ಹೋನ್ತಿ, ಯೇಸು ಏಕಸ್ಸಪಿ ಛಿನ್ನತ್ತಾ ಅಗ್ಗಪಾದೇನ ವಾ ಚಙ್ಕಮತಿ, ಮೂಲೇನ ವಾ ಚಙ್ಕಮತಿ, ನ ಪಾದಂ ಪತಿಟ್ಠಾಪೇತುಂ ಸಕ್ಕೋತಿ.

ಫಣಹತ್ಥಕೋತಿ ¶ ಯಸ್ಸ ವಗ್ಗುಲಿಪಕ್ಖಕಾ ವಿಯ ಅಙ್ಗುಲಿಯೋ ಸಮ್ಬದ್ಧಾ ಹೋನ್ತಿ, ಏತಂ ಪಬ್ಬಾಜೇತುಕಾಮೇನ ಅಙ್ಗುಲನ್ತರಿಕಾಯೋ ಫಾಲೇತ್ವಾ ಸಬ್ಬಂ ಅನ್ತರಚಮ್ಮಂ ಅಪನೇತ್ವಾ ಫಾಸುಕಂ ಕತ್ವಾ ಪಬ್ಬಾಜೇತಬ್ಬೋ. ಯಸ್ಸಪಿ ಛ ಅಙ್ಗುಲಿಯೋ ಹೋನ್ತಿ, ತಂ ಪಬ್ಬಾಜೇತುಕಾಮೇನ ಅಧಿಕಂ ಅಙ್ಗುಲಿಂ ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ಫಾಸುಕಂ ಕತ್ವಾ ಪಬ್ಬಾಜೇತಬ್ಬೋ. ಖುಜ್ಜೋತಿ ಯೋ ಉರಸ್ಸ ವಾ ಪಿಟ್ಠಿಯಾ ವಾ ಪಸ್ಸಸ್ಸ ವಾ ನಿಕ್ಖನ್ತತ್ತಾ ಖುಜ್ಜಸರೀರೋ. ಯಸ್ಸ ಪನ ಕಿಞ್ಚಿ ಕಿಞ್ಚಿ ಅಙ್ಗಪಚ್ಚಙ್ಗಂ ಈಸಕಂ ವಙ್ಕಂ, ತಂ ಪಬ್ಬಾಜೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಮಹಾಪುರಿಸೋ ಏವ ಹಿ ಬ್ರಹ್ಮುಜುಗತ್ತೋ, ಅವಸೇಸೋ ಸತ್ತೋ ಅಖುಜ್ಜೋ ನಾಮ ನತ್ಥಿ. ವಾಮನೋತಿ ಜಙ್ಘವಾಮನೋ ವಾ ಕಟಿವಾಮನೋ ವಾ ಉಭಯವಾಮನೋ ವಾ. ಜಙ್ಘವಾಮನಸ್ಸ ಕಟಿತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಹೇಟ್ಠಿಮಕಾಯೋ ರಸ್ಸೋ ಹೋತಿ, ಉಪರಿಮಕಾಯೋ ಪರಿಪುಣ್ಣೋ. ಕಟಿವಾಮನಸ್ಸ ಕಟಿತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಉಪರಿಮಕಾಯೋ ರಸ್ಸೋ ಹೋತಿ, ಹೇಟ್ಠಿಮಕಾಯೋ ಪರಿಪುಣ್ಣೋ. ಉಭಯವಾಮನಸ್ಸ ಉಭೋಪಿ ಕಾಯಾ ರಸ್ಸಾ ಹೋನ್ತಿ, ಯೇಸಂ ರಸ್ಸತ್ತಾ ಭೂತಾನಂ ವಿಯ ಪರಿವಟುಮೋ ಮಹಾಕುಚ್ಛಿಘಟಸದಿಸೋ ಅತ್ತಭಾವೋ ಹೋತಿ, ತಂ ತಿವಿಧಮ್ಪಿ ಪಬ್ಬಾಜೇತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ.

ಗಲಗಣ್ಡೀತಿ ಯಸ್ಸ ಕುಮ್ಭಣ್ಡಂ ವಿಯ ಗಲೇ ಗಣ್ಡೋ ಹೋತಿ. ದೇಸನಾಮತ್ತಮೇವ ಚೇತಂ, ಯಸ್ಮಿಂ ಕಿಸ್ಮಿಞ್ಚಿ ಪನ ಪದೇಸೇ ಗಣ್ಡೇ ಸತಿ ನ ಪಬ್ಬಾಜೇತಬ್ಬೋ. ತತ್ಥ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ ‘‘ನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಞ್ಚಹಿ ಆಬಾಧೇಹಿ ಫುಟ್ಠೋ ಪಬ್ಬಾಜೇತಬ್ಬೋ’’ತಿ (ಮಹಾವ. ೮೯) ಏತ್ಥ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ವೇದಿತಬ್ಬೋ. ಲಕ್ಖಣಾಹತಕಸಾಹತಲಿಖಿತಕೇಸು ¶ ಯಂ ವತ್ತಬ್ಬಂ, ತಂ ಹೇಟ್ಠಾ ವುತ್ತಮೇವ. ಸೀಪದೀತಿ ಭಾರಪಾದೋ ವುಚ್ಚತಿ. ಯಸ್ಸ ಪಾದೋ ಥೂಲೋ ಹೋತಿ ಸಞ್ಜಾತಪೀಳಕೋ ಖರೋ, ಸೋ ನ ಪಬ್ಬಾಜೇತಬ್ಬೋ. ಯಸ್ಸ ಪನ ನ ತಾವ ಖರಭಾವಂ ಗಣ್ಹಾತಿ, ಸಕ್ಕಾ ಹೋತಿ ಉಪನಾಹಂ ಬನ್ಧಿತ್ವಾ ಉದಕಆವಾಟೇ ಪವೇಸೇತ್ವಾ ಉದಕವಾಲಿಕಾಯ ಪೂರೇತ್ವಾ ಯಥಾ ಸಿರಾ ಪಞ್ಞಾಯನ್ತಿ, ಜಙ್ಘಾ ಚ ತೇಲನಾಳಿಕಾ ವಿಯ ಹೋತಿ, ಏವಂ ಮಿಲಾಪೇತುಂ, ತಸ್ಸ ಪಾದಂ ಈದಿಸಂ ಕತ್ವಾ ತಂ ಪಬ್ಬಾಜೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಸಚೇ ಪುನ ವಡ್ಢತಿ, ಉಪಸಮ್ಪಾದೇನ್ತೇನಪಿ ತಥಾ ಕತ್ವಾವ ಉಪಸಮ್ಪಾದೇತಬ್ಬೋ. ಪಾಪರೋಗೀತಿ ಅರಿಸಭಗನ್ದರಪಿತ್ತಸೇಮ್ಹಕಾಸಸೋಸಾದೀಸು ಯೇನ ಕೇನಚಿ ರೋಗೇನ ನಿಚ್ಚಾತುರೋ ಅತೇಕಿಚ್ಛರೋಗೋ ಜೇಗುಚ್ಛೋ ಅಮನಾಪೋ, ಅಯಂ ನ ಪಬ್ಬಾಜೇತಬ್ಬೋ.

೧೩೩. ಪರಿಸದೂಸಕೋತಿ ಯೋ ಅತ್ತನೋ ವಿರೂಪತಾಯ ಪರಿಸಂ ದೂಸೇತಿ, ಅತಿದೀಘೋ ವಾ ಹೋತಿ ಅಞ್ಞೇಸಂ ಸೀಸಪ್ಪಮಾಣನಾಭಿಪ್ಪದೇಸೋ, ಅತಿರಸ್ಸೋ ವಾ ಉಭಯವಾಮನಭೂತರೂಪಂ ವಿಯ, ಅತಿಕಾಳೋ ವಾ ಝಾಪಿತಕ್ಖೇತ್ತೇ ಖಾಣುಕೋ ¶ ವಿಯ, ಅಚ್ಚೋದಾತೋ ವಾ ದಧಿತಕ್ಕಾದೀಹಿ ಪಮಜ್ಜಿತತಮ್ಬಲೋಹವಣ್ಣೋ, ಅತಿಕಿಸೋ ವಾ ಮನ್ದಮಂಸಲೋಹಿತೋ ಅಟ್ಠಿಸಿರಾಚಮ್ಮಸರೀರೋ ವಿಯ, ಅತಿಥೂಲೋ ವಾ ಭಾರಿಯಮಂಸೋ ಮಹೋದರೋ ಮಹಾಭೂತಸದಿಸೋ, ಅಭಿಮಹನ್ತಸೀಸೋ ವಾ ಪಚ್ಛಿಂ ಸೀಸೇ ಕತ್ವಾ ಠಿತೋ ವಿಯ, ಅತಿಖುದ್ದಕಸೀಸೋ ವಾ ಸರೀರಸ್ಸ ಅನನುರೂಪೇನ ಅತಿಖುದ್ದಕೇನ ಸೀಸೇನ ಸಮನ್ನಾಗತೋ, ಕೂಟಕೂಟಸೀಸೋ ವಾ ತಾಲಫಲಪಿಣ್ಡಿಸದಿಸೇನ ಸೀಸೇನ ಸಮನ್ನಾಗತೋ, ಸಿಖರಸೀಸೋ ವಾ ಉದ್ಧಂ ಅನುಪುಬ್ಬತನುಕೇನ ಸೀಸೇನ ಸಮನ್ನಾಗತೋ, ನಾಳಿಸೀಸೋ ವಾ ಮಹಾವೇಣುಪಬ್ಬಸದಿಸೇನ ಸೀಸೇನ ಸಮನ್ನಾಗತೋ, ಕಪ್ಪಸೀಸೋ ವಾ ಪಬ್ಭಾರಸೀಸೋ ವಾ ಚತೂಸು ಪಸ್ಸೇಸು ಯೇನ ಕೇನಚಿ ಪಸ್ಸೇನ ಓನತೇನ ಸೀಸೇನ ಸಮನ್ನಾಗತೋ, ವಣಸೀಸೋ ವಾ ಪೂತಿಸೀಸೋ ವಾ ಕಣ್ಣಿಕಕೇಸೋ ವಾ ಪಾಣಕೇಹಿ ಖಾಯಿತಕೇದಾರೇ ಸಸ್ಸಸದಿಸೇಹಿ ತಹಿಂ ತಹಿಂ ಉಟ್ಠಿತೇಹಿ ಕೇಸೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತೋ, ನಿಲ್ಲೋಮಸೀಸೋ ವಾ ಥೂಲಥದ್ಧಕೇಸೋ ವಾ ತಾಲಹೀರಸದಿಸೇಹಿ ಕೇಸೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತೋ, ಜಾತಿಪಲಿತೇಹಿ ಪಣ್ಡರಕೇಸೋ ವಾ ಪಕತಿತಮ್ಬಕೇಸೋ ವಾ ಆದಿತ್ತೇಹಿ ವಿಯ ಕೇಸೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತೋ, ಆವಟ್ಟಸೀಸೋ ವಾ ಗುನ್ನಂ ಸರೀರೇ ಆವಟ್ಟಸದಿಸೇಹಿ ಉದ್ಧಗ್ಗೇಹಿ ಕೇಸಾವಟ್ಟೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತೋ, ಸೀಸಲೋಮೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಏಕಾಬದ್ಧಭಮುಕಲೋಮೋ ವಾ ಜಾಲಬದ್ಧೇನ ವಿಯ ನಲಾಟೇನ ಸಮನ್ನಾಗತೋ.

ಸಮ್ಬದ್ಧಭಮುಕೋ ವಾ ನಿಲ್ಲೋಮಭಮುಕೋ ವಾ ಮಕ್ಕಟಭಮುಕೋ ವಾ ಅತಿಮಹನ್ತಕ್ಖಿ ವಾ ಅತಿಖುದ್ದಕಕ್ಖಿ ವಾ ಮಹಿಂಸಚಮ್ಮೇ ವಾಸಿಕೋಣೇನ ಪಹರಿತ್ವಾ ಕತಛಿದ್ದಸದಿಸೇಹಿ ಅಕ್ಖೀಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತೋ, ವಿಸಮಕ್ಖಿ ವಾ ಏಕೇನ ಮಹನ್ತೇನ, ಏಕೇನ ಖುದ್ದಕೇನ ಅಕ್ಖಿನಾ ಸಮನ್ನಾಗತೋ, ವಿಸಮಚಕ್ಕಲೋ ವಾ ಏಕೇನ ಉದ್ಧಂ, ಏಕೇನ ಅಧೋತಿ ಏವಂ ವಿಸಮಜಾತೇಹಿ ಅಕ್ಖಿಚಕ್ಕೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತೋ, ಕೇಕರೋ ವಾ ಗಮ್ಭೀರಕ್ಖಿ ವಾ ಯಸ್ಸ ಗಮ್ಭೀರೇ ಉದಪಾನೇ ಉದಕತಾರಕಾ ವಿಯ ಅಕ್ಖಿತಾರಕಾ ಪಞ್ಞಾಯನ್ತಿ, ನಿಕ್ಖನ್ತಕ್ಖಿ ವಾ ಯಸ್ಸ ಕಕ್ಕಟಸ್ಸೇವ ಅಕ್ಖಿತಾರಕಾ ನಿಕ್ಖನ್ತಾ ಹೋನ್ತಿ, ಹತ್ಥಿಕಣ್ಣೋ ವಾ ಮಹನ್ತಾಹಿ ಕಣ್ಣಸಕ್ಖಲೀಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತೋ, ಮೂಸಿಕಕಣ್ಣೋ ವಾ ಜತುಕಕಣ್ಣೋ ¶ ವಾ ಖುದ್ದಕಾಹಿ ಕಣ್ಣಸಕ್ಖಲೀಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತೋ, ಛಿದ್ದಮತ್ತಕಣ್ಣೋ ವಾ ಯಸ್ಸ ವಿನಾ ಕಣ್ಣಸಕ್ಖಲೀಹಿ ಕಣ್ಣಚ್ಛಿದ್ದಮತ್ತಮೇವ ಹೋತಿ, ಅವಿದ್ಧಕಣ್ಣೋ ವಾ, ಯೋನಕಜಾತಿಕೋ ಪನ ಪರಿಸದೂಸಕೋ ನ ಹೋತಿ, ಸಭಾವೋಯೇವ ಹಿ ಸೋ ತಸ್ಸ. ಕಣ್ಣಭಗನ್ದರಿಕೋ ವಾ ನಿಚ್ಚಪೂತಿನಾ ಕಣ್ಣೇನ ಸಮನ್ನಾಗತೋ, ಗಣ್ಡಕಣ್ಣೋ ¶ ವಾ ಸದಾ ಪಗ್ಘರಿತಪುಬ್ಬೇನ ಕಣ್ಣೇನ ಸಮನ್ನಾಗತೋ, ಟಙ್ಕಿತಕಣ್ಣೋ ವಾ ಗೋಭತ್ತನಾಳಿಕಾಯ ಅಗ್ಗಸದಿಸೇಹಿ ಕಣ್ಣೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತೋ, ಅತಿಪಿಙ್ಗಲಕ್ಖಿ ವಾ, ಮಧುಪಿಙ್ಗಲಂ ಪನ ಪಬ್ಬಾಜೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ನಿಪ್ಪಖುಮಕ್ಖಿ ವಾ ಅಸ್ಸುಪಗ್ಘರಣಕ್ಖಿ ವಾ ಪುಪ್ಫಿತಕ್ಖಿ ವಾ ಅಕ್ಖಿಪಾಕೇನ ಸಮನ್ನಾಗತಕ್ಖಿ ವಾ.

ಅತಿಮಹನ್ತನಾಸಿಕೋ ವಾ ಅತಿಖುದ್ದಕನಾಸಿಕೋ ವಾ ಚಿಪಿಟನಾಸಿಕೋ ವಾ ಮಜ್ಝೇ ಅಪ್ಪತಿಟ್ಠಹಿತ್ವಾ ಏಕಪಸ್ಸೇ ಠಿತವಙ್ಕನಾಸಿಕೋ ವಾ ದೀಘನಾಸಿಕೋ ವಾ ಸುಕತುಣ್ಡಸದಿಸಾಯ ಜಿವ್ಹಾಯ ಲೇಹಿತುಂ ಸಕ್ಕುಣೇಯ್ಯಾಯ ನಾಸಿಕಾಯ ಸಮನ್ನಾಗತೋ, ನಿಚ್ಚಂ ಪಗ್ಘರಿತಸಿಙ್ಘಾಣಿಕನಾಸೋ ವಾ, ಮಹಾಮುಖೋ ವಾ ಯಸ್ಸ ಪಟಙ್ಗಮಣ್ಡೂಕಸ್ಸೇವ ಮುಖನಿಮಿತ್ತಂಯೇವ ಮಹನ್ತಂ ಹೋತಿ, ಮುಖಂ ಪನ ಲಾಬುಸದಿಸಂ ಅತಿಖುದ್ದಕಂ, ಭಿನ್ನಮುಖೋ ವಾ ವಙ್ಕಮುಖೋ ವಾ ಮಹಾಓಟ್ಠೋ ವಾ ಉಕ್ಖಲಿಮುಖವಟ್ಟಿಸದಿಸೇಹಿ ಓಟ್ಠೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತೋ, ತನುಕಓಟ್ಠೋ ವಾ ಭೇರಿಚಮ್ಮಸದಿಸೇಹಿ ದನ್ತೇ ಪಿದಹಿತುಂ ಅಸಮತ್ಥೇಹಿ ಓಟ್ಠೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತೋ, ಮಹಾಧರೋಟ್ಠೋ ವಾ ತನುಕಉತ್ತರೋಟ್ಠೋ ವಾ ತನುಕಅಧರೋಟ್ಠೋ ವಾ ಮಹಾಉತ್ತರೋಟ್ಠೋ ವಾ ಓಟ್ಠಛಿನ್ನಕೋ ವಾ ಏಳಮುಖೋ ವಾ ಉಪ್ಪಕ್ಕಮುಖೋ ವಾ ಸಙ್ಖತುಣ್ಡಕೋ ವಾ ಬಹಿ ಸೇತೇಹಿ ಅನ್ತೋ ಅತಿರತ್ತೇಹಿ ಓಟ್ಠೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತೋ, ದುಗ್ಗನ್ಧಕುಣಪಮುಖೋ ವಾ, ಮಹಾದನ್ತೋ ವಾ ಅಟ್ಠಕದನ್ತಸದಿಸೇಹಿ ದನ್ತೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತೋ, ಅಸುರದನ್ತೋ ವಾ ಹೇಟ್ಠಾ ವಾ ಉಪರಿ ವಾ ಬಹಿ ನಿಕ್ಖನ್ತದನ್ತೋ, ಯಸ್ಸ ಪನ ಸಕ್ಕಾ ಹೋತಿ ಓಟ್ಠೇಹಿ ಪಿದಹಿತುಂ, ಕಥೇನ್ತಸ್ಸೇವ ಪಞ್ಞಾಯತಿ, ನೋ ಅಕಥೇನ್ತಸ್ಸ, ತಂ ಪಬ್ಬಾಜೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಪೂತಿದನ್ತೋ ವಾ ನಿದ್ದನ್ತೋ ವಾ ಅತಿಖುದ್ದಕದನ್ತೋ ವಾ ಯಸ್ಸ ಪನ ದನ್ತನ್ತರೇ ಕಲನ್ದಕದನ್ತೋ ವಿಯ ಸುಖುಮದನ್ತೋ ಹೋತಿ, ತಂ ಪಬ್ಬಾಜೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ.

ಮಹಾಹನುಕೋ ವಾ ಗೋಹನುಸದಿಸೇನ ಹನುನಾ ಸಮನ್ನಾಗತೋ, ದೀಘಹನುಕೋ ವಾ ಚಿಪಿಟಹನುಕೋ ವಾ ಅನ್ತೋಪವಿಟ್ಠೇನ ವಿಯ ಅತಿರಸ್ಸೇನ ಹನುಕೇನ ಸಮನ್ನಾಗತೋ, ಭಿನ್ನಹನುಕೋ ವಾ ವಙ್ಕಹನುಕೋ ವಾ ನಿಮ್ಮಸ್ಸುದಾಠಿಕೋ ವಾ ಭಿಕ್ಖುನೀಸದಿಸಮುಖೋ, ದೀಘಗಲೋ ವಾ ಬಕಗಲಸದಿಸೇನ ಗಲೇನ ಸಮನ್ನಾಗತೋ, ರಸ್ಸಗಲೋ ವಾ ಅನ್ತೋಪವಿಟ್ಠೇನ ವಿಯ ಗಲೇನ ಸಮನ್ನಾಗತೋ, ಭಿನ್ನಗಲೋ ವಾ ಭಟ್ಠಅಂಸಕೂಟೋ ವಾ ಅಹತ್ಥೋ ವಾ ಏಕಹತ್ಥೋ ವಾ ಅತಿರಸ್ಸಹತ್ಥೋ ವಾ ಅತಿದೀಘಹತ್ಥೋ ವಾ ಭಿನ್ನಉರೋ ವಾ ಭಿನ್ನಪಿಟ್ಠಿ ವಾ ಕಚ್ಛುಗತ್ತೋ ವಾ ಕಣ್ಡುಗತ್ತೋ ವಾ ದದ್ದುಗತ್ತೋ ವಾ ಗೋಧಾಗತ್ತೋ ವಾ ಯಸ್ಸ ಗೋಧಾಯ ವಿಯ ಗತ್ತತೋ ಚುಣ್ಣಾನಿ ಪತನ್ತಿ. ಸಬ್ಬಞ್ಚೇತಂ ವಿರೂಪಕರಣಂ ಸನ್ಧಾಯ ವಿತ್ಥಾರಿತವಸೇನ ¶ ವುತ್ತಂ, ವಿನಿಚ್ಛಯೋ ಪನೇತ್ಥ ಪಞ್ಚಾಬಾಧೇಸು ವುತ್ತನಯೇನ ವೇದಿತಬ್ಬೋ.

ಭಟ್ಠಕಟಿಕೋ ¶ ವಾ ಮಹಾಆನಿಸದೋ ವಾ ಉದ್ಧನಕೂಟಸದಿಸೇಹಿ ಆನಿಸದಮಂಸೇಹಿ ಅಚ್ಚುಗ್ಗತೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತೋ, ಮಹಾಊರುಕೋ ವಾ ವಾತಣ್ಡಿಕೋ ವಾ ಮಹಾಜಾಣುಕೋ ವಾ ಸಙ್ಘಟ್ಟನಜಾಣುಕೋ ವಾ ದೀಘಜಙ್ಘೋ ವಾ ಯಟ್ಠಿಸದಿಸಜಙ್ಘೋ, ವಿಕಟೋ ವಾ ಸಙ್ಘಟ್ಟೋ ವಾ ಉಬ್ಬದ್ಧಪಿಣ್ಡಿಕೋ ವಾ, ಸೋ ದುವಿಧೋ ಹೇಟ್ಠಾ ಓರುಳ್ಹಾಹಿ ವಾ ಉಪರಿ ಆರುಳ್ಹಾಹಿ ವಾ ಮಹತೀಹಿ ಜಙ್ಘಪಿಣ್ಡಿಕಾಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತೋ, ಮಹಾಜಙ್ಘೋ ವಾ ಥೂಲಜಙ್ಘಪಿಣ್ಡಿಕೋ ವಾ ಮಹಾಪಾದೋ ವಾ ಮಹಾಪಣ್ಹಿ ವಾ ಪಿಟ್ಠಿಕಪಾದೋ ವಾ ಪಾದವೇಮಜ್ಝತೋ ಉಟ್ಠಿತಜಙ್ಘೋ, ವಙ್ಕಪಾದೋ ವಾ, ಸೋ ದುವಿಧೋ ಅನ್ತೋ ವಾ ಬಹಿ ವಾ ಪರಿವತ್ತಪಾದೋ, ಗಣ್ಠಿಕಙ್ಗುಲಿ ವಾ ಸಿಙ್ಗಿವೇರಫಣಸದಿಸಾಹಿ ಅಙ್ಗುಲೀಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತೋ, ಅನ್ಧನಖೋ ವಾ ಕಾಳವಣ್ಣೇಹಿ ಪೂತಿನಖೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತೋ, ಸಬ್ಬೋಪಿ ಏಸ ಪರಿಸದೂಸಕೋ. ಏವರೂಪೋ ಪರಿಸದೂಸಕೋ ನ ಪಬ್ಬಾಜೇತಬ್ಬೋ.

೧೩೪. ಕಾಣೋತಿ ಪಸನ್ನನ್ಧೋ ವಾ ಹೋತು ಪುಪ್ಫಾದೀಹಿ ವಾ ಉಪಹತಪಸಾದೋ, ದ್ವೀಹಿ ವಾ ಏಕೇನ ವಾ ಅಕ್ಖಿನಾ ನ ಪಸ್ಸತಿ, ಸೋ ನ ಪಬ್ಬಾಜೇತಬ್ಬೋ. ಮಹಾಪಚ್ಚರಿಯಂ ಪನ ಏಕಕ್ಖಿಕಾಣೋ ‘‘ಕಾಣೋ’’ತಿ ವುತ್ತೋ, ದ್ವಿಅಕ್ಖಿಕಾಣೋ ಅನ್ಧೇನ ಸಙ್ಗಹಿತೋ. ಮಹಾಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ಜಚ್ಚನ್ಧೋ ‘‘ಅನ್ಧೋ’’ತಿ ವುತ್ತೋ. ತಸ್ಮಾ ಉಭಯಮ್ಪಿ ಪರಿಯಾಯೇನ ಯುಜ್ಜತಿ. ಕುಣೀತಿ ಹತ್ಥಕುಣೀ ವಾ ಪಾದಕುಣೀ ವಾ ಅಙ್ಗುಲಿಕುಣೀ ವಾ, ಯಸ್ಸ ಏತೇಸು ಹತ್ಥಾದೀಸು ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ವಙ್ಕಂ ಪಞ್ಞಾಯತಿ. ಖಞ್ಜೋತಿ ನತಜಾಣುಕೋ ವಾ ಭಿನ್ನಜಙ್ಘೋ ವಾ ಮಜ್ಝೇ ಸಂಕುಟಿತಪಾದತ್ತಾ ಕುಣ್ಠಪಾದಕೋ ವಾ ಪಿಟ್ಠಿಪಾದಮಜ್ಝೇನ ಚಙ್ಕಮನ್ತೋ, ಅಗ್ಗೇ ಸಂಕುಟಿತಪಾದತ್ತಾ ಕುಣ್ಠಪಾದಕೋ ವಾ ಪಿಟ್ಠಿಪಾದಗ್ಗೇನ ಚಙ್ಕಮನ್ತೋ, ಅಗ್ಗಪಾದೇನೇವ ಚಙ್ಕಮನಖಞ್ಜೋ ವಾ ಪಣ್ಹಿಕಾಯ ಚಙ್ಕಮನಖಞ್ಜೋ ವಾ ಪಾದಸ್ಸ ಬಾಹಿರನ್ತೇನ ಚಙ್ಕಮನಖಞ್ಜೋ ವಾ ಪಾದಸ್ಸ ಅಬ್ಭನ್ತರೇನ ಚಙ್ಕಮನಖಞ್ಜೋ ವಾ ಗೋಪ್ಫಕಾನಂ ಉಪರಿ ಭಗ್ಗತ್ತಾ ಸಕಲೇನ ಪಿಟ್ಠಿಪಾದೇನ ಚಙ್ಕಮನಖಞ್ಜೋ ವಾ. ಸಬ್ಬೋಪೇಸ ಖಞ್ಜೋಯೇವ, ನ ಪಬ್ಬಾಜೇತಬ್ಬೋ.

ಪಕ್ಖಹತೋತಿ ಯಸ್ಸ ಏಕೋ ಹತ್ಥೋ ವಾ ಪಾದೋ ವಾ ಅದ್ಧಸರೀರಂ ವಾ ಸುಖಂ ನ ವಹತಿ. ಛಿನ್ನಿರಿಯಾಪಥೋತಿ ಪೀಠಸಪ್ಪೀ ವುಚ್ಚತಿ. ಜರಾದುಬ್ಬಲೋತಿ ಜಿಣ್ಣಭಾವೇನ ¶ ದುಬ್ಬಲೋ ಅತ್ತನೋ ಚೀವರರಜನಾದಿಕಮ್ಮಮ್ಪಿ ಕಾತುಂ ಅಸಮತ್ಥೋ. ಯೋ ಪನ ಮಹಲ್ಲಕೋಪಿ ಬಲವಾ ಹೋತಿ, ಅತ್ತಾನಂ ಪಟಿಜಗ್ಗಿತುಂ ಸಕ್ಕೋತಿ, ಸೋ ಪಬ್ಬಾಜೇತಬ್ಬೋ. ಅನ್ಧೋತಿ ಜಚ್ಚನ್ಧೋ ವುಚ್ಚತಿ. ಮೂಗೋತಿ ಯಸ್ಸ ವಚೀಭೇದೋ ನ ಪವತ್ತತಿ, ಯಸ್ಸಪಿ ಪವತ್ತತಿ, ಸರಣಗಮನಂ ಪನ ಪರಿಪುಣ್ಣಂ ಭಾಸಿತುಂ ನ ಸಕ್ಕೋತಿ, ತಾದಿಸಂ ಮಮ್ಮನಮ್ಪಿ ಪಬ್ಬಾಜೇತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ. ಯೋ ಪನ ಸರಣಗಮನಮತ್ತಂ ಪರಿಪುಣ್ಣಂ ಭಾಸಿತುಂ ಸಕ್ಕೋತಿ, ತಂ ಪಬ್ಬಾಜೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಬಧಿರೋತಿ ಯೋ ಸಬ್ಬೇನ ಸಬ್ಬಂ ನ ಸುಣಾತಿ. ಯೋ ಪನ ಮಹಾಸದ್ದಂ ಸುಣಾತಿ, ತಂ ಪಬ್ಬಾಜೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಅನ್ಧಮೂಗಾದಯೋ ಉಭಯದೋಸವಸೇನ ವುತ್ತಾ. ಯೇಸಞ್ಚ ಪಬ್ಬಜ್ಜಾ ಪಟಿಕ್ಖಿತ್ತಾ, ಉಪಸಮ್ಪದಾಪಿ ತೇಸಂ ಪಟಿಕ್ಖಿತ್ತಾವ. ಸಚೇ ಪನ ನೇ ಸಙ್ಘೋ ಉಪಸಮ್ಪಾದೇತಿ, ಸಬ್ಬೇಪಿ ಸೂಪಸಮ್ಪನ್ನಾ, ಕಾರಕಸಙ್ಘೋ ಪನ ಆಚರಿಯುಪಜ್ಝಾಯಾ ಚ ಆಪತ್ತಿತೋ ನ ಮುಚ್ಚನ್ತಿ.

೧೩೫. ಪಣ್ಡಕೋ ¶ ಉಭತೋಬ್ಯಞ್ಜನಕೋ ಥೇಯ್ಯಸಂವಾಸಕೋ ತಿತ್ಥಿಯಪಕ್ಕನ್ತಕೋ ತಿರಚ್ಛಾನಗತೋ ಮಾತುಘಾತಕೋ ಪಿತುಘಾತಕೋ ಅರಹನ್ತಘಾತಕೋ ಲೋಹಿತುಪ್ಪಾದಕೋ ಸಙ್ಘಭೇದಕೋ ಭಿಕ್ಖುನೀದೂಸಕೋತಿ ಇಮೇ ಪನ ಏಕಾದಸ ಪುಗ್ಗಲಾ ‘‘ಪಣ್ಡಕೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನೋ ನ ಉಪಸಮ್ಪಾದೇತಬ್ಬೋ, ಉಪಸಮ್ಪನ್ನೋ ನಾಸೇತಬ್ಬೋ’’ತಿ (ಮಹಾವ. ೧೦೯) ಆದಿವಚನತೋ ಅಭಬ್ಬಾ, ನೇವ ನೇಸಂ ಪಬ್ಬಜ್ಜಾ, ನ ಉಪಸಮ್ಪದಾ ಚ ರುಹತಿ, ತಸ್ಮಾ ನ ಪಬ್ಬಾಜೇತಬ್ಬಾ ನ ಉಪಸಮ್ಪಾದೇತಬ್ಬಾ, ಜಾನಿತ್ವಾ ಪಬ್ಬಾಜೇನ್ತೋ ಉಪಸಮ್ಪಾದೇನ್ತೋ ಚ ದುಕ್ಕಟಂ ಆಪಜ್ಜತಿ. ಅಜಾನಿತ್ವಾಪಿ ಪಬ್ಬಾಜಿತಾ ಉಪಸಮ್ಪಾದಿತಾ ಚ ಜಾನಿತ್ವಾ ಲಿಙ್ಗನಾಸನಾಯ ನಾಸೇತಬ್ಬಾ.

ತತ್ಥ ಪಣ್ಡಕೋತಿ ಆಸಿತ್ತಪಣ್ಡಕೋ ಉಸೂಯಪಣ್ಡಕೋ ಓಪಕ್ಕಮಿಕಪಣ್ಡಕೋ ಪಕ್ಖಪಣ್ಡಕೋ ನಪುಂಸಕಪಣ್ಡಕೋತಿ ಪಞ್ಚ ಪಣ್ಡಕಾ. ತೇಸು ಯಸ್ಸ ಪರೇಸಂ ಅಙ್ಗಜಾತಂ ಮುಖೇನ ಗಹೇತ್ವಾ ಅಸುಚಿನಾ ಆಸಿತ್ತಸ್ಸ ಪರಿಳಾಹೋ ವೂಪಸಮ್ಮತಿ, ಅಯಂ ಆಸಿತ್ತಪಣ್ಡಕೋ. ಯಸ್ಸ ಪರೇಸಂ ಅಜ್ಝಾಚಾರಂ ಪಸ್ಸತೋ ಉಸೂಯಾಯ ಉಪ್ಪನ್ನಾಯ ಪರಿಳಾಹೋ ವೂಪಸಮ್ಮತಿ, ಅಯಂ ಉಸೂಯಪಣ್ಡಕೋ. ಯಸ್ಸ ಉಪಕ್ಕಮೇನ ಬೀಜಾನಿ ಅಪನೀತಾನಿ, ಅಯಂ ಓಪಕ್ಕಮಿಕಪಣ್ಡಕೋ. ಏಕಚ್ಚೋ ಪನ ಅಕುಸಲವಿಪಾಕಾನುಭಾವೇನ ಕಾಳಪಕ್ಖೇ ಪಣ್ಡಕೋ ಹೋತಿ, ಜುಣ್ಹಪಕ್ಖೇ ಪನಸ್ಸ ಪರಿಳಾಹೋ ವೂಪಸಮ್ಮತಿ, ಅಯಂ ಪಕ್ಖಪಣ್ಡಕೋ. ಯೋ ಪನ ಪಟಿಸನ್ಧಿಯಂಯೇವ ಅಭಾವಕೋ ಉಪ್ಪನ್ನೋ, ಅಯಂ ನ ಪುಂಸಕಪಣ್ಡಕೋ. ತೇಸು ಆಸಿತ್ತಪಣ್ಡಕಸ್ಸ ¶ ಚ ಉಸೂಯಪಣ್ಡಕಸ್ಸ ಚ ಪಬ್ಬಜ್ಜಾ ನ ವಾರಿತಾ, ಇತರೇಸಂ ತಿಣ್ಣಂ ವಾರಿತಾ. ‘‘ತೇಸುಪಿ ಪಕ್ಖಪಣ್ಡಕಸ್ಸ ಯಸ್ಮಿಂ ಪಕ್ಖೇ ಪಣ್ಡಕೋ ಹೋತಿ, ತಸ್ಮಿಂಯೇವಸ್ಸ ಪಕ್ಖೇ ಪಬ್ಬಜ್ಜಾ ವಾರಿತಾ’’ತಿ ಕುರುನ್ದಿಯಂ ವುತ್ತಂ.

೧೩೬. ಉಭತೋಬ್ಯಞ್ಜನಕೋತಿ (ಮಹಾವ. ಅಟ್ಠ. ೧೧೬) ಇತ್ಥಿನಿಮಿತ್ತುಪ್ಪಾದನಕಮ್ಮತೋ ಚ ಪುರಿಸನಿಮಿತ್ತುಪ್ಪಾದನಕಮ್ಮತೋ ಚ ಉಭತೋಬ್ಯಞ್ಜನಮಸ್ಸ ಅತ್ಥೀತಿ ಉಭತೋಬ್ಯಞ್ಜನಕೋ. ಸೋ ದುವಿಧೋ ಹೋತಿ ಇತ್ಥಿಉಭತೋಬ್ಯಞ್ಜನಕೋ ಪುರಿಸಉಭತೋಬ್ಯಞ್ಜನಕೋತಿ. ತತ್ಥ ಇತ್ಥಿಉಭತೋಬ್ಯಞ್ಜನಕಸ್ಸ ಇತ್ಥಿನಿಮಿತ್ತಂ ಪಾಕಟಂ ಹೋತಿ, ಪುರಿಸನಿಮಿತ್ತಂ ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಂ. ಪುರಿಸಉಭತೋಬ್ಯಞ್ಜನಕಸ್ಸ ಪುರಿಸನಿಮಿತ್ತಂ ಪಾಕಟಂ, ಇತ್ಥಿನಿಮಿತ್ತಂ ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಂ. ಇತ್ಥಿಉಭತೋಬ್ಯಞ್ಜನಕಸ್ಸ ಇತ್ಥೀಸು ಪುರಿಸತ್ತಂ ಕರೋನ್ತಸ್ಸ ಇತ್ಥಿನಿಮಿತ್ತಂ ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಂ ಹೋತಿ, ಪುರಿಸನಿಮಿತ್ತಂ ಪಾಕಟಂ. ಪುರಿಸಉಭತೋಬ್ಯಞ್ಜನಕಸ್ಸ ಪುರಿಸಾನಂ ಇತ್ಥಿಭಾವಂ ಉಪಗಚ್ಛನ್ತಸ್ಸ ಪುರಿಸನಿಮಿತ್ತಂ ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಂ ಹೋತಿ, ಇತ್ಥಿನಿಮಿತ್ತಂ ಪಾಕಟಂ ಹೋತಿ. ಇತ್ಥಿಉಭತೋಬ್ಯಞ್ಜನಕೋ ಸಯಞ್ಚ ಗಬ್ಭಂ ಗಣ್ಹಾತಿ, ಪರಞ್ಚ ಗಣ್ಹಾಪೇತಿ, ಪುರಿಸಉಭತೋಬ್ಯಞ್ಜನಕೋ ಪನ ಸಯಂ ನ ಗಣ್ಹಾತಿ, ಪರಂ ಪನ ಗಣ್ಹಾಪೇತೀತಿ ಇದಮೇತೇಸಂ ನಾನಾಕರಣಂ. ಇಮಸ್ಸ ಪನ ದುವಿಧಸ್ಸಪಿ ಉಭತೋಬ್ಯಞ್ಜನಕಸ್ಸ ನೇವ ಪಬ್ಬಜ್ಜಾ ಅತ್ಥಿ, ನ ಉಪಸಮ್ಪದಾ.

೧೩೭. ಥೇಯ್ಯಸಂವಾಸಕೋತಿ ತಯೋ ಥೇಯ್ಯಸಂವಾಸಕಾ ಲಿಙ್ಗತ್ಥೇನಕೋ ಸಂವಾಸತ್ಥೇನಕೋ ಉಭಯತ್ಥೇನಕೋತಿ ¶ . ತತ್ಥ ಯೋ ಸಯಂ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ವಿಹಾರಂ ಗನ್ತ್ವಾ ನ ಭಿಕ್ಖುವಸ್ಸಾನಿ ಗಣೇತಿ, ನ ಯಥಾವುಡ್ಢಂ ವನ್ದನಂ ಸಾದಿಯತಿ, ನ ಆಸನೇನ ಪಟಿಬಾಹತಿ, ನ ಉಪೋಸಥಪವಾರಣಾದೀಸು ಸನ್ದಿಸ್ಸತಿ, ಅಯಂ ಲಿಙ್ಗಮತ್ತಸ್ಸೇವ ಥೇನಿತತ್ತಾ ಲಿಙ್ಗತ್ಥೇನಕೋ ನಾಮ. ಯೋ ಪನ ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ಪಬ್ಬಾಜಿತೋ ಸಾಮಣೇರೋ ಸಮಾನೋ ವಿದೇಸಂ ಗನ್ತ್ವಾ ‘‘ಅಹಂ ದಸವಸ್ಸೋ ವಾ ವೀಸತಿವಸ್ಸೋ ವಾ’’ತಿ ಮುಸಾ ವತ್ವಾ ಭಿಕ್ಖುವಸ್ಸಾನಿ ಗಣೇತಿ, ಯಥಾವುಡ್ಢಂ ವನ್ದನಂ ಸಾದಿಯತಿ, ಆಸನೇನ ಪಟಿಬಾಹತಿ, ಉಪೋಸಥಪವಆರಣಾದೀಸು ಸನ್ದಿಸ್ಸತಿ, ಅಯಂ ಸಂವಾಸಮತ್ತಸ್ಸೇವ ಥೇನಿತತ್ತಾ ಸಂವಾಸತ್ಥೇನಕೋ ನಾಮ. ಭಿಕ್ಖುವಸ್ಸಗಣನಾದಿಕೋ ಹಿ ಸಬ್ಬೋಪಿ ಕಿರಿಯಭೇದೋ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಅತ್ಥೇ ‘‘ಸಂವಾಸೋ’’ತಿ ವೇದಿತಬ್ಬೋ. ಸಿಕ್ಖಂ ಪಚ್ಚಕ್ಖಾಯ ‘‘ನ ಮಂ ಕೋಚಿ ಜಾನಾತೀ’’ತಿ ಪುನ ಏವಂ ಪಟಿಪಜ್ಜನ್ತೇಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ. ಯೋ ಪನ ಸಯಂ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ವಿಹಾರಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಭಿಕ್ಖುವಸ್ಸಾನಿ ಗಣೇತಿ, ಯಥಾವುಡ್ಢಂ ವನ್ದನಂ ಸಾದಿಯತಿ, ಆಸನೇನ ಪಟಿಬಾಹತಿ, ಉಪೋಸಥಪವಾರಣಾದೀಸು ಸನ್ದಿಸ್ಸತಿ, ಅಯಂ ಲಿಙ್ಗಸ್ಸ ಚೇವ ¶ ಸಂವಾಸಸ್ಸ ಚ ಥೇನಿತತ್ತಾ ಉಭಯತ್ಥೇನಕೋ ನಾಮ. ಅಯಂ ತಿವಿಧೋಪಿ ಥೇಯ್ಯಸಂವಾಸಕೋ ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನೋ ನ ಉಪಸಮ್ಪಾದೇತಬ್ಬೋ, ಉಪಸಮ್ಪನ್ನೋ ನಾಸೇತಬ್ಬೋ, ಪುನ ಪಬ್ಬಜ್ಜಂ ಯಾಚನ್ತೋಪಿ ನ ಪಬ್ಬಾಜೇತಬ್ಬೋ.

೧೩೮. ಏತ್ಥ ಚ ಅಸಮ್ಮೋಹತ್ಥಂ ಇದಂ ಪಕಿಣ್ಣಕಂ ವೇದಿತಬ್ಬಂ –

‘‘ರಾಜದುಬ್ಭಿಕ್ಖಕನ್ತಾರ, ರೋಗವೇರಿಭಯೇನ ವಾ;

ಚೀವರಾಹರಣತ್ಥಂ ವಾ, ಲಿಙ್ಗಂ ಆದಿಯತೀಧ ಯೋ.

‘‘ಸಂವಾಸಂ ನಾಧಿವಾಸೇತಿ, ಯಾವ ಸೋ ಸುದ್ಧಮಾನಸೋ;

ಥೇಯ್ಯಸಂವಾಸಕೋ ನಾಮ, ತಾವ ಏಸ ನ ವುಚ್ಚತೀ’’ತಿ. (ಮಹಾವ. ಅಟ್ಠ. ೧೧೦);

ತತ್ರಾಯಂ ವಿತ್ಥಾರನಯೋ – ಇಧೇಕಚ್ಚಸ್ಸ ರಾಜಾ ಕುದ್ಧೋ ಹೋತಿ, ಸೋ ‘‘ಏವಂ ಮೇ ಸೋತ್ಥಿ ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಸಯಮೇವ ಲಿಙ್ಗಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಪಲಾಯತಿ. ತಂ ದಿಸ್ವಾ ರಞ್ಞೋ ಆರೋಚೇನ್ತಿ, ರಾಜಾ ‘‘ಸಚೇ ಪಬ್ಬಜಿತೋ, ನ ತಂ ಲಬ್ಭಾ ಕಿಞ್ಚಿ ಕಾತು’’ನ್ತಿ ತಸ್ಮಿಂ ಕೋಧಂ ಪಟಿವಿನೇತಿ. ಸೋ ‘‘ವೂಪಸನ್ತಂ ಮೇ ರಾಜಭಯ’’ನ್ತಿ ಸಙ್ಘಮಜ್ಝಂ ಅನೋಸರಿತ್ವಾವ ಗಿಹಿಲಿಙ್ಗಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಆಗತೋ ಪಬ್ಬಾಜೇತಬ್ಬೋ. ಅಥಾಪಿ ‘‘ಸಾಸನಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಮಯಾ ಜೀವಿತಂ ಲದ್ಧಂ, ಹನ್ದ ದಾನಿ ಅಹಂ ಪಬ್ಬಜಾಮೀ’’ತಿ ಉಪ್ಪನ್ನಸಂವೇಗೋ ತೇನೇವ ಲಿಙ್ಗೇನ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಆಗನ್ತುಕವತ್ತಂ ನ ಸಾದಿಯತಿ, ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ಪುಟ್ಠೋ ವಾ ಅಪುಟ್ಠೋ ವಾ ಯಥಾಭೂತಮತ್ತಾನಂ ಆವಿಕತ್ವಾ ಪಬ್ಬಜ್ಜಂ ಯಾಚತಿ, ಲಿಙ್ಗಂ ಅಪನೇತ್ವಾ ಪಬ್ಬಾಜೇತಬ್ಬೋ. ಸಚೇ ಪನ ಸೋ ವತ್ತಂ ಸಾದಿಯತಿ, ಪಬ್ಬಜಿತಾಲಯಂ ¶ ದಸ್ಸೇತಿ, ಸಬ್ಬಂ ಪುಬ್ಬೇ ವುತ್ತಂ ವಸ್ಸಗಣನಾದಿಭೇದಂ ವಿಧಿಂ ಪಟಿಪಜ್ಜತಿ, ಅಯಂ ನ ಪಬ್ಬಾಜೇತಬ್ಬೋ.

ಇಧ ಪನೇಕಚ್ಚೋ ದುಬ್ಭಿಕ್ಖೇ ಜೀವಿತುಂ ಅಸಕ್ಕೋನ್ತೋ ಸಯಮೇವ ಲಿಙ್ಗಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಸಬ್ಬಪಾಸಣ್ಡಿಯಭತ್ತಾನಿ ಭುಞ್ಜನ್ತೋ ದುಬ್ಭಿಕ್ಖೇ ವೀತಿವತ್ತೇ ಸಙ್ಘಮಜ್ಝಂ ಅನೋಸರಿತ್ವಾವ ಗಿಹಿಲಿಙ್ಗಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಆಗತೋತಿ ಸಬ್ಬಂ ಪುರಿಮಸದಿಸಮೇವ.

ಅಪರೋ ಮಹಾಕನ್ತಾರಂ ನಿತ್ಥರಿತುಕಾಮೋ ಹೋತಿ, ಸತ್ಥವಾಹೋ ಚ ಪಬ್ಬಜಿತೇ ಗಹೇತ್ವಾ ಗಚ್ಛತಿ. ಸೋ ‘‘ಏವಂ ಮಂ ಸತ್ಥವಾಹೋ ಗಹೇತ್ವಾ ಗಮಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಸಯಮೇವ ಲಿಙ್ಗಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಸತ್ಥವಾಹೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಕನ್ತಾರಂ ನಿತ್ಥರಿತ್ವಾ ಖೇಮನ್ತಂ ಪತ್ವಾ ಸಙ್ಘಮಜ್ಝಂ ಅನೋಸರಿತ್ವಾವ ಗಿಹಿಲಿಙ್ಗಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಆಗತೋತಿ ಸಬ್ಬಂ ಪುರಿಮಸದಿಸಮೇವ.

ಅಪರೋ ¶ ರೋಗಭಯೇ ಉಪ್ಪನ್ನೇ ಜೀವಿತುಂ ಅಸಕ್ಕೋನ್ತೋ ಸಯಮೇವ ಲಿಙ್ಗಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಸಬ್ಬಪಾಸಣ್ಡಿಯಭತ್ತಾನಿ ಭುಞ್ಜನ್ತೋ ರೋಗಭಯೇ ವೂಪಸನ್ತೇ ಸಙ್ಘಮಜ್ಝಂ ಅನೋಸರಿತ್ವಾವ ಗಿಹಿಲಿಙ್ಗಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಆಗತೋತಿ ಸಬ್ಬಂ ಪುರಿಮಸದಿಸಮೇವ.

ಅಪರಸ್ಸ ಏಕೋ ವೇರಿಕೋ ಕುದ್ಧೋ ಹೋತಿ, ಘಾತೇತುಕಾಮೋ ನಂ ವಿಚರತಿ. ಸೋ ‘‘ಏವಂ ಮೇ ಸೋತ್ಥಿ ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಸಯಮೇವ ಲಿಙ್ಗಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಪಲಾಯತಿ. ವೇರಿಕೋ ‘‘ಕುಹಿಂ ಸೋ’’ತಿ ಪರಿಯೇಸನ್ತೋ ‘‘ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ಪಲಾತೋ’’ತಿ ಸುತ್ವಾ ‘‘ಸಚೇ ಪಬ್ಬಜಿತೋ, ನ ತಂ ಲಬ್ಭಾ ಕಿಞ್ಚಿ ಕಾತು’’ನ್ತಿ ತಸ್ಮಿಂ ಕೋಧಂ ಪಟಿವಿನೇತಿ. ಸೋ ‘‘ವೂಪಸನ್ತಂ ಮೇ ವೇರಿಭಯ’’ನ್ತಿ ಸಙ್ಘಮಜ್ಝಂ ಅನೋಸರಿತ್ವಾವ ಗಿಹಿಲಿಙ್ಗಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಆಗತೋತಿ ಸಬ್ಬಂ ಪುರಿಮಸದಿಸಮೇವ.

ಅಪರೋ ಞಾತಿಕುಲಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಸಿಕ್ಖಂ ಪಚ್ಚಕ್ಖಾಯ ಗಿಹೀ ಹುತ್ವಾ ‘‘ಇಮಾನಿ ಚೀವರಾನಿ ಇಧ ನಸ್ಸಿಸ್ಸನ್ತಿ, ಸಚೇಪಿ ಇಮಾನಿ ಗಹೇತ್ವಾ ವಿಹಾರಂ ಗಮಿಸ್ಸಾಮಿ, ಅನ್ತರಾಮಗ್ಗೇ ಮಂ ‘ಚೋರೋ’ತಿ ಗಹೇಸ್ಸನ್ತಿ, ಯಂನೂನಾಹಂ ಕಾಯಪರಿಹಾರಿಯಾನಿ ಕತ್ವಾ ಗಚ್ಛೇಯ್ಯ’’ನ್ತಿ ಚೀವರಾಹರಣತ್ಥಂ ನಿವಾಸೇತ್ವಾ ಚ ಪಾರುಪಿತ್ವಾ ಚ ವಿಹಾರಂ ಗಚ್ಛತಿ. ತಂ ದೂರತೋವ ಆಗಚ್ಛನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಸಾಮಣೇರಾ ಚ ದಹರಾ ಚ ಅಬ್ಭುಗ್ಗಚ್ಛನ್ತಿ, ವತ್ತಂ ದಸ್ಸೇನ್ತಿ. ಸೋ ನ ಸಾದಿಯತಿ, ಯಥಾಭೂತಮತ್ತಾನಂ ಆವಿಕರೋತಿ. ಸಚೇ ಭಿಕ್ಖೂ ‘‘ನ ದಾನಿ ಮಯಂ ತಂ ಮುಞ್ಚಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ಬಲಕ್ಕಾರೇನ ಪಬ್ಬಾಜೇತುಕಾಮಾ ಹೋನ್ತಿ, ಕಾಸಾಯಾನಿ ಅಪನೇತ್ವಾ ಪುನ ಪಬ್ಬಾಜೇತಬ್ಬೋ. ಸಚೇ ಪನ ‘‘ನಯಿಮೇ ಮಂ ಹೀನಾಯಾವತ್ತಭಾವಂ ಜಾನನ್ತೀ’’ತಿ ತಂಯೇವ ಭಿಕ್ಖುಭಾವಂ ¶ ಪಟಿಜಾನಿತ್ವಾ ಸಬ್ಬಂ ಪುಬ್ಬೇ ವುತ್ತಂ ವಸ್ಸಗಣನಾದಿಭೇದಂ ವಿಧಿಂ ಪಟಿಪಜ್ಜತಿ, ಅಯಂ ನ ಪಬ್ಬಾಜೇತಬ್ಬೋ.

ಅಪರೋ ಮಹಾಸಾಮಣೇರೋ ಞಾತಿಕುಲಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಉಪ್ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ಕಮ್ಮನ್ತಾನುಟ್ಠಾನೇನ ಉಬ್ಬಾಳ್ಹೋ ಪುನ ‘‘ದಾನಿ ಅಹಂ ಸಾಮಣೇರೋ ಭವಿಸ್ಸಾಮಿ, ಥೇರೋಪಿ ಮೇ ಉಪ್ಪಬ್ಬಜಿತಭಾವಂ ನ ಜಾನಾತೀ’’ತಿ ತದೇವ ಪತ್ತಚೀವರಂ ಆದಾಯ ವಿಹಾರಂ ಗಚ್ಛತಿ, ತಮತ್ಥಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ನ ಆರೋಚೇತಿ, ಸಾಮಣೇರಭಾವಂ ಪಟಿಜಾನಾತಿ, ಅಯಂ ಥೇಯ್ಯಸಂವಾಸಕೋಯೇವ, ಪಬ್ಬಜ್ಜಂ ನ ಲಭತಿ. ಸಚೇಪಿಸ್ಸ ಲಿಙ್ಗಗ್ಗಹಣಕಾಲೇ ಏವಂ ಹೋತಿ ‘‘ನಾಹಂ ಕಸ್ಸಚಿ ಆರೋಚೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ, ವಿಹಾರಞ್ಚ ಗತೋ ಆರೋಚೇತಿ, ಗಹಣೇನೇವ ಥೇಯ್ಯಸಂವಾಸಕೋ. ಅಥಾಪಿಸ್ಸ ಗಹಣಕಾಲೇ ‘‘ಆಚಿಕ್ಖಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಚಿತ್ತಂ ಉಪ್ಪನ್ನಂ ಹೋತಿ, ವಿಹಾರಞ್ಚ ಗನ್ತ್ವಾ ‘‘ಕುಹಿಂ ತ್ವಂ, ಆವುಸೋ, ಗತೋ’’ತಿ ವುತ್ತೋ ‘‘ನ ದಾನಿ ಮಂ ಇಮೇ ಜಾನನ್ತೀ’’ತಿ ವಞ್ಚೇತ್ವಾ ¶ ನಾಚಿಕ್ಖತಿ, ‘‘ನಾಚಿಕ್ಖಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಸಹ ಧುರನಿಕ್ಖೇಪೇನ ಅಯಮ್ಪಿ ಥೇಯ್ಯಸಂವಾಸಕೋವ. ಸಚೇ ಪನಸ್ಸ ಗಹಣಕಾಲೇಪಿ ‘‘ಆಚಿಕ್ಖಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಹೋತಿ, ವಿಹಾರಂ ಗನ್ತ್ವಾಪಿ ಆಚಿಕ್ಖತಿ, ಅಯಂ ಪುನ ಪಬ್ಬಜ್ಜಂ ಲಭತಿ.

ಅಪರೋ ದಹರಸಾಮಣೇರೋ ಮಹನ್ತೋ ವಾ ಪನ ಅಬ್ಯತ್ತೋ. ಸೋ ಪುರಿಮನಯೇನೇವ ಉಪ್ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ಘರೇ ವಚ್ಛಕಗೋರಕ್ಖಣಾದೀನಿ ಕಮ್ಮಾನಿ ಕಾತುಂ ನ ಇಚ್ಛತಿ. ತಮೇನಂ ಞಾತಕಾ ತಾನಿಯೇವ ಕಾಸಾಯಾನಿ ಅಚ್ಛಾದೇತ್ವಾ ಥಾಲಕಂ ವಾ ಪತ್ತಂ ವಾ ಹತ್ಥೇ ದತ್ವಾ ‘‘ಗಚ್ಛ, ಸಮಣೋವ ಹೋಹೀ’’ತಿ ಘರಾ ನೀಹರನ್ತಿ. ಸೋ ವಿಹಾರಂ ಗಚ್ಛತಿ, ನೇವ ನಂ ಭಿಕ್ಖೂ ಜಾನನ್ತಿ ‘‘ಅಯಂ ಉಪ್ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ಪುನ ಸಯಮೇವ ಪಬ್ಬಜಿತೋ’’ತಿ, ನಾಪಿ ಸಯಂ ಜಾನಾತಿ ‘‘ಯೋ ಏವಂ ಪಬ್ಬಜತಿ, ಸೋ ಥೇಯ್ಯಸಂವಾಸಕೋ ನಾಮ ಹೋತೀ’’ತಿ. ಸಚೇ ಪನ ತಂ ಪರಿಪುಣ್ಣವಸ್ಸಂ ಉಪಸಮ್ಪಾದೇನ್ತಿ, ಸೂಪಸಮ್ಪನ್ನೋ. ಸಚೇ ಪನ ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನಕಾಲೇಯೇವ ವಿನಯವಿನಿಚ್ಛಯೇ ವತ್ತಮಾನೇ ಸುಣಾತಿ ‘‘ಯೋ ಏವಂ ಪಬ್ಬಜತಿ, ಸೋ ಥೇಯ್ಯಸಂವಾಸಕೋ ನಾಮ ಹೋತೀ’’ತಿ, ತೇನ ‘‘ಮಯಾ ಏವಂ ಕತ’’ನ್ತಿ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಆಚಿಕ್ಖಿತಬ್ಬಂ. ಏವಂ ಪುನ ಪಬ್ಬಜ್ಜಂ ಲಭತಿ. ಸಚೇ ಪನ ‘‘ದಾನಿ ನ ಮಂ ಕೋಚಿ ಜಾನಾತೀ’’ತಿ ನಾರೋಚೇತಿ, ಧುರಂ ನಿಕ್ಖಿತ್ತಮತ್ತೇಯೇವ ಥೇಯ್ಯಸಂವಾಸಕೋ.

ಭಿಕ್ಖು ಸಿಕ್ಖಂ ಪಚ್ಚಕ್ಖಾಯ ಲಿಙ್ಗಂ ಅನಪನೇತ್ವಾ ದುಸ್ಸೀಲಕಮ್ಮಂ ಕತ್ವಾ ವಾ ಅಕತ್ವಾ ವಾ ಪುನ ಸಬ್ಬಂ ಪುಬ್ಬೇ ವುತ್ತಂ ವಸ್ಸಗಣನಾದಿಭೇದಂ ವಿಧಿಂ ಪಟಿಪಜ್ಜತಿ, ಥೇಯ್ಯಸಂವಾಸಕೋ ಹೋತಿ. ಸಿಕ್ಖಂ ಅಪ್ಪಚ್ಚಕ್ಖಾಯ ಸಲಿಙ್ಗೇ ಠಿತೋ ಮೇಥುನಂ ಪಟಿಸೇವಿತ್ವಾ ವಸ್ಸಗಣನಾದಿಭೇದಂ ವಿಧಿಂ ಆಪಜ್ಜನ್ತೋ ಥೇಯ್ಯಸಂವಾಸಕೋ ನ ಹೋತಿ, ಪಬ್ಬಜ್ಜಾಮತ್ತಂ ಲಭತಿ. ಅನ್ಧಕಟ್ಠಕಥಾಯಂ ಪನ ‘‘ಏಸೋ ಥೇಯ್ಯಸಂವಾಸಕೋ’’ತಿ ವುತ್ತಂ, ತಂ ನ ಗಹೇತಬ್ಬಂ.

ಏಕೋ ¶ ಭಿಕ್ಖು ಕಾಸಾಯೇ ಸಉಸ್ಸಾಹೋವ ಓದಾತಂ ನಿವಾಸೇತ್ವಾ ಮೇಥುನಂ ಪಟಿಸೇವಿತ್ವಾ ಪುನ ಕಾಸಾಯಾನಿ ನಿವಾಸೇತ್ವಾ ವಸ್ಸಗಣನಾದಿಭೇದಂ ವಿಧಿಂ ಆಪಜ್ಜತಿ, ಅಯಮ್ಪಿ ಥೇಯ್ಯಸಂವಾಸಕೋ ನ ಹೋತಿ, ಪಬ್ಬಜ್ಜಾಮತ್ತಂ ಲಭತಿ. ಸಚೇ ಪನ ಕಾಸಾಯೇ ಧುರಂ ನಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಓದಾತಂ ನಿವಾಸೇತ್ವಾ ಮೇಥುನಂ ಪಟಿಸೇವಿತ್ವಾ ಪುನ ಕಾಸಾಯಾನಿ ನಿವಾಸೇತ್ವಾ ವಸ್ಸಗಣನಾದಿಭೇದಂ ವಿಧಿಂ ಆಪಜ್ಜತಿ, ಥೇಯ್ಯಸಂವಾಸಕೋ ಹೋತಿ. ಸಾಮಣೇರೋ ಸಲಿಙ್ಗೇ ಠಿತೋ ಮೇಥುನಾದಿಅಸ್ಸಮಣಕರಣಧಮ್ಮಂ ಆಪಜ್ಜಿತ್ವಾಪಿಥೇಯ್ಯಸಂವಾಸಕೋ ನ ಹೋತಿ. ಸಚೇಪಿ ಕಾಸಾಯೇ ಸಉಸ್ಸಾಹೋವ ಕಾಸಾಯಾನಿ ಅಪನೇತ್ವಾ ಮೇಥುನಂ ಪಟಿಸೇವಿತ್ವಾ ಪುನ ಕಾಸಾಯಾನಿ ನಿವಾಸೇತಿ, ನೇವ ಥೇಯ್ಯಸಂವಾಸಕೋ ಹೋತಿ. ಸಚೇ ಪನ ಕಾಸಾಯೇ ಧುರಂ ನಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ನಗ್ಗೋ ವಾ ಓದಾತವತ್ಥೋ ವಾ ¶ ಮೇಥುನಸೇವನಾದೀಹಿ ಅಸ್ಸಮಣೋ ಹುತ್ವಾ ಕಾಸಾಯಂ ನಿವಾಸೇತಿ, ಥೇಯ್ಯಸಂವಾಸಕೋ ಹೋತಿ.

ಸಚೇ ಗಿಹಿಭಾವಂ ಪತ್ಥಯಮಾನೋ ಕಾಸಾಯಂ ಓವಟ್ಟಿಕಂ ಕತ್ವಾ ಅಞ್ಞೇನ ವಾ ಆಕಾರೇನ ಗಿಹಿನಿವಾಸನೇನ ನಿವಾಸೇತಿ ‘‘ಸೋಭತಿ ನು ಖೋ ಮೇ ಗಿಹಿಲಿಙ್ಗಂ, ನ ಸೋಭತೀ’’ತಿ ವೀಮಂಸನತ್ಥಂ, ರಕ್ಖತಿ ತಾವ. ‘‘ಸೋಭತೀ’’ತಿ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿತ್ವಾ ಪನ ಪುನ ಲಿಙ್ಗಂ ಸಾದಿಯನ್ತೋ ಥೇಯ್ಯಸಂವಾಸಕೋ ಹೋತಿ. ಓದಾತಂ ನಿವಾಸೇತ್ವಾ ವೀಮಂಸನಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛನೇಸುಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ. ಸಚೇ ಪನ ನಿವತ್ಥಕಾಸಾವಸ್ಸ ಉಪರಿ ಓದಾತಂ ನಿವಾಸೇತ್ವಾ ವೀಮಂಸತಿ ವಾ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛತಿ ವಾ, ರಕ್ಖತಿಯೇವ. ಭಿಕ್ಖುನಿಯಾಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ. ಸಾಪಿ ಗಿಹಿಭಾವಂ ಪತ್ಥಯಮಾನಾ ಸಚೇ ಕಾಸಾಯಂ ಗಿಹಿನಿವಾಸನಂ ನಿವಾಸೇತಿ ‘‘ಸೋಭತಿ ನು ಖೋ ಮೇ ಗಿಹಿಲಿಙ್ಗಂ, ನ ಸೋಭತೀ’’ತಿ ವೀಮಂಸನತ್ಥಂ, ರಕ್ಖತಿಯೇವ. ಸಚೇ ‘‘ಸೋಭತೀ’’ತಿ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛತಿ, ನ ರಕ್ಖತಿ. ಓದಾತಂ ನಿವಾಸೇತ್ವಾ ವೀಮಂಸನಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛನೇಸುಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ. ನಿವತ್ಥಕಾಸಾಯಸ್ಸ ಪನ ಉಪರಿ ಓದಾತಂ ನಿವಾಸೇತ್ವಾ ವೀಮಂಸತು ವಾ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛತು ವಾ, ರಕ್ಖತಿಯೇವ.

ಸಚೇ ಕೋಚಿ ವುಡ್ಢಪಬ್ಬಜಿತೋ ವಸ್ಸಾನಿ ಅಗಣೇತ್ವಾ ಪಾಳಿಯಮ್ಪಿ ಅಟ್ಠತ್ವಾ ಏಕಪಸ್ಸೇನ ಗನ್ತ್ವಾ ಮಹಾಪೇಳಾದೀಸು ಕಟಚ್ಛುನಾ ಉಕ್ಖಿತ್ತೇ ಭತ್ತಪಿಣ್ಡೇ ಪತ್ತಂ ಉಪನಾಮೇತ್ವಾ ಸೇನೋ ವಿಯ ಮಂಸಪೇಸಿಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಗಚ್ಛತಿ, ಥೇಯ್ಯಸಂವಾಸಕೋ ನ ಹೋತಿ, ಭಿಕ್ಖುವಸ್ಸಾನಿ ಪನ ಗಣೇತ್ವಾ ಗಣ್ಹನ್ತೋ ಥೇಯ್ಯಸಂವಾಸಕೋ ಹೋತಿ. ಸಯಂ ಸಾಮಣೇರೋವ ಸಾಮಣೇರಪಟಿಪಾಟಿಯಾ ಕೂಟವಸ್ಸಾನಿ ಗಣೇತ್ವಾ ಗಣ್ಹನ್ತೋ ಥೇಯ್ಯಸಂವಾಸಕೋ ನ ಹೋತಿ. ಭಿಕ್ಖು ಭಿಕ್ಖುಪಟಿಪಾಟಿಯಾ ಕೂಟವಸ್ಸಾನಿ ಗಣೇತ್ವಾ ಗಣ್ಹನ್ತೋ ಭಣ್ಡಗ್ಘೇನ ಕಾರೇತಬ್ಬೋ.

೧೩೯. ತಿತ್ಥಿಯಪಕ್ಕನ್ತಕೋತಿ ತಿತ್ಥಿಯೇಸು ಪಕ್ಕನ್ತೋ ಪವಿಟ್ಠೋತಿ ತಿತ್ಥಿಯಪಕ್ಕನ್ತಕೋ, ಸೋಪಿ ನ ಪಬ್ಬಾಜೇತಬ್ಬೋ. ತತ್ರಾಯಂ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ – ಉಪಸಮ್ಪನ್ನೋ ಭಿಕ್ಖು ‘‘ತಿತ್ಥಿಯೋ ಭವಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಸಲಿಙ್ಗೇನೇವ ತೇಸಂ ಉಪಸ್ಸಯಂ ಗಚ್ಛತಿ, ಪದವಾರೇ ಪದವಾರೇ ದುಕ್ಕಟಂ, ತೇಸಂ ಲಿಙ್ಗೇ ಆದಿನ್ನಮತ್ತೇ ತಿತ್ಥಿಯಪಕ್ಕನ್ತಕೋ ¶ ಹೋತಿ. ಯೋಪಿ ಸಯಮೇವ ‘‘ತಿತ್ಥಿಯೋ ಭವಿಸ್ಸ’’ನ್ತಿ ಕುಸಚೀರಾದೀನಿ ನಿವಾಸೇತಿ, ತಿತ್ಥಿಯಪಕ್ಕನ್ತಕೋ ಹೋತಿಯೇವ. ಯೋ ಪನ ನಗ್ಗೋ ನಹಾಯನ್ತೋ ಅತ್ತಾನಂ ಓಲೋಕೇತ್ವಾ ‘‘ಸೋಭತಿ ಮೇ ಆಜೀವಕಭಾವೋ, ಆಜೀವಕೋ ಭವಿಸ್ಸ’’ನ್ತಿ ಕಾಸಾಯಾನಿ ಅನಾದಾಯ ನಗ್ಗೋ ಆಜೀವಕಾನಂ ¶ ಉಪಸ್ಸಯಂ ಗಚ್ಛತಿ, ಪದವಾರೇ ಪದವಾರೇ ದುಕ್ಕಟಂ. ಸಚೇ ಪನಸ್ಸ ಅನ್ತರಾಮಗ್ಗೇ ಹಿರೋತ್ತಪ್ಪಂ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ, ದುಕ್ಕಟಾನಿ ದೇಸೇತ್ವಾ ಮುಚ್ಚತಿ. ತೇಸಂ ಉಪಸ್ಸಯಂ ಗನ್ತ್ವಾಪಿ ತೇಹಿ ವಾ ಓವದಿತೋ ಅತ್ತನಾ ವಾ ‘‘ಇಮೇಸಂ ಪಬ್ಬಜ್ಜಾ ಅತಿದುಕ್ಖಾ’’ತಿ ದಿಸ್ವಾ ನಿವತ್ತನ್ತೋಪಿ ಮುಚ್ಚತಿಯೇವ. ಸಚೇ ಪನ ‘‘ಕಿಂ ತುಮ್ಹಾಕಂ ಪಬ್ಬಜ್ಜಾಯ ಉಕ್ಕಟ್ಠ’’ನ್ತಿ ಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ‘‘ಕೇಸಮಸ್ಸುಲುಞ್ಚನಾದೀನೀ’’ತಿ ವುತ್ತೋ ಏಕಕೇಸಮ್ಪಿ ಲುಞ್ಚಾಪೇತಿ, ಉಕ್ಕುಟಿಕಪ್ಪಧಾನಾದೀನಿ ವಾ ವತ್ತಾನಿ ಆದಿಯತಿ, ಮೋರಪಿಞ್ಛಾದೀನಿ ವಾ ನಿವಾಸೇತಿ, ತೇಸಂ ಲಿಙ್ಗಂ ಗಣ್ಹಾತಿ, ‘‘ಅಯಂ ಪಬ್ಬಜ್ಜಾ ಸೇಟ್ಠಾ’’ತಿ ಸೇಟ್ಠಭಾವಂ ವಾ ಉಪಗಚ್ಛತಿ, ನ ಮುಚ್ಚತಿ, ತಿತ್ಥಿಯಪಕ್ಕನ್ತಕೋ ಹೋತಿ. ಸಚೇ ಪನ ‘‘ಸೋಭತಿ ನು ಖೋ ಮೇ ತಿತ್ಥಿಯಪಬ್ಬಜ್ಜಾ, ನನು ಖೋ ಸೋಭತೀ’’ತಿ ವೀಮಂಸನತ್ಥಂ ಕುಸಚೀರಾದೀನಿ ವಾ ನಿವಾಸೇತಿ, ಜಟಂ ವಾ ಬನ್ಧತಿ, ಖಾರಿಕಾಜಂ ವಾ ಆದಿಯತಿ, ಯಾವ ನ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛತಿ ಲದ್ಧಿಂ, ತಾವ ರಕ್ಖತಿ, ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿತಮತ್ತೇ ತಿತ್ಥಿಯಪಕ್ಕನ್ತಕೋ ಹೋತಿ. ಅಚ್ಛಿನ್ನಚೀವರೋ ಪನ ಕುಸಚೀರಾದೀನಿ ನಿವಾಸೇನ್ತೋ ರಾಜಭಯಾದೀಹಿ ವಾ ತಿತ್ಥಿಯಲಿಙ್ಗಂ ಗಣ್ಹನ್ತೋ ಲದ್ಧಿಯಾ ಅಭಾವೇನ ನೇವ ತಿತ್ಥಿಯಪಕ್ಕನ್ತಕೋ ಹೋತಿ. ‘‘ಅಯಞ್ಚ ತಿತ್ಥಿಯಪಕ್ಕನ್ತಕೋ ನಾಮ ಉಪಸಮ್ಪನ್ನಭಿಕ್ಖುನಾ ಕಥಿತೋ, ತಸ್ಮಾ ಸಾಮಣೇರೋ ಸಲಿಙ್ಗೇನ ತಿತ್ಥಿಯಾಯತನಂ ಗತೋಪಿ ಪುನ ಪಬ್ಬಜ್ಜಞ್ಚ ಉಪಸಮ್ಪದಞ್ಚ ಲಭತೀ’’ತಿ ಕುರುನ್ದಿಯಂ ವುತ್ತಂ. ಪುರಿಮೋ ಪನ ಥೇಯ್ಯಸಂವಾಸಕೋ ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನೇನ ಕಥಿತೋ, ತಸ್ಮಾ ಉಪಸಮ್ಪನ್ನೋ ಕೂಟವಸ್ಸಂ ಗಣೇನ್ತೋಪಿ ಅಸ್ಸಮಣೋ ನ ಹೋತಿ. ಲಿಙ್ಗೇ ಸಉಸ್ಸಾಹೋ ಪಾರಾಜಿಕಂ ಆಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ಭಿಕ್ಖುವಸ್ಸಾದೀನಿ ಗಣ್ಹನ್ತೋಪಿ ಥೇಯ್ಯಸಂವಾಸಕೋ ನ ಹೋತಿ.

೧೪೦. ತಿರಚ್ಛಾನಗತೋತಿ ನಾಗೋ ವಾ ಹೋತು ಸುಪಣ್ಣಮಾಣವಕಾದೀನಂ ವಾ ಅಞ್ಞತರೋ ಅನ್ತಮಸೋ ಸಕ್ಕಂ ದೇವರಾಜಾನಂ ಉಪಾದಾಯ ಯೋ ಕೋಚಿ ಅಮನುಸ್ಸಜಾತಿಯೋ, ಸಬ್ಬೋವ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಅತ್ಥೇ ‘‘ತಿರಚ್ಛಾನಗತೋ’’ತಿ ವೇದಿತಬ್ಬೋ. ಸೋ ಚ ನೇವ ಉಪಸಮ್ಪಾದೇತಬ್ಬೋ ನ ಪಬ್ಬಾಜೇತಬ್ಬೋ, ಉಪಸಮ್ಪನ್ನೋಪಿ ನಾಸೇತಬ್ಬೋ.

೧೪೧. ಮಾತುಘಾತಕಾದೀಸು ಪನ ಯೇನ ಮನುಸ್ಸಿತ್ಥಿಭೂತಾ ಜನಿಕಾ ಮಾತಾ ಸಯಮ್ಪಿ ಮನುಸ್ಸಜಾತಿಕೇನೇವ ಸಭಾ ಸಞ್ಚಿಚ್ಚ ಜೀವಿತಾ ವೋರೋಪಿತಾ, ಅಯಂ ಆನನ್ತರಿಯೇನ ಮಾತುಘಾತಕಕಮ್ಮೇನ ಮಾತುಘಾತಕೋ. ಏತಸ್ಸ ಪಬ್ಬಜ್ಜಾ ಚ ಉಪಸಮ್ಪದಾ ಚ ಪಟಿಕ್ಖಿತ್ತಾ. ಯೇನ ಪನ ಮನುಸ್ಸಿತ್ಥಿಭೂತಾಪಿ ಅಜನಿಕಾ ಪೋಸಾವನಿಕಾ ಮಾತಾ ವಾ ಚೂಳಮಾತಾ ವಾ ಜನಿಕಾಪಿ ವಾ ನ ಮನುಸ್ಸಿತ್ಥಿಭೂತಾ ಮಾತಾ ¶ ಘಾತಿತಾ, ತಸ್ಸ ಪಬ್ಬಜ್ಜಾ ನ ವಾರಿತಾ, ನ ಚ ಆನನ್ತರಿಕೋ ಹೋತಿ. ಯೇನ ಸಯಂ ತಿರಚ್ಛಾನಭೂತೇನ ಮನುಸ್ಸಿತ್ಥಿಭೂತಾ ಮಾತಾ ಘಾತಿತಾ, ಸೋಪಿ ಆನನ್ತರಿಕೋ ನ ಹೋತಿ, ತಿರಚ್ಛಾನಗತತ್ತಾ ಪನಸ್ಸ ಪಬ್ಬಜ್ಜಾ ¶ ಪಟಿಕ್ಖಿತ್ತಾ. ಪಿತುಘಾತಕೇಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ. ಸಚೇಪಿ ಹಿ ವೇಸಿಯಾ ಪುತ್ತೋ ಹೋತಿ, ‘‘ಅಯಂ ಮೇ ಪಿತಾ’’ತಿ ನ ಜಾನಾತಿ, ಯಸ್ಸ ಸಮ್ಭವೇನ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ, ಸೋ ಚೇ ಅನೇನ ಘಾತಿತೋ, ಪಿತುಘಾತಕೋತ್ವೇವ ಸಙ್ಖ್ಯಂ ಗಚ್ಛತಿ, ಆನನ್ತರಿಯಞ್ಚ ಫುಸತಿ.

ಅರಹನ್ತಘಾತಕೋಪಿ ಮನುಸ್ಸಅರಹನ್ತವಸೇನೇವ ವೇದಿತಬ್ಬೋ. ಮನುಸ್ಸಜಾತಿಯಞ್ಹಿ ಅನ್ತಮಸೋ ಅಪಬ್ಬಜಿತಮ್ಪಿ ಖೀಣಾಸವಂ ದಾರಕಂ ವಾ ದಾರಿಕಂ ವಾ ಸಞ್ಚಿಚ್ಚ ಜೀವಿತಾ ವೋರೋಪೇನ್ತೋ ಅರಹನ್ತಘಾತಕೋವ ಹೋತಿ, ಆನನ್ತರಿಯಞ್ಚ ಫುಸತಿ, ಪಬ್ಬಜ್ಜಾ ಚಸ್ಸ ವಾರಿತಾ. ಅಮನುಸ್ಸಜಾತಿಕಂ ಪನ ಅರಹನ್ತಂ ಮನುಸ್ಸಜಾತಿಕಂ ವಾ ಅವಸೇಸಂ ಅರಿಯಪುಗ್ಗಲಂ ಘಾತೇತ್ವಾ ಆನನ್ತರಿಕೋ ನ ಹೋತಿ, ಪಬ್ಬಜ್ಜಾಪಿಸ್ಸ ನ ವಾರಿತಾ, ಕಮ್ಮಂ ಪನ ಬಲವಂ ಹೋತಿ. ತಿರಚ್ಛಾನೋ ಮನುಸ್ಸಅರಹನ್ತಮ್ಪಿ ಘಾತೇತ್ವಾ ಆನನ್ತರಿಕೋ ನ ಹೋತಿ, ಕಮ್ಮಂ ಪನ ಭಾರಿಯನ್ತಿ ಅಯಮೇತ್ಥ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ.

ಯೋ ಪನ ದೇವದತ್ತೋ ವಿಯ ದುಟ್ಠಚಿತ್ತೇನ ವಧಕಚಿತ್ತೇನ ತಥಾಗತಸ್ಸ ಜೀವಮಾನಕಸರೀರೇ ಖುದ್ದಕಮಕ್ಖಿಕಾಯ ಪಿವನಮತ್ತಮ್ಪಿ ಲೋಹಿತಂ ಉಪ್ಪಾದೇತಿ, ಅಯಂ ಲೋಹಿತುಪ್ಪಾದಕೋ ನಾಮ. ಏತಸ್ಸ ಪಬ್ಬಜ್ಜಾ ಚ ಉಪಸಮ್ಪದಾ ಚ ವಾರಿತಾ. ಯೋ ಪನ ರೋಗವೂಪಸಮತ್ಥಂ ಜೀವಕೋ ವಿಯ ಸತ್ಥೇನ ಫಾಲೇತ್ವಾ ಪೂತಿಮಂಸಲೋಹಿತಂ ಹರಿತ್ವಾ ಫಾಸುಕಂ ಕರೋತಿ, ಬಹುಂ ಸೋ ಪುಞ್ಞಂ ಪಸವತೀತಿ.

ಯೋ ದೇವದತ್ತೋ ವಿಯ ಸಾಸನಂ ಉದ್ಧಮ್ಮಂ ಉಬ್ಬಿನಯಂ ಕತ್ವಾ ಚತುನ್ನಂ ಕಮ್ಮಾನಂ ಅಞ್ಞತರವಸೇನ ಸಙ್ಘಂ ಭಿನ್ದತಿ, ಅಯಂ ಸಙ್ಘಭೇದಕೋ ನಾಮ. ಏತಸ್ಸ ಪಬ್ಬಜ್ಜಾ ಚ ಉಪಸಮ್ಪದಾ ಚ ವಾರಿತಾ.

ಯೋ ಪನ ಪಕತತ್ತಂ ಭಿಕ್ಖುನಿಂ ತಿಣ್ಣಂ ಮಗ್ಗಾನಂ ಅಞ್ಞತರಸ್ಮಿಂ ದೂಸೇತಿ, ಅಯಂ ಭಿಕ್ಖುನೀದೂಸಕೋ ನಾಮ. ಏತಸ್ಸ ಪಬ್ಬಜ್ಜಾ ಚ ಉಪಸಮ್ಪದಾ ಚ ವಾರಿತಾ. ಯೋ ಪನ ಕಾಯಸಂಸಗ್ಗೇನ ಸೀಲವಿನಾಸಂ ಪಾಪೇತಿ, ತಸ್ಸ ಪಬ್ಬಜ್ಜಾ ಚ ಉಪಸಮ್ಪದಾ ಚ ನ ವಾರಿತಾ. ಬಲಕ್ಕಾರೇನ ಓದಾತವತ್ಥವಸನಂ ಕತ್ವಾ ಅನಿಚ್ಛಮಾನಂಯೇವ ದೂಸೇನ್ತೋಪಿ ಭಿಕ್ಖುನೀದೂಸಕೋಯೇವ, ಬಲಕ್ಕಾರೇನ ಪನ ಓದಾತವತ್ಥವಸನಂ ಕತ್ವಾ ಇಚ್ಛಮಾನಂ ದೂಸೇನ್ತೋ ಭಿಕ್ಖುನೀದೂಸಕೋ ನ ಹೋತಿ. ಕಸ್ಮಾ? ಯಸ್ಮಾ ಗಿಹಿಭಾವೇ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿ ತಮತ್ತೇಯೇವ ಸಾ ಅಭಿಕ್ಖುನೀ ಹೋತಿ. ಸಕಿಂಸೀಲವಿಪನ್ನಂ ಪಚ್ಛಾ ¶ ದೂಸೇನ್ತೋ ಸಿಕ್ಖಮಾನಸಾಮಣೇರೀಸು ಚ ವಿಪ್ಪಟಿಪಜ್ಜನ್ತೋ ನೇವ ಭಿಕ್ಖುನೀದೂಸಕೋ ಹೋತಿ, ಪಬ್ಬಜ್ಜಮ್ಪಿ ಉಪಸಮ್ಪದಮ್ಪಿ ಲಭತಿ. ಇತಿ ಇಮೇ ಏಕಾದಸ ಅಭಬ್ಬಪುಗ್ಗಲಾ ವೇದಿತಬ್ಬಾ.

೧೪೨. ಊನವೀಸತಿವಸ್ಸಸ್ಸ ಪನ ಉಪಸಮ್ಪದಾಯೇವ ಪಟಿಕ್ಖಿತ್ತಾ, ನ ಪಬ್ಬಜ್ಜಾ, ತಸ್ಮಾ ಪಟಿಸನ್ಧಿಗ್ಗಹಣತೋ ¶ ಪಟ್ಠಾಯ ಪರಿಪುಣ್ಣವೀಸತಿವಸ್ಸೋ ಉಪಸಮ್ಪಾದೇತಬ್ಬೋ. ಗಬ್ಭವೀಸೋಪಿ ಹಿ ಪರಿಪುಣ್ಣವೀಸತಿವಸ್ಸೋತ್ವೇವ ಸಙ್ಖ್ಯಂ ಗಚ್ಛತಿ. ಯಥಾಹ ಭಗವಾ –

‘‘ಯಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಮಾತುಕುಚ್ಛಿಸ್ಮಿಂ ಪಠಮಂ ಚಿತ್ತಂ ಉಪ್ಪನ್ನಂ, ಪಠಮಂ ವಿಞ್ಞಾಣಂ ಪಾತುಭೂತಂ, ತದುಪಾದಾಯ ಸಾವಸ್ಸ ಜಾತಿ. ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಗಬ್ಭವೀಸಂ ಉಪಸಮ್ಪಾದೇತು’’ನ್ತಿ (ಮಹಾವ. ೧೨೪).

ತತ್ಥ (ಪಾಚಿ. ಅಟ್ಠ. ೪೦೪) ಯೋ ದ್ವಾದಸ ಮಾಸೇ ಮಾತುಕುಚ್ಛಿಸ್ಮಿಂ ವಸಿತ್ವಾ ಮಹಾಪವಾರಣಾಯ ಜಾತೋ, ಸೋ ತತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಯಾವ ಏಕೂನವೀಸತಿಮೇ ವಸ್ಸೇ ಮಹಾಪವಾರಣಾ, ತಂ ಅತಿಕ್ಕಮಿತ್ವಾ ಪಾಟಿಪದೇ ಉಪಸಮ್ಪಾದೇತಬ್ಬೋ. ಏತೇನುಪಾಯೇನ ಹಾಯನವಡ್ಢನಂ ವೇದಿತಬ್ಬಂ. ಪೋರಾಣಕತ್ಥೇರಾ ಪನ ಏಕೂನವೀಸತಿವಸ್ಸಂ ಸಾಮಣೇರಂ ನಿಕ್ಖಮನೀಯಪುಣ್ಣಮಾಸಿಂ ಅತಿಕ್ಕಮ್ಮ ಪಾಟಿಪದದಿವಸೇ ಉಪಸಮ್ಪಾದೇನ್ತಿ. ಕಸ್ಮಾ? ಏಕಸ್ಮಿಂ ವಸ್ಸೇ ಛ ಚಾತುದ್ದಸಿಕಉಪೋಸಥಾ ಹೋನ್ತಿ, ಇತಿ ವೀಸತಿಯಾ ವಸ್ಸೇಸು ಚತ್ತಾರೋ ಮಾಸಾ ಪರಿಹಾಯನ್ತಿ, ರಾಜಾನೋ ತತಿಯೇ ತತಿಯೇ ಗಸ್ಸೇ ವಸ್ಸಂ ಉಕ್ಕಡ್ಢನ್ತಿ, ಇತಿ ಅಟ್ಠಾರಸವಸ್ಸೇಸು ಛ ಮಾಸಾ ವಡ್ಢನ್ತಿ, ತತೋ ಉಪೋಸಥವಸೇನ ಪರಿಹೀನೇ ಚತ್ತಾರೋ ಮಾಸೇ ಅಪನೇತ್ವಾ ದ್ವೇ ಮಾಸಾ ಅವಸೇಸಾ ಹೋನ್ತಿ, ತೇ ದ್ವೇ ಮಾಸೇ ಗಹೇತ್ವಾ ವೀಸತಿ ವಸ್ಸಾನಿ ಪರಿಪುಣ್ಣಾನಿ ಹೋನ್ತೀತಿ ನಿಕ್ಕಙ್ಖಾ ಹುತ್ವಾ ನಿಕ್ಖಮನೀಯಪುಣ್ಣಮಾಸಿಂ ಅತಿಕ್ಕಮ್ಮ ಪಾಟಿಪದೇ ಉಪಸಮ್ಪಾದೇನ್ತಿ.

ಏತ್ಥ ಪನ ಯೋ ಪವಾರೇತ್ವಾ ವೀಸತಿವಸ್ಸೋ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ತಂ ಸನ್ಧಾಯ ‘‘ಏಕೂನವೀಸತಿವಸ್ಸ’’ನ್ತಿ ವುತ್ತಂ. ತಸ್ಮಾ ಯೋ ಮಾತುಕುಚ್ಛಿಸ್ಮಿಂ ದ್ವಾದಸ ಮಾಸೇ ವಸಿ, ಸೋ ಏಕವೀಸತಿವಸ್ಸೋ ಹೋತಿ. ಯೋ ಸತ್ತ ಮಾಸೇ ವಸಿ, ಸೋ ಸತ್ತಮಾಸಾಧಿಕವೀಸತಿವಸ್ಸೋ. ಛಮಾಸಜಾತೋ ಪನ ನ ಜೀವತಿ, ಊನವೀಸತಿವಸ್ಸಂ ಪನ ‘‘ಪರಿಪುಣ್ಣವೀಸತಿವಸ್ಸೋ’’ತಿ ಸಞ್ಞಾಯ ಉಪಸಮ್ಪಾದೇನ್ತಸ್ಸ ಅನಾಪತ್ತಿ, ಪುಗ್ಗಲೋ ಪನ ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನೋವ ಹೋತಿ. ಸಚೇ ಪನ ಸೋ ದಸವಸ್ಸಚ್ಚಯೇನ ಅಞ್ಞಂ ಉಪಸಮ್ಪಾದೇತಿ, ತಞ್ಚೇ ಮುಞ್ಚಿತ್ವಾ ಗಣೋ ಪೂರತಿ, ಸೂಪಸಮ್ಪನ್ನೋ. ಸೋಪಿ ¶ ಚ ಯಾವ ನ ಜಾನಾತಿ, ತಾವಸ್ಸ ನೇವ ಸಗ್ಗನ್ತರಾಯೋ ನ ಮೋಕ್ಖನ್ತರಾಯೋ, ಞತ್ವಾ ಪನ ಪುನ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜಿತಬ್ಬಂ.

೧೪೩. ಇತಿ ಇಮೇಹಿ ಪಬ್ಬಜ್ಜಾದೋಸೇಹಿ ವಿರಹಿತೋಪಿ ‘‘ನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅನನುಞ್ಞಾತೋ ಮಾತಾಪಿತೂಹಿ ಪುತ್ತೋ ಪಬ್ಬಾಜೇತಬ್ಬೋ’’ತಿ (ಮಹಾವ. ೧೦೫) ವಚನತೋ ಮಾತಾಪಿತೂಹಿ ಅನನುಞ್ಞಾತೋ ನ ಪಬ್ಬಾಜೇತಬ್ಬೋ. ತತ್ಥ (ಮಹಾವ. ಅಟ್ಠ. ೧೦೫) ಮಾತಾಪಿತೂಹೀತಿ ಜನಕೇ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಂ. ಸಚೇ ದ್ವೇಪಿ ಅತ್ಥಿ, ದ್ವೇಪಿ ಆಪುಚ್ಛಿತಬ್ಬಾ. ಸಚೇ ಪಿತಾ ಮತೋ ಹೋತಿ ಮಾತಾ ವಾ, ಯೋ ಜೀವತಿ, ಸೋ ಆಪುಚ್ಛಿ ತಬ್ಬೋ, ಪಬ್ಬಜಿತಾಪಿ ಆಪುಚ್ಛಿತಬ್ಬಾವ. ಆಪುಚ್ಛನ್ತೇನ ಸಯಂ ವಾ ಗನ್ತ್ವಾ ಆಪುಚ್ಛಿತಬ್ಬಂ, ಅಞ್ಞೋ ವಾ ¶ ಪೇಸೇತಬ್ಬೋ. ಸೋ ಏವ ವಾ ಪೇಸೇತಬ್ಬೋ ‘‘ಗಚ್ಛ ಮಾತಾಪಿತರೋ ಆಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ಏಹೀ’’ತಿ. ಸಚೇ ‘‘ಅನುಞ್ಞಾತೋಮ್ಹೀ’’ತಿ ವದತಿ, ಸದ್ದಹನ್ತೇನ ಪಬ್ಬಾಜೇತಬ್ಬೋ. ಪಿತಾ ಸಯಂ ಪಬ್ಬಜಿತೋ ಪುತ್ತಮ್ಪಿ ಪಬ್ಬಾಜೇತುಕಾಮೋ ಹೋತಿ, ಮಾತರಂ ಆಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ಪಬ್ಬಾಜೇತು. ಮಾತಾ ವಾ ಧೀತರಂ ಪಬ್ಬಾಜೇತುಕಾಮಾ ಪಿತರಂ ಆಪುಚ್ಛಿತ್ವಾವ ಪಬ್ಬಾಜೇತು. ಪಿತಾ ಪುತ್ತದಾರೇನ ಅನತ್ಥಿಕೋ ಪಲಾಯಿ, ಮಾತಾ ‘‘ಇಮಂ ಪಬ್ಬಜೇಥಾ’’ತಿ ಪುತ್ತಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ದೇತಿ, ‘‘ಪಿತಾಸ್ಸ ಕುಹಿ’’ನ್ತಿ ವುತ್ತೇ ‘‘ಚಿತ್ತಕೇಳಿಂ ಕೀಳಿತುಂ ಪಲಾತೋ’’ತಿ ವದತಿ, ತಂ ಪಬ್ಬಾಜೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಮಾತಾ ಕೇನಚಿ ಪುರಿಸೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಪಲಾತಾ ಹೋತಿ, ಪಿತಾ ಪನ ‘‘ಪಬ್ಬಾಜೇಥಾ’’ತಿ ವದತಿ, ಏತ್ಥಾಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ. ಪಿತಾ ವಿಪ್ಪವುತ್ಥೋ ಹೋತಿ, ಮಾತಾ ಪುತ್ತಂ ‘‘ಪಬ್ಬಾಜೇಥಾ’’ತಿ ಅನುಜಾನಾತಿ, ‘‘ಪಿತಾಸ್ಸ ಕುಹಿ’’ನ್ತಿ ವುತ್ತೇ ‘‘ಕಿಂ ತುಮ್ಹಾಕಂ ಪಿತರಾ, ಅಹಂ ಜಾನಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ವದತಿ, ಪಬ್ಬಾಜೇತುಂ ವಟ್ಟತೀತಿ ಕುರುನ್ದಿಯಂ ವುತ್ತಂ.

ಮಾತಾಪಿತರೋ ಮತಾ, ದಾರಕೋ ಚೂಳಮಾತಾದೀನಂ ಸನ್ತಿಕೇ ಸಂವದ್ಧೋ, ತಸ್ಮಿಂ ಪಬ್ಬಾಜಿಯಮಾನೇ ಞಾತಕಾ ಕಲಹಂ ವಾ ಕರೋನ್ತಿ ಖಿಯ್ಯನ್ತಿ ವಾ, ತಸ್ಮಾ ವಿವಾದುಪಚ್ಛೇದನತ್ಥಂ ಆಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ಪಬ್ಬಾಜೇತಬ್ಬೋ, ಅನಾಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ಪಬ್ಬಾಜೇನ್ತಸ್ಸ ಪನ ಆಪತ್ತಿ ನತ್ಥಿ. ದಹರಕಾಲೇ ಗಹೇತ್ವಾ ಪೋಸಕಾ ಮಾತಾಪಿತರೋ ನಾಮ ಹೋನ್ತಿ, ತೇಸುಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ. ಪುತ್ತೋ ಅತ್ತಾನಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಜೀವತಿ, ನ ಮಾತಾಪಿತರೋ. ಸಚೇಪಿ ರಾಜಾ ಹೋತಿ, ಆಪುಚ್ಛಿತ್ವಾವ ಪಬ್ಬಾಜೇತಬ್ಬೋ. ಮಾತಾಪಿತೂಹಿ ಅನುಞ್ಞಾತೋ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ಪುನ ವಿಬ್ಭಮತಿ, ಸಚೇಪಿ ಸತಕ್ಖತ್ತುಂ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ವಿಬ್ಭಮತಿ, ಆಗತಾಗತಕಾಲೇ ಪುನಪ್ಪುನಂ ಆಪುಚ್ಛಿತ್ವಾವ ಪಬ್ಬಾಜೇತಬ್ಬೋ. ಸಚೇಪಿ ಏವಂ ವದನ್ತಿ ‘‘ಅಯಂ ವಿಬ್ಭಮಿತ್ವಾ ಗೇಹಂ ಆಗತೋ, ಅಮ್ಹಾಕಂ ಕಮ್ಮಂ ನ ಕರೋತಿ, ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ತುಮ್ಹಾಕಂ ವತ್ತಂ ನ ಪೂರೇತಿ, ನತ್ಥಿ ಇಮಸ್ಸ ಆಪುಚ್ಛನಕಿಚ್ಚಂ ¶ , ಆಗತಾಗತಂ ನಂ ಪಬ್ಬಾಜೇಯ್ಯಾಥಾ’’ತಿ, ಏವಂ ನಿಸ್ಸಟ್ಠಂ ಪುನ ಅನಾಪುಚ್ಛಾಪಿ ಪಬ್ಬಾಜೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ.

ಯೋಪಿ ದಹರಕಾಲೇಯೇವ ‘‘ಅಯಂ ತುಮ್ಹಾಕಂ ದಿನ್ನೋ, ಯದಾ ಇಚ್ಛಥ, ತದಾ ಪಬ್ಬಾಜೇಯ್ಯಾಥಾ’’ತಿ ಏವಂ ದಿನ್ನೋ ಹೋತಿ, ಸೋಪಿ ಆಗತಾಗತೋ ಪುನ ಅನಾಪುಚ್ಛಿತ್ವಾವ ಪಬ್ಬಾಜೇತಬ್ಬೋ. ಯಂ ಪನ ದಹರಕಾಲೇಯೇವ ‘‘ಇಮಂ, ಭನ್ತೇ, ಪಬ್ಬಾಜೇಯ್ಯಾಥಾ’’ತಿ ಅನುಜಾನಿತ್ವಾ ಪಚ್ಛಾ ವುಡ್ಢಿಪ್ಪತ್ತಕಾಲೇ ನಾನುಜಾನನ್ತಿ, ಅಯಂ ನ ಅನಾಪುಚ್ಛಾ ಪಬ್ಬಾಜೇತಬ್ಬೋ. ಏಕೋ ಮಾತಾಪಿತೂಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಭಣ್ಡಿತ್ವಾ ‘‘ಪಬ್ಬಾಜೇಥ ಮ’’ನ್ತಿ ಆಗಚ್ಛತಿ, ‘‘ಆಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ಏಹೀ’’ತಿ ಚ ವುತ್ತೋ ‘‘ನಾಹಂ ಗಚ್ಛಾಮಿ, ಸಚೇ ಮಂ ನ ಪಬ್ಬಾಜೇಥ, ವಿಹಾರಂ ವಾ ಝಾಪೇಮಿ, ಸತ್ಥೇನ ವಾ ತುಮ್ಹೇ ಪಹರಾಮಿ, ತುಮ್ಹಾಕಂ ಞಾತಕಾನಂ ವಾ ಉಪಟ್ಠಾಕಾನಂ ವಾ ಆರಾಮಚ್ಛೇದನಾದೀಹಿ ಅನತ್ಥಂ ಉಪ್ಪಾದೇಮಿ, ರುಕ್ಖಾ ವಾ ಪತಿತ್ವಾ ಮರಾಮಿ, ಚೋರಮಜ್ಝಂ ವಾ ಪವಿಸಾಮಿ, ದೇಸನ್ತರಂ ವಾ ಗಚ್ಛಾಮೀ’’ತಿ ವದತಿ, ತಂ ತಸ್ಸೇವ ರಕ್ಖಣತ್ಥಾಯ ಪಬ್ಬಾಜೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಸಚೇ ಪನಸ್ಸ ಮಾತಾಪಿತರೋ ಆಗನ್ತ್ವಾ ‘‘ಕಸ್ಮಾ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಪುತ್ತಂ ಪಬ್ಬಾಜಯಿತ್ಥಾ’’ತಿ ವದನ್ತಿ, ತೇಸಂ ತಮತ್ಥಂ ಆರೋಚೇತ್ವಾ ¶ ‘‘ರಕ್ಖಣತ್ಥಾಯ ನಂ ಪಬ್ಬಾಜಯಿಮ್ಹ, ಪಞ್ಞಾಯಥ ತುಮ್ಹೇ ಪುತ್ತೇನಾ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬಾ. ‘‘ರುಕ್ಖಾ ಪತಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಅಭಿರುಹಿತ್ವಾ ಪನ ಹತ್ಥಪಾದೇ ಮುಞ್ಚನ್ತಂ ಪಬ್ಬಾಜೇತುಂ ವಟ್ಟತಿಯೇವ.

ಏಕೋ ವಿದೇಸಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಪಬ್ಬಜ್ಜಂ ಯಾಚತಿ, ಆಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ಚೇ ಗತೋ, ಪಬ್ಬಾಜೇತಬ್ಬೋ. ನೋ ಚೇ, ದಹರಭಿಕ್ಖುಂ ಪೇಸೇತ್ವಾ ಆಪುಚ್ಛಾಪೇತ್ವಾ ಪಬ್ಬಾಜೇತಬ್ಬೋ. ಅತಿದೂರಞ್ಚೇ ಹೋತಿ, ಪಬ್ಬಾಜೇತ್ವಾಪಿ ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಪೇಸೇತ್ವಾ ದಸ್ಸೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಕುರುನ್ದಿಯಂ ಪನ ವುತ್ತಂ ‘‘ಸಚೇ ದೂರಂ ಹೋತಿ, ಮಗ್ಗೋ ಚ ಮಹಾಕನ್ತಾರೋ, ‘ಗನ್ತ್ವಾ ಆಪುಚ್ಛಿಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ ಪಬ್ಬಾಜೇತುಂ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ. ಸಚೇ ಪನ ಮಾತಾಪಿತೂನಂ ಬಹೂ ಪುತ್ತಾ ಹೋನ್ತಿ, ಏವಞ್ಚ ವದನ್ತಿ ‘‘ಭನ್ತೇ, ಏತೇಸಂ ದಾರಕಾನಂ ಯಂ ಇಚ್ಛಥ, ತಂ ಪಬ್ಬಾಜೇಯ್ಯಾಥಾ’’ತಿ, ದಾರಕೇ ವೀಮಂಸಿತ್ವಾ ಯಂ ಇಚ್ಛತಿ, ಸೋ ಪಬ್ಬಾಜೇತಬ್ಬೋ. ಸಚೇಪಿ ಸಕಲೇನ ಕುಲೇನ ವಾ ಗಾಮೇನ ವಾ ಅನುಞ್ಞಾತೋ ಹೋತಿ ‘‘ಭನ್ತೇ, ಇಮಸ್ಮಿಂ ಕುಲೇ ವಾ ಗಾಮೇ ವಾ ಯಂ ಇಚ್ಛಥ, ತಂ ಪಬ್ಬಾಜೇಯ್ಯಾಥಾ’’ತಿ, ಯಂ ಇಚ್ಛತಿ, ಸೋ ಪಬ್ಬಾಜೇತಬ್ಬೋತಿ.

೧೪೪. ಏವಂ (ಮಹಾವ. ಅಟ್ಠ. ೩೪) ಪಬ್ಬಜ್ಜಾದೋಸವಿರಹಿತಂ ಮಾತಾಪಿತೂಹಿ ಅನುಞ್ಞಾತಂ ಪಬ್ಬಾಜೇನ್ತೇನಪಿ ಚ ಸಚೇ ಅಚ್ಛಿನ್ನಕೇಸೋ ಹೋತಿ, ಏಕಸೀಮಾಯಞ್ಚ ಅಞ್ಞೇಪಿ ಭಿಕ್ಖೂ ¶ ಅತ್ಥಿ, ಕೇಸಚ್ಛೇದನತ್ಥಾಯ ಭಣ್ಡುಕಮ್ಮಂ ಆಪುಚ್ಛಿತಬ್ಬಂ. ತತ್ರಾಯಂ ಆಪುಚ್ಛನವಿಧಿ (ಮಹಾವ. ಅಟ್ಠ. ೯೮) – ಸೀಮಾಪರಿಯಾಪನ್ನೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಸನ್ನಿಪಾತೇತ್ವಾ ಪಬ್ಬಜ್ಜಾಪೇಕ್ಖಂ ತತ್ಥ ನೇತ್ವಾ ‘‘ಸಙ್ಘಂ, ಭನ್ತೇ, ಇಮಸ್ಸ ದಾರಕಸ್ಸ ಭಣ್ಡುಕಮ್ಮಂ ಆಪುಚ್ಛಾಮೀ’’ತಿ ತಿಕ್ಖತ್ತುಂ ವಾ ದ್ವಿಕ್ಖತ್ತುಂ ವಾ ಸಕಿಂ ವಾ ವತ್ತಬ್ಬಂ. ಏತ್ಥ ಚ ‘‘ಇಮಸ್ಸ ದಾರಕಸ್ಸ ಭಣ್ಡುಕಮ್ಮಂ ಆಪುಚ್ಛಾಮೀ’’ತಿಪಿ ‘‘ಇಮಸ್ಸ ಸಮಣಕರಣಂ ಆಪುಚ್ಛಾಮೀ’’ತಿಪಿ ‘‘ಅಯಂ ಸಮಣೋ ಹೋತುಕಾಮೋ’’ತಿಪಿ ‘‘ಅಯಂ ಪಬ್ಬಜಿತುಕಾಮೋ’’ತಿಪಿ ವತ್ತುಂ ವಟ್ಟತಿಯೇವ. ಸಚೇ ಸಭಾಗಟ್ಠಾನಂ ಹೋತಿ, ದಸ ವಾ ವೀಸತಿ ವಾ ತಿಂಸಂ ವಾ ಭಿಕ್ಖೂ ವಸನ್ತೀತಿ ಪರಿಚ್ಛೇದೋ ಪಞ್ಞಾಯತಿ, ತೇಸಂ ಠಿತೋಕಾಸಂ ವಾ ನಿಸಿನ್ನೋಕಾಸಂ ವಾ ಗನ್ತ್ವಾಪಿ ಪುರಿಮನಯೇನೇವ ಆಪುಚ್ಛಿತಬ್ಬಂ. ಪಬ್ಬಜ್ಜಾಪೇಕ್ಖಂ ವಿನಾವ ದಹರಭಿಕ್ಖೂ ವಾ ಸಾಮಣೇರೇ ವಾ ಪೇಸೇತ್ವಾಪಿ ‘‘ಏಕೋ, ಭನ್ತೇ, ಪಬ್ಬಜ್ಜಾಪೇಕ್ಖೋ ಅತ್ಥಿ, ತಸ್ಸ ಭಣ್ಡುಕಮ್ಮಂ ಆಪುಚ್ಛಾಮಾ’’ತಿಆದಿನಾ ನಯೇನ ಆಪುಚ್ಛಾಪೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಸಚೇ ಕೇಚಿ ಭಿಕ್ಖೂ ಸೇನಾಸನಂ ವಾ ಗುಮ್ಬಾದೀನಿ ವಾ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ನಿದ್ದಾಯನ್ತಿ ವಾ ಸಮಣಧಮ್ಮಂ ವಾ ಕರೋನ್ತಿ, ಆಪುಚ್ಛಕಾ ಚ ಪರಿಯೇಸನ್ತಾಪಿ ಅದಿಸ್ವಾ ‘‘ಸಬ್ಬೇ ಆಪುಚ್ಛಿತಾ ಅಮ್ಹೇಹೀ’’ತಿ ಸಞ್ಞಿನೋ ಹೋನ್ತಿ, ಪಬ್ಬಜ್ಜಾ ನಾಮ ಲಹುಕಕಮ್ಮಂ, ತಸ್ಮಾ ಪಬ್ಬಜಿತೋ ಸುಪಬ್ಬಜಿತೋ, ಪಬ್ಬಾಜೇನ್ತಸ್ಸಪಿ ಅನಾಪತ್ತಿ.

ಸಚೇ ಪನ ವಿಹಾರೋ ಮಹಾ ಹೋತಿ ಅನೇಕಭಿಕ್ಖುಸಹಸ್ಸಾವಾಸೋ, ಸಬ್ಬೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಸನ್ನಿಪಾತಾಪೇತುಮ್ಪಿ ದುಕ್ಕರಂ, ಪಗೇವ ಪಟಿಪಾಟಿಯಾ ಆಪುಚ್ಛಿತುಂ, ಖಣ್ಡಸೀಮಾಯ ವಾ ಠತ್ವಾ ನದೀಸಮುದ್ದಾದೀನಿ ವಾ ಗನ್ತ್ವಾ ಪಬ್ಬಾಜೇತಬ್ಬೋ. ಯೋ ಪನ ನವಮುಣ್ಡೋ ವಾ ಹೋತಿ ವಿಬ್ಭನ್ತಕೋ ವಾ ನಿಗಣ್ಠಾದೀಸು ¶ ಅಞ್ಞತರೋ ವಾ ದ್ವಙ್ಗುಲಕೇಸೋ ವಾ ಊನದ್ವಙ್ಗುಲಕೇಸೋ ವಾ, ತಸ್ಸ ಕೇಸಚ್ಛೇದನಕಿಚ್ಚಂ ನತ್ಥಿ, ತಸ್ಮಾ ಭಣ್ಡುಕಮ್ಮಂ ಅನಾಪುಚ್ಛಿತ್ವಾಪಿ ತಾದಿಸಂ ಪಬ್ಬಾಜೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ದ್ವಙ್ಗುಲಾತಿರಿತ್ತಕೇಸೋ ಪನ ಯೋ ಹೋತಿ ಅನ್ತಮಸೋ ಏಕಸಿಖಾಮತ್ತಧರೋಪಿ, ಸೋ ಭಣ್ಡುಕಮ್ಮಂ ಆಪುಚ್ಛಿತ್ವಾವ ಪಬ್ಬಾಜೇತಬ್ಬೋ.

೧೪೫. ಏವಂ ಆಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ಪಬ್ಬಾಜೇನ್ತೇನ ಚ ಪರಿಪುಣ್ಣಪತ್ತಚೀವರೋವ ಪಬ್ಬಾಜೇತಬ್ಬೋ. ಸಚೇ ತಸ್ಸ ನತ್ಥಿ, ಯಾಚಿತಕೇನಪಿ ಪತ್ತಚೀವರೇನ ಪಬ್ಬಾಜೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ, ಸಭಾಗಟ್ಠಾನೇ ವಿಸ್ಸಾಸೇನ ಗಹೇತ್ವಾಪಿ ಪಬ್ಬಾಜೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಸಚೇ (ಮಹಾವ. ಅಟ್ಠ. ೧೧೮) ಪನ ಅಪಕ್ಕಂ ಪತ್ತಂ ಚೀವರೂಪಗಾನಿ ಚ ವತ್ಥಾನಿ ಗಹೇತ್ವಾ ಆಗತೋ ಹೋತಿ, ಯಾವ ಪತ್ತೋ ಪಚ್ಚತಿ, ಚೀವರಾನಿ ಚ ಕರೀಯನ್ತಿ, ತಾವ ವಿಹಾರೇ ವಸನ್ತಸ್ಸ ಅನಾಮಟ್ಠಪಿಣ್ಡಪಾತಂ ದಾತುಂ ವಟ್ಟತಿ, ಥಾಲಕೇಸು ಭುಞ್ಜಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಪುರೇಭತ್ತಂ ಸಾಮಣೇರಭಾಗಸಮಕೋ ¶ ಆಮಿಸಭಾಗೋ ದಾತುಂ ವಟ್ಟತಿ, ಸೇನಾಸನಗ್ಗಾಹೋ ಪನ ಸಲಾಕಭತ್ತಉದ್ದೇಸಭತ್ತನಿಮನ್ತನಾದೀನಿ ಚ ನ ವಟ್ಟನ್ತಿ. ಪಚ್ಛಾಭತ್ತಮ್ಪಿ ಸಾಮಣೇರಭಾಗಸಮೋ ತೇಲತಣ್ಡುಲಮಧುಫಾಣಿತಾದಿಭೇಸಜ್ಜಭಾಗೋ ವಟ್ಟತಿ. ಸಚೇ ಗಿಲಾನೋ ಹೋತಿ, ಭೇಸಜ್ಜಮಸ್ಸ ಕಾತುಂ ವಟ್ಟತಿ, ಸಾಮಣೇರಸ್ಸ ವಿಯ ಸಬ್ಬಂ ಪಟಿಜಗ್ಗನಕಮ್ಮಂ. ಉಪಸಮ್ಪದಾಪೇಕ್ಖಂ ಪನ ಯಾಚಿತಕೇನ ಪತ್ತಚೀವರೇನ ಉಪಸಮ್ಪಾದೇತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ. ‘‘ನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಯಾಚಿತಕೇನ ಪತ್ತಚೀವರೇನ ಉಪಸಮ್ಪಾದೇತಬ್ಬೋ, ಯೋ ಉಪಸಮ್ಪಾದೇಯ್ಯ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಮಹಾವ. ೧೧೮) ವುತ್ತಂ. ತಸ್ಮಾ ಸೋ ಪರಿಪುಣ್ಣಪತ್ತಚೀವರೋಯೇವ ಉಪಸಮ್ಪಾದೇತಬ್ಬೋ. ಸಚೇ ತಸ್ಸ ನತ್ಥಿ, ಆಚರಿಯುಪಜ್ಝಾಯಾ ಚಸ್ಸ ದಾತುಕಾಮಾ ಹೋನ್ತಿ, ಅಞ್ಞೇ ವಾ ಭಿಕ್ಖೂ ನಿರಪೇಕ್ಖೇಹಿ ನಿಸ್ಸಜ್ಜಿತ್ವಾ ಅಧಿಟ್ಠಾನುಪಗಂ ಪತ್ತಚೀವರಂ ದಾತಬ್ಬಂ. ಯಾಚಿತಕೇನ ಪನ ಪತ್ತೇನ ವಾ ಚೀವರೇನ ವಾ ಉಪಸಮ್ಪಾದೇನ್ತಸ್ಸೇವ ಆಪತ್ತಿ ಹೋತಿ, ಕಮ್ಮಂ ಪನ ನ ಕುಪ್ಪತಿ.

೧೪೬. ಪರಿಪುಣ್ಣಪತ್ತಚೀವರಂ (ಮಹಾವ. ಅಟ್ಠ. ೩೪) ಪಬ್ಬಾಜೇನ್ತೇನಪಿ ಸಚೇ ಓಕಾಸೋ ಹೋತಿ, ಸಯಂ ಪಬ್ಬಾಜೇತಬ್ಬೋ. ಸಚೇ ಉದ್ದೇಸಪರಿಪುಚ್ಛಾದೀಹಿ ಬ್ಯಾವಟೋ ಹೋತಿ, ಓಕಾಸಂ ನ ಲಭತಿ, ಏಕೋ ದಹರಭಿಕ್ಖು ವತ್ತಬ್ಬೋ ‘‘ಏತಂ ಪಬ್ಬಾಜೇಹೀ’’ತಿ. ಅವುತ್ತೋಪಿ ಚೇ ದಹರಭಿಕ್ಖು ಉಪಜ್ಝಾಯಂ ಉದ್ದಿಸ್ಸ ಪಬ್ಬಾಜೇತಿ, ವಟ್ಟತಿ. ಸಚೇ ದಹರಭಿಕ್ಖು ನತ್ಥಿ, ಸಾಮಣೇರೋಪಿ ವತ್ತಬ್ಬೋ ‘‘ಏತಂ ಖಣ್ಡಸೀಮಂ ನೇತ್ವಾ ಪಬ್ಬಾಜೇತ್ವಾ ಕಾಸಾಯಾನಿ ಅಚ್ಛಾದೇತ್ವಾ ಏಹೀ’’ತಿ. ಸರಣಾನಿ ಪನ ಸಯಂ ದಾತಬ್ಬಾನಿ. ಏವಂ ಭಿಕ್ಖುನಾವ ಪಬ್ಬಾಜಿತೋ ಹೋತಿ. ಪುರಿಸಞ್ಹಿ ಭಿಕ್ಖುತೋ ಅಞ್ಞೋ ಪಬ್ಬಾಜೇತುಂ ನ ಲಭತಿ, ಮಾತುಗಾಮಂ ಭಿಕ್ಖುನೀತೋ ಅಞ್ಞೋ, ಸಾಮಣೇರೋ ಪನ ಸಾಮಣೇರೀ ವಾ ಆಣತ್ತಿಯಾ ಕಾಸಾಯಾನಿ ದಾತುಂ ಲಭನ್ತಿ, ಕೇಸೋರೋಪನಂ ಯೇನ ಕೇನಚಿ ಕತಂ ಸುಕತಂ.

ಸಚೇ ಪನ ಭಬ್ಬರೂಪೋ ಹೋತಿ ಸಹೇತುಕೋ ಞಾತೋ ಯಸಸ್ಸೀ ಕುಲಪುತ್ತೋ, ಓಕಾಸಂ ಕತ್ವಾಪಿ ಸಯಮೇವ ಪಬ್ಬಾಜೇತಬ್ಬೋ, ‘‘ಮತ್ತಿಕಾಮುಟ್ಠಿಂ ಗಹೇತ್ವಾ ನಹಾಯಿತ್ವಾ ಆಗಚ್ಛಾಹೀ’’ತಿ ಚ ನ ಪನ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇತಬ್ಬೋ ¶ . ಪಬ್ಬಜಿತುಕಾಮಾನಞ್ಹಿ ಪಠಮಂ ಬಲವಉಸ್ಸಾಹೋ ಹೋತಿ, ಪಚ್ಛಾ ಪನ ಕಾಸಾಯಾನಿ ಚ ಕೇಸಹರಣಸತ್ಥಕಞ್ಚ ದಿಸ್ವಾ ಉತ್ರಸನ್ತಿ, ಏತ್ತೋಯೇವ ಪಲಾಯನ್ತಿ, ತಸ್ಮಾ ಸಯಮೇವ ನಹಾನತಿತ್ಥಂ ನೇತ್ವಾ ಸಚೇ ನಾತಿದಹರೋ, ‘‘ನಹಾಹೀ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬೋ, ಕೇಸಾ ಪನಸ್ಸ ಸಯಮೇವ ಮತ್ತಿಕಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಧೋವಿತಬ್ಬಾ ¶ . ದಹರಕುಮಾರಕೋ ಪನ ಸಯಂ ಉದಕಂ ಓತರಿತ್ವಾ ಗೋಮಯಮತ್ತಿಕಾಹಿ ಘಂಸಿತ್ವಾ ನಹಾಪೇತಬ್ಬೋ. ಸಚೇಪಿಸ್ಸ ಕಚ್ಛು ವಾ ಪಿಳಕಾ ವಾ ಹೋನ್ತಿ, ಯಥಾ ಮಾತಾ ಪುತ್ತಂ ನ ಜಿಗುಚ್ಛತಿ, ಏವಮೇವಂ ಅಜಿಗುಚ್ಛನ್ತೇನ ಸಾಧುಕಂ ಹತ್ಥಪಾದತೋ ಚ ಸೀಸತೋ ಚ ಪಟ್ಠಾಯ ಘಂಸಿತ್ವಾ ಘಂಸಿತ್ವಾ ನಹಾಪೇತಬ್ಬೋ. ಕಸ್ಮಾ? ಏತ್ತಕೇನ ಹಿ ಉಪಕಾರೇನ ಕುಲಪುತ್ತಾ ಆಚರಿಯುಪಜ್ಝಾಯೇಸು ಚ ಸಾಸನೇ ಚ ಬಲವಸಿನೇಹಾ ತಿಬ್ಬಗಾರವಾ ಅನಿವತ್ತಿಧಮ್ಮಾ ಹೋನ್ತಿ, ಉಪ್ಪನ್ನಂ ಅನಭಿರತಿಂ ವಿನೋದೇತ್ವಾ ಥೇರಭಾವಂ ಪಾಪುಣನ್ತಿ, ಕತಞ್ಞುಕತವೇದಿನೋ ಹೋನ್ತಿ.

ಏವಂ ನಹಾಪನಕಾಲೇ ಪನ ಕೇಸಮಸ್ಸುಂ ಓರೋಪನಕಾಲೇ ವಾ ‘‘ತ್ವಂ ಞಾತೋ ಯಸಸ್ಸೀ, ಇದಾನಿ ಮಯಂ ತಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಪಚ್ಚಯೇಹಿ ನ ಕಿಲಮಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ನ ವತ್ತಬ್ಬೋ, ಅಞ್ಞಾಪಿ ಅನಿಯ್ಯಾನಿಕಕಥಾ ನ ವತ್ತಬ್ಬಾ, ಅಥ ಖ್ವಸ್ಸ ‘‘ಆವುಸೋ, ಸುಟ್ಠು ಉಪಧಾರೇಹಿ, ಸತಿಂ ಉಪಟ್ಠಾಪೇಹೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ತಚಪಞ್ಚಕಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಂ ಆಚಿಕ್ಖಿತಬ್ಬಂ. ಆಚಿಕ್ಖನ್ತೇನ ಚ ವಣ್ಣಸಣ್ಠಾನಗನ್ಧಾಸಯೋಕಾಸವಸೇನ ಅಸುಚಿಜೇಗುಚ್ಛಪಟಿಕ್ಕೂಲಭಾವಂ ನಿಜ್ಜೀವನಿಸ್ಸತ್ತಭಾವಂ ವಾ ಪಾಕಟಂ ಕರೋನ್ತೇನ ಆಚಿಕ್ಖಿತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ಹಿ ಸೋ ಪುಬ್ಬೇ ಮದ್ದಿತಸಙ್ಖಾರೋ ಹೋತಿ ಭಾವಿತಭಾವನೋ ಕಣ್ಟಕವೇಧಾಪೇಕ್ಖೋ ವಿಯ ಪರಿಪಕ್ಕಗಣ್ಡೋ ಸೂರಿಯುಗ್ಗಮನಾಪೇಕ್ಖಂ ವಿಯ ಚ ಪರಿಣತಪದುಮಂ, ಅಥಸ್ಸ ಆರದ್ಧಮತ್ತೇ ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಂ ಮನಸಿಕಾರೇ ಇನ್ದಾಸನಿ ವಿಯ ಪಬ್ಬತೇ ಕಿಲೇಸಪಬ್ಬತೇ ಚುಣ್ಣಯಮಾನಂಯೇವ ಞಾಣಂ ಪವತ್ತತಿ, ಖುರಗ್ಗೇಯೇವ ಅರಹತ್ತಂ ಪಾಪುಣಾತಿ. ಯೇ ಹಿ ಕೇಚಿ ಖುರಗ್ಗೇ ಅರಹತ್ತಂ ಪತ್ತಾ, ಸಬ್ಬೇ ತೇ ಏವರೂಪಂ ಸವನಂ ಲಭಿತ್ವಾ ಕಲ್ಯಾಣಮಿತ್ತೇನ ಆಚರಿಯೇನ ದಿನ್ನನಯಂ ನಿಸ್ಸಾಯ, ನೋ ಅನಿಸ್ಸಾಯ. ತಸ್ಮಾಸ್ಸ ಆದಿತೋವ ಏವರೂಪೀ ಕಥಾ ಕಥೇತಬ್ಬಾತಿ.

ಕೇಸೇಸು ಪನ ಓರೋಪಿತೇಸು ಹಲಿದ್ದಿಚುಣ್ಣೇನ ವಾ ಗನ್ಧಚುಣ್ಣೇನ ವಾ ಸೀಸಞ್ಚ ಸರೀರಞ್ಚ ಉಬ್ಬಟ್ಟೇತ್ವಾ ಗಿಹಿಗನ್ಧಂ ಅಪನೇತ್ವಾ ಕಾಸಾಯಾನಿ ತಿಕ್ಖತ್ತುಂ ವಾ ದ್ವಿಕ್ಖತ್ತುಂ ವಾ ಸಕಿಂ ವಾ ಪಟಿಗ್ಗಾಹಾಪೇತಬ್ಬೋ. ಅಥಾಪಿಸ್ಸ ಹತ್ಥೇ ಅದತ್ವಾ ಆಚರಿಯೋ ವಾ ಉಪಜ್ಝಾಯೋ ವಾ ಸಯಮೇವ ಅಚ್ಛಾದೇತಿ, ವಟ್ಟತಿ. ಸಚೇ ಅಞ್ಞಂ ದಹರಂ ವಾ ಸಾಮಣೇರಂ ವಾ ಉಪಾಸಕಂ ವಾ ಆಣಾಪೇತಿ ‘‘ಆವುಸೋ, ಏತಾನಿ ಕಾಸಾಯಾನಿ ಗಹೇತ್ವಾ ಏತಂ ಅಚ್ಛಾದೇಹೀ’’ತಿ, ತಞ್ಞೇವ ವಾ ಆಣಾಪೇತಿ ‘‘ಏತಾನಿ ಗಹೇತ್ವಾ ಅಚ್ಛಾದೇಹೀ’’ತಿ, ಸಬ್ಬಂ ತಂ ವಟ್ಟತಿ, ಸಬ್ಬಂ ತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾವ ದಿನ್ನಂ ಹೋತಿ. ಯಂ ಪನ ನಿವಾಸನಂ ವಾ ಪಾರುಪನಂ ¶ ವಾ ಅನಾಣತ್ತಿಯಾ ನಿವಾಸೇತಿ ವಾ ಪಾರುಪತಿ ವಾ, ತಂ ಅಪನೇತ್ವಾ ಪುನ ದಾತಬ್ಬಂ. ಭಿಕ್ಖುನಾ ¶ ಹಿ ಸಹತ್ಥೇನ ವಾ ಆಣತ್ತಿಯಾ ವಾ ದಿನ್ನಮೇವ ಕಾಸಾಯಂ ವಟ್ಟತಿ, ಅದಿನ್ನಂ ನ ವಟ್ಟತಿ. ಸಚೇಪಿ ತಸ್ಸೇವ ಸನ್ತಕಂ ಹೋತಿ, ಕೋ ಪನ ವಾದೋ ಉಪಜ್ಝಾಯಮೂಲಕೇ.

೧೪೭. ಏವಂ ಪನ ದಿನ್ನಾನಿ ಕಾಸಾಯಾನಿ ಅಚ್ಛಾದಾಪೇತ್ವಾ ಏಕಂಸಂ ಉತ್ತರಾಸಙ್ಗಂ ಕಾರಾಪೇತ್ವಾ ಯೇ ತತ್ಥ ಸನ್ನಿಪತಿತಾ ಭಿಕ್ಖೂ, ತೇಸಂ ಪಾದೇ ವನ್ದಾಪೇತ್ವಾ ಅಥ ಸರಣಗಹಣತ್ಥಂ ಉಕ್ಕುಟಿಕಂ ನಿಸೀದಾಪೇತ್ವಾ ಅಞ್ಜಲಿಂ ಪಗ್ಗಣ್ಹಾಪೇತ್ವಾ ‘‘ಏವಂ ವದೇಹೀ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬೋ, ‘‘ಯಮಹಂ ವದಾಮಿ, ತಂ ವದೇಹೀ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬೋ. ಅಥಸ್ಸ ಉಪಜ್ಝಾಯೇನ ವಾ ಆಚರಿಯೇನ ವಾ ‘‘ಬುದ್ಧಂ ಸರಣಂ ಗಚ್ಛಾಮೀ’’ತಿಆದಿನಾ ನಯೇನ ಸರಣಾನಿ ದಾತಬ್ಬಾನಿ ಯಥಾವುತ್ತಪಟಿಪಾಟಿಯಾವ, ನ ಉಪ್ಪಟಿಪಾಟಿಯಾ. ಸಚೇ ಹಿ ಏಕಪದಮ್ಪಿ ಏಕಕ್ಖರಮ್ಪಿ ಉಪ್ಪಟಿಪಾಟಿಯಾ ದೇತಿ, ಬುದ್ಧಂ ಸರಣಂಯೇವ ವಾ ತಿಕ್ಖತ್ತುಂ ದತ್ವಾ ಪುನ ಇತರೇಸು ಏಕೇಕಂ ತಿಕ್ಖತ್ತುಂ ದೇತಿ, ಅದಿನ್ನಾನಿ ಹೋನ್ತಿ ಸರಣಾನಿ.

ಇಮಞ್ಚ ಪನ ಸರಣಗಮನುಪಸಮ್ಪದಂ ಪಟಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಅನುಞ್ಞಾತಉಪಸಮ್ಪದಾ ಏಕತೋಸುದ್ಧಿಯಾ ವಟ್ಟತಿ, ಸಾಮಣೇರಪಬ್ಬಜ್ಜಾ ಪನ ಉಭತೋಸುದ್ಧಿಯಾವ ವಟ್ಟತಿ, ನೋ ಏಕತೋಸುದ್ಧಿಯಾ. ತಸ್ಮಾ ಉಪಸಮ್ಪದಾಯ ಸಚೇ ಆಚರಿಯೋ ಞತ್ತಿದೋಸಞ್ಚೇವ ಕಮ್ಮವಾಚಾದೋಸಞ್ಚ ವಜ್ಜೇತ್ವಾ ಕಮ್ಮಂ ಕರೋತಿ, ಸುಕತಂ ಹೋತಿ. ಪಬ್ಬಜ್ಜಾಯ ಪನ ಇಮಾನಿ ತೀಣಿ ಸರಣಾನಿ ಬು-ಕಾರ ಧ-ಕಾರಾದೀನಂ ಬ್ಯಞ್ಜನಾನಂ ಠಾನಕರಣಸಮ್ಪದಂ ಅಹಾಪೇನ್ತೇನ ಆಚರಿಯೇನಪಿ ಅನ್ತೇವಾಸಿಕೇನಪಿ ವತ್ತಬ್ಬಾನಿ. ಸಚೇ ಆಚರಿಯೋ ವತ್ತುಂ ಸಕ್ಕೋತಿ, ಅನ್ತೇವಾಸಿಕೋ ನ ಸಕ್ಕೋತಿ, ಅನ್ತೇವಾಸಿಕೋ ವಾ ಸಕ್ಕೋತಿ, ಆಚರಿಯೋ ನ ಸಕ್ಕೋತಿ, ಉಭೋಪಿ ವಾ ನ ಸಕ್ಕೋನ್ತಿ, ನ ವಟ್ಟತಿ. ಸಚೇ ಪನ ಉಭೋಪಿ ಸಕ್ಕೋನ್ತಿ, ವಟ್ಟತಿ. ಇಮಾನಿ ಚ ಪನ ದದಮಾನೇನ ‘‘ಬುದ್ಧಂ ಸರಣಂ ಗಚ್ಛಾಮೀ’’ತಿ ಏವಂ ಏಕಸಮ್ಬನ್ಧಾನಿ ಅನುನಾಸಿಕನ್ತಾನಿ ವಾ ಕತ್ವಾ ದಾತಬ್ಬಾನಿ, ‘‘ಬುದ್ಧಮ ಸರಣಮ ಗಚ್ಛಾಮೀ’’ತಿ ಏವಂ ವಿಚ್ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ಮಕಾರನ್ತಾನಿ ವಾ ಕತ್ವಾ ದಾತಬ್ಬಾನಿ. ಅನ್ಧಕಟ್ಠಕಥಾಯಂ ‘‘ನಾಮಂ ಸಾವೇತ್ವಾ ‘ಅಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಬುದ್ಧರಕ್ಖಿತೋ ಯಾವಜೀವಂ ಬುದ್ಧಂ ಸರಣಂ ಗಚ್ಛಾಮೀ’’ತಿ ವುತ್ತಂ, ತಂ ಏಕಟ್ಠಕಥಾಯಮ್ಪಿ ನತ್ಥಿ, ಪಾಳಿಯಮ್ಪಿ ನ ವುತ್ತಂ, ತೇಸಂ ರುಚಿಮತ್ತಮೇವ, ತಸ್ಮಾ ನ ಗಹೇತಬ್ಬಂ. ನ ಹಿ ತಥಾ ಅವದನ್ತಸ್ಸ ಸರಣಂ ಕುಪ್ಪತಿ. ಏತ್ತಾವತಾ ಚ ಸಾಮಣೇರಭೂಮಿಯಂ ಪತಿಟ್ಠಿತೋ ಹೋತಿ.

೧೪೮. ಸಚೇ ಪನೇಸ ಗತಿಮಾ ಹೋತಿ ಪಣ್ಡಿತಜಾತಿಕೋ, ಅಥಸ್ಸ ತಸ್ಮಿಂಯೇವ ಠಾನೇ ಸಿಕ್ಖಾಪದಾನಿ ಉದ್ದಿಸಿತಬ್ಬಾನಿ. ಕಥಂ? ಯಥಾ ಭಗವತಾ ಉದ್ದಿಟ್ಠಾನಿ. ವುತ್ತಞ್ಹೇತಂ –

‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ ¶ , ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸಾಮಣೇರಾನಂ ದಸ ಸಿಕ್ಖಾಪದಾನಿ, ತೇಸು ಚ ಸಾಮಣೇರೇಹಿ ಸಿಕ್ಖಿತುಂ. ಪಾಣಾತಿಪಾತಾ ವೇರಮಣಿ, ಅದಿನ್ನಾದಾನಾ ವೇರಮಣಿ, ಅಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಾ ವೇರಮಣಿ, ಮುಸಾವಾದಾ ¶ ವೇರಮಣಿ, ಸುರಾಮೇರಯಮಜ್ಜಪಮಾದಟ್ಠಾನಾ ವೇರಮಣಿ, ವಿಕಾಲಭೋಜನಾ ವೇರಮಣಿ, ನಚ್ಚಗೀತವಾದಿತ ವಿಸೂಕದಸ್ಸನಾ ವೇರಮಣಿ, ಮಾಲಾಗನ್ಧ ವಿಲೇಪನ ಧಾರಣ ಮಣ್ಡನ ವಿಭೂಸನಟ್ಠಾನಾ ವೇರಮಣಿ, ಉಚ್ಚಾಸಯನಮಹಾಸಯನಾ ವೇರಮಣಿ, ಜಾತರೂಪರಜತಪಟಿಗ್ಗಹಣಾ ವೇರಮಣೀ’’ತಿ (ಮಹಾವ. ೧೦೬).

ಅನ್ಧಕಟ್ಠಕಥಾಯಂ ಪನ ‘‘ಅಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಇತ್ಥನ್ನಾಮೋ ಯಾವಜೀವಂ ಪಾಣಾತಿಪಾತಾ ವೇರಮಣಿಸಿಕ್ಖಾಪದಂ ಸಮಾದಿಯಾಮೀ’’ತಿ ಏವಂ ಸರಣದಾನಂ ವಿಯ ಸಿಕ್ಖಾಪದದಾನಮ್ಪಿ ವುತ್ತಂ, ತಂ ನೇವ ಪಾಳಿಯಂ, ನ ಅಟ್ಠಕಥಾಸು ಅತ್ಥಿ, ತಸ್ಮಾ ಯಥಾಪಾಳಿಯಾವ ಉದ್ದಿಸಿತಬ್ಬಾನಿ. ಪಬ್ಬಜ್ಜಾ ಹಿ ಸರಣಗಮನೇಹೇವ ಸಿದ್ಧಾ, ಸಿಕ್ಖಾಪದಾನಿ ಪನ ಕೇವಲಂ ಸಿಕ್ಖಾಪದಪೂರಣತ್ಥಂ ಜಾನಿತಬ್ಬಾನಿ, ತಸ್ಮಾ ಪಾಳಿಯಾ ಆಗತನಯೇನೇವ ಉಗ್ಗಹೇತುಂ ಅಸಕ್ಕೋನ್ತಸ್ಸ ಯಾಯ ಕಾಯಚಿ ಭಾಸಾಯ ಅತ್ಥವಸೇನಪಿ ಆಚಿಕ್ಖಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಯಾವ ಪನ ಅತ್ತನಾ ಸಿಕ್ಖಿತಬ್ಬಸಿಕ್ಖಾಪದಾನಿ ನ ಜಾನಾತಿ, ಸಙ್ಘಾಟಿಪತ್ತಚೀವರಧಾರಣಟ್ಠಾನನಿಸಜ್ಜಾದೀಸು ಪಾನಭೋಜನಾದಿವಿಧಿಮ್ಹಿ ಚ ನ ಕುಸಲೋ ಹೋತಿ, ತಾವ ಭೋಜನಸಾಲಂ ವಾ ಸಲಾಕಭಾಜನಟ್ಠಾನಂ ವಾ ಅಞ್ಞಂ ವಾ ತಥಾರೂಪಟ್ಠಾನಂ ನ ಪೇಸೇತಬ್ಬೋ, ಸನ್ತಿಕಾವಚರೋಯೇವ ಕಾತಬ್ಬೋ, ಬಾಲದಾರಕೋ ವಿಯ ಪಟಿಪಜ್ಜಿತಬ್ಬೋ, ಸಬ್ಬಮಸ್ಸ ಕಪ್ಪಿಯಾಕಪ್ಪಿಯಂ ಆಚಿಕ್ಖಿತಬ್ಬಂ, ನಿವಾಸನಪಾರುಪನಾದೀಸು ಅಭಿಸಮಾಚಾರಿಕೇಸು ವಿನೇತಬ್ಬೋ. ತೇನಪಿ –

‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ದಸಹಙ್ಗೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತಂ ಸಾಮಣೇರಂ ನಾಸೇತುಂ. ಪಾಣಾತಿಪಾತೀ ಹೋತಿ, ಅದಿನ್ನಾದಾಯೀ ಹೋತಿ, ಅಬ್ರಹ್ಮಚಾರೀ ಹೋತಿ, ಮುಸಾವಾದೀ ಹೋತಿ, ಮಜ್ಜಪಾಯೀ ಹೋತಿ, ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಅವಣ್ಣಂ ಭಾಸತಿ, ಧಮ್ಮಸ್ಸ ಅವಣ್ಣಂ ಭಾಸತಿ, ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಅವಣ್ಣಂ ಭಾಸತಿ, ಮಿಚ್ಛಾದಿಟ್ಠಿಕೋ ಹೋತಿ, ಭಿಕ್ಖುನೀದೂಸಕೋ ಹೋತೀ’’ತಿ (ಮಹಾವ. ೧೦೮) –

ಏವಂ ವುತ್ತಾನಿ ದಸ ನಾಸನಙ್ಗಾನಿ ಆರಕಾ ಪರಿವಜ್ಜೇತ್ವಾ ಆಭಿಸಮಾಚಾರಿಕಂ ಪರಿಪೂರೇನ್ತೇನ ದಸವಿಧೇ ಸೀಲೇ ಸಾಧುಕಂ ಸಿಕ್ಖಿತಬ್ಬಂ.

೧೪೯. ಯೋ ¶ ಪನ (ಮಹಾವ. ಅಟ್ಠ. ೧೦೮) ಪಾಣಾತಿಪಾತಾದೀಸು ದಸಸು ನಾಸನಙ್ಗೇಸು ಏಕಮ್ಪಿ ಕಮ್ಮಂ ಕರೋತಿ, ಸೋ ಲಿಙ್ಗನಾಸನಾಯ ನಾಸೇತಬ್ಬೋ. ತೀಸು ಹಿ ನಾಸನಾಸು ಲಿಙ್ಗನಾಸನಾಯೇವ ಇಧಾಧಿಪ್ಪೇತಾ. ಯಥಾ ಚ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಪಾಣಾತಿಪಾತಾದೀಸು ತಾ ತಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಹೋನ್ತಿ, ನ ತಥಾ ಸಾಮಣೇರಾನಂ. ಸಾಮಣೇರೋ ಹಿ ಕುನ್ಥ ಕಿಪಿಲ್ಲಿಕಮ್ಪಿ ಮಾರೇತ್ವಾ ಮಙ್ಗುಲಣ್ಡಕಮ್ಪಿ ಭಿನ್ದಿತ್ವಾ ನಾಸೇತಬ್ಬತಂಯೇವ ಪಾಪುಣಾತಿ, ತಾವದೇವಸ್ಸ ಸರಣಗಮನಾನಿ ಚ ಉಪಜ್ಝಾಯಗ್ಗಹಣಞ್ಚ ಸೇನಾಸನಗ್ಗಾಹೋ ಚ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸಮ್ಭನ್ತಿ, ಸಙ್ಘಲಾಭಂ ನ ಲಭತಿ, ಲಿಙ್ಗಮತ್ತಮೇವ ಏಕಂ ಅವಸಿಟ್ಠಂ ಹೋತಿ. ಸೋ ಸಚೇ ಆಕಿಣ್ಣದೋಸೋವ ¶ ಹೋತಿ, ಆಯತಿಂ ಸಂವರೇ ನ ತಿಟ್ಠತಿ, ನಿಕ್ಕಡ್ಢಿತಬ್ಬೋ. ಅಥ ಸಹಸಾ ವಿರಜ್ಝಿತ್ವಾ ‘‘ದುಟ್ಠು ಮಯಾ ಕತ’’ನ್ತಿ ಪುನ ಸಂವರೇ ಠಾತುಕಾಮೋ ಹೋತಿ, ಲಿಙ್ಗನಾಸನಕಿಚ್ಚಂ ನತ್ಥಿ, ಯಥಾನಿವತ್ಥಪಾರುತಸ್ಸೇವ ಸರಣಾನಿ ದಾತಬ್ಬಾನಿ, ಉಪಜ್ಝಾಯೋ ದಾತಬ್ಬೋ. ಸಿಕ್ಖಾಪದಾನಿ ಪನ ಸರಣಗಮನೇನೇವ ಇಜ್ಝನ್ತಿ. ಸಾಮಣೇರಾನಞ್ಹಿ ಸರಣಗಮನಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಉಪಸಮ್ಪದಕಮ್ಮವಾಚಾಸದಿಸಂ, ತಸ್ಮಾ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ವಿಯ ಚತುಪಾರಿಸುದ್ಧಿಸೀಲಂ ಇಮಿನಾಪಿ ದಸ ಸೀಲಾನಿ ಸಮಾದಿನ್ನಾನೇವ ಹೋನ್ತಿ, ಏವಂ ಸನ್ತೇಪಿ ದಳ್ಹೀಕರಣತ್ಥಂ ಆಯತಿಂ ಸಂವರೇ ಪತಿಟ್ಠಾಪನತ್ಥಂ ಪುನ ದಾತಬ್ಬಾನಿ. ಸಚೇ ಪುರಿಮಿಕಾಯ ಪುನ ಸರಣಾನಿ ಗಹಿತಾನಿ, ಪಚ್ಛಿಮಿಕಾಯ ವಸ್ಸಾವಾಸಿಕಂ ಲಚ್ಛತಿ. ಸಚೇ ಪಚ್ಛಿಮಿಕಾಯ ಗಹಿತಾನಿ, ಸಙ್ಘೇನ ಅಪಲೋಕೇತ್ವಾ ಲಾಭೋ ದಾತಬ್ಬೋ. ಅದಿನ್ನಾದಾನೇ ತಿಣಸಲಾಕಮತ್ತೇನಪಿ ವತ್ಥುನಾ, ಅಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯೇ ತೀಸು ಮಗ್ಗೇಸು ಯತ್ಥ ಕತ್ಥಚಿ ವಿಪ್ಪಟಿಪತ್ತಿಯಾ, ಮುಸಾವಾದೇ ಹಸಾಧಿಪ್ಪಾಯತಾಯಪಿ ಮುಸಾ ಭಣಿತೇ ಅಸ್ಸಮಣೋ ಹೋತಿ, ನಾಸೇತಬ್ಬತಂ ಆಪಜ್ಜತಿ, ಮಜ್ಜಪಾನೇ ಪನ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಅಜಾನಿತ್ವಾಪಿ ಬೀಜತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಮಜ್ಜಂ ಪಿವನ್ತಸ್ಸ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ. ಸಾಮಣೇರೋ ಜಾನಿತ್ವಾ ಪಿವನ್ತೋವ ಸೀಲಭೇದಂ ಆಪಜ್ಜತಿ, ನ ಅಜಾನಿತ್ವಾ. ಯಾನಿ ಪನಸ್ಸ ಇತರಾನಿ ಪಞ್ಚ ಸಿಕ್ಖಾಪದಾನಿ, ಏತೇಸು ಭಿನ್ನೇಸು ನ ನಾಸೇತಬ್ಬೋ, ದಣ್ಡಕಮ್ಮಂ ಕಾತಬ್ಬಂ. ಸಿಕ್ಖಾಪದೇ ಪನ ಪುನ ದಿನ್ನೇಪಿ ಅದಿನ್ನೇಪಿ ವಟ್ಟತಿ, ದಣ್ಡಕಮ್ಮೇನ ಪನ ಪೀಳೇತ್ವಾ ಆಯತಿಂ ಸಂವರೇ ಠಪನತ್ಥಾಯ ದಾತಬ್ಬಮೇವ.

ಅವಣ್ಣಭಾಸನೇ ಪನ ‘‘ಅರಹಂ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೋ’’ತಿಆದೀನಂ ಪಟಿಪಕ್ಖವಸೇನ ಬುದ್ಧಸ್ಸ ವಾ ‘‘ಸ್ವಾಕ್ಖಾತೋ’’ತಿಆದೀನಂ ಪಟಿಪಕ್ಖವಸೇನ ಧಮ್ಮಸ್ಸ ವಾ ‘‘ಸುಪ್ಪಟಿಪನ್ನೋ’’ತಿಆದೀನಂ ಪಟಿಪಕ್ಖವಸೇನ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ವಾ ಅವಣ್ಣಂ ಭಾಸನ್ತೋ ರತನತ್ತಯಂ ನಿನ್ದನ್ತೋ ಗರಹನ್ತೋ ಆಚರಿಯುಪಜ್ಝಾಯಾದೀಹಿ ‘‘ಮಾ ಏವಂ ಅವಚಾ’’ತಿ ಅವಣ್ಣಭಾಸನೇ ಆದೀನವಂ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ನಿವಾರೇತಬ್ಬೋ. ‘‘ಸಚೇ ಯಾವತತಿಯಂ ವುಚ್ಚಮಾನೋ ¶ ನ ಓರಮತಿ, ಕಣ್ಟಕನಾಸನಾಯ ನಾಸೇತಬ್ಬೋ’’ತಿ ಕುರುನ್ದಿಯಂ ವುತ್ತಂ. ಮಹಾಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ಪನ ‘‘ಸಚೇ ಏವಂ ವುಚ್ಚಮಾನೋ ತಂ ಲದ್ಧಿಂ ನಿಸ್ಸಜ್ಜತಿ, ದಣ್ಡಕಮ್ಮಂ ಕಾರೇತ್ವಾ ಅಚ್ಚಯಂ ದೇಸಾಪೇತಬ್ಬೋ. ಸಚೇ ನ ನಿಸ್ಸಜ್ಜತಿ, ತಥೇವ ಆದಾಯ ಪಗ್ಗಯ್ಹ ತಿಟ್ಠತಿ, ಲಿಙ್ಗನಾಸನಾಯ ನಾಸೇತಬ್ಬೋ’’ತಿ ವುತ್ತಂ, ತಂ ಯುತ್ತಂ. ಅಯಮೇವ ಹಿ ನಾಸನಾ ಇಧಾಧಿಪ್ಪೇತಾತಿ. ಮಿಚ್ಛಾದಿಟ್ಠಿಕೇಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ. ಸಸ್ಸತುಚ್ಛೇದಾನಞ್ಹಿ ಅಞ್ಞತರದಿಟ್ಠಿಕೋ ಸಚೇ ಆಚರಿಯಾದೀಹಿ ಓವದಿಯಮಾನೋ ನಿಸ್ಸಜ್ಜತಿ, ದಣ್ಡಕಮ್ಮಂ ಕಾರೇತ್ವಾ ಅಚ್ಚಯಂ ದೇಸಾಪೇತಬ್ಬೋ, ಅಪಟಿನಿಸ್ಸಜ್ಜನ್ತೋವ ನಾಸೇತಬ್ಬೋ. ಭಿಕ್ಖುನೀದೂಸಕೋ ಚೇತ್ಥ ಕಾಮಂ ಅಬ್ರಹ್ಮಚಾರಿಗ್ಗಹಣೇನ ಗಹಿತೋವ, ಅಬ್ರಹ್ಮಚಾರಿಂ ಪನ ಆಯತಿಂ ಸಂವರೇ ಠಾತುಕಾಮಂ ಸರಣಾನಿ ದತ್ವಾ ಉಪಸಮ್ಪಾದೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಭಿಕ್ಖುನೀದೂಸಕೋ ಆಯತಿಂ ಸಂವರೇ ಠಾತುಕಾಮೋಪಿ ಪಬ್ಬಜ್ಜಮ್ಪಿ ನ ಲಭತಿ, ಪಗೇವ ಉಪಸಮ್ಪದನ್ತಿ ಏತಮತ್ಥಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ಭಿಕ್ಖುನೀದೂಸಕೋ’’ತಿ ಇದಂ ವಿಸುಂ ದಸಮಂ ಅಙ್ಗಂ ವುತ್ತನ್ತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಂ.

೧೫೦. ‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ ¶ , ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಞ್ಚಹಙ್ಗೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತಸ್ಸ ಸಾಮಣೇರಸ್ಸ ದಣ್ಡಕಮ್ಮಂ ಕಾತುಂ. ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಅಲಾಭಾಯ ಪರಿಸಕ್ಕತಿ, ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಅನತ್ಥಾಯ ಪರಿಸಕ್ಕತಿ, ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಅವಾಸಾಯ ಪರಿಸಕ್ಕತಿ, ಭಿಕ್ಖೂ ಅಕ್ಕೋಸತಿ, ಪರಿಭಾಸತಿ, ಭಿಕ್ಖೂ ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ಭೇದೇತೀ’’ತಿ (ಮಹಾವ. ೧೦೭) ‘‘ವಚನತೋ ಪನ ಇಮಾನಿ ಪಞ್ಚ ಅಙ್ಗಾನಿ, ಸಿಕ್ಖಾಪದೇಸು ಚ ಪಚ್ಛಿಮಾನಿ ವಿಕಾಲಭೋಜನಾದೀನಿ ಪಞ್ಚಾತಿ ದಸ ದಣ್ಡಕಮ್ಮವತ್ಥೂನಿ. ಕಿಂಪನೇತ್ಥ ದಣ್ಡಕಮ್ಮಂ ಕತ್ತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ? ‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಯತ್ಥ ವಾ ವಸತಿ, ಯತ್ಥ ವಾ ಪಟಿಕ್ಕಮತಿ, ತತ್ಥ ಆವರಣಂ ಕಾತು’’ನ್ತಿ (ಮಹಾವ. ೧೦೭) ವಚನತೋ ಯತ್ಥ (ಮಹಾವ. ಅಟ್ಠ. ೧೦೭) ವಸತಿ ವಾ ಪವಿಸತಿ ವಾ, ತತ್ಥ ಆವರಣಂ ಕಾತಬ್ಬಂ ‘‘ಮಾ ಇಧ ಪವಿಸಾ’’ತಿ. ಉಭಯೇನಪಿ ಅತ್ತನೋ ಪರಿವೇಣಞ್ಚ ವಸ್ಸಗ್ಗೇನ ಪತ್ತಸೇನಾಸನಞ್ಚ ವುತ್ತಂ. ತಸ್ಮಾ ನ ಸಬ್ಬೋ ಸಙ್ಘಾರಾಮೋ ಆವರಣಂ ಕಾತಬ್ಬೋ, ಕರೋನ್ತೋ ಚ ದುಕ್ಕಟಂ ಆಪಜ್ಜತಿ ‘‘ನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸಬ್ಬೋ ಸಙ್ಘಾರಾಮೋ ಆವರಣಂ ಕಾತಬ್ಬೋ, ಯೋ ಕರೇಯ್ಯ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾ’’ತಿ ವುತ್ತತ್ತಾ. ನ ಚ ಮುಖದ್ವಾರಿಕೋ ಆಹಾರೋ ಆವರಣಂ ಕಾತಬ್ಬೋ, ಕರೋನ್ತೋ ಚ ದುಕ್ಕಟಂ ಆಪಜ್ಜತಿ ‘‘ನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಮುಖದ್ವಾರಿಕೋ ಆಹಾರೋ ಆವರಣಂ ಕಾತಬ್ಬೋ, ಯೋ ಕರೇಯ್ಯ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾ’’ತಿ ವುತ್ತತ್ತಾ. ತಸ್ಮಾ ‘‘ಅಜ್ಜ ಮಾ ಖಾದ ಮಾ ಭುಞ್ಜಾ’’ತಿ ವದತೋಪಿ ‘‘ಆಹಾರಮ್ಪಿ ನಿವಾರೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಪತ್ತಚೀವರಂ ಅನ್ತೋ ನಿಕ್ಖಿಪತೋಪಿ ಸಬ್ಬಪಯೋಗೇಸು ದುಕ್ಕಟಂ. ಅನಾಚಾರಸ್ಸ ಪನ ದುಬ್ಬಚಸಾಮಣೇರಸ್ಸ ದಣ್ಡಕಮ್ಮಂ ಕತ್ವಾ ಯಾಗುಂ ವಾ ಭತ್ತಂ ವಾ ಪತ್ತಚೀವರಂ ವಾ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ‘‘ಏತ್ತಕೇ ¶ ನಾಮ ದಣ್ಡಕಮ್ಮೇ ಆಹಟೇ ಇದಂ ಲಚ್ಛಸೀ’’ತಿ ವತ್ತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಭಗವತಾ ಹಿ ಆವರಣಮೇವ ದಣ್ಡಕಮ್ಮಂ ವುತ್ತಂ. ಧಮ್ಮಸಙ್ಗಾಹಕತ್ಥೇರೇಹಿ ಪನ ‘‘ಅಪರಾಧಾನುರೂಪಂ ಉದಕದಾರುವಾಲಿಕಾದೀನಂ ಆಹರಾಪನಮ್ಪಿ ಕಾತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ ವುತ್ತಂ, ತಸ್ಮಾ ತಮ್ಪಿ ಕಾತಬ್ಬಂ, ತಞ್ಚ ಖೋ ‘‘ಓರಮಿಸ್ಸತಿ ವಿರಮಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಅನುಕಮ್ಪಾಯ, ನ ‘‘ನಸ್ಸಿಸ್ಸತಿ ವಿಬ್ಭಮಿಸ್ಸತೀ’’ತಿಆದಿನಯಪ್ಪವತ್ತೇನ ಪಾಪಜ್ಝಾಸಯೇನ. ‘‘ದಣ್ಡಕಮ್ಮಂ ಕರೋಮೀ’’ತಿ ಚ ಉಣ್ಹಪಾಸಾಣೇ ವಾ ನಿಪಜ್ಜಾಪೇತುಂ ಪಾಸಾಣಿಟ್ಠಕಾದೀನಿ ವಾ ಸೀಸೇ ನಿಕ್ಖಿಪಾಪೇತುಂ ಉದಕಂ ವಾ ಪವೇಸೇತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ.

ಉಪಜ್ಝಾಯಂ ಅನಾಪುಚ್ಛಾಪಿ ದಣ್ಡಕಮ್ಮಂ ನ ಕಾರೇತಬ್ಬಂ ‘‘ನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಉಪಜ್ಝಾಯಂ ಅನಾಪುಚ್ಛಾ ಆವರಣಂ ಕಾತಬ್ಬಂ, ಯೋ ಕರೇಯ್ಯ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಮಹಾವ. ೧೦೮) ವಚನತೋ. ಏತ್ಥ ಪನ ‘‘ತುಮ್ಹಾಕಂ ಸಾಮಣೇರಸ್ಸ ಅಯಂ ನಾಮ ಅಪರಾಧೋ, ದಣ್ಡಕಮ್ಮಮಸ್ಸ ಕರೋಥಾ’’ತಿ ತಿಕ್ಖತ್ತುಂ ವುತ್ತೇ ಸಚೇ ಸೋ ಉಪಜ್ಝಾಯೋ ದಣ್ಡಕಮ್ಮಂ ನ ಕರೋತಿ, ಸಯಂ ಕಾತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಸಚೇಪಿ ಆದಿತೋ ಉಪಜ್ಝಾಯೋ ವದತಿ ‘‘ಮಯ್ಹಂ ಸಾಮಣೇರಾನಂ ದೋಸೇ ಸತಿ ತುಮ್ಹೇ ದಣ್ಡಕಮ್ಮಂ ಕರೋಥಾ’’ತಿ, ಕಾತುಂ ವಟ್ಟತಿಯೇವ. ಯಥಾ ಚ ಸಾಮಣೇರಾನಂ, ಏವಂ ಸದ್ಧಿವಿಹಾರಿಕನ್ತೇವಾಸಿಕಾನಮ್ಪಿ ದಣ್ಡಕಮ್ಮಂ ಕಾತುಂ ವಟ್ಟತಿ, ಅಞ್ಞೇಸಂ ಪನ ಪರಿಸಾ ನ ಅಪಲಾಳೇತಬ್ಬಾ, ಅಪಲಾಳೇನ್ತೋ ದುಕ್ಕಟಂ ಆಪಜ್ಜತಿ ‘‘ನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಞ್ಞಸ್ಸ ಪರಿಸಾ ಅಪಲಾಳೇತಬ್ಬಾ, ಯೋ ಅಪಲಾಳೇಯ್ಯ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಮಹಾವ. ೧೦೮) ವಚನತೋ ¶ . ತಸ್ಮಾ ‘‘ತುಮ್ಹಾಕಂ ಪತ್ತಂ ದೇಮ, ಚೀವರಂ ದೇಮಾ’’ತಿ ಅತ್ತನೋ ಉಪಟ್ಠಾನಕರಣತ್ಥಂ ಸಙ್ಗಣ್ಹಿತ್ವಾ ಸಾಮಣೇರಾ ವಾ ಹೋನ್ತು ಉಪಸಮ್ಪನ್ನಾ ವಾ, ಅನ್ತಮಸೋ ದುಸ್ಸೀಲಭಿಕ್ಖುಸ್ಸಪಿ ಪರಸ್ಸ ಪರಿಸಭೂತೇ ಭಿನ್ದಿತ್ವಾ ಗಣ್ಹಿತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ, ಆದೀನವಂ ಪನ ವತ್ತುಂ ವಟ್ಟತಿ ‘‘ತಯಾ ನಹಾಯಿತುಂ ಆಗತೇನ ಗೂಥಮಕ್ಖನಂ ವಿಯ ಕತಂ ದುಸ್ಸೀಲಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ವಿಹರನ್ತೇನಾ’’ತಿ. ಸಚೇ ಸೋ ಸಯಮೇವ ಜಾನಿತ್ವಾ ಉಪಜ್ಝಂ ವಾ ನಿಸ್ಸಯಂ ವಾ ಯಾಚತಿ, ದಾತುಂ ವಟ್ಟತಿ.

ಇತಿ ಪಾಳಿಮುತ್ತಕವಿನಯವಿನಿಚ್ಛಯಸಙ್ಗಹೇ

ಪಬ್ಬಜ್ಜಾವಿನಿಚ್ಛಯಕಥಾ ಸಮತ್ತಾ.

೨೩. ನಿಸ್ಸಯವಿನಿಚ್ಛಯಕಥಾ

೧೫೧. ನಿಸ್ಸಯೋತಿ ¶ ¶ ಏತ್ಥ ಪನ ಅಯಂ ನಿಸ್ಸಯೋ ನಾಮ ಕೇನ ದಾತಬ್ಬೋ, ಕೇನ ನ ದಾತಬ್ಬೋ, ಕಸ್ಸ ದಾತಬ್ಬೋ, ಕಸ್ಸ ನ ದಾತಬ್ಬೋ, ಕಥಂ ಗಹಿತೋ ಹೋತಿ, ಕಥಂ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸಮ್ಭತಿ, ನಿಸ್ಸಾಯ ಕೇನ ವಸಿತಬ್ಬಂ, ಕೇನ ಚ ನ ವಸಿತಬ್ಬನ್ತಿ? ತತ್ಥ ಕೇನ ದಾತಬ್ಬೋ, ಕೇನ ನ ದಾತಬ್ಬೋತಿ ಏತ್ಥ ತಾವ ‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಬ್ಯತ್ತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಪಟಿಬಲೇನ ದಸವಸ್ಸೇನ ವಾ ಅತಿರೇಕದಸವಸ್ಸೇನ ವಾ ಉಪಸಮ್ಪಾದೇತುಂ, ನಿಸ್ಸಯಂ ದಾತು’’ನ್ತಿ (ಮಹಾವ. ೭೬, ೮೨) ಚ ವಚನತೋ ಯೋ ಬ್ಯತ್ತೋ ಹೋತಿ ಪಟಿಬಲೋ ಉಪಸಮ್ಪದಾಯ ದಸವಸ್ಸೋ ವಾ ಅತಿರೇಕದಸವಸ್ಸೋ ವಾ, ತೇನ ದಾತಬ್ಬೋ, ಇತರೇನ ನ ದಾತಬ್ಬೋ. ಸಚೇ ದೇತಿ, ದುಕ್ಕಟಂ ಆಪಜ್ಜತಿ.

ಏತ್ಥ (ಪಾಚಿ. ಅಟ್ಠ. ೧೪೫-೧೪೭) ಚ ‘‘ಬ್ಯತ್ತೋ’’ತಿ ಇಮಿನಾ ಪರಿಸುಪಟ್ಠಾಪಕಬಹುಸ್ಸುತೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ. ಪರಿಸುಪಟ್ಠಾಪಕೇನ ಹಿ ಸಬ್ಬನ್ತಿಮೇನ ಪರಿಚ್ಛೇದೇನ ಪರಿಸಂ ಅಭಿವಿನಯೇ ವಿನೇತುಂ ದ್ವೇ ವಿಭಙ್ಗಾ ಪಗುಣಾ ವಾಚುಗ್ಗತಾ ಕಾತಬ್ಬಾ, ಅಸಕ್ಕೋನ್ತೇನ ತೀಹಿ ಜನೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಪರಿವತ್ತನಕ್ಖಮಾ ಕಾತಬ್ಬಾ, ಕಮ್ಮಾಕಮ್ಮಞ್ಚ ಖನ್ಧಕವತ್ತಞ್ಚ ಉಗ್ಗಹೇತಬ್ಬಂ, ಪರಿಸಾಯ ಪನ ಅಭಿಧಮ್ಮೇ ವಿನಯನತ್ಥಂ ಸಚೇ ಮಜ್ಝಿಮಭಾಣಕೋ ಹೋತಿ, ಮೂಲಪಣ್ಣಾಸಕೋ ಉಗ್ಗಹೇತಬ್ಬೋ, ದೀಘಭಾಣಕೇನ ಮಹಾವಗ್ಗೋ, ಸಂಯುತ್ತಭಾಣಕೇನ ಹೇಟ್ಠಿಮಾ ವಾ ತಯೋ ವಗ್ಗಾ ಮಹಾವಗ್ಗೋ ವಾ, ಅಙ್ಗುತ್ತರಭಾಣಕೇನ ಹೇಟ್ಠಾ ವಾ ಉಪರಿ ವಾ ಉಪಡ್ಢನಿಕಾಯೋ ಉಗ್ಗಹೇತಬ್ಬೋ, ಅಸಕ್ಕೋನ್ತೇನ ತಿಕನಿಪಾತತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಉಗ್ಗಹೇತುಮ್ಪಿ ವಟ್ಟತಿ. ಮಹಾಪಚ್ಚರಿಯಂ ಪನ ‘‘ಏಕಂ ಗಣ್ಹನ್ತೇನ ಚತುಕ್ಕನಿಪಾತಂ ವಾ ಪಞ್ಚಕನಿಪಾತಂ ವಾ ಉಗ್ಗಹೇತುಂ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ವುತ್ತಂ. ಜಾತಕಭಾಣಕೇನ ಸಾಟ್ಠಕಥಂ ಜಾತಕಂ ಉಗ್ಗಹೇತಬ್ಬಂ, ತತೋ ಓರಂ ನ ವಟ್ಟತಿ. ‘‘ಧಮ್ಮಪದಮ್ಪಿ ಸಹ ವತ್ಥುನಾ ಉಗ್ಗಹೇತುಂ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ಮಹಾಪಚ್ಚರಿಯಂ ವುತ್ತಂ. ತತೋ ತತೋ ಸಮುಚ್ಚಯಂ ಕತ್ವಾ ಮೂಲಪಣ್ಣಾಸಕಮತ್ತಂ ವಟ್ಟತಿ, ‘‘ನ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ಕುರುನ್ದಟ್ಠಕಥಾಯಂ ಪಟಿಕ್ಖಿತ್ತಂ, ಇತರಾಸು ವಿಚಾರಣಾಯೇವ ನತ್ಥಿ. ಅಭಿಧಮ್ಮೇ ಕಿಞ್ಚಿ ಗಹೇತಬ್ಬನ್ತಿ ನ ವುತ್ತಂ. ಯಸ್ಸ ಪನ ಸಾಟ್ಠಕಥಮ್ಪಿ ವಿನಯಪಿಟಕಂ ಅಭಿಧಮ್ಮಪಿಟಕಞ್ಚ ಪಗುಣಂ, ಸುತ್ತನ್ತೇ ಚ ವುತ್ತಪ್ಪಕಾರೋ ಗನ್ಥೋ ನತ್ಥಿ, ಪರಿಸಂ ಉಪಟ್ಠಾಪೇತುಂ ನ ಲಭತಿ. ಯೇನ ಪನ ಸುತ್ತನ್ತತೋ ಚ ವಿನಯತೋ ಚ ವುತ್ತಪ್ಪಮಾಣೋ ಗನ್ಥೋ ಉಗ್ಗಹಿತೋ, ಅಯಂ ಪರಿಸುಪಟ್ಠಾಕೋ ಬಹುಸ್ಸುತೋವ ಹೋತಿ, ದಿಸಾಪಾಮೋಕ್ಖೋ ಯೇನಕಾಮಂಗಮೋ ಪರಿಸಂ ಉಪಟ್ಠಾಪೇತುಂ ಲಭತಿ, ಅಯಂ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಅತ್ಥೇ ‘‘ಬ್ಯತ್ತೋ’’ತಿ ಅಧಿಪ್ಪೇತೋ.

ಯೋ ¶ ¶ ಪನ ಅನ್ತೇವಾಸಿನೋ ವಾ ಸದ್ಧಿವಿಹಾರಿಕಸ್ಸ ವಾ ಗಿಲಾನಸ್ಸ ಸಕ್ಕೋತಿ ಉಪಟ್ಠಾನಾದೀನಿ ಕಾತುಂ, ಅಯಂ ಇಧ ‘‘ಪಟಿಬಲೋ’’ತಿ ಅಧಿಪ್ಪೇತೋ. ಯಂ ಪನ ವುತ್ತಂ –

‘‘ಪಞ್ಚಹಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಙ್ಗೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ನ ಉಪಸಮ್ಪಾದೇತಬ್ಬಂ, ನ ನಿಸ್ಸಯೋ ದಾತಬ್ಬೋ, ನ ಸಾಮಣೇರೋ ಉಪಟ್ಠಾಪೇತಬ್ಬೋ. ನ ಅಸೇಕ್ಖೇನ ಸೀಲಕ್ಖನ್ಧೇನ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಹೋತಿ, ನ ಅಸೇಕ್ಖೇನ ಸಮಾಧಿಕ್ಖನ್ಧೇನ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಹೋತಿ, ನ ಅಸೇಕ್ಖೇನ ಪಞ್ಞಾಕ್ಖನ್ಧೇನ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಹೋತಿ, ನ ಅಸೇಕ್ಖೇನ ವಿಮುತ್ತಿಕ್ಖನ್ಧೇನ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಹೋತಿ, ನ ಅಸೇಕ್ಖೇನ ವಿಮುತ್ತಿಞಾಣದಸ್ಸನಕ್ಖನ್ಧೇನ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಹೋತಿ. ಇಮೇಹಿ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಞ್ಚಹಙ್ಗೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ನ ಉಪಸಮ್ಪಾದೇತಬ್ಬಂ, ನ ನಿಸ್ಸಯೋ ದಾತಬ್ಬೋ, ನ ಸಾಮಣೇರೋ ಉಪಟ್ಠಾಪೇತಬ್ಬೋ.

‘‘ಅಪರೇಹಿಪಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಞ್ಚಹಙ್ಗೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ನ ಉಪಸಮ್ಪಾದೇತಬ್ಬಂ, ನ ನಿಸ್ಸಯೋ ದಾತಬ್ಬೋ, ನ ಸಾಮಣೇರೋ ಉಪಟ್ಠಾಪೇತಬ್ಬೋ. ಅತ್ತನಾ ನ ಅಸೇಕ್ಖೇನ ಸೀಲಕ್ಖನ್ಧೇನ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಹೋತಿ, ನ ಪರಂ ಅಸೇಕ್ಖೇ ಸೀಲಕ್ಖನ್ಧೇ ಸಮಾದಪೇತಾ. ಅತ್ತನಾ ನ ಅಸೇಕ್ಖೇನ ಸಮಾಧಿಕ್ಖನ್ಧೇನ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಹೋತಿ, ನ ಪರಂ ಅಸೇಕ್ಖೇ ಸಮಾಧಿಕ್ಖನ್ಧೇ ಸಮಾದಪೇತಾ. ಅತ್ತನಾ ನ ಅಸೇಕ್ಖೇನ ಪಞ್ಞಾಕ್ಖನ್ಧೇನ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಹೋತಿ, ನ ಪರಂ ಅಸೇಕ್ಖೇ ಪಞ್ಞಾಕ್ಖನ್ಧೇ ಸಮಾದಪೇತಾ. ಅತ್ತನಾ ನ ಅಸೇಕ್ಖೇನ ವಿಮುತ್ತಿಕ್ಖನ್ಧೇನ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಹೋತಿ, ನ ಪರಂ ಅಸೇಕ್ಖೇ ವಿಮುತ್ತಿಕ್ಖನ್ಧೇ ಸಮಾದಪೇತಾ. ಅತ್ತನಾ ನ ಅಸೇಕ್ಖೇನ ವಿಮುತ್ತಿಞಾಣದಸ್ಸನಕ್ಖನ್ಧೇನ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಹೋತಿ, ನ ಪರಂ ಅಸೇಕ್ಖೇ ವಿಮುತ್ತಿಞಾಣದಸ್ಸನಕ್ಖನ್ಧೇ ಸಮಾದಪೇತಾ. ಇಮೇಹಿ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಞ್ಚಹಙ್ಗೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ನ ಉಪಸಮ್ಪಾದೇತಬ್ಬಂ, ನ ನಿಸ್ಸಯೋ ದಾತಬ್ಬೋ, ನ ಸಾಮಣೇರೋ ಉಪಟ್ಠಾಪೇತಬ್ಬೋ.

‘‘ಅಪರೇಹಿಪಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಞ್ಚಹಙ್ಗೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ನ ಉಪಸಮ್ಪಾದೇತಬ್ಬಂ, ನ ನಿಸ್ಸಯೋ ದಾತಬ್ಬೋ, ನ ಸಾಮಣೇರೋ ಉಪಟ್ಠಾಪೇತಬ್ಬೋ. ಅಸ್ಸದ್ಧೋ ಹೋತಿ, ಅಹಿರಿಕೋ ಹೋತಿ, ಅನೋತ್ತಪ್ಪೀ ಹೋತಿ, ಕುಸೀತೋ ಹೋತಿ, ಮುಟ್ಠಸ್ಸತಿ ಹೋತಿ. ಇಮೇಹಿ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಞ್ಚಹಙ್ಗೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ನ ಉಪಸಮ್ಪಾದೇತಬ್ಬಂ ¶ , ನ ನಿಸ್ಸಯೋ ದಾತಬ್ಬೋ, ನ ಸಾಮಣೇರೋ ಉಪಟ್ಠಾಪೇತಬ್ಬೋ.

‘‘ಅಪರೇಹಿಪಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಞ್ಚಹಙ್ಗೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ನ ಉಪಸಮ್ಪಾದೇತಬ್ಬಂ, ನ ನಿಸ್ಸಯೋ ದಾತಬ್ಬೋ, ನ ಸಾಮಣೇರೋ ಉಪಟ್ಠಾಪೇತಬ್ಬೋ. ಅಧಿಸೀಲೇ ಸೀಲವಿಪನ್ನೋ ಹೋತಿ, ಅಜ್ಝಾಚಾರೇ ¶ ಆಚಾರವಿಪನ್ನೋ ಹೋತಿ, ಅತಿದಿಟ್ಠಿಯಾ ದಿಟ್ಠಿವಿಪನ್ನೋ ಹೋತಿ, ಅಪ್ಪಸ್ಸುತೋ ಹೋತಿ, ದುಪ್ಪಞ್ಞೋ ಹೋತಿ. ಇಮೇಹಿ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಞ್ಚಹಙ್ಗೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ನ ಉಪಸಮ್ಪಾದೇತಬ್ಬಂ, ನ ನಿಸ್ಸಯೋ ದಾತಬ್ಬೋ, ನ ಸಾಮಣೇರೋ ಉಪಟ್ಠಾಪೇತಬ್ಬೋ.

‘‘ಅಪರೇಹಿಪಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಞ್ಚಹಙ್ಗೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ನ ಉಪಸಮ್ಪಾದೇತಬ್ಬಂ, ನ ನಿಸ್ಸಯೋ ದಾತಬ್ಬೋ, ನ ಸಾಮಣೇರೋ ಉಪಟ್ಠಾಪೇತಬ್ಬೋ. ನ ಪಟಿಬಲೋ ಹೋತಿ ಅನ್ತೇವಾಸಿಂ ವಾ ಸದ್ಧಿವಿಹಾರಿಂ ವಾ ಗಿಲಾನಂ ಉಪಟ್ಠಾತುಂ ವಾ ಉಪಟ್ಠಾಪೇತುಂ ವಾ, ಅನಭಿರತಂ ವೂಪಕಾಸೇತುಂ ವಾ ವೂಪಕಾಸಾಪೇತುಂ ವಾ, ಉಪ್ಪನ್ನಂ ಕುಕ್ಕುಚ್ಚಂ ಧಮ್ಮತೋ ವಿನೋದೇತುಂ, ಆಪತ್ತಿಂ ನ ಜಾನಾತಿ, ಆಪತ್ತಿಯಾ ವುಟ್ಠಾನಂ ನ ಜಾನಾತಿ. ಇಮೇಹಿ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಞ್ಚಹಙ್ಗೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ನ ಉಪಸಮ್ಪಾದೇತಬ್ಬಂ, ನ ನಿಸ್ಸಯೋ ದಾತಬ್ಬೋ, ನ ಸಾಮಣೇರೋ ಉಪಟ್ಠಾಪೇತಬ್ಬೋ.

‘‘ಅಪರೇಹಿಪಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಞ್ಚಹಙ್ಗೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ನ ಉಪಸಮ್ಪಾದೇತಬ್ಬಂ, ನ ನಿಸ್ಸಯೋ ದಾತಬ್ಬೋ, ನ ಸಾಮಣೇರೋ ಉಪಟ್ಠಾಪೇತಬ್ಬೋ. ನ ಪಟಿಬಲೋ ಹೋತಿ ಅನ್ತೇವಾಸಿಂ ವಾ ಸದ್ಧಿವಿಹಾರಿಂ ವಾ ಆಭಿಸಮಾಚಾರಿಕಾಯ ಸಿಕ್ಖಾಯ ಸಿಕ್ಖಾಪೇತುಂ, ಆದಿಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಕಾಯ ಸಿಕ್ಖಾಯ ವಿನೇತುಂ, ಅಭಿಧಮ್ಮೇ ವಿನೇತುಂ, ಅಭಿವಿನಯೇ ವಿನೇತುಂ, ಉಪ್ಪನ್ನಂ ದಿಟ್ಠಿಗತಂ ಧಮ್ಮತೋ ವಿವೇಚೇತುಂ. ಇಮೇಹಿ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಞ್ಚಹಙ್ಗೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ನ ಉಪಸಮ್ಪಾದೇತಬ್ಬಂ, ನ ನಿಸ್ಸಯೋ ದಾತಬ್ಬೋ, ನ ಸಾಮಣೇರೋ ಉಪಟ್ಠಾಪೇತಬ್ಬೋ.

‘‘ಅಪರೇಹಿಪಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಞ್ಚಹಙ್ಗೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ನ ಉಪಸಮ್ಪಾದೇತಬ್ಬಂ, ನ ನಿಸ್ಸಯೋ ದಾತಬ್ಬೋ, ನ ಸಾಮಣೇರೋ ಉಪಟ್ಠಾಪೇತಬ್ಬೋ ¶ . ಆಪತ್ತಿಂ ನ ಜಾನಾತಿ, ಅನಾಪತ್ತಿಂ ನ ಜಾನಾತಿ, ಲಹುಕಂ ಆಪತ್ತಿಂ ನ ಜಾನಾತಿ, ಗರುಕಂ ಆಪತ್ತಿಂ ನ ಜಾನಾತಿ, ಉಭಯಾನಿ ಖೋ ಪನಸ್ಸ ಪಾತಿಮೋಕ್ಖಾನಿ ವಿತ್ಥಾರೇನ ನ ಸ್ವಾಗತಾನಿ ಹೋನ್ತಿ ನ ಸುವಿಭತ್ತಾನಿ ನ ಸುಪ್ಪವತ್ತೀನಿ ನ ಸುವಿನಿಚ್ಛಿತಾನಿ ಸುತ್ತಸೋ ಅನುಬ್ಯಞ್ಜನಸೋ. ಇಮೇಹಿ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಞ್ಚಹಙ್ಗೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ನ ಉಪಸಮ್ಪಾದೇತಬ್ಬಂ, ನ ನಿಸ್ಸಯೋ ದಾತಬ್ಬೋ, ನ ಸಾಮಣೇರೋ ಉಪಟ್ಠಾಪೇತಬ್ಬೋ.

‘‘ಅಪರೇಹಿಪಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಞ್ಚಹಙ್ಗೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ನ ಉಪಸಮ್ಪಾದೇತಬ್ಬಂ, ನ ನಿಸ್ಸಯೋ ದಾತಬ್ಬೋ, ನ ಸಾಮಣೇರೋ ಉಪಟ್ಠಾಪೇತಬ್ಬೋ. ಆಪತ್ತಿಂ ನ ಜಾನಾತಿ, ಅನಾಪತ್ತಿಂ ನ ಜಾನಾತಿ, ಲಹುಕಂ ಆಪತ್ತಿಂ ನ ಜಾನಾತಿ, ಗರುಕಂ ಆಪತ್ತಿಂ ನ ಜಾನಾತಿ, ಊನದಸವಸ್ಸೋ ಹೋತಿ ¶ . ಇಮೇಹಿ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಞ್ಚಹಙ್ಗೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ನ ಉಪಸಮ್ಪಾದೇತಬ್ಬಂ, ನ ನಿಸ್ಸಯೋ ದಾತಬ್ಬೋ, ನ ಸಾಮಣೇರೋ ಉಪಟ್ಠಾಪೇತಬ್ಬೋ’’ತಿಆದಿ (ಮಹಾವ. ೮೪). ತಮ್ಪಿ –

‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಬ್ಯತ್ತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಪಟಿಬಲೇನ ದಸವಸ್ಸೇನ ವಾ ಅತಿರೇಕದಸವಸ್ಸೇನ ವಾ ಉಪಸಮ್ಪಾದೇತುಂ, ನಿಸ್ಸಯಂ ದಾತು’’ನ್ತಿ (ಮಹಾವ. ೭೬, ೮೨) ಚ ಏವಂ ಸಙ್ಖೇಪತೋ ವುತ್ತಸ್ಸೇವ ಉಪಜ್ಝಾಯಾಚರಿಯಲಕ್ಖಣಸ್ಸ ವಿತ್ಥಾರದಸ್ಸನತ್ಥಂ ವುತ್ತಂ.

ತತ್ಥ (ಮಹಾವ. ಅಟ್ಠ. ೮೪) ಕಿಞ್ಚಿ ಅಯುತ್ತವಸೇನ ಪಟಿಕ್ಖಿತ್ತಂ, ಕಿಞ್ಚಿ ಆಪತ್ತಿಅಙ್ಗವಸೇನ. ತಥಾ ಹಿ ‘‘ನ ಅಸೇಕ್ಖೇನ ಸೀಲಕ್ಖನ್ಧೇನಾ’’ತಿ ಚ ‘‘ಅತ್ತನಾ ನ ಅಸೇಕ್ಖೇನಾ’’ತಿ ಚ ‘‘ಅಸ್ಸದ್ಧೋ’’ತಿ ಚ ಆದೀಸು ತೀಸು ಪಞ್ಚಕೇಸು ಅಯುತ್ತವಸೇನ ಪಟಿಕ್ಖೇಪೋ ಕತೋ, ನ ಆಪತ್ತಿಅಙ್ಗವಸೇನ. ಯೋ ಹಿ ಅಸೇಕ್ಖೇಹಿ ಸೀಲಕ್ಖನ್ಧಾದೀಹಿ ಅಸಮನ್ನಾಗತೋ ಪರೇ ಚ ತತ್ಥ ಸಮಾದಪೇತುಂ ಅಸಕ್ಕೋನ್ತೋ ಅಸ್ಸದ್ಧಿಯಾದಿದೋಸಯುತ್ತೋವ ಹುತ್ವಾ ಪರಿಸಂ ಪರಿಹರತಿ, ತಸ್ಸ ಪರಿಸಾ ಸೀಲಾದೀಹಿ ಪರಿಯಾಯತಿಯೇವ ನ ವಡ್ಢತಿ, ತಸ್ಮಾ ‘‘ತೇನ ನ ಉಪಸಮ್ಪಾದೇತಬ್ಬ’’ನ್ತಿಆದಿ ಅಯುತ್ತವಸೇನ ವುತ್ತಂ, ನ ಆಪತ್ತಿಅಙ್ಗವಸೇನ. ನ ಹಿ ಖೀಣಾಸವಸ್ಸೇವ ಉಪಜ್ಝಾಚರಿಯಭಾವೋ ಭಗವತಾ ಅನುಞ್ಞಾತೋ, ಯದಿ ತಸ್ಸೇವ ಅನುಞ್ಞಾತೋ ಅಭವಿಸ್ಸ, ‘‘ಸಚೇ ಉಪಜ್ಝಾಯಸ್ಸ ಅನಭಿರತಿ ಉಪ್ಪನ್ನಾ ಹೋತೀ’’ತಿಆದಿಂ ನ ವದೇಯ್ಯ, ಯಸ್ಮಾ ಪನ ಖೀಣಾಸವಸ್ಸ ಪರಿಸಾ ಸೀಲಾದೀಹಿ ನ ಪರಿಹಾಯತಿ, ತಸ್ಮಾ ‘‘ಪಞ್ಚಹಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಙ್ಗೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಉಪಸಮ್ಪಾದೇತಬ್ಬ’’ನ್ತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ.

ಅಧಿಸೀಲೇ ¶ ಸೀಲವಿಪನ್ನೋತಿಆದೀಸು ಪಾರಾಜಿಕಞ್ಚ ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸಞ್ಚ ಆಪನ್ನೋ ಅಧಿಸೀಲೇ ಸೀಲವಿಪನ್ನೋ ನಾಮ. ಇತರೇ ಪಞ್ಚಾಪತ್ತಿಕ್ಖನ್ಧೇ ಆಪನ್ನೋ ಅಜ್ಝಾಚಾರೇ ಆಚಾರವಿಪನ್ನೋ ನಾಮ. ಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿಂ ಪಹಾಯ ಅನ್ತಗ್ಗಾಹಿಕಾಯ ದಿಟ್ಠಿಯಾ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಅತಿದಿಟ್ಠಿಯಾ ದಿಟ್ಠಿವಿಪನ್ನೋ ನಾಮ. ಯತ್ತಕಂ ಸುತಂ ಪರಿಸಂ ಪರಿಹರನ್ತಸ್ಸ ಇಚ್ಛಿತಬ್ಬಂ, ತೇನ ವಿರಹಿತತ್ತಾ ಅಪ್ಪಸ್ಸುತೋ. ಯಂ ತೇನ ಜಾನಿತಬ್ಬಂ ಆಪತ್ತಾದಿ, ತಸ್ಸ ಅಜಾನನತೋ ದುಪ್ಪಞ್ಞೋ. ಇಮಸ್ಮಿಂ ಪಞ್ಚಕೇ ಪುರಿಮಾನಿ ತೀಣಿ ಪದಾನಿ ಅಯುತ್ತವಸೇನ ವುತ್ತಾನಿ, ಪಚ್ಛಿಮಾನಿ ದ್ವೇ ಆಪತ್ತಿಅಙ್ಗವಸೇನ.

ಆಪತ್ತಿಂ ನ ಜಾನಾತೀತಿ ‘‘ಇದಂ ನಾಮ ಮಯಾ ಕತ’’ನ್ತಿ ವುತ್ತೇ ‘‘ಇಮಂ ನಾಮ ಆಪತ್ತಿಂ ಅಯಂ ಆಪನ್ನೋ’’ತಿ ನ ಜಾನಾತಿ. ವುಟ್ಠಾನಂ ನ ಜಾನಾತೀತಿ ‘‘ವುಟ್ಠಾನಗಾಮಿನಿತೋ ವಾ ದೇಸನಾಗಾಮಿನಿತೋ ವಾ ಆಪತ್ತಿತೋ ಏವಂ ನಾಮ ವುಟ್ಠಾನಂ ಹೋತೀ’’ತಿ ನ ಜಾನಾತಿ. ಇಮಸ್ಮಿಞ್ಹಿ ಪಞ್ಚಕೇ ಪುರಿಮಾನಿ ದ್ವೇ ಪದಾನಿ ಅಯುತ್ತವಸೇನ ವುತ್ತಾನಿ, ಪಚ್ಛಿಮಾನಿ ತೀಣಿ ಆಪತ್ತಿಅಙ್ಗವಸೇನ.

ಆಭಿಸಮಾಚಾರಿಕಾಯ ¶ ಸಿಕ್ಖಾಯಾತಿ ಖನ್ಧಕವತ್ತೇ ವಿನೇತುಂ ನ ಪಟಿಬಲೋ ಹೋತೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ಆದಿಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಕಾಯಾತಿ ಸೇಕ್ಖಪಣ್ಣತ್ತಿಯಂ ವಿನೇತುಂ ನ ಪಟಿಬಲೋತಿ ಅತ್ಥೋ. ಅಭಿಧಮ್ಮೇತಿ ನಾಮರೂಪಪರಿಚ್ಛೇದೇ ವಿನೇತುಂ ನ ಪಟಿಬಲೋತಿ ಅತ್ಥೋ. ಅಭಿವಿನಯೇತಿ ಸಕಲೇ ವಿನಯಪಿಟಕೇ ವಿನೇತುಂ ನ ಪಟಿಬಲೋತಿ ಅತ್ಥೋ. ವಿನೇತುಂ ನ ಪಟಿಬಲೋತಿ ಚ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಸಿಕ್ಖಾಪೇತುಂ ನ ಸಕ್ಕೋತೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ಧಮ್ಮತೋ ವಿವೇಚೇತುನ್ತಿ ಧಮ್ಮೇನ ಕಾರಣೇನ ವಿಸ್ಸಜ್ಜಾಪೇತುಂ. ಇಮಸ್ಮಿಂ ಪಞ್ಚಕೇ ಸಬ್ಬಪದೇಸು ಆಪತ್ತಿ.

‘‘ಆಪತ್ತಿಂ ನ ಜಾನಾತೀ’’ತಿಆದಿಪಞ್ಚಕಸ್ಮಿಂ ವಿತ್ಥಾರೇನಾತಿ ಉಭತೋವಿಭಙ್ಗೇನ ಸದ್ಧಿಂ. ನ ಸ್ವಾಗತಾನೀತಿ ನ ಸುಟ್ಠು ಆಗತಾನಿ. ಸುವಿಭತ್ತಾನೀತಿ ಸುಟ್ಠು ವಿಭತ್ತಾನಿ ಪದಪಚ್ಚಾಭಟ್ಠಸಙ್ಕರದೋಸರಅತಾನಿ. ಸುಪ್ಪವತ್ತೀನೀತಿ ಪಗುಣಾನಿ ವಾಚುಗ್ಗತಾನಿ ಸುವಿನಿಚ್ಛಿತಾನಿ. ಸುತ್ತಸೋತಿ ಖನ್ಧಕಪರಿವಾರತೋ ಆಹರಿತಬ್ಬಸುತ್ತವಸೇನ ಸುಟ್ಠು ವಿನಿಚ್ಛಿತಾನಿ. ಅನುಬ್ಯಞ್ಜನಸೋತಿ ಅಕ್ಖರಪದಪಾರಿಪೂರಿಯಾ ಚ ಸುವಿನಿಚ್ಛಿತಾನಿ ಅಖಣ್ಡಾನಿ ಅವಿಪರೀತಕ್ಖರಾನಿ. ಏತೇನ ಅಟ್ಠಕಥಾ ದೀಪಿತಾ. ಅಟ್ಠಕಥಾತೋ ಹಿ ಏಸ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ ಹೋತೀತಿ. ಇಮಸ್ಮಿಂ ಪಞ್ಚಕೇಪಿ ಸಬ್ಬಪದೇಸು ಆಪತ್ತಿ. ಊನದಸವಸ್ಸಪರಿಯೋಸಾನಪಞ್ಚಕೇಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ. ಇತಿ ಆದಿತೋ ತಯೋ ಪಞ್ಚಕಾ, ಚತುತ್ಥೇ ತೀಣಿ ಪದಾನಿ, ಪಞ್ಚಮೇ ದ್ವೇ ಪದಾನೀತಿ ಸಬ್ಬೇಪಿ ಚತ್ತಾರೋ ಪಞ್ಚಕಾ ಅಯುತ್ತವಸೇನ ವುತ್ತಾ, ಚತುತ್ಥೇ ಪಞ್ಚಕೇ ದ್ವೇ ¶ ಪದಾನಿ, ಪಞ್ಚಮೇ ತೀಣಿ, ಛಟ್ಠಸತ್ತಮಟ್ಠಮಾ ತಯೋ ಪಞ್ಚಕಾತಿ ಸಬ್ಬೇಪಿ ಚತ್ತಾರೋ ಪಞ್ಚಕಾ ಆಪತ್ತಿಅಙ್ಗವಸೇನ ವುತ್ತಾ.

ಸುಕ್ಕಪಕ್ಖೇ ಪನ ವುತ್ತವಿಪರಿಯಾಯೇನ ‘‘ಪಞ್ಚಹಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಙ್ಗೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಉಪಸಮ್ಪಾದೇತಬ್ಬಂ, ನಿಸ್ಸಯೋ ದಾತಬ್ಬೋ, ಸಾಮಣೇರೋ ಉಪಟ್ಠಾಪೇತಬ್ಬೋ. ಅಸೇಕ್ಖೇನ ಸೀಲಕ್ಖನ್ಧೇನ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಹೋತೀ’’ತಿಆದಿನಾ (ಮಹಾವ. ೮೪) ಅಟ್ಠ ಪಞ್ಚಕಾ ಆಗತಾಯೇವ. ತತ್ಥ ಸಬ್ಬತ್ಥೇವ ಅನಾಪತ್ತಿ.

೧೫೨. ಕಸ್ಸ ದಾತಬ್ಬೋ, ಕಸ್ಸ ನ ದಾತಬ್ಬೋತಿ ಏತ್ಥ ಪನ ಯೋ ಲಜ್ಜೀ ಹೋತಿ, ತಸ್ಸ ದಾತಬ್ಬೋ. ಇತರಸ್ಸ ನ ದಾತಬ್ಬೋ ‘‘ನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಲಜ್ಜೀನಂ ನಿಸ್ಸಯೋ ದಾತಬ್ಬೋ, ಯೋ ದದೇಯ್ಯ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಮಹಾವ. ೧೨೦) ವಚನತೋ. ನಿಸ್ಸಾಯ ವಸನ್ತೇನಪಿ ಅಲಜ್ಜೀ ನಿಸ್ಸಾಯ ನ ವಸಿತಬ್ಬಂ. ವುತ್ತಞ್ಹೇತಂ ‘‘ನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಲಜ್ಜೀನಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ವತ್ಥಬ್ಬಂ, ಯೋ ವಸೇಯ್ಯ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಮಹಾವ. ೧೨೦). ಏತ್ಥ (ಮಹಾವ. ಅಟ್ಠ. ೧೨೦) ಚ ಅಲಜ್ಜೀನನ್ತಿ ಉಪಯೋಗತ್ಥೇ ಸಾಮಿವಚನಂ, ಅಲಜ್ಜಿಪುಗ್ಗಲೇ ನಿಸ್ಸಾಯ ನ ವಸಿತಬ್ಬನ್ತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ. ತಸ್ಮಾ ನವಂ ಠಾನಂ ಗತೇನ ‘‘ಏಹಿ, ಭಿಕ್ಖು, ನಿಸ್ಸಯಂ ಗಣ್ಹಾಹೀ’’ತಿ ವುಚ್ಚಮಾನೇನಪಿ ಚತೂಹಪಞ್ಚಾಹಂ ನಿಸ್ಸಯದಾಯಕಸ್ಸ ಲಜ್ಜಿಭಾವಂ ಉಪಪರಿಕ್ಖಿತ್ವಾ ನಿಸ್ಸಯೋ ಗಹೇತಬ್ಬೋ. ‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಚತೂಹಪಞ್ಚಾಹಂ ಆಗಮೇತುಂ ಯಾವ ಭಿಕ್ಖುಸಭಾಗತಂ ಜಾನಾಮೀ’’ತಿ (ಮಹಾವ. ೧೨೦) ಹಿ ವುತ್ತಂ. ಸಚೇ ‘‘ಥೇರೋ ¶ ಲಜ್ಜೀ’’ತಿ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಸನ್ತಿಕೇ ಸುತ್ವಾ ಆಗತದಿವಸೇಯೇವ ಗಹೇತುಕಾಮೋ ಹೋತಿ, ಥೇರೋ ಪನ ‘‘ಆಗಮೇಹಿ ತಾವ, ವಸನ್ತೋ ಜಾನಿಸ್ಸಸೀ’’ತಿ ಕತಿಪಾಹಂ ಆಚಾರಂ ಉಪಪರಿಕ್ಖಿತ್ವಾ ನಿಸ್ಸಯಂ ದೇತಿ, ವಟ್ಟತಿ, ಪಕತಿಯಾ ನಿಸ್ಸಯಗಹಣಟ್ಠಾನಂ ಗತೇನ ಪನ ತದಹೇವ ಗಹೇತಬ್ಬೋ, ಏಕದಿವಸಮ್ಪಿ ಪರಿಹಾರೋ ನತ್ಥಿ. ಸಚೇ ಪಠಮಯಾಮೇ ಆಚರಿಯಸ್ಸ ಓಕಾಸೋ ನತ್ಥಿ, ಓಕಾಸಂ ಅಲಭನ್ತೋ ‘‘ಪಚ್ಚೂಸಸಮಯೇ ಗಹೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಸಯತಿ, ಅರುಣಂ ಉಗ್ಗತಮ್ಪಿ ನ ಜಾನಾತಿ, ಅನಾಪತ್ತಿ. ಸಚೇ ಪನ ‘‘ಗಣ್ಹಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಆಭೋಗಂ ಅಕತ್ವಾ ಸಯತಿ, ಅರುಣುಗ್ಗಮನೇ ದುಕ್ಕಟಂ. ಅಗತಪುಬ್ಬಂ ಠಾನಂ ಗತೇನ ದ್ವೇ ತೀಣಿ ದಿವಸಾನಿ ವಸಿತ್ವಾ ಗನ್ತುಕಾಮೇನ ಅನಿಸ್ಸಿತೇನ ವಸಿತಬ್ಬಂ. ‘‘ಸತ್ತಾಹಂ ವಸಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಆಲಯಂ ಕರೋನ್ತೇನ ಪನ ನಿಸ್ಸಯೋ ಗಹೇತಬ್ಬೋ. ಸಚೇ ಥೇರೋ ‘‘ಕಿಂ ಸತ್ತಾಹಂ ವಸನ್ತಸ್ಸ ನಿಸ್ಸಯೇನಾ’’ತಿ ವದತಿ, ಪಟಿಕ್ಖಿತ್ತಕಾಲತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಲದ್ಧಪರಿಹಾರೋ ಹೋತಿ.

‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ ¶ , ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅದ್ಧಾನಮಗ್ಗಪ್ಪಟಿಪನ್ನೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ನಿಸ್ಸಯಂ ಅಲಭಮಾನೇನ ಅನಿಸ್ಸಿತೇನ ವತ್ಥು’’ನ್ತಿ ವಚನತೋ ಪನ ಅದ್ಧಾನಮಗ್ಗಪ್ಪಟಿಪನ್ನೋ ಸಚೇ ಅತ್ತನಾ ಸದ್ಧಿಂ ಅದ್ಧಾನಮಗ್ಗಪ್ಪಟಿಪನ್ನಂ ನಿಸ್ಸಯದಾಯಕಂ ನ ಲಭತಿ, ಏವಂ ನಿಸ್ಸಯಂ ಅಲಭಮಾನೇನ ಅನಿಸ್ಸಿತೇನ ಬಹೂನಿಪಿ ದಿವಸಾನಿ ಗನ್ತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಸಚೇ ಪುಬ್ಬೇ ನಿಸ್ಸಯಂ ಗಹೇತ್ವಾ ವುತ್ಥಪುಬ್ಬಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಆವಾಸಂ ಪವಿಸತಿ, ಏಕರತ್ತಂ ವಸನ್ತೇನಪಿ ನಿಸ್ಸಯೋ ಗಹೇತಬ್ಬೋ. ಅನ್ತರಾಮಗ್ಗೇ ವಿಸ್ಸಮನ್ತೋ ವಾ ಸತ್ಥಂ ವಾ ಪರಿಯೇಸನ್ತೋ ಕತಿಪಾಹಂ ವಸತಿ, ಅನಾಪತ್ತಿ. ಅನ್ತೋವಸ್ಸೇ ಪನ ನಿಬದ್ಧವಾಸಂ ವಸಿತಬ್ಬಂ, ನಿಸ್ಸಯೋ ಚ ಗಹೇತಬ್ಬೋ. ನಾವಾಯ ಗಚ್ಛನ್ತಸ್ಸ ಪನ ವಸ್ಸಾನೇ ಆಗತೇಪಿ ನಿಸ್ಸಯಂ ಅಲಭನ್ತಸ್ಸ ಅನಾಪತ್ತಿ. ಸಚೇ ಅನ್ತರಾಮಗ್ಗೇ ಗಿಲಾನೋ ಹೋತಿ, ನಿಸ್ಸಯಂ ಅಲಭಮಾನೇನ ಅನಿಸ್ಸಿತೇನ ವಸಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ.

ಗಿಲಾನುಪಟ್ಠಾಕೋಪಿ ಗಿಲಾನೇನ ಯಾಚಿಯಮಾನೋ ಅನಿಸ್ಸಿತೋ ಏವ ವಸಿತುಂ ಲಭತಿ. ವುತ್ತಞ್ಹೇತಂ ‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಗಿಲಾನೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ನಿಸ್ಸಯಂ ಅಲಭಮಾನೇನ ಅನಿಸ್ಸಿತೇನ ವತ್ಥುಂ, ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಗಿಲಾನುಪಟ್ಠಾಕೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ನಿಸ್ಸಯಂ ಅಲಭಮಾನೇನ ಯಾಚಿಯಮಾನೇನ ಅನಿಸ್ಸಿತೇನ ವತ್ಥು’’ನ್ತಿ (ಮಹಾವ. ೧೨೧). ಸಚೇ ಪನ ‘‘ಯಾಚಾಹಿ ಮ’’ನ್ತಿ ವುಚ್ಚಮಾನೋಪಿ ಗಿಲಾನೋ ಮಾನೇನ ನ ಯಾಚತಿ, ಗನ್ತಬ್ಬಂ.

‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಆರಞ್ಞಿಕೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಫಾಸುವಿಹಾರಂ ಸಲ್ಲಕ್ಖೇನ್ತೇನ ನಿಸ್ಸಯಂ ಅಲಭಮಾನೇನ ಅನಿಸ್ಸಿತೇನ ವತ್ಥುಂ ‘ಯದಾ ಪತಿರೂಪೋ ನಿಸ್ಸಯದಾಯಕೋ ಆಗಚ್ಛಿಸ್ಸತಿ, ತದಾ ತಸ್ಸ ನಿಸ್ಸಾಯ ವಸಿಸ್ಸಾಮೀ’’’ತಿ ವಚನತೋ ಪನ ಯತ್ಥ ವಸನ್ತಸ್ಸ ಸಮಥವಿಪಸ್ಸನಾನಂ ಪಟಿಲಾಭವಸೇನ ಫಾಸು ಹೋತಿ, ತಾದಿಸಂ ಫಾಸುವಿಹಾರಂ ಸಲ್ಲಕ್ಖೇನ್ತೇನ ನಿಸ್ಸಯಂ ಅಲಭಮಾನೇನ ಅನಿಸ್ಸಿತೇನ ವತ್ಥಬ್ಬಂ. ಇಮಞ್ಚ ಪನ ಪರಿಹಾರಂ ನೇವ ಸೋತಾಪನ್ನೋ, ನ ಸಕದಾಗಾಮಿಅನಾಗಾಮಿಅರಹನ್ತೋ ಲಭನ್ತಿ, ನ ಥಾಮಗತಸ್ಸ ¶ ಸಮಾಧಿನೋ ವಾ ವಿಪಸ್ಸನಾಯ ವಾ ಲಾಭೀ, ವಿಸ್ಸಟ್ಠಕಮ್ಮಟ್ಠಾನೇ ಪನ ಬಾಲಪುಥುಜ್ಜನೇ ಕಥಾವ ನತ್ಥಿ. ಯಸ್ಸ ಖೋ ಪನ ಸಮಥೋ ವಾ ವಿಪಸ್ಸನಾ ವಾ ತರುಣಾ ಹೋತಿ, ಅಯಂ ಇಮಂ ಪರಿಹಾರಂ ಲಭತಿ, ಪವಾರಣಾಸಙ್ಗಹೋಪಿ ಏತಸ್ಸೇವ ಅನುಞ್ಞಾತೋ. ತಸ್ಮಾ ಇಮಿನಾ ಪುಗ್ಗಲೇನ ಆಚರಿಯೇ ಪವಾರೇತ್ವಾ ಗತೇಪಿ ‘‘ಯದಾ ಪತಿರೂಪೋನಿಸ್ಸಯದಾಯಕೋ ಆಗಚ್ಛಿಸ್ಸತಿ, ತಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ವಸಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಆಭೋಗಂ ಕತ್ವಾ ಪುನ ಯಾವ ಆಸಾಳ್ಹೀಪುಣ್ಣಮಾ, ತಾವ ಅನಿಸ್ಸಿತೇನ ವತ್ಥುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಸಚೇ ಪನ ಆಸಾಳ್ಹೀಮಾಸೇ ಆಚರಿಯೋ ನಾಗಚ್ಛತಿ, ಯತ್ಥ ನಿಸ್ಸಯೋ ಲಬ್ಭತಿ, ತತ್ಥ ಗನ್ತಬ್ಬಂ.

೧೫೩. ಕಥಂ ¶ ಗಹಿತೋ ಹೋತೀತಿ ಏತ್ಥ ಉಪಜ್ಝಾಯಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕೇ ತಾವ ಉಪಜ್ಝಂ ಗಣ್ಹನ್ತೇನ ಏಕಂಸಂ ಉತ್ತರಾಸಙ್ಗಂ ಕರಿತ್ವಾ ಪಾದೇ ವನ್ದಿತ್ವಾ ಉಕ್ಕುಟಿಕಂ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ಅಞ್ಜಲಿಂ ಪಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ‘‘ಉಪಜ್ಝಾಯೋ ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಹೋಹೀ’’ತಿ ತಿಕ್ಖತ್ತುಂ ವತ್ತಬ್ಬಂ. ಏವಂ ಸದ್ಧಿವಿಹಾರಿಕೇನ ವುತ್ತೇ ಸಚೇ ಉಪಜ್ಝಾಯೋ ‘‘ಸಾಹೂ’’ತಿ ವಾ ‘‘ಲಹೂ’’ತಿ ವಾ ‘‘ಓಪಾಯಿಕ’’ನ್ತಿ ವಾ ‘‘ಪತಿರೂಪ’’ನ್ತಿ ವಾ ‘‘ಪಾಸಾದಿಕೇನ ಸಮ್ಪಾದೇಹೀ’’ತಿ ವಾ ಕಾಯೇನ ವಿಞ್ಞಾಪೇತಿ, ವಾಚಾಯ ವಿಞ್ಞಾಪೇತಿ, ಕಾಯೇನ ವಾಚಾಯ ವಿಞ್ಞಾಪೇತಿ, ಗಹಿತೋ ಹೋತಿ ಉಪಜ್ಝಾಯೋ. ಇದಮೇವ ಹೇತ್ಥ ಉಪಜ್ಝಾಯಗ್ಗಹಣಂ, ಯದಿದಂ ಉಪಜ್ಝಾಯಸ್ಸ ಇಮೇಸು ಪಞ್ಚಸು ಪದೇಸು ಯಸ್ಸ ಕಸ್ಸಚಿ ಪದಸ್ಸ ವಾಚಾಯ ಸಾವನಂ ಕಾಯೇನ ವಾ ಅತ್ಥವಿಞ್ಞಾಪನನ್ತಿ. ಕೇಚಿ ಪನ ‘‘ಸಾಧೂ’’ತಿ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛನಂ ಸನ್ಧಾಯ ವದನ್ತಿ, ನ ತಂ ಪಮಾಣಂ. ಆಯಾಚನದಾನಮತ್ತೇನ ಹಿ ಗಹಿತೋ ಹೋತಿ ಉಪಜ್ಝಾಯೋ, ನ ಏತ್ಥ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛನಂ ಅಙ್ಗಂ. ಸದ್ಧಿವಿಹಾರಿಕೇನಪಿ ನ ಕೇವಲಂ ‘‘ಇಮಿನಾ ಮೇ ಪದೇನ ಉಪಜ್ಝಾಯೋ ಗಹಿತೋ’’ತಿ ಞಾತುಂ ವಟ್ಟತಿ, ‘‘ಅಜ್ಜತಗ್ಗೇ ದಾನಿ ಥೇರೋ ಮಯ್ಹಂ ಭಾರೋ, ಅಹಮ್ಪಿ ಥೇರಸ್ಸ ಭಾರೋ’’ತಿ ಇದಮ್ಪಿ ಞಾತುಂ ವಟ್ಟತಿ (ಮಹಾವ. ಅಟ್ಠ. ೬೪). ವುತ್ತಞ್ಹೇತಂ –

‘‘ಉಪಜ್ಝಾಯೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸದ್ಧಿವಿಹಾರಿಕಮ್ಹಿ ಪುತ್ತಚಿತ್ತಂ ಉಪಟ್ಠಪೇಸ್ಸತಿ, ಸದ್ಧಿವಿಹಾರಿಕೋ ಉಪಜ್ಝಾಯಮ್ಹಿ ಪಿತುಚಿತ್ತಂ ಉಪಟ್ಠಪೇಸ್ಸತಿ, ಏವಂ ತೇ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಸಗಾರವಾ ಸಪ್ಪತಿಸ್ಸಾ ಸಭಾಗವುತ್ತಿನೋ ವಿಹರನ್ತಾ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಧಮ್ಮವಿನಯೇ ವುಡ್ಢಿಂ ವಿರೂಳ್ಹಿಂ ವೇಪುಲ್ಲಂ ಆಪಜ್ಜಿಸ್ಸನ್ತೀ’’ತಿ (ಮಹಾವ. ೬೫).

ಆಚರಿಯಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕೇ ನಿಸ್ಸಯಗ್ಗಹಣೇಪಿ ಅಯಮೇವ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ. ಅಯಂ ಪನೇತ್ಥ ವಿಸೇಸೋ – ಆಚರಿಯಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕೇ ನಿಸ್ಸಯಂ ಗಣ್ಹನ್ತೇನ ಉಕ್ಕುಟಿಕಂ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ‘‘ಆಚರಿಯೋ ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಹೋಹಿ, ಆಯಸ್ಮತೋ ನಿಸ್ಸಾಯ ವಚ್ಛಾಮೀ’’ತಿ (ಮಹಾವ. ೭೭) ತಿಕ್ಖತ್ತುಂ ವತ್ತಬ್ಬಂ, ಸೇಸಂ ವುತ್ತನಯಮೇವ.

೧೫೪. ಕಥಂ ¶ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸಮ್ಭತೀತಿ ಏತ್ಥ ತಾವ ಉಪಜ್ಝಾಯಮ್ಹಾ ಪಞ್ಚಹಾಕಾರೇಹಿ ನಿಸ್ಸಯಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸದ್ಧಿ ವೇದಿತಬ್ಬಾ, ಆಚರಿಯಮ್ಹಾ ಛಹಿ ಆಕಾರೇಹಿ. ವುತ್ತಞ್ಹೇತಂ –

‘‘ಪಞ್ಚಿಮಾ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ನಿಸ್ಸಯಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸದ್ಧಿಯೋ ಉಪಜ್ಝಾಯಮ್ಹಾ. ಉಪಜ್ಝಾಯೋ ಪಕ್ಕನ್ತೋ ವಾ ಹೋತಿ, ವಿಬ್ಭನ್ತೋ ವಾ, ಕಾಲಕತೋ ವಾ, ಪಕ್ಖಸಙ್ಕನ್ತೋ ವಾ, ಆಣತ್ತಿಯೇವ ಪಞ್ಚಮೀ. ಇಮಾ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಞ್ಚ ನಿಸ್ಸಯಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸದ್ಧಿಯೋ ಉಪಜ್ಝಾಯಮ್ಹಾ.

ಛಯಿಮಾ ¶ , ಭಿಕ್ಖವೇ, ನಿಸ್ಸಯಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸದ್ಧಿಯೋ ಆಚರಿಯಮ್ಹಾ. ಆಚರಿಯೋ ಪಕ್ಕನ್ತೋ ವಾ ಹೋತಿ, ವಿಬ್ಭನ್ತೋ ವಾ, ಕಾಲಕತೋ ವಾ, ಪಕ್ಖಸಙ್ಕನ್ತೋ ವಾ, ಆಣತ್ತಿಯೇವ ಪಞ್ಚಮೀ, ಉಪಜ್ಝಾಯೇನ ವಾ ಸಮೋಧಾನಗತೋ ಹೋತಿ. ಇಮಾ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಛ ನಿಸ್ಸಯಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸದ್ಧಿಯೋ ಆಚರಿಯಮ್ಹಾ’’ತಿ (ಮಹಾವ. ೮೩).

ತತ್ರಾಯಂ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ (ಮಹಾವ. ಅಟ್ಠ. ೮೩) – ಪಕ್ಕನ್ತೋತಿ ದಿಸಂ ಗತೋ. ಏವಂ ಗತೇ ಚ ಪನ ತಸ್ಮಿಂ ಸಚೇ ವಿಹಾರೇ ನಿಸ್ಸಯದಾಯಕೋ ಅತ್ಥಿ, ಯಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕೇ ಅಞ್ಞದಾಪಿ ನಿಸ್ಸಯೋ ವಾ ಗಹಿತಪುಬ್ಬೋ ಹೋತಿ, ಯೋ ವಾ ಏಕಸಮ್ಭೋಗಪರಿಭೋಗೋ, ತಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕೇ ನಿಸ್ಸಯೋ ಗಹೇತಬ್ಬೋ, ಏಕದಿವಸಮ್ಪಿ ಪರಿಹಾರೋ ನತ್ಥಿ. ಸಚೇ ತಾದಿಸೋ ನತ್ಥಿ, ಅಞ್ಞೋ ಲಜ್ಜೀ ಪೇಸಲೋ ಅತ್ಥಿ, ತಸ್ಸ ಪೇಸಲಭಾವಂ ಜಾನನ್ತೇನ ತದಹೇವ ನಿಸ್ಸಯೋ ಯಾಚಿತಬ್ಬೋ. ಸಚೇ ದೇತಿ, ಇಚ್ಚೇತಂ ಕುಸಲಂ. ಅಥ ಪನ ‘‘ತುಮ್ಹಾಕಂ ಉಪಜ್ಝಾಯೋ ಲಹುಂ ಆಗಮಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಪುಚ್ಛತಿ, ಉಪಜ್ಝಾಯೇನ ಚೇ ತಥಾ ವುತ್ತಂ, ‘‘ಆಮ, ಭನ್ತೇ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ವದತಿ ‘‘ತೇನ ಹಿ ಉಪಜ್ಝಾಯಸ್ಸ ಆಗಮನಂ ಆಗಮೇಥಾ’’ತಿ, ವಟ್ಟತಿ. ಅಥ ಪನಸ್ಸ ಪಕತಿಯಾ ಪೇಸಲಭಾವಂ ನ ಜಾನಾತಿ, ಚತ್ತಾರಿ ಪಞ್ಚ ದಿವಸಾನಿ ತಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸ ಸಭಾಗತಂ ಓಲೋಕೇತ್ವಾ ಓಕಾಸಂ ಕಾರೇತ್ವಾ ನಿಸ್ಸಯೋ ಗಹೇತಬ್ಬೋ. ಸಚೇ ಪನ ವಿಹಾರೇ ನಿಸ್ಸಯದಾಯಕೋ ನತ್ಥಿ, ಉಪಜ್ಝಾಯೋ ಚ ‘‘ಅಹಂ ಕತಿಪಾಹೇನ ಆಗಮಿಸ್ಸಾಮಿ, ಮಾ ಉಕ್ಕಣ್ಠಿತ್ಥಾ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಗತೋ, ಯಾವ ಆಗಮನಾ ಪರಿಹಾರೋ ಲಬ್ಭತಿ, ಅಥಾಪಿ ನಂ ತತ್ಥ ಮನುಸ್ಸಾ ಪರಿಚ್ಛಿನ್ನಕಾಲತೋ ಉತ್ತರಿಪಿ ಪಞ್ಚ ವಾ ದಸ ವಾ ದಿವಸಾನಿ ವಾಸೇನ್ತಿಯೇವ, ತೇನ ವಿಹಾರಂ ಪವತ್ತಿ ಪೇಸೇತಬ್ಬಾ ‘‘ದಹರಾ ಮಾ ಉಕ್ಕಣ್ಠನ್ತು, ಅಹಂ ಅಸುಕದಿವಸಂ ನಾಮ ಆಗಮಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ, ಏವಮ್ಪಿ ಪರಿಹಾರೋ ಲಬ್ಭತಿ. ಅಥ ಆಗಚ್ಛತೋ ಅನ್ತರಾಮಗ್ಗೇ ನದೀಪೂರೇನ ವಾ ಚೋರಾದೀಹಿ ವಾ ಉಪದ್ದವೋ ಹೋತಿ, ಥೇರೋ ಉದಕೋಸಕ್ಕನಂ ವಾ ಆಗಮೇತಿ, ಸಹಾಯೇ ವಾ ಪರಿಯೇಸತಿ, ತಂ ಚೇ ಪವತ್ತಿಂ ದಹರಾ ಸುಣನ್ತಿ, ಯಾವ ಆಗಮನಾ ಪರಿಹಾರೋ ಲಬ್ಭತಿ. ಸಚೇ ಪನ ಸೋ ‘‘ಇಧೇವಾಹಂ ವಸಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಪಹಿಣತಿ, ಪರಿಹಾರೋ ನತ್ಥಿ. ಯತ್ಥ ನಿಸ್ಸಯೋ ಲಬ್ಭತಿ, ತತ್ಥ ಗನ್ತಬ್ಬಂ. ವಿಬ್ಭನ್ತೇ ಪನ ಕಾಲಕತೇ ಪಕ್ಖಸಙ್ಕನ್ತೇ ವಾ ಏಕದಿವಸಮ್ಪಿ ಪರಿಹಾರೋ ನತ್ಥಿ, ಯತ್ಥ ನಿಸ್ಸಯೋ ಲಬ್ಭತಿ, ತತ್ಥ ಗನ್ತಬ್ಬಂ.

ಆಣತ್ತೀತಿ ¶ ¶ ಪನ ನಿಸ್ಸಯಪಣಾಮನಾ ವುಚ್ಚತಿ, ತಸ್ಮಾ ‘‘ಪಣಾಮೇಮಿ ತ’’ನ್ತಿ ವಾ ‘‘ಮಾ ಇಧ ಪಟಿಕ್ಕಮೀ’’ತಿ ವಾ ‘‘ನೀಹರ ತೇ ಪತ್ತಚೀವರ’’ನ್ತಿ ವಾ ‘‘ನಾಹಂ ತಯಾ ಉಪಟ್ಠಾಪೇತಬ್ಬೋ’’ತಿ ವಾತಿ ಇಮಿನಾ ಪಾಳಿನಯೇನ ‘‘ಮಾ ಮಂ ಗಾಮಪ್ಪವೇಸನಂ ಆಪುಚ್ಛೀ’’ತಿಆದಿನಾ ಪಾಳಿಮುತ್ತಕನಯೇನ ವಾ ಯೋ ನಿಸ್ಸಯಪಣಾಮನಾಯ ಪಣಾಮಿತೋ ಹೋತಿ, ತೇನ ಉಪಜ್ಝಾಯೋ ಖಮಾಪೇತಬ್ಬೋ. ಸಚೇ ಆದಿತೋವ ನ ಖಮತಿ, ದಣ್ಡಕಮ್ಮಂ ಆಹರಿತ್ವಾ ತಿಕ್ಖತ್ತುಂ ತಾವ ಸಯಮೇವ ಖಮಾಪೇತಬ್ಬೋ. ನೋ ಚೇ ಖಮತಿ, ತಸ್ಮಿಂ ವಿಹಾರೇ ಮಹಾಥೇರೇ ಗಹೇತ್ವಾ ಖಮಾಪೇತಬ್ಬೋ. ನೋ ಚೇ ಖಮತಿ, ಸಾಮನ್ತವಿಹಾರೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಗಹೇತ್ವಾ ಖಮಾಪೇತಬ್ಬೋ. ಸಚೇ ಏವಮ್ಪಿ ನ ಖಮತಿ, ಅಞ್ಞತ್ಥ ಗನ್ತ್ವಾ ಉಪಜ್ಝಾಯಸ್ಸ ಸಭಾಗಾನಂ ಸನ್ತಿಕೇ ವಸಿತಬ್ಬಂ ‘‘ಅಪ್ಪೇವ ನಾಮ ‘ಸಭಾಗಾನಂ ಮೇ ಸನ್ತಿಕೇ ವಸತೀ’ತಿ ಞತ್ವಾಪಿ ಖಮೇಯ್ಯಾ’’ತಿ. ಸಚೇ ಏವಮ್ಪಿ ನ ಖಮತಿ, ತತ್ರೇವ ವಸಿತಬ್ಬಂ. ತತ್ರ ಚೇ ದುಬ್ಭಿಕ್ಖಾದಿದೋಸೇನ ನ ಸಕ್ಕಾ ಹೋತಿ ವಸಿತುಂ, ತಂಯೇವ ವಿಹಾರಂ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಅಞ್ಞಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕೇ ನಿಸ್ಸಯಂ ಗಹೇತ್ವಾ ವಸಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಅಯಮಾಣತ್ತಿಯಂ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ.

ಆಚರಿಯಮ್ಹಾ ನಿಸ್ಸಯಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸದ್ಧೀಸು ಆಚರಿಯೋ ಪಕ್ಕನ್ತೋ ವಾ ಹೋತೀತಿ ಏತ್ಥ ಕೋಚಿ ಆಚರಿಯೋ ಆಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ಪಕ್ಕಮತಿ, ಕೋಚಿ ಅನಾಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ, ಅನ್ತೇವಾಸಿಕೋಪಿ ಏವಮೇವ. ತತ್ರ ಸಚೇ ಅನ್ತೇವಾಸಿಕೋ ಆಚರಿಯಂ ಆಪುಚ್ಛತಿ ‘‘ಅಸುಕಂ ನಾಮ, ಭನ್ತೇ, ಠಾನಂ ಗನ್ತುಂ ಇಚ್ಛಾಮಿ ಕೇನಚಿದೇವ ಕರಣೀಯೇನಾ’’ತಿ, ಆಚರಿಯೇನ ಚ ‘‘ಕದಾ ಗಮಿಸ್ಸಸೀ’’ತಿ ವುತ್ತೋ ‘‘ಸಾಯನ್ಹೇ ವಾ ರತ್ತಿಂ ವಾ ಉಟ್ಠಹಿತ್ವಾ ಗಮಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ವದತಿ, ಆಚರಿಯೋಪಿ ‘‘ಸಾಧೂ’’ತಿ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛತಿ, ತಂ ಖಣಂಯೇವ ನಿಸ್ಸಯೋ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸಮ್ಭತಿ. ಸಚೇ ಪನ ‘‘ಭನ್ತೇ, ಅಸುಕಂ ನಾಮ ಠಾನಂ ಗನ್ತುಕಾಮೋಮ್ಹೀ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ಆಚರಿಯೋ ‘‘ಅಸುಕಸ್ಮಿಂ ನಾಮ ಗಾಮೇ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಚರಿತ್ವಾ ಪಚ್ಛಾ ಜಾನಿಸ್ಸಸೀ’’ತಿ ವದತಿ, ಸೋ ಚ ‘‘ಸಾಧೂ’’ತಿ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛತಿ, ತತೋ ಚೇ ಗತೋ ಸುಗತೋ. ಸಚೇ ಪನ ನ ಗಚ್ಛತಿ, ನಿಸ್ಸಯೋ ನ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸಮ್ಭತಿ. ಅಥಾಪಿ ‘‘ಗಚ್ಛಾಮೀ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ಆಚರಿಯೇನ ‘‘ಮಾ ತಾವ ಗಚ್ಛ, ರತ್ತಿಂ ಮನ್ತೇತ್ವಾ ಜಾನಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ವುತ್ತೋ ಮನ್ತೇತ್ವಾ ಗಚ್ಛತಿ, ಸುಗತೋ. ನೋ ಚೇ ಗಚ್ಛತಿ, ನಿಸ್ಸಯೋ ನ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸಮ್ಭತಿ. ಆಚರಿಯಂ ಅನಾಪುಚ್ಛಾ ಪಕ್ಕಮನ್ತಸ್ಸ ಪನ ಉಪಚಾರಸೀಮಾತಿಕ್ಕಮೇ ನಿಸ್ಸಯೋ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸಮ್ಭತಿ, ಅನ್ತೋಉಪಚಾರಸೀಮತೋ ಪಟಿನಿವತ್ತನ್ತಸ್ಸ ನ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸಮ್ಭತಿ. ಸಚೇ ಪನ ಆಚರಿಯೋ ಅನ್ತೇವಾಸಿಕಂ ಆಪುಚ್ಛತಿ ‘‘ಆವುಸೋ, ಅಸುಕಂ ನಾಮ ಠಾನಂ ಗಮಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ, ಅನ್ತೇವಾಸಿಕೇನ ಚ ‘‘ಕದಾ’’ತಿ ¶ ವುತ್ತೇ ‘‘ಸಾಯನ್ಹೇ ವಾ ರತ್ತಿಭಾಗೇ ವಾ’’ತಿ ವದತಿ, ಅನ್ತೇವಾಸಿಕೋಪಿ ‘‘ಸಾಧೂ’’ತಿ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛತಿ, ತಂ ಖಣಂಯೇವ ನಿಸ್ಸಯೋ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸಮ್ಭತಿ, ಸಚೇ ಪನ ಆಚರಿಯೋ ‘‘ಸ್ವೇ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಚರಿತ್ವಾ ಗಮಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ವದತಿ, ಇತರೋ ಚ ‘‘ಸಾಧೂ’’ತಿ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛತಿ, ಏಕದಿವಸಂ ತಾವ ನಿಸ್ಸಯೋ ನ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸಮ್ಭತಿ, ಪುನದಿವಸೇ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸದ್ಧೋ ಹೋತಿ. ‘‘ಅಸುಕಸ್ಮಿಂ ನಾಮ ಗಾಮೇ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಚರಿತ್ವಾ ಜಾನಿಸ್ಸಾಮಿ ಮಮ ಗಮನಂ ವಾ ಅಗಮನಂ ವಾ’’ತಿ ವತ್ವಾ ¶ ಪನ ಸಚೇ ನ ಗಚ್ಛತಿ, ನಿಸ್ಸಯೋ ನ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸಮ್ಭತಿ. ಅಥಾಪಿ ‘‘ಗಚ್ಛಾಮೀ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ಅನ್ತೇವಾಸಿಕೇನ ‘‘ಮಾ ತಾವ ಗಚ್ಛಥ, ರತ್ತಿಂ ಮನ್ತೇತ್ವಾ ಜಾನಿಸ್ಸಥಾ’’ತಿ ವುತ್ತೋ ಮನ್ತೇತ್ವಾಪಿ ನ ಗಚ್ಛತಿ, ನಿಸ್ಸಯೋ ನ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸಮ್ಭತಿ. ಸಚೇ ಉಭೋಪಿ ಆಚರಿಯನ್ತೇವಾಸಿಕಾ ಕೇನಚಿದೇವ ಕರಣೀಯೇನ ಬಹಿಸೀಮಂ ಗಚ್ಛನ್ತಿ, ತತೋ ಚೇ ಆಚರಿಯೋ ಗಮಿಯಚಿತ್ತೇ ಉಪ್ಪನ್ನೇ ಅನಾಪುಚ್ಛಾವ ಗನ್ತ್ವಾ ದ್ವಿನ್ನಂ ಲೇಡ್ಡುಪಾತಾನಂ ಅನ್ತೋಯೇವ ನಿವತ್ತತಿ, ನಿಸ್ಸಯೋ ನ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸಮ್ಭತಿ. ಸಚೇ ದ್ವೇ ಲೇಡ್ಡುಪಾತೇ ಅತಿಕ್ಕಮಿತ್ವಾ ನಿವತ್ತತಿ, ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸದ್ಧೋ ಹೋತಿ. ಆಚರಿಯುಪಜ್ಝಾಯಾ ದ್ವೇ ಲೇಡ್ಡುಪಾತೇ ಅತಿಕ್ಕಮ್ಮ ಅಞ್ಞಸ್ಮಿಂ ವಿಹಾರೇ ವಸನ್ತಿ, ನಿಸ್ಸಯೋ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸಮ್ಭತಿ. ಆಚರಿಯೇ ವಿಬ್ಭನ್ತೇ ಕಾಲಕತೇ ಪಕ್ಖಸಙ್ಕನ್ತೇ ಚ ತಂ ಖಣಂಯೇವ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸಮ್ಭತಿ.

ಆಣತ್ತಿಯಂ ಪನ ಆಚರಿಯೋ ಮುಞ್ಚಿತುಕಾಮೋವ ಹುತ್ವಾ ನಿಸ್ಸಯಪಣಾಮನಾಯ ಪಣಾಮೇತಿ, ಅನ್ತೇವಾಸಿಕೋ ಚ ‘‘ಕಿಞ್ಚಾಪಿ ಮಂ ಆಚರಿಯೋ ಪಣಾಮೇತಿ, ಅಥ ಖೋ ಹದಯೇನ ಮುದುಕೋ’’ತಿ ಸಾಲಯೋ ಹೋತಿ, ನಿಸ್ಸಯೋ ನ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸಮ್ಭತಿ. ಸಚೇಪಿ ಆರಿಯೋ ಸಾಲಯೋ, ಅನ್ತೇವಾಸಿಕೋ ನಿರಾಲಯೋ ‘‘ನ ದಾನಿ ಇಮಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ವಸಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಧುರಂ ನಿಕ್ಖಿಪತಿ, ಏವಮ್ಪಿ ನ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸಮ್ಭತಿ. ಉಭಿನ್ನಂ ಸಾಲಯಭಾವೇ ಪನ ನ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸಮ್ಭತಿಯೇವ, ಉಭಿನ್ನಂ ಧುರನಿಕ್ಖೇಪೇನ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸಮ್ಭತಿ, ಪಣಾಮಿತೇನ ದಣ್ಡಕಮ್ಮಂ ಆಹರಿತ್ವಾ ತಿಕ್ಖತ್ತುಂ ಖಮಾಪೇತಬ್ಬೋ. ನೋ ಚೇ ಖಮತಿ, ಉಪಜ್ಝಾಯೇ ವುತ್ತನಯೇನ ಪಟಿಪಜ್ಜಿತಬ್ಬಂ. ಯಥಾಪಞ್ಞತ್ತಂ ಪನ ಆಚರಿಯುಪಜ್ಝಾಯವತ್ತಂ ಪರಿಪೂರೇನ್ತಂ ಅಧಿಮತ್ತಪೇಮಾದಿಪಞ್ಚಙ್ಗಸಮನ್ನಾಗತಂ ಅನ್ತೇವಾಸಿಕಂ ಸದ್ಧಿವಿಹಾರಿಕಂ ವಾ ಪಣಾಮೇನ್ತಸ್ಸ ದುಕ್ಕಟಂ, ಇತರಂ ಅಪಣಾಮೇನ್ತಸ್ಸಪಿ ದುಕ್ಕಟಮೇವ. ವುತ್ತಞ್ಹೇತಂ –

‘‘ನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸಮ್ಮಾವತ್ತನ್ತೋ ಪಣಾಮೇತಬ್ಬೋ, ಯೋ ಪಣಾಮೇಯ್ಯ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸ. ನ ಚ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಸಮ್ಮಾವತ್ತನ್ತೋ ನ ಪಣಾಮೇತಬ್ಬೋ, ಯೋ ನ ಪಣಾಮೇಯ್ಯ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸ (ಮಹಾವ. ೮೦).

‘‘ಪಞ್ಚಹಿ ¶ , ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಙ್ಗೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತಂ ಅನ್ತೇವಾಸಿಕಂ ಅಪಣಾಮೇನ್ತೋ ಆಚರಿಯೋ ಸಾತಿಸಾರೋ ಹೋತಿ, ಪಣಾಮೇನ್ತೋ ಅನತಿಸಾರೋ ಹೋತಿ. ಆಚರಿಯಮ್ಹಿ ನಾಧಿಮತ್ತಂ ಪೇಮಂ ಹೋತಿ, ನಾಧಿಮತ್ತೋ ಪಸಾದೋ ಹೋತಿ, ನಾಧಿಮತ್ತಾ ಹಿರೀ ಹೋತಿ, ನಾಧಿಮತ್ತೋ ಗಾರವೋ ಹೋತಿ, ನಾಧಿಮತ್ತಾ ಭಾವನಾ ಹೋತಿ. ಇಮೇಹಿ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಞ್ಚಹಙ್ಗೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತಂ ಅನ್ತೇವಾಸಿಕಂ ಅಪಣಾಮೇನ್ತೋ ಆಚರಿಯೋ ಸಾತಿಸಾರೋ ಹೋತಿ, ಪಣಾಮೇನ್ತೋ ಅನತಿಸಾರೋ ಹೋತಿ (ಮಹಾವ. ೮೧).

‘‘ಪಞ್ಚಹಿ ¶ , ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಙ್ಗೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತಂ ಸದ್ಧಿವಿಹಾರಿಕಂ ಅಪಣಾಮೇನ್ತೋ ಉಪಜ್ಝಾಯೋ ಸಾತಿಸಾರೋ ಹೋತಿ, ಪಣಾಮೇನ್ತೋ ಅನತಿಸಾರೋ ಹೋತಿ. ಉಪಜ್ಝಾಯಮ್ಹಿ ನಾಧಿಮತ್ತಂ ಪೇಮಂ ಹೋತಿ, ನಾಧಿಮತ್ತೋ ಪಸಾದೋ ಹೋತಿ, ನಾಧಿಮತ್ತಾ ಹಿರೀ ಹೋತಿ, ನಾಧಿಮತ್ತೋ ಗಾರವೋ ಹೋತಿ, ನಾಧಿಮತ್ತಾ ಭಾವನಾ ಹೋತಿ. ಇಮೇಹಿ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಞ್ಚಹಙ್ಗೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತಂ ಸದ್ಧಿವಿಹಾರಿಕಂ ಅಪಣಾಮೇನ್ತೋ ಉಪಜ್ಝಾಯೋ ಸಾತಿಸಾರೋ ಹೋತಿ, ಪಣಾಮೇನ್ತೋ ಅನತಿಸಾರೋ ಹೋತೀ’’ತಿಆದಿ (ಮಹಾವ. ೬೮).

ತತ್ಥ (ಮಹಾವ. ಅಟ್ಠ. ೬೮) ನಾಧಿಮತ್ತಂ ಪೇಮಂ ಹೋತೀತಿ ಉಪಜ್ಝಾಯಮ್ಹಿ ಅಧಿಮತ್ತಂ ಗೇಹಸ್ಸಿತಪೇಮಂ ನ ಹೋತಿ. ನಾಧಿಮತ್ತಾ ಭಾವನಾ ಹೋತೀತಿ ಅಧಿಮತ್ತಾ ಮೇತ್ತಾಭಾವನಾ ನ ಹೋತೀತಿ ಅತ್ಥೋ.

ಉಪಜ್ಝಾಯೇನ ವಾ ಸಮೋಧಾನಗತೋತಿ ಏತ್ಥ (ಮಹಾವ. ಅಟ್ಠ. ೮೩) ದಸ್ಸನಸವನವಸೇನ ಸಮೋಧಾನಂ ವೇದಿತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ಹಿ ಆಚರಿಯಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ವಸನ್ತೋ ಸದ್ಧಿವಿಹಾರಿಕೋ ಏಕವಿಹಾರೇ ಚೇತಿಯಂ ವಾ ವನ್ದನ್ತಂ, ಏಕಗಾಮೇ ವಾ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಚರನ್ತಂ ಉಪಜ್ಝಾಯಂ ಪಸ್ಸತಿ, ನಿಸ್ಸಯೋ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸಮ್ಭತಿ. ಉಪಜ್ಝಾಯೋ ಪಸ್ಸತಿ, ಸದ್ಧಿವಿಹಾರಿಕೋ ನ ಪಸ್ಸತಿ, ನ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸಮ್ಭತಿ. ಮಗ್ಗಪ್ಪಟಿಪನ್ನಂ ವಾ ಆಕಾಸೇನ ವಾ ಗಚ್ಛನ್ತಂ ಉಪಜ್ಝಾಯಂ ದಿಸ್ವಾ ದೂರತ್ತಾ ‘‘ಭಿಕ್ಖೂ’’ತಿ ಜಾನಾತಿ, ‘‘ಉಪಜ್ಝಾಯೋ’’ತಿ ನ ಜಾನಾತಿ, ನ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸಮ್ಭತಿ. ಸಚೇ ಜಾನಾತಿ, ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸಮ್ಭತಿ. ಉಪರಿಪಾಸಾದೇ ಉಪಜ್ಝಾಯೋ ವಸತಿ, ಹೇಟ್ಠಾ ಸದ್ಧಿವಿಹಾರಿಕೋ, ತಂ ಅದಿಸ್ವಾವ ಯಾಗುಂ ಪಿವಿತ್ವಾ ಪಟಿಕ್ಕಮತಿ, ಆಸನಸಾಲಾಯ ವಾ ನಿಸಿನ್ನಂ ಅದಿಸ್ವಾವ ಏಕಮನ್ತೇ ಭುಞ್ಜಿತ್ವಾ ಪಕ್ಕಮತಿ, ಧಮ್ಮಸ್ಸವನಮಣ್ಡಪೇ ವಾ ನಿಸಿನ್ನಮ್ಪಿ ¶ ತಂ ಅದಿಸ್ವಾವ ಧಮ್ಮಂ ಸುತ್ವಾ ಪಕ್ಕಮತಿ, ನಿಸ್ಸಯೋ ನ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸಮ್ಭತಿ. ಏವಂ ತಾವ ದಸ್ಸನವಸೇನ ಸಮೋಧಾನಂ ವೇದಿತಬ್ಬಂ. ಸವನವಸೇನ ಪನ ಸಚೇ ಉಪಜ್ಝಾಯಸ್ಸ ವಿಹಾರೇ ವಾ ಅನ್ತರಘರೇ ವಾ ಧಮ್ಮಂ ವಾ ಕಥೇನ್ತಸ್ಸ ಅನುಮೋದನಂ ವಾ ಕರೋನ್ತಸ್ಸ ಸದ್ದಂ ಸುತ್ವಾ ‘‘ಉಪಜ್ಝಾಯಸ್ಸ ಮೇ ಸದ್ದೋ’’ತಿ ಸಞ್ಜಾನಾತಿ, ನಿಸ್ಸಯೋ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸಮ್ಭತಿ, ಅಸಞ್ಜಾನನ್ತಸ್ಸ ನ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸಮ್ಭತಿ. ಅಯಂ ಸಮೋಧಾನೇ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ.

೧೫೫. ನಿಸ್ಸಾಯ ಕೇನ ವಸಿತಬ್ಬಂ, ಕೇನ ನ ವಸಿತಬ್ಬನ್ತಿ ಏತ್ಥ ಪನ ‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಬ್ಯತ್ತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಪಟಿಬಲೇನ ಪಞ್ಚ ವಸ್ಸಾನಿ ನಿಸ್ಸಾಯ ವತ್ಥುಂ, ಅಬ್ಯತ್ತೇನ ಯಾವಜೀವ’’ನ್ತಿ (ಮಹಾವ. ೧೦೩) ವಚನತೋ ಯೋ ಅಬ್ಯತ್ತೋ ಹೋತಿ, ತೇನ ಯಾವಜೀವಂ ನಿಸ್ಸಾಯೇವ ವಸಿತಬ್ಬಂ. ಸಚಾಯಂ (ಮಹಾವ. ಅಟ್ಠ. ೧೦೩) ವುಡ್ಢತರಂ ಆಚರಿಯಂ ನ ಲಭತಿ, ಉಪಸಮ್ಪದಾಯ ಸಟ್ಠಿವಸ್ಸೋ ವಾ ಸತ್ತತಿವಸ್ಸೋ ವಾ ಹೋತಿ, ನವಕತರಸ್ಸಪಿ ಬ್ಯತ್ತಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕೇ ಉಕ್ಕುಟಿಕಂ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ಅಞ್ಜಲಿಂ ಪಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ‘‘ಆಚರಿಯೋ ಮೇ, ಆವುಸೋ, ಹೋತಿ, ಆಯಸ್ಮತೋ ನಿಸ್ಸಾಯ ವಚ್ಛಾಮೀ’’ತಿ ¶ ಏವಂ ತಿಕ್ಖತ್ತುಂ ವತ್ವಾ ನಿಸ್ಸಯೋ ಗಹೇತಬ್ಬೋವ. ಗಾಮಪ್ಪವೇಸನಂ ಆಪುಚ್ಛನ್ತೇನಪಿ ಉಕ್ಕುಟಿಕಂ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ಅಞ್ಜಲಿಂ ಪಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ‘‘ಗಾಮಪ್ಪವೇಸನಂ ಆಪುಚ್ಛಾಮಿ ಆಚರಿಯಾ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬಂ. ಏಸ ನಯೋ ಸಬ್ಬಆಪುಚ್ಛನೇಸು.

ಯೋ ಪನ ಬ್ಯತ್ತೋ ಹೋತಿ ಉಪಸಮ್ಪದಾಯ ಪಞ್ಚವಸ್ಸೋ, ತೇನ ಅನಿಸ್ಸಿತೇನ ವತ್ಥುಂ ವಟ್ಟತಿ. ತಸ್ಮಾ ನಿಸ್ಸಯಮುಚ್ಚನಕೇನ (ಪಾಚಿ. ಅಟ್ಠ. ೧೪೫-೧೪೭) ಉಪಸಮ್ಪದಾಯ ಪಞ್ಚವಸ್ಸೇನ ಸಬ್ಬನ್ತಿಮೇನ ಪರಿಚ್ಛೇದೇನ ದ್ವೇ ಮಾತಿಕಾ ಪಗುಣಾ ವಾಚುಗ್ಗತಾ ಕತ್ತಬ್ಬಾ, ಪಕ್ಖದಿವಸೇಸು ಧಮ್ಮಸ್ಸವನತ್ಥಾಯ ಸುತ್ತನ್ತತೋ ಚತ್ತಾರೋ ಭಾಣವಾರಾ, ಸಮ್ಪತ್ತಾನಂ ಪರಿಸಾನಂ ಪರಿಕಥನತ್ಥಾಯ ಅನ್ಧಕವಿನ್ದ(ಅ. ನಿ. ೫.೧೧೪) ಮಹಾರಾಹುಲೋವಾದ(ಮ. ನಿ. ೨.೧೧೩ ಆದಯೋ) ಅಮ್ಬಟ್ಠ(ದಈ. ನಿ. ೧.೨೫೪ ಆದಯೋ) ಸದಿಸೋ ಏಕೋ ಕಥಾಮಗ್ಗೋ, ಸಙ್ಘಭತ್ತಮಙ್ಗಲಾಮಙ್ಗಲೇಸು ಅನುಮೋದನತ್ಥಾಯ ತಿಸ್ಸೋ ಅನುಮೋದನಾ, ಉಪೋಸಥಪವಾರಣಾದಿಜಾನನತ್ಥಂ ಕಮ್ಮಾಕಮ್ಮವಿನಿಚ್ಛಯೋ, ಸಮಣಧಮ್ಮಕರಣತ್ಥಂ ಸಮಾಧಿವಸೇನ ವಾ ವಿಪಸ್ಸನಾವಸೇನ ವಾ ಅರಹತ್ತಪರಿಯೋಸಾನಮೇಕಂ ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಂ, ಏತ್ತಕಂ ಉಗ್ಗಹೇತಬ್ಬಂ. ಏತ್ತಾವತಾ ಹಿ ಅಯಂ ಬಹುಸ್ಸುತೋ ಹೋತಿ ಚಾತುದ್ದಿಸೋ, ಯತ್ಥ ಕತ್ಥಚಿ ಅತ್ತನೋ ಇಸ್ಸರಿಯೇನ ವಸಿತುಂ ಲಭತಿ. ಯಂ ಪನ ವುತ್ತಂ –

‘‘ಪಞ್ಚಹಿ ¶ , ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಙ್ಗೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ನ ಅನಿಸ್ಸಿತೇನ ವತ್ಥಬ್ಬಂ. ನ ಅಸೇಕ್ಖೇನ ಸೀಲಕ್ಖನ್ಧೇನ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಹೋತಿ, ನ ಅಸೇಕ್ಖೇನ ಸಮಾಧಿಕ್ಖನ್ಧೇನ… ನ ಅಸೇಕ್ಖೇನ ಪಞ್ಞಾಕ್ಖನ್ಧೇನ… ನ ಅಸೇಕ್ಖೇನ ವಿಮುತ್ತಿಕ್ಖನ್ಧೇನ… ನ ಅಸೇಕ್ಖೇನ ವಿಮುತ್ತಿಞಾಣದಸ್ಸನಕ್ಖನ್ಧೇನ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಹೋತಿ. ಇಮೇಹಿ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಞ್ಚಹಙ್ಗೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ನ ಅನಿಸ್ಸಿತೇನ ವತ್ಥಬ್ಬಂ.

‘‘ಅಪರೇಹಿಪಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಞ್ಚಹಙ್ಗೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ನ ಅನಿಸ್ಸಿತೇನ ವತ್ಥಬ್ಬಂ. ಅಸ್ಸದ್ಧೋ ಹೋತಿ, ಅಹಿರಿಕೋ ಹೋತಿ, ಅನೋತ್ತಪ್ಪೀ ಹೋತಿ, ಕುಸೀತೋ ಹೋತಿ, ಮುಟ್ಠಸ್ಸತಿ ಹೋತಿ. ಇಮೇಹಿ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಞ್ಚಹಙ್ಗೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ನ ಅನಿಸ್ಸಿತೇನ ವತ್ಥಬ್ಬಂ.

‘‘ಅಪರೇಹಿಪಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಞ್ಚಹಙ್ಗೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ನ ಅನಿಸ್ಸಿತೇನ ವತ್ಥಬ್ಬಂ. ಅಧಿಸೀಲೇ ಸೀಲವಿಪನ್ನೋ ಹೋತಿ, ಅಜ್ಝಾಚಾರೇ ಆಚಾರವಿಪನ್ನೋ ಹೋತಿ, ಅತಿದಿಟ್ಠಿಯಾ ದಿಟ್ಠಿವಿಪನ್ನೋ ಹೋತಿ, ಅಪ್ಪಸ್ಸುತೋ ಹೋತಿ, ದುಪ್ಪಞ್ಞೋ ಹೋತಿ. ಇಮೇಹಿ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಞ್ಚಹಙ್ಗೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ನ ಅನಿಸ್ಸಿತೇನ ವತ್ಥಬ್ಬಂ.

‘‘ಅಪರೇಹಿಪಿ ¶ , ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಞ್ಚಹಙ್ಗೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ನ ಅನಿಸ್ಸಿತೇನ ವತ್ಥಬ್ಬಂ. ಆಪತ್ತಿಂ ನ ಜಾನಾತಿ, ಅನಾಪತ್ತಿಂ ನ ಜಾನಾತಿ, ಲಹುಕಂ ಆಪತ್ತಿಂ ನ ಜಾನಾತಿ, ಗರುಕಂ ಆಪತ್ತಿಂ ನ ಜಾನಾತಿ, ಉಭಯಾನಿ ಖೋ ಪನಸ್ಸ ಪಾತಿಮೋಕ್ಖಾನಿ ವಿತ್ಥಾರೇನ ನ ಸ್ವಾಗತಾನಿ ಹೋನ್ತಿ ನ ಸುವಿಭತ್ತಾನಿ ನ ಸುಪ್ಪವತ್ತೀನಿ ನ ಸುವಿನಿಚ್ಛಿತಾನಿ ಸುತ್ತಸೋ ಅನುಬ್ಯಞ್ಜನಸೋ. ಇಮೇಹಿ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಞ್ಚಹಙ್ಗೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ನ ಅನಿಸ್ಸಿತೇನ ವತ್ಥಬ್ಬಂ.

‘‘ಅಪರೇಹಿಪಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಞ್ಚಹಙ್ಗೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ನ ಅನಿಸ್ಸಿತೇನ ವತ್ಥಬ್ಬಂ. ಆಪತ್ತಿಂ ನ ಜಾನಾತಿ, ಅನಾಪತ್ತಿಂ ನ ಜಾನಾತಿ, ಲಹುಕಂ ಆಪತ್ತಿಂ ನ ಜಾನಾತಿ, ಗರುಕಂ ಆಪತ್ತಿಂ ನ ಜಾನಾತಿ, ಊನಪಞ್ಚವಸ್ಸೋ ಹೋತಿ. ಇಮೇಹಿ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಞ್ಚಹಙ್ಗೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ನ ಅನಿಸ್ಸಿತೇನ ವತ್ಥಬ್ಬ’’ನ್ತಿ (ಮಹಾವ. ೧೦೩). ಏತ್ಥಾಪಿ ¶ ಪುರಿಮನಯೇನೇವ ಅಯುತ್ತವಸೇನ ಆಪತ್ತಿಅಙ್ಗವಸೇನ ಚ ಪಟಿಕ್ಖೇಪೋ ಕತೋತಿ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ.

ಬಾಲಾನಂ ಪನ ಅಬ್ಯತ್ತಾನಂ ದಿಸಂಗಮಿಕಾನಂ ಅನ್ತೇವಾಸಿಕಸದ್ಧಿವಿಹಾರಿಕಾನಂ ಅನುಞ್ಞಾ ನ ದಾತಬ್ಬಾ. ಸಚೇ ದೇನ್ತಿ, ಆಚರಿಯುಪಜ್ಝಾಯಾನಂ ದುಕ್ಕಟಂ. ತೇ ಚೇ ಅನನುಞ್ಞಾತಾ ಗಚ್ಛನ್ತಿ, ತೇಸಮ್ಪಿ ದುಕ್ಕಟಂ. ವುತ್ತಞ್ಹೇತಂ –

‘‘ಇಧ ಪನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಬಾಲಾ ಅಬ್ಯತ್ತಾ ದಿಸಂಗಮಿಕಾ ಆಚರಿಯುಪಜ್ಝಾಯೇ ಆಪುಚ್ಛನ್ತಿ. ತೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಆಚರಿಯುಪಜ್ಝಾಯೇಹಿ ಪುಚ್ಛಿತಬ್ಬಾ ‘‘ಕಹಂ ಗಮಿಸ್ಸಥ, ಕೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಗಮಿಸ್ಸಥಾ’’ತಿ. ತೇ ಚೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಬಾಲಾ ಅಬ್ಯತ್ತಾ ಅಞ್ಞೇ ಬಾಲೇ ಅಬ್ಯತ್ತೇ ಅಪದಿಸೇಯ್ಯುಂ. ನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಆಚರಿಯುಪಜ್ಝಾಯೇಹಿ ಅನುಜಾನಿತಬ್ಬಾ, ಅನುಜಾನೇಯ್ಯುಂ ಚೇ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸ. ತೇ ಚೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಬಾಲಾ ಅಬ್ಯತ್ತಾ ಅನನುಞ್ಞಾತಾ ಆಚರಿಯುಪಜ್ಝಾಯೇಹಿ ಗಚ್ಛೇಯ್ಯುಂ ಚೇ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಮಹಾವ. ೧೬೩).

ಇತಿ ಪಾಳಿಮುತ್ತಕವಿನಯವಿನಿಚ್ಛಯಸಙ್ಗಹೇ

ನಿಸ್ಸಯವಿನಿಚ್ಛಯಕಥಾ ಸಮತ್ತಾ.

೨೪. ಸೀಮಾವಿನಿಚ್ಛಯಕಥಾ

೧೫೬. ಸೀಮಾತಿ ¶ ಏತ್ಥ (ಕಙ್ಖಾ. ಅಟ್ಠ. ನಿದಾನವಣ್ಣನಾ) ಸೀಮಾ ನಾಮೇಸಾ ಬದ್ಧಸೀಮಾ ಅಬದ್ಧಸೀಮಾತಿ ದುವಿಧಾ ಹೋತಿ. ತತ್ಥ ಏಕಾದಸ ವಿಪತ್ತಿಸೀಮಾಯೋ ಅತಿಕ್ಕಮಿತ್ವಾ ತಿವಿಧಸಮ್ಪತ್ತಿಯುತ್ತಾ ನಿಮಿತ್ತೇನ ನಿಮಿತ್ತಂ ಬನ್ಧಿತ್ವಾ ಸಮ್ಮತಾ ಸೀಮಾ ಬದ್ಧಸೀಮಾ ನಾಮ. ಅತಿಖುದ್ದಕಾ, ಅತಿಮಹತೀ, ಖಣ್ಡನಿಮಿತ್ತಾ, ಛಾಯಾನಿಮಿತ್ತಾ, ಅನಿಮಿತ್ತಾ, ಬಹಿಸೀಮೇ ಠಿತಸಮ್ಮತಾ, ನದಿಯಾ ಸಮ್ಮತಾ, ಸಮುದ್ದೇ ಸಮ್ಮತಾ, ಜಾತಸ್ಸರೇ ಸಮ್ಮತಾ, ಸೀಮಾಯ ಸೀಮಂ ಸಮ್ಭಿನ್ದನ್ತೇನ ಸಮ್ಮತಾ, ಸೀಮಾಯ ಸೀಮಂ ಅಜ್ಝೋತ್ಥರನ್ತೇನ ಸಮ್ಮತಾತಿ ಇಮೇಹಿ ಏಕಾದಸಹಿ ಆಕಾರೇಹಿ ಸೀಮತೋ ಕಮ್ಮಾನಿ ವಿಪಜ್ಜನ್ತೀತಿ ವಚನತೋ ಏತಾ ವಿಪತ್ತಿಸೀಮಾಯೋ ನಾಮ.

ತತ್ಥ ಅತಿಖುದ್ದಕಾ ನಾಮ ಯತ್ಥ ಏಕವೀಸತಿ ಭಿಕ್ಖೂ ನಿಸೀದಿತುಂ ನ ಸಕ್ಕೋನ್ತಿ. ಅತಿಮಹತೀ ನಾಮ ಯಾ ಕೇಸಗ್ಗಮತ್ತೇನಪಿ ತಿಯೋಜನಂ ಅತಿಕ್ಕಮಿತ್ವಾ ಸಮ್ಮತಾ. ಖಣ್ಡನಿಮಿತ್ತಾ ¶ ನಾಮ ಅಘಟಿತನಿಮಿತ್ತಾ ವುಚ್ಚತಿ. ಪುರತ್ಥಿಮಾಯ ದಿಸಾಯ ನಿಮಿತ್ತಂ ಕಿತ್ತೇತ್ವಾ ಅನುಕ್ಕಮೇನ ದಕ್ಖಿಣಾಯ ದಿಸಾಯ ಪಚ್ಛಿಮಾಯ ಉತ್ತರಾಯ ದಿಸಾಯ ಕಿತ್ತೇತ್ವಾ ಪುನ ಪುರತ್ಥಿಮಾಯ ದಿಸಾಯ ಪುಬ್ಬಕಿತ್ತಿತಂ ಪಟಿಕಿತ್ತೇತ್ವಾ ಠಪೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ, ಏವಂ ಅಖಣ್ಡನಿಮಿತ್ತಾ ಹೋತಿ. ಸಚೇ ಪನ ಅನುಕ್ಕಮೇನ ಆಹರಿತ್ವಾ ಉತ್ತರಾಯ ದಿಸಾಯ ನಿಮಿತ್ತಂ ಕಿತ್ತೇತ್ವಾ ತತ್ಥೇವ ಠಪೇತಿ, ಖಣ್ಡನಿಮಿತ್ತಾ ಹೋತಿ. ಅಪರಾಪಿ ಖಣ್ಡನಿಮಿತ್ತಾ ನಾಮ ಯಾ ಅನಿಮಿತ್ತುಪಗಂ ತಚಸಾರರುಕ್ಖಂ ವಾ ಖಾಣುಕಂ ವಾ ಪಂಸುಪುಞ್ಜಂ ವಾ ವಾಲುಕಪುಞ್ಜಂ ವಾ ಅಞ್ಞತರಂ ಅನ್ತರಾ ಏಕನಿಮಿತ್ತಂ ಕತ್ವಾ ಸಮ್ಮತಾ. ಛಾಯಾನಿಮಿತ್ತಾ ನಾಮ ಪಬ್ಬತಛಾಯಾದೀನಂ ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಛಾಯಂ ನಿಮಿತ್ತಂ ಕತ್ವಾ ಸಮ್ಮತಾ. ಅನಿಮಿತ್ತಾ ನಾಮ ಸಬ್ಬೇನ ಸಬ್ಬಂ ನಿಮಿತ್ತಾನಿ ಅಕಿತ್ತೇತ್ವಾ ಸಮ್ಮತಾ. ಬಹಿಸೀಮೇ ಠಿತಸಮ್ಮತಾ ನಾಮ ನಿಮಿತ್ತಾನಿ ಕಿತ್ತೇತ್ವಾ ನಿಮಿತ್ತಾನಂ ಬಹಿ ಠಿತೇನ ಸಮ್ಮತಾ. ನದಿಯಾ, ಸಮುದ್ದೇ, ಜಾತಸ್ಸರೇ ಸಮ್ಮತಾ ನಾಮ ಏತೇಸು ನದಿಆದೀಸು ಸಮ್ಮತಾ. ಸಾ ಹಿ ಏವಂ ಸಮ್ಮತಾಪಿ ‘‘ಸಬ್ಬಾ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ನದೀ ಅಸೀಮಾ, ಸಬ್ಬೋ ಸಮುದ್ದೋ ಅಸೀಮೋ, ಸಬ್ಬೋ ಜಾತಸ್ಸರೋ ಅಸೀಮೋ’’ತಿ (ಮಹಾವ. ೧೪೭) ವಚನತೋ ಅಸಮ್ಮತಾವ ಹೋತಿ. ಸೀಮಾಯ ಸೀಮಂ ಸಮ್ಭಿನ್ದನ್ತೇನ ಸಮ್ಮತಾ (ಮಹಾವ. ಅಟ್ಠ. ೧೪೮) ನಾಮ ಅತ್ತನೋ ಸೀಮಾಯ ಪರೇಸಂ ಸೀಮಂ ಸಮ್ಭಿನ್ದನ್ತೇನ ಸಮ್ಮತಾ. ಸಚೇ ಹಿ ಪೋರಾಣಕಸ್ಸ ವಿಹಾರಸ್ಸ ಪುರತ್ಥಿಮಾಯ ದಿಸಾಯ ಅಮ್ಬೋ ಚೇವ ಜಮ್ಬು ಚಾತಿ ದ್ವೇ ರುಕ್ಖಾ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಸಂಸಟ್ಠವಿಟಪಾ ಹೋನ್ತಿ, ತೇಸು ಅಮ್ಬಸ್ಸ ಪಚ್ಛಿಮದಿಸಾಭಾಗೇ ಜಮ್ಬು, ವಿಹಾರಸೀಮಾ ಚ ಜಮ್ಬುಂ ಅನ್ತೋಕತ್ವಾ ಅಮ್ಬಂ ಕಿತ್ತೇತ್ವಾ ಬದ್ಧಾ ಹೋತಿ. ಅಥ ಪಚ್ಛಾ ತಸ್ಸ ವಿಹಾರಸ್ಸ ಪುರತ್ಥಿಮಾಯ ದಿಸಾಯ ವಿಹಾರೇ ಕತೇ ಸೀಮಂ ಬನ್ಧನ್ತಾ ಭಿಕ್ಖೂ ತಂ ಅಮ್ಬಂ ಅನ್ತೋಕತ್ವಾ ಜಮ್ಬುಂ ಕಿತ್ತೇತ್ವಾ ಬನ್ಧನ್ತಿ ¶ , ಸೀಮಾಯ ಸೀಮಂ ಸಮ್ಭಿನ್ನಾ ಹೋತಿ. ತಸ್ಮಾ ಸಚೇ ಪಠಮತರಂ ಕತಸ್ಸ ವಿಹಾರಸ್ಸ ಸೀಮಾ ಅಸಮ್ಮತಾ ಹೋತಿ, ಸೀಮಾಯ ಉಪಚಾರೋ ಠಪೇತಬ್ಬೋ. ಸಚೇ ಸಮ್ಮತಾ ಹೋತಿ, ಪಚ್ಛಿಮಕೋಟಿಯಾ ಹತ್ಥಮತ್ತಾ ಸೀಮನ್ತರಿಕಾ ಠಪೇತಬ್ಬಾ. ಕುರುನ್ದಿಯಂ ‘‘ವಿದತ್ಥಿಮತ್ತಮ್ಪಿ’’, ಮಹಾಪಚ್ಚರಿಯಂ ‘‘ಚತುರಙ್ಗುಲಮತ್ತಮ್ಪಿ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ವುತ್ತಂ. ಏಕರುಕ್ಖೋಪಿ ಚ ದ್ವಿನ್ನಂ ಸೀಮಾನಂ ನಿಮಿತ್ತಂ ಹೋತಿ. ಸೋ ಪನ ವಡ್ಢನ್ತೋ ಸೀಮಸಙ್ಕರಂ ಕರೋತಿ, ತಸ್ಮಾ ನ ಕಾತಬ್ಬೋ. ಸೀಮಾಯ ಸೀಮಂ ಅಜ್ಝೋತ್ಥರನ್ತೇನ ಸಮ್ಮತಾ ನಾಮ ಅತ್ತನೋ ಸೀಮಾಯ ಪರೇಸಂ ಸೀಮಂ ಅಜ್ಝೋತ್ಥರನ್ತೇನ ಸಮ್ಮತಾ. ಸಚೇ ಹಿ ಪರೇಸಂ ಬದ್ಧಸೀಮಂ ಸಕಲಂ ವಾ ತಸ್ಸಾ ಪದೇಸಂ ವಾ ಅನ್ತೋಕತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಸೀಮಂ ಸಮ್ಮನ್ನನ್ತಿ, ಸೀಮಾಯ ಸೀಮಂ ಅಜ್ಝೋತ್ಥರಿತಾ ನಾಮ ಹೋತಿ. ಭಿಕ್ಖುನೀನಂ ಪನ ಸೀಮಂ ಅಜ್ಝೋತ್ಥರಿತ್ವಾ ಅನ್ತೋಪಿ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಸೀಮಂ ಸಮ್ಮನ್ನಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಭಿಕ್ಖುನೀನಮ್ಪಿ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಸೀಮಾಯ ಏಸೇವ ¶ ನಯೋ. ನ ಹಿ ತೇ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಸ್ಸ ಕಮ್ಮೇ ಗಣಪೂರಕಾ ಹೋನ್ತಿ, ನ ಕಮ್ಮವಾಚಂ ವಗ್ಗಂ ಕರೋನ್ತಿ. ಇತಿ ಇಮಾ ಏಕಾದಸ ವಿಪತ್ತಿಸೀಮಾಯೋ ಅತಿಕ್ಕಮಿತ್ವಾ ಸೀಮಾ ಸಮ್ಮನ್ನಿತಬ್ಬಾ.

೧೫೭. ತಿವಿಧಸಮ್ಪತ್ತಿಯುತ್ತಾ ನಾಮ ನಿಮಿತ್ತಸಮ್ಪತ್ತಿಯಾ ಪರಿಸಸಮ್ಪತ್ತಿಯಾ ಕಮ್ಮವಾಚಾಸಮ್ಪತ್ತಿಯಾ ಚ ಯುತ್ತಾ. ತತ್ಥ ನಿಮಿತ್ತಸಮ್ಪತ್ತಿಯಾ ಯುತ್ತಾ ನಾಮ ಪಬ್ಬತನಿಮಿತ್ತಂ ಪಾಸಾಣನಿಮಿತ್ತಂ ವನನಿಮಿತ್ತಂ ರುಕ್ಖನಿಮಿತ್ತಂ ಮಗ್ಗನಿಮಿತ್ತಂ ವಮ್ಮಿಕನಿಮಿತ್ತಂ ನದೀನಿಮಿತ್ತಂ ಉದಕನಿಮಿತ್ತನ್ತಿ ಏವಂ ವುತ್ತೇಸು ಅಟ್ಠಸು ನಿಮಿತ್ತೇಸು ತಸ್ಮಿಂ ತಸ್ಮಿಂ ದಿಸಾಭಾಗೇ ಯಥಾಲದ್ಧಾನಿ ನಿಮಿತ್ತುಪಗಾನಿ ನಿಮಿತ್ತಾನಿ ‘‘ಪುರತ್ಥಿಮಾಯ ದಿಸಾಯ ಕಿಂ ನಿಮಿತ್ತಂ. ಪಬ್ಬತೋ, ಭನ್ತೇ. ಏಸೋ ಪಬ್ಬತೋ ನಿಮಿತ್ತ’’ನ್ತಿಆದಿನಾ ನಯೇನ ಸಮ್ಮಾ ಕಿತ್ತೇತ್ವಾ ಸಮ್ಮತಾ.

ತತ್ರಾಯಂ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ (ಮಹಾವ. ಅಟ್ಠ. ೧೩೮) – ವಿನಯಧರೇನ ಪುಚ್ಛಿತಬ್ಬಂ ‘‘ಪುರತ್ಥಿಮಾಯ ದಿಸಾಯ ಕಿಂ ನಿಮಿತ್ತ’’ನ್ತಿ? ‘‘ಪಬ್ಬತೋ, ಭನ್ತೇ’’ತಿ. ಇದಂ ಪನ ಉಪಸಮ್ಪನ್ನೋ ವಾ ಆಚಿಕ್ಖತು ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನೋ ವಾ, ವಟ್ಟತಿಯೇವ. ಪುನ ವಿನಯಧರೇನ ‘‘ಏಸೋ ಪಬ್ಬತೋ ನಿಮಿತ್ತ’’ನ್ತಿ ಏವಂ ನಿಮಿತ್ತಂ ಕಿತ್ತೇತಬ್ಬಂ, ‘‘ಏತಂ ಪಬ್ಬತಂ ನಿಮಿತ್ತಂ ಕರೋಮ, ಕರಿಸ್ಸಾಮ, ನಿಮಿತ್ತಂ ಕತೋ, ನಿಮಿತ್ತಂ ಹೋತು, ಹೋತಿ, ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಏವಂ ಪನ ಕಿತ್ತೇತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ. ಪಾಸಾಣಾದೀಸುಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ. ಪುರತ್ಥಿಮಾಯ ದಿಸಾಯ, ಪುರತ್ಥಿಮಾಯ ಅನುದಿಸಾಯ, ದಕ್ಖಿಣಾಯ ದಿಸಾಯ, ದಕ್ಖಿಣಾಯ ಅನುದಿಸಾಯ, ಪಚ್ಛಿಮಾಯ ದಿಸಾಯ, ಪಚ್ಛಿಮಾಯ ಅನುದಿಸಾಯ, ಉತ್ತರಾಯ ದಿಸಾಯ, ಉತ್ತರಾಯ ಅನುದಿಸಾಯ ಕಿಂ ನಿಮಿತ್ತಂ? ಉದಕಂ, ಭನ್ತೇ. ಏತಂ ಉದಕಂ ನಿಮಿತ್ತನ್ತಿ ಕಿತ್ತೇತಬ್ಬಂ. ಏತ್ಥ ಪನ ಅಟ್ಠಪೇತ್ವಾ ಪುನ ‘‘ಪುರತ್ಥಿಮಾಯ ದಿಸಾಯ ಕಿಂ ನಿಮಿತ್ತಂ? ಪಬ್ಬತೋ, ಭನ್ತೇ. ಏಸೋ ಪಬ್ಬತೋ ನಿಮಿತ್ತ’’ನ್ತಿ ಏವಂ ಪಠಮಂ ಕಿತ್ತಿತನಿಮಿತ್ತಂ ಕಿತ್ತೇತ್ವಾವ ಠಪೇತಬ್ಬಂ. ಏವಞ್ಹಿ ನಿಮಿತ್ತೇನ ನಿಮಿತ್ತಂ ಘಟಿತಂ ಹೋತಿ, ನಿಮಿತ್ತಾನಿ ಸಕಿಂ ¶ ಕಿತ್ತಿತಾನಿಪಿ ಕಿತ್ತಿತಾನೇವ ಹೋನ್ತಿ. ಅನ್ಧಕಟ್ಠಕಥಾಯಂ ಪನ ‘‘ತಿಕ್ಖತ್ತುಂ ಸೀಮಮಣ್ಡಲಂ ಬನ್ಧನ್ತೇನ ನಿಮಿತ್ತಂ ಕಿತ್ತೇತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ ವುತ್ತಂ.

೧೫೮. ಇದಾನಿ ನಿಮಿತ್ತುಪಗಾನಿ ಪಬ್ಬತಾದೀನಿ ವೇದಿತಬ್ಬಾನಿ – ತಿವಿಧೋ ಪಬ್ಬತೋ ಸುದ್ಧಪಂಸುಪಬ್ಬತೋ ಸುದ್ಧಪಾಸಾಣಪಬ್ಬತೋ ಉಭಯಮಿಸ್ಸಕೋತಿ. ಸೋ ತಿವಿಧೋಪಿ ವಟ್ಟತಿ, ವಾಲಿಕರಾಸಿ ಪನ ನ ವಟ್ಟತಿ. ಇತರೋಪಿ ಹತ್ಥಿಪ್ಪಮಾಣತೋ ಓಮಕತರೋ ನ ವಟ್ಟತಿ, ಹತ್ಥಿಪ್ಪಮಾಣತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಸಿನೇರುಪ್ಪಮಾಣೋಪಿ ವಟ್ಟತಿ. ಸಚೇ ಚತೂಸು ದಿಸಾಸು ಚತ್ತಾರೋ ತೀಸು ವಾ ತಯೋ ಪಬ್ಬತಾ ಹೋನ್ತಿ ¶ , ಚತೂಹಿ ವಾ ತೀಹಿ ವಾ ಪಬ್ಬತನಿಮಿತ್ತೇಹಿ ಸಮ್ಮನ್ನಿತುಮ್ಪಿ ವಟ್ಟತಿ, ದ್ವೀಹಿ ಪನ ನಿಮಿತ್ತೇಹಿ ಏಕೇನ ವಾ ಸಮ್ಮನ್ನಿತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ. ಇತೋ ಪರೇಸು ಪಾಸಾಣನಿಮಿತ್ತಾದೀಸುಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ. ತಸ್ಮಾ ಪಬ್ಬತನಿಮಿತ್ತಂ ಕರೋನ್ತೇನ ಪುಚ್ಛಿತಬ್ಬಂ ‘‘ಏಕಾಬದ್ಧೋ, ನ ಏಕಾಬದ್ಧೋ’’ತಿ. ಸಚೇ ಏಕಾಬದ್ಧೋ ಹೋತಿ, ನ ಕಾತಬ್ಬೋ. ತಞ್ಹಿ ಚತೂಸು ವಾ ಅಟ್ಠಸು ವಾ ದಿಸಾಸು ಕಿತ್ತೇನ್ತೇನಪಿ ಏಕಮೇವ ನಿಮಿತ್ತಂ ಕಿತ್ತಿತಂ ಹೋತಿ, ತಸ್ಮಾ ಯೋ ಏವಂ ಚಕ್ಕಸಣ್ಠಾನೇನ ವಿಹಾರಮ್ಪಿ ಪರಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಠಿತೋ ಪಬ್ಬತೋ, ತಂ ಏಕದಿಸಾಯ ಕಿತ್ತೇತ್ವಾ ಅಞ್ಞಾಸು ದಿಸಾಸು ತಂ ಬಹಿದ್ಧಾ ಕತ್ವಾ ಅನ್ತೋ ಅಞ್ಞಾನಿ ನಿಮಿತ್ತಾನಿ ಕಿತ್ತೇತಬ್ಬಾನಿ. ಸಚೇ ಪಬ್ಬತಸ್ಸ ತತಿಯಭಾಗಂ ವಾ ಉಪಡ್ಢಂ ವಾ ಅನ್ತೋಸೀಮಾಯ ಕತ್ತುಕಾಮಾ ಹೋನ್ತಿ, ಪಬ್ಬತಂ ಅಕಿತ್ತೇತ್ವಾ ಯತ್ತಕಂ ಪದೇಸಂ ಅನ್ತೋ ಕತ್ತುಕಾಮಾ, ತಸ್ಸ ಪರತೋ ತಸ್ಮಿಂಯೇವ ಪಬ್ಬತೇ ಜಾತರುಕ್ಖವಮ್ಮಿಕಾದೀಸು ಅಞ್ಞತರಂ ನಿಮಿತ್ತಂ ಕಿತ್ತೇತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ಏಕಯೋಜನದ್ವಿಯೋಜನಪ್ಪಮಾಣಂ ಸಬ್ಬಂ ಪಬ್ಬತಂ ಅನ್ತೋ ಕತ್ತುಕಾಮಾ ಹೋನ್ತಿ, ಪಬ್ಬತಸ್ಸ ಪರತೋ ಭೂಮಿಯಂ ಜಾತರುಕ್ಖವಮ್ಮಿಕಾದೀನಿ ನಿಮಿತ್ತಾನಿ ಕಿತ್ತೇತಬ್ಬಾನಿ.

ಪಾಸಾಣನಿಮಿತ್ತೇ ಅಯಗುಳೋಪಿ ಪಾಸಾಣಸಙ್ಖ್ಯಮೇವ ಗಚ್ಛತಿ, ತಸ್ಮಾ ಯೋ ಕೋಚಿ ಪಾಸಾಣೋ ವಟ್ಟತಿ. ಪಮಾಣತೋ ಪನ ಹತ್ಥಿಪ್ಪಮಾಣೋ ಪಬ್ಬತಸಙ್ಖ್ಯಂ ಗತೋ, ತಸ್ಮಾ ಸೋ ನ ವಟ್ಟತಿ, ಮಹಾಗೋಣಮಹಾಮಹಿಂಸಪ್ಪಮಾಣೋ ಪನ ವಟ್ಟತಿ. ಹೇಟ್ಠಿಮಪರಿಚ್ಛೇದೇನ ದ್ವತ್ತಿಂಸಪಲಗುಳಪಿಣ್ಡಪ್ಪಮಾಣೋ ವಟ್ಟತಿ, ತತೋ ಖುದ್ದಕತರೋ ಇಟ್ಠಕಾ ವಾ ಮಹನ್ತೀಪಿ ನ ವಟ್ಟತಿ, ಅನಿಮಿತ್ತುಪಗಪಾಸಾಣಾನಂ ರಾಸಿಪಿ ನ ವಟ್ಟತಿ, ಪಗೇವ ಪಂಸುವಾಲುಕರಾಸಿ. ಭೂಮಿಸಮೋ ಖಲಮಣ್ಡಲಸದಿಸೋ ಪಿಟ್ಠಿಪಾಸಾಣೋ ವಾ ಭೂಮಿತೋ ಖಾಣುಕೋ ವಿಯ ಉಟ್ಠಿತಪಾಸಾಣೋ ವಾ ಹೋತಿ, ಸೋಪಿ ಪಮಾಣುಪಗೋ ಚೇ, ವಟ್ಟತಿ. ಪಿಟ್ಠಿಪಾಸಾಣೋ ಅತಿಮಹನ್ತೋಪಿ ಪಾಸಾಣಸಙ್ಖ್ಯಮೇವ ಗಚ್ಛತಿ, ತಸ್ಮಾ ಸಚೇ ಮಹತೋ ಪಿಟ್ಠಿಪಾಸಾಣಸ್ಸ ಏಕಪ್ಪದೇಸಂ ಅನ್ತೋಸೀಮಾಯ ಕತ್ತುಕಾಮಾ ಹೋನ್ತಿ, ತಂ ಅಕಿತ್ತೇತ್ವಾ ತಸ್ಸುಪರಿ ಅಞ್ಞೋ ಪಾಸಾಣೋ ಕಿತ್ತೇತಬ್ಬೋ. ಸಚೇ ಪಿಟ್ಠಿಪಾಸಾಣುಪರಿ ವಿಹಾರಂ ಕರೋನ್ತಿ, ವಿಹಾರಮಜ್ಝೇನ ವಾ ಪಿಟ್ಠಿಪಾಸಾಣೋ ವಿನಿವಿಜ್ಝಿತ್ವಾ ಗಚ್ಛತಿ, ಏವರೂಪೋ ಪಿಟ್ಠಿಪಾಸಾಣೋ ನ ವಟ್ಟತಿ. ಸಚೇ ಹಿ ತಂ ಕಿತ್ತೇನ್ತಿ, ನಿಮಿತ್ತಸ್ಸ ಉಪರಿ ವಿಹಾರೋ ಹೋತಿ, ನಿಮಿತ್ತಞ್ಚ ¶ ನಾಮ ಬಹಿಸೀಮಾಯ ಹೋತಿ, ವಿಹಾರೋಪಿ ಬಹಿಸೀಮಾಯಂ ಆಪಜ್ಜತಿ. ವಿಹಾರಂ ಪರಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಠಿತಪಿಟ್ಠಿಪಾಸಾಣೋ ಏಕತ್ಥ ಕಿತ್ತೇತ್ವಾ ಅಞ್ಞತ್ಥ ನ ಕಿತ್ತೇತಬ್ಬೋ.

ವನನಿಮಿತ್ತೇ ¶ ತಿಣವನಂ ವಾ ತಚಸಾರತಾಲನಾಳಿಕೇರಾದಿರುಕ್ಖವನಂ ವಾ ನ ವಟ್ಟತಿ, ಅನ್ತೋಸಾರಾನಂ ಪನ ಸಾಕಸಾಲಾದೀನಂ ಅನ್ತೋಸಾರಮಿಸ್ಸಕಾನಂ ವಾ ರುಕ್ಖಾನಂ ವನಂ ವಟ್ಟತಿ, ತಞ್ಚ ಖೋ ಹೇಟ್ಠಿಮಪರಿಚ್ಛೇದೇನ ಚತುಪಞ್ಚರುಕ್ಖಮತ್ತಮ್ಪಿ, ತತೋ ಓರಂ ನ ವಟ್ಟತಿ, ಪರಂ ಯೋಜನಸತಿಕಮ್ಪಿ ವಟ್ಟತಿ. ಸಚೇ ಪನ ವನಮಜ್ಝೇ ವಿಹಾರಂ ಕರೋನ್ತಿ, ವನಂ ನ ಕಿತ್ತೇತಬ್ಬಂ. ಏಕದೇಸಂ ಅನ್ತೋಸೀಮಾಯ ಕಾತುಕಾಮೇಹಿಪಿ ವನಂ ಅಕಿತ್ತೇತ್ವಾ ತತ್ಥ ರುಕ್ಖಪಾಸಾಣಾದಯೋ ಕಿತ್ತೇತಬ್ಬಾ. ವಿಹಾರಂ ಪರಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಠಿತವನಂ ಏಕತ್ಥ ಕಿತ್ತೇತ್ವಾ ಅಞ್ಞತ್ಥ ನ ಕಿತ್ತೇತಬ್ಬಂ.

ರುಕ್ಖನಿಮಿತ್ತೇ ತಚಸಾರೋ ತಾಲನಾಳಿಕೇರಾದಿರುಕ್ಖೋ ನ ವಟ್ಟತಿ, ಅನ್ತೋಸಾರೋ ಜೀವಮಾನಕೋ ಅನ್ತಮಸೋ ಉಬ್ಬೇಧತೋ ಅಟ್ಠಙ್ಗುಲೋ ಪರಿಣಾಹತೋ ಸೂಚಿದಣ್ಡಕಪ್ಪಮಾಣೋಪಿ ವಟ್ಟತಿ. ತತೋ ಓರಂ ನ ವಟ್ಟತಿ, ಪರಂ ದ್ವಾದಸಯೋಜನೋ ಸುಪ್ಪತಿಟ್ಠಿತನಿಗ್ರೋಧೋಪಿ ವಟ್ಟತಿ. ವಂಸನಳಕಸರಾವಾದೀಸು ಬೀಜಂ ರೋಪೇತ್ವಾ ವಡ್ಢಾಪಿತೋ ಪಮಾಣುಪಗೋಪಿ ನ ವಟ್ಟತಿ, ತತೋ ಅಪನೇತ್ವಾ ಪನ ತಂ ಖಣಮ್ಪಿ ಭೂಮಿಯಂ ರೋಪೇತ್ವಾ ಕೋಟ್ಠಕಂ ಕತ್ವಾ ಉದಕಂ ಆಸಿಞ್ಚಿತ್ವಾ ಕಿತ್ತೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ನವಮೂಲಸಾಖಾನಿಗ್ಗಮನಂ ಅಕಾರಣಂ, ಖನ್ಧಂ ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ರೋಪಿತೇ ಪನ ಏತಂ ಯುಜ್ಜತಿ. ಕಿತ್ತೇನ್ತೇನ ಚ ‘‘ರುಕ್ಖೋ’’ತಿಪಿ ವತ್ತುಂ ವಟ್ಟತಿ ‘‘ಸಾಕರುಕ್ಖೋ’’ತಿಪಿ ‘‘ಸಾಲರುಕ್ಖೋ’’ತಿಪಿ. ಏಕಾಬದ್ಧಂ ಪನ ಸುಪ್ಪತಿಟ್ಠಿತನಿಗ್ರೋಧಸದಿಸಂ ಏಕತ್ಥ ಕಿತ್ತೇತ್ವಾ ಅಞ್ಞತ್ಥ ಕಿತ್ತೇತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ.

ಮಗ್ಗನಿಮಿತ್ತೇ ಅರಞ್ಞಖೇತ್ತನದೀತಳಾಕಮಗ್ಗಾದಯೋ ನ ವಟ್ಟನ್ತಿ, ಜಙ್ಘಮಗ್ಗೋ ವಾ ಸಕಟಮಗ್ಗೋ ವಾ ವಟ್ಟತಿ. ಯೋ ನಿಬ್ಬಿಜ್ಝಿತ್ವಾ ದ್ವೇ ತೀಣಿ ಗಾಮನ್ತರಾನಿ ಗಚ್ಛತಿ, ಯೋ ಪನ ಜಙ್ಘಮಗ್ಗಸಕಟಮಗ್ಗತೋ ಓಕ್ಕಮಿತ್ವಾ ಪುನ ಸಕಟಮಗ್ಗಮೇವ ಓತರತಿ, ಯೇ ವಾ ಜಙ್ಘಮಗ್ಗಸಕಟಮಗ್ಗಾ ಅವಳಞ್ಜಾ, ತೇ ನ ವಟ್ಟನ್ತಿ, ಜಙ್ಘಸತ್ಥಸಕಟಸತ್ಥೇಹಿ ವಳಞ್ಜಿಯಮಾನಾಯೇವ ವಟ್ಟನ್ತಿ. ಸಚೇ ದ್ವೇ ಮಗ್ಗಾ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ಪಚ್ಛಾ ಸಕಟಧುರಮಿವ ಏಕೀಭವನ್ತಿ, ದ್ವೇಧಾ ಭಿನ್ನಟ್ಠಾನೇ ವಾ ಸಮ್ಬನ್ಧಟ್ಠಾನೇ ವಾ ಸಕಿಂ ಕಿತ್ತೇತ್ವಾ ಪುನ ನ ಕಿತ್ತೇತಬ್ಬಾ. ಏಕಾಬದ್ಧನಿಮಿತ್ತಞ್ಹೇತಂ ಹೋತಿ. ಸಚೇ ವಿಹಾರಂ ಪರಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಚತ್ತಾರೋ ಮಗ್ಗಾ ಚತೂಸು ದಿಸಾಸು ಗಚ್ಛನ್ತಿ, ಮಜ್ಝೇ ಏಕಂ ಕಿತ್ತೇತ್ವಾ ಅಪರಂ ಕಿತ್ತೇತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ. ಏಕಾಬದ್ಧನಿಮಿತ್ತಞ್ಹೇತಂ. ಕೋಣಂ ನಿಬ್ಬಿಜ್ಝಿತ್ವಾ ಗತಂ ಪನ ಪರಭಾಗೇ ಕಿತ್ತೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ವಿಹಾರಮಜ್ಝೇನ ನಿಬ್ಬಿಜ್ಝಿತ್ವಾ ಗತಮಗ್ಗೋ ಪನ ನ ಕಿತ್ತೇತಬ್ಬೋ, ಕಿತ್ತಿತೇ ನಿಮಿತ್ತಸ್ಸ ಉಪರಿ ವಿಹಾರೋ ಹೋತಿ. ಸಚೇ ಸಕಟಮಗ್ಗಸ್ಸ ಅನ್ತಿಮಚಕ್ಕಮಗ್ಗಂ ನಿಮಿತ್ತಂ ಕರೋನ್ತಿ, ಮಗ್ಗೋ ಬಹಿಸೀಮಾಯ ಹೋತಿ, ಸಚೇ ಬಾಹಿರಚಕ್ಕಮಗ್ಗಂ ನಿಮಿತ್ತಂ ಕರೋನ್ತಿ, ಬಾಹಿರಚಕ್ಕಮಗ್ಗೋ ಬಹಿಸೀಮಾಯ ಹೋತಿ ¶ , ಸೇಸಂ ಅನ್ತೋಸೀಮಂ ಭಜತಿ. ಮಗ್ಗಂ ಕಿತ್ತೇನ್ತೇನ ‘‘ಮಗ್ಗೋ ¶ ಪನ್ಥೋ ಪಥೋ ಪಜ್ಜೋ’’ತಿಆದೀಸು ದಸಸು ಯೇನ ಕೇನಚಿ ನಾಮೇನ ಚ ಕಿತ್ತೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ, ಪರಿಖಾಸಣ್ಠಾನೇನ ವಿಹಾರಂ ಪರಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಗತಮಗ್ಗೋ ಏಕತ್ಥ ಕಿತ್ತೇತ್ವಾ ಅಞ್ಞತ್ಥ ಕಿತ್ತೇತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ.

ವಮ್ಮಿಕನಿಮಿತ್ತೇ ಹೇಟ್ಠಿಮಪರಿಚ್ಛೇದೇನ ತಂ ದಿವಸಂ ಜಾತೋ ಅಟ್ಠಙ್ಗುಲುಬ್ಬೇಧೋ ಗೋವಿಸಾಣಪ್ಪಮಾಣೋಪಿ ವಮ್ಮಿಕೋ ವಟ್ಟತಿ, ತತೋ ಓರಂ ನ ವಟ್ಟತಿ. ಪರಂ ಹಿಮವನ್ತಪಬ್ಬತಸದಿಸೋಪಿ ವಟ್ಟತಿ, ವಿಹಾರಂ ಪರಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಠಿತಂ ಪನ ಏಕಾಬದ್ಧಂ ಏಕತ್ಥ ಕಿತ್ತೇತ್ವಾ ಅಞ್ಞತ್ಥ ಕಿತ್ತೇತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ.

ನದೀನಿಮಿತ್ತೇ ಯಸ್ಸಾ ಧಮ್ಮಿಕಾನಂ ರಾಜೂನಂ ಕಾಲೇ ಅನ್ವಡ್ಢಮಾಸಂ ಅನುದಸಾಹಂ ಅನುಪಞ್ಚಾಹನ್ತಿ ಏವಂ ದೇವೇ ವಸ್ಸನ್ತೇ ವಲಾಹಕೇಸು ವಿಗತಮತ್ತೇಸು ಸೋತಂ ಪಚ್ಛಿಜ್ಜತಿ, ಅಯಂ ನದೀಸಙ್ಖ್ಯಂ ನ ಗಚ್ಛತಿ. ಯಸ್ಸಾ ಪನ ಈದಿಸೇ ಸುವುಟ್ಠಿಕಾಲೇ ವಸ್ಸಾನಸ್ಸ ಚಾತುಮಾಸೇ ಸೋತಂ ನ ಪಚ್ಛಿಜ್ಜತಿ, ಯತ್ಥ ತಿತ್ಥೇನ ವಾ ಅತಿತ್ಥೇನ ವಾ ಸಿಕ್ಖಾಕರಣೀಯೇ ಆಗತಲಕ್ಖಣೇನ ತಿಮಣ್ಡಲಂ ಪಟಿಚ್ಛಾದೇತ್ವಾ ಅನ್ತರವಾಸಕಂ ಅನುಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಉತ್ತರನ್ತಿಯಾ ಭಿಕ್ಖುನಿಯಾ ಏಕಙ್ಗುಲದ್ವಙ್ಗುಲಮತ್ತಮ್ಪಿ ಅನ್ತರವಾಸಕೋ ತೇಮಿಯತಿ, ಅಯಂ ನದೀ ಸೀಮಂ ಬನ್ಧನ್ತಾನಂ ನಿಮಿತ್ತಂ ಹೋತಿ. ಭಿಕ್ಖುನಿಯಾ ನದೀಪಾರಗಮನೇಪಿ ಉಪೋಸಥಾದಿಸಙ್ಘಕಮ್ಮಕರಣೇಪಿ ನದೀಪಾರಸೀಮಾಸಮ್ಮನ್ನನೇಪಿ ಅಯಮೇವ ನದೀ. ಯಾ ಪನ ಮಗ್ಗೋ ವಿಯ ಸಕಟಧುರಸಣ್ಠಾನೇನ ವಾ ಪರಿಖಾಸಣ್ಠಾನೇನ ವಾ ವಿಹಾರಂ ಪರಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಗತಾ, ತಂ ಏಕತ್ಥ ಕಿತ್ತೇತ್ವಾ ಅಞ್ಞತ್ಥ ಕಿತ್ತೇತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ. ವಿಹಾರಸ್ಸ ಚತೂಸು ದಿಸಾಸು ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ವಿನಿಬ್ಬಿಜ್ಝಿತ್ವಾ ಗತೇ ನದೀಚತುಕ್ಕೇಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ. ಅಸಮ್ಮಿಸ್ಸಾ ನದಿಯೋ ಪನ ಚತಸ್ಸೋಪಿ ಕಿತ್ತೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಸಚೇ ವತಿಂ ಕರೋನ್ತೋ ವಿಯ ರುಕ್ಖಪಾದೇ ನಿಖಣಿತ್ವಾ ವಲ್ಲಿಪಲಾಲಾದೀಹಿ ನದೀಸೋತಂ ರುನ್ಧನ್ತಿ, ಉದಕಂ ಅಜ್ಝೋತ್ಥರಿತ್ವಾ ಆವರಣಂ ಪವತ್ತತಿಯೇವ, ನಿಮಿತ್ತಂ ಕಾತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಯಥಾ ಪನ ಉದಕಂ ನ ಪವತ್ತತಿ, ಏವಂ ಸೇತುಮ್ಹಿ ಕತೇ ಅಪವತ್ತಮಾನಾ ನದೀನಿಮಿತ್ತಂ ಕಾತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ, ಪವತ್ತನಟ್ಠಾನೇ ನದೀನಿಮಿತ್ತಂ, ಅಪ್ಪವತ್ತನಟ್ಠಾನೇ ಉದಕನಿಮಿತ್ತಂ ಕಾತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಯಾ ಪನ ದುಬ್ಬುಟ್ಠಿಕಾಲೇ ವಾ ಗಿಮ್ಹೇ ವಾ ನಿರುದಕಭಾವೇನ ನ ಪವತ್ತತಿ, ಸಾ ವಟ್ಟತಿ. ಮಹಾನದಿತೋ ಉದಕಮಾತಿಕಂ ನೀಹರನ್ತಿ, ಸಾ ಕುನ್ನದೀಸದಿಸಾ ಹುತ್ವಾ ತೀಣಿ ಸಸ್ಸಾನಿ ಸಮ್ಪಾದೇನ್ತೀ ನಿಚ್ಚಂ ಪವತ್ತತಿ, ಕಿಞ್ಚಾಪಿ ಪವತ್ತತಿ, ನಿಮಿತ್ತಂ ಕಾತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ. ಯಾ ಪನ ಮೂಲೇ ಮಹಾನದಿತೋ ನೀಹತಾಪಿ ಕಾಲನ್ತರೇನ ತೇನೇವ ನೀಹತಮಗ್ಗೇನ ನದಿಂ ಭಿನ್ದಿತ್ವಾ ಸಯಂ ಗಚ್ಛತಿ, ಗಚ್ಛನ್ತೀ ಪರತೋ ಸುಸುಮಾರಾದಿಸಮಾಕಿಣ್ಣಾ ನಾವಾದೀಹಿ ಸಞ್ಚರಿತಬ್ಬಾ ನದೀ ಹೋತಿ, ತಂ ನಿಮಿತ್ತಂ ಕಾತುಂ ವಟ್ಟತಿ.

ಉದಕನಿಮಿತ್ತೇ ¶ ನಿರುದಕಟ್ಠಾನೇ ನಾವಾಯ ವಾ ಚಾಟಿಆದೀಸು ವಾ ಉದಕಂ ಪೂರೇತ್ವಾ ಉದಕನಿಮಿತ್ತಂ ಕಿತ್ತೇತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ, ಭೂಮಿಗತಮೇವ ವಟ್ಟತಿ. ತಞ್ಚ ಖೋ ಅಪ್ಪವತ್ತನಉದಕಂ ಆವಾಟಪೋಕ್ಖರಣೀತಳಆಕಜಾತಸ್ಸರಲೋಣಿಸಮುದ್ದಾದೀಸು ಠಿತಂ, ಅಟ್ಠಿತಂ ಪನ ಓಘನದೀಉದಕವಾಹಕಮಾತಿಕಾದೀಸು ಉದಕಂ ನ ವಟ್ಟತಿ ¶ . ಅನ್ಧಕಟ್ಠಕಥಾಯಂ ಪನ ‘‘ಗಮ್ಭೀರೇಸು ಆವಾಟಾದೀಸು ಉಕ್ಖೇಪಿಮಂ ಉದಕಂ ನಿಮಿತ್ತಂ ನ ಕಾತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ ವುತ್ತಂ, ತಂ ದುವುತ್ತಂ, ಅತ್ತನೋಮತಿಮತ್ತಮೇವ. ಠಿತಂ ಪನ ಅನ್ತಮಸೋ ಸೂಕರಖತಾಯಪಿ ಗಾಮದಾರಕಾನಂ ಕೀಳನವಾಪಿಯಮ್ಪಿ ತಂ ಖಣಞ್ಞೇವ ಪಥವಿಯಂ ಆವಾಟಂ ಕತ್ವಾ ಕುಟೇಹಿ ಆಹರಿತ್ವಾ ಪೂರಿತಉದಕಮ್ಪಿ ಸಚೇ ಯಾವ ಕಮ್ಮವಾಚಾಪರಿಯೋಸಾನಾ ತಿಟ್ಠತಿ, ಅಪ್ಪಂ ವಾ ಹೋತು ಬಹುಂ ವಾ, ವಟ್ಟತಿ. ತಸ್ಮಿಂ ಪನ ಠಾನೇ ನಿಮಿತ್ತಸಞ್ಞಾಕರಣತ್ಥಂ ಪಾಸಾಣವಾಲಿಕಾಪಂಸುಆದಿರಾಸಿ ವಾ ಪಾಸಾಣತ್ಥಮ್ಭೋ ವಾ ದಾರುತ್ಥಮ್ಭೋ ವಾ ಕಾತಬ್ಬೋ. ತಂ ಕಾತುಂ ಕಾರೇತುಞ್ಚ ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸ ವಟ್ಟತಿ, ಲಾಭಸೀಮಾಯಂ ಪನ ನ ವಟ್ಟತಿ. ಸಮಾನಸಂವಾಸಕಸೀಮಾ ಕಸ್ಸಚಿ ಪೀಳನಂ ನ ಕರೋತಿ, ಕೇವಲಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ವಿನಯಕಮ್ಮಮೇವ ಸಾಧೇತಿ, ತಸ್ಮಾ ಏತ್ಥ ವಟ್ಟತಿ.

ಇಮೇಹಿ ಚ ಅಟ್ಠಹಿ ನಿಮಿತ್ತೇಹಿ ಅಸಮ್ಮಿಸ್ಸೇಹಿಪಿ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಸಮ್ಮಿಸ್ಸೇಹಿಪಿ ಸೀಮಾ ಸಮ್ಮನ್ನಿತುಂ ವಟ್ಟತಿಯೇವ. ಸಾ ಏವಂ ಸಮ್ಮನ್ನಿತ್ವಾ ಬಜ್ಝಮಾನಾ ಏಕೇನ ದ್ವೀಹಿ ವಾ ನಿಮಿತ್ತೇಹಿ ಅಬದ್ಧಾ ಹೋತಿ, ತೀಣಿ ಪನ ಆದಿಂ ಕತ್ವಾ ವುತ್ತಪ್ಪಕಾರಾನಂ ನಿಮಿತ್ತಾನಂ ಸತೇನಪಿ ಬದ್ಧಾ ಹೋತಿ. ಸಾ ತೀಹಿ ಸಿಙ್ಘಾಟಕಸಣ್ಠಾನಾ ಹೋತಿ, ಚತೂಹಿ ಚತುರಸ್ಸಾ ವಾ ಸಿಙ್ಘಾಟಕಅಡ್ಢಚನ್ದಮುದಿಙ್ಗಾದಿಸಣ್ಠಾನಾ ವಾ, ತತೋ ಅಧಿಕೇಹಿ ನಾನಾಸಣ್ಠಾನಾ. ಏವಂ ವುತ್ತನಯೇನ ನಿಮಿತ್ತಾನಿ ಕಿತ್ತೇತ್ವಾ ಸಮ್ಮತಾ ‘‘ನಿಮಿತ್ತಸಮ್ಪತ್ತಿಯುತ್ತಾ’’ತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಾ.

೧೫೯. ಪರಿಸಸಮ್ಪತ್ತಿಯುತ್ತಾ ನಾಮ ಸಬ್ಬನ್ತಿಮೇನ ಪರಿಚ್ಛೇದೇನ ಚತೂಹಿ ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ಸನ್ನಿಪತಿತ್ವಾ ಯಾವತಿಕಾ ತಸ್ಮಿಂ ಗಾಮಖೇತ್ತೇ ಬದ್ಧಸೀಮಂ ವಾ ನದೀಸಮುದ್ದಜಾತಸ್ಸರೇ ವಾ ಅನೋಕ್ಕಮಿತ್ವಾ ಠಿತಾ ಭಿಕ್ಖೂ, ತೇ ಸಬ್ಬೇ ಹತ್ಥಪಾಸೇ ವಾ ಕತ್ವಾ ಛನ್ದಂ ವಾ ಆಹರಿತ್ವಾ ಸಮ್ಮತಾ.

೧೬೦. ಕಮ್ಮವಾಚಾಸಮ್ಪತ್ತಿಯುತ್ತಾ ನಾಮ –

‘‘ಸುಣಾತು ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘೋ, ಯಾವತಾ ಸಮನ್ತಾ ನಿಮಿತ್ತಾ ಕಿತ್ತಿತಾ, ಯದಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಪತ್ತಕಲ್ಲಂ, ಸಙ್ಘೋ ಏತೇಹಿ ನಿಮಿತ್ತೇಹಿ ಸೀಮಂ ಸಮ್ಮನ್ನೇಯ್ಯ ಸಮಾನಸಂವಾಸಂ ಏಕೂಪೋಸಥಂ, ಏಸಾ ಞತ್ತಿ.

‘‘ಸುಣಾತು ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘೋ, ಯಾವತಾ ಸಮನ್ತಾ ನಿಮಿತ್ತಾ ಕಿತ್ತಿತಾ, ಸಙ್ಘೋ ಏತೇಹಿ ನಿಮಿತ್ತೇಹಿ ಸೀಮಂ ಸಮ್ಮನ್ನತಿ ಸಮಾನಸಂವಾಸಂ ¶ ಏಕೂಪೋಸಥಂ, ಯಸ್ಸಾಯಸ್ಮತೋ ಖಮತಿ ಏತೇಹಿ ನಿಮಿತ್ತೇಹಿ ಸೀಮಾಯ ಸಮ್ಮುತಿ ಸಮಾನಸಂವಾಸಾಯ ಏಕೂಪೋಸಥಾಯ, ಸೋ ತುಣ್ಹಸ್ಸ. ಯಸ್ಸ ನಕ್ಖಮತಿ, ಸೋ ಭಾಸೇಯ್ಯ.

‘‘ಸಮ್ಮತಾ ¶ ಸೀಮಾ ಸಙ್ಘೇನ ಏತೇಹಿ ನಿಮಿತ್ತೇಹಿ ಸಮಾನಸಂವಾಸಾ ಏಕೂಪೋಸಥಾ, ಖಮತಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ, ತಸ್ಮಾ ತುಣ್ಹೀ, ಏವಮೇತಂ ಧಾರಯಾಮೀ’’ತಿ (ಮಹಾವ. ೧೩೯) –

ಏವಂ ವುತ್ತಾಯ ಪರಿಸುದ್ಧಾಯ ಞತ್ತಿದುತಿಯಕಮ್ಮವಾಚಾಯ ಸಮ್ಮತಾ. ಕಮ್ಮವಾಚಾಪರಿಯೋಸಾನೇ ನಿಮಿತ್ತಾನಂ ಅನ್ತೋ ಸೀಮಾ ಹೋತಿ, ನಿಮಿತ್ತಾನಿ ಸೀಮತೋ ಬಹಿ ಹೋನ್ತಿ.

೧೬೧. ಏವಂ ಬದ್ಧಾಯ ಚ ಸೀಮಾಯ ತಿಚೀವರೇನ ವಿಪ್ಪವಾಸಸುಖತ್ಥಂ ದಳ್ಹೀಕಮ್ಮತ್ಥಞ್ಚ ಅವಿಪ್ಪವಾಸಸಮ್ಮುತಿ ಕಾತಬ್ಬಾ. ಸಾ ಪನ ಏವಂ ಕತ್ತಬ್ಬಾ –

‘‘ಸುಣಾತು ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘೋ, ಯಾ ಸಾ ಸಙ್ಘೇನ ಸೀಮಾ ಸಮ್ಮತಾ ಸಮಾನಸಂವಾಸಾ ಏಕೂಪೋಸಥಾ, ಯದಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಪತ್ತಕಲ್ಲಂ, ಸಙ್ಘೋ ತಂ ಸೀಮಂ ತಿಚೀವರೇನ ಅವಿಪ್ಪವಾಸಂ ಸಮ್ಮನ್ನೇಯ್ಯ ಠಪೇತ್ವಾ ಗಾಮಞ್ಚ ಗಾಮೂಪಚಾರಞ್ಚ, ಏಸಾ ಞತ್ತಿ.

‘‘ಸುಣಾತು ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘೋ, ಯಾ ಸಾ ಸಙ್ಘೇನ ಸೀಮಾ ಸಮ್ಮತಾ ಸಮಾನಸಂವಾಸಾ ಏಕೂಪೋಸಥಾ, ಸಙ್ಘೋ ತಂ ಸೀಮಂ ತಿಚೀವರೇನ ಅವಿಪ್ಪವಾಸಂ ಸಮ್ಮನ್ನತಿ ಠಪೇತ್ವಾ ಗಾಮಞ್ಚ ಗಾಮೂಪಚಾರಞ್ಚ, ಯಸ್ಸಾಯಸ್ಮತೋ ಖಮತಿ ಏತಿಸ್ಸಾ ಸೀಮಾಯ ತಿಚೀವರೇನ ಅವಿಪ್ಪವಾಸಾಯ ಸಮ್ಮುತಿ ಠಪೇತ್ವಾ ಗಾಮಞ್ಚ ಗಾಮೂಪಚಾರಞ್ಚ, ಸೋ ತುಣ್ಹಸ್ಸ. ಯಸ್ಸ ನಕ್ಖಮತಿ, ಸೋ ಭಾಸೇಯ್ಯ.

‘‘ಸಮ್ಮತಾ ಸಾ ಸೀಮಾ ಸಙ್ಘೇನ ತಿಚೀವರೇನ ಅವಿಪ್ಪವಾಸಾ ಠಪೇತ್ವಾ ಗಾಮಞ್ಚ ಗಾಮೂಪಚಾರಞ್ಚ, ಖಮತಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ, ತಸ್ಮಾ ತುಣ್ಹೀ, ಏವಮೇತಂ ಧಾರಯಾಮೀ’’ತಿ (ಮಹಾವ. ೧೪೩).

ಏತ್ಥ (ಮಹಾವ. ಅಟ್ಠ. ೧೪೪) ಚ ನಿಗಮನಗರಾನಮ್ಪಿ ಗಾಮೇನೇವ ಸಙ್ಗಹೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ. ಗಾಮೂಪಚಾರೋತಿ ಪರಿಕ್ಖಿತ್ತಸ್ಸ ಪರಿಕ್ಖೇಪೋ, ಅಪರಿಕ್ಖಿತ್ತಸ್ಸ ಪರಿಕ್ಖೇಪೋಕಾಸೋ. ಇಮೇಸು ಪನ ಗಾಮಗಾಮೂಪಚಾರೇಸು ಅಧಿಟ್ಠಿತತೇಚೀವರಿಕೋ ಭಿಕ್ಖು ಪರಿಹಾರಂ ನ ಲಭತಿ. ಅಯಞ್ಹಿ ಅವಿಪ್ಪವಾಸಸೀಮಾ ‘‘ಠಪೇತ್ವಾ ಗಾಮಞ್ಚ ಗಾಮೂಪಚಾರಞ್ಚಾ’’ತಿ ವುತ್ತತ್ತಾ ಗಾಮಞ್ಚ ಗಾಮೂಪಚಾರಞ್ಚ ¶ ನ ಓತ್ಥರತಿ, ಸಮಾನಸಂವಾಸಕಸೀಮಾವ ಓತ್ಥರತಿ. ಸಮಾನಸಂವಾಸಕಸೀಮಾ ಚೇತ್ಥ ಅತ್ತನೋ ಧಮ್ಮತಾಯ ಗಚ್ಛತಿ, ಅವಿಪ್ಪವಾಸಸೀಮಾ ಪನ ಯತ್ಥ ಸಮಾನಸಂವಾಸಕಸೀಮಾ, ತತ್ಥೇವ ಗಚ್ಛತಿ. ನ ಹಿ ತಸ್ಸಾ ವಿಸುಂ ನಿಮಿತ್ತಕಿತ್ತನಂ ಅತ್ಥಿ, ತತ್ಥ ಸಚೇ ಅವಿಪ್ಪವಾಸಾಯ ಸಮ್ಮುತಿಕಾಲೇ ಗಾಮೋ ಅತ್ಥಿ, ತಂ ಸಾ ನ ಓತ್ಥರತಿ ¶ . ಸಚೇ ಪನ ಸಮ್ಮತಾಯ ಸೀಮಾಯ ಪಚ್ಛಾ ಗಾಮೋ ನಿವಿಸತಿ, ಸೋಪಿ ಸೀಮಸಙ್ಖ್ಯಂಯೇವ ಗಚ್ಛತಿ. ಯಥಾ ಚ ಪಚ್ಛಾ ನಿವಿಟ್ಠೋ, ಏವಂ ಪಠಮಂ ನಿವಿಟ್ಠಸ್ಸ ಪಚ್ಛಾ ವಡ್ಢಿತಪ್ಪದೇಸೋಪಿ ಸೀಮಸಙ್ಖ್ಯಮೇವ ಗಚ್ಛತಿ. ಸಚೇ ಸೀಮಾಸಮ್ಮುತಿಕಾಲೇ ಗೇಹಾನಿ ಕತಾನಿ, ‘‘ಪವಿಸಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ಆಲಯೋಪಿ ಅತ್ಥಿ, ಮನುಸ್ಸಾ ಪನ ಅಪ್ಪವಿಟ್ಠಾ, ಪೋರಾಣಕಗಾಮಂ ವಾ ಸಚೇ ಗೇಹಮೇವ ಛಡ್ಡೇತ್ವಾ ಅಞ್ಞತ್ಥ ಗತಾ, ಅಗಾಮೋಯೇವ ಏಸ, ಸೀಮಾ ಓತ್ಥರತಿ. ಸಚೇ ಪನ ಏಕಮ್ಪಿ ಕುಲಂ ಪವಿಟ್ಠಂ ವಾ ಅಗತಂ ವಾ ಅತ್ಥಿ, ಗಾಮೋಯೇವ, ಸೀಮಾ ನ ಓತ್ಥರತಿ. ಅಯಮೇತ್ಥ ಸಙ್ಖೇಪೋ.

೧೬೨. ಅಯಂ ಪನ ವಿತ್ಥಾರೋ (ಮಹಾವ. ಅಟ್ಠ. ೧೩೮) ಸೀಮಂ ಬನ್ಧಿತುಕಾಮೇನ ಹಿ ಸಾಮನ್ತವಿಹಾರೇಸು ಭಿಕ್ಖೂ ತಸ್ಸ ತಸ್ಸ ವಿಹಾರಸ್ಸ ಸೀಮಾಪರಿಚ್ಛೇದಂ ಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ಬದ್ಧಸೀಮವಿಹಾರಾನಂ ಸೀಮಾಯ ಸೀಮನ್ತರಿಕಂ, ಅಬದ್ಧಸೀಮವಿಹಾರಾನಂ ಸೀಮಾಯ ಉಪಚಾರಂ ಠಪೇತ್ವಾ ದಿಸಾಚಾರಿಕಭಿಕ್ಖೂನಂ ನಿಸ್ಸಞ್ಚಾರಸಮಯೇ ಸಚೇ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಗಾಮಖೇತ್ತೇ ಸೀಮಂ ಬನ್ಧಿತುಕಾಮಾ, ಯೇ ತತ್ಥ ಬದ್ಧಸೀಮವಿಹಾರಾ, ತೇಸು ಭಿಕ್ಖೂನಂ ‘‘ಮಯಂ ಅಜ್ಜ ಸೀಮಂ ಬನ್ಧಿಸ್ಸಾಮ, ತುಮ್ಹೇ ಸಕಸೀಮಾಯ ಪರಿಚ್ಛೇದತೋ ಮಾ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ಥಾ’’ತಿ ಪೇಸೇತಬ್ಬಂ. ಯೇ ಅಬದ್ಧಸೀಮವಿಹಾರಾ, ತೇಸು ಭಿಕ್ಖೂ ಏಕಜ್ಝಂ ಸನ್ನಿಪಾತೇತಬ್ಬಾ, ಛನ್ದಾರಹಾನಂ ಛನ್ದೋ ಆಹರಾಪೇತಬ್ಬೋ. ‘‘ಸಚೇ ಅಞ್ಞಾನಿಪಿ ಗಾಮಖೇತ್ತಾನಿ ಅನ್ತೋಕಾತುಕಾಮಾ, ತೇಸು ಗಾಮೇಸು ಯೇ ಭಿಕ್ಖೂ ವಸನ್ತಿ, ತೇಹಿಪಿ ಆಗನ್ತಬ್ಬಂ, ಅನಾಗಚ್ಛನ್ತಾನಂ ಛನ್ದೋ ಆಹರಿತಬ್ಬೋ’’ತಿ ಮಹಾಸುಮತ್ಥೇರೋ ಆಹ. ಮಹಾಪದುಮತ್ಥೇರೋ ಪನ ‘‘ನಾನಾಗಾಮಖೇತ್ತಾನಿ ನಾಮ ಪಾಟಿಯೇಕ್ಕಂ ಬದ್ಧಸೀಮಸದಿಸಾನಿ, ನ ತತೋ ಛನ್ದಪಾರಿಸುದ್ಧಿ ಆಗಚ್ಛತಿ, ಅನ್ತೋನಿಮಿತ್ತಗತೇಹಿ ಪನ ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ಆಗನ್ತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ ವತ್ವಾ ಪುನ ಆಹ ‘‘ಸಮಾನಸಂವಾಸಕಸೀಮಾಸಮ್ಮನ್ನನಕಾಲೇ ಆಗಮನಮ್ಪಿ ಅನಾಗಮನಮ್ಪಿ ವಟ್ಟತಿ, ಅವಿಪ್ಪವಾಸಸೀಮಾಸಮ್ಮನ್ನನಕಾಲೇ ಪನ ಅನ್ತೋನಿಮಿತ್ತಗತೇಹಿ ಆಗನ್ತಬ್ಬಂ, ಅನಾಗಚ್ಛನ್ತಾನಂ ಛನ್ದೋ ಆಹರಿತಬ್ಬೋ’’ತಿ.

ಏವಂ ಸನ್ನಿಪತಿತೇಸು ಭಿಕ್ಖೂಸು ಛನ್ದಾರಹಾನಂ ಛನ್ದೇ ಆಹಟೇ ತೇಸು ತೇಸು ಮಗ್ಗೇಸು ನದೀತಿತ್ಥಗಾಮದ್ವಾರಾದೀಸು ಚ ಆಗನ್ತುಕಭಿಕ್ಖೂನಂ ಸೀಘಂ ಸೀಘಂ ಹತ್ಥಪಾಸನಯನತ್ಥಞ್ಚೇವ ಬಹಿಸೀಮಕರಣತ್ಥಞ್ಚ ಆರಾಮಿಕೇ ಚೇವ ಸಮಣುದ್ದೇಸೇ ಚ ¶ ಠಪೇತ್ವಾ ಭೇರಿಸಞ್ಞಂ ವಾ ಸಙ್ಖಸಞ್ಞಂ ವಾ ಕತ್ವಾ ನಿಮಿತ್ತಕಿತ್ತನಾನನ್ತರಂ ವುತ್ತಾಯ ‘‘ಸುಣಾತು ಮೇ ಭನ್ತೇ ಸಙ್ಘೋ’’ತಿಆದಿಕಾಯ ಕಮ್ಮವಾಚಾಯ ಸೀಮಾ ಬನ್ಧಿತಬ್ಬಾ. ಕಮ್ಮವಾಚಾಪರಿಯೋಸಾನೇಯೇವ ನಿಮಿತ್ತಾನಿ ಬಹಿಕತ್ವಾ ಹೇಟ್ಠಾ ಪಥವೀಸನ್ಧಾರಕಂ ಉದಕಪರಿಯನ್ತಂ ಕತ್ವಾ ಸೀಮಾ ಗತಾ ಹೋತಿ.

೧೬೩. ಇಮಂ ಪನ ಸಮಾನಸಂವಾಸಕಸೀಮಂ ಸಮ್ಮನ್ನನ್ತೇಹಿ ಪಬ್ಬಜ್ಜೂಪಸಮ್ಪದಾದೀನಂ ಸಙ್ಘಕಮ್ಮಾನಂ ಸುಖಕರಣತ್ಥಂ ಪಠಮಂ ಖಣ್ಡಸೀಮಾ ಬನ್ಧಿತಬ್ಬಾ. ತಂ ಪನ ಬನ್ಧನ್ತೇಹಿ ವತ್ತಂ ಜಾನಿತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ಹಿ ಬೋಧಿಚೇತಿಯಭತ್ತಸಾಲಾದೀನಿ ¶ ಸಬ್ಬವತ್ಥೂನಿ ಪತಿಟ್ಠಾಪೇತ್ವಾ ಕತವಿಹಾರೇ ಬನ್ಧನ್ತಿ, ವಿಹಾರಮಜ್ಝೇ ಬಹೂನಂ ಸಮೋಸರಣಟ್ಠಾನೇ ಅಬನ್ಧಿತ್ವಾ ವಿಹಾರಪಚ್ಚನ್ತೇ ವಿವಿತ್ತೋಕಾಸೇ ಬನ್ಧಿತಬ್ಬಾ. ಅಕತವಿಹಾರೇ ಬನ್ಧನ್ತೇಹಿ ಬೋಧಿಚೇತಿಯಾದೀನಂ ಸಬ್ಬವತ್ಥೂನಂ ಠಾನಂ ಸಲ್ಲಕ್ಖೇತ್ವಾ ಯಥಾ ಪತಿಟ್ಠಿತೇಸು ವತ್ಥೂಸು ವಿಹಾರಪಚ್ಚನ್ತೇ ವಿವಿತ್ತೋಕಾಸೇ ಹೋತಿ, ಏವಂ ಬನ್ಧಿತಬ್ಬಾ. ಸಾ ಹೇಟ್ಠಿಮಪರಿಚ್ಛೇದೇನ ಸಚೇ ಏಕವೀಸತಿ ಭಿಕ್ಖೂ ಗಣ್ಹಾತಿ, ವಟ್ಟತಿ, ತತೋ ಓರಂ ನ ವಟ್ಟತಿ, ಪರಂ ಭಿಕ್ಖುಸಹಸ್ಸಂ ಗಣ್ಹನ್ತೀಪಿ ವಟ್ಟತಿ. ತಂ ಬನ್ಧನ್ತೇಹಿ ಸೀಮಮಾಳಕಸ್ಸ ಸಮನ್ತಾ ನಿಮಿತ್ತುಪಗಾ ಪಾಸಾಣಾ ಠಪೇತಬ್ಬಾ, ನ ಖಣ್ಡಸೀಮಾಯ ಠಿತೇಹಿ ಮಹಾಸೀಮಾ ಬನ್ಧಿತಬ್ಬಾ, ನ ಮಹಾಸೀಮಾಯ ಠಿತೇಹಿ ಖಣ್ಡಸೀಮಾ, ಖಣ್ಡಸೀಮಾಯಮೇವ ಪನ ಠತ್ವಾ ಖಣ್ಡಸೀಮಾ ಬನ್ಧಿತಬ್ಬಾ.

ತತ್ರಾಯಂ ಬನ್ಧನವಿಧಿ – ಸಮನ್ತಾ ‘‘ಏಸೋ ಪಾಸಾಣೋ ನಿಮಿತ್ತ’’ನ್ತಿ ಏವಂ ನಿಮಿತ್ತಾನಿ ಕಿತ್ತೇತ್ವಾ ಕಮ್ಮವಾಚಾಯ ಸೀಮಾ ಸಮ್ಮನ್ನಿತಬ್ಬಾ. ಅಥ ತಸ್ಸಾ ಏವ ದಳ್ಹೀಕಮ್ಮತ್ಥಂ ಅವಿಪ್ಪವಾಸಕಮ್ಮವಾಚಾ ಕಾತಬ್ಬಾ. ಏವಞ್ಹಿ ‘‘ಸೀಮಂ ಸಮೂಹನಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ಆಗತಾ ಸಮೂಹನಿತುಂ ನ ಸಕ್ಖಿಸ್ಸನ್ತಿ. ಸೀಮಂ ಸಮ್ಮನ್ನಿತ್ವಾ ಬಹಿ ಸೀಮನ್ತರಿಕಪಾಸಾಣಾ ಠಪೇತಬ್ಬಾ. ಸೀಮನ್ತರಿಕಾ ಪಚ್ಛಿಮಕೋಟಿಯಾ ಏಕರತನಪ್ಪಮಾಣಾ ವಟ್ಟತಿ. ‘‘ವಿದತ್ಥಿಪ್ಪಮಾಣಾಪಿ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ಕುರುನ್ದಿಯಂ, ‘‘ಚತುರಙ್ಗುಲಪ್ಪಮಾಣಾಪಿ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ಮಹಾಪಚ್ಚರಿಯಂ ವುತ್ತಂ. ಸಚೇ ಪನ ವಿಹಾರೋ ಮಹಾ ಹೋತಿ, ದ್ವೇಪಿ ತಿಸ್ಸೋಪಿ ತತುತ್ತರಿಮ್ಪಿ ಖಣ್ಡಸೀಮಾಯೋ ಬನ್ಧಿತಬ್ಬಾ.

ಏವಂ ಖಣ್ಡಸೀಮಂ ಸಮ್ಮನ್ನಿತ್ವಾ ಮಹಾಸೀಮಸಮ್ಮುತಿಕಾಲೇ ಖಣ್ಡಸೀಮತೋ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ಮಹಾಸೀಮಾಯಂ ಠತ್ವಾ ಸಮನ್ತಾ ಅನುಪರಿಯಾಯನ್ತೇಹಿ ಸೀಮನ್ತರಿಕಪಾಸಾಣಾ ಕಿತ್ತೇತಬ್ಬಾ, ತತೋ ಅವಸೇಸನಿಮಿತ್ತಾನಿ ಕಿತ್ತೇತ್ವಾ ಹತ್ಥಪಾಸಂ ಅವಿಜಹನ್ತೇಹಿ ಕಮ್ಮವಾಚಾಯ ಸಮಾನಸಂವಾಸಕಸೀಮಂ ಸಮ್ಮನ್ನಿತ್ವಾ ತಸ್ಸಾ ದಳ್ಹೀಕಮ್ಮತ್ಥಂ ಅವಿಪ್ಪವಾಸಕಮ್ಮವಾಚಾಪಿ ಕಾತಬ್ಬಾ. ಏವಞ್ಹಿ ‘‘ಸೀಮಂ ಸಮೂಹನಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ಆಗತಾ ಸಮೂಹನಿತುಂ ನ ಸಕ್ಖಿಸ್ಸನ್ತಿ. ಸಚೇ ಪನ ಖಣ್ಡಸೀಮಾಯ ¶ ನಿಮಿತ್ತಾನಿ ಕಿತ್ತೇತ್ವಾ ತತೋ ಸೀಮನ್ತರಿಕಾಯ ನಿಮಿತ್ತಾನಿ ಕಿತ್ತೇತ್ವಾ ಮಹಾಸೀಮಾಯ ನಿಮಿತ್ತಾನಿ ಕಿತ್ತೇನ್ತಿ, ಏವಂ ತೀಸು ಠಾನೇಸು ನಿಮಿತ್ತಾನಿ ಕಿತ್ತೇತ್ವಾ ಯಂ ಸೀಮಂ ಇಚ್ಛನ್ತಿ, ತಂ ಪಠಮಂ ಬನ್ಧಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಏವಂ ಸನ್ತೇಪಿ ಯಥಾವುತ್ತನಯೇನ ಖಣ್ಡಸೀಮತೋವ ಪಟ್ಠಾಯ ಬನ್ಧಿತಬ್ಬಾ. ಏವಂ ಬದ್ಧಾಸು ಪನ ಸೀಮಾಸು ಖಣ್ಡಸೀಮಾಯ ಠಿತಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಮಹಾಸೀಮಾಯ ಕಮ್ಮಂ ಕರೋನ್ತಾನಂ ನ ಕೋಪೇನ್ತಿ, ಮಹಾಸೀಮಾಯ ವಾ ಠಿತಾ ಖಣ್ಡಸೀಮಾಯ ಕರೋನ್ತಾನಂ, ಸೀಮನ್ತರಿಕಾಯ ಪನ ಠಿತಾ ಉಭಿನ್ನಮ್ಪಿ ನ ಕೋಪೇನ್ತಿ. ಗಾಮಖೇತ್ತೇ ಠತ್ವಾ ಕಮ್ಮಂ ಕರೋನ್ತಾನಂ ಪನ ಸೀಮನ್ತರಿಕಾಯ ಠಿತಾ ಕೋಪೇನ್ತಿ. ಸೀಮನ್ತರಿಕಾ ಹಿ ಗಾಮಖೇತ್ತಂ ಭಜತಿ.

ಸೀಮಾ ¶ ಚ ನಾಮೇಸಾ ನ ಕೇವಲಾ ಪಥವೀತಲೇಯೇವ ಬದ್ಧಾ ಬದ್ಧಾ ನಾಮ ಹೋತಿ, ಅಥ ಖೋ ಪಿಟ್ಠಿಪಾಸಾಣೇಪಿ ಕುಟಿಗೇಹೇಪಿ ಲೇಣೇಪಿ ಪಾಸಾದೇಪಿ ಪಬ್ಬತಮತ್ಥಕೇಪಿ ಬದ್ಧಾ ಬದ್ಧಾಯೇವ ಹೋತಿ. ತತ್ಥ ಪಿಟ್ಠಿಪಾಸಾಣೇ ಬನ್ಧನ್ತೇಹಿ ಪಾಸಾಣಪಿಟ್ಠಿಯಂ ರಾಜಿಂ ವಾ ಕೋಟ್ಟೇತ್ವಾ ಉದುಕ್ಖಲಂ ವಾ ಖಣಿತ್ವಾ ನಿಮಿತ್ತಂ ನ ಕಾತಬ್ಬಂ, ನಿಮಿತ್ತುಪಗಪಾಸಾಣೇ ಠಪೇತ್ವಾ ನಿಮಿತ್ತಾನಿ ಕಿತ್ತೇತಬ್ಬಾನಿ. ಕಮ್ಮವಾಚಾಪರಿಯೋಸಾನೇ ಸೀಮಾ ಪಥವೀಸನ್ಧಾರಕಂ ಉದಕಪರಿಯನ್ತಂ ಕತ್ವಾ ಓತರತಿ. ನಿಮಿತ್ತಪಾಸಾಣಾ ಯಥಾಠಾನೇ ನ ತಿಟ್ಠನ್ತಿ, ತಸ್ಮಾ ಸಮನ್ತತೋ ರಾಜಿ ವಾ ಉಪಟ್ಠಾಪೇತಬ್ಬಾ, ಚತೂಸು ವಾ ಕೋಣೇಸು ಪಾಸಾಣಾ ವಿಜ್ಝಿತಬ್ಬಾ, ‘‘ಅಯಂ ಸೀಮಾಪರಿಚ್ಛೇದೋ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಅಕ್ಖರಾನಿ ವಾ ಛಿನ್ದಿತಬ್ಬಾನಿ. ಕೇಚಿ ಉಸೂಯಕಾ ‘‘ಸೀಮಂ ಝಾಪೇಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ಅಗ್ಗಿಂ ದೇನ್ತಿ, ಪಾಸಾಣಾವ ಝಾಯನ್ತಿ, ನ ಸೀಮಾ.

ಕುಟಿಗೇಹೇಪಿ ಭಿತ್ತಿಂ ಅಕಿತ್ತೇತ್ವಾ ಏಕವೀಸತಿಯಾ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಓಕಾಸಟ್ಠಾನಂ ಅನ್ತೋಕರಿತ್ವಾ ಪಾಸಾಣನಿಮಿತ್ತಾನಿ ಠಪೇತ್ವಾ ಸೀಮಾ ಸಮ್ಮನ್ನಿತಬ್ಬಾ, ಅನ್ತೋಕುಟ್ಟಮೇವ ಸೀಮಾ ಹೋತಿ. ಸಚೇ ಅನ್ತೋಕುಟ್ಟೇ ಏಕವೀಸತಿಯಾ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಓಕಾಸೋ ನತ್ಥಿ, ಪಮುಖೇ ನಿಮಿತ್ತಪಾಸಾಣೇ ಠಪೇತ್ವಾ ಸಮ್ಮನ್ನಿತಬ್ಬಾ. ಸಚೇ ಏವಮ್ಪಿ ನಪ್ಪಹೋತಿ, ಬಹಿ ನಿಬ್ಬೋದಕಪತನಟ್ಠಾನೇಪಿ ನಿಮಿತ್ತಾನಿ ಠಪೇತ್ವಾ ಸಮ್ಮನ್ನಿತಬ್ಬಾ. ಏವಂ ಸಮ್ಮತಾಯ ಪನ ಸಬ್ಬಂ ಕುಟಿಗೇಹಂ ಸೀಮಟ್ಠಮೇವ ಹೋತಿ.

ಚತುಭಿತ್ತಿಯಲೇಣೇಪಿ ಬನ್ಧನ್ತೇಹಿ ಕುಟ್ಟಂ ಅಕಿತ್ತೇತ್ವಾ ಪಾಸಾಣಾವ ಕಿತ್ತೇತಬ್ಬಾ, ಅನ್ತೋ ಓಕಾಸೇ ಅಸತಿ ಪಮುಖೇಪಿ ನಿಮಿತ್ತಾನಿ ಠಪೇತಬ್ಬಾನಿ, ಏವಂ ಲೇಣಸ್ಸ ಅನ್ತೋ ಚ ಬಹಿ ಚ ಸೀಮಾ ಹೋತಿ.

ಉಪರಿಪಾಸಾದೇಪಿ ¶ ಭಿತ್ತಿಂ ಅಕಿತ್ತೇತ್ವಾ ಅನ್ತೋಪಾಸಾಣೇ ಠಪೇತ್ವಾ ಸೀಮಾ ಸಮ್ಮನ್ನಿತಬ್ಬಾ. ಸಚೇ ನಪ್ಪಹೋತಿ, ಪಮುಖೇಪಿ ಪಾಸಾಣೇ ಠಪೇತ್ವಾ ಸಮ್ಮನ್ನಿತಬ್ಬಾ. ಏವಂ ಸಮ್ಮತಾ ಉಪರಿಪಾಸಾದೇಯೇವ ಹೋತಿ, ಹೇಟ್ಠಾ ನ ಓತರತಿ. ಸಚೇ ಪನ ಬಹೂಸು ಥಮ್ಭೇಸು ತುಲಾನಂ ಉಪರಿ ಕತಪಾಸಾದಸ್ಸ ಹೇಟ್ಠಿಮತಲೇ ಕುಟ್ಟೋ ಯಥಾ ನಿಮಿತ್ತಾನಂ ಅನ್ತೋ ಹೋತಿ, ಏವಂ ಉಟ್ಠಹಿತ್ವಾ ತುಲಾರುಕ್ಖೇಹಿ ಏಕಸಮ್ಬನ್ಧೋ ಠಿತೋ, ಹೇಟ್ಠಾಪಿ ಓತರತಿ, ಏಕಥಮ್ಭಪಾಸಾದಸ್ಸ ಪನ ಉಪರಿತಲೇ ಬದ್ಧಾ ಸೀಮಾ. ಸಚೇ ಥಮ್ಭಮತ್ಥಕೇ ಏಕವೀಸತಿಯಾ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಓಕಾಸೋ ಹೋತಿ, ಹೇಟ್ಠಾ ಓತರತಿ. ಸಚೇ ಪಾಸಾದಭಿತ್ತಿತೋ ನಿಗ್ಗತೇಸು ನಿಯ್ಯೂಹಕಾದೀಸು ಪಾಸಾಣೇ ಠಪೇತ್ವಾ ಸೀಮಂ ಬನ್ಧನ್ತಿ, ಪಾಸಾದಭಿತ್ತಿ ಅನ್ತೋಸೀಮಾಯ ಹೋತಿ. ಹೇಟ್ಠಾ ಪನಸ್ಸಾ ಓತರಣಾನೋತರಣಂ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ವೇದಿತಬ್ಬಂ.

ಹೇಟ್ಠಾಪಾಸಾದೇ ಕಿತ್ತೇನ್ತೇಹಿಪಿ ಭಿತ್ತಿ ಚ ರುಕ್ಖತ್ಥಮ್ಭಾ ಚ ನ ಕಿತ್ತೇತಬ್ಬಾ, ಭಿತ್ತಿಲಗ್ಗೇ ಪನ ಪಾಸಾಣತ್ಥಮ್ಭೇ ಕಿತ್ತೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಏವಂ ಕಿತ್ತಿತಾ ಸೀಮಾ ಹೇಟ್ಠಾಪಾಸಾದಸ್ಸ ಪರಿಯನ್ತಥಮ್ಭಾನಂ ಅನ್ತೋಯೇವ ಹೋತಿ. ಸಚೇ ಪನ ಹೇಟ್ಠಾಪಾಸಾದಸ್ಸ ಕುಟ್ಟೋ ಉಪರಿಮತಲೇನ ಸಮ್ಬದ್ಧೋ ಹೋತಿ, ಉಪರಿಪಾಸಾದಮ್ಪಿ ¶ ಅಭಿರುಹತಿ. ಸಚೇ ಪಾಸಾದಸ್ಸ ಬಹಿ ನಿಬ್ಬೋದಕಪತನಟ್ಠಾನೇ ನಿಮಿತ್ತಾನಿ ಕರೋನ್ತಿ, ಸಬ್ಬೋ ಪಾಸಾದೋ ಸೀಮಟ್ಠೋ ಹೋತಿ.

ಪಬ್ಬತಮತ್ಥಕೇ ತಲಂ ಹೋತಿ ಏಕವೀಸತಿಯಾ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಓಕಾಸಾರಹಂ, ತತ್ಥ ಪಿಟ್ಠಿಪಾಸಾಣೇ ವಿಯ ಸೀಮಂ ಬನ್ಧನ್ತಿ, ಹೇಟ್ಠಾಪಬ್ಬತೇಪಿ ತೇನೇವ ಪರಿಚ್ಛೇದೇನ ಸೀಮಾ ಓತರತಿ. ತಾಲಮೂಲಕಪಬ್ಬತೇಪಿ ಉಪರಿ ಸೀಮಾ ಬದ್ಧಾ ಹೇಟ್ಠಾ ಓತರತೇವ. ಯೋ ಪನ ವಿತಾನಸಣ್ಠಾನೋ ಹೋತಿ, ಉಪರಿ ಏಕವೀಸತಿಯಾ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಓಕಾಸೋ ಅತ್ಥಿ, ಹೇಟ್ಠಾ ನತ್ಥಿ, ತಸ್ಸುಪರಿ ಬದ್ಧಾ ಸೀಮಾ ಹೇಟ್ಠಾ ನ ಓತರತಿ. ಏವಂ ಮುದಿಙ್ಗಸಣ್ಠಾನೋ ವಾ ಹೋತು ಪಣವಸಣ್ಠಾನೋ ವಾ, ಯಸ್ಸ ಹೇಟ್ಠಾ ವಾ ಮಜ್ಝೇ ವಾ ಸೀಮಪ್ಪಮಾಣಂ ನತ್ಥಿ, ತಸ್ಸ ಉಪರಿ ಬದ್ಧಾ ಸೀಮಾ ಹೇಟ್ಠಾ ನ ಓತರತಿ. ಯಸ್ಸ ಪನ ದ್ವೇ ಕೂಟಾನಿ ಆಸನ್ನೇ ಠಿತಾನಿ, ಏಕಸ್ಸಪಿ ಉಪರಿ ಸೀಮಪ್ಪಮಾಣಂ ನಪ್ಪಹೋತಿ, ತಸ್ಸ ಕೂಟನ್ತರಂ ಚಿನಿತ್ವಾ ವಾ ಪೂರೇತ್ವಾ ವಾ ಏಕಾಬದ್ಧಂ ಕತ್ವಾ ಉಪರಿ ಸೀಮಾ ಸಮ್ಮನ್ನಿತಬ್ಬಾ. ಏಕೋ ಸಪ್ಪಫಣಸದಿಸೋ ಪಬ್ಬತೋ, ತಸ್ಸ ಉಪರಿ ಸೀಮಪ್ಪಮಾಣಸ್ಸ ಅತ್ಥಿತಾಯ ಸೀಮಂ ಬನ್ಧನ್ತಿ, ತಸ್ಸ ಚೇ ಹೇಟ್ಠಾ ಆಕಾಸಪಬ್ಭಾರಂ ಹೋತಿ, ಸೀಮಾ ನ ಓತರತಿ. ಸಚೇ ಪನಸ್ಸ ವೇಮಜ್ಝೇ ಸೀಮಪ್ಪಮಾಣೋ ಸುಸಿರಪಾಸಾಣೋ ಹೋತಿ, ಓತರತಿ, ಸೋ ಚ ಪಾಸಾಣೋ ಸೀಮಟ್ಠೋಯೇವ ಹೋತಿ. ಅಥಾಪಿಸ್ಸ ಹೇಟ್ಠಾಲೇಣಸ್ಸ ಕುಟ್ಟೋ ಅಗ್ಗಕೋಟಿಂ ಆಹಚ್ಚ ತಿಟ್ಠತಿ ¶ , ಓತರತಿ, ಹೇಟ್ಠಾ ಚ ಉಪರಿ ಚ ಸೀಮಾಯೇವ ಹೋತಿ. ಸಚೇ ಪನ ಹೇಟ್ಠಾ ಉಪರಿಮಸ್ಸ ಸೀಮಾಪರಿಚ್ಛೇದಸ್ಸ ಪಾರತೋ ಅನ್ತೋಲೇಣಂ ಹೋತಿ, ಬಹಿ ಸೀಮಾ ನ ಓತರತಿ. ಅಥಾಪಿ ಉಪರಿಮಸ್ಸ ಸೀಮಾಪರಿಚ್ಛೇದಸ್ಸ ಓರತೋ ಬಹಿ ಲೇಣಂ ಹೋತಿ, ಅನ್ತೋ ಸೀಮಾ ನ ಓತರತಿ. ಅಥಾಪಿ ಉಪರಿ ಸೀಮಾಪರಿಚ್ಛೇದೋ ಖುದ್ದಕೋ, ಹೇಟ್ಠಾ ಲೇಣಂ ಮಹನ್ತಂ ಸೀಮಾಪರಿಚ್ಛೇದಮತಿಕ್ಕಮಿತ್ವಾ ಠಿತಂ, ಸೀಮಾ ಉಪರಿಯೇವ ಹೋತಿ, ಹೇಟ್ಠಾ ನ ಓತರತಿ. ಯದಿ ಪನ ಲೇಣಂ ಖುದ್ದಕಂ ಸಬ್ಬಪಚ್ಛಿಮಸೀಮಾಪರಿಮಾಣಂ, ಉಪರಿ ಸೀಮಾ ಮಹತೀ ನಂ ಅಜ್ಝೋತ್ಥರಿತ್ವಾ ಠಿತಾ, ಸೀಮಾ ಓತರತಿ. ಅಥ ಲೇಣಂ ಅತಿಖುದ್ದಕಂ ಸೀಮಪ್ಪಮಾಣಂ ನ ಹೋತಿ, ಸೀಮಾ ಉಪರಿಯೇವ ಹೋತಿ, ಹೇಟ್ಠಾ ನ ಓತರತಿ. ಸಚೇ ತತೋ ಉಪಡ್ಢಂ ಭಿಜ್ಜಿತ್ವಾ ಪತತಿ, ಸೀಮಪ್ಪಮಾಣಂ ಚೇಪಿ ಹೋತಿ, ಬಹಿ ಪತಿತಂ ಅಸೀಮಾ. ಅಪತಿತಂ ಪನ ಯದಿ ಸೀಮಪ್ಪಮಾಣಂ, ಸೀಮಾ ಹೋತಿಯೇವ.

ಖಣ್ಡಸೀಮಾ ಚ ನೀಚವತ್ಥುಕಾ ಹೋತಿ, ತಂ ಪೂರೇತ್ವಾ ಉಚ್ಚವತ್ಥುಕಂ ಕರೋನ್ತಿ, ಸೀಮಾಯೇವ. ಸೀಮಾಯ ಗೇಹಂ ಕರೋನ್ತಿ, ಸೀಮಟ್ಠಕಮೇವ ಹೋತಿ. ಸೀಮಾಯ ಪೋಕ್ಖರಣಿಂ ಖಣನ್ತಿ, ಸೀಮಾಯೇವ. ಓಘೋ ಸೀಮಾಮಣ್ಡಲಂ ಓತ್ಥರಿತ್ವಾ ಗಚ್ಛತಿ, ಸೀಮಾಮಾಳಕೇ ಅಟ್ಟಂ ಬನ್ಧಿತ್ವಾ ಕಮ್ಮಂ ಕಾತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಸೀಮಾಯ ಹೇಟ್ಠಾ ಉಮಙ್ಗನದೀ ಹೋತಿ, ಇದ್ಧಿಮಾ ಭಿಕ್ಖು ತತ್ಥ ನಿಸೀದತಿ. ಸಚೇ ಸಾ ನದೀ ಪಠಮಂ ಗತಾ, ಸೀಮಾ ಪಚ್ಛಾ ಬದ್ಧಾ, ಕಮ್ಮಂ ನ ಕೋಪೇತಿ. ಅಥ ಪಠಮಂ ಸೀಮಾ ಬದ್ಧಾ, ಪಚ್ಛಾ ನದೀ ಗತಾ, ಕಮ್ಮಂ ಕೋಪೇತಿ, ಹೇಟ್ಠಾಪಥವೀತಲೇ ಠಿತೋ ಪನ ಕೋಪೇತಿಯೇವ.

ಸೀಮಾಮಾಳಕೇ ¶ ವಟರುಕ್ಖೋ ಹೋತಿ, ತಸ್ಸ ಸಾಖಾ ವಾ ತತೋ ನಿಗ್ಗತಪಾರೋಹೋ ವಾ ಮಹಾಸೀಮಾಯ ಪಥವೀತಲಂ ವಾ ತತ್ಥಜಾತರುಕ್ಖಾದೀನಿ ವಾ ಆಹಚ್ಚ ತಿಟ್ಠತಿ, ಮಹಾಸೀಮಂ ವಾ ಸೋಧೇತ್ವಾ ಕಮ್ಮಂ ಕಾತಬ್ಬಂ, ತೇ ವಾ ಸಾಖಾಪಾರೋಹಾ ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ಬಹಿಟ್ಠಕಾ ಕಾತಬ್ಬಾ. ಅನಾಹಚ್ಚ ಠಿತಸಾಖಾದೀಸು ಆರುಳ್ಹಭಿಕ್ಖೂ ಹತ್ಥಪಾಸಂ ಆನೇತಬ್ಬಾ. ಏವಂ ಮಹಾಸೀಮಾಯ ಜಾತರುಕ್ಖಸ್ಸ ಸಾಖಾ ವಾ ಪಾರೋಹೋ ವಾ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ಸೀಮಾಮಾಳಕೇ ಪತಿಟ್ಠಾತಿ, ವುತ್ತನಯೇನೇವ ಸೀಮಂ ಸೋಧೇತ್ವಾ ವಾ ಕಮ್ಮಂ ಕಾತಬ್ಬಂ, ತೇ ವಾ ಸಾಖಾಪಾರೋಹಾ ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ಬಹಿಟ್ಠಕಾ ಕಾತಬ್ಬಾ. ಸಚೇ ಮಾಳಕೇ ಕಮ್ಮೇ ಕರಿಯಮಾನೇ ಕೋಚಿ ಭಿಕ್ಖು ಮಾಳಕಸ್ಸ ಅನ್ತೋ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ವೇಹಾಸಂ ಠಿತಸಾಖಾಯ ನಿಸೀದತಿ, ಪಾದಾ ವಾಸ್ಸ ಭೂಮಿಗತಾ ಹೋನ್ತಿ, ನಿವಾಸನಪಾರುಪನಂ ವಾ ಭೂಮಿಂ ಫುಸತಿ, ಕಮ್ಮಂ ಕಾತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ. ಪಾದೇ ಪನ ನಿವಾಸನಪಾರುಪನಞ್ಚ ಉಕ್ಖಿಪಾಪೇತ್ವಾ ಕಾತುಂ ಕಮ್ಮಂ ವಟ್ಟತಿ, ಇದಞ್ಚ ¶ ಲಕ್ಖಣಂ ಪುರಿಮನಯೇಪಿ ವೇದಿತಬ್ಬಂ. ಅಯಂ ಪನ ವಿಸೇಸೋ – ತತ್ರ ಉಕ್ಖಿಪಾಪೇತ್ವಾ ಕಾತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ, ಹತ್ಥಪಾಸಮೇವ ಆನೇತಬ್ಬೋ. ಸಚೇ ಅನ್ತೋಸೀಮತೋ ಪಬ್ಬತೋ ಅಬ್ಭುಗ್ಗಚ್ಛತಿ, ತತ್ರಟ್ಠೋ ಭಿಕ್ಖು ಹತ್ಥಪಾಸಂ ಆನೇತಬ್ಬೋ. ಇದ್ಧಿಯಾ ಅನ್ತೋಪಬ್ಬತಂ ಪವಿಟ್ಠೇಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ. ಬಜ್ಝಮಾನಾ ಏವ ಹಿ ಸೀಮಾ ಪಮಾಣರಹಿತಂ ಪದೇಸಂ ನ ಓತರತಿ, ಬದ್ಧಾಯ ಸೀಮಾಯ ಜಾತಂ ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಯತ್ಥ ಕತ್ಥಚಿ ಏಕಸಮ್ಬನ್ಧೇನ ಗತಂ ಸೀಮಾಸಙ್ಖ್ಯಮೇವ ಗಚ್ಛತೀತಿ.

ತಿಯೋಜನಪರಮಂ ಪನ ಸೀಮಂ ಸಮ್ಮನ್ನನ್ತೇನ ಮಜ್ಝೇ ಠತ್ವಾ ಯಥಾ ಚತೂಸುಪಿ ದಿಸಾಸು ದಿಯಡ್ಢದಿಯಡ್ಢಯೋಜನಂ ಹೋತಿ, ಏವಂ ಸಮ್ಮನ್ನಿತಬ್ಬಾ. ಸಚೇ ಪನ ಮಜ್ಝೇ ಠತ್ವಾ ಏಕೇಕದಿಸತೋ ತಿಯೋಜನಂ ಕರೋನ್ತಿ, ಛಯೋಜನಂ ಹೋತೀತಿ ನ ವಟ್ಟತಿ. ಚತುರಸ್ಸಂ ವಾ ತಿಕೋಣಂ ವಾ ಸಮ್ಮನ್ನನ್ತೇನ ಯಥಾ ಕೋಣತೋ ಕೋಣಂ ತಿಯೋಜನಂ ಹೋತಿ, ಏವಂ ಸಮ್ಮನ್ನಿತಬ್ಬಾ. ಸಚೇ ಹಿ ಯೇನ ಕೇನಚಿ ಪರಿಯನ್ತೇನ ಕೇಸಗ್ಗಮತ್ತಮ್ಪಿ ತಿಯೋಜನಂ ಅತಿಕ್ಕಾಮೇತಿ, ಆಪತ್ತಿಞ್ಚ ಆಪಜ್ಜತಿ, ಸೀಮಾ ಚ ಅಸೀಮಾ ಹೋತಿ.

೧೬೪. ‘‘ನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ನದೀಪಾರಸೀಮಾ ಸಮ್ಮನ್ನಿತಬ್ಬಾ, ಯೋ ಸಮ್ಮನ್ನೇಯ್ಯ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಮಹಾವ. ೧೪೦) ವಚನತೋ ನದೀಪಾರಸೀಮಾ ನ ಸಮ್ಮನ್ನಿತಬ್ಬಾ. ಯತ್ರ ಪನ ಧುವನಾವಾ ವಾ ಧುವಸೇತು ವಾ ಅಭಿಮುಖತಿತ್ಥೇಯೇವ ಅತ್ಥಿ, ಏವರೂಪಂ ನದೀಪಾರಸೀಮಂ ಸಮ್ಮನ್ನಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಯತ್ಥಸ್ಸ ಧುವನಾವಾ ವಾ ಧುವಸೇತು ವಾ, ಏವರೂಪಂ ನದೀಪಾರಸೀಮಂ ಸಮ್ಮನ್ನಿತು’’ನ್ತಿ ಹಿ ವುತ್ತಂ. ಸಚೇ ಧುವನಾವಾ ವಾ ಧುವಸೇತು ವಾ ಅಭಿಮುಖತಿತ್ಥೇ ನತ್ಥಿ, ಈಸಕಂ ಉದ್ಧಂ ಅಭಿರುಹಿತ್ವಾ ಅಧೋ ವಾ ಓರೋಹಿತ್ವಾ ಅತ್ಥಿ, ಏವಮ್ಪಿ ವಟ್ಟತಿ. ಕರವಿಕತಿಸ್ಸತ್ಥೇರೋ ಪನ ‘‘ಗಾವುತಮತ್ತಬ್ಭನ್ತರೇಪಿ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ಆಹ.

ಇಮಞ್ಚ ಪನ ನದೀಪಾರಸೀಮಂ ಸಮ್ಮನ್ನನ್ತೇನ ಏಕಸ್ಮಿಞ್ಚ ತೀರೇ ಠತ್ವಾ ಉಪರಿಸೋತೇ ನದೀತೀರೇ ನಿಮಿತ್ತಂ ಕಿತ್ತೇತ್ವಾ ತತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಅತ್ತಾನಂ ಪರಿಕ್ಖಿಪನ್ತೇನ ಯತ್ತಕಂ ಪರಿಚ್ಛೇದಂ ಇಚ್ಛತಿ, ತಸ್ಸ ಪರಿಯೋಸಾನೇ ¶ ಅಧೋಸೋತೇಪಿ ನದೀತೀರೇ ನಿಮಿತ್ತಂ ಕಿತ್ತೇತ್ವಾ ಪರತೀರೇ ಸಮ್ಮುಖಟ್ಠಾನೇ ನದೀತೀರೇ ನಿಮಿತ್ತಂ ಕಿತ್ತೇತಬ್ಬಂ. ತತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಯತ್ತಕಂ ಪರಿಚ್ಛೇದಂ ಇಚ್ಛತಿ, ತಸ್ಸ ವಸೇನ ಯಾವ ಉಪರಿಸೋತೇ ಪಠಮಂ ಕಿತ್ತಿತನಿಮಿತ್ತಸ್ಸ ಸಮ್ಮುಖಾ ನದೀತೀರೇ ನಿಮಿತ್ತಂ, ತಾವ ಕಿತ್ತೇತ್ವಾ ಪಚ್ಚಾಹರಿತ್ವಾ ಪಠಮಕಿತ್ತಿತನಿಮಿತ್ತೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಘಟೇತಬ್ಬಂ. ಅಥ ಸಬ್ಬನಿಮಿತ್ತಾನಂ ಅನ್ತೋ ಠಿತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಹತ್ಥಪಾಸಗತೇ ಕತ್ವಾ ಕಮ್ಮವಾಚಾಯ ¶ ಸೀಮಾ ಸಮ್ಮನ್ನಿತಬ್ಬಾ. ನದಿಯಾ ಠಿತಾ ಅನಾಗತಾಪಿ ಕಮ್ಮಂ ನ ಕೋಪೇನ್ತಿ, ಸಮ್ಮುತಿಪರಿಯೋಸಾನೇ ಠಪೇತ್ವಾ ನದಿಂ ನಿಮಿತ್ತಾನಂ ಅನ್ತೋ ಪರತೀರೇ ಚ ಓರಿಮತೀರೇ ಚ ಏಕಸೀಮಾ ಹೋತಿ, ನದೀ ಪನ ಬದ್ಧಸೀಮಾಸಙ್ಖ್ಯಂ ನ ಗಚ್ಛತಿ. ವಿಸುಂ ನದೀಸೀಮಾ ಏವ ಹಿ ಸಾ.

ಸಚೇ ಅನ್ತೋನದಿಯಂ ದೀಪಕೋ ಹೋತಿ, ತಂ ಅನ್ತೋಸೀಮಾಯ ಕಾತುಕಾಮೇನ ಪುರಿಮನಯೇನೇವ ಅತ್ತನಾ ಠಿತತೀರೇ ನಿಮಿತ್ತಾನಿ ಕಿತ್ತೇತ್ವಾ ದೀಪಕಸ್ಸ ಓರಿಮನ್ತೇ ಚ ಪಾರಿಮನ್ತೇ ಚ ನಿಮಿತ್ತಂ ಕಿತ್ತೇತಬ್ಬಂ. ಅಥ ಪರತೀರೇ ನದಿಯಾ ಓರಿಮತೀರೇ ನಿಮಿತ್ತಸ್ಸ ಸಮ್ಮುಖಟ್ಠಾನೇ ನಿಮಿತ್ತಂ ಕಿತ್ತೇತ್ವಾ ತತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಪುರಿಮನಯೇನೇವ ಯಾವ ಉಪರಿಸೋತೇ ಪಠಮಂ ಕಿತ್ತಿತನಿಮಿತ್ತಸ್ಸ ಸಮ್ಮುಖಾ ನಿಮಿತ್ತಂ, ತಾವ ಕಿತ್ತೇತಬ್ಬಂ. ಅಥ ದೀಪಕಸ್ಸ ಪಾರಿಮನ್ತೇ ಚ ಓರಿಮನ್ತೇ ಚ ನಿಮಿತ್ತಂ ಕಿತ್ತೇತ್ವಾ ಪಚ್ಚಾಹರಿತ್ವಾ ಪಠಮಂ ಕಿತ್ತಿತನಿಮಿತ್ತೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಘಟೇತಬ್ಬಂ. ಅಥ ದ್ವೀಸು ತೀರೇಸು ದೀಪಕೇಸು ಚ ಭಿಕ್ಖೂ ಸಬ್ಬೇ ಹತ್ಥಪಾಸಗತೇ ಕತ್ವಾ ಕಮ್ಮವಾಚಾಯ ಸೀಮಾ ಸಮ್ಮನ್ನಿತಬ್ಬಾ, ನದಿಯಂ ಠಿತಾ ಅನಾಗಚ್ಛನ್ತಾಪಿ ಕಮ್ಮಂ ನ ಕೋಪೇನ್ತಿ, ಸಮ್ಮುತಿಪರಿಯೋಸಾನೇ ಠಪೇತ್ವಾ ನದಿಂ ನಿಮಿತ್ತಾನಂ ಅನ್ತೋ ತೀರದ್ವಯಞ್ಚ ದೀಪಕೋ ಚ ಏಕಸೀಮಾ ಹೋತಿ, ನದೀ ಪನ ನದೀಸೀಮಾಯೇವ.

ಸಚೇ ಪನ ದೀಪಕೋ ವಿಹಾರಸೀಮಾಪರಿಚ್ಛೇದತೋ ಉದ್ಧಂ ವಾ ಅಧೋ ವಾ ಅಧಿಕತರೋ ಹೋತಿ, ಅಥ ವಿಹಾರಸೀಮಾಪರಿಚ್ಛೇದನಿಮಿತ್ತಸ್ಸ ಉಜುಕಮೇವ ಸಮ್ಮುಖೀಭೂತೇ ದೀಪಕಸ್ಸ ಓರಿಮನ್ತೇ ನಿಮಿತ್ತಂ ಕಿತ್ತೇತ್ವಾ ತತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ದೀಪಕಸಿಖರಂ ಪರಿಕ್ಖಿಪನ್ತೇನ ಪುನ ದೀಪಕಸ್ಸ ಓರಿಮನ್ತೇ ನಿಮಿತ್ತಸಮ್ಮುಖೇ ಪಾರಿಮನ್ತೇ ನಿಮಿತ್ತಂ ಕಿತ್ತೇತಬ್ಬಂ. ತತೋ ಪರಂ ಪುರಿಮನಯೇನೇವ ಪರತೀರೇ ಸಮ್ಮುಖನಿಮಿತ್ತಮಾದಿಂ ಕತ್ವಾ ಪರತೀರೇ ನಿಮಿತ್ತಾನಿ ಚ ದೀಪಕಸ್ಸ ಪಾರಿಮನ್ತಓರಿಮನ್ತೇ ನಿಮಿತ್ತಾನಿ ಚ ಕಿತ್ತೇತ್ವಾ ಪಠಮಕಿತ್ತಿತನಿಮಿತ್ತೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಘಟನಾ ಕಾತಬ್ಬಾ. ಏವಂ ಕಿತ್ತೇತ್ವಾ ಸಮ್ಮತಾ ಸೀಮಾ ಪಬ್ಬತಸಣ್ಠಾನಾ ಹೋತಿ. ಸಚೇ ಪನ ದೀಪಕೋ ವಿಹಾರಸೀಮಾಪರಿಚ್ಛೇದತೋ ಉದ್ಧಮ್ಪಿ ಅಧೋಪಿ ಅಧಿಕತರೋ ಹೋತಿ, ಪುರಿಮನಯೇನೇವ ದೀಪಕಸ್ಸ ಉಭೋಪಿ ಸಿಖರಾನಿ ಪರಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ನಿಮಿತ್ತಾನಿ ಕಿತ್ತೇನ್ತೇನ ನಿಮಿತ್ತಘಟನಾ ಕಾತಬ್ಬಾ. ಏವಂ ಕಿತ್ತೇತ್ವಾ ಸಮ್ಮತಾ ಸೀಮಾ ಮುದಿಙ್ಗಸಣ್ಠಾನಾ ಹೋತಿ. ಸಚೇ ದೀಪಕೋ ವಿಹಾರಸೀಮಾಪರಿಚ್ಛೇದಸ್ಸ ಅನ್ತೋ ಖುದ್ದಕೋ ಹೋತಿ, ಸಬ್ಬಪಠಮೇನ ನಯೇನ ದೀಪಕೇ ನಿಮಿತ್ತಾನಿ ಕಿತ್ತೇತಬ್ಬಾನಿ. ಏವಂ ಕಿತ್ತೇತ್ವಾ ಸಮ್ಮತಾ ಸೀಮಾ ಪಣವಸಣ್ಠಾನಾ ಹೋತಿ. ಏವಂ ತಾವ ಸೀಮಾಬನ್ಧನಂ ವೇದಿತಬ್ಬಂ.

೧೬೫. ಏವಂ ¶ ಬದ್ಧಾ ಪನ ಸೀಮಾ ಕದಾ ಅಸೀಮಾ ಹೋತೀತಿ? ಯದಾ ಸಙ್ಘೋ ಸೀಮಂ ಸಮೂಹನತಿ, ತದಾ ಅಸೀಮಾ ಹೋತಿ. ಕಥಂ ಪನೇಸಾ ಸಮೂಹನಿತಬ್ಬಾತಿ? ‘‘ಸೀಮಂ ¶ , ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸಮ್ಮನ್ನನ್ತೇನ ಪಠಮಂ ಸಮಾನಸಂವಾಸಸೀಮಾ ಸಮ್ಮನ್ನಿತಬ್ಬಾ, ಪಚ್ಛಾ ತಿಚೀವರೇನ ಅವಿಪ್ಪವಾಸೋ ಸಮ್ಮನ್ನಿತಬ್ಬೋ. ಸೀಮಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸಮೂಹನನ್ತೇನ ಪಠಮಂ ತಿಚೀವರೇನ ಅವಿಪ್ಪವಾಸೋ ಸಮೂಹನ್ತಬ್ಬೋ, ಪಚ್ಛಾ ಸಮಾನಸಂವಾಸಸೀಮಾ ಸಮೂಹನ್ತಬ್ಬಾ’’ತಿ ವಚನತೋ ಪಠಮಂ ಅವಿಪ್ಪವಾಸೋ ಸಮೂಹನಿತಬ್ಬೋ, ಪಚ್ಛಾ ಸೀಮಾ ಸಮೂಹನಿತಬ್ಬಾತಿ. ಕಥಂ? ಬ್ಯತ್ತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಪಟಿಬಲೇನ ಸಙ್ಘೋ ಞಾಪೇತಬ್ಬೋ –

‘‘ಸುಣಾತು ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘೋ, ಯೋ ಸೋ ಸಙ್ಘೇನ ತಿಚೀವರೇನ ಅವಿಪ್ಪವಾಸೋ ಸಮ್ಮತೋ, ಯದಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಪತ್ತಕಲ್ಲಂ, ಸಙ್ಘೋ ತಂ ತಿಚೀವರೇನ ಅವಿಪ್ಪವಾಸಂ ಸಮೂಹನೇಯ್ಯ, ಏಸಾ ಞತ್ತಿ.

‘‘ಸುಣಾತು ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘೋ, ಯೋ ಸೋ ಸಙ್ಘೇನ ತಿಚೀವರೇನ ಅವಿಪ್ಪವಾಸೋ ಸಮ್ಮತೋ, ಸಙ್ಘೋ ತಂ ತಿಚೀರೇನ ಅವಿಪ್ಪವಾಸಂ ಸಮೂಹನತಿ. ಯಸ್ಸಾಯಸ್ಮತೋ ಖಮತಿ ಏತಸ್ಸ ತಿಚೀವರೇನ ಅವಿಪ್ಪವಾಸಸ್ಸ ಸಮುಗ್ಘಾತೋ, ಸೋ ತುಣ್ಹಸ್ಸ. ಯಸ್ಸ ನಕ್ಖಮತಿ, ಸೋ ಭಾಸೇಯ್ಯ.

‘‘ಸಮೂಹತೋ ಸೋ ಸಙ್ಘೇನ ತಿಚೀವರೇನ ಅವಿಪ್ಪವಾಸೋ, ಖಮತಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ, ತಸ್ಮಾ ತುಣ್ಹೀ, ಏವಮೇತಂ ಧಾರಯಾಮೀ’’ತಿ (ಮಹಾವ. ೧೪೫) –

ಏವಂ ತಾವ ಅವಿಪ್ಪವಾಸೋ ಸಮೂಹನಿತಬ್ಬೋ.

‘‘ಸುಣಾತು ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘೋ, ಯಾ ಸಾ ಸಙ್ಘೇನ ಸೀಮಾ ಸಮ್ಮತಾ ಸಮಾನಸಂವಾಸಾ ಏಕೂಪೋಸಥಾ, ಯದಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಪತ್ತಕಲ್ಲಂ, ಸಙ್ಘೋ ತಂ ಸೀಮಂ ಸಮೂಹನೇಯ್ಯ ಸಮಾನಸಂವಾಸಂ ಏಕೂಪೋಸಥಂ, ಏಸಾ ಞತ್ತಿ.

‘‘ಸುಣಾತು ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘೋ, ಯಾ ಸಾ ಸಙ್ಘೇನ ಸೀಮಾ ಸಮ್ಮತಾ ಸಮಾನಸಂವಾಸಾ ಏಕೂಪೋಸಥಾ, ಸಙ್ಘೋ ತಂ ಸೀಮಂ ಸಮೂಹನತಿ ಸಮಾನಸಂವಾಸಂ ಏಕೂಪೋಸಥಂ. ಯಸ್ಸಾಯಸ್ಮತೋ ಖಮತಿ ಏತಿಸ್ಸಾ ಸೀಮಾಯ ಸಮಾನಸಂವಾಸಾಯ ಏಕೂಪೋಸಥಾಯ ಸಮುಗ್ಘಾತೋ, ಸೋ ತುಣ್ಹಸ್ಸ. ಯಸ್ಸ ನಕ್ಖಮತಿ, ಸೋ ಭಾಸೇಯ್ಯ.

‘‘ಸಮೂಹತಾ ¶ ಸಾ ಸೀಮಾ ಸಙ್ಘೇನ ಸಮಾನಸಂವಾಸಾ ಏಕೂಪೋಸಥಾ, ಖಮತಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ, ತಸ್ಮಾ ತುಣ್ಹೀ, ಏವಮೇತಂ ಧಾರಯಾಮೀ’’ತಿ (ಮಹಾವ. ೧೪೬) –

ಏವಂ ¶ ಸೀಮಾ ಸಮೂಹನಿತಬ್ಬಾ.

ಸಮೂಹನನ್ತೇನ ಪನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ವತ್ತಂ ಜಾನಿತಬ್ಬಂ. ತತ್ರಿದಂ ವತ್ತಂ (ಮಹಾವ. ಅಟ್ಠ. ೧೪೪) – ಖಣ್ಡಸೀಮಾಯ ಠತ್ವಾ ಅವಿಪ್ಪವಾಸಸೀಮಾ ನ ಸಮೂಹನ್ತಬ್ಬಾ, ತಥಾ ಅವಿಪ್ಪವಾಸಸೀಮಾಯ ಠತ್ವಾ ಖಣ್ಡಸೀಮಾಪಿ. ಖಣ್ಡಸೀಮಾಯ ಪನ ಠಿತೇನ ಖಣ್ಡಸೀಮಾವ ಸಮೂಹನಿತಬ್ಬಾ, ತಥಾ ಇತರಾಯ ಠಿತೇನ ಇತರಾ. ಸೀಮಂ ನಾಮ ದ್ವೀಹಿ ಕಾರಣೇಹಿ ಸಮೂಹನನ್ತಿ ಪಕತಿಯಾ ಖುದ್ದಕಂ ಪುನ ಆವಾಸವಡ್ಢನತ್ಥಾಯ ಮಹತಿಂ ವಾ ಕಾತುಂ, ಪಕತಿಯಾ ಮಹತಿಂ ಪುನ ಅಞ್ಞೇಸಂ ವಿಹಾರೋಕಾಸದಾನತ್ಥಾಯ ಖುದ್ದಕಂ ವಾ ಕಾತುಂ. ತತ್ಥ ಸಚೇ ಖಣ್ಡಸೀಮಞ್ಚ ಅವಿಪ್ಪವಾಸಸೀಮಞ್ಚ ಜಾನನ್ತಿ, ಸಮೂಹನಿತುಞ್ಚೇವ ಬನ್ಧಿತುಞ್ಚ ಸಕ್ಖಿಸ್ಸನ್ತಿ. ಖಣ್ಡಸೀಮಂ ಪನ ಜಾನನ್ತಾ ಅವಿಪ್ಪವಾಸಂ ಅಜಾನನ್ತಾಪಿ ಸಮೂಹನಿತುಞ್ಚೇವ ಬನ್ಧಿತುಞ್ಚ ಸಕ್ಖಿಸ್ಸನ್ತಿ. ಖಣ್ಡಸೀಮಂ ಅಜಾನನ್ತಾ ಅವಿಪ್ಪವಾಸಂಯೇವ ಜಾನನ್ತಾ ಚೇತಿಯಙ್ಗಣಬೋಧಿಯಙ್ಗಣಉಪಓಸಥಾಗಾರಾದೀಸು ನಿರಾಸಙ್ಕಟ್ಠಾನೇಸು ಠತ್ವಾ ಅಪ್ಪೇವ ನಾಮ ಸಮೂಹನಿತುಂ ಸಕ್ಖಿಸ್ಸನ್ತಿ, ಪಟಿಬನ್ಧಿತುಂ ಪನ ನ ಸಕ್ಖಿಸ್ಸನ್ತೇವ. ಸಚೇ ಬನ್ಧೇಯ್ಯುಂ, ಸೀಮಾಸಮ್ಭೇದಂ ಕತ್ವಾ ವಿಹಾರಂ ಅವಿಹಾರಂ ಕರೇಯ್ಯುಂ, ತಸ್ಮಾ ನ ಸಮೂಹನಿತಬ್ಬಾ. ಯೇ ಪನ ಉಭೋಪಿ ನ ಜಾನನ್ತಿ, ತೇ ನೇವ ಸಮೂಹನಿತುಂ, ನ ಬನ್ಧಿತುಂ ಸಕ್ಖಿಸ್ಸನ್ತಿ. ಅಯಞ್ಹಿ ಸೀಮಾ ನಾಮ ಕಮ್ಮವಾಚಾಯ ವಾ ಅಸೀಮಾ ಹೋತಿ ಸಾಸನನ್ತರಧಾನೇನ ವಾ, ನ ಚ ಸಕ್ಕಾ ಸೀಮಂ ಅಜಾನನ್ತೇಹಿ ಕಮ್ಮವಾಚಾ ಕಾತುಂ, ತಸ್ಮಾ ನ ಸಮೂಹನಿತಬ್ಬಾ, ಸಾಧುಕಂ ಪನ ಞತ್ವಾಯೇವ ಸಮೂಹನಿತಬ್ಬಾ ಚೇವ ಬನ್ಧಿತಬ್ಬಾ ಚಾತಿ. ಅಯಂ ತಾವ ಬದ್ಧಸೀಮಾಯ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ.

೧೬೬. ಅಬದ್ಧಸೀಮಾ ಪನ ಗಾಮಸೀಮಾ ಸತ್ತಬ್ಭನ್ತರಸೀಮಾ ಉದಕುಕ್ಖೇಪಸೀಮಾತಿ ತಿವಿಧಾ. ತತ್ಥ ಯಾವತಾ ಏಕಂ ಗಾಮಖೇತ್ತಂ, ಅಯಂ ಗಾಮಸೀಮಾ ನಾಮ, ಗಾಮಗ್ಗಹಣೇನ ಚೇತ್ಥ (ಮಹಾವ. ಅಟ್ಠ. ೧೪೭) ನಗರಮ್ಪಿ ನಿಗಮಮ್ಪಿ ಗಹಿತಮೇವ ಹೋತಿ. ತತ್ಥ ಯತ್ತಕೇ ಪದೇಸೇ ತಸ್ಸ ತಸ್ಸ ಗಾಮಸ್ಸ ಗಾಮಭೋಜಕಾ ಬಲಿಂ ಲಭನ್ತಿ, ಸೋ ಪದೇಸೋ ಅಪ್ಪೋ ವಾ ಹೋತು ಮಹನ್ತೋ ವಾ, ಗಾಮಸೀಮಾತ್ವೇವ ಸಙ್ಖ್ಯಂ ಗಚ್ಛತಿ. ನಗರನಿಗಮಸೀಮಾಸುಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ. ಯಮ್ಪಿ ಏಕಸ್ಮಿಂಯೇವ ಗಾಮಖೇತ್ತೇ ಏಕಂ ಪದೇಸಂ ‘‘ಅಯಂ ವಿಸುಂಗಾಮೋ ಹೋತೂ’’ತಿ ಪರಿಚ್ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ರಾಜಾ ಕಸ್ಸಚಿ ದೇತಿ, ಸೋಪಿ ವಿಸುಂಗಾಮಸೀಮಾ ಹೋತಿಯೇವ, ತಸ್ಮಾ ಸಾ ಚ ಇತರಾ ಚ ಪಕತಿಗಾಮನಗರನಿಗಮಸೀಮಾ ¶ ಬದ್ಧಸೀಮಾಸದಿಸಾಯೇವ ಹೋನ್ತಿ, ಕೇವಲಂ ಪನ ತಿಚೀವರವಿಪ್ಪವಾಸಪರಿಹಾರಂ ನ ಲಭನ್ತಿ.

ಅಗಾಮಕೇ ಪನ ಅರಞ್ಞೇ ಸಮನ್ತಾ ಸತ್ತಬ್ಭನ್ತರಾ ಸತ್ತಬ್ಭನ್ತರಸೀಮಾ ನಾಮ. ತತ್ಥ ಅಗಾಮಕಂ ನಾಮ ಅರಞ್ಞಂ ವಿಞ್ಝಾಟವೀಆದೀಸು ವಾ ಸಮುದ್ದಮಜ್ಝೇ ವಾ ಮಚ್ಛಬನ್ಧಾನಂ ಅಗಮನಪಥೇ ದೀಪಕೇಸು ಲಬ್ಭತಿ. ಸಮನ್ತಾ ಸತ್ತಬ್ಭನ್ತರಾತಿ ಮಜ್ಝೇ ಠಿತಾನಂ ಸಬ್ಬದಿಸಾಸು ಸತ್ತಬ್ಭನ್ತರಾ ವಿನಿಬ್ಬೇಧೇನ ಚುದ್ದಸ ಹೋನ್ತಿ. ತತ್ಥ ಏಕಂ ಅಬ್ಭನ್ತರಂ ಅಟ್ಠವೀಸತಿಹತ್ಥಪ್ಪಮಾಣಂ ಹೋತಿ. ಅಯಞ್ಚ ಸೀಮಾ ಪರಿಸವಸೇನ ವಡ್ಢತಿ ¶ , ತಸ್ಮಾ ಸಮನ್ತಾ ಪರಿಸಪರಿಯನ್ತತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಅಬ್ಭನ್ತರಪರಿಚ್ಛೇದೋ ಕಾತಬ್ಬೋ. ಸಚೇ ಪನ ದ್ವೇ ಸಙ್ಘಾ ವಿಸುಂ ಉಪೋಸಥಂ ಕರೋನ್ತಿ, ದ್ವಿನ್ನಂ ಸತ್ತಬ್ಭನ್ತರಾನಂ ಅನ್ತರೇ ಅಞ್ಞಮೇಕಂ ಅಬ್ಭನ್ತರಂ ಉಪಚಾರತ್ಥಾಯ ಠಪೇತಬ್ಬಂ.

೧೬೭. ಯಾ ಪನೇಸಾ ‘‘ಸಬ್ಬಾ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ನದೀ ಅಸೀಮಾ, ಸಬ್ಬೋ ಸಮುದ್ದೋ ಅಸೀಮೋ, ಸಬ್ಬೋ ಜಾತಸ್ಸರೋ ಅಸೀಮೋ’’ತಿ (ಮಹಾವ. ೧೪೭) ಏವಂ ನದೀಆದೀನಂ ಬದ್ಧಸೀಮಭಾವಂ ಪಟಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಪುನ ‘‘ನದಿಯಾ ವಾ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸಮುದ್ದೇ ವಾ ಜಾತಸ್ಸರೇ ವಾ ಯಂ ಮಜ್ಝಿಮಸ್ಸ ಪುರಿಸಸ್ಸ ಸಮನ್ತಾ ಉದಕುಕ್ಖೇಪಾ, ಅಯಂ ತತ್ಥ ಸಮಾನಸಂವಾಸಾ ಏಕೂಪೋಸಥಾ’’ತಿ (ಮಹಾವ. ೧೪೭) ವುತ್ತಾ, ಅಯಂ ಉದಕುಕ್ಖೇಪಸೀಮಾ ನಾಮ. ತತ್ಥ ನದೀ ನದೀನಿಮಿತ್ತೇ ವುತ್ತಲಕ್ಖಣಾವ, ಸಮುದ್ದೋಪಿ ಪಾಕಟೋಯೇವ. ಯೋ ಪನ ಯೇನ ಕೇನಚಿ ಖಣಿತ್ವಾ ಅಕತೋ ಸಯಂಜಾತೋ ಸೋಬ್ಭೋ ಸಮನ್ತತೋ ಆಗತೇನ ಉದಕೇನ ಪೂರಿತೋ ತಿಟ್ಠತಿ, ಯತ್ಥ ನದಿಯಂ ವುತ್ತಪ್ಪಕಾರೇ ವಸ್ಸಕಾಲೇ ಉದಕಂ ಸನ್ತಿಟ್ಠತಿ, ಅಯಂ ಜಾತಸ್ಸರೋ ನಾಮ. ಯೋಪಿ ನದಿಂ ವಾ ಸಮುದ್ದಂ ವಾ ಭಿನ್ದಿತ್ವಾ ನಿಕ್ಖನ್ತಉದಕೇನ ಖತೋ ಸೋಬ್ಭೋ ಏತಂ ಲಕ್ಖಣಂ ಪಾಪುಣಾತಿ, ಅಯಮ್ಪಿ ಜಾತಸ್ಸರೋಯೇವ. ಏತೇಸು ನದೀಆದೀಸು ಯಂ ಠಾನಂ ಥಾಮಮಜ್ಝಿಮಸ್ಸ ಪುರಿಸಸ್ಸ ಸಮನ್ತತೋ ಉದಕುಕ್ಖೇಪೇನ ಪರಿಚ್ಛಿನ್ನಂ, ಅಯಂ ಉದಕುಕ್ಖೇಪಸೀಮಾ ನಾಮ.

ಕಥಂ ಪನ ಉದಕುಕ್ಖೇಪೋ ಕಾತಬ್ಬೋತಿ? ಯಥಾ ಅಕ್ಖಧುತ್ತಾ ದಾರುಗುಳಂ ಖಿಪನ್ತಿ, ಏವಂ ಉದಕಂ ವಾ ವಾಲುಕಂ ವಾ ಹತ್ಥೇನ ಗಹೇತ್ವಾ ಥಾಮಮಜ್ಝಿಮೇನ ಪುರಿಸೇನ ಸಬ್ಬಥಾಮೇನ ಖಿಪಿತಬ್ಬಂ. ಯತ್ಥ ಏವಂ ಖಿತ್ತಂ ಉದಕಂ ವಾ ವಾಲುಕಾ ವಾ ಪತತಿ, ಅಯಮೇಕೋ ಉದಕುಕ್ಖೇಪೋ, ತಸ್ಸ ಅನ್ತೋಹತ್ಥಪಾಸಂ ವಿಜಹಿತ್ವಾ ಠಿತೋ ಕಮ್ಮಂ ಕೋಪೇತಿ. ಯಾವ ಪರಿಸಾ ವಡ್ಢತಿ, ತಾವ ಸೀಮಾಪಿ ವಡ್ಢತಿ, ಪರಿಸಪರಿಯನ್ತತೋ ಉದಕುಕ್ಖೇಪೋಯೇವ ಪಮಾಣಂ, ಅಯಂ ಪನ ಏತೇಸಂ ನದೀಆದೀನಂ ¶ ಅನ್ತೋಯೇವ ಲಬ್ಭತಿ, ನ ಬಹಿ. ತಸ್ಮಾ ನದಿಯಾ ವಾ ಜಾತಸ್ಸರೇ ವಾ ಯತ್ತಕಂ ಪದೇಸಂ ಪಕತಿವಸ್ಸಕಾಲೇ ಚತೂಸು ಮಾಸೇಸು ಉದಕಂ ಓತ್ಥರತಿ, ಸಮುದ್ದೇ ಯಸ್ಮಿಂ ಪದೇಸೇ ಪಕತಿವೀಚಿಯೋ ಓಸರಿತ್ವಾ ಸಣ್ಠಹನ್ತಿ, ತತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಕಪ್ಪಿಯಭೂಮಿ, ತತ್ಥ ಠತ್ವಾ ಉಪೋಸಥಾದಿಕಮ್ಮಂ ಕಾತುಂ ವಟ್ಟತಿ, ದುಬ್ಬುಟ್ಠಿಕಾಲೇ ವಾ ಗಿಮ್ಹೇ ವಾ ನದೀಜಾತಸ್ಸರೇಸು ಸುಕ್ಖೇಸುಪಿ ಸಾ ಏವ ಕಪ್ಪಿಯಭೂಮಿ. ಸಚೇ ಪನ ಸುಕ್ಖೇ ಜಾತಸ್ಸರೇ ವಾಪಿಂ ವಾ ಖಣನ್ತಿ, ವಪ್ಪಂ ವಾ ಕರೋನ್ತಿ, ತಂ ಠಾನಂ ಗಾಮಖೇತ್ತಂ ಹೋತಿ. ಯಾ ಪನೇಸಾ ‘‘ಕಪ್ಪಿಯಭೂಮೀ’’ತಿ ವುತ್ತಾ, ತತೋ ಬಹಿ ಉದಕುಕ್ಖೇಪಸೀಮಾ ನ ಗಚ್ಛತಿ, ಅನ್ತೋ ಗಚ್ಛತಿ, ತಸ್ಮಾ ತೇಸಂ ಅನ್ತೋ ಪರಿಸಪರಿಯನ್ತತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಸಮನ್ತಾ ಉದಕುಕ್ಖೇಪಪರಿಚ್ಛೇದೋ ಕಾತಬ್ಬೋ, ಅಯಮೇತ್ಥ ಸಙ್ಖೇಪೋ.

ಅಯಂ ಪನ ವಿತ್ಥಾರೋ – ಸಚೇ ನದೀ ನಾತಿದೀಘಾ ಹೋತಿ, ಪಭವತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಯಾವ ಮುಖದ್ವಾರಾ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಸಙ್ಘೋ ನಿಸೀದತಿ, ಉದಕುಕ್ಖೇಪಸೀಮಾಯ ಕಮ್ಮಂ ನತ್ಥಿ, ಸಕಲಾಪಿ ನದೀ ಏತೇಸಂಯೇವ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಪಹೋತಿ ¶ . ಯಂ ಪನ ಮಹಾಸುಮತ್ಥೇರೇನ ವುತ್ತಂ ‘‘ಯೋಜನಂ ಪವತ್ತಮಾನಾಯೇವ ನದೀ, ತತ್ರಾಪಿ ಉಪರಿ ಅಡ್ಢಯೋಜನಂ ಪಹಾಯ ಹೇಟ್ಠಾ ಅಡ್ಢಯೋಜನೇ ಕಮ್ಮಂ ಕಾತುಂ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ, ತಂ ಮಹಾಪದುಮತ್ಥೇರೇನೇವ ಪಟಿಕ್ಖಿತ್ತಂ. ಭಗವತಾ ಹಿ ‘‘ತಿಮಣ್ಡಲಂ ಪಟಿಚ್ಛಾದೇತ್ವಾ ಯತ್ಥ ಕತ್ಥಚಿ ಉತ್ತರನ್ತಿಯಾ ಭಿಕ್ಖುನಿಯಾ ಅನ್ತರವಾಸಕೋ ತೇಮಿಯತೀ’’ತಿ (ಪಾಚಿ. ೬೯೨) ಇದಂ ನದಿಯಾ ಪಮಾಣಂ ವುತ್ತಂ, ನ ಯೋಜನಂ ವಾ ಅಡ್ಢಯೋಜನಂ ವಾ, ತಸ್ಮಾ ಯಾ ಇಮಸ್ಸ ಸುತ್ತಸ್ಸ ವಸೇನ ಪುಬ್ಬೇ ವುತ್ತಲಕ್ಖಣಾ ನದೀ, ತಸ್ಸಾ ಪಭವತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಸಙ್ಘಕಮ್ಮಂ ಕಾತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಸಚೇ ಪನೇತ್ಥ ಬಹೂ ಭಿಕ್ಖೂ ವಿಸುಂ ವಿಸುಂ ಕಮ್ಮಂ ಕರೋನ್ತಿ, ಸಬ್ಬೇಹಿ ಅತ್ತನೋ ಚ ಅಞ್ಞೇಸಞ್ಚ ಉದಕುಕ್ಖೇಪಪರಿಚ್ಛೇದಸ್ಸ ಅನ್ತರಾ ಅಞ್ಞೋ ಉದಕುಕ್ಖೇಪೋ ಸೀಮನ್ತರಿಕತ್ಥಾಯ ಠಪೇತಬ್ಬೋ, ತತೋ ಅಧಿಕಂ ವಟ್ಟತಿಯೇವ, ಊನಂ ಪನ ನ ವಟ್ಟತೀತಿ ವುತ್ತಂ. ಜಾತಸ್ಸರಸಮುದ್ದೇಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ.

ನದಿಯಾ ಪನ ‘‘ಕಮ್ಮಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ಗತೇಹಿ ಸಚೇ ನದೀ ಪರಿಪುಣ್ಣಾ ಹೋತಿ ಸಮತಿತ್ತಿಕಾ, ಉದಕಸಾಟಿಕಂ ನಿವಾಸೇತ್ವಾ ಅನ್ತೋನದಿಯಂಯೇವ ಕಮ್ಮಂ ಕಾತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ನ ಸಕ್ಕೋನ್ತಿ, ನಾವಾಯಪಿ ಠತ್ವಾ ಕಾತಬ್ಬಂ. ಗಚ್ಛನ್ತಿಯಾ ಪನ ನಾವಾಯ ಕಾತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ. ಕಸ್ಮಾ? ಉದಕುಕ್ಖೇಪಮತ್ತಮೇವ ಹಿ ಸೀಮಾ. ತಂ ನಾವಾ ಸೀಘಮೇವ ಅತಿಕ್ಕಮತಿ, ಏವಂ ಸತಿ ಅಞ್ಞಿಸ್ಸಾ ಸೀಮಾಯ ಞತ್ತಿ, ಅಞ್ಞಿಸ್ಸಾ ಅನುಸಾವನಾ ಹೋತಿ, ತಸ್ಮಾ ನಾವಂ ಅರಿತ್ತೇನ ವಾ ಠಪೇತ್ವಾ ಪಾಸಾಣೇ ¶ ವಾ ಲಮ್ಬೇತ್ವಾ ಅನ್ತೋನದಿಯಂ ಜಾತರುಕ್ಖೇ ವಾ ಬನ್ಧಿತ್ವಾ ಕಮ್ಮಂ ಕಾತಬ್ಬಂ. ಅನ್ತೋನದಿಯಂ ಬದ್ಧಅಟ್ಟಕೇಪಿ ಅನ್ತೋನದಿಯಂ ಜಾತರುಕ್ಖೇಪಿ ಠಿತೇಹಿ ಕಾತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಸಚೇ ಪನ ರುಕ್ಖಸ್ಸ ಸಾಖಾ ವಾ ತತೋ ನಿಕ್ಖನ್ತಪಾರೋಹೋ ವಾ ಬಹಿನದೀತೀರೇ ವಿಹಾರಸೀಮಾಯ ವಾ ಗಾಮಸೀಮಾಯ ವಾ ಪತಿಟ್ಠಿತೋ, ಸೀಮಂ ವಾ ಸೋಧೇತ್ವಾ ಸಾಖಂ ವಾ ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ಕಮ್ಮಂ ಕಾತಬ್ಬಂ. ಬಹಿನದೀತೀರೇ ಜಾತರುಕ್ಖಸ್ಸ ಅನ್ತೋನದಿಯಂ ಪವಿಟ್ಠಸಾಖಾಯ ವಾ ಪಾರೋಹೇ ವಾ ನಾವಂ ಬನ್ಧಿತ್ವಾ ಕಮ್ಮಂ ಕಾತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ, ಕರೋನ್ತೇಹಿ ಸೀಮಾ ವಾ ಸೋಧೇತಬ್ಬಾ, ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ವಾಸ್ಸ ಬಹಿಪತಿಟ್ಠಿತಭಾವೋ ನಾಸೇತಬ್ಬೋ. ನದೀತೀರೇ ಪನ ಖಾಣುಕಂ ಕೋಟ್ಟೇತ್ವಾ ತತ್ಥ ಬದ್ಧನಾವಾಯ ನ ವಟ್ಟತಿಯೇವ. ನದಿಯಂ ಸೇತುಂ ಕರೋನ್ತಿ, ಸಚೇ ಅನ್ತೋನದಿಯಂಯೇವ ಸೇತು ಚ ಸೇತುಪಾದಾ ಚ ಹೋನ್ತಿ, ಸೇತುಮ್ಹಿ ಠಿತೇಹಿ ಕಮ್ಮಂ ಕಾತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಸಚೇ ಪನ ಸೇತು ವಾ ಸೇತುಪಾದಾ ವಾ ಬಹಿತೀರೇ ಪತಿಟ್ಠಿತಾ, ಕಮ್ಮಂ ಕಾತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ, ಸೀಮಂ ಸೋಧೇತ್ವಾ ಕಾತಬ್ಬಂ. ಅಥ ಸೇತುಪಾದಾ ಅನ್ತೋ, ಸೇತು ಪನ ಉಭಿನ್ನಮ್ಪಿ ತೀರಾನಂ ಉಪರಿಆಕಾಸೇ ಠಿತೋ, ವಟ್ಟತಿ.

ಅನ್ತೋನದಿಯಂ ಪಾಸಾಣೋ ವಾ ದೀಪಕೋ ವಾ ಹೋತಿ, ತತ್ಥ ಯತ್ತಕಂ ಪದೇಸಂ ಪುಬ್ಬೇ ವುತ್ತಪ್ಪಕಾರೇ ಪಕತಿವಸ್ಸಕಾಲೇ ವಸ್ಸಾನಸ್ಸ ಚತೂಸು ಮಾಸೇಸು ಉದಕಂ ಓತ್ಥರತಿ, ಸೋ ನದೀಸಙ್ಖ್ಯಮೇವ ಗಚ್ಛತಿ. ಅತಿವುಟ್ಠಿಕಾಲೇ ಓಘೇನ ಓತ್ಥತೋಕಾಸೋ ನ ಗಹೇತಬ್ಬೋ. ಸೋ ಹಿ ಗಾಮಸೀಮಾಸಙ್ಖ್ಯಮೇವ ಗಚ್ಛತಿ. ನದಿತೋ ಮಾತಿಕಂ ನೀಹರನ್ತಾ ನದಿಯಂ ಆವರಣಂ ಕರೋನ್ತಿ, ತಂ ಚೇ ಓತ್ಥರಿತ್ವಾ ವಾ ವಿನಿಬ್ಬಿಜ್ಝಿತ್ವಾ ವಾ ಉದಕಂ ಗಚ್ಛತಿ, ಸಬ್ಬತ್ಥ ಪವತ್ತನಟ್ಠಾನೇ ಕಮ್ಮಂ ಕಾತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಸಚೇ ಪನ ಆವರಣೇನ ವಾ ಕೋಟ್ಟಕಬನ್ಧನೇನ ¶ ವಾ ಸೋತಂ ಪಚ್ಛಿನ್ದತಿ, ಉದಕಂ ನಪ್ಪವತ್ತತಿ, ಅಪ್ಪವತ್ತನಟ್ಠಾನೇ ಕಾತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ, ಆವರಣಮತ್ತಕೇಪಿ ಕಾತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ. ಸಚೇ ಕೋಚಿ ಆವರಣಪ್ಪದೇಸೋ ಪುಬ್ಬೇ ವುತ್ತಪಾಸಾಣದೀಪಕಪ್ಪದೇಸೋ ವಿಯ ಉದಕೇನ ಅಜ್ಝೋತ್ಥರೀಯತಿ, ತತ್ಥ ವಟ್ಟತಿ. ಸೋ ಹಿ ನದೀಸಙ್ಖ್ಯಮೇವ ಗಚ್ಛತಿ. ನದಿಂ ವಿನಾಸೇತ್ವಾ ತಳಾಕಂ ಕರೋನ್ತಿ, ಹೇಟ್ಠಾ ಪಾಳಿಬದ್ಧಾ ಉದಕಂ ಆಗನ್ತ್ವಾ ತಳಾಕಂ ಪೂರೇತ್ವಾ ತಿಟ್ಠತಿ, ಏತ್ಥ ಕಮ್ಮಂ ಕಾತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ, ಉಪರಿ ಪವತ್ತನಟ್ಠಾನೇ ಹೇಟ್ಠಾ ಚ ಛಡ್ಡಿತೋದಕಂ ನದಿಂ ಓತರಿತ್ವಾ ಸನ್ದನಟ್ಠಾನತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ವಟ್ಟತಿ. ದೇವೇ ಅವಸ್ಸನ್ತೇ ಹೇಮನ್ತಗಿಮ್ಹೇಸು ವಾ ಸುಕ್ಖನದಿಯಾಪಿ ವಟ್ಟತಿ, ನದಿತೋ ನೀಹಟಮಾತಿಕಾಯ ನ ವಟ್ಟತಿ. ಸಚೇ ಸಾ ಕಾಲನ್ತರೇನ ಭಿಜ್ಜಿತ್ವಾ ನದೀ ಹೋತಿ, ವಟ್ಟತಿ. ಕಾಚಿ ನದೀ ಉಪ್ಪತಿತ್ವಾ ಗಾಮನಿಗಮಸೀಮಂ ಓತ್ಥರಿತ್ವಾ ಪವತ್ತತಿ, ನದೀಯೇವ ಹೋತಿ, ಕಮ್ಮಂ ಕಾತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಸಚೇ ಪನ ವಿಹಾರಸೀಮಂ ಓತ್ಥರತಿ, ವಿಹಾರಸೀಮಾತ್ವೇವ ಸಙ್ಖ್ಯಂ ಗಚ್ಛತಿ.

ಸಮುದ್ದೇಪಿ ¶ ಕಮ್ಮಂ ಕರೋನ್ತೇಹಿ ಯಂ ಪದೇಸಂ ಉದ್ಧಂ ವಡ್ಢನಉದಕಂ ವಾ ಪಕತಿವೀಚಿ ವಾ ವೇಗೇನ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಓತ್ಥರತಿ, ತತ್ಥ ಕಾತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ. ಯಸ್ಮಿಂ ಪನ ಪದೇಸೇ ಪಕತಿವೀಚಿಯೋ ಓಸರಿತ್ವಾ ಸಣ್ಠಹನ್ತಿ, ಸೋ ಉದಕನ್ತತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಅನ್ತೋ ಸಮುದ್ದೋ ನಾಮ, ತತ್ಥ ಠಿತೇಹಿ ಕಮ್ಮಂ ಕಾತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ಊಮಿವೇಗೋ ಬಾಧತಿ, ನಾವಾಯ ವಾ ಅಟ್ಟಕೇ ವಾ ಠತ್ವಾ ಕಾತಬ್ಬಂ. ತೇಸು ವಿನಿಚ್ಛಯೋ ನದಿಯಂ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ವೇದಿತಬ್ಬೋ. ಸಮುದ್ದೇ ಪಿಟ್ಠಿಪಾಸಾಣೋ ಹೋತಿ, ತಂ ಕದಾಚಿ ಊಮಿಯೋ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಓತ್ಥರನ್ತಿ, ಕದಾಚಿ ನ ಓತ್ಥರನ್ತಿ, ತತ್ಥ ಕಮ್ಮಂ ಕಾತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ. ಸೋ ಹಿ ಗಾಮಸೀಮಾಸಙ್ಖ್ಯಮೇವ ಗಚ್ಛತಿ. ಸಚೇ ಪನ ವೀಚೀಸು ಆಗತಾಸುಪಿ ಅನಾಗತಾಸುಪಿ ಪಕತಿಉದಕೇನೇವ ಓತ್ಥರೀಯತಿ, ವಟ್ಟತಿ. ದೀಪಕೋ ವಾ ಪಬ್ಬತೋ ವಾ ಹೋತಿ, ಸೋ ಚೇ ದೂರೇ ಹೋತಿ ಮಚ್ಛಬನ್ಧಾನಂ ಅಗಮನಪಥೇ, ಅರಞ್ಞಸೀಮಾಸಙ್ಖ್ಯಮೇವ ಗಚ್ಛತಿ. ತೇಸಂ ಗಮನಪರಿಯನ್ತಸ್ಸ ಓರತೋ ಪನ ಗಾಮಸೀಮಾಸಙ್ಖ್ಯಂ ಗಚ್ಛತಿ, ತತ್ಥ ಗಾಮಸೀಮಂ ಅಸೋಧೇತ್ವಾ ಕಮ್ಮಂ ಕಾತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ. ಸಮುದ್ದೋ ಗಾಮಸೀಮಂ ವಾ ನಿಗಮಸೀಮಂ ವಾ ಓತ್ಥರಿತ್ವಾ ತಿಟ್ಠತಿ, ಸಮುದ್ದೋವ ಹೋತಿ, ತತ್ಥ ಕಮ್ಮಂ ಕಾತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಸಚೇ ಪನ ವಿಹಾರಸೀಮಂ ಓತ್ಥರತಿ, ವಿಹಾರಸೀಮಾತ್ವೇವ ಸಙ್ಖ್ಯಂ ಗಚ್ಛತಿ.

ಜಾತಸ್ಸರೇ ಕಮ್ಮಂ ಕರೋನ್ತೇಹಿ ಯತ್ಥ ಪುಬ್ಬೇ ವುತ್ತಪ್ಪಕಾರೇ ವಸ್ಸಕಾಲೇ ವಸ್ಸೇ ಪಚ್ಛಿನ್ನಮತ್ತೇ ಪಿವಿತುಂ ವಾ ಹತ್ಥಪಾದೇ ವಾ ಧೋವಿತುಂ ಉದಕಂ ನ ಹೋತಿ, ಸುಕ್ಖತಿ, ಅಯಂ ನ ಜಾತಸ್ಸರೋ, ಗಾಮಖೇತ್ತಸಙ್ಖ್ಯಮೇವ ಗಚ್ಛತಿ, ತತ್ಥ ಕಮ್ಮಂ ನ ಕಾತಬ್ಬಂ. ಯತ್ಥ ಪನ ವುತ್ತಪ್ಪಕಾರೇ ವಸ್ಸಕಾಲೇ ಉದಕಂ ಸನ್ತಿಟ್ಠತಿ, ಅಯಮೇವ ಜಾತಸ್ಸರೋ. ತಸ್ಸ ಯತ್ತಕೇ ಪದೇಸೇ ವಸ್ಸಾನಂ ಚಾತುಮಾಸೇ ಉದಕಂ ತಿಟ್ಠತಿ, ತತ್ಥ ಕಮ್ಮಂ ಕಾತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಸಚೇ ಗಮ್ಭೀರಂ ಉದಕಂ, ಅಟ್ಟಕಂ ಬನ್ಧಿತ್ವಾ ತತ್ಥ ಠಿತೇಹಿಪಿ ಜಾತಸ್ಸರಸ್ಸ ಅನ್ತೋಜಾತರುಕ್ಖಮ್ಹಿ ಬದ್ಧಅಟ್ಟಕೇಪಿ ಕಾತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಪಿಟ್ಠಿಪಾಸಾಣದೀಪಕೇಸು ಪನೇತ್ಥ ನದಿಯಂ ವುತ್ತಸದಿಸೋವ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ. ಸಮವಸ್ಸದೇವಕಾಲೇ ಪಹೋನಕಜಾತಸ್ಸರೋ ಪನ ಚೇಪಿ ದುಬ್ಬುಟ್ಠಿಕಕಾಲೇ ವಾ ¶ ಗಿಮ್ಹಹೇಮನ್ತೇಸು ವಾ ಸುಕ್ಖತಿ, ನಿರುದಕೋ ಹೋತಿ, ತತ್ಥ ಸಙ್ಘಕಮ್ಮಂ ಕಾತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಯಂ ಅನ್ಧಕಟ್ಠಕಥಾಯಂ ವುತ್ತಂ ‘‘ಸಬ್ಬೋ ಜಾತಸ್ಸರೋ ಸುಕ್ಖೋ ಅನೋದಕೋ ಗಾಮಖೇತ್ತಂಯೇವ ಭಜತೀ’’ತಿ, ತಂ ನ ಗಹೇತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ಪನೇತ್ಥ ಉದಕತ್ಥಾಯ ಆವಾಟಂ ವಾ ಪೋಕ್ಖರಣೀಆದೀನಿ ವಾ ಖಣನ್ತಿ, ತಂ ಠಾನಂ ಅಜಾತಸ್ಸರೋ ಹೋತಿ, ಗಾಮಸೀಮಾಸಙ್ಖ್ಯಂ ಗಚ್ಛತಿ. ಲಾಬುತಿಪುಸಕಾದಿವಪ್ಪೇ ಕತೇಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ. ಸಚೇ ಪನ ನಂ ಪೂರೇತ್ವಾ ಥಲಂ ವಾ ಕರೋನ್ತಿ, ಏಕಸ್ಮಿಂ ¶ ದಿಸಾಭಾಗೇ ಪಾಳಿಂ ಬನ್ಧಿತ್ವಾ ಸಬ್ಬಮೇವ ನಂ ಮಹಾತಳಾಕಂ ವಾ ಕರೋನ್ತಿ, ಸಬ್ಬೋಪಿ ಅಜಾತಸ್ಸರೋ ಹೋತಿ, ಗಾಮಸೀಮಾಸಙ್ಖ್ಯಂ ಗಚ್ಛತಿ. ಲೋಣೀಪಿ ಜಾತಸ್ಸರಸಙ್ಖ್ಯಮೇವ ಗಚ್ಛತಿ. ವಸ್ಸಿಕೇ ಚತ್ತಾರೋ ಮಾಸೇ ಉದಕಟ್ಠಾನೋಕಾಸೇ ಕಮ್ಮಂ ಕಾತುಂ ವಟ್ಟತೀತಿ. ಅಯಂ ಅಬದ್ಧಸೀಮಾಯ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ.

ಇತಿ ಪಾಳಿಮುತ್ತಕವಿನಯವಿನಿಚ್ಛಯಸಙ್ಗಹೇ

ಸೀಮಾವಿನಿಚ್ಛಯಕಥಾ ಸಮತ್ತಾ.

೨೫. ಉಪೋಸಥಪವಾರಣಾವಿನಿಚ್ಛಯಕಥಾ

೧೬೮. ಉಪೋಸಥಪವಾರಣಾತಿ ¶ ಏತ್ಥ (ಕಙ್ಖಾ. ಅಟ್ಠ. ನಿದಾನವಣ್ಣನಾ) ದಿವಸವಸೇನ ತಯೋ ಉಪೋಸಥಾ ಚಾತುದ್ದಸಿಕೋ ಪನ್ನರಸಿಕೋ ಸಾಮಗ್ಗೀಉಪೋಸಥೋತಿ. ತತ್ಥ ಹೇಮನ್ತಗಿಮ್ಹವಸ್ಸಾನಾನಂ ತಿಣ್ಣಂ ಉತೂನಂ ತತಿಯಸತ್ತಮಪಕ್ಖೇಸು ದ್ವೇ ದ್ವೇ ಕತ್ವಾ ಛ ಚಾತುದ್ದಸಿಕಾ, ಸೇಸಾ ಪನ್ನರಸಿಕಾತಿ ಏವಂ ಏಕಸಂವಚ್ಛರೇ ಚತುವೀಸತಿ ಉಪೋಸಥಾ. ಇದಂ ತಾವ ಪಕತಿಚಾರಿತ್ತಂ. ತಥಾರೂಪಪಚ್ಚಯೇ ಸತಿ ಅಞ್ಞಸ್ಮಿಮ್ಪಿ ಚಾತುದ್ದಸೇ ಉಪೋಸಥಂ ಕಾತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಪುರಿಮವಸ್ಸಂವುಟ್ಠಾನಂ ಪನ ಪುಬ್ಬಕತ್ತಿಕಪುಣ್ಣಮಾ, ತೇಸಂಯೇವ ಸಚೇ ಭಣ್ಡನಕಾರಕೇಹಿ ಉಪದ್ದುತಾ ಪವಾರಣಂ ಪಚ್ಚುಕ್ಕಡ್ಢನ್ತಿ, ಅಥ ಕತ್ತಿಕಮಾಸಸ್ಸ ಕಾಳಪಕ್ಖಚಾತುದ್ದಸೋ ವಾ ಪಚ್ಛಿಮಕತ್ತಿಕಪುಣ್ಣಮಾ ವಾ ಪಚ್ಛಿಮವಸ್ಸಂವುಟ್ಠಾನಞ್ಚ ಪಚ್ಛಿಮಕತ್ತಿಕಪುಣ್ಣಮಾ ಏವ ವಾತಿ ಇಮೇ ತಯೋ ಪವಾರಣಾದಿವಸಾಪಿ ಹೋನ್ತಿ. ಇದಮ್ಪಿ ಪಕತಿಚಾರಿತ್ತಮೇವ. ತಥಾರೂಪಪಚ್ಚಯೇ ಸತಿ ದ್ವಿನ್ನಂ ಕತ್ತಿಕಪುಣ್ಣಮಾನಂ ಪುರಿಮೇಸು ಚಾತುದ್ದಸೇಸುಪಿ ಪವಾರಣಂ ಕಾತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಯದಾ ಪನ ಕೋಸಮ್ಬಕಕ್ಖನ್ಧಕೇ (ಮಹಾವ. ೪೫೧ ಆದಯೋ) ಆಗತನಯೇನ ಭಿನ್ನೇ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘೇ ಓಸಾರಿತೇ ತಸ್ಮಿಂ ಭಿಕ್ಖುಸ್ಮಿಂ ಸಙ್ಘೋ ತಸ್ಸ ವತ್ಥುಸ್ಸ ವೂಪಸಮಾಯ ಸಙ್ಘಸಾಮಗ್ಗಿಂ ಕರೋತಿ, ತದಾ ತಾವದೇವ ಉಪೋಸಥೋ ಕಾತಬ್ಬೋ. ‘‘ಪಾತಿಮೋಕ್ಖಂ ಉದ್ದಿಸಿತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ ವಚನತೋ ಠಪೇತ್ವಾ ಚಾತುದ್ದಸಪನ್ನರಸೇ ಅಞ್ಞೋಪಿ ಯೋ ಕೋಚಿ ದಿವಸೋ ಉಪೋಸಥದಿವಸೋ ನಾಮ ಹೋತಿ, ವಸ್ಸಂವುಟ್ಠಾನಂ ಪನ ಕತ್ತಿಕಮಾಸಬ್ಭನ್ತರೇ ಅಯಮೇವ ಸಾಮಗ್ಗೀಪವಾರಣಾದಿವಸೋ ನಾಮ ಹೋತಿ. ಇತಿ ಇಮೇಸು ತೀಸು ದಿವಸೇಸು ಉಪೋಸಥೋ ಕಾತಬ್ಬೋ. ಕರೋನ್ತೇನ ಪನ ಸಚೇ ಚಾತುದ್ದಸಿಕೋ ಹೋತಿ, ‘‘ಅಜ್ಜುಪೋಸಥೋ ಚಾತುದ್ದಸೋ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ಸಾಮಗ್ಗೀಉಪೋಸಥೋ ಹೋತಿ, ‘‘ಅಜ್ಜುಪೋಸಥೋ ¶ ಸಾಮಗ್ಗೀ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬಂ. ಪನ್ನರಸಿಯಂ ಪನ ಪಾಳಿಯಂ ಆಗತನಯೇನೇವ ‘‘ಅಜ್ಜುಪೋಸಥೋ ಪನ್ನರಸೋ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬಂ.

೧೬೯. ಸಙ್ಘೇ ಉಪೋಸಥೋ (ಕಙ್ಖಾ. ಅಟ್ಠ. ನಿದಾನವಣ್ಣನಾ), ಗಣೇ ಉಪೋಸಥೋ, ಪುಗ್ಗಲೇ ಉಪೋಸಥೋತಿ ಏವಂ ಕಾರಕವಸೇನ ಅಪರೇಪಿ ತಯೋ ಉಪೋಸಥಾ ವುತ್ತಾ, ಕತ್ತಬ್ಬಾಕಾರವಸೇನ ಪನ ಸುತ್ತುದ್ದೇಸೋ ಪಾರಿಸುದ್ಧಿಉಪೋಸಥೋ ಅಧಿಟ್ಠಾನುಪೋಸಥೋತಿ ಅಪರೇಪಿ ತಯೋ ಉಪೋಸಥಾ. ತತ್ಥ ಸುತ್ತುದ್ದೇಸೋ ನಾಮ ‘‘ಸುಣಾತು ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘೋ’’ತಿಆದಿನಾ ನಯೇನ ವುತ್ತೋ ಪಾತಿಮೋಕ್ಖುದ್ದೇಸೋ. ಯೇ ಪನಿತರೇ ದ್ವೇ ಉಪೋಸಥಾ, ತೇಸು ಪಾರಿಸುದ್ಧಿಉಪೋಸಥೋ ತಾವ ಅಞ್ಞೇಸಞ್ಚ ಸನ್ತಿಕೇ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಞ್ಚ ಆರೋಚನವಸೇನ ದುವಿಧೋ. ತತ್ಥ ಯ್ವಾಯಂ ಅಞ್ಞೇಸಂ ಸನ್ತಿಕೇ ಕರೀಯತಿ, ಸೋಪಿ ಪವಾರಿತಾನಞ್ಚ ಅಪ್ಪವಾರಿತಾನಞ್ಚ ಸನ್ತಿಕೇ ಕರಣವಸೇನ ದುವಿಧೋ. ತತ್ಥ ಮಹಾಪವಾರಣಾಯ ಪವಾರಿತಾನಂ ಸನ್ತಿಕೇ ಪಚ್ಛಿಮಿಕಾಯ ಉಪಗತೇನ ವಾ ಅನುಪಗತೇನ ವಾ ಛಿನ್ನವಸ್ಸೇನ ವಾ ಚಾತುಮಾಸಿನಿಯಂ ಪನ ಪವಾರಿತಾನಂ ಸನ್ತಿಕೇ ಅನುಪಗತೇನ ವಾ ಛಿನ್ನವಸ್ಸೇನ ¶ ವಾ ಕಾಯಸಾಮಗ್ಗಿಂ ದತ್ವಾ ‘‘ಪರಿಸುದ್ಧೋ ಅಹಂ ಭನ್ತೇ, ಪರಿಸುದ್ಧೋತಿ ಮಂ ಧಾರೇಥಾ’’ತಿ ತಿಕ್ಖತ್ತುಂ ವತ್ವಾ ಕಾತಬ್ಬೋ. ಠಪೇತ್ವಾ ಪನ ಪವಾರಣಾದಿವಸಂ ಅಞ್ಞಸ್ಮಿಂ ಕಾಲೇ ಆವಾಸಿಕೇಹಿ ಉದ್ದಿಟ್ಠಮತ್ತೇ ಪಾತಿಮೋಕ್ಖೇ ಅವುಟ್ಠಿತಾಯ ವಾ ಏಕಚ್ಚಾಯ ವುಟ್ಠಿತಾಯ ವಾ ಸಬ್ಬಾಯ ವಾ ವುಟ್ಠಿತಾಯ ಪರಿಸಾಯ ಯೇ ಅಞ್ಞೇ ಸಮಸಮಾ ವಾ ಥೋಕತರಾ ವಾ ಆಗಚ್ಛನ್ತಿ, ತೇಹಿ ತೇಸಂ ಸನ್ತಿಕೇ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ಪಾರಿಸುದ್ಧಿ ಆರೋಚೇತಬ್ಬಾ.

ಯೋ ಪನಾಯಂ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಆರೋಚನವಸೇನ ಕರೀಯತಿ, ಸೋ ಞತ್ತಿಂ ಠಪೇತ್ವಾ ಕರಣವಸೇನ ಚ ಅಟ್ಠಪೇತ್ವಾ ಕರಣವಸೇನ ಚ ದುವಿಧೋ. ತತ್ಥ ಯಸ್ಮಿಂ ಆವಾಸೇ ತಯೋ ಭಿಕ್ಖೂ ವಿಹರನ್ತಿ, ತೇಸು ಉಪೋಸಥದಿವಸೇ ಸನ್ನಿಪತಿತೇಸು ಏಕೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ‘‘ಸುಣನ್ತು ಮೇ ಆಯಸ್ಮನ್ತಾ, ಅಜ್ಜುಪೋಸಥೋ ಚಾತುದ್ದಸೋ’’ತಿ ವಾ ‘‘ಪನ್ನರಸೋ’’ತಿ ವಾ ವತ್ವಾ ‘‘ಯದಾಯಸ್ಮನ್ತಾನಂ ಪತ್ತಕಲ್ಲಂ, ಮಯಂ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಪಾರಿಸುದ್ಧಿಉಪೋಸಥಂ ಕರೇಯ್ಯಾಮಾ’’ತಿ ಞತ್ತಿಯಾ ಠಪಿತಾಯ ಥೇರೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಏಕಂಸಂ ಉತ್ತರಾಸಙ್ಗಂ ಕರಿತ್ವಾ ಉಕ್ಕುಟಿಕಂ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ಅಞ್ಜಲಿಂ ಪಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ‘‘ಪರಿಸುದ್ಧೋ ಅಹಂ, ಆವುಸೋ, ಪರಿಸುದ್ಧೋತಿ ಮಂ ಧಾರೇಥಾ’’ತಿ ತಿಕ್ಖತ್ತುಂ ವತ್ತಬ್ಬಂ. ಇತರೇಹಿ ‘‘ಭನ್ತೇ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಏವಮೇವ ವತ್ತಬ್ಬಂ. ಏವಂ ಞತ್ತಿಂ ಠಪೇತ್ವಾ ಕಾತಬ್ಬೋ. ಯತ್ರ ಪನ ದ್ವೇ ಭಿಕ್ಖೂ ವಿಹರನ್ತಿ, ತತ್ರ ಞತ್ತಿಂ ಅಟ್ಠಪೇತ್ವಾ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ಪಾರಿಸುದ್ಧಿ ಆರೋಚೇತಬ್ಬಾತಿ ಅಯಂ ಪಾರಿಸುದ್ಧಿಉಪೋಸಥೋ.

ಸಚೇ ¶ ಪನ ಏಕೋವ ಭಿಕ್ಖು ಹೋತಿ, ಸಬ್ಬಂ ಪುಬ್ಬಕರಣೀಯಂ ಕತ್ವಾ ಅಞ್ಞೇಸಂ ಅನಾಗಮನಂ ಞತ್ವಾ ‘‘ಅಜ್ಜ ಮೇ ಉಪೋಸಥೋ ಚಾತುದ್ದಸೋ’’ತಿ ವಾ ‘‘ಪನ್ನರಸೋ’’ತಿ ವಾ ವತ್ವಾ ‘‘ಅಧಿಟ್ಠಾಮೀ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬಂ. ಅಯಂ ಅಧಿಟ್ಠಾನುಪೋಸಥೋತಿ ಏವಂ ಕತ್ತಬ್ಬಾಕಾರವಸೇನ ತಯೋ ಉಪೋಸಥಾ ವೇದಿತಬ್ಬಾ. ಏತ್ತಾವತಾ ನವ ಉಪೋಸಥಾ ದೀಪಿತಾ ಹೋನ್ತಿ. ತೇಸು ದಿವಸವಸೇನ ಪನ್ನರಸಿಕೋ, ಕಾರಕವಸೇನ ಸಙ್ಘುಪೋಸಥೋ, ಕತ್ತಬ್ಬಾಕಾರವಸೇನ ಸುತ್ತುದ್ದೇಸೋತಿ ಏವಂ ತಿಲಕ್ಖಣಸಮ್ಪನ್ನೇ ಉಪೋಸಥೇ ಪವತ್ತಮಾನೇ ಉಪೋಸಥಂ ಅಕತ್ವಾ ತದಹುಪೋಸಥೇ ಅಞ್ಞಂ ಅಭಿಕ್ಖುಕಂ ನಾನಾಸಂವಾಸಕೇಹಿ ವಾ ಸಭಿಕ್ಖುಕಂ ಆವಾಸಂ ವಾ ಅನಾವಾಸಂ ವಾ ವಾಸತ್ಥಾಯ ಅಞ್ಞತ್ರ ಸಙ್ಘೇನ ಅಞ್ಞತ್ರ ಅನ್ತರಾಯಾ ಗಚ್ಛನ್ತಸ್ಸ ದುಕ್ಕಟಂ ಹೋತಿ.

೧೭೦. ಉಪೋಸಥಕರಣತ್ಥಂ ಸನ್ನಿಪತಿತೇ ಸಙ್ಘೇ ಬಹಿ ಉಪೋಸಥಂ ಕತ್ವಾ ಆಗತೇನ ಸನ್ನಿಪಾತಟ್ಠಾನಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಕಾಯಸಾಮಗ್ಗಿಂ ಅದೇನ್ತೇನ ಛನ್ದೋ ದಾತಬ್ಬೋ. ಯೋಪಿ ಗಿಲಾನೋ ವಾ ಹೋತಿ ಕಿಚ್ಚಪಸುತೋ ವಾ, ತೇನಪಿ ಪಾರಿಸುದ್ಧಿಂ ದೇನ್ತೇನ ಛನ್ದೋಪಿ ದಾತಬ್ಬೋ. ಕಥಂ? ಏಕಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಸನ್ತಿಕೇ ‘‘ಛನ್ದಂ ದಮ್ಮಿ, ಛನ್ದಂ ಮೇ ಹರ, ಛನ್ದಂ ಮೇ ಆರೋಚೇಹೀ’’ತಿ ಅಯಮತ್ಥೋ ಕಾಯೇನ ವಾ ವಾಚಾಯ ವಾ ಉಭಯೇನ ವಾ ವಿಞ್ಞಾಪೇತಬ್ಬೋ, ಏವಂ ದಿನ್ನೋ ಹೋತಿ ಛನ್ದೋ. ಅಕತುಪೋಸಥೇನ ಗಿಲಾನೇನ ವಾ ಕಿಚ್ಚಪಸುತೇನ ವಾ ಪಾರಿಸುದ್ಧಿ ದಾತಬ್ಬಾ. ಕಥಂ? ಏಕಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಸನ್ತಿಕೇ ‘‘ಪಾರಿಸುದ್ಧಿಂ ದಮ್ಮಿ, ಪಾರಿಸುದ್ಧಿಂ ಮೇ ಹರ ¶ , ಪಾರಿಸುದ್ಧಿಂ ಮೇ ಆರೋಚೇಹೀ’’ತಿ ಅಯಮತ್ಥೋ ಕಾಯೇನ ವಾ ವಾಚಾಯ ವಾ ಉಭಯೇನ ವಾ ವಿಞ್ಞಾಪೇತಬ್ಬೋ, ಏವಂ ದಿನ್ನಾ ಹೋತಿ ಪಾರಿಸುದ್ಧಿ. ತಂ ಪನ ದೇನ್ತೇನ ಛನ್ದೋಪಿ ದಾತಬ್ಬೋ. ವುತ್ತಞ್ಹೇತಂ ಭಗವತಾ ‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ತದಹುಪೋಸಥೇ ಪಾರಿಸುದ್ಧಿಂ ದೇನ್ತೇನ ಛನ್ದಮ್ಪಿ ದಾತುಂ, ಸನ್ತಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಕರಣೀಯ’’ನ್ತಿ (ಮಹಾವ. ೧೬೫). ತತ್ಥ ಪಾರಿಸುದ್ಧಿದಾನಂ ಸಙ್ಘಸ್ಸಪಿ ಅತ್ತನೋಪಿ ಉಪೋಸಥಕರಣಂ ಸಮ್ಪಾದೇತಿ, ನ ಅವಸೇಸಂ ಸಙ್ಘಕಿಚ್ಚಂ, ಛನ್ದದಾನಂ ಸಙ್ಘಸ್ಸೇವ ಉಪೋಸಥಕರಣಞ್ಚ ಸೇಸಕಿಚ್ಚಞ್ಚ ಸಮ್ಪಾದೇತಿ, ಅತ್ತನೋ ಪನಸ್ಸ ಉಪೋಸಥೋ ಅಕತೋಯೇವ ಹೋತಿ, ತಸ್ಮಾ ಪಾರಿಸುದ್ಧಿಂ ದೇನ್ತೇನ ಛನ್ದೋಪಿ ದಾತಬ್ಬೋ. ಪುಬ್ಬೇ ವುತ್ತಂ ಪನ ಸುದ್ಧಿಕಚ್ಛನ್ದಂ ವಾ ಪಾರಿಸುದ್ಧಿಂ ವಾ ಇಮಂ ವಾ ಛನ್ದಪಾರಿಸುದ್ಧಿಂ ಏಕೇನ ಬಹೂನಮ್ಪಿ ಆಹರಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಸಚೇ ಪನ ಸೋ ಅನ್ತರಾಮಗ್ಗೇ ಅಞ್ಞಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಪಸ್ಸಿತ್ವಾ ಯೇಸಂ ತೇನ ಛನ್ದೋ ವಾ ಪಾರಿಸುದ್ಧಿ ವಾ ಗಹಿತಾ, ತೇಸಞ್ಚ ಅತ್ತನೋ ಚ ಛನ್ದಪಾರಿಸುದ್ಧಿಂ ದೇತಿ, ತಸ್ಸೇವ ಆಗಚ್ಛತಿ. ಇತರಾ ¶ ಪನ ಬಿಳಾಲಸಙ್ಖಲಿಕಾ ಛನ್ದಪಾರಿಸುದ್ಧಿ ನಾಮ ಹೋತಿ, ಸಾ ನ ಆಗಚ್ಛತಿ, ತಸ್ಮಾ ಸಯಮೇವ ಸನ್ನಿಪಾತಟ್ಠಾನಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಆರೋಚೇತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ಪನ ಸಞ್ಚಿಚ್ಚ ನಾರೋಚೇತಿ, ದುಕ್ಕಟಂ ಆಪಜ್ಜತಿ, ಛನ್ದಪಾರಿಸುದ್ಧಿ ಪನ ತಸ್ಮಿಂ ಹತ್ಥಪಾಸಂ ಉಪಗತಮತ್ತೇಯೇವ ಆಗತಾ ಹೋತಿ.

೧೭೧. ಪಾರಿವಾಸಿಯೇನ ಪನ ಛನ್ದದಾನೇನ ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಸಙ್ಘಕಮ್ಮಂ ಕಾತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ. ತತ್ಥ (ಪಾಚಿ. ಅಟ್ಠ. ೧೧೬೭) ಚತುಬ್ಬಿಧಂ ಪಾರಿವಾಸಿಯಂ ಪರಿಸಪಾರಿವಾಸಿಯಂ ರತ್ತಿಪಾರಿವಾಸಿಯಂ ಛನ್ದಪಾರಿವಾಸಿಯಂ ಅಜ್ಝಾಸಯಪಾರಿವಾಸಿಯನ್ತಿ. ತೇಸು ಪರಿಸಪಾರಿವಾಸಿಯಂ ನಾಮ ಭಿಕ್ಖೂ ಕೇನಚಿದೇವ ಕರಣೀಯೇನ ಸನ್ನಿಪತಿತಾ ಹೋನ್ತಿ, ಅಥ ಮೇಘೋ ವಾ ಉಟ್ಠೇತಿ, ಉಸ್ಸಾರಣಾ ವಾ ಕರೀಯತಿ, ಮನುಸ್ಸಾ ವಾ ಅಜ್ಝೋತ್ಥರನ್ತಾ ಆಗಚ್ಛನ್ತಿ, ಭಿಕ್ಖೂ ‘‘ಅನೋಕಾಸಾ ಮಯಂ, ಅಞ್ಞತ್ಥ ಗಚ್ಛಾಮಾ’’ತಿ ಛನ್ದಂ ಅವಿಸ್ಸಜ್ಜೇತ್ವಾವ ಉಟ್ಠಹನ್ತಿ. ಇದಂ ಪರಿಸಪಾರಿವಾಸಿಯಂ. ಕಿಞ್ಚಾಪಿ ಪರಿಸಪಾರಿವಾಸಿಯಂ, ಛನ್ದಸ್ಸ ಪನ ಅವಿಸ್ಸಟ್ಠತ್ತಾ ಕಮ್ಮಂ ಕಾತುಂ ವಟ್ಟತಿ.

ಪುನ ಭಿಕ್ಖೂ ‘‘ಉಪೋಸಥಾದೀನಿ ಕರಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ರತ್ತಿಂ ಸನ್ನಿಪತಿತ್ವಾ ‘‘ಯಾವ ಸಬ್ಬೇ ಸನ್ನಿಪತನ್ತಿ, ತಾವ ಧಮ್ಮಂ ಸುಣಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ಏಕಂ ಅಜ್ಝೇಸನ್ತಿ, ತಸ್ಮಿಂ ಧಮ್ಮಕಥಂ ಕಥೇನ್ತೇಯೇವ ಅರುಣೋ ಉಗ್ಗಚ್ಛತಿ. ಸಚೇ ‘‘ಚಾತುದ್ದಸಿಕಂ ಉಪೋಸಥಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ನಿಸಿನ್ನಾ, ಪನ್ನರಸೋತಿ ಕಾತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಸಚೇ ಪನ್ನರಸಿಕಂ ಕಾತುಂ ನಿಸಿನ್ನಾ, ಪಾಟಿಪದೇ ಅನುಪೋಸಥೇ ಉಪೋಸಥಂ ಕಾತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ, ಅಞ್ಞಂ ಪನ ಸಙ್ಘಕಿಚ್ಚಂ ಕಾತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಇದಂ ರತ್ತಿಪಾರಿವಾಸಿಯಂ ನಾಮ.

ಪುನ ಭಿಕ್ಖೂ ‘‘ಕಿಞ್ಚಿದೇವ ಅಬ್ಭಾನಾದಿಸಙ್ಘಕಮ್ಮಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ನಿಸಿನ್ನಾ ಹೋನ್ತಿ, ತತ್ರೇಕೋ ನಕ್ಖತ್ತಪಾಠಕೋ ಭಿಕ್ಖು ಏವಂ ವದತಿ ‘‘ಅಜ್ಜ ನಕ್ಖತ್ತಂ ದಾರುಣಂ, ಮಾ ಇಮಂ ಕರೋಥಾ’’ತಿ. ತೇ ತಸ್ಸ ¶ ವಚನೇನ ಛನ್ದಂ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇತ್ವಾ ತತ್ಥೇವ ನಿಸಿನ್ನಾ ಹೋನ್ತಿ. ಅಥಞ್ಞೋ ಆಗನ್ತ್ವಾ ‘‘ನಕ್ಖತ್ತಂ ಪತಿಮಾನೇನ್ತಂ, ಅತ್ಥೋ ಬಾಲಂ ಉಪಚ್ಚಗಾ’’ತಿ (ಜಾ. ೧.೧.೪೯) ವತ್ವಾ ‘‘ಕಿಂ ನಕ್ಖತ್ತೇನ, ಕರೋಥಾ’’ತಿ ವದತಿ. ಇದಂ ಛನ್ದಪಾರಿವಾಸಿಯಞ್ಚೇವ ಅಜ್ಝಾಸಯಪಾರಿವಾಸಿಯಞ್ಚ. ಏತಸ್ಮಿಂ ಪಾರಿವಾಸಿಯೇ ಪುನ ಛನ್ದಪಾರಿಸುದ್ಧಿಂ ಅನಾನೇತ್ವಾ ಕಮ್ಮಂ ಕಾತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ.

೧೭೨. ಸಚೇ ಕೋಚಿ ಭಿಕ್ಖು ಗಿಲಾನೋ ನ ಸಕ್ಕೋತಿ ಛನ್ದಪಾರಿಸುದ್ಧಿಂ ದಾತುಂ, ಸೋ ಮಞ್ಚೇನ ವಾ ಪೀಠೇನ ವಾ ಸಙ್ಘಮಜ್ಝಂ ಆನೇತಬ್ಬೋ. ಸಚೇ ಗಿಲಾನುಪಟ್ಠಾಕಾನಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಏವಂ ಹೋತಿ ‘‘ಸಚೇ ಖೋ ಮಯಂ ಗಿಲಾನಂ ಠಾನಾ ಚಾವೇಸ್ಸಾಮ, ಆಬಾಧೋ ವಾ ಅಭಿವಡ್ಢಿಸ್ಸತಿ, ಕಾಲಕಿರಿಯಾ ವಾ ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ, ನ ¶ ಸೋ ಭಿಕ್ಖು ಠಾನಾ ಚಾವೇತಬ್ಬೋ, ಸಙ್ಘೇನ ತತ್ಥ ಗನ್ತ್ವಾ ಉಪೋಸಥೋ ಕಾತಬ್ಬೋ. ಸಚೇ ಬಹೂ ತಾದಿಸಾ ಗಿಲಾನಾ ಹೋನ್ತಿ, ಸಙ್ಘೇನ ಪಟಿಪಾಟಿಯಾ ಠತ್ವಾ ಸಬ್ಬೇ ಹತ್ಥಪಾಸೇ ಕಾತಬ್ಬಾ. ಸಚೇ ದೂರೇ ಹೋನ್ತಿ, ಸಙ್ಘೋ ನಪ್ಪಹೋತಿ, ತಂ ದಿವಸಂ ಉಪೋಸಥೋ ನ ಕಾತಬ್ಬೋ. ನ ತ್ವೇವ ವಗ್ಗೇನ ಸಙ್ಘೇನ ಉಪೋಸಥೋ ಕಾತಬ್ಬೋ, ಕರೇಯ್ಯ ಚೇ, ದುಕ್ಕಟಂ.

ಸಚೇ (ಮಹಾವ. ಅಟ್ಠ. ೧೪೯) ಏಕಸ್ಮಿಂ ವಿಹಾರೇ ಚತೂಸು ಭಿಕ್ಖೂಸು ವಸನ್ತೇಸು ಏಕಸ್ಸ ಛನ್ದಪಾರಿಸುದ್ಧಿಂ ಆಹರಿತ್ವಾ ತಯೋ ಪಾರಿಸುದ್ಧಿಉಪೋಸಥಂ ಕರೋನ್ತಿ, ತೀಸು ವಾ ವಸನ್ತೇಸು ಏಕಸ್ಸ ಛನ್ದಪಾರಿಸುದ್ಧಿಂ ಆಹರಿತ್ವಾ ದ್ವೇ ಪಾತಿಮೋಕ್ಖಂ ಉದ್ದಿಸನ್ತಿ, ಅಧಮ್ಮೇನ ವಗ್ಗಂ ಉಪೋಸಥಕಮ್ಮಂ ಹೋತಿ. ಸಚೇ ಪನ ಚತ್ತಾರೋಪಿ ಸನ್ನಿಪತಿತ್ವಾ ಪಾರಿಸುದ್ಧಿಉಪೋಸಥಂ ಕರೋನ್ತಿ, ತಯೋ ವಾ ದ್ವೇ ವಾ ಪಾತಿಮೋಕ್ಖಂ ಉದ್ದಿಸನ್ತಿ, ಅಧಮ್ಮೇನ ಸಮಗ್ಗಂ ನಾಮ ಹೋತಿ. ಸಚೇ ಚತೂಸು ಜನೇಸು ಏಕಸ್ಸ ಪಾರಿಸುದ್ಧಿಂ ಆಹರಿತ್ವಾ ತಯೋ ಪಾತಿಮೋಕ್ಖಂ ಉದ್ದಿಸನ್ತಿ, ತೀಸು ವಾ ಜನೇಸು ಏಕಸ್ಸ ಪಾರಿಸುದ್ಧಿಂ ಆಹರಿತ್ವಾ ದ್ವೇ ಪಾರಿಸುದ್ಧಿಉಪೋಸಥಂ ಕರೋನ್ತಿ, ಧಮ್ಮೇನ ವಗ್ಗಂ ನಾಮ ಹೋತಿ. ಸಚೇ ಪನ ಚತ್ತಾರೋ ಏಕತ್ಥ ವಸನ್ತಾ ಸಬ್ಬೇ ಸನ್ನಿಪತಿತ್ವಾ ಪಾತಿಮೋಕ್ಖಂ ಉದ್ದಿಸನ್ತಿ, ತಯೋ ಪಾರಿಸುದ್ಧಿಉಪೋಸಥಂ ಕರೋನ್ತಿ, ದ್ವೇ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಪಾರಿಸುದ್ಧಿಉಪೋಸಥಂ ಕರೋನ್ತಿ, ಧಮ್ಮೇನ ಸಮಗ್ಗಂ ನಾಮ ಹೋತಿ.

೧೭೩. ಪವಾರಣಾಕಮ್ಮೇಸು (ಮಹಾವ. ಅಟ್ಠ. ೨೧೨) ಪನ ಸಚೇ ಏಕಸ್ಮಿಂ ವಿಹಾರೇ ಪಞ್ಚಸು ಭಿಕ್ಖೂಸು ವಸನ್ತೇಸು ಏಕಸ್ಸ ಪವಾರಣಂ ಆಹರಿತ್ವಾ ಚತ್ತಾರೋ ಗಣಞತ್ತಿಂ ಠಪೇತ್ವಾ ಪವಾರೇನ್ತಿ, ಚತೂಸು ವಾ ತೀಸು ವಾ ವಸನ್ತೇಸು ಏಕಸ್ಸ ಪವಾರಣಂ ಆಹರಿತ್ವಾ ತಯೋ ವಾ ದ್ವೇ ವಾ ಸಙ್ಘಞತ್ತಿಂ ಠಪೇತ್ವಾ ಪವಾರೇನ್ತಿ, ಸಬ್ಬಮೇತಂ ಅಧಮ್ಮೇನ ವಗ್ಗಂ ಪವಾರಣಾಕಮ್ಮಂ. ಸಚೇ ಪನ ಸಬ್ಬೇಪಿ ಪಞ್ಚ ಜನಾ ಏಕತೋ ಸನ್ನಿಪತಿತ್ವಾ ಗಣಞತ್ತಿಂ ಠಪೇತ್ವಾ ಪವಾರೇನ್ತಿ, ಚತ್ತಾರೋ ವಾ ತಯೋ ವಾ ದ್ವೇ ವಾ ವಸನ್ತಾ ಏಕತೋ ಸನ್ನಿಪತಿತ್ವಾ ಸಙ್ಘಞತ್ತಿಂ ಠಪೇತ್ವಾ ಪವಾರೇನ್ತಿ, ಸಬ್ಬಮೇತಂ ಅಧಮ್ಮೇನ ಸಮಗ್ಗಂ ಪವಾರಣಾಕಮ್ಮಂ. ಸಚೇ ಪಞ್ಚಸು ಜನೇಸು ಏಕಸ್ಸ ಪವಾರಣಂ ಆಹರಿತ್ವಾ ಚತ್ತಾರೋ ಸಙ್ಘಞತ್ತಿಂ ಠಪೇತ್ವಾ ಪವಾರೇನ್ತಿ, ಚತೂಸು ವಾ ತೀಸು ¶ ವಾ ಏಕಸ್ಸ ಪವಾರಣಂ ಆಹರಿತ್ವಾ ತಯೋ ವಾ ದ್ವೇ ವಾ ಗಣಞತ್ತಿಂ ಠಪೇತ್ವಾ ಪವಾರೇನ್ತಿ, ಸಬ್ಬಮೇತಂ ಧಮ್ಮೇನ ವಗ್ಗಂ ಪವಾರಣಾಕಮ್ಮಂ. ಸಚೇ ಪನ ಸಬ್ಬೇಪಿ ಪಞ್ಚ ಜನಾ ಏಕತೋ ಸನ್ನಿಪತಿತ್ವಾ ಸಙ್ಘಞತ್ತಿಂ ಠಪೇತ್ವಾ ಪವಾರೇನ್ತಿ, ಚತ್ತಾರೋ ವಾ ತಯೋ ವಾ ಏಕತೋ ಸನ್ನಿಪತಿತ್ವಾ ಗಣಞತ್ತಿಂ ಠಪೇತ್ವಾ ಪವಾರೇನ್ತಿ, ದ್ವೇ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ¶ ಪವಾರೇನ್ತಿ, ಏಕಕೋ ವಸನ್ತೋ ಅಧಿಟ್ಠಾನಪವಾರಣಂ ಕರೋತಿ, ಸಬ್ಬಮೇತಂ ಧಮ್ಮೇನ ಸಮಗ್ಗಂ ನಾಮ ಪವಾರಣಾಕಮ್ಮನ್ತಿ.

ಏತ್ಥ ಸಚೇ ಚಾತುದ್ದಸಿಕಾ ಹೋತಿ, ‘‘ಅಜ್ಜ ಮೇ ಪವಾರಣಾ ಚಾತುದ್ದಸೀ’’ತಿ, ಸಚೇ ಪನ್ನರಸಿಕಾ, ‘‘ಅಜ್ಜ ಮೇ ಪವಾರಣಾ ಪನ್ನರಸೀ’’ತಿ ಏವಂ ಅಧಿಟ್ಠಾತಬ್ಬಂ. ಪವಾರಣಂ ದೇನ್ತೇನ ಪನ ‘‘ಪವಾರಣಂ ದಮ್ಮಿ, ಪವಾರಣಂ ಮೇ ಹರ, ಮಮತ್ಥಾಯ ಪವಾರೇಹೀ’’ತಿ ಕಾಯೇನ ವಾ ವಾಚಾಯ ವಾ ಕಾಯವಾಚಾಹಿ ವಾ ಅಯಮತ್ಥೋ ವಿಞ್ಞಾಪೇತಬ್ಬೋ. ಏವಂ ದಿನ್ನಾಯ (ಮಹಾವ. ಅಟ್ಠ. ೨೧೩) ಪವಾರಣಾಯ ಪವಾರಣಾಹಾರಕೇನ ಸಙ್ಘಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಏವಂ ಪವಾರೇತಬ್ಬಂ ‘‘ತಿಸ್ಸೋ, ಭನ್ತೇ, ಭಿಕ್ಖು ಸಙ್ಘಂ ಪವಾರೇತಿ ದಿಟ್ಠೇನ ವಾ ಸುತೇನ ವಾ ಪರಿಸಙ್ಕಾಯ ವಾ, ವದತು ತಂ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘೋ ಅನುಕಮ್ಪಂ ಉಪಾದಾಯ, ಪಸ್ಸನ್ತೋ ಪಟಿಕರಿಸ್ಸತಿ. ದುತಿಯಮ್ಪಿ, ಭನ್ತೇ…ಪೇ… ತತಿಯಮ್ಪಿ, ಭನ್ತೇ, ತಿಸ್ಸೋ ಭಿಕ್ಖು ಸಙ್ಘಂ ಪವಾರೇತಿ…ಪೇ… ಪಟಿಕರಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ. ಸಚೇ ಪನ ವುಡ್ಢತರೋ ಹೋತಿ, ‘‘ಆಯಸ್ಮಾ, ಭನ್ತೇ, ತಿಸ್ಸೋ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬಂ. ಏವಞ್ಹಿ ತೇನ ತಸ್ಸತ್ಥಾಯ ಪವಾರಿತಂ ಹೋತಿ. ಪವಾರಣಂ ದೇನ್ತೇನ ಪನ ಛನ್ದೋಪಿ ದಾತಬ್ಬೋ, ಛನ್ದದಾನಂ ಹೇಟ್ಠಾ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ವೇದಿತಬ್ಬಂ. ಇಧಾಪಿ ಛನ್ದದಾನಂ ಅವಸೇಸಕಮ್ಮತ್ಥಾಯ. ತಸ್ಮಾ ಸಚೇ ಪವಾರಣಂ ದೇನ್ತೋ ಛನ್ದಂ ದೇತಿ, ವುತ್ತನಯೇನ ಆಹಟಾಯ ಪವಾರಣಾಯ ತೇನ ಚ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಸಙ್ಘೇನ ಚ ಪವಾರಿತಮೇವ ಹೋತಿ. ಅಥ ಪವಾರಣಮೇವ ದೇತಿ, ನ ಛನ್ದಂ, ತಸ್ಸ ಚ ಪವಾರಣಾಯ ಆರೋಚಿತಾಯ ಸಙ್ಘೇನ ಚ ಪವಾರಿತೇ ಸಬ್ಬೇಸಂ ಸುಪ್ಪವಾರಿತಂ ಹೋತಿ, ಅಞ್ಞಂ ಪನ ಕಮ್ಮಂ ಕುಪ್ಪತಿ. ಸಚೇ ಛನ್ದಮೇವ ದೇತಿ, ನ ಪವಾರಣಂ, ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಪವಾರಣಾ ಚ ಸೇಸಕಮ್ಮಾನಿ ಚ ನ ಕುಪ್ಪನ್ತಿ, ತೇನ ಪನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಅಪ್ಪವಾರಿತಂ ಹೋತಿ, ಪವಾರಣಾದಿವಸೇ ಪನ ಬಹಿಸೀಮಾಯ ಪವಾರಣಂ ಅಧಿಟ್ಠಹಿತ್ವಾ ಆಗತೇನಪಿ ಛನ್ದೋ ದಾತಬ್ಬೋ ತೇನ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಪವಾರಣಾಕಮ್ಮಂ ನ ಕುಪ್ಪತಿ.

ಸಚೇ ಪುರಿಮಿಕಾಯ ಪಞ್ಚ ಭಿಕ್ಖೂ ವಸ್ಸಂ ಉಪಗತಾ, ಪಚ್ಛಿಮಿಕಾಯಪಿ ಪಞ್ಚ, ಪುರಿಮೇಹಿ ಞತ್ತಿಂ ಠಪೇತ್ವಾ ಪವಾರಿತೇ ಪಚ್ಛಿಮೇಹಿ ತೇಸಂ ಸನ್ತಿಕೇ ಪಾರಿಸುದ್ಧಿಉಪೋಸಥೋ ಕಾತಬ್ಬೋ, ನ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಉಪೋಸಥಗ್ಗೇ ದ್ವೇ ಞತ್ತಿಯೋ ಠಪೇತಬ್ಬಾ. ಸಚೇಪಿ ಪಚ್ಛಿಮಿಕಾಯ ಉಪಗತಾ ಚತ್ತಾರೋ ತಯೋ ದ್ವೇ ಏಕೋ ವಾ ಹೋತಿ, ಏಸೇವ ನಯೋ. ಅಥ ಪುರಿಮಿಕಾಯ ಚತ್ತಾರೋ, ಪಚ್ಛಿಮಿಕಾಯಪಿ ಚತ್ತಾರೋ ತಯೋ ದ್ವೇ ಏಕೋ ವಾ, ಏಸೇವ ನಯೋ. ಅಥಾಪಿ ಪುರಿಮಿಕಾಯ ತಯೋ, ಪಚ್ಛಿಮಿಕಾಯಪಿ ತಯೋ ದ್ವೇ ಏಕೋ ವಾ, ಏಸೇವ ನಯೋ. ಇದಞ್ಹೇತ್ಥ ಲಕ್ಖಣಂ.

ಸಚೇ ¶ ¶ ಪುರಿಮಿಕಾಯ ಉಪಗತೇಹಿ ಪಚ್ಛಿಮಿಕಾಯ ಉಪಗತಾ ಥೋಕತರಾ ಚೇವ ಹೋನ್ತಿ ಸಮಸಮಾ ಚ, ಸಙ್ಘಪವಾರಣಾಯ ಚ ಗಣಂ ಪೂರೇನ್ತಿ, ಸಙ್ಘಪವಾರಣಾವಸೇನ ಞತ್ತಿ ಠಪೇತಬ್ಬಾ. ಸಚೇ ಪನ ಪಚ್ಛಿಮಿಕಾಯ ಏಕೋ ಹೋತಿ, ತೇನ ಸದ್ಧಿಂ ತೇ ಚತ್ತಾರೋ ಹೋನ್ತಿ, ಚತುನ್ನಂ ಸಙ್ಘಞತ್ತಿಂ ಠಪೇತ್ವಾ ಪವಾರೇತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ. ಗಣಞತ್ತಿಯಾ ಪನ ಸೋ ಗಣಪೂರಕೋ ಹೋತಿ, ತಸ್ಮಾ ಗಣವಸೇನ ಞತ್ತಿಂ ಠಪೇತ್ವಾ ಪುರಿಮೇಹಿ ಪವಾರೇತಬ್ಬಂ, ಇತರೇನ ತೇಸಂ ಸನ್ತಿಕೇ ಪಾರಿಸುದ್ಧಿಉಪೋಸಥೋ ಕಾತಬ್ಬೋತಿ. ಪುರಿಮಿಕಾಯ ದ್ವೇ, ಪಚ್ಛಿಮಿಕಾಯ ದ್ವೇ ವಾ ಏಕೋ ವಾ ಏಸೇವ ನಯೋ. ಪುರಿಮಿಕಾಯ ಏಕೋ ಪಚ್ಛಿಮಿಕಾಯ ಏಕೋತಿ ಏಕೇನ ಏಕಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕೇ ಪವಾರೇತಬ್ಬಂ, ಏಕೇನ ಪಾರಿಸುದ್ಧಿಉಪೋಸಥೋ ಕಾತಬ್ಬೋ. ಸಚೇ ಪುರಿಮೇಹಿ ವಸ್ಸೂಪಗತೇಹಿ ಪಚ್ಛಾ ವಸ್ಸೂಪಗತಾ ಏಕೇನಪಿ ಅಧಿಕತರಾ ಹೋನ್ತಿ, ಪಠಮಂ ಪಾತಿಮೋಕ್ಖಂ ಉದ್ದಿಸಿತ್ವಾ ಪಚ್ಛಾ ಥೋಕತರೇಹಿ ತೇಸಂ ಸನ್ತಿಕೇ ಪವಾರೇತಬ್ಬಂ.

ಕತ್ತಿಕಾಯ ಚಾತುಮಾಸಿನಿಪವಾರಣಾಯ ಪನ ಸಚೇ ಪಠಮವಸ್ಸೂಪಗತೇಹಿ ಮಹಾಪವಾರಣಾಯ ಪವಾರಿತೇಹಿ ಪಚ್ಛಾ ಉಪಗತಾ ಅಧಿಕತರಾ ವಾ ಸಮಸಮಾ ವಾ ಹೋನ್ತಿ, ಪವಾರಣಾಞತ್ತಿಂ ಠಪೇತ್ವಾ ಪವಾರೇತಬ್ಬಂ. ತೇಹಿ ಪವಾರಿತೇ ಪಚ್ಛಾ ಇತರೇಹಿ ಪಾರಿಸುದ್ಧಿಉಪೋಸಥೋ ಕಾತಬ್ಬೋ. ಅಥ ಮಹಾಪವಾರಣಾಯಂ ಪವಾರಿತಾ ಬಹೂ ಹೋನ್ತಿ, ಪಚ್ಛಾ ವಸ್ಸೂಪಗತಾ ಥೋಕಾ ವಾ ಏಕೋ ವಾ, ಪಾತಿಮೋಕ್ಖೇ ಉದ್ದಿಟ್ಠೇ ಪಚ್ಛಾ ತೇಸಂ ಸನ್ತಿಕೇ ತೇನ ಪವಾರೇತಬ್ಬಂ. ಕಿಂ ಪನೇತಂ ಪಾತಿಮೋಕ್ಖಂ ಸಕಲಮೇವ ಉದ್ದಿಸಿತಬ್ಬಂ, ಉದಾಹು ಏಕದೇಸಮ್ಪೀತಿ? ಏಕದೇಸಮ್ಪಿ ಉದ್ದಿಸಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ವುತ್ತಞ್ಹೇತಂ ಭಗವತಾ –

‘‘ಪಞ್ಚಿಮೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಾತಿಮೋಕ್ಖುದ್ದೇಸಾ, ನಿದಾನಂ ಉದ್ದಿಸಿತ್ವಾ ಅವಸೇಸಂ ಸುತೇನ ಸಾವೇತಬ್ಬಂ, ಅಯಂ ಪಠಮೋ ಪಾತಿಮೋಕ್ಖುದ್ದೇಸೋ. ನಿದಾನಂ ಉದ್ದಿಸಿತ್ವಾ ಚತ್ತಾರಿ ಪಾರಾಜಿಕಾನಿ ಉದ್ದಿಸಿತ್ವಾ ಅವಸೇಸಂ ಸುತೇನ ಸಾವೇತಬ್ಬಂ, ಅಯಂ ದುತಿಯೋ ಪಾತಿಮೋಕ್ಖುದ್ದೇಸೋ. ನಿದಾನಂ ಉದ್ದಿಸಿತ್ವಾ ಚತ್ತಾರಿ ಪಾರಾಜಿಕಾನಿ ಉದ್ದಿಸಿತ್ವಾ ತೇರಸ ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸೇ ಉದ್ದಿಸಿತ್ವಾ ಅವಸೇಸಂ ಸುತೇನ ಸಾವೇತಬ್ಬಂ, ಅಯಂ ತತಿಯೋ ಪಾತಿಮೋಕ್ಖುದ್ದೇಸೋ. ನಿದಾನಂ ಉದ್ದಿಸಿತ್ವಾ ಚತ್ತಾರಿ ಪಾರಾಜಿಕಾನಿ ಉದ್ದಿಸಿತ್ವಾ ತೇರಸ ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸೇ ಉದ್ದಿಸಿತ್ವಾ ದ್ವೇ ಅನಿಯತೇ ಉದ್ದಿಸಿತ್ವಾ ಅವಸೇಸಂ ಭುತೇನ ಸಾವೇತಬ್ಬಂ, ಅಯಂ ಚತುತ್ಥೋ ಪಾತಿಮೋಕ್ಖುದ್ದೇಸೋ. ವಿತ್ಥಾರೇನೇವ ಪಞ್ಚಮೋ’’ತಿ (ಮಾಹಾವ. ೧೫೦).

ತತ್ಥ (ಮಹಾವ. ಅಟ್ಠ. ೧೫೦) ¶ ನಿದಾನಂ ಉದ್ದಿಸಿತ್ವಾ ಅವಸೇಸಂ ಸುತೇನ ಸಾವೇತಬ್ಬನ್ತಿ ‘‘ಸುಣಾತು ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘೋ…ಪೇ… ಆವಿಕತಾ ಹಿಸ್ಸ ಫಾಸು ಹೋತೀ’’ತಿ ಇಮಂ ನಿದಾನಂ ಉದ್ದಿಸಿತ್ವಾ ‘‘ಉದ್ದಿಟ್ಠಂ ಖೋ ಆಯಸ್ಮನ್ತೋ ನಿದಾನಂ, ತತ್ಥಾಯಸ್ಮನ್ತೇ ಪುಚ್ಛಾಮಿ ಕಚ್ಚಿತ್ಥ ಪರಿಸುದ್ಧಾ. ದುತಿಯಮ್ಪಿ ಪುಚ್ಛಾಮಿ…ಪೇ… ಏವಮೇತಂ ಧಾರಯಾಮಿ. ಸುತಾ ಖೋ ಪನಾಯಸ್ಮನ್ತೇಹಿ ಚತ್ತಾರೋ ಪಾರಾಜಿಕಾ ಧಮ್ಮಾ ¶ …ಪೇ… ಅವಿವದಮಾನೇಹಿ ಸಿಕ್ಖಿತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ ಏವಂ ಅವಸೇಸಂ ಸುತೇನ ಸಾವೇತಬ್ಬಂ. ಏತೇನ ನಯೇನ ಸೇಸಾಪಿ ಚತ್ತಾರೋ ಪಾತಿಮೋಕ್ಖುದ್ದೇಸಾ ವೇದಿತಬ್ಬಾ.

೧೭೪. ‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸತಿ ಅನ್ತರಾಯೇ ಸಂಖಿತ್ತೇನ ಪಾತಿಮೋಕ್ಖಂ ಉದ್ದಿಸಿತುಂ. ನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಸತಿ ಅನ್ತರಾಯೇ ಸಂಖಿತ್ತೇನ ಪಾತಿಮೋಕ್ಖಂ ಉದ್ದಿಸಿತಬ್ಬಂ, ಯೋ ಉದ್ದಿಸೇಯ್ಯ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಮಹಾವ. ೧೫೦) ವಚನತೋ ಪನ ವಿನಾ ಅನ್ತರಾಯಾ ಸಂಖಿತ್ತೇನ ಪಾತಿಮೋಕ್ಖಂ ನ ಉದ್ದಿಸಿತಬ್ಬಂ. ತತ್ರಿಮೇ ಅನ್ತರಾಯಾ – ರಾಜನ್ತರಾಯೋ ಚೋರನ್ತರಾಯೋ ಅಗ್ಯನ್ತರಾಯೋ ಉದಕನ್ತರಾಯೋ ಮನುಸ್ಸನ್ತರಾಯೋ ಅಮನುಸ್ಸನ್ತರಾಯೋ ವಾಳನ್ತರಾಯೋ ಸರೀಸಪನ್ತರಾಯೋ ಜೀವಿತನ್ತರಾಯೋ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯನ್ತರಾಯೋತಿ.

ತತ್ಥ ಸಚೇ ಭಿಕ್ಖೂಸು ಉಪೋಸಥಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮಾತಿ ನಿಸಿನ್ನೇಸು ರಾಜಾ ಆಗಚ್ಛತಿ, ಅಯಂ ರಾಜನ್ತರಾಯೋ. ಚೋರಾ ಆಗಚ್ಛನ್ತಿ, ಅಯಂ ಚೋರನ್ತರಾಯೋ. ದವಡಾಹೋ ಆಗಚ್ಛತಿ, ಆವಾಸೇ ವಾ ಅಗ್ಗಿ ಉಟ್ಠಾತಿ, ಅಯಂ ಅಗ್ಯನ್ತರಾಯೋ. ಮೇಘೋ ವಾ ಉಟ್ಠೇತಿ, ಓಘೋ ವಾ ಆಗಚ್ಛತಿ, ಅಯಂ ಉದಕನ್ತರಾಯೋ. ಬಹೂ ಮನುಸ್ಸಾ ಆಗಚ್ಛನ್ತಿ, ಅಯಂ ಮನುಸ್ಸನ್ತರಾಯೋ. ಭಿಕ್ಖುಂ ಯಕ್ಖೋ ಗಣ್ಹಾತಿ, ಅಯಂ ಅಮನುಸ್ಸನ್ತರಾಯೋ. ಬ್ಯಗ್ಘಾದಯೋ ಚಣ್ಡಮಿಗಾ ಆಗಚ್ಛನ್ತಿ, ಅಯಂ ವಾಳನ್ತರಾಯೋ. ಭಿಕ್ಖುಂ ಸಪ್ಪಾದಯೋ ಡಂಸನ್ತಿ, ಅಯಂ ಸರೀಸಪನ್ತರಾಯೋ. ಭಿಕ್ಖು ಗಿಲಾನೋ ವಾ ಹೋತಿ, ಕಾಲಂ ವಾ ಕರೋತಿ, ವೇರಿನೋ ವಾ ತಂ ಮಾರೇತುಕಾಮಾ ಗಣ್ಹನ್ತಿ, ಅಯಂ ಜೀವಿತನ್ತರಾಯೋ. ಮನುಸ್ಸಾ ಏಕಂ ವಾ ಬಹೂ ವಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಾ ಚಾವೇತುಕಾಮಾ ಗಣ್ಹನ್ತಿ, ಅಯಂ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯನ್ತರಾಯೋ. ಏವರೂಪೇಸು ಅನ್ತರಾಯೇಸು ಸಂಖಿತ್ತೇನ ಪಾತಿಮೋಕ್ಖೋ ಉದ್ದಿಸಿತಬ್ಬೋ, ಪಠಮೋ ವಾ ಉದ್ದೇಸೋ ಉದ್ದಿಸಿತಬ್ಬೋ. ಆದಿಮ್ಹಿ ದ್ವೇ ತಯೋ ಚತ್ತಾರೋ ವಾ. ಏತ್ಥ ದುತಿಯಾದೀಸು ಉದ್ದೇಸೇಸು ಯಸ್ಮಿಂ ಅಪರಿಯೋಸಿತೇ ಅನ್ತರಾಯೋ ಹೋತಿ, ಸೋಪಿ ಸುತೇನೇವ ಸಾವೇತಬ್ಬೋ. ನಿದಾನುದ್ದೇಸೇ ಪನ ಅನಿಟ್ಠಿತೇ ಸುತೇನ ಸಾವೇತಬ್ಬಂ ನಾಮ ನತ್ಥಿ.

ಪವಾರಣಾಕಮ್ಮೇಪಿ ¶ ಸತಿ ಅನ್ತರಾಯೇ ದ್ವೇವಾಚಿಕಂ ಏಕವಾಚಿಕಂ ಸಮಾನವಸ್ಸಿಕಂ ವಾ ಪವಾರೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಏತ್ಥ (ಮಹಾವ. ಅಟ್ಠ. ೨೩೪) ಞತ್ತಿಂ ಠಪೇನ್ತೇನಪಿ ‘‘ಯದಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಪತ್ತಕಲ್ಲಂ, ಸಙ್ಘೋ ದ್ವೇವಾಚಿಕಂ ಪವಾರೇಯ್ಯಾ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬಂ. ಏಕವಾಚಿಕೇ ‘‘ಏಕವಾಚಿಕಂ ಪವಾರೇಯ್ಯಾ’’ತಿ, ಸಮಾನವಸ್ಸಿಕೇಪಿ ‘‘ಸಮಾನವಸ್ಸಿಕಂ ಪವಾರೇಯ್ಯಾ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬಂ. ಏತ್ಥ ಚ ಬಹೂಪಿ ಸಮಾನವಸ್ಸಾ ಏಕತೋ ಪವಾರೇತುಂ ಲಭನ್ತಿ. ‘‘ಸುಣಾತು ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘೋ, ಅಜ್ಜ ಪವಾರಣಾ ಪನ್ನರಸೀ, ಯದಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಪತ್ತಕಲ್ಲಂ, ಸಙ್ಘೋ ಪವಾರೇಯ್ಯಾ’’ತಿ ಇಮಾಯ ಪನ ಸಬ್ಬಸಙ್ಗಾಹಿಕಾಯ ಞತ್ತಿಯಾ ಠಪಿತಾಯ ತೇವಾಚಿಕಂ ದ್ವೇವಾಚಿಕಂ ಏಕವಾಚಿಕಞ್ಚ ಪವಾರೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ, ಸಮಾನವಸ್ಸಿಕಂ ನ ವಟ್ಟತಿ. ‘‘ತೇವಾಚಿಕಂ ಪವಾರೇಯ್ಯಾ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ಪನ ತೇವಾಚಿಕಮೇವ ವಟ್ಟತಿ, ಅಞ್ಞಂ ನ ವಟ್ಟತಿ. ‘‘ದ್ವೇವಾಚಿಕಂ ಪವಾರೇಯ್ಯಾ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ದ್ವೇವಾಚಿಕಂ ತೇವಾಚಿಕಞ್ಚ ¶ ವಟ್ಟತಿ, ಏಕವಾಚಿಕಞ್ಚ ಸಮಾನವಸ್ಸಿಕಞ್ಚ ನ ವಟ್ಟತಿ. ‘‘ಏಕವಾಚಿಕಂ ಪವಾರೇಯ್ಯಾ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ಪನ ಏಕವಾಚಿಕದ್ವೇವಾಚಿಕತೇವಾಚಿಕಾನಿ ವಟ್ಟನ್ತಿ, ಸಮಾನವಸ್ಸಿಕಮೇವ ನ ವಟ್ಟತಿ. ‘‘ಸಮಾನವಸ್ಸಿಕ’’ನ್ತಿ ವುತ್ತೇ ಸಬ್ಬಂ ವಟ್ಟತಿ.

೧೭೫. ಕೇನ ಪನ ಪಾತಿಮೋಕ್ಖಂ ಉದ್ದಿಸಿತಬ್ಬನ್ತಿ? ‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಥೇರಾಧಿಕಂ ಪಾತಿಮೋಕ್ಖ’’ನ್ತಿ (ಮಹಾವ. ೧೫೪) ವಚನತೋ ಥೇರೇನ ವಾ ಪಾತಿಮೋಕ್ಖಂ ಉದ್ದಿಸಿತಬ್ಬಂ, ‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಯೋ ತತ್ಥ ಭಿಕ್ಖು ಬ್ಯತ್ತೋ ಪಟಿಬಲೋ, ತಸ್ಸಾಧೇಯ್ಯಂ ಪಾತಿಮೋಕ್ಖ’’ನ್ತಿ (ಮಹಾವ. ೧೫೫) ವಚನತೋ ನವಕತರೇನ ವಾ. ಏತ್ಥ (ಮಹಾವ. ಅಟ್ಠ. ೧೫೫) ಚ ಕಿಞ್ಚಾಪಿ ನವಕತರಸ್ಸಪಿ ಬ್ಯತ್ತಸ್ಸ ಪಾತಿಮೋಕ್ಖಂ ಅನುಞ್ಞಾತಂ, ಅಥ ಖೋ ಏತ್ಥ ಅಯಂ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ – ಸಚೇ ಥೇರಸ್ಸ ಪಞ್ಚ ವಾ ಚತ್ತಾರೋ ವಾ ತಯೋ ವಾ ಪಾತಿಮೋಕ್ಖುದ್ದೇಸಾ ನಾಗಚ್ಛನ್ತಿ, ದ್ವೇ ಪನ ಅಖಣ್ಡಾ ಸುವಿಸದಾ ವಾಚುಗ್ಗತಾ ಹೋನ್ತಿ, ಥೇರಾಯತ್ತಂವ ಪಾತಿಮೋಕ್ಖಂ. ಸಚೇ ಪನ ಏತ್ತಕಮ್ಪಿ ವಿಸದಂ ಕಾತುಂ ನ ಸಕ್ಕೋತಿ, ಬ್ಯತ್ತಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಆಯತ್ಥಂ ಹೋತಿ, ತಸ್ಮಾ ಸಯಂ ವಾ ಉದ್ದಿಸಿತಬ್ಬಂ, ಅಞ್ಞೋ ವಾ ಅಜ್ಝೇಸಿತಬ್ಬೋ. ‘‘ನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸಙ್ಘಮಜ್ಝೇ ಅನಜ್ಝಿಟ್ಠೇನ ಪಾತಿಮೋಕ್ಖಂ ಉದ್ದಿಸಿತಬ್ಬಂ, ಯೋ ಉದ್ದಿಸೇಯ್ಯ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಮಹಾವ. ೧೫೪) ವಚನತೋ ಅನಜ್ಝಿಟ್ಠೇನ ಪಾತಿಮೋಕ್ಖಂ ನ ಉದ್ದಿಸಿತಬ್ಬಂ. ನ ಕೇವಲಂ ಪಾತಿಮೋಕ್ಖಂಯೇವ, ಧಮ್ಮೋಪಿ ನ ಭಾಸಿತಬ್ಬೋ ‘‘ನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸಙ್ಘಮಜ್ಝೇ ಅನಜ್ಝಿಟ್ಠೇನ ಧಮ್ಮೋ ಭಾಸಿತಬ್ಬೋ, ಯೋ ಭಾಸೇಯ್ಯ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಮಹಾವ. ೧೫೦) ವಚನತೋ.

ಅಜ್ಝೇಸನಾ ¶ ಚೇತ್ಥ ಸಙ್ಘೇನ ಸಮ್ಮತಧಮ್ಮಜ್ಝೇಸಕಾಯತ್ತಾ ವಾ ಸಙ್ಘತ್ಥೇ ರಾಯತ್ತಾ ವಾ, ತಸ್ಮಾ ಧಮ್ಮಜ್ಝೇಸಕೇ ಅಸತಿ ಸಙ್ಘತ್ಥೇರಂ ಆಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ವಾ ತೇನ ಯಾಚಿತೋ ವಾ ಭಾಸಿತುಂ ಲಭತಿ. ಸಙ್ಘತ್ಥೇರೇನಪಿ ಸಚೇ ವಿಹಾರೇ ಬಹೂ ಧಮ್ಮಕಥಿಕಾ ಹೋನ್ತಿ, ವಾರಪಟಿಪಾಟಿಯಾ ವತ್ತಬ್ಬೋ. ‘‘ತ್ವಂ ಧಮ್ಮಂ ಭಣ, ಧಮ್ಮದಾನಂ ದೇಹೀ’’ತಿ ವಾ ವುತ್ತೇನ ತೀಹಿಪಿ ವಿಧೀಹಿ ಧಮ್ಮೋ ಭಾಸಿತಬ್ಬೋ, ‘‘ಓಸಾರೇಹೀ’’ತಿ ವುತ್ತೋ ಪನ ಓಸಾರೇತುಮೇವ ಲಭತಿ, ‘‘ಕಥೇಹೀ’’ತಿ ವುತ್ತೋ ಕಥೇತುಮೇವ, ‘‘ಸರಭಞ್ಞಂ ಭಣಾಹೀ’’ತಿ ವುತ್ತೋ ಸರಭಞ್ಞಮೇವ. ಸಙ್ಘತ್ಥೇರೋಪಿ ಚ ಉಚ್ಚತರೇ ಆಸನೇ ನಿಸಿನ್ನೋ ಯಾಚಿತುಂ ನ ಲಭತಿ. ಸಚೇ ಉಪಜ್ಝಾಯೋ ಚೇವ ಸದ್ಧಿವಿಹಾರಿಕೋ ಚ ಹೋತಿ, ಉಪಜ್ಝಾಯೋ ಚ ನಂ ಉಚ್ಚಾಸನೇ ನಿಸಿನ್ನೋ ‘‘ಭಣಾ’’ತಿ ವದತಿ, ಸಜ್ಝಾಯಂ ಅಧಿಟ್ಠಹಿತ್ವಾ ಭಣಿತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ಪನೇತ್ಥ ದಹರಭಿಕ್ಖೂ ಹೋನ್ತಿ, ‘‘ತೇಸಂ ಭಣಾಮೀ’’ತಿ ಭಣಿತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ವಿಹಾರೇ ಸಙ್ಘತ್ಥೇರೋ ಅತ್ತನೋಯೇವ ನಿಸ್ಸಿತಕೇ ಭಣಾಪೇತಿ, ಅಞ್ಞೇ ಮಧುರಭಾಣಕೇಪಿ ನಾಜ್ಝೇಸತಿ, ಸೋ ಅಞ್ಞೇಹಿ ವತ್ತಬ್ಬೋ – ‘‘ಭನ್ತೇ, ಅಸುಕಂ ನಾಮ ಭಣಾಪೇಮಾ’’ತಿ. ಸಚೇ ‘‘ಭಣಾಪೇಥಾ’’ತಿ ವದತಿ, ತುಣ್ಹೀ ವಾ ಹೋತಿ, ಭಣಾಪೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಸಚೇ ಪನ ಪಟಿಬಾಹತಿ, ನ ಭಣಾಪೇತಬ್ಬಂ. ಯದಿ ಪನ ಅನಾಗತೇಯೇವ ಸಙ್ಘತ್ಥೇರೇ ಧಮ್ಮಸ್ಸವನಂ ಆರದ್ಧಂ, ಪುನ ಆಗತೇ ಠಪೇತ್ವಾ ಆಪುಚ್ಛನಕಿಚ್ಚಂ ¶ ನತ್ಥಿ. ಓಸಾರೇತ್ವಾ ಪನ ಕಥೇನ್ತೇನ ಆಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ಅಟ್ಠಪೇತ್ವಾಯೇವ ವಾ ಕಥೇತಬ್ಬಂ. ಕಥೇನ್ತಸ್ಸ ಪುನ ಆಗತೇಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ.

ಉಪನಿಸಿನ್ನಕಥಾಯಮ್ಪಿ ಸಙ್ಘತ್ಥೇರೋವ ಸಾಮೀ, ತಸ್ಮಾ ತೇನ ಸಯಂ ವಾ ಕಥೇತಬ್ಬಂ, ಅಞ್ಞೋ ವಾ ಭಿಕ್ಖು ‘‘ಕಥೇಹೀ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬೋ, ನೋ ಚ ಖೋ ಉಚ್ಚತರೇ ಆಸನ್ನೇ ನಿಸಿನ್ನೇನ, ಮನುಸ್ಸಾನಂ ಪನ ‘‘ಭಣಾಹೀ’’ತಿ ವತ್ತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಮನುಸ್ಸಾ ಅತ್ತನೋ ಜಾನನಕಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಪುಚ್ಛನ್ತಿ, ತೇನ ಥೇರಂ ಆಪುಚ್ಛಿತ್ವಾಪಿ ಕಥೇತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ಸಙ್ಘತ್ಥೇರೋ ‘‘ಭನ್ತೇ, ಇಮೇ ಪಞ್ಹಂ ಪುಚ್ಛನ್ತೀ’’ತಿ ಪುಟ್ಠೋ ‘‘ಕಥೇಹೀ’’ತಿ ವಾ ಭಣತಿ, ತುಣ್ಹೀ ವಾ ಹೋತಿ, ಕಥೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಅನ್ತರಘರೇ ಅನುಮೋದನಾದೀಸುಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ. ಸಚೇ ಸಙ್ಘತ್ಥೇರೋ ‘‘ವಿಹಾರೇ ವಾ ಅನ್ತರಘರೇ ವಾ ಮಂ ಅನಾಪುಚ್ಛಿತ್ವಾಪಿ ಕಥೇಯ್ಯಾಸೀ’’ತಿ ಅನುಜಾನಾತಿ, ಲದ್ಧಕಪ್ಪಿಯಂ ಹೋತಿ, ಸಬ್ಬತ್ಥ ವತ್ತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಸಜ್ಝಾಯಂ ಕರೋನ್ತೇನಾಪಿ ಥೇರೋ ಆಪುಚ್ಛಿತಬ್ಬೋಯೇವ. ಏಕಂ ಆಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ಸಜ್ಝಾಯನ್ತಸ್ಸ ಅಪರೋ ಆಗಚ್ಛತಿ, ಪುನ ಆಪುಚ್ಛನಕಿಚ್ಚಂ ನತ್ಥಿ. ಸಚೇಪಿ ‘‘ವಿಸ್ಸಮಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಠಪಿತಸ್ಸ ಆಗಚ್ಛತಿ, ಪುನ ಆರಭನ್ತೇನ ಆಪುಚ್ಛಿತಬ್ಬಂ. ಸಙ್ಘತ್ಥೇರೇ ಅನಾಗತೇಯೇವ ಆರದ್ಧಂ ಸಜ್ಝಾಯನ್ತಸ್ಸಾಪಿ ¶ ಏಸೇವ ನಯೋ. ಏಕೇನ ಸಙ್ಘತ್ಥೇರೇನ ‘‘ಮಂ ಅನಾಪುಚ್ಛಾಪಿ ಯಥಾಸುಖಂ ಸಜ್ಝಾಯಾಹೀ’’ತಿ ಅನುಞ್ಞಾತೇ ಯಥಾಸುಖಂ ಸಜ್ಝಾಯಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ, ಅಞ್ಞಸ್ಮಿಂ ಪನ ಆಗತೇ ತಂ ಆಪುಚ್ಛಿತ್ವಾವ ಸಜ್ಝಾಯಿತಬ್ಬಂ.

ಯಸ್ಮಿಂ ಪನ ವಿಹಾರೇ ಸಬ್ಬೇವ ಭಿಕ್ಖೂ ಬಾಲಾ ಹೋನ್ತಿ ಅಬ್ಯತ್ತಾ ನ ಜಾನನ್ತಿ ಪಾತಿಮೋಕ್ಖಂ ಉದ್ದಿಸಿತುಂ, ತತ್ಥ ಕಿಂ ಕಾತಬ್ಬನ್ತಿ? ತೇಹಿ ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ಏಕೋ ಭಿಕ್ಖು ಸಾಮನ್ತಾ ಆವಾಸಾ ಸಜ್ಜುಕಂ ಪಾಹೇತಬ್ಬೋ ‘‘ಗಚ್ಛಾವುಸೋ, ಸಂಖಿತ್ತೇನ ವಾ ವಿತ್ಥಾರೇನ ವಾ ಪಾತಿಮೋಕ್ಖಂ ಪರಿಯಾಪುಣಿತ್ವಾ ಆಗಚ್ಛಾಹೀ’’ತಿ. ಏವಞ್ಚೇತಂ ಲಭೇಥ, ಇಚ್ಚೇತಂ ಕುಸಲಂ. ನೋ ಚೇ ಲಭೇಥ, ತೇಹಿ ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ಸಬ್ಬೇಹೇವ ಯತ್ಥ ತಾದಿಸಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಹೋನ್ತಿ, ಸೋ ಆವಾಸೋ ಉಪೋಸಥಕರಣತ್ಥಾಯ ಅನ್ವಡ್ಢಮಾಸಂ ಗನ್ತಬ್ಬೋ, ಅಗಚ್ಛನ್ತಾನಂ ದುಕ್ಕಟಂ. ಇದಞ್ಚ ಉತುವಸ್ಸೇಯೇವ, ವಸ್ಸಾನೇ ಪನ ಪುರಿಮಿಕಾಯ ಪಾತಿಮೋಕ್ಖುದ್ದೇಸಕೇನ ವಿನಾ ನ ವಸ್ಸಂ ಉಪಗಚ್ಛಿತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ಸೋ ವಸ್ಸೂಪಗತಾನಂ ಪಕ್ಕಮತಿ ವಾ ವಿಬ್ಭಮತಿ ವಾ ಕಾಲಂ ವಾ ಕರೋತಿ, ಅಞ್ಞಸ್ಮಿಂ ಸತಿಯೇವ ಪಚ್ಛಿಮಿಕಾಯ ವಸಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ, ಅಸತಿ ಅಞ್ಞತ್ಥ ಗನ್ತಬ್ಬಂ, ಅಗಚ್ಛನ್ತಾನಂ ದುಕ್ಕಟಂ. ಸಚೇ ಪನ ಪಚ್ಛಿಮಿಕಾಯ ಪಕ್ಕಮತಿ ವಾ ವಿಬ್ಭಮತಿ ವಾ ಕಾಲಂ ವಾ ಕರೋತಿ, ಮಾಸದ್ವಯಂ ವಸಿತಬ್ಬಂ.

ಯತ್ಥ ಪನ ತೇ ಬಾಲಾ ಭಿಕ್ಖೂ ವಿಹರನ್ತಿ ಅಬ್ಯತ್ತಾ, ಸಚೇ ತತ್ಥ ಕೋಚಿ ಭಿಕ್ಖು ಆಗಚ್ಛತಿ ಬಹುಸ್ಸುತೋ ಆಗತಾಗಮೋ ಧಮ್ಮಧರೋ ವಿನಯಧರೋ ಮಾತಿಕಾಧರೋ ಪಣ್ಡಿತೋ ಬ್ಯತ್ತೋ ಮೇಧಾವೀ ಲಜ್ಜೀ ಕುಕ್ಕುಚ್ಚಕೋ ಸಿಕ್ಖಾಕಾಮೋ, ತೇಹಿ ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ಸೋ ಭಿಕ್ಖು ಸಙ್ಗಹೇತಬ್ಬೋ ಅನುಗ್ಗಹೇತಬ್ಬೋ ಉಪಲಾಪೇತಬ್ಬೋ ¶ , ಉಪಟ್ಠಾಪೇತಬ್ಬೋ ಚುಣ್ಣೇನ ಮತ್ತಿಕಾಯ ದನ್ತಕಟ್ಠೇನ ಮುಖೋದಕೇನ. ನೋ ಚೇ ಸಙ್ಗಹೇಯ್ಯುಂ ಅನುಗ್ಗಹೇಯ್ಯುಂ ಉಪಲಾಪೇಯ್ಯುಂ, ಉಪಟ್ಠಾಪೇಯ್ಯುಂ ಚುಣ್ಣೇನ ಮತ್ತಿಕಾಯ ದನ್ತಕಟ್ಠೇನ ಮುಖೋದಕೇನ, ಸಬ್ಬೇಸಂ ದುಕ್ಕಟಂ. ಇಧ ನೇವ ಥೇರಾ, ನ ದಹರಾ ಮುಚ್ಚನ್ತಿ, ಸಬ್ಬೇಹಿ ವಾರೇನ ಉಪಟ್ಠಾಪೇತಬ್ಬೋ. ಅತ್ತನೋ ವಾರೇ ಅನುಪಟ್ಠಹನ್ತಸ್ಸ ಆಪತ್ತಿ. ತೇನ ಪನ ಮಹಾಥೇರಾನಂ ಪರಿವೇಣಸಮ್ಮಜ್ಜನದನ್ತಕಟ್ಠದಾನಾದೀನಿ ನ ಸಾದಿತಬ್ಬಾನಿ, ಏವಮ್ಪಿ ಸತಿ ಮಹಾಥೇರೇಹಿ ಸಾಯಂಪಾತಂ ಉಪಟ್ಠಾನಂ ಆಗನ್ತಬ್ಬಂ, ತೇನ ಪನ ತೇಸಂ ಆಗಮನಂ ಞತ್ವಾ ಪಠಮತರಂ ಮಹಾಥೇರಾನಂ ಉಪಟ್ಠಾನಂ ಗನ್ತಬ್ಬಂ. ಸಚಸ್ಸ ಸದ್ಧಿಞ್ಚರಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಉಪಟ್ಠಾಕಾ ಅತ್ಥಿ, ‘‘ಮಯ್ಹಂ ಉಪಟ್ಠಾಕಾ ಅತ್ಥಿ, ತುಮ್ಹೇ ಅಪ್ಪೋಸ್ಸುಕ್ಕಾ ವಿಹರಥಾ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬಂ. ಅಥಾಪಿಸ್ಸ ಸದ್ಧಿಞ್ಚರಾ ನತ್ಥಿ, ತಸ್ಮಿಂಯೇವ ವಿಹಾರೇ ಏಕೋ ವಾ ದ್ವೇ ವಾ ವತ್ತಸಮ್ಪನ್ನಾ ವದನ್ತಿ ‘‘ಮಯಂ ಥೇರಸ್ಸ ಕತ್ತಬ್ಬಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮ, ಅವಸೇಸಾ ಫಾಸು ವಿಹರನ್ತೂ’’ತಿ, ಸಬ್ಬೇಸಂ ಅನಾಪತ್ತಿ.

೧೭೬. ‘‘ಯಸ್ಸ ¶ ಸಿಯಾ ಆಪತ್ತಿ, ಸೋ ಆವಿಕರೇಯ್ಯಾ’’ತಿ(ಮಹಾವ. ೧೩೪) ಆದಿವಚನತೋ ನ ಸಾಪತ್ತಿಕೇನ ಉಪೋಸಥೋ ಕಾತಬ್ಬೋ, ತಸ್ಮಾ ತದಹುಪೋಸಥೇ ಆಪತ್ತಿಂ ಸರನ್ತೇನ ದೇಸೇತಬ್ಬಾ. ದೇಸೇನ್ತೇನ ಚ ಏಕಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಏಕಂಸಂ ಉತ್ತರಾಸಙ್ಗಂ ಕರಿತ್ವಾ ಉಕ್ಕುಟಿಕಂ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ಅಞ್ಜಲಿಂ ಪಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಏವಂ ವತ್ತಬ್ಬೋ ‘‘ಅಹಂ, ಆವುಸೋ, ಇತ್ಥನ್ನಾಮಂ ಆಪತ್ತಿಂ ಆಪನ್ನೋ, ತಂ ಪಟಿದೇಸೇಮೀ’’ತಿ. ಸಚೇ ನವಕತರೋ ಹೋತಿ, ‘‘ಅಹಂ, ಭನ್ತೇ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬಂ. ‘‘ತಂ ಪಟಿದೇಸೇಮೀ’’ತಿ ಇದಂ ಪನ ಅತ್ತನೋ ಅತ್ತನೋ ಅನುರೂಪವಸೇನ ‘‘ತಂ ತುಯ್ಹಮೂಲೇ, ತಂ ತುಮ್ಹಮೂಲೇ ಪಟಿದೇಸೇಮೀ’’ತಿ ವುತ್ತೇಪಿ ಸುವುತ್ತಮೇವ ಹೋತಿ. ಪಟಿಗ್ಗಾಹಕೇನಪಿ ಅತ್ತನೋ ಅತ್ತನೋ ಅನುರೂಪವಸೇನ ‘‘ಪಸ್ಸಥ, ಭನ್ತೇ, ತಂ ಆಪತ್ತಿಂ, ಪಸ್ಸಸಿ, ಆವುಸೋ, ತಂ ಆಪತ್ತಿ’’ನ್ತಿ ವಾ ವತ್ತಬ್ಬಂ, ಪುನ ದೇಸಕೇನ ‘‘ಆಮ, ಆವುಸೋ, ಪಸ್ಸಾಮಿ, ಆಮ, ಭನ್ತೇ, ಪಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ವಾ ವತ್ತಬ್ಬಂ. ಪುನ ಪಟಿಗ್ಗಾಹಕೇನ ‘‘ಆಯತಿಂ, ಭನ್ತೇ, ಸಂವರೇಯ್ಯಾಥ, ಆಯತಿಂ, ಆವುಸೋ, ಸಂವರೇಯ್ಯಾಸೀ’’ತಿ ವಾ ವತ್ತಬ್ಬಂ. ಏವಂ ವುತ್ತೇ ದೇಸಕೇನ ‘‘ಸಾಧು ಸುಟ್ಠು ಆವುಸೋ ಸಂವರಿಸ್ಸಾಮಿ, ಸಾಧು ಸುಟ್ಠು, ಭನ್ತೇ, ಸಂವರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ವಾ ವತ್ತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ಆಪತ್ತಿಯಾ ವೇಮತಿಕೋ ಹೋತಿ, ಏಕಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಏಕಂಸಂ ಉತ್ತರಾಸಙ್ಗಂ ಕರಿತ್ವಾ ಉಕ್ಕುಟಿಕಂ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ಅಞ್ಜಲಿಂ ಪಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಏವಂ ವತ್ತಬ್ಬೋ ‘‘ಅಹಂ, ಆವುಸೋ, ಇತ್ಥನ್ನಾಮಾಯ ಆಪತ್ತಿಯಾ ವೇಮತಿಕೋ, ಯದಾ ನಿಬ್ಬೇಮತಿಕೋ ಭವಿಸ್ಸಾಮಿ, ತದಾ ತಂ ಆಪತ್ತಿಂ ಪಟಿಕರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಉಪೋಸಥೋ ಕಾತಬ್ಬೋ, ಪಾತಿಮೋಕ್ಖಂ ಸೋತಬ್ಬಂ, ನ ತ್ವೇವ ತಪ್ಪಚ್ಚಯಾ ಉಪೋಸಥಸ್ಸ ಅನ್ತರಾಯೋ ಕಾತಬ್ಬೋ. ‘‘ನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸಭಾಗಾ ಆಪತ್ತಿ ದೇಸೇತಬ್ಬಾ, ಯೋ ದೇಸೇಯ್ಯ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸ. ನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸಭಾಗಾ ಆಪತ್ತಿ ಪಟಿಗ್ಗಹೇತಬ್ಬಾ, ಯೋ ಪಟಿಗ್ಗಣ್ಹೇಯ್ಯ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಮಹಾವ. ೧೬೯) ವಚನತೋ ಯಂ ದ್ವೇಪಿ ಜನಾ ವಿಕಾಲಭೋಜನಾದಿನಾ ಸಭಾಗವತ್ಥುನಾ ಆಪತ್ತಿಂ ಆಪಜ್ಜನ್ತಿ, ಏವರೂಪಾ ವತ್ಥುಸಭಾಗಾ ಆಪತ್ತಿ ನೇವ ದೇಸೇತಬ್ಬಾ, ನ ಚ ಪಟಿಗ್ಗಹೇತಬ್ಬಾ. ವಿಕಾಲಭೋಜನಪಚ್ಚಯಾ ¶ ಆಪನ್ನಂ ಪನ ಆಪತ್ತಿಸಭಾಗಂ ಅನತಿರಿತ್ತಭೋಜನಪಚ್ಚಯಾ ಆಪನ್ನಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕೇ ದೇಸೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ.

ಸಚೇ ಪನ ಸಬ್ಬೋ ಸಙ್ಘೋ ವಿಕಾಲಭೋಜನಾದಿನಾ ಸಭಾಗವತ್ಥುನಾ ಲಹುಕಾಪತ್ತಿಂ ಆಪಜ್ಜತಿ, ತತ್ಥ ಕಿಂ ಕಾತಬ್ಬನ್ತಿ? ತೇಹಿ ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ಏಕೋ ಭಿಕ್ಖು ಸಾಮನ್ತಾ ಆವಾಸಾ ಸಜ್ಜುಕಂ ಪಾಹೇತಬ್ಬೋ ‘‘ಗಚ್ಛಾವುಸೋ, ತಂ ಆಪತ್ತಿಂ ¶ ಪಟಿಕರಿತ್ವಾ ಆಗಚ್ಛ, ಮಯಂ ತೇ ಸನ್ತಿಕೇ ಆಪತ್ತಿಂ ಪಟಿಕರಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ. ಏವಞ್ಚೇತಂ ಲಭೇಥ, ಇಚ್ಚೇತಂ ಕುಸಲಂ. ನೋ ಚೇ ಲಭೇಥ, ಬ್ಯತ್ತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಪಟಿಬಲೇನ ಸಙ್ಘೋ ಞಾಪೇತಬ್ಬೋ – ‘‘ಸುಣಾತು ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘೋ, ಅಯಂ ಸಬ್ಬೋ ಸಙ್ಘೋ ಸಭಾಗಂ ಆಪತ್ತಿಂ ಆಪನ್ನೋ, ಯದಾ ಅಞ್ಞಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಸುದ್ಧಂ ಅನಾಪತ್ತಿಕಂ ಪಸ್ಸಿಸ್ಸತಿ, ತದಾ ತಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕೇ ತಂ ಆಪತ್ತಿಂ ಪಟಿಕರಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ (ಮಹಾವ. ೧೭೧) ವತ್ವಾ ಉಪೋಸಥೋ ಕಾತಬ್ಬೋ. ಸಚೇ ಪನ ವೇಮತಿಕೋ ಹೋತಿ, ‘‘ಸುಣಾತು ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘೋ, ಅಯಂ ಸಬ್ಬೋ ಸಙ್ಘೋ ಸಭಾಗಾಯ ಆಪತ್ತಿಯಾ ವೇಮತಿಕೋ, ಯದಾ ನಿಬ್ಬೇಮತಿಕೋ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ತದಾ ತಂ ಆಪತ್ತಿಂ ಪಟಿಕರಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ (ಮಹಾವ. ೧೭೧) ವತ್ವಾ ಉಪೋಸಥೋ ಕಾತಬ್ಬೋ. ಸಚೇ ಪನೇತ್ಥ ಕೋಚಿ ‘‘ತಂ ಸಭಾಗಂ ಆಪತ್ತಿಂ ದೇಸೇತುಂ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ಮಞ್ಞಮಾನೋ ಏಕಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕೇ ದೇಸೇತಿ, ದೇಸಿತಾ ಸುದೇಸಿತಾವ. ಅಞ್ಞಂ ಪನ ದೇಸನಾಪಚ್ಚಯಾ ದೇಸಕೋ ಪಟಿಗ್ಗಹಣಪಚ್ಚಯಾ ಪಟಿಗ್ಗಾಹಕೋ ಚಾತಿ ಉಭೋಪಿ ದುಕ್ಕಟಂ ಆಪಜ್ಜನ್ತಿ, ತಂ ನಾನಾವತ್ಥುಕಂ ಹೋತಿ, ತಸ್ಮಾ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ದೇಸೇತಬ್ಬಂ. ಏತ್ತಾವತಾ ತೇ ನಿರಾಪತ್ತಿಕಾ ಹೋನ್ತಿ, ತೇಸಂ ಸನ್ತಿಕೇ ಸೇಸೇಹಿ ಸಭಾಗಾಪತ್ತಿಯೋ ದೇಸೇತಬ್ಬಾ ವಾ ಆರೋಚೇತಬ್ಬಾ ವಾ. ಸಚೇ ತೇ ಏವಂ ಅಕತ್ವಾ ಉಪೋಸಥಂ ಕರೋನ್ತಿ, ‘‘ಪಾರಿಸುದ್ಧಿಂ ಆಯಸ್ಮನ್ತೋ ಆರೋಚೇಥಾ’’ತಿಆದಿನಾ ನಯೇನ ಸಾಪತ್ತಿಕಸ್ಸ ಉಪೋಸಥಕರಣೇ ಪಞ್ಞತ್ತಂ ದುಕ್ಕಟಂ ಆಪಜ್ಜನ್ತಿ.

ಸಚೇ ಕೋಚಿ ಭಿಕ್ಖು ಪಾತಿಮೋಕ್ಖೇ ಉದ್ದಿಸ್ಸಮಾನೇ ಆಪತ್ತಿಂ ಸರತಿ, ತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಸಾಮನ್ತೋ ಭಿಕ್ಖು ಏವಂ ವತ್ತಬ್ಬೋ ‘‘ಅಹಂ, ಆವುಸೋ, ಇತ್ಥನ್ನಾಮಂ ಆಪತ್ತಿಂ ಆಪನ್ನೋ, ಇತೋ ವುಟ್ಠಹಿತ್ವಾ ತಂ ಆಪತ್ತಿಂ ಪಟಿಕರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ. ಸಾಮನ್ತೋ ಚ ಭಿಕ್ಖು ಸಭಾಗೋಯೇವ ವತ್ತಬ್ಬೋ. ವಿಸಭಾಗಸ್ಸ ಹಿ ವುಚ್ಚಮಾನೇ ಭಣ್ಡನಕಲಹಸಙ್ಘಭೇದಾದೀನಿಪಿ ಹೋನ್ತಿ, ತಸ್ಮಾ ತಸ್ಸ ಅವತ್ವಾ ‘‘ಇತೋ ವುಟ್ಠಹಿತ್ವಾ ಪಟಿಕರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಆಭೋಗಂ ಕತ್ವಾ ಉಪೋಸಥೋ ಕಾತಬ್ಬೋ. ಸಚೇ ಪನ ಕೋಚಿ ಪಾತಿಮೋಕ್ಖೇ ಉದ್ದಿಸ್ಸಮಾನೇ ಆಪತ್ತಿಯಾ ವೇಮತಿಕೋ ಹೋತಿ, ತೇನಪಿ ಸಭಾಗೋಯೇವ ಸಾಮನ್ತೋ ಭಿಕ್ಖು ಏವಂ ವತ್ತಬ್ಬೋ ‘‘ಅಹಂ, ಆವುಸೋ, ಇತ್ಥನ್ನಾಮಾಯ ಆಪತ್ತಿಯಾ ವೇಮತಿಕೋ, ಯದಾ ನಿಬ್ಬೇಮತಿಕೋ ಭವಿಸ್ಸಾಮಿ, ತದಾ ತಂ ಆಪತ್ತಿಂ ಪಟಿಕರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ. ಏವಞ್ಚ ವತ್ವಾ ಉಪೋಸಥೋ ಕಾತಬ್ಬೋ, ಪಾತಿಮೋಕ್ಖಂ ಸೋತಬ್ಬಂ, ನ ತ್ವೇವ ತಪ್ಪಚ್ಚಯಾ ಉಪೋಸಥಸ್ಸ ಅನ್ತರಾಯೋ ಕಾತಬ್ಬೋ.

೧೭೭. ‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ ¶ ¶ , ಭಿಕ್ಖವೇ, ಉಪೋಸಥಾಗಾರಂ ಸಮ್ಮಜ್ಜಿತು’’ನ್ತಿ(ಮಹಾವ. ೧೫೯) ಆದಿವಚನತೋ –

‘‘ಸಮ್ಮಜ್ಜನೀ ಪದೀಪೋ ಚ, ಉದಕಂ ಆಸನೇನ ಚ;

ಉಪೋಸಥಸ್ಸ ಏತಾನಿ, ಪುಬ್ಬಕರಣನ್ತಿ ವುಚ್ಚತೀ’’ತಿ. (ಮಹಾವ. ಅಟ್ಠ. ೧೬೮) –

ಏವಂ ವುತ್ತಂ ಚತುಬ್ಬಿಧಂ ಪುಬ್ಬಕರಣಂ ಕತ್ವಾವ ಉಪೋಸಥೋ ಕಾತಬ್ಬೋ. ಕೇನ ಪನ ತಂ ಕಾತಬ್ಬನ್ತಿ? ‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಥೇರೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ನವಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಆಣಾಪೇತುಂ, ನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಥೇರೇನ ಆಣತ್ತೇನ ಅಗಿಲಾನೇನ ನ ಸಮ್ಮಜ್ಜಿತಬ್ಬಂ, ಯೋ ನ ಸಮ್ಮಜ್ಜೇಯ್ಯ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾ’’ತಿಆದಿವಚನತೋ ಯೋ ಥೇರೇನ ಆಣತ್ತೋ, ತೇನ ಕಾತಬ್ಬಂ. ಆಣಾಪೇನ್ತೇನ ಚ ಕಿಞ್ಚಿ ಕಮ್ಮಂ ಕರೋನ್ತೋ ವಾ ಸದಾಕಾಲಮೇವ ಏಕೋ ವಾ ಭಾರನಿತ್ಥರಣಕೋ ವಾ ಸರಭಾಣಕಧಮ್ಮಕಥಿಕಾದೀಸು ಅಞ್ಞತರೋ ವಾ ನ ಉಪೋಸಥಾಗಾರಸಮ್ಮಜ್ಜನತ್ಥಂ ಆಣಾಪೇತಬ್ಬೋ, ಅವಸೇಸಾ ಪನ ವಾರೇನ ಆಣಾಪೇತಬ್ಬಾ. ಸಚೇ ಆಣತ್ತೋ ಸಮ್ಮುಞ್ಜನಿಂ ತಾವಕಾಲಿಕಮ್ಪಿ ನ ಲಭತಿ, ಸಾಖಾಭಙ್ಗಂ ಕಪ್ಪಿಯಂ ಕಾರೇತ್ವಾ ಸಮ್ಮಜ್ಜಿತಬ್ಬಂ, ತಮ್ಪಿ ಅಲಭನ್ತಸ್ಸ ಲದ್ಧಕಪ್ಪಿಯಂ ಹೋತಿ.

ಆಸನಪಞ್ಞಾಪನತ್ಥಂ ಆಣತ್ತೇನ ಚ ಸಚೇ ಉಪೋಸಥಾಗಾರೇ ಆಸನಾನಿ ನತ್ಥಿ, ಸಙ್ಘಿಕಾವಾಸತೋ ಆಹರಿತ್ವಾ ಪಞ್ಞಪೇತ್ವಾ ಪುನ ಆಹರಿತಬ್ಬಾನಿ, ಆಸನೇಸು ಅಸತಿ ಕಟಸಾರಕೇಪಿ ತಟ್ಟಿಕಾಯೋಪಿ ಪಞ್ಞಾಪೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ, ತಟ್ಟಿಕಾಸುಪಿ ಅಸತಿ ಸಾಖಾಭಙ್ಗಾನಿ ಕಪ್ಪಿಯಂ ಕಾರೇತ್ವಾ ಪಞ್ಞಪೇತಬ್ಬಾನಿ, ಕಪ್ಪಿಯಕಾರಕಂ ಅಲಭನ್ತಸ್ಸ ಲದ್ಧಕಪ್ಪಿಯಂ ಹೋತಿ.

ಪದೀಪಕರಣತ್ಥಂ ಆಣಾಪೇನ್ತೇನ ಪನ ‘‘ಅಸುಕಸ್ಮಿಂ ನಾಮ ಓಕಾಸೇ ತೇಲಂ ವಾ ವಟ್ಟಿ ವಾ ಕಪಲ್ಲಿಕಾ ವಾ ಅತ್ಥಿ, ತಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಕರೋಹೀ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬೋ. ಸಚೇ ತೇಲಾದೀನಿ ನತ್ಥಿ, ಪರಿಯೇಸಿತಬ್ಬಾನಿ, ಪರಿಯೇಸಿತ್ವಾ ಅಲಭನ್ತಸ್ಸ ಲದ್ಧಕಪ್ಪಿಯಂ ಹೋತಿ. ಅಪಿಚ ಕಪಾಲೇ ಅಗ್ಗಿಪಿ ಜಾಲೇತಬ್ಬೋ.

‘‘ಛನ್ದಪಾರಿಸುದ್ಧಿಉತುಕ್ಖಾನಂ, ಭಿಕ್ಖುಗಣನಾಚ ಓವಾದೋ;

ಉಪೋಸಥಸ್ಸ ಏತಾನಿ, ಪುಬ್ಬಕಿಚ್ಚನ್ತಿ ವುಚ್ಚತೀ’’ತಿ. (ಮಹಾವ. ೧೬೮) –

ಏವಂ ¶ ವುತ್ತಂ ಪನ ಚತುಬ್ಬಿಧಮ್ಪಿ ಪುಬ್ಬಕಿಚ್ಚಂ ಪುಬ್ಬಕರಣತೋ ಪಚ್ಛಾ ಕಾತಬ್ಬಂ. ತಮ್ಪಿ ಹಿ ಅಕತ್ವಾ ಉಪೋಸಥೋ ನ ಕಾತಬ್ಬೋ.

೧೭೮. ಯದಿ ¶ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಪತ್ತಕಲ್ಲಂ, ಸಙ್ಘೋ ಉಪೋಸಥಂ ಕರೇಯ್ಯಾ’’ತಿ (ಮಹಾವ. ೧೪೩) ವಚನತೋ ಯದಾ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಉಪೋಸಥಕಮ್ಮಂ ಪತ್ತಕಲ್ಲಂ ಹೋತಿ, ತದಾ ತಂ ಕಾತಬ್ಬಂ, ಪತ್ತಕಲ್ಲಞ್ಚ ನಾಮೇತಂ ಚತೂಹಿ ಅಙ್ಗೇಹಿ ಸಙ್ಗಹಿತಂ. ತೇನಾಹು ಅಟ್ಠಕಥಾಚರಿಯಾ –

‘‘ಉಪೋಸಥೋ ಯಾವತಿಕಾ ಚ ಭಿಕ್ಖೂ ಕಮ್ಮಪ್ಪತ್ತಾ,

ಸಭಾಗಾಪತ್ತಿಯೋ ಚ ನ ವಿಜ್ಜನ್ತಿ;

ವಜ್ಜನೀಯಾ ಚ ಪುಗ್ಗಲಾ ತಸ್ಮಿಂ ನ ಹೋನ್ತಿ,

ಪತ್ತಕಲ್ಲನ್ತಿ ವುಚ್ಚತೀ’’ತಿ. (ಮಹಾವ. ಅಟ್ಠ. ೧೬೮);

ತತ್ಥ ಉಪೋಸಥೋತಿ ತೀಸು ಉಪೋಸಥದಿವಸೇಸು ಅಞ್ಞತರದಿವಸೋ. ತಸ್ಮಿಞ್ಹಿ ಸತಿ ಇದಂ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಉಪೋಸಥಕಮ್ಮಂ ಪತ್ತಕಲ್ಲಂ ನಾಮ ಹೋತಿ, ನಾಸತಿ. ಯಥಾಹ ‘‘ನ ಚ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅನುಪೋಸಥೇ ಉಪೋಸಥೋ ಕಾತಬ್ಬೋ’’ತಿ (ಮಹಾವ. ೧೮೩).

ಯಾವತಿಕಾ ಚ ಭಿಕ್ಖೂ ಕಮ್ಮಪ್ಪತ್ತಾತಿ ಯತ್ತಕಾ ಭಿಕ್ಖೂ ತಸ್ಸ ಉಪೋಸಥಕಮ್ಮಸ್ಸ ಪತ್ತಾ ಯುತ್ತಾ ಅನುರೂಪಾ ಸಬ್ಬನ್ತಿಮೇನ ಪರಿಚ್ಛೇದೇನ ಚತ್ತಾರೋ ಪಕತತ್ತಾ, ತೇ ಚ ಖೋ ಹತ್ಥಪಾಸಂ ಅವಿಜಹಿತ್ವಾ ಏಕಸೀಮಾಯಂ ಠಿತಾ. ತೇಸು ಹಿ ಚತೂಸು ಭಿಕ್ಖೂಸು ಏಕಸೀಮಾಯಂ ಹತ್ಥಪಾಸಂ ಅವಿಜಹಿತ್ವಾ ಠಿತೇಸ್ವೇವ ತಂ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಉಪೋಸಥಕಮ್ಮಂ ಪತ್ತಕಲ್ಲಂ ನಾಮ ಹೋತಿ, ನ ಇತರಥಾ. ಯಥಾಹ ‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಚತುನ್ನಂ ಪಾತಿಮೋಕ್ಖಂ ಉದ್ದಿಸಿತು’’ನ್ತಿ (ಮಹಾವ. ೧೬೮).

ಸಭಾಗಾಪತ್ತಿಯೋ ಚ ನ ವಿಜ್ಜನ್ತೀತಿ ಏತ್ಥ ಯಂ ಸಬ್ಬೋ ಸಙ್ಘೋ ವಿಕಾಲಭೋಜನಾದಿನಾ ಸಭಾಗವತ್ಥುನಾ ಲಹುಕಾಪತ್ತಿಂ ಆಪಜ್ಜತಿ, ಏವರೂಪಾ ವತ್ಥುಸಭಾಗಾ ಸಭಾಗಾತಿ ವುಚ್ಚತಿ. ಏತಾಸು ಅವಿಜ್ಜಮಾನಾಸುಪಿ ಸಭಾಗಾಸು ವಿಜ್ಜಮಾನಾಸುಪಿ ಪತ್ತಕಲ್ಲಂ ಹೋತಿಯೇವ.

ವಜ್ಜನೀಯಾ ಚ ಪುಗ್ಗಲಾ ತಸ್ಮಿಂ ನ ಹೋನ್ತೀತಿ ‘‘ನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸಗಹಟ್ಠಾಯ ಪರಿಸಾಯ ಪಾತಿಮೋಕ್ಖಂ ಉದ್ದಿಸಿತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ (ಮಹಾವ. ೧೫೪) ವಚನತೋ ಗಹಟ್ಠೋ ಚ, ‘‘ನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖುನಿಯಾ ನಿಸಿನ್ನಪರಿಸಾಯ ಪಾತಿಮೋಕ್ಖಂ ಉದ್ದಿಸಿತಬ್ಬ’’ನ್ತಿಆದಿನಾ (ಮಹಾವ. ೧೮೩) ನಯೇನ ವುತ್ತಾ ಭಿಕ್ಖುನೀ, ಸಿಕ್ಖಮಾನಾ, ಸಾಮಣೇರೋ, ಸಾಮಣೇರೀ, ಸಿಕ್ಖಾಪಚ್ಚಕ್ಖಾತಕೋ, ಅನ್ತಿಮವತ್ಥುಅಜ್ಝಾಪನ್ನಕೋ ¶ , ಆಪತ್ತಿಯಾ ಅದಸ್ಸನೇ ಉಕ್ಖಿತ್ತಕೋ, ಆಪತ್ತಿಯಾ ಅಪ್ಪಟಿಕಮ್ಮೇ ಉಕ್ಖಿತ್ತಕೋ, ಪಾಪಿಕಾಯ ದಿಟ್ಠಿಯಾ ಅಪ್ಪಟಿನಿಸ್ಸಗ್ಗೇ ಉಕ್ಖಿತ್ತಕೋ, ಪಣ್ಡಕೋ, ಥೇಯ್ಯಸಂವಾಸಕೋ, ತಿತ್ಥಿಯಪಕ್ಕನ್ತಕೋ, ತಿರಚ್ಛಾನಗತೋ, ಮಾತುಘಾತಕೋ ¶ , ಪಿತುಘಾತಕೋ, ಅರಹನ್ತಘಾತಕೋ, ಭಿಕ್ಖುನೀದೂಸಕೋ, ಸಙ್ಘಭೇದಕೋ, ಲೋಹಿತುಪ್ಪಾದಕೋ, ಉಭತೋಬ್ಯಞ್ಜನಕೋತಿ ಇಮೇ ವೀಸತಿ ಚಾತಿ ಏಕವೀಸತಿ ಪುಗ್ಗಲಾ ವಜ್ಜನೀಯಾ ನಾಮ. ತೇ ಹತ್ಥಪಾಸತೋ ಬಹಿಕರಣವಸೇನ ವಜ್ಜೇತಬ್ಬಾ. ಏತೇಸು ಹಿ ತಿವಿಧೇ ಉಕ್ಖಿತ್ತಕೇ ಸತಿ ಉಪೋಸಥಂ ಕರೋನ್ತೋ ಸಙ್ಘೋ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ ಆಪಜ್ಜತಿ, ಸೇಸೇಸು ದುಕ್ಕಟಂ, ಏತ್ಥ ಚ ತಿರಚ್ಛಾನಗತೋತಿ ಯಸ್ಸ ಉಪಸಮ್ಪದಾ ಪಟಿಕ್ಖಿತ್ತಾ. ತಿತ್ಥಿಯಾ ಗಹಟ್ಠೇನೇವ ಸಙ್ಗಹಿತಾ. ಏತೇಪಿ ಹಿ ವಜ್ಜನೀಯಾ. ಏವಂ ಪತ್ತಕಲ್ಲಂ ಇಮೇಹಿ ಚತೂಹಿ ಅಙ್ಗೇಹಿ ಸಙ್ಗಹಿತನ್ತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಂ. ಇದಞ್ಚ ಸಬ್ಬಂ ಪವಾರಣಾಕಮ್ಮೇಪಿ ಯೋಜೇತ್ವಾ ದಸ್ಸೇತಬ್ಬಂ. ‘‘ನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಾತಿಮೋಕ್ಖುದ್ದೇಸಕೇನ ಸಞ್ಚಿಚ್ಚ ನ ಸಾವೇತಬ್ಬಂ, ಯೋ ನ ಸಾವೇಯ್ಯ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸ. ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಾತಿಮೋಕ್ಖುದ್ದೇಸಕೇನ ವಾಯಮಿತುಂ ‘ಕಥಂ ಸಾವೇಯ್ಯ’ನ್ತಿ, ವಾಯಮನ್ತಸ್ಸ ಅನಾಪತ್ತೀ’’ತಿ (ಮಹಾವ. ೧೫೪) ವಚನತೋ ಪಾತಿಮೋಕ್ಖುದ್ದೇಸಕೇನ ಪರಿಸಂ ಸಾವೇತುಂ ವಾಯಮಿತಬ್ಬನ್ತಿ.

ಇತಿ ಪಾಳಿಮುತ್ತಕವಿನಯವಿನಿಚ್ಛಯಸಙ್ಗಹೇ

ಉಪೋಸಥಪವಾರಣಾವಿನಿಚ್ಛಯಕಥಾ ಸಮತ್ತಾ.

೨೬. ವಸ್ಸೂಪನಾಯಿಕವಿನಿಚ್ಛಯಕಥಾ

೧೭೯. ವಸ್ಸೂಪನಾಯಿಕಾತಿ ¶ ಏತ್ಥ ಪುರಿಮಿಕಾ ಪಚ್ಛಿಮಿಕಾತಿ ದುವೇ ವಸ್ಸೂಪನಾಯಿಕಾ. ತತ್ಥ (ಮಹಾವ. ಅಟ್ಠ. ೧೮೪ ಆದಯೋ) ಆಸಾಳ್ಹೀಪುಣ್ಣಮಾಯ ಅನನ್ತರೇ ಪಾಟಿಪದದಿವಸೇ ಪುರಿಮಿಕಾ ಉಪಗನ್ತಬ್ಬಾ, ಪಚ್ಛಿಮಿಕಾ ಪನ ಆಸಾಳ್ಹೀಪುಣ್ಣಮತೋ ಅಪರಾಯ ಪುಣ್ಣಮಾಯ ಅನನ್ತರೇ ಪಾಟಿಪದದಿವಸೇ. ಉಪಗಚ್ಛನ್ತೇನ ಚ ವಿಹಾರಂ ಪಟಿಜಗ್ಗಿತ್ವಾ ಪಾನೀಯಂ ಪರಿಭೋಜನೀಯಂ ಉಪಟ್ಠಾಪೇತ್ವಾ ಸಬ್ಬಂ ಚೇತಿಯವನ್ದನಾದಿಸಾಮೀಚಿಕಮ್ಮಂ ನಿಟ್ಠಾಪೇತ್ವಾ ‘‘ಇಮಸ್ಮಿಂ ವಿಹಾರೇ ಇಮಂ ತೇಮಾಸಂ ವಸ್ಸಂ ಉಪೇಮೀ’’ತಿ ಸಕಿಂ ವಾ ದ್ವತ್ತಿಕ್ಖತ್ತುಂ ವಾ ವಾಚಂ ನಿಚ್ಛಾರೇತ್ವಾ ವಸ್ಸಂ ಉಪಗನ್ತಬ್ಬಂ. ಸಚೇಪಿ ‘‘ಇಧ ವಸಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಆಲಯೋ ಅತ್ಥಿ, ಅಸತಿಯಾ ಪನ ವಸ್ಸಂ ನ ಉಪೇತಿ, ಗಹಿತಸೇನಾಸನಂ ಸುಗ್ಗಹಿತಂ, ಛಿನ್ನವಸ್ಸೋ ನ ಹೋತಿ, ಪವಾರೇತುಂ ಲಭತಿಯೇವ. ವಿನಾಪಿ ಹಿ ವಚೀಭೇದಂ ಆಲಯಕರಣಮತ್ತೇನಪಿ ವಸ್ಸಂ ಉಪಗತಮೇವ ಹೋತಿ. ‘‘ಇಧ ವಸ್ಸಂ ವಸಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಚಿತ್ತುಪ್ಪಾದೋಯೇವೇತ್ಥ ಆಲಯೋ ನಾಮ.

‘‘ನ ¶ , ಭಿಕ್ಖವೇ, ತದಹುವಸ್ಸೂಪನಾಯಿಕಾಯ ವಸ್ಸಂ ಅನುಪಗನ್ತುಕಾಮೇನ ಸಞ್ಚಿಚ್ಚ ಆವಾಸೋ ಅತಿಕ್ಕಮಿತಬ್ಬೋ, ಯೋ ಅತಿಕ್ಕಮೇಯ್ಯ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಮಹಾವ. ೧೮೬) ವಚನತೋ ವಸ್ಸೂಪನಾಯಿಕದಿವಸೇ ವಸ್ಸಂ ಅನುಪಗನ್ತುಕಾಮೋ ವಿಹಾರಸೀಮಂ ಅತಿಕ್ಕಮತಿ, ವಿಹಾರಗಣನಾಯ ದುಕ್ಕಟಂ. ಸಚೇ ಹಿ ತಂ ದಿವಸಂ ವಿಹಾರಸತಸ್ಸ ಉಪಚಾರಂ ಓಕ್ಕಮಿತ್ವಾ ಅತಿಕ್ಕಮತಿ, ಸತಂ ಆಪತ್ತಿಯೋ. ಸಚೇ ಪನ ವಿಹಾರಂ ಅತಿಕ್ಕಮಿತ್ವಾ ಅಞ್ಞಸ್ಸ ವಿಹಾರಸ್ಸ ಉಪಚಾರಂ ಅನೋಕ್ಕಮಿತ್ವಾವ ನಿವತ್ತತಿ, ಏಕಾವ ಆಪತ್ತಿ. ಕೇನಚಿ ಅನ್ತರಾಯೇನ ಪುರಿಮಿಕಂ ಅನುಪಗತೇನ ಪಚ್ಛಿಮಿಕಾ ಉಪಗನ್ತಬ್ಬಾ.

‘‘ನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಸೇನಾಸನಿಕೇನ ವಸ್ಸಂ ಉಪಗನ್ತಬ್ಬಂ, ಯೋ ಉಪಗಚ್ಛೇಯ್ಯ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಮಹಾವ. ೨೦೪) ವಚನತೋ ಯಸ್ಸ ಪಞ್ಚನ್ನಂ ಛದನಾನಂ ಅಞ್ಞತರೇನ ಛನ್ನಂ ಯೋಜಿತದ್ವಾರಬನ್ಧನಂ ಸೇನಾಸನಂ ನತ್ಥಿ, ತೇನ ನ ಉಪಗನ್ತಬ್ಬಂ. ‘‘ನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಛವಕುಟಿಕಾಯ ವಸ್ಸಂ ಉಪಗನ್ತಬ್ಬಂ, ಯೋ ಉಪಗಚ್ಛೇಯ್ಯ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾ’’ತಿ(ಮಹಾವ. ೨೦೪) ಆದಿವಚನತೋ ಛವಕುಟಿಕಾಯಂ ಛತ್ತೇ ಚಾಟಿಯಞ್ಚ ಉಪಗನ್ತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ. ತತ್ಥ ಛವಕುಟಿಕಾ ನಾಮ ಟಙ್ಕಿತಮಞ್ಚಾದಿಭೇದಾ ಕುಟಿ. ತತ್ಥೇವ ಉಪಗನ್ತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ, ಸುಸಾನೇ ಪನ ಅಞ್ಞಂ ಕುಟಿಕಂ ಕತ್ವಾ ಉಪಗನ್ತುಂ ವಟ್ಟತಿ, ಛತ್ತೇಪಿ ಚತೂಸು ಥಮ್ಭೇಸು ಛತ್ತಂ ಠಪೇತ್ವಾ ಆವರಣಂ ಕತ್ವಾ ದ್ವಾರಂ ಯೋಜೇತ್ವಾ ಉಪಗನ್ತುಂ ವಟ್ಟತಿ, ಛತ್ತಕುಟಿ ನಾಮೇಸಾ ¶ ಹೋತಿ. ಚಾಟಿಯಾಪಿ ಮಹನ್ತೇನ ಕಪಲ್ಲೇನ ಛತ್ತೇ ವುತ್ತನಯೇನ ಕುಟಿಕಂ ಕತ್ವಾ ಉಪಗನ್ತುಂ ವಟ್ಟತಿ.

‘‘ನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ರುಕ್ಖಸುಸಿರೇ ವಸ್ಸಂ ಉಪಗನ್ತಬ್ಬಂ, ಯೋ ಉಪಗಚ್ಛೇಯ್ಯ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಮಹಾವ. ೨೦೪) ವಚನತೋ ಸುದ್ಧೇ ರುಕ್ಖಸುಸಿರೇ ಉಪಗನ್ತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ, ಮಹನ್ತಸ್ಸ ಪನ ರುಕ್ಖಸುಸಿರಸ್ಸ ಅನ್ತೋ ಪದರಚ್ಛದನಂ ಕುಟಿಕಂ ಕತ್ವಾ ಪವಿಸನದ್ವಾರಂ ಯೋಜೇತ್ವಾ ಉಪಗನ್ತುಂ ವಟ್ಟತಿ, ರುಕ್ಖಂ ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ಖಾಣುಕಮತ್ಥಕೇ ಪದರಚ್ಛದನಂ ಕುಟಿಕಂ ಕತ್ವಾಪಿ ವಟ್ಟತಿಯೇವ. ‘‘ನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ರುಕ್ಖವಿಟಭಿಯಾ’’ತಿ(ಮಹಾವ. ೨೦೪) ಆದಿವಚನತೋ ಸುದ್ಧೇ ವಿಟಭಿಮತ್ತೇ ಉಪಗನ್ತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ, ಮಹಾವಿಟಪೇ ಪನ ಅಟ್ಟಕಂ ಬನ್ಧಿತ್ವಾ ತತ್ಥ ಪದರಚ್ಛದನಂ ಕುಟಿಕಂ ಕತ್ವಾ ದ್ವಾರಂ ಯೋಜೇತ್ವಾ ಉಪಗನ್ತಬ್ಬಂ.

‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ವಜೇ ವಸ್ಸಂ ಉಪಗನ್ತು’’ನ್ತಿಆದಿವಚನತೋ ವಜೇ ಸತ್ಥೇ ನಾವಾಯಞ್ಚ ಉಪಗನ್ತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ತತ್ಥ ವಜೋತಿ ಗೋಪಾಲಕಾನಂ ನಿವಾಸಟ್ಠಾನಂ. ವಜೇ ವುಟ್ಠಿತೇ ವಜೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಗತಸ್ಸ ವಸ್ಸಚ್ಛೇದೇ ಅನಾಪತ್ತಿ ‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಯೇನ ವಜೋ, ತೇನ ಗನ್ತು’’ನ್ತಿ (ಮಹಾವ. ೨೦೩) ವುತ್ತತ್ತಾ. ಸತ್ಥೇ ¶ ವಸ್ಸಂ ಉಪಗಚ್ಛನ್ತೇನ ಪನ ವಸ್ಸೂಪನಾಯಿಕದಿವಸೇ ಉಪಾಸಕಾ ವತ್ತಬ್ಬಾ ‘‘ಕುಟಿಕಾ ಲದ್ಧುಂ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ. ಸಚೇ ಕರಿತ್ವಾ ದೇನ್ತಿ, ತತ್ಥ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ‘‘ಇಧ ವಸ್ಸಂ ಉಪೇಮೀ’’ತಿ ತಿಕ್ಖತ್ತುಂ ವತ್ತಬ್ಬಂ. ನೋ ಚೇ ದೇನ್ತಿ, ಸಾಲಾಸಙ್ಖೇಪೇನ ಠಿತಸಕಟಸ್ಸ ಹೇಟ್ಠಾ ಉಪಗನ್ತಬ್ಬಂ. ತಮ್ಪಿ ಅಲಭನ್ತೇನ ಆಲಯೋ ಕಾತಬ್ಬೋ, ಸತ್ಥೇ ಪನ ವಸ್ಸಂ ಉಪಗನ್ತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ. ಆಲಯೋ ನಾಮ ‘‘ಇಧ ವಸ್ಸಂ ವಸಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಚಿತ್ತುಪ್ಪಾದಮತ್ತಂ. ಸಚೇ ಮಗ್ಗಪ್ಪಟಿಪನ್ನೇಯೇವ ಸತ್ಥೇ ಪವಾರಣಾದಿವಸೋ ಹೋತಿ, ತತ್ಥೇವ ಪವಾರೇತಬ್ಬಂ. ಅಥ ಸತ್ಥೋ ಅನ್ತೋವಸ್ಸೇಯೇವ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಪತ್ಥಿತಟ್ಠಾನಂ ಪತ್ವಾ ಅತಿಕ್ಕಮತಿ, ಪತ್ಥಿತಟ್ಠಾನೇ ವಸಿತ್ವಾ ತತ್ಥ ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಪವಾರೇತಬ್ಬಂ. ಅಥಾಪಿ ಸತ್ಥೋ ಅನ್ತೋವಸ್ಸೇಯೇವ ಅನ್ತರಾ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಗಾಮೇ ತಿಟ್ಠತಿ ವಾ ವಿಪ್ಪಕಿರತಿ ವಾ, ತಸ್ಮಿಂಯೇವ ಗಾಮೇ ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ವಸಿತ್ವಾ ಪವಾರೇತಬ್ಬಂ, ಅಪ್ಪವಾರೇತ್ವಾ ತತೋ ಪರಂ ಗನ್ತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ. ನಾವಾಯ ವಸ್ಸಂ ಉಪಗಚ್ಛನ್ತೇನಪಿ ಕುಟಿಯಂಯೇವ ಉಪಗನ್ತಬ್ಬಂ, ಪರಿಯೇಸಿತ್ವಾ ಅಲಭನ್ತೇನ ಆಲಯೋ ಕಾತಬ್ಬೋ. ಸಚೇ ಅನ್ತೋತೇಮಾಸಂ ನಾವಾ ಸಮುದ್ದೇಯೇವ ಹೋತಿ, ತತ್ಥೇವ ಪವಾರೇತಬ್ಬಂ. ಅಥ ನಾವಾ ಕೂಲಂ ಲಭತಿ, ಅಯಞ್ಚ ಪರತೋ ಗನ್ತುಕಾಮೋ ಹೋತಿ, ಗನ್ತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ, ನಾವಾಯ ಲದ್ಧಗಾಮೇಯೇವ ವಸಿತ್ವಾ ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಪವಾರೇತಬ್ಬಂ. ಸಚೇಪಿ ನಾವಾ ಅನುತೀರಮೇವ ಅಞ್ಞತ್ಥ ಗಚ್ಛತಿ, ಭಿಕ್ಖು ಚ ಪಠಮಂ ಲದ್ಧಗಾಮೇಯೇವ ವಸಿತುಕಾಮೋ, ನಾವಾ ಗಚ್ಛತು, ಭಿಕ್ಖುನಾ ತತ್ಥೇವ ವಸಿತ್ವಾ ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಪವಾರೇತಬ್ಬಂ. ಇತಿ ವಜೇ ಸತ್ಥೇ ನಾವಾಯನ್ತಿ ತೀಸು ಠಾನೇಸು ನತ್ಥಿ ವಸ್ಸಚ್ಛೇದೇ ಆಪತ್ತಿ, ಪವಾರೇತುಞ್ಚ ಲಭತಿ.

‘‘ನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ವಸ್ಸಂ ಉಪಗನ್ತ್ವಾ ಪುರಿಮಂ ವಾ ತೇಮಾಸಂ ಪಚ್ಛಿಮಂ ವಾ ತೇಮಾಸಂ ಅವಸಿತ್ವಾ ಚಾರಿಕಾ ¶ ಪಕ್ಕಮಿತಬ್ಬಾ, ಯೋ ಪಕ್ಕಮೇಯ್ಯ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಮಹಾವ. ೧೮೬) ವಚನತೋ ಪುರಿಮಿಕಾಯ ವಸ್ಸಂ ಉಪಗತೇನ ಪುರಿಮಂ ತೇಮಾಸಂ, ಪಚ್ಛಿಮಿಕಾಯ ಉಪಗತೇನ ಪಚ್ಛಿಮಂ ತೇಮಾಸಂ ಅವಸಿತ್ವಾ ಚಾರಿಕಾ ನ ಪಕ್ಕಮಿತಬ್ಬಾ, ವಸ್ಸಂ ಉಪಗನ್ತ್ವಾ ಪನ ಅರುಣಂ ಅನುಟ್ಠಾಪೇತ್ವಾಪಿ ತದಹೇವ ಸತ್ತಾಹಕರಣೀಯೇನ ಪಕ್ಕಮನ್ತಸ್ಸಪಿ ಅನ್ತೋಸತ್ತಾಹೇ ನಿವತ್ತನ್ತಸ್ಸ ಅನಾಪತ್ತಿ, ಕೋ ಪನ ವಾದೋ ದ್ವೀಹತೀಹಂ ವಸಿತ್ವಾ ಸತ್ತಾಹಕರಣೀಯೇನ ಪಕ್ಕಮನ್ತಸ್ಸ ಅನ್ತೋಸತ್ತಾಹೇ ನಿವತ್ತನ್ತಸ್ಸ.

೧೮೦. ‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸತ್ತನ್ನಂ ಸತ್ತಾಹಕರಣೀಯೇನ ಪಹಿತೇ ಗನ್ತುಂ, ನ ತ್ವೇವ ಅಪ್ಪಹಿತೇ. ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನಿಯಾ ಸಿಕ್ಖಮಾನಾಯ ಸಾಮಣೇರಸ್ಸ ¶ ಸಾಮಣೇರಿಯಾ ಉಪಾಸಕಸ್ಸ ಉಪಾಸಿಕಾಯಾ’’ತಿ (ಮಹಾವ. ೧೮೭) ವಚನತೋ ಪಞ್ಚನ್ನಂ ಸಹಧಮ್ಮಿಕಾನಂ ಅಞ್ಞತರೇನ ಸಙ್ಘಗಣಪುಗ್ಗಲೇ ಉದ್ದಿಸ್ಸ ಅತ್ತನೋ ವಾ ಅತ್ಥಾಯ ವಿಹಾರಂ ಅಡ್ಢಯೋಗಂ ಪಾಸಾದಂ ಹಮ್ಮಿಯಂ ಗುಹಂ ಪರಿವೇಣಂ ಕೋಟ್ಠಕಂ ಉಪಟ್ಠಾನಸಾಲಂ ಅಗ್ಗಿಸಾಲಂ ಕಪ್ಪಿಯಕುಟಿಂ ವಚ್ಚಕುಟಿಂ ಚಙ್ಕಮಂ ಚಙ್ಕಮನಸಾಲಂ ಉದಪಾನಂ ಉದಪಾನಸಾಲಂ ಜನ್ತಾಘರಂ ಜನ್ತಾಘರಸಾಲಂ ಪೋಕ್ಖರಣಿಂ ಮಣ್ಡಪಂ ಆರಾಮಂ ಆರಾಮವತ್ಥುಂ ವಾ ಕಾರೇತ್ವಾ ‘‘ಆಗಚ್ಛನ್ತು ಭಿಕ್ಖೂ, ಇಚ್ಛಾಮಿ ದಾನಞ್ಚ ದಾತುಂ ಧಮ್ಮಞ್ಚ ಸೋತುಂ ಭಿಕ್ಖೂ ಚ ಪಸ್ಸಿತು’’ನ್ತಿ ಏವಂ ನಿದ್ದಿಸಿತ್ವಾ ಪೇಸಿತೇ ಗನ್ತಬ್ಬಂ ಸತ್ತಾಹಕರಣೀಯೇನ, ನ ತ್ವೇವ ಅಪ್ಪಹಿತೇ. ಉಪಾಸಕೋ ವಾ ಉಪಾಸಿಕಾ ವಾ ತಥೇವ ಸಙ್ಘಗಣಪುಗ್ಗಲೇ ಉದ್ದಿಸ್ಸ ವಿಹಾರಾದೀಸು ಅಞ್ಞತರಂ ಕಾರೇತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ವಾ ಅತ್ಥಾಯ ನಿವೇಸನಸಯನಿಘರಾದೀಸು ಅಞ್ಞತರಂ ಕಾರಾಪೇತ್ವಾ ಅಞ್ಞಂ ವಾ ಕಿಚ್ಚಕರಣೀಯಂ ನಿದ್ದಿಸಿತ್ವಾ ಗಿಲಾನೋ ವಾ ಹುತ್ವಾ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಸನ್ತಿಕೇ ದೂತಂ ಪಹಿಣೇಯ್ಯ ‘‘ಆಗಚ್ಛನ್ತು ಭದನ್ತಾ, ಇಚ್ಛಾಮಿ ದಾನಞ್ಚ ದಾತುಂ ಧಮ್ಮಞ್ಚ ಸೋತುಂ ಭಿಕ್ಖೂ ಚ ಪಸ್ಸಿತು’’ನ್ತಿ, ಗನ್ತಬ್ಬಂ ಸತ್ತಾಹಕರಣೀಯೇನ, ನ ತ್ವೇವ ಅಪ್ಪಹಿತೇ.

‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸತ್ತನ್ನಂ ಸತ್ತಾಹಕರಣೀಯೇನ ಅಪ್ಪಹಿತೇಪಿ ಗನ್ತುಂ, ಪಗೇವ ಪಹಿತೇ. ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನಿಯಾ ಸಿಕ್ಖಮಾನಾಯ ಸಾಮಣೇರಸ್ಸ ಸಾಮಣೇರಿಯಾ ಮಾತುಯಾ ಚ ಪಿತುಸ್ಸ ಚಾ’’ತಿ (ಮಹಾವ. ೧೯೮) ವಚನತೋ ‘‘ಗಿಲಾನಾನಂ ಏತೇಸಂ ಭಿಕ್ಖುಆದೀನಂ ಸಹಧಮ್ಮಿಕಾನಂ ಮಾತಾಪಿತೂನಞ್ಚ ಗಿಲಾನಾನಂಯೇವ ಗಿಲಾನಭತ್ತಂ ವಾ ಗಿಲಾನುಪಟ್ಠಾಕಭತ್ತಂ ವಾ ಭೇಸಜ್ಜಂ ವಾ ಪರಿಯೇಸಿಸ್ಸಾಮಿ, ಪುಚ್ಛಿಸ್ಸಾಮಿ ವಾ ಉಪಟ್ಠಹಿಸ್ಸಾಮಿ ವಾ’’ತಿ ಇಮಿನಾ ಕಾರಣೇನ ಅಪ್ಪಹಿತೇಪಿ ಗನ್ತಬ್ಬಂ, ಪಗೇವ ಪಹಿತೇ. ಅನ್ಧಕಟ್ಠಕಥಾಯಂ ಪನ ‘‘ಯೇ ಮಾತಾಪಿತೂನಂ ಉಪಟ್ಠಾಕಾ ಞಾತಕಾ ವಾ ಅಞ್ಞಾತಕಾ ವಾ, ತೇಸಮ್ಪಿ ಅಪ್ಪಹಿತೇ ಗನ್ತುಂ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ವುತ್ತಂ, ತಂ ನೇವ ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ, ನ ಪಾಳಿಯಂ ವುತ್ತಂ, ತಸ್ಮಾ ನ ಗಹೇತಬ್ಬಂ.

ಸಚೇ ಪನ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಭಾತಾ ವಾ ಅಞ್ಞೋ ವಾ ಞಾತಕೋ ಗಿಲಾನೋ ಹೋತಿ, ಸೋ ಚೇ ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕೇ ದೂತಂ ಪಹಿಣೇಯ್ಯ ‘‘ಅಹಂ ಗಿಲಾನೋ, ಆಗಚ್ಛತು ಭದನ್ತೋ, ಇಚ್ಛಾಮಿ ಭದನ್ತಸ್ಸ ಆಗತ’’ನ್ತಿ, ಗನ್ತಬ್ಬಂ ಸತ್ತಾಹಕರಣೀಯೇನ, ನ ತ್ವೇವ ಅಪ್ಪಹಿತೇ. ಸಚೇ ಏಕಸ್ಮಿಂ ವಿಹಾರೇ ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ¶ ವಸನ್ತೋ ಭಿಕ್ಖುಭತ್ತಿಕೋ ಗಿಲಾನೋ ಹೋತಿ, ಸೋ ಚೇ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಸನ್ತಿಕೇ ದೂತಂ ಪಹಿಣೇಯ್ಯ ‘‘ಅಹಂ ಗಿಲಾನೋ, ಆಗಚ್ಛನ್ತು ಭಿಕ್ಖೂ, ಇಚ್ಛಾಮಿ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಆಗತ’’ನ್ತಿ, ಗನ್ತಬ್ಬಂ ಸತ್ತಾಹಕರಣೀಯೇನ, ನ ತ್ವೇವ ಅಪ್ಪಹಿತೇ.

ಸಚೇ ¶ ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನಿಯಾ ಸಿಕ್ಖಮಾನಾಯ ಸಾಮಣೇರಸ್ಸ ಸಾಮಣೇರಿಯಾ ಅನಭಿರತಿ ವಾ ಕುಕ್ಕುಚ್ಚಂ ವಾ ದಿಟ್ಠಿಗತಂ ವಾ ಉಪ್ಪನ್ನಂ ಹೋತಿ, ಗನ್ತಬ್ಬಂ ಸತ್ತಾಹಕರಣೀಯೇನ ಅಪ್ಪಹಿತೇಪಿ ‘‘ಅನಭಿರತಿಂ ವೂಪಕಾಸೇಸ್ಸಾಮಿ ವಾ ವೂಪಕಾಸಾಪೇಸ್ಸಾಮಿ ವಾ ಕುಮ್ಕುಚ್ಚಂ ವಿನೋದೇಸ್ಸಾಮಿ ವಾ ವಿನೋದಾಪೇಸ್ಸಾಮಿ ವಾ ದಿಟ್ಠಿಗತಂ ವಿವೇಚೇಸ್ಸಾಮಿ ವಾ ವಿವೇಚಾಪೇಸ್ಸಾಮಿ ವಾ ಧಮ್ಮಕಥಂ ವಾ ಕರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ, ಪಗೇವ ಪಹಿತೇ. ಸಚೇ ಕೋಚಿ ಭಿಕ್ಖು ಗರುಧಮ್ಮಂ ಅಜ್ಝಾಪನ್ನೋ ಹೋತಿ ಪರಿವಾಸಾರಹೋ ಮೂಲಾಯಪಟಿಕಸ್ಸನಾರಹೋ ಮಾನತ್ತಾರಹೋ ಅಬ್ಭಾನಾರಹೋ ವಾ, ಅಪ್ಪಹಿತೇಪಿ ಗನ್ತಬ್ಬಂ ‘‘ಪರಿವಾಸದಾನಾದೀಸು ಉಸ್ಸುಕ್ಕಂ ಆಪಜ್ಜಿಸ್ಸಾಮಿ, ಅನುಸ್ಸಾವೇಸ್ಸಾಮಿ, ಗಣಪೂರಕೋ ವಾ ಭವಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ, ಪಗೇವ ಪಹಿತೇ. ಭಿಕ್ಖುನಿಯಾಪಿ ಮಾನತ್ತಾರಹಾಯ ಮೂಲಾಯಪಟಿಕಸ್ಸನಾರಹಾಯ ಅಬ್ಭಾನಾರಹಾಯ ವಾ ಏಸೇವ ನಯೋ. ಸಚೇ ಸಾಮಣೇರೋ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜಿತುಕಾಮೋ ಹೋತಿ, ವಸ್ಸಂ ವಾ ಪುಚ್ಛಿತುಕಾಮೋ, ಸಿಕ್ಖಮಾನಾ ವಾ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜಿತುಕಾಮಾ ಹೋತಿ, ಸಿಕ್ಖಾ ವಾಸ್ಸಾ ಕುಪಿತಾ, ಸಾಮಣೇರೀ ವಾ ಸಿಕ್ಖಾ ಸಮಾದಿಯಿತುಕಾಮಾ ಹೋತಿ, ವಸ್ಸಂ ವಾ ಪುಚ್ಛಿತುಕಾಮಾ, ಅಪ್ಪಹಿತೇಪಿ ಗನ್ತಬ್ಬಂ, ಪಗೇವ ಪಹಿತೇ.

ಸಚೇ ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನಿಯಾ ವಾ ಸಙ್ಘೋ ಕಮ್ಮಂ ಕಾತುಕಾಮೋ ಹೋತಿ, ತಜ್ಜನೀಯಂ ವಾ ನಿಯಸ್ಸಂ ವಾ ಪಬ್ಬಾಜನೀಯಂ ವಾ ಪಟಿಸಾರಣೀಯಂ ವಾ ಉಕ್ಖೇಪನೀಯಂ ವಾ, ಅಪ್ಪಹಿತೇಪಿ ಗನ್ತಬ್ಬಂ, ಪಗೇವ ಪಹಿತೇ ‘‘ಕಿಂ ನು ಖೋ ಸಙ್ಘೋ ಕಮ್ಮಂ ನ ಕರೇಯ್ಯ, ಲಹುಕಾಯ ವಾ ಪರಿಣಾಮೇಯ್ಯಾ’’ತಿ. ಸಚೇಪಿ ಕತಂಯೇವ ಹೋತಿ ಕಮ್ಮಂ, ಅಪ್ಪಹಿತೇಪಿ ಗನ್ತಬ್ಬಂ ‘‘ಕಿಂ ನು ಖೋ ಸಮ್ಮಾ ವತ್ತೇಯ್ಯ, ಲೋಮಂ ಪಾತೇಯ್ಯ, ನೇತ್ಥಾರಂ ವತ್ತೇಯ್ಯ, ಸಙ್ಘೋ ತಂ ಕಮ್ಮಂ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸಮ್ಭೇಯ್ಯಾ’’ತಿ.

೧೮೧. ‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸಙ್ಘಕರಣೀಯೇನ ಗನ್ತು’’ನ್ತಿ (ಮಹಾವ. ೧೯೯) ವಚನತೋ ಸೇನಾಸನಪಟಿಬದ್ಧಸಙ್ಘಕರಣೀಯೇನಪಿ ಗನ್ತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಏತ್ಥ (ಮಹಾವ. ಅಟ್ಠ. ೧೯೯) ಹಿ ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಉಪೋಸಥಾಗಾರಾದೀಸು ಸೇನಾಸನೇಸು ಚೇತಿಯಛತ್ತವೇದಿಕಾದೀಸು ವಾ ಕತ್ತಬ್ಬಂ, ಅನ್ತಮಸೋ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಪುಗ್ಗಲಿಕಸೇನಾಸನಮ್ಪಿ ಸಬ್ಬಂ ಸಙ್ಘಕರಣೀಯಮೇವಾತಿ ಅಧಿಪ್ಪೇತಂ, ತಸ್ಮಾ ತಸ್ಸ ನಿಪ್ಫಾದನತ್ಥಂ ದಬ್ಬಸಮ್ಭಾರಾದೀನಿ ವಾ ಆಹರಿತುಂ ವಡ್ಢಕೀಪಭುತೀನಂ ಭತ್ತವೇತನಾದೀನಿ ವಾ ದಾತುಂ ಗನ್ತಬ್ಬಂ. ಅಪಿಚೇತ್ಥ ಅಯಮ್ಪಿ ಪಾಳಿಮುತ್ತಕನಯೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ – ಧಮ್ಮಸ್ಸವನತ್ಥಾಯ ಅನಿಮನ್ತಿತೇನ ಗನ್ತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ, ಸಚೇ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಮಹಾವಾಸೇ ಪಠಮಂಯೇವ ಕತಿಕಾ ಕತಾ ಹೋತಿ ‘‘ಅಸುಕದಿವಸಂ ¶ ನಾಮ ಸನ್ನಿಪತಿತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ, ನಿಮನ್ತಿತೋಯೇವ ನಾಮ ಹೋತಿ, ಗನ್ತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ‘‘ಭಣ್ಡಕಂ ಧೋವಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಗನ್ತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ. ಸಚೇ ಪನ ¶ ಆಚರಿಯುಪಜ್ಝಾಯಾ ಪಹಿಣನ್ತಿ, ವಟ್ಟತಿ. ನಾತಿದೂರೇ ವಿಹಾರೋ ಹೋತಿ, ‘‘ತತ್ಥ ಗನ್ತ್ವಾ ಅಜ್ಜೇವ ಆಗಮಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಸಮ್ಪಾಪುಣಿತುಂ ನ ಸಕ್ಕೋತಿ, ವಟ್ಟತಿ. ಉದ್ದೇಸಪರಿಪುಚ್ಛಾದೀನಂ ಅತ್ಥಾಯಪಿ ಗನ್ತುಂ ನ ಲಭತಿ, ‘‘ಆಚರಿಯಂ ಪನ ಪಸ್ಸಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಗನ್ತುಂ ಲಭತಿ. ಸಚೇ ನಂ ಆಚರಿಯೋ ‘‘ಅಜ್ಜ ಮಾ ಗಚ್ಛಾ’’ತಿ ವದತಿ, ವಟ್ಟತಿ, ಉಪಟ್ಠಾಕಕುಲಂ ವಾ ಞಾತಿಕುಲಂ ವಾ ದಸ್ಸನಾಯ ಗನ್ತುಂ ನ ಲಭತಿ.

ಸಚೇ ಭಿಕ್ಖೂಸು ವಸ್ಸೂಪಗತೇಸು ಗಾಮೋ ಚೋರೇಹಿ ವುಟ್ಠಾತಿ, ತತ್ಥ ಕಿಂ ಕಾತಬ್ಬನ್ತಿ? ಯೇನ ಗಾಮೋ, ತೇನ ಗನ್ತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ಗಾಮೋ ದ್ವಿಧಾ ಭಿಜ್ಜತಿ, ಯತ್ಥ ಬಹುತರಾ ಮನುಸ್ಸಾ, ತತ್ಥ ಗನ್ತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ಬಹುತರಾ ಅಸ್ಸದ್ಧಾ ಹೋನ್ತಿ ಅಪ್ಪಸನ್ನಾ, ಯತ್ಥ ಸದ್ಧಾ ಪಸನ್ನಾ, ತತ್ಥ ಗನ್ತಬ್ಬಂ. ಏತ್ಥ ಚ ಸಚೇ ಗಾಮೋ ಅವಿದೂರಗತೋ ಹೋತಿ, ತತ್ಥ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಚರಿತ್ವಾ ವಿಹಾರಮೇವ ಆಗನ್ತ್ವಾ ವಸಿತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ದೂರಂ ಗತೋ, ಸತ್ತಾಹವಾರೇನ ಅರುಣೋ ಉಟ್ಠಾಪೇತಬ್ಬೋ, ನ ಸಕ್ಕಾ ಚೇ ಹೋತಿ, ತತ್ಥೇವ ಸಭಾಗಟ್ಠಾನೇ ವಸಿತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ಮನುಸ್ಸಾ ಯಥಾಪವತ್ತಾನಿ ಸಲಾಕಭತ್ತಾದೀನಿ ದೇನ್ತಿ, ‘‘ನ ಮಯಂ ತಸ್ಮಿಂ ವಿಹಾರೇ ವಸಿಮ್ಹಾ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬಾ. ‘‘ಮಯಂ ವಿಹಾರಸ್ಸ ವಾ ಪಾಸಾದಸ್ಸ ವಾ ನ ದೇಮ, ತುಮ್ಹಾಕಂ ದೇಮ, ಯತ್ಥ ಕತ್ಥಚಿ ವಸಿತ್ವಾ ಭುಞ್ಜಥಾ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ಪನ ಯಥಾಸುಖಂ ಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬಂ, ತೇಸಂಯೇವ ತಂ ಪಾಪುಣಾತಿ. ‘‘ತುಮ್ಹಾಕಂ ವಸನಟ್ಠಾನೇ ಪಾಪುಣಾಪೇತ್ವಾ ಭುಞ್ಜಥಾ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ಪನ ಯತ್ಥ ವಸನ್ತಿ, ತತ್ಥ ನೇತ್ವಾ ವಸ್ಸಗ್ಗೇನ ಪಾಪುಣಾಪೇತ್ವಾ ಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ಪವಾರಿತಕಾಲೇ ವಸ್ಸಾವಾಸಿಕಂ ದೇನ್ತಿ, ಯದಿ ಸತ್ತಾಹವಾರೇನ ಅರುಣಂ ಉಟ್ಠಾಪಯಿಂಸು, ಗಹೇತಬ್ಬಂ. ಛಿನ್ನವಸ್ಸೇಹಿ ಪನ ‘‘ನ ಮಯಂ ತತ್ಥ ವಸಿಮ್ಹ, ಛಿನ್ನವಸ್ಸಾ ಮಯ’’ನ್ತಿ ವತ್ತಬ್ಬಂ. ಯದಿ ‘‘ಯೇಸಂ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಸೇನಾಸನಂ ಪಾಪಿತಂ, ತೇ ಗಣ್ಹನ್ತೂ’’ತಿ ವದನ್ತಿ, ಗಹೇತಬ್ಬಂ. ಯಂ ಪನ ‘‘ವಿಹಾರೇ ಉಪನಿಕ್ಖಿತ್ತಕಂ ಮಾ ವಿನಸ್ಸೀ’’ತಿ ಇಧ ಆಹಟಂ ಚೀವರಾದಿವೇಭಙ್ಗಿಯಭಣ್ಡಂ, ತಂ ತತ್ಥೇವ ಗನ್ತ್ವಾ ಅಪಲೋಕೇತ್ವಾ ಭಾಜೇತಬ್ಬಂ. ‘‘ಇತೋ ಅಯ್ಯಾನಂ ಚತ್ತಾರೋ ಪಚ್ಚಯೇ ದೇಥಾ’’ತಿ ಕಪ್ಪಿಯಕಾರಕಾನಂ ದಿನ್ನೇ ಖೇತ್ತವತ್ಥುಆದಿಕೇ ತತ್ರುಪ್ಪಾದೇಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ. ಸಙ್ಘಿಕಞ್ಹಿ ವೇಭಙ್ಗಿಯಭಣ್ಡಂ ಅನ್ತೋವಿಹಾರೇ ವಾ ಬಹಿಸೀಮಾಯ ವಾ ಹೋತು, ಬಹಿಸೀಮಾಯ ಠಿತಾನಂ ಅಪಲೋಕೇತ್ವಾ ಭಾಜೇತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ. ಉಭಯತ್ಥ ಠಿತಮ್ಪಿ ಪನ ಅನ್ತೋಸೀಮಾಯ ಠಿತಾನಂ ಅಪಲೋಕೇತ್ವಾ ಭಾಜೇತುಂ ವಟ್ಟತಿಯೇವ.

ಸಚೇ ¶ ಪನ ವಸ್ಸೂಪಗತಾ ಭಿಕ್ಖೂ ವಾಳೇಹಿ ಉಬ್ಬಾಳ್ಹಾ ಹೋನ್ತಿ, ಗಣ್ಹನ್ತಿಪಿ ಪರಿಪಾತೇನ್ತಿಪಿ, ಸರೀಸಪೇಹಿ ವಾ ಉಬ್ಬಾಳ್ಹಾ ಹೋನ್ತಿ, ಡಂಸನ್ತಿಪಿ ಪರಿಪಾತೇನ್ತಿಪಿ, ಚೋರೇಹಿ ವಾ ಉಬ್ಬಾಳ್ಹಾ ಹೋನ್ತಿ, ವಿಲುಮ್ಪನ್ತಿಪಿ ಆಕೋಟೇನ್ತಿಪಿ, ಪಿಸಾಚೇಹಿ ವಾ ಉಬ್ಬಾಳ್ಹಾ ಹೋನ್ತಿ, ಆವಿಸನ್ತಿಪಿ ಹನನ್ತಿಪಿ, ‘‘ಏಸೇವ ಅನ್ತರಾಯೋ’’ತಿ ಪಕ್ಕಮಿತಬ್ಬಂ, ನತ್ಥಿ ವಸ್ಸಚ್ಛೇದೇ ಆಪತ್ತಿ. ಸಚೇ ಗಾಮೋ ಅಗ್ಗಿನಾ ವಾ ದಡ್ಢೋ ಹೋತಿ, ಉದಕೇನ ವಾ ವುಳ್ಹೋ. ಭಿಕ್ಖೂ ಪಿಣ್ಡಕೇನ ಕಿಲಮನ್ತಿ, ‘‘ಏಸೇವ ಅನ್ತರಾಯೋ’’ತಿ ಪಕ್ಕಮಿತಬ್ಬಂ, ವಸ್ಸಚ್ಛೇದೇ ಅನಾಪತ್ತಿ. ಸೇನಾಸನಂ ಅಗ್ಗಿನಾ ವಾ ದಡ್ಢಂ ಹೋತಿ, ಉದಕೇನ ವಾ ವುಳ್ಹಂ, ಭಿಕ್ಖೂ ಸೇನಾಸನೇನ ಕಿಲಮನ್ತಿ, ‘‘ಏಸೇವ ಅನ್ತರಾಯೋ’’ತಿ ಪಕ್ಕಮಿತಬ್ಬಂ, ವಸ್ಸಚ್ಛೇದೇ ಅನಾಪತ್ತಿ. ಸಚೇ ¶ ವಸ್ಸೂಪಗತಾ ಭಿಕ್ಖೂ ನ ಲಭನ್ತಿ ಲೂಖಸ್ಸ ವಾ ಪಣೀತಸ್ಸ ವಾ ಭೋಜನಸ್ಸ ಯಾವದತ್ಥಂ ಪಾರಿಪೂರಿಂ, ‘‘ಏಸೇವ ಅನ್ತರಾಯೋ’’ತಿ ಪಕ್ಕಮಿತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ಲಭನ್ತಿ ಲೂಖಸ್ಸ ವಾ ಪಣೀತಸ್ಸ ವಾ ಭೋಜನಸ್ಸ ಯಾವದತ್ಥಂ ಪಾರಿಪೂರಿಂ, ನ ಲಭನ್ತಿ ಸಪ್ಪಾಯಾನಿ ಭೋಜನಾನಿ, ‘‘ಏಸೇವ ಅನ್ತರಾಯೋ’’ತಿ ಪಕ್ಕಮಿತಬ್ಬಂ. ಸಚೇಪಿ ಲಭನ್ತಿ ಲೂಖಸ್ಸ ವಾ ಪಣೀತಸ್ಸ ವಾ ಭೋಜನಸ್ಸ ಯಾವದತ್ಥಂ ಪಾರಿಪೂರಿಂ, ಲಭನ್ತಿ ಸಪ್ಪಾಯಾನಿ ಭೋಜನಾನಿ, ನ ಲಭನ್ತಿ ಸಪ್ಪಾಯಾನಿ ಭೇಸಜ್ಜಾನಿ, ‘‘ಏಸೇವ ಅನ್ತರಾಯೋ’’ತಿ ಪಕ್ಕಮಿತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ಲಭನ್ತಿ ಲೂಖಸ್ಸ ವಾ ಪಣೀತಸ್ಸ ವಾ ಭೋಜನಸ್ಸ ಯಾವದತ್ಥಂ ಪಾರಿಪೂರಿಂ, ಲಭನ್ತಿ ಸಪ್ಪಾಯಾನಿ ಭೋಜನಾನಿ, ಲಭನ್ತಿ ಸಪ್ಪಾಯಾನಿ ಭೇಸಜ್ಜಾನಿ, ನ ಲಭನ್ತಿ ಪತಿರೂಪಂ ಉಪಟ್ಠಾಕಂ, ‘‘ಏಸೇವ ಅನ್ತರಾಯೋ’’ತಿ ಪಕ್ಕಮಿತಬ್ಬಂ, ಸಬ್ಬತ್ಥ ವಸ್ಸಚ್ಛೇದೇ ಅನಾಪತ್ತಿ.

ಸಚೇ ಪನ ವಸ್ಸೂಪಗತಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಇತ್ಥೀ ನಿಮನ್ತೇತಿ ‘‘ಏಹಿ, ಭನ್ತೇ, ಹಿರಞ್ಞಂ ವಾ ತೇ ದೇಮಿ, ಸುವಣ್ಣಂ ವಾ ಖೇತ್ತಂ ವಾ ವತ್ಥುಂ ವಾ ಗಾವುಂ ವಾ ಗಾವಿಂ ವಾ ದಾಸಂ ವಾ ದಾಸಿಂ ವಾ ತೇ ದೇಮಿ, ಧೀತರಂ ವಾ ತೇ ದೇಮಿ ಭರಿಯತ್ಥಾಯ, ಅಹಂ ವಾ ತೇ ಭರಿಯಾ ಹೋಮಿ, ಅಞ್ಞಂ ವಾ ತೇ ಭರಿಯಂ ಆನೇಮೀ’’ತಿ, ತತ್ರ ಚೇ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಏವಂ ಹೋತಿ ‘‘ಲಹುಪರಿವತ್ತಂ ಖೋ ಚಿತ್ತಂ ವುತ್ತಂ ಭಗವತಾ, ಸಿಯಾಪಿಮೇ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಸ್ಸ ಅನ್ತರಾಯೋ’’ತಿ, ಪಕ್ಕಮಿತಬ್ಬಂ, ನತ್ಥಿ ವಸ್ಸಚ್ಛೇದೇ ಆಪತ್ತಿ. ವುತ್ತನಯೇನೇವ ವೇಸೀ ವಾ ನಿಮನ್ತೇತಿ, ಥುಲ್ಲಕುಮಾರೀ ವಾ ನಿಮನ್ತೇತಿ, ಪಣ್ಡಕೋ ವಾ ನಿಮನ್ತೇತಿ, ಞಾತಕಾ ವಾ ನಿಮನ್ತೇನ್ತಿ, ರಾಜಾನೋ ವಾ ನಿಮನ್ತೇನ್ತಿ, ಚೋರಾ ವಾ ನಿಮನ್ತೇನ್ತಿ, ಧುತ್ತಾ ವಾ ನಿಮನ್ತೇನ್ತಿ, ಏಸೇವ ನಯೋ. ಸಚೇ ವಸ್ಸೂಪಗತೋ ಭಿಕ್ಖು ಪಸ್ಸತಿ ಅಸಾಮಿಕಂ ನಿಧಿಂ, ತತ್ರ ಚೇ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಏವಂ ಹೋತಿ ‘‘ಲಹುಪರಿವತ್ತಂ ಖೋ ಚಿತ್ತಂ ವುತ್ತಂ ಭಗವತಾ, ಸಿಯಾಪಿ ಮೇ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಸ್ಸ ಅನ್ತರಾಯೋ’’ತಿ, ಪಕ್ಕಮಿತಬ್ಬಂ, ಅನಾಪತ್ತಿ ವಸ್ಸಚ್ಛೇದೇ.

ಸಚೇ ¶ ವಸ್ಸೂಪಗತೋ ಭಿಕ್ಖು ಪಸ್ಸತಿ ಸಮ್ಬಹುಲೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಸಙ್ಘಭೇದಾಯ ಪರಕ್ಕಮನ್ತೇ, ಸುಣಾತಿ ವಾ ‘‘ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಸಙ್ಘಭೇದಾಯ ಪರಕ್ಕಮನ್ತೀ’’ತಿ, ತತ್ರ ಚೇ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಏವಂ ಹೋತಿ ‘‘ಗರುಕೋ ಖೋ ಸಙ್ಘಭೇದೋ ವುತ್ತೋ ಭಗವತಾ, ಮಾ ಮಯಿ ಸಮ್ಮುಖೀಭೂತೇ ಸಙ್ಘೋ ಭಿಜ್ಜೀ’’ತಿ, ಪಕ್ಕಮಿತಬ್ಬಂ, ಅನಾಪತ್ತಿ ವಸ್ಸಚ್ಛೇದೇ. ಸಚೇ ವಸ್ಸೂಪಗತೋ ಭಿಕ್ಖು ಸುಣಾತಿ ‘‘ಅಸುಕಸ್ಮಿಂ ಕಿರ ಆವಾಸೇ ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಸಙ್ಘಭೇದಾಯ ಪರಕ್ಕಮನ್ತೀ’’ತಿ, ತತ್ರ ಚೇ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಏವಂ ಹೋತಿ ‘‘ತೇ ಚ ಖೋ ಮೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಮಿತ್ತಾ, ತ್ಯಾಹಂ ವಕ್ಖಾಮಿ ‘ಗರುಕೋ ಖೋ, ಆವುಸೋ, ಸಙ್ಘಭೇದೋ ವುತ್ತೋ ಭಗವತಾ, ಮಾ ಆಯಸ್ಮನ್ತಾನಂ ಸಙ್ಘಭೇದೋ ರುಚ್ಚಿತ್ಥಾ’ತಿ, ಕರಿಸ್ಸನ್ತಿ ಮೇ ವಚನಂ ಸುಸ್ಸೂಸಿಸ್ಸನ್ತಿ, ಸೋತಂ ಓದಹಿಸ್ಸನ್ತೀ’’ತಿ, ಪಕ್ಕಮಿತಬ್ಬಂ, ಅನಾಪತ್ತಿ ವಸ್ಸಚ್ಛೇದೇ, ಭಿನ್ನೇ ಪನ ಸಙ್ಘೇ ಗನ್ತ್ವಾ ಕರಣೀಯಂ ನತ್ಥಿ.

ಸಚೇ ¶ ಪನ ಕೋಚಿ ಭಿಕ್ಖು ‘‘ಇಮಂ ತೇಮಾಸಂ ಇಧ ವಸ್ಸಂ ವಸಥಾ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ಪಟಿಸ್ಸುಣಿತ್ವಾ ವಿಸಂವಾದೇತಿ, ದುಕ್ಕಟಂ. ನ ಕೇವಲಂ ತಸ್ಸೇವ ಪಟಿಸ್ಸವಸ್ಸ ವಿಸಂವಾದೇ ದುಕ್ಕಟಂ, ‘‘ಇಮಂ ತೇಮಾಸಂ ಭಿಕ್ಖಂ ಗಣ್ಹಥ, ಉಭೋಪಿ ಮಯಂ ಇಧ ವಸ್ಸಂ ವಸಿಸ್ಸಾಮ, ಏಕತೋ ಉದ್ದಿಸಾಪೇಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ಏವಮಾದಿನಾಪಿ ತಸ್ಸ ತಸ್ಸ ಪಟಿಸ್ಸವಸ್ಸ ವಿಸಂವಾದೇ ದುಕ್ಕಟಂ. ತಞ್ಚ ಖೋ ಪಠಮಂ ಸುದ್ಧಚಿತ್ತಸ್ಸ ಪಚ್ಛಾ ವಿಸಂವಾದನಪಚ್ಚಯಾ, ಪಠಮಮ್ಪಿ ಅಸುದ್ಧಚಿತ್ತಸ್ಸ ಪನ ಪಟಿಸ್ಸವೇ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ. ವಿಸಂವಾದೇ ದುಕ್ಕಟನ್ತಿ ಪಾಚಿತ್ತಿಯೇನ ಸದ್ಧಿಂ ದುಕ್ಕಟಂ ಯುಜ್ಜತಿ.

೧೮೨. ವಸ್ಸೂಪಗತೇಹಿ (ಚೂಳವ. ಅಟ್ಠ. ೩೧೮) ಅನ್ತೋವಸ್ಸೇ ನಿಬದ್ಧವತ್ತಂ ಠಪೇತ್ವಾ ವಸ್ಸೂಪಗತಾ ಭಿಕ್ಖೂ ‘‘ಸಮ್ಮುಞ್ಜನಿಯೋ ಬನ್ಧಥಾ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬಾ. ಸುಲಭಾ ಚೇ ದಣ್ಡಕಾ ಚೇವ ಸಲಾಕಾಯೋ ಚ ಹೋನ್ತಿ, ಏಕಕೇನ ಛ ಪಞ್ಚ ಮುಟ್ಠಿಸಮ್ಮುಞ್ಜನಿಯೋ ದ್ವೇ ತಿಸ್ಸೋ ಯಟ್ಠಿಸಮ್ಮುಞ್ಜನಿಯೋ ವಾ ಬನ್ಧಿತಬ್ಬಾ. ದುಲ್ಲಭಾ ಹೋನ್ತಿ, ದ್ವೇ ತಿಸ್ಸೋ ಮುಟ್ಠಿಸಮ್ಮುಞ್ಜನಿಯೋ ಏಕಾ ಯಟ್ಠಿಸಮ್ಮುಞ್ಜನೀ ಬನ್ಧಿತಬ್ಬಾ. ಸಾಮಣೇರೇಹಿ ಪಞ್ಚ ಪಞ್ಚ ಉಕ್ಕಾ ವಾ ಕೋಟ್ಟೇತಬ್ಬಾ, ವಸನಟ್ಠಾನೇಸು ಕಸಾವಪರಿಭಣ್ಡಂ ಕಾತಬ್ಬಂ. ವತ್ತಂ ಕರೋನ್ತೇಹಿ ಚ ನ ಉದ್ದಿಸಿತಬ್ಬಂ ನ ಉದ್ದಿಸಾಪೇತಬ್ಬಂ, ನ ಸಜ್ಝಾಯೋ ಕಾತಬ್ಬೋ, ನ ಪಬ್ಬಾಜೇತಬ್ಬಂ ನ ಉಪಸಮ್ಪಾದೇತಬ್ಬಂ, ನ ನಿಸ್ಸಯೋ ದಾತಬ್ಬೋ, ನ ಧಮ್ಮಸ್ಸವನಂ ಕಾತಬ್ಬಂ. ಸಬ್ಬೇವ ಹಿ ಏತೇ ಪಪಞ್ಚಾ, ನಿಪ್ಪಪಞ್ಚಾ ಹುತ್ವಾ ಸಮಣಧಮ್ಮಮೇವ ಕರಿಸ್ಸಾಮಾತಿ ವಾ ಸಬ್ಬೇ ತೇರಸ ಧುತಙ್ಗಾನಿ ಸಮಾದಿಯನ್ತು, ಸೇಯ್ಯಂ ಅಕಪ್ಪೇತ್ವಾ ಠಾನಚಙ್ಕಮೇಹಿ ವೀತಿನಾಮೇನ್ತು, ಮೂಗಬ್ಬತಂ ಗಣ್ಹನ್ತು, ಸತ್ತಾಹಕರಣೀಯೇನ ಗತಾಪಿ ¶ ಭಾಜನೀಯಭಣ್ಡಂ ಲಭನ್ತೂತಿ ವಾ ಏವರೂಪಂ ಅಧಮ್ಮಿಕವತ್ತಂ ನ ಕಾತಬ್ಬಂ. ಏವಂ ಪನ ಕಾತಬ್ಬಂ – ಪರಿಯತ್ತಿಧಮ್ಮೋ ನಾಮ ತಿವಿಧಮ್ಪಿ ಸದ್ಧಮ್ಮಂ ಪತಿಟ್ಠಾಪೇತಿ, ತಸ್ಮಾ ಸಕ್ಕಚ್ಚಂ ಉದ್ದಿಸಥ ಉದ್ದಿಸಾಪೇಥ, ಸಜ್ಝಾಯಂ ಕರೋಥ, ಪಧಾನಘರೇ ವಸನ್ತಾನಂ ಸಙ್ಘಟ್ಟನಂ ಅಕತ್ವಾ ಅನ್ತೋವಿಹಾರೇ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ಉದ್ದಿಸಥ ಉದ್ದಿಸಾಪೇಥ, ಸಜ್ಝಾಯಂ ಕರೋಥ, ಧಮ್ಮಸ್ಸವನಂ ಸಮಿದ್ಧಂ ಕರೋಥ, ಪಬ್ಬಾಜೇನ್ತಾ ಸೋಧೇತ್ವಾ ಪಬ್ಬಾಜೇಥ, ಸೋಧೇತ್ವಾ ಉಪಸಮ್ಪಾದೇಥ, ಸೋಧೇತ್ವಾ ನಿಸ್ಸಯಂ ದೇಥ. ಏಕೋಪಿ ಹಿ ಕುಲಪುತ್ತೋ ಪಬ್ಬಜ್ಜಞ್ಚ ಉಪಸಮ್ಪದಞ್ಚ ಲಭಿತ್ವಾ ಸಕಲಂ ಸಾಸನಂ ಪತಿಟ್ಠಾಪೇತಿ, ಅತ್ತನೋ ಥಾಮೇನ ಯತ್ತಕಾನಿ ಸಕ್ಕೋಥ, ತತ್ತಕಾನಿ ಧುತಙ್ಗಾನಿ ಸಮಾದಿಯಥ, ಅನ್ತೋವಸ್ಸಂ ನಾಮೇತಂ ಸಕಲದಿವಸಂ ರತ್ತಿಯಾ ಚ ಪಠಮಯಾಮಪಚ್ಛಿಮಯಾಮೇಸು ಅಪ್ಪಮತ್ತೇಹಿ ಭವಿತಬ್ಬಂ, ವೀರಿಯಂ ಆರಭಿತಬ್ಬಂ. ಪೋರಾಣಕಮಹಾಥೇರಾಪಿ ಸಬ್ಬಪಲಿಬೋಧೇ ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ಅನ್ತೋವಸ್ಸೇ ಏಕಚಾರಿಯವತ್ತಂ ಪೂರಯಿಂಸು, ಭಸ್ಸೇ ಮತ್ತಂ ಜಾನಿತ್ವಾ ದಸವತ್ಥುಕಥಂ ದಸಅಸುಭದಸಾನುಸ್ಸತಿಅಟ್ಠತಿಂಸಾರಮ್ಮಣಕಥಂ ಕಾತುಂ ವಟ್ಟತಿ, ಆಗನ್ತುಕಾನಂ ವತ್ತಂ ಕಾತುಂ, ಸತ್ತಾಹಕರಣೀಯೇನ ಗತಾನಂ ಅಪಲೋಕೇತ್ವಾ ದಾತುಂ ವಟ್ಟತೀತಿ ಏವರೂಪಂ ವತ್ತಂ ಕಾತಬ್ಬಂ.

ಅಪಿಚ ಭಿಕ್ಖೂ ಓವದಿತಬ್ಬಾ ‘‘ವಿಗ್ಗಾಹಿಕಪಿಸುಣಫರುಸವಚನಾನಿ ಮಾ ವದಥ, ದಿವಸೇ ದಿವಸೇ ಸೀಲಾನಿ ಆವಜ್ಜೇನ್ತಾ ಚತುರಾರಕ್ಖಂ ಅಹಾಪೇನ್ತಾ ಮನಸಿಕಾರಬಹುಲಾ ವಿಹರಥಾ’’ತಿ. ದನ್ತಕಟ್ಠಖಾದನವತ್ತಂ ¶ ಆಚಿಕ್ಖಿತಬ್ಬಂ, ಚೇತಿಯಂ ವಾ ಬೋಧಿಂ ವಾ ವನ್ದನ್ತೇನ ಗನ್ಧಮಾಲಂ ವಾ ಪೂಜೇನ್ತೇನ ಪತ್ತಂ ವಾ ಥವಿಕಾಯ ಪಕ್ಖಿಪನ್ತೇನ ನ ಕಥೇತಬ್ಬಂ, ಭಿಕ್ಖಾಚಾರವತ್ತಂ ಆಚಿಕ್ಖಿತಬ್ಬಂ, ಅನ್ತೋಗಾಮೇ ಮನುಸ್ಸೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಪಚ್ಚಯಸಞ್ಞುತ್ತಕಥಾ ವಾ ವಿಸಭಾಗಕಥಾ ವಾ ನ ಕಥೇತಬ್ಬಾ, ರಕ್ಖಿತಿನ್ದ್ರಿಯೇಹಿ ಭವಿತಬ್ಬಂ, ಖನ್ಧಕವತ್ತಞ್ಚ ಸೇಖಿಯವತ್ತಞ್ಚ ಪೂರೇತಬ್ಬನ್ತಿ ಏವರೂಪಾ ಬಹುಕಾಪಿ ನಿಯ್ಯಾನಿಕಕಥಾ ಆಚಿಕ್ಖಿತಬ್ಬಾತಿ.

ಇತಿ ಪಾಳಿಮುತ್ತಕವಿನಯವಿನಿಚ್ಛಯಸಙ್ಗಹೇ

ವಸ್ಸೂಪನಾಯಿಕವಿನಿಚ್ಛಯಕಥಾ ಸಮತ್ತಾ.

೨೭. ಉಪಜ್ಝಾಯಾದಿವತ್ತವಿನಿಚ್ಛಯಕಥಾ

೧೮೩. ವತ್ತನ್ತಿ ¶ ¶ ಏತ್ಥ ಪನ ವತ್ತಂ ನಾಮೇತಂ ಉಪಜ್ಝಾಯವತ್ತಂ ಆಚರಿಯವತ್ತಂ ಆಗನ್ತುಕವತ್ತಂ ಆವಾಸಿಕವತ್ತಂ ಗಮಿಕವತ್ತಂ ಭತ್ತಗ್ಗವತ್ತಂ ಪಿಣ್ಡಚಾರಿಕವತ್ತಂ ಆರಞ್ಞಿಕವತ್ತಂ ಸೇನಾಸನವತ್ತಂ ಜನ್ತಾಘರವತ್ತಂ ವಚ್ಚಕುಟಿವತ್ತನ್ತಿ ಬಹುವಿಧಂ. ತತ್ಥ ಉಪಜ್ಝಾಯವತ್ತಂ ತಾವ ಏವಂ ವೇದಿತಬ್ಬಂ – ಸದ್ಧಿವಿಹಾರಿಕೇನ ಕಾಲಸ್ಸೇವ ಉಟ್ಠಾಯ ಉಪಾಹನಾ ಓಮುಞ್ಚಿತ್ವಾ ಏಕಂಸಂ ಉತ್ತರಾಸಙ್ಗಂ ಕರಿತ್ವಾ ಉಪಜ್ಝಾಯಸ್ಸ ದನ್ತಕಟ್ಠಂ ದಾತಬ್ಬಂ, ಮುಖೋದಕಂ ದಾತಬ್ಬಂ. ತತ್ಥ ದನ್ತಕಟ್ಠಂ ದೇನ್ತೇನ ಮಹನ್ತಂ ಮಜ್ಝಿಮಂ ಖುದ್ದಕನ್ತಿ ತೀಣಿ ದನ್ತಕಟ್ಠಾನಿ ಉಪನೇತ್ವಾ ಇತೋ ಯಂ ತೀಣಿ ದಿವಸಾನಿ ಗಣ್ಹಾತಿ, ಚತುತ್ಥದಿವಸತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ತಾದಿಸಮೇವ ದಾತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ಅನಿಯಮಂ ಕತ್ವಾ ಯಂ ವಾ ತಂ ವಾ ಗಣ್ಹಾತಿ, ಅಥ ಯಾದಿಸಂ ಲಭತಿ, ತಾದಿಸಂ ದಾತಬ್ಬಂ. ಮುಖೋದಕಂ ದೇನ್ತೇನಪಿ ಸೀತಞ್ಚ ಉಣ್ಹಞ್ಚ ಉದಕಂ ಉಪನೇತ್ವಾ ತತೋ ಯಂ ತೀಣಿ ದಿವಸಾನಿ ವಳಞ್ಜೇತಿ. ಚತುತ್ಥದಿವಸತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ತಾದಿಸಮೇವ ಮುಖಧೋವನೋದಕಂ ದಾತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ದುವಿಧಮ್ಪಿ ವಳಞ್ಜೇತಿ, ದುವಿಧಮ್ಪಿ ಉಪನೇತಬ್ಬಂ. ಉದಕಂ ಮುಖಧೋವನಟ್ಠಾನೇ ಠಪೇತ್ವಾ ವಚ್ಚಕುಟಿತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಸಮ್ಮಜ್ಜಿತಬ್ಬಂ. ಥೇರೇ ವಚ್ಚಕುಟಿಗತೇ ಪರಿವೇಣಂ ಸಮ್ಮಜ್ಜಿತಬ್ಬಂ, ಏವಂ ಪರಿವೇಣಂ ಅಸುಞ್ಞಂ ಹೋತಿ. ಥೇರೇ ವಚ್ಚಕುಟಿತೋ ಅನಿಕ್ಖನ್ತೇಯೇವ ಆಸನಂ ಪಞ್ಞಪೇತಬ್ಬಂ. ಸರೀರಕಿಚ್ಚಂ ಕತ್ವಾ ಆಗನ್ತ್ವಾ ತಸ್ಮಿಂ ನಿಸಿನ್ನಸ್ಸ ಸಚೇ ಯಾಗು ಹೋತಿ, ಭಾಜನಂ ಧೋವಿತ್ವಾ ಯಾಗು ಉಪನಾಮೇತಬ್ಬಾ, ಯಾಗುಂ ಪಿವಿತಸ್ಸ ಉದಕಂ ದತ್ವಾ ಭಾಜನಂ ಪಟಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ನೀಚಂ ಕತ್ವಾ ಸಾಧುಕಂ ಅಪ್ಪಟಿಘಂಸನ್ತೇನ ಧೋವಿತ್ವಾ ಪಟಿಸಾಮೇತಬ್ಬಂ. ಉಪಜ್ಝಾಯಮ್ಹಿ ವುಟ್ಠಿತೇ ಆಸನಂ ಉದ್ಧರಿತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ಸೋ ದೇಸೋ ಉಕ್ಲಾಪೋ ಹೋತಿ ಕೇನಚಿ ಕಚವರೇನ ಸಂಕಿಣ್ಣೋ, ಸೋ ದೇಸೋ ಸಮ್ಮಜ್ಜಿತಬ್ಬೋ. ಸಚೇ ಪನ ಅಞ್ಞೋ ಕಚವರೋ ನತ್ಥಿ, ಉದಕಫುಸಿತಾನೇವ ಹೋನ್ತಿ, ಹತ್ಥೇನ ಪಮಜ್ಜಿತಬ್ಬೋ.

ಸಚೇ ಉಪಜ್ಝಾಯೋ ಗಾಮಂ ಪವಿಸಿತುಕಾಮೋ ಹೋತಿ, ನಿವಾಸನಂ ದಾತಬ್ಬಂ, ಪಟಿನಿವಾಸನಂ ಪಟಿಗ್ಗಹೇತಬ್ಬಂ, ಕಾಯಬನ್ಧನಂ ದಾತಬ್ಬಂ, ಸಗುಣಂ ಕತ್ವಾ ಸಙ್ಘಾಟಿಯೋ ದಾತಬ್ಬಾ, ಧೋವಿತ್ವಾ ಪತ್ತೋ ಸಉದಕೋ ದಾತಬ್ಬೋ. ಸಚೇ ಉಪಜ್ಝಾಯೋ ಪಚ್ಛಾಸಮಣಂ ಆಕಙ್ಖತಿ, ತಿಮಣ್ಡಲಂ ಪಟಿಚ್ಛಾದೇನ್ತೇನ ಪರಿಮಣ್ಡಲಂ ನಿವಾಸೇತ್ವಾ ಕಾಯಬನ್ಧನಂ ಬನ್ಧಿತ್ವಾ ಸಗುಣಂ ಕತ್ವಾ ಸಙ್ಘಾಟಿಯೋ ಪಾರುಪಿತ್ವಾ ಗಣ್ಠಿಕಂ ಪಟಿಮುಞ್ಚಿತ್ವಾ ಧೋವಿತ್ವಾ ಪತ್ತಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಉಪಜ್ಝಾಯಸ್ಸ ಪಚ್ಛಾಸಮಣೇನ ಹೋತಬ್ಬಂ, ನಾತಿದೂರೇ ಗನ್ತಬ್ಬಂ, ನಾಚ್ಚಾಸನ್ನೇ ಗನ್ತಬ್ಬಂ. ಏತ್ಥ ಪನ ಸಚೇ ಉಪಜ್ಝಾಯಂ ನಿವತ್ತಿತ್ವಾ ಓಲೋಕೇನ್ತಂ ಏಕೇನ ವಾ ದ್ವೀಹಿ ವಾ ಪದವೀತಿಹಾರೇಹಿ ಸಮ್ಪಾಪುಣಾತಿ, ಏತ್ತಾವತಾ ನಾತಿದೂರೇ ನಾಚ್ಚಾಸನ್ನೇ ಗತೋ ಹೋತೀತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ¶ ಉಪಜ್ಝಾಯೇನ ಭಿಕ್ಖಾಚಾರೇ ಯಾಗುಯಾ ವಾ ಭತ್ತೇ ವಾ ಲದ್ಧೇ ಪತ್ತೋ ಉಣ್ಹೋ ವಾ ಭಾರಿಕೋ ವಾ ಹೋತಿ, ಅತ್ತನೋ ¶ ಪತ್ತಂ ತಸ್ಸ ದತ್ವಾ ಸೋ ಪತ್ತೋ ಗಹೇತಬ್ಬೋ, ನ ಉಪಜ್ಝಾಯಸ್ಸ ಭಣಮಾನಸ್ಸ ಅನ್ತರನ್ತರಾ ಕಥಾ ಓಪಾತೇತಬ್ಬಾ. ಇತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಪನ ಯತ್ಥ ಯತ್ಥ ನ-ಕಾರೇನ ಪಟಿಸೇಧೋ ಕರೀಯತಿ, ಸಬ್ಬತ್ಥ ದುಕ್ಕಟಾಪತ್ತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಾ. ಉಪಜ್ಝಾಯೋ ಆಪತ್ತಿಸಾಮನ್ತಾ ಭಣಮಾನೋ ನಿವಾರೇತಬ್ಬೋ. ನಿವಾರೇನ್ತೇನ ಚ ‘‘ಭನ್ತೇ, ಈದಿಸಂ ನಾಮ ವತ್ತುಂ ವಟ್ಟತಿ, ಆಪತ್ತಿ ನ ಹೋತೀ’’ತಿ ಏವಂ ಪುಚ್ಛನ್ತೇನ ವಿಯ ವಾರೇತಬ್ಬೋ, ‘‘ವಾರೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಪನ ಕತ್ವಾ ‘‘ಮಹಲ್ಲಕ, ಮಾ ಏವಂ ಭಣಾ’’ತಿ ನ ವತ್ತಬ್ಬೋ.

ಸಚೇ ಆಸನ್ನೇ ಗಾಮೋ ಹೋತಿ, ವಿಹಾರೇ ವಾ ಗಿಲಾನೋ ಭಿಕ್ಖು ಹೋತಿ, ಗಾಮತೋ ಪಠಮತರಂ ಆಗನ್ತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ದೂರೇ ಗಾಮೋ ಹೋತಿ, ಉಪಜ್ಝಾಯೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಆಗಚ್ಛನ್ತೋಪಿ ನತ್ಥಿ, ತೇನೇವ ಸದ್ಧಿಂ ಗಾಮತೋ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ಚೀವರೇನ ಪತ್ತಂ ವೇಠೇತ್ವಾ ಅನ್ತರಾಮಗ್ಗತೋ ಪಠಮತರಂ ಆಗನ್ತಬ್ಬಂ. ಏವಂ ಪಠಮತರಂ ಆಗತೇನ ಆಸನಂ ಪಞ್ಞಪೇತಬ್ಬಂ, ಪಾದೋದಕಂ ಪಾದಪೀಠಂ ಪಾದಕಥಲಿಕಂ ಉಪನಿಕ್ಖಿಪಿತಬ್ಬಂ, ಪಚ್ಚುಗ್ಗನ್ತ್ವಾ ಪತ್ತಚೀವರಂ ಪಟಿಗ್ಗಹೇತಬ್ಬಂ, ಪಟಿನಿವಾಸನಂ ದಾತಬ್ಬಂ, ನಿವಾಸನಂ ಪಟಿಗ್ಗಹೇತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ಚೀವರಂ ಸೇದಗ್ಗಹಿತಂ ಹೋತಿ, ಮುಹುತ್ತಂ ಉಣ್ಹೇ ಓತಾಪೇತಬ್ಬಂ, ನ ಚ ಉಣ್ಹೇ ಚೀವರಂ ನಿದಹಿತಬ್ಬಂ, ಚೀವರಂ ಸಙ್ಘರಿತಬ್ಬಂ. ಚೀವರಂ ಸಙ್ಘರನ್ತೇನ ಚ ಚತುರಙ್ಗುಲಂ ಕಣ್ಣಂ ಉಸ್ಸಾರೇತ್ವಾ ಚೀವರಂ ಸಙ್ಘರಿತಬ್ಬಂ. ಕಿಂಕಾರಣಾ? ಮಾ ಮಜ್ಝೇ ಭಙ್ಗೋ ಅಹೋಸೀತಿ. ಸಮಂ ಕತ್ವಾ ಸಙ್ಘರಿತಸ್ಸ ಹಿ ಮಜ್ಝೇ ಭಙ್ಗೋ ಹೋತಿ, ತತೋ ನಿಚ್ಚಂ ಭಿಜ್ಜಮಾನಂ ದುಬ್ಬಲಂ ಹೋತಿ, ತಂ ನಿವಾರಣತ್ಥಮೇತಂ ವುತ್ತಂ. ತಸ್ಮಾ ಯಥಾ ಅಜ್ಜ ಭಙ್ಗಟ್ಠಾನೇಯೇವ ಸ್ವೇ ನ ಭಿಜ್ಜಿಸ್ಸತಿ, ತಥಾ ದಿವಸೇ ದಿವಸೇ ಚತುರಙ್ಗುಲಂ ಉಸ್ಸಾರೇತ್ವಾ ಸಙ್ಘರಿತಬ್ಬಂ, ಓಭೋಗೇ ಕಾಯಬನ್ಧನಂ ಕಾತಬ್ಬಂ.

ಸಚೇ ಪಿಣ್ಡಪಾತೋ ಹೋತಿ, ಉಪಜ್ಝಾಯೋ ಚ ಭುಞ್ಜಿತುಕಾಮೋ ಹೋತಿ, ಉದಕಂ ದತ್ವಾ ಪಿಣ್ಡಪಾತೋ ಉಪನಾಮೇತಬ್ಬೋ, ಉಪಜ್ಝಾಯೋ ಪಾನೀಯೇನ ಪುಚ್ಛಿತಬ್ಬೋ. ಪುಚ್ಛನ್ತೇನ ಚ ತಿಕ್ಖತ್ತುಂ ‘‘ಪಾನೀಯಂ, ಭನ್ತೇ, ಆಹರೀಯತೂ’’ತಿ ಪಾನೀಯೇನ ಪುಚ್ಛಿತಬ್ಬೋ. ಸಚೇ ಕಾಲೋ ಅತ್ಥಿ, ಉಪಜ್ಝಾಯೇ ಭುತ್ತೇ ಸಯಂ ಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ಉಪಕಟ್ಠೋ ಕಾಲೋ, ಪಾನೀಯಂ ಉಪಜ್ಝಾಯಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕೇ ಠಪೇತ್ವಾ ಸಯಮ್ಪಿ ಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬಂ. ಭುತ್ತಾವಿಸ್ಸ ಉದಕಂ ದತ್ವಾ ಪತ್ತಂ ಪಟಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ನೀಚಂ ಕತ್ವಾ ಸಾಧುಕಂ ಅಪ್ಪಟಿಘಂಸನ್ತೇನ ಧೋವಿತ್ವಾ ವೋದಕಂ ಕತ್ವಾ ಮುಹುತ್ತಂ ಉಣ್ಹೇ ಓತಾಪೇತಬ್ಬೋ, ನ ಚ ಉಣ್ಹೇ ಪತ್ತೋ ನಿದಹಿತಬ್ಬೋ, ಪತ್ತಚೀವರಂ ನಿಕ್ಖಿಪಿತಬ್ಬಂ. ಪತ್ತಂ ನಿಕ್ಖಿಪನ್ತೇನ ¶ ಏಕೇನ ಹತ್ಥೇನ ಪತ್ತಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಏಕೇನ ಹತ್ಥೇನ ಹೇಟ್ಠಾಮಞ್ಚಂ ವಾ ಹೇಟ್ಠಾಪೀಠಂ ವಾ ಪರಾಮಸಿತ್ವಾ ಪತ್ತೋ ನಿಕ್ಖಿಪಿತಬ್ಬೋ, ನ ಚ ತಟ್ಟಿಕಚಮ್ಮಖಣ್ಡಾದೀಹಿ ಅನನ್ತರಹಿತಾಯ ಭೂಮಿಯಾ ಪತ್ತೋ ನಿಕ್ಖಿಪಿತಬ್ಬೋ. ಸಚೇ ಪನ ಕಾಳವಣ್ಣಕತಾ ವಾ ಸುಧಾಬದ್ಧಾ ವಾ ಭೂಮಿ ಹೋತಿ ನಿರಜಮತ್ತಿಕಾ, ತಥಾರೂಪಾಯ ಭೂಮಿಯಾ ಠಪೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ, ಧೋತವಾಲಿಕಾಯಪಿ ಠಪೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ, ಪಂಸುರಜಸಕ್ಖರಾದೀಸು ನ ವಟ್ಟತಿ. ತತ್ರ ಪನ ಪಣ್ಣಂ ವಾ ಆಧಾರಕಂ ವಾ ಠಪೇತ್ವಾ ತತ್ರ ನಿಕ್ಖಿಪಿತಬ್ಬೋ. ಚೀವರಂ ನಿಕ್ಖಿಪನ್ತೇನ ಏಕೇನ ಹತ್ಥೇನ ಚೀವರಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಏಕೇನ ಹತ್ಥೇನ ಚೀವರವಂಸಂ ವಾ ಚೀವರರಜ್ಜುಂ ವಾ ಪಮಜ್ಜಿತ್ವಾ ¶ ಪಾರತೋ ಅನ್ತಂ ಓರತೋ ಭೋಗಂ ಕತ್ವಾ ಚೀವರಂ ನಿಕ್ಖಿಪಿತಬ್ಬಂ. ಇದಞ್ಚ ಚೀವರವಂಸಾದೀನಂ ಹೇಟ್ಠಾ ಹತ್ಥಂ ಪವೇಸೇತ್ವಾ ಅಭಿಮುಖೇನ ಹತ್ಥೇನ ಸಣಿಕಂ ನಿಕ್ಖಿಪನತ್ಥಂ ವುತ್ತಂ. ಅನ್ತೇ ಪನ ಗಹೇತ್ವಾ ಭೋಗೇನ ಚೀವರವಂಸಾದೀನಂ ಉಪರಿ ಖಿಪನ್ತಸ್ಸ ಭಿತ್ತಿಯಂ ಭೋಗೋ ಪಟಿಹಞ್ಞತಿ, ತಸ್ಮಾ ತಥಾ ನ ಕಾತಬ್ಬಂ. ಉಪಜ್ಝಾಯಮ್ಹಿ ವುಟ್ಠಿತೇ ಆಸನಂ ಉದ್ಧರಿತಬ್ಬಂ, ಪಾದೋದಕಂ ಪಾದಪೀಠಂ ಪಾದಕಥಲಿಕಂ ಪಟಿಸಾಮೇತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ಸೋ ದೇಸೋ ಉಕ್ಲಾಪೋ ಹೋತಿ, ಸೋ ದೇಸೋ ಸಮ್ಮಜ್ಜಿತಬ್ಬೋ.

ಸಚೇ ಉಪಜ್ಝಾಯೋ ನಹಾಯಿತುಕಾಮೋ ಹೋತಿ, ನಹಾನಂ ಪಟಿಯಾದೇತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ಸೀತೇನ ಅತ್ಥೋ ಹೋತಿ, ಸೀತಂ ಪಟಿಯಾದೇತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ಉಣ್ಹೇನ ಅತ್ಥೋ ಹೋತಿ, ಉಣ್ಹಂ ಪಟಿಯಾದೇತಬ್ಬಂ.

ಸಚೇ ಉಪಜ್ಝಾಯೋ ಜನ್ತಾಘರಂ ಪವಿಸಿತುಕಾಮೋ ಹೋತಿ, ಚುಣ್ಣಂ ಸನ್ನೇತಬ್ಬಂ, ಮತ್ತಿಕಾ ತೇಮೇತಬ್ಬಾ. ಜನ್ತಾಘರಪೀಠಂ ಆದಾಯ ಉಪಜ್ಝಾಯಸ್ಸ ಪಿಟ್ಠಿತೋ ಪಿಟ್ಠಿತೋ ಗನ್ತ್ವಾ ಜನ್ತಾಘರಪೀಠಂ ದತ್ವಾ ಚೀವರಂ ಪಟಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತೇ ನಿದ್ಧೂಮಟ್ಠಾನೇ ಠಪೇತಬ್ಬಂ, ಚುಣ್ಣಂ ದಾತಬ್ಬಂ, ಮತ್ತಿಕಾ ದಾತಬ್ಬಾ. ಸಚೇ ಉಸ್ಸಹತಿ, ಜನ್ತಾಘರಂ ಪವಿಸಿತಬ್ಬಂ, ಪವಿಸನ್ತೇನ ಮತ್ತಿಕಾಯ ಮುಖಂ ಮಕ್ಖೇತ್ವಾ ಪುರತೋ ಚ ಪಚ್ಛತೋ ಚ ಪಟಿಚ್ಛಾದೇತ್ವಾ ಜನ್ತಾಘರಂ ಪವಿಸಿತಬ್ಬಂ. ನ ಥೇರೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಅನುಪಖಜ್ಜ ನಿಸೀದಿತಬ್ಬಂ, ನ ನವಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಆಸನೇನ ಪಟಿಬಾಹಿತಬ್ಬಾ, ಜನ್ತಾಘರೇ ಉಪಜ್ಝಾಯಸ್ಸ ಪರಿಕಮ್ಮಂ ಕಾತಬ್ಬಂ. ಜನ್ತಾಘರೇ ಪರಿಕಮ್ಮಂ ನಾಮ ಅಙ್ಗಾರಮತ್ತಿಕಾಉಣ್ಹೋದಕದಾನಾದಿಕಂ ಸಬ್ಬಕಿಚ್ಚಂ. ಜನ್ತಾಘರಾ ನಿಕ್ಖಮನ್ತೇನ ಜನ್ತಾಘರಪೀಠಂ ಆದಾಯ ಪುರತೋ ಚ ಪಚ್ಛತೋ ಚ ಪಟಿಚ್ಛಾದೇತ್ವಾ ಜನ್ತಾಘರಾ ನಿಕ್ಖಮಿತಬ್ಬಂ.

ಉದಕೇಪಿ ಉಪಜ್ಝಾಯಸ್ಸ ಅಙ್ಗಪಚ್ಚಙ್ಗಘಂಸನಾದಿಕಂ ಪರಿಕಮ್ಮಂ ಕಾತಬ್ಬಂ, ನಹಾತೇನ ಪಠಮತರಂ ಉತ್ತರಿತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಗತ್ತಂ ವೋದಕಂ ಕತ್ವಾ ನಿವಾಸೇತ್ವಾ ಉಪಜ್ಝಾಯಸ್ಸ ಗತ್ತತೋ ಉದಕಂ ಪಮಜ್ಜಿತಬ್ಬಂ, ನಿವಾಸನಂ ದಾತಬ್ಬಂ, ಸಙ್ಘಾಟಿ ದಾತಬ್ಬಾ ¶ , ಜನ್ತಾಘರಪೀಠಂ ಆದಾಯ ಪಠಮತರಂ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಆಸನಂ ಪಞ್ಞಪೇತಬ್ಬಂ, ಪಾದೋದಕಂ ಪಾದಪೀಠಂ ಪಾದಕಥಲಿಕಂ ಉಪನಿಕ್ಖಿಪಿತಬ್ಬಂ, ಉಪಜ್ಝಾಯೋ ಪಾನೀಯೇನ ಪುಚ್ಛಿತಬ್ಬೋ. ಜನ್ತಾಘರೇ ಹಿ ಉಣ್ಹಸನ್ತಾಪೇನ ಪಿಪಾಸಾ ಹೋತಿ. ಸಚೇ ಉದ್ದಿಸಾಪೇತುಕಾಮೋ ಹೋತಿ, ಉದ್ದಿಸಿತಬ್ಬೋ. ಸಚೇ ಪರಿಪುಚ್ಛಿತುಕಾಮೋ ಹೋತಿ, ಪರಿಪುಚ್ಛಿತಬ್ಬೋ.

ಯಸ್ಮಿಂ ವಿಹಾರೇ ಉಪಜ್ಝಾಯೋ ವಿಹರತಿ, ಸಚೇ ಸೋ ವಿಹಾರೋ ಉಕ್ಲಾಪೋ ಹೋತಿ, ಸಚೇ ಉಸ್ಸಹತಿ, ಕೇನಚಿ ಗೇಲಞ್ಞೇನ ಅನಭಿಭೂತೋ ಹೋತಿ, ಸೋಧೇತಬ್ಬೋ. ಅಗಿಲಾನೇನ ಹಿ ಸದ್ಧಿವಿಹಾರಿಕೇನ ಸಟ್ಠಿವಸ್ಸೇನಪಿ ಸಬ್ಬಂ ಉಪಜ್ಝಾಯವತ್ತಂ ಕಾತಬ್ಬಂ, ಅನಾದರೇನ ಅಕರೋನ್ತಸ್ಸ ವತ್ತಭೇದೇ ದುಕ್ಕಟಂ, ನ-ಕಾರಪಟಿಸಂಯುತ್ತೇಸು ಪನ ಪದೇಸು ಗಿಲಾನಸ್ಸಪಿ ಪಟಿಕ್ಖಿತ್ತಕಿರಿಯಂ ಕರೋನ್ತಸ್ಸ ದುಕ್ಕಟಮೇವ. ವಿಹಾರಂ ಸೋಧೇನ್ತೇನ ಪಠಮಂ ಪತ್ತಚೀವರಂ ನೀಹರಿತ್ವಾ ¶ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಕ್ಖಿಪಿತಬ್ಬಂ, ನಿಸೀದನಪಚ್ಚತ್ಥರಣಂ ನೀಹರಿತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಕ್ಖಿಪಿತಬ್ಬಂ, ಭಿಸಿಬಿಮ್ಬೋಹನಂ ನೀಹರಿತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಕ್ಖಿಪಿತಬ್ಬಂ, ಮಞ್ಚೋ ನೀಚಂ ಕತ್ವಾ ಸಾಧುಕಂ ಅಪಟಿಘಂಸನ್ತೇನ ಅಸಙ್ಘಟ್ಟೇನ್ತೇನ ಕವಾಟಪೀಠಂ ನೀಹರಿತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಕ್ಖಿಪಿತಬ್ಬೋ, ಪೀಠಂ ನೀಚಂ ಕತ್ವಾ ಸಾಧುಕಂ ಅಪಟಿಘಂಸನ್ತೇನ ಅಸಙ್ಘಟ್ಟೇನ್ತೇನ ಕವಾಟಪೀಠಂ ನೀಹರಿತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಕ್ಖಿಪಿತಬ್ಬಂ, ಮಞ್ಚಪಟಿಪಾದಕಾ ನೀಹರಿತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಕ್ಖಿಪಿತಬ್ಬಾ, ಖೇಳಮಲ್ಲಕೋ ನೀಹರಿತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಕ್ಖಿಪಿತಬ್ಬೋ, ಅಪಸ್ಸೇನಫಲಕಂ ನೀಹರಿತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಕ್ಖಿಪಿತಬ್ಬಂ. ಭೂಮತ್ಥರಣಂ ಯಥಾಪಞ್ಞತ್ತಂ ಸಲ್ಲಕ್ಖೇತ್ವಾ ನೀಹರಿತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಕ್ಖಿಪಿತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ವಿಹಾರೇ ಸನ್ತಾನಕಂ ಹೋತಿ, ಉಲ್ಲೋಕಾ ಪಠಮಂ ಓಹಾರೇತಬ್ಬಂ, ಆಲೋಕಸನ್ಧಿಕಣ್ಣಭಾಗಾ ಪಮಜ್ಜಿತಬ್ಬಾ. ಸಚೇ ಗೇರುಕಪರಿಕಮ್ಮಕತಾ ಭಿತ್ತಿ ಕಣ್ಣಕಿತಾ ಹೋತಿ, ಚೋಳಕಂ ತೇಮೇತ್ವಾ ಪೀಳೇತ್ವಾ ಪಮಜ್ಜಿತಬ್ಬಾ. ಸಚೇ ಕಾಳವಣ್ಣಕತಾ ಭೂಮಿ ಕಣ್ಣಕಿತಾ ಹೋತಿ, ಚೋಳಕಂ ತೇಮೇತ್ವಾ ಪೀಳೇತ್ವಾ ಪಮಜ್ಜಿತಬ್ಬಾ. ಸಚೇ ಅಕತಾ ಹೋತಿ ಭೂಮಿ, ಉದಕೇನ ಪರಿಪ್ಫೋಸಿತ್ವಾ ಪರಿಪ್ಫೋಸಿತ್ವಾ ಸಮ್ಮಜ್ಜಿತಬ್ಬಾ ‘‘ಮಾ ವಿಹಾರೋ ರಜೇನ ಉಹಞ್ಞೀ’’ತಿ, ಸಙ್ಕಾರಂ ವಿಚಿನಿತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ಛಡ್ಡೇತಬ್ಬಂ.

ಭೂಮತ್ಥರಣಂ ಓತಾಪೇತ್ವಾ ಸೋಧೇತ್ವಾ ಪಪ್ಫೋಟೇತ್ವಾ ಅಭಿಹರಿತ್ವಾ ಯಥಾ ಪಠಮಂ ಪಞ್ಞತ್ತಂ ಅಹೋಸಿ, ತಥೇವ ಪಞ್ಞಪೇತಬ್ಬಂ. ಏತದತ್ಥಮೇವ ಹಿ ‘‘ಯಥಾಪಞ್ಞತ್ತಂ ಸಲ್ಲಕ್ಖೇತ್ವಾ ನೀಹರಿತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಕ್ಖಿಪಿತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ ವುತ್ತಂ. ಸಚೇ ಪನ ಪಠಮಂ ಅಜಾನನ್ತೇನ ಕೇನಚಿ ಪಞ್ಞತ್ತಂ ಅಹೋಸಿ, ಸಮನ್ತತೋ ಭಿತ್ತಿಂ ದ್ವಙ್ಗುಲಮತ್ತೇನ ವಾ ತಿವಙ್ಗುಲಮತ್ತೇನ ವಾ ಮೋಚೇತ್ವಾ ಪಞ್ಞಪೇತಬ್ಬಂ. ಇದಞ್ಹೇತ್ಥ ಪಞ್ಞಾಪನವತ್ತಂ ¶ – ಸಚೇ ಕಟಸಾರಕೋ ಹೋತಿ ಅತಿಮಹನ್ತೋ ಚ, ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ಕೋಟಿಂ ನಿವತ್ತೇತ್ವಾ ಬನ್ಧಿತ್ವಾ ಪಞ್ಞಪೇತಬ್ಬೋ. ಸಚೇ ಕೋಟಿಂ ನಿವತ್ತೇತ್ವಾ ಬನ್ಧಿತುಂ ನ ಜಾನಾತಿ, ನ ಛಿನ್ದಿತಬ್ಬೋ. ಮಞ್ಚಪಟಿಪಾದಕಾ ಓತಾಪೇತ್ವಾ ಪಮಜ್ಜಿತ್ವಾ ಯಥಾಠಾನೇ ಠಪೇತಬ್ಬಾ, ಮಞ್ಚೋ ಓತಾಪೇತ್ವಾ ಸೋಧೇತ್ವಾ ಪಪ್ಫೋಟೇತ್ವಾ ನೀಚಂ ಕತ್ವಾ ಸಾಧುಕಂ ಅಪಟಿಘಂಸನ್ತೇನ ಅಸಙ್ಘಟ್ಟೇನ್ತೇನ ಕವಾಟಪೀಠಂ ಅತಿಹರಿತ್ವಾ ಯಥಾಪಞ್ಞತ್ತಂ ಪಞ್ಞಪೇತಬ್ಬೋ, ಪೀಠಂ ಓತಾಪೇತ್ವಾ ಸೋಧೇತ್ವಾ ಪಪ್ಫೋಟೇತ್ವಾ ನೀಚಂ ಕತ್ವಾ ಸಾಧುಕಂ ಅಪಟಿಘಂಸನ್ತೇನ ಅಸಙ್ಘಟ್ಟೇನ್ತೇನ ಕವಾಟಪೀಠಂ ಅತಿಹರಿತ್ವಾ ಯಥಾಪಞ್ಞತ್ತಂ ಪಞ್ಞಪೇತಬ್ಬಂ, ಭಿಸಿಬಿಮ್ಬೋಹನಂ ಓತಾಪೇತ್ವಾ ಸೋಧೇತ್ವಾ ಪಪ್ಫೋಟೇತ್ವಾ ಅತಿಹರಿತ್ವಾ ಯಥಾಪಞ್ಞತ್ತಂ ಪಞ್ಞಪೇತಬ್ಬಂ, ನಿಸೀದನಪಚ್ಚತ್ಥರಣಂ ಓತಾಪೇತ್ವಾ ಸೋಧೇತ್ವಾ ಪಪ್ಫೋಟೇತ್ವಾ ಅತಿಹರಿತ್ವಾ ಯಥಾಪಞ್ಞತ್ತಂ ಪಞ್ಞಪೇತಬ್ಬಂ, ಖೇಳಮಲ್ಲಕೋ ಓತಾಪೇತ್ವಾ ಪಮಜ್ಜಿತ್ವಾ ಅತಿಹರಿತ್ವಾ ಯಥಾಠಾನೇ ಠಪೇತಬ್ಬೋ, ಅಪಸ್ಸೇನಫಲಕಂ ಓತಾಪೇತ್ವಾ ಪಮಜ್ಜಿತ್ವಾ ಅತಿಹರಿತ್ವಾ ಯಥಾಠಾನೇ ಠಪೇತಬ್ಬಂ. ಪತ್ತಚೀವರಂ ನಿಕ್ಖಿಪಿತಬ್ಬಂ, ಪತ್ತಂ ನಿಕ್ಖಿಪನ್ತೇನ ಏಕೇನ ಹತ್ಥೇನ ಪತ್ತಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಏಕೇನ ಹತ್ಥೇನ ಹೇಟ್ಠಾಮಞ್ಚಂ ವಾ ಹೇಟ್ಠಾಪೀಠಂ ವಾ ಪರಾಮಸಿತ್ವಾ ಪತ್ತೋ ನಿಕ್ಖಿಪಿತಬ್ಬೋ, ನ ಚ ಅನನ್ತರಹಿತಾಯ ಭೂಮಿಯಾ ಪತ್ತೋ ನಿಕ್ಖಿಪಿತಬ್ಬೋ. ಚೀವರಂ ನಿಕ್ಖಿಪನ್ತೇನ ಏಕೇನ ಹತ್ಥೇನ ಚೀವರಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಏಕೇನ ಹತ್ಥೇನ ಚೀವರವಂಸಂ ವಾ ಚೀವರರಜ್ಜುಂ ವಾ ಪಮಜ್ಜಿತ್ವಾ ಪಾರತೋ ಅನ್ತಂ, ಓರತೋ ಭೋಗಂ ಕತ್ವಾ ಚೀವರಂ ನಿಕ್ಖಿಪಿತಬ್ಬಂ.

ಸಚೇ ¶ ಪುರತ್ಥಿಮಾ ಸರಜಾ ವಾತಾ ವಾಯನ್ತಿ, ಪುರತ್ಥಿಮಾ ವಾತಪಾನಾ ಥಕೇತಬ್ಬಾ. ಸಚೇ ಪಚ್ಛಿಮಾ, ಉತ್ತರಾ, ದಕ್ಖಿಣಾ ಸರಜಾ ವಾತಾ ವಾಯನ್ತಿ, ದಕ್ಖಿಣಾ ವಾತಪಾನಾ ಥಕೇತಬ್ಬಾ. ಸಚೇ ಸೀತಕಾಲೋ ಹೋತಿ, ದಿವಾ ವಾತಪಾನಾ ವಿವರಿತಬ್ಬಾ, ರತ್ತಿಂ ಥಕೇತಬ್ಬಾ. ಸಚೇ ಉಣ್ಹಕಾಲೋ ಹೋತಿ, ದಿವಾ ಥಕೇತಬ್ಬಾ, ರತ್ತಿಂ ವಿವರಿತಬ್ಬಾ.

ಸಚೇ ಉಕ್ಲಾಪಂ ಹೋತಿ, ಪರಿವೇಣಂ ಸಮ್ಮಜ್ಜಿತಬ್ಬಂ, ಕೋಟ್ಠಕೋ ಸಮ್ಮಜ್ಜಿತಬ್ಬೋ, ಉಪಟ್ಠಾನಸಾಲಾ ಸಮ್ಮಜ್ಜಿತಬ್ಬಾ, ಅಗ್ಗಿಸಾಲಾ ಸಮ್ಮಜ್ಜಿತಬ್ಬಾ, ವಚ್ಚಕುಟಿ ಸಮ್ಮಜ್ಜಿತಬ್ಬಾ, ಪಾನೀಯಂ ಪರಿಭೋಜನೀಯಂ ಉಪಟ್ಠಪೇತಬ್ಬಂ, ಆಚಮನಕುಮ್ಭಿಯಾ ಉದಕಂ ಆಸಿಞ್ಚಿತಬ್ಬಂ.

ಸಚೇ ಉಪಜ್ಝಾಯಸ್ಸ ಅನಭಿರತಿ ಉಪ್ಪನ್ನಾ ಹೋತಿ, ಸದ್ಧಿವಿಹಾರಿಕೇನ ಅಞ್ಞತ್ಥ ನೇತಬ್ಬೋ, ಅಞ್ಞೋ ವಾ ಭಿಕ್ಖು ವತ್ತಬ್ಬೋ ‘‘ಥೇರಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಅಞ್ಞತ್ಥ ಗಚ್ಛಾ’’ತಿ, ಧಮ್ಮಕಥಾ ವಾಸ್ಸ ಕಾತಬ್ಬಾ. ಸಚೇ ಉಪಜ್ಝಾಯಸ್ಸ ಕುಕ್ಕುಚ್ಚಂ ಉಪ್ಪನ್ನಂ ಹೋತಿ, ಸದ್ಧಿವಿಹಾರಿಕೇನ ವಿನೋದೇತಬ್ಬಂ, ಅಞ್ಞೇನ ವಾ ವಿನೋದಾಪೇತಬ್ಬಂ ಧಮ್ಮಕಥಾ ¶ ವಾಸ್ಸ ಕಾತಬ್ಬಾ. ಸಚೇ ಉಪಜ್ಝಾಯಸ್ಸ ದಿಟ್ಠಿಗತಂ ಉಪ್ಪನ್ನಂ ಹೋತಿ, ಸದ್ಧಿವಿಹಾರಿಕೇನ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇತಬ್ಬಂ, ಅಞ್ಞೋ ವಾ ವತ್ತಬ್ಬೋ ‘‘ಥೇರಂ ದಿಟ್ಠಿಗತಂ ವಿಸ್ಸಜ್ಜಾಪೇಹೀ’’ತಿ, ಧಮ್ಮಕಥಾ ವಾಸ್ಸ ಕಾತಬ್ಬಾ. ಸಚೇ ಉಪಜ್ಝಾಯೋ ಗರುಧಮ್ಮಂ ಅಜ್ಝಾಪನ್ನೋ ಹೋತಿ ಪರಿವಾಸಾರಹೋ, ಸದ್ಧಿವಿಹಾರಿಕೇನ ಉಸ್ಸುಕ್ಕಂ ಕಾತಬ್ಬಂ, ಪರಿವಾಸದಾನತ್ಥಂ ಸೋ ಸೋ ಭಿಕ್ಖು ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಯಾಚಿತಬ್ಬೋ. ಸಚೇ ಅತ್ತನಾ ಪಟಿಬಲೋ ಹೋತಿ, ಅತ್ತನಾವ ದಾತಬ್ಬೋ. ನೋ ಚೇ ಪಟಿಬಲೋ ಹೋತಿ, ಅಞ್ಞೇನ ದಾಪೇತಬ್ಬೋ. ಸಚೇ ಉಪಜ್ಝಾಯೋ ಮೂಲಾಯಪಟಿಕಸ್ಸನಾರಹೋ ಹೋತಿ ಮಾನತ್ತಾರಹೋ ಅಬ್ಭಾನಾರಹೋ ವಾ, ವುತ್ತನಯೇನೇವ ಉಸ್ಸುಕ್ಕಂ ಕಾತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ಸಙ್ಘೋ ಉಪಜ್ಝಾಯಸ್ಸ ಕಮ್ಮಂ ಕತ್ತುಕಾಮೋ ಹೋತಿ ತಜ್ಜನೀಯಂ ವಾ ನಿಯಸ್ಸಂ ವಾ ಪಬ್ಬಾಜನೀಯಂ ವಾ ಪಟಿಸಾರಣೀಯಂ ವಾ ಉಕ್ಖೇಪನೀಯಂ ವಾ, ಸದ್ಧಿವಿಹಾರಿಕೇನ ಉಸ್ಸುಕ್ಕಂ ಕಾತಬ್ಬಂ ‘‘ಕೇನ ನು ಖೋ ಉಪಾಯೇನ ಸಙ್ಘೋ ಉಪಜ್ಝಾಯಸ್ಸ ಕಮ್ಮಂ ನ ಕರೇಯ್ಯ, ಲಹುಕಾಯ ವಾ ಪರಿಣಾಮೇಯ್ಯಾ’’ತಿ. ಸದ್ಧಿವಿಹಾರಿಕೇನ ಹಿ ‘‘ಉಪಜ್ಝಾಯಸ್ಸ ಉಕ್ಖೇಪನೀಯಕಮ್ಮಂ ಕತ್ತುಕಾಮೋ ಸಙ್ಘೋ’’ತಿ ಞತ್ವಾ ಏಕಮೇಕಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ‘‘ಮಾ, ಭನ್ತೇ, ಅಮ್ಹಾಕಂ ಉಪಜ್ಝಾಯಸ್ಸ ಕಮ್ಮಂ ಕರಿತ್ಥಾ’’ತಿ ಯಾಚಿತಬ್ಬಾ. ಸಚೇ ಕರೋನ್ತಿಯೇವ, ‘‘ತಜ್ಜನೀಯಂ ವಾ ನಿಯಸ್ಸಂ ವಾ ಲಹುಕಕಮ್ಮಂ ಕರೋಥಾ’’ತಿ ಯಾಚಿತಬ್ಬಾ. ಸಚೇ ಕರೋನ್ತಿಯೇವ, ಅಥ ಉಪಜ್ಝಾಯೋ ‘‘ಸಮ್ಮಾ ವತ್ತಥ, ಭನ್ತೇ’’ತಿ ಯಾಚಿತಬ್ಬೋ. ಇತಿ ತಂ ಸಮ್ಮಾ ವತ್ತಾಪೇತ್ವಾ ‘‘ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸಮ್ಭೇಥ, ಭನ್ತೇ, ಕಮ್ಮ’’ನ್ತಿ ಭಿಕ್ಖೂ ಯಾಚಿತಬ್ಬಾ.

ಸಚೇ ಉಪಜ್ಝಾಯಸ್ಸ ಚೀವರಂ ಧೋವಿತಬ್ಬಂ ಹೋತಿ, ಸದ್ಧಿವಿಹಾರಿಕೇನ ಧೋವಿತಬ್ಬಂ, ಉಸ್ಸುಕ್ಕಂ ವಾ ಕಾತಬ್ಬಂ ‘‘ಕಿನ್ತಿ ನು ಖೋ ಉಪಜ್ಝಾಯಸ್ಸ ಚೀವರಂ ಧೋವಿಯೇಥಾ’’ತಿ. ಸಚೇ ಉಪಜ್ಝಾಯಸ್ಸ ಚೀವರಂ ಕಾತಬ್ಬಂ ¶ ಹೋತಿ, ರಜನಂ ವಾ ಪಚಿತಬ್ಬಂ, ಚೀವರಂ ವಾ ರಜೇತಬ್ಬಂ ಹೋತಿ, ಸದ್ಧಿವಿಹಾರಿಕೇನ ಸಬ್ಬಂ ಕಾತಬ್ಬಂ, ಉಸ್ಸಕ್ಕಂ ವಾ ಕಾತಬ್ಬಂ ‘‘ಕಿನ್ತಿ ನು ಖೋ ಉಪಜ್ಝಾಯಸ್ಸ ಚೀವರಂ ರಜಿಯೇಥಾ’’ತಿ. ಚೀವರಂ ರಜನ್ತೇನ ಸಾಧುಕಂ ಸಂಪರಿವತ್ತೇತ್ವಾ ರಜೇತಬ್ಬಂ, ನ ಚ ಅಚ್ಛಿನ್ನೇ ಥೇವೇ ಪಕ್ಕಮಿತಬ್ಬಂ.

ನ ಉಪಜ್ಝಾಯಂ ಅನಾಪುಚ್ಛಾ ಏಕಚ್ಚಸ್ಸ ಪತ್ತೋ ದಾತಬ್ಬೋ, ನ ಏಕಚ್ಚಸ್ಸ ಪತ್ತೋ ಪಟಿಗ್ಗಹೇತಬ್ಬೋ, ನ ಏಕಚ್ಚಸ್ಸ ಚೀವರಂ ದಾತಬ್ಬಂ, ನ ಏಕಚ್ಚಸ್ಸ ಚೀವರಂ ಪಟಿಗ್ಗಹೇತಬ್ಬಂ, ನ ಏಕಚ್ಚಸ್ಸ ಪರಿಕ್ಖಾರೋ ದಾತಬ್ಬೋ, ನ ಏಕಚ್ಚಸ್ಸ ಪರಿಕ್ಖಾರೋ ಪಟಿಗ್ಗಹೇತಬ್ಬೋ, ನ ಏಕಚ್ಚಸ್ಸ ಕೇಸಾ ಛೇದೇತಬ್ಬಾ, ನ ಏಕಚ್ಚೇನ ಕೇಸಾ ಛೇದಾಪೇತಬ್ಬಾ ¶ , ನ ಏಕಚ್ಚಸ್ಸ ಪರಿಕಮ್ಮಂ ಕಾತಬ್ಬಂ, ನ ಏಕಚ್ಚೇನ ಪರಿಕಮ್ಮಂ ಕಾರಾಪೇತಬ್ಬಂ, ನ ಏಕಚ್ಚಸ್ಸ ವೇಯ್ಯಾವಚ್ಚೋ ಕಾತಬ್ಬೋ, ನ ಏಕಚ್ಚೇನ ವೇಯ್ಯಾವಚ್ಚೋ ಕಾರಾಪೇತಬ್ಬೋ, ನ ಏಕಚ್ಚಸ್ಸ ಪಚ್ಛಾಸಮಣೇನ ಹೋತಬ್ಬಂ, ನ ಏಕಚ್ಚೋ ಪಚ್ಛಾಸಮಣೋ ಆದಾತಬ್ಬೋ, ನ ಏಕಚ್ಚಸ್ಸ ಪಿಣ್ಡಪಾತೋ ನೀಹರಿತಬ್ಬೋ, ನ ಏಕಚ್ಚೇನ ಪಿಣ್ಡಪಾತೋ ನೀಹರಾಪೇತಬ್ಬೋ, ನ ಉಪಜ್ಝಾಯಂ ಅನಾಪುಚ್ಛಾ ಗಾಮೋ ಪವಿಸಿತಬ್ಬೋ, ಪಿಣ್ಡಾಯ ವಾ ಅಞ್ಞೇನ ವಾ ಕರಣೀಯೇನ ಪವಿಸಿತುಕಾಮೇನ ಆಪುಚ್ಛಿತ್ವಾವ ಪವಿಸಿತಬ್ಬೋ. ಸಚೇ ಉಪಜ್ಝಾಯೋ ಕಾಲಸ್ಸೇವ ವುಟ್ಠಾಯ ದೂರಂ ಭಿಕ್ಖಾಚಾರಂ ಗನ್ತುಕಾಮೋ ಹೋತಿ, ‘‘ದಹರಾ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಪವಿಸನ್ತೂ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಗನ್ತಬ್ಬಂ. ಅವತ್ವಾ ಗತೇ ಪರಿವೇಣಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಉಪಜ್ಝಾಯಂ ಅಪಸ್ಸನ್ತೇನ ಗಾಮಂ ಪವಿಸಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಸಚೇ ಗಾಮಂ ಪವಿಸನ್ತೋಪಿ ಪಸ್ಸತಿ, ದಿಟ್ಠಟ್ಠಾನತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಆಪುಚ್ಛಿತುಂಯೇವ ವಟ್ಟತಿ. ನ ಉಪಜ್ಝಾಯಂ ಅನಾಪುಚ್ಛಾ ವಾಸತ್ಥಾಯ ವಾ ಅಸುಭದಸ್ಸನತ್ಥಾಯ ವಾ ಸುಸಾನಂ ಗನ್ತಬ್ಬಂ, ನ ದಿಸಾ ಪಕ್ಕಮಿತಬ್ಬಾ, ಪಕ್ಕಮಿತುಕಾಮೇನ ಪನ ಕಮ್ಮಂ ಆಚಿಕ್ಖಿತ್ವಾ ಯಾವತತಿಯಂ ಯಾಚಿತಬ್ಬೋ. ಸಚೇ ಅನುಜಾನಾತಿ, ಸಾಧು, ನೋ ಚೇ ಅನುಜಾನಾತಿ, ತಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ವಸತೋ ಚಸ್ಸ ಉದ್ದೇಸೋ ವಾ ಪರಿಪುಚ್ಛಾ ವಾ ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಂ ವಾ ನ ಸಮ್ಪಜ್ಜತಿ, ಉಪಜ್ಝಾಯೋ ಬಾಲೋ ಹೋತಿ ಅಬ್ಯತ್ತೋ, ಕೇವಲಂ ಅತ್ತನೋ ಸನ್ತಿಕೇ ವಸಾಪೇತುಕಾಮತಾಯ ಏವ ಗನ್ತುಂ ನ ದೇತಿ, ಏವರೂಪೇ ನಿವಾರೇನ್ತೇಪಿ ಗನ್ತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಸಚೇ ಉಪಜ್ಝಾಯೋ ಗಿಲಾನೋ ಹೋತಿ, ಯಾವಜೀವಂ ಉಪಟ್ಠಾಪೇತಬ್ಬೋ, ವುಟ್ಠಾನಮಸ್ಸ ಆಗಮೇತಬ್ಬಂ, ನ ಕತ್ಥಚಿ ಗನ್ತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ಅಞ್ಞೋ ಭಿಕ್ಖು ಉಪಟ್ಠಾಕೋ ಅತ್ಥಿ, ಭೇಸಜ್ಜಂ ಪರಿಯೇಸಿತ್ವಾ ತಸ್ಸ ಹತ್ಥೇ ದತ್ವಾ ‘‘ಭನ್ತೇ, ಅಯಂ ಉಪಟ್ಠಹಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಗನ್ತಬ್ಬಂ. ಇದಂ ತಾವ ಉಪಜ್ಝಾಯವತ್ತಂ.

೧೮೪. ಇದಮೇವ ಚ ಅನ್ತೇವಾಸಿಕೇನ ಆಚರಿಯಸ್ಸ ಕತ್ತಬ್ಬತ್ತಾ ಆಚರಿಯವತ್ತನ್ತಿ ವುಚ್ಚತಿ. ನಾಮಮತ್ತಮೇವ ಹೇತ್ಥ ನಾನಂ. ತತ್ಥ ಯಾವ ಚೀವರರಜನಂ, ತಾವ ವತ್ತೇ ಅಕರಿಯಮಾನೇ ಉಪಜ್ಝಾಯಸ್ಸ ಆಚರಿಯಸ್ಸ ಚ ಪರಿಹಾನಿ ಹೋತಿ, ತಸ್ಮಾ ತಂ ಅಕರೋನ್ತಸ್ಸ ನಿಸ್ಸಯಮುತ್ತಕಸ್ಸಪಿ ಅಮುತ್ತಕಸ್ಸಪಿ ಆಪತ್ತಿಯೇವ, ಏಕಚ್ಚಸ್ಸ ಪತ್ತದಾನತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಅಮುತ್ತನಿಸ್ಸಯಸ್ಸೇವ ಆಪತ್ತಿ. ಉಪಜ್ಝಾಯೇ ಆಚರಿಯೇ ವಾ ವತ್ತಂ ಸಾದಿಯನ್ತೇ ಸದ್ಧಿವಿಹಾರಿಕಾ ಅನ್ತೇವಾಸಿಕಾ ಚ ಬಹುಕಾಪಿ ಹೋನ್ತು, ಸಬ್ಬೇಸಂ ಆಪತ್ತಿ. ಸಚೇ ¶ ಉಪಜ್ಝಾಯೋ ಆಚರಿಯೋ ವಾ ‘‘ಮಯ್ಹಂ ಉಪಟ್ಠಾಕೋ ಅತ್ಥಿ, ತುಮ್ಹೇ ಅತ್ತನೋ ಸಜ್ಝಾಯಮನಸಿಕಾರಾದೀಸು ಯೋಗಂ ಕರೋಥಾ’’ತಿ ವದತಿ, ಸದ್ಧಿವಿಹಾರಿಕಾದೀನಂ ಅನಾಪತ್ತಿ. ಉಪಜ್ಝಾಯೋ ವಾ ಆಚರಿಯೋ ವಾ ಸಚೇ ಸಾದಿಯನಂ ವಾ ಅಸಾದಿಯನಂ ವಾ ನ ¶ ಜಾನಾತಿ, ಬಾಲೋ ಹೋತಿ, ಸದ್ಧಿವಿಹಾರಿಕಾದಯೋ ಬಹೂ, ತೇಸು ಏಕೋ ವತ್ತಸಮ್ಪನ್ನೋ ಭಿಕ್ಖು ‘‘ಉಪಜ್ಝಾಯಸ್ಸ ವಾ ಆಚರಿಯಸ್ಸ ವಾ ಕಿಚ್ಚಂ ಅಹಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮಿ, ತುಮ್ಹೇ ಅಪ್ಪೋಸ್ಸುಕ್ಕಾ ವಿಹರಥಾ’’ತಿ ಏವಞ್ಚೇ ಅತ್ತನೋ ಭಾರಂ ಕತ್ವಾ ಇತರೇ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇತಿ, ತಸ್ಸ ಭಾರಕರಣತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ತೇಸಂ ಅನಾಪತ್ತಿ. ಏತ್ಥ ಅನ್ತೇವಾಸಿಕೇಸು ಪನ ನಿಸ್ಸಯನ್ತೇವಾಸಿಕೇನ ಯಾವ ಆಚರಿಯಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ವಸತಿ, ತಾವ ಸಬ್ಬಂ ಆಚರಿಯವತ್ತಂ ಕಾತಬ್ಬಂ. ಪಬ್ಬಜ್ಜಉಪಸಮ್ಪದಧಮ್ಮನ್ತೇವಾಸಿಕೇಹಿ ಪನ ನಿಸ್ಸಯಮುತ್ತಕೇಹಿಪಿ ಆದಿತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಯಾವ ಚೀವರರಜನಂ, ತಾವ ವತ್ತಂ ಕಾತಬ್ಬಂ. ಅನಾಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ಪತ್ತದಾನಾದಿಮ್ಹಿ ಪನ ಏತೇಸಂ ಅನಾಪತ್ತಿ.

ಏತೇಸು ಪಬ್ಬಜ್ಜನ್ತೇವಾಸಿಕೋ ಚ ಉಪಸಮ್ಪದನ್ತೇವಾಸಿಕೋ ಚ ಆಚರಿಯಸ್ಸ ಯಾವಜೀವಂ ಭಾರಾ. ನಿಸ್ಸಯನ್ತೇವಾಸಿಕೋ ಚ ಧಮ್ಮನ್ತೇವಾಸಿಕೋ ಚ ಯಾವ ಸಮೀಪೇ ವಸನ್ತಿ, ತಾವ ಆಚರಿಯುಪಜ್ಝಾಯೇಹಿಪಿ ಅನ್ತೇವಾಸಿಕಸದ್ಧಿವಿಹಾರಿಕಾ ಸಙ್ಗಹೇತಬ್ಬಾ ಅನುಗ್ಗಹೇತಬ್ಬಾ ಉದ್ದೇಸೇನ ಪರಿಪುಚ್ಛಾಯ ಓವಾದೇನ ಅನುಸಾಸನಿಯಾ. ಸಚೇ ಅನ್ತೇವಾಸಿಕಸದ್ಧಿವಿಹಾರಿಕಾನಂ ಪತ್ತೋ ವಾ ಚೀವರಂ ವಾ ಅಞ್ಞೋ ವಾ ಕೋಚಿ ಪರಿಕ್ಖಾರೋ ನತ್ಥಿ, ಅತ್ತನೋ ಅತಿರೇಕಪತ್ತಚೀವರಂ ಅತಿರೇಕಪರಿಕ್ಖಾರೋ ವಾ ಅತ್ಥಿ, ದಾತಬ್ಬಂ. ನೋ ಚೇ, ಧಮ್ಮಿಯೇನ ನಯೇನ ಪರಿಯೇಸನತ್ಥಾಯ ಉಸ್ಸುಕ್ಕಂ ಕಾತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ಅನ್ತೇವಾಸಿಕಸದ್ಧಿವಿಹಾರಿಕಾ ಗಿಲಾನಾ ಹೋನ್ತಿ, ಉಪಜ್ಝಾಯವತ್ತೇ ವುತ್ತನಯೇನ ದನ್ತಕಟ್ಠದಾನಂ ಆದಿಂ ಕತ್ವಾ ಆಚಮನಕುಮ್ಭಿಯಾ ಉದಕಸಿಞ್ಚನಪರಿಯೋಸಾನಂ ಸಬ್ಬಂ ವತ್ತಂ ಕಾತಬ್ಬಮೇವ, ಅಕರೋನ್ತಾನಂ ಆಪತ್ತಿ. ತಸ್ಮಾ ಆಚರಿಯುಪಜ್ಝಾಯೇಹಿಪಿ ಅನ್ತೇವಾಸಿಕಸದ್ಧಿವಿಹಾರಿಕೇಸು ಸಮ್ಮಾ ವತ್ತಿತಬ್ಬಂ. ಆಚರಿಯುಪಜ್ಝಾಯಾದೀಸು ಹಿ ಯೋ ಯೋ ನ ಸಮ್ಮಾ ವತ್ತತಿ, ತಸ್ಸ ತಸ್ಸ ಆಪತ್ತಿ. ಉಪಜ್ಝಾಯಾದಿವತ್ತಕಥಾ.

೧೮೫. ಇದಾನಿ ಆಗನ್ತುಕವತ್ತಾದೀನಿ ವೇದಿತಬ್ಬಾನಿ. ಆಗನ್ತುಕೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಉಪಚಾರಸೀಮಾಸಮೀಪಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಉಪಾಹನಾ ಓಮುಞ್ಚಿತ್ವಾ ನೀಚಂ ಕತ್ವಾ ಪಪ್ಫೋಟೇತ್ವಾ ಉಪಾಹನದಣ್ಡಕೇನ ಗಹೇತ್ವಾ ಛತ್ತಂ ಉಪನಾಮೇತ್ವಾ ಸೀಸಂ ವಿವರಿತ್ವಾ ಸೀಸೇ ಚೀವರಂ ಖನ್ಧೇ ಕರಿತ್ವಾ ಸಾಧುಕಂ ಅತರಮಾನೇನ ಆರಾಮೋ ಪವಿಸಿತಬ್ಬೋ, ಆರಾಮಂ ಪವಿಸನ್ತೇನ ಸಲ್ಲಕ್ಖೇತಬ್ಬಂ ‘‘ಕತ್ಥ ಆವಾಸಿಕಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಸನ್ನಿಪತನ್ತೀ’’ತಿ. ಯತ್ಥ ಆವಾಸಿಕಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಸನ್ನಿಪತನ್ತಿ ಉಪಟ್ಠಾನಸಾಲಾಯ ವಾ ಮಣ್ಡಪೇ ವಾ ರುಕ್ಖಮೂಲೇ ವಾ, ತತ್ಥ ಗನ್ತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ಪತ್ತೋ ನಿಕ್ಖಿಪಿತಬ್ಬೋ, ಏಕಮನ್ತಂ ಚೀವರಂ ನಿಕ್ಖಿಪಿತಬ್ಬಂ, ಪತಿರೂಪಂ ಆಸನಂ ಗಹೇತ್ವಾ ನಿಸೀದಿತಬ್ಬಂ, ಪಾನೀಯಂ ಪುಚ್ಛಿತಬ್ಬಂ, ಪರಿಭೋಜನೀಯಂ ಪುಚ್ಛಿತಬ್ಬಂ ‘‘ಕತಮಂ ಪಾನೀಯಂ, ಕತಮಂ ಪರಿಭೋಜನೀಯ’’ನ್ತಿ. ಸಚೇ ¶ ಪಾನೀಯೇನ ಅತ್ಥೋ ಹೋತಿ, ಪಾನೀಯಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಪಾತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ಪರಿಭೋಜನೀಯೇನ ಅತ್ಥೋ ಹೋತಿ, ಪರಿಭೋಜನೀಯಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಪಾದಾ ಧೋವಿತಬ್ಬಾ. ಪಾದೇ ಧೋವನ್ತೇನ ಏಕೇನ ¶ ಹತ್ಥೇನ ಉದಕಂ ಆಸಿಞ್ಚಿತಬ್ಬಂ, ಏಕೇನ ಹತ್ಥೇನ ಪಾದಾ ಧೋವಿತಬ್ಬಾ, ನ ತೇನೇವ ಹತ್ಥೇನ ಉದಕಂ ಆಸಿಞ್ಚಿತಬ್ಬಂ, ನ ತೇನೇವ ಹತ್ಥೇನ ಪಾದಾ ಧೋವಿತಬ್ಬಾ, ಉಪಾಹನಪುಞ್ಛನಚೋಳಕಂ ಪುಞ್ಛಿತ್ವಾ ಉಪಾಹನಾ ಪುಞ್ಛಿತಬ್ಬಾ, ಉಪಾಹನಾ ಪುಞ್ಛನ್ತೇನ ಪಠಮಂ ಸುಕ್ಖೇನ ಚೋಳಕೇನ ಪುಞ್ಛಿತಬ್ಬಾ, ಪಚ್ಛಾ ಅಲ್ಲೇನ, ಉಪಾಹನಪುಞ್ಛನಚೋಳಕಂ ಧೋವಿತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ಪತ್ಥರಿತಬ್ಬಂ.

ಸಚೇ ಆವಾಸಿಕೋ ಭಿಕ್ಖು ವುಡ್ಢೋ ಹೋತಿ, ಅಭಿವಾದೇತಬ್ಬೋ. ಸಚೇ ನವಕೋ ಹೋತಿ, ಅಭಿವಾದಾಪೇತಬ್ಬೋ. ಸೇನಾಸನಂ ಪುಚ್ಛಿತಬ್ಬಂ ‘‘ಕತಮಂ ಮೇ ಸೇನಾಸನಂ ಪಾಪುಣಾತೀ’’ತಿ, ಅಜ್ಝಾವುಟ್ಠಂ ವಾ ಅನಜ್ಝಾವುಟ್ಠಂ ವಾ ಪುಚ್ಛಿತಬ್ಬಂ, ‘‘ಗೋಚರಗಾಮೋ ಆಸನ್ನೇ, ಉದಾಹು ದೂರೇ, ಕಾಲಸ್ಸೇವ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಚರಿತಬ್ಬಂ, ಉದಾಹು ದಿವಾ’’ತಿ ಏವಂ ಭಿಕ್ಖಾಚಾರೋ ಪುಚ್ಛಿತಬ್ಬೋ, ಅಗೋಚರೋ ಪುಚ್ಛಿತಬ್ಬೋ, ಗೋಚರೋ ಪುಚ್ಛಿತಬ್ಬೋ. ಅಗೋಚರೋ ನಾಮ ಮಿಚ್ಛಾದಿಟ್ಠಿಕಾನಂ ಗಾಮೋ ಪರಿಚ್ಛಿನ್ನಭಿಕ್ಖೋ ವಾ ಗಾಮೋ, ಯತ್ಥ ಏಕಸ್ಸ ವಾ ದ್ವಿನ್ನಂ ವಾ ಭಿಕ್ಖಾ ದೀಯತಿ, ಸೇಕ್ಖಸಮ್ಮಹಾನಿ ಕುಲಾನಿ ಪುಚ್ಛಿತಬ್ಬಾನಿ, ವಚ್ಚಟ್ಠಾನಂ ಪುಚ್ಛಿತಬ್ಬಂ, ಪಸ್ಸಾವಟ್ಠಾನಂ ಪುಚ್ಛಿತಬ್ಬಂ, ‘‘ಕಿಂ ಇಮಿಸ್ಸಾ ಪೋಕ್ಖರಣಿಯಾ ಪಾನೀಯಂಯೇವ ಪಿವನ್ತಿ, ನಹಾನಾದಿಪರಿಭೋಗಮ್ಪಿ ಕರೋನ್ತೀ’’ತಿ ಏವಂ ಪಾನೀಯಞ್ಚೇವ ಪರಿಭೋಜನೀಯಞ್ಚ ಪುಚ್ಛಿತಬ್ಬಂ, ಕತ್ತರದಣ್ಡೋ ಪುಚ್ಛಿತಬ್ಬೋ, ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಕತಿಕಸಣ್ಠಾನಂ ಪುಚ್ಛಿತಬ್ಬಂ, ಕೇಸುಚಿ ಠಾನೇಸು ವಾಳಮಿಗಾ ವಾ ಅಮನುಸ್ಸಾ ವಾ ಹೋನ್ತಿ, ತಸ್ಮಾ ‘‘ಕಂ ಕಾಲಂ ಪವಿಸಿತಬ್ಬಂ, ಕಂ ಕಾಲಂ ನಿಕ್ಖಮಿತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ ಪುಚ್ಛಿತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ವಿಹಾರೋ ಅನಜ್ಝಾವುಟ್ಠೋ ಹೋತಿ, ಕವಾಟಂ ಆಕೋಟೇತ್ವಾ ಮುಹುತ್ತಂ ಆಗಮೇತ್ವಾ ಘಟಿಕಂ ಉಗ್ಘಾಟೇತ್ವಾ ಕವಾಟಂ ಪಣಾಮೇತ್ವಾ ಬಹಿ ಠಿತೇನ ನಿಲ್ಲೋಕೇತಬ್ಬೋ.

ಸಚೇ ಸೋ ವಿಹಾರೋ ಉಕ್ಲಾಪೋ ಹೋತಿ, ಮಞ್ಚೇ ವಾ ಮಞ್ಚೋ ಆರೋಪಿತೋ ಹೋತಿ, ಪೀಠೇ ವಾ ಪೀಠಂ ಆರೋಪಿತಂ ಹೋತಿ, ಸೇನಾಸನಂ ಉಪರಿ ಪುಞ್ಜೀಕತಂ ಹೋತಿ, ಸಚೇ ಸಕ್ಕೋತಿ, ಸಬ್ಬೋ ವಿಹಾರೋ ಸೋಧೇತಬ್ಬೋ, ಅಸಕ್ಕೋನ್ತೇನ ಅತ್ತನೋ ವಸನೋಕಾಸೋ ಜಗ್ಗಿತಬ್ಬೋ. ಸಬ್ಬಂ ಸೋಧೇತುಂ ಸಕ್ಕೋನ್ತೇನ ಪನ ಉಪಜ್ಝಾಯವತ್ತೇ ವುತ್ತನಯೇನ ಭೂಮತ್ಥರಣಮಞ್ಚಪೀಠಾದೀನಿ ಬಹಿ ನೀಹರಿತ್ವಾ ವಿಹಾರಂ ಸೋಧೇತ್ವಾ ಪುನ ಅತಿಹರಿತ್ವಾ ಯಥಾಠಾನೇ ಪಞ್ಞಪೇತಬ್ಬಾನಿ.

ಸಚೇ ¶ ಪುರತ್ಥಿಮಾ ಸರಜಾ ವಾತಾ ವಾಯನ್ತಿ, ಪುರತ್ಥಿಮಾ ವಾತಪಾನಾ ಥಕೇತಬ್ಬಾ. ಸಚೇ ಪಚ್ಛಿಮಾ, ಉತ್ತರಾ, ದಕ್ಖಿಣಾ ಸರಜಾ ವಾತಾ ವಾಯನ್ತಿ, ದಕ್ಖಿಣಾ ವಾತಪಾನಾ ಥಕೇತಬ್ಬಾ. ಸಚೇ ಸೀತಕಾಲೋ ಹೋತಿ, ದಿವಾ ವಾತಪಾನಾ ವಿವರಿತಬ್ಬಾ, ರತ್ತಿಂ ಥಕೇತಬ್ಬಾ. ಸಚೇ ಉಣ್ಹಕಾಲೋ ಹೋತಿ, ದಿವಾ ಥಕೇತಬ್ಬಾ, ರತ್ತಿಂ ವಿವರಿತಬ್ಬಾ.

ಸಚೇ ಉಕ್ಲಾಪಂ ಹೋತಿ, ಪರಿವೇಣಂ ಸಮ್ಮಜ್ಜಿತಬ್ಬಂ, ಕೋಟ್ಠಕೋ ಸಮ್ಮಜ್ಜಿತಬ್ಬೋ, ಉಪಟ್ಠಾನಸಾಲಾ ಸಮ್ಮಜ್ಜಿತಬ್ಬಾ ¶ , ಅಗ್ಗಿಸಾಲಾ ಸಮ್ಮಜ್ಜಿತಬ್ಬಾ, ವಚ್ಚಕುಟಿ ಸಮ್ಮಜ್ಜಿತಬ್ಬಾ, ಪಾನೀಯಂ ಪರಿಭೋಜನೀಯಂ ಉಪಟ್ಠಾಪೇತಬ್ಬಂ, ಆಚಮನಕುಮ್ಭಿಯಾ ಉದಕಂ ಆಸಿಞ್ಚಿತಬ್ಬಂ. ಇದಂ ಆಗನ್ತುಕವತ್ತಂ.

೧೮೬. ಆವಾಸಿಕವತ್ತೇ ಆವಾಸಿಕೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಆಗನ್ತುಕಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ವುಡ್ಢತರಂ ದಿಸ್ವಾ ಆಸನಂ ಪಞ್ಞಪೇತಬ್ಬಂ, ಪಾದೋದಕಂ ಪಾದಪೀಠಂ ಪಾದಕಥಲಿಕಂ ಉಪನಿಕ್ಖಿಪಿತಬ್ಬಂ, ಪಚ್ಚುಗ್ಗನ್ತ್ವಾ ಪತ್ತಚೀವರಂ ಪಟಿಗ್ಗಹೇತಬ್ಬಂ, ಪಾನೀಯೇನ ಪುಚ್ಛಿತಬ್ಬೋ, ಪುಚ್ಛನ್ತೇನ ಪನ ಸಕಿಂ ಆನೀತಂ ಪಾನೀಯಂ ಸಬ್ಬಂ ಪಿವತಿ, ‘‘ಪುನ ಆನೇಮೀ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿತಬ್ಬೋಯೇವ. ಬೀಜನೇನಪಿ ಬೀಜಿತಬ್ಬೋ, ಬೀಜನ್ತೇನ ಸಕಿಂ ಪಾದಪಿಟ್ಠಿಯಂ ಬೀಜಿತ್ವಾ ಸಕಿಂ ಮಜ್ಝೇ, ಸಕಿಂ ಸೀಸೇ ಬೀಜಿತಬ್ಬೋ, ‘‘ಅಲಂ ಹೋತೂ’’ತಿ ವುತ್ತೇನ ಮನ್ದತರಂ ಬೀಜಿತಬ್ಬಂ, ಪುನ ‘‘ಅಲ’’ನ್ತಿ ವುತ್ತೇನ ತತೋ ಮನ್ದತರಂ ಬೀಜಿತಬ್ಬಂ, ತತಿಯವಾರಂ ವುತ್ತೇನ ಬೀಜನೀ ಠಪೇತಬ್ಬಾ, ಪಾದಾಪಿಸ್ಸ ಧೋವಿತಬ್ಬಾ. ಸಚೇ ಅತ್ತನೋ ತೇಲಂ ಅತ್ಥಿ, ತೇಲೇನ ಮಕ್ಖೇತಬ್ಬಾ. ನೋ ಚೇ ಅತ್ಥಿ, ತಸ್ಸ ಸನ್ತಕೇನ ಮಕ್ಖೇತಬ್ಬಾ. ಸಚೇ ಉಸ್ಸಹತಿ, ಉಪಾಹನಾ ಪುಞ್ಛಿತಬ್ಬಾ. ಉಪಾಹನಾ ಪುಞ್ಛನ್ತೇನ ಪಠಮಂ ಸುಕ್ಖೇನ ಚೋಳೇನ ಪುಞ್ಛಿತಬ್ಬಾ, ಪಚ್ಛಾ ಅಲ್ಲೇನ, ಉಪಾಹನಪುಞ್ಛನಚೋಳಕಂ ಧೋವಿತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇತಬ್ಬಂ.

ಆಗನ್ತುಕೋ ಭಿಕ್ಖು ಅಭಿವಾದೇತಬ್ಬೋ, ಸೇನಾಸನಂ ಪಞ್ಞಪೇತಬ್ಬಂ ‘‘ಏತಂ ಸೇನಾಸನಂ ಪಾಪುಣಾತೀ’’ತಿ. ಅಜ್ಝಾವುಟ್ಠಂ ವಾ ಅನಜ್ಝಾವುಟ್ಠಂ ವಾ ಆಚಿಕ್ಖಿತಬ್ಬಂ, ಗೋಚರೋ ಆಚಿಕ್ಖಿತಬ್ಬೋ, ಅಗೋಚರೋ ಆಚಿಕ್ಖಿತಬ್ಬೋ, ಸೇಕ್ಖಸಮ್ಮತಾನಿ ಕುಲಾನಿ ಆಚಿಕ್ಖಿತಬ್ಬಾನಿ, ವಚ್ಚಟ್ಠಾನಂ ಆಚಿಕ್ಖಿತಬ್ಬಂ, ಪಸ್ಸಾವಟ್ಠಾನಂ ಆಚಿಕ್ಖಿತಬ್ಬಂ, ಪಾನೀಯಂ ಆಚಿಕ್ಖಿತಬ್ಬಂ, ಪರಿಭೋಜನೀಯಂ ಆಚಿಕ್ಖಿತಬ್ಬಂ, ಕತ್ತರದಣ್ಡೋ ಆಚಿಕ್ಖಿತಬ್ಬೋ, ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಕತಿಕಸಣ್ಠಾನಂ ಆಚಿಕ್ಖಿತಬ್ಬಂ ‘‘ಇಮಂ ಕಾಲಂ ಪವಿಸಿತಬ್ಬಂ, ಇಮಂ ಕಾಲಂ ನಿಕ್ಖಮಿತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ.

ಸಚೇ ಆಗನ್ತುಕೋ ನವಕೋ ಹೋತಿ, ನಿಸಿನ್ನಕೇನೇವ ಆಚಿಕ್ಖಿತಬ್ಬಂ ‘‘ಅತ್ರ ಪತ್ತಂ ನಿಕ್ಖಿಪಾಹಿ, ಅತ್ರ ಚೀವರಂ ನಿಕ್ಖಿಪಾಹಿ, ಇದಂ ಆಸನಂ, ನಿಸೀದಾಹೀ’’ತಿ. ಪಾನೀಯಂ ¶ ಆಚಿಕ್ಖಿತಬ್ಬಂ, ಪರಿಭೋಜನೀಯಂ ಆಚಿಕ್ಖಿತಬ್ಬಂ, ಉಪಾಹನಪುಞ್ಛನಚೋಳಕಂ ಆಚಿಕ್ಖಿತಬ್ಬಂ, ಆಗನ್ತುಕೋ ಭಿಕ್ಖು ಅಭಿವಾದಾಪೇತಬ್ಬೋ, ಸೇನಾಸನಾದೀನಿಪಿ ನಿಸಿನ್ನೇನೇವ ಆಚಿಕ್ಖಿತಬ್ಬಾನಿ. ವುಡ್ಢತರೇ ಪನ ಆಗತೇ ಆಸನಂ ಪಞ್ಞಪೇತಬ್ಬನ್ತಿ ಏವಮಾದಿ ಸಬ್ಬಂ ಚೀವರಕಮ್ಮಂ ವಾ ನವಕಮ್ಮಂ ವಾ ಠಪೇತ್ವಾಪಿ ಕಾತಬ್ಬಂ. ಚೇತಿಯಙ್ಗಣಂ ಸಮ್ಮಜ್ಜನ್ತೇನ ಸಮ್ಮುಞ್ಜನಿಂ ನಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ತಸ್ಸ ವತ್ತಂ ಕಾತುಂ ಆರಭಿತಬ್ಬಂ. ಪಣ್ಡಿತೋ ಹಿ ಆಗನ್ತುಕೋ ‘‘ಸಮ್ಮಜ್ಜಾಹಿ ತಾವ ಚೇತಿಯಙ್ಗಣ’’ನ್ತಿ ವಕ್ಖತಿ. ಗಿಲಾನಸ್ಸ ಭೇಸಜ್ಜಂ ಕರೋನ್ತೇನ ಪನ ಸಚೇ ನಾತಿಆತುರೋ ಗಿಲಾನೋ ಹೋತಿ, ಭೇಸಜ್ಜಂ ಅಕತ್ವಾ ವತ್ತಮೇವ ¶ ಕಾತಬ್ಬಂ, ಮಹಾಗಿಲಾನಸ್ಸ ಪನ ಭೇಸಜ್ಜಮೇವ ಕಾತಬ್ಬಂ. ಪಣ್ಡಿತೋ ಹಿ ಆಗನ್ತುಕೋ ‘‘ಕರೋಹಿ ತಾವ ಭೇಸಜ್ಜ’’ನ್ತಿ ವಕ್ಖತಿ. ಇದಂ ಆವಾಸಿಕವತ್ತಂ.

೧೮೭. ಗಮಿಕವತ್ತೇ ಗಮಿಕೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಮಞ್ಚಪೀಠಾದಿದಾರುಭಣ್ಡಂ ಮತ್ತಿಕಾಭಣ್ಡಮ್ಪಿ ರಜನಭಾಜನಾದಿ ಸಬ್ಬಂ ಅಗ್ಗಿಸಾಲಾಯಂ ವಾ ಅಞ್ಞಸ್ಮಿಂ ವಾ ಗುತ್ತಟ್ಠಾನೇ ಪಟಿಸಾಮೇತ್ವಾ ದ್ವಾರವಾತಪಾನಂ ಥಕೇತ್ವಾ ಸೇನಾಸನಂ ಆಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ಪಕ್ಕಮಿತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ಭಿಕ್ಖು ನ ಹೋತಿ, ಸಾಮಣೇರೋ ಆಪುಚ್ಛಿತಬ್ಬೋ. ಸಚೇ ಸಾಮಣೇರೋ ನ ಹೋತಿ, ಆರಾಮಿಕೋ ಆಪುಚ್ಛಿತಬ್ಬೋ. ಸಚೇ ನ ಹೋತಿ ಭಿಕ್ಖು ವಾ ಸಾಮಣೇರೋ ವಾ ಆರಾಮಿಕೋ ವಾ, ಚತೂಸು ಪಾಸಾಣೇಸು ಮಞ್ಚಂ ಪಞ್ಞಪೇತ್ವಾ ಮಞ್ಚೇ ಮಞ್ಚಂ ಆರೋಪೇತ್ವಾ ಪೀಠೇ ಪೀಠಂ ಆರೋಪೇತ್ವಾ ಸೇನಾಸನಂ ಉಪರಿ ಪುಞ್ಜಂ ಕರಿತ್ವಾ ದಾರುಭಣ್ಡಂ ಮತ್ತಿಕಾಭಣ್ಡಂ ಪಟಿಸಾಮೇತ್ವಾ ದ್ವಾರವಾತಪಾನಂ ಥಕೇತ್ವಾ ಪಕ್ಕಮಿತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ವಿಹಾರೋ ಓವಸ್ಸತಿ, ಸಚೇ ಉಸ್ಸಹತಿ, ಸಬ್ಬೋ ಛಾದೇತಬ್ಬೋ, ಉಸ್ಸುಕ್ಕಂ ವಾ ಕಾತಬ್ಬಂ ‘‘ಕಿನ್ತಿ ನು ಖೋ ವಿಹಾರೋ ಛಾದಿಯೇಥಾ’’ತಿ, ಏವಞ್ಚೇತಂ ಲಭೇಥ, ಇಚ್ಚೇತಂ ಕುಸಲಂ. ನೋ ಚೇ ಲಭೇಥ, ಯೋ ದೇಸೋ ಅನೋವಸ್ಸಕೋ ಹೋತಿ, ತತ್ಥ ಚತೂಸು ಪಾಸಾಣೇಸು ಮಞ್ಚಂ ಪಞ್ಞಪೇತ್ವಾ ಮಞ್ಚೇ ಮಞ್ಚಂ ಆರೋಪೇತ್ವಾ ಪೀಠೇ ಪೀಠಂ ಆರೋಪೇತ್ವಾ ಸೇನಾಸನಂ ಉಪರಿ ಪುಞ್ಜಂ ಕರಿತ್ವಾ ದಾರುಭಣ್ಡಂ ಮತ್ತಿಕಾಭಣ್ಡಂ ಪಟಿಸಾಮೇತ್ವಾ ದ್ವಾರವಾತಪಾನಂ ಥಕೇತ್ವಾ ಪಕ್ಕಮಿತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ವಿಹಾರೋ ಓವಸ್ಸತಿ, ಸಚೇ ಉಸ್ಸಹತಿ, ಸೇನಾಸನಂ ಗಾಮಂ ಅತಿಹರಿತಬ್ಬಂ, ಉಸ್ಸುಕ್ಕಂ ವಾ ಕಾತಬ್ಬಂ ‘‘ಕಿನ್ತಿ ನು ಖೋ ಸೇನಾಸನಂ ಗಾಮಂ ಅತಿಹರಿಯೇಥಾ’’ತಿ, ಏವಞ್ಚೇತಂ ಲಭೇಥ, ಇಚ್ಚೇತಂ ಕುಸಲಂ. ನೋ ಚೇ ಲಭೇಥ, ಅಜ್ಝೋಕಾಸೇ ಚತೂಸು ಪಾಸಾಣೇಸು ಮಞ್ಚಂ ಪಞ್ಞಪೇತ್ವಾ ಮಞ್ಚೇ ಮಞ್ಚಂ ಆರೋಪೇತ್ವಾ ಪೀಠೇ ಪೀಠಂ ಆರೋಪೇತ್ವಾ ಸೇನಾಸನಂ ಉಪರಿ ಪುಞ್ಜಂ ಕರಿತ್ವಾ ದಾರುಭಣ್ಡಂ ಮತ್ತಿಕಾಭಣ್ಡಂ ಪಟಿಸಾಮೇತ್ವಾ ¶ ತಿಣೇನ ವಾ ಪಣ್ಣೇನ ವಾ ಪಟಿಚ್ಛಾದೇತ್ವಾ ಪಕ್ಕಮಿತಬ್ಬಂ ‘‘ಅಪ್ಪೇವ ನಾಮ ಅಙ್ಗಾನಿಪಿ ಸೇಸೇಯ್ಯು’’ನ್ತಿ. ಇದಂ ಗಮಿಕವತ್ತಂ.

೧೮೮. ಭತ್ತಗ್ಗವತ್ತೇ ಸಚೇ ಆರಾಮೇ ಕಾಲೋ ಆರೋಚಿತೋ ಹೋತಿ, ತಿಮಣ್ಡಲಂ ಪಟಿಚ್ಛಾದೇನ್ತೇನ ಪರಿಮಣ್ಡಲಂ ನಿವಾಸೇತ್ವಾ ಕಾಯಬನ್ಧನಂ ಬನ್ಧಿತ್ವಾ ಸಗುಣಂ ಕತ್ವಾ ಸಙ್ಘಾಟಿಯೋ ಪಾರುಪಿತ್ವಾ ಗಣ್ಠಿಕಂ ಪಟಿಮುಞ್ಚಿತ್ವಾ ಧೋವಿತ್ವಾ ಪತ್ತಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಸಾಧುಕಂ ಅತರಮಾನೇನ ಗಾಮೋ ಪವಿಸಿತಬ್ಬೋ.

ನ ಓಕ್ಕಮ್ಮ ಥೇರಾನಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಪುರತೋ ಗನ್ತಬ್ಬಂ. ಸುಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನೇನ, ಸುಸಂವುತೇನ, ಓಕ್ಖಿತ್ತಚಕ್ಖುನಾ, ಅಪ್ಪಸದ್ದೇನ ಅನ್ತರಘರೇ ಗನ್ತಬ್ಬಂ, ನ ಉಕ್ಖಿತ್ತಕಾಯ, ನ ಉಜ್ಜಗ್ಘಿಕಾಯ ಅನ್ತರಘರೇ ಗನ್ತಬ್ಬಂ, ನ ಕಾಯಪ್ಪಚಾಲಕಂ, ನ ಬಾಹುಪ್ಪಚಾಲಕಂ, ನ ಸೀಸಪ್ಪಚಾಲಕಂ ಅನ್ತರಘರೇ ಗನ್ತಬ್ಬಂ, ನ ಖಮ್ಭಕತೇನ, ನ ಓಗುಣ್ಠಿತೇನ, ನ ಉಕ್ಕುಟಿಕಾಯ ಅನ್ತರಘರೇ ಗನ್ತಬ್ಬಂ.

ಸುಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನೇನ ¶ , ಸುಸಂವುತೇನ, ಓಕ್ಖಿತ್ತಚಕ್ಖುನಾ, ಅಪ್ಪಸದ್ದೇನ ಅನ್ತರಘರೇ ನಿಸೀದಿತಬ್ಬಂ, ನ ಉಕ್ಖಿತ್ತಕಾಯ, ನ ಉಜ್ಜಗ್ಘಿಕಾಯ ಅನ್ತರಘರೇ ನಿಸೀದಿತಬ್ಬಂ, ನ ಕಾಯಪ್ಪಚಾಲಕಂ, ನ ಬಾಹುಪ್ಪಚಾಲಕಂ, ನ ಸೀಸಪ್ಪಚಾಲಕಂ ಅನ್ತರಘರೇ ನಿಸೀದಿತಬ್ಬಂ, ನ ಖಮ್ಭಕತೇನ, ನ ಓಗುಣ್ಠಿತೇನ, ನ ಪಲ್ಲತ್ಥಿಕಾಯ ಅನ್ತರಘರೇ ನಿಸೀದಿತಬ್ಬಂ, ನ ಥೇರೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಅನುಪಖಜ್ಜ ನಿಸೀದಿತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ಮಹಾಥೇರಸ್ಸ ನಿಸಿನ್ನಾಸನೇನ ಸಮಕಂ ಆಸನಂ ಹೋತಿ, ಬಹೂಸು ಆಸನೇಸು ಸತಿ ಏಕಂ ದ್ವೇ ಆಸನಾನಿ ಠಪೇತ್ವಾ ನಿಸೀದಿತಬ್ಬಂ. ಭಿಕ್ಖೂ ಗಣೇತ್ವಾ ಪಞ್ಞತ್ತಾಸನೇಸು ಅನಿಸೀದಿತ್ವಾ ಮಹಾಥೇರೇನ ‘‘ನಿಸೀದಾ’’ತಿ ವುತ್ತೇನ ನಿಸೀದಿತಬ್ಬಂ. ನೋ ಚೇ ಮಹಾಥೇರೋ ವದತಿ, ‘‘ಇದಂ, ಭನ್ತೇ, ಆಸನಂ ಉಚ್ಚ’’ನ್ತಿ ವತ್ತಬ್ಬಂ. ‘‘ನಿಸೀದಾ’’ತಿ ವುತ್ತೇನ ನಿಸೀದಿತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ಪನ ಏವಂ ಆಪುಚ್ಛಿತೇಪಿ ನ ವದತಿ, ನಿಸೀದನ್ತಸ್ಸ ಅನಾಪತ್ತಿ, ಮಹಾಥೇರಸ್ಸೇವ ಆಪತ್ತಿ. ನವಕೋ ಹಿ ಏವರೂಪೇ ಆಸನೇ ಅನಾಪುಚ್ಛಾ ನಿಸೀದನ್ತೋ ಆಪಜ್ಜತಿ, ಥೇರೋ ಆಪುಚ್ಛಿತೇ ಅನನುಜಾನನ್ತೋ. ನ ನವಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಆಸನೇನ ಪಟಿಬಾಹಿತಬ್ಬಾ, ನ ಸಙ್ಘಾಟಿಕಂ ಓತ್ಥರಿತ್ವಾ ಅನ್ತರಘರೇ ನಿಸೀದಿತಬ್ಬಂ.

ಪತ್ತಧೋವನೋದಕೇ ದೀಯಮಾನೇ ಉಭೋಹಿ ಹತ್ಥೇಹಿ ಪತ್ತಂ ಪಟಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಉದಕಂ ಪಟಿಗ್ಗಹೇತಬ್ಬಂ, ದಕ್ಖಿಣೋದಕಂ ಪನ ಪುರತೋ ಆಧಾರಕೇ ಪತ್ತಂ ಠಪೇತ್ವಾ ಗಹೇತಬ್ಬಂ, ನೀಚಂ ಕತ್ವಾ ಉದಕಸದ್ದಂ ಅಕರೋನ್ತೇನ ಅಪಟಿಘಂಸನ್ತೇನ ಪತ್ತೋ ಧೋವಿತಬ್ಬೋ. ಸಚೇ ಉದಕಪಟಿಗ್ಗಾಹಕೋ ಹೋತಿ, ನೀಚಂ ಕತ್ವಾ ಉದಕಪಟಿಗ್ಗಾಹಕೇ ಉದಕಂ ಆಸಿಞ್ಚಿತಬ್ಬಂ ‘‘ಮಾ ಉದಕಪಟಿಗ್ಗಾಹಕೋ ಉದಕೇನ ಓಸಿಞ್ಚಿ ¶ , ಮಾ ಸಾಮನ್ತಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಉದಕೇನ ಓಸಿಞ್ಚಿಂಸು, ಮಾ ಸಙ್ಘಾಟಿ ಉದಕೇನ ಓಸಿಞ್ಚೀ’’ತಿ. ಸಚೇ ಉದಕಪಟಿಗ್ಗಾಹಕೋ ನ ಹೋತಿ, ನೀಚಂ ಕತ್ವಾ ಛಮಾಯ ಉದಕಂ ಆಸಿಞ್ಚಿತಬ್ಬಂ ‘‘ಮಾ ಸಾಮನ್ತಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಉದಕೇನ ಓಸಿಞ್ಚಿಂಸು, ಮಾ ಸಙ್ಘಾಟಿ ಉದಕೇನ ಓಸಿಞ್ಚೀ’’ತಿ.

ಓದನೇ ದೀಯಮಾನೇ ಉಭೋಹಿ ಹತ್ಥೇಹಿ ಪತ್ತಂ ಪಟಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಓದನೋ ಪಟಿಗ್ಗಹೇತಬ್ಬೋ. ಯಥಾ ಸೂಪಸ್ಸ ಓಕಾಸೋ ಹೋತಿ, ಏವಂ ಮತ್ತಾಯ ಓದನೋ ಗಣ್ಹಿತಬ್ಬೋ. ಸಚೇ ಹೋತಿ ಸಪ್ಪಿ ವಾ ತೇಲಂ ವಾ ಉತ್ತರಿಭಙ್ಗಂ ವಾ, ಥೇರೇನ ವತ್ತಬ್ಬೋ ‘‘ಸಬ್ಬೇಸಂ ಸಮಕಂ ಸಮ್ಪಾದೇಹೀ’’ತಿ. ಇದಞ್ಚ ನ ಕೇವಲಂ ಸಪ್ಪಿಆದೀಸು, ಓದನೇಪಿ ವತ್ತಬ್ಬಂ. ಸಪ್ಪಿಆದೀಸು ಪನ ಯಂ ಅಪ್ಪಂ ಹೋತಿ ಏಕಸ್ಸ ವಾ ದ್ವಿನ್ನಂ ವಾ ಅನುರೂಪಂ, ತಂ ಸಬ್ಬೇಸಂ ಸಮಕಂ ಸಮ್ಪಾದೇಹೀತಿ ವುತ್ತೇ ಮನುಸ್ಸಾನಂ ವಿಹೇಸಾ ಹೋತಿ, ತಸ್ಮಾ ತಾದಿಸಂ ಸಕಿಂ ವಾ ದ್ವಿಕ್ಖತ್ತುಂ ವಾ ಗಹೇತ್ವಾ ಸೇಸಂ ನ ಗಹೇತಬ್ಬಂ. ಸಕ್ಕಚ್ಚಂ ಪಿಣ್ಡಪಾತೋ ಪಟಿಗ್ಗಹೇತಬ್ಬೋ, ಪತ್ತಸಞ್ಞಿನಾ ಪಿಣ್ಡಪಾತೋ ಪಟಿಗ್ಗಹೇತಬ್ಬೋ, ಸಮಸೂಪಕೋ ಸಮತಿತ್ಥಿಕೋ ಪಿಣ್ಡಪಾತೋ ಪಟಿಗ್ಗಹೇತಬ್ಬೋ, ನ ತಾವ ಥೇರೇನ ಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬಂ, ಯಾವ ನ ಸಬ್ಬೇಸಂ ಓದನೋ ಸಮ್ಪತ್ತೋ ಹೋತಿ. ಇದಞ್ಚ ಯಂ ಪರಿಚ್ಛಿನ್ನಭಿಕ್ಖುಕಂ ಭತ್ತಗ್ಗಂ, ಯತ್ಥ ಮನುಸ್ಸಾ ಸಬ್ಬೇಸಂ ಪಾಪೇತ್ವಾ ವನ್ದಿತುಕಾಮಾ ಹೋನ್ತಿ, ತಂ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಂ ¶ . ಯಂ ಪನ ಮಹಾಭತ್ತಗ್ಗಂ ಹೋತಿ, ಯತ್ಥ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಪದೇಸೇ ಭುಞ್ಜನ್ತಿ, ಏಕಸ್ಮಿಂ ಪದೇಸೇ ಉದಕಂ ದೀಯತಿ, ತತ್ಥ ಯಥಾಸುಖಂ ಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬಂ.

ಸಕ್ಕಚ್ಚಂ ಪಿಣ್ಡಪಾತೋ ಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬೋ, ಪತ್ತಸಞ್ಞಿನಾ ಪಿಣ್ಡಪಾತೋ ಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬೋ, ಸಪದಾನೋ ಪಿಣ್ಡಪಾತೋ ಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬೋ, ಸಮಸೂಪಕೋ ಪಿಣ್ಡಪಾತೋ ಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬೋ, ನ ಥೂಪಕತೋ ಓಮದ್ದಿತ್ವಾ ಪಿಣ್ಡಪಾತೋ ಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬೋ, ನ ಸೂಪಂ ವಾ ಬ್ಯಞ್ಜನಂ ವಾ ಓದನೇನ ಪಟಿಚ್ಛಾದೇತಬ್ಬಂ ಭಿಯ್ಯೋಕಮ್ಯತಂ ಉಪಾದಾಯ, ನ ಸೂಪಂ ವಾ ಓದನಂ ವಾ ಅಗಿಲಾನೇನ ಅತ್ತನೋ ಅತ್ಥಾಯ ವಿಞ್ಞಾಪೇತ್ವಾ ಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬಂ, ನ ಉಜ್ಝಾನಸಞ್ಞಿನಾ ಪರೇಸಂ ಪತ್ತೋ ಓಲೋಕೇತಬ್ಬೋ, ನಾತಿಮಹನ್ತೋ ಕಬಳೋ ಕಾತಬ್ಬೋ, ಪರಿಮಣ್ಡಲಂ ಆಲೋಪೋ ಕಾತಬ್ಬೋ, ನ ಅನಾಹಟೇ ಕಬಳೇ ಮುಖದ್ವಾರಂ ವಿವರಿತಬ್ಬಂ, ನ ಭುಞ್ಜಮಾನೇನ ಸಬ್ಬೋ ಹತ್ಥೋ ಮುಖೇ ಪಕ್ಖಿಪಿತಬ್ಬೋ, ನ ಸಕಬಳೇನ ಮುಖೇನ ಬ್ಯಾಹರಿತಬ್ಬಂ, ನ ಪಿಣ್ಡುಕ್ಖೇಪಕಂ ಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬಂ, ನ ಕಬಳಾವಚ್ಛೇಕಂ, ನ ಅವಗಣ್ಡಕಾರಕಂ, ನ ಹತ್ಥನಿದ್ಧುನಕಂ, ನ ಸಿತ್ಥಾವಕಾರಕಂ, ನ ಜಿವ್ಹಾನಿಚ್ಛಾರಕಂ, ನ ಚಪುಚಪುಕಾರಕಂ, ನ ಸುರುಸುರುಕಾರಕಂ, ನ ಹತ್ಥನಿಲ್ಲೇಹಕಂ, ನ ಪತ್ತನಿಲ್ಲೇಹಕಂ, ನ ಓಟ್ಠನಿಲ್ಲೇಹಕಂ ಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬಂ.

ನ ¶ ಸಾಮಿಸೇನ ಹತ್ಥೇನ ಪಾನೀಯಥಾಲಕೋ ಪಟಿಗ್ಗಹೇತಬ್ಬೋ, ನ ತಾವ ಥೇರೇನ ಹತ್ಥಧೋವನಉದಕಂ ಪಟಿಗ್ಗಹೇತಬ್ಬಂ, ಯಾವ ನ ಸಬ್ಬೇ ಭುತ್ತಾವಿನೋ ಹೋನ್ತಿ. ಸಚೇ ಮನುಸ್ಸಾ ‘‘ಧೋವಥ, ಭನ್ತೇ, ಪತ್ತಞ್ಚ ಹತ್ಥೇ ಚಾ’’ತಿ ವದನ್ತಿ, ಭಿಕ್ಖೂ ವಾ ‘‘ತುಮ್ಹೇ ಉದಕಂ ಗಣ್ಹಥಾ’’ತಿ ವದನ್ತಿ, ವಟ್ಟತಿ. ಉದಕೇ ದೀಯಮಾನೇ ಉಭೋಹಿ ಹತ್ಥೇಹಿ ಪತ್ತಂ ಪಟಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಉದಕಂ ಪಟಿಗ್ಗಹೇತಬ್ಬಂ, ನೀಚಂ ಕತ್ವಾ ಉದಕಸದ್ದಂ ಅಕರೋನ್ತೇನ ಅಪಟಿಘಂಸನ್ತೇನ ಪತ್ತೋ ಧೋವಿತಬ್ಬೋ. ಸಚೇ ಉದಕಪಟಿಗ್ಗಾಹಕೋ ಹೋತಿ, ನೀಚಂ ಕತ್ವಾ ಉದಕಪಟಿಗ್ಗಾಹಕೇ ಉದಕಂ ಆಸಿಞ್ಚಿತಬ್ಬಂ ‘‘ಮಾ ಉದಕಪಟಿಗ್ಗಾಹಕೋ ಉದಕೇನ ಓಸಿಞ್ಚಿ, ಮಾ ಸಾಮನ್ತಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಉದಕೇನ ಓಸಿಞ್ಚಿಂಸು, ಮಾ ಸಙ್ಘಾಟಿ ಉದಕೇನ ಓಸಿಞ್ಚೀ’’ತಿ. ಸಚೇ ಉದಕಪಟಿಗ್ಗಾಹಕೋ ನ ಹೋತಿ, ನೀಚಂ ಕತ್ವಾ ಛಮಾಯ ಉದಕಂ ಆಸಿಞ್ಚಿತಬ್ಬಂ ‘‘ಮಾ ಸಾಮನ್ತಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಉದಕೇನ ಓಸಿಞ್ಚಿಂಸು, ಮಾ ಸಙ್ಘಾಟಿ ಉದಕೇನ ಓಸಿಞ್ಚೀ’’ತಿ, ನ ಸಸಿತ್ಥಕಂ ಪತ್ತಧೋವನಂ ಅನ್ತರಘರೇ ಛಡ್ಡೇತಬ್ಬಂ.

ಭತ್ತಗ್ಗತೋ ಉಟ್ಠಾಯ ನಿವತ್ತನ್ತೇಸು ನವಕೇಹಿ ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ಪಠಮತರಂ ನಿವತ್ತಿತಬ್ಬಂ, ಪಚ್ಛಾ ಥೇರೇಹಿ. ಸಮ್ಬಾಧೇಸು ಹಿ ಘರೇಸು ಮಹಾಥೇರಾನಂ ನಿಕ್ಖಮನೋಕಾಸೋ ನ ಹೋತಿ, ತಸ್ಮಾ ಏವಂ ವುತ್ತಂ. ಏವಂ ನಿವತ್ತನ್ತೇಹಿ ಪನ ನವಕೇಹಿ ಗೇಹದ್ವಾರೇ ಠತ್ವಾ ಥೇರೇಸು ನಿಕ್ಖಮನ್ತೇಸು ಪಟಿಪಾಟಿಯಾ ಗನ್ತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ಪನ ಮಹಾಥೇರಾ ಧುರೇ ನಿಸಿನ್ನಾ ಹೋನ್ತಿ, ನವಕಾ ಅನ್ತೋಗೇಹೇ, ಥೇರಾಸನತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಪಟಿಪಾಟಿಯಾ ಏವ ನಿಕ್ಖಮಿತಬ್ಬಂ ¶ , ಕಾಯೇನ ಕಾಯಂ ಅಸಙ್ಘಟ್ಟೇನ್ತೇನ ಯಥಾ ಅನ್ತರೇನ ಮನುಸ್ಸಾ ಗನ್ತುಂ ಸಕ್ಕೋನ್ತಿ, ಏವಂ ವಿರಳಾಯ ಪಾಳಿಯಾ ಗನ್ತಬ್ಬಂ.

‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಥೇರೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಭತ್ತಗ್ಗೇ ಅನುಮೋದಿತು’’ನ್ತಿ (ಚೂಳವ. ೩೬೨) ವಚನತೋ ಸಙ್ಘತ್ಥೇರೇನ ಭತ್ತಗ್ಗೇ ಅನುಮೋದಿತಬ್ಬಂ. ತಂ ಏಕಮೇವ ಓಹಾಯ ಸೇಸೇಹಿ ನ ಗನ್ತಬ್ಬಂ.

‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭತ್ತಗ್ಗೇ ಚತೂಹಿ ಪಞ್ಚಹಿ ಥೇರಾನುಥೇರೇಹಿ ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ಆಗಮೇತು’’ನ್ತಿ (ಚೂಳವ. ೩೬೨) ವಚನತೋ ಸಙ್ಘತ್ಥೇರೇನ ಅನುಮೋದನತ್ಥಾಯ ನಿಸಿನ್ನೇ ಹೇಟ್ಠಾ ಪಟಿಪಾಟಿಯಾ ಚತೂಹಿ ನಿಸೀದಿತಬ್ಬಂ, ಅನುಥೇರೇ ನಿಸಿನ್ನೇ ಮಹಾಥೇರೇನ ಚ ಹೇಟ್ಠಾ ಚ ತೀಹಿ ನಿಸೀದಿತಬ್ಬಂ, ಪಞ್ಚಮೇ ನಿಸಿನ್ನೇ ಉಪರಿ ಚತೂಹಿ ನಿಸೀದಿತಬ್ಬಂ, ಸಙ್ಘತ್ಥೇರೇನ ಹೇಟ್ಠಾ ದಹರಭಿಕ್ಖುಸ್ಮಿಂ ಅಜ್ಝಿಟ್ಠೇಪಿ ಸಙ್ಘತ್ಥೇರತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ¶ ಚತೂಹಿ ನಿಸೀದಿತಬ್ಬಮೇವ. ಸಚೇ ಪನ ಅನುಮೋದಕೋ ಭಿಕ್ಖು ‘‘ಗಚ್ಛಥ, ಭನ್ತೇ, ಆಗಮೇತಬ್ಬಕಿಚ್ಚಂ ನತ್ಥೀ’’ತಿ ವದತಿ, ಗನ್ತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಮಹಾಥೇರೇನ ‘‘ಗಚ್ಛಾಮ, ಆವುಸೋ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ‘‘ಗಚ್ಛಥಾ’’ತಿ ವದತಿ, ಏವಮ್ಪಿ ವಟ್ಟತಿ, ‘‘ಬಹಿಗಾಮೇ ಆಗಮಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ಆಭೋಗಂ ಕತ್ವಾಪಿ ಬಹಿಗಾಮಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ನಿಸ್ಸಿತಕೇ ‘‘ತುಮ್ಹೇ ತಸ್ಸ ಆಗಮನಂ ಆಗಮೇಥಾ’’ತಿ ವತ್ವಾಪಿ ಗನ್ತುಂ ವಟ್ಟತಿಯೇವ. ಸಚೇ ಪನ ಮನುಸ್ಸಾ ಅತ್ತನೋ ರುಚಿತೇನ ಏಕೇನ ಅನುಮೋದನಂ ಕಾರೇನ್ತಿ, ನೇವ ತಸ್ಸ ಅನುಮೋದತೋ ಆಪತ್ತಿ, ನ ಮಹಾಥೇರಸ್ಸ ಭಾರೋ ಹೋತಿ. ಉಪನಿಸಿನ್ನಕಥಾಯಮೇವ ಹಿ ಮನುಸ್ಸೇಸು ಕಥಾಪೇನ್ತೇಸು ಥೇರೋ ಆಪುಚ್ಛಿತಬ್ಬೋ. ಮಹಾಥೇರೇನ ಚ ಅನುಮೋದನಾಯ ಅಜ್ಝಿಟ್ಠೋವ ಆಗಮೇತಬ್ಬೋತಿ ಇದಮೇತ್ಥ ಲಕ್ಖಣಂ. ‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸತಿ ಕರಣೀಯೇ ಆನನ್ತರಿಕಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಆಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ಗನ್ತು’’ನ್ತಿ (ಚೂಳವ. ೩೬೨) ವಚನತೋ ಪನ ವಚ್ಚಾದಿಪೀಳಿತೇನ ಅನನ್ತರಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಆಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ಗನ್ತಬ್ಬನ್ತಿ. ಇದಂ ಭತ್ತಗ್ಗವತ್ತಂ.

೧೮೯. ಪಿಣ್ಡಚಾರಿಕವತ್ತೇ ಪನ ಪಿಣ್ಡಚಾರಿಕೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ‘‘ಇದಾನಿ ಗಾಮಂ ಪವಿಸಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ತಿಮಣ್ಡಲಂ ಪಟಿಚ್ಛಾದೇನ್ತೇನ ಪರಿಮಣ್ಡಲಂ ನಿವಾಸೇತ್ವಾ ಕಾಯಬನ್ಧನಂ ಬನ್ಧಿತ್ವಾ ಸಗುಣಂ ಕತ್ವಾ ಸಙ್ಘಾಟಿಯೋ ಪಾರುಪಿತ್ವಾ ಗಣ್ಠಿಕಂ ಪಟಿಮುಞ್ಚಿತ್ವಾ ಧೋವಿತ್ವಾ ಪತ್ತಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಸಾಧುಕಂ ಅತರಮಾನೇನ ಗಾಮೋ ಪವಿಸಿತಬ್ಬೋ. ಸುಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನೇನ ಅನ್ತರಘರೇ ಗನ್ತಬ್ಬನ್ತಿಆದಿ ಸಬ್ಬಂ ಭತ್ತಗ್ಗವತ್ತೇ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ಇಧಾಪಿ ವೇದಿತಬ್ಬಂ.

ನಿವೇಸನಂ ಪವಿಸನ್ತೇನ ಸಲ್ಲಕ್ಖೇತಬ್ಬಂ ‘‘ಇಮಿನಾ ಪವಿಸಿಸ್ಸಾಮಿ, ಇಮಿನಾ ನಿಕ್ಖಮಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ, ನಾತಿಸಹಸಾ ಪವಿಸಿತಬ್ಬಂ, ನಾತಿದೂರೇ ನಾಚ್ಚಾಸನ್ನೇ ಠಾತಬ್ಬಂ, ನಾತಿಚಿರಂ ಠಾತಬ್ಬಂ, ನಾತಿಲಹುಕಂ ನಿವತ್ತಿತಬ್ಬಂ, ಠಿತೇನ ಸಲ್ಲಕ್ಖೇತಬ್ಬಂ ‘‘ಭಿಕ್ಖಂ ದಾತುಕಾಮಾ ವಾ ಅದಾತುಕಾಮಾ ವಾ’’ತಿ ¶ . ಸಚೇ ಕಮ್ಮಂ ವಾ ನಿಕ್ಖಿಪತಿ, ಆಸನಾ ವಾ ವುಟ್ಠಾತಿ, ಕಟಚ್ಛುಂ ವಾ ಪರಾಮಸತಿ, ಭಾಜನಂ ವಾ ಪರಾಮಸತಿ, ಠಪೇತಿ ವಾ, ‘‘ದಾತುಕಾಮಸ್ಸಾ’’ತಿ ಠಾತಬ್ಬಂ. ಭಿಕ್ಖಾಯ ದೀಯಮಾನಾಯ ವಾಮೇನ ಹತ್ಥೇನ ಸಙ್ಘಾಟಿಂ ಉಚ್ಚಾರೇತ್ವಾ ದಕ್ಖಿಣೇನ ಹತ್ಥೇನ ಪತ್ತಂ ಪಣಾಮೇತ್ವಾ ಉಭೋಹಿ ಹತ್ಥೇಹಿ ಪತ್ತಂ ಪಟಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಭಿಕ್ಖಾ ಪಟಿಗ್ಗಹೇತಬ್ಬಾ, ಇತ್ಥೀ ವಾ ಹೋತು ಪುರಿಸೋ ವಾ, ಭಿಕ್ಖಾದಾನಸಮಯೇ ಮುಖಂ ನ ಓಲೋಕೇತಬ್ಬಂ, ಸಲ್ಲಕ್ಖೇತಬ್ಬಂ ‘‘ಸೂಪಂ ದಾತುಕಾಮಾ ವಾ ಅದಾತುಕಾಮಾ ವಾ’’ತಿ. ಸಚೇ ಕಟಚ್ಛುಂ ವಾ ಪರಾಮಸತಿ, ಭಾಜನಂ ವಾ ಪರಾಮಸತಿ, ಠಪೇತಿ ವಾ, ‘‘ದಾತುಕಾಮಸ್ಸಾ’’ತಿ ಠಾತಬ್ಬಂ. ಭಿಕ್ಖಾಯ ದಿನ್ನಾಯ ಸಙ್ಘಾಟಿಯಾ ಪತ್ತಂ ಪಟಿಚ್ಛಾದೇತ್ವಾ ಸಾಧುಕಂ ಅತರಮಾನೇನ ನಿವತ್ತಿತಬ್ಬಂ.

ಯೋ ¶ ಪಠಮಂ ಗಾಮತೋ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಪಟಿಕ್ಕಮತಿ, ತೇನ ಆಸನಂ ಪಞ್ಞಪೇತಬ್ಬಂ, ಪಾದೋದಕಂ ಪಾದಪೀಠಂ ಪಾದಕಥಲಿಕಂ ಉಪನಿಕ್ಖಿಪಿತಬ್ಬಂ, ಅವಕ್ಕಾರಪಾತಿ ಧೋವಿತ್ವಾ ಉಪಟ್ಠಾಪೇತಬ್ಬಾ, ಪಾನೀಯಂ ಪರಿಭೋಜನೀಯಂ ಉಪಟ್ಠಾಪೇತಬ್ಬಂ. ಯೋ ಪಚ್ಛಾ ಗಾಮತೋ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಪಟಿಕ್ಕಮತಿ, ಸಚೇ ಹೋತಿ ಭುತ್ತಾವಸೇಸೋ, ಸಚೇ ಆಕಙ್ಖತಿ, ಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬಂ. ನೋ ಚೇ ಆಕಙ್ಖತಿ, ಅಪ್ಪಹರಿತೇ ವಾ ಛಡ್ಡೇತಬ್ಬಂ, ಅಪ್ಪಾಣಕೇ ವಾ ಉದಕೇ ಓಪಿಲಾಪೇತಬ್ಬಂ, ತೇನ ಆಸನಂ ಉದ್ಧರಿತಬ್ಬಂ, ಪಾದೋದಕಂ ಪಾದಪೀಠಂ ಪಾದಕಥಲಿಕಂ ಪಟಿಸಾಮೇತಬ್ಬಂ, ಅವಕ್ಕಾರಪಾತಿ ಧೋವಿತ್ವಾ ಪಟಿಸಾಮೇತಬ್ಬಾ, ಪಾನೀಯಂ ಪರಿಭೋಜನೀಯಂ ಪಟಿಸಾಮೇತಬ್ಬಂ, ಭತ್ತಗ್ಗಂ ಸಮ್ಮಜ್ಜಿತಬ್ಬಂ. ಯೋ ಪಸ್ಸತಿ ಪಾನೀಯಘಟಂ ವಾ ಪರಿಭೋಜನೀಯಘಟಂ ವಾ ವಚ್ಚಘಟಂ ವಾ ರಿತ್ತಂ ತುಚ್ಛಂ, ತೇನ ಉಪಟ್ಠಾಪೇತಬ್ಬಂ. ಸಚಸ್ಸ ಹೋತಿ ಅವಿಸಯ್ಹಂ, ಹತ್ಥವಿಕಾರೇನ ದುತಿಯಂ ಆಮನ್ತೇತ್ವಾ ಹತ್ಥವಿಲಙ್ಘಕೇನ ಉಪಟ್ಠಾಪೇತಬ್ಬಂ, ನ ಚ ತಪ್ಪಚ್ಚಯಾ ವಾಚಾ ಭಿನ್ದಿತಬ್ಬಾತಿ. ಇದಂ ಪಿಣ್ಡಚಾರಿಕವತ್ತಂ.

೧೯೦. ಆರಞ್ಞಿಕವತ್ತೇ ಆರಞ್ಞಿಕೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಕಾಲಸ್ಸೇವ ಉಟ್ಠಾಯ ಪತ್ತಂ ಥವಿಕಾಯ ಪಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಅಂಸೇ ಲಗ್ಗೇತ್ವಾ ಚೀವರಂ ಖನ್ಧೇ ಕರಿತ್ವಾ ಉಪಾಹನಾ ಆರೋಹಿತ್ವಾ ದಾರುಭಣ್ಡಂ ಮತ್ತಿಕಾಭಣ್ಡಂ ಪಟಿಸಾಮೇತ್ವಾ ದ್ವಾರವಾತಪಾನಂ ಥಕೇತ್ವಾ ವಸನಟ್ಠಾನತೋ ನಿಕ್ಖಮಿತಬ್ಬಂ. ‘‘ಇದಾನಿ ಗಾಮಂ ಪವಿಸಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ಉಪಾಹನಾ ಓಮುಞ್ಚಿತ್ವಾ ನೀಚಂ ಕತ್ವಾ ಪಪ್ಫೋಟೇತ್ವಾ ಥವಿಕಾಯ ಪಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಅಂಸೇ ಲಗ್ಗೇತ್ವಾ ತಿಮಣ್ಡಲಂ ಪಟಿಚ್ಛಾದೇನ್ತೇನ ಪರಿಮಣ್ಡಲಂ ನಿವಾಸೇತ್ವಾ ಕಾಯಬನ್ಧನಂ ಬನ್ಧಿತ್ವಾ ಸಗುಣಂ ಕತ್ವಾ ಸಙ್ಘಾಟಿಯೋ ಪಾರುಪಿತ್ವಾ ಗಣ್ಠಿಕಂ ಪಟಿಮುಞ್ಚಿತ್ವಾ ಧೋವಿತ್ವಾ ಪತ್ತಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಸಾಧುಕಂ ಅತರಮಾನೇನ ಗಾಮೋ ಪವಿಸಿತಬ್ಬೋ. ಸುಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನೇನ ಅನ್ತರಘರೇ ಗನ್ತಬ್ಬನ್ತಿಆದಿ ಸಬ್ಬಂ ಗಮನವಿಧಾನಂ ಇಧಾಪಿ ಭತ್ತಗ್ಗವತ್ತೇ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ವೇದಿತಬ್ಬಂ.

ನಿವೇಸನಂ ಪವಿಸನ್ತೇನ ಸಲ್ಲಕ್ಖೇತಬ್ಬಂ ‘‘ಇಮಿನಾ ಪವಿಸಿಸ್ಸಾಮಿ, ಇಮಿನಾ ನಿಕ್ಖಮಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿಆದಿ ಸಬ್ಬಂ ಭಿಕ್ಖಾಚಾರವಿಧಾನಂ ಪಿಣ್ಡಚಾರಿಕವತ್ತೇ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ವೇದಿತಬ್ಬಂ. ಆರಞ್ಞಿಕೇನ ¶ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಪಾನೀಯಂ ಪರಿಭೋಜನೀಯಂ ಉಪಟ್ಠಾಪೇತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ಭಾಜನಾನಿ ನಪ್ಪಹೋನ್ತಿ, ಪಾನೀಯಮೇವ ಪರಿಭೋಜನೀಯಮ್ಪಿ ಕತ್ವಾ ಉಪಟ್ಠಾಪೇತಬ್ಬಂ. ಭಾಜನಂ ಅಲಭನ್ತೇನ ವೇಳುನಾಳಿಕಾಯಪಿ ಉಪಟ್ಠಾಪೇತಬ್ಬಂ. ತಮ್ಪಿ ಅಲಭನ್ತಸ್ಸ ಯಥಾ ಸಮೀಪೇ ಉದಕಆವಾಟೋ ಹೋತಿ, ಏವಂ ಕಾತಬ್ಬಂ. ಅಗ್ಗಿ ಉಪಟ್ಠಾಪೇತಬ್ಬೋ, ಅರಣಿಸಹಿತಂ ಉಪಟ್ಠಾಪೇತಬ್ಬಂ, ಅರಣಿಸಹಿತೇ ಸತಿ ಅಗ್ಗಿಂ ಅಕಾತುಮ್ಪಿ ವಟ್ಟತಿ. ಯಥಾ ಚ ಆರಞ್ಞಿಕಸ್ಸ, ಏವಂ ಕನ್ತಾರಪ್ಪಟಿಪನ್ನಸ್ಸಪಿ ಅರಣಿಸಹಿತಂ ಇಚ್ಛಿತಬ್ಬಂ. ಗಣವಾಸಿನೋ ಪನ ತೇನ ವಿನಾಪಿ ವಟ್ಟತಿ. ಕತ್ತರದಣ್ಡೋ ¶ ಉಪಟ್ಠಾಪೇತಬ್ಬೋ, ನಕ್ಖತ್ತಪದಾನಿ ಉಗ್ಗಹೇತಬ್ಬಾನಿ ಸಕಲಾನಿ ವಾ ಏಕದೇಸಾನಿ ವಾ, ದಿಸಾಕುಸಲೇನ ಭವಿತಬ್ಬಂ. ಇದಂ ಆರಞ್ಞಿಕವತ್ತಂ.

೧೯೧. ಸೇನಾಸನವತ್ತೇ ಯಸ್ಮಿಂ ವಿಹಾರೇ ವಿಹರತಿ, ಸಚೇ ಸೋ ವಿಹಾರೋ ಉಕ್ಲಾಪೋ ಹೋತಿ, ಸಚೇ ಉಸ್ಸಹತಿ, ಸೋಧೇತಬ್ಬೋ. ವಿಹಾರಂ ಸೋಧೇನ್ತೇನ ಪಠಮಂ ಪತ್ತಚೀವರಂ ನೀಹರಿತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಕ್ಖಿಪಿತಬ್ಬಂ, ನಿಸೀದನಪಚ್ಚತ್ಥರಣಂ ನೀಹರಿತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಕ್ಖಿಪಿತಬ್ಬಂ, ಭಿಸಿಬಿಮ್ಬೋಹನಂ ನೀಹರಿತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಕ್ಖಿಪಿತಬ್ಬಂ, ಮಞ್ಚೋ ನೀಚಂ ಕತ್ವಾ ಸಾಧುಕಂ ಅಪಟಿಘಂಸನ್ತೇನ ಅಸಙ್ಘಟ್ಟೇನ್ತೇನ ಕವಾಟಪೀಠಂ ನೀಹರಿತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಕ್ಖಿಪಿತಬ್ಬೋ, ಪೀಠಂ ನೀಚಂ ಕತ್ವಾ ಸಾಧುಕಂ ಅಪಟಿಘಂಸನ್ತೇನ ಅಸಙ್ಘಟ್ಟೇನ್ತೇನ ಕವಾಟಪೀಠಂ ನೀಹರಿತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಕ್ಖಿಪಿತಬ್ಬಂ, ಮಞ್ಚಪಟಿಪಾದಕಾ ನೀಹರಿತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಕ್ಖಿಪಿತಬ್ಬಾ, ಖೇಳಮಲ್ಲಕೋ ನೀಹರಿತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಕ್ಖಿಪಿತಬ್ಬೋ, ಅಪಸ್ಸೇನಫಲಕಂ ನೀಹರಿತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಕ್ಖಿಪಿತಬ್ಬಂ, ಭೂಮತ್ಥರಣಂ ಯಥಾಪಞ್ಞತ್ತಂ ಸಲ್ಲಕ್ಖೇತ್ವಾ ನೀಹರಿತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಕ್ಖಿಪಿತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ವಿಹಾರೇ ಸನ್ತಾನಕಂ ಹೋತಿ, ಉಲ್ಲೋಕಾ ಪಠಮಂ ಓಹಾರೇತಬ್ಬಂ, ಆಲೋಕಸನ್ಧಿಕಣ್ಣಭಾಗಾ ಪಮಜ್ಜಿತಬ್ಬಾ. ಸಚೇ ಗೇರುಕಪರಿಕಮ್ಮಕತಾ ಭಿತ್ತಿ ಕಣ್ಣಕಿತಾ ಹೋತಿ, ಚೋಳಕಂ ತೇಮೇತ್ವಾ ಪೀಳೇತ್ವಾ ಪಮಜ್ಜಿತಬ್ಬಾ. ಸಚೇ ಕಾಳವಣ್ಣಕತಾ ಭೂಮಿ ಕಣ್ಣಕಿತಾ ಹೋತಿ, ಚೋಳಕಂ ತೇಮೇತ್ವಾ ಪೀಳೇತ್ವಾ ಪಮಜ್ಜಿತಬ್ಬಾ. ಸಚೇ ಅಕತಾ ಹೋತಿ ಭೂಮಿ, ಉದಕೇನ ಪರಿಪ್ಫೋಸಿತ್ವಾ ಪರಿಪ್ಫೋಸಿತ್ವಾ ಸಮ್ಮಜ್ಜಿತಬ್ಬಾ ‘‘ಮಾ ವಿಹಾರೋ ರಜೇನ ಉಹಞ್ಞೀ’’ತಿ, ಸಙ್ಕಾರಂ ವಿಚಿನಿತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ಛಡ್ಡೇತಬ್ಬಂ.

ನ ಭಿಕ್ಖುಸಾಮನ್ತಾ ಸೇನಾಸನಂ ಪಪ್ಫೋಟೇತಬ್ಬಂ, ನ ವಿಹಾರಸಾಮನ್ತಾ ಸೇನಾಸನಂ ಪಪ್ಫೋಟೇತಬ್ಬಂ, ನ ಪಾನೀಯಸಾಮನ್ತಾ ಸೇನಾಸನಂ ಪಪ್ಫೋಟೇತಬ್ಬಂ, ನ ಪರಿಭೋಜನೀಯಸಾಮನ್ತಾ ಸೇನಾಸನಂ ಪಪ್ಫೋಟೇತಬ್ಬಂ, ನ ಪಟಿವಾತೇ ಅಙ್ಗಣೇ ಸೇನಾಸನಂ ಪಪ್ಫೋಟೇತಬ್ಬಂ, ಅಧೋವಾತೇ ಸೇನಾಸನಂ ಪಪ್ಫೋಟೇತಬ್ಬಂ.

ಭೂಮತ್ಥರಣಂ ಓತಾಪೇತ್ವಾ ಸೋಧೇತ್ವಾ ಪಪ್ಫೋಟೇತ್ವಾ ಅತಿಹರಿತ್ವಾ ಯಥಾಪಞ್ಞತ್ತಂ ಪಞ್ಞಪೇತಬ್ಬಂ, ಮಞ್ಚಪಟಿಪಾದಕಾ ಏಕಮನ್ತಂ ಓತಾಪೇತ್ವಾ ಪಮಜ್ಜಿತ್ವಾ ಅಭಿಹರಿತ್ವಾ ಯಥಾಠಾನೇ ಠಪೇತಬ್ಬಾ, ಮಞ್ಚೋ ಏಕಮನ್ತಂ ಓತಾಪೇತ್ವಾ ಸೋಧೇತ್ವಾ ಪಪ್ಫೋಟೇತ್ವಾ ¶ ನೀಚಂ ಕತ್ವಾ ಸಾಧುಕಂ ಅಪಟಿಘಂಸನ್ತೇನ ಅಸಙ್ಘಟ್ಟೇನ್ತೇನ ಕವಾಟಪೀಠಂ ಅತಿಹರಿತ್ವಾ ಯಥಾಪಞ್ಞತ್ತಂ ಪಞ್ಞಪೇತಬ್ಬೋ, ಪೀಠಂ ಏಕಮನ್ತಂ ಓತಾಪೇತ್ವಾ ಸೋಧೇತ್ವಾ ಪಪ್ಫೋಟೇತ್ವಾ ನೀಚಂ ಕತ್ವಾ ಸಾಧುಕಂ ಅಪಟಿಘಂಸನ್ತೇನ ಅಸಙ್ಘಟ್ಟೇನ್ತೇನ ಕವಾಟಪೀಠಂ ಅತಿಹರಿತ್ವಾ ಯಥಾಪಞ್ಞತ್ತಂ ಪಞ್ಞಪೇತಬ್ಬಂ ¶ , ಭಿಸಿಬಿಮ್ಬೋಹನಂ ಏಕಮನ್ತಂ ಓತಾಪೇತ್ವಾ ಸೋಧೇತ್ವಾ ಪಪ್ಫೋಟೇತ್ವಾ ಅತಿಹರಿತ್ವಾ ಯಥಾಪಞ್ಞತ್ತಂ ಪಞ್ಞಪೇತಬ್ಬಂ, ನಿಸೀದನಪಚ್ಚತ್ಥರಣಂ ಓತಾಪೇತ್ವಾ ಪಪ್ಫೋಟೇತ್ವಾ ಅತಿಹರಿತ್ವಾ ಯಥಾಪಞ್ಞತ್ತಂ ಪಞ್ಞಪೇತಬ್ಬಂ, ಖೇಳಮಲ್ಲಕೋ ಏಕಮನ್ತಂ ಓತಾಪೇತ್ವಾ ಪಮಜ್ಜಿತ್ವಾ ಅತಿಹರಿತ್ವಾ ಯಥಾಠಾನೇ ಠಪೇತಬ್ಬೋ, ಅಪಸ್ಸೇನಫಲಕಂ ಏಕಮನ್ತಂ ಓತಾಪೇತ್ವಾ ಪಮಜ್ಜಿತ್ವಾ ಯಥಾಠಾನೇ ಠಪೇತಬ್ಬಂ. ಪತ್ತಚೀವರಂ ನಿಕ್ಖಿಪಿತಬ್ಬಂ, ಪತ್ತಂ ನಿಕ್ಖಿಪನ್ತೇನ ಏಕೇನ ಹತ್ಥೇನ ಪತ್ತಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಏಕೇನ ಹತ್ಥೇನ ಹೇಟ್ಠಾಮಞ್ಚಂ ವಾ ಹೇಟ್ಠಾಪೀಠಂ ವಾ ಪರಾಮಸಿತ್ವಾ ಪತ್ತೋ ನಿಕ್ಖಿಪಿತಬ್ಬೋ, ನ ಚ ಅನನ್ತರಹಿತಾಯ ಭೂಮಿಯಾ ಪತ್ತೋ ನಿಕ್ಖಿಪಿತಬ್ಬೋ. ಚೀವರಂ ನಿಕ್ಖಿಪನ್ತೇನ ಏಕೇನ ಹತ್ಥೇನ ಚೀವರಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಏಕೇನ ಹತ್ಥೇನ ಚೀವರವಂಸಂ ವಾ ಚೀವರರಜ್ಜುಂ ವಾ ಪಮಜ್ಜಿತ್ವಾ ಪಾರತೋ ಅನ್ತಂ, ಓರತೋ ಭೋಗಂ ಕತ್ವಾ ಚೀವರಂ ನಿಕ್ಖಿಪಿತಬ್ಬಂ.

ಸಚೇ ಪುರತ್ಥಿಮಾ ಸರಜಾ ವಾತಾ ವಾಯನ್ತಿ, ಪುರತ್ಥಿಮಾ ವಾತಪಾನಾ ಥಕೇತಬ್ಬಾ. ಸಚೇ ಪಚ್ಛಿಮಾ, ಉತ್ತರಾ, ದಕ್ಖಿಣಾ ಸರಜಾ ವಾತಾ ವಾಯನ್ತಿ, ದಕ್ಖಿಣಾ ವಾತಪಾನಾ ಥಕೇತಬ್ಬಾ. ಸಚೇ ಸೀತಕಾಲೋ ಹೋತಿ, ದಿವಾ ವಾತಪಾನಾ ವಿವರಿತಬ್ಬಾ, ರತ್ತಿಂ ಥಕೇತಬ್ಬಾ. ಸಚೇ ಉಣ್ಹಕಾಲೋ ಹೋತಿ, ದಿವಾ ವಾತಪಾನಾ ಥಕೇತಬ್ಬಾ, ರತ್ತಿಂ ವಿವರಿತಬ್ಬಾ.

ಸಚೇ ಉಕ್ಲಾಪಂ ಹೋತಿ, ಪರಿವೇಣಂ ಸಮ್ಮಜ್ಜಿತಬ್ಬಂ, ಕೋಟ್ಠಕೋ ಸಮ್ಮಜ್ಜಿತಬ್ಬೋ, ಉಪಟ್ಠಾನಸಾಲಾ ಸಮ್ಮಜ್ಜಿತಬ್ಬಾ, ಅಗ್ಗಿಸಾಲಾ ಸಮ್ಮಜ್ಜಿತಬ್ಬಾ, ವಚ್ಚಕುಟಿ ಸಮ್ಮಜ್ಜಿತಬ್ಬಾ. ಸಚೇ ಪಾನೀಯಂ ನ ಹೋತಿ, ಪಾನೀಯಂ ಉಪಟ್ಠಾಪೇತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ಪರಿಭೋಜನೀಯಂ ನ ಹೋತಿ, ಪರಿಭೋಜನೀಯಂ ಉಪಟ್ಠಾಪೇತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ಆಚಮನಕುಮ್ಭಿಯಾ ಉದಕಂ ನ ಹೋತಿ, ಆಚಮನಕುಮ್ಭಿಯಾ ಉದಕಂ ಆಸಿಞ್ಚಿತಬ್ಬಂ.

ಸಚೇ ವುಡ್ಢೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಏಕವಿಹಾರೇ ವಿಹರತಿ, ನ ವುಡ್ಢಂ ಅನಾಪುಚ್ಛಾ ಉದ್ದೇಸೋ ದಾತಬ್ಬೋ, ನ ಪರಿಪುಚ್ಛಾ ದಾತಬ್ಬಾ, ನ ಸಜ್ಝಾಯೋ ಕಾತಬ್ಬೋ, ನ ಧಮ್ಮೋ ಭಾಸಿತಬ್ಬೋ, ನ ಪದೀಪೋ ಕಾತಬ್ಬೋ, ನ ಪದೀಪೋ ವಿಜ್ಝಾಪೇತಬ್ಬೋ, ನ ವಾತಪಾನಾ ವಿವರಿತಬ್ಬಾ, ನ ವಾತಪಾನಾ ಥಕೇತಬ್ಬಾ. ದ್ವಾರಂ ನಾಮ ಯಸ್ಮಾ ಮಹಾವಳಞ್ಜಂ, ತಸ್ಮಾ ತತ್ಥ ಆಪುಚ್ಛನಕಿಚ್ಚಂ ನತ್ಥಿ, ಸೇಸಾನಿ ಪನ ಉದ್ದೇಸದಾನಾದೀನಿ ಆಪುಚ್ಛಿತ್ವಾವ ಕಾತಬ್ಬಾನಿ, ದೇವಸಿಕಮ್ಪಿ ಆಪುಚ್ಛಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಅಥಾಪಿ ‘‘ಭನ್ತೇ, ಆಪುಚ್ಛಿತಮೇವ ಹೋತೂ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ವುಡ್ಢತರೋ ‘‘ಸಾಧೂ’’ತಿ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛತಿ, ಸಯಮೇವ ವಾ ‘‘ತ್ವಂ ಯಥಾಸುಖಂ ವಿಹರಾಹೀ’’ತಿ ವದತಿ, ಏವಮ್ಪಿ ವಟ್ಟತಿ. ಸಭಾಗಸ್ಸ ವಿಸ್ಸಾಸೇನಪಿ ವಟ್ಟತಿಯೇವ. ಸಚೇ ವುಡ್ಢೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಏಕಚಙ್ಕಮೇ ಚಙ್ಕಮತಿ, ಯೇನ ವುಡ್ಢೋ, ತೇನ ಪರಿವತ್ತೇತಬ್ಬಂ, ನ ಚ ವುಡ್ಢೋ ಸಙ್ಘಾಟಿಕಣ್ಣೇನ ಘಟ್ಟೇತಬ್ಬೋ. ಇದಂ ಸೇನಾಸನವತ್ತಂ.

೧೯೨. ಜನ್ತಾಘರವತ್ತೇ ¶ ಯೋ ಪಠಮಂ ಜನ್ತಾಘರಂ ಗಚ್ಛತಿ, ಸಚೇ ಛಾರಿಕಾ ಉಸ್ಸನ್ನಾ ಹೋತಿ, ಛಾರಿಕಾ ¶ ಛಡ್ಡೇತಬ್ಬಾ. ಸಚೇ ಉಕ್ಲಾಪಂ ಹೋತಿ, ಜನ್ತಾಘರಂ ಸಮ್ಮಜ್ಜಿತಬ್ಬಂ, ಪರಿಭಣ್ಡಂ ಸಮ್ಮಜ್ಜಿತಬ್ಬಂ, ಪರಿವೇಣಂ ಸಮ್ಮಜ್ಜಿತಬ್ಬಂ, ಕೋಟ್ಠಕೋ ಸಮ್ಮಜ್ಜಿತಬ್ಬೋ, ಜನ್ತಾಘರಸಾಲಾ ಸಮ್ಮಜ್ಜಿತಬ್ಬಾ, ಚುಣ್ಣಂ ಸನ್ನೇತಬ್ಬಂ, ಮತ್ತಿಕಾ ತೇಮೇತಬ್ಬಾ, ಉದಕದೋಣಿಯಾ ಉದಕಂ ಆಸಿಞ್ಚಿತಬ್ಬಂ. ಜನ್ತಾಘರಂ ಪವಿಸನ್ತೇನ ಮತ್ತಿಕಾಯ ಮುಖಂ ಮಕ್ಖೇತ್ವಾ ಪುರತೋ ಚ ಪಚ್ಛತೋ ಚ ಪಟಿಚ್ಛಾದೇತ್ವಾ ಜನ್ತಾಘರಂ ಪವಿಸಿತಬ್ಬಂ, ನ ಥೇರೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಅನುಪಖಜ್ಜ ನಿಸೀದಿತಬ್ಬಂ, ನ ನವಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಆಸನೇನ ಪಟಿಬಾಹಿತಬ್ಬಾ. ಸಚೇ ಉಸ್ಸಹತಿ, ಜನ್ತಾಘರೇ ಥೇರಾನಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಪರಿಕಮ್ಮಂ ಕಾತಬ್ಬಂ. ಜನ್ತಾಘರಾ ನಿಕ್ಖಮನ್ತೇನ ಜನ್ತಾಘರಪೀಠಂ ಆದಾಯ ಪುರತೋ ಚ ಪಚ್ಛತೋ ಚ ಪಟಿಚ್ಛಾದೇತ್ವಾ ಜನ್ತಾಘರಾ ನಿಕ್ಖಮಿತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ಉಸ್ಸಹತಿ, ಉದಕೇಪಿ ಥೇರಾನಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಪರಿಕಮ್ಮಂ ಕಾತಬ್ಬಂ, ನ ಥೇರಾನಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಪುರತೋ ನಹಾಯಿತಬ್ಬಂ, ನ ಉಪರಿತೋ ನಹಾಯಿತಬ್ಬಂ, ನಹಾತೇನ ಉತ್ತರನ್ತೇನ ಓತರನ್ತಾನಂ ಮಗ್ಗೋ ದಾತಬ್ಬೋ. ಯೋ ಪಚ್ಛಾ ಜನ್ತಾಘರಾ ನಿಕ್ಖಮತಿ, ಸಚೇ ಜನ್ತಾಘರಂ ಚಿಕ್ಖಲ್ಲಂ ಹೋತಿ, ಧೋವಿತಬ್ಬಂ, ಮತ್ತಿಕಾದೋಣಿಂ ಧೋವಿತ್ವಾ ಜನ್ತಾಘರಪೀಠಂ ಪಟಿಸಾಮೇತ್ವಾ ಅಗ್ಗಿಂ ವಿಜ್ಝಾಪೇತ್ವಾ ದ್ವಾರಂ ಥಕೇತ್ವಾ ಪಕ್ಕಮಿತಬ್ಬಂ. ಇದಂ ಜನ್ತಾಘರವತ್ತಂ.

೧೯೩. ವಚ್ಚಕುಟಿವತ್ತೇ ಯೋ ವಚ್ಚಕುಟಿಂ ಗಚ್ಛತಿ, ಬಹಿ ಠಿತೇನ ಉಕ್ಕಾಸಿತಬ್ಬಂ, ಅನ್ತೋ ನಿಸಿನ್ನೇನಪಿ ಉಕ್ಕಾಸಿತಬ್ಬಂ, ಚೀವರವಂಸೇ ವಾ ಚೀವರರಜ್ಜುಯಾ ವಾ ಚೀವರಂ ನಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಸಾಧುಕಂ ಅತರಮಾನೇನ ವಚ್ಚಕುಟಿ ಪವಿಸಿತಬ್ಬಾ, ನಾತಿಸಹಸಾ ಪವಿಸಿತಬ್ಬಾ, ನ ಉಬ್ಭಜಿತ್ವಾ ಪವಿಸಿತಬ್ಬಾ, ವಚ್ಚಪಾದುಕಾಯ ಠಿತೇನ ಉಬ್ಭಜಿತಬ್ಬಂ, ನ ನಿತ್ಥುನನ್ತೇನ ವಚ್ಚೋ ಕಾತಬ್ಬೋ, ನ ದನ್ತಕಟ್ಠಂ ಖಾದನ್ತೇನ ವಚ್ಚೋ ಕಾತಬ್ಬೋ, ನ ಬಹಿದ್ಧಾ ವಚ್ಚದೋಣಿಕಾಯ ವಚ್ಚೋ ಕಾತಬ್ಬೋ, ನ ಬಹಿದ್ಧಾ ಪಸ್ಸಾವದೋಣಿಕಾಯ ಪಸ್ಸಾವೋ ಕಾತಬ್ಬೋ, ನ ಪಸ್ಸಾವದೋಣಿಕಾಯ ಖೇಳೋ ಕಾತಬ್ಬೋ, ಫಾಲಿತೇನ ವಾ ಖರೇನ ವಾ ಗಣ್ಠಿಕೇನ ವಾ ಕಣ್ಟಕೇನ ವಾ ಸುಸಿರೇನ ವಾ ಪೂತಿನಾ ವಾ ಕಟ್ಠೇನ ನ ಅವಲೇಖಿತಬ್ಬಂ, ಅವಲೇಖನಕಟ್ಠಂ ಪನ ಅಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಪವಿಟ್ಠಸ್ಸ ಆಪತ್ತಿ ನತ್ಥಿ, ನ ಅವಲೇಖನಕಟ್ಠಂ ವಚ್ಚಕೂಪಮ್ಹಿ ಪಾತೇತಬ್ಬಂ, ವಚ್ಚಪಾದುಕಾಯ ಠಿತೇನ ಪಟಿಚ್ಛಾದೇತಬ್ಬಂ, ನಾತಿಸಹಸಾ ನಿಕ್ಖಮಿತಬ್ಬಂ, ನ ಉಬ್ಭಜಿತ್ವಾ ನಿಕ್ಖಮಿತಬ್ಬಂ, ಆಚಮನಪಾದುಕಾಯ ಠಿತೇನ ಉಬ್ಭಜಿತಬ್ಬಂ, ನ ಚಪುಚಪುಕಾರಕಂ ಆಚಮೇತಬ್ಬಂ, ನ ಆಚಮನಸರಾವಕೇ ಉದಕಂ ಸೇಸೇತಬ್ಬಂ. ಇದಞ್ಚ ಸಬ್ಬಸಾಧಾರಣಟ್ಠಾನಂ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಂ. ತತ್ರ ಹಿ ಅಞ್ಞೇ ಅಞ್ಞೇ ಆಗಚ್ಛನ್ತಿ, ತಸ್ಮಾ ಉದಕಂ ನ ಸೇಸೇತಬ್ಬಂ. ಯಂ ಪನ ಸಙ್ಘಿಕೇಪಿ ವಿಹಾರೇ ಏಕದೇಸೇ ನಿಬದ್ಧಗಮನತ್ಥಾಯ ¶ ಕತಂ ಠಾನಂ ಹೋತಿ ಪುಗ್ಗಲಿಕಟ್ಠಾನಂ ವಾ, ತಸ್ಮಿಂ ವಟ್ಟತಿ. ವಿರೇಚನಂ ಪಿವಿತ್ವಾ ಪುನಪ್ಪುನಂ ಪವಿಸನ್ತಸ್ಸಪಿ ವಟ್ಟತಿಯೇವ. ಆಚಮನಪಾದುಕಾಯ ಠಿತೇನ ಪಟಿಚ್ಛಾದೇತಬ್ಬಂ.

ಸಚೇ ವಚ್ಚಕುಟಿ ಉಹತಾ ಹೋತಿ ಬಹಿ ವಚ್ಚಮಕ್ಖಿತಾ, ಉದಕಂ ಆಹರಿತ್ವಾ ಧೋವಿತಬ್ಬಾ. ಉದಕಂ ಅತ್ಥಿ, ಭಾಜನಂ ನತ್ಥಿ, ಅಸನ್ತಂ ನಾಮ ಹೋತಿ. ಭಾಜನಂ ಅತ್ಥಿ, ಉದಕಂ ನತ್ಥಿ, ಏತಮ್ಪಿ ಅಸನ್ತಂ ¶ . ಉಭಯಸ್ಮಿಂ ಅಸತಿ ಅಸನ್ತಮೇವ, ಕಟ್ಠೇನ ವಾ ಕೇನಚಿ ವಾ ಪುಞ್ಛಿತ್ವಾ ಗನ್ತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ಅವಲೇಖನಪಿಟಕೋ ಪೂರಿತೋ ಹೋತಿ, ಅವಲೇಖನಕಟ್ಠಂ ಛಡ್ಡೇತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ಕಚವರಂ ಅತ್ಥಿ, ವಚ್ಚಕುಟಿ ಸಮ್ಮಜ್ಜಿತಬ್ಬಾ, ಪರಿಭಣ್ಡಂ ಸಮ್ಮಜ್ಜಿತಬ್ಬಂ, ಪರಿವೇಣಂ ಸಮ್ಮಜ್ಜಿತಬ್ಬಂ, ಕೋಟ್ಠಕೋ ಸಮ್ಮಜ್ಜಿತಬ್ಬೋ. ಸಚೇ ಆಚಮನಕುಮ್ಭಿಯಾ ಉದಕಂ ನ ಹೋತಿ, ಆಚಮನಕುಮ್ಭಿಯಾ ಉದಕಂ ಆಸಿಞ್ಚಿತಬ್ಬಂ.

‘‘ನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ವಚ್ಚಂ ಕತ್ವಾ ಸತಿ ಉದಕೇ ನಾಚಮೇತಬ್ಬಂ, ಯೋ ನಾಚಮೇಯ್ಯ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಚೂಳವ. ೩೭೩) ವಚನತೋ ಉದಕೇ ಸತಿ ಉದಕಕಿಚ್ಚಂ ಅಕರೋನ್ತಸ್ಸ ಆಪತ್ತಿ. ಸಚೇ ಉದಕಂ ಅತ್ಥಿ, ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಟ್ಠಾನಂ ಪನ ನತ್ಥಿ, ಭಾಜನೇನ ನೀಹರಿತ್ವಾ ಆಚಮಿತಬ್ಬಂ. ಭಾಜನೇ ಅಸತಿ ಪತ್ತೇನ ನೀಹರಿತಬ್ಬಂ, ಪತ್ತೇಪಿ ಅಸತಿ ಅಸನ್ತಂ ನಾಮ ಹೋತಿ. ‘‘ಇದಂ ಅತಿವಿವಟಂ, ಪುರತೋ ಅಞ್ಞಂ ಉದಕಂ ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಗತಸ್ಸ ಉದಕಂ ಅಲಭನ್ತಸ್ಸೇವ ಭಿಕ್ಖಾಚಾರವೇಲಾ ಹೋತಿ, ಕಟ್ಠೇನ ವಾ ಕೇನಚಿ ವಾ ಪುಞ್ಛಿತ್ವಾ ಗನ್ತಬ್ಬಂ, ಭುಞ್ಜಿತುಮ್ಪಿ ಅನುಮೋದಿತುಮ್ಪಿ ವಟ್ಟತಿ. ‘‘ನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ವಚ್ಚಕುಟಿಯಾ ಯಥಾವುಡ್ಢಂ ವಚ್ಚೋ ಕಾತಬ್ಬೋ, ಯೋ ಕರೇಯ್ಯ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸ. ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಆಗತಪಟಿಪಾಟಿಯಾ ವಚ್ಚಂ ಕಾತು’’ನ್ತಿ (ಚುಳವ. ೩೭೩) ವಚನತೋ ವಚ್ಚಕುಟಿಂ ಪವಿಸನ್ತೇನ ಆಗತಪಟಿಪಾಟಿಯಾ ಪವಿಸಿತಬ್ಬಂ. ವಚ್ಚಕುಟಿಯಂ ಪಸ್ಸಾವಟ್ಠಾನೇ ನಹಾನತಿತ್ಥೇತಿ ತೀಸುಪಿ ಆಗತಪಟಿಪಾಟಿಯೇವ ಪಮಾಣಂ. ಇದಂ ವಚ್ಚಕುಟಿವತ್ತಂ.

ಇತಿ ಪಾಳಿಮುತ್ತಕವಿನಯವಿನಿಚ್ಛಯಸಙ್ಗಹೇ

ಉಪಜ್ಝಾಯಾದಿವತ್ತವಿನಿಚ್ಛಯಕಥಾ ಸಮತ್ತಾ.

೨೮. ಚತುಪಚ್ಚಯಭಾಜನೀಯವಿನಿಚ್ಛಯಕಥಾ

೧೯೪. ಚತುಪಚ್ಚಯಭಾಜನನ್ತಿ ¶ ¶ ಚೀವರಾದೀನಂ ಚತುನ್ನಂ ಪಚ್ಚಯಾನಂ ಭಾಜನಂ. ತತ್ಥ ಚೀವರಭಾಜನೇ ತಾವ ಚೀವರಪಟಿಗ್ಗಾಹಕೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ, ಚೀವರನಿದಹಕೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ, ಭಣ್ಡಾಗಾರಿಕೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ, ಭಣ್ಡಾಗಾರಂ ವೇದಿತಬ್ಬಂ, ಚೀವರಭಾಜಕೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ, ಚೀವರಭಾಜನಂ ವೇದಿತಬ್ಬಂ.

ತತ್ಥ (ಮಹಾವ. ಅಟ್ಠ. ೩೪೦-೩೪೨) ‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಞ್ಚಹಙ್ಗೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಚೀವರಪಟಿಗ್ಗಾಹಕಂ ಸಮ್ಮನ್ನಿತುಂ, ಯೋ ನ ಛನ್ದಾಗತಿಂ ಗಚ್ಛೇಯ್ಯ, ನ ದೋಸಾಗತಿಂ ಗಚ್ಛೇಯ್ಯ, ನ ಮೋಹಾಗತಿಂ ಗಚ್ಛೇಯ್ಯ, ನ ಭಯಾಗತಿಂ ಗಚ್ಛೇಯ್ಯ, ಗಹಿತಾಗಹಿತಞ್ಚ ಜಾನೇಯ್ಯಾ’’ತಿ (ಮಹಾವ. ೩೪೨) ವಚನತೋ ಇಮೇಹಿ ಪಞ್ಚಹಙ್ಗೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಚೀವರಪಟಿಗ್ಗಾಹಕೋ ಸಮ್ಮನ್ನಿತಬ್ಬೋ. ತತ್ಥ ಪಚ್ಛಾ ಆಗತಾನಮ್ಪಿ ಅತ್ತನೋ ಞಾತಕಾದೀನಂ ಪಠಮತರಂ ಪಟಿಗ್ಗಣ್ಹನ್ತೋ ವಾ ಏಕಚ್ಚಸ್ಮಿಂ ಪೇಮಂ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ಗಣ್ಹನ್ತೋ ವಾ ಲೋಭಪಕತಿತಾಯ ಅತ್ತನೋ ಪರಿಣಾಮೇನ್ತೋ ವಾ ಛನ್ದಾಗತಿಂ ಗಚ್ಛತಿ ನಾಮ. ಪಠಮತರಂ ಆಗತಸ್ಸಪಿ ಕೋಧವಸೇನ ಪಚ್ಛಾ ಗಣ್ಹನ್ತೋ ವಾ ದುಗ್ಗತಮನುಸ್ಸೇಸು ಅವಮಞ್ಞಂ ಕತ್ವಾ ಗಣ್ಹನ್ತೋ ವಾ ‘‘ಕಿಂ ವೋ ಘರೇ ಠಪನೋಕಾಸೋ ನತ್ಥಿ, ತುಮ್ಹಾಕಂ ಸನ್ತಕಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಗಚ್ಛಥಾ’’ತಿ ಏವಂ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಲಾಭನ್ತರಾಯಂ ಕರೋನ್ತೋ ವಾ ದೋಸಾಗತಿಂ ಗಚ್ಛತಿ ನಾಮ. ಯೋ ಪನ ಮುಟ್ಠಸ್ಸತಿ ಅಸಮ್ಪಜಾನೋ, ಅಯಂ ಮೋಹಾಗತಿಂ ಗಚ್ಛತಿ ನಾಮ. ಪಚ್ಛಾ ಆಗತಾನಮ್ಪಿ ಇಸ್ಸರಾನಂ ಭಯೇನ ಪಠಮತರಂ ಪಟಿಗ್ಗಣ್ಹನ್ತೋ ವಾ ‘‘ಚೀವರಪಟಿಗ್ಗಾಹಕಟ್ಠಾನಂ ನಾಮೇತಂ ಭಾರಿಯ’’ನ್ತಿ ಸನ್ತಸನ್ತೋ ವಾ ಭಯಾಗತಿಂ ಗಚ್ಛತಿ ನಾಮ. ‘‘ಮಯಾ ಇದಞ್ಚಿದಞ್ಚ ಗಹಿತಂ, ಇದಞ್ಚಿದಞ್ಚ ನ ಗಹಿತ’’ನ್ತಿ ಏವಂ ಜಾನನ್ತೋ ಗಹಿತಾಗಹಿತಂ ಜಾನಾತಿ ನಾಮ. ತಸ್ಮಾ ಯೋ ಛನ್ದಾಗತಿಆದಿವಸೇನ ನ ಗಚ್ಛತಿ, ಞಾತಕಅಞ್ಞಾತಕಅಡ್ಢದುಗ್ಗತೇಸು ವಿಸೇಸಂ ಅಕತ್ವಾ ಆಗತಪಟಿಪಾಟಿಯಾ ಗಣ್ಹಾತಿ, ಸೀಲಾಚಾರಪಟಿಪತ್ತಿಯುತ್ತೋ ಹೋತಿ ಸತಿಮಾ ಮೇಧಾವೀ ಬಹುಸ್ಸುತೋ, ಸಕ್ಕೋತಿ ದಾಯಕಾನಂ ವಿಸ್ಸಟ್ಠಾಯ ವಾಚಾಯ ಪರಿಮಣ್ಡಲೇಹಿ ಪದಬ್ಯಞ್ಜನೇಹಿ ಅನುಮೋದನಂ ಕರೋನ್ತೋ ಪಸಾದಂ ಜನೇತುಂ, ಏವರೂಪೋ ಸಮ್ಮನ್ನಿತಬ್ಬೋ.

ಏವಞ್ಚ ಪನ ಸಮ್ಮನ್ನಿತಬ್ಬೋ. ಪಠಮಂ ಭಿಕ್ಖು ಯಾಚಿತಬ್ಬೋ, ಯಾಚಿತ್ವಾ ಬ್ಯತ್ತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಪಟಿಬಲೇನ ಸಙ್ಘೋ ಞಾಪೇತಬ್ಬೋ –

‘‘ಸುಣಾತು ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘೋ, ಯದಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಪತ್ತಕಲ್ಲಂ, ಸಙ್ಘೋ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಚೀವರಪಟಿಗ್ಗಾಹಕಂ ಸಮ್ಮನ್ನೇಯ್ಯ, ಏಸಾ ಞತ್ತಿ.

‘‘ಸುಣಾತು ¶ ¶ ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘೋ, ಸಙ್ಘೋ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಚೀವರಪಟಿಗ್ಗಾಹಕಂ ಸಮ್ಮನ್ನತಿ, ಯಸ್ಸಾಯಸ್ಮತೋ ಖಮತಿ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಚೀವರಪಟಿಗ್ಗಾಹಕಸ್ಸ ಸಮ್ಮುತಿ, ಸೋ ತುಣ್ಹಸ್ಸ. ಯಸ್ಸ ನಕ್ಖಮತಿ, ಸೋ ಭಾಸೇಯ್ಯ.

‘‘ಸಮ್ಮತೋ ಸಙ್ಘೇನ ಇತ್ಥನ್ನಾಮೋ ಭಿಕ್ಖು ಚೀವರಪಟಿಗ್ಗಾಹಕೋ, ಖಮತಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ, ತಸ್ಮಾ ತುಣ್ಹೀ, ಏವಮೇತಂ ಧಾರಯಾಮೀ’’ತಿ (ಮಹಾವ. ೩೪೨) –

ಇತಿ ಇಮಾಯ ಕಮ್ಮವಾಚಾಯ ವಾ ಅಪಲೋಕನೇನ ವಾ ಅನ್ತೋವಿಹಾರೇ ಸಬ್ಬಸಙ್ಘಮಜ್ಝೇಪಿ ಖಣ್ಡಸೀಮಾಯಮ್ಪಿ ಸಮ್ಮನ್ನಿತುಂ ವಟ್ಟತಿಯೇವ. ಏವಂ ಸಮ್ಮತೇನ ಚ ವಿಹಾರಪಚ್ಚನ್ತೇ ವಾ ಪಧಾನಘರೇ ವಾ ನ ಅಚ್ಛಿತಬ್ಬಂ. ಯತ್ಥ ಪನ ಆಗತಾಗತಾ ಮನುಸ್ಸಾ ಸುಖಂ ಪಸ್ಸನ್ತಿ, ತಾದಿಸೇ ಧುರವಿಹಾರಟ್ಠಾನೇ ಬೀಜನಿಂ ಪಸ್ಸೇ ಠಪೇತ್ವಾ ಸುನಿವತ್ಥೇನ ಸುಪಾರುತೇನ ನಿಸೀದಿತಬ್ಬಂ.

೧೯೫. ಚೀವರನಿದಹಕೋಪಿ ‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಞ್ಚಹಙ್ಗೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಚೀವರನಿದಹಕಂ ಸಮ್ಮನ್ನಿತುಂ, ಯೋ ನ ಛನ್ದಾಗತಿಂ ಗಚ್ಛೇಯ್ಯ, ನ ದೋಸಾಗತಿಂ ಗಚ್ಛೇಯ್ಯ, ನ ಮೋಹಾಗತಿಂ ಗಚ್ಛೇಯ್ಯ, ನ ಭಯಾಗತಿಂ ಗಚ್ಛೇಯ್ಯ, ನಿಹಿತಾನಿಹಿತಞ್ಚ ಜಾನೇಯ್ಯಾ’’ತಿ ವಚನತೋ ಪಞ್ಚಙ್ಗಸಮನ್ನಾಗತೋ ಭಿಕ್ಖು –

‘‘ಸುಣಾತು ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘೋ, ಯದಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಪತ್ತಕಲ್ಲಂ, ಸಙ್ಘೋ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಚೀವರನಿದಹಕಂ ಸಮ್ಮನ್ನೇಯ್ಯ, ಏಸಾ ಞತ್ತಿ.

‘‘ಸುಣಾತು ಮೇ ಭನ್ತೇ ಸಙ್ಘೋ, ಸಙ್ಘೋ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಚೀವರನಿದಹಕಂ ಸಮ್ಮನ್ನತಿ, ಯಸ್ಸಾಯಸ್ಮತೋ ಖಮತಿ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಚೀವರನಿದಹಕಸ್ಸ ಸಮ್ಮುತಿ, ಸೋ ತುಣ್ಹಸ್ಸ. ಯಸ್ಸ ನಕ್ಖಮತಿ, ಸೋ ಭಾಸೇಯ್ಯ.

‘‘ಸಮ್ಮತೋ ಸಙ್ಘೇನ ಇತ್ಥನ್ನಾಮೋ ಭಿಕ್ಖು ಚೀವರನಿದಹಕೋ, ಖಮತಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ, ತಸ್ಮಾ ತುಣ್ಹೀ, ಏವಮೇತಂ ಧಾರಯಾಮೀ’’ತಿ (ಮಹಾವ. ೩೪೨) –

ಇತಿ ಇಮಾಯ ಕಮ್ಮವಾಚಾಯ ವಾ ಅಪಲೋಕನೇನ ವಾ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ಸಮ್ಮನ್ನಿತಬ್ಬೋ.

೧೯೬. ಭಣ್ಡಾಗಾರಿಕೋಪಿ ¶ ‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಞ್ಚಹಙ್ಗೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಭಣ್ಡಾಗಾರಿಕಂ ¶ ಸಮ್ಮನ್ನಿತುಂ, ಯೋ ನ ಛನ್ದಾಗತಿಂ ಗಚ್ಛೇಯ್ಯ, ನ ದೋಸಾಗತಿಂ ಗಚ್ಛೇಯ್ಯ, ನ ಮೋಹಾಗತಿಂ ಗಚ್ಛೇಯ್ಯ, ನ ಭಯಾಗತಿಂ ಗಚ್ಛೇಯ್ಯ, ಗುತ್ತಾಗುತ್ತಞ್ಚ ಜಾನೇಯ್ಯಾ’’ತಿ (ಮಹಾವ. ೩೪೩) ವಚನತೋ ಪಞ್ಚಙ್ಗಸಮನ್ನಾಗತೋ ಭಿಕ್ಖು ‘‘ಸುಣಾತು ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘೋ, ಯದಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಪತ್ತಕಲ್ಲಂ, ಸಙ್ಘೋ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಭಣ್ಡಾಗಾರಿಕಂ ಸಮ್ಮನ್ನೇಯ್ಯಾ’’ತಿಆದಿನಾ (ಮಹಾವ. ೩೪೩) ನಯೇನ ಕಮ್ಮವಾಚಾಯ ವಾ ಅಪಲೋಕನೇನ ವಾ ಸಮ್ಮನ್ನಿತಬ್ಬೋ.

ಏತ್ಥ (ಮಹಾವ. ಅಟ್ಠ. ೩೪೩) ಚ ಯತ್ಥ ಛದನಾದೀಸು ಕೋಚಿ ದೋಸೋ ನತ್ಥಿ, ತಂ ಗುತ್ತಂ. ಯತ್ಥ ಪನ ಛದನತಿಣಂ ವಾ ಛದನಿಟ್ಠಕಾ ವಾ ಯತ್ಥ ಕತ್ಥಚಿ ಪತಿತಾ, ಯೇನ ಓವಸ್ಸತಿ ವಾ, ಮೂಸಿಕಾದೀನಂ ವಾ ಪವೇಸೋ ಹೋತಿ, ಭಿತ್ತಿಆದೀಸು ವಾ ಕತ್ಥಚಿ ಛಿದ್ದಂ ಹೋತಿ, ಉಪಚಿಕಾ ವಾ ಉಟ್ಠಹನ್ತಿ, ತಂ ಸಬ್ಬಂ ಅಗುತ್ತಂ ನಾಮ. ತಂ ಸಲ್ಲಕ್ಖೇತ್ವಾ ಭಣ್ಡಾಗಾರಿಕೇನ ಪಟಿಸಙ್ಖರಿತಬ್ಬಂ. ಸೀತಸಮಯೇ ದ್ವಾರಞ್ಚ ವಾತಪಾನಞ್ಚ ಸುಪಿಹಿತಂ ಕಾತಬ್ಬಂ. ಸೀತೇನ ಹಿ ಚೀವರಾನಿ ಕಣ್ಣಕಿತಾನಿ ಹೋನ್ತಿ. ಉಣ್ಹಸಮಯೇ ಅನ್ತರನ್ತರಾ ವಾತಪ್ಪವೇಸನತ್ಥಂ ವಿವರಿತಬ್ಬಂ. ಏವಂ ಕರೋನ್ತೋ ಹಿ ಗುತ್ತಾಗುತ್ತಂ ಜಾನಾತಿ ನಾಮ.

೧೯೭. ‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಣ್ಡಾಗಾರಂ ಸಮ್ಮನ್ನಿತುಂ, ಯಂ ಸಙ್ಘೋ ಆಕಙ್ಖತಿ ವಿಹಾರಂ ವಾ ಅಡ್ಢಯೋಗಂ ವಾ ಪಾಸಾದಂ ವಾ ಹಮ್ಮಿಯಂ ವಾ ಗುಹಂ ವಾ’’ತಿ (ಮಹಾವ. ೩೪೩) ವಚನತೋ ಭಣ್ಡಾಗಾರಂ ಸಮ್ಮನ್ನಿತ್ವಾ ಠಪೇತಬ್ಬಂ. ಏತ್ಥ ಚ ಯೋ ಆರಾಮಮಜ್ಝೇ ಆರಾಮಿಕಸಾಮಣೇರಾದೀಹಿ ಅವಿವಿತ್ತೋ ಸಬ್ಬೇಸಂ ಸಮೋಸರಣಟ್ಠಾನೇ ವಿಹಾರೋ ವಾ ಅಡ್ಢಯೋಗೋ ವಾ ಹೋತಿ, ಸೋ ಸಮ್ಮನ್ನಿತಬ್ಬೋ. ಪಚ್ಚನ್ತಸೇನಾಸನಂ ಪನ ನ ಸಮ್ಮನ್ನಿತಬ್ಬಂ. ಇಮಂ ಪನ ಭಣ್ಡಾಗಾರಂ ಖಣ್ಡಸೀಮಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಖಣ್ಡಸೀಮಾಯ ನಿಸಿನ್ನೇಹಿ ಸಮ್ಮನ್ನಿತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ. ವಿಹಾರಮಜ್ಝೇಯೇವ ‘‘ಸುಣಾತು ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘೋ, ಯದಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಪತ್ತಕಲ್ಲಂ, ಸಙ್ಘೋ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಂ ವಿಹಾರಂ ಭಣ್ಡಾಗಾರಂ ಸಮ್ಮನ್ನೇಯ್ಯಾ’’ತಿಆದಿನಾ (ಮಹಾವ. ೩೪೩) ನಯೇನ ಕಮ್ಮವಾಚಾಯ ವಾ ಅಪಲೋಕನೇನ ವಾ ಸಮ್ಮನ್ನಿತಬ್ಬಂ.

ಚೀವರಪಟಿಗ್ಗಾಹಕಾದೀಹಿ ಪನ ತೀಹಿಪಿ ಅತ್ತನೋ ವತ್ತಂ ಜಾನಿತಬ್ಬಂ. ತತ್ಥ ಚೀವರಪಟಿಗ್ಗಾಹಕೇನ ತಾವ ಯಂ ಯಂ ಮನುಸ್ಸಾ ‘‘ಕಾಲಚೀವರ’’ನ್ತಿ ವಾ ‘‘ಅಕಾಲಚೀವರ’’ನ್ತಿ ವಾ ‘‘ಅಚ್ಚೇಕಚೀವರ’’ನ್ತಿ ವಾ ‘‘ವಸ್ಸಿಕಸಾಟಿಕ’’ನ್ತಿ ವಾ ‘‘ನಿಸೀದನ’’ನ್ತಿ ವಾ ‘‘ಪಚ್ಚತ್ಥರಣ’’ನ್ತಿ ವಾ ‘‘ಮುಖಪುಞ್ಛನಚೋಳ’’ನ್ತಿ ವಾ ದೇನ್ತಿ, ತಂ ಸಬ್ಬಂ ಏಕರಾಸಿಂ ¶ ಕತ್ವಾ ಮಿಸ್ಸೇತ್ವಾ ನ ಗಣ್ಹಿತಬ್ಬಂ, ವಿಸುಂ ವಿಸುಂ ಕತ್ವಾವ ಗಣ್ಹಿತ್ವಾ ಚೀವರನಿದಹಕಸ್ಸ ತಥೇವ ಆಚಿಕ್ಖಿತ್ವಾ ದಾತಬ್ಬಂ. ಚೀವರನಿದಹಕೇನಪಿ ಭಣ್ಡಾಗಾರಿಕಸ್ಸ ದದಮಾನೇನ ‘‘ಇದಂ ಕಾಲಚೀವರಂ…ಪೇ… ಇದಂ ಮುಖಪುಞ್ಛನಚೋಳ’’ನ್ತಿ ಆಚಿಕ್ಖಿತ್ವಾವ ದಾತಬ್ಬಂ. ಭಣ್ಡಾಗಾರಿಕೇನಪಿ ತಥೇವ ವಿಸುಂ ವಿಸುಂ ಸಞ್ಞಾಣಂ ಕತ್ವಾ ಠಪೇತಬ್ಬಂ. ತತೋ ¶ ಸಙ್ಘೇನ ‘‘ಕಾಲಚೀವರಂ ಆಹರಾ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ಕಾಲಚೀವರಮೇವ ದಾತಬ್ಬಂ…ಪೇ… ‘‘ಮುಖಪುಞ್ಛನಚೋಳಂ ಆಹರಾ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ತದೇವ ದಾತಬ್ಬಂ. ಇತಿ ಭಗವತಾ ಚೀವರಪಟಿಗ್ಗಾಹಕೋ ಅನುಞ್ಞಾತೋ, ಚೀವರನಿದಹಕೋ ಅನುಞ್ಞಾತೋ, ಭಣ್ಡಾಗಾರಿಕೋ ಅನುಞ್ಞಾತೋ, ಭಣ್ಡಾಗಾರಂ ಅನುಞ್ಞಾತಂ, ನ ಬಾಹುಲಿಕತಾಯ, ನ ಅಸನ್ತುಟ್ಠಿತಾಯ, ಅಪಿಚ ಖೋ ಸಙ್ಘಾನುಗ್ಗಹಾಯ. ಸಚೇ ಹಿ ಆಹಟಾಹಟಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಭಾಜೇಯ್ಯುಂ, ನೇವ ಆಹಟಂ, ನ ಅನಾಹಟಂ, ನ ದಿನ್ನಂ, ನ ಅದಿನ್ನಂ, ನ ಲದ್ಧಂ, ನ ಅಲದ್ಧಂ ಜಾನೇಯ್ಯುಂ, ಆಹಟಾಹಟಂ ಥೇರಾಸನೇ ವಾ ದದೇಯ್ಯುಂ, ಖಣ್ಡಾಖಣ್ಡಂ ವಾ ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ಗಣ್ಹೇಯ್ಯುಂ, ಏವಂ ಸತಿ ಅಯುತ್ತಪರಿಭೋಗೋ ಚ ಹೋತಿ, ನ ಚ ಸಬ್ಬೇಸಂ ಸಙ್ಗಹೋ ಕತೋ ಹೋತಿ. ಭಣ್ಡಾಗಾರೇ ಪನ ಚೀವರಂ ಠಪೇತ್ವಾ ಉಸ್ಸನ್ನಕಾಲೇ ಏಕೇಕಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ತಿಚೀವರಂ ವಾ ದ್ವೇ ದ್ವೇ ವಾ ಏಕೇಕಂ ವಾ ಚೀವರಂ ದಸ್ಸನ್ತಿ, ಲದ್ಧಾಲದ್ಧಂ ಜಾನಿಸ್ಸನ್ತಿ, ಅಲದ್ಧಭಾವಂ ಞತ್ವಾ ಸಙ್ಗಹಂ ಕಾತುಂ ಮಞ್ಞಿಸ್ಸನ್ತೀತಿ.

೧೯೮. ಚೀವರಭಾಜಕೋವಿ ‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಞ್ಚಹಙ್ಗೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಚೀವರಭಾಜಕಂ ಸಮ್ಮನ್ನಿತುಂ, ಯೋ ನ ಛನ್ದಾಗತಿಂ ಗಚ್ಛೇಯ್ಯ, ನ ದೋಸಾಗತಿಂ ಗಚ್ಛೇಯ್ಯ, ನ ಮೋಹಾಗತಿಂ ಗಚ್ಛೇಯ್ಯ, ನ ಭಯಾಗತಿಂ ಗಚ್ಛೇಯ್ಯ, ಭಾಜಿತಾಭಾಜಿತಞ್ಚ ಜಾನೇಯ್ಯಾ’’ತಿ (ಮಹಾವ. ೩೪೩) ವಚನತೋ ಪಞ್ಚಹಙ್ಗೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತೋಯೇವ ‘‘ಸುಣಾತು ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘೋ, ಯದಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಪತ್ತಕಲ್ಲಂ, ಸಙ್ಘೋ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಚೀವರಭಾಜಕಂ ಸಮ್ಮನ್ನೇಯ್ಯಾ’’ತಿ(ಮಹಾವ. ೩೪೩) ಆದಿನಾ ನಯೇನ ಕಮ್ಮವಾಚಾಯ ವಾ ಅಪಲೋಕನೇನ ವಾ ಸಮ್ಮನ್ನಿತ್ವಾ ಠಪೇತಬ್ಬೋ.

ಏತ್ಥ ಸಭಾಗಾನಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಅಪಾಪುಣನ್ತಮ್ಪಿ ಮಹಗ್ಘಚೀವರಂ ದೇನ್ತೋ ಛನ್ದಾಗತಿಂ ಗಚ್ಛತಿ ನಾಮ. ಅಞ್ಞೇಸಂ ವುಡ್ಢತರಾನಂ ಪಾಪುಣನ್ತಮ್ಪಿ ಮಹಗ್ಘಚೀವರಂ ಅದತ್ವಾ ಅಪ್ಪಗ್ಘಂ ದೇನ್ತೋ ದೋಸಾಗತಿಂ ಗಚ್ಛತಿ ನಾಮ. ಮೋಹಮೂಳ್ಹೋ ಚೀವರದಾನವತ್ತಂ ಅಜಾನನ್ತೋ ಮೋಹಾಗತಿಂ ಗಚ್ಛತಿ ನಾಮ. ಮುಖರಾನಂ ನವಕಾನಮ್ಪಿ ಭಯೇನ ಅಪಾಪುಣನ್ತಂ ಏವ ಮಹಗ್ಘಂ ಚೀವರಂ ದೇನ್ತೋ ಭಯಾಗತಿಂ ಗಚ್ಛತಿ ನಾಮ. ಯೋ ಏವಂ ನ ¶ ಗಚ್ಛತಿ, ಸಬ್ಬೇಸಂ ತುಲಾಭೂತೋ ಪಮಾಣಭೂತೋ ಮಜ್ಝತ್ತೋ, ಸೋ ಸಮ್ಮನ್ನಿತಬ್ಬೋ. ತೇನಪಿ ಚೀವರಂ ಭಾಜೇನ್ತೇನ ಪಠಮಂ ‘‘ಇದಂ ಥೂಲಂ, ಇದಂ ಸಣ್ಹಂ, ಇದಂ ಘನಂ, ಇದಂ ತನುಕಂ, ಇದಂ ಪರಿಭುತ್ತಂ, ಇದಂ ಅಪರಿಭುತ್ತಂ, ಇದಂ ದೀಘತೋ ಏತ್ತಕಂ, ಪುಥುಲತೋ ಏತ್ತಕ’’ನ್ತಿ ಏವಂ ವತ್ಥಾನಿ ವಿಚಿನಿತ್ವಾ ‘‘ಇದಂ ಏತ್ತಕಂ ಅಗ್ಘತಿ, ಇದಂ ಏತ್ತಕ’’ನ್ತಿ ಏವಂ ಅಗ್ಘಪರಿಚ್ಛೇದಂ ಕತ್ವಾ ಸಚೇ ಸಬ್ಬೇಸಂ ಏಕೇಕಮೇವ ದಸದಸಅಗ್ಘನಕಂ ಪಾಪುಣಾತಿ, ಇಚ್ಚೇತಂ ಕುಸಲಂ. ನೋ ಚೇ ಪಾಪುಣಾತಿ, ಯಂ ನವ ವಾ ಅಟ್ಠ ವಾ ಅಗ್ಘತಿ, ತಂ ಅಞ್ಞೇನ ಏಕಅಗ್ಘನಕೇನ ಚ ದ್ವಿಅಗ್ಘನಕೇನ ಚ ಸದ್ಧಿಂ ಬನ್ಧಿತ್ವಾ ಏತೇನ ಉಪಾಯೇನ ಸಮೇ ಪಟಿವೀಸೇ ಠಪೇತ್ವಾ ಕುಸೋ ಪಾತೇತಬ್ಬೋ. ಸಚೇ ಏಕೇಕಸ್ಸ ದೀಯಮಾನೇ ಚೀವರೇ ದಿವಸೋ ನಪ್ಪಹೋತಿ, ದಸ ದಸ ಭಿಕ್ಖೂ ಗಣೇತ್ವಾ ದಸ ದಸ ಚೀವರಪಟಿವೀಸೇ ಏಕತೋ ಬನ್ಧಿತ್ವಾ ಭಣ್ಡಿಕಂ ಕತ್ವಾ ಏಕೋ ಚೀವರಪಟಿವೀಸೋ ಠಪೇತಬ್ಬೋ ¶ . ಏವಂ ಠಪಿತೇಸು ಚೀವರಪಟಿವೀಸೇಸು ಕುಸೋ ಪಾತೇತಬ್ಬೋ. ತೇಹಿಪಿ ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ಪುನ ಕುಸಪಾತಂ ಕತ್ವಾ ಭಾಜೇತಬ್ಬಂ.

‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸಾಮಣೇರಾನಂ ಉಪಡ್ಢಪಟಿವೀಸಂ ದಾತು’’ನ್ತಿ (ಮಹಾವ. ೩೪೩) ವಚನತೋ ಯೇ ಸಾಮಣೇರಾ ಅತ್ತಿಸ್ಸರಾ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಸ್ಸ ಕತ್ತಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ನ ಕರೋನ್ತಿ, ಉದ್ದೇಸಪರಿಪುಚ್ಛಾಸು ಯುತ್ತಾ ಆಚರಿಯುಪಜ್ಝಾಯಾನಂಯೇವ ವತ್ತಪಟಿವತ್ತಂ ಕರೋನ್ತಿ, ಅಞ್ಞೇಸಂ ನ ಕರೋನ್ತಿ, ಏತೇಸಂಯೇವ ಉಪಡ್ಢಭಾಗೋ ದಾತಬ್ಬೋ. ಯೇ ಪನ ಪುರೇಭತ್ತಞ್ಚ ಪಚ್ಛಾಭತ್ತಞ್ಚ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಸ್ಸೇವ ಕತ್ತಬ್ಬಕಿಚ್ಚಂ ಕರೋನ್ತಿ, ತೇಸಂ ಸಮಕೋ ದಾತಬ್ಬೋ. ಇದಞ್ಚ ಪಿಟ್ಠಿಸಮಯೇ ಉಪ್ಪನ್ನೇನ ಭಣ್ಡಾಗಾರೇ ಠಪಿತೇನ ಅಕಾಲಚೀವರೇನೇವ ಕಥಿತಂ, ಕಾಲಚೀವರಂ ಪನ ಸಮಕಂಯೇವ ದಾತಬ್ಬಂ. ತತ್ರುಪ್ಪಾದವಸ್ಸಾವಾಸಿಕಂ ಸಮ್ಮುಞ್ಜನೀಬನ್ಧನಾದಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಫಾತಿಕಮ್ಮಂ ಕತ್ವಾ ಗಹೇತಬ್ಬಂ. ಏತಞ್ಹೇತ್ಥ ಸಬ್ಬೇಸಂ ವತ್ತಂ. ಭಣ್ಡಾಗಾರಚೀವರೇಪಿ ಸಚೇ ಸಾಮಣೇರಾ ಆಗನ್ತ್ವಾ ‘‘ಭನ್ತೇ, ಮಯಂ ಯಾಗುಂ ಪಚಾಮ, ಭತ್ತಂ ಪಚಾಮ, ಖಜ್ಜಕಂ ಪಚಾಮ, ಅಪ್ಪಹರಿತಂ ಕರೋಮ, ದನ್ತಕಟ್ಠಂ ಆಹರಾಮ, ರಙ್ಗಛಲ್ಲಿಂ ಕಪ್ಪಿಯಂ ಕತ್ವಾ ದೇಮ, ಕಿಂ ಅಮ್ಹೇಹಿ ನ ಕತಂ ನಾಮಾ’’ತಿ ಉಕ್ಕುಟ್ಠಿಂ ಕರೋನ್ತಿ, ಸಮಭಾಗೋವ ದಾತಬ್ಬೋ. ಏತಂಯೇವ ವಿರಜ್ಝಿತ್ವಾ ಕರೋನ್ತಿ, ಯೇಸಞ್ಚ ಕರಣಭಾವೋ ನ ಪಞ್ಞಾಯತಿ, ತೇ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಂ ‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸಾಮಣೇರಾನಂ ಉಪಡ್ಢಪಟಿವೀಸಂ ದಾತು’’ನ್ತಿ. ಕುರುನ್ದಿಯಂ ಪನ ‘‘ಸಚೇ ಸಾಮಣೇರಾ ‘ಕಸ್ಮಾ ಮಯಂ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘಕಮ್ಮಂ ನ ಕರೋಮ, ಕರಿಸ್ಸಾಮಾ’ತಿ ಯಾಚನ್ತಿ, ಸಮಪಟಿವೀಸೋ ದಾತಬ್ಬೋ’’ತಿ ವುತ್ತಂ.

ಸಚೇ ¶ ಕೋಚಿ ಭಿಕ್ಖು ಸಕಂ ಭಾಗಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಸತ್ಥಂ ಲಭಿತ್ವಾ ನದಿಂ ವಾ ಕನ್ತಾರಂ ವಾ ಉತ್ತರಿತ್ವಾ ದಿಸಾಪಕ್ಕಮಿತುಕಾಮೋ ಹೋತಿ, ತಸ್ಸ ‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಉತ್ತರನ್ತಸ್ಸ ಸಕಂ ಭಾಗಂ ದಾತು’’ನ್ತಿ (ಮಹಾವ. ೩೪೩) ವಚನತೋ ಚೀವರೇಸು ಭಣ್ಡಾಗಾರತೋ ಬಹಿ ನೀಹಟೇಸು ಘಣ್ಟಿಂ ಪಹರಿತ್ವಾ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘೇ ಸನ್ನಿಪತಿತೇ ಚೀವರಭಾಜಕೇನ ‘‘ಇಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಕೋಟ್ಠಾಸೇನ ಏತ್ತಕೇನ ಭವಿತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ ತಕ್ಕೇತ್ವಾ ನಯಗ್ಗಾಹೇನ ಸಮಭಾಗೇನ ಚೀವರಂ ದಾತಬ್ಬಂ. ತುಲಾಯ ತುಲಿತಮಿವ ಹಿ ಸಮಸಮಂ ದಾತುಂ ನ ಸಕ್ಕಾ, ತಸ್ಮಾ ಊನಂ ವಾ ಹೋತು ಅಧಿಕಂ ವಾ, ಏವಂ ತಕ್ಕೇನ ನಯೇನ ದಿನ್ನಂ ಸುದಿನ್ನಂ. ನೇವ ಊನಕಂ ಪುನ ದಾತಬ್ಬಂ, ನಾತಿರಿತ್ತಂ ಪಟಿಗ್ಗಣ್ಹಿತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ದಸ ಭಿಕ್ಖೂ ಹೋನ್ತಿ, ಸಾಟಕಾಪಿ ದಸೇವ, ತೇಸು ಏಕೋ ದ್ವಾದಸ ಅಗ್ಘತಿ, ಸೇಸಾ ದಸಗ್ಘನಕಾ. ಸಬ್ಬೇಸು ದಸಗ್ಘನಕವಸೇನ ಕುಸೇ ಪಾತಿತೇ ಯಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ದ್ವಾದಸಗ್ಘನಕೋ ಕುಸೋ ಪಾತಿತೋ, ತೇನ ಯತ್ತಕಂ ತಸ್ಮಿಂ ಪಟಿವೀಸೇ ಅಧಿಕಂ, ತತ್ತಕಂ ಅಗ್ಘನಕಂ ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಅತ್ತನೋ ಸನ್ತಕಂ ಕಪ್ಪಿಯಭಣ್ಡಂ ದತ್ವಾ ಸೋ ಅತಿರೇಕಭಾಗೋ ಗಹೇತಬ್ಬೋ. ಸಚೇ ಸಬ್ಬೇಸಂ ಪಞ್ಚ ಪಞ್ಚ ವತ್ಥಾನಿ ಪತ್ತಾನಿ, ಸೇಸಾನಿಪಿ ಅತ್ಥಿ, ಏಕೇಕಂ ಪನ ನ ಪಾಪುಣಾತಿ, ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ದಾತಬ್ಬಾನಿ.

ಛಿನ್ದನ್ತೇನ ¶ ಚ ಅಡ್ಢಮಣ್ಡಲಾದೀನಂ ವಾ ಉಪಾಹನತ್ಥವಿಕಾದೀನಂ ವಾ ಪಹೋನಕಾನಿ ಖಣ್ಡಾನಿ ಕತ್ವಾ ದಾತಬ್ಬಾನಿ. ಹೇಟ್ಠಿಮಪರಿಚ್ಛೇದೇನ ಚತುರಙ್ಗುಲವಿತ್ಥಾರಮ್ಪಿ ಅನುವಾತಪ್ಪಹೋನಕಾಯಾಮಂ ಖಣ್ಡಂ ಕತ್ವಾ ದಾತುಂ ವಟ್ಟತಿ, ಅಪರಿಭೋಗಂ ಪನ ನ ಕಾತಬ್ಬಂ. ಸಚೇಪಿ ಏಕಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಕೋಟ್ಠಾಸೇ ಏಕಂ ವಾ ದ್ವೇ ವಾ ವತ್ಥಾನಿ ನಪ್ಪಹೋನ್ತಿ, ತತ್ಥ ಅಞ್ಞಂ ಸಾಮಣಕಂ ಪರಿಕ್ಖಾರಂ ಠಪೇತ್ವಾ ಯೋ ತೇನ ತುಸ್ಸತಿ, ತಸ್ಸ ತಂ ಭಾಗಂ ಕತ್ವಾ ಪಚ್ಛಾ ಕುಸಪಾತೋ ಕಾತಬ್ಬೋ. ಸಚೇ ದಸ ದಸ ಭಿಕ್ಖೂ ಗಣೇತ್ವಾ ವಗ್ಗಂ ಕರೋನ್ತಾನಂ ಏಕೋ ವಗ್ಗೋ ನ ಪೂರತಿ, ಅಟ್ಠ ವಾ ನವ ವಾ ಹೋನ್ತಿ, ತೇಸಂ ಅಟ್ಠ ವಾ ನವ ವಾ ಕೋಟ್ಠಾಸಾ ‘‘ತುಮ್ಹೇ ಇಮೇ ಗಹೇತ್ವಾ ವಿಸುಂ ಭಾಜೇಥಾ’’ತಿ ದಾತಬ್ಬಾ. ಏವಂ ದತ್ವಾ ಪಚ್ಛಾ ಕುಸಪಾತೋ ಕಾತಬ್ಬೋ.

೧೯೯. ಇದಾನಿ ‘‘ಅಟ್ಠಿಮಾ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಮಾತಿಕಾ ಚೀವರಸ್ಸ ಉಪ್ಪಾದಾಯ, ಸೀಮಾಯ ದೇತಿ, ಕತಿಕಾಯ ದೇತಿ, ಭಿಕ್ಖಾಪಞ್ಞತ್ತಿಯಾ ದೇತಿ, ಸಙ್ಘಸ್ಸ ದೇತಿ, ಉಭತೋಸಙ್ಘಸ್ಸ ದೇತಿ, ವಸ್ಸಂವುಟ್ಠಸಙ್ಘಸ್ಸ ದೇತಿ, ಆದಿಸ್ಸ ದೇತಿ, ಪುಗ್ಗಲಸ್ಸ ದೇತೀ’’ತಿ (ಮಹಾವ. ೩೭೯) ಚೀವರಾನಂ ಪಟಿಲಾಭಖೇತ್ತದಸ್ಸನತ್ಥಂ ಯಾ ತಾ ಅಟ್ಠ ಮಾತಿಕಾ ವುತ್ತಾ, ತಾಸಂ ವಸೇನ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ.

ತತ್ಥ ¶ ‘‘ಸೀಮಾಯ ದಮ್ಮೀ’’ತಿ ಏವಂ ಸೀಮಂ ಪರಾಮಸಿತ್ವಾ ದೇನ್ತೋ ಸೀಮಾಯ ದೇತಿ ನಾಮ. ಏವಂ ಸೀಮಾಯ ದಿನ್ನಂ ಯಾವತಿಕಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಅನ್ತೋಸೀಮಾಗತಾ, ತೇಹಿ ಭಾಜೇತಬ್ಬಂ. ಸೀಮಾ ಚ ನಾಮೇಸಾ ಖಣ್ಡಸೀಮಾ ಉಪಚಾರಸೀಮಾ ಸಮಾನಸಂವಾಸಸೀಮಾ ಅವಿಪ್ಪವಾಸಸೀಮಾ ಲಾಭಸೀಮಾ ಗಾಮಸೀಮಾ ನಿಗಮಸೀಮಾ ನಗರಸೀಮಾ ಅಬ್ಭನ್ತರಸೀಮಾ ಉದಕುಕ್ಖೇಪಸೀಮಾ ಜನಪದಸೀಮಾ ರಟ್ಠಸೀಮಾ ರಜ್ಜಸೀಮಾ ದೀಪಸೀಮಾ ಚಕ್ಕವಾಳಸೀಮಾತಿ ಪನ್ನರಸವಿಧಾ ಹೋತಿ. ತತ್ಥ ಖಣ್ಡಸೀಮಾ ಸೀಮಾಕಥಾಯಂ ವುತ್ತಾವ. ಉಪಚಾರಸೀಮಾ ನಾಮ ಪರಿಕ್ಖಿತ್ತಸ್ಸ ವಿಹಾರಸ್ಸ ಪರಿಕ್ಖೇಪೇನ, ಅಪರಿಕ್ಖಿತ್ತಸ್ಸ ಪರಿಕ್ಖೇಪಾರಹಟ್ಠಾನೇನ ಪರಿಚ್ಛಿನ್ನಾ ಹೋತಿ. ಅಪಿಚ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಧುವಸನ್ನಿಪಾತಟ್ಠಾನತೋ ಪರಿಯನ್ತೇ ಠಿತಭೋಜನಸಾಲತೋ ವಾ ನಿಬದ್ಧವಸನಆವಾಸತೋ ವಾ ಥಾಮಮಜ್ಝಿಮಸ್ಸ ಪುರಿಸಸ್ಸ ದ್ವಿನ್ನಂ ಲೇಡ್ಡುಪಾತಾನಂ ಅನ್ತೋ ಉಪಚಾರಸೀಮಾತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಾ. ಸಾ ಪನ ಆವಾಸೇಸು ವಡ್ಢನ್ತೇಸು ವಡ್ಢತಿ, ಪರಿಹಾಯನ್ತೇಸು ಪರಿಹಾಯತಿ. ಮಹಾಪಚ್ಚರಿಯಂ ಪನ ‘‘ಭಿಕ್ಖೂಸುಪಿ ವಡ್ಢನ್ತೇಸು ವಡ್ಢತೀ’’ತಿ ವುತ್ತಂ. ತಸ್ಮಾ ಸಚೇ ವಿಹಾರೇ ಸನ್ನಿಪತಿತಭಿಕ್ಖೂಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಏಕಾಬದ್ಧಾ ಹುತ್ವಾ ಯೋಜನಸತಮ್ಪಿ ಪೂರೇತ್ವಾ ನಿಸೀದನ್ತಿ, ಯೋಜನಸತಮ್ಪಿ ಉಪಚಾರಸೀಮಾವ ಹೋತಿ, ಸಬ್ಬೇಸಂ ಲಾಭೋ ಪಾಪುಣಾತಿ. ಸಮಾನಸಂವಾಸಅವಿಪ್ಪವಾಸಸೀಮಾದ್ವಯಮ್ಪಿ ವುತ್ತಮೇವ. ಲಾಭಸೀಮಾ ನಾಮ ನೇವ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೇನ ಅನುಞ್ಞಾತಾ, ನ ಧಮ್ಮಸಙ್ಗಾಹಕತ್ಥೇರೇಹಿ ಠಪಿತಾ, ಅಪಿಚ ಖೋ ರಾಜರಾಜಮಹಾಮತ್ತಾ ವಿಹಾರಂ ಕಾರೇತ್ವಾ ಗಾವುತಂ ವಾ ಅಡ್ಢಯೋಜನಂ ವಾ ಯೋಜನಂ ವಾ ಸಮನ್ತತೋ ಪರಿಚ್ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ‘‘ಅಯಂ ಅಮ್ಹಾಕಂ ವಿಹಾರಸ್ಸ ಲಾಭಸೀಮಾ’’ತಿ ನಾಮಲಿಖಿತಕೇ ಥಮ್ಭೇ ನಿಖಣಿತ್ವಾ ‘‘ಯಂ ಏತ್ಥನ್ತರೇ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ, ಸಬ್ಬಂ ಅಮ್ಹಾಕಂ ವಿಹಾರಸ್ಸ ದೇಮಾ’’ತಿ ಸೀಮಾ ಠಪೇನ್ತಿ, ಅಯಂ ಲಾಭಸೀಮಾ ನಾಮ. ಗಾಮನಿಗಮನಗರಅಬ್ಭನ್ತರಉದಕುಕ್ಖೇಪಸೀಮಾಪಿ ವುತ್ತಾ ಏವ.

ಜನಪದಸೀಮಾ ¶ ನಾಮ ಕಾಸಿಕೋಸಲರಟ್ಠಾದೀನಂ ಅನ್ತೋ ಬಹೂ ಜನಪದಾ ಹೋನ್ತಿ, ತತ್ಥ ಏಕೇಕೋ ಜನಪದಪರಿಚ್ಛೇದೋ ಜನಪದಸೀಮಾ. ರಟ್ಠಸೀಮಾ ನಾಮ ಕಾಸಿಕೋಸಲಾದಿರಟ್ಠಪರಿಚ್ಛೇದೋ. ರಜ್ಜಸೀಮಾ ನಾಮ ‘‘ಚೋಳಭೋಗೋ ಕೇರಳಭೋಗೋ’’ತಿ ಏವಂ ಏಕೇಕಸ್ಸ ರಞ್ಞೋ ಆಣಾಪವತ್ತಿಟ್ಠಾನಂ. ದೀಪಸೀಮಾ ನಾಮ ಸಮುದ್ದನ್ತೇನ ಪರಿಚ್ಛಿನ್ನಮಹಾದೀಪಾ ಚ ಅನ್ತರದೀಪಾ ಚ. ಚಕ್ಕವಾಳಸೀಮಾ ಚಕ್ಕವಾಳಪಬ್ಬತೇನೇವ ಪರಿಚ್ಛಿನ್ನಾ. ಏವಮೇತಾಸು ಸೀಮಾಸು ಖಣ್ಡಸೀಮಾಯ ಕೇನಚಿ ಕಮ್ಮೇನ ಸನ್ನಿಪತಿತಂ ಸಙ್ಘಂ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಏತ್ಥೇವ ಸೀಮಾಯ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ದೇಮೀ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ಯಾವತಿಕಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಅನ್ತೋಖಣ್ಡಸೀಮಾಗತಾ, ತೇಹಿ ಭಾಜೇತಬ್ಬಂ. ತೇಸಂಯೇವ ಹಿ ತಂ ಪಾಪುಣಾತಿ, ಅಞ್ಞೇಸಂ ಸೀಮನ್ತರಿಕಾಯ ವಾ ಉಪಚಾರಸೀಮಾಯ ¶ ವಾ ಠಿತಾನಮ್ಪಿ ನ ಪಾಪುಣಾತಿ. ಖಣ್ಡಸೀಮಾಯ ಠಿತೇ ಪನ ರುಕ್ಖೇ ವಾ ಪಬ್ಬತೇ ವಾ ಠಿತಸ್ಸ ಹೇಟ್ಠಾ ವಾ ಪಥವೀವೇಮಜ್ಝಗತಸ್ಸ ಪಾಪುಣಾತಿಯೇವ. ‘‘ಇಮಿಸ್ಸಾ ಉಪಚಾರಸೀಮಾಯ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ದಮ್ಮೀ’’ತಿ ದಿನ್ನಂ ಪನ ಖಣ್ಡಸೀಮಾಸೀಮನ್ತರಿಕಾಸು ಠಿತಾನಮ್ಪಿ ಪಾಪುಣಾತಿ. ‘‘ಸಮಾನಸಂವಾಸಸೀಮಾಯ ದಮ್ಮೀ’’ತಿ ದಿನ್ನಂ ಪನ ಖಣ್ಡಸೀಮಾಸೀಮನ್ತರಿಕಾಸು ಠಿತಾನಂ ನ ಪಾಪುಣಾತಿ. ಅವಿಪ್ಪವಾಸಸೀಮಾಲಾಭಸೀಮಾಸು ದಿನ್ನಂ ತಾಸು ಸೀಮಾಸು ಅನ್ತೋಗತಾನಂ ಪಾಪುಣಾತಿ. ಗಾಮಸೀಮಾದೀಸು ದಿನ್ನಂ ತಾಸಂ ಸೀಮಾನಂ ಅಬ್ಭನ್ತರೇ ಬದ್ಧಸೀಮಾಯ ಠಿತಾನಮ್ಪಿ ಪಾಪುಣಾತಿ. ಅಬ್ಭನ್ತರಸೀಮಾಉದಕುಕ್ಖೇಪಸೀಮಾಸು ದಿನ್ನಂ ತತ್ಥ ಅನ್ತೋಗತಾನಂಯೇವ ಪಾಪುಣಾತಿ. ಜನಪದರಟ್ಠರಜ್ಜದೀಪಚಕ್ಕವಾಳಸೀಮಾಸುಪಿ ಗಾಮಸೀಮಾದೀಸು ವುತ್ತಸದಿಸೋಯೇವ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ.

ಸಚೇ ಪನ ಜಮ್ಬುದೀಪೇ ಠಿತೋ ‘‘ತಮ್ಬವಣ್ಣಿದೀಪೇ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ದಮ್ಮೀ’’ತಿ ವದತಿ, ತಮ್ಬಪಣ್ಣಿದೀಪತೋ ಏಕೋಪಿ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಸಬ್ಬೇಸಂ ಗಣ್ಹಿತುಂ ಲಭತಿ. ಸಚೇಪಿ ತತ್ರೇವ ಏಕೋ ಸಭಾಗಭಿಕ್ಖು ಸಭಾಗಾನಂ ಭಾಗಂ ಗಣ್ಹಾತಿ, ನ ವಾರೇತಬ್ಬೋ. ಏವಂ ತಾವ ಯೋ ಸೀಮಂ ಪರಾಮಸಿತ್ವಾ ದೇತಿ, ತಸ್ಸ ದಾನೇ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ. ಯೋ ಪನ ‘‘ಅಸುಕಸೀಮಾಯ’’ನ್ತಿ ವತ್ತುಂ ನ ಜಾನಾತಿ, ಕೇವಲಂ ‘‘ಸೀಮಾ’’ತಿ ವಚನಮತ್ತಮೇವ ಜಾನನ್ತೋ ವಿಹಾರಂ ಆಗನ್ತ್ವಾ ‘‘ಸೀಮಾಯ ದಮ್ಮೀ’’ತಿ ವಾ ‘‘ಸೀಮಟ್ಠಕಸಙ್ಘಸ್ಸ ದಮ್ಮೀ’’ತಿ ವಾ ಭಣತಿ, ಸೋ ಪುಚ್ಛಿತಬ್ಬೋ ‘‘ಸೀಮಾ ನಾಮ ಬಹುವಿಧಾ, ಕತರಸೀಮಂ ಸನ್ಧಾಯ ಭಣಸೀ’’ತಿ. ಸಚೇ ವದತಿ ‘‘ಅಹಂ ‘ಅಸುಕಸೀಮಾ’ತಿ ನ ಜಾನಾಮಿ, ಸೀಮಟ್ಠಕಸಙ್ಘೋ ಭಾಜೇತ್ವಾ ಗಣ್ಹತೂ’’ತಿ, ಕತರಸೀಮಾಯ ಭಾಜೇತಬ್ಬಂ? ಮಹಾಸೀವತ್ಥೇರೋ ಕಿರಾಹ ‘‘ಅವಿಪ್ಪವಾಸಸೀಮಾಯಾ’’ತಿ. ತತೋ ನಂ ಆಹಂಸು ‘‘ಅವಿಪ್ಪವಾಸಸೀಮಾ ನಾಮ ತಿಯೋಜನಾಪಿ ಹೋತಿ, ಏವಂ ಸನ್ತೇ ತಿಯೋಜನೇ ಠಿತಾ ಲಾಭಂ ಗಣ್ಹಿಸ್ಸನ್ತಿ, ತಿಯೋಜನೇ ಠತ್ವಾ ಆಗನ್ತುಕವತ್ತಂ ಪೂರೇತ್ವಾ ಆರಾಮಂ ಪವಿಸಿತಬ್ಬಂ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ಗಮಿಕೋ ತಿಯೋಜನಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಸೇನಾಸನಂ ಆಪುಚ್ಛಿಸ್ಸತಿ, ನಿಸ್ಸಯಪ್ಪಟಿಪನ್ನಸ್ಸ ತಿಯೋಜನಾತಿಕ್ಕಮೇ ನಿಸ್ಸಯೋ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸಮ್ಭಿಸ್ಸತಿ, ಪಾರಿವಾಸಿಕೇನ ತಿಯೋಜನಂ ಅತಿಕ್ಕಮಿತ್ವಾ ಅರುಣಂ ಉಟ್ಠಪೇತಬ್ಬಂ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ಭಿಕ್ಖುನಿಯಾ ತಿಯೋಜನೇ ಠತ್ವಾ ಆರಾಮಪ್ಪವೇಸನಂ ಆಪುಚ್ಛಿತಬ್ಬಂ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ಸಬ್ಬಮ್ಪೇತಂ ಉಪಚಾರಸೀಮಾಪರಿಚ್ಛೇದವಸೇನೇವ ಕಾತುಂ ವಟ್ಟತಿ, ತಸ್ಮಾ ಉಪಚಾರಸೀಮಾಯ ಭಾಜೇತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ.

೨೦೦. ಕತಿಕಾಯ ¶ ದೇತೀತಿ ಏತ್ಥ ಪನ ಕತಿಕಾ ನಾಮ ಸಮಾನಲಾಭಕತಿಕಾ. ತತ್ರೇವಂ ಕತಿಕಾ ಕಾತಬ್ಬಾ, ಏಕಸ್ಮಿಂ ವಿಹಾರೇ ಸನ್ನಿಪತಿತೇಹಿ ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ಯಂ ವಿಹಾರಂ ಸಙ್ಗಣ್ಹಿತುಕಾಮಾ ಸಮಾನಲಾಭಂ ಕಾತುಂ ಇಚ್ಛನ್ತಿ ¶ , ತಸ್ಸ ನಾಮಂ ಗಹೇತ್ವಾ ‘‘ಅಸುಕೋ ನಾಮ ವಿಹಾರೋ ಪೋರಾಣಕೋ’’ತಿ ವಾ ‘‘ಬುದ್ಧಾಧಿವುತ್ಥೋ’’ತಿ ವಾ ‘‘ಅಪ್ಪಲಾಭೋ’’ತಿ ವಾ ಯ ಕಿಞ್ಚಿ ಕಾರಣಂ ವತ್ವಾ ‘‘ತಂ ವಿಹಾರಂ ಇಮಿನಾ ವಿಹಾರೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಏಕಲಾಭಂ ಕಾತುಂ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ರುಚ್ಚತೀ’’ತಿ ತಿಕ್ಖತ್ತುಂ ಸಾವೇತಬ್ಬಂ. ಏತ್ತಾವತಾ ತಸ್ಮಿಂ ವಿಹಾರೇ ನಿಸಿನ್ನೋಪಿ ಇಧ ನಿಸಿನ್ನೋವ ಹೋತಿ. ತಸ್ಮಿಂ ವಿಹಾರೇಪಿ ಸಙ್ಘೇನ ಏವಮೇವ ಕಾತಬ್ಬಂ. ಏತ್ತಾವತಾ ಇಧ ನಿಸಿನ್ನೋಪಿ ತಸ್ಮಿಂ ನಿಸಿನ್ನೋವ ಹೋತಿ. ಏಕಸ್ಮಿಂ ವಿಹಾರೇ ಲಾಭೇ ಭಾಜಿಯಮಾನೇ ಇತರಸ್ಮಿಂ ಠಿತಸ್ಸ ಭಾಗಂ ಗಹೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಏವಂ ಏಕೇನ ವಿಹಾರೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಬಹೂಪಿ ಆವಾಸಾ ಏಕಲಾಭಾ ಕಾತಬ್ಬಾ. ಏವಞ್ಚ ಕತೇ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಆವಾಸೇ ದಿನ್ನೇ ಸಬ್ಬತ್ಥ ದಿನ್ನಂ ಹೋತಿ.

೨೦೧. ಭಿಕ್ಖಾಪಞ್ಞತ್ತಿ ನಾಮ ಅತ್ತನೋ ಪರಿಚ್ಚಾಗಪಞ್ಞಾಪನಟ್ಠಾನಂ, ಯತ್ಥ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಧುವಕಾರಾ ಕರೀಯನ್ತಿ. ಏತ್ಥ ಚ ಯಸ್ಮಿಂ ವಿಹಾರೇ ಇಮಸ್ಸ ಚೀವರದಾಯಕಸ್ಸ ಸನ್ತಕಂ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಪಾಕವಟ್ಟಂ ವಾ ವತ್ತತಿ, ಯಸ್ಮಿಂ ವಿಹಾರೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಅತ್ತನೋ ಭಾರಂ ಕತ್ವಾ ಸದಾ ಗೇಹೇ ಭೋಜೇತಿ, ಯತ್ಥ ವಾ ತೇನ ಆವಾಸೋ ಕಾರಿತೋ, ಸಲಾಕಭತ್ತಾದೀನಿ ವಾ ನಿಬದ್ಧಾನಿ, ಇಮೇ ಧುವಕಾರಾ ನಾಮ. ಯೇನ ಪನ ಸಕಲೋಪಿ ವಿಹಾರೋ ಪತಿಟ್ಠಾಪಿತೋ, ತತ್ಥ ವತ್ತಬ್ಬಮೇವ ನತ್ಥಿ, ತಸ್ಮಾ ಸಚೇ ಸೋ ‘‘ಯತ್ಥ ಮಯ್ಹಂ ಧುವಕಾರಾ ಕರೀಯನ್ತಿ, ತತ್ಥ ದಮ್ಮೀ’’ತಿ ವಾ ‘‘ತತ್ಥ ದೇಥಾ’’ತಿ ವಾ ಭಣತಿ, ಬಹೂಸು ಚೇಪಿ ಠಾನೇಸು ಧುವಕಾರಾ ಹೋನ್ತಿ, ಸಬ್ಬತ್ಥ ದಿನ್ನಮೇವ ಹೋತಿ. ಸಚೇ ಪನ ಏಕಸ್ಮಿಂ ವಿಹಾರೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಬಹುತರಾ ಹೋನ್ತಿ, ತೇಹಿ ವತ್ತಬ್ಬಂ ‘‘ತುಮ್ಹಾಕಂ ಧುವಕಾರೇ ಏಕತ್ಥ ಭಿಕ್ಖೂ ಬಹೂ, ಏಕತ್ಥ ಅಪ್ಪಕಾ’’ತಿ. ಸಚೇ ‘‘ಭಿಕ್ಖುಗಣನಾಯ ಗಣ್ಹಥಾ’’ತಿ ಭಣತಿ, ತಥಾ ಭಾಜೇತ್ವಾ ಗಣ್ಹಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಏತ್ಥ ಚ ವತ್ಥಭೇಸಜ್ಜಾದಿ ಅಪ್ಪಕಮ್ಪಿ ಸುಖೇನ ಭಾಜೀಯತಿ. ಯದಿ ಪನ ಮಞ್ಚೋ ವಾ ಪೀಠಂ ವಾ ಏಕಮೇವ ಹೋತಿ, ತಂ ಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ಯಸ್ಸ ವಿಹಾರಸ್ಸ, ಏಕವಿಹಾರೇಪಿ ವಾ ಯಸ್ಸ ಸೇನಾಸನಸ್ಸ ಸೋ ವಿಚಾರೇತಿ, ತತ್ಥ ದಾತಬ್ಬಂ. ಸಚೇಪಿ ‘‘ಅಸುಕಭಿಕ್ಖು ಗಣ್ಹತೂ’’ತಿ ವದತಿ, ವಟ್ಟತಿ. ಅಥ ‘‘ಮಯ್ಹಂ ಧುವಕಾರೇ ದೇಥಾ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಅವಿಚಾರೇತ್ವಾ ಗಚ್ಛತಿ, ಸಙ್ಘಸ್ಸಪಿ ವಿಚಾರೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಏವಂ ಪನ ವಿಚಾರೇತಬ್ಬಂ, ‘‘ಸಙ್ಘತ್ಥೇರಸ್ಸ ವಸನಟ್ಠಾನೇ ದೇಥಾ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ತತ್ಥ ಸೇನಾಸನಂ ಪರಿಪುಣ್ಣಂ ಹೋತಿ, ಯತ್ಥ ನಪ್ಪಹೋತಿ, ತತ್ಥ ದಾತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ಏಕೋ ಭಿಕ್ಖು ‘‘ಮಯ್ಹಂ ವಸನಟ್ಠಾನೇ ಸೇನಾಸನಪರಿಭೋಗಭಣ್ಡಂ ನತ್ಥೀ’’ತಿ ವದತಿ, ತತ್ಥ ದಾತಬ್ಬಂ.

೨೦೨. ಸಙ್ಘಸ್ಸ ದೇತೀತಿ ಏತ್ಥ ಪನ ಸಚೇ ವಿಹಾರಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ‘‘ಇಮಾನಿ ಚೀವರಾನಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ದಮ್ಮೀ’’ತಿ ದೇತಿ, ಉಪಚಾರಸೀಮಾಯ ಠಿತೇನ ಸಙ್ಘೇನ ಘಣ್ಟಿಂ ಪಹರಿತ್ವಾ ¶ ಕಾಲಂ ಘೋಸೇತ್ವಾ ಭಾಜೇತಬ್ಬಾನಿ, ಸೀಮಟ್ಠಕಸ್ಸ ಅಸಮ್ಪತ್ತಸ್ಸಪಿ ಭಾಗಂ ಗಣ್ಹನ್ತೋ ನ ವಾರೇತಬ್ಬೋ. ವಿಹಾರೋ ಮಹಾ ಹೋತಿ, ಥೇರಾಸನತೋ ¶ ಪಟ್ಠಾಯ ವತ್ಥೇಸು ದೀಯಮಾನೇಸು ಅಲಸಜಾತಿಕಾ ಮಹಾಥೇರಾ ಪಚ್ಛಾ ಆಗಚ್ಛನ್ತಿ, ‘‘ಭನ್ತೇ, ವೀಸತಿವಸ್ಸಾನಂ ದೀಯತಿ, ತುಮ್ಹಾಕಂ ಠಿತಿಕಾ ಅತಿಕ್ಕನ್ತಾ’’ತಿ ನ ವತ್ತಬ್ಬಾ, ಠಿತಿಕಂ ಠಪೇತ್ವಾ ತೇಸಂ ದತ್ವಾ ಪಚ್ಛಾ ಠಿತಿಭಾಯ ದಾತಬ್ಬಂ. ‘‘ಅಸುಕವಿಹಾರೇ ಕಿರ ಬಹು ಚೀವರಂ ಉಪ್ಪನ್ನ’’ನ್ತಿ ಸುತ್ವಾ ಯೋಜನನ್ತರಿಕವಿಹಾರತೋಪಿ ಭಿಕ್ಖೂ ಆಗಚ್ಛನ್ತಿ, ಸಮ್ಪತ್ತಸಮ್ಪತ್ತಾನಂ ಠಿತಟ್ಠಾನತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ದಾತಬ್ಬಂ, ಅಸಮ್ಪತ್ತಾನಮ್ಪಿ ಉಪಚಾರಸೀಮಂ ಪವಿಟ್ಠಾನಂ ಅನ್ತೇವಾಸಿಕಾದೀಸು ಗಣ್ಹನ್ತೇಸು ದಾತಬ್ಬಮೇವ. ‘‘ಬಹಿಉಪಚಾರಸೀಮಾಯ ಠಿತಾನಂ ದೇಥಾ’’ತಿ ವದನ್ತಿ, ನ ದಾತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ಪನ ಉಪಚಾರಸೀಮಂ ಓಕ್ಕನ್ತೇಹಿ ಏಕಾಬದ್ಧಾ ಹುತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ವಿಹಾರದ್ವಾರೇ ವಾ ಅನ್ತೋವಿಹಾರೇಯೇವ ವಾ ಹೋನ್ತಿ, ಪರಿಸವಸೇನ ವಡ್ಢಿತಾ ನಾಮ ಸೀಮಾ ಹೋತಿ, ತಸ್ಮಾ ದಾತಬ್ಬಂ. ಸಙ್ಘನವಕಸ್ಸ ದಿನ್ನೇಪಿ ಪಚ್ಛಾ ಆಗತಾನಂ ದಾತಬ್ಬಮೇವ. ದುತಿಯಭಾಗೇ ಪನ ಥೇರಾಸನಂ ಆರುಳ್ಹೇ ಆಗತಾನಂ ಪಠಮಭಾಗೋ ನ ಪಾಪುಣಾತಿ, ದುತಿಯಭಾಗತೋ ವಸ್ಸಗ್ಗೇನ ದಾತಬ್ಬಂ.

ಏಕಸ್ಮಿಂ ವಿಹಾರೇ ದಸ ಭಿಕ್ಖೂ ಹೋನ್ತಿ, ದಸ ವತ್ಥಾನಿ ‘‘ಸಙ್ಘಸ್ಸ ದೇಮಾ’’ತಿ ದೇನ್ತಿ, ಪಾಟೇಕ್ಕಂ ಭಾಜೇತಬ್ಬಾನಿ. ಸಚೇ ‘‘ಸಬ್ಬಾನೇವ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಪಾಪುಣನ್ತೀ’’ತಿ ಗಹೇತ್ವಾ ಗಚ್ಛನ್ತಿ, ದುಪ್ಪಾಪಿತಾನಿ ಚೇವ ದುಗ್ಗಹಿತಾನಿ ಚ, ಗತಗತಟ್ಠಾನೇ ಸಙ್ಘಿಕಾನೇವ ಹೋನ್ತಿ. ಏಕಂ ಪನ ಉದ್ಧರಿತ್ವಾ ‘‘ಇದಂ ತುಮ್ಹಾಕಂ ಪಾಪುಣಾತೀ’’ತಿ ಸಙ್ಘತ್ಥೇರಸ್ಸ ಪಾಪೇತ್ವಾ ‘‘ಸೇಸಾನಿ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಪಾಪುಣನ್ತೀ’’ತಿ ಗಹೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಏಕಮೇವ ವತ್ಥಂ ‘‘ಸಙ್ಘಸ್ಸ ದೇಮಾ’’ತಿ ಆಹರನ್ತಿ, ಅಭಾಜೇತ್ವಾವ ‘‘ಅಮ್ಹಾಕಂ ಪಾಪುಣಾತೀ’’ತಿ ಗಣ್ಹನ್ತಿ, ದುಪ್ಪಾಪಿತಞ್ಚೇವ ದುಗ್ಗಹಿತಞ್ಚ. ಸತ್ಥಕೇನ ವಾ ಹಲಿದ್ದಿಆದಿನಾ ವಾ ಲೇಖಂ ಕತ್ವಾ ಏಕಕೋಟ್ಠಾಸಂ ‘‘ಇದಂ ಠಾನಂ ತುಮ್ಹಾಕಂ ಪಾಪುಣಾತೀ’’ತಿ ಸಙ್ಘತ್ಥೇರಸ್ಸ ಪಾಪೇತ್ವಾ ‘‘ಸೇಸಂ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಪಾಪುಣಾತೀ’’ತಿ ಗಹೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಯಂ ಪನ ವತ್ಥಸ್ಸೇವ ಪುಪ್ಫಂ ವಾ ವಲಿ ವಾ, ತೇನ ಪರಿಚ್ಛೇದಂ ಕಾತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ. ಸಚೇ ಏಕಂ ತನ್ತಂ ಉದ್ಧರಿತ್ವಾ ‘‘ಇದಂ ಠಾನಂ ತುಮ್ಹಾಕಂ ಪಾಪುಣಾತೀ’’ತಿ ಥೇರಸ್ಸ ದತ್ವಾ ‘‘ಸೇಸಂ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಪಾಪುಣಾತೀ’’ತಿ ಗಣ್ಹನ್ತಿ, ವಟ್ಟತಿ. ಖಣ್ಡಂ ಖಣ್ಡಂ ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ಭಾಜಿಯಮಾನಂ ವಟ್ಟತಿಯೇವ.

ಏಕಭಿಕ್ಖುಕೇ ವಿಹಾರೇ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಚೀವರೇಸು ಉಪ್ಪನ್ನೇಸು ಸಚೇ ಪುಬ್ಬೇ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ಸೋ ಭಿಕ್ಖು ‘‘ಸಬ್ಬಾನಿ ಮಯ್ಹಂ ಪಾಪುಣನ್ತೀ’’ತಿ ಗಣ್ಹಾತಿ, ಸುಗ್ಗಹಿತಾನಿ ¶ , ಠಿತಿಕಾ ಪನ ನ ತಿಟ್ಠತಿ. ಸಚೇ ಏಕೇಕಂ ಉದ್ಧರಿತ್ವಾ ‘‘ಇದಂ ಮಯ್ಹಂ ಪಾಪುಣಾತೀ’’ತಿ ಗಣ್ಹಾತಿ, ಠಿತಿಕಾ ತಿಟ್ಠತಿ. ತತ್ಥ ಅಟ್ಠಿತಾಯ ಠಿತಿಕಾಯ ಪುನ ಅಞ್ಞಸ್ಮಿಂ ಚೀವರೇ ಉಪ್ಪನ್ನೇ ಸಚೇ ಏಕೋ ಭಿಕ್ಖು ಆಗಚ್ಛತಿ, ಮಜ್ಝೇ ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ದ್ವೀಹಿಪಿ ಗಹೇತಬ್ಬಂ. ಠಿತಾಯ ಠಿತಿಕಾಯ ಪುನ ಅಞ್ಞಸ್ಮಿಂ ಚೀವರೇ ಉಪ್ಪನ್ನೇ ಸಚೇ ನವಕತರೋ ಆಗಚ್ಛತಿ, ಠಿತಿಕಾ ಹೇಟ್ಠಾ ಓರೋಹತಿ. ಸಚೇ ವುಡ್ಢತರೋ ಆಗಚ್ಛತಿ, ಠಿತಿಕಾ ಉದ್ಧಂ ಆರೋಹತಿ. ಅಥ ಅಞ್ಞೋ ನತ್ಥಿ, ಪುನ ಅತ್ತನೋ ಪಾಪೇತ್ವಾ ಗಹೇತಬ್ಬಂ. ‘‘ಸಙ್ಘಸ್ಸ ದೇಮಾ’’ತಿ ವಾ ‘‘ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಸ್ಸ ದೇಮಾ’’ತಿ ವಾ ಯೇನ ಕೇನಚಿ ಆಕಾರೇನ ಸಙ್ಘಂ ಆಮಸಿತ್ವಾ ದಿನ್ನಂ ಪನ ಪಂಸುಕೂಲಿಕಾನಂ ನ ವಟ್ಟತಿ ‘‘ಗಹಪತಿಚೀವರಂ ¶ ಪಟಿಕ್ಖಿಪಾಮಿ, ಪಂಸುಕೂಲಿಕಙ್ಗಂ ಸಮಾದಿಯಾಮೀ’’ತಿ ವುತ್ತತ್ತಾ, ನ ಪನ ಅಕಪ್ಪಿಯತ್ತಾ. ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘೇನ ಅಪಲೋಕೇತ್ವಾ ದಿನ್ನಮ್ಪಿ ನ ಗಹೇತಬ್ಬಂ. ಯಂ ಪನ ಭಿಕ್ಖು ಅತ್ತನೋ ಸನ್ತಕಂ ದೇತಿ, ತಂ ಭಿಕ್ಖುದತ್ತಿಯಂ ನಾಮ ವಟ್ಟತಿ, ಪಂಸುಕೂಲಂ ಪನ ನ ಹೋತಿ. ಏವಂ ಸನ್ತೇಪಿ ಧುತಙ್ಗಂ ನ ಭಿಜ್ಜತಿ. ‘‘ಭಿಕ್ಖೂನಂ ದೇಮ, ಥೇರಾನಂ ದೇಮಾ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ಪನ ಪಂಸುಕೂಲಿಕಾನಮ್ಪಿ ವಟ್ಟತಿ, ‘‘ಇದಂ ವತ್ಥಂ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ದೇಮ, ಇಮಿನಾ ಉಪಾಹನತ್ಥವಿಕಪತ್ತತ್ಥವಿಕಆಯೋಗಅಂಸಬದ್ಧಕಾದೀನಿ ಕರೋನ್ತೂ’’ತಿ ದಿನ್ನಮ್ಪಿ ವಟ್ಟತಿ. ಪತ್ತತ್ಥವಿಕಾದೀನಂ ಅತ್ಥಾಯ ದಿನ್ನಾನಿ ಬಹೂನಿಪಿ ಹೋನ್ತಿ, ಚೀವರತ್ಥಾಯಪಿ ಪಹೋನ್ತಿ, ತತೋ ಚೀವರಂ ಕತ್ವಾ ಪಾರುಪಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಸಚೇ ಪನ ಸಙ್ಘೋ ಭಾಜಿತಾತಿರಿತ್ತಾನಿ ವತ್ಥಾನಿ ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ಉಪಾಹನತ್ಥವಿಕಾದೀನಂ ಅತ್ಥಾಯ ಭಾಜೇತಿ, ತತೋ ಗಹೇತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ. ಸಾಮಿಕೇಹಿ ವಿಚಾರಿತಮೇವ ಹಿ ವಟ್ಟತಿ, ನ ಇತರಂ. ಪಂಸುಕೂಲಿಕಂ ‘‘ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಧಮ್ಮಕರಣಪಟಾದೀನಂ ಅತ್ಥಾಯ ದೇಮಾ’’ತಿ ವುತ್ತೇಪಿ ಗಹೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ, ಪರಿಕ್ಖಾರೋ ನಾಮ ಪಂಸುಕೂಲಿಕಾನಮ್ಪಿ ಇಚ್ಛಿತಬ್ಬೋ. ಯಂ ತತ್ಥ ಅತಿರೇಕಂ ಹೋತಿ, ತಂ ಚೀವರೇಪಿ ಉಪನೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಸುತ್ತಂ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ದೇನ್ತಿ, ಪಂಸುಕೂಲಿಕೇಹಿಪಿ ಗಹೇತಬ್ಬಂ. ಅಯಂ ತಾವ ವಿಹಾರಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ‘‘ಇಮಾನಿ ಚೀವರಾನಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ದಮ್ಮೀ’’ತಿ ದಿನ್ನೇಸು ವಿನಿಚ್ಛಯೋ. ಸಚೇ ಪನ ಬಹಿಉಪಚಾರಸೀಮಾಯ ಅದ್ಧಾನಮಗ್ಗಪ್ಪಟಿಪನ್ನೇ ಭಿಕ್ಖೂ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಸಙ್ಘಸ್ಸ ದಮ್ಮೀ’’ತಿ ಸಙ್ಘತ್ಥೇರಸ್ಸ ವಾ ಸಙ್ಘನವಕಸ್ಸ ವಾ ಆರೋಚೇತಿ, ಸಚೇಪಿ ಯೋಜನಂ ಫರಿತ್ವಾ ಪರಿಸಾ ಠಿತಾ ಹೋತಿ, ಏಕಾಬದ್ಧಾ ಚೇ, ಸಬ್ಬೇಸಂ ಪಾಪುಣಾತಿ. ಯೇ ಪನ ದ್ವಾದಸಹಿ ಹತ್ಥೇಹಿ ಪರಿಸಂ ಅಸಮ್ಪತ್ತಾ, ತೇಸಂ ನ ಪಾಪುಣಾತಿ.

೨೦೩. ಉಭತೋಸಙ್ಘಸ್ಸ ದೇತೀತಿ ಏತ್ಥ ‘‘ಉಭತೋಸಙ್ಘಸ್ಸ ದಮ್ಮೀ’’ತಿ ವುತ್ತೇಪಿ ‘‘ದ್ವಿಧಾ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ದಮ್ಮೀ’’ತಿ, ‘‘ದ್ವಿನ್ನಂ ಸಙ್ಘಾನಂ ದಮ್ಮೀ’’ತಿ, ‘‘ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಸ್ಸ ಚ ಭಿಕ್ಖುನೀಸಙ್ಘಸ್ಸ ¶ ಚ ದಮ್ಮೀ’’ತಿ ವುತ್ತೇಪಿ ಉಭತೋಸಙ್ಘಸ್ಸ ದಿನ್ನಮೇವ ಹೋತಿ. ತತ್ಥ ಸಚೇ ಬಹುಕಾಪಿ ಭಿಕ್ಖೂ ಹೋನ್ತಿ, ಏಕಾ ಭಿಕ್ಖುನೀ ಹೋತಿ, ಉಪಡ್ಢಂ ದಾತಬ್ಬಂ, ದ್ವೇ ಭಾಗೇ ಸಮೇ ಕತ್ವಾ ಏಕೋ ಭಾಗೋ ದಾತಬ್ಬೋತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸಚೇ ಬಹುಕಾಪಿ ಭಿಕ್ಖುನಿಯೋ ಹೋನ್ತಿ, ಏಕೋ ಭಿಕ್ಖು ಹೋತಿ, ಉಪಡ್ಢಂ ದಾತಬ್ಬಂ. ‘‘ಉಭತೋಸಙ್ಘಸ್ಸ ಚ ತುಯ್ಹಞ್ಚ ದಮ್ಮೀ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ಸಚೇ ದಸ ದಸ ಭಿಕ್ಖೂ ಚ ಭಿಕ್ಖುನಿಯೋ ಚ ಹೋನ್ತಿ, ಏಕವೀಸತಿ ಪಟಿವೀಸೇ ಕತ್ವಾ ಏಕೋ ಪುಗ್ಗಲಸ್ಸ ದಾತಬ್ಬೋ, ದಸ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಸ್ಸ, ದಸ ಭಿಕ್ಖುನೀಸಙ್ಘಸ್ಸ. ಯೇನ ಪುಗ್ಗಲಿಕೋ ಲದ್ಧೋ, ಸೋ ಸಙ್ಘತೋಪಿ ಅತ್ತನೋ ವಸ್ಸಗ್ಗೇನ ಗಹೇತುಂ ಲಭತಿ. ಕಸ್ಮಾ? ಉಭತೋಸಙ್ಘಗ್ಗಹಣೇನ ಗಹಿತತ್ತಾ. ‘‘ಉಭತೋಸಙ್ಘಸ್ಸ ಚ ಚೇತಿಯಸ್ಸ ಚ ದಮ್ಮೀ’’ತಿ ವುತ್ತೇಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ. ಇಧ ಪನ ಚೇತಿಯಸ್ಸ ಸಙ್ಘತೋ ಪಾಪುಣನಕೋಟ್ಠಾಸೋ ನಾಮ ನತ್ಥಿ, ಏಕಪುಗ್ಗಲಸ್ಸ ಪತ್ತಕೋಟ್ಠಾಸಸಮೋವ ಕೋಟ್ಠಾಸೋ ಹೋತಿ. ‘‘ಉಭತೋಸಙ್ಘಸ್ಸ ಚ ತುಯ್ಹಞ್ಚ ಚೇತಿಯಸ್ಸ ಚಾ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ಪನ ದ್ವಾವೀಸತಿ ಕೋಟ್ಠಾಸೇ ಕತ್ವಾ ದಸ ಭಿಕ್ಖೂನಂ, ದಸ ಭಿಕ್ಖುನೀನಂ, ಏಕೋ ಪುಗ್ಗಲಸ್ಸ, ಏಕೋ ಚೇತಿಯಸ್ಸ ದಾತಬ್ಬೋ. ತತ್ಥ ಪುಗ್ಗಲೋ ಸಙ್ಘತೋಪಿ ಅತ್ತನೋ ವಸ್ಸಗ್ಗೇನ ಗಹೇತುಂ ಲಭತಿ, ಚೇತಿಯಸ್ಸ ಏಕೋಯೇವ.

‘‘ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಸ್ಸ ¶ ಚ ಭಿಕ್ಖುನೀನಞ್ಚ ದಮ್ಮೀ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ಪನ ನ ಮಜ್ಝೇ ಭಿನ್ದಿತ್ವಾ ದಾತಬ್ಬಂ, ಭಿಕ್ಖೂ ಚ ಭಿಕ್ಖುನಿಯೋ ಚ ಗಣೇತ್ವಾ ದಾತಬ್ಬಂ. ‘‘ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಸ್ಸ ಚ ಭಿಕ್ಖುನೀನಞ್ಚ ತುಯ್ಹಞ್ಚಾ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ಪನ ಪುಗ್ಗಲೋ ವಿಸುಂ ನ ಲಭತಿ, ಪಾಪುಣನಟ್ಠಾನತೋ ಏಕಮೇವ ಲಭತಿ. ಕಸ್ಮಾ? ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಗ್ಗಹಣೇನ ಗಹಿತತ್ತಾ. ‘‘ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಸ್ಸ ಚ ಭಿಕ್ಖುನೀನಞ್ಚ ತುಯ್ಹಞ್ಚ ಚೇತಿಯಸ್ಸ ಚಾ’’ತಿ ವುತ್ತೇಪಿ ಚೇತಿಯಸ್ಸ ಏಕಪುಗ್ಗಲಪಟಿವೀಸೋ ಲಬ್ಭತಿ, ಪುಗ್ಗಲಸ್ಸ ವಿಸುಂ ನ ಲಬ್ಭತಿ, ತಸ್ಮಾ ಏಕಂ ಚೇತಿಯಸ್ಸ ದತ್ವಾ ಅವಸೇಸಂ ಭಿಕ್ಖೂ ಚ ಭಿಕ್ಖುನಿಯೋ ಚ ಗಣೇತ್ವಾ ಭಾಜೇತಬ್ಬಂ.

‘‘ಭಿಕ್ಖೂನಞ್ಚ ಭಿಕ್ಖುನೀನಞ್ಚ ದಮ್ಮೀ’’ತಿ ವುತ್ತೇಪಿ ಮಜ್ಝೇ ಭಿನ್ದಿತ್ವಾ ನ ದಾತಬ್ಬಂ, ಪುಗ್ಗಲಗಣನಾಯ ಏವ ವಿಭಜಿತಬ್ಬಂ. ‘‘ಭಿಕ್ಖೂನಞ್ಚ ಭಿಕ್ಖುನೀನಞ್ಚ ತುಯ್ಹಞ್ಚ, ಭಿಕ್ಖೂನಞ್ಚ ಭಿಕ್ಖುನೀನಞ್ಚ ಚೇತಿಯಸ್ಸ ಚ, ಭಿಕ್ಖೂನಞ್ಚ ಭಿಕ್ಖುನೀನಞ್ಚ ತುಯ್ಹಞ್ಚ ಚೇತಿಯಸ್ಸ ಚಾ’’ತಿ ಏವಂ ವುತ್ತೇಪಿ ಚೇತಿಯಸ್ಸ ಏಕಪಟಿವೀಸೋ ಲಬ್ಭತಿ, ಪುಗ್ಗಲಸ್ಸ ವಿಸುಂ ನತ್ಥಿ, ಭಿಕ್ಖೂ ಚ ಭಿಕ್ಖುನಿಯೋ ಚ ಗಣೇತ್ವಾ ಏವ ಭಾಜೇತಬ್ಬಂ. ಯಥಾ ಚ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಂ ಆದಿಂ ಕತ್ವಾ ನಯೋ ನೀತೋ, ಏವಂ ಭಿಕ್ಖುನೀಸಙ್ಘಂ ಆದಿಂ ಕತ್ವಾಪಿ ನೇತಬ್ಬೋ.

‘‘ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಸ್ಸ ¶ ಚ ತುಯ್ಹಞ್ಚಾ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ಪುಗ್ಗಲಸ್ಸ ವಿಸುಂ ನ ಲಬ್ಭತಿ, ವಸ್ಸಗ್ಗೇನೇವ ಗಹೇತಬ್ಬಂ. ‘‘ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಸ್ಸ ಚ ಚೇತಿಯಸ್ಸ ಚಾ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ಪನ ಚೇತಿಯಸ್ಸ ವಿಸುಂ ಪಟಿವೀಸೋ ಲಬ್ಭತಿ. ‘‘ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಸ್ಸ ಚ ತುಯ್ಹಞ್ಚ ಚೇತಿಯಸ್ಸ ಚಾ’’ತಿ ವುತ್ತೇಪಿ ಚೇತಿಯಸ್ಸೇವ ವಿಸುಂ ಲಬ್ಭತಿ, ನ ಪುಗ್ಗಲಸ್ಸ. ‘‘ಭಿಕ್ಖೂನಞ್ಚ ತುಯ್ಹಞ್ಚಾ’’ತಿ ವುತ್ತೇಪಿ ವಿಸುಂ ನ ಲಬ್ಭತಿ, ‘‘ಭಿಕ್ಖೂನಞ್ಚ ಚೇತಿಯಸ್ಸ ಚಾ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ಪನ ಚೇತಿಯಸ್ಸ ಲಬ್ಭತಿ. ‘‘ಭಿಕ್ಖೂನಞ್ಚ ತುಯ್ಹಞ್ಚ ಚೇತಿಯಸ್ಸ ಚಾ’’ತಿ ವುತ್ತೇಪಿ ಚೇತಿಯಸ್ಸೇವ ವಿಸುಂ ಲಬ್ಭತಿ, ನ ಪುಗ್ಗಲಸ್ಸ. ಭಿಕ್ಖುನೀಸಙ್ಘಂ ಆದಿಂ ಕತ್ವಾಪಿ ಏವಮೇವ ಯೋಜೇತಬ್ಬಂ.

ಪುಬ್ಬೇ ಬುದ್ಧಪ್ಪಮುಖಸ್ಸ ಉಭತೋಸಙ್ಘಸ್ಸ ದಾನಂ ದೇನ್ತಿ, ಭಗವಾ ಮಜ್ಝೇ ನಿಸೀದತಿ, ದಕ್ಖಿಣತೋ ಭಿಕ್ಖೂ, ವಾಮತೋ ಭಿಕ್ಖುನಿಯೋ ನಿಸೀದನ್ತಿ, ಭಗವಾ ಉಭಿನ್ನಂ ಸಙ್ಘತ್ಥೇರೋ, ತದಾ ಭಗವಾ ಅತ್ತನಾ ಲದ್ಧಪಚ್ಚಯೇ ಅತ್ತನಾಪಿ ಪರಿಭುಞ್ಜತಿ, ಭಿಕ್ಖೂನಮ್ಪಿ ದಾಪೇತಿ. ಏತರಹಿ ಪನ ಪಣ್ಡಿತಮನುಸ್ಸಾ ಸಧಾತುಕಂ ಪಟಿಮಂ ವಾ ಚೇತಿಯಂ ವಾ ಠಪೇತ್ವಾ ಬುದ್ಧಪ್ಪಮುಖಸ್ಸ ಉಭತೋಸಙ್ಘಸ್ಸ ದಾನಂ ದೇನ್ತಿ, ಪಟಿಮಾಯ ವಾ ಚೇತಿಯಸ್ಸ ವಾ ಪುರತೋ ಆಧಾರಕೇ ಪತ್ತಂ ಠಪೇತ್ವಾ ದಕ್ಖಿಣೋದಕಂ ದತ್ವಾ ‘‘ಬುದ್ಧಾನಂ ದೇಮಾ’’ತಿ, ತತ್ಥ ಪಠಮಂ ಖಾದನೀಯಭೋಜನೀಯಂ ದೇನ್ತಿ, ವಿಹಾರಂ ವಾ ಆಹರಿತ್ವಾ ‘‘ಇದಂ ಚೇತಿಯಸ್ಸ ದೇಮಾ’’ತಿ ಪಿಣ್ಡಪಾತಞ್ಚ ಮಾಲಾಗನ್ಧಾದೀನಿ ಚ ದೇನ್ತಿ, ತತ್ಥ ಕಥಂ ಪಟಿಪಜ್ಜಿತಬ್ಬನ್ತಿ? ಮಾಲಾಗನ್ಧಾದೀನಿ ತಾವ ಚೇತಿಯೇ ಆರೋಪೇತಬ್ಬಾನಿ, ವತ್ಥೇಹಿ ಪಟಾಕಾ, ತೇಲೇನ ಪದೀಪಾ ಕಾತಬ್ಬಾ. ಪಿಣ್ಡಪಾತಮಧುಫಾಣಿತಾದೀನಿ ಪನ ¶ ಯೋ ನಿಬದ್ಧಚೇತಿಯಜಗ್ಗಕೋ ಹೋತಿ ಪಬ್ಬಜಿತೋ ವಾ ಗಹಟ್ಠೋ ವಾ, ತಸ್ಸ ದಾತಬ್ಬಾನಿ. ನಿಬದ್ಧಜಗ್ಗಕೇ ಅಸತಿ ಆಹಟಭತ್ತಂ ಠಪೇತ್ವಾ ವತ್ತಂ ಕತ್ವಾ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ, ಉಪಕಟ್ಠೇ ಕಾಲೇ ಭುಞ್ಜಿತ್ವಾ ಪಚ್ಛಾಪಿ ವತ್ತಂ ಕಾತುಂ ವಟ್ಟತಿಯೇವ. ಮಾಲಾಗನ್ಧಾದೀಸು ಚ ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ‘‘ಇದಂ ಹರಿತ್ವಾ ಚೇತಿಯೇ ಪೂಜಂ ಕರೋಥಾ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ದೂರಮ್ಪಿ ಹರಿತ್ವಾ ಪೂಜೇತಬ್ಬಂ, ‘‘ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಸ್ಸ ಹರಾ’’ತಿ ವುತ್ತೇಪಿ ಹರಿತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ಪನ ‘‘ಅಹಂ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಚರಾಮಿ, ಆಸನಸಾಲಾಯ ಭಿಕ್ಖೂ ಅತ್ಥಿ, ತೇ ಹರಿಸ್ಸನ್ತೀ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ‘‘ಭನ್ತೇ, ತುಯ್ಹಮೇವ ದಮ್ಮೀ’’ತಿ ವದತಿ, ಭುಞ್ಜಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಅಥ ಪನ ‘‘ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಸ್ಸ ದಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಹರನ್ತಸ್ಸ ಗಚ್ಛತೋ ಅನ್ತರಾವ ಕಾಲೋ ಉಪಕಟ್ಠೋ ಹೋತಿ, ಅತ್ತನೋ ಪಾಪೇತ್ವಾ ಭುಞ್ಜಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ.

೨೦೪. ವಸ್ಸಂವುಟ್ಠಸಙ್ಘಸ್ಸ ದೇತೀತಿ ಏತ್ಥ ಪನ ಸಚೇ ವಿಹಾರಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ‘‘ಇಮಾನಿ ಚೀವರಾನಿ ವಸ್ಸಂವುಟ್ಠಸಙ್ಘಸ್ಸ ದಮ್ಮೀ’’ತಿ ದೇತಿ, ಯತ್ತಕಾ ಭಿಕ್ಖೂ ತಸ್ಮಿಂ ಆವಾಸೇ ವಸ್ಸಚ್ಛೇದಂ ಅಕತ್ವಾ ಪುರಿಮವಸ್ಸಂವುಟ್ಠಾ, ತೇಹಿ ಭಾಜೇತಬ್ಬಂ, ಅಞ್ಞೇಸಂ ನ ಪಾಪುಣಾತಿ. ದಿಸಾಪಕ್ಕನ್ತಸ್ಸಪಿ ಸತಿ ಗಾಹಕೇ ಯಾವ ಕಥಿನಸ್ಸುಬ್ಭಾರಾ ¶ ದಾತಬ್ಬಂ. ‘‘ಅನತ್ಥತೇ ಪನ ಕಥಿನೇ ಅನ್ತೋಹೇಮನ್ತೇ ಏವಞ್ಚ ವತ್ವಾ ದಿನ್ನಂ ಪಚ್ಛಿಮವಸ್ಸಂವುಟ್ಠಾನಮ್ಪಿ ಪಾಪುಣಾತೀ’’ತಿ ಲಕ್ಖಣಞ್ಞೂ ವದನ್ತಿ. ಅಟ್ಠಕಥಾಸು ಪನೇತಂ ನ ವಿಚಾರಿತಂ. ಸಚೇ ಪನ ಬಹಿಉಪಚಾರಸೀಮಾಯಂ ಠಿತೋ ‘‘ವಸ್ಸಂವುಟ್ಠಸಙ್ಘಸ್ಸ ದಮ್ಮೀ’’ತಿ ವದತಿ, ಸಮ್ಪತ್ತಾನಂ ಸಬ್ಬೇಸಂ ಪಾಪುಣಾತಿ. ಅಥ ‘‘ಅಸುಕವಿಹಾರೇ ವಸ್ಸಂವುಟ್ಠಸಙ್ಘಸ್ಸಾ’’ತಿ ವದತಿ, ತತ್ರ ವಸ್ಸಂವುಟ್ಠಾನಮೇವ ಯಾವ ಕಥಿನಸ್ಸುಬ್ಭಾರಾ ಪಾಪುಣಾತಿ. ಸಚೇ ಪನ ಗಿಮ್ಹಾನಂ ಪಠಮದಿವಸತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಏವಂ ವದತಿ, ತತ್ರ ಸಮ್ಮುಖೀಭೂತಾನಂ ಸಬ್ಬೇಸಂ ಪಾಪುಣಾತಿ. ಕಸ್ಮಾ? ಪಿಟ್ಠಿಸಮಯೇ ಉಪ್ಪನ್ನತ್ತಾ. ಅನ್ತೋವಸ್ಸೇಯೇವ ‘‘ವಸ್ಸಂ ವಸನ್ತಾನಂ ದಮ್ಮೀ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ಛಿನ್ನವಸ್ಸಾ ನ ಲಭನ್ತಿ, ವಸ್ಸಂ ವಸನ್ತಾವ ಲಭನ್ತಿ. ಚೀವರಮಾಸೇ ಪನ ‘‘ವಸ್ಸಂ ವಸನ್ತಾನಂ ದಮ್ಮೀ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ಪಚ್ಛಿಮಿಕಾಯ ವಸ್ಸೂಪಗತಾನಂಯೇವ ಪಾಪುಣಾತಿ, ಪುರಿಮಿಕಾಯ ವಸ್ಸೂಪಗತಾನಞ್ಚ ಛಿನ್ನವಸ್ಸಾನಞ್ಚ ನ ಪಾಪುಣಾತಿ.

ಚೀವರಮಾಸತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಯಾವ ಹೇಮನ್ತಸ್ಸ ಪಚ್ಛಿಮೋ ದಿವಸೋ, ತಾವ ‘‘ವಸ್ಸಾವಾಸಿಕಂ ದೇಮಾ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ಕಥಿನಂ ಅತ್ಥತಂ ವಾ ಹೋತು ಅನತ್ಥತಂ ವಾ, ಅತೀತವಸ್ಸಂವುಟ್ಠಾನಮೇವ ಪಾಪುಣಾತಿ. ಗಿಮ್ಹಾನಂ ಪಠಮದಿವಸತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ವುತ್ತೇ ಪನ ಮಾತಿಕಾ ಆರೋಪೇತಬ್ಬಾ ‘‘ಅತೀತಪಸ್ಸಾವಾಸಸ್ಸ ಪಞ್ಚ ಮಾಸಾ ಅತಿಕ್ಕನ್ತಾ, ಅನಾಗತೋ ಚಾತುಮಾಸಚ್ಚಯೇನ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ಕತರವಸ್ಸಾವಾಸಸ್ಸ ದೇಸೀ’’ತಿ. ಸಚೇ ‘‘ಅತೀತವಸ್ಸಂವುಟ್ಠಾನಂ ದಮ್ಮೀ’’ತಿ ವದತಿ, ತಂ ಅನ್ತೋವಸ್ಸಂವುಟ್ಠಾನಮೇವ ಪಾಪುಣಾತಿ, ದಿಸಾಪಕ್ಕನ್ತಾನಮ್ಪಿ ಸಭಾಗಾ ಗಣ್ಹಿತುಂ ಲಭನ್ತಿ. ಸಚೇ ‘‘ಅನಾಗತೇ ವಸ್ಸಾವಾಸಿಕಂ ದಮ್ಮೀ’’ತಿ ವದತಿ, ತಂ ಠಪೇತ್ವಾ ವಸ್ಸೂಪನಾಯಿಕದಿವಸೇ ಗಹೇತಬ್ಬಂ. ಅಥ ‘‘ಅಗುತ್ತೋ ವಿಹಾರೋ, ಚೋರಭಯಂ ಅತ್ಥಿ, ನ ಸಕ್ಕಾ ಠಪೇತುಂ ಗಣ್ಹಿತ್ವಾ ವಾ ಆಹಿಣ್ಡಿತು’’ನ್ತಿ ವುತ್ತೇ ‘‘ಸಮ್ಪತ್ತಾನಂ ದಮ್ಮೀ’’ತಿ ವದತಿ, ಭಾಜೇತ್ವಾ ಗಹೇತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ವದತಿ ¶ ‘‘ಇತೋ ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ತತಿಯೇ ವಸ್ಸೇ ವಸ್ಸಾವಾಸಿಕಂ ನ ದಿನ್ನಂ, ತಂ ದಮ್ಮೀ’’ತಿ, ತಸ್ಮಿಂ ಅನ್ತೋವಸ್ಸೇ ವುಟ್ಠಭಿಕ್ಖೂನಂ ಪಾಪುಣಾತಿ. ಸಚೇ ತೇ ದಿಸಾ ಪಕ್ಕನ್ತಾ, ಅಞ್ಞೋ ವಿಸ್ಸಾಸಿಕೋ ಗಣ್ಹಾತಿ, ದಾತಬ್ಬಂ. ಅಥೇಕೋಯೇವ ಅವಸಿಟ್ಠೋ, ಸೇಸಾ ಕಾಲಕತಾ, ಸಬ್ಬಂ ಏಕಸ್ಸೇವ ಪಾಪುಣಾತಿ. ಸಚೇ ಏಕೋಪಿ ನತ್ಥಿ, ಸಙ್ಘಿಕಂ ಹೋತಿ, ಸಮ್ಮುಖೀಭೂತೇಹಿ ಭಾಜೇತಬ್ಬಂ.

೨೦೫. ಆದಿಸ್ಸ ದೇತೀತಿ ಏತ್ಥ ಪನ ಯಾಗುಯಾ ವಾ ಭತ್ತೇ ವಾ ಖಾದನೀಯೇ ವಾ ಚೀವರೇ ವಾ ಸೇನಾಸನೇ ವಾ ಭೇಸಜ್ಜೇ ವಾ ಆದಿಸಿತ್ವಾ ಪರಿಚ್ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ದೇನ್ತೋ ಆದಿಸ್ಸ ದೇತಿ ನಾಮ. ತತ್ರಾಯಂ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ – ಭಿಕ್ಖೂ ಅಜ್ಜತನಾಯ ವಾ ¶ ಸ್ವಾತನಾಯ ವಾ ಯಾಗುಯಾ ನಿಮನ್ತೇತ್ವಾ ತೇಸಂ ಘರಂ ಪವಿಟ್ಠಾನಂ ಯಾಗುಂ ದೇತಿ, ಯಾಗುಂ ದತ್ವಾ ಪೀತಾಯ ಯಾಗುಯಾ ‘‘ಇಮಾನಿ ಚೀವರಾನಿ ಯೇಹಿ ಮಯ್ಹಂ ಯಾಗು ಪೀತಾ, ತೇಸಂ ದಮ್ಮೀ’’ತಿ ದೇತಿ, ಯೇಹಿ ನಿಮನ್ತಿತೇಹಿ ಯಾಗು ಪೀತಾ, ತೇಸಂಯೇವ ಪಾಪುಣಾತಿ. ಯೇಹಿ ಪನ ಭಿಕ್ಖಾಚಾರವತ್ತೇನ ಘರದ್ವಾರೇನ ಗಚ್ಛನ್ತೇಹಿ ವಾ ಘರಂ ಪವಿಟ್ಠೇಹಿ ವಾ ಯಾಗು ಲದ್ಧಾ, ಯೇಸಂ ವಾ ಆಸನಸಾಲತೋ ಪತ್ತಂ ಆಹರಿತ್ವಾ ಮನುಸ್ಸೇಹಿ ನೀತಾ, ಯೇಸಂ ವಾ ಥೇರೇಹಿ ಪೇಸಿತಾ, ತೇಸಂ ನ ಪಾಪುಣಾತಿ. ಸಚೇ ಪನ ನಿಮನ್ತಿಹಭಿಕ್ಖೂಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಅಞ್ಞೇಪಿ ಬಹೂ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಅನ್ತೋಗೇಹಞ್ಚ ಬಹಿಗೇಹಞ್ಚ ಪೂರೇತ್ವಾ ನಿಸಿನ್ನಾ, ದಾಯಕೋ ಚ ಏವಂ ವದತಿ ‘‘ನಿಮನ್ತಿತಾ ವಾ ಹೋನ್ತು ಅನಿಮನ್ತಿತಾ ವಾ, ಯೇಸಂ ಮಯಾ ಯಾಗು ದಿನ್ನಾ, ಸಬ್ಬೇಸಂ ಇಮಾನಿ ವತ್ಥಾನಿ ಹೋನ್ತೂ’’ತಿ, ಸಬ್ಬೇಸಂ ಪಾಪುಣಾತಿ. ಯೇಹಿ ಪನ ಥೇರಾನಂ ಹತ್ಥತೋ ಯಾಗು ಲದ್ಧಾ, ತೇಸಂ ನ ಪಾಪುಣಾತಿ. ಅಥ ಸೋ ‘‘ಯೇಹಿ ಮಯ್ಹಂ ಯಾಗು ಪೀತಾ, ಸಬ್ಬೇಸಂ ಹೋತೂ’’ತಿ ವದತಿ, ಸಬ್ಬೇಸಂ ಪಾಪುಣಾತಿ. ಭತ್ತಖಾದನೀಯೇಸುಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ. ಚೀವರೇ ಪನ ಪುಬ್ಬೇಪಿ ತೇನ ವಸ್ಸಂ ವಾಸೇತ್ವಾ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಚೀವರಂ ದಿನ್ನಪುಬ್ಬಂ ಹೋತಿ, ಸೋ ಚೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಭೋಜೇತ್ವಾ ವದತಿ ‘‘ಯೇಸಂ ಮಯಾ ಪುಬ್ಬೇ ಚೀವರಂ ದಿನ್ನಂ, ತೇಸಂಯೇವ ಇಮಂ ಚೀವರಂ ವಾ ಸುತ್ತಂ ವಾ ಸಪ್ಪಿಮಧುಫಾಣಿತಾದೀನಿ ವಾ ಹೋನ್ತೂ’’ತಿ, ಸಬ್ಬಂ ತೇಸಂಯೇವ ಪಾಪುಣಾತಿ. ಸೇನಾಸನೇಪಿ ‘‘ಯೋ ಮಯಾ ಕಾರಿತೇ ವಿಹಾರೇ ವಾ ಪರಿವೇಣೇ ವಾ ವಸತಿ, ತಸ್ಸಿದಂ ಹೋತೂ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ತಸ್ಸೇವ ಹೋತಿ. ಭೇಸಜ್ಜೇಪಿ ‘‘ಮಯಂ ಕಾಲೇನ ಕಾಲಂ ಥೇರಾನಂ ಸಪ್ಪಿಆದೀನಿ ಭೇಸಜ್ಜಾನಿ ದೇಮ, ಯೇಹಿ ತಾನಿ ಲದ್ಧಾನಿ, ತೇಸಂಯೇವಿದಂ ಹೋತೂ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ತೇಸಂಯೇವ ಹೋತಿ.

೨೦೬. ಪುಗ್ಗಲಸ್ಸ ದೇತೀತಿ ಏತ್ಥ ಪನ ‘‘ಇಮಂ ಚೀವರಂ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ದಮ್ಮೀ’’ತಿ ಏವಂ ಪರಮ್ಮುಖಾ ವಾ, ಪಾದಮೂಲೇ ಠಪೇತ್ವಾ ‘‘ಇದಂ, ಭನ್ತೇ, ತುಮ್ಹಾಕಂ ದಮ್ಮೀ’’ತಿ ಏವಂ ಸಮ್ಮುಖಾ ವಾ ದೇತಿ, ತಂ ತಸ್ಸೇವ ಹೋತಿ. ಸಚೇ ಪನ ‘‘ಇದಂ ತುಮ್ಹಾಕಞ್ಚ ತುಮ್ಹಾಕಂ ಅನ್ತೇವಾಸಿಕಾನಞ್ಚ ದಮ್ಮೀ’’ತಿ ಏವಂ ವದತಿ, ಥೇರಸ್ಸ ಚ ಅನ್ತೇವಾಸಿಕಾನಞ್ಚ ಪಾಪುಣಾತಿ. ಉದ್ದೇಸಂ ಗಹೇತುಂ ಆಗತೋ ಗಹೇತ್ವಾ ಗಚ್ಛನ್ತೋ ಚ ಅತ್ಥಿ, ತಸ್ಸಪಿ ಪಾಪುಣಾತಿ. ‘‘ತುಮ್ಹೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ನಿಬದ್ಧಚಾರಿಕಭಿಕ್ಖೂನಂ ದಮ್ಮೀ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ಉದ್ದೇಸನ್ತೇವಾಸಿಕಾನಂ ವತ್ತಂ ಕತ್ವಾ ¶ ಉದ್ದೇಸಪರಿಪುಚ್ಛಾದೀನಿ ಗಹೇತ್ವಾ ವಿಚರನ್ತಾನಂ ಸಬ್ಬೇಸಂ ಪಾಪುಣಾತಿ. ಅಯಂ ‘‘ಪುಗ್ಗಲಸ್ಸ ದೇತೀ’’ತಿ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಪದೇ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ.

ಸಚೇ ಕೋಚಿ ಭಿಕ್ಖು ಏಕೋವ ವಸ್ಸಂ ವಸತಿ, ತತ್ಥ ಮನುಸ್ಸಾ ‘‘ಸಙ್ಘಸ್ಸ ದೇಮಾ’’ತಿ ಚೀವರಾನಿ ದೇನ್ತಿ, ತತ್ಥ ಕಿಂ ಕಾತಬ್ಬನ್ತಿ? ‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ತಸ್ಸೇವ ¶ ತಾನಿ ಚೀವರಾನಿ ಯಾವ ಕಥಿನಸ್ಸ ಉಬ್ಭಾರಾ’’ತಿ (ಮಹಾವ. ೩೬೩) ವಚನತೋ ಸಚೇ (ಮಹಾವ. ಅಟ್ಠ. ೩೬೩) ಗಣಪೂರಕೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಲಭಿತ್ವಾ ಕಥಿನಂ ಅತ್ಥತಂ ಹೋತಿ, ಪಞ್ಚ ಮಾಸೇ, ನೋ ಚೇ ಅತ್ಥತಂ ಹೋತಿ, ಏಕಂ ಚೀವರಮಾಸಂ ಅಞ್ಞತ್ಥ ಗಹೇತ್ವಾ ನೀತಾನಿಪಿ ತಸ್ಸೇವ ತಾನಿ ಚೀವರಾನಿ, ನ ತೇಸಂ ಅಞ್ಞೋ ಕೋಚಿ ಇಸ್ಸರೋ. ಯಂ ಯಞ್ಹಿ ‘‘ಸಙ್ಘಸ್ಸ ದೇಮಾ’’ತಿ ವಾ ‘‘ಸಙ್ಘಂ ಉದ್ದಿಸ್ಸ ದೇಮಾ’’ತಿ ವಾ ‘‘ವಸ್ಸಂವುಟ್ಠಸಙ್ಘಸ್ಸ ದೇಮಾ’’ತಿ ವಾ ‘‘ವಸ್ಸಾವಾಸಿಕಂ ದೇಮಾ’’ತಿ ವಾ ದೇನ್ತಿ, ಸಚೇಪಿ ಮತಕಚೀವರಂ ಅವಿಭಜಿತ್ವಾ ತಂ ವಿಹಾರಂ ಪವಿಸತಿ, ತಂ ಸಬ್ಬಂ ತಸ್ಸೇವ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಹೋತಿ. ಯಮ್ಪಿ ಸೋ ವಸ್ಸಾವಾಸತ್ಥಾಯ ವಡ್ಢಿಂ ಪಯೋಜೇತ್ವಾ ಠಪಿತಉಪನಿಕ್ಖೇಪತೋ ವಾ ತತ್ರುಪ್ಪಾದತೋ ವಾ ವಸ್ಸಾವಾಸಿಕಂ ಗಣ್ಹಾತಿ, ಸಬ್ಬಂ ಸುಗ್ಗಹಿತಮೇವ ಹೋತಿ. ಇದಞ್ಹೇತ್ಥ ಲಕ್ಖಣಂ – ಯೇನ ತೇನಾಕಾರೇನ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಉಪ್ಪನ್ನವತ್ಥಂ ಅತ್ಥತಕಥಿನಸ್ಸ ಪಞ್ಚ ಮಾಸೇ, ಅನತ್ಥತಕಥಿನಸ್ಸ ಏಕಂ ಚೀವರಮಾಸಂ ಪಾಪುಣಾತಿ. ಸಚೇ ಪನ ಕೋಚಿ ಭಿಕ್ಖು ವಸ್ಸಾನತೋ ಅಞ್ಞಸ್ಮಿಂ ಉತುಕಾಲೇ ಏಕಕೋ ವಸತಿ, ತತ್ಥ ಮನುಸ್ಸಾ ‘‘ಸಙ್ಘಸ್ಸ ದೇಮಾ’’ತಿ ಚೀವರಾನಿ ದೇನ್ತಿ, ತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಅಧಿಟ್ಠಾತಬ್ಬಂ ‘‘ಮಯ್ಹಿಮಾನಿ ಚೀವರಾನೀ’’ತಿ. ಅಧಿಟ್ಠಹನ್ತೇನ ಪನ ವತ್ತಂ ಜಾನಿತಬ್ಬಂ. ತೇನ ಹಿ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಘಣ್ಟಿಂ ವಾ ಪಹರಿತ್ವಾ ಕಾಲಂ ವಾ ಘೋಸೇತ್ವಾ ಥೋಕಂ ಆಗಮೇತ್ವಾ ಸಚೇ ಘಣ್ಟಿಸಞ್ಞಾಯ ವಾ ಕಾಲಸಞ್ಞಾಯ ವಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಆಗಚ್ಛನ್ತಿ, ತೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಭಾಜೇತಬ್ಬಾನಿ. ತೇಹಿ ಚೇ ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ತಸ್ಮಿಂ ಚೀವರೇ ಭಾಜಿಯಮಾನೇ ಅಪಾತಿತೇ ಕುಸೇ ಅಞ್ಞೋ ಭಿಕ್ಖು ಆಗಚ್ಛತಿ, ಸಮಕೋ ದಾತಬ್ಬೋ ಭಾಗೋ, ಪಾತಿತೇ ಕುಸೇ ಅಞ್ಞೋ ಭಿಕ್ಖು ಆಗಚ್ಛತಿ, ನ ಅಕಾಮಾ ದಾತಬ್ಬೋ ಭಾಗೋ. ಏಕಕೋಟ್ಠಾಸೇಪಿ ಹಿ ಕುಸದಣ್ಡಕೇ ಪಾತಿತಮತ್ತೇ ಸಚೇಪಿ ಭಿಕ್ಖುಸಹಸ್ಸಂ ಹೋತಿ, ಗಹಿತಮೇವ ನಾಮ ಚೀವರಂ, ತಸ್ಮಾ ನ ಅಕಾಮಾ ಭಾಗೋ ದಾತಬ್ಬೋ. ಸಚೇ ಪನ ಅತ್ತನೋ ರುಚಿಯಾ ದಾತುಕಾಮಾ ಹೋನ್ತಿ, ದೇನ್ತು. ಅನುಭಾಗೇಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ.

ಅಥ ಘಣ್ಟಿಸಞ್ಞಾಯ ವಾ ಕಾಲಸಞ್ಞಾಯ ವಾ ಅಞ್ಞೇ ಭಿಕ್ಖೂ ನ ಆಗಚ್ಛನ್ತಿ, ‘‘ಮಯ್ಹಿಮಾನಿ ಚೀವರಾನಿ ಪಾಪುಣನ್ತೀ’’ತಿ ಅಧಿಟ್ಠಾತಬ್ಬಾನಿ. ಏವಂ ಅಧಿಟ್ಠಿತೇ ಸಬ್ಬಾನಿ ತಸ್ಸೇವ ಹೋನ್ತಿ, ಠಿತಿಕಾ ಪನ ನ ತಿಟ್ಠತಿ. ಸಚೇ ಏಕೇಕಂ ಉದ್ಧರಿತ್ವಾ ‘‘ಅಯಂ ಪಠಮಭಾಗೋ ಮಯ್ಹಂ ಪಾಪುಣಾತಿ, ಅಯಂ ದುತಿಯಭಾಗೋ’’ತಿ ಏವಂ ಗಣ್ಹಾತಿ, ಗಹಿತಾನಿ ಚ ಸುಗ್ಗಹಿತಾನಿ ಹೋನ್ತಿ, ಠಿತಿಕಾ ಚ ತಿಟ್ಠತಿ, ಏವಂ ಪಾಪೇತ್ವಾ ಗಣ್ಹನ್ತೇನಪಿ ಅಧಿಟ್ಠಿತಮೇವ ಹೋತಿ. ಸಚೇ ಪನ ಘಣ್ಟಿಂ ಪಹರಿತ್ವಾ ವಾ ಅಪ್ಪಹರಿತ್ವಾ ವಾ ಕಾಲಮ್ಪಿ ಘೋಸೇತ್ವಾ ವಾ ಅಘೋಸೇತ್ವಾ ವಾ ‘‘ಅಹಮೇವೇತ್ಥ ¶ , ಮಯ್ಹಮೇವ ಇಮಾನಿ ಚೀವರಾನೀ’’ತಿ ಗಣ್ಹಾತಿ ¶ , ದುಗ್ಗಹಿತಾನಿ ಹೋನ್ತಿ. ಅಥ ‘‘ಅಞ್ಞೋ ಕೋಚಿ ಇಧ ನತ್ಥಿ, ಮಯ್ಹಂ ಏತಾನಿ ಪಾಪುಣನ್ತೀ’’ತಿ ಗಣ್ಹಾತಿ, ಸುಗ್ಗಹಿತಾನಿ. ಅಥ ಅನಧಿಟ್ಠಹಿತ್ವಾವ ತಾನಿ ಚೀವರಾನಿ ಗಹೇತ್ವಾ ಅಞ್ಞಂ ವಿಹಾರಂ ಉದ್ದಿಸ್ಸ ಗಚ್ಛತಿ ‘‘ತತ್ಥ ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಭಾಜೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ, ತಾನಿ ಚೀವರಾನಿ ಗತಗತಟ್ಠಾನೇ ಸಙ್ಘಿಕಾನೇವ ಹೋನ್ತಿ. ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ದಿಟ್ಠಮತ್ತಮೇವೇತ್ಥ ಪಮಾಣಂ. ತಸ್ಮಾ ಸಚೇ ಕೇಚಿ ಪಟಿಪಥಂ ಆಗಚ್ಛನ್ತಾ ‘‘ಕುಹಿಂ, ಆವುಸೋ, ಗಚ್ಛಸೀ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ತಮತ್ಥಂ ಸುತ್ವಾ ‘‘ಕಿಂ, ಆವುಸೋ, ಮಯಂ ಸಙ್ಘೋ ನ ಹೋಮಾ’’ತಿ ತತ್ಥೇವ ಭಾಜೇತ್ವಾ ಗಣ್ಹನ್ತಿ, ಸುಗ್ಗಹಿತಾನಿ. ಸಚೇಪಿ ಏಸ ಮಗ್ಗಾ ಓಕ್ಕಮಿತ್ವಾ ಕಞ್ಚಿ ವಿಹಾರಂ ವಾ ಆಸನಸಾಲಂ ವಾ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಚರನ್ತೋ ಏಕಗೇಹಮೇವ ವಾ ಪವಿಸತಿ, ತತ್ರ ಚ ನಂ ಭಿಕ್ಖೂ ದಿಸ್ವಾ ತಮತ್ಥಂ ಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ಭಾಜೇತ್ವಾ ಗಣ್ಹನ್ತಿ, ಸುಗ್ಗಹಿತಾನೇವ.

‘‘ನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಞ್ಞತ್ರ ವಸ್ಸಂವುಟ್ಠೇನ ಅಞ್ಞತ್ರ ಚೀವರಭಾಗೋ ಸಾದಿತಬ್ಬೋ, ಯೋ ಸಾದಿಯೇಯ್ಯ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಮಹಾವ. ೩೬೪) ವಚನತೋ ಅಞ್ಞತ್ರ ವಸ್ಸಂವುಟ್ಠೋ ಅಞ್ಞತ್ರ ಭಾಗಂ ಗಣ್ಹಾತಿ, ದುಕ್ಕಟಂ. ಏತ್ಥ ಪನ ಕಿಞ್ಚಾಪಿ ಲಹುಕಾ ಆಪತ್ತಿ, ಅಥ ಖೋ ಗಹಿತಾನಿ ಚೀವರಾನಿ ಗಹಿತಟ್ಠಾನೇ ದಾತಬ್ಬಾನಿ. ಸಚೇಪಿ ನಟ್ಠಾನಿ ವಾ ಜಿಣ್ಣಾನಿ ವಾ ಹೋನ್ತಿ, ತಸ್ಸೇವ ಗೀವಾ. ‘‘ದೇಹೀ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ಅದೇನ್ತೋ ಧುರನಿಕ್ಖೇಪೇ ಭಣ್ಡಗ್ಘೇನ ಕಾರೇತಬ್ಬೋ.

ಏಕೋ ಭಿಕ್ಖು ದ್ವೀಸು ಆವಾಸೇಸು ವಸ್ಸಂ ವಸತಿ ‘‘ಏವಂ ಮೇ ಬಹು ಚೀವರಂ ಉಪ್ಪಜ್ಜಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ, ಏಕಂ ಪುಗ್ಗಲಪಟಿವೀಸಂಯೇವ ಲಭತಿ. ತಸ್ಮಾ ಸಚೇ ಏಕೇಕಸ್ಮಿಂ ವಿಹಾರೇ ಏಕಾಹಮೇಕಾಹಂ ವಾ ಸತ್ತಾಹಂ ವಾ ವಸತಿ, ಏಕೇಕಸ್ಮಿಂ ವಿಹಾರೇ ಯಂ ಏಕೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ಲಭತಿ, ತತೋ ತತೋ ಉಪಡ್ಢಂ ಉಪಡ್ಢಂ ದಾತಬ್ಬಂ. ಏವಞ್ಹಿ ಏಕಪುಗ್ಗಲಪಟಿವೀಸೋ ದಿನ್ನೋ ಹೋತಿ. ಸಚೇ ಪನ ಏಕಸ್ಮಿಂ ವಿಹಾರೇ ವಸನ್ತೋ ಇತರಸ್ಮಿಂ ಸತ್ತಾಹವಾರೇನ ಅರುಣಮೇವ ಉಟ್ಠಾಪೇತಿ, ಬಹುತರಂ ವಸಿತವಿಹಾರತೋ ತಸ್ಸ ಪಟಿವೀಸೋ ದಾತಬ್ಬೋ. ಏವಮ್ಪಿ ಏಕಪುಗ್ಗಲಪಟಿವೀಸೋಯೇವ ದಿನ್ನೋ ಹೋತಿ. ಇದಞ್ಚ ನಾನಾಲಾಭೇಹಿ ನಾನೂಪಚಾರೇಹಿ ಏಕಸೀಮಾವಿಹಾರೇಹಿ ಕಥಿತಂ, ನಾನಾಸೀಮಾವಿಹಾರೇ ಪನ ಸೇನಾಸನಗ್ಗಾಹೋ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸಮ್ಭತಿ. ತಸ್ಮಾ ತತ್ಥ ಚೀವರಪಟಿವೀಸೋ ನ ಪಾಪುಣಾತಿ, ಸೇಸಂ ಪನ ಆಮಿಸಭೇಸಜ್ಜಾದಿ ಸಬ್ಬಂ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಅನ್ತೋಸೀಮಾಗತಸ್ಸ ಪಾಪುಣಾತಿ.

೨೦೭. ‘‘ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಕಾಲಕತೇ ಸಙ್ಘೋ ಸಾಮೀ ಪತ್ತಚೀವರೇ, ಅಪಿಚ ಗಿಲಾನುಪಟ್ಠಾಕಾ ಬಹೂಪಕಾರಾ, ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸಙ್ಘೇನ ತಿಚೀವರಞ್ಚ ¶ ಪತ್ತಞ್ಚ ಗಿಲಾನುಪಟ್ಠಾಕಾನಂ ದಾತುಂ, ಯಂ ತತ್ಥ ಲಹುಭಣ್ಡಂ ಲಹುಪರಿಕ್ಖಾರಂ, ತಂ ಸಮ್ಮುಖೀಭೂತೇನ ಸಙ್ಘೇನ ಭಾಜೇತುಂ, ಯಂ ತತ್ಥ ಗರುಭಣ್ಡಂ ಗರುಪರಿಕ್ಖಾರಂ, ತಂ ಆಗತಾನಾಗತಚಾತುದ್ದಿಸಸ್ಸ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಅವಿಸ್ಸಜ್ಜಿಕಂ ಅವೇಭಙ್ಗಿಕ’’ನ್ತಿ (ಮಹಾವ. ೩೬೯) ವಚನತೋ ಭಿಕ್ಖುಸ್ಮಿಂ ಕಾಲಕತೇ ಅಪಲೋಕೇತ್ವಾ ವಾ –

‘‘ಸುಣಾತು ¶ ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘೋ, ಇತ್ಥನ್ನಾಮೋ ಭಿಕ್ಖು ಕಾಲಕತೋ, ಇದಂ ತಸ್ಸ ತಿಚೀವರಞ್ಚ ಪತ್ತೋ ಚ, ಯದಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಪತ್ತಕಲ್ಲಂ, ಸಙ್ಘೋ ಇಮಂ ತಿಚೀವರಞ್ಚ ಪತ್ತಞ್ಚ ಗಿಲಾನುಪಟ್ಠಾಕಾನಂ ದದೇಯ್ಯ, ಏಸಾ ಞತ್ತಿ.

‘‘ಸುಣಾತು ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘೋ, ಇತ್ಥನ್ನಾಮೋ ಭಿಕ್ಖು ಕಾಲಕತೋ, ಇದಂ ತಸ್ಸ ತಿಚೀವರಞ್ಚ ಪತ್ತೋ ಚ, ಸಙ್ಘೋ ಇಮಂ ತಿಚೀವರಞ್ಚ ಪತ್ತಞ್ಚ ಗಿಲಾನುಪಟ್ಠಾಕಾನಂ ದೇತಿ, ಯಸ್ಸಾಯಸ್ಮತೋ ಖಮತಿ ಇಮಸ್ಸ ತಿಚೀವರಸ್ಸ ಚ ಪತ್ತಸ್ಸ ಚ ಗಿಲಾನುಪಟ್ಠಾಕಾನಂ ದಾನಂ, ಸೋ ತುಣ್ಹಸ್ಸ. ಯಸ್ಸ ನಕ್ಖಮತಿ, ಸೋ ಭಾಸೇಯ್ಯ.

‘‘ದಿನ್ನಂ ಇದಂ ಸಙ್ಘೇನ ತಿಚೀವರಞ್ಚ ಪತ್ತೋ ಚ ಗಿಲಾನುಪಟ್ಠಾಕಾನಂ, ಖಮತಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ, ತಸ್ಮಾ ತುಣ್ಹೀ, ಏವಮೇತಂ ಧಾರಯಾಮೀ’’ತಿ (ಮಹಾವ. ೩೬೭) –

ಏವಂ ಕಮ್ಮವಾಚಂ ವಾ ಸಾವೇತ್ವಾ ಗಿಲಾನುಪಟ್ಠಾಕಾನಂ ಪತ್ತಚೀವರಂ ದತ್ವಾ ಸೇಸಂ ಲಹುಪರಿಕ್ಖಾರಂ ಸಮ್ಮುಖೀಭೂತೇನ ಸಙ್ಘೇನ ಭಾಜೇತ್ವಾ ಗಹೇತಬ್ಬಂ.

೨೦೮. ಗಿಲಾನುಪಟ್ಠಾಕಾನಂ ಲಾಭೇ ಪನ ಅಯಂ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ – ಸಚೇ ಸಕಲೇ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘೇ ಉಪಟ್ಠಹನ್ತೇ ಕಾಲಂ ಕರೋತಿ, ಸಬ್ಬೇಪಿ ಸಾಮಿಕಾ. ಅಥ ಏಕಚ್ಚೇಹಿ ವಾರೇ ಕತೇ ಏಕಚ್ಚೇಹಿ ಅಕತೇಯೇವ ಕಾಲಂ ಕರೋತಿ, ತತ್ರ ಏಕಚ್ಚೇ ಆಚರಿಯಾ ವದನ್ತಿ ‘‘ಸಬ್ಬೇಪಿ ಅತ್ತನೋ ವಾರೇ ಸಮ್ಪತ್ತೇ ಕರೇಯ್ಯುಂ, ತಸ್ಮಾ ಸಬ್ಬೇಪಿ ಸಾಮಿನೋ’’ತಿ. ಏಕಚ್ಚೇ ವದನ್ತಿ ‘‘ಯೇಹಿ ಜಗ್ಗಿತೋ, ತೇ ಏವ ಲಭನ್ತಿ, ಇತರೇ ನ ಲಭನ್ತೀ’’ತಿ. ಸಾಮಣೇರೇಪಿ ಕಾಲಕತೇ ಸಚೇ ಚೀವರಂ ಅತ್ಥಿ, ಗಿಲಾನುಪಟ್ಠಾಕಾನಂ ದಾತಬ್ಬಂ. ನೋ ಚೇ ಅತ್ಥಿ, ಯಂ ಅತ್ಥಿ, ತಂ ದಾತಬ್ಬಂ. ಅಞ್ಞಸ್ಮಿಂ ಪರಿಕ್ಖಾರೇ ಸತಿ ಚೀವರಭಾಗಂ ಕತ್ವಾ ದಾತಬ್ಬಂ. ಭಿಕ್ಖು ಚ ಸಾಮಣೇರೋ ಚ ಸಚೇ ಸಮಂ ಉಪಟ್ಠಹಿಂಸು, ಸಮಕೋ ಭಾಗೋ ದಾತಬ್ಬೋ. ಅಥ ಸಾಮಣೇರೋವ ಉಪಟ್ಠಹತಿ, ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸ ಸಂವಿದಹನಮತ್ತಮೇವ ಹೋತಿ, ಸಾಮಣೇರಸ್ಸ ಜೇಟ್ಠಕೋಟ್ಠಾಸೋ ದಾತಬ್ಬೋ. ಸಚೇ ಸಾಮಣೇರೋ ¶ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಆನೀತಉದಕೇನ ಯಾಗುಂ ಪಚಿತ್ವಾ ಪಟಿಗ್ಗಹಾಪನಮತ್ತಮೇವ ಕರೋತಿ, ಭಿಕ್ಖು ಉಪಟ್ಠಹತಿ, ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸ ಜೇಟ್ಠಭಾಗೋ ದಾತಬ್ಬೋ. ಬಹೂ ಭಿಕ್ಖೂ ಸಬ್ಬೇ ಸಮಗ್ಗಾ ಹುತ್ವಾ ಉಪಟ್ಠಹನ್ತಿ, ಸಬ್ಬೇಸಂ ಸಮಕೋ ಭಾಗೋ ದಾತಬ್ಬೋ. ಯೋ ಪನೇತ್ಥ ವಿಸೇಸೇನ ಉಪಟ್ಠಹತಿ, ತಸ್ಸ ವಿಸೇಸೋ ಕಾತಬ್ಬೋ.

ಯೇನ ಪನ ಏಕದಿವಸಮ್ಪಿ ಗಿಲಾನುಪಟ್ಠಾಕವಸೇನ ಯಾಗುಭತ್ತಂ ವಾ ಪಚಿತ್ವಾ ದಿನ್ನಂ, ನ್ಹಾನಂ ವಾ ಪಟಿಸಾದಿತಂ, ಸೋಪಿ ಗಿಲಾನುಪಟ್ಠಾಕೋವ. ಯೋ ಪನ ಸಮೀಪಂ ಅನಾಗನ್ತ್ವಾ ಭೇಸಜ್ಜತಣ್ಡುಲಾದೀನಿ ಪೇಸೇತಿ, ಅಯಂ ಗಿಲಾನುಪಟ್ಠಾಕೋ ನ ಹೋತಿ. ಯೋ ಪರಿಯೇಸಿತ್ವಾ ಗಾಹೇತ್ವಾ ಆಗಚ್ಛತಿ, ಅಯಂ ಗಿಲಾನುಪಟ್ಠಾಕೋವ ¶ . ಏಕೋ ವತ್ತಸೀಸೇನ ಜಗ್ಗತಿ, ಏಕೋ ಪಚ್ಚಾಸಾಯ, ಮತಕಾಲೇ ಉಭೋಪಿ ಪಚ್ಚಾಸೀಸನ್ತಿ, ಉಭಿನ್ನಮ್ಪಿ ದಾತಬ್ಬಂ. ಏಕೋ ಉಪಟ್ಠಹಿತ್ವಾ ಗಿಲಾನಸ್ಸ ವಾ ಕಮ್ಮೇನ ಅತ್ತನೋ ವಾ ಕಮ್ಮೇನ ಕತ್ಥಚಿ ಗತೋ ‘‘ಪುನ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಜಗ್ಗಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ, ಏತಸ್ಸಪಿ ದಾತಬ್ಬಂ. ಏಕೋ ಚಿರಂ ಉಪಟ್ಠಹಿತ್ವಾ ‘‘ಇದಾನಿ ನ ಸಕ್ಕೋಮೀ’’ತಿ ಧುರಂ ನಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಗಚ್ಛತಿ, ಸಚೇಪಿ ತಂ ದಿವಸಮೇವ ಗಿಲಾನೋ ಕಾಲಂ ಕರೋತಿ, ಉಪಟ್ಠಾಕಭಾಗೋ ನ ದಾತಬ್ಬೋ. ಗಿಲಾನುಪಟ್ಠಾಕೋ ನಾಮ ಗಿಹೀ ವಾ ಹೋತು ಪಬ್ಬಜಿತೋ ವಾ ಅನ್ತಮಸೋ ಮಾತುಗಾಮೋಪಿ, ಸಬ್ಬೇ ಭಾಗಂ ಲಭನ್ತಿ. ಸಚೇ ತಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಪತ್ತಚೀವರಮತ್ತಮೇವ ಹೋತಿ, ಅಞ್ಞಂ ನತ್ಥಿ, ಸಬ್ಬಂ ಗಿಲಾನುಪಟ್ಠಾಕಾನಂಯೇವ ದಾತಬ್ಬಂ. ಸಚೇಪಿ ಸಹಸ್ಸಂ ಅಗ್ಘತಿ, ಅಞ್ಞಂ ಪನ ಬಹುಮ್ಪಿ ಪರಿಕ್ಖಾರಂ ತೇ ನ ಲಭನ್ತಿ, ಸಙ್ಘಸ್ಸೇವ ಹೋತಿ. ಅವಸೇಸಂ ಭಣ್ಡಂ ಬಹು ಚೇವ ಮಹಗ್ಘಞ್ಚ, ತಿಚೀವರಂ ಅಪ್ಪಗ್ಘಂ, ತತೋ ಗಹೇತ್ವಾ ತಿಚೀವರಪರಿಕ್ಖಾರೋ ದಾತಬ್ಬೋ, ಸಬ್ಬಞ್ಚೇತಂ ಸಙ್ಘಿಕತೋವ ಲಬ್ಭತಿ. ಸಚೇ ಪನ ಸೋ ಜೀವಮಾನೋಯೇವ ಸಬ್ಬಂ ಅತ್ತನೋ ಪರಿಕ್ಖಾರಂ ನಿಸ್ಸಜ್ಜಿತ್ವಾ ಕಸ್ಸಚಿ ಅದಾಸಿ, ಕೋಚಿ ವಾ ವಿಸ್ಸಾಸಂ ಅಗ್ಗಹೇಸಿ, ಯಸ್ಸ ದಿನ್ನಂ, ಯೇನ ಚ ಗಹಿತಂ, ತಸ್ಸೇವ ಹೋತಿ, ತಸ್ಸ ರುಚಿಯಾ ಏವ ಗಿಲಾನುಪಟ್ಠಾಕಾ ಲಭನ್ತಿ. ಅಞ್ಞೇಸಂ ಅದತ್ವಾ ದೂರೇ ಠಪಿತಪರಿಕ್ಖಾರಾಪಿ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಸಙ್ಘಸ್ಸೇವ ಹೋನ್ತಿ. ದ್ವಿನ್ನಂ ಸನ್ತಕಂ ಹೋತಿ ಅವಿಭತ್ತಂ, ಏಕಸ್ಮಿಂ ಕಾಲಕತೇ ಇತರೋ ಸಾಮೀ. ಬಹೂನಮ್ಪಿ ಸನ್ತಕೇ ಏಸೇವ ನಯೋ. ಸಬ್ಬೇಸು ಮತೇಸು ಸಙ್ಘಿಕಂ ಹೋತಿ. ಸಚೇಪಿ ಅವಿಭಜಿತ್ವಾ ಸದ್ಧಿವಿಹಾರಿಕಾದೀನಂ ದೇನ್ತಿ, ಅದಿನ್ನಮೇವ ಹೋತಿ, ವಿಭಜಿತ್ವಾ ದಿನ್ನಂ ಪನ ಸುದಿನ್ನಂ. ತಂ ತೇಸು ಮತೇಸುಪಿ ಸದ್ಧಿವಿಹಾರಿಕಾದೀನಂಯೇವ ಹೋತಿ, ನ ಸಙ್ಘಸ್ಸ.

ಸಚೇ ¶ ವಸ್ಸಂವುಟ್ಠೋ ಭಿಕ್ಖು ಅನುಪ್ಪನ್ನೇ ವಾ ಉಪ್ಪನ್ನೇ ವಾ ಚೀವರೇ ಅಭಾಜಿತೇ ವಾ ಪಕ್ಕಮತಿ, ಉಮ್ಮತ್ತಕೋ ಖಿತ್ತಚಿತ್ತೋ ವೇದನಾಟ್ಟೋ ಉಕ್ಖಿತ್ತಕೋ ವಾ ಹೋತಿ, ಸನ್ತೇ ಪತಿರೂಪೇ ಗಾಹಕೇ ಭಾಗೋ ದಾತಬ್ಬೋ. ಸಚೇ ಪನ ವಿಬ್ಭಮತಿ ವಾ ಕಾಲಂ ವಾ ಕರೋತಿ ಸಾಮಣೇರೋ ವಾ ಪಟಿಜಾನಾತಿ, ಸಿಕ್ಖಂ ಪಚ್ಚಕ್ಖಾತಕೋ, ಅನ್ತಿಮವತ್ಥುಂ ಅಜ್ಝಾಪನ್ನಕೋ, ಪಣ್ಡಕೋ, ಥೇಯ್ಯಸಂವಾಸಕೋ, ತಿತ್ಥಿಯಪಕ್ಕನ್ತಕೋ, ತಿರಚ್ಛಾನಗತೋ, ಮಾತುಘಾತಕೋ, ಪಿತುಘಾತಕೋ, ಅರಹನ್ತಘಾತಕೋ, ಭಿಕ್ಖುನೀದೂಸಕೋ, ಸಙ್ಘಭೇದಕೋ, ಲೋಹಿತುಪ್ಪಾದಕೋ, ಉಭತೋಬ್ಯಞ್ಜನಕೋ ವಾ ಪಟಿಜಾನಾತಿ, ಸಙ್ಘೋ ಸಾಮೀ, ಭಾಗೋ ನ ದಾತಬ್ಬೋ.

ಸಚೇ ವಸ್ಸಂವುಟ್ಠಾನಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಅನುಪ್ಪನ್ನೇ ಚೀವರೇ ಸಙ್ಘೋ ಭಿಜ್ಜತಿ, ಕೋಸಮ್ಬಕಭಿಕ್ಖೂ ವಿಯ ದ್ವೇ ಕೋಟ್ಠಾಸಾ ಹೋನ್ತಿ, ತತ್ಥ ಮನುಸ್ಸಾ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಪಕ್ಖೇ ದಕ್ಖಿಣೋದಕಞ್ಚ ಗನ್ಧಾದೀನಿ ಚ ದೇನ್ತಿ, ಏಕಸ್ಮಿಂ ಚೀವರಾನಿ ದೇನ್ತಿ ‘‘ಸಙ್ಘಸ್ಸ ದೇಮಾ’’ತಿ, ಯತ್ಥ ವಾ ಉದಕಂ ದಿನ್ನಂ, ಯಸ್ಮಿಂಯೇವ ಪಕ್ಖೇ ಚೀವರಾನಿ ದೇನ್ತಿ ‘‘ಸಙ್ಘಸ್ಸ ದೇಮಾ’’ತಿ, ಸಙ್ಘಸ್ಸೇವ ತಾನಿ ಚೀವರಾನಿ, ದ್ವಿನ್ನಮ್ಪಿ ಕೋಟ್ಠಾಸಾನಂ ಪಾಪುಣನ್ತಿ, ಘಣ್ಟಿಂ ಪಹರಿತ್ವಾ ದ್ವೀಹಿಪಿ ಪಕ್ಖೇಹಿ ಏಕತೋ ಭಾಜೇತಬ್ಬಾನಿ. ಸಚೇ ಪನ ಮನುಸ್ಸಾ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಪಕ್ಖೇ ದಕ್ಖಿಣೋದಕಂ ಗನ್ಧಾದೀನಿ ಚ ದೇನ್ತಿ, ಏಕಸ್ಮಿಂ ಪಕ್ಖೇ ಚೀವರಾನಿ ದೇನ್ತಿ ‘‘ಪಕ್ಖಸ್ಸ ¶ ದೇಮಾ’’ತಿ, ಪಕ್ಖಸ್ಸೇವ ತಾನಿ ಚೀವರಾನಿ. ಏವಞ್ಹಿ ದಿನ್ನೇ ಯಸ್ಸ ಕೋಟ್ಠಾಸಸ್ಸ ಉದಕಂ ದಿನ್ನಂ, ತಸ್ಸ ಉದಕಮೇವ ಹೋತಿ. ಯಸ್ಸ ಚೀವರಂ ದಿನ್ನಂ, ತಸ್ಸೇವ ಚೀವರಂ. ಯಸ್ಮಿಂ ಪದೇಸೇ ದಕ್ಖಿಣೋದಕಂ ಪಮಾಣಂ ಹೋತಿ, ತತ್ಥ ಏಕೋ ಪಕ್ಖೋ ದಕ್ಖಿಣೋದಕಸ್ಸ ಲದ್ಧತ್ತಾ ಚೀವರಾನಿ ಲಭತಿ, ಏಕೋ ಚೀವರಾನಮೇವ ಲದ್ಧತ್ತಾತಿ ಉಭೋಹಿ ಏಕತೋ ಹುತ್ವಾ ಯಥಾವುಡ್ಢಂ ಭಾಜೇತಬ್ಬಂ. ‘‘ಇದಂ ಕಿರ ಪರಸಮುದ್ದೇ ಲಕ್ಖಣ’’ನ್ತಿ ಮಹಾಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ವುತ್ತಂ. ಸಚೇ ಯಸ್ಮಿಂ ಪಕ್ಖೇ ಉದಕಂ ದಿನ್ನಂ, ತಸ್ಮಿಂಯೇವ ಪಕ್ಖೇ ಚೀವರಾನಿ ದೇನ್ತಿ ‘‘ಪಕ್ಖಸ್ಸ ದೇಮಾ’’ತಿ, ಪಕ್ಖಸ್ಸೇವ ತಾನಿ ಚೀವರಾನಿ, ಇತರೋ ಪಕ್ಖೋ ಅನಿಸ್ಸರೋಯೇವ. ಸಚೇ ಪನ ವಸ್ಸಂವುಟ್ಠಾನಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಉಪ್ಪನ್ನೇ ಚೀವರೇ ಅಭಾಜಿತೇ ಸಙ್ಘೋ ಭಿಜ್ಜತಿ, ಸಬ್ಬೇಸಂ ಸಮಕಂ ಭಾಜೇತಬ್ಬಂ.

ಸಚೇ ಸಮ್ಬಹುಲೇಸು ಭಿಕ್ಖೂಸು ಅದ್ಧಾನಮಗ್ಗಪ್ಪಟಿಪನ್ನೇಸು ಕೇಚಿ ಭಿಕ್ಖೂ ಪಂಸುಕೂಲತ್ಥಾಯ ಸುಸಾನಂ ಓಕ್ಕಮನ್ತಿ, ಕೇಚಿ ಅನಾಗಮೇನ್ತಾ ಪಕ್ಕಮನ್ತಿ, ಅನಾಗಮೇನ್ತಾನಂ ನ ಅಕಾಮಾ ಭಾಗೋ ದಾತಬ್ಬೋ, ಆಗಮೇನ್ತಾನಂ ಪನ ಅಕಾಮಾಪಿ ದಾತಬ್ಬೋ ಭಾಗೋ. ಯದಿ ಪನ ಮನುಸ್ಸಾ ‘‘ಇಧಾಗತಾ ಏವ ಗಣ್ಹನ್ತೂ’’ತಿ ದೇನ್ತಿ, ಸಞ್ಞಾಣಂ ವಾ ಕತ್ವಾ ಗಚ್ಛನ್ತಿ ‘‘ಸಮ್ಪತ್ತಾ ಗಣ್ಹನ್ತೂ’’ತಿ, ಸಮ್ಪತ್ತಾನಂ ಸಬ್ಬೇಸಮ್ಪಿ ಪಾಪುಣಾತಿ ¶ . ಸಚೇ ಛಡ್ಡೇತ್ವಾ ಗತಾ, ಯೇನ ಗಹಿತಂ, ಸೋ ಏವ ಸಾಮೀ. ಸಚೇ ಕೇಚಿ ಭಿಕ್ಖೂ ಪಠಮಂ ಸುಸಾನಂ ಓಕ್ಕಮನ್ತಿ, ಕೇಚಿ ಪಚ್ಛಾ, ತತ್ಥ ಪಠಮಂ ಓಕ್ಕನ್ತಾ ಪಂಸುಕೂಲಂ ಲಭನ್ತಿ, ಪಚ್ಛಾ ಓಕ್ಕನ್ತಾ ನ ಲಭನ್ತಿ. ‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಚ್ಛಾ ಓಕ್ಕನ್ತಾನಂ ನ ಅಕಾಮಾ ಭಾಗಂ ದಾತು’’ನ್ತಿ (ಮಹಾವ. ೩೪೧) ವಚನತೋ ಪಚ್ಛಾ ಓಕ್ಕನ್ತಾನಂ ಅಕಾಮಾ ಭಾಗೋ ನ ದಾತಬ್ಬೋ. ಸಚೇ ಪನ ಸಬ್ಬೇಪಿ ಸಮಂ ಓಕ್ಕನ್ತಾ, ಕೇಚಿ ಲಭನ್ತಿ, ಕೇಚಿ ನ ಲಭನ್ತಿ. ‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸದಿಸಾನಂ ಓಕ್ಕನ್ತಾನಂ ಅಕಾಮಾಪಿ ಭಾಗಂ ದಾತು’’ನ್ತಿ (ಮಹಾವ. ೩೪೧) ವಚನತೋ ಸಮಂ ಓಕ್ಕನ್ತಾನಂ ಅಕಾಮಾಪಿ ಭಾಗೋ ದಾತಬ್ಬೋ. ಸಚೇ ಪನ ‘‘ಲದ್ಧಂ ಪಂಸುಕೂಲಂ ಸಬ್ಬೇ ಭಾಜೇತ್ವಾ ಗಣ್ಹಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ಬಹಿಮೇವ ಕತಿಕಂ ಕತ್ವಾ ಸುಸಾನಂ ಓಕ್ಕನ್ತಾ ಕೇಚಿ ಲಭನ್ತಿ, ಕೇಚಿ ನ ಲಭನ್ತಿ, ‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಕತಿಕಂ ಕತ್ವಾ ಓಕ್ಕನ್ತಾನಂ ಅಕಾಮಾ ಭಾಗಂ ದಾತು’’ನ್ತಿ (ಮಹಾವ. ೩೪೧) ವಚನತೋ ಕತಿಕಂ ಕತ್ವಾ ಓಕ್ಕನ್ತಾನಮ್ಪಿ ಅಕಾಮಾ ಭಾಗೋ ದಾತಬ್ಬೋ. ಅಯಂ ತಾವ ಚೀವರಭಾಜನೀಯಕಥಾ.

೨೦೯. ಪಿಣ್ಡಪಾತಭಾಜನೇ ಪನ ‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸಙ್ಘಭತ್ತಂ ಉದ್ದೇಸಭತ್ತಂ ನಿಮನ್ತನಂ ಸಲಾಕಭತ್ತಂ ಪಕ್ಖಿಕಂ ಉಪೋಸಥಿಕಂ ಪಾಟಿಪದಿಕ’’ನ್ತಿ (ಚೂಳವ. ೩೨೫) ಏವಂ ಅನುಞ್ಞಾತೇಸು ಸಙ್ಘಭತ್ತಾದೀಸು ಅಯಂ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ (ಚೂಳವ. ಅಟ್ಠ. ೩೨೫) –

ಸಙ್ಘಭತ್ತಂ ನಾಮ ಸಕಲಸ್ಸ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ದಾತಬ್ಬಂ ಭತ್ತಂ. ತಸ್ಮಾ ಸಙ್ಘಭತ್ತೇ ಠಿತಿಕಾ ನಾಮ ನತ್ಥಿ, ತತೋಯೇವ ¶ ಚ ‘‘ಅಮ್ಹಾಕಂ ಅಜ್ಜ ದಸ ದ್ವಾದಸ ದಿವಸಾ ಭುಞ್ಜನ್ತಾನಂ, ಇದಾನಿ ಅಞ್ಞತೋ ಭಿಕ್ಖೂ ಆನೇಥಾ’’ತಿ ನ ಏವಂ ತತ್ಥ ವತ್ತಬ್ಬಂ, ‘‘ಪುರಿಮದಿವಸೇಸು ಅಮ್ಹೇಹಿ ನ ಲದ್ಧಂ, ಇದಾನಿ ತಂ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಗಾಹೇಥಾ’’ತಿ ಏವಮ್ಪಿ ವತ್ತುಂ ನ ಲಭತಿ. ತಞ್ಹಿ ಆಗತಾಗತಾನಂ ಪಾಪುಣಾತಿಯೇವ.

ಉದ್ದೇಸಭತ್ತಾದೀಸು ಪನ ಅಯಂ ನಯೋ – ರಞ್ಞಾ ವಾ ರಾಜಮಹಾಮತ್ತೇನ ವಾ ‘‘ಸಙ್ಘತೋ ಉದ್ದಿಸಿತ್ವಾ ಏತ್ತಕೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಆನೇಥಾ’’ತಿ ಪಹಿತೇ ಕಾಲಂ ಘೋಸೇತ್ವಾ ಠಿತಿಕಾ ಪುಚ್ಛಿತಬ್ಬಾ. ಸಚೇ ಅತ್ಥಿ, ತತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಗಾಹೇತಬ್ಬಂ. ನೋ ಚೇ, ಥೇರಾಸನತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಗಾಹೇತಬ್ಬಂ. ಉದ್ದೇಸಕೇನ ಪಿಣ್ಡಪಾತಿಕಾನಮ್ಪಿ ನ ಅತಿಕ್ಕಾಮೇತಬ್ಬಂ. ತೇ ಪನ ಧುತಙ್ಗಂ ರಕ್ಖನ್ತಾ ಸಯಮೇವ ಅತಿಕ್ಕಮಿಸ್ಸನ್ತಿ. ಏವಂ ಗಾಹಿಯಮಾನೇ ಅಲಸಜಾತಿಕಾ ಮಹಾಥೇರಾ ಪಚ್ಛಾ ಆಗಚ್ಛನ್ತಿ, ‘‘ಭನ್ತೇ, ವೀಸತಿವಸ್ಸಾನಂ ಗಾಹೀಯತಿ, ತುಮ್ಹಾಕಂ ಠಿತಿಕಾ ಅತಿಕ್ಕನ್ತಾ’’ತಿ ನ ವತ್ತಬ್ಬಾ, ಠಿತಿಕಂ ಠಪೇತ್ವಾ ತೇಸಂ ಗಾಹೇತ್ವಾ ಪಚ್ಛಾ ಠಿತಿಕಾಯ ಗಾಹೇತಬ್ಬಂ. ‘‘ಅಸುಕವಿಹಾರೇ ¶ ಬಹು ಉದ್ದೇಸಭತ್ತಂ ಉಪ್ಪನ್ನ’’ನ್ತಿ ಸುತ್ವಾ ಯೋಜನನ್ತರಿಕವಿಹಾರತೋಪಿ ಭಿಕ್ಖೂ ಆಗಚ್ಛನ್ತಿ, ಸಮ್ಪತ್ತಸಮ್ಪತ್ತಾನಂ ಠಿತಟ್ಠಾನತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಗಾಹೇತಬ್ಬಂ, ಅಸಮ್ಪತ್ತಾನಮ್ಪಿ ಉಪಚಾರಸೀಮಂ ಪವಿಟ್ಠಾನಂ ಅನ್ತೇವಾಸಿಕಾದೀಸು ಗಣ್ಹನ್ತೇಸು ಗಾಹೇತಬ್ಬಮೇವ. ‘‘ಬಹಿಉಪಚಾರಸೀಮಾಯಂ ಠಿತಾನಂ ಗಾಹೇಥಾ’’ತಿ ವದನ್ತಿ, ನ ಗಾಹೇತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ಉಪಚಾರಸೀಮಂ ಓಕ್ಕನ್ತೇಹಿ ಏಕಾಬದ್ಧಾ ಹುತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ವಿಹಾರದ್ವಾರೇ ವಾ ಅನ್ತೋವಿಹಾರೇಯೇವ ವಾ ಹೋನ್ತಿ, ಪರಿಸವಸೇನ ವಡ್ಢಿತಾ ನಾಮ ಸೀಮಾ ಹೋತಿ, ತಸ್ಮಾ ಗಾಹೇತಬ್ಬಂ. ಸಙ್ಘನವಕಸ್ಸ ದಿನ್ನೇಪಿ ಪಚ್ಛಾ ಆಗತಾನಂ ಗಾಹೇತಬ್ಬಮೇವ. ದುತಿಯಭಾಗೇ ಪನ ಥೇರಾಸನಂ ಆರುಳ್ಹೇ ಪುನ ಆಗತಾನಂ ಪಠಮಭಾಗೋ ನ ಪಾಪುಣಾತಿ, ದುತಿಯಭಾಗತೋ ವಸ್ಸಗ್ಗೇನ ಗಾಹೇತಬ್ಬಂ.

ಏಕಸ್ಮಿಂ ವಿಹಾರೇ ಏಕಂ ಭತ್ತುದ್ದೇಸಟ್ಠಾನಂ ಪರಿಚ್ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ಗಾವುತಪ್ಪಮಾಣಾಯಪಿ ಉಪಚಾರಸೀಮಾಯ ಯತ್ಥ ಕತ್ಥಚಿ ಆರೋಚಿತಂ ಉದ್ದೇಸಭತ್ತಂ ತಸ್ಮಿಂಯೇವ ಭತ್ತುದ್ದೇಸಟ್ಠಾನೇ ಗಾಹೇತಬ್ಬಂ. ಏಕೋ ಏಕಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಪಹಿಣತಿ ‘‘ಸ್ವೇ ಸಙ್ಘತೋ ಉದ್ದಿಸಿತ್ವಾ ದಸ ಭಿಕ್ಖೂ ಪಹಿಣಥಾ’’ತಿ, ತೇನ ಸೋ ಅತ್ಥೋ ಭತ್ತುದ್ದೇಸಕಸ್ಸ ಆರೋಚೇತಬ್ಬೋ. ಸಚೇ ತಂ ದಿವಸಂ ಪಮುಸ್ಸತಿ, ದುತಿಯದಿವಸೇ ಪಾತೋವ ಆರೋಚೇತಬ್ಬೋ, ಅಥ ಪಮುಸ್ಸಿತ್ವಾವ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಪವಿಸನ್ತೋ ಸರತಿ, ಯಾವ ಉಪಚಾರಸೀಮಂ ನಾತಿಕ್ಕಮತಿ, ತಾವ ಯಾ ಭೋಜನಸಾಲಾಯ ಪಕತಿಠಿತಿಕಾ, ತಸ್ಸಾಯೇವ ವಸೇನ ಗಾಹೇತಬ್ಬಂ. ಸಚೇಪಿ ಉಪಚಾರಸೀಮಂ ಅತಿಕ್ಕನ್ತೋ, ಭಿಕ್ಖೂ ಚ ಉಪಚಾರಸೀಮಟ್ಠಕೇಹಿ ಏಕಾಬದ್ಧಾ ಹೋನ್ತಿ, ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ದ್ವಾದಸಹತ್ಥನ್ತರಂ ಅವಿಜಹಿತ್ವಾ ಗಚ್ಛನ್ತಿ, ಪಕತಿಠಿತಿಕಾಯ ವಸೇನ ಗಾಹೇತಬ್ಬಂ. ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಪನ ತಾದಿಸೇ ಏಕಾಬದ್ಧೇ ಅಸತಿ ಬಹಿಉಪಚಾರಸೀಮಾಯ ಯಸ್ಮಿಂ ಠಾನೇ ಸರತಿ, ತತ್ಥ ನವಂ ಠಿತಿಕಂ ಕತ್ವಾ ಗಾಹೇತಬ್ಬಂ. ಅನ್ತೋಗಾಮೇ ಆಸನಸಾಲಾಯ ಸರನ್ತೇನ ಆಸನಸಾಲಾಯ ಠಿತಿಕಾಯ ಗಾಹೇತಬ್ಬಂ. ಯತ್ಥ ಕತ್ಥಚಿ ಸರಿತ್ವಾ ಗಾಹೇತಬ್ಬಮೇವ, ಅಗಾಹೇತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ. ನ ಹಿ ಏತಂ ದುತಿಯದಿವಸೇ ಲಬ್ಭತೀತಿ.

ಸಚೇ ¶ ಸಕವಿಹಾರತೋ ಅಞ್ಞಂ ವಿಹಾರಂ ಗಚ್ಛನ್ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ದಿಸ್ವಾ ಕೋಚಿ ಉದ್ದೇಸಭತ್ತಂ ಉದ್ದಿಸಾಪೇತಿ, ಯಾವ ಅನ್ತೋಉಪಚಾರೇ ವಾ ಉಪಚಾರಸೀಮಟ್ಠಕೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ವುತ್ತನಯೇನ ಏಕಾಬದ್ಧಾ ವಾ ಹೋನ್ತಿ, ತಾವ ಸಕವಿಹಾರೇ ಠಿತಿಕಾವಸೇನ ಗಾಹೇತಬ್ಬಂ. ಬಹಿಉಪಚಾರೇ ಠಿತಾನಂ ದಿನ್ನಂ ಪನ ‘‘ಸಙ್ಘತೋ, ಭನ್ತೇ, ಏತ್ತಕೇ ¶ ನಾಮ ಭಿಕ್ಖೂ ಉದ್ದಿಸಥಾ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ಸಮ್ಪತ್ತಸಮ್ಪತ್ತಾನಂ ಗಾಹೇತಬ್ಬಂ. ತತ್ಥ ದ್ವಾದಸಹತ್ಥನ್ತರಂ ಅವಿಜಹಿತ್ವಾ ಏಕಾಬದ್ಧನಯೇನ ದೂರೇ ಠಿತಾಪಿ ಸಮ್ಪತ್ತಾಯೇವಾತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಾ. ಸಚೇ ಯಂ ವಿಹಾರಂ ಗಚ್ಛನ್ತಿ, ತತ್ಥ ಪವಿಟ್ಠಾನಂ ಆರೋಚೇನ್ತಿ, ತಸ್ಸ ವಿಹಾರಸ್ಸ ಠಿತಿಕಾವಸೇನ ಗಾಹೇತಬ್ಬಂ. ಸಚೇಪಿ ಗಾಮದ್ವಾರೇ ವಾ ವೀಥಿಯಂ ವಾ ಚತುಕ್ಕೇ ವಾ ಅನ್ತರಘರೇ ವಾ ಭಿಕ್ಖೂ ದಿಸ್ವಾ ಕೋಚಿ ಸಙ್ಘುದ್ದೇಸಂ ಆರೋಚೇತಿ, ತಸ್ಮಿಂ ತಸ್ಮಿಂ ಠಾನೇ ಅನ್ತೋಉಪಚಾರಗತಾನಂ ಗಾಹೇತಬ್ಬಂ.

ಘರೂಪಚಾರೋ ಚೇತ್ಥ ಏಕಘರಂ ಏಕೂಪಚಾರಂ, ಏಕಘರಂ ನಾನೂಪಚಾರಂ, ನಾನಾಘರಂ ಏಕೂಪಚಾರಂ, ನಾನಾಘರಂ ನಾನೂಪಚಾರನ್ತಿ ಇಮೇಸಂ ವಸೇನ ವೇದಿತಬ್ಬೋ. ತತ್ಥ ಯಂ ಏಕಕುಲಸ್ಸ ಘರಂ ಏಕವಳಞ್ಜಂ ಹೋತಿ, ತಂ ಸುಪ್ಪಪಾತಪರಿಚ್ಛೇದಸ್ಸ ಅನ್ತೋ ಏಕೂಪಚಾರಂ ನಾಮ, ತತ್ಥುಪ್ಪನ್ನೋ ಉದ್ದೇಸಲಾಭೋ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಉಪಚಾರೇ ಭಿಕ್ಖಾಚಾರವತ್ತೇನಪಿ ಠಿತಾನಂ ಸಬ್ಬೇಸಂ ಪಾಪುಣಾತಿ. ಏತಂ ಏಕಘರಂ ಏಕೂಪಚಾರಂ ನಾಮ. ಯಂ ಪನ ಏಕಘರಂ ದ್ವಿನ್ನಂ ಭರಿಯಾನಂ ಸುಖವಿಹಾರತ್ಥಾಯ ಮಜ್ಝೇ ಭಿತ್ತಿಂ ಉಟ್ಠಪೇತ್ವಾ ನಾನಾದ್ವಾರವಳಞ್ಜಂ ಕತಂ, ತತ್ಥುಪ್ಪನ್ನೋ ಉದ್ದೇಸಲಾಭೋ ಭಿತ್ತಿಅನ್ತರಿಕಸ್ಸ ನ ಪಾಪುಣಾತಿ, ತಸ್ಮಿಂ ತಸ್ಮಿಂ ಠಾನೇ ನಿಸಿನ್ನಸ್ಸೇವ ಪಾಪುಣಾತಿ. ಏತಂ ಏಕಘರಂ ನಾನೂಪಚಾರಂ ನಾಮ. ಯಸ್ಮಿಂ ಪನ ಘರೇ ಬಹೂ ಭಿಕ್ಖೂ ನಿಮನ್ತೇತ್ವಾ ಅನ್ತೋಗೇಹತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಏಕಾಬದ್ಧೇ ಕತ್ವಾ ಪಟಿವಿಸ್ಸಕಘರಾನಿಪಿ ಪೂರೇತ್ವಾ ನಿಸೀದಾಪೇನ್ತಿ, ತತ್ಥ ಉಪ್ಪನ್ನೋ ಉದ್ದೇಸಲಾಭೋ ಸಬ್ಬೇಸಂ ಪಾಪುಣಾತಿ. ಯಮ್ಪಿ ನಾನಾಕುಲಸ್ಸ ನಿವೇಸನಂ ಮಜ್ಝೇ ಭಿತ್ತಿಂ ಅಕತ್ವಾ ಏಕದ್ವಾರೇನೇವ ವಳಞ್ಜನ್ತಿ, ತತ್ರಾಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ. ಏತಂ ನಾನಾಘರಂ ಏಕೂಪಚಾರಂ ನಾಮ. ಯೋ ಪನ ನಾನಾನಿವೇಸನೇಸು ನಿಸಿನ್ನಾನಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಉದ್ದೇಸಲಾಭೋ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ, ಕಿಞ್ಚಾಪಿ ಭಿತ್ತಿಚ್ಛಿದ್ದೇನ ಭಿಕ್ಖೂ ದಿಸ್ಸನ್ತಿ, ತಸ್ಮಿಂ ತಸ್ಮಿಂ ನಿವೇಸನೇ ನಿಸಿನ್ನಾನಂಯೇವ ಪಾಪುಣಾತಿ. ಏತಂ ನಾನಾಘರಂ ನಾನೂಪಚಾರಂ ನಾಮ.

ಯೋ ಪನ ಗಾಮದ್ವಾರವೀಥಿಚತುಕ್ಕೇಸು ಅಞ್ಞತರಸ್ಮಿಂ ಠಾನೇ ಉದ್ದೇಸಭತ್ತಂ ಲಭಿತ್ವಾ ಅಞ್ಞಸ್ಮಿಂ ಭಿಕ್ಖುಸ್ಮಿಂ ಅಸತಿ ಅತ್ತನೋವ ಪಾಪುಣಾಪೇತ್ವಾ ದುತಿಯದಿವಸೇಪಿ ತಸ್ಮಿಂಯೇವ ಠಾನೇ ಅಞ್ಞಂ ಲಭತಿ, ತೇನ ಯಂ ಅಞ್ಞಂ ನವಕಂ ವಾ ವುಡ್ಢಂ ವಾ ಭಿಕ್ಖುಂ ಪಸ್ಸತಿ, ತಸ್ಸ ಗಾಹೇತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ಕೋಚಿ ನತ್ಥಿ, ಅತ್ತನೋವ ಪಾಪೇತ್ವಾ ಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ಆಸನಸಾಲಾಯ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ಕಾಲಂ ಪಟಿಮಾನೇನ್ತೇಸು ಭಿಕ್ಖೂಸು ಕೋಚಿ ಆಗನ್ತ್ವಾ ‘‘ಸಙ್ಘುದ್ದೇಸಪತ್ತಂ ದೇಥ, ಉದ್ದೇಸಪತ್ತಂ ದೇಥ, ಸಙ್ಘತೋ ಉದ್ದಿಸಿತ್ವಾ ಪತ್ತಂ ದೇಥ, ಸಙ್ಘಿಕಂ ಪತ್ತಂ ದೇಥಾ’’ತಿ ವಾ ವದತಿ, ಉದ್ದೇಸಪತ್ತಂ ಠಿತಿಕಾಯ ಗಾಹೇತ್ವಾ ದಾತಬ್ಬಂ. ‘‘ಸಙ್ಘುದ್ದೇಸಭಿಕ್ಖುಂ ದೇಥ, ಸಙ್ಘತೋ ಉದ್ದಿಸಿತ್ವಾ ಭಿಕ್ಖುಂ ದೇಥ, ಸಙ್ಘಿಕಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ದೇಥಾ’’ತಿ ವುತ್ತೇಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ.

ಉದ್ದೇಸಕೋ ¶ ¶ ಪನೇತ್ಥ ಪೇಸಲೋ ಲಜ್ಜೀ ಮೇಧಾವೀ ಇಚ್ಛಿತಬ್ಬೋ, ತೇನ ತಿಕ್ಖತ್ತುಂ ಠಿತಿಕಂ ಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ಸಚೇ ಕೋಚಿ ಠಿತಿಕಂ ಜಾನನ್ತೋ ನತ್ಥಿ, ಥೇರಾಸನತೋ ಗಾಹೇತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ಪನ ‘‘ಅಹಂ ಜಾನಾಮಿ, ದಸವಸ್ಸೇನ ಲದ್ಧ’’ನ್ತಿ ಕೋಚಿ ಭಣತಿ, ‘‘ಅತ್ಥಾವುಸೋ, ದಸವಸ್ಸಾ ಭಿಕ್ಖೂ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ತಸ್ಸ ಸುತ್ವಾವ ‘‘ದಸವಸ್ಸಮ್ಹ ದಸವಸ್ಸಮ್ಹಾ’’ತಿ ಬಹೂ ಆಗಚ್ಛನ್ತಿ, ‘‘ತುಯ್ಹಂ ಪಾಪುಣಾತಿ, ತುಯ್ಹಂ ಪಾಪುಣಾತೀ’’ತಿ ಅಗತ್ವಾ ‘‘ಸಬ್ಬೇ ಅಪ್ಪಸದ್ದಾ ಹೋಥಾ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಪಟಿಪಾಟಿಯಾ ಠಪೇತಬ್ಬಾ, ಠಪೇತ್ವಾ ‘‘ಕತಿ ಭಿಕ್ಖೂ ಇಚ್ಛಥಾ’’ತಿ ಉಪಾಸಕೋ ಪುಚ್ಛಿತಬ್ಬೋ, ‘‘ಏತ್ತಕೇ ನಾಮ, ಭನ್ತೇ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ‘‘ತುಯ್ಹಂ ಪಾಪುಣಾತಿ, ತುಯ್ಹಂ ಪಾಪುಣಾತೀ’’ತಿ ಅವತ್ವಾ ಸಬ್ಬನವಕಸ್ಸ ವಸ್ಸಗ್ಗಞ್ಚ ಉತು ಚ ದಿವಸಭಾಗೋ ಚ ಛಾಯಾ ಚ ಪುಚ್ಛಿತಬ್ಬಾ. ಸಚೇ ಛಾಯಾಯಪಿ ಪುಚ್ಛಿಯಮಾನಾಯ ಅಞ್ಞೋ ವುಡ್ಢತರೋ ಆಗಚ್ಛತಿ, ತಸ್ಸ ದಾತಬ್ಬಂ. ಅಥ ಛಾಯಂ ಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ‘‘ತುಯ್ಹಂ ಪಾಪುಣಾತೀ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ವುಡ್ಢತರೋ ಆಗಚ್ಛತಿ, ನ ಲಭತಿ. ಕಥಾಪಪಞ್ಚೇನ ಹಿ ನಿಸಿನ್ನಸ್ಸಪಿ ನಿದ್ದಾಯನ್ತಸ್ಸಪಿ ಗಾಹಿತಂ ಸುಗ್ಗಾಹಿತಂ, ಅತಿಕ್ಕನ್ತಂ ಸುಅತಿಕ್ಕನ್ತಂ. ಭಾಜನೀಯಭಣ್ಡಞ್ಹಿ ನಾಮೇತಂ ಸಮ್ಪತ್ತಸ್ಸೇವ ಪಾಪುಣಾತಿ, ತತ್ಥ ಸಮ್ಪತ್ತಭಾವೋ ಉಪಚಾರೇನ ಪರಿಚ್ಛಿನ್ದಿತಬ್ಬೋ. ಆಸನಸಾಲಾಯ ಚ ಅನ್ತೋಪರಿಕ್ಖೇಪೋ ಉಪಚಾರೋ, ತಸ್ಮಿಂ ಠಿತಸ್ಸ ಲಾಭೋ ಪಾಪುಣಾತಿ.

ಕೋಚಿ ಆಸನಸಾಲತೋ ಅಟ್ಠ ಉದ್ದೇಸಪತ್ತೇ ಆಹರಾಪೇತ್ವಾ ಸತ್ತ ಪತ್ತೇ ಪಣೀತಭೋಜನಾನಂ, ಏಕಂ ಉದಕಸ್ಸ ಪೂರೇತ್ವಾ ಆಸನಸಾಲಂ ಪಹಿಣತಿ, ಗಹೇತ್ವಾ ಆಗತಾ ಕಿಞ್ಚಿ ಅವತ್ವಾ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಹತ್ಥೇಸು ಪತಿಟ್ಠಪೇತ್ವಾ ಪಕ್ಕಮನ್ತಿ, ಯೇನ ಯಂ ಲದ್ಧಂ, ತಸ್ಸೇವ ತಂ ಹೋತಿ. ಯೇನ ಪನ ಉದಕಂ ಲದ್ಧಂ, ತಸ್ಸ ಅತಿಕ್ಕನ್ತಮ್ಪಿ ಠಿತಿಕಂ ಠಪೇತ್ವಾ ಅಞ್ಞಂ ಉದ್ದೇಸಭತ್ತಂ ಗಾಹೇತಬ್ಬಂ, ತಞ್ಚ ಲೂಖಂ ವಾ ಲಭತು ಪಣೀತಂ ವಾ ತಿಚೀವರಪರಿವಾರಂ ವಾ, ತಸ್ಸೇವ ತಂ ಹೋತಿ. ಈದಿಸೋ ಹಿಸ್ಸ ಪುಞ್ಞವಿಸೇಸೋ, ಉದಕಂ ಪನ ಯಸ್ಮಾ ಆಮಿಸಂ ನ ಹೋತಿ, ತಸ್ಮಾ ಅಞ್ಞಂ ಉದ್ದೇಸಭತ್ತಂ ಲಭತಿ. ಸಚೇ ಪನ ತೇ ಗಹೇತ್ವಾ ಆಗತಾ ‘‘ಇದಂ ಕಿರ, ಭನ್ತೇ, ಸಬ್ಬಂ ಭಾಜೇತ್ವಾ ಭುಞ್ಜಥಾ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಗಚ್ಛನ್ತಿ, ಸಬ್ಬೇಹಿ ಭಾಜೇತ್ವಾ ಭುಞ್ಜಿತ್ವಾ ಉದಕಂ ಪಾತಬ್ಬಂ. ‘‘ಸಙ್ಘತೋ ಉದ್ದಿಸಿತ್ವಾ ಅಟ್ಠ ಮಹಾಥೇರೇ ದೇಥ, ಮಜ್ಝಿಮೇ ದೇಥ, ನವಕೇ ದೇಥ, ಪರಿಪುಣ್ಣವಸ್ಸೇ ಸಾಮಣೇರೇ ದೇಥ, ಮಜ್ಝಿಮಭಾಣಕಾದಯೋ ದೇಥ, ಮಯ್ಹಂ ಞಾತಿಭಿಕ್ಖೂ ದೇಥಾ’’ತಿ ವದನ್ತಸ್ಸ ಪನ ‘‘ಉಪಾಸಕ, ತ್ವಂ ಏವಂ ವದಸಿ, ಠಿತಿಕಾಯ ಪನ ತೇಸಂ ನ ಪಾಪುಣಾತೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಠಿತಿಕಾವಸೇನೇವ ದಾತಬ್ಬಾ. ದಹರಸಾಮಣೇರೇಹಿ ಪನ ಉದ್ದೇಸಭತ್ತೇಸು ಲದ್ಧೇಸು ಸಚೇ ದಾಯಕಾನಂ ಘರೇ ¶ ಮಙ್ಗಲಂ ಹೋತಿ, ‘‘ತುಮ್ಹಾಕಂ ಆಚರಿಯುಪಜ್ಝಾಯೇ ಪೇಸೇಥಾ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬಂ. ಯಸ್ಮಿಂ ಪನ ಉದ್ದೇಸಭತ್ತೇ ಪಠಮಭಾಗೋ ಸಾಮಣೇರಾನಂ ಪಾಪುಣಾತಿ, ಅನುಭಾಗೋ ಮಹಾಥೇರಾನಂ, ನ ತತ್ಥ ಸಾಮಣೇರಾ ‘‘ಮಯಂ ಪಠಮಭಾಗಂ ಲಭಿಮ್ಹಾ’’ತಿ ಪುರತೋ ಗನ್ತುಂ ಲಭನ್ತಿ, ಯಥಾಪಟಿಪಾಟಿಯಾ ಏವ ಗನ್ತಬ್ಬಂ. ‘‘ಸಙ್ಘತೋ ಉದ್ದಿಸಿತ್ವಾ ತುಮ್ಹೇ ಏಥಾ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ‘‘ಮಯ್ಹಂ ಅಞ್ಞದಾಪಿ ಜಾನಿಸ್ಸಸಿ, ಠಿತಿಕಾ ಪನ ಏವಂ ಗಚ್ಛತೀ’’ತಿ ಠಿತಿಕಾವಸೇನೇವ ¶ ಗಾಹೇತಬ್ಬಂ. ಅಥ ‘‘ಸಙ್ಘುದ್ದೇಸಪತ್ತಂ ದೇಥಾ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಅಗ್ಗಾಹಿತೇಯೇವ ಪತ್ತೇ ಯಸ್ಸ ಕಸ್ಸಚಿ ಪತ್ತಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಪೂರೇತ್ವಾ ಆಹರತಿ, ಆಹಟಮ್ಪಿ ಠಿತಿಕಾಯ ಏವ ಗಾಹೇತಬ್ಬಂ.

ಏಕೋ ‘‘ಸಙ್ಘುದ್ದೇಸಪತ್ತಂ ಆಹರಾ’’ತಿ ಪೇಸಿತೋ ‘‘ಭನ್ತೇ, ಏಕಂ ಪತ್ತಂ ದೇಥ, ನಿಮನ್ತನಭತ್ತಂ ಆಹರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ವದತಿ, ಸೋ ಚೇ ‘‘ಉದ್ದೇಸಭತ್ತಘರತೋ ಅಯಂ ಆಗತೋ’’ತಿ ಞತ್ವಾ ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ‘‘ನನು ತ್ವಂ ಅಸುಕಘರತೋ ಆಗತೋ’’ತಿ ವುತ್ತೋ ‘‘ಆಮ, ಭನ್ತೇ, ನ ನಿಮನ್ತನಭತ್ತಂ, ಉದ್ದೇಸಭತ್ತ’’ನ್ತಿ ಭಣತಿ, ಠಿತಿಕಾಯ ಗಾಹೇತಬ್ಬಂ. ಯೋ ಪನ ‘‘ಏಕಂ ಪತ್ತಂ ಆಹರಾ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ‘‘ಕಿನ್ತಿ ವತ್ವಾ ಆಹರಾಮೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ‘‘ಯಥಾ ತೇ ರುಚ್ಚತೀ’’ತಿ ವುತ್ತೋ ಆಗಚ್ಛತಿ, ಅಯಂ ವಿಸ್ಸಟ್ಠದೂತೋ ನಾಮ. ಉದ್ದೇಸಪತ್ತಂ ವಾ ಪಟಿಪಾಟಿಪತ್ತಂ ವಾ ಪುಗ್ಗಲಿಕಪತ್ತಂ ವಾ ಯಂ ಇಚ್ಛತಿ, ತಂ ಏತಸ್ಸ ದಾತಬ್ಬಂ. ಏಕೋ ಬಾಲೋ ಅಬ್ಯತ್ತೋ ‘‘ಉದ್ದೇಸಪತ್ತಂ ಆಹರಾ’’ತಿ ಪೇಸಿತೋ ವತ್ತುಂ ನ ಜಾನಾತಿ, ತುಣ್ಹೀಭೂತೋ ತಿಟ್ಠತಿ, ಸೋ ‘‘ಕಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕಂ ಆಗತೋಸೀ’’ತಿ ವಾ ‘‘ಕಸ್ಸ ಪತ್ತಂ ಹರಿಸ್ಸಸೀ’’ತಿ ವಾ ನ ವತ್ತಬ್ಬೋ. ಏವಞ್ಹಿ ವುತ್ತೋ ಪುಚ್ಛಾಸಭಾಗೇನ ‘‘ತುಮ್ಹಾಕಂ ಸನ್ತಿಕಂ ಆಗತೋಮ್ಹೀ’’ತಿ ವಾ ‘‘ತುಮ್ಹಾಕಂ ಪತ್ತಂ ಹರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ವಾ ವದೇಯ್ಯ. ತತೋ ತಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಅಞ್ಞೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಜಿಗುಚ್ಛನ್ತಾ ನ ಓಲೋಕೇಯ್ಯುಂ, ‘‘ಕುಹಿಂ ಗಚ್ಛಸಿ, ಕಿಂ ಕರೋನ್ತೋ ಆಹಿಣ್ಡಸೀ’’ತಿ ಪನ ವತ್ತಬ್ಬೋ. ತಸ್ಸ ‘‘ಉದ್ದೇಸಪತ್ತತ್ಥಾಯ ಆಗತೋಮ್ಹೀ’’ತಿ ವದನ್ತಸ್ಸ ಗಾಹೇತ್ವಾ ಪತ್ತೋ ದಾತಬ್ಬೋ.

ಏಕಾ ಕೂಟಟ್ಠಿತಿಕಾ ನಾಮ ಹೋತಿ. ರಞ್ಞೋ ವಾ ರಾಜಮಹಾಮತ್ತಸ್ಸ ವಾ ಗೇಹೇ ಅತಿಪಣೀತಾನಿ ಅಟ್ಠ ಉದ್ದೇಸಭತ್ತಾನಿ ನಿಚ್ಚಂ ದೀಯನ್ತಿ, ತಾನಿ ಏಕಚಾರಿಕಭತ್ತಾನಿ ಕತ್ವಾ ಭಿಕ್ಖೂ ವಿಸುಂ ಠಿತಿಕಾಯ ಪರಿಭುಞ್ಜನ್ತಿ. ಏಕಚ್ಚೇ ಭಿಕ್ಖೂ ‘‘ಸ್ವೇ ದಾನಿ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಪಾಪುಣಿಸ್ಸನ್ತೀ’’ತಿ ಅತ್ತನೋ ಠಿತಿಕಂ ಸಲ್ಲಕ್ಖೇತ್ವಾ ಗತಾ. ತೇಸು ಅನಾಗತೇಸುಯೇವ ಅಞ್ಞೇ ಆಗನ್ತುಕಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಆಸನಸಾಲಾಯ ನಿಸೀದನ್ತಿ. ತಙ್ಖಣಞ್ಞೇವ ರಾಜಪುರಿಸಾ ಆಗನ್ತ್ವಾ ‘‘ಪಣೀತಭತ್ತಪತ್ತೇ ದೇಥಾ’’ತಿ ವದನ್ತಿ, ಆಗನ್ತುಕಾ ಠಿತಿಕಂ ಅಜಾನನ್ತಾ ಗಾಹೇನ್ತಿ, ತಙ್ಖಣಞ್ಞೇವ ಚ ಠಿತಿಕಂ ಜಾನನಕಭಿಕ್ಖೂ ಆಗನ್ತ್ವಾ ‘‘ಕಿಂ ಗಾಹೇಥಾ’’ತಿ ವದನ್ತಿ ¶ . ರಾಜಗೇಹೇ ಪಣೀತಭತ್ತನ್ತಿ. ಕತಿವಸ್ಸತೋ ಪಟ್ಠಾಯಾತಿ. ಏತ್ತಕವಸ್ಸತೋ ನಾಮಾತಿ. ‘‘ಮಾ ಗಾಹೇಥಾ’’ತಿ ನಿವಾರೇತ್ವಾ ಠಿತಿಕಾಯ ಗಾಹೇತಬ್ಬಂ. ಗಾಹಿತೇ ಆಗತೇಹಿಪಿ, ಪತ್ತದಾನಕಾಲೇ ಆಗತೇಹಿಪಿ, ದಿನ್ನಕಾಲೇ ಆಗತೇಹಿಪಿ, ರಾಜಗೇಹತೋ ಪತ್ತೇ ಪೂರೇತ್ವಾ ಆಹಟಕಾಲೇ ಆಗತೇಹಿಪಿ, ರಾಜಾ ‘‘ಅಜ್ಜ ಭಿಕ್ಖೂಯೇವ ಆಗಚ್ಛನ್ತೂ’’ತಿ ಪೇಸೇತ್ವಾ ಭಿಕ್ಖೂನಂಯೇವ ಹತ್ಥೇ ಪಿಣ್ಡಪಾತಂ ದೇತಿ, ಏವಂ ದಿನ್ನಂ ಪಿಣ್ಡಪಾತಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಆಗತಕಾಲೇ ಆಗತೇಹಿಪಿ ಠಿತಿಕಂ ಜಾನನಕಭಿಕ್ಖೂಹಿ ‘‘ಮಾ ಭುಞ್ಜಿತ್ಥಾ’’ತಿ ವಾರೇತ್ವಾ ಠಿತಿಕಾಯಮೇವ ಗಾಹೇತಬ್ಬಂ.

ಅಥ ನೇ ರಾಜಾ ಭೋಜೇತ್ವಾ ಪತ್ತೇಪಿ ನೇಸಂ ಪೂರೇತ್ವಾ ದೇತಿ, ಯಂ ಆಹಟಂ, ತಂ ಠಿತಿಕಾಯ ಗಾಹೇತಬ್ಬಂ ¶ . ಸಚೇ ಪನ ‘‘ಮಾ ತುಚ್ಛಹತ್ಥಾ ಗಚ್ಛನ್ತೂ’’ತಿ ಥೋಕಮೇವ ಪತ್ತೇಸು ಪಕ್ಖಿತ್ತಂ ಹೋತಿ, ತಂ ನ ಗಾಹೇತಬ್ಬಂ. ‘‘ಅಥ ಭುಞ್ಜಿತ್ವಾ ತುಚ್ಛಪತ್ತಾವ ಆಗಚ್ಛನ್ತಿ, ಯಂ ತೇಹಿ ಭುತ್ತಂ, ತಂ ನೇಸಂ ಗೀವಾ ಹೋತೀ’’ತಿ ಮಹಾಸುಮತ್ಥೇರೋ ಆಹ. ಮಹಾಪದುಮತ್ಥೇರೋ ಪನಾಹ ‘‘ಗೀವಾಕಿಚ್ಚಂ ಏತ್ಥ ನತ್ಥಿ, ಠಿತಿಕಂ ಪನ ಅಜಾನನ್ತೇಹಿ ಯಾವ ಜಾನನಕಾ ಆಗಚ್ಛನ್ತಿ, ತಾವ ನಿಸೀದಿತಬ್ಬಂ ಸಿಯಾ, ಏವಂ ಸನ್ತೇಪಿ ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ಭುತ್ತಂ ಸುಭುತ್ತಂ, ಇದಾನಿ ಪತ್ತಟ್ಠಾನೇನ ಗಾಹೇತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ.

ಏಕೋ ತಿಚೀವರಪರಿವಾರೋ ಸತಗ್ಘನಕೋ ಪಿಣ್ಡಪಾತೋ ಅವಸ್ಸಿಕಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಪತ್ತೋ, ವಿಹಾರೇ ಚ ‘‘ಏವರೂಪೋ ಪಿಣ್ಡಪಾತೋ ಅವಸ್ಸಿಕಸ್ಸ ಪತ್ತೋ’’ತಿ ಲಿಖಿತ್ವಾ ಠಪೇಸುಂ. ಅಥ ಸಟ್ಠಿವಸ್ಸಚ್ಚಯೇನ ಅಞ್ಞೋ ತಥಾರೂಪೋ ಪಿಣ್ಡಪಾತೋ ಉಪ್ಪನ್ನೋ, ಅಯಂ ಕಿಂ ಅವಸ್ಸಿಕಠಿತಿಕಾಯ ಗಾಹೇತಬ್ಬೋ, ಉದಾಹು ಸಟ್ಠಿವಸ್ಸಠಿತಿಕಾಯಾತಿ? ಸಟ್ಠಿವಸ್ಸಠಿತಿಕಾಯಾತಿ ವುತ್ತಂ. ಅಯಞ್ಹಿ ಭಿಕ್ಖುಠಿತಿಕಂ ಗಹೇತ್ವಾಯೇವ ವಡ್ಢಿತೋತಿ. ಏಕೋ ಉದ್ದೇಸಭತ್ತಂ ಭುಞ್ಜಿತ್ವಾ ಸಾಮಣೇರೋ ಜಾತೋ, ಪುನ ತಂ ಭತ್ತಂ ಸಾಮಣೇರಠಿತಿಕಾಯ ಪತ್ತಂ ಗಣ್ಹಿತುಂ ಲಭತಿ. ಅಯಂ ಕಿರ ಅನ್ತರಾಭಟ್ಠಕೋ ನಾಮ. ಯೋ ಪನ ಪರಿಪುಣ್ಣವಸ್ಸೋ ಸಾಮಣೇರೋ ‘‘ಸ್ವೇ ಉದ್ದೇಸಭತ್ತಂ ಲಭಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಅಜ್ಜೇವ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜತಿ, ಅತಿಕ್ಕನ್ತಾ ತಸ್ಸ ಠಿತಿಕಾ. ಏಕಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಉದ್ದೇಸಭತ್ತಂ ಪತ್ತಂ, ಪತ್ತೋ ಚಸ್ಸ ನ ತುಚ್ಛೋ ಹೋತಿ, ಸೋ ಅಞ್ಞಸ್ಸ ಸಮೀಪೇ ನಿಸಿನ್ನಸ್ಸ ಪತ್ತಂ ದಾಪೇತಿ, ತಂ ಚೇ ಥೇಯ್ಯಾಯ ಹರನ್ತಿ, ಗೀವಾ ಹೋತಿ. ಸಚೇ ಪನ ಸೋ ಭಿಕ್ಖು ‘‘ಮಯ್ಹಂ ಪತ್ತಂ ದಮ್ಮೀ’’ತಿ ಸಯಮೇವ ದೇತಿ, ಅಸ್ಸ ಗೀವಾ ನ ಹೋತಿ. ಅಥಾಪಿ ತೇನ ಭತ್ತೇನ ಅನತ್ಥಿಕೋ ಹುತ್ವಾ ‘‘ಅಲಂ ಮಯ್ಹಂ, ತವೇತಂ ¶ ಭತ್ತಂ ದಮ್ಮಿ, ಪತ್ತಂ ಪೇಸೇತ್ವಾ ಆಹರಾಪೇಹೀ’’ತಿ ಅಞ್ಞಂ ವದತಿ, ಯಂ ತತೋ ಆಹರೀಯತಿ, ಸಬ್ಬಂ ಪತ್ತಸಾಮಿಕಸ್ಸ ಹೋತಿ. ಪತ್ತಂ ಚೇ ಥೇಯ್ಯಾಯ ಹರನ್ತಿ, ಸುಹಟೋ, ಭತ್ತಸ್ಸ ದಿನ್ನತ್ತಾ ಗೀವಾ ನ ಹೋತಿ.

ವಿಹಾರೇ ದಸ ಭಿಕ್ಖೂ ಹೋನ್ತಿ, ತೇಸು ನವ ಪಿಣ್ಡಪಾತಿಕಾ, ಏಕೋ ಸಾದಿಯನಕೋ, ‘‘ದಸ ಉದ್ದೇಸಪತ್ತೇ ದೇಥಾ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ಪಿಣ್ಡಪಾತಿಕಾ ಗಹೇತುಂ ನ ಇಚ್ಛನ್ತಿ. ಇತರೋ ಭಿಕ್ಖು ‘‘ಸಬ್ಬಾನಿ ಮಯ್ಹಂ ಪಾಪುಣನ್ತೀ’’ತಿ ಗಣ್ಹಾತಿ, ಠಿತಿಕಾ ನ ಹೋತಿ. ಏಕೇಕಂ ಚೇ ಪಾಪೇತ್ವಾ ಗಣ್ಹಾತಿ, ಠಿತಿಕಾ ತಿಟ್ಠತಿ. ಏವಂ ಗಾಹೇತ್ವಾ ದಸಹಿಪಿ ಪತ್ತೇಹಿ ಆಹರಾಪೇತ್ವಾ ‘‘ಭನ್ತೇ, ಮಯ್ಹಂ ಸಙ್ಗಹಂ ಕರೋಥಾ’’ತಿ ನವ ಪತ್ತೇ ಪಿಣ್ಡಪಾತಿಕಾನಂ ದೇತಿ, ಭಿಕ್ಖುದತ್ತಿಯಂ ನಾಮೇತಂ, ಗಹೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಸಚೇ ಸೋ ಉಪಾಸಕೋ ‘‘ಭನ್ತೇ, ಘರಂ ಆಗನ್ತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ ವದತಿ, ಸೋ ಚ ಭಿಕ್ಖು ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ‘‘ಏಥ, ಭನ್ತೇ, ಮಯ್ಹಂ ಸಹಾಯಾ ಹೋಥಾ’’ತಿ ತಸ್ಸ ಘರಂ ಗಚ್ಛತಿ, ಯಂ ತತ್ಥ ಲಭತಿ, ಸಬ್ಬಂ ತಸ್ಸೇವ ಹೋತಿ, ಇತರೇ ತೇನ ದಿನ್ನಂ ಲಭನ್ತಿ. ಅಥ ನೇಸಂ ಘರೇಯೇವ ನಿಸೀದಾಪೇತ್ವಾ ದಕ್ಖಿಣೋದಕಂ ದತ್ವಾ ಯಾಗುಖಜ್ಜಕಾದೀನಿ ದೇನ್ತಿ ‘‘ಭನ್ತೇ, ಯಂ ಮನುಸ್ಸಾ ದೇನ್ತಿ, ತಂ ಗಣ್ಹಥಾ’’ತಿ, ತಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ವಚನೇನೇವ ಇತರೇಸಂ ವಟ್ಟತಿ. ಭುತ್ತಾವೀನಂ ಪತ್ತೇ ಪೂರೇತ್ವಾ ಗಣ್ಹಿತ್ವಾ ಗಮನತ್ಥಾಯ ದೇನ್ತಿ, ಸಬ್ಬಂ ತಸ್ಸೇವ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಹೋತಿ, ತೇನ ದಿನ್ನಂ ಇತರೇಸಂ ವಟ್ಟತಿ. ಯದಿ ಪನ ¶ ತೇ ವಿಹಾರೇಯೇವ ತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ‘‘ಭನ್ತೇ, ಮಯ್ಹಂ ಭಿಕ್ಖಂ ಗಣ್ಹಥ, ಮನುಸ್ಸಾನಂ ವಚನಂ ಕಾತುಂ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ವುತ್ತಾ ಗಚ್ಛನ್ತಿ, ತತ್ಥ ಯಂ ಭುಞ್ಜನ್ತಿ ಚೇವ ನೀಹರನ್ತಿ ಚ, ಸಬ್ಬಂ ತಂ ತೇಸಂಯೇವ ಸನ್ತಕಂ. ಅಥಾಪಿ ‘‘ಮಯ್ಹಂ ಭಿಕ್ಖಂ ಗಣ್ಹಥಾ’’ತಿ ಅವುತ್ತಾ ‘‘ಮನುಸ್ಸಾನಂ ವಚನಂ ಕಾತುಂ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ಗಚ್ಛನ್ತಿ, ತತ್ರ ಚೇ ಏಕಸ್ಸ ಮಧುರೇನ ಸರೇನ ಅನುಮೋದನಂ ಕರೋನ್ತಸ್ಸ ಸುತ್ವಾ ಥೇರಾನಞ್ಚ ಉಪಸಮೇ ಪಸೀದಿತ್ವಾ ಬಹುಂ ಸಮಣಪರಿಕ್ಖಾರಂ ದೇನ್ತಿ, ಅಯಂ ಥೇರೇಸು ಪಸಾದೇನ ಉಪ್ಪನ್ನೋ ಅಕತಭಾಗೋ ನಾಮ, ತಸ್ಮಾ ಸಬ್ಬೇಸಂ ಪಾಪುಣಾತಿ.

ಏಕೋ ಸಙ್ಘತೋ ಉದ್ದಿಸಾಪೇತ್ವಾ ಠಿತಿಕಾಯ ಗಾಹಿತಪತ್ತಂ ಹರಿತ್ವಾ ಪಣೀತಸ್ಸ ಖಾದನೀಯಭೋಜನೀಯಸ್ಸ ಪೂರೇತ್ವಾ ಆಹರಿತ್ವಾ ‘‘ಇಮಂ, ಭನ್ತೇ, ಸಬ್ಬೋ ಸಙ್ಘೋ ಪರಿಭುಞ್ಜತೂ’’ತಿ ದೇತಿ, ಸಬ್ಬೇಹಿ ಭಾಜೇತ್ವಾ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬಂ. ಪತ್ತಸಾಮಿಕಸ್ಸ ಪನ ಅತಿಕ್ಕನ್ತಮ್ಪಿ ಠಿತಿಕಂ ಠಪೇತ್ವಾ ಅಞ್ಞಂ ಉದ್ದೇಸಭತ್ತಂ ದಾತಬ್ಬಂ. ಅಥ ಪಠಮಂಯೇವ ‘‘ಸಬ್ಬಂ ಸಙ್ಘಿಕಪತ್ತಂ ದೇಥಾ’’ತಿ ವದತಿ, ಏಕಸ್ಸ ಲಜ್ಜಿಭಿಕ್ಖುನೋ ಸನ್ತಕೋ ಪತ್ತೋ ದಾತಬ್ಬೋ. ಆಹರಿತ್ವಾ ಚ ‘‘ಸಬ್ಬೋ ಸಙ್ಘೋ ¶ ಪರಿಭುಞ್ಜತೂ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ಭಾಜೇತ್ವಾ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬಂ. ಏಕೋ ಪಾತಿಯಾ ಭತ್ತಂ ಆಹರಿತ್ವಾ ‘‘ಸಙ್ಘುದ್ದೇಸಂ ದಮ್ಮೀ’’ತಿ ವದತಿ, ಏಕೇಕಂ ಆಲೋಪಂ ಅದತ್ವಾ ಠಿತಿಕಾಯ ಏಕಸ್ಸ ಯಾಪನಮತ್ತಂ ಕತ್ವಾ ದಾತಬ್ಬಂ. ಅಥ ಸೋ ಭತ್ತಂ ಆಹರಿತ್ವಾ ಕಿಞ್ಚಿ ವತ್ತುಂ ಅಜಾನನ್ತೋ ತುಣ್ಹೀಭೂತೋ ಅಚ್ಛತಿ, ‘‘ಕಸ್ಸ ತೇ ಆನೀತಂ, ಕಸ್ಸ ದಾತುಕಾಮೋಸೀ’’ತಿ ನ ವತ್ತಬ್ಬಂ. ಪುಚ್ಛಾಸಭಾಗೇನ ಹಿ ‘‘ತುಮ್ಹಾಕಂ ಆನೀತಂ, ತುಮ್ಹಾಕಂ ದಾತುಕಾಮೋಮ್ಹೀ’’ತಿ ವದೇಯ್ಯ, ತತೋ ತಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಅಞ್ಞೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಜಿಗುಚ್ಛನ್ತಾ ಗೀವಂ ಪರಿವತ್ತೇತ್ವಾ ಓಲೋಕೇತಬ್ಬಮ್ಪಿ ನ ಮಞ್ಞೇಯ್ಯುಂ. ಸಚೇ ಪನ ‘‘ಕುಹಿಂ ಯಾಸಿ, ಕಿಂ ಕರೋನ್ತೋ ಆಹಿಣ್ಡಸೀ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ‘‘ಉದ್ದೇಸಭತ್ತಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಆಗತೋಮ್ಹೀ’’ತಿ ವದತಿ, ಏಕೇನ ಲಜ್ಜಿಭಿಕ್ಖುನಾ ಠಿತಿಕಾಯ ಗಾಹೇತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ಆಭತಂ ಬಹು ಹೋತಿ, ಸಬ್ಬೇಸಂ ಪಹೋತಿ, ಠಿತಿಕಾಕಿಚ್ಚಂ ನತ್ಥಿ. ಥೇರಾಸನತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಪತ್ತಂ ಪೂರೇತ್ವಾ ದಾತಬ್ಬಂ.

‘‘ಸಙ್ಘುದ್ದೇಸಪತ್ತಂ ದೇಥಾ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ‘‘ಕಿಂ ಆಹರಿಸ್ಸಸೀ’’ತಿ ಅವತ್ವಾ ಪಕತಿಠಿತಿಕಾಯ ಏವ ಗಾಹೇತಬ್ಬಂ. ಯೋ ಪನ ಪಾಯಾಸೋ ವಾ ರಸಪಿಣ್ಡಪಾತೋ ವಾ ನಿಚ್ಚಂ ಲಬ್ಭತಿ, ಏವರೂಪಾನಂ ಪಣೀತಭೋಜನಾನಂ ಆವೇಣಿಕಾ ಠಿತಿಕಾ ಕಾತಬ್ಬಾ, ತಥಾ ಸಪರಿವಾರಾಯ ಯಾಗುಯಾ ಮಹಗ್ಘಾನಂ ಫಲಾನಂ ಪಣೀತಾನಞ್ಚ ಖಜ್ಜಕಾನಂ. ಪಕತಿಭತ್ತಯಾಗುಫಲಖಜ್ಜಕಾನಂ ಏಕಾವ ಠಿತಿಕಾ ಕಾತಬ್ಬಾ. ‘‘ಸಪ್ಪಿಂ ಆಹರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ಸಬ್ಬಸಪ್ಪೀನಂ ಏಕಾವ ಠಿತಿಕಾ ವಟ್ಟತಿ, ತಥಾ ಸಬ್ಬತೇಲಾನಂ. ‘‘ಮಧುಂ ಆಹರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ಪನ ಮಧುನೋ ಏಕಾವ ಠಿತಿಕಾ ವಟ್ಟತಿ, ತಥಾ ಫಾಣಿತಸ್ಸ ಲಟ್ಠಿಮಧುಕಾದೀನಞ್ಚ ಭೇಸಜ್ಜಾನಂ. ಸಚೇ ಪನ ಗನ್ಧಮಾಲಂ ಸಙ್ಘುದ್ದೇಸಂ ದೇನ್ತಿ, ಪಿಣ್ಡಪಾತಿಕಸ್ಸ ವಟ್ಟತಿ, ನ ¶ ವಟ್ಟತೀತಿ? ಆಮಿಸಸ್ಸೇವ ಪಟಿಕ್ಖಿತ್ತತ್ತಾ ವಟ್ಟತಿ. ‘‘ಸಙ್ಘಂ ಉದ್ದಿಸ್ಸ ದಿನ್ನತ್ತಾ ಪನ ನ ಗಹೇತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ ವದನ್ತಿ.

ಉದ್ದೇಸಭತ್ತಕಥಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ.

೨೧೦. ನಿಮನ್ತನಂ ಪುಗ್ಗಲಿಕಂ ಚೇ, ಸಯಮೇವ ಇಸ್ಸರೋ. ಸಙ್ಘಿಕಂ ಪನ ಉದ್ದೇಸಭತ್ತೇ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ಗಾಹೇತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ಪನೇತ್ಥ ದೂತೋ ಬ್ಯತ್ತೋ ಹೋತಿ, ‘‘ಭನ್ತೇ, ರಾಜಗೇಹೇ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಸ್ಸ ಭತ್ತಂ ಗಣ್ಹಥಾ’’ತಿ ಅವತ್ವಾ ‘‘ಭಿಕ್ಖಂ ಗಣ್ಹಥಾ’’ತಿ ವದತಿ, ಪಿಣ್ಡಪಾತಿಕಾನಮ್ಪಿ ವಟ್ಟತಿ. ಅಥ ದೂತೋ ಅಬ್ಯತ್ತೋ ‘‘ಭತ್ತಂ ಗಣ್ಹಥಾ’’ತಿ ವದತಿ, ಭತ್ತುದ್ದೇಸಕೋ ಬ್ಯತ್ತೋ ‘‘ಭತ್ತ’’ನ್ತಿ ಅವತ್ವಾ ‘‘ಭನ್ತೇ ¶ , ತುಮ್ಹೇ ಯಾಥ, ತುಮ್ಹೇ ಯಾಥಾ’’ತಿ ವದತಿ, ಏವಮ್ಪಿ ಪಿಣ್ಡಪಾತಿಕಾನಮ್ಪಿ ವಟ್ಟತಿ, ‘‘ತುಮ್ಹಾಕಂ, ಭನ್ತೇ, ಪಟಿಪಾಟಿಯಾ ಭತ್ತಂ ಪಾಪುಣಾತೀ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ಪನ ನ ವಟ್ಟತಿ. ಸಚೇ ನಿಮನ್ತಿತುಂ ಆಗತಮನುಸ್ಸೋ ಆಸನಸಾಲಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ‘‘ಅಟ್ಠ ಭಿಕ್ಖೂ ದೇಥಾ’’ತಿ ವಾ ‘‘ಅಟ್ಠ ಪತ್ತೇ ದೇಥಾ’’ತಿ ವಾ ವದತಿ, ಏವಮ್ಪಿ ಪಿಣ್ಡಪಾತಿಕಾನಂ ವಟ್ಟತಿ, ‘‘ತುಮ್ಹೇ ಚ ತುಮ್ಹೇ ಚ ಗಚ್ಛಥಾ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ‘‘ಅಟ್ಠ ಭಿಕ್ಖೂ ದೇಥ, ಭತ್ತಂ ಗಣ್ಹಥ, ಅಟ್ಠ ಪತ್ತೇ ದೇಥ, ಭತ್ತಂ ಗಣ್ಹಥಾ’’ತಿ ವಾ ವದತಿ, ಪಟಿಪಾಟಿಯಾ ಗಾಹೇತಬ್ಬಂ. ಗಾಹೇನ್ತೇನ ಪನ ವಿಚ್ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ‘‘ಭತ್ತ’’ನ್ತಿ ಅವದನ್ತೇನ ‘‘ತುಮ್ಹೇ ಚ ತುಮ್ಹೇ ಚ ಗಚ್ಛಥಾ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ಪಿಣ್ಡಪಾತಿಕಾನಂ ವಟ್ಟತಿ. ‘‘ಭನ್ತೇ, ತುಮ್ಹಾಕಂ ಪತ್ತಂ ದೇಥ, ತುಮ್ಹೇ ಏಥಾ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ಪನ ‘‘ಸಾಧು ಉಪಾಸಕಾ’’ತಿ ಗನ್ತಬ್ಬಂ. ‘‘ಸಙ್ಘತೋ ಉದ್ದಿಸಿತ್ವಾ ತುಮ್ಹೇ ಏಥಾ’’ತಿ ವುತ್ತೇಪಿ ಠಿತಿಕಾಯ ಗಾಹೇತಬ್ಬಂ.

ನಿಮನ್ತನಭತ್ತಘರತೋ ಪನ ಪತ್ತತ್ಥಾಯ ಆಗತಸ್ಸ ಉದ್ದೇಸಭತ್ತೇ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ಠಿತಿಕಾಯ ಪತ್ತೋ ದಾತಬ್ಬೋ. ಏಕೋ ‘‘ಸಙ್ಘತೋ ಪಟಿಪಾಟಿಯಾ ಪತ್ತ’’ನ್ತಿ ಅವತ್ವಾ ಕೇವಲಂ ‘‘ಏಕಂ ಪತ್ತಂ ದೇಥಾ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಅಗ್ಗಾಹಿತೇಯೇವ ಪತ್ತೇ ಯಸ್ಸ ಕಸ್ಸಚಿ ಪತ್ತಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಪೂರೇತ್ವಾ ಆಹರತಿ, ತಂ ಪತ್ತಸಾಮಿಕಸ್ಸೇವ ಹೋತಿ. ಉದ್ದೇಸಭತ್ತೇ ವಿಯ ಠಿತಿಕಾಯ ನ ಗಾಹೇತಬ್ಬಂ. ಇಧಾಪಿ ಯೋ ಆಗನ್ತ್ವಾ ತುಣ್ಹೀಭೂತೋ ತಿಟ್ಠತಿ, ಸೋ ‘‘ಕಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕಂ ಆಗತೋಸೀ’’ತಿ ವಾ ‘‘ಕಸ್ಸ ಪತ್ತಂ ಹರಿಸ್ಸಸೀ’’ತಿ ವಾ ನ ವತ್ತಬ್ಬೋ. ಪುಚ್ಛಾಸಭಾಗೇನ ಹಿ ‘‘ತುಮ್ಹಾಕಂ ಸನ್ತಿಕಂ ಆಗತೋ, ತುಮ್ಹಾಕಂ ಪತ್ತಂ ಹರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ವದೇಯ್ಯ, ತತೋ ಸೋ ಭಿಕ್ಖು ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ಜಿಗುಚ್ಛನೀಯೋ ಅಸ್ಸ. ‘‘ಕುಹಿಂ ಗಚ್ಛಸಿ, ಕಿಂ ಕರೋನ್ತೋ ಆಹಿಣ್ಡಸೀ’’ತಿ ಪನ ವುತ್ತೇ ‘‘ತಸ್ಸ ಪತ್ತತ್ಥಾಯ ಆಗತೋಮ್ಹೀ’’ತಿ ವದನ್ತಸ್ಸ ಪಟಿಪಾಟಿಭತ್ತಟ್ಠಿತಿಕಾಯ ಗಹೇತ್ವಾ ಪತ್ತೋ ದಾತಬ್ಬೋ. ‘‘ಭತ್ತಹರಣಪತ್ತಂ ದೇಥಾ’’ತಿ ವುತ್ತೇಪಿ ಪಟಿಪಾಟಿಭತ್ತಟ್ಠಿತಿಕಾಯ ಏವ ದಾತಬ್ಬೋ. ಸಚೇ ಆಹರಿತ್ವಾ ‘‘ಸಬ್ಬೋ ಸಙ್ಘೋ ಭುಞ್ಜತೂ’’ತಿ ವದತಿ, ಭಾಜೇತ್ವಾ ಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬಂ. ಪತ್ತಸಾಮಿಕಸ್ಸ ಅತಿಕ್ಕನ್ತಮ್ಪಿ ಠಿತಿಕಂ ಠಪೇತ್ವಾ ಅಞ್ಞಂ ಪಟಿಪಾಟಿಭತ್ತಂ ಗಾಹೇತಬ್ಬಂ.

ಏಕೋ ¶ ಪಾತಿಯಾ ಭತ್ತಂ ಆಹರಿತ್ವಾ ‘‘ಸಙ್ಘಸ್ಸ ದಮ್ಮೀ’’ತಿ ವದತಿ, ಆಲೋಪಭತ್ತಟ್ಠಿತಿಕತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಆಲೋಪಸಙ್ಖೇಪೇನ ಭಾಜೇತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ಪನ ತುಣ್ಹೀಭೂತೋ ಅಚ್ಛತಿ, ‘‘ಕಸ್ಸ ತೇ ಆಭತಂ, ಕಸ್ಸ ದಾತುಕಾಮೋಸೀ’’ತಿ ¶ ನ ವತ್ತಬ್ಬೋ. ಸಚೇ ಪನ ‘‘ಕುಹಿಂ ಗಚ್ಛಸಿ, ಕಿಂ ಕರೋನ್ತೋ ಆಹಿಣ್ಡಸೀ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ಪನ ‘‘ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಮೇ ಭತ್ತಂ ಆಭತಂ, ಥೇರಾನಂ ಮೇ ಭತ್ತಂ ಆಭತ’’ನ್ತಿ ವದತಿ, ಗಹೇತ್ವಾ ಆಲೋಪಭತ್ತಟ್ಠಿತಿಕಾಯ ಭಾಜೇತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ಪನ ಏವಂ ಆಭತಂ ಭತ್ತಂ ಬಹು ಹೋತಿ, ಸಕಲಸಙ್ಘಸ್ಸ ಪಹೋತಿ, ಅಭಿಹಟಭಿಕ್ಖಾ ನಾಮ, ಪಿಣ್ಡಪಾತಿಕಾನಮ್ಪಿ ವಟ್ಟತಿ, ಠಿತಿಕಾಪುಚ್ಛನಕಿಚ್ಚಂ ನತ್ಥಿ, ಥೇರಾಸನತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಪತ್ತಂ ಪೂರೇತ್ವಾ ದಾತಬ್ಬಂ.

ಉಪಾಸಕೋ ಸಙ್ಘತ್ಥೇರಸ್ಸ ವಾ ಗನ್ಥಧುತಙ್ಗವಸೇನ ಅಭಿಞ್ಞಾತಸ್ಸ ವಾ ಭತ್ತುದ್ದೇಸಕಸ್ಸ ವಾ ಪಹಿಣತಿ ‘‘ಅಮ್ಹಾಕಂ ಭತ್ತಗಹಣತ್ಥಾಯ ಅಟ್ಠ ಭಿಕ್ಖೂ ಗಹೇತ್ವಾ ಆಗಚ್ಛಥಾ’’ತಿ, ಸಚೇಪಿ ಞಾತಿಉಪಟ್ಠಾಕೇಹಿ ಪೇಸಿತಂ ಹೋತಿ, ಇಮೇ ತಯೋ ಜನಾ ಪುಚ್ಛಿತುಂ ನ ಲಭನ್ತಿ, ಆರುಳ್ಹಾಯೇವ ಮಾತಿಕಂ. ಸಙ್ಘತೋ ಅಟ್ಠ ಭಿಕ್ಖೂ ಉದ್ದಿಸಾಪೇತ್ವಾ ಅತ್ತನವಮೇಹಿ ಗನ್ತಬ್ಬಂ. ಕಸ್ಮಾ? ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಸ್ಸ ಹಿ ಏತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಲಾಭೋ ಉಪ್ಪಜ್ಜತೀತಿ. ಗನ್ಥಧುತಙ್ಗಾದೀಹಿ ಪನ ಅನಭಿಞ್ಞಾತೋ ಆವಾಸಿಕಭಿಕ್ಖು ಆಪುಚ್ಛಿತುಂ ಲಭತಿ, ತಸ್ಮಾ ತೇನ ‘‘ಕಿಂ ಸಙ್ಘತೋ ಗಣ್ಹಾಮಿ, ಉದಾಹು ಯೇ ಜಾನಾಮಿ, ತೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಆಗಚ್ಛಾಮೀ’’ತಿ ಮಾತಿಕಂ ಆರೋಪೇತ್ವಾ ಯಥಾ ದಾಯಕಾ ವದನ್ತಿ, ತಥಾ ಪಟಿಪಜ್ಜಿತಬ್ಬಂ. ‘‘ತುಮ್ಹಾಕಂ ನಿಸ್ಸಿತಕೇ ವಾ ಯೇ ವಾ ಜಾನಾಥ, ತೇ ಗಹೇತ್ವಾ ಏಥಾ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ಪನ ಯೇ ಇಚ್ಛನ್ತಿ, ತೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಗನ್ತುಂ ಲಭತಿ. ಸಚೇ ‘‘ಅಟ್ಠ ಭಿಕ್ಖೂ ಪಹಿಣಥಾ’’ತಿ ಪೇಸೇನ್ತಿ, ಸಙ್ಘತೋವ ಪೇಸೇತಬ್ಬಾ. ಅತ್ತನಾ ಸಚೇ ಅಞ್ಞಸ್ಮಿಂ ಗಾಮೇ ಸಕ್ಕಾ ಹೋತಿ ಭಿಕ್ಖಾ ಲಭಿತುಂ, ಅಞ್ಞೋ ಗಾಮೋ ಗನ್ತಬ್ಬೋ. ನ ಸಕ್ಕಾ ಚೇ ಹೋತಿ ಲಭಿತುಂ, ಸೋಯೇವ ಗಾಮೋ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಪವಿಸಿತಬ್ಬೋ.

ನಿಮನ್ತಿತಭಿಕ್ಖೂ ಆಸನಸಾಲಾಯ ನಿಸಿನ್ನಾ ಹೋನ್ತಿ, ತತ್ರ ಚೇ ಮನುಸ್ಸಾ ‘‘ಪತ್ತೇ ದೇಥಾ’’ತಿ ಆಗಚ್ಛನ್ತಿ, ಅನಿಮನ್ತಿತೇಹಿ ನ ದಾತಬ್ಬಾ, ‘‘ಏತೇ ನಿಮನ್ತಿತಾ ಭಿಕ್ಖೂ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬಂ, ‘‘ತುಮ್ಹೇಪಿ ದೇಥಾ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ಪನ ದಾತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಉಸ್ಸವಾದೀಸು ಮನುಸ್ಸಾ ಸಯಮೇವ ಪರಿವೇಣಾನಿ ಚ ಪಧಾನಘರಾನಿ ಚ ಗನ್ತ್ವಾ ತಿಪಿಟಕೇ ಚ ಧಮ್ಮಕಥಿಕೇ ಚ ಭಿಕ್ಖುಸತೇನಪಿ ಸದ್ಧಿಂ ನಿಮನ್ತೇನ್ತಿ, ತದಾ ತೇಹಿ ಯೇ ಜಾನನ್ತಿ, ತೇ ಗಹೇತ್ವಾ ಗನ್ತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಕಸ್ಮಾ? ನ ಹಿ ಮಹಾಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘೇನ ಅತ್ಥಿಕಾ ಮನುಸ್ಸಾ ಪರಿವೇಣಪಧಾನಘರಾನಿ ಗಚ್ಛನ್ತಿ, ಸನ್ನಿಪಾತಟ್ಠಾನತೋವ ಯಥಾಸತ್ತಿ ಯಥಾಬಲಂ ಭಿಕ್ಖೂ ಗಣ್ಹಿತ್ವಾ ಗಚ್ಛನ್ತೀತಿ.

ಸಚೇ ¶ ಪನ ಸಙ್ಘತ್ಥೇರೋ ವಾ ಗನ್ಥಧುತಙ್ಗವಸೇನ ಅಭಿಞ್ಞಾತೋ ವಾ ಭತ್ತುದ್ದೇಸಕೋ ವಾ ಅಞ್ಞತ್ರ ವಾ ವಸ್ಸಂ ವಸಿತ್ವಾ ಕತ್ಥಚಿ ವಾ ಗನ್ತ್ವಾ ಪುನ ಸಕಟ್ಠಾನಂ ಆಗಚ್ಛತಿ, ಮನುಸ್ಸಾ ಚ ಆಗನ್ತುಕಸ್ಸ ಸಕ್ಕಾರಂ ¶ ಕರೋನ್ತಿ, ಏಕವಾರಂ ಯೇ ಜಾನನ್ತಿ, ತೇ ಗಹೇತ್ವಾ ಗನ್ತಬ್ಬಂ. ಪಟಿಬದ್ಧಕಾಲತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ದುತಿಯವಾರೇ ಆರದ್ಧೇ ಸಙ್ಘತೋಯೇವ ಗಹೇತ್ವಾ ಗನ್ತಬ್ಬಂ. ಅಭಿನವಆಗನ್ತುಕಾವ ಹುತ್ವಾ ‘‘ಞಾತೀ ವಾ ಉಪಟ್ಠಾಕೇ ವಾ ಪಸ್ಸಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಗಚ್ಛನ್ತಿ, ತತ್ರ ಚೇ ತೇಸಂ ಞಾತೀ ಚ ಉಪಟ್ಠಾಕಾ ಚ ಸಕ್ಕಾರಂ ಕರೋನ್ತಿ, ಏತ್ಥ ಪನ ಯೇ ಜಾನನ್ತಿ, ತೇ ಗಹೇತ್ವಾ ಗನ್ತುಮ್ಪಿ ವಟ್ಟತಿ. ಯೋ ಪನ ಅತಿಲಾಭೀ ಹೋತಿ, ಸಕಟ್ಠಾನಞ್ಚ ಆಗನ್ತುಕಟ್ಠಾನಞ್ಚ ಏಕಸದಿಸಂ, ಸಬ್ಬತ್ಥ ಮನುಸ್ಸಾ ಸಙ್ಘಭತ್ತಂ ಸಜ್ಜೇತ್ವಾವ ನಿಸೀದನ್ತಿ, ತೇನ ಸಙ್ಘತೋವ ಗಹೇತ್ವಾ ಗನ್ತಬ್ಬನ್ತಿ ಅಯಂ ನಿಮನ್ತನೇ ವಿಸೇಸೋ. ಅವಸೇಸೋ ಸಬ್ಬಪಞ್ಹೋ ಉದ್ದೇಸಭತ್ತೇ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ವೇದಿತಬ್ಬೋ. ಕುರುನ್ದಿಯಂ ಪನ ‘‘ಅಟ್ಠ ಮಹಾಥೇರೇ ದೇಥಾತಿ ವುತ್ತೇ ಅಟ್ಠ ಮಹಾಥೇರಾವ ದಾತಬ್ಬಾ’’ತಿ ವುತ್ತಂ. ಏಸ ನಯೋ ಮಜ್ಝಿಮಾದೀಸು. ಸಚೇ ಪನ ಅವಿಸೇಸೇತ್ವಾ ‘‘ಅಟ್ಠ ಭಿಕ್ಖೂ ದೇಥಾ’’ತಿ ವದತಿ, ಸಙ್ಘತೋ ದಾತಬ್ಬಾತಿ.

ನಿಮನ್ತನಭತ್ತಕಥಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ.

೨೧೧. ಸಲಾಕಭತ್ತಂ ಪನ ‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸಲಾಕಾಯ ವಾ ಪಟ್ಟಿಕಾಯ ವಾ ಉಪನಿಬನ್ಧಿತ್ವಾ ಓಪುಞ್ಜಿತ್ವಾ ಭತ್ತಂ ಉದ್ದಿಸಿತು’’ನ್ತಿ (ಚೂಳವ. ೩೨೬) ವಚನತೋ ರುಕ್ಖಸಾರಮಯಾಯ ಸಲಾಕಾಯ ವಾ ವೇಳುವಿಲೀವತಾಲಪಣ್ಣಾದಿಮಯಾಯ ಪಟ್ಟಿಕಾಯ ವಾ ‘‘ಅಸುಕಸ್ಸ ನಾಮ ಸಲಾಕಭತ್ತ’’ನ್ತಿ ಏವಂ ಅಕ್ಖರಾನಿ ಉಪನಿಬನ್ಧಿತ್ವಾ ಪಚ್ಛಿಯಂ ವಾ ಚೀವರಭೋಗೇ ವಾ ಕತ್ವಾ ಸಬ್ಬಸಲಾಕಾಯೋ ಓಪುಞ್ಜಿತ್ವಾ ಪುನಪ್ಪುನಂ ಹೇಟ್ಠುಪರಿಯವಸೇನ ಆಲೋಳೇತ್ವಾ ಪಞ್ಚಙ್ಗಸಮನ್ನಾಗತೇನ ಭತ್ತುದ್ದೇಸಕೇನ ಸಚೇ ಠಿತಿಕಾ ಅತ್ಥಿ, ಠಿತಿಕತೋ ಪಟ್ಠಾಯ, ನೋ ಚೇ ಅತ್ಥಿ, ಥೇರಾಸನತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಸಲಾಕಾ ದಾತಬ್ಬಾ. ಪಚ್ಛಾ ಆಗತಾನಮ್ಪಿ ಏಕಾಬದ್ಧವಸೇನ ದೂರೇ ಠಿತಾನಮ್ಪಿ ಉದ್ದೇಸಭತ್ತೇ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ದಾತಬ್ಬಾ.

ಸಚೇ ವಿಹಾರಸ್ಸ ಸಮನ್ತತೋ ಬಹೂ ಗೋಚರಗಾಮಾ, ಭಿಕ್ಖೂ ಪನ ನ ಬಹೂ, ಗಾಮವಸೇನಪಿ ಸಲಾಕಾ ಪಾಪುಣನ್ತಿ. ‘‘ತುಮ್ಹಾಕಂ ಅಸುಕಗಾಮೇ ಸಲಾಕಭತ್ತಂ ಪಾಪುಣಾತೀ’’ತಿ ಗಾಮವಸೇನೇವ ಗಾಹೇತಬ್ಬಂ. ಏವಂ ಗಾಹೇನ್ತೇನ ಸಚೇಪಿ ಏಕಮೇಕಸ್ಮಿಂ ಗಾಮೇ ನಾನಪ್ಪಕಾರಾನಿ ಸಟ್ಠಿ ಸಲಾಕಭತ್ತಾನಿ, ಸಬ್ಬಾನಿ ಗಹಿತಾನೇವ ಹೋನ್ತಿ. ತಸ್ಸ ಪತ್ತಗಾಮಸಮೀಪೇ ಅಞ್ಞಾನಿಪಿ ದ್ವೇ ತೀಣಿ ಸಲಾಕಭತ್ತಾನಿ ¶ ಹೋನ್ತಿ, ತಾನಿ ತಸ್ಸೇವ ದಾತಬ್ಬಾನಿ. ನ ಹಿ ಸಕ್ಕಾ ತೇಸಂ ಕಾರಣಾ ಅಞ್ಞಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಪಹಿಣಿತುನ್ತಿ.

ಸಚೇ ಏಕಚ್ಚೇಸು ಗಾಮೇಸು ಬಹೂನಿ ಸಲಾಕಭತ್ತಾನಿ ಸಲ್ಲಕ್ಖೇತ್ವಾ ಸತ್ತನ್ನಮ್ಪಿ ಅಟ್ಠನ್ನಮ್ಪಿ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ದಾತಬ್ಬಾನಿ. ದೇನ್ತೇನ ಪನ ಚತುನ್ನಂ ಪಞ್ಚನ್ನಂ ಭತ್ತಾನಂ ಸಲಾಕಾಯೋ ಏಕತೋ ಬನ್ಧಿತ್ವಾ ದಾತಬ್ಬಾ. ಸಚೇ ತಂ ಗಾಮಂ ಅತಿಕ್ಕಮಿತ್ವಾ ಅಞ್ಞೋ ಗಾಮೋ ಹೋತಿ, ತಸ್ಮಿಞ್ಚ ಏಕಮೇವ ಸಲಾಕಭತ್ತಂ, ತಂ ಪನ ಪಾತೋವ ದೇನ್ತಿ, ತಮ್ಪಿ ಏತೇಸು ಭಿಕ್ಖೂಸು ಏಕಸ್ಸ ನಿಗ್ಗಹೇನ ದತ್ವಾ ‘‘ಪಾತೋವ ತಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಪಚ್ಛಾ ¶ ಓರಿಮಗಾಮೇ ಇತರಾನಿ ಭತ್ತಾನಿ ಗಣ್ಹಾಹೀ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬೋ. ಸಚೇ ಓರಿಮಗಾಮೇ ಸಲಾಕಭತ್ತೇಸು ಅಗ್ಗಹಿತೇಸ್ವೇವ ಗಹಿತಸಞ್ಞಾಯ ಗಚ್ಛತಿ, ಪರಭಾಗಗಾಮೇ ಸಲಾಕಭತ್ತಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಪುನ ವಿಹಾರಂ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಇತರಾನಿ ಗಹೇತ್ವಾ ಓರಿಮಗಾಮೋ ಗನ್ತಬ್ಬೋ. ನ ಹಿ ಬಹಿಸೀಮಾಯ ಸಙ್ಘಲಾಭೋ ಗಾಹೇತುಂ ಲಬ್ಭತೀತಿ ಅಯಂ ನಯೋ ಕುರುನ್ದಿಯಂ ವುತ್ತೋ. ಸಚೇ ಪನ ಭಿಕ್ಖೂ ಬಹೂ ಹೋನ್ತಿ, ಗಾಮವಸೇನ ಸಲಾಕಾ ನ ಪಾಪುಣನ್ತಿ, ವೀಥಿವಸೇನ ವಾ ವೀಥಿಯಂ ಏಕಗೇಹವಸೇನ ವಾ ಏಕಕುಲವಸೇನ ವಾ ಗಾಹೇತಬ್ಬಂ. ವೀಥಿಆದೀಸು ಚ ಯತ್ಥ ಬಹೂನಿ ಭತ್ತಾನಿ, ತತ್ಥ ಗಾಮೇ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ಬಹೂನಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಗಾಹೇತಬ್ಬಾನಿ, ಸಲಾಕಾಸು ಅಸತಿ ಉದ್ದಿಸಿತ್ವಾಪಿ ಗಾಹೇತಬ್ಬಾನಿ.

೨೧೨. ಸಲಾಕದಾಯಕೇನ ಪನ ವತ್ತಂ ಜಾನಿತಬ್ಬಂ. ತೇನ ಹಿ ಕಾಲಸ್ಸೇವ ವುಟ್ಠಾಯ ಪತ್ತಚೀವರಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಭೋಜನಸಾಲಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಅಸಮ್ಮಟ್ಠಟ್ಠಾನಂ ಸಮ್ಮಜ್ಜಿತ್ವಾ ಪಾನೀಯಂ ಪರಿಭೋಜನೀಯಂ ಉಪಟ್ಠಾಪೇತ್ವಾ ‘‘ಇದಾನಿ ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ವತ್ತಂ ಕತಂ ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಕಾಲಂ ಸಲ್ಲಕ್ಖೇತ್ವಾ ಘಣ್ಟಿಂ ಪಹರಿತ್ವಾ ಭಿಕ್ಖೂಸು ಸನ್ನಿಪತಿತೇಸು ಪಠಮಮೇವ ವಾರಗಾಮೇ ಸಲಾಕಭತ್ತಂ ಗಾಹೇತಬ್ಬಂ, ‘‘ತುಯ್ಹಂ ಅಸುಕಸ್ಮಿಂ ನಾಮ ವಾರಗಾಮೇ ಸಲಾಕಾ ಪಾಪುಣಾತಿ, ತತ್ರ ಗಚ್ಛಾ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ಅಭಿರೇಕಗಾವುತೇ ಗಾಮೋ ಹೋತಿ, ತಂ ದಿವಸಂ ಗಚ್ಛನ್ತಾ ಕಿಲಮನ್ತಿ, ‘‘ಸ್ವೇ ತುಯ್ಹಂ ವಾರಗಾಮೇ ಪಾಪುಣಾತೀ’’ತಿ ಅಜ್ಜೇವ ಗಾಹೇತಬ್ಬಂ. ಯೋ ವಾರಗಾಮಂ ಪೇಸಿಯಮಾನೋ ನ ಗಚ್ಛತಿ, ಅಞ್ಞಂ ಸಲಾಕಂ ಮಗ್ಗತಿ, ನ ದಾತಬ್ಬಾ. ಸದ್ಧಾನಞ್ಹಿ ಮನುಸ್ಸಾನಂ ಪುಞ್ಞಹಾನಿ ಚ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಚ ಲಾಭಚ್ಛೇದೋ ಹೋತಿ, ತಸ್ಮಾ ತಸ್ಸ ದುತಿಯೇಪಿ ತತಿಯೇಪಿ ದಿವಸೇ ಅಞ್ಞಾ ಸಲಾಕಾ ನ ದಾತಬ್ಬಾ, ‘‘ಅತ್ತನೋ ಪತ್ತಟ್ಠಾನಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಭುಞ್ಜಾಹೀ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬೋ, ತೀಣಿ ಪನ ದಿವಸಾನಿ ಅಗಚ್ಛನ್ತಸ್ಸ ವಾರಗಾಮತೋ ಓರಿಮವಾರಗಾಮೇ ಸಲಾಕಾ ಗಾಹೇತಬ್ಬಾ. ತಞ್ಚೇ ನ ಗಣ್ಹಾತಿ, ತತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ತಸ್ಸ ಅಞ್ಞಂ ಸಲಾಕಂ ದಾತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ, ದಣ್ಡಕಮ್ಮಂ ದಳ್ಹಂ ಕಾತಬ್ಬಂ ¶ . ಸಟ್ಠಿತೋ ವಾ ಪಣ್ಣಾಸತೋ ವಾ ನ ಪರಿಹಾಪೇತಬ್ಬಂ. ವಾರಗಾಮೇ ಗಾಹೇತ್ವಾ ವಿಹಾರವಾರೋ ಗಾಹೇತಬ್ಬೋ, ‘‘ತುಯ್ಹಂ ವಿಹಾರವಾರೋ ಪಾಪುಣಾತೀ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬಂ. ವಿಹಾರವಾರಿಕಸ್ಸ ದ್ವೇ ತಿಸ್ಸೋ ಯಾಗುಸಲಾಕಾಯೋ ತಿಸ್ಸೋ ಚತಸ್ಸೋ ಭತ್ತಸಲಾಕಾಯೋ ಚ ದಾತಬ್ಬಾ, ನಿಬದ್ಧಂ ಕತ್ವಾ ಪನ ನ ದಾತಬ್ಬಾ. ಯಾಗುಭತ್ತದಾಯಕಾ ಹಿ ‘‘ಅಮ್ಹಾಕಂ ಯಾಗುಭತ್ತಂ ವಿಹಾರಗೋಪಕಾವಭುಞ್ಜನ್ತೀ’’ತಿ ಅಞ್ಞಥತ್ತಂ ಆಪಜ್ಜೇಯ್ಯುಂ, ತಸ್ಮಾ ಅಞ್ಞೇಸು ಕುಲೇಸು ದಾತಬ್ಬಾ.

ಸಚೇ ವಿಹಾರವಾರಿಕಾನಂ ಸಭಾಗಾ ಆಹರಿತ್ವಾ ದೇನ್ತಿ, ಇಚ್ಚೇತಂ ಕುಸಲಂ. ನೋ ಚೇ, ವಾರಂ ಗಹೇತ್ವಾ ತೇಸಂ ಯಾಗುಭತ್ತಂ ಆಹರಾಪೇತಬ್ಬಂ, ತಾವ ನೇಸಂ ಸಲಾಕಾ ಫಾತಿಕಮ್ಮಮೇವ ಭವನ್ತಿ. ವಸ್ಸಗ್ಗೇನ ಪತ್ತಟ್ಠಾನೇ ಪನ ಅಞ್ಞಮ್ಪಿ ಪಣೀತಭತ್ತಸಲಾಕಂ ಗಣ್ಹಿತುಂ ಲಭನ್ತಿಯೇವ. ಅತಿರೇಕಉತ್ತರಿಭಙ್ಗಸ್ಸ ಏಕಚಾರಿಕಭತ್ತಸ್ಸ ವಿಸುಂ ಠಿತಿಕಂ ಕತ್ವಾ ಸಲಾಕಾ ದಾತಬ್ಬಾ. ಸಚೇ ಯೇನ ಸಲಾಕಾ ಲದ್ಧಾ, ಸೋ ತಂ ದಿವಸಂ ತಂ ಭತ್ತಂ ನ ಲಭತಿ, ಪುನ ದಿವಸೇ ಗಾಹೇತಬ್ಬಂ. ಭತ್ತಞ್ಞೇವ ಲಭತಿ, ನ ಉತ್ತರಿಭಙ್ಗಂ, ಏವಮ್ಪಿ ¶ ಪುನ ಗಾಹೇತಬ್ಬಂ. ಖೀರಭತ್ತಸಲಾಕಾಯಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ. ಸಚೇ ಪನ ಖೀರಮೇವ ಲಭತಿ, ನ ಭತ್ತಂ, ಖೀರಲಾಭತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಪುನ ನ ಗಾಹೇತಬ್ಬಂ. ದ್ವೇ ತೀಣಿ ಏಕಚಾರಿಕಭತ್ತಾನಿ ಏಕಸ್ಸೇವ ಪಾಪುಣನ್ತಿ, ದುಬ್ಭಿಕ್ಖಸಮಯೇ ಸಙ್ಘನವಕೇನ ಲದ್ಧಕಾಲೇ ವಿಜಟೇತ್ವಾ ವಿಸುಂ ಗಾಹೇತಬ್ಬಾನಿ. ಪಾಕತಿಕಸಲಾಕಭತ್ತಂ ಅಲದ್ಧಸ್ಸಪಿ ಪುನದಿವಸೇ ಗಾಹೇತಬ್ಬಂ.

ಸಚೇ ಖುದ್ದಕೋ ವಿಹಾರೋ ಹೋತಿ, ಸಬ್ಬೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಏಕಸಮ್ಭೋಗಾ, ಉಚ್ಛುಸಲಾಕಂ ಗಾಹೇನ್ತೇನ ಯಸ್ಸ ಕಸ್ಸಚಿ ಸಮ್ಮುಖೀಭೂತಸ್ಸ ಪಾಪೇತ್ವಾ ಮಹಾಥೇರಾದೀನಂ ದಿವಾ ತಚ್ಛೇತ್ವಾ ದಾತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ರಸಸಲಾಕಂ ಪಾಪೇತ್ವಾ ಪಚ್ಛಾಭತ್ತಮ್ಪಿ ಪರಿಸ್ಸಾವೇತ್ವಾ ಫಾಣಿತಂ ವಾ ಕಾರೇತ್ವಾ ಪಿಣ್ಡಪಾತಿಕಾದೀನಮ್ಪಿ ದಾತಬ್ಬಂ, ಆಗನ್ತುಕಾನಂ ಆಗತಾನಾಗತಭಾವಂ ಞತ್ವಾ ಗಾಹೇತಬ್ಬಾ. ಮಹಾಆವಾಸೇ ಠಿತಿಕಂ ಕತ್ವಾ ಗಾಹೇತಬ್ಬಾ. ತಕ್ಕಸಲಾಕಮ್ಪಿ ಸಭಾಗಟ್ಠಾನೇ ಪಾಪೇತ್ವಾ ವಾ ಧೂಮಾಪೇತ್ವಾ ಪಚಾಪೇತ್ವಾ ವಾ ಥೇರಾನಂ ದಾತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಮಹಾಆವಾಸೇ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ಪಟಿಪಜ್ಜಿತಬ್ಬಂ. ಫಲಸಲಾಕಪೂವಸಲಾಕಭೇಸಜ್ಜಗನ್ಧಮಾಲಾಸಲಾಕಾಯೋಪಿ ವಿಸುಂ ಠಿತಿಕಾಯ ಗಾಹೇತಬ್ಬಾ. ಭೇಸಜ್ಜಾದಿಸಲಾಕಾಯೋ ಚೇತ್ಥ ಕಿಞ್ಚಾಪಿ ಪಿಣ್ಡಪಾತಿಕಾನಮ್ಪಿ ವಟ್ಟನ್ತಿ, ಸಲಾಕವಸೇನ ಪನ ಗಾಹಿತತ್ತಾ ನ ಸಾದಿತಬ್ಬಾ. ಅಗ್ಗಭಿಕ್ಖಾಮತ್ತಂ ಸಲಾಕಭತ್ತಂ ದೇನ್ತಿ, ಠಿತಿಕಂ ¶ ಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ಗಾಹೇತಬ್ಬಂ. ಅಸತಿಯಾ ಠಿತಿಕಾಯ ಥೇರಾಸನತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಗಾಹೇತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ತಾದಿಸಾನಿ ಭತ್ತಾನಿ ಬಹೂನಿ ಹೋನ್ತಿ, ಏಕೇಕಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ದ್ವೇ ತೀಣಿ ದಾತಬ್ಬಾನಿ. ನೋ ಚೇ, ಏಕೇಕಮೇವ ದತ್ವಾ ಪಟಿಪಾಟಿಯಾ ಗತಾಯ ಪುನ ಥೇರಾಸನತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ದಾತಬ್ಬಂ. ಅಥ ಅನ್ತರಾವ ಉಪಚ್ಛಿಜ್ಜತಿ, ಠಿತಿಕಾ ಸಲ್ಲಕ್ಖೇತಬ್ಬಾ. ಯದಿ ಪನ ತಾದಿಸಂ ಭತ್ತಂ ನಿಬದ್ಧಮೇವ ಹೋತಿ, ಯಸ್ಸ ಪಾಪುಣಾತಿ, ಸೋ ವತ್ತಬ್ಬೋ ‘‘ಲದ್ಧಾ ವಾ ಅಲದ್ಧಾ ವಾ ಸ್ವೇಪಿ ಗಣ್ಹೇಯ್ಯಾಸೀ’’ತಿ. ಏಕಂ ಅನಿಬದ್ಧಂ ಹೋತಿ, ಲಭನದಿವಸೇ ಪನ ಯಾವದತ್ಥಂ ಲಭತಿ. ಅಲಭನದಿವಸಾ ಬಹುತರಾ ಹೋನ್ತಿ, ತಂ ಯಸ್ಸ ಪಾಪುಣಾತಿ, ಸೋ ಅಲಭಿತ್ವಾ ‘‘ಸ್ವೇ ಗಣ್ಹೇಯ್ಯಾಸೀ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬೋ.

ಯೋ ಸಲಾಕಾಸು ಗಹಿತಾಸು ಪಚ್ಛಾ ಆಗಚ್ಛತಿ, ತಸ್ಸ ಅತಿಕ್ಕನ್ತಾವ ಸಲಾಕಾ ನ ಉಪಟ್ಠಾಪೇತ್ವಾ ದಾತಬ್ಬಾ. ಸಲಾಕಂ ನಾಮ ಘಣ್ಟಿಂ ಪಹರಣತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಹತ್ಥಂ ಪಸಾರೇನ್ತೋವ ಲಭತಿ, ಅಞ್ಞಸ್ಸ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಸಮೀಪೇ ಠಿತಸ್ಸಪಿ ಅತಿಕ್ಕನ್ತಾ ಅತಿಕ್ಕನ್ತಾವ ಹೋತಿ. ಸಚೇ ಪನಸ್ಸ ಅಞ್ಞೋ ಗಣ್ಹನ್ತೋ ಅತ್ಥಿ, ಸಯಂ ಅನಾಗತೋಪಿ ಲಭತಿ, ಸಭಾಗಟ್ಠಾನೇ ‘‘ಅಸುಕೋ ಅನಾಗತೋ’’ತಿ ಞತ್ವಾ ‘‘ಅಯಂ ತಸ್ಸ ಸಲಾಕಾ’’ತಿ ಠಪೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಸಚೇ ‘‘ಅನಾಗತಸ್ಸ ನ ದಾತಬ್ಬಾ’’ತಿ ಕತಿಕಂ ಕರೋನ್ತಿ, ಅಧಮ್ಮಿಕಾ ಹೋತಿ. ಅನ್ತೋಉಪಚಾರೇ ಠಿತಸ್ಸ ಹಿ ಭಾಜನೀಯಭಣ್ಡಂ ಪಾಪುಣಾತಿ. ಸಚೇ ಪನ ‘‘ಅನಾಗತಸ್ಸ ದೇಥಾ’’ತಿ ಮಹಾಸದ್ದಂ ಕರೋನ್ತಿ, ದಣ್ಡಕಮ್ಮಂ ಠಪೇತಬ್ಬಂ, ‘‘ಆಗನ್ತ್ವಾ ಗಣ್ಹನ್ತೂ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬಂ. ಛ ಪಞ್ಚಸಲಾಕಾ ನಟ್ಠಾ ಹೋನ್ತಿ, ಭತ್ತುದ್ದೇಸಕೋ ದಾಯಕಾನಂ ನಾಮಂ ನ ಸರತಿ, ಸೋ ಚೇ ನಟ್ಠಸಲಾಕಾ ಮಹಾಥೇರಸ್ಸ ವಾ ಅತ್ತನೋ ವಾ ಪಾಪೇತ್ವಾ ಭಿಕ್ಖೂ ವದೇಯ್ಯ ‘‘ಮಯಾ ಅಸುಕಗಾಮೇ ¶ ಸಲಾಕಭತ್ತಂ ಮಯ್ಹಂ ಪಾಪಿತಂ, ತುಮ್ಹೇ ತತ್ಥ ಲದ್ಧಸಲಾಕಭತ್ತಂ ಭುಞ್ಜೇಯ್ಯಾಥಾ’’ತಿ, ವಟ್ಟತಿ, ವಿಹಾರೇ ಅಪಾಪಿತಂ ಪನ ಆಸನಸಾಲಾಯ ತಂ ಭತ್ತಂ ಲಭಿತ್ವಾ ತತ್ಥೇವ ಪಾಪೇತ್ವಾ ಭುಞ್ಜಿತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ. ‘‘ಅಜ್ಜ ಪಟ್ಠಾಯ ಮಯ್ಹಂ ಸಲಾಕಭತ್ತಂ ಗಣ್ಹಥಾ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ತತ್ರ ಆಸನಸಾಲಾಯ ಗಾಹೇತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ, ವಿಹಾರಂ ಆನೇತ್ವಾ ಗಾಹೇತಬ್ಬಂ. ‘‘ಸ್ವೇ ಪಟ್ಠಾಯಾ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ಪನ ಭತ್ತುದ್ದೇಸಕಸ್ಸ ಆಚಿಕ್ಖಿತಬ್ಬಂ ‘‘ಸ್ವೇ ಪಟ್ಠಾಯ ಅಸುಕಕುಲಂ ನಾಮ ಸಲಾಕಭತ್ತಂ ದೇತಿ, ಸಲಾಕಗ್ಗಾಹಣಕಾಲೇ ಸರೇಯ್ಯಾಸೀ’’ತಿ. ದುಬ್ಭಿಕ್ಖೇ ಸಲಾಕಭತ್ತಂ ಪಚ್ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ಸುಭಿಕ್ಖೇ ಜಾತೇ ಕಞ್ಚಿ ಭಿಕ್ಖುಂ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಅಜ್ಜ ಪಟ್ಠಾಯ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಸಲಾಕಭತ್ತಂ ಗಣ್ಹಥಾ’’ತಿ ಪುನ ಪಟ್ಠಪೇನ್ತಿ, ಅನ್ತೋಗಾಮೇ ¶ ಅಗಾಹೇತ್ವಾ ವಿಹಾರಂ ಆನೇತ್ವಾ ಗಾಹೇತಬ್ಬಂ. ಇದಞ್ಹಿ ಸಲಾಕಭತ್ತಂ ನಾಮ ಉದ್ದೇಸಭತ್ತಸದಿಸಂ ನ ಹೋತಿ, ವಿಹಾರಮೇವ ಸನ್ಧಾಯ ದೀಯತಿ, ತಸ್ಮಾ ಬಹಿಉಪಚಾರೇ ಗಾಹೇತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ, ‘‘ಸ್ವೇ ಪಟ್ಠಾಯಾ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ಪನ ವಿಹಾರೇ ಗಾಹೇತಬ್ಬಮೇವ.

ಗಮಿಕೋ ಭಿಕ್ಖು ಯಂ ದಿಸಾಭಾಗಂ ಗನ್ತುಕಾಮೋ, ತತ್ಥ ಅಞ್ಞೇನ ವಾರಗಾಮಸಲಾಕಾ ಲದ್ಧಾ ಹೋತಿ, ತಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಇತರಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ‘‘ಮಯ್ಹಂ ಪತ್ತಸಲಾಕಂ ತ್ವಂ ಗಣ್ಹಾಹೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಗನ್ತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ತೇನ ಪನ ಉಪಚಾರಸೀಮಂ ಅನತಿಕ್ಕನ್ತೇಯೇವ ತಸ್ಮಿಂ ತಸ್ಸ ಸಲಾಕಾ ಗಾಹೇತಬ್ಬಾ. ಛಡ್ಡಿತವಿಹಾರೇ ವಸಿತ್ವಾ ಮನುಸ್ಸಾ ‘‘ಬೋಧಿಚೇತಿಯಾದೀನಿ ಜಗ್ಗಿತ್ವಾ ಭುಞ್ಜನ್ತೂ’’ತಿ ಸಲಾಕಭತ್ತಂ ಪಟ್ಠಪೇನ್ತಿ, ಭಿಕ್ಖೂ ಸಭಾಗಟ್ಠಾನೇಸು ವಸಿತ್ವಾ ಕಾಲಸ್ಸೇವ ಗನ್ತ್ವಾ ತತ್ಥ ವತ್ತಂ ಕರಿತ್ವಾ ತಂ ಭತ್ತಂ ಭುಞ್ಜನ್ತಿ, ವಟ್ಟತಿ. ಸಚೇ ತೇಸು ಸ್ವಾತನಾಯ ಅತ್ತನೋ ಪಾಪೇತ್ವಾ ಗತೇಸು ಆಗನ್ತುಕೋ ಭಿಕ್ಖು ಛಡ್ಡಿತವಿಹಾರೇ ವಸಿತ್ವಾ ಕಾಲಸ್ಸೇವ ವತ್ತಂ ಕತ್ವಾ ಘಣ್ಟಿಂ ಪಹರಿತ್ವಾ ಸಲಾಕಭತ್ತಂ ಅತ್ತನೋ ಪಾಪೇತ್ವಾ ಆಸನಸಾಲಂ ಗಚ್ಛತಿ, ಸೋವ ತಸ್ಸ ಭತ್ತಸ್ಸ ಇಸ್ಸರೋ. ಯೋ ಪನ ಭಿಕ್ಖೂಸು ವತ್ತಂ ಕರೋನ್ತೇಸುಯೇವ ಭೂಮಿಯಂ ದ್ವೇ ತಯೋ ಸಮ್ಮುಞ್ಜನೀಪಹಾರೇ ದತ್ವಾ ಘಣ್ಟಿಂ ಪಹರಿತ್ವಾ ‘‘ಧುರಗಾಮೇ ಸಲಾಕಭತ್ತಂ ಮಯ್ಹಂ ಪಾಪುಣಾತೀ’’ತಿ ಗಚ್ಛತಿ, ತಸ್ಸ ತಂ ಚೋರಿಕಾಯ ಗಹಿತತ್ತಾ ನ ಪಾಪುಣಾತಿ, ವತ್ತಂ ಕತ್ವಾ ಪಾಪೇತ್ವಾ ಪಚ್ಛಾಗತಭಿಕ್ಖೂನಂಯೇವ ಹೋತಿ.

ಏಕೋ ಗಾಮೋ ಅತಿದೂರೇ ಹೋತಿ, ಭಿಕ್ಖೂ ನಿಚ್ಚಂ ಗನ್ತುಂ ನ ಇಚ್ಛನ್ತಿ, ಮನುಸ್ಸಾ ‘‘ಮಯಂ ಪುಞ್ಞೇನ ಪರಿಬಾಹಿರಾ ಹೋಮಾ’’ತಿ ವದನ್ತಿ, ಯೇ ತಸ್ಸ ಗಾಮಸ್ಸ ಆಸನ್ನವಿಹಾರೇ ಸಭಾಗಭಿಕ್ಖೂ, ತೇ ವತ್ತಬ್ಬಾ ‘‘ಇಮೇಸಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಅನಾಗತದಿವಸೇ ತುಮ್ಹೇ ಭುಞ್ಜಥಾ’’ತಿ, ಸಲಾಕಾ ಪನ ದೇವಸಿಕಂ ಪಾಪೇತಬ್ಬಾ. ತಾ ಚ ಖೋ ಪನ ಘಣ್ಟಿಪಹರಣಮತ್ತೇನ ವಾ ಪಚ್ಛಿಚಾಲನಮತ್ತೇನ ವಾ ಪಾಪಿತಾ ನ ಹೋನ್ತಿ, ಪಚ್ಛಿಂ ಪನ ಗಹೇತ್ವಾ ಸಲಾಕಾ ಪೀಠಕೇ ಆಕಿರಿತಬ್ಬಾ, ಪಚ್ಛಿ ಪನ ಮುಖವಟ್ಟಿಯಂ ನ ಗಹೇತಬ್ಬಾ. ಸಚೇ ಹಿ ತತ್ಥ ಅಹಿ ವಾ ವಿಚ್ಛಿಕೋ ವಾ ಭವೇಯ್ಯ, ದುಕ್ಖಂ ಉಪ್ಪಾದೇಯ್ಯ, ತಸ್ಮಾ ಹೇಟ್ಠಾ ಗಹೇತ್ವಾ ಪಚ್ಛಿಂ ಪರಮ್ಮುಖಂ ಕತ್ವಾ ಸಲಾಕಾ ಆಕಿರಿತಬ್ಬಾ ‘‘ಸಚೇಪಿ ಸಪ್ಪೋ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ಏತ್ತೋವ ಪಲಾಯಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ. ಏವಂ ಸಲಾಕಾ ಆಕಿರಿತ್ವಾ ಗಾಮಾದಿವಸೇನ ಪುಬ್ಬೇ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ಗಾಹೇತಬ್ಬಾ.

ಅಪಿಚ ¶ ¶ ಏಕಂ ಮಹಾಥೇರಸ್ಸ ಪಾಪೇತ್ವಾ ‘‘ಅವಸೇಸಾ ಮಯ್ಹಂ ಪಾಪುಣನ್ತೀ’’ತಿ ಅತ್ತನೋ ಪಾಪೇತ್ವಾ ವತ್ತಂ ಕತ್ವಾ ಚೇತಿಯಂ ವನ್ದಿತ್ವಾ ವಿತಕ್ಕಮಾಳಕೇ ಠಿತೇಹಿ ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ‘‘ಪಾಪಿತಾ, ಆವುಸೋ, ಸಲಾಕಾ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ‘‘ಆಮ, ಭನ್ತೇ, ತುಮ್ಹೇ ಗತಗತಗಾಮೇ ಸಲಾಕಭತ್ತಂ ಗಣ್ಹಥಾ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬಂ. ಏವಞ್ಹಿ ಪಾಪಿತಾಪಿ ಸುಪಾಪಿತಾವ ಹೋನ್ತಿ. ಭಿಕ್ಖೂ ಸಬ್ಬರತ್ತಿಂ ಧಮ್ಮಸ್ಸವನತ್ಥಂ ಅಞ್ಞಂ ವಿಹಾರಂ ಗಚ್ಛನ್ತಾ ‘‘ಮಯಂ ತತ್ಥ ದಾನಂ ಅಗ್ಗಹೇತ್ವಾವ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಗೋಚರಗಾಮೇ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಚರಿತ್ವಾ ಆಗಮಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ಸಲಾಕಾ ಅಗ್ಗಹೇತ್ವಾವ ಗತಾ ವಿಹಾರೇ ಥೇರಸ್ಸ ಪತ್ತಂ ಸಲಾಕಭತ್ತಂ ಭುಞ್ಜಿತುಂ ಆಗಚ್ಛನ್ತಿ, ವಟ್ಟತಿ. ಅಥ ಮಹಾಥೇರೋಪಿ ‘‘ಅಹಂ ಇಧ ಕಿಂ ಕರೋಮೀ’’ತಿ ತೇಹಿಯೇವ ಸದ್ಧಿಂ ಗಚ್ಛತಿ, ತೇಹಿ ಗತವಿಹಾರೇ ಅಭುಞ್ಜಿತ್ವಾವ ಗೋಚರಗಾಮಂ ಅನುಪ್ಪತ್ತೇಹಿ ‘‘ದೇಥ, ಭನ್ತೇ, ಪತ್ತೇ, ಸಲಾಕಯಾಗುಆದೀನಿ ಆಹರಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ಪತ್ತಾ ನ ದಾತಬ್ಬಾ. ಕಸ್ಮಾ, ಭನ್ತೇ, ನ ದೇಥಾತಿ. ವಿಹಾರಟ್ಠಕಂ ಭತ್ತಂ ವಿಹಾರೇ ವುತ್ಥಾನಂ ಪಾಪುಣಾತಿ, ಮಯಂ ಅಞ್ಞವಿಹಾರೇ ವುತ್ಥಾತಿ. ‘‘ದೇಥ, ಭನ್ತೇ, ನ ಮಯಂ ವಿಹಾರೇ ಪಾಲಿಕಾಯ ದೇಮ, ತುಮ್ಹಾಕಂ ದೇಮ, ಗಣ್ಹಥ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಭಿಕ್ಖ’’ನ್ತಿ ವುತ್ತೇ ಪನ ವಟ್ಟತಿ.

ಸಲಾಕಭತ್ತಕಥಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ.

೨೧೩. ಪಕ್ಖಿಕಾದೀಸು ಪನ ಯಂ ಅಭಿಲಕ್ಖಿತೇಸು ಚಾತುದ್ದಸೀ ಪಞ್ಚದಸೀ ಪಞ್ಚಮೀ ಅಟ್ಠಮೀತಿ ಇಮೇಸು ಪಕ್ಖೇಸು ಕಮ್ಮಪ್ಪಸುತೇಹಿ ಉಪೋಸಥಂ ಕಾತುಂ ಸತಿಕರಣತ್ಥಾಯ ದೀಯತಿ, ತಂ ಪಕ್ಖಿಕಂ ನಾಮ. ತಂ ಸಲಾಕಭತ್ತಗತಿಕಮೇವ ಹೋತಿ, ಗಾಹೇತ್ವಾ ಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ಸಲಾಕಭತ್ತಮ್ಪಿ ಪಕ್ಖಿಕಭತ್ತಮ್ಪಿ ಬಹುಂ ಸಬ್ಬೇಸಂ ವಿನಿವಿಜ್ಝಿತ್ವಾ ಗಚ್ಛತಿ, ದ್ವೇಪಿ ಭತ್ತಾನಿ ವಿಸುಂ ವಿಸುಂ ಗಾಹೇತಬ್ಬಾನಿ. ಸಚೇ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘೋ ಮಹಾ, ಪಕ್ಖಿಕಂ ಗಾಹೇತ್ವಾ ತಸ್ಸ ಠಿತಿಕಾಯ ಸಲಾಕಭತ್ತಂ ಗಾಹೇತಬ್ಬಂ, ಸಲಾಕಭತ್ತಂ ವಾ ಗಾಹಾಪೇತ್ವಾ ತಸ್ಸ ಠಿತಿಕಾಯ ಪಕ್ಖಿಕಂ ಗಾಹೇತಬ್ಬಂ. ಯೇಸಂ ನ ಪಾಪುಣಾತಿ, ತೇ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಚರಿಸ್ಸನ್ತಿ. ಸಚೇ ದ್ವೇಪಿ ಭತ್ತಾನಿ ಬಹೂನಿ, ಭಿಕ್ಖೂ ಮನ್ದಾ, ಸಲಾಕಭತ್ತಂ ನಾಮ ದೇವಸಿಕಂ ಲಬ್ಭತಿ, ತಸ್ಮಾ ತಂ ಠಪೇತ್ವಾ ‘‘ಪಕ್ಖಿಕಂ, ಆವುಸೋ, ಭುಞ್ಜಥಾ’’ತಿ ಪಕ್ಖಿಕಮೇವ ದಾತಬ್ಬಂ. ಪಕ್ಖಿಕಂ ಪಣೀತಂ ದೇನ್ತಿ, ವಿಸುಂ ಠಿತಿಕಾ ಕಾತಬ್ಬಾ, ‘‘ಸ್ವೇ ಪಕ್ಖೋ’’ತಿ ಅಜ್ಜ ಪಕ್ಖಿಕಂ ನ ಗಾಹೇತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ಪನ ದಾಯಕಾ ವದನ್ತಿ ‘‘ಸ್ವೇಪಿ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಘರೇ ಲೂಖಭತ್ತಂ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ಅಜ್ಜೇವ ಪಕ್ಖಿಕಭತ್ತಂ ಉದ್ದಿಸಥಾ’’ತಿ, ಏವಂ ವಟ್ಟತಿ.

ಉಪೋಸಥಿಕಂ ¶ ನಾಮ ಅನ್ವಡ್ಢಮಾಸೇ ಉಪೋಸಥದಿವಸೇ ಉಪೋಸಥಙ್ಗಾನಿ ಸಮಾದಿಯಿತ್ವಾ ಯಂ ಅತ್ತನಾ ಭುಞ್ಜತಿ, ತದೇವ ದೀಯತಿ. ಪಾಟಿಪದಿಕಂ ನಾಮ ‘‘ಉಪೋಸಥೇ ಬಹೂ ಸದ್ಧಾ ಪಸನ್ನಾ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಸಕ್ಕಾರಂ ಕರೋನ್ತಿ, ಪಾಟಿಪದೇ ಪನ ಭಿಕ್ಖೂ ಕಿಲಮನ್ತಿ, ಪಾಟಿಪದೇ ದಿನ್ನಂ ದುಬ್ಭಿಕ್ಖದಾನಸದಿಸಂ ಮಹಪ್ಫಲಂ ಹೋತಿ, ಉಪೋಸಥಕಮ್ಮೇನ ವಾ ಪರಿಸುದ್ಧಸೀಲಾನಂ ದುತಿಯದಿವಸೇ ದಿನ್ನಂ ಮಹಪ್ಫಲಂ ಹೋತೀ’’ತಿ ಸಲ್ಲಕ್ಖೇತ್ವಾ ಪಾಟಿಪದೇ ¶ ದೀಯಮಾನಕದಾನಂ. ತಮ್ಪಿ ಉಭಯಂ ಸಲಾಕಭತ್ತಗತಿಕಮೇವ. ಇತಿ ಇಮಾನಿ ಸತ್ತಪಿ ಭತ್ತಾನಿ ಪಿಣ್ಡಪಾತಿಕಾನಂ ನ ವಟ್ಟನ್ತಿ, ಧುತಙ್ಗಭೇದಂ ಕರೋನ್ತಿಯೇವ.

೨೧೪. ಅಪರಾನಿಪಿ ಚೀವರಕ್ಖನ್ಧಕೇ (ಮಹಾವ. ೩೫೦) ವಿಸಾಖಾಯ ವರಂ ಯಾಚಿತ್ವಾ ದಿನ್ನಾನಿ ಆಗನ್ತುಕಭತ್ತಂ ಗಮಿಕಭತ್ತಂ ಗಿಲಾನಭತ್ತಂ ಗಿಲಾನುಪಟ್ಠಾಕಭತ್ತನ್ತಿ ಚತ್ತಾರಿ ಭತ್ತಾನಿ ಪಾಳಿಯಂ ಆಗತಾನೇವ. ತತ್ಥ ಆಗನ್ತುಕಾನಂ ದಿನ್ನಂ ಭತ್ತಂ ಆಗನ್ತುಕಭತ್ತಂ. ಏಸ ನಯೋ ಸೇಸೇಸು. ಸಚೇ ಪನೇತ್ಥ ಆಗನ್ತುಕಭತ್ತಾನಿಪಿ ಆಗನ್ತುಕಾಪಿ ಬಹೂ ಹೋನ್ತಿ, ಸಬ್ಬೇಸಂ ಏಕೇಕಂ ಗಾಹೇತಬ್ಬಂ. ಭತ್ತೇಸು ಅಪ್ಪಹೋನ್ತೇಸು ಠಿತಿಕಾಯ ಗಾಹೇತಬ್ಬಂ. ಏಕೋ ಆಗನ್ತುಕೋ ಪಠಮಮೇವ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಸಬ್ಬಂ ಆಗನ್ತುಕಭತ್ತಂ ಅತ್ತನೋ ಗಾಹೇತ್ವಾ ನಿಸೀದತಿ, ಸಬ್ಬಂ ತಸ್ಸೇವ ಹೋತಿ. ಪಚ್ಛಾ ಆಗತೇಹಿ ಆಗನ್ತುಕೇಹಿ ತೇನ ದಿನ್ನಾನಿ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬಾನಿ. ತೇನಪಿ ಏಕಂ ಅತ್ತನೋ ಗಹೇತ್ವಾ ಸೇಸಾನಿ ದಾತಬ್ಬಾನಿ. ಅಯಂ ಉಳಾರತಾ. ಸಚೇ ಪನ ಪಠಮಂ ಆಗನ್ತ್ವಾಪಿ ಅತ್ತನೋ ಅಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ತುಣ್ಹೀಭೂತೋ ನಿಸೀದತಿ, ಪಚ್ಛಾ ಆಗತೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಪಟಿಪಾಟಿಯಾ ಗಣ್ಹಿತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ನಿಚ್ಚಂ ಆಗನ್ತುಕಾ ಆಗಚ್ಛನ್ತಿ, ಆಗತದಿವಸೇಯೇವ ಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬಂ. ಅನ್ತರನ್ತರಾ ಚೇ ಆಗಚ್ಛನ್ತಿ, ದ್ವೇ ತೀಣಿ ದಿವಸಾನಿ ಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬಂ. ಮಹಾಪಚ್ಚರಿಯಂ ಪನ ‘‘ಸತ್ತ ದಿವಸಾನಿ ಭುಞ್ಜಿತುಂ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ವುತ್ತಂ. ಆವಾಸಿಕೋ ಕತ್ಥಚಿ ಗನ್ತ್ವಾ ಆಗತೋ, ತೇನಪಿ ಆಗನ್ತುಕಭತ್ತಂ ಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ಪನ ತಂ ವಿಹಾರೇ ನಿಬನ್ಧಾಪಿತಂ ಹೋತಿ, ವಿಹಾರೇ ಗಾಹೇತಬ್ಬಂ. ಅಥ ವಿಹಾರೋ ದೂರೇ ಹೋತಿ, ಆಸನಸಾಲಾಯ ನಿಬನ್ಧಾಪಿತಂ, ಆಸನಸಾಲಾಯ ಗಾಹೇತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ಪನ ದಾಯಕಾ ‘‘ಆಗನ್ತುಕೇಸು ಅಸತಿ ಆವಾಸಿಕಾಪಿ ಭುಞ್ಜನ್ತೂ’’ತಿ ವದನ್ತಿ, ವಟ್ಟತಿ, ಅವುತ್ತೇ ಪನ ನ ವಟ್ಟತಿ.

ಗಮಿಕಭತ್ತೇಪಿ ಅಯಮೇವ ಕಥಾಮಗ್ಗೋ. ಅಯಂ ಪನ ವಿಸೇಸೋ – ಆಗನ್ತುಕೋ ಆಗನ್ತುಕಭತ್ತಮೇವ ಲಭತಿ, ಗಮಿಕೋ ಆಗನ್ತುಕಭತ್ತಮ್ಪಿ ಗಮಿಕಭತ್ತಮ್ಪಿ. ಆವಾಸಿಕೋಪಿ ಪಕ್ಕಮಿತುಕಾಮೋ ಗಮಿಕೋ ಹೋತಿ, ಗಮಿಕಭತ್ತಂ ¶ ಲಭತಿ. ಯಥಾ ಪನ ಆಗನ್ತುಕಭತ್ತಂ, ಏವಮಿದಂ ದ್ವೇ ತೀಣಿ ವಾ ಸತ್ತ ವಾ ದಿವಸಾನಿ ನ ಲಭತಿ. ‘‘ಗಮಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಭುತ್ತೋಪಿ ತಂ ದಿವಸಂ ಕೇನಚಿ ಕಾರಣೇನ ನ ಗತೋ, ಪುನದಿವಸೇಪಿ ಭುಞ್ಜಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ ಸಉಸ್ಸಾಹತ್ತಾ. ‘‘ಗಮಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಭುತ್ತಸ್ಸ ಚೋರಾ ವಾ ಪನ್ಥಂ ರುನ್ಧನ್ತಿ, ಉದಕಂ ವಾ ದೇವೋ ವಾ ವಸ್ಸತಿ, ಸತ್ಥೋ ವಾ ನ ಗಚ್ಛತಿ, ಸಉಸ್ಸಾಹೇನ ಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬಂ. ‘‘ಏತೇ ಉಪದ್ದವೇ ಓಲೋಕೇನ್ತೇನ ದ್ವೇ ತಯೋ ದಿವಸೇ ಭುಞ್ಜಿತುಂ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ಮಹಾಪಚ್ಚರಿಯಂ ವುತ್ತಂ. ‘‘ಗಮಿಸ್ಸಾಮಿ ಗಮಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಪನ ಲೇಸಂ ಓಡ್ಡೇತ್ವಾ ಭುಞ್ಜಿತುಂ ನ ಲಭತಿ.

ಗಿಲಾನಭತ್ತಮ್ಪಿ ಸಚೇ ಸಬ್ಬೇಸಂ ಗಿಲಾನಾನಂ ಪಹೋತಿ, ತಂ ಸಬ್ಬೇಸಂ ದಾತಬ್ಬಂ. ನೋ ಚೇ, ಠಿತಿಕಂ ಕತ್ವಾ ಗಾಹೇತಬ್ಬಂ. ಏಕೋ ಗಿಲಾನೋ ಅರೋಗರೂಪೋ ಸಕ್ಕೋತಿ ಅನ್ತೋಗಾಮಂ ಗನ್ತುಂ, ಏಕೋ ನ ಸಕ್ಕೋತಿ, ಅಯಂ ಮಹಾಗಿಲಾನೋ ನಾಮ, ಏತಸ್ಸ ಗಿಲಾನಭತ್ತಂ ದಾತಬ್ಬಂ. ದ್ವೇ ಮಹಾಗಿಲಾನಾ, ಏಕೋ ಲಾಭೀ ಅಭಿಞ್ಞಾತೋ ¶ ಬಹುಂ ಖಾದನೀಯಭೋಜನೀಯಂ ಲಭತಿ, ಏಕೋ ಅನಾಥೋ ಅಪ್ಪಲಾಭತಾಯ ಅನ್ತೋಗಾಮಂ ಪವಿಸತಿ, ಏತಸ್ಸ ಗಿಲಾನಭತ್ತಂ ದಾತಬ್ಬಂ. ಗಿಲಾನಭತ್ತೇ ದಿವಸಪರಿಚ್ಛೇದೋ ನತ್ಥಿ, ಯಾವ ರೋಗೋ ನ ವೂಪಸಮ್ಮತಿ, ಸಪ್ಪಾಯಭೋಜನಂ ಅಭುಞ್ಜನ್ತೋ ನ ಯಾಪೇತಿ, ತಾವ ಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬಂ. ಯದಾ ಪನ ಮಿಸ್ಸಕಯಾಗುಂ ವಾ ಮಿಸ್ಸಕಭತ್ತಂ ವಾ ಭುತ್ತಸ್ಸಪಿ ರೋಗೋ ನ ಕುಪ್ಪತಿ, ತತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ನ ಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬಂ.

ಗಿಲಾನುಪಟ್ಠಾಕಭತ್ತಮ್ಪಿ ಯಂ ಸಬ್ಬೇಸಂ ಪಹೋತಿ, ತಂ ಸಬ್ಬೇಸಂ ದಾತಬ್ಬಂ. ನೋ ಚೇ ಪಹೋತಿ, ಠಿತಿಕಂ ಕತ್ವಾ ಗಾಹೇತಬ್ಬಂ. ಇದಮ್ಪಿ ದ್ವೀಸು ಗಿಲಾನೇಸು ಮಹಾಗಿಲಾನುಪಟ್ಠಾಕಸ್ಸ ಗಾಹೇತಬ್ಬಂ, ದ್ವೀಸು ಮಹಾಗಿಲಾನೇಸು ಅನಾಥಗಿಲಾನುಪಟ್ಠಾಕಸ್ಸ. ಯಂ ಕುಲಂ ಗಿಲಾನಭತ್ತಮ್ಪಿ ದೇತಿ ಗಿಲಾನುಪಟ್ಠಾಕಭತ್ತಮ್ಪಿ, ತತ್ಥ ಯಸ್ಸ ಗಿಲಾನಸ್ಸ ಗಿಲಾನಭತ್ತಂ ಪಾಪುಣಾತಿ, ತದುಪಟ್ಠಾಕಸ್ಸಪಿ ತತ್ಥೇವ ಗಾಹೇತಬ್ಬಂ. ಗಿಲಾನುಪಟ್ಠಾಕಭತ್ತೇಪಿ ದಿವಸಪರಿಚ್ಛೇದೋ ನತ್ಥಿ, ಯಾವ ಗಿಲಾನೋ ಲಭತಿ, ತಾವಸ್ಸ ಉಪಟ್ಠಾಕೋಪಿ ಲಭತೀತಿ. ಇಮಾನಿ ಚತ್ತಾರಿ ಭತ್ತಾನಿ ಸಚೇ ಏವಂ ದಿನ್ನಾನಿ ಹೋನ್ತಿ ‘‘ಆಗನ್ತುಕಗಮಿಕಗಿಲಾನಗಿಲಾನುಪಟ್ಠಾಕಾ ಮಮ ಭಿಕ್ಖಂ ಗಣ್ಹನ್ತೂ’’ತಿ, ಪಿಣ್ಡಪಾತಿಕಾನಮ್ಪಿ ವಟ್ಟತಿ. ಸಚೇ ಪನ ‘‘ಆಗನ್ತುಕಾದೀನಂ ಚತುನ್ನಂ ಭತ್ತಂ ನಿಬನ್ಧಾಪೇಮಿ, ಮಮ ಭತ್ತಂ ಗಣ್ಹನ್ತೂ’’ತಿ ಏವಂ ದಿನ್ನಾನಿ ಹೋನ್ತಿ, ಪಿಣ್ಡಪಾತಿಕಾನಂ ನ ವಟ್ಟತಿ.

೨೧೫. ಅಪರಾನಿಪಿ ಧುರಭತ್ತಂ ಕುಟಿಭತ್ತಂ ವಾರಕಭತ್ತನ್ತಿ ತೀಣಿ ಭತ್ತಾನಿ. ತತ್ಥ ಧುರಭತ್ತನ್ತಿ ನಿಚ್ಚಭತ್ತಂ ವುಚ್ಚತಿ, ತಂ ದುವಿಧಂ ಸಙ್ಘಿಕಞ್ಚ ಪುಗ್ಗಲಿಕಞ್ಚ. ತತ್ಥ ಯಂ ‘‘ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಧುರಭತ್ತಂ ದೇಮಾ’’ತಿ ನಿಬನ್ಧಾಪಿತಂ, ತಂ ಸಲಾಕಭತ್ತಗತಿಕಂ. ‘‘ಮಮ ¶ ನಿಬದ್ಧಭಿಕ್ಖಂ ಗಣ್ಹನ್ತೂ’’ತಿ ವತ್ವಾ ದಿನ್ನಂ ಪನ ಪಿಣ್ಡಪಾತಿಕಾನಮ್ಪಿ ವಟ್ಟತಿ. ಪುಗ್ಗಲಿಕೇಪಿ ‘‘ತುಮ್ಹಾಕಂ ಧುರಭತ್ತಂ ದಮ್ಮೀ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ಪಿಣ್ಡಪಾತಿಕೋ ಚೇ, ನ ವಟ್ಟತಿ, ‘‘ಮಮ ನಿಬದ್ಧಭಿಕ್ಖಂ ಗಣ್ಹಥಾ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ಪನ ವಟ್ಟತಿ, ಸಾದಿತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ಪಚ್ಛಾ ಕತಿಪಾಹೇ ವೀತಿವತ್ತೇ ‘‘ಧುರಭತ್ತಂ ಗಣ್ಹಥಾ’’ತಿ ವದತಿ, ಮೂಲೇ ಸುಟ್ಠು ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿತತ್ತಾ ವಟ್ಟತಿ.

ಕುಟಿಭತ್ತಂ ನಾಮ ಯಂ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಆವಾಸಂ ಕಾರೇತ್ವಾ ‘‘ಅಮ್ಹಾಕಂ ಸೇನಾಸನವಾಸಿನೋ ಅಮ್ಹಾಕಂಯೇವ ಭತ್ತಂ ಗಣ್ಹನ್ತೂ’’ತಿ ಏವಂ ನಿಬನ್ಧಾಪಿತಂ, ತಂ ಸಲಾಕಭತ್ತಗತಿಕಮೇವ ಹೋತಿ, ಗಾಹೇತ್ವಾ ಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬಂ. ‘‘ಅಮ್ಹಾಕಂ ಸೇನಾಸನವಾಸಿನೋ ಅಮ್ಹಾಕಂಯೇವ ಭಿಕ್ಖಂ ಗಣ್ಹನ್ತೂ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ಪನ ಪಿಣ್ಡಪಾತಿಕಾನಮ್ಪಿ ವಟ್ಟತಿ. ಯಂ ಪನ ಪುಗ್ಗಲೇ ಪಸೀದಿತ್ವಾ ತಸ್ಸ ಆವಾಸಂ ಕತ್ವಾ ‘‘ತುಮ್ಹಾಕಂ ದೇಮಾ’’ತಿ ದಿನ್ನಂ, ತಂ ತಸ್ಸೇವ ಹೋತಿ, ತಸ್ಮಿಂ ಕತ್ಥಚಿ ಗತೇ ನಿಸ್ಸಿತಕೇಹಿ ಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬಂ.

ವಾರಕಭತ್ತಂ ನಾಮ ದುಬ್ಭಿಕ್ಖಸಮಯೇ ‘‘ವಾರೇನ ಭಿಕ್ಖೂ ಜಗ್ಗಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ಧುರಗೇಹತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ದಿನ್ನಂ, ತಮ್ಪಿ ಭಿಕ್ಖಾವಚನೇನ ದಿನ್ನಂ ಪಿಣ್ಡಪಾತಿಕಾನಂ ವಟ್ಟತಿ, ‘‘ವಾರಕಭತ್ತ’’ನ್ತಿ ವುತ್ತೇ ಪನ ಸಲಾಕಭತ್ತಗತಿಕಂ ಹೋತಿ. ಸಚೇ ತಣ್ಡುಲಾದೀನಿ ಪೇಸೇನ್ತಿ ‘‘ಸಾಮಣೇರಾ ಪಚಿತ್ವಾ ದೇನ್ತೂ’’ತಿ, ಪಿಣ್ಡಪಾತಿಕಾನಂ ¶ ವಟ್ಟತಿ. ಇತಿ ಇಮಾನಿ ಚ ತೀಣಿ, ಆಗನ್ತುಕಭತ್ತಾದೀನಿ ಚ ಚತ್ತಾರೀತಿ ಸತ್ತ, ತಾನಿ ಸಙ್ಘಭತ್ತಾದೀಹಿ ಸಹ ಚುದ್ದಸ ಭತ್ತಾನಿ ಹೋನ್ತಿ.

೨೧೬. ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ಪನ ವಿಹಾರಭತ್ತಂ ಅಟ್ಠಕಭತ್ತಂ ಚತುಕ್ಕಭತ್ತಂ ಗುಳ್ಹಕಭತ್ತನ್ತಿ ಅಞ್ಞಾನಿಪಿ ಚತ್ತಾರಿ ಭತ್ತಾನಿ ವುತ್ತಾನಿ. ತತ್ಥ ವಿಹಾರಭತ್ತಂ ನಾಮ ವಿಹಾರೇ ತತ್ರುಪ್ಪಾದಭತ್ತಂ, ತಂ ಸಙ್ಘಭತ್ತೇನ ಸಙ್ಗಹಿತಂ. ತಂ ಪನ ತಿಸ್ಸಮಹಾವಿಹಾರಚಿತ್ತಲಪಬ್ಬತಾದೀಸು ಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾಪ್ಪತ್ತೇಹಿ ಖೀಣಾಸವೇಹಿ ಯಥಾ ಪಿಣ್ಡಪಾತಿಕಾನಮ್ಪಿ ಸಕ್ಕಾ ಹೋನ್ತಿ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತುಂ, ತಥಾ ಪಟಿಗ್ಗಹಿತತ್ತಾ ತಾದಿಸೇಸು ಠಾನೇಸು ಪಿಣ್ಡಪಾತಿಕಾನಮ್ಪಿ ವಟ್ಟತಿ. ‘‘ಅಟ್ಠನ್ನಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ದೇಮ, ಚತುನ್ನಂ ದೇಮಾ’’ತಿ ಏವಂ ದಿನ್ನಂ ಪನ ಅಟ್ಠಕಭತ್ತಞ್ಚೇವ ಚತುಕ್ಕಭತ್ತಞ್ಚ, ತಮ್ಪಿ ಭಿಕ್ಖಾವಚನೇನ ದಿನ್ನಂ ಪಿಣ್ಡಪಾತಿಕಾನಂ ವಟ್ಟತಿ. ಮಹಾಭಿಸಙ್ಖಾರೇನ ಅತಿರಸಕಪೂವೇನ ಪತ್ತಂ ಥಕೇತ್ವಾ ದಿನ್ನಂ ಗುಳ್ಹಕಭತ್ತಂ ನಾಮ. ಇಮಾನಿ ತೀಣಿ ಸಲಾಕಭತ್ತಗತಿಕಾನೇವ. ಅಪರಮ್ಪಿ ಗುಳ್ಹಕಭತ್ತಂ ನಾಮ ಅತ್ಥಿ, ಇಧೇಕಚ್ಚೇ ಮನುಸ್ಸಾ ಮಹಾಧಮ್ಮಸ್ಸವನಞ್ಚ ವಿಹಾರಪೂಜಞ್ಚ ಕಾರೇತ್ವಾ ‘‘ಸಕಲಸಙ್ಘಸ್ಸ ದಾತುಂ ನ ಸಕ್ಕೋಮ, ದ್ವೇ ತೀಣಿ ಭಿಕ್ಖುಸತಾನಿ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಭಿಕ್ಖಂ ಗಣ್ಹನ್ತೂ’’ತಿ ಭಿಕ್ಖುಪರಿಚ್ಛೇದಜಾನನತ್ಥಂ ಗುಳ್ಹಕೇ ದೇನ್ತಿ, ಇದಂ ಪಿಣ್ಡಪಾತಿಕಾನಮ್ಪಿ ವಟ್ಟತಿ.

ಪಿಣ್ಡಪಾತಭಾಜನೀಯಂ ನಿಟ್ಠಿತಂ.

೨೧೭. ಗಿಲಾನಪಚ್ಚಯಭಾಜನೀಯಂ ¶ ಪನ ಏವಂ ವೇದಿತಬ್ಬಂ (ಚೂಳವ. ಅಟ್ಠ. ೩೨೫ ಪಕ್ಖಿಕಭತ್ತಾದಿಕಥಾ) – ಸಪ್ಪಿಆದೀಸು ಭೇಸಜ್ಜೇಸು ರಾಜರಾಜಮಹಾಮತ್ತಾ ಸಪ್ಪಿಸ್ಸ ತಾವ ಕುಮ್ಭಸತಮ್ಪಿ ಕುಮ್ಭಸಹಸ್ಸಮ್ಪಿ ವಿಹಾರಂ ಪೇಸೇನ್ತಿ, ಘಣ್ಟಿಂ ಪಹರಿತ್ವಾ ಥೇರಾಸನತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಗಹಿತಭಾಜನಂ ಪೂರೇತ್ವಾ ದಾತಬ್ಬಂ, ಪಿಣ್ಡಪಾತಿಕಾನಮ್ಪಿ ವಟ್ಟತಿ. ಸಚೇ ಅಲಸಜಾತಿಕಾ ಮಹಾಥೇರಾ ಪಚ್ಛಾ ಆಗಚ್ಛನ್ತಿ, ‘‘ಭನ್ತೇ, ವೀಸತಿವಸ್ಸಾನಂ ದೀಯತಿ, ತುಮ್ಹಾಕಂ ಠಿತಿಕಾ ಅತಿಕ್ಕನ್ತಾ’’ತಿ ನ ವತ್ತಬ್ಬಾ, ಠಿತಿಕಂ ಠಪೇತ್ವಾ ತೇಸಂ ದತ್ವಾ ಪಚ್ಛಾ ಠಿತಿಕಾಯ ದಾತಬ್ಬಂ. ‘‘ಅಸುಕವಿಹಾರೇ ಬಹು ಸಪ್ಪಿ ಉಪ್ಪನ್ನ’’ನ್ತಿ ಸುತ್ವಾ ಯೋಜನನ್ತರವಿಹಾರತೋಪಿ ಭಿಕ್ಖೂ ಆಗಚ್ಛನ್ತಿ, ಸಮ್ಪತ್ತಸಮ್ಪತ್ತಾನಮ್ಪಿ ಠಿತಟ್ಠಾನತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ದಾತಬ್ಬಂ. ಅಸಮ್ಪತ್ತಾನಮ್ಪಿ ಉಪಚಾರಸೀಮಂ ಪವಿಟ್ಠಾನಂ ಅನ್ತೇವಾಸಿಕಾದೀಸು ಗಣ್ಹನ್ತೇಸು ದಾತಬ್ಬಮೇವ. ‘‘ಬಹಿಉಪಚಾರಸೀಮಾಯ ಠಿತಾನಂ ದೇಥಾ’’ತಿ ವದನ್ತಿ, ನ ದಾತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ಪನ ಉಪಚಾರಸೀಮಂ ಓಕ್ಕನ್ತೇಹಿ ಏಕಾಬದ್ಧಾ ಹುತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ವಿಹಾರದ್ವಾರೇ ಅನ್ತೋವಿಹಾರೇಯೇವ ವಾ ಹೋನ್ತಿ, ಪರಿಸವಸೇನ ವಡ್ಢಿತಾ ನಾಮ ಸೀಮಾ ಹೋತಿ, ತಸ್ಮಾ ದಾತಬ್ಬಾ. ಸಙ್ಘನವಕಸ್ಸ ದಿನ್ನೇಪಿ ಪಚ್ಛಾ ಆಗತಾನಂ ದಾತಬ್ಬಮೇವ. ದುತಿಯಭಾಗೇ ಪನ ಥೇರಾಸನಂ ಆರುಳ್ಹೇ ಆಗತಾನಂ ಪಠಮಭಾಗೋ ನ ಪಾಪುಣಾತಿ, ದುತಿಯಭಾಗತೋ ವಸ್ಸಗ್ಗೇನ ದಾತಬ್ಬಂ. ಅನ್ತೋಉಪಚಾರಸೀಮಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ಯತ್ಥ ಕತ್ಥಚಿ ದಿನ್ನಂ ಹೋತಿ, ಸಬ್ಬಂ ಸನ್ನಿಪಾತಟ್ಠಾನೇಯೇವ ಭಾಜೇತಬ್ಬಂ.

ಯಸ್ಮಿಂ ¶ ವಿಹಾರೇ ದಸ ಭಿಕ್ಖೂ, ದಸೇವ ಚ ಸಪ್ಪಿಕುಮ್ಭಾ ದೀಯನ್ತಿ, ಏಕೇಕಕುಮ್ಭವಸೇನ ಭಾಜೇತಬ್ಬಂ. ಏಕೋ ಸಪ್ಪಿಕುಮ್ಭೋ ಹೋತಿ, ದಸಭಿಕ್ಖೂಹಿ ಭಾಜೇತ್ವಾ ಗಹೇತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ‘‘ಯಥಾಠಿತಂಯೇವ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಪಾಪುಣಾತೀ’’ತಿ ಗಣ್ಹನ್ತಿ, ದುಗ್ಗಹಿತಂ, ತಂ ಗತಗತಟ್ಠಾನೇ ಸಙ್ಘಿಕಮೇವ ಹೋತಿ. ಕುಮ್ಭಂ ಪನ ಆವಜ್ಜೇತ್ವಾ ಥಾಲಕೇ ಥೋಕಂ ಸಪ್ಪಿಂ ಕತ್ವಾ ‘‘ಇದಂ ಮಹಾಥೇರಸ್ಸ ಪಾಪುಣಾತಿ, ಅವಸೇಸಂ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಪಾಪುಣಾತೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ತಮ್ಪಿ ಕುಮ್ಭೇಯೇವ ಆಕಿರಿತ್ವಾ ಯಥಿಚ್ಛಿತಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಗನ್ತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ಥಿನಂ ಸಪ್ಪಿ ಹೋತಿ, ಲೇಖಂ ಕತ್ವಾ ‘‘ಲೇಖತೋ ಪರಭಾಗೋ ಮಹಾಥೇರಸ್ಸ ಪಾಪುಣಾತಿ, ಅವಸೇಸಂ ಅಮ್ಹಾಕ’’ನ್ತಿ ಗಹಿತಮ್ಪಿ ಸುಗ್ಗಹಿತಂ. ವುತ್ತಪರಿಚ್ಛೇದತೋ ಊನಾಧಿಕೇಸು ಭಿಕ್ಖೂಸು ಸಪ್ಪಿಕುಮ್ಭೇಸು ಚ ಏತೇನೇವ ಉಪಾಯೇನ ಭಾಜೇತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ಪನೇಕೋ ಭಿಕ್ಖು, ಏಕೋ ಕುಮ್ಭೋ ಹೋತಿ, ಘಣ್ಟಿಂ ಪಹರಿತ್ವಾ ‘‘ಅಯಂ ಮಯ್ಹಂ ಪಾಪುಣಾತೀ’’ತಿಪಿ ಗಹೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ‘‘ಅಯಂ ಪಠಮಭಾಗೋ ಮಯ್ಹಂ ಪಾಪುಣಾತಿ, ಅಯಂ ದುತಿಯಭಾಗೋ’’ತಿ ಏವಂ ಥೋಕಂ ಥೋಕಮ್ಪಿ ಪಾಪೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಏಸ ನಯೋ ನವನೀತಾದೀಸುಪಿ ¶ . ಯಸ್ಮಿಂ ಪನ ವಿಪ್ಪಸನ್ನತಿಲತೇಲಾದಿಮ್ಹಿ ಲೇಖಾ ನ ಸನ್ತಿಟ್ಠತಿ, ತಂ ಉದ್ಧರಿತ್ವಾ ಭಾಜೇತಬ್ಬಂ. ಸಿಙ್ಗಿವೇರಮರಿಚಾದಿಭೇಸಜ್ಜಮ್ಪಿ ಅವಸೇಸಪತ್ತಥಾಲಕಾದಿಸಮಣಪರಿಕ್ಖಾರೋಪಿ ಸಬ್ಬೋ ವುತ್ತಾನುರೂಪೇನೇವ ನಯೇನ ಸುಟ್ಠು ಸಲ್ಲಕ್ಖೇತ್ವಾ ಭಾಜೇತಬ್ಬೋತಿ. ಅಯಂ ಗಿಲಾನಪಚ್ಚಯಭಾಜನೀಯಕಥಾ.

೨೧೮. ಇದಾನಿ ಸೇನಾಸನಗ್ಗಾಹೇ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ (ಚೂಳವ. ಅಟ್ಠ. ೩೧೮) – ಅಯಂ ಸೇನಾಸನಗ್ಗಾಹೋ ನಾಮ ದುವಿಧೋ ಹೋತಿ ಉತುಕಾಲೇ ಚ ವಸ್ಸಾವಾಸೇ ಚ. ತತ್ಥ ಉತುಕಾಲೇ ತಾವ ಕೇಚಿ ಆಗನ್ತುಕಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಪುರೇಭತ್ತಂ ಆಗಚ್ಛನ್ತಿ, ಕೇಚಿ ಪಚ್ಛಾಭತ್ತಂ ಪಠಮಯಾಮಂ ಮಜ್ಝಿಮಯಾಮಂ ಪಚ್ಛಿಮಯಾಮಂ ವಾ. ಯೇ ಯದಾ ಆಗಚ್ಛನ್ತಿ, ತೇಸಂ ತದಾವ ಭಿಕ್ಖೂ ಉಟ್ಠಾಪೇತ್ವಾ ಸೇನಾಸನಂ ದಾತಬ್ಬಂ, ಅಕಾಲೋ ನಾಮ ನತ್ಥಿ. ಸೇನಾಸನಪಞ್ಞಾಪಕೇನ ಪನ ಪಣ್ಡಿತೇನ ಭವಿತಬ್ಬಂ, ಏಕಂ ವಾ ದ್ವೇ ವಾ ಮಞ್ಚಟ್ಠಾನಾನಿ ಠಪೇತಬ್ಬಾನಿ. ಸಚೇ ವಿಕಾಲೇ ಏಕೋ ವಾ ದ್ವೇ ವಾ ಥೇರಾ ಆಗಚ್ಛನ್ತಿ, ತೇ ವತ್ತಬ್ಬಾ ‘‘ಭನ್ತೇ, ಆದಿತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ವುಟ್ಠಾಪಿಯಮಾನೇ ಸಬ್ಬೇಪಿ ಭಿಕ್ಖೂ ಉಬ್ಭಣ್ಡಿಕಾ ಭವಿಸ್ಸನ್ತಿ, ತುಮ್ಹೇ ಅಮ್ಹಾಕಂ ವಸನಟ್ಠಾನೇ ವಸಥಾ’’ತಿ.

ಬಹೂಸು ಪನ ಆಗತೇಸು ವುಟ್ಠಾಪೇತ್ವಾ ಪಟಿಪಾಟಿಯಾ ದಾತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ಏಕೇಕಂ ಪರಿವೇಣಂ ಪಹೋತಿ, ಏಕೇಕಂ ಪರಿವೇಣಂ ದಾತಬ್ಬಂ. ತತ್ಥ ಅಗ್ಗಿಸಾಲಾದೀಘಸಾಲಾಮಣ್ಡಲಮಾಳಾದಯೋ ಸಬ್ಬೇಪಿ ತಸ್ಸೇವ ಪಾಪುಣನ್ತಿ. ಏವಂ ಅಪ್ಪಹೋನ್ತೇ ಪಾಸಾದಗ್ಗೇನ ದಾತಬ್ಬಂ, ಪಾಸಾದೇಸು ಅಪ್ಪಹೋನ್ತೇಸು ಓವರಕಗ್ಗೇನ ದಾತಬ್ಬಂ, ಓವರಕೇಸು ಅಪ್ಪಹೋನ್ತೇಸು ಸೇಯ್ಯಗ್ಗೇನ ದಾತಬ್ಬಂ, ಸೇಯ್ಯಗ್ಗೇಸು ಅಪ್ಪಹೋನ್ತೇಸು ಮಞ್ಚಟ್ಠಾನೇನ ದಾತಬ್ಬಂ, ಮಞ್ಚಟ್ಠಾನೇ ಅಪ್ಪಹೋನ್ತೇ ಏಕಪೀಠಕಟ್ಠಾನವಸೇನ ದಾತಬ್ಬಂ, ಭಿಕ್ಖುನೋ ಪನ ಠಿತೋಕಾಸಮತ್ತಂ ನ ಗಾಹೇತಬ್ಬಂ. ಏತಞ್ಹಿ ಸೇನಾಸನಂ ನಾಮ ನ ಹೋತಿ. ಪೀಠಕಟ್ಠಾನೇ ಪನ ಅಪ್ಪಹೋನ್ತೇ ಏಕಂ ಮಞ್ಚಟ್ಠಾನಂ ವಾ ಏಕಂ ಪೀಠಟ್ಠಾನಂ ವಾ ‘‘ವಾರೇನ ವಾರೇನ, ಭನ್ತೇ, ವಿಸ್ಸಮಥಾ’’ತಿ ತಿಣ್ಣಂ ಜನಾನಂ ದಾತಬ್ಬಂ. ನ ಹಿ ಸಕ್ಕಾ ¶ ಸೀತಸಮಯೇ ಸಬ್ಬರತ್ತಿಂ ಅಜ್ಝೋಕಾಸೇವ ವಸಿತುಂ. ಮಹಾಥೇರೇನ ಪಠಮಯಾಮಂ ವಿಸ್ಸಮಿತ್ವಾ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ದುತಿಯತ್ಥೇರಸ್ಸ ವತ್ತಬ್ಬಂ ‘‘ಆವುಸೋ ಇಧ ಪವಿಸಾಹೀ’’ತಿ. ಸಚೇ ಮಹಾಥೇರೋ ನಿದ್ದಾಗರುಕೋ ಹೋತಿ, ಕಾಲಂ ನ ಜಾನಾತಿ, ಉಕ್ಕಾಸಿತ್ವಾ ದ್ವಾರಂ ಆಕೋಟೇತ್ವಾ ‘‘ಭನ್ತೇ ಕಾಲೋ ಜಾತೋ, ಸೀತಂ ಅನುದಹತೀ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬಂ. ತೇನ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ಓಕಾಸೋ ದಾತಬ್ಬೋ, ಅದಾತುಂ ನ ಲಭತಿ. ದುತಿಯತ್ಥೇರೇನಪಿ ಮಜ್ಝಿಮಯಾಮಂ ವಿಸ್ಸಮಿತ್ವಾ ¶ ಪುರಿಮನಯೇನೇವ ಇತರಸ್ಸ ದಾತಬ್ಬಂ. ನಿದ್ದಾಗರುಕೋ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ವುಟ್ಠಾಪೇತಬ್ಬೋ. ಏವಂ ಏಕರತ್ತಿಂ ಏಕಮಞ್ಚಟ್ಠಾನಂ ತಿಣ್ಣಂ ದಾತಬ್ಬಂ. ಜಮ್ಬುದೀಪೇ ಪನ ಏಕಚ್ಚೇ ಭಿಕ್ಖೂ ‘‘ಸೇನಾಸನಂ ನಾಮ ಮಞ್ಚಟ್ಠಾನಂ ವಾ ಪೀಠಟ್ಠಾನಂ ವಾ ಕಿಞ್ಚಿದೇವ ಕಸ್ಸಚಿ ಸಪ್ಪಾಯಂ ಹೋತಿ, ಕಸ್ಸಚಿ ಅಸಪ್ಪಾಯ’’ನ್ತಿ ಆಗನ್ತುಕಾ ಹೋನ್ತು ವಾ ಮಾ ವಾ, ದೇವಸಿಕಂ ಸೇನಾಸನಂ ಗಾಹೇನ್ತಿ. ಅಯಂ ಉತುಕಾಲೇ ಸೇನಾಸನಗ್ಗಾಹೋ ನಾಮ.

೨೧೯. ವಸ್ಸಾವಾಸೇ ಪನ ಅತ್ಥಿ ಆಗನ್ತುಕವತ್ತಂ, ಅತ್ಥಿ ಆವಾಸಿಕವತ್ತಂ. ಆಗನ್ತುಕೇನ ತಾವ ಸಕಟ್ಠಾನಂ ಮುಞ್ಚಿತ್ವಾ ಅಞ್ಞತ್ಥ ಗನ್ತ್ವಾ ವಸಿತುಕಾಮೇನ ವಸ್ಸೂಪನಾಯಿಕದಿವಸಮೇವ ತತ್ಥ ನ ಗನ್ತಬ್ಬಂ. ವಸನಟ್ಠಾನಂ ವಾ ಹಿ ತತ್ರ ಸಮ್ಬಾಧಂ ಭವೇಯ್ಯ, ಭಿಕ್ಖಾಚಾರೋ ವಾ ನ ಸಮ್ಪಜ್ಜೇಯ್ಯ, ತೇನ ನ ಫಾಸುಕಂ ವಿಹರೇಯ್ಯ, ತಸ್ಮಾ ‘‘ಇದಾನಿ ಮಾಸಮತ್ತೇನ ವಸ್ಸೂಪನಾಯಿಕಾ ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ತಂ ವಿಹಾರಂ ಪವಿಸಿತಬ್ಬಂ. ತತ್ಥ ಮಾಸಮತ್ತಂ ವಸನ್ತೋ ಸಚೇ ಉದ್ದೇಸತ್ಥಿಕೋ, ಉದ್ದೇಸಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ಸಲ್ಲಕ್ಖೇತ್ವಾ, ಸಚೇ ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಿಕೋ, ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಸಪ್ಪಾಯತಂ ಸಲ್ಲಕ್ಖೇತ್ವಾ, ಸಚೇ ಪಚ್ಚಯತ್ಥಿಕೋ, ಪಚ್ಚಯಲಾಭಂ ಸಲ್ಲಕ್ಖೇತ್ವಾ ಅನ್ತೋವಸ್ಸೇ ಸುಖಂ ವಸಿಸ್ಸತಿ. ಸಕಟ್ಠಾನತೋ ಚ ತತ್ಥ ಗಚ್ಛನ್ತೇನ ನ ಗೋಚರಗಾಮೋ ಘಟ್ಟೇತಬ್ಬೋ. ನ ತತ್ಥ ಮನುಸ್ಸಾ ವತ್ತಬ್ಬಾ ‘‘ತುಮ್ಹೇ ನಿಸ್ಸಾಯ ಸಲಾಕಭತ್ತಾದೀನಿ ವಾ ಯಾಗುಖಜ್ಜಕಾದೀನಿ ವಾ ವಸ್ಸಾವಾಸಿಕಂ ವಾ ನತ್ಥಿ, ಅಯಂ ಚೇತಿಯಸ್ಸ ಪರಿಕ್ಖಾರೋ, ಅಯಂ ಉಪೋಸಥಾಗಾರಸ್ಸ, ಇದಂ ತಾಳಞ್ಚೇವ ಸೂಚಿ ಚ, ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಥ ತುಮ್ಹಾಕಂ ವಿಹಾರ’’ನ್ತಿ. ಸೇನಾಸನಂ ಪನ ಜಗ್ಗಿತ್ವಾ ದಾರುಭಣ್ಡಮತ್ತಿಕಾಭಣ್ಡಾನಿ ಪಟಿಸಾಮೇತ್ವಾ ಗಮಿಕವತ್ತಂ ಪೂರೇತ್ವಾ ಗನ್ತಬ್ಬಂ.

ಏವಂ ಗಚ್ಛನ್ತೇನಪಿ ದಹರೇಹಿ ಪತ್ತಚೀವರಭಣ್ಡಿಕಾಯೋ ಉಕ್ಖಿಪಾಪೇತ್ವಾ ತೇಲನಾಳಿಕತ್ತರದಣ್ಡಾದೀನಿ ಗಾಹೇತ್ವಾ ಛತ್ತಂ ಪಗ್ಗಯ್ಹ ಅತ್ತಾನಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೇನ ಗಾಮದ್ವಾರೇನೇವ ನ ಗನ್ತಬ್ಬಂ, ಪಟಿಚ್ಛನ್ನೇನ ಅಟವಿಮಗ್ಗೇನ ಗನ್ತಬ್ಬಂ. ಅಟವಿಮಗ್ಗೇ ಅಸತಿ ಗುಮ್ಬಾದೀನಿ ಮದ್ದನ್ತೇನ ನ ಗನ್ತಬ್ಬಂ, ಗಮಿಕವತ್ತಂ ಪನ ಪೂರೇತ್ವಾ ವಿತಕ್ಕಂ ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ಸುದ್ಧಚಿತ್ತೇನ ಗಮನವತ್ತೇನೇವ ಗನ್ತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ಪನ ಗಾಮದ್ವಾರೇನ ಮಗ್ಗೋ ಹೋತಿ, ಗಚ್ಛನ್ತಞ್ಚ ನಂ ಸಪರಿವಾರಂ ದಿಸ್ವಾ ಮನುಸ್ಸಾ ‘‘ಅಮ್ಹಾಕಂ ಥೇರೋ ವಿಯಾ’’ತಿ ಉಪಧಾವಿತ್ವಾ ‘‘ಕುಹಿಂ, ಭನ್ತೇ, ಸಬ್ಬಪರಿಕ್ಖಾರೇ ಗಹೇತ್ವಾ ಗಚ್ಛಥಾ’’ತಿ ವದನ್ತಿ, ತೇಸು ಚೇ ಏಕೋ ಏವಂ ವದತಿ ‘‘ವಸ್ಸೂಪನಾಯಿಕಕಾಲೋ ನಾಮಾಯಂ, ಯತ್ಥ ಅನ್ತೋವಸ್ಸೇನಿಬದ್ಧಭಿಕ್ಖಾಚಾರೋ ಭಣ್ಡಪಟಿಚ್ಛಾದನಞ್ಚ ಲಬ್ಭತಿ, ತತ್ಥ ಭಿಕ್ಖೂ ಗಚ್ಛನ್ತೀ’’ತಿ, ತಸ್ಸ ¶ ಚೇ ಸುತ್ವಾ ತೇ ಮನುಸ್ಸಾ ‘‘ಭನ್ತೇ, ಇಮಸ್ಮಿಮ್ಪಿ ಗಾಮೇ ಜನೋ ¶ ಭುಞ್ಜತಿ ಚೇವ ನಿವಾಸೇತಿ ಚ, ಮಾ ಅಞ್ಞತ್ಥ ಗಚ್ಛಥಾ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಮಿತ್ತಾಮಚ್ಚೇ ಪಕ್ಕೋಸಿತ್ವಾ ಸಬ್ಬೇ ಸಮ್ಮನ್ತಯಿತ್ವಾ ವಿಹಾರೇ ನಿಬದ್ಧವತ್ತಞ್ಚ ಸಲಾಕಭತ್ತಾದೀನಿ ಚ ವಸ್ಸಾವಾಸಿಕಞ್ಚ ಠಪೇತ್ವಾ ‘‘ಇಧೇವ, ಭನ್ತೇ, ವಸಥಾ’’ತಿ ಯಾಚನ್ತಿ, ಸಬ್ಬೇಸಂ ಸಾದಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಸಬ್ಬಞ್ಚೇತಂ ಕಪ್ಪಿಯಞ್ಚೇವ ಅನವಜ್ಜಞ್ಚ. ಕುರುನ್ದಿಯಂ ಪನ ‘‘ಕುಹಿಂ ಗಚ್ಛಥಾತಿ ವುತ್ತೇ ‘ಅಸುಕಟ್ಠಾನ’ನ್ತಿ ವತ್ವಾ ‘ಕಸ್ಮಾ ತತ್ಥ ಗಚ್ಛಥಾ’ತಿ ವುತ್ತೇ ‘ಕಾರಣಂ ಆಚಿಕ್ಖಿತಬ್ಬ’’’ನ್ತಿ ವುತ್ತಂ. ಉಭಯಮ್ಪಿ ಪನೇತಂ ಸುದ್ಧಚಿತ್ತತ್ತಾವ ಅನವಜ್ಜಂ. ಇದಂ ಆಗನ್ತುಕವತ್ತಂ ನಾಮ.

ಇದಂ ಪನ ಆವಾಸಿಕವತ್ತಂ. ಪಟಿಕಚ್ಚೇವ ಹಿ ಆವಾಸಿಕೇಹಿ ವಿಹಾರೋ ಜಗ್ಗಿತಬ್ಬೋ, ಖಣ್ಡಫುಲ್ಲಪಟಿಸಙ್ಖರಣಪರಿಭಣ್ಡಾನಿ ಕಾತಬ್ಬಾನಿ, ರತ್ತಿಟ್ಠಾನದಿವಾಟ್ಠಾನವಚ್ಚಕುಟಿಪಸ್ಸಾವಟ್ಠಾನಾನಿ ಪಧಾನಘರವಿಹಾರಮಗ್ಗೋತಿ ಇಮಾನಿ ಸಬ್ಬಾನಿ ಪಟಿಜಗ್ಗಿತಬ್ಬಾನಿ. ಚೇತಿಯೇ ಸುಧಾಕಮ್ಮಂ ಮುಣ್ಡವೇದಿಕಾಯ ತೇಲಮಕ್ಖನಂ ಮಞ್ಚಪೀಠಜಗ್ಗನನ್ತಿ ಇದಮ್ಪಿ ಸಬ್ಬಂ ಕಾತಬ್ಬಂ ‘‘ವಸ್ಸಂ ವಸಿತುಕಾಮಾ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಉದ್ದೇಸಪರಿಪುಚ್ಛಾಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಾನುಯೋಗಾದೀನಿ ಕರೋನ್ತಾ ಸುಖಂ ವಸಿಸ್ಸನ್ತೀ’’ತಿ. ಕತಪರಿಕಮ್ಮೇಹಿ ಆಸಾಳ್ಹೀಜುಣ್ಹಪಞ್ಚಮಿತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ವಸ್ಸಾವಾಸಿಕಂ ಪುಚ್ಛಿತಬ್ಬಂ. ಕತ್ಥ ಪುಚ್ಛಿತಬ್ಬಂ? ಯತೋ ಪಕತಿಯಾ ಲಬ್ಭತಿ. ಯೇಹಿ ಪನ ನ ದಿನ್ನಪುಬ್ಬಂ, ತೇ ಪುಚ್ಛಿತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ. ಕಸ್ಮಾ ಪುಚ್ಛಿತಬ್ಬಂ? ಕದಾಚಿ ಹಿ ಮನುಸ್ಸಾ ದೇನ್ತಿ, ಕದಾಚಿ ದುಬ್ಭಿಕ್ಖಾದೀಹಿ ಉಪದ್ದುತಾ ನ ದೇನ್ತಿ, ತತ್ಥ ಯೇ ನ ದಸ್ಸನ್ತಿ, ತೇ ಅಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ವಸ್ಸಾವಾಸಿಕೇ ಗಾಹಿತೇ ಗಾಹಿತಭಿಕ್ಖೂನಂ ಲಾಭನ್ತರಾಯೋ ಹೋತಿ, ತಸ್ಮಾ ಪುಚ್ಛಿತ್ವಾವ ಗಾಹೇತಬ್ಬಂ.

ಪುಚ್ಛನ್ತೇನ ‘‘ತುಮ್ಹಾಕಂ ವಸ್ಸಾವಾಸಿಕಂ ಗಾಹಣಕಾಲೋ ಉಪಕಟ್ಠೋ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ವದನ್ತಿ ‘‘ಭನ್ತೇ, ಇಮಂ ಸಂವಚ್ಛರಂ ಛಾತಕಾದೀಹಿ ಉಪದ್ದುತಮ್ಹ, ನ ಸಕ್ಕೋಮ ದಾತು’’ನ್ತಿ ವಾ ‘‘ಯಂ ಪುಬ್ಬೇ ದೇಮ, ತತೋ ಊನತರಂ ದಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ವಾ ‘‘ಇದಾನಿ ಕಪ್ಪಾಸೋ ಸುಲಭೋ, ಯಂ ಪುಬ್ಬೇ ದೇಮ, ತತೋ ಬಹುತರಂ ದಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ವಾ, ತಂ ಸಲ್ಲಕ್ಖೇತ್ವಾ ತದನುರೂಪೇನ ನಯೇನ ತೇಸಂ ಸೇನಾಸನೇ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ವಸ್ಸಾವಾಸಿಕಂ ಗಾಹೇತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ಮನುಸ್ಸಾ ವದನ್ತಿ ‘‘ಯಸ್ಸ ಅಮ್ಹಾಕಂ ವಸ್ಸಾವಾಸಿಕಂ ಪಾಪುಣಾತಿ, ಸೋ ತೇಮಾಸಂ ಪಾನೀಯಂ ಉಪಟ್ಠಾಪೇತು, ವಿಹಾರಮಗ್ಗಂ ಜಗ್ಗತು, ಚೇತಿಯಙ್ಗಣಬೋಧಿಯಙ್ಗಣಾನಿ ಜಗ್ಗತು, ಬೋಧಿರುಕ್ಖೇ ಉದಕಂ ಆಸಿಞ್ಚತೂ’’ತಿ, ಯಸ್ಸ ತಂ ಪಾಪುಣಾತಿ, ತಸ್ಸ ಆಚಿಕ್ಖಿತಬ್ಬಂ. ಯೋ ಪನ ಗಾಮೋ ಪಟಿಕ್ಕಮ್ಮ ಯೋಜನದ್ವಿಯೋಜನನ್ತರೇ ಹೋತಿ, ತತ್ರ ಚೇ ಕುಲಾನಿ ಉಪನಿಕ್ಖೇಪಂ ¶ ಠಪೇತ್ವಾ ಪಹಾರೇ ವಸ್ಸಾವಾಸಿಕಂ ದೇನ್ತಿಯೇವ, ತಾನಿ ಕುಲಾನಿ ಆಪುಚ್ಛಿತ್ವಾಪಿ ತೇಸಂ ಸೇನಾಸನೇ ವತ್ತಂ ಕತ್ವಾ ವಸನ್ತಸ್ಸ ವಸ್ಸಾವಾಸಿತಂ ಗಾಹೇತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ಪನ ತೇಸಂ ಸೇನಾಸನೇ ಪಂಸುಕೂಲಿಕೋ ವಸತಿ, ಆಗತಞ್ಚ ತಂ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ತುಮ್ಹಾಕಂ ವಸ್ಸಾವಾಸಿಕಂ ದೇಮಾ’’ತಿ ವದನ್ತಿ, ತೇನ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಆಚಿಕ್ಖಿತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ತಾನಿ ಕುಲಾನಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ದಾತುಂ ನ ಇಚ್ಛನ್ತಿ, ‘‘ತುಮ್ಹಾಕಂಯೇವ ದೇಮಾ’’ತಿ ವದನ್ತಿ, ಸಭಾಗೋ ಭಿಕ್ಖು ‘‘ವತ್ತಂ ಕತ್ವಾ ಗಣ್ಹಾಹೀ’’ತಿ ¶ ವತ್ತಬ್ಬೋ. ಪಂಸುಕೂಲಿಕಸ್ಸ ಪನೇತಂ ನ ವಟ್ಟತಿ. ಇತಿ ಸದ್ಧಾದೇಯ್ಯದಾಯಕಮನುಸ್ಸಾ ಪುಚ್ಛಿತಬ್ಬಾ.

ತತ್ರುಪ್ಪಾದೇ ಪನ ಕಪ್ಪಿಯಕಾರಕಾ ಪುಚ್ಛಿತಬ್ಬಾ. ಕಥಂ ಪುಚ್ಛಿತಬ್ಬಾ? ಕಿಂ, ಆವುಸೋ, ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಭಣ್ಡಪಟಿಚ್ಛಾದನಂ ಭವಿಸ್ಸತೀತಿ? ಸಚೇ ವದನ್ತಿ ‘‘ಭವಿಸ್ಸತಿ, ಭನ್ತೇ, ಏಕೇಕಸ್ಸ ನವಹತ್ಥಸಾಟಕಂ ದಸ್ಸಾಮ, ವಸ್ಸಾವಾಸಿಕಂ ಗಾಹೇಥಾ’’ತಿ, ಗಾಹೇತಬ್ಬಂ. ಸಚೇಪಿ ವದನ್ತಿ ‘‘ಸಾಟಕಾ ನತ್ಥಿ, ವತ್ಥು ಪನ ಅತ್ಥಿ, ಗಾಹೇಥ, ಭನ್ತೇ’’ತಿ, ವತ್ಥುಮ್ಹಿ ಸನ್ತೇಪಿ ಗಾಹೇತುಂ ವಟ್ಟತಿಯೇವ. ಕಪ್ಪಿಯಕಾರಕಾನಞ್ಹಿ ಹತ್ಥೇ ‘‘ಕಪ್ಪಿಯಭಣ್ಡಂ ಪರಿಭುಞ್ಜಥಾ’’ತಿ ದಿನ್ನವತ್ಥುತೋ ಯಂ ಯಂ ಕಪ್ಪಿಯಂ, ಸಬ್ಬಂ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತುಂ ಅನುಞ್ಞಾತಂ. ಯಂ ಪನೇತ್ಥ ಪಿಣ್ಡಪಾತತ್ಥಾಯ ಗಿಲಾನಪಚ್ಚಯತ್ಥಾಯ ಚ ಉದ್ದಿಸ್ಸ ದಿನ್ನಂ, ತಂ ಚೀವರೇ ಉಪನಾಮೇನ್ತೇಹಿ ಸಙ್ಘಸುಟ್ಠುತಾಯ ಅಪಲೋಕೇತ್ವಾ ಉಪನಾಮೇತಬ್ಬಂ, ಸೇನಾಸನತ್ಥಾಯ ಪನ ಉದ್ದಿಸ್ಸ ದಿನ್ನಂ ಗರುಭಣ್ಡಂ ಹೋತಿ. ಚೀವರವಸೇನೇವ ಪನ ಚತುಪಚ್ಚಯವಸೇನ ವಾ ದಿನ್ನಂ ಚೀವರೇ ಉಪನಾಮೇನ್ತಾನಂ ಅಪಲೋಕನಕಮ್ಮಕಿಚ್ಚಂ ನತ್ಥಿ. ಅಪಲೋಕನಕಮ್ಮಂ ಕರೋನ್ತೇಹಿ ಚ ಪುಗ್ಗಲವಸೇನೇವ ಕಾತಬ್ಬಂ, ಸಙ್ಘವಸೇನ ನ ಕಾತಬ್ಬಂ. ಜಾತರೂಪರಜತವಸೇನಪಿ ಆಮಕಧಞ್ಞವಸೇನ ವಾ ಅಪಲೋಕನಕಮ್ಮಂ ನ ವಟ್ಟತಿ, ಕಪ್ಪಿಯಭಣ್ಡವಸೇನ ಚೀವರತಣ್ಡುಲಾದಿವಸೇನೇವ ಚ ವಟ್ಟತಿ. ತಂ ಪನ ಏವಂ ಕತ್ತಬ್ಬಂ ‘‘ಇದಾನಿ ಸುಭಿಕ್ಖಂ ಸುಲಭಪಿಣ್ಡಂ, ಭಿಕ್ಖೂ ಚೀವರೇನ ಕಿಲಮನ್ತಿ, ಏತ್ತಕಂ ನಾಮ ತಣ್ಡುಲಭಾಗಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಚೀವರಂ ಕಾತುಂ ರುಚ್ಚತೀ’’ತಿ, ‘‘ಗಿಲಾನಪಚ್ಚಯೋ ಸುಲಭೋ, ಗಿಲಾನೋ ವಾ ನತ್ಥಿ, ಏತ್ತಕಂ ನಾಮ ತಣ್ಡುಲಭಾಗಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಚೀವರಂ ಕಾತುಂ ರುಚ್ಚತೀ’’ತಿ.

ಏವಂ ಚೀವರಪಚ್ಚಯಂ ಸಲ್ಲಕ್ಖೇತ್ವಾ ಸೇನಾಸನಸ್ಸ ಕಾಲೇ ಘೋಸಿತೇ ಸನ್ನಿಪತಿತೇ ಸಙ್ಘೇ ಸೇನಾಸನಗ್ಗಾಹಕೋ ಸಮ್ಮನ್ನಿತಬ್ಬೋ. ಸಮ್ಮನ್ನನ್ತೇನ ಚ ದ್ವೇ ಸಮ್ಮನ್ನಿತಬ್ಬಾತಿ ವುತ್ತಂ. ಏವಞ್ಹಿ ನವಕೋ ವುಡ್ಢಸ್ಸ, ವುಡ್ಢೋ ಚ ನವಕಸ್ಸ ಗಾಹೇಸ್ಸತೀತಿ. ಮಹನ್ತೇ ಪನ ಮಹಾವಿಹಾರಸದಿಸೇ ವಿಹಾರೇ ತಯೋ ಚತ್ತಾರೋ ಜನಾ ಸಮ್ಮನ್ನಿತಬ್ಬಾ. ಕುರುನ್ದಿಯಂ ಪನ ‘‘ಅಟ್ಠಪಿ ಸೋಳಸಪಿ ಜನೇ ಸಮ್ಮನ್ನಿತುಂ ¶ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ವುತ್ತಂ. ತೇಸಂ ಸಮ್ಮುತಿ ಕಮ್ಮವಾಚಾಯಪಿ ಅಪಲೋಕನೇನಪಿ ವಟ್ಟತಿಯೇವ. ತೇಹಿ ಸಮ್ಮತೇಹಿ ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ಸೇನಾಸನಂ ಸಲ್ಲಕ್ಖೇತಬ್ಬಂ. ಚೇತಿಯಘರಂ ಬೋಧಿಘರಂ ಆಸನಘರಂ ಸಮ್ಮುಞ್ಜನಿಅಟ್ಟೋ ದಾರುಅಟ್ಟೋ ವಚ್ಚಕುಟಿ ಇಟ್ಠಕಸಾಲಾ ವಡ್ಢಕಿಸಾಲಾ ದ್ವಾರಕೋಟ್ಠಕೋ ಪಾನೀಯಮಾಳೋ ಮಗ್ಗೋ ಪೋಕ್ಖರಣೀತಿ ಏತಾನಿ ಹಿ ಅಸೇನಾಸನಾನಿ, ವಿಹಾರೋ ಅಡ್ಢಯೋಗೋ ಪಾಸಾದೋ ಹಮ್ಮಿಯಂ ಗುಹಾ ಮಣ್ಡಪೋ ರುಕ್ಖಮೂಲಂ ವೇಳುಗುಮ್ಬೋತಿ ಇಮಾನಿ ಸೇನಾಸನಾನಿ, ತಾನಿ ಗಾಹೇತಬ್ಬಾನಿ.

೨೨೦. ಗಾಹೇನ್ತೇನ ಚ ‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಠಮಂ ಭಿಕ್ಖೂ ಗಣೇತುಂ, ಭಿಕ್ಖೂ ಗಣೇತ್ವಾ ಸೇಯ್ಯಾ ಗಣೇತುಂ, ಸೇಯ್ಯಾ ಗಣೇತ್ವಾ ಸೇಯ್ಯಗ್ಗೇನ ಗಾಹೇತು’’ನ್ತಿ(ಚೂಳವ. ೩೧೮) ಆದಿವಚನತೋ ಪಠಮಂ ವಿಹಾರೇ ¶ ಭಿಕ್ಖೂ ಗಣೇತ್ವಾ ಮಞ್ಚಟ್ಠಾನಾನಿ ಗಣೇತಬ್ಬಾನಿ, ತತೋ ಏಕೇಕಂ ಮಞ್ಚಟ್ಠಾನಂ ಏಕೇಕಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಗಾಹೇತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ಮಞ್ಚಟ್ಠಾನಾನಿ ಅತಿರೇಕಾನಿ ಹೋನ್ತಿ, ವಿಹಾರಗ್ಗೇನ ಗಾಹೇತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ವಿಹಾರಾಪಿ ಅತಿರೇಕಾ ಹೋನ್ತಿ, ಪರಿವೇಣಗ್ಗೇನ ಗಾಹೇತಬ್ಬಂ. ಪರಿವೇಣೇಸುಪಿ ಅತಿರೇಕೇಸು ಪುನ ಅಪರೋಪಿ ಭಾಗೋ ದಾತಬ್ಬೋ. ಅತಿಮನ್ದೇಸು ಹಿ ಭಿಕ್ಖೂಸು ಏಕೇಕಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ದ್ವೇ ತೀಣಿ ಪರಿವೇಣಾನಿ ದಾತಬ್ಬಾನಿ. ಗಹಿತೇ ಪನ ದುತಿಯಭಾಗೇ ಅಞ್ಞೋ ಭಿಕ್ಖು ಆಗಚ್ಛತಿ, ನ ಅತ್ತನೋ ಅರುಚಿಯಾ ಸೋ ಭಾಗೋ ತಸ್ಸ ದಾತಬ್ಬೋ. ಸಚೇ ಪನ ಯೇನ ಗಹಿತೋ, ಸೋ ಅತ್ತನೋ ರುಚಿಯಾ ತಂ ದುತಿಯಭಾಗಂ ವಾ ಪಠಮಭಾಗಂ ವಾ ದೇತಿ, ವಟ್ಟತಿ.

‘‘ನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ನಿಸ್ಸೀಮೇ ಠಿತಸ್ಸ ಸೇನಾಸನಂ ಗಾಹೇತಬ್ಬಂ, ಯೋ ಗಾಹೇಯ್ಯ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಚೂಳವ. ೩೧೮) ವಚನತೋ ಉಪಚಾರಸೀಧತೋ ಬಹಿ ಠಿತಸ್ಸ ನ ಗಾಹೇತಬ್ಬಂ, ಅನ್ತೋಉಪಚಾರಸೀಮಾಯ ಪನ ದೂರೇ ಠಿತಸ್ಸಪಿ ಲಬ್ಭತಿಯೇವ.

‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಗಿಲಾನಸ್ಸ ಪತಿರೂಪಂ ಸೇಯ್ಯಂ ದಾತು’’ನ್ತಿ (ಚೂಳವ. ೩೧೬) ವಚನತೋ ಯೋ (ಚೂಳವ. ಅಟ್ಠ. ೩೧೬) ಕಾಸಸಾಸಭಗನ್ದರಾತಿಸಾರಾದೀಹಿ ಗಿಲಾನೋ ಹೋತಿ, ಖೇಳಮಲ್ಲಕವಚ್ಚಕಪಾಲಾದೀನಿ ಠಪೇತಬ್ಬಾನಿ ಹೋನ್ತಿ, ಕುಟ್ಠೀ ವಾ ಹೋತಿ, ಸೇನಾಸನಂ ದೂಸೇತಿ, ಏವರೂಪಸ್ಸ ಹೇಟ್ಠಾಪಾಸಾದಪಣ್ಣಸಾಲಾದೀಸು ಅಞ್ಞತರಂ ಏಕಮನ್ತಂ ಸೇನಾಸನಂ ದಾತಬ್ಬಂ. ಯಸ್ಮಿಂ ವಸನ್ತೇ ಸೇನಾಸನಂ ನ ದುಸ್ಸತಿ, ತಸ್ಸ ವರಸೇಯ್ಯಾಪಿ ದಾತಬ್ಬಾವ. ಯೋಪಿ ಸಿನೇಹಪಾನವಿರೇಚನನತ್ಥುಕಮ್ಮಾದೀಸು ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ¶ ಭೇಸಜ್ಜಂ ಕರೋತಿ, ಸಬ್ಬೋ ಸೋ ಗಿಲಾನೋಯೇವ. ತಸ್ಸಪಿ ಸಲ್ಲಕ್ಖೇತ್ವಾ ಪತಿರೂಪಂ ಸೇನಾಸನಂ ದಾತಬ್ಬಂ.

‘‘ನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಏಕೇನ ದ್ವೇ ಪಟಿಬಾಹೇತಬ್ಬಾ, ಯೋ ಪಟಿಬಾಹೇಯ್ಯ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಚೂಳವ. ೩೧೯) ವಚನತೋ ಏಕೇನ ದ್ವೇ ಸೇನಾಸನಾನಿ ನ ಗಹೇತಬ್ಬಾನಿ. ಸಚೇಪಿ ಗಣ್ಹೇಯ್ಯ, ಪಚ್ಛಿಮೇನ ಗಹಣೇನ ಪುರಿಮಗ್ಗಹಣಂ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸಮ್ಭತಿ. ಗಹಣೇನ ಹಿ ಗಹಣಂ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸಮ್ಭತಿ, ಗಹಣೇನ ಆಲಯೋ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸಮ್ಭತಿ, ಆಲಯೇನ ಗಹಣಂ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸಮ್ಭತಿ, ಆಲಯೇನ ಆಲಯೋ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸಮ್ಭತಿ. ಕಥಂ? ಇಧೇಕಚ್ಚೋ (ಚೂಳವ. ಅಟ್ಠ. ೩೧೯) ವಸ್ಸೂಪನಾಯಿಕದಿವಸೇ ಏಕಸ್ಮಿಂ ವಿಹಾರೇ ಸೇನಾಸನಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಸಾಮನ್ತವಿಹಾರಂ ಗನ್ತ್ವಾ ತತ್ರಾಪಿ ಗಣ್ಹಾತಿ, ತಸ್ಸ ಇಮಿನಾ ಗಹಣೇನ ಪುರಿಮಗ್ಗಹಣಂ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸಮ್ಭತಿ. ಅಪರೋ ‘‘ಇಧ ವಸಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಆಲಯಮತ್ತಂ ಕತ್ವಾ ಸಾಮನ್ತವಿಹಾರಂ ಗನ್ತ್ವಾ ತತ್ಥ ಸೇನಾಸನಂ ಗಣ್ಹಾತಿ, ತಸ್ಸ ಇಮಿನಾ ಗಹಣೇನೇವ ಪುರಿಮೋ ಆಲಯೋ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸಮ್ಭತಿ. ಏಕೋ ‘‘ಇಧ ವಸಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಸೇನಾಸನಂ ವಾ ಗಹೇತ್ವಾ ಆಲಯಂ ವಾ ಕತ್ವಾ ಸಾಮನ್ತವಿಹಾರಂ ಗನ್ತ್ವಾ ‘‘ಇಧೇವ ದಾನಿ ವಸಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಆಲಯಂ ಕರೋತಿ, ಇಚ್ಚಸ್ಸ ಆಲಯೇನ ವಾ ಗಹಣಂ, ಆಲಯೇನ ವಾ ಆಲಯೋ ¶ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸಮ್ಭತಿ, ಸಬ್ಬತ್ಥ ಪಚ್ಛಿಮೇ ಗಹಣೇ ವಾ ಆಲಯೇ ವಾ ತಿಟ್ಠತಿ. ಯೋ ಪನ ಏಕಸ್ಮಿಂ ವಿಹಾರೇ ಸೇನಾಸನಂ ಗಹೇತ್ವಾ ‘‘ಅಞ್ಞಸ್ಮಿಂ ವಿಹಾರೇ ವಸಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಗಚ್ಛತಿ, ತಸ್ಸ ಉಪಚಾರಸೀಮಾತಿಕ್ಕಮೇ ಸೇನಾಸನಗ್ಗಾಹೋ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸಮ್ಭತಿ. ಯದಿ ಪನ ‘‘ತತ್ಥ ಫಾಸು ಭವಿಸ್ಸತಿ, ವಸಿಸ್ಸಾಮಿ, ನೋ ಚೇ, ಆಗಮಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಗನ್ತ್ವಾ ಅಫಾಸುಕಭಾವಂ ಞತ್ವಾ ಪಚ್ಛಾ ವಾ ಗಚ್ಛತಿ, ವಟ್ಟತಿ.

ಸೇನಾಸನಗ್ಗಾಹಕೇನ ಚ ಸೇನಾಸನಂ ಗಾಹೇತ್ವಾ ವಸ್ಸಾವಾಸಿಕಂ ಗಾಹೇತಬ್ಬಂ. ಗಾಹೇನ್ತೇನ ಸಚೇ ಸಙ್ಘಿಕೋ ಚ ಸದ್ಧಾದೇಯ್ಯೋ ಚಾತಿ ದ್ವೇ ಚೀವರಪಚ್ಚಯಾ ಹೋನ್ತಿ, ತೇಸು ಯಂ ಭಿಕ್ಖೂ ಪಠಮಂ ಗಹಿತುಂ ಇಚ್ಛನ್ತಿ, ತಂ ಗಹೇತ್ವಾ ತಸ್ಸ ಠಿತಿಕತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಇತರೋ ಗಾಹೇತಬ್ಬೋ. ‘‘ಸಚೇ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಅಪ್ಪತಾಯ ಪರಿವೇಣಗ್ಗೇನ ಸೇನಾಸನೇ ಗಾಹಿಯಮಾನೇ ಏಕಂ ಪರಿವೇಣಂ ಮಹಾಲಾಭಂ ಹೋತಿ, ದಸ ವಾ ದ್ವಾದಸ ವಾ ಚೀವರಾನಿ ಲಭನ್ತಿ, ತಂ ವಿಜಟೇತ್ವಾ ಅಞ್ಞೇಸು ಅಲಾಭಕೇಸು ಆವಾಸೇಸು ಪಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಅಞ್ಞೇಸಮ್ಪಿ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಗಾಹೇತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ ಮಹಾಸುಮತ್ಥೇರೋ ಆಹ. ಮಹಾಪದುಮತ್ಥೇರೋ ಪನಾಹ ‘‘ನ ಏವಂ ¶ ಕಾತಬ್ಬಂ. ಮನುಸ್ಸಾ ಹಿ ಅತ್ತನೋ ಆವಾಸಪಟಿಜಗ್ಗನತ್ಥಾಯ ಪಚ್ಚಯಂ ದೇನ್ತಿ, ತಸ್ಮಾ ಅಞ್ಞೇಹಿ ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ತತ್ಥ ಪವಿಸಿತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ.

೨೨೧. ಸಚೇ ಪನೇತ್ಥ ಮಹಾಥೇರೋ ಪಟಿಕ್ಕೋಸತಿ ‘‘ಮಾ, ಆವುಸೋ, ಏವಂ ಗಾಹೇಥ, ಭಗವತೋ ಅನುಸಿಟ್ಠಿಂ ಕರೋಥ. ವುತ್ತಞ್ಹೇತಂ ಭಗವತಾ ‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪರಿವೇಣಗ್ಗೇನ ಗಾಹೇತು’’ನ್ತಿ (ಚೂಳವ. ೩೧೮). ತಸ್ಸ ಪಟಿಕ್ಕೋಸನಾಯ ಅಟ್ಠತ್ವಾ ‘‘ಭನ್ತೇ, ಭಿಕ್ಖೂ ಬಹೂ, ಪಚ್ಚಯೋ ಮನ್ದೋ, ಸಙ್ಗಹಂ ಕಾತುಂ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ಸಞ್ಞಾಪೇತ್ವಾ ಗಾಹೇತಬ್ಬಮೇವ. ಗಾಹೇನ್ತೇನ ಚ ಸಮ್ಮತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಮಹಾಥೇರಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಏವಂ ವತ್ತಬ್ಬಂ ‘‘ಭನ್ತೇ, ತುಮ್ಹಾಕಂ ಸೇನಾಸನಂ ಪಾಪುಣಾತಿ, ಪಚ್ಚಯಂ ಧಾರೇಥಾ’’ತಿ. ಅಸುಕಕುಲಸ್ಸ ಪಚ್ಚಯೋ ಅಸುಕಸೇನಾಸನಞ್ಚ ಮಯ್ಹಂ ಪಾಪುಣಾತಿ, ಆವುಸೋತಿ. ಪಾಪುಣಾತಿ ಭನ್ತೇ, ಗಣ್ಹಥ ನನ್ತಿ. ಗಣ್ಹಾಮಿ, ಆವುಸೋತಿ. ಗಹಿತಂ ಹೋತಿ. ‘‘ಸಚೇ ಪನ ‘ಗಹಿತಂ ವೋ, ಭನ್ತೇ’ತಿ ವುತ್ತೇ ‘ಗಹಿತಂ ಮೇ’ತಿ ವಾ, ‘ಗಣ್ಹಿಸ್ಸಥ, ಭನ್ತೇ’ತಿ ವುತ್ತೇ ‘ಗಣ್ಹಿಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ ವಾ ವದತಿ, ಅಗ್ಗಹಿತಂ ಹೋತೀ’’ತಿ ಮಹಾಸುಮತ್ಥೇರೋ ಆಹ. ಮಹಾಪದುಮತ್ಥೇರೋ ಪನಾಹ ‘‘ಅತೀತಾನಾಗತವಚನಂ ವಾ ಹೋತು ವತ್ತಮಾನವಚನಂ ವಾ, ಸತುಪ್ಪಾದಮತ್ತಂ ಆಲಯಕರಣಮತ್ತಮೇವ ಚೇತ್ಥ ಪಮಾಣಂ, ತಸ್ಮಾ ಗಹಿತಮೇವ ಹೋತೀ’’ತಿ.

ಯೋಪಿ ಪಂಸುಕೂಲಿಕೋ ಭಿಕ್ಖು ಸೇನಾಸನಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಪಚ್ಚಯಂ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇತಿ, ಅಯಮ್ಪಿ ನ ಅಞ್ಞಸ್ಮಿಂ ಆವಾಸೇ ಪಕ್ಖಿಪಿತಬ್ಬೋ, ತಸ್ಮಿಂಯೇವ ಪರಿವೇಣೇ ಅಗ್ಗಿಸಾಲಾಯ ವಾ ದೀಘಸಾಲಾಯ ವಾ ರುಕ್ಖಮೂಲೇ ವಾ ಅಞ್ಞಸ್ಸ ಗಾಹೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಪಂಸುಕೂಲಿಕೋ ‘‘ವಸಾಮೀ’’ತಿ ಸೇನಾಸನಂ ಜಗ್ಗಿಸ್ಸತಿ, ಇತರೋ ‘‘ಪಚ್ಚಯಂ ಗಣ್ಹಾಮೀ’’ತಿ ಏವಂ ದ್ವೀಹಿ ಕಾರಣೇಹಿ ಸೇನಾಸನಂ ಸುಜಗ್ಗಿತತರಂ ಭವಿಸ್ಸತಿ. ಮಹಾಪಚ್ಚರಿಯಂ ¶ ಪನ ವುತ್ತಂ ‘‘ಪಂಸುಕೂಲಿಕೇ ವಾಸತ್ಥಾಯ ಸೇನಾಸನಂ ಗಣ್ಹನ್ತೇ ಸೇನಾಸನಗ್ಗಾಹಕೇನ ವತ್ತಬ್ಬಂ, ‘ಭನ್ತೇ ಇಧ ಪಚ್ಚಯೋ ಅತ್ಥಿ, ಸೋ ಕಿಂ ಕಾತಬ್ಬೋ’ತಿ. ತೇನ ‘ಹೇಟ್ಠಾ ಅಞ್ಞಂ ಗಾಹಾಪೇಹೀ’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬೋ. ಸಚೇ ಪನ ಕಿಞ್ಚಿ ಅವತ್ವಾವ ವಸತಿ, ವುಟ್ಠವಸ್ಸಸ್ಸ ಚ ಪಾದಮೂಲೇ ಠಪೇತ್ವಾ ಸಾಟಕಂ ದೇನ್ತಿ, ವಟ್ಟತಿ. ಅಥ ‘ವಸ್ಸಾವಾಸಿಕಂ ದೇಮಾ’ತಿ ವದನ್ತಿ, ತಸ್ಮಿಂ ಸೇನಾಸನೇ ವಸ್ಸಂವುಟ್ಠಭಿಕ್ಖೂನಂ ಪಾಪುಣಾತೀ’’ತಿ. ಯೇಸಂ ಪನ ಸೇನಾಸನಂ ನತ್ಥಿ, ಕೇವಲಂ ಪಚ್ಚಯಮೇವ ದೇನ್ತಿ, ತೇಸಂ ಪಚ್ಚಯಂ ಅವಸ್ಸಾವಾಸಿಕಸೇನಾಸನೇ ಗಾಹೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಮನುಸ್ಸಾ ಥೂಪಂ ಕತ್ವಾ ವಸ್ಸಾವಾಸಿಕಂ ಗಾಹಾಪೇನ್ತಿ. ಥೂಪೋ ನಾಮ ¶ ಅಸೇನಾಸನಂ, ತಸ್ಸ ಸಮೀಪೇ ರುಕ್ಖೇ ವಾ ಮಣ್ಡಪೇ ವಾ ಉಪನಿಬನ್ಧಿತ್ವಾ ಗಾಹೇತಬ್ಬಂ. ತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಚೇತಿಯಂ ಜಗ್ಗಿತಬ್ಬಂ. ಬೋಧಿರುಕ್ಖಬೋಧಿಘರಆಸನಘರಸಮ್ಮುಞ್ಜನಿಅಟ್ಟದಾರುಅಟ್ಟವಚ್ಚಕುಟಿದ್ವಾರಕೋಟ್ಠಕಪಾನೀಯಕುಟಿಪಾನೀಯಮಾಳಕದನ್ತಕಟ್ಠಮಾಳಕೇಸುಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ. ಭೋಜನಸಾಲಾ ಪನ ಸೇನಾಸನಮೇವ, ತಸ್ಮಾ ತಂ ಏಕಸ್ಸ ವಾ ಬಹೂನಂ ವಾ ಪರಿಚ್ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ಗಾಹೇತುಂ ವಟ್ಟತೀತಿ ಸಬ್ಬಮಿದಂ ವಿತ್ಥಾರೇನ ಮಹಾಪಚ್ಚರಿಯಂ ವುತ್ತಂ.

ಸೇನಾಸನಗ್ಗಾಹಕೇನ ಪನ ಪಾಟಿಪದಅರುಣತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಯಾವ ಪುನ ಅರುಣಂ ನ ಭಿಜ್ಜತಿ, ತಾವ ಗಾಹೇತಬ್ಬಂ. ಇದಞ್ಹಿ ಸೇನಾಸನಗ್ಗಾಹಸ್ಸ ಖೇತ್ತಂ. ಸಚೇ ಪಾತೋವ ಗಾಭಿತೇ ಸೇನಾಸನೇ ಅಞ್ಞೋ ವಿತಕ್ಕಚಾರಿಕೋ ಭಿಕ್ಖು ಆಗನ್ತ್ವಾ ಸೇನಾಸನಂ ಯಾಚತಿ, ‘‘ಗಹಿತಂ, ಭನ್ತೇ, ಸೇನಾಸನಂ, ವಸ್ಸೂಪಗತೋ ಸಙ್ಘೋ, ರಮಣೀಯೋ ವಿಹಾರೋ, ರುಕ್ಖಮೂಲಾದೀಸು ಯತ್ಥ ಇಚ್ಛಥ, ತತ್ಥ ವಸಥಾ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬೋ. ಪಚ್ಛಿಮವಸ್ಸೂಪನಾಯಿಕದಿವಸೇ ಪನ ಸಚೇ ಕಾಲಂ ಘೋಸೇತ್ವಾ ಸನ್ನಿಪತಿತೇ ಸಙ್ಘೇ ಕೋಚಿ ದಸಹತ್ಥಂ ವತ್ಥಂ ಆಹರಿತ್ವಾ ವಸ್ಸಾವಾಸಿಕಂ ದೇತಿ, ಆಗನ್ತುಕೋ ಚೇ ಭಿಕ್ಖು ಸಙ್ಘತ್ಥೇರೋ ಹೋತಿ, ತಸ್ಸ ದಾತಬ್ಬಂ. ನವಕೋ ಚೇ ಹೋತಿ, ಸಮ್ಮತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಸಙ್ಘತ್ಥೇರೋ ವತ್ತಬ್ಬೋ ‘‘ಸಚೇ, ಭನ್ತೇ, ಇಚ್ಛಥ, ಪಠಮಭಾಗಂ ಮುಞ್ಚಿತ್ವಾ ಇದಂ ವತ್ಥಂ ಗಣ್ಹಥಾ’’ತಿ, ಅಮುಞ್ಚನ್ತಸ್ಸ ನ ದಾತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ಪನ ಪುಬ್ಬೇ ಗಾಹಿತಂ ಮುಞ್ಚಿತ್ವಾ ಗಣ್ಹಾತಿ, ದಾತಬ್ಬಂ. ಏತೇನೇವ ಉಪಾಯೇನ ದುತಿಯತ್ಥೇರತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಪರಿವತ್ತೇತ್ವಾ ಪತ್ತಟ್ಠಾನೇವ ಆಗನ್ತುಕಸ್ಸ ದಾತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ಪನ ಪಠಮವಸ್ಸೂಪಗತಾ ದ್ವೇ ತೀಣಿ ಚತ್ತಾರಿ ಪಞ್ಚ ವಾ ವತ್ಥಾನಿ ಅಲತ್ಥುಂ, ಲದ್ಧಂ ಲದ್ಧಂ ಏತೇನೇವ ಉಪಾಯೇನ ವಿಸ್ಸಜ್ಜಾಪೇತ್ವಾ ಯಾವ ಆಗನ್ತುಕಸ್ಸ ಸಮಕಂ ಹೋತಿ, ತಾವ ದಾತಬ್ಬಂ. ತೇನ ಸಮಕೇ ಲದ್ಧೇ ಅವಸಿಟ್ಠೋ ಅನುಭಾಗೋ ಥೇರಾಸನೇ ದಾತಬ್ಬೋ. ಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನೇ ಲಾಭೇ ಸತಿ ಠಿತಿಕಾಯ ಗಾಹೇತುಂ ಕತಿಕಂ ಕಾತುಂ ವಟ್ಟತಿ.

ಸಚೇ ದುಬ್ಭಿಕ್ಖಂ ಹೋತಿ, ದ್ವೀಸುಪಿ ವಸ್ಸೂಪನಾಯಿಕಾಸು ವಸ್ಸೂಪಗತಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಭಿಕ್ಖಾಯ ಕಿಲಮನ್ತಾ ‘‘ಆವುಸೋ, ಇಧ ವಸನ್ತಾ ಸಬ್ಬೇವ ಕಿಲಮಾಮ, ಸಾಧು ವತ ದ್ವೇ ಭಾಗಾ ಹೋಮ, ಯೇಸಂ ಞಾತಿಪವಾರಿತಟ್ಠಾನಾನಿ ಅತ್ಥಿ, ತೇ ತತ್ಥ ವಸಿತ್ವಾ ಪವಾರಣಾಯ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಪತ್ತಂ ವಸ್ಸಾವಾಸಿಕಂ ಗಣ್ಹನ್ತೂ’’ತಿ ವದನ್ತಿ, ತೇಸು ಯೇ ತತ್ಥ ವಸಿತ್ವಾ ಪವಾರಣಾಯ ಆಗಚ್ಛನ್ತಿ, ತೇಸಂ ಅಪಲೋಕೇತ್ವಾ ¶ ವಸ್ಸಾವಾಸಿಕಂ ದಾತಬ್ಬಂ. ಸಾದಿಯನ್ತಾಪಿ ಹಿ ತೇನೇವ ವಸ್ಸಾವಾಸಿಕಸ್ಸ ಸಾಮಿನೋ, ಖೀಯನ್ತಾಪಿ ಚ ಆವಾಸಿಕಾ ನೇವ ಅದಾತುಂ ಲಭನ್ತಿ. ಕುರುನ್ದಿಯಂ ಪನ ವುತ್ತಂ ‘‘ಕತಿಕವತ್ತಂ ಕಾತಬ್ಬಂ ‘ಸಬ್ಬೇಸಂ ನೋ ಇಧ ಯಾಗುಭತ್ತಂ ¶ ನಪ್ಪಹೋತಿ, ಸಭಾಗಟ್ಠಾನೇ ವಸಿತ್ವಾ ಆಗಚ್ಛಥ, ತುಮ್ಹಾಕಂ ಪತ್ತಂ ವಸ್ಸಾವಾಸಿಕಂ ಲಭಿಸ್ಸಥಾ’ತಿ. ತಞ್ಚೇ ಏಕೋ ಪಟಿಬಾಹತಿ, ಸುಪಟಿಬಾಹಿತಂ. ನೋ ಚೇ ಪಟಿಬಾಹತಿ, ಕತಿಕಾ ಸುಕತಾ. ಪಚ್ಛಾ ತೇಸಂ ತತ್ಥ ವಸಿತ್ವಾ ಆಗತಾನಂ ಅಪಲೋಕೇತ್ವಾ ದಾತಬ್ಬಂ, ಅಪಲೋಕನಕಾಲೇ ಪಟಿಬಾಹಿತುಂ ನ ಲಬ್ಭತೀ’’ತಿ. ಪುನಪಿ ವುತ್ತಂ ‘‘ಸಚೇ ವಸ್ಸೂಪಗತೇಸು ಏಕಚ್ಚಾನಂ ವಸ್ಸಾವಾಸಿಕೇ ಅಪಾಪುಣನ್ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಕತಿಕಂ ಕರೋನ್ತಿ ‘ಛಿನ್ನವಸ್ಸಾನಂ ವಸ್ಸಾವಾಸಿಕಞ್ಚ ಇದಾನಿ ಉಪ್ಪಜ್ಜನಕವಸ್ಸಾವಾಸಿಕಞ್ಚ ಇಮೇಸಂ ದಾತುಂ ರುಚ್ಚತೀ’ತಿ, ಏವಂ ಕತಿಕಾಯ ಕತಾಯ ಗಾಹಿತಸದಿಸಮೇವ ಹೋತಿ, ಉಪ್ಪನ್ನುಪ್ಪನ್ನಂ ತೇಸಮೇವ ದಾತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ. ತೇಮಾಸಂ ಪಾನೀಯಂ ಉಪಟ್ಠಾಪೇತ್ವಾ ವಿಹಾರಮಗ್ಗಚೇತಿಯಙ್ಗಣಬೋಧಿಯಙ್ಗಣಾನಿ ಜಗ್ಗಿತ್ವಾ ಬೋಧಿರುಕ್ಖೇ ಉದಕಂ ಸಿಞ್ಚಿತ್ವಾ ಪಕ್ಕನ್ತೋಪಿ ವಿಬ್ಭನ್ತೋಪಿ ವಸ್ಸಾವಾಸಿಕಂ ಲಭತಿಯೇವ. ಭತಿನಿವಿಟ್ಠಞ್ಹಿ ತೇನ ಕತಂ, ಸಙ್ಘಿಕಂ ಪನ ಅಪಲೋಕನಕಮ್ಮಂ ಕತ್ವಾ ಗಾಹಿತಂ ಅನ್ತೋವಸ್ಸೇ ವಿಬ್ಭನ್ತೋಪಿ ಲಭತೇವ, ಪಚ್ಚಯವಸೇನ ಗಾಹಿತಂ ಪನ ನ ಲಭತೀತಿ ವದನ್ತಿ.

ಸಚೇ ವುಟ್ಠವಸ್ಸೋ ದಿಸಂಗಮಿಕೋ ಭಿಕ್ಖು ಆವಾಸಿಕಸ್ಸ ಹತ್ಥತೋ ಕಿಞ್ಚಿದೇವ ಕಪ್ಪಿಯಭಣ್ಡಂ ಗಹೇತ್ವಾ ‘‘ಅಸುಕಕುಲೇ ಮಯ್ಹಂ ವಸ್ಸಾವಾಸಿಕಂ ಪತ್ತಂ, ತಂ ಗಣ್ಹಥಾ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಗತಟ್ಠಾನೇ ವಿಬ್ಭಮತಿ, ವಸ್ಸಾವಾಸಿಕಂ ಸಙ್ಘಿಕಂ ಹೋತಿ. ಸಚೇ ಪನ ಮನುಸ್ಸೇ ಸಮ್ಮುಖಾ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಾಪೇತ್ವಾ ಗಚ್ಛತಿ, ಲಭತಿ. ‘‘ಇದಂ ವಸ್ಸಾವಾಸಿಕಂ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಸೇನಾಸನೇ ವುತ್ಥಭಿಕ್ಖುನೋ ದೇಮಾ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ಯಸ್ಸ ಗಾಹಿತಂ, ತಸ್ಸೇವ ಹೋತಿ. ಸಚೇ ಪನ ಸೇನಾಸನಸಾಮಿಕಸ್ಸ ಪಿಯಕಮ್ಯತಾಯ ಪುತ್ತಧೀತಾದಯೋ ಬಹೂನಿ ವತ್ಥಾನಿ ಆಹರಿತ್ವಾ ‘‘ಅಮ್ಹಾಕಂ ಸೇನಾಸನೇ ದೇಮಾ’’ತಿ ದೇನ್ತಿ, ತತ್ಥ ವಸ್ಸೂಪಗತಸ್ಸ ಏಕಮೇವ ವತ್ಥಂ ದಾತಬ್ಬಂ, ಸೇಸಾನಿ ಸಙ್ಘಿಕಾನಿ ಹೋನ್ತಿ. ವಸ್ಸಾವಾಸಿಕಠಿತಿಕಾಯ ಗಾಹೇತಬ್ಬಾನಿ, ಠಿತಿಕಾಯ ಅಸತಿ ಥೇರಾಸನತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಗಾಹೇತಬ್ಬಾನಿ. ಸೇನಾಸನೇ ವಸ್ಸೂಪಗತಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಉಪ್ಪನ್ನೇನ ಚಿತ್ತಪ್ಪಸಾದೇನ ಬಹೂನಿ ವತ್ಥಾನಿ ಆಹರಿತ್ವಾ ‘‘ಸೇನಾಸನಸ್ಸ ದೇಮಾ’’ತಿ ದಿನ್ನೇಸುಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ. ಸಚೇ ಪನ ಪಾದಮೂಲೇ ಠಪೇತ್ವಾ ‘‘ಏತಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ದೇಮಾ’’ತಿ ವದನ್ತಿ, ತಸ್ಸೇವ ಹೋನ್ತಿ.

ಏಕಸ್ಸ ಗೇಹೇ ದ್ವೇ ವಸ್ಸಾವಾಸಿಕಾನಿ, ಪಠಮಭಾಗೋ ಸಾಮಣೇರಸ್ಸ ಗಾಹಿತೋ ಹೋತಿ, ದುತಿಯೋ ಥೇರಾಸನೇ. ಸೋ ಏಕಂ ದಸಹತ್ಥಂ, ಏಕಂ ಅಟ್ಠಹತ್ಥಂ ಸಾಟಕಂ ಪೇಸೇತಿ ‘‘ವಸ್ಸಾವಾಸಿಕಂ ಪತ್ತಭಿಕ್ಖೂನಂ ದೇಥಾ’’ತಿ, ವಿಚಿನಿತ್ವಾ ವರಭಾಗಂ ಸಾಮಣೇರಸ್ಸ ದತ್ವಾ ಅನುಭಾಗೋ ಥೇರಾಸನೇ ದಾತಬ್ಬೋ ¶ . ಸಚೇ ಪನ ಉಭೋಪಿ ಘರಂ ನೇತ್ವಾ ಭೋಜೇತ್ವಾ ಸಯಮೇವ ಪಾದಮೂಲೇ ಠಪೇತಿ, ಯಂ ಯಸ್ಸ ದಿನ್ನಂ, ತದೇವ ತಸ್ಸ ಹೋತಿ. ಇತೋ ಪರಂ ಮಹಾಪಚ್ಚರಿಯಂ ಆಗತನಯೋ ಹೋತಿ – ಏಕಸ್ಸ ಘರೇ ದಹರಸಾಮಣೇರಸ್ಸ ವಸ್ಸಾವಾಸಿಕಂ ಪಾಪುಣಾತಿ, ಸೋ ಚೇ ಪುಚ್ಛತಿ ‘‘ಅಮ್ಹಾಕಂ ವಸ್ಸಾವಾಸಿಕಂ ಕಸ್ಸ ಪತ್ತ’’ನ್ತಿ, ‘‘ಸಾಮಣೇರಸ್ಸಾ’’ತಿ ಅವತ್ವಾ ¶ ‘‘ದಾನಕಾಲೇ ಜಾನಿಸ್ಸಸೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ದಾನದಿವಸೇ ಏಕಂ ಮಹಾಥೇರಂ ಪೇಸೇತ್ವಾ ನೀಹರಾಪೇತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ಯಸ್ಸ ವಸ್ಸಾವಾಸಿಕಂ ಪತ್ತಂ, ಸೋ ವಿಬ್ಭಮತಿ ವಾ ಕಾಲಂ ವಾ ಕರೋತಿ, ಮನುಸ್ಸಾ ಚೇ ಪುಚ್ಛನ್ತಿ ‘‘ಕಸ್ಸ ಅಮ್ಹಾಕಂ ವಸ್ಸಾವಾಸಿಕಂ ಪತ್ತ’’ನ್ತಿ, ತೇಸಂ ಯಥಾಭೂತಂ ಆಚಿಕ್ಖಿತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ತೇ ವದನ್ತಿ ‘‘ತುಮ್ಹಾಕಂ ದೇಮಾ’’ತಿ, ತಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಪಾಪುಣಾತಿ. ಅಥ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ವಾ ಗಣಸ್ಸ ವಾ ದೇನ್ತಿ, ಸಙ್ಘಸ್ಸ ವಾ ಗಣಸ್ಸ ವಾ ಪಾಪುಣಾತಿ. ಸಚೇ ವಸ್ಸೂಪಗತಾ ಸುದ್ಧಪಂಸುಕೂಲಿಕಾಯೇವ ಹೋನ್ತಿ, ಆನೇತ್ವಾ ದಿನ್ನಂ ವಸ್ಸಾವಾಸಿಕಂ ಸೇನಾಸನಪರಿಕ್ಖಾರಂ ವಾ ಕತ್ವಾ ಠಪೇತಬ್ಬಂ, ಬಿಮ್ಬೋಹನಾದೀನಿ ವಾ ಕಾತಬ್ಬಾನೀತಿ.

ಅಯಂ ತಾವ ಅನ್ತೋವಸ್ಸೇ ವಸ್ಸೂಪನಾಯಿಕದಿವಸವಸೇನ

ಸೇನಾಸನಗ್ಗಾಹಕಥಾ.

೨೨೨. ಅಯಮಪರೋಪಿ ಉತುಕಾಲೇ ಅನ್ತರಾಮುತ್ತಕೋ ನಾಮ ಸೇನಾಸನಗ್ಗಾಹೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ. ದಿವಸವಸೇನ ಹಿ ತಿವಿಧೋ ಸೇನಾಸನಗ್ಗಾಹೋ ಪುರಿಮಕೋ ಪಚ್ಛಿಮಕೋ ಅನ್ತರಾಮುತ್ತಕೋತಿ. ವುತ್ತಞ್ಹೇತಂ –

‘‘ತಯೋಮೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸೇನಾಸನಗ್ಗಾಹಾ, ಪುರಿಮಕೋ ಪಚ್ಛಿಮಕೋ ಅನ್ತರಾಮುತ್ತಕೋ. ಅಪರಜ್ಜುಗತಾಯ ಆಸಾಳ್ಹಿಯಾ ಪುರಿಮಕೋ ಗಾಹೇತಬ್ಬೋ, ಮಾಸಗತಾಯ ಆಸಾಳ್ಹಿಯಾ ಪಚ್ಛಿಮಕೋ ಗಾಹೇತಬ್ಬೋ, ಅಪರಜ್ಜುಗತಾಯ ಪವಾರಣಾಯ ಆಯತಿಂ ವಸ್ಸಾವಾಸತ್ಥಾಯ ಅನ್ತರಾಮುತ್ತಕೋ ಗಾಹೇತಬ್ಬೋ’’ತಿ (ಮಹಾವ. ೩೧೮).

ಏತೇಸು (ಚೂಳವ. ಅಟ್ಠ. ೩೧೮) ತೀಸು ಸೇನಾಸನಗ್ಗಾಹೇಸು ಪುರಿಮಕೋ ಪಚ್ಛಿಮಕೋ ಚಾತಿ ಇಮೇ ದ್ವೇ ಗಾಹಾ ಥಾವರಾ, ಅನ್ತರಾಮುತ್ತಕೋ ಪನ ಸೇನಾಸನಪಟಿಜಗ್ಗನತ್ಥಂ ಭಗವತಾ ಅನುಞ್ಞಾತೋ. ತಥಾ ಹಿ ಏಕಸ್ಮಿಂ ವಿಹಾರೇ ಮಹಾಲಾಭಂ ಸೇನಾಸನಂ ಹೋತಿ, ಸೇನಾಸನಸಾಮಿಕಾ ವಸ್ಸೂಪಗತಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಸಬ್ಬಪಚ್ಚಯೇಹಿ ಸಕ್ಕಚ್ಚಂ ಉಪಟ್ಠಹಿತ್ವಾ ಪವಾರೇತ್ವಾ ಗಮನಕಾಲೇ ಬಹುಂ ಸಮಣಪರಿಕ್ಖಾರಂ ದೇನ್ತಿ, ಮಹಾಥೇರಾ ದೂರತೋವ ಆಗನ್ತ್ವಾ ವಸ್ಸೂಪನಾಯಿಕದಿವಸೇ ತಂ ¶ ಗಹೇತ್ವಾ ಫಾಸುಂ ವಸಿತ್ವಾ ವುಟ್ಠವಸ್ಸಾ ಲಾಭಂ ಗಣ್ಹಿತ್ವಾ ಪಕ್ಕಮನ್ತಿ. ಆವಾಸಿಕಾ ‘‘ಮಯಂ ಏತ್ಥುಪ್ಪನ್ನಂ ಲಾಭಂ ನ ಲಭಾಮ, ನಿಚ್ಚಂ ಆಗನ್ತುಕಮಹಾಥೇರಾವ ಲಭನ್ತಿ, ತೇಯೇವ ನಂ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಪಟಿಜಗ್ಗಿಸ್ಸನ್ತೀ’’ತಿ ಪಲುಜ್ಜನ್ತಮ್ಪಿ ನ ಓಲೋಕೇನ್ತಿ. ಭಗವಾ ತಸ್ಸ ಪಟಿಜಗ್ಗನತ್ಥಂ ‘‘ಅಪರಜ್ಜುಗತಾಯ ಪವಾರಣಾಯ ಆಯತಿಂ ವಸ್ಸಾವಾಸತ್ಥಾಯ ಅನ್ತರಾಮುತ್ತಕೋ ಗಾಹೇತಬ್ಬೋ’’ತಿ ಆಹ.

ತಂ ಗಾಹೇನ್ತೇನ ಸಙ್ಘತ್ಥೇರೋ ವತ್ತಬ್ಬೋ ‘‘ಭನ್ತೇ, ಅನ್ತರಾಮುತ್ತಕಸೇನಾಸನಂ ಗಣ್ಹಥಾ’’ತಿ. ಸಚೇ ಗಣ್ಹಾತಿ ¶ , ದಾತಬ್ಬಂ. ನೋ ಚೇ, ಏತೇನೇವ ಉಪಾಯೇನ ಅನುಥೇರಂ ಆದಿಂ ಕತ್ವಾ ಯೋ ಗಣ್ಹಾತಿ, ತಸ್ಸ ಅನ್ತಮಸೋ ಸಾಮಣೇರಸ್ಸಪಿ ದಾತಬ್ಬಂ. ತೇನ ತಂ ಸೇನಾಸನಂ ಅಟ್ಠ ಮಾಸೇ ಪಟಿಜಗ್ಗಿತಬ್ಬಂ, ಛದನಭಿತ್ತಿಭೂಮೀಸು ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಖಣ್ಡಂ ವಾ ಫುಲ್ಲಂ ವಾ ಹೋತಿ, ತಂ ಸಬ್ಬಂ ಪಟಿಸಙ್ಖರಿತಬ್ಬಂ. ಉದ್ದೇಸಪರಿಪುಚ್ಛಾದೀಹಿ ದಿವಸಂ ಖೇಪೇತ್ವಾ ರತ್ತಿಂ ತತ್ಥ ವಸಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ, ರತ್ತಿಂ ಪರಿವೇಣೇ ವಸಿತ್ವಾ ತತ್ಥ ದಿವಸಂ ಖೇಪೇತುಮ್ಪಿ ವಟ್ಟತಿ, ರತ್ತಿನ್ದಿವಂ ತತ್ಥೇವ ವಸಿತುಮ್ಪಿ ವಟ್ಟತಿ, ಉತುಕಾಲೇ ಆಗತಾನಂ ವುಡ್ಢಾನಂ ನ ಪಟಿಬಾಹಿತಬ್ಬಂ. ವಸ್ಸೂಪನಾಯಿಕದಿವಸೇ ಪನ ಸಮ್ಪತ್ತೇ ಸಚೇ ಸಙ್ಘತ್ಥೇರೋ ‘‘ಮಯ್ಹಂ ಇದಂ ಪನ ಸೇನಾಸನಂ ದೇಥಾ’’ತಿ ವದತಿ, ನ ಲಭತಿ. ‘‘ಭನ್ತೇ, ಇದಂ ಅನ್ತರಾಮುತ್ತಕಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಏಕೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಪಟಿಜಗ್ಗಿತ’’ನ್ತಿ ವತ್ವಾ ನ ದಾತಬ್ಬಂ, ಅಟ್ಠ ಮಾಸೇ ಪಟಿಜಗ್ಗಿತಭಿಕ್ಖುಸ್ಸೇವ ಗಾಹಿತಂ ಹೋತಿ. ಯಸ್ಮಿಂ ಪನ ಸೇನಾಸನೇ ಏಕಸಂವಚ್ಛರೇ ದ್ವಿಕ್ಖತ್ತುಂ ಪಚ್ಚಯೇ ದೇನ್ತಿ ಛಮಾಸಚ್ಚಯೇನ ಛಮಾಸಚ್ಚಯೇನ, ತಂ ಅನ್ತರಾಮುತ್ತಕಂ ನ ಗಾಹೇತಬ್ಬಂ. ಯಸ್ಮಿಂ ವಾ ತಿಕ್ಖತ್ತುಂ ದೇನ್ತಿ ಚತುಮಾಸಚ್ಚಯೇನ ಚತುಮಾಸಚ್ಚಯೇನ, ಯಸ್ಮಿಂ ವಾ ಚತುಕ್ಖತ್ತುಂ ದೇನ್ತಿ ತೇಮಾಸಚ್ಚಯೇನ ತೇಮಾಸಚ್ಚಯೇನ, ತಂ ಅನ್ತರಾಮುತ್ತಕಂ ನ ಗಾಹೇತಬ್ಬಂ. ಪಚ್ಚಯೇನೇವ ಹಿ ತಂ ಪಟಿಜಗ್ಗನಂ ಲಭಿಸ್ಸತಿ. ಯಸ್ಮಿಂ ಪನ ಏಕಸಂವಚ್ಛರೇ ಸಕಿದೇವ ಬಹೂ ಪಚ್ಚಯೇ ದೇನ್ತಿ, ಏತಂ ಅನ್ತರಾಮುತ್ತಕಂ ಗಾಹೇತಬ್ಬನ್ತಿ.

೨೨೩. ‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಕತಂ ವಾ ವಿಹಾರಂ ವಿಪ್ಪಕತಂ ವಾ ನವಕಮ್ಮಂ ದಾತುಂ, ಖುದ್ದಕೇ ವಿಹಾರೇ ಕಮ್ಮಂ ಓಲೋಕೇತ್ವಾ ಛಪ್ಪಞ್ಚವಸ್ಸಿಕಂ ನವಕಮ್ಮಂ ದಾತುಂ, ಅಡ್ಢಯೋಗೇ ಕಮ್ಮಂ ಓಲೋಕೇತ್ವಾ ಸತ್ತಟ್ಠವಸ್ಸಿಕಂ ನವಕಮ್ಮಂ ದಾತುಂ, ಮಹಲ್ಲಕೇ ವಿಹಾರೇ ಪಾಸಾದೇ ವಾ ಕಮ್ಮಂ ಓಲೋಕೇತ್ವಾ ದಸದ್ವಾದಸವಸ್ಸಿಕಂ ನವಕಮ್ಮಂ ದಾತು’’ನ್ತಿ (ಚೂಳವ. ೩೨೩) ವಚನತೋ ಅಕತಂ ವಿಪ್ಪಕತಂ ವಾ ಸೇನಾಸನಂ ಏಕಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಅಪಲೋಕನೇನ ವಾ ಕಮ್ಮವಾಚಾಯ ವಾ ಸಾವೇತ್ವಾ ನವಕಮ್ಮಂ ¶ ಕತ್ವಾ ವಸಿತುಂ ಯಥಾವುತ್ತಕಾಲಪರಿಚ್ಛೇದವಸೇನ ದಾತಬ್ಬಂ. ನವಕಮ್ಮಿಕೋ ಭಿಕ್ಖು ಅನ್ತೋವಸ್ಸೇ ತಂ ಆವಾಸಂ ಲಭತಿ, ಉತುಕಾಲೇ ಪಟಿಬಾಹಿತುಂ ನ ಲಭತಿ. ಲದ್ಧನವಕಮ್ಮೇನ ಪನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ವಾಸಿಫರಸುನಿಖಾದನಾದೀನಿ ಗಹೇತ್ವಾ ಸಯಂ ನ ಕಾತಬ್ಬಂ, ಕತಾಕತಂ ಜಾನಿತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ಸೋ ಆವಾಸೋ ಜೀರತಿ, ಆವಾಸಸಾಮಿಕಸ್ಸ ವಾ ತಸ್ಸ ವಂಸೇ ಉಪ್ಪನ್ನಸ್ಸ ವಾ ಕಸ್ಸಚಿ ಕಥೇತಬ್ಬಂ ‘‘ಆವಾಸೋ ತೇ ನಸ್ಸತಿ, ಜಗ್ಗಥ ಏತಂ ಆವಾಸ’’ನ್ತಿ. ಸಚೇ ಸೋ ನ ಸಕ್ಕೋತಿ, ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ಞಾತೀಹಿ ವಾ ಉಪಟ್ಠಾಕೇಹಿ ವಾ ಸಮಾದಾಪೇತ್ವಾ ಜಗ್ಗಿತಬ್ಬೋ. ಸಚೇ ತೇಪಿ ನ ಸಕ್ಕೋನ್ತಿ, ಸಙ್ಘಿಕೇನ ಪಚ್ಚಯೇನ ಜಗ್ಗಿತಬ್ಬೋ, ತಸ್ಮಿಮ್ಪಿ ಅಸತಿ ಏಕಂ ಆವಾಸಂ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇತ್ವಾ ಅವಸೇಸಾ ಜಗ್ಗಿತಬ್ಬಾ, ಬಹೂ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇತ್ವಾ ಏಕಂ ಸಣ್ಠಪೇತುಮ್ಪಿ ವಟ್ಟತಿಯೇವ.

ದುಬ್ಭಿಕ್ಖೇ ಭಿಕ್ಖೂಸು ಪಕ್ಕನ್ತೇಸು ಸಬ್ಬೇ ಆವಾಸಾ ನಸ್ಸನ್ತಿ, ತಸ್ಮಾ ಏಕಂ ವಾ ದ್ವೇ ವಾ ತಯೋ ವಾ ¶ ಆವಾಸೇ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇತ್ವಾ ತತೋ ಯಾಗುಭತ್ತಚೀವರಾದೀನಿ ಪರಿಭುಞ್ಜನ್ತೇಹಿ ಸೇಸಾವಾಸಾ ಜಗ್ಗಿತಬ್ಬಾಯೇವ.

ಕುರುನ್ದಿಯಂ ಪನ ವುತ್ತಂ ‘‘ಸಙ್ಘಿಕೇ ಪಚ್ಚಯೇ ಅಸತಿ ಏಕೋ ಭಿಕ್ಖು ‘ತುಯ್ಹಂ ಏಕಮಞ್ಚಟ್ಠಾನಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಜಗ್ಗಾಹೀ’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬೋ. ಸಚೇ ಬಹುತರಂ ಇಚ್ಛತಿ, ತಿಭಾಗಂ ವಾ ಉಪಡ್ಢಭಾಗಂ ವಾ ದತ್ವಾಪಿ ಜಗ್ಗಾಪೇತಬ್ಬಂ. ಅಥ ಥಮ್ಭಮತ್ತಮೇವೇತ್ಥ ಅವಸಿಟ್ಠಂ, ಬಹುಕಮ್ಮಂ ಕಾತಬ್ಬನ್ತಿ ನ ಇಚ್ಛತಿ, ‘ತುಯ್ಹಂ ಪುಗ್ಗಲಿಕಮೇವ ಕತ್ವಾ ಜಗ್ಗಾಹೀ’ತಿ ದಾತಬ್ಬಂ. ಏವಮ್ಪಿ ಹಿ ‘ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಭಣ್ಡಕಠಪನಟ್ಠಾನಞ್ಚ ನವಕಾನಞ್ಚ ವಸನಟ್ಠಾನಂ ಲಭಿಸ್ಸತೀ’ತಿ ಜಗ್ಗಾಪೇತಬ್ಬೋ. ಏವಂ ಜಗ್ಗಿತೋ ಪನ ತಸ್ಮಿಂ ಜೀವನ್ತೇ ಪುಗ್ಗಲಿಕೋ ಹೋತಿ, ಮತೇ ಸಙ್ಘಿಕೋವ. ಸಚೇ ಸದ್ಧಿವಿಹಾರಿಕಾನಂ ದಾತುಕಾಮೋ ಹೋತಿ, ಕಮ್ಮಂ ಓಲೋಕೇತ್ವಾ ತಿಭಾಗಂ ವಾ ಉಪಡ್ಢಂ ವಾ ಪುಗ್ಗಲಿಕಂ ಕತ್ವಾ ಜಗ್ಗಾಪೇತಬ್ಬೋ. ಏವಞ್ಹಿ ಸದ್ಧಿವಿಹಾರಿಕಾನಂ ದಾತುಂ ಲಭತಿ. ಏವಂ ಜಗ್ಗನಕೇ ಪನ ಅಸತಿ ಏಕಂ ಆವಾಸಂ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇತ್ವಾತಿಆದಿನಾ ನಯೇನ ಜಗ್ಗಾಪೇತಬ್ಬೋ’’ತಿ ವುತ್ತಂ. ಇದಮ್ಪಿ ಚ ಅಞ್ಞಂ ತತ್ಥೇವ ವುತ್ತಂ.

ದ್ವೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಸಙ್ಘಿಕಭೂಮಿಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಸೋಧೇತ್ವಾ ಸಙ್ಘಿಕಸೇನಾಸನಂ ಕರೋನ್ತಿ, ಯೇನ ಸಾ ಭೂಮಿ ಪಠಮಂ ಗಹಿತಾ, ಸೋ ಸಾಮೀ. ಉಭೋಪಿ ಪುಗ್ಗಲಿಕಂ ಕರೋನ್ತಿ, ಸೋಯೇವ ಸಾಮೀ. ಸೋ ಸಙ್ಘಿಕಂ ಕರೋತಿ, ಇತರೋ ಪುಗ್ಗಲಿಕಂ ಕರೋತಿ, ಅಞ್ಞಂ ಚೇ ಬಹು ಸೇನಾಸನಟ್ಠಾನಂ ಅತ್ಥಿ, ಪುಗ್ಗಲಿಕಂ ಕರೋನ್ತೋಪಿ ನ ವಾರೇತಬ್ಬೋ. ಅಞ್ಞಸ್ಮಿಂ ಪನ ತಾದಿಸೇ ಪತಿರೂಪೇ ಠಾನೇ ಅಸತಿ ¶ ತಂ ಪಟಿಬಾಹಿತ್ವಾ ಸಙ್ಘಿಕಂ ಕರೋನ್ತೇನೇವ ಕಾತಬ್ಬಂ. ಯಂ ಪನ ತಸ್ಸ ತತ್ಥ ವಯಕಮ್ಮಂ ಕತಂ, ತಂ ದಾತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ಪನ ಕತಾವಾಸೇ ವಾ ಆವಾಸಕರಣಟ್ಠಾನೇ ವಾ ಛಾಯೂಪಗಫಲೂಪಗಾ ರುಕ್ಖಾ ಹೋನ್ತಿ, ಅಪಲೋಕೇತ್ವಾ ಹಾರೇತಬ್ಬಾ. ಪುಗ್ಗಲಿಕಾ ಚೇ ಹೋನ್ತಿ, ಸಾಮಿಕಾ ಆಪುಚ್ಛಿತಬ್ಬಾ. ನೋ ಚೇ ದೇನ್ತಿ, ಯಾವತತಿಯಕಂ ಆಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ‘‘ರುಕ್ಖಅಗ್ಘನಕಮೂಲಂ ದಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ಹಾರೇತಬ್ಬಾ.

೨೨೪. ಯೋ ಪನ ಸಙ್ಘಿಕಂ ವಲ್ಲಿಮತ್ತಮ್ಪಿ ಅಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಆಹರಿಮೇನ ಉಪಕರಣೇನ ಸಙ್ಘಿಕಾಯ ಭೂಮಿಯಾ ಪುಗ್ಗಲಿಕವಿಹಾರಂ ಕಾರೇತಿ, ಉಪಡ್ಢಂ ಸಙ್ಘಿಕಂ ಹೋತಿ, ಉಪಡ್ಢಂ ಪುಗ್ಗಲಿಕಂ. ಪಾಸಾದೋ ಚೇ ಹೋತಿ, ಹೇಟ್ಠಾಪಾಸಾದೋ ಸಙ್ಘಿಕೋ, ಉಪರಿ ಪುಗ್ಗಲಿಕೋ. ಸಚೇ ಯೋ ಹೇಟ್ಠಾಪಾಸಾದಂ ಇಚ್ಛತಿ, ಹೇಟ್ಠಾಪಾಸಾದಂ ತಸ್ಸ ಹೋತಿ. ಅಥ ಹೇಟ್ಠಾ ಚ ಉಪರಿ ಚ ಇಚ್ಛತಿ, ಉಭಯತ್ಥ ಉಪಡ್ಢಂ ಲಭತಿ. ದ್ವೇ ಸೇನಾಸನಾನಿ ಕಾರೇತಿ, ಏಕಂ ಸಙ್ಘಿಕಂ, ಏಕಂ ಪುಗ್ಗಲಿಕಂ. ಸಚೇ ವಿಹಾರೇ ಉಟ್ಠಿತೇನ ದಬ್ಬಸಮ್ಭಾರೇನ ಕಾರೇತಿ, ತಿಭಾಗಂ ಲಭತಿ. ಸಚೇ ಅಕತಟ್ಠಾನೇ ಚಯಂ ವಾ ಪಮುಖಂ ವಾ ಕರೋತಿ ಬಹಿಕುಟ್ಟೇ, ಉಪಡ್ಢಂ ಸಙ್ಘಸ್ಸ, ಉಪಡ್ಢಂ ತಸ್ಸ. ಅಥ ಮಹನ್ತಂ ವಿಸಮಂ ಪೂರೇತ್ವಾ ಅಪದೇ ಪದಂ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ಕತಂ ಹೋತಿ, ಅನಿಸ್ಸರೋ ತತ್ಥ ಸಙ್ಘೋ.

ಸಚೇ ¶ ಭಿಕ್ಖು ಸಙ್ಘಿಕವಿಹಾರತೋ ಗೋಪಾನಸಿಆದೀನಿ ಗಹೇತ್ವಾ ಅಞ್ಞಸ್ಮಿಂ ಸಙ್ಘಿಕಾವಾಸೇ ಯೋಜೇತಿ, ಸುಯೋಜಿತಾನಿ. ಪುಗ್ಗಲಿಕಾವಾಸೇ ಯೋಜೇನ್ತೇಹಿ ಪನ ಮೂಲಂ ವಾ ದಾತಬ್ಬಂ, ಪಟಿಪಾಕತಿಕಂ ವಾ ಕಾತಬ್ಬಂ. ಛಡ್ಡಿತವಿಹಾರತೋ ಮಞ್ಚಪೀಠಾದೀನಿ ಥೇಯ್ಯಚಿತ್ತೇನ ಗಣ್ಹನ್ತೋ ಉದ್ಧಾರೇಯೇವ ಭಣ್ಡಗ್ಘೇನ ಕಾರೇತಬ್ಬೋ. ‘‘ಪುನ ಆವಾಸಿಕಕಾಲೇ ದಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಗಹೇತ್ವಾ ಸಙ್ಘಿಕಪರಿಭೋಗೇನ ಪರಿಭುಞ್ಜನ್ತಸ್ಸ ನಟ್ಠಂ ಸುನಟ್ಠಂ, ಜಿಣ್ಣಂ ಸುಜಿಣ್ಣಂ. ಅರೋಗಂ ಚೇ, ಪಾಕತಿಕಂ ಕಾತಬ್ಬಂ, ಪುಗ್ಗಲಿಕಪರಿಭೋಗೇನ ಪರಿಭುಞ್ಜನ್ತಸ್ಸ ನಟ್ಠಂ ವಾ ಜಿಣ್ಣಂ ವಾ ಗೀವಾ ಹೋತಿ. ತತೋ ದ್ವಾರವಾತಪಾನಾದೀನಿ ಸಙ್ಘಿಕಾವಾಸೇ ವಾ ಪುಗ್ಗಲಿಕಾವಾಸೇ ವಾ ಯೋಜಿತಾನಿ, ಪಟಿದಾತಬ್ಬಾನಿಯೇವ. ಸಚೇ ಕೋಚಿ ಸಙ್ಘಿಕೋ ವಿಹಾರೋ ಉನ್ದ್ರಿಯತಿ, ಯಂ ತತ್ಥ ಮಞ್ಚಪೀಠಾದಿಕಂ, ತಂ ಗುತ್ತತ್ಥಾಯ ಅಞ್ಞತ್ರ ಹರಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ತಸ್ಮಾ ಅಞ್ಞತ್ರ ಹರಿತ್ವಾ ಸಙ್ಘಿಕಪರಿಭೋಗೇನ ಪರಿಭುಞ್ಜನ್ತಸ್ಸ ನಟ್ಠಂ ಸುನಟ್ಠಂ, ಜಿಣ್ಣಂ ಸುಜಿಣ್ಣಂ. ಸಚೇ ಅರೋಗಂ, ತಸ್ಮಿಂ ವಿಹಾರೇ ಪಟಿಸಙ್ಖತೇ ಪುನ ಪಾಕತಿಕಂ ಕಾತಬ್ಬಂ. ಪುಗ್ಗಲಿಕಪರಿಭೋಗೇನ ಪರಿಭುಞ್ಜತೋ ನಟ್ಠಂ ವಾ ಜಿಣ್ಣಂ ವಾ ಗೀವಾ ಹೋತಿ, ತಸ್ಮಿಂ ಪಟಿಸಙ್ಖತೇ ದಾತಬ್ಬಮೇವ. ಅಯಂ ಸೇನಾಸನಗ್ಗಾಹಕಥಾ.

೨೨೫. ಅಯಂ ¶ ಪನೇತ್ಥ ಚತುಪಚ್ಚಯಸಾಧಾರಣಕಥಾ (ಚೂಳವ. ಅಟ್ಠ. ೩೨೫ ಪಕ್ಖಿಕಭತ್ತಾದಿಕಥಾ) – ಸಮ್ಮತೇನ ಅಪ್ಪಮತ್ತಕವಿಸ್ಸಜ್ಜಕೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಚೀವರಕಮ್ಮಂ ಕರೋನ್ತಸ್ಸ ‘‘ಸೂಚಿಂ ದೇಹೀ’’ತಿ ವದತೋ ಏಕಾ ದೀಘಾ, ಏಕಾ ರಸ್ಸಾತಿ ದ್ವೇ ಸೂಚಿಯೋ ದಾತಬ್ಬಾ. ‘‘ಅವಿಭತ್ತಂ ಸಙ್ಘಿಕಭಣ್ಡ’’ನ್ತಿ ಪುಚ್ಛಿತಬ್ಬಕಿಚ್ಚಂ ನತ್ಥಿ. ಪಿಪ್ಫಲತ್ಥಿಕಸ್ಸ ಏಕೋ ಪಿಪ್ಫಲಕೋ, ಕನ್ತಾರಂ ಪಟಿಪಜ್ಜಿತುಕಾಮಸ್ಸ ಉಪಾಹನಯುಗಳಂ, ಕಾಯಬನ್ಧನತ್ಥಿಕಸ್ಸ ಕಾಯಬನ್ಧನಂ, ‘‘ಅಂಸಬದ್ಧಕೋ ಮೇ ಜಿಣ್ಣೋ’’ತಿ ಆಗತಸ್ಸ ಅಂಸಬದ್ಧಕೋ, ಪರಿಸ್ಸಾವನತ್ಥಿಕಸ್ಸ ಪರಿಸ್ಸಾವನಂ ದಾತಬ್ಬಂ, ಧಮ್ಮಕರಣತ್ಥಿಕಸ್ಸ ಧಮ್ಮಕರಣೋ. ಸಚೇ ಪಟ್ಟಕೋ ನ ಹೋತಿ, ಧಮ್ಮಕರಣೋ ಪಟ್ಟಕೇನ ಸದ್ಧಿಂ ದಾತಬ್ಬೋ. ‘‘ಆಗನ್ತುಕಪತ್ತಂ ಆರೋಪೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಯಾಚನ್ತಸ್ಸ ಕುಸಿಯಾ ಚ ಅಡ್ಢಕುಸಿಯಾ ಚ ಪಹೋನಕಂ ದಾತಬ್ಬಂ. ‘‘ಮಣ್ಡಲಂ ನಪ್ಪಹೋತೀ’’ತಿ ಆಗತಸ್ಸ ಮಣ್ಡಲಂ ಏಕಂ ದಾತಬ್ಬಂ, ಅಡ್ಢಮಣ್ಡಲಾನಿ ದ್ವೇ ದಾತಬ್ಬಾನಿ, ದ್ವೇ ಮಣ್ಡಲಾನಿ ಯಾಚನ್ತಸ್ಸ ನ ದಾತಬ್ಬಾನಿ. ಅನುವಾತಪರಿಭಣ್ಡತ್ಥಿಕಸ್ಸ ಏಕಸ್ಸ ಚೀವರಸ್ಸ ಪಹೋನಕಂ ದಾತಬ್ಬಂ, ಸಪ್ಪಿನವನೀತಾದಿಅತ್ಥಿಕಸ್ಸ ಗಿಲಾನಸ್ಸ ಏಕಂ ಭೇಸಜ್ಜಂ ನಾಳಿಮತ್ತಂ ಕತ್ವಾ ತತೋ ತತಿಯಕೋಟ್ಠಾಸೋ ದಾತಬ್ಬೋ. ಏವಂ ತೀಣಿ ದಿವಸಾನಿ ದತ್ವಾ ನಾಳಿಯಾ ಪರಿಪುಣ್ಣಾಯ ಚತುತ್ಥದಿವಸತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಸಙ್ಘಂ ಆಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ದಾತಬ್ಬಂ, ಗುಳಪಿಣ್ಡೇಪಿ ಏಕದಿವಸಂ ತತಿಯಭಾಗೋ ದಾತಬ್ಬೋ. ಏವಂ ತೀಹಿ ದಿವಸೇಹಿ ನಿಟ್ಠಿತೇ ಪಿಣ್ಡೇ ತತೋ ಪರಂ ಸಙ್ಘಂ ಆಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ದಾತಬ್ಬಂ. ಸಮ್ಮನ್ನಿತ್ವಾ ಠಪಿತಯಾಗುಭಾಜಕಾದೀಹಿ ಚ ಭಾಜನೀಯಟ್ಠಾನಂ ಆಗತಮನುಸ್ಸಾನಂ ಅನಾಪುಚ್ಛಿತ್ವಾವ ಉಪಡ್ಢಭಾಗೋ ದಾತಬ್ಬೋ. ಅಸಮ್ಮತೇಹಿ ಪನ ಅಪಲೋಕೇತ್ವಾ ದಾತಬ್ಬೋತಿ.

ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಸನ್ತಕಂ ಸಮ್ಮತೇನ ವಾ ಆಣತ್ತೇಹಿ ವಾ ಆರಾಮಿಕಾದೀಹಿ ದೀಯಮಾನಂ, ಗಿಹೀನಞ್ಚ ಸನ್ತಕಂ ¶ ಸಾಮಿಕೇನ ವಾ ಆಣತ್ತೇನ ವಾ ದೀಯಮಾನಂ ‘‘ಅಪರಸ್ಸ ಭಾಗಂ ದೇಹೀ’’ತಿ ಅಸನ್ತಂ ಪುಗ್ಗಲಂ ವತ್ವಾ ಗಣ್ಹತೋ ಭಣ್ಡಾದೇಯ್ಯಂ. ಅಞ್ಞೇನ ದೀಯಮಾನಂ ಗಣ್ಹನ್ತೋ ಭಣ್ಡಗ್ಘೇನ ಕಾರೇತಬ್ಬೋ. ಅಸಮ್ಮತೇನ ವಾ ಅನಾಣತ್ತೇನ ವಾ ದೀಯಮಾನೇ ‘‘ಅಪರಮ್ಪಿ ಭಾಗಂ ದೇಹೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ವಾ ಕೂಟವಸ್ಸಾನಿ ಗಣೇತ್ವಾ ವಾ ಗಣ್ಹನ್ತೋ ಉದ್ಧಾರೇಯೇವ ಭಣ್ಡಗ್ಘೇನ ಕಾರೇತಬ್ಬೋ. ಇತರೇಹಿ ದೀಯಮಾನಂ ಏವಂ ಗಣ್ಹತೋ ಭಣ್ಡಾದೇಯ್ಯಂ ಸಾಮಿಕೇನ ಪನ ‘‘ಇಮಸ್ಸ ದೇಹೀ’’ತಿ ದಾಪಿತಂ ವಾ ಸಯಂ ದಿನ್ನಂ ವಾ ಸುದಿನ್ನನ್ತಿ ಅಯಂ ಸಬ್ಬಟ್ಠಕಥಾವಿನಿಚ್ಛಯತೋ ಸಾರೋ.

ಪಿಣ್ಡಾಯ ¶ ಪವಿಟ್ಠಸ್ಸಪಿ ಓದನಪಟಿವೀಸೋ ಅನ್ತೋಉಪಚಾರಸೀಮಾಯಂ ಠಿತಸ್ಸೇವ ಗಹೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಯದಿ ಪನ ದಾಯಕಾ ‘‘ಬಹಿಉಪಚಾರಸೀಮಟ್ಠಾನಮ್ಪಿ, ಭನ್ತೇ, ಗಣ್ಹಥ, ಆಗನ್ತ್ವಾ ಪರಿಭುಞ್ಜಿಸ್ಸನ್ತೀ’’ತಿ ವದನ್ತಿ, ಏವಂ ಅನ್ತೋಗಾಮಟ್ಠಾನಮ್ಪಿ ಗಹೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ.

ಪಾಳಿಂ ಅಟ್ಠಕಥಞ್ಚೇವ, ಓಲೋಕೇತ್ವಾ ವಿಚಕ್ಖಣೋ;

ಸಙ್ಘಿಕೇ ಪಚ್ಚಯೇ ಏವಂ, ಅಪ್ಪಮತ್ತೋವ ಭಾಜಯೇತಿ.

ಇತಿ ಪಾಳಿಮುತ್ತಕವಿನಯವಿನಿಚ್ಛಯಸಙ್ಗಹೇ ಸಬ್ಬಾಕಾರತೋ

ಚತುಪಚ್ಚಯಭಾಜನೀಯವಿನಿಚ್ಛಯಕಥಾ ಸಮತ್ತಾ.

೨೯. ಕಥಿನತ್ಥಾರವಿನಿಚ್ಛಯಕಥಾ

೨೨೬. ಕಥಿನನ್ತಿ ¶ ಏತ್ಥ (ಮಹಾವ. ಅಟ್ಠ. ೩೦೬) ಪನ ಕಥಿನಂ ಅತ್ಥರಿತುಂ ಕೇ ಲಭನ್ತಿ, ಕೇ ನ ಲಭನ್ತಿ? ಗಣನವಸೇನ ತಾವ ಪಚ್ಛಿಮಕೋಟಿಯಾ ಪಞ್ಚ ಜನಾ ಲಭನ್ತಿ, ಉದ್ಧಂ ಸತಸಹಸ್ಸಮ್ಪಿ, ಪಞ್ಚನ್ನಂ ಹೇಟ್ಠಾ ನ ಲಭನ್ತಿ. ವುಟ್ಠವಸ್ಸವಸೇನ ಪುರಿಮಿಕಾಯ ವಸ್ಸಂ ಉಪಗನ್ತ್ವಾ ಪಠಮಪವಾರಣಾಯ ಪವಾರಿತಾ ಲಭನ್ತಿ. ಛಿನ್ನವಸ್ಸಾ ವಾ ಪಚ್ಛಿಮಿಕಾಯ ಉಪಗತಾ ವಾ ನ ಲಭನ್ತಿ. ‘‘ಅಞ್ಞಸ್ಮಿಂ ವಿಹಾರೇ ವುಟ್ಠವಸ್ಸಾಪಿ ನ ಲಭನ್ತೀ’’ತಿ ಮಹಾಪಚ್ಚರಿಯಂ ವುತ್ತಂ. ಪುರಿಮಿಕಾಯ ಉಪಗತಾನಂ ಪನ ಸಬ್ಬೇ ಗಣಪೂರಕಾ ಹೋನ್ತಿ, ಆನಿಸಂಸಂ ನ ಲಭನ್ತಿ, ಆನಿಸಂಸೋ ಇತರೇಸಂಯೇವ ಹೋತಿ. ಸಚೇ ಪುರಿಮಿಕಾಯ ಉಪಗತಾ ಚತ್ತಾರೋ ವಾ ಹೋನ್ತಿ ತಯೋ ವಾ ದ್ವೇ ವಾ ಏಕೋ ವಾ, ಇತರೇ ಗಣಪೂರಕೇ ಕತ್ವಾ ಕಥಿನಂ ಅತ್ಥರಿತಬ್ಬಂ. ಅಥ ಚತ್ತಾರೋ ಭಿಕ್ಖೂ ಉಪಗತಾ, ಏಕೋ ಪರಿಪುಣ್ಣವಸ್ಸೋ ಸಾಮಣೇರೋ, ಸೋ ಚೇ ಪಚ್ಛಿಮಿಕಾಯ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜತಿ, ಗಣಪೂರಕೋ ಚೇವ ಹೋತಿ ಆನಿಸಂಸಞ್ಚ ಲಭತಿ. ತಯೋ ಭಿಕ್ಖೂ ದ್ವೇ ಸಾಮಣೇರಾ, ದ್ವೇ ಭಿಕ್ಖೂ ತಯೋ ಸಾಮಣೇರಾ, ಏಕೋ ಭಿಕ್ಖು ಚತ್ತಾರೋ ಸಾಮಣೇರಾತಿ ಏತ್ಥಾಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ. ಸಚೇ ಪುರಿಮಿಕಾಯ ಉಪಗತಾ ಕಥಿನತ್ಥಾರಕುಸಲಾ ನ ಹೋನ್ತಿ, ಅತ್ಥಾರಕುಸಲಾ ಖನ್ಧಕಭಾಣಕತ್ಥೇರಾ ಪರಿಯೇಸಿತ್ವಾ ಆನೇತಬ್ಬಾ. ಕಮ್ಮವಾಚಂ ಸಾವೇತ್ವಾ ಕಥಿನಂ ಅತ್ಥರಾಪೇತ್ವಾ ದಾನಞ್ಚ ಭುಞ್ಜಿತ್ವಾ ಗಮಿಸ್ಸನ್ತಿ, ಆನಿಸಂಸೋ ಪನ ಇತರೇಸಂಯೇವ ಹೋತಿ.

ಕಥಿನಂ ¶ ಕೇನ ದಿನ್ನಂ ವಟ್ಟತಿ? ಯೇನ ಕೇನಚಿ ದೇವೇನ ವಾ ಮನುಸ್ಸೇನ ವಾ ಪಞ್ಚನ್ನಂ ವಾ ಸಹಧಮ್ಮಿಕಾನಂ ಅಞ್ಞತರೇನ ದಿನ್ನಂ ವಟ್ಟತಿ. ಕಥಿನದಾಯಕಸ್ಸ ವತ್ತಂ ಅತ್ಥಿ, ಸಚೇ ಸೋ ತಂ ಅಜಾನನ್ತೋ ಪುಚ್ಛತಿ – ‘‘ಭನ್ತೇ, ಕಥಂ ಕಥಿನಂ ದಾತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ, ತಸ್ಸ ಏವಂ ಆಚಿಕ್ಖಿತಬ್ಬಂ ‘‘ತಿಣ್ಣಂ ಚೀವರಾನಂ ಅಞ್ಞತರಪ್ಪಹೋನಕಂ ಸೂರಿಯುಗ್ಗಮನಸಮಯೇ ವತ್ಥಂ ‘ಕಥಿನಚೀವರಂ ದೇಮಾ’ತಿ ದಾತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ತಸ್ಸ ಪರಿಕಮ್ಮತ್ಥಂ ಏತ್ತಕಾ ನಾಮ ಸೂಚಿಯೋ, ಏತ್ತಕಂ ಸುತ್ತಂ, ಏತ್ತಕಂ ರಜನಂ, ಪರಿಕಮ್ಮಂ ಕರೋನ್ತಾನಂ ಏತ್ತಕಾನಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಯಾಗುಭತ್ತಞ್ಚ ದಾತುಂ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ.

ಕಥಿನತ್ಥಾರಕೇನಪಿ ಧಮ್ಮೇನ ಸಮೇನ ಉಪ್ಪನ್ನಂ ಕಥಿನಂ ಅತ್ಥರನ್ತೇನ ವತ್ತಂ ಜಾನಿತಬ್ಬಂ. ತನ್ತವಾಯಗೇಹತೋ ಹಿ ಆಭತಸನ್ತಾನೇನೇವ ಖಲಿಮಕ್ಖಿತಸಾಟಕೋ ನ ವಟ್ಟತಿ, ಮಲೀನಸಾಟಕೋಪಿ ನ ವಟ್ಟತಿ, ತಸ್ಮಾ ಕಥಿನತ್ಥಾರಸಾಟಕಂ ಲಭಿತ್ವಾ ಸುಟ್ಠು ಧೋವಿತ್ವಾ ಸೂಚಿಆದೀನಿ ಚೀವರಕಮ್ಮೂಪಕರಣಾನಿ ಸಜ್ಜೇತ್ವಾ ಬಹೂಹಿ ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ತದಹೇವ ಸಿಬ್ಬಿತ್ವಾ ನಿಟ್ಠಿತಸೂಚಿಕಮ್ಮಂ ರಜಿತ್ವಾ ಕಪ್ಪಬಿನ್ದುಂ ದತ್ವಾ ಕಥಿನಂ ಅತ್ಥರಿತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ತಸ್ಮಿಂ ಅನತ್ಥತೇಯೇವ ಅಞ್ಞಂ ಕಥಿನಸಾಟಕಂ ಆಹರತಿ, ಅಞ್ಞಾನಿ ಚ ¶ ಬಹೂನಿ ಕಥಿನಾನಿಸಂಸವತ್ಥಾನಿ ದೇತಿ, ಯೋ ಆನಿಸಂಸಂ ಬಹುಂ ದೇತಿ, ತಸ್ಸ ಸನ್ತಕೇನ ಅತ್ಥರಿತಬ್ಬಂ. ಇತರೋ ತಥಾ ತಥಾ ಓವದಿತ್ವಾ ಸಞ್ಞಾಪೇತಬ್ಬೋ.

ಕಥಿನಂ ಪನ ಕೇನ ಅತ್ಥರಿತಬ್ಬಂ? ಯಸ್ಸ ಸಙ್ಘೋ ಕಥಿನಚೀವರಂ ದೇತಿ. ಸಙ್ಘೇನ ಪನ ಕಸ್ಸ ದಾತಬ್ಬಂ? ಯೋ ಜಿಣ್ಣಚೀವರೋ ಹೋತಿ. ಸಚೇ ಬಹೂ ಜಿಣ್ಣಚೀವರಾ, ವುಡ್ಢಸ್ಸ ದಾತಬ್ಬಂ. ವುಡ್ಢೇಸುಪಿ ಯೋ ಮಹಾಪರಿಸೋ ತದಹೇವ ಚೀವರಂ ಕತ್ವಾ ಅತ್ಥರಿತುಂ ಸಕ್ಕೋತಿ, ತಸ್ಸ ದಾತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ವುಡ್ಢೋ ನ ಸಕ್ಕೋತಿ, ನವಕತರೋ ಸಕ್ಕೋತಿ, ತಸ್ಸ ದಾತಬ್ಬಂ. ಅಪಿಚ ಸಙ್ಘೇನ ಮಹಾಥೇರಸ್ಸ ಸಙ್ಗಹಂ ಕಾತುಂ ವಟ್ಟತಿ, ತಸ್ಮಾ ‘‘ತುಮ್ಹೇ, ಭನ್ತೇ, ಗಣ್ಹಥ, ಮಯಂ ಕತ್ವಾ ದಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬಂ. ತೀಸು ಚೀವರೇಸು ಯಂ ಜಿಣ್ಣಂ ಹೋತಿ, ತದತ್ಥಾಯ ದಾತಬ್ಬಂ. ಪಕತಿಯಾ ದುಪಟ್ಟಚೀವರಸ್ಸ ದುಪಟ್ಟತ್ಥಾಯೇವ ದಾತಬ್ಬಂ. ಸಚೇಪಿಸ್ಸ ಏಕಪಟ್ಟಚೀವರಂ ಘನಂ ಹೋತಿ, ಕಥಿನಸಾಟಕಾ ಚ ಪೇಲವಾ, ಸಾರುಪ್ಪತ್ಥಾಯ ದುಪಟ್ಟಪ್ಪಹೋನಕಮೇವ ದಾತಬ್ಬಂ, ‘‘ಅಹಂ ಅಲಭನ್ತೋ ಏಕಪಟ್ಟಂ ಪಾರುಪಾಮೀ’’ತಿ ವದನ್ತಸ್ಸಪಿ ದುಪಟ್ಟಂ ದಾತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಯೋ ಪನ ಲೋಭಪಕತಿಕೋ ಹೋತಿ, ತಸ್ಸ ನ ದಾತಬ್ಬಂ. ತೇನಪಿ ‘‘ಕಥಿನಂ ಅತ್ಥರಿತ್ವಾ ಪಚ್ಛಾ ವಿಸಿಬ್ಬಿತ್ವಾ ದ್ವೇ ಚೀವರಾನಿ ಕರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ನ ಗಹೇತಬ್ಬಂ. ಯಸ್ಸ ಪನ ದೀಯತಿ, ತಸ್ಸ –

‘‘ಸುಣಾತು ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘೋ, ಇದಂ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಕಥಿನದುಸ್ಸಂ ಉಪ್ಪನ್ನಂ, ಯದಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಪತ್ತಕಲ್ಲಂ, ಸಙ್ಘೋ ಇಮಂ ಕಥಿನದುಸ್ಸಂ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ದದೇಯ್ಯ ಕಥಿನಂ ಅತ್ಥರಿತುಂ, ಏಸಾ ಞತ್ತಿ.

‘‘ಸುಣಾತು ¶ ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘೋ, ಇದಂ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಕಥಿನದುಸ್ಸಂ ಉಪ್ಪನ್ನಂ, ಸಙ್ಘೋ ಇಮಂ ಕಥಿನದುಸ್ಸಂ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ದೇತಿ ಕಥಿನಂ ಅತ್ಥರಿತುಂ, ಯಸ್ಸಾಯಸ್ಮತೋ ಖಮತಿ ಇಮಸ್ಸ ಕಥಿನದುಸ್ಸಸ್ಸ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ದಾನಂ ಕಥಿನಂ ಅತ್ಥರಿತುಂ, ಸೋ ತುಣ್ಹಸ್ಸ. ಯಸ್ಸ ನಕ್ಖಮತಿ, ಸೋ ಭಾಸೇಯ್ಯ.

‘‘ದಿನ್ನಂ ಇದಂ ಸಙ್ಘೇನ ಕಥಿನದುಸ್ಸಂ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಕಥಿನಂ ಅತ್ಥರಿತುಂ, ಖಮತಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ, ತಸ್ಮಾ ತುಣ್ಹೀ, ಏವಮೇತಂ ಧಾರಯಾಮೀ’’ತಿ (ಮಹಾವ. ೩೦೭) –

ಏವಂ ದುತಿಯಕಮ್ಮವಾಚಾಯ ದಾತಬ್ಬಂ.

ಏವಂ ದಿನ್ನೇ ಪನ ಕಥಿನೇ ಸಚೇ ತಂ ಕಥಿನದುಸ್ಸಂ ನಿಟ್ಠಿತಪರಿಕಮ್ಮಮೇವ ಹೋತಿ, ಇಚ್ಚೇತಂ ಕುಸಲಂ. ನೋ ಚೇ ನಿಟ್ಠಿತಪರಿಕಮ್ಮಂ ಹೋತಿ, ‘‘ಅಹಂ ಥೇರೋ’’ತಿ ವಾ ‘‘ಬಹುಸ್ಸುತೋ’’ತಿ ವಾ ಏಕೇನಪಿ ಅಕಾತುಂ ನ ಲಬ್ಭತಿ ¶ , ಸಬ್ಬೇಹೇವ ಸನ್ನಿಪತಿತ್ವಾ ಧೋವನಸಿಬ್ಬನರಜನಾನಿ ನಿಟ್ಠಾಪೇತಬ್ಬಾನಿ. ಇದಞ್ಹಿ ಕಥಿನವತ್ತಂ ನಾಮ ಬುದ್ಧಪ್ಪಸತ್ಥಂ. ಅತೀತೇ ಪದುಮುತ್ತರೋಪಿ ಭಗವಾ ಕಥಿನವತ್ತಂ ಅಕಾಸಿ. ತಸ್ಸ ಕಿರ ಅಗ್ಗಸಾವಕೋ ಸುಜಾತತ್ಥೇರೋ ನಾಮ ಕಥಿನಂ ಗಣ್ಹಿ. ತಂ ಸತ್ಥಾ ಅಟ್ಠಸಟ್ಠಿಯಾ ಭಿಕ್ಖುಸತಸಹಸ್ಸೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ಅಕಾಸಿ.

ಕತಪರಿಯೋಸಿತಂ ಪನ ಕಥಿನಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಅತ್ಥಾರಕೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಸಚೇ ಸಙ್ಘಾಟಿಯಾ ಕಥಿನಂ ಅತ್ಥರಿತುಕಾಮೋ ಹೋತಿ, ಪೋರಾಣಿಕಾ ಸಙ್ಘಾಟಿ ಪಚ್ಚುದ್ಧರಿತಬ್ಬಾ, ನವಾ ಸಙ್ಘಾಟಿ ಅಧಿಟ್ಠಾತಬ್ಬಾ, ‘‘ಇಮಾಯ ಸಙ್ಘಾಟಿಯಾ ಕಥಿನಂ ಅತ್ಥರಾಮೀ’’ತಿ ವಾಚಾ ಭಿನ್ದಿತಬ್ಬಾ. ಸಚೇ ಉತ್ತರಾಸಙ್ಗೇನ ಕಥಿನಂ ಅತ್ಥರಿತುಕಾಮೋ ಹೋತಿ, ಪೋರಾಣಕೋ ಉತ್ತರಾಸಙ್ಗೋ ಪಚ್ಚುದ್ಧರಿತಬ್ಬೋ, ನವೋ ಉತ್ತರಾಸಙ್ಗೋ ಅಧಿಟ್ಠಾತಬ್ಬೋ, ‘‘ಇಮಿನಾ ಉತ್ತರಾಸಙ್ಗೇನ ಕಥಿನಂ ಅತ್ಥರಾಮೀ’’ತಿ ವಾಚಾ ಭಿನ್ದಿತಬ್ಬಾ. ಸಚೇ ಅನ್ತರವಾಸಕೇನ ಕಥಿನಂ ಅತ್ಥರಿತುಕಾಮೋ ಹೋತಿ, ಪೋರಾಣಕೋ ಅನ್ತರವಾಸಕೋ ಪಚ್ಚುದ್ಧರಿತಬ್ಬೋ, ನವೋ ಅನ್ತರವಾಸಕೋ ಅಧಿಟ್ಠಾತಬ್ಬೋ, ‘‘ಇಮಿನಾ ಅನ್ತರವಾಸಕೇನ ಕಥಿನಂ ಅತ್ಥರಾಮೀ’’ತಿ ವಾಚಾ ಭಿನ್ದಿತಬ್ಬಾ.

ತೇನ (ಪರಿ. ೪೧೩) ಕಥಿನತ್ಥಾರಕೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಸಙ್ಘಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಏಕಂಸಂ ಉತ್ತರಾಸಙ್ಗಂ ಕರಿತ್ವಾ ಅಞ್ಜಲಿಂ ಪಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಏವಮಸ್ಸ ವಚನೀಯೋ ‘‘ಅತ್ಥತಂ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಕಥಿನಂ, ಧಮ್ಮಿಕೋ ಕಥಿನತ್ಥಾರೋ, ಅನುಮೋದಥಾ’’ತಿ. ತೇಹಿ ಅನುಮೋದಕೇಹಿ ¶ ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ಏಕಂಸಂ ಉತ್ತರಾಸಙ್ಗಂ ಕರಿತ್ವಾ ಅಞ್ಜಲಿಂ ಪಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಏವಮಸ್ಸ ವಚನೀಯೋ ‘‘ಅತ್ಥತಂ, ಆವುಸೋ, ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಕಥಿನಂ, ಧಮ್ಮಿಕೋ ಕಥಿನತ್ಥಾರೋ, ಅನುಮೋದಾಮಾ’’ತಿ. ತೇನ ಕಥಿನತ್ಥಾರಕೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಸಮ್ಬಹುಲೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಏಕಂಸಂ ಉತ್ತರಾಸಙ್ಗಂ ಕರಿತ್ವಾ ಅಞ್ಜಲಿಂ ಪಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಏವಮಸ್ಸ ವಚನೀಯೋ ‘‘ಅತ್ಥತಂ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಕಥಿನಂ, ಧಮ್ಮಿಕೋ ಕಥಿನತ್ಥಾರೋ, ಅನುಮೋದಥಾ’’ತಿ. ತೇಹಿ ಅನುಮೋದಕೇಹಿ ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ಏಕಂಸಂ ಉತ್ತರಾಸಙ್ಗಂ ಕರಿತ್ವಾ ಅಞ್ಜಲಿಂ ಪಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಏವಮಸ್ಸ ವಚನೀಯೋ ‘‘ಅತ್ಥತಂ, ಆವುಸೋ, ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಕಥಿನಂ, ಧಮ್ಮಿಕೋ ಕಥಿನತ್ಥಾರೋ, ಅನುಮೋದಾಮಾ’’ತಿ. ತೇನ ಕಥಿನತ್ಥಾರಕೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಏಕಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಏಕಂಸಂ ಉತ್ತರಾಸಙ್ಗಂ ಕರಿತ್ವಾ ಅಞ್ಜಲಿಂ ಪಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಏವಮಸ್ಸ ವಚನೀಯೋ ‘‘ಅತ್ಥತಂ, ಆವುಸೋ, ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಕಥಿನಂ, ಧಮ್ಮಿಕೋ ಕಥಿನತ್ಥಾರೋ, ಅನುಮೋದಾಹೀ’’ತಿ. ತೇನ ಅನುಮೋದಕೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಏಕಂಸಂ ಉತ್ತರಾಸಙ್ಗಂ ಕರಿತ್ವಾ ಅಞ್ಜಲಿಂ ಪಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಏವಮಸ್ಸ ವಚನೀಯೋ ‘‘ಅತ್ಥತಂ, ಆವುಸೋ, ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಕಥಿನಂ, ಧಮ್ಮಿಕೋ ಕಥಿನತ್ಥಾರೋ, ಅನುಮೋದಾಮೀ’’ತಿ. ಏವಂ ಸಬ್ಬೇಸಂ ಅತ್ಥತಂ ಹೋತಿ ಕಥಿನಂ. ವುತ್ತಞ್ಹೇತಂ ಪರಿವಾರೇ ‘‘ದ್ವಿನ್ನಂ ಪುಗ್ಗಲಾನಂ ಅತ್ಥತಂ ಹೋತಿ ಕಥಿನಂ ಅತ್ಥಾರಕಸ್ಸ ಚ ಅನುಮೋದಕಸ್ಸ ಚಾ’’ತಿ (ಪರಿ. ೪೦೩). ಪುನಪಿ ವುತ್ತಂ ‘‘ನ ಸಙ್ಘೋ ಕಥಿನಂ ಅತ್ಥರತಿ, ನ ಗಣೋ ಕಥಿನಂ ಅತ್ಥರತಿ, ಪುಗ್ಗಲೋ ಕಥಿನಂ ಅತ್ಥರತಿ, ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಅನುಮೋದನಾಯ ಗಣಸ್ಸ ಅನುಮೋದನಾಯ ಪುಗ್ಗಲಸ್ಸ ಅತ್ಥರಾಯ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ¶ ಅತ್ಥತಂ ಹೋತಿ ಕಥಿನಂ, ಗಣಸ್ಸ ಅತ್ಥತಂ ಹೋತಿ ಕಥಿನಂ, ಪುಗ್ಗಲಸ್ಸ ಅತ್ಥತಂ ಹೋತಿ ಕಥಿನ’’ನ್ತಿ (ಪರಿ. ೪೧೪).

ಏವಂ ಅತ್ಥತೇ ಪನ ಕಥಿನೇ ಸಚೇ ಕಥಿನಚೀವರೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಆಭತಂ ಆನಿಸಂಸಂ ದಾಯಕಾ ‘‘ಯೇನ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಕಥಿನಂ ಗಹಿತಂ, ತಸ್ಸೇವ ದೇಮಾ’’ತಿ ದೇನ್ತಿ, ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘೋ ಅನಿಸ್ಸರೋ. ಅಥ ಅವಿಚಾರೇತ್ವಾವ ದತ್ವಾ ಗಚ್ಛನ್ತಿ, ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘೋ ಇಸ್ಸರೋ. ತಸ್ಮಾ ಸಚೇ ಕಥಿನತ್ಥಾರಕಸ್ಸ ಸೇಸಚೀವರಾನಿಪಿ ದುಬ್ಬಲಾನಿ ಹೋನ್ತಿ, ಸಙ್ಘೇನ ಅಪಲೋಕೇತ್ವಾ ತೇಸಮ್ಪಿ ಅತ್ಥಾಯ ವತ್ಥಾನಿ ದಾತಬ್ಬಾನಿ, ಕಮ್ಮವಾಚಾ ಪನ ಏಕಾಯೇವ ವಟ್ಟತಿ. ಅವಸೇಸಕಥಿನಾನಿಸಂಸೇ ಬಲವವತ್ಥಾನಿ ವಸ್ಸಾವಾಸಿಕಠಿತಿಕಾಯ ದಾತಬ್ಬಾನಿ, ಠಿತಿಕಾಯ ಅಭಾವೇ ಥೇರಾಸನತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ದಾತಬ್ಬಾನಿ, ಗರುಭಣ್ಡಂ ನ ಭಾಜೇತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ಪನ ಏಕಸೀಮಾಯ ಬಹೂ ವಿಹಾರಾ ಹೋನ್ತಿ, ಸಬ್ಬೇಹಿ ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ಸನ್ನಿಪಾತಾಪೇತ್ವಾ ಏಕತ್ಥ ಕಥಿನಂ ಅತ್ಥರಿತಬ್ಬಂ, ವಿಸುಂ ವಿಸುಂ ಅತ್ಥರಿತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ.

‘‘ಅತ್ಥತಕಥಿನಾನಂ ¶ ವೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಞ್ಚ ಕಪ್ಪಿಸ್ಸನ್ತಿ, ಅನಾಮನ್ತಚಾರೋ ಅಸಮಾದಾನಚಾರೋ ಗಣಭೋಜನಂ ಯಾವದತ್ಥಚೀವರಂ ಯೋ ಚ ತತ್ಥ ಚೀವರುಪ್ಪಾದೋ. ಸೋ ನೇಸಂ ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ (ಮಹಾವ. ೩೦೬) ವಚನತೋ ಅತ್ಥತಕಥಿನಾನಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಅನಾಮನ್ತಚಾರಾದಯೋ ಪನ ಪಞ್ಚಾನಿಸಂಸಾ ಲಬ್ಭನ್ತಿ. ತತ್ಥ ಅನಾಮನ್ತಚಾರೋತಿ ಅನಾಮನ್ತೇತ್ವಾ ಚರಣಂ, ಯಾವ ಕಥಿನಂ ನ ಉದ್ಧರೀಯತಿ, ತಾವ ಚಾರಿತ್ತಸಿಕ್ಖಾಪದೇನ ಅನಾಪತ್ತೀತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ. ಅಸಮಾದಾನಚಾರೋತಿ ಚೀವರಂ ಅಸಮಾದಾಯ ಚರಣಂ, ಚೀವರವಿಪ್ಪವಾಸೋತಿ ಅತ್ಥೋ. ಗಣಭೋಜನನ್ತಿ ಗಣಭೋಜನಸಿಕ್ಖಾಪದೇನ ಅನಾಪತ್ತಿ ವುತ್ತಾ. ಯಾವದತ್ಥಚೀವರನ್ತಿ ಯಾವತಾ ಚೀವರೇನ ಅತ್ಥೋ, ತಾವತಕಂ ಅನಧಿಟ್ಠಿತಂ ಅವಿಕಪ್ಪಿತಂ ವಟ್ಟತೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ಯೋ ಚ ತತ್ಥ ಚೀವರುಪ್ಪಾದೋತಿ ತತ್ಥ ಕಥಿನತ್ಥತಸೀಮಾಯ ಮತಕಚೀವರಂ ವಾ ಹೋತು ಸಙ್ಘಂ ಉದ್ದಿಸ್ಸ ದಿನ್ನಂ ವಾ ಸಙ್ಘಿಕೇನ ತತ್ರುಪ್ಪಾದೇನ ಆಭತಂ ವಾ, ಯೇನ ಕೇನಚಿ ಆಕಾರೇನ ಯಂ ಸಙ್ಘಿಕಂ ಚೀವರಂ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ, ತಂ ತೇಸಂ ಭವಿಸ್ಸತೀತಿ ಅತ್ಥೋ.

ಇತಿ ಪಾಳಿಮುತ್ತಕವಿನಯವಿನಿಚ್ಛಯಸಙ್ಗಹೇ

ಕಥಿನತ್ಥಾರವಿನಿಚ್ಛಯಕಥಾ ಸಮತ್ತಾ.

೩೦. ಗರುಭಣ್ಡವಿನಿಚ್ಛಯಕಥಾ

೨೨೭. ಗರುಭಣ್ಡಾನೀತಿ ¶ ಏತ್ಥ ‘‘ಪಞ್ಚಿಮಾನಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅವಿಸ್ಸಜ್ಜಿಯಾನಿ ನ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇತಬ್ಬಾನಿ ಸಙ್ಘೇನ ವಾ ಗಣೇನ ವಾ ಪುಗ್ಗಲೇನ ವಾ, ವಿಸ್ಸಜ್ಜಿತಾನಿಪಿ ಅವಿಸ್ಸಜ್ಜಿತಾನಿ ಹೋನ್ತಿ, ಯೋ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇಯ್ಯ, ಆಪತ್ತಿ ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯಸ್ಸಾ’’ತಿಆದಿನಾ (ಚೂಳವ. ೩೨೧) ನಯೇನ ದಸ್ಸಿತಾನಿ ಆರಾಮೋ ಆರಾಮವತ್ಥು, ವಿಹಾರೋ ವಿಹಾರವತ್ಥು, ಮಞ್ಚೋ ಪೀಠಂ ಭಿಸಿ ಬಿಮ್ಬೋಹನಂ, ಲೋಹಕುಮ್ಭೀ ಲೋಹಭಾಣಕಂ ಲೋಹವಾರಕೋ ಲೋಹಕಟಾಹಂ ವಾಸಿ ಫರಸು ಕುಠಾರೀ ಕುದಾಲೋ ನಿಖಾದನಂ, ವಲ್ಲಿ ವೇಳು ಮುಞ್ಜಂ ಪಬ್ಬಜಂ ತಿಣಂ ಮತ್ತಿಕಾ ದಾರುಭಣ್ಡಂ ಮತ್ತಿಕಾಭಣ್ಡನ್ತಿ ಇಮಾನಿ ಪಞ್ಚ ಗರುಭಣ್ಡಾನಿ ನಾಮ.

ತತ್ಥ (ಚೂಳವ. ಅಟ್ಠ. ೩೨೧) ಆರಾಮೋ ನಾಮ ಪುಪ್ಫಾರಾಮೋ ವಾ ಫಲಾರಾಮೋ ವಾ. ಆರಾಮವತ್ಥು ನಾಮ ತೇಸಂಯೇವ ಆರಾಮಾನಂ ಅತ್ಥಾಯ ಪರಿಚ್ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ಠಪಿತೋಕಾಸೋ, ತೇಸು ವಾ ಆರಾಮೇಸು ವಿನಟ್ಠೇಸು ತೇಸಂ ಪೋರಾಣಕಭೂಮಿಭಾಗೋ. ವಿಹಾರೋ ¶ ನಾಮ ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಪಾಸಾದಾದಿ ಸೇನಾಸನಂ. ವಿಹಾರವತ್ಥು ನಾಮ ತಸ್ಸ ಪತಿಟ್ಠಾನೋಕಾಸೋ. ಮಞ್ಚೋ ನಾಮ ಮಸಾರಕೋ ಬುನ್ದಿಕಾಬದ್ಧೋ ಕುಳೀರಪಾದಕೋ ಆಹಚ್ಚಪಾದಕೋತಿ ಇಮೇಸಂ ಚತುನ್ನಂ ಮಞ್ಚಾನಂ ಅಞ್ಞತರೋ. ಪೀಠಂ ನಾಮ ಮಸಾರಕಾದೀನಂಯೇವ ಚತುನ್ನಂ ಪೀಠಾನಂ ಅಞ್ಞತರಂ. ಭಿಸಿ ನಾಮ ಉಣ್ಣಭಿಸಿಆದೀನಂ ಪಞ್ಚನ್ನಂ ಅಞ್ಞತರಾ. ಬಿಮ್ಬೋಹನಂ ನಾಮ ರುಕ್ಖತೂಲಲತಾತೂಲಪೋಟಕೀತೂಲಾನಂ ಅಞ್ಞತರಂ. ಲೋಹಕುಮ್ಭೀ ನಾಮ ಕಾಳಲೋಹೇನ ವಾ ತಮ್ಬಲೋಹೇನ ವಾ ಯೇನ ಕೇನಚಿ ಲೋಹೇನ ಕತಕುಮ್ಭೀ. ಲೋಹಭಾಣಕಾದೀಸುಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ. ಏತ್ಥ ಪನ ಭಾಣಕನ್ತಿ ಅರಞ್ಜರೋ ವುಚ್ಚತಿ. ವಾರಕೋತಿ ಘಟೋ. ಕಟಾಹಂ ಕಟಾಹಮೇವ. ವಾಸಿಆದೀಸು ವಲ್ಲಿಆದೀಸು ಚ ದುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಂ ನಾಮ ನತ್ಥಿ. ಪಞ್ಚಾತಿ ಚ ರಾಸಿವಸೇನ ವುತ್ತಂ, ಸರೂಪವಸೇನ ಪನೇತಾನಿ ಪಞ್ಚವೀಸತಿವಿಧಾನಿ ಹೋನ್ತಿ. ವುತ್ತಞ್ಹೇತಂ –

‘‘ದ್ವಿಸಙ್ಗಹಾನಿ ದ್ವೇ ಹೋನ್ತಿ, ತತಿಯಂ ಚತುಸಙ್ಗಹಂ;

ಚತುತ್ಥಂ ನವಕೋಟ್ಠಾಸಂ, ಪಞ್ಚಮಂ ಅಟ್ಠಭೇದನಂ.

‘‘ಇತಿ ಪಞ್ಚಹಿ ರಾಸೀಹಿ, ಪಞ್ಚನಿಮ್ಮಲಲೋಚನೋ;

ಪಞ್ಚವೀಸವಿಧಂ ನಾಥೋ, ಗರುಭಣ್ಡಂ ಪಕಾಸಯೀ’’ತಿ.

ತತ್ರಾಯಂ ¶ ವಿನಿಚ್ಛಯಕಥಾ – ಇದಞ್ಹಿ ಸಬ್ಬಮ್ಪಿ ಗರುಭಣ್ಡಂ ಸೇನಾಸನಕ್ಖನ್ಧಕೇ ‘‘ಅವಿಸ್ಸಜ್ಜಿಯ’’ನ್ತಿ ವುತ್ತಂ, ಕೀಟಾಗಿರಿವತ್ಥುಸ್ಮಿಂ ‘‘ಅವೇಭಙ್ಗಿಯ’’ನ್ತಿ ದಸ್ಸಿತಂ, ಪರಿವಾರೇ ಪನ –

‘‘ಅವಿಸ್ಸಜ್ಜಿಯಂ ಅವೇಭಙ್ಗಿಯಂ,

ಪಞ್ಚ ವುತ್ತಾ ಮಹೇಸಿನಾ;

ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇನ್ತಸ್ಸ ಪರಿಭುಞ್ಜನ್ತಸ್ಸ ಅನಾಪತ್ತಿ,

ಪಞ್ಹಾಮೇಸಾ ಕುಸಲೇಹಿ ಚಿನ್ತಿತಾ’’ತಿ. (ಪರಿ. ೪೭೯) –

ಆಗತಂ. ತಸ್ಮಾ ಮೂಲಚ್ಛೇಜ್ಜವಸೇನ ಅವಿಸ್ಸಜ್ಜಿಯಞ್ಚ ಅವೇಭಙ್ಗಿಯಞ್ಚ, ಪರಿವತ್ತನವಸೇನ ಪನ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇನ್ತಸ್ಸ ಪರಿಭುಞ್ಜನ್ತಸ್ಸ ಚ ಅನಾಪತ್ತೀತಿ ಏವಮೇತ್ಥ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ.

೨೨೮. ತತ್ರಾಯಂ ಅನುಪುಬ್ಬಿಕಥಾ – ಇದಂ ತಾವ ಪಞ್ಚವಿಧಮ್ಪಿ ಚೀವರಪಿಣ್ಡಪಾತಭೇಸಜ್ಜತ್ಥಾಯ ಉಪನೇತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ, ಥಾವರೇನ ಚ ಥಾವರಂ, ಗರುಭಣ್ಡೇನ ಚ ಗರುಭಣ್ಡಂ ಪರಿವತ್ತೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಥಾವರೇ ಪನ ಖೇತ್ತಂ ವತ್ಥು ತಳಾಕಂ ಮಾತಿಕಾತಿ ಏವರೂಪಂ ¶ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಸ್ಸ ವಿಚಾರೇತುಂ ವಾ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿತುಂ ವಾ ಅಧಿವಾಸೇತುಂ ವಾ ನ ವಟ್ಟತಿ, ಕಪ್ಪಿಯಕಾರಕೇಹೇವ ವಿಚಾರಿತತೋ ಕಪ್ಪಿಯಭಣ್ಡಂ ವಟ್ಟತಿ. ಆರಾಮೇನ ಪನ ಆರಾಮಂ ಆರಾಮವತ್ಥುಂ ವಿಹಾರಂ ವಿಹಾರವತ್ಥುನ್ತಿ ಇಮಾನಿ ಚತ್ತಾರಿಪಿ ಪರಿವತ್ತೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ.

ತತ್ರಾಯಂ ಪರಿವತ್ತನನಯೋ – ಸಙ್ಘಸ್ಸ ನಾಳಿಕೇರಾರಾಮೋ ದೂರೇ ಹೋತಿ, ಕಪ್ಪಿಯಕಾರಕಾ ಬಹುತರಂ ಖಾದನ್ತಿ, ಯಮ್ಪಿ ನ ಖಾದನ್ತಿ, ತತೋ ಸಕಟವೇತನಂ ದತ್ವಾ ಅಪ್ಪಮೇವ ಆಹರನ್ತಿ, ಅಞ್ಞೇಸಂ ಪನ ತಸ್ಸ ಆರಾಮಸ್ಸ ಅವಿದೂರೇ ಗಾಮವಾಸೀನಂ ಮನುಸ್ಸಾನಂ ವಿಹಾರಸ್ಸ ಸಮೀಪೇ ಆರಾಮೋ ಹೋತಿ, ತೇ ಸಙ್ಘಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಸಕೇನ ಆರಾಮೇನ ತಂ ಆರಾಮಂ ಯಾಚನ್ತಿ, ಸಙ್ಘೇನ ‘‘ರುಚ್ಚತಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸಾ’’ತಿ ಅಪಲೋಕೇತ್ವಾ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿತಬ್ಬೋ. ಸಚೇಪಿ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ರುಕ್ಖಸಹಸ್ಸಂ ಹೋತಿ, ಮನುಸ್ಸಾನಂ ಪಞ್ಚ ಸತಾನಿ, ‘‘ತುಮ್ಹಾಕಂ ಆರಾಮೋ ಖುದ್ದಕೋ’’ತಿ ನ ವತ್ತಬ್ಬಂ. ಕಿಞ್ಚಾಪಿ ಹಿ ಅಯಂ ಖುದ್ದಕೋ, ಅಥ ಖೋ ಇತರತೋ ಬಹುತರಂ ಆಯಂ ದೇತಿ. ಸಚೇಪಿ ಸಮಕಮೇವ ದೇತಿ, ಏವಮ್ಪಿ ಇಚ್ಛಿತಿಚ್ಛಿತಕ್ಖಣೇ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತುಂ ಸಕ್ಕಾತಿ ಗಹೇತಬ್ಬಮೇವ. ಸಚೇ ಪನ ಮನುಸ್ಸಾನಂ ಬಹುತರಾ ರುಕ್ಖಾ ಹೋನ್ತಿ, ‘‘ನನು ತುಮ್ಹಾಕಂ ಬಹುತರಾ ರುಕ್ಖಾ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ‘‘ಅತಿರೇಕಂ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಪುಞ್ಞಂ ಹೋತು, ಸಙ್ಘಸ್ಸ ದೇಮಾ’’ತಿ ವದನ್ತಿ, ಜಾನಾಪೇತ್ವಾ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಭಿಕ್ಖೂನಂ ರುಕ್ಖಾ ಫಲಧಾರಿನೋ, ಮನುಸ್ಸಾನಂ ರುಕ್ಖಾ ನ ತಾವ ಫಲಂ ಗಣ್ಹನ್ತಿ, ಕಿಞ್ಚಾಪಿ ನ ಗಣ್ಹನ್ತಿ, ‘‘ನ ಚಿರೇನ ಗಣ್ಹಿಸ್ಸನ್ತೀ’’ತಿ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿತಬ್ಬಮೇವ. ಮನುಸ್ಸಾನಂ ರುಕ್ಖಾ ಫಲಧಾರಿನೋ, ಭಿಕ್ಖೂನಂ ರುಕ್ಖಾ ನ ತಾವ ಫಲಂ ಗಣ್ಹನ್ತಿ, ‘‘ನನು ತುಮ್ಹಾಕಂ ರುಕ್ಖಾ ಫಲಧಾರಿನೋ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ‘‘ಗಣ್ಹಥ, ಭನ್ತೇ, ಅಮ್ಹಾಕಂ ಪುಞ್ಞಂ ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ¶ ದೇನ್ತಿ, ಜಾನಾಪೇತ್ವಾ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಏವಂ ಆರಾಮೇನ ಆರಾಮೋ ಪರಿವತ್ತೇತಬ್ಬೋ. ಏತೇನೇವ ನಯೇನ ಆರಾಮವತ್ಥುಪಿ ವಿಹಾರೋಪಿ ವಿಹಾರವತ್ಥುಪಿ ಆರಾಮೇನ ಪರಿವತ್ತೇತಬ್ಬಂ, ಆರಾಮವತ್ಥುನಾ ಚ ಮಹನ್ತೇನ ವಾ ಖುದ್ದಕೇನ ವಾ ಆರಾಮಆರಾಮವತ್ಥುವಿಹಾರವಿಹಾರವತ್ಥೂನಿ.

ಕಥಂ ವಿಹಾರೇನ ವಿಹಾರೋ ಪರಿವತ್ತೇತಬ್ಬೋ? ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಅನ್ತೋಗಾಮೇ ಗೇಹಂ ಹೋತಿ, ಮನುಸ್ಸಾನಂ ವಿಹಾರಮಜ್ಝೇ ಪಾಸಾದೋ ಹೋತಿ, ಉಭೋಪಿ ಅಗ್ಘೇನ ಸಮಕಾ, ಸಚೇ ಮನುಸ್ಸಾ ತೇನ ಪಾಸಾದೇನ ತಂ ಗೇಹಂ ಯಾಚನ್ತಿ, ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಚೇ ಮಹಗ್ಘತರಂ ಗೇಹಂ ಹೋತಿ, ‘‘ಮಹಗ್ಘತರಂ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಗೇಹ’’ನ್ತಿ ವುತ್ತೇ ಚ ‘‘ಕಿಞ್ಚಾಪಿ ಮಹಗ್ಘತರಂ ಪಬ್ಬಜಿತಾನಂ ಅಸಾರುಪ್ಪಂ, ನ ¶ ಸಕ್ಕಾ ತತ್ಥ ಪಬ್ಬಜಿತೇಹಿ ವಸಿತುಂ, ಇದಂ ಪನ ಸಾರುಪ್ಪಂ, ಗಣ್ಹಥಾ’’ತಿ ವದನ್ತಿ, ಏವಮ್ಪಿ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಸಚೇ ಪನ ಮನುಸ್ಸಾನಂ ಮಹಗ್ಘಂ ಹೋತಿ, ‘‘ನನು ತುಮ್ಹಾಕಂ ಗೇಹಂ ಮಹಗ್ಘ’’ನ್ತಿ ವತ್ತಬ್ಬಂ. ‘‘ಹೋತು, ಭನ್ತೇ, ಅಮ್ಹಾಕಂ ಪುಞ್ಞಂ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ಗಣ್ಹಥಾ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ಪನ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಏವಮ್ಪಿ ವಿಹಾರೇನ ವಿಹಾರೋ ಪರಿವತ್ತೇತಬ್ಬೋ. ಏತೇನೇವ ನಯೇನ ವಿಹಾರವತ್ಥುಪಿ ಆರಾಮೋಪಿ ಆರಾಮವತ್ಥುಪಿ ವಿಹಾರೇನ ಪರಿವತ್ತೇತಬ್ಬಂ, ವಿಹಾರವತ್ಥುನಾ ಚ ಮಹಗ್ಘೇನ ವಾ ಅಪ್ಪಗ್ಘೇನ ವಾ ವಿಹಾರವಿಹಾರವತ್ಥುಆರಾಮಆರಾಮವತ್ಥೂನಿ. ಏವಂ ಥಾವರೇನ ಥಾವರಪರಿವತ್ತನಂ ವೇದಿತಬ್ಬಂ.

ಗರುಭಣ್ಡೇನ ಗರುಭಣ್ಡಪರಿವತ್ತನೇ ಪನ ಮಞ್ಚಪೀಠಂ ಮಹನ್ತಂ ವಾ ಹೋತು ಖುದ್ದಕಂ ವಾ, ಅನ್ತಮಸೋ ಚತುರಙ್ಗುಲಪಾದಕಂ ಗಾಮದಾರಕೇಹಿ ಪಂಸ್ವಾಗಾರಕೇಸು ಕೀಳನ್ತೇಹಿ ಕತಮ್ಪಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ದಿನ್ನಕಾಲತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಗರುಭಣ್ಡಂ ಹೋತಿ. ಸಚೇಪಿ ರಾಜರಾಜಮಹಾಮತ್ತಾದಯೋ ಏಕಪ್ಪಹಾರೇನೇವ ಮಞ್ಚಸತಂ ವಾ ಮಞ್ಚಸಹಸ್ಸಂ ವಾ ದೇನ್ತಿ, ಸಬ್ಬೇ ಕಪ್ಪಿಯಮಞ್ಚಾ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿತಬ್ಬಾ, ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿತ್ವಾ ‘‘ವುಡ್ಢಪಟಿಪಾಟಿಯಾ ಸಙ್ಘಿಕಪರಿಭೋಗೇನ ಪರಿಭುಞ್ಜಥಾ’’ತಿ ದಾತಬ್ಬಾ, ಪುಗ್ಗಲಿಕವಸೇನ ನ ದಾತಬ್ಬಾ. ಅತಿರೇಕಮಞ್ಚೇ ಭಣ್ಡಾಗಾರಾದೀಸು ಪಞ್ಞಪೇತ್ವಾ ಪತ್ತಚೀವರಂ ನಿಕ್ಖಿಪಿತುಮ್ಪಿ ವಟ್ಟತಿ. ಬಹಿಸೀಮಾಯ ‘‘ಸಙ್ಘಸ್ಸ ದೇಮಾ’’ತಿ ದಿನ್ನಮಞ್ಚೋ ಸಙ್ಘತ್ಥೇರಸ್ಸ ವಸನಟ್ಠಾನೇ ದಾತಬ್ಬೋ. ತತ್ಥ ಚೇ ಬಹೂ ಮಞ್ಚಾ ಹೋನ್ತಿ, ಮಞ್ಚೇನ ಕಮ್ಮಂ ನತ್ಥಿ. ಯಸ್ಸ ವಸನಟ್ಠಾನೇ ಕಮ್ಮಂ ಅತ್ಥಿ, ತತ್ಥ ‘‘ಸಙ್ಘಿಕಪರಿಭೋಗೇನ ಪರಿಭುಞ್ಜಥಾ’’ತಿ ದಾತಬ್ಬೋ. ಮಹಗ್ಘೇನ ಸತಗ್ಘನಕೇನ ವಾ ಸಹಸ್ಸಗ್ಘನಕೇನ ವಾ ಮಞ್ಚೇನ ಅಞ್ಞಂ ಮಞ್ಚಸತಂ ಲಭತಿ, ಪರಿವತ್ತೇತ್ವಾ ಗಹೇತಬ್ಬಂ. ನ ಕೇವಲಂ ಮಞ್ಚೇನ ಮಞ್ಚೋಯೇವ, ಆರಾಮಆರಾಮವತ್ಥುವಿಹಾರವಿಹಾರವತ್ಥುಪೀಠಭಿಸಿಬಿಮ್ಬೋಹನಾನಿಪಿ ಪರಿವತ್ತೇತುಂ ವಟ್ಟನ್ತಿ. ಏಸ ನಯೋ ಪೀಠಭಿಸಿಬಿಮ್ಬೋಹನೇಸುಪಿ. ಏತೇಸು ಪನ ಅಕಪ್ಪಿಯಂ ನ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬಂ, ಕಪ್ಪಿಯಂ ಸಙ್ಘಿಕಪರಿಭೋಗೇನ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬಂ. ಅಕಪ್ಪಿಯಂ ವಾ ಮಹಗ್ಘಂ ಕಪ್ಪಿಯಂ ವಾ ಪರಿವತ್ತೇತ್ವಾ ವುತ್ತವತ್ಥೂನಿ ಗಹೇತಬ್ಬಾನಿ. ಅಗರುಭಣ್ಡುಪಗಂ ಪನ ಭಿಸಿಬಿಮ್ಬೋಹನಂ ನಾಮ ನತ್ಥಿ.

೨೨೯. ಲೋಹಕುಮ್ಭೀ ಲೋಹಭಾಣಕಂ ಲೋಹಕಟಾಹನ್ತಿ ಇಮಾನಿ ತೀಣಿ ಮಹನ್ತಾನಿ ವಾ ಹೋನ್ತು ಖುದ್ದಕಾನಿ ¶ ವಾ, ಅನ್ತಮಸೋ ಪಸತಮತ್ತಉದಕಗಣ್ಹನಕಾನಿಪಿ ಗರುಭಣ್ಡಾನಿಯೇವ. ಲೋಹವಾರಕೋ ಪನ ಕಾಳಲೋಹತಮ್ಬಲೋಹವಟ್ಟಲೋಹಕಂಸಲೋಹಾನಂ ಯೇನ ಕೇನಚಿ ಕತೋ ಸೀಹಳದೀಪೇ ಪಾದಗಣ್ಹನಕೋ ಭಾಜೇತಬ್ಬೋ. ಪಾದೋ ಚ ನಾಮ ಮಗಧನಾಳಿಯಾ ಪಞ್ಚನಾಳಿಮತ್ತಂ ಗಣ್ಹಾತಿ ¶ , ತತೋ ಅತಿರೇಕಗಣ್ಹನಕೋ ಗರುಭಣ್ಡಂ. ಇಮಾನಿ ತಾವ ಪಾಳಿಯಂ ಆಗತಾನಿ ಲೋಹಭಾಜನಾನಿ. ಪಾಳಿಯಂ ಪನ ಅನಾಗತಾನಿ ಭಿಙ್ಗಾರಪಟಿಗ್ಗಹಉಳಉಙ್ಕದಬ್ಬಿಕಟಚ್ಛುಪಾತಿತಟ್ಟಕಸರಕಸಮುಗ್ಗಅಙ್ಗಾರಕಪಲ್ಲಧೂಮಕಟಚ್ಛುಆದೀನಿ ಖುದ್ದಕಾನಿ ವಾ ಮಹನ್ತಾನಿ ವಾ ಸಬ್ಬಾನಿ ಗರುಭಣ್ಡಾನಿ. ಪತ್ತೋ ಅಯಥಾಲಕಂ ತಮ್ಬಲೋಹಥಾಲಕನ್ತಿ ಇಮಾನಿ ಪನ ಭಾಜನೀಯಾನಿ. ಕಂಸಲೋಹವಟ್ಟಲೋಹಭಾಜನವಿಕತಿ ಸಙ್ಘಿಕಪರಿಭೋಗೇನ ವಾ ಗಿಹಿವಿಕಟಾ ವಾ ವಟ್ಟತಿ, ಪುಗ್ಗಲಿಕಪರಿಭೋಗೇನ ನ ವಟ್ಟತಿ. ಕಂಸಲೋಹಾದಿಭಾಜನಂ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ದಿನ್ನಮ್ಪಿ ಹಿ ಪಾರಿಹಾರಿಯಂ ನ ವಟ್ಟತಿ, ಗಿಹಿವಿಕಟನೀಹಾರೇನೇವ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬನ್ತಿ ಮಹಾಪಚ್ಚರಿಯಂ ವುತ್ತಂ.

ಠಪೇತ್ವಾ ಪನ ಭಾಜನವಿಕತಿಂ ಅಞ್ಞಸ್ಮಿಮ್ಪಿ ಕಪ್ಪಿಯಲೋಹಭಣ್ಡೇ ಅಞ್ಜನೀ ಅಞ್ಜನಿಸಲಾಕಾ ಕಣ್ಣಮಲಹರಣೀ ಸೂಚಿ ಪಣ್ಣಸೂಚಿ ಖುದ್ದಕೋ ಪಿಪ್ಫಲಕೋ ಖುದ್ದಕಂ ಆರಕಣ್ಟಕಂ ಕುಞ್ಚಿಕಾ ತಾಳಂ ಕತ್ತರಯಟ್ಠಿ ವೇಧಕೋ ನತ್ಥುದಾನಂ ಭಿಣ್ಡಿವಾಲೋ ಲೋಹಕೂಟೋ ಲೋಹಕುತ್ತಿ ಲೋಹಗುಳೋ ಲೋಹಪಿಣ್ಡಿ ಲೋಹಚಕ್ಕಲಿಕಂ ಅಞ್ಞಮ್ಪಿ ವಿಪ್ಪಕತಲೋಹಭಣ್ಡಂ ಭಾಜನೀಯಂ. ಧೂಮನೇತ್ತಫಾಲದೀಪರುಕ್ಖದೀಪಕಪಲ್ಲಕಓಲಮ್ಬಕದೀಪಇತ್ಥಿಪುರಿಸತಿರಚ್ಛಾನಗತರೂಪಕಾನಿ ಪನ ಅಞ್ಞಾನಿ ವಾ ಭಿತ್ತಿಚ್ಛದನಕವಾಟಾದೀಸು ಉಪನೇತಬ್ಬಾನಿ ಅನ್ತಮಸೋ ಲೋಹಖಿಲಕಂ ಉಪಾದಾಯ ಸಬ್ಬಾನಿ ಲೋಹಭಣ್ಡಾನಿ ಗರುಭಣ್ಡಾನಿಯೇವ ಹೋನ್ತಿ, ಅತ್ತನಾ ಲದ್ಧಾನಿಪಿ ಪರಿಹರಿತ್ವಾ ಪುಗ್ಗಲಿಕಪರಿಭೋಗೇನ ನ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬಾನಿ, ಸಙ್ಘಿಕಪರಿಭೋಗೇನ ವಾ ಗಿಹಿವಿಕಟಾನಿ ವಾ ವಟ್ಟನ್ತಿ. ತಿಪುಭಣ್ಡೇಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ. ಖೀರಪಾಸಾಣಮಯಾನಿ ತಟ್ಟಕಸರಕಾದೀನಿ ಗರುಭಣ್ಡಾನಿಯೇವ.

ಘಟಕೋ ಪನ ತೇಲಭಾಜನಂ ವಾ ಪಾದಗಣ್ಹನಕತೋ ಅತಿರೇಕಮೇವ ಗರುಭಣ್ಡಂ. ಸುವಣ್ಣರಜತಹಾರಕೂಟಜಾತಿಫಲಿಕಭಾಜನಾನಿ ಗಿಹಿವಿಕಟಾನಿಪಿ ನ ವಟ್ಟನ್ತಿ, ಪಗೇವ ಸಙ್ಘಿಕಪರಿಭೋಗೇನ ವಾ ಪುಗ್ಗಲಿಕಪರಿಭೋಗೇನ ವಾ. ಸೇನಾಸನಪರಿಭೋಗೇ ಪನ ಆಮಾಸಮ್ಪಿ ಅನಾಮಾಸಮ್ಪಿ ಸಬ್ಬಂ ವಟ್ಟತಿ.

ವಾಸಿಆದೀಸು ಯಾಯ ವಾಸಿಯಾ ಠಪೇತ್ವಾ ದನ್ತಕಟ್ಠಚ್ಛೇದನಂ ವಾ ಉಚ್ಛುತಚ್ಛನಂ ವಾ ಅಞ್ಞಂ ಮಹಾಕಮ್ಮಂ ಕಾತುಂ ನ ಸಕ್ಕಾ, ಅಯಂ ಭಾಜನೀಯಾ. ತತೋ ಮಹನ್ತತರಾ ಯೇನ ಕೇನಚಿ ಆಕಾರೇನ ಕತಾ ವಾಸಿ ಗರುಭಣ್ಡಮೇವ. ಫರಸು ಪನ ಅನ್ತಮಸೋ ವೇಜ್ಜಾನಂ ಸಿರಾವೇಧನಫರಸುಪಿ ಗರುಭಣ್ಡಮೇವ. ಕುಠಾರಿಯಂ ಫರಸುಸದಿಸೋಯೇವ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ. ಯಾ ಪನ ಆವುಧಸಙ್ಖೇಪೇನ ಕತಾ, ಅಯಂ ಅನಾಮಾಸಾ. ಕುದಾಲೋ ಅನ್ತಮಸೋ ಚತುರಙ್ಗುಲಮತ್ತೋಪಿ ಗರುಭಣ್ಡಮೇವ. ನಿಖಾದನಂ ಚತುರಸ್ಸಮುಖಂ ವಾ ಹೋತು ದೋಣಿಮುಖಂ ವಾ ವಙ್ಕಂ ವಾ ಉಜುಕಂ ವಾ, ಅನ್ತಮಸೋ ¶ ಸಮ್ಮುಞ್ಜನೀದಣ್ಡಕವೇಧನಮ್ಪಿ ದಣ್ಡಬದ್ಧಂ ಚೇ, ಗರುಭಣ್ಡಮೇವ. ಸಮ್ಮುಞ್ಜನೀದಣ್ಡಖಣನಕಂ ¶ ಪನ ಅದಣ್ಡಕಂ ಫಲಮತ್ತಮೇವ. ಯಂ ಸಕ್ಕಾ ಸಿಪಾಟಿಕಾಯ ಪಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಪರಿಹರಿತುಂ, ತಂ ಭಾಜನೀಯಂ. ಸಿಖರಮ್ಪಿ ನಿಖಾದನೇನೇವ ಸಙ್ಗಹಿತಂ. ಯೇಹಿ ಮನುಸ್ಸೇಹಿ ವಿಹಾರೇ ವಾಸಿಆದೀನಿ ದಿನ್ನಾನಿ ಹೋನ್ತಿ, ತೇ ಚೇ ಘರೇ ದಡ್ಢೇ ವಾ ಚೋರೇಹಿ ವಾ ವಿಲುತ್ತೇ ‘‘ದೇಥ ನೋ, ಭನ್ತೇ, ಉಪಕರಣೇ, ಪುನ ಪಾಕತಿಕೇ ಕರಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ವದನ್ತಿ, ದಾತಬ್ಬಾ. ಸಚೇ ಆಹರನ್ತಿ, ನ ವಾರೇತಬ್ಬಾ, ಅನಾಹರನ್ತಾಪಿ ನ ಚೋದೇತಬ್ಬಾ.

ಕಮ್ಮಾರತಚ್ಛಕಾರಚುನ್ದಕಾರನಳಕಾರಮಣಿಕಾರಪತ್ತಬನ್ಧಕಾನಂ ಅಧಿಕರಣಿಮುಟ್ಠಿಕಸಣ್ಡಾಸತುಲಾದೀನಿ ಸಬ್ಬಾನಿ ಲೋಹಮಯಉಪಕರಣಾನಿ ಸಙ್ಘೇ ದಿನ್ನಕಾಲತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಗರುಭಣ್ಡಾನಿ. ತಿಪುಕೋಟ್ಟಕಸುವಣ್ಣಕಾರಚಮ್ಮಕಾರಉಪಕರಣೇಸುಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ. ಅಯಂ ಪನ ವಿಸೇಸೋ – ತಿಪುಕೋಟ್ಟಕಉಪಕರಣೇಸುಪಿ ತಿಪುಚ್ಛೇದನಕಸತ್ಥಕಂ, ಸುವಣ್ಣಕಾರಉಪಕರಣೇಸು ಸುವಣ್ಣಚ್ಛೇದನಕಸತ್ಥಕಂ, ಚಮ್ಮಕಾರಉಪಕರಣೇಸು ಕತಪರಿಕಮ್ಮಚಮ್ಮಚ್ಛೇದನಕಖುದ್ದಕಸತ್ಥಕನ್ತಿ ಇಮಾನಿ ಭಾಜನೀಯಭಣ್ಡಾನಿ. ನಹಾಪಿತತುನ್ನಕಾರಉಪಕರಣೇಸುಪಿ ಠಪೇತ್ವಾ ಮಹಾಕತ್ತರಿಂ ಮಹಾಸಣ್ಡಾಸಂ ಮಹಾಪಿಪ್ಫಲಿಕಞ್ಚ ಸಬ್ಬಂ ಭಾಜನೀಯಂ, ಮಹಾಕತ್ತರಿಆದೀನಿ ಗರುಭಣ್ಡಾನಿ.

ವಲ್ಲಿಆದೀಸು ವೇತ್ತವಲ್ಲಿಆದಿಕಾ ಯಾ ಕಾಚಿ ಅಡ್ಢಬಾಹುಪ್ಪಮಾಣಾ ವಲ್ಲಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ದಿನ್ನಾ ವಾ ತತ್ಥಜಾತಕಾ ವಾ ರಕ್ಖಿತಗೋಪಿತಾ ಗರುಭಣ್ಡಂ ಹೋತಿ, ಸಾ ಸಙ್ಘಕಮ್ಮೇ ಚ ಚೇತಿಯಕಮ್ಮೇ ಚ ಕತೇ ಸಚೇ ಅತಿರೇಕಾ ಹೋತಿ, ಪುಗ್ಗಲಿಕಕಮ್ಮೇಪಿ ಉಪನೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಅರಕ್ಖಿತಾ ಪನ ಗರುಭಣ್ಡಮೇವ ನ ಹೋತಿ. ಸುತ್ತಮಕಚಿವಾಕನಾಳಿಕೇರಹೀರಚಮ್ಮಮಯಾ ರಜ್ಜುಕಾ ವಾ ಯೋತ್ತಾನಿ ವಾ ವಾಕೇ ಚ ನಾಳಿಕೇರಹೀರೇ ಚ ವಟ್ಟೇತ್ವಾ ಕತಾ ಏಕವಟ್ಟಾ ವಾ ದ್ವಿವಟ್ಟಾ ವಾ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ದಿನ್ನಕಾಲತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಗರುಭಣ್ಡಂ. ಸುತ್ತಂ ಪನ ಅವಟ್ಟೇತ್ವಾ ದಿನ್ನಂ ಮಕಚಿವಾಕನಾಳಿಕೇರಹೀರಾ ಚ ಭಾಜನೀಯಾ. ಯೇಹಿ ಪನೇತಾನಿ ರಜ್ಜುಕಯೋತ್ತಾದೀನಿ ದಿನ್ನಾನಿ ಹೋನ್ತಿ, ತೇ ಅತ್ತನೋ ಕರಣೀಯೇನ ಹರನ್ತಾ ನ ವಾರೇತಬ್ಬಾ.

ಯೋ ಕೋಚಿ ಅನ್ತಮಸೋ ಅಟ್ಠಙ್ಗುಲಸೂಚಿದಣ್ಡಕಮತ್ತೋಪಿ ವೇಳು ಸಙ್ಘಸ್ಸ ದಿನ್ನೋ ವಾ ತತ್ಥಜಾತಕೋ ವಾ ರಕ್ಖಿತಗೋಪಿತೋ ಗರುಭಣ್ಡಂ, ಸೋಪಿ ಸಙ್ಘಕಮ್ಮೇ ಚ ಚೇತಿಯಕಮ್ಮೇ ಚ ಕತೇ ಅತಿರೇಕೋ ಪುಗ್ಗಲಿಕಕಮ್ಮೇ ಚ ದಾತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಪಾದಗಣ್ಹನಕತೇಲನಾಳಿ ಪನ ಕತ್ತರಯಟ್ಠಿ ಉಪಾಹನದಣ್ಡಕೋ ಛತ್ತದಣ್ಡಕೋ ಛತ್ತಸಲಾಕಾತಿ ಇದಮೇತ್ಥ ಭಾಜನೀಯಭಣ್ಡಂ. ದಡ್ಢಗೇಹಮನುಸ್ಸಾ ಗಣ್ಹಿತ್ವಾ ¶ ಗಚ್ಛನ್ತಾ ನ ವಾರೇತಬ್ಬಾ. ರಕ್ಖಿತಗೋಪಿತಂ ವೇಳುಂ ಗಣ್ಹನ್ತೇನ ಸಮಕಂ ವಾ ಅತಿರೇಕಂ ವಾ ಥಾವರಂ ಅನ್ತಮಸೋ ತಂಅಗ್ಘನಕವಲ್ಲಿಕಾಯಪಿ ಫಾತಿಕಮ್ಮಂ ಕತ್ವಾ ಗಹೇತಬ್ಬೋ, ಫಾತಿಕಮ್ಮಂ ಅಕತ್ವಾ ಗಣ್ಹನ್ತೇನ ತತ್ಥೇವ ವಳಞ್ಜೇತಬ್ಬೋ. ಗಮನಕಾಲೇ ಸಙ್ಘಿಕೇ ಆವಾಸೇ ಠಪೇತ್ವಾ ಗನ್ತಬ್ಬಂ, ಅಸತಿಯಾ ಗಹೇತ್ವಾ ಗತೇನ ಪಹಿಣಿತ್ವಾ ದಾತಬ್ಬೋ. ದೇಸನ್ತರಗತೇನ ಸಮ್ಪತ್ತವಿಹಾರೋ ಸಙ್ಘಿಕಾವಾಸೇ ಠಪೇತಬ್ಬೋ.

ತಿಣನ್ತಿ ¶ ಮುಞ್ಜಞ್ಚ ಪಬ್ಬಜಞ್ಚ ಠಪೇತ್ವಾ ಅವಸೇಸಂ ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ತಿಣಂ. ಯತ್ಥ ಪನ ತಿಣಂ ನತ್ಥಿ, ತತ್ಥ ಪಣ್ಣೇಹಿ ಛಾದೇನ್ತಿ, ತಸ್ಮಾ ಪಣ್ಣಮ್ಪಿ ತಿಣೇನೇವ ಸಙ್ಗಹಿತಂ. ಇತಿ ಮುಞ್ಜಾದೀಸು ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಮುಟ್ಠಿಪ್ಪಮಾಣಂ ತಿಣಂ ತಾಲಪಣ್ಣಾದೀಸು ಚ ಏಕಪಣ್ಣಮ್ಪಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ದಿನ್ನಂ ವಾ ತತ್ಥಜಾತಕಂ ವಾ ಬಹಾರಾಮೇ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ತಿಣವತ್ಥುತೋ ಜಾತತಿಣಂ ವಾ ರಕ್ಖಿತಗೋಪಿತಂ ಗರುಭಣ್ಡಂ ಹೋತಿ, ತಮ್ಪಿ ಸಙ್ಘಕಮ್ಮೇ ಚ ಚೇತಿಯಕಮ್ಮೇ ಚ ಕತೇ ಅತಿರೇಕಂ ಪುಗ್ಗಲಿಕಕಮ್ಮೇ ದಾತುಂ ವಟ್ಟತಿ, ದಡ್ಢಗೇಹಮನುಸ್ಸಾ ಗಹೇತ್ವಾ ಗಚ್ಛನ್ತಾ ನ ವಾರೇತಬ್ಬಾ. ಅಟ್ಠಙ್ಗುಲಪ್ಪಮಾಣೋಪಿ ರಿತ್ತಪೋತ್ಥಕೋ ಗರುಭಣ್ಡಮೇವ.

ಮತ್ತಿಕಾ ಪಕತಿಮತ್ತಿಕಾ ವಾ ಹೋತು ಪಞ್ಚವಣ್ಣಾ ವಾ ಸುಧಾ ವಾ ಸಜ್ಜುರಸಕಙ್ಗುಟ್ಠಸಿಲೇಸಾದೀಸು ವಾ ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ದುಲ್ಲಭಟ್ಠಾನೇ ಆನೇತ್ವಾ ದಿನ್ನಂ ತತ್ಥಜಾತಕಂ ವಾ, ರಕ್ಖಿತಗೋಪಿತಂ ತಾಲಫಲಪಕ್ಕಮತ್ತಂ ಗರುಭಣ್ಡಂ ಹೋತಿ, ತಮ್ಪಿ ಸಙ್ಘಕಮ್ಮೇ ಚ ಚೇತಿಯಕಮ್ಮೇ ಚ ನಿಟ್ಠಿತೇ ಅತಿರೇಕಂ ಪುಗ್ಗಲಿಕಕಮ್ಮೇ ಚ ದಾತುಂ ವಟ್ಟತಿ, ಹಿಙ್ಗುಹಿಙ್ಗುಲಕಹರಿತಾಲಮನೋಸಿಲಞ್ಜನಾನಿ ಪನ ಭಾಜನೀಯಭಣ್ಡಾನಿ.

ದಾರುಭಣ್ಡೇ ‘‘ಯೋ ಕೋಚಿ ಅಟ್ಠಙ್ಗುಲಸೂಚಿದಣ್ಡಮತ್ತೋಪಿ ದಾರುಭಣ್ಡಕೋ ದಾರುದುಲ್ಲಭಟ್ಠಾನೇ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ದಿನ್ನೋ ವಾ ತತ್ಥಜಾತಕೋ ವಾ ರಕ್ಖಿತಗೋಪಿತೋ, ಅಯಂ ಗರುಭಣ್ಡಂ ಹೋತೀ’’ತಿ ಕುರುನ್ದಿಯಂ ವುತ್ತಂ. ಮಹಾಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ಪನ ಸಬ್ಬಮ್ಪಿ ದಾರುವೇಳುಚಮ್ಮಪಾಸಾಣಾದಿವಿಕತಿಂ ದಾರುಭಣ್ಡೇನ ಸಙ್ಗಣ್ಹಿತ್ವಾ ಆಸನ್ದಿಕತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ದಾರುಭಣ್ಡೇ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ ವುತ್ತೋ. ತತ್ರಾಯಂ ನಯೋ – ಆಸನ್ದಿಕೋ ಸತ್ತಙ್ಗೋ ಭದ್ದಪೀಠಂ ಪೀಠಿಕಾ ಏಕಪಾದಕಪೀಠಂ ಆಮಣ್ಡಕವಣ್ಟಕಪೀಠಂ ಫಲಕಂ ಕೋಚ್ಛಂ ಪಲಾಲಪೀಠನ್ತಿ ಇಮೇಸು ತಾವ ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಖುದ್ದಕಂ ವಾ ಹೋತು ಮಹನ್ತಂ ವಾ, ಸಙ್ಘಸ್ಸ ದಿನ್ನಂ ಗರುಭಣ್ಡಂ ಹೋತಿ. ಪಲಾಲಪೀಠೇನ ಚೇತ್ಥ ಕದಲಿಪತ್ತಾದಿಪೀಠಾನಿಪಿ ಸಙ್ಗಹಿತಾನಿ. ಬ್ಯಗ್ಘಚಮ್ಮಓನದ್ಧಮ್ಪಿ ವಾಳರೂಪಪರಿಕ್ಖಿತ್ತಂ ರತನಪರಿಸಿಬ್ಬಿತಂ ಕೋಚ್ಛಂ ಗರುಭಣ್ಡಮೇವ, ವಙ್ಕಫಲಕಂ ದೀಘಫಲಕಂ ಚೀವರಧೋವನಫಲಕಂ ಘಟ್ಟನಫಲಕಂ ¶ ಘಟ್ಟನಮುಗ್ಗರೋ ದನ್ತಕಟ್ಠಚ್ಛೇದನಗಣ್ಠಿಕಾ ದಣ್ಡಮುಗ್ಗರೋ ಅಮ್ಬಣಂ ರಜನದೋಣಿ ಉದಕಪಟಿಚ್ಛಕೋ ದಾರುಮಯೋ ವಾ ದನ್ತಮಯೋ ವಾ ವೇಳುಮಯೋ ವಾ ಸಪಾದಕೋಪಿ ಅಪಾದಕೋಪಿ ಸಮುಗ್ಗೋ ಮಞ್ಜೂಸಾ ಪಾದಗಣ್ಹನಕತೋ ಅತಿರೇಕಪ್ಪಮಾಣೋ ಕರಣ್ಡೋ ಉದಕದೋಣಿ ಉದಕಕಟಾಹಂ ಉಳುಙ್ಕೋ ಕಟಚ್ಛು ಪಾನೀಯಸರಾವಂ ಪಾನೀಯಸಙ್ಖೋತಿ ಏತೇಸುಪಿ ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಸಙ್ಘೇ ದಿನ್ನಂ ಗರುಭಣ್ಡಂ. ಸಙ್ಖಥಾಲಕಂ ಪನ ಭಾಜನೀಯಂ, ತಥಾ ದಾರುಮಯೋ ಉದಕತುಮ್ಬೋ.

ಪಾದಕಥಲಿಕಮಣ್ಡಲಂ ದಾರುಮಯಂ ವಾ ಹೋತು ಚೋಳಪಣ್ಣಾದಿಮಯಂ ವಾ, ಸಬ್ಬಂ ಗರುಭಣ್ಡಂ. ಆಧಾರಕೋ ಪತ್ತಪಿಧಾನಂ ತಾಲವಣ್ಟಂ ಬೀಜನೀ ಚಙ್ಕೋಟಕಂ ಪಚ್ಛಿ ಯಟ್ಠಿಸಮ್ಮುಞ್ಜನೀ ಮುಟ್ಠಿಸಮ್ಮುಞ್ಜನೀತಿ ಏತೇಸುಪಿ ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಖುದ್ದಕಂ ವಾ ಹೋತು ಮಹನ್ತಂ ವಾ, ದಾರುವೇಳುಪಣ್ಣಚಮ್ಮಾದೀಸು ಯೇನ ಕೇನಚಿ ಕತಂ ಗರುಭಣ್ಡಮೇವ. ಥಮ್ಭತುಲಾಸೋಪಾನಫಲಕಾದೀಸು ದಾರುಮಯಂ ವಾ ಪಾಸಾಣಮಯಂ ವಾ ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಗೇಹಸಮ್ಭಾರರೂಪಂ ¶ ಯೋ ಕೋಚಿ ಕಟಸಾರಕೋ ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಭೂಮತ್ಥರಣಂ ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಅಕಪ್ಪಿಯಚಮ್ಮಂ, ಸಬ್ಬಂ ಸಙ್ಘೇ ದಿನ್ನಂ ಗರುಭಣ್ಡಂ, ಭೂಮತ್ಥರಣಂ ಕಾತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಏಳಕಚಮ್ಮಂ ಪನ ಪಚ್ಚತ್ಥರಣಗತಿಕಂ ಹೋತಿ, ತಮ್ಪಿ ಗರುಭಣ್ಡಮೇವ. ಕಪ್ಪಿಯಚಮ್ಮಾನಿ ಭಾಜನೀಯಾನಿ. ಕುರುನ್ದಿಯಂ ಪನ ‘‘ಸಬ್ಬಂ ಮಞ್ಚಪ್ಪಮಾಣಂ ಚಮ್ಮಂ ಗರುಭಣ್ಡ’’ನ್ತಿ ವುತ್ತಂ.

ಉದುಕ್ಖಲಂ ಮುಸಲಂ ಸುಪ್ಪಂ ನಿಸದಂ ನಿಸದಪೋತೋ ಪಾಸಾಣದೋಣಿ ಪಾಸಾಣಕಟಾಹಂ ತುರಿವೇಮಭಸ್ತಾದಿ ಸಬ್ಬಂ ಪೇಸಕಾರಾದಿಭಣ್ಡಂ ಸಬ್ಬಂ ಕಸಿಭಣ್ಡಂ ಸಬ್ಬಂ ಚಕ್ಕಯುತ್ತಕಂ ಯಾನಂ ಗರುಭಣ್ಡಮೇವ. ಮಞ್ಚಪಾದೋ ಮಞ್ಚಅಟನೀ ಪೀಠಪಾದೋ ಪೀಠಅಟನೀ ವಾಸಿಫರಸುಆದೀನಂ ದಣ್ಡಾತಿ ಏತೇಸು ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ವಿಪ್ಪಕತತಚ್ಛನಕಮ್ಮಂ ಅನಿಟ್ಠಿತಮೇವ ಭಾಜನೀಯಂ, ತಚ್ಛಿತಮಟ್ಠಂ ಪನ ಗರುಭಣ್ಡಂ ಹೋತಿ. ಅನುಞ್ಞಾತವಾಸಿಯಾ ಪನ ದಣ್ಡೋ ಛತ್ತಮುಟ್ಠಿಪಣ್ಣಂ ಕತ್ತರಯಟ್ಠಿ ಉಪಾಹನಾ ಅರಣಿಸಹಿತಂ ಧಮ್ಮಕರಣೋ ಪಾದಗಣ್ಹನಕತೋ ಅನತಿರಿತ್ತಂ ಆಮಲಕತುಮ್ಬಂ ಆಮಲಕಘಟೋ ಲಾಬುಕತುಮ್ಬಂ ಲಾಬುಘಟೋ ವಿಸಾಣಕತುಮ್ಬನ್ತಿ ಸಬ್ಬಮೇವೇತಂ ಭಾಜನೀಯಂ, ತತೋ ಮಹನ್ತತರಂ ಗರುಭಣ್ಡಂ. ಹತ್ಥಿದನ್ತೋ ವಾ ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ವಿಸಾಣಂ ವಾ ಅತಚ್ಛಿತಂ ಯಥಾಗತಮೇವ ಭಾಜನೀಯಂ. ತೇಹಿ ಕತಮಞ್ಚಪಾದಾದೀಸು ಪುರಿಮಸದಿಸೋಯೇವ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ. ತಚ್ಛಿತನಿಟ್ಠಿತೋಪಿ ಹಿಙ್ಗುಕರಣ್ಡಕೋ ಗಣ್ಠಿಕಾ ವಿಧೋ ಅಞ್ಜನೀ ಅಞ್ಜನೀಸಲಾಕಾ ಉದಕಪುಞ್ಛನೀತಿ ಇದಂ ಸಬ್ಬಂ ಭಾಜನೀಯಮೇವ.

ಮತ್ತಿಕಾಭಣ್ಡೇ ಸಬ್ಬಂ ಮನುಸ್ಸಾನಂ ಉಪಭೋಗಪರಿಭೋಗಂ ಘಟಪೀಠರಾದಿಕುಲಾಲಭಾಜನಂ ಪತ್ತಕಟಾಹಂ ಅಙ್ಗಾರಕಟಾಹಂ ಧೂಮದಾನಂ ದೀಪರುಕ್ಖಕೋ ದೀಪಕಪಲ್ಲಿಕಾ ¶ ಚಯನಿಟ್ಠಕಾ ಛದನಿಟ್ಠಕಾ ಥೂಪಿಕಾತಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ದಿನ್ನಕಾಲತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಗರುಭಣ್ಡಂ, ಪಾದಗಣ್ಹನಕತೋ ಅನತಿರಿತ್ತಪ್ಪಮಾಣೋ ಪನ ಘಟಕೋ ಪತ್ತಂ ಥಾಲಕಂ ಕಞ್ಚನಕೋ ಕುಣ್ಡಿಕಾತಿ ಇದಮೇತ್ಥ ಭಾಜನೀಯಭಣ್ಡಂ. ಯಥಾ ಚ ಮತ್ತಿಕಾಭಣ್ಡೇ, ಏವಂ ಲೋಹಭಣ್ಡೇಪಿ ಕುಣ್ಡಿಕಾ ಭಾಜನೀಯಕೋಟ್ಠಾಸಮೇವ ಭಜತೀತಿ ಅಯಮೇತ್ಥ ಅನುಪುಬ್ಬಿಕಥಾ.

ಇತಿ ಪಾಳಿಮುತ್ತಕವಿನಯವಿನಿಚ್ಛಯಸಙ್ಗಹೇ

ಗರುಭಣ್ಡವಿನಿಚ್ಛಯಕಥಾ ಸಮತ್ತಾ.

೩೧. ಚೋದನಾದಿವಿನಿಚ್ಛಯಕಥಾ

೨೩೦. ಚೋದನಾದಿವಿನಿಚ್ಛಯೋತಿ ¶ ಏತ್ಥ (ಪಾರಾ. ಅಟ್ಠ. ೨.೩೮೫-೬) ಪನ ಚೋದೇತುಂ ಕೋ ಲಭತಿ, ಕೋ ನ ಲಭತಿ? ದುಬ್ಬಲಚೋದಕವಚನಂ ತಾವ ಗಹೇತ್ವಾ ಕೋಚಿ ನ ಲಭತಿ. ದುಬ್ಬಲಚೋದಕೋ ನಾಮ ಸಮ್ಬಹುಲೇಸು ಕಥಾಸಲ್ಲಾಪೇನ ನಿಸಿನ್ನೇಸು ಏಕೋ ಏಕಂ ಆರಬ್ಭ ಅನೋದಿಸ್ಸಕಂ ಕತ್ವಾ ಪಾರಾಜಿಕವತ್ಥುಂ ಕಥೇತಿ, ಅಞ್ಞೋ ತಂ ಸುತ್ವಾ ಇತರಸ್ಸ ಗನ್ತ್ವಾ ಆರೋಚೇತಿ, ಸೋ ತಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ‘‘ತ್ವಂ ಕಿರ ಮಂ ಇದಞ್ಚಿದಞ್ಚ ವದಸೀ’’ತಿ ಭಣತಿ, ಸೋ ‘‘ನಾಹಂ ಏವರೂಪಂ ಜಾನಾಮಿ, ಕಥಾಪವತ್ತಿಯಂ ಪನ ಮಯಾ ಅನೋದಿಸ್ಸಕಂ ಕತ್ವಾ ವುತ್ತಮತ್ಥಿ. ಸಚೇ ಅಹಂ ತವ ಇಮಂ ದುಕ್ಖುಪ್ಪತ್ತಿಂ ಜಾನೇಯ್ಯಂ, ಏತ್ತಕಮ್ಪಿ ನ ಕಥೇಯ್ಯ’’ನ್ತಿ. ಅಯಂ ದುಬ್ಬಲಚೋದಕೋ. ತಸ್ಸೇತಂ ಕಥಾಸಲ್ಲಾಪಂ ಗಹೇತ್ವಾ ತಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಕೋಚಿ ಚೋದೇತುಂ ನ ಲಭತಿ, ಏತಂ ಪನ ಅಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಸೀಲಸಮ್ಪನ್ನೋ ಭಿಕ್ಖು ಭಿಕ್ಖುಂ ವಾ ಭಿಕ್ಖುನಿಂ ವಾ, ಸೀಲಸಮ್ಪನ್ನಾ ಚ ಭಿಕ್ಖುನೀ ಭಿಕ್ಖುನೀಮೇವ ಚೋದೇತುಂ ಲಭತೀತಿ ಮಹಾಪದುಮತ್ಥೇರೋ ಆಹ. ಮಹಾಸುಮತ್ಥೇರೋ ಪನ ‘‘ಪಞ್ಚಪಿ ಸಹಧಮ್ಮಿಕಾ ಲಭನ್ತೀ’’ತಿ ಆಹ. ಗೋದತ್ತತ್ಥೇರೋ ‘‘ನ ಕೋಚಿ ನ ಲಭತೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ‘‘ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸ ಸುತ್ವಾ ಚೋದೇತಿ, ಭಿಕ್ಖುನಿಯಾ ಸುತ್ವಾ…ಪೇ… ತಿತ್ಥಿಯಸಾವಕಾನಂ ಸುತ್ವಾ ಚೋದೇತೀ’’ತಿ ಇದಂ ಸುತ್ತಂ ಆಹರಿ. ತಿಣ್ಣಮ್ಪಿ ಥೇರಾನಂ ವಾದೇ ಚುದಿತಕಸ್ಸೇವ ಪಟಿಞ್ಞಾಯ ಕಾರೇತಬ್ಬೋ.

ಅಯಂ ಪನ ಚೋದನಾ ನಾಮ ದಿಟ್ಠಚೋದನಾ ಸುತಚೋದನಾ ಪರಿಸಙ್ಕಿತಚೋದನಾತಿ ತಿವಿಧಾ ಹೋತಿ. ಅಪರಾಪಿ ಚತುಬ್ಬಿಧಾ ಹೋತಿ ಸೀಲವಿಪತ್ತಿಚೋದನಾ ಆಚಾರವಿಪತ್ತಿಚೋದನಾ ದಿಟ್ಠಿವಿಪತ್ತಿಚೋದನಾ ಆಜೀವವಿಪತ್ತಿಚೋದನಾತಿ. ತತ್ಥ ಗರುಕಾನಂ ದ್ವಿನ್ನಂ ಆಪತ್ತಿಕ್ಖನ್ಧಾನಂ ವಸೇನ ಸೀಲವಿಪತ್ತಿಚೋದನಾ ವೇದಿತಬ್ಬಾ ¶ , ಅವಸೇಸಾನಂ ವಸೇನ ಆಚಾರವಿಪತ್ತಿಚೋದನಾ, ಮಿಚ್ಛಾದಿಟ್ಠಿಅನ್ತಗ್ಗಾಹಿಕದಿಟ್ಠಿವಸೇನ ದಿಟ್ಠಿವಿಪತ್ತಿಚೋದನಾ, ಆಜೀವಹೇತು ಪಞ್ಞತ್ತಾನಂ ಛನ್ನಂ ಸಿಕ್ಖಾಪದಾನಂ ವಸೇನ ಆಜೀವವಿಪತ್ತಿಚೋದನಾ ವೇದಿತಬ್ಬಾ.

ಅಪರಾಪಿ ಚತುಬ್ಬಿಧಾ ಹೋತಿ ವತ್ಥುಸನ್ದಸ್ಸನಾ ಆಪತ್ತಿಸನ್ದಸ್ಸನಾ ಸಂವಾಸಪಟಿಕ್ಖೇಪೋ ಸಾಮೀಚಿಪಟಿಕ್ಖೇಪೋತಿ. ತತ್ಥ ವತ್ಥುಸನ್ದಸ್ಸನಾ ನಾಮ ‘‘ತ್ವಂ ಮೇಥುನಂ ಧಮ್ಮಂ ಪಟಿಸೇವಿ, ಅದಿನ್ನಂ ಆದಿಯಿ, ಮನುಸ್ಸಂ ಘಾತಯಿತ್ಥ, ಅಭೂತಂ ಆರೋಚಯಿತ್ಥಾ’’ತಿ ಏವಂ ಪವತ್ತಾ. ಆಪತ್ತಿಸನ್ದಸ್ಸನಾ ನಾಮ ‘‘ತ್ವಂ ಮೇಥುನಧಮ್ಮಪಾರಾಜಿಕಾಪತ್ತಿಂ ಆಪನ್ನೋ’’ತಿಏವಮಾದಿನಯಪ್ಪವತ್ತಾ. ಸಂವಾಸಪಟಿಕ್ಖೇಪೋ ನಾಮ ‘‘ನತ್ಥಿ ತಯಾ ಸದ್ಧಿಂ ಉಪೋಸಥೋ ವಾ ಪವಾರಣಾ ವಾ ಸಙ್ಘಕಮ್ಮಂ ವಾ’’ತಿ ಏವಂ ಪವತ್ತೋ. ಸಾಮೀಚಿಪಟಿಕ್ಖೇಪೋ ನಾಮ ¶ ಅಭಿವಾದನಪಚ್ಚುಟ್ಠಾನಅಞ್ಜಲೀಕಮ್ಮಬೀಜನಾದಿಕಮ್ಮಾನಂ ಅಕರಣಂ. ತಂ ಪಟಿಪಾಟಿಯಾ ವನ್ದನಾದೀನಿ ಕರೋನ್ತೋ ಏಕಸ್ಸ ಅಕತ್ವಾ ಸೇಸಾನಂ ಕರಣಕಾಲೇ ವೇದಿತಬ್ಬಂ. ಏತ್ತಾವತಾಪಿ ಚೋದನಾ ನಾಮ ಹೋತಿ. ಯಾಗುಭತ್ತಾದಿನಾ ಪನ ಯಂ ಇಚ್ಛತಿ, ತಂ ಆಪುಚ್ಛತಿ, ನ ತಾವತಾ ಚೋದನಾ ಹೋತಿ.

ಅಪರಾ ಪಾತಿಮೋಕ್ಖಟ್ಠಪನಕ್ಖನ್ಧಕೇ (ಚೂಳವ. ೩೮೭) ‘‘ಏಕಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಧಮ್ಮಿಕಂ ಪಾತಿಮೋಕ್ಖಟ್ಠಪನಂ, ಏಕಂ ಧಮ್ಮಿಕ’’ನ್ತಿಆದಿಂ ಕತ್ವಾ ಯಾವ ದಸ ಅಧಮ್ಮಿಕಾನಿ ಪಾತಿಮೋಕ್ಖಟ್ಠಪನಾನಿ, ದಸ ಧಮ್ಮಿಕಾನೀತಿ ಏವಂ ಅಧಮ್ಮಿಕಾ ಪಞ್ಚಪಞ್ಞಾಸ, ಧಮ್ಮಿಕಾ ಪಞ್ಚಪಞ್ಞಾಸಾತಿ ದಸುತ್ತರಸತಂ ಚೋದನಾ ವುತ್ತಾ. ತಾ ದಿಟ್ಠೇನ ಚೋದೇನ್ತಸ್ಸ ದಸುತ್ತರಸತಂ, ಸುತೇನ ಚೋದೇನ್ತಸ್ಸ ದಸುತ್ತರಸತಂ, ಪರಿಸಙ್ಕಾಯ ಚೋದೇನ್ತಸ್ಸ ದಸುತ್ತರಸತನ್ತಿ ತಿಂಸಾಧಿಕಾನಿ ತೀಣಿ ಸತಾನಿ ಹೋನ್ತಿ. ತಾನಿ ಕಾಯೇನ ಚೋದೇನ್ತಸ್ಸ, ವಾಚಾಯ ಚೋದೇನ್ತಸ್ಸ, ಕಾಯವಾಚಾಯ ಚೋದೇನ್ತಸ್ಸಾತಿ ತಿಗುಣಾನಿ ಕತಾನಿ ನವುತಾಧಿಕಾನಿ ನವ ಸತಾನಿ ಹೋನ್ತಿ. ತಾನಿ ಅತ್ತನಾ ಚೋದೇನ್ತಸ್ಸಪಿ ಪರೇನ ಚೋದಾಪೇನ್ತಸ್ಸಪಿ ತತ್ತಕಾನೇವಾತಿ ವೀಸತಿಊನಾನಿ ದ್ವೇ ಸಹಸ್ಸಾನಿ ಹೋನ್ತಿ. ಪುನ ದಿಟ್ಠಾದಿಭೇದೇ ಸಮೂಲಿಕಾಮೂಲಿಕವಸೇನ ಅನೇಕಸಹಸ್ಸಾ ಚೋದನಾ ಹೋನ್ತೀತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಾ.

೨೩೧. ವುತ್ತಪ್ಪಭೇದಾಸು ಪನ ಇಮಾಸು ಚೋದನಾಸು ಯಾಯ ಕಾಯಚಿ ಚೋದನಾಯ ವಸೇನ ಸಙ್ಘಮಜ್ಝೇ ಓಸಟೇ ವತ್ಥುಸ್ಮಿಂ ಚುದಿತಕಚೋದಕಾ ವತ್ತಬ್ಬಾ ‘‘ತುಮ್ಹೇ ಅಮ್ಹಾಕಂ ವಿನಿಚ್ಛಯೇನ ತುಟ್ಠಾ ಭವಿಸ್ಸಥಾ’’ತಿ. ಸಚೇ ‘‘ಭವಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ¶ ವದನ್ತಿ, ಸಙ್ಘೇನ ತಂ ಅಧಿಕರಣಂ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿತಬ್ಬಂ. ಅಥ ಪನ ‘‘ವಿನಿಚ್ಛಿನಥ ತಾವ, ಭನ್ತೇ, ಸಚೇ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಖಮಿಸ್ಸತಿ, ಗಣ್ಹಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ವದನ್ತಿ, ‘‘ಚೇತಿಯಂ ತಾವ ವನ್ದಥಾ’’ತಿಆದೀನಿ ವತ್ವಾ ದೀಘಸುತ್ತಂ ಕತ್ವಾ ವಿಸ್ಸಜ್ಜಿತಬ್ಬಂ. ತೇ ಚೇ ಚಿರರತ್ತಂ ಕಿಲನ್ತಾ ಪಕ್ಕನ್ತಪರಿಸಾ ಉಪಚ್ಛಿನ್ನಪಕ್ಖಾ ಹುತ್ವಾ ಪುನ ಯಾಚನ್ತಿ, ಯಾವತತಿಯಂ ಪಟಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಯದಾ ನಿಮ್ಮದಾ ಹೋನ್ತಿ, ತದಾ ನೇಸಂ ಅಧಿಕರಣಂ ವಿನಿಚ್ಛಿನಿತಬ್ಬಂ. ವಿನಿಚ್ಛಿನನ್ತೇಹಿ ಚ ಸಚೇ ಅಲಜ್ಜುಸ್ಸನ್ನಾ ಹೋತಿ ಪರಿಸಾ, ಉಬ್ಬಾಹಿಕಾಯ ತಂ ಅಧಿಕರಣಂ ವಿನಿಚ್ಛಿನಿತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ಬಾಲುಸ್ಸನ್ನಾ ಹೋತಿ ಪರಿಸಾ, ‘‘ತುಮ್ಹಾಕಂ ಸಭಾಗೇ ವಿನಯಧರೇ ಪರಿಯೇಸಥಾ’’ತಿ ವಿನಯಧರೇ ಪರಿಯೇಸಾಪೇತ್ವಾ ಯೇನ ಧಮ್ಮೇನ ಯೇನ ವಿನಯೇನ ಯೇನ ಸತ್ಥುಸಾಸನೇನ ತಂ ಅಧಿಕರಣಂ ವೂಪಸಮ್ಮತಿ, ತಥಾ ತಂ ಅಧಿಕರಣಂ ವೂಪಸಮೇತಬ್ಬಂ.

ತತ್ಥ ಚ ಧಮ್ಮೋತಿ ಭೂತಂ ವತ್ಥು. ವಿನಯೋತಿ ಚೋದನಾ ಚೇವ ಸಾರಣಾ ಚ. ಸತ್ಥುಸಾಸನನ್ತಿ ಞತ್ತಿಸಮ್ಪದಾ ಚ ಅನುಸ್ಸಾವನಸಮ್ಪದಾ ಚ. ತಸ್ಮಾ ಚೋದಕೇನ ವತ್ಥುಸ್ಮಿಂ ಆರೋಚಿತೇ ಚುದಿತಕೋ ಪುಚ್ಛಿತಬ್ಬೋ ‘‘ಸನ್ತಮೇತಂ, ನೋ’’ತಿ. ಏವಂ ವತ್ಥುಂ ಉಪಪರಿಕ್ಖಿತ್ವಾ ಭೂತೇನ ವತ್ಥುನಾ ಚೋದೇತ್ವಾ ಸಾರೇತ್ವಾ ಞತ್ತಿಸಮ್ಪದಾಯ ಚ ಅನುಸ್ಸಾವನಸಮ್ಪದಾಯ ಚ ತಂ ಅಧಿಕರಣಂ ವೂಪಸಮೇತಬ್ಬಂ. ತತ್ರ ಚೇ ಅಲಜ್ಜೀ ಲಜ್ಜಿಂ ಚೋದೇತಿ, ಸೋ ಚ ಅಲಜ್ಜೀ ಬಾಲೋ ಹೋತಿ ಅಬ್ಯತ್ತೋ, ನಾಸ್ಸ ನಯೋ ದಾತಬ್ಬೋ, ಏವಂ ಪನ ವತ್ತಬ್ಬೋ ¶ ‘‘ಕಿಮ್ಹಿ ನಂ ಚೋದೇಸೀ’’ತಿ. ಅದ್ಧಾ ಸೋ ವಕ್ಖತಿ ‘‘ಕಿಮಿದಂ, ಭನ್ತೇ, ಕಿಮ್ಹಿ ನಂ ನಾಮಾ’’ತಿ. ‘‘ತ್ವಂ ಕಿಮ್ಹಿ ನಮ್ಪಿ ನ ಜಾನಾಸಿ, ನ ಯುತ್ತಂ ತಯಾ ಏವರೂಪೇನ ಬಾಲೇನ ಪರಂ ಚೋದೇತು’’ನ್ತಿ ಉಯ್ಯೋಜೇತಬ್ಬೋ, ನಾಸ್ಸ ಅನುಯೋಗೋ ದಾತಬ್ಬೋ. ಸಚೇ ಪನ ಸೋ ಅಲಜ್ಜೀ ಪಣ್ಡಿತೋ ಹೋತಿ ಬ್ಯತ್ತೋ, ದಿಟ್ಠೇನ ವಾ ಸುತೇನ ವಾ ಅಜ್ಝೋತ್ಥರಿತ್ವಾ ಸಮ್ಪಾದೇತುಂ ಸಕ್ಕೋತಿ, ಏತಸ್ಸ ಅನುಯೋಗಂ ದತ್ವಾ ಲಜ್ಜಿಸ್ಸೇವ ಪಟಿಞ್ಞಾಯ ಕಮ್ಮಂ ಕಾತಬ್ಬಂ.

ಸಚೇ ಲಜ್ಜೀ ಅಲಜ್ಜಿಂ ಚೋದೇತಿ, ಸೋ ಚ ಲಜ್ಜೀ ಬಾಲೋ ಹೋತಿ ಅಬ್ಯತ್ತೋ, ನ ಸಕ್ಕೋತಿ ಅನುಯೋಗಂ ದಾತುಂ, ತಸ್ಸ ನಯೋ ದಾತಬ್ಬೋ ‘‘ಕಿಮ್ಹಿ ನಂ ಚೋದೇಸಿ ಸೀಲವಿಪತ್ತಿಯಾ ವಾ ಆಚಾರವಿಪತ್ತಿಆದೀಸು ವಾ ಏಕಿಸ್ಸಾ’’ತಿ. ಕಸ್ಮಾ ಪನ ಇಮಸ್ಸೇವ ಏವಂ ನಯೋ ದಾತಬ್ಬೋ, ನ ಇತರಸ್ಸಾತಿ, ನನು ನ ಯುತ್ತಂ ವಿನಯಧರಾನಂ ಅಗತಿಗಮನನ್ತಿ? ನ ಯುತ್ತಮೇವ. ಇದಂ ಪನ ಅಗತಿಗಮನಂ ನ ಹೋತಿ, ಧಮ್ಮಾನುಗ್ಗಹೋ ನಾಮ ಏಸೋ. ಅಲಜ್ಜಿನಿಗ್ಗಹತ್ಥಾಯ ಹಿ ಲಜ್ಜಿಪಗ್ಗಹತ್ಥಾಯ ಚ ಸಿಕ್ಖಾಪದಂ ಪಞ್ಞತ್ತಂ. ತತ್ರ ಅಲಜ್ಜೀ ನಯಂ ಲಭಿತ್ವಾ ಅಜ್ಝೋತ್ಥರನ್ತೋ ಏಹಿತಿ, ಲಜ್ಜೀ ¶ ಪನ ನಯಂ ಲಭಿತ್ವಾ ದಿಟ್ಠೇ ದಿಟ್ಠಸನ್ತಾನೇನ ಸುತೇ ಸುತಸನ್ತಾನೇನ ಪತಿಟ್ಠಾಯ ಕಥೇಸ್ಸತಿ, ತಸ್ಮಾ ತಸ್ಸ ಧಮ್ಮಾನುಗ್ಗಹೋ ವಟ್ಟತಿ. ಸಚೇ ಪನ ಸೋ ಲಜ್ಜೀ ಪಣ್ಡಿತೋ ಹೋತಿ ಬ್ಯತ್ತೋ, ಪತಿಟ್ಠಾಯ ಕಥೇತಿ, ಅಲಜ್ಜೀ ಚ ‘‘ಏತಮ್ಪಿ ನತ್ಥಿ, ಏತಮ್ಪಿ ನತ್ಥೀ’’ತಿ ಪಟಿಞ್ಞಂ ನ ದೇತಿ, ಅಲಜ್ಜಿಸ್ಸ ಪಟಿಞ್ಞಾಯ ಏವ ಕಾತಬ್ಬಂ.

ತದತ್ಥದೀಪನತ್ಥಞ್ಚ ಇದಂ ವತ್ಥು ವೇದಿತಬ್ಬಂ – ತಿಪಿಟಕಚೂಳಾಭಯತ್ಥೇರೋ ಕಿರ ಲೋಹಪಾಸಾದಸ್ಸ ಹೇಟ್ಠಾ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ವಿನಯಂ ಕಥೇತ್ವಾ ಸಾಯನ್ಹಸಮಯೇ ವುಟ್ಠಾತಿ, ತಸ್ಸ ವುಟ್ಠಾನಸಮಯೇ ದ್ವೇ ಅತ್ತಪಚ್ಚತ್ಥಿಕಾ ಕಥಂ ಪವತ್ತೇಸುಂ. ಏಕೋ ‘‘ಏತಮ್ಪಿ ನತ್ಥಿ, ಏತಮ್ಪಿ ನತ್ಥೀ’’ತಿ ಪಟಿಞ್ಞಂ ನ ದೇತಿ, ಅಥ ಅಪ್ಪಾವಸೇಸೇ ಪಠಮಯಾಮೇ ಥೇರಸ್ಸ ತಸ್ಮಿಂ ಪುಗ್ಗಲೇ ‘‘ಅಯಂ ಪತಿಟ್ಠಾಯ ಕಥೇತಿ, ಅಯಂ ಪನ ಪಟಿಞ್ಞಂ ನ ದೇತಿ, ಬಹೂನಿ ಚ ವತ್ಥೂನಿ ಓಸಟಾನಿ, ಅದ್ಧಾ ಏತಂ ಕತಂ ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಅಸುದ್ಧಲದ್ಧಿ ಉಪ್ಪನ್ನಾ. ತತೋ ಬೀಜನೀದಣ್ಡಕೇನ ಪಾದಕಥಲಿಕಾಯ ಸಞ್ಞಂ ದತ್ವಾ ‘‘ಅಹಂ, ಆವುಸೋ, ವಿನಿಚ್ಛಿನಿತುಂ ಅನನುಚ್ಛವಿಕೋ, ಅಞ್ಞೇನ ವಿನಿಚ್ಛಿನಾಪೇಹೀ’’ತಿ ಆಹ. ‘‘ಕಸ್ಮಾ, ಭನ್ತೇ’’ತಿ? ಥೇರೋ ತಮತ್ಥಂ ಆರೋಚೇಸಿ. ಚುದಿತಕಪುಗ್ಗಲಸ್ಸ ಕಾಯೇ ಡಾಹೋ ಉಟ್ಠಿತೋ, ತತೋ ಸೋ ಥೇರಂ ವನ್ದಿತ್ವಾ ‘‘ಭನ್ತೇ, ವಿನಿಚ್ಛಿನಿತುಂ ಅನುರೂಪೇನ ವಿನಯಧರೇನ ನಾಮ ತುಮ್ಹಾದಿಸೇನೇವ ಭವಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ, ಚೋದಕೇನ ಚ ಈದಿಸೇನೇವ ಭವಿತುಂ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಸೇತಕಾನಿ ನಿವಾಸೇತ್ವಾ ‘‘ಚಿರಂ ಕಿಲಮಿತಾತ್ಥ ಮಯಾ’’ತಿ ಖಮಾಪೇತ್ವಾ ಪಕ್ಕಾಮಿ.

ಏವಂ ಲಜ್ಜಿನಾ ಚೋದಿಯಮಾನೋ ಅಲಜ್ಜೀ ಬಹೂಸುಪಿ ವತ್ಥೂಸು ಉಪ್ಪನ್ನೇಸು ಪಟಿಞ್ಞಂ ನ ದೇತಿ, ಸೋ ನೇವ ‘‘ಸುದ್ಧೋ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬೋ, ನ ‘‘ಅಸುದ್ಧೋ’’ತಿ, ಜೀವಮತಕೋ ನಾಮ ಆಮಕಪೂತಿಕೋ ನಾಮ ಚೇಸ. ಸಚೇ ಪನಸ್ಸ ಅಞ್ಞಮ್ಪಿ ತಾದಿಸಂ ವತ್ಥು ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ, ನ ವಿನಿಚ್ಛಿನಿತಬ್ಬಂ, ತಥಾ ನಾಸಿತಕೋ ಭವಿಸ್ಸತಿ ¶ . ಸಚೇ ಪನ ಅಲಜ್ಜೀಯೇವ ಅಲಜ್ಜಿಂ ಚೋದೇತಿ, ಸೋ ವತ್ತಬ್ಬೋ ‘‘ಆವುಸೋ, ತವ ವಚನೇನಾಯಂ ಕಿಂ ಸಕ್ಕಾ ವತ್ತು’’ನ್ತಿ. ಇತರಮ್ಪಿ ತಥೇವ ವತ್ವಾ ‘‘ಉಭೋಪಿ ಏಕಸಮ್ಭೋಗಪರಿಭೋಗಾ ಹುತ್ವಾ ಜೀವಥಾ’’ತಿ ಉಯ್ಯೋಜೇತಬ್ಬಾ. ಸೀಲತ್ಥಾಯ ನೇಸಂ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ ನ ಕಾತಬ್ಬೋ, ಪತ್ತಚೀವರಪರಿವೇಣಾದಿಅತ್ಥಾಯ ಪನ ಪತಿರೂಪಂ ಸಕ್ಖಿಂ ಲಭಿತ್ವಾ ಕಾತಬ್ಬೋತಿ.

ಅಥ ಲಜ್ಜೀ ಲಜ್ಜಿಂ ಚೋದೇತಿ, ವಿವಾದೋ ಚ ನೇಸಂ ಕಿಸ್ಮಿಞ್ಚಿದೇವ ಅಪ್ಪಮತ್ತಕೋ ಹೋತಿ, ಸಞ್ಞಾಪೇತ್ವಾ ‘‘ಮಾ ಏವಂ ಕರೋಥಾ’’ತಿ ಅಚ್ಚಯಂ ದೇಸಾಪೇತ್ವಾ ಉಯ್ಯೋಜೇತಬ್ಬಾ ¶ . ಅಥ ಪನೇತ್ಥ ಚುದಿತಕೇನ ಸಹಸಾ ವಿರದ್ಧಂ ಹೋತಿ, ಆದಿತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಅಲಜ್ಜೀ ನಾಮ ನತ್ಥಿ. ಸೋ ಚ ಪಕ್ಖಾನುರಕ್ಖಣತ್ಥಾಯ ಪಟಿಞ್ಞಂ ನ ದೇತಿ, ‘‘ಮಯಂ ಸದ್ದಹಾಮ, ಮಯಂ ಸದ್ದಹಾಮಾ’’ತಿ ಬಹೂ ಉಟ್ಠಹನ್ತಿ, ಸೋ ತೇಸಂ ಪಟಿಞ್ಞಾಯ ಏಕವಾರಂ ದ್ವೇವಾರಂ ಸುದ್ಧೋ ಹೋತು, ಅಥ ಪನ ವಿರದ್ಧಕಾಲತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಠಾನೇ ನ ತಿಟ್ಠತಿ, ವಿನಿಚ್ಛಯೋ ನ ದಾತಬ್ಬೋ.

೨೩೨. ಅದಿನ್ನಾದಾನವತ್ಥುಂ ವಿನಿಚ್ಛಿನನ್ತೇನ (ಪಾರಾ. ಅಟ್ಠ. ೧.೯೨) ಪನ ಪಞ್ಚವೀಸತಿ ಅವಹಾರಾ ಸಾಧುಕಂ ಸಲ್ಲಕ್ಖೇತಬ್ಬಾ. ತೇಸು ಚ ಕುಸಲೇನ ವಿನಯಧರೇನ ಓತಿಣ್ಣಂ ವತ್ಥುಂ ಸಹಸಾ ಅವಿನಿಚ್ಛಿನಿತ್ವಾವ ಪಞ್ಚ ಠಾನಾನಿ ಓಲೋಕೇತಬ್ಬಾನಿ, ಯಾನಿ ಸನ್ಧಾಯ ಪೋರಾಣಾ ಆಹು –

‘‘ವತ್ಥುಂ ಕಾಲಞ್ಚ ದೇಸಞ್ಚ, ಅಗ್ಘಂ ಪರಿಭೋಗಪಞ್ಚಮಂ;

ತುಲಯಿತ್ವಾ ಪಞ್ಚ ಠಾನಾನಿ, ಧಾರೇಯ್ಯತ್ಥಂ ವಿಚಕ್ಖಣೋ’’ತಿ. (ಪಾರಾ. ಅಟ್ಠ. ೧.೯೨);

ತತ್ಥ ವತ್ಥುನ್ತಿ ಭಣ್ಡಂ. ಅವಹಾರಕೇನ ಹಿ ‘‘ಮಯಾ ಇದಂ ನಾಮ ಅವಹಟ’’ನ್ತಿ ವುತ್ತೇಪಿ ಆಪತ್ತಿಂ ಅನಾರೋಪೇತ್ವಾವ ತಂ ಭಣ್ಡಂ ‘‘ಸಸಾಮಿಕಂ ವಾ ಅಸಾಮಿಕಂ ವಾ’’ತಿ ಉಪಪರಿಕ್ಖಿತಬ್ಬಂ. ಸಸಾಮಿಕೇಪಿ ಸಾಮಿಕಾನಂ ಸಾಲಯಭಾವೋ ವಾ ನಿರಾಲಯಭಾವೋ ವಾ ಉಪಪರಿಕ್ಖಿತಬ್ಬೋ. ಸಚೇ ತೇಸಂ ಸಾಲಯಕಾಲೇ ಅವಹಟಂ, ಭಣ್ಡಂ ಅಗ್ಘಾಪೇತ್ವಾ ಆಪತ್ತಿ ಕಾತಬ್ಬಾ. ಸಚೇ ನಿರಾಲಯಕಾಲೇ, ಪಾರಾಜಿಕೇನ ನ ಕಾತಬ್ಬಾ. ಭಣ್ಡಸಾಮಿಕೇಸು ಪನ ಭಣ್ಡಂ ಆಹರಾಪೇನ್ತೇಸು ಭಣ್ಡಂ ದಾತಬ್ಬಂ. ಅಯಮೇತ್ಥ ಸಾಮೀಚಿ.

ಇಮಸ್ಸ ಪನತ್ಥಸ್ಸ ದೀಪನತ್ಥಮಿದಂ ವತ್ಥು – ಭಾತಿಯರಾಜಕಾಲೇ ಕಿರ ಮಹಾಚೇತಿಯಪೂಜಾಯ ದಕ್ಖಿಣದಿಸತೋ ಏಕೋ ಭಿಕ್ಖು ಸತ್ತಹತ್ಥಂ ಪಣ್ಡುಕಾಸಾವಂ ಅಂಸೇ ಕರಿತ್ವಾ ಚೇತಿಯಙ್ಗಣಂ ಪಾವಿಸಿ. ತಙ್ಖಣಮೇವ ಚ ರಾಜಾಪಿ ಚೇತಿಯವನ್ದನತ್ಥಂ ಆಗತೋ. ತತೋ ಉಸ್ಸಾರಣಾಯ ವತ್ತಮಾನಾಯ ಮಹಾಜನಸಮ್ಮದ್ದೋ ಅಹೋಸಿ. ಅಥ ಸೋ ಭಿಕ್ಖು ಜನಸಮ್ಮದ್ದಪೀಳಿತೋ ಅಂಸತೋ ಪತನ್ತಂ ಕಾಸಾವಂ ಅದಿಸ್ವಾವ ನಿಕ್ಖನ್ತೋ, ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ¶ ಕಾಸಾವಂ ಅಪಸ್ಸನ್ತೋ ‘‘ಕೋ ಈದಿಸೇ ಜನಸಮ್ಮದ್ದೇ ಕಾಸಾವಂ ಲಚ್ಛತಿ, ನ ದಾನಿ ತಂ ಮಯ್ಹ’’ನ್ತಿ ಧುರನಿಕ್ಖೇಪಂ ಕತ್ವಾ ಗತೋ. ಅಥಞ್ಞೋ ಭಿಕ್ಖು ಪಚ್ಛಾ ಆಗಚ್ಛನ್ತೋ ತಂ ಕಾಸಾವಂ ದಿಸ್ವಾ ಥೇಯ್ಯಚಿತ್ತೇನ ಗಹೇತ್ವಾ ಪುನ ವಿಪ್ಪಟಿಸಾರೀ ಹುತ್ವಾ ‘‘ಅಸ್ಸಮಣೋ ದಾನಿಮ್ಹಿ, ವಿಬ್ಭಮಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಚಿತ್ತೇ ಉಪ್ಪನ್ನೇ ‘‘ವಿನಯಧರೇ ಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ಞಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಚಿನ್ತೇಸಿ.

ತೇನ ¶ ಸಮಯೇನ ಚೂಳಸುಮನತ್ಥೇರೋ ನಾಮ ಸಬ್ಬಪರಿಯತ್ತಿಧರೋ ವಿನಯಾಚರಿಯಪಾಮೋಕ್ಖೋ ಮಹಾವಿಹಾರೇ ಪಟಿವಸತಿ. ಸೋ ಭಿಕ್ಖು ಥೇರಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ವನ್ದಿತ್ವಾ ಓಕಾಸಂ ಕಾರೇತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಕುಕ್ಕುಚ್ಚಂ ಪುಚ್ಛಿ. ಥೇರೋ ತೇನ ಭಟ್ಠೇ ಜನಕಾಯೇ ಪಚ್ಛಾ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಗಹಿತಭಾವಂ ಞತ್ವಾ ‘‘ಅತ್ಥಿ ದಾನಿ ಏತ್ಥ ಓಕಾಸೋ’’ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ಆಹ ‘‘ಸಚೇ ಕಾಸಾವಸಾಮಿಕಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಆನೇಯ್ಯಾಸಿ, ಸಕ್ಕಾ ಭವೇಯ್ಯ ತವ ಪತಿಟ್ಠಾ ಕಾತು’’ನ್ತಿ. ಕಥಾಹಂ, ಭನ್ತೇ, ತಂ ದಕ್ಖಿಸ್ಸಾಮೀತಿ. ತಹಿಂ ತಹಿಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಓಲೋಕೇಹೀತಿ. ಸೋ ಪಞ್ಚಪಿ ಮಹಾವಿಹಾರೇ ಓಲೋಕೇತ್ವಾ ನೇವ ಅದ್ದಕ್ಖಿ. ತತೋ ನಂ ಥೇರೋ ಪುಚ್ಛಿ ‘‘ಕತರಾಯ ದಿಸಾಯ ಬಹೂ ಭಿಕ್ಖೂ ಆಗಚ್ಛನ್ತೀ’’ತಿ? ‘‘ದಕ್ಖಿಣದಿಸಾಯ, ಭನ್ತೇ’’ತಿ. ತೇನ ಹಿ ಕಾಸಾವಂ ದೀಘತೋ ಚ ತಿರಿಯಞ್ಚ ಮಿನಿತ್ವಾ ಠಪೇಹಿ, ಠಪೇತ್ವಾ ದಕ್ಖಿಣದಿಸಾಯ ವಿಹಾರಪಟಿಪಾಟಿಯಾ ವಿಚಿನಿತ್ವಾ ತಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಆನೇಹೀತಿ. ಸೋ ತಥಾ ಕತ್ವಾ ತಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ದಿಸ್ವಾ ಥೇರಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕಂ ಆನೇಸಿ. ಥೇರೋ ಪುಚ್ಛಿ ‘‘ತವೇದಂ ಕಾಸಾವ’’ನ್ತಿ? ‘‘ಆಮ, ಭನ್ತೇ’’ತಿ. ಕುಹಿಂ ತೇ ಪಾತಿತನ್ತಿ? ಸೋ ಸಬ್ಬಂ ಆಚಿಕ್ಖಿ. ಥೇರೋ ತೇನ ಕತಂ ಧುರನಿಕ್ಖೇಪಂ ಸುತ್ವಾ ಇತರಂ ಪುಚ್ಛಿ ‘‘ತಯಾ ಇದಂ ಕುಹಿಂ ದಿಸ್ವಾ ಗಹಿತ’’ನ್ತಿ? ಸೋಪಿ ಸಬ್ಬಂ ಆರೋಚೇಸಿ. ತತೋ ತಂ ಥೇರೋ ಆಹ ‘‘ಸಚೇ ತೇ ಸುದ್ಧಚಿತ್ತೇನ ಗಹಿತಂ ಅಭವಿಸ್ಸ, ಅನಾಪತ್ತಿಯೇವ ತೇ ಅಸ್ಸ, ಥೇಯ್ಯಚಿತ್ತೇನ ಪನ ಗಹಿತತ್ತಾ ದುಕ್ಕಟಂ ಆಪನ್ನೋಸಿ, ತಂ ದೇಸೇತ್ವಾ ಅನಾಪತ್ತಿಕೋ ಹೋತಿ, ಇದಞ್ಚ ಕಾಸಾವಂ ಅತ್ತನೋ ಸನ್ತಕಂ ಕತ್ವಾ ಏತಸ್ಸೇವ ಭಿಕ್ಖುನೋ ದೇಹೀ’’ತಿ. ಸೋ ಭಿಕ್ಖು ಅಮತೇನೇವ ಅಭಿಸಿತ್ತೋ ವರಮಸ್ಸಾಸಪ್ಪತ್ತೋ ಅಹೋಸಿ. ಏವಂ ವತ್ಥು ಓಲೋಕೇತಬ್ಬಂ.

ಕಾಲೋತಿ ಅವಹಾರಕಾಲೋ. ತದೇವ ಹಿ ಭಣ್ಡಂ ಕದಾಚಿ ಅಪ್ಪಗ್ಘಂ ಹೋತಿ, ಕದಾಚಿ ಮಹಗ್ಘಂ. ತಸ್ಮಾ ತಂ ಭಣ್ಡಂ ಯಸ್ಮಿಂ ಕಾಲೇ ಅವಹಟಂ, ತಸ್ಮಿಂಯೇವ ಕಾಲೇ ಯೋ ತಸ್ಸ ಅಗ್ಘೋ ಹೋತಿ, ತೇನ ಅಗ್ಘೇನ ಆಪತ್ತಿ ಕಾರೇತಬ್ಬಾ. ಏವಂ ಕಾಲೋ ಓಲೋಕೇತಬ್ಬೋ.

ದೇಸೋತಿ ಅವಹಾರದೇಸೋ. ತಞ್ಹಿ ಭಣ್ಡಂ ಯಸ್ಮಿಂ ದೇಸೇ ಅವಹಟಂ, ತಸ್ಮಿಂಯೇವ ದೇಸೇ ಯೋ ತಸ್ಸ ಅಗ್ಘೋ ಹೋತಿ, ತೇನ ಅಗ್ಘೇನ ಆಪತ್ತಿ ಕಾರೇತಬ್ಬಾ. ಭಣ್ಡುಟ್ಠಾನದೇಸೇ ಹಿ ಭಣ್ಡಂ ಅಪ್ಪಗ್ಘಂ ಹೋತಿ, ಅಞ್ಞತ್ಥ ಮಹಗ್ಘಂ.

ಇಮಸ್ಸಪಿ ¶ ಚ ಅತ್ಥಸ್ಸ ದೀಪನತ್ಥಮಿದಂ ವತ್ಥು – ಅನ್ತರಸಮುದ್ದೇ ಕಿರ ಏಕೋ ಭಿಕ್ಖು ಸುಸಣ್ಠಾನಂ ನಾಳಿಕೇರಂ ಲಭಿತ್ವಾ ಭಮಂ ಆರೋಪೇತ್ವಾ ಸಙ್ಖಥಾಲಕಸದಿಸಂ ಮನೋರಮಂ ಪಾನೀಯಥಾಲಕಂ ಕತ್ವಾ ತತ್ಥೇವ ಠಪೇತ್ವಾ ಚೇತಿಯಗಿರಿಂ ಅಗಮಾಸಿ ¶ . ಅಞ್ಞೋ ಭಿಕ್ಖು ಅನ್ತರಸಮುದ್ದಂ ಗನ್ತ್ವಾ ತಸ್ಮಿಂ ವಿಹಾರೇ ಪಟಿವಸನ್ತೋ ತಂ ಥಾಲಕಂ ದಿಸ್ವಾ ಥೇಯ್ಯಚಿತ್ತೇನ ಗಹೇತ್ವಾ ಚೇತಿಯಗಿರಿಮೇವ ಆಗತೋ. ತಸ್ಸ ತತ್ಥ ಯಾಗುಂ ಪಿವನ್ತಸ್ಸ ತಂ ಥಾಲಕಂ ದಿಸ್ವಾ ಥಾಲಕಸಾಮಿಕೋ ಭಿಕ್ಖು ಆಹ ‘‘ಕುತೋ ತೇ ಇದಂ ಲದ್ಧ’’ನ್ತಿ. ಅನ್ತರಸಮುದ್ದತೋ ಮೇ ಆನೀತನ್ತಿ. ಸೋ ತಂ ‘‘ನೇತಂ ತವ ಸನ್ತಕಂ, ಥೇಯ್ಯಾಯ ತೇ ಗಹಿತ’’ನ್ತಿ ಸಙ್ಘಮಜ್ಝಂ ಆಕಡ್ಢಿ. ತತ್ಥ ಚ ವಿನಿಚ್ಛಯಂ ಅಲಭಿತ್ವಾ ಮಹಾವಿಹಾರಂ ಅಗಮಿಂಸು, ತತ್ಥ ಚ ಭೇರಿಂ ಪಹರಾಪೇತ್ವಾ ಮಹಾಚೇತಿಯಸಮೀಪೇ ಸನ್ನಿಪಾತಂ ಕತ್ವಾ ವಿನಿಚ್ಛಯಂ ಆರಭಿಂಸು. ವಿನಯಧರತ್ಥೇರಾ ಅವಹಾರಂ ಸಞ್ಞಾಪೇಸುಂ.

ತಸ್ಮಿಞ್ಚ ಸನ್ನಿಪಾತೇ ಆಭಿಧಮ್ಮಿಕಗೋದತ್ತತ್ಥೇರೋ ನಾಮ ವಿನಯಕುಸಲೋ ಹೋತಿ, ಸೋ ಏವಮಾಹ ‘‘ಇಮಿನಾ ಇದಂ ಥಾಲಕಂ ಕುಹಿಂ ಅವಹಟ’’ನ್ತಿ? ‘‘ಅನ್ತರಸಮುದ್ದೇ ಅವಹಟ’’ನ್ತಿ. ತತ್ಥ ತಂ ಕಿಂ ಅಗ್ಘತೀತಿ. ನ ಕಿಞ್ಚಿ ಅಗ್ಘತಿ. ತತ್ರ ಹಿ ನಾಳಿಕೇರಂ ಭಿನ್ದಿತ್ವಾ ಮಿಞ್ಜಂ ಖಾದಿತ್ವಾ ಕಪಾಲಂ ಛಡ್ಡೇತಿ, ದಾರುಅತ್ಥಂ ಪನ ಫರತೀತಿ. ಇಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಏತ್ಥ ಹತ್ಥಕಮ್ಮಂ ಕಿಂ ಅಗ್ಘತೀತಿ? ಮಾಸಕಂ ವಾ ಊನಮಾಸಕಂ ವಾತಿ. ಅತ್ಥಿ ಪನ ಕತ್ಥಚಿ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೇನ ಮಾಸಕೇ ವಾ ಊನಮಾಸಕೇ ವಾ ಪಾರಾಜಿಕಂ ಪಞ್ಞತ್ತನ್ತಿ. ಏವಂ ವುತ್ತೇ ‘‘ಸಾಧು ಸಾಧು, ಸುಕಥಿತಂ ಸುವಿನಿಚ್ಛಿತ’’ನ್ತಿ ಏಕಸಾಧುಕಾರೋ ಅಹೋಸಿ. ತೇನ ಚ ಸಮಯೇನ ಭಾತಿಯರಾಜಾಪಿ ಚೇತಿಯವನ್ದನತ್ಥಂ ನಗರತೋ ನಿಕ್ಖನ್ತೋ ತಂ ಸದ್ದಂ ಸುತ್ವಾ ‘‘ಕಿಂ ಇದ’’ನ್ತಿ ಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ಸಬ್ಬಂ ಪಟಿಪಾಟಿಯಾ ಸುತ್ವಾ ನಗರೇ ಭೇರಿಂ ಚರಾಪೇಸಿ ‘‘ಮಯಿ ಸನ್ತೇ ಭಿಕ್ಖೂನಮ್ಪಿ ಭಿಕ್ಖುನೀನಮ್ಪಿ ಗಿಹೀನಮ್ಪಿ ಅಧಿಕರಣಂ ಆಭಿಧಮ್ಮಿಕಗೋದತ್ತತ್ಥೇರೇನ ವಿನಿಚ್ಛಿತಂ ಸುವಿನಿಚ್ಛಿತಂ, ತಸ್ಸ ವಿನಿಚ್ಛಯೇ ಅತಿಟ್ಠಮಾನಂ ರಾಜಾಣಾಯ ಠಪೇಮೀ’’ತಿ. ಏವಂ ದೇಸೋ ಓಲೋಕೇತಬ್ಬೋ.

ಅಗ್ಘೋತಿ ಭಣ್ಡಗ್ಘೋ. ನವಭಣ್ಡಸ್ಸ ಹಿ ಯೋ ಅಗ್ಘೋ ಹೋತಿ, ಸೋ ಪಚ್ಛಾ ಪರಿಹಾಯತಿ. ಯಥಾ ನವಧೋತೋ ಪತ್ತೋ ಅಟ್ಠ ವಾ ದಸ ವಾ ಅಗ್ಘತಿ, ಸೋ ಪಚ್ಛಾ ಭಿನ್ನೋ ವಾ ಛಿದ್ದೋ ವಾ ಆಣಿಗಣ್ಠಿಕಾಹತೋ ವಾ ಅಪ್ಪಗ್ಘೋ ಹೋತಿ, ತಸ್ಮಾ ನ ಸಬ್ಬದಾ ಭಣ್ಡಂ ಪಕತಿಅಗ್ಘೇನೇವ ಕಾತಬ್ಬನ್ತಿ. ಏವಂ ಅಗ್ಘೋ ಓಲೋಕೇತಬ್ಬೋ.

ಪರಿಭೋಗೋತಿ ಭಣ್ಡಪರಿಭೋಗೋ. ಪರಿಭೋಗೇನಪಿ ಹಿ ವಾಸಿಆದಿಭಣ್ಡಸ್ಸ ಅಗ್ಘೋ ಪರಿಹಾಯತಿ. ತಸ್ಮಾ ಏವಂ ಉಪಪರಿಕ್ಖಿತಬ್ಬಂ – ಸಚೇ ಕೋಚಿ ಕಸ್ಸಚಿ ಪಾದಗ್ಘನಕಂ ವಾಸಿಂ ಹರತಿ, ತತ್ರ ವಾಸಿಸಾಮಿಕೋ ಪುಚ್ಛಿತಬ್ಬೋ ‘‘ತಯಾ ಅಯಂ ವಾಸಿ ಕಿತ್ತಕೇನ ಕೀತಾ’’ತಿ? ‘‘ಪಾದೇನ, ಭನ್ತೇ’’ತಿ. ಕಿಂ ಪನ ತೇ ಕಿಣಿತ್ವಾವ ಠಪಿತಾ, ಉದಾಹು ನಂ ವಳಞ್ಜೇಸೀತಿ? ಸಚೇ ವದತಿ ‘‘ಏಕದಿವಸಂ ಮೇ ದನ್ತಕಟ್ಠಂ ¶ ವಾ ರಜನಛಲ್ಲಿ ವಾ ಪತ್ತಪಚನಕದಾರು ವಾ ಛಿನ್ನಂ, ಘಂಸಿತ್ವಾ ವಾ ನಿಸಿತಾ’’ತಿ, ಅಥಸ್ಸ ಪೋರಾಣಕೋ ¶ ಅಗ್ಘೋ ಭಟ್ಠೋತಿ ವೇದಿತಬ್ಬೋ. ಯಥಾ ಚ ವಾಸಿಯಾ, ಏವಂ ಅಞ್ಜನಿಯಾ ವಾ ಅಞ್ಜನಿಸಲಾಕಾಯ ವಾ ಕುಞ್ಚಿಕಾಯ ವಾ ಪಲಾಲೇನ ವಾ ಥುಸೇಹಿ ವಾ ಇಟ್ಠಕಚುಣ್ಣೇನ ವಾ ಏಕವಾರಂ ಘಂಸಿತ್ವಾ ಧೋವಿತಮತ್ತೇನಪಿ ಅಗ್ಘೋ ಭಸ್ಸತಿ. ತಿಪುಮಣ್ಡಲಸ್ಸ ಮಕರದನ್ತಚ್ಛೇದನೇನಪಿ ಪರಿಮಜ್ಜನಮತ್ತೇನಪಿ, ಉದಕಸಾಟಕಸ್ಸ ಸಕಿಂ ನಿವಾಸನಪಾರುಪನೇನಪಿ ಪರಿಭೋಗಸೀಸೇನ ಅಂಸೇ ವಾ ಸೀಸೇ ವಾ ಠಪನಮತ್ತೇನಪಿ, ತಣ್ಡುಲಾದೀನಂ ಪಪ್ಫೋಟನೇನಪಿ ತತೋ ಏಕಂ ವಾ ದ್ವೇ ವಾ ಅಪನಯನೇನಪಿ ಅನ್ತಮಸೋ ಏಕಂ ಪಾಸಾಣಸಕ್ಖರಂ ಉದ್ಧರಿತ್ವಾ ಛಡ್ಡಿತಮತ್ತೇನಪಿ, ಸಪ್ಪಿತೇಲಾದೀನಂ ಭಾಜನನ್ತರಪಅವತ್ತನೇನಪಿ ಅನ್ತಮಸೋ ತತೋ ಮಕ್ಖಿಕಂ ವಾ ಕಿಪಿಲ್ಲಿಕಂ ವಾ ಉದ್ಧರಿತ್ವಾ ಛಡ್ಡಿತಮತ್ತೇನಪಿ, ಗುಳಪಿಣ್ಡಕಸ್ಸ ಮಧುರಭಾವಜಾನನತ್ಥಂ ನಖೇನ ವಿಜ್ಝಿತ್ವಾ ಅಣುಮತ್ತಂ ಗಹಿತಮತ್ತೇನಪಿ ಅಗ್ಘೋ ಭಸ್ಸತಿ. ತಸ್ಮಾ ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಪಾದಗ್ಘನಕಂ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ಸಾಮಿಕೇಹಿ ಪರಿಭೋಗೇನ ಊನಂ ಕತಂ ಹೋತಿ, ನ ತಂ ಅವಹಟೋ ಭಿಕ್ಖು ಪಾರಾಜಿಕೇನ ಕಾತಬ್ಬೋತಿ. ಏವಂ ಅಗ್ಘೋ ಓಲೋಕೇತಬ್ಬೋ.

ಏವಂ ಇಮಾನಿ ತುಲಯಿತ್ವಾ ಪಞ್ಚ ಠಾನಾನಿ ಧಾರೇಯ್ಯ ಅತ್ಥಂ ವಿಚಕ್ಖಣೋ, ಆಪತ್ತಿಂ ವಾ ಅನಾಪತ್ತಿಂ ವಾ ಗರುಕಂ ವಾ ಲಹುಕಂ ವಾ ಆಪತ್ತಿಂ ಯಥಾಠಾನೇ ಠಪೇಯ್ಯಾತಿ. ತೇನಾಹು ಅಟ್ಠಕಥಾಚರಿಯಾ –

‘‘ಸಿಕ್ಖಾಪದಂ ಸಮಂ ತೇನ, ಅಞ್ಞಂ ಕಿಞ್ಚಿ ನ ವಿಜ್ಜತಿ;

ಅನೇಕನಯವೋಕಿಣ್ಣಂ, ಗಮ್ಭೀರತ್ಥವಿನಿಚ್ಛಯಂ.

‘‘ತಸ್ಮಾ ವತ್ಥುಮ್ಹಿ ಓತಿಣ್ಣೇ, ಭಿಕ್ಖುನಾ ವಿನಯಞ್ಞುನಾ;

ವಿನಯಾನುಗ್ಗಹೇನೇತ್ಥ, ಕರೋನ್ತೇನ ವಿನಿಚ್ಛಯಂ.

‘‘ಪಾಳಿಂ ಅಟ್ಠಕಥಞ್ಚೇವ, ಸಾಧಿಪ್ಪಾಯಮಸೇಸತೋ;

ಓಗಯ್ಹ ಅಪ್ಪಮತ್ತೇನ, ಕರಣೀಯೋ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ.

‘‘ಆಪತ್ತಿದಸ್ಸನುಸ್ಸಾಹೋ, ನ ಕತ್ತಬ್ಬೋ ಕುದಾಚನಂ;

ಪಸ್ಸಿಸ್ಸಾಮಿ ಅನಾಪತ್ತಿ-ಮಿತಿ ಕಯಿರಾಥ ಮಾನಸಂ.

‘‘ಪಸ್ಸಿತ್ವಾಪಿ ಚ ಆಪತ್ತಿಂ, ಅವತ್ವಾವ ಪುನಪ್ಪುನಂ;

ವೀಮಂಸಿತ್ವಾಥ ವಿಞ್ಞೂಹಿ, ಸಂಸನ್ದಿತ್ವಾ ಚ ತಂ ವದೇ.

‘‘ಕಪ್ಪಿಯೇಪಿ ¶ ¶ ಚ ವತ್ಥುಸ್ಮಿಂ, ಚಿತ್ತಸ್ಸ ಲಹುವತ್ತಿನೋ;

ವಸೇನ ಸಾಮಞ್ಞಗುಣಾ, ಚವನ್ತೀಧ ಪುಥುಜ್ಜನಾ.

‘‘ತಸ್ಮಾ ಪರಪರಿಕ್ಖಾರಂ, ಆಸೀವಿಸಮಿವೋರಗಂ;

ಅಗ್ಗಿಂ ವಿಯ ಚ ಸಮ್ಪಸ್ಸಂ, ನಾಮಸೇಯ್ಯ ವಿಚಕ್ಖಣೋ’’ತಿ. (ಪಾರಾ. ಅಟ್ಠ. ೧.೧೬೦-೧ ತತ್ರಾಯಂ ಅನುಸಾಸನೀ);

೨೩೩. ಉತ್ತರಿಮನುಸ್ಸಧಮ್ಮಾರೋಚನಂ ವಿನಿಚ್ಛಿನನ್ತೇನ (ಪಾರಾ. ಅಟ್ಠ. ೨.೧೯೭) ಪನ ‘‘ಕಿಂ ತೇ ಅಧಿಗತಂ. ಕಿನ್ತಿ ತೇ ಅಧಿಗತಂ, ಕದಾ ತೇ ಅಧಿಗತಂ, ಕತ್ಥ ತೇ ಅಧಿಗತಂ, ಕತಮೇ ತೇ ಕಿಲೇಸಾ ಪಹೀನಾ, ಕತಮೇಸಂ ತ್ವಂ ಧಮ್ಮಾನಂ ಲಾಭೀ’’ತಿ ಇಮಾನಿ ಛ ಠಾನಾನಿ ವಿಸೋಧೇತಬ್ಬಾನಿ. ಸಚೇ ಹಿ ಕೋಚಿ ಭಿಕ್ಖು ಉತ್ತರಿಮನುಸ್ಸಧಮ್ಮಾಧಿಗಮಂ ಬ್ಯಾಕರೇಯ್ಯ, ನ ಸೋ ಏತ್ತಾವತಾ ಸಕ್ಕಾರೋ ಕಾತಬ್ಬೋ, ಇಮೇಸಂ ಪನ ಛನ್ನಂ ಠಾನಾನಂ ಸೋಧನತ್ಥಂ ಏವಂ ವತ್ತಬ್ಬೋ ‘‘ಕಿಂ ತೇ ಅಧಿಗತಂ, ಕಿಂ ಝಾನಂ ಉದಾಹು ವಿಮೋಕ್ಖಾದೀಸು ಅಞ್ಞತರ’’ನ್ತಿ. ಯೋ ಹಿ ಯೇನ ಅಧಿಗತೋ ಧಮ್ಮೋ, ಸೋ ತಸ್ಸ ಪಾಕಟೋ ಹೋತಿ. ಸಚೇ ‘‘ಇದಂ ನಾಮ ಮೇ ಅಧಿಗತ’’ನ್ತಿ ವದತಿ, ತತೋ ‘‘ಕಿನ್ತಿ ತೇ ಅಧಿಗತ’’ನ್ತಿ ಪುಚ್ಛಿತಬ್ಬೋ, ‘‘ಅನಿಚ್ಚಲಕ್ಖಣಾದೀಸು ಕಿಂ ಧುರಂ ಕತ್ವಾ ಅಟ್ಠತಿಂಸಾಯ ವಾ ಆರಮ್ಮಣೇಸು ರೂಪಾರೂಪಅಜ್ಝತ್ತಬಹಿದ್ಧಾದಿಭೇದೇಸು ವಾ ಧಮ್ಮೇಸು ಕೇನ ಮುಖೇನ ಅಭಿನಿವಿಸಿತ್ವಾ’’ತಿ. ಯೋ ಹಿ ಯಸ್ಸಾಭಿನಿವೇಸೋ, ಸೋ ತಸ್ಸ ಪಾಕಟೋ ಹೋತಿ. ಸಚೇ ‘‘ಅಯಂ ನಾಮ ಮೇ ಅಭಿನಿವೇಸೋ, ಏವಂ ಮಯಾ ಅಧಿಗತ’’ನ್ತಿ ವದತಿ, ತತೋ ‘‘ಕದಾ ತೇ ಅಧಿಗತ’’ನ್ತಿ ಪುಚ್ಛಿತಬ್ಬೋ, ‘‘ಕಿಂ ಪುಬ್ಬಣ್ಹೇ, ಉದಾಹು ಮಜ್ಝನ್ಹಿಕಾದೀಸು ಅಞ್ಞತರಸ್ಮಿಂ ಕಾಲೇ’’ತಿ. ಸಬ್ಬೇಸಞ್ಹಿ ಅತ್ತನಾ ಅಧಿಗತಕಾಲೋ ಪಾಕಟೋ ಹೋತಿ. ಸಚೇ ‘‘ಅಮುಕಸ್ಮಿಂ ನಾಮ ಕಾಲೇ ಅಧಿಗಕ’’ನ್ತಿ ವದತಿ, ತತೋ ‘‘ಕತ್ಥ ತೇ ಅಧಿಗತ’’ನ್ತಿ ಪುಚ್ಛಿತಬ್ಬೋ, ‘‘ಕಿಂ ದಿವಾಟ್ಠಾನೇ, ಉದಾಹು ರತ್ತಿಟ್ಠಾನಾದೀಸು ಅಞ್ಞತರಸ್ಮಿಂ ಓಕಾಸೇ’’ತಿ. ಸಬ್ಬೇಸಞ್ಹಿ ಅತ್ತನಾ ಅಧಿಗತೋಕಾಸೋ ಪಾಕಟೋ ಹೋತಿ. ಸಚೇ ‘‘ಅಮುಕಸ್ಮಿಂ ನಾಮ ಮೇ ಓಕಾಸೇ ಅಧಿಗತ’’ನ್ತಿ ವದತಿ, ತತೋ ‘‘ಕತಮೇ ತೇ ಕಿಲೇಸಾ ಪಹೀನಾ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿತಬ್ಬೋ, ‘‘ಕಿಂ ಪಠಮಮಗ್ಗವಜ್ಝಾ, ಉದಾಹು ದುತಿಯಾದಿಮಗ್ಗವಜ್ಝಾ’’ತಿ. ಸಬ್ಬೇಸಞ್ಹಿ ಅತ್ತನಾ ಅಧಿಗತಮಗ್ಗೇನ ಪಹೀನಾ ಕಿಲೇಸಾ ಪಾಕಟಾ ಹೋನ್ತಿ.

ಸಚೇ ‘‘ಇಮೇ ನಾಮ ಮೇ ಕಿಲೇಸಾ ಪಹೀನಾ’’ತಿ ವದತಿ, ತತೋ ‘‘ಕತಮೇಸಂ ತ್ವಂ ಧಮ್ಮಾನಂ ಲಾಭೀ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿತಬ್ಬೋ, ‘‘ಕಿಂ ಸೋತಾಪತ್ತಿಮಗ್ಗಸ್ಸ, ಉದಾಹು ಸಕದಾಗಾಮಿಮಗ್ಗಾದೀಸು ಅಞ್ಞತರಸ್ಸಾ’’ತಿ. ಸಬ್ಬೇಸಞ್ಹಿ ಅತ್ತನಾ ಅಧಿಗತಧಮ್ಮೋ ಪಾಕಟೋ ¶ ಹೋತಿ. ಸಚೇ ‘‘ಇಮೇಸಂ ನಾಮಾಹಂ ಧಮ್ಮಾನಂ ಲಾಭೀ’’ತಿ ವದತಿ, ಏತ್ತಾವತಾಪಿಸ್ಸ ವಚನಂ ನ ಸದ್ಧಾತಬ್ಬಂ. ಬಹುಸ್ಸುತಾ ಹಿ ಉಗ್ಗಹಪರಿಪುಚ್ಛಾಕುಸಲಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಇಮಾನಿ ಛ ಠಾನಾನಿ ಸೋಧೇತುಂ ಸಕ್ಕೋನ್ತಿ, ಇಮಸ್ಸ ಪನ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಆಗಮನಪಟಿಪದಾ ¶ ಸೋಧೇತಬ್ಬಾ. ಯದಿ ಆಗಮನಪಟಿಪದಾ ನ ಸುಜ್ಝತಿ, ‘‘ಇಮಾಯ ಪಟಿಪದಾಯ ಲೋಕುತ್ತರಧಮ್ಮೋ ನಾಮ ನ ಲಬ್ಭತೀ’’ತಿ ಅಪನೇತಬ್ಬೋ. ಯದಿ ಪನಸ್ಸ ಆಗಮನಪಟಿಪದಾ ಸುಜ್ಝತಿ, ದೀಘರತ್ತಂ ತೀಸು ಸಿಕ್ಖಾಸು ಅಪ್ಪಮತ್ತೋ ಜಾಗರಿಯಮನುಯುತ್ತೋ ಚತೂಸು ಪಚ್ಚಯೇಸು ಅಲಗ್ಗೋ ಆಕಾಸೇ ಪಾಣಿಸಮೇನ ಚೇತಸಾ ವಿಹರತೀತಿ ಪಞ್ಞಾಯತಿ, ತಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಬ್ಯಾಕರಣಂ ಪಟಿಪದಾಯ ಸದ್ಧಿಂ ಸಂಸನ್ದತಿ. ‘‘ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ನಾಮ ಗಙ್ಗೋದಕಂ ಯಮುನೋದಕೇನ ಸಂಸನ್ದತಿ ಸಮೇತಿ, ಏವಮೇವ ಸುಪಞ್ಞತ್ತಾ ತೇನ ಭಗವತಾ ಸಾವಕಾನಂ ನಿಬ್ಬಾನಗಾಮಿನೀ ಪಟಿಪದಾ, ಸಂಸನ್ದತಿ ನಿಬ್ಬಾನಞ್ಚ ಪಟಿಪದಾ ಚಾ’’ತಿ (ದೀ. ನಿ. ೨.೨೯೬) ವುತ್ತಸದಿಸಂ ಹೋತಿ. ಅಪಿಚ ಖೋ ನ ಏತ್ತಕೇನಪಿ ಸಕ್ಕಾರೋ ಕಾತಬ್ಬೋ. ಕಸ್ಮಾ? ಏಕಚ್ಚಸ್ಸ ಹಿ ಪುಥುಜ್ಜನಸ್ಸಪಿ ಸತೋ ಖೀಣಾಸವಸ್ಸ ಪಟಿಪತ್ತಿಸದಿಸಾ ಪಟಿಪತ್ತಿ ಹೋತಿ, ತಸ್ಮಾ ಸೋ ಭಿಕ್ಖು ತೇಹಿ ತೇಹಿ ಉಪಾಯೇಹಿ ಉತ್ತಾಸೇತಬ್ಬೋ. ಖೀಣಾಸವಸ್ಸ ನಾಮ ಅಸನಿಯಾಪಿ ಮತ್ಥಕೇ ಪತಮಾನಾಯ ಭಯಂ ವಾ ಛಮ್ಭಿತತ್ತಂ ವಾ ಲೋಮಹಂಸೋ ವಾ ನ ಹೋತಿ, ಪುಥುಜ್ಜನಸ್ಸ ಅಪ್ಪಮತ್ತಕೇನಪಿ ಹೋತಿ.

ತತ್ರಿಮಾನಿ ವತ್ಥೂನಿ (ಮ. ನಿ. ಅಟ್ಠ. ೩.೧೦೨) – ದೀಘಭಾಣಕಅಭಯತ್ಥೇರೋ ಕಿರ ಏಕಂ ಪಿಣ್ಡಪಾತಿಕಂ ಪರಿಗ್ಗಹೇತುಂ ಅಸಕ್ಕೋನ್ತೋ ದಹರಸ್ಸ ಸಞ್ಞಂ ಅದಾಸಿ. ಸೋ ತಂ ನಹಾಯಮಾನಂ ಕಲ್ಯಾಣೀನದೀಮುಖದ್ವಾರೇ ನಿಮುಜ್ಜಿತ್ವಾ ಪಾದೇ ಅಗ್ಗಹೇಸಿ. ಪಿಣ್ಡಪಾತಿಕೋ ‘‘ಕುಮ್ಭೀಲೋ’’ತಿ ಸಞ್ಞಾಯ ಮಹಾಸದ್ದಮಕಾಸಿ, ತದಾ ನಂ ‘‘ಪುಥುಜ್ಜನೋ’’ತಿ ಜಾನಿಂಸು.

ಚನ್ದಮುಖತಿಸ್ಸರಾಜಕಾಲೇ ಪನ ಮಹಾವಿಹಾರೇ ಸಙ್ಘತ್ಥೇರೋ ಖೀಣಾಸವೋ ದುಬ್ಬಲಚಕ್ಖುಕೋ ವಿಹಾರೇಯೇವ ಅಚ್ಛತಿ. ರಾಜಾ ‘‘ಥೇರಂ ಪರಿಗ್ಗಣ್ಹಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಭಿಕ್ಖೂಸು ಭಿಕ್ಖಾಚಾರಂ ಗತೇಸು ಅಪ್ಪಸದ್ದೋ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಸಪ್ಪೋ ವಿಯ ಪಾದೇ ಅಗ್ಗಹೇಸಿ. ಥೇರೋ ಸಿಲಾಥಮ್ಭೋ ವಿಯ ನಿಚ್ಚಲೋ ಹುತ್ವಾ ‘‘ಕೋ ಏತ್ಥಾ’’ತಿ ಆಹ. ‘‘ಅಹಂ, ಭನ್ತೇ, ತಿಸ್ಸೋ’’ತಿ? ‘‘ಸುಗನ್ಧಂ ವಾಯಸಿ ನೋ ತಿಸ್ಸಾ’’ತಿ. ಏವಂ ಖೀಣಾಸವಸ್ಸ ಭಯಂ ನಾಮ ನತ್ಥಿ.

ಏಕಚ್ಚೋ ಪನ ಪುಥುಜ್ಜನೋಪಿ ಅತಿಸೂರೋ ಹೋತಿ ನಿಬ್ಭಯೋ. ಸೋ ರಜನೀಯೇನ ಆರಮ್ಮಣೇನ ಪರಿಗ್ಗಣ್ಹಿತಬ್ಬೋ. ವಸಭರಾಜಾಪಿ ಏಕಂ ಥೇರಂ ಪರಿಗ್ಗಣ್ಹಮಾನೋ ಘರೇ ನಿಸೀದಾಪೇತ್ವಾ ತಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕೇ ಬದರಸಾಳವಂ ಮದ್ದಮಾನೋ ¶ ನಿಸೀದಿ. ಮಹಾಥೇರಸ್ಸ ಖೇಳೋ ಚಲಿತೋ, ಥೇರಸ್ಸ ಪುಥುಜ್ಜನಭಾವೋ ಆವಿಭೂತೋ. ಖೀಣಾಸವಸ್ಸ ಹಿ ರಸತಣ್ಹಾ ನಾಮ ಸುಪ್ಪಹೀನಾ, ದಿಬ್ಬೇಸುಪಿ ರಸೇಸು ನಿಕನ್ತಿ ನಾಮ ನ ಹೋತಿ, ತಸ್ಮಾ ಇಮೇಹಿ ಉಪಾಯೇಹಿ ಪರಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಸಚಸ್ಸ ಭಯಂ ವಾ ಛಮ್ಭಿತತ್ತಂ ವಾ ರಸತಣ್ಹಾ ವಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ, ‘‘ನ ಚ ತ್ವಂ ಅರಹಾ’’ತಿ ಅಪನೇತಬ್ಬೋ. ಸಚೇ ಪನ ಅಭೀರು ಅಚ್ಛಮ್ಭೀ ಅನುತ್ರಾಸೀ ಹುತ್ವಾ ಸೀಹೋ ವಿಯ ನಿಸೀದತಿ, ದಿಬ್ಬಾರಮ್ಮಣೇಪಿ ನಿಕನ್ತಿಂ ನ ಜನೇತಿ, ಅಯಂ ಭಿಕ್ಖು ಸಮ್ಪನ್ನವೇಯ್ಯಾಕರಣೋ ¶ ಸಮನ್ತಾ ರಾಜರಾಜಮಹಾಮತ್ತಾದೀಹಿ ಪೇಸಿತಂ ಸಕ್ಕಾರಂ ಅರಹತೀತಿ ವೇದಿತಬ್ಬೋ. ಏವಂ ತಾವ ಉತ್ತರಿಮನುಸ್ಸಧಮ್ಮಾರೋಚನಂ ವಿನಿಚ್ಛಿನಿತಬ್ಬಂ.

೨೩೪. ಸಕಲೇ ಪನ ವಿನಯವಿನಿಚ್ಛಯೇ (ಪಾರಾ. ಅಟ್ಠ. ೧.೪೫) ಕೋಸಲ್ಲಂ ಪತ್ಥಯನ್ತೇನ ಚತುಬ್ಬಿಧೋ ವಿನಯೋ ಜಾನಿತಬ್ಬೋ.

ಚತುಬ್ಬಿಧಞ್ಹಿ ವಿನಯಂ, ಮಹಾಥೇರಾ ಮಹಿದ್ಧಿಕಾ;

ನೀಹರಿತ್ವಾ ಪಕಾಸೇಸುಂ, ಧಮ್ಮಸಙ್ಗಾಹಕಾ ಪುರಾ.

ಕತಮಂ ಚತುಬ್ಬಿಧಂ? ಸುತ್ತಂ ಸುತ್ತಾನುಲೋಮಂ ಆಚರಿಯವಾದಂ ಅತ್ತನೋಮತಿನ್ತಿ. ಯಂ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಂ ‘‘ಆಹಚ್ಚಪದೇನ ಖೋ, ಮಹಾರಾಜ, ರಸೇನ ಆಚರಿಯವಂಸೇನ ಅಧಿಪ್ಪಾಯಾ’’ತಿ (ಮಿ. ಪ. ೪.೨.೩). ಏತ್ಥ ಹಿ ಆಹಚ್ಚಪದನ್ತಿ ಸುತ್ತಂ ಅಧಿಪ್ಪೇತಂ. ರಸೋತಿ ಸುತ್ತಾನುಲೋಮಂ. ಆಚರಿಯವಂಸೋತಿ ಆಚರಿಯವಾದೋ. ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋತಿ ಅತ್ತನೋಮತಿ.

ತತ್ಥ ಸುತ್ತಂ ನಾಮ ಸಕಲವಿನಯಪಿಟಕೇ ಪಾಳಿ.

ಸುತ್ತಾನುಲೋಮಂ ನಾಮ ಚತ್ತಾರೋ ಮಹಾಪದೇಸಾ. ಯೇ ಭಗವತಾ ಏವಂ ವುತ್ತಾ –

‘‘ಯಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಮಯಾ ‘ಇದಂ ನ ಕಪ್ಪತೀ’ತಿ ಅಪ್ಪಟಿಕ್ಖಿತ್ತಂ, ತಞ್ಚೇ ಅಕಪ್ಪಿಯಂ ಅನುಲೋಮೇತಿ, ಕಪ್ಪಿಯಂ ಪಟಿಬಾಹತಿ, ತಂ ವೋ ನ ಕಪ್ಪತಿ. ಯಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಮಯಾ ‘ಇದಂ ನ ಕಪ್ಪತೀ’ತಿ ಅಪ್ಪಟಿಕ್ಖಿತ್ತಂ, ತಞ್ಚೇ ಕಪ್ಪಿಯಂ ಅನುಲೋಮೇತಿ, ಅಕಪ್ಪಿಯಂ ಪಟಿಬಾಹತಿ, ತಂ ವೋ ಕಪ್ಪತಿ. ಯಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಮಯಾ ‘ಇದಂ ಕಪ್ಪತೀ’ತಿ ಅನನುಞ್ಞಾತಂ, ತಂ ಚೇ ಅಕಪ್ಪಿಯಂ ಅನುಲೋಮೇತಿ, ಕಪ್ಪಿಯಂ ಪಟಿಬಾಹತಿ, ತಂ ವೋ ನ ಕಪ್ಪತಿ. ಯಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಮಯಾ ‘ಇದಂ ಕಪ್ಪತೀ’ತಿ ಅನನುಞ್ಞಾತಂ, ತಞ್ಚೇ ಕಪ್ಪಿಯಂ ಅನುಲೋಮೇತಿ, ಅಕಪ್ಪಿಯಂ ಪಟಿಬಾಹತಿ, ತಂ ವೋ ಕಪ್ಪತೀ’’ತಿ (ಮಹಾವ. ೩೦೫).

ಆಚರಿಯವಾದೋ ¶ ನಾಮ ಧಮ್ಮಸಙ್ಗಾಹಕೇಹಿ ಪಞ್ಚಹಿ ಅರಹನ್ತಸತೇಹಿ ಠಪಿತಾ ಪಾಳಿವಿನಿಮುತ್ತಾ ಓಕ್ಕನ್ತವಿನಿಚ್ಛಯಪ್ಪವತ್ತಾ ಅಟ್ಠಕಥಾತನ್ತಿ.

ಅತ್ತನೋಮತಿ ¶ ನಾಮ ಸುತ್ತಸುತ್ತಾನುಲೋಮಆಚರಿಯವಾದೇ ಮುಞ್ಚಿತ್ವಾ ಅನುಮಾನೇನ ಅತ್ತನೋ ಅನುಬುದ್ಧಿಯಾ ನಯಗ್ಗಾಹೇನ ಉಪಟ್ಠಿತಾಕಾರಕಥನಂ.

ಅಪಿಚ ಸುತ್ತನ್ತಾಭಿಧಮ್ಮವಿನಯಟ್ಠಕಥಾಸು ಆಗತೋ ಸಬ್ಬೋಪಿ ಥೇರವಾದೋ ಅತ್ತನೋಮತಿ ನಾಮ. ತಂ ಪನ ಅತ್ತನೋಮತಿಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಕಥೇನ್ತೇನ ನ ದಳ್ಹಗ್ಗಾಹಂ ಗಹೇತ್ವಾ ವೋಹರಿತಬ್ಬಂ, ಕಾರಣಂ ಸಲ್ಲಕ್ಖೇತ್ವಾ ಅತ್ಥೇನ ಪಾಳಿಂ, ಪಾಳಿಯಾ ಚ ಅತ್ಥಂ ಸಂಸನ್ದಿತ್ವಾ ಕಥೇತಬ್ಬಂ, ಅತ್ತನೋಮತಿ ಆಚರಿಯವಾದೇ ಓತಾರೇತಬ್ಬಾ. ಸಚೇ ತತ್ಥ ಓತರತಿ ಚೇವ ಸಮೇತಿ ಚ, ಗಹೇತಬ್ಬಾ. ಸಚೇ ನೇವ ಓತರತಿ ನ ಸಮೇತಿ, ನ ಗಹೇತಬ್ಬಾ. ಅಯಞ್ಹಿ ಅತ್ತನೋಮತಿ ನಾಮ ಸಬ್ಬದುಬ್ಬಲಾ, ಅತ್ತನೋಮತಿತೋ ಆಚರಿಯವಾದೋ ಬಲವತರೋ.

ಆಚರಿಯವಾದೋಪಿ ಸುತ್ತಾನುಲೋಮೇ ಓತಾರೇತಬ್ಬೋ. ತತ್ಥ ಓತರನ್ತೋ ಸಮೇನ್ತೋ ಏವ ಗಹೇತಬ್ಬೋ, ಇತರೋ ನ ಗಹೇತಬ್ಬೋ. ಆಚರಿಯವಾದತೋ ಹಿ ಸುತ್ತಾನುಲೋಮಂ ಬಲವತರಂ.

ಸುತ್ತಾನುಲೋಮಮ್ಪಿ ಸುತ್ತೇ ಓತಾರೇತಬ್ಬಂ. ತತ್ಥ ಓತರನ್ತಂ ಸಮೇನ್ತಮೇವ ಗಹೇತಬ್ಬಂ, ಇತರಂ ನ ಗಹೇತಬ್ಬಂ. ಸುತ್ತಾನುಲೋಮತೋ ಹಿ ಸುತ್ತಮೇವ ಬಲವತರಂ. ಸುತ್ತಞ್ಹಿ ಅಪ್ಪಟಿವತ್ತಿಯಂ ಕಾರಕಸಙ್ಘಸದಿಸಂ ಬುದ್ಧಾನಂ ಠಿತಕಾಲಸದಿಸಂ. ತಸ್ಮಾ ಯದಾ ದ್ವೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಸಾಕಚ್ಛನ್ತಿ, ಸಕವಾದೀ ಸುತ್ತಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಕಥೇತಿ, ಪರವಾದೀ ಸುತ್ತಾನುಲೋಮಂ. ತೇಹಿ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಖೇಪಂ ವಾ ಗರಹಂ ವಾ ಅಕತ್ವಾ ಸುತ್ತಾನುಲೋಮಂ ಸುತ್ತೇ ಓತಾರೇತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ಓತರತಿ ಸಮೇತಿ, ಗಹೇತಬ್ಬಂ, ನೋ ಚೇ, ನ ಗಹೇತಬ್ಬಂ, ಸುತ್ತಸ್ಮಿಂಯೇವ ಠಾತಬ್ಬಂ. ಅಥಾಯಂ ಸುತ್ತಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಕಥೇತಿ, ಪರೋ ಆಚರಿಯವಾದಂ. ತೇಹಿಪಿ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಖೇಪಂ ವಾ ಗರಹಂ ವಾ ಅಕತ್ವಾ ಆಚರಿಯವಾದೋ ಸುತ್ತೇ ಓತಾರೇತಬ್ಬೋ. ಸಚೇ ಓತರತಿ ಸಮೇತಿ, ಗಹೇತಬ್ಬೋ. ಅನೋತರನ್ತೋ ಅಸಮೇನ್ತೋ ಚ ಗಾರಯ್ಹಾಚರಿಯವಾದೋ ನ ಗಹೇತಬ್ಬೋ, ಸುತ್ತಸ್ಮಿಂಯೇವ ಠಾತಬ್ಬಂ. ಅಥಾಯಂ ಸುತ್ತಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಕಥೇತಿ, ಪರೋ ಅತ್ತನೋಮತಿಂ. ತೇಹಿಪಿ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಖೇಪಂ ವಾ ಗರಹಂ ವಾ ಅಕತ್ವಾ ಅತ್ತನೋಮತಿ ಸುತ್ತೇ ಓತಾರೇತಬ್ಬಾ. ಸಚೇ ಓತರತಿ ಸಮೇತಿ, ಗಹೇತಬ್ಬಾ, ನೋ ಚೇ, ನ ಗಹೇತಬ್ಬಾ, ಸುತ್ತಸ್ಮಿಂಯೇವ ಠಾತಬ್ಬಂ.

ಅಥಾಯಂ ¶ ಸುತ್ತಾನುಲೋಮಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಕಥೇತಿ, ಪರೋ ಸುತ್ತಂ, ಸುತ್ತಾನುಲೋಮೇ ಓತಾರೇತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ಓತರತಿ ಸಮೇತಿ, ತಿಸ್ಸೋ ಸಙ್ಗೀತಿಯೋ ಆರುಳ್ಹಂ ಪಾಳಿಆಗತಂ ಪಞ್ಞಾಯತಿ, ಗಹೇತಬ್ಬಂ, ನೋ ಚೇ ತಥಾ ಪಞ್ಞಾಯತಿ, ನ ಓತರತಿ ನ ಸಮೇತಿ, ಬಾಹಿರಕಸುತ್ತಂ ವಾ ಹೋತಿ ಸಿಲೋಕೋ ವಾ ಅಞ್ಞಂ ವಾ ಗಾರಯ್ಹಸುತ್ತಂ ಗುಳ್ಹವೇಸ್ಸನ್ತರಗುಳ್ಹವಿನಯವೇದಲ್ಲಾದೀನಂ ಅಞ್ಞತರತೋ ಆಭತಂ, ನ ಗಹೇತಬ್ಬಂ, ಸುತ್ತಾನುಲೋಮಸ್ಮಿಂಯೇವ ಠಾತಬ್ಬಂ. ಅಥಾಯಂ ಸುತ್ತಾನುಲೋಮಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಕಥೇತಿ, ಪರೋ ಆಚರಿಯವಾದಂ. ಆಚರಿಯವಾದೋ ¶ ಸುತ್ತಾನುಲೋಮೇ ಓತಾರೇತಬ್ಬೋ. ಸಚೇ ಓತರತಿ ಸಮೇತಿ, ಗಹೇತಬ್ಬೋ. ನೋ ಚೇ, ನ ಗಹೇತಬ್ಬೋ, ಸುತ್ತಾನುಲೋಮೇಯೇವ ಠಾತಬ್ಬಂ. ಅಥಾಯಂ ಸುತ್ತಾನುಲೋಮಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಕಥೇತಿ, ಪರೋ ಅತ್ತನೋಮತಿಂ. ಅತ್ತನೋಮತಿ ಸುತ್ತಾನುಲೋಮೇ ಓತಾರೇತಬ್ಬಾ. ಸಚೇ ಓತರತಿ ಸಮೇತಿ, ಗಹೇತಬ್ಬಾ. ನೋ ಚೇ, ನ ಗಹೇತಬ್ಬಾ, ಸುತ್ತಾನುಲೋಮೇಯೇವ ಠಾತಬ್ಬಂ.

ಅಥಾಯಂ ಆಚರಿಯವಾದಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಕಥೇತಿ, ಪರೋ ಸುತ್ತಂ. ಸುತ್ತಂ ಆಚರಿಯವಾದೇ ಓತಾರೇತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ಓತರತಿ ಸಮೇತಿ, ಗಹೇತಬ್ಬಂ. ಇತರಂ ಗಾರಯ್ಹಸುತ್ತಂ ನ ಗಹೇತಬ್ಬಂ, ಆಚರಿಯವಾದೇಯೇವ ಠಾತಬ್ಬಂ. ಅಥಾಯಂ ಆಚರಿಯವಾದಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಕಥೇತಿ, ಪರೋ ಸುತ್ತಾನುಲೋಮಂ. ಸುತ್ತಾನುಲೋಮಂ ಆಚರಿಯವಾದೇ ಓತಾರೇತಬ್ಬಂ. ಓತರನ್ತಂ ಸಮೇನ್ತಮೇವ ಗಹೇತಬ್ಬಂ, ಇತರಂ ನ ಗಹೇತಬ್ಬಂ, ಆಚರಿಯವಾದೇಯೇವ ಠಾತಬ್ಬಂ. ಅಥಾಯಂ ಆಚರಿಯವಾದಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಕಥೇತಿ, ಪರೋ ಅತ್ತನೋಮತಿಂ. ಅತ್ತನೋಮತಿ ಆಚರಿಯವಾದೇ ಓತಾರೇತಬ್ಬಾ. ಸಚೇ ಓತರತಿ ಸಮೇತಿ, ಗಹೇತಬ್ಬಾ. ನೋ ಚೇ, ನ ಗಹೇತಬ್ಬಾ, ಆಚರಿಯವಾದೇಯೇವ ಠಾತಬ್ಬಂ.

ಅಥ ಪನಾಯಂ ಅತ್ತನೋಮತಿಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಕಥೇತಿ, ಪರೋ ಸುತ್ತಂ. ಸುತ್ತಂ ಅತ್ತನೋಮತಿಯಂ ಓತಾರೇತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ಓತರತಿ ಸಮೇತಿ, ಗಹೇತಬ್ಬಂ. ಇತರಂ ಗಾರಯ್ಹಸುತ್ತಂ ನ ಗಹೇತಬ್ಬಂ, ಅತ್ತನೋಮತಿಯಮೇವ ಠಾತಬ್ಬಂ. ಅಥಾಯಂ ಅತ್ತನೋಮತಿಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಕಥೇತಿ, ಪರೋ ಸುತ್ತಾನುಲೋಮಂ. ಸುತ್ತಾನುಲೋಮಂ ಅತ್ತನೋಮತಿಯಂ ಓತಾರೇತಬ್ಬಂ. ಓತರನ್ತಂ ಸಮೇನ್ತಮೇವ ಗಹೇತಬ್ಬಂ, ಇತರಂ ನ ಗಹೇತಬ್ಬಂ, ಅತ್ತನೋಮತಿಯಮೇವ ಠಾತಬ್ಬಂ. ಅಥಾಯಂ ಅತ್ತನೋಮತಿಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಕಥೇತಿ, ಪರೋ ಆಚರಿಯವಾದಂ. ಆಚರಿಯವಾದೋ ಅತ್ತನೋಮತಿಯಂ ಓತಾರೇತಬ್ಬೋ. ಸಚೇ ಓತರತಿ ಸಮೇತಿ, ಗಹೇತಬ್ಬೋ. ಇತರೋ ಗಾರಯ್ಹಾಚರಿಯವಾದೋ ನ ಗಹೇತಬ್ಬೋ, ಅತ್ತನೋಮತಿಯಮೇವ ¶ ಠಾತಬ್ಬಂ, ಅತ್ತನೋ ಗಹಣಮೇವ ಬಲಿಯಂ ಕಾತಬ್ಬಂ. ಸಬ್ಬಟ್ಠಾನೇಸು ಚ ಖೇಪೋ ವಾ ಗರಹಾ ವಾ ನ ಕಾತಬ್ಬಾತಿ.

ಅಥ ಪನಾಯಂ ಕಪ್ಪಿಯನ್ತಿ ಗಹೇತ್ವಾ ಕಥೇತಿ, ಪರೋ ಅಕಪ್ಪಿಯನ್ತಿ, ಸುತ್ತೇ ಚ ಸುತ್ತಾನುಲೋಮೇ ಚ ಓತಾರೇತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ಕಪ್ಪಿಯಂ ಹೋತಿ, ಕಪ್ಪಿಯೇ ಠಾತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ಅಕಪ್ಪಿಯಂ, ಅಕಪ್ಪಿಯೇ ಠಾತಬ್ಬಂ. ಅಥಾಯಂ ತಸ್ಸ ಕಪ್ಪಿಯಭಾವಸಾಧಕಂ ಸುತ್ತತೋ ಬಹುಂ ಕಾರಣಞ್ಚ ವಿನಿಚ್ಛಯಞ್ಚ ದಸ್ಸೇತಿ, ಪರೋ ಕಾರಣಂ ನ ವಿನ್ದತಿ, ಕಪ್ಪಿಯೇವ ಠಾತಬ್ಬಂ. ಅಥ ಪರೋ ತಸ್ಸ ಅಕಪ್ಪಿಯಭಾವಸಾಧಕಂ ಸುತ್ತತೋ ಬಹುಂ ಕಾರಣಞ್ಚ ವಿನಿಚ್ಛಯಞ್ಚ ದಸ್ಸೇತಿ, ಅನೇನ ಅತ್ತನೋ ಗಹಣನ್ತಿ ಕತ್ವಾ ದಳ್ಹಂ ಆದಾಯ ನ ಠಾತಬ್ಬಂ, ‘‘ಸಾಧೂ’’ತಿ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿತ್ವಾ ಅಕಪ್ಪಿಯೇ ಏವ ಠಾತಬ್ಬಂ. ಅಥ ದ್ವಿನ್ನಮ್ಪಿ ಕಾರಣಚ್ಛಾಯಾ ದಿಸ್ಸತಿ, ಪಟಿಕ್ಖಿತ್ತಭಾವೋಯೇವ ಸಾಧು, ಅಕಪ್ಪಿಯೇ ಠಾತಬ್ಬಂ. ವಿನಯಞ್ಹಿ ಪತ್ವಾ ಕಪ್ಪಿಯಾಕಪ್ಪಿಯವಿಚಾರಣಂ ಆಗಮ್ಮ ರುನ್ಧಿತಬ್ಬಂ, ಗಾಳ್ಹಂ ಕತ್ತಬ್ಬಂ, ಸೋತಂ ಪಚ್ಛಿನ್ದಿತಬ್ಬಂ, ಗರುಕಭಾವೇಯೇವ ಠಾತಬ್ಬಂ.

ಅಥ ¶ ಪನಾಯಂ ಅಕಪ್ಪಿಯನ್ತಿ ಗಹೇತ್ವಾ ಕಥೇತಿ, ಪರೋ ಕಪ್ಪಿಯನ್ತಿ, ಸುತ್ತೇ ಚ ಸುತ್ತಾನುಲೋಮೇ ಚ ಓತಾರೇತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ಕಪ್ಪಿಯಂ ಹೋತಿ, ಕಪ್ಪಿಯೇ ಠಾತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ಅಕಪ್ಪಿಯಂ, ಅಕಪ್ಪಿಯೇ ಠಾತಬ್ಬಂ. ಅಥಾಯಂ ಬಹೂಹಿ ಸುತ್ತವಿನಿಚ್ಛಯಕಾರಣೇಹಿ ಅಕಪ್ಪಿಯಭಾವಂ ದಸ್ಸೇತಿ, ಪರೋ ಕಾರಣಂ ನ ವಿನ್ದತಿ, ಅಕಪ್ಪಿಯೇ ಠಾತಬ್ಬಂ. ಅಥ ಪರೋ ಬಹೂಹಿ ಸುತ್ತವಿನಿಚ್ಛಯಕಾರಣೇಹಿ ಕಪ್ಪಿಯಭಾವಂ ದಸ್ಸೇತಿ, ಅಯಂ ಕಾರಣಂ ನ ವಿನ್ದತಿ, ಕಪ್ಪಿಯೇ ಠಾತಬ್ಬಂ. ಅಥ ದ್ವಿನ್ನಮ್ಪಿ ಕಾರಣಚ್ಛಾಯಾ ದಿಸ್ಸತಿ, ಅತ್ತನೋ ಗಹಣಂ ನ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇತಬ್ಬಂ. ಯಥಾ ಚಾಯಂ ಕಪ್ಪಿಯಾಕಪ್ಪಿಯೇ ಅಕಪ್ಪಿಯಕಪ್ಪಿಯೇ ಚ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ ವುತ್ತೋ, ಏವಂ ಅನಾಪತ್ತಿಆಪತ್ತಿವಾದೇ ಆಪತ್ತಾನಾಪತ್ತಿವಾದೇ ಚ, ಲಹುಕಗರುಕಾಪತ್ತಿವಾದೇ ಗರುಕಲಹುಕಾಪತ್ತಿವಾದೇ ಚಾಪಿ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ. ನಾಮಮತ್ತೇಯೇವ ಹಿ ಏತ್ಥ ನಾನಂ, ಯೋಜನಾನಯೇ ನಾನಂ ನತ್ಥಿ, ತಸ್ಮಾ ನ ವಿತ್ಥಾರಿತಂ.

ಏವಂ ಕಪ್ಪಿಯಾಕಪ್ಪಿಯಾದಿವಿನಿಚ್ಛಯೇ ಉಪ್ಪನ್ನೇ ಯೋ ಸುತ್ತಸುತ್ತಾನುಲೋಮಆಚರಿಯವಾದಅತ್ತನೋಮತೀಸು ಅತಿರೇಕಕಾರಣಂ ಲಭತಿ, ತಸ್ಸ ವಾದೇ ಠಾತಬ್ಬಂ, ಸಬ್ಬಸೋ ಪನ ಕಾರಣವಿನಿಚ್ಛಯಂ ಅಲಭನ್ತೇನ ಸುತ್ತಂ ನ ಜಹಿತಬ್ಬಂ, ಸುತ್ತಸ್ಮಿಂಯೇವ ಠಾತಬ್ಬನ್ತಿ. ಏವಂ ಸಕಲವಿನಯವಿನಿಚ್ಛಯೇ ಕೋಸಲ್ಲಂ ಪತ್ಥಯನ್ತೇನ ಅಯಂ ಚತುಬ್ಬಿಧೋ ವಿನಯೋ ಜಾನಿತಬ್ಬೋ.

ಇಮಞ್ಚ ಪನ ಚತುಬ್ಬಿಧಂ ವಿನಯಂ ಞತ್ವಾಪಿ ವಿನಯಧರೇನ ಪುಗ್ಗಲೇನ ತಿಲಕ್ಖಣಸಮನ್ನಾಗತೇನ ಭವಿತಬ್ಬಂ. ತೀಣಿ ಹಿ ವಿನಯಧರಸ್ಸ ಲಕ್ಖಣಾನಿ ಇಚ್ಛಿತಬ್ಬಾನಿ. ಕತಮಾನಿ ¶ ತೀಣಿ? ಸುತ್ತಞ್ಚಸ್ಸ ಸ್ವಾಗತಂ ಹೋತಿ ಸುಪ್ಪವತ್ತಿ ಸುವಿನಿಚ್ಛಿತಂ ಸುತ್ತತೋ ಅನುಬ್ಯಞ್ಜನಸೋತಿ ಇದಮೇಕಂ ಲಕ್ಖಣಂ. ವಿನಯೇ ಖೋ ಪನ ಠಿತೋ ಹೋತಿ ಅಸಂಹೀರೋತಿ ಇದಂ ದುತಿಯಂ. ಆಚರಿಯಪರಮ್ಪರಾ ಖೋ ಪನಸ್ಸ ಸುಗ್ಗಹಿತಾ ಹೋತಿ ಸುಮನಸಿಕತಾ ಸೂಪಧಾರಿತಾತಿ ಇದಂ ತತಿಯಂ.

ತತ್ಥ ಸುತ್ತಂ ನಾಮ ಸಕಲಂ ವಿನಯಪಿಟಕಂ. ತದಸ್ಸ ಸ್ವಾಗತಂ ಹೋತೀತಿ ಸುಟ್ಠು ಆಗತಂ. ಸುಪ್ಪವತ್ತೀತಿ ಸುಟ್ಠು ಪವತ್ತಂ ಪಗುಣಂ ವಾಚುಗ್ಗತಂ. ಸುವಿನಿಚ್ಛಿತಂ ಸುತ್ತಸೋ ಅನುಬ್ಯಞ್ಜನಸೋತಿ ಪಾಳಿತೋ ಚ ಪರಿಪುಚ್ಛತೋ ಚ ಅಟ್ಠಕಥಾತೋ ಚ ಸುವಿನಿಚ್ಛಿತಂ ಹೋತಿ ಕಙ್ಖಾಛೇದನಂ ಕತ್ವಾ ಉಗ್ಗಹಿತಂ. ವಿನಯೇ ಖೋ ಪನ ಠಿತೋ ಹೋತೀತಿ ವಿನಯೇ ಲಜ್ಜಿಭಾವೇನ ಪತಿಟ್ಠಿತೋ ಹೋತಿ. ಅಲಜ್ಜೀ ಹಿ ಬಹುಸ್ಸುತೋಪಿ ಸಮಾನೋ ಲಾಭಗರುಕತಾಯ ತನ್ತಿಂ ವಿಸಂವಾದೇತ್ವಾ ಉದ್ಧಮ್ಮಂ ಉಬ್ಬಿನಯಂ ಸತ್ಥುಸಾಸನಂ ದೀಪೇತ್ವಾ ಸಾಸನೇ ಮಹನ್ತಂ ಉಪದ್ದವಂ ಕರೋತಿ, ಸಙ್ಘಭೇದಮ್ಪಿ ಸಙ್ಘರಾಜಿಮ್ಪಿ ಉಪ್ಪಾದೇತಿ. ಲಜ್ಜೀ ಪನ ಕುಕ್ಕುಚ್ಚಕೋ ಸಿಕ್ಖಾಕಾಮೋ ಜೀವಿತಹೇತುಪಿ ತನ್ತಿಂ ಅವಿಸಂವಾದೇತ್ವಾ ಧಮ್ಮಮೇವ ವಿನಯಮೇವ ದೀಪೇತಿ, ಸತ್ಥುಸಾಸನಂ ಗರುಕಂ ಕತ್ವಾ ಠಪೇತಿ. ತಥಾ ಹಿ ಪುಬ್ಬೇ ಮಹಾಥೇರಾ ತಿಕ್ಖತ್ತುಂ ವಾಚಂ ನಿಚ್ಛಾರೇಸುಂ ‘‘ಅನಾಗತೇ ಲಜ್ಜೀ ರಕ್ಖಿಸ್ಸತಿ, ಲಜ್ಜೀ ¶ ರಕ್ಖಿಸ್ಸತಿ, ಲಜ್ಜೀ ರಕ್ಖಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ (ಪಾರಾ. ಅಟ್ಠ. ೧.೪೫). ಏವಂ ಯೋ ಲಜ್ಜೀ, ಸೋ ವಿನಯಂ ಅವಿಜಹನ್ತೋ ಅವೋಕ್ಕಮನ್ತೋ ಲಜ್ಜಿಭಾವೇನೇವ ವಿನಯೇ ಠಿತೋ ಹೋತಿ ಸುಪ್ಪತಿಟ್ಠಿತೋತಿ.

ಅಸಂಹೀರೋತಿ ಸಂಹೀರೋ ನಾಮ ಯೋ ಪಾಳಿಯಂ ವಾ ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ವಾ ಹೇಟ್ಠತೋ ವಾ ಉಪರಿತೋ ವಾ ಪದಪಟಿಪಾಟಿಯಾ ವಾ ಪುಚ್ಛಿಯಮಾನೋ ವಿತ್ಥುನತಿ ವಿಪ್ಫನ್ದತಿ ಸನ್ತಿಟ್ಠಿತುಂ ನ ಸಕ್ಕೋತಿ, ಯಂ ಯಂ ಪರೇನ ವುಚ್ಚತಿ, ತಂ ತಂ ಅನುಜಾನಾತಿ, ಸಕವಾದಂ ಛಡ್ಡೇತ್ವಾ ಪರವಾದಂ ಗಣ್ಹಾತಿ. ಯೋ ಪನ ಪಾಳಿಯಂ ವಾ ಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ವಾ ಹೇಟ್ಠುಪರಿಯೇನ ವಾ ಪದಪಟಿಪಾಟಿಯಾ ವಾ ಪುಚ್ಛಿಯಮಾನೋ ನ ವಿತ್ಥುನತಿ ನ ವಿಪ್ಫನ್ದತಿ, ಏಕೇಕಲೋಮಂ ಸಣ್ಡಾಸೇನ ಗಣ್ಹನ್ತೋ ವಿಯ ‘‘ಏವಂ ಮಯಂ ವದಾಮ, ಏವಂ ನೋ ಆಚರಿಯಾ ವದನ್ತೀ’’ತಿ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇತಿ, ಯಮ್ಹಿ ಪಾಳಿ ಚ ಪಾಳಿವಿನಿಚ್ಛಯೋ ಚ ಸುವಣ್ಣಭಾಜನೇ ಪಕ್ಖಿತ್ತಸೀಹವಸಾ ವಿಯ ಪರಿಕ್ಖಯಂ ಪರಿಯಾದಾನಂ ಅಗಚ್ಛನ್ತೋ ತಿಟ್ಠತಿ, ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಿ ‘‘ಅಸಂಹೀರೋ’’ತಿ.

ಆಚರಿಯಪರಮ್ಪರಾ ಖೋ ಪನಸ್ಸ ಸುಗ್ಗಹಿತಾ ಹೋತೀತಿ ಥೇರಪರಮ್ಪರಾ ವಂಸಪರಮ್ಪರಾ ಅಸ್ಸ ಸುಟ್ಠು ಗಹಿತಾ ಹೋತಿ. ಸುಮನಸಿಕತಾತಿ ಸುಟ್ಠು ಮನಸಿಕತಾ, ಆವಜ್ಜಿತಮತ್ತೇ ಉಜ್ಜಲಿತಪದೀಪೋ ವಿಯ ಹೋತಿ. ಸೂಪಧಾರಿತಾತಿ ಸುಟ್ಠು ಉಪಧಾರಿತಾ ಪುಬ್ಬಾಪರಾನುಸನ್ಧಿತೋ ಅತ್ಥತೋ ಕಾರಣತೋ ಚ ಉಪಧಾರಿತಾ ¶ . ಅತ್ತನೋಮತಿಂ ಪಹಾಯ ಆಚರಿಯಸುದ್ಧಿಯಾ ವತ್ತಾ ಹೋತಿ, ‘‘ಮಯ್ಹಂ ಆಚರಿಯೋ ಅಸುಕಾಚರಿಯಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕೇ ಉಗ್ಗಣ್ಹಿ, ಸೋ ಅಸುಕಸ್ಸಾ’’ತಿ ಏವಂ ಸಬ್ಬಂ ಆಚರಿಯಪರಮ್ಪರಂ ಥೇರವಾದಙ್ಗಂ ಹರಿತ್ವಾ ಯಾವ ಉಪಾಲಿತ್ಥೇರೋ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕೇ ಉಗ್ಗಣ್ಹೀತಿ ಪಾಪೇತ್ವಾ ಠಪೇತಿ, ತತೋಪಿ ಆಹರಿತ್ವಾ ಉಪಾಲಿತ್ಥೇರೋ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕೇ ಉಗ್ಗಣ್ಹಿ, ದಾಸಕತ್ಥೇರೋ ಅತ್ತನೋ ಉಪಜ್ಝಾಯಸ್ಸ ಉಪಾಲಿತ್ಥೇರಸ್ಸ, ಸೋಣತ್ಥೇರೋ ಅತ್ತನೋ ಉಪಜ್ಝಾಯಸ್ಸ ದಾಸಕತ್ಥೇರಸ್ಸ, ಸಿಗ್ಗವತ್ಥೇರೋ ಅತ್ತನೋ ಉಪಜ್ಝಾಯಸ್ಸ ಸೋಣತ್ಥೇರಸ್ಸ, ಮೋಗ್ಗಲಿಪುತ್ತತಿಸ್ಸತ್ಥೇರೋ ಅತ್ತನೋ ಉಪಜ್ಝಾಯಸ್ಸ ಸಿಗ್ಗವತ್ಥೇರಸ್ಸ ಚಣ್ಡವಜ್ಜಿತ್ಥೇರಸ್ಸ ಚಾತಿ ಏವಂ ಸಬ್ಬಂ ಆಚರಿಯಪರಮ್ಪರಂ ಥೇರವಾದಙ್ಗಂ ಆಹರಿತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಆಚರಿಯಂ ಪಾಪೇತ್ವಾ ಠಪೇತಿ. ಏವಂ ಉಗ್ಗಹಿತಾ ಹಿ ಆಚರಿಯಪರಮ್ಪರಾ ಸುಗ್ಗಹಿತಾ ಹೋತಿ. ಏವಂ ಅಸಕ್ಕೋನ್ತೇನ ಪನ ಅವಸ್ಸಂ ದ್ವೇ ತಯೋ ಪರಿವಟ್ಟಾ ಉಗ್ಗಹೇತಬ್ಬಾ. ಸಬ್ಬಪಚ್ಛಿಮೇನ ಹಿ ನಯೇನ ಯಥಾ ಆಚರಿಯೋ ಆಚರಿಯಾಚರಿಯೋ ಚ ಪಾಳಿಞ್ಚ ಪರಿಪುಚ್ಛಞ್ಚ ವದನ್ತಿ, ತಥಾ ಞಾತುಂ ವಟ್ಟತಿ.

ಇಮೇಹಿ ಚ ಪನ ತೀಹಿ ಲಕ್ಖಣೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತೇನ ವಿನಯಧರೇನ ವತ್ಥುವಿನಿಚ್ಛಯತ್ಥಂ ಸನ್ನಿಪತಿತೇ ಸಙ್ಘೇ ಓತಿಣ್ಣೇ ವತ್ಥುಸ್ಮಿಂ ಚೋದಕೇನ ಚ ಚುದಿತಕೇನ ಚ ವುತ್ತೇ ವತ್ತಬ್ಬೇ ಸಹಸಾ ಅವಿನಿಚ್ಛಿನಿತ್ವಾವ ಛ ಠಾನಾನಿ ಓಲೋಕೇತಬ್ಬಾನಿ. ಕತಮಾನಿ ಛ? ವತ್ಥು ಓಲೋಕೇತಬ್ಬಂ, ಮಾತಿಕಾ ಓಲೋಕೇತಬ್ಬಾ, ಪದಭಾಜನೀಯಂ ಓಲೋಕೇತಬ್ಬಂ, ತಿಕಪರಿಚ್ಛೇದೋ ಓಲೋಕೇತಬ್ಬೋ, ಅನ್ತರಾಪತ್ತಿ ಓಲೋಕೇತಬ್ಬಾ, ಅನಾಪತ್ತಿ ಓಲೋಕೇತಬ್ಬಾತಿ.

ವತ್ಥುಂ ¶ ಓಲೋಕೇನ್ತೋಪಿ ಹಿ ‘‘ತಿಣೇನ ವಾ ಪಣ್ಣೇನ ವಾ ಪಟಿಚ್ಛಾದೇತ್ವಾ ಆಗನ್ತಬ್ಬಂ, ನ ತ್ವೇವ ನಗ್ಗೇನ ಆಗನ್ತಬ್ಬಂ, ಯೋ ಆಗಚ್ಛೇಯ್ಯ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಪಾರಾ. ೫೧೭) ಏವಂ ಏಕಚ್ಚಂ ಆಪತ್ತಿಂ ಪಸ್ಸತಿ, ಸೋ ತಂ ಸುತ್ತಂ ಆನೇತ್ವಾ ತಂ ಅಧಿಕರಣಂ ವೂಪಸಮೇಸ್ಸತಿ.

ಮಾತಿಕಂ ಓಲೋಕೇನ್ತೋಪಿ ‘‘ಸಮ್ಪಜಾನಮುಸಾವಾದೇ ಪಾಚಿತ್ತಿಯ’’ನ್ತಿಆದಿನಾ (ಪಾಚಿ. ೩) ನಯೇನ ಪಞ್ಚನ್ನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಅಞ್ಞತರಂ ಆಪತ್ತಿಂ ಪಸ್ಸತಿ, ಸೋ ತಂ ಸುತ್ತಂ ಆನೇತ್ವಾ ತಂ ಅಧಿಕರಣಂ ವೂಪಸಮೇಸ್ಸತಿ.

ಪದಭಾಜನೀಯಂ ಓಲೋಕೇನ್ತೋಪಿ ‘‘ಅಕ್ಖಯಿತೇ ಸರೀರೇ ಮೇಥುನಂ ಧಮ್ಮಂ ಪಟಿಸೇವತಿ, ಆಪತ್ತಿ ಪಾರಾಜಿಕಸ್ಸ. ಯೇಭುಯ್ಯೇನ ಖಯಿತೇ ಸರೀರೇ ಮೇಥುನಂ ಧಮ್ಮಂ ¶ ಪಟಿಸೇವತಿ, ಆಪತ್ತಿ ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯಸ್ಸಾ’’ತಿಆದಿನಾ (ಪಾರಾ. ೫೯ ಅತ್ಥತೋ ಸಮಾನಂ) ನಯೇನ ಸತ್ತನ್ನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಅಞ್ಞತರಂ ಆಪತ್ತಿಂ ಪಸ್ಸತಿ, ಸೋ ಪದಭಾಜನೀಯತೋ ಸುತ್ತಂ ಆನೇತ್ವಾ ತಂ ಅಧಿಕರಣಂ ವೂಪಸಮೇಸ್ಸತಿ.

ತಿಕಪರಿಚ್ಛೇದಂ ಓಲೋಕೇನ್ತೋಪಿ ತಿಕಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸಂ ವಾ ತಿಕಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ ವಾ ತಿಕದುಕ್ಕಟಂ ವಾ ಅಞ್ಞತರಂ ವಾ ಆಪತ್ತಿಂ ತಿಕಪರಿಚ್ಛೇದೇ ಪಸ್ಸತಿ, ಸೋ ತತೋ ಸುತ್ತಂ ಆನೇತ್ವಾ ತಂ ಅಧಿಕರಣಂ ವೂಪಸಮೇಸ್ಸತಿ.

ಅನ್ತರಾಪತ್ತಿಂ ಓಲೋಕೇನ್ತೋಪಿ ‘‘ಪಟಿಲಾತಂ ಉಕ್ಖಿಪತಿ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಪಾಚಿ. ೩೫೫) ಏವಂ ಯಾ ಸಿಕ್ಖಾಪದನ್ತರೇಸು ಅನ್ತರಾಪತ್ತಿ ಹೋತಿ, ತಂ ಪಸ್ಸತಿ, ಸೋ ತಂ ಸುತ್ತಂ ಆನೇತ್ವಾ ತಂ ಅಧಿಕರಣಂ ವೂಪಸಮೇಸ್ಸತಿ.

ಅನಾಪತ್ತಿಂ ಓಲೋಕೇನ್ತೋಪಿ ‘‘ಅನಾಪತ್ತಿ ಭಿಕ್ಖು ಅಸಾದಿಯನ್ತಸ್ಸ, ಅಥೇಯ್ಯಚಿತ್ತಸ್ಸ, ನ ಮರಣಾಧಿಪ್ಪಾಯಸ್ಸ, ಅನುಲ್ಲಪನಾಧಿಪ್ಪಾಯಸ್ಸ, ನ ಮೋಚನಾಧಿಪ್ಪಾಯಸ್ಸ ಅಸಞ್ಚಿಚ್ಚ ಅಸತಿಯಾ ಅಜಾನನ್ತಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಪಾರಾ. ೭೨, ೧೩೬, ೧೮೦, ೨೨೫, ೨೬೩ ಥೋಕಂ ಥೋಕಂ ವಿಸದಿಸಂ) ಏವಂ ತಸ್ಮಿಂ ತಸ್ಮಿಂ ಸಿಕ್ಖಾಪದೇ ನಿದ್ದಿಟ್ಠಂ ಅನಾಪತ್ತಿಂ ಪಸ್ಸತಿ, ಸೋ ತಂ ಸುತ್ತಂ ಆನೇತ್ವಾ ತಂ ಅಧಿಕರಣಂ ವೂಪಸಮೇಸ್ಸತಿ.

ಯೋ ಹಿ ಭಿಕ್ಖು ಚತುಬ್ಬಿಧವಿನಯಕೋವಿದೋ ತಿಲಕ್ಖಣಸಮ್ಪನ್ನೋ ಇಮಾನಿ ಛ ಠಾನಾನಿ ಓಲೋಕೇತ್ವಾ ಅಧಿಕರಣಂ ವೂಪಸಮೇಸ್ಸತಿ, ತಸ್ಸ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ ಅಪ್ಪಟಿವತ್ತಿಯೋ ಬುದ್ಧೇನ ಸಯಂ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ವಿನಿಚ್ಛಿತಸದಿಸೋ ಹೋತಿ. ತಂ ಚೇ ಏವಂ ವಿನಿಚ್ಛಯಕುಸಲಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಕೋಚಿ ಕತಸಿಕ್ಖಾಪದವೀತಿಕ್ಕಮೋ ¶ ಭಿಕ್ಖು ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಕುಕ್ಕುಚ್ಚಂ ಪುಚ್ಛೇಯ್ಯ, ತೇನ ಸಾಧುಕಂ ಸಲ್ಲಕ್ಖೇತ್ವಾ ಸಚೇ ಅನಾಪತ್ತಿ ಹೋತಿ, ‘‘ಅನಾಪತ್ತೀ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ಪನ ಆಪತ್ತಿ ಹೋತಿ, ಸಾ ದೇಸನಾಗಾಮಿನೀ ಚೇ, ‘‘ದೇಸನಾಗಾಮಿನೀ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬಂ. ವುಟ್ಠಾನಗಾಮಿನೀ ಚೇ, ‘‘ವುಟ್ಠಾನಗಾಮಿನೀ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬಂ. ಅಥಸ್ಸ ಪಾರಾಜಿಕಚ್ಛಾಯಾ ದಿಸ್ಸತಿ, ‘‘ಪಾರಾಜಿಕಾಪತ್ತೀ’’ತಿ ನ ವತ್ತಬ್ಬಂ. ಕಸ್ಮಾ? ಮೇಥುನಧಮ್ಮವೀತಿಕ್ಕಮೋ ಹಿ ಉತ್ತರಿಮನುಸ್ಸಧಮ್ಮವೀತಿಕ್ಕಮೋ ಚ ಓಳಾರಿಕೋ, ಅದಿನ್ನಾದಾನಮನಉಸ್ಸವಿಗ್ಗಹವೀತಿಕ್ಕಮಾ ಪನ ಸುಖುಮಾ ಚಿತ್ತಲಹುಕಾ. ತೇ ಸುಖುಮೇನೇವ ಆಪಜ್ಜತಿ, ಸುಖುಮೇನ ರಕ್ಖತಿ, ತಸ್ಮಾ ವಿಸೇಸೇನ ತಂವತ್ಥುಕಂ ಕುಕ್ಕುಚ್ಚಂ ಪುಚ್ಛಿಯಮಾನೋ ‘‘ಆಪತ್ತೀ’’ತಿ ಅವತ್ವಾ ಸಚಸ್ಸ ಆಚರಿಯೋ ಧರತಿ, ತತೋ ತೇನ ಸೋ ಭಿಕ್ಖು ‘‘ಅಮ್ಹಾಕಂ ಆಚರಿಯಂ ಪುಚ್ಛಾ’’ತಿ ಪೇಸೇತಬ್ಬೋ. ಸಚೇ ಸೋ ¶ ಪುನ ಆಗನ್ತ್ವಾ ‘‘ತುಮ್ಹಾಕಂ ಆಚರಿಯೋ ಸುತ್ತತೋ ನಯತೋ ಓಲೋಕೇತ್ವಾ ‘ಸತೇಕಿಚ್ಛೋ’ತಿ ಮಂ ಆಹಾ’’ತಿ ವದತಿ, ತತೋ ತೇನ ಸೋ ‘‘ಸಾಧು ಸುಟ್ಠು ಯಂ ಆಚರಿಯೋ ಭಣತಿ, ತಂ ಕರೋಹೀ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬೋ. ಅಥ ಪನಸ್ಸ ಆಚರಿಯೋ ನತ್ಥಿ, ಸದ್ಧಿಂ ಉಗ್ಗಹಿತತ್ಥೇರೋ ಪನ ಅತ್ಥಿ, ತಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕಂ ಪೇಸೇತಬ್ಬೋ ‘‘ಅಮ್ಹೇಹಿ ಸಹ ಉಗ್ಗಹಿತತ್ಥೇರೋ ಗಣಪಾಮೋಕ್ಖೋ, ತಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಪುಚ್ಛಾ’’ತಿ. ತೇನಪಿ ‘‘ಸತೇಕಿಚ್ಛೋ’’ತಿ ವಿನಿಚ್ಛಿತೇ ‘‘ಸಾಧು ಸುಟ್ಠು ತಸ್ಸ ವಚನಂ ಕರೋಹೀ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬೋ. ಅಥ ತಸ್ಸ ಸದ್ಧಿಂ ಉಗ್ಗಹಿತತ್ಥೇರೋಪಿ ನತ್ಥಿ, ಅನ್ತೇವಾಸಿಕೋ ಪಣ್ಡಿತೋ ಅತ್ಥಿ, ತಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕಂ ಪೇಸೇತಬ್ಬೋ ‘‘ಅಸುಕದಹರಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಪುಚ್ಛಾ’’ತಿ. ತೇನಪಿ ‘‘ಸತೇಕಿಚ್ಛೋ’’ತಿ ವಿನಿಚ್ಛಿತೇ ‘‘ಸಾಧು ಸುಟ್ಠು ತಸ್ಸ ವಚನಂ ಕರೋಹೀ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬೋ. ಅಥ ದಹರಸ್ಸಪಿ ಪಾರಾಜಿಕಚ್ಛಾಯಾವ ಉಪಟ್ಠಾತಿ, ತೇನಪಿ ‘‘ಪಾರಾಜಿಕೋಸೀ’’ತಿ ನ ವತ್ತಬ್ಬೋ. ದುಲ್ಲಭೋ ಹಿ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೋ, ತತೋ ದುಲ್ಲಭತರಾ ಪಬ್ಬಜ್ಜಾ ಚ ಉಪಸಮ್ಪದಾ ಚ. ಏವಂ ಪನ ವತ್ತಬ್ಬೋ ‘‘ವಿವಿತ್ತಂ ಓಕಾಸಂ ಸಮ್ಮಜ್ಜಿತ್ವಾ ದಿವಾವಿಹಾರಂ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ಸೀಲಾನಿ ವಿಸೋಧೇತ್ವಾ ದ್ವತ್ತಿಂಸಾಕಾರಂ ತಾವ ಮನಸಿಕರೋಹೀ’’ತಿ. ಸಚೇ ತಸ್ಸ ಅರೋಗಂ ಸೀಲಂ, ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಂ ಘಟಯತಿ, ಸಙ್ಖಾರಾ ಪಾಕಟಾ ಹುತ್ವಾ ಉಪಟ್ಠಹನ್ತಿ, ಉಪಚಾರಪ್ಪನಾಪ್ಪತ್ತಂ ವಿಯ ಚಿತ್ತಂ ಏಕಗ್ಗಂ ಹೋತಿ, ದಿವಸಂ ಅತಿಕ್ಕನ್ತಮ್ಪಿ ನ ಜಾನಾತಿ, ಸೋ ದಿವಸಾತಿಕ್ಕಮೇ ಉಪಟ್ಠಾನಂ ಆಗತೋ ಏವಂ ವತ್ತಬ್ಬೋ ‘‘ಕೀದಿಸಾ ತೇ ಚಿತ್ತಪ್ಪವತ್ತೀ’’ತಿ. ಆರೋಚಿತಾಯ ಚ ಚಿತ್ತಪವತ್ತಿಯಾ ವತ್ತಬ್ಬೋ ‘‘ಪಬ್ಬಜ್ಜಾ ನಾಮ ಚಿತ್ತವಿಸುದ್ಧತ್ಥಾಯ, ಅಪ್ಪಮತ್ತೋ ಸಮಣಧಮ್ಮಂ ಕರೋಹೀ’’ತಿ.

ಯಸ್ಸ ಪನ ಸೀಲಂ ಭಿನ್ನಂ ಹೋತಿ, ತಸ್ಸ ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಂ ನ ಘಟಯತಿ, ಪತೋದಾಭಿತುನ್ನಂ ವಿಯ ಚಿತ್ತಂ ವಿಕಮ್ಪತಿ, ವಿಪ್ಪಟಿಸಾರಗ್ಗಿನಾ ಡಯ್ಹತಿ, ತತ್ತಪಾಸಾಣೇ ನಿಸಿನ್ನೋ ವಿಯ ತಙ್ಖಣೇಯೇವ ವುಟ್ಠಾತಿ. ಸೋ ಆಗತೋ ‘‘ಕಾ ತೇ ಚಿತ್ತಪವತ್ತೀ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿತಬ್ಬೋ. ಆರೋಚಿತಾಯ ಚಿತ್ತಪವತ್ತಿಯಾ ‘‘ನತ್ಥಿ ಲೋಕೇ ರಹೋ ನಾಮ ಪಾಪಕಮ್ಮಂ ಪಕುಬ್ಬತೋ. ಸಬ್ಬಪಠಮಞ್ಹಿ ಪಾಪಂ ಕರೋನ್ತೋ ಅತ್ತನಾ ಜಾನಾತಿ. ಅಥಸ್ಸ ಆರಕ್ಖದೇವತಾ ಪರಚಿತ್ತವಿದೂ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಅಞ್ಞಾ ಚ ದೇವತಾ ಜಾನನ್ತಿ, ತ್ವಂಯೇವ ದಾನಿ ತವ ಸೋತ್ಥಿಂ ¶ ಪರಿಯೇಸಾಹೀ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬೋ. ಏವಂ ಕತವೀತಿಕ್ಕಮೇನೇವ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಸಯಮೇವ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಆರೋಚಿತೇ ಪಟಿಪಜ್ಜಿತಬ್ಬಂ.

೨೩೫. ಇದಾನಿ ಯಾ ಸಾ ಪುಬ್ಬೇ ವುತ್ತಪ್ಪಭೇದಾ ಚೋದನಾ, ತಸ್ಸಾಯೇವ ಸಮ್ಪತ್ತಿವಿಪತ್ತಿಜಾನನತ್ಥಂ ಆದಿಮಜ್ಝಪರಿಯೋಸಾನಾದೀನಂ ವಸೇನ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ ¶ . ಸೇಯ್ಯಥಿದಂ, ಚೋದನಾಯ ಕೋ ಆದಿ, ಕಿಂ ಮಜ್ಝೇ, ಕಿಂ ಪರಿಯೋಸಾನಂ? ಚೋದನಾಯ ‘‘ಅಹಂ ತಂ ವತ್ತುಕಾಮೋ, ಕರೋತು ಮೇ ಆಯಸ್ಮಾ ಓಕಾಸ’’ನ್ತಿ ಏವಂ ಓಕಾಸಕಮ್ಮಂ ಆದಿ. ಓತಿಣ್ಣೇನ ವತ್ಥುನಾ ಚೋದೇತ್ವಾ ಸಾರೇತ್ವಾ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ ಮಜ್ಝೇ. ಆಪತ್ತಿಯಂ ವಾ ಅನಾಪತ್ತಿಯಂ ವಾ ಪತಿಟ್ಠಾಪನೇನ ಸಮಥೋ ಪರಿಯೋಸಾನಂ.

ಚೋದನಾಯ ಕತಿ ಮೂಲಾನಿ, ಕತಿ ವತ್ಥೂನಿ, ಕತಿ ಭೂಮಿಯೋ? ಚೋದನಾಯ ದ್ವೇ ಮೂಲಾನಿ ಸಮೂಲಿಕಾ ವಾ ಅಮೂಲಿಕಾ ವಾ. ತೀಣಿ ವತ್ಥೂನಿ ದಿಟ್ಠಂ ಸುತಂ ಪರಿಸಙ್ಕಿತಂ. ಪಞ್ಚ ಭೂಮಿಯೋ ಕಾಲೇನ ವಕ್ಖಾಮಿ, ನೋ ಅಕಾಲೇನ, ಭೂತೇನ ವಕ್ಖಾಮಿ, ನೋ ಅಭೂತೇನ, ಸಣ್ಹೇನ ವಕ್ಖಾಮಿ, ನೋ ಫರುಸೇನ, ಅತ್ಥಸಂಹಿತೇನ ವಕ್ಖಾಮಿ, ನೋ ಅನತ್ಥಸಂಹಿತೇನ, ಮೇತ್ತಚಿತ್ತೋ ವಕ್ಖಾಮಿ, ನೋ ದೋಸನ್ತರೋತಿ. ಇಮಾಯ ಚ ಪನ ಚೋದನಾಯ ಚೋದಕೇನ ಪುಗ್ಗಲೇನ ‘‘ಪರಿಸುದ್ಧಕಾಯಸಮಾಚಾರೋ ನು ಖೋಮ್ಹೀ’’ತಿಆದಿನಾ (ಪರಿ. ೪೩೬) ನಯೇನ ಉಪಾಲಿಪಞ್ಚಕೇಸು ವುತ್ತೇಸು ಪನ್ನರಸಸು ಧಮ್ಮೇಸು ಪತಿಟ್ಠಾತಬ್ಬಂ. ಚುದಿತಕೇನ ದ್ವೀಸು ಧಮ್ಮೇಸು ಪತಿಟ್ಠಾತಬ್ಬಂ ಸಚ್ಚೇ ಚ ಅಕುಪ್ಪೇ ಚಾತಿ.

ಅನುವಿಜ್ಜಕೇನ (ಪರಿ. ೩೬೦) ಚ ಚೋದಕೋ ಪುಚ್ಛಿತಬ್ಬೋ ‘‘ಯಂ ಖೋ ತ್ವಂ, ಆವುಸೋ, ಇಮಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಚೋದೇಸಿ, ಕಿಮ್ಹಿ ನಂ ಚೋದೇಸಿ, ಸೀಲವಿಪತ್ತಿಯಾ ಚೋದೇಸಿ, ಆಚಾರವಿಪತ್ತಿಯಾ ಚೋದೇಸಿ, ದಿಟ್ಠಿವಿಪತ್ತಿಯಾ ಚೋದೇಸೀ’’ತಿ. ಸೋ ಚೇ ಏವಂ ವದೇಯ್ಯ ‘‘ಸೀಲವಿಪತ್ತಿಯಾ ವಾ ಚೋದೇಮಿ, ಆಚಾರವಿಪತ್ತಿಯಾ ವಾ ಚೋದೇಮಿ, ದಿಟ್ಠಿವಿಪತ್ತಿಯಾ ವಾ ಚೋದೇಮೀ’’ತಿ. ಸೋ ಏವಮಸ್ಸ ವಚನೀಯೋ ‘‘ಜಾನಾಸಿ ಪನಾಯಸ್ಮಾ ಸೀಲವಿಪತ್ತಿಂ, ಜಾನಾಸಿ ಆಚಾರವಿಪತ್ತಿಂ, ಜಾನಾಸಿ ದಿಟ್ಠಿವಿಪತ್ತಿ’’ನ್ತಿ. ಸೋ ಚೇ ಏವಂ ವದೇಯ್ಯ ‘‘ಜಾನಾಮಿ ಖೋ ಅಹಂ, ಆವುಸೋ, ಸೀಲವಿಪತ್ತಿಂ, ಜಾನಾಮಿ ಆಚಾರವಿಪತ್ತಿಂ, ಜಾನಾಮಿ ದಿಟ್ಠಿವಿಪತ್ತಿ’’ನ್ತಿ. ಸೋ ಏವಮಸ್ಸ ವಚನೀಯೋ ‘‘ಕತಮಾ ಪನಾವುಸೋ, ಸೀಲವಿಪತ್ತಿ, ಕತಮಾ ಆಚಾರವಿಪತ್ತಿ, ಕತಮಾ ದಿಟ್ಠಿವಿಪತ್ತೀ’’ತಿ? ಸೋ ಚೇ ಏವಂ ವದೇಯ್ಯ ‘‘ಚತ್ತಾರಿ ಪಾರಾಜಿಕಾನಿ ತೇರಸ ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸಾ, ಅಯಂ ಸೀಲವಿಪತ್ತಿ. ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯಂ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ ಪಾಟಿದೇಸನೀಯಂ ದುಕ್ಕಟಂ ದುಬ್ಭಾಸಿತಂ, ಅಯಂ ಆಚಾರವಿಪತ್ತಿ. ಮಿಚ್ಛಾದಿಟ್ಠಿ ಅನ್ತಗ್ಗಾಹಿಕಾ ದಿಟ್ಠಿ, ಅಯಂ ದಿಟ್ಠಿವಿಪತ್ತೀ’’ತಿ.

ಸೋ ಏವಮಸ್ಸ ವಚನೀಯೋ ‘‘ಯಂ ಖೋ ತ್ವಂ, ಆವುಸೋ, ಇಮಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಚೋದೇಸಿ, ದಿಟ್ಠೇನ ವಾ ಚೋದೇಸಿ, ಸುತೇನ ವಾ ಚೋದೇಸಿ, ಪರಿಸಙ್ಕಾಯ ವಾ ಚೋದೇಸೀ’’ತಿ ¶ . ಸೋ ಚೇ ಏವಂ ವದೇಯ್ಯ ‘‘ದಿಟ್ಠೇನ ವಾ ¶ ಚೋದೇಮಿ, ಸುತೇನ ವಾ ಚೋದೇಮಿ, ಪರಿಸಙ್ಕಾಯ ವಾ ಚೋದೇಮೀ’’ತಿ. ಸೋ ಏವಮಸ್ಸ ವಚನೀಯೋ ‘‘ಯಂ ಖೋ ತ್ವಂ, ಆವುಸೋ, ಇಮಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ದಿಟ್ಠೇನ ಚೋದೇಸಿ, ಕಿಂ ತೇ ದಿಟ್ಠಂ, ಕಿನ್ತಿ ತೇ ದಿಟ್ಠಂ, ಕದಾ ತೇ ದಿಟ್ಠಂ, ಕತ್ಥ ತೇ ದಿಟ್ಠಂ, ಪಾರಾಜಿಕಂ ಅಜ್ಝಾಪಜ್ಜನ್ತೋ ದಿಟ್ಠೋ, ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸಂ ಅಜ್ಝಾಪಜ್ಜನ್ತೋ ದಿಟ್ಠೋ, ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯಂ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ ಪಾಟಿದೇಸನೀಯಂ ದುಕ್ಕಟಂ ದುಬ್ಭಾಸಿತಂ ಅಜ್ಝಾಪಜ್ಜನ್ತೋ ದಿಟ್ಠೋ, ಕತ್ಥ ಚಾಯಂ ಭಿಕ್ಖು ಅಹೋಸಿ, ಕತ್ಥ ಚ ತ್ವಂ ಕರೋಸಿ, ಕಿಞ್ಚ ತ್ವಂ ಕರೋಸಿ, ಕಿಂ ಅಯಂ ಭಿಕ್ಖು ಕರೋತೀ’’ತಿ?

ಸೋ ಚೇ ಏವಂ ವದೇಯ್ಯ ‘‘ನ ಖೋ ಅಹಂ, ಆವುಸೋ, ಇಮಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ದಿಟ್ಠೇನ ಚೋದೇಮಿ, ಅಪಿಚ ಸುತೇನ ಚೋದೇಮೀ’’ತಿ. ಸೋ ಏವಮಸ್ಸ ವಚನೀಯೋ ‘‘ಯಂ ಖೋ ತ್ವಂ, ಆವುಸೋ, ಇಮಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಸುತೇನ ಚೋದೇಸಿ, ಕಿಂ ತೇ ಸುತಂ, ಕಿನ್ತಿ ತೇ ಸುತಂ, ಕದಾ ತೇ ಸುತಂ, ಕತ್ಥ ತೇ ಸುತಂ, ಪಾರಾಜಿಕಂ ಅಜ್ಝಾಪನ್ನೋತಿ ಸುತಂ, ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸಂ ಅಜ್ಝಾಪನ್ನೋತಿ ಸುತಂ, ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯಂ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ ಪಾಟಿದೇಸನೀಯಂ ದುಕ್ಕಟಂ ದುಬ್ಭಾಸಿತಂ ಅಜ್ಝಾಪನ್ನೋತಿ ಸುತಂ, ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸ ಸುತಂ, ಭಿಕ್ಖುನಿಯಾ ಸುತಂ, ಸಿಕ್ಖಮಾನಾಯ ಸುತಂ, ಸಾಮಣೇರಸ್ಸ ಸುತಂ, ಸಾಮಣೇರಿಯಾ ಸುತಂ, ಉಪಾಸಕಸ್ಸ ಸುತಂ, ಉಪಾಸಿಕಾಯ ಸುತಂ, ರಾಜೂನಂ ಸುತಂ, ರಾಜಮಹಾಮತ್ತಾನಂ ಸುತಂ, ತಿತ್ಥಿಯಾನಂ ಸುತಂ, ತಿತ್ಥಿಯಸಾವಕಾನಂ ಸುತ’’ನ್ತಿ.

ಸೋ ಚೇ ಏವಂ ವದೇಯ್ಯ ‘‘ನ ಖೋ ಅಹಂ, ಆವುಸೋ, ಇಮಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಸುತೇನ ಚೋದೇಮಿ, ಅಪಿಚ ಪರಿಸಙ್ಕಾಯ ಚೋದೇಮೀ’’ತಿ. ಸೋ ಏವಮಸ್ಸ ವಚನೀಯೋ ‘‘ಯಂ ಖೋ ತ್ವಂ, ಆವುಸೋ, ಇಮಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಪರಿಸಙ್ಕಾಯ ಚೋದೇಸಿ, ಕಿಂ ಪರಿಸಙ್ಕಸಿ, ಕಿನ್ತಿ ಪರಿಸಙ್ಕಸಿ, ಕದಾ ಪರಿಸಙ್ಕಸಿ, ಕತ್ಥ ಪರಿಸಙ್ಕಸಿ? ಪಾರಾಜಿಕಂ ಧಮ್ಮಂ ಅಜ್ಝಾಪನ್ನೋತಿ ಪರಿಸಙ್ಕಸಿ, ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸಂ ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯಂ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ ಪಾಟಿದೇಸನೀಯಂ ದುಕ್ಕಟಂ ದುಬ್ಭಾಸಿತಂ ಅಜ್ಝಾಪನ್ನೋತಿ ಪರಿಸಙ್ಕಸಿ, ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸ ಸುತ್ವಾ ಪರಿಸಙ್ಕಸಿ, ಭಿಕ್ಖುನಿಯಾ ಸುತ್ವಾ…ಪೇ… ತಿತ್ಥಿಯಸಾವಕಾನಂ ಸುತ್ವಾ ಪರಿಸಙ್ಕಸೀ’’ತಿ.

ದಿಟ್ಠಂ ದಿಟ್ಠೇನ ಸಮೇತಿ, ದಿಟ್ಠೇನ ಸಂಸನ್ದತೇ ದಿಟ್ಠಂ;

ದಿಟ್ಠಂ ಪಟಿಚ್ಚ ನ ಉಪೇತಿ, ಅಸುದ್ಧಪರಿಸಙ್ಕಿತೋ;

ಸೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ಪಟಿಞ್ಞಾಯ, ಕಾತಬ್ಬೋ ತೇನುಪೋಸಥೋ.

ಸುತಂ ಸುತೇನ ಸಮೇತಿ, ಸುತೇನ ಸಂಸನ್ದತೇ ಸುತಂ;

ಸುತಂ ಪಟಿಚ್ಚ ನ ಉಪೇತಿ, ಅಸುದ್ಧಪರಿಸಙ್ಕಿತೋ;

ಸೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ಪಟಿಞ್ಞಾಯ, ಕಾತಬ್ಬೋ ತೇನುಪೋಸಥೋ.

ಮುತಂ ¶ ¶ ಮುತೇನ ಸಮೇತಿ, ಮುತೇನ ಸಂಸನ್ದತೇ ಮುತಂ;

ಮುತಂ ಪಟಿಚ್ಚ ನ ಉಪೇತಿ, ಅಸುದ್ಧಪರಿಸಙ್ಕಿತೋ;

ಸೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ಪಟಿಞ್ಞಾಯ, ಕಾತಬ್ಬೋ ತೇನುಪೋಸಥೋ.

ಪಟಿಞ್ಞಾ ಲಜ್ಜೀಸು ಕತಾ, ಅಲಜ್ಜೀಸು ಏವಂ ನ ವಿಜ್ಜತಿ;

ಬಹುಮ್ಪಿ ಅಲಜ್ಜೀ ಭಾಸೇಯ್ಯ, ವತ್ತಾನುಸನ್ಧಿತೇನ ಕಾರಯೇತಿ. (ಪರಿ. ೩೫೯);

ಅಪಿಚೇತ್ಥ ಸಙ್ಗಾಮಾವಚರೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಸಙ್ಘಂ ಉಪಸಙ್ಕಮನ್ತೇನ ನೀಚಚಿತ್ತೇನ ಸಙ್ಘೋ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತಬ್ಬೋ ರಜೋಹರಣಸಮೇನ ಚಿತ್ತೇನ, ಆಸನಕುಸಲೇನ ಭವಿತಬ್ಬಂ ನಿಸಜ್ಜಕುಸಲೇನ, ಥೇರೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಅನುಪಖಜ್ಜನ್ತೇನ ನವೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಆಸನೇನ ಅಪ್ಪಟಿಬಾಹನ್ತೇನ ಯಥಾಪತಿರೂಪೇ ಆಸನೇ ನಿಸೀದಿತಬ್ಬಂ, ಅನಾನಾಕಥಿಕೇನ ಭವಿತಬ್ಬಂ ಅತಿರಚ್ಛಾನಕಥಿಕೇನ, ಸಾಮಂ ವಾ ಧಮ್ಮೋ ಭಾಸಿತಬ್ಬೋ, ಪರೋ ವಾ ಅಜ್ಝೇಸಿತಬ್ಬೋ, ಅರಿಯೋ ವಾ ತುಣ್ಹೀಭಾವೋ ನಾತಿಮಞ್ಞಿತಬ್ಬೋ.

ಸಙ್ಘೇನ ಅನುಮತೇನ ಪುಗ್ಗಲೇನ ಅನುವಿಜ್ಜಕೇನ ಅನುವಿಜ್ಜಿತುಕಾಮೇನ ನ ಉಪಜ್ಝಾಯೋ ಪುಚ್ಛಿತಬ್ಬೋ, ನ ಆಚರಿಯೋ ಪುಚ್ಛಿತಬ್ಬೋ, ನ ಸದ್ಧಿವಿಹಾರಿಕೋ ಪುಚ್ಛಿತಬ್ಬೋ, ನ ಅನ್ತೇವಾಸಿಕೋ ಪುಚ್ಛಿತಬ್ಬೋ, ನ ಸಮಾನುಪಜ್ಝಾಯಕೋ ಪುಚ್ಛಿತಬ್ಬೋ, ನ ಸಮಾನಾಚರಿಯಕೋ ಪುಚ್ಛಿತಬ್ಬೋ, ನ ಜಾತಿ ಪುಚ್ಛಿತಬ್ಬಾ, ನ ನಾಮಂ ಪುಚ್ಛಿತಬ್ಬಂ, ನ ಗೋತ್ತಂ ಪುಚ್ಛಿತಬ್ಬಂ, ನ ಆಗಮೋ ಪುಚ್ಛಿತಬ್ಬೋ, ನ ಕುಲಪದೇಸೋ ಪುಚ್ಛಿತಬ್ಬೋ, ನ ಜಾತಿಭೂಮಿ ಪುಚ್ಛಿತಬ್ಬಾ. ತಂ ಕಿಂಕಾರಣಾ? ಅತ್ರಸ್ಸ ಪೇಮಂ ವಾ ದೋಸೋ ವಾ, ಪೇಮೇ ವಾ ಸತಿ ದೋಸೇ ವಾ ಛನ್ದಾಪಿ ಗಚ್ಛೇಯ್ಯ ದೋಸಾಪಿ ಗಚ್ಛೇಯ್ಯ ಮೋಹಾಪಿ ಗಚ್ಛೇಯ್ಯ ಭಯಾಪಿ ಗಚ್ಛೇಯ್ಯಾತಿ.

ಸಙ್ಘೇನ ಅನುಮತೇನ ಪುಗ್ಗಲೇನ ಅನುವಿಜ್ಜಕೇನ ಅನುವಿಜ್ಜಿತುಕಾಮೇನ ಸಙ್ಘಗರುಕೇನ ಭವಿತಬ್ಬಂ, ನೋ ಪುಗ್ಗಲಗರುಕೇನ, ಸದ್ಧಮ್ಮಗರುಕೇನ ಭವಿತಬ್ಬಂ, ನೋ ಆಮಿಸಗರುಕೇನ, ಅತ್ಥವಸಿಕೇನ ಭವಿತಬ್ಬಂ, ನೋ ಪರಿಸಕಪ್ಪಿಕೇನ, ಕಾಲೇನ ಅನುವಿಜ್ಜಿತಬ್ಬಂ, ನೋ ಅಕಾಲೇನ, ಭೂತೇನ ಅನುವಿಜ್ಜಿತಬ್ಬಂ, ನೋ ಅಭೂತೇನ, ಸಣ್ಹೇನ ಅನುವಿಜ್ಜಿತಬ್ಬಂ, ನೋ ಫರುಸೇನ, ಅತ್ಥಸಂಹಿತೇನ ಅನುವಿಜ್ಜಿತಬ್ಬಂ, ನೋ ಅನತ್ಥಸಂಹಿತೇನ, ಮೇತ್ತಚಿತ್ತೇನ ಅನುವಿಜ್ಜಿತಬ್ಬಂ, ನೋ ದೋಸನ್ತರೇನ, ನ ಉಪಕಣ್ಣಕಜಪ್ಪಿನಾ ಭವಿತಬ್ಬಂ, ನ ಜಿಮ್ಹಂ ಪೇಕ್ಖಿತಬ್ಬಂ, ನ ಅಕ್ಖಿ ನಿಖಣಿತಬ್ಬಂ, ನ ಭಮುಕಂ ಉಕ್ಖಿಪಿತಬ್ಬಂ, ನ ಸೀಸಂ ಉಕ್ಖಿಪಿತಬ್ಬಂ, ನ ಹತ್ಥವಿಕಾರೋ ಕಾತಬ್ಬೋ, ನ ಹತ್ಥಮುದ್ದಾ ದಸ್ಸೇತಬ್ಬಾ.

ಆಸನಕುಸಲೇನ ¶ ಭವಿತಬ್ಬಂ ನಿಸಜ್ಜಕುಸಲೇನ, ಯುಗಮತ್ತಂ ಪೇಕ್ಖನ್ತೇನ ಅತ್ಥಂ ಅನುವಿಧಿಯನ್ತೇನ ಸಕೇ ¶ ಆಸನೇ ನಿಸೀದಿತಬ್ಬಂ, ನ ಚ ಆಸನಾ ವುಟ್ಠಾತಬ್ಬಂ, ನ ವೀತಿಹಾತಬ್ಬಂ, ನ ಕುಮ್ಮಗ್ಗೋ ಸೇವಿತಬ್ಬೋ, ನ ಬಾಹಾವಿಕ್ಖೇಪಕಂ ಭಣಿತಬ್ಬಂ, ಅತುರಿತೇನ ಭವಿತಬ್ಬಂ ಅಸಾಹಸಿಕೇನ, ಅಚಣ್ಡಿಕತೇನ ಭವಿತಬ್ಬಂ ವಚನಕ್ಖಮೇನ, ಮೇತ್ತಚಿತ್ತೇನ ಭವಿತಬ್ಬಂ ಹಿತಾನುಕಮ್ಪಿನಾ, ಕಾರುಣಿಕೇನ ಭವಿತಬ್ಬಂ ಹಿತಪರಿಸಕ್ಕಿನಾ, ಅಸಮ್ಫಪ್ಪಲಾಪಿನಾ ಭವಿತಬ್ಬಂ ಪರಿಯನ್ತಭಾಣಿನಾ, ಅವೇರವಸಿಕೇನ ಭವಿತಬ್ಬಂ ಅನಸುರುತ್ತೇನ, ಅತ್ತಾ ಪರಿಗ್ಗಹೇತಬ್ಬೋ, ಪರೋ ಪರಿಗ್ಗಹೇತಬ್ಬೋ, ಚೋದಕೋ ಪರಿಗ್ಗಹೇತಬ್ಬೋ, ಚುದಿತಕೋ ಪರಿಗ್ಗಹೇತಬ್ಬೋ, ಅಧಮ್ಮಚೋದಕೋ ಪರಿಗ್ಗಹೇತಬ್ಬೋ, ಅಧಮ್ಮಚುದಿತಕೋ ಪರಿಗ್ಗಹೇತಬ್ಬೋ, ಧಮ್ಮಚೋದಕೋ ಪರಿಗ್ಗಹೇತಬ್ಬೋ, ಧಮ್ಮಚುದಿತಕೋ ಪರಿಗ್ಗಹೇತಬ್ಬೋ, ವುತ್ತಂ ಅಹಾಪೇನ್ತೇನ ಅವುತ್ತಂ ಅಪ್ಪಕಾಸೇನ್ತೇನ ಓತಿಣ್ಣಾನಿ ಪದಬ್ಯಞ್ಜನಾನಿ ಸಾಧುಕಂ ಉಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಪರೋ ಪರಿಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ಯಥಾಪಟಿಞ್ಞಾಯ ಕಾರೇತಬ್ಬೋ, ಮನ್ದೋ ಹಾಸೇತಬ್ಬೋ, ಭೀರು ಅಸ್ಸಾಸೇತಬ್ಬೋ, ಚಣ್ಡೋ ನಿಸೇಧೇತಬ್ಬೋ, ಅಸುಚಿ ವಿಭಾವೇತಬ್ಬೋ, ಉಜುಮದ್ದವೇನ ನ ಛನ್ದಾಗತಿ ಗನ್ತಬ್ಬಾ, ನ ದೋಸಾಗತಿ ಗನ್ತಬ್ಬಾ, ನ ಮೋಹಾಗತಿ ಗನ್ತಬ್ಬಾ, ನ ಭಯಾಗತಿ ಗನ್ತಬ್ಬಾ, ಮಜ್ಝತ್ತೇನ ಭವಿತಬ್ಬಂ ಧಮ್ಮೇಸು ಚ ಪುಗ್ಗಲೇಸು ಚ, ಏವಞ್ಚ ಪನ ಅನುವಿಜ್ಜಕೋ ಅನುವಿಜ್ಜಮಾನೋ ಸತ್ಥು ಚೇವ ಸಾಸನಕರೋ ಹೋತಿ, ವಿಞ್ಞೂನಞ್ಚ ಸಬ್ರಹ್ಮಚಾರೀನಂ ಪಿಯೋ ಚ ಹೋತಿ ಮನಾಪೋ ಚ ಗರು ಚ ಭಾವನೀಯೋ ಚಾತಿ.

ಇತಿ ಪಾಳಿಮುತ್ತಕವಿನಯವಿನಿಚ್ಛಯಸಙ್ಗಹೇ

ಚೋದನಾದಿವಿನಿಚ್ಛಯಕಥಾ ಸಮತ್ತಾ.

೩೨. ಗರುಕಾಪತ್ತಿವುಟ್ಠಾನವಿನಿಚ್ಛಯಕಥಾ

೨೩೬. ಗರುಕಾಪತ್ತಿವುಟ್ಠಾನನ್ತಿ ¶ ಪರಿವಾಸಮಾನತ್ತಾದೀಹಿ ವಿನಯಕಮ್ಮೇಹಿ ಗರುಕಾಪತ್ತಿತೋ ವುಟ್ಠಾನಂ. ತತ್ಥ (ಚೂಳವ. ಅಟ್ಠ. ೧೦೨) ತಿವಿಧೋ ಪರಿವಾಸೋ ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಪರಿವಾಸೋ ಸುದ್ಧನ್ತಪರಿವಾಸೋ ಸಮೋಧಾನಪರಿವಾಸೋತಿ. ತೇಸು ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಪರಿವಾಸೋ ತಾವ ಯಥಾಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯ ಆಪತ್ತಿಯಾ ದಾತಬ್ಬೋ. ಕಸ್ಸಚಿ ಹಿ ಏಕಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾ ಆಪತ್ತಿ ಹೋತಿ, ಕಸ್ಸಚಿ ದ್ವೀಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾ, ಕಸ್ಸಚಿ ಏಕಾಪತ್ತಿ ಹೋತಿ, ಕಸ್ಸಚಿ ದ್ವೇ ತಿಸ್ಸೋ ತತುತ್ತರಿ ವಾ. ತಸ್ಮಾ ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಪರಿವಾಸಂ ದೇನ್ತೇನ ¶ ಪಠಮಂ ತಾವ ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಭಾವೋ ಜಾನಿತಬ್ಬೋ. ಅಯಞ್ಹಿ ಆಪತ್ತಿ ನಾಮ ದಸಹಾಕಾರೇಹಿ ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾ ಹೋತಿ.

ತತ್ರಾಯಂ ಮಾತಿಕಾ – ಆಪತ್ತಿ ಚ ಹೋತಿ ಆಪತ್ತಿಸಞ್ಞೀ ಚ, ಪಕತತ್ತೋ ಚ ಹೋತಿ ಪಕತತ್ತಸಞ್ಞೀ ಚ, ಅನನ್ತರಾಯಿಕೋ ಚ ಹೋತಿ ಅನನ್ತರಾಯಿಕಸಞ್ಞೀ ಚ, ಪಹು ಚ ಹೋತಿ ಪಹುಸಞ್ಞೀ ಚ, ಛಾದೇತುಕಾಮೋ ಚ ಹೋತಿ ಛಾದೇತಿ ಚಾತಿ. ತತ್ಥ ಆಪತ್ತಿ ಚ ಹೋತಿ ಆಪತ್ತಿಸಞ್ಞೀ ಚಾತಿ ಯಂ ಆಪನ್ನೋ, ಸಾ ಆಪತ್ತಿಯೇವ ಹೋತಿ, ಸೋಪಿ ಚ ತತ್ಥ ಆಪತ್ತಿಸಞ್ಞೀಯೇವ. ಇತಿ ಜಾನನ್ತೋ ಛಾದೇತಿ, ಛನ್ನಾ ಹೋತಿ, ಅಥ ಪನಾಯಂ ತತ್ಥ ಅನಾಪತ್ತಿಸಞ್ಞೀ, ಅಚ್ಛನ್ನಾ ಹೋತಿ. ಅನಾಪತ್ತಿ ಪನ ಆಪತ್ತಿಸಞ್ಞಾಯಪಿ ಅನಾಪತ್ತಿಸಞ್ಞಾಯಪಿ ಛಾದೇನ್ತೇನ ಅಚ್ಛಾದಿತಾವ ಹೋತಿ, ಲಹುಕಂ ವಾ ಗರುಕಾತಿ ಗರುಕಂ ವಾ ಲಹುಕಾತಿ ಛಾದೇತಿ, ಅಲಜ್ಜಿಪಕ್ಖೇ ತಿಟ್ಠತಿ, ಆಪತ್ತಿ ಪನ ಅಚ್ಛನ್ನಾ ಹೋತಿ, ಗರುಕಂ ಲಹುಕಾತಿ ಮಞ್ಞಮಾನೋ ದೇಸೇತಿ, ನೇವ ದೇಸಿತಾ ಹೋತಿ, ನ ಛನ್ನಾ, ಗರುಕಂ ವಾ ಗರುಕಾತಿ ಞತ್ವಾ ಛಾದೇತಿ, ಛನ್ನಾ ಹೋತಿ, ಗರುಕಲಹುಕಭಾವಂ ನ ಜಾನಾತಿ, ಆಪತ್ತಿಂ ಛಾದೇಮೀತಿ ಛಾದೇತಿ, ಛನ್ನಾವ ಹೋತಿ.

ಪಕತತ್ತೋತಿ ತಿವಿಧಂ ಉಕ್ಖೇಪನೀಯಕಮ್ಮಂ ಅಕತೋ. ಸೋ ಚೇ ಪಕತತ್ತಸಞ್ಞೀ ಹುತ್ವಾ ಛಾದೇತಿ, ಛನ್ನಾ ಹೋತಿ. ಅಥ ‘‘ಮಯ್ಹಂ ಸಙ್ಘೇನ ಕಮ್ಮಂ ಕತ’’ನ್ತಿ ಅಪಕತತ್ತಸಞ್ಞೀ ಹುತ್ವಾ ಛಾದೇತಿ, ಅಚ್ಛನ್ನಾ ಹೋತಿ. ಅಪಕತತ್ತೇನ ಪನ ಪಕತತ್ತಸಞ್ಞಿನಾ ವಾ ಅಪಕತತ್ತಸಞ್ಞಿನಾ ವಾ ಛಾದಿತಾಪಿ ಅಚ್ಛನ್ನಾವ ಹೋತಿ. ವುತ್ತಮ್ಪಿ ಚೇತಂ –

‘‘ಆಪಜ್ಜತಿ ಗರುಕಂ ಸಾವಸೇಸಂ,

ಛಾದೇತಿ ಅನಾದರಿಯಂ ಪಟಿಚ್ಚ;

ನ ¶ ಭಿಕ್ಖುನೀ ನೋ ಚ ಫುಸೇಯ್ಯ ವಜ್ಜಂ,

ಪಞ್ಹಾ ಮೇಸಾ ಕುಸಲೇಹಿ ಚಿನ್ತಿತಾ’’ತಿ. (ಪರಿ. ೪೮೧) –

ಅಯಞ್ಹಿ ಪಞ್ಹೋ ಉಕ್ಖಿತ್ತಕೇನ ಕಥಿತೋ.

ಅನನ್ತರಾಯಿಕೋತಿ ಯಸ್ಸ ದಸಸು ಅನ್ತರಾಯೇಸು ಏಕೋಪಿ ನತ್ಥಿ, ಸೋ ಚೇ ಅನನ್ತರಾಯಿಕಸಞ್ಞೀ ಹುತ್ವಾ ಛಾದೇತಿ, ಛನ್ನಾ ಹೋತಿ. ಸಚೇಪಿ ಸೋ ಭೀರುಜಾತಿಕತಾಯ ಅನ್ಧಕಾರೇ ಅಮನುಸ್ಸಚಣ್ಡಮಿಗಭಯೇನ ಅನ್ತರಾಯಿಕಸಞ್ಞೀ ಹುತ್ವಾ ಛಾದೇತಿ, ಅಚ್ಛನ್ನಾವ ಹೋತಿ. ಯಸ್ಸಪಿ ಪಬ್ಬತವಿಹಾರೇ ವಸನ್ತಸ್ಸ ಕನ್ದರಂ ¶ ವಾ ನದಿಂ ವಾ ಅತಿಕ್ಕಮಿತ್ವಾ ಆರೋಚೇತಬ್ಬಂ ಹೋತಿ, ಅನ್ತರಾಮಗ್ಗೇ ಚ ಚಣ್ಡವಾಳಅಮನುಸ್ಸಾದಿಭಯಂ ಅತ್ಥಿ, ಮಗ್ಗೇ ಅಜಗರಾ ನಿಪಜ್ಜನ್ತಿ, ನದೀ ಪೂರಾ ಹೋತಿ, ಏತಸ್ಮಿಂ ಪನ ಸತಿಯೇವ ಅನ್ತರಾಯೇ ಅನ್ತರಾಯಿಕಸಞ್ಞೀ ಛಾದೇತಿ, ಅಚ್ಛನ್ನಾ ಹೋತಿ. ಅನ್ತರಾಯಿಕಸ್ಸ ಪನ ಅನ್ತರಾಯಿಕಸಞ್ಞಾಯ ಛಾದಯತೋ ಅಚ್ಛನ್ನಾವ.

ಪಹೂತಿ ಸೋ ಸಕ್ಕೋತಿ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಸನ್ತಿಕಂ ಗನ್ತುಞ್ಚೇವ ಆರೋಚೇತುಞ್ಚ, ಸೋ ಚೇ ಪಹುಸಞ್ಞೀ ಹುತ್ವಾ ಛಾದೇತಿ, ಛನ್ನಾ ಹೋತಿ. ಸಚಸ್ಸ ಮುಖೇ ಅಪ್ಪಮತ್ತಕೋ ಗಣ್ಡೋ ವಾ ಹೋತಿ, ಹನುಕವಾತೋ ವಾ ವಿಜ್ಝತಿ, ದನ್ತೋ ವಾ ರುಜ್ಜತಿ, ಭಿಕ್ಖಾ ವಾ ಮನ್ದಾ ಲದ್ಧಾ ಹೋತಿ, ತಾವತಕೇನ ಪನ ನೇವ ವತ್ತುಂ ನ ಸಕ್ಕೋತಿ, ನ ಗನ್ತುಂ, ಅಪಿಚ ಖೋ ‘‘ನ ಸಕ್ಕೋಮೀ’’ತಿ ಸಞ್ಞೀ ಹೋತಿ, ಅಯಂ ಪಹು ಹುತ್ವಾ ಅಪ್ಪಹುಸಞ್ಞೀ ನಾಮ. ಇಮಿನಾ ಛಾದಿತಾಪಿ ಅಚ್ಛಾದಿತಾ. ಅಪ್ಪಹುನಾ ಪನ ವತ್ತುಂ ವಾ ಗನ್ತುಂ ವಾ ಅಸಮತ್ಥೇನ ಪಹುಸಞ್ಞಿನಾ ವಾ ಅಪ್ಪಹುಸಞ್ಞಿನಾ ವಾ ಛಾದಿತಾ ಹೋತಿ, ಅಚ್ಛಾದಿತಾವ.

ಛಾದೇತುಕಾಮೋ ಚ ಹೋತಿ ಛಾದೇತಿ ಚಾತಿ ಇದಂ ಉತ್ತಾನತ್ಥಮೇವ. ಸಚೇ ಪನ ‘‘ಛಾದೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಧುರನಿಕ್ಖೇಪಂ ಕತ್ವಾ ಪುರೇಭತ್ತೇ ವಾ ಪಚ್ಛಾಭತ್ತೇ ವಾ ಪಠಮಯಾಮಾದೀಸು ವಾ ಲಜ್ಜಿಧಮ್ಮಂ ಓಕ್ಕಮಿತ್ವಾ ಅನ್ತೋಅರುಣೇಯೇವ ಆರೋಚೇತಿ, ಅಯಂ ಛಾದೇತುಕಾಮೋ ನ ಛಾದೇತಿ ನಾಮ. ಯಸ್ಸ ಪನ ಅಭಿಕ್ಖುಕೇ ಠಾನೇ ವಸನ್ತಸ್ಸ ಆಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ಸಭಾಗಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಆಗಮನಂ ಆಗಮೇನ್ತಸ್ಸ, ಸಭಾಗಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕಂ ವಾ ಗಚ್ಛನ್ತಸ್ಸ ಅಡ್ಢಮಾಸೋಪಿ ಮಾಸೋಪಿ ಅತಿಕ್ಕಮತಿ, ಅಯಂ ನ ಛಾದೇತುಕಾಮೋ ಛಾದೇತಿ ನಾಮ, ಅಯಮ್ಪಿ ಅಚ್ಛನ್ನಾವ ಹೋತಿ. ಯೋ ಪನ ಆಪನ್ನಮತ್ತೋವ ಅಗ್ಗಿಂ ಅಕ್ಕನ್ತಪುರಿಸೋ ವಿಯ ಸಹಸಾ ಪಕ್ಕಮಿತ್ವಾ ಸಭಾಗಟ್ಠಾನಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಆವಿಕರೋತಿ, ಅಯಂ ನ ಛಾದೇತುಕಾಮೋವ ನ ಛಾದೇತಿ ನಾಮ. ಸಚೇ ಪನ ಸಭಾಗಂ ದಿಸ್ವಾಪಿ ‘‘ಅಯಂ ಮೇ ಉಪಜ್ಝಾಯೋ ವಾ ಆಚರಿಯೋ ವಾ’’ತಿ ಲಜ್ಜಾಯ ನಾರೋಚೇತಿ, ಛನ್ನಾವ ಹೋತಿ ಆಪತ್ತಿ. ಉಪಜ್ಝಾಯಾದಿಭಾವೋ ಹಿ ಇಧ ಅಪ್ಪಮಾಣಂ, ಅವೇರಿಸಭಾಗಮತ್ತಮೇವ ಪಮಾಣಂ. ತಸ್ಮಾ ಅವೇರಿಸಭಾಗಸ್ಸ ¶ ಸನ್ತಿಕೇ ಆರೋಚೇತಬ್ಬಾ. ಯೋ ಪನ ವಿಸಭಾಗೋ ಹೋತಿ ಸುತ್ವಾ ಪಕಾಸೇತುಕಾಮೋ, ಏವರೂಪಸ್ಸ ಉಪಜ್ಝಾಯಸ್ಸಪಿ ಸನ್ತಿಕೇ ನ ಆರೋಚೇತಬ್ಬಾ.

ತತ್ಥ ಪುರೇಭತ್ತಂ ವಾ ಆಪತ್ತಿಂ ಆಪನ್ನೋ ಹೋತು ಪಚ್ಛಾಭತ್ತಂ ವಾ ದಿವಾ ವಾ ರತ್ತಿಂ ವಾ, ಯಾವ ಅರುಣಂ ನ ಉಗ್ಗಚ್ಛತಿ, ತಾವ ಆರೋಚೇತಬ್ಬಂ. ಉದ್ಧಸ್ತೇ ¶ ಅರುಣೇ ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾ ಹೋತಿ, ಪಟಿಚ್ಛಾದನಪಚ್ಚಯಾ ಚ ದುಕ್ಕಟಂ ಆಪಜ್ಜತಿ, ಸಭಾಗಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸಂ ಆಪನ್ನಸ್ಸ ಪನ ಸನ್ತಿಕೇ ಆವಿಕಾತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ. ಸಚೇ ಆವಿಕರೋತಿ, ಆಪತ್ತಿ ಆವಿಕತಾ ಹೋತಿ, ದುಕ್ಕಟಾ ಪನ ನ ಮುಚ್ಚತಿ. ತಸ್ಮಾ ಸುದ್ಧಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕೇ ಆವಿಕಾತಬ್ಬಾ. ಆವಿಕರೋನ್ತೋ ಚ ‘‘ತುಯ್ಹಂ ಸನ್ತಿಕೇ ಏಕಂ ಆಪತ್ತಿಂ ಆವಿಕರೋಮೀ’’ತಿ ವಾ ‘‘ಆಚಿಕ್ಖಾಮೀ’’ತಿ ವಾ ಆರೋಚೇಮೀ’’ತಿ ವಾ ‘‘ಮಮ ಏಕಂ ಆಪತ್ತಿಂ ಆಪನ್ನಭಾವಂ ಜಾನಾಹೀ’’ತಿ ವಾ ವದತು, ‘‘ಏಕಂ ಗರುಕಾಪತ್ತಿಂ ಆವಿಕರೋಮೀ’’ತಿಆದಿನಾ ವಾ ನಯೇನ ವದತು, ಸಬ್ಬೇಹಿಪಿ ಆಕಾರೇಹಿ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾವ ಹೋತೀತಿ ಕುರುನ್ದಿಯಂ ವುತ್ತಂ. ಸಚೇ ಪನ ‘‘ಲಹುಕಾಪತ್ತಿಂ ಆವಿಕರೋಮೀ’’ತಿಆದಿನಾ ನಯೇನ ವದತಿ, ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾವ ಹೋತಿ. ವತ್ಥುಂ ಆರೋಚೇತಿ, ಆಪತ್ತಿಂ ಆರೋಚೇತಿ, ಉಭಯಂ ಆರೋಚೇತಿ, ತಿವಿಧೇನಪಿ ಆರೋಚಿತಾವ ಹೋತಿ.

೨೩೭. ಇತಿ ಇಮಾನಿ ದಸ ಕಾರಣಾನಿ ಉಪಪರಿಕ್ಖಿತ್ವಾ ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಪರಿವಾಸಂ ದೇನ್ತೇನ ಪಠಮಮೇವ ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಭಾವೋ ಜಾನಿತಬ್ಬೋ, ತತೋ ಪಟಿಚ್ಛನ್ನದಿವಸೇ ಚ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಚ ಸಲ್ಲಕ್ಖೇತ್ವಾ ಸಚೇ ಏಕಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾ ಹೋತಿ, ‘‘ಅಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಏಕಂ ಆಪತ್ತಿಂ ಆಪಜ್ಜಿಂ ಸಞ್ಚೇತನಿಕಂ ಸುಕ್ಕವಿಸ್ಸಟ್ಠಿಂ ಏಕಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನ’’ನ್ತಿ ಏವಂ ಯಾಚಾಪೇತ್ವಾ ಖನ್ಧಕೇ (ಚೂಳವ. ೯೮) ಆಗತನಯೇನೇವ ಕಮ್ಮವಾಚಂ ವತ್ವಾ ಪರಿವಾಸೋ ದಾತಬ್ಬೋ. ಅಥ ದ್ವೀಹತೀಹಾದಿಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾ ಹೋತಿ, ‘‘ದ್ವೀಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಂ, ತೀಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಂ, ಚತೂಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಂ, ಪಞ್ಚಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಂ…ಪೇ… ಚುದ್ದಸಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನ’’ನ್ತಿ ಏವಂ ಯಾವ ಚುದ್ದಸದಿವಸಾನಿ ದಿವಸವಸೇನ ಯೋಜನಾ ಕಾತಬ್ಬಾ, ಪಞ್ಚದಸದಿವಸಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯ ‘‘ಪಕ್ಖಪಟಿಚ್ಛನ್ನ’’ನ್ತಿ ಯೋಜನಾ ಕಾತಬ್ಬಾ. ತತೋ ಯಾವ ಏಕೂನತಿಂಸತಿಮೋ ದಿವಸೋ, ತಾವ ‘‘ಅತಿರೇಕಪಕ್ಖಪಟಿಚ್ಛನ್ನ’’ನ್ತಿ, ತತೋ ‘‘ಮಾಸಪಟಿಚ್ಛನ್ನಂ, ಅತಿರೇಕಮಾಸಪಟಿಚ್ಛನ್ನಂ, ದ್ವೇಮಾಸಪಟಿಚ್ಛನ್ನಂ, ಅತಿರೇಕದ್ವೇಮಾಸಪಟಿಚ್ಛನ್ನಂ, ತೇಮಾಸ…ಪೇ… ಅತಿರೇಕಏಕಾದಸಮಾಸಪಟಿಚ್ಛನ್ನ’’ನ್ತಿ ಏವಂ ಯೋಜನಾ ಕಾತಬ್ಬಾ. ಸಂವಚ್ಛರೇ ಪುಣ್ಣೇ ‘‘ಏಕಸಂವಚ್ಛರಪಟಿಚ್ಛನ್ನ’’ನ್ತಿ, ತತೋ ಪರಂ ‘‘ಅತಿರೇಕಸಂವಚ್ಛರಂ, ದ್ವೇಸಂವಚ್ಛರ’’ನ್ತಿ ಏವಂ ಯಾವ ‘‘ಸಟ್ಠಿಸಂವಚ್ಛರಂ, ಅತಿರೇಕಸಟ್ಠಿಸಂವಚ್ಛರಪಟಿಚ್ಛನ್ನ’’ನ್ತಿ ವಾ ತತೋ ವಾ ಭಿಯ್ಯೋಪಿ ವತ್ವಾ ಯೋಜನಾ ಕಾತಬ್ಬಾ.

ಸಚೇ ಪನ ದ್ವೇ ತಿಸ್ಸೋ ತತುತ್ತರಿ ವಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಹೋನ್ತಿ, ಯಥಾ ‘‘ಏಕಂ ಆಪತ್ತಿ’’ನ್ತಿ ವುತ್ತಂ, ಏವಂ ‘‘ದ್ವೇ ಆಪತ್ತಿಯೋ, ತಿಸ್ಸೋ ಆಪತ್ತಿಯೋ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬಂ. ತತೋ ಪರಂ ಪನ ಸತಂ ವಾ ಹೋತು ಸಹಸ್ಸಂ ವಾ ¶ , ‘‘ಸಮ್ಬಹುಲಾ’’ತಿ ವತ್ತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ನಾನಾವತ್ಥುಕಾಸುಪಿ ‘‘ಅಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸಾ ¶ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಆಪಜ್ಜಿಂ ಏಕಂ ಸುಕ್ಕವಿಸ್ಸಟ್ಠಿಂ, ಏಕಂ ಕಾಯಸಂಸಗ್ಗಂ, ಏಕಂ ದುಟ್ಠುಲ್ಲವಾಚಂ, ಏಕಂ ಅತ್ತಕಾಮಂ, ಏಕಂ ಸಞ್ಚರಿತ್ತಂ, ಏಕಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯೋ’’ತಿ ಏವಂ ಗಣನವಸೇನ ವಾ ‘‘ಅಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಆಪಜ್ಜಿಂ ನಾನಾವತ್ಥುಕಾ ಏಕಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯೋ’’ತಿ ಏವಂ ವತ್ಥುಕಿತ್ತನವಸೇನ ವಾ ‘‘ಅಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಆಪಜ್ಜಿಂ ಏಕಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯೋ’’ತಿ ಏವಂ ನಾಮಮತ್ತವಸೇನ ವಾ ಯೋಜನಾ ಕಾತಬ್ಬಾ. ತತ್ಥ ನಾಮಂ ದುವಿಧಂ ಸಜಾತಿಸಾಧಾರಣಂ ಸಬ್ಬಸಾಧಾರಣಞ್ಚ. ತತ್ಥ ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸೋತಿ ಸಜಾತಿಸಾಧಾರಣಂ. ಆಪತ್ತೀತಿ ಸಬ್ಬಸಾಧಾರಣಂ. ತಸ್ಮಾ ‘‘ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಆಪಜ್ಜಿಂ ಏಕಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯೋ’’ತಿ ಏವಂ ಸಬ್ಬಸಾಧಾರಣನಾಮವಸೇನಪಿ ವಟ್ಟತಿ. ಇದಞ್ಹಿ ಪರಿವಾಸಾದಿವಿನಯಕಮ್ಮಂ ವತ್ಥುವಸೇನ ಗೋತ್ತವಸೇನ ನಾಮವಸೇನ ಆಪತ್ತಿವಸೇನ ಚ ಕಾತುಂ ವಟ್ಟತಿಯೇವ.

ತತ್ಥ ಸುಕ್ಕವಿಸ್ಸಟ್ಠೀತಿ ವತ್ಥು ಚೇವ ಗೋತ್ತಞ್ಚ. ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸೋತಿ ನಾಮಞ್ಚೇವ ಆಪತ್ತಿ ಚ. ತತ್ಥ ‘‘ಸುಕ್ಕವಿಸ್ಸಟ್ಠಿಂ ಕಾಯಸಂಸಗ್ಗ’’ನ್ತಿಆದಿನಾ ವಚನೇನಪಿ ‘‘ನಾನಾವತ್ಥುಕಾಯೋ’’ತಿ ವಚನೇನಪಿ ವತ್ಥು ಚೇವ ಗೋತ್ತಞ್ಚ ಗಹಿತಂ ಹೋತಿ. ‘‘ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸೋ’’ತಿ ವಚನೇನಪಿ ‘‘ಆಪತ್ತಿಯೋ’’ತಿ ವಚನೇನಪಿ ನಾಮಞ್ಚೇವ ಆಪತ್ತಿ ಚ ಗಹಿತಾ ಹೋತಿ. ತಸ್ಮಾ ಏತೇಸು ಯಸ್ಸ ಕಸ್ಸಚಿ ವಸೇನ ಕಮ್ಮವಾಚಾ ಕಾತಬ್ಬಾ. ಇಧ ಪನ ಸಬ್ಬಾಪತ್ತೀನಂ ಸಾಧಾರಣವಸೇನ ಸಮ್ಬಹುಲನಯೇನೇವ ಚ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಕಮ್ಮವಾಚಂ ಯೋಜೇತ್ವಾ ದಸ್ಸಯಿಸ್ಸಾಮ. ಏಕಞ್ಹಿ ಆಪತ್ತಿಂ ಆಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ‘‘ಸಮ್ಬಹುಲಾ’’ತಿ ವಿನಯಕಮ್ಮಂ ಕರೋನ್ತಸ್ಸಪಿ ವುಟ್ಠಾತಿ ಏಕಂ ವಿನಾ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಅಭಾವತೋ. ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಪನ ಆಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ‘‘ಏಕಂ ಆಪಜ್ಜಿ’’ನ್ತಿ ಕರೋನ್ತಸ್ಸ ನ ವುಟ್ಠಾತಿ, ತಸ್ಮಾ ಸಮ್ಬಹುಲನಯೇನೇವ ಯೋಜಯಿಸ್ಸಾಮ. ಸೇಯ್ಯಥಿದಂ – ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಪರಿವಾಸಂ ದೇನ್ತೇನ ಸಚೇ ಏಕಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾ ಆಪತ್ತಿ ಹೋತಿ.

‘‘ಅಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಆಪಜ್ಜಿಂ ಏಕಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯೋ, ಸೋಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘಂ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಏಕಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಏಕಾಹಪರಿವಾಸಂ ಯಾಚಾಮಿ. ಅಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಆಪಜ್ಜಿಂ ಏಕಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯೋ, ದುತಿಯಮ್ಪಿ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘಂ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಏಕಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಏಕಾಹಪರಿವಾಸಂ ಯಾಚಾಮಿ. ಅಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಆಪಜ್ಜಿಂ ಏಕಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯೋ ¶ , ತತಿಯಮ್ಪಿ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘಂ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಏಕಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಏಕಾಹಪರಿವಾಸಂ ಯಾಚಾಮೀತಿ –

ಏವಂ ತಿಕ್ಖತ್ತುಂ ಯಾಚಾಪೇತ್ವಾ –

‘‘ಸುಣಾತು ¶ ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘೋ, ಅಯಂ ಇತ್ಥನ್ನಾಮೋ ಭಿಕ್ಖು ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಆಪಜ್ಜಿ ಏಕಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯೋ, ಸೋ ಸಙ್ಘಂ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಏಕಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಏಕಾಹಪರಿವಾಸಂ ಯಾಚತಿ, ಯದಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಪತ್ತಕಲ್ಲಂ, ಸಙ್ಘೋ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಏಕಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಏಕಾಹಪರಿವಾಸಂ ದದೇಯ್ಯ, ಏಸಾ ಞತ್ತಿ.

‘‘ಸುಣಾತು ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘೋ, ಅಯಂ ಇತ್ಥನ್ನಾಮೋ ಭಿಕ್ಖು ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಆಪಜ್ಜಿ ಏಕಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯೋ, ಸೋ ಸಙ್ಘಂ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಏಕಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಏಕಾಹಪರಿವಾಸಂ ಯಾಚತಿ, ಸಙ್ಘೋ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಏಕಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಏಕಾಹಪರಿವಾಸಂ ದೇತಿ, ಯಸ್ಸಾಯಸ್ಮತೋ ಖಮತಿ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಏಕಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಏಕಾಹಪರಿವಾಸಸ್ಸ ದಾನಂ, ಸೋ ತುಣ್ಹಸ್ಸ. ಯಸ್ಸ ನಕ್ಖಮತಿ, ಸೋ ಭಾಸೇಯ್ಯ.

‘‘ದುತಿಯಮ್ಪಿ ಏತಮತ್ಥಂ ವದಾಮಿ…ಪೇ… ತತಿಯಮ್ಪಿ ಏತಮತ್ಥಂ ವದಾಮಿ…ಪೇ….

‘‘ದಿನ್ನೋ ಸಙ್ಘೇನ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಏಕಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಏಕಾಹಪರಿವಾಸೋ, ಖಮತಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ, ತಸ್ಮಾ ತುಣ್ಹೀ, ಏವಮೇತಂ ಧಾರಯಾಮೀ’’ತಿ –

ಏವಂ ಯೋ ಯೋ ಆಪನ್ನೋ ಹೋತಿ, ತಸ್ಸ ತಸ್ಸ ನಾಮಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಕಮ್ಮವಾಚಾ ಕಾತಬ್ಬಾ.

ಕಮ್ಮವಾಚಾಪರಿಯೋಸಾನೇ ಚ ತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಮಾಳಕಸೀಮಾಯಮೇವ ‘‘ಪರಿವಾಸಂ ಸಮಾದಿಯಾಮಿ, ವತ್ತಂ ಸಮಾದಿಯಾಮೀ’’ತಿ ವತ್ತಂ ಸಮಾದಾತಬ್ಬಂ, ಸಮಾದಿಯಿತ್ವಾ ತತ್ಥೇವ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಆರೋಚೇತಬ್ಬಂ. ಆರೋಚೇನ್ತೇನ ಚ –

‘‘ಅಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಆಪಜ್ಜಿಂ ಏಕಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯೋ, ಸೋಹಂ ಸಙ್ಘಂ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಏಕಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಏಕಾಹಪರಿವಾಸಂ ಯಾಚಿಂ, ತಸ್ಸ ಮೇ ಸಙ್ಘೋ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಏಕಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ¶ ಏಕಾಹಪರಿವಾಸಂ ಅದಾಸಿ, ಸೋಹಂ ಪರಿವಸಾಮಿ, ವೇದಿಯಾಮಹಂ, ಭನ್ತೇ, ವೇದಿಯತೀತಿ ಮಂ ಸಙ್ಘೋ ಧಾರೇತೂ’’ತಿ –

ಏವಂ ಆರೋಚೇತಬ್ಬಂ. ಇಮಞ್ಚ ಅತ್ಥಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಯಾಯ ಕಾಯಚಿ ವಾಚಾಯ ಆರೋಚೇತುಂ ವಟ್ಟತಿಯೇವ.

ಆರೋಚೇತ್ವಾ ¶ (ಚೂಳವ. ಅಟ್ಠ. ೧೦೨) ಸಚೇ ನಿಕ್ಖಿಪಿತುಕಾಮೋ ಹೋತಿ, ‘‘ಪರಿವಾಸಂ ನಿಕ್ಖಿಪಾಮಿ, ವತ್ತಂ ನಿಕ್ಖಿಪಾಮೀ’’ತಿ ನಿಕ್ಖಿಪಿತಬ್ಬಂ. ಏಕಪದೇನಪಿ ಚೇತ್ಥ ನಿಕ್ಖಿತ್ತೋ ಹೋತಿ ಪರಿವಾಸೋ, ದ್ವೀಹಿ ಪನ ಸುನಿಕ್ಖಿತ್ತೋಯೇವ. ಸಮಾದಾನೇಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ. ನಿಕ್ಖಿತ್ತಕಾಲತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಪಕತತ್ತಟ್ಠಾನೇ ತಿಟ್ಠತಿ. ಮಾಳಕತೋ ಭಿಕ್ಖೂಸು ನಿಕ್ಖನ್ತೇಸು ಏಕಸ್ಸಪಿ ಸನ್ತಿಕೇ ನಿಕ್ಖಿಪಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ, ಮಾಳಕತೋ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ಸತಿಂ ಪಟಿಲಭನ್ತೇನ ಸಹಗಚ್ಛನ್ತಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕೇ ನಿಕ್ಖಿಪಿತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ಸೋಪಿ ಪಕ್ಕನ್ತೋ, ಅಞ್ಞಸ್ಸ ಯಸ್ಸ ಮಾಳಕೇ ನಾರೋಚಿತಂ, ತಸ್ಸ ಆರೋಚೇತ್ವಾ ನಿಕ್ಖಿಪಿತಬ್ಬಂ. ಆರೋಚೇನ್ತೇನ ಚ ಅವಸಾನೇ ‘‘ವೇದಿಯತೀತಿ ಮಂ ಆಯಸ್ಮಾ ಧಾರೇತೂ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬಂ. ದ್ವಿನ್ನಂ ಆರೋಚೇನ್ತೇನ ‘‘ಆಯಸ್ಮನ್ತಾ ಧಾರೇನ್ತೂ’’ತಿ, ತಿಣ್ಣಂ ಆರೋಚೇನ್ತೇನ ‘‘ಆಯಸ್ಮನ್ತೋ ಧಾರೇನ್ತೂ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ಅಪ್ಪಭಿಕ್ಖುಕೋ ವಿಹಾರೋ ಹೋತಿ, ಸಭಾಗಾ ಭಿಕ್ಖೂ ವಸನ್ತಿ, ವತ್ತಂ ಅನಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ವಿಹಾರೇಯೇವ ರತ್ತಿಪರಿಗ್ಗಹೋ ಕಾತಬ್ಬೋ. ಅಥ ನ ಸಕ್ಕಾ ಸೋಧೇತುಂ, ವುತ್ತನಯೇನೇವ ವತ್ತಂ ನಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಪಚ್ಚೂಸಸಮಯೇ ಏಕೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಸದ್ಧಿಂ ಪರಿಕ್ಖಿತ್ತಸ್ಸ ವಿಹಾರಸ್ಸ ಪರಿಕ್ಖೇಪತೋ, ಅಪರಿಕ್ಖಿತ್ತಸ್ಸ ವಿಹಾರಸ್ಸ ಪರಿಕ್ಖೇಪಾರಹಟ್ಠಾನತೋ ದ್ವೇ ಲೇಡ್ಡುಪಾತೇ ಅತಿಕ್ಕಮಿತ್ವಾ ಮಹಾಮಗ್ಗತೋ ಓಕ್ಕಮ್ಮ ಗುಮ್ಬೇನ ವಾ ವತಿಯಾ ವಾ ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಟ್ಠಾನೇ ನಿಸೀದಿತಬ್ಬಂ, ಅನ್ತೋಅರುಣೇಯೇವ ವುತ್ತನಯೇನ ವತ್ತಂ ಸಮಾದಿಯಿತ್ವಾ ಆರೋಚೇತಬ್ಬಂ. ಆರೋಚೇನ್ತೇನ ಸಚೇ ನವಕತರೋ ಹೋತಿ, ‘‘ಆವುಸೋ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ವುಡ್ಢತರೋ, ‘‘ಭನ್ತೇ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ಅಞ್ಞೋ ಕೋಚಿ ಭಿಕ್ಖು ಕೇನಚಿದೇವ ಕರಣೀಯೇನ ತಂ ಠಾನಂ ಆಗಚ್ಛತಿ, ಸಚೇ ಏಸ ತಂ ಪಸ್ಸತಿ, ಸದ್ದಂ ವಾಸ್ಸ ಸುಣಾತಿ, ಆರೋಚೇತಬ್ಬಂ, ಅನಾರೋಚೇನ್ತಸ್ಸ ರತ್ತಿಚ್ಛೇದೋ ಚೇವ ವತ್ತಭೇದೋ ಚ. ಅಥ ದ್ವಾದಸಹತ್ಥಂ ಉಪಚಾರಂ ಓಕ್ಕಮಿತ್ವಾ ಅಜಾನನ್ತಸ್ಸೇವ ಗಚ್ಛತಿ, ರತ್ತಿಚ್ಛೇದೋ ಹೋತಿಯೇವ, ವತ್ತಭೇದೋ ಪನ ನತ್ಥಿ, ಉಗ್ಗತೇ ಅರುಣೇ ವತ್ತಂ ನಿಕ್ಖಿಪಿತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ಸೋ ಭಿಕ್ಖು ಕೇನಚಿದೇವ ಕರಣೀಯೇನ ಪಕ್ಕನ್ತೋ ಹೋತಿ, ಯಂ ಅಞ್ಞಂ ಸಬ್ಬಪಠಮಂ ಪಸ್ಸತಿ, ತಸ್ಸ ಆರೋಚೇತ್ವಾ ನಿಕ್ಖಿಪಿತಬ್ಬಂ. ವಿಹಾರಂ ಗನ್ತ್ವಾಪಿ ಯಂ ಪಠಮಂ ಪಸ್ಸತಿ, ತಸ್ಸ ಆರೋಚೇತ್ವಾ ನಿಕ್ಖಿಪಿತಬ್ಬಂ. ಅಯಂ ನಿಕ್ಖಿತ್ತವತ್ತಸ್ಸ ಪರಿಹಾರೋ.

೨೩೮. ಏವಂ ¶ ಯತ್ತಕಾನಿ ದಿವಸಾನಿ ಆಪತ್ತಿ ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾ ಹೋತಿ, ತತ್ತಕಾನಿ ತತೋ ಅಧಿಕತರಾನಿ ವಾ ಕುಕ್ಕುಚ್ಚವಿನೋದನತ್ಥಾಯ ಪರಿವಸಿತ್ವಾ ಸಙ್ಘಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ವತ್ತಂ ಸಮಾದಿಯಿತ್ವಾ ಮಾನತ್ತಂ ಯಾಚಿತಬ್ಬಂ. ಅಯಞ್ಹಿ ವತ್ತೇ ಸಮಾದಿನ್ನೇ ಏವ ಮಾನತ್ತಾರಹೋ ಹೋತಿ ನಿಕ್ಖಿತ್ತವತ್ತೇನ ಪರಿವುತ್ಥತ್ತಾ. ಅನಿಕ್ಖಿತ್ತವತ್ತಸ್ಸ ಪನ ಪುನ ಸಮಾದಾನಕಿಚ್ಚಂ ನತ್ಥಿ. ಸೋ ಹಿ ಪಟಿಚ್ಛನ್ನದಿವಸಾತಿಕ್ಕಮೇನೇವ ಮಾನತ್ತಾರಹೋ ಹೋತಿ, ತಸ್ಮಾ ತಸ್ಸ ಮಾನತ್ತಂ ದಾತಬ್ಬಮೇವ. ತಂ ದೇನ್ತೇನ –

‘‘ಅಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಆಪಜ್ಜಿಂ ಏಕಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯೋ, ಸೋಹಂ ಸಙ್ಘಂ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಏಕಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಏಕಾಹಪರಿವಾಸಂ ಯಾಚಿಂ, ತಸ್ಸ ಮೇ ಸಙ್ಘೋ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ¶ ಆಪತ್ತೀನಂ ಏಕಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಏಕಾಹಪರಿವಾಸಂ ಅದಾಸಿ, ಸೋಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಪರಿವುತ್ಥಪರಿವಾಸೋ ಸಙ್ಘಂ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಏಕಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಛಾರತ್ತಂ ಮಾನತ್ತಂ ಯಾಚಾಮಿ. ಅಹಂ, ಭನ್ತೇ…ಪೇ… ಸೋಹಂ ಪರಿವುತ್ಥಪರಿವಾಸೋ, ದುತಿಯಮ್ಪಿ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘಂ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಏಕಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಛಾರತ್ತಂ ಮಾನತ್ತಂ ಯಾಚಾಮಿ. ಅಹಂ, ಭನ್ತೇ…ಪೇ… ಸೋಹಂ ಪರಿವುತ್ಥಪರಿವಾಸೋ, ತತಿಯಮ್ಪಿ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘಂ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಏಕಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಛಾರತ್ತಂ ಮಾನತ್ತಂ ಯಾಚಾಮೀ’’ತಿ –

ಏವಂ ತಿಕ್ಖತ್ತುಂ ಯಾಚಾಪೇತ್ವಾ –

‘‘ಸುಣಾತು ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘೋ, ಅಯಂ ಇತ್ಥನ್ನಾಮೋ ಭಿಕ್ಖು ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಆಪಜ್ಜಿ ಏಕಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯೋ, ಸೋ ಸಙ್ಘಂ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಏಕಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಏಕಾಹಪರಿವಾಸಂ ಯಾಚಿ, ಸಙ್ಘೋ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಏಕಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಏಕಾಹಪರಿವಾಸಂ ಅದಾಸಿ, ಸೋ ಪರಿವುತ್ಥಪರಿವಾಸೋ ಸಙ್ಘಂ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಏಕಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಛಾರತ್ತಂ ಮಾನತ್ತಂ ಯಾಚತಿ, ಯದಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಪತ್ತಕಲ್ಲಂ, ಸಙ್ಘೋ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಏಕಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಛಾರತ್ತಂ ಮಾನತ್ತಂ ದದೇಯ್ಯ, ಏಸಾ ಞತ್ತಿ.

‘‘ಸುಣಾತು ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘೋ, ಅಯಂ ಇತ್ಥನ್ನಾಮೋ ಭಿಕ್ಖು ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಆಪಜ್ಜಿ ಏಕಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯೋ, ಸೋ ಸಙ್ಘಂ ¶ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಏಕಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಏಕಾಹಪರಿವಾಸಂ ಯಾಚಿ, ಸಙ್ಘೋ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಏಕಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಏಕಾಹಪರಿವಾಸಂ ಅದಾಸಿ, ಸೋ ಪರಿವುತ್ಥಪರಿವಾಸೋ ಸಙ್ಘಂ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಏಕಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಛಾರತ್ತಂ ಮಾನತ್ತಂ ಯಾಚತಿ, ಸಙ್ಘೋ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಏಕಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಛಾರತ್ತಂ ಮಾನತ್ತಂ ದೇತಿ, ಯಸ್ಸಾಯಸ್ಮತೋ ಖಮತಿ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಏಕಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಛಾರತ್ತಂ ಮಾನತ್ತಸ್ಸ ದಾನಂ, ಸೋ ತುಣ್ಹಸ್ಸ. ಯಸ್ಸ ನಕ್ಖಮತಿ, ಸೋ ಭಾಸೇಯ್ಯ.

‘‘ದುತಿಯಮ್ಪಿ ಏತಮತ್ಥಂ ವದಾಮಿ…ಪೇ… ತತಿಯಮ್ಪಿ ಏತಮತ್ಥಂ ವದಾಮಿ…ಪೇ….

‘‘ದಿನ್ನಂ ಸಙ್ಘೇನ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಏಕಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಛಾರತ್ತಂ ಮಾನತ್ತಂ, ಖಮತಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ, ತಸ್ಮಾ ತುಣ್ಹೀ, ಏವಮೇತಂ ಧಾರಯಾಮೀ’’ತಿ –

ಏವಂ ¶ ಕಮ್ಮವಾಚಾ ಕಾತಬ್ಬಾ.

ಕಮ್ಮವಾಚಾಪರಿಯೋಸಾನೇ ಚ ತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಮಾಳಕಸೀಮಾಯಮೇವ ‘‘ಮಾನತ್ತಂ ಸಮಾದಿಯಾಮಿ, ವತ್ತಂ ಸಮಾದಿಯಾಮೀ’’ತಿ ವತ್ತಂ ಸಮಾದಾತಬ್ಬಂ, ಸಮಾದಿಯಿತ್ವಾ ತತ್ಥೇವ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಆರೋಚೇತಬ್ಬಂ. ಆರೋಚೇನ್ತೇನ ಚ –

‘‘ಅಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಆಪಜ್ಜಿಂ ಏಕಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯೋ, ಸೋಹಂ ಸಙ್ಘಂ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಏಕಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಏಕಾಹಪರಿವಾಸಂ ಯಾಚಿಂ, ತಸ್ಸ ಮೇ ಸಙ್ಘೋ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಏಕಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಏಕಾಹಪರಿವಾಸಂ ಅದಾಸಿ, ಸೋಹಂ ಪರಿವುತ್ಥಪರಿವಾಸೋ ಸಙ್ಘಂ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಏಕಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಛಾರತ್ತಂ ಮಾನತ್ತಂ ಯಾಚಿಂ, ತಸ್ಸ ಮೇ ಸಙ್ಘೋ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಏಕಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಛಾರತ್ತಂ ಮಾನತ್ತಂ ಅದಾಸಿ, ಸೋಹಂ ಮಾನತ್ತಂ ಚರಾಮಿ, ವೇದಿಯಾಮಹಂ ಭನ್ತೇ, ವೇದಿಯತೀತಿ ಮಂ ಸಙ್ಘೋ ಧಾರೇತೂ’’ತಿ –

ಏವಂ ಆರೋಚೇತಬ್ಬಂ. ಇಮಞ್ಚ ಪನ ಅತ್ಥಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಯಾಯ ಕಾಯಚಿ ವಾಚಾಯ ಆರೋಚೇತುಂ ವಟ್ಟತಿಯೇವ.

ಆರೋಚೇತ್ವಾ ¶ ಸಚೇ ನಿಕ್ಖಿಪಿತುಕಾಮೋ ಹೋತಿ, ‘‘ಮಾನತ್ತಂ ನಿಕ್ಖಿಪಾಮಿ, ವತ್ತಂ ನಿಕ್ಖಿಪಾಮೀ’’ತಿ ಸಙ್ಘಮಜ್ಝೇ ನಿಕ್ಖಿಪಿತಬ್ಬಂ. ಮಾಳಕತೋ ಭಿಕ್ಖೂಸು ನಿಕ್ಖನ್ತೇಸು ಏಕಸ್ಸಪಿ ಸನ್ತಿಕೇ ನಿಕ್ಖಿಪಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಮಾಳಕತೋ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ಸತಿಂ ಪಟಿಲಭನ್ತೇನ ಸಹಗಚ್ಛನ್ತಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕೇ ನಿಕ್ಖಿಪಿತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ಸೋಪಿ ಪಕ್ಕನ್ತೋ, ಅಞ್ಞಸ್ಸ ಯಸ್ಸ ಮಾಳಕೇ ನಾರೋಚಿತಂ, ತಸ್ಸ ಆರೋಚೇತ್ವಾ ನಿಕ್ಖಿಪಿತಬ್ಬಂ. ಆರೋಚೇನ್ತೇನ ಪನ ಅವಸಾನೇ ‘‘ವೇದಿಯತೀತಿ ಮಂ ಆಯಸ್ಮಾ ಧಾರೇತೂ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬಂ. ದ್ವಿನ್ನಂ ಆರೋಚೇನ್ತೇನ ‘‘ಆಯಸ್ಮನ್ತಾ ಧಾರೇನ್ತೂ’’ತಿ, ತಿಣ್ಣಂ ಆರೋಚೇನ್ತೇನ ‘‘ಆಯಸ್ಮನ್ತೋ ಧಾರೇನ್ತೂ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬಂ. ನಿಕ್ಖಿತ್ತಕಾಲತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಪಕತತ್ತಟ್ಠಾನೇ ತಿಟ್ಠತಿ. ಸಚೇ ಅಪ್ಪಭಿಕ್ಖುಕೋ ವಿಹಾರೋ ಹೋತಿ, ಸಭಾಗಾ ಭಿಕ್ಖೂ ವಸನ್ತಿ, ವತ್ತಂ ಅನಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಅನ್ತೋವಿಹಾರೇಯೇವ ರತ್ತಿಯೋ ಗಣೇತಬ್ಬಾ. ಅಥ ನ ಸಕ್ಕಾ ಸೋಧೇತುಂ, ವುತ್ತನಯೇನೇವ ವತ್ತಂ ನಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಪಚ್ಚೂಸಸಮಯೇ ಚತೂಹಿ ಪಞ್ಚಹಿ ವಾ ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಪರಿಕ್ಖಿತ್ತಸ್ಸ ವಿಹಾರಸ್ಸ ಪರಿಕ್ಖೇಪತೋ, ಅಪರಿಕ್ಖಿತ್ತಸ್ಸ ಪರಿಕ್ಖೇಪಾರಹಟ್ಠಾನತೋ ದ್ವೇ ಲೇಡ್ಡುಪಾತೇ ಅತಿಕ್ಕಮಿತ್ವಾ ಮಹಾಮಗ್ಗತೋ ಓಕ್ಕಮ್ಮ ಗುಮ್ಬೇನ ವಾ ವತಿಯಾ ವಾ ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಟ್ಠಾನೇ ನಿಸೀದಿತಬ್ಬಂ, ಅನ್ತೋಅರುಣೇಯೇವ ವುತ್ತನಯೇನ ವತ್ತಂ ಸಮಾದಿಯಿತ್ವಾ ಆರೋಚೇತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ಅಞ್ಞೋ ಕೋಚಿ ಭಿಕ್ಖು ಕೇನಚಿದೇವ ಕರಣೀಯೇನ ತಂ ಠಾನಂ ಆಗಚ್ಛತಿ, ಸಚೇ ಏಸ ತಂ ಪಸ್ಸತಿ, ಸದ್ದಂ ವಾಸ್ಸ ಸುಣಾತಿ, ಆರೋಚೇತಬ್ಬಂ. ಅನಾರೋಚೇನ್ತಸ್ಸ ರತ್ತಿಚ್ಛೇದೋ ಚೇವ ವತ್ತಭೇದೋ ಚ, ಅಥ ದ್ವಾದಸಹತ್ಥಂ ಉಪಚಾರಂ ಓಕ್ಕಮಿತ್ವಾ ಅಜಾನನ್ತಸ್ಸೇವ ಗಚ್ಛತಿ, ರತ್ತಿಚ್ಛೇದೋ ಹೋತಿ ಏವ, ವತ್ತಭೇದೋ ¶ ಪನ ನತ್ಥಿ. ಆರೋಚಿತಕಾಲತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಏಕಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಠಪೇತ್ವಾ ಸೇಸೇಹಿ ಸತಿ ಕರಣೀಯೇ ಗನ್ತುಮ್ಪಿ ವಟ್ಟತಿ, ಅರುಣೇ ಉಟ್ಠಿತೇ ತಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕೇ ವತ್ತಂ ನಿಕ್ಖಿಪಿತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ಸೋಪಿ ಕೇನಚಿ ಕಮ್ಮೇನ ಪುರೇ ಅರುಣೇಯೇವ ಗಚ್ಛತಿ, ಅಞ್ಞಂ ವಿಹಾರತೋ ನಿಕ್ಖನ್ತಂ ವಾ ಆಗನ್ತುಕಂ ವಾ ಯಂ ಪಠಮಂ ಪಸ್ಸತಿ, ತಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕೇ ಆರೋಚೇತ್ವಾ ವತ್ತಂ ನಿಕ್ಖಿಪಿತಬ್ಬಂ. ಅಯಞ್ಚ ಯಸ್ಮಾ ಗಣಸ್ಸ ಆರೋಚೇತ್ವಾ ಭಿಕ್ಖೂನಞ್ಚ ಅತ್ಥಿಭಾವಂ ಸಲ್ಲಕ್ಖೇತ್ವಾವ ವಸಿ, ತೇನಸ್ಸ ಊನೇ ಗಣೇ ಚರಣದೋಸೋ ವಾ ವಿಪ್ಪವಾಸೋ ವಾ ನ ಹೋತಿ. ಸಚೇ ನ ಕಞ್ಚಿ ಪಸ್ಸತಿ, ವಿಹಾರಂ ಗನ್ತ್ವಾಪಿ ಯಂ ಪಠಮಂ ಪಸ್ಸತಿ, ತಸ್ಸ ಆರೋಚೇತ್ವಾ ನಿಕ್ಖಿಪಿತಬ್ಬಂ. ಅಯಂ ನಿಕ್ಖಿತ್ತವತ್ತಸ್ಸ ಪರಿಹಾರೋ.

೨೩೯. ಏವಂ ಛಾರತ್ತಂ ಮಾನತ್ತಂ ಅಖಣ್ಡಂ ಚರಿತ್ವಾ ಯತ್ಥ ಸಿಯಾ ವೀಸತಿಗಣೋ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘೋ, ತತ್ಥ ಸೋ ಭಿಕ್ಖು ಅಬ್ಭೇತಬ್ಬೋ. ಅಬ್ಭೇನ್ತೇಹಿ ಚ ಪಠಮಂ ¶ ಅಬ್ಭಾನಾರಹೋ ಕಾತಬ್ಬೋ. ಅಯಞ್ಹಿ ನಿಕ್ಖಿತ್ತವತ್ತತ್ತಾ ಪಕತತ್ತಟ್ಠಾನೇ ಠಿತೋ, ಪಕತತ್ತಸ್ಸ ಚ ಅಬ್ಭಾನಂ ಕಾತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ, ತಸ್ಮಾ ವತ್ತಂ ಸಮಾದಾಪೇತಬ್ಬೋ, ವತ್ತೇ ಸಮಾದಿನ್ನೇ ಅಬ್ಭಾನಾರಹೋ ಹೋತಿ. ತೇನಪಿ ವತ್ತಂ ಸಮಾದಿಯಿತ್ವಾ ಆರೋಚೇತ್ವಾ ಅಬ್ಭಾನಂ ಯಾಚಿತಬ್ಬಂ. ಅನಿಕ್ಖಿತ್ತವತ್ತಸ್ಸ ಪುನ ವತ್ತಸಮಾದಾನಕಿಚ್ಚಂ ನತ್ಥಿ. ಸೋ ಹಿ ಛಾರತ್ತಾತಿಕ್ಕಮೇನೇವ ಅಬ್ಭಾನಾರಹೋ ಹೋತಿ, ತಸ್ಮಾ ಸೋ ಅಬ್ಭೇತಬ್ಬೋ. ಅಬ್ಭೇನ್ತೇನ ಚ –

‘‘ಅಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಆಪಜ್ಜಿಂ ಏಕಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯೋ, ಸೋಹಂ ಸಙ್ಘಂ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಏಕಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಏಕಾಹಪರಿವಾಸಂ ಯಾಚಿಂ, ತಸ್ಸ ಮೇ ಸಙ್ಘೋ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಏಕಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಏಕಾಹಪರಿವಾಸಂ ಅದಾಸಿ, ಸೋಹಂ ಪರಿವುತ್ಥಪರಿವಾಸೋ ಸಙ್ಘಂ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಏಕಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಛಾರತ್ತಂ ಮಾನತ್ತಂ ಯಾಚಿಂ, ತಸ್ಸ ಮೇ ಸಙ್ಘೋ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಏಕಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಛಾರತ್ತಂ ಮಾನತ್ತಂ ಅದಾಸಿ, ಸೋಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಚಿಣ್ಣಮಾನತ್ತೋ ಸಙ್ಘಂ ಅಬ್ಭಾನಂ ಯಾಚಾಮಿ. ಅಹಂ, ಭನ್ತೇ…ಪೇ… ಸೋಹಂ ಚಿಣ್ಣಮಾನತ್ತೋ ದುತಿಯಮ್ಪಿ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘಂ ಅಬ್ಭಾನಂ ಯಾಚಾಮಿ. ಅಹಂ, ಭನ್ತೇ…ಪೇ… ಸೋಹಂ ಚಿಣ್ಣಮಾನತ್ತೋ ತತಿಯಮ್ಪಿ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘಂ ಅಬ್ಭಾನಂ ಯಾಚಾಮೀ’’ತಿ –

ಏವಂ ತಿಕ್ಖತ್ತುಂ ಯಾಚಾಪೇತ್ವಾ –

‘‘ಸುಣಾತು ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘೋ, ಅಯಂ ಇತ್ಥನ್ನಾಮೋ ಭಿಕ್ಖು ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಆಪಜ್ಜಿ ಏಕಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯೋ, ಸೋ ಸಙ್ಘಂ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಏಕಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಏಕಾಹಪರಿವಾಸಂ ಯಾಚಿ, ಸಙ್ಘೋ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಏಕಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಏಕಾಹಪರಿವಾಸಂ ಅದಾಸಿ, ಸೋ ಪರಿವುತ್ಥಪರಿವಾಸೋ ಸಙ್ಘಂ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ¶ ಏಕಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಛಾರತ್ತಂ ಮಾನತ್ತಂ ಯಾಚಿ, ಸಙ್ಘೋ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಏಕಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಛಾರತ್ತಂ ಮಾನತ್ತಂ ಅದಾಸಿ, ಸೋ ಚಿಣ್ಣಮಾನತ್ತೋ ಸಙ್ಘಂ ಅಬ್ಭಾನಂ ಯಾಚತಿ, ಯದಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಪತ್ತಕಲ್ಲಂ, ಸಙ್ಘೋ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಅಬ್ಭೇಯ್ಯ, ಏಸಾ ಞತ್ತಿ.

‘‘ಸುಣಾತು ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘೋ, ಅಯಂ ಇತ್ಥನ್ನಾಮೋ ಭಿಕ್ಖು ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಆಪಜ್ಜಿ ಏಕಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯೋ, ಸೋ ಸಙ್ಘಂ ¶ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಏಕಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಏಕಾಹಪರಿವಾಸಂ ಯಾಚಿ, ಸಙ್ಘೋ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಏಕಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಏಕಾಹಪರಿವಾಸಂ ಅದಾಸಿ, ಸೋ ಪರಿವುತ್ಥಪರಿವಾಸೋ ಸಙ್ಘಂ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಏಕಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಛಾರತ್ತಂ ಮಾನತ್ತಂ ಯಾಚಿ, ಸಙ್ಘೋ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಏಕಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಛಾರತ್ತಂ ಮಾನತ್ತಂ ಅದಾಸಿ, ಸೋ ಚಿಣ್ಣಮಾನತ್ತೋ ಸಙ್ಘಂ ಅಬ್ಭಾನಂ ಯಾಚತಿ, ಸಙ್ಘೋ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಅಬ್ಭೇತಿ, ಯಸ್ಸಾಯಸ್ಮತೋ ಖಮತಿ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಅಬ್ಭಾನಂ, ಸೋ ತುಣ್ಹಸ್ಸ. ಯಸ್ಸ ನಕ್ಖಮತಿ, ಸೋ ಭಾಸೇಯ್ಯ.

‘‘ದುತಿಯಮ್ಪಿ ಏತಮತ್ಥಂ ವದಾಮಿ…ಪೇ… ತತಿಯಮ್ಪಿ ಏತಮತ್ಥಂ ವದಾಮಿ…ಪೇ….

‘‘ಅಬ್ಭಿತೋ ಸಙ್ಘೇನ ಇತ್ಥನ್ನಾಮೋ ಭಿಕ್ಖು, ಖಮತಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ, ತಸ್ಮಾ ತುಣ್ಹೀ, ಏವಮೇತಂ ಧಾರಯಾಮೀ’’ತಿ –

ಏವಂ ಕಮ್ಮವಾಚಾ ಕಾತಬ್ಬಾ.

ಏವಂ ತಾವ ಏಕಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯ ಆಪತ್ತಿಯಾ ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಪರಿವಾಸೋ ಮಾನತ್ತದಾನಂ ಅಬ್ಭಾನಞ್ಚ ವೇದಿತಬ್ಬಂ. ಇಮಿನಾವ ನಯೇನ ದ್ವೀಹಾದಿಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಸುಪಿ ತದನುರೂಪಾ ಕಮ್ಮವಾಚಾ ಕಾತಬ್ಬಾ.

೨೪೦. ಸಚೇ ಪನ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾ ಆಪತ್ತಿ ಹೋತಿ, ಪರಿವಾಸಂ ಅದತ್ವಾ ಮಾನತ್ತಮೇವ ದತ್ವಾ ಚಿಣ್ಣಮಾನತ್ತೋ ಅಬ್ಭೇತಬ್ಬೋ. ಕಥಂ? ಮಾನತ್ತಂ ದೇನ್ತೇನ ತಾವ –

‘‘ಅಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಆಪಜ್ಜಿಂ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯೋ, ಸೋಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘಂ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಛಾರತ್ತಂ ಮಾನತ್ತಂ ಯಾಚಾಮಿ. ಅಹಂ, ಭನ್ತೇ…ಪೇ… ದುತಿಯಮ್ಪಿ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘಂ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಛಾರತ್ತಂ ಮಾನತ್ತಂ ಯಾಚಾಮಿ. ಅಹಂ ¶ , ಭನ್ತೇ…ಪೇ… ತತಿಯಮ್ಪಿ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘಂ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಛಾರತ್ತಂ ಮಾನತ್ತಂ ಯಾಚಾಮೀ’’ತಿ –

ತಿಕ್ಖತ್ತುಂ ಯಾಚಾಪೇತ್ವಾ –

‘‘ಸುಣಾತು ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘೋ, ಅಯಂ ಇತ್ಥನ್ನಾಮೋ ಭಿಕ್ಖು ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಆಪಜ್ಜಿ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯೋ, ಸೋ ಸಙ್ಘಂ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ¶ ಆಪತ್ತೀನಂ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಛಾರತ್ತಂ ಮಾನತ್ತಂ ಯಾಚತಿ, ಯದಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಪತ್ತಕಲ್ಲಂ, ಸಙ್ಘೋ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಛಾರತ್ತಂ ಮಾನತ್ತಂ ದದೇಯ್ಯ, ಏಸಾ ಞತ್ತಿ.

‘‘ಸುಣಾತು ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘೋ, ಅಯಂ ಇತ್ಥನ್ನಾಮೋ ಭಿಕ್ಖು ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಆಪಜ್ಜಿ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯೋ, ಸೋ ಸಙ್ಘಂ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಛಾರತ್ತಂ ಮಾನತ್ತಂ ಯಾಚತಿ, ಸಙ್ಘೋ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಛಾರತ್ತಂ ಮಾನತ್ತಂ ದೇತಿ, ಯಸ್ಸಾಯಸ್ಮತೋ ಖಮತಿ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಛಾರತ್ತಂ ಮಾನತ್ತಸ್ಸ ದಾನಂ, ಸೋ ತುಣ್ಹಸ್ಸ. ಯಸ್ಸ ನಕ್ಖಮತಿ, ಸೋ ಭಾಸೇಯ್ಯ.

‘‘ದುತಿಯಮ್ಪಿ ಏತಮತ್ಥಂ ವದಾಮಿ…ಪೇ… ತತಿಯಮ್ಪಿ ಏತಮತ್ಥಂ ವದಾಮಿ…ಪೇ….

‘‘ದಿನ್ನಂ ಸಙ್ಘೇನ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಛಾರತ್ತಂ ಮಾನತ್ತಂ, ಖಮತಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ, ತಸ್ಮಾ ತುಣ್ಹೀ, ಏವಮೇತಂ ಧಾರಯಾಮೀ’’ತಿ –

ಏವಂ ಕಮ್ಮವಾಚಾ ಕಾತಬ್ಬಾ.

ಕಮ್ಮವಾಚಾಪರಿಯೋಸಾನೇ ಚ ವತ್ತಸಮಾದಾನಂ ವತ್ತನಿಕ್ಖೇಪೋ ಮಾನತ್ತಚರಣಞ್ಚ ಸಬ್ಬಂ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ವೇದಿತಬ್ಬಂ. ಆರೋಚೇನ್ತೇನ ಪನ –

‘‘ಅಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಆಪಜ್ಜಿಂ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯೋ, ಸೋಹಂ ಸಙ್ಘಂ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಛಾರತ್ತಂ ಮಾನತ್ತಂ ಯಾಚಿಂ, ತಸ್ಸ ಮೇ ಸಙ್ಘೋ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ¶ ಆಪತ್ತೀನಂ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಛಾರತ್ತಂ ಮಾನತ್ತಂ ಅದಾಸಿ, ಸೋಹಂ ಮಾನತ್ತಂ ಚರಾಮಿ, ವೇದಿಯಾಮಹಂ, ಭನ್ತೇ, ವೇದಿಯತೀತಿ ಮಂ ಸಙ್ಘೋ ಧಾರೇತೂ’’ತಿ –

ಏವಂ ಆರೋಚೇತಬ್ಬಂ.

ಏಕಸ್ಸ ದ್ವಿನ್ನಂ ತಿಣ್ಣಂ ವಾ ಆರೋಚೇನ್ತೇನ ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಮಾನತ್ತೇ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ಆರೋಚೇತಬ್ಬಂ. ಚಿಣ್ಣಮಾನತ್ತೋ ಚ ಯತ್ಥ ಸಿಯಾ ವೀಸತಿಗಣೋ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘೋ, ತತ್ಥ ಸೋ ಅಬ್ಭೇತಬ್ಬೋ. ಅಬ್ಭೇನ್ತೇನ ಚ –

‘‘ಅಹಂ ¶ , ಭನ್ತೇ, ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಆಪಜ್ಜಿಂ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯೋ, ಸೋಹಂ ಸಙ್ಘಂ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಛಾರತ್ತಂ ಮಾನತ್ತಂ ಯಾಚಿಂ, ತಸ್ಸ ಮೇ ಸಙ್ಘೋ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಛಾರತ್ತಂ ಮಾನತ್ತಂ ಅದಾಸಿ, ಸೋಹಂ ಚಿಣ್ಣಮಾನತ್ತೋ ಸಙ್ಘಂ ಅಬ್ಭಾನಂ ಯಾಚಾಮಿ. ಅಹಂ, ಭನ್ತೇ…ಪೇ… ಸೋಹಂ ಚಿಣ್ಣಮಾನತ್ತೋ ದುತಿಯಮ್ಪಿ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘಂ ಅಬ್ಭಾನಂ ಯಾಚಾಮಿ. ಅಹಂ, ಭನ್ತೇ…ಪೇ… ಸೋಹಂ ಚಿಣ್ಣಮಾನತ್ತೋ ತತಿಯಮ್ಪಿ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘಂ ಅಬ್ಭಾನಂ ಯಾಚಾಮೀ’’ತಿ –

ಏವಂ ತಿಕ್ಖತ್ತುಂ ಯಾಚಾಪೇತ್ವಾ –

‘‘ಸುಣಾತು ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘೋ, ಅಯಂ ಇತ್ಥನ್ನಾಮೋ ಭಿಕ್ಖು ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಆಪಜ್ಜಿ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯೋ, ಸೋ ಸಙ್ಘಂ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಛಾರತ್ತಂ ಮಾನತ್ತಂ ಯಾಚಿ, ಸಙ್ಘೋ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಛಾರತ್ತಂ ಮಾನತ್ತಂ ಅದಾಸಿ, ಸೋ ಚಿಣ್ಣಮಾನತ್ತೋ ಸಙ್ಘಂ ಅಬ್ಭಾನಂ ಯಾಚತಿ, ಯದಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಪತ್ತಕಲ್ಲಂ, ಸಙ್ಘೋ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಅಬ್ಭೇಯ್ಯ, ಏಸಾ ಞತ್ತಿ.

‘‘ಸುಣಾತು ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘೋ, ಅಯಂ ಇತ್ಥನ್ನಾಮೋ ಭಿಕ್ಖು ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಆಪಜ್ಜಿ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯೋ, ಸೋ ಸಙ್ಘಂ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಛಾರತ್ತಂ ಮಾನತ್ತಂ ಯಾಚಿ, ಸಙ್ಘೋ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಛಾರತ್ತಂ ಮಾನತ್ತಂ ಅದಾಸಿ, ಸೋ ಚಿಣ್ಣಮಾನತ್ತೋ ಸಙ್ಘಂ ಅಬ್ಭಾನಂ ಯಾಚತಿ, ಸಙ್ಘೋ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಅಬ್ಭೇತಿ, ಯಸ್ಸಾಯಸ್ಮತೋ ಖಮತಿ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಅಬ್ಭಾನಂ, ಸೋ ತುಣ್ಹಸ್ಸ. ಯಸ್ಸ ನಕ್ಖಮತಿ, ಸೋ ಭಾಸೇಯ್ಯ.

‘‘ದುತಿಯಮ್ಪಿ ¶ ಏತಮತ್ಥಂ ವದಾಮಿ…ಪೇ… ತತಿಯಮ್ಪಿ ಏತಮತ್ಥಂ ವದಾಮಿ…ಪೇ….

ಅಬ್ಭಿತೋ ಸಙ್ಘೇನ ಇತ್ಥನ್ನಾಮೋ ಭಿಕ್ಖು, ಖಮತಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ, ತಸ್ಮಾ ತುಣ್ಹೀ, ಏವಮೇತಂ ಧಾರಯಾಮೀ’’ತಿ –

ಏವಂ ಕಮ್ಮವಾಚಂ ವತ್ವಾ ಅಬ್ಭೇತಬ್ಬೋ. ಏವಂ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯ ಆಪತ್ತಿಯಾ ವುಟ್ಠಾನಂ ವೇದಿತಬ್ಬಂ.

೨೪೧. ಸಚೇ ¶ ಕಸ್ಸಚಿ ಏಕಾಪತ್ತಿ ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾ ಹೋತಿ, ಏಕಾ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾ, ತಸ್ಸ ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯ ಆಪತ್ತಿಯಾ ಪರಿವಾಸಂ ದತ್ವಾ ಪರಿವುತ್ಥಪರಿವಾಸಸ್ಸ ಮಾನತ್ತಂ ದೇನ್ತೇನ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಪತ್ತಿಂ ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಪತ್ತಿಯಾ ಸಮೋಧಾನೇತ್ವಾಪಿ ದಾತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಕಥಂ? ಸಚೇ ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಪತ್ತಿ ಏಕಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾ ಹೋತಿ –

‘‘ಅಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಆಪಜ್ಜಿಂ ಏಕಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯೋ, ಸೋಹಂ ಸಙ್ಘಂ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಏಕಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಏಕಾಹಪರಿವಾಸಂ ಯಾಚಿಂ, ತಸ್ಸ ಮೇ ಸಙ್ಘೋ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಏಕಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಏಕಾಹಪರಿವಾಸಂ ಅದಾಸಿ, ಸೋಹಂ ಪರಿವುತ್ಥಪರಿವಾಸೋ, ಅಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಆಪಜ್ಜಿಂ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯೋ, ಸೋಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘಂ ತಾಸಂ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಞ್ಚ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಞ್ಚ ಛಾರತ್ತಂ ಮಾನತ್ತಂ ಯಾಚಾಮೀ’’ತಿ –

ತಿಕ್ಖತ್ತುಂ ಯಾಚಾಪೇತ್ವಾ –

‘‘ಸುಣಾತು ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘೋ, ಅಯಂ ಇತ್ಥನ್ನಾಮೋ ಭಿಕ್ಖು ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಆಪಜ್ಜಿ ಏಕಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯೋ, ಸೋ ಸಙ್ಘಂ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಏಕಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಏಕಾಹಪರಿವಾಸಂ ಯಾಚಿ, ಸಙ್ಘೋ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಏಕಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಏಕಾಹಪರಿವಾಸಂ ಅದಾಸಿ, ಸೋ ಪರಿವುತ್ಥಪರಿವಾಸೋ, ಅಯಂ ಇತ್ಥನ್ನಾಮೋ ಭಿಕ್ಖು ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಆಪಜ್ಜಿ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯೋ, ಸೋ ಸಙ್ಘಂ ತಾಸಂ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಞ್ಚ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಞ್ಚ ಛಾರತ್ತಂ ಮಾನತ್ತಂ ಯಾಚತಿ, ಯದಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಪತ್ತಕಲ್ಲಂ, ಸಙ್ಘೋ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ತಾಸಂ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಞ್ಚ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಞ್ಚ ಛಾರತ್ತಂ ಮಾನತ್ತಂ ದದೇಯ್ಯ, ಏಸಾ ಞತ್ತಿ.

‘‘ಸುಣಾತು ¶ ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘೋ, ಅಯಂ ಇತ್ಥನ್ನಾಮೋ ಭಿಕ್ಖು ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಆಪಜ್ಜಿ ಏಕಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯೋ, ಸೋ ಸಙ್ಘಂ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಏಕಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಏಕಾಹಪರಿವಾಸಂ ಯಾಚಿ, ಸಙ್ಘೋ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಏಕಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಏಕಾಹಪರಿವಾಸಂ ಅದಾಸಿ, ಸೋ ಪರಿವುತ್ಥಪರಿವಾಸೋ, ಅಯಂ ಇತ್ಥನ್ನಾಮೋ ಭಿಕ್ಖು ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ¶ ಆಪಜ್ಜಿ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯೋ, ಸೋ ಸಙ್ಘಂ ತಾಸಂ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಞ್ಚ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಞ್ಚ ಛಾರತ್ತಂ ಮಾನತ್ತಂ ಯಾಚತಿ, ಸಙ್ಘೋ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ತಾಸಂ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಞ್ಚ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಞ್ಚ ಛಾರತ್ತಂ ಮಾನತ್ತಂ ದೇತಿ, ಯಸ್ಸಾಯಸ್ಮತೋ ಖಮತಿ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ತಾಸಂ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಞ್ಚ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಞ್ಚ ಛಾರತ್ತಂ ಮಾನತ್ತಸ್ಸ ದಾನಂ, ಸೋ ತುಣ್ಹಸ್ಸ. ಯಸ್ಸ ನಕ್ಖಮತಿ, ಸೋ ಭಾಸೇಯ್ಯ.

‘‘ದುತಿಯಮ್ಪಿ ಏತಮತ್ಥಂ ವದಾಮಿ…ಪೇ… ತತಿಯಮ್ಪಿ ಏತಮತ್ಥಂ ವದಾಮಿ…ಪೇ….

‘‘ದಿನ್ನಂ ಸಙ್ಘೇನ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ತಾಸಂ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಞ್ಚ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಞ್ಚ ಛಾರತ್ತಂ ಮಾನತ್ತಂ, ಖಮತಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ, ತಸ್ಮಾ ತುಣ್ಹೀ, ಏವಮೇತಂ ಧಾರಯಾಮೀ’’ತಿ –

ಏವಂ ಕಮ್ಮವಾಚಾ ಕಾತಬ್ಬಾ.

ಕಮ್ಮವಾಚಾಪರಿಯೋಸಾನೇ ಚ ವತ್ತಸಮಾದಾನಾದಿ ಸಬ್ಬಂ ವುತ್ತನಯಮೇವ. ಆರೋಚೇನ್ತೇನ ಪನ –

‘‘ಅಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಆಪಜ್ಜಿಂ ಏಕಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯೋ, ಸೋಹಂ ಸಙ್ಘಂ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಏಕಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಏಕಾಹಪರಿವಾಸಂ ಯಾಚಿಂ, ತಸ್ಸ ಮೇ ಸಙ್ಘೋ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಏಕಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಏಕಾಹಪರಿವಾಸಂ ಅದಾಸಿ, ಸೋಹಂ ಪರಿವುತ್ಥಪರಿವಾಸೋ, ಅಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಆಪಜ್ಜಿಂ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯೋ, ಸೋಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘಂ ತಾಸಂ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಞ್ಚ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಞ್ಚ ಛಾರತ್ತಂ ಮಾನತ್ತಂ ಯಾಚಿಂ, ತಸ್ಸ ಮೇ ಸಙ್ಘೋ ತಾಸಂ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಞ್ಚ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಞ್ಚ ಛಾರತ್ತಂ ಮಾನತ್ತಂ ಅದಾಸಿ, ಸೋಹಂ ಮಾನತ್ತಂ ಚರಾಮಿ, ವೇದಿಯಾಮಹಂ, ಭನ್ತೇ, ವೇದಿಯತೀತಿ ಮಂ ಸಙ್ಘೋ ಧಾರೇತೂ’’ತಿ –

ಏವಂ ¶ ಆರೋಚೇತಬ್ಬಂ.

ಸಮಾದಿನ್ನಮಾನತ್ತೇನ ಚ ಅನೂನಂ ಕತ್ವಾ ವುತ್ತನಯೇನ ಛಾರತ್ತಂ ಮಾನತ್ತಂ ಚರಿತಬ್ಬಂ. ಚಿಣ್ಣಮಾನತ್ತೋ ಚ ಯತ್ಥ ಸಿಯಾ ವೀಸತಿಗಣೋ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘೋ, ತತ್ಥ ಸೋ ಅಬ್ಭೇತಬ್ಬೋ. ಅಬ್ಭೇನ್ತೇನ ಚ –

‘‘ಅಹಂ ¶ , ಭನ್ತೇ, ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಆಪಜ್ಜಿಂ ಏಕಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯೋ, ಸೋಹಂ ಸಙ್ಘಂ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಏಕಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಏಕಾಹಪರಿವಾಸಂ ಯಾಚಿಂ, ತಸ್ಸ ಮೇ ಸಙ್ಘೋ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಏಕಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಏಕಾಹಪರಿವಾಸಂ ಅದಾಸಿ, ಸೋಹಂ ಪರಿವುತ್ಥಪರಿವಾಸೋ, ಅಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಆಪಜ್ಜಿಂ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯೋ, ಸೋಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘಂ ತಾಸಂ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಞ್ಚ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಞ್ಚ ಛಾರತ್ತಂ ಮಾನತ್ತಂ ಯಾಚಿಂ, ತಸ್ಸ ಮೇ ಸಙ್ಘೋ ತಾಸಂ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಞ್ಚ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಞ್ಚ ಛಾರತ್ತಂ ಮಾನತ್ತಂ ಅದಾಸಿ, ಸೋಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಚಿಣ್ಣಮಾನತ್ತೋ ಸಙ್ಘಂ ಅಬ್ಭಾನಂ ಯಾಚಾಮೀ’’ತಿ –

ಏವಂ ತಿಕ್ಖತ್ತುಂ ಯಾಚಾಪೇತ್ವಾ –

‘‘ಸುಣಾತು ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘೋ, ಅಯಂ ಇತ್ಥನ್ನಾಮೋ ಭಿಕ್ಖು ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಆಪಜ್ಜಿ ಏಕಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯೋ, ಸೋ ಸಙ್ಘಂ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಏಕಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಏಕಾಹಪರಿವಾಸಂ ಯಾಚಿ, ಸಙ್ಘೋ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಏಕಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಏಕಾಹಪರಿವಾಸಂ ಅದಾಸಿ, ಸೋ ಪರಿವುತ್ಥಪರಿವಾಸೋ, ಅಯಂ ಇತ್ಥನ್ನಾಮೋ ಭಿಕ್ಖು ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಆಪಜ್ಜಿ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯೋ, ಸೋ ಸಙ್ಘಂ ತಾಸಂ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಞ್ಚ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಞ್ಚ ಛಾರತ್ತಂ ಮಾನತ್ತಂ ಯಾಚಿ, ಸಙ್ಘೋ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ತಾಸಂ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಞ್ಚ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಞ್ಚ ಛಾರತ್ತಂ ಮಾನತ್ತಂ ಅದಾಸಿ, ಸೋ ಚಿಣ್ಣಮಾನತ್ತೋ ಸಙ್ಘಂ ಅಬ್ಭಾನಂ ಯಾಚತಿ, ಯದಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಪತ್ತಕಲ್ಲಂ, ಸಙ್ಘೋ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಅಬ್ಭೇಯ್ಯ, ಏಸಾ ಞತ್ತಿ.

‘‘ಸುಣಾತು ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘೋ, ಅಯಂ ಇತ್ಥನ್ನಾಮೋ ಭಿಕ್ಖು ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಆಪಜ್ಜಿ ಏಕಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯೋ, ಸೋ ಸಙ್ಘಂ ತಾಸಂ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಏಕಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಏಕಾಹಪರಿವಾಸಂ ಯಾಚಿ, ಸಙ್ಘೋ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಏಕಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಏಕಾಹಪರಿವಾಸಂ ಅದಾಸಿ, ಸೋ ಪರಿವುತ್ಥಪರಿವಾಸೋ, ಅಯಂ ಇತ್ಥನ್ನಾಮೋ ¶ ಭಿಕ್ಖು ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಆಪಜ್ಜಿ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯೋ, ಸೋ ಸಙ್ಘಂ ತಾಸಂ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಞ್ಚ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಞ್ಚ ಛಾರತ್ತಂ ¶ ಮಾನತ್ತಂ ಯಾಚಿ, ಸಙ್ಘೋ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ತಾಸಂ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಞ್ಚ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಞ್ಚ ಛಾರತ್ತಂ ಮಾನತ್ತಂ ಅದಾಸಿ, ಸೋ ಚಿಣ್ಣಮಾನತ್ತೋ ಸಙ್ಘಂ ಅಬ್ಭಾನಂ ಯಾಚತಿ, ಸಙ್ಘೋ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಅಬ್ಭೇತಿ, ಯಸ್ಸಾಯಸ್ಮತೋ ಖಮತಿ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಅಬ್ಭಾನಂ, ಸೋ ತುಣ್ಹಸ್ಸ. ಯಸ್ಸ ನಕ್ಖಮತಿ, ಸೋ ಭಾಸೇಯ್ಯ.

‘‘ದುತಿಯಮ್ಪಿ ಏತಮತ್ಥಂ ವದಾಮಿ…ಪೇ… ತತಿಯಮ್ಪಿ ಏತಮತ್ಥಂ ವದಾಮಿ…ಪೇ….

‘‘ಅಬ್ಭಿತೋ ಸಙ್ಘೇನ ಇತ್ಥನ್ನಾಮೋ ಭಿಕ್ಖು, ಖಮತಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ, ತಸ್ಮಾ ತುಣ್ಹೀ, ಏವಮೇತಂ ಧಾರಯಾಮೀ’’ತಿ –

ಏವಂ ಕಮ್ಮವಾಚಂ ಕತ್ವಾ ಅಬ್ಭೇತಬ್ಬೋ.

ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಪರಿವಾಸಕಥಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ.

೨೪೨. ಸುದ್ಧನ್ತಪರಿವಾಸೋ ಸಮೋಧಾನಪರಿವಾಸೋತಿ ದ್ವೇ ಅವಸೇಸಾ. ತತ್ಥ (ಚೂಳವ. ಅಟ್ಠ. ೧೦೨) ಸುದ್ಧನ್ತಪರಿವಾಸೋ ದುವಿಧೋ ಚೂಳಸುದ್ಧನ್ತೋ ಮಹಾಸುದ್ಧನ್ತೋತಿ. ದುವಿಧೋಪಿ ಚೇಸ ರತ್ತಿಪರಿಚ್ಛೇದಂ ಸಕಲಂ ವಾ ಏಕಚ್ಚಂ ವಾ ಅಜಾನನ್ತಸ್ಸ ಚ ಅಸ್ಸರನ್ತಸ್ಸ ಚ ತತ್ಥ ವೇಮತಿಕಸ್ಸ ಚ ದಾತಬ್ಬೋ. ಆಪತ್ತಿಪರಿಯನ್ತಂ ಪನ ‘‘ಏತ್ತಕಾ ಅಹಂ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಆಪನ್ನೋ’’ತಿ ಜಾನಾತು ವಾ ಮಾ ವಾ, ಅಕಾರಣಮೇತಂ, ತತ್ಥ ಯೋ ಉಪಸಮ್ಪದತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಅನುಲೋಮಕ್ಕಮೇನ ವಾ ಆರೋಚಿತದಿವಸತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಪಟಿಲೋಮಕ್ಕಮೇನ ವಾ ‘‘ಅಸುಕಞ್ಚ ಅಸುಕಞ್ಚ ದಿವಸಂ ವಾ ಪಕ್ಖಂ ವಾ ಮಾಸಂ ವಾ ಸಂವಚ್ಛರಂ ವಾ ತವ ಸುದ್ಧಭಾವಂ ಜಾನಾಸೀ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿಯಮಾನೋ ‘‘ಆಮ, ಭನ್ತೇ, ಜಾನಾಮಿ, ಏತ್ತಕಂ ನಾಮ ಕಾಲಂ ಅಹಂ ಸುದ್ಧೋ’’ತಿ ವದತಿ, ತಸ್ಸ ದಿನ್ನೋ ಸುದ್ಧನ್ತಪರಿವಾಸೋ ಚೂಳಸುದ್ಧನ್ತೋತಿ ವುಚ್ಚತಿ.

ತಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಪರಿವಸನ್ತೇನ ಯತ್ತಕಂ ಕಾಲಂ ಅತ್ತನೋ ಸುದ್ಧಿಂ ಜಾನಾತಿ, ತತ್ತಕಂ ಅಪನೇತ್ವಾ ಅವಸೇಸಂ ಮಾಸಂ ವಾ ದ್ವೇಮಾಸಂ ವಾ ಪರಿವಸಿತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ‘‘ಮಾಸಮತ್ತಂ ಅಸುದ್ಧೋಮ್ಹೀ’’ತಿ ಸಲ್ಲಕ್ಖೇತ್ವಾ ಅಗ್ಗಹೇಸಿ, ಪರಿವಸನ್ತೋ ಚ ಪುನ ಅಞ್ಞಂ ಮಾಸಂ ಸರತಿ, ತಮ್ಪಿ ಮಾಸಂ ಪರಿವಸಿತಬ್ಬಮೇವ, ಪುನ ಪರಿವಾಸದಾನಕಿಚ್ಚಂ ನತ್ಥಿ. ಅಥ ‘‘ದ್ವೇಮಾಸಂ ಅಸುದ್ಧೋಮ್ಹೀ’’ತಿ ಸಲ್ಲಕ್ಖೇತ್ವಾ ಅಗ್ಗಹೇಸಿ, ಪರಿವಸನ್ತೋ ಚ ‘‘ಮಾಸಮತ್ತಮೇವಾಹಂ ಅಸುದ್ಧೋಮ್ಹೀ’’ತಿ ಸನ್ನಿಟ್ಠಾನಂ ಕರೋತಿ, ಮಾಸಮೇವ ಪರಿವಸಿತಬ್ಬಂ, ಪುನ ಪರಿವಾಸದಾನಕಿಚ್ಚಂ ¶ ನತ್ಥಿ. ಅಯಞ್ಹಿ ಸುದ್ಧನ್ತಪರಿವಾಸೋ ನಾಮ ಉದ್ಧಮ್ಪಿ ¶ ಆರೋಹತಿ, ಹೇಟ್ಠಾಪಿ ಓರೋಹತಿ. ಇದಮಸ್ಸ ಲಕ್ಖಣಂ. ಅಞ್ಞಸ್ಮಿಂ ಪನ ಆಪತ್ತಿವುಟ್ಠಾನೇ ಇದಂ ಲಕ್ಖಣಂ – ಯೋ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಂ ಆಪತ್ತಿಂ ‘‘ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾ’’ತಿ ವಿನಯಕಮ್ಮಂ ಕರೋತಿ, ತಸ್ಸಾಪತ್ತಿ ವುಟ್ಠಾತಿ. ಯೋ ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಂ ‘‘ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾ’’ತಿ ವಿನಯಕಮ್ಮಂ ಕರೋತಿ, ತಸ್ಸ ನ ವುಟ್ಠಾತಿ. ಅಚಿರಪಟಿಚ್ಛನ್ನಂ ‘‘ಚಿರಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾ’’ತಿ ಕರೋನ್ತಸ್ಸಪಿ ವುಟ್ಠಾತಿ, ಚಿರಪಟಿಚ್ಛನ್ನಂ ‘‘ಅಚಿರಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾ’’ತಿ ಕರೋನ್ತಸ್ಸ ನ ವುಟ್ಠಾತಿ. ಏಕಂ ಆಪತ್ತಿಂ ಆಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ‘‘ಸಮ್ಬಹುಲಾ’’ತಿ ಕರೋನ್ತಸ್ಸ ವುಟ್ಠಾತಿ ಏಕಂ ವಿನಾ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಅಭಾವತೋ. ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಪನ ಆಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ‘‘ಏಕಂ ಆಪಜ್ಜಿ’’ನ್ತಿ ಕರೋನ್ತಸ್ಸ ನ ವುಟ್ಠಾತಿ.

ಯೋ ಪನ ಯಥಾವುತ್ತೇನ ಅನುಲೋಮಪಟಿಲೋಮನಯೇನ ಪುಚ್ಛಿಯಮಾನೋಪಿ ರತ್ತಿಪರಿಯನ್ತಂ ನ ಜಾನಾತಿ ನಸ್ಸರತಿ, ವೇಮತಿಕೋ ವಾ ಹೋತಿ, ತಸ್ಸ ದಿನ್ನೋ ಸುದ್ಧನ್ತಪರಿವಾಸೋ ಮಹಾಸುದ್ಧನ್ತೋತಿ ವುಚ್ಚತಿ. ತಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಗಹಿತದಿವಸತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಯಾವ ಉಪಸಮ್ಪದದಿವಸೋ, ತಾವ ರತ್ತಿಯೋ ಗಣೇತ್ವಾ ಪರಿವಸಿತಬ್ಬಂ, ಅಯಂ ಉದ್ಧಂ ನಾರೋಹತಿ, ಹೇಟ್ಠಾ ಪನ ಓರೋಹತಿ. ತಸ್ಮಾ ಸಚೇ ಪರಿವಸನ್ತೋ ರತ್ತಿಪರಿಚ್ಛೇದೇ ಸನ್ನಿಟ್ಠಾನಂ ಕರೋತಿ ‘‘ಮಾಸೋ ವಾ ಸಂವಚ್ಛರೋ ವಾ ಮಯ್ಹಂ ಆಪನ್ನಸ್ಸಾ’’ತಿ, ಮಾಸಂ ವಾ ಸಂವಚ್ಛರಂ ವಾ ಪರಿವಸಿತಬ್ಬಂ.

ಪರಿವಾಸಯಾಚನದಾನಲಕ್ಖಣಂ ಪನೇತ್ಥ ಏವಂ ವೇದಿತಬ್ಬಂ – ತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಸಙ್ಘಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಏಕಂಸಂ ಉತ್ತರಾಸಙ್ಗಂ ಕರಿತ್ವಾ ವುಡ್ಢಾನಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಪಾದೇ ವನ್ದಿತ್ವಾ ಉಕ್ಕುಟಿಕಂ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ಅಞ್ಜಲಿಂ ಪಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಏವಮಸ್ಸ ವಚನೀಯೋ –

‘‘ಅಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಆಪಜ್ಜಿಂ, ಆಪತ್ತಿಪರಿಯನ್ತಂ ನ ಜಾನಾಮಿ, ರತ್ತಿಪರಿಯನ್ತಂ ನ ಜಾನಾಮಿ, ಆಪತ್ತಿಪರಿಯನ್ತಂ ನಸ್ಸರಾಮಿ, ರತ್ತಿಪರಿಯನ್ತಂ ನಸ್ಸರಾಮಿ, ಆಪತ್ತಿಪರಿಯನ್ತೇ ವೇಮತಿಕೋ, ರತ್ತಿಪರಿಯನ್ತೇ ವೇಮತಿಕೋ, ಸೋಹಂ ಸಙ್ಘಂ ತಾಸಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಸುದ್ಧನ್ತಪರಿವಾಸಂ ಯಾಚಾಮೀ’’ತಿ.

ದುತಿಯಮ್ಪಿ ಯಾಚಿತಬ್ಬೋ. ತತಿಯಮ್ಪಿ ಯಾಚಿತಬ್ಬೋ.

ಬ್ಯತ್ತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಪಟಿಬಲೇನ ಸಙ್ಘೋ ಞಾಪೇತಬ್ಬೋ –

‘‘ಸುಣಾತು ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘೋ, ಅಯಂ ಇತ್ಥನ್ನಾಮೋ ಭಿಕ್ಖು ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ¶ ಆಪಜ್ಜಿ, ಆಪತ್ತಿಪರಿಯನ್ತಂ ನ ಜಾನಾತಿ, ರತ್ತಿಪರಿಯನ್ತಂ ನ ಜಾನಾತಿ, ಆಪತ್ತಿಪರಿಯನ್ತಂ ನಸ್ಸರತಿ, ರತ್ತಿಪರಿಯನ್ತಂ ನಸ್ಸರತಿ, ಆಪತ್ತಿಪರಿಯನ್ತೇ ವೇಮತಿಕೋ, ರತ್ತಿಪರಿಯನ್ತೇ ವೇಮತಿಕೋ, ಸೋ ಸಙ್ಘಂ ತಾಸಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಸುದ್ಧನ್ತಪರಿವಾಸಂ ¶ ಯಾಚತಿ, ಯದಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಪತ್ತಕಲ್ಲಂ, ಸಙ್ಘೋ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ತಾಸಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಸುದ್ಧನ್ತಪರಿವಾಸಂ ದದೇಯ್ಯ, ಏಸಾ ಞತ್ತಿ.

‘‘ಸುಣಾತು ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘೋ, ಅಯಂ ಇತ್ಥನ್ನಾಮೋ ಭಿಕ್ಖು ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಆಪಜ್ಜಿ, ಆಪತ್ತಿಪರಿಯನ್ತಂ ನ ಜಾನಾತಿ, ರತ್ತಿಪರಿಯನ್ತಂ ನ ಜಾನಾತಿ, ಆಪತ್ತಿಪರಿಯನ್ತಂ ನಸ್ಸರತಿ, ರತ್ತಿಪರಿಯನ್ತಂ ನಸ್ಸರತಿ, ಆಪತ್ತಿಪರಿಯನ್ತೇ ವೇಮತಿಕೋ, ರತ್ತಿಪರಿಯನ್ತೇ ವೇಮತಿಕೋ, ಸೋ ಸಙ್ಘಂ ತಾಸಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಸುದ್ಧನ್ತಪರಿವಾಸಂ ಯಾಚತಿ, ಸಙ್ಘೋ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ತಾಸಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಸುದ್ಧನ್ತಪರಿವಾಸಂ ದೇತಿ, ಯಸ್ಸಾಯಸ್ಮತೋ ಖಮತಿ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ತಾಸಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಸುದ್ಧನ್ತಪರಿವಾಸಸ್ಸ ದಾನಂ, ಸೋ ತುಣ್ಹಸ್ಸ. ಯಸ್ಸ ನಕ್ಖಮತಿ, ಸೋ ಭಾಸೇಯ್ಯ.

‘‘ದುತಿಯಮ್ಪಿ ಏತಮತ್ಥಂ ವದಾಮಿ…ಪೇ… ತತಿಯಮ್ಪಿ ಏತಮತ್ಥಂ ವದಾಮಿ…ಪೇ….

‘‘ದಿನ್ನೋ ಸಙ್ಘೇನ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ತಾಸಂ ಆಪತ್ತೀನಂ. ಸುದ್ಧನ್ತಪರಿವಾಸೋ, ಖಮತಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ, ತಸ್ಮಾ ತುಣ್ಹೀ, ಏವಮೇತಂ ಧಾರಯಾಮೀ’’ತಿ –

ಏವಂ ಸುದ್ಧನ್ತಪರಿವಾಸೋ ದಾತಬ್ಬೋ.

ಕಮ್ಮವಾಚಾಪರಿಯೋಸಾನೇ ವತ್ತಸಮಾದಾನಾದಿ ಸಬ್ಬಂ ವುತ್ತನಯಮೇವ. ಆರೋಚೇನ್ತೇನ ಪನ –

‘‘ಅಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಆಪಜ್ಜಿಂ, ಆಪತ್ತಿಪರಿಯನ್ತಂ ನ ಜಾನಾಮಿ, ರತ್ತಿಪರಿಯನ್ತಂ ನ ಜಾನಾಮಿ, ಆಪತ್ತಿಪರಿಯನ್ತಂ ನಸ್ಸರಾಮಿ, ರತ್ತಿಪರಿಯನ್ತಂ ನಸ್ಸರಾಮಿ, ಆಪತ್ತಿಪರಿಯನ್ತೇ ವೇಮತಿಕೋ, ರತ್ತಿಪರಿಯನ್ತೇ ವೇಮತಿಕೋ, ಸೋಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘಂ ತಾಸಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಸುದ್ಧನ್ತಪರಿವಾಸಂ ಯಾಚಿಂ, ತಸ್ಸ ಮೇ ಸಙ್ಘೋ ತಾಸಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಸುದ್ಧನ್ತಪರಿವಾಸಂ ಅದಾಸಿ, ಸೋಹಂ ಪರಿವಸಾಮಿ, ವೇದಿಯಾಮಹಂ, ಭನ್ತೇ, ವೇದಿಯತೀತಿ ಮಂ ಸಙ್ಘೋ ಧಾರೇತೂ’’ತಿ ಆರೋಚೇತಬ್ಬಂ.

ಏಕಸ್ಸ ¶ ದ್ವಿನ್ನಂ ವಾ ತಿಣ್ಣಂ ವಾ ಆರೋಚನಂ ವುತ್ತನಯಮೇವ. ಪರಿವುತ್ಥಪರಿವಾಸಸ್ಸ ಮಾನತ್ತಂ ದೇನ್ತೇನ –

‘‘ಅಹಂ ¶ , ಭನ್ತೇ, ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಆಪಜ್ಜಿಂ, ಆಪತ್ತಿಪರಿಯನ್ತಂ ನ ಜಾನಾಮಿ, ರತ್ತಿಪರಿಯನ್ತಂ ನ ಜಾನಾಮಿ, ಆಪತ್ತಿಪರಿಯನ್ತಂ ನಸ್ಸರಾಮಿ, ರತ್ತಿಪರಿಯನ್ತಂ ನಸ್ಸರಾಮಿ, ಆಪತ್ತಿಪರಿಯನ್ತೇ ವೇಮತಿಕೋ, ರತ್ತಿಪರಿಯನ್ತೇ ವೇಮತಿಕೋ, ಸೋಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘಂ ತಾಸಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಸುದ್ಧನ್ತಪರಿವಾಸಂ ಯಾಚಿಂ, ತಸ್ಸ ಮೇ ಸಙ್ಘೋ ತಾಸಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಸುದ್ಧನ್ತಪರಿವಾಸಂ ಅದಾಸಿ, ಸೋಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಪರಿವುತ್ಥಪರಿವಾಸೋ ಸಙ್ಘಂ ತಾಸಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಛಾರತ್ತಂ ಮಾರತ್ತಂ ಯಾಚಾಮೀ’’ತಿ –

ಏವಂ ತಿಕ್ಖತ್ತುಂ ಯಾಚಾಪೇತ್ವಾ –

‘‘ಸುಣಾತು ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘೋ, ಅಯಂ ಇತ್ಥನ್ನಾಮೋ ಭಿಕ್ಖು ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಆಪಜ್ಜಿ, ಆಪತ್ತಿಪರಿಯನ್ತಂ ನ ಜಾನಾತಿ, ರತ್ತಿಪರಿಯನ್ತಂ ನ ಜಾನಾತಿ, ಆಪತ್ತಿಪರಿಯನ್ತಂ ನಸ್ಸರತಿ, ರತ್ತಿಪರಿಯನ್ತಂ ನಸ್ಸರತಿ, ಆಪತ್ತಿಪರಿಯನ್ತೇ ವೇಮತಿಕೋ, ರತ್ತಿಪರಿಯನ್ತೇ ವೇಮತಿಕೋ, ಸೋ ಸಙ್ಘಂ ತಾಸಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಸುದ್ಧನ್ತಪರಿವಾಸಂ ಯಾಚಿ, ಸಙ್ಘೋ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ತಾಸಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಸುದ್ಧನ್ತಪರಿವಾಸಂ ಅದಾಸಿ, ಸೋ ಪರಿವುತ್ಥಪರಿವಾಸೋ ಸಙ್ಘಂ ತಾಸಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಛಾರತ್ತಂ ಮಾನತ್ತಂ ಯಾಚತಿ, ಯದಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಪತ್ತಕಲ್ಲಂ, ಸಙ್ಘೋ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ತಾಸಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಛಾರತ್ತಂ ಮಾನತ್ತಂ ದದೇಯ್ಯ, ಏಸಾ ಞತ್ತಿ.

‘‘ಸುಣಾತು ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘೋ, ಅಯಂ ಇತ್ಥನ್ನಾಮೋ ಭಿಕ್ಖು ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಆಪಜ್ಜಿ, ಆಪತ್ತಿಪರಿಯನ್ತಂ ನ ಜಾನಾತಿ, ರತ್ತಿಪರಿಯನ್ತಂ ನ ಜಾನಾತಿ, ಆಪತ್ತಿಪರಿಯನ್ತಂ ನಸ್ಸರತಿ, ರತ್ತಿಪರಿಯನ್ತಂ ನಸ್ಸರತಿ, ಆಪತ್ತಿಪರಿಯನ್ತೇ ವೇಮತಿಕೋ, ರತ್ತಿಪರಿಯನ್ತೇ ವೇಮತಿಕೋ, ಸೋ ಸಙ್ಘಂ ತಾಸಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಸುದ್ಧನ್ತಪರಿವಾಸಂ ಯಾಚಿ, ಸಙ್ಘೋ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ತಾಸಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಸುದ್ಧನ್ತಪರಿವಾಸಂ ಅದಾಸಿ, ಸೋ ಪರಿವುತ್ಥಪರಿವಾಸೋ ಸಙ್ಘಂ ತಾಸಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಛಾರತ್ತಂ ಮಾನತ್ತಂ ಯಾಚತಿ, ಸಙ್ಘೋ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ತಾಸಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಛಾರತ್ತಂ ಮಾನತ್ತಂ ದೇತಿ, ಯಸ್ಸಾಯಸ್ಮತೋ ಖಮತಿ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ತಾಸಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಛಾರತ್ತಂ ಮಾನತ್ತಸ್ಸ ದಾನಂ, ಸೋ ತುಣ್ಹಸ್ಸ. ಯಸ್ಸ ನಕ್ಖಮತಿ, ಸೋ ಭಾಸೇಯ್ಯ.

‘‘ದುತಿಯಮ್ಪಿ ಏತಮತ್ಥಂ ವದಾಮಿ…ಪೇ… ತತಿಯಮ್ಪಿ ಏತಮತ್ಥಂ ವದಾಮಿ…ಪೇ….

‘‘ದಿನ್ನಂ ¶ ¶ ಸಙ್ಘೇನ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ತಾಸಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಛಾರತ್ತಂ ಮಾನತ್ತಂ, ಖಮತಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ, ತಸ್ಮಾ ತುಣ್ಹೀ, ಏವಮೇತಂ ಧಾರಯಾಮೀ’’ತಿ –

ಏವಂ ಕಮ್ಮವಾಚಾ ಕಾತಬ್ಬಾ.

ಕಮ್ಮವಾಚಾಪರಿಯೋಸಾನೇ ಮಾನತ್ತಸಮಾದಾನಾದಿ ಸಬ್ಬಂ ವುತ್ತನಯಮೇವ. ಆರೋಚೇನ್ತೇನ ಪನ –

‘‘ಅಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಆಪಜ್ಜಿಂ, ಆಪತ್ತಿಪರಿಯನ್ತಂ ನ ಜಾನಾಮಿ, ರತ್ತಿಪರಿಯನ್ತಂ ನ ಜಾನಾಮಿ, ಆಪತ್ತಿಪರಿಯನ್ತಂ ನಸ್ಸರಾಮಿ, ರತ್ತಿಪರಿಯನ್ತಂ ನಸ್ಸರಾಮಿ, ಆಪತ್ತಿಪರಿಯನ್ತೇ ವೇಮತಿಕೋ, ರತ್ತಿಪರಿಯನ್ತೇ ವೇಮತಿಕೋ, ಸೋಹಂ ಸಙ್ಘಂ ತಾಸಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಸುದ್ಧನ್ತಪರಿವಾಸಂ ಯಾಚಿಂ, ತಸ್ಸ ಮೇ ಸಙ್ಘೋ ತಾಸಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಸುದ್ಧನ್ತಪರಿವಾಸಂ ಅದಾಸಿ, ಸೋಹಂ ಪರಿವುತ್ಥಪರಿವಾಸೋ ಸಙ್ಘಂ ತಾಸಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಛಾರತ್ತಂ ಮಾನತ್ತಂ ಯಾಚಿಂ, ತಸ್ಸ ಮೇ ಸಙ್ಘೋ ತಾಸಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಛಾರತ್ತಂ ಮಾನತ್ತಂ ಅದಾಸಿ, ಸೋಹಂ ಮಾನತ್ತಂ ಚರಾಮಿ, ವೇದಿಯಾಮಹಂ, ಭನ್ತೇ, ವೇದಿಯತೀತಿ ಮಂ ಸಙ್ಘೋ ಧಾರೇತೂ’’ತಿ –

ಏವಂ ಆರೋಚೇತಬ್ಬಂ.

ಚಿಣ್ಣಮಾನತ್ತೋ ಚ ಯತ್ಥ ಸಿಯಾ ವೀಸತಿಗಣೋ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘೋ, ತತ್ಥ ಸೋ ಭಿಕ್ಖು ಅಬ್ಭೇತಬ್ಬೋ. ಅಬ್ಭೇನ್ತೇನ ಚ –

‘‘ಅಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಆಪಜ್ಜಿಂ, ಆಪತ್ತಿಪರಿಯನ್ತಂ ನ ಜಾನಾಮಿ, ರತ್ತಿಪರಿಯನ್ತಂ ನ ಜಾನಾಮಿ, ಆಪತ್ತಿಪರಿಯನ್ತಂ ನಸ್ಸರಾಮಿ, ರತ್ತಿಪರಿಯನ್ತಂ ನಸ್ಸರಾಮಿ, ಆಪತ್ತಿಪರಿಯನ್ತೇ ವೇಮತಿಕೋ, ರತ್ತಿಪರಿಯನ್ತೇ ವೇಮತಿಕೋ, ಸೋಹಂ ಸಙ್ಘಂ ತಾಸಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಸುದ್ಧನ್ತಪರಿವಾಸಂ ಯಾಚಿಂ, ತಸ್ಸ ಮೇ ಸಙ್ಘೋ ತಾಸಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಸುದ್ಧನ್ತಪರಿವಾಸಂ ಅದಾಸಿ, ಸೋಹಂ ಪರಿವುತ್ಥಪರಿವಾಸೋ ಸಙ್ಘಂ ತಾಸಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಛಾರತ್ತಂ ಮಾನತ್ತಂ ಯಾಚಿಂ, ತಸ್ಸ ಮೇ ಸಙ್ಘೋ ತಾಸಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಛಾರತ್ತಂ ಮಾನತ್ತಂ ಅದಾಸಿ, ಸೋಹಂ ಭನ್ತೇ ಚಿಣ್ಣಮಾನತ್ತೋ ಸಙ್ಘಂ ಅಬ್ಭಾನಂ ಯಾಚಾಮೀ’’ತಿ –

ಏವಂ ¶ ತಿಕ್ಖತ್ತುಂ ಯಾಚಾಪೇತ್ವಾ –

‘‘ಸುಣಾತು ಮೇ ¶ , ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘೋ, ಅಯಂ ಇತ್ಥನ್ನಾಮೋ ಭಿಕ್ಖು ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಆಪಜ್ಜಿ, ಆಪತ್ತಿಪರಿಯನ್ತಂ ನ ಜಾನಾತಿ, ರತ್ತಿಪರಿಯನ್ತಂ ನ ಜಾನಾತಿ, ಆಪತ್ತಿಪರಿಯನ್ತಂ ನಸ್ಸರತಿ, ರತ್ತಿಪರಿಯನ್ತಂ ನಸ್ಸರತಿ, ಆಪತ್ತಿಪರಿಯನ್ತೇ ವೇಮತಿಕೋ, ರತ್ತಿಪರಿಯನ್ತೇ ವೇಮತಿಕೋ, ಸೋ ಸಙ್ಘಂ ತಾಸಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಸುದ್ಧನ್ತಪರಿವಾಸಂ ಯಾಚಿ, ಸಙ್ಘೋ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ತಾಸಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಸುದ್ಧನ್ತಪರಿವಾಸಂ ಅದಾಸಿ, ಸೋ ಪರಿವುತ್ಥಪರಿವಾಸೋ ಸಙ್ಘಂ ತಾಸಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಛಾರತ್ತಂ ಮಾನತ್ತಂ ಯಾಚಿ, ಸಙ್ಘೋ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ತಾಸಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಛಾರತ್ತಂ ಮಾನತ್ತಂ ಅದಾಸಿ, ಸೋ ಚಿಣ್ಣಮಾನತ್ತೋ ಸಙ್ಘಂ ಅಬ್ಭಾನಂ ಯಾಚತಿ, ಯದಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಪತ್ತಕಲ್ಲಂ, ಸಙ್ಘೋ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಅಬ್ಭೇಯ್ಯ, ಏಸಾ ಞತ್ತಿ.

‘‘ಸುಣಾತು ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘೋ, ಅಯಂ ಇತ್ಥನ್ನಾಮೋ ಭಿಕ್ಖು ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಆಪಜ್ಜಿ, ಆಪತ್ತಿಪರಿಯನ್ತಂ ನ ಜಾನಾತಿ, ರತ್ತಿಪರಿಯನ್ತಂ ನ ಜಾನಾತಿ, ಆಪತ್ತಿಪರಿಯನ್ತಂ ನಸ್ಸರತಿ, ರತ್ತಿಪರಿಯನ್ತಂ ನಸ್ಸರತಿ, ಆಪತ್ತಿಪರಿಯನ್ತೇ ವೇಮತಿಕೋ, ರತ್ತಿಪರಿಯನ್ತೇ ವೇಮತಿಕೋ, ಸೋ ಸಙ್ಘಂ ತಾಸಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಸುದ್ಧನ್ತಪರಿವಾಸಂ ಯಾಚಿ, ಸಙ್ಘೋ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ತಾಸಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಸುದ್ಧನ್ತಪರಿವಾಸಂ ಅದಾಸಿ, ಸೋ ಪರಿವುತ್ಥಪರಿವಾಸೋ ಸಙ್ಘಂ ತಾಸಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಛಾರತ್ತಂ ಮಾನತ್ತಂ ಯಾಚಿ, ಸಙ್ಘೋ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ತಾಸಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಛಾರತ್ತಂ ಮಾನತ್ತಂ ಅದಾಸಿ, ಸೋ ಚಿಣ್ಣಮಾನತ್ತೋ ಸಙ್ಘಂ ಅಬ್ಭಾನಂ ಯಾಚತಿ, ಸಙ್ಘೋ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಅಬ್ಭೇತಿ, ಯಸ್ಸಾಯಸ್ಮತೋ ಖಮತಿ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಅಬ್ಭಾನಂ, ಸೋ ತುಣ್ಹಸ್ಸ. ಯಸ್ಸ ನಕ್ಖಮತಿ, ಸೋ ಭಾಸೇಯ್ಯ.

‘‘ದುತಿಯಮ್ಪಿ ಏತಮತ್ಥಂ ವದಾಮಿ…ಪೇ… ತತಿಯಮ್ಪಿ ಏತಮತ್ಥಂ ವದಾಮಿ…ಪೇ….

‘‘ಅಬ್ಭಿತೋ ಸಙ್ಘೇನ ಇತ್ಥನ್ನಾಮೋ ಭಿಕ್ಖು, ಖಮತಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ, ತಸ್ಮಾ ತುಣ್ಹೀ, ಏವಮೇತಂ ಧಾರಯಾಮೀ’’ತಿ –

ಏವಂ ಕಮ್ಮವಾಚಂ ಕತ್ವಾ ಅಬ್ಭೇತಬ್ಬೋ.

ಸುದ್ಧನ್ತಪರಿವಾಸಕಥಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ.

೨೪೩. ಸಮೋಧಾನಪರಿವಾಸೋ ¶ ಪನ ತಿವಿಧೋ ಹೋತಿ – ಓಧಾನಸಮೋಧಾನೋ ಅಗ್ಘಸಮೋಧಾನೋ ಮಿಸ್ಸಕಸಮೋಧಾನೋತಿ. ತತ್ಥ (ಚೂಳವ. ಅಟ್ಠ. ೧೦೨) ಓಧಾನಸಮೋಧಾನೋ ನಾಮ ಅನ್ತರಾಪತ್ತಿಂ ಆಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ¶ ಪಟಿಚ್ಛಾದೇನ್ತಸ್ಸ ಪರಿವುತ್ಥದಿವಸೇ ಓಧುನಿತ್ವಾ ಮಕ್ಖೇತ್ವಾ ಪುರಿಮಾಯ ಆಪತ್ತಿಯಾ ಮೂಲದಿವಸಪರಿಚ್ಛೇದೇ ಪಚ್ಛಾ ಆಪನ್ನಂ ಆಪತ್ತಿಂ ಸಮೋದಹಿತ್ವಾ ದಾತಬ್ಬಪರಿವಾಸೋ ವುಚ್ಚತಿ.

ಅಯಂ ಪನೇತ್ಥ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ – ಯೋ ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯ ಆಪತ್ತಿಯಾ ಪರಿವಾಸಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಪರಿವಸನ್ತೋ ವಾ ಮಾನತ್ತಾರಹೋ ವಾ ಮಾನತ್ತಂ ಚರನ್ತೋ ವಾ ಅಬ್ಭಾನಾರಹೋ ವಾ ಅನಿಕ್ಖಿತ್ತವತ್ತೋ ಅಞ್ಞಂ ಆಪತ್ತಿಂ ಆಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ಪುರಿಮಾಯ ಆಪತ್ತಿಯಾ ಸಮಾ ವಾ ಊನತರಾ ವಾ ರತ್ತಿಯೋ ಪಟಿಚ್ಛಾದೇತಿ, ತಸ್ಸ ಮೂಲಾಯಪಟಿಕಸ್ಸನೇನ ತೇ ಪರಿವುತ್ಥದಿವಸೇ ಚ ಮಾನತ್ತಚಿಣ್ಣದಿವಸೇ ಚ ಸಬ್ಬೇ ಓಧುನಿತ್ವಾ ಅದಿವಸೇ ಕತ್ವಾ ಪಚ್ಛಾ ಆಪನ್ನಾಪತ್ತಿಂ ಮೂಲಆಪತ್ತಿಯಂ ಸಮೋಧಾಯ ಪರಿವಾಸೋ ದಾತಬ್ಬೋ. ತೇನ ಸಚೇ ಮೂಲಾಪತ್ತಿ ಪಕ್ಖಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾ, ಅನ್ತರಾಪತ್ತಿ ಊನಕಪಕ್ಖಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾ, ಪುನ ಪಕ್ಖಮೇವ ಪರಿವಾಸೋ ಪರಿವಸಿತಬ್ಬೋ. ಅಥಾಪಿ ಅನ್ತರಾಪತ್ತಿ ಪಕ್ಖಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾವ, ಪಕ್ಖಮೇವ ಪರಿವಸಿತಬ್ಬಂ. ಏತೇನುಪಾಯೇನ ಯಾವ ಸಟ್ಠಿವಸ್ಸಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾ ಮೂಲಾಪತ್ತಿ, ತಾವ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ. ಸಟ್ಠಿವಸ್ಸಾನಿಪಿ ಪರಿವಸಿತ್ವಾ ಮಾನತ್ತಾರಹೋ ಹುತ್ವಾಪಿ ಹಿ ಏಕದಿವಸಂ ಅನ್ತರಾಪತ್ತಿಂ ಪಟಿಚ್ಛಾದೇತ್ವಾ ಪುನ ಸಟ್ಠಿವಸ್ಸಾನಿ ಪರಿವಾಸಾರಹೋ ಹೋತಿ. ಏವಂ ಮಾನತ್ತಚಾರಿಕಮಾನತ್ತಾರಹಕಾಲೇಪಿ ಆಪನ್ನಾಯ ಆಪತ್ತಿಯಾ ಮೂಲಾಯಪಟಿಕಸ್ಸನೇ ಕತೇ ಮಾನತ್ತಚಿಣ್ಣದಿವಸಾಪಿ ಪರಿವಾಸವುತ್ಥದಿವಸಾಪಿ ಸಬ್ಬೇ ಮಕ್ಖಿತಾವ ಹೋನ್ತಿ. ಸಚೇ ಪನ ನಿಕ್ಖಿತ್ತವತ್ತೋ ಆಪಜ್ಜತಿ, ಮೂಲಾಯಪಟಿಕಸ್ಸನಾರಹೋ ನಾಮ ನ ಹೋತಿ. ಕಸ್ಮಾ? ಯಸ್ಮಾ ನ ಸೋ ಪರಿವಸನ್ತೋ ಆಪನ್ನೋ, ಪಕತತ್ತಟ್ಠಾನೇ ಠಿತೋ ಆಪನ್ನೋ, ತಸ್ಮಾ ತಸ್ಸಾ ಆಪತ್ತಿಯಾ ವಿಸುಂ ಮಾನತ್ತಂ ಚರಿತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾ ಹೋತಿ, ಪರಿವಾಸೋಪಿ ವಸಿತಬ್ಬೋ.

‘‘ಸಚೇ ಪನ ಅನ್ತರಾಪತ್ತಿ ಮೂಲಾಪತ್ತಿತೋ ಅತಿರೇಕಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾ ಹೋತಿ, ತತ್ಥ ಕಿಂ ಕಾತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ ವುತ್ತೇ ಮಹಾಸುಮತ್ಥೇರೋ ಆಹ ‘‘ಅತೇಕಿಚ್ಛೋ ಅಯಂ ಪುಗ್ಗಲೋ, ಅತೇಕಿಚ್ಛೋ ನಾಮ ಆವಿಕಾರಾಪೇತ್ವಾ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇತಬ್ಬೋ’’ತಿ. ಮಹಾಪದುಮತ್ಥೇರೋ ಪನಾಹ ‘‘ಕಸ್ಮಾ ಅತೇಕಿಚ್ಛೋ ನಾಮ, ನನು ಅಯಂ ಸಮುಚ್ಚಯಕ್ಖನ್ಧಕೋ ನಾಮ ಬುದ್ಧಾನಂ ಠಿತಕಾಲಸದಿಸೋ, ಆಪತ್ತಿ ನಾಮ ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾ ವಾ ಹೋತು ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾ ವಾ ಸಮಕಊನತರಅತಿರೇಕಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾ ವಾ, ವಿನಯಧರಸ್ಸ ಕಮ್ಮವಾಚಂ ಯೋಜೇತುಂ ಸಮತ್ಥಭಾವೋಯೇವೇತ್ಥ ಪಮಾಣಂ, ತಸ್ಮಾ ಯಾ ಅತಿರೇಕಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾ ¶ ಹೋತಿ, ತಂ ಮೂಲಾಪತ್ತಿಂ ಕತ್ವಾ ತತ್ಥ ಇತರಂ ಸಮೋಧಾಯ ಪರಿವಾಸೋ ದಾತಬ್ಬೋ’’ತಿ. ಅಯಂ ಓಧಾನಸಮೋಧಾನೋ ನಾಮ.

ತಂ ದೇನ್ತೇನ ಪಠಮಂ ಮೂಲಾಯ ಪಟಿಕಸ್ಸಿತ್ವಾ ಪಚ್ಛಾ ಪರಿವಾಸೋ ದಾತಬ್ಬೋ. ಸಚೇ ಕೋಚಿ ಭಿಕ್ಖು ಪಕ್ಖಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯ ಆಪತ್ತಿಯಾ ಪರಿವಸನ್ತೋ ಅನ್ತರಾ ಅನಿಕ್ಖಿತ್ತವತ್ತೋವ ಪುನ ಪಞ್ಚಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಂ ಆಪತ್ತಿಂ ಆಪಜ್ಜತಿ, ತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಸಙ್ಘಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಏಕಂಸಂ ಉತ್ತರಾಸಙ್ಗಂ ಕರಿತ್ವಾ ವುಡ್ಢಾನಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಪಾದೇ ವನ್ದಿತ್ವಾ ಉಕ್ಕುಟಿಕಂ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ಅಞ್ಜಲಿಂ ಪಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಏವಮಸ್ಸ ವಚನೀಯೋ –

‘‘ಅಹಂ ¶ , ಭನ್ತೇ, ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಆಪಜ್ಜಿಂ ಪಕ್ಖಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯೋ, ಸೋಹಂ ಸಙ್ಘಂ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಪಕ್ಖಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಪಕ್ಖಪರಿವಾಸಂ ಯಾಚಿಂ, ತಸ್ಸ ಮೇ ಸಙ್ಘೋ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಪಕ್ಖಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಪಕ್ಖಪರಿವಾಸಂ ಅದಾಸಿ, ಸೋಹಂ ಪರಿವಸನ್ತೋ ಅನ್ತರಾ ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಆಪಜ್ಜಿಂ ಪಞ್ಚಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯೋ, ಸೋಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘಂ ಅನ್ತರಾ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಪಞ್ಚಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಮೂಲಾಯಪಟಿಕಸ್ಸನಂ ಯಾಚಾಮೀ’’ತಿ.

ದುತಿಯಮ್ಪಿ ಯಾಚಿತಬ್ಬೋ. ತತಿಯಮ್ಪಿ ಯಾಚಿತಬ್ಬೋ.

ಬ್ಯತ್ತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಪಟಿಬಲೇನ ಸಙ್ಘೋ ಞಾಪೇತಬ್ಬೋ –

‘‘ಸುಣಾತು ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘೋ, ಅಯಂ ಇತ್ಥನ್ನಾಮೋ ಭಿಕ್ಖು ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಆಪಜ್ಜಿ ಪಕ್ಖಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯೋ, ಸೋ ಸಙ್ಘಂ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಪಕ್ಖಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಪಕ್ಖಪರಿವಾಸಂ ಯಾಚಿ, ಸಙ್ಘೋ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಪಕ್ಖಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಪಕ್ಖಪರಿವಾಸಂ ಅದಾಸಿ, ಸೋ ಪರಿವಸನ್ತೋ ಅನ್ತರಾ ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಆಪಜ್ಜಿ ಪಞ್ಚಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯೋ, ಸೋ ಸಙ್ಘಂ ಅನ್ತರಾ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಪಞ್ಚಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಮೂಲಾಯಪಟಿಕಸ್ಸನಂ ಯಾಚತಿ, ಯದಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಪತ್ತಕಲ್ಲಂ, ಸಙ್ಘೋ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಅನ್ತರಾ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಪಞ್ಚಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಮೂಲಾಯ ಪಟಿಕಸ್ಸೇಯ್ಯ, ಏಸಾ ಞತ್ತಿ.

‘‘ಸುಣಾತು ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘೋ, ಅಯಂ ಇತ್ಥನ್ನಾಮೋ ಭಿಕ್ಖು ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಆಪಜ್ಜಿ ಪಕ್ಖಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯೋ, ಸೋ ಸಙ್ಘಂ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಪಕ್ಖಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಪಕ್ಖಪರಿವಾಸಂ ಯಾಚಿ, ಸಙ್ಘೋ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಪಕ್ಖಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ¶ ಪಕ್ಖಪರಿವಾಸಂ ಅದಾಸಿ, ಸೋ ಪರಿವಸನ್ತೋ ಅನ್ತರಾ ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಆಪಜ್ಜಿ ಪಞ್ಚಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯೋ, ಸೋ ಸಙ್ಘಂ ಅನ್ತರಾ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಪಞ್ಚಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಮೂಲಾಯಪಟಿಕಸ್ಸನಂ ಯಾಚತಿ, ಸಙ್ಘೋ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಅನ್ತರಾ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಪಞ್ಚಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಮೂಲಾಯ ಪಟಿಕಸ್ಸತಿ, ಯಸ್ಸಾಯಸ್ಮತೋ ಖಮತಿ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಅನ್ತರಾ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಪಞ್ಚಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಮೂಲಾಯಪಟಿಕಸ್ಸನಾ, ಸೋ ತುಣ್ಹಸ್ಸ. ಯಸ್ಸ ನಕ್ಖಮತಿ, ಸೋ ಭಾಸೇಯ್ಯ.

‘‘ದುತಿಯಮ್ಪಿ ಏತಮತ್ಥಂ ವದಾಮಿ…ಪೇ… ತತಿಯಮ್ಪಿ ಏತಮತ್ಥಂ ವದಾಮಿ…ಪೇ….

‘‘ಪಟಿಕಸ್ಸಿತೋ ¶ ಸಙ್ಘೇನ ಇತ್ಥನ್ನಾಮೋ ಭಿಕ್ಖು ಅನ್ತರಾ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಪಞ್ಚಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಮೂಲಾಯಪಟಿಕಸ್ಸನಾ, ಖಮತಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ, ತಸ್ಮಾ ತುಣ್ಹೀ, ಏವಮೇತಂ ಧಾರಯಾಮೀ’’ತಿ –

ಏವಂ ಮೂಲಾಯಪಟಿಕಸ್ಸನಾ ಕಾತಬ್ಬಾ.

ಏವಞ್ಚ ಸಮೋಧಾನಪರಿವಾಸೋ ದಾತಬ್ಬೋ. ತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಸಙ್ಘಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ…ಪೇ… ಏವಮಸ್ಸ ವಚನೀಯೋ –

‘‘ಅಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಆಪಜ್ಜಿಂ ಪಕ್ಖಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯೋ, ಸೋಹಂ ಸಙ್ಘಂ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಪಕ್ಖಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಪಕ್ಖಪರಿವಾಸಂ ಯಾಚಿಂ, ತಸ್ಸ ಮೇ ಸಙ್ಘೋ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಪಕ್ಖಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಪಕ್ಖಪರಿವಾಸಂ ಅದಾಸಿ, ಸೋಹಂ ಪರಿವಸನ್ತೋ ಅನ್ತರಾ ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಆಪಜ್ಜಿಂ ಪಞ್ಚಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯೋ, ಸೋಹಂ ಸಙ್ಘಂ ಅನ್ತರಾ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಪಞ್ಚಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಮೂಲಾಯಪಟಿಕಸ್ಸನಂ ಯಾಚಿಂ, ತಂ ಮಂ ಸಙ್ಘೋ ಅನ್ತರಾ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಪಞ್ಚಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಮೂಲಾಯ ಪಟಿಕಸ್ಸಿ, ಸೋಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘಂ ಅನ್ತರಾ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಪಞ್ಚಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಪುರಿಮಾಸು ಆಪತ್ತೀಸು ಸಮೋಧಾನಪರಿವಾಸಂ ಯಾಚಾಮೀ’’ತಿ.

ದುತಿಯಮ್ಪಿ ಯಾಚಿತಬ್ಬೋ. ತತಿಯಮ್ಪಿ ಯಾಚಿತಬ್ಬೋ.

ಬ್ಯತ್ತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಪಟಿಬಲೇನ ಸಙ್ಘೋ ಞಾಪೇತಬ್ಬೋ –

‘‘ಸುಣಾತು ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘೋ, ಅಯಂ ಇತ್ಥನ್ನಾಮೋ ಭಿಕ್ಖು ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಆಪಜ್ಜಿ ಪಕ್ಖಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯೋ, ಸೋ ಸಙ್ಘಂ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ¶ ಆಪತ್ತೀನಂ ಪಕ್ಖಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಪಕ್ಖಪರಿವಾಸಂ ಯಾಚಿ, ಸಙ್ಘೋ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಪಕ್ಖಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಪಕ್ಖಪರಿವಾಸಂ ಅದಾಸಿ, ಸೋ ಪರಿವಸನ್ತೋ ಅನ್ತರಾ ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಆಪಜ್ಜಿ ಪಞ್ಚಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯೋ, ಸೋ ಸಙ್ಘಂ ಅನ್ತರಾ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಪಞ್ಚಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಮೂಲಾಯಪಟಿಕಸ್ಸನಂ ಯಾಚಿ, ಸಙ್ಘೋ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಅನ್ತರಾ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಪಞ್ಚಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಮೂಲಾಯ ಪಟಿಕಸ್ಸಿ, ಸೋ ಸಙ್ಘಂ ಅನ್ತರಾ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಪಞ್ಚಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಪುರಿಮಾಸು ಆಪತ್ತೀಸು ಸಮೋಧಾನಪರಿವಾಸಂ ಯಾಚತಿ ¶ , ಯದಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಪತ್ತಕಲ್ಲಂ, ಸಙ್ಘೋ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಅನ್ತರಾ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಪಞ್ಚಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಪುರಿಮಾಸು ಆಪತ್ತೀಸು ಸಮೋಧಾನಪರಿವಾಸಂ ದದೇಯ್ಯ, ಏಸಾ ಞತ್ತಿ.

‘‘ಸುಣಾತು ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘೋ, ಅಯಂ ಇತ್ಥನ್ನಾಮೋ ಭಿಕ್ಖು ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಆಪಜ್ಜಿ ಪಕ್ಖಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯೋ, ಸೋ ಸಙ್ಘಂ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಪಕ್ಖಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಪಕ್ಖಪರಿವಾಸಂ ಯಾಚಿ, ಸಙ್ಘೋ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಪಕ್ಖಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಪಕ್ಖಪರಿವಾಸಂ ಅದಾಸಿ, ಸೋ ಪರಿವಸನ್ತೋ ಅನ್ತರಾ ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಆಪಜ್ಜಿ ಪಞ್ಚಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯೋ, ಸೋ ಸಙ್ಘಂ ಅನ್ತರಾ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಪಞ್ಚಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಮೂಲಾಯಪಟಿಕಸ್ಸನಂ ಯಾಚಿ, ಸಙ್ಘೋ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಅನ್ತರಾ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಪಞ್ಚಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಮೂಲಾಯ ಪಟಿಕಸ್ಸಿ, ಸೋ ಸಙ್ಘಂ ಅನ್ತರಾ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಪಞ್ಚಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಪುರಿಮಾಸು ಆಪತ್ತೀಸು ಸಮೋಧಾನಪರಿವಾಸಂ ಯಾಚತಿ, ಸಙ್ಘೋ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಅನ್ತರಾ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಪಞ್ಚಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಪುರಿಮಾಸು ಆಪತ್ತೀಸು ಸಮೋಧಾನಪರಿವಾಸಂ ದೇತಿ, ಯಸ್ಸಾಯಸ್ಮತೋ ಖಮತಿ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಅನ್ತರಾ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಪಞ್ಚಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಪುರಿಮಾಸು ಆಪತ್ತೀಸು ಸಮೋಧಾನಪರಿವಾಸಸ್ಸ ದಾನಂ, ಸೋ ತುಣ್ಹಸ್ಸ. ಯಸ್ಸ ನಕ್ಖಮತಿ, ಸೋ ಭಾಸೇಯ್ಯ.

‘‘ದುತಿಯಮ್ಪಿ ಏತಮತ್ಥಂ ವದಾಮಿ…ಪೇ… ತತಿಯಮ್ಪಿ ಏತಮತ್ಥಂ ವದಾಮಿ…ಪೇ….

‘‘ದಿನ್ನೋ ಸಙ್ಘೇನ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಅನ್ತರಾ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಪಞ್ಚಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಪುರಿಮಾಸು ಆಪತ್ತೀಸು ಸಮೋಧಾನಪರಿವಾಸೋ ¶ , ಖಮತಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ, ತಸ್ಮಾ ತುಣ್ಹೀ, ಏವಮೇತಂ ಧಾರಯಾಮೀ’’ತಿ –

ಏವಂ ಸಮೋಧಾನಪರಿವಾಸೋ ದಾತಬ್ಬೋ.

ಕಮ್ಮವಾಚಾಪರಿಯೋಸಾನೇ ಚ ವತ್ತಸಮಾದಾನಾದಿ ಸಬ್ಬಂ ಪುಬ್ಬೇ ವುತ್ತನಯಮೇವ. ಆರೋಚೇನ್ತೇನ ಪನ –

‘‘ಅಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಆಪಜ್ಜಿಂ ಪಕ್ಖಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯೋ, ಸೋಹಂ ಸಙ್ಘಂ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಪಕ್ಖಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಪಕ್ಖಪರಿವಾಸಂ ಯಾಚಿಂ, ತಸ್ಸ ಮೇ ಸಙ್ಘೋ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಪಕ್ಖಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಪಕ್ಖಪರಿವಾಸಂ ಅದಾಸಿ, ಸೋಹಂ ಪರಿವಸನ್ತೋ ಅನ್ತರಾ ¶ ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಆಪಜ್ಜಿಂ ಪಞ್ಚಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯೋ, ಸೋಹಂ ಸಙ್ಘಂ ಅನ್ತರಾ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಪಞ್ಚಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಮೂಲಾಯಪಟಿಕಸ್ಸನಂ ಯಾಚಿಂ, ತಂ ಮಂ ಸಙ್ಘೋ ಅನ್ತರಾ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಪಞ್ಚಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಮೂಲಾಯ ಪಟಿಕಸ್ಸಿ, ಸೋಹಂ ಸಙ್ಘಂ ಅನ್ತರಾ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಪಞ್ಚಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಪುರಿಮಾಸು ಆಪತ್ತೀಸು ಸಮೋಧಾನಪರಿವಾಸಂ ಯಾಚಿಂ, ತಸ್ಸ ಮೇ ಸಙ್ಘೋ ಅನ್ತರಾ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಪಞ್ಚಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಪುರಿಮಾಸು ಆಪತ್ತೀಸು ಸಮೋಧಾನಪರಿವಾಸಂ ಅದಾಸಿ, ಸೋಹಂ ಪರಿವಸಾಮಿ, ವೇದಿಯಾಮಹಂ, ಭನ್ತೇ, ವೇದಿಯತೀತಿ ಮಂ ಸಙ್ಘೋ ಧಾರೇತೂ’’ತಿ –

ಏವಂ ಆರೋಚೇತಬ್ಬಂ.

ಪರಿವುತ್ಥಪರಿವಾಸಸ್ಸ ಮಾನತ್ತಂ ದೇನ್ತೇನ –

‘‘ಅಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಆಪಜ್ಜಿಂ ಪಕ್ಖಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯೋ, ಸೋಹಂ ಸಙ್ಘಂ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಪಕ್ಖಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಪಕ್ಖಪರಿವಾಸಂ ಯಾಚಿಂ, ತಸ್ಸ ಮೇ ಸಙ್ಘೋ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಪಕ್ಖಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಪಕ್ಖಪರಿವಾಸಂ ಅದಾಸಿ, ಸೋಹಂ ಪರಿವಸನ್ತೋ ಅನ್ತರಾ ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಆಪಜ್ಜಿಂ ಪಞ್ಚಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯೋ, ಸೋಹಂ ಸಙ್ಘಂ ಅನ್ತರಾ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಪಞ್ಚಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಮೂಲಾಯಪಟಿಕಸ್ಸನಂ ಯಾಚಿಂ, ತಂ ಮಂ ಸಙ್ಘೋ ಅನ್ತರಾ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಪಞ್ಚಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಮೂಲಾಯ ಪಟಿಕಸ್ಸಿ, ಸೋಹಂ ಸಙ್ಘಂ ಅನ್ತರಾ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಪಞ್ಚಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಪುರಿಮಾಸು ಆಪತ್ತೀಸು ಸಮೋಧಾನಪರಿವಾಸಂ ಯಾಚಿಂ, ತಸ್ಸ ಮೇ ಸಙ್ಘೋ ಅನ್ತರಾ ¶ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಪಞ್ಚಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಪುರಿಮಾಸು ಆಪತ್ತೀಸು ಸಮೋಧಾನಪರಿವಾಸಂ ಅದಾಸಿ, ಸೋಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಪರಿವುತ್ಥಪರಿವಾಸೋ ಸಙ್ಘಂ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಛಾರತ್ತಂ ಮಾನತ್ತಂ ಯಾಚಾಮೀ’’ತಿ –

ಏವಂ ತಿಕ್ಖತ್ತುಂ ಯಾಚಾಪೇತ್ವಾ –

‘‘ಸುಣಾತು ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘೋ, ಅಯಂ ಇತ್ಥನ್ನಾಮೋ ಭಿಕ್ಖು ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಆಪಜ್ಜಿ ಪಕ್ಖಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯೋ, ಸೋ ಸಙ್ಘಂ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಪಕ್ಖಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಪಕ್ಖಪರಿವಾಸಂ ಯಾಚಿ, ಸಙ್ಘೋ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಪಕ್ಖಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಪಕ್ಖಪರಿವಾಸಂ ಅದಾಸಿ, ಸೋ ಪರಿವಸನ್ತೋ ಅನ್ತರಾ ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಆಪಜ್ಜಿ ಪಞ್ಚಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯೋ, ಸೋ ಸಙ್ಘಂ ಅನ್ತರಾ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಪಞ್ಚಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ¶ ಮೂಲಾಯಪಟಿಕಸ್ಸನಂ ಯಾಚಿ, ಸಙ್ಘೋ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಅನ್ತರಾ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಪಞ್ಚಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಮೂಲಾಯ ಪಟಿಕಸ್ಸಿ, ಸೋ ಸಙ್ಘಂ ಅನ್ತರಾ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಪಞ್ಚಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಪುರಿಮಾಸು ಆಪತ್ತೀಸು ಸಮೋಧಾನಪರಿವಾಸಂ ಯಾಚಿ, ಸಙ್ಘೋ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಅನ್ತರಾ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಪಞ್ಚಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಪುರಿಮಾಸು ಆಪತ್ತೀಸು ಸಮೋಧಾನಪರಿವಾಸಂ ಅದಾಸಿ, ಸೋ ಪರಿವುತ್ಥಪರಿವಾಸೋ ಸಙ್ಘಂ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಛಾರತ್ತಂ ಮಾನತ್ತಂ ಯಾಚತಿ, ಯದಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಪತ್ತಕಲ್ಲಂ, ಸಙ್ಘೋ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಅನ್ತರಾ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಛಾರತ್ತಂ ಮಾನತ್ತಂ ದದೇಯ್ಯ, ಏಸಾ ಞತ್ತಿ.

‘‘ಸುಣಾತು ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘೋ, ಅಯಂ ಇತ್ಥನ್ನಾಮೋ ಭಿಕ್ಖು ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಆಪಜ್ಜಿ ಪಕ್ಖಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯೋ, ಸೋ ಸಙ್ಘಂ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಪಕ್ಖಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಪಕ್ಖಪರಿವಾಸಂ ಯಾಚಿ, ಸಙ್ಘೋ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಪಕ್ಖಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಪಕ್ಖಪರಿವಾಸಂ ಅದಾಸಿ, ಸೋ ಪರಿವಸನ್ತೋ ಅನ್ತರಾ ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಆಪಜ್ಜಿ ಪಞ್ಚಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯೋ, ಸೋ ಸಙ್ಘಂ ಅನ್ತರಾ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಪಞ್ಚಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಮೂಲಾಯಪಟಿಕಸ್ಸನಂ ಯಾಚಿ, ಸಙ್ಘೋ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಅನ್ತರಾ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಪಞ್ಚಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಮೂಲಾಯ ಪಟಿಕಸ್ಸಿ, ಸೋ ಸಙ್ಘಂ ಅನ್ತರಾ ¶ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಪಞ್ಚಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಪುರಿಮಾಸು ಆಪತ್ತೀಸು ಸಮೋಧಾನಪರಿವಾಸಂ ಯಾಚಿ, ಸಙ್ಘೋ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಅನ್ತರಾ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಪಞ್ಚಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಪುರಿಮಾಸು ಆಪತ್ತೀಸು ಸಮೋಧಾನಪರಿವಾಸಂ ಅದಾಸಿ, ಸೋ ಪರಿವುತ್ಥಪರಿವಾಸೋ ಸಙ್ಘಂ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಛಾರತ್ತಂ ಮಾನತ್ತಂ ಯಾಚತಿ, ಸಙ್ಘೋ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಛಾರತ್ತಂ ಮಾನತ್ತಂ ದೇತಿ, ಯಸ್ಸಾಯಸ್ಮತೋ ಖಮತಿ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಛಾರತ್ತಂ ಮಾನತ್ತಸ್ಸ ದಾನಂ, ಸೋ ತುಣ್ಹಸ್ಸ. ಯಸ್ಸ ನಕ್ಖಮತಿ, ಸೋ ಭಾಸೇಯ್ಯ.

‘‘ದುತಿಯಮ್ಪಿ ಏತಮತ್ಥಂ ವದಾಮಿ…ಪೇ… ತತಿಯಮ್ಪಿ ಏತಮತ್ಥಂ ವದಾಮಿ…ಪೇ….

‘‘ದಿನ್ನಂ ಸಙ್ಘೇನ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಅನ್ತರಾ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಛಾರತ್ತಂ ಮಾನತ್ತಂ, ಖಮತಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ, ತಸ್ಮಾ ತುಣ್ಹೀ, ಏವಮೇತಂ ಧಾರಯಾಮೀ’’ತಿ –

ಏವಂ ಕಮ್ಮವಾಚಾ ಕಾತಬ್ಬಾ.

ಕಮ್ಮವಾಚಾಪರಿಯೋಸಾನೇ ಚ ಮಾನತ್ತಸಮಾದಾನಾದಿ ಸಬ್ಬಂ ವುತ್ತನಯಮೇವ. ಆರೋಚೇನ್ತೇನ ಪನ –

‘‘ಅಹಂ ¶ , ಭನ್ತೇ, ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಆಪಜ್ಜಿಂ ಪಕ್ಖಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯೋ, ಸೋಹಂ ಸಙ್ಘಂ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಪಕ್ಖಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಪಕ್ಖಪರಿವಾಸಂ ಯಾಚಿಂ, ತಸ್ಸ ಮೇ ಸಙ್ಘೋ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಪಕ್ಖಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಪಕ್ಖಪರಿವಾಸಂ ಅದಾಸಿ, ಸೋಹಂ ಪರಿವಸನ್ತೋ ಅನ್ತರಾ ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಆಪಜ್ಜಿಂ ಪಞ್ಚಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯೋ, ಸೋಹಂ ಸಙ್ಘಂ ಅನ್ತರಾ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಪಞ್ಚಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಮೂಲಾಯಪಟಿಕಸ್ಸನಂ ಯಾಚಿಂ, ತಂ ಮಂ ಸಙ್ಘೋ ಅನ್ತರಾ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಪಞ್ಚಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಮೂಲಾಯ ಪಟಿಕಸ್ಸಿ, ಸೋಹಂ ಸಙ್ಘಂ ಅನ್ತರಾ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಪಞ್ಚಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಪುರಿಮಾಸು ಆಪತ್ತೀಸು ಸಮೋಧಾನಪರಿವಾಸಂ ಯಾಚಿಂ, ತಸ್ಸ ಮೇ ಸಙ್ಘೋ ಅನ್ತರಾ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಪಞ್ಚಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಪುರಿಮಾಸು ಆಪತ್ತೀಸು ಸಮೋಧಾನಪರಿವಾಸಂ ಅದಾಸಿ, ಸೋಹಂ ಪರಿವುತ್ಥಪರಿವಾಸೋ ಸಙ್ಘಂ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಛಾರತ್ತಂ ಮಾನತ್ತಂ ಯಾಚಿಂ, ತಸ್ಸ ಮೇ ಸಙ್ಘೋ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಛಾರತ್ತಂ ಮಾನತ್ತಂ ಅದಾಸಿ ¶ , ಸೋಹಂ ಮಾನತ್ತಂ ಚರಾಮಿ, ವೇದಿಯಾಮಹಂ ಭನ್ತೇ, ವೇದಿಯತೀತಿ ಮಂ ಸಙ್ಘೋ ಧಾರೇತೂ’’ತಿ –

ಏವಂ ಆರೋಚೇತಬ್ಬಂ.

ಚಿಣ್ಣಮಾನತ್ತಂ ಅಬ್ಭೇನ್ತೇನ ಚ –

‘‘ಅಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಆಪಜ್ಜಿಂ ಪಕ್ಖಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯೋ, ಸೋಹಂ ಸಙ್ಘಂ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಪಕ್ಖಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಪಕ್ಖಪರಿವಾಸಂ ಯಾಚಿಂ, ತಸ್ಸ ಮೇ ಸಙ್ಘೋ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಪಕ್ಖಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಪಕ್ಖಪರಿವಾಸಂ ಅದಾಸಿ, ಸೋಹಂ ಪರಿವಸನ್ತೋ ಅನ್ತರಾ ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಆಪಜ್ಜಿಂ ಪಞ್ಚಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯೋ, ಸೋಹಂ ಸಙ್ಘಂ ಅನ್ತರಾ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಪಞ್ಚಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಮೂಲಾಯಪಟಿಕಸ್ಸನಂ ಯಾಚಿಂ, ತಂ ಮಂ ಸಙ್ಘೋ ಅನ್ತರಾ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಪಞ್ಚಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಮೂಲಾಯ ಪಟಿಕಸ್ಸಿ, ಸೋಹಂ ಸಙ್ಘಂ ಅನ್ತರಾ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಪಞ್ಚಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಪುರಿಮಾಸು ಆಪತ್ತೀಸು ಸಮೋಧಾನಪರಿವಾಸಂ ಯಾಚಿಂ, ತಸ್ಸ ಮೇ ಸಙ್ಘೋ ಅನ್ತರಾ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಪಞ್ಚಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಪುರಿಮಾಸು ಆಪತ್ತೀಸು ಸಮೋಧಾನಪರಿವಾಸಂ ಅದಾಸಿ, ಸೋಹಂ ಪರಿವುತ್ಥಪರಿವಾಸೋ ಸಙ್ಘಂ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಛಾರತ್ತಂ ಮಾನತ್ತಂ ಯಾಚಿಂ, ತಸ್ಸ ಮೇ ಸಙ್ಘೋ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಛಾರತ್ತಂ ಮಾನತ್ತಂ ಅದಾಸಿ, ಸೋಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಚಿಣ್ಣಮಾನತ್ತೋ ಸಙ್ಘಂ ಅಬ್ಭಾನಂ ಯಾಚಾಮೀ’’ತಿ –

ಏವಂ ¶ ತಿಕ್ಖತ್ತುಂ ಯಾಚಾಪೇತ್ವಾ –

‘‘ಸುಣಾತು ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘೋ, ಅಯಂ ಇತ್ಥನ್ನಾಮೋ ಭಿಕ್ಖು ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಆಪಜ್ಜಿ ಪಕ್ಖಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯೋ, ಸೋ ಸಙ್ಘಂ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಪಕ್ಖಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಪಕ್ಖಪರಿವಾಸಂ ಯಾಚಿ, ಸಙ್ಘೋ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಪಕ್ಖಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಪಕ್ಖಪರಿವಾಸಂ ಅದಾಸಿ, ಸೋ ಪರಿವಸನ್ತೋ ಅನ್ತರಾ ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಆಪಜ್ಜಿ ಪಞ್ಚಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯೋ, ಸೋ ಸಙ್ಘಂ ಅನ್ತರಾ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಪಞ್ಚಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಮೂಲಾಯಪಟಿಕಸ್ಸನಂ ಯಾಚಿ, ಸಙ್ಘೋ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಅನ್ತರಾ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಪಞ್ಚಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಮೂಲಾಯ ಪಟಿಕಸ್ಸಿ, ಸೋ ಸಙ್ಘಂ ¶ ಅನ್ತರಾ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಪಞ್ಚಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಪುರಿಮಾಸು ಆಪತ್ತೀಸು ಸಮೋಧಾನಪರಿವಾಸಂ ಯಾಚಿ, ಸಙ್ಘೋ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಅನ್ತರಾ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಪಞ್ಚಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಪುರಿಮಾಸು ಆಪತ್ತೀಸು ಸಮೋಧಾನಪರಿವಾಸಂ ಅದಾಸಿ, ಸೋ ಪರಿವುತ್ಥಪರಿವಾಸೋ ಸಙ್ಘಂ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಛಾರತ್ತಂ ಮಾನತ್ತಂ ಯಾಚಿ, ಸಙ್ಘೋ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಛಾರತ್ತಂ ಮಾನತ್ತಂ ಅದಾಸಿ, ಸೋ ಚಿಣ್ಣಮಾನತ್ತೋ ಸಙ್ಘಂ ಅಬ್ಭಾನಂ ಯಾಚತಿ, ಯದಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಪತ್ತಕಲ್ಲಂ, ಸಙ್ಘೋ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಅಬ್ಭೇಯ್ಯ, ಏಸಾ ಞತ್ತಿ.

‘‘ಸುಣಾತು ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘೋ, ಅಯಂ ಇತ್ಥನ್ನಾಮೋ ಭಿಕ್ಖು ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಆಪಜ್ಜಿ ಪಕ್ಖಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯೋ, ಸೋ ಸಙ್ಘಂ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಪಕ್ಖಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಪಕ್ಖಪರಿವಾಸಂ ಯಾಚಿ, ಸಙ್ಘೋ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಪಕ್ಖಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಪಕ್ಖಪರಿವಾಸಂ ಅದಾಸಿ, ಸೋ ಪರಿವಸನ್ತೋ ಅನ್ತರಾ ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಆಪಜ್ಜಿ ಪಞ್ಚಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯೋ, ಸೋ ಸಙ್ಘಂ ಅನ್ತರಾ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಪಞ್ಚಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಮೂಲಾಯಪಟಿಕಸ್ಸನಂ ಯಾಚಿ, ಸಙ್ಘೋ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಅನ್ತರಾ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಪಞ್ಚಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಮೂಲಾಯ ಪಟಿಕಸ್ಸಿ, ಸೋ ಸಙ್ಘಂ ಅನ್ತರಾ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಪಞ್ಚಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಪುರಿಮಾಸು ಆಪತ್ತೀಸು ಸಮೋಧಾನಪರಿವಾಸಂ ಯಾಚಿ, ಸಙ್ಘೋ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಅನ್ತರಾ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಪಞ್ಚಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಪುರಿಮಾಸು ಆಪತ್ತೀಸು ಸಮೋಧಾನಪರಿವಾಸಂ ಅದಾಸಿ, ಸೋ ಪರಿವುತ್ಥಪರಿವಾಸೋ ಸಙ್ಘಂ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಛಾರತ್ತಂ ಮಾನತ್ತಂ ಯಾಚಿ, ಸಙ್ಘೋ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಛಾರತ್ತಂ ಮಾನತ್ತಂ ಅದಾಸಿ, ಸೋ ಚಿಣ್ಣಮಾನತ್ತೋ ಸಙ್ಘಂ ಅಬ್ಭಾನಂ ಯಾಚತಿ, ಸಙ್ಘೋ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಅಬ್ಭೇತಿ, ಯಸ್ಸಾಯಸ್ಮತೋ ಖಮತಿ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಅಬ್ಭಾನಂ, ಸೋ ತುಣ್ಹಸ್ಸ. ಯಸ್ಸ ನಕ್ಖಮತಿ, ಸೋ ಭಾಸೇಯ್ಯ.

‘‘ದುತಿಯಮ್ಪಿ ¶ ಏತಮತ್ಥಂ ವದಾಮಿ…ಪೇ… ತತಿಯಮ್ಪಿ ಏತಮತ್ಥಂ ವದಾಮಿ…ಪೇ….

‘‘ಅಬ್ಭಿತೋ ಸಙ್ಘೇನ ಇತ್ಥನ್ನಾಮೋ ಭಿಕ್ಖು, ಖಮತಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ, ತಸ್ಮಾ ತುಣ್ಹೀ, ಏವಮೇತಂ ಧಾರಯಾಮೀ’’ತಿ –

ಏವಂ ಕಮ್ಮವಾಚಾ ಕಾತಬ್ಬಾ.

ಸಚೇ ¶ ಮಾನತ್ತಾರಹೋ ವಾ ಮಾನತ್ತಂ ಚರನ್ತೋ ವಾ ಅಬ್ಭಾನಾರಹೋ ವಾ ಅನಿಕ್ಖಿತ್ತವತ್ತೋ ಅನ್ತರಾಪತ್ತಿಂ ಆಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ಪಟಿಚ್ಛಾದೇತಿ, ವುತ್ತನಯೇನೇವ ಪುರಿಮಾಪತ್ತಿಯಾ ಅನ್ತರಾಪತ್ತಿಯಾ ಚ ದಿವಸಪರಿಚ್ಛೇದಂ ಸಲ್ಲಕ್ಖೇತ್ವಾ ತದನುರೂಪಾಯ ಕಮ್ಮವಾಚಾಯ ಮೂಲಾಯ ಪಟಿಕಸ್ಸಿತ್ವಾ ಪರಿವಾಸಂ ದತ್ವಾ ಪರಿವುತ್ಥಪರಿವಾಸಸ್ಸ ಮಾನತ್ತಂ ದತ್ವಾ ಚಿಣ್ಣಮಾನತ್ತೋ ಅಬ್ಭೇತಬ್ಬೋ. ಸಚೇ ಪನ ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯ ಆಪತ್ತಿಯಾ ಪರಿವಸನ್ತೋ ಅನ್ತರಾಪತ್ತಿಂ ಆಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ನ ಪಟಿಚ್ಛಾದೇತಿ, ತಸ್ಸ ಮೂಲಾಯಪಟಿಕಸ್ಸನಾಯೇವ ಕಾತಬ್ಬಾ, ಪುನ ಪರಿವಾಸದಾನಕಿಚ್ಚಂ ನತ್ಥಿ. ಮೂಲಾಯಪಟಿಕಸ್ಸನೇನ ಪನ ಪರಿವುತ್ಥದಿವಸಾನಂ ಮಕ್ಖಿತತ್ತಾ ಪುನ ಆದಿತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಪರಿವಸಿತಬ್ಬಂ. ಪರಿವುತ್ಥಪರಿವಾಸಸ್ಸ ಚ ಮೂಲಾಪತ್ತಿಯಾ ಅನ್ತರಾಪತ್ತಿಂ ಸಮೋಧಾನೇತ್ವಾ ಮಾನತ್ತಂ ದಾತಬ್ಬಂ, ಚಿಣ್ಣಮಾನತ್ತೋ ಚ ಅಬ್ಭೇತಬ್ಬೋ. ಕಥಂ? ಮೂಲಾಯಪಟಿಕಸ್ಸನಂ ಕರೋನ್ತೇನ ತಾವ ಸಚೇ ಮೂಲಾಪತ್ತಿ ಪಕ್ಖಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾ ಹೋತಿ,

‘‘ಅಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಆಪಜ್ಜಿಂ ಪಕ್ಖಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯೋ, ಸೋಹಂ ಸಙ್ಘಂ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಪಕ್ಖಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಪಕ್ಖಪರಿವಾಸಂ ಯಾಚಿಂ, ತಸ್ಸ ಮೇ ಸಙ್ಘೋ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಪಕ್ಖಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಪಕ್ಖಪರಿವಾಸಂ ಅದಾಸಿ, ಸೋಹಂ ಪರಿವಸನ್ತೋ ಅನ್ತರಾ ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಆಪಜ್ಜಿಂ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯೋ, ಸೋಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘಂ ಅನ್ತರಾಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಮೂಲಾಯಪಟಿಕಸ್ಸನಂ ಯಾಚಾಮೀ’’ತಿ –

ತಿಕ್ಖತ್ತುಂ ಯಾಚಾಪೇತ್ವಾ –

‘‘ಸುಣಾತು ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘೋ, ಅಯಂ ಇತ್ಥನ್ನಾಮೋ ಭಿಕ್ಖು ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಆಪಜ್ಜಿ ಪಕ್ಖಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯೋ, ಸೋ ಸಙ್ಘಂ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಪಕ್ಖಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಪಕ್ಖಪರಿವಾಸಂ ಯಾಚಿ, ಸಙ್ಘೋ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಪಕ್ಖಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಪಕ್ಖಪರಿವಾಸಂ ಅದಾಸಿ, ಸೋ ಪರಿವಸನ್ತೋ ಅನ್ತರಾ ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಆಪಜ್ಜಿ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯೋ, ಸೋ ಸಙ್ಘಂ ಅನ್ತರಾ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ¶ ಮೂಲಾಯಪಟಿಕಸ್ಸನಂ ಯಾಚತಿ, ಯದಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಪತ್ತಕಲ್ಲಂ, ಸಙ್ಘೋ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಅನ್ತರಾ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಮೂಲಾಯ ಪಟಿಕಸ್ಸೇಯ್ಯ, ಏಸಾ ಞತ್ತಿ.

‘‘ಸುಣಾತು ¶ ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘೋ, ಅಯಂ ಇತ್ಥನ್ನಾಮೋ ಭಿಕ್ಖು ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಆಪಜ್ಜಿ ಪಕ್ಖಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯೋ, ಸೋ ಸಙ್ಘಂ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಪಕ್ಖಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಪಕ್ಖಪರಿವಾಸಂ ಯಾಚಿ, ಸಙ್ಘೋ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಪಕ್ಖಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಪಕ್ಖಪರಿವಾಸಂ ಅದಾಸಿ, ಸೋ ಪರಿವಸನ್ತೋ ಅನ್ತರಾ ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಆಪಜ್ಜಿ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯೋ, ಸೋ ಸಙ್ಘಂ ಅನ್ತರಾ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಮೂಲಾಯಪಟಿಕಸ್ಸನಂ ಯಾಚತಿ, ಸಙ್ಘೋ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಅನ್ತರಾ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಮೂಲಾಯ ಪಟಿಕಸ್ಸತಿ, ಯಸ್ಸಾಯಸ್ಮತೋ ಖಮತಿ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಅನ್ತರಾ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಮೂಲಾಯಪಟಿಕಸ್ಸನಾ, ಸೋ ತುಣ್ಹಸ್ಸ. ಯಸ್ಸ ನಕ್ಖಮತಿ, ಸೋ ಭಾಸೇಯ್ಯ.

‘‘ದುತಿಯಮ್ಪಿ ಏತಮತ್ಥಂ ವದಾಮಿ…ಪೇ… ತತಿಯಮ್ಪಿ ಏತಮತ್ಥಂ ವದಾಮಿ…ಪೇ….

‘‘ಪಟಿಕಸ್ಸಿತೋ ಸಙ್ಘೇನ ಇತ್ಥನ್ನಾಮೋ ಭಿಕ್ಖು, ಅನ್ತರಾ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಮೂಲಾಯ ಪಟಿಕಸ್ಸನಾ ಖಮತಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ, ತಸ್ಮಾ ತುಣ್ಹೀ, ಏವಮೇತಂ ಧಾರಯಾಮೀ’’ತಿ –

ಏವಂ ಕಮ್ಮವಾಚಾ ಕಾತಬ್ಬಾ.

ಏವಂ ಮೂಲಾಯ ಪಟಿಕಸ್ಸಿತೇನ ಪುನ ಆದಿತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಪರಿವಸಿತಬ್ಬಂ. ಪರಿವಸನ್ತೇನ ಚ –

‘‘ಅಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಆಪಜ್ಜಿಂ ಪಕ್ಖಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯೋ, ಸೋಹಂ ಸಙ್ಘಂ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಪಕ್ಖಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಪಕ್ಖಪರಿವಾಸಂ ಯಾಚಿಂ, ತಸ್ಸ ಮೇ ಸಙ್ಘೋ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಪಕ್ಖಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಪಕ್ಖಪರಿವಾಸಂ ಅದಾಸಿ, ಸೋಹಂ ಪರಿವಸನ್ತೋ ಅನ್ತರಾ ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಆಪಜ್ಜಿಂ ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯೋ, ಸೋಹಂ ಸಙ್ಘಂ ಅನ್ತರಾ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಮೂಲಾಯಪಟಿಕಸ್ಸನಂ ಯಾಚಿಂ, ತಂ ಮಂ ಸಙ್ಘೋ ಅನ್ತರಾ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ¶ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಮೂಲಾಯ ಪಟಿಕಸ್ಸಿ, ಸೋಹಂ ಪರಿವಸಾಮಿ, ವೇದಿಯಾಮಹಂ, ಭನ್ತೇ, ವೇದಿಯತೀತಿ ಮಂ ಸಙ್ಘೋ ಧಾರೇತೂ’’ತಿ –

ಆರೋಚೇತಬ್ಬಂ.

ಪರಿವುತ್ಥಪರಿವಾಸಸ್ಸ ¶ ಮಾನತ್ತಂ ದೇನ್ತೇನ –

‘‘ಅಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಆಪಜ್ಜಿಂ ಪಕ್ಖಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯೋ, ಸೋಹಂ ಸಙ್ಘಂ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಪಕ್ಖಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಪಕ್ಖಪರಿವಾಸಂ ಯಾಚಿಂ, ತಸ್ಸ ಮೇ ಸಙ್ಘೋ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಪಕ್ಖಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಪಕ್ಖಪರಿವಾಸಂ ಅದಾಸಿ, ಸೋಹಂ ಪರಿವಸನ್ತೋ ಅನ್ತರಾ ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಆಪಜ್ಜಿಂ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯೋ, ಸೋಹಂ ಸಙ್ಘಂ ಅನ್ತರಾ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಮೂಲಾಯಪಟಿಕಸ್ಸನಂ ಯಾಚಿಂ, ತಂ ಮಂ ಸಙ್ಘೋ ಅನ್ತರಾ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಮೂಲಾಯ ಪಟಿಕಸ್ಸಿ, ಸೋಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಪರಿವುತ್ಥಪರಿವಾಸೋ ಸಙ್ಘಂ ತಾಸಂ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಞ್ಚ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಞ್ಚ ಛಾರತ್ತಂ ಮಾನತ್ತಂ ಯಾಚಾಮೀ’’ತಿ –

ತಿಕ್ಖತ್ತುಂ ಯಾಚಾಪೇತ್ವಾ –

‘‘ಸುಣಾತು ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘೋ, ಅಯಂ ಇತ್ಥನ್ನಾಮೋ ಭಿಕ್ಖು ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಆಪಜ್ಜಿ ಪಕ್ಖಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯೋ, ಸೋ ಸಙ್ಘಂ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಪಕ್ಖಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಪಕ್ಖಪರಿವಾಸಂ ಯಾಚಿ, ಸಙ್ಘೋ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಪಕ್ಖಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಪಕ್ಖಪರಿವಾಸಂ ಅದಾಸಿ, ಸೋ ಪರಿವಸನ್ತೋ ಅನ್ತರಾ ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಆಪಜ್ಜಿ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯೋ, ಸೋ ಸಙ್ಘಂ ಅನ್ತರಾ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಮೂಲಾಯಪಟಿಕಸ್ಸನಂ ಯಾಚಿ, ತಂ ಸಙ್ಘೋ ಅನ್ತರಾ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಮೂಲಾಯ ಪಟಿಕಸ್ಸಿ, ಸೋ ಪರಿವುತ್ಥಪರಿವಾಸೋ ಸಙ್ಘಂ ತಾಸಂ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಞ್ಚ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಞ್ಚ ಛಾರತ್ತಂ ಮಾನತ್ತಂ ಯಾಚತಿ, ಯದಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಪತ್ತಕಲ್ಲಂ, ಸಙ್ಘೋ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ತಾಸಂ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಞ್ಚ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಞ್ಚ ಛಾರತ್ತಂ ಮಾನತ್ತಂ ದದೇಯ್ಯ, ಏಸಾ ಞತ್ತಿ.

‘‘ಸುಣಾತು ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘೋ, ಅಯಂ ಇತ್ಥನ್ನಾಮೋ ಭಿಕ್ಖು ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಆಪಜ್ಜಿ ¶ ಪಕ್ಖಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯೋ, ಸೋ ಸಙ್ಘಂ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಪಕ್ಖಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಪಕ್ಖಪರಿವಾಸಂ ಯಾಚಿ, ಸಙ್ಘೋ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಪಕ್ಖಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಪಕ್ಖಪರಿವಾಸಂ ಅದಾಸಿ, ಸೋ ಪರಿವಸನ್ತೋ ಅನ್ತರಾ ಸಮ್ಬಹುಲಾ ¶ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಆಪಜ್ಜಿ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯೋ, ಸೋ ಸಙ್ಘಂ ಅನ್ತರಾ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಮೂಲಾಯಪಟಿಕಸ್ಸನಂ ಯಾಚಿ, ತಂ ಸಙ್ಘೋ ಅನ್ತರಾ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಮೂಲಾಯ ಪಟಿಕಸ್ಸಿ, ಸೋ ಪರಿವುತ್ಥಪರಿವಾಸೋ ಸಙ್ಘಂ ತಾಸಂ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಞ್ಚ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಞ್ಚ ಛಾರತ್ತಂ ಮಾನತ್ತಂ ಯಾಚತಿ, ಸಙ್ಘೋ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ತಾಸಂ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಞ್ಚ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಞ್ಚ ಛಾರತ್ತಂ ಮಾನತ್ತಂ ದೇತಿ, ಯಸ್ಸಾಯಸ್ಮತೋ ಖಮತಿ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ತಾಸಂ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಞ್ಚ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಞ್ಚ ಛಾರತ್ತಂ ಮಾನತ್ತಸ್ಸ ದಾನಂ, ಸೋ ತುಣ್ಹಸ್ಸ. ಯಸ್ಸ ನಕ್ಖಮತಿ, ಸೋ ಭಾಸೇಯ್ಯ.

‘‘ದುತಿಯಮ್ಪಿ ಏತಮತ್ಥಂ ವದಾಮಿ…ಪೇ… ತತಿಯಮ್ಪಿ ಏತಮತ್ಥಂ ವದಾಮಿ…ಪೇ….

‘‘ದಿನ್ನಂ ಸಙ್ಘೇನ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ತಾಸಂ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಞ್ಚ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಞ್ಚ ಛಾರತ್ತಂ ಮಾನತ್ತಂ, ಖಮತಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ, ತಸ್ಮಾ ತುಣ್ಹೀ, ಏವಮೇತಂ ಧಾರಯಾಮೀ’’ತಿ –

ಏವಂ ಕಮ್ಮವಾಚಾ ಕಾತಬ್ಬಾ.

ಕಮ್ಮವಾಚಾಪರಿಯೋಸಾನೇ ಮಾನತ್ತಸಮಾದಾನಾದಿ ಸಬ್ಬಂ ವುತ್ತನಯಮೇವ. ಆರೋಚೇನ್ತೇನ ಪನ –

‘‘ಅಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಆಪಜ್ಜಿಂ ಪಕ್ಖಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯೋ, ಸೋಹಂ ಸಙ್ಘಂ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಪಕ್ಖಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಪಕ್ಖಪರಿವಾಸಂ ಯಾಚಿಂ, ತಸ್ಸ ಮೇ ಸಙ್ಘೋ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಪಕ್ಖಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಪಕ್ಖಪರಿವಾಸಂ ಅದಾಸಿ, ಸೋಹಂ ಪರಿವಸನ್ತೋ ಅನ್ತರಾ ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಆಪಜ್ಜಿಂ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯೋ, ಸೋಹಂ ಸಙ್ಘಂ ಅನ್ತರಾ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಮೂಲಾಯಪಟಿಕಸ್ಸನಂ ಯಾಚಿಂ, ತಂ ಮಂ ಸಙ್ಘೋ ಅನ್ತರಾ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಮೂಲಾಯ ಪಟಿಕಸ್ಸಿ, ಸೋಹಂ ಪರಿವುತ್ಥಪರಿವಾಸೋ ಸಙ್ಘಂ ತಾಸಂ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಞ್ಚ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಞ್ಚ ಛಾರತ್ತಂ ಮಾನತ್ತಂ ಯಾಚಿಂ, ತಸ್ಸ ಮೇ ಸಙ್ಘೋ ತಾಸಂ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಞ್ಚ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಞ್ಚ ಛಾರತ್ತಂ ಮಾನತ್ತಂ ¶ ¶ ಅದಾಸಿ, ಸೋಹಂ ಮಾನತ್ತಂ ಚರಾಮಿ, ವೇದಿಯಾಮಹಂ ಭನ್ತೇ, ವೇದಿಯತೀತಿ ಮಂ ಸಙ್ಘೋ ಧಾರೇತೂ’’ತಿ –

ಏವಂ ಆರೋಚೇತಬ್ಬಂ.

ಚಿಣ್ಣಮಾನತ್ತಂ ಅಬ್ಭೇನ್ತೇನ ಚ –

‘‘ಅಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಆಪಜ್ಜಿಂ ಪಕ್ಖಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯೋ, ಸೋಹಂ ಸಙ್ಘಂ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಪಕ್ಖಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಪಕ್ಖಪರಿವಾಸಂ ಯಾಚಿಂ, ತಸ್ಸ ಮೇ ಸಙ್ಘೋ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಪಕ್ಖಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಪಕ್ಖಪರಿವಾಸಂ ಅದಾಸಿ, ಸೋಹಂ ಪರಿವಸನ್ತೋ ಅನ್ತರಾ ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಆಪಜ್ಜಿಂ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯೋ, ಸೋಹಂ ಸಙ್ಘಂ ಅನ್ತರಾ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಮೂಲಾಯಪಟಿಕಸ್ಸನಂ ಯಾಚಿಂ, ತಂ ಮಂ ಸಙ್ಘೋ ಅನ್ತರಾ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಅಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಮೂಲಾಯ ಪಟಿಕಸ್ಸಿ, ಸೋಹಂ ಪರಿವುತ್ಥಪರಿವಾಸೋ ಸಙ್ಘಂ ತಾಸಂ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಞ್ಚ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಞ್ಚ ಛಾರತ್ತಂ ಮಾನತ್ತಂ ಯಾಚಿಂ, ತಸ್ಸ ಮೇ ಸಙ್ಘೋ ತಾಸಂ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಞ್ಚ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಞ್ಚ ಛಾರತ್ತಂ ಮಾನತ್ತಂ ಅದಾಸಿ, ಸೋಹಂ ಭನ್ತೇ ಚಿಣ್ಣಮಾನತ್ತೋ ಸಙ್ಘಂ ಅಬ್ಭಾನಂ ಯಾಚಾಮೀ’’ತಿ –

ತಿಕ್ಖತ್ತುಂ ಯಾಚಾಪೇತ್ವಾ –

‘‘ಸುಣಾತು ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘೋ, ಅಯಂ ಇತ್ಥನ್ನಾಮೋ ಭಿಕ್ಖು ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಆಪಜ್ಜಿ ಪಕ್ಖಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯೋ, ಸೋ ಸಙ್ಘಂ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಪಕ್ಖಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಪಕ್ಖಪರಿವಾಸಂ ಯಾಚಿ, ಸಙ್ಘೋ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಪಕ್ಖಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಪಕ್ಖಪರಿವಾಸಂ ಅದಾಸಿ, ಸೋ ಪರಿವಸನ್ತೋ ಅನ್ತರಾ ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಆಪಜ್ಜಿ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯೋ, ಸೋ ಸಙ್ಘಂ ಅನ್ತರಾ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಮೂಲಾಯಪಟಿಕಸ್ಸನಂ ಯಾಚಿ, ತಂ ಸಙ್ಘೋ ಅನ್ತರಾ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಮೂಲಾಯ ಪಟಿಕಸ್ಸಿ, ಸೋ ಪರಿವುತ್ಥಪರಿವಾಸೋ ಸಙ್ಘಂ ತಾಸಂ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಞ್ಚ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಞ್ಚ ಛಾರತ್ತಂ ಮಾನತ್ತಂ ಯಾಚಿ, ಸಙ್ಘೋ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ತಾಸಂ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಞ್ಚ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಞ್ಚ ಛಾರತ್ತಂ ಮಾನತ್ತಂ ಅದಾಸಿ ¶ , ಸೋ ಚಿಣ್ಣಮಾನತ್ತೋ ಸಙ್ಘಂ ಅಬ್ಭಾನಂ ಯಾಚತಿ, ಯದಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಪತ್ತಕಲ್ಲಂ, ಸಙ್ಘೋ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಅಬ್ಭೇಯ್ಯ, ಏಸಾ ಞತ್ತಿ.

‘‘ಸುಣಾತು ¶ ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘೋ, ಅಯಂ ಇತ್ಥನ್ನಾಮೋ ಭಿಕ್ಖು ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಆಪಜ್ಜಿ ಪಕ್ಖಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯೋ, ಸೋ ಸಙ್ಘಂ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಪಕ್ಖಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಪಕ್ಖಪರಿವಾಸಂ ಯಾಚಿ, ಸಙ್ಘೋ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಪಕ್ಖಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಪಕ್ಖಪರಿವಾಸಂ ಅದಾಸಿ, ಸೋ ಪರಿವಸನ್ತೋ ಅನ್ತರಾ ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಆಪಜ್ಜಿ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯೋ, ಸೋ ಸಙ್ಘಂ ಅನ್ತರಾ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಮೂಲಾಯಪಟಿಕಸ್ಸನಂ ಯಾಚಿ, ತಂ ಸಙ್ಘೋ ಅನ್ತರಾ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಮೂಲಾಯ ಪಟಿಕಸ್ಸಿ, ಸೋ ಪರಿವುತ್ಥಪರಿವಾಸೋ ಸಙ್ಘಂ ತಾಸಂ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಞ್ಚ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಞ್ಚ ಛಾರತ್ತಂ ಮಾನತ್ತಂ ಯಾಚಿ, ಸಙ್ಘೋ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ತಾಸಂ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಞ್ಚ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಞ್ಚ ಛಾರತ್ತಂ ಮಾನತ್ತಂ ಅದಾಸಿ, ಸೋ ಚಿಣ್ಣಮಾನತ್ತೋ ಸಙ್ಘಂ ಅಬ್ಭಾನಂ ಯಾಚತಿ, ಸಙ್ಘೋ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಅಬ್ಭೇತಿ, ಯಸ್ಸಾಯಸ್ಮತೋ ಖಮತಿ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಅಬ್ಭಾನಂ, ಸೋ ತುಣ್ಹಸ್ಸ. ಯಸ್ಸ ನಕ್ಖಮತಿ, ಸೋ ಭಾಸೇಯ್ಯ.

‘‘ದುತಿಯಮ್ಪಿ ಏತಮತ್ಥಂ ವದಾಮಿ…ಪೇ… ತತಿಯಮ್ಪಿ ಏತಮತ್ಥಂ ವದಾಮಿ…ಪೇ….

‘‘ಅಬ್ಭಿತೋ ಸಙ್ಘೇನ ಇತ್ಥನ್ನಾಮೋ ಭಿಕ್ಖು, ಖಮತಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ, ತಸ್ಮಾ ತುಣ್ಹೀ, ಏವಮೇತಂ ಧಾರಯಾಮೀ’’ತಿ –

ಏವಂ ಕಮ್ಮವಾಚಾ ಕಾತಬ್ಬಾ.

ಇಮಿನಾವ ನಯೇನ ಮಾನತ್ತಾರಹಮಾನತ್ತಚಾರಿಕಅಬ್ಭಾನಾರಹಕಾಲೇಸುಪಿ ಅನ್ತರಾಪತ್ತಿಂ ಆಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛಾದೇನ್ತಸ್ಸ ಮೂಲಾಯಪಟಿಕಸ್ಸನಮೇವ ಕತ್ವಾ ಮೂಲಾಪತ್ತಿಯಾ ಅನ್ತರಾಪತ್ತಿಂ ಸಮೋಧಾನೇತ್ವಾ ಮಾನತ್ತಂ ದತ್ವಾ ಚಿಣ್ಣಮಾನತ್ತಸ್ಸ ಅಬ್ಭಾನಂ ಕಾತಬ್ಬಂ. ಏತ್ಥ ಪನ ‘‘ಸೋಹಂ ಪರಿವಸನ್ತೋ’’ತಿ ಆಗತಟ್ಠಾನೇ ‘‘ಸೋಹಂ ಪರಿವುತ್ಥಪರಿವಾಸೋ ಮಾನತ್ತಾರಹೋ’’ತಿ ವಾ ‘‘ಸೋಹಂ ಮಾನತ್ತಂ ಚರನ್ತೋ’’ತಿ ವಾ ‘‘ಸೋಹಂ ಚಿಣ್ಣಮಾನತ್ತೋ ಅಬ್ಭಾನಾರಹೋ’’ತಿ ವಾ ವತ್ತಬ್ಬಂ.

ಸಚೇ ¶ ಪನ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯ ಆಪತ್ತಿಯಾ ಮಾನತ್ತಂ ಚರನ್ತೋ ಅನ್ತರಾಪತ್ತಿಂ ಆಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ನ ಪಟಿಚ್ಛಾದೇತಿ, ಸೋ ಮೂಲಾಯ ಪಟಿಕಸ್ಸಿತ್ವಾ ಅನ್ತರಾಪತ್ತಿಯಾ ಪುನ ಮಾನತ್ತಂ ದತ್ವಾ ಚಿಣ್ಣಮಾನತ್ತೋ ಅಬ್ಭೇತಬ್ಬೋ. ಕಥಂ? ಮೂಲಾಯಪಟಿಕಸ್ಸನಂ ಕರೋನ್ತೇನ ತಾವ –

‘‘ಅಹಂ ¶ , ಭನ್ತೇ, ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಆಪಜ್ಜಿಂ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯೋ, ಸೋಹಂ ಸಙ್ಘಂ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಛಾರತ್ತಂ ಮಾನತ್ತಂ ಯಾಚಿಂ, ತಸ್ಸ ಮೇ ಸಙ್ಘೋ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಛಾರತ್ತಂ ಮಾನತ್ತಂ ಅದಾಸಿ, ಸೋಹಂ ಮಾನತ್ತಂ ಚರನ್ತೋ ಅನ್ತರಾ ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಆಪಜ್ಜಿಂ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯೋ, ಸೋಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘಂ ಅನ್ತರಾ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಮೂಲಾಯಪಟಿಕಸ್ಸನಂ ಯಾಚಾಮೀ’’ತಿ –

ತಿಕ್ಖತ್ತುಂ ಯಾಚಾಪೇತ್ವಾ –

‘‘ಸುಣಾತು ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘೋ, ಅಯಂ ಇತ್ಥನ್ನಾಮೋ ಭಿಕ್ಖು ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಆಪಜ್ಜಿ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯೋ, ಸೋ ಸಙ್ಘಂ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಛಾರತ್ತಂ ಮಾನತ್ತಂ ಯಾಚಿ, ಸಙ್ಘೋ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಛಾರತ್ತಂ ಮಾನತ್ತಂ ಅದಾಸಿ, ಸೋ ಮಾನತ್ತಂ ಚರನ್ತೋ ಅನ್ತರಾ ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಆಪಜ್ಜಿ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯೋ, ಸೋ ಸಙ್ಘಂ ಅನ್ತರಾ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಮೂಲಾಯಪಟಿಕಸ್ಸನಂ ಯಾಚತಿ, ಯದಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಪತ್ತಕಲ್ಲಂ, ಸಙ್ಘೋ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಅನ್ತರಾ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಮೂಲಾಯ ಪಟಿಕಸ್ಸೇಯ್ಯ, ಏಸಾ ಞತ್ತಿ.

‘‘ಸುಣಾತು ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘೋ, ಅಯಂ ಇತ್ಥನ್ನಾಮೋ ಭಿಕ್ಖು ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಆಪಜ್ಜಿ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯೋ, ಸೋ ಸಙ್ಘಂ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಛಾರತ್ತಂ ಮಾನತ್ತಂ ಯಾಚಿ, ಸಙ್ಘೋ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಛಾರತ್ತಂ ಮಾನತ್ತಂ ಅದಾಸಿ, ಸೋ ಮಾನತ್ತಂ ಚರನ್ತೋ ಅನ್ತರಾ ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಆಪಜ್ಜಿ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯೋ, ಸೋ ಸಙ್ಘಂ ಅನ್ತರಾ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಮೂಲಾಯಪಟಿಕಸ್ಸನಂ ಯಾಚತಿ, ಸಙ್ಘೋ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಅನ್ತರಾ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ¶ ಆಪತ್ತೀನಂ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಮೂಲಾಯ ಪಟಿಕಸ್ಸತಿ, ಯಸ್ಸಾಯಸ್ಮತೋ ಖಮತಿ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಅನ್ತರಾ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಮೂಲಾಯಪಟಿಕಸ್ಸನಾ, ಸೋ ತುಣ್ಹಸ್ಸ. ಯಸ್ಸ ನಕ್ಖಮತಿ, ಸೋ ಭಾಸೇಯ್ಯ.

‘‘ದುತಿಯಮ್ಪಿ ಏತಮತ್ಥಂ ವದಾಮಿ…ಪೇ… ತತಿಯಮ್ಪಿ ಏತಮತ್ಥಂ ವದಾಮಿ…ಪೇ….

‘‘ಪಟಿಕಸ್ಸಿತೋ ಸಙ್ಘೇನ ಇತ್ಥನ್ನಾಮೋ ಭಿಕ್ಖು, ಅನ್ತರಾ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ¶ ಮೂಲಾಯಪಟಿಕಸ್ಸನಾ ಖಮತಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ, ತಸ್ಮಾ ತುಣ್ಹೀ, ಏವಮೇತಂ ಧಾರಯಾಮೀ’’ತಿ –

ಏವಂ ಕಮ್ಮವಾಚಾ ಕಾತಬ್ಬಾ.

ಏವಂ ಮೂಲಾಯ ಪಟಿಕಸ್ಸಿತ್ವಾ ಮಾನತ್ತಂ ದೇನ್ತೇನ –

‘‘ಅಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಆಪಜ್ಜಿಂ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯೋ, ಸೋಹಂ ಸಙ್ಘಂ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಛಾರತ್ತಂ ಮಾನತ್ತಂ ಯಾಚಿಂ, ತಸ್ಸ ಮೇ ಸಙ್ಘೋ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಛಾರತ್ತಂ ಮಾನತ್ತಂ ಅದಾಸಿ, ಸೋಹಂ ಮಾನತ್ತಂ ಚರನ್ತೋ ಅನ್ತರಾ ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಆಪಜ್ಜಿಂ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯೋ, ಸೋಹಂ ಸಙ್ಘಂ ಅನ್ತರಾ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಮೂಲಾಯಪಟಿಕಸ್ಸನಂ ಯಾಚಿಂ, ತಂ ಮಂ ಸಙ್ಘೋ ಅನ್ತರಾ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಮೂಲಾಯ ಪಟಿಕಸ್ಸಿ, ಸೋಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘಂ ಅನ್ತರಾ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಛಾರತ್ತಂ ಮಾನತ್ತಂ ಯಾಚಾಮೀ’’ತಿ –

ತಿಕ್ಖತ್ತುಂ ಯಾಚಾಪೇತ್ವಾ –

‘‘ಸುಣಾತು ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘೋ, ಅಯಂ ಇತ್ಥನ್ನಾಮೋ ಭಿಕ್ಖು ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಆಪಜ್ಜಿ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯೋ, ಸೋ ಸಙ್ಘಂ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಛಾರತ್ತಂ ಮಾನತ್ತಂ ಯಾಚಿ, ಸಙ್ಘೋ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಛಾರತ್ತಂ ಮಾನತ್ತಂ ಅದಾಸಿ, ಸೋ ಮಾನತ್ತಂ ಚರನ್ತೋ ಅನ್ತರಾ ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಆಪಜ್ಜಿ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯೋ, ಸೋ ಸಙ್ಘಂ ಅನ್ತರಾ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಮೂಲಾಯಪಟಿಕಸ್ಸನಂ ಯಾಚಿ, ತಂ ಸಙ್ಘೋ ಅನ್ತರಾ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ¶ ಮೂಲಾಯ ಪಟಿಕಸ್ಸಿ, ಸೋ ಸಙ್ಘಂ ಅನ್ತರಾ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಛಾರತ್ತಂ ಮಾನತ್ತಂ ಯಾಚತಿ, ಯದಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಪತ್ತಕಲ್ಲಂ, ಸಙ್ಘೋ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಅನ್ತರಾ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಛಾರತ್ತಂ ಮಾನತ್ತಂ ದದೇಯ್ಯ, ಏಸಾ ಞತ್ತಿ.

‘‘ಸುಣಾತು ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘೋ, ಅಯಂ ಇತ್ಥನ್ನಾಮೋ ಭಿಕ್ಖು ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಆಪಜ್ಜಿ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯೋ, ಸೋ ಸಙ್ಘಂ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಛಾರತ್ತಂ ಮಾನತ್ತಂ ಯಾಚಿ, ಸಙ್ಘೋ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಛಾರತ್ತಂ ¶ ಮಾನತ್ತಂ ಅದಾಸಿ, ಸೋ ಮಾನತ್ತಂ ಚರನ್ತೋ ಅನ್ತರಾ ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಆಪಜ್ಜಿ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯೋ, ಸೋ ಸಙ್ಘಂ ಅನ್ತರಾ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಮೂಲಾಯಪಟಿಕಸ್ಸನಂ ಯಾಚಿ, ತಂ ಸಙ್ಘೋ ಅನ್ತರಾ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಮೂಲಾಯ ಪಟಿಕಸ್ಸಿ, ಸೋ ಸಙ್ಘಂ ಅನ್ತರಾ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಛಾರತ್ತಂ ಮಾನತ್ತಂ ಯಾಚತಿ, ಸಙ್ಘೋ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಅನ್ತರಾ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಛಾರತ್ತಂ ಮಾನತ್ತಂ ದೇತಿ, ಯಸ್ಸಾಯಸ್ಮತೋ ಖಮತಿ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಅನ್ತರಾ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಛಾರತ್ತಂ ಮಾನತ್ತಸ್ಸ ದಾನಂ, ಸೋ ತುಣ್ಹಸ್ಸ. ಯಸ್ಸ ನಕ್ಖಮತಿ, ಸೋ ಭಾಸೇಯ್ಯ.

‘‘ದುತಿಯಮ್ಪಿ ಏತಮತ್ಥಂ ವದಾಮಿ…ಪೇ… ತತಿಯಮ್ಪಿ ಏತಮತ್ಥಂ ವದಾಮಿ…ಪೇ….

‘‘ದಿನ್ನಂ ಸಙ್ಘೇನ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಅನ್ತರಾ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಛಾರತ್ತಂ ಮಾನತ್ತಂ, ಖಮತಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ, ತಸ್ಮಾ ತುಣ್ಹೀ, ಏವಮೇತಂ ಧಾರಯಾಮೀ’’ತಿ –

ಏವಂ ಕಮ್ಮವಾಚಾ ಕಾತಬ್ಬಾ.

ಕಮ್ಮವಾಚಾಪರಿಯೋಸಾನೇ ಮಾನತ್ತಸಮಾದಾನಾದಿ ಸಬ್ಬಂ ವುತ್ತನಯಮೇವ. ಆರೋಚೇನ್ತೇನ ಪನ –

‘‘ಅಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಆಪಜ್ಜಿಂ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯೋ, ಸೋಹಂ ಸಙ್ಘಂ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಛಾರತ್ತಂ ಮಾನತ್ತಂ ಯಾಚಿಂ, ತಸ್ಸ ಮೇ ಸಙ್ಘೋ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಛಾರತ್ತಂ ಮಾನತ್ತಂ ಅದಾಸಿ, ಸೋಹಂ ಮಾನತ್ತಂ ¶ ಚರನ್ತೋ ಅನ್ತರಾ ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಆಪಜ್ಜಿಂ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯೋ, ಸೋಹಂ ಸಙ್ಘಂ ಅನ್ತರಾ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಛಾರತ್ತಂ ಮಾನತ್ತಂ ಯಾಚಿಂ, ತಂ ಮಂ ಸಙ್ಘೋ ಅನ್ತರಾ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಮೂಲಾಯ ಪಟಿಕಸ್ಸಿ, ಸೋಹಂ ಸಙ್ಘಂ ಅನ್ತರಾ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಛಾರತ್ತಂ ಮಾನತ್ತಂ ಯಾಚಿಂ, ತಸ್ಸ ಮೇ ಸಙ್ಘೋ ಅನ್ತರಾ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಛಾರತ್ತಂ ಮಾನತ್ತಂ ಅದಾಸಿ, ಸೋಹಂ ಮಾನತ್ತಂ ಚರಾಮಿ, ವೇದಿಯಾಮಹಂ, ಭನ್ತೇ, ವೇದಿಯತೀತಿ ಮಂ ಸಙ್ಘೋ ಧಾರೇತೂ’’ತಿ –

ಏವಂ ಆರೋಚೇತಬ್ಬಂ.

ಚಿಣ್ಣಮಾನತ್ತಂ ¶ ಅಬ್ಭೇನ್ತೇನ ಚ –

‘‘ಅಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಆಪಜ್ಜಿಂ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯೋ, ಸೋಹಂ ಸಙ್ಘಂ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಛಾರತ್ತಂ ಮಾನತ್ತಂ ಯಾಚಿಂ, ತಸ್ಸ ಮೇ ಸಙ್ಘೋ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಛಾರತ್ತಂ ಮಾನತ್ತಂ ಅದಾಸಿ, ಸೋಹಂ ಮಾನತ್ತಂ ಚರನ್ತೋ ಅನ್ತರಾ ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಆಪಜ್ಜಿಂ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯೋ, ಸೋಹಂ ಸಙ್ಘಂ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಮೂಲಾಯಪಟಿಕಸ್ಸನಂ ಯಾಚಿಂ, ತಂ ಮಂ ಸಙ್ಘೋ ಅನ್ತರಾ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಮೂಲಾಯ ಪಟಿಕಸ್ಸಿ, ಸೋಹಂ ಸಙ್ಘಂ ಅನ್ತರಾ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಛಾರತ್ತಂ ಮಾನತ್ತಂ ಯಾಚಿಂ, ತಸ್ಸ ಮೇ ಸಙ್ಘೋ ಅನ್ತರಾ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಛಾರತ್ತಂ ಮಾನತ್ತಂ ಅದಾಸಿ, ಸೋಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಚಿಣ್ಣಮಾನತ್ತೋ ಸಙ್ಘಂ ಅಬ್ಭಾನಂ ಯಾಚಾಮೀ’’ತಿ –

ತಿಕ್ಖತ್ತುಂ ಯಾಚಾಪೇತ್ವಾ –

‘‘ಸುಣಾತು ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘೋ, ಅಯಂ ಇತ್ಥನ್ನಾಮೋ ಭಿಕ್ಖು ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಆಪಜ್ಜಿ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯೋ, ಸೋ ಸಙ್ಘಂ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಛಾರತ್ತಂ ಮಾನತ್ತಂ ಯಾಚಿ, ಸಙ್ಘೋ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಛಾರತ್ತಂ ಮಾನತ್ತಂ ಅದಾಸಿ, ಸೋ ಮಾನತ್ತಂ ಚರನ್ತೋ ಅನ್ತರಾ ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಆಪಜ್ಜಿ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯೋ, ಸೋ ¶ ಸಙ್ಘಂ ಅನ್ತರಾ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಮೂಲಾಯಪಟಿಕಸ್ಸನಂ ಯಾಚಿ, ತಂ ಸಙ್ಘೋ ಅನ್ತರಾ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಮೂಲಾಯ ಪಟಿಕಸ್ಸಿ, ಸೋ ಸಙ್ಘಂ ಅನ್ತರಾ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಛಾರತ್ತಂ ಮಾನತ್ತಂ ಯಾಚಿ, ಸಙ್ಘೋ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಅನ್ತರಾ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಛಾರತ್ತಂ ಮಾನತ್ತಂ ಅದಾಸಿ, ಸೋ ಚಿಣ್ಣಮಾನತ್ತೋ ಸಙ್ಘಂ ಅಬ್ಭಾನಂ ಯಾಚತಿ, ಯದಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಪತ್ತಕಲ್ಲಂ, ಸಙ್ಘೋ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಅಬ್ಭೇಯ್ಯ, ಏಸಾ ಞತ್ತಿ.

‘‘ಸುಣಾತು ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘೋ, ಅಯಂ ಇತ್ಥನ್ನಾಮೋ ಭಿಕ್ಖು ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಆಪಜ್ಜಿ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯೋ, ಸೋ ಸಙ್ಘಂ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಛಾರತ್ತಂ ಮಾನತ್ತಂ ಯಾಚಿ, ಸಙ್ಘೋ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಛಾರತ್ತಂ ಮಾನತ್ತಂ ಅದಾಸಿ, ಸೋ ಮಾನತ್ತಂ ಚರನ್ತೋ ಅನ್ತರಾ ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಆಪಜ್ಜಿ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯೋ, ಸೋ ಸಙ್ಘಂ ಅನ್ತರಾ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಮೂಲಾಯಪಟಿಕಸ್ಸನಂ ¶ ಯಾಚಿ, ತಂ ಸಙ್ಘೋ ಅನ್ತರಾ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಮೂಲಾಯ ಪಟಿಕಸ್ಸಿ, ಸೋ ಸಙ್ಘಂ ಅನ್ತರಾ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಛಾರತ್ತಂ ಮಾನತ್ತಂ ಯಾಚಿ, ಸಙ್ಘೋ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಅನ್ತರಾ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಛಾರತ್ತಂ ಮಾನತ್ತಂ ಅದಾಸಿ, ಸೋ ಚಿಣ್ಣಮಾನತ್ತೋ ಸಙ್ಘಂ ಅಬ್ಭಾನಂ ಯಾಚತಿ, ಸಙ್ಘೋ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಅಬ್ಭೇತಿ, ಯಸ್ಸಾಯಸ್ಮತೋ ಖಮತಿ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಅಬ್ಭಾನಂ, ಸೋ ತುಣ್ಹಸ್ಸ. ಯಸ್ಸ ನಕ್ಖಮತಿ, ಸೋ ಭಾಸೇಯ್ಯ.

‘‘ದುತಿಯಮ್ಪಿ ಏತಮತ್ಥಂ ವದಾಮಿ…ಪೇ… ತತಿಯಮ್ಪಿ ಏತಮತ್ಥಂ ವದಾಮಿ…ಪೇ….

‘‘ಅಬ್ಭಿತೋ ಸಙ್ಘೇನ ಇತ್ಥನ್ನಾಮೋ ಭಿಕ್ಖು, ಖಮತಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ, ತಸ್ಮಾ ತುಣ್ಹೀ, ಏವಮೇತಂ ಧಾರಯಾಮೀ’’ತಿ –

ಏವಂ ಕಮ್ಮವಾಚಂ ಕತ್ವಾ ಅಬ್ಭೇತಬ್ಬೋ.

ಅಬ್ಭಾನಾರಹಕಾಲೇಪಿ ಅನ್ತರಾಪತ್ತಿಂ ಆಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛಾದೇನ್ತಸ್ಸ ಇಮಿನಾವ ನಯೇನ ಮೂಲಾಯಪಟಿಕಸ್ಸನಾ ಮಾನತ್ತದಾನಂ ಅಬ್ಭಾನಞ್ಚ ವೇದಿತಬ್ಬಂ. ಕೇವಲಂ ¶ ಪನೇತ್ಥ ‘‘ಮಾನತ್ತಂ ಚರನ್ತೋ’’ತಿ ಅವತ್ವಾ ‘‘ಚಿಣ್ಣಮಾನತ್ತೋ ಅಬ್ಭಾನಾರಹೋ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬಂ.

ಓಧಾನಸಮೋಧಾನಪರಿವಾಸಕಥಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ.

೨೪೪. ಅಗ್ಘಸಮೋಧಾನೋ (ಚೂಳವ. ಅಟ್ಠ. ೧೦೨) ನಾಮ ಸಮ್ಬಹುಲಾಸು ಆಪತ್ತೀಸು ಯಾ ಏಕಾ ವಾ ದ್ವೇ ವಾ ತಿಸ್ಸೋ ವಾ ಸಮ್ಬಹುಲಾ ವಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಸಬ್ಬಚಿರಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯೋ, ತಾಸಂ ಅಗ್ಘೇನ ಸಮೋಧಾಯ ತಾಸಂ ರತ್ತಿಪರಿಚ್ಛೇದವಸೇನ ಅವಸೇಸಾನಂ ಊನತರಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾನಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಪರಿವಾಸೋ ದೀಯತಿ, ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಿ ಅಗ್ಘಸಮೋಧಾನೋ. ಯಸ್ಸ ಪನ ಸತಂ ಆಪತ್ತಿಯೋ ದಸಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾ, ಅಪರಮ್ಪಿ ಸತಂ ಆಪತ್ತಿಯೋ ದಸಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾತಿ ಏವಂ ದಸಕ್ಖತ್ತುಂ ಕತ್ವಾ ಆಪತ್ತಿಸಹಸ್ಸಂ ದಿವಸಸತಂ ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಂ ಹೋತಿ, ತೇನ ಕಿಂ ಕಾತಬ್ಬನ್ತಿ? ಸಬ್ಬಾ ಸಮೋದಹಿತ್ವಾ ದಸ ದಿವಸೇ ಪರಿವಸಿತಬ್ಬಂ. ಏವಂ ಏಕೇನೇವ ದಸಾಹೇನ ದಿವಸಸತಮ್ಪಿ ಪರಿವಸಿತಬ್ಬಮೇವ ಹೋತಿ. ವುತ್ತಮ್ಪಿ ಚೇತಂ –

‘‘ದಸಸತಂ ರತ್ತಿಸತಂ, ಆಪತ್ತಿಯೋ ಛಾದಯಿತ್ವಾನ;

ದಸ ರತ್ತಿಯೋ ವಸಿತ್ವಾನ, ಮುಚ್ಚೇಯ್ಯ ಪಾರಿವಾಸಿಕೋ’’ತಿ. (ಪರಿ. ೪೭೭);

ಅಯಂ ¶ ಅಗ್ಘಸಮೋಧಾನೋ ನಾಮ.

ತಸ್ಸ ಆರೋಚನದಾನಲಕ್ಖಣಂ ಏವಂ ವೇದಿತಬ್ಬಂ – ಸಚೇ ಕಸ್ಸಚಿ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಏಕಾ ಆಪತ್ತಿ ಏಕಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾ ಹೋತಿ, ಏಕಾ ಆಪತ್ತಿ ದ್ವೀಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾ, ಏಕಾ ತೀಹಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾ, ಏಕಾ ಚತೂಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾ, ಏಕಾ ಪಞ್ಚಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾ, ಏಕಾ ಛಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾ, ಏಕಾ ಸತ್ತಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾ, ಏಕಾ ಅಟ್ಠಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾ, ಏಕಾ ನವಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾ, ಏಕಾ ದಸಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾ ಹೋತಿ, ತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಸಙ್ಘಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಏಕಂಸಂ ಉತ್ತರಾಸಙ್ಗಂ ಕರಿತ್ವಾ…ಪೇ… ಏವಮಸ್ಸ ವಚನೀಯೋ –

‘‘ಅಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಆಪಜ್ಜಿಂ ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಏಕಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯೋ ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ದ್ವೀಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯೋ…ಪೇ… ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ದಸಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯೋ, ಸೋಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘಂ ತಾಸಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಯಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ದಸಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯೋ, ತಾಸಂ ಅಗ್ಘೇನ ಸಮೋಧಾನಪರಿವಾಸಂ ಯಾಚಾಮೀ’’ತಿ.

ದುತಿಯಮ್ಪಿ ಯಾಚಿತಬ್ಬೋ. ತತಿಯಮ್ಪಿ ಯಾಚಿತಬ್ಬೋ.

ಬ್ಯತ್ತೇನ ¶ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಪಟಿಬಲೇನ ಸಙ್ಘೋ ಞಾಪೇತಬ್ಬೋ –

‘‘ಸುಣಾತು ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘೋ, ಅಯಂ ಇತ್ಥನ್ನಾಮೋ ಭಿಕ್ಖು ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಆಪಜ್ಜಿ ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಏಕಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯೋ…ಪೇ… ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ದಸಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯೋ, ಸೋ ಸಙ್ಘಂ ತಾಸಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಯಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ದಸಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯೋ, ತಾಸಂ ಅಗ್ಘೇನ ಸಮೋಧಾನಪರಿವಾಸಂ ಯಾಚತಿ, ಯದಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಪತ್ತಕಲ್ಲಂ, ಸಙ್ಘೋ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ತಾಸಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಯಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ದಸಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯೋ, ತಾಸಂ ಅಗ್ಘೇನ ಸಮೋಧಾನಪರಿವಾಸಂ ದದೇಯ್ಯ, ಏಸಾ ಞತ್ತಿ.

‘‘ಸುಣಾತು ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘೋ, ಅಯಂ ಇತ್ಥನ್ನಾಮೋ ಭಿಕ್ಖು ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಆಪಜ್ಜಿ ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಏಕಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯೋ…ಪೇ… ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ದಸಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯೋ, ಸೋ ಸಙ್ಘಂ ತಾಸಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಯಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ದಸಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯೋ, ತಾಸಂ ಅಗ್ಘೇನ ಸಮೋಧಾನಪರಿವಾಸಂ ಯಾಚತಿ, ಸಙ್ಘೋ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ತಾಸಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಯಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ದಸಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯೋ, ತಾಸಂ ಅಗ್ಘೇನ ಸಮೋಧಾನಪರಿವಾಸಂ ದೇತಿ, ಯಸ್ಸಾಯಸ್ಮತೋ ಖಮತಿ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ತಾಸಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಯಾ ¶ ಆಪತ್ತಿಯೋ ದಸಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯೋ, ತಾಸಂ ಅಗ್ಘೇನ ಸಮೋಧಾನಪರಿವಾಸಸ್ಸ ದಾನಂ, ಸೋ ತುಣ್ಹಸ್ಸ. ಯಸ್ಸ ನಕ್ಖಮತಿ, ಸೋ ಭಾಸೇಯ್ಯ.

‘‘ದುತಿಯಮ್ಪಿ ಏತಮತ್ಥಂ ವದಾಮಿ…ಪೇ… ತತಿಯಮ್ಪಿ ಏತಮತ್ಥಂ ವದಾಮಿ…ಪೇ….

‘‘ದಿನ್ನೋ ಸಙ್ಘೇನ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ತಾಸಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಯಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ದಸಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯೋ, ತಾಸಂ ಅಗ್ಘೇನ ಸಮೋಧಾನಪರಿವಾಸೋ, ಖಮತಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ, ತಸ್ಮಾ ತುಣ್ಹೀ, ಏವಮೇತಂ ಧಾರಯಾಮೀ’’ತಿ –

ಏವಂ ಕಮ್ಮವಾಚಾ ಕಾತಬ್ಬಾ.

ಕಮ್ಮವಾಚಾಪರಿಯೋಸಾನೇ ವತ್ತಸಮಾದಾನಾದಿ ಸಬ್ಬಂ ವುತ್ತನಯಮೇವ. ಆರೋಚೇನ್ತೇನ ಪನ –

‘‘ಅಹಂ ¶ , ಭನ್ತೇ, ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಆಪಜ್ಜಿಂ ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಏಕಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯೋ…ಪೇ… ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ದಸಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯೋ, ಸೋಹಂ ಸಙ್ಘಂ ತಾಸಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಯಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ದಸಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯೋ, ತಾಸಂ ಅಗ್ಘೇನ ಸಮೋಧಾನಪರಿವಾಸಂ ಯಾಚಿಂ, ತಸ್ಸ ಮೇ ಸಙ್ಘೋ ತಾಸಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಯಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ದಸಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯೋ, ತಾಸಂ ಅಗ್ಘೇನ ಸಮೋಧಾನಪರಿವಾಸಂ ಅದಾಸಿ, ಸೋಹಂ ಪರಿವಸಾಮಿ, ವೇದಿಯಾಮಹಂ, ಭನ್ತೇ, ವೇದಿಯತೀತಿ ಮಂ ಸಙ್ಘೋ ಧಾರೇತೂ’’ತಿ –

ಏವಂ ಆರೋಚೇತಬ್ಬಂ.

ಪರಿವುತ್ಥಪರಿವಾಸಸ್ಸ ಮಾನತ್ತಂ ದೇನ್ತೇನ –

‘‘ಅಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಆಪಜ್ಜಿಂ ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಏಕಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯೋ…ಪೇ… ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ದಸಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯೋ, ಸೋಹಂ ಸಙ್ಘಂ ತಾಸಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಯಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ದಸಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯೋ, ತಾಸಂ ಅಗ್ಘೇನ ಸಮೋಧಾನಪರಿವಾಸಂ ಯಾಚಿಂ, ತಸ್ಸ ಮೇ ಸಙ್ಘೋ ತಾಸಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಯಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ದಸಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯೋ, ತಾಸಂ ಅಗ್ಘೇನ ಸಮೋಧಾನಪರಿವಾಸಂ ಅದಾಸಿ, ಸೋಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಪರಿವುತ್ಥಪರಿವಾಸೋ ಸಙ್ಘಂ ತಾಸಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಛಾರತ್ತಂ ಮಾನತ್ತಂ ಯಾಚಾಮೀ’’ತಿ –

ತಿಕ್ಖತ್ತುಂ ¶ ಯಾಚಾಪೇತ್ವಾ –

‘‘ಸುಣಾತು ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘೋ, ಅಯಂ ಇತ್ಥನ್ನಾಮೋ ಭಿಕ್ಖು ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಆಪಜ್ಜಿ ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಏಕಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯೋ…ಪೇ… ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ದಸಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯೋ, ಸೋ ಸಙ್ಘಂ ತಾಸಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಯಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ದಸಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯೋ, ತಾಸಂ ಅಗ್ಘೇನ ಸಮೋಧಾನಪರಿವಾಸಂ ಯಾಚಿ, ಸಙ್ಘೋ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ತಾಸಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಯಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ದಸಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯೋ, ತಾಸಂ ಅಗ್ಘೇನ ಸಮೋಧಾನಪರಿವಾಸಂ ಅದಾಸಿ, ಸೋ ಪರಿವುತ್ಥಪರಿವಾಸೋ ಸಙ್ಘಂ ತಾಸಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಛಾರತ್ತಂ ಮಾನತ್ತಂ ಯಾಚತಿ, ಯದಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಪತ್ತಕಲ್ಲಂ ¶ , ಸಙ್ಘೋ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ತಾಸಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಛಾರತ್ತಂ ಮಾನತ್ತಂ ದದೇಯ್ಯ, ಏಸಾ ಞತ್ತಿ.

‘‘ಸುಣಾತು ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘೋ, ಅಯಂ ಇತ್ಥನ್ನಾಮೋ ಭಿಕ್ಖು ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಆಪಜ್ಜಿ ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಏಕಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯೋ…ಪೇ… ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ದಸಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯೋ, ಸೋ ಸಙ್ಘಂ ತಾಸಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಯಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ದಸಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯೋ, ತಾಸಂ ಅಗ್ಘೇನ ಸಮೋಧಾನಪರಿವಾಸಂ ಯಾಚಿ, ಸಙ್ಘೋ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ತಾಸಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಯಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ದಸಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯೋ, ತಾಸಂ ಅಗ್ಘೇನ ಸಮೋಧಾನಪರಿವಾಸಂ ಅದಾಸಿ, ಸೋ ಪರಿವುತ್ಥಪರಿವಾಸೋ ಸಙ್ಘಂ ತಾಸಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಛಾರತ್ತಂ ಮಾನತ್ತಂ ಯಾಚತಿ, ಸಙ್ಘೋ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ತಾಸಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಛಾರತ್ತಂ ಮಾನತ್ತಂ ದೇತಿ, ಯಸ್ಸಾಯಸ್ಮತೋ ಖಮತಿ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ತಾಸಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಛಾರತ್ತಂ ಮಾನತ್ತಸ್ಸ ದಾನಂ, ಸೋ ತುಣ್ಹಸ್ಸ. ಯಸ್ಸ ನಕ್ಖಮತಿ, ಸೋ ಭಾಸೇಯ್ಯ.

‘‘ದುತಿಯಮ್ಪಿ ಏತಮತ್ಥಂ ವದಾಮಿ…ಪೇ… ತತಿಯಮ್ಪಿ ಏತಮತ್ಥಂ ವದಾಮಿ…ಪೇ….

‘‘ದಿನ್ನಂ ಸಙ್ಘೇನ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ತಾಸಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಛಾರತ್ತಂ ಮಾನತ್ತಂ, ಖಮತಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ, ತಸ್ಮಾ ತುಣ್ಹೀ, ಏವಮೇತಂ ಧಾರಯಾಮೀ’’ತಿ –

ಏವಂ ಕಮ್ಮವಾಚಾ ಕಾತಬ್ಬಾ.

ಕಮ್ಮವಾಚಾಪರಿಯೋಸಾನೇ ಚ ಮಾನತ್ತಸಮಾದಾನಾದಿ ಸಬ್ಬಂ ವುತ್ತನಯಮೇವ. ಆರೋಚೇನ್ತೇನ ಪನ –

‘‘ಅಹಂ ¶ , ಭನ್ತೇ, ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಆಪಜ್ಜಿಂ ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಏಕಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯೋ…ಪೇ… ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ದಸಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯೋ, ಸೋಹಂ ಸಙ್ಘಂ ತಾಸಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಯಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ದಸಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯೋ, ತಾಸಂ ಅಗ್ಘೇನ ಸಮೋಧಾನಪರಿವಾಸಂ ಯಾಚಿಂ, ತಸ್ಸ ಮೇ ಸಙ್ಘೋ ತಾಸಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಯಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ದಸಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯೋ, ತಾಸಂ ಅಗ್ಘೇನ ಸಮೋಧಾನಪರಿವಾಸಂ ಅದಾಸಿ, ಸೋಹಂ ಪರಿವುತ್ಥಪರಿವಾಸೋ ಸಙ್ಘಂ ತಾಸಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಛಾರತ್ತಂ ಮಾನತ್ತಂ ಯಾಚಿಂ, ತಸ್ಸ ¶ ಮೇ ಸಙ್ಘೋ ತಾಸಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಛಾರತ್ತಂ ಮಾನತ್ತಂ ಅದಾಸಿ, ಸೋಹಂ ಮಾನತ್ತಂ ಚರಾಮಿ, ವೇದಿಯಾಮಹಂ, ಭನ್ತೇ, ವೇದಿಯತೀತಿ ಮಂ ಸಙ್ಘೋ ಧಾರೇತೂ’’ತಿ ಆರೋಚೇತಬ್ಬಂ.

ಚಿಣ್ಣಮಾನತ್ತೋ ಅಬ್ಭೇತಬ್ಬೋ. ಅಬ್ಭೇನ್ತೇನ ಚ –

‘‘ಅಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಆಪಜ್ಜಿಂ ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಏಕಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯೋ…ಪೇ… ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ದಸಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯೋ, ಸೋಹಂ ಸಙ್ಘಂ ತಾಸಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಯಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ದಸಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯೋ, ತಾಸಂ ಅಗ್ಘೇನ ಸಮೋಧಾನಪರಿವಾಸಂ ಯಾಚಿಂ, ತಸ್ಸ ಮೇ ಸಙ್ಘೋ ತಾಸಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಯಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ದಸಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯೋ, ತಾಸಂ ಅಗ್ಘೇನ ಸಮೋಧಾನಪರಿವಾಸಂ ಅದಾಸಿ, ಸೋಹಂ ಪರಿವುತ್ಥಪರಿವಾಸೋ ಸಙ್ಘಂ ತಾಸಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಛಾರತ್ತಂ ಮಾನತ್ತಂ ಯಾಚಿಂ, ತಸ್ಸ ಮೇ ಸಙ್ಘೋ ತಾಸಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಛಾರತ್ತಂ ಮಾನತ್ತಂ ಅದಾಸಿ, ಸೋಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಚಿಣ್ಣಮಾನತ್ತೋ ಸಙ್ಘಂ ಅಬ್ಭಾನಂ ಯಾಚಾಮೀ’’ತಿ –

ತಿಕ್ಖತ್ತುಂ ಯಾಚಾಪೇತ್ವಾ –

‘‘ಸುಣಾತು ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘೋ, ಅಯಂ ಇತ್ಥನ್ನಾಮೋ ಭಿಕ್ಖು ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಆಪಜ್ಜಿ ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಏಕಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯೋ…ಪೇ… ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ದಸಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯೋ, ಸೋ ಸಙ್ಘಂ ತಾಸಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಯಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ದಸಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯೋ, ತಾಸಂ ಅಗ್ಘೇನ ಸಮೋಧಾನಪರಿವಾಸಂ ಯಾಚಿ, ಸಙ್ಘೋ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ತಾಸಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಯಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ದಸಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯೋ, ತಾಸಂ ಅಗ್ಘೇನ ಸಮೋಧಾನಪರಿವಾಸಂ ಅದಾಸಿ, ಸೋ ಪರಿವುತ್ಥಪರಿವಾಸೋ ಸಙ್ಘಂ ತಾಸಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಛಾರತ್ತಂ ಮಾನತ್ತಂ ಯಾಚಿ, ಸಙ್ಘೋ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ತಾಸಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಛಾರತ್ತಂ ಮಾನತ್ತಂ ಅದಾಸಿ, ಸೋ ಚಿಣ್ಣಮಾನತ್ತೋ ಸಙ್ಘಂ ಅಬ್ಭಾನಂ ಯಾಚತಿ, ಯದಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಪತ್ತಕಲ್ಲಂ, ಸಙ್ಘೋ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಅಬ್ಭೇಯ್ಯ, ಏಸಾ ಞತ್ತಿ.

‘‘ಸುಣಾತು ¶ ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘೋ, ಅಯಂ ಇತ್ಥನ್ನಾಮೋ ಭಿಕ್ಖು ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಆಪಜ್ಜಿ ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ¶ ಏಕಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯೋ…ಪೇ… ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ದಸಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯೋ, ಸೋ ಸಙ್ಘಂ ತಾಸಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಯಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ದಸಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯೋ, ತಾಸಂ ಅಗ್ಘೇನ ಸಮೋಧಾನಪರಿವಾಸಂ ಯಾಚಿ, ಸಙ್ಘೋ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ತಾಸಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಯಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ದಸಾಹಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯೋ, ತಾಸಂ ಅಗ್ಘೇನ ಸಮೋಧಾನಪರಿವಾಸಂ ಅದಾಸಿ, ಸೋ ಪರಿವುತ್ಥಪರಿವಾಸೋ ಸಙ್ಘಂ ತಾಸಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಛಾರತ್ತಂ ಮಾನತ್ತಂ ಯಾಚಿ, ಸಙ್ಘೋ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ತಾಸಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಛಾರತ್ತಂ ಮಾನತ್ತಂ ಅದಾಸಿ, ಸೋ ಚಿಣ್ಣಮಾನತ್ತೋ ಸಙ್ಘಂ ಅಬ್ಭಾನಂ ಯಾಚತಿ, ಸಙ್ಘೋ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಅಬ್ಭೇತಿ, ಯಸ್ಸಾಯಸ್ಮತೋ ಖಮತಿ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಅಬ್ಭಾನಂ, ಸೋ ತುಣ್ಹಸ್ಸ. ಯಸ್ಸ ನಕ್ಖಮತಿ, ಸೋ ಭಾಸೇಯ್ಯ.

‘‘ದುತಿಯಮ್ಪಿ ಏತಮತ್ಥಂ ವದಾಮಿ…ಪೇ… ತತಿಯಮ್ಪಿ ಏತಮತ್ಥಂ ವದಾಮಿ…ಪೇ….

‘‘ಅಬ್ಭಿತೋ ಸಙ್ಘೇನ ಇತ್ಥನ್ನಾಮೋ ಭಿಕ್ಖು, ಖಮತಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ, ತಸ್ಮಾ ತುಣ್ಹೀ, ಏವಮೇತಂ ಧಾರಯಾಮೀ’’ತಿ –

ಏವಂ ಕಮ್ಮವಾಚಂ ಕತ್ವಾ ಅಬ್ಭೇತಬ್ಬೋ.

ಅಗ್ಘಸಮೋಧಾನಪರಿವಾಸಕಥಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ.

೨೪೫. ಮಿಸ್ಸಕಸಮೋಧಾನೋ (ಚುಳವ. ಅಟ್ಠ. ೧೦೨) ನಾಮ – ಯೋ ನಾನಾವತ್ಥುಕಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಏಕತೋ ಕತ್ವಾ ದೀಯತಿ. ತತ್ರಾಯಂ ನಯೋ –

‘‘ಅಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಆಪಜ್ಜಿಂ ಏಕಂ ಸುಕ್ಕವಿಸ್ಸಟ್ಠಿಂ, ಏಕಂ ಕಾಯಸಂಸಗ್ಗಂ, ಏಕಂ ದುಟ್ಠುಲ್ಲವಾಚಂ, ಏಕಂ ಅತ್ತಕಾಮಂ, ಏಕಂ ಸಞ್ಚರಿತ್ತಂ, ಏಕಂ ಕುಟಿಕಾರಂ, ಏಕಂ ವಿಹಾರಕಾರಂ, ಏಕಂ ದುಟ್ಠದೋಸಂ, ಏಕಂ ಅಞ್ಞಭಾಗಿಯಂ, ಏಕಂ ಸಙ್ಘಭೇದಕಂ, ಏಕಂ ಸಙ್ಘಭೇದಾನುವತ್ತಕಂ, ಏಕಂ ದುಬ್ಬಚಂ, ಏಕಂ ಕುಲದೂಸಕಂ, ಸೋಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘಂ ತಾಸಂ ಆಪತ್ತೀನಂ ಸಮೋಧಾನಪರಿವಾಸಂ ಯಾಚಾಮೀ’’ತಿ –

ತಿಕ್ಖತ್ತುಂ ಯಾಚಾಪೇತ್ವಾ ತದನುರೂಪಾಯ ಕಮ್ಮವಾಚಾಯ ಪರಿವಾಸೋ ದಾತಬ್ಬೋ.

ಏತ್ಥ ¶ ಚ ‘‘ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಆಪಜ್ಜಿ ನಾನಾವತ್ಥುಕಾಯೋ’’ತಿಪಿ ‘‘ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಆಪಜ್ಜಿ’’ಇತಿಪಿ ಏವಂ ಪುಬ್ಬೇ ವುತ್ತನಯೇನ ವತ್ಥುವಸೇನಪಿ ¶ ಗೋತ್ತವಸೇನಪಿ ನಾಮವಸೇನಪಿ ಆಪತ್ತಿವಸೇನಪಿ ಯೋಜೇತ್ವಾ ಕಮ್ಮಂ ಕಾತುಂ ವಟ್ಟತಿಯೇವ, ತಸ್ಮಾ ನ ಇಧ ವಿಸುಂ ಕಮ್ಮವಾಚಂ ಯೋಜೇತ್ವಾ ದಸ್ಸಯಿಸ್ಸಾಮ ಪುಬ್ಬೇ ಸಬ್ಬಾಪತ್ತಿಸಾಧಾರಣಂ ಕತ್ವಾ ಯೋಜೇತ್ವಾ ದಸ್ಸಿತಾಯ ಏವ ಕಮ್ಮವಾಚಾಯ ನಾನಾವತ್ಥುಕಾಹಿಪಿ ಆಪತ್ತೀಹಿ ವುಟ್ಠಾನಸಮ್ಭವತೋ ಸಾಯೇವೇತ್ಥ ಕಮ್ಮವಾಚಾ ಅಲನ್ತಿ.

ಮಿಸ್ಸಕಸಮೋಧಾನಪರಿವಾಸಕಥಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ.

೨೪೬. ಸಚೇ ಕೋಚಿ ಭಿಕ್ಖು ಪರಿವಸನ್ತೋ ವಿಬ್ಭಮತಿ, ಸಾಮಣೇರೋ ವಾ ಹೋತಿ, ವಿಬ್ಭಮನ್ತಸ್ಸ ಸಾಮಣೇರಸ್ಸ ಚ ಪರಿವಾಸೋ ನ ರುಹತಿ. ಸೋ ಚೇ ಪುನ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜತಿ, ತಸ್ಸ ತದೇವ ಪುರಿಮಂ ಪರಿವಾಸದಾನಂ, ಯೋ ಪರಿವಾಸೋ ದಿನ್ನೋ, ಸುದಿನ್ನೋ, ಯೋ ಪರಿವುತ್ಥೋ, ಸುಪರಿವುತ್ಥೋ, ಅವಸೇಸೋ ಪರಿವಸಿತಬ್ಬೋ. ಸಚೇಪಿ ಮಾನತ್ತಾರಹೋ ಮಾನತ್ತಂ ಚರನ್ತೋ ಅಬ್ಭಾನಾರಹೋ ವಾ ವಿಬ್ಭಮತಿ, ಸಾಮಣೇರೋ ವಾ ಹೋತಿ, ಸೋ ಚೇ ಪುನ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜತಿ, ತಸ್ಸ ತದೇವ ಪುರಿಮಂ ಪರಿವಾಸದಾನಂ, ಯೋ ಪರಿವಾಸೋ ದಿನ್ನೋ, ಸುದಿನ್ನೋ, ಯೋ ಪರಿವುತ್ಥೋ, ಸುಪರಿವುತ್ಥೋ, ಯಂ ಮಾನತ್ತಂ ದಿನ್ನಂ, ಸುದಿನ್ನಂ, ಯಂ ಮಾನತ್ತಂ ಚಿಣ್ಣಂ, ತಂ ಸುಚಿಣ್ಣಂ, ಸೋ ಭಿಕ್ಖು ಅಬ್ಭೇತಬ್ಬೋ.

ಸಚೇ ಕೋಚಿ ಭಿಕ್ಖು ಪರಿವಸನ್ತೋ ಉಮ್ಮತ್ತಕೋ ಹೋತಿ ಖಿತ್ತಚಿತ್ತೋ ವೇದನಾಟ್ಟೋ, ಉಮ್ಮತ್ತಕಸ್ಸ ಖಿತ್ತಚಿತ್ತಸ್ಸ ವೇದನಾಟ್ಟಸ್ಸ ಚ ಪರಿವಾಸೋ ನ ರುಹತಿ. ಸೋ ಚೇ ಪುನ ಅನುಮ್ಮತ್ತಕೋ ಹೋತಿ ಅಖಿತ್ತಚಿತ್ತೋ ಅವೇದನಾಟ್ಟೋ, ತದೇವ ಪುರಿಮಂ ಪರಿವಾಸದಾನಂ, ಯೋ ಪರಿವಾಸೋ ದಿನ್ನೋ, ಸುದಿನ್ನೋ, ಯೋ ಪರಿವುತ್ಥೋ, ಸುಪರಿವುತ್ಥೋ, ಅವಸೇಸೋ ಪರಿವಸಿತಬ್ಬೋ. ಮಾನತ್ತಾರಹಾದೀಸುಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ.

ಸಚೇ ಕೋಚಿ ಪರಿವಸನ್ತೋ ಉಕ್ಖಿತ್ತಕೋ ಹೋತಿ, ಉಕ್ಖಿತ್ತಕಸ್ಸ ಪರಿವಾಸೋ ನ ರುಹತಿ. ಸಚೇ ಪುನ ಓಸಾರೀಯತಿ, ತಸ್ಸ ತದೇವ ಪುರಿಮಂ ಪರಿವಾಸದಾನಂ, ಯೋ ಪರಿವಾಸೋ ದಿನ್ನೋ, ಸುದಿನ್ನೋ, ಯೋ ಪರಿವುತ್ಥೋ, ಸುಪರಿವುತ್ಥೋ, ಅವಸೇಸೋ ಪರಿವಸಿತಬ್ಬೋ. ಮಾನತ್ತಾರಹಾದೀಸುಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ.

ಸಚೇ ಕಸ್ಸಚಿ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಇತ್ಥಿಲಿಙ್ಗಂ ಪಾತುಭವತಿ, ತಸ್ಸ ಸಾಯೇವ ಉಪಜ್ಝಾ, ಸಾಯೇವ ಉಪಸಮ್ಪದಾ, ಪುನ ಉಪಜ್ಝಾ ನ ಗಹೇತಬ್ಬಾ, ಉಪಸಮ್ಪದಾ ಚ ನ ಕಾತಬ್ಬಾ, ಭಿಕ್ಖುಉಪಸಮ್ಪದತೋ ಪಭುತಿ ಯಾವ ವಸ್ಸಗಣನಾ, ಸಾಯೇವ ವಸ್ಸಗಣನಾ ¶ , ನ ಇತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ವಸ್ಸಗಣನಾ ಕಾತಬ್ಬಾ. ಅಪ್ಪತಿರೂಪಂ ದಾನಿಸ್ಸಾ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಮಜ್ಝೇ ವಸಿತುಂ, ತಸ್ಮಾ ಭಿಕ್ಖುನುಪಸ್ಸಯಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಭಿಕ್ಖುನೀಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ವಸಿತಬ್ಬಂ. ಯಾ ದೇಸನಾಗಾಮಿನಿಯೋ ವಾ ವುಟ್ಠಾನಗಾಮಿನಿಯೋ ವಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಭಿಕ್ಖುನೀಹಿ ¶ ಸಾಧಾರಣಾ, ತಾಸಂ ಭಿಕ್ಖುನೀಹಿ ಕಾತಬ್ಬಂ, ವಿನಯಕಮ್ಮಮೇವ ಭಿಕ್ಖುನೀನಂ ಸನ್ತಿಕೇ ಕಾತಬ್ಬಂ. ಯಾ ಪನ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಭಿಕ್ಖುನೀಹಿ ಅಸಾಧಾರಣಾ ಸುಕ್ಕವಿಸ್ಸಟ್ಠಿಆದಿಕಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ, ತಾಹಿ ಆಪತ್ತೀಹಿ ಅನಾಪತ್ತಿ, ಲಿಙ್ಗೇ ಪರಿವತ್ತೇ ತಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ವುಟ್ಠಿತಾವ ಹೋನ್ತಿ, ಪುನ ಪಕತಿಲಿಙ್ಗೇ ಉಪ್ಪನ್ನೇಪಿ ತಾಹಿ ಆಪತ್ತೀಹಿ ತಸ್ಸ ಅನಾಪತ್ತಿಯೇವ. ಭಿಕ್ಖುನಿಯಾ ಪುರಿಸಲಿಙ್ಗೇ ಪಾತುಭೂತೇಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ. ವುತ್ತಞ್ಚೇತಂ –

‘‘ತೇನ ಖೋ ಪನ ಸಮಯೇನ ಅಞ್ಞತರಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಇತ್ಥಿಲಿಙ್ಗಂ ಪಾತುಭೂತಂ ಹೋತಿ. ಭಗವತೋ ಏತಮತ್ಥಂ ಆರೋಚೇಸುಂ. ಅನುಜಾನಾಮಿ ಭಿಕ್ಖವೇ ತಂಯೇವ ಉಪಜ್ಝಂ, ತಂಯೇವ ಉಪಸಮ್ಪದಂ, ತಾನಿಯೇವ ವಸ್ಸಾನಿ ಭಿಕ್ಖುನೀಹಿ ಸಙ್ಗಮಿತುಂ, ಯಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಭಿಕ್ಖುನೀಹಿ ಸಾಧಾರಣಾ, ತಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಭಿಕ್ಖುನೀನಂ ಸನ್ತಿಕೇ ವುಟ್ಠಾತುಂ. ಯಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಭಿಕ್ಖುನೀಹಿ ಅಸಾಧಾರಣಾ, ತಾಹಿ ಆಪತ್ತೀಹಿ ಅನಾಪತ್ತಿ.

‘‘ತೇನ ಖೋ ಪನ ಸಮಯೇನ ಅಞ್ಞತರಿಸ್ಸಾ ಭಿಕ್ಖುನಿಯಾ ಪುರಿಸಲಿಙ್ಗಂ ಪಾತುಭೂತಂ ಹೋತಿ. ಭಗವತೋ ಏತಮತ್ಥಂ ಆರೋಚೇಸುಂ. ಅನುಜಾನಾಮಿ ಭಿಕ್ಖವೇ ತಂಯೇವ ಉಪಜ್ಝಂ, ತಂಯೇವ ಉಪಸಮ್ಪದಂ, ತಾನಿಯೇವ ವಸ್ಸಾನಿ ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ಸಙ್ಗಮಿತುಂ, ಯಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಭಿಕ್ಖುನೀನಂ ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ಸಾಧಾರಣಾ, ತಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಸನ್ತಿಕೇ ವುಟ್ಠಾತುಂ. ಯಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಭಿಕ್ಖುನೀನಂ ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ಅಸಾಧಾರಣಾ, ತಾಹಿ ಆಪತ್ತೀಹಿ ಅನಾಪತ್ತೀ’’ತಿ (ಪಾರಾ. ೬೯).

೨೪೭. ಅಯಂ ಪನೇತ್ಥ ಪಾಳಿಮುತ್ತಕವಿನಿಚ್ಛಯೋ (ಪಾರಾ. ಅಟ್ಠ. ೧.೬೯) – ಇಮೇಸು ದ್ವೀಸು ಲಿಙ್ಗೇಸು ಪುರಿಸಲಿಙ್ಗಂ ಉತ್ತಮಂ, ಇತ್ಥಿಲಿಙ್ಗಂ ಹೀನಂ, ತಸ್ಮಾ ಪುರಿಸಲಿಙ್ಗಂ ಬಲವಅಕುಸಲೇನ ಅನ್ತರಧಾಯತಿ, ಇತ್ಥಿಲಿಙ್ಗಂ ದುಬ್ಬಲಕುಸಲೇನ ಪತಿಟ್ಠಾತಿ. ಇತ್ಥಿಲಿಙ್ಗಂ ಪನ ಅನ್ತರಧಾಯನ್ತಂ ದುಬ್ಬಲಅಕುಸಲೇನ ಅನ್ತರಧಾಯತಿ, ಪುರಿಸಲಿಙ್ಗಂ ಬಲವಕುಸಲೇನ ಪತಿಟ್ಠಾತಿ. ಏವಂ ಉಭಯಮ್ಪಿ ಅಕುಸಲೇನ ಅನ್ತರಧಾಯತಿ, ಕುಸಲೇನ ಪಟಿಲಬ್ಭತಿ.

ತತ್ಥ ¶ ಸಚೇ ದ್ವಿನ್ನಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಏಕತೋ ಸಜ್ಝಾಯಂ ವಾ ಧಮ್ಮಸಾಕಚ್ಛಂ ವಾ ಕತ್ವಾ ಏಕಾಗಾರೇ ನಿಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ನಿದ್ದಂ ಓಕ್ಕನ್ತಾನಂ ಏಕಸ್ಸ ಇತ್ಥಿಲಿಙ್ಗಂ ಪಾತುಭವತಿ, ಉಭಿನ್ನಮ್ಪಿ ಸಹಸೇಯ್ಯಾಪತ್ತಿ ಹೋತಿ. ಸೋ ಚೇ ಪಟಿಬುಜ್ಝಿತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ವಿಪ್ಪಕಾರಂ ದಿಸ್ವಾ ದುಕ್ಖೀ ದುಮ್ಮನೋ ರತ್ತಿಭಾಗೇಯೇವ ಇತರಸ್ಸ ಆರೋಚೇಯ್ಯ, ತೇನ ಸಮಸ್ಸಾಸೇತಬ್ಬೋ ‘‘ಹೋತು ಮಾ ಚಿನ್ತಯಿತ್ಥ, ವಟ್ಟಸ್ಸೇವೇಸೋ ದೋಸೋ, ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೇನ ದ್ವಾರಂ ದಿನ್ನಂ, ಭಿಕ್ಖು ವಾ ಹೋತು ಭಿಕ್ಖುನೀ ವಾ, ಅನಾವಟೋ ಧಮ್ಮೋ, ಅವಾರಿತೋ ಸಗ್ಗಮಗ್ಗೋ’’ತಿ. ಸಮಸ್ಸಾಸೇತ್ವಾ ಏವಂ ವತ್ತಬ್ಬಂ ‘‘ತುಮ್ಹೇಹಿ ಭಿಕ್ಖುನುಪಸ್ಸಯಂ ಗನ್ತುಂ ವಟ್ಟತಿ, ಅತ್ಥಿ ಪನ ತೇ ಕಾಚಿ ಸನ್ದಿಟ್ಠಾ ¶ ಭಿಕ್ಖುನಿಯೋ’’ತಿ. ಸಚಸ್ಸಾ ಹೋನ್ತಿ ತಾದಿಸಾ ಭಿಕ್ಖುನಿಯೋ, ‘‘ಅತ್ಥೀ’’ತಿ, ನೋ ಚೇ ಹೋನ್ತಿ, ‘‘ನತ್ಥೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಸೋ ಭಿಕ್ಖು ವತ್ತಬ್ಬೋ ‘‘ಮಮ ಸಙ್ಗಹಂ ಕರೋಥ, ಇದಾನಿ ಮಂ ಪಠಮಂ ಭಿಕ್ಖುನುಪಸ್ಸಯಂ ನೇಥಾ’’ತಿ. ತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ತಂ ಗಹೇತ್ವಾ ತಸ್ಸಾ ವಾ ಸನ್ದಿಟ್ಠಾನಂ ಅತ್ತನೋ ವಾ ಸನ್ದಿಟ್ಠಾನಂ ಭಿಕ್ಖುನೀನಂ ಸನ್ತಿಕಂ ಗನ್ತಬ್ಬಂ. ಗಚ್ಛನ್ತೇನ ಚ ನ ಏಕಕೇನ ಗನ್ತಬ್ಬಂ, ಚತೂಹಿ ಪಞ್ಚಹಿ ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಜೋತಿಕಞ್ಚ ಕತ್ತರದಣ್ಡಕಞ್ಚ ಗಹೇತ್ವಾ ಸಂವಿದಹನಂ ಪರಿಮೋಚೇತ್ವಾ ‘‘ಮಯಂ ಅಸುಕಂ ನಾಮ ಠಾನಂ ಗಚ್ಛಾಮಾ’’ತಿ ಗನ್ತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ಬಹಿಗಾಮೇ ದೂರೇ ವಿಹಾರೋ ಹೋತಿ, ಅನ್ತರಾಮಗ್ಗೇ ಗಾಮನ್ತರನದೀಪಾರರತ್ತಿವಿಪ್ಪವಾಸಗಣಓಹೀಯನಾಪತ್ತೀಹಿ ಅನಾಪತ್ತಿ. ಭಿಕ್ಖುನುಪಸ್ಸಯಂ ಗನ್ತ್ವಾ ತಾ ಭಿಕ್ಖುನಿಯೋ ವತ್ತಬ್ಬಾ ‘‘ಅಸುಕಂ ನಾಮ ಭಿಕ್ಖುಂ ಜಾನಾಥಾ’’ತಿ? ‘‘ಆಮ, ಅಯ್ಯಾ’’ತಿ. ತಸ್ಸ ಇತ್ಥಿಲಿಙ್ಗಂ ಪಾತುಭೂತಂ, ಸಙ್ಗಹಂ ದಾನಿಸ್ಸಾ ಕರೋಥಾತಿ. ತಾ ಚೇ ‘‘ಸಾಧು ಅಯ್ಯಾ, ಇದಾನಿ ಮಯಮ್ಪಿ ಸಜ್ಝಾಯಿಸ್ಸಾಮ, ಧಮ್ಮಂ ಸೋಸ್ಸಾಮ, ಗಚ್ಛಥ ತುಮ್ಹೇ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಸಙ್ಗಹಂ ಕರೋನ್ತಿ, ಆರಾಧಿಕಾ ಚ ಹೋನ್ತಿ ಸಙ್ಗಾಹಿಕಾ ಲಜ್ಜಿನಿಯೋ, ತಾ ಕೋಪೇತ್ವಾ ಅಞ್ಞತ್ಥ ನ ಗನ್ತಬ್ಬಂ. ಗಚ್ಛತಿ ಚೇ, ಗಾಮನ್ತರನದೀಪಾರರತ್ತಿವಿಪ್ಪವಾಸಗಣಓಹೀಯನಾಪತ್ತೀಹಿ ನ ಮುಚ್ಚತಿ.

ಸಚೇ ಪನ ಲಜ್ಜಿನಿಯೋ ಹೋನ್ತಿ, ನ ಸಙ್ಗಾಹಿಕಾಯೋ, ಅಞ್ಞತ್ಥ ಗನ್ತುಂ ಲಬ್ಭತಿ. ಸಚೇಪಿ ಅಲಜ್ಜಿನಿಯೋ ಹೋನ್ತಿ, ಸಙ್ಗಹಂ ಪನ ಕರೋನ್ತಿ, ತಾಪಿ ಪರಿಚ್ಚಜಿತ್ವಾ ಅಞ್ಞತ್ಥ ಗನ್ತುಂ ಲಬ್ಭತಿ. ಸಚೇ ಲಜ್ಜಿನಿಯೋ ಚ ಸಙ್ಗಾಹಿಕಾ ಚ, ಞಾತಿಕಾ ನ ಹೋನ್ತಿ, ಆಸನ್ನಗಾಮೇ ಪನ ಅಞ್ಞಾ ಞಾತಿಕಾ ಹೋನ್ತಿ ಪಟಿಜಗ್ಗನಿಕಾ, ತಾಸಮ್ಪಿ ಸನ್ತಿಕಂ ಗನ್ತುಂ ವಟ್ಟತೀತಿ ವದನ್ತಿ. ಗನ್ತ್ವಾ ಸಚೇ ಭಿಕ್ಖುಭಾವೇಪಿ ನಿಸ್ಸಯಪಟಿಪನ್ನೋ, ಪತಿರೂಪಾಯ ಭಿಕ್ಖುನಿಯಾ ಸನ್ತಿಕೇ ನಿಸ್ಸಯೋ ಗಹೇತಬ್ಬೋ, ಮಾತಿಕಾ ವಾ ವಿನಯೋ ವಾ ಉಗ್ಗಹಿತೋ ಸುಗ್ಗಹಿತೋ, ಪುನ ಉಗ್ಗಣ್ಹನಕಾರಣಂ ನತ್ಥಿ. ಸಚೇ ಭಿಕ್ಖುಭಾವೇಪಿ ಪರಿಸಾವಚರೋ, ತಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕೇಯೇವ ಉಪಸಮ್ಪನ್ನಾ ¶ ಸೂಪಸಮ್ಪನ್ನಾ, ಅಞ್ಞಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕೇ ನಿಸ್ಸಯೋ ಗಹೇತಬ್ಬೋ. ಪುಬ್ಬೇ ತಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ವಸನ್ತೇಹಿಪಿ ಅಞ್ಞಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕೇ ನಿಸ್ಸಯೋ ಗಹೇತಬ್ಬೋ. ಪರಿಪುಣ್ಣವಸ್ಸಸಾಮಣೇರೇನಪಿ ಅಞ್ಞಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕೇ ಉಪಜ್ಝಾ ಗಹೇತಬ್ಬಾ.

ಯಂ ಪನಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುಭಾವೇ ಅಧಿಟ್ಠಿತಂ ತಿಚೀವರಞ್ಚ ಪತ್ತೋ ಚ, ತಂ ಅಧಿಟ್ಠಾನಂ ವಿಜಹತಿ, ಪುನ ಅಧಿಟ್ಠಾತಬ್ಬಂ. ಸಙ್ಕಚ್ಚಿಕಾ ಚ ಉದಕಸಾಟಿಕಾ ಚ ಗಹೇತಬ್ಬಾ. ಯಂ ಅತಿರೇಕಚೀವರಂ ವಾ ಅತಿರೇಕಪತ್ತೋ ವಾ ವಿನಯಕಮ್ಮಂ ಕತ್ವಾ ಠಪಿತೋ ಹೋತಿ, ತಮ್ಪಿ ಸಬ್ಬಂ ವಿನಯಕಮ್ಮಂ ವಿಜಹತಿ, ಪುನ ಕಾತಬ್ಬಂ. ಪಟಿಗ್ಗಹಿತತೇಲಮಧುಫಾಣಿತಾದೀನಿಪಿ ಪಟಿಗ್ಗಹಣಂ ವಿಜಹನ್ತಿ. ಸಚೇ ಪಟಿಗ್ಗಹಣತೋ ಸತ್ತಮೇ ದಿವಸೇ ಲಿಙ್ಗಂ ಪರಿವತ್ತತಿ, ಪುನ ಪಟಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಸತ್ತಾಹಂ ವಟ್ಟತಿ. ಯಂ ಪನ ಭಿಕ್ಖುಕಾಲೇ ಅಞ್ಞಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಸನ್ತಕಂ ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಂ, ತಂ ಪಟಿಗ್ಗಹಣಂ ನ ವಿಜಹತಿ. ಯಮ್ಪಿ ಉಭಿನ್ನಂ ಸಾಧಾರಣಂ ಅವಿಭಜಿತ್ವಾ ¶ ಠಪಿತಂ, ತಂ ಪಕತತ್ತೋ ರಕ್ಖತಿ. ಯಂ ಪನ ವಿಭತ್ತಂ ಏತಸ್ಸೇವ ಸನ್ತಕಂ, ತಂ ಪಟಿಗ್ಗಹಣಂ ವಿಜಹತಿ. ವುತ್ತಞ್ಚೇತಂ ಪರಿವಾರೇ –

‘‘ತೇಲಂ ಮಧು ಫಾಣಿತಞ್ಚಾಪಿ ಸಪ್ಪಿಂ, ಸಾಮಂ ಗಹೇತ್ವಾ ನಿಕ್ಖಿಪೇಯ್ಯ;

ಅವೀತಿವತ್ತೇ ಸತ್ತಾಹೇ, ಸತಿ ಪಚ್ಚಯೇ ಪರಿಭುಞ್ಜನ್ತಸ್ಸ ಆಪತ್ತಿ;

ಪಞ್ಹಾ ಮೇಸಾ ಕುಸಲೇಹಿ ಚಿನ್ತಿತಾ’’ತಿ. (ಪರಿ. ೪೮೦);

ಇದಞ್ಹಿ ಲಿಙ್ಗಪರಿವತ್ತನಂ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಂ. ಪಟಿಗ್ಗಹಣಂ ನಾಮ ಲಿಙ್ಗಪರಿವತ್ತನೇನ, ಕಾಲಕಿರಿಯಾಯ, ಸಿಕ್ಖಾಪಚ್ಚಕ್ಖಾನೇನ, ಹೀನಾಯಾವತ್ತನೇನ, ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನಸ್ಸ ದಾನೇನ, ಅನಪೇಕ್ಖವಿಸ್ಸಜ್ಜನೇನ, ಅಚ್ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ಗಹಣೇನ ಚ ವಿಜಹತಿ. ತಸ್ಮಾ ಸಚೇಪಿ ಹರೀತಕಖಣ್ಡಮ್ಪಿ ಪಟಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಠಪಿತಮತ್ಥಿ, ಸಬ್ಬಮಸ್ಸ ಪಟಿಗ್ಗಹಣಂ ವಿಜಹತಿ. ಭಿಕ್ಖುವಿಹಾರೇ ಪನ ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿಸ್ಸಾ ಸನ್ತಕಂ ಪಟಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ವಾ ಅಪ್ಪಟಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ವಾ ಠಪಿತಂ, ಸಬ್ಬಸ್ಸ ಸಾವ ಇಸ್ಸರಾ, ಆಹರಾಪೇತ್ವಾ ಗಹೇತಬ್ಬಂ. ಯಂ ಪನೇತ್ಥ ಥಾವರಂ ತಸ್ಸಾ ಸನ್ತಕಂ ಸೇನಾಸನಂ ವಾ ಉಪರೋಪಕಾ ವಾ, ತೇ ಯಸ್ಸಿಚ್ಛತಿ, ತಸ್ಸ ದಾತಬ್ಬಾ. ತೇರಸಸು ಸಮ್ಮುತೀಸು ಯಾ ಭಿಕ್ಖುಕಾಲೇ ಲದ್ಧಾ ಸಮ್ಮುತಿ, ಸಬ್ಬಾ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸಮ್ಭತಿ, ಪುರಿಮಿಕಾಯ ಸೇನಾಸನಗ್ಗಾಹೋ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸಮ್ಭತಿ. ಸಚೇ ಪಚ್ಛಿಮಿಕಾಯ ಸೇನಾಸನೇ ಗಹಿತೇ ಲಿಙ್ಗಂ ಪರಿವತ್ತತಿ, ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘೋ ಚಸ್ಸಾ ಉಪ್ಪನ್ನಲಾಭಂ ದಾತುಕಾಮೋ ಹೋತಿ, ಅಪಲೋಕೇತ್ವಾ ದಾತಬ್ಬೋ.

ಸಚೇ ಭಿಕ್ಖುನೀಹಿ ಸಾಧಾರಣಾಯ ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾಯ ಆಪತ್ತಿಯಾ ಪರಿವಸನ್ತಸ್ಸ ಲಿಙ್ಗಂ ಪರಿವತ್ತತಿ, ಪುನ ಪಕ್ಖಮಾನತ್ತಮೇವ ದಾತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ಮಾನತ್ತಂ ಚರನ್ತಸ್ಸ ಪರಿವತ್ತತಿ ¶ , ಪುನ ಪಕ್ಖಮಾನತ್ತಮೇವ ದಾತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ಚಿಣ್ಣಮಾನತ್ತಸ್ಸ ಪರಿವತ್ತತಿ, ಭಿಕ್ಖುನೀಹಿ ಅಬ್ಭಾನಕಮ್ಮಂ ಕಾತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ಅಕುಸಲವಿಪಾಕೇ ಪರಿಕ್ಖೀಣೇ ಪಕ್ಖಮಾನತ್ತಕಾಲೇ ಪುನದೇವ ಲಿಙ್ಗಂ ಪರಿವತ್ತತಿ, ಛಾರತ್ತಂ ಮಾನತ್ತಮೇವ ದಾತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ಚಿಣ್ಣೇ ಪಕ್ಖಮಾನತ್ತೇ ಪರಿವತ್ತತಿ, ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ಅಬ್ಭಾನಕಮ್ಮಂ ಕಾತಬ್ಬನ್ತಿ.

ಭಿಕ್ಖುನಿಯಾ ಲಿಙ್ಗಪರಿವತ್ತನೇಪಿ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ಸಬ್ಬೋ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ. ಅಯಂ ಪನ ವಿಸೇಸೋ – ಸಚೇ ಭಿಕ್ಖುನಿಕಾಲೇ ಆಪನ್ನಾ ಸಞ್ಚರಿತ್ತಾಪತ್ತಿ ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಾ ಹೋತಿ, ಪರಿವಾಸದಾನಂ ನತ್ಥಿ, ಛಾರತ್ತಂ ಮಾನತ್ತಮೇವ ದಾತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ಪಕ್ಖಮಾನತ್ತಂ ಚರನ್ತಿಯಾ ಲಿಙ್ಗಂ ಪರಿವತ್ತತಿ, ನ ತೇನತ್ಥೋ, ಛಾರತ್ತಂ ಮಾನತ್ತಮೇವ ದಾತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ಚಿಣ್ಣಮಾನತ್ತಾಯ ಪರಿವತ್ತತಿ, ಪುನ ಮಾನತ್ತಂ ಅದತ್ವಾ ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ಅಬ್ಭೇತಬ್ಬೋ. ಅಥ ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ಮಾನತ್ತೇ ಅದಿನ್ನೇ ಪುನ ಲಿಙ್ಗಂ ಪರಿವತ್ತತಿ, ಭಿಕ್ಖುನೀಹಿ ಪಕ್ಖಮಾನತ್ತಮೇವ ದಾತಬ್ಬಂ. ಅಥ ಛಾರತ್ತಂ ಮಾನತ್ತಂ ಚರನ್ತಸ್ಸ ಪುನ ಪರಿವತ್ತತಿ, ಪಕ್ಖಮಾನತ್ತಮೇವ ದಾತಬ್ಬಂ. ಚಿಣ್ಣಮಾನತ್ತಸ್ಸ ಪನ ಲಿಙ್ಗಪರಿವತ್ತೇ ಜಾತೇ ಭಿಕ್ಖುನೀಹಿ ಅಬ್ಭಾನಕಮ್ಮಂ ಕಾತಬ್ಬಂ. ಪುನ ಪರಿವತ್ತೇ ¶ ಚ ಲಿಙ್ಗೇ ಭಿಕ್ಖುನಿಭಾವೇ ಠಿತಾಯಪಿ ಯಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಪುಬ್ಬೇ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸದ್ಧಾ, ತಾ ಸುಪ್ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸದ್ಧಾ ಏವಾತಿ.

೨೪೮. ಇತೋ ಪರಂ ಪಾರಿವಾಸಿಕಾದೀನಂ ವತ್ತಂ ದಸ್ಸಯಿಸ್ಸಾಮ – ಪಾರಿವಾಸಿಕೇನ (ಚೂಳವ. ಅಟ್ಠ. ೭೬) ಭಿಕ್ಖುನಾ ಉಪಜ್ಝಾಯೇನ ಹುತ್ವಾ ನ ಉಪಸಮ್ಪಾದೇತಬ್ಬಂ, ವತ್ತಂ ನಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಪನ ಉಪಸಮ್ಪಾದೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಆಚರಿಯೇನ ಹುತ್ವಾಪಿ ಕಮ್ಮವಾಚಾ ನ ಸಾವೇತಬ್ಬಾ, ಅಞ್ಞಸ್ಮಿಂ ಅಸತಿ ವತ್ತಂ ನಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಸಾವೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಆಗನ್ತುಕಾನಂ ನಿಸ್ಸಯೋ ನ ದಾತಬ್ಬೋ. ಯೇಹಿಪಿ ಪಕತಿಯಾವ ನಿಸ್ಸಯೋ ಗಹಿತೋ, ತೇ ವತ್ತಬ್ಬಾ ‘‘ಅಹಂ ವಿನಯಕಮ್ಮಂ ಕರೋಮಿ, ಅಸುಕತ್ಥೇರಸ್ಸ ನಾಮ ಸನ್ತಿಕೇ ನಿಸ್ಸಯಂ ಗಣ್ಹಥ, ಮಯ್ಹಂ ವತ್ತಂ ಮಾ ಕರೋಥ, ಮಾ ಮಂ ಗಾಮಪ್ಪವೇಸನಂ ಆಪುಚ್ಛಥಾ’’ತಿ. ಸಚೇ ಏವಂ ವುತ್ತೇಪಿ ಕರೋನ್ತಿಯೇವ, ವಾರಿತಕಾಲತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಕರೋನ್ತೇಸುಪಿ ಅನಾಪತ್ತಿ. ಅಞ್ಞೋ ಸಾಮಣೇರೋಪಿ ನ ಗಹೇತಬ್ಬೋ, ಉಪಜ್ಝಂ ದತ್ವಾ ಗಹಿತಸಾಮಣೇರೋಪಿ ವತ್ತಬ್ಬೋ ‘‘ಅಹಂ ವಿನಯಕಮ್ಮಂ ಕರೋಮಿ, ಮಯ್ಹಂ ವತ್ತಂ ಮಾ ಕರೋಥ, ಮಾ ಮಂ ಗಾಮಪ್ಪವೇಸನಂ ಆಪುಚ್ಛಥಾ’’ತಿ. ಸಚೇ ಏವಂ ವುತ್ತೇಪಿ ಕರೋನ್ತಿಯೇವ, ವಾರಿತಕಾಲತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಕರೋನ್ತೇಸುಪಿ ಅನಾಪತ್ತಿ. ನ ಭಿಕ್ಖುನೋವಾದಕಸಮ್ಮುತಿ ಸಾದಿತಬ್ಬಾ, ಸಮ್ಮತೇನಪಿ ಭಿಕ್ಖುನಿಯೋ ನ ಓವದಿತಬ್ಬಾ, ತಸ್ಮಾ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಸ್ಸ ವತ್ತಬ್ಬಂ ‘‘ಭನ್ತೇ, ಅಹಂ ವಿನಯಕಮ್ಮಂ ಕರೋಮಿ, ಭಿಕ್ಖುನೋವಾದಕಂ ¶ ಜಾನಾಥಾ’’ತಿ. ಪಟಿಬಲಸ್ಸ ವಾ ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸ ಭಾರೋ ಕಾತಬ್ಬೋ. ಆಗತಾ ಭಿಕ್ಖುನಿಯೋ ‘‘ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕಂ ಗಚ್ಛಥ, ಸಙ್ಘೋ ವೋ ಓವಾದದಾಯಕಂ ಜಾನಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ವಾ ‘‘ಅಹಂ ವಿನಯಕಮ್ಮಂ ಕರೋಮಿ, ಅಸುಕಭಿಕ್ಖುಸ್ಸ ನಾಮ ಸನ್ತಿಕಂ ಗಚ್ಛಥ, ಸೋ ವೋ ಓವಾದಂ ದಸ್ಸತೀ’’ತಿ ವಾ ವತ್ತಬ್ಬಾ.

ಯಾಯ ಆಪತ್ತಿಯಾ ಸಙ್ಘೇನ ಪರಿವಾಸೋ ದಿನ್ನೋ ಹೋತಿ, ಸಾ ಆಪತ್ತಿ ನ ಆಪಜ್ಜಿತಬ್ಬಾ, ಅಞ್ಞಾ ವಾ ತಾದಿಸಿಕಾ ತತೋ ವಾ ಪಾಪಿಟ್ಠತರಾ, ಕಮ್ಮಂ ನ ಗರಹಿತಬ್ಬಂ, ಕಮ್ಮಿಕಾ ನ ಗರಹಿತಬ್ಬಾ, ನ ಪಕತತ್ತಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಉಪೋಸಥೋ ಠಪೇತಬ್ಬೋ, ನ ಪವಾರಣಾ ಠಪೇತಬ್ಬಾ, ಪಲಿಬೋಧತ್ಥಾಯ ವಾ ಪಕ್ಕೋಸನತ್ಥಾಯ ವಾ ಸವಚನೀಯಂ ನ ಕಾತಬ್ಬಂ. ಪಲಿಬೋಧತ್ಥಾಯ ಹಿ ಕರೋನ್ತೋ ‘‘ಅಹಂ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ಇಮಸ್ಮಿಂ ವತ್ಥುಸ್ಮಿಂ ಸವಚನೀಯಂ ಕರೋಮಿ, ಇಮಮ್ಹಾ ಆವಾಸಾ ಪರಮ್ಪಿ ಮಾ ಪಕ್ಕಮ, ಯಾವ ನ ತಂ ಅಧಿಕರಣಂ ವೂಪಸನ್ತಂ ಹೋತೀ’’ತಿ ಏವಂ ಕರೋತಿ, ಪಕ್ಕೋಸನತ್ಥಾಯ ಕರೋನ್ತೋ ‘‘ಅಹಂ ತಂ ಸವಚನೀಯಂ ಕರೋಮಿ, ಏಹಿ ಮಯಾ ಸದ್ಧಿಂ ವಿನಯಧರಾನಂ ಸಮ್ಮುಖೀಭಾವಂ ಗಚ್ಛಾಹೀ’’ತಿ ಏವಂ ಕರೋತಿ, ತದುಭಯಮ್ಪಿ ನ ಕಾತಬ್ಬಂ. ವಿಹಾರೇ ಜೇಟ್ಠಕಟ್ಠಾನಂ ನ ಕಾತಬ್ಬಂ, ಪಾತಿಮೋಕ್ಖುದ್ದೇಸಕೇನ ವಾ ಧಮ್ಮಜ್ಝೇಸಕೇನ ವಾ ನ ಭವಿತಬ್ಬಂ, ನಪಿ ತೇರಸಸು ಸಮ್ಮುತೀಸು ಏಕಸಮ್ಮುತಿವಸೇನಪಿ ಇಸ್ಸರಿಯಕಮ್ಮಂ ಕಾತಬ್ಬಂ, ‘‘ಕರೋತು ಮೇ ಆಯಸ್ಮಾ ಓಕಾಸಂ, ಅಹಂ ತಂ ವತ್ತುಕಾಮೋ’’ತಿ ಏವಂ ಪಕತತ್ತಸ್ಸ ಓಕಾಸೋ ನ ಕಾರೇತಬ್ಬೋ, ವತ್ಥುನಾ ವಾ ಆಪತ್ತಿಯಾ ವಾ ನ ಚೋದೇತಬ್ಬೋ, ‘‘ಅಯಂ ತೇ ದೋಸೋ’’ತಿ ನ ಸಾರೇತಬ್ಬೋ, ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಯೋಜೇತ್ವಾ ¶ ಕಲಹೋ ನ ಕಾರೇತಬ್ಬೋ, ಸಙ್ಘತ್ಥೇರೇನ ಹುತ್ವಾ ಪಕತತ್ತಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಪುರತೋ ನ ಗನ್ತಬ್ಬಂ ನ ನಿಸೀದಿತಬ್ಬಂ, ದ್ವಾದಸಹತ್ಥಂ ಉಪಚಾರಂ ಮುಞ್ಚಿತ್ವಾ ಏಕಕೇನೇವ ಗನ್ತಬ್ಬಞ್ಚೇವ ನಿಸೀದಿತಬ್ಬಞ್ಚ, ಯೋ ಹೋತಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಆಸನಪರಿಯನ್ತೋ ಸೇಯ್ಯಾಪರಿಯನ್ತೋ ವಿಹಾರಪರಿಯನ್ತೋ, ಸೋ ತಸ್ಸ ದಾತಬ್ಬೋ.

ತತ್ಥ ಆಸನಪರಿಯನ್ತೋ ನಾಮ ಭತ್ತಗ್ಗಾದೀಸು ಸಙ್ಘನವಕಾಸನಂ, ಸ್ವಸ್ಸ ದಾತಬ್ಬೋ, ತತ್ಥ ನಿಸೀದಿತಬ್ಬಂ. ಸೇಯ್ಯಾಪರಿಯನ್ತೋ ನಾಮ ಸೇಯ್ಯಾನಂ ಪರಿಯನ್ತೋ ಸಬ್ಬಲಾಮಕಂ ಮಞ್ಚಪೀಠಂ. ಅಯಞ್ಹಿ ವಸ್ಸಗ್ಗೇನ ಅತ್ತನೋ ಪತ್ತಟ್ಠಾನೇ ಸೇಯ್ಯಂ ಗಹೇತುಂ ನ ಲಭತಿ, ಸಬ್ಬಭಿಕ್ಖೂಹಿ ವಿಚಿನಿತ್ವಾ ಗಹಿತಾವಸೇಸಾ ಮಙ್ಗುಲಗೂಥಭರಿತಾ ವೇತ್ತಲತಾದಿವಿನದ್ಧಾ ಲಾಮಕಸೇಯ್ಯಾವಸ್ಸ ದಾತಬ್ಬಾ. ಯಥಾ ಚ ಸೇಯ್ಯಾ, ಏವಂ ವಸನಆವಾಸೋಪಿ ವಸ್ಸಗ್ಗೇನ ಅತ್ತನೋ ಪತ್ತಟ್ಠಾನೇ ತಸ್ಸ ನ ವಟ್ಟತಿ, ಸಬ್ಬಭಿಕ್ಖೂಹಿ ವಿಚಿನಿತ್ವಾ ಗಹಿತಾವಸೇಸಾ ಪನ ರಜೋಹತಭೂಮಿ ಜತುಕಮೂಸಿಕಭರಿತಾ ¶ ಪಣ್ಣಸಾಲಾ ಅಸ್ಸ ದಾತಬ್ಬಾ. ಸಚೇ ಪಕತತ್ತಾ ಸಬ್ಬೇ ರುಕ್ಖಮೂಲಿಕಾ ಅಬ್ಭೋಕಾಸಿಕಾ ಚ ಹೋನ್ತಿ, ಛನ್ನಂ ನ ಉಪೇನ್ತಿ, ಸಬ್ಬೇಪಿ ಏತೇಹಿ ವಿಸ್ಸಟ್ಠಾವಾಸಾ ನಾಮ ಹೋನ್ತಿ, ತೇಸು ಯಂ ಇಚ್ಛತಿ, ತಂ ಲಭತಿ.

ವಸ್ಸೂಪನಾಯಿಕದಿವಸೇ ಪಚ್ಚಯಂ ಏಕಪಸ್ಸೇ ಠತ್ವಾ ವಸ್ಸಗ್ಗೇನ ಗಣ್ಹಿತುಂ ಲಭತಿ, ಸೇನಾಸನಂ ನ ಲಭತಿ, ನಿಬದ್ಧವಸ್ಸಾವಾಸಿಕಂ ಸೇನಾಸನಂ ಗಣ್ಹಿತು ಕಾಮೇನ ವತ್ತಂ ನಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಗಹೇತಬ್ಬಂ. ಞಾತಿಪವಾರಿತಟ್ಠಾನೇ ‘‘ಏತ್ತಕೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಗಹೇತ್ವಾ ಆಗಚ್ಛಥಾ’’ತಿ ನಿಮನ್ತಿತೇನ ‘‘ಭನ್ತೇ, ಅಸುಕಂ ನಾಮ ಕುಲಂ ಭಿಕ್ಖೂ ನಿಮನ್ತೇಸಿ, ಏಥ, ತತ್ಥ ಗಚ್ಛಾಮಾ’’ತಿ ಏವಂ ಸಂವಿಧಾಯ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಪುರೇಸಮಣೇನ ವಾ ಪಚ್ಛಾಸಮಣೇನ ವಾ ಹುತ್ವಾ ಕುಲಾನಿ ನ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತಬ್ಬಾನಿ, ‘‘ಭನ್ತೇ, ಅಸುಕಸ್ಮಿಂ ನಾಮ ಗಾಮೇ ಮನುಸ್ಸಾ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಆಗಮನಂ ಇಚ್ಛನ್ತಿ, ಸಾಧು ವತಸ್ಸ, ಸಚೇ ತೇಸಂ ಸಙ್ಗಹಂ ಕರೇಯ್ಯಾಥಾ’’ತಿ ಏವಂ ಪನಸ್ಸ ವಿನಯಪರಿಯಾಯೇನ ಕಥೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಆಗತಾಗತಾನಂ ಆರೋಚೇತುಂ ಹರಾಯಮಾನೇನ ಆರಞ್ಞಿಕಧುತಙ್ಗಂ ನ ಸಮಾದಾತಬ್ಬಂ. ಯೇನಪಿ ಪಕತಿಯಾ ಸಮಾದಿನ್ನಂ, ತೇನ ದುತಿಯಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಅರಞ್ಞೇ ಅರುಣಂ ಉಟ್ಠಾಪೇತಬ್ಬಂ, ನ ಏಕಕೇನ ವತ್ಥಬ್ಬಂ. ತಥಾ ಭತ್ತಗ್ಗಾದೀಸು ಆಸನಪರಿಯನ್ತೇ ನಿಸಜ್ಜಾಯ ಹರಾಯಮಾನೇನ ಪಿಣ್ಡಪಾತಿಕಧುತಙ್ಗಮ್ಪಿ ನ ಸಮಾದಾತಬ್ಬಂ. ಯೋ ಪನ ಪಕತಿಯಾವ ಪಿಣ್ಡಪಾತಿಕೋ, ತಸ್ಸ ಪಟಿಸೇಧೋ ನತ್ಥಿ, ನ ಚ ತಪ್ಪಚ್ಚಯಾ ಪಿಣ್ಡಪಾತೋ ನೀಹರಾಪೇತಬ್ಬೋ ‘‘ಮಾ ಮಂ ಜಾನಿಂಸೂ’’ತಿ. ನೀಹಟಭತ್ತೋ ಹುತ್ವಾ ವಿಹಾರೇಯೇವ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ಭುಞ್ಜನ್ತೋ ‘‘ರತ್ತಿಯೋ ಗಣಯಿಸ್ಸಾಮಿ, ಗಚ್ಛತೋ ಮೇ ಭಿಕ್ಖುಂ ದಿಸ್ವಾ ಅನಾರೋಚೇನ್ತಸ್ಸ ರತ್ತಿಚ್ಛೇದೋ ಸಿಯಾ’’ತಿ ಇಮಿನಾ ಕಾರಣೇನ ಪಿಣ್ಡಪಾತೋ ನ ನೀಹರಾಪೇತಬ್ಬೋ, ‘‘ಮಾ ಮಂ ಏಕಭಿಕ್ಖುಪಿ ಜಾನಾತೂ’’ತಿ ಚ ಇಮಿನಾ ಅಜ್ಝಾಸಯೇನ ವಿಹಾರೇ ಸಾಮಣೇರೇಹಿ ಪಚಾಪೇತ್ವಾ ಭುಞ್ಜಿತುಮ್ಪಿ ನ ಲಭತಿ, ಗಾಮಂ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಪವಿಸಿತಬ್ಬಮೇವ. ಗಿಲಾನಸ್ಸ ಪನ ನವಕಮ್ಮಆಚರಿಯುಪಜ್ಝಾಯಕಿಚ್ಚಾದಿಪಸುತಸ್ಸ ವಾ ವಿಹಾರೇಯೇವ ಅಚ್ಛಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ.

ಸಚೇಪಿ ¶ ಗಾಮೇ ಅನೇಕಸತಾ ಭಿಕ್ಖೂ ವಿಚರನ್ತಿ, ನ ಸಕ್ಕಾ ಹೋತಿ ಆರೋಚೇತುಂ, ಗಾಮಕಾವಾಸಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಸಭಾಗಟ್ಠಾನೇ ವಸಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಯಸ್ಮಾ ‘‘ಪಾರಿವಾಸಿಕೇನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖುನಾ ಆಗನ್ತುಕೇನ ಆರೋಚೇತಬ್ಬಂ, ಆಗನ್ತುಕಸ್ಸ ಆರೋಚೇತಬ್ಬಂ, ಉಪೋಸಥೇ ಆರೋಚೇತಬ್ಬಂ, ಪವಾರಣಾಯ ಆರೋಚೇತಬ್ಬಂ, ಸಚೇ ಗಿಲಾನೋ ಹೋತಿ, ದೂತೇನಪಿ ಆರೋಚೇತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ (ಚೂಳವ. ೭೬) ವುತ್ತಂ ¶ , ತಸ್ಮಾ ಕಞ್ಚಿ ವಿಹಾರಂ ಗತೇನ ಆಗನ್ತುಕೇನ ತತ್ಥ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಆರೋಚೇತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ಸಬ್ಬೇ ಏಕಟ್ಠಾನೇ ಠಿತೇ ಪಸ್ಸತಿ, ಏಕಟ್ಠಾನೇ ಠಿತೇನೇವ ಆರೋಚೇತಬ್ಬಂ. ಅಥ ರುಕ್ಖಮೂಲಾದೀಸು ವಿಸುಂ ಠಿತಾ ಹೋನ್ತಿ, ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಗನ್ತ್ವಾ ಆರೋಚೇತಬ್ಬಂ, ಸಞ್ಚಿಚ್ಚ ಅನಾರೋಚೇನ್ತಸ್ಸ ರತ್ತಿಚ್ಛೇದೋ ಚ ಹೋತಿ, ವತ್ತಭೇದೇ ಚ ದುಕ್ಕಟಂ. ಅಥ ವಿಚಿನನ್ತೋ ಏಕಚ್ಚೇ ನ ಪಸ್ಸತಿ, ರತ್ತಿಚ್ಛೇದೋವ ಹೋತಿ, ನ ವತ್ತಭೇದೇ ದುಕ್ಕಟಂ.

ಆಗನ್ತುಕಸ್ಸಪಿ ಅತ್ತನೋ ವಸನವಿಹಾರಂ ಆಗತಸ್ಸ ಏಕಸ್ಸ ವಾ ಬಹೂನಂ ವಾ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ಆರೋಚೇತಬ್ಬಂ, ರತ್ತಿಚ್ಛೇದವತ್ತಭೇದಾಪಿ ಚೇತ್ಥ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ವೇದಿತಬ್ಬಾ. ಸಚೇ ಆಗನ್ತುಕಾ ಮುಹುತ್ತಂ ವಿಸ್ಸಮಿತ್ವಾ ವಾ ಅವಿಸ್ಸಮಿತ್ವಾ ಏವ ವಾ ವಿಹಾರಮಜ್ಝೇನ ಗಚ್ಛನ್ತಿ, ತೇಸಮ್ಪಿ ಆರೋಚೇತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ತಸ್ಸ ಅಜಾನನ್ತಸ್ಸೇವ ಗಚ್ಛನ್ತಿ, ಅಯಞ್ಚ ಗತಕಾಲೇ ಜಾನಾತಿ, ಗನ್ತ್ವಾ ಆರೋಚೇತಬ್ಬಂ, ಸಮ್ಪಾಪುಣಿತುಂ ವಾ ಸಾವೇತುಂ ವಾ ಅಸಕ್ಕೋನ್ತಸ್ಸ ರತ್ತಿಚ್ಛೇದೋವ ಹೋತಿ, ನ ವತ್ತಭೇದೇ ದುಕ್ಕಟಂ. ಯೇಪಿ ಅನ್ತೋವಿಹಾರಂ ಅಪ್ಪವಿಸಿತ್ವಾ ಉಪಚಾರಸೀಮಂ ಓಕ್ಕಮಿತ್ವಾ ಗಚ್ಛನ್ತಿ, ಅಯಞ್ಚ ನೇಸಂ ಛತ್ತಸದ್ದಂ ವಾ ಉಕ್ಕಾಸಿತಸದ್ದಂ ವಾ ಖಿಪಿತಸದ್ದಂ ವಾ ಸುತ್ವಾ ಆಗನ್ತುಕಭಾವಂ ಜಾನಾತಿ, ಗನ್ತ್ವಾ ಆರೋಚೇತಬ್ಬಂ, ಗತಕಾಲೇ ಜಾನನ್ತೇನಪಿ ಅನುಬನ್ಧಿತ್ವಾ ಆರೋಚೇತಬ್ಬಮೇವ, ಸಮ್ಪಾಪುಣಿತುಂ ಅಸಕ್ಕೋನ್ತಸ್ಸ ರತ್ತಿಚ್ಛೇದೋವ ಹೋತಿ, ನ ವತ್ತಭೇದೇ ದುಕ್ಕಟಂ. ಯೋಪಿ ರತ್ತಿಂ ಆಗನ್ತ್ವಾ ರತ್ತಿಂಯೇವ ಗಚ್ಛತಿ, ಸೋಪಿಸ್ಸ ರತ್ತಿಚ್ಛೇದಂ ಕರೋತಿ, ಅಞ್ಞಾತತ್ತಾ ಪನ ವತ್ತಭೇದೇ ದುಕ್ಕಟಂ ನತ್ಥಿ. ಸಚೇ ಅಜಾನಿತ್ವಾವ ಅಬ್ಭಾನಂ ಕರೋತಿ, ಅಕತಮೇವ ಹೋತೀತಿ ಕುರುನ್ದಿಯಂ ವುತ್ತಂ, ತಸ್ಮಾ ಅಧಿಕಾ ರತ್ತಿಯೋ ಗಹೇತ್ವಾ ಕಾತಬ್ಬಂ. ಅಯಂ ಅಪಣ್ಣಕಪಟಿಪದಾ.

ನದೀಆದೀಸು ನಾವಾಯ ಗಚ್ಛನ್ತಮ್ಪಿ ಪರತೀರೇ ಠಿತಮ್ಪಿ ಆಕಾಸೇ ಗಚ್ಛನ್ತಮ್ಪಿ ಪಬ್ಬತತಲಅರಞ್ಞಾದೀಸು ದೂರೇ ಠಿತಮ್ಪಿ ಭಿಕ್ಖುಂ ದಿಸ್ವಾ ಸಚೇ ‘‘ಭಿಕ್ಖೂ’’ತಿ ವವತ್ಥಾನಂ ಅತ್ಥಿ, ನಾವಾದೀಹಿ ಗನ್ತ್ವಾ ವಾ ಮಹಾಸದ್ದಂ ಕತ್ವಾ ವಾ ವೇಗೇನ ಅನುಬನ್ಧಿತ್ವಾ ವಾ ಆರೋಚೇತಬ್ಬಂ, ಅನಾರೋಚೇನ್ತಸ್ಸ ರತ್ತಿಚ್ಛೇದೋ ಚೇವ ವತ್ತಭೇದೇ ದುಕ್ಕಟಞ್ಚ. ಸಚೇ ವಾಯಮನ್ತೋಪಿ ಸಮ್ಪಾಪುಣಿತುಂ ವಾ ಸಾವೇತುಂ ವಾ ನ ಸಕ್ಕೋತಿ, ರತ್ತಿಚ್ಛೇದೋವ ಹೋತಿ, ನ ವತ್ತಭೇದೇ ದುಕ್ಕಟಂ. ಸಙ್ಘಸೇನಾಭಯತ್ಥೇರೋ ಪನ ವಿಸಯಾವಿಸಯೇನ ಕಥೇತಿ ‘‘ವಿಸಯೇ ಕಿರ ಅನಾರೋಚೇನ್ತಸ್ಸ ರತ್ತಿಚ್ಛೇದೋ ಚೇವ ವತ್ತಭೇದೇ ದುಕ್ಕಟಞ್ಚ ಹೋತಿ, ಅವಿಸಯೇ ಪನ ಉಭಯಮ್ಪಿ ನತ್ಥೀ’’ತಿ. ಕರವೀಕತಿಸ್ಸತ್ಥೇರೋ ‘‘ಸಮಣೋ ಅಯನ್ತಿ ವವತ್ಥಾನಮೇವ ಪಮಾಣಂ. ಸಚೇಪಿ ಅವಿಸಯೋ ಹೋತಿ, ವತ್ತಭೇದೇ ದುಕ್ಕಟಮೇವ ನತ್ಥಿ, ರತ್ತಿಚ್ಛೇದೋ ಪನ ಹೋತಿಯೇವಾ’’ತಿ ಆಹ.

ಉಪೋಸಥದಿವಸೇ ¶ ¶ ‘‘ಉಪೋಸಥಂ ಸಮ್ಪಾಪುಣಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ಆಗನ್ತುಕಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಆಗಚ್ಛನ್ತಿ, ಇದ್ಧಿಯಾ ಗಚ್ಛನ್ತಾಪಿ ಉಪೋಸಥಭಾವಂ ಞತ್ವಾ ಓತರಿತ್ವಾ ಉಪೋಸಥಂ ಕರೋನ್ತಿ, ತಸ್ಮಾ ಆಗನ್ತುಕಸೋಧನತ್ಥಂ ಉಪೋಸಥದಿವಸೇಪಿ ಆರೋಚೇತಬ್ಬಂ. ಪವಾರಣಾಯಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ. ಗನ್ತುಂ ಅಸಮತ್ಥೇನ ಗಿಲಾನೇನ ಭಿಕ್ಖುಂ ಪೇಸೇತ್ವಾ ಆರೋಚಾಪೇತಬ್ಬಂ, ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನಂ ಪೇಸೇತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ.

ನ ಪಾರಿವಾಸಿಕೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಸಭಿಕ್ಖುಕಾ ಆವಾಸಾ ವಾ ಅನಾವಾಸಾ ವಾ ಅಭಿಕ್ಖುಕೋ ನಾನಾಸಂವಾಸಕೇಹಿ ವಾ ಸಭಿಕ್ಖುಕೋ ಆವಾಸೋ ವಾ ಅನಾವಾಸೋ ವಾ ಗನ್ತಬ್ಬೋ ಅಞ್ಞತ್ರ ಪಕತತ್ತೇನ ಅಞ್ಞತ್ರ ಅನ್ತರಾಯಾ. ಯತ್ಥ ಹಿ ಏಕೋಪಿ ಭಿಕ್ಖು ನತ್ಥಿ, ತತ್ಥ ನ ವಸಿತಬ್ಬಂ. ನ ಹಿ ತತ್ಥ ವುತ್ಥರತ್ತಿಯೋ ಗಣನೂಪಿಕಾ ಹೋನ್ತಿ. ದಸವಿಧೇ ಅನ್ತರಾಯೇ ಪನ ಸಚೇಪಿ ರತ್ತಿಯೋ ಗಣನೂಪಿಕಾ ನ ಹೋನ್ತಿ, ಅನ್ತರಾಯತೋ ಪರಿಮುಚ್ಚನತ್ಥಾಯ ಗನ್ತಬ್ಬಮೇವ. ತೇನ ವುತ್ತಂ ‘‘ಅಞ್ಞತ್ರ ಅನ್ತರಾಯಾ’’ತಿ. ನಾನಾಸಂವಾಸಕೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ವಿನಯಕಮ್ಮಂ ಕಾತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ, ತೇಸಂ ಅನಾರೋಚನೇಪಿ ರತ್ತಿಚ್ಛೇದೋ ನತ್ಥಿ, ಅಭಿಕ್ಖುಕಾವಾಸಸದಿಸಮೇವ ಹೋತಿ. ತೇನ ವುತ್ತಂ ‘‘ನಾನಾಸಂವಾಸಕೇಹಿ ವಾ ಸಭಿಕ್ಖುಕೋ’’ತಿ.

ನ ಪಾರಿವಾಸಿಕೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಪಕತತ್ತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಸದ್ಧಿಂ ಏಕಚ್ಛನ್ನೇ ಆವಾಸೇ ವಾ ಅನಾವಾಸೇ ವಾ ವತ್ಥಬ್ಬಂ. ತತ್ಥ ಆವಾಸೋ ನಾಮ ವಸನತ್ಥಾಯ ಕತಸೇನಾಸನಂ. ಅನಾವಾಸೋ ನಾಮ ಚೇತಿಯಘರಂ ಬೋಧಿಘರಂ ಸಮ್ಮುಞ್ಜನೀಅಟ್ಟಕೋ ದಾರುಅಟ್ಟಕೋ ಪಾನೀಯಮಾಳೋ ವಚ್ಚಕುಟಿ ದ್ವಾರಕೋಟ್ಠಕೋತಿ ಏವಮಾದಿ. ‘‘ಏತೇಸು ಯತ್ಥ ಕತ್ಥಚಿ ಏಕಚ್ಛನ್ನೇ ಛದನತೋ ಉದಕಪತನಟ್ಠಾನಪರಿಚ್ಛಿನ್ನೇ ಓಕಾಸೇ ಉಕ್ಖಿತ್ತಕೋವ ವಸಿತುಂ ನ ಲಭತಿ, ಪಾರಿವಾಸಿಕೋ ಪನ ಅನ್ತೋಆವಾಸೇಯೇವ ನ ಲಭತೀ’’ತಿ ಮಹಾಪಚ್ಚರಿಯಂ ವುತ್ತಂ. ಮಹಾಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ಅವಿಸೇಸೇನ ‘‘ಉದಕಪಾತೇನ ವಾರಿತ’’ನ್ತಿ ವುತ್ತಂ. ಕುರುನ್ದಿಯಂ ಪನ ‘‘ಏತೇಸು ಏತ್ತಕೇಸು ಪಞ್ಚವಣ್ಣಚ್ಛದನಬದ್ಧಟ್ಠಾನೇಸು ಪಾರಿವಾಸಿಕಸ್ಸ ಚ ಉಕ್ಖಿತ್ತಕಸ್ಸ ಚ ಪಕತತ್ತೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಉದಕಪಾತೇನ ವಾರಿತ’’ನ್ತಿ ವುತ್ತಂ. ತಸ್ಮಾ ನಾನೂಪಚಾರೇಪಿ ಏಕಚ್ಛನ್ನೇ ನ ವಟ್ಟತಿ. ಸಚೇ ಪನೇತ್ಥ ತದಹುಪಸಮ್ಪನ್ನೇಪಿ ಪಕತತ್ತೇ ಪಠಮಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ನಿಪನ್ನೇಪಿ ಸಟ್ಠಿವಸ್ಸಿಕೋಪಿ ಪಾರಿವಾಸಿಕೋ ಪಚ್ಛಾ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ಜಾನನ್ತೋ ನಿಪಜ್ಜತಿ, ರತ್ತಿಚ್ಛೇದೋ ಚೇವ ವತ್ತಭೇದೇ ದುಕ್ಕಟಞ್ಚ, ಅಜಾನನ್ತಸ್ಸ ರತ್ತಿಚ್ಛೇದೋವ, ನ ವತ್ತಭೇದೇ ದುಕ್ಕಟಂ. ಸಚೇ ಪನ ತಸ್ಮಿಂ ನಿಸಿನ್ನೇ ಪಚ್ಛಾ ಪಕತತ್ತೋ ¶ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ನಿಪಜ್ಜತಿ, ಪಾರಿವಾಸಿಕೋ ಚ ಜಾನಾತಿ, ರತ್ತಿಚ್ಛೇದೋ ಚೇವ ವತ್ತಭೇದೇ ದುಕ್ಕಟಞ್ಚ. ನೋ ಚೇ ಜಾನಾತಿ, ರತ್ತಿಚ್ಛೇದೋವ, ನ ವತ್ತಭೇದೇ ದುಕ್ಕಟಂ.

ಪಾರಿವಾಸಿಕೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಪಕತತ್ತಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ತದಹುಪಸಮ್ಪನ್ನಮ್ಪಿ ದಿಸ್ವಾ ಆಸನಾ ವುಟ್ಠಾತಬ್ಬಂ, ವುಟ್ಠಾಯ ಚ ‘‘ಅಹಂ ಇಮಿನಾ ಸುಖನಿಸಿನ್ನೋ ವುಟ್ಠಾಪಿತೋ’’ತಿ ಪರಮ್ಮುಖೇನಪಿ ನ ಗನ್ತಬ್ಬಂ, ‘‘ಇದಂ ಆಚರಿಯ ಆಸನಂ, ಏತ್ಥ ನಿಸೀದಥಾ’’ತಿ ಏವಂ ಪಕತತ್ತೋ ಭಿಕ್ಖು ಆಸನೇನ ನಿಮನ್ತೇತಬ್ಬೋಯೇವ. ನವಕೇನ ¶ ಪನ ‘‘ಮಹಾಥೇರಂ ಓಬದ್ಧಂ ಕರೋಮೀ’’ತಿ ಪಾರಿವಾಸಿಕತ್ಥೇರಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕಂ ನ ಗನ್ತಬ್ಬಂ. ಪಾರಿವಾಸಿಕೇನ ಪಕತತ್ತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಸದ್ಧಿಂ ನ ಏಕಾಸನೇ ನಿಸೀದಿತಬ್ಬಂ, ನ ನೀಚೇ ಆಸನೇ ನಿಸಿನ್ನೇ ಉಚ್ಚೇ ಆಸನೇ ನಿಸೀದಿತಬ್ಬಂ, ನ ಛಮಾಯಂ ನಿಸಿನ್ನೇ ಆಸನೇ ನಿಸೀದಿತಬ್ಬಂ, ದ್ವಾದಸಹತ್ಥಂ ಪನ ಉಪಚಾರಂ ಮುಞ್ಚಿತ್ವಾ ನಿಸೀದಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಪಾರಿವಾಸಿಕೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಪಕತತ್ತೇನ ಸದ್ಧಿಂ ನ ಏಕಚಙ್ಕಮೇ ಚಙ್ಕಮಿತಬ್ಬಂ, ನ ನೀಚೇ ಚಙ್ಕಮೇ ಚಙ್ಕಮನ್ತೇ ಉಚ್ಚೇ ಚಙ್ಕಮೇ ಚಙ್ಕಮಿತಬ್ಬಂ, ನ ಛಮಾಯಂ ಚಙ್ಕಮನ್ತೇ ಚಙ್ಕಮೇ ಚಙ್ಕಮಿತಬ್ಬಂ. ಏತ್ಥ ಪನ ಅಕತಪರಿಚ್ಛೇದಾಯ ಭೂಮಿಯಾ ಚಙ್ಕಮನ್ತೇ ಪರಿಚ್ಛೇದಂ ಕತ್ವಾ ವಾಲುಕಂ ಆಕಿರಿತ್ವಾ ಆಲಮ್ಬನಂ ಯೋಜೇತ್ವಾ ಕತಚಙ್ಕಮೇ ನೀಚೇಪಿ ನ ಚಙ್ಕಮಿತಬ್ಬಂ, ಕೋ ಪನ ವಾದೋ ಇಟ್ಠಕಚಯೇನ ಸಮ್ಪನ್ನೇ ವೇದಿಕಾಪರಿಕ್ಖಿತ್ತೇ. ಸಚೇ ಪನ ಪಾಕಾರಪರಿಕ್ಖಿತ್ತೋ ಹೋತಿ, ದ್ವಾರಕೋಟ್ಠಕಯುತ್ತೋ ಪಬ್ಬತನ್ತರವನನ್ತರಗುಮ್ಬನ್ತರೇಸು ವಾ ಸುಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನೋ, ತಾದಿಸೇ ಚಙ್ಕಮೇ ಚಙ್ಕಮಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ, ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛನ್ನೇಪಿ ಉಪಚಾರಂ ಮುಞ್ಚಿತ್ವಾ ವಟ್ಟತಿ.

ಪಾರಿವಾಸಿಕೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಪಾರಿವಾಸಿಕವುಡ್ಢತರೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಸದ್ಧಿಂ ಮೂಲಾಯಪಟಿಕಸ್ಸನಾರಹೇನ ಮಾನತ್ತಾರಹೇನ ಮಾನತ್ತಚಾರಿಕೇನ ಅಬ್ಭಾನಾರಹೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಸದ್ಧಿಂ ನ ಏಕಚ್ಛನ್ನೇ ಆವಾಸೇ ವಾ ಅನಾವಾಸೇ ವಾ ವತ್ಥಬ್ಬಂ. ಏತ್ಥ ಪನ ಸಚೇ ವುಡ್ಢತರೇ ಪಾರಿವಾಸಿಕೇ ಪಠಮಂ ನಿಪನ್ನೇ ಇತರೋ ಜಾನನ್ತೋ ಪಚ್ಛಾ ನಿಪಜ್ಜತಿ, ರತ್ತಿಚ್ಛೇದೋ ಚಸ್ಸ ಹೋತಿ, ವತ್ತಭೇದೇ ಚ ದುಕ್ಕಟಂ. ವುಡ್ಢತರಸ್ಸ ಪನ ರತ್ತಿಚ್ಛೇದೋವ, ನ ವತ್ತಭೇದೇ ದುಕ್ಕಟಂ. ಅಜಾನಿತ್ವಾ ನಿಪಜ್ಜತಿ, ದ್ವಿನ್ನಮ್ಪಿ ವತ್ತಭೇದೋ ನತ್ಥಿ, ರತ್ತಿಚ್ಛೇದೋ ಪನ ಹೋತಿ. ಅಥ ನವಕಪಾರಿವಾಸಿಕೇ ಪಠಮಂ ನಿಪನ್ನೇ ವುಡ್ಢತರೋ ಪಚ್ಛಾ ನಿಪಜ್ಜತಿ, ನವಕೋ ಚ ಜಾನಾತಿ, ರತ್ತಿ ಚಸ್ಸ ಛಿಜ್ಜತಿ, ವತ್ತಭೇದೇ ಚ ದುಕ್ಕಟಂ ಹೋತಿ. ವುಡ್ಢತರಸ್ಸ ರತ್ತಿಚ್ಛೇದೋವ, ನ ವತ್ತಭೇದೋ. ನೋ ಚೇ ಜಾನಾತಿ, ದ್ವಿನ್ನಮ್ಪಿ ವತ್ತಭೇದೋ ನತ್ಥಿ, ರತ್ತಿಚ್ಛೇದೋ ಪನ ಹೋತಿ. ಸಚೇ ಅಪಚ್ಛಾಪುರಿಮಂ ನಿಪಜ್ಜನ್ತಿ, ವುಡ್ಢತರಸ್ಸ ರತ್ತಿಚ್ಛೇದೋವ, ಇತರಸ್ಸ ವತ್ತಭೇದೋಪೀತಿ ಕುರುನ್ದಿಯಂ ವುತ್ತಂ.

ದ್ವೇ ¶ ಪಾರಿವಾಸಿಕಾ ಸಮವಸ್ಸಾ, ಏಕೋ ಪಠಮಂ ನಿಪನ್ನೋ, ಏಕೋ ಜಾನನ್ತೋವ ಪಚ್ಛಾ ನಿಪಜ್ಜತಿ, ರತ್ತಿ ಚಸ್ಸ ಛಿಜ್ಜತಿ, ವತ್ತಭೇದೇ ಚ ದುಕ್ಕಟಂ. ಪಠಮಂ ನಿಪನ್ನಸ್ಸ ರತ್ತಿಚ್ಛೇದೋವ, ನ ವತ್ತಭೇದೋ. ಸಚೇ ಪಚ್ಛಾ ನಿಪಜ್ಜನ್ತೋಪಿ ನ ಜಾನಾತಿ, ದ್ವಿನ್ನಮ್ಪಿ ವತ್ತಭೇದೋ ನತ್ಥಿ, ರತ್ತಿಚ್ಛೇದೋ ಪನ ಹೋತಿ. ಸಚೇ ದ್ವೇಪಿ ಅಪಚ್ಛಾಪುರಿಮಂ ನಿಪಜ್ಜನ್ತಿ, ದ್ವಿನ್ನಮ್ಪಿ ರತ್ತಿಚ್ಛೇದೋಯೇವ, ನ ವತ್ತಭೇದೋ. ಸಚೇ ಹಿ ದ್ವೇ ಪಾರಿವಾಸಿಕಾ ಏಕತೋ ವಸೇಯ್ಯುಂ, ತೇ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಸ್ಸ ಅಜ್ಝಾಚಾರಂ ಞತ್ವಾ ಅಗಾರವಾ ವಾ ವಿಪ್ಪಟಿಸಾರಿನೋ ವಾ ಹುತ್ವಾ ತಂ ವಾ ಆಪತ್ತಿಂ ಆಪಜ್ಜೇಯ್ಯುಂ ತತೋ ಪಾಪಿಟ್ಠತರಂ ವಾ, ವಿಬ್ಭಮೇಯ್ಯುಂ ವಾ, ತಸ್ಮಾ ನೇಸಂ ಸಹಸೇಯ್ಯಾ ಸಬ್ಬಪಕಾರೇನ ಪಟಿಕ್ಖಿತ್ತಾ. ಮೂಲಾಯಪಟಿಕಸ್ಸನಾರಹಾದಯೋ ಚೇತ್ಥ ಪಾರಿವಾಸಿಕಾನಂ ಪಕತತ್ತಟ್ಠಾನೇ ಠಿತಾತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಾ. ತಸ್ಮಾ ಪಾರಿವಾಸಿಕೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಮೂಲಾಯಪಟಿಕಸ್ಸನಾರಹೇನ ¶ ಮಾನತ್ತಾರಹೇನ ಮಾನತ್ತಚಾರಿಕೇನ ಅಬ್ಭಾನಾರಹೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಸದ್ಧಿಂ ನ ಏಕಾಸನೇ ನಿಸೀದಿತಬ್ಬಂ, ನ ನೀಚೇ ಆಸನೇ ನಿಸಿನ್ನೇ ಉಚ್ಚೇ ಆಸನೇ ನಿಸೀದಿತಬ್ಬಂ, ನ ಛಮಾಯ ನಿಸಿನ್ನೇ ಆಸನೇ ನಿಸೀದಿತಬ್ಬಂ, ನ ಏಕಚಙ್ಕಮೇ ಚಙ್ಕಮಿತಬ್ಬಂ, ನ ನೀಚೇ ಚಙ್ಕಮೇ ಚಙ್ಕಮನ್ತೇ ಉಚ್ಚೇ ಚಙ್ಕಮೇ ಚಙ್ಕಮಿತಬ್ಬಂ, ನ ಛಮಾಯ ಚಙ್ಕಮನ್ತೇ ಚಙ್ಕಮೇ ಚಙ್ಕಮಿತಬ್ಬಂ.

‘‘ನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಾರಿವಾಸಿಕೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಸಾದಿತಬ್ಬಂ ಪಕತತ್ತಾನಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಅಭಿವಾದನಂ ಪಚ್ಚುಟ್ಠಾನಂ ಅಞ್ಜಲಿಕಮ್ಮಂ ಸಾಮೀಚಿಕಮ್ಮಂ ಆಸನಾಭಿಹಾರೋ ಸೇಯ್ಯಾಭಿಹಾರೋ ಪಾದೋದಕಂ ಪಾದಪೀಠಂ ಪಾದಕಥಲಿಕಂ ಪತ್ತಚೀವರಪಟಿಗ್ಗಹಣಂ ನಹಾನೇ ಪಿಟ್ಠಿಪರಿಕಮ್ಮಂ, ಯೋ ಸಾದಿಯೇಯ್ಯ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಚೂಳವ. ೭೫) ವಚನತೋ ಪಕತತ್ತಾನಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಠಪೇತ್ವಾ ನವಕತರಂ ಪಾರಿವಾಸಿಕಂ ಅವಸೇಸಾನಂ ಅನ್ತಮಸೋ ಮೂಲಾಯಪಟಿಕಸ್ಸನಾರಹಾದೀನಮ್ಪಿ ಅಭಿವಾದನಾದಿಂ ಸಾದಿಯನ್ತಸ್ಸ ದುಕ್ಕಟಂ, ಸದ್ಧಿವಿಹಾರಿಕಾನಮ್ಪಿ ಸಾದಿಯನ್ತಸ್ಸ ದುಕ್ಕಟಮೇವ. ತಸ್ಮಾ ತೇ ವತ್ತಬ್ಬಾ ‘‘ಅಹಂ ವಿನಯಕಮ್ಮಂ ಕರೋಮಿ, ಮಯ್ಹಂ ವತ್ತಂ ಮಾ ಕರೋಥ, ಮಾ ಮಂ ಗಾಮಪ್ಪವೇಸನಂ ಆಪುಚ್ಛಥಾ’’ತಿ. ಸಚೇ ಸದ್ಧಾಪಬ್ಬಜಿತಾ ಕುಲಪುತ್ತಾ ‘‘ತುಮ್ಹೇ, ಭನ್ತೇ, ತುಮ್ಹಾಕಂ ವಿನಯಕಮ್ಮಂ ಕರೋಥಾ’’ತಿ ವತ್ವಾ ವತ್ತಂ ಕರೋನ್ತಿ, ಗಾಮಪ್ಪವೇಸನಮ್ಪಿ ಆಪುಚ್ಛನ್ತಿಯೇವ, ವಾರಿತಕಾಲತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಅನಾಪತ್ತಿ.

‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಾರಿವಾಸಿಕಾನಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಮಿಥೂ ಯಥಾವುಡ್ಢಂ ಅಭಿವಾದನಂ ಪಚ್ಚುಟ್ಠಾನಂ ಅಞ್ಜಲಿಕಮ್ಮಂ ಸಾಮೀಚಿಕಮ್ಮಂ ಆಸನಾಭಿಹಾರಂ ಸೇಯ್ಯಾಭಿಹಾರಂ ಪಾದೋದಕಂ ಪಾದಪೀಠಂ ಪಾದಕಥಲಿಕಂ ಪತ್ತಚೀವರಪಟಿಗ್ಗಹಣಂ ನಹಾನೇ ಪಿಟ್ಠಿಪರಿಕಮ್ಮ’’ನ್ತಿ ¶ (ಚೂಳವ. ೭೫) ವಚನತೋ ಪನ ಪಾರಿವಾಸಿಕಾನಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಯೋ ಯೋ ವುಡ್ಢೋ, ತೇನ ತೇನ ನವಕತರಸ್ಸ ಅಭಿವಾದನಾದಿಂ ಸಾದಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ.

‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಾರಿವಾಸಿಕಾನಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಪಞ್ಚ ಯಥಾವುಡ್ಢಂ ಉಪೋಸಥಂ ಪವಾರಣಂ ವಸ್ಸಿಕಸಾಟಿಕಂ ಓಣೋಜನಂ ಭತ್ತ’’ನ್ತಿ (ಚೂಳವ. ೭೫) ವಚನತೋ ಇಮಾನಿ ಉಪೋಸಥಾದೀನಿ ಪಞ್ಚ ಪಕತತ್ತೇಹಿಪಿ ಸದ್ಧಿಂ ವುಡ್ಢಪಟಿಪಾಟಿಯಾ ಕಾತುಂ ವಟ್ಟತಿ, ತಸ್ಮಾ (ಚೂಳವ. ಅಟ್ಠ. ೭೫) ಪಾತಿಮೋಕ್ಖೇ ಉದ್ದಿಸ್ಸಮಾನೇ ಹತ್ಥಪಾಸೇ ನಿಸೀದಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಮಹಾಪಚ್ಚರಿಯಂ ಪನ ‘‘ಪಾಳಿಯಾ ಅನಿಸೀದಿತ್ವಾ ಪಾಳಿಂ ವಿಹಾಯ ಹತ್ಥಪಾಸಂ ಅಮುಞ್ಚನ್ತೇನ ನಿಸೀದಿತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ ವುತ್ತಂ. ಪಾರಿಸುದ್ಧಿಉಪೋಸಥೇ ಕರಿಯಮಾನೇ ಸಙ್ಘನವಕಟ್ಠಾನೇ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ತತ್ಥೇವ ನಿಸಿನ್ನೇನ ಅತ್ತನೋ ಪಾಳಿಯಾ ಪಾರಿಸುದ್ಧಿಉಪೋಸಥೋ ಕಾತಬ್ಬೋ. ಪವಾರಣಾಯಪಿ ಸಙ್ಘನವಕಟ್ಠಾನೇ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ತತ್ಥೇವ ನಿಸಿನ್ನೇನ ಅತ್ತನೋ ಪಾಳಿಯಾ ಪವಾರೇತಬ್ಬಂ. ಸಙ್ಘೇನ ಘಣ್ಟಿಂ ಪಹರಿತ್ವಾ ಭಾಜಿಯಮಾನಂ ವಸ್ಸಿಕಸಾಟಿಕಮ್ಪಿ ಅತ್ತನೋ ಪತ್ತಟ್ಠಾನೇ ಗಹೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ.

ಓಣೋಜನನ್ತಿ ¶ ವಿಸ್ಸಜ್ಜನಂ ವುಚ್ಚತಿ. ಸಚೇ ಹಿ ಪಾರಿವಾಸಿಕಸ್ಸ ದ್ವೇ ತೀಣಿ ಉದ್ದೇಸಭತ್ತಾದೀನಿ ಪಾಪುಣನ್ತಿ, ಅಞ್ಞಾ ಚಸ್ಸ ಪುಗ್ಗಲಿಕಭತ್ತಪಚ್ಚಾಸಾ ಹೋತಿ, ತಾನಿ ಪಟಿಪಾಟಿಯಾ ಗಹೇತ್ವಾ ‘‘ಭನ್ತೇ, ಹೇಟ್ಠಾ ಗಾಹೇಥ, ಅಜ್ಜ ಮಯ್ಹಂ ಭತ್ತಪಚ್ಚಾಸಾ ಅತ್ಥಿ, ಸ್ವೇವ ಗಣ್ಹಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇತಬ್ಬಾನಿ. ಏವಂ ತಾನಿ ಪುನದಿವಸೇಸು ಗಣ್ಹಿತುಂ ಲಭತಿ. ‘‘ಪುನದಿವಸೇ ಸಬ್ಬಪಠಮಂ ತಸ್ಸ ದಾತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ ಕುರುನ್ದಿಯಂ ವುತ್ತಂ. ಯದಿ ಪನ ನ ಗಣ್ಹಾತಿ ನ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇತಿ, ಪುನದಿವಸೇ ನ ಲಭತಿ. ಇದಂ ಓಣೋಜನಂ ನಾಮ ಪಾರಿವಾಸಿಕಸ್ಸೇವ ಓದಿಸ್ಸ ಅನುಞ್ಞಾತಂ. ಕಸ್ಮಾ? ತಸ್ಸ ಹಿ ಸಙ್ಘನವಕಟ್ಠಾನೇ ನಿಸಿನ್ನಸ್ಸ ಭತ್ತಗ್ಗೇ ಯಾಗುಖಜ್ಜಕಾದೀನಿ ಪಾಪುಣನ್ತಿ ವಾ ನ ವಾ, ತಸ್ಮಾ ‘‘ಸೋ ಭಿಕ್ಖಾಹಾರೇನ ಮಾ ಕಿಲಮಿತ್ಥಾ’’ತಿ ಇದಮಸ್ಸ ಸಙ್ಗಹಕರಣತ್ಥಾಯ ಓದಿಸ್ಸ ಅನುಞ್ಞಾತಂ.

ಭತ್ತನ್ತಿ ಆಗತಾಗತೇಹಿ ವುಡ್ಢಪಟಿಪಾಟಿಯಾ ಗಹೇತ್ವಾ ಗನ್ತಬ್ಬಂ ವಿಹಾರೇ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಚತುಸ್ಸಾಲಭತ್ತಂ. ಏತಂ ಯಥಾವುಡ್ಢಂ ಲಭತಿ, ಪಾಳಿಯಾ ಪನ ಗನ್ತುಂ ವಾ ಠಾತುಂ ವಾ ನ ಲಭತಿ, ತಸ್ಮಾ ಪಾಳಿತೋ ಓಸಕ್ಕಿತ್ವಾ ಹತ್ಥಪಾಸೇ ಠಿತೇನ ಹತ್ಥಂ ಪಸಾರೇತ್ವಾ ಯಥಾ ಸೇನೋ ನಿಪತಿತ್ವಾ ಗಣ್ಹಾತಿ, ಏವಂ ಗಣ್ಹಿತಬ್ಬಂ. ಆರಾಮಿಕಸಮಣುದ್ದೇಸೇಹಿ ಆಹರಾಪೇತುಂ ನ ಲಭತಿ. ಸಚೇ ಸಯಮೇವ ಆಹರನ್ತಿ, ವಟ್ಟತಿ. ರಞ್ಞೋ ಮಹಾಪೇಳಭತ್ತೇಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ. ಚತುಸ್ಸಾಲಭತ್ತೇ ಪನ ಸಚೇ ಓಣೋಜನಂ ಕತ್ತುಕಾಮೋ ಹೋತಿ, ಅತ್ತನೋ ಅತ್ಥಾಯ ಉಕ್ಖಿತ್ತೇ ¶ ಪಿಣ್ಡೇ ‘‘ಅಜ್ಜ ಮೇ ಭತ್ತಂ ಅತ್ಥಿ, ಸ್ವೇವ ಗಣ್ಹಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬಂ. ‘‘ಪುನದಿವಸೇ ದ್ವೇ ಪಿಣ್ಡೇ ಲಭತೀ’’ತಿ ಮಹಾಪಚ್ಚರಿಯಂ ವುತ್ತಂ. ಉದ್ದೇಸಭತ್ತಾದೀನಿಪಿ ಪಾಳಿತೋ ಓಸಕ್ಕಿತ್ವಾವ ಗಹೇತಬ್ಬಾನಿ, ಯತ್ಥ ಪನ ನಿಸೀದಾಪೇತ್ವಾ ಪರಿವಿಸನ್ತಿ, ತತ್ಥ ಸಾಮಣೇರಾನಂ ಜೇಟ್ಠಕೇನ, ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಸಙ್ಘನವಕೇನ ಹುತ್ವಾ ನಿಸೀದಿತಬ್ಬಂ. ಇದಂ ಪಾರಿವಾಸಿಕವತ್ತಂ.

ಮೂಲಾಯಪಟಿಕಸ್ಸನಾರಹಾನಂ ಮಾನತ್ತಾರಹಾನಂ ಮಾನತ್ತಚಾರಿಕಾನಂ ಅಬ್ಭಾನಾರಹಾನಞ್ಚ ಇದಮೇವ ವತ್ತನ್ತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಂ. ಮಾನತ್ತಚಾರಿಕಸ್ಸ ವತ್ತೇ ಪನ ‘‘ದೇವಸಿಕಂ ಆರೋಚೇತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ ವಿಸೇಸೋ. ರತ್ತಿಚ್ಛೇದೇಸು ಚ ‘‘ತಯೋ ಖೋ, ಉಪಾಲಿ, ಪಾರಿವಾಸಿಕಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ರತ್ತಿಚ್ಛೇದಾ, ಸಹವಾಸೋ ವಿಪ್ಪವಾಸೋ ಅನಾರೋಚನಾ’’ತಿ (ಚೂಳವ. ೮೩) ವಚನತೋ ಯ್ವಾಯಂ ‘‘ಪಕತತ್ತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಸದ್ಧಿಂ ಏಕಚ್ಛನ್ನೇ’’ತಿಆದಿನಾ ನಯೇನ ವುತ್ತೋ ಸಹವಾಸೋ, ಯೋ ಚ ಏಕಸ್ಸೇವ ವಾಸೋ, ಯಾ ಚಾಯಂ ಆಗನ್ತುಕಾದೀನಂ ಅನಾರೋಚನಾ, ಏತೇಸು ತೀಸು ಏಕೇನಪಿ ಕಾರಣೇನ ಪಾರಿವಾಸಿಕಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ರತ್ತಿಚ್ಛೇದೋ ಹೋತಿ.

ಮಾನತ್ತಚಾರಿಕಸ್ಸ ಪನ ‘‘ಚತ್ತಾರೋ ಖೋ, ಉಪಾಲಿ, ಮಾನತ್ತಚಾರಿಕಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ರತ್ತಿಚ್ಛೇದಾ, ಸಹವಾಸೋ, ವಿಪ್ಪವಾಸೋ, ಅನಾರೋಚನಾ, ಊನೇ ಗಣೇ ಚರಣ’’ನ್ತಿ ವಚನತೋ ಇಮೇಸು ಚತೂಸು ಕಾರಣೇಸು ಏಕೇನಪಿ ¶ ರತ್ತಿಚ್ಛೇದೋ ಹೋತಿ. ಗಣೋತಿ ಚೇತ್ಥ ಚತ್ತಾರೋ ವಾ ಅತಿರೇಕಾ ವಾ. ತಸ್ಮಾ ಸಚೇಪಿ ತೀಹಿ ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ವಸತಿ, ರತ್ತಿಚ್ಛೇದೋ ಹೋತಿಯೇವ.

ಇತಿ ಪಾಳಿಮುತ್ತಕವಿನಯವಿನಿಚ್ಛಯಸಙ್ಗಹೇ

ಗರುಕಾಪತ್ತಿವುಟ್ಠಾನವಿನಿಚ್ಛಯಕಥಾ ಸಮತ್ತಾ.

೩೩. ಕಮ್ಮಾಕಮ್ಮವಿನಿಚ್ಛಯಕಥಾ

೨೪೯. ಕಮ್ಮಾಕಮ್ಮನ್ತಿ ¶ ಏತ್ಥ (ಪರಿ. ೪೮೨-೪೮೪) ಪನ ಕಮ್ಮಾನಿ ಚತ್ತಾರಿ – ಅಪಲೋಕನಕಮ್ಮಂ ಞತ್ತಿಕಮ್ಮಂ ಞತ್ತಿದುತಿಯಕಮ್ಮಂ ಞತ್ತಿಚತುತ್ಥಕಮ್ಮನ್ತಿ. ಇಮಾನಿ ಚತ್ತಾರಿ ಕಮ್ಮಾನಿ ಕತಿಹಾಕಾರೇಹಿ ವಿಪಜ್ಜನ್ತಿ? ಪಞ್ಚಹಾಕಾರೇಹಿ ವಿಪಜ್ಜನ್ತಿ – ವತ್ಥುತೋ ವಾ ಞತ್ತಿತೋ ವಾ ಅನುಸ್ಸಾವನತೋ ವಾ ಸೀಮತೋ ವಾ ಪರಿಸತೋ ವಾ.

ಕಥಂ ¶ ವತ್ಥುತೋ ಕಮ್ಮಾನಿ ವಿಪಜ್ಜನ್ತಿ? ಸಮ್ಮುಖಾಕರಣೀಯಂ ಕಮ್ಮಂ ಅಸಮ್ಮುಖಾ ಕರೋತಿ, ವತ್ಥುವಿಪನ್ನಂ ಅಧಮ್ಮಕಮ್ಮಂ. ಪಟಿಪುಚ್ಛಾಕರಣೀಯಂ ಕಮ್ಮಂ ಅಪಟಿಪುಚ್ಛಾ ಕರೋತಿ, ವತ್ಥುವಿಪನ್ನಂ ಅಧಮ್ಮಕಮ್ಮಂ. ಪಟಿಞ್ಞಾಯ ಕರಣೀಯಂ ಕಮ್ಮಂ ಅಪಟಿಞ್ಞಾಯ ಕರೋತಿ, ವತ್ಥುವಿಪನ್ನಂ ಅಧಮ್ಮಕಮ್ಮಂ. ಸತಿವಿನಯಾರಹಸ್ಸ ಅಮೂಳ್ಹವಿನಯಂ ದೇತಿ, ವತ್ಥುವಿಪನ್ನಂ ಅಧಮ್ಮಕಮ್ಮಂ. ಅಮೂಳ್ಹವಿನಯಾರಹಸ್ಸ ತಸ್ಸ ಪಾಪಿಯಸಿಕಕಮ್ಮಂ ಕರೋತಿ, ವತ್ಥುವಿಪನ್ನಂ ಅಧಮ್ಮಕಮ್ಮಂ. ತಸ್ಸ ಪಾಪಿಯಸಿಕಕಮ್ಮಾರಹಸ್ಸ ತಜ್ಜನೀಯಕಮ್ಮಂ ಕರೋತಿ, ವತ್ಥುವಿಪನ್ನಂ ಅಧಮ್ಮಕಮ್ಮಂ. ತಜ್ಜನೀಯಕಮ್ಮಾರಹಸ್ಸ ನಿಯಸ್ಸಕಮ್ಮಂ ಕರೋತಿ, ವತ್ಥುವಿಪನ್ನಂ ಅಧಮ್ಮಕಮ್ಮಂ. ನಿಯಸ್ಸಕಮ್ಮಾರಹಸ್ಸ ಪಬ್ಬಾಜನೀಯಕಮ್ಮಂ ಕರೋತಿ, ವತ್ಥುವಿಪನ್ನಂ ಅಧಮ್ಮಕಮ್ಮಂ. ಪಬ್ಬಾಜನೀಯಕಮ್ಮಾರಹಸ್ಸ ಪಟಿಸಾರಣೀಯಕಮ್ಮಂ ಕರೋತಿ, ವತ್ಥುವಿಪನ್ನಂ ಅಧಮ್ಮಕಮ್ಮಂ. ಪಟಿಸಾರಣೀಯಕಮ್ಮಾರಹಸ್ಸ ಉಕ್ಖೇಪನೀಯಕಮ್ಮಂ ಕರೋತಿ, ವತ್ಥುವಿಪನ್ನಂ ಅಧಮ್ಮಕಮ್ಮಂ. ಉಕ್ಖೇಪನೀಯಕಮ್ಮಾರಹಸ್ಸ ಪರಿವಾಸಂ ದೇತಿ, ವತ್ಥುವಿಪನ್ನಂ ಅಧಮ್ಮಕಮ್ಮಂ. ಪರಿವಾಸಾರಹಸ್ಸ ಮೂಲಾಯ ಪಟಿಕಸ್ಸತಿ, ವತ್ಥುವಿಪನ್ನಂ ಅಧಮ್ಮಕಮ್ಮಂ. ಮೂಲಾಯಪಟಿಕಸ್ಸನಾರಹಸ್ಸ ಮಾನತ್ತಂ ದೇತಿ, ವತ್ಥುವಿಪನ್ನಂ ಅಧಮ್ಮಕಮ್ಮಂ. ಮಾನತ್ತಾರಹಂ ಅಬ್ಭೇತಿ, ವತ್ಥುವಿಪನ್ನಂ ಅಧಮ್ಮಕಮ್ಮಂ. ಅಬ್ಭಾನಾರಹಂ ಉಪಸಮ್ಪಾದೇತಿ, ವತ್ಥುವಿಪನ್ನಂ ಅಧಮ್ಮಕಮ್ಮಂ. ಅನುಪೋಸಥೇ ಉಪೋಸಥಂ ಕರೋತಿ, ವತ್ಥುವಿಪನ್ನಂ ಅಧಮ್ಮಕಮ್ಮಂ. ಅಪವಾರಣಾಯ ಪವಾರೇತಿ, ವತ್ಥುವಿಪನ್ನಂ ಅಧಮ್ಮಕಮ್ಮಂ. ಪಣ್ಡಕಂ ಉಪಸಮ್ಪಾದೇತಿ, ವತ್ಥುವಿಪನ್ನಂ ಅಧಮ್ಮಕಮ್ಮಂ. ಥೇಯ್ಯಸಂವಾಸಕಂ, ತಿತ್ಥಿಯಪಕ್ಕನ್ತಕಂ, ತಿರಚ್ಛಾನಗತಂ, ಮಾತುಘಾತಕಂ, ಪಿತುಘಾತಕಂ, ಅರಹನ್ತಘಾತಕಂ, ಭಿಕ್ಖುನಿದೂಸಕಂ, ಸಙ್ಘಭೇದಕಂ, ಲೋಹಿತುಪ್ಪಾದಕಂ, ಉಭತೋಬ್ಯಞ್ಜನಕಂ, ಊನವೀಸತಿವಸ್ಸಂ ಪುಗ್ಗಲಂ ಉಪಸಮ್ಪಾದೇತಿ, ವತ್ಥುವಿಪನ್ನಂ ಅಧಮ್ಮಕಮ್ಮಂ. ಏವಂ ವತ್ಥುತೋ ಕಮ್ಮಾನಿ ವಿಪಜ್ಜನ್ತಿ.

ಕಥಂ ಞತ್ತಿತೋ ಕಮ್ಮಾನಿ ವಿಪಜ್ಜನ್ತಿ? ಪಞ್ಚಹಾಕಾರೇಹಿ ಞತ್ತಿತೋ ಕಮ್ಮಾನಿ ವಿಪಜ್ಜನ್ತಿ – ವತ್ಥುಂ ನ ಪರಾಮಸತಿ, ಸಙ್ಘಂ ನ ಪರಾಮಸತಿ, ಪುಗ್ಗಲಂ ನ ಪರಾಮಸತಿ, ಞತ್ತಿಂ ನ ಪರಾಮಸತಿ, ಪಚ್ಛಾ ವಾ ಞತ್ತಿಂ ಠಪೇತಿ. ಇಮೇಹಿ ಪಞ್ಚಹಾಕಾರೇಹಿ ಞತ್ತಿತೋ ಕಮ್ಮಾನಿ ವಿಪಜ್ಜನ್ತಿ.

ಕಥಂ ¶ ಅನುಸ್ಸಾವನತೋ ಕಮ್ಮಾನಿ ವಿಪಜ್ಜನ್ತಿ? ಪಞ್ಚಹಾಕಾರೇಹಿ ಅನುಸ್ಸಾವನತೋ ಕಮ್ಮಾನಿ ವಿಪಜ್ಜನ್ತಿ – ವತ್ಥುಂ ನ ಪರಾಮಸತಿ, ಸಙ್ಘಂ ನ ಪರಾಮಸತಿ, ಪುಗ್ಗಲಂ ನ ಪರಾಮಸತಿ, ಸಾವನಂ ಹಾಪೇತಿ, ಅಕಾಲೇ ವಾ ಸಾವೇತಿ. ಇಮೇಹಿ ಪಞ್ಚಹಾಕಾರೇಹಿ ಅನುಸ್ಸಾವನತೋ ಕಮ್ಮಾನಿ ವಿಪಜ್ಜನ್ತಿ.

ಕಥಂ ಸೀಮತೋ ಕಮ್ಮಾನಿ ವಿಪಜ್ಜನ್ತಿ? ಏಕಾದಸಹಿ ಆಕಾರೇಹಿ ಸೀಮತೋ ಕಮ್ಮಾನಿ ವಿಪಜ್ಜನ್ತಿ – ಅತಿಖುದ್ದಕಂ ಸೀಮಂ ಸಮ್ಮನ್ನತಿ, ಅತಿಮಹತಿಂ ಸೀಮಂ ಸಮ್ಮನ್ನತಿ, ಖಣ್ಡನಿಮಿತ್ತಂ ಸೀಮಂ ಸಮ್ಮನ್ನತಿ, ಛಾಯಾನಿಮಿತ್ತಂ ಸೀಮಂ ಸಮ್ಮನ್ನತಿ, ಅನಿಮಿತ್ತಂ ಸೀಮಂ ¶ ಸಮ್ಮನ್ನತಿ, ಬಹಿಸೀಮೇ ಠಿತೋ ಸೀಮಂ ಸಮ್ಮನ್ನತಿ, ನದಿಯಾ ಸೀಮಂ ಸಮ್ಮನ್ನತಿ, ಸಮುದ್ದೇ ಸೀಮಂ ಸಮ್ಮನ್ನತಿ, ಜಾತಸ್ಸರೇ ಸೀಮಂ ಸಮ್ಮನ್ನತಿ, ಸೀಮಾಯ ಸೀಮಂ ಸಮ್ಭಿನ್ದತಿ, ಸೀಮಾಯ ಸೀಮಂ ಅಜ್ಝೋತ್ಥರತಿ. ಇಮೇಹಿ ಏಕಾದಸಹಿ ಆಕಾರೇಹಿ ಸೀಮತೋ ಕಮ್ಮಾನಿ ವಿಪಜ್ಜನ್ತಿ.

ಕಥಂ ಪರಿಸತೋ ಕಮ್ಮಾನಿ ವಿಪಜ್ಜನ್ತಿ? ದ್ವಾದಸಹಿ ಆಕಾರೇಹಿ ಪರಿಸತೋ ಕಮ್ಮಾನಿ ವಿಪಜ್ಜನ್ತಿ – ಚತುವಗ್ಗಕರಣೀಯೇ ಕಮ್ಮೇ ಯಾವತಿಕಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಕಮ್ಮಪ್ಪತ್ತಾ ತೇ ಅನಾಗತಾ ಹೋನ್ತಿ, ಛನ್ದಾರಹಾನಂ ಛನ್ದೋ ಅನಾಹಟೋ ಹೋತಿ, ಸಮ್ಮುಖೀಭೂತಾ ಪಟಿಕ್ಕೋಸನ್ತಿ, ಚತುವಗ್ಗಕರಣೇ ಕಮ್ಮೇ ಯಾವತಿಕಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಕಮ್ಮಪ್ಪತ್ತಾ, ತೇ ಆಗತಾ ಹೋನ್ತಿ, ಛನ್ದಾರಹಾನಂ ಛನ್ದೋ ಅನಾಹಟೋ ಹೋತಿ, ಸಮ್ಮುಖೀಭೂತಾ ಪಟಿಕ್ಕೋಸನ್ತಿ, ಚತುವಗ್ಗಕರಣೇ ಕಮ್ಮೇ ಯಾವತಿಕಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಕಮ್ಮಪ್ಪತ್ತಾ, ತೇ ಆಗತಾ ಹೋನ್ತಿ, ಛನ್ದಾರಹಾನಂ ಛನ್ದೋ ಆಹಟೋ ಹೋತಿ, ಸಮ್ಮುಖೀಭೂತಾ ಪಟಿಕ್ಕೋಸನ್ತಿ.

ಪಞ್ಚವಗ್ಗಕರಣೇ ಕಮ್ಮೇ…ಪೇ… ದಸವಗ್ಗಕರಣೇ ಕಮ್ಮೇ…ಪೇ… ವೀಸತಿವಗ್ಗಕರಣೇ ಕಮ್ಮೇ ಯಾವತಿಕಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಕಮ್ಮಪ್ಪತ್ತಾ, ತೇ ಅನಾಗತಾ ಹೋನ್ತಿ, ಛನ್ದಾರಹಾನಂ ಛನ್ದೋ ಅನಾಹಟೋ ಹೋತಿ, ಸಮ್ಮುಖೀಭೂತಾ ಪಟಿಕ್ಕೋಸನ್ತಿ, ವೀಸತಿವಗ್ಗಕರಣೇ ಕಮ್ಮೇ ಯಾವತಿಕಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಕಮ್ಮಪ್ಪತ್ತಾ, ತೇ ಆಗತಾ ಹೋನ್ತಿ, ಛನ್ದಾರಹಾನಂ ಛನ್ದೋ ಅನಾಹಟೋ ಹೋತಿ, ಸಮ್ಮುಖೀಭೂತಾ ಪಟಿಕ್ಕೋಸನ್ತಿ, ವೀಸತಿವಗ್ಗಕರಣೇ ಕಮ್ಮೇ ಯಾವತಿಕಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಕಮ್ಮಪ್ಪತ್ತಾ, ತೇ ಆಗತಾ ಹೋನ್ತಿ, ಛನ್ದಾರಹಾನಂ ಛನ್ದೋ ಆಹಟೋ ಹೋತಿ, ಸಮ್ಮುಖೀಭೂತಾ ಪಟಿಕ್ಕೋಸನ್ತಿ. ಇಮೇಹಿ ದ್ವಾದಸಹಿ ಆಕಾರೇಹಿ ಪರಿಸತೋ ಕಮ್ಮಾನಿ ವಿಪಜ್ಜನ್ತಿ.

ಚತುವಗ್ಗಕರಣೇ ಕಮ್ಮೇ ಚತ್ತಾರೋ ಭಿಕ್ಖೂ ಪಕತತ್ತಾ ಕಮ್ಮಪ್ಪತ್ತಾ, ಅವಸೇಸಾ ಪಕತತ್ತಾ ಛನ್ದಾರಹಾ. ಯಸ್ಸ ಸಙ್ಘೋ ಕಮ್ಮಂ ಕರೋತಿ, ಸೋ ನೇವ ಕಮ್ಮಪ್ಪತ್ತೋ ನಾಪಿ ಛನ್ದಾರಹೋ, ಅಪಿಚ ಕಮ್ಮಾರಹೋ. ಪಞ್ಚವಗ್ಗಕರಣೇ ಕಮ್ಮೇ ಪಞ್ಚ ಭಿಕ್ಖೂ ಪಕತತ್ತಾ ಕಮ್ಮಪ್ಪತ್ತಾ, ಅವಸೇಸಾ ಪಕತತ್ತಾ ಛನ್ದಾರಹಾ. ಯಸ್ಸ ಸಙ್ಘೋ ಕಮ್ಮಂ ಕರೋತಿ, ಸೋ ನೇವ ಕಮ್ಮಪ್ಪತ್ತೋ ನಾಪಿ ಛನ್ದಾರಹೋ, ಅಪಿಚ ಕಮ್ಮಾರಹೋ ¶ . ದಸವಗ್ಗಕರಣೇ ಕಮ್ಮೇ ದಸ ಭಿಕ್ಖೂ ಪಕತತ್ತಾ ಕಮ್ಮಪ್ಪತ್ತಾ, ಅವಸೇಸಾ ಪಕತತ್ತಾ ಛನ್ದಾರಹಾ. ಯಸ್ಸ ಸಙ್ಘೋ ಕಮ್ಮಂ ಕರೋತಿ, ಸೋ ನೇವ ಕಮ್ಮಪ್ಪತ್ತೋ ನಾಪಿ ಛನ್ದಾರಹೋ, ಅಪಿಚ ಕಮ್ಮಾರಹೋ. ವೀಸತಿವಗ್ಗಕರಣೇ ಕಮ್ಮೇ ವೀಸತಿ ಭಿಕ್ಖೂ ಪಕತತ್ತಾ ಕಮ್ಮಪ್ಪತ್ತಾ, ಅವಸೇಸಾ ¶ ಪಕತತ್ತಾ ಛನ್ದಾರಹಾ. ಯಸ್ಸ ಸಙ್ಘೋ ಕಮ್ಮಂ ಕರೋತಿ, ಸೋ ನೇವ ಕಮ್ಮಪ್ಪತ್ತೋ ನಾಪಿ ಛನ್ದಾರಹೋ, ಅಪಿಚ ಕಮ್ಮಾರಹೋ.

೨೫೦. ಅಪಲೋಕನಕಮ್ಮಂ ಕತಿ ಠಾನಾನಿ ಗಚ್ಛತಿ? ಞತ್ತಿಕಮ್ಮಂ, ಞತ್ತಿದುತಿಯಕಮ್ಮಂ, ಞತ್ತಿಚತುತ್ಥಕಮ್ಮಂ ಕತಿ ಠಾನಾನಿ ಗಚ್ಛತಿ? ಅಪಲೋಕನಕಮ್ಮಂ ಪಞ್ಚ ಠಾನಾನಿ ಗಚ್ಛತಿ. ಞತ್ತಿಕಮ್ಮಂ ನವ ಠಾನಾನಿ ಗಚ್ಛತಿ. ಞತ್ತಿದುತಿಯಕಮ್ಮಂ ಸತ್ತ ಠಾನಾನಿ ಗಚ್ಛತಿ. ಞತ್ತಿಚತುತ್ಥಕಮ್ಮಂ ಸತ್ತ ಠಾನಾನಿ ಗಚ್ಛತಿ.

ಅಪಲೋಕನಕಮ್ಮಂ ಕತಮಾನಿ ಪಞ್ಚ ಠಾನಾನಿ ಗಚ್ಛತಿ? ಓಸಾರಣಂ ನಿಸ್ಸಾರಣಂ ಭಣ್ಡುಕಮ್ಮಂ ಬ್ರಹ್ಮದಣ್ಡಂ ಕಮ್ಮಲಕ್ಖಣಞ್ಞೇವ ಪಞ್ಚಮಂ. ಅಪಲೋಕನಕಮ್ಮಂ ಇಮಾನಿ ಪಞ್ಚ ಠಾನಾನಿ ಗಚ್ಛತಿ.

ಞತ್ತಿಕಮ್ಮಂ ಕತಮಾನಿ ನವ ಠಾನಾನಿ ಗಚ್ಛತಿ? ಓಸಾರಣಂ ನಿಸ್ಸಾರಣಂ ಉಪೋಸಥಂ ಪವಾರಣಂ ಸಮ್ಮುತಿಂ ದಾನಂ ಪಟಿಗ್ಗಹಣಂ ಪಚ್ಚುಕ್ಕಡ್ಢನಂ ಕಮ್ಮಲಕ್ಖಣಞ್ಞೇವ ನವಮಂ. ಞತ್ತಿಕಮ್ಮಂ ಇಮಾನಿ ನವ ಠಾನಾನಿ ಗಚ್ಛತಿ.

ಞತ್ತಿದುತಿಯಕಮ್ಮಂ ಕತಮಾನಿ ಸತ್ತ ಠಾನಾನಿ ಗಚ್ಛತಿ? ಓಸಾರಣಂ ನಿಸ್ಸಾರಣಂ ಸಮ್ಮುತಿಂ ದಾನಂ ಉದ್ಧರಣಂ ದೇಸನಂ ಕಮ್ಮಲಕ್ಖಣಞ್ಞೇವ ಸತ್ತಮಂ. ಞತ್ತಿದುತಿಯಕಮ್ಮಂ ಇಮಾನಿ ಸತ್ತ ಠಾನಾನಿ ಗಚ್ಛತಿ.

ಞತ್ತಿಚತುತ್ಥಕಮ್ಮಂ ಕತಮಾನಿ ಸತ್ತ ಠಾನಾನಿ ಗಚ್ಛತಿ? ಓಸಾರಣಂ ನಿಸ್ಸಾರಣಂ ಸಮ್ಮುತಿಂ ದಾನಂ ನಿಗ್ಗಹಂ ಸಮನುಭಾಸನಂ ಕಮ್ಮಲಕ್ಖಣಞ್ಞೇವ ಸತ್ತಮಂ. ಞತ್ತಿಚತುತ್ಥಕಮ್ಮಂ ಇಮಾನಿ ಸತ್ತ ಠಾನಾನಿ ಗಚ್ಛತಿ. ಅಯಂ ತಾವ ಪಾಳಿನಯೋ.

೨೫೧. ಅಯಂ ಪನೇತ್ಥ ಆದಿತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ವಿನಿಚ್ಛಯಕಥಾ (ಪರಿ. ಅಟ್ಠ. ೪೮೨) – ಅಪಲೋಕನಕಮ್ಮಂ ನಾಮ ಸೀಮಟ್ಠಕಸಙ್ಘಂ ಸೋಧೇತ್ವಾ ಛನ್ದಾರಹಾನಂ ಛನ್ದಂ ಆಹರಿತ್ವಾ ಸಮಗ್ಗಸ್ಸ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಅನುಮತಿಯಾ ತಿಕ್ಖತ್ತುಂ ಸಾವೇತ್ವಾ ಕತ್ತಬ್ಬಕಮ್ಮಂ. ಞತ್ತಿಕಮ್ಮಂ ನಾಮ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ಸಮಗ್ಗಸ್ಸ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಅನುಮತಿಯಾ ಏಕಾಯ ಞತ್ತಿಯಾ ಕತ್ತಬ್ಬಕಮ್ಮಂ. ಞತ್ತಿದುತಿಯಕಮ್ಮಂ ನಾಮ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ಸಮಗ್ಗಸ್ಸ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಅನುಮತಿಯಾ ಏಕಾಯ ಞತ್ತಿಯಾ ಏಕಾಯ ಚ ಅನುಸ್ಸಾವನಾಯಾತಿ ಏವಂ ಞತ್ತಿದುತಿಯಾಯ ಅನುಸ್ಸಾವನಾಯ ¶ ಕತ್ತಬ್ಬಕಮ್ಮಂ. ಞತ್ತಿಚತುತ್ಥಕಮ್ಮಂ ನಾಮ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ಸಮಗ್ಗಸ್ಸ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಅನುಮತಿಯಾ ಏಕಾಯ ಞತ್ತಿಯಾ ತೀಹಿ ಚ ಅನುಸ್ಸಾವನಾಹೀತಿ ಏವಂ ಞತ್ತಿಚತುತ್ಥಾಹಿ ತೀಹಿ ಅನುಸ್ಸಾವನಾಹಿ ಕತ್ತಬ್ಬಕಮ್ಮಂ.

ತತ್ರ ¶ ಅಪಲೋಕನಕಮ್ಮಂ ಅಪಲೋಕೇತ್ವಾವ ಕಾತಬ್ಬಂ, ಞತ್ತಿಕಮ್ಮಾದಿವಸೇನ ನ ಕಾತಬ್ಬಂ. ಞತ್ತಿಕಮ್ಮಮ್ಪಿ ಏಕಂ ಞತ್ತಿಂ ಠಪೇತ್ವಾವ ಕಾತಬ್ಬಂ, ಅಪಲೋಕನಕಮ್ಮಾದಿವಸೇನ ನ ಕಾತಬ್ಬಂ. ಞತ್ತಿದುತಿಯಕಮ್ಮಂ ಪನ ಅಪಲೋಕೇತ್ವಾ ಕಾತಬ್ಬಮ್ಪಿ ಅಕಾತಬ್ಬಮ್ಪಿ ಅತ್ಥಿ. ತತ್ಥ ಸೀಮಾಸಮ್ಮುತಿ ಸೀಮಾಸಮೂಹನಂ ಕಥಿನದಾನಂ ಕಥಿನುದ್ಧಾರೋ ಕುಟಿವತ್ಥುದೇಸನಾ ವಿಹಾರವತ್ಥುದೇಸನಾತಿ ಇಮಾನಿ ಛಕಮ್ಮಾನಿ ಗರುಕಾನಿ ಅಪಲೋಕೇತ್ವಾ ಕಾತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ, ಞತ್ತಿದುತಿಯಕಮ್ಮವಾಚಂ ಸಾವೇತ್ವಾವ ಕಾತಬ್ಬಾನಿ. ಅವಸೇಸಾ ತೇರಸ ಸಮ್ಮುತಿಯೋ ಸೇನಾಸನಗ್ಗಾಹಕಮತಕಚೀವರದಾನಾದಿಸಮ್ಮುತಿಯೋ ಚಾತಿ ಏತಾನಿ ಲಹುಕಕಮ್ಮಾನಿ, ಅಪಲೋಕೇತ್ವಾಪಿ ಕಾತುಂ ವಟ್ಟನ್ತಿ, ಞತ್ತಿಕಮ್ಮಞತ್ತಿಚತುತ್ಥಕಮ್ಮವಸೇನ ಪನ ನ ಕಾತಬ್ಬಮೇವ. ‘‘ಞತ್ತಿಚತುತ್ಥಕಮ್ಮವಸೇನ ಕಯಿರಮಾನಂ ದಳ್ಹತರಂ ಹೋತಿ, ತಸ್ಮಾ ಕಾತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ ಏಕಚ್ಚೇ ವದನ್ತಿ. ಏವಂ ಪನ ಸತಿ ಕಮ್ಮಸಙ್ಕರೋ ಹೋತಿ, ತಸ್ಮಾ ನ ಕಾತಬ್ಬನ್ತಿ ಪಟಿಕ್ಖಿತ್ತಮೇವ. ಸಚೇ ಪನ ಅಕ್ಖರಪರಿಹೀನಂ ವಾ ಪದಪರಿಹೀನಂ ವಾ ದುರುತ್ತಪದಂ ವಾ ಹೋತಿ, ತಸ್ಸ ಸೋಧನತ್ಥಂ ಪುನಪ್ಪುನಂ ವತ್ತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಇದಂ ಅಕುಪ್ಪಕಮ್ಮಸ್ಸ ದಳ್ಹೀಕಮ್ಮಂ ಹೋತಿ, ಕುಪ್ಪಕಮ್ಮೇ ಕಮ್ಮಂ ಹುತ್ವಾ ತಿಟ್ಠತಿ. ಞತ್ತಿಚತುತ್ಥಕಮ್ಮಂ ಞತ್ತಿಞ್ಚ ತಿಸ್ಸೋ ಚ ಕಮ್ಮವಾಚಾಯೋ ಸಾವೇತ್ವಾವ ಕಾತಬ್ಬಂ, ಅಪಲೋಕನಕಮ್ಮಾದಿವಸೇನ ನ ಕಾತಬ್ಬಂ.

ಸಮ್ಮುಖಾಕರಣೀಯಂ ಕಮ್ಮಂ ಅಸಮ್ಮುಖಾ ಕರೋತಿ, ವತ್ಥುವಿಪನ್ನಂ ಅಧಮ್ಮಕಮ್ಮನ್ತಿ ಏತ್ಥ ಪನ ಅತ್ಥಿ ಕಮ್ಮಂ ಸಮ್ಮುಖಾಕರಣೀಯಂ, ಅತ್ಥಿ ಕಮ್ಮಂ ಅಸಮ್ಮುಖಾಕರಣೀಯಂ. ತತ್ಥ ಅಸಮ್ಮುಖಾಕರಣೀಯಂ ನಾಮ ದೂತೇನೂಪಸಮ್ಪದಾ, ಪತ್ತನಿಕ್ಕುಜ್ಜನಂ, ಪತ್ತುಕ್ಕುಜ್ಜನಂ, ಉಮ್ಮತ್ತಕಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಉಮ್ಮತ್ತಕಸಮ್ಮುತಿ, ಸೇಕ್ಖಾನಂ ಕುಲಾನಂ ಸೇಕ್ಖಸಮ್ಮುತಿ, ಛನ್ನಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಬ್ರಹ್ಮದಣ್ಡೋ, ದೇವದತ್ತಸ್ಸ ಪಕಾಸನೀಯಕಮ್ಮಂ, ಅಪಸಾದನೀಯಂ ದಸ್ಸೇನ್ತಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಭಿಕ್ಖುನಿಸಙ್ಘೇನ ಕಾತಬ್ಬಂ ಅವನ್ದಿಯಕಮ್ಮನ್ತಿ ಅಟ್ಠವಿಧಂ ಹೋತಿ. ಇದಂ ಅಟ್ಠವಿಧಮ್ಪಿ ಕಮ್ಮಂ ಅಸಮ್ಮುಖಾ ಕತಂ ಸುಕತಂ ಹೋತಿ ಅಕುಪ್ಪಂ, ಸೇಸಾನಿ ಸಬ್ಬಕಮ್ಮಾನಿ ಸಮ್ಮುಖಾ ಏವ ಕಾತಬ್ಬಾನಿ. ಸಙ್ಘಸಮ್ಮುಖತಾ ಧಮ್ಮಸಮ್ಮುಖತಾ ವಿನಯಸಮ್ಮುಖತಾ ಪುಗ್ಗಲಸಮ್ಮುಖತಾತಿ ಇಮಂ ಚತುಬ್ಬಿಧಂ ಸಮ್ಮುಖಾವಿನಯಂ ಉಪನೇತ್ವಾವ ಕಾತಬ್ಬಾನಿ. ಏವಂ ಕತಾನಿ ಹಿ ಸುಕತಾನಿ ಹೋನ್ತಿ, ಏವಂ ಅಕತಾನಿ ಪನೇತಾನಿ ಇಮಂ ಸಮ್ಮುಖಾವಿನಯಸಙ್ಖಾತಂ ವತ್ಥುಂ ವಿನಾ ಕತತ್ತಾ ವತ್ಥುವಿಪನ್ನಾನಿ ನಾಮ ಹೋನ್ತಿ. ತೇನ ವುತ್ತಂ ‘‘ಸಮ್ಮುಖಾಕರಣೀಯಂ ಕಮ್ಮಂ ಅಸಮ್ಮುಖಾ ಕರೋತಿ, ವತ್ಥುವಿಪನ್ನಂ ಅಧಮ್ಮಕಮ್ಮ’’ನ್ತಿ. ಪಟಿಪುಚ್ಛಾಕರಣೀಯಾದೀಸುಪಿ ಪಟಿಪುಚ್ಛಾದಿಕರಣಮೇವ ವತ್ಥು, ತಂ ವತ್ಥುಂ ವಿನಾ ಕತತ್ತಾ ತೇಸಮ್ಪಿ ವತ್ಥುವಿಪನ್ನತಾ ವೇದಿತಬ್ಬಾ. ಅಪಿಚ ಊನವೀಸತಿವಸ್ಸಂ ವಾ ಅನ್ತಿಮವತ್ಥುಂ ಅಜ್ಝಾಪನ್ನಪುಬ್ಬಂ ವಾ ಏಕಾದಸಸು ¶ ¶ ವಾ ಅಭಬ್ಬಪುಗ್ಗಲೇಸು ಅಞ್ಞತರಂ ಉಪಸಮ್ಪಾದೇನ್ತಸ್ಸಪಿ ವತ್ಥುವಿಪನ್ನಂ ಅಧಮ್ಮಕಮ್ಮಂ ಹೋತಿ. ಅಯಂ ವತ್ಥುತೋ ಕಮ್ಮವಿಪತ್ತಿಯಂ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ.

ಞತ್ತಿತೋ ವಿಪತ್ತಿಯಂ ಪನ ವತ್ಥುಂ ನ ಪರಾಮಸತೀತಿ ಯಸ್ಸ ಉಪಸಮ್ಪದಾದಿಕಮ್ಮಂ ಕರೋತಿ, ತಂ ನ ಪರಾಮಸತಿ, ತಸ್ಸ ನಾಮಂ ನ ಗಣ್ಹಾತಿ. ‘‘ಸುಣಾತು ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘೋ, ಅಯಂ ಧಮ್ಮರಕ್ಖಿತೋ ಆಯಸ್ಮತೋ ಬುದ್ಧರಕ್ಖಿತಸ್ಸ ಉಪಸಮ್ಪದಾಪೇಕ್ಖೋ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬೇ ‘‘ಸುಣಾತು ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘೋ, ಆಯಸ್ಮತೋ ಬುದ್ಧರಕ್ಖಿತಸ್ಸ ಉಪಸಮ್ಪದಾಪೇಕ್ಖೋ’’ತಿ ವದತಿ. ಏವಂ ವತ್ಥುಂ ನ ಪರಾಮಸತಿ.

ಸಙ್ಘಂ ನ ಪರಾಮಸತೀತಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ನಾಮಂ ನ ಗಣ್ಹಾತಿ. ‘‘ಸುಣಾತು ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘೋ, ಅಯಂ ಧಮ್ಮರಕ್ಖಿತೋ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬೇ ‘‘ಸುಣಾತು ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಅಯಂ ಧಮ್ಮರಕ್ಖಿತೋ’’ತಿ ವದತಿ. ಏವಂ ಸಙ್ಘಂ ನ ಪರಾಮಸತಿ.

ಪುಗ್ಗಲಂ ನ ಪರಾಮಸತೀತಿ ಯೋ ಉಪಸಮ್ಪದಾಪೇಕ್ಖಸ್ಸ ಉಪಜ್ಝಾಯೋ, ತಂ ನ ಪರಾಮಸತಿ, ತಸ್ಸ ನಾಮಂ ನ ಗಣ್ಹಾತಿ. ‘‘ಸುಣಾತು ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘೋ, ಅಯಂ ಧಮ್ಮರಕ್ಖಿತೋ ಆಯಸ್ಮತೋ ಬುದ್ಧರಕ್ಖಿತಸ್ಸ ಉಪಸಮ್ಪದಾಪೇಕ್ಖೋ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬೇ ‘‘ಸುಣಾತು ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘೋ, ಅಯಂ ಧಮ್ಮರಕ್ಖಿತೋ ಉಪಸಮ್ಪದಾಪೇಕ್ಖೋ’’ತಿ ವದತಿ. ಏವಂ ಪುಗ್ಗಲಂ ನ ಪರಾಮಸತಿ.

ಞತ್ತಿಂ ನ ಪರಾಮಸತೀತಿ ಸಬ್ಬೇನ ಸಬ್ಬಂ ಞತ್ತಿಂ ನ ಪರಾಮಸತಿ, ಞತ್ತಿದುತಿಯಕಮ್ಮೇ ಞತ್ತಿಂ ಅಟ್ಠಪೇತ್ವಾ ದ್ವಿಕ್ಖತ್ತುಂ ಕಮ್ಮವಾಚಾಯ ಏವ ಅನುಸ್ಸಾವನಕಮ್ಮಂ ಕರೋತಿ, ಞತ್ತಿಚತುತ್ಥಕಮ್ಮೇಪಿ ಞತ್ತಿಂ ಅಟ್ಠಪೇತ್ವಾ ಚತುಕ್ಖತ್ತುಂ ಕಮ್ಮವಾಚಾಯ ಏವ ಅನುಸ್ಸಾವನಕಮ್ಮಂ ಕರೋತಿ. ಏವಂ ಞತ್ತಿಂ ನ ಪರಾಮಸತಿ.

ಪಚ್ಛಾ ವಾ ಞತ್ತಿಂ ಠಪೇತೀತಿ ಪಠಮಂ ಕಮ್ಮವಾಚಾಯ ಅನುಸ್ಸಾವನಕಮ್ಮಂ ಕತ್ವಾ ‘‘ಏಸಾ ಞತ್ತೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ‘‘ಖಮತಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ, ತಸ್ಮಾ ತುಣ್ಹೀ, ಏವಮೇತಂ ಧಾರಯಾಮೀ’’ತಿ ವದತಿ. ಏವಂ ಪಚ್ಛಾ ಞತ್ತಿಂ ಠಪೇತಿ. ಇತಿ ಇಮೇಹಿ ಪಞ್ಚಹಾಕಾರೇಹಿ ಞತ್ತಿತೋ ಕಮ್ಮಾನಿ ವಿಪಜ್ಜನ್ತಿ.

ಅನುಸ್ಸಾವನತೋ ವಿಪತ್ತಿಯಂ ಪನ ವತ್ಥುಆದೀನಿ ತಾವ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ವೇದಿತಬ್ಬಾನಿ. ಏವಂ ಪನ ನೇಸಂ ಅಪರಾಮಸನಂ ಹೋತಿ – ‘‘ಸುಣಾತು ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘೋ’’ತಿ ಪಠಮಾನುಸ್ಸಾವನಾಯ ವಾ ‘‘ದುತಿಯಮ್ಪಿ ಏತಮತ್ಥಂ ವದಾಮಿ…ಪೇ… ತತಿಯಮ್ಪಿ ಏತಮತ್ಥಂ ವದಾಮಿ. ಸುಣಾತು ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘೋ’’ತಿ ದುತಿಯತತಿಯಾನುಸ್ಸಾವನಾಸು ವಾ ‘‘ಅಯಂ ಧಮ್ಮರಕ್ಖಿತೋ ಆಯಸ್ಮತೋ ಬುದ್ಧರಕ್ಖಿತಸ್ಸ ಉಪಸಮ್ಪದಾಪೇಕ್ಖೋ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬೇ ‘‘ಸುಣಾತು ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘೋ, ಆಯಸ್ಮತೋ ಬುದ್ಧರಕ್ಖಿತಸ್ಸಾ’’ತಿ ವದನ್ತೋ ¶ ವತ್ಥುಂ ನ ಪರಾಮಸತಿ ನಾಮ. ‘‘ಸುಣಾತು ¶ ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘೋ, ಅಯಂ ಧಮ್ಮರಕ್ಖಿತೋ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬೇ ‘‘ಸುಣಾತು ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಅಯಂ ಧಮ್ಮರಕ್ಖಿತೋ’’ತಿ ವದನ್ತೋ ಸಙ್ಘಂ ನ ಪರಾಮಸತಿ ನಾಮ. ‘‘ಸುಣಾತು ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘೋ, ಅಯಂ ಧಮ್ಮರಕ್ಖಿತೋ ಆಯಸ್ಮತೋ ಬುದ್ಧರಕ್ಖಿತಸ್ಸಾ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬೇ ‘‘ಸುಣಾತು ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘೋ, ಅಯಂ ಧಮ್ಮರಕ್ಖಿತೋ ಉಪಸಮ್ಪದಾಪೇಕ್ಖೋ’’ತಿ ವದನ್ತೋ ಪುಗ್ಗಲಂ ನ ಪರಾಮಸತಿ ನಾಮ.

ಸಾವನಂ ಹಾಪೇತೀತಿ ಸಬ್ಬೇನ ಸಬ್ಬಂ ಕಮ್ಮವಾಚಾಯ ಅನುಸ್ಸಾವನಂ ನ ಕರೋತಿ, ಞತ್ತಿದುತಿಯಕಮ್ಮೇ ದ್ವಿಕ್ಖತ್ತುಂ ಞತ್ತಿಮೇವ ಠಪೇತಿ, ಞತ್ತಿಚತುತ್ಥಕಮ್ಮೇ ಚತುಕ್ಖತ್ತುಂ ಞತ್ತಿಮೇವ ಠಪೇತಿ. ಏವಂ ಸಾವನಂ ಹಾಪೇತಿ. ಯೋಪಿ ಞತ್ತಿದುತಿಯಕಮ್ಮೇ ಏಕಂ ಞತ್ತಿಂ ಠಪೇತ್ವಾ ಏಕಂ ಕಮ್ಮವಾಚಂ ಅನುಸ್ಸಾವೇನ್ತೋ ಅಕ್ಖರಂ ವಾ ಛಡ್ಡೇತಿ, ಪದಂ ವಾ ದುರುತ್ತಂ ಕರೋತಿ, ಅಯಮ್ಪಿ ಸಾವನಂ ಹಾಪೇತಿಯೇವ. ಞತ್ತಿಚತುತ್ಥಕಮ್ಮೇ ಪನ ಏಕಂ ಞತ್ತಿಂ ಠಪೇತ್ವಾ ಸಕಿಮೇವ ವಾ ದ್ವಿಕ್ಖತ್ತುಂ ವಾ ಕಮ್ಮವಾಚಾಯ ಅನುಸ್ಸಾವನಂ ಕರೋನ್ತೋಪಿ ಅಕ್ಖರಂ ವಾ ಪದಂ ವಾ ಛಡ್ಡೇನ್ತೋಪಿ ದುರುತ್ತಂ ಕರೋನ್ತೋಪಿ ಅನುಸ್ಸಾವನಂ ಹಾಪೇತಿಯೇವಾತಿ ವೇದಿತಬ್ಬೋ.

೨೫೨. ‘‘ದುರುತ್ತಂ ಕರೋತೀ’’ತಿ ಏತ್ಥ ಪನ ಅಯಂ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ. ಯೋ ಹಿ ಅಞ್ಞಸ್ಮಿಂ ಅಕ್ಖರೇ ವತ್ತಬ್ಬೇ ಅಞ್ಞಂ ವದತಿ, ಅಯಂ ದುರುತ್ತಂ ಕರೋತಿ ನಾಮ. ತಸ್ಮಾ ಕಮ್ಮವಾಚಂ ಕರೋನ್ತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಯ್ವಾಯಂ –

‘‘ಸಿಥಿಲಂ ಧನಿತಞ್ಚ ದೀಘರಸ್ಸಂ, ಗರುಕಂ ಲಹುಕಞ್ಚ ನಿಗ್ಗಹಿತಂ;

ಸಮ್ಬನ್ಧಂ ವವತ್ಥಿತಂ ವಿಮುತ್ತಂ, ದಸಧಾ ಬ್ಯಞ್ಜನಬುದ್ಧಿಯಾ ಪಭೇದೋ’’ತಿ. –

ವುತ್ತೋ, ಅಯಂ ಸುಟ್ಠು ಉಪಲಕ್ಖೇತಬ್ಬೋ. ಏತ್ಥ ಹಿ ಸಿಥಿಲಂ ನಾಮ ಪಞ್ಚಸು ವಗ್ಗೇಸು ಪಠಮತತಿಯಂ. ಧನಿತಂ ನಾಮ ತೇಸ್ವೇವ ದುತಿಯಚತುತ್ಥಂ. ದೀಘನ್ತಿ ದೀಘೇನ ಕಾಲೇನ ವತ್ತಬ್ಬಆಕಾರಾದಿ. ರಸ್ಸನ್ತಿ ತತೋ ಉಪಡ್ಢಕಾಲೇನ ವತ್ತಬ್ಬಅಕಾರಾದಿ. ಗರುಕನ್ತಿ ದೀಘಮೇವ, ಯಂ ವಾ ‘‘ಆಯಸ್ಮತೋ ಬುದ್ಧರಕ್ಖಿತತ್ಥೇರಸ್ಸ ಯಸ್ಸ ನಕ್ಖಮತೀ’’ತಿ ಏವಂ ಸಂಯೋಗಪರಂ ಕತ್ವಾ ವುಚ್ಚತಿ. ಲಹುಕನ್ತಿ ರಸ್ಸಮೇವ, ಯಂ ವಾ ‘‘ಆಯಸ್ಮತೋ ಬುದ್ಧರಕ್ಖಿತತ್ಥೇರಸ್ಸ ಯಸ್ಸ ನ ಖಮತೀ’’ತಿ ಏವಂ ಅಸಂಯೋಗಪರಂ ಕತ್ವಾ ವುಚ್ಚತಿ. ನಿಗ್ಗಹಿತನ್ತಿ ಯಂ ಕರಣಾನಿ ನಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಅವಿಸ್ಸಜ್ಜೇತ್ವಾ ಅವಿವಟೇನ ಮುಖೇನ ಸಾನುನಾಸಿಕಂ ಕತ್ವಾ ವತ್ತಬ್ಬಂ. ಸಮ್ಬನ್ಧನ್ತಿ ಯಂ ಪರಪದೇನ ಸಮ್ಬನ್ಧಿತ್ವಾ ‘‘ತುಣ್ಹಿಸ್ಸಾ’’ತಿ ವಾ ‘‘ತುಣ್ಹಸ್ಸಾ’’ತಿ ವಾ ವುಚ್ಚತಿ. ವವತ್ಥಿತನ್ತಿ ಯಂ ಪರಪದೇನ ಅಸಮ್ಬನ್ಧಂ ಕತ್ವಾ ವಿಚ್ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ‘‘ತುಣ್ಹೀ ಅಸ್ಸಾ’’ತಿ ವಾ ‘‘ತುಣ್ಹ ಅಸ್ಸಾ’’ತಿ ವಾ ವುಚ್ಚತಿ. ವಿಮುತ್ತನ್ತಿ ಯಂ ಕರಣಾನಿ ಅನಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇತ್ವಾ ವಿವಟೇನ ಮುಖೇನ ಅನುನಾಸಿಕಂ ಅಕತ್ವಾ ವುಚ್ಚತಿ.

ತತ್ಥ ¶ ¶ ‘‘ಸುಣಾತು ಮೇ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬೇ ತ-ಕಾರಸ್ಸ ಥ-ಕಾರಂ ಕತ್ವಾ ‘‘ಸುಣಾಥು ಮೇ’’ತಿ ವಚನಂ ಸಿಥಿಲಸ್ಸ ಧನಿತಕರಣಂ ನಾಮ, ತಥಾ ‘‘ಪತ್ತಕಲ್ಲಂ ಏಸಾ ಞತ್ತೀ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬೇ ‘‘ಪತ್ಥಕಲ್ಲಂ ಏಸಾ ಞತ್ಥೀ’’ತಿಆದಿವಚನಂ. ‘‘ಭನ್ತೇ ಸಙ್ಘೋ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬೇ ಭ-ಕಾರಘ-ಕಾರಾನಂ ಬ-ಕಾರಗ-ಕಾರೇ ಕತ್ವಾ ‘‘ಬನ್ತೇ ಸಂಗೋ’’ತಿ ವಚನಂ ಧನಿತಸ್ಸ ಸಿಥಿಲಕರಣಂ ನಾಮ. ‘‘ಸುಣಾತು ಮೇ’’ತಿ ವಿವಟೇನ ಮುಖೇನ ವತ್ತಬ್ಬೇ ಪನ ‘‘ಸುಣಂತು ಮೇ’’ತಿ ವಾ ‘‘ಏಸಾ ಞತ್ತೀ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬೇ ‘‘ಏಸಂ ಞತ್ತೀ’’ತಿ ವಾ ಅವಿವಟೇನ ಮುಖೇನ ಅನನುನಾಸಿಕಂ ಕತ್ವಾ ವಚನಂ ವಿಮುತ್ತಸ್ಸ ನಿಗ್ಗಹಿತವಚನಂ ನಾಮ. ‘‘ಪತ್ತಕಲ್ಲ’’ನ್ತಿ ಅವಿವಟೇನ ಮುಖೇನ ಅನುನಾಸಿಕಂ ಕತ್ವಾ ವತ್ತಬ್ಬೇ ‘‘ಪತ್ತಕಲ್ಲಾ’’ತಿ ವಿವಟೇನ ಮುಖೇನ ಅನುನಾಸಿಕಂ ಅಕತ್ವಾ ವಚನಂ ನಿಗ್ಗಹಿತಸ್ಸ ವಿಮುತ್ತವಚನಂ ನಾಮ. ಇತಿ ಸಿಥಿಲೇ ಕತ್ತಬ್ಬೇ ಧನಿತಂ, ಧನಿತೇ ಕತ್ತಬ್ಬೇ ಸಿಥಿಲಂ, ವಿಮುತ್ತೇ ಕತ್ತಬ್ಬೇ ನಿಗ್ಗಹಿತಂ, ನಿಗ್ಗಹಿತೇ ಕತ್ತಬ್ಬೇ ವಿಮುತ್ತನ್ತಿ ಇಮಾನಿ ಚತ್ತಾರಿ ಬ್ಯಞ್ಜನಾನಿ ಅನ್ತೋಕಮ್ಮವಾಚಾಯ ಕಮ್ಮಂ ದೂಸೇನ್ತಿ. ಏವಂ ವದನ್ತೋ ಹಿ ಅಞ್ಞಸ್ಮಿಂ ಅಕ್ಖರೇ ವತ್ತಬ್ಬೇ ಅಞ್ಞಂ ವದತಿ, ದುರುತ್ತಂ ಕರೋತೀತಿ ವುಚ್ಚತಿ.

ಇತರೇಸು ಪನ ದೀಘರಸ್ಸಾದೀಸು ಛಸು ಬ್ಯಞ್ಜನೇಸು ದೀಘಟ್ಠಾನೇ ದೀಘಮೇವ, ರಸ್ಸಟ್ಠಾನೇ ರಸ್ಸಮೇವಾತಿ ಏವಂ ಯಥಾಠಾನೇ ತಂ ತದೇವ ಅಕ್ಖರಂ ಭಾಸನ್ತೇನ ಅನುಕ್ಕಮಾಗತಂ ಪವೇಣಿಂ ಅವಿನಾಸೇನ್ತೇನ ಕಮ್ಮವಾಚಾ ಕಾತಬ್ಬಾ. ಸಚೇ ಪನ ಏವಂ ಅಕತ್ವಾ ದೀಘೇ ವತ್ತಬ್ಬೇ ರಸ್ಸಂ, ರಸ್ಸೇ ವಾ ವತ್ತಬ್ಬೇ ದೀಘಂ ವದತಿ, ತಥಾ ಗರುಕೇ ವತ್ತಬ್ಬೇ ಲಹುಕಂ, ಲಹುಕೇ ವಾ ವತ್ತಬ್ಬೇ ಗರುಕಂ ವದತಿ, ಸಮ್ಬನ್ಧೇ ವಾ ಪನ ವತ್ತಬ್ಬೇ ವವತ್ಥಿತಂ, ವವತ್ಥಿತೇ ವಾ ವತ್ತಬ್ಬೇ ಸಮ್ಬನ್ಧಂ ವದತಿ, ಏವಂ ವುತ್ತೇಪಿ ಕಮ್ಮವಾಚಾ ನ ಕುಪ್ಪತಿ. ಇಮಾನಿ ಹಿ ಛ ಬ್ಯಞ್ಜನಾನಿ ಕಮ್ಮಂ ನ ಕೋಪೇನ್ತಿ. ಯಂ ಪನ ಸುತ್ತನ್ತಿಕತ್ಥೇರಾ ‘‘ದ-ಕಾರೋ ತ-ಕಾರಮಾಪಜ್ಜತಿ, ತ-ಕಾರೋ ದ-ಕಾರಮಾಪಜ್ಜತಿ, ಚ-ಕಾರೋ ಜ-ಕಾರಮಾಪಜ್ಜತಿ, ಜ-ಕಾರೋ ಚ-ಕಾರಮಾಪಜ್ಜತಿ, ಯ-ಕಾರೋ ಕ-ಕಾರಮಾಪಜ್ಜತಿ, ಕ-ಕಾರೋ ಯ-ಕಾರಮಾಪಜ್ಜತಿ, ತಸ್ಮಾ ದ-ಕಾರಾದೀಸು ವತ್ತಬ್ಬೇಸು ತ-ಕಾರಾದಿವಚನಂ ನ ವಿರುಜ್ಝತೀ’’ತಿ ವದನ್ತಿ, ತಂ ಕಮ್ಮವಾಚಂ ಪತ್ವಾ ನ ವಟ್ಟತಿ. ತಸ್ಮಾ ವಿನಯಧರೇನ ನೇವ ದ-ಕಾರೋ ತ-ಕಾರೋ ಕಾತಬ್ಬೋ…ಪೇ… ನ ಕ-ಕಾರೋ ಯ-ಕಾರೋ. ಯಥಾಪಾಳಿಯಾ ನಿರುತ್ತಿಂ ಸೋಧೇತ್ವಾ ದಸವಿಧಾಯ ಬ್ಯಞ್ಜನನಿರುತ್ತಿಯಾ ವುತ್ತದೋಸೇ ಪರಿಹರನ್ತೇನ ಕಮ್ಮವಾಚಾ ಕಾತಬ್ಬಾ. ಇತರಥಾ ಹಿ ಸಾವನಂ ಹಾಪೇತಿ ನಾಮ.

ಅಕಾಲೇ ವಾ ಸಾವೇತೀತಿ ಸಾವನಾಯ ಅಕಾಲೇ ಅನೋಕಾಸೇ ಞತ್ತಿಂ ಅಟ್ಠಪೇತ್ವಾ ಪಠಮಂಯೇವ ಅನುಸ್ಸಾವನಕಮ್ಮಂ ಕತ್ವಾ ಪಚ್ಛಾ ಞತ್ತಿಂ ಠಪೇತಿ. ಇತಿ ಇಮೇಹಿ ಪಞ್ಚಹಾಕಾರೇಹಿ ಅನುಸ್ಸಾವನತೋ ಕಮ್ಮಾನಿ ವಿಪಜ್ಜನ್ತಿ.

೨೫೩. ಸೀಮತೋ ¶ ವಿಪತ್ತಿಯಂ ಪನ ಅತಿಖುದ್ದಕಸೀಮಾ ನಾಮ ಯಾ ಏಕವೀಸತಿ ಭಿಕ್ಖೂ ನ ಗಣ್ಹಾತಿ ¶ . ಕುರುನ್ದಿಯಂ ಪನ ‘‘ಯತ್ಥ ಏಕವೀಸತಿ ಭಿಕ್ಖೂ ನಿಸೀದಿತುಂ ನ ಸಕ್ಕೋನ್ತೀ’’ತಿ ವುತ್ತಂ. ತಸ್ಮಾ ಯಾ ಏವರೂಪಾ ಸೀಮಾ, ಅಯಂ ಸಮ್ಮತಾಪಿ ಅಸಮ್ಮತಾ ಗಾಮಖೇತ್ತಸದಿಸಾವ ಹೋತಿ, ತತ್ಥ ಕತಂ ಕಮ್ಮಂ ಕುಪ್ಪತಿ. ಏಸ ನಯೋ ಸೇಸಸೀಮಾಸುಪಿ. ಏತ್ಥ ಪನ ಅತಿಮಹತೀ ನಾಮ ಯಾ ಕೇಸಗ್ಗಮತ್ತೇನಪಿ ತಿಯೋಜನಂ ಅತಿಕ್ಕಮಿತ್ವಾ ಸಮ್ಮತಾ ಹೋತಿ. ಖಣ್ಡನಿಮಿತ್ತಾ ನಾಮ ಅಘಟಿತನಿಮಿತ್ತಾ ವುಚ್ಚತಿ. ಪುರತ್ಥಿಮಾಯ ದಿಸಾಯ ನಿಮಿತ್ತಂ ಕಿತ್ತೇತ್ವಾ ಅನುಕ್ಕಮೇನೇವ ದಕ್ಖಿಣಾಯ ಪಚ್ಛಿಮಾಯ ಉತ್ತರಾಯ ದಿಸಾಯ ಕಿತ್ತೇತ್ವಾ ಪುನ ಪುರತ್ಥಿಮಾಯ ದಿಸಾಯ ಪುಬ್ಬಕಿತ್ತಿತಂ ನಿಮಿತ್ತಂ ಪಟಿಕಿತ್ತೇತ್ವಾ ಠಪೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ, ಏವಂ ಅಖಣ್ಡನಿಮಿತ್ತಾ ಹೋತಿ. ಸಚೇ ಪನ ಅನುಕ್ಕಮೇನ ಆಹರಿತ್ವಾ ಉತ್ತರಾಯ ದಿಸಾಯ ನಿಮಿತ್ತಂ ಕಿತ್ತೇತ್ವಾ ತತ್ಥೇವ ಠಪೇತಿ, ಖಣ್ಡನಿಮಿತ್ತಾ ಹೋತಿ. ಅಪರಾಪಿ ಖಣ್ಡನಿಮಿತ್ತಾ ನಾಮ ಯಾ ಅನಿಮಿತ್ತುಪಗಂ ತಚಸಾರರುಕ್ಖಂ ವಾ ಖಾಣುಕಂ ವಾ ಪಂಸುಪುಞ್ಜಂ ವಾ ವಾಲುಕಪುಞ್ಜಂ ವಾ ಅಞ್ಞತರಂ ಅನ್ತರಾ ಏಕಂ ನಿಮಿತ್ತಂ ಕತ್ವಾ ಸಮ್ಮತಾ ಹೋತಿ. ಛಾಯಾನಿಮಿತ್ತಾ ನಾಮ ಯಾ ಪಬ್ಬತಚ್ಛಾಯಾದೀನಂ ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಛಾಯಂ ನಿಮಿತ್ತಂ ಕತ್ವಾ ಸಮ್ಮತಾ ಹೋತಿ. ಅನಿಮಿತ್ತಾ ನಾಮ ಯಾ ಸಬ್ಬೇನ ಸಬ್ಬಂ ನಿಮಿತ್ತಾನಿ ಅಕಿತ್ತೇತ್ವಾ ಸಮ್ಮತಾ ಹೋತಿ. ಬಹಿಸೀಮೇ ಠಿತೋ ಸೀಮಂ ಸಮ್ಮನ್ನತಿ ನಾಮ ನಿಮಿತ್ತಾನಿ ಕಿತ್ತೇತ್ವಾ ನಿಮಿತ್ತಾನಂ ಬಹಿ ಠಿತೋ ಸಮ್ಮನ್ನತಿ. ನದಿಯಾ ಸಮುದ್ದೇ ಜಾತಸ್ಸರೇ ಸೀಮಂ ಸಮ್ಮನ್ನತೀತಿ ಏತೇಸು ನದೀಆದೀಸು ಯಂ ಸಮ್ಮನ್ನತಿ, ಸಾ ಏವಂ ಸಮ್ಮತಾಪಿ ‘‘ಸಬ್ಬಾ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ನದೀ ಅಸೀಮಾ, ಸಬ್ಬೋ ಸಮುದ್ದೋ ಅಸೀಮೋ, ಸಬ್ಬೋ ಜಾತಸ್ಸರೋ ಅಸೀಮೋ’’ತಿ (ಮಹಾವ. ೧೪೭) ವಚನತೋ ಅಸಮ್ಮತಾವ ಹೋತಿ. ಸೀಮಾಯ ಸೀಮಂ ಸಮ್ಭಿನ್ದತೀತಿ ಅತ್ತನೋ ಸೀಮಾಯ ಪರೇಸಂ ಸೀಮಂ ಸಮ್ಭಿನ್ದತಿ. ಸೀಮಾಯ ಸೀಮಂ ಅಜ್ಝೋತ್ಥರತೀತಿ ಅತ್ತನೋ ಸೀಮಾಯ ಪರೇಸಂ ಸೀಮಂ ಅಜ್ಝೋತ್ಥರತಿ. ತತ್ಥ ಯಥಾ ಸಮ್ಭೇದೋ ಚ ಅಜ್ಝೋತ್ಥರಣಞ್ಚ ಹೋತಿ, ತಂ ಸಬ್ಬಂ ಸೀಮಾಕಥಾಯಂ ವುತ್ತಮೇವ. ಇತಿ ಇಮಾ ಏಕಾದಸಪಿ ಸೀಮಾ ಅಸೀಮಾ ಗಾಮಖೇತ್ತಸದಿಸಾ ಏವ, ತಾಸು ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ಕತಂ ಕಮ್ಮಂ ಕುಪ್ಪತಿ. ತೇನ ವುತ್ತಂ ‘‘ಇಮೇಹಿ ಏಕಾದಸಹಿ ಆಕಾರೇಹಿ ಸೀಮತೋ ಕಮ್ಮಾನಿ ವಿಪಜ್ಜನ್ತೀ’’ತಿ.

ಪರಿಸತೋ ಕಮ್ಮವಿಪತ್ತಿಯಂ ಪನ ಕಿಞ್ಚಿ ಅನುತ್ತಾನಂ ನಾಮ ನತ್ಥಿ. ಯಮ್ಪಿ ತತ್ಥ ಕಮ್ಮಪ್ಪತ್ತಛನ್ದಾರಹಲಕ್ಖಣಂ ವತ್ತಬ್ಬಂ ಸಿಯಾ, ತಮ್ಪಿ ಪರತೋ ‘‘ಚತ್ತಾರೋ ಭಿಕ್ಖೂ ಪಕತತ್ತಾ ಕಮ್ಮಪ್ಪತ್ತಾ’’ತಿಆದಿನಾ ನಯೇನ ವುತ್ತಮೇವ. ತತ್ಥ ಪಕತತ್ತಾ ಕಮ್ಮಪ್ಪತ್ತಾತಿ ಚತುವಗ್ಗಕರಣೇ ಕಮ್ಮೇ ಚತ್ತಾರೋ ಪಕತತ್ತಾ ಅನುಕ್ಖಿತ್ತಾ ಅನಿಸ್ಸಾರಿತಾ ¶ ಪರಿಸುದ್ಧಸೀಲಾ ಚತ್ತಾರೋ ಭಿಕ್ಖೂ ಕಮ್ಮಪ್ಪತ್ತಾ ಕಮ್ಮಸ್ಸ ಅರಹಾ ಅನುಚ್ಛವಿಕಾ ಸಾಮಿನೋ. ನ ತೇಹಿ ವಿನಾ ತಂ ಕಮ್ಮಂ ಕರೀಯತಿ, ನ ತೇಸಂ ಛನ್ದೋ ವಾ ಪಾರಿಸುದ್ಧಿ ವಾ ಏತಿ, ಅವಸೇಸಾ ಪನ ಸಚೇಪಿ ಸಹಸ್ಸಮತ್ತಾ ಹೋನ್ತಿ, ಸಚೇ ಸಮಾನಸಂವಾಸಕಾ ಸಬ್ಬೇ ಛನ್ದಾರಹಾವ ಹೋನ್ತಿ, ಛನ್ದಪಾರಿಸುದ್ಧಿಂ ದತ್ವಾ ಆಗಚ್ಛನ್ತು ವಾ ಮಾ ವಾ, ಕಮ್ಮಂ ಪನ ತಿಟ್ಠತಿ. ಯಸ್ಸ ಪನ ಸಙ್ಘೋ ಪರಿವಾಸಾದಿಕಮ್ಮಂ ಕರೋತಿ, ಸೋ ನೇವ ಕಮ್ಮಪ್ಪತ್ತೋ ನಾಪಿ ಛನ್ದಾರಹೋ, ಅಪಿಚ ಯಸ್ಮಾ ¶ ತಂ ಪುಗ್ಗಲಂ ವತ್ಥುಂ ಕತ್ವಾ ಸಙ್ಘೋ ಕಮ್ಮಂ ಕರೋತಿ, ತಸ್ಮಾ ಕಮ್ಮಾರಹೋತಿ ವುಚ್ಚತಿ. ಸೇಸಕಮ್ಮೇಸುಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ.

೨೫೪. ಅಪಲೋಕನಕಮ್ಮಂ ಕತಮಾನಿ ಪಞ್ಚ ಠಾನಾನಿ ಗಚ್ಛತಿ, ಓಸಾರಣಂ ನಿಸ್ಸಾರಣಂ ಭಣ್ಡುಕಮ್ಮಂ ಬ್ರಹ್ಮದಣ್ಡಂ ಕಮ್ಮಲಕ್ಖಣಞ್ಞೇವ ಪಞ್ಚಮನ್ತಿ ಏತ್ಥ ‘‘ಓಸಾರಣಂ ನಿಸ್ಸಾರಣ’’ನ್ತಿ ಪದಸಿಲಿಟ್ಠತಾಯೇತಂ ವುತ್ತಂ, ಪಠಮಂ ಪನ ನಿಸ್ಸಾರಣಾ ಹೋತಿ, ಪಚ್ಛಾ ಓಸಾರಣಾ. ತತ್ಥ ಯಾ ಸಾ ಕಣ್ಟಕಸ್ಸ ಸಾಮಣೇರಸ್ಸ ದಣ್ಡಕಮ್ಮನಾಸನಾ, ಸಾ ನಿಸ್ಸಾರಣಾತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಾ. ತಸ್ಮಾ ಏತರಹಿ ಸಚೇಪಿ ಸಾಮಣೇರೋ ಬುದ್ಧಸ್ಸ ವಾ ಧಮ್ಮಸ್ಸ ವಾ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ವಾ ಅವಣ್ಣಂ ಭಣತಿ, ಅಕಪ್ಪಿಯಂ ‘‘ಕಪ್ಪಿಯ’’ನ್ತಿ ದೀಪೇತಿ, ಮಿಚ್ಛಾದಿಟ್ಠಿಕೋ ಹೋತಿ, ಅನ್ತಗ್ಗಾಹಿಕಾಯ ದಿಟ್ಠಿಯಾ ಸಮನ್ನಾಗತೋ, ಸೋ ಯಾವತತಿಯಂ ನಿವಾರೇತ್ವಾ ತಂ ಲದ್ಧಿಂ ವಿಸ್ಸಜ್ಜಾಪೇತಬ್ಬೋ. ನೋ ಚೇ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇತಿ, ಸಙ್ಘಂ ಸನ್ನಿಪಾತೇತ್ವಾ ‘‘ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇಹೀ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬೋ. ನೋ ಚೇ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇತಿ, ಬ್ಯತ್ತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಅಪಲೋಕನಕಮ್ಮಂ ಕತ್ವಾ ನಿಸ್ಸಾರೇತಬ್ಬೋ. ಏವಞ್ಚ ಪನ ಕಮ್ಮಂ ಕಾತಬ್ಬಂ –

‘‘ಸಙ್ಘಂ, ಭನ್ತೇ, ಪುಚ್ಛಾಮಿ ‘ಅಯಂ ಇತ್ಥನ್ನಾಮೋ ಸಾಮಣೇರೋ ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಧಮ್ಮಸ್ಸ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಅವಣ್ಣವಾದೀ ಮಿಚ್ಛಾದಿಟ್ಠಿಕೋ, ಯಂ ಅಞ್ಞೇ ಸಾಮಣೇರಾ ಲಭನ್ತಿ ದಿರತ್ತತಿರತ್ತಂ ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಸಹಸೇಯ್ಯಂ, ತಸ್ಸಾ ಅಲಾಭಾಯ ನಿಸ್ಸಾರಣಾ ರುಚ್ಚತಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸಾ’ತಿ. ದುತಿಯಮ್ಪಿ. ತತಿಯಮ್ಪಿ ಭನ್ತೇ ಸಙ್ಘಂ ಪುಚ್ಛಾಮಿ ‘ಅಯಂ ಇತ್ಥನ್ನಾಮೋ ಸಾಮಣೇರೋ…ಪೇ… ರುಚ್ಚತಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸಾ’ತಿ, ಚರ ಪಿರೇ ವಿನಸ್ಸಾ’’ತಿ.

ಸೋ ಅಪರೇನ ಸಮಯೇನ ‘‘ಅಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಬಾಲತಾಯ ಅಞಾಣತಾಯ ಅಲಕ್ಖಿಕತಾಯ ಏವಂ ಅಕಾಸಿಂ, ಸ್ವಾಹಂ ಸಙ್ಘಂ ಖಮಾಪೇಮೀ’’ತಿ ಖಮಾಪೇನ್ತೋ ಯಾವತತಿಯಂ ಯಾಚಾಪೇತ್ವಾ ಅಪಲೋಕನಕಮ್ಮೇನೇವ ಓಸಾರೇತಬ್ಬೋ, ಏವಞ್ಚ ಪನ ಓಸಾರೇತಬ್ಬೋ. ಸಙ್ಘಮಜ್ಝೇ ಬ್ಯತ್ತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಅನುಮತಿಯಾ ಸಾವೇತಬ್ಬಂ –

‘‘ಸಙ್ಘಂ ¶ , ಭನ್ತೇ, ಪುಚ್ಛಾಮಿ ‘ಅಯಂ ಇತ್ಥನ್ನಾಮೋ ಸಾಮಣೇರೋ ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಧಮ್ಮಸ್ಸ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಅವಣ್ಣವಾದೀ ಮಿಚ್ಛಾದಿಟ್ಠಿಕೋ, ಯಂ ಅಞ್ಞೇ ಸಾಮಣೇರಾ ಲಭನ್ತಿ ದಿರತ್ತತಿರತ್ತಂ ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಸಹಸೇಯ್ಯಂ, ತಸ್ಸಾ ಅಲಾಭಾಯ ನಿಸ್ಸಾರಿತೋ, ಸ್ವಾಯಂ ಇದಾನಿ ಸೋರತೋ ನಿವಾತವುತ್ತಿ ಲಜ್ಜಿಧಮ್ಮಂ ಓಕ್ಕನ್ತೋ ಹಿರೋತ್ತಪ್ಪೇ ಪತಿಟ್ಠಿತೋ ಕತದಣ್ಡಕಮ್ಮೋ ಅಚ್ಚಯಂ ದೇಸೇತಿ, ಇಮಸ್ಸ ಸಾಮಣೇರಸ್ಸ ಯಥಾ ಪುರೇ ಕಾಯಸಮ್ಭೋಗಸಾಮಗ್ಗಿದಾನಂ ರುಚ್ಚತಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸಾ’’’ತಿ.

ಏವಂ ¶ ತಿಕ್ಖತ್ತುಂ ವತ್ತಬ್ಬಂ. ಏವಂ ಅಪಲೋಕನಕಮ್ಮಂ ಓಸಾರಣಞ್ಚ ನಿಸ್ಸಾರಣಞ್ಚ ಗಚ್ಛತಿ. ಭಣ್ಡುಕಮ್ಮಂ ಪಬ್ಬಜ್ಜಾವಿನಿಚ್ಛಯಕಥಾಯ ವುತ್ತಮೇವ.

ಬ್ರಹ್ಮದಣ್ಡೋ ಪನ ನ ಕೇವಲಂ ಛನ್ನಸ್ಸೇವ ಪಞ್ಞತ್ತೋ, ಯೋ ಅಞ್ಞೋಪಿ ಭಿಕ್ಖು ಮುಖರೋ ಹೋತಿ, ಭಿಕ್ಖೂ ದುರುತ್ತವಚನೇಹಿ ಘಟ್ಟೇನ್ತೋ ಖುಂಸೇನ್ತೋ ವಮ್ಭೇನ್ತೋ ವಿಹರತಿ, ತಸ್ಸಪಿ ದಾತಬ್ಬೋ, ಏವಞ್ಚ ಪನ ದಾತಬ್ಬೋ. ಸಙ್ಘಮಜ್ಝೇ ಬ್ಯತ್ತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಅನುಮತಿಯಾ ಸಾವೇತಬ್ಬಂ –

‘‘ಭನ್ತೇ, ಇತ್ಥನ್ನಾಮೋ ಭಿಕ್ಖು ಮುಖರೋ, ಭಿಕ್ಖೂ ದುರುತ್ತವಚನೇಹಿ ಘಟ್ಟೇನ್ತೋ ಖುಂಸೇನ್ತೋ ವಮ್ಭೇನ್ತೋ ವಿಹರತಿ, ಸೋ ಭಿಕ್ಖು ಯಂ ಇಚ್ಛೇಯ್ಯ, ತಂ ವದೇಯ್ಯ, ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ಇತ್ಥನ್ನಾಮೋ ಭಿಕ್ಖು ನೇವ ವತ್ತಬ್ಬೋ, ನ ಓವದಿತಬ್ಬೋ ನ ಅನುಸಾಸಿತಬ್ಬೋ, ಸಙ್ಘಂ, ಭನ್ತೇ, ಪುಚ್ಛಾಮಿ ‘ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಬ್ರಹ್ಮದಣ್ಡಸ್ಸ ದಾನಂ ರುಚ್ಚತಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸಾ’ತಿ. ದುತಿಯಮ್ಪಿ ಪುಚ್ಛಾಮಿ…ಪೇ… ತತಿಯಮ್ಪಿ ಪುಚ್ಛಾಮಿ ‘ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಬ್ರಹ್ಮದಣ್ಡಸ್ಸ ದಾನಂ ರುಚ್ಚತಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸಾ’’’ತಿ.

ತಸ್ಸ ಅಪರೇನ ಸಮಯೇನ ಸಮ್ಮಾ ವತ್ತಿತ್ವಾ ಖಮಾಪೇನ್ತಸ್ಸ ಬ್ರಹ್ಮದಣ್ಡೋ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸಮ್ಭೇತಬ್ಬೋ, ಏವಞ್ಚ ಪನ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸಮ್ಭೇತಬ್ಬೋ. ಬ್ಯತ್ತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಸಙ್ಘಮಜ್ಝೇ ಸಾವೇತಬ್ಬಂ –

‘‘ಭನ್ತೇ, ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘೋ ಅಸುಕಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಬ್ರಹ್ಮದಣ್ಡಂ ಅದಾಸಿ, ಸೋ ಭಿಕ್ಖು ಸೋರತೋ ನಿವಾತವುತ್ತಿ ಲಜ್ಜಿಧಮ್ಮಂ ಓಕ್ಕನ್ತೋ ಹಿರೋತ್ತಪ್ಪೇ ಪತಿಟ್ಠಿತೋ ಪಟಿಸಙ್ಖಾ ಆಯತಿಂ ಸಂವರೇ ತಿಟ್ಠತಿ, ಸಙ್ಘಂ, ಭನ್ತೇ, ಪುಚ್ಛಾಮಿ ‘ತಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಬ್ರಹ್ಮದಣ್ಡಸ್ಸ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸದ್ಧಿ ರುಚ್ಚತಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸಾ’’’ತಿ.

ಏವಂ ಯಾವತತಿಯಂ ವತ್ವಾ ಅಪಲೋಕನಕಮ್ಮೇನೇವ ಬ್ರಹ್ಮದಣ್ಡೋ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸಮ್ಭೇತಬ್ಬೋತಿ.

ಕಮ್ಮಲಕ್ಖಣಞ್ಞೇವ ¶ ಪಞ್ಚಮನ್ತಿ ಯಂ ತಂ ಭಗವತಾ ಭಿಕ್ಖುನಿಕ್ಖನ್ಧಕೇ –

‘‘ತೇನ ಖೋ ಪನ ಸಮಯೇನ ಛಬ್ಬಗ್ಗಿಯಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಭಿಕ್ಖುನಿಯೋ ಕದ್ದಮೋದಕೇನ ಓಸಿಞ್ಚನ್ತಿ ‘ಅಪ್ಪೇವ ನಾಮ ಅಮ್ಹೇಸು ಸಾರಜ್ಜೇಯ್ಯು’ನ್ತಿ, ಕಾಯಂ ವಿವರಿತ್ವಾ ಭಿಕ್ಖುನೀನಂ ದಸ್ಸೇನ್ತಿ, ಊರುಂ ವಿವರಿತ್ವಾ ಭಿಕ್ಖುನೀನಂ ದಸ್ಸೇನ್ತಿ, ಅಙ್ಗಜಾತಂ ವಿವರಿತ್ವಾ ಭಿಕ್ಖುನೀನಂ ದಸ್ಸೇನ್ತಿ. ಭಿಕ್ಖುನಿಯೋ ಓಭಾಸೇನ್ತಿ, ಭಿಕ್ಖುನೀಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಸಮ್ಪಯೋಜೇನ್ತಿ ‘ಅಪ್ಪೇವ ನಾಮ ಅಮ್ಹೇಸು ಸಾರಜ್ಜೇಯ್ಯು’’’ನ್ತಿ (ಚೂಳವ. ೪೧೧) –

ಇಮೇಸು ¶ ವತ್ಥೂಸು ಯೇಸಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ದುಕ್ಕಟಂ ಪಞ್ಞಪೇತ್ವಾ ‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ತಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ದಣ್ಡಕಮ್ಮಂ ಕಾತು’’ನ್ತಿ ವತ್ವಾ ‘‘ಕಿಂ ನು ಖೋ ದಣ್ಡಕಮ್ಮಂ ಕಾತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ ಸಂಸಯೇ ಉಪ್ಪನ್ನೇ ‘‘ಅವನ್ದಿಯೋ ಸೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖು ಭಿಕ್ಖುನಿಸಙ್ಘೇನ ಕಾತಬ್ಬೋ’’ತಿ ಏವಂ ಅವನ್ದಿಯಕಮ್ಮಂ ಅನುಞ್ಞಾತಂ, ತಂ ಕಮ್ಮಲಕ್ಖಣಞ್ಞೇವ ಪಞ್ಚಮಂ, ಇಮಸ್ಸ ಅಪಲೋಕನಕಮ್ಮಸ್ಸ ಠಾನಂ ಹೋತಿ. ತಸ್ಸ ಹಿ ಕಮ್ಮಞ್ಞೇವ ಲಕ್ಖಣಂ, ನ ಓಸಾರಣಾದೀನಿ, ತಸ್ಮಾ ಕಮ್ಮಲಕ್ಖಣನ್ತಿ ವುಚ್ಚತಿ. ತಸ್ಸ ಕರಣಂ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸದ್ಧಿಯಾ ಸದ್ಧಿಂ ವಿತ್ಥಾರತೋ ದಸ್ಸಯಿಸ್ಸಾಮ. ಭಿಕ್ಖುನುಪಸ್ಸಯೇ ಸನ್ನಿಪತಿತಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನಿಸಙ್ಘಸ್ಸ ಅನುಮತಿಯಾ ಬ್ಯತ್ತಾಯ ಭಿಕ್ಖುನಿಯಾ ಸಾವೇತಬ್ಬಂ –

‘‘ಅಯ್ಯೇ, ಅಸುಕೋ ನಾಮ ಅಯ್ಯೋ ಭಿಕ್ಖುನೀನಂ ಅಪಾಸಾದಿಕಂ ದಸ್ಸೇತಿ, ಏತಸ್ಸ ಅಯ್ಯಸ್ಸ ಅವನ್ದಿಯಕರಣಂ ರುಚ್ಚತೀ’’ತಿ ಭಿಕ್ಖುನಿಸಙ್ಘಂ ಪುಚ್ಛಾಮಿ. ‘ಅಯ್ಯೇ, ಅಸುಕೋ ನಾಮ ಅಯ್ಯೋ ಭಿಕ್ಖುನೀನಂ ಅಪಾಸಾದಿಕಂ ದಸ್ಸೇತಿ, ಏತಸ್ಸ ಅಯ್ಯಸ್ಸ ಅವನ್ದಿಯಕರಣಂ ರುಚ್ಚತೀ’ತಿ ದುತಿಯಮ್ಪಿ. ತತಿಯಮ್ಪಿ ಭಿಕ್ಖುನಿಸಙ್ಘಂ ಪುಚ್ಛಾಮೀ’’ತಿ.

ಏವಂ ತಿಕ್ಖತ್ತುಂ ಸಾವೇತ್ವಾ ಅಪಲೋಕನಕಮ್ಮೇನ ಅವನ್ದಿಯಕಮ್ಮಂ ಕಾತಬ್ಬಂ.

ತತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಸೋ ಭಿಕ್ಖು ಭಿಕ್ಖುನೀಹಿ ನ ವನ್ದಿತಬ್ಬೋ. ಸಚೇ ಅವನ್ದಿಯಮಾನೋ ಹಿರೋತ್ತಪ್ಪಂ ಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಪೇತ್ವಾ ಸಮ್ಮಾ ವತ್ತತಿ, ತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಿಯೋ ಖಮಾಪೇತಬ್ಬಾ. ಖಮಾಪೇನ್ತನ ಭಿಕ್ಖುನುಪಸ್ಸಯಂ ಅಗನ್ತ್ವಾ ವಿಹಾರೇಯೇವ ಸಙ್ಘಂ ವಾ ಗಣಂ ವಾ ಏಕಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ವಾ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಉಕ್ಕುಟಿಕಂ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ಅಞ್ಜಲಿಂ ಪಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ‘‘ಅಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಪಟಿಸಙ್ಖಾ ಆಯತಿಂ ಸಂವರೇ ತಿಟ್ಠಾಮಿ, ನ ಪುನ ಅಪಾಸಾದಿಕಂ ದಸ್ಸೇಸ್ಸಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖುನಿಸಙ್ಘೋ ಮಯ್ಹಂ ಖಮತೂ’’ತಿ ಖಮಾಪೇತಬ್ಬಂ. ತೇನ ಸಙ್ಘೇನ ವಾ ಗಣೇನ ವಾ ಏಕಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಪೇಸೇತ್ವಾ ಏಕಭಿಕ್ಖುನಾ ವಾ ಸಯಮೇವ ಗನ್ತ್ವಾ ಭಿಕ್ಖುನಿಯೋ ವತ್ತಬ್ಬಾ ‘‘ಅಯಂ ಭಿಕ್ಖು ಪಟಿಸಙ್ಖಾ ಆಯತಿಂ ಸಂವರೇ ¶ ಠಿತೋ, ಇಮಿನಾ ಅಚ್ಚಯಂ ದೇಸೇತ್ವಾ ಭಿಕ್ಖುನಿಸಙ್ಘೋ ಖಮಾಪಿತೋ, ಭಿಕ್ಖುನಿಸಙ್ಘೋ ಇಮಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ವನ್ದಿಯಂ ಕರೋತೂ’’ತಿ. ಸೋ ವನ್ದಿಯೋ ಕಾತಬ್ಬೋ, ಏವಞ್ಚ ಪನ ಕಾತಬ್ಬೋ. ಭಿಕ್ಖುನುಪಸ್ಸಯೇ ಸನ್ನಿಪತಿತಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನಿಸಙ್ಘಸ್ಸ ಅನುಮತಿಯಾ ಬ್ಯತ್ತಾಯ ಭಿಕ್ಖುನಿಯಾ ಸಾವೇತಬ್ಬಂ –

‘‘ಅಯ್ಯೇ, ಅಸುಕೋ ನಾಮ ಅಯ್ಯೋ ಭಿಕ್ಖುನೀನಂ ಅಪಾಸಾದಿಕಂ ದಸ್ಸೇತೀತಿ ಭಿಕ್ಖುನಿಸಙ್ಘೇನ ಅವನ್ದಿಯೋ ಕತೋ, ಸೋ ಲಜ್ಜಿಧಮ್ಮಂ ಓಕ್ಕಮಿತ್ವಾ ಪಟಿಸಙ್ಖಾ ಆಯತಿಂ ಸಂವರೇ ಠಿತೋ, ಅಚ್ಚಯಂ ದೇಸೇತ್ವಾ ಭಿಕ್ಖುನಿಸಙ್ಘಂ ಖಮಾಪೇಸಿ, ತಸ್ಸ ಅಯ್ಯಸ್ಸ ವನ್ದಿಯಕರಣಂ ರುಚ್ಚತೀತಿ ಭಿಕ್ಖುನಿಸಙ್ಘಂ ಪುಚ್ಛಾಮೀ’’ತಿ –

ತಿಕ್ಖತ್ತುಂ ¶ ವತ್ತಬ್ಬಂ. ಏವಂ ಅಪಲೋಕನಕಮ್ಮೇನೇವ ವನ್ದಿಯೋ ಕಾತಬ್ಬೋ.

೨೫೫. ಅಯಂ ಪನೇತ್ಥ ಪಾಳಿಮುತ್ತಕೋಪಿ ಕಮ್ಮಲಕ್ಖಣವಿನಿಚ್ಛಯೋ (ಪರಿ. ಅಟ್ಠ. ೪೯೫-೪೯೬). ಇದಞ್ಹಿ ಕಮ್ಮಲಕ್ಖಣಂ ನಾಮ ಭಿಕ್ಖುನಿಸಙ್ಘಮೂಲಕಂ ಪಞ್ಞತ್ತಂ, ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಸ್ಸಪಿ ಪನೇತಂ ಲಬ್ಭತಿಯೇವ. ಯಞ್ಹಿ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘೋ ಸಲಾಕಭತ್ತಉಪೋಸಥಗ್ಗೇಸು ಚ ಅಪಲೋಕನಕಮ್ಮಂ ಕರೋತಿ, ಏತಮ್ಪಿ ಕಮ್ಮಲಕ್ಖಣಮೇವ. ಅಚ್ಛಿನ್ನಚೀವರಜಿಣ್ಣಚೀವರನಟ್ಠಚೀವರಾನಞ್ಹಿ ಸಙ್ಘಂ ಸನ್ನಿಪಾತೇತ್ವಾ ಬ್ಯತ್ತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಯಾವತತಿಯಂ ಸಾವೇತ್ವಾ ಅಪಲೋಕನಕಮ್ಮಂ ಕತ್ವಾ ಚೀವರಂ ದಾತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಅಪ್ಪಮತ್ತಕವಿಸ್ಸಜ್ಜಕೇನ ಪನ ಚೀವರಂ ಕರೋನ್ತಸ್ಸ ಪಚ್ಚಯಭಾಜನೀಯಕಥಾಯಂ ವುತ್ತಪ್ಪಭೇದಾನಿ ಸೂಚಿಆದೀನಿ ಅನಪಲೋಕೇತ್ವಾಪಿ ದಾತಬ್ಬಾನಿ. ತೇಸಂ ದಾನೇ ಸೋಯೇವ ಇಸ್ಸರೋ, ತತೋ ಅತಿರೇಕಂ ದೇನ್ತೇನ ಅಪಲೋಕೇತ್ವಾ ದಾತಬ್ಬಂ. ತತೋ ಹಿ ಅತಿರೇಕದಾನೇ ಸಙ್ಘೋ ಸಾಮೀ. ಗಿಲಾನಭೇಸಜ್ಜಮ್ಪಿ ತತ್ಥ ವುತ್ತಪ್ಪಕಾರಂ ಸಯಮೇವ ದಾತಬ್ಬಂ, ಅತಿರೇಕಂ ಇಚ್ಛನ್ತಸ್ಸ ಅಪಲೋಕೇತ್ವಾ ದಾತಬ್ಬಂ. ಯೋಪಿ ಚ ದುಬ್ಬಲೋ ವಾ ಛಿನ್ನಿರಿಯಾಪಥೋ ವಾ ಪಚ್ಛಿನ್ನಭಿಕ್ಖಾಚಾರಪಥೋ ವಾ ಮಹಾಗಿಲಾನೋ, ತಸ್ಸ ಮಹಾವಾಸೇಸು ತತ್ರುಪ್ಪಾದತೋ ದೇವಸಿಕಂ ನಾಳಿ ವಾ ಉಪಡ್ಢನಾಳಿ ವಾ, ಏಕದಿವಸಂಯೇವ ವಾ ಪಞ್ಚ ವಾ ದಸ ವಾ ತಣ್ಡುಲನಾಳಿಯೋ ದೇನ್ತೇನ ಅಪಲೋಕನಕಮ್ಮಂ ಕತ್ವಾವ ದಾತಬ್ಬಾ. ಪೇಸಲಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ತತ್ರುಪ್ಪಾದತೋ ಇಣಪಲಿಬೋಧಮ್ಪಿ ಬಹುಸ್ಸುತಸ್ಸ ಸಙ್ಘಭಾರನಿತ್ಥರಕಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಅನುಟ್ಠಾಪನೀಯಸೇನಾಸನಮ್ಪಿ ಸಙ್ಘಕಿಚ್ಚಂ ಕರೋನ್ತಾನಂ ಕಪ್ಪಿಯಕಾರಕಾದೀನಂ ಭತ್ತವೇತನಮ್ಪಿ ಅಪಲೋಕನಕಮ್ಮೇನ ದಾತುಂ ವಟ್ಟತಿ.

ಚತುಪಚ್ಚಯವಸೇನ ¶ ದಿನ್ನತತ್ರುಪ್ಪಾದತೋ ಸಙ್ಘಿಕಂ ಆವಾಸಂ ಜಗ್ಗಾಪೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ, ‘‘ಅಯಂ ಭಿಕ್ಖು ಇಸ್ಸರವತಾಯ ವಿಚಾರೇತೀ’’ತಿ ಕಥಾಪಚ್ಛಿನ್ದನತ್ಥಂ ಪನ ಸಲಾಕಗ್ಗಾದೀಸು ವಾ ಅನ್ತರಸನ್ನಿಪಾತೇ ವಾ ಸಙ್ಘಂ ಆಪುಚ್ಛಿತ್ವಾವ ಜಗ್ಗಾಪೇತಬ್ಬೋ. ಚೀವರಪಿಣ್ಡಪಾತತ್ಥಾಯ ಓದಿಸ್ಸ ದಿನ್ನತತ್ರುಪ್ಪಾದತೋಪಿ ಅಪಲೋಕೇತ್ವಾ ಆವಾಸೋ ಜಗ್ಗಾಪೇತಬ್ಬೋ, ಅನಪಲೋಕೇತ್ವಾಪಿ ವಟ್ಟತಿ, ‘‘ಸೂರೋ ವತಾಯಂ ಭಿಕ್ಖು ಚೀವರಪಿಣ್ಡಪಾತತ್ಥಾಯ ಓದಿಸ್ಸ ದಿನ್ನತೋ ಆವಾಸಂ ಜಗ್ಗಾಪೇತೀ’’ತಿ ಏವಂ ಉಪ್ಪನ್ನಕಥಾಪಚ್ಛೇದನತ್ಥಂ ಪನ ಅಪಲೋಕನಕಮ್ಮಮೇವ ಕತ್ವಾ ಜಗ್ಗಾಪೇತಬ್ಬೋ.

ಚೇತಿಯೇ ಛತ್ತಂ ವಾ ವೇದಿಕಂ ವಾ ಬೋಧಿಘರಂ ವಾ ಆಸನಘರಂ ವಾ ಅಕತಂ ವಾ ಕರೋನ್ತೇನ ಜಿಣ್ಣಂ ವಾ ಪಟಿಸಙ್ಖರೋನ್ತೇನ ಸುಧಾಕಮ್ಮಂ ವಾ ಕರೋನ್ತೇನ ಮನುಸ್ಸೇ ಸಮಾದಪೇತ್ವಾ ಕಾತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಸಚೇ ಕಾರಕೋ ನತ್ಥಿ, ಚೇತಿಯಸ್ಸ ಉಪನಿಕ್ಖೇಪತೋ ಕಾರೇತಬ್ಬಂ. ಉಪನಿಕ್ಖೇಪೇಪಿ ಅಸತಿ ಅಪಲೋಕನಕಮ್ಮಂ ಕತ್ವಾ ತತ್ರುಪ್ಪಾದತೋ ಕಾರೇತಬ್ಬಂ, ಸಙ್ಘಿಕೇನಪಿ ಅಪಲೋಕೇತ್ವಾ ಚೇತಿಯಕಿಚ್ಚಂ ಕಾತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಚೇತಿಯಸ್ಸ ಸನ್ತಕೇನ ಅಪಲೋಕೇತ್ವಾಪಿ ಸಙ್ಘಿಕಕಿಚ್ಚಂ ನ ವಟ್ಟತಿ, ತಾವಕಾಲಿಕಂ ಪನ ಗಹೇತ್ವಾ ಪಟಿಪಾಕತಿಕಂ ಕಾತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಚೇತಿಯೇ ಸುಧಾಕಮ್ಮಾದೀನಿ ಕರೋನ್ತೇಹಿ ಪನ ಭಿಕ್ಖಾಚಾರತೋ ವಾ ಸಙ್ಘತೋ ವಾ ಯಾಪನಮತ್ತಂ ಅಲಭನ್ತೇಹಿ ಚೇತಿಯಸನ್ತಕತೋ ಯಾಪನಮತ್ತಂ ¶ ಗಹೇತ್ವಾ ಪರಿಭುಞ್ಜನ್ತೇಹಿ ವತ್ತಂ ಕಾತುಂ ವಟ್ಟತಿ, ‘‘ವತ್ತಂ ಕರೋಮಾ’’ತಿ ಮಚ್ಛಮಂಸಾದೀಹಿ ಸಙ್ಘಭತ್ತಂ ಕಾತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ.

ಯೇ ವಿಹಾರೇ ರೋಪಿತಾ ಫಲರುಕ್ಖಾ ಸಙ್ಘೇನ ಪರಿಗ್ಗಹಿತಾ ಹೋನ್ತಿ, ಜಗ್ಗನಕಮ್ಮಂ ಲಭನ್ತಿ. ಯೇಸಂ ಫಲಾನಿ ಘಣ್ಟಿಂ ಪಹರಿತ್ವಾ ಭಾಜೇತ್ವಾ ಪರಿಭುಞ್ಜನ್ತಿ, ತೇಸು ಅಪಲೋಕನಕಮ್ಮಂ ನ ಕಾತಬ್ಬಂ. ಯೇ ಪನ ಅಪರಿಗ್ಗಹಿತಾ, ತೇಸು ಅಪಲೋಕನಕಮ್ಮಂ ಕಾತಬ್ಬಂ, ತಂ ಪನ ಸಲಾಕಗ್ಗಯಾಗಗ್ಗಭತ್ತಗ್ಗಅನ್ತರಸಅಆಪಾತೇಸುಪಿ ಕಾತುಂ ವಟ್ಟತಿ, ಉಪೋಸಥಗ್ಗೇ ಪನ ವಟ್ಟತಿಯೇವ. ತತ್ಥ ಹಿ ಅನಾಗತಾನಮ್ಪಿ ಛನ್ದಪಾರಿಸುದ್ಧಿ ಆಹರೀಯತಿ, ತಸ್ಮಾ ತಂ ಸುವಿಸೋಧಿತಂ ಹೋತಿ. ಏವಞ್ಚ ಪನ ಕಾತಬ್ಬಂ, ಬ್ಯತ್ತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಸ್ಸ ಅನುಮತಿಯಾ ಸಾವೇತಬ್ಬಂ –

‘‘ಭನ್ತೇ, ಯಂ ಇಮಸ್ಮಿಂ ವಿಹಾರೇ ಅನ್ತೋಸೀಮಾಯ ಸಙ್ಘಸನ್ತಕಂ ಮೂಲತಚಪತ್ತಅಙ್ಕುರಪುಪ್ಫಫಲಖಾದನೀಯಾದಿ ಅತ್ಥಿ, ತಂ ಸಬ್ಬಂ ಆಗತಾಗತಾನಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಯಥಾಸುಖಂ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತುಂ ರುಚ್ಚತೀತಿ ಸಙ್ಘಂ ಪುಚ್ಛಾಮೀ’’ತಿ –

ತಿಕ್ಖತ್ತುಂ ಪುಚ್ಛಿತಬ್ಬಂ.

ಚತೂಹಿ ¶ ಪಞ್ಚಹಿ ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ಕತಂ ಸುಕತಮೇವ. ಯಸ್ಮಿಮ್ಪಿ ವಿಹಾರೇ ದ್ವೇ ತಯೋ ಜನಾ ವಸನ್ತಿ, ತೇಹಿ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ಕತಮ್ಪಿ ಸಙ್ಘೇನ ಕತಸದಿಸಮೇವ. ಯಸ್ಮಿಂ ಪನ ಏಕೋ ಭಿಕ್ಖು ಹೋತಿ, ತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಉಪೋಸಥದಿವಸೇ ಪುಬ್ಬಕರಣಪುಬ್ಬಕಿಚ್ಚಂ ಕತ್ವಾ ನಿಸಿನ್ನೇನ ಕತಮ್ಪಿ ಕತಿಕವತ್ತಂ ಸಙ್ಘೇನ ಕತಸದಿಸಮೇವ ಹೋತಿ. ಕರೋನ್ತೇನ ಪನ ಫಲವಾರೇನ ಕಾತುಮ್ಪಿ ಚತ್ತಾರೋ ಮಾಸೇ ಛ ಮಾಸೇ ಏಕಸಂವಚ್ಛರನ್ತಿ ಏವಂ ಪರಿಚ್ಛಿನ್ದಿತ್ವಾಪಿ ಅಪರಿಚ್ಛಿನ್ದಿತ್ವಾಪಿ ಕಾತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಪರಿಚ್ಛಿನ್ನೇ ಯಥಾಪರಿಚ್ಛೇದಂ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತ್ವಾ ಪುನ ಕಾತಬ್ಬಂ. ಅಪರಿಚ್ಛಿನ್ನೇ ಯಾವ ರುಕ್ಖಾ ಧರನ್ತಿ, ತಾವ ವಟ್ಟತಿ. ಯೇಪಿ ತೇಸಂ ರುಕ್ಖಾನಂ ಬೀಜೇಹಿ ಅಞ್ಞೇ ರುಕ್ಖಾ ರೋಪಿತಾ ಹೋನ್ತಿ, ತೇಸಮ್ಪಿ ಸಾ ಏವ ಕತಿಕಾ.

ಸಚೇ ಪನ ಅಞ್ಞಸ್ಮಿಂ ವಿಹಾರೇ ರೋಪಿತಾ ಹೋನ್ತಿ, ತೇಸಂ ಯತ್ಥ ರೋಪಿತಾ, ತಸ್ಮಿಂಯೇವ ವಿಹಾರೇ ಸಙ್ಘೋ ಸಾಮೀ. ಯೇಪಿ ಅಞ್ಞತೋ ಬೀಜಾನಿ ಆಹರಿತ್ವಾ ಪುರಿಮವಿಹಾರೇ ಪಚ್ಛಾ ರೋಪಿತಾ, ತೇಸು ಅಞ್ಞಾ ಕತಿಕಾ ಕಾತಬ್ಬಾ, ಕತಿಕಾಯ ಕತಾಯ ಪುಗ್ಗಲಿಕಟ್ಠಾನೇ ತಿಟ್ಠನ್ತಿ, ಯಥಾಸುಖಂ ಫಲಾದೀನಿ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತುಂ ವಟ್ಟನ್ತಿ. ಸಚೇ ಪನೇತ್ಥ ತಂ ತಂ ಓಕಾಸಂ ಪರಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಪರಿವೇಣಾನಿ ಕತ್ವಾ ಜಗ್ಗನ್ತಿ, ತೇಸಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಪುಗ್ಗಲಿಕಟ್ಠಾನೇ ತಿಟ್ಠನ್ತಿ, ಅಞ್ಞೇ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತುಂ ನ ಲಭನ್ತಿ. ತೇಹಿ ಪನ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ¶ ದಸಮಭಾಗಂ ದತ್ವಾ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬಾನಿ. ಯೋಪಿ ಮಜ್ಝೇವಿಹಾರೇ ರುಕ್ಖಂ ಸಾಖಾಹಿ ಪರಿವಾರೇತ್ವಾ ರಕ್ಖತಿ, ತಸ್ಸಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ.

ಪೋರಾಣಕವಿಹಾರಂ ಗತಸ್ಸ ಸಮ್ಭಾವನೀಯಭಿಕ್ಖುನೋ ‘‘ಥೇರೋ ಆಗತೋ’’ತಿ ಫಲಾಫಲಂ ಆಹರನ್ತಿ, ಸಚೇ ತತ್ಥ ಮೂಲೇ ಸಬ್ಬಪರಿಯತ್ತಿಧರೋ ಬಹುಸ್ಸುತಭಿಕ್ಖು ವಿಹಾಸಿ, ‘‘ಅದ್ಧಾ ಏತ್ಥ ದೀಘಾ ಕತಿಕಾ ಕತಾ ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ನಿಕ್ಕುಕ್ಕುಚ್ಚೇನ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬಂ. ವಿಹಾರೇ ಫಲಾಫಲಂ ಪಿಣ್ಡಪಾತಿಕಾನಮ್ಪಿ ವಟ್ಟತಿ, ಧುತಙ್ಗಂ ನ ಕೋಪೇತಿ. ಸಾಮಣೇರಾ ಅತ್ತನೋ ಆಚರಿಯುಪಜ್ಝಾಯಾನಂ ಬಹೂನಿ ಫಲಾನಿ ದೇನ್ತಿ, ಅಞ್ಞೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಅಲಭನ್ತಾ ಖಿಯ್ಯನ್ತಿ, ಖಿಯ್ಯನಮತ್ತಮೇವ ತಂ ಹೋತಿ. ಸಚೇ ದುಬ್ಭಿಕ್ಖಂ ಹೋತಿ, ಏಕಂ ಪನಸರುಕ್ಖಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಸಟ್ಠಿಪಿ ಜನಾ ಜೀವನ್ತಿ, ತಾದಿಸೇ ಕಾಲೇ ಸಬ್ಬೇಸಂ ಸಙ್ಗಹಕರಣತ್ಥಾಯ ಭಾಜೇತ್ವಾ ಖಾದಿತಬ್ಬಂ. ಅಯಂ ಸಾಮೀಚಿ. ಯಾವ ಪನ ಕತಿಕವತ್ತಂ ನ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸಮ್ಭತಿ, ತಾವ ತೇಹಿ ಖಾಯಿತಂ ಸುಖಾಯಿತಮೇವ. ಕದಾ ಪನ ಕತಿಕವತ್ತಂ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸಮ್ಭತಿ? ಯದಾ ಸಮಗ್ಗೋ ಸಙ್ಘೋ ಸನ್ನಿಪತಿತ್ವಾ ‘‘ಇತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಭಾಜೇತ್ವಾ ಖಾದನ್ತೂ’’ತಿ ಸಾವೇಭಿ, ಏಕಭಿಕ್ಖುಕೇ ಪನ ವಿಹಾರೇ ಏತೇನ ಸಾವಿತೇಪಿ ಪುರಿಮಕತಿಕಾ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸಮ್ಭತಿಯೇವ ¶ . ಸಚೇ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸದ್ಧಾಯ ಕತಿಕಾಯ ಸಾಮಣೇರಾ ನೇವ ರುಕ್ಖತೋ ಪಾತೇನ್ತಿ, ನ ಭೂಮಿತೋ ಗಹೇತ್ವಾ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ದೇನ್ತಿ, ಪತಿತಫಲಾನಿ ಪಾದೇಹಿ ಪಹರನ್ತಾ ವಿಚರನ್ತಿ, ತೇಸಂ ದಸಮಭಾಗತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಯಾವ ಉಪಡ್ಢಫಲಭಾಗೇನ ಫಾತಿಕಮ್ಮಂ ಕಾತಬ್ಬಂ. ಅದ್ಧಾ ಫಾತಿಕಮ್ಮಲೋಭೇನ ಆಹರಿತ್ವಾ ದಸ್ಸೇನ್ತಿ, ಪುನ ಸುಭಿಕ್ಖೇ ಜಾತೇ ಕಪ್ಪಿಯಕಾರಕೇಸು ಆಗನ್ತ್ವಾ ಸಾಖಾಪರಿವಾರಾದೀನಿ ಕತ್ವಾ ರುಕ್ಖೇ ರಕ್ಖನ್ತೇಸು ಸಾಮಣೇರಾನಂ ಫಾತಿಕಮ್ಮಂ ನ ಕಾತಬ್ಬಂ, ಭಾಜೇತ್ವಾ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬಂ.

‘‘ವಿಹಾರೇ ಫಲಾಫಲಂ ಅತ್ಥೀ’’ತಿ ಸಾಮನ್ತಗಾಮೇಹಿ ಮನುಸ್ಸಾ ಗಿಲಾನಾನಂ ವಾ ಗಬ್ಭಿನೀನಂ ವಾ ಅತ್ಥಾಯ ಆಗನ್ತ್ವಾ ‘‘ಏಕಂ ನಾಳಿಕೇರಂ ದೇಥ, ಅಮ್ಬಂ ದೇಥ, ಲಬುಜಂ ದೇಥಾ’’ತಿ ಯಾಚನ್ತಿ, ದಾತಬ್ಬಂ, ನ ದಾತಬ್ಬನ್ತಿ? ದಾತಬ್ಬಂ. ಅದೀಯಮಾನೇ ಹಿ ತೇ ದೋಮನಸ್ಸಿಕಾ ಹೋನ್ತಿ. ದೇನ್ತೇನ ಪನ ಸಙ್ಘಂ ಸನ್ನಿಪಾತೇತ್ವಾ ಯಾವತತಿಯಂ ಸಾವೇತ್ವಾ ಅಪಲೋಕನಕಮ್ಮಂ ಕತ್ವಾವ ದಾತಬ್ಬಂ, ಕತಿಕವತ್ತಂ ವಾ ಕತ್ವಾ ಠಪೇತಬ್ಬಂ, ಏವಞ್ಚ ಪನ ಕಾತಬ್ಬಂ. ಬ್ಯತ್ತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಅನುಮತಿಯಾ ಸಾವೇತಬ್ಬಂ –

‘‘ಸಾಮನ್ತಗಾಮೇಹಿ ಮನುಸ್ಸಾ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಗಿಲಾನಾದೀನಂ ಅತ್ಥಾಯ ಫಲಾಫಲಂ ಯಾಚನ್ತಿ, ದ್ವೇ ನಾಳಿಕೇರಾನಿ ದ್ವೇ ತಾಲಫಲಾನಿ ದ್ವೇ ಪನಸಾನಿ ಪಞ್ಚ ಅಮ್ಬಾನಿ ಪಞ್ಚ ಕದಲಿಫಲಾನಿ ಗಣ್ಹನ್ತಾನಂ ಅನಿವಾರಣಂ, ಅಸುಕರುಕ್ಖತೋ ಚ ಅಸುಕರುಕ್ಖತೋ ಚ ಫಲಂ ಗಣ್ಹನ್ತಾನಂ ಅನಿವಾರಣಂ ರುಚ್ಚತಿ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಸ್ಸಾ’’ತಿ –

ತಿಕ್ಖತ್ತುಂ ವತ್ತಬ್ಬಂ. ತತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಗಿಲಾನಾದೀನಂ ನಾಮಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಯಾಚನ್ತಾ ‘‘ಗಣ್ಹಥಾ’’ತಿ ನ ವತ್ತಬ್ಬಾ ¶ , ವತ್ತಂ ಪನ ಆಚಿಕ್ಖಿತಬ್ಬಂ ‘‘ನಾಳಿಕೇರಾದೀನಿ ಇಮಿನಾ ನಾಮ ಪರಿಚ್ಛೇದೇನ ಗಣ್ಹನ್ತಾನಂ ಅಸುಕರುಕ್ಖತೋ ಚ ಅಸುಕರುಕ್ಖತೋ ಚ ಫಲಂ ಗಣ್ಹನ್ತಾನಂ ಅನಿವಾರಣಂ ಕತ’’ನ್ತಿ. ಅನುವಿಚರಿತ್ವಾ ಪನ ‘‘ಅಯಂ ಮಧುರಫಲೋ ಅಮ್ಬೋ, ಇತೋ ಗಣ್ಹಥಾ’’ತಿಪಿ ನ ವತ್ತಬ್ಬಾ.

ಫಲಭಾಜನಕಾಲೇ ಪನ ಆಗತಾನಂ ಸಮ್ಮತೇನ ಉಪಡ್ಢಭಾಗೋ ದಾತಬ್ಬೋ, ಅಸಮ್ಮತೇನ ಅಪಲೋಕೇತ್ವಾ ದಾತಬ್ಬಂ. ಖೀಣಪರಿಬ್ಬಯೋ ವಾ ಮಗ್ಗಗಮಿಯಸತ್ಥವಾಹೋ ವಾ ಅಞ್ಞೋ ವಾ ಇಸ್ಸರೋ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಯಾಚತಿ, ಅಪಲೋಕೇತ್ವಾವ ದಾತಬ್ಬಂ, ಬಲಕ್ಕಾರೇನ ಗಹೇತ್ವಾ ಖಾದನ್ತೋ ನ ವಾರೇತಬ್ಬೋ. ಕುದ್ಧೋ ಹಿ ಸೋ ರುಕ್ಖೇಪಿ ಛಿನ್ದೇಯ್ಯ, ಅಞ್ಞಮ್ಪಿ ಅನತ್ಥಂ ಕರೇಯ್ಯ. ಪುಗ್ಗಲಿಕಪರಿವೇಣಂ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಗಿಲಾನಸ್ಸ ನಾಮೇನ ಯಾಚನ್ತೋ ‘‘ಅಮ್ಹೇಹಿ ಛಾಯಾದೀನಂ ಅತ್ಥಾಯ ¶ ರೋಪಿತಂ, ಸಚೇ ಅತ್ಥಿ, ತುಮ್ಹೇ ಜಾನಾಥಾ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬೋ. ಯದಿ ಪನ ಫಲಭರಿತಾವ ರುಕ್ಖಾ ಹೋನ್ತಿ, ಕಣ್ಟಕೇ ಬನ್ಧಿತ್ವಾ ಫಲವಾರೇನ ಗಣ್ಹನ್ತಿ, ಅಪಚ್ಚಾಸೀಸನ್ತೇನ ಹುತ್ವಾ ದಾತಬ್ಬಂ, ಬಲಕ್ಕಾರೇನ ಗಣ್ಹನ್ತೋ ನ ವಾರೇತಬ್ಬೋ. ಪುಬ್ಬೇ ವುತ್ತಮೇವೇತ್ಥ ಕಾರಣಂ.

ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಫಲಾರಾಮೋ ಹೋತಿ, ಪಟಿಜಗ್ಗನಂ ನ ಲಭತಿ. ಸಚೇ ತಂ ಕೋಚಿ ವತ್ತಸೀಸೇನ ಜಗ್ಗತಿ, ಸಙ್ಘಸ್ಸೇವ ಹೋತಿ. ಅಥಾಪಿ ಕಸ್ಸಚಿ ಪಟಿಬಲಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ‘‘ಇಮಂ ಸಪ್ಪುರಿಸ ಜಗ್ಗಿತ್ವಾ ದೇಹೀ’’ತಿ ಸಙ್ಘೋ ಭಾರಂ ಕರೋತಿ, ಸೋ ಚೇ ವತ್ತಸೀಸೇನ ಜಗ್ಗತಿ, ಏವಮ್ಪಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸೇವ ಹೋತಿ. ಫಾತಿಕಮ್ಮಂ ಪಚ್ಚಾಸೀಸನ್ತಸ್ಸ ಪನ ತತಿಯಭಾಗೇನ ವಾ ಉಪಡ್ಢಭಾಗೇನ ವಾ ಫಾತಿಕಮ್ಮಂ ಕಾತಬ್ಬಂ. ‘‘ಭಾರಿಯಂ ಕಮ್ಮ’’ನ್ತಿ ವತ್ವಾ ಏತ್ತಕೇನ ಅನಿಚ್ಛನ್ತೋ ಪನ ‘‘ಸಬ್ಬಂ ತವೇವ ಸನ್ತಕಂ ಕತ್ವಾ ಮೂಲಭಾಗಂ ದಸಮಭಾಗಮತ್ತಂ ದತ್ವಾ ಜಗ್ಗಾಹೀ’’ತಿಪಿ ವತ್ತಬ್ಬೋ, ಗರುಭಣ್ಡತ್ತಾ ಪನ ನ ಮೂಲಚ್ಛೇಜ್ಜವಸೇನ ದಾತಬ್ಬಂ. ಸೋ ಮೂಲಭಾಗಂ ದತ್ವಾ ಖಾದನ್ತೋ ಅಕತಾವಾಸಂ ವಾ ಕತ್ವಾ ಕತಾವಾಸಂ ವಾ ಜಗ್ಗಿತ್ವಾ ನಿಸ್ಸಿತಕಾನಂ ಆರಾಮಂ ನಿಯ್ಯಾತೇತಿ, ತೇಹಿಪಿ ಮೂಲಭಾಗೋ ದಾತಬ್ಬೋವ.

ಯದಾ ಪನ ಭಿಕ್ಖೂ ಸಯಂ ಜಗ್ಗಿತುಂ ಪಹೋನ್ತಿ, ಅಥ ತೇಸಂ ಜಗ್ಗಿತುಂ ನ ದಾತಬ್ಬಂ, ಜಗ್ಗಿತಕಾಲೇ ಪನ ನ ವಾರೇತಬ್ಬಾ, ಜಗ್ಗನಕಾಲೇಯೇವ ವಾರೇತಬ್ಬಾ. ‘‘ಬಹು ತುಮ್ಹೇಹಿ ಖಾಯಿತಂ, ಇದಾನಿ ಮಾ ಜಗ್ಗಿತ್ಥ, ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘೋಯೇವ ಜಗ್ಗಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ಪನ ನೇವ ವತ್ತಸೀಸೇನ ಜಗ್ಗನ್ತೋ ಅತ್ಥಿ, ನ ಫಾತಿಕಮ್ಮೇನ, ನ ಸಙ್ಘೋ ಜಗ್ಗಿತುಂ ಪಹೋತಿ, ಏಕೋ ಅನಾಪುಚ್ಛಿತ್ವಾವ ಜಗ್ಗಿತ್ವಾ ಫಾತಿಕಮ್ಮಂ ವಡ್ಢೇತ್ವಾ ಪಚ್ಚಾಸೀಸತಿ, ಅಪಲೋಕನಕಮ್ಮೇನ ಫಾತಿಕಮ್ಮಂ ವಡ್ಢೇತ್ವಾವ ದಾತಬ್ಬಂ. ಇತಿ ಇಮಂ ಸಬ್ಬಮ್ಪಿ ಕಮ್ಮಲಕ್ಖಣಮೇವ ಹೋತಿ. ಅಪಲೋಕನಕಮ್ಮಂ ಇಮಾನಿ ಪಞ್ಚ ಠಾನಾನಿ ಗಚ್ಛತಿ.

೨೫೬. ಞತ್ತಿಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಭೇದೇ ಪನ (ಪರಿ. ಅಟ್ಠ. ೪೯೫-೪೯೬) –

‘‘ಸುಣಾತು ¶ ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘೋ, ಇತ್ಥನ್ನಾಮೋ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಆಯಸ್ಮತೋ ಉಪಸಮ್ಪದಾಪೇಕ್ಖೋ, ಅನುಸಿಟ್ಠೋ ಸೋ ಮಯಾ, ಯದಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಪತ್ತಕಲ್ಲಂ, ಇತ್ಥನ್ನಾಮೋ ಆಗಚ್ಛೇಯ್ಯ, ‘ಆಗಚ್ಛಾಹೀ’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬೋ’’ತಿ –

ಏವಂ ಉಪಸಮ್ಪದಾಪೇಕ್ಖಸ್ಸ ಓಸಾರಣಾ ಓಸಾರಣಾ ನಾಮ.

‘‘ಸುಣನ್ತು ¶ ಮೇ ಆಯಸ್ಮನ್ತಾ, ಅಯಂ ಇತ್ಥನ್ನಾಮೋ ಭಿಕ್ಖು ಧಮ್ಮಕಥಿಕೋ, ಇಮಸ್ಸ ನೇವ ಸುತ್ತಂ ಆಗಚ್ಛತಿ, ನೋ ಸುತ್ತವಿಭಙ್ಗೋ, ಸೋ ಅತ್ಥಂ ಅಸಲ್ಲಕ್ಖೇತ್ವಾ ಬ್ಯಞ್ಜನಚ್ಛಾಯಾಯ ಅತ್ಥಂ ಪಟಿಬಾಹತಿ, ಯದಾಯಸ್ಮನ್ತಾನಂ ಪತ್ತಕಲ್ಲಂ, ಇತ್ಥನ್ನಾಮಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ವುಟ್ಠಾಪೇತ್ವಾ ಅವಸೇಸಾ ಇಮಂ ಅಧಿಕರಣಂ ವೂಪಸಮೇಯ್ಯಾಮಾ’’ತಿ –

ಏವಂ ಉಬ್ಬಾಹಿಕವಿನಿಚ್ಛಯೇ ಧಮ್ಮಕಥಿಕಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ನಿಸ್ಸಾರಣಾ ನಿಸ್ಸಾರಣಾ ನಾಮ.

‘‘ಸುಣಾತು ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘೋ, ಅಜ್ಜುಪೋಸಥೋ ಪನ್ನರಸೋ, ಯದಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಪತ್ತಕಲ್ಲಂ, ಸಙ್ಘೋ ಉಪೋಸಥಂ ಕರೇಯ್ಯಾ’’ತಿ –

ಏವಂ ಉಪೋಸಥಕಮ್ಮವಸೇನ ಠಪಿತಾ ಞತ್ತಿ ಉಪೋಸಥೋ ನಾಮ.

‘‘ಸುಣಾತು ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘೋ, ಅಜ್ಜ ಪವಾರಣಾ ಪನ್ನರಸೀ, ಯದಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಪತ್ತಕಲ್ಲಂ, ಸಙ್ಘೋ ಪವಾರೇಯ್ಯಾ’’ತಿ –

ಏವಂ ಪವಾರಣಕಮ್ಮವಸೇನ ಠಪಿತಾ ಞತ್ತಿ ಪವಾರಣಾ ನಾಮ.

‘‘ಸುಣಾತು ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘೋ, ಇತ್ಥನ್ನಾಮೋ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಆಯಸ್ಮತೋ ಉಪಸಮ್ಪದಾಪೇಕ್ಖೋ, ಯದಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಪತ್ತಕಲ್ಲಂ, ಅಹಂ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಂ ಅನುಸಾಸೇಯ್ಯ’’ನ್ತಿ, ‘‘ಯದಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಪತ್ತಕಲ್ಲಂ, ಇತ್ಥನ್ನಾಮೋ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಂ ಅನುಸಾಸೇಯ್ಯಾ’’ತಿ, ‘‘ಯದಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಪತ್ತಕಲ್ಲಂ, ಅಹಂ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಂ ಅನ್ತರಾಯಿಕೇ ಧಮ್ಮೇ ಪುಚ್ಛೇಯ್ಯ’’ನ್ತಿ, ‘‘ಯದಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಪತ್ತಕಲ್ಲಂ, ಇತ್ಥನ್ನಾಮೋ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಂ ಅನ್ತರಾಯಿಕೇ ಧಮ್ಮೇ ಪುಚ್ಛೇಯ್ಯಾ’’ತಿ, ‘‘ಯದಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಪತ್ತಕಲ್ಲಂ, ಅಹಂ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಂ ವಿನಯಂ ಪುಚ್ಛೇಯ್ಯ’’ನ್ತಿ, ‘‘ಯದಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಪತ್ತಕಲ್ಲಂ, ಇತ್ಥನ್ನಾಮೋ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಂ ವಿನಯಂ ಪುಚ್ಛೇಯ್ಯಾ’’ತಿ, ‘‘ಯದಿ ¶ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಪತ್ತಕಲ್ಲಂ, ಅಹಂ ಇತ್ಥನ್ನಾಮೇನ ವಿನಯಂ ಪುಟ್ಠೋ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇಯ್ಯ’’ನ್ತಿ, ‘‘ಯದಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಪತ್ತಕಲ್ಲಂ, ಇತ್ಥನ್ನಾಮೋ ಇತ್ಥನ್ನಾಮೇನ ವಿನಯಂ ಪುಟ್ಠೋ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇಯ್ಯಾ’’ತಿ –

ಏವಂ ಅತ್ತಾನಂ ವಾ ಪರಂ ವಾ ಸಮ್ಮನ್ನಿತುಂ ಠಪಿತಾ ಞತ್ತಿ ಸಮ್ಮುತಿ ನಾಮ.

‘‘ಸುಣಾತು ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘೋ, ಇದಂ ಚೀವರಂ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಂ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ನಿಸ್ಸಟ್ಠಂ, ಯದಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಪತ್ತಕಲ್ಲಂ, ಸಙ್ಘೋ ಇಮಂ ಚೀವರಂ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ದದೇಯ್ಯಾ’’ತಿ, ‘‘ಯದಾಯಸ್ಮನ್ತಾನಂ ¶ ಪತ್ತಕಲ್ಲಂ, ಆಯಸ್ಮನ್ತಾ ಇಮಂ ಚೀವರಂ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ದದೇಯ್ಯು’’ನ್ತಿ –

ಏವಂ ನಿಸ್ಸಟ್ಠಚೀವರಪತ್ತಾದೀನಂ ದಾನಂ ದಾನಂ ನಾಮ.

‘‘ಸುಣಾತು ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘೋ, ಅಯಂ ಇತ್ಥನ್ನಾಮೋ ಭಿಕ್ಖು ಆಪತ್ತಿಂ ಸರತಿ ವಿವರತಿ ಉತ್ತಾನಿಂ ಕರೋತಿ ದೇಸೇತಿ, ಯದಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಪತ್ತಕಲ್ಲಂ, ಅಹಂ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಆಪತ್ತಿಂ ಪಟಿಗ್ಗಣ್ಹೇಯ್ಯ’’ನ್ತಿ, ‘‘ಯದಾಯಸ್ಮನ್ತಾನಂ ಪತ್ತಕಲ್ಲಂ, ಅಹಂ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಆಪತ್ತಿಂ ಪಟಿಗ್ಗಣ್ಹೇಯ್ಯ’’ನ್ತಿ, ತೇನ ವತ್ತಬ್ಬೋ ‘‘ಪಸ್ಸಸೀ’’ತಿ. ಆಮ, ಪಸ್ಸಾಮೀತಿ. ‘‘ಆಯತಿಂ ಸಂವರೇಯ್ಯಾಸೀ’’ತಿ –

ಏವಂ ಆಪತ್ತಿಪಟಿಗ್ಗಹೋ ಪಟಿಗ್ಗಹೋ ನಾಮ.

‘‘ಸುಣನ್ತು ಮೇ ಆಯಸ್ಮನ್ತಾ ಆವಾಸಿಕಾ, ಯದಾಯಸ್ಮನ್ತಾನಂ ಪತ್ತಕಲ್ಲಂ, ಇದಾನಿ ಉಪೋಸಥಂ ಕರೇಯ್ಯಾಮ, ಪಾತಿಮೋಕ್ಖಂ ಉದ್ದಿಸೇಯ್ಯಾಮ, ಆಗಮೇ ಕಾಳೇ ಪವಾರೇಯ್ಯಾಮಾ’’ತಿ.

ತೇ ಚೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖೂ ಭಣ್ಡನಕಾರಕಾ ಕಲಹಕಾರಕಾ ವಿವಾದಕಾರಕಾ ಭಸ್ಸಕಾರಕಾ ಸಙ್ಘೇ ಅಧಿಕರಣಕಾರಕಾ ತಂ ಕಾಳಂ ಅನುವಸೇಯ್ಯುಂ, ಆವಾಸಿಕೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಬ್ಯತ್ತೇನ ಪಟಿಬಲೇನ ಆವಾಸಿಕಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಞಾಪೇತಬ್ಬಾ –

‘‘ಸುಣನ್ತು ಮೇ ಆಯಸ್ಮನ್ತಾ ಆವಾಸಿಕಾ, ಯದಾಯಸ್ಮನ್ತಾನಂ ಪತ್ತಕಲ್ಲಂ, ಇದಾನಿ ಉಪೋಸಥಂ ಕರೇಯ್ಯಾಮ, ಪಾತಿಮೋಕ್ಖಂ ಉದ್ದಿಸೇಯ್ಯಾಮ, ಆಗಮೇ ಜುಣ್ಹೇ ಪವಾರೇಯ್ಯಾಮಾ’’ತಿ –

ಏವಂ ¶ ಕತಾ ಪವಾರಣಾಪಚ್ಚುಕ್ಕಡ್ಢನಾ ಪಚ್ಚುಕ್ಕಡ್ಢನಾ ನಾಮ.

ಸಬ್ಬೇಹೇವ ಏಕಜ್ಝಂ ಸನ್ನಿಪತಿತಬ್ಬಂ, ಸನ್ನಿಪತಿತ್ವಾ ಬ್ಯತ್ತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಪಟಿಬಲೇನ ಸಙ್ಘೋ ಞಾಪೇತಬ್ಬೋ –

‘‘ಸುಣಾತು ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘೋ, ಅಮ್ಹಾಕಂ ಭಣ್ಡನಜಾತಾನಂ ಕಲಹಜಾತಾನಂ ವಿವಾದಾಪನ್ನಾನಂ ವಿಹರತಂ ಬಹುಂ ಅಸ್ಸಾಮಣಕಂ ಅಜ್ಝಾಚಿಣ್ಣಂ ಭಾಸಿತಪರಿಕ್ಕನ್ತಂ, ಸಚೇ ಮಯಂ ಇಮಾಹಿ ಆಪತ್ತೀಹಿ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಕಾರೇಸ್ಸಾಮ, ಸಿಯಾಪಿ ತಂ ಅಧಿಕರಣಂ ಕಕ್ಖಳತ್ತಾಯ ವಾಳತ್ತಾಯ ಭೇದಾಯ ಸಂವತ್ತೇಯ್ಯ, ಯದಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಪತ್ತಕಲ್ಲಂ, ಸಙ್ಘೋ ¶ ಇಮಂ ಅಧಿಕರಣಂ ತಿಣವತ್ಥಾರಕೇನ ವೂಪಸಮೇಯ್ಯ ಠಪೇತ್ವಾ ಥುಲ್ಲವಜ್ಜಂ ಠಪೇತ್ವಾ ಗಿಹಿಪ್ಪಟಿಸಂಯುತ್ತ’’ನ್ತಿ –

ಏವಂ ತಿಣವತ್ಥಾರಕಸಮಥೇನ ಕತ್ವಾ ಸಬ್ಬಪಠಮಾ ಸಬ್ಬಸಙ್ಗಾಹಿಕಞತ್ತಿ ಕಮ್ಮಲಕ್ಖಣಂ ನಾಮ.

ತಥಾ ತತೋ ಪರಾ ಏಕೇಕಸ್ಮಿಂ ಪಕ್ಖೇ ಏಕೇಕಂ ಕತ್ವಾ ದ್ವೇ ಞತ್ತಿಯೋ. ಇತಿ ಯಥಾವುತ್ತಪ್ಪಭೇದಂ ಓಸಾರಣಂ ನಿಸ್ಸಾರಣಂ…ಪೇ… ಕಮ್ಮಲಕ್ಖಣಞ್ಞೇವ ನವಮನ್ತಿ ಞತ್ತಿಕಮ್ಮಂ ಇಮಾನಿ ನವ ಠಾನಾನಿ ಗಚ್ಛತಿ.

೨೫೭. ಞತ್ತಿದುತಿಯಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಭೇದೇ (ಪರಿ. ಅಟ್ಠ. ೪೯೫-೪೯೬) ಪನ ವಡ್ಢಸ್ಸ ಲಿಚ್ಛವಿನೋ ಪತ್ತನಿಕ್ಕುಜ್ಜನವಸೇನ ಖನ್ಧಕೇ ವುತ್ತಾ ನಿಸ್ಸಾರಣಾ, ತಸ್ಸೇವ ಪತ್ತುಕ್ಕುಜ್ಜನವಸೇನ ಖನ್ಧಕೇ ವುತ್ತಾ ಓಸಾರಣಾ ಚ ವೇದಿತಬ್ಬಾ. ವುತ್ತಞ್ಹೇತಂ (ಚೂಳವ. ೨೬೫-೨೬೬) –

‘‘ಅಟ್ಠಹಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಙ್ಗೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತಸ್ಸ ಉಪಾಸಕಸ್ಸ ಪತ್ತೋ ನಿಕ್ಕುಜ್ಜಿತಬ್ಬೋ. ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಅಲಾಭಾಯ ಪರಿಸಕ್ಕತಿ, ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಅನತ್ಥಾಯ ಪರಿಸಕ್ಕತಿ, ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಅವಾಸಾಯ ಪರಿಸಕ್ಕತಿ, ಭಿಕ್ಖೂ ಅಕ್ಕೋಸತಿ ಪರಿಭಾಸತಿ, ಭಿಕ್ಖೂ ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ಭೇದೇತಿ, ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಅವಣ್ಣಂ ಭಾಸತಿ, ಧಮ್ಮಸ್ಸ ಅವಣ್ಣಂ ಭಾಸತಿ, ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಅವಣ್ಣಂ ಭಾಸತಿ. ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಇಮೇಹಿ ಅಟ್ಠಹಿ ಅಙ್ಗೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತಸ್ಸ ಉಪಾಸಕಸ್ಸ ಪತ್ತಂ ನಿಕ್ಕುಜ್ಜಿತುಂ.

ಏವಞ್ಚ ಪನ ಭಿಕ್ಖವೇ ನಿಕ್ಕುಜ್ಜಿತಬ್ಬೋ. ಬ್ಯತ್ತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಪಟಿಬಲೇನ ಸಙ್ಘೋ ಞಾಪೇತಬ್ಬೋ –

‘‘ಸುಣಾತು ¶ ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘೋ, ವಡ್ಢೋ ಲಿಚ್ಛವೀ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ದಬ್ಬಂ ಮಲ್ಲಪುತ್ತಂ ಅಮೂಲಿಕಾಯ ಸೀಲವಿಪತ್ತಿಯಾ ಅನುದ್ಧಂಸೇತಿ, ಯದಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಪತ್ತಕಲ್ಲಂ, ಸಙ್ಘೋ ವಡ್ಢಸ್ಸ ಲಿಚ್ಛವಿಸ್ಸ ಪತ್ತಂ ನಿಕ್ಕುಜ್ಜೇಯ್ಯ, ಅಸಮ್ಭೋಗಂ ಸಙ್ಘೇನ ಕರೇಯ್ಯ, ಏಸಾ ಞತ್ತಿ.

‘‘ಸುಣಾತು ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘೋ, ವಡ್ಢೋ ಲಿಚ್ಛವೀ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ದಬ್ಬಂ ಮಲ್ಲಪುತ್ತಂ ಅಮೂಲಿಕಾಯ ಸೀಲವಿಪತ್ತಿಯಾ ಅನುದ್ಧಂಸೇತಿ, ಸಙ್ಘೋ ವಡ್ಢಸ್ಸ ಲಿಚ್ಛವಿಸ್ಸ ಪತ್ತಂ ನಿಕ್ಕುಜ್ಜತಿ, ಅಸಮ್ಭೋಗಂ ಸಙ್ಘೇನ ಕರೋತಿ, ಯಸ್ಸಾಯಸ್ಮತೋ ಖಮತಿ ವಡ್ಢಸ್ಸ ಲಿಚ್ಛವಿಸ್ಸ ಪತ್ತಸ್ಸ ನಿಕ್ಕುಜ್ಜನಾ ಅಸಮ್ಭೋಗಂ ¶ ಸಙ್ಘೇನ ಕರಣಂ, ಸೋ ತುಣ್ಹಸ್ಸ. ಯಸ್ಸ ನಕ್ಖಮತಿ, ಸೋ ಭಾಸೇಯ್ಯ.

‘‘ನಿಕ್ಕುಜ್ಜಿತೋ ಸಙ್ಘೇನ ವಡ್ಢಸ್ಸ ಲಿಚ್ಛವಿಸ್ಸ ಪತ್ತೋ ಅಸಮ್ಭೋಗೋ ಸಙ್ಘೇನ, ಖಮತಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ, ತಸ್ಮಾ ತುಣ್ಹೀ, ಏವಮೇತಂ ಧಾರಯಾಮೀ’’ತಿ.

ಅಟ್ಠಹಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಙ್ಗೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತಸ್ಸ ಉಪಾಸಕಸ್ಸ ಪತ್ತೋ ಉಕ್ಕುಜ್ಜಿತಬ್ಬೋ. ನ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಅಲಾಭಾಯ ಪರಿಸಕ್ಕತಿ, ನ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಅನತ್ಥಾಯ ಪರಿಸಕ್ಕತಿ…ಪೇ… ನ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಅವಣ್ಣಂ ಭಾಸತಿ. ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಇಮೇಹಿ ಅಟ್ಠಹಿ ಅಙ್ಗೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತಸ್ಸ ಉಪಾಸಕಸ್ಸ ಪತ್ತಂ ಉಕ್ಕುಜ್ಜಿತುಂ.

ಏವಞ್ಚ ಪನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಉಕ್ಕುಜ್ಜಿತಬ್ಬೋ. ತೇನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ವಡ್ಢೇನ ಲಿಚ್ಛವಿನಾ ಸಙ್ಘಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಏಕಂಸಂ ಉತ್ತರಾಸಙ್ಗಂ ಕರಿತ್ವಾ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಪಾದೇ ವನ್ದಿತ್ವಾ ಉಕ್ಕುಟಿಕಂ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ಅಞ್ಜಲಿಂ ಪಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಏವಮಸ್ಸ ವಚನೀಯೋ –

‘‘ಸಙ್ಘೇನ ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಪತ್ತೋ ನಿಕ್ಕುಜ್ಜಿತೋ, ಅಸಮ್ಭೋಗೋಮ್ಹಿ ಸಙ್ಘೇನ, ಸೋಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಸಮ್ಮಾ ವತ್ತಾಮಿ, ಲೋಮಂ ಪಾತೇಮಿ, ನೇತ್ಥಾರಂ ವತ್ತಾಮಿ, ಸಙ್ಘಂ ಪತ್ತುಕ್ಕುಜ್ಜನಂ ಯಾಚಾಮೀ’’ತಿ.

ದುತಿಯಮ್ಪಿ ಯಾಚಿತಬ್ಬೋ. ತತಿಯಮ್ಪಿ ಯಾಚಿತಬ್ಬೋ.

ಬ್ಯತ್ತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಪಟಿಬಲೇನ ಸಙ್ಘೋ ಞಾಪೇತಬ್ಬೋ –

‘‘ಸುಣಾತು ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘೋ, ಸಙ್ಘೇನ ವಡ್ಢಸ್ಸ ಲಿಚ್ಛವಿಸ್ಸ ಪತ್ತೋ ನಿಕ್ಕುಜ್ಜಿತೋ, ಅಸಮ್ಭೋಗೋ ¶ ಸಙ್ಘೇನ, ಸೋ ಸಮ್ಮಾ ವತ್ತತಿ, ಲೋಮಂ ಪಾತೇತಿ, ನೇತ್ಥಾರಂ ವತ್ತತಿ, ಸಙ್ಘಂ ಪತ್ತುಕ್ಕುಜ್ಜನಂ ಯಾಚತಿ, ಯದಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಪತ್ತಕಲ್ಲಂ, ಸಙ್ಘೋ ವಡ್ಢಸ್ಸ ಲಿಚ್ಛವಿಸ್ಸ ಪತ್ತಂ ಉಕ್ಕುಜ್ಜೇಯ್ಯ, ಸಮ್ಭೋಗಂ ಸಙ್ಘೇನ ಕರೇಯ್ಯ, ಏಸಾ ಞತ್ತಿ.

‘‘ಸುಣಾತು ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘೋ, ಸಙ್ಘೇನ ವಡ್ಢಸ್ಸ ಲಿಚ್ಛವಿಸ್ಸ ಪತ್ತೋ ನಿಕ್ಕುಜ್ಜಿತೋ, ಅಸಮ್ಭೋಗೋ ಸಙ್ಘೇನ, ಸೋ ಸಮ್ಮಾ ವತ್ತತಿ, ಲೋಮಂ ಪಾತೇತಿ, ನೇತ್ಥಾರಂ ವತ್ತತಿ, ಸಙ್ಘಂ ಪತ್ತುಕ್ಕುಜ್ಜನಂ ಯಾಚತಿ, ಸಙ್ಘೋ ವಡ್ಢಸ್ಸ ಲಿಚ್ಛವಿಸ್ಸ ಪತ್ತಂ ಉಕ್ಕುಜ್ಜತಿ, ಸಮ್ಭೋಗಂ ಸಙ್ಘೇನ ಕರೋತಿ, ಯಸ್ಸಾಯಸ್ಮತೋ ಖಮತಿ ವಡ್ಢಸ್ಸ ಲಿಚ್ಛವಿಸ್ಸ ಪತ್ತಸ್ಸ ಉಕ್ಕುಜ್ಜನಾ ¶ ಸಮ್ಭೋಗಂ ಸಙ್ಘೇನ ಕರಣಂ, ಸೋ ತುಣ್ಹಸ್ಸ. ಯಸ್ಸ ನಕ್ಖಮತಿ, ಸೋ ಭಾಸೇಯ್ಯ.

‘‘ಉಕ್ಕುಜ್ಜಿತೋ ಸಙ್ಘೇನ ವಡ್ಢಸ್ಸ ಲಿಚ್ಛವಿಸ್ಸ ಪತ್ತೋ ಸಮ್ಭೋಗೋ ಸಙ್ಘೇನ, ಖಮತಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ, ತಸ್ಮಾ ತುಣ್ಹೀ, ಏವಮೇತಂ ಧಾರಯಾಮೀ’’ತಿ.

ಏತ್ಥ (ಚೂಳವ. ಅಟ್ಠ. ೨೬೫) ಚ ಅಟ್ಠಸು ಅಙ್ಗೇಸು ಏಕಕೇನಪಿ ಅಙ್ಗೇನ ಸಮನ್ನಾಗತಸ್ಸ ಪತ್ತನಿಕ್ಕುಜ್ಜನಕಮ್ಮಂ ಕಾತುಂ ವಟ್ಟತಿ, ಅನ್ತೋಸೀಮಾಯ ವಾ ನಿಸ್ಸೀಮಂ ಗನ್ತ್ವಾ ನದೀಆದೀಸು ವಾ ನಿಕ್ಕುಜ್ಜಿತುಂ ವಟ್ಟತಿಯೇವ. ಏವಂ ನಿಕ್ಕುಜ್ಜಿತೇ ಪನ ಪತ್ತೇ ತಸ್ಸ ಗೇಹೇ ಕೋಚಿ ದೇಯ್ಯಧಮ್ಮೋ ನ ಗಹೇತಬ್ಬೋ, ‘‘ಅಸುಕಸ್ಸ ಗೇಹೇ ಭಿಕ್ಖಂ ಮಾ ಗಣ್ಹಿತ್ಥಾ’’ತಿ ಅಞ್ಞವಿಹಾರೇಸುಪಿ ಪೇಸೇತಬ್ಬಂ. ಉಕ್ಕುಜ್ಜನಕಾಲೇ ಪನ ಯಾವತತಿಯಂ ಯಾಚಾಪೇತ್ವಾ ಹತ್ಥಪಾಸಂ ವಿಜಹಾಪೇತ್ವಾ ಞತ್ತಿದುತಿಯಕಮ್ಮೇನ ಉಕ್ಕುಜ್ಜಿತಬ್ಬೋ.

ಸೀಮಾಸಮ್ಮುತಿ, ತಿಚೀವರೇನ ಅವಿಪ್ಪವಾಸಸಮ್ಮುತಿ, ಸನ್ಥತಸಮ್ಮುತಿ, ಭತ್ತುದ್ದೇಸಕಸೇನಾಸನಗ್ಗಾಹಾಪಕಭಣ್ಡಾಗಾರಿಯಚೀವರಪಟಿಗ್ಗಾಹಕಚೀವರಭಾಜಕಯಾಗುಭಾಜಕಖಜ್ಜಭಾಜಕಫಲಭಾಜಕಅಪ್ಪಮತ್ತಕವಿಸ್ಸಜ್ಜಕಸಾಟಿಯಗ್ಗಾಹಾಪಕಪತ್ತಗ್ಗಾಹಾಪಕಆರಾಮಿಕಪೇಸಕಸಾಮಣೇರಪೇಸಕಸಮ್ಮುತೀತಿ ಏತಾಸಂ ಸಮ್ಮುತೀನಂ ವಸೇನ ಸಮ್ಮುತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಾ. ಕಥಿನಚೀವರದಾನಮತಕಚೀವರದಾನವಸೇನ ದಾನಂ ವೇದಿತಬ್ಬಂ. ಕಥಿನುದ್ಧಾರವಸೇನ ಉದ್ಧಾರೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ. ಕುಟಿವತ್ಥುವಿಹಾರವತ್ಥುದೇಸನಾವಸೇನ ದೇಸನಾ ವೇದಿತಬ್ಬಾ. ಯಾ ಪನ ತಿಣವತ್ಥಾರಕಸಮಥೇ ಸಬ್ಬಸಙ್ಗಾಹಿಕಞತ್ತಿಞ್ಚ ಏಕೇಕಸ್ಮಿಂ ಪಕ್ಖೇ ಏಕೇಕಞತ್ತಿಞ್ಚಾತಿ ತಿಸ್ಸೋ ಞತ್ತಿಯೋ ಠಪೇತ್ವಾ ಪುನ ಏಕೇಕಸ್ಮಿಂ ಪಕ್ಖೇ ಏಕೇಕಾತಿ ದ್ವೇ ಞತ್ತಿದುತಿಯಕಮ್ಮವಾಚಾ ವುತ್ತಾ, ತಾಸಂ ವಸೇನ ಕಮ್ಮಲಕ್ಖಣಂ ವೇದಿತಬ್ಬಂ. ಇತಿ ಞತ್ತಿದುತಿಯಕಮ್ಮಂ ಇಮಾನಿ ಸತ್ತ ಠಾನಾನಿ ಗಚ್ಛತಿ.

೨೫೮. ಞತ್ತಿಚತುತ್ಥಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಭೇದೇ ¶ ಪನ ತಜ್ಜನೀಯಕಮ್ಮಾದೀನಂ ಸತ್ತನ್ನಂ ಕಮ್ಮಾನಂ ವಸೇನ ನಿಸ್ಸಾರಣಾ, ತೇಸಂಯೇವ ಚ ಕಮ್ಮಾನಂ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸಮ್ಭನವಸೇನ ಓಸಾರಣಾ ವೇದಿತಬ್ಬಾ. ಭಿಕ್ಖುನೋವಾದಕಸಮ್ಮುತಿವಸೇನ ಸಮ್ಮುತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಾ. ಪರಿವಾಸದಾನಮಾನತ್ತದಾನವಸೇನ ದಾನಂ ವೇದಿತಬ್ಬಂ. ಮೂಲಾಯಪಟಿಕಸ್ಸನಕಮ್ಮವಸೇನ ನಿಗ್ಗಹೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ. ಉಕ್ಖಿತ್ತಾನುವತ್ತಿಕಾ, ಅಟ್ಠ ಯಾವತತಿಯಕಾ, ಅರಿಟ್ಠೋ, ಚಣ್ಡಕಾಳೀ ಚ ಇಮೇತೇ ಯಾವತತಿಯಕಾತಿ ಇಮಾಸಂ ಏಕಾದಸನ್ನಂ ಸಮನುಭಾಸನಾನಂ ವಸೇನ ಸಮನುಭಾಸನಾ ವೇದಿತಬ್ಬಾ. ಉಪಸಮ್ಪದಕಮ್ಮಅಬ್ಭಾನಕಮ್ಮವಸೇನ ಕಮ್ಮಲಕ್ಖಣಂ ವೇದಿತಬ್ಬಂ. ಇತಿ ಞತ್ತಿಚತುತ್ಥಕಮ್ಮಂ ಇಮಾನಿ ಸತ್ತ ¶ ಠಾನಾನಿ ಗಚ್ಛತಿ. ಏವಂ ಕಮ್ಮಾನಿ ಚ ಕಮ್ಮವಿಪತ್ತಿ ಚ ತೇಸಂ ಕಮ್ಮಾನಂ ಕಾರಕಸಙ್ಘಪರಿಚ್ಛೇದೋ ಚ ವಿಪತ್ತಿವಿರಹಿತಾನಂ ಕಮ್ಮಾನಂ ಠಾನಭೇದಗಮನಞ್ಚ ವೇದಿತಬ್ಬಂ.

ಇತಿ ಪಾಳಿಮುತ್ತಕವಿನಯವಿನಿಚ್ಛಯಸಙ್ಗಹೇ

ಕಮ್ಮಾಕಮ್ಮವಿನಿಚ್ಛಯಕಥಾ ಸಮತ್ತಾ.

ಪಕಿಣ್ಣಕಕಣ್ಡಮಾತಿಕಾ

ಗಣಭೋಜಂ ¶ ಪರಮ್ಪರಂ, ನಾಪುಚ್ಛಾ ಪಂಸುಕೂಲಕಂ;

ಅಚ್ಛಿನ್ನಂ ಪಟಿಭಾನಞ್ಚ, ವಿಪ್ಪಕತಉದ್ದಿಸನಂ.

ತಿವಸ್ಸನ್ತಂ ದೀಘಾಸನಂ, ಗಿಲಾನುಪಟ್ಠವಣ್ಣನಂ;

ಅತ್ತಪಾತಮನವೇಕ್ಖಂ, ಸಿಲಾಪವಿಜ್ಝಲಿಮ್ಪನಂ.

ಮಿಚ್ಛಾದಿಟ್ಠಿಗೋಪದಾನಂ, ಧಮ್ಮಿಕಾರಕ್ಖುಚ್ಚಾರಾದಿ;

ನ್ಹಾನಘಂಸಂ ಪಣ್ಡಕಾದಿ, ದೀಘಕೇಸಾದ್ಯಾದಾಸಾದಿ.

ನಚ್ಚಾದಙ್ಗಛೇದನಿದ್ಧಿ, ಪತ್ತೋ ಸಬ್ಬಪಂಸುಕೂಲಂ;

ಪರಿಸ್ಸಾವನಂ ನಗ್ಗೋ ಚ, ಪುಪ್ಫಗನ್ಧಆಸಿತ್ತಕಂ.

ಮಳೋರಿಕೇಕಭಾಜನಂ, ಚೇಲಪಟಿ ಪಾದಘಂಸೀ;

ಬೀಜನೀ ಛತ್ತನಖಾದಿ, ಕಾಯಬನ್ಧನಿವಾಸನಂ.

ಕಾಜಹರಂ ದನ್ತಕಟ್ಠಂ, ರುಕ್ಖಾರೋಹೋ ಛನ್ದಾರೋಪೋ;

ಲೋಕಾಯತಂ ಖಿಪಿತಕೋ, ಲಸುಣಂ ನಕ್ಕಮಿತಬ್ಬಂ.

ಅವನ್ದಿಯೋ ತೂಲಭಿಸಿ, ಬಿಮ್ಬೋಹನಆಸನ್ದಾದಿ;

ಉಚ್ಚಾಸನಮಹಾಸನಂ, ಚೀವರಅಧಮ್ಮೋಕಾಸೋ.

ಸದ್ಧಾದೇಯ್ಯಂ ಸನ್ತುತ್ತರಂ, ನಿಕ್ಖೇಪೋ ಸತ್ಥಕಮ್ಮಾದಿ;

ನಹಾಪಿತೋ ದಸಭಾಗೋ, ಪಾಥೇಯ್ಯಂ ಮಹಾಪದೇಸೋ;

ಆನಿಸಂಸೋತಿ ಮಾತಿಕಾ.

೩೪. ಪಕಿಣ್ಣಕವಿನಿಚ್ಛಯಕಥಾ

೧. ಇದಾನಿ ¶ ¶ ಪಕಿಣ್ಣಕಕಥಾ ಚ ವೇದಿತಬ್ಬಾ. ‘‘ಗಣಭೋಜನೇ ಅಞ್ಞತ್ರ ಸಮಯಾ ಪಾಚಿತ್ತಿಯ’’ನ್ತಿ (ಪಾಚಿ. ೨೧೭) ವುತ್ತಂ ಗಣಭೋಜನಂ (ಪಾಚಿ. ಅಟ್ಠ. ೨೧೭-೨೧೮) ದ್ವೀಹಿ ಆಕಾರೇಹಿ ಪಸವತಿ ವಿಞ್ಞತ್ತಿತೋ ವಾ ನಿಮನ್ತನತೋ ವಾ. ಕಥಂ ವಿಞ್ಞತ್ತಿತೋ ಪಸವತಿ? ಚತ್ತಾರೋ ಭಿಕ್ಖೂ ಏಕತೋ ಠಿತಾ ವಾ ನಿಸಿನ್ನಾ ವಾ ಉಪಾಸಕಂ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಅಮ್ಹಾಕಂ ಚತುನ್ನಮ್ಪಿ ಭತ್ತಂ ದೇಹೀ’’ತಿ ವಾ ವಿಞ್ಞಾಪೇಯ್ಯುಂ, ಪಾಟೇಕ್ಕಂ ವಾ ಪಸ್ಸಿತ್ವಾ ‘‘ಮಯ್ಹಂ ದೇಹಿ, ಮಯ್ಹಂ ದೇಹೀ’’ತಿ ಏವಂ ಏಕತೋ ವಾ ನಾನಾತೋ ವಾ ವಿಞ್ಞಾಪೇತ್ವಾ ಏಕತೋ ವಾ ಗಚ್ಛನ್ತು ನಾನಾತೋ ವಾ, ಭತ್ತಂ ಗಹೇತ್ವಾಪಿ ಏಕತೋ ವಾ ಭುಞ್ಜನ್ತು ನಾನಾತೋ ವಾ. ಸಚೇ ಏಕತೋ ಗಣ್ಹನ್ತಿ, ಗಣಭೋಜನಂ ಹೋತಿ, ಸಬ್ಬೇಸಂ ಆಪತ್ತಿ. ಪಟಿಗ್ಗಹಣಮೇವ ಹೇತ್ಥ ಪಮಾಣಂ. ಏವಂ ವಿಞ್ಞತ್ತಿತೋ ಪಸವತಿ.

ಕಥಂ ನಿಮನ್ತನತೋ ಪಸವತಿ? ಚತ್ತಾರೋ ಭಿಕ್ಖೂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ‘‘ತುಮ್ಹೇ, ಭನ್ತೇ, ಓದನೇನ ನಿಮನ್ತೇಮಿ, ಓದನಂ ಮೇ ಗಣ್ಹಥ ಆಕಙ್ಖಥ ಓಲೋಕೇಥ ಅಧಿವಾಸೇಥ ಪಟಿಮಾನೇಥಾ’’ತಿ ಏವಂ ಯೇನ ಕೇನಚಿ ವೇವಚನೇನ ವಾ ಭಾಸನ್ತರೇನ ವಾ ಪಞ್ಚನ್ನಂ ಭೋಜನಾನಂ ನಾಮಂ ಗಹೇತ್ವಾ ನಿಮನ್ತೇತಿ. ಏವಂ ಏಕತೋ ನಿಮನ್ತಿತಾ ಪರಿಚ್ಛಿನ್ನಕಾಲವಸೇನ ಅಜ್ಜತನಾಯ ವಾ ಸ್ವಾತನಾಯ ವಾ ಏಕತೋ ಗಚ್ಛನ್ತಿ, ಏಕತೋ ಗಣ್ಹನ್ತಿ, ಏಕತೋ ಭುಞ್ಜನ್ತಿ, ಗಣಭೋಜನಂ ಹೋತಿ, ಸಬ್ಬೇಸಂ ಆಪತ್ತಿ. ಏಕತೋ ನಿಮನ್ತಿತಾ ಏಕತೋ ವಾ ನಾನಾತೋ ವಾ ಗಚ್ಛನ್ತಿ, ಏಕತೋ ಗಣ್ಹನ್ತಿ, ಏಕತೋ ವಾ ನಾನಾತೋ ವಾ ಭುಞ್ಜನ್ತಿ, ಆಪತ್ತಿಯೇವ. ಏಕತೋ ನಿಮನ್ತಿತಾ ಏಕತೋ ವಾ ನಾನಾತೋ ವಾ ಗಚ್ಛನ್ತಿ, ನಾನಾತೋ ಗಣ್ಹನ್ತಿ, ಏಕತೋ ವಾ ನಾನಾತೋ ವಾ ಭುಞ್ಜನ್ತಿ, ಅನಾಪತ್ತಿ. ಚತ್ತಾರಿ ಪರಿವೇಣಾನಿ ವಾ ವಿಹಾರೇ ವಾ ಗನ್ತ್ವಾ ನಾನಾತೋ ನಿಮನ್ತಿತಾ, ಏಕಟ್ಠಾನೇ ಠಿತೇಸುಯೇವ ವಾ ಏಕೋ ಪುತ್ತೇನ ಏಕೋ ಪಿತರಾತಿ ಏವಮ್ಪಿ ನಾನಾತೋ ನಿಮನ್ತಿತಾ ಏಕತೋ ವಾ ನಾನಾತೋ ವಾ ಗಚ್ಛನ್ತು, ಏಕತೋ ವಾ ನಾನಾತೋ ವಾ ಭುಞ್ಜನ್ತು, ಸಚೇ ಏಕತೋ ಗಣ್ಹನ್ತಿ, ಗಣಭೋಜನಂ ಹೋತಿ, ಸಬ್ಬೇಸಂ ಆಪತ್ತಿ. ಏವಂ ತಾವ ನಿಮನ್ತನತೋ ಪಸವತಿ.

ತಸ್ಮಾ ಸಚೇ ಕೋಚಿ ಸಙ್ಘಭತ್ತಂ ಕತ್ತುಕಾಮೇನ ನಿಮನ್ತನತ್ಥಾಯ ಪೇಸಿತೋ ವಿಹಾರಂ ಆಗಮ್ಮ ‘‘ಭನ್ತೇ, ಸ್ವೇ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಘರೇ ಭಿಕ್ಖಂ ಗಣ್ಹಥಾ’’ತಿ ಅವತ್ವಾ ‘‘ಭತ್ತಂ ಗಣ್ಹಥಾ’’ತಿ ವಾ ‘‘ಸಙ್ಘಭತ್ತಂ ಗಣ್ಹಥಾ’’ತಿ ವಾ ‘‘ಸಙ್ಘೋ ಭತ್ತಂ ಗಣ್ಹತೂ’’ತಿ ವಾ ವದತಿ, ಭತ್ತುದ್ದೇಸಕೇನ ಪಣ್ಡಿತೇನ ಭವಿತಬ್ಬಂ. ನಿಮನ್ತನಿಕಾ ¶ ಗಣಭೋಜನತೋ, ಪಿಣ್ಡಪಾತಿಕಾ ಚ ಧುತಙ್ಗಭೇದತೋ ಮೋಚೇತಬ್ಬಾ. ಕಥಂ? ಏವಂ ತಾವ ವತ್ತಬ್ಬಂ ‘‘ಸ್ವೇ ನ ಸಕ್ಕಾ ಉಪಾಸಕಾ’’ತಿ. ಪುನದಿವಸೇ, ಭನ್ತೇತಿ. ಪುನದಿವಸೇಪಿ ನ ಸಕ್ಕಾತಿ. ಏವಂ ¶ ಯಾವ ಅಡ್ಢಮಾಸಮ್ಪಿ ಹರಿತ್ವಾ ಪುನ ವತ್ತಬ್ಬೋ ‘‘ಕಿಂ ತ್ವಂ ಅವಚಾ’’ತಿ. ಸಚೇ ಪುನಪಿ ‘‘ಸಙ್ಘಭತ್ತಂ ಗಣ್ಹಥಾ’’ತಿ ವದತಿ, ತತೋ ‘‘ಇಮಂ ತಾವ ಉಪಾಸಕ ಪುಪ್ಫಂ ಕಪ್ಪಿಯಂ ಕರೋಹಿ, ಇಮಂ ತಿಣ’’ನ್ತಿ ಏವಂ ವಿಕ್ಖೇಪಂ ಕತ್ವಾ ಪುನ ‘‘ತ್ವಂ ಕಿಂ ಕಥಯಿತ್ಥಾ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿತಬ್ಬೋ. ಸಚೇ ಪುನಪಿ ತಥೇವ ವದತಿ, ‘‘ಆವುಸೋ, ತ್ವಂ ಪಿಣ್ಡಪಾತಿಕೇ ವಾ ಮಹಲ್ಲಕತ್ಥೇರೇ ವಾ ನ ಲಚ್ಛಸಿ, ಸಾಮಣೇರೇ ಲಚ್ಛಸೀ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬೋ. ‘‘ನನು, ಭನ್ತೇ, ಅಸುಕಸ್ಮಿಂ ಅಸುಕಸ್ಮಿಞ್ಚ ಗಾಮೇ ಭದನ್ತೇ ಭೋಜೇಸುಂ, ಅಹಂ ಕಸ್ಮಾ ನ ಲಭಾಮೀ’’ತಿ ಚ ವುತ್ತೇ ತೇ ನಿಮನ್ತಿತುಂ ಜಾನನ್ತಿ, ತ್ವಂ ನ ಜಾನಾಸೀತಿ. ತೇ ಕಥಂ ನಿಮನ್ತೇಸುಂ, ಭನ್ತೇತಿ? ತೇ ಏವಮಾಹಂಸು ‘‘ಅಮ್ಹಾಕಂ, ಭನ್ತೇ, ಭಿಕ್ಖಂ ಗಣ್ಹಥಾ’’ತಿ. ಸಚೇ ಸೋಪಿ ತಥೇವ ವದತಿ, ವಟ್ಟತಿ.

ಅಥ ಪುನಪಿ ‘‘ಭತ್ತಂ ಗಣ್ಹಥಾ’’ತಿ ವದತಿ, ‘‘ನ ದಾನಿ ತ್ವಂ, ಆವುಸೋ, ಬಹೂ ಭಿಕ್ಖೂ ಲಚ್ಛಸಿ, ತಯೋ ಏವ, ಆವುಸೋ, ಲಚ್ಛಸೀ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬೋ. ‘‘ನನು, ಭನ್ತೇ, ಅಮುಕಸ್ಮಿಞ್ಚ ಅಮುಕಸ್ಮಿಞ್ಚ ಗಾಮೇ ಸಕಲಂ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಂ ಭೋಜೇಸುಂ, ಅಹಂ ಕಸ್ಮಾ ನ ಲಭಾಮೀ’’ತಿ. ‘‘ತ್ವಂ ನಿಮನ್ತಿತುಂ ನ ಜಾನಾಸೀ’’ತಿ. ತೇ ಕಥಂ ನಿಮನ್ತೇಸುಂ, ಭನ್ತೇತಿ? ತೇ ಏವಮಾಹಂಸು ‘‘ಅಮ್ಹಾಕಂ, ಭನ್ತೇ, ಭಿಕ್ಖಂ ಗಣ್ಹಥಾ’’ತಿ. ಸಚೇ ಸೋಪಿ ತಥೇವ ‘‘ಭಿಕ್ಖಂ ಗಣ್ಹಥಾ’’ತಿ ವದತಿ, ವಟ್ಟತಿ. ಅಥ ಪುನಪಿ ‘‘ಭತ್ತಮೇವಾ’’ತಿ ವದತಿ, ತತೋ ವತ್ತಬ್ಬೋ – ‘‘ಗಚ್ಛ ತ್ವಂ, ನತ್ಥಮ್ಹಾಕಂ ತವ ಭತ್ತೇನತ್ಥೋ, ನಿಬದ್ಧಗೋಚರೋ ಏಸ ಅಮ್ಹಾಕಂ, ಮಯಮೇತ್ಥ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಚರಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ. ತಂ ‘‘ಚರಥ, ಭನ್ತೇ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಆಗತಂ ಪುಚ್ಛನ್ತಿ ‘‘ಕಿಂ ಭೋ ಲದ್ಧಾ ಭಿಕ್ಖೂ’’ತಿ? ಕಿಂ ಏತೇನ, ಬಹು ಏತ್ಥ ವತ್ತಬ್ಬಂ, ಥೇರಾ ‘‘ಸ್ವೇ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಚರಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ಆಹಂಸು, ಮಾ ದಾನಿ ತುಮ್ಹೇ ಪಮಜ್ಜಿತ್ಥಾತಿ. ದುತಿಯದಿವಸೇ ಚೇತಿಯವತ್ತಂ ಕತ್ವಾ ಠಿತಭಿಕ್ಖೂ ಸಙ್ಘತ್ಥೇರೇನ ವತ್ತಬ್ಬಾ ‘‘ಆವುಸೋ, ಧುರಗಾಮೇ ಸಙ್ಘಭತ್ತಂ, ಅಪಣ್ಡಿತಮನುಸ್ಸೋ ಪನ ಅಗಮಾಸಿ, ಗಚ್ಛಾಮ, ಧುರಗಾಮೇ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಚರಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ. ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ಥೇರಸ್ಸ ವಚನಂ ಕಾತಬ್ಬಂ, ನ ದುಬ್ಬಚೇಹಿ ಭವಿತಬ್ಬಂ, ಗಾಮದ್ವಾರೇ ಅಟ್ಠತ್ವಾವ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಚರಿತಬ್ಬಂ, ತೇಸು ಪತ್ತಾನಿ ಗಹೇತ್ವಾ ನಿಸೀದಾಪೇತ್ವಾ ಭೋಜೇನ್ತೇಸು ಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬಂ.

ಸಚೇ ಆಸನಸಾಲಾಯ ಭತ್ತಂ ಠಪೇತ್ವಾ ರಥಿಕಾಸು ಆಹಿಣ್ಡನ್ತಾ ಆರೋಚೇನ್ತಿ ‘‘ಆಸನಸಾಲಾಯಂ, ಭನ್ತೇ, ಭತ್ತಂ ಗಣ್ಹಥಾ’’ತಿ, ನ ವಟ್ಟತಿ. ಅಥ ಪನ ‘‘ಭತ್ತಂ ಆದಾಯ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಗನ್ತ್ವಾ ಭತ್ತಂ ಗಣ್ಹಥಾ’’ತಿ ವದನ್ತಿ, ಪಟಿಕಚ್ಚೇವ ¶ ವಾ ವಿಹಾರಂ ಅತಿಹರಿತ್ವಾ ಪತಿರೂಪೇ ಠಾನೇ ಠಪೇತ್ವಾ ಆಗತಾಗತಾನಂ ದೇನ್ತಿ, ಅಯಂ ಅಭಿಹಟಭಿಕ್ಖಾ ನಾಮ ವಟ್ಟತಿ. ಸಚೇ ಪನ ಭತ್ತಸಾಲಾಯ ದಾನಂ ಸಜ್ಜೇತ್ವಾ ತಂ ತಂ ಪರಿವೇಣಂ ಪಹಿಣನ್ತಿ ‘‘ಭತ್ತಸಾಲಾಯ ಭತ್ತಂ ಗಣ್ಹಥಾ’’ತಿ, ವಟ್ಟತಿ. ಯೇ ಪನ ಮನುಸ್ಸಾ ಪಿಣ್ಡಚಾರಿಕೇ ಭಿಕ್ಖೂ ದಿಸ್ವಾ ಆಸನಸಾಲಂ ಸಮ್ಮಜ್ಜಿತ್ವಾ ತತ್ಥ ನಿಸೀದಾಪೇತ್ವಾ ಭೋಜೇನ್ತಿ, ನ ತೇ ಪಟಿಕ್ಖಿಪಿತಬ್ಬಾ. ಯೇ ಪನ ಗಾಮೇ ಭಿಕ್ಖಂ ಅಲಭಿತ್ವಾ ಗಾಮತೋ ನಿಕ್ಖಮನ್ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ದಿಸ್ವಾ ¶ ‘‘ಭನ್ತೇ, ಭತ್ತಂ ಗಣ್ಹಥಾ’’ತಿ ವದನ್ತಿ, ತೇ ಪಟಿಕ್ಖಿಪಿತಬ್ಬಾ, ನ ನಿವತ್ತಿತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ‘‘ನಿವತ್ತಥ, ಭನ್ತೇ, ಭತ್ತಂ ಗಣ್ಹಥಾ’’ತಿ ವದನ್ತಿ, ‘‘ನಿವತ್ತಥಾ’’ತಿ ವುತ್ತಪದೇ ನಿವತ್ತಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ‘‘ನಿವತ್ತಥ, ಭನ್ತೇ, ಘರೇ ಭತ್ತಂ ಕತಂ, ಗಾಮೇ ಭತ್ತಂ ಕತ’’ನ್ತಿ ವದನ್ತಿ, ಗೇಹೇ ಚ ಗಾಮೇ ಚ ಭತ್ತಂ ನಾಮ ಯಸ್ಸ ಕಸ್ಸಚಿ ಹೋತಿ, ನಿವತ್ತಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ‘‘ನಿವತ್ತಥ ಭತ್ತಂ ಗಣ್ಹಥಾ’’ತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧಂ ಕತ್ವಾ ವದನ್ತಿ, ನಿವತ್ತಿತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ. ಆಸನಸಾಲಾತೋ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಚರಿತುಂ ನಿಕ್ಖಮನ್ತೇ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ನಿಸೀದಥ, ಭನ್ತೇ, ಭತ್ತಂ ಗಣ್ಹಥಾ’’ತಿ ವುತ್ತೇಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ.

‘‘ಅಞ್ಞತ್ರ ಸಮಯಾ’’ತಿ ವಚನತೋ ಗಿಲಾನಸಮಯೋ ಚೀವರದಾನಸಮಯೋ ಚೀವರಕಾರಸಮಯೋ ಅದ್ಧಾನಗಮನಸಮಯೋ ನಾವಾಭಿರುಹನಸಮಯೋ ಮಹಾಸಮಯೋ ಸಮಣಭತ್ತಸಮಯೋತಿ ಏತೇಸು ಸತ್ತಸು ಸಮಯೇಸು ಅಞ್ಞತರಸ್ಮಿಂ ಅನಾಪತ್ತಿ. ತಸ್ಮಾ ಯಥಾ ಮಹಾಚಮ್ಮಸ್ಸ ಪರತೋ ಮಂಸಂ ದಿಸ್ಸತಿ, ಏವಂ ಅನ್ತಮಸೋ ಪಾದಾಪಿ ಫಾಲಿತಾ ಹೋನ್ತಿ, ವಾಲಿಕಾಯ ವಾ ಸಕ್ಖರಾಯ ವಾ ಪಹಟಮತ್ತೇ ದುಕ್ಖಂ ಉಪ್ಪಾದೇನ್ತಿ, ನ ಸಕ್ಕಾ ಚ ಹೋತಿ ಅನ್ತೋಗಾಮೇ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಚರಿತುಂ, ಈದಿಸೇ ಗೇಲಞ್ಞೇ ಗಿಲಾನಸಮಯೋತಿ ಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬಂ, ನ ಲೇಸಕಪ್ಪಿಯಂ ಕಾತಬ್ಬಂ.

ಚೀವರದಾನಸಮಯೋ ನಾಮ ಅನತ್ಥತೇ ಕಥಿನೇ ವಸ್ಸಾನಸ್ಸ ಪಚ್ಛಿಮೋ ಮಾಸೋ, ಅತ್ಥತೇ ಕಥಿನೇ ಪಞ್ಚಮಾಸಾ. ಏತ್ಥನ್ತರೇ ‘‘ಚೀವರದಾನಸಮಯೋ’’ತಿ ಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬಂ. ಚೀವರೇ ಕರಿಯಮಾನೇ ಚೀವರಕಾರಸಮಯೋತಿ ಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬಂ. ಯದಾ ಹಿ ಸಾಟಕಞ್ಚ ಸುತ್ತಞ್ಚ ಲಭಿತ್ವಾ ಚೀವರಂ ಕರೋನ್ತಿ, ಅಯಂ ಚೀವರಕಾರಸಮಯೋ ನಾಮ, ವಿಸುಂ ಚೀವರಕಾರಸಮಯೋ ನಾಮ ನತ್ಥಿ, ತಸ್ಮಾ ಯೋ ತತ್ಥ ಚೀವರೇ ಕತ್ತಬ್ಬಂ ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಕಮ್ಮಂ ಕರೋತಿ, ಮಹಾಪಚ್ಚರಿಯಞ್ಹಿ ‘‘ಅನ್ತಮಸೋ ಸೂಚಿವೇಧಕೋ’’ತಿಪಿ ವುತ್ತಂ. ತೇನ ‘‘ಚೀವರಕಾರಸಮಯೋ’’ತಿ ಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬಂ. ಕುರುನ್ದಿಯಂ ಪನ ವಿತ್ಥಾರೇನೇವ ವುತ್ತಂ ‘‘ಯೋ ಚೀವರಂ ವಿಚಾರೇತಿ ಛಿನ್ದತಿ, ಮೋಘಸುತ್ತಕಂ ಠಪೇತಿ, ಆಗನ್ತುಕಪತ್ತಂ ಠಪೇತಿ, ಪಚ್ಚಾಗತಂ ಸಿಬ್ಬೇತಿ, ಆಗನ್ತುಕಪತ್ತಂ ಬನ್ಧತಿ, ಅನುವಾತಂ ಛಿನ್ದತಿ ¶ ಘಟೇತಿ ಆರೋಪೇತಿ, ತತ್ಥ ಪಚ್ಚಾಗತಂ ಸಿಬ್ಬೇತಿ, ಸುತ್ತಂ ಕರೋತಿ ವಲೇತಿ, ಪಿಪ್ಫಲಿಕಂ ನಿಸೇತಿ, ಪರಿವತ್ತನಂ ಕರೋತಿ, ಸಬ್ಬೋಪಿ ಚೀವರಂ ಕರೋತಿಯೇವಾತಿ ವುಚ್ಚತಿ. ಯೋ ಪನ ಸಮೀಪೇ ನಿಸಿನ್ನೋ ಜಾತಕಂ ವಾ ಧಮ್ಮಪದಂ ವಾ ಕಥೇತಿ, ಅಯಂ ನ ಚೀವರಕಾರಕೋ, ಏತಂ ಠಪೇತ್ವಾ ಸೇಸಾನಂ ಗಣಭೋಜನೇ ಅನಾಪತ್ತೀ’’ತಿ.

ಅದ್ಧಾನಗಮನಸಮಯೇ ಅನ್ತಮಸೋ ಅಡ್ಢಯೋಜನಂ ಗನ್ತುಕಾಮೇನಪಿ ‘‘ಅಡ್ಢಯೋಜನಂ ಗಚ್ಛಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬಂ, ಗಚ್ಛನ್ತೇನ ಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬಂ, ಗತೇನ ಏಕದಿವಸಂ ಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬಂ.

ನಾವಾಭಿರುಹನಸಮಯೇ ¶ ‘‘ನಾವಂ ಅಭಿರುಹಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬಂ, ಆರುಳ್ಹೇನ ಇಚ್ಛಿತಟ್ಠಾನಂ ಗನ್ತ್ವಾಪಿ ಯಾವ ನ ಓರೋಹತಿ, ತಾವ ಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬಂ, ಓರುಳ್ಹೇನ ಏಕದಿವಸಂ ಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬಂ.

ಮಹಾಸಮಯೋ ನಾಮ ಯತ್ಥ ದ್ವೇ ತಯೋ ಭಿಕ್ಖೂ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಚರಿತ್ವಾ ಯಾಪೇನ್ತಿ, ಅನ್ತಮಸೋ ಚತುತ್ಥೇಪಿ ಆಗತೇ ನ ಯಾಪೇನ್ತಿ, ಅಯಂ ಮಹಾಸಮಯೋ. ಯತ್ಥ ಪನ ಸತಂ ವಾ ಸಹಸ್ಸಂ ವಾ ಸನ್ನಿಪತನ್ತಿ, ತತ್ಥ ವತ್ತಬ್ಬಮೇವ ನತ್ಥಿ, ತಸ್ಮಾ ತಾದಿಸೇ ಕಾಲೇ ‘‘ಮಹಾಸಮಯೋ’’ತಿ ಅಧಿಟ್ಠಹಿತ್ವಾ ಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬಂ.

ಸಮಣಭತ್ತಸಮಯೋ ನಾಮ ಯೋ ಕೋಚಿ ಪರಿಬ್ಬಾಜಕಸಮಾಪನ್ನೋ ಭತ್ತಂ ಕರೋತಿ, ಅಯಂ ಸಮಣಭತ್ತಸಮಯೋವ. ತಸ್ಮಾ ಸಹಧಮ್ಮಿಕೇಸು ವಾ ತಿತ್ಥಿಯೇಸು ವಾ ಅಞ್ಞತರೇನ ಯೇನ ಕೇನಚಿ ಕತೇ ಭತ್ತೇ ‘‘ಸಮಣಭತ್ತಸಮಯೋ’’ತಿ ಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬಂ. ‘‘ಅನಾಪತ್ತಿ ಸಮಯೇ, ದ್ವೇ ತಯೋ ಏಕತೋ ಭುಞ್ಜನ್ತಿ, ಪಿಣ್ಡಾಯ ಚರಿತ್ವಾ ಏಕತೋ ಸನ್ನಿಪತಿತ್ವಾ ಭುಞ್ಜನ್ತಿ, ನಿಚ್ಚಭತ್ತಂ, ಸಲಾಕಭತ್ತಂ, ಪಕ್ಖಿಕಂ, ಉಪೋಸಥಿಕಂ, ಪಾಟಿಪದಿಕಂ, ಪಞ್ಚ ಭೋಜನಾನಿ ಠಪೇತ್ವಾ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಅನಾಪತ್ತೀ’’ತಿ (ಪಾಚಿ. ೨೨೦) ವಚನತೋ ಯೇಪಿ ಅಕಪ್ಪಿಯನಿಮನ್ತನಂ ಸಾದಿಯಿತ್ವಾ ದ್ವೇ ವಾ ತಯೋ ವಾ ಏಕತೋ ಗಹೇತ್ವಾ ಭುಞ್ಜನ್ತಿ, ತೇಸಮ್ಪಿ ಅನಾಪತ್ತಿ.

ತತ್ಥ ಅನಿಮನ್ತಿತಚತುತ್ಥಂ ಪಿಣ್ಡಪಾತಿಕಚತುತ್ಥಂ ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನಚತುತ್ಥಂ ಪತ್ತಚತುತ್ಥಂ ಗಿಲಾನಚತುತ್ಥನ್ತಿ ಪಞ್ಚನ್ನಂ ಚತುತ್ಥಾನಂ ವಸೇನ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ. ಕಥಂ? ಇಧೇಕಚ್ಚೋ ಚತ್ತಾರೋ ಭಿಕ್ಖೂ ‘‘ಭತ್ತಂ ಗಣ್ಹಥಾ’’ತಿ ನಿಮನ್ತೇತಿ. ತೇಸು ತಯೋ ಗತಾ, ಏಕೋ ನ ಗತೋ. ಉಪಾಸಕೋ ‘‘ಏಕೋ, ಭನ್ತೇ, ಥೇರೋ ಕುಹಿ’’ನ್ತಿ ಪುಚ್ಛತಿ. ನಾಗತೋ ಉಪಾಸಕಾತಿ. ಸೋ ಅಞ್ಞಂ ತಂಖಣಪ್ಪತ್ತಂ ಕಞ್ಚಿ ‘‘ಏಹಿ, ಭನ್ತೇ’’ತಿ ಘರಂ ಪವೇಸೇತ್ವಾ ಚತುನ್ನಮ್ಪಿ ಭತ್ತಂ ದೇತಿ ¶ , ಸಬ್ಬೇಸಂ ಅನಾಪತ್ತಿ. ಕಸ್ಮಾ? ಗಣಪೂರಕಸ್ಸ ಅನಿಮನ್ತಿತತ್ತಾ. ತಯೋ ಏವ ಹಿ ತತ್ಥ ನಿಮನ್ತಿತಾ ಗಣ್ಹಿಂಸು, ತೇಹಿ ಗಣೋ ನ ಪೂರತಿ, ಗಣಪೂರಕೋ ಚ ಅನಿಮನ್ತಿತೋ, ತೇನ ಗಣೋ ಭಿಜ್ಜತೀತಿ. ಏತಂ ಅನಿಮನ್ತಿತಚತುತ್ಥಂ.

ಪಿಣ್ಡಪಾತಿಕಚತುತ್ಥೇ ನಿಮನ್ತನಕಾಲೇ ಏಕೋ ಪಿಣ್ಡಪಾತಿಕೋ ಹೋತಿ, ಸೋ ನಾಧಿವಾಸೇತಿ, ಗಮನವೇಲಾಯಂ ಪನ ‘‘ಏಹಿ ಭನ್ತೇ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ಅನಧಿವಾಸಿತತ್ತಾ ಅನಾಗಚ್ಛನ್ತಮ್ಪಿ ‘‘ಏಥ ಭಿಕ್ಖಂ ಲಚ್ಛಥಾ’’ತಿ ಗಹೇತ್ವಾ ಗಚ್ಛನ್ತಿ, ಸೋ ತಂ ಗಣಂ ಭಿನ್ದತಿ, ತಸ್ಮಾ ಸಬ್ಬೇಸಂ ಅನಾಪತ್ತಿ.

ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನಚತುತ್ಥೇ ಸಾಮಣೇರೇನ ಸದ್ಧಿಂ ನಿಮನ್ತಿತಾ ಹೋನ್ತಿ, ಸೋಪಿ ಗಣಂ ಭಿನ್ದತಿ.

ಪತ್ತಚತುತ್ಥೇ ¶ ಏಕೋ ಸಯಂ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಪತ್ತಂ ಪೇಸೇತಿ, ಏವಮ್ಪಿ ಗಣೋ ಭಿಜ್ಜತಿ, ತಸ್ಮಾ ಸಬ್ಬೇಸಂ ಅನಾಪತ್ತಿ.

ಗಿಲಾನಚತುತ್ಥೇ ಗಿಲಾನೇನ ಸದ್ಧಿಂ ನಿಮನ್ತಿತಾ ಹೋನ್ತಿ, ತತ್ಥ ಗಿಲಾನಸ್ಸೇವ ಅನಾಪತ್ತಿ, ಇತರೇಸಂ ಪನ ಗಣಪೂರಕೋ ಹೋತಿ. ನ ಹಿ ಗಿಲಾನೇನ ಗಣೋ ಭಿಜ್ಜತಿ, ತಸ್ಮಾ ತೇಸಂ ಆಪತ್ತಿ. ಮಹಾಪಚ್ಚರಿಯಂ ಪನ ಅವಿಸೇಸೇನ ವುತ್ತಂ ‘‘ಸಮಯಲದ್ಧಕೋ ಸಯಮೇವ ಮುಚ್ಚತಿ, ಸೇಸಾನಂ ಗಣಪೂರಕತ್ತಾ ಆಪತ್ತಿಕರೋ ಹೋತೀ’’ತಿ. ತಸ್ಮಾ ಚೀವರದಾನಸಮಯಲದ್ಧಕಾದೀನಮ್ಪಿ ವಸೇನ ಚತುಕ್ಕಾನಿ ವೇದಿತಬ್ಬಾನಿ.

ಸಚೇ ಪನ ಅಧಿವಾಸೇತ್ವಾ ಗತೇಸುಪಿ ಚತೂಸು ಜನೇಸು ಏಕೋ ಪಣ್ಡಿತೋ ಭಿಕ್ಖು ‘‘ಅಹಂ ತುಮ್ಹಾಕಂ ಗಣಂ ಭಿನ್ದಿಸ್ಸಾಮಿ, ನಿಮನ್ತನಂ ಸಾದಿಯಥಾ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಯಾಗುಖಜ್ಜಕಾವಸಾನೇ ಭತ್ತತ್ಥಾಯ ಪತ್ತಂ ಗಣ್ಹನ್ತಾನಂ ಅದತ್ವಾ ‘‘ಇಮೇ ತಾವ ಭಿಕ್ಖೂ ಭೋಜೇತ್ವಾ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇಥ, ಅಹಂ ಪಚ್ಛಾ ಅನುಮೋದನಂ ಕತ್ವಾ ಗಮಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ನಿಸಿನ್ನೋ, ತೇಸು ಭುತ್ವಾ ಗತೇಸು ‘‘ದೇಥ, ಭನ್ತೇ, ಪತ್ತ’’ನ್ತಿ ಉಪಾಸಕೇನ ಪತ್ತಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಭತ್ತೇ ದಿನ್ನೇ ಭುಞ್ಜಿತ್ವಾ ಅನುಮೋದನಂ ಕತ್ವಾ ಗಚ್ಛತಿ, ಸಬ್ಬೇಸಂ ಅನಾಪತ್ತಿ. ಪಞ್ಚನ್ನಞ್ಹಿ ಭೋಜನಾನಂಯೇವ ವಸೇನ ಗಣಭೋಜನೇ ವಿಸಙ್ಕೇತಂ ನತ್ಥಿ, ಓದನೇನ ನಿಮನ್ತೇತ್ವಾ ಕುಮ್ಮಾಸಂ ಗಣ್ಹನ್ತಾಪಿ ಆಪಜ್ಜನ್ತಿ, ತಾನಿ ಚ ತೇಹಿ ಏಕತೋ ನ ಗಹಿತಾನಿ, ಯಾಗುಆದೀಹಿ ಪನ ವಿಸಙ್ಕೇತಂ ಹೋತಿ, ತಾನಿ ತೇಹಿ ಏಕತೋ ಗಹಿತಾನೀತಿ ಏವಂ ಏಕೋ ಪಣ್ಡಿತೋ ಅಞ್ಞೇಸಮ್ಪಿ ಅನಾಪತ್ತಿಂ ಕರೋತಿ. ನಿಚ್ಚಭತ್ತನ್ತಿ ಧುವಭತ್ತಂ ವುಚ್ಚತಿ, ‘‘ನಿಚ್ಚಭತ್ತಂ ಗಣ್ಹಥಾ’’ತಿ ವದನ್ತಿ, ಬಹೂನಂ ಏಕತೋ ಗಹೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಸಲಾಕಭತ್ತಾದೀಸುಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ.

೨. ‘‘ಪರಮ್ಪರಭೋಜನೇ ¶ ಅಞ್ಞತ್ರ ಸಮಯಾ ಪಾಚಿತ್ತಿಯ’’ನ್ತಿ (ಪಾಚಿ. ೨೨೨-೨೨೩, ೨೨೫) ವುತ್ತಂ ಪರಮ್ಪರಭೋಜನಂ ಪನ ನಿಮನ್ತನತೋಯೇವ ಪಸವತಿ. ಯೋ ಹಿ ‘‘ಪಞ್ಚನ್ನಂ ಭೋಜನಾನಂ ಅಞ್ಞತರೇನ ಭೋಜನೇನ ಭತ್ತಂ ಗಣ್ಹಥಾ’’ತಿಆದಿನಾ ನಿಮನ್ತಿತೋ ತಂ ಠಪೇತ್ವಾ ಅಞ್ಞಂ ಪಞ್ಚನ್ನಂ ಭೋಜನಾನಂ ಅಞ್ಞತರಭೋಜನಂ ಭುಞ್ಜತಿ, ತಸ್ಸೇತಂ ಭೋಜನಂ ‘‘ಪರಮ್ಪರಭೋಜನ’’ನ್ತಿ ವುಚ್ಚತಿ. ಏವಂ ಭುಞ್ಜನ್ತಸ್ಸ ಠಪೇತ್ವಾ ಗಿಲಾನಸಮಯಂ ಚೀವರದಾನಸಮಯಂ ಚೀವರಕಾರಸಮಯಞ್ಚ ಅಞ್ಞಸ್ಮಿಂ ಸಮಯೇ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ ವುತ್ತಂ, ತಸ್ಮಾ ನಿಮನ್ತನಪಟಿಪಾಟಿಯಾವ ಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬಂ, ನ ಉಪ್ಪಟಿಪಾಟಿಯಾ.

‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ವಿಕಪ್ಪೇತ್ವಾ ಪರಮ್ಪರಭೋಜನಂ ಭುಞ್ಜಿತು’’ನ್ತಿ (ಪಾಚಿ. ೨೨೬) ವಚನತೋ ಪಠಮನಿಮನ್ತನಂ ಅಞ್ಞಸ್ಸ ವಿಕಪ್ಪೇತ್ವಾಪಿ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಅಯಂ (ಪಾಚಿ. ಅಟ್ಠ. ೨೨೬ ಆದಯೋ) ವಿಕಪ್ಪನಾ ನಾಮ ಸಮ್ಮುಖಾಪಿ ಪರಮ್ಮುಖಾಪಿ ವಟ್ಟತಿ. ಸಮ್ಮುಖಾ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಮಯ್ಹಂ ಭತ್ತಪಚ್ಚಾಸಂ ತುಯ್ಹಂ ವಿಕಪ್ಪೇಮೀ’’ತಿ ವಾ ‘‘ದಮ್ಮೀ’’ತಿ ವಾ ವತ್ವಾ ಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬಂ, ಅದಿಸ್ವಾ ಪಞ್ಚಸು ಸಹಧಮ್ಮಿಕೇಸು ¶ ಯಸ್ಸ ಕಸ್ಸಚಿ ನಾಮಂ ಗಹೇತ್ವಾ ‘‘ಮಯ್ಹಂ ಭತ್ತಪಚ್ಚಾಸಂ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ವಿಕಪ್ಪೇಮೀ’’ತಿ ವಾ ‘‘ದಮ್ಮೀ’’ತಿ ವಾ ವತ್ವಾ ಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬಂ. ದ್ವೇ ತೀಣಿ ನಿಮನ್ತನಾನಿ ಪನ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಪತ್ತೇ ಪಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಮಿಸ್ಸೇತ್ವಾ ಏಕಂ ಕತ್ವಾ ಭುಞ್ಜಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ‘‘ಅನಾಪತ್ತಿ ದ್ವೇ ತಯೋ ನಿಮನ್ತನೇ ಏಕತೋ ಭುಞ್ಜತೀ’’ತಿ (ಪಾಚಿ. ೨೨೯) ಹಿ ವುತ್ತಂ. ಸಚೇ ದ್ವೇ ತೀಣಿ ಕುಲಾನಿ ನಿಮನ್ತೇತ್ವಾ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಠಾನೇ ನಿಸೀದಾಪೇತ್ವಾ ಇತೋ ಚಿತೋ ಚ ಆಹರಿತ್ವಾ ಭತ್ತಂ ಆಕಿರನ್ತಿ, ಸೂಪಬ್ಯಞ್ಜನಂ ಆಕಿರನ್ತಿ, ಏಕಮಿಸ್ಸಕಂ ಹೋತಿ, ಏತ್ಥಾಪಿ ಅನಾಪತ್ತಿ.

ಸಚೇ ಪನ ಮೂಲನಿಮನ್ತನಂ ಹೇಟ್ಠಾ ಹೋತಿ, ಪಚ್ಛಿಮಂ ಪಚ್ಛಿಮಂ ಉಪರಿ, ತಂ ಉಪರಿತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಭುಞ್ಜನ್ತಸ್ಸ ಆಪತ್ತಿ, ಹತ್ಥಂ ಪನ ಅನ್ತೋ ಪವೇಸೇತ್ವಾ ಪಠಮನಿಮನ್ತನತೋ ಏಕಮ್ಪಿ ಕಬಳಂ ಉದ್ಧರಿತ್ವಾ ಭುತ್ತಕಾಲತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಯಥಾ ತಥಾ ವಾ ಭುಞ್ಜನ್ತಸ್ಸ ಅನಾಪತ್ತಿ. ‘‘ಸಚೇಪಿ ತತ್ಥ ಖೀರಂ ವಾ ರಸಂ ವಾ ಆಕಿರನ್ತಿ, ಯೇನ ಅಜ್ಝೋತ್ಥತಂ ಭತ್ತಂ ಏಕರಸಂ ಹೋತಿ, ಕೋಟಿತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಭುಞ್ಜನ್ತಸ್ಸ ಅನಾಪತ್ತೀ’’ತಿ ಮಹಾಪಚ್ಚರಿಯಂ ವುತ್ತಂ. ಮಹಾಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ಪನ ವುತ್ತಂ ‘‘ಖೀರಭತ್ತಂ ವಾ ರಸಭತ್ತಂ ವಾ ಲಭಿತ್ವಾ ನಿಸಿನ್ನಸ್ಸ ತತ್ಥೇವ ಅಞ್ಞೇಪಿ ಖೀರಭತ್ತಂ ವಾ ರಸಭತ್ತಂ ವಾ ಆಕಿರನ್ತಿ, ಖೀರಂ ವಾ ರಸಂ ವಾ ಪಿವತೋ ಅನಾಪತ್ತಿ, ಭುಞ್ಜನ್ತೇನ ಪಠಮಂ ಲದ್ಧಮಂಸಖಣ್ಡಂ ವಾ ಭತ್ತಪಿಣ್ಡಂ ವಾ ಮುಖೇ ಪಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಕೋಟಿತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಭುಞ್ಜಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಸಪ್ಪಿಪಾಯಾಸೇಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ’’ತಿ.

ಮಹಾಉಪಾಸಕೋ ¶ ಭಿಕ್ಖುಂ ನಿಮನ್ತೇತಿ, ತಸ್ಸ ಕುಲಂ ಉಪಗತಸ್ಸ ಉಪಾಸಕೋಪಿ ತಸ್ಸ ಪುತ್ತದಾರಭಾತುಭಗಿನಿಆದಯೋಪಿ ಅತ್ತನೋ ಅತ್ತನೋ ಕೋಟ್ಠಾಸಂ ಆಹರಿತ್ವಾ ಪತ್ತೇ ಪಕ್ಖಿಪನ್ತಿ, ‘‘ಉಪಾಸಕೇನ ಪಠಮಂ ದಿನ್ನಂ ಅಭುಞ್ಜಿತ್ವಾ ಪಚ್ಛಾ ಲದ್ಧಂ ಭುಞ್ಜನ್ತಸ್ಸ ಆಪತ್ತೀ’’ತಿ ಮಹಾಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ವುತ್ತಂ. ಕುರುನ್ದಟ್ಠಕಥಾಯಂ ‘‘ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ವುತ್ತಂ. ಮಹಾಪಚ್ಚರಿಯಂ ‘‘ಸಚೇ ಪಾಟೇಕ್ಕಂ ಪಚನ್ತಿ, ಅತ್ತನೋ ಅತ್ತನೋ ಪಕ್ಕಭತ್ತತೋ ಆಹರಿತ್ವಾ ದೇನ್ತಿ, ತತ್ಥ ಪಚ್ಛಾ ಆಹಟಂ ಪಠಮಂ ಭುಞ್ಜನ್ತಸ್ಸ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ. ಯದಿ ಪನ ಸಬ್ಬೇಸಂ ಏಕೋವ ಪಾಕೋ ಹೋತಿ, ಪರಮ್ಪರಭೋಜನಂ ನ ಹೋತೀ’’ತಿ ವುತ್ತಂ. ಮಹಾಉಪಾಸಕೋ ನಿಮನ್ತೇತ್ವಾ ನಿಸೀದಾಪೇತಿ, ಅಞ್ಞೋ ಮನುಸ್ಸೋ ಪತ್ತಂ ಗಣ್ಹಾತಿ, ನ ದಾತಬ್ಬಂ. ಕಿಂ, ಭನ್ತೇ, ನ ದೇಥಾತಿ. ನನು ಉಪಾಸಕ ತಯಾ ನಿಮನ್ತಿತಮ್ಹಾತಿ. ‘‘ಹೋತು, ಭನ್ತೇ, ಲದ್ಧಂ ಲದ್ಧಂ ಭುಞ್ಜಥಾ’’ತಿ ವದತಿ, ಭುಞ್ಜಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ‘‘ಅಞ್ಞೇನ ಆಹರಿತ್ವಾ ಭತ್ತೇ ದಿನ್ನೇ ಆಪುಚ್ಛಿತ್ವಾಪಿ ಭುಞ್ಜಿತುಂ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ಕುರುನ್ದಿಯಂ ವುತ್ತಂ.

ಅನುಮೋದನಂ ಕತ್ವಾ ಗಚ್ಛನ್ತಂ ಧಮ್ಮಂ ಸೋತುಕಾಮಾ ‘‘ಸ್ವೇಪಿ, ಭನ್ತೇ, ಆಗಚ್ಛೇಯ್ಯಾಥಾ’’ತಿ ಸಬ್ಬೇ ನಿಮನ್ತೇನ್ತಿ, ಪುನದಿವಸೇ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಲದ್ಧಂ ಲದ್ಧಂ ಭುಞ್ಜಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಕಸ್ಮಾ? ಸಬ್ಬೇಹಿ ನಿಮನ್ತಿತತ್ತಾ. ಏಕೋಪಿ ಭಿಕ್ಖು ಪಿಣ್ಡಾಯ ಚರನ್ತೋ ಭತ್ತಂ ಲಭತಿ, ತಮಞ್ಞೋ ಉಪಾಸಕೋ ನಿಮನ್ತೇತ್ವಾ ಘರೇ ¶ ನಿಸೀದಾಪೇತಿ, ನ ಚ ತಾವ ಭತ್ತಂ ಸಮ್ಪಜ್ಜತಿ, ಸಚೇ ಸೋ ಭಿಕ್ಖು ಪಿಣ್ಡಾಯ ಚರಿತ್ವಾ ಲದ್ಧಭತ್ತಂ ಭುಞ್ಜತಿ, ಆಪತ್ತಿ. ಅಭುಞ್ಜಿತ್ವಾ ನಿಸಿನ್ನೇ ‘‘ಕಿಂ, ಭನ್ತೇ, ನ ಭುಞ್ಜಸೀ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ‘‘ತಯಾ ನಿಮನ್ತಿತತ್ತಾ’’ತಿ ವತ್ವಾ ‘‘ಲದ್ಧಂ ಲದ್ಧಂ ಭುಞ್ಜಥ, ಭನ್ತೇ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ಭುಞ್ಜಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಸಕಲೇನ ಗಾಮೇನ ಏಕತೋ ಹುತ್ವಾ ನಿಮನ್ತಿತಸ್ಸ ಯತ್ಥ ಕತ್ಥಚಿ ಭುಞ್ಜತೋ ಅನಾಪತ್ತಿ. ಪೂಗೇಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ. ‘‘ಅನಾಪತ್ತಿ ಸಕಲೇನ ಗಾಮೇನ ನಿಮನ್ತಿತೋ ತಸ್ಮಿಂ ಗಾಮೇ ಯತ್ಥ ಕತ್ಥಚಿ ಭುಞ್ಜತಿ, ಸಕಲೇನ ಪೂಗೇನ ನಿಮನ್ತಿತೋ ತಸ್ಮಿಂ ಪೂಗೇ ಯತ್ಥ ಕತ್ಥಚಿ ಭುಞ್ಜತಿ, ನಿಮನ್ತಿಯಮಾನೋ ‘ಭಿಕ್ಖಂ ಗಹೇಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ ಭಣತಿ, ನಿಚ್ಚಭತ್ತೇ ಸಲಾಕಭತ್ತೇ ಪಕ್ಖಿಕೇ ಉಪೋಸಥಿಕೇ ಪಾಟಿಪದಿಕೇ ಪಞ್ಚ ಭೋಜನಾನಿ ಠಪೇತ್ವಾ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಅನಾಪತ್ತೀ’’ತಿ (ಪಾಚಿ. ೨೨೯) ವುತ್ತಂ.

ತತ್ಥ ನಿಮನ್ತಿಯಮಾನೋ ಭಿಕ್ಖಂ ಗಹೇಸ್ಸಾಮೀತಿ ಭಣತೀತಿ ಏತ್ಥ ‘‘ಭತ್ತಂ ಗಣ್ಹಾ’’ತಿ ನಿಮನ್ತಿಯಮಾನೋ ‘‘ನ ಮಯ್ಹಂ ತವ ಭತ್ತೇನತ್ಥೋ, ಭಿಕ್ಖಂ ಗಣ್ಹಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ವದತಿ, ಅನಾಪತ್ತೀತಿ ಅತ್ಥೋ. ಏತ್ಥ ಪನ ಮಹಾಪದುಮತ್ಥೇರೋ ಆಹ ‘‘ಏವಂ ವದನ್ತೋ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಸಿಕ್ಖಾಪದೇ ಅನಿಮನ್ತನಂ ಕಾತುಂ ಸಕ್ಕೋತಿ, ಭುಞ್ಜನತ್ಥಾಯ ¶ ಪನ ಓಕಾಸೋ ಕತೋ ಹೋತೀತಿ ನೇವ ಗಣಭೋಜನತೋ, ನ ಚಾರಿತ್ತತೋ ಮುಚ್ಚತೀ’’ತಿ. ಮಹಾಸುಮತ್ಥೇರೋ ಆಹ ‘‘ಯದಗ್ಗೇನ ಅನಿಮನ್ತನಂ ಕಾತುಂ ಸಕ್ಕೋತಿ, ತದಗ್ಗೇನ ನೇವ ಗಣಭೋಜನಂ, ನ ಚಾರಿತ್ತಂ ಹೋತೀ’’ತಿ.

ತತ್ಥ ಚಾರಿತ್ತನ್ತಿ –

‘‘ಯೋ ಪನ ಭಿಕ್ಖು ನಿಮನ್ತಿತೋ ಸಭತ್ತೋ ಸಮಾನೋ ಸನ್ತಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಅನಾಪುಚ್ಛಾ ಪುರೇಭತ್ತಂ ವಾ ಪಚ್ಛಾಭತ್ತಂ ವಾ ಕುಲೇಸು ಚಾರಿತ್ತಂ ಆಪಜ್ಜೇಯ್ಯ ಅಞ್ಞತ್ರ ಸಮಯಾ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ. ತತ್ಥಾಯಂ ಸಮಯೋ ಚೀವರದಾನಸಮಯೋ ಚೀವರಕಾರಸಮಯೋ. ಅಯಂ ತತ್ಥ ಸಮಯೋ’’ತಿ (ಪಾಚಿ. ೨೯೯) –

ಏವಮಾಗತಂ ಚಾರಿತ್ತಸಿಕ್ಖಾಪದಂ ವುತ್ತಂ. ಇಮಿನಾ ಹಿ ಸಿಕ್ಖಾಪದೇನ ಯೋ ಪಞ್ಚನ್ನಂ ಭೋಜನಾನಂ ಅಞ್ಞತರೇನ ‘‘ಭತ್ತಂ ಗಣ್ಹಥಾ’’ತಿಆದಿನಾ ಅಕಪ್ಪಿಯನಿಮನ್ತನೇನ ನಿಮನ್ತಿತೋ, ತೇನೇವ ನಿಮನ್ತನಭತ್ತೇನ ಸಭತ್ತೋ ಸಮಾನೋ ಸನ್ತಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ‘‘ಅಹಂ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಘರಂ ಗಚ್ಛಾಮೀ’’ತಿ ವಾ ‘‘ಚಾರಿತ್ತಂ ಆಪಜ್ಜಾಮೀ’’ತಿ ವಾ ಈದಿಸೇನ ವಚನೇನ ಅನಾಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ಯೇನ ಭತ್ತೇನ ನಿಮನ್ತಿತೋ, ತಂ ಭುತ್ವಾ ವಾ ಅಭುತ್ವಾ ವಾ ಅವೀತಿವತ್ತೇಯೇವ ಮಜ್ಝನ್ಹಿಕೇ ಯಸ್ಮಿಂ ಕುಲೇ ನಿಮನ್ತಿತೋ, ತತೋ ಅಞ್ಞಾನಿ ಕುಲಾನಿ ಪವಿಸೇಯ್ಯ, ತಸ್ಸ ವುತ್ತಲಕ್ಖಣಂ ದುವಿಧಮ್ಪಿ ಸಮಯಂ ಠಪೇತ್ವಾ ಅಞ್ಞತ್ಥ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ ವುತ್ತಂ. ತಸ್ಮಾ ಅಕಪ್ಪಿಯನಿಮನ್ತನೇನ ನಿಮನ್ತಿಯಮಾನೋ ಸಚೇ ‘‘ಭಿಕ್ಖಂ ಗಣ್ಹಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ವದತಿ, ಇಮಿನಾಪಿ ಸಿಕ್ಖಾಪದೇನ ಅನಾಪತ್ತಿ.

೩. ಸನ್ತಂ ¶ ಭಿಕ್ಖುಂ ಅನಾಪುಚ್ಛಾತಿ ಏತ್ಥ (ಪಾಚಿ. ಅಟ್ಠ. ೨೯೮) ಪನ ಕಿತ್ತಾವತಾ ಸನ್ತೋ ಹೋತಿ, ಕಿತ್ತಾವತಾ ಅಸನ್ತೋ? ಅನ್ತೋವಿಹಾರೇ ಯತ್ಥ ಠಿತಸ್ಸ ಕುಲಾನಿ ಪಯಿರುಪಾಸನಚಿತ್ತಂ ಉಪ್ಪನ್ನಂ, ತತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಯಂ ಪಸ್ಸೇ ವಾ ಅಭಿಮುಖೇ ವಾ ಪಸ್ಸತಿ, ಯಸ್ಸ ಸಕ್ಕಾ ಹೋತಿ ಪಕತಿವಚನೇನ ಆರೋಚೇತುಂ, ಅಯಂ ಸನ್ತೋ ನಾಮ, ಇತೋ ಚಿತೋ ಚ ಪರಿಯೇಸಿತ್ವಾ ಆರೋಚನಕಿಚ್ಚಂ ಪನ ನತ್ಥಿ. ಯೋ ಹಿ ಏವಂ ಪರಿಯೇಸಿತಬ್ಬೋ, ಸೋ ಅಸನ್ತೋಯೇವ. ಅಪಿಚ ಅನ್ತೋಉಪಚಾರಸೀಮಾಯ ಭಿಕ್ಖುಂ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಆಪುಚ್ಛಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಗಚ್ಛತಿ. ತತ್ಥ ಯಂ ಪಸ್ಸತಿ, ಸೋ ಆಪುಚ್ಛಿತಬ್ಬೋ. ನೋ ಚೇ ಪಸ್ಸತಿ, ಅಸನ್ತಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಅನಾಪುಚ್ಛಾ ಪವಿಟ್ಠೋ ನಾಮ ಹೋತಿ. ವಿಕಾಲಗಾಮಪ್ಪವೇಸನೇಪಿ ಅಯಮೇವ ನಯೋ.

ಸಚೇ ¶ (ಪಾಚಿ. ಅಟ್ಠ. ೫೧೨) ಪನ ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಕೇನಚಿ ಕಮ್ಮೇನ ಗಾಮಂ ಪವಿಸನ್ತಿ, ‘‘ವಿಕಾಲೇ ಗಾಮಪ್ಪವೇಸನಂ ಆಪುಚ್ಛಾಮೀ’’ತಿ ಸಬ್ಬೇಹಿ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಆಪುಚ್ಛಿತಬ್ಬಂ. ತಸ್ಮಿಂ ಗಾಮೇ ತಂ ಕಮ್ಮಂ ನ ಸಮ್ಪಜ್ಜತೀತಿ ಅಞ್ಞಂ ಗಾಮಂ ಗಚ್ಛನ್ತಿ, ಗಾಮಸತಮ್ಪಿ ಹೋತು, ಪುನ ಆಪುಚ್ಛನಕಿಚ್ಚಂ ನತ್ಥಿ. ಸಚೇ ಪನ ಉಸ್ಸಾಹಂ ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸಮ್ಭೇತ್ವಾ ವಿಹಾರಂ ಗಚ್ಛನ್ತಾ ಅನ್ತರಾ ಅಞ್ಞಂ ಗಾಮಂ ಪವಿಸಿತುಕಾಮಾ ಹೋನ್ತಿ, ಪುನ ಆಪುಚ್ಛಿತಬ್ಬಮೇವ. ಕುಲಘರೇ ವಾ ಆಸನಸಾಲಾಯ ವಾ ಭತ್ತಕಿಚ್ಚಂ ಕತ್ವಾ ತೇಲಭಿಕ್ಖಾಯ ವಾ ಸಪ್ಪಿಭಿಕ್ಖಾಯ ವಾ ಚರಿತುಕಾಮೋ ಹೋತಿ, ಸಚೇ ಪಸ್ಸೇ ಭಿಕ್ಖು ಅತ್ಥಿ, ಆಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ಗನ್ತಬ್ಬಂ. ಅಸನ್ತೇ ಭಿಕ್ಖುಮ್ಹಿ ‘‘ನತ್ಥೀ’’ತಿ ಗನ್ತಬ್ಬಂ, ವೀಥಿಂ ಓತರಿತ್ವಾ ಭಿಕ್ಖುಂ ಪಸ್ಸತಿ, ಆಪುಚ್ಛನಕಿಚ್ಚಂ ನತ್ಥಿ, ಅನಾಪುಚ್ಛಿತ್ವಾಪಿ ಚರಿತಬ್ಬಮೇವ. ಗಾಮಮಜ್ಝೇನ ಮಗ್ಗೋ ಹೋತಿ, ತೇನ ಗಚ್ಛನ್ತಸ್ಸ ‘‘ತೇಲಾದಿಭಿಕ್ಖಾಯ ಚರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಚಿತ್ತೇ ಉಪ್ಪನ್ನೇ ಸಚೇ ಪಸ್ಸೇ ಭಿಕ್ಖು ಅತ್ಥಿ, ಆಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ಚರಿತಬ್ಬಂ. ಮಗ್ಗಾ ಅನೋಕ್ಕಮ್ಮ ಭಿಕ್ಖಾಯ ಚರನ್ತಸ್ಸ ಪನ ಆಪುಚ್ಛನಕಿಚ್ಚಂ ನತ್ಥಿ. ಸಚೇ ಸೀಹೋ ವಾ ಬ್ಯಗ್ಘೋ ವಾ ಆಗಚ್ಛತಿ, ಮೇಘೋ ವಾ ಉಟ್ಠೇತಿ, ಅಞ್ಞೋ ವಾ ಕೋಚಿ ಉಪದ್ದವೋ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ, ಏವರೂಪಾಸು ಆಪದಾಸು ಅನಾಪುಚ್ಛಾಪಿ ಬಹಿಗಾಮತೋ ಅನ್ತೋಗಾಮಂ ಪವಿಸಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ.

೪. ‘‘ನ ಚ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಭಿನ್ನೇ ಸರೀರೇ ಪಂಸುಕೂಲಂ ಗಹೇತಬ್ಬಂ, ಯೋ ಗಣ್ಹೇಯ್ಯ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಪಾರಾ. ೧೩೭) ವಚನತೋ ಅಬ್ಭುಣ್ಹೇ ಅಲ್ಲಸರೀರೇ ಪಂಸುಕೂಲಂ ನ ಗಹೇತಬ್ಬಂ, ಗಣ್ಹನ್ತೋ ದುಕ್ಕಟಂ ಆಪಜ್ಜತಿ. ಉಪದ್ದವಾ ಚ ತಸ್ಸ ಹೋನ್ತಿ, ಭಿನ್ನೇ ಪನ ಗಹೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ.

ಕಿತ್ತಾವತಾ ಪನ ಭಿನ್ನಂ ಹೋತಿ? ಕಾಕಕುಲಲಸೋಣಸಿಙ್ಗಾಲಾದೀಹಿ ಮುಖತುಣ್ಡಕೇನ ವಾ ದಾಠಾಯ ವಾ ಈಸಕಂ ಫಾಲಿತಮತ್ತೇನಪಿ. ಯಸ್ಸ ಪನ ಪತತೋ ಘಂಸನೇನ ಛವಿಮತ್ತಂ ಛಿನ್ನಂ ಹೋತಿ, ಚಮ್ಮಂ ಅಚ್ಛಿನ್ನಂ, ಏತಂ ಅಭಿನ್ನಮೇವ, ಚಮ್ಮೇ ಪನ ಛಿನ್ನೇ ಭಿನ್ನಂ. ಯಸ್ಸಪಿ ಸಜೀವಕಾಲೇಯೇವ ಪಭಿನ್ನಾ ಗಣ್ಡಕುಟ್ಠಪೀಳಕಾ ವಾ ವಣೋ ವಾ ಹೋತಿ, ಇದಮ್ಪಿ ಭಿನ್ನಂ, ತತಿಯದಿವಸತೋ ಪಭುತಿ ಉದ್ಧುಮಾತಕಾದಿಭಾವೇನ ಕುಣಪಭಾವಂ ಉಪಗತಮ್ಪಿ ಭಿನ್ನಮೇವ. ಸಬ್ಬೇನ ಸಬ್ಬಂ ಪನ ಅಭಿನ್ನೇಪಿ ಸುಸಾನಗೋಪಕೇಹಿ ¶ ವಾ ಅಞ್ಞೇಹಿ ವಾ ಮನುಸ್ಸೇಹಿ ಗಾಹಾಪೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ನೋ ಚೇ ಅಞ್ಞಂ ಲಭತಿ, ಸತ್ಥಕೇನ ವಾ ಕೇನಚಿ ವಾ ವಣಂ ಕತ್ವಾ ಗಹೇತಬ್ಬಂ. ವಿಸಭಾಗಸರೀರೇ ಪನ ಸತಿಂ ಉಪಟ್ಠಪೇತ್ವಾ ಸಮಣಸಞ್ಞಂ ಉಪ್ಪಾದೇತ್ವಾ ಸೀಸೇ ವಾ ಹತ್ಥಪಾದಪಿಟ್ಠಿಯಂ ವಾ ವಣಂ ಕತ್ವಾ ಗಹೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ.

೫. ಅಚ್ಛಿನ್ನಚೀವರಕೇನ ¶ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಕಥಂ ಪಟಿಪಜ್ಜಿತಬ್ಬನ್ತಿ? ‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಚ್ಛಿನ್ನಚೀವರಸ್ಸ ವಾ ನಟ್ಠಚೀವರಸ್ಸ ವಾ ಅಞ್ಞಾತಕಂ ಗಹಪತಿಂ ವಾ ಗಹಪತಾನಿಂ ವಾ ಚೀವರಂ ವಿಞ್ಞಾಪೇತುಂ. ಯಂ ಆವಾಸಂ ಪಠಮಂ ಉಪಗಚ್ಛತಿ, ಸಚೇ ತತ್ಥ ಹೋತಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ವಿಹಾರಚೀವರಂ ವಾ ಉತ್ತರತ್ಥರಣಂ ವಾ ಭೂಮತ್ಥರಣಂ ವಾ ಭಿಸಿಚ್ಛವಿ ವಾ, ತಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಪಾರುಪಿತುಂ ‘ಲಭಿತ್ವಾ ಓದಹಿಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ. ನೋ ಚೇ ಹೋತಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ವಿಹಾರಚೀವರಂ ವಾ ಉತ್ತರತ್ಥರಣಂ ವಾ ಭೂಮತ್ಥರಣಂ ವಾ ಭಿಸಿಚ್ಛವಿ ವಾ, ತಿಣೇನ ವಾ ಪಣ್ಣೇನ ವಾ ಪಟಿಚ್ಛಾದೇತ್ವಾ ಆಗನ್ತಬ್ಬಂ, ನ ತ್ವೇವ ನಗ್ಗೇನ ಆಗನ್ತಬ್ಬಂ, ಯೋ ಆಗಚ್ಛೇಯ್ಯ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಪಾರಾ. ೫೧೭) ವಚನತೋ ಇಧ ವುತ್ತನಯೇನ ಪಟಿಪಜ್ಜಿತಬ್ಬಂ.

ಅಯಂ ಪನೇತ್ಥ ಅನುಪುಬ್ಬಕಥಾ (ಪಾರಾ. ಅಟ್ಠ. ೨.೫೧೭). ಸಚೇ ಹಿ ಚೋರೇ ಪಸ್ಸಿತ್ವಾ ದಹರಾ ಪತ್ತಚೀವರಾನಿ ಗಹೇತ್ವಾ ಪಲಾತಾ, ಚೋರಾ ಥೇರಾನಂ ನಿವಾಸನಪಾರುಪನಮತ್ತಂಯೇವ ಹರಿತ್ವಾ ಗಚ್ಛನ್ತಿ, ಥೇರೇಹಿ ನೇವ ತಾವ ಚೀವರಂ ವಿಞ್ಞಾಪೇತಬ್ಬಂ, ನ ಸಾಖಾಪಲಾಸಂ ಭಞ್ಜಿತಬ್ಬಂ. ಅಥ ದಹರಾ ಸಬ್ಬಂ ಭಣ್ಡಕಂ ಛಡ್ಡೇತ್ವಾ ಪಲಾತಾ, ಚೋರಾ ಥೇರಾನಞ್ಚ ನಿವಾಸನಪಾರುಪನಂ ತಞ್ಚ ಭಣ್ಡಕಂ ಹರಿತ್ವಾ ಗಚ್ಛನ್ತಿ, ದಹರೇಹಿ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ನಿವಾಸನಪಾರುಪನಾನಿ ನ ತಾವ ಥೇರಾನಂ ದಾತಬ್ಬಾನಿ. ನ ಹಿ ತೇ ಅನಚ್ಛಿನ್ನಚೀವರಾ ಅತ್ತನೋ ಅತ್ಥಾಯ ಸಾಖಾಪಲಾಸಂ ಭಞ್ಜಿತುಂ ಲಭನ್ತಿ, ಅಚ್ಛಿನ್ನಚೀವರಾನಂ ಪನ ಅತ್ಥಾಯ ಲಭನ್ತಿ. ಅಚ್ಛಿನ್ನಚೀವರಾವ ಅತ್ತನೋಪಿ ಪರೇಸಮ್ಪಿ ಅತ್ಥಾಯ ಲಭನ್ತಿ, ತಸ್ಮಾ ಥೇರೇಹಿ ವಾ ಸಾಖಾಪಲಾಸಂ ಭಞ್ಜಿತ್ವಾ ವಾಕಾದೀಹಿ ಗನ್ಥೇತ್ವಾ ದಹರಾನಂ ದಾತಬ್ಬಂ, ದಹರೇಹಿ ವಾ ಥೇರಾನಂ ಅತ್ಥಾಯ ಭಞ್ಜಿತ್ವಾ ಗನ್ಥೇತ್ವಾ ತೇಸಂ ಹತ್ಥೇ ದತ್ವಾ ವಾ ಅದತ್ವಾ ವಾ ಅತ್ತನಾ ನಿವಾಸೇತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ನಿವಾಸನಪಾರುಪನಾನಿ ಥೇರಾನಂ ದಾತಬ್ಬಾನಿ, ನೇವ ಭೂತಗಾಮಪಾತಬ್ಯತಾಯ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ ಹೋತಿ, ನ ತೇಸಂ ಧಾರಣೇ ದುಕ್ಕಟಂ.

ಸಚೇ ಅನ್ತರಾಮಗ್ಗೇ ರಜಕತ್ಥರಣಂ ವಾ ಹೋತಿ, ಅಞ್ಞೇ ವಾ ತಾದಿಸೇ ಮನುಸ್ಸೇ ಪಸ್ಸನ್ತಿ, ಚೀವರಂ ವಿಞ್ಞಾಪೇತಬ್ಬಂ. ಯಾನಿ ಚ ನೇಸಂ ತೇ ವಾ ವಿಞ್ಞತ್ತಮನುಸ್ಸಾ ಅಞ್ಞೇ ವಾ ಸಾಖಾಪಲಾಸನಿವಾಸನೇ ಭಿಕ್ಖೂ ದಿಸ್ವಾ ಉಸ್ಸಾಹಜಾತಾ ವತ್ಥಾನಿ ದೇನ್ತಿ, ತಾನಿ ಸದಸಾನಿ ವಾ ಹೋನ್ತು ಅದಸಾನಿ ವಾ ನೀಲಾದಿನಾನಾವಣ್ಣಾನಿ ವಾ, ಕಪ್ಪಿಯಾನಿಪಿ ಅಕಪ್ಪಿಯಾನಿಪಿ ಸಬ್ಬಾನಿಪಿ ಅಚ್ಛಿನ್ನಚೀವರಟ್ಠಾನೇ ಠಿತತ್ತಾ ತೇಸಂ ನಿವಾಸೇತುಞ್ಚ ಪಾರುಪಿತುಞ್ಚ ವಟ್ಟನ್ತಿ.

ವುತ್ತಮ್ಪಿಹೇತಂ ¶ ¶ ಪರಿವಾರೇ –

‘‘ಅಕಪ್ಪಕತಂ ನಾಪಿ ರಜನಾಯ ರತ್ತಂ,

ತೇನ ನಿವತ್ಥೋ ಯೇನಕಾಮಂ ವಜೇಯ್ಯ;

ನ ಚಸ್ಸ ಹೋತಿ ಆಪತ್ತಿ,

ಸೋ ಚ ಧಮ್ಮೋ ಸುಗತೇನ ದೇಸಿತೋ;

ಪಞ್ಹಾಮೇಸಾ ಕುಸಲೇಹಿ ಚಿನ್ತಿತಾ’’ತಿ. (ಪರಿ. ೪೮೧);

ಅಯಞ್ಹಿ ಪಞ್ಹೋ ಅಚ್ಛಿನ್ನಚೀವರಕಭಿಕ್ಖುಂ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತೋ. ಅಥ ಪನ ತಿತ್ಥಿಯೇಹಿ ಸಮಾಗಚ್ಛನ್ತಿ, ತೇ ಚ ನೇಸಂ ಕುಸಚೀರವಾಕಚೀರಫಲಕಚೀರಾನಿ ದೇನ್ತಿ, ತಾನಿಪಿ ಲದ್ಧಿಂ ಅಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ನಿವಾಸೇತುಂ ವಟ್ಟನ್ತಿ, ನಿವಾಸೇತ್ವಾಪಿ ಲದ್ಧಿ ನ ಗಹೇತಬ್ಬಾ.

ಯಂ ಆವಾಸಂ ಪಠಮಂ ಉಪಗಚ್ಛನ್ತಿ, ತತ್ಥ ವಿಹಾರಚೀವರಾದೀಸು ಯಂ ಅತ್ಥಿ, ತಂ ಅನಾಪುಚ್ಛಾಪಿ ಗಹೇತ್ವಾ ನಿವಾಸೇತುಂ ವಾ ಪಾರುಪಿತುಂ ವಾ ಲಭತಿ. ತಞ್ಚ ಖೋ ‘‘ಲಭಿತ್ವಾ ಓದಹಿಸ್ಸಾಮಿ, ಪುನ ಠಪೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೇನ, ನ ಮೂಲಚ್ಛೇಜ್ಜಾಯ. ಲಭಿತ್ವಾ ಚ ಪನ ಞಾತಿತೋ ವಾ ಉಪಟ್ಠಾಕತೋ ವಾ ಅಞ್ಞತೋ ವಾ ಕುತೋಚಿ ಪಾಕತಿಕಮೇವ ಕಾತಬ್ಬಂ. ವಿದೇಸಗತೇನ ಪನ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಸಙ್ಘಿಕೇ ಆವಾಸೇ ಸಙ್ಘಿಕಪರಿಭೋಗೇನ ಭುಞ್ಜನತ್ಥಾಯ ಠಪೇತಬ್ಬಂ. ಸಚಸ್ಸ ಪರಿಭೋಗೇನೇವ ತಂ ಜೀರತಿ ವಾ ನಸ್ಸತಿ ವಾ, ಗೀವಾ ನ ಹೋತಿ. ಸಚೇ ಪನ ಏತೇಸಂ ವುತ್ತಪ್ಪಕಾರಾನಂ ಗಿಹಿವತ್ಥಾದೀನಂ ಭಿಸಿಚ್ಛವಿಪರಿಯನ್ತಾನಂ ಕಿಞ್ಚಿ ನ ಲಭತಿ, ತೇನ ತಿಣೇನ ವಾ ಪಣ್ಣೇನ ವಾ ಪಟಿಚ್ಛಾದೇತ್ವಾ ಆಗನ್ತಬ್ಬನ್ತಿ.

೬. ‘‘ನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಟಿಭಾನಚಿತ್ತಂ ಕಾರಾಪೇತಬ್ಬಂ ಇತ್ಥಿರೂಪಕಂ ಪುರಿಸರೂಪಕಂ, ಯೋ ಕಾರಾಪೇಯ್ಯ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಚೂಳವ. ೨೯೯) ವಚನತೋ ಇತ್ಥಿಪುರಿಸರೂಪಂ ಕಾತುಂ ವಾ ಕಾರಾಪೇತುಂ ವಾ ಭಿಕ್ಖುನೋ ನ ವಟ್ಟತಿ. ನ ಕೇವಲಂ (ಚೂಳವ. ಅಟ್ಠ. ೨೯೯) ಇತ್ಥಿಪುರಿಸರೂಪಮೇವ, ತಿರಚ್ಛಾನರೂಪಮ್ಪಿ ಅನ್ತಮಸೋ ಗಣ್ಡುಪ್ಪಾದರೂಪಂ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಸಯಂ ಕಾತುಂ ವಾ ‘‘ಕರೋಹೀ’’ತಿ ವತ್ತುಂ ವಾ ನ ವಟ್ಟತಿ, ‘‘ಉಪಾಸಕ ದ್ವಾರಪಾಲಂ ಕರೋಹೀ’’ತಿ ವತ್ತುಮ್ಪಿ ನ ಲಭತಿ. ಜಾತಕಪಕರಣಅಸದಿಸದಾನಾದೀನಿ ಪನ ಪಸಾದನೀಯಾನಿ ನಿಬ್ಬಿದಾಪಟಿಸಂಯುತ್ತಾನಿ ವಾ ವತ್ಥೂನಿ ಪರೇಹಿ ಕಾರಾಪೇತುಂ ಲಭತಿ, ಮಾಲಾಕಮ್ಮಾದೀನಿ ಸಯಮ್ಪಿ ಕಾತುಂ ಲಭತಿ.

೭. ‘‘ನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ವಿಪ್ಪಕತಭೋಜನೋ ಭಿಕ್ಖು ವುಟ್ಠಾಪೇತಬ್ಬೋ, ಯೋ ವುಟ್ಠಾಪೇಯ್ಯ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಚೂಳವ. ೩೧೬) ವಚನತೋ ಅನ್ತರಘರೇ (ಚೂಳವ. ಅಟ್ಠ. ೩೧೬) ವಾ ವಿಹಾರೇ ¶ ವಾ ¶ ಅರಞ್ಞೇ ವಾ ಯತ್ಥ ಕತ್ಥಚಿ ಭುಞ್ಜಮಾನೋ ಭಿಕ್ಖು ಅನಿಟ್ಠಿತೇ ಭೋಜನೇ ನ ವುಟ್ಠಾಪೇತಬ್ಬೋ, ಅನ್ತರಘರೇ ಪಚ್ಛಾ ಆಗತೇನ ಭಿಕ್ಖಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಗನ್ತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ಮನುಸ್ಸಾ ವಾ ಭಿಕ್ಖೂ ವಾ ‘‘ಪವಿಸಥಾ’’ತಿ ವದನ್ತಿ, ‘‘ಮಯಿ ಪವಿಸನ್ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಉಟ್ಠಹಿಸ್ಸನ್ತೀ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬಂ. ‘‘ಏಥ, ಭನ್ತೇ, ಆಸನಂ ಅತ್ಥೀ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ಪನ ಪವಿಸಿತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ಕೋಚಿ ಕಿಞ್ಚಿ ನ ವದತಿ, ಆಸನಸಾಲಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಅತಿಸಮೀಪಂ ಅಗನ್ತ್ವಾ ಸಭಾಗಟ್ಠಾನೇ ಠಾತಬ್ಬಂ. ಓಕಾಸೇ ಕತೇ ‘‘ಪವಿಸಥಾ’’ತಿ ವುತ್ತೇನ ಪವಿಸಿತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ಪನ ಯಂ ಆಸನಂ ತಸ್ಸ ಪಾಪುಣಾತಿ, ತತ್ಥ ಅಭುಞ್ಜನ್ತೋ ಭಿಕ್ಖು ನಿಸಿನ್ನೋ ಹೋತಿ, ತಂ ಉಟ್ಠಾಪೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಯಾಗುಖಜ್ಜಕಾದೀಸು ಪನ ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಪಿವಿತ್ವಾ ಖಾದಿತ್ವಾ ವಾ ಯಾವ ಅಞ್ಞೋ ಆಗಚ್ಛತಿ, ತಾವ ನಿಸಿನ್ನಂ ರಿತ್ತಹತ್ಥಮ್ಪಿ ಉಟ್ಠಾಪೇತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ. ವಿಪ್ಪಕತಭೋಜನೋಯೇವ ಹಿ ಸೋ ಹೋತಿ.

ಸಚೇ ಪನ ಆಪತ್ತಿಂ ಅತಿಕ್ಕಮಿತ್ವಾಪಿ ವುಟ್ಠಾಪೇತಿಯೇವ, ಯಂ ಸೋ ವುಟ್ಠಾಪೇತಿ, ಅಯಞ್ಚ ಭಿಕ್ಖು ಪವಾರಿತೋ ಹೋತಿ, ತೇನ ವತ್ತಬ್ಬೋ ‘‘ಗಚ್ಛ ಉದಕಂ ಆಹರಾಹೀ’’ತಿ. ವುಡ್ಢತರಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಆಣಾಪೇತುಂ ಇದಮೇವ ಏಕಟ್ಠಾನಂ. ಸಚೇ ಸೋ ಉದಕಮ್ಪಿ ನ ಆಹರತಿ, ಸಾಧುಕಂ ಸಿತ್ಥಾನಿ ಗಿಲಿತ್ವಾ ವುಡ್ಢಸ್ಸ ಆಸನಂ ದಾತಬ್ಬಂ. ವುತ್ತಮ್ಪಿ ಚೇತಂ –

‘‘ಸಚೇ ವುಟ್ಠಾಪೇತಿ, ಪವಾರಿತೋ ಚ ಹೋತಿ, ‘ಗಚ್ಛ ಉದಕಂ ಆಹರಾ’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬೋ. ಏವಞ್ಚೇತಂ ಲಭೇಥ, ಇಚ್ಚೇತಂ ಕುಸಲಂ. ನೋ ಚೇ ಲಭೇಥ, ಸಾಧುಕಂ ಸಿತ್ಥಾನಿ ಗಿಲಿತ್ವಾ ವುಡ್ಢಸ್ಸ ಆಸನಂ ದಾತಬ್ಬಂ. ನತ್ವೇವಾಹಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ‘ಕೇನಚಿ ಪರಿಯಾಯೇನ ವುಡ್ಢತರಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಆಸನಂ ಪಟಿಬಾಹಿತಬ್ಬ’ನ್ತಿ ವದಾಮಿ, ಯೋ ಪಟಿಬಾಹೇಯ್ಯ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಚೂಳವ. ೩೧೬).

೮. ‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ನವಕೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಉದ್ದಿಸನ್ತೇನ ಸಮಕೇ ವಾ ಆಸನೇ ನಿಸೀದಿತುಂ ಉಚ್ಚತರೇ ವಾ ಧಮ್ಮಗಾರವೇನ, ಥೇರೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಉದ್ದಿಸಾಪೇನ್ತೇನ ಸಮಕೇ ವಾ ಆಸನೇ ನಿಸೀದಿತುಂ ನೀಚತರೇ ವಾ ಧಮ್ಮಗಾರವೇನಾ’’ತಿ (ಚೂಳವ. ೩೨೦) ವಚನತೋ ನವಕತರೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಉದ್ದಿಸನ್ತೇನ ಉಚ್ಚತರೇಪಿ ಆಸನೇ ನಿಸೀದಿತುಂ, ವುಡ್ಢತರೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಉದ್ದಿಸಾಪೇನ್ತೇನ ನೀಚತರೇಪಿ ಆಸನೇ ನಿಸೀದಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ.

೯. ‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ ¶ , ಭಿಕ್ಖವೇ, ತಿವಸ್ಸನ್ತರೇನ ಸಹ ನಿಸೀದಿತು’’ನ್ತಿ (ಚೂಳವ. ೩೨೦) ವಚನತೋ ತಿವಸ್ಸನ್ತರೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಸದ್ಧಿಂ ಏಕಾಸನೇ ನಿಸೀದಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ತಿವಸ್ಸನ್ತರೋ (ಚೂಳವ. ಅಟ್ಠ. ೩೨೦) ನಾಮ ಯೋ ದ್ವೀಹಿ ವಸ್ಸೇಹಿ ಮಹನ್ತತರೋ ವಾ ದಹರತರೋ ವಾ ಹೋತಿ, ಯೋ ಪನ ಏಕೇನ ವಸ್ಸೇನ ¶ ಮಹನ್ತತರೋ ವಾ ದಹರತರೋ ವಾ, ಯೋ ವಾ ಸಮಾನವಸ್ಸೋ, ತತ್ಥ ವತ್ತಬ್ಬಮೇವ ನತ್ಥಿ, ಇಮೇ ಸಬ್ಬೇ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಮಞ್ಚೇ ವಾ ಪೀಠೇ ವಾ ದ್ವೇ ದ್ವೇ ಹುತ್ವಾ ನಿಸೀದಿತುಂ ಲಭನ್ತಿ. ‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ದುವಗ್ಗಸ್ಸ ಮಞ್ಚಂ ದುವಗ್ಗಸ್ಸ ಪೀಠ’’ನ್ತಿ (ಚೂಳವ. ೩೨೦) ಹಿ ವುತ್ತಂ.

೧೦. ಯಂ ಪನ ತಿಣ್ಣಂ ಪಹೋತಿ, ತಂ ಸಂಹಾರಿಮಂ ವಾ ಹೋತು ಅಸಂಹಾರಿಮಂ ವಾ, ತಥಾರೂಪೇ ಅಪಿ ಫಲಕಖಣ್ಡೇ ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನೇನಪಿ ಸದ್ಧಿಂ ನಿಸೀದಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಯಂ ತಿಣ್ಣಂ ಪಹೋತಿ, ಏತ್ತಕಂ ಪಚ್ಛಿಮಂ ದೀಘಾಸನ’’ನ್ತಿ (ಚೂಳವ. ೩೨೦) ಹಿ ವುತ್ತಂ. ‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಠಪೇತ್ವಾ ಪಣ್ಡಕಂ ಮಾತುಗಾಮಂ ಉಭತೋಬ್ಯಞ್ಜನಕಂ ಅಸಮಾನಾಸನಿಕೇಹಿ ಸಹ ದೀಘಾಸನೇ ನಿಸೀದಿತು’’ನ್ತಿ (ಚೂಳವ. ೩೨೦) ವಚನತೋ ಪನ ದೀಘಾಸನೇಪಿ ಪಣ್ಡಕಾದೀಹಿ ಸಹ ನಿಸೀದಿತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ.

೧೧. ಗಿಲಾನಂ ಉಪಟ್ಠಹನ್ತೇನ ‘‘ನತ್ಥಿ ವೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಮಾತಾ, ನತ್ಥಿ ಪಿತಾ, ಯೇ ವೋ ಉಪಟ್ಠಹೇಯ್ಯುಂ, ತುಮ್ಹೇ ಚೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ನ ಉಪಟ್ಠಹಿಸ್ಸಥ, ಅಥ ಕೋ ಚರಹಿ ಉಪಟ್ಠಹಿಸ್ಸತಿ. ಯೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಮಂ ಉಪಟ್ಠಹೇಯ್ಯ, ಸೋ ಗಿಲಾನಂ ಉಪಟ್ಠಹೇಯ್ಯಾ’’ತಿ (ಮಹಾವ. ೩೬೫) ಇಮಂ ಭಗವತೋ ಅನುಸಾಸನಿಂ ಅನುಸ್ಸರನ್ತೇನ ಸಕ್ಕಚ್ಚಂ ಉಪಟ್ಠಾತಬ್ಬೋ.

ಸಚೇ ಉಪಜ್ಝಾಯೋ ಹೋತಿ, ಉಪಜ್ಝಾಯೇನ ಯಾವಜೀವಂ ಉಪಟ್ಠಾತಬ್ಬೋ, ವುಟ್ಠಾನಮಸ್ಸ ಆಗಮೇತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ಆಚರಿಯೋ ಹೋತಿ, ಆಚರಿಯೇನ ಯಾವಜೀವಂ ಉಪಟ್ಠಾತಬ್ಬೋ, ವುಟ್ಠಾನಮಸ್ಸ ಆಗಮೇತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ಸದ್ಧಿವಿಹಾರಿಕೋ ಹೋತಿ, ಸದ್ಧಿವಿಹಾರಿಕೇನ ಯಾವಜೀವಂ ಉಪಟ್ಠಾತಬ್ಬೋ, ವುಟ್ಠಾನಮಸ್ಸ ಆಗಮೇತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ಅನ್ತೇವಾಸಿಕೋ ಹೋತಿ, ಅನ್ತೇವಾಸಿಕೇನ ಯಾವಜೀವಂ ಉಪಟ್ಠಾತಬ್ಬೋ, ವುಟ್ಠಾನಮಸ್ಸ ಆಗಮೇತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ಸಮಾನುಪಜ್ಝಾಯಕೋ ಹೋತಿ, ಸಮಾನುಪಜ್ಝಾಯಕೇನ ಯಾವಜೀವಂ ಉಪಟ್ಠಾತಬ್ಬೋ, ವುಟ್ಠಾನಮಸ್ಸ ಆಗಮೇತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ಸಮಾನಾಚರಿಯಕೋ ಹೋತಿ, ಸಮಾನಾಚರಿಯಕೇನ ಯಾವಜೀವಂ ಉಪಟ್ಠಾತಬ್ಬೋ, ವುಟ್ಠಾನಮಸ್ಸ ಆಗಮೇತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ನ ಹೋತಿ ಉಪಜ್ಝಾಯೋ ವಾ ಆಚರಿಯೋ ವಾ ಸದ್ಧಿವಿಹಾರಿಕೋ ವಾ ಅನ್ತೇವಾಸಿಕೋ ¶ ವಾ ಸಮಾನುಪಜ್ಝಾಯಕೋ ವಾ ಸಮಾನಾಚರಿಯಕೋ ವಾ, ಸಙ್ಘೇನ ಉಪಟ್ಠಾತಬ್ಬೋ. ನೋ ಚೇ ಉಪಟ್ಠಹೇಯ್ಯ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಮಹಾವ. ೩೬೫) –

ವಚನತೋ ಯಸ್ಸ (ಮಹಾವ. ಅಟ್ಠ. ೩೬೫) ತೇ ಉಪಜ್ಝಾಯಾದಯೋ ತಸ್ಮಿಂ ವಿಹಾರೇ ನತ್ಥಿ, ಆಗನ್ತುಕೋ ಹೋತಿ ಏಕಚಾರಿಕಭಿಕ್ಖು, ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಭಾರೋ, ತಸ್ಮಾ ಸಙ್ಘೇನ ಉಪಟ್ಠಾತಬ್ಬೋ. ನೋ ಚೇ ಉಪಟ್ಠಹೇಯ್ಯ, ಸಕಲಸ್ಸ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಆಪತ್ತಿ. ವಾರಂ ಠಪೇತ್ವಾ ಜಗ್ಗನ್ತೇಸು ಪನ ಯೋ ಅತ್ತನೋ ವಾರೇ ನ ಜಗ್ಗತಿ, ತಸ್ಸೇವ ¶ ಆಪತ್ತಿ, ಸಙ್ಘತ್ಥೇರೋಪಿ ವಾರತೋ ನ ಮುಚ್ಚತಿ. ಸಚೇ ಸಕಲೋ ಸಙ್ಘೋ ಏಕಸ್ಸ ಭಾರಂ ಕರೋತಿ, ಏಕೋ ವಾ ವತ್ತಸಮ್ಪನ್ನೋ ಭಿಕ್ಖು ‘‘ಅಹಮೇವ ಜಗ್ಗಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಜಗ್ಗತಿ, ಸಙ್ಘೋ ಆಪತ್ತಿತೋ ಮುಚ್ಚತಿ.

ಗಿಲಾನೇನ ಪನ –

‘‘ಪಞ್ಚಹಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಙ್ಗೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಗಿಲಾನೋ ದೂಪಟ್ಠೋ ಹೋತಿ. ಅಸಪ್ಪಾಯಕಾರೀ ಹೋತಿ, ಸಪ್ಪಾಯೇ ಮತ್ತಂ ನ ಜಾನಾತಿ, ಭೇಸಜ್ಜಂ ನ ಪಟಿಸೇವಿತಾ ಹೋತಿ, ಅತ್ಥಕಾಮಸ್ಸ ಗಿಲಾನುಪಟ್ಠಾಕಸ್ಸ ಯಥಾಭೂತಂ ಆಬಾಧಂ ನಾವಿಕತ್ತಾ ಹೋತಿ ‘ಅಭಿಕ್ಕಮನ್ತಂ ವಾ ಅಭಿಕ್ಕಮತೀತಿ, ಪಟಿಕ್ಕಮನ್ತಂ ವಾ ಪಟಿಕ್ಕಮತೀತಿ, ಠಿತಂ ವಾ ಠಿತೋ’ತಿ, ಉಪ್ಪನ್ನಾನಂ ಸಾರೀರಿಕಾನಂ ವೇದನಾನಂ ದುಕ್ಖಾನಂ ತಿಬ್ಬಾನಂ ಖರಾನಂ ಕಟುಕಾನಂ ಅಸಾತಾನಂ ಅಮನಾಪಾನಂ ಪಾಣಹರಾನಂ ಅನಧಿವಾಸಕಜಾತಿಕೋ ಹೋತೀ’’ತಿ (ಮಹಾವ. ೩೬೬) –

ಏವಂ ವುತ್ತಾನಿ ಪಞ್ಚ ಅಯುತ್ತಙ್ಗಾನಿ ಆರಕಾ ಪರಿವಜ್ಜೇತ್ವಾ –

‘‘ಪಞ್ಚಹಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಙ್ಗೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಗಿಲಾನೋ ಸೂಪಟ್ಠೋ ಹೋತಿ. ಸಪ್ಪಾಯಕಾರೀ ಹೋತಿ, ಸಪ್ಪಾಯೇ ಮತ್ತಂ ಜಾನಾತಿ, ಭೇಸಜ್ಜಂ ಪಟಿಸೇವಿತಾ ಹೋತಿ, ಅತ್ಥಕಾಮಸ್ಸ ಗಿಲಾನುಪಟ್ಠಾಕಸ್ಸ ಯಥಾಭೂತಂ ಆಬಾಧಂ ಆವಿಕತ್ತಾ ಹೋತಿ ‘ಅಭಿಕ್ಕಮನ್ತಂ ವಾ ಅಭಿಕ್ಕಮತೀತಿ, ಪಟಿಕ್ಕಮನ್ತಂ ವಾ ಪಟಿಕ್ಕಮತೀತಿ, ಠಿತಂ ವಾ ಠಿತೋ’ತಿ, ಉಪ್ಪನ್ನಾನಂ ಸಾರೀರಿಕಾನಂ ವೇದನಾನಂ ದುಕ್ಖಾನಂ ತಿಬ್ಬಾನಂ ಖರಾನಂ ಕಟುಕಾನಂ ಅಸಾತಾನಂ ಅಮನಾಪಾನಂ ಪಾಣಹರಾನಂ ಅಧಿವಾಸಕಜಾತಿಕೋ ಹೋತೀ’’ತಿ (ಮಹಾವ. ೩೬೬) –

ಏವಂ ವುತ್ತಪಞ್ಚಙ್ಗಸಮನ್ನಾಗತೇನ ಭವಿತಬ್ಬಂ.

ಗಿಲಾನುಪಟ್ಠಾಕೇನ ¶ ಚ –

‘‘ಪಞ್ಚಹಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಙ್ಗೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಗಿಲಾನುಪಟ್ಠಾಕೋ ನಾಲಂ ಗಿಲಾನಂ ಉಪಟ್ಠಾತುಂ. ನ ಪಟಿಬಲೋ ಹೋತಿ ಭೇಸಜ್ಜಂ ಸಂವಿಧಾತುಂ, ಸಪ್ಪಾಯಾಸಪ್ಪಾಯಂ ನ ಜಾನಾತಿ, ಅಸಪ್ಪಾಯಂ ಉಪನಾಮೇತಿ, ಸಪ್ಪಾಯಂ ಅಪನಾಮೇತಿ, ಆಮಿಸನ್ತರೋ ಗಿಲಾನಂ ಉಪಟ್ಠಾತಿ, ನೋ ಮೇತ್ತಚಿತ್ತೋ, ಜೇಗುಚ್ಛೀ ಹೋತಿ ಉಚ್ಚಾರಂ ವಾ ಪಸ್ಸಾವಂ ವಾ ಖೇಳಂ ವಾ ವನ್ತಂ ವಾ ನೀಹಾತುಂ, ನ ಪಟಿಬಲೋ ಹೋತಿ ¶ ಗಿಲಾನಂ ಕಾಲೇನ ಕಾಲಂ ಧಮ್ಮಿಯಾ ಕಥಾಯ ಸನ್ದಸ್ಸೇತುಂ ಸಮಾದಪೇತುಂ ಸಮುತ್ತೇಜೇತುಂ ಸಮ್ಪಹಂಸೇತು’’ನ್ತಿ (ಮಹಾವ. ೩೬೬) –

ಏವಂ ವುತ್ತಾನಿ ಪಞ್ಚ ಅಯುತ್ತಙ್ಗಾನಿ ಆರಕಾ ಪರಿವಜ್ಜೇತ್ವಾ –

‘‘ಪಞ್ಚಹಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಙ್ಗೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಗಿಲಾನುಪಟ್ಠಾಕೋ ಅಲಂ ಗಿಲಾನಂ ಉಪಟ್ಠಾತುಂ. ಪಟಿಬಲೋ ಹೋತಿ ಭೇಸಜ್ಜಂ ಸಂವಿಧಾತುಂ, ಸಪ್ಪಾಯಾಸಪ್ಪಾಯಂ ಜಾನಾತಿ, ಅಸಪ್ಪಾಯಂ ಅಪನಾಮೇತಿ, ಸಪ್ಪಾಯಂ ಉಪನಾಮೇತಿ, ಮೇತ್ತಚಿತ್ತೋ ಗಿಲಾನಂ ಉಪಟ್ಠಾತಿ, ನೋ ಆಮಿಸನ್ತರೋ, ಅಜೇಗುಚ್ಛೀ ಹೋತಿ ಉಚ್ಚಾರಂ ವಾ ಪಸ್ಸಾವಂ ವಾ ಖೇಳಂ ವಾ ವನ್ತಂ ವಾ ನೀಹಾತುಂ, ಪಟಿಬಲೋ ಹೋತಿ ಗಿಲಾನಂ ಕಾಲೇನ ಕಾಲಂ ಧಮ್ಮಿಯಾ ಕಥಾಯ ಸನ್ದಸ್ಸೇತುಂ ಸಮಾದಪೇತುಂ ಸಮುತ್ತೇಜೇತುಂ ಸಮ್ಪಹಂಸೇತು’’ನ್ತಿ (ಮಹಾವ. ೩೬೬) –

ಏವಂ ವುತ್ತಪಞ್ಚಙ್ಗಸಮನ್ನಾಗತೇನ ಭವಿತಬ್ಬಂ.

೧೨. ಧಮ್ಮಿಂ ಕಥಂ ಕರೋನ್ತೇನ (ಮಹಾವ. ಅಟ್ಠ. ೨.೧೮೦) ಚ ‘‘ಸೀಲವಾ ಹಿ ತ್ವಂ ಕತಕುಸಲೋ, ಕಸ್ಮಾ ಮೀಯಮಾನೋ ಭಾಯಸಿ, ನನು ಸೀಲವತೋ ಸಗ್ಗೋ ನಾಮ ಮರಣಮತ್ತಪಟಿಬದ್ಧೋಯೇವಾ’’ತಿ ಏವಂ ಗಿಲಾನಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಮರಣವಣ್ಣೋ ನ ಸಂವಣ್ಣೇತಬ್ಬೋ. ಸಚೇ ಹಿ ತಸ್ಸ ಸಂವಣ್ಣನಂ ಸುತ್ವಾ ಆಹಾರುಪಚ್ಛೇದಾದಿನಾ ಉಪಕ್ಕಮೇನ ಏಕಜವನವಾರಾವಸೇಸೇಪಿ ಆಯುಸ್ಮಿಂ ಅನ್ತರಾ ಕಾಲಂ ಕರೋತಿ, ಇಮಿನಾವ ಮಾರಿತೋ ಹೋತಿ. ಪಣ್ಡಿತೇನ ಪನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಇಮಿನಾ ನಯೇನ ಅನುಸಿಟ್ಠಿ ದಾತಬ್ಬಾ ‘‘ಸೀಲವತೋ ನಾಮ ಅನಚ್ಛರಿಯಾ ಮಗ್ಗಫಲುಪ್ಪತ್ತಿ, ತಸ್ಮಾ ವಿಹಾರಾದೀಸು ಆಸತ್ತಿಂ ಅಕತ್ವಾ ಬುದ್ಧಗತಂ ಧಮ್ಮಗತಂ ಸಙ್ಘಗತಂ ಕಾಯಗತಞ್ಚ ಸತಿಂ ಉಪಟ್ಠಪೇತ್ವಾ ಮನಸಿಕಾರೇ ಅಪ್ಪಮಾದೋ ಕಾತಬ್ಬೋ’’ತಿ. ಮರಣವಣ್ಣೇಪಿ ಸಂವಣ್ಣಿತೇ ಸೋ ತಾಯ ಸಂವಣ್ಣನಾಯ ಕಞ್ಚಿ ಉಪಕ್ಕಮಂ ಅಕತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಧಮ್ಮತಾಯ ¶ ಯಥಾಯುನಾ ಯಥಾನುಸನ್ಧಿನಾವ ಮರತಿ, ತಪ್ಪಚ್ಚಯಾ ಸಂವಣ್ಣಕೋ ಆಪತ್ತಿಯಾ ನ ಕಾರೇತಬ್ಬೋ.

೧೩. ‘‘ನ ಚ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅತ್ತಾನಂ ಪಾತೇತಬ್ಬಂ, ಯೋ ಪಾತೇಯ್ಯ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಪಾರಾ. ೧೮೩) ವಚನತೋ ಗಿಲಾನೇನ (ಪಾರಾ. ಅಟ್ಠ. ೨.೧೮೨-೧೮೩) ಭಿಕ್ಖುನಾಪಿ ಯೇನ ಕೇನಚಿ ಉಪಕ್ಕಮೇನ ಅನ್ತಮಸೋ ಆಹಾರುಪಚ್ಛೇದನೇನಪಿ ಅತ್ತಾ ನ ಮಾರೇತಬ್ಬೋ. ಯೋಪಿ ಗಿಲಾನೋ ವಿಜ್ಜಮಾನೇ ಭೇಸಜ್ಜೇ ಚ ಉಪಟ್ಠಾಕೇಸು ಚ ಮರಿತುಕಾಮೋ ಆಹಾರಂ ಉಪಚ್ಛಿನ್ದತಿ, ದುಕ್ಕಟಮೇವ. ಯಸ್ಸ ಪನ ಮಹಾಆಬಾಧೋ ಚಿರಾನುಬನ್ಧೋ, ಭಿಕ್ಖೂ ಉಪಟ್ಠಹನ್ತಾ ಕಿಲಮನ್ತಿ ಜಿಗುಚ್ಛನ್ತಿ, ‘‘ಕದಾ ನು ಖೋ ಗಿಲಾನತೋ ¶ ಮುಚ್ಚಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ಅಟ್ಟೀಯನ್ತಿ. ಸಚೇ ಸೋ ‘‘ಅಯಂ ಅತ್ತಭಾವೋ ಪಟಿಜಗ್ಗಿಯಮಾನೋಪಿ ನ ತಿಟ್ಠತಿ, ಭಿಕ್ಖೂ ಚ ಕಿಲಮನ್ತೀ’’ತಿ ಆಹಾರಂ ಉಪಚ್ಛಿನ್ದತಿ, ಭೇಸಜ್ಜಂ ನ ಸೇವತಿ, ವಟ್ಟತಿ. ಯೋ ಪನ ‘‘ಅಯಂ ರೋಗೋ ಖರೋ, ಆಯುಸಙ್ಖಾರಾ ನ ತಿಟ್ಠನ್ತಿ, ಅಯಞ್ಚ ಮೇ ವಿಸೇಸಾಧಿಗಮೋ ಹತ್ಥಪ್ಪತ್ತೋ ವಿಯ ದಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಉಪಚ್ಛಿನ್ದತಿ, ವಟ್ಟತಿಯೇವ. ಅಗಿಲಾನಸ್ಸಪಿ ಉಪ್ಪನ್ನಸಂವೇಗಸ್ಸ ‘‘ಆಹಾರಪರಿಯೇಸನಂ ನಾಮ ಪಪಞ್ಚೋ, ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಮೇವ ಅನುಯುಞ್ಜಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಸೀಸೇನ ಉಪಚ್ಛಿನ್ದನ್ತಸ್ಸ ವಟ್ಟತಿ. ವಿಸೇಸಾಧಿಗಮಂ ಬ್ಯಾಕರಿತ್ವಾ ಆಹಾರಂ ಉಪಚ್ಛಿನ್ದತಿ, ನ ವಟ್ಟತಿ. ಸಭಾಗಾನಞ್ಹಿ ಲಜ್ಜೀಭಿಕ್ಖೂನಂ ಕಥೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ.

೧೪. ‘‘ನ ಚ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಪ್ಪಟಿವೇಕ್ಖಿತ್ವಾ ಆಸನೇ ನಿಸೀದಿತಬ್ಬಂ, ಯೋ ನಿಸೀದೇಯ್ಯ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಪಾರಾ. ೧೮೦) ವಚನತೋ ಆಸನಂ ಅನುಪಪರಿಕ್ಖಿತ್ವಾ ನ ನಿಸೀದಿತಬ್ಬಂ. ಕೀದಿಸಂ (ಪಾರಾ. ಅಟ್ಠ. ೨.೧೮೦) ಪನ ಆಸನಂ ಉಪಪರಿಕ್ಖಿತಬ್ಬಂ, ಕೀದಿಸಂ ನ ಉಪಪರಿಕ್ಖಿತಬ್ಬಂ? ಯಂ ಸುದ್ಧಂ ಆಸನಮೇವ ಹೋತಿ ಅಪಚ್ಚತ್ಥರಣಕಂ, ಯಞ್ಚ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಠಿತಾನಂ ಪಸ್ಸತಂಯೇವ ಅತ್ಥರೀಯತಿ, ತಂ ನ ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಿತಬ್ಬಂ, ನಿಸೀದಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಯಮ್ಪಿ ಮನುಸ್ಸಾ ಸಯಂ ಹತ್ಥೇನ ಅಕ್ಕಮಿತ್ವಾ ‘‘ಇಧ ಭನ್ತೇ ನಿಸೀದಥಾ’’ತಿ ದೇನ್ತಿ, ತಸ್ಮಿಮ್ಪಿ ವಟ್ಟತಿ. ಸಚೇಪಿ ಪಠಮಮೇವ ಆಗನ್ತ್ವಾಪಿ ನಿಸಿನ್ನಾ ಪಚ್ಛಾ ಉದ್ಧಂ ವಾ ಅಧೋ ವಾ ಸಙ್ಕಮನ್ತಿ, ಪಟಿವೇಕ್ಖಣಕಿಚ್ಚಂ ನತ್ಥಿ. ಯಮ್ಪಿ ತನುಕೇನ ವತ್ಥೇನ ಯಥಾ ತಲಂ ದಿಸ್ಸತಿ, ಏವಂ ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಂ ಹೋತಿ, ತಸ್ಮಿಮ್ಪಿ ಪಟಿವೇಕ್ಖಣಕಿಚ್ಚಂ ನತ್ಥಿ. ಯಂ ಪನ ಪಟಿಕಚ್ಚೇವ ಪಾವಾರಕೋಜವಾದೀಹಿ ಅತ್ಥತಂ ಹೋತಿ, ತಂ ಹತ್ಥೇನ ಪರಾಮಸಿತ್ವಾ ಸಲ್ಲಕ್ಖೇತ್ವಾ ನಿಸೀದಿತಬ್ಬಂ. ಮಹಾಪಚ್ಚರಿಯಂ ಪನ ‘‘ಘನಸಾಟಕೇನಪಿ ಅತ್ಥತೇ ಯಸ್ಮಿಂ ವಲಿ ನ ಪಞ್ಞಾಯತಿ, ತಂ ನ ಪಟಿವೇಕ್ಖಿತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ ವುತ್ತಂ.

೧೫. ‘‘ನ ¶ , ಭಿಕ್ಖವೇ, ದವಾಯ ಸಿಲಾ ಪಟಿವಿಜ್ಝಿತಬ್ಬಾ, ಯೋ ಪಟಿವಿಜ್ಝೇಯ್ಯ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಪಾರಾ. ೧೮೩) ವಚನತೋ ಹಸಾಧಿಪ್ಪಾಯೇನ ಪಾಸಾಣೋ ನ ಪವಟ್ಟೇತಬ್ಬೋ. ನ ಕೇವಲಞ್ಚ (ಪಾರಾ. ಅಟ್ಠ. ೨.೧೮೨-೧೮೩) ಪಾಸಾಣೋ, ಅಞ್ಞಮ್ಪಿ ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ದಾರುಖಣ್ಡಂ ವಾ ಇಟ್ಠಕಖಣ್ಡಂ ವಾ ಹತ್ಥೇನ ವಾ ಯನ್ತೇನ ವಾ ಪಟಿವಿಜ್ಝಿತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ. ಚೇತಿಯಾದೀನಂ ಅತ್ಥಾಯ ಪಾಸಾಣಾದಯೋ ಹಸನ್ತಾ ಹಸನ್ತಾ ಪವಟ್ಟೇನ್ತಿಪಿ ಖಿಪನ್ತಿಪಿ ಉಕ್ಖಿಪನ್ತಿಪಿ, ‘‘ಕಮ್ಮಸಮಯೋ’’ತಿ ವಟ್ಟತಿ, ಅಞ್ಞಮ್ಪಿ ಈದಿಸಂ ನವಕಮ್ಮಂ ವಾ ಕರೋನ್ತಾ ಭಣ್ಡಕಂ ವಾ ಧೋವನ್ತಾ ರುಕ್ಖಂ ವಾ ಧೋವನದಣ್ಡಕಂ ವಾ ಉಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಪಟಿವಿಜ್ಝನ್ತಿ, ವಟ್ಟತಿ, ಭತ್ತವಿಸ್ಸಗ್ಗಕಾಲಾದೀಸು ಕಾಕೇ ವಾ ಸೋಣೇ ವಾ ಕಟ್ಠಂ ವಾ ಕಥಲಂ ವಾ ಖಿಪಿತ್ವಾ ಪಲಾಪೇನ್ತಿ, ವಟ್ಟತಿ.

೧೬. ‘‘ನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ದಾಯೋ ಆಲಿಮ್ಪಿತಬ್ಬೋ, ಯೋ ಆಲಿಮ್ಪೇಯ್ಯ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಚೂಳವ. ೨೮೩) ವಚನತೋ ¶ ವನೇ ಅಗ್ಗಿ ನ ದಾತಬ್ಬೋ. ಸಚೇ (ಪಾರಾ. ಅಟ್ಠ. ೨.೧೯೦) ಪನ ‘‘ಏತ್ಥನ್ತರೇ ಯೋ ಕೋಚಿ ಸತ್ತೋ ಮರತೂ’’ತಿ ಅಗ್ಗಿಂ ದೇತಿ, ಪಾರಾಜಿಕಾನನ್ತರಿಯಥುಲ್ಲಚ್ಚಯಪಾಚಿತ್ತಿಯವತ್ಥೂನಂ ಅನುರೂಪತೋ ಪಾರಾಜಿಕಾದೀನಿ ಅಕುಸಲರಾಸಿ ಚ ಹೋತಿ. ‘‘ಅಲ್ಲತಿಣವನಪ್ಪತಯೋ ಡಯ್ಹನ್ತೂ’’ತಿ ಅಗ್ಗಿಂ ದೇನ್ತಸ್ಸ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ, ‘‘ದಬ್ಬೂಪಕರಣಾನಿ ವಿನಸ್ಸನ್ತೂ’’ತಿ ಅಗ್ಗಿಂ ದೇನ್ತಸ್ಸ ದುಕ್ಕಟಂ. ‘‘ಖಿಡ್ಡಾಧಿಪ್ಪಾಯೇನಪಿ ದುಕ್ಕಟ’’ನ್ತಿ ಸಙ್ಖೇಪಟ್ಠಕಥಾಯಂ ವುತ್ತಂ. ‘‘ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಅಲ್ಲಸುಕ್ಖಂ ಸಇನ್ದ್ರಿಯಾನಿನ್ದ್ರಿಯಂ ಡಯ್ಹತೂ’’ತಿ ಅಗ್ಗಿಂ ದೇನ್ತಸ್ಸ ವತ್ಥುವಸೇನ ಪಾರಾಜಿಕಥುಲ್ಲಚ್ಚಯಪಾಚಿತ್ತಿಯದುಕ್ಕಟಾನಿ ವೇದಿತಬ್ಬಾನಿ.

ಪಟಗ್ಗಿದಾನಂ ಪನ ಪರಿತ್ತಕರಣಞ್ಚ ಭಗವತಾ ಅನುಞ್ಞಾತಂ, ತಸ್ಮಾ ಅರಞ್ಞೇ ವನಕಮ್ಮಿಕೇಹಿ ವಾ ದಿನ್ನಂ ಸಯಂ ವಾ ಉಟ್ಠಿತಂ ಅಗ್ಗಿಂ ಆಗಚ್ಛನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ತಿಣಕುಟಿಯೋ ಮಾ ವಿನಸ್ಸನ್ತೂ’’ತಿ ತಸ್ಸ ಅಗ್ಗಿನೋ ಪಟಿಅಗ್ಗಿಂ ದಾತುಂ ವಟ್ಟತಿ, ಯೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಆಗಚ್ಛನ್ತೋ ಅಗ್ಗಿ ಏಕತೋ ಹುತ್ವಾ ನಿರುಪಾದಾನೋ ನಿಬ್ಬಾತಿ. ‘‘ಪರಿತ್ತಮ್ಪಿ ಕಾತುಂ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ತಿಣಕುಟಿಕಾನಂ ಸಮನ್ತಾ ಭೂಮಿತಚ್ಛನಂ ಪರಿಖಾಖಣನಂ ವಾ, ಯಥಾ ಆಗತೋ ಅಗ್ಗಿ ಉಪಾದಾನಂ ಅಲಭಿತ್ವಾ ನಿಬ್ಬಾತಿ, ಏತಞ್ಚ ಸಬ್ಬಂ ಉಟ್ಠಿತೇಯೇವ ಅಗ್ಗಿಸ್ಮಿಂ ಅಸತಿ ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನೇ ಸಯಮ್ಪಿ ಕಾತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಅನುಟ್ಠಿತೇ ಪನ ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನೇಹಿ ಕಪ್ಪಿಯವೋಹಾರೇನ ಕಾರೇತಬ್ಬಂ, ಉದಕೇನ ಪನ ನಿಬ್ಬಾಪೇನ್ತೇಹಿ ಅಪ್ಪಾಣಕಮೇವ ಉದಕಂ ಆಸಿಞ್ಚಿತಬ್ಬಂ.

೧೭. ಅಸ್ಸದ್ಧೇಸು ¶ (ಪಾರಾ. ಅಟ್ಠ. ೨.೧೮೧) ಮಿಚ್ಛಾದಿಟ್ಠಿಕುಲೇಸು ಸಕ್ಕಚ್ಚಂ ಪಣೀತಭೋಜನಂ ಲಭಿತ್ವಾ ಅನುಪಪರಿಕ್ಖಿತ್ವಾ ನೇವ ಅತ್ತನಾ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬಂ, ನ ಪರೇಸಂ ದಾತಬ್ಬಂ. ವಿಸಮಿಸ್ಸಮ್ಪಿ ಹಿ ತಾನಿ ಕುಲಾನಿ ಪಿಣ್ಡಪಾತಂ ದೇನ್ತಿ. ಯಮ್ಪಿ ಆಭಿದೋಸಿಕಂ ಭತ್ತಂ ವಾ ಖಜ್ಜಕಂ ವಾ ತತೋ ಲಭತಿ, ತಮ್ಪಿ ನ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬಂ. ಅಪಿಹಿತವತ್ಥುಮ್ಪಿ ಹಿ ಸಪ್ಪವಿಚ್ಛಿಕಾದೀಹಿ ಅಧಿಸಯಿತಂ ಛಡ್ಡನೀಯಧಮ್ಮಂ ತಾನಿ ಕುಲಾನಿ ದೇನ್ತಿ. ಗನ್ಧಹಲಿದ್ದಾದಿಮಕ್ಖಿತೋಪಿ ತತೋ ಪಿಣ್ಡಪಾತೋ ನ ಗಹೇತಬ್ಬೋ. ಸರೀರೇ ರೋಗಟ್ಠಾನಾನಿ ಪುಞ್ಛಿತ್ವಾ ಠಪಿತಭತ್ತಮ್ಪಿ ಹಿ ತಾನಿ ದಾತಬ್ಬಂ ಮಞ್ಞನ್ತೀತಿ.

೧೮. ‘‘ಅನಾಪತ್ತಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಗೋಪಕಸ್ಸ ದಾನೇ’’ತಿ (ಪಾರಾ. ೧೫೬) ವುತ್ತಂ. ತತ್ಥ (ಪಾರಾ. ಅಟ್ಠ. ೧.೧೫೬) ಕತರಂ ಗೋಪಕದಾನಂ ವಟ್ಟತಿ, ಕತರಂ ನ ವಟ್ಟತಿ? ಮಹಾಸುಮತ್ಥೇರೋ ತಾವ ಆಹ ‘‘ಯಂ ಗೋಪಕಸ್ಸ ಪರಿಚ್ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ದಿನ್ನಂ ಹೋತಿ ‘ಏತ್ತಕಂ ದಿವಸೇ ದಿವಸೇ ಗಣ್ಹಾ’ತಿ, ತದೇವ ವಟ್ಟತಿ, ತತೋ ಉತ್ತರಿ ನ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ. ಮಹಾಪದುಮತ್ಥೇರೋ ಪನಾಹ ‘‘ಕಿಂ ಗೋಪಕಾನಂ ಪಣ್ಣಂ ಆರೋಪೇತ್ವಾ ನಿಮಿತ್ತಸಞ್ಞಂ ವಾ ಕತ್ವಾ ದಿನ್ನಂ ಅತ್ಥಿ, ಏತೇಸಂ ಹತ್ಥೇ ವಿಸ್ಸಟ್ಠಕಸ್ಸ ಏತೇ ಇಸ್ಸರಾ, ತಸ್ಮಾ ಯಂ ದೇನ್ತಿ, ತಂ ಬಹುಕಮ್ಪಿ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ. ಕುರುನ್ದಟ್ಠಕಥಾಯಂ ಪನ ವುತ್ತಂ ‘‘ಮನುಸ್ಸಾನಂ ಆರಾಮಂ ವಾ ಅಞ್ಞಂ ವಾ ಫಲಾಫಲಂ ದಾರಕಾ ರಕ್ಖನ್ತಿ, ತೇಹಿ ದಿನ್ನಂ ವಟ್ಟತಿ, ಆಹರಾಪೇತ್ವಾ ಪನ ನ ಗಹೇತಬ್ಬಂ. ಸಙ್ಘಿಕೇ ಪನ ಚೇತಿಯಸ್ಸ ¶ ಸನ್ತಕೇ ಚ ಕೇಣಿಯಾ ಗಹೇತ್ವಾ ರಕ್ಖನ್ತಸ್ಸೇವ ದಾನಂ ವಟ್ಟತಿ, ವೇತನೇನ ರಕ್ಖನ್ತಸ್ಸ ಅತ್ತನೋ ಭಾಗಮತ್ತಂ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ. ಮಹಾಪಚ್ಚರಿಯಂ ಪನ ‘‘ಯಂ ಗಿಹೀನಂ ಆರಾಮರಕ್ಖಕಾ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ದೇನ್ತಿ, ಏತಮ್ಪಿ ವಟ್ಟತಿ. ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಸ್ಸ ಆರಾಮಗೋಪಕಾ ಯಂ ಅತ್ತನೋ ಭತಿಯಾ ಖಣ್ಡಿತ್ವಾ ದೇನ್ತಿ, ಏತಂ ವಟ್ಟತಿ. ಯೋಪಿ ಉಪಡ್ಢಾರಾಮಂ ವಾ ಕೇಚಿದೇವ ರುಕ್ಖೇ ವಾ ಭತಿಂ ಲಭಿತ್ವಾ ರಕ್ಖತಿ, ತಸ್ಸಪಿ ಅತ್ತನೋ ಸಮ್ಪತ್ತರುಕ್ಖತೋಯೇವ ದಾತುಂ ವಟ್ಟತಿ, ಕೇಣಿಯಾ ಗಹೇತ್ವಾ ರಕ್ಖನ್ತಸ್ಸ ಪನ ಸಬ್ಬಮ್ಪಿ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ವುತ್ತಂ. ಏತಂ ಪನ ಸಬ್ಬಂ ಬ್ಯಞ್ಜನತೋ ನಾನಂ, ಅತ್ಥತೋ ಏಕಮೇವ, ತಸ್ಮಾ ಅಧಿಪ್ಪಾಯಂ ಞತ್ವಾ ಗಹೇತಬ್ಬಂ.

ಅಪಿಚೇತ್ಥ ಅಯಮ್ಪಿ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ (ಪಾರಾ. ಅಟ್ಠ. ೧.೧೫೬) – ಯತ್ಥ ಆವಾಸಿಕಾ ಆಗನ್ತುಕಾನಂ ನ ದೇನ್ತಿ, ಫಲವಾರೇ ಚ ಸಮ್ಪತ್ತೇ ಅಞ್ಞೇಸಂ ಅಭಾವಂ ದಿಸ್ವಾ ಚೋರಿಕಾಯ ಅತ್ತನಾವ ಖಾದನ್ತಿ, ತತ್ಥ ಆಗನ್ತುಕೇಹಿ ಘಣ್ಟಿಂ ಪಹರಿತ್ವಾ ಭಾಜೇತ್ವಾ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಯತ್ಥ ಪನ ಆವಾಸಿಕಾ ರುಕ್ಖೇ ರಕ್ಖಿತ್ವಾ ಫಲವಾರೇ ಸಮ್ಪತ್ತೇ ಭಾಜೇತ್ವಾ ಖಾದನ್ತಿ, ಚತೂಸು ಪಚ್ಚಯೇಸು ಸಮ್ಮಾ ಉಪನೇನ್ತಿ, ಅನಿಸ್ಸರಾ ¶ ತತ್ಥ ಆಗನ್ತುಕಾ. ಯೇಪಿ ರುಕ್ಖಾ ಚೀವರತ್ಥಾಯ ನಿಯಮೇತ್ವಾ ದಿನ್ನಾ, ತೇಸುಪಿ ಆಗನ್ತುಕಾ ಅನಿಸ್ಸರಾ. ಏಸ ನಯೋ ಸೇಸಪಚ್ಚಯತ್ಥಾಯ ನಿಯಮೇತ್ವಾ ದಿನ್ನೇಪಿ. ಯೇ ಪನ ತಥಾ ಅನಿಯಮೇತ್ವಾ ಆವಾಸಿಕಾ ಚ ತೇ ರಕ್ಖಿತ್ವಾ ಗೋಪೇತ್ವಾ ಚೋರಿಕಾಯ ಪರಿಭುಞ್ಜನ್ತಿ, ನ ತೇಸು ಆವಾಸಿಕಾನಂ ಕತಿಕಾಯ ಠಾತಬ್ಬಂ. ಯೇ ಫಲಪರಿಭೋಗತ್ಥಾಯ ದಿನ್ನಾ, ಆವಾಸಿಕಾ ಚ ನೇ ರಕ್ಖಿತ್ವಾ ಗೋಪೇತ್ವಾ ಸಮ್ಮಾ ಉಪನೇನ್ತಿ, ತೇಸುಯೇವ ತೇಸಂ ಕತಿಕಾಯ ಠಾತಬ್ಬಂ. ಮಹಾಪಚ್ಚರಿಯಂ ಪನ ವುತ್ತಂ ‘‘ಚತುನ್ನಂ ಪಚ್ಚಯಾನಂ ನಿಯಮೇತ್ವಾ ದಿನ್ನಂ ಥೇಯ್ಯಚಿತ್ತೇನ ಪರಿಭುಞ್ಜನ್ತೋ ಭಣ್ಡಂ ಅಗ್ಘಾಪೇತ್ವಾ ಕಾರೇತಬ್ಬೋ, ಪರಿಭೋಗವಸೇನ ಭಾಜೇತ್ವಾ ಪರಿಭುಞ್ಜನ್ತಸ್ಸ ಭಣ್ಡದೇಯ್ಯಂ. ಯಂ ಪನೇತ್ಥ ಸೇನಾಸನತ್ಥಾಯ ನಿಯಮಿತಂ, ತಂ ಪರಿಭೋಗವಸೇನೇವ ಭಾಜೇತ್ವಾ ಪರಿಭುಞ್ಜನ್ತಸ್ಸ ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯಞ್ಚ ಭಣ್ಡದೇಯ್ಯಞ್ಚಾ’’ತಿ.

ಓದಿಸ್ಸ ಚೀವರತ್ಥಾಯ ದಿನ್ನಂ ಚೀವರೇಯೇವ ಉಪನೇತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ದುಬ್ಭಿಕ್ಖಂ ಹೋತಿ, ಭಿಕ್ಖೂ ಪಿಣ್ಡಪಾತೇನ ಕಿಲಮನ್ತಿ, ಚೀವರಂ ಪನ ಸುಲಭಂ, ಸಙ್ಘಸುಟ್ಠುತಾಯ ಅಪಲೋಕನಕಮ್ಮಂ ಕತ್ವಾ ಪಿಣ್ಡಪಾತೇಪಿ ಉಪನೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಸೇನಾಸನೇನ ಗಿಲಾನಪಚ್ಚಯೇನ ವಾ ಕಿಲಮನ್ತೇಸು ಸಙ್ಘಸುಟ್ಠುತಾಯ ಅಪಲೋಕನಕಮ್ಮಂ ಕತ್ವಾ ತದತ್ಥಾಯಪಿ ಉಪನೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಓದಿಸ್ಸ ಪಿಣ್ಡಪಾತತ್ಥಾಯ ಚ ಗಿಲಾನಪಚ್ಚಯತ್ಥಾಯ ಚ ದಿನ್ನೇಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ. ಓದಿಸ್ಸ ಸೇನಾಸನತ್ಥಾಯ ದಿನ್ನಂ ಪನ ಗರುಭಣ್ಡಂ ಹೋತಿ, ತಂ ರಕ್ಖಿತ್ವಾ ಗೋಪೇತ್ವಾ ತದತ್ಥಮೇವ ಉಪನೇತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ಪನ ದುಬ್ಭಿಕ್ಖಂ ಹೋತಿ, ಭಿಕ್ಖೂ ಪಿಣ್ಡಪಾತೇನ ನ ಯಾಪೇನ್ತಿ, ಏತ್ಥ ರಾಜರೋಗಚೋರಭಯಾದೀಹಿ ಅಞ್ಞತ್ಥ ಗಚ್ಛನ್ತಾನಂ ವಿಹಾರಾ ಪಲುಜ್ಜನ್ತಿ, ತಾಲನಾಳಿಕೇರಾದಿಕೇ ವಿನಾಸೇನ್ತಿ, ಸೇನಾಸನಪಚ್ಚಯಂ ಪನ ನಿಸ್ಸಾಯ ಯಾಪೇತುಂ ಸಕ್ಕಾ ಹೋತಿ, ಏವರೂಪೇ ಕಾಲೇ ಸೇನಾಸನಂ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇತ್ವಾಪಿ ಸೇನಾಸನಜಗ್ಗನತ್ಥಾಯ ಪರಿಭೋಗೋ ಭಗವತಾ ಅನುಞ್ಞಾತೋ. ತಸ್ಮಾ ಏಕಂ ವಾ ದ್ವೇ ವಾ ವರಸೇನಾಸನಾನಿ ಠಪೇತ್ವಾ ¶ ಇತರಾನಿ ಲಾಮಕಕೋಟಿಯಾ ಪಿಣ್ಡಪಾತತ್ಥಾಯ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇತುಂ ವಟ್ಟನ್ತಿ, ಮೂಲವತ್ಥುಚ್ಛೇದಂ ಪನ ಕತ್ವಾ ನ ಉಪನೇತಬ್ಬಂ.

ಯೋ ಪನ ಆರಾಮೋ ಚತುಪಚ್ಚಯತ್ಥಾಯ ನಿಯಮೇತ್ವಾ ದಿನ್ನೋ, ತತ್ಥ ಅಪಲೋಕನಕಮ್ಮಂ ನ ಕಾತಬ್ಬಂ. ಯೇನ ಪಚ್ಚಯೇನ ಪನ ಊನಂ, ತದತ್ಥಂ ಉಪನೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ, ಆರಾಮೋ ಪಟಿಜಗ್ಗಿತಬ್ಬೋ, ವೇತನಂ ದತ್ವಾಪಿ ಜಗ್ಗಾಪೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಯೇ ಪನ ವೇತನಂ ಲಭಿತ್ವಾ ಆರಾಮೇಯೇವ ಗೇಹಂ ಕತ್ವಾ ವಸನ್ತಾ ರಕ್ಖನ್ತಿ, ತೇ ಚೇ ಆಗತಾನಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ನಾಳಿಕೇರಂ ವಾ ತಾಲಪಕ್ಕಂ ವಾ ದೇನ್ತಿ, ಯಂ ತೇಸಂ ಸಙ್ಘೇನ ಅನುಞ್ಞಾತಂ ಹೋತಿ ‘‘ದಿವಸೇ ದಿವಸೇ ಏತ್ತಕಂ ನಾಮ ಖಾದಥಾ’’ತಿ, ತದೇವ ¶ ತೇ ದಾತುಂ ಲಭನ್ತಿ, ತತೋ ಉತ್ತರಿ ತೇಸಂ ದೇನ್ತಾನಮ್ಪಿ ಗಹೇತುಂ ನ ವಟ್ಟನ್ತಿ. ಯೋ ಪನ ಆರಾಮಂ ಕೇಣಿಯಾ ಗಹೇತ್ವಾ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಚತುಪಚ್ಚಯತ್ಥಾಯ ಕಪ್ಪಿಯಭಣ್ಡಮೇವ ದೇತಿ, ಅಯಂ ಬಹುಕಮ್ಪಿ ದಾತುಂ ಲಭತಿ. ಚೇತಿಯಸ್ಸ ಪದೀಪತ್ಥಾಯ ವಾ ಖಣ್ಡಫುಲ್ಲಪಟಿಸಙ್ಖರಣತ್ಥಾಯ ವಾ ದಿನ್ನಆರಾಮೋಪಿ ಜಗ್ಗಿತಬ್ಬೋ, ವೇತನಂ ದತ್ವಾಪಿ ಜಗ್ಗಾಪೇತಬ್ಬೋ. ವೇತನಞ್ಚ ಪನೇತ್ಥ ಚೇತಿಯಸನ್ತಕಮ್ಪಿ ಸಙ್ಘಸನ್ತಕಮ್ಪಿ ದಾತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಏತಮ್ಪಿ ಆರಾಮಂ ವೇತನೇನ ತತ್ಥೇವ ವಸಿತ್ವಾ ರಕ್ಖನ್ತಾನಞ್ಚ ಕೇಣಿಯಾ ಗಹೇತ್ವಾ ಕಪ್ಪಿಯಭಣ್ಡದಾಯಕಾನಞ್ಚ ತತ್ಥಜಾತಕಫಲದಾನಂ ವುತ್ತನಯೇನೇವ ವೇದಿತಬ್ಬಂ.

೧೯. ಧಮ್ಮಿಕರಕ್ಖಂ (ಪಾಚಿ. ಅಟ್ಠ. ೬೭೯) ಯಾಚನ್ತೇನ ಅತೀತಂ ಅನಾಗತಂ ವಾ ಆರಬ್ಭ ಓದಿಸ್ಸ ಆಚಿಕ್ಖಿತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ. ಅತೀತಞ್ಹಿ ಆರಬ್ಭ ಅತ್ಥಿ ಓದಿಸ್ಸ ಆಚಿಕ್ಖನಾ, ಅತ್ಥಿ ಅನೋದಿಸ್ಸ ಆಚಿಕ್ಖನಾ, ಅನಾಗತಂ ಆರಬ್ಭಪಿ ಅತ್ಥಿ ಓದಿಸ್ಸ ಆಚಿಕ್ಖನಾ, ಅತ್ಥಿ ಅನೋದಿಸ್ಸ ಆಚಿಕ್ಖನಾ. ಕಥಂ ಅತೀತಂ ಆರಬ್ಭ ಓದಿಸ್ಸ ಆಚಿಕ್ಖನಾ ಹೋತಿ? ಭಿಕ್ಖೂನಂ ವಿಹಾರೇ ಗಾಮದಾರಕಾ ವಾ ಧುತ್ತಾದಯೋ ವಾ ಯೇ ಕೇಚಿ ಅನಾಚಾರಂ ಆಚರನ್ತಿ, ರುಕ್ಖಂ ವಾ ಛಿನ್ದನ್ತಿ, ಫಲಾಫಲಂ ವಾ ಹರನ್ತಿ, ಪರಿಕ್ಖಾರೇ ವಾ ಅಚ್ಛಿನ್ದನ್ತಿ, ಭಿಕ್ಖು ವೋಹಾರಿಕೇ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ‘‘ಅಮ್ಹಾಕಂ ವಿಹಾರೇ ಇದಂ ನಾಮ ಕತ’’ನ್ತಿ ವದತಿ. ‘‘ಕೇನಾ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ‘‘ಅಸುಕೇನ ಚ ಅಸುಕೇನ ಚಾ’’ತಿ ಆಚಿಕ್ಖತಿ. ಏವಂ ಅತೀತಂ ಆರಬ್ಭ ಓದಿಸ್ಸ ಆಚಿಕ್ಖನಾ ಹೋತಿ, ಸಾ ನ ವಟ್ಟತಿ. ತಞ್ಚೇ ಸುತ್ವಾ ತೇ ವೋಹಾರಿಕಾ ತೇಸಂ ದಣ್ಡಂ ಕರೋನ್ತಿ, ಸಬ್ಬಂ ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸ ಗೀವಾ ಹೋತಿ, ‘‘ದಣ್ಡಂ ಗಣ್ಹಿಸ್ಸನ್ತೀ’’ತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೇಪಿ ಸತಿ ಗೀವಾಯೇವ ಹೋತಿ. ಸಚೇ ಪನ ‘‘ತಸ್ಸ ದಣ್ಡಂ ಗಣ್ಹಥಾ’’ತಿ ವದತಿ, ಪಞ್ಚಮಾಸಕಮತ್ತೇ ಗಹಿತೇ ಪಾರಾಜಿಕಂ ಹೋತಿ. ‘‘ಕೇನಾ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ಪನ ‘‘ಅಸುಕೇನಾತಿ ವತ್ತುಂ ಅಮ್ಹಾಕಂ ನ ವಟ್ಟತಿ, ತುಮ್ಹೇಯೇವ ಜಾನಿಸ್ಸಥ. ಕೇವಲಞ್ಹಿ ಮಯಂ ರಕ್ಖಂ ಯಾಚಾಮ, ತಂ ನೋ ದೇಥ, ಅವಹಟಭಣ್ಡಞ್ಚ ಆಹರಾಪೇಥಾ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬಂ. ಏವಂ ಅನೋದಿಸ್ಸ ಆಚಿಕ್ಖನಾ ಹೋತಿ, ಸಾ ವಟ್ಟತಿ. ಏವಂ ವುತ್ತೇ ಸಚೇಪಿ ತೇ ವೋಹಾರಿಕಾ ಕಾರಕೇ ಗವೇಸಿತ್ವಾ ತೇಸಂ ದಣ್ಡಂ ಕರೋನ್ತಿ, ಸಬ್ಬಸಾಪತೇಯ್ಯೇಪಿ ಗಹಿತೇ ಭಿಕ್ಖುನೋ ನೇವ ಗೀವಾ, ನ ಆಪತ್ತಿ. ಪರಿಕ್ಖಾರಂ ಹರನ್ತೇ ದಿಸ್ವಾ ತೇಸಂ ಅನತ್ಥಕಾಮತಾಯ ‘‘ಚೋರೋ ¶ ಚೋರೋ’’ತಿ ವತ್ತುಮ್ಪಿ ನ ವಟ್ಟತಿ. ಏವಂ ವುತ್ತೇಪಿ ಹಿ ಯಂ ತೇಸಂ ದಣ್ಡಂ ಕರೋನ್ತಿ, ಸಬ್ಬಂ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಗೀವಾ ಹೋತಿ. ಅತ್ತನೋ ವಚನಕರಂ ಪನ ‘‘ಇಮಿನಾ ಮೇ ಪರಿಕ್ಖಾರೋ ಗಹಿತೋ, ತಂ ಆಹರಾಪೇಹಿ, ಮಾ ಚಸ್ಸ ದಣ್ಡಂ ಕರೋಹೀ’’ತಿ ¶ ವತ್ತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ದಾಸದಾಸೀವಾಪಿಆದೀನಮ್ಪಿ ಅತ್ಥಾಯ ಅಡ್ಡಂ ಕರೋನ್ತಿ ಅಯಂ ಅಕಪ್ಪಿಯಅಡ್ಡೋ ನಾಮ, ನ ವಟ್ಟತಿ.

ಕಥಂ ಅನಾಗತಂ ಆರಬ್ಭ ಓದಿಸ್ಸ ಆಚಿಕ್ಖನಾ ಹೋತಿ? ವುತ್ತನಯೇನೇವ ಪರೇಹಿ ಅನಾಚಾರಾದೀಸು ಕತೇಸು ಭಿಕ್ಖು ವೋಹಾರಿಕೇ ಏವಂ ವದತಿ ‘‘ಅಮ್ಹಾಕಂ ವಿಹಾರೇ ಇದಞ್ಚಿದಞ್ಚ ಕರೋನ್ತಿ, ರಕ್ಖಂ ನೋ ದೇಥ ಆಯತಿಂ ಅಕರಣತ್ಥಾಯಾ’’ತಿ. ‘‘ಕೇನ ಏವಂ ಕತ’’ನ್ತಿ ವುತ್ತೇ ಚ ‘‘ಅಸುಕೇನ ಚ ಅಸುಕೇನ ಚಾ’’ತಿ ಆಚಿಕ್ಖತಿ. ಏವಂ ಅನಾಗತಂ ಆರಬ್ಭ ಓದಿಸ್ಸ ಆಚಿಕ್ಖನಾ ಹೋತಿ, ಸಾಪಿ ನ ವಟ್ಟತಿ. ತೇಸಞ್ಹಿ ದಣ್ಡೇ ಕತೇ ಪುರಿಮನಯೇನೇವ ಸಬ್ಬಂ ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸ ಗೀವಾ, ಸೇಸಂ ಪುರಿಮಸದಿಸಮೇವ. ಸಚೇ ವೋಹಾರಿಕಾ ‘‘ಭಿಕ್ಖೂನಂ ವಿಹಾರೇ ಏವರೂಪಂ ಅನಾಚಾರಂ ಕರೋನ್ತಾನಂ ಇಮಂ ನಾಮ ದಣ್ಡಂ ಕರೋಮಾ’’ತಿ ಭೇರಿಂ ಚರಾಪೇತ್ವಾ ಆಣಾಯ ಅತಿಟ್ಠಮಾನೇ ಪರಿಯೇಸಿತ್ವಾ ದಣ್ಡಂ ಕರೋನ್ತಿ, ಭಿಕ್ಖುನೋ ನೇವ ಗೀವಾ, ನ ಆಪತ್ತಿ. ವಿಹಾರಸೀಮಾಯ ರುಕ್ಖಾದೀನಿ ಛಿನ್ದನ್ತಾನಂ ವಾಸಿಫರಸುಆದೀನಿ ಗಹೇತ್ವಾ ಪಾಸಾಣೇಹಿ ಕೋಟ್ಟೇನ್ತಿ, ನ ವಟ್ಟತಿ. ಸಚೇ ಧಾರಾ ಭಿಜ್ಜತಿ, ಕಾರಾಪೇತ್ವಾ ದಾತಬ್ಬಾ. ಉಪಧಾವಿತ್ವಾ ತೇಸಂ ಪರಿಕ್ಖಾರೇ ಗಣ್ಹನ್ತಿ, ತಮ್ಪಿ ನ ಕಾತಬ್ಬಂ. ಲಹುಪರಿವತ್ತಞ್ಹಿ ಚಿತ್ತಂ, ಥೇಯ್ಯಚೇತನಾಯ ಉಪ್ಪನ್ನಾಯ ಮೂಲಚ್ಛೇಜ್ಜಮ್ಪಿ ಗಚ್ಛೇಯ್ಯ.

೨೦. ಉಚ್ಚಾರಂ ವಾ ಪಸ್ಸಾವಂ ವಾ ಸಙ್ಕಾರಂ ವಾ ವಿಘಾಸಂ ವಾ ತಿರೋಕುಟ್ಟೇ ವಾ ತಿರೋಪಾಕಾರೇ ವಾ ಛಡ್ಡೇತುಂ ವಾ ಛಡ್ಡಾಪೇತುಂ ವಾ ನ ವಟ್ಟತಿ. ಚತ್ತಾರಿಪಿ (ಪಾಚಿ. ಅಟ್ಠ. ೮೨೬) ವತ್ಥೂನಿ ಏಕಪಯೋಗೇನ ಛಡ್ಡೇನ್ತಸ್ಸ ಏಕಮೇವ ದುಕ್ಕಟಂ, ಪಾಟೇಕ್ಕಂ ಛಡ್ಡೇನ್ತಸ್ಸ ವತ್ಥುಗಣನಾಯ ದುಕ್ಕಟಾನಿ. ಆಣತ್ತಿಯಮ್ಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ. ದನ್ತಕಟ್ಠಛಡ್ಡನೇಪಿ ದುಕ್ಕಟಮೇವ. ಓಲೋಕೇತ್ವಾ ವಾ ಅವಲಞ್ಜೇ ವಾ ಉಚ್ಚಾರಾದೀನಿ ಛಡ್ಡೇನ್ತಸ್ಸ ಅನಾಪತ್ತಿ. ಯಮ್ಪಿ ಮನುಸ್ಸಾನಂ ಉಪಭೋಗಪರಿಭೋಗಂ ರೋಪಿಮಂ ಖೇತ್ತಂ ಹೋತು ನಾಳಿಕೇರಾದಿಆರಾಮೋ ವಾ, ತತ್ಥಾಪಿ ಯತ್ಥ ಕತ್ಥಚಿ ರೋಪಿಮಹರಿತಟ್ಠಾನೇ ಏತಾನಿ ವತ್ಥೂನಿ ಛಡ್ಡೇತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ. ಛಡ್ಡೇನ್ತಸ್ಸ ಪುರಿಮನಯೇನೇವ ಆಪತ್ತಿಭೇದೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ. ಖೇತ್ತೇ ವಾ ಆರಾಮೇ ವಾ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ಭುಞ್ಜಮಾನೋ ಉಚ್ಛುಆದೀನಿ ವಾ ಖಾದಮಾನೋ ಗಚ್ಛನ್ತೋ ಉಚ್ಛಿಟ್ಠೋದಕಚಲಕಾದೀನಿ ಹರಿತಟ್ಠಾನೇ ಛಡ್ಡೇತಿ, ಅನ್ತಮಸೋ ಉದಕಂ ಪಿವಿತ್ವಾ ಮತ್ಥಕಚ್ಛಿನ್ನನಾಳಿಕೇರಮ್ಪಿ ಛಡ್ಡೇತಿ, ದುಕ್ಕಟಂ. ಕಸಿತಟ್ಠಾನೇ ನಿಕ್ಖಿತ್ತಬೀಜೇ ಅಙ್ಕುರೇ ಉಟ್ಠಿತೇಪಿ ಅವುಟ್ಠಿತೇಪಿ ದುಕ್ಕಟಮೇವ. ಅನಿಕ್ಖಿತ್ತಬೀಜೇಸು ಪನ ಖೇತ್ತಕೋಣಾದೀಸು ವಾ ಅಸಞ್ಜಾತರೋಪಿಮೇಸು ಖೇತ್ತಮರಿಯಾದಾದೀಸು ವಾ ಛಡ್ಡೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ, ಮನುಸ್ಸಾನಂ ಕಚವರಛಡ್ಡನಟ್ಠಾನೇಪಿ ವಟ್ಟತಿ. ಮನುಸ್ಸೇಸು ¶ ಸಸ್ಸಂ ಉದ್ಧರಿತ್ವಾ ಗತೇಸು ಛಡ್ಡಿತಖೇತ್ತಂ ನಾಮ ಹೋತಿ, ತತ್ಥ ವಟ್ಟತಿ. ಯತ್ಥ ಪನ ‘‘ಲಾಯಿತಮ್ಪಿ ಪುಬ್ಬಣ್ಣಾದಿ ಪುನ ಉಟ್ಠಹಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ರಕ್ಖನ್ತಿ, ತತ್ಥ ನ ವಟ್ಟತಿ.

೨೧. ‘‘ನ ¶ , ಭಿಕ್ಖವೇ, ನಹಾಯಮಾನೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ರುಕ್ಖೇ ಕಾಯೋ ಉಗ್ಘಂಸೇತಬ್ಬೋ, ಯೋ ಉಗ್ಘಂಸೇಯ್ಯ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಚೂಳವ. ೨೪೩) ವಚನತೋ ನಹಾಯನ್ತೇನ (ಚೂಳವ. ಅಟ್ಠ. ೨೪೩ ಆದಯೋ) ರುಕ್ಖೇ ವಾ ನಹಾನತಿತ್ಥೇ ನಿಖನಿತ್ವಾ ಠಪಿತತ್ಥಮ್ಭೇ ವಾ ಇಟ್ಠಕಸಿಲಾದಾರುಕುಟ್ಟಾನಂ ಅಞ್ಞತರಸ್ಮಿಂ ಕುಟ್ಟೇ ವಾ ಕಾಯೋ ನ ಘಂಸೇತಬ್ಬೋ.

‘‘ನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಟ್ಟಾನೇ ನಹಾಯಿತಬ್ಬಂ, ಯೋ ನಹಾಯೇಯ್ಯ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಚೂಳವ. ೨೪೩) ವಚನತೋ ಅಟ್ಟಾನೇಪಿ ನಹಾಯಿತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ. ಅಟ್ಟಾನಂ ನಾಮ ರುಕ್ಖಂ ಫಲಕಂ ವಿಯ ತಚ್ಛೇತ್ವಾ ಅಟ್ಠಪದಾಕಾರೇನ ರಾಜಿಯೋ ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ನಹಾನತಿತ್ಥೇ ನಿಖನನ್ತಿ, ತತ್ಥ ಚುಣ್ಣಾನಿ ಆಕಿರಿತ್ವಾ ಮನುಸ್ಸಾ ಕಾಯಂ ಘಂಸನ್ತಿ.

‘‘ನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಗನ್ಧಬ್ಬಹತ್ಥಕೇನ ನಹಾಯಿತಬ್ಬಂ, ಯೋ ನಹಾಯೇಯ್ಯ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಚೂಳ್ವ. ೨೪೩) ವಚನತೋ ನಹಾನತಿತ್ಥೇ ಠಪಿತೇನ ದಾರುಮಯಹತ್ಥೇನ ಚುಣ್ಣಾನಿ ಗಹೇತ್ವಾ ಮನುಸ್ಸಾ ಸರೀರಂ ಘಂಸನ್ತಿ, ತೇನ ನಹಾಯಿತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ.

‘‘ನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಕುರುವಿನ್ದಕಸುತ್ತಿಯಾ ನಹಾಯಿತಬ್ಬಂ, ಯೋ ನಹಾಯೇಯ್ಯ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಚೂಳವ. ೨೪೩) ವಚನತೋ ಕುರುವಿನ್ದಕಸುತ್ತಿಯಾಪಿ ನಹಾಯಿತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ. ಕುರುವಿನ್ದಕಸುತ್ತಿ ನಾಮ ಕುರುವಿನ್ದಕಪಾಸಾಣಚುಣ್ಣಾನಿ ಲಾಖಾಯ ಬನ್ಧಿತ್ವಾ ಕತಗುಳಿಕಕಲಾಪಕೋ ವುಚ್ಚತಿ, ಯಂ ಉಭೋಸು ಅನ್ತೇಸು ಗಹೇತ್ವಾ ಸರೀರಂ ಘಂಸನ್ತಿ.

‘‘ನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ವಿಗ್ಗಯ್ಹ ಪರಿಕಮ್ಮಂ ಕಾರಾಪೇತಬ್ಬಂ, ಯೋ ಕಾರಾಪೇಯ್ಯ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಚೂಳವ. ೨೪೩) ವಚನತೋ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಸರೀರೇನ ಘಂಸಿತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ.

‘‘ನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಮಲ್ಲಕೇನ ನಹಾಯಿತಬ್ಬಂ, ಯೋ ನಹಾಯೇಯ್ಯ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸ. ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಗಿಲಾನಸ್ಸ ಅಕತಮಲ್ಲಕ’’ನ್ತಿ (ಚೂಳವ. ೨೪೩-೨೪೪) ವಚನತೋ ಮಕರದಣ್ಡಕೇ ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ಮಲ್ಲಕಮೂಲಸಣ್ಠಾನೇನ ಕತಂ ‘‘ಮಲ್ಲಕ’’ನ್ತಿ ವುಚ್ಚತಿ, ಇದಂ ಗಿಲಾನಸ್ಸಪಿ ನ ವಟ್ಟತಿ. ಅಕತಮಲ್ಲಕಂ ನಾಮ ದನ್ತೇ ಅಚ್ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ಕತಂ, ಇದಂ ಅಗಿಲಾನಸ್ಸ ನ ವಟ್ಟತಿ, ಇಟ್ಠಕಖಣ್ಡಂ ಪನ ಕಪಾಲಖಣ್ಡಂ ವಾ ವಟ್ಟತಿ.

‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಉಕ್ಕಾಸಿಕಂ ಪುಥುಪಾಣಿಕ’’ನ್ತಿ (ಚೂಳವ. ೨೪೪) ವಚನತೋ ಉಕ್ಕಾಸಿಕಂ ಪುಥುಪಾಣಿಕಞ್ಚ ವಟ್ಟತಿ. ಉಕ್ಕಾಸಿಕಂ ನಾಮ ವತ್ಥವಟ್ಟಿ, ತಸ್ಮಾ ನಹಾಯನ್ತಸ್ಸ ¶ ಯಸ್ಸ ಕಸ್ಸಚಿ ¶ ನಹಾನಸಾಟಕವಟ್ಟಿಯಾ ಪಿಟ್ಠಿಂ ಘಂಸಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಪುಥುಪಾಣಿಕನ್ತಿ ಹತ್ಥಪರಿಕಮ್ಮಂ ವುಚ್ಚತಿ, ತಸ್ಮಾ ಸಬ್ಬೇಸಂ ಹತ್ಥೇನ ಪಿಟ್ಠಿಪರಿಕಮ್ಮಂ ಕಾತುಂ ವಟ್ಟತಿ.

ಇದಂ ಪನೇತ್ಥ ನಹಾನವತ್ತಂ – ಉದಕತಿತ್ಥಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಯತ್ಥ ವಾ ತತ್ಥ ವಾ ಚೀವರಂ ನಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ವೇಗೇನ ಠಿತಕೇನೇವ ನ ಓತರಿತಬ್ಬಂ, ಸಬ್ಬದಿಸಾ ಪನ ಓಲೋಕೇತ್ವಾ ವಿವಿತ್ತಭಾವಂ ಞತ್ವಾ ಖಾಣುಗುಮ್ಬಲತಾದೀನಿ ವವತ್ಥಪೇತ್ವಾ ತಿಕ್ಖತ್ತುಂ ಉಕ್ಕಾಸಿತ್ವಾ ಅವಕುಜ್ಜ ಠಿತೇನ ಉತ್ತರಾಸಙ್ಗಚೀವರಂ ಅಪನೇತ್ವಾ ಪಸಾರೇತಬ್ಬಂ, ಕಾಯಬನ್ಧನಂ ಮೋಚೇತ್ವಾ ಚೀವರಪಿಟ್ಠೇಯೇವ ಠಪೇತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ಉದಕಸಾಟಿಕಾ ನತ್ಥಿ, ಉದಕನ್ತೇ ಉಕ್ಕುಟಿಕಂ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ನಿವಾಸನಂ ಮೋಚೇತ್ವಾ ಸಚೇ ನಿನ್ನಟ್ಠಾನಂ ಅತ್ಥಿ, ಆತಪೇ ಪಸಾರೇತಬ್ಬಂ. ನೋ ಚೇ ಅತ್ಥಿ, ಸಂಹರಿತ್ವಾ ಠಪೇತಬ್ಬಂ. ಓತರನ್ತೇನ ಸಣಿಕಂ ನಾಭಿಪ್ಪಮಾಣಮತ್ತಂ ಓತರಿತ್ವಾ ವೀಚಿಂ ಅನುಟ್ಠಪೇನ್ತೇನ ಸದ್ದಂ ಅಕರೋನ್ತೇನ ನಿವತ್ತಿತ್ವಾ ಆಗತದಿಸಾಭಿಮುಖೇನ ನಿಮುಜ್ಜಿತಬ್ಬಂ, ಏವಂ ಚೀವರಂ ರಕ್ಖಿತಂ ಹೋತಿ. ಉಮ್ಮುಜ್ಜನ್ತೇನಪಿ ಸದ್ದಂ ಅಕರೋನ್ತೇನ ಸಣಿಕಂ ಉಮ್ಮುಜ್ಜಿತ್ವಾ ನಹಾನಪರಿಯೋಸಾನೇ ಉದಕನ್ತೇ ಉಕ್ಕುಟಿಕೇನ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ನಿವಾಸನಂ ಪರಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಉಟ್ಠಾಯ ಸುಪರಿಮಣ್ಡಲಂ ನಿವಾಸೇತ್ವಾ ಕಾಯಬನ್ಧನಂ ಬನ್ಧಿತ್ವಾ ಚೀವರಂ ಪಾರುಪಿತ್ವಾವ ಠಾತಬ್ಬಂ.

೨೨. ‘‘ನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ವಲ್ಲಿಕಾ ಧಾರೇತಬ್ಬಾ… ನ ಪಾಮಙ್ಗೋ ಧಾರೇತಬ್ಬೋ… ನ ಕಣ್ಠಸುತ್ತಕಂ ಧಾರೇತಬ್ಬಂ… ನ ಕಟಿಸುತ್ತಕಂ ಧಾರೇತಬ್ಬಂ… ನ ಓವಟ್ಟಿಕಂ ಧಾರೇತಬ್ಬಂ… ನ ಕಾಯೂರಂ ಧಾರೇತಬ್ಬಂ… ನ ಹತ್ಥಾಭರಣಂ ಧಾರೇತಬ್ಬಂ… ನ ಅಙ್ಗುಲಿಮುದ್ದಿಕಾ ಧಾರೇತಬ್ಬಾ, ಯೋ ಧಾರೇಯ್ಯ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಚೂಳವ. ೨೪೫) ವಚನತೋ ಕಣ್ಣಪಿಳನ್ಧನಾದಿ ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಆಭರಣಂ ನ ವಟ್ಟತಿ. ತತ್ಥ (ಚೂಳವ. ಅಟ್ಠ. ೨೪೫) ವಲ್ಲಿಕಾತಿ ಕಣ್ಣತೋ ನಿಕ್ಖನ್ತಮುತ್ತೋಲಮ್ಬಕಾದೀನಂ ಏತಂ ಅಧಿವಚನಂ. ನ ಕೇವಲಞ್ಚ ವಲ್ಲಿಕಾ ಏವ, ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಕಣ್ಣಪಿಳನ್ಧನಂ ಅನ್ತಮಸೋ ತಾಲಪಣ್ಣಮ್ಪಿ ನ ವಟ್ಟತಿ. ಪಾಮಙ್ಗನ್ತಿ ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಪಲಮ್ಬಕಸುತ್ತಂ. ಕಣ್ಠಸುತ್ತಕನ್ತಿ ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಗೀವೂಪಗಂ ಆಭರಣಂ. ಕಟಿಸುತ್ತಕನ್ತಿ ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಕಟಿಪಿಳನ್ಧನಂ, ಅನ್ತಮಸೋ ಸುತ್ತತನ್ತುಮತ್ತಮ್ಪಿ. ಓವಟ್ಟಿಕನ್ತಿ ವಲಯಂ. ಕಾಯೂರಾದೀನಿ ಪಾಕಟಾನೇವ.

೨೩. ‘‘ನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ದೀಘಾ ಕೇಸಾ ಧಾರೇತಬ್ಬಾ, ಯೋ ಧಾರೇಯ್ಯ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸ. ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ದ್ವೇಮಾಸಿಕಂ ವಾ ದುವಙ್ಗುಲಂ ವಾ’’ತಿ (ಚೂಳವ. ೨೪೬) ವಚನತೋ ¶ ಸಚೇ ಕೇಸಾ ಅನ್ತೋದ್ವೇಮಾಸೇ ದ್ವಙ್ಗುಲಂ ಪಾಪುಣನ್ತಿ, ಅನ್ತೋದ್ವೇಮಾಸೇಯೇವ ಛಿನ್ದಿತಬ್ಬಾ, ದ್ವಙ್ಗುಲೇಹಿ ಅತಿಕ್ಕಾಮೇತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ. ಸಚೇಪಿ ನ ದೀಘಾ, ದ್ವೇಮಾಸತೋ ಏಕದಿವಸಮ್ಪಿ ಅತಿಕ್ಕಾಮೇತುಂ ನ ಲಭತಿಯೇವ. ಉಭಯಥಾಪಿ ಉಕ್ಕಟ್ಠಪರಿಚ್ಛೇದೋವ ವುತ್ತೋ, ತತೋ ಓರಂ ಪನ ನ ವಟ್ಟನಭಾವೋ ನಾಮ ನತ್ಥಿ.

‘‘ನ ¶ , ಭಿಕ್ಖವೇ, ಕತ್ತರಿಕಾಯ ಕೇಸಾ ಛೇದಾಪೇತಬ್ಬಾ, ಯೋ ಛೇದಾಪೇಯ್ಯ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸ. ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಆಬಾಧಪಚ್ಚಯಾ ಕತ್ತರಿಕಾಯ ಕೇಸೇ ಛೇದಾಪೇತು’’ನ್ತಿ (ಚೂಳವ. ೨೭೫) ವಚನತೋ ಆಬಾಧಂ ವಿನಾ ಕತ್ತರಿಕಾಯ ಕೇಸೇ ಛೇದಾಪೇತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ.

‘‘ನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಕೋಚ್ಛೇನ ಕೇಸಾ ಓಸಣ್ಠೇತಬ್ಬಾ… ನ ಫಣಕೇನ ಕೇಸಾ ಓಸಣ್ಠೇತಬ್ಬಾ… ನ ಹತ್ಥಫಣಕೇನ ಕೇಸಾ ಓಸಣ್ಠೇತಬ್ಬಾ… ನ ಸಿತ್ಥತೇಲಕೇನ ಕೇಸಾ ಓಸಣ್ಠೇತಬ್ಬಾ… ನ ಉದಕತೇಲಕೇನ ಕೇಸಾ ಓಸಣ್ಠೇತಬ್ಬಾ, ಯೋ ಓಸಣ್ಠೇಯ್ಯ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಚೂಳವ. ೨೪೬) ವಚನತೋ ಮಣ್ಡನತ್ಥಾಯ ಕೋಚ್ಛಾದೀಹಿ ಕೇಸಾ ನ ಓಸಣ್ಠೇತಬ್ಬಾ, ಉದ್ಧಲೋಮೇನ ಪನ ಅನುಲೋಮನಿಪಾತನತ್ಥಂ ಹತ್ಥಂ ತೇಮೇತ್ವಾ ಸೀಸಂ ಪುಞ್ಛಿತಬ್ಬಂ, ಉಣ್ಹಾಭಿತತ್ತರಜಸಿರಾನಮ್ಪಿ ಅಲ್ಲಹತ್ಥೇನ ಪುಞ್ಛಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ.

೨೪. ‘‘ನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಆದಾಸೇ ವಾ ಉದಕಪತ್ತೇ ವಾ ಮುಖನಿಮಿತ್ತಂ ಓಲೋಕೇತಬ್ಬಂ, ಯೋ ಓಲೋಕೇಯ್ಯ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸ. ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಆಬಾಧಪಚ್ಚಯಾ ಆದಾಸೇ ವಾ ಉದಕಪತ್ತೇ ವಾ ಮುಖನಿಮಿತ್ತಂ ಓಲೋಕೇತು’’ನ್ತಿ (ಚೂಳವ. ೨೪೭) ವಚನತೋ ಆಬಾಧಂ ವಿನಾ ಆದಾಸೇ ವಾ ಉದಕಪತ್ತೇ ವಾ ಮುಖಂ ನ ಓಲೋಕೇತಬ್ಬಂ. ಏತ್ಥ ಚ ಕಂಸಪತ್ತಾದೀನಿಪಿ ಯೇಸು ಮುಖನಿಮಿತ್ತಂ ಪಞ್ಞಾಯತಿ, ಸಬ್ಬಾನಿ ಆದಾಸಸಙ್ಖಮೇವ ಗಚ್ಛನ್ತಿ, ಕಞ್ಜಿಯಾದೀನಿಪಿ ಚ ಉದಕಪತ್ತಸಙ್ಖಮೇವ. ತಸ್ಮಾ ಯತ್ಥ ಕತ್ಥಚಿ ಓಲೋಕೇನ್ತಸ್ಸ ದುಕ್ಕಟಂ. ಆಬಾಧಪಚ್ಚಯಾ ಪನ ‘‘ಸಞ್ಛವಿ ನು ಖೋ ಮೇ ವಣೋ, ಉದಾಹು ನ ತಾವಾ’’ತಿ ಜಾನನತ್ಥಂ ವಟ್ಟತಿ, ‘‘ಜಿಣ್ಣೋ ನು ಖೋಮ್ಹಿ, ನೋ’’ತಿ ಏವಂ ಆಯುಸಙ್ಖಾರಂ ಓಲೋಕನತ್ಥಮ್ಪಿ ವಟ್ಟತೀತಿ ವುತ್ತಂ.

‘‘ನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಮುಖಂ ಆಲಿಮ್ಪಿತಬ್ಬಂ… ನ ಮುಖಂ ಉಮ್ಮದ್ದಿತಬ್ಬಂ… ನ ಮುಖಂ ಚುಣ್ಣೇತಬ್ಬಂ… ನ ಮನೋಸಿಲಿಕಾಯ ಮುಖಂ ಲಞ್ಛೇತಬ್ಬಂ… ನ ಅಙ್ಗರಾಗೋ ಕಾತಬ್ಬೋ… ನ ಮುಖರಾಗೋ ಕಾತಬ್ಬೋ… ನ ಅಙ್ಗರಾಗಮುಖರಾಗೋ ಕಾತಬ್ಬೋ, ಯೋ ಕರೇಯ್ಯ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸ ¶ . ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಆಬಾಧಪಚ್ಚಯಾ ಮುಖಂ ಆಲಿಮ್ಪಿತು’’ನ್ತಿ (ಚೂಳವ. ೨೪೭) ವಚನತೋ ಆಬಾಧಂ ವಿನಾ ಮುಖವಿಲಿಮ್ಪನಾದಿ ನ ಕಾತಬ್ಬಂ.

೨೫. ‘‘ನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ನಚ್ಚಂ ವಾ ಗೀತಂ ವಾ ವಾದಿತಂ ವಾ ದಸ್ಸನಾಯ ಗನ್ತಬ್ಬಂ, ಯೋ ಗಚ್ಛೇಯ್ಯ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಚೂಳವ. ೨೪೮) ವಚನತೋ ನಚ್ಚಾದಿಂ ದಸ್ಸನಾಯ ನ ಗನ್ತಬ್ಬಂ. ಏತ್ಥ (ಪಾಚಿ. ಅಟ್ಠ. ೮೩೫) ಚ ನಚ್ಚನ್ತಿ ನಟಾದಯೋ ವಾ ನಚ್ಚನ್ತು ಸೋಣ್ಡಾ ವಾ ಅನ್ತಮಸೋ ಮೋರಸೂವಮಕ್ಕಟಾದಯೋಪಿ, ಸಬ್ಬಮೇತಂ ನಚ್ಚಮೇವ, ತಸ್ಮಾ ಅನ್ತಮಸೋ ಮೋರನಚ್ಚಮ್ಪಿ ದಸ್ಸನಾಯ ¶ ಗಚ್ಛನ್ತಸ್ಸ ದುಕ್ಕಟಂ. ಸಯಮ್ಪಿ ನಚ್ಚನ್ತಸ್ಸ ವಾ ನಚ್ಚಾಪೇನ್ತಸ್ಸ ವಾ ದುಕ್ಕಟಮೇವ. ಗೀತನ್ತಿ ನಟಾದೀನಂ ವಾ ಗೀತಂ ಹೋತು ಅರಿಯಾನಂ ಪರಿನಿಬ್ಬಾನಕಾಲೇ ರತನತ್ತಯಗುಣೂಪಸಞ್ಹಿತಂ ಸಾಧುಕೀಳಿತಗೀತಂ ವಾ ಅಸಞ್ಞತಭಿಕ್ಖೂನಂ ಧಮ್ಮಭಾಣಕಗೀತಂ ವಾ ಅನ್ತಮಸೋ ದನ್ತಗೀತಮ್ಪಿ, ‘‘ಯಂ ಗಾಯಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ಪುಬ್ಬಭಾಗೇ ಓಕೂಜನ್ತಾ ಕರೋನ್ತಿ, ಸಬ್ಬಮೇತಂ ಗೀತಮೇವ, ಸಯಂ ಗಾಯನ್ತಸ್ಸಪಿ ಗಾಯಾಪೇನ್ತಸ್ಸಪಿ ದುಕ್ಕಟಮೇವ.

‘‘ಪಞ್ಚಿಮೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಆದೀನವಾ ಆಯತಕೇನ ಗೀತಸ್ಸರೇನ ಧಮ್ಮಂ ಗಾಯನ್ತಸ್ಸ. ಅತ್ತನಾಪಿ ತಸ್ಮಿಂ ಸರೇ ಸಾರಜ್ಜತಿ, ಪರೇಪಿ ತಸ್ಮಿಂ ಸರೇ ಸಾರಜ್ಜನ್ತಿ, ಗಹಪತಿಕಾಪಿ ಉಜ್ಝಾಯನ್ತಿ, ಸರಕುತ್ತಿಮ್ಪಿ ನಿಕಾಮಯಮಾನಸ್ಸ ಸಮಾಧಿಸ್ಸ ಭಙ್ಗೋ ಹೋತಿ, ಪಚ್ಛಿಮಾ ಜನತಾ ದಿಟ್ಠಾನುಗತಿಂ ಆಪಜ್ಜತಿ. ಇಮೇ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಞ್ಚ ಆದೀನವಾ ಆಯತಕೇನ ಗೀತಸ್ಸರೇನ ಧಮ್ಮಂ ಗಾಯನ್ತಸ್ಸ. ನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಆಯತಕೇನ ಗೀತಸ್ಸರೇನ ಧಮ್ಮೋ ಗಾಯಿತಬ್ಬೋ, ಯೋ ಗಾಯೇಯ್ಯ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಚೂಳವ. ೨೪೯) –

ವಚನತೋ ಆಯತಕೇನ ಗೀತಸ್ಸರೇನ ಧಮ್ಮೋಪಿ ನ ಗಾಯಿತಬ್ಬೋ.

ಆಯತಕೋ (ಚೂಳವ. ಅಟ್ಠ. ೨೪೯) ನಾಮ ಗೀತಸ್ಸರೋ ತಂ ತಂ ವತ್ತಂ ಭಿನ್ದಿತ್ವಾ ಅಕ್ಖರಾನಿ ವಿನಾಸೇತ್ವಾ ಪವತ್ತೋ. ಧಮ್ಮೇ ಪನ ಸುತ್ತನ್ತವತ್ತಂ ನಾಮ ಅತ್ಥಿ, ಜಾತಕವತ್ತಂ ನಾಮ ಅತ್ಥಿ, ಗಾಥಾವತ್ತಂ ನಾಮ ಅತ್ಥಿ, ತಂ ವಿನಾಸೇತ್ವಾ ಅತಿದೀಘಂ ಕಾತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ, ಚತುರಸ್ಸೇನ ವತ್ತೇನ ಪರಿಮಣ್ಡಲಾನಿ ಪದಬ್ಯಞ್ಜನಾನಿ ದಸ್ಸೇತಬ್ಬಾನಿ. ‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸರಭಞ್ಞ’’ನ್ತಿ (ಚೂಳವ. ೨೪೯) ವಚನತೋ ಪನ ಸರೇನ ಧಮ್ಮಂ ಭಣಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಸರಭಞ್ಞೇ ಕಿರ ತರಙ್ಗವತ್ತಧೋತಕವತ್ತಗಲಿತವತ್ತಾದೀನಿ ದ್ವತ್ತಿಂಸ ವತ್ತಾನಿ ಅತ್ಥಿ, ತೇಸು ಯಂ ಇಚ್ಛತಿ, ತಂ ಕಾತುಂ ಲಭತಿ. ಸಬ್ಬೇಸಂ ಪದಬ್ಯಞ್ಜನಂ ಅವಿನಾಸೇತ್ವಾ ವಿಕಾರಂ ¶ ಅಕತ್ವಾ ಸಮಣಸಾರುಪ್ಪೇನ ಚತುರಸ್ಸೇನ ನಯೇನ ಪವತ್ತನಂಯೇವ ಲಕ್ಖಣಂ.

ವಾದಿತಂ ನಾಮ ತನ್ತಿಬದ್ಧಾದಿವಾದನೀಯಭಣ್ಡಂ ವಾದಿತಂ ವಾ ಹೋತು ಕುಟಭೇರಿವಾದಿತಂ ವಾ ಅನ್ತಮಸೋ ಉದಕಭೇರಿವಾದಿತಮ್ಪಿ, ಸಬ್ಬಮೇತಂ ನ ವಟ್ಟತಿ. ಯಂ ಪನ ನಿಟ್ಠುಭನ್ತೋ ವಾ ಸಾಸಙ್ಕೇ ವಾ ಠಿತೋ ಅಚ್ಛರಿಕಂ ವಾ ಫೋಟೇತಿ, ಪಾಣಿಂ ವಾ ಪಹರತಿ, ತತ್ಥ ಅನಾಪತ್ತಿ, ಸಬ್ಬಂ ಅನ್ತರಾರಾಮೇ ಠಿತಸ್ಸ ಪಸ್ಸತೋ ಅನಾಪತ್ತಿ, ಪಸ್ಸಿಸ್ಸಾಮೀತಿ ವಿಹಾರತೋ ವಿಹಾರಂ ಗಚ್ಛನ್ತಸ್ಸ ಆಪತ್ತಿಯೇವ. ಆಸನಸಾಲಾಯಂ ನಿಸಿನ್ನೋ ಪಸ್ಸತಿ, ಅನಾಪತ್ತಿ. ಪಸ್ಸಿಸ್ಸಾಮೀತಿ ಉಟ್ಠಹಿತ್ವಾ ಗಚ್ಛತೋ ಆಪತ್ತಿ, ವೀಥಿಯಂ ಠತ್ವಾ ಗೀವಂ ಪರಿವತ್ತೇತ್ವಾ ಪಸ್ಸತೋಪಿ ಆಪತ್ತಿಯೇವ. ಸಲಾಕಭತ್ತಾದೀನಂ ವಾ ಅತ್ಥಾಯ ಅಞ್ಞೇನ ವಾ ಕೇನಚಿ ಕರಣೀಯೇನ ಗನ್ತ್ವಾ ಗತಟ್ಠಾನೇ ಪಸ್ಸತಿ ವಾ ಸುಣಾತಿ ವಾ, ಅನಾಪತ್ತಿ. ಆಪದಾಸು ತಾದಿಸೇನ ಉಪದ್ದವೇನ ¶ ಉಪದ್ದುತೋ ಸಮಜ್ಜಟ್ಠಾನಂ ಪವಿಸತಿ, ಏವಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ಪಸ್ಸನ್ತಸ್ಸ ಸುಣನ್ತಸ್ಸ ವಾ ಅನಾಪತ್ತಿ. ‘‘ಚೇತಿಯಸ್ಸ ಉಪಹಾರಂ ದೇಥ ಉಪಾಸಕಾ’’ತಿ ವತ್ತುಮ್ಪಿ, ‘‘ತುಮ್ಹಾಕಂ ಚೇತಿಯಸ್ಸ ಉಪಹಾರಂ ಕರೋಮಾ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿತುಮ್ಪಿ ನ ಲಭತಿ. ‘‘ತುಮ್ಹಾಕಂ ಚೇತಿಯಸ್ಸ ಉಪಟ್ಠಾನಂ ಕರೋಮಾ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ಪನ ‘‘ಉಪಟ್ಠಾನಕರಣಂ ನಾಮ ಸುನ್ದರ’’ನ್ತಿ ವತ್ತುಂ ವಟ್ಟತಿ.

೨೬. ‘‘ನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅತ್ತನೋ ಅಙ್ಗಜಾತಂ ಛೇತಬ್ಬಂ, ಯೋ ಛಿನ್ದೇಯ್ಯ, ಆಪತ್ತಿ ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಚೂಳವ. ೨೫೧) ವಚನತೋ ಅಙ್ಗಜಾತಂ (ಚೂಳವ. ೨೫೧) ಛಿನ್ದನ್ತಸ್ಸ ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯಂ, ಅಞ್ಞಂ ಪನ ಕಣ್ಣನಾಸಾಅಙ್ಗುಲಿಆದಿಂ ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಛಿನ್ದನ್ತಸ್ಸ ತಾದಿಸಂ ವಾ ದುಕ್ಖಂ ಉಪ್ಪಾದೇನ್ತಸ್ಸ ದುಕ್ಕಟಂ. ಅಹಿಕೀಟದಟ್ಠಾದೀಸು ಪನ ಅಞ್ಞಾಬಾಧಪಚ್ಚಯಾ ವಾ ಲೋಹಿತಂ ವಾ ಮೋಚೇನ್ತಸ್ಸ ಛಿನ್ದನ್ತಸ್ಸ ವಾ ಅನಾಪತ್ತಿ.

೨೭. ‘‘ನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಗಿಹೀನಂ ಉತ್ತರಿಮನುಸ್ಸಧಮ್ಮಂ ಇದ್ಧಿಪಾಟಿಹಾರಿಯಂ ದಸ್ಸೇತಬ್ಬಂ, ಯೋ ದಸ್ಸೇಯ್ಯ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಚೂಳವ. ೨೫೨) ವಚನತೋ ಗಿಹೀನಂ ವಿಕುಬ್ಬನಿದ್ಧಿಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ, ಅಧಿಟ್ಠಾನಿದ್ಧಿ ಪನ ಅಪ್ಪಟಿಕ್ಖಿತ್ತಾ.

೨೮. ‘‘ನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸೋವಣ್ಣಮಯೋ ಪತ್ತೋ ಧಾರೇತಬ್ಬೋ…ಪೇ… ನ ರೂಪಿಯಮಯೋ…ಪೇ… ನ ಮಣಿಮಯೋ…ಪೇ… ನ ವೇಳುರಿಯಮಯೋ…ಪೇ… ನ ಫಲಿಕಮಯೋ…ಪೇ… ನ ಕಂಸಮಯೋ…ಪೇ… ನ ಕಾಚಮಯೋ…ಪೇ… ನ ತಿಪುಮಯೋ …ಪೇ… ನ ಸೀಸಮಯೋ…ಪೇ… ನ ತಮ್ಬಲೋಹಮಯೋ ಪತ್ತೋ ಧಾರೇತಬ್ಬೋ, ಯೋ ಧಾರೇಯ್ಯ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಚೂಳವ. ೨೫೨) ವಚನತೋ ಸುವಣ್ಣಮಯಾದಿಪತ್ತೋ ¶ ನ ವಟ್ಟತಿ. ಸಚೇಪಿ ಗಿಹೀ ಭತ್ತಗ್ಗೇ ಸುವಣ್ಣತಟ್ಟಿಕಾದೀಸು ಬ್ಯಞ್ಜನಂ ಕತ್ವಾ ಉಪನಾಮೇನ್ತಿ, ಆಮಸಿತುಮ್ಪಿ ನ ವಟ್ಟತಿ. ಫಲಿಕಮಯಕಾಚಮಯಕಂಸಮಯಾನಿ ಪನ ತಟ್ಟಿಕಾದೀನಿ ಭಾಜನಾನಿ ಪುಗ್ಗಲಿಕಪರಿಭೋಗೇನೇವ ನ ವಟ್ಟನ್ತಿ, ಸಙ್ಘಿಕಪರಿಭೋಗೇನ ವಾ ಗಿಹಿವಿಕಟಾನಿ ವಾ ವಟ್ಟನ್ತಿ. ತಮ್ಬಲೋಹಮಯೋಪಿ ಪತ್ತೋಯೇವ ನ ವಟ್ಟತಿ, ಥಾಲಕಂ ಪನ ವಟ್ಟತಿ. ‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ದ್ವೇ ಪತ್ತೇ ಅಯೋಪತ್ತಂ ಮತ್ತಿಕಾಪತ್ತ’’ನ್ತಿ (ಚೂಳವ. ೨೫೨) ದ್ವೇಯೇವ ಚ ಪತ್ತಾ ಅನುಞ್ಞಾತಾ.

‘‘ನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ತುಮ್ಬಕಟಾಹೇ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಚರಿತಬ್ಬಂ, ಯೋ ಚರೇಯ್ಯ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಚೂಳವ. ೨೫೫) ವಚನತೋ ಲಾಬುಕಟಾಹಂ ಪರಿಹರಿತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ, ತಂ ಲಭಿತ್ವಾ ಪನ ತಾವಕಾಲಿಕಂ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಘಟಿಕಟಾಹೇಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ.

‘‘ನ ¶ , ಭಿಕ್ಖವೇ, ಛವಸೀಸಪತ್ತೋ ಧಾರೇತಬ್ಬೋ, ಯೋ ಧಾರೇಯ್ಯ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಚೂಳವ. ೨೫೫) ವಚನತೋ ಛವಸೀಸಮಯೋಪಿ ಪತ್ತೋ ನ ವಟ್ಟತಿ.

‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪತ್ತಾಧಾರಕ’’ನ್ತಿ (ಚೂಳವ. ೨೫೪) ವಚನತೋ ಭೂಮಿದಾರುದಣ್ಡವಅಲವೇತ್ತಾದೀಹಿ ಕತೇ ಭೂಮಿಆಧಾರಕೇ ದಾರುದಣ್ಡಆಧಾರಕೇ ಚ ಪತ್ತಂ ಠಪೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಏತ್ಥ ಚ ‘‘ಭೂಮಿಆಧಾರಕೇ ತಯೋ ದಣ್ಡಾಧಾರಕೇ ದ್ವೇ ಪತ್ತೇ ಉಪರೂಪರಿ ಠಪೇತುಂ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ಕುರುನ್ದಿಯಂ ವುತ್ತಂ. ಮಹಾಅಟ್ಠಕಥಾಯಂ ಪನ ವುತ್ತಂ ‘‘ಭೂಮಿಆಧಾರಕೇ ತಿಣ್ಣಂ ಪತ್ತಾನಂ ಅನೋಕಾಸೋ, ದ್ವೇ ಠಪೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ದಾರುಆಧಾರಕದಣ್ಡಾಧಾರಕೇಸುಪಿ ಸುಸಜ್ಜಿತೇಸು ಏಸೇವ ನಯೋ. ಭಮಕೋಟಿಸದಿಸೋ ಪನ ದಾರುಆಧಾರಕೋ ತೀಹಿ ದಣ್ಡಕೇಹಿ ಬದ್ಧೋ, ದಣ್ಡಾಧಾರಕೋ ಚ ಏಕಸ್ಸಪಿ ಪತ್ತಸ್ಸ ಅನೋಕಾಸೋ, ತತ್ಥ ಠಪೇತ್ವಾಪಿ ಹತ್ಥೇನ ಗಹೇತ್ವಾವ ನಿಸೀದಿತಬ್ಬಂ, ಭೂಮಿಯಂ ಪನ ನಿಕ್ಕುಜ್ಜಿತ್ವಾ ಏಕಮೇವ ಠಪೇತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ.

‘‘ನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಮಿಡ್ಢನ್ತೇ ಪತ್ತೋ ನಿಕ್ಖಿಪಿತಬ್ಬೋ, ಯೋ ನಿಕ್ಖಿಪೇಯ್ಯ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಚೂಳವ. ೨೫೪) ವಚನತೋ ಆಲಿನ್ದಕಮಿಡ್ಢಿಕಾದೀನಂ ಅನ್ತೇ ಠಪೇತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ. ಸಚೇ ಪನ ಪರಿವತ್ತೇತ್ವಾ ತತ್ಥೇವ ಪತಿಟ್ಠಾತಿ, ಏವರೂಪಾಯ ವಿತ್ಥಿಣ್ಣಾಯ ಮಿಡ್ಢಿಕಾಯ ಠಪೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ.

‘‘ನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪರಿಭಣ್ಡನ್ತೇ ಪತ್ತೋ ನಿಕ್ಖಿಪಿತಬ್ಬೋ, ಯೋ ನಿಕ್ಖಿಪೇಯ್ಯ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಚೂಳವ. ೨೫೪) ವಚನತೋ ಬಾಹಿರಪಸ್ಸೇ ಕತಾಯ ತನುಕಮಿಡ್ಢಿಕಾಯ ಅನ್ತೇಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ. ‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಚೋಳಕ’’ನ್ತಿ (ಚೂಳವ. ೨೫೪) ವಚನತೋ ಚೋಳಕಂ ¶ ಪತ್ಥರಿತ್ವಾ ತತ್ಥ ಠಪೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ತಸ್ಮಿಂ ಪನ ಅಸತಿ ಕಟಸಾರಕೇ ವಾ ತಟ್ಟಿಕಾಯ ವಾ ಮತ್ತಿಕಾಯ ವಾ ಪರಿಭಣ್ಡಕತಾಯ ಭೂಮಿಯಾ ಯತ್ಥ ನ ದುಸ್ಸತಿ, ತಥಾರೂಪಾಯ ವಾಲಿಕಾಯ ವಾ ಠಪೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಪಂಸುರಜಾದೀಸು ಪನ ಖರಭೂಮಿಯಂ ವಾ ಠಪೇನ್ತಸ್ಸ ದುಕ್ಕಟಂ.

‘‘ನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪತ್ತೋ ಲಗ್ಗೇತಬ್ಬೋ, ಯೋ ಲಗ್ಗೇಯ್ಯ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಚೂಳವ. ೨೫೪) ವಚನತೋ ನಾಗದನ್ತಾದೀಸು ಯತ್ಥ ಕತ್ಥಚಿ ಲಗ್ಗೇತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ, ಚೀವರವಂಸೇಪಿ ಬನ್ಧಿತ್ವಾ ಠಪೇತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ.

‘‘ನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಮಞ್ಚೇ ಪತ್ತೋ ನಿಕ್ಖಿಪಿತಬ್ಬೋ, ಯೋ ನಿಕ್ಖಿಪೇಯ್ಯ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಚೂಳವ. ೨೫೪) ವಚನತೋ ಭಣ್ಡಕಟ್ಠಪನತ್ಥಮೇವ ವಾ ಕತಂ ಹೋತು ನಿಸೀದನಸಯನತ್ಥಂ ವಾ, ಯತ್ಥ ಕತ್ಥಚಿ ಮಞ್ಚೇ ವಾ ಪೀಠೇ ವಾ ಠಪೇನ್ತಸ್ಸ ದುಕ್ಕಟಂ, ಅಞ್ಞೇನ ಪನ ಭಣ್ಡಕೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಬನ್ಧಿತ್ವಾ ಠಪೇತುಂ, ಅಟನಿಯಂ ಬನ್ಧಿತ್ವಾ ಓಲಮ್ಬಿತುಂ ವಾ ವಟ್ಟತಿ, ಬನ್ಧಿತ್ವಾಪಿ ಉಪರಿ ಠಪೇತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿಯೇವ. ಸಚೇ ¶ ಪನ ಮಞ್ಚೋ ವಾ ಪೀಠಂ ವಾ ಉಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಚೀವರವಂಸಾದೀಸು ಅಟ್ಟಕಚ್ಛನ್ನೇನ ಠಪಿತಂ ಹೋತಿ, ತತ್ಥ ಠಪೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಅಂಸವಟ್ಟನಕೇನ ಅಂಸಕೂಟೇ ಲಗ್ಗೇತ್ವಾ ಅಙ್ಕೇ ಠಪೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ, ಛತ್ತೇ ಭತ್ತಪೂರೋಪಿ ಅಂಸಕೂಟೇ ಲಗ್ಗಿತಪತ್ತೋಪಿ ಠಪೇತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ. ಭಣ್ಡಕೇನ ಪನ ಸದ್ಧಿಂ ಬನ್ಧಿತ್ವಾ ಅಟ್ಟಕಂ ಕತ್ವಾ ವಾ ಠಪಿತೇ ಯೋ ಕೋಚಿ ಠಪೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ.

‘‘ನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪತ್ತಹತ್ಥೇನ ಕವಾಟಂ ಪಣಾಮೇತಬ್ಬಂ, ಯೋ ಪಣಾಮೇಯ್ಯ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಚೂಳವ. ೨೫೫) ವಚನತೋ ಪತ್ತಹತ್ಥೇನ ಕವಾಟಂ ನ ಪಣಾಮೇತಬ್ಬಂ. ಏತ್ಥ ಚ ನ ಕೇವಲಂ ಯಸ್ಸ ಪತ್ತೋ ಹತ್ಥೇ, ಸೋ ಏವ ಪತ್ತಹತ್ಥೋ. ನ ಕೇವಲಞ್ಚ ಕವಾಟಮೇವ ಪಣಾಮೇತುಂ ನ ಲಭತಿ, ಅಪಿಚ ಖೋ ಪನ ಹತ್ಥೇ ವಾ ಪಿಟ್ಠಿಪಾದೇ ವಾ ಯತ್ಥ ಯತ್ಥಚಿ ಸರೀರಾವಯವೇ ಪತ್ತಸ್ಮಿಂ ಸತಿ ಹತ್ಥೇನ ವಾ ಪಾದೇನ ವಾ ಸೀಸೇನ ವಾ ಯೇನ ಕೇನಚಿ ಸರೀರಾವಯವೇನ ಕವಾಟಂ ವಾ ಪಣಾಮೇತುಂ ಘಟಿಕಂ ವಾ ಉಕ್ಖಿಪಿತುಂ ಸೂಚಿಂ ವಾ ಕುಞ್ಚಿಕಾಯ ಅವಾಪುರಿತುಂ ನ ಲಭತಿ, ಅಂಸಕೂಟೇ ಪನ ಪತ್ತಂ ಲಗ್ಗೇತ್ವಾ ಯಥಾಸುಖಂ ಅವಾಪುರಿತುಂ ಲಭತಿ.

‘‘ನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಚಲಕಾನಿ ವಾ ಅಟ್ಠಿಕಾನಿ ವಾ ಉಚ್ಛಿಟ್ಠೋದಕಂ ವಾ ಪತ್ತೇನ ನೀಹರಿತಬ್ಬಂ, ಯೋ ನೀಹರೇಯ್ಯ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಚೂಳವ. ೨೫೫) ವಚನತೋ ಚಲಕಾದೀನಿ ಪತ್ತೇನ ನೀಹರಿತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ. ಏತ್ಥ ಚ ಚಲಕಾನೀತಿ ಚಬ್ಬೇತ್ವಾ ಅಪವಿದ್ಧಾಮಿಸಾನಿ. ಅಟ್ಠಿಕಾನೀತಿ ಮಚ್ಛಮಂಸಅಅಕಾನಿ. ಉಚ್ಛಿಟ್ಠೋದಕನ್ತಿ ಮುಖವಿಕ್ಖಾಲಿತೋದಕಂ. ಏತೇಸು ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಪತ್ತೇನ ನೀಹರನ್ತಸ್ಸ ದುಕ್ಕಟಂ. ಪತ್ತಂ ಪಟಿಗ್ಗಹಂ ಕತ್ವಾ ಹತ್ಥಂ ಧೋವಿತುಮ್ಪಿ ¶ ನ ಲಭತಿ. ಹತ್ಥಧೋತಪಾದಧೋತಉದಕಮ್ಪಿ ಪತ್ತೇ ಆಕಿರಿತ್ವಾ ನೀಹರಿತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ, ಅನುಚ್ಛಿಟ್ಠಂ ಸುದ್ಧಪತ್ತಂ ಉಚ್ಛಿಟ್ಠಹತ್ಥೇನ ಗಣ್ಹಿತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ, ವಾಮಹತ್ಥೇನ ಪನೇತ್ಥ ಉದಕಂ ಆಸಿಞ್ಚಿತ್ವಾ ಏಕಂ ಉದಕಗಣ್ಡುಸಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಉಚ್ಛಿಟ್ಠಹತ್ಥೇನ ಗಣ್ಹಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಏತ್ತಾವತಾಪಿ ಹಿ ಸೋ ಉಚ್ಛಿಟ್ಠಪತ್ತೋ ಹೋತಿ, ಹತ್ಥಂ ಪನ ಬಹಿಉದಕೇನ ವಿಕ್ಖಾಲೇತ್ವಾ ಗಹೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಮಚ್ಛಮಂಸಫಲಾಫಲಾದೀನಿ ಚ ಖಾದನ್ತೋ ಯಂ ತತ್ಥ ಅಟ್ಠಿಂ ವಾ ಚಲಕಂ ವಾ ಛಡ್ಡೇತುಕಾಮೋ ಹೋತಿ, ತಂ ಪತ್ತೇ ಠಪೇತುಂ ನ ಲಭತಿ. ಯಂ ಪನ ಪಟಿಖಾದಿತುಕಾಮೋ ಹೋತಿ, ತಂ ಪತ್ತೇ ಠಪೇತುಂ ಲಭತಿ. ಅಟ್ಠಿಕಕಣ್ಟಕಾದೀನಿ ತತ್ಥೇವ ಕತ್ವಾ ಹತ್ಥೇನ ಲುಞ್ಚಿತ್ವಾ ಖಾದಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಮುಖತೋ ನೀಹಟಂ ಪನ ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಪುನ ಖಾದಿತುಕಾಮೋ ಪತ್ತೇ ಠಪೇತುಂ ನ ಲಭತಿ, ಸಿಙ್ಗಿವೇರನಾಳಿಕೇರಖಣ್ಡಾದೀನಿ ಡಂಸಿತ್ವಾ ಪುನ ಠಪೇತುಂ ಲಭತಿ.

೨೯. ‘‘ನ ಚ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸಬ್ಬಪಂಸುಕೂಲಿಕೇನ ಭವಿತಬ್ಬಂ, ಯೋ ಭವೇಯ್ಯ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಚೂಳವ. ೨೫೫) ವಚನತೋ ಸಬ್ಬಪಂಸುಕೂಲಿಕೇನ ನ ಭವಿತಬ್ಬಂ. ಏತ್ಥ ಪನ ಚೀವರಞ್ಚ ಮಞ್ಚಪೀಠಞ್ಚ ಪಂಸುಕೂಲಂ ವಟ್ಟತಿ, ಅಜ್ಝೋಹರಣೀಯಂ ಪನ ದಿನ್ನಮೇವ ಗಹೇತಬ್ಬಂ.

೩೦. ‘‘ನ ¶ , ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅದ್ಧಾನಮಗ್ಗಪ್ಪಟಿಪನ್ನೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಪರಿಸ್ಸಾವನಂ ಯಾಚಿಯಮಾನೇನ ನ ದಾತಬ್ಬಂ, ಯೋ ನ ದದೇಯ್ಯ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಚೂಳವ. ೨೫೯) ವಚನತೋ ಅಪರಿಸ್ಸಾವನಕಸ್ಸ (ಚೂಳವ. ಅಟ್ಠ. ೨೫೯) ಯಾಚಮಾನಸ್ಸ ಪರಿಸ್ಸಾವನಂ ಅದಾತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ. ಯೋ ಪನ ಅತ್ತನೋ ಹತ್ಥೇ ಪರಿಸ್ಸಾವನೇ ವಿಜ್ಜಮಾನೇಪಿ ಯಾಚತಿ, ತಸ್ಸ ನ ಅಕಾಮಾ ದಾತಬ್ಬಂ.

‘‘ನ ಚ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಪರಿಸ್ಸಾವನಕೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಅದ್ಧಾನಮಗ್ಗೋ ಪಟಿಪಜ್ಜಿತಬ್ಬೋ, ಯೋ ಪಟಿಪಜ್ಜೇಯ್ಯ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಚೂಳವ. ೨೫೯) ವಚನತೋ ಅಪರಿಸ್ಸಾವನಕೇನ ಮಗ್ಗೋ ನ ಗನ್ತಬ್ಬೋ. ಸಚೇಪಿ ನ ಹೋತಿ ಪರಿಸ್ಸಾವನಂ ವಾ ಧಮ್ಮಕರಣಂ ವಾ, ಸಙ್ಘಾಟಿಕಣ್ಣೋ ಅಧಿಟ್ಠಾತಬ್ಬೋ ‘‘ಇಮಿನಾ ಪರಿಸ್ಸಾವೇತ್ವಾ ಪಿವಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ.

‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ದಣ್ಡಪರಿಸ್ಸಾವನ’’ನ್ತಿ (ಚೂಳವ. ೨೫೯) ವಚನತೋ ದಣ್ಡಪರಿಸ್ಸಾವನಮ್ಪಿ ವಟ್ಟತಿ. ದಣ್ಡಪರಿಸ್ಸಾವನಂ ನಾಮ ಯತ್ಥ ರಜಕಾನಂ ಖಾರಪರಿಸ್ಸಾವನಂ ವಿಯ ಚತೂಸು ಪಾದೇಸು ಬದ್ಧನಿಸ್ಸೇಣಿಕಾಯ ಸಾಟಕಂ ಬನ್ಧಿತ್ವಾ ಮಜ್ಝೇ ದಣ್ಡಕೇ ಉದಕಂ ಆಸಿಞ್ಚನ್ತಿ, ತಂ ಉಭೋಪಿ ಕೋಟ್ಠಾಸೇ ಪೂರೇತ್ವಾ ಪರಿಸ್ಸಾವತಿ.

‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ ¶ , ಭಿಕ್ಖವೇ, ಓತ್ಥರಕ’’ನ್ತಿ (ಚೂಳವ. ೨೫೯) ವಚನತೋ ಓತ್ಥರಕಂ ಪರಿಸ್ಸಾವನಮ್ಪಿ ವಟ್ಟತಿ. ಓತ್ಥರಕಂ ನಾಮ ಯಂ ಉದಕೇ ಓತ್ಥರಿತ್ವಾ ಘಟಕೇನ ಉದಕಂ ಗಣ್ಹನ್ತಿ, ತಞ್ಹಿ ಚತೂಸು ದಣ್ಡಕೇಸು ವತ್ಥಂ ಬನ್ಧಿತ್ವಾ ಉದಕೇ ಚತ್ತಾರೋ ಖಾಣುಕೇ ನಿಖನಿತ್ವಾ ತೇಸು ಬನ್ಧಿತ್ವಾ ಸಬ್ಬಪರಿಯನ್ತೇ ಉದಕತೋ ಮೋಚೇತ್ವಾ ಮಜ್ಝೇ ಓತ್ಥರಿತ್ವಾ ಘಟೇನ ಉದಕಂ ಗಣ್ಹನ್ತಿ.

೩೧. ‘‘ನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ನಗ್ಗೇನ ನಗ್ಗೋ ಅಭಿವಾದೇತಬ್ಬೋ, ಯೋ ಅಭಿವಾದೇಯ್ಯ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾ’’ತಿಆದಿವಚನತೋ (ಚೂಳವ. ೨೬೧) ನ ನಗ್ಗೇನ ನಗ್ಗೋ ಅಭಿವಾದೇತಬ್ಬೋ, ನ ನಗ್ಗೇನ ಅಭಿವಾದೇತಬ್ಬಂ, ನ ನಗ್ಗೇನ ನಗ್ಗೋ ಅಭಿವಾದಾಪೇತಬ್ಬೋ, ನ ನಗ್ಗೇನ ಅಭಿವಾದಾಪೇತಬ್ಬಂ, ನ ನಗ್ಗೇನ ನಗ್ಗಸ್ಸ ಪರಿಕಮ್ಮಂ ಕಾತಬ್ಬಂ, ನ ನಗ್ಗೇನ ನಗ್ಗಸ್ಸ ದಾತಬ್ಬಂ, ನ ನಗ್ಗೇನ ಪಟಿಗ್ಗಹೇತಬ್ಬಂ, ನ ನಗ್ಗೇನ ಖಾದಿತಬ್ಬಂ, ನ ನಗ್ಗೇನ ಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬಂ, ನ ನಗ್ಗೇನ ಸಾಯಿತಬ್ಬಂ, ನ ನಗ್ಗೇನ ಪಾತಬ್ಬಂ.

‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ತಿಸ್ಸೋ ಪಟಿಚ್ಛಾದಿಯೋ ಜನ್ತಾಘರಪಟಿಚ್ಛಾದಿಂ ಉದಕಪಟಿಚ್ಛಾದಿಂ ವತ್ಥಪಟಿಚ್ಛಾದಿ’’ನ್ತಿ (ಚೂಳವ. ೨೬೧) ವಚನತೋ ತಿಸ್ಸೋ ಪಟಿಚ್ಛಾದಿಯೋ ವಟ್ಟನ್ತಿ. ಏತ್ಥ ಚ ಜನ್ತಾಘರಪಟಿಚ್ಛಾದಿ ಉದಕಪಟಿಚ್ಛಾದಿ ಚ ಪರಿಕಮ್ಮಂ ಕರೋನ್ತಸ್ಸೇವ ವಟ್ಟತಿ, ಸೇಸೇಸು ಅಭಿವಾದನಾದೀಸು ನ ವಟ್ಟತಿ. ವತ್ಥಪಟಿಚ್ಛಾದಿ ಪನ ಸಬ್ಬಕಮ್ಮೇಸು ವಟ್ಟತಿ.

೩೨. ‘‘ನ ¶ , ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪುಪ್ಫಾಭಿಕಿಣ್ಣೇಸು ಸಯನೇಸು ಸಯಿತಬ್ಬಂ, ಯೋ ಸಸೇಯ್ಯ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಚೂಳವ. ೨೬೪) ವಚನತೋ ಪುಪ್ಫೇಹಿ ಸನ್ಥತೇಸು ಸಯನೇಸು ನ ಸಯಿತಬ್ಬಂ, ಗನ್ಧಗನ್ಧಂ ಪನ ಗಹೇತ್ವಾ ಕವಾಟೇ ಪಞ್ಚಙ್ಗುಲಿಂ ದಾತುಂ ವಟ್ಟತಿ ಪುಪ್ಫಂ ಗಹೇತ್ವಾ ವಿಹಾರೇ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಕ್ಖಿಪಿತುಂ.

೩೩. ‘‘ನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಆಸಿತ್ತಕೂಪಧಾನೇ ಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬಂ, ಯೋ ಭುಞ್ಜೇಯ್ಯ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಚೂಳವ. ೨೬೪) ವಚನತೋ ಆಸಿತ್ತಕೂಪಧಾನೇ ಠಪೇತ್ವಾ ನ ಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬಂ. ಆಸಿತ್ತಕೂಪಧಾನನ್ತಿ ತಮ್ಬಲೋಹೇನ ವಾ ರಜತೇನ ವಾ ಕತಾಯ ಪೇಳಾಯ ಏತಂ ಅಧಿವಚನಂ, ಪಟಿಕ್ಖಿತ್ತತ್ತಾ ಪನ ದಾರುಮಯಾಪಿ ನ ವಟ್ಟತಿ.

೩೪. ‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಮಳೋರಿಕ’’ನ್ತಿ (ಚೂಳವ. ೨೬೪) ವಚನತೋ ಮಳೋರಿಕಾಯ ಠಪೇತ್ವಾ ಭುಞ್ಜಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಮಳೋರಿಕಾತಿ ದಣ್ಡಾಧಾರಕೋ ವುಚ್ಚತಿ. ಯಟ್ಠಿಆಧಾರಕಪಣ್ಣಾಧಾರಕಪಚ್ಛಿಕಪೀಠಾದೀನಿಪಿ ಏತ್ಥೇವ ಪವಿಟ್ಠಾನಿ. ಆಧಾರಕಸಙ್ಖೇಪಗಮನತೋ ಹಿ ಪಟ್ಠಾಯ ಛಿದ್ದಂ ವಿದ್ಧಮ್ಪಿ ಅವಿದ್ಧಮ್ಪಿ ವಟ್ಟತಿಯೇವ.

೩೫. ‘‘ನ ¶ , ಭಿಕ್ಖವೇ, ಏಕಭಾಜನೇ ಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬಂ, ಯೋ ಭುಞ್ಜೇಯ್ಯ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾ’’ತಿ(ಚೂಳವ. ೨೬೪) ಆದಿವಚನತೋ ನ ಏಕಭಾಜನೇ ಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬಂ, ನ ಏಕಥಾಲಕೇ ಪಾತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ಪನ ಏಕೋ ಭಿಕ್ಖು ಭಾಜನತೋ ಫಲಂ ವಾ ಪೂಪಂ ವಾ ಗಹೇತ್ವಾ ಗಚ್ಛತಿ, ತಸ್ಮಿಂ ಅಪಗತೇ ಇತರಸ್ಸ ಸೇಸಕಂ ಭುಞ್ಜಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ, ಇತರಸ್ಸಪಿ ತಸ್ಮಿಂ ಖೀಣೇ ಪುನ ಗಹೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ.

‘‘ನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಏಕಮಞ್ಚೇ ತುವಟ್ಟಿತಬ್ಬಂ, ಯೋ ತುವಟ್ಟೇಯ್ಯ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾ’’ತಿ(ಚೂಳವ. ೨೬೪) ಆದಿವಚನತೋ ನ ಏಕಮಞ್ಚೇ ನಿಪಜ್ಜಿತಬ್ಬಂ, ನ ಏಕತ್ಥರಣೇ ನಿಪಜ್ಜಿತಬ್ಬಂ. ವವತ್ಥಾನಂ ಪನ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ಮಜ್ಝೇ ಕಾಸಾವಂ ವಾ ಕತ್ತರಯಟ್ಠಿಂ ವಾ ಅನ್ತಮಸೋ ಕಾಯಬನ್ಧನಮ್ಪಿ ಠಪೇತ್ವಾ ನಿಪಜ್ಜನ್ತಾನಂ ಅನಾಪತ್ತಿ. ಏಕಪಾವುರಣೇಹಿ ಏಕತ್ಥರಣಪಾವುರಣೇಹಿ ಚ ನ ನಿಪಜ್ಜಿತಬ್ಬಂ. ಏಕಂ ಅತ್ಥರಣಞ್ಚೇವ ಪಾವುರಣಞ್ಚ ಏತೇಸನ್ತಿ ಏಕತ್ಥರಣಪಾವುರಣಾ. ಸಂಹಾರಿಮಾನಂ ಪಾವಾರತ್ಥರಣಕಟಸಾರಕಾದೀನಂ ಏಕಂ ಅನ್ತಂ ಅತ್ಥರಿತ್ವಾ ಏಕಂ ಪಾರುಪಿತ್ವಾ ನಿಪಜ್ಜನ್ತಾನಮೇತಂ ಅಧಿವಚನಂ.

೩೬. ‘‘ನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಚೇಲಪ್ಪಟಿಕಾ ಅಕ್ಕಮಿತಬ್ಬಾ, ಯೋ ಅಕ್ಕಮೇಯ್ಯ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಚೂಳವ. ೨೬೮) ವಚನತೋ ನ ಚೇಲಸನ್ಥಾರೋ ಅಕ್ಕಮಿತಬ್ಬೋ, ‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಗಿಹೀನಂ ಮಙ್ಗಲತ್ಥಾಯ ಯಾಚಿಯಮಾನೇನ ಚೇಲಪ್ಪಟಿಕಂ ಅಕ್ಕಮಿತು’’ನ್ತಿ (ಚೂಳವ. ೨೬೮) ವಚನತೋ ಪನ ಕಾಚಿ ಇತ್ಥೀ (ಚೂಳವ. ಅಟ್ಠ. ೨೬೮) ಅಪಗತಗಬ್ಭಾ ವಾ ಹೋತಿ ಗರುಗಬ್ಭಾ ವಾ, ಏವರೂಪೇಸು ¶ ಠಾನೇಸು ಮಙ್ಗಲತ್ಥಾಯ ಯಾಚಿಯಮಾನೇನ ಅಕ್ಕಮಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಧೋತಪಾದಕಂ ಅಕ್ಕಮಿತು’’ನ್ತಿ (ಚೂಳವ. ೨೬೮) ವಚನತೋ ಪಾದಧೋವನಟ್ಠಾನೇ ಧೋತೇಹಿ ಪಾದೇಹಿ ಅಕ್ಕಮನತ್ಥಾಯ ಅತ್ಥತಪಚ್ಚತ್ಥರಣಂ ಅಕ್ಕಮಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ.

೩೭. ‘‘ನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಕತಕಂ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬಂ, ಯೋ ಪರಿಭುಞ್ಜೇಯ್ಯ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಚೂಳವ. ೨೬೯) ವಚನತೋ ಕತಕಂ ನ ವಟ್ಟತಿ. ಕತಕಂ ನಾಮ ಪದುಮಕಣ್ಣಿಕಾಕಾರಂ ಪಾದಘಂಸನತ್ಥಂ ಕಣ್ಟಕೇ ಉಟ್ಠಾಪೇತ್ವಾ ಕತಂ. ತಂ ವಟ್ಟಂ ವಾ ಹೋತು ಚತುರಸ್ಸಾದಿಭೇದಂ ವಾ, ಬಾಹುಲಿಕಾನುಯೋಗತ್ತಾ ಪಟಿಕ್ಖಿತ್ತಮೇವ, ನೇವ ಪಟಿಗ್ಗಹೇತುಂ, ನ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ತಿಸ್ಸೋ ಪಾದಘಂಸನಿಯೋ ಸಕ್ಖರಂ ಕಥಲಂ ಸಮುದ್ದಫೇಣಕ’’ನ್ತಿ (ಚೂಳವ. ೨೬೯) ವಚನತೋ ಸಕ್ಖರಾದೀಹಿ ಪಾದಘಂಸನಂ ವಟ್ಟತಿ. ಸಕ್ಖರಾತಿ ಪಾಸಾಣೋ ವುಚ್ಚತಿ, ಪಾಸಾಣಫೇಣಕೋಪಿ ವಟ್ಟತಿಯೇವ.

೩೮. ‘‘ನ ¶ , ಭಿಕ್ಖವೇ, ಚಾಮರಿಬೀಜನೀ ಧಾರೇತಬ್ಬಾ, ಯೋ ಧಾರೇಯ್ಯ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಚೂಳವ. ೨೬೯) ವಚನತೋ ಚಾಮರಿವಾಲೇಹಿ ಕತಬೀಜನೀ ನ ವಟ್ಟತಿ. ‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಮಕಸಬೀಜನಿಂ. ಅನುಜಾನಾಮಿ ಭಿಕ್ಖವೇ ತಿಸ್ಸೋ ಬೀಜನಿಯೋ ವಾಕಮಯಂ ಉಸೀರಮಯಂ ಮೋರಪಿಞ್ಛಮಯಂ. ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ವಿಧೂಪನಞ್ಚ ತಾಲವಣ್ಟಞ್ಚಾ’’ತಿ (ಚೂಳವ. ೨೬೯) ವಚನತೋ ಮಕಸಬೀಜನೀಆದಿ ವಟ್ಟತಿ. ತತ್ಥ ವಿಧೂಪನನ್ತಿ ಬೀಜನೀ ವುಚ್ಚತಿ. ತಾಲವಣ್ಟಂ ಪನ ತಾಲಪಣ್ಣೇಹಿ ವಾ ಕತಂ ಹೋತು ವೇಳುದನ್ತವಿಲೀವೇಹಿ ವಾ ಮೋರಪಿಞ್ಛೇಹಿ ವಾ ಚಮ್ಮವಿಕತೀಹಿ ವಾ, ಸಬ್ಬಂ ವಟ್ಟತಿ. ಮಕಸಬೀಜನೀ ದನ್ತಮಯವಿಸಾಣಮಯದಣ್ಡಕಾಪಿ ವಟ್ಟತಿ. ವಾಕಮಯಬೀಜನಿಯಾ ಕೇತಕಪಾರೋಹಕುನ್ತಾಲಪಣ್ಣಾದಿಮಯಾಪಿ ಸಙ್ಗಹಿತಾ.

೩೯. ‘‘ನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಛತ್ತಂ ಧಾರೇತಬ್ಬಂ, ಯೋ ಧಾರೇಯ್ಯ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸ. ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಗಿಲಾನಸ್ಸ ಛತ್ತ’’ನ್ತಿ (ಚೂಳವ. ೨೭೦) ವಚನತೋ ಅಗಿಲಾನೇನ ಛತ್ತಂ ನ ಧಾರೇತಬ್ಬಂ. ಯಸ್ಸ ಪನ ಕಾಯಡಾಹೋ ವಾ ಪಿತ್ತಕೋಪೋ ವಾ ಹೋತಿ ಚಕ್ಖು ವಾ ದುಬ್ಬಲಂ, ಅಞ್ಞೋ ವಾ ಕೋಚಿ ಆಬಾಧೋ ವಿನಾ ಛತ್ತೇನ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ, ತಸ್ಸ ಗಾಮೇ ವಾ ಅರಞ್ಞೇ ವಾ ಛತ್ತಂ ವಟ್ಟತಿ. ವಸ್ಸೇ ಪನ ಚೀವರಗುತ್ತತ್ಥಮ್ಪಿ ವಾಳಮಿಗಚೋರಭಯೇಸು ಅತ್ತಗುತ್ತತ್ಥಮ್ಪಿ ವಟ್ಟತಿ, ಏಕಪಣ್ಣಚ್ಛತ್ತಂ ಪನ ಸಬ್ಬತ್ಥೇವ ವಟ್ಟತಿ. ‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಗಿಲಾನೇನಪಿ ಆರಾಮೇ ಆರಾಮೂಪಚಾರೇ ಛತ್ತಂ ಧಾರೇತು’’ನ್ತಿ (ಚೂಳವ. ೨೭೦) ವಚನತೋ ಪನ ಅಗಿಲಾನಸ್ಸಪಿ ಆರಾಮಆರಾಮೂಪಚಾರೇಸು ಛತ್ತಂ ಧಾರೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ.

೪೦. ‘‘ನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ದೀಘಾ ನಖಾ ಧಾರೇತಬ್ಬಾ, ಯೋ ಧಾರೇಯ್ಯ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸ. ಅನುಜಾನಾಮಿ ¶ , ಭಿಕ್ಖವೇ, ಮಂಸಪ್ಪಮಾಣೇನ ನಖಂ ಛಿನ್ದಿತು’’ನ್ತಿ (ಚೂಳವ. ೨೭೪) ವಚನತೋ ದೀಘಾ ನಖಾ ಛಿನ್ದಿತಬ್ಬಾ. ‘‘ನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ವೀಸತಿಮಟ್ಠಂ ಕಾರಾಪೇತಬ್ಬಂ, ಯೋ ಕಾರಾಪೇಯ್ಯ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸ. ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಮಲಮತ್ತಂ ಅಪಕಡ್ಢಿತು’’ನ್ತಿ (ಚೂಳವ. ೨೭೪) ವಚನತೋ ವೀಸತಿಪಿ ನಖೇ ಲಿಖಿತಮಟ್ಠೇ ಕಾರಾಪೇತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ, ನಖತೋ ಮಲಮತ್ತಂ ಪನ ಅಪಕಡ್ಢಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ.

‘‘ನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸಮ್ಬಾಧೇ ಲೋಮಂ ಸಂಹರಾಪೇತಬ್ಬಂ, ಯೋ ಸಂಹರಾಪೇಯ್ಯ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸ. ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಆಬಾಧಪಚ್ಚಯಾ ಸಮ್ಬಾಧೇ ಲೋಮಂ ಸಂಹರಾಪೇತು’’ನ್ತಿ (ಚೂಳವ. ೨೭೫) ವಚನತೋ ಗಣ್ಡವಣಾದಿಆಬಾಧಂ ವಿನಾ ಸಮ್ಬಾಧೇ ಲೋಮಂ ಸಂಹರಾಪೇತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ. ‘‘ನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ದೀಘಂ ನಾಸಿಕಾಲೋಮಂ ಧಾರೇತಬ್ಬಂ, ಯೋ ¶ ಧಾರೇಯ್ಯ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಚೂಳವ. ೨೭೫) ವಚನತೋ ಸಣ್ಡಾಸೇನ ನಾಸಿಕಾಲೋಮಂ ಸಂಹರಾಪೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಸಕ್ಖರಾದೀಹಿ ನಾಸಿಕಾಲೋಮಂ ಗಾಹಾಪನೇಪಿ ಆಪತ್ತಿ ನತ್ಥಿ, ಅನುರಕ್ಖಣತ್ಥಂ ಪನ ‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸಣ್ಡಾಸ’’ನ್ತಿ (ಚೂಳವ. ೨೭೫) ಸಣ್ಡಾಸೋ ಅನುಞ್ಞಾತೋ. ‘‘ನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಲಿತಂ ಗಾಹಾಪೇತಬ್ಬಂ, ಯೋ ಗಾಹಾಪೇಯ್ಯ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಚೂಳವ. ೨೭೫) ವಚನತೋ ಪಲಿತಂ ಗಾಹಾಪೇತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ. ಯಂ ಪನ ಭಮುಕಾಯ ವಾ ನಲಾಟೇ ವಾ ದಾಠಿಕಾಯ ವಾ ಉಗ್ಗನ್ತ್ವಾ ಬೀಭಚ್ಛಂ ಹುತ್ವಾ ಠಿತಂ, ತಾದಿಸಂ ಲೋಮಂ ಪಲಿತಂ ವಾ ಅಪಲಿತಂ ವಾ ಗಾಹಾಪೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ.

೪೧. ‘‘ನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಕಾಯಬನ್ಧನೇನ ಗಾಮೋ ಪವಿಸಿತಬ್ಬೋ, ಯೋ ಪವಿಸೇಯ್ಯ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಚೂಳವ. ೨೭೮) ವಚನತೋ ಅಕಾಯಬನ್ಧನೇನ ಗಾಮೋ ನ ಪವಿಸಿತಬ್ಬೋ, ಅಬನ್ಧಿತ್ವಾ ನಿಕ್ಖಮನ್ತೇನ ಯತ್ಥ ಸರತಿ, ತತ್ಥ ಬನ್ಧಿತಬ್ಬಂ. ‘‘ಆಸನಸಾಲಾಯ ಬನ್ಧಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಗನ್ತುಂ ವಟ್ಟತಿ, ಸರಿತ್ವಾ ಯಾವ ನ ಬನ್ಧತಿ, ನ ತಾವ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಚರಿತಬ್ಬಂ.

೪೨. ‘‘ನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಗಿಹಿನಿವತ್ಥಂ ನಿವಾಸೇತಬ್ಬಂ, ಯೋ ನಿವಾಸೇಯ್ಯ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾ’’ತಿ(ಚೂಳವ. ೨೮೦) ಆದಿವಚನತೋ ಹತ್ಥಿಸೋಣ್ಡಾದಿವಸೇನ ಗಿಹಿನಿವತ್ಥಂ ನ ನಿವಾಸೇತಬ್ಬಂ, ಸೇತಪಟಪಾರುತಾದಿವಸೇನ ನ ಗಿಹಿಪಾರುತಂ ಪಾರುಪಿತಬ್ಬಂ, ಮಲ್ಲಕಮ್ಮಕರಾದಯೋ ವಿಯ ಕಚ್ಛಂ ಬನ್ಧಿತ್ವಾ ನ ನಿವಾಸೇತಬ್ಬಂ. ಏವಂ ನಿವಾಸೇತುಂ ಗಿಲಾನಸ್ಸಪಿ ಮಗ್ಗಪ್ಪಟಿಪನ್ನಸ್ಸಪಿ ನ ವಟ್ಟತಿ. ಯಮ್ಪಿ ಮಗ್ಗಂ ಗಚ್ಛನ್ತಾ ಏಕಂ ವಾ ದ್ವೇ ವಾ ಕೋಣೇ ಉಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಅನ್ತರವಾಸಕಸ್ಸ ಉಪರಿ ಲಗ್ಗನ್ತಿ, ಅನ್ತೋ ವಾ ಏಕಂ ಕಾಸಾವಂ ತಥಾ ನಿವಾಸೇತ್ವಾ ಬಹಿ ಅಪರಂ ನಿವಾಸೇನ್ತಿ, ಸಬ್ಬಂ ನ ವಟ್ಟತಿ. ಗಿಲಾನೋ ಪನ ಅನ್ತೋಕಾಸಾವಸ್ಸ ಓವಟ್ಟಿಕಂ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ಅಪರಂ ಉಪರಿ ನಿವಾಸೇತುಂ ಲಭತಿ, ಅಗಿಲಾನೇನ ದ್ವೇ ನಿವಾಸೇನ್ತೇನ ಸಗುಣಂ ಕತ್ವಾ ನಿವಾಸೇತಬ್ಬಾನಿ.

೪೩. ‘‘ನ ¶ , ಭಿಕ್ಖವೇ, ಉಭತೋಕಾಜಂ ಹರಿತಬ್ಬಂ, ಯೋ ಹರೇಯ್ಯ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಚೂಳವ. ೨೮೧) ವಚನತೋ ಉಭತೋಕಾಜಂ ಹರಿತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ. ‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಏಕತೋಕಾಜಂ ಅನ್ತರಾಕಾಜಂ ಸೀಸಭಾರಂ ಖನ್ಧಭಾರಂ ಕಟಿಭಾರಂ ಓಲಮ್ಬಕ’’ನ್ತಿ ವಚನತೋ ಏಕತೋಕಾಜಾದಿಂ ಹರಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ.

೪೪. ‘‘ನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ದೀಘಂ ದನ್ತಕಟ್ಠಂ ಖಾದಿತಬ್ಬಂ, ಯೋ ಖಾದೇಯ್ಯ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಚೂಳವ. ೨೮೨) ವಚನತೋ ನ ದೀಘಂ ದನ್ತಕಟ್ಠಂ ಖಾದಿತಬ್ಬಂ. ‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಟ್ಠಙ್ಗುಲಪರಮಂ ¶ ದನ್ತಕಟ್ಠಂ. ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಚತುರಙ್ಗುಲಪಚ್ಛಿಮಂ ದನ್ತಕಟ್ಠ’’ನ್ತಿ (ಚೂಳವ. ೨೮೨) ವಚನತೋ ಮನುಸ್ಸಾನಂ ಪಮಾಣಙ್ಗುಲೇನ ಅಟ್ಠಙ್ಗುಲಪರಮಂ ಚತುರಙ್ಗುಲಪಚ್ಛಿಮಞ್ಚ ದನ್ತಕಟ್ಠಂ ಖಾದಿತಬ್ಬಂ.

೪೫. ‘‘ನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ರುಕ್ಖೋ ಅಭಿರುಹಿತಬ್ಬೋ, ಯೋ ಅಭಿರುಹೇಯ್ಯ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸ. ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸತಿ ಕರಣೀಯೇ ಪೋರಿಸಂ ರುಕ್ಖಂ ಅಭಿರುಹಿತುಂ ಆಪದಾಸು ಯಾವದತ್ಥ’’ನ್ತಿ (ಚೂಳವ. ೨೮೪) ವಚನತೋ ನ ರುಕ್ಖಂ ಅಭಿರುಹಿತಬ್ಬಂ, ಸುಕ್ಖಕಟ್ಠಗಹಣಾದಿಕಿಚ್ಚೇ ಪನ ಸತಿ ಪುರಿಸಪ್ಪಮಾಣಂ ಅಭಿರುಹಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಆಪದಾಸೂತಿ ವಾಳಮಿಗಾದಯೋ ವಾ ದಿಸ್ವಾ ಮಗ್ಗಮೂಳ್ಹೋ ವಾ ದಿಸಾ ಓಲೋಕೇತುಕಾಮೋ ಹುತ್ವಾ ದವಡಾಹಂ ವಾ ಉದಕೋಘಂ ವಾ ಆಗಚ್ಛನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಅತಿಉಚ್ಚಮ್ಪಿ ರುಕ್ಖಂ ಆರೋಹಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ.

೪೬. ‘‘ನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಬುದ್ಧವಚನಂ ಛನ್ದಸೋ ಆರೋಪೇತಬ್ಬಂ, ಯೋ ಆರೋಪೇಯ್ಯ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸ. ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸಕಾಯ ನಿರುತ್ತಿಯಾ ಬುದ್ಧವಚನಂ ಪರಿಯಾಪುಣಿತು’’ನ್ತಿ (ಚೂಳವ. ೨೮೫) ವಚನತೋ ವೇದಂ ವಿಯ ಬುದ್ಧವಚನಂ ಸಕ್ಕಟಭಾಸಾಯ ವಾಚನಾಮಗ್ಗಂ ಆರೋಚೇತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ, ಸಕಾಯ ಪನ ಮಾಗಧಿಕಾಯ ನಿರುತ್ತಿಯಾ ಪರಿಯಾಪುಣಿತಬ್ಬಂ.

೪೭. ‘‘ನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಲೋಕಾಯತಂ ಪರಿಯಾಪುಣಿತಬ್ಬಂ, ಯೋ ಪರಿಯಾಪುಣೇಯ್ಯ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾ’’ತಿ(ಚಊಳವ. ೨೮೬) ಆದಿವಚನತೋ ಲೋಕಾಯತಸಙ್ಖಾತಂ ‘‘ಸಬ್ಬಂ ಉಚ್ಛಿಟ್ಠಂ, ಸಬ್ಬಂ ಅನುಚ್ಛಿಟ್ಠಂ, ಸೇತೋ ಕಾಕೋ, ಕಾಳೋ ಬಕೋ ಇಮಿನಾ ಚ ಇಮಿನಾ ಚ ಕಾರಣೇನಾ’’ತಿ ಏವಮಾದಿನಿರತ್ಥಕಕಾರಣಪಟಿಸಂಯುತ್ತಂ ತಿತ್ಥಿಯಸತ್ಥಂ ನೇವ ಪರಿಯಾಪುಣಿತಬ್ಬಂ, ನ ಪರಸ್ಸ ವಾಚೇತಬ್ಬಂ. ನ ಚ ತಿರಚ್ಛಾನವಿಜ್ಜಾ ಪರಿಯಾಪುಣಿತಬ್ಬಾ, ನ ಪರಸ್ಸ ವಾಚೇತಬ್ಬಾ.

೪೮. ‘‘ನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಖಿಪಿತೇ ‘ಜೀವಾ’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬೋ, ಯೋ ವದೇಯ್ಯ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸ. ಅನುಜಾನಾಮಿ ¶ , ಭಿಕ್ಖವೇ, ಗಿಹೀನಂ ‘ಜೀವಥ ಭನ್ತೇ’ತಿ ವುಚ್ಚಮಾನೇನ ‘ಚಿರಂ ಜೀವಾ’ತಿ ವತ್ತು’’ನ್ತಿ (ಚೂಳವ. ೨೮೮) ವಚನತೋ ಖಿಪಿತೇ ‘‘ಜೀವಾ’’ತಿ ನ ವತ್ತಬ್ಬಂ, ಗಿಹಿನಾ ಪನ ‘‘ಜೀವಥಾ’’ತಿ ವುಚ್ಚಮಾನೇನ ‘‘ಚಿರಂ ಜೀವಾ’’ತಿ ವತ್ತುಂ ವಟ್ಟತಿ.

೪೯. ‘‘ನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಲಸುಣಂ ಖಾದಿತಬ್ಬಂ, ಯೋ ಖಾದೇಯ್ಯ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸ. ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಆಬಾಧಪಚ್ಚಯಾ ಲಸುಣಂ ಖಾದಿತು’’ನ್ತಿ (ಚೂಳವ. ೨೮೯) ವಚನತೋ ಆಬಾಧಂ ¶ ವಿನಾ ಲಸುಣಂ ಖಾದಿತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ, ಸೂಪಸಮ್ಪಾಕಾದೀಸು (ಪಾಚಿ. ಅಟ್ಠ. ೭೯೭) ಪಕ್ಖಿತ್ತಂ ಪನ ವಟ್ಟತಿ. ತಞ್ಹಿ ಪಚ್ಚಮಾನೇಸು ಮುಗ್ಗಸೂಪಾದೀಸು ವಾ ಮಚ್ಛಮಂಸವಿಕತಿಯಾ ವಾ ತೇಲೇ ವಾ ಬದರಸಾಳವಾದೀಸು ವಾ ಅಮ್ಬಿಲಸಾಕಾದೀಸು ವಾ ಉತ್ತರಿಭಙ್ಗೇಸು ವಾ ಯತ್ಥ ಕತ್ಥಚಿ ಅನ್ತಮಸೋ ಯಾಗುಭತ್ತೇಪಿ ಪಕ್ಖಿತ್ತಂ ವಟ್ಟತಿ.

೫೦. ‘‘ನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಧೋತೇಹಿ ಪಾದೇಹಿ ಸೇನಾಸನಂ ಅಕ್ಕಮಿತಬ್ಬಂ, ಯೋ ಅಕ್ಕಮೇಯ್ಯ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಚೂಳವ. ೩೨೪) ವಚನತೋ ಅಧೋತೇಹಿ ಪಾದೇಹಿ ಮಞ್ಚಪೀಠಾದಿಸೇನಾಸನಂ ಪರಿಕಮ್ಮಕತಾ ವಾ ಭೂಮಿ ನ ಅಕ್ಕಮಿತಬ್ಬಾ. ‘‘ನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಲ್ಲೇಹಿ ಪಾದೇಹಿ ಸೇನಾಸನಂ ಅಕ್ಕಮಿತಬ್ಬಂ, ಯೋ ಅಕ್ಕಮೇಯ್ಯ ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಚೂಳವ. ೩೨೪) ವಚನತೋ ಯೇಹಿ (ಚೂಳವ. ಅಟ್ಠ. ೩೨೪) ಅಕ್ಕನ್ತಟ್ಠಾನೇ ಉದಕಂ ಪಞ್ಞಾಯತಿ, ಏವರೂಪೇಹಿ ಅಲ್ಲಪಾದೇಹಿ ಪರಿಭಣ್ಡಕತಾ ಭೂಮಿ ವಾ ಸೇನಾಸನಂ ವಾ ನ ಅಕ್ಕಮಿತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ಪನ ಉದಕಸಿನೇಹಮತ್ತಮೇವ ಪಞ್ಞಾಯತಿ, ನ ಉದಕಂ, ವಟ್ಟತಿ. ಪಾದಪುಞ್ಛನಿಂ ಪನ ಅಲ್ಲಪಾದೇಹಿಪಿ ಅಕ್ಕಮಿತುಂ ವಟ್ಟತಿಯೇವ. ‘‘ನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸಉಪಾಹನೇನ ಸೇನಾಸನಂ ಅಕ್ಕಮಿತಬ್ಬಂ, ಯೋ ಅಕ್ಕಮೇಯ್ಯ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಚೂಳವ. ೩೨೪) ವಚನತೋ ಧೋತಪಾದೇಹಿ ಅಕ್ಕಮಿತಬ್ಬಟ್ಠಾನಂ ಸಉಪಾಹನೇನ ಅಕ್ಕಮಿತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ.

‘‘ನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪರಿಕಮ್ಮಕತಾಯ ಭೂಮಿಯಾ ನಿಟ್ಠುಭಿತಬ್ಬಂ, ಯೋ ನಿಟ್ಠುಭೇಯ್ಯ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಚೂಳವ. ೩೨೪) ವಚನತೋ ಪರಿಕಮ್ಮಕತಾಯ ಭೂಮಿಯಾ ನ ನಿಟ್ಠುಭಿತಬ್ಬಂ. ‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಖೇಳಮಲ್ಲಕ’’ನ್ತಿ (ಚೂಳವ. ೩೨೪) ಏವಂ ಅನುಞ್ಞಾತೇ ಖೇಳಮಲ್ಲಕೇ ನಿಟ್ಠುಭಿತಬ್ಬಂ. ‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಚೋಳಕೇನ ಪಲಿವೇಠೇತು’’ನ್ತಿ (ಚೂಳವ. ೩೨೪) ವಚನತೋ ಸುಧಾಭೂಮಿಯಾ ವಾ ಪರಿಭಣ್ಡಭೂಮಿಯಾ ವಾ ಮಞ್ಚಪೀಠಂ ನಿಕ್ಖಿಪನ್ತೇನ ಸಚೇ ತಟ್ಟಿಕಾ ವಾ ಕಟಸಾರಕೋ ವಾ ನತ್ಥಿ, ಚೋಳಕೇನ ಮಞ್ಚಪೀಠಾನಂ ಪಾದಾ ವೇಠೇತಬ್ಬಾ, ತಸ್ಮಿಂ ಅಸತಿ ಪಣ್ಣಮ್ಪಿ ಅತ್ಥರಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ, ಕಿಞ್ಚಿ ಅನತ್ಥರಿತ್ವಾ ಠಪೇನ್ತಸ್ಸ ಪನ ದುಕ್ಕಟಂ. ಯದಿ ಪನ ತತ್ಥ ನೇವಾಸಿಕಾ ಅನತ್ಥತಾಯ ಭೂಮಿಯಾಪಿ ಠಪೇನ್ತಿ, ಅಧೋತಪಾದೇಹಿಪಿ ವಳಞ್ಜೇನ್ತಿ, ತಥೇವ ವಳಞ್ಜೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ.

‘‘ನ ¶ , ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪರಿಕಮ್ಮಕತಾ ಭಿತ್ತಿ ಅಪಸ್ಸೇತಬ್ಬಾ, ಯೋ ಅಪಸ್ಸೇಯ್ಯ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಚೂಳವ. ೩೨೪) ವಚನತೋ ಪರಿಕಮ್ಮಕತಾ ಭಿತ್ತಿ ಸೇತಭಿತ್ತಿ ವಾ ಹೋತು ಚಿತ್ತಕಮ್ಮಕತಾ ವಾ, ನ ಅಪಸ್ಸೇತಬ್ಬಾ. ನ ಕೇವಲಞ್ಚ ಭಿತ್ತಿಮೇವ, ದ್ವಾರಮ್ಪಿ ವಾತಪಾನಮ್ಪಿ ಅಪಸ್ಸೇನಫಲಕಮ್ಪಿ ಪಾಸಾಣತ್ಥಮ್ಭಮ್ಪಿ ರುಕ್ಖತ್ಥಮ್ಭಮ್ಪಿ ಚೀವರೇನ ವಾ ಯೇನ ಕೇನಚಿ ಅಪ್ಪಟಿಚ್ಛಾದೇತ್ವಾ ಅಪಸ್ಸಿತುಂ ನ ಲಭತಿ. ‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ ¶ , ಪಚ್ಚತ್ಥರಿತ್ವಾ ನಿಪಜ್ಜಿತು’’ನ್ತಿ (ಚೂಳವ. ೩೨೫) ವಚನತೋ ಪನ ಧೋತಪಾದೇಹಿ ಅಕ್ಕಮಿತಬ್ಬಂ, ಪರಿಭಣ್ಡಕತಂ ಭೂಮಿಂ ವಾ ಭೂಮತ್ಥರಣಂ ಸೇನಾಸನಂ ವಾ ಸಙ್ಘಿಕಮಞ್ಚಪೀಠಂ ವಾ ಅತ್ತನೋ ಸನ್ತಕೇನ ಪಚ್ಚತ್ಥರಣೇನ ಪಚ್ಚತ್ಥರಿತ್ವಾವ ನಿಪಜ್ಜಿತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ನಿದ್ದಾಯತೋಪಿ ಪಚ್ಚತ್ಥರಣೇ ಸಙ್ಕುಟಿತೇ ಕೋಚಿ ಸರೀರಾವಯವೋ ಮಞ್ಚಂ ವಾ ಪೀಠಂ ವಾ ಫುಸತಿ, ಆಪತ್ತಿಯೇವ, ಲೋಮೇಸು ಪನ ಫುಸನ್ತೇಸು ಲೋಮಗಣನಾಯ ಆಪತ್ತಿಯೋ. ಪರಿಭೋಗಸೀಸೇನ ಅಪಸ್ಸಯನ್ತಸ್ಸಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ. ಹತ್ಥತಲಪಾದತಲೇಹಿ ಪನ ಫುಸಿತುಂ ಅಕ್ಕಮಿತುಂ ವಾ ವಟ್ಟತಿ, ಮಞ್ಚಂ ವಾ ಪೀಠಂ ವಾ ಹರನ್ತಸ್ಸ ಕಾಯೇ ಪಟಿಹಞ್ಞತಿ, ಅನಾಪತ್ತಿ.

೫೧. ‘‘ದಸಯಿಮೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅವನ್ದಿಯಾ. ಪುರೇಉಪಸಮ್ಪನ್ನೇನ ಪಚ್ಛುಪಸಮ್ಪನ್ನೋ ಅವನ್ದಿಯೋ, ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನೋ ಅವನ್ದಿಯೋ, ನಾನಾಸಂವಾಸಕೋ ವುಡ್ಢತರೋ ಅಧಮ್ಮವಾದೀ ಅವನ್ದಿಯೋ, ಮಾತುಗಾಮೋ ಅವನ್ದಿಯೋ, ಪಣ್ಡಕೋ ಅವನ್ದಿಯೋ, ಪಾರಿವಾಸಿಕೋ ಅವನ್ದಿಯೋ, ಮೂಲಾಯಪಟಿಕಸ್ಸನಾರಹೋ ಅವನ್ದಿಯೋ, ಮಾನತ್ತಾರಹೋ ಅವನ್ದಿಯೋ, ಮಾನತ್ತಚಾರಿಕೋ ಅವನ್ದಿಯೋ, ಅಬ್ಭಾನಾರಹೋ ಅವನ್ದಿಯೋ’’ತಿ (ಚೂಳವ. ೩೧೨) ವಚನತೋ ಇಮೇ ದಸ ಅವನ್ದಿಯಾತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಾ.

‘‘ಪಚ್ಛುಪಸಮ್ಪನ್ನೇನ ಪುರೇಉಪಸಮ್ಪನ್ನೋ ವನ್ದಿಯೋ, ನಾನಾಸಂವಾಸಕೋ ವುಡ್ಢತರೋ ಧಮ್ಮವಾದೀ ವನ್ದಿಯೋ, ತಥಾಗತೋ ಅರಹಂ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೋ ವನ್ದಿಯೋ’’ತಿ (ಚೂಳವ. ೩೧೨) – ವಚನತೋ ಇಮೇ ತಯೋ ವನ್ದಿತಬ್ಬಾ.

೫೨. ‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ತೀಣಿ ತೂಲಾನಿ ರುಕ್ಖತೂಲಂ ಲತಾತೂಲಂ ಪೋಟಕೀತೂಲ’’ನ್ತಿ (ಚೂಳವ. ೨೯೭) ವಚನತೋ ಇಮಾನಿ ತೀಣಿ ತೂಲಾನಿ ಕಪ್ಪಿಯಾನಿ. ತತ್ಥ (ಚೂಳವ. ಅಟ್ಠ. ೨೯೭) ರುಕ್ಖತೂಲನ್ತಿ ಸಿಮ್ಬಲಿರುಕ್ಖಾದೀನಂ ಯೇಸಂ ಕೇಸಞ್ಚಿ ರುಕ್ಖಾನಂ ತೂಲಂ. ಲತಾತೂಲನ್ತಿ ಖೀರವಲ್ಲಿಆದೀನಂ ಯಾಸಂ ಕಾಸಞ್ಚಿ ವಲ್ಲೀನಂ ತೂಲಂ. ಪೋಟಕೀತೂಲನ್ತಿ ಪೋಟಕೀತಿಣಾದೀನಂ ಯೇಸಂ ಕೇಸಞ್ಚಿ ತಿಣಜಾತಿಕಾನಂ ಅನ್ತಮಸೋ ಉಚ್ಛುನಳಾದೀನಮ್ಪಿ ತೂಲಂ. ಏತೇಹಿ ತೀಹಿ ಸಬ್ಬಭೂತಗಾಮಾ ಸಙ್ಗಹಿತಾ ಹೋನ್ತಿ. ರುಕ್ಖವಲ್ಲಿತಿಣಜಾತಿಯೋ ಹಿ ಮುಞ್ಚಿತ್ವಾ ಅಞ್ಞೋ ಭೂತಗಾಮೋ ನಾಮ ನತ್ಥಿ, ತಸ್ಮಾ ಯಸ್ಸ ಕಸ್ಸಚಿ ಭೂತಗಾಮಸ್ಸ ತೂಲಂ ಬಿಮ್ಬೋಹನೇ ವಟ್ಟತಿ. ಭಿಸಿಂ ಪನ ಪಾಪುಣಿತ್ವಾ ಸಬ್ಬಮೇತಂ ಅಕಪ್ಪಿಯತೂಲನ್ತಿ ವುಚ್ಚತಿ. ನ ಕೇವಲಞ್ಚ ಬಿಮ್ಬೋಹನೇ ಏತಂ ತೂಲಮೇವ, ಹಂಸಮೋರಾದೀನಂ ಸಬ್ಬಸಕುಣಾನಂ ಸೀಹಾದೀನಂ ¶ ಸಬ್ಬಚತುಪ್ಪದಾನಞ್ಚ ಲೋಮಮ್ಪಿ ವಟ್ಟತಿ, ಪಿಯಙ್ಗುಪುಪ್ಫಬಕುಲಪುಪ್ಫಾದೀನಂ ಪನ ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಪುಪ್ಫಂ ನ ವಟ್ಟತಿ. ತಮಾಲಪತ್ತಂ ಸುದ್ಧಮೇವ ¶ ನ ವಟ್ಟತಿ, ಮಿಸ್ಸಕಂ ಪನ ವಟ್ಟತಿ, ಭಿಸೀನಂ ಅನುಞ್ಞಾತಂ ಪಞ್ಚವಿಧಂ ಉಣ್ಣಾದಿತೂಲಮ್ಪಿ ವಟ್ಟತಿ.

೫೩. ‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಞ್ಚ ಭಿಸಿಯೋ ಉಣ್ಣಭಿಸಿಂ ಚೋಳಭಿಸಿಂ ವಾಕಭಿಸಿಂ ತಿಣಭಿಸಿಂ ಪಣ್ಣಭಿಸಿ’’ನ್ತಿ (ಚೂಳವ. ೨೯೭) ವಚನತೋ ಪಞ್ಚಹಿ ಉಣ್ಣಾದೀಹಿ ಪೂರಿತಾ ಪಞ್ಚ ಭಿಸಿಯೋ ಅನುಞ್ಞಾತಾ. ತೂಲಗಣನಾಯ ಹಿ ಏತಾಸಂ ಗಣನಾ ವುತ್ತಾ. ತತ್ಥ ಉಣ್ಣಗ್ಗಹಣೇನ ನ ಕೇವಲಂ ಏಳಕಲೋಮಮೇವ ಗಹಿತಂ, ಠಪೇತ್ವಾ ಪನ ಮನುಸ್ಸಲೋಮಂ ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಕಪ್ಪಿಯಾಕಪ್ಪಿಯಮಂಸಜಾತೀನಂ ಪಕ್ಖಿಚತುಪ್ಪದಾನಂ ಲೋಮಂ ಸಬ್ಬಂ ಇಧ ಉಣ್ಣಗ್ಗಹಣೇನೇವ ಗಹಿತಂ. ತಸ್ಮಾ ಛನ್ನಂ ಚೀವರಾನಂ ಛನ್ನಂ ಅನುಲೋಮಚೀವರಾನಞ್ಚ ಅಞ್ಞತರೇನ ಭಿಸಿಚ್ಛವಿಂ ಕತ್ವಾ ತಂ ಸಬ್ಬಂ ಪಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಭಿಸಿಂ ಕಾತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಏಳಕಲೋಮಾನಿ ಪನ ಅಪಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಕಮ್ಬಲಮೇವ ಚತುಗ್ಗುಣಂ ಪಞ್ಚಗುಣಂ ವಾ ಪಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಕತಾಪಿ ಉಣ್ಣಭಿಸಿಸಙ್ಖ್ಯಮೇವ ಗಚ್ಛತಿ.

ಚೋಳಭಿಸಿಆದೀಸು ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ನವಚೋಳಂ ವಾ ಪುರಾಣಚೋಳಂ ವಾ ಸಂಹರಿತ್ವಾ ಅನ್ತೋ ಪಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ವಾ ಕತಾ ಚೋಳಭಿಸಿ. ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ವಾಕಂ ಪಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಕತಾ ವಾಕಭಿಸಿ. ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ತಿಣಂ ಪಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಕತಾ ತಿಣಭಿಸಿ. ಅಞ್ಞತ್ರ ಸುದ್ಧತಮಾಲಪತ್ತಾ ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಪಣ್ಣಂ ಪಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಕತಾ ಪಣ್ಣಭಿಸೀತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಾ. ತಮಾಲಪತ್ತಂ ಪನ ಅಞ್ಞೇನ ಮಿಸ್ಸಮೇವ ವಟ್ಟತಿ. ಸುದ್ಧಂ ನ ವಟ್ಟತಿ. ಯಂ ಪನೇತಂ ಉಣ್ಣಾದಿಪಞ್ಚವಿಧಂ ತೂಲಂ ಭಿಸಿಯಂ ವಟ್ಟತಿ, ತಂ ಮಸೂರಕೇಪಿ ವಟ್ಟತೀತಿ ಕುರುನ್ದಿಯಂ ವುತ್ತಂ. ಏತೇನ ಮಸೂರಕಂ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತುಂ ವಟ್ಟತೀತಿ ಸಿದ್ಧಂ ಹೋತಿ. ಭಿಸಿಯಾ ಪಮಾಣನಿಯಮೋ ನತ್ಥಿ, ಮಞ್ಚಭಿಸಿ ಪೀಠಭಿಸಿ ಭೂಮತ್ಥರಣಭಿಸಿ ಚಙ್ಕಮನಭಿಸಿ ಪಾದಪುಞ್ಛನಭಿಸೀತಿ ಏತಾಸಂ ಅನುರೂಪತೋ ಸಲ್ಲಕ್ಖೇತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ರುಚಿವಸೇನ ಪಮಾಣಂ ಕಾತಬ್ಬಂ. ಬಿಮ್ಬೋಹನಂ ಪನ ಪಮಾಣಯುತ್ತಮೇವ ವಟ್ಟತಿ.

೫೪. ‘‘ನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಡ್ಢಕಾಯಿಕಾನಿ ಬಿಮ್ಬೋಹನಾನಿ ಧಾರೇತಬ್ಬಾನಿ, ಯೋ ಧಾರೇಯ್ಯ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಚೂಳವ. ೨೯೭) ಯೇಸು ಕಟಿತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಯಾವ ಸೀಸಂ ಉಪದಹನ್ತಿ, ತಾದಿಸಾನಿ ಉಪಡ್ಢಕಾಯಪ್ಪಮಾಣಾನಿ ಬಿಮ್ಬೋಹನಾನಿ ಪಟಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸೀಸಪ್ಪಮಾಣಂ ಬಿಮ್ಬೋಹನ’’ನ್ತಿ (ಚೂಳವ. ೨೯೭) ಸೀಸಪ್ಪಮಾಣಂ ಅನುಞ್ಞಾತಂ. ಸೀಸಪ್ಪಮಾಣಂ ನಾಮ ಯಸ್ಸ ವಿತ್ಥಾರತೋ ತೀಸು ಕಣ್ಣೇಸು ದ್ವಿನ್ನಂ ಕಣ್ಣಾನಂ ಅನ್ತರಂ ಮಿನಿಯಮಾನಂ ವಿದತ್ಥಿ ಚೇವ ಚತುರಙ್ಗುಲಞ್ಚ ಹೋತಿ, ಮಜ್ಝಟ್ಠಾನಂ ಮುಟ್ಠಿರತನಂ ಹೋತಿ. ‘‘ದೀಘತೋ ಪನ ದಿಯಡ್ಢರತನಂ ವಾ ದ್ವಿರತನಂ ವಾ’’ತಿ ಕುರುನ್ದಿಯಂ ವುತ್ತಂ. ಅಯಂ ಸೀಸಪ್ಪಮಾಣಸ್ಸ ಉಕ್ಕಟ್ಠಪರಿಚ್ಛೇದೋ, ಇತೋ ಉದ್ಧಂ ನ ವಟ್ಟತಿ, ಹೇಟ್ಠಾ ವಟ್ಟತಿ ¶ . ಅಗಿಲಾನಸ್ಸ ಸೀಸೂಪಧಾನಞ್ಚ ¶ ಪಾದೂಪಧಾನಞ್ಚಾತಿ ದ್ವಯಮೇವ ವಟ್ಟತಿ, ಗಿಲಾನಸ್ಸ ಬಿಮ್ಬೋಹನಾನಿ ಸನ್ಥರಿತ್ವಾ ಉಪರಿ ಪಚ್ಚತ್ಥರಣಂ ದತ್ವಾ ನಿಪಜ್ಜಿತುಮ್ಪಿ ವಟ್ಟತಿ. ‘‘ಯಾನಿ ಪನ ಭಿಸೀನಂ ಅನುಞ್ಞಾತಾನಿ ಪಞ್ಚ ಕಪ್ಪಿಯತೂಲಾನಿ, ತೇಹಿ ಬಿಮ್ಬೋಹನಂ ಮಹನ್ತಮ್ಪಿ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ಫುಸ್ಸದೇವತ್ಥೇರೋ ಆಹ. ವಿನಯಧರಉಪತಿಸ್ಸತ್ಥೇರೋ ಪನ ‘‘ಬಿಮ್ಬೋಹನಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮೀತಿ ಕಪ್ಪಿಯತೂಲಂ ವಾ ಅಕಪ್ಪಿಯತೂಲಂ ವಾ ಪಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಕರೋನ್ತಸ್ಸ ಪಮಾಣಮೇವ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ಆಹ.

೫೫. ‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಆಸನ್ದಿಕ’’ನ್ತಿ (ಚೂಳವ. ೨೯೭) ವಚನತೋ ಚತುರಸ್ಸಪೀಠಸಙ್ಖಾತೋ ಆಸನ್ದಿಕೋ ವಟ್ಟತಿ, ಸೋ ಚ ‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಉಚ್ಚಕಮ್ಪಿ ಆಸನ್ದಿಕ’’ನ್ತಿ (ಚೂಳವ. ೨೯೭) ವಚನತೋ ಅಟ್ಠಙ್ಗುಲತೋ ಉಚ್ಚಪಾದಕೋಪಿ ವಟ್ಟತಿ. ಏಕತೋಭಾಗೇನ ದೀಘಪೀಠಮೇವ ಹಿ ಅಟ್ಠಙ್ಗುಲತೋ ಉಚ್ಚಪಾದಕಂ ನ ವಟ್ಟತಿ, ತಸ್ಮಾ ಚತುರಸ್ಸಪೀಠಂ ಪಮಾಣಾತಿಕ್ಕನ್ತಮ್ಪಿ ವಟ್ಟತಿ. ‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸತ್ತಙ್ಗ’’ನ್ತಿ (ಚೂಳವ. ೨೯೭) ವಚನತೋ ತೀಸು ದಿಸಾಸು ಅಪಸ್ಸಯಂ ಕತ್ವಾ ಕತಮಞ್ಚೋಪಿ ವಟ್ಟತಿ. ‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಉಚ್ಚಕಮ್ಪಿ ಸತ್ತಙ್ಗ’’ನ್ತಿ (ಚೂಳವ. ೨೯೭) ವಚನತೋ ಅಯಮ್ಪಿ ಪಮಾಣಾತಿಕ್ಕನ್ತೋ ಚ ವಟ್ಟತಿ. ‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭದ್ದಪೀಠ’’ನ್ತಿಆದಿನಾ (ಚೂಳವ. ೨೯೭) ಪಾಳಿಯಂ ಅನುಞ್ಞಾತಂ ವೇತ್ತಮಯಪೀಠಂ ಪಿಲೋತಿಕಾಬದ್ಧಪೀಠಂ ದಾರುಪಟ್ಟಿಕಾಯ ಉಪರಿ ಪಾದೇ ಠಪೇತ್ವಾ ಭೋಜನಫಲಕಂ ವಿಯ ಕತಂ ಏಳಕಪಾದಪೀಠಂ ಆಮಲಕಾಕಾರೇನ ಯೋಜಿತಂ ಬಹುಪಾದಕಂ ಆಮಣ್ಡಕವಟ್ಟಿಕಪೀಠಂ ಪಲಾಲಪೀಠಂ ಫಲಕಪೀಠಞ್ಚ ಪಾಳಿಯಂ ಅನಾಗತಞ್ಚ ಅಞ್ಞಮ್ಪಿ ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ದಾರುಮಯಪೀಠಂ ವಟ್ಟತಿ.

‘‘ನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಉಚ್ಚೇ ಮಞ್ಚೇ ಸಯಿತಬ್ಬಂ, ಯೋ ಸಯೇಯ್ಯ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಚೂಳವ. ೨೯೭) ವಚನತೋ ಪಮಣಾತಿಕ್ಕನ್ತೇ ಮಞ್ಚೇ ಸಯನ್ತಸ್ಸ ದುಕ್ಕಟಂ, ತಂ ಪನ ಕರೋನ್ತಸ್ಸ ಕಾರಾಪೇನ್ತಸ್ಸ ಚ ಛೇದನಕಂ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ. ಅಞ್ಞೇನ ಕತಂ ಪಟಿಲಭಿತ್ವಾ ಪರಿಭುಞ್ಜನ್ತೇನ ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ನ ಛಿನ್ದಿತುಕಾಮೋ ಹೋತಿ, ಭೂಮಿಯಂ ನಿಖನಿತ್ವಾ ಪಮಾಣಂ ಉಪರಿ ದಸ್ಸೇತಿ, ಉತ್ತಾನಕಂ ವಾ ಕತ್ವಾ ಪರಿಭುಞ್ಜತಿ, ಉಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ತುಲಾಸಙ್ಘಾಟೇ ಠಪೇತ್ವಾ ಅಟ್ಟಂ ಕತ್ವಾ ಪರಿಭುಞ್ಜತಿ, ವಟ್ಟತಿ. ‘‘ನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಉಚ್ಚಾ ಮಞ್ಚಪಟಿಪಾದಕಾ ಧಾರೇತಬ್ಬಾ, ಯೋ ಧಾರೇಯ್ಯ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸ. ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಟ್ಠಙ್ಗುಲಪರಮಂ ಮಞ್ಚಪಟಿಪಾದಕ’’ನ್ತಿ (ಚೂಳವ. ೨೯೭) ವಚನತೋ ಮನುಸ್ಸಾನಂ ಪಮಾಣಙ್ಗುಲೇನ ಅಟ್ಠಙ್ಗುಲಪರಮೋವ ಮಞ್ಚಪಟಿಪಾದಕೋ ವಟ್ಟತಿ, ತತೋ ಉದ್ಧಂ ನ ವಟ್ಟತಿ.

೫೬. ‘‘ನ ¶ , ಭಿಕ್ಖವೇ, ಉಚ್ಚಾಸಯನಮಹಾಸಯನಾನಿ ಧಾರೇತಬ್ಬಾನಿ, ಸೇಯ್ಯಥಿದಂ, ಆಸನ್ದಿ ಪಲ್ಲಙ್ಕೋ ಗೋನಕೋ ಚಿತ್ತಕೋ ಪಟಿಕಾ ಪಟಲಿಕಾ ತೂಲಿಕಾ ವಿಕತಿಕಾ ಉದ್ದಲೋಮಿ ಏಕನ್ತಲೋಮಿ ಕಟ್ಟಿಸ್ಸಂ ಕೋಸೇಯ್ಯಂ ಕುತ್ತಕಂ ಹತ್ಥತ್ಥರಂ ಅಸ್ಸತ್ಥರಂ ರಥತ್ಥರಂ ಅಜಿನಪವೇಣೀ ಕದಲಿಮಿಗಪವರಪಚ್ಚತ್ಥರಣಂ ಸಉತ್ತರಚ್ಛದಂ ¶ ಉಭತೋಲೋಹಿತಕೂಪಧಾನಂ, ಯೋ ಧಾರೇಯ್ಯ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಮಹಾವ. ೨೫೪) ವಚನತೋ ಉಚ್ಚಾಸಯನಮಹಾಸಯನಾನಿ ನ ವಟ್ಟನ್ತಿ. ತತ್ಥ (ಮಹಾವ. ಅಟ್ಠ. ೨೫೪) ಉಚ್ಚಾಸಯನಂ ನಾಮ ಪಮಾಣಾತಿಕ್ಕನ್ತಂ ಮಞ್ಚಂ. ಮಹಾಸಯನಂ ನಾಮ ಅಕಪ್ಪಿಯತ್ಥರಣಂ. ಆಸನ್ದಿಆದೀಸು ಆಸನ್ದೀತಿ ಪಮಾಣಾತಿಕ್ಕನ್ತಾಸನಂ. ಪಲ್ಲಙ್ಕೋತಿ ಪಾದೇಸು ವಾಳರೂಪಾನಿ ಠಪೇತ್ವಾ ಕತೋ. ಗೋನಕೋತಿ ದೀಘಲೋಮಕೋ ಮಹಾಕೋಜವೋ. ಚತುರಙ್ಗುಲಾಧಿಕಾನಿ ಕಿರ ತಸ್ಸ ಲೋಮಾನಿ. ಚಿತ್ತಕೋತಿ ರತನಚಿತ್ರಉಣ್ಣಾಮಯತ್ಥರಕೋ. ಪಟಿಕಾತಿ ಉಣ್ಣಾಮಯೋ ಸೇತತ್ಥರಕೋ. ಪಟಲಿಕಾತಿ ಘನಪುಪ್ಫಕೋ ಉಣ್ಣಾಮಯಲೋಮತ್ಥರಕೋ, ಯೋ ‘‘ಆಮಲಕಪಟೋ’’ತಿಪಿ ವುಚ್ಚತಿ. ತೂಲಿಕಾತಿ ಪಕತಿತೂಲಿಕಾಯೇವ. ವಿಕತಿಕಾತಿ ಸೀಹಬ್ಯಗ್ಘಾದಿರೂಪವಿಚಿತ್ರೋ ಉಣ್ಣಾಮಯತ್ಥರಕೋ. ಉದ್ದಲೋಮೀತಿ ಏಕತೋ ಉಗ್ಗತಲೋಮಂ ಉಣ್ಣಾಮಯತ್ಥರಣಂ. ಏಕನ್ತಲೋಮೀತಿ ಉಭತೋ ಉಗ್ಗತಲೋಮಂ ಉಣ್ಣಾಮಯತ್ಥರಣಂ. ಕಟ್ಟಿಸ್ಸನ್ತಿ ರತನಪರಿಸಿಬ್ಬಿತಂ ಕೋಸೇಯ್ಯಕಟ್ಟಿಸ್ಸಮಯಂ ಪಚ್ಚತ್ಥರಣಂ. ಕೋಸೇಯ್ಯನ್ತಿ ರತನಪರಿಸಿಬ್ಬಿತಂ ಕೋಸಿಯಸುತ್ತಮಯಂ ಪಚ್ಚತ್ಥರಣಂ, ಸುದ್ಧಕೋಸೇಯ್ಯಂ ಪನ ವಟ್ಟತಿ.

ಕುತ್ತಕನ್ತಿ ಸೋಳಸನ್ನಂ ನಾಟಕಿತ್ಥೀನಂ ಠತ್ವಾ ನಚ್ಚನಯೋಗ್ಗಂ ಉಣ್ಣಾಮಯತ್ಥರಣಂ. ಹತ್ಥತ್ಥರಅಸ್ಸತ್ಥರಾ ಹತ್ಥಿಅಸ್ಸಪಿಟ್ಠೀಸು ಅತ್ಥರಣಕಅತ್ಥರಣಾ ಏವ. ರಥತ್ಥರೇಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ. ಅಜಿನಪವೇಣೀತಿ ಅಜಿನಚಮ್ಮೇಹಿ ಮಞ್ಚಪ್ಪಮಾಣೇನ ಸಿಬ್ಬಿತ್ವಾ ಕತಾ ಪವೇಣೀ. ಕದಲಿಮಿಗಪವರಪಚ್ಚತ್ಥರಣನ್ತಿ ಕದಲಿಮಿಗಚಮ್ಮಂ ನಾಮ ಅತ್ಥಿ, ತೇನ ಕತಂ ಪವರಪಚ್ಚತ್ಥರಣನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ತಂ ಕಿರ ಸೇತವತ್ಥಸ್ಸ ಉಪರಿ ಕದಲಿಮಿಗಚಮ್ಮಂ ಪತ್ಥರಿತ್ವಾ ಸಿಬ್ಬಿತ್ವಾ ಕರೋನ್ತಿ. ಸಉತ್ತರಚ್ಛದನ್ತಿ ಸಹ ಉತ್ತರಚ್ಛದೇನ, ಉಪರಿಬದ್ಧೇನ ರತ್ತವಿತಾನೇನ ಸದ್ಧಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ. ಸೇತವಿತಾನಮ್ಪಿ ಹೇಟ್ಠಾ ಅಕಪ್ಪಿಯಪಚ್ಚತ್ಥರಣೇ ಸತಿ ನ ವಟ್ಟತಿ, ಅಸತಿ ಪನ ವಟ್ಟತಿ. ಉಭತೋಲೋಹಿತಕೂಪಧಾನನ್ತಿ ಸೀಸೂಪಧಾನಞ್ಚ ಪಾದೂಪಧಾನಞ್ಚಾತಿ ಮಞ್ಚಸ್ಸ ಉಭತೋಲೋಹಿತಕೂಪಧಾನಂ, ಏತಂ ನ ಕಪ್ಪತಿ. ಯಂ ಪನ ಏಕಮೇವ ಉಪಧಾನಂ ಉಭೋಸು ಪಸ್ಸೇಸು ರತ್ತಂ ವಾ ಹೋತು ಪದುಮವಣ್ಣಂ ವಾ ವಿಚಿತ್ರಂ ವಾ, ಸಚೇ ಪಮಾಣಯುತ್ತಂ, ವಟ್ಟತಿ, ಮಹಾಉಪಧಾನಂ ಪನ ಪಟಿಕ್ಖಿತ್ತಂ. ಗೋನಕಾದೀನಿ (ಚೂಳವ. ಅಟ್ಠ. ೩೨೦) ಸಙ್ಘಿಕವಿಹಾರೇ ವಾ ¶ ಪುಗ್ಗಲಿಕವಿಹಾರೇ ವಾ ಮಞ್ಚಪೀಠಕೇಸು ಅತ್ಥರಿತ್ವಾ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತುಂ ನ ವಟ್ಟನ್ತಿ, ಧಮ್ಮಾಸನೇ ಪನ ಗಿಹಿವಿಕತನೀಹಾರೇನ ಲಬ್ಭನ್ತಿ, ತತ್ರಾಪಿ ನಿಪಜ್ಜಿತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ.

‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಠಪೇತ್ವಾ ತೀಣಿ ಆಸನ್ದಿಂ ಪಲ್ಲಙ್ಕಂ ತೂಲಿಕಂ ಗಿಹಿವಿಕತಂ ಅಭಿನಿಸೀದಿತುಂ, ನ ತ್ವೇವ ಅಭಿನಿಪಜ್ಜಿತು’’ನ್ತಿ (ಚೂಳವ. ೩೧೪) – ವಚನತೋ ಆಸನ್ದಾದಿತ್ತಯಂ ಠಪೇತ್ವಾ ಅವಸೇಸೇಸು ಗೋನಕಾದೀಸು ಗಿಹಿವಿಕತೇಸು ಧಮ್ಮಾಸನೇ ವಾ ಭತ್ತಗ್ಗೇ ವಾ ಅನ್ತರಘರೇ ವಾ ನಿಸೀದಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ, ನಿಪಜ್ಜಿತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ. ತೂಲೋನದ್ಧಂ ಪನ ಮಞ್ಚಪೀಠಂ ಭತ್ತಗ್ಗೇ ಅನ್ತರಘರೇಯೇವ ನಿಸೀದಿತುಂ ¶ ವಟ್ಟತಿ, ತತ್ಥಾಪಿ ನಿಪಜ್ಜಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ತೂಲೋನದ್ಧಂ ಪನ ಮಞ್ಚಪೀಠಂ ಕಾರಾಪೇನ್ತಸ್ಸಪಿ ಉದ್ದಾಲನಕಂ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ.

‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಓನದ್ಧಮಞ್ಚಂ ಓನದ್ಧಪೀಠ’’ನ್ತಿ (ಚೂಳವ. ೨೯೭) ವಚನತೋ ಪನ ಚಮ್ಮಾದೀಹಿ ಓನದ್ಧಂ ಮಞ್ಚಪೀಠಂ ವಟ್ಟತಿ. ‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಾವಾರಂ. ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಕೋಸೇಯ್ಯಪಾವಾರಂ. ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಕೋಜವಂ. ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಕಮ್ಬಲ’’ನ್ತಿ (ಮಹಾವ. ೩೩೭-೩೩೮) – ವಚನತೋ ಪಾವಾರಾದೀನಿ ಸಙ್ಘಿಕಾನಿ ವಾ ಹೋನ್ತು ಪುಗ್ಗಲಿಕಾನಿ ವಾ, ಯಥಾಸುಖಂ ವಿಹಾರೇ ವಾ ಅನ್ತರಘರೇ ವಾ ಯತ್ಥ ಕತ್ಥಚಿ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತುಂ ವಟ್ಟನ್ತಿ. ಕೋಜವಂ ಪನೇತ್ಥ ಪಕತಿಕೋಜವಮೇವ ವಟ್ಟತಿ, ಮಹಾಪಿಟ್ಠಿಯಕೋಜವಂ ನ ವಟ್ಟತಿ.

‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸಬ್ಬಂ ಪಾಸಾದಪರಿಭೋಗ’’ನ್ತಿ (ಚೂಳವ. ೩೨೦) ವಚನತೋ ಸುವಣ್ಣರಜತಾದಿವಿಚಿತ್ರಾನಿ (ಚೂಳವ. ಅಟ್ಠ. ೩೨೦) ಕವಾಟಾನಿ ಮಞ್ಚಪೀಠಾನಿ ತಾಲವಣ್ಟಾನಿ ಸುವಣ್ಣರಜತಯೋನಿ ಪಾನೀಯಘಟಪಾನೀಯಸರಾವಾನಿ, ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಚಿತ್ತಕಮ್ಮಕತಂ, ಸಬ್ಬಂ ಸೇನಾಸನಪರಿಭೋಗೇ ವಟ್ಟತಿ. ‘‘ಪಾಸಾದಸ್ಸ ದಾಸಿದಾಸಂ ಖೇತ್ತವತ್ಥುಂ ಗೋಮಹಿಂಸಂ ದೇಮಾ’’ತಿ ವದನ್ತಿ, ಪಾಟೇಕ್ಕಂ ಗಹಣಕಿಚ್ಚಂ ನತ್ಥಿ, ಪಾಸಾದೇ ಪಟಿಗ್ಗಹಿತೇ ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಮೇವ ಹೋತಿ.

‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಏಕಪಲಾಸಿಕಂ ಉಪಾಹನಂ… ನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ದಿಗುಣಾ ಉಪಾಹನಾ ಧಾರೇತಬ್ಬಾ… ನ ತಿಗುಣಾ ಉಪಾಹನಾ ಧಾರೇತಬ್ಬಾ… ನ ಗುಣಙ್ಗುಣೂಪಾಹನಾ ಧಾರೇತಬ್ಬಾ… ಯೋ ಧಾರೇಯ್ಯ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಮಹಾವ. ೨೪೫) – ವಚನತೋ ಏಕಪಟಲಾಯೇವ ಉಪಾಹನಾ ವಟ್ಟತಿ, ದ್ವಿಪಟಲಾ ಪನ ತಿಪಟಲಾ ನ ವಟ್ಟತಿಯೇವ. ಗುಣಙ್ಗುಣೂಪಾಹನಾ (ಮಹಾವ. ಅಟ್ಠ. ೨೪೫) ನಾಮ ಚತುಪಟಲತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ವುಚ್ಚತಿ, ಸಾ ಪನ ಮಜ್ಝಿಮದೇಸೇಯೇವ ನ ವಟ್ಟತಿ. ‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸಬ್ಬಪಚ್ಚನ್ತಿಮೇಸು ಜನಪದೇಸು ಗುಣಙ್ಗುಣೂಪಾಹನ’’ನ್ತಿ (ಮಹಾವ. ೨೫೯) – ವಚನತೋ ಪಚ್ಚನ್ತಿಮೇಸು ಜನಪದೇಸು ಗುಣಙ್ಗುಣೂಪಾಹನಾ ¶ ನವಾ ವಾ ಹೋತು ಪರಿಭುತ್ತಾ ವಾ, ವಟ್ಟತಿ. ಮಜ್ಝಿಮದೇಸೇ ಪನ ‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಓಮುಕ್ಕಂ ಗುಣಙ್ಗುಣೂಪಾಹನಂ. ನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ನವಾ ಗುಣಙ್ಗುಣೂಪಾಹನಾ ಧಾರೇತಬ್ಬಾ, ಯೋ ಧಾರೇಯ್ಯ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಮಹಾವ. ೨೪೭) ವಚನತೋ ಪಟಿಮುಞ್ಚಿತ್ವಾ ಅಪನೀತಾ ಪರಿಭುತ್ತಾಯೇವ ಗುಣಙ್ಗುಣೂಪಾಹನಾ ವಟ್ಟತಿ, ಅಪರಿಭುತ್ತಾ ಪಟಿಕ್ಖಿತ್ತಾಯೇವ. ಏಕಪಟಲಾ ಪನ ಪರಿಭುತ್ತಾ ವಾ ಹೋತು ಅಪರಿಭುತ್ತಾ ವಾ, ಸಬ್ಬತ್ಥ ವಟ್ಟತಿ. ಏತ್ಥ ಚ ಮನುಸ್ಸಚಮ್ಮಂ ಠಪೇತ್ವಾ ಯೇನ ಕೇನಚಿ ಚಮ್ಮೇನ ಕತಾ ಉಪಾಹನಾ ವಟ್ಟತಿ. ಉಪಾಹನಕೋಸಕಸತ್ಥಕಕೋಸಕಕುಞ್ಚಿಕಕೋಸಕೇಸುಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ.

‘‘ನ ¶ , ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸಬ್ಬನೀಲಿಕಾ ಉಪಾಹನಾ ಧಾರೇತಬ್ಬಾ… ನ ಸಬ್ಬಪೀತಿಕಾ ಉಪಾಹನಾ ಧಾರೇತಬ್ಬಾ… ನ ಸಬ್ಬಲೋಹಿತಿಕಾ ಉಪಾಹನಾ ಧಾರೇತಬ್ಬಾ… ನ ಸಬ್ಬಮಞ್ಜಿಟ್ಠಿಕಾ ಉಪಾಹನಾ ಧಾರೇತಬ್ಬಾ… ನ ಸಬ್ಬಕಣ್ಹಾ ಉಪಾಹನಾ ಧಾರೇತಬ್ಬಾ… ನ ಸಬ್ಬಮಹಾರಙ್ಗರತ್ತಾ ಉಪಾಹನಾ ಧಾರೇತಬ್ಬಾ. ನ ಸಬ್ಬಮಹಾನಾಮರತ್ತಾ ಉಪಾಹನಾ ಧಾರೇತಬ್ಬಾ, ಯೋ ಧಾರೇಯ್ಯ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಮಹಾವ. ೨೪೬) – ವಚನತೋ ಸಬ್ಬನೀಲಿಕಾದಿ ಉಪಾಹನಾ ನ ವಟ್ಟತಿ. ಏತ್ಥ ಚ ನೀಲಿಕಾ ಉಮಾಪುಪ್ಫವಣ್ಣಾ ಹೋತಿ. ಪೀತಿಕಾ ಕಣಿಕಾರಪುಪ್ಫವಣ್ಣಾ… ಲೋಹಿತಿಕಾ ಜಯಸುಮನಪುಪ್ಫವಣ್ಣಾ… ಮಞ್ಜಿಟ್ಠಿಕಾ ಮಞ್ಜಿಟ್ಠವಣ್ಣಾ ಏವ… ಕಣ್ಹಾ ಅದ್ದಾರಿಟ್ಠಕವಣ್ಣಾ… ಮಹಾರಙ್ಗರತ್ತಾ ಸತಪದಿಪಿಟ್ಠಿವಣ್ಣಾ… ಮಹಾನಾಮರತ್ತಾ ಸಮ್ಭಿನ್ನವಣ್ಣಾ ಹೋತಿ ಪಣ್ಡುಪಲಾಸವಣ್ಣಾ. ಕುರುನ್ದಿಯಂ ಪನ ‘‘ಪದುಮಪುಪ್ಫವಣ್ಣಾ’’ತಿ ವುತ್ತಂ. ಏತಾಸು ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಲಭಿತ್ವಾ ರಜನಂ ಚೋಳಕೇನ ಪುಞ್ಛಿತ್ವಾ ವಣ್ಣಂ ಭಿನ್ದಿತ್ವಾ ಧಾರೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ, ಅಪ್ಪಮತ್ತಕೇಪಿ ಭಿನ್ನೇ ವಟ್ಟತಿಯೇವ.

‘‘ನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ನೀಲಕವದ್ಧಿಕಾ ಉಪಾಹನಾ ಧಾರೇತಬ್ಬಾ… ನ ಪೀತಕವದ್ಧಿಕಾ ಉಪಾಹನಾ ಧಾರೇತಬ್ಬಾ… ನ ಲೋಹಿತಕವದ್ಧಿಕಾ ಉಪಾಹನಾ ಧಾರೇತಬ್ಬಾ… ನ ಮಞ್ಜಿಟ್ಠಿಕವದ್ಧಿಕಾ ಉಪಾಹನಾ ಧಾರೇತಬ್ಬಾ… ನ ಕಣ್ಹವದ್ಧಿಕಾ ಉಪಾಹನಾ ಧಾರೇತಬ್ಬಾ… ನ ಮಹಾರಙ್ಗರತ್ತವದ್ಧಿಕಾ ಉಪಾಹನಾ ಧಾರೇತಬ್ಬಾ… ನ ಮಹಾನಾಮರತ್ತವದ್ಧಿಕಾ ಉಪಾಹನಾ ಧಾರೇತಬ್ಬಾ… ಯೋ ಧಾರೇಯ್ಯ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಮಹಾವ. ೨೪೬) – ವಚನತೋ ಯಾಸಂ ವದ್ಧಾಯೇವ ನೀಲಾದಿವಣ್ಣಾ ಹೋನ್ತಿ, ತಾಪಿ ನ ವಟ್ಟನ್ತಿ, ವಣ್ಣಭೇದಂ ಪನ ಕತ್ವಾ ಧಾರೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ.

‘‘ನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಖಲ್ಲಕಬದ್ಧಾ ಉಪಾಹನಾ ಧಾರೇತಬ್ಬಾ… ನ ಪುಟಬದ್ಧಾ ಉಪಾಹನಾ ಧಾರೇತಬ್ಬಾ… ನ ಪಾಲಿಗುಣ್ಠಿಮಾ ಉಪಾಹನಾ ಧಾರೇತಬ್ಬಾ… ನ ತೂಲಪುಣ್ಣಿಕಾ ಉಪಾಹನಾ ಧಾರೇತಬ್ಬಾ… ನ ತಿತ್ತಿರಪತ್ತಿಕಾ ಉಪಾಹನಾ ಧಾರೇತಬ್ಬಾ… ನ ಮೇಣ್ಡವಿಸಾಣವದ್ಧಿಕಾ ¶ ಉಪಾಹನಾ ಧಾರೇತಬ್ಬಾ… ನ ಅಜವಿಸಾಣವದ್ಧಿಕಾ ಉಪಾಹನಾ ಧಾರೇತಬ್ಬಾ… ನ ವಿಚ್ಛಿಕಾಳಿಕಾ ಉಪಾಹನಾ ಧಾರೇತಬ್ಬಾ… ನ ಮೋರಪಿಞ್ಛಪರಿಸಿಬ್ಬಿತಾ ಉಪಾಹನಾ ಧಾರೇತಬ್ಬಾ… ನ ಚಿತ್ರಾ ಉಪಾಹನಾ ಧಾರೇತಬ್ಬಾ, ಯೋ ಧಾರೇಯ್ಯ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಮಹಾವ. ೨೪೬) – ವಚನತೋ ಖಲ್ಲಕಬದ್ಧಾದಿ ಉಪಾಹನಾಪಿ ನ ವಟ್ಟತಿ. ತತ್ಥ ಖಲ್ಲಕಬದ್ಧಾತಿ ಪಣ್ಹಿಪಿಧಾನತ್ಥಂ ತಲೇ ಖಲ್ಲಕಂ ಬನ್ಧಿತ್ವಾ ಕತಾ. ಪುಟಬದ್ಧಾತಿ ಯೋನಕಉಪಾಹನಾ ವುಚ್ಚತಿ, ಯಾ ಯಾವ ಜಙ್ಘತೋ ಸಬ್ಬಪಾದಂ ಪಟಿಚ್ಛಾದೇತಿ. ಪಾಲಿಗುಣ್ಠಿಮಾತಿ ಪಲಿಗುಣ್ಠಿತ್ವಾ ಕತಾ, ಉಪರಿ ಪಾದಮತ್ತಮೇವ ಪಟಿಚ್ಛಾದೇತಿ, ನ ಜಙ್ಘಂ. ತೂಲಪುಣ್ಣಿಕಾತಿ ತೂಲಪಿಚುನಾ ಪೂರೇತ್ವಾ ಕತಾ. ತಿತ್ತಿರಪತ್ತಿಕಾತಿ ತಿತ್ತಿರಪತ್ತಸದಿಸಾ ವಿಚಿತ್ರಬದ್ಧಾ. ಮೇಣ್ಡವಿಸಾಣವದ್ಧಿಕಾತಿ ಕಣ್ಣಿಕಟ್ಠಾನೇ ಮೇಣ್ಡಕಸಿಙ್ಗಸಣ್ಠಾನೇ ವದ್ಧೇ ಯೋಜೇತ್ವಾ ಕತಾ. ಅಜವಿಸಾಣವದ್ಧಿಕಾದೀಸುಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ, ವಿಚ್ಛಿಕಾಳಿಕಾಪಿ ತತ್ಥೇವ ವಿಚ್ಛಿಕನಙ್ಗುಟ್ಠಸಣ್ಠಾನೇ ವದ್ಧೇ ಯೋಜೇತ್ವಾ ಕತಾ. ಮೋರಪಿಞ್ಛಪರಿಸಿಬ್ಬಿತಾತಿ ತಲೇಸು ¶ ವಾ ವದ್ಧೇಸು ವಾ ಮೋರಪಿಞ್ಛೇಹಿ ಸುತ್ತಕಸದಿಸೇಹಿ ಪರಿಸಿಬ್ಬಿತಾ. ಚಿತ್ರಾತಿ ವಿಚಿತ್ರಾ. ಏತಾಸು ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಲಭಿತ್ವಾ ಸಚೇ ತಾನಿ ಖಲ್ಲಕಾದೀನಿ ಅಪನೇತ್ವಾ ಸಕ್ಕಾ ಹೋನ್ತಿ ವಳಞ್ಜಿತುಂ, ವಳಞ್ಜೇತಬ್ಬಾ. ತೇಸು ಪನ ಸತಿ ವಳಞ್ಜನ್ತಸ್ಸ ದುಕ್ಕಟಂ.

‘‘ನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸೀಹಚಮ್ಮಪರಿಕ್ಖಟಾ ಉಪಾಹನಾ ಧಾರೇತಬ್ಬಾ… ನ ಬ್ಯಗ್ಘಚಮ್ಮಪರಿಕ್ಖಟಾ ಉಪಾಹನಾ ಧಾರೇತಬ್ಬಾ… ನ ದೀಪಿಚಮ್ಮಪರಿಕ್ಖಟಾ ಉಪಾಹನಾ ಧಾರೇತಬ್ಬಾ… ನ ಅಜಿನಚಮ್ಮಪರಿಕ್ಖಟಾ ಉಪಾಹನಾ ಧಾರೇತಬ್ಬಾ… ನ ಉದ್ದಚಮ್ಮಪರಿಕ್ಖಟಾ ಉಪಾಹನಾ ಧಾರೇತಬ್ಬಾ… ನ ಮಜ್ಜಾರಚಮ್ಮಪರಿಕ್ಖಟಾ ಉಪಾಹನಾ ಧಾರೇತಬ್ಬಾ… ನ ಕಾಳಕಚಮ್ಮಪರಿಕ್ಖಟಾ ಉಪಾಹನಾ ಧಾರೇತಬ್ಬಾ… ನ ಲುವಕಚಮ್ಮಪರಿಕ್ಖಟಾ ಉಪಾಹನಾ ಧಾರೇತಬ್ಬಾ, ಯೋ ಧಾರೇಯ್ಯ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಮಹಾವ. ೨೪೬) – ವಚನತೋ ಸೀಹಚಮ್ಮಾದಿಪರಿಕ್ಖಟಾಪಿ ಉಪಾಹನಾ ನ ವಟ್ಟತಿ. ತತ್ಥ ಸೀಹಚಮ್ಮಪರಿಕ್ಖಟಾ ನಾಮ ಪರಿಯನ್ತೇಸು ಚೀವರೇ ಅನುವಾತಂ ವಿಯ ಸೀಹಚಮ್ಮಂ ಯೋಜೇತ್ವಾ ಕತಾ. ಏಸ ನಯೋ ಸಬ್ಬತ್ಥ. ಲುವಕಚಮ್ಮಪರಿಕ್ಖಟಾತಿ ಪಕ್ಖಿಬಿಳಾಲಚಮ್ಮಪರಿಕ್ಖಟಾ. ಏತಾಸುಪಿ ಯಾ ಕಾಚಿ ತಂ ಚಮ್ಮಂ ಅಪನೇತ್ವಾ ಧಾರೇತಬ್ಬಾ.

‘‘ನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಕಟ್ಠಪಾದುಕಾ ಧಾರೇತಬ್ಬಾ… ನ ತಾಲಪತ್ತಪಾದುಕಾ… ನ ವೇಳುಪತ್ತಪಾದುಕಾ, ನ ತಿಣಪಾದುಕಾ… ನ ಮುಞ್ಜಪಾದುಕಾ, ನ ಪಬ್ಬಜಪಾದುಕಾ… ನ ಹಿನ್ತಾಲಪಾದುಕಾ, ನ ಕಮಲಪಾದುಕಾ… ನ ಕಮ್ಬಲಪಾದುಕಾ… ನ ಸೋವಣ್ಣಪಾದುಕಾ… ನ ರೂಪಿಯಮಯಾ ಪಾದುಕಾ… ನ ಮಣಿಮಯಾ… ನ ವೇಳುರಿಯಮಯಾ… ನ ಫಲಿಕಮಯಾ ¶ … ನ ಕಂಸಮಯಾ… ನ ಕಾಚಮಯಾ… ನ ತಿಪುಮಯಾ… ನ ಸೀಸಮಯಾ… ನ ತಮ್ಬಲೋಹಮಯಾ… ನ ಕಾಚಿ ಸಙ್ಕಮನೀಯಾ ಪಾದುಕಾ ಧಾರೇತಬ್ಬಾ, ಯೋ ಧಾರೇಯ್ಯ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಮಹಾವ. ೨೫೦-೨೫೧) – ವಚನತೋ ಯೇನ ಕೇನಚಿ ತಿಣೇನ ವಾ ಅಞ್ಞೇನ ವಾ ಕತಾ ಯಾ ಕಾಚಿ ಸಙ್ಕಮನೀಯಾ ಪಾದುಕಾ ನ ಧಾರೇತಬ್ಬಾ. ‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ತಿಸ್ಸೋ ಪಾದುಕಾ ಧುವಟ್ಠಾನಿಯಾ ಅಸಙ್ಕಮನೀಯಾಯೋ, ವಚ್ಚಪಾದುಕಂ ಪಸ್ಸಾವಪಾದುಕಂ ಆಚಮನಪಾದುಕ’’ನ್ತಿ (ಮಹಾವ. ೨೫೧) – ವಚನತೋ ಪನ ಭೂಮಿಯಂ ಸುಪ್ಪತಿಟ್ಠಿತಾ ನಿಚ್ಚಲಾ ಅಸಂಹಾರಿಯಾ ವಚ್ಚಪಾದುಕಾದೀ ತಿಸ್ಸೋ ಪಾದುಕಾ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತುಂ ವಟ್ಟನ್ತಿ.

‘‘ನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸಉಪಾಹನೇನ ಗಾಮೋ ಪವಿಸಿತಬ್ಬೋ, ಯೋ ಪವಿಸೇಯ್ಯ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಮಹಾವ. ೨೫೯) ವಚನತೋ ಸಉಪಾಹನೇನ ಗಾಮೋ ನ ಪವಿಸಿತಬ್ಬೋ. ‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಗಿಲಾನೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಸಉಪಾಹನೇನ ಗಾಮಂ ಪವಿಸಿತು’’ನ್ತಿ (ಮಹಾವ. ೨೫೬) ವಚನತೋ ಪನ ಯಸ್ಸ ಪಾದಾ ವಾ ಫಾಲಿತಾ ಪಾದಖೀಲಾ ವಾ ಆಬಾಧೋ ಪಾದಾ ವಾ ದುಕ್ಖಾ ಹೋನ್ತಿ, ಯೋ ನ ಸಕ್ಕೋತಿ ಅನುಪಾಹನೋ ಗಾಮಂ ಪವಿಸಿತುಂ, ಏವರೂಪೇನ ಗಿಲಾನೇನ ಸಉಪಾಹನೇನ ಗಾಮಂ ಪವಿಸಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಜ್ಝಾರಾಮೇ ಉಪಾಹನಂ ಧಾರೇತುಂ ಉಕ್ಕಂ ಪದೀಪಂ ಕತ್ತರದಣ್ಡ’’ನ್ತಿ ¶ (ಮಹಾವ. ೨೪೯) ವಚನತೋ ಅಜ್ಝಾರಾಮೇ ಅಗಿಲಾನಸ್ಸಪಿ ಉಪಾಹನಂ ಧಾರೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ.

‘‘ನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಆಚರಿಯೇಸು ಆಚರಿಯಮತ್ತೇಸು ಉಪಜ್ಝಾಯೇಸು ಉಪಜ್ಝಾಯಮತ್ತೇಸು ಅನುಪಾಹನೇಸು ಚಙ್ಕಮಮಾನೇಸು ಸಉಪಾಹನೇನ ಚಙ್ಕಮಿತಬ್ಬಂ, ಯೋ ಚಙ್ಕಮೇಯ್ಯ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಮಹಾವ. ೨೪೮) – ವಚನತೋ ಆಚರಿಯಾದೀಸು ಅನುಪಾಹನೇಸು ಚಙ್ಕಮನ್ತೇಸು ಸಉಪಾಹನೇನ ನ ಚಙ್ಕಮಿತಬ್ಬಂ. ಏತ್ಥ (ಮಹಾವ. ಅಟ್ಠ. ೨೪೮) ಚ ಪಬ್ಬಜ್ಜಾಚರಿಯೋ ಉಪಸಮ್ಪದಾಚರಿಯೋ ನಿಸ್ಸಯಾಚರಿಯೋ ಉದ್ದೇಸಾಚರಿಯೋತಿ ಇಮೇ ಚತ್ತಾರೋಪಿ ಇಧ ಆಚರಿಯಾ ಏವ. ಅವಸ್ಸಿಕಸ್ಸ ಛಬ್ಬಸ್ಸೋ ಆಚರಿಯಮತ್ತೋ. ಸೋ ಹಿ ಚತುವಸ್ಸಕಾಲೇ ತಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ವಚ್ಛತಿ. ಏವಂ ಏಕವಸ್ಸಸ್ಸ ಸತ್ತವಸ್ಸೋ, ದುವಸ್ಸಸ್ಸ ಅಟ್ಠವಸ್ಸೋ, ತಿವಸ್ಸಸ್ಸ ನವವಸ್ಸೋ, ಚತುವಸ್ಸಸ್ಸ ದಸವಸ್ಸೋತಿ ಇಮೇಪಿ ಆಚರಿಯಮತ್ತಾ ಏವ. ಉಪಜ್ಝಾಯಸ್ಸ ಸನ್ದಿಟ್ಠಸಮ್ಭತ್ತಾ ಪನ ಸಹಾಯಭಿಕ್ಖೂ, ಯೇ ವಾ ಪನ ಕೇಚಿ ದಸವಸ್ಸೇಹಿ ಮಹನ್ತತರಾ, ತೇ ಸಬ್ಬೇಪಿ ಉಪಜ್ಝಾಯಮತ್ತಾ ನಾಮ. ಏತ್ತಕೇಸು ಭಿಕ್ಖೂಸು ಅನುಪಾಹನೇಸು ಚಙ್ಕಮನ್ತೇಸು ಸಉಪಾಹನಸ್ಸ ಚಙ್ಕಮತೋ ಆಪತ್ತಿ.

‘‘ನ ¶ , ಭಿಕ್ಖವೇ, ಮಹಾಚಮ್ಮಾನಿ ಧಾರೇತಬ್ಬಾನಿ ಸೀಹಚಮ್ಮಂ ಬ್ಯಗ್ಘಚಮ್ಮಂ ದೀಪಿಚಮ್ಮಂ, ಯೋ ಧಾರೇಯ್ಯ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸ’’. ‘‘ನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಗೋಚಮ್ಮಂ ಧಾರೇತಬ್ಬಂ, ಯೋ ಧಾರೇಯ್ಯ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸ’’. ‘‘ನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಕಿಞ್ಚಿ ಚಮ್ಮಂ ಧಾರೇತಬ್ಬಂ, ಯೋ ಧಾರೇಯ್ಯ, ಆಪತ್ತಿದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಮಹಾವ. ೨೫೫) – ವಚನತೋ ಮಜ್ಝಿಮದೇಸೇ ಸೀಹಚಮ್ಮಾದಿ ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಚಮ್ಮಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಪರಿಹರಿತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ. ಸೀಹಚಮ್ಮಾದೀನಞ್ಚ ಪರಿಹರಣೇಯೇವ ಪಟಿಕ್ಖೇಪೋ ಕತೋ. ಭೂಮತ್ಥರಣವಸೇನ ಪನ ಅಞ್ಞತ್ಥ ಅನೀಹರನ್ತೇನ ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಚಮ್ಮಂ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ.

‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸಬ್ಬಪಚ್ಚನ್ತಿಮೇಸು ಜನಪದೇಸು ಚಮ್ಮಾನಿ ಅತ್ಥರಣಾನಿ ಏಳಕಚಮ್ಮಂ ಅಜಚಮ್ಮಂ ಮಿಗಚಮ್ಮ’’ನ್ತಿ (ಮಹಾವ. ೨೫೯) ವಚನಕೋ ಪನ ಪಚ್ಚನ್ತಿಮೇಸು ಜನಪದೇಸು ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ (ಮಹಾವ. ಅಟ್ಠ. ೨೫೯) ಏಳಕಚಮ್ಮಞ್ಚ ಅಜಚಮ್ಮಞ್ಚ ಅತ್ಥರಿತ್ವಾ ನಿಪಜ್ಜಿತುಂ ವಾ ನಿಸೀದಿತುಂ ವಾ ವಟ್ಟತಿ. ಮಿಗಚಮ್ಮೇ ಏಣಿಮಿಗೋ ವಾತಮಿಗೋ ಪಸದಮಿಗೋ ಕುರುಙ್ಗಮಿಗೋ ಮಿಗಮಾತುಕೋ ರೋಹಿತಮಿಗೋತಿ ಏತೇಸಂಯೇವ ಚಮ್ಮಾನಿ ವಟ್ಟನ್ತಿ, ಅಞ್ಞೇಸಂ ಪನ –

ಮಕ್ಕಟೋ ಕಾಳಸೀಹೋ ಚ, ಸರಭೋ ಕದಲೀಮಿಗೋ;

ಯೇ ಚ ವಾಳಮಿಗಾ ಕೇಚಿ, ತೇಸಂ ಚಮ್ಮಂ ನ ವಟ್ಟತಿ.

ತತ್ಥ ¶ ವಾಳಮಿಗಾತಿ ಸೀಹಬ್ಯಗ್ಘಅಚ್ಛತರಚ್ಛಾ. ನ ಕೇವಲಞ್ಚ ಏತೇಯೇವ, ಯೇಸಂ ವಾ ಪನ ಚಮ್ಮಂ ವಟ್ಟತೀತಿ ವುತ್ತಂ, ತೇ ಠಪೇತ್ವಾ ಅವಸೇಸಾ ಅನ್ತಮಸೋ ಗೋಮಹಿಂಸಸಸಬಿಳಾರಾದಯೋಪಿ ಸಬ್ಬೇ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಅತ್ಥೇ ‘‘ವಾಳಮಿಗಾ’’ತ್ವೇವ ವೇದಿತಬ್ಬಾ. ಏತೇಸಞ್ಹಿ ಸಬ್ಬೇಸಂ ಪನ ಚಮ್ಮಂ ನ ವಟ್ಟತಿ.

‘‘ನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಯಾನೇನ ಯಾಯಿತಬ್ಬಂ, ಯೋ ಯಾಯೇಯ್ಯ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸ. ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಗಿಲಾನಸ್ಸ ಯಾನ’’ನ್ತಿ (ಮಹಾವ. ೨೫೩) ವಚನತೋ ಅಗಿಲಾನೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಯಾನೇನ ನ ಗನ್ತಬ್ಬಂ. ಕತರಂ ಪನ ಯಾನಂ ಕಪ್ಪತಿ, ಕತರಂ ನ ಕಪ್ಪತೀತಿ? ‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪುರಿಸಯುತ್ತಂ ಹತ್ಥವಟ್ಟಕಂ. ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸಿವಿಕಂ ಪಾಟಙ್ಕಿ’’ನ್ತಿ (ಮಹಾವ. ೨೫೩) ವಚನತೋ ಪುರಿಸಯುತ್ತಂ ಹತ್ಥವಟ್ಟಕಂ ಸಿವಿಕಾ ಪಾಟಙ್ಕೀ ಚ ವಟ್ಟತಿ. ಏತ್ಥ ಚ ಪುರಿಸಯುತ್ತಂ ಇತ್ಥಿಸಾರಥಿ ವಾ ಹೋತು ಪುರಿಸಸಾರಥಿ ವಾ, ವಟ್ಟತಿ, ಧೇನುಯುತ್ತಂ ಪನ ನ ವಟ್ಟತಿ. ಹತ್ಥವಟ್ಟಕಂ ಪನ ಇತ್ಥಿಯೋ ವಾ ವಟ್ಟೇನ್ತು ಪುರಿಸಾ ವಾ, ವಟ್ಟತಿಯೇವ.

೫೭. ‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಹತಾನಂ ದುಸ್ಸಾನಂ ಅಹತಕಪ್ಪಾನಂ ದಿಗುಣಂ ಸಙ್ಘಾಟಿಂ ಏಕಚ್ಚಿಯಂ ಉತ್ತರಾಸಙ್ಗಂ ಏಕಚ್ಚಿಯಂ ಅನ್ತರವಾಸಕಂ, ಉತುದ್ಧಟಾನಂ ದುಸ್ಸಾನಂ ಚತುಗ್ಗುಣಂ ¶ ಸಙ್ಘಾಟಿಂ ದಿಗುಣಂ ಉತ್ತರಾಸಙ್ಗಂ ದಿಗುಣಂ ಅನ್ತರವಾಸಕಂ, ಪಂಸುಕೂಲೇ ಯಾವದತ್ಥಂ, ಪಾಪಣಿಕೇ ಉಸ್ಸಾಹೋ ಕರಣೀಯೋ’’ತಿ (ಮಹಾವ. ೩೪೮) ವಚನತೋ ಅಧೋತಾನಂ (ಮಹಾವ. ಅಟ್ಠ. ೩೪೮) ಏಕವಾರಂ ಧೋತಾನಞ್ಚ ವತ್ಥಾನಂ ದುಪಟ್ಟಾ ಸಙ್ಘಾಟಿ ಕಾತಬ್ಬಾ, ಉತ್ತರಾಸಙ್ಗೋ ಅನ್ತರವಾಸಕೋ ಚ ಏಕಪಟ್ಟೋ ಕಾತಬ್ಬೋ. ಉತುದ್ಧಟಾನಂ ಪನ ಹತವತ್ಥಾನಂ ಪಿಲೋತಿಕಾನಂ ಸಙ್ಘಾಟಿ ಚತುಗ್ಗುಣಾ ಕಾತಬ್ಬಾ, ಉತ್ತರಾಸಙ್ಗೋ ಅನ್ತರವಾಸಕೋ ಚ ದುಪಟ್ಟೋ ಕಾತಬ್ಬೋ, ಪಂಸುಕೂಲೇ ಪನ ಯಥಾರುಚಿ ಕಾತಬ್ಬಂ. ಅನ್ತರಾಪಣತೋ ಪತಿತಪಿಲೋತಿಕಚೀವರೇಪಿ ಉಸ್ಸಾಹೋ ಕರಣೀಯೋ, ಪರಿಯೇಸನಾ ಕಾತಬ್ಬಾ, ಪರಿಚ್ಛೇದೋ ಪನ ನತ್ಥಿ, ಪಟ್ಟಸತಮ್ಪಿ ವಟ್ಟತಿ. ಸಬ್ಬಮಿದಂ ಸಾದಿಯನ್ತಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ವುತ್ತಂ. ತೀಸು ಪನ ಚೀವರೇಸು ದ್ವೇ ವಾ ಏಕಂ ವಾ ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ಕಾತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ನಪ್ಪಹೋತಿ, ಆಗನ್ತುಕಪತ್ತಂ ದಾತಬ್ಬಂ. ಆಗನ್ತುಕಪತ್ತಞ್ಹಿ ಅಪ್ಪಹೋನಕೇ ಅನುಞ್ಞಾತಂ. ವುತ್ತಞ್ಹೇತಂ –

‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ದ್ವೇ ಛಿನ್ನಕಾನಿ ಏಕಂ ಅಚ್ಛಿನ್ನಕನ್ತಿ. ದ್ವೇ ಛಿನ್ನಕಾನಿ ಏಕಂ ಅಚ್ಛಿನ್ನಕಂ ನಪ್ಪಹೋತಿ. ಭಗವತೋ ಏತಮತ್ಥಂ ಆರೋಚೇಸುಂ. ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ದ್ವೇ ಅಚ್ಛಿನ್ನಕಾನಿ ಏಕಂ ಛಿನ್ನಕನ್ತಿ. ದ್ವೇ ಅಚ್ಛಿನ್ನಕಾನಿ ಏಕಂ ಛಿನ್ನಕಂ ನಪ್ಪಹೋತಿ. ಭಗವತೋ ಏತಮತ್ಥಂ ಆರೋಚೇಸುಂ. ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅನ್ವಾಧಿಕಮ್ಪಿ ಆರೋಪೇತುಂ. ನ ಚ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸಬ್ಬಂ ಅಚ್ಛಿನ್ನಕಂ ಧಾರೇತಬ್ಬಂ, ಯೋ ಧಾರೇಯ್ಯ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಮಹಾವ. ೩೬೦).

ತಸ್ಮಾ ¶ ಸಚೇ ಪಹೋತಿ ಆಗನ್ತುಕಪತ್ತಂ, ನ ವಟ್ಟತಿ, ಛಿನ್ದಿತಬ್ಬಮೇವ.

‘‘ನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪೋತ್ಥಕೋ ನಿವಾಸೇತಬ್ಬೋ, ಯೋ ನಿವಾಸೇಯ್ಯ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸ. ನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸಬ್ಬನೀಲಕಾನಿ ಚೀವರಾನಿ ಧಾರೇತಬ್ಬಾನಿ… ನ ಸಬ್ಬಪೀತಕಾನಿ… ನ ಸಬ್ಬಲೋಹಿತಕಾನಿ… ನ ಸಬ್ಬಮಞ್ಜಿಟ್ಠಕಾನಿ… ನ ಸಬ್ಬಕಣ್ಹಾನಿ… ನ ಸಬ್ಬಮಹಾರಙ್ಗರತ್ತಾನಿ… ನ ಸಬ್ಬಮಹಾನಾಮರತ್ತಾನಿ… ನ ಅಚ್ಛಿನ್ನದಸಾನಿ… ನ ದೀಘದಸಾನಿ… ನ ಪುಪ್ಫದಸಾನಿ… ನ ಫಲದಸಾನಿ ಚೀವರಾನಿ ಧಾರೇತಬ್ಬಾನಿ… ನ ಕಞ್ಚುಕಂ… ನ ತಿರೀಟಕಂ… ನ ವೇಠನಂ ಧಾರೇತಬ್ಬಂ, ಯೋ ಧಾರೇಯ್ಯ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಮಹಾವ. ೩೭೧-೩೭೨) – ವಚನತೋ ಪೋತ್ಥಕಾದೀನಿ ನ ಧಾರೇತಬ್ಬಾನಿ. ತತ್ಥ (ಮಹಾವ. ಅಟ್ಠ. ೩೭೧-೩೭೨) ಪೋತ್ಥಕೋತಿ ಮಕಚಿಮಯೋ ವುಚ್ಚತಿ, ಅಕ್ಕದುಸ್ಸಕದಲಿದುಸ್ಸಏರಕದುಸ್ಸಾನಿಪಿ ಪೋತ್ಥಕಗತಿಕಾನೇವ. ಸಬ್ಬನೀಲಕಾದೀನಿ ರಜನಂ ಧೋವಿತ್ವಾ ಪುನ ರಜಿತ್ವಾ ಧಾರೇತಬ್ಬಾನಿ. ನ ಸಕ್ಕಾ ಚೇ ಹೋನ್ತಿ ಧೋವಿತುಂ, ಪಚ್ಚತ್ಥರಣಾನಿ ವಾ ಕಾತಬ್ಬಾನಿ. ತಿಪಟ್ಟಚೀವರಸ್ಸ ವಾ ಮಜ್ಝೇ ದಾತಬ್ಬಾನಿ. ತೇಸಂ ¶ ವಣ್ಣನಾನತ್ತಂ ಉಪಾಹನಾಸು ವುತ್ತನಯಮೇವ. ಅಚ್ಛಿನ್ನದಸದೀಘದಸಾನಿ ದಸಾ ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ಧಾರೇತಬ್ಬಾನಿ. ಕಞ್ಚುಕಂ ಲಭಿತ್ವಾ ಫಾಲೇತ್ವಾ ರಜಿತ್ವಾ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ವೇಠನೇಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ. ತಿರೀಟಕಂ ಪನ ರುಕ್ಖಚ್ಛಲ್ಲಿಮಯಂ, ತಂ ಪಾದಪುಞ್ಛನಿಂ ಕಾತುಂ ವಟ್ಟತಿ.

೫೮. ‘‘ನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಧಮ್ಮಕಮ್ಮಂ ಕಾತಬ್ಬಂ, ಯೋ ಕರೇಯ್ಯ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸ. ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅಧಮ್ಮಕಮ್ಮೇ ಕಯಿರಮಾನೇ ಪಟಿಕ್ಕೋಸಿತು’’ನ್ತಿ (ಮಹಾವ. ೧೫೪) ವಚನತೋ ಅಧಮ್ಮಕಮ್ಮಂ ನ ಕಾತಬ್ಬಂ, ಕಯಿರಮಾನಞ್ಚ ನಿವಾರೇತಬ್ಬಂ. ನಿವಾರೇನ್ತೇಹಿ ಚ ‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಚತೂಹಿ ಪಞ್ಚಹಿ ಪಟಿಕ್ಕೋಸಿತುಂ, ದ್ವೀಹಿ ತೀಹಿ ದಿಟ್ಠಿಂ ಆವಿಕಾತುಂ, ಏಕೇನ ಅಧಿಟ್ಠಾತುಂ ‘ನ ಮೇತಂ ಖಮತೀ’’ತಿ (ಮಹಾವ. ೧೫೪) ವಚನತೋ ಯತ್ಥ ನಿವಾರೇನ್ತಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಉಪದ್ದವಂ ಕರೋನ್ತಿ, ತತ್ಥ ಏಕಕೇನ ನ ನಿವಾರೇತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ಚತ್ತಾರೋ ಪಞ್ಚ ವಾ ಹೋನ್ತಿ, ನಿವಾರೇತಬ್ಬಂ. ಸಚೇ ಪನ ದ್ವೇ ವಾ ತಯೋ ವಾ ಹೋನ್ತಿ, ‘‘ಅಧಮ್ಮಕಮ್ಮಂ ಇದಂ, ನ ಮೇತಂ ಖಮತೀ’’ತಿ ಏವಂ ಅಞ್ಞಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕೇ ಅತ್ತನೋ ದಿಟ್ಠಿ ಆವಿಕಾತಬ್ಬಾ. ಸಚೇ ಏಕೋವ ಹೋತಿ, ‘‘ನ ಮೇತಂ ಖಮತೀ’’ತಿ ಅಧಿಟ್ಠಾತಬ್ಬಂ. ಸಬ್ಬಞ್ಚೇತಂ ತೇಸಂ ಅನುಪದ್ದವತ್ಥಾಯ ವುತ್ತಂ.

೫೯. ‘‘ನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅನೋಕಾಸಕತೋ ಭಿಕ್ಖು ಆಪತ್ತಿಯಾ ಚೋದೇತಬ್ಬೋ, ಯೋ ಚೋದೇಯ್ಯ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಮಹಾವ. ೧೫೩) ವಚನತೋ ಚೋದೇನ್ತೇನ ‘‘ಕರೋತು ಮೇ ಆಯಸ್ಮಾ ಓಕಾಸಂ, ಅಹಂ ತಂ ವತ್ತುಕಾಮೋ’’ತಿ ಏವಂ ಓಕಾಸಂ ಕಾರಾಪೇತ್ವಾ ಚೋದೇತಬ್ಬೋ. ಅಧಿಪ್ಪಾಯಭೇದೋ ಪನೇತ್ಥ ವೇದಿತಬ್ಬೋ (ಮಹಾವ. ಅಟ್ಠ. ೨.೩೮೯). ಅಯಞ್ಹಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ ನಾಮ ಚಾವನಾಧಿಪ್ಪಾಯೋ ಅಕ್ಕೋಸಾಧಿಪ್ಪಾಯೋ ¶ ಕಮ್ಮಾಧಿಪ್ಪಾಯೋ ವುಟ್ಠಾನಾಧಿಪ್ಪಾಯೋ ಉಪೋಸಥಪವಾರಣಟ್ಠಪನಾಧಿಪ್ಪಾಯೋ ಅನುವಿಜ್ಜನಾಧಿಪ್ಪಾಯೋ ಧಮ್ಮಕಥಾಧಿಪ್ಪಾಯೋತಿ ಅನೇಕವಿಧೋ. ತತ್ಥ ಪುರಿಮೇಸು ಚತೂಸು ಅಧಿಪ್ಪಾಯೇಸು ಓಕಾಸಂ ಅಕಾರಾಪೇನ್ತಸ್ಸ ದುಕ್ಕಟಂ, ಓಕಾಸಂ ಕಾರಾಪೇತ್ವಾಪಿ ಸಮ್ಮುಖಾ ಅಮೂಲಕೇನ ಪಾರಾಜಿಕೇನ ಚೋದೇನ್ತಸ್ಸ ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸೋ, ಅಮೂಲಕೇನ ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸೇನ ಚೋದೇನ್ತಸ್ಸ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ, ಅಮೂಲಿಕಾಯ ಆಚಾರವಿಪತ್ತಿಯಾ ಚೋದೇನ್ತಸ್ಸ ದುಕ್ಕಟಂ, ಅಕ್ಕೋಸಾಧಿಪ್ಪಾಯೇನ ವದನ್ತಸ್ಸ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ. ಅಸಮ್ಮುಖಾ ಪನ ಸತ್ತಹಿಪಿ ಆಪತ್ತಿಕ್ಖನ್ಧೇಹಿ ವದನ್ತಸ್ಸ ದುಕ್ಕಟಂ, ಅಸಮ್ಮುಖಾ ಏವ ಸತ್ತವಿಧಮ್ಪಿ ಕಮ್ಮಂ ಕರೋನ್ತಸ್ಸ ದುಕ್ಕಟಮೇವ. ಕುರುನ್ದಿಯಂ ಪನ ‘‘ವುಟ್ಠಾನಾಧಿಪ್ಪಾಯೇನ ‘ತ್ವಂ ಇಮಂ ನಾಮ ಆಪತ್ತಿಂ ಆಪನ್ನೋ, ತಂ ಪಟಿಕರೋಹೀ’ತಿ ¶ ವದನ್ತಸ್ಸ ಓಕಾಸಕಿಚ್ಚಂ ನತ್ಥೀ’’ತಿ ವುತ್ತಂ. ಉಪೋಸಥಪವಾರಣಂ ಠಪೇನ್ತಸ್ಸಪಿ ಓಕಾಸಕಮ್ಮಂ ನತ್ಥಿ, ಠಪನಖೇತ್ತಂ ಪನ ಜಾನಿತಬ್ಬಂ ‘‘ಸುಣಾತು ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘೋ, ಅಜ್ಜುಪೋಸಥೋ ಪನ್ನರಸೋ, ಯದಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಪತ್ತಕಲ್ಲಂ, ಸಙ್ಘೋ ಉಪೋಸಥಂ ಕರೇ’’ತಿ.

ಏತಸ್ಮಿಞ್ಹಿ ರೇ-ಕಾರೇ ಅನತಿಕ್ಕನ್ತೇಯೇವ ಠಪೇತುಂ ಲಬ್ಭತಿ, ತತೋ ಪರಂ ಪನ ಯ್ಯ-ಕಾರೇ ಪತ್ತೇ ನ ಲಬ್ಭತಿ. ಏಸ ನಯೋ ಪವಾರಣಾಯ.

ಅನುವಿಜ್ಜಕಸ್ಸಪಿ ಓಸಟೇ ವತ್ಥುಸ್ಮಿಂ ‘‘ಅತ್ಥೇತಂ ತವಾ’’ತಿ ಅನುವಿಜ್ಜನಾಧಿಪ್ಪಾಯೇನ ವದನ್ತಸ್ಸ ಓಕಾಸಕಮ್ಮಂ ನತ್ಥಿ. ಧಮ್ಮಕಥಿಕಸ್ಸಪಿ ಧಮ್ಮಾಸನೇ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ‘‘ಯೋ ಇದಞ್ಚಿದಞ್ಚ ಕರೋತಿ, ಅಯಂ ಭಿಕ್ಖು ಅಸ್ಸಮಣೋ’’ತಿಆದಿನಾ ನಯೇನ ಅನೋದಿಸ್ಸ ಧಮ್ಮಂ ಕಥೇನ್ತಸ್ಸ ಓಕಾಸಕಮ್ಮಂ ನತ್ಥಿ. ಸಚೇ ಪನ ಓದಿಸ್ಸ ನಿಯಮೇತ್ವಾ ‘‘ಅಸುಕೋ ಚ ಅಸುಕೋ ಚ ಅಸ್ಸಮಣೋ ಅನುಪಾಸಕೋ’’ತಿ ಕಥೇತಿ, ಧಮ್ಮಾಸನತೋ ಓರೋಹಿತ್ವಾ ಆಪತ್ತಿಂ ದೇಸೇತ್ವಾ ಗನ್ತಬ್ಬಂ. ‘‘ನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸುದ್ಧಾನಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಅನಾಪತ್ತಿಕಾನಂ ಅವತ್ಥುಸ್ಮಿಂ ಅಕಾರಣೇ ಓಕಾಸೋ ಕಾರಾಪೇತಬ್ಬೋ, ಯೋ ಕಾರಾಪೇಯ್ಯ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಮಹಾವ. ೧೫೩) ವಚನತೋ ಸುದ್ಧಾನಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಅಕಾರಣೇ ವತ್ಥುಸ್ಮಿಂ ಓಕಾಸೋ ನ ಕಾರೇತಬ್ಬೋ. ‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪುಗ್ಗಲಂ ತುಲಯಿತ್ವಾ ಓಕಾಸಂ ಕಾತು’’ನ್ತಿ (ಮಹಾವ. ೧೫೩) ವಚನತೋ ‘‘ಭೂತಮೇವ ನು ಖೋ ಆಪತ್ತಿಂ ವದತಿ, ಅಭೂತ’’ನ್ತಿ ಏವಂ ಉಪಪರಿಕ್ಖಿತ್ವಾ ಓಕಾಸೋ ಕಾತಬ್ಬೋ.

೬೦. ‘‘ನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸದ್ಧಾದೇಯ್ಯಂ ವಿನಿಪಾತೇತಬ್ಬಂ, ಯೋ ವಿನಿಪಾತೇಯ್ಯ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಮಹಾವ. ೩೬೧) ವಚನತೋ ಸದ್ಧಾದೇಯ್ಯಂ ನ ವಿನಿಪಾತೇತಬ್ಬಂ. ಠಪೇತ್ವಾ ಮಾತಾಪಿತರೋ (ಮಹಾವ. ಅಟ್ಠ. ೩೬೧) ಸೇಸಞಾತೀನಂ ದೇನ್ತೋಪಿ ವಿನಿಪಾತೇತಿಯೇವ, ಮಾತಾಪಿತರೋ ಪನ ರಜ್ಜೇ ಠಿತಾಪಿ ಪತ್ಥಯನ್ತಿ, ದಾತಬ್ಬಂ.

೬೧. ‘‘ನ ¶ , ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸನ್ತರುತ್ತರೇನ ಗಾಮೋ ಪವಿಸಿತಬ್ಬೋ, ಯೋ ಪವಿಸೇಯ್ಯ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಮಹಾವ. ೩೬೨) ವಚನತೋ ಸನ್ತರುತ್ತರೇನ ಗಾಮೋ ನ ಪವಿಸಿತಬ್ಬೋ.

೬೨. ‘‘ಪಞ್ಚಿಮೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಚ್ಚಯಾ ಸಙ್ಘಾಟಿಯಾ ನಿಕ್ಖೇಪಾಯ. ಗಿಲಾನೋ ವಾ ಹೋತಿ, ವಸ್ಸಿಕಸಙ್ಕೇತಂ ವಾ ಹೋತಿ, ನದೀಪಾರಗತಂ ವಾ ಹೋತಿ, ಅಗ್ಗಳಗುತ್ತಿವಿಹಾರೋ ವಾ ಹೋತಿ, ಅತ್ಥತಕಥಿನಂ ವಾ ಹೋತಿ. ಇಮೇ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಞ್ಚ ಪಚ್ಚಯಾ ಸಙ್ಘಾಟಿಯಾ ನಿಕ್ಖೇಪಾಯಾ’’ತಿ (ಮಹಾವ. ೩೬೨) – ವಚನತೋ ಪನ ಗಹೇತ್ವಾ ¶ ಗನ್ತುಂ ಅಸಮತ್ಥೋ ಗಿಲಾನೋ ವಾ ಹೋತಿ, ವಸ್ಸಿಕಸಙ್ಕೇತಾದೀಸು ವಾ ಅಞ್ಞತರಂ ಕಾರಣಂ, ಏವರೂಪೇಸು ಪಚ್ಚಯೇಸು ಸಙ್ಘಾಟಿಂ ಅಗ್ಗಳಗುತ್ತಿವಿಹಾರೇ ಠಪೇತ್ವಾ ಸನ್ತರುತ್ತರೇನ ಗನ್ತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಸಬ್ಬೇಸ್ವೇವ ಹಿ ಏತೇಸು ಗಿಲಾನವಸ್ಸಿಕಸಙ್ಕೇತನದೀಪಾರಗಮನಅತ್ಥತಕಥಿನಭಾವೇಸು ಅಗ್ಗಳಗುತ್ತಿಯೇವ ಪಮಾಣಂ, ಗುತ್ತೇ ಏವ ವಿಹಾರೇ ನಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಬಹಿ ಗನ್ತುಂ ವಟ್ಟತಿ, ನಾಗುತ್ತೇ. ಆರಞ್ಞಕಸ್ಸ ಪನ ವಿಹಾರೋ ನ ಸುಗುತ್ತೋ ಹೋತಿ, ತೇನ ಭಣ್ಡುಕ್ಖಲಿಕಾಯ ಪಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಪಾಸಾಣಸುಸಿರರುಕ್ಖಸುಸಿರಾದೀಸು ಸುಪಟಿಚ್ಛನ್ನೇಸು ಠಪೇತ್ವಾ ಗನ್ತಬ್ಬಂ. ಉತ್ತರಾಸಙ್ಗಅನ್ತರವಾಸಕಾನಂ ನಿಕ್ಖೇಪೇಪಿ ಇಮೇಯೇವ ಪಞ್ಚ ಪಚ್ಚಯಾ ವೇದಿತಬ್ಬಾ.

೬೩. ‘‘ನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸಮ್ಬಾಧಸ್ಸ ಸಾಮನ್ತಾ ದ್ವಙ್ಗುಲಾ ಸತ್ಥಕಮ್ಮಂ ವಾ ವತ್ಥಿಕಮ್ಮಂ ವಾ ಕಾರಾಪೇತಬ್ಬಂ, ಯೋ ಕಾರಾಪೇಯ್ಯ, ಆಪತ್ತಿ ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಮಹಾವ. ೨೭೯) ವಚನತೋ ಯಥಾಪರಿಚ್ಛಿನ್ನೇ ಓಕಾಸೇ (ಮಹಾವ. ಅಟ್ಠ. ೨೭೯) ಯೇನ ಕೇನಚಿ ಸತ್ಥೇನ ವಾ ಸೂಚಿಯಾ ವಾ ಕಣ್ಟಕೇನ ವಾ ಸತ್ತಿಕಾಯ ವಾ ಪಾಸಾಣಸಕ್ಖಲಿಕಾಯ ವಾ ನಖೇನ ವಾ ಛಿನ್ದನಂ ವಾ ಫಾಲನಂ ವಾ ವಿಜ್ಝನಂ ವಾ ಲೇಖನಂ ವಾ ನ ಕಾತಬ್ಬಂ, ಸಬ್ಬಞ್ಹೇತಂ ಸತ್ಥಕಮ್ಮಮೇವ ಹೋತಿ. ಯೇನ ಕೇನಚಿ ಪನ ಚಮ್ಮೇನ ವಾ ವತ್ಥೇನ ವಾ ವತ್ಥಿಪೀಳನಮ್ಪಿ ನ ಕಾತಬ್ಬಂ, ಸಬ್ಬಞ್ಹೇತಂ ವತ್ಥಿಕಮ್ಮಮೇವ ಹೋತಿ. ಏತ್ಥ ಚ ‘‘ಸಮ್ಬಾಧಸ್ಸ ಸಾಮನ್ತಾ ದ್ವಙ್ಗುಲಾ’’ತಿ ಇದಂ ಸತ್ಥಕಮ್ಮಂಯೇವ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಂ, ವತ್ಥಿಕಮ್ಮಂ ಪನ ಸಮ್ಬಾಧೇಯೇವ ಪಟಿಕ್ಖಿತ್ತಂ. ತತ್ಥ ಪನ ಖಾರಂ ವಾ ದಾತುಂ ಯೇನ ಕೇನಚಿ ರಜ್ಜುಕೇನ ವಾ ಬನ್ಧಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ, ಯದಿ ತೇನ ಛಿಜ್ಜತಿ, ಸುಚ್ಛಿನ್ನಂ. ಅಣ್ಡವುಡ್ಢಿರೋಗೇಪಿ ಸತ್ಥಕಮ್ಮಂ ನ ವಟ್ಟತಿ, ತಸ್ಮಾ ‘‘ಅಣ್ಡಂ ಫಾಲೇತ್ವಾ ಬೀಜಾನಿ ಉದ್ಧರಿತ್ವಾ ಅರೋಗಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ನ ಕಾತಬ್ಬಂ, ಅಗ್ಗಿತಾಪನಭೇಸಜ್ಜಲೇಪನೇಸು ಪನ ಪಟಿಕ್ಖೇಪೋ ನತ್ಥಿ. ವಚ್ಚಮಗ್ಗೇ ಭೇಸಜ್ಜಮಕ್ಖಿತಾ ಆದಾನವಟ್ಟಿ ವಾ ವೇಳುನಾಳಿಕಾ ವಾ ವಟ್ಟತಿ, ಯಾಯ ಖಾರಕಮ್ಮಂ ವಾ ಕರೋನ್ತಿ, ತೇಲಂ ವಾ ಪವೇಸೇನ್ತಿ.

೬೪. ‘‘ನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ನಹಾಪಿತಪುಬ್ಬೇನ ಖುರಭಣ್ಡಂ ಪರಿಹರಿತಬ್ಬಂ, ಯೋ ಪರಿಹರೇಯ್ಯ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಮಹಾವ. ೩೦೩) ವಚನತೋ ನಹಾಪಿತಪುಬ್ಬೇನ (ಮಹಾವ. ಅಟ್ಠ. ೩೦೩) ಖುರಭಣ್ಡಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಪರಿಹರಿತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ, ಅಞ್ಞಸ್ಸ ಸನ್ತಕೇನ ಪನ ಕೇಸೇ ಛೇದೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಸಚೇ ವೇತನಂ ¶ ಗಹೇತ್ವಾ ಛಿನ್ದತಿ, ನ ವಟ್ಟತಿ. ಯೋ ಅನಹಾಪಿತಪುಬ್ಬೋ, ತಸ್ಸೇವ ಪರಿಹರಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ, ತಂ ವಾ ಅಞ್ಞಂ ವಾ ಗಹೇತ್ವಾ ಕೇಸೇ ಛೇದೇತುಮ್ಪಿ ವಟ್ಟತಿ.

೬೫. ‘‘ಸಙ್ಘಿಕಾನಿ ¶ , ಭಿಕ್ಖವೇ, ಬೀಜಾನಿ ಪುಗ್ಗಲಿಕಾಯ ಭೂಮಿಯಾ ರೋಪಿತಾನಿ ಭಾಗಂ ದತ್ವಾ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬಾನಿ. ಪುಗ್ಗಲಿಕಾನಿ ಬೀಜಾನಿ ಸಙ್ಘಿಕಾಯ ಭೂಮಿಯಾ ರೋಪಿತಾನಿ ಭಾಗಂ ದತ್ವಾ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬಾನೀ’’ತಿ (ಮಹಾವ. ೩೦೪) – ವಚನತೋ ಪುಗ್ಗಲಿಕಾಯ ಭೂಮಿಯಾ ಸಙ್ಘಿಕೇಸು ಬೀಜೇಸು ರೋಪಿತೇಸು ಸಙ್ಘಿಕಾಯ ಭೂಮಿಯಾ ವಾ ಪುಗ್ಗಲಿಕೇಸು ಬೀಜೇಸು ರೋಪಿತೇಸು ದಸಮಭಾಗಂ ದತ್ವಾ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬಂ. ಇದಂ ಕಿರ ಜಮ್ಬುದೀಪೇ ಪೋರಾಣಕಚಾರಿತ್ತಂ, ತಸ್ಮಾ ದಸ ಕೋಟ್ಠಾಸೇ ಕತ್ವಾ ಏಕೋ ಕೋಟ್ಠಾಸೋ ಭೂಮಿಸಾಮಿಕಾನಂ ದಾತಬ್ಬೋ.

೬೬. ‘‘ಸನ್ತಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಮಗ್ಗಾ ಕನ್ತಾರಾ ಅಪ್ಪೋದಕಾ ಅಪ್ಪಭಕ್ಖಾ, ನ ಸುಕರಾ ಅಪಾಥೇಯ್ಯೇನ ಗನ್ತುಂ. ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಾಥೇಯ್ಯಂ ಪರಿಯೇಸಿತುಂ. ತಣ್ಡುಲೋ ತಣ್ಡುಲತ್ಥಿಕೇನ, ಮುಗ್ಗೋ ಮುಗ್ಗತ್ಥಿಕೇನ, ಮಾಸೋ ಮಾಸತ್ಥಿಕೇನ, ಲೋಣಂ ಲೋಣತ್ಥಿಕೇನ, ಗುಳೋ ಗುಳತ್ಥಿಕೇನ, ತೇಲಂ ತೇಲತ್ಥಿಕೇನ, ಸಪ್ಪಿ ಸಪ್ಪಿತ್ಥಿಕೇನಾ’’ತಿ (ಮಹಾವ. ೨೯೯) – ವಚನತೋ ತಾದಿಸಂ ಕನ್ತಾರಂ ನಿತ್ಥರನ್ತೇನ ಪಾಥೇಯ್ಯಂ ಪರಿಯೇಸಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ. ಕಥಂ ಪನ ಪರಿಯೇಸಿತಬ್ಬನ್ತಿ? ಸಚೇ (ಮಹಾವ. ಅಟ್ಠ. ೨೯೬) ಕೇಚಿಸಯಮೇವ ಞತ್ವಾ ದೇನ್ತಿ, ಇಚ್ಚೇತಂ ಕುಸಲಂ. ನೋ ಚೇ ದೇನ್ತಿ, ಞಾತಿಪವಾರಿತಟ್ಠಾನತೋ ವಾ ಭಿಕ್ಖಾಚಾರವತ್ತೇನ ವಾ ಪರಿಯೇಸಿತಬ್ಬಂ. ತಥಾ ಅಲಭನ್ತೇನ ಅಞ್ಞಾತಿಕಅಪ್ಪವಾರಿತಟ್ಠಾನತೋ ಯಾಚಿತ್ವಾಪಿ ಗಹೇತಬ್ಬಂ. ಏಕದಿವಸೇನ ಗಮನೀಯೇ ಮಗ್ಗೇ ಏಕಭತ್ತತ್ಥಾಯ ಪರಿಯೇಸಿತಬ್ಬಂ. ದೀಘೇ ಅದ್ಧಾನೇ ಯತ್ತಕೇನ ಕನ್ತಾರಂ ನಿತ್ಥರತಿ, ತತ್ತಕಂ ಪರಿಯೇಸಿತಬ್ಬಂ.

೬೭. ‘‘ಯಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಮಯಾ ‘ಇದಂ ನ ಕಪ್ಪತೀ’ತಿ ಅಪ್ಪಟಿಕ್ಖಿತ್ತಂ, ತಞ್ಚೇ ಅಕಪ್ಪಿಯಂ ಅನುಲೋಮೇತಿ, ಕಪ್ಪಿಯಂ ಪಟಿಬಾಹತಿ, ತಂ ವೋ ನ ಕಪ್ಪತಿ. ಯಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಮಯಾ ‘ಇದಂ ನ ಕಪ್ಪತೀ’ತಿ ಅಪ್ಪಟಿಕ್ಖಿತ್ತಂ, ತಞ್ಚೇ ಕಪ್ಪಿಯಂ ಅನುಲೋಮೇತಿ, ಅಕಪ್ಪಿಯಂ ಪಟಿಬಾಹತಿ, ತಂ ವೋ ಕಪ್ಪತಿ. ಯಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಮಯಾ ‘ಇದಂ ಕಪ್ಪತೀ’ತಿ ಅನನುಞ್ಞಾತಂ, ತಞ್ಚೇ ಅಕಪ್ಪಿಯಂ ಅನುಲೋಮೇತಿ, ಕಪ್ಪಿಯಂ ಪಟಿಬಾಹತಿ, ತಂ ವೋ ನ ಕಪ್ಪತಿ. ಯಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಮಯಾ ‘ಇದಂ ಕಪ್ಪತೀ’ತಿ ಅನನುಞ್ಞಾತಂ, ತಞ್ಚೇ ಕಪ್ಪಿಯಂ ಅನುಲೋಮೇತಿ, ಅಕಪ್ಪಿಯಂ ಪಟಿಬಾಹತಿ, ತಂ ವೋ ಕಪ್ಪತೀ’’ತಿ (ಮಹಾವ. ೩೦೫) – ಇಮೇ ಚತ್ತಾರೋ ಮಹಾಪದೇಸೇ ಭಗವಾ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ನಯಗ್ಗಹಣತ್ಥಾಯ ಆಹ. ತತ್ಥ ಧಮ್ಮಸಙ್ಗಾಹಕತ್ಥೇರಾ ಸುತ್ತಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಪರಿಮದ್ದನ್ತಾ ಇದಂ ಅದ್ದಸಂಸು. ‘‘ಠಪೇತ್ವಾ ಧಞ್ಞಫಲರಸ’’ನ್ತಿ ಸತ್ತ ಧಞ್ಞರಸಾನಿ ‘‘ಪಚ್ಛಾಭತ್ತಂ ನ ಕಪ್ಪತೀ’’ತಿ ಪಟಿಕ್ಖಿತ್ತಾನಿ ¶ . ತಾಲನಾಳಿಕೇರಪನಸಲಬುಜಅಲಾಬುಕುಮ್ಭಣ್ಡಪುಸ್ಸಫಲತಿಪುಸಫಲಏಳಾಲುಕಾನಿ ನವ ಮಹಾಫಲಾನಿ ಸಬ್ಬಞ್ಚ ಅಪರಣ್ಣಂ ಧಞ್ಞಗತಿಕಮೇವ. ತಂ ಕಿಞ್ಚಾಪಿ ನ ಪಟಿಕ್ಖಿತ್ತಂ ¶ , ಅಥ ಖೋ ಅಕಪ್ಪಿಯಂ ಅನುಲೋಮೇತಿ, ತಸ್ಮಾ ಪಚ್ಛಾಭತ್ತಂ ನ ಕಪ್ಪತಿ. ಅಟ್ಠ ಪಾನಾನಿ ಅನುಞ್ಞಾತಾನಿ, ಅವಸೇಸಾನಿ ವೇತ್ತತಿನ್ತಿಣಿಕಮಾತುಲುಙ್ಗಕಪಿಟ್ಠಕೋಸಮ್ಬಕರಮನ್ದಾದಿಖುದ್ದಕಫಲಪಾನಾನಿ ಅಟ್ಠಪಾನಗತಿಕಾನೇವ. ತಾನಿ ಕಿಞ್ಚಾಪಿ ನ ಅನುಞ್ಞಾತಾನಿ, ಅಥ ಖೋ ಕಪ್ಪಿಯಂ ಅನುಲೋಮೇನ್ತಿ, ತಸ್ಮಾ ಕಪ್ಪನ್ತಿ. ಠಪೇತ್ವಾ ಹಿ ಸಾನುಲೋಮಂ ಧಞ್ಞಫಲರಸಂ ಅಞ್ಞಂ ಫಲಪಾನಂ ನಾಮ ಅಕಪ್ಪಿಯಂ ನತ್ಥಿ, ಸಬ್ಬಂ ಯಾಮಕಾಲಿಕಂಯೇವಾತಿ ಕುರುನ್ದಿಯಂ ವುತ್ತಂ.

ಭಗವತಾ – ‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಛ ಚೀವರಾನಿ ಖೋಮಂ ಕಪ್ಪಾಸಿಕಂ ಕೋಸೇಯ್ಯಂ ಕಮ್ಬಲಂ ಸಾಣಂ ಭಙ್ಗ’’ನ್ತಿ (ಮಹಾವ. ೩೩೯) ಛ ಚೀವರಾನಿ ಅನುಞ್ಞಾತಾನಿ, ಧಮ್ಮಸಙ್ಗಾಹಕತ್ಥೇರೇಹಿ ತೇಸಂ ಅನುಲೋಮಾನಿ ದುಕೂಲಂ ಪತ್ತುಣ್ಣಂ ಚೀನಪಟ್ಟಂ ಸೋಮಾರಪಟ್ಟಂ ಇದ್ಧಿಮಯಂ ದೇವದತ್ತಿಯನ್ತಿ ಅಪರಾನಿ ಛ ಅನುಞ್ಞಾತಾನಿ. ತತ್ಥ ಪತ್ತುಣ್ಣನ್ತಿ ಪತ್ತುಣ್ಣದೇಸೇ ಪಾಣಕೇಹಿ ಸಞ್ಜಾತವತ್ಥಂ. ದ್ವೇ ಪಟಾನಿ ದೇಸನಾಮೇನೇವ ವುತ್ತಾನಿ. ತೀಣಿ ಕೋಸೇಯ್ಯಸ್ಸ ಅನುಲೋಮಾನಿ, ದುಕೂಲಂ ಸಾಣಸ್ಸ, ಇತರಾನಿ ದ್ವೇ ಕಪ್ಪಾಸಿಕಸ್ಸ ವಾ ಸಬ್ಬೇಸಂ ವಾ.

ಭಗವತಾ ಏಕಾದಸ ಪತ್ತೇ ಪಟಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ದ್ವೇ ಪತ್ತಾ ಅನುಞ್ಞಾತಾ ಲೋಹಪತ್ತೋ ಚ ಮತ್ತಿಕಾಪತ್ತೋ ಚ. ಲೋಹಥಾಲಕಂ ಮತ್ತಿಕಾಥಾಲಕಂ ತಮ್ಬಲೋಹಥಾಲಕನ್ತಿ ತೇಸಂಯೇವ ಅನುಲೋಮಾನಿ. ಭಗವತಾ ತಯೋ ತುಮ್ಬಾ ಅನುಞ್ಞಾತಾ ಲೋಹತುಮ್ಬೋ ಕಟ್ಠತುಮ್ಬೋ ಫಲತುಮ್ಬೋತಿ. ಕುಣ್ಡಿಕಾ ಕಞ್ಚನಕೋ ಉದಕತುಮ್ಬೋತಿ ತೇಸಂಯೇವ ಅನುಲೋಮಾನಿ. ಕುರುನ್ದಿಯಂ ಪನ ‘‘ಪಾನೀಯಸಙ್ಖಪಾನೀಯಸರಾವಕಾನಂ ಏತೇ ಅನುಲೋಮಾ’’ತಿ ವುತ್ತಂ. ಪಟ್ಟಿಕಾ ಸೂಕರನ್ತನ್ತಿ ದ್ವೇ ಕಾಯಬನ್ಧನಾನಿ ಅನುಞ್ಞಾತಾನಿ. ದುಸ್ಸಪಟ್ಟೇನ ರಜ್ಜುಕೇನ ಚ ಕತಕಾಯಬನ್ಧನಾನಿ ತೇಸಂಯೇವ ಅನುಲೋಮಾನಿ. ಸೇತಚ್ಛತ್ತಂ ಕಿಲಞ್ಜಚ್ಛತ್ತಂ ಪಣ್ಣಚ್ಛತ್ತನ್ತಿ ತೀಣಿ ಛತ್ತಾನಿ ಅನುಞ್ಞಾತಾನಿ. ಏಕಪಣ್ಣಚ್ಛತ್ತಂ ತೇಸಂಯೇವ ಅನುಲೋಮನ್ತಿ ಇಮಿನಾ ನಯೇನ ಪಾಳಿಞ್ಚ ಅಟ್ಠಕಥಞ್ಚ ಅನುಪೇಕ್ಖಿತ್ವಾ ಅಞ್ಞಾನಿಪಿ ಕಪ್ಪಿಯಾಕಪ್ಪಿಯಾನಂ ಅನುಲೋಮಾನಿ ವಿನಯಧರೇನ ವೇದಿತಬ್ಬಾನಿ.

೬೮. ವಿನಯಧರೋ (ಪಾಚಿ. ಅಟ್ಠ. ೪೩೮) ಚ ಪುಗ್ಗಲೋ ವಿನಯಪರಿಯತ್ತಿಮೂಲಕೇ ಪಞ್ಚಾನಿಸಂಸೇ ಛಾನಿಸಂಸೇ ಸತ್ತಾನಿಸಂಸೇ ಅಟ್ಠಾನಿಸಂಸೇ ನವಾನಿಸಂಸೇ ದಸಾನಿಸಂಸೇ ಏಕಾದಸಾನಿಸಂಸೇ ¶ ಲಭತಿ. ಕತಮೇ ಪಞ್ಚಾನಿಸಂಸೇ ಲಭತಿ? ಅತ್ತನೋ ಸೀಲಕ್ಖನ್ಧಗುತ್ತಿಆದಿಕೇ. ವುತ್ತಞ್ಹೇತಂ –

‘‘ಪಞ್ಚಿಮೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಆನಿಸಂಸಾ ವಿನಯಧರೇ ಪುಗ್ಗಲೇ. ಅತ್ತನೋ ಸೀಲಕ್ಖನ್ಧೋ ಸುಗುತ್ತೋ ಹೋತಿ ಸುರಕ್ಖಿತೋ, ಕುಕ್ಕುಚ್ಚಪಕತಾನಂ ಪಟಿಸರಣಂ ಹೋತಿ, ವಿಸಾರದೋ ಸಙ್ಘಮಜ್ಝೇ ವೋಹರತಿ, ಪಚ್ಚತ್ಥಿಕೇ ಸಹಧಮ್ಮೇನ ಸುನಿಗ್ಗಹಿತಂ ನಿಗ್ಗಣ್ಹಾತಿ, ಸದ್ಧಮ್ಮಟ್ಠಿತಿಯಾ ಪಟಿಪನ್ನೋ ಹೋತೀ’’ತಿ (ಪರಿ. ೩೨೫).

ಕಥಮಸ್ಸ ¶ ಅತ್ತನೋ ಸೀಲಕ್ಖನ್ಧೋ ಸುಗುತ್ತೋ ಹೋತಿ ಸುರಕ್ಖಿತೋ? ಇಧೇಕಚ್ಚೋ ಭಿಕ್ಖು ಆಪತ್ತಿಂ ಆಪಜ್ಜನ್ತೋ ಛಹಾಕಾರೇಹಿ ಆಪಜ್ಜತಿ ಅಲಜ್ಜಿತಾ, ಅಞ್ಞಾಣತಾ, ಕುಕ್ಕುಚ್ಚಪಕತತಾ, ಅಕಪ್ಪಿಯೇ ಕಪ್ಪಿಯಸಞ್ಞಿತಾ, ಕಪ್ಪಿಯೇ ಅಕಪ್ಪಿಯಸಞ್ಞಿತಾ, ಸತಿಸಮ್ಮೋಸಾ. ಕಥಂ ಅಲಜ್ಜಿತಾಯ ಆಪಜ್ಜತಿ? ಅಕಪ್ಪಿಯಭಾವಂ ಜಾನನ್ತೋಯೇವ ಮದ್ದಿತ್ವಾ ವೀತಿಕ್ಕಮಂ ಕರೋತಿ. ವುತ್ತಮ್ಪಿ ಚೇತಂ –

‘‘ಸಞ್ಚಿಚ್ಚ ಆಪತ್ತಿಂ ಆಪಜ್ಜತಿ, ಆಪತ್ತಿಂ ಪರಿಗೂಹತಿ;

ಅಗತಿಗಮನಞ್ಚ ಗಚ್ಛತಿ, ಏದಿಸೋ ವುಚ್ಚತಿ ಅಲಜ್ಜಿಪುಗ್ಗಲೋ’’ತಿ. (ಪರಿ. ೩೫೯);

ಕಥಂ ಅಞ್ಞಾಣತಾಯ ಆಪಜ್ಜತಿ? ಅಞ್ಞಾಣಪುಗ್ಗಲೋ ಹಿ ಮನ್ದೋ ಮೋಮೂಹೋ ಕತ್ತಬ್ಬಾಕತ್ತಬ್ಬಂ ಅಜಾನನ್ತೋ ಅಕತ್ತಬ್ಬಂ ಕರೋತಿ, ಕತ್ತಬ್ಬಂ ವಿರಾಧೇತಿ. ಏವಂ ಅಞ್ಞಾಣತಾಯ ಆಪಜ್ಜತಿ. ಕಥಂ ಕುಕ್ಕುಚ್ಚಪಕತತಾಯ ಆಪಜ್ಜತಿ? ಕಪ್ಪಿಯಾಕಪ್ಪಿಯಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಕುಕ್ಕುಚ್ಚೇ ಉಪ್ಪನ್ನೇ ವಿನಯಧರಂ ಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ಕಪ್ಪಿಯಂ ಚೇ, ಕತ್ತಬ್ಬಂ ಸಿಯಾ, ಅಕಪ್ಪಿಯಂ ಚೇ, ನ ಕತ್ತಬ್ಬಂ, ಅಯಂ ಪನ ‘‘ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ಮದ್ದಿತ್ವಾ ವೀತಿಕ್ಕಮತಿಯೇವ. ಏವಂ ಕುಕ್ಕುಚ್ಚಪಕತತಾಯ ಆಪಜ್ಜತಿ.

ಕಥಂ ಅಕಪ್ಪಿಯೇ ಕಪ್ಪಿಯಸಞ್ಞಿತಾಯ ಆಪಜ್ಜತಿ? ಅಚ್ಛಮಂಸಂ ‘‘ಸೂಕರಮಂಸ’’ನ್ತಿ ಖಾದತಿ, ದೀಪಿಮಂಸಂ ‘‘ಮಿಗಮಂಸ’’ನ್ತಿ ಖಾದತಿ, ಅಕಪ್ಪಿಯಭೋಜನಂ ‘‘ಕಪ್ಪಿಯಭೋಜನ’’ನ್ತಿ ಭುಞ್ಜತಿ, ವಿಕಾಲೇ ಕಾಲಸಞ್ಞಾಯ ಭುಞ್ಜತಿ, ಅಕಪ್ಪಿಯಪಾನಕಂ ‘‘ಕಪ್ಪಿಯಪಾನಕ’’ನ್ತಿ ಪಿವತಿ. ಏವಂ ಅಕಪ್ಪಿಯೇ ಕಪ್ಪಿಯಸಞ್ಞಿತಾಯ ಆಪಜ್ಜತಿ. ಕಥಂ ಕಪ್ಪಿಯೇ ಅಕಪ್ಪಿಯಸಞ್ಞಿತಾಯ ಆಪಜ್ಜತಿ? ಸೂಕರಮಂಸಂ ‘‘ಅಚ್ಛಮಂಸ’’ನ್ತಿ ಖಾದತಿ, ಮಿಗಮಂಸಂ ‘‘ದೀಪಿಮಂಸ’’ನ್ತಿ ಖಾದತಿ, ಕಪ್ಪಿಯಭೋಜನಂ ‘‘ಅಕಪ್ಪಿಯಭೋಜನ’’ನ್ತಿ ಭುಞ್ಜತಿ, ಕಾಲೇ ವಿಕಾಲಸಞ್ಞಾಯ ಭುಞ್ಜತಿ, ಕಪ್ಪಿಯಪಾನಕಂ ‘‘ಅಕಪ್ಪಿಯಪಾನಕ’’ನ್ತಿ ಪಿವತಿ. ಏವಂ ಕಪ್ಪಿಯೇ ಅಕಪ್ಪಿಯಸಞ್ಞಿತಾಯ ಆಪಜ್ಜತಿ. ಕಥಂ ಸತಿಸಮ್ಮೋಸಾ ¶ ಆಪಜ್ಜತಿ? ಸಹಸೇಯ್ಯಚೀವರವಿಪ್ಪವಾಸಭೇಸಜ್ಜಚೀವರಕಾಲಾತಿಕ್ಕಮನಪಚ್ಚಯಾ ಆಪತ್ತಿಂ ಸತಿಸಮ್ಮೋಸಾ ಆಪಜ್ಜತಿ. ಏವಮಿಧೇಕಚ್ಚೋ ಭಿಕ್ಖು ಇಮೇಹಿ ಛಹಿ ಆಕಾರೇಹಿ ಆಪತ್ತಿಂ ಆಪಜ್ಜತಿ.

ವಿನಯಧರೋ ಪನ ಇಮೇಹಿ ಛಹಾಕಾರೇಹಿ ಆಪತ್ತಿಂ ನ ಆಪಜ್ಜತಿ. ಕಥಂ ಲಜ್ಜಿತಾಯ ನಾಪಜ್ಜತಿ? ಸೋ ಹಿ ‘‘ಪಸ್ಸಥ ಭೋ, ಅಯಂ ಕಪ್ಪಿಯಾಕಪ್ಪಿಯಂ ಜಾನನ್ತೋಯೇವ ಪಣ್ಣತ್ತಿವೀತಿಕ್ಕಮಂ ಕರೋತೀ’’ತಿ ಇಮಂ ಪರೂಪವಾದಂ ರಕ್ಖನ್ತೋಪಿ ನಾಪಜ್ಜತಿ. ಏವಂ ಲಜ್ಜಿತಾಯ ನಾಪಜ್ಜತಿ, ಸಹಸಾ ಆಪನ್ನಮ್ಪಿ ದೇಸನಾಗಾಮಿನಿಂ ದೇಸೇತ್ವಾ ವುಟ್ಠಾನಗಾಮಿನಿಯಾ ವುಟ್ಠಹಿತ್ವಾ ಸುದ್ಧನ್ತೇ ಪತಿಟ್ಠಾತಿ. ತತೋ –

‘‘ಸಞ್ಚಿಚ್ಚ ¶ ಆಪತ್ತಿಂ ನಾಪಜ್ಜತಿ, ಆಪತ್ತಿಂ ನ ಪರಿಗೂಹತಿ;

ಅಗತಿಗಮನಞ್ಚ ನ ಗಚ್ಛತಿ, ಏದಿಸೋ ವುಚ್ಚತಿ ಲಜ್ಜಿಪುಗ್ಗಲೋ’’ತಿ. (ಪರಿ. ೩೫೯) –

ಇಮಸ್ಮಿಂ ಲಜ್ಜಿಭಾವೇ ಪತಿಟ್ಠಿತೋವ ಹೋತಿ.

ಕಥಂ ಞಾಣತಾಯ ನಾಪಜ್ಜತಿ? ಸೋ ಹಿ ಕಪ್ಪಿಯಾಕಪ್ಪಿಯಂ ಜಾನಾತಿ, ತಸ್ಮಾ ಕಪ್ಪಿಯಂಯೇವ ಕರೋತಿ, ಅಕಪ್ಪಿಯಂ ನ ಕರೋತಿ. ಏವಂ ಞಾಣತಾಯ ನಾಪಜ್ಜತಿ. ಕಥಂ ಅಕುಕ್ಕುಚ್ಚಪಕತತಾಯ ನಾಪಜ್ಜತಿ? ಕಪ್ಪಿಯಾಕಪ್ಪಿಯಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಕುಕ್ಕುಚ್ಚೇ ಉಪ್ಪನ್ನೇ ವತ್ಥುಂ ಓಲೋಕೇತ್ವಾ ಮಾತಿಕಂ ಪದಭಾಜನಂ ಅನ್ತರಾಪತ್ತಿಂ ಅನಾಪತ್ತಿಂ ಓಲೋಕೇತ್ವಾ ಕಪ್ಪಿಯಂ ಚೇ ಹೋತಿ, ಕರೋತಿ, ಅಕಪ್ಪಿಯಂ ಚೇ, ನ ಕರೋತಿ. ಏವಂ ಅಕುಕ್ಕುಚ್ಚಪಕತತಾಯ ನಾಪಜ್ಜತಿ. ಕಥಂ ಅಕಪ್ಪಿಯೇ ಕಪ್ಪಿಯಸಞ್ಞಿತಾದೀಹಿ ನಾಪಜ್ಜತಿ? ಸೋ ಹಿ ಕಪ್ಪಿಯಾಕಪ್ಪಿಯಂ ಜಾನಾತಿ, ತಸ್ಮಾ ಅಕಪ್ಪಿಯೇ ಕಪ್ಪಿಯಸಞ್ಞೀ ನ ಹೋತಿ, ಕಪ್ಪಿಯೇ ಅಕಪ್ಪಿಯಸಞ್ಞೀ ನ ಹೋತಿ, ಸುಪ್ಪತಿಟ್ಠಿತಾ ಚಸ್ಸ ಸತಿ ಹೋತಿ, ಅಧಿಟ್ಠಾತಬ್ಬಂ ಅಧಿಟ್ಠೇತಿ, ವಿಕಪ್ಪೇತಬ್ಬಂ ವಿಕಪ್ಪೇತಿ. ಇತಿ ಇಮೇಹಿ ಛಹಿ ಆಕಾರೇಹಿ ಆಪತ್ತಿಂ ನಾಪಜ್ಜತಿ. ಅನಾಪಜ್ಜನ್ತೋ ಅಖಣ್ಡಸೀಲೋ ಹೋತಿ, ಪರಿಸುದ್ಧಸೀಲೋ ಹೋತಿ. ಏವಮಸ್ಸ ಅತ್ತನೋ ಸೀಲಕ್ಖನ್ಧೋ ಸುಗುತ್ತೋ ಹೋತಿ ಸುರಕ್ಖಿತೋ.

ಕಥಂ ಕುಕ್ಕುಚ್ಚಪಕತಾನಂ ಪಟಿಸರಣಂ ಹೋತಿ? ತಿರೋರಟ್ಠೇಸು ತಿರೋಜನಪದೇಸು ಚ ಉಪ್ಪನ್ನಕುಕ್ಕುಚ್ಚಾ ಭಿಕ್ಖೂ ‘‘ಅಸುಕಸ್ಮಿಂ ಕಿರ ವಿಹಾರೇ ವಿನಯಧರೋ ವಸತೀ’’ತಿ ದೂರತೋವ ತಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕಂ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಕುಕ್ಕುಚ್ಚಂ ಪುಚ್ಛನ್ತಿ. ಸೋ ತೇಹಿ ಕತಸ್ಸ ಕಮ್ಮಸ್ಸ ವತ್ಥುಂ ಓಲೋಕೇತ್ವಾ ಆಪತ್ತಾನಾಪತ್ತಿಗರುಕಲಹುಕಾದಿಭೇದಂ ಸಲ್ಲಕ್ಖೇತ್ವಾ ದೇಸನಾಗಾಮಿನಿಂ ದೇಸಾಪೇತ್ವಾ, ವುಟ್ಠಾನಗಾಮಿನಿಯಾ ವುಟ್ಠಾಪೇತ್ವಾ ಸುದ್ಧನ್ತೇ ಪತಿಟ್ಠಾಪೇತಿ. ಏವಂ ಕುಕ್ಕುಚ್ಚಪಕತಾನಂ ಪಟಿಸರಣಂ ಹೋತಿ.

ವಿಸಾರದೋ ¶ ಸಙ್ಘಮಜ್ಝೇ ವೋಹರತೀತಿ ಅವಿನಯಧರಸ್ಸ ಹಿ ಸಙ್ಘಮಜ್ಝೇ ಕಥೇನ್ತಸ್ಸ ಭಯಂ ಸಾರಜ್ಜಂ ಓಕ್ಕಮತಿ, ವಿನಯಧರಸ್ಸ ತಂ ನ ಹೋತಿ. ಕಸ್ಮಾ? ‘‘ಏವಂ ಕಥೇನ್ತಸ್ಸ ದೋಸೋ ಹೋತಿ, ಏವಂ ನ ದೋಸೋ’’ತಿ ಞತ್ವಾ ಕಥನತೋ.

ಪಚ್ಚತ್ಥಿಕೇ ಸಹಧಮ್ಮೇನ ಸುನಿಗ್ಗಹಿತಂ ನಿಗ್ಗಣ್ಹಾತೀತಿ ಏತ್ಥ ದ್ವಿಧಾ ಪಚ್ಚತ್ಥಿಕಾ ನಾಮ ಅತ್ತಪಚ್ಚತ್ಥಿಕಾ ಚ ಸಾಸನಪಚ್ಚತ್ಥಿಕಾ ಚ. ತತ್ಥ ಮೇತ್ತಿಯಭೂಮಜಕಾ ಚ ಭಿಕ್ಖೂ ವಡ್ಢೋ ಚ ಲಿಚ್ಛವೀ ಅಮೂಲಕೇನ ಅನ್ತಿಮವತ್ಥುನಾ ಚೋದೇಸುಂ, ಇಮೇ ಅತ್ತಪಚ್ಚತ್ಥಿಕಾ ನಾಮ. ಯೇ ಪನ ಅಞ್ಞೇಪಿ ದುಸ್ಸೀಲಾ ಪಾಪಧಮ್ಮಾ ¶ , ಸಬ್ಬೇತೇ ಅತ್ತಪಚ್ಚತ್ಥಿಕಾ. ವಿಪರೀತದಸ್ಸನಾ ಪನ ಅರಿಟ್ಠಭಿಕ್ಖುಕಣ್ಟಕಸಾಮಣೇರವೇಸಾಲಿಕವಜ್ಜಿಪುತ್ತಕಾ ಪರೂಪಹಾರಅಞ್ಞಾಣಕಙ್ಖಾವಿತರಣಾದಿವಾದಾ ಮಹಾಸಙ್ಘಿಕಾದಯೋ ಚ ಅಬುದ್ಧಸಾಸನಂ ‘‘ಬುದ್ಧಸಾಸನ’’ನ್ತಿ ವತ್ವಾ ಕತಪಗ್ಗಹಾ ಸಾಸನಪಚ್ಚತ್ಥಿಕಾ ನಾಮ. ತೇ ಸಬ್ಬೇಪಿ ಸಹಧಮ್ಮೇನ ಸಹಕಾರಣೇನ ವಚನೇನ ಯಥಾ ತಂ ಅಸದ್ಧಮ್ಮಂ ಪತಿಟ್ಠಾಪೇತುಂ ನ ಸಕ್ಕೋನ್ತಿ, ಏವಂ ಸುನಿಗ್ಗಹಿತಂ ಕತ್ವಾ ನಿಗ್ಗಣ್ಹಾತಿ.

ಸದ್ಧಮ್ಮಟ್ಠಿತಿಯಾ ಪಟಿಪನ್ನೋ ಹೋತೀತಿ ಏತ್ಥ ಪನ ತಿವಿಧೋ ಸದ್ಧಮ್ಮೋ ಪರಿಯತ್ತಿಪಟಿಪತ್ತಿಅಧಿಗಮವಸೇನ. ತತ್ಥ ತೇಪಿಟಕಂ ಬುದ್ಧವಚನಂ ಪರಿಯತ್ತಿಸದ್ಧಮ್ಮೋ ನಾಮ. ತೇರಸ ಧುತಗುಣಾ ಚುದ್ದಸ ಖನ್ಧಕವತ್ತಾನಿ ದ್ವೇಅಸೀತಿ ಮಹಾವತ್ತಾನೀತಿ ಅಯಂ ಪಟಿಪತ್ತಿಸದ್ಧಮ್ಮೋ ನಾಮ. ಚತ್ತಾರೋ ಮಗ್ಗಾ ಚ ಚತ್ತಾರಿ ಫಲಾನಿ ಚ, ಅಯಂ ಅಧಿಗಮಸದ್ಧಮ್ಮೋ ನಾಮ.

ತತ್ಥ ಕೇಚಿ ಥೇರಾ ‘‘ಯೋ ವೋ, ಆನನ್ದ, ಮಯಾ ಧಮ್ಮೋ ಚ ವಿನಯೋ ಚ ದೇಸಿತೋ ಪಞ್ಞತ್ತೋ, ಸೋ ವೋ ಮಮಚ್ಚಯೇನ ಸತ್ಥಾ’’ತಿ ಇಮಿನಾ ಸುತ್ತೇನ (ದೀ. ನಿ. ೨.೨೧೬) ‘‘ಸಾಸನಸ್ಸ ಪರಿಯತ್ತಿ ಮೂಲ’’ನ್ತಿ ವದನ್ತಿ. ಕೇಚಿ ಥೇರಾ ‘‘ಇಮೇ ಚ ಸುಭದ್ದ ಭಿಕ್ಖೂ ಸಮ್ಮಾ ವಿಹರೇಯ್ಯುಂ, ಅಸುಞ್ಞೋ ಲೋಕೋ ಅರಹನ್ತೇಹಿ ಅಸ್ಸಾ’’ತಿ ಇಮಿನಾ ಸುತ್ತೇನ (ದೀ. ನಿ. ೨.೨೧೪) ‘‘ಸಾಸನಸ್ಸ ಪಟಿಪತ್ತಿ ಮೂಲ’’ನ್ತಿ ವತ್ವಾ ‘‘ಯಾವ ಪಞ್ಚ ಭಿಕ್ಖೂ ಸಮ್ಮಾಪಟಿಪನ್ನಾ ಸಂವಿಜ್ಜನ್ತಿ, ತಾವ ಸಾಸನಂ ಠಿತಂ ಹೋತೀ’’ತಿ ಆಹಂಸು. ಇತರೇ ಪನ ಥೇರಾ ‘‘ಪರಿಯತ್ತಿಯಾ ಅನ್ತರಹಿತಾಯ ಸುಪ್ಪಟಿಪನ್ನಸ್ಸಪಿ ಧಮ್ಮಾಭಿಸಮಯೋ ನತ್ಥೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಆಹಂಸು ‘‘ಸಚೇಪಿ ಪಞ್ಚ ಭಿಕ್ಖೂ ಚತ್ತಾರಿ ಪಾರಾಜಿಕಾನಿ ರಕ್ಖಕಾ ಹೋನ್ತಿ, ತೇ ಸದ್ಧೇ ಕುಲಪುತ್ತೇ ಪಬ್ಬಾಜೇತ್ವಾ ಪಚ್ಚನ್ತಿಮೇ ಜನಪದೇ ಉಪಸಮ್ಪಾದೇತ್ವಾ ದಸವಗ್ಗಂ ಗಣಂ ಪೂರೇತ್ವಾ ಮಜ್ಝಿಮಜನಪದೇ ಉಪಸಮ್ಪದಂ ಕರಿಸ್ಸನ್ತಿ, ಏತೇನುಪಾಯೇನ ವೀಸತಿವಗ್ಗಂ ಸಙ್ಘಂ ಪೂರೇತ್ವಾ ಅತ್ತನೋಪಿ ಅಬ್ಭಾನಕಮ್ಮಂ ಕತ್ವಾ ಸಾಸನಂ ವುದ್ಧಿಂ ವಿರೂಳ್ಹಿಂ ¶ ಗಮಯಿಸ್ಸನ್ತಿ. ಏವಮಯಂ ವಿನಯಧರೋ ತಿವಿಧಸ್ಸಪಿ ಸದ್ಧಮ್ಮಸ್ಸ ಚಿರಟ್ಠಿತಿಯಾ ಪಟಿಪನ್ನೋ ಹೋತೀ’’ತಿ. ಏವಮಯಂ ವಿನಯಧರೋ ಇಮೇ ತಾವ ಪಞ್ಚಾನಿಸಂಸೇ ಪಟಿಲಭತೀತಿ ವೇದಿತಬ್ಬೋ.

ಕತಮೇ ಛಾನಿಸಂಸೇ ಲಭತೀತಿ? ತಸ್ಸಾಧೇಯ್ಯೋ ಉಪೋಸಥೋ ಪವಾರಣಾ ಸಙ್ಘಕಮ್ಮಂ ಪಬ್ಬಜ್ಜಾ ಉಪಸಮ್ಪದಾ, ನಿಸ್ಸಯಂ ದೇತಿ, ಸಾಮಣೇರಂ ಉಪಟ್ಠಾಪೇತಿ. ಯೇಪಿ ಇಮೇ ಚಾತುದ್ದಸಿಕೋ, ಪನ್ನರಸಿಕೋ, ಸಾಮಗ್ಗಿಉಪೋಸಥೋ, ಸಙ್ಘೇ ಉಪೋಸಥೋ, ಗಣೇ ಉಪೋಸಥೋ, ಪುಗ್ಗಲೇ ಉಪೋಸಥೋ, ಸುತ್ತುದ್ದೇಸೋ, ಪಾರಿಸುದ್ಧಿ, ಅಧಿಟ್ಠಾನಉಪೋಸಥೋತಿ ನವ ಉಪೋಸಥಾ, ಸಬ್ಬೇ ತೇ ವಿನಯಧರಾಯತ್ತಾ, ಯಾಪಿ ಚ ಇಮಾ ಚಾತುದ್ದಸಿಕಾ, ಪನ್ನರಸಿಕಾ, ಸಾಮಗ್ಗಿಪವಾರಣಾ, ಸಙ್ಘೇ ಪವಾರಣಾ, ಗಣೇ ಪವಾರಣಾ, ಪುಗ್ಗಲೇ ಪವಾರಣಾ, ತೇವಾಚಿಕಾ ಪವಾರಣಾ ¶ , ದ್ವೇವಾಚಿಕಾ ಪವಾರಣಾ, ಸಮಾನವಸ್ಸಿಕಾ ಪವಾರಣಾತಿ ನವ ಪವಾರಣಾ, ತಾಪಿ ವಿನಯಧರಾಯತ್ತಾ ಏವ, ತಸ್ಸ ಸನ್ತಕಾ, ಸೋ ತಾಸಂ ಸಾಮೀ.

ಯಾನಿಪಿ ಇಮಾನಿ ಅಪಲೋಕನಕಮ್ಮಂ ಞತ್ತಿಕಮ್ಮಂ ಞತ್ತಿದುತಿಯಕಮ್ಮಂ ಞತ್ತಿಚತುತ್ಥಕಮ್ಮನ್ತಿ ಚತ್ತಾರಿ ಸಙ್ಘಕಮ್ಮಾನಿ, ಯಾ ಚಾಯಂ ಉಪಜ್ಝಾಯೇನ ಹುತ್ವಾ ಕುಲಪುತ್ತಾನಂ ಪಬ್ಬಜ್ಜಾ ಚ ಉಪಸಮ್ಪದಾ ಚ ಕಾತಬ್ಬಾ, ಅಯಮ್ಪಿ ವಿನಯಧರಾಯತ್ತಾವ. ನ ಹಿ ಅಞ್ಞೋ ದ್ವಿಪಿಟಕಧರೋಪಿ ಏವಂ ಕಾತುಂ ಲಭತಿ, ಸೋ ಏವ ನಿಸ್ಸಯಂ ದೇತಿ, ಸಾಮಣೇರಂ ಉಪಟ್ಠಾಪೇತಿ, ಅಞ್ಞೋ ನೇವ ನಿಸ್ಸಯಂ ದಾತುಂ ಲಭತಿ, ನ ಸಾಮಣೇರಂ ಉಪಟ್ಠಾಪೇತುಂ. ತೇನೇವ ‘‘ನ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಏಕೇನ ದ್ವೇ ಸಾಮಣೇರಾ ಉಪಟ್ಠಾಪೇತಬ್ಬಾ, ಯೋ ಉಪಟ್ಠಾಪೇಯ್ಯ, ಆಪತ್ತಿ ದುಕ್ಕಟಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಮಹಾವ. ೧೦೧) ಪಟಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಪುನ ಅನುಜಾನನ್ತೇನಪಿ ‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಬ್ಯತ್ತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ಏಕೇನ ದ್ವೇ ಸಾಮಣೇರೇ ಉಪಟ್ಠಾಪೇತುಂ, ಯಾವತಕೇ ವಾ ಪನ ಉಸ್ಸಹತಿ ಓವದಿತುಂ ಅನುಸಾಸಿತುಂ, ತಾವತಕೇ ಉಪಟ್ಠಾಪೇತು’’ನ್ತಿ (ಮಹಾವ. ೧೦೫) ಬ್ಯತ್ತಸ್ಸೇವ ಸಾಮಣೇರುಪಟ್ಠಾಪನಂ ಅನುಞ್ಞಾತಂ. ಸಾಮಣೇರುಪಟ್ಠಾಪನಂ ಪಚ್ಚಾಸೀಸನ್ತೋ ಪನ ವಿನಯಧರಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕೇ ಉಪಜ್ಝಂ ಗಾಹಾಪೇತ್ವಾ ವತ್ತಪಟಿಪತ್ತಿಂ ಸಾದಿತುಂ ಲಭತಿ. ಏತ್ಥ ಚ ನಿಸ್ಸಯದಾನಞ್ಚೇವ ಸಾಮಣೇರುಪಟ್ಠಾನಞ್ಚ ಏಕಮಙ್ಗಂ. ಇತಿ ಇಮೇಸು ಛಸು ಆನಿಸಂಸೇಸು ಏಕೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಪುರಿಮಾನಿ ಪಞ್ಚ ಛ ಹೋನ್ತಿ. ದ್ವೀಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಸತ್ತ, ತೀಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಅಟ್ಠ, ಚತೂಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ನವ, ಪಞ್ಚಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ದಸ, ಸಬ್ಬೇಹಿಪೇತೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಏಕಾದಸಾತಿ ಏವಂ ವಿನಯಧರೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ಪಞ್ಚ ಛ ಸತ್ತ ಅಟ್ಠ ನವ ದಸ ಏಕಾದಸ ಚ ಆನಿಸಂಸೇ ಲಭತೀತಿ ವೇದಿತಬ್ಬೋ.

ಮಹಾನಿಸಂಸಮಿಚ್ಚೇವಂ ¶ , ಕೋಸಲ್ಲಂ ವಿನಯೇ ಸದಾ;

ಪತ್ಥೇನ್ತೇನೇತ್ಥ ಕಾತಬ್ಬೋ, ಅಭಿಯೋಗೋ ಪುನಪ್ಪುನನ್ತಿ.

ಇತಿ ಪಾಳಿಮುತ್ತಕವಿನಯವಿನಿಚ್ಛಯಸಙ್ಗಹೇ

ಪಕಿಣ್ಣಕವಿನಿಚ್ಛಯಕಥಾ ಸಮತ್ತಾ.

ನಿಟ್ಠಿತೋ ಚಾಯಂ ಪಾಳಿಮುತ್ತಕವಿನಯವಿನಿಚ್ಛಯಸಙ್ಗಹೋ.

ನಿಗಮನಕಥಾ

ಅಜ್ಝೇಸಿತೋ ನರಿನ್ದೇನ, ಸೋಹಂ ಪರಕ್ಕಮಬಾಹುನಾ;

ಸದ್ಧಮ್ಮಟ್ಠಿತಿಕಾಮೇನ, ಸಾಸನುಜ್ಜೋತಕಾರಿನಾ.

ತೇನೇವ ¶ ಕಾರಿತೇ ರಮ್ಮೇ, ಪಾಸಾದಸತಮಣ್ಡಿತೇ;

ನಾನಾದುಮಗಣಾಕಿಣ್ಣೇ, ಭಾವನಾಭಿರತಾಲಯೇ.

ಸೀತಲೂದಕಸಮ್ಪನ್ನೇ, ವಸಂ ಜೇತವನೇ ಇಮಂ;

ವಿನಯಸಙ್ಗಹಂ ಸಾರಂ, ಅಕಾಸಿ ಯೋಗಿನಂ ಹಿತಂ.

ಯಂ ಸಿದ್ಧಂ ಇಮಿನಾ ಪುಞ್ಞಂ, ಯಞ್ಚಞ್ಞಂ ಪಸುತಂ ಮಯಾ;

ಏತೇನ ಪುಞ್ಞಕಮ್ಮೇನ, ದುತಿಯೇ ಅತ್ತಸಮ್ಭವೇ.

ತಾವತಿಂಸೇ ಪಮೋದೇನ್ತೋ, ಸೀಲಾಚಾರಗುಣೇ ರತೋ;

ಅಲಗ್ಗೋ ಪಞ್ಚಕಾಮೇಸು, ಪತ್ವಾನ ಪಠಮಂ ಫಲಂ.

ಅನ್ತಿಮೇ ಅತ್ತಭಾವಮ್ಹಿ, ಮೇತ್ತೇಯ್ಯಂ ಮುನಿಪುಙ್ಗವಂ;

ಲೋಕಗ್ಗಪುಗ್ಗಲಂ ನಾಥಂ, ಸಬ್ಬಸತ್ತಹಿತೇ ರತಂ.

ದಿಸ್ವಾನ ತಸ್ಸ ಧೀರಸ್ಸ, ಸುತ್ವಾ ಸದ್ಧಮ್ಮದೇಸನಂ;

ಅಧಿಗನ್ತ್ವಾ ಫಲಂ ಅಗ್ಗಂ, ಸೋಭೇಯ್ಯಂ ಜಿನಸಾಸನನ್ತಿ.

ವಿನಯಸಙ್ಗಹ-ಅಟ್ಠಕಥಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ.