📜
នមោ តស្ស ភគវតោ អរហតោ សម្មាសម្ពុទ្ធស្ស
កច្ចាយនព្យាករណំ
១. សន្ធិ
១, ១. អត្ថោ ¶ អក្ខរសញ្ញាតោ.
២, ២. អក្ខរាបាទយោ ឯកចត្តាលិសំ.
១០, ១២. បុព្ពមធោឋិតមស្សរំ សរេន វិយោជយេ.
ឥតិ សន្ធិកប្បេ បឋមោ កណ្ឌោ.
១២, ១៣. សរា ¶ សរេ លោបំ.
២២, ២៨. ឯវាទិស្ស រិ បុព្ពោ ច រស្សោ.
ឥតិ សន្ធិកប្បេ ទុតិយោ កណ្ឌោ.
២៩, ៤២. វគ្គេ ឃោសាឃោសានំ តតិយបឋមា.
ឥតិ សន្ធិកប្បេ តតិយោ កណ្ឌោ.
៣០, ៥៨. អំ ¶ ព្យញ្ជនេ និគ្គហិតំ.
៣៥, ៣៤. យ វ ម ទ ន ត រ លា ចាគមា.
ឥតិ សន្ធិកប្បេ ចតុត្ថោ កណ្ឌោ.
៤២, ៣២. គោសរេ បុថស្សាគមោ ក្វចិ.
៤៨, ៤៣. ក្វចិ ¶ បដិ បតិស្ស.
៥១, ៥៩. អនុបទិដ្ឋានំ វុត្តយោគតោ.
ឥតិ សន្ធិកប្បេ បញ្ចមោ កណ្ឌោ.
សន្ធិសុត្តំ និដ្ឋិតំ.
២. នាម
៥៥, ៦៣. សិ យោ អំ យោ នា ហិ ស នំ ស្មា ហិ សនំ ស្មិំ សុ.
៦៣, ២១៧. ឯតិមាសមិ ¶ .
៦៧, ២២៩. នោ ច ទ្វាទិតោ នំម្ហិ.
៦៨, ១៨៤. អមា បតោ ស្មិំស្មានំ វា.
៧៧, ១៧៥, តតោ នមំ បតិម្ហាលុត្តេ ច សមាសេ.
៧៩, ៤៦. តព្ពិបរីតូបបទេ ព្យញ្ជនេ ច.
៨២, ១៤៩. អំមោ ¶ និគ្គហិតំ ឈលបេហិ.
៨៣, ៦៧. សរលោបោ មាទេសបច្ចយាទិម្ហិ សរលោបេ តុ បកតិ.
៨៤, ១៤៤. អឃោ រស្សមេកវចនយោស្វបិ ច.
៨៧, ២៣១. ឥណ្ណមិណ្ណន្នំ តីហិ សង្ខ្យាហិ.
៨៨, ១៤៧. យាសុ កតនិការលោបេសុ ទីឃំ.
៩៨, ១៨៩. មាតុលាទីនមានត្តមីការេ.
៩៩, ៨១. ស្មាហិស្មិំនំ ម្ហាភិម្ហិ វា.
១០១, ៨០. សុហិស្វការោ ¶ ឯ.
១០២, ២០២. សព្ពនាមានំ នំម្ហិ ច.
១០៩, ២៩៥. អាយ ចតុត្ថេកវចនស្ស តុ.
១១០, ២០១. តយោ នេវ ច សព្ពនាមេហិ.
១១៦, ១៥៧. អកតរស្សា លតោ យ្វាលបនស្សវេវោ.
ឥតិ នាមកប្បេ បឋមោ កណ្ឌោ.
១២០, ២៤៣. អម្ហស្ស ¶ មមំ សវិភត្តិស្ស សេ.
១២៩, ២២២. ឥមស្សិទមំសិសុ នបុំសកេ.
១៣១, ០. ឥត្ថិបុមនបុំសកសង្ខ្យំ.
១៣២, ២២៨. យោសុ ទ្វិន្នំ ទ្វេ ច.
១៣៣, ២៣០. តិចតុន្នំ តិស្សោ ចតស្សោ តយោចត្តារោ តីណិ ចត្តារិ.
១៣៥, ១១៨. រាជស្សា រញ្ញោ រាជិនោ សេ.
១៣៨, ១២១. ស្មិំម្ហិ រញ្ញេ រាជិនិ.
១៣៩, ២៤៥. តុម្ហម្ហាកំ ¶ តយិ មយិ.
១៤៦, ២៣៦. តុម្ហស្ស តុវំត្វមម្ហិ.
១៤៧, ២៤៦. បទតោ ទុតិយាចតុត្ថីឆដ្ឋីសុ វោ នោ.
១៥១, ១៤៣. សុស្មិមា ¶ វា.
ឥតិ នាមកប្បេ ទុតិយោ កណ្ឌោ.
១៦៩, ១១៧. រាជស្ស រាជុ សុនំ ហិសុ ច.
១៧២, ២១៨. អនបុំសកស្សា យំ សិម្ហិ.
១៧៥, ២១២. តស្ស វា នត្តំ សព្ពត្ថ.
១៧៦, ២១៣. សស្មាស្មិំសំសាស្វត្តំ ០.០០១១.
១៧៩, ២០៤. ឃបតោ ស្មិំ សានំ សំសា.
១៨១, ៩៥. មនោគណាទិតោ ស្មិំនានមិអា.
១៨៥, ១១២. សន្តសទ្ទស្សា សោ ភេ ពោ ចន្តេ.
១៨៦, ១០៧. សិម្ហិ គច្ឆន្តាទីនំ ន្តសទ្ទោ អំ.
១៨៨, ១៥៥. ព្រហ្មត្ត សខ រាជាទិតោ អមានំ.
១៩៤, ១៣១. សខន្តស្សិ នោនានំសេសុ.
១៩៥, ១៣៤. អារោ ¶ ហិម្ហិ វា.
១៩៧, ១២៥. ព្រហ្មតោ តុ ស្មិំនិ.
១៩៩, ១៥៨. សត្ថុបិតាទីនមា សិស្មិំ សិលោបោ ច.
២១០, ២៣៩. តយាតយិនំ តការោ ត្វត្តំ វា.
ឥតិ នាមកប្បេ តតិយោ កណ្ឌោ.
២១១, ១២៦. អត្តន្តោ ហិស្មិមនត្តំ.
២១៤, ១២៨. ស្មា ¶ នា.
២២១, ២៨២. សព្ពាសមាវុសោបសគ្គនិបាតាទីហិ ច.
២២២, ៣២៧. បុមស្ស លិង្គាទីសុ សមាសេសុ.
២៣១, ២៦៣. សព្ពស្សេតស្សាការោ វា.
២៣៤, ២៦៥. ឥមស្សិ ¶ ថំ ទានិ ហ តោ ធេសុ ច.
២៣៩, ១៩០. ណវ ណិក ណេយ្យ ណន្តុហិ.
២៤០, ១៩៣. បតិភិក្ខុរាជីការន្តេហិ ឥនី.
ឥតិ នាមកប្បេ ចតុត្ថោ កណ្ឌោ.
២៤៧, ២៦១. ត្វាទយោ វិភត្តិសញ្ញាយោ.
២៤៨, ២៦០. ក្វចិ តោ បញ្ចម្យត្ថេ.
២៤៩, ២៦៦. ត្រថ សត្តមិយា សព្ពនាមេហិ.
២៥៣, ២៧៣. តម្ហា ¶ ច.
២៥៧, ២៧៦. កិំសព្ពញ្ញេកយកុហិ ទាទាចនំ.
២៥៩, ២៧៩. ឥមស្មា រហិធុនាទានិ ច.
២៦០, ២៧៧. សព្ពស្ស សោ ទាម្ហិ វា.
២៦២, ៣៩១. វុឌ្ឍស្ស ជោ ឥយិដ្ឋេសុ.
២៦៨, ៣៩៧. វន្តុមន្តុវីនញ្ច លោបោ.
២៦៩, ៤១. យវតំ តលណទការានំ ព្យញ្ជនានិ ចលញជការត្តំ.
២៧០, ១២០. អម្ហ តុម្ហ ន្តុ រាជ ព្រហ្មត្ត សខ សត្ថុ– បិតាទីហិ ស្មា នាវ.
ឥតិ នាមកប្បេ បញ្ចមោ កណ្ឌោ.
នាមសុត្តំ និដ្ឋិតំ.
៣. ការក
២៧១, ៨៨. យស្មា ¶ ទបេតិំ ភយមាទត្តេ វា តទបាទានំ. (៣០៨)
២៧២, ៣០៩. ធាតុនាមានមុបសគ្គយោគាទីស្វបិ ច.
២៧៥, ៣១២. ទូរន្តិកទ្ធកាល និម្មាន ត្វាលោប ទិសា យោគ វិភត្តារប្បយោគ សុទ្ធប្បមោចនហេតុ វិវិត្តប្បមាណបុព្ពយោគ ពន្ធនគុណវចន បញ្ហកថន ថោកាតត្តូសុ ច.
២៧៦, ៣០២. យស្ស ទាតុកាមោ រោចតេ ធារយតេ បា តំ សម្បទានំ.
២៧៧, ៣០៣. សិលាឃ ហនុ ឋា សប ធារ បិហ កុធ ទុហិស្សោ ស្សូយ រាធិក្ខ បច្ចាសុណ អនុបតិគិណ បុព្ពកត្តារោចនត្ថ តទត្ថ តុមត្ថាលមត្ថ មញ្ញានាទរប្បាណិនិ គត្យត្ថកម្មនិអាសិសត្ថសម្មុតិភិយ្យសត្តម្យត្ថេសុ ច.
២៧៩, ២៩២. យេន វា កយិរតេ តំ ករណំ.
២៨៣, ៣១៦. យស្ស ¶ វា បរិគ្គហោ តំ សាមី.
២៩៨. ២៨៧. កាលទ្ធានមច្ចន្តសំយោគេ.
៣០០, ២៨៦. គតិ ពុទ្ធិ ភុជ បឋ ហរ ករ សយាទីនំកា រិតេ វា.
៣០២, ៣១៩. ឱកាសេ ¶ សត្តមី.
៣០៣, ៣២១. សាមិស្សរាធិបតិ ទាយាទ សក្ខី បថិភូ បសុត កុសលេហិ ច.
៣០៦, ២៨៩. ក្វចិ ទុតិយា ឆដ្ឋីនមត្ថេ.
៣១០, ៣២៤. កម្មករណនិមិត្តត្ថេសុ សត្តមី.
៣១៤, ៣២៨. ឧប’ធ្យាធិកិស្សរវចនេ.
៣១៥, ៣២៩. មណ្ឌិតុស្សុក្កេសុ តតិយា ច.
ឥតិ នាមកប្បេ ការកកប្បោ ឆដ្ឋោ កណ្ឌោ.
ការកសុត្តំ និដ្ឋិតំ.
៤. សមាស
៣១៦, ៣៣១. នាមាន សមាសោ យុត្តត្ថោ.
៣១៧, ៣៣២. តេសំ វិភត្តិយោ លោបា ច.
៣១៩, ៣៣០. ឧបសគ្គនិបាតបុព្ពកោ ¶ អព្យយីភាវោ.
៣២២, ៣៥៩. តថា ទ្វន្ទេ បាណិ តូរិយេ យោគ្គ សេនង្គ ខុទ្ទជន្តុក វិវិធ វិរុទ្ធ វិសភាគត្ថាទីនញ្ច.
៣២៣, ៣៦០. វិភាសា រុក្ខ តិណ បសុ ធន ធញ្ញ ជនបទា ទីនញ្ច.
៣២៤, ៣៣៩. ទ្វិបទេ តុល្យាធិករណេ កម្មធារយោ.
៣២៨, ៣៥២. អញ្ញបទត្ថេសុ ពហុព្ពីហិ.
៣២៩, ៣៥៧. នាមានំ សមុច្ចយោ ទ្វន្ទោ.
៣៣០, ៣៤០. មហតំ មហា តុល្យាធិករណេ បទេ.
៣៣១, ៣៥៣. ឥត្ថិយំ ភាសិតបុមិត្ថី បុមាវ ចេ.
៣៣៣, ៣៤៤. អត្តំ នស្ស តប្បុរិសេ.
៣៣៧, ៣៥០. ក្វចិ ¶ សមាសន្ត គតានមការន្តោ.
៣៣៩, ៣៥៨. ជាយាយ តុទំ ជានិ បតិម្ហិ.
៣៤១, ៣៣៦. អំវិភត្តីនមការន្តា អព្យាយិតាវា.
ឥតិ នាមកប្បេ សមាសកប្បោ សត្តមោ កណ្ឌោ.
សមាសសុត្ថំ និដ្ឋិតំ.
៥. តទ្ធិត
៣៥០, ៣៧៣. យេន វា សំសដ្ឋំ តរតិ ចរតិ វហតិ ណិកោ.
៣៥១, ៣៧៤. តមធីតេ តេនកតាធិ សន្និធាននិយោគ សិប្ប ភណ្ឌ ជីវិកត្ថេសុ ច.
៣៥២, ៣៧៦. ណ ¶ រាគា តស្សេទមញ្ញត្ថេសុ ច.
៣៥៥, ៣៨០. គាម ជន ពន្ធុ សហាយាទីហិ តា.
៣៦៣, ៣៩០. វិសេសេ តរតមិសិកិយិដ្ឋា.
៣៧១, ៤០៤. អាយុស្សុការាស មន្តុម្ហិ.
៣៧២, ៣៨៥. តប្បកតិវចនេ ¶ មយោ.
៣៨០, ២៥៥. វីសតិ ទសេសុ ពា ទ្វិស្ស តុ.
៣៨១, ២៥៤. ឯកាទិតោ ទស្ស រ សង្ខ្យានេ.
៣៨៣, ៣៥៣. ទ្វេកដ្ឋានមាការោ វា.
៣៨៧, ៤១១. តេសមឌ្ឍូបបទេន អឌ្ឍុឌ្ឍទិវឌ្ឍ ទិយឌ្ឍ’ ឌ្ឍតិយា.
៣៨៩, ៤១៣. គណនេទសស្ស ទ្វិ តិ ចតុ បញ្ច ឆ សត្ត អដ្ឋនវកានំ វី តិ ចត្តារ បញ្ញា ឆ សត្តាសនវា យោសុ យោនញ្ចីសមាសំឋិរិតីតុតិ.
៣៩០, ២៥៦. ចតូបបទស្ស ¶ លោបោ តុ’ត្តរបទាទិចស្ស ចុ ចោបិ នវា.
៣៩១, ៤២៣. យទនុបបន្នា និបាតនា សិជ្ឈន្តិ.
៣៩២, ៤១៨. ទ្វាទិតោ កោ’នេកត្ថេ ច.
៣៩៣, ៤១៥. ទសទសកំ សតំ ទសកានំ សតំ សហស្សញ្ច យោម្ហិ.
៣៩៤, ៤១៦. យាវ តទុត្តរិ ទសគុណិតញ្ច.
៣៩៨, ៤២១. សព្ពនាមេហិ បការវចនេ តុ ថា.
៤០០, ៣៦៤. វុទ្ធាទិសរស្ស វា’សំយោគន្តស្ស សណេ ច.
៤០៣, ៣៥៤. ក្វចាទិមជ្ឈុត្តរានំ ទីឃរស្ស បច្ចយេសុ ច.
៤០៤, ៣៧០. តេសុ វុទ្ធិ លោបាគម វិការ វិបរិតាទេសា ច.
៤០៥, ៣៦៥. អយុវណ្ណានញ្ចាយោ វុទ្ធិ.
ឥតិ នាមកប្បេ តទ្ធិតកប្បោ អដ្ឋមោ កណ្ឌោ.
តទ្ធិតសុត្តំ និដ្ឋិតំ.
៦. អាខ្យាតិ
៤០៦, ៤២៩. អថ ¶ បុព្ពានិ-វិភត្តីនំ ឆ បរស្សបទានិ.
៤០៨, ៤៣០. ទ្វេ ទ្វេ បឋមមជ្ឈិមុត្តមបុរិសា.
៤០៩, ៤៤១. សព្ពេសមេកាភិធានេ បរោ បុរិសោ.
៤១០, ៤៣២. នាមម្ហិ បយុជ្ជមានេបិ តុល្យាធិករណេ បឋមោ.
៤១៤, ៤២៨. វត្តមានា បច្ចុប្បន្នេ.
៤១៥, ៤៥១. អាណាត្យាសិដ្ឋេ’នុត្តកាលេ បញ្ចមី.
៤១៦, ៤៥៤. អនុមតិបរិកប្បេត្ថេសុ សត្តមី.
៤១៧, ៤៦០. អបច្ចក្ខេ បរោក្ខា’តីតេ.
៤១៨, ៤៥៦. ហិយ្យោបភុតិ បច្ចក្ខេ ហិយ្យត្តនី.
៤២២, ៤៧៥. ក្រិយាតិបន្នេ’តីតេ កាលាតិបត្តិ.
៤២៣, ៤២៦. វត្តមានា តី អន្តិ, សិ ថ, មិ ម តេ អន្តេ, សេវ្ហេ, ឯ ម្ហេ.
៤២៤, ៤៥០. បញ្ចមី ¶ តុ អន្តុ, ហិ ថ, មិ ម, តំ អន្តំ, ស្សុ វ្ហោ, ឯ អាមសេ.
៤២៥, ៤៥៣. សត្តមី ឯយ្យ ឯយ្យុំ, ឯយ្យាសិ ឯយ្យាថ, ឯយ្យាមិ ឯយ្យាម, ឯថ ឯរំ, ឯថោ ឯយ្យាវ្ហោ, ឯយ្យំ ឯយ្យាម្ហេ.
៤២៦, ៤៥៩. បរោក្ខា អ ឧ, ឯ ត្ថ, អំ ម្ហ, ត្ថ រេ, ត្ថោ វ្ហោ, ឥំ ម្ហេ.
៤២៧, ៤៥៥. ហិយ្យត្តនី អា ឩ, ឱ ត្ថ, អំ ម្ហា, ត្ថ ត្ថុំ, សេវ្ហំ, ឥំ ម្ហសេ.
៤២៨, ៤៦៨. អជ្ជតនី ឦញំ ឱត្ថ, ឥំ ម្ហា, អា ឩ, សេ វ្ហំ, អំ ម្ហេ.
៤២៩, ៤៧២. ស្សវិស្សន្តី ស្សតិ ស្សន្តិ, ស្សសិ ស្សថ, ស្សាមិ ស្សាម, ស្សតេ ស្សន្តេ, ស្សសេ ស្សវ្ហេ, ស្សំ ស្សាម្ហេ.
៤៣០, ៤៧៤. កាលាតិបត្តិ ស្សា ស្សំសុ, ស្សេ ស្សថ, ស្សំ ស្សាមា, ស្សថ ស្សិសុ, ស្សសេ ស្សវ្ហេ, ស្សិំ ស្សាម្ហសេ.
៤៣១, ៤២៨. ហិយ្យត្តនី សត្តមី បញ្ចមី វត្តមានា សព្ពធាតុកំ.
ឥតិ អាខ្យាតកប្បេ បឋមោ កណ្ឌោ.
៤៣២, ៣៦២. ធាតុលិង្គេហិ បរា បច្ចយា.
៤៣៣, ៥២៨. តិជគុបកិតមានេហិ ខឆសា វា.
៤៣៤, ៥៣៤. ភុជឃសហរសុបាទីហិតុមិច្ឆត្ថេសុ.
៤៣៥, ៥៣៦. អាយ ¶ នាមតោ កត្តូបមានាទាចារេ.
៤៣៧, ៥៣៨. នាមម្ហា’ត្តិច្ឆត្ថេ.
៤៣៨, ៥៤០. ធាតូហិ ណេ ណយ ណាបេ ណាបយា ការិតានិ ហេត្វត្ថេ.
៤៣៩, ៥៣៩. ធាតុរូបេ នាមស្មា ណ យោ ច.
៤៤១, ៤៤៧. តស្ស ចវគ្គយការវការត្តំ សធាត្វន្តស្ស.
៤៤៦, ៥០៩. រុធាទិតោ និគ្គហិតបុព្ពញ្ច.
៤៤៨, ៥១២. ស្វាទិតោ ណុណា ឧណា ច.
៤៥៣, ៤៤៤. អត្តនោបទានិ ភាវេ ច កម្មនិ.
៤៥៥, ៥៣០. ធាតុប្បច្ចយេហិ ¶ វិភត្តិយោ.
ឥតិ អាខ្យាតកប្បេ ទុតិយោ កណ្ឌោ.
៤៥៨, ៤៦១. ក្វចាទិវណ្ណានមេកស្សរានំ ទ្វេភាវោ.
៤៦១, ៤៦៤. ទុតិយចតុត្ថានំ បឋមតតិយា.
៤៦៣, ៥៣២. មានកិតានំ វ តត្តំ វា.
៤៦៥, ៤៦៣. អន្តស្សិវណ្ណាការោ វា.
៤៦៧, ៥៣៣. តតោ បាមានានំ វាមំ សេសុ.
៤៧១, ៤៨៣. ទិសស្ស បស្ស ទិស្ស ទក្ខា វា.
៤៧២, ៥៣១. ព្យញ្ជនន្តស្ស ចោ ឆប្បច្ចយេសុ ច.
៤៧៥, ៤៦៥. ព្រូភូនមាហភូវា ¶ បរោក្ខាយំ.
៤៧៦, ៤៤២. គមិស្សន្តោ ច្ឆោ វា សព្ពាសុ.
៤៧៧, ៤៧៩. វចស្ស’ជ្ជតនិម្ហិ មការា ឱ.
៤៧៨, ៤៣៨. អការោ ទីឃំ ហិមិមេសុ.
៤៨០, ៤៩០. ហោតិស្សរេ’ ហោ’ហេ ភវិស្សន្តិម្ហិ ស្សស្ស ច.
៤៨១, ៥២៤. ករស្ស សប្បច្ចយស្ស កាហោ.
ឥតិ អាខ្យាតកប្បេ តតិយោ កណ្ឌោ.
៤៨៣, ៥២៧. អសំយោគន្តស្ស វុទ្ធិ ការិតេ.
៤៨៧, ៤៧៨. វច វស វហាទីនមុការោ វស្សយេ.
៤៩១, ៥២៣. ករស្ស កាសត្តមជ្ជតនិម្ហិ.
៤៩២, ៤៩៩. អសស្មា មិមានំ មិម្ហា’ន្តលោបោ ច.
៤៩៤, ៤៩៥. តិស្ស ¶ តិស្ស ត្ថិត្ថំ.
៤៩៧, ៤៧៧. លភស្មា ឦអំនំ ត្ថត្តំ.
៥០២, ៤៩៣. យម្ហិ ទា ធា មា ឋា ហា បា មហ មថាទីនមី.
៥០៥, ៤៨២. ជរមរានំ ជីរ ជីយ្យ មីយ្យា វា.
៥០៦, ៤៩៦. សព្ពត្ថា’សស្សាទិលោបោ ច.
៥០៨, ៥១៥. យេយ្យស្ស ញាតោ ឥយា ញា.
៥០៩, ៥១៦. នាស្ស លោបោ យការត្តំ.
៥១៥, ៥៤១. តេ ¶ អាវាយា ការិតេ.
៥១៦, ៤៦៦. ឥការាគមោ អសព្ពធាតុកម្ហិ.
៥១៧, ៤៨៨. ក្វចិ ធាតុវិភត្តិប្បច្ចយានំ ទីឃវិបរីតាទេស លោបាគមា ច.
៥១៨, ៤៤៦. អត្តនោបទានិ បរស្សបទត្តំ.
៥១៩, ៤៥៧. អការាគមោ ហិយ្យត្ថនីអជ្ជតនីកាលាតិបត្តីសុ.
៥២១, ៤២៥. ធាតុស្សន្តោ លោបោ’ នេកសរស្ស.
៥២២, ៤៧៦. ឥសុយមូនមន្តោ ច្ឆោ វា.
ឥតិ អាខ្យាតកប្បេ ចតុត្ថោ កណ្ឌោ.
អាខ្យាតសុត្តំ និដ្ឋិតំ.
៧. កិព្ពិធាន
៥២៤, ៥៦១. ធាតុយា កម្មាទិម្ហិ ណោ.
៥២៧, ៥៦៨. សព្ពតោ ណ្វុត្វា’វី វា.
៥៣១, ៥៨៩. ធរាទីហិ ¶ រម្មោ.
៥៣២, ៥៩០. តស្សីលាទីសុ ណី ត្វា វី ច.
៥៣៣, ៥៩១. សទ្ទ កុធ ចល មណ្ឌត្ថ រុចាទីហិ យុ.
៥៣៧, ៥៦៦. នុ និគ្គហិតំ បទន្តេ.
៥៣៨, ៥៩៥. សំហនា’ញ្ញាយ វា រោ ឃោ.
៥៤០, ៥៤៥. ភាវកម្មេសុ តព្ពា’នីយា.
៥៤៤, ៥៥៦. វទ មទ គមុ យុជ គរហាការាទីហិ ជ្ជ ម្មគ្គយ្ហេយ្យាវារោ វា.
ឥតិ កិព្ពិធានកប្បេ បឋមោ កណ្ឌោ.
៥៥០, ៥៤៩. ណាទយោ ¶ តេកាលិកា.
៥៥៥, ៦១២. អតីតេ ត តវន្តុ តាវី.
៥៥៧, ៦០៦. ពុធគមាទិត្ថេ កត្តរិ.
៥៦១, ៦៣៦. ឥច្ឆត្ថេសុ សមានកត្តុកេសុ តវេ តុំ វា.
៥៦៣, ៦៣៩. បត្តវចនេ អលមត្ថេសុ ច.
៥៦៤, ៦៤០. បុព្ពកាលេ’កកត្តុកានំ តុន ត្វាន ត្វា វា.
៥៦៨, ៥៧៦. មានាទីហិ ¶ រាតុ.
ឥតិ កិព្ពិធានកប្បេ ទុតិយោ កណ្ឌោ.
៥៧១, ៦២៤. បច្ចយាទនិដ្ឋា និបាតនា សិជ្ឈន្តិ.
៥៧២, ៦២៥. សាសទិសតោ តស្ស រិដ្ឋោ ច.
៥៧៣, ៦២៦. សាទិសន្ត បុច្ឆ ភន្ជ ហន្តាទីហិ ដ្ឋោ.
៥៧៦, ៦០៧. ធ ឍ ភ ហេ ហិ ធឌ្ឍា ច.
៥៧៨, ៥៦០. ភុជាទីនមន្តោ នោ ទ្វិ ច.
៥៨២, ៦៣១. ភិទាទិតោ ឥន្ន អន្ន ឦណា វា.
៥៨៣, ៦១៧. សុស បច សកតោ ក្ខ ក្កា ច.
៥៨៦, ៦០០. គម ខន ហន រមាទីនមន្តោ.
៥៨៨, ឋាបានមិឦ ¶ ច.
៥៨៩, ៦២១. ហន្តេហិ ហោ ហស្ស ឡោ វា អទហនហានំ.
ឥតិ កិព្ពិធានកប្បេ តតិយោ កណ្ឌោ.
៥៩០, ៥៧៩. ណម្ហិ រន្ជស្ស ជោ ភាវករណេសុ.
៥៩៤, ៥៨២. បុរសមុបបរីហិ ករោតិស្ស ខ ខរា វា តប្បច្ចយេសុ ច.
៥៩៦, ៥៥១. គមខនហនាទីនំ តុំតព្ពាទីសុ ន.
៥៩៧, ៦៤១. សព្ពេហិ តុនាទីនំ យោ.
៥៩៩, ៦៤៤. ទិសា ស្វានស្វន្តលោបោ ច.
៦០០, ៦៤៥. មហទភេហិ ម្ម យ្ហ ជ្ជ ព្ភ ទ្ធា ច.
៦០១, ៣៣៤. តទ្ធិតសមាសកិតកា នាមំ វា’តវេតុនាទីសុ ច.
៦០៣, ៧. ទីឃោ ¶ ច.
ឥតិ កិព្ពិធានកប្បេ ចតុត្ថោ កណ្ឌោ.
៦០៧, ៥៧៨. និគ្គហិត សំយោគាទិ នោ.
៦១១, ៦០៨. ហចតុត្ថានមន្តានំ ទោ ធេ.
៦១៥, ៥៨៦. ធាត្វន្តស្ស លោបោ ក្វិម្ហិ.
៦១៧, ៦៣៣. ន ម ក រានមន្តានំ និយុត្តតម្ហិ.
៦១៨, ៥៧១. ន ក វត្ថំ ច ជា ណ្វុម្ហិ.
៦១៩, ៥៧៣. ករស្ស ច តត្តំ ថុស្មិំ.
៦២១, ៥៥៣. ការិតំ ¶ វិយ ណានុពន្ធោ.
ឥតិ កិព្ពិធានកប្បេ បញ្ចមោ កណ្ឌោ.
កិព្ពិធានសុត្តំ និដ្ឋិតំ.
៨. ឧណាទិកប្ប
៦២៥, ៦០៥. ភាវកម្មេសុ កិច្ចត្តក្ខត្ថា.
៦២៦, ៦៣៤. កម្មនិ ទុតិយាយ ត្តោ.
៦២៧, ៦៥២. ខ្យាទីហិ មន ម ច តោ វា.
៦៣០, ៦៥៤. មសុស្ស សុស្ស ច្ឆរច្ឆេរា.
៦៣៥, ៥៥៩. បេសាតិសគ្គបត្តកាលេសុ កិច្ចា.
៦៣៦, ៦៥៩. អវស្សកាធមិណេសុ ណី ច.
៦៣៨, ៦៦៨. វជាទីហិ បព្ពជ្ជាទយោ និប្បជ្ជន្តេ.
៦៣៩, ៥៨៥. ក្វិលោបោ ¶ ច.
៦៤០, ០. សចជានំ ក គា ណានុពន្ធេ.
៦៤១, ៥៧២. នុទាទីហិ យុ ណ្វូន មនា ន នា កា ន ន កា សការិតេហិ ច.
៦៤២, ៥៨៨. ឥ យ ត ម កិំ ឯសានមន្តស្សរោ ទីឃំ ក្វចិ ទុសស្ស គុណំ ទោរំ ស ក្ខី ច.
៦៤៣, ៦៣៥. ភ្យាទីហិ មតិ ពុធិ បូជាទីហិ ច ត្តោ.
៦៤៤, ៦៦១. វេបុ សី ទវ វមុ កុ ទា ភូត្វាទីហិ ថុត្តិម ណិមា និព្ពត្តេ.
៦៤៦, ៤១៩. ឯកាទិតោ សកិស្ស ក្ខត្តុំ.
៦៤៧, ៦៦៣. សុនស្សុនស្សោ ណ វានុវានូននខុនានា.
៦៤៩, ៦៦៥. យុវស្សុវស្សុវុវាននូនា.
៦៥០, ៦៥១. កាលេ វត្តមានាតីតេ ណ្វាទយោ.
៦៥១, ៦៤៧. ភវិស្សតិ គមាទីហិ ណី ឃិណ.
៦៥៣, ៣០៧. ភាវវាចិម្ហិ ចតុត្ថី.
៦៥៥, ៦៥០. សេសេ ស្សំ ន្តុ មានានា.
៦៥៩, ៦៦៩. ឧសុរន្ជទសានំ ¶ ទំសស្ស ទឌ្ឍោ ឍឋា ច.
៦៦០, ៦៧០. សូវុសានមូវុសានមតោ ថោ ច.
៦៦១, ៦៧១. រន្ជុទាទីហិ ធទិទ្ទកិរា ក្វចិ ជទលោបោ ច.
៦៦២, ៦៧២. បដិតោ ហិស្ស ហេរណ ហីរណ.
៦៦៤, ៦៧៤. ខាទាមគមានំ ខន្ធន្ធគន្ធា.
៦៦៦, ៦៧៦. បុថស្ស បុថុ បថា មោ វា.
៦៧៣, ៦៨៣. មនុបូរសុណាទីហិ ឧស្សនុសិសា.
ឥតិ កិព្ពិធានកប្បេ ឧណាទិកប្បោ ឆដ្ឋោ កណ្ឌោ.
ឧណាទិសុត្តំ និដ្ឋិតំ.
មហាកច្ចាយនសទ្ទាបាឋ
១. សន្ធិកប្ប
បឋមកណ្ឌ
(ក)
សេដ្ឋំ ¶ តិលោកមហិតំ អភិវន្ទិយគ្គំ,
ពុទ្ធញ្ច ធម្មមមលំ គណមុត្តមញ្ច;
សត្ថុស្ស តស្ស វចនត្ថវរំ សុពុទ្ធុំ,
វក្ខាមិ សុត្តហិតមេត្ថ សុសន្ធិកប្បំ.
(ខ)
សេយ្យំ ជិនេរិតនយេន ពុធា លភន្តិ,
តញ្ចាបិ តស្ស វចនត្ថសុពោធនេន;
អត្ថញ្ច អក្ខរបទេសុ អមោហភាវា,
សេយ្យត្ថិកោ បទមតោ វិវិធំ សុណេយ្យំ.
សព្ពវចនានមត្ថោ អក្ខរេហេវ សញ្ញាយតេ. អក្ខរវិបត្តិយំ ហិ អត្ថស្ស ទុន្នយថា ហោតិ, តស្មា អក្ខរកោសល្លំ ពហូបការំ សុត្តន្តេសុ.
២, ២. អក្ខរាបាទយោ ¶ ឯកចត្តាលីសំ.
តេ ច ខោ អក្ខរា អបិ អការាទយោ ឯកចត្តា លីស សុត្តន្តេសុ សោបការា.
តំ យថា? អ អា ឥ ឦ ឧ ឩ ឯ ឱ, ក ខ គ ឃ ង, ច ឆ ជ ឈ ញ, ដ ឋ ឌ ឍ ណ, ត ថ ទ ធ ន, ប ផ ព ភ ម, យ រ ល វ ស ហ ឡ អំ, ឥតិ អក្ខរា នាម.
តេន ក្វត្ថោ? អត្ថោ អក្ខរសញ្ញាតោ.
តត្ថ អក្ខរេសុ អការាទីសុ ឱទន្តា អដ្ឋ អក្ខរា សរា នាម ហោន្តិ.
តំ យថា? អ អា ឥ ឦ ឧ ឩ ឯ ឱ, ឥតិ សរា នាម.
តេន ក្វត្ថោ? សរា សរេ លោបំ.
តត្ថ អដ្ឋសុ សរេសុ លហុមត្តា តយោ សរា រស្សា នាម ហោន្តិ.
តំ យថា? អ ឥ ឧ, ឥតិ រស្សា នាម.
តេន ក្វត្ថោ? រស្សំ.
៥, ៥. អញ្ញេ ¶ ទីឃា.
តត្ថ អដ្ឋសុ សរេសុ រស្សេហិ អញ្ញេ បញ្ច សរា ទីឃា នាម ហោន្តិ.
តំ យថា? អា ឦ ឩ ឯ ឱ, ឥតិ ទីឃា នាម.
តេន ក្វត្ថោ? ទីឃំ.
ឋបេត្វា អដ្ឋ សរេ សេសា អក្ខរា កការាទយោ និគ្គហិតន្តា ព្យញ្ជនា នាម ហោន្តិ.
តំ យថា? ក ខ គ ឃ ង, ច ឆ ជ ឈ ញ, ដ ឋ ឌ ឍ ណ, ត ថ ទ ធ ន, ប ផ ព ភ ម, យ រ ល វ ស ហ ឡ អំ, ឥតិ ព្យញ្ជនា នាម.
តេន ក្វត្ថោ? សរា បកតិ ព្យញ្ជនេ.
តេសំ ខោ ព្យញ្ជនានំ កការាទយោ មការន្តា បញ្ចបញ្ចសោ អក្ខរវន្តោ វគ្គា នាម ហោន្តិ.
តំ យថា? ក ខ គ ឃ ង, ច ឆ ជ ឈ ញ, ដ ឋ ឌ ឍ ណ, ត ថ ទ ធ ន, ប ផ ព ភ ម, ឥតិ វគ្គា នាម.
តេន ក្វត្ថោ? វគ្គន្តំ វា វគ្គេ.
៨, ១០. អំ ¶ ឥតិ និគ្គហិតំ.
អំ ឥតិ និគ្គហិតំ នាម ហោតិ.
តេន ក្វត្ថោ? អំ ព្យញ្ជនេ និគ្គហិតំ.
យា ច បន បរេសុ សក្កតគន្ថេសុ សមញ្ញា ឃោសាតិ វា អឃោសាតិ វា, តា បយោគេ សតិ ឯត្ថាបិ យុជ្ជន្តេ.
តត្ថ ឃោសា នាម-គ ឃ ង, ជ ឈ ញ, ឌ ឍ ណ, ទ ធ ន, ព ភ ម, យ រ ល វ ហ ឡ, ឥតិ ឃោសា នាម. អឃោសា នាម-ក ខ, ច ឆ, ដ ឋ, ត ថ, ប ផ, ស, ឥតិ អឃោសា នាម.
តេន ក្វត្ថោ? វគ្គេ ឃោសាឃោសានំ តតិយបឋមា.
១០, ១២. បុព្ពមធោឋិត មស្សរំ សរេន វិយោជយេ.
តត្ថ សន្ធិំ កត្តុកាមោ បុព្ពព្យញ្ជនំ អធោឋិតំ អស្សរំ កត្វា សរញ្ច ឧបរិ កត្វា សរេន វិយោជយេ.
តត្រាយមាទិ.
១១, ១៤. នយេ ¶ បរំ យុត្តេ.
អស្សរំ ខោ ព្យញ្ជនំ អធោឋតំ បរក្ខរំ នយេ យុត្តេ. តត្រាភិរតិមិច្ឆេយ្យ.
យុត្តេតិកស្មា? អក្កោច្ឆិ មំ អវធិ មំ, អជិនិ មំ អហាសិ មេ. ឯត្ថ បន យុត្តំ ន ហោតិ.
ឥតិ សន្ធិកប្បេ បឋមោ កណ្ឌោ.
ទុតិយកណ្ឌ
សរា ខោ សរេ បរេ លោបំ បប្បោន្តិ.
យស្សិន្ទ្រិយានិ សមថង្គតានិ. នោ ហេតំ ភន្តេ សមេតាយស្មា សង្ឃេន.
សរម្ហា អសរូបា បរោ សរោ លោបំ បប្បោតិ វា.
ចត្តារោ’មេ ភិក្ខវេ ធម្មា, កិន្នុ’ មាវសមណិយោ. វាតិ កស្មា? បញ្ចិន្ទ្រិយានិ, តយស្សុ ធម្មា ជហិតា ភវន្តិ.
១៤, ១៦. ក្វចាសចណ្ណំ ¶ លុត្តេ.
សរោ ខោ បរោ បុព្ពសរេ លុត្តេ ក្វចិ អសវណ្ណំ បប្បោតិ.
សង្ខ្យំ នោបេតិ វេទគូ, ពន្ធុស្សេវ សមាគមោ.
ក្វចីតិ កស្មា? យស្សិន្ទ្រិយានិ, តថូបមំ ធម្មវរំ អទេសយិ.
សរោ ខោ បរោ បុព្ពសរេ លុត្តេ ក្វចិ ទីឃំ បប្បោតិ. សទ្ធីធ វិត្តំ បុរិសស្ស សេដ្ឋំ, អនាគារេហិ ចូភយំ.
ក្វចីតិ កស្មា? បញ្ចហុបាលិ អង្គេហិ សមន្នាគតោ. នត្ថញ្ញំ កិញ្ចិ.
បុព្ពោ ច សរោ បរសរលោបេ កតេ ក្វចិ ទីឃំ បប្បោតិ.
កិំសូធ វិត្តំ បុរិសស្ស សេដ្ឋំ, សាធូតិ បដិស្សុណិត្វា, ក្វចីតិ កស្មា? ឥតិស្ស មុហុត្តម្បិ.
១៧, ១៩. យមេទន្តស្សាទេសោ ¶ .
ឯការស្ស អន្តភូតស្ស សរេ បរេ ក្វចិ យការាទេសោ ហោតិ.
អធិគតោ ខោ ម្យាយំ ធម្មោ, ត្យាហំ ឯវំ វទេយ្យំ, ត្យាស្ស បហីនា ហោន្តិ.
ក្វចីតិ កស្មា? នេ’នាគតា, ឥតិ នេត្ថ.
ឱការុការានំ អន្តភូតានំ សរេ បរេ ក្វចិ វការាទេសោ ហោតិ.
អថ ខ្វស្ស, ស្វស្ស ហោតិ, ពហ្វាពាធោ, វត្ថ្វេត្ថ វិហិតំ និច្ចំ ចក្ខាបាថមាគច្ឆតិ.
ក្វចីតិកស្មា? ចត្តារោ’មេ ភិក្ខវេ ធម្មា, កិន្នុមាវ សមណិយោ.
សព្ពោ ឥច្ចេសោ តិសទ្ទោ ព្យញ្ជនោ សរេ បរេ ក្វចិ ចការំ បប្បោតិ.
ឥច្ចេតំ ¶ កុសលំ, ឥច្ចស្ស វចនីយំ, បច្ចុត្តរិត្វា, បច្ចាហរតិ.
ក្វចីតិ កស្មា? ឥតិស្ស មុហុត្តម្បិ.
ធឥច្ចេតស្ស សរេ បរេ ក្វចិ ទការាទេសោ ហោតិ.
ឯកមិទាហំ ភិក្ខវេ សមយំ.
ក្វចីតិ កស្មា? ឥធេវ មរណំ ភវិស្សតិ.
វគ្គហណេន ធការស្ស ហការាទេសោ ហោតិ សាហុ ទស្សន មរិយានំ.
សុត្តវិភាគេន ពហុធា សិយា-
តោ ទស្ស, យថា? សុគតោ.
ដោ តស្ស, យថា? ទុក្កដំ.
ធោ តស្ស, យថា? គន្ធព្ពោ.
ត្រោ ត្តស្ស, យថា? អត្រជោ.
កោ គស្ស, យថា? កុលូបកោ.
លោ ¶ រស្ស, យថា? មហាសាលោ.
ជោ យស្ស, យថា? គវជោ.
ព្ពោ វស្ស, យថា? កុព្ពតោ.
កោ យស្ស, យថា? សកេ.
យោ ជស្ស, យថា? និយំបុត្តំ.
កោ តស្ស, យថា? និយកោ.
ច្ចោ ត្តស្ស, យថា ភច្ចោ.
ផោ បស្ស, យថា? និប្ផត្តិ.
ខោ កស្ស, យថា? និក្ខមតិ. ឥច្ចេវមាទី យោជេតព្ពា.
បុព្ពោ ឥវណ្ណោ សរេ បរេ យការំ បប្បោតិ នវា. បដិសុន្ថារវុត្យស្ស, សព្ពា វិត្យានុភូយតេ.
នវាតិ កស្មា? បញ្ចហង្គេហិ សមន្នាគតោ, មុត្តចាគី អនុទ្ធតោ.
២២, ២៨. ឯវាទិស្ស រិ បុព្ពោ ច រស្សោ.
សរម្ហា បរស្ស ឯវស្ស ឯការស្ស អាទិស្ស រិការោ ហោតិ, បុព្ពោ ច សរោ រស្សោ ហោតិ នវា.
យថរិវ ¶ វសុធាតលញ្ច សព្ពំ, តថរិវ គុណវា សុបូជនិយោ.
នវាតិ កស្មា? យថា ឯវ, តថា ឯវ.
ឥតិ សន្ធិកប្បេ ទុតិយោ កណ្ឌោ.
តតិយកណ្ឌ
សរា ខោ ព្យញ្ជនេ បរេ បកតិរូបានិ ហោន្តិ.
មនោបុព្ពង្គមា ធម្មា, បមាទោ មច្ចុនោ បទំ, តិណ្ណោ បារង្គតោ អហុ.
សរា ខោ សរេ បរេ ក្វចិ បកតិរូបានិ ហោន្តិ.
កោ ឥមំ បថវិំ វិចេស្សតិ.
ក្វចីតិ កស្មា? អប្បស្សុតាយំ បុរិសោ.
សរា ខោ ព្យញ្ជនេ បរេ ក្វចិ ទីឃំ បប្បោន្តិ.
សម្មា ¶ ធម្មំ វិបស្សតោ, ឯវំ គាមេ មុនី ចរេ, ខន្តី បរមំ តបោ តិតិក្ខា.
ក្វចីតិ កស្មា? ឥធ មោទតិ បេច្ច មោទតិ, បតិលីយតិ, បដិហញ្ញតិ.
សរា ខោ ព្យញ្ជនេ បរេ ក្វចិ រស្សំ បប្បោន្តិ.
ភោវាទិនាម សោ ហោតិ, យថាភាវិ គុណេន សោ.
ក្វចីតិ កស្មា? សម្មាសមាធិ, សាវិត្តី ឆន្ទសោ មុខំ, ឧបនីយតិ ជីវិតមប្បមាយុ.
សរា ខោ ព្យញ្ជនេ បរេ ក្វចិ លោបំ បប្បោន្តិ. តត្រ ច លោបេ កតេ អការាគមោ ហោតិ.
ស សីលវា. ស បញ្ញវា ឯស ធម្មោ សនន្តនោ, ស វេ កសាវមរហតិ, ស មានកាមោបិ ភវេយ្យ, ស វេ មុនិ ជាតិភយំ អទស្សិ.
ក្វចីតិ ¶ កស្មា? សោ មុនិ, ឯសោ ធម្មោ បទិស្សតិ, ន សោ កាសាវមរហតិ.
សរម្ហា បរស្ស ព្យញ្ជនស្ស ទ្វេភាវោ ហោតិ ឋានេ.
ឥធប្បមាទោ, បុរិសស្ស ជន្តុនោ, បព្ពជ្ជំ កិត្តយិស្សាមិ, ចាតុទ្ទសិ, បញ្ចទ្ទសិ, អភិក្កន្តតរោ ចន្ទោ.
ឋានេតិ កស្មា? ឥធ មោទតិ បេច្ច មោទតិ.
២៩, ៤២. វគ្គេ ឃោសាឃោសានំ តតិយបឋមា.
វគ្គេ ខោ បុព្ពេសំ ព្យញ្ជនានំ ឃោសាឃោសភូតានំ សរម្ហា យថាសង្ខ្យំ តតិយបឋមក្ខរា ទ្វេភាវំ គច្ឆន្តិ ឋានេ.
ឯសេវ ចជ្ឈានប្ផលោ, យត្រដ្ឋិតំ នប្បសហេយ្យ មច្ចុ, សេលេ យថា បព្ពតមុទ្ធនិដ្ឋិតោ, ចត្តារិដ្ឋានានិ នរោ បមត្តោ.
ឋានេតិ កស្មា? ឥធ ចេតសោ ទឡ្ហំ គណ្ហាតិ ថាមសា.
ឥតិ សន្ធិកប្បេ តតិយោ កណ្ឌោ.
ចតុត្ថកណ្ឌ
៣០, ៥៨. អំ ¶ ព្យញ្ជនេ និគ្គហិតំ.
និគ្គហិតំ ខោ ព្យញ្ជនេ បរេ អំ ឥតិ ហោតិ.
ឯវំ វុត្តេ, តំ សាធូតិ បដិស្សុណិត្វា.
វគ្គភូតេ ព្យញ្ជនេ បរេ និគ្គហិតំ ខោ វគ្គន្តំ វា បប្បោតិ.
តន្និច្ចុតំ, ធម្មញ្ចរេ សុចរិតំ, ចិរប្បវាសិំ បុរិសំ. សន្តន្តស្ស មនំ ហោតិ, តង្ការុណិកំ, ឯវង្ខោ ភិក្ខវេ សិក្ខិតព្ពំ.
វាគ្គហណេននិគ្គហិតំ ខោ លការាទេសោ ហោតិ. បុគ្គលំ.
វាតិ កស្មា? ន តំ កម្មំ កតំ សាធុ.
ឯការហការេ បរេ និគ្គហិតំ ខោ ញការំ បប្បោតិ វា.
បច្ចត្តញ្ញេវ បរិនិព្ពាយិស្សាមិ, តញ្ញេវេត្ថ បដិបុច្ឆិស្សាមិ, ឯវញ្ហិ វោ ភិក្ខវេ សិក្ខិតព្ពំ. តញ្ហិ តស្ស មុសា ហោតិ.
វាតិ ¶ កស្មា? ឯវមេតំ អភិញ្ញាយ, ឯវំ ហោតិ សុភាសិតំ.
និគ្គហិតំ ខោ យការេ បរេ សហ យការេន ញការំ បប្បោតិ វា.
សញ្ញោគោ, សញ្ញុត្តំ.
វាតិ កស្មា? សំយោគោ, សំយុត្តំ.
និគ្គហិតស្ស ខោ សរេ បរេ មការទការាទេសា ហោន្តិ វា.
តមហំ ព្រូមិ ព្រាហ្មណំ, ឯតទវោច សត្ថា.
វាតិ កស្មា? អក្កោច្ឆិ មំ អវធិ មំ, អជិនិ មំ អហាសិ មេ.
៣៥, ៣៤. យ វ ម ទ ន ត រ លា ចាគមា.
សរេ បរេ យការោ វការោ មការោ ទការោ នការោ តការោ រការោ លការោ ឥមេ អាគមា ហោន្តិ វា.
នយិមស្ស វិជ្ជា, យថយិទំ ចិត្តំ. មិគី ភន្តា វុទិក្ខតិ, សិត្តា តេ លហុ មេស្សតិ, អសិត្តា តេ គរុ មេស្សតិ. អស្សោ ¶ ភទ្រោ កសាមិវ, សម្មទញ្ញា វិមុត្តានំ. មនសាទញ្ញា វិមុត្តានំ, អត្តទត្ថមភិញ្ញាយ. ចិរំនាយតិ, ឥតោ នាយតិ. យស្មាតិហ ភិក្ខវេ, តស្មាតិហ ភិក្ខវេ, អជ្ជតគ្គេ បាណុបេតំ. សព្ភិរេវ សមាសេថ, អារគ្គេរិវ សាសបោ, សាសបោរិវ អារគ្គា. ឆឡភិញ្ញា, សឡាយតនំ.
វាតិ កស្មា? ឯវំ មហិទ្ធិយា ឯសា, អក្កោច្ឆិ មំ អវធិ មំ, អជិនិ មំ អហាសិ មេ, អជេយ្យោ អនុគាមិកោ.
ចគ្គហណេន ឥធេវ មការស្ស បការោ ហោតិ. ចិរប្បវាសិំ បុរិសំ.
កការស្ស ច ទការោ ហោតិ. សទត្ថបសុតោ សិយា.
ទការស្ស ច តការោ ហោតិ, សុគតោ.
ព្យញ្ជនេ បរេ ក្វចិ ឱការាគមោ ហោតិ.
អតិប្បគោ ខោ តាវ សាវត្ថិយំ បិណ្ឌាយ ចរិតុំ. បរោសហស្សំ.
ក្វចីកិ ¶ កស្មា? ឯថ បស្សថិមំ លោកំ, អន្ធីភូតោ អយំ លោកោ.
និគ្គហិតញ្ចាគមោ ហោតិ សរេ វា ព្យញ្ជនេ វា បរេ ក្វចិ.
ចក្ខុំឧទបាទិ, អវំសិរោ, យាវញ្ចិធ ភិក្ខវេ បុរិមំ ជាតិំ សរាមិ, អណុំថូលានិ សព្ពសោ, មនោបុព្ពង្គមា ធម្មា.
ក្វចីតិ កស្មា? ឥធេវ នំ បសំសន្តិ, បេច្ច សគ្គេ បមោទតិ, ន ហិ ឯតេហិ យានេហិ, គច្ឆេយ្យ អគតំ ទិសំ.
ចគ្គហណេន វិសទ្ទស្ស ច បការោ ហោតិ. បចេស្សតិ, វិចេស្សតិ វា.
និគ្គហិតំ ខោ សរេ បរេ ក្វចិ លោបំ បប្បោតិ.
តាសាហំ សន្តិកេ, វិទូនគ្គមិតិ.
ក្វចីតិ កស្មា? អហមេវ នូន ពាលោ ឯតមត្ថំ វិទិត្វាន.
៣៩, ៥៤. ព្យញ្ជនេ ¶ ច.
និគ្គហិតំ ខោ ព្យញ្ជនេ បរេ ក្វចិ លោបំ បប្បោតិ.
អរិយសច្ចានទស្សនំ, ឯតំ ពុទ្ធានសាសនំ.
ក្វចីតិ កស្មា? ឯតំ មង្គលមុត្តមំ, តំ វោ វទាមិ ភទ្ទន្តេ.
និគ្គហិតម្ហា បរោ សរោ លោបំ បប្បោតិ វា.
ភាសិតំ អភិនន្ទុន្តិ, ឧត្តត្តំវ, យថាពីជំវ, យថាធញ្ញំវ.
វាតិ កស្មា? អហមេវ នូន ពាលោ, ឯតទហោសិ.
និគ្គហិតម្ហា បរស្មិំ សរេ លុត្តេ យទិ ព្យញ្ជនោ សសញ្ញោគោ វិសញ្ញោគោ ហោតិ.
ឯវំស តេ អាសវោ, បុប្ផំសា ឧប្បជ្ជិ.
លុត្តេតិ កស្មា? ឯវមស្ស វិទូនគ្គមិតិ.
ចគ្គហណេន ¶ តិណ្ណំ ព្យញ្ជនានមន្តរេ យេ សរូបា, តេសម្បិ លោបោ ហោតិ. អគ្យាគារំ, បដិសន្ថារវុត្យស្ស.
ឥតិ សន្ធិកប្បេ ចតុត្ថោ កណ្ឌោ.
បញ្ចមកណ្ឌ
៤២, ៣២. គោសរេ បុថស្សាគមោ ក្វចិ.
បុថឥច្ចេតស្ស អន្តេ សរេ បរេ ក្វចិ គការាគមោ ហោតិ.
បុថគេ វ.
បាឥច្ចេតស្ស អន្តេ សរេ បរេ ក្វចិ គការាគមោ ហោតិ, អន្តោ ច សរោ រស្សោ ហោតិ.
បគេវ វុត្យស្ស.
ក្វចីតិ កស្មា? បា ឯវ វុត្យស្ស.
អភិឥច្ចេតស្ស សរេ បរេ អព្ភាទេសោ ហោតិ. អព្ភុទីរិតំ, អព្ភុគ្គច្ឆតិ.
៤៥, ២៥. អជ្ឈោ ¶ អធិ.
អធិឥច្ចេតស្ស សរេ បរេ អជ្ឈាទេសោ ហោតិ.
អជ្ឈោកាសេ, អជ្ឈាគមា.
តេ ច ខោ អភិអធិឥច្ចេតេ ឥវណ្ណេ បរេ អព្ភោ អជ្ឈោឥតិវុត្តរូបា នំ ហោន្តិ វា.
អភិច្ឆិតំ, អធីរិតំ.
វាតិ កស្មា? អព្ភីរិតំ, អជ្ឈិណមុត្តោ.
អតិឥច្ចេតស្ស អន្តភូតស្ស តិសទ្ទស្ស ឥវណ្ណេ បរេ ‘‘សព្ពោ ចំ តី’’តិ វុត្តរូបំ ន ហោតិ.
អតីសិគណោ, អតីរិតំ.
ឥវណ្ណេតិ កស្មា? អច្ចន្តំ.
បតិឥច្ចេតស្ស សរេ វា ព្យញ្ជនេ វា បរេ ក្វចិ បដិអាទេសោ ហោតិ.
បដគ្គិ ទាតព្ពោ, បដិហញ្ញតិ.
ក្វចីតិ ¶ កស្មា? បច្ចន្តិមេសុ ជនបទេសុ, បតិលីយតិ, បតិរូបទេសវាសោ ច.
បុថឥច្ចេតស្ស អន្តោ សរោ ព្យញ្ជនេ បរេ ឧការោ ហោតិ.
បុថុជ្ជនោ, បុថុភូតំ.
អន្តគ្គហណេន អបុថស្សាបិ សរេ បរេ អន្តស្ស ឧការោ ហោតិ, មនុញ្ញំ.
អវឥច្ចេតស្ស ព្យញ្ជនេ បរេ ក្វចិ ឱការោ ហោតិ.
អន្ធការេន ឱនទ្ធា.
ក្វចីតិ កស្មា? អវសុស្សតុ មេ សរីរេ មំសលោហិតំ.
៥១, ៥៩. អនុបទិដ្ឋានំ វុត្តយោគតោ.
អនុបទិដ្ឋានំ ឧបសគ្គនិបាតានំ សរសន្ធីហិ ព្យញ្ជនសន្ធីហិ វុត្តសន្ធីហិ ច យថាយោគំ យោជេតព្ពំ.
បាបនំ ¶ , បរាយណំ, ឧបាយនំ, ឧបាហនំ, ន្យាយោគោ, និគុបធិ, អនុពោធោ, ទុវូបសន្តំ, សុវូបសន្តំ, ទ្វាលយោ, ស្វាលយោ, ទុរាខ្យាតំ, ស្វាខ្យាតោ, ឧទីរិតំ, សមុទ្ទិដ្ឋំ, វិយគ្គំ, វិជ្ឈគ្គំ, ព្យគ្គំ, អវយាគមនំ, អន្វេតិ, អនុបឃាតោ, អនច្ឆរិយំ, បរិយេសនា, បរាមាសោ, ឯវំ សរេ ច ហោន្តិ.
បរិគ្គហោ, បគ្គហោ, បក្កមោ, បរក្កមោ, និក្កមោ, និក្កសាវោ, និល្លយនំ, ទុល្លយនំ, ទុម្ភិក្ខំ, ទុព្ពុត្តំ, សន្ទិដ្ឋំ, ទុគ្គហោ, វិគ្គហោ, និគ្គតោ, អភិក្កមោ, បដិក្កមោ, ឯវំ ព្យញ្ជនេ ច. សេសា សព្ពេ យោជេតព្ពា.
ឥតិ សន្ធិកប្បេ បញ្ចមោ កណ្ឌោ.
សន្ធិកប្បោ និដ្ឋិតោ.
២. នាមកប្ប
បឋមកណ្ឌ
៥២, ៦០. ជិនវចនយុត្តំ ¶ ហិ.
‘‘ជិនវចនយុត្តំ ហិ’’ ឥច្ចេតំ អធិការត្ថំ វេទិតព្ពំ.
យថា យថា ជិនវចនយុត្តំ ហិ លិង្គំ, តថា តថា ឥធ លិង្គញ្ច និប្បជ្ជតេ.
តំ យថា? ឯសោ នោ សត្ថា, ព្រហ្មា អត្តា, សខា, រាជា.
តតោ ជិនវចនយុត្តេហិ លិង្គេហិ វិភត្តិយោ បរា ហោន្តិ.
៥៥, ៦៣. សិ យោ, អំ យោ, នា ហិ, ស នំ, ស្មា ហិ, ស នំ, ស្មិំ សុ.
កា ច បន តាយោ វិភត្តិយោ? សិ, យោ ឥតិ បឋមា, អំ, យោឥតិ ទុតិយា, នា ហិ ឥតិ តតិយា, ស, នំឥតិ ចតុត្ថី, ស្មា, ហិ ឥតិ បញ្ចមី, ស, នំ ឥតិ ឆដ្ឋី, ស្មិំ, សុ ឥតិ សត្តមី.
វិភត្តិឥច្ចនេន ¶ ក្វត្ថោ? អម្ហស្ស មមំ សវិភត្តិស្ស សេ.
យថា យថា តេសំ ជិនវចនានំ អនុបរោធោ. តថា តថា ឥធ លិង្គញ្ច និប្បជ្ជតេ.
អាលបនត្ថេ សិ គសញ្ញោ ហោតិ.
ភោតិ អយ្យេ, ភោតិ កញ្ញេ, ភោតិ ខរាទិយេ.
អាលបនេតិ កិមត្ថំ? សា អយ្យា.
សីតិ កិមត្ថំ? ភោតិយោ អយ្យាយោ.
គឥច្ចនេន ក្វត្ថោ? ឃតេ ច.
ឥវណ្ណុវណ្ណាឥច្ចេតេ ឈលសញ្ញា ហោន្តិ យថាសង្ខ្យំ.
ឥសិនោ ¶ , អគ្គិនោ, គហបតិនោ, ទណ្ឌិនោ. សេតុនោ, កេតុនោ, ភិក្ខុនោ. សយម្ភុនោ, អភិភុនោ.
ឈលឥច្ចនេន ក្វត្ថោ? ឈលតោ សស្ស នោ វា.
តេ ឥវណ្ណុវណ្ណា យទា ឥត្ថិខ្យា, តទា បសញ្ញា ហោន្តិ.
រត្តិយា, ឥត្ថិយា, ធេនុយា, វធុយា.
ឥត្ថិខ្យាតិ កិមត្ថំ? ឥសិនា, ភិក្ខុនា.
សឥច្ចនេន ¶ ក្វត្ថោ? បតោ យា.
អាការោ យទា ឥត្ថិខ្យោ, តទា ឃសញ្ញោ ហោតិ.
សទ្ធាយ, កញ្ញាយ, វីណាយ, គង្គាយ, ទិសាយ សាលាយ, មាលាយ, តុលាយ, ទោលាយ, បភាយ, សោភាយ, បញ្ញាយ, ករុណាយ នាវាយ, កបាលិកាយ.
អាតិ កិមត្ថំ? រត្តិយា, ឥត្ថិយា.
ឥត្ថិខ្យោតិ កិមត្ថំ? សត្ថារា ទេសិតោ អយំ ធម្មោ.
ឃឥច្ចនេន ក្វត្ថោ? ឃតោ នាទីនំ.
សការាគមោ ហោតិ សេ វិភត្តិម្ហិ.
បុរិសស្ស, អគ្គិស្ស, ឥសិស្ស, ទណ្ឌិស្ស, ភិក្ខុស្ស, សយម្ភុស្ស, អភិភុស្ស.
សេតិ កិមត្តំ? បុរិសស្មិំ.
សំសាសុ ឯកវចនេសុ វិភត្តាទេសេសុ សការាគមោ ហោតិ.
ឯតិស្សំ, ឯតិស្សា ឥមិស្សំ, ឥមិស្សា, តិស្សំ, តិស្សា,
តស្សំ តស្សា, យស្សំ, យស្សា, អមុស្សំ, អមុស្សា.
សំសាស្វីតិ កិមត្ថំ? អគ្គិនា, បាណិនា.
ឯកវចនេស្វីតិ កិមត្ថំ? តាសំ, សព្ពាសំ.
វិភត្តាទេសេស្វីតិ កិមត្ថំ? មនសា, វចសា, ថាមសា.
ឯតាឥមាឥច្ចេតេសមន្តោ សរោ ឥការោ ហោតិ សំសាសុ ឯកវចនេសុ វិភត្តាទេសេសុ.
ឯតិស្សំ, ឯតិស្សា, ឥមិស្សំ, ឥមិស្សា.
សំសាស្វីតិ ¶ កិមត្ថំ? ឯតាយ, ឥមាយ.
ឯកវចនេស្វីតិ កិមត្ថំ? ឯតាសំ, ឥមាសំ.
តស្សា ឥត្ថិយំ វត្តមានស្ស អន្តស្ស អាការស្ស ឥការោ ហោតិ វា សំសាសុ ឯកវចនេសុ វិភត្តាទេសេសុ.
តិស្សំ, តិស្សា, តស្សំ, តស្សា.
តតោ តា ឯតា ឥមាតោ សស្ស វិភត្តិស្ស ស្សាយាទេសោ ហោតិ វា.
តិស្សាយ, ឯតិស្សាយ, ឥមិស្សាយ.
វាតិ កិមត្ថំ? តិស្សា, ឯតិស្សា, ឥមិស្សា.
ឃោ រស្សមាបជ្ជតេ សំសាសុ ឯកវចនេសុ វិភត្តាទេសេសុ.
តស្សំ, តស្សា, យស្សំ, យស្សា, សព្ពស្សំ, សព្ពស្សា.
សំសាស្វីតិ កិមត្ថំ? តាយ, សព្ពាយ.
ឯកវចនេស្វីតិ កិមត្ថំ? តាសំ, សព្ពាសំ.
៦៧, ២២៩. នោ ¶ ច ទ្វាទិតោ នំម្ហិ.
ទ្វិឥច្ចេវមាទិតោ សង្ខ្យាតោ នការាគមោ ហោតិ នំម្ហិ វិភត្តិម្ហិ.
ទ្វិន្នំ, តិន្នំ, ចតុន្នំ, បញ្ចន្នំ, ឆន្នំ, សត្តន្នំ, អដ្ឋន្នំ, នវន្នំ, ទសន្នំ.
ទ្វាទិតោតិ កិមត្ថំ? សហស្សានំ.
នំម្ហីតិ កិមត្ថំ? ទ្វីសុ, តីសុ.
ចគ្គហណេនស្សញ្ចាគមោ ហោតិ. ចតស្សន្នំ ឥត្ថីនំ តិស្សន្នំ វេទនានំ.
៦៨, ១៨៤. អមា បតោ ស្មិំស្មានំ វា.
បឥច្ចេតស្មា ស្មិំស្មាឥច្ចេតេសំ អំអាអាទេសា ហោន្តិ វា យថាសង្ខ្យំ.
មត្យំ, មតិយំ, មត្យា, មតិយា, និកត្យំ. និកតិយំ, និកត្យា, និកតិយា, វិកត្យំ, វិកតិយំ, វិកត្យា, វិកតិយា, វិរត្យំ, វិរតិយំ, វិរត្យា, វិរតិយា, រត្យំ, រតិយំ, រត្យា, រតិយា, បុថព្យំ, បុថវិយំ, បុថព្យា, បុថវិយា, បវត្យំ, បវត្យា, បវត្តិយំ, បវត្តិយា.
អាទិឥច្ចេតស្មា ស្មិំវចនស្ស អំឱអាទេសា ហោន្តិ វា.
អាទីំ ¶ , អាទោ.
វាតិ កិមត្ថំ? អាទិស្មិំ, អាទិម្ហិ នាថំ នមស្សិត្វាន,
ចគ្គហណេន អញ្ញស្មាបិ ស្មិំ វចនស្ស អា ឱ អំអាទេសា ហោន្តិ. ទិវា ច រត្តោ ច ហរន្តិ យេ ពលិ. ពារាណសិំ អហុ រាជា.
ឈលឥច្ចេតេសំ ឥយ ឧវឥច្ចេតេ អាទេសា ហោន្តិ វា សរេ បរេ យថាសង្ខ្យំ.
តិយន្តំ បច្ឆិយាគារេ, អគ្គិយាគារេ, ភិក្ខុវាសនេ និសីទតិ, វុថុវាសនេ និសីទតិ.
សរេតិ កិមត្ថំ? តិមលំ, តិផលំ, តិចតុក្កំ, តិទណ្ឌំ, តិលោកំ, តិនយនំ, តិបាសំ, តិហំសំ, តិភវំ, តិខន្ធំ, តិបិដកំ, តិវេទនំ, ចតុទ្ទិសំ, បុថុភូតំ.
វាតិ កិមត្ថំ? បញ្ចហង្គេហិ តីហាការេហិ. ចក្ខាយតនំ.
វាតិ វិកប្បនត្ថំ, ឥការស្ស អយាទេសោ ហោតិ, វត្ថុត្តយំ.
ឈលានំ យការ វការាទេសា ហោន្តិ សរេ បរេ យថាសង្ខ្យំ.
អគ្យាគារំ ¶ , បក្ខាយតនំ, ស្វាគតំ, តេ មហាវីរ.
ចគ្គហណំ សម្បិណ្ឌនត្ថំ.
បសញ្ញស្ស ច ឥវណ្ណស្ស វិភត្តាទេសេ សរេ បរេ យការាទេសោ ហោតិ.
បុថព្យា, រត្យា, មត្យា.
សរេតិ កិមត្ថំ? បុថវិយំ.
គោឥច្ចេតស្ស ឱការស្ស អាវាទេសោ ហោតិ សេ វិភត្តិម្ហិ.
គាវស្ស.
គោឥច្ចេតស្ស ឱការស្ស អាវាទេសោ ហោតិ យោឥច្ចេតេសុ បរេសុ.
គាវោ គច្ឆន្តិ, គាវោ បស្សន្តិ, គាវី គច្ឆន្តិ, គាវី បស្សន្តិ.
ចគ្គហណំ កិមត្ថំ? នាស្មាស្មិំសុ វចនេសុ អាវា ទេសោ ហោតិ.
គាវេន, គាវា, គាវេ, គាវេសុ.
៧៥, ១៧០. អវម្ហិ ¶ ច.
គោឥច្ចេតស្ស ឱការស្ស អាវអវឥច្ចេតេ អាទេសា ហោន្តិ អំម្ហិ វិភត្តិម្ហិ.
គាវំ, គវំ.
ចគ្គហណេន សាទិសេសេសុ បុព្ពុត្តវចនេសុ គោឥច្ចេតស្ស ឱការស្ស អវាទេសោ ហោតិ.
គវស្ស, គវោ, គវេន, គវា, គវេ, គវេសុ.
អាវឥច្ចេតស្ស គាវាទេសស្ស អន្ត សរស្ស ឧការាទេសោ ហោតិ វា អំម្ហិ វិភត្តិម្ហិ.
គាវុំ, គាវំ.
អាវស្សេតិ កិមត្ថំ? គាវោ តិដ្ឋន្តិ.
៧៧, ១៧៥. តតោ នមំ បតិម្ហា លុត្តេ ច សមាសេ.
តតោ គោសទ្ទតោ នំវចនស្ស អំអាទេសោ ហោតិ, គោឥច្ចេតស្ស ឱការស្ស អវាទេសោ ហោតិ បតិម្ហិ បរេ អលុត្តេ ច សមាសេ.
គវបតិ.
អលុត្តេតិ ¶ កិមត្ថំ? គោបតិ.
ចគ្គហណេន អសមាសេបិ នំវចនស្ស អំអាទេសោ ហោតិ, គោឥច្ចេតស្ស ឱការស្ស អវាទេសោ ហោតិ.
គវំ.
គោឥច្ចេតស្ស ឱការស្ស អវាទេសោ ហោតិ សមាសេ ច សរេ បរេ.
គវស្សកំ, គវេឡកំ, គវាជិនំ.
ចគ្គហណេន ឧវណ្ណឥច្ចេវមន្តានំ លិង្គានំ ឧវអវឧរាទេសា ហោន្តិ ស្មិំយោឥច្ចេតេសុ ក្វចិ.
ភុវិ, បសវោ, គុរវោ, ចតុរោ.
សរេតិ កិមត្ថំ? គោធនោ, គោវិន្ទោ.
៧៩, ៤៦. តព្ពិបរីតូបបទេ ព្យញ្ជនេ ច.
តស្ស អវសទ្ទស្ស យទា ឧបបទេ តិដ្ឋមានស្ស តស្ស ឱការស្ស វិបរីតោ ហោតិ ព្យញ្ជនេ បរេ.
ឧគ្គតេ សូរិយេ, ឧគ្គច្ឆតិ, ឧគ្គហេត្វា.
ចគ្គហណមវធារណត្ថំ. អវសានេ, អវកិរណេ, អវកិរតិ.
៨០, ១៧៣. គោណ ¶ នំម្ហិ វា.
សព្ពស្សេវ គោសទ្ទស្ស គោណាទេសោ ហោតិ វា នំម្ហិ វិភត្តិម្ហិ.
គោណានំ សត្តន្នំ.
វាតិ កិមត្ថំ?
គោនញ្ចេ តរមានានំ, ឧជុំ គច្ឆតិ បុង្គវោ.
សព្ពា គាវី ឧជុំ យន្តិ, នេត្តេ ឧជុំ គតេ សតិ.
យោគវិភាគេន អញ្ញត្រាបិ គោណាទេសោ ហោតិ. គោណភូតានំ.
សុហិនាឥច្ចេតេសុ សព្ពស្ស គោសទ្ទស្ស គោណាទេសោ ហោតិ វា.
គោណេសុ, គោណេហិ, គោណេភិ, គោណេន.
វាតិ កិមត្ថំ? គោសុ, គោហិ, គោភិ, គវេន.
ចគ្គហណេន ស្យាទិសេសេសុ បុព្ពុត្តរវចនេសុបិ គោណ គុ គវយាទេសា ហោន្តិ. គោណោ, គោណា, គោណំ, គោណេ, គោណស្ស, គោណម្ហា. គោណម្ហិ, គុន្នំ, គវយេហិ, គវយេភិ.
៨២, ១៤៩. អំមោ ¶ និគ្គហិតំ ឈលបេហិ.
អំវចនស្ស មការស្ស ច ឈលបឥច្ចេតេហិ និគ្គហិតំ ហោតិ
អគ្គិំ, ឥសិំ, គហបតិំ, ទណ្ឌិំ, មហេសិំ, ភិក្ខុំ, បដុំ, សយម្ភុំ, អភិភុំ, រត្តិំ, ឥត្ថិំ, វធុំ, បុល្លិង្គំ, បុម្ភាវោ, បុង្កោកិលោ.
អំមោតិ កិមត្ថំ? អគ្គិនា, បាណិនា, ភិក្ខុនា, រត្តិយា, ឥត្ថិយា, វធុយា.
ឈលបេហីតិ កិមត្ថំ? សុខំ, ទុក្ខំ.
បុនារម្ភ ហណំ វិភាសានិវត្តនត្ថំ. អគ្គិំ, បដុំ, ពុទ្ធិំ, វធុំ.
៨៣, ៦៧. សរលោបោ’ មាទេស បច្ចយាទិម្ហិ សរលោបេ តុ បកតិ.
សរលោបោ ហោតិ អមាទេសបច្ចយាទិម្ហិ សរ លោបេ តុ បកតិ ហោតិ.
បុរិសំ, បុរិសេ, បាបំ, បាបេ, បាបិយោ, បាបិដ្ឋោ.
អមាទេសបច្ចយាទិម្ហីតិ កិ ត្ថំ? អប្បមាទោ អមតំ បទំ.
សរលោបេតិ កិមត្ថំ? បុរិសស្ស, ទណ្ឌិនំ.
តុគ្គហណមវធារណត្ថំ. ភិក្ខុនី, គហបតានី.
បកតិគ្គហណសាមត្ថេន ¶ បុន សន្ធិភាវោ ច ហោតិ. សេយ្យោ, សេដ្ឋោ, ជេយ្យោ, ជេដ្ឋោ.
៨៤, ១៤៤. អឃោរស្សមេកវចនយោស្វបិ ច.
អឃោ សរោ រស្សមាបជ្ជតេ ឯកវចនយោឥច្ចេតេសុ.
ឥត្ថិំ, ឥត្ថិយោ, ឥត្ថិយា. វធុំ, វធុយោ, វធុយា. ទណ្ឌិំ, ទណ្ឌិនោ, ទណ្ឌិនា. សយម្ភុំ, សយម្ភុវោ, សយម្ភុនា.
អឃោតិ កិមត្ថំ? កញ្ញំ, កញ្ញាយោ, កញ្ញាយ.
ឯកវចនយោស្វីតិ កិមត្ថំ? ឥត្ថីហិ, សយម្ភូហិ.
ចគ្គហណមវធារណត្ថំ. នទិំ, នទិយោ, នទិយា.
អបិគ្គហណេន ន រស្សមាបជ្ជតេ. ឥត្ថី, ភិក្ខុនី.
សិស្មិំ អនបុំសកានិ លិង្គានិ ន រស្សមាបជ្ជន្តេ. ឥត្ថី, ភិក្ខុនី, វធូ, ទណ្ឌី, សយម្ភូ.
សិស្មិំន្តិ កិមត្ថំ? ភោតិ ឥត្ថិ, ភោតិ វធុ, ភោ ទណ្ឌិ, ភោ សយម្ភុ.
អនបុំសកានីតិ ¶ កិមត្ថំ? សុខការិ ទានំ, សុខការិ សីលំ, សីឃយាយិ ចិត្តំ.
ឧភឥច្ចេវមាទិតោ សង្ខ្យាតោ នំវចនស្ស ឥន្នំ ហោតិ.
ឧភិន្នំ, ទុវិន្នំ.
ឧភាទិតោតិ កិមត្ថំ? ឧភយេសំ.
៨៧, ២៣១. ឥណ្ណមិណ្ណន្នំ តីហិ សង្ខ្យាហិ.
នំវចនស្ស ឥណ្ណំ ឥណ្ណន្នំ ឥច្ចេតេ អាទេសា ហោន្តិ តីហិ សង្ខ្យាហិ.
តិណ្ណំ, តិណ្ណន្នំ.
តីហីតិ កិមត្ថំ? ទ្វិន្នំ.
៨៨, ១៤៧. យោសុ កតនិការលោបេសុ ទីឃំ.
សព្ពេ សរា យោសុ កតនិការលោបេសុ ទីឃមាបជ្ជន្តេ.
អគ្គី, ភិក្ខូ, រត្តី, យាគូ, អដ្ឋី, អដ្ឋីនិ, អាយូ, អាយូនិ, សព្ពានិ, យានិ, តានិ, កានិ, កតមានិ, ឯតានិ, អបូនិ, ឥមានិ.
យោស្វីតិ ¶ កិមត្ថំ? អគ្គិ, ភិក្ខុ, រត្តិ, យាគុ, សព្ពោ, យោ, សោ, កោ, អមុកោ.
កតនិការលោបេស្វីតិ កិមត្ថំ? ឥត្ថិយោ, វធុយោ, សយម្ភុវោ.
បុនារម្ភគ្គហណំ កិមត្ថំ? និច្ចទីបនត្ថំ. អគ្គី, ភិក្ខូ, រត្តី, យានិ, តានិ, កតមានិ.
សុនំហិឥច្ចេតេសុ សព្ពេ សរា ទីឃមាបជ្ជន្តេ.
អគ្គីសុ, អគ្គីនំ, អគ្គីហិ, រត្តីសុ, រត្តីនំ, រត្តីហិ. ភិក្ខូសុ, ភិក្ខូនំ, ភិក្ខូហិ. បុរិសានំ.
ឯតេស្វីតី កិមត្ថំ? អគ្គិនា, បាណិនា, ទណ្ឌិនា.
ចគ្គហណមវធារណត្ថំ. សុខេត្តេសុ ព្រហ្មចារិសុ, ធម្មមក្ខាសិ ភគវា ភិក្ខុនំ ទត្វា សកេហិ បាណិភិ.
បញ្ចាទីនំ សង្ខ្យានំ អន្តោ អត្តមាបជ្ជតេ សុនំហិឥច្ចេតេសុ.
បញ្ចសុ, បញ្ចន្នំ, បញ្ចហិ, ឆសុ, ឆន្នំ, ឆហិ, សត្តសុ, សត្តន្នំ, សត្តហិ, អដ្ឋសុ, អដ្ឋន្នំ, អដ្ឋហិ, នវសុ, នវន្នំ, នវហិ, ទសសុ, ទសន្នំ, ទសហិ.
បញ្ចាទីនមីតិ កិមត្ថំ? ទ្វីសុ, ទ្វិន្នំ, ទ្វីហិ.
អត្តមិតិភាវនិទ្ទេសោ ¶ ឧភយស្សាគមនត្ថំ, អន្តោ ឧការោ អត្តមាបជ្ជតេ. ចតស្សន្នំ ឥត្ថីនំ. តិស្សន្នំ វេទនានំ.
បតិស្សន្តោ អត្តមាបជ្ជតេ ឥនីម្ហិ បច្ចយេ បរេ.
គហបតានី.
ឥនីម្ហីតិ កិមត្ថំ? គហបតិ.
ន្តុបច្ចយស្ស អន្តោ អត្តមាបជ្ជតេ សុនំហិយោឥច្ចេតេសុ បរេសុ.
គុណវន្តេសុ, គុណវន្តានំ, គុណវន្តេហិ, គុណវន្តា, គុណវន្តេ.
ន្តុស្សេតិ កិមត្ថំ? ឥសីនំ.
ឯតេស្វីតិ កិមត្ថំ? គុណវា.
ចគ្គហណេន អញ្ញេសុ វចនេសុ អត្តញ្ច ហោតិ. គុណវន្តស្មិំ, គុណវន្តេន.
អន្តគ្គហណេន ន្តុបច្ចយស្ស អន្តោ អត្តមាបជ្ជតេ, យោនញ្ច ឥការោ ហោតិ. គុណវន្តិ.
៩៣, ១០៦. សព្ពស្ស ¶ វា អំសេសុ.
សព្ពស្សេវ ន្តុបច្ចយស្ស អត្តំ ហោតិ វា អំសឥច្ចេតេសុ.
សតិមំ ភិក្ខុ, សតិមន្តំ ភិក្ខុំ វា, ពន្ធុមំ រាជានំ, ពន្ធុមន្តំ រាជានំ វា, សតិមស្ស ភិក្ខុនោ, សតិមតោ ភិក្ខុនោ វា, ពន្ធុមស្ស រញ្ញោ សុង្កំ, ពន្ធុមតោ រញ្ញោ វា សុង្កំ ទេតិ.
ឯតេស្វីតិ កិមត្ថំ? សតិមា ភិក្ខុ, ពន្ធុមា រាជា.
ន្តុបច្ចយស្ស អន្តស្ស អត្តំ ហោតិ វា សិម្ហិ វិភត្តិម្ហិ.
ហិមវន្តោ បព្ពតោ.
វាតិ កិមត្ថំ? ហិមវា បព្ពតោ.
៩៥, ១៤៥. អគ្គិស្សិនិ ¶ .
អគ្គិស្សន្តស្ស ឥនិ ហោតិ វា សិម្ហិ វិភត្តិម្ហិ.
បុរតោ អគ្គិនិ, បច្ឆតោ អគ្គិនិ, ទក្ខិណតោ អគ្គិនិ, វាមតោ អគ្គិនិ.
វាតិ កិមត្ថំ? អគ្គិ.
យោសុ អកតរស្សោ ឈោ អត្តមាបជ្ជតេ.
អគ្គយោ មុនយោ, ឥសយោ, គហបតយោ.
យោស្វីតិ កិមត្ថំ? អគ្គីសុ.
អកតរស្សោតិ កិមត្ថំ? ទណ្ឌិនោ.
ឈោតិ កិមត្ថំ? រត្តិយោ.
វេវោឥច្ចេតេសុ អកតរស្សោ លោ អត្តមាបជ្ជតេ.
ភិក្ខវេ, ភិក្ខវោ, ហេតវេ, ហេតវោ.
អកតរស្សោតិ កិមត្ថំ? សយម្ភុវោ, វេស្សភុវោ, បរាភិភុវោ.
វេវោស្វីតិ កិមត្ថំ? ហេតុនា, កេតុនា, សេតុនា.
ចគ្គហណមនុកឌ្ឍនត្ថំ.
៩៨, ១៨៦. មាតុលាទីនមានត្តមីការេ.
មាតុលឥច្ចេវមាទីនំ អន្តោ អានត្តមាបជ្ជតេ ឦការេ បច្ចយេ បរេ.
មាតុលានី ¶ , អយ្យកានី, វរុណានី.
ឦការេតិ កិមត្ថំ? ភិក្ខុនី, រាជិនី, ជាលិនី, គហបតានី.
អានត្តគ្គហណេន នទីឥច្ចេតស្ស ទីសទ្ទស្ស ជ្ជោជ្ជា អាទេសា ហោន្តិ សហ វិភត្តិយា យោនាសឥច្ចេតេសុ. នជ្ជោ សន្ទន្តិ, នជ្ជា កតំ តរង្គំ, នជ្ជា នេរញ្ជរាយ តីរេ.
៩៩, ៨១. ស្មាហិស្មិំនំម្ហាភិម្ហិវា.
សព្ពតោ លិង្គតោ ស្មាហិស្មិំ ឥច្ចេតេសំ ម្ហាភិម្ហិឥច្ចេតេ អាទេសា ហោន្តិ វា យថាសង្ខ្យំ.
បុរិសម្ហា, បុរិសស្មា, បុរិសេភិ, បុរិសេហិ, បុរិសម្ហិ, បុរិសស្មិំ.
ស្មាហិស្មិំនមិតិ កិមត្ថំ? វណ្ណវន្តំ អគន្ធកំ វិរុឡ្ហបុប្ផំ, មហន្តំ ឆត្តំ មហាឆត្តំ, មហន្តំ ធជំ មហាធជំ.
ត ឥមឥច្ចេតេហិ កតាការេហិ ស្មាស្មិំ នំម្ហាម្ហិឥច្ចេតេ អាទេសា នេវ ហោន្តិ.
អស្មា ឋានា ភយំ ឧប្បជ្ជតិ, អស្មិំ ឋានេ ភយំ តិដ្ឋតិ, អស្មា, អស្មិំ.
កតាការេហីតិ ¶ កិមត្ថំ? តម្ហា, តម្ហិ, ឥមម្ហា, ឥមម្ហិ.
សុហិឥច្ចេតេសុ អការោ ឯត្តមាបជ្ជតេ.
សព្ពេសុ, យេសុ, តេសុ, កេសុ, បុរិសេសុ, ឥមេសុ, កុសលេសុ, តុម្ហេសុ, អម្ហេសុ, សព្ពេហិ, យេហិ, តេហិ, កេហិ, បុរិសេហិ, ឥមេហិ, កុសលេហិ, តុម្ហេហិ, អម្ហេហិ.
១០២, ២០២. សព្ពនាមានំ នំម្ហិ ច.
សព្ពេសំ សព្ពនាមានំ អន្តោ អការោ ឯត្តមាបជ្ជតេ នំម្ហិ វិភត្តិម្ហិ.
សព្ពេសំ, សព្ពេសានំ, យេសំ, យេសានំ, តេសំ, តេសានំ, ឥមេសំ, ឥមេសានំ, កេសំ, កេសានំ, ឥតរេសំ, ឥតរេសានំ, កតមេសំ, កតមេសានំ. សព្ពនាមានមិតិ កិមត្ថំ? ពុទ្ធានំ ភគវន្តានំ អាចិណ្ណសមាចិណ្ណោ.
អការោតិ កិមត្ថំ? អមូសំ, អមូសានំ.
នំម្ហីតិ កិមត្ថំ? សព្ពេ, ឥមេ.
ចគ្គហណ មនុកឌ្ឍនត្ថំ.
១០៣, ៧៩. អតោ ¶ នេន.
តស្មា អការតោ នាវចនស្ស ឯនាទេសោ ហោតិ.
សព្ពេន, យេន, តេន, កេន, អនេន, បុរិសេន, រូបេន.
អតោតិ កិមត្ថំ? មុនិនា, អមុនា, ភិក្ខុនា.
នាតិ កិមត្ថំ? តស្មា.
តស្មា អការតោ សិវចនស្ស ឱការាទេសោ ហោតិ.
សព្ពោ, យោ, សោ, កោ, អមុកោ, បុរិសោ.
សីតិ កិមត្ថំ? បុរិសានំ.
អតោតិ កិមត្ថំ? សយម្ភូ.
តស្មា អការតោ នាវចនស្ស សោអាទេសោ ហោតិ វា.
អត្ថសោ ធម្មំ ជានាតិ, ព្យញ្ជនសោ អត្ថំ ជានាតិ, អក្ខរសោ, សុត្តសោ, បទសោ, យសសោ. ឧបាយសោ, សព្ពសោ, ថាមសោ, ឋានសោ.
វាតិ ¶ កិមត្ថំ? បាទេន វា បាទារហេន វា អតិរេកបាទេន វា យោ ភិក្ខុ ថេយ្យចិត្តេន បរស្ស ភណ្ឌំ គណ្ហាតិ, សោ ភិក្ខុ បារាជិកោ ហោតិ អសំវាសោ.
ទីឃឱរឥច្ចេតេហិ ស្មាវចនស្ស សោអាទេសោ ហោតិ វា.
ទីឃសោ, ឱរសោ, ទីឃម្ហា, ឱរម្ហា.
ទីឃោរេហិតិ កិមត្ថំ? សរម្ហា, វចនម្ហា.
តស្មា អការតោ សព្ពេសំ យោនីនំអាឯ អាទេសា ហោន្តិ វា យថាសង្ខ្យំ.
បុរិសា, បុរិសេ, រូបា, រូបេ.
វាតិ កិមត្ថំ? អគ្គយោ, មុនយោ, ឥសយោ.
យោនីនន្តិ កិមត្ថំ? បុរិសស្ស, រូបស្ស.
អការតោតិ កិមត្ថំ? ទណ្ឌិនោ, អដ្ឋីនិ, អគ្គី បជ្ជលន្តិ, មុនី ចរន្តិ.
តស្មា អការតោ សព្ពេសំ ស្មាស្មិំឥច្ចេតេសំ អា ឯ អាទេសា ហោន្តិ វា យថាសង្ខ្យំ.
បុរិសា ¶ , បុរិសស្មា, បុរិសេ, បុរិសស្មិំ.
អការតោតិ កិមត្ថំ? ទណ្ឌិនា, ទណ្ឌិស្មិំ, ភិក្ខុនា, ភិក្ខុស្មិំ.
១០៩, ៣០៤. អាយ ចតុត្ថេកវចនស្សតុ.
តស្មា អការតោ ចតុត្ថេកវចនស្ស អាយាទេសោ ហោតិ វា.
អត្ថាយ ហិតាយ សុខាយ ទេវមនុស្សានំ ពុទ្ធោ លោកេ ឧប្បជ្ជតិ.
អតោតិ កិមត្ថំ? ឥសិស្ស.
ចតុត្ថីតិ កិមត្ថំ? បុរិសស្ស មុខំ.
ឯកវចនស្សេតិ កិមត្ថំ? បុរិសានំ ទទាតិ.
វាតិ កិមត្ថំ? ទាតា ហោតិ សមណស្ស វា ព្រាហ្មណស្ស វា.
តុគ្គហណេនត្ថញ្ច ហោតិ. អត្ថត្ថំ, ហិតត្ថំ, សុខត្ថំ.
១១០, ២០១. តយោ នេវ ច សព្ពនាមេហិ.
តេហិ សព្ពនាមេហិ អការន្តេហិ ស្មាស្មិំ សឥច្ចេតេសំ តយោ អា ឯ អាយាទេសា នេវ ហោន្តិ.
សព្ពស្មា ¶ , សព្ពស្មិំ, សព្ពស្ស. យស្មា, យស្មិំ, យស្ស. តស្មា, តស្មិំ, តស្ស. កស្មា, កស្មិំ, កស្ស. ឥមស្មា, ឥមស្មិំ, ឥមស្ស.
សព្ពនាមេហីតិ កិមត្ថំ? បាបា, បាបេ, បាបាយ.
ចគ្គហណមនុកឌ្ឍនត្ថំ.
តស្មា ឃតោ នាទីនមេកវចនានំ វិភត្តិគណានំ អាយាទេសោ ហោតិ.
កញ្ញាយ កតំ កម្មំ, កញ្ញាយ ទីយតេ, កញ្ញាយ និស្សដំ វត្ថំ. កញ្ញាយ បរិគ្គហោ, កញ្ញាយ បតិដ្ឋិតំ សីលំ.
ឃតោតិ កិមត្ថំ? រត្តិយា, ឥត្ថិយា, ធេនុយា, វធុយា.
នាទីនមិតិ កិមត្ថំ? កញ្ញំ បស្សតិ, វិជ្ជំ, វីណំ, គង្គំ.
ឯកវចនានមិតិ កិមត្ថំ? សព្ពាសុ, យាសុ, តាសុ, កាសុ, ឥមាសុ, បភាសុ.
តស្មា បតោ នាទីនមេកវចនានំ វិភត្តិគណានំ យាអាទេសោ ហោតិ.
រត្តិយា ¶ , ឥត្ថិយា, ទេវិយា, ធេនុយា, យាគុយា, វធុយា.
នាទីនមិតិ កិមត្ថំ? រត្តី, រត្តិំ, ឥត្ថី, ឥត្ថិំ.
បតោតិ កិមត្ថំ? កញ្ញាយ, វីណាយ, គង្គាយ, បភាយ, សោភាយ.
ឯកវចនានមិតិ កិមត្ថំ? រត្តីនំ, ឥត្ថីនំ.
តស្មា សខតោ គស្ស អការ អាការ ឥការ ឦការ ឯការាទេសា ហោន្តិ វា.
ភោ សខ, ភោ សខា, ភោ សខិ, ភោ សខី, ភោ សខេ.
តស្មា ឃតោ គស្ស ឯការាទេសោ ហោតិ.
ភោតិ អយ្យេ, ភោតិ កញ្ញេ, ភោតិ ខរាទិយេ.
ចគ្គហណមវធារណត្ថំ, សន្និដ្ឋានំ.
តតោ អម្មាទិតោ គស្ស ឯការត្តំ ន ហោតិ.
ភោតិ ¶ អម្មា, ភោតិ អន្នា, ភោតិ អម្ពា, ភោតិ តាតា.
អម្មាទិតោតិ កិមត្ថំ? ភោតិ កញ្ញេ.
១១៦, ១៥៧. អកតរស្សា លតោ យ្វាលបនស្ស វេវោ.
តស្មា អកតរស្សា លតោ យ្វាលបនស្ស វេវោអាទេសា ហោន្តិ.
ភិក្ខវេ, ភិក្ខវោ, ហេតវេ, ហេតវោ.
អកតរស្សាតិ កិមត្ថំ? សយម្ភុវោ.
លតោតិ កិមត្ថំ? នាគិយោ, ធេនុយោ, យាគុយោ.
អាលបនស្សេតិ កិមត្ថំ? តេ ហេតវោ, តេ ភិក្ខវោ.
តស្មា ឈលតោ សស្ស វិភត្តិស្ស នោ អាទេសោ ហោតិ វា.
អគ្គិនោ, អគ្គិស្ស, សខិនោ, សខិស្ស, ទណ្ឌិនោ, ទណ្ឌិស្ស, ភិក្ខុនោ, ភិក្ខុស្ស, សយម្ភុនោ, សយម្ភុស្ស.
សស្សេតិ កិមត្ថំ? ឥសិនា, ភិក្ខុនា.
ឈលតោតិ កិមត្ថំ? បុរិសស្ស.
១១៨, ១៤៦. ឃបតោ ¶ ច យោនំ លោបោ.
តេហិ ឃបឈលឥច្ចេតេហិ យោនំ លោបោ ហោតិ វា.
កញ្ញា, កញ្ញាយោ. រត្តី, រត្តិយោ, ឥត្ថី, ឥត្ថិយោ, យាគូ, យាគុយោ, វធូ, វធុយោ. អគ្គី, អគ្គយោ. ភិក្ខូ, ភិក្ខវោ. សយម្ភូ, សយម្ភុវោ. អដ្ឋី, អដ្ឋីនិ, អាយូ, អាយូនិ.
ចគ្គហណមនុកឌ្ឍនត្ថំ.
តស្មា លតោ យោនំ វោការោ ហោតិ វា.
ភិក្ខវោ, ភិក្ខូ, សយម្ភុវោ, សយម្ភូ.
ការគ្គហណំ កិមត្ថំ? យោនំ នោ ច ហោតិ. ជន្តុនោ.
ចគ្គហណមវធារណត្ថំ, អមូ បុរិសា តិដ្ឋន្តិ, អមូ បុរិសេ បស្សថ.
ឥតិ នាមកប្បេ បឋមោ កណ្ឌោ.
ទុតិយកណ្ឌ
១២០, ២៤៣. អម្ហស្ស មមំ សបិភត្តិស្ស សេ.
សព្ពស្សេវ អម្ហសទ្ទស្ស សវិភត្តិស្ស មមំ អាទេសោ ហោតិ សេ វិភត្តិម្ហិ.
មមំ ¶ ទីយតេ បុរិសេន, មមំ បរិគ្គហោ.
សព្ពស្សេវ អម្ហសទ្ទស្ស សវិភត្តិស្ស មយំអាទេសោ ហោតិ យោម្ហិ បឋមេ.
មយំ គច្ឆាម, មយំ ទេម.
អម្ហស្សេតិ កិមត្ថំ? បុរិសា តិដ្ឋន្តិ.
យោម្ហីតិ កិមត្ថំ? អហំ គច្ឆាមិ.
បឋមេតិ កិមត្ថំ? អម្ហាកំ បស្សសិ ត្វំ.
សព្ពស្សេវ ន្តុបច្ចយស្ស សវិភត្តិស្ស ន្តោអាទេសោ ហោតិ យោម្ហិ បឋមេ.
គុណវន្តោ តិដ្ឋន្តិ.
ន្តុស្សេតិ កិមត្ថំ? សព្ពេ សត្តា គច្ឆន្តិ.
បឋមេតិ កិមត្ថំ? គុណវន្តេ បស្សន្តិ ជនា.
សព្ពស្សេវ ន្តុបច្ចយស្ស សវិភត្តិស្ស ន្តស្សាទេសោ ហោតិ វា សេ វិភត្តិម្ហិ.
សីលវន្តស្ស ឈាយិនោ, សីលវតោ ឈាយិនោ វា.
សេតិ កិមត្ថំ? សីលវា តិដ្ឋតិ.
១២៤, ៩៨. អា ¶ សិម្ហិ.
សព្ពស្សេវន្តុបច្ចយស្ស សវិភត្តិស្ស អាអាទេសោ ហោតិ សិម្ហិ វិភត្តិម្ហិ.
គុណវា, បញ្ញវា, សីលវា, ពលវា, ធនវា, មតិមា, សតិមា, ធិតិមា.
ន្តុស្សេតិ កិមត្ថំ? បុរិសោ តិដ្ឋតិ.
សិម្ហីតិ កិមត្ថំ? សីលវន្តោ តិដ្ឋន្តិ.
សព្ពស្សេវ ន្តុបច្ចយស្ស សវិភត្តិស្ស អំអាទេសោ ហោតិ សិម្ហិ វិភត្តិម្ហិ នបុំសកេ វត្តមានស្ស.
គុណវំ ចិត្តំ តិដ្ឋតិ, រុចិមំ បុប្ផំ វិរោចតិ.
សិម្ហិតិ កិមត្ថំ? វណ្ណវន្តំ អគន្ធកំ វិរូឡ្ហបុប្ផំ បស្សសិ ត្វំ.
សព្ពស្សេវ ន្តុបច្ចយស្ស សវិភត្តិស្ស អំ អវណ្ណា ច ហោន្តិ គេ បរេ.
ភោ គុណវំ, ភោ គុណវ, ភោ គុណវា.
ចគ្គហណមនុកឌ្ឍនត្ថំ.
១២៧, ១០២. តោ ¶ តិ តា ស ស្មិំ នាសុ.
សព្ពស្សេវ ន្តុបច្ចយស្ស សវិភត្តិស្ស តោតិតាអាទេសា ហោន្តិ វា សស្មិំ នាឥច្ចេតេសុ យថាសង្ខ្យំ.
គុណវតោ, គុណវន្តស្ស, គុណវតិ, គុណវន្តស្មិំ, គុណវតា, គុណវន្តេន, សតិមតោ, សតិមន្តស្ស, សតិមតិ, សតិមន្តស្មិំ, សតិមតា, សតិមន្តេន.
ឯតេស្វីតិ កិមត្ថំ? គុណវា. សតិមា.
សព្ពស្សេវ ន្តុបច្ចយស្ស សវិភត្តិស្ស តំអាទេសោ ហោតិ វា នំម្ហិ វិភត្តិម្ហិ.
គុណវតំ, គុណវន្តានំ, សតិមតំ, សតិមន្តានំ.
នំម្ហីតិ កិមត្ថំ? គុណវន្តោ តិដ្ឋន្តិ, សតិមន្តោ តិដ្ឋន្តិ.
១២៩, ២២២. ឥមស្សិទមំសិសុ នបុំសកេ.
សព្ពស្សេវ ឥមសទ្ទស្ស សវិភត្តិស្ស ឥទំអាទេសោ ហោតិ វា អំសិសុ នបុំសកេ វត្តមានស្ស.
ឥទំ ចិត្តំ បស្សសិ, ឥទំ ចិត្តំ តិដ្ឋតិ, ឥមំ ចិត្តំ បស្សសិ. ឥមំ ចិត្តំ តិដ្ឋតិ.
នថុំសកេតិ ¶ កិមត្ថំ? ឥមំ បុរិសំ បស្សសិ. អយំ បុរិសោ តិដ្ឋតិ.
សព្ពស្សេវ អមុសទ្ទស្ស សវិភត្តិស្ស អទុំអាទេសោ ហោតិ អំសិសុ នបុំសកេ វត្តមានស្ស.
អទុំ បុប្ផំ បស្សសិ, អទុំ បុប្ផំ វិរោចតិ.
នបុំសកេតិ កិមត្ថំ? អមុំ រាជានំ បស្សសិ, អសុ រាជា តិដ្ឋតិ.
១៣១, ០. ឥត្ថិបុមនបុំសកសង្ខ្យំ.
‘‘ឥត្ថិបុមនបុំសកសង្ខ្យំ’’ ឥច្ចេតំ អធិការត្ថំ វេទិតព្ពំ.
១៣២, ២២៨. យោសុ ទ្វិន្នំ ទ្វេ ច.
ទ្វិន្នំ សង្ខ្យានំ ឥត្ថិបុមនបុំសកេ វត្តមានានំ សវិភត្តីនំ ទ្វេ ហោតិ យោឥច្ចេតេសុ.
ទ្វេ ឥត្ថិយោ, ទ្វេ ធម្មា. ទ្វេ រូបានិ.
យោស្វីតិ កិមត្ថំ? ទ្វីសុ.
ចគ្គហណេន ទុវេ ទ្វយ ឧភ ឧភយ ទុវិ ច ហោន្តិ យោនាអនមិច្ចេតេសុ. ទុវេ សមណា. ទុវេ ព្រាហ្មណា ¶ , ទុវេ ជនា, ទ្វយេន, ទ្វយំ, ឧភិន្នំ, ឧភយេសំ ទុវិន្នំ.
១៣៣, ២៣០. តិ ចតុន្នំ តិស្សោ ចតស្សោ តយោ ចត្តារោ តីណិ ចត្តារិ.
តិចតុន្នំ សង្ខ្យានំ ឥត្ថិបុមនបុំសកេ វត្តមានានំ សវិភត្តីនំ តិស្សោ ចតស្សោ តយោ ចត្តារោ តីណិ ចត្តារិឥច្ចេតេ អាទេសា ហោន្តិ យថាសង្ខ្យំ យោឥច្ចេតេសុ.
តិស្សោ វេទនា ចតស្សោ ទិសា, តយោ ជនា, ជនេ, ចត្តារោ បុរិសា, បុរិសេ, តីណិ អាយតនានិ, ចត្តារិ អរិយសច្ចានិ.
យោស្វីតិ កិមត្ថំ? តីសុ, ចតូសុ.
បញ្ចាទីនំ សង្ខ្យានំ ឥត្ថិបុមនបុំសកេ វត្តមានានំ សវិភត្តិស្ស អន្តស្ស សរស្ស អការោ ហោតិ យោឥច្ចេតេសុ.
បញ្ច, បញ្ច, ឆ, ឆ, សត្ត, សត្ត, អដ្ឋ, អដ្ឋ, នវ, នវ, ទស, ទស.
បញ្ចាទីនមិតិ កិមត្ថំ? ទ្វេ, តយោ.
១៣៥, ១១៨. រាជស្ស ¶ រញ្ញោ រាជិនោ សេ.
សព្ពស្សេវ រាជសទ្ទស្ស សវិភត្តិស្ស រញ្ញោ រាជិនោឥច្ចេតេ អាទេសា ហោន្តិ សេ វិភត្តិម្ហិ.
រញ្ញោ, រាជិនោ.
សេតិ កិមត្ថំ? រញ្ញា.
សព្ពស្សេវ រាជសទ្ទស្ស សវិភត្តិស្ស រញ្ញំអាទេសោ ហោតិ វា នំម្ហិ វិភត្តិម្ហិ.
រញ្ញំ, រាជូនំ ឥទំ រដ្ឋំ.
សព្ពស្សេវ រាជសទ្ទស្ស សវិភត្តិស្ស រញ្ញាអាទេសោ ហោតិ វា នាម្ហិ វិភត្តិម្ហិ.
តេន រញ្ញា កតំ. រាជេន វា កតំ.
នាម្ហីតិ កិមត្ថំ? រញ្ញោ សន្តកំ.
១៣៨, ១២១. ស្មិំម្ហិ រញ្ញេ រាជិនិ.
សព្ពស្សេវ រាជសទ្ទស្ស សវិភត្តិស្ស រញ្ញេរាជិនិឥច្ចេតេ អាទេសា ហោន្តិ ស្មិំម្ហិវិភត្តិម្ហិ.
រញ្ញេ, រាជិនិ សីលំ តិដ្ឋតិ.
១៣៩, ២៤៥. តុម្ហាកំ ¶ តយិមយិ.
សព្ពេសំ តុម្ហ អម្ហ សទ្ទានំ សវិភត្តីនំ តយិ មយិឥច្ចេតេ អាទេសោ ហោន្តិ យថាសង្ខ្យំ ស្មិំម្ហិ វិភត្តិម្ហិ.
តយិ, មយិ.
ស្មិំម្ហីតិ កិមត្ថំ? ត្វំ ភវសិ, អហំ ភវាមិ.
សព្ពេសំ តុម្ហ អម្ហសទ្ទានំ សវិភត្តីនំ ត្វំ អហំឥច្ចេតេ អាទេសា ហោន្តិ យថាសង្ខ្យំ សិម្ហិ វិភត្តិម្ហិ.
ត្វំ, អហំ.
សិម្ហិតិ កិមត្ថំ? តយិ, មយិ.
ចគ្គហណេន តុវំ ច ហោតិ. តុវំ សត្ថា.
សព្ពេសំ តុម្ហ អម្ហសទ្ទានំ សវិភត្តីនំ តវមមឥច្ចេតេ អាទេសា ហោន្តិ យថាសង្ខ្យំ សេ វិភត្តិម្ហិ.
តវ, មម.
សេតិ កិមត្ថំ? តយិ, មយិ.
១៤២, ២៤២. តុយ្ហំ ¶ មយ្ហញ្ច.
សព្ពេសំ តុម្ហ អម្ហសទ្ទានំ សវិភត្តីនំ តុយ្ហំ មយ្ហំឥច្ចេតេ អាទេសា ហោន្តិ យថាសង្ខ្យំ សេ វិភត្តិម្ហិ.
តុយ្ហំ, មយ្ហំ ធនំ ទីយតេ.
សេតិ កិមត្ថំ? តយា, មយា.
សព្ពេសំ តុម្ហ អម្ហសទ្ទានំ សវិភត្តីនំ តំ មឥច្ចេតេ អាទេសា ហោន្តិ យថាសង្ខ្យំ អំម្ហិ វិភត្តិម្ហិ.
តំ, មំ.
អំម្ហីតិ កិមត្ថំ? តយា មយា.
សព្ពេសំ តុម្ហ អម្ហសទ្ទានំ សវិភត្តីនំ តវំ មមំឥច្ចេតេ អាទេសា ហោន្តិ នវា យថាសង្ខ្យំ អំម្ហិ វិភត្តិម្ហិ.
តវំ, មមំ បស្សតិ.
នវាតិ កិមត្ថំ? តំ, មំ បស្សតិ.
ចគ្គហណមនុកឌ្ឍនត្ថំ.
សព្ពេសំ តុម្ហ អម្ហសទ្ទានំ សវិភត្តីនំ តយា មយាឥច្ចេតេ អាទេសា ហោន្តិ យថាសង្ខ្យំ នាម្ហិ វិភត្តិម្ហិ.
តយា ¶ , មយា កតំ.
នាម្ហិតិ កិមត្ថំ? តុម្ហេហិ, អម្ហេហិ.
១៤៦, ២៣៦. តុម្ហស្ស តុវំ ត្វមំម្ហិ.
សព្ពស្ស តុម្ហសទ្ទស្ស សវិភត្តិស្ស តុវំ ត្វំ ឥច្ចេតេ អាទេសា ហោន្តិ អំម្ហិ វិភត្តិម្ហិ.
កលិង្គរស្ស តុវំ មញ្ញេ, កដ្ឋស្ស ត្វំ មញ្ញេ.
១៤៧, ២៤៦. បទតោ ទុតិយា ចតុត្ថី ឆដ្ឋីសុ វោនោ.
សព្ពេសំ តុម្ហអម្ហសទ្ទានំ សវិភត្តីនំ យទា បទស្មា បរេសំ វោ នោអាទេសា ហោន្តិ នវា យថាសង្ខ្យំ ទុតិយា ចតុត្ថីឆដ្ឋីឥច្ចេតេសុ ពហុវចនេសុ.
បហាយ វោ ភិក្ខវេ គមិស្សាមិ, មា នោ អជ្ជ វិកន្តិំសុ, រញ្ញោ សូទា មហានសេ, ឯវំ ទុតិយត្ថេ.
ធម្មំ វោ ភិក្ខវេ ទេសេស្សាមិ, សំវិភជេថ នោ រជ្ជេន, ឯវំ ចតុត្ថ្យត្ថេ.
តុដ្ឋោស្មិ វោ ភិក្ខវេ បកតិយា, សត្ថា នោ ភគវា អនុប្បត្តោ, ឯវំ ឆដ្ឋ្យត្ថេ.
នវាតិ ¶ កិមត្ថំ? ឯសោ អម្ហាកំ សត្ថា.
តុម្ហម្ហាកមិតិ កិមត្ថំ? ឯតេ ឥសយោ បស្សសិ.
បទតោតិ កិមត្ថំ? តុម្ហាកំ សត្ថា.
ឯតេស្វីតិ កិមត្ថំ? គច្ឆថ តុម្ហេ.
សព្ពេសំ តុម្ហ អម្ហសទ្ទានំ សវិភត្តីនំ យទា បទស្មា បរេសំ តេ មេ អាទេសា ហោន្តិ យថាសង្ខ្យំ ចតុត្ថីឆដ្ឋីឥច្ចេតេសុ ឯកវចនេសុ.
ទទាមិ តេ គាមវរានិ បញ្ច, ទទាហិ មេ គាមវរំ, ឥទំ តេ រដ្ឋំ, អយំ មេ បុត្តោ.
បទតោតិ កិមត្ថំ? តវ ញាតិ, មម ញាតិ.
សព្ពេសំ តុម្ហ អម្ហសទ្ទានំ សវិភត្តីនំ យទា បទស្មា បរេសំ តេ មេអាទេសា ន ហោន្តិ អំម្ហិ វិភត្តិម្ហិ.
បស្សេយ្យ តំ វស្សសតំ អរោគំ, សោ មំ ព្រវីតិ.
១៥០, ២៤៩. វា ¶ តតិយេ ច.
សព្ពេសំ តុម្ហអម្ហសទ្ទានំ សវិភត្តីនំ យទា បទស្មា បរេសំ តេមេអាទេសា ហោន្តិ វា យថាសង្ខ្យំ តតិយេកវចនេ បរេ.
កតំ តេ បាបំ, កតំ មេ បាបំ, កតំ តយា បាបំ, កតំ មយា បាបំ.
បទតោតិ កិមត្ថំ? តយា កតំ, មយា កតំ.
សព្ពេសំ តុម្ហអម្ហសទ្ទានំ សវិភត្តីនំ យទា បទស្មា បរេសំ វោនោអាទេសា ហោន្តិ យថាសង្ខ្យំ តតិយាពហុវចនេសុ បរេសុ.
កតំ វោ កម្មំ, កតំ នោ កម្មំ.
បទតោតិ កិមត្ថំ? តុម្ហេហិ កតំ, អម្ហេហិ កតំ.
ពហុវចនគ្គហណេន យោម្ហិ បឋមេ វោ នោអាទេសា ហោន្តិ. គាមំ វោ គច្ឆេយ្យាថ, គាមំ នោ គច្ឆេយ្យាម.
បុមឥច្ចេវមន្តស្ស សវិភត្តិស្ស អាអាទេសោ ហោតិ សិម្ហិ វិភត្តិម្ហិ.
បុមា ¶ តិដ្ឋតិ.
សិម្ហីតិ កិមត្ថំ? បុមានោ តិដ្ឋន្តិ.
អន្តគ្គហណេន មឃវ យុវឥច្ចេវមាទីនមន្តស្សសវិភត្តិស្ស អាអាទេសោ ហោតិ. មឃវា, យុវា.
បុមឥច្ចេវមន្តស្ស សវិភត្តិស្ស អំអាទេសោ ហោតិ អាលបនេកវចនេ បរេ.
ហេ បុមំ.
អាលបនេតិ កិមត្ថំ? បុមា.
ឯកវចនេតិ កិមត្ថំ? ហេ បុមានោ.
បុមឥច្ចេវមន្តស្ស សមាសេ ច អំអាទេសោ ហោតិ វិភាសា សមាសេ កតេ.
ឥត្ថី ច បុមា ច នបុំសកំ ច ឥត្ថិបុមនបុំសកានិ. ឥត្ថិបុមនបុំសកានំ សមូហោ ឥត្ថិបុមនបុំសកសមូហោ.
វិភាសាតិ កិមត្ថំ? ឥត្ថិបុមនបុំសកានិ.
១៥៥, ១៣៧. យោស្វានោ ¶ .
បុមឥច្ចេវមន្តស្ស សវិភត្តិស្ស អានោអាទេសោ ហោតិ យោសុ វិភត្តីសុ.
បុមានោ, ហេ បុមានោ.
យោស្វីតិ កិមត្ថំ? បុមា.
បុមឥច្ចេវមន្តស្ស សវិភត្តិស្ស អានេ អាទេសោ ហោតិ វា ស្មិំម្ហិ វិភត្តិម្ហិ.
បុមានេ, បុមេ វា.
បុមឥច្ចេវមន្តស្ស ហិវិភត្តិម្ហិ ច អានេអាទេសោ ហោតិ.
បុមានេហិ, បុមានេភិ.
បុន វិភត្តិគ្គហណំ កិមត្ថំ? សវិភត្តិគ្គហណនិវត្តនត្ថំ. បុមានេហិ.
ចគ្គហណេន មឃវ យុវឥច្ចេវមាទីនមន្តស្ស អានអាទេសោ ហោតិ សិ យោ អំយោ ឥច្ចេតេសុ វិភត្តីសុ, បុមកម្មថាមន្តស្ស ចុការោ ហោតិ សស្មា សុ វិភត្តីសុ. មឃវានោ, មឃវានា. មឃវានំ, មឃវានេ ¶ . យុវានោ, យុវានា, យុវានំ, យុវានេ, បុមុនោ, បុមុនា. កម្មុនោ, កម្មុនា, ថាមុនោ, ថាមុនា.
បុមឥច្ចេវមន្តស្ស សុឥច្ចេតស្មិំវិភត្តិម្ហិ អាអាទេសោ ហោតិ វា.
បុមាសុ, បុមេសុ វា.
បុមឥច្ចេវមន្តស្ស អាឧអាទេសា ហោន្តិ វា នាម្ហិ វិភត្តិម្ហិ.
បុមានា, បុមុនា, បុមេន វា.
ចគ្គហណមនុកឌ្ឍនត្ថំ.
កម្មឥច្ចេវមន្តស្ស ច ឧអ អាទេសា ហោន្តិ វា នាម្ហិ វិភត្តិម្ហិ.
កម្មុនា, កម្មនា, កម្មេន វា.
ចគ្គហណេន មឃវយុវឥច្ចេវមន្តស្ស អាអាទេ សោ ហោតិ ក្វចិ នាសុឥច្ចេតេសុ វិភត្តីសុ. មឃវានា, មឃវាសុ, មឃវេសុ, មឃវេន វា. យុវានា, យុវាសុ, យុវេសុ, យុវេន វា.
ឥតិ នាមកប្បេ ទុតិយោ កណ្ឌោ.
តតិយកណ្ឌ
១៦១, ២៤៤. តុម្ហ’ម្ហេហិ ¶ នមាកំ.
តេហិ តុម្ហអម្ហេហិ នំវចនស្ស អាកំ ហោតិ.
តុម្ហាកំ, អម្ហាកំ.
នមិតិ កិមត្ថំ? តុម្ហេហិ, អម្ហេហិ.
តេហិ តុម្ហអម្ហេហិ យោ អប្បឋមោ អាកំហោតិ វា.
តុម្ហាកំ បស្សាមិ, តុម្ហេ បស្សាមិ វា. អម្ហាកំ បស្សសិ, អម្ហេ បស្សសិ វា.
យោតិ កិមត្ថំ? តុម្ហេហិ, អម្ហេហិ.
អប្បឋមោតិ កិមត្ថំ? គច្ឆថ តុម្ហេ, គច្ឆាម មយំ.
វាតិវិកប្បនត្ថេន យោនំ អំ អានំ ហោន្តិ. តុម្ហំ តុម្ហានំ. អម្ហំ, អម្ហានំ.
តេហិ ហុម្ហអម្ហេហិ សស្ស វិភត្តិស្ស អំ អាទេសោ ហោតិ វា.
តុម្ហំ ទីយតេ, តវ ទីយតេ. តុម្ហំ បរិគ្គហោ, តវ បរិគ្គហោ. អម្ហំ ទីយតេ, មម ទីយតេ. អម្ហំ បរិគ្គហោ, មម បរិគ្គហោ.
សស្សេតិ ¶ កិមត្ថំ? តុម្ហេសុ, អម្ហេសុ.
សព្ពេសំ សព្ពនាមានំ អការតោ យោ បឋមោ ឯត្តមាបជ្ជតេ.
សព្ពេ, យេ, តេ, កេ, តុម្ហេ, អម្ហេ, ឥមេ.
សព្ពនាមាតិ កិមត្ថំ? ទេវា, អសុរា, នាគា, គន្ធព្ពា, មនុស្សា.
អការតោតិ កិមត្ថំ? អមូ បុរិសា តិដ្ឋន្តិ.
យោតិ កិមត្ថំ? សព្ពោ, យោ, សោ, កោ, អយំ.
បឋមគ្គហណំ ឧត្តរសុត្តត្ថំ.
តស្មា សព្ពនាម’ការតោ ទ្វន្ទដ្ឋា យោ បឋមោ ឯត្តមាបជ្ជតេ វា.
កតរកតមេ, កតរកតមា វា.
សព្ពនាមាតិ កិមត្ថំ? ទេវាសុរនាគ គន្ធព្ពមនុស្សា.
ទ្វន្ទដ្ឋាតិ កិមត្ថំ តេ, សព្ពេ.
១៦៦, ២០៩. នាញ្ញំ ¶ សព្ពនាមិកំ.
សព្ពនាមិកានំ ទ្វន្ទដ្ឋេ នាញ្ញំ ការិយំ ហោតិ,
បុព្ពាបរានំ, បុព្ពុត្តរានំ, អធរុត្តរានំ.
ពហុព្ពីហិម្ហិ ច សមាសេ សព្ពនាមវិធានញ្ច នាញ្ញំ ការិយំ ហោតិ.
បិយបុព្ពាយ, បិយបុព្ពានំ, បិយបុព្ពេ, បិយបុព្ពស្ស.
ចេតិ កិមត្ថំ? សព្ពនាមវិធានំ ហោតិ, ទក្ខិណ បុព្ពស្សំ, ទក្ខិណបុព្ពស្សា, ឧត្តរបុព្ពស្សំ, ឧត្តរបុព្ពស្សា.
សព្ពតោ សព្ពនាមតោ នំវចនស្ស សំសានំឥច្ចេតេ អាទេសា ហោន្តិ.
សព្ពេសំ, សព្ពេសានំ, សព្ពាសំ, សព្ពាសានំ. យេសំ, យេសានំ, យាសំ, យាសានំ. តេសំ, តេសានំ, តាសំ, តាសានំ. កេសំ, កេសានំ, កាសំ, កាសានំ. ឥមេសំ, ឥមេសានំ, ឥមាសំ, ឥមាសានំ. អមូសំ, អមូសានំ.
នមិតិ កិមត្ថំ? សព្ពស្ស, យស្ស, តស្ស, កស្ស. ឯវំ សព្ពត្ថ.
១៦៩, ១១៧. រាជស្ស ¶ រាជុ សុនំហិសុ ច.
សព្ពស្សេវ រាជសទ្ទស្ស រាជុអាទេសោ ហោតិ សុនំហិឥច្ចេតេសុ.
រាជូសុ, រាជូនំ, រាជូហិ, រាជូភិ.
សុនំហិសូតិ កិមត្ថំ? រាជា.
ចគ្គហណមវធារណត្ថំ. រាជេសុ, រាជានំ, រាជេហិ រាជេភិ.
សព្ពស្សេវ ឥមសទ្ទស្ស ឯការោ ហោតិ វា សុនំហិឥច្ចេតេសុ.
ឯសុ, ឥមេសុ, ឯសំ, ឥមេសំ, ឯហិ, ឯភិ, ឥមេហិ, ឥមេភិ.
ឥមស្សេតិ កិមត្ថំ? ឯតេសុ, ឯតេសំ, ឯតេហិ, ឯតេភិ.
ឥមសទ្ទស្ស សព្ពស្សេវ អន ឥមិឥច្ចេតេ អាទេសា ហោន្តិ នាម្ហិ វិភត្តិម្ហិ.
អនេន ធម្មទានេន. សុខិតា ហោតុ សា បជា.
ឥមិនា ពុទ្ធបូជេន, បត្វាន អមតំ បទំ.
នាម្ហីតិ កិមត្ថំ? ឥមេសុ, ឥមេសំ, ឥមេហិ, ឥមេភិ.
១៧២, ២១៨. អនបុំសកស្សា ¶ យំ សិម្ហិ.
ឥមសទ្ទស្ស សព្ពស្សេវ អនបុំសកស្ស អយំអាទេសោ ហោតិ សិម្ហិ វិភត្តិម្ហិ.
អយំ បុរិសោ, អយំ ឥត្ថី.
អនបុំសកស្សេតិ កិមត្ថំ? ឥទំ ចិត្តំ តិដ្ឋតិ.
សិម្ហិតិ កិមត្ថំ? ឥមំ បុរិសំ បស្សសិ ត្វំ.
អមុសទ្ទស្ស អនបុំសកស្ស មការោ សការមាបជ្ជតេ វា សិម្ហិ វិភត្តិម្ហិ.
អសុ រាជា, អសុ ឥត្ថី, អមុកោ រាជា, អមុកា ឥត្ថី.
អនបុំសកស្សេតិ កិមត្ថំ? អទុំ បុប្ផំ វិរោចតិ.
អមុស្សេតិ កិមត្ថំ? អយំ បុរិសោ តិដ្ឋតិ.
សិម្ហិតិ កិមត្ថំ? អម្ហំ បុរិសំ បស្សសិ.
ឯត តឥច្ចេតេសំ អនបុំសកានំ តការោ សការមាបជ្ជតេ សិម្ហិ វិភត្តិម្ហិ.
ឯសោ បុរិសោ, ឯសា ឥត្ថី, សោ បុរិសោ, សា ឥត្ថី.
ឯតតេសមិតិ ¶ កិមត្ថំ? ឥតរោ បុរិសោ, ឥតរា ឥត្ថី.
អនបុំសកានមិតិ កិមត្ថំ? ឯតំ ចិត្តំ, ឯតំ រូបំ. តំ ចិត្តំ, តំ រូបំ.
១៥៧, ២១២. តស្ស វា នត្តំ សព្ពត្ថ.
តស្ស សព្ពនាមស្ស តការស្ស នត្តំ ហោតិ វា សព្ពត្ថ លិង្គេសុ.
នាយ, តាយ, នំ, តំ, នេ, តេ, នេសុ, តេសុ, នម្ហិ, តម្ហិ, នាហិ, តាហិ, នាភិ, តាភិ.
១៧៦, ២១៣. សស្មាស្មិំសំសាស្វត្តំ.
តស្ស សព្ពនាមស្ស តការស្ស សព្ពស្សេវ អត្តំ ហោតិ វា សស្មាស្មិំ សំសាឥច្ចេតេសុ សព្ពត្ថ លិង្គេសុ.
អស្ស, តស្ស, អស្មា, តស្មា, អស្មិំ, តស្មិំ, អស្សំ, តស្សំ, អស្សា, តស្សា.
តការស្សេតិ កិមត្ថំ? អមុស្សំ, អមុស្សា.
ឯតេស្វីតិ កិមត្ថំ? នេសុ, តេសុ.
ឥមសទ្ទស្ស ច សព្ពស្សេវ អត្តំ ហោតិ វា សស្មាស្មិំ សំ សាឥច្ចេតេសុ សព្ពត្ថ លិង្គេសុ.
អស្ស ¶ , ឥមស្ស, អស្មា, ឥមស្មា, អស្មិំ, ឥមស្មិំ, អស្សំ, ឥមិស្សំ, អស្សា, ឥមិស្សា.
ឥមសទ្ទស្សេតិ កិមត្ថំ? ឯតិស្សំ, ឯតិស្សា.
សព្ពតោ សព្ពនាមតោ កការាគមោ ហោតិ វា សិម្ហិ វិភត្តិម្ហិ.
សព្ពកោ, យកោ, សកោ, អមុកោ, អសុកោ.
វាតិ កិមត្ថំ? សព្ពោ, យោ, សោ, កោ.
សព្ពនាមតោតិ កិមត្ថំ? បុរិសោ.
បុន សព្ពតោគ្គហណេន អញ្ញស្មាបិ កការាគមោ ហោតិ, ហីនកោ, បោតកោ.
១៧៩, ២០៤. យបតោ ស្មិំសានំ សំសា.
សព្ពតោ សព្ពនាមតោ ឃបសញ្ញតោ ស្មិំសឥច្ចេតេសំ សំសា អាទេសា ហោន្តិ វា យថាសង្ខ្យំ.
សព្ពស្សំ, សព្ពស្សា, សព្ពាយំ, សព្ពាយ, ឥមិស្សំ, ឥមិស្សា, ឥមាយំ, ឥមាយ, អមុស្សំ, អមុស្សា, អមុយំ, អមុយា.
សព្ពនាមតោតិ កិមត្ថំ? ឥត្ថិយំ, ឥត្ថិយា.
ស្មិំសានមិតិ កិមត្ថំ? អមុយោ.
១៨០, ២០៧. នេតាហិ ¶ ស្មិមាយ យា.
ឯតេហិ សព្ពនាមេហិ ឃបសញ្ញេហិ ស្មិំវចនស្ស នេវ អាយ យាអាទេសា ហោន្តិ.
ឯតិស្សំ, ឯតាយំ, ឥមិស្សំ, ឥមាយំ, អមុស្សំ, អមុយំ.
ស្មិំន្តិ កិមត្ថំ? តាយ ឥត្ថិយា មុខំ.
ឯតាហីតិ កិមត្ថំ? កញ្ញាយ, វីណាយ, គង្គាយ, កបាលិកាយ.
១៨១, ៩៥. មនោគណាទិតោ ស្មិំនានមិអា.
តស្មា មនោគណាទិតោ ស្មិំនាឥច្ចេតេសំ ឥការអាការាទេសា ហោន្តិ វា យថាសង្ខ្យំ.
មនសិ, មនុស្មិំ, សិរសិ, សិរស្មិំ, មនសា, មនេន, វចសា, វចេន, សិរសា, សិរេន, សរសា, សរេន, តបសា, តបេន, វយសា, វយេន, យសសា, យសេន, តេជសា, តេជេន, ឧរសា, ឧរេន, ថាមសា, ថាមេន.
ស្មិំនានមិតិ កិមត្ថំ? មនោ, សិរោ, តមោ, តបោ, តេជោ.
អាទិគ្គហណេន អញ្ញាស្មាបិ ស្មិំនានំ ឥការអាការាទេសា ហោន្តិ, ពិលសិ, ពិលសា, បទសិ, បទសា.
១៨២, ៩៧. សស្ស ¶ ចោ.
តស្មា មនោគណាទិតោ សស្ស ច ឱការោ ហោតិ.
មនសោ, ថាមសោ, តបសោ.
ឯតេសំ មនោគណាទីនំ អន្តោ ឱត្តមាបជ្ជតេ វិភត្តិលោបេ កតេ.
មនោមយំ, អយោមយំ, តេជោសមេន, តបោគុណេន, សិរោរុហេន.
អាទិគ្គហណំកិមត្ថំ? អញ្ញេសមន្តោ ឱត្តមាបជ្ជតេ. អាបោសមេន, វាយោសមេន.
លោបេតិ កិមត្ថំ? បទយា, តបសា, យសសា, វចសា, មនសា, ឯវមញ្ញេបិ យោជេតព្ពា.
ឯតេហេវ មនោគណាទីហិ វិភត្តាទេសេ សរេ បរេ សការាគមោ ហោតិ វា.
មនសា, វចសា, មនសិ, វចសិ.
វាតិ កិមត្ថំ? មនេន, តេជេន, វសេន,
សរេតិ ¶ កិមត្ថំ? មនោ, តេជោ, យសោ.
បុន អាទិគ្គហណេន អញ្ញស្មិម្បិ បច្ចយេ បរេ សការាគមោ ហោតិ. មានសិកំ, វាចសិកំ.
១៨៥, ១១២. សន្តសទ្ទស្ស សោ តេ ពោ ចន្តេ.
សព្ពស្ស សន្តសទ្ទស្ស សការាទេសោ ហោតិ ភការេ បរេ, អន្តេ ច ពការាគមោ ហោតិ.
សព្ភិរេវ សមាសេថ,
សព្ភិកុព្ពេថ សន្ថវំ.
សតំ សទ្ធម្មមញ្ញាយ,
សេយ្យោ ហោតិ ន បាបិយោ.
ជីរន្តិ វេ រាជរថា សុចិត្តា.
អថោ សរីរម្បិ ជរំ ឧបេតិ.
សតញ្ច ធម្មោ ន ជរំ ឧបេតិ,
សន្តោ ហវេ សព្ភិ បវេទយន្តិ.
សព្ភូតោ, សព្ភាវោ.
ភេតិ កិមត្ថំ? សន្តេហិ បូជិតោ ភគវា.
ចគ្គហណំ ក្វចិ សការស្សេវ បសិទ្ធត្ថំ. សក្ការោ, សក្កតោ.
១៩៦, ១០៧. សិម្ហិគច្ឆន្តាទីនំ ¶ ន្តសទ្ទោ អំ.
សិម្ហិ គច្ឆន្តាទីនំ ន្តសទ្ទោ អមាបជ្ជតេ វា.
គច្ឆំ, គច្ឆន្តោ, មហំ, មហន្តោ, ចរំ, ចរន្តោ, ខាទំ, ខាទន្តោ.
គច្ឆន្តាទីនមិតិ កិមត្ថំ? អន្តោ, ទន្តោ, វន្តោ, សន្តោ.
គច្ឆន្តាទីនំន្តសទ្ទោន្តុប្បច្ចយោវ ទដ្ឋព្ពោ សេសេសុ វិភត្តិប្បច្ចយេសុ.
គច្ឆតោ, មហតោ, គច្ឆតិ, មហតិ, គច្ឆតា, មហតា.
សេសេសូតិ កិមត្ថំ? គច្ឆំ, មហំ, ចរំ, ខាទំ.
១៨៨, ១១៥. ព្រហ្មត្ត សខ រាជាទិតោ អមានំ.
ព្រហ្ម អត្ត សខ រាជឥច្ចេវមាទិតោ អំវចនស្ស អានំ ហោតិ វា.
ព្រហ្មានំ, ព្រហ្មំ, អត្តានំ, អត្តំ, សខានំ, សខំ, រាជានំ, រាជំ.
អមិតិ កិមត្ថំ? រាជា.
១៨៩, ១១៣. ស្យា ¶ ច.
ព្រហ្ម អត្ត សខ រាជឥច្ចេវមាទិតោ សិវចនស្ស អា ច ហោតិ.
ព្រហ្មា, អត្តា, សខា, រាជា, អាតុមា.
ព្រហ្មអត្ត សខ រាជឥច្ចេវមាទិតោ យោនំ អានោអាទេសោ ហោតិ.
ព្រហ្មានោ, អត្តានោ, សខានោ, រាជានោ, អាតុមានោ.
តស្មា សខតោ ច យោនំ អាយោ នោ អាទេសា ហោន្តិ.
សខាយោ, សខិនោ.
យោនមិតិ កិមត្ថំ? សខា.
តស្មា សខតោ ស្មិំវចនស្ស ឯការោ ហោតិ. សខេ.
១៩៣, ១២២. ព្រហ្មតោ ¶ គស្ស ច.
តស្មា ព្រហ្មតោ គស្ស ច ឯការោ ហោតិ. ហេ ព្រហ្មេ.
១៩៤, ១៣១. សខន្តស្សិ នោ នា នំ សេសុ.
តស្ស សខន្តស្ស ឥការោ ហោតិ នោនានំសឥច្ចេតេសុ.
សខិនោ, សខិនា, សខីនំ, សខិស្ស.
ឯតេស្វីតិ កិមត្ថំ? សខារេហិ.
តស្ស សខន្តស្ស អារោ ហោតិ វា ហិម្ហិ វិភត្តិម្ហិ. សខារេហិ, សខេហិ.
តស្ស សខន្តស្ស អារោ ហោតិ វា សុនំ អំឥច្ចេតេសុ.
សខារេសុ, សខេសុ, សខារានំ, សខីនំ, សខារំ, សខំ.
១៩៧, ១២៥. ព្រហ្មតោ តុ ស្មិំ និ.
តស្មា ព្រហ្មតោ ស្មិំវចនស្ស និអាទេសោ ហោតិ. ព្រហ្មនិ.
តុគ្គហណេន ¶ អព្រហ្មតោបិ ស្មិំ វចនស្ស និ ហោតិ. កម្មនិ, ចម្មនិ, មុទ្ធនិ.
តស្ស ព្រហ្មសទ្ទស្ស អន្តោ ឧត្តមាបជ្ជតេ សនាឥច្ចេតេសុ.
ព្រហ្មុនោ, ព្រហ្មុនា.
សនាសូតិ កិមត្ថំ? ព្រហ្មា.
១៩៩, ១៥៨. សត្ថុបិតាទីនមា សិស្មិំសិលោបោច.
សត្ថុបិតុអាទីនមន្តោ អត្តមាបជ្ជតេ សិស្មិំ, សិលោបោ ច ហោតិ.
សត្ថា, បិតា, មាតា, ភាតា, កត្តា.
សិស្មិន្តិ កិមត្ថំ? សត្ថុស្ស, បិតុស្ស, មាតុស្ស, ភាតុស្ស, កត្តុស្ស.
សត្ថុបិតុអាទីនមន្តោ អញ្ញេសុ វចនេសុ អារត្តមាបជ្ជតេ.
សត្ថារំ, បិតរំ, មាតរំ, ភាតរំ, កត្តារំ, សត្ថារេហិ, បិតរេហិ, មាតរេហិ, ភាតរេហិ, កត្តារេហិ.
អញ្ញេស្វីតិ ¶ កិមត្ថំ? សត្ថា, បិតា, មាតា, ភាតា, កត្តា.
សត្ថុបិតុអាទីនមន្តោ អារត្តមាបជ្ជតេ វា នំម្ហិ វិភត្តិម្ហិ.
សត្ថារានំ, បិតរានំ, មាតរានំ, ភាតរានំ.
វាតិ កិមត្ថំ? សត្ថានំ, បិតូនំ, មាតូនំ, ភាតូនំ.
តស្ស សត្ថុសទ្ទស្ស អន្តោ អត្តមាបជ្ជតេ វា នំម្ហិ វិភត្តិម្ហិ.
សត្ថានំ, បិតានំ, មាតានំ, ភាតានំ, កត្តានំ.
វាតិ កិមត្ថំ? សត្ថារានំ, បិតរានំ, មាតរានំ, ភាតរានំ, ធីតរានំ.
ចគ្គហណំ អញ្ញេសម្បិ សង្គហណត្ថំ.
សត្ថុបិតុឥច្ចេវមាទីនមន្តស្ស ឧត្តំ ហោតិ វា សស្មិំ, សលោបោ ច.
សត្ថុ ¶ , សត្ថុស្ស, សត្ថុនោ ទីយតេ, បរិគ្គហោ វា. បិតុ, បិតុស្ស, បិតុនោ ទីយតេ, បរិគ្គហោ វា. ភាតុ, ភាតុស្ស, ភាតុនោ ទីយតេ, បរិគ្គហោ វា.
ចគ្គហណំ ទុតិយសម្បិណ្ឌនត្ថំ.
សក្កមន្ធាតុឥច្ចេវមាទីនមន្តោ ឧត្តមាបជ្ជតេ សស្មិំ, សលោបោ ច ហោតិ.
សក្កមន្ធាតុ ឥវ អស្ស រាជិនោ វិភវោ. ឯវំ កត្តុ, គន្តុ, ទាតុ ឥច្ចេវមាទី.
បុនារម្ភគ្គហណំ កិមត្ថំ? និច្ចទីបនត្ថំ. សក្កមន្ធាតុ.
ចគ្គហណំ ទុតិយសម្បិណ្ឌនត្ថំ.
តតោ អារាទេសតោ សព្ពេសំ យោ នំ ឱការាទេសោ ហោតិ.
សត្ថារោ, បិតរោ, មាតរោ, ភាតរោ, កត្តារោ, វត្តារោ.
តុគ្គហណេន អញ្ញស្មាបិ យោនំ ឱការោ ហោតិ. ចតុរោ ជនា, គាវោ, ឧភោ បុរិសា.
២០៦, ១៦៥. តតោ ¶ ស្មិមិ.
តតោ អារាទេសតោ ស្មិំវចនស្ស ឥការាទេសោ ហោតិ.
សត្ថរិ, បិតរិ, មាតរិ, ធីតរិ, ភាតរិ, កត្តរិ, វត្តរិ.
បុន តតោគហណេន អញ្ញស្មាបិ ស្មិំវចនស្ស ឥការោ ហោតិ. ភុវិ.
តតោ អារាទេសតោ នាវចនស្ស អាអាទេសោ ហោតិ.
សត្ថារា, បិតរា, មាតរា, ភាតរា, ធីតរា, កត្តារា, វត្តារា.
អារាទេសោ រស្សមាបជ្ជតេ ឥការេ បរេ.
សត្ថរិ, បិតរិ, មាតរិ, ធីតរិ, កត្តរិ, វត្តរិ.
បិតាទីន មារាទេសោ រស្សមាបជ្ជតេ អសិម្ហិ វិភត្តិម្ហិ.
បិតរា, មាតរា, ភាតរា, មីតរា បិតរោ, មាតរោ, ភាតរោ, ធីតរោ.
អសិម្ហិគ្គហណំ ¶ តោម្ហិ បរេ ឥការាទេសញាបនត្ថំ. មាតិតោ, បិតិតោ, ភាតិតោ, ទុហិតិតោ.
២១០, ២៣៩. តយាតយីនំ តការោ ត្វត្តំ វា.
តយាតយិ ឥច្ចេតេសំ តការោ ត្វត្តមាបជ្ជតេ វា.
ត្វយា, តយា, ត្វយិ, តយិ.
ឯតេសមិតិ កិមត្ថំ? តុវំ, តវំ.
ឥតិ នាធកប្បេ តតិយោ កណ្ឌោ.
ចតុត្ថកណ្ឌ
២១១, ១២៦. អត្តន្តោ ហិស្មិ’មនត្តំ.
តស្ស អត្តនោ អន្តោ អនត្តមាបជ្ជតេ ហិម្ហិ វិភត្តិម្ហិ.
អត្តនេហិ, អត្តនេភិ.
អត្តន្តោតិ កិមត្ថំ? រាជេហិ, រាជេភិ.
ហិស្មិន្តិ កិមត្ថំ? អត្តនោ.
អនត្តមិតិភាវនិទ្ទេសេន អត្តសទ្ទស្ស សកាទេសោ ហោតិ សព្ពាសុ វិភត្តីសុ. សកោ, សកា, សកំ, សកេ.
២១២, ៣២៩. តតោ ¶ ស្មិំនិ.
តតោ អត្តតោ ស្មិំវចនស្ស និ ហោតិ. អត្តនិ.
តតោអត្តតោ សស្ស វិភត្តិស្ស នោ ហោតិ, អត្តនោ.
តតោ អត្តតោ ស្មា វចនស្ស នា ហោតិ. អត្តនា.
បុន តតោគហណេន តស្ស អត្តនោ តការស្សេវ រការោ ហោតិ សព្ពេសុ វចនេសុ. អត្រជោ, អត្រជំ.
ឈលឥច្ចេតេហិ ស្មាវចនស្ស នា ហោតិ.
អគ្គិនា, ទណ្ឌិនា, ភិក្ខុនា, សយម្ភុនា.
ស្មាតិ កិមត្ថំ? អគ្គយោ, មុនយោ, ឥសយោ.
តស្មា ឃបតោ ស្មិំ វចនស្ស យំ ហោតិ វា.
កញ្ញាយំ ¶ , កញ្ញាយ. រត្តិយំ, រត្តិយា. ឥត្ថិយំ, ឥត្ថិយា. យាគុយំ, យាគុយា. វខុយំ, វធុយា.
សព្ពេសំ យោនំ និ ហោតិ វា នបុំសកេហិ លិង្គេហិ.
អដ្ឋីនិ, អដ្ឋី, អាយូនិ, អាយូ.
នបុំសកេហីតិ កិមត្ថំ? ឥត្ថិយោ.
អការន្តេហិ នបុំសកលិង្គេហិ យោនំ និ ហោតិ និច្ចំ.
យានិ, យានិ. តានិ, តានិ. កានិ, កានិ. ភយានិ, ភយានិ. រូបានិ, រូបានិ.
អការន្តេហិ នបុំសកលិង្គេហិ សិវចនស្ស អំ ហោតិ និច្ចំ.
សព្ពំ, យំ, តំ, កំ, រូបំ.
តតោ និទ្ទិដ្ឋេហិ លិគេហិ សេសខតា គសិឥច្ចេតេ លោបមាបជ្ជន្តេ.
ភោតិ ¶ ឥត្ថិ, សា ឥត្ថី. ភោ ទណ្ឌិ, សោ ទណ្ឌី. ភោ សត្ថ, សោ សត្ថា. ភោ រាជ, សោ រាជា. សេសតោតិ កិមត្ថំ? បុរិសោ គច្ឆតិ.
គសីតិ កិមត្ថំ? ឥត្ថិយា, សត្ថុស្ស.
២២១, ២៨២. សព្ពាសមាវុសោ បសគ្គនិបាតាទីហិ ច.
សព្ពាសំ វិភត្តីនំ ឯកវចនពហុវចនានំ បឋមា ទុតិយាតតិយា ចតុត្ថី បញ្ចមី ឆដ្ឋី សត្តមីនំ លោបោ ហោតិ, អាវុសោ ឧបសគ្គ និបាតឥច្ចេវមាទីហិ ច,
ត្វំ បនាវុសោ, តុម្ហេ បនាវុសោ, បទសោ ធម្មំ វាចេយ្យ, វិហារំ ស្វេ ឧបគច្ឆេយ្យ.
ប, បរា, និ, នី, ឧ, ទុ, សំ, វិ, អវ, អនុ, បរិ, អធិ, អភិ, បតិ, សុ, អា, អតិ, អបិ, អប, ឧប, បហារោ, បរាភវោ, និហារោ, នីហារោ, ឧហារោ, ទុហារោ, សំហារោ, វិហារោ, អវហារោ, អនុហារោ, បរិហារោ, អធិហារោ, អភិហារោ, បតិហារោ, សុហារោ, អាហារោ, អតិហារោ, អបិហារោ, អបហារោ, ឧបហារោ, ឯវំ វីសតិ ឧបសគ្គេហិ ច.
យថា, តថា, ឯវំ, ខលុ, ខោ, តត្រ, អថោ, អថ, ហិ, តុ ច, វា, វោ, ហំ, អភំ, អលំ, ឯវ, ហោ អហោ, ហេ ¶ , អហេ, រេ, អរេ, ឯវមាទីហិ និបាតេហិ ច យោជេតព្ពានិ.
ចគ្គហណម វធារណត្ថំ.
២២២, ៣៤២. បុមស្ស លិង្គាទីសុ សមាសេសុ.
បុមឥច្ចេតស្ស អន្តោ លោបមាបជ្ជតេ លិង្គាទីសុ បរបទេសុ សមាសេសុ.
បុល្លិង្គំ, បុម្ភាវោ, បុង្កោកិលោ.
បុមស្សេតិ កិមត្ថំ? ឥត្ថិលិង្គំ, នបុំសកលិង្គំ.
លិង្គាទីសូតិ កិមត្ថំ? បុមិត្ថី.
សមាសេសូតិ កិមត្ថំ? បុមស្ស លិង្គំ.
អំ វចនស្ស យំ ហោតិ វា ឦតោ បសញ្ញតោ.
ឥត្ថិយំ, ឥត្ថិំ.
បសញ្ញតោតិ កិមត្ថំ? ទណ្ឌិនំ, ភោគិនំ.
អមិតិ កិមត្ថំ? ឥត្ថីហិ.
តស្មា ឈតោ កតរស្សា អំ វចនស្ស នំ ហោតិ.
ទណ្ឌិនំ ¶ , ភោគិនំ.
ឈតោតិ កិមត្ថំ? វេស្សភុំ.
កតរស្សាតិ កិមត្ថំ? កុច្ឆិំ.
សព្ពេសំ យោនំ ឈតោ កតរស្សា នោ ហោតិ.
ទណ្ឌិនោ ភោគិនោ, ហេ ទណ្ឌិនោ, ហេ ភោគិនោ.
កតរស្សាតិ កិមត្ថំ? អគ្គយោ, មុនយោ, ឥសយោ.
ឈតោតិ កិមត្ថំ? សយម្ភុនោ.
យោនន្តិ កិមត្ថំ? ទណ្ឌិនា, ភោគិនា.
តស្មា ឈតោ កតរស្សា ស្មិំវចនស្ស និអាទេ សោ ហោតិ.
ទណ្ឌិនិ, ភោគិនិ.
កតរស្សាតិ កិមត្ថំ? ព្យាធិម្ហិ.
កិមិច្ចេតស្ស កោ ច ហោតិ វបច្ចយេ បរេ.
ក្វ ¶ គតោសិ ត្វំ ទេវានំ បិយតិស្ស.
ចគ្គហណេន អវបច្ចយេ បរេបិ កោ ច ហោតិ. កោ តំនិន្ទិតុ មរហតិ, កថំ ពោធយិតុំ ធម្មំ.
វេតិ កិមត្ថំ? កុតោ អាគតោសិ ត្វំ.
កិមិច្ចេតស្ស កុ ហោតិ ហិំ ហំឥច្ចេតេសុ ច. កុហិំ គច្ឆសិ, កុលំ គច្ឆសិ.
ចគ្គហណេន ហិញ្ចនំទាចនំ បច្ចយេសុ បរេសុ អញ្ញត្ថាបិ កុ ហោតិ. កុហិញ្ចនំ, កុទាចនំ.
កិមិច្ចេតស្ស កោ ហោតិ សេសេសុ វិភត្តិបច្ចយេសុ បរេសុ.
កោ បការោ កថំ, កំ បការំ កថំ.
ចគ្គហណមនុកឌ្ឍនត្ថំ.
កិមិច្ចេតស្ស កុ ហោតិ ត្រតោថ ឥច្ចេតេសុ ច.
កុត្រ, កុតោ, កុត្ថ.
ចគ្គហណមនុកឌ្ឍនត្ថំ,
២៣១, ២៦៣. សព្ពស្សេតស្ស ¶ , ការោ វា.
សព្ពស្ស ឯតសទ្ទស្ស អការោ ហោតិ វា តោថឥច្ចេតេសុ.
អតោ, អត្ថ, ឯត្តោ, ឯត្ថ.
សព្ពស្ស ឯតសទ្ទស្ស អការោ ហោតិ និច្ចំ ត្របច្ចយេ បរេ.
អត្រ.
សព្ពស្ស ឯតសទ្ទស្ស ឯការោ ហោតិ វា តោថឥច្ចេតេសុ.
ឯត្តោ, អតោ, ឯត្ថ, អត្ថ.
២៣៤, ២៦៥. ឥមស្សិ ថំ ទានិ ហ តោ ធេសុ ច.
ឥមសទ្ទស្ស សព្ពស្សេវ ឥការោ ហោតិ ថំ ទានិហតោ ធឥច្ចេតេសុ.
ឥត្ថំ, ឥទានិ, ឥហ, ឥតោ, ឥធ.
២៣៥, ២៨១. អធុនាម្ហិ ¶ ច.
ឥមសទ្ទស្ស សព្ពស្សេវ អការោ ហោតិ ធុនាម្ហិ បច្ចយេ បរេ.
អធុនា.
ចគ្គហណមវធារណត្ថំ.
សព្ពស្សេវ ឥមសទ្ទស្ស ឯតាទេសោ ហោតិ រហិម្ហិ បច្ចយេ បរេ.
ឯតរហិ.
ឥត្ថិយំ វត្តមានាយ អការតោ អាបច្ចយោ ហោតិ.
សព្ពា, យា, សា, កា. កតរា.
នទាទិតោ វាអនទាទិតោវា ឥត្ថិយំ វត្តមានាយ ឦបច្ចយោ ហោតិ.
នទី, មហី, កុមារី, តរុណី, សខី, ឥត្ថី.
២៣៩, ១៩០. ណវ ¶ ណិក ណេយ្យ ណ ន្តុហិ.
ណវ ណិក ណេយ្យ ណ ន្តុឥច្ចេតេហិ ឥត្ថិយំ វត្តមានេហិ ឦបច្ចយោ ហោតិ.
មាណវី, បណ្ឌវី, នាវិកី, វេនតេយ្យី, កុន្តេយ្យី, គោតមី, គុណវតី, សាមាវតី.
២៤០, ១៩៣. បតិ ភិក្ខុរាជីការន្តេហិ ឥនី.
បតិ ភិក្ខុ រាជីការន្តេហិ ឥត្ថិយំ វត្តមានេហិ ឥនីបច្ចយោ ហោតិ.
គហបតានី, ភិក្ខុនី, រាជិនី, ហត្ថិនី, ទណ្ឌិនី, មេធាវិនី, តបស្សិនី.
សព្ពស្សេវ ន្តុបច្ចយស្ស តការោ ហោតិ វា ឦការេ បរេ.
គុណវតី, គុណវន្តី, កុលវតី, កុលវន្តី, សតិមតី. សតិមន្តី, មហតី, មហន្តី, គោត្តមតី, គោត្តមន្តី.
សព្ពស្សេវ ភវន្តសទ្ទស្ស ភោតាទេសោ ហោតិ ឦការេ ឥត្ថិគតេ បរេ.
ភោតិ អយ្យេ, ភោតិ កញ្ញេ, ភោតិ ខរាទិយេ.
២៤៣, ១១០. ភោគេ ¶ តុ.
សព្ពស្សេវ ភវន្តសទ្ទស្ស ភោអាទេសោ ហោតិ គេ បរេ.
ភោ បុរិស, ភោ អគ្គិ, ភោ រាជ, ភោ សត្ថ, ភោ ទណ្ឌិ, ភោ សយម្ភុ.
គេតិ កិមត្ថំ? ភវតា, ភវំ.
តុគ្គហណេន អញ្ញស្មិម្បិ វចនេ សព្ពស្ស ភវន្តសទ្ទស្ស ភោន្ត ភន្តេ ភោន្តោ ភទ្ទេ ភោតា ភោ តោឥច្ចេតេ អាទេសា ហោន្តិ.
ភោន្ត, ភន្តេ, ភោន្តោ, ភទ្ទេ, ភោតា, ភោតោ.
អការោ ច បិតាទីនមន្តោ ច អត្តមាបជ្ជតេ គេ បរេ.
ភោ បុរិសា, ភោ រាជា, ភោ បិតា, ភោ មាតា, ភោ សត្ថា.
ឈលបឥច្ចេតេ រស្សមាបជ្ជន្តេ គេ បរេ.
ភោ ទណ្ឌិ, ភោ សយម្ភុ, ភោតិ ឥត្ថិ, ភោតិវធុ,
២៤៦, ៧៣. អាការោ ¶ វា.
អាការោ រស្សមាបជ្ជតេ វា គេ បរេ.
ភោ រាជ, ភោ រាជា, ភោ អត្ត, ភោ អត្តា, ភោ សខ, ភោ សខា, ភោ សត្ថ, ភោ សត្ថា.
ឥតិ នាមកប្បេ ចតុត្ថោ កណ្ឌោ.
បញ្ចមកណ្ឌ
២៤៧, ២៦១. ត្វាទយោ វិភត្តិសញ្ញាយោ.
តោអាទិ យេសំ បច្ចយានំ, តេ ហោន្តិ ត្វាទយោ. តេ បច្ចយា ត្វាទយោ វិភត្តិសញ្ញាវ ទដ្ឋព្ពា.
សព្ពតោ, យតោ, តតោ, កុតោ, អតោ, ឥតោ, សព្ពទា, យទា, តទា, កទា, ឥធ, ឥទានិ.
២៤៨, ២៦០. ក្វចិ តោ បញ្ចម្យត្ថេ.
ក្វចិ តោបច្ចយោ ហោតិ បញ្ចម្យត្ថេ.
សព្ពតោ, យតោ, តតោ, កុតោ, អតោ, ឥតោ.
ក្វចីតិ កិមត្ថំ? សព្ពស្មា, ឥមស្មា.
២៤៩, ២៦៦. ត្រ ¶ ថ សត្តមិយា សព្ពនាមេហិ.
ត្រថឥច្ចេតេ បច្ចយា ហោន្តិ សត្តម្យត្ថេ សព្ព នាមេហិ.
សព្ពត្រ, សព្ពត្ថ, យត្រ, យត្ថ, តត្រ, តត្ថ.
សព្ពឥច្ចេតស្មា ធិបច្ចយោ ហោតិ ក្វចិ សត្តម្យត្ថេ. សព្ពធិ, សព្ពស្មិំ.
កិមិច្ចេតស្មា វបច្ចយោ ហោតិ សត្តម្យត្ថេ.
ក្វ គតោសិ ត្វ ទេវានំបិយតិស្ស.
កិមិច្ចេតស្មា ហិំហំហិញ្ចនំឥច្ចេតេ បច្ចយា ហោន្តិ សត្តម្យត្ថេ.
កុហិំ, កុលំ, កុហិញ្ចនំ.
តម្ហា ច ហិ ហំឥច្ចេតេ បច្ចយា ហោន្តិ សត្តម្យត្ថេ. តហិំ, តហំ.
ចគ្គហណំ ¶ ហិញ្ចនគ្គហណនិវត្តនត្ថំ.
ឥមស្មា ហធឥច្ចេតេ បច្ចយា ហោន្តិ សត្តម្យត្ថេ. ឥហ, ឥធ.
ចគ្គហណមវធារណត្ថំ.
តស្មា យតោ ហិំបច្ចយោ ហោតិ សត្តម្យត្ថេ. យហិំ.
‘‘កាលេ’’ឥច្ចេតំ អធិការត្ថំ វេទិតព្ពំ.
២៥៧, ២៧៩. កិំសព្ពញ្ញេកយកុហិទាទាចនំ.
កិំ សព្ពអញ្ញ ឯក យ កុឥច្ចេតេហិ ទា ទាចនំឥច្ចេតេ បច្ចយា ហោន្តិ កាលេ សត្តម្យត្ថេ.
កទា, សព្ពទា, អញ្ញទា, ឯកទា, យទា, កុទាចនំ.
តឥច្ចេតស្មា ទានិ ទាឥច្ចេតេ បច្ចយា ហោន្តិ, កាលេ សត្តម្យត្ថេ.
តទានិ ¶ , តទា.
ចគ្គហណមនុកឌ្ឍនត្ថំ.
២៥៩, ២៧៩. ឥមស្មា រហិ ធុនា ទានិ ច.
ឥមស្មា រហិ ធុនា ទានិឥច្ចេតេ បច្ចយា ហោន្តិ កាលេ សត្តម្យត្ថេ.
តេរហិ, អធុនា, ឥទានិ.
ចគ្គហណមនុកឌ្ឍនត្ថំ.
២៦០, ២៧៧. សព្ពស្ស សោ ទាម្ហិ វា.
សព្ពឥច្ចេតស្ស សការាទេសោ ហោតិ វា ទាម្ហិ បច្ចយេ បរេ.
សទា, សព្ពទា.
អវណ្ណោ យេ បច្ចយេ បរេ លោបមាបជ្ជតេ.
ពាហុស្សច្ចំ, បណ្ឌិច្ចំ, វេបុល្លំ, ការុញ្ញំ, កោសល្លំ, សាមញ្ញំ, សោហជ្ជំ.
២៦២, ៣៩១. វុឌ្ឍស្ស ជោ ឥយិដ្ឋេសុ.
សព្ពស្សេវ វុឌ្ឍសទ្ទស្ស ជោអាទេសោ ហោតិ ឥយ ឥដ្ឋឥច្ចេតេសុ បច្ចយេសុ.
ជេយ្យោ ¶ , ជេដ្ឋោ.
សព្ពស្សេវ បសត្ថសទ្ទស្ស សោអាទេសោ ហោតិ, ជាទេសោ ច ឥយឥដ្ឋឥច្ចេតេសុ បច្ចយេសុ.
សេយ្យោ, សេដ្ឋោ, ជេយ្យោ, ជេដ្ឋោ.
សព្ពស្ស អន្តិកសទ្ទស្ស នេទាទេសោ ហោតិ ឥយ ឥដ្ឋឥច្ចេតេសុ បច្ចយេសុ.
នេទិយោ, នេទិដ្ឋោ.
សព្ពស្ស ពាឡ្ហសទ្ទស្ស សាធាទេសោ ហោតិ ឥយ ឥដ្ឋឥច្ចេតេសុ បច្ចយេសុ.
សាធិយោ, សាធិដ្ឋោ.
សព្ពស្ស អប្បសទ្ទស្ស កណ អាទេសោ ហោតិ ឥយ ឥដ្ឋឥច្ចេតេសុ បច្ចយេសុ.
កណិយោ, កណិដ្ឋោ.
២៦៧, ៣៩៦. យុវានញ្ច ¶ .
សព្ពស្ស យុវសទ្ទស្ស កណ អាទេសោ ហោតិ ឥយ ឥដ្ឋឥច្ចេតេសុ បច្ចយេសុ.
កនិយោ, កនិដ្ឋោ.
ចគ្គហណមនុកឌ្ឍនត្ថំ.
២៦៨, ៣៩៧. វន្តុមន្តុ វីនញ្ច លោបោ.
វន្តុមន្តុវីឥច្ចេតេសំ បច្ចយានំ លោបោ ហោតិ ឥយឥដ្ឋឥច្ចេតេសុ បច្ចយេសុ.
គុណិយោ, គុណិដ្ឋោ, សតិយោ, សតិដ្ឋោ, មេធិយោ, មេធិដ្ឋោ.
២៦៩, ៤០១. យវតំ ត ល ណ ទការានំ ព្យញ្ជនានិ ច ល ញ ជការត្តំ.
យការវន្តានំ ត ល ណ ទការានំ ព្យញ្ជនានិ ច ល ញ ជការត្តមាបជ្ជន្តេ យថាសង្ខ្យំ.
ពាហុស្សច្ចំ, បណ្ឌិច្ចំ, វេបុល្លំ, ការុញ្ញំ, កោសល្លំ, នេបុញ្ញំ, សាមញ្ញំ, សោហជ្ជំ.
យ វ តមិតិ កិមត្ថំ? តិណទលំ.
ត ល ណ ទការានមិតិ កិមត្ថំ? អាលស្យំ, អារោគ្យំ.
ព្យញ្ជនានមិតិ ¶ កិមត្ថំ? មច្ចុនា.
ការគ្គហណំ កិមត្ថំ? យការស្ស មការាទេសញាបនត្ថំ. ឱបម្មំ.
២៧០, ១២០. អម្ហ តុម្ហន្តុរាជ ព្រហ្មត្ត សខសត្ថុ បិតាទីហិស្មា នាវ.
អម្ហ តុម្ហន្តុរាជ ព្រហ្ម អត្ត សខ សត្ថុ បិតុឥច្ចេវមាទីហិ ស្មាវចនំ នាវ ទដ្ឋព្ពំ.
មយា, តយា, គុណវតា, រញ្ញា, ព្រហ្មុនា, អត្តនា, សខិនា, សត្ថារា, បិតរា, មាតរា, ភាតរា, ធីតរា, កត្តារា, វត្តារា.
ឯតេហីតិ កិមត្ថំ? បុរិសា.
ឥតិ នាមកប្បេ បញ្ចមោ កណ្ឌោ
នាមកប្បោ និដ្ឋិតោ.
៣. ការកកប្ប
ឆដ្ឋកណ្ឌ
២៧១, ៨៨, ៣០៨. យស្មា ¶ ទបេតិ ភយមាទត្តេ វា តទបាទានំ.
យស្មា វា អបេតិ, យស្មា វា ភយំ ជាយតេ, យស្មា វា អាទត្តេ, តំ ការកំ អបាទានសញ្ញំ ហោតិ.
តំ យថា? គាមា អបេន្តិ មុនយោ, នគរា និគ្គតោ រាជា, ចោរា ភយំ ជាយតេ, អាចរិយុបជ្ឈាយេហិ សិក្ខំ គណ្ហាតិ សិស្សោ.
អបាទានមិច្ចនេន ក្វត្ថោ? អបាទានេ បញ្ចមី.
២៧២, ៣០៩. ធាតុនា មានមុបសគ្គយោគាទ្វីស្វបិ ច.
ធាតុនាមានំ បយោគេ ច ឧបសគ្គយោគាទីស្វបិ ច តំ ការកំ អបាទានសញ្ញំ ហោតិ.
ធាតូនំ បយោគេ តាវ ជិឥច្ចេតស្ស ធាតុស្ស បរាបុព្ពស្ស បយោគេ យោ អសហោ, សោ អបាទានសញ្ញោ ហោតិ.
តំ យថា? ពុទ្ធស្មា បរាជេន្តិ អញ្ញតិត្ថិយា.
ភូឥច្ចេតស្ស ¶ ធាតុស្ស បបុព្ពស្ស បយោគេ យតោ អច្ឆិន្នប្បភវោ, សោ អបាទានសញ្ញោ ហោតិ.
តំ យថា? ហិមវតា បភវន្តិ បញ្ច មហានទិយោ, អនវតត្តម្ហា បភវន្តិ មហាសរា, អចិរវតិយា បភវន្តិ កុន្នទិយោ.
នាមប្បយោគេបិ តំ ការកំ អបាទានសញ្ញំ ហោតិ.
តំ យថា? ឧរស្មា ជាតោ បុត្តោ, ភូមិតោ និគ្គតោ រសោ, ឧភតោ សុជាតោ បុត្តោ មាតិតោ ច បិតិតោ ច.
ឧបសគ្គយោគេ តំ ការកំ អបាទានសញ្ញំ ហោតិ.
តំ យថា? អបសាលាយ អាយន្តិ វាណិជា, អាព្រហ្មលោកា សទ្ទោ អព្ភុគ្គច្ឆតិ ឧបរិ បព្ពតា ទេវោ វស្សតិ, ពុទ្ធស្មា បតិ សារិបុត្តោ ធម្មទេសនាយ ភិក្ខូ អាលបតិ តេមាសំ, ឃតមស្ស តេលស្មា បតិ ទទាតិ, ឧប្បលមស្ស បទុមស្មា បតិ ទទាតិ, កនកមស្ស ហិរញ្ញស្មា បតិ ទទាតិ.
អាទិគ្គហណេន ការកមជ្ឈេបិ បញ្ចមីវិភត្តិ ហោតិ. ឥតោ បក្ខស្មា វិជ្ឈតិ មិគំ លុទ្ទកោ, កោសា វិជ្ឈតិ កុញ្ជរំ, មាសស្មា ភុញ្ជតិ ភោជនំ.
អបិគ្គហណេន និបាតបយោគេបិ បញ្ចមីវិភត្តិ ហោតិ ទុតិយា ច តតិយា ច. រហិតា មាតុជា បុញ្ញំ កត្វា ¶ ទានំ ទេតិ, រហិតា មាតុជំ, រហិតា មាតុជេន វា. រិតេ សទ្ធម្មា កុតោ សុខំ លភតិ, រិតេ សទ្ធម្មំ, រិតេ សទ្ធម្មេន វា. តេ ភិក្ខូ នានា កុលា បព្ពជិតា, វិនា សទ្ធម្មា នត្ថញ្ញោ កោចិ នាថោ លោកេ វិជ្ជតិ, វិនា សទ្ធម្មំ, វិនា សទ្ធម្មេន វា. វិនា ពុទ្ធស្មា, វិនា ពុទ្ធំ, វិនា ពុទ្ធេន វា.
ចគ្គហណេន អញ្ញត្ថាបិ បញ្ចមីវិភត្តិ ហោតិ. យតោហំ ភគិនិ អរិយាយ ជាតិយា ជាតោ. យតោ សរាមិ អត្តានំ, យតោ បត្តោស្មិ វិញ្ញុតំ, យត្វាធិករណមេនំ ចក្ខុន្ទ្រិយំ អសំវុតំ វិហរន្តំ អភិជ្ឈាទោមនស្សា បាបកា អកុសលា ធម្មា អន្វាសវេយ្យុំ.
រក្ខណត្ថានំ ធាតូនំ បយោគេ យំ ឥច្ឆិតំ, តំ ការកំ អបាទានសញ្ញំ ហោតិ.
កាកេ រក្ខន្តិ តណ្ឌុលា, យវា បដិសេធេន្តិ គាវោ.
យេន វា អទស្សនមិច្ឆិតំ, តំ ការកំ អបាទានសញ្ញំ ហោតិ.
ឧបជ្ឈាយា អន្តរធាយតិ សិស្សោ, មាតរា ច បិតរា ច អន្តរធាយតិ បុត្តោ.
វាតិ ¶ កិមត្ថំ? សត្តមីវិភត្យត្តំ. ជេតវនេ អន្តរធាយតិ ភគវា.
២៧៥, ៣១២. ទូរន្តិ កទ្ធ កាល និម្មាន ត្វាលោប ទិសាយោគវិភត្តារប្បយោគ សុទ្ធប្បមោចន ហេតុ វិវិត្តប្បមាណ បុព្ពយោគពន្ធន គុណវចន បញ្ហ កថន ថោកាកត្តូសុ ច.
ទូរត្ថេ, អន្តិកត្ថេ, អទ្ធនិម្មានេ, កាលនិម្មានេ, ត្វាលោបេ, ទិសាយោគេ, វិភត្តេ, អារប្បយោគេ, សុទ្ធេ, បមោចនេ, ហេត្វត្ថេ, វិវិត្តត្ថេ, បមាណេ, បុព្ពយោគេ, ពន្ធនត្ថេ, គុណវចនេ, បញ្ហេ, កថនេ, ថោកេ, អកត្តរិ ច ឥច្ចេតេស្វត្ថេសុ, បយោគេសុ ច, តំ ការកំ អបាទានសញ្ញំ ហោតិ.
ទូរត្ថេតាវ – កីវ ទូរោ ឥតោ នឡការគាមោ, ទូរតោ វា គម្ម, អារកា តេ មោឃបុរិសា ឥមស្មា ធម្មវិនយា. ទុតិយា ច តតិយា ច, ទូរំ គាមំ អាវតោ, ទូរេន គាមេន វា អាគតោ. អារកា ឥមំ ធម្មវិនយំ, អនេន ធម្មវិនយេន វា ឥច្ចេវមាទិ.
អន្តិកត្ថេ – អន្តិកំ គាមា, អាសន្នំ គាមា, សមីបំ គាមា, សមីបំ សទ្ធម្មា. ទុតិយា ច តតិយា ច, អន្តិកំ គាមំ, អន្តិកំ គាមេន វា. អាសន្នំ គាមំ, អាសន្នំ គាមេន វា. សមីបំ គាមំ. សមីបំ គាមេន វា. សមីបំ សទ្ធម្មំ, សមីបំ សទ្ធម្មេន វា ឥច្ចេវមាទិ.
អទ្ធនិម្មានេ ¶ – ឥតោ មថុរាយ ចតូសុ យោជនេសុ សង្កស្សំ នាម នគរំ អត្ថិ, តត្ថ ពហូ ជនា វសន្តិ ឥច្ចេវមាទិ.
កាលនិម្មានេ – ឥតោ ភិក្ខវេ ឯកនវុតិកប្បេ វិបស្សី នាម ភគវា លោកេ ឧទបាទិ, ឥតោ តិណ្ណំ មាសានំ អច្ចយេន បរិនិព្ពាយិស្សតិ ឥច្ចេវមាទិ.
ត្វាលោបេ កម្មាធិករណេសុ – បាសាទា សង្កមេយ្យ, បាសាទំ អភិរុហិត្វា វា. បព្ពតា សង្កមេយ្យ, បព្ពតំ អភិរុហិត្វា វា. ហត្ថិក្ខន្ធា សង្កមេយ្យ, ហត្ថិក្ខន្ធំ អភិរុហិត្វា វា. អាសនា វុដ្ឋហេយ្យ. អាសនេ និសីទិត្វា វា ឥច្ចេវមាទិ.
ទិសាយោគេ – អវិចិតោ យាវ ឧបរិភវគ្គមន្តរេ ពហូ សត្តនិកាយា វសន្តិ, យតោ ខេមំ តតោ ភយំ, បុរត្ថិមតោ, ទក្ខិណតោ, បច្ឆិមតោ, ឧត្តរតោ អគ្គី បជ្ជលន្តិ, យតោ អស្សោសុំ ភគវន្តំ, ឧទ្ធំ បាទតលា អធោ កេសមត្ថកា ឥច្ចេវមាទិ.
វិភត្តេ – យតោ បណីតតរោ វា វិសិដ្ឋតរោ វា នត្ថិ. ឆដ្ឋី ច, ឆន្នវុតីនំ បាសណ្ឌានំ, ធម្មានំ បវរំ យទិទំ សុគតវិនយោ ឥច្ចេវមាទិ.
អារប្បយោគេ – ¶ គាមធម្មា វសលធម្មា អសទ្ធម្មា អារតិ វិរតិ បដិវិរតិ, បាណាតិបាតា វេរមណី ឥច្ចេវមាទិ.
សុទ្ធេ – លោភនិយេហិ ធម្មេហិ សុទ្ធោ អសំសដ្ឋោ, មាតិតោ ច បិតិតោ ច សុទ្ធោ អសំសដ្ឋោ អនុបកុទ្ធោ អគរហិតោ ឥច្ចេវមាទិ.
បមោចនេ – បរិមុត្តោ ទុក្ខស្មាតិ វទាមិ, មុត្តោស្មិ មារពន្ធនា, ន តេ មុច្ចន្តិ មច្ចុនា ឥច្ចេវមាទិ.
ហេត្វត្ថេ – កស្មា ហេតុនា, កេន ហេតុនា, កិស្ស ហេតុនា, កស្មា នុ តុម្ហំ ទហរា ន មីយរេ, កស្មា ឥធេវ មរណំ ភវិស្សតិ ឥច្ចេវមាទិ.
វិវិត្តត្ថេ – វិវិត្តោ បាបកា ធម្មា, វិវិច្ចេវ កាមេហិ វិវិច្ច អកុសលេហិ ធម្មេហិ ឥច្ចេវមាទិ.
បមាណេ – ទីឃសោ នវវិទត្ថិយោ សុគតវិទត្ថិយា បមាណិកា ការេតព្ពា, មជ្ឈិមស្ស បុរិសស្ស អឌ្ឍ តេឡសហត្ថា ឥច្ចេវមាទិ.
បុព្ពយោគេ – បុព្ពេវ សម្មោធា ឥច្ចេវមាទិ.
ពន្ធនត្ថេ – សតស្មា ពន្ធោ នរោ. តតិយា ច, សតេន ពន្ធោ នរោ រញ្ញា ឥណត្ថេន ឥច្ចេវមាទិ.
គុណវចនេ ¶ – បុញ្ញាយ សុគតិំ យន្តិ, ចាគាយ វិបុលំ ធនំ, បញ្ញាយ វិមុត្តិមនោ, ឥស្សរិយាយ ជនំ រក្ខតិ រាជា ឥច្ចេវមាទិ.
បញ្ហេ ត្វាលោបេ កម្មាធិករណេសុ – អភិធម្មា បុច្ឆន្តិ, អភិធម្មំ សុត្វា, អភិធម្មេ ឋត្វា វា. វិនយា បុច្ឆន្តិ, វិនយំ សុត្វា, វិនយេ ឋត្វា វា. ទុតិយា ច តតិយា ច, អភិធម្មំ, អភិធម្មេន វា. វិនយំ, វិនយេន វា. ឯវ សុត្តា, គេយ្យា, គាថាយ, វេយ្យាករណា, ឧទានា, ឥតិវុត្តកា, ជាតកា, អព្ភុតធម្មា, វេទល្លា ឥច្ចេវមាទិ.
កថនេ ត្វាលោបេ កម្មាធិករណេសុ – អភិធម្មា កថយន្តិ, អភិធម្មំ សុត្វា, អភិធម្មេ ឋត្វា វា. វិនយា កថយន្តិ, វិនយំ សុត្វា, វិនយេ ឋត្វា វា. ទុតិយា ច តតិយា ច, អភិធម្មំ, អភិធម្មេន វា. វិនយំ វិនយេន វា. ឯវំ សុត្តា, គេយ្យា, គាថាយ, វេយ្យាករណា, ឧទានា, ឥតិវុត្តកា, ជាតកា, អព្ភុតធម្មា, វេទល្លា ឥច្ចេវមាទិ.
ថោកេ – ថោកា មុច្ចន្តិ. អប្បមត្តកា មុច្ចន្តិ, កិច្ឆា មុច្ចន្តិ. តតិយា ច. ថោកេន, អប្បមត្តកេន, កិច្ឆេន វា ឥច្ចេវមាទិ.
អកត្តរិច – កម្មស្ស កតត្តា ឧបចិតត្តា ឧស្សន្នត្តា វិបុលត្តា ចក្ខុវិញ្ញាណំ ឧប្បន្នំ ហោតិ ឥច្ចេវមាទិ.
ចគ្គហណេន ¶ សេសេសុបិ យេ មយា នោបទិដ្ឋា អបាទានបយោគិកា, តេ បយោគវិចក្ខណេហិ យថាយោគំ យោជេតព្ពា.
២៧៦, ៣០២. យស្ស ទាតុកាមោ រោចតេ ធារយតេ វា តំ សម្បទានំ.
យស្ស វា ទាតុកាមោ យស្ស វារោចតេ, យស្ស វា ធារយតេ, តំ ការកំ សម្បទានសញ្ញំ ហោតិ.
សមណស្ស ចីវរំ ទទាតិ, សមណស្ស រោចតេ សច្ចំ, ទេវទត្តស្ស សុវណ្ណច្ឆត្តំ ធារយតេ យញ្ញទត្តោ.
សម្បទានមិច្ចនេន ក្វត្ថោ? សម្បទានេ ចតុត្ថី.
វាតិ វិកប្បនត្ថំ, ធាតុនាមានំ បយោគេ វា ឧបសគ្គប្បយោគេ វា និបាតប្បយោគេ វា សតិ អត្ថវិកប្បនត្ថំ វាតិ បទំ បយុជ្ជតិ.
២៧៧, ៣០៣. សិលាឃ ហនុ ឋា សប ធារ បិហ កុធ ទុហិស្សោសូយ រាធិក្ខ បច្ចាសុណ អនុបតិគិណ បុព្ពកត្តារោចនត្ថ តទត្ថ តុមត្ថាលមត្ថ មញ្ញានាទរប្បាណិនិ, គត្យត្ថកម្មនិ, អាសីសត្ថ សម្មុតិ ភិយ្យ សត្តម្យត្ថេសុ ច.
សិលាឃ ហនុ ឋា សប ធារ បិហ កុធ ទុហ ឥស្សឥច្ចេតេសំ ធាតូនំ បយោគេ, ឧសូយត្ថានញ្ច បយោគេ, រាធិក្ខប្បយោគេ, បច្ចាសុណអនុបតិគិណានំ បុព្ពកត្តរិ, អារោចនត្ថេ ¶ , តទត្ថេ, តុមត្ថេ, អលមត្ថេ, មញ្ញតិប្បយោគេ អនាទរេ អប្បាណិនិ, គត្យត្ថានំ ធាតូនំ កម្មនិ, អាសីសត្ថេ ច សម្មុតិ ភិយ្យ សត្តម្យត្ថេសុ ច, តំ ការកំ សម្បទានសញ្ញំ ហោតិ.
សិលាឃប្បយោគេ តាវ – ពុទ្ធស្ស សិលាឃតេ, ធម្មស្ស សិលាឃតេ, សង្ឃស្ស សិលាឃតេ, សកំឧបជ្ឈាយស្ស សិលាឃតេ, តវ សិលាឃតេ មម សិលាឃតេ ឥច្ចេវមាទិ.
ហនុប្បយោគេ – ហនុតេ តុយ្ហមេវ, ហនុតេ មយ្ហមេវ ឥច្ចេវមាទិ.
ឋាបយោគេ – ឧបតិដ្ឋេយ្យ សក្យបុត្តានំ វឌ្ឍកី, ភិក្ខុស្ស ភុញ្ជន្តស្ស បានីយេន វា វិធូបនេន វា ឧបតិដ្ឋេយ្យ ភិក្ខុនី ឥច្ចេវមាទិ.
សបប្បយោគេ – តុយ្ហំ សបតេ, មយ្ហំ សបតេ ឥច្ចេវមាទិ.
ធារប្បយោគេ – សុវណ្ណំ តេ ធារយតេ ឥច្ចេវមាទិ.
បិហប្បយោគេ – ពុទ្ធស្ស អញ្ញតិត្ថិយា បិហយន្តិ, ទេវា ទស្សនកាមា តេ, យតោ ឥច្ឆាមិ ភទ្ទន្តស្ស, សមិទ្ធានំ បិហយន្តិ ទលិទ្ទា ឥច្ចេវមាទិ.
កុធទុហឥស្សឧសូយប្បយោគេ – កោធយតិ ទេវ ទត្តស្ស, តស្ស កុជ្ឈ មហាវីរ, មា រដ្ឋំ វិនស្ស ឥទំ. ទុហយតិ ¶ ទិសានំ មេឃោ, តិត្ថិយា សមណានំ ឥស្សយន្តិ គុណគិទ្ធេន, តិត្ថិយា សមណានំ ឥស្សយន្តិ លាភគិទ្ធេន, ទុជ្ជនា គុណវន្តានំ ឧសូយន្តិ គុណគិទ្ធេន, កា ឧសូយា វិជានតំ ឥច្ចេវមាទិ.
រាធ ឥក្ខ ឥច្ចេតេសំ ធាតូនំ បយោគេ យស្ស អកថិតស្ស បុច្ឆនំ កម្មវិក្ខ្យាបនត្ថញ្ច, តំ ការកំ សម្បទានសញ្ញំ ហោតិ, ទុតិយា ច.
អារាធោហំ រញ្ញោ, អារាធោហំ រាជានំ, ក្យាហំ អយ្យានំ អបរជ្ឈាមិ, ក្យាហំ អយ្យេ អបរជ្ឈាមិ, ចក្ខុំ ជនស្ស ទស្សនាយ តំ វិយ មញ្ញេ, អាយស្មតោ ឧបាលិត្ថេរស្ស ឧបសម្បទាបេក្ខោ ឧបតិស្សោ, អាយស្មន្តំ វា ឥច្ចេវមាទិ.
បច្ចាសុណ អនុបតិគិណានំ បុព្ពកត្តរិ សុណោតិស្ស បច្ចាយោគេ យស្ស កម្មុនោ បុព្ពស្ស យោ កត្តា, សោ សម្បទានសញ្ញោ ហោតិ.
តំ យថា? ភគវា ភិក្ខូ ឯតទវោច.
ភិក្ខូតិ អកថីត កម្មំ, ឯតន្តិ កថិតកម្មំ. យស្ស កម្មុនោ បុព្ពស្ស យោ កត្តា, សោ‘ភគវា’តិ ‘‘យោ ករោតិ ស កត្តា’’តិ សុត្តវចនេន កត្តុសញ្ញោ. ឯវំ យស្ស ¶ កម្មុនោ បុព្ពស្ស យោ កត្តា, សោ សម្បទានសញ្ញោ ហោតិ.
តំ យថា? តេ ភិក្ខូ ភគវតោ បច្ចស្សោសុំ, អាសុណន្តិ ពុទ្ធស្ស ភិក្ខូ.
គិណស្ស អនុបតិយោគេ យស្ស កម្មុនោ បុព្ពស្ស យោ កត្តា, សោ សម្បទានសញ្ញោ ហោតិ.
តំ យថា? ភិក្ខុ ជនំ ធម្មំ សាវេតិ, តស្ស ភិក្ខុនោ ជនោ អនុគិណាតិ, តស្ស ភិក្ខុនោ ជនោ បតិគិណាតិ.
យោ វទេតិ ស‘កត្តា’តិ,
វុត្តំ ‘កម្ម’ន្តិ វុច្ចតិ;
យោ បដិគ្គាហកោ តស្ស,
‘សម្បទានំ’ វិជានិយា.
ឥច្ចេវមាទិ.
អារោចនត្ថេ – អារោចយាមិ វោ ភិក្ខវេ, អាមន្តយាមិ វោ ភិក្ខវេ, បដិវេទយាមិ វោ ភិក្ខវេ, អារោចយាមិ តេ មហារាជ, អាមន្តយាមិ តេ មហារាជ, បដិវេទយាមិ តេ មហារាជ ឥច្ចេវមាទិ.
តទត្ថេ – ឩនស្ស បារិបូរិយា តំ ចីវរំ និក្ខិបិតព្ពំ. ពុទ្ធស្ស អត្ថាយ, ធម្មស្ស អត្ថាយ, សង្ឃស្ស អត្ថាយ, ជីវិតំ បរិច្ចជាមិ ឥច្ចេវមាទិ.
តុមត្ថេ ¶ -លោកានុកម្បាយ អត្ថាយ ហិតាយ សុខាយ ទេវមនុស្សានំ ពុទ្ធោ លោកេ ឧប្បជ្ជតិ. ភិក្ខូនំ ផាសុវិហារាយ វិនយោ បញ្ញត្តោ ឥច្ចេវមាទិ.
អលមត្ថប្បយោគេ-អលមិតិ អរហតិ បដិក្ខិត្តេសុ. អលំ មេ ពុទ្ធោ, អលំ មេ រជ្ជំ, អលំ ភិក្ខុ បត្តស្ស, អលំ មល្លោ មល្លស្ស, អរហតិ មល្លោ មល្លស្ស. បដិក្ខិត្តេ អលំ តេ រូបំ ករណីយំ, អលំ មេ ហិរញ្ញសុវណ្ណេន ឥច្ចេវមាទិ.
មញ្ញតិប្បយោគេ អនាទរេ អប្បាណិនិ-កដ្ឋស្ស តុវំ មញ្ញេ, កលិង្គរស្ស តុវំ មញ្ញេ.
អនាទរេតិ កិមត្ថំ? សុវណ្ណំ វិយ តំ មញ្ញេ.
អប្បាណិនីតិ កិមត្ថំ? គទ្រភំ តុវំ មញ្ញេ ឥច្ចេវមាទិ.
គត្យត្ថកម្មនិ-គាមស្ស បាទេន គតោ, នគរស្ស បាទេន គតោ, អប្បោ សគ្គាយ គច្ឆតិ, សគ្គស្ស គមនេន វា, មូលាយ បដិកស្សេយ្យ សង្ឃោ. ទុតិយា ច, គាមំ បាទេន គតោ, នគរំ បាទេន គតោ, អប្បោ សគ្គំ គច្ឆតិ, សគ្គំ គមនេន វា, មូលំ បដិកស្សេយ្យ សង្ឃោ ឥច្ចេវមាទិ.
អាសីសត្ថេ-អាយស្មតោ ទីឃាយុកោ ហោតុ, ភទ្ទំ ភវតោ ហោតុ, កុសលំ ភវតោ ហោតុ, អនាមយំ ¶ ភវតោ ហោតុ, សុខំ ភវតោ ហោតុ, ស្វាគតំ ភវតោ ហោតុ, អត្ថោ ភវតោ ហោតុ, ហិតំ ភវតោ ហោតុ ឥច្ចេវមាទិ.
សម្មុតិប្បយោគេ– អញ្ញត្រ សង្ឃសម្មុតិយា ភិក្ខុស្ស វិប្បវត្ថុំ ន វដ្ដតិ, សាធុ សម្មុតិ មេ តស្ស ភគវតោ ទស្សនាយ ឥច្ចេវមាទិ.
ភិយ្យប្បយោគេ – ភិយ្យោសោ មត្តាយំ ឥច្ចេវមាទិ.
សត្តម្យត្ថេ – តុយ្ហញ្ចស្ស អាវិ ករោមិ, តស្ស មេ សក្កោ បាតុរហោសិ ឥច្ចេវមាទិ.
អត្ថគ្គហណេន ពហូសុ អក្ខរប្បយោគេសុ ទិស្សតិ.
តំ យថា? ឧបមំ មត ករិស្សាមិ, ធម្មំ វោ ទេសេស្សាមិ.
សារត្ថេ ច – ទេសេតុ ភន្តេ ភគវា ធម្មំ ភិក្ខូនំ. តស្ស ផាសុ វិហារាយ ហោតិ, ឯតស្ស បហិណេយ្យ, យថា នោ ភគវា ព្យាករេយ្យ, តថាបិ តេសំ ព្យាករិស្សាម ¶ , កប្បតិ សមណានំ អាយោគោ, អម្ហាកំ មណិនា អត្ថោ, កិមត្ថោ មេ ពុទ្ធេន, សេយ្យោ មេ អត្ថោ, ពហូបការា ភន្តេ មហាបជា បតិគោតមី ភគវតោ, ពហូបការា ភិក្ខវេ មាតាបិតរោ បុត្តានំ ឥច្ចេវមាទិ.
សេសេសុ អក្ខរប្បយោគេសុបិ អញ្ញេបិ បយោគា បយោគវិចក្ខណេហិ យោជេតព្ពា.
ចគ្គហណំ វិកប្បនត្ថវាគ្គហណានុកឌ្ឍនត្ថំ. យេ កេចិ សទ្ទា សម្បទានប្បយោគិកា មយា នោបទិដ្ឋា, តេសំ គហណត្ថំ ឥធ វិកប្បីយតិ វាសទ្ទោ.
តំ យថា? ភិក្ខុសង្ឃស្ស បភូ អយំ ភគវា, ទេសស្ស បភូ អយំ រាជា. ខេត្តស្ស បភូ អយំ គហបតិ, អរញ្ញស្ស បភូ អយំ លុទ្ទកោ ឥច្ចេវមាទិ. ក្វចិ ទុតិយា តតិយា បញ្ចមី ឆដ្ឋី សត្តម្យត្ថេសុ ច.
យោ អាធារោ, តំ ឱកាសសញ្ញំ ហោតិ. ស្វាធារោ ចតុព្ពិធោ ព្យាបិកោ, ឱបសិលេសិកោ, វេសយិកោ សាមីបិកោ ចាតិ.
តត្ថ ¶ ព្យាបិកោ តាវ–ជលេសុ ខីរំ តិដ្ឋតិ, តិលេសុ តេលំ, ឧច្ឆូសុ រសោ.
ឱបសិលេសិកោ–បរិយង្កេ រាជា សេតិ, អាសនេ ឧបវិដ្ឋោ សង្ឃោ.
វេសយិកោ–ភូមីសុ មនុស្សា ចរន្តិ, អន្តលិក្ខេ វាយូ វាយន្តិ. អាកាសេ សកុណា បក្ខន្ទន្តិ.
សាមីបិកោ–វនេ ហត្ថិនោ ចរន្តិ, គង្គាយំ ឃោសោ តិដ្ឋតិ, វជេ គាវោ ទុហន្តិ, សាវត្ថិយំ វិហរតិ ជេតវនេ.
ឱកាសមិច្ចនេន ក្វត្ថោ? ឱកាសេ សត្តមី.
២៧៩, ២៩២. យេន វា កយិរតេ តំ ករណំ.
យេន វា កយិរតេ, យេន វា បស្សតិ, យេន វា សុណាតិ, តំ ការកំ ករណសញ្ញំ ហោតិ.
ទត្តេន វិហិំ លុនាតិ, វាសិយា កដ្ឋំ តច្ឆតិ, ផរសុនា រុក្ខំ ឆិន្ទតិ, កុទាលេន បថវិំ ខណតិ, សត្ថេន កម្មំ ករោតិ. ចក្ខុនា រូបំ បស្សតិ.
ករណមិច្ចនេន ក្វត្ថោ? ករណេ តតិយា.
២៨០, ២៨៥. យំ ¶ ករោតិ តំ កម្មំ.
យំ វា ករោតិ, យំ វា បស្សតិ, យំ វា សុណាតិ, តំ ការកំ កម្មសញ្ញំ ហោតិ.
ឆត្តំ ករោតិ, រថំ ករោតិ, រូបំ បស្សតិ, សទ្ទំ សុណាតិ, កណ្ដកំ មទ្ទតិ, វិសំ គិលតិ.
កម្មមិច្ចនេន ក្វត្ថោ? កម្មត្ថេ ទុតិយា.
យោ ករោតិ, សោ កត្តុសញ្ញោ ហោតិ.
អហិនា ទដ្ឋោ នរោ, គរុឡេន ហតោ នាគោ. ពុទ្ធេន ជិតោ មារោ, ឧបគុត្តេន មារោ ពន្ធោ.
កត្តុឥច្ចនេន ក្វត្ថោ? កត្តរិ ច.
យោ កត្តារំ ការេតិ, សោ ហេតុសញ្ញោ ហោតិ, កត្តា ច.
សោ បុរិសោ តំ បុរិសំ កម្មំ ការេតិ សោ បុរិសោ តេន បុរិសេន កម្មំ ការេតិ, សោ បុរិសោ តស្ស បុរិសស្ស កម្មំ ការេតិ. ឯវំ ហារេតិ បាឋេតិ បាចេតិ, ធារេតិ.
ហេតុឥច្ចនេន ក្វត្ថោ? ធាតូហិ ណេ ណយ ណាបេ ណាបយា ការិតានិ ហេត្វត្ថេ.
២៨៣, ៣១៦. យស្ស ¶ វា បរិគ្គហោ តំ សាមី.
យស្ស វា បរិគ្គហោ, តំ សាមីសញ្ញំ ហោតិ.
តស្ស ភិក្ខុនោ បដិវីសោ, តស្ស ភិក្ខុនោ បត្តោ, តស្ស ភិក្ខុនោ ចីវរំ, អត្តនោ មុខំ.
សាមីឥច្ចនេន ក្វត្ថោ? សាមិស្មិំ ឆដ្ឋី.
លិង្គត្ថាភិធានមត្តេ បឋមាវិភត្តិ ហោតិ.
បុរិសោ, បុរិសា, ឯកោ, ទ្វេ, ច, វា, ហេ, អហេ, រេ, អរេ.
អាលបនត្ថា ធិកេ លិង្គត្ថាភិធានមត្តេ ច បឋមាវិភត្តិ ហោតិ.
ភោ បុរិស, ភវន្តោ បុរិសា, ភោ រាជ, ភវន្តោ រាជានោ, ហេ សខេ, ហេ សខិនោ.
ករណការកេ តតិយាវិភត្តិ ហោតិ.
អគ្គិនា កុដិំ ឈាបេតិ, មនសា ចេ បទុដ្ឋេន, មនសា ចេ បសន្នេន, កាយេន កម្មំ ករោតិ.
២៨៧, ២៩៩. សហាទិយោគេ ¶ ច.
សហាទិយោគត្ថេ ច តតិយាវិភត្តិ ហោតិ.
សហាបិ គគ្គេន សង្ឃោ ឧបោសថំ ករេយ្យ, វិនាបិ គគ្គេន, មហតា ភិក្ខុសង្ឃេន សទ្ធិំ, សហស្សេន សមំ មិតា.
កត្តរិ ច តតិយាវិភត្តិ ហោតិ.
រញ្ញា ហតោ បោសោ, យក្ខេន ទិន្នោ វរោ, អហិនា ទដ្ឋោ នរោ.
ហេត្វត្ថេ ច តតិយាវិភត្តិ ហោតិ.
អន្នេន វសតិ, ធម្មេន វសតិ, វិជ្ជាយ វសតិ, សក្ការេន វសតិ.
សត្តម្យត្ថេ ច តតិយាវិភត្តិ ហោតិ.
តេន ¶ កាលេន, តេន សមយេន. (យេន កាលេន, យេន សមយេន,) តេន ខោ បន សមយេន.
យេន ព្យាធិមតា អង្គេន អង្គិនោ វិការោ លក្ខីយតេ. តត្ថ តតិយាវិភត្តិ ហោតិ.
អក្ខិនា កាណោ, ហត្ថេន កុណី, កាណំ បស្សតិ នេត្តេន, បាទេន ខញ្ជោ, បិដ្ឋិយា ខុជ្ជោ.
វិសេសនត្ថេ ច តតិយាវិភត្តិ ហោតិ.
គោត្តេន គោតមោ នាថោ, សុវណ្ណេន អភិរូបោ, តបសា ឧត្តមោ.
សម្បទានការកេ ចតុត្ថីវិភត្តិ ហោតិ.
ពុទ្ធស្ស វា ធម្មស្ស វា សង្ឃស្ស វា ទានំ ទេតិ, ទាតា ហោតិ សមណស្ស វា ព្រាហ្មណស្ស វា.
នមោយោគាទីស្វបិ ច ចតុត្ថីវិភត្តិ ហោតិ.
នមោ ¶ តេ ពុទ្ធ វីរត្ថុ, សោត្ថិ បជានំ, នមោ ករោហិ នាគស្ស, ស្វាគតំ តេ មហារាជ.
អបាទានការកេ បញ្ចមីវិភត្តិ ហោតិ.
បាបា ចិត្តំ និវារយេ, អព្ភា មុត្តោវ ចន្ទិមា, ភយា មុច្ចតិ សោ នរោ.
ការណត្ថេ ច បញ្ចមីវិភត្តិ ហោតិ.
អននុពោធា អប្បដិវេធា ចតុន្នំ អរិយសច្ចានំ យថាភូតំ អទស្សនា.
កម្មត្ថេ ទុតិយាវិភត្តិ ហោតិ.
គាវំ ហនតិ, វីហយោ លុនាតិ, សត្ថំ ករោតិ, ឃដំ ករោតិ, រថំ ករោតិ, ធម្មំ សុណាតិ, ពុទ្ធំ បូជេតិ, វាចំ ភាសតី, តណ្ឌុលំ វចតិ, ចោរំ ឃាតេតិ.
២៩៨, ២៨៧. កាលទ្ធានមច្ចន្តសំយោគេ.
កាលទ្ធានំ អច្ចន្តសំយោគេ ទុតិយាវិភត្តិ ហោតិ.
មាសំ ¶ មំសោទនំ ភុញ្ជតិ, សរទំ រមណីយា នទី, មាសំ សជ្ឈាយតិ, យោជនំ វនរាជិ, យោជនំ ទីឃោ បព្ពតោ, កោសំ សជ្ឈាយតិ.
អច្ចន្តសំយោគេតិ កិមត្ថំ? សំវច្ឆរេ ភោជនំ ភុញ្ជតិ.
កម្មប្បវចនីយយុត្តេ ទុតិយាវិភត្តិ ហោតិ.
តំ ខោ បន ភវន្តំ គោតមំ ឯវំ កល្យាណោ កិត្តិសទ្ទោ អព្ភុគ្គតោ, បព្ពជិតមនុបព្ពជិំសុ.
៣០០, ២៨៦. គតិ ពុទ្ធិ ភុជ បឋ ហរ ករ សយាទីនំ ការិតេ វា.
គតិ ពុទ្ធិ ភុជ បឋ ហរ ករ សយាទីនំ បយោគេ ការិតេ ទុតិយាវិភត្តិ ហោតិ វា.
បុរិសោ បុរិសំ (គាមំ) គាមយតិ, បុរិសោ បុរិសេន វា, បុរិសោ បុរិសស្ស វា. ឯវំ ពោធយតិ, ភោជយតិ, បាឋយតិ, ហារយតិ, ការយតិ, សយាបយតិ. ឯវំ សព្ពត្ថ ការិតេ.
សាមិស្មិំ ឆដ្ឋីវិភត្តិ ហោតិ.
តស្ស ¶ ភិក្ខុនោ បដិវីសោ, តស្ស ភិក្ខុនោ បត្តោ, តស្ស ភិក្ខុនោ ចីវរំ, អត្តនោ មុខំ.
ឱកាសការកេ សត្តមីវិភត្តិ ហោតិ.
គម្ភីរេ ឱទកន្តិកេ, បាបស្មិំ រមតិ មនោ, ភគវតិ ព្រហ្មចរិយំ វុស្សតិ កុលបុត្តោ.
៣០៣, ៣២១. សាមិស្សរាធិបតិ ទាយាទ សក្ខីបតិភូ បសុតកុសលេហិ ច.
សាមី ឥស្សរ អធិបតិ ទាយាទ សក្ខីបតិភូ បសុតកុសល ឥច្ចេតេហិ បយោគេ ឆដ្ឋីវិភត្តិ ហោតិ, សត្តមី ច.
គោណានំ សាមី, គោណេសុ សាមី, គោណានំ ឥស្សរោ, គោណេសុ ឥស្សរោ. គោណានំ អធិបតិ, គោណេសុ អធិបតិ. គោណានំ ទាយាទោ, គោណេសុ ទាយាទោ. គោណានំ សក្ខី, គោណេសុ សក្ខី, គោណានំ បតិភូ, គោណេសុ បតិភូ. គោណានំ បសុតោ, គោណេសុ បសុតោ. គោណានំ កុសលោ, គោណេសុ កុសលោ.
និទ្ធារណត្ថេ ច ឆដ្ឋីវិភត្តិ ហោតិ, សត្តមី ច.
កណ្ហា ¶ គាវីនំ សម្បន្នខីរតមា, កណ្ហា គាវីសុ សម្បន្នខីរតមា. សាមា នារីនំ ទស្សនីយតមា, សាមា នារីសុ ទស្សនីយតមា. មនុស្សានំ ខត្តិយោ សូរតមោ, មនុស្សេសុ ខត្តិយោ សូរតមោ. បថិកានំ ធាវន្តោ សីឃតមោ, បថិកេសុ ធាវន្តោ សីឃតមោ.
អនាទរេ ឆដ្ឋីវិភត្តិ ហោតិ, សត្តមី ច.
រុទតោ ទារកស្ស បព្ពជិ, រុទន្តស្មិំ ទារកេ បព្ពជិ.
៣០៦, ២៨៩. ក្វចិ ទុតិយា ឆដ្ឋីនមត្ថេ.
ឆដ្ឋីនមត្ថេ ក្វចិ ទុតិយាវិភត្តិ ហោតិ.
អបិស្សុ មំ អគ្គិវេស្សន តិស្សោ ឧបមា បដិភំសុ.
តតិយាសត្តមីនំ អត្ថេ ច ក្វចិ ទុតិយាវិភត្តិ ហោតិ.
សចេ មំ សមណោ គោតមោ អាលបិស្សតិ, ត្វញ្ច មំ នាភិភាសសិ. ឯវំ តតិយត្ថេ.
បុព្ពណ្ហសមយំ និវាសេត្វា, ឯកំ សមយំ ភគវា. ឯវំ សត្តម្យត្ថេ.
៣០៨, ៣១៧. ឆដ្ឋី ¶ ច.
តតិយាសត្តមីនំ អត្ថេ ច ក្វចិ ឆដ្ឋីវិភត្តិ ហោតិ.
កតោ មេ កល្យាណោ, កតំ មេ បាបំ. ឯវំ តតិយត្ថេ.
កុសលា នច្ចគីតស្ស សិក្ខិតា ចាតុរិត្ថិយោ, កុសលោ ត្វំ រថស្ស អង្គបច្ចង្គានំ. ឯវំ សត្តម្យត្ថេ.
ក្វចីតិ កិមត្ថំ? យោ វោ អានន្ទ មយា ធម្មោ ច វិនយោ ច ទេសិតោ បញ្ញត្តោ, អានន្ទោ អត្ថេសុ វិចក្ខណោ.
ទុតិយាបញ្ចមីនញ្ច អត្ថេ ក្វចិ ឆដ្ឋីវិភត្តិ ហោតិ.
តស្ស ភវន្តិ វត្តារោ, សហសា កម្មស្ស កត្តារោ, ឯវំ ទុតិយត្ថេ.
អស្សវនតា ធម្មស្ស បរិហាយន្តិ, កិន្នុ ខោ អហំ តស្ស សុខស្ស ភាយាមិ, សព្ពេ តសន្តិ ទណ្ឌស្ស, សព្ពេ ភាយន្តិ មច្ចុនោ, ភីតោ ចតុន្នំ អាសីវិសានំ ឃោរវិសានំ, ភាយាមិ ឃោរវិសស្ស នាគស្ស. ឯវំ បញ្ចម្យត្ថេ.
៣១០, ៣២៤. កម្ម ¶ ករណ និមិត្តត្ថេសុ សត្តមី.
កម្មករណនិមិត្តត្ថេសុ សត្តមីវិភត្តិ ហោតិ.
សុន្ទរាវុសោ ឥមេ អាជីវកា ភិក្ខូសុ អភិវាទេន្តិ. ឯវំ កម្មត្ថេ.
ហត្ថេសុ បិណ្ឌាយ ចរន្តិ, បត្តេសុ បិណ្ឌាយ ចរន្តិ, បថេសុ គច្ឆន្តិ. ឯវំ ករណត្ថេ.
ទីបិ ចម្មេសុ ហញ្ញតេ, កុញ្ជរោ ទន្តេសុ ហញ្ញតេ, ឯវំ និមិត្តត្ថេ.
សម្បទានេ ច សត្តមីវិភត្តិ ហោតិ.
សង្ឃេ ទិន្នំ មហប្ផល, សង្ឃេ គោតមី ទេហិ, សង្ឃេ តេ ទិន្នេ អហញ្ចេវ បូជិតោ ភវិស្សាមិ.
បញ្ចម្យត្ថេ ច សត្តមីវិភត្តិ ហោតិ.
កទលីសុ គជេ រក្ខន្តិ.
កាលភាវេសុ ច កត្តរិ បយុជ្ជមានេ សត្តមីវិភត្តិ ហោតិ.
បុព្ពណ្ហសមយេ ¶ គតោ, សាយន្ហសមយេ អាគតោ. ភិក្ខូសុ ភោជីយមានេសុ គតោ, ភុត្តេសុ អាគតោ. គោសុទុយ្ហមានេសុ គតោ, ទុទ្ធាសុ អាគតោ.
ឧបអធិឥច្ចេតេសំ បយោគេ អធិកឥស្សរវចនេ សត្តមីវិភត្តិ ហោតិ.
ឧប ខារិយំ ទោណោ, ឧប និក្ខេ កហាបណំ. អធិ ព្រហ្មទត្តេ បញ្ចាលា, អធិ នច្ចេសុ គោតមី, អធិ ទេវេសុ ពុទ្ធោ.
៣១៥, ៣២៩. មណ្ឌិតុ’ស្សុក្កេសុ តតិយា.
មណ្ឌិតឧស្សុក្កឥច្ចេតេស្វត្ថេសុ តតិយាវិភត្តិ ហោតិ, សត្តមី ច.
ញាណេន បសីទិតោ, ញាណស្មិំ វា បសីទិតោ, ញាណេន ឧស្សុក្កោ, ញាណស្មិំ វា ឧស្សុក្កោ តថាគតោ វា តថាគតគោត្តោ វា.
ឥតិ នាមកប្បេ ការកកប្បោ ឆដ្ឋោ កណ្ឌោ.
ការកកប្បោ និដ្ឋិតោ.
៤. សមាសកប្ប
សត្តមកណ្ឌ
៣១៦, ៣៣១. នាមានំ ¶ សមាសោ យុត្តត្ថោ.
តេសំ នាមានំ បយុជ្ជមានបទត្ថានំ យោ យុត្តត្ថោ, សោ សមាសសញ្ញោ ហោតិ.
កថិនទុស្សំ, អាគន្តុកភត្តំ, ជីវិតិន្ទ្រិយំ, សមណព្រាហ្មណា, សារិបុត្តមោគ្គល្លានា, ព្រាហ្មណ គហបតិកា.
នាមានមិតិ កិមត្ថំ? ទេវទត្តោ បចតិ, យញ្ញទត្តោ បចតិ.
យុត្តត្ថោតិ កិមត្ថំ? ភតោ រញ្ញោ បុត្តោ ទេវទត្តស្ស.
សមាសឥច្ចនេន ក្វត្ថោ? ក្វចិ សមាសន្តគតានមការន្តោ.
៣១៧, ៣៣២. តេសំ វិភត្តិយោ លោបា ច.
តេសំ យុត្តត្ថានំ សមាសានំ វិភត្តិយោ លោបា ច ហោន្តិ.
កថិនទុស្សំ ¶ , អាគន្តុកភត្តំ.
តេសំគហណេន សមាសតទ្ធិតាខ្យាតកិតកានំ វិភត្តិបច្ចយបទក្ខរាគមា ច លោបា ហោន្តិ. វាសិដ្ឋោ, វេនតេយ្យោ.
ចគ្គហណ មវធារណត្ថំ, បភង្ករោ, អមតទ្ទទោ, មេធង្ករោ, ទីបង្ករោ.
លុត្តាសុ វិភត្តីសុ អស្ស សរន្តស្ស លិង្គស្ស បកតិរូបានិ ហោន្តិ.
ចក្ខុសោតំ, មុខនាសិកំ, រាជបុត្តោ, រាជបុរិសោ.
៣១៩, ៣៣០. ឧបសគ្គនិបាតបុព្ពកោ អព្យយីភាវោ.
ឧបសគ្គនិបាតបុព្ពកោ សមាសោ អព្យយីភាវសញ្ញោ ហោតិ.
នគរស្ស ¶ សមីបេ បវត្តតិ កថា ឥតិ ឧបនគរំ, ទរថានំ អភាវោ និទ្ទរថំ, មកសានំ អភាវោ និម្មកសំ, វុឌ្ឍានំ បដិបាដិ យថាវុឌ្ឍំ, យេ យេ វុឌ្ឍា វា យថាវុឌ្ឍំ, ជីវស្ស យត្តកោ បរិច្ឆេទោ យាវជីវំ, ចិត្តមធិកិច្ច បវត្តន្តិ តេ ធម្មាតិ អធិចិត្តំ, បព្ពតស្ស តិរោ តិរោបព្ពតំ, សោតស្ស បតិ បវត្តតិ នាវា ឥតិ បតិសោតំ, បាសាទស្ស អន្តោ អន្តោបាសាទំ.
អព្យយីភាវមិច្ចនេន ក្វត្ថោ? អំវិភត្តីន មការន្តា អព្យយីភាវា.
សោ អព្យយីភាវសមាសោ នបុំសកលិង្គោវ ទដ្ឋព្ពោ.
កុមារីសុ អធិកិច្ច បវត្តតិ កថា ឥតិ អធិកុមារិ, វធុយា សមីបេ បវត្តតិ កថា ឥតិ ឧបវធុ, គង្គាយ សមីបេ បវត្តតិ កថា ឥតិ ឧបគង្គំ, មណិកាយ សមីបេ បវត្តតិ កថា ឥតិ ឧបមណិកំ.
ទិគុស្ស សមាសស្ស ឯកត្តំ ហោតិ, នបុំសកលិង្គត្តញ្ច.
តយោ ¶ លោកា តិលោកំ, តយោ ទណ្ឌា តិទណ្ឌំ, តីណិ នយនានិ តិនយនំ, តយោ សិង្គា តិសិង្គំ. ចតស្សោ ទិសា ចតុទ្ទិសំ, បញ្ច ឥន្ទ្រិយានិ បញ្ចិន្ទ្រិយំ.
៣២២, ៣៥៩. តថា ទ្វន្ទេ បាណិ តូរិយ យោគ្គសេនង្គខុទ្ទជន្តុក វិវិធវិរុទ្ធ វិសភាគត្ថាទីនញ្ច.
តថា ទ្វន្ទេ សមាសេ បាណិ តូរិយ យោគ្គ សេនង្គខុទ្ទជន្តុក វិវិធវិរុទ្ធ វិសភាគត្ថឥច្ចេវមាទីនំ ឯកត្តំ ហោតិ, នបុំសកលិង្គត្តញ្ច.
តំ យថា? ចក្ខុ ច សោតញ្ច ចក្ខុសោតំ, មុខញ្ច នាសិកា ច មុខនាសិកំ, ឆវិ ច មំសញ្ច លោហិតញ្ច ឆវិមំសលោហិតំ. ឯវំ បាណ្យង្គត្ថេ.
សង្ខោ ច បណវោ ច សង្ខបណវំ, គីតញ្ច វាទិតញ្ច គីតវាទិតំ, ទទ្ទរិ ច ឌិណ្ឌិមោ ច ទទ្ទរិឌិណ្ឌិមំ. ឯវំ តូរិយង្គត្ថេ.
ផាលោ ច បាចនញ្ច ផាលបាចនំ, យុគញ្ច នង្គលញ្ច យុគនង្គលំ. ឯវំ យោគ្គង្គត្ថេ.
អសិ ច ចម្មញ្ច អសិចម្មំ, ធនុ ច កលាបោ ច ធនុកលាបំ, ហត្ថី ច អស្សោ ច ហត្ថិអស្សំ, រថោ ច បត្តិកោ ច រថបត្តិកំ. ឯវំ សេនង្គត្ថេ.
ឌំសា ¶ ច មកសា ច ឌំសមកសំ, កុន្ថោ ច កិបិល្លិកោ ច កុន្ថកិបិល្លិកំ, កីដោ ច សរីសបោ ច កីដសរីសបំ. ឯវំ ខុទ្ទជន្តុកត្ថេ.
អហិ ច នកុលោ ច អហិនកុលំ, ពិឡារោ ច មូសិកោ ច ពិឡារមូសិកំ, កាកោ ច ឧលូកោ ច កាកោលូកំ. ឯវំ វិវិធវិរុទ្ធត្ថេ.
សីលញ្ច បញ្ញាណញ្ច សីលបញ្ញាណំ, សមថោ ច វិបស្សនា ច សមថវិបស្សនំ, វិជ្ជា ច ចរណញ្ច វិជ្ជាចរណំ. ឯវំ វិសភាគត្ថេ.
អាទិគ្គហណំ កិមត្ថំ? ទាសី ច ទាសោ ច ទាសិទាសំ, ឥត្ថី ច បុមា ច ឥត្ថិបុមំ, បត្តោ ច ចីវរញ្ច បត្តចីវរំ, ឆត្តញ្ច ឧបាហនា ច ឆត្តុបាហនំ, តិកញ្ច ចតុក្កញ្ច តិកចតុក្កំ, វេនោ ច រថការោ ច វេនរថការំ, សាកុណិកោ ច មាគវិកោ ច សវកុណិកមាគវិកំ, ទីឃោ ច មជ្ឈិមោ ច ទីឃមជ្ឈិមំ ឥច្ចេវមាទិ.
៣២៣, ៣៦០. វិភាសា រុក្ខ តិណ បសុខ ន ធញ្ញ ជនបទាទីនញ្ច.
រុក្ខតិណ បសុ ធន ធញ្ញ ជនបទឥច្ចេវមាទីនំ វិភាសា ឯកត្តំ ហោតិ, នបុំសកលិង្គត្តញ្ច ទ្វន្ទេ សមាសេ. អស្សត្ថោ ¶ ច កបីតនោ ច អស្សត្ថកបីតនំ, អស្សត្ថកបីតនា វា. ឧសីរញ្ច ពីរណញ្ច ឧសីរពីរណំ, ឧសីរពីរណា វា. អជោ ច ឯឡកោ ច អជេឡកំ, អជេឡកា វា. ហិរញ្ញញ្ច សុវណ្ណញ្ច ហិរញ្ញសុវណ្ណំ, ហិរញ្ញសុវណ្ណា វា. សាលិ ច យវោ ច សាលិយវំ, សាលិយវា វា. កាសី ច កោសលា ច កាសិកោសលំ, កាសិកោសលា វា.
អាទិគ្គហណំ កិមត្ថំ? សាវជ្ជញ្ច អនវជ្ជញ្ច សាវជ្ជានវជ្ជំ, សាវជ្ជា នវជ្ជា វា. ហីនញ្ច បណីតញ្ច ហីនបណីតំ. ហីនបណីតា វា. កណ្ហោ ច សុក្កោ ច កណ្ហសុក្កំ, កណ្ហសុក្កា វា.
៣២៤, ៣៣៩. ទ្វិបទេ តុល្យាធិករណេ កម្មធារយោ.
ទ្វេ បទានិ តុល្យាធិករណានិ យទា សមស្យន្តេ, តទា សោ សមាសោ កម្មធារយសញ្ញោ ហោតិ.
មហន្តោ ¶ ច សោ បុរិសោ ចាតិ មហាបុរិសោ, កណ្ហោ ច សោ សប្បោ ចាតិ កណ្ហសប្បោ, នីលញ្ច តំ ឧប្បលញ្ចាតិ នីលុប្បលំ, លោហិតញ្ច តំ ចន្ទនញ្ចាតិ លោហិតចន្ទនំ, ព្រាហ្មណី ច សា ទារិកា ចាតិ ព្រាហ្មណទារិកា, ខត្តិយា ច សា កញ្ញា ចាតិ ខត្តិយកញ្ញា.
កម្មធារយឥច្ចនេន ក្វត្ថោ? កម្មធារយសញ្ញេ ច.
សង្ខ្យាបុព្ពោ កម្មធារយសមាសោ ទិគុសញ្ញោ ហោតិ.
តីណិ មលានិ តិមលំ, តីណិ ផលានិ តិផលំ, តយោ លោកា តិលោកំ, តយោ ទណ្ឌា តិទណ្ឌំ, ចតស្សោ ទិសា ចតុទ្ទិសំ, បញ្ច ឥន្ទ្រិយានិ បញ្ចិន្ទ្រិយំ, សត្ត គោទាវរិយោ សត្តគោទាវរំ.
ទិគុឥច្ចនេន ក្វត្ថោ? ទិគុស្សេ កត្តំ.
ឧភេ ទិគុកម្មធារយសមាសា តប្បុរិសសញ្ញា ហោន្តិ.
ន ព្រាហ្មណោ អព្រាហ្មណោ, ន វសលោ អវសលោ, ន ភិក្ខុ អភិក្ខុ, ន បញ្ចវស្សំ អបញ្ចវស្សំ, ន ¶ បញ្ចបូលី អបញ្ចបូលី, ន សត្តគោទាវរំអសត្តគោទាវរំ, ន ទសគវំ អទសគវំ, ន បញ្ចគវំ អបញ្ចគវំ.
តប្បុរិសឥច្ចនេន ក្វត្ថោ? អត្តំ នស្ស តប្បុរិសេ.
តា អមាទយោ នាមេហិ បរបទេភិ យទា សមស្យន្តេ, តទា សោ សមាសោ តប្បុរិសសញ្ញោ ហោតិ.
ភូមិំ គតោ ភូមិគតោ, សព្ពរត្តិំ សោភណោ សព្ពរត្តិសោភណោ. អបាយំ គតោ អបាយគតោ, ឥស្សរេន កតំ ឥស្សរកតំ, សល្លេន វិទ្ធោ សល្លវិទ្ធោ, កថិនស្ស ទុស្សំ កថិនទុស្សំ, អាគន្តុកស្ស ភត្តំ អាគន្តុកភត្តំ, មេថុនា អបេតោ មេថុនាបេតោ, ចោរា ភយំ ចោរភយំ, រញ្ញោ បុត្តោ រាជបុត្តោ, ធញ្ញានំ រាសិ ធញ្ញរាសិ, រូបេ សញ្ញា រូបសញ្ញា, សំសារេ ទុក្ខំ សំសារទុក្ខំ.
៣២៨, ៣៥២. អញ្ញបទត្ថេសុ ពហុព្ពីហិ.
អញ្ញេសំ បទានំ អត្ថេសុ ទ្វេ នាមានិ ពហូនិ នាមានិ យទា សមស្យន្តេ, តទា សោ សមាសោ ពហុព្ពីហិ សញ្ញោ ហោតិ.
អាគតា ¶ សមណា ឥមំ សង្ឃារាមំ សោយំ អាគតសមណោ, សង្ឃារាមោ. ជិតានិ ឥន្ទ្រិយានិ អនេន សមណេន សោយំ ជិតិន្ទ្រិយោ, សមណោ. ទិន្នោ សុង្កោ យស្ស រញ្ញោ សោយំ ទិន្នសុង្កោ, រាជា. និគ្គតា ជនា អស្មា គាមា សោយំ និគ្គតជនោ, គាមោ. ឆិន្នោ ហត្តោ យស្ស បុរិសស្ស សោយំ ឆិន្នហត្ថោ, បុរិសោ. សម្បន្នានិ សស្សានិ យស្មិំ ជនបទេ សោយំ សម្បន្នសស្សោ, ជនបទោ.
និគ្រោធស្ស បរិមណ្ឌលោ និគ្រោធបរិមណ្ឌលោ, និគ្រោធបរិមណ្ឌលោ ឥវ បរិមណ្ឌលោ យោ រាជកុមារោ សោយំ និគ្រោធបរិមណ្ឌលោ. អថ វា និគ្រោធបរិមណ្ឌលោ ឥវ បរិមណ្ឌលោ យស្ស រាជកុមារស្ស សោយំ និគ្រោធបរិមណ្ឌលោ, រាជកុមារោ.
ចក្ខុនោ ភូតោ ចក្ខុភូតោ, ចក្ខុភូតោ ឥវ ភូតោ យោ ភគវា សោយំ ចក្ខុភូតោ, ភគវា.
សុវណ្ណស្ស វណ្ណោ សុវណ្ណវណ្ណោ, សុវណ្ណវណ្ណោ វិយ វណ្ណោ យស្ស ភគវតោ សោយំ សុវណ្ណវណ្ណោ, ភគវា.
ព្រហ្មុនោ សរោ ព្រហ្មស្សរោ, ព្រហ្មស្សរោ វិយ សរោ យស្ស ភគវតោ សោយំ ព្រហ្មស្សរោ, ភគវា.
សយំ ¶ បតិត បណ្ណ បុប្ផផលវាយុតោយាហារាតិ បណ្ណញ្ច បុប្ផញ្ច ផលញ្ច បណ្ណបុប្ផផលានិ, សយមេវ បតិតានិ សយំបតិតានិ, សយំបតិតានិ ច តានិ បណ្ណបុប្ផផលានិ ចេតិ សយំបតិតបណ្ណបុប្ផផលានិ វាយុ ច តោយញ្ច វាយុតោយានិ, សយំបតិតបណ្ណបុប្ផផលានិ ច វាយុតោយានិ ច សយំបតិតបណ្ណបុប្ផផលវាយុតោយានិ. សយំបតិតបណ្ណបុប្ផផលវាយុតោយានិ អាហារា យេសំ តេ សយំបតិតបណ្ណបុប្ផផលវាយុតោយាហារា, ឥសយោ. យមេត្ថ វត្តព្ពំ, តំ ហេដ្ឋា វុត្តមេវ. អយំ បន ទ្វន្ទកម្មធារយគព្ភោ តុល្យាធិករណបហុព្ពីហិ.
អថ វា – សយំបតិតបណ្ណបុប្ផផលវាយុតោយេហិ អាហារា យេសំ តេ សយំបតិតបណ្ណបុប្ផផលវាយុតោយាហារា. អយំ បន ភិន្នាធិករណពហុព្ពីហិ.
នានា ទុមបតិត បុប្ផវាសិត សានូតិ នានាបការា ទុមា នានាទុមា, នានាទុមេហិ បតិតានិ នានាទុមបតិ តានិ, នានាទុមបតិតានិ ច តានិ បុប្ផានិ ចេតិ នានាទុមបតិតបុប្ផានិ, នានាទុមបតិតបុប្ផេហិ វាសិតា នានាទុមបតិតបុប្ផវាសិតា, នានាទុមបតិតបុប្ផវាសិតា សានូ យស្ស បព្ពតរាជស្ស សោយំ នានាទុមបតិតបុប្ផវាសិតសានុ, បព្ពតរាជា. អយំ បន កម្មធារយតប្បុរិសគព្ភោ តុល្យាធិករណពហុព្ពីហិ.
អថ ¶ វា – វាសិតា សានូ វាសិតសានុ, សាបេក្ខត្តេ សតិបិ គមកត្តា សមាសោ. នានាទុមបតិតបុប្ផេហិ វាសិតសានូ យស្ស បព្ពតរាជស្ស សោយំ នានាទុមបតិតបុប្ផវាសិតសានុ, បព្ពតរាជា. អយំ បន ភិន្នាធិករណពហុព្ពីហិ.
ព្យាលម្ពម្ពុធរពិន្ទុចុម្ពិតកូដោតិ អម្ពុំ ធារេតីតិ អម្ពុធរោ, កោ សោ? បជ្ជុន្នោ. វិវិធា អាលម្ពោ ព្យាលម្ពោ, ព្យាលម្ពោ ច សោ អម្ពុធរោ ចាតិ ព្យាលម្ពម្ពុធរោ, ព្យាលម្ពម្ពុធរស្ស ពិន្ទូ ព្យាលម្ពម្ពុធរពិន្ទូ, ព្យាលម្ពម្ពុធរពិន្ទូហិ ចុម្ពិតោ ព្យាលម្ពម្ពុធរពិន្ទុចុម្ពិតោ, ព្យាលម្ពម្ពុរេពិន្ទុចុម្ពិតោ កូដោ យស្ស បព្ពតរាជស្ស សោយំ ព្យាលម្ពម្ពុធរពិន្ទុចុម្ពិតកូដោ. អយំ បន កម្មធារយតប្បុរិសគព្ភោ តុល្យាធិករណពហុព្ពីហិ.
អថ វា – ចុម្ពិតោ កូដោ ចុម្ពិតកូដោ, សាបេក្ខត្តេ សតិបិ គមកត្តា សមាសោ. ព្យាលម្ពម្ពុធរពិន្ទូហិ ចុម្ពិតកូដោ យស្ស បព្ពតរាជស្ស សោយំ ព្យាលម្ពម្ពុធរពិន្ទុចុម្ពិតកូដោ. អយំ បន ភិន្នាធិករណពហុព្ពីហិ.
អមិត ពល បរក្កមជុតីតិ ន មិតា អមិតា, ពលញ្ច បរក្កមោ ច ជុតិ ច ពលបរក្កមជុតិយោ, អមិតា ពលបរក្កមជុតិយោ យស្ស សោយំ អមិតពលបរក្កមជុតិ, អយំ បន កម្មធារយទ្វន្ទគព្ភោ តុល្យាធិករណពហុព្ពីហិ.
បីណោរក្ខំស ¶ ពាហូតិ ឧរោ ច អក្ខញ្ច អំសោ ច ពាហុ ច ឧរក្ខំសពាហវោ, បីណា ឧរក្ខំសពាហវោ យស្ស ភគវតោ សោយំ បីណោរក្ខំសពាហុ. អយំ បន ទ្វន្ទវព្ភោ តុល្យាធិករណពហុព្ពីហិ.
បីណ គណ្ឌ វទន ថនូរុជឃនាតិ គណ្ឌោ ច វទនញ្ច ថនោ ច ឩរុ ច ជឃនញ្ច គណ្ឌវទនថនូរុជឃនា, បីណា គណ្ឌវទនថនូរុជឃនា យស្សា សាយំ បីណគណ្ឌវទនថនូរុជឃនា. អយម្បិ ទ្វន្ទគព្ភោ តុល្យាធិករណពហុព្ពីហិ.
វវរ សុរាសុរ គរុឌ មនុជ ភុជគ គន្ធព្ព មកុដ កូដ ចុម្ពិត សេលសង្ឃដ្ដិត ចរណោតិ សុរា ច អសុរា ច គរុឌា ច មនុជា ច ភុជគា ច គន្ធព្ពា ច សុរាសុរគរុឌមនុជភុជគគន្ធព្ពា, បវរា ច តេ សុរាសុរគរុឌមនុជភុជគ គន្ធព្ពា ចេតិ បវរសុរាសុរគរុឌមនុជភុជគគន្ធព្ពា, បវរសុរាសុរគរុឌមនុជភុជគគន្ធព្ពានំ មកុដានិ បវរសុរាសុរគរុឌមនុជភុជគគន្ធព្ពមកុដានិ, បវរសុរាសុរគរុឌមនុជភុជគគន្ធព្ពមកុដានំ កូដានិ បវរសុរាសុរគរុឌមនុជភុជគគន្ធព្ពមកុដកូដានិ, បវរសុរាសុរគរុឌមនុជភុជគគន្ធព្ពមកុដកូដេសុ ចុម្ពិតា បវរសុរាសុរគរុឌមនុជភុជគគន្ធព្ពមកុដកូដចុម្ពិតា, បវរសុរាសុរគរុឌមនុជភុជគគន្ធព្ពមកុដកូដចុម្ពិតា ច តេ សេលា ចាតិ បវរសុរាសុរគរុឌមនុជភុជគគន្ធព្ពមកុដកូដចុម្ពិតសេលា, បវរសុរាសុរ គរុឌមនុជភុជគគន្ធព្ពមកុដកូដចុម្ពិតសេលេហិ សង្ឃដ្ដិតា បវរសុរាសុរ គរុឌមនុជភុជគគន្ធព្ពមកុដកូដចុម្ពិតសេលសង្ឃដ្ដិតា, បវរសុរាសុរគរុឌមនុជភុជគគន្ធព្ពមកុដកូដចុម្ពិតសេលសង្ឃដ្ដិតា ចរណា យស្ស តថាគតស្ស សោយំ ¶ បវរសុរាសុរគរុឌមនុជភុជគគន្ធព្ពមកុដកូដចុម្ពិតសេលសង្ឃដ្ដិតចរណោ, តថាគតោ, អយំ បន ទ្វន្ទកម្មធារយតប្បុរិសគព្ភោ តុល្យាធិករណពហុព្ពីហិ.
អថ វា–សង្ឃដ្ដិតា ចរណា សង្ឃដ្ដិតចរណា, សាបេក្ខត្តេ សតិបិ គមកត្តា សមាសោ. បវរសុរាសុរ គរុឌមនុជភុជគ គន្ធព្ពមកុដកូដចុម្ពិតសេលេហិ សង្ឃដ្ដិតចរណា យស្ស តថាគតស្ស សោយំ បវរសុរាសុរគរុឌ មនុជភុជគ គន្ធព្ពមកុដកូដចុម្ពិតសេលសង្ឃដ្ដិត ចរណោ. អយំ បន ភិន្នាធិករណពហុព្ពីហិ.
ចតុទ្ទិសោតិ ចតស្សោ ទិសា យស្ស សោយំ ចតុទ្ទិសោ, ភគវា.
បញ្ចចក្ខូតិ បញ្ច ចក្ខូនិ យស្ស តថាគតស្ស សោយំ បញ្ចចក្ខុ, តថាគតោ.
ទសពលោតិ ទស ពលានិ យស្ស សោយំ ទសពលោ, ភគវា.
អនន្តញាណោតិ នស្ស អន្តោ អនន្តំ, អនន្តំ ញាណំ យស្ស តថាគតស្ស សោយំ អនន្តញាណោ, តថាគតោ.
អមិត ឃន សរីរោតិ ន មិតំ អមិតំ, ឃនំ ឯវ សរីរំ ឃនសរីរំ, អមិតំ ឃនសរីរំ យស្ស តថាគតស្ស សោយំ អមិតឃនសរីរោ, តថាគតោ.
អមិត ពល បរក្កម បត្តោតិ ន មិតា អមិតា, ពលញ្ច បរក្កមោ ច ពលបរក្កមា, អមិតា ឯវ ពលបរក្កមា អមិតពលបរក្កមា ¶ , អមិតពលបរក្កមា បត្តា យេន សោយំ អមិតពលបរក្កមបត្តោ, ភគវា. អយំ បន កម្មធារយទ្វន្ទគព្ភោ តុល្យាធិករណពហុព្ពីហិ.
មត្ត ភមរ គណ ចុម្ពិត វិកសិតបុប្ផវល្លិនាគរុក្ខោ បសោភិត កន្ទរោតិ មត្តា ឯវ ភមរា មត្តភមរា, មត្តភមរានំ គណា មត្តភមរគណា, មត្តភមរគណេហិ ចុម្ពិតានិ មត្តភមរណចុម្ពិតានិ, វិកសិតានិ ឯវ បុប្ផានិ វិកសិតបុប្ផានិ, មត្តភមរគណចុម្ពិតានិ វិកសិតបុប្ផានិ យេសំ តេហិ មត្តភមរគណចុម្ពិតវិកសិតបុប្ផា, វល្លិ ច នាគរុក្ខោ ច មល្លិនាគរុក្ខា, មត្តភមរគណចុម្ពិតវិកសិតបុប្ផា ច តេ វល្លិនាគរុក្ខា ចេតិ មត្តភមរគណចុម្ពិតវិកសិតបុប្ផវល្លិនាគរុក្ខា, មត្តភមរគណចុម្ពិតវិកសិតបុប្ផវល្លិនាគរុក្ខេហិ ឧបសោភិតានិ មត្តភមរគណចុម្ពិតវិកសិតបុប្ផវល្លិនាគរុក្ខោ បសោភិតានិ, មត្តភមរគណចុម្ពិតវិកសិតបុប្ផវល្លិនាគរុក្ខោ បសោភិតានិ កន្ទរានិ យស្ស បព្ពតរាជស្ស សោយំ មត្តភមរគណចុម្ពិតវិកសិតបុប្ផ វល្លិនាគរុក្ខោ បសោ ភិតកន្ទរោ, បព្ពតរាជា. អយំ បន ទ្វន្ទកម្មធារយតប្បុរិសគព្ភោ តុល្យាធិករណពហុព្ពីហិ.
អថ វា–ឧបសោភិតានិ កន្ទរានិ ឧបសោភិតកន្ទរានិ, សាបេក្ខត្តេ សតិបិ គមកត្តា សមាសោ. មត្តភមរគណចុម្ពិតវិកសិតបុប្ផវល្លិនាគរុក្ខេហិ ឧបសោភិតកន្ទរានិ យស្ស បព្ពតរាជស្ស សោយំ មត្តភមរគណចុម្ពិតវិកសិតបុប្ផវល្លិនាគរុក្ខោ បសោភិតកន្ទរោ, បព្ពតរាជា. អយំ បន ភិន្នាធិករណពហុព្ពីហិ.
នានា ¶ រុក្ខ តិណ បតិត បុប្ផោបសោភិត កន្ទរោតិ រុក្ខោ ច តិណញ្ច រុក្ខតិណានិ, នានា បការានិ ឯវ រុក្ខតិណានិ នានារុក្ខតិណានិ, នានារុក្ខតិណេហិ បតិតានិ នានារុក្ខតិណបតិតានិ, នានារុក្ខតិណបតិតានិ ច តានិ បុប្ផានិ ចេតិ នានារុក្ខតិណបតិតបុប្ផានិ, នានារុក្ខតិណបតិតបុប្ផេហិ ឧបសោភិតានិ នានារុក្ខតិណបតិត បុប្ផោបសោភិតានិ, នានារុក្ខតិណបតិតបុប្ផោបសោភិតានិ កន្ទរានិ យស្ស បព្ពតរាជស្ស សោយំ នានារុក្ខតិណបតិតបុប្ផោបសោភិតកន្ទរោ, បព្ពតរាជា. អយំ បន ទ្វន្ទកម្មធារយតប្បុរិសគព្ភោ តុល្យាធិករណពហុព្ពីហិ.
អថ វា–ឧបសោភិតានិ ឯវ កន្ទរានិ ឧបសោភិតកន្ទរានិ, (សាបេក្ខត្តេ សតិបិ គមកត្តា សមាសោ.) នានារុក្ខតិណបតិតបុប្ផេហិ ឧបសោភិតកន្ទរានិ យស្ស បព្ពតរាជស្ស សោយំ នានារុក្ខតិណបតិតបុប្ផោបសោភិតកន្ទរោ, បព្ពតរាជា. អយំ បន ភិន្នាធិករណពហុព្ពីហិ.
នានា មុសល ផាល បព្ពត តរុ កលិង្គរ សរ ធនុគទាសិ តោមរហត្ថាតិ មុសលោ ច ផាលោ ច បព្ពតោ ច តរុ ច កលិង្គរោ ច សរោ ច ធនុ ច គទា ចអសិ ច តោមរោ, ច មុសលផាលបព្ពតតរុកលិង្គរសរធនុគទាសិតោមរា, នានា បការា ឯវ មុសលផាលបព្ពតតរុកលិង្គរសរធនុគទាសិតោមរា នានាមុសលផាលបព្ពតតរុកលិង្គរសរធនុគទាសិតោមរា, នានាមុសលផាលបព្ពតតរុកលិង្គរសរធនុគទាសិតោមរា ហត្ថេសុ ¶ យេសំ តេ នានាមុសលផាលបព្ពតតរុកលិង្គរ សរធនុគទាសិតោមរហត្ថា. អយំ បន ទ្វន្ទកម្មធារយគព្ភោ ភិន្នាធិករណពហុព្ពីហិ.
ពហុព្ពីហិ ឥច្ចនេន ក្វត្ថោ? ពហុព្ពីហិម្ហិ ច.
៣២៩, ៣៥៧. នាមានំ សមុច្ចយោ ទ្វន្ទោ.
នាមានំ ឯកវិភត្តិកានំ យោ សមុច្ចយោ, សោ ទ្វន្ទសញ្ញោ ហោតិ.
ចន្ទិមា ច សូរិយោ ច ចន្ទិមសូរិយា, សមណោ ច ព្រាហ្មណោ ច សមណព្រាហ្មណា, សារិបុត្តោ ច មោគ្គល្លានោ ច សារិបុត្តមោគ្គល្លានា, ព្រាហ្មណោ ច គហបតិកោ ច ព្រាហ្មណគហបតិកា, យមោ ច វរុណោ ច យមវរុណា, កុវេរោ ច វាសវោ ច កុវេរវាសវា.
ទ្វន្ទឥច្ចនេន ក្វត្ថោ? ទ្វន្ទដ្ឋា វា.
៣៣០, ៣៤០. មហតំ មហា តុល្យាធិករណេ បទេ.
តេសំ មហន្តសទ្ទានំ មហាអាទេសោ ហោតិ តុល្យាធិករណេ បទេ.
មហន្តោ ¶ ច សោ បុរិសោ ចាតិ មហាបុរិសោ, មហន្តី ច សា ទេវី ចាតិ មហាទេវី, មហន្តញ្ច តំ ពលញ្ចាតិ មហាពលំ, មហន្តោ ច សោ នាគោ ចាតិ មហានាគោ, មហន្តោ ច សោ យសោ ចាតិ មហាយសោ, មហន្តញ្ច តំ បទុមវនញ្ចាតិ មហាបទុមវនំ, មហន្តី ច សា នទី ចាតិ មហានទី, មហន្តោ ច សោ មណិ ចាតិ មហាមណិ, មហន្តោ ច សោ គហបតិកោ ចាតិ មហាគហបតិកោ, មហន្តញ្ច តំ ធនញ្ចាតិ មហាធនំ, មហន្តោ ច សោ បុញ្ញោ ចាតិ មហាបុញ្ញោ.
ពហុវចនគ្គហណេន ក្វចិ មហន្ត សទ្ទស្ស មហាទេសោ ហោតិ. មហន្តញ្ច តំ ផលញ្ចាតិ មហប្ផលំ, មហព្ពលំ, ឯវំ មហទ្ធនំ, មហព្ភយំ.
៣៣១, ៣៥៣. ឥត្ថិយំ ភាសិតបុមិត្ថី បុមាវ ចេ.
ឥត្ថិយំ តុល្យាធិករណេ បទេ ចេ ភាសិតបុមិត្ថី បុមាវ ទដ្ឋព្ពា.
ទីឃា ជង្ឃា យស្ស សោយំ ទីឃជង្ឃោ, កល្យាណភរិយោ, បហូតបញ្ញោ.
ភាសិតបុបេតិ ¶ កិមត្ថំ? ព្រាហ្មណពន្ធុ ច សា ភរិយា ចាតិព្រាហ្មណពន្ធុភរិយា.
កម្មធារយសញ្ញេ ច សមាសេ ឥត្ថិយំ តុល្យាធិករណេ បទេ បុព្ពេ ភាសិតបុមិត្ថី ចេ, បុមាវ ទដ្ឋព្ពា. ព្រាហ្មណទារិកា, ខត្តិយកញ្ញា, ខត្តិយកុមារិកា.
ភាសិតបុមេតិ កិមត្ថំ? ខត្តិយពន្ធុទារិកា, ព្រាហ្មណពន្ធុទារិកា.
៣៣៣, ៣៤៤. អត្តំ នស្ស តប្បុរិសេ.
នស្ស បទស្ស តប្បុរិសេ ឧត្តរបទេ អត្តំ ហោតិ.
នព្រាហ្មណោ អព្រាហ្មណោ, អវសលោ, អភិក្ខុ, អបញ្ចវស្សំ, អបញ្ចគវំ.
នស្ស បទស្ស តប្បុរិសេ អន អាទេសោ ហោតិ សរេ បរេ.
ន អស្សោ អនស្សោ, អនិស្សរោ, អនរិយោ.
៣៣៥, ៣៤៦. កទ ¶ កុស្ស.
កុឥច្ចេតស្ស កទ ហោតិ សរេ បរេ.
កុច្ឆិតំ អន្នំ កទន្នំ, កុច្ឆិតំ អសនំ កទស្សនំ.
សរេតិ កិមត្ថំ? កុច្ឆិតា ទារា យេសំ (អបុញ្ញការានំ) តេ ហោន្តីតិ កុទារា, កុជនា. ឯវំ កុបុត្តា, កុគេហា, កុវត្ថា, កុទាសា.
កុឥច្ចេតស្ស កា ហោតិ អប្បត្ថេសុ ច.
កាលវណំ, កាបុប្ផំ.
ពហុវចនគ្គហណំ កិមត្ថំ? កុឥច្ចេតស្ស អនប្បតត្ថេសុបិ ក្វចិ កា ហោតិ, កាបុរិសា.
៣៣៧, ៣៥០. ក្វចិ សមាសន្តគតានមការន្តោ.
សមាសន្តគតានំ នាមានមន្តោ សរោ ក្វចិ អការោ ហោតិ.
ទេវានំ រាជា ទេវរាជោ, ទេវរាជា, ទេវានំ សខា ទេវសខោ, ទេវសខា, បញ្ច អហានិ បញ្ចាហំ, សត្តាហំ, បញ្ចគវំ, ឆត្តុបាហនំ, ឧបសរទំ, វិសាលក្ខោ, វិមុខោ.
ការគ្គហណំ ¶ កិមត្ថំ? អាការន្ត ឥការន្តា ច ហោន្តិ, បច្ចក្ខា ធម្មា យស្ស សោយន្តិ បច្ចក្ខធម្មា, សុរភិនោ គន្ធោ សុរភិគន្ធិ, សុន្ទរោ គន្ធោ សុគន្ធិ, បូតិនោ គន្ធោ បូតិគន្ធិ, កុច្ឆិតោ គន្ធោ កុគន្ធិ, ទុដ្ឋុ គន្ធោ យស្ស សោយន្តិ ទុគន្ធិ, បូតិ ឯវ គន្ធោ បូតិគន្ធិ.
នទីអន្តា ច កត្តុអន្តា ច កបច្ចយោ ហោតិ សមាសន្តេ.
ពហូ នទិយោ យស្មិំ សោយំ ពហុនទិកោ, ជនបទោ. ពហវោ កត្តារោ យស្ស សោយំ ពហុកត្តុកោ, បុរិសោ.
នទិម្ហា ច កបច្ចយោ ហោតិ សមាសន្តេ.
ពហូ នទិយោ យស្មិំ សោយន្តិ ពហុនទិកោ. ពហូ កន្តិយោ យស្ស សោយន្តិ ពហុកន្តិកោ. ពហុនារិកោ.
៣៣៩, ៣៥៨. ជាយាយ តុទំ ជានិ បតិម្ហិ.
ជាយាឥច្ចេតាយ តុទំ ជានិឥច្ចេតេ អាទេសា ហោន្តិ បតិម្ហិ បរេ.
តុទំបតី, ជានិបតី.
ធនុម្ហា ច អាបច្ចយោ ហោតិ សមាសន្តេ.
គាណ្ឌីវោ ¶ ធនុ យស្ស សោយំ គាណ្ឌីវធន្វា.
៣៤១, ៣៣៦. អំ វិភត្តីនមការន្តា អព្យយីភាវា.
តស្មា អការន្តា អព្យយីភាវសមាសា បរាសំ វិភត្តីនំ ក្វចិ អំ ហោតិ.
អធិចិត្តំ, យថាវុឌ្ឍំ, ឧបកុម្ភំ, យាវជីវំ, តិរោបព្ពតំ, តិរោបាការំ, តិរោកុដ្ដំ, អន្តោបាសាទំ.
ក្វចីតិ កិមត្ថំ? អធិចិត្តស្ស ភិក្ខុនោ.
នបុំសកេ វត្តមានស្ស អព្យយីភាវសមាសស្ស លិង្គស្ស សរោ រស្សោ ហោតិ.
កុមារីសុ អធិកិច្ច បវត្តតិ កថា ឥតិ អធិកុមារិ. ឧបវធុ, ឧបគង្គំ, ឧបមណិកំ.
អញ្ញស្មា អព្យយីភាវសមាសា អនការន្តា បរាសំ វិភត្តីនំ លោបោ ច ហោតិ.
អធិត្ថិ, អធិកុមារិ, ឧបវធុ.
ឥតិ នាមកប្បេ សមាសកប្បោ សត្តមោ កណ្ឌោ.
សមាសកប្បោ និដ្ឋិតោ.
៥. តទ្ធិតកប្ប
អដ្ឋមកណ្ឌ
៣៤៤, ៣៦១. វាណ’បច្ចេ ¶ .
ណបច្ចយោ ហោតិ វា ‘‘តស្សាបច្ច’’ មិច្ចេតស្មិំ អត្ថេ.
វសិដ្ឋស្ស អបច្ចំ វាសិដ្ឋោ, វសិដ្ឋស្ស អបច្ចំ វា, វសិដ្ឋស្ស អបច្ចំ វាសិដ្ឋី, វសិដ្ឋស្ស អបច្ចំ វាសិដ្ឋំ. ឯវំ ភារទ្វាជោ, ភារទ្វាជី, ភារទ្វាជំ. គោតមោ, គោតមី, គោតមំ. វាសុទេវោ, វាសុទេវី, វាសុទេវំ. ពាលទេវោ, ពាលទេវី, ពាលទេវំ. វេសាមិត្តោ, វេសាមិត្តី វេសាមិត្តំ.
តស្មា វច្ឆាទិតោ គោត្តគណតោ ណាយនណានបច្ចយា ហោន្តិ វា ‘‘តស្សាបច្ច’’មិច្ចេតស្មិំ អត្ថេ.
វច្ឆស្ស អបច្ចំវច្ឆាយនោ, វច្ឆានោ, វច្ឆស្ស អបច្ចំ វា, វច្ឆស្ស អបច្ចំ វច្ឆាយនី, វច្ឆានី, វច្ឆស្ស អបច្ចំ វច្ឆាយនំ, វច្ឆានំ. សកដស្ស អបច្ចំ សាកដាយនោ, សាកដានោ ¶ , សកដស្ស អបច្ចំ វា, សាកដាយនី, សា កដានី, សាកដាយនំ, សាកដានំ. ឯវំ កណ្ហាយនោ, កណ្ហានោ, កណ្ហស្ស អបច្ចំ វា. កណ្ហាយនី, កណ្ហានី, កណ្ហាយនំ, កណ្ហានំ. អគ្គិវេស្សាយនោ, អគ្គិវេស្សានោ, អគ្គិវេស្សាយនី, អគ្គិវេស្សានី, អគ្គិវេស្សាយនំ, អគ្គិវេស្សានំ. គច្ឆាយនោ, គច្ឆានោ, គច្ឆាយនី, គច្ឆានី, គច្ឆាយនំ, គច្ឆានំ. កប្បាយនោ, កប្បានោ, កប្បាយនី, កប្បានី, កប្បាយនំ, កប្បានំ. មោគ្គល្លាយនោ, មោគ្គល្លានោ, មោគ្គល្លាយនី, មោគ្គល្លានី, មោគ្គល្លាយនំ, មោគ្គល្លានំ. មុញ្ចាយនោ, មុញ្ចានោ, មុញ្ចាយនី, មុញ្ចានី, មុញ្ចាយនំ, មុញ្ចានំ. សង្ឃាយនោ, សង្ឃានោ, សង្ឃាយនី, សង្ឃានី, សង្ឃាយនំ, សង្ឃានំ. លោមាយនោ, លោមានោ, លោមាយនី, លោមានី, លោមាយនំ, លោមានំ, សាកមាយនោ, សាកមានោ, សាកមាយនី, សាកមានី, សាកមាយនំ, សាកមានំ. នារាយនោ, នារានោ, នារាយនី, នារានី, នារាយនំ, នារានំ. ចោរាយនោចោរានោ, ចោរាយនី, ចោរានី, ចោរាយនំ, ចោរានំ, អាវសាលាយនោ, អាវសាលានោ, អាវសាលាយនី, អាវសាលានី, អាវសាលាយនំ, អាវសាលានំ. ទ្វេបាយនោ, ទ្វេបានោ, ទ្វេបាយនី, ទ្វេបានី, ទ្វេបាយនំ, ទ្វេបានំ. កុញ្ចាយនោ, កុញ្ចានោ, កុញ្ចាយនី, កុញ្ចានី, កុញ្ចាយនំ, កុញ្ចានំ. កច្ចាយនោ, កច្ចានោ, កច្ចាយនី, កច្ចានី, កច្ចាយនំ, កច្ចានំ.
៣៤៦, ៣៦៧. ណេយ្យោ ¶ កត្តិកាទីហិ.
តេហិ គោត្តគណេហិ កត្តិកាទីហិ ណេយ្យបច្ចយោ ហោតិ វា ‘‘តស្សាបច្ច’’មិច្ចេតស្មិំ អត្ថេ.
កត្តិកាយ អបច្ចំ កត្តិកេយ្យោ, កត្តិកាយ អបច្ចំ វា. ឯវំ វេនតេយ្យោ, រោហិណេយ្យោ, គង្គេយ្យោ, កទ្ទមេយ្យោ, នាទេយ្យោ, អាលេយ្យោ, អាហេយោ, កាមេយ្យោ, សុចិយា អបច្ចំ សោចេយ្យោ, សាលេយ្យោ, ពាលេយ្យោ, មាលេយ្យោ, កាលេយ្យោ.
តស្មា អការតោ ណិបច្ចយោ ហោតិ វា ‘‘តស្សាបច្ច’’មិច្ចេតស្មិំ អត្ថេ.
ទក្ខស្ស អបច្ចំ ទក្ខិ, ទក្ខស្ស អបច្ចំ វា. ទុណស្ស អបច្ចំ ទោណិ, ទុណស្ស អបច្ចំ វា, ឯវំ វាសវិ, សក្យបុត្តិ, នាដបុត្តិ, ទាសបុត្តិ, ទាសវិ, វារុណិ, គណ្ឌិ, ពាលទេវិ, បាវកិ, ជេនទត្តិ, ពុទ្ធិ, ធម្មិ, សង្ឃិ, កប្បិ, អនុរុទ្ធិ.
វាតិ វិកប្បនត្ថេន ណិកបច្ចយោ ហោតិ ‘‘តស្សាបច្ច’’មិច្ចេតស្មិំ អត្ថេ. សក្យបុត្តស្ស អបច្ចំ សក្យបុត្តិកោ. ឯវំ នាដបុត្តិកោ, ជេនទត្តិកោ.
១៤៨, ៣៧១. ណវោ’ ¶ បក្វាទីហិ.
ឧបកុឥច្ចេវមាទីហិ ណវបច្ចយោ ហោតិ វា ‘‘តស្សាបច្ច’’មិច្ចេតស្មិំ អត្ថេ.
ឧបកុស្ស អបច្ចំ ឱបកវោ, ឧបកុស្ស អបច្ចំ វា. មនុនោ អបច្ចំ មានវោ, មនុនោ អបច្ចំ វា. ភគ្គុស្ស អបច្ចំ ភគ្គវោ, ភគ្គុស្ស អបច្ចំ វា, បណ្ឌុស្ស អបច្ចំ បណ្ឌវោ, បណ្ឌុស្ស អបច្ចំ វា, ពហុស្ស អបច្ចំ ពាហវោ, ពហុស្ស អបច្ចំ វា.
តស្មា វិធវាទិតោ ណេរបច្ចយោ ហោតិ វា ‘‘តស្សាបច្ច’’មិច្ចេតស្មិំ អត្ថេ.
វិធវាយ អបច្ចំ វេធវេរោ, វិធវាយ អបច្ចំ វា. ពន្ធុកិយា អបច្ចំ ពន្ធុកេរោ, ពន្ធុកិយា អបច្ចំ វា. សមណស្ស អបច្ចំ សាមណេរោ, សមណស្ស អបច្ចំ វា. ឯវំ សាមណេរី, សាមណេរំ, នាឡិកេរោ, នាឡិកេរី, នាឡិកេរំ.
៣៥០, ៣៧៣. យេន វា សំសដ្ឋំ តរតិ ចរតិ វហតិ ណិកោ.
យេន វា សំសដ្ឋំ, យេន វា តរតិ, យេន វា ចរតិ, យេន វា វហតិ ឥច្ចេតេស្វត្ថេសុ ណិកបច្ចយោ ហោតិ វា.
តិលេន ¶ សំសដ្ឋំ ភោជនំ តេលិកំ, តិលេន សំសដ្ឋំ វា. ឯវំ គោឡិកំ, ឃាតិកំ.
នាវាយ តរតីតិ នាវិកោ, នាវាយ តរតិ វា. ឯវំ ឱឡុម្បិកោ.
សកដេន ចរតីតិ សាកដិកោ, សកដេន ចរតិ វា. ឯវំ បត្តិកោ, ទណ្ឌិកោ, ធម្មិកោ, បាទិកោ.
សីសេន វហតីតិ សីសិកោ, សីសេន វហតិ វា. អំសេន វហតីតិ អំសិកោ, អំសេន វហតិ វា. ឯវំ ខន្ធិកោ, អង្គុលិកោ.
វាតិ វិកប្បនត្ថេន អញ្ញេសុបិ ណិកបច្ចយោ ហោតិ. រាជគហេ វសតីតិ រាជគហិកោ, រាជគហេ វសតិ វា. រាជគហេ ជាតោ រាជគហិកោ, រាជគហេ ជាតោ វា. ឯវំ មាគធិកោ, សាវត្ថិកោ, កាបិល វត្ថិកោ, បាដលិបុត្តិកោ, វេសាលិកោ.
៣៥១, ៣៧៤. តមធីតេ តេនកតាទិ សន្និធាន និយោគ សិប្ប ភណ្ឌ ជីវិកត្ថេសុ ច.
តមធីតេ, តេនកតាទិអត្ថេ, តម្ហិ សន្និធានា, តត្ថ និយុត្តោ, តមស្ស សិប្បំ, តមស្ស ភណ្ឌំ, តមស្ស ជីវិកំ ឥច្ចេតេស្វត្ថេសុ ច ណិកបច្ចយោ ហោតិ វា.
វិនយមធីតេ ¶ វេនយិកោ, វិនយមធីតេ វា. ឯវំ សុត្តន្តិកោ, អាភិធម្មិកោ, វេយ្យាករណិកោ.
កាយេន កតំ កម្មំ កាយិកំ, កាយេន កតំ កម្មំ វា. ឯវំ វាចសិកំ, មានសិកំ.
សរីរេ សន្និធានា វេទនា សារីរិកា, សរីរេ សន្និធានា វា, ឯវំ មានសិកា.
ទ្វារេ និយុត្តោ ទោវារិកោ, ទ្វារេ និយុត្តោ វា. ឯវំ ភណ្ឌាគារិកោ, នាគរិកោ, នាវកម្មិកោ.
វីណា អស្ស សិប្បំ វេណិកោ, វីណា អស្ស សិប្បំ វា. ឯវំ បាណវិកោ, មោទិង្គិកោ, វំសិកោ.
គន្ធោ អស្ស ភណ្ឌំ គន្ធិកោ, គន្ធោ អស្ស ភណ្ឌំ វា. ឯវំ តេលិកោ, គោឡិកោ.
ឧរព្ភំ ហន្ត្វា ជីវតីតិ ឱរព្ភិកោ, ឧរព្ភំ ហន្ត្វា ជីវតិ វា. មគំ ហន្ត្វា ជីវតីតិ មាគវិកោ, មគំ ហន្ត្វា ជីវតិ វា. ឯវំ សោករិកោ, សាកុណិកោ.
អាទិគ្គហណេន អញ្ញត្ថាបិ ណិក បច្ចយោ យោជេតព្ពោ. ជាលេន ហតោ ជាលិកោ, ជាលេន ហតោ វា.
សុត្តេន ពន្ធោ សុត្តិកោ, សុត្តេន ពន្ធោ វា.
ចាបោ ¶ អស្ស អាវុធោ ចាបិកោ, ចាបោ អស្ស អាវុធោ វា. ឯវំ តោមរិកោ, មុគ្គរិកោ, មោសលិកោ.
វាតោ អស្ស អាពាធោ វាតិកោ, វាតោ អស្ស អាពាធោ វា. ឯវំ សេម្ហិកោ, បិត្តិកោ.
ពុទ្ធេ បសន្នោ ពុទ្ធិកោ, ពុទ្ធេ បសន្នោ វា. ឯវំ ធម្មិកោ, សង្ឃិកោ.
ពុទ្ធស្ស សន្តកំ ពុទ្ធិកំ, ពុទ្ធស្ស សន្តកំ វា. ឯវំ ធម្មិកំ, សង្ឃិកំ.
វត្ថេន កីតំ ភណ្ឌំ វត្ថិកំ, វត្ថេន កីតំ ភណ្ឌំ វា. ឯវំ កុម្ភិកំ, ផាលិកំ, កិំ កណិកំ, សោវណ្ណិកំ.
កុម្ភោ អស្ស បរិមាណំ កុម្ភិកំ, កុម្ភោ អស្ស បរិមាណំ វា.
កុម្ភស្ស រាសិ កុម្ភិកំ, កុម្ភស្ស រាសិ វា.
កុម្ភំ អរហតីតិ កុម្ភិកោ, កុម្ភំ អរហតិ វា.
អក្ខេន ទិព្ពតីតិ អក្ខិកោ, អក្ខេន ទិព្ពតិ វា. ឯវំ សាលាកិកោ, តិន្ទុកិកោ, អម្ពផលិកោ. កបិដ្ឋផលិកោ, នាឡិកេរិកោ ឥច្ចេវមាទិ.
៣៥២, ៣៧៦. ណ រាគា តស្សេ ទមញ្ញត្ថេសុ ច.
ណបច្ចយោ ហោតិ វា រាគម្ហា ‘‘តេន រត្តំ’’ ឥច្ចេតស្មិំ អត្ថេ, ‘‘តស្សេទំ’’ អញ្ញត្ថេសុ ច.
កសាវេន ¶ រត្តំ វត្ថំ កាសាវំ, កសាវេន រត្តំ វត្ថំ វា. ឯវំ កោសុម្ភំ, ហាលិទ្ទំ, បាដង្គំ, រត្តង្គ, មញ្ជិដ្ឋំ, កុង្កុមំ.
សូករស្ស ឥទំ មំសំ សោករំ, សូករស្ស ឥទំ មំសំ វា. ឯវំ មាហិសំ.
ឧទុម្ពរស្ស អវិទូរេ បវត្តំ វិមានំ ឱទុម្ពរំ, ឧទុម្ពរស្ស អវិទូរេ បវត្តំ វិមានំ វា.
វិទិសាយ អវិទូរេ និវាសោ វេទិសោ, វិទិសាយ អវិទូរេ និវាសោ វា.
មថុរាយ ជាតោ មាថុរោ, មថុរាយ ជាតោ វា.
មថុរាយ អាគតោ មាថុរោ, មថុរាយ អាគតោ វា.
កត្តិកាយ និយុត្តោ មាសោ កត្តិកោ, កត្តិកាយ និយុត្តោ មាសោ វា. ឯវំ មាគសិរោ, ផុស្សោ, មាឃោ, ផគ្គុនោ, ចិត្តោ, វេសាខោ, ជេដ្ឋោ, អាសឡ្ហោ, សាវណោ, ភទ្ទោ, អស្សយុជោ.
ន វុទ្ធិ នីលបីតាទោ, បច្ចយេ សណការកេ.
ផការោ ផុស្សសទ្ទស្ស, ‘‘សិរោ’’តិ សិរសំ វទេ.
សិក្ខានំ ¶ សមូហោ សិក្ខោ, ភិក្ខានំ សមូហោ ភិក្ខោ. ឯវំ កាបោតោ, មាយូរោ, កោកិលោ.
ពុទ្ធេ, អស្ស ទេវតា ពុទ្ធោ. ឯវំ ភទ្ទោ, មារោ, មាហិន្ទោ, វេស្សវណោ, យាមោ, សោមោ, នារាយណោ.
សំវច្ឆរមធីតេ សំវច្ឆរោ. ឯវំ មោហុត្តោ, នេមិត្តោ, អង្គវិជ្ជោ, វេយ្យាករណោ, ឆន្ទោ, ភាស្សោ, ចន្ទោ.
វសាទានំ វិសយោ ទេសោ វាសាទោ. ឯវំ កុម្ភោ, សាកុន្តោ, អាតិសារោ.
ឧទុម្ពរា អស្មិំ បទេសេ សន្តីតិ ឱទុម្ពរោ. សាគរេហិ និព្ពត្តោ សាគរោ. សាគលមស្ស និវាសោ សាគលោ. មថុរា អស្ស និវាសោ មាថុរោ. មថុរាយ ឥស្សរោ មាថុរោ. ឥច្ចេវមាទយោ យោជេតព្ពា.
ជាតឥច្ចេវមាទីនមត្ថេ ឥមឥយបច្ចយា ហោន្តិ.
បច្ឆា ជាតោ បច្ឆិមោ. ឯវំ អន្តិមោ, មជ្ឈិមោ, បុរិមោ, ឧបរិមោ, ហេដ្ឋិមោ, គោប្ផិមោ. ពោធិសត្តជាតិយា ជាតោ ពោធិសត្តជាតិយោ, ឯវំ ¶ អស្សជាតិយោ, ហត្ថិជាតិយោ, មនុស្សជាតិយោ.
អាទិគ្គហណេន និយុត្តត្ថាទិតោបិ តទស្សត្ថាទិតោបិ ឥម ឥយ ឥក ឥច្ចេតេ បច្ចយា ហោន្តិ. អន្តោ និយុត្តោ អន្តិមោ. ឯវំ អន្តិយោ, អន្តិកោ.
បុត្តោ អស្ស អត្ថិ, តស្មិំ វា វិជ្ជតីតិ បុត្តិមោ. ឯវំ បុត្តិយេវ, បុត្តិកោ, កប្បិមោ, កប្បិយោ, កប្បិកោ.
ចគ្គហណេន កិយបច្ចយោ ហោតិ និយុត្តត្ថេ. ជាតិយំ និយុត្តោ ជាតិកិយោ, អន្ធេ និយុត្តោ អន្ធកិយោ, ជាតិយា អន្ធោ ជច្ចន្ធោ, ជច្ចន្ធេ និយុត្តោ ជច្ចន្ធកិយោ.
សមូហត្ថេ កណ ណឥច្ចេតេ បច្ចយា ហោន្តិ.
រាជបុត្តានំ សមូហោ រាជបុត្តកោ. ឯវំ រាជបុត្តោ, មានុស្សកោ, មានុស្សោ, មាយូរកោ, មាយូរោ, មាហិំសកោ, មាហិំសោ.
៣៥៥, ៣៨០. គាម ជន ពន្ធុ សហាយាទីហិតា.
គាម ជន ពន្ធុ សហាយឥច្ចេវមាទីហិ តាបច្ចយោ ហោតិ សមូហត្ថេ.
គាមានំ ¶ សមូហោ គាមតា. ឯវំ ជនតា, ពន្ធុតា, សហាយតា, នគរតា.
‘‘តទស្ស ឋាន’’ មិច្ចេតស្មិំ អត្ថេ ឥយបច្ចយោ ហោតិ.
មទនស្ស ឋានំ មទនិយំ, ពន្ធនស្ស ឋានំ ពន្ធនិយំ, មុច្ឆនស្ស ឋានំ មុច្ឆនិយំ, ឯវំ រជនិយំ, កមនិយំ, គមនិយំ, ទុស្សនិយំ, ទស្សនិយំ.
ឧបមត្ថេ អាយិតត្តបច្ចយោ ហោតិ.
ធូមោ វិយ ទិស្សតិ អទុំ វនំ តទិទំ ធូមាយិតត្តំ, តិមិរំ វិយ ទិស្សតិ អទុំ វនំ តទិទំ តិមិរាយិតត្តំ.
‘‘តន្និស្សិតត្ថេ, តទស្ស ឋាន’’មិច្ចេតស្មិំ អត្ថេ ច លបច្ចយោ ហោតិ.
ទុដ្ឋុ ¶ និស្សិតំ ទុដ្ឋុល្លំ, វេទំ និស្សិតំ វេទល្លំ, ទុដ្ឋុ ឋានំ ទុដ្ឋុល្លំ, វេទស្ស ឋានំ វេទល្លំ.
អាលុបច្ចយោ ហោតិ តព្ពហុលត្ថេ.
អភិជ្ឈា អស្ស បកតិ អភិជ្ឈាលុ, អភិជ្ឈា អស្ស ពហុលា វា អភិជ្ឈាលុ. ឯវំ សីតាលុ, ធជាលុ, ទយាលុ.
ណ្យត្តតាឥច្ចេតេ បច្ចយា ហោន្តិ ភាវត្ថេ.
អលសស្ស ភាវោ អាលស្យំ, អរោគស្ស ភាវោ អារោគ្យំ. បំសុកូលិកស្ស ភាវោ បំសុកូលិកត្តំ, អនោទរិកស្ស ភាវោ អនោទរិកត្តំ. សង្គណិការាមស្ស ភាវោ សង្គណិការាមតា, និទ្ទារាមស្ស ភាវោ និទ្ទារាមតា.
តុគ្គហណេន ត្តនបច្ចយោ ហោតិ. បុថុជ្ជនត្តនំ, វេទនត្តនំ.
៣៦១, ៣៨៨. ណ ¶ វិសមាទីហិ.
ណបច្ចយោ ហោតិ វិសមាទីហិ ‘‘តស្ស ភាវោ’’ឥច្ចេតស្មិំ អត្ថេ.
វិសមស្ស ភាវោ វេសមំ, សុចិស្ស ភាវោ សោចំ.
រមណីយឥច្ចេវមាទិតោ កណ បច្ចយោ ហោតិ ‘‘តស្ស ភាវោ’’ឥច្ចេតស្មិំ អត្ថេ.
រមណីយស្ស ភាវោ រាមណីយកំ, មនុញ្ញស្ស ភាវោ មានុញ្ញកំ.
៣៦៣, ៣៩០. វិសេសេ តរតមិសិកិយិដ្ឋា.
វិសេសត្ថេ តរ តម ឥសិក ឥយ ឥដ្ឋឥច្ចេតេ បច្ចយា ហោន្តិ.
សព្ពេ ឥមេ បាបា, អយមិមេសំ វិសេសេន បាបោតិ បាបតរោ. ឯវំ បាបតមោ, បាបិសិកោ, បាបិយោ, បាបិដ្ឋោ.
‘‘តទស្សត្ថិ’’ឥច្ចេតស្មិំ អត្ថេ វីបច្ចយោ ហោតិ.
មេធា ¶ យស្ស អត្ថិ, តស្មិំ វា វិជ្ជតីតិមេធាវី. ឯវំ មាយាវី.
ចគ្គហណេន សោបច្ចយោ ហោតិ. សុមេធា យស្ស អត្ថិ, តស្មិំ វា វិជ្ជតីតិ សុមេធសោ.
តបាទិតោ សីបច្ចយោ ហោតិ ‘‘តទស្សត្ថិ’’ឥច្ចេតស្មិំ អត្ថេ.
តបោ យស្ស អត្ថិ តស្មិំ វា វិជ្ជតីតិ តបស្សី. ឯវំ យសស្សី, តេជស្សី.
ទណ្ឌាទិតោ ឥក ឦឥច្ចេតេ បច្ចយា ហោន្តិ ‘‘តទស្សត្ថិ’’ឥច្ចេតស្មិំ អត្ថេ.
ទណ្ឌោ យស្ស អត្ថិ, តស្មិំ វា វិជ្ជតីតិ ទណ្ឌិកោ, ទណ្ឌី. ឯវំ មាលិកោ, មាលី.
មធុឥច្ចេវមាទិតោ របច្ចយោ ហោតិ ‘‘តទស្សត្ថិ’’ឥច្ចេតស្មិំ អត្ថេ.
មធុ ¶ យស្ស អត្ថិ, តស្មិំ វា វិជ្ជតីតិ មធុរោ. ឯវំ កុញ្ជរោ, មុគ្គរោ, មុខរោ, សុសិរោ, (សីសរោ, សុករោ, សុង្ករោ), សុភរោ, សុចិរោ, រុចិរោ.
គុណឥច្ចេវមាទិតោ វន្តុបច្ចយោ ហោតិ ‘‘តទស្សត្ថិ’’ឥច្ចេតស្មិំ អត្ថេ.
គុណោ យស្ស អត្ថិ, តស្មិំ វា វិជ្ជតីតិ គុណវា. ឯវំ យសវា, ធនវា, បញ្ញវា, ពលវា, ភគវា.
សតិឥច្ចេវមាទីហិ មន្តុបច្ចយោហោតិ ‘‘តទស្សត្ថិ’’ ឥច្ចេតស្មិំ អត្ថេ.
សតិ យស្ស អត្ថិ, តស្មិំ វា វិជ្ជតីតិ សតិមា, ឯវំ ជុតិមា, រុចិមា, ថុតិមា, ធិតិមា, មតិមា, ភាណុមា.
សទ្ធាឥច្ចេវមាទិតោ ណ បច្ចយោ ហោតិ ‘‘តទស្សត្ថិ’’ឥច្ចេតស្មិំ អត្ថេ.
សទ្ធា ¶ យស្ស អត្ថិ, តស្មិំ វា វិជ្ជតីភិ សទ្ធោ, ឯវំ បញ្ញោ, អមច្ឆរោ.
៣៧១, ៤០៤. អាយុស្សុការាស មន្តុម្ហិ.
អាយុស្ស អន្តោ ឧការោ អសាទេសោ ហោតិមន្តុម្ហិ បច្ចយេ បរេ.
អាយុ អស្ស អត្ថិ, តស្មិំ វា វិជ្ជតីតិ អាយស្មា.
តប្បកតិវចនត្ថេ មយបច្ចយោ ហោតិ.
សុវណ្ណេន បកតំ កម្មំ សោវណ្ណមយំ. ឯវំ រូបិយមយំ ជតុមយំ, រជតមយំ, ឥដ្ឋកមយំ, អយោមយំ, មត្តិកា មយំ, ទារុមយំ, គោមយំ.
សង្ខ្យាបូរណត្ថេ មបច្ចយោ ហោតិ.
បញ្ចន្នំ បូរណោ បញ្ចមោ, ឯវំ សត្តមោ, អដ្ឋមោ, នវមោ, ទសមោ.
៣៧៤, ៤០៨. ស ¶ ឆស្សវា.
ឆស្ស សការាទេសោ ហោតិ វា សង្ខ្យាបូរណត្ថេ.
ឆន្នំ បូរណោ សដ្ឋោ, ឆដ្ឋោ វា.
ឯកាទិតោ ទសស្ស អន្តេ ឦបច្ចយោ ហោតិ វា សង្ខ្យាបូរណត្ថេ.
ឯកោ ច ទស ច ឯកាទស, ឯកាទសន្នំ បូរណី ឯកាទសី. បញ្ចច ទស ច បញ្ចទស, បញ្ចទសន្នំ បូរណី បញ្ចទសី. ចត្តារោ ច ទស ច ចតុទ្ទស, ចតុទ្ទសន្នំ បូរណី ចាតុទ្ទសី.
បូរណេតិ កិមត្ថំ? ឯកាទស, បញ្ចទស.
ទសសទ្ទេ បរេ និច្ចំ ឆស្ស សោ ហោតិ.
សោឡស.
តាសំ សង្ខ្យានំ អន្តេ និគ្គហិតាគមោ ហោតិ.
បញ្ចទសិ, ចាតុទ្ទសិ.
៣៧៨, ៤១៤. តិ ¶ ច.
តាសំ សង្ខ្យានំ អន្តេ តិការាគមោ ហោតិ. វីសតិ, តិំសតិ.
ទការ រការានំ សង្ខ្យានំ លការាទេសោ ហោតិ. សោឡស, ចត្តាលីសំ.
៣៨០, ២៥៥. វីសតិ ទសេសុ ពា ទ្វិស្ស តុ.
វីសតិ ទសឥច្ចេតេសុ ទ្វិស្ស ពា ហោតិ.
ពាវីសតិន្ទ្រិយានិ, ពារស មនុស្សា.
តុគ្គហណេន ទ្វិស្ស ទុ ទិ ទោ អាទេសា ច ហោន្តិ. ទុរត្តំ, ទិរត្តំ, ទិគុណំ, ទោហឡិនី.
៣៨១, ២៥៤. ឯកាទិតោ ទស្ស រ សង្ខ្យានេ.
ឯកាទិតោ ទសស្ស ទការស្ស រការោ ហោតិ វា សង្ខ្យានេ.
ឯការស, ឯកាទស, ពារស, ទ្វាទស.
សង្ខ្យានេតិ កិមត្ថំ? ទ្វាទសាយតនានិ.
៣៨២, ២៥៩. អដ្ឋាទិតោ ¶ ច.
អដ្ឋឥច្ចេវមាទិតោ ច ទសសទ្ទស្ស ទការស្ស រការាទេសោ ហោតិ វា សង្ខ្យានេ.
អដ្ឋារស, អដ្ឋទស.
អដ្ឋាទិតោតិ កិមត្ថំ? បញ្ចទស, សោឡស.
សង្ខ្យានេតិ កិមត្ថំ? អដ្ឋទសិកោ.
៣៨៣, ២៥៣. ទ្វេកដ្ឋានមាការោ វា.
ទ្វិ ឯក អដ្ឋឥច្ចេតេសមន្តោ អាការោ ហោតិ វា សង្ខ្យានេ.
ទ្វាទស, ឯកាទស, អដ្ឋារស.
សង្ខ្យានេតិ កិមត្ថំ? ទ្វិទន្តោ, ឯកទន្តោ, ឯកច្ឆន្នោ, អដ្ឋត្ថម្ភោ.
ចតុ ឆឥច្ចេតេហិ ថ ឋឥច្ចេតេ បច្ចយា ហោន្តិ សង្ខ្យាបូរណត្ថេ.
ចតុត្ថោ, ឆដ្ឋោ.
៣៨៥, ៤០៩. ទ្វិតីហិ ¶ តិយោ.
ទ្វិ តិឥច្ចេតេហិ តិយបច្ចយោ ហោតិ សង្ខ្យាបូរណត្ថេ.
ទុតិយោ, តតិយោ.
ទ្វិ តិឥច្ចេតេសំ ទុ តឥច្ចេតេ អាទេសា ហោន្តិ តិយបច្ចយេ បរេ.
ទុតិយោ, តតិយោ.
អបិគ្គហណេន អញ្ញេសុបិ ទ្វិឥច្ចេតស្ស ទុអាទេសោ ហោតិ. ទុរត្តំ.
ចគ្គហណេន ទ្វិឥច្ចេតស្ស ទិការោ ហោតិ. ទិរត្តំ, ទិគុណំ សង្ឃាដិំ បារុបេត្វា.
៣៨៧, ៤១១. តេសមឌ្ឍូបបទេន អឌ្ឍុឌ្ឍ ទិវឌ្ឍ ទិយឌ្ឍឌ្ឍតិយា.
តេសំ ¶ ចតុត្ថ ទុតិយ តតិយានំ អឌ្ឍូបបទានំ អឌ្ឍឌ្ឍុទិវឌ្ឍ ទិយឌ្ឍ អឌ្ឍតិយាទេសា ហោន្តិ, អឌ្ឍូបបទេន សហនិប្បជ្ជន្តេ.
អឌ្ឍេន ចតុត្ថោ អឌ្ឍុឌ្ឍោ, អឌ្ឍេន ទុតិយោ ទិវឌ្ឍោ, អឌ្ឍេន ទុតិយោ ទិយឌ្ឍោ, អឌ្ឍេន តតិយោ អឌ្ឍតិយោ.
សរូបានំ បទព្យញ្ជនានំ ឯកសេសោ ហោតិ អសកិំ. បុរិសោ ច បុរិសោ ច បុរិសា.
សរូបានមិតិ កិមត្ថំ? ហត្ថី ច អស្សោ ច រថោ ច បត្តិកោ ច ហត្ថិអស្សរថបត្តិកា,
អសកិន្តិ កិមត្ថំ? បុរិសោ.
៣៨៩, ៤១៣. គណនេ ទសស្ស ទ្វិតិចតុបញ្ចឆសត្តអដ្ឋនវកានំ វី តិ ចត្តារ បញ្ញា ឆ សត្តាសនវា យោសុ, យោនញ្ចីសមាសំ ឋិ រិ តី តុតិ.
គណនេ ទសស្ស ទ្វិក តិក ចតុក្ក បញ្ចក ឆក្ក សត្តកអដ្ឋក នវកានំ សរូបានំ កតេកសេសានំ យថាសង្ខ្យំ វី តិ ចត្តារ បញ្ញា ឆ សត្ត អស នវឥច្ចាទេសា ហោន្តិ អសកិំ យោសុ, យោនញ្ច ឦសំ អាសំ ឋិ រិ តិ ឦតិ ឧតិឥច្ចាទេសា ហោន្តិ. បច្ឆា បុន និប្បជ្ជន្តេ.
វីសំ ¶ , តិំសំ, ចត្តាលីសំ, បញ្ញាសំ, សដ្ឋិ, សត្តរិ, សត្តតិ, អសីតិ, នវុតិ.
អសកិន្តិ កិមត្ថំ? ទស.
គណនេតិ កិមត្ថំ? ទសទសកា បុរិសា.
៣៩០, ២៥៦. ចតូបបទស្ស លោបោ តុត្តរបទាទិចស្ស ចុចោបិ នវា.
ចតូបបទស្ស គណនេ បរិយាបន្នស្ស តុការស្ស លោបោ ហោតិ, ឧត្តរបទាទិចការស្ស ចុចោបិ អាទេសា ហោន្តិ នវា.
ចុទ្ទស, ចោទ្ទស, ចតុទ្ទស.
អបិគ្គហណេន អនុបបទស្សាបិ បទាទិចការស្ស. លោបោហោតិ នវា, ចស្ស ចុចោបិ ហោន្តិ. តាលីសំ, ចត្តាលីសំ, ចុត្តាលីសំ, ចោត្តាលីសំ.
៣៩១, ៤២៣. យទនុបបន្នា និបាតនា សិជ្ឈន្តិ.
យេ សទ្ទា អនិទ្ទិដ្ឋលក្ខណា, អក្ខរបទព្យញ្ជនតោ, ឥត្ថិបុមនបុំសកលិង្គតោ ¶ , នាមុបសគ្គនិបាតតោ, អព្យយីភាវសមាសតទ្ធិតាខ្យាតតោ, គណនសង្ខ្យាកាលការកប្បយោគសញ្ញាតោ, សន្ធិបកតិវុទ្ធិលោបាគមវិការវិបរិតតោ, វិភត្តិវិភជនតោ ច, តេ និបាតនា សិជ្ឈន្តិ.
៣៩២, ៤១៨. ទ្វាទិតោ កោ’នេកត្ថេច.
ទ្វិឥច្ចេវមាទិតោ កបច្ចយោ ហោតិ អនេកត្ថេ ច, និបាតនា សិជ្ឈន្តិ.
សតស្ស ទ្វិកំ ទ្វិសតំ, សតស្ស តិកំ តិសតំ, សតស្ស ចតុក្កំ ចតុសតំ, សតស្ស បញ្ចកំ បញ្ចសតំ, សតស្ស ឆក្កំ ឆសតំ, សតស្ស សត្តកំ សត្តសតំ, សតស្ស អដ្ឋកំ អដ្ឋសតំ, សតស្ស នវកំ នវសតំ, សតស្ស ទសកំ ទសសតំ, សហស្សំ ហោតិ.
៣៩៣, ៤១៥. ទសទសកំ សតំ ទសកានំ សតំ សហស្សញ្ច យោម្ហិ.
គណនេ បរិយាបន្នស្ស ទសទសកស្ស សតំ ហោតិ, សតទសកស្ស សហស្សំ ហោតិ យោម្ហិ បរេ.
សតំ, សហស្សំ.
ទ្វិកាទីនំ តទុត្តរបទានញ្ច និប្បជ្ជន្តេ យថាសង្ខ្យំ. សតស្ស ទ្វិកំ (តទិទំ ហោតិ) ទ្វិសតំ, ឯវំ តិសតំ, ចតុសតំ ¶ , បញ្ចសតំ, ឆសតំ, សត្តសតំ, អដ្ឋសតំ, នវសតំ, ទសសតំ, សហស្សំ ហោតិ.
៣៩៤, ៤១៦. យាវ តទុត្តរិ ទសគុណិតញ្ច.
យាវ តាសំ សង្ខ្យានំ ឧត្តរិ ទសគុណិតញ្ច កាតព្ពំ.
តំ យថា? ទសស្ស គណនស្ស ទសគុណិតំ កត្វា សតំ ហោតិ, សតស្ស ទសគុណិតំ កត្វា សហស្សំ ហោតិ, សហស្សស្ស ទសគុណិតំ កត្វា ទសសហស្សំ ហោតិ, ទសសហស្សស្ស ទសគុណិតំ កត្វាសតសហស្សំ ហោតិ, សតសហស្សស្ស ទសគុណិតំ កត្វាទសសតសហស្សំ ហោតិ, ទសសតសហស្សស្សទសគុណិតំ កត្វា កោដិ ហោតិ, កោដិសតសហស្សស្ស សតគុណិតំ កត្វា បកោដិ ហោតិ. ឯវំ សេសាបិ យោជេតព្ពា.
ចគ្គហណំ វិសេសនត្ថំ.
យាសំ បន សង្ខ្យានំ អនិទ្ទិដ្ឋនាមធេយ្យានំ សកេហិ សកេហិ នាមេហិ និប្បជ្ជន្តេ.
សតសហស្សានំ សតំ កោដិ, កោដិសតសហស្សានំ សតំ បកោដិ, បកោដិសតសហស្សានំ សតំ កោដិបកោដិ ¶ , កោដិបកោដិសតសហស្សានំ សតំ នហុតំ, នហុតសតសហស្សានំ សតំ និន្នហុតំ, និន្នហុតសតសហស្សានំ សតំ អក្ខោភិណី. តថា ពិន្ទុ, អព្ពុទំ, និរព្ពុទំ, អហហំ, អពពំ, អដដំ, សោគន្ធិកំ, ឧប្បលំ, កុមុទំ, បទុមំ, បុណ្ឌរិកំ, កថានំ, មហាកថានំ, អសង្ខ្យេយ្យំ.
តេសំ បច្ចយានំ ណោ លោបមាបជ្ជតេ.
គោតមស្ស អបច្ចំ គោតមោ. ឯវំ វាសិដ្ឋោ. វេនតេយ្យោ, អាលស្យំ, អារោគ្យំ.
វិភាគត្ថេ ច ធាបច្ចយោ ហោតិ.
ឯកេន វិភាគេន ឯកធា. ឯវំ ទ្វិធា, តិធា, ចតុធា, បញ្ចធា, ឆធា.
ចេតិ កិមត្ថំ? សោបច្ចយោ ហោតិ. សុត្តសោ, ព្យញ្ជនសោ, បទសោ.
៣៩៨, ៤២១. សព្ពនាមេហិ ¶ បការវចនេ តុ ថា.
សព្ពនាមេហិ បការវចនត្ថេ ថាបច្ចយោ ហោតិ.
សោ បការោ តថា, តំ បការំ តថា, តេន បការេន តថា, តស្ស បការស្ស តថា, តស្មា បការា តថា, តស្ស បការស្ស តថា, តស្មិំ បការេ តថា. ឯវំ យថា, សព្ពថា, អញ្ញថា, ឥតរថា.
តុគ្គហណំ កិមត្ថំ? តត្ថាបច្ចយោ ហោតិ. សោ បការោ តថត្ថា. ឯវំ យថត្ថា. សព្ពថត្ថា, អញ្ញថត្ថា, ឥតរថត្ថា.
កិំ ឥមឥច្ចេតេហិ ថំបច្ចយោ ហោតិ បការវចនត្ថេ.
កោ បការោ កថំ, កំ បការំ កថំ, កេន បការេន កថំ, កស្ស បការស្ស កថំ, កស្មា បការា កថំ. កស្ស បការស្ស កថំ, កស្មិំ បការេ កថំ, អយំ បការោ ឥត្ថំ, ឥមំ បការំ ឥត្ថំ, ឥមិនា បការេន ឥត្ថំ, ឥមស្ស បការស្ស ឥត្ថំ, ឥមស្មា បការា ឥត្ថំ, ឥមស្ស បការស្ស ឥត្ថំ, ឥមស្មិំ បការេ ឥត្ថំ.
៤០០, ៣៦៤. វុទ្ធាទិសរស្ស ¶ វា’សំយោគន្តស្ស សណេ ច.
អាទិសរស្ស វា អសំយោគន្តស្ស អាទិព្យញ្ជនស្ស វា សរស្ស វុទ្ធិ ហោតិ សណការកេ បច្ចយេ បរេ.
អាភិធម្មិកោ, វេនតេយ្យោ, វាសិដ្ឋោ, អាលស្យំ, អារោគ្យំ.
អសំយោគន្តស្សេតិ កិមត្ថំ? ភគ្គវោ, មន្តេយ្យោ, កុន្តេយ្យោ.
ឥឧឥច្ចេតេសំ អាទិភូតានំ មា វុទ្ធិ ហោតិ. តេសុ ច ឯ ឱ វុទ្ធាគមោ ហោតិ ឋានេ.
ព្យាករណមធីតេ វេយ្យាករណិកោ, ន្យាយមធីតេ នេយ្យាយិកោ, ព្យាវច្ឆស្ស អបច្ចំ វេយ្យាវច្ឆោ, ទ្វារេ និយុត្តោ ទោវារិកោ.
៤០២, ៣៧៧. អាត្តញ្ច ¶ .
ឥឧឥច្ចេតេសំ អាត្តញ្ច ហោតិ, រិការាគមោ ច ឋានេ.
ឥសិស្ស ភាវោ អារិស្យំ, ឥណស្ស ភាវោ អាណ្យំ, ឧសភស្ស ភាវោ អាសភំ, ឧជុនោ ភាវោ អជ្ជវំ, ឥច្ចេវមាទី យោជេតព្ពា.
យូនមិតិ កិមត្ថំ? អបាយេសុ ជាតោ អាបាយិ កោ.
ឋានេតិ កិមត្ថំ? វេមតិកោ, ឱបនយិកោ, ឱបមាយិកោ, ឱបាយិកោ.
៤០៣, ៣៥៤. ក្វចាទិមជ្ឈុត្តរានំ ទីឃរស្សា បច្ចយេសុ ច.
ក្វចិ អាទិមជ្ឈឧត្តរឥច្ចេតេសំ ទីឃរស្សា ហោន្តិ បច្ចយេសុ ច អបច្ចយេសុ ច.
អាទិទីឃោ តាវ – បាការោ, នីវារោ, បាសាទោ, បាកដោ, បាតិមោក្ខោ, បាដិកង្ខោ ឥច្ចេវមាទិ.
មជ្ឈេទីឃោ ¶ តាវ – អង្គមាគធិកោ, ឱរព្ភមាគវីកោ ឥច្ចេវមាទិ.
ឧត្តរទីឃោ តាវ – ខន្តី បរមំ តបោ តិតិក្ខា, អញ្ជនា គិរិ, កោដរា វនំ, អង្គុលី ឥច្ចេវមាទិ.
អាទិរស្សោ តាវ – បគេវ ឥច្ចេវមាទិ.
មជ្ឈេរស្សោ តាវ – សុមេធសោ សុវណ្ណធរេហិ ឥច្ចេវមាទិ.
ឧត្តររស្សោ តាវ – ភោវាទិ នាម សោ ហោតិ, យថាភាវិ គុណេន សោ ឥច្ចេវមាទិ. អញ្ញេបិ យថាជិនវចនានុបរោធេន យោជេតព្ពា.
ចគ្គហណេន អបច្ចយេសុ ចាតិ អត្ថំ សមុច្ចេតិ,
៤០៤, ៣៧០. តេសុ វុទ្ធិលោបាគមវិការវិបរីតាទេសា ច.
តេសុ អាទិមជ្ឈុត្តរេសុ យថាជិនវចនានុបរោធេន ក្វចិ វុទ្ធិ ហោតិ, ក្វចិ លោបោ ហោតិ, ក្វចិ អាគមោ ហោតិ, ក្វចិ វិការោ ហោតិ, ក្វចិ វិបរីតោ ហោតិ, ក្វចិ អាទេសោ ហោតិ.
អាទិវុទ្ធិ តាវ – អាភិធម្មិកោ, វេនតេយ្យោ ឥច្ចេវមាទិ.
មជ្ឈេវុទ្ធិ ¶ តាវ – សុខសេយ្យំ, សុខការិ ទានំ, សុខការិ សីលំ ឥច្ចេវមាទិ.
ឧត្តរវុទ្ធិ តាវ – កាលិង្គោ, មាគធិកោ, បច្ចក្ខធម្មា ឥច្ចេវមាទិ.
អាទិលោបោ តាវ – តាលីសំ ឥច្ចេវមាទិ.
មជ្ឈេលោបោ តាវ – កត្តុកាមោ, កុម្ភការបុត្តោ, វេទល្លំ ឥច្ចេវមាទិ.
ឧត្តរលោបោ តាវ – ភិក្ខុ, ភិក្ខុនី ឥច្ចេវមាទិ.
អាទិអាគមោ តាវ – វុត្តោ ភគវតា ឥច្ចេវមាទិ.
មជ្ឈេអាគមោ តាវ – សសីលវា, សបញ្ញវាឥច្ចេវមាទិ.
ឧត្តរអាគមោ តាវ – វេទល្លំ ឥច្ចេវមាទិ.
អាទិវិការោ តាវ – អារិស្យំ, អាណ្យំ, អាសភំ, អជ្ជវំ ឥច្ចេវមាទិ.
មជ្ឈេវិការោ តាវ – វរារិស្យំ, បរារិស្យំ ឥច្ចេវមាទិ.
ឧត្តរវិការោ តាវ – យានិ, តានិ, សុខានិ ឥច្ចេវមាទិ.
អាទិវិបរីតោ ¶ តាវ – ឧគ្គតេ សូរិយេ ឧគ្គច្ឆតិ ឥច្ចេវមាទិ.
មជ្ឈេវិបរីតោ តាវ – សមុគ្គច្ឆតិ, សមុគ្គតេ សូរិយេ ឥច្ចេវមាទិ.
ឧត្តរវិបរីតោ តាវ – ទិគុ, ទិគុណំ ឥច្ចេវមាទិ.
អាទិអាទេសោ តាវ – យូនំ ឥច្ចេវមាទិ.
មជ្ឈេអាទេសោ តាវ – ន្យាយោគា ឥច្ចេវមាទិ.
ឧត្តរអាទេសោ តាវ – សព្ពសេយ្យោ, សព្ពសេដ្ឋោ, ចិត្តំ ឥច្ចេវមាទិ. ឯវំ យថាជិនវចនានុបរោធេន សព្ពត្ថ យោជេតព្ពា.
៤០៥, ៣៦៥. អយុវណ្ណានញ្ចាយោ វុទ្ធិ.
អ ឥតិ អការោ, ឥ ឦឥតិ ឥវណ្ណោ, ឧ ឩឥតិ ឧវណ្ណោ, តេសំ អការឥវណ្ណុវណ្ណានំ អា ឯ ឱវុទ្ធិយោ ហោន្តិ យថាសង្ខ្យំ, អា ឦ ឩវុទ្ធិ ច.
អាភិធម្មិកោ, វេនតេយ្យោ, ឱឡុម្បិកោ.
បុន វុទ្ធិគ្គហណំ កិមត្ថំ? ឧត្តរបទវុទ្ធិភាវត្ថំ, អង្គមគធេហិ អាគតាតិ អង្គមាគធិកា. និគមជនបទេសុ ជាតាតិ ¶ នេគមជានបទា. បុរិមជនបទេសុ ជាតាតិ បោរិមជានបទា. សត្តាហេ និយុត្តោតិ សត្តាហិកា, ចតុវិជ្ជេ និយុត្តោតិ ចាតុវិជ្ជិកា. ឥច្ចេវមាទី យោជេតព្ពា.
វុទ្ធិឥច្ចនេន ក្វត្ថោ? វុទ្ធាទិសរស្ស វា’សំយោគន្តស្ស សណេ ច.
ឥតិ នាមកប្បេ តទ្ធិតកប្បោ អដ្ឋមោ កណ្ឌោ.
តទ្ធិតកប្បោ និដ្ឋិតោ.
៦. អាខ្យាតកប្ប
បឋមកណ្ឌ
(ក)
អាខ្យាតសាគរមថជ្ជតនីតរង្គំ ¶ ,
ធាតុជ្ជលំ វិករណាគមកាលមីនំ;
លោបានុពន្ធរិយមត្ថវិភាគតីរំ,
ធីរា តរន្តិ កវិនោ បុថុពុទ្ធិនាវា.
(ខ)
វិចិត្តសង្ខារបរិក្ខិតំ ឥមំ,
អាខ្យាតសទ្ទំ វិបុលំ អសេសតោ;
បណម្យ សម្ពុទ្ធមនន្តគោចរំ,
សុគោចរំ យំ វទតោ សុណាថ មេ.
(គ)
អធិការេ មង្គលេ ចេវ, និប្ផន្នេ ចាវធារណេ;
អនន្តរេ ច បាទានេ, អថសទ្ទោ បវត្តតិ.
៤១៦, ៤២៩. អថ បុព្ពានិ វិភត្តីនំ ឆ បរស្សបទានិ.
អថ សព្ពាសំ វិភត្តីនំ យានិ យានិ បុព្ពកានិ ឆ បទានិ, តានិ តានិ បរស្សបទសញ្ញានិ ហោន្តិ.
តំ យថា? តិ អន្តិ, សិ ថ, មិ ម.
បរស្សបទមិច្ចនេន ក្វត្ថោ? កត្តរិ បរស្សបទំ.
៤០៧, ៤៣៩. បរាណ្យត្តនោបទានិ ¶ .
សព្ពាសំ វិភត្តីនំ យានិ យានិ បរានិ ឆ បទានិ. តានិ តានិ អត្តនោបទសញ្ញានិ ហោន្តិ.
តំ យថា? តេ អន្តេ, សេ វ្ហេ, ឯ ម្ហេ.
អត្តនោបទមិច្ចនេន ក្វត្ថោ? អត្តនោបទានិ ភាវេ ច កម្មនិ.
៤០៨, ៤៣១. ទ្វេ ទ្វេ បឋម មជ្ឈិមុត្តមបុរិសា.
តាសំ សព្ពាសំ វិភត្តីនំ បរស្សបទានំ, អត្តនោបទានញ្ច ទ្វេ ទ្វេ បទានិ បឋមមជ្ឈិមុត្តមបុរិសសញ្ញានិ ហោន្តិ.
តំ យថា? តិ អន្តិ ឥតិ បឋមបុរិសា, សិ ថ ឥតិ មជ្ឈិមបុរិសា, មិ ម ឥតិ ឧត្តមបុរិសា. អត្តនោបទានម្បិ តេ អន្តេ ឥតិ បឋមបុរិសា, សេ វ្ហេ ឥតិ មជ្ឈិមបុរិសា, ឯ ម្ហេ ឥតិ ឧត្តមបុរិសា. ឯវំ សព្ពត្ថ.
បឋមមជ្ឈិមុត្តមបុរិសមិច្ចនេន ក្វត្ថោ? នាមម្ហិ បយុជ្ជមានេបិ តុល្យាធិករណេ បឋមោ, តុម្ហេ មជ្ឈិមោ, អម្ហេ ឧត្តមោ.
៤០៩, ៤៤១. សព្ពេសមេកាភិធានេ បរោ បុរិសោ.
សព្ពេសំ តិណ្ណំ បឋមមជ្ឈិមុត្តម បុរិសានំ ឯកាភិធានេ បរោ បុរិសោ គហេតព្ពោ.
សោ ¶ ច បឋតិ, ត្វញ្ច បឋសិ, តុម្ហេ បឋថ. សោ ច បចតិ, ត្វញ្ច បចសិ. តុម្ហេ បចថ. ឯវំ សេសាសុ វិភត្តីសុ បរោ បុរិសោ យោជេតព្ពោ.
៤១០, ៤៣២. នាមម្ហិ បយុជ្ជមានេបិ តុល្យាធិករណេ បឋមោ.
នាមម្ហិ បយុជ្ជមានេបិ អប្បយុជ្ជមានេបិ តុល្យាធិករណេ បឋមបុរិសោ ហោតិ.
សោ គច្ឆតិ, តេ គច្ឆន្តិ.
អប្បយុជ្ជមានេបិ – គច្ឆតិ, គច្ឆន្តិ.
តុល្យាធិករណេតិ កិមត្ថំ? តេន ហញ្ញសេ ត្វំ ទេវទត្តេន.
តុម្ហេ បយុជ្ជមានេបិ អប្បយុជ្ជមានេបិ តុល្យាធិករណេ មជ្ឈិមបុរិសោ ហោតិ.
ត្វំ យាសិ, តុម្ហេ យាថ.
អប្បយុជ្ជមានេបិ – យាសិ, យាថ.
តុល្យាធិករណេតិ កិមត្ថំ? តយា បច្ចតេ ឱទនោ.
៤១២, ៤៣៧. អម្ហេ ¶ ឧត្តមោ.
អម្ហេ បយុជ្ជមានេបិ អប្បយុជ្ជមានេបិ តុល្យាធិករណេ ឧត្តមបុរិសោ ហោតិ.
អហំ យជាមិ, មយំ យជាម.
អប្បយុជ្ជមានេបិ – យជាមិ, យជាម.
តុល្យាធិករណេតិ កិមត្ថំ? មយា ឥជ្ជតេ ពុទ្ធោ.
‘‘កាលេ’’ ឥច្ចេតំ អធិការត្ថំ វេទិតព្ពំ.
៤១៤, ៤២៨. វត្តមានា បច្ចុប្បន្នេ.
បច្ចុប្បន្នេ កាលេ វត្តមានាវិភត្តិ ហោតិ.
បាដលិបុត្តំ គច្ឆតិ, សាវត្ថិំ បវិសតិ.
៤១៥, ៤៥១. អាណត្យា សិដ្ឋេ’នុត្តកាលេ បញ្ចមី.
អាណត្យត្ថេ ច អាសីសត្ថេ ច អនុត្តកាលេ បញ្ចមី វិភត្តិ ហោតិ.
ករោតុ កុសលំ, សុខំ តេ ហោតុ.
៤១៦, ៤៥៤. អនុមតិបរិកប្បត្ថេសុ សត្តមី.
អនុមត្យត្ថេ ច បរិកប្បត្ថេ ច អនុត្តកាលេ សត្តមី វិភត្តិ ហោតិ.
ត្វំ ¶ គច្ឆេយ្យាសិ, កិមហំ ករេយ្យាមិ.
៤១៧, ៤៦០. អបច្ចក្ខេ បរោក្ខាតីតេ.
អបច្ចក្ខេ អតីតេ កាលេ បរោក្ខាវិភត្តិ ហោតិ.
សុបិនេ កិលមាហ, ឯវំ កិល បោរាណាហុ.
៤១៨, ៤៥៦. ហិយ្យោបភុតិ បច្ចក្ខេ ហិយ្យត្តនី.
ហិយ្យោបភុតិ អតីតេ កាលេ បច្ចក្ខេ វា អបច្ចក្ខេ វា ហិយ្យត្តនី វិភត្តិ ហោតិ.
សោ អគមា មគ្គំ, តេ អគមូ មគ្គំ.
អជ្ជប្បភុតិ អតីតេ កាលេ បច្ចក្ខេ វា អបច្ចក្ខេ វា សមីបេ អជ្ជតនីវិភត្តិ ហោតិ.
សោ មគ្គំ អគមី, តេ មគ្គំ អគមុំ.
ហិយ្យត្តនីអជ្ជតនីឥច្ចេតា វិភត្តិយោ យទា មាយោគា, តទា សព្ពកាលេ ច ហោន្តិ.
មា គមា, មា វចា, មា គមី, មា វចី.
ចគ្គហណេន ¶ បញ្ចមីវិភត្តិបិ ហោតិ. មា គច្ឆាហិ.
អនាគតេ កាលេ ភវិស្សន្តី វិភត្តិ ហោតិ.
សោ គច្ឆិស្សតិ, ករិស្សតិ. តេ គច្ឆិស្សន្តិ, ករិស្សន្តិ.
៤២២, ៤៧៥. ក្រិយាតិបន្នេ’តីតេ កាលាតិបត្តិ.
ក្រិយាតិបន្នមត្តេ អតីតេ កាលេ កាលាតិបត្តិ វិភត្តិ ហោតិ.
សោ ចេ តំ យានំ អលភិស្សា, អគច្ឆិស្សា. តេ ចេ តំ យានំ អលភិស្សំសុ, អគច្ឆិស្សំសុ.
៤២៣, ៤២៦. វត្តមានា តិ អន្តិ, សិ ថ, មិ ម, តេ អន្តេ, សេ វ្ហេ, ឯ ម្ហេ.
វត្តមានា ឥច្ចេសា សញ្ញា ហោតិ តិ អន្តិ, សិ ថ, មិ ម, តេ អន្តេ, សេ វ្ហេ, ឯ ម្ហេ ឥច្ចេតេសំ ទ្វាទសន្នំ បទានំ.
វត្តមានា ឥច្ចនេន ក្វត្ថោ? វត្តមានា បច្ចុប្បន្នេ.
៤២៤, ៤៥០. បញ្ចមី តុ អន្តុ, ហិថ, មិម, តំ អន្តំ, ស្សុ វ្ហោ, ឯ អាមសេ.
បញ្ចមីឥច្ចេសា ¶ សញ្ញា ហោតិ តុ អន្តុ, ហិ ថ, មិម, តំ អន្តំ, ស្សុ វ្ហោ, ឯ អាមសេ ឥច្ចេតេសំ ទ្វាទសន្នំ បទានំ.
បញ្ចមីឥច្ចនេន ក្វត្ថោ? អាណត្យាសិដ្ឋេ, នុត្តកាលេ បញ្ចមី.
៤២៥, ៤៥៣. សត្តមី ឯយ្យ ឯយ្យុំ, ឯយ្យា សិ ឯយ្យា ថ, ឯយ្យាមិ ឯយ្យាម, ឯថ ឯរំ, ឯថោ ឯយ្យាវ្ហោ, ឯយ្យំ ឯយ្យាម្ហេ.
សត្តមី ឥច្ចេសា សញ្ញា ហោតិ ឯយ្យ ឯយ្យុំ, ឯយ្យាសិ ឯយ្យាថ, ឯយ្យាមិ ឯយ្យាម, ឯថ ឯរំ, ឯថោ, ឯយ្យាវ្ហោ, ឯយ្យំ ឯយ្យាម្ហេ ឥច្ចេតេសំ ទ្វាទសន្នំ បទានំ.
សត្តមី ឥច្ចនេន ក្វត្ថោ? អនុមតិបរិកប្បត្ថេសុ សត្តមី.
៤២៦, ៤៥៩. បរោក្ខា អឧ ឯត្ថ, អំម្ហ, ត្ថរេ, ត្ថោ វ្ហោ, ឥំ ម្ហេ.
បរោក្ខា ឥច្ចេសា សញ្ញា ហោតិ អ ឧ, ឯត្ថ, អំ ម្ហ, ត្ថ រេ ត្ថោ វ្ហោ, ឥំ ម្ហេ ឥច្ចេតេសំ ទ្វាទសន្នំ បទានំ.
បរោក្ខា ឥច្ចនេន ក្វត្ថោ? អបច្ចក្ខេ បរោក្ខាតីតេ.
៤២៧, ៤៥៥. ហិយ្យត្តនី ¶ អាឩ, ឱត្ថ, អំម្ហា, ត្ថត្ថុំ, សេ វ្ហំ, ឥំ ម្ហសេ.
ហិយ្យត្តនី ឥច្ចេសា សញ្ញា ហោតិ អា ឩ, ឱ ត្ថ, អំ ម្ហា, ត្ថ ត្ថុំ, សេ វ្ហំ, ឥំ ម្ហសេ ឥច្ចេតេសំ ទ្វាទសន្នំ បទានំ.
ហិយ្យត្តនី ឥច្ចនេន ក្វត្ថោ? ហិយ្យោបភុតិ បច្ចក្ខេ ហិយ្យត្តនី.
៤២៨, ៤៦៨. អជ្ជតនី ឦ ឧំ, ឱ ត្ថ, ឥំ ម្ហា, អា ឩ, សេ វ្ហំ, អំ ម្ហេ.
អជ្ជតនី ឥច្ចេសា សញ្ញា ហោតិ ឦ ឧំ, ឱ ត្ថ, ឥំម្ហា, អា ឩ, សេវ្ហំ, អំ ម្ហេ ឥច្ចេតេសំ ទ្វាទសន្នំ បទានំ.
អជ្ជតនី ឥច្ចនេន ក្វត្ថោ? សមីបេជ្ជតនី.
៤២៩, ៤៧២. ភវិស្សន្តី ស្សតិ ស្សន្តិ, ស្សសិ ស្សថ, ស្សាមិ ស្សាម, ស្សតេ ស្សន្តេ, ស្សសេ ស្សវ្ហេ, ស្សំ ស្សាម្ហេ.
ភវិស្សន្តី ឥច្ចេសា សញ្ញា ហោតិ ស្សតិ ស្សន្តិ, ស្សសិ ស្សថ, ស្សាមិ ស្សាម, ស្សតេ ស្សន្តេ, ស្សសេ ស្សវ្ហេ, ស្សំ ស្សាម្ហេ ឥច្ចេតេសំ ទ្វាទសន្នំ បទានំ.
ភវិស្សន្តី ឥច្ចនេន ក្វត្ថោ? អនាគតេ ភវិស្សន្តី.
៤៣០, ៣៧៣. កាលាតិបត្តិ ¶ ស្សា ស្សំសុ, ស្សេ ស្សថ, ស្សំ ស្សាម្ហា, ស្សថ សិស្សុ, ស្សសេ ស្សវ្ហេ, ស្សិំ ស្សាម្ហសេ.
កាលាតិបត្តិ ឥច្ចេសា សញ្ញា ហោតិ ស្សា ស្សំសុ, ស្សេ ស្សថ, ស្សំ ស្សាម្ហា, ស្សថ ស្សិសុ, ស្សសេ ស្សវ្ហេ, ស្សិំ ស្សាម្ហសេ ឥច្ចេតេសំ ទ្វាទសន្នំ បទានំ.
កាលាតិបត្តិ ឥច្ចនេន ក្វត្ថោ? ក្រិយាតិបន្នេ’ តីតេ កាលាតិបត្តិ.
៤៣១, ៤៥៨. ហិយ្យត្តនី សត្តមី បញ្ចមី វត្តមានា សព្ពធាតុកំ.
ហិយ្យត្តនាទយោ ចតស្សោ វិភត្តិយោ សព្ពធាតុក សញ្ញា ហោន្តិ.
អគមា, គច្ឆេយ្យ, គច្ឆតុ, គច្ឆតិ.
សព្ពធាតុក ឥច្ចនេន ក្វត្ថោ? ឥការាគមោ អសព្ពធាតុកម្ហិ.
ឥតិ អាខ្យាតកប្បេ បឋមោ កណ្ឌោ.
ទុតិយកណ្ឌ
៤៣២, ៣៦២. ធាតុលិង្គេហិ ¶ បរា បច្ចយា.
ធាតុលិង្គឥច្ចេតេហិ បរា បច្ចយា ហោន្តិ.
ករោតិ, គច្ឆតិ. យោ កោចិ ករោតិ, តំ អញ្ញោ ‘‘ករោហិ ករោហិ’’ ឥច្ចេវំ ព្រវីតិ, អថ វា ករោន្តំ បយោជយតិ = ការេតិ. សង្ឃោ បព្ពតមិវ អត្តានមាចរតិ = បព្ពតាយតិ. តឡាកំ សមុទ្ទមិវ អត្តានមាចរតិ = សមុទ្ទាយតិ, សទ្ទោ ចិច្ចិដមិវ អត្តានមាចរតិ = ចិច្ចិដាយតិ, វសិដ្ឋស្ស អបច្ចំ វាសិដ្ឋោ. ឯវមញ្ញេបិ យោជេតព្ពា.
៤៣៣, ៥២៨. តិជ គុប កិត មានេ ហិ ខ ឆ សា វា.
តិជ គុប កិត មានុ ឥច្ចេតេហិ ធាតូហិ ខ ឆ ស ឥច្ចេតេ បច្ចយា ហោន្តិ វា.
តិតិក្ខតិ, ជិគុច្ឆតិ, តិកិច្ឆតិ, វីមំសតិ.
វាតិ កិមត្ថំ? តេជតិ, គោបតិ, មានេតិ.
៤៣៤, ៥៣៤. ភុជ ឃស ហរ សុ បាទីហិ តុមិច្ឆត្ថេសុ.
ភុជ ¶ ឃស ហរ សុ បាឥច្ចេវមាទីហិ ធាតូហិ តុមិច្ឆត្ថេសុ ខ ឆ សឥច្ចេតេ បច្ចយា ហោន្តិ វា.
ភោត្តុមិច្ឆតិ=ពុភុក្ខតិ, ឃសិតុមិច្ឆតិ=ជិឃច្ឆតិ, ហរិតុមិច្ឆតិ=ជិគីសតិ, សោតុមិច្ឆតិ=សុស្សុសតិ, បាតុមិច្ឆតិ=បិវាសតិ.
វាតិ កិមត្ថំ? ភោត្តុមិច្ឆតិ.
តុមិច្ឆត្ថេសូតិ កិមត្ថំ? ភុញ្ជតិ.
៤៣៥, ៥៣៦. អាយ នាមតោ កត្តូបមានាទាចារេ.
នាមតោ កត្តូបមានា អាចារត្ថេ អាយបច្ចយោ ហោតិ.
សង្ឃោ បព្ពតមិវ អត្តានមាចរតិ = បព្ពតាយតិ, តឡាកំ សមុទ្ទមិវ អត្តានមាចរតិ = សមុទ្ទាយតិ, សទ្ទោ ចិច្ចិដមិវ អត្តានមាចរតិ = ចិច្ចិដាយតិ. ឯវមញ្ញេបិ យោជេតព្ពា.
នាមតោ ឧបមានា អាចារត្ថេ ច ឦយបច្ចយោ ហោតិ.
អឆត្តំ ¶ ឆត្តមិវ អាចរតិ =ឆត្តីយតិ, អបុត្តំ បុត្តមិវ អាចរតិ=បុត្តីយតិ.
ឧបមានាតិ កិមត្ថំ? ធម្មំ អាចរតិ.
អាចារេតិ កិមត្ថំ? អឆត្តំ ឆត្តមិវ រក្ខតិ. ឯវមញ្ញេបិ យោជេតព្ពា.
៤៣៧, ៥៣៨. នាមម្ហា’ត្តិច្ឆត្ថេ.
នាមម្ហា អត្តនោ ឥច្ឆត្ថេ ឦយបច្ចយោ ហោតិ.
អត្តនោ បត្តមិច្ឆតិ = បត្តីយតិ. ឯវំ វត្ថីយតិ, បរិក្ខារីយតិ, ចីវរីយតិ, ធនីយតិ, ឃដីយតិ.
អត្តិច្ឆត្ថេតិ កិមត្ថំ? អញ្ញស្ស បត្តមិច្ឆតិ. ឯវមញ្ញេបិ យោជេតព្ពា.
៤៣៨, ៥៤០. ធាតូហិ ណេ ណយ ណាបេ ណាបយា ការិតានិ ហេត្វត្ថេ.
សព្ពេហិ ធាតូហិ ណេណយ ណាបេ ណាបយឥច្ចេតេ បច្ចយា ហោន្តិ ការិតសញ្ញា ច ហេត្វត្ថេ.
យោ កោចិ ករោតិ, តំ អញ្ញោ ‘‘ករោហិ ករោហិ’’ ឥច្ចេវំ ព្រវីតិ, អថ វា ករោន្តំ បយោជយតិ ¶ = ការេតិ, ការយតិ, ការាបេតិ, ការា បយតិ. យេ កេចិ ករោន្តិ, តេ អញ្ញេ ‘‘ករោថ ករោថ’’ ឥច្ចេវំ ព្រុវន្តិ = ការេន្តិ, ការយន្តិ, ការាបេន្តិ, ការាបយន្តិ. យោ កោចិ បចតិ, តំ អញ្ញោ ‘‘បចាហិ បចាហិ’’ឥច្ចេវំ ព្រវីតិ, អថ វា បចន្តំ បយោជយតិ = បាចេតិ, បាចយតិ, បាចាបេតិ, បាចាបយតិ. យេ កេចិ បចន្តិ, តេ អញ្ញេ ‘‘បចថ បចថ’’ ឥច្ចេវំ ព្រុវន្តិ = បាចេន្តិ, បាចយន្តិ, បាចាបេន្តិ. បាចាបយន្តិ. ឯវំ ភណេតិ, ភណយតិ, ភណាបេតិ, ភណាបយតិ. ភណេន្តិ, ភណយន្តិ, ភណាបេន្តិ, ភណាបយន្តិ. តថរិវ អញ្ញេបិ យោជេតព្ពា.
ហេត្វត្ថេតិ កិមត្ថំ? ករោតិ, បចតិ.
អត្ថគ្គហណេន អលបច្ចយោ ហោតិ, ជោតលតិ.
៤៣៩, ៥៣៩. ធាតុរូបេ នាមស្មា ណយោ ច.
តស្មា នាមស្មា ណយបច្ចយោ ហោតិ ការិតសញ្ញោ ច ធាតុរូបេ សតិ.
ហត្ថិនា អតិក្កមតិ មគ្គំ = អតិហត្ថយតិ, វីណាយ ឧបគាយតិ គីតំ = ឧបវីណយតិ, ទឡ្ហំ ករោតិ វីរិយំ ¶ = ទឡ្ហយតិ, វិសុទ្ធា ហោតិ រត្តិ = វិសុទ្ធយតិ.
ចគ្គហណេន អារ អាលឥច្ចេតេ បច្ចយា ហោន្តិ. សន្តំ ករោតិ = សន្តារតិ, ឧបក្កមំ ករោតិ = ឧបក្កមាលតិ.
សព្ពេហិ ធាតូហិ ភាវកម្មេសុ យបច្ចយោ ហោតិ.
ឋីយតេ, ពុជ្ឈតេ, បច្ចតេ, លព្ភតេ, ករីយតេ, យុជ្ជតេ, ឧច្ចតេ.
ភាវកម្មេសូតិ កិមត្ថំ? ករោតិ, បចតិ, បឋតិ.
៤៤១, ៤៤៧. តស្ស ចវគ្គយការវការត្តំ សធាត្វន្តស្ស.
តស្ស យបច្ចយស្ស ចវគ្គយការវការត្តំ ហោតិ ធាតូនំ អន្តេន សហ យថាសម្ភវំ.
វុច្ចតេ, វុច្ចន្តេ, ឧច្ចតេ, ឧច្ចន្តេ, បច្ចតេ, បច្ចន្តេ. មជ្ជតេ, មជ្ជន្តេ, យុជ្ជតេ, យុជ្ជន្តេ. ពុជ្ឈតេ, ពុជ្ឈន្តេ, កុជ្ឈតេ, កុជ្ឈន្តេ, ឧជ្ឈតេ, ឧជ្ឈន្តេ. ហញ្ញតេ, ហញ្ញន្តេ. កយ្យតេ, កយ្យន្តេ. ទិព្ពតេ, ទិព្ពន្តេ.
៤៤២, ៤៤៨. ឥវណ្ណាគមោ ¶ វា.
សព្ពេហិ ធាតូហិ យម្ហិ បច្ចយេ, បរេ ឥវណ្ណាគមោ ហោតិ វា.
ករីយតេ, ករីយតិ, គច្ឆីយតេ, គច្ឆីយតិ.
វាតិ កិមត្ថំ? កយ្យតេ.
សព្ពេហិ ធាតូហិ យបច្ចយោ បុព្ពរូបមាបជ្ជតេ វា.
វុឌ្ឍតេ, ផល្លតេ, ទម្មតេ, សក្កតេ, លព្ភតេ, ទិស្សតេ.
យថា ហេដ្ឋា ភាវកម្មេសុ យបច្ចយស្ស អាទេសោ ហោតិ តថា កត្តរិបិ យបច្ចយស្ស អាទេសោ កាតព្ពោ.
ពុជ្ឈតិ, វិជ្ឈតិ, មញ្ញតិ, សិព្ពតិ.
ភូឥច្ចេវមាទិតោ ធាតុគណតោ អបច្ចយោ ហោតិ កត្តរិ.
ភវតិ ¶ , បឋតិ, បចតិ, ជយតិ.
៤៤៦, ៥០៩. រុធាទិតោ និគ្គហិតបុព្ពញ្ច.
រុធឥច្ចេវមាទិតោ ធាតុគណតោ អបច្ចយោ ហោតិ កត្តរិ, បុព្ពេ និគ្គហិតាគមោ ហោតិ.
រុន្ធតិ, ឆិន្ទតិ, ភិន្ទតិ.
ចគ្គហណេន ឥ ឦ ឯ ឱឥច្ចេតេ បច្ចយា ហោន្តិ និគ្គហិតបុព្ពញ្ច.
រុន្ធិតិ, រុន្ធីតិ, រុន្ធេតិ, រុន្ធោតិ, សុម្ភោតិ, បរិសុម្ភោតិ.
ទិវុឥច្ចេវមាទិតោ ធាតុគណតោ យបច្ចយោ ហោតិ កត្តរិ.
ទិព្ពតិ, ថិព្ពតិ, យុជ្ឈតិ, វិជ្ឈតិ, ពុជ្ឈតិ.
៤៤៨, ៥១២. ស្វាទិតោ ណុ ណា ឧណា ច.
សុឥច្ចេវមាទិតោ ធាតុគណតោ ណុ ណា ឧ ណាឥច្ចេតេ បច្ចយា ហោន្តិ កត្តរិ.
អភិសុណោតិ ¶ , អភិសុណាតិ, សំវុណោតិ, សំវុណាតិ, អាវុណោតិ, អាវុណាតិ, បាបុណោតិ, បាបុណាតិ.
កីឥច្ចេវមាទិតោ ធាតុគណតោ នាបច្ចយោ ហោតិ កត្តរិ.
កិណាតិ, ជិនាតិ, ធុនាតិ, មុនាតិ, លុនាតិ, បុនាតិ.
គហឥច្ចេវមាទិតោ ធាតុគណតោ ប្បណ្ហាឥច្ចេតេ បច្ចយា ហោន្តិ កត្តរិ.
ឃេប្បតិ, គណ្ហាតិ.
តនុឥច្ចេវមាទិតោ ធាតុគណតោ ឱ យិរឥច្ចេតេ បច្ចយា ហោន្តិ កត្តរិ.
តនោតិ ¶ , តនោហិ, ករោតិ, ករោហិ, កយិ រតិ, កយិរាហិ.
ចុរឥច្ចេវមាទិតោ ធាតុគណតោ ណេ ណយឥច្ចេតេ បច្ចយា ហោន្តិ កត្តរិ, ការិតសញ្ញា ច.
ចោរេតិ, ចោរយតិ, ចិន្តេតិ, ចិន្តយតិ, មន្តេតិ, មន្តយតិ.
៤៥៣, ៤៤៤. អត្តនោបទានិ ភាវេ ច កម្មនិ.
ភាវេ ច កម្មនិ ច អត្តនោបទានិ ហោន្តិ.
ឧច្ចតេ, ឧច្ចន្តេ, មជ្ជតេ, មជ្ជន្តេ, យុជ្ជតេ, យុជ្ជន្តេ, កុជ្ឈតេ, កុជ្ឈន្តេ, លព្ភតេ, លព្ភន្តេ, កយ្យតេ, កយ្យន្តេ.
កត្តរិ ច អត្តនោបទានិ ហោន្តិ.
មញ្ញតេ, រោចតេ, សោចតេ, ពុជ្ឈតេ, ជាយតេ.
៤៥៥, ៥៣០. ធាតុប្បច្ចយេហិ វិភត្តិយោ.
ធាតុនិទ្ទិដ្ឋេហិ បច្ចយេហិ ខាទិការិតន្តេហិ វិភត្តិយោ ហោន្តិ.
តិតិក្ខតិ ¶ , ជិគុច្ឆតិ, វីមំសតិ, សមុទ្ទាយតិ, បុត្តីយតិ, ការេតិ, បាចេតិ.
កត្តរិ បរស្សបទំ ហោតិ.
ករោតិ, បចតិ, បឋតិ, គច្ឆតិ.
ភូឥច្ចេវមាទយោ យេ សទ្ទគណា, តេ ធាតុសញ្ញា ហោន្តិ.
ភវតិ, ភវន្តិ, ចរតិ, ចរន្តិ, បចតិ, បចន្តិ, ចិន្តយតិ, ចិន្តយន្តិ, ហោតិ, ហោន្តិ, គច្ឆតិ, គច្ឆន្តិ.
ឥតិ អាខ្យាតកប្បេ ទុតិយោ កណ្ឌោ.
តតិយកណ្ឌ
៤៥៨, ៤៦១. ក្វចាទិវណ្ណានមេកស្សរានំ ទ្វេភាវោ.
អាទិភូតានំ វណ្ណានំ ឯកស្សរានំ ក្វចិ ទ្វេភាវោ ហោតិ.
តិតិក្ខតិ ¶ , ជិគុច្ឆតិ, តិកិច្ឆតិ, វីមំសតិ, ពុភុក្ខតិ, បិវាសតិ, ទទ្ទល្លតិ, ទទាតិ, ជហាតិ, ចង្កមតិ.
ក្វចីតិ កិមត្ថំ? កម្បតិ, ចលតិ.
ទ្វេភូតស្ស ធាតុស្ស យោ បុព្ពោ, សោ អព្ភាសសញ្ញោ ហោតិ.
ទធាតិ, ទទាតិ, ពភូវ.
អព្ភាសេ វត្តមានស្ស សរស្ស រស្សោ ហោតិ. ទធាតិ, ជហាតិ.
៤៦១, ៤៦៤. ទុតិយចតុត្ថានំ បឋមតតិយា.
អព្ភាសគតានំ ទុតិយចតុត្ថានំ បឋមតតិយា ហោន្តិ.
ចិច្ឆេទ, ពុភុក្ខតិ, ពភូវ, ទធាតិ.
អព្ភាសេ វត្តមានស្ស កវគ្គស្ស ច វគ្គោ ហោតិ.
ចិកិច្ឆតិ ¶ , ជិគុច្ឆតិ, ជិឃច្ឆតិ, ជិគីសតិ, ជង្គមតិ, ចង្កមតិ.
៤៦៣, ៥៣២. មានកិតានំ វតត្តំ វា.
មានកិតឥច្ចេតេសំ ធាតូនំ អព្ភាសគតានំ វការ តការត្តំ ហោតិ វា យថាសង្ខ្យំ.
វីមំសតិ, តិកិច្ឆតិ.
វាតិ កិមត្ថំ? ចិកិច្ឆតិ.
អព្ភាសេ វត្តមានស្ស ហការស្ស ជោ ហោតិ.
ជហាតិ, ជុហ្វតិ, ជុហោតិ, ជហារ.
៤៦៥, ៤៦៣. អន្តស្សិវណ្ណាការោ វា.
អព្ភាសស្ស អន្តស្ស ឥវណ្ណោ ហោតិ, អការោ វា.
ជិគុច្ឆតិ, បិវាសតិ, វីមំសតិ, ជិឃច្ឆតិ, ពភូវ, ទធាតិ.
វាតិ កិមត្ថំ? ពុភុក្ខតិ.
៤៦៦, ៤៨៩. និគ្គហិតញ្ច ¶ .
អព្ភាសស្ស អន្តេ និគ្គហិតាគមោ ហោតិ វា.
ចង្កមតិ, ចញ្ចលតិ, ជង្គមតិ.
វាតិ កិមត្ថំ? បិវាសតិ, ទទ្ទល្លតិ.
៤៦៧, ៥៣៣. តតោ បាមានានំ វា មំ សេសុ.
តតោ អព្ភាសតោ បាមានឥច្ចេតេសំ ធាតូនំ វាមំឥច្ចេតេ អាទេសា ហោន្តិ យថាសង្ខ្យំ សបច្ចយេ បរេ.
បិវាសតិ, វីមំសតិ.
ឋាឥច្ចេតស្ស ធាតុស្ស តិដ្ឋាទេសោ ហោតិ វា.
តិដ្ឋតិ, តិដ្ឋតុ, តិដ្ឋេយ្យ, តិដ្ឋេយ្យុំ.
វាតិ កិមត្ថំ? ឋាតិ.
បាឥច្ចេតស្ស ធាតុស្ស បិវាទេសោ ហោតិ វា.
បិវតិ, បិវតុ, បិវេយ្យ, បិវេយ្យុំ.
វាតិ កិមត្ថំ? បាតិ.
៤៧០, ៥១៤. ញាស្ស ¶ ជា ជំ នា.
ញាឥច្ចេតស្ស ធាតុស្ស ជា ជំ នាអាទេសា ហោន្តិ វា.
ជានាតិ, ជានេយ្យ, ជានិយា, ជញ្ញា, នាយតិ.
៤៧១, ៤៨៣. ទិសស្ស បស្ស ទិស្ស ទក្ខា វា.
ទិសឥច្ចេតស្ស ធាតុស្ស បស្ស ទិស្ស ទក្ខឥច្ចេតេ អាទេសា ហោន្តិ វា.
បស្សតិ, ទិស្សតិ, ទក្ខតិ, អទក្ខ.
វាតិ កិមត្ថំ? អទ្ទស.
៤៧២, ៥៣១. ព្យញ្ជនន្តស្ស ចោ ឆបច្ចយេសុ ច.
ព្យញ្ជនន្តស្ស ធាតុស្ស ចោ ហោតិ ឆបច្ចយេសុ បរេសុ.
ជិគុច្ឆតិ, តិកិច្ឆតិ, ជិឃច្ឆតិ.
ព្យញ្ជនន្តស្ស ធាតុស្ស កោ ហោតិ ខបច្ចយេ បរេ.
តិតិក្ខតិ ¶ , ពុភុក្ខតិ.
ហរឥច្ចេតស្ស ធាតុស្ស សព្ពស្សេវ គីអាទេសោ ហោតិ សបច្ចយេ បរេ.
ជិគីសតិ.
៤៧៥, ៥៦៥. ព្រូភូនមាហភូវា បរោក្ខាយំ.
ព្រូភូឥច្ចេតេសំ ធាតូនំ អាហភូវឥច្ចេតេ អាទេសា ហោន្តិ យថាសង្ខ្យំ បរោក្ខាយំ វិភត្តិយំ.
អាហ, អាហុ, ពភូវ, ពភូវុ.
បរោក្ខាយមិតិ កិមត្ថំ? អព្រចុំ.
៤៧៦, ៤៤២. គមិស្សន្តោ ច្ឆោ វា សព្ពាសុ.
គមុឥច្ចេតស្ស ធាតុស្ស អន្តោ មការោ ច្ឆោ ហោតិ វា សព្ពាសុ បច្ចយវិភត្តីសុ.
គច្ឆមានោ, គច្ឆន្តោ. គច្ឆតិ, គមេតិ. គច្ឆតុ, គមេតុ. គច្ឆេយ្យ. គមេយ្យ. អគច្ឆា, អគមា. អគច្ឆី, អគមី. គច្ឆិស្សតិ, គមិស្សតិ. អគច្ឆិស្សា, អគមិស្សា.
គមិស្សេតិ ¶ កិមត្ថំ? ឥច្ឆតិ.
៤៧៧, ៤៧៩. វចស្សជ្ជតនិម្ហិ មការោ ឱ.
វចឥច្ចេតស្ស ធាតុស្ស អការោ ឱត្តមាបជ្ជតេ អជ្ជតនិម្ហិ វិភត្តិម្ហិ.
អវោច. អវោចុំ.
អជ្ជតនិម្ហីតិ កិមត្ថំ? អវច, អវចូ.
៤៧៨, ៤៣៨. អការោ ទីឃំ ហិ មិ មេសុ.
អការោ ទីឃមាបជ្ជតេ ហិមិមឥច្ចេតេសុ វិភត្តីសុ.
គច្ឆាហិ, គច្ឆាមិ, គច្ឆាម, គច្ឆាម្ហេ.
មិការគ្គហណេន ហិវិភត្តិម្ហិ អការោ ក្វចិ ន ទីឃមាបជ្ជតេ. គច្ឆហិ.
ហិវិភត្តិ លោបមាបជ្ជតេ វា.
គច្ឆ, គច្ឆាហិ, គម, គមាហិ, គមយ, គមយាហិ.
ហីតិ កិមត្ថំ? គច្ឆតិ, គមយតិ.
៤៨០, ៤៩០. ហោតិស្សរេហោហេ ភវិស្សន្តិម្ហិស្សស្ស ច.
ហូឥច្ចេតស្ស ¶ ធាតុស្ស សរោ ឯ ហ ឱហ ឯត្តមាបជ្ជ តេ ភវិស្សន្តិម្ហិ, ស្សស្ស ច លោបោ ហោតិ វា.
ហេហិតិ, ហេហិន្តិ, ហោហិតិ, ហោហិន្តិ, ហេតិ, ហេន្តិ, ហេហិស្សតិ, ហេហិស្សន្តិ, ហោហិស្សតិ, ហោហិស្សន្តិ, ហេស្សតិ, ហេស្សន្តិ.
ហូតិ កិមត្ថំ? ភវិស្សតិ, ភវិស្សន្តិ.
ភវិស្សន្តិម្ហីតិ កិមត្ថំ? ហោតិ.
៤៨១, ៥២៤. ករស្ស សបច្ចយស្ស កាហោ.
ករឥច្ចេតស្ស ធាតុស្ស សបច្ចយស្ស កាហាទេសោ ហោតិ វា ភវិស្សន្តិម្ហិ វិភត្តិម្ហិ, សស្ស ច និច្ចំ លោបោ ហោតិ.
កាហតិ, កាហិតិ, កាហសិ, កាហិសិ, កាហាមិ, កាហាម.
វាតិ កិមត្ថំ? ករិស្សតិ, ករិស្សន្តិ.
សបច្ចយគ្គហណេន អញ្ញេហិបិ ភវិស្សន្តិយា វិភត្តិយា ខាមិ ខាម ឆាមិ ឆាមឥច្ចាទយោ អាទេសា ហោន្តិ. វក្ខាមិ, វក្ខាម, វច្ឆាមិ, វច្ឆាម.
ឥតិ អាខ្យាតកប្បេ តតិយោ កណ្ឌោ.
ចតុត្ថកណ្ឌ
៤៨២, ៥០៨. ទាទន្តស្សំ ¶ មិ មេសុ.
ទាឥច្ចេតស្ស ធាតុស្ស អន្តស្ស អំ ហោតិ មិមឥច្ចេតេសុ.
ទម្មិ, ទម្ម.
៤៨៣, ៥២៧. អសំយោគន្តស្ស វុទ្ធិ ការិតេ.
អសំយោគន្តស្ស ធាតុស្ស ការិតេ វុទ្ធិ ហោតិ.
ការេតិ, ការេន្តិ, ការយតិ, ការយន្តិ, ការាបេតិ, ការាបេន្តិ, ការាបយតិ, ការាបយន្តិ.
អសំយោគន្តស្សេតិ កិមត្ថំ? ចិន្តយតិ, មន្តយតិ.
ឃដាទីនំ ធាតូនំ អសំយោគន្តានំ វុទ្ធិ ហោតិ វា ការិតេ.
ឃាដេតិ, ឃដេតិ, ឃាដយតិ, ឃដយតិ, ឃាដាបេតិ, ឃដាបេតិ, ឃាដាបយតិ, ឃដាបយតិ, គាមេតិ, គមេតិ, គាមយតិ, គមយតិ, គាមាបេតិ, គមាបេតិ. គាមាបយតិ, គមាបយតិ.
ឃដាទីនមិតិ កិមត្ថំ? ការេតិ.
៤៨៥, ៤៣៤. អញ្ញេសុ ¶ ច.
អញ្ញេសុ ច បច្ចយេសុ សព្ពេសំ ធាតូនំ អសំយោគន្តានំ វុទ្ធិ ហោតិ.
ជយតិ, ហោតិ, ភវតិ.
ចគ្គហណេន ណុបច្ចយស្សាបិ វុទ្ធិ ហោតិ. អភិសុណោតិ.
គុហ ទុសឥច្ចេតេសំ ធាតូនំ សរោ ទីឃមាបជ្ជតេ ការិតេ.
គូហយតិ, ទូសយតិ.
៤៨៧, ៤៧៨. វច វស វហាទីនមុការោ វស្ស យេ.
វច វស វហឥច្ចេវមាទីនំ ធាតូនំ វការស្ស ឧការោ ហោតិ យបច្ចយេ បរេ.
ឧច្ចតេ, វុច្ចតិ, គុស្សតិ, វុយ្ហតិ.
ហការស្ស វិបរិយយោ ហោតិ យបច្ចយេ បរេ, យបច្ចយស្ស ច លោ ហោតិ វា.
វុល្ហតិ, វុយ្ហតិ.
៤៨៩, ៥១៩. គហស្ស ¶ ឃេ ប្បេ.
គហឥច្ចេតស្ស ធាតុស្ស សព្ពស្ស ឃេការោ ហោតិ ប្បបច្ចយេ បរេ.
ឃេប្បតិ.
គហឥច្ចេតស្ស ធាតុស្ស ហការស្ស លោបោ ហោតិ ណ្ហាម្ហិ បច្ចយេ បរេ.
គណ្ហាតិ.
៤៩១, ៥២៣. ករស្ស កាសត្តមជ្ជតនិម្ហិ.
ករឥច្ចេតស្ស ធាតុស្ស សព្ពស្ស កាសត្តំ ហោតិ វា អជ្ជតនិម្ហិ វិភត្តិម្ហិ.
អកាសិ, អកាសុំ. អករិ, អករុំ.
កាសត្តមិតិភាវនិទ្ទេសេន អញ្ញត្ថាបិ សាគមោ ហោតិ. អហោសិ, អទាសិ.
៤៩២, ៤៩៩. អសស្មា មិមានំ ម្ហិម្ហា’ ន្តលោបោ ច.
អសឥច្ចេតាយ ធាតុយា មិមឥច្ចេតេសំ វិភត្តីនំ ម្ហិម្ហាទេសា ហោន្តិ វា, ធាត្វន្តស្ស លោបោ ច.
អម្ហិ ¶ , អម្ហ, អស្មិ, អស្ម.
អសឥច្ចេតាយ ធាតុយា ថស្ស វិភត្តិស្ស ត្ថត្តំ ហោតិ, ធាត្វន្តស្ស លោបោ ច.
អត្ថ.
អសឥច្ចេតាយ ធាតុយា តិស្ស វិភត្តិស្ស ត្ថិត្តំ ហោតិ, ធាត្វន្តស្ស លោបោ ច.
អត្ថិ.
អសឥច្ចេតាយ ធាតុយា តុស្ស វិភត្តិស្ស ត្ថុត្តំ ហោតិ, ធាត្វន្តស្ស លោបោ ច.
អត្ថុ.
អសស្សេវ ធាតុស្ស សិម្ហិ វិភត្តិម្ហិ អន្តស្ស លោបោ ច ហោតិ.
កោ នុ ត្វមសិ មារិស.
៤៩៧, ៤៧៧. លភស្មា ¶ ឦ ឥំនំ ត្ថ ត្ថំ.
លភឥច្ចេតាយ ធាតុយា ឦ ឥំនំ វិភត្តីនំ ត្ថ ត្ថំអាទេសា ហោន្តិ, ធាត្វន្តស្ស លោបោ ច.
អលត្ថ, អលត្ថំ.
កុសឥច្ចេតាយ ធាតុយា ឦវិភត្តិស្ស ច្ឆិហោតិ, ធាត្វន្តស្ស លោបោ ច.
អក្កោច្ឆិ.
ទាឥច្ចេតស្ស ធាតុស្ស សព្ពស្ស ទជ្ជាទេសោ ហោតិ វា.
ទជ្ជាមិ, ទជ្ជេយ្យ, ទទាមិ, ទទេយ្យ.
វទឥច្ចេតស្ស ធាតុស្ស សព្ពស្ស វជ្ជាទេសោ ហោតិ វា.
វជ្ជាមិ, វជ្ជេយ្យ, វទាមិ, វទេយ្យ.
៥០១, ៤៤៣. គមិស្ស ¶ ឃម្មំ.
គមុឥច្ចេតស្ស ធាតុស្ស សព្ពស្ស ឃម្មាទេសោ ហោតិ វា.
ឃម្មតុ. ឃម្មាហិ, ឃម្មាមិ.
វាតិ កិមត្ថំ? គច្ឆតុ, គច្ឆាហិ, គច្ឆាមិ.
៥០២, ៤៩៣. យម្ហិ ទា ធា មា ឋា ហា បា មហមថាទីនមី.
យម្ហិ បច្ចយេ បរេ ទា ធា មា ឋា ហា បា មហ មថ ឥច្ចេវមាទីនំ ធាតូនំ អន្តោ ឦការមាបជ្ជតេ.
ទីយតិ, ធីយតិ, មីយតិ, ឋីយតិ, ហីយតិ, បីយតិ, មហីយតិ, មថីយតិ.
យជឥច្ចេតស្ស ធាតុស្ស អាទិស្ស ឥការាទេសោ ហោតិ យបច្ចយេ បរេ.
ឥជ្ជតេ មយា ពុទ្ធោ.
សព្ពេហិ ធាតូហិ ឧំវិភត្តិស្ស ឥំសុអាទេសោ ហោតិ.
ឧបសង្កមិំសុ ¶ , និសីទិំសុ.
៥០៥, ៤៨២. ជរ មរានំ ជីរ ជិយ្យ មិយ្យា វា.
ជរ មរ ឥច្ចេតេសំ ធាតូនំ ជីរ ជិយ្យ មិយ្យាទេសា ហោន្តិ វា.
ជីរតិ, ជីរន្តិ, ជិយ្យតិ, ជិយ្យន្តិ, មិយ្យតិ, មិយ្យន្តិ, មរតិ, មរន្តិ.
៥០៦, ៤៩៦. សព្ពត្ថា’ សស្សាទិលោបោ ច.
សព្ពត្ថ វិភត្តិបច្ចយេសុ អសឥច្ចេតស្ស ធាតុស្ស អាទិស្ស លោបោ ហោតិ វា.
សិយា, សន្តិ, សន្តេ, សមានោ.
វាតិ កិមត្ថំ? អសិ.
អសស្សេវ ធាតុស្ស ភូហោតិ វា អសព្ពធាតុកេ.
ភវិស្សតិ. ភវិស្សន្តិ.
វាតិ កិមត្ថំ? អាសុំ.
៥០៨, ៥១៥. ឯយ្យស្ស ¶ ញាតោ ឥយា ញា.
ឯយ្យស្ស វិភត្តិស្ស ញាឥច្ចេតាយ ធាតុយា បរស្ស ឥយា ញាអាទេសា ហោន្តិ វា.
ជានិយា, ជញ្ញា.
វាតិ កិមត្ថំ? ជានេយ្យ.
៥០៩, ៥១៦. នាស្ស លោបោ យការត្តំ.
ញាឥច្ចេតាយ ធាតុយា បរស្ស នាបច្ចយស្ស លោបោ ហោតិ វា, យការត្តញ្ច.
ជញ្ញា, នាយតិ.
វាតិ កិមត្ថំ? ជានាតិ.
អការបច្ចយោ លោបមាបជ្ជតេ, ឯត្តញ្ច ហោតិ វា.
វជ្ជេមិ, វទេមិ, វជ្ជាមិ, វទាមិ.
ឱការបច្ចយោ ឧត្តមាបជ្ជតេ វា.
កុរុតេ, ករោតិ.
ឱការោតិ ¶ កិមត្ថំ? ហោតិ.
ករឥច្ចេតស្ស ធាតុស្ស អការោ ឧត្តមាបជ្ជតេ វា.
កុរុតេ, តរោតិ, តុព្ពន្តិ, កយិរតិ.
ករស្សេតិ កិមត្ថំ? សរតិ, មរតិ.
ឱការស្ស ធាត្វន្តស្ស សរេ បរេ អវាទេសោ ហោតិ.
ចវតិ. ភវតិ.
ឱតិ កិមត្ថំ? ជយតិ.
ឯការស្ស ធាត្វន្តស្ស សរេ បរេ អយាទេសោ ហោតិ.
នយតិ, ជយតិ.
៥១៥, ៥៤១. តេ ¶ អាវាយា ការិតេ.
តេ ឱ ឯឥច្ចេតេ អាវ អាយាទេសេ បាបុណន្តិ ការិតេ.
លាវេតិ, នាយេតិ.
យោគវិភាគេន អញ្ញស្មិម្បិ ឯការស្ស អាយាទេសោ ហោតិ. គាយតិ, គាយន្តិ.
៥១៦, ៤៦៦. ឥការាគមោ អសព្ពធាតុកម្ហិ.
សព្ពស្មិំ អសព្ពធាតុកម្ហិ ឥការាគមោ ហោតិ.
គមិស្សតិ, ករិស្សតិ, លភិស្សតិ, បចិស្សតិ.
អសព្ពធាតុកម្ហីតិ កិមត្ថំ? គច្ឆតិ, ករោតិ, លភតិ, បចតិ.
៥១៧, ៤៨៨. ក្វចិ ធាតុវិភត្តិបច្ចយានំ ទីឃ វិបរីតាទេសលោបាគមា ច.
ឥធ អាខ្យាតេ អនិទ្ទិដ្ឋេសុ សាធនេសុ ក្វចិ ធាតុវិភត្តិបច្ចយានំ ទីឃវិបរីតាទេសលោបាគមឥច្ចេតានិ ការិយានិ ជិនវចនានុរូបានិ កាតព្ពានិ.
ជាយតិ ¶ , ករេយ្យ, ជានិយា, សិយា, ករេ, គច្ឆេ, ជញ្ញា, វក្ខេថ, ទក្ខេថ, ទិច្ឆតិ, អគច្ឆិ, អគច្ឆុំ, អហោសិ, អហេសុំ ឥច្ចេវមាទីនិ អញ្ញានិបិ សាធនានិ យោជេតព្ពានិ.
៥១៨, ៤៤៦. អត្តនោបទានិ បរស្សបទត្តំ.
អត្តនោបទានិ ក្វចិ បរស្សបទត្តមាបជ្ជន្តេ.
វុច្ចតិ, លព្ភតិ, បច្ចតិ.
ក្វចីតិ កិមត្ថំ? ករីយតេ, លព្ភតេ, បច្ចតេ.
៥១៩, ៤៥៧. អការាគមោ ហិយ្យត្តនីអជ្ជតនីកាលាតិបត្តីសុ.
ក្វចិ អការាគមោ ហោតិ ហិយ្យត្តនី អជ្ជតនីកាលាតិបត្តិឥច្ចេតាសុ វិភត្តីសុ.
អគមា, អគមី, អគមិស្សា.
ក្វចីតិ កិមត្ថំ? គមា, គមី, គមិស្សា.
ព្រូឥច្ចេតាយ ធាតុយា ឦការាគមោ ហោតិ តិម្ហិ វិភត្តិម្ហិ.
ព្រវីតិ.
៥២១, ៤២៥. ធាតុស្សន្តោ ¶ លោបោ’នេកសរស្ស.
ធាតុស្ស អន្តោ ក្វចិ លោបោ ហោតិ អនេកសរស្ស.
គច្ឆតិ, សរតិ, មរតិ.
អនេកសរស្សេតិ កិមត្ថំ? បាតិ, យាតិ, វាតិ.
ក្វចីតិ កិមត្ថំ? មហីយតិ, មថីយតិ.
៥២២, ៤៧៦. ឥសុយមូនមន្តោ ច្ឆោ វា.
ឥសុ យមុ ឥច្ចេតេសំ ធាតូនំ អន្តោ ច្ឆោ ហោតិ វា. ឥច្ឆតិ, និយច្ឆតិ.
វាតិ កិមត្ថំ? ឯសតិ, និយមតិ.
ការិតឥច្ចេតេសំ បច្ចយានំ ណោ លោបមាបជ្ជតេ.
ការេតិ, ការយតិ, ការាបេតិ, ការាបយតិ.
សាសនត្ថំ សមុទ្ទិដ្ឋំ, មយាខ្យាតំ សមាសតោ;
សកំ ពុទ្ធិវិសេសេន, ចិន្តយន្តុ វិចក្ខណា.
ឥតិ អាខ្យាតកប្បេ ចតុត្ថោ កណ្ឌោ.
អាខ្យាតកប្បោ និដ្ឋិតោ.
៧. កិព្ពិធានកប្ប
បឋមកណ្ឌ
(ក)
ពុទ្ធំ ¶ ញាណសមុទ្ទំ, សព្ពញ្ញុំ លោកហេតុ’ខីណមតិំ;
វន្ទិត្វា បុព្ពមហំ, វក្ខាមិ សសាធនំ ហិ កិតកប្បំ.
(ខ)
សាធនមូលំ ហិ បយោគំ,
អាហុ បយោគមូលមត្ថញ្ច;
អត្ថេសុ វិសារទមតយោ,
សាសនស្សុធរា ជិនស្ស មតា.
(គ)
អន្ធោ ទេសកវិកលោ,
ឃតមធុតេលានិ ភាជនេន វិនា;
នដ្ឋោ នដ្ឋានិ យថា,
បយោគវិកលោ តថា អត្ថោ.
(ឃ)
តស្មា សំរក្ខណត្ថំ, មុនិវចនត្ថស្ស ទុល្លភស្សាហំ;
វក្ខាមិ សិស្សកហិតំ, កិតកប្បំ សាធនេន យុតំ.
៥២៤, ៥៦១. ធាតុយា កម្មាទិម្ហិ ណោ.
ធាតុយា កម្មាទិម្ហិ ណបច្ចយោ ហោតិ.
កម្មំ ករោតីតិ កម្មការោ, ឯវំ កុម្ភការោ, មាលាការោ, កដ្ឋការោ, រថការោ, រជតការោ ¶ , សុវណ្ណការោ, បត្តគ្គាហោ, តន្តវាយោ, ធញ្ញមាយោ, ធម្មកាមោ, ធម្មចារោ.
សញ្ញាយមភិធេយ្យាយំ ធាតុយា កម្មាទិម្ហិ អការបច្ចយោ ហោតិ, នាមម្ហិ ច នុការាគមោ ហោតិ.
អរិំ ទមេតីតិ អរិន្ទមោ, រាជា. វេស្សំ តរតីតិ វេស្សន្តរោ, រាជា. តណ្ហំ ករោតីតិ តណ្ហង្ករោ, ភគវា. មេធំ ករោតីតិ មេធង្ករោ, ភគវា. សរណំ ករោតីតិ សរណង្ករោ, ភគវា. ទីបំ ករោតីតិ ទីបង្ករោ, ភគវា.
បុរសទ្ទេ អាទិម្ហិ ទទឥច្ចេតាយ ធាតុយា អការបច្ចយោ ហោតិ, បុរសទ្ទស្ស អការស្ស ច ឥំ ហោតិ.
បុរេ ទានំ អទាសីតិ បុរិន្ទទោ ទេវរាជា.
៥២៧, ៥៦៨. សព្ពតោ ណ្វុ ត្វាវី វា.
សព្ពតោ ធាតុតោ កម្មាទិម្ហិ វា អកម្មាទិម្ហិ វា អការ ណ្វុ តុ អាវីឥច្ចេតេ បច្ចយា ហោន្តិ.
តំ ¶ ករោតីតិ តក្ករោ, ហិតំ ករោតីតិ ហិតករោ, វិនេតិ ឯត្ថ, ឯតេនាតិ វា វិនយោ និស្សាយ នំ វសតីតិ និស្សយោ.
ណ្វុម្ហិ – រថំ ករោតីតិ រថការកោ, អន្នំ, ទទាតីតិ អន្នទាយកោ, វិនេតិ សត្តេតិ វិនាយកោ, ករោតីតិ ការកោ, ទទាតីតិ ទាយកោ, នេតីតិ នាយកោ.
តុម្ហិ – តំ ករោតីតិ តក្កត្តា, តស្ស កត្តាតិ វា តក្កត្តា. ភោជនំ ទទាតីតិ ភោជនទាតា, ភោជនស្ស ទាតាតិ វា ភោជនទាតា. ករោតីតិ កត្តា. សរតីតិ សរិតា.
អាវីម្ហិ – ភយំ បស្សតីតិ ភយទស្សាវី ឥច្ចេវមាទិ.
វិស រុជ បទឥច្ចេវមាទីហិ ធាតូហិ ណ បច្ចយោ ហោតិ.
បវិសតីតិ បវេសោ, រុជតីតិ រោគោ, ឧប្បជ្ជតីតិ ឧប្បាទោ, ផុសតីតិ ផស្សោ, ឧចតីតិ ឱកោ, ភវតីតិ ភាវោ, អយតីតិ អាយោ, សម្មា ពុជ្ឈតីតិ សម្ពោធោ, វិហរតីតិ វិហារោ.
៥២៩, ៥៨០. ភាវេ ¶ ច.
ភាវត្ថាភិធេយ្យេ សព្ពធាតូហិ ណបច្ចយោ ហោតិ.
បច្ចតេ, បចនំ វា បាតោ, ចជតេ, ចជនំ វា ចាគោ, ឯវំ យាគោ, យោគោ, ភាគោ, បរិទាហោ.
សព្ពធាតូហិ ក្វិបច្ចយោ ហោតិ.
សម្ភវតីតិ សម្ភូ, វិសេសេន ភវតីតិ វិភូ, ភុជេន គច្ឆតីតិ ភុជគោ, សំ អត្តានំ ខនតិ, សំ សដ្ឋុ ខនតីតិ វា សង្ខោ.
ធរឥច្ចេវមាទីហិ ធាតូហិ រម្មបច្ចយោ ហោតិ.
ធរតិ តេនាតិ ធម្មោ, ករីយតេ តន្តិ កម្មំ.
៥៣២, ៥៩០. តស្សីលាទីសុ ណីត្វាវី ច.
សព្ពេហិ ធាតូហិ តស្សីលាទីស្វត្ថេសុ ណី តុ អាវី ឥច្ចេតេ បច្ចយា ហោន្តិ.
បិយំ បសំសិតុំ សីលំ យស្ស រញ្ញោ, សោ ហោតិ រាជា បិយបសំសី, ព្រហ្មំ ចរិតុំ សីលំ យស្ស បុគ្គលស្ស សោ ¶ ហោតិ បុគ្គលោ ព្រហ្មចារី, បសយ្ហ បវត្តិតុំ សីលំ យស្ស រញ្ញោ, សោ ហោតិ រាជា បសយ្ហបវត្ថា, ភយំ បស្សិតុំ សីលំ យស្ស សមណស្ស, សោ ហោតិ សមណោ ភយទស្សាវី ឥច្ចេវមាទិ.
៥៣៣, ៥៩១. សទ្ទ កុ ធ ចល មណ្ឌត្ថរុធាទីហិយុ.
សទ្ទ កុធ ចល មណ្ឌត្ថេហិ ច រុចាទីហិ ច ធាតូហិ យុបច្ចយោ ហោតិ តស្សីលាទីស្វត្ថេសុ.
ឃោសនសីលោ ឃោសនោ, ភាសនសីលោ ភាសនោ. ឯវំ វិគ្គហោ កាតព្ពោ. កោធនោ, ទោសនោ, ចលនោ, កម្បនោ, ផន្ទនោ, មណ្ឌនោ, វិភូសនោ, រោចនោ, ជោតនោ, វឌ្ឍនោ.
គមុឥច្ចេតម្ហា ធាតុម្ហា បារសទ្ទាទិម្ហា រូបច្ចយោ ហោតិ តស្សីលាទីស្វត្ថេសុ.
ភវស្ស បារំ ភវបារំ, ភវបារំ គន្តុំ សីលំ យស្ស បុរិសស្ស, សោ ហោតិ បុរិសោ ភវបារគូ.
តស្សីលាទីស្វីតិ កិមត្ថំ? បារង្គតោ.
បារាទិគមិម្ហាតិ កិមត្ថំ? អនុគាមី.
៥៣៥, ៥៩៣. ភិក្ខាទិតោ ¶ ច.
ភិក្ខឥច្ចេវមាទីហិ ធាតូហិ រូបច្ចយោ ហោតិ តស្សីលាទីស្វត្ថេសុ.
ភិក្ខនសីលោ យាចនសីលោ ភិក្ខុ, វិជាននសីលោ វិញ្ញូ.
ហនត្យាទីនំ ធាតូនំ អន្តេ ណុកបច្ចយោ ហោតិ តស្សីលាទីស្វត្ថេសុ.
អាហននសីលោ អាឃាតុកោ, ករណសីលោ ការុកោ.
៥៣៧, ៥៦៦. នុ និគ្គហិតំ បទន្តេ.
បទន្តេ នុការាគមោ និគ្គហិតមាបជ្ជតេ.
អរិំ ទមេតីតិ អរិន្ទមោ, រាជា. វេស្សំ តរតីតិ វេស្សន្តរោ, រាជា. បភំ ករោតីតិ បភង្ករោ, ភគវា.
៥៣៨, ៥៩៥. សំហនាញ្ញាយ វា រោ ឃោ.
សំបុព្ពាយ ហនឥច្ចេតាយ ធាតុយា, អញ្ញាយ វា ធាតុយា របច្ចយោ, ហនស្ស ច ឃោ ហោតិ.
សមគ្គំ ¶ កម្មំ សមុបគច្ឆតីតិ សង្ឃោ, សមន្តតោ នគរស្ស មាហិរេ ខញ្ញតីតិ បរិខា, អន្តំ ករោតីតិ អន្តកោ.
សំឥតិ កិមត្ថំ? ឧបហននំ ឧបឃាតោ.
រម្ហិ បច្ចយេ បរេ សព្ពោ ធាត្វន្តោ រការាទិ លោបោ ហោតិ.
អន្តកោ, បារគូ, សត្ថា, ទិដ្ឋោ ឥច្ចេវមាទិ.
៥៤០, ៥៤៥. ភាវកម្មេសុ តព្ពានីយា.
ភាវកម្មឥច្ចេតេស្វត្ថេសុ តព្ព អនីយឥច្ចេតេ បច្ចយា ហោន្តិ សព្ពធាតូហិ.
ភវិតព្ពំ, ភវនីយំ, អាសិតព្ពំ, អាសនីយំ, បជ្ជិតព្ពំ, បជ្ជនីយំ, កត្តព្ពំ, ករណីយំ, គន្តព្ពំ, គមនីយំ.
ភាវកម្មេសុ សព្ពធាតូហិ ណ្យបច្ចយោ ហោតិ.
កត្តព្ពំ ការិយំ, ជេតព្ពំ ជេយ្យំ, នេតព្ពំ នេយ្យំ, ឥច្ចេវមាទិ.
ចគ្គហណេន ¶ តេយ្យបច្ចយោ ហោតិ. ញាតព្ពំ ញាតេយ្យំ, ទដ្ឋេយ្យំ, បត្តេយ្យំ ឥច្ចេវមាទិ.
ករឥច្ចេតម្ហា ធាតុម្ហា រិច្ចបច្ចយោ ហោតិ ភាវកម្មេសុ.
កត្តព្ពំ កិច្ចំ.
ភូឥច្ចេតាយ ធាតុយា ណ្យបច្ចយស្ស ឩការេន សហ អព្ពាទេសោ ហោតិ ភាវកម្មេសុ.
ភវិតព្ពោ ភព្ពោ, ភវិតព្ពំ ភព្ពំ.
៥៤៤, ៥៥៦. វទ មទ គមុ យុជ គរហាការាទីហិ ជ្ជ ម្ម គ្គ យ្ហេយ្យា គារោ វា.
វទ មទ គមុ យុជ គរហាការន្តឥច្ចេវមាទីហិ ធាតូហិ ណ្យបច្ចយស្ស យថាសង្ខ្យំ ជ្ជ ម្ម គ្គ យ្ហ ឯយ្យាទេសា ហោន្តិ វា ធាត្វន្តេន សហ, គរស្សំ ច គារោ ហោតិ ភាវកម្មេសុ.
វត្តព្ពំ វជ្ជំ, មទនីយំ មជ្ជំ, គមនីយំ គម្មំ, យោជនីយំ យោគ្គំ, គរហិតព្ពំ គារយ្ហំ, ទាតព្ពំ ទេយ្យំ, បាតព្ពំ បេយ្យំ, ហាតព្ពំ ¶ ហេយ្យំ, មាតព្ពំ មេយ្យំ, ញាតព្ពំ ញេយ្យំ, ឥច្ចេវមាទិ.
យេ បច្ចយា តព្ពាទយោ រិច្ចន្តា, តេ កិច្ចសញ្ញាតិ វេទិតព្ពា.
កិច្ចសញ្ញាយ កិំបយោជនំ? ភាវកម្មេសុ កិច្ចត្តខត្ថា.
អញ្ញេ បច្ចយា កិត ឯវ សញ្ញា ហោន្តិ.
កិត សញ្ញាយ កិំបយោជនំ? កត្តរិ កិត.
នន្ទាទីហិ ធាតូហិ យុបច្ចយោ ហោតិ ភាវកម្មេសុ.
នន្ទីយតេ នន្ទនំ, និន្ទិតព្ពំ វា នន្ទនំ, គហណីយំ គហណំ, ចរិតព្ពំ ចរណំ, ឯវំ សព្ពត្ថ យោជេតព្ពា.
កត្តុករណបទេសឥច្ចេតេស្វត្ថេសុ ច យុបច្ចយោ ហោតិ.
កត្តរិ ¶ តាវ – រជំ ហរតីតិ រជោហរណំ តោយំ.
ករណេ តាវ – ករោតិ តេនាតិ ករណំ.
បទេសេ តាវ – តិដ្ឋន្តិ តស្មិន្តិ ឋានំ. ឯវំ សព្ពត្ថ យោជេតព្ពា.
រការហការាទ្យន្តេហិ ធាតូហិ អនាទេសស្ស នស្ស ណោ ហោតិ.
ករោតិ តេនាតិ ករណំ, បូរេតិ តេនាតិ បូរណំ. គហណីយំ តេនាតិ គហណំ. ឯវមញ្ញេបិ យោជេតព្ពា.
ឥតិ កិព្ពិធានកប្បេ បឋមោ កណ្ឌោ.
ទុតិយកណ្ឌ
ណាទយោ បច្ចយា យុបច្ចយន្តា តេកាលិកាតិ វេទិតព្ពា.
កុម្ភំ ករោតិ អកាសិ ករិស្សតីតិ កុម្ភការោ, ករោតិ អកាសិ ករិស្សតិ តេនាតិ ករណំ. ឯវមញ្ញេបិ យោជេតព្ពា.
៥៥១, ៥៩៨. សញ្ញាយំ ¶ ទា ធាតោ ឥ.
សញ្ញាយមភិធេយ្យាយំ ទា ធាតោ ឥបច្ចយោ ហោតិ.
បឋមំ អាទីយតីតិ អាទិ, ឧទកំ ទធាតីតិ ឧទមិ, មហោទកានិ ទធាតីតិ មហោទធិ, វាលានិ ទធាតិ តស្មិន្តិ វាលធិ, សម្មា ធីយតីតិ សន្ធិ.
សញ្ញាយមភិធេយ្យាយំ សព្ពធាតូហិ តិបច្ចយោ ហោតិ, កិត ច អាសិដ្ឋេ.
ជិនោ ជនំ ពុជ្ឈតូតិ ជិនពុទ្ធិ, ធនំ អស្ស ភវតូតិ ធនភូតិ, ភវតូតិ ភូតោ, ភវតូតិ ភាវោ, ធម្មោ ជនំ ទទាតូតិ ធម្មទិន្នោ, វឌ្ឍតូតិ វឌ្ឍមានោ. ឯវមញ្ញេបិ យោជេតព្ពា.
ឥត្ថិយមភិធេយ្យាយំ សព្ពធាតូហិ អការ តិ យុ ឥច្ចេតេ បច្ចយា ហោន្តិ វា.
ជីរតីតី ជរា, មញ្ញតីតិ មតិ, ចេតយតីតិ ចេតនា, វេទយតីតិ វេទនា. ឯវមញ្ញេបិ យោជេតព្ពា.
៥៥៤, ៦០១. ករតោ ¶ រិរិយ.
ករតោ ឥត្ថិយមនិត្ថិយំ វា អភិខេយ្យាយំ រិរីយបច្ចយោ ហោតិ វា.
កត្តព្ពា កិរិយា, ករណីយំ កិរិយំ.
អតីតេ កាលេ សព្ពធាតូហិ តតវន្តុតាវីឥច្ចេតេ បច្ចយា ហោន្តិ.
ហុតោ, ហុតវា, ហុតាវី. វុសិតោ, វុសិតវា, វុសិតាវី. ភុត្តោ, ភុត្តវា, ភុត្តាវី.
ភាវកម្មេសុ អតីតេ កាលេ តបច្ចយោ ហោតិ សព្ពធាតូហិ.
ភាវេ តាវ – តស្ស គីតំ, នច្ចំ, នដ្ដំ, ហសិតំ.
កម្មនិ តាវ – តេន ភាសិតំ, ទេសិតំ.
៥៥៧, ៦០៦. ពុធគមាទិត្ថេ កត្តរិ.
ពុធគមុឥច្ចេវមាទីហិ ធាតូហិ តទត្ថេ គម្យមានេ តបច្ចយោ ហោតិ កត្តរិ សព្ពកាលេ.
សព្ពេ ¶ សង្ខតាសង្ខតេ ធម្មេ ពុជ្ឈតិ អពុជ្ឈិ ពុជ្ឈិស្សតីតិ ពុទ្ធោ, សរណង្គតោ, សមថង្គតោ, អមថង្គតោ, ជានាតិ អជានិ ជានិស្សតីតិ ញាតោ, ឥច្ចេវមាទិ.
ជិឥច្ចេតាយ ធាតុយា ឥនបច្ចយោ ហោតិ សព្ពកាលេ កត្តរិ.
បាបកេ អកុសលេ ធម្មេ ជិនាតិ អជិនិ ជិនិស្សតីតិ ជិនោ.
សុបឥច្ចេតាយ ធាតុយា ឥនបច្ចយោ ហោតិ កត្តរិ, ភាវេ ច.
សុបតីតិ សុបិនំ, សុបីយតេ សុបិនំ.
ឦសំទុសុសទ្ទាទីហិ សព្ពធាតូហិ ខបច្ចយោ ហោតិ.
ឦសស្សយោ, ទុស្សយោ, សុស្សយោ ភវតា, ឦសក្ករំ, ទុក្ករំ, សុករំ, ភវតា.
៥៦១, ៦៣៦. ឥច្ឆត្ថេសុ ¶ សមានកត្តុកេសុ តវេ តុំ វា.
ឥច្ឆត្ថេសុ សមានកត្តុកេសុ សព្ពធាតូហិតវេតុំឥច្ចេតេ បច្ចយា ហោន្តិ សព្ពកាលេ កត្តរិ.
បុញ្ញានិ កាតវេ, សទ្ធម្មំ សោតុ មិច្ឆតិ.
អរហសក្កាទីសុ ច អត្ថេសុ សព្ពធាតូហិ តុំបច្ចយោ ហោតិ.
កោ តំ និន្ទិតុមរហតិ, សក្កា ជេតុំ ធនេន វា. ឯវមញ្ញេបិ យោជេតព្ពា.
៥៦៣, ៦៣៩. បត្តវចនេ អលមត្ថេសុ ច.
បត្តវចនេ អលមត្ថេសុ សព្ពធាតូហិ តុំបច្ចយោ ហោតិ.
អលមេវ ទានានិ ទាតុំ, អលមេវ បុញ្ញានិ កាតុំ.
៥៦៤, ៦៤០. បុព្ពកាលេ’ កកត្តុកានំ តុន ត្វាន ត្វាវា.
បុព្ពកាលេ ឯកកត្តុកានំ ធាតូនំ តុនត្វាន ត្វាឥច្ចេតេ បច្ចយា ហោន្តិ វា.
កាតុន ¶ កម្មំ គច្ឆតិ, អកាតុន បុញ្ញំ កិលិស្សតិ, សត្តា សុត្វាន ធម្មំ មោទន្តិ, រិបុំ ជិត្វាន វសតិ, ធម្មំ សុត្វាន’ស្ស ឯតទហោសិ, ឥតោ សុត្វាន អមុត្រ កថយន្តិ, សុត្វា ជានិស្សាម. ឯវំ សព្ពត្ថ យោជេតព្ពា.
វត្តមានេ កាលេ សព្ពធាតូហិ មានអន្តឥច្ចេតេ បច្ចយា ហោន្តិ.
សរមានោ រោទតិ. គច្ឆន្តោ គណ្ហាតិ.
សាសឥច្ចេវមាទីហិ ធាតូហិ រត្ថុបច្ចយោ ហោតិ.
សាសតីតិ សត្ថា, សាសតិ ហិំសតីតិ វា សត្ថា.
បាឥច្ចេតាយ ធាតុយា រិតុបច្ចយោ ហោតិ.
បាតិ បុត្តន្តិ បិតា.
៥៦៨, ៥៧៦. មានាទីហិ ¶ រាតុ.
មានឥច្ចេវមាទីហិ ធាតូហិ រាតុបច្ចយោ ហោតិ, រិតុ បច្ចយោ ច.
ធម្មេន បុត្តំ មានេតីតិ មាតា, បុព្ពេ ភាសតីតិ ភាតា, មាតាបិតូហិ ធារីយតីតិ ធីតា.
អាឥច្ចាទិម្ហា គមិតោ តុកបច្ចយោ ហោតិ.
អាគច្ឆតីតិ អាគន្តុកោ, ភិក្ខុ.
គមុឥច្ចេតម្ហា ធាតុម្ហា ឥកបច្ចយោ ហោតិ ភព្ពេ. គមិស្សតិ គន្តុំ ភព្ពោតិ គមិកោ, ភិក្ខុ.
ឥតិ កិព្ពិធានកប្បេ ទុតិយោ កណ្ឌោ.
តតិយកណ្ឌ
៥៧១, ៦២៤. បច្ចយាទនិដ្ឋា និបាតនា សិជ្ឈន្តិ,
សង្ខ្យានាមសមាសតទ្ធិតាខ្យាតកិតកប្បម្ហិ សប្បច្ចយា យេ សទ្ទា អនិដ្ឋង្គតា, តេ សាធនេន និរក្ខិត្វា សកេហិ សកេហិ នាមេហិ និបាតនា សិជ្ឈន្តិ.
សង្ខ្យាយំ ¶ តាវ – ឯកស្ស ឯតា ហោតិ, ទសស្ស ច ទការស្ស រការាទេសោ ហោតិ. ឯកោ ច ទស ច ឯការស.
ទ្វិស្ស ពា ហោតិ, ទសស្ស ច ទការស្ស រការាទេសោ ហោតិ, ទ្វេ ច ទស ច ពារស.
ទ្វិស្ស ពា ហោតិ, ទសស្ស ច វីសំ ហោតិ. ទ្វេ ច វីសញ្ច ពាវីសំ.
ឆស្ស សោ ហោតិ, ទសស្ស ច ទការស្ស ឡោ ហោតិ, ឆ ច ទស ច សោឡស.
ឆអាយតនម្ហិ ឆស្ស សឡោ ហោតិ, សឡាយតនំ. ឯវំ សេសា សង្ខ្យា កាតព្ពា.
នាមិកេ តាវ-ឥម សមាន អបរឥច្ចេតេហិ ជ្ជជ្ជុ បច្ចយា ហោន្តិ, ឥម សមានសទ្ទានញ្ច អការសការាទេសា ហោន្តិ. ឥមស្មិំ កាលេ អជ្ជ, អជ្ជុ, សមានេ កាលេ សជ្ជ, សជ្ជុ, អបរស្មិំ កាលេ អបរជ្ជ, អបរជ្ជុ.
សមាសេ តាវ – ភូមិគតោ, អបាយគតោ, ឥស្សរកតំ. សល្លវិទ្ធោ, កថិនទុស្សំ, ចោរភយំ, ធញ្ញរាសិ, សំសារទុក្ខំ, បុព្ពាបរំ.
តទ្ធិតេ ¶ តាវ – វាសិដ្ឋោ, ភារទ្វាជោ, ភគ្គវោ, បណ្ឌវោ, កាលេយ្យោ.
អាខ្យាតេ តាវ – ‘‘អស ភាវេ’’តិ ធាតុតោ វត្តមានេសុ ឯកវចនពហុវចនេសុ ឯកវចនស្ស តិស្ស ស្សោ ហោតិ អន្តេន សហ, ពហុវចនស្ស អន្តិស្ស ស្សុ ហោតិ អន្តេន សហ. ឯវមស្ស វចនីយោ, ឯវមស្សុ វចនីយា.
អាណត្តិយំ ហិស្ស ស្សុ ហោតិ វា, គច្ឆស្សុ, គច្ឆាហិ.
កិតកេ តាវ – វទ ហនឥច្ចេវមាទីហិ ធាតូហិ កបច្ចយោ ហោតិ, វទស្ស ច វាទោ ហោតិ, ហនស្ស ច ឃាតោ ហោតិ. វាទកោ, ឃាតកោ.
នដធាតុតោ តបញ្ចយស្ស ច្ច ដ្ដាទេសា ហោន្តិ អន្តេន សហ. នច្ចំ, នដ្ដំ. ឥច្ចេវមាទយោ និបាតនា សិជ្ឈន្តិ.
៥៧២, ៦២៥. សាស ទិសតោ តស្ស រិដ្ឋោ ច.
សាស ទិសឥច្ចេវមាទីហិ ធាតូហិ តបច្ចយស្ស រិដ្ឋាទេសោ ហោតិ ឋានេ.
អនុសិដ្ឋោ សោ មយា, ទិដ្ឋំ មេ រូបំ.
ចគ្គហណេន ¶ កិច្ចតការស្ស ច តុំ បច្ចយស្ស ច រដ្ឋរដ្ឋុំអាទេសា ហោន្តិ. ទស្សនីយំ ទដ្ឋព្ពំ. ទដ្ឋុំ វិហារំ គច្ឆន្តិ សមណានំ.
៥៧៣, ៦២៦. សាទិសន្ត បុច្ឆ ភន្ជ ហន្សាទីហិដ្ឋោ.
សការន្ត បុច្ឆ ភន្ជ ហន្ស ឥច្ចេវមាទីហិ ធាតូហិ តបច្ចយស្ស សហាទិព្យញ្ជនេន ដ្ឋាទេសោ ហោតិ ឋានេ.
តុដ្ឋោ, អហិនា ទដ្ឋោ នរោ, មយា បុដ្ឋោ, ភដ្ឋោ, បភដ្ឋោ, ហដ្ឋោ, បហដ្ឋោ, យិដ្ឋោ. ឯវមញ្ញេបិ ធាតវោ សព្ពត្ថ យោជេតព្ពា.
វសឥច្ចេតម្ហា ធាតុម្ហា តការបច្ចយស្ស សហាទិព្យញ្ជនេន ឧដ្ឋាទេសោ ហោតិ ឋានេ.
វស្សំវុដ្ឋោ.
វសស្សេវ ធាតុស្ស តបច្ចយេ បរេ វការស្ស ឧការាទេសោ ហោតិ វា.
វុសិតំ ព្រហ្មចរិយំ, ឧដ្ឋោ. វុឋោ វា.
៥៧៦, ៦០៧. ធ ¶ ឍ ភ យេ ហិ ធ ឍា ច.
ធ ឍ ភ ហឥច្ចេវមន្តេហិ ធាតូហិ តការបច្ចយស្ស យថាក្កមំ ធ ឍាទេសា ហោន្តិ.
យថា? ពុទ្ធោ ភគវា, វឌ្ឍោ ភិក្ខុ, លទ្ធំ មេ បត្ថចីវរំ, អគ្គិនា ទឌ្ឍំ វនំ.
ភន្ជតោ ធាតុម្ហា តការបច្ចយស្ស គ្គោ អាទេសោ ហោតិ សហាទិព្យញ្ជនេន.
ភគ្គោ.
៥៧៨, ៥៦០. ភុជាទីនមន្តោ នោ ទ្វិ ច.
ភុជឥច្ចេវមាទីនំ ធាតូនំ អន្តោ នោ ហោតិ, តបច្ចយស្ស ច ទ្វិតាវោ ហោតិ.
ភុត្តោ, ភុត្តាវី, ចត្តោ, សត្តោ, រត្តោ, យុត្តោ, វិវិត្តោ.
វចឥច្ចេតស្ស ¶ ធាត្វស្ស វការស្ស ឧការាទេសោ ហោតិ អន្តោ ចការោ នោ ហោតិ, តបច្ចយស្ស ច ទ្វេភាវោ ហោតិ វា.
វុត្តំ ភគវតា, ឧត្តំ វា.
គុបឥច្ចេវមាទីនំ ធាតូនំ អន្តោ ច ព្យញ្ជនោ នោ ហោតិ, តបច្ចយស្ស ច ទ្វេភាវោ ហោតិ.
សុគុត្តោ, ចត្តោ, លិត្តោ, សន្តត្តោ, ឧត្តោ, វិវិត្តោ, សិត្តោ. ឯវមញ្ញេបិ យោជេតព្ពា.
តរឥច្ចេវមាទីហិ ធាតូហិ តបច្ចយស្ស ឥណ្ណាទេសោ ហោតិ, អន្តោ ច ព្យញ្ជនោ នោ ហោតិ.
តរតីតិ តិណ្ណោ, ឧត្តរតីតិ ឧត្តិណ្ណោ, សំបូរតីតិ សម្បុណ្ណោ, តុរតីតិ តុណ្ណោ, បរិជីរតីតិ បរិជិណ្ណោ, អាកិរតីតិ អាកិណ្ណោ.
៥៨២, ៦៣១. ភិទាទិតោ ¶ ឥន្ន អន្ន ឦណាវា.
ភិទិឥច្ចេវមាទីហិ ធាតូហិ តបច្ចយស្ស ឥន្ន អន្ន ឦណាទេសា ហោន្តិ វា, អន្តោ ច ព្យញ្ជនោ នោ ហោតិ.
ភិន្ទិតព្ពោតិ ភិន្នោ, ឆិន្ទីយតីតិ ឆិន្នោ, ឧច្ឆិន្ទីយិត្ថាតិ ឧច្ឆិន្នោ, ទីយតីតិ ទិន្នោ, និសីទតីតិ និសិន្នោ, សុដ្ឋុ ឆាទីយតីតិ សុឆន្នោ, ខិទតីតិ ខិន្នោ, រោទតីតិ រុន្នោ, ខីណា ជាតិ.
វាតិ កិមត្ថំ? ភិជ្ជតីតិ ភិត្តិ.
៥៨៣, ៦១៧. សុស បច សកតោ ក្ខ ក្កា ច.
សុស បច សកឥច្ចេវមាទីហិ ធាតូហិ តបច្ចយស្ស ក្ខក្កាទេសា ហោន្តិ, អន្តោ ច ព្យញ្ជនោ នោ ហោតិ.
សុស្សតីតិ សុក្ខំ, កដ្ឋំ, បច្ចតីតិ បក្កំ, ផលំ. សកតិ សមត្ថេតិ, បូជេតីតិ វា សក្កោ, សុជម្បតិ.
បក្កមឥច្ចេវមាទីហិ ធាតូហិ តបច្ចយស្ស ន្តោអាទេសោ ហោតិ, អន្តោ ច នោ ហោតិ.
បក្កមតីតិ ¶ បក្កន្តោ, វិព្ភមតីតិ វិព្ភន្តោ, សង្កន្តោ, ខន្តោ, សន្តោ, ទន្តោ, វន្តោ.
ចគ្គហណំ កិមត្ថំ? តេហេវ ធាតូហិ តបច្ចយស្សន្តិ ហោតិ. អន្តោ ច នោ ហោតិ. កន្តិ, ខន្តិ. ឯវំ សព្ពត្ថ.
ជនឥច្ចេវមាទីនំ ធាតូនំ អន្តស្ស ព្យញ្ជនស្ស អាត្តំ ហោតិ តបច្ចយេ បរេ, តិម្ហិ ច.
អជនីតិ ជាតោ, ជននំ ជាតិ.
តិម្ហីតិ កិមត្ថំ? អញ្ញស្មិម្បិ បច្ចយេ បរេ អាការនិវត្តនត្ថំ. ជនិត្វា, ជនិតា, ជនិតុំ, ជនិតព្ពំ ឥច្ចេវមាទិ.
៥៨៦, ៦០០. គម ខន ហន រមាទីនមន្តោ.
គម ខន ហន រមុឥច្ចេវមាទីនំ ធាតូនំ អន្តោ ព្យញ្ជនោ នោ ហោតិ វា តបច្ចយេ បរេ តិម្ហិ ច.
សុន្ទរំ និព្ពានំ គច្ឆតីតិ សុគតោ. សុន្ទរំ និព្ពានំ គច្ឆតីតិ សុគតិ, ខតំ, ខតិ. ឧបហតំ, ឧបហតិ. រតោ, រតិ, មតោ, មតិ.
វាតិ ¶ កិមត្ថំ? រមតោ, រមតិ.
រការោ ច ធាតូនមន្តភូតោ នោ ហោតិ តបច្ចយេ, បរេ តិម្ហិ ច.
បការេន ករីយតីតិ បកតោ, បឋមំ ករីយតីតិ បកតិ, វិសរីយតីតិ វិសតោ, វិសតិ.
ឋា បាឥច្ចេតេសំ ធាតូនំ អន្តស្ស អាការស្ស ឥការ ឦការាទេសា ហោន្តិ យថាសង្ខ្យំ តបច្ចយេ បរេ, តិម្ហិ ច.
យត្រ ឋិតោ, ឋិតិ, បីតោ, បីតិ.
៥៨៩, ៦២១. ហន្តេហិ ហោ ហស្ស ឡោ វា អទហនហានំ.
ហការន្តេហិ ធាតូហិ តបច្ចយស្ស ហការាទេសោ ហោតិ, ហការស្ស ធាត្វន្តស្ស ឡោ ហោតិ វា អទហនហានំ.
អារុហិត្ថាតិ អារុឡ្ហោ. គាឡ្ហោ, ពាឡ្ហោ. មូឡោ.
អទហនហានមិតិ ¶ កិមត្ថំ? ទយ្ហតីតិ ទឌ្ឍោ, សំសុដ្ឋុ នយ្ហតីតិ សន្នទ្ធោ.
ឥតិ កិព្ពិធានកប្បេ តតិយោ កណ្ឌោ.
ចតុត្ថកណ្ឌ
៥៩០, ៥៧៩. ណម្ហិរន្ជស្ស ជោ ភាវករណេសុ.
ណម្ហិ បច្ចយេ បរេ រន្ជឥច្ចេតស្ស ធាតុស្ស អន្តភូតស្ស ន្ជការស្ស ជោអាទេសោ ហោតិ ភាវករណេសុ.
រញ្ជនំ រាគោ, រន្ជន្តិ ឯតេនាតិ រាគោ.
ភាវករណេសូតិ កិមត្ថំ? រន្ជតីតិ រង្គោ.
ហនឥច្ចេតស្ស ធាតុស្ស សព្ពស្ស ឃាតាទេសោ ហោតិ ណម្ហិ បច្ចយេ បរេ.
ឧបហនតីតិ ឧបឃាតោ, គាវោ ហនតីតិ គោឃាតកោ.
៥៩២, ៥០៣. វធោ ¶ វា សព្ពត្ថ.
ហនឥច្ចេតស្ស ធាតុស្ស វធាទេសោ ហោតិ វា សព្ពត្ថ ឋានេសុ.
ហនតីតិ វធោ, វធកោ, អវធិ, អហនិ វា.
អាការន្តានំ ធាតូនំ អន្តស្ស អាការស្ស អាយាទេសោ ហោតិ ណម្ហិ បច្ចយេ បរេ.
ទទាតីតិ ទាយកោ, ទានំ ទាតុំ សីលំ យស្សាតិ ទានទាយី, មជ្ជំ ទាតុំ សីលំ យស្សាតិ មជ្ជទាយី, នគរំ យាតុំ សីលំ យស្សាតិ នគរយាយី.
៥៩៤, ៥៨២. បុរ សមុប បរីហិ ករោតិស្ស ខ ខរា វា តប្បច្ចយេសុច.
បុរ សំ ឧប បរិឥច្ចេតេហិ ករោតិស្ស ធាតុស្ស ខ ខរាទេសា ហោន្តិ វា តបច្ចយេ បរេ, ណម្ហិ ច.
បុរេ ករីយតីតិ បុរក្ខតោ, សម្មា ករីយតីតិ សង្ខតោ, ឧបគន្ត្វា ករីយតីតិ ឧបក្ខតោ, បរិសមន្តតោ ករោតីតិ បរិក្ខារោ, សំករីយតីតិ សង្ខារោ.
វាតិ កិមត្ថំ? ឧបគន្ត្វា ករោតីតិ ឧបការោ.
៥៩៥, ៦៣៧. តវេ ¶ តុនាទីសុ កា.
តវេ តុនឥច្ចេវមាទីសុ បច្ចយេសុ ករោតិស្ស ធាតុស្ស កាអាទេសោ ហោតិ វា.
កាតវេ, កាតុំ, កត្តុំ វា, កាតុន, កត្តុន វា.
៥៩៦, ៥៥១. គម ខន ហនាទីនំ តុំ តព្ពាទីសុ ន.
គម ខន ហនឥច្ចេវមាទីនំ ធាតូនំ អន្តស្ស នការោ ហោតិ វា តុំ តព្ពាទីសុ បច្ចយេសុ.
គន្តុំ, គមិតុំ, គន្តព្ពំ, គមិតព្ពំ. ខន្តុំ. ខនិតុំ, ខន្តព្ពំ, ខនិតព្ពំ. ហន្តុំ, ហនិតុំ, ហន្តព្ពំ. ហនិតព្ពំ. មន្តុំ, មនិតុំ, មន្តព្ពំ, មនិតព្ពំ.
អាទិគ្គហណំ កិមត្ថំ? តុនគ្គហណត្ថំ. គន្តុន, ខន្តុន, ហន្តុន, មន្តុន.
៥៩៧, ៦៤១. សព្ពេហិ តុនាទីនំ យោ.
សព្ពេហិ ធាតូហិ តុនាទីនំ បច្ចយានំ យការាទេសោ ហោតិ វា.
អភិវន្ទិយ, អភិវន្ទិត្វា, ឱហាយ, ឱហិត្វា, ឧបនីយ, ឧបនេត្វា, បស្សិយ, បស្សិត្វា, ឧទ្ទិស្ស, ឧទ្ទិសិត្វា, អាទាយ, អាទិយិត្វា.
៥៩៨, ៦៤៣. ចនន្តេហិ ¶ រច្ចំ.
ចការនការន្តេហិ ធាតូហិ តុនាទីនំ បច្ចយានំ រច្ចាទេសោ ហោតិ វា.
វិវិច្ច, អាហច្ច, ឧហច្ច.
វាតិ កិមត្ថំ? ហន្ត្វា.
៥៩៩, ៦៤៤. ទិសា ស្វាន ស្វាន្តលោបោ ច.
ទិសឥច្ចេតាយ ធាតុយា តុនាទីនំ បច្ចយានំ ស្វានស្វាទេសា ហោន្តិ, អន្តលោបោ ច.
ទិស្វាន, ទិស្វា.
៦០០, ៦៤៥. ម ហ ទ ភេហិ ម្ម យ្ហ ជ្ជ ព្ភ ទ្ធា ច.
ម ហ ទ ភ ឥច្ចេវមន្តេហិ ធាតូហិ តុនាទីនំ បច្ចយានំ ម្ម យ្ហ ជ្ជ ព្ភ ទ្ធា អាទេសា ហោន្តិ វា អន្តលោបោ ច.
អាគម្ម, អាគមិត្វា, ឱក្កម្ម. ឱក្កមិត្វា, បគ្គយ្ហ, បគ្គណ្ហិត្វា, ឧប្បជ្ជ, ឧប្បជ្ជិត្វា, អារព្ភ, អារភិត្វា, អារទ្ធ, អារភិត្វា.
៦០១, ៣៣៤. តទ្ធិតសមាសកិតកា ¶ នាមំ វា’ តវេ តុនាទីសុ ច.
តទ្ធិតសមាសកិតកឥច្ចេវមន្តា សទ្ទានាមំវ ទដ្ឋព្ពា តវេ តុន ត្វាន ត្វាទិបច្ចយន្តេ វជ្ជេត្វា.
វាសិដ្ឋោ, បត្តធម្មោ, កុម្ភការោ ឥច្ចេវមាទិ.
ទុម្ហិ អក្ខរេ យោ បុព្ពោ អក្ខរោ, សោ គរុកោវ ទដ្ឋព្ពោ.
ភិត្វា, ឆិត្វា, ទត្វា, ហុត្វា.
ទីឃោ ច សរោ គរុកោវ ទដ្ឋព្ពោ.
អាហារោ, នទី, វធូ, តេ ធម្មា, ឱបនយិកោ.
អក្ខរត្ថេហិ អក្ខរាភិធេយ្យេហិ ការបច្ចយោ ហោតិ បយោគេ សតិ.
អ ឯវ អការោ, អា ឯវ អាការោ, យ ឯវ យការោ.
៦០៥, ៦៤៧. យថាគមមិការោ ¶ .
យថាគមំ សព្ពធាតូហិ សព្ពបច្ចយេសុ ឥការាគមោ ហោតិ.
ការិយំ, ភវិតព្ពំ, ជនិតព្ពំ, វិទិតព្ពំ, ករិត្វា, ឥច្ឆិតំ.
ទការធការន្តាយ ធាតុយា យថាគមំ យការាគមោ ហោតិ ក្វចិ តុនាទីសុ បច្ចយេសុ.
ពុទ្ធោ លោកេ ឧប្បជ្ជិត្វា, ធម្មំ ពុជ្ឈិត្វា.
ទធន្តតោតិ កិមត្ថំ? លភិត្វា.
ក្វចីតិ កិមត្ថំ? ឧប្បាទេត្វា.
ឥតិ កិព្ពិធានកប្បេ ចតុត្ថោ កណ្ឌោ.
បញ្ចមកណ្ឌ
៦០៧, ៥៧៨. និគ្គហិត សំយោគាទិនោ.
សំយោគាទិភូតោ នការោ និគ្គហិតមាបជ្ជតេ.
រង្គោ, ភង្គោ, សង្គោ.
៦០៨, ៦២៣. សព្ពត្ថ ¶ គេ គី.
គេឥច្ចេតស្ស ធាតុស្ស គីអាទេសោ ហោតិ សព្ពត្ថ ឋានេ.
គីតំ គាយតិ.
សទឥច្ចេតស្ស ធាតុស្ស សីទាទេសោ ហោតិ សព្ពត្ថ ឋានេ.
និសិន្នោ, និសីទតិ.
យជឥច្ចេតស្ស ធាតុស្ស សរស្ស ឥការាទេសោ ហោតិ ដ្ឋេ បរេ.
យិដ្ឋោ, យិដ្ឋា.
ដ្ឋេតិ កិមត្ថំ? យជនំ.
៦១១, ៦០៨. ហចតុត្ថានមន្តានំ ទោ ធេ.
ហចតុត្ថានំ ធាត្វន្តានំ ទោ អាទេសោ ហោតិ ធេ បរេ.
សន្នទ្ធោ, កុទ្ធោ, យុទ្ធោ, សិទ្ធោ, លទ្ធោ, អារទ្ធោ.
៦១២, ៦១៥. ឌោ ¶ ឍការេ.
ហចតុត្ថានំ ធាត្វន្តានំ ឌោ អាទេសោ ហោតិ ឍការេ បរេ.
ទយ្ហតីតិ ទឌ្ឍោ, វឌ្ឍតីតិ វុឌ្ឍោ.
ឍការេតិ កិមត្ថំ? ទាហោ.
គហឥច្ចេតស្ស ធាតុស្ស សព្ពស្ស ឃរាទេសោ ហោតិ វា ណបច្ចយេ បរេ.
ឃរំ, ឃរានិ.
វាតិ កិមត្ថំ? គាហោ.
ទហឥច្ចេតស្ស ធាតុស្ស ទការោ ឡត្តមាបជ្ជតេ វា ណបច្ចយេ បរេ.
បរិទហនំ បរិឡាហោ.
វាតិ កិមត្ថំ? បរិទាហោ.
៦១៥, ៥៨៦. ធាត្វន្តស្ស លោបោ ក្វិម្ហិ.
ធាត្វន្តស្ស ព្យញ្ជនស្ស លោបោ ហោតិ ក្វិម្ហិ បច្ចយេ បរេ.
ភុជេន ¶ គច្ឆតីតិ, ភុជគោ. ឧរេន គច្ឆតីតិ ឧរគោ, តុរគោ, សង្ខោ.
វិទឥច្ចេតស្ស ធាតុស្ស អន្តេ ឩការាគមោ ហោតិ ក្វិម្ហិ បច្ចយេ បរេ.
លោកំ វិទតិ ជានាតីតិ លោកវិទូ.
៦១៧, ៦៣៣. ន ម ក រានមន្តានំ និយុត្តតម្ហិ.
នការ មការ កការ រការានំ ធាត្វន្តានំ លោបោ ន ហោតិ ឥការយុត្តេ តបច្ចយេ បរេ.
ហនិភុំ, គមិតោ, រមិតោ, សកិតោ, សរិតោ, ករិត្វា.
ឥយុត្តតម្ហីតិ កិមត្ថំ? គតោ, សតោ.
៦១៨, ៥៧១. ន ក គត្តំ ច ជាណ្វុម្ហិ.
ចការ ជការា កការ គការត្តំ នាបជ្ជន្តេ ណ្វុម្ហិ បច្ចយេ បរេ.
បចតីតិ បាចកោ, យជតីតិ យាជកោ.
៦១៩, ៥៧៣. ករស្ស ¶ ច តត្តំ តុស្មិំ.
ករឥច្ចេតស្ស ធាតុស្ស អន្តស្ស រការស្ស តការត្តំ ហោតិ តុបច្ចយេ បរេ.
ករោតីតិ កត្តា, ករោន្តីតិ កត្តារោ.
ករឥច្ចេតស្ស ធាតុស្ស អន្តស្ស រការស្ស តការត្តំ ហោតិ វា តុំ តុន តព្ពឥច្ចេតេសុ បច្ចយេសុ.
កត្តុំ, កាតុំ, កត្តុន. កាតុន, កត្តព្ពំ, កាតព្ពំ.
៦២១, ៥៥៣. ការិតំ វិយ ណានុពន្ធោ.
ណការានុពន្ធោ បច្ចយោ ការិតំ វិយ ទដ្ឋព្ពោ វា.
ទាហោ, ទេហោ, វាហោ, ពាហោ, ចាគោ, វារោ, ចារោ, បរិក្ខារោ, ទាយកោ, នាយកោ, លាវកោ, ភាវកោ, ការី, ឃាតី, ទាយី.
វាតិ កិមត្ថំ? ឧបក្ខរោ.
៦២២, ៥៧០. អនកា ¶ យុ ណ្វូនំ.
យុណ្វុឥច្ចេតេសំ បច្ចយានំ អន អកឥច្ចេតេ អាទេសា ហោន្តិ.
នន្ទនំ, ការកោ.
ច ជឥច្ចេតេសំ ធាត្វន្តានំ កការគការាទេសា ហោន្តិ ណានុពន្ធេ បច្ចយេ បរេ.
បាកោ, យោគោ.
ឥតិ កិព្ពិធានកប្បេ បញ្ចមោ កណ្ឌោ.
កិតកប្បោ និដ្ឋិតោ.
៨. ឧណាទិកប្ប
ឆដ្ឋកណ្ឌ
៦២៤, ៥៦៣. កត្តរិ ¶ កិត.
កត្តុឥច្ចេតស្មិំ អត្ថេ កិត បច្ចយា ហោន្តិ.
ការុ, ការុកោ, ការកោ, បាចកោ, កត្តា, ជនិតា, បចិតា, នេតា.
៦២៥, ៦០៥. ភាវកម្មេសុ កិច្ចត្ត ខត្ថា.
ភាវកម្មឥច្ចេតេស្វត្ថេសុ កិច្ច ត្ត ខត្ថឥច្ចេតេ បច្ចយា ហោន្តិ.
ឧបសម្បាទេតព្ពំ ឧបសម្បាទនីយំ ភវតា, សយិតព្ពំ ភវតា, កត្តព្ពំ ភវតា, ភោត្តព្ពោ ឱទនោ ភវតា, អសិតព្ពំ ភោជនំ ភវតា, អសិតំ ភវតា, សយិតំ ភវតា, បចិតំ ភវតា, អសិតំ អសនំ ភវតា, សយិតំ សយនំ ភវតា, បចិតោ ឱទនោ ភវតា, កិញ្ចិស្សយោ, ឦសស្សយោ, ទុស្សយោ, សុស្សយោ ភវតា.
៦២៦, ៦៣៤. កម្មនិ ¶ ទុតិយាយ ត្តោ.
កម្មនិ ឥច្ចេតស្មិំ អត្ថេ ទុតិយាយំ វិភត្តិយំ កត្តរិ ត្តបច្ចយោ ហោតិ.
ទានំ ទិន្នោ ទេវទត្តោ, សីលំ រក្ខិតោ ទេវទត្តោ, ភត្តំ ភុត្តោ ទេវទត្តោ, គរុំ ឧបាសិតោ ទេវទត្តោ.
៦២៧, ៦៥២. ខ្យាទីហិ មាន ម ច តោ វា.
ខិ ភី សុ រុ ហុ វា ធូ ហិ លូ បី អទឥច្ចេវមាទីហិ ធាតូហិ មន បច្ចយោ ហោតិ, មស្ស ច តោ ហោតិ វា.
ខីយន្តិ ឧបទ្ទវា ឯត្ថាតិ ខេមោ, ភាយិតព្ពោតិ ភេមោ, ភាយន្តិ ឯតស្មាតិ វា ភេមោ, រំសិយោ អភិស្សវេតីតិ សោមោ, រវតិ គច្ឆតីតិ រោមោ, ហុវតិ ជុហ្វតិ ឯតេនាតិ ហោមោ, បដិលោមវសេន វាតិ គច្ឆតីតិ វាមោ, លាមកវសេន វាតិ គច្ឆតិ បវត្តតីតិ វា វាមោ, ធុនាតិ កម្បតីតិ ធូមោ, សេដ្ឋភាវេន ហិនោតិ បវត្តតិ ចិត្តំ ឯតស្មិន្តិ ហេមោ, លុនិតព្ពោតិ លោមោ, មំសចម្មានិ លុនាតិ ឆិន្ទតីតិ វា លោមោ, បិយនំ បេមោ, បិយាយិតព្ពោតិ វា បេមោ, សុខទុក្ខំ អទតិ ភក្ខតីតិ អត្តា, ជាតិជរាមរណាទីហិ អទីយតេ ភក្ខីយតេតិ វា អត្តា, អាតុមា.
៦២៨, ៦៥៣. សមាទីហិ ¶ ថ មា.
សមុ ទមុ ទរ រហ ទុ ហិ សិ ភី ទា យា សា ឋាភសឥច្ចេវមាទីហិ ធាតូហិ ថ ម បច្ចយា ហោន្តិ.
សមេតីតិ សមថោ, ទមតីតិ ទមថោ, ទមនំ វា ទមថោ, ទមិតព្ពោតិ វា ទមថោ, ទរតីតិ ទរថោ, ជិណ្ណភាវំ រហិស្សតិ គណ្ហិស្សតីតិ រថោ, ទព្ពសម្ភារេ រហតិ គណ្ហាតីតិ វា រថោ, ទវតិ គច្ឆតីតិ ទុមោ, ទវតិ វុទ្ធិ វិរុឡ្ហិ គច្ឆតិ បវត្តតីតិ ឧទ្ធំ វា ទុមោ, បថវីបព្ពតាទីសុ គច្ឆតិ បតតីតិ ហិមោ, កម្មវាចាយ ពន្ធតិ ឯត្ថាតិ សីមា. ពន្ធិតព្ពាតិ វា សីមា. ភាយន្តិ ឯតស្មាតិ ភីមោ, សត្តេ អវខណ្ឌេន្តិ និវារេន្តិ ឯតេនាតិ ទាមោ, មូសិកាទីហិ ខាទីយតិ អវខណ្ឌីយតីតិ វា ទាមោ, យាតិ គច្ឆតីតិ យាមោ, បរេសំ ចិត្តំ គណ្ហិតុំ សមត្ថេតីតិ សាមោ, តិដ្ឋន្តិ ឯតេនាតិ ថាមោ, ភសតិ ភស្មីករីយតីតិ ភស្មា.
គហឥច្ចេតស្ស ធាតុស្ស ឧបធស្ស អការស្ស ឯត្ត ហោតិ វា.
ទព្ពសម្ភារ គណ្ហាតីតិ គេហំ, គហំ.
៦៣០, ៦៥៤. មសុស្ស ¶ សុស្ស ច្ឆរ ច្ឆេរា.
មសុឥច្ចេតស្ស បាដិបទិកស្ស សុស្ស ច្ឆរច្ឆេរាទេសា ហោន្តិ.
មច្ឆរតីតិ មច្ឆរោ, ឯវំ មច្ឆេរោ.
អាបុព្ពស្ស ចរឥច្ចេតស្ស ធាតុស្ស ច្ឆរិយច្ឆរច្ឆេរា ទេសា ហោន្តិ, អាបុព្ពស្ស ច រស្សោ ហោតិ.
អាភុសោ ចរិតព្ពន្តិ អច្ឆរិយំ. ឯវំ អច្ឆរំ, អច្ឆេរំ.
ចគ្គហណេន មសុស្ស សុស្សាបិ ច្ឆរិយាទេសោ ហោតិ, មច្ឆរិយំ.
អល កល សលឥច្ចេតេហិ ធាតូហិ ល យបច្ចយា ហោន្តិ.
អលតិ សមត្ថេតីតិ អល្លំ, កលិតព្ពំ សង្ខ្យាតព្ពន្តិ កល្លំ, សលតិ គច្ឆតិ បវិសតីតិ សល្លំ. ឯវំ អល្យំ, កល្យំ, សល្យំ.
៦៣៣, ៦៥៧. យាណ ¶ លាណា.
តេហិ កល សលឥច្ចេតេហិ ធាតូហិ យាណ លាណបច្ចយា ហោន្តិ.
កលិតព្ពំ សង្ខ្យាតព្ពន្តិ កល្យាណំ, គណតោ បដិក្កមិត្វា សលន្តិ ឯត្ថាតិ បដិសល្យាណំ. ឯវំ សល្លាណោ, បដិសល្លាណោ.
មថឥច្ចេតស្ស ធាតុស្ស ថស្ស លាទេសោហោតិ. អញ្ញមញ្ញំ មថតិ វិលោឡតីតិ មល្លោ, មល្លំ.
ចគ្គហណេន លតោ កោ ច អាគមោ ហោតិ. មល្លកោ, មល្លកំ.
៦៣៥, ៥៥៩. បេសាតិសគ្គបត្តកាលេសុកិច្ចា.
បេស អតិសគ្គ បត្តកាលឥច្ចេតេស្វត្ថេសុ កិច្ចបច្ចយា ហោន្តិ.
កត្តព្ពំ កម្មំ ភវតា, ករណីយំ កិច្ចំ ភវតា, ភោត្តព្ពំ ភោជនំ ភវតា, ភោជនីយំ ភោជនំ ភវតា, អជ្ឈយិតព្ពំ អជ្ឈេយ្យំ ភវតា, អជ្ឈយនីយំ អជ្ឈេយ្យំ ភវតា.
៦៣៦, ៦៥៩. អវស្សកា’ធមិណេសុ ¶ ណី ច.
អវស្សក អធមិណឥច្ចេតេស្វត្ថេសុ ណីបច្ចយោ ហោតិ, កិច្ចា ច.
អវស្សតេ តាវ – ការីសិ មេ កម្មំ អវស្សំ ហារីសិ មេ ភារំ អវស្សំ.
អធមិណេ – ទាយីសិ មេ សតំ ឥណំ, ធារីសិ មេ សហស្សំ ឥណំ.
កិច្ចា ច – ទាតព្ពំ មេ ភវតា សតំ ឥណំ. ធារយិតព្ពំ មេ ភវតា សហស្សំ ឥណំ, កត្តព្ពំ មេ ភវតា គេហំ, ករណីយំ មេ ភវតា កិច្ចំ, ការិយំ មេ ភវតា សយនំ.
អរហ សក្ក ភព្ពឥច្ចេវមាទីហិ បយោគេ សតិ សព្ពធាតូហិ តុំបច្ចយោ ហោតិ.
អរហា ភវំ វត្តុំ, អរហា ភវំ កត្តុំ, សក្កា ភវំ ហន្តុំ, សក្កា ភវំ ជនេតុំ, ជនិតុំ, ភវិតុំ, សក្កា ភវំ ទាតុំ, សក្កា ភវំ គន្តុំ, តព្ពោ ភវំ ជនេតុំ ឥច្ចេវមាទិ.
៦៣៨, ៦៦០. វជាទីហិបព្ពជ្ជាទយោ ¶ និប្បជ្ជន្តេ.
វជឥច្ចេវមាទីហិ ធាតូហិ, ឧបសគ្គបច្ចយាទីហិ ច បព្ពជ្ជាទយោ សទ្ទា និប្បជ្ជន្តេ.
បឋមមេវ វជិតព្ពាតិ បព្ពជ្ជា, ឥញ្ជនំ ឯជ្ជា, សមជ្ជនំ សមជ្ជា, និសីទនំ និសជ្ជា, វិជាននំ វិជ្ជា វិសជ្ជនំ វិសជ្ជា, បទនំ បជ្ជា, ហននំ វជ្ឈា, ឯសនំ ឥច្ឆា, អតិឯសនំ អតិច្ឆា, សទនំ សជ្ជា, សយន្តិ ឯត្ថាតិ សេយ្យា, សម្មា ចិត្តំ និធេតិ ឯតាយាតិ សទ្ធា, ចរិតព្ពា ចរិយា, ករណំ កិរិយា, រុជនំ រុច្ឆា, បទនំ បច្ឆា, រិញ្ចនំ រិច្ឆា, តិកិច្ឆនំ តិតិច្ឆា, សំកោចនំ សំកុច្ឆា, មទនំ មច្ឆា, លភនំ លច្ឆា, រទិហព្ពាតិ រច្ឆា, រទនំ វិលេខនំ វារច្ឆា, អធោ ភាគេន គច្ឆតីតិ តិរច្ឆា, តិរច្ឆានោ, អជនំ អច្ឆា, តិតិក្ខតីតិ តិតិក្ខា, សហ អាគមនំ សាគច្ឆា, ទុដ្ឋុ ភក្ខនំ ទោភច្ឆា, ទុដ្ឋុ រោសនំ ទុរុច្ឆា, បុច្ឆនំ បុច្ឆា, មុហនំ មុច្ឆា, វសនំ វច្ឆា, កចនំ កច្ឆា, សហ កថនំ សាកច្ឆា, តុទនំ តុច្ឆា, វិសនំ វិច្ឆា, បិសនំ បិច្ឆិល្លា, សុខទុក្ខំ មុទតិ ភក្ខតីតិ មច្ឆោ ¶ , សត្តានំ បាណំ មុសេតិ ចជេតីតិ មច្ចុ, សតនំ សច្ចំ, ឧទ្ធំ ធុនាតិ កម្បតីតិ ឧទ្ធច្ចំ, នដនំ នច្ចំ, និតនំ និច្ចំ, តថនំ តច្ឆំ ឥច្ចេវមាទិ.
ក្វិលោបោ ហោតិ, បុន ច និប្បជ្ជន្តេ.
វិវិធេហិ សីលាទិគុណេហិ ភវតីតិ វិភូ, វិសេសេន វា ភវតីតិ វិភូ, សយំ អត្តនា ភវតីតិ សយម្ភូ, អភិវិត្វា ភវតីតិ អភិភូ, សំ សុដ្ឋុ ធុនាតិ កម្បតីតិ សន្ធូ, វិសេសេន ភាតិ ទិព្ពតីតិ វិភា, និស្សេសេន ភាតិ ទិព្ពតីតិ និភា, បការេន ភាតិ ទិព្ពតីតិ បភា, សហ ភាសន្តិ ឯត្ថាតិ សភា, អាភុសោ ភាតិ ទិព្ពតីតិ អាភា, ភុជេន កុដិលេន គច្ឆតីតិ ភុជគោ, តុរិតតុរិតោ គច្ឆតីតិ តុរគោ, សំ សុដ្ឋុ បថវិំ ខនតីតិ សង្ខោ, វិសេសេន យមតិ ឧបរមតីតិ វិយោ, សុដ្ឋុ មនតិ ជានាតីតិ សុមោ, បរិ សមន្តតោ តនោតិ វិត្ថារេតីតិ បរិតោ ឥច្ចេវមាទិ.
សច ជានំ ធាតូនមន្តានំ ចជានំ កគាទេសា ហោន្តិ យថាសង្ខ្យំ ណានុពន្ធេ បច្ចយេ បរេ.
ឱកោ ¶ , បាកោ, សេកោ, សោកោ, វិវេកោ, ចាគោ, យោគោ, ភោគោ, រោគោ, រាគោ, ភាគោ, ភង្គោ, រង្គោ, សង្គោ.
៦៤១, ៥៧២. នុទាទីហិ យុណ្វូនមនាននាកាននកា សការិតេហិ ច.
នុទ សូទ ជន សុ លូ ហុ បុ ភូ ញា អ ស សមុឥច្ចេវមាទីហិ ធាតូហិ, ផន្ទ ចិតិ អាណ ឥច្ចេវមាទីហិ សការិតេហិ ច យុណ្វូនំ បច្ចយានំ អន អានន អក អាននកាទេសា ហោន្តិ យថាសង្ខ្យំ កត្តរិ, ភាវករណេសុ ច.
កត្តរិ តាវ – បនុទតីតិ បនូទនោ. ឯវំ សូទនោ, ជននោ, សវណោ, លវនោ, ហវនោ, បវនោ, ភវនោ, ញាណោ, អសនោ, សមណោ.
ភាវេ ច – បនុទតេ បនូទនំ. ឯវំ សូទនំ, ជននំ, សវណំ, លវនំ, ហវនំ, បវនំ, ភវនំ, ញាណំ, អសនំ, សមណំ, សញ្ជាននំ, កុយតេ កាននំ.
ការិតេ ច – ផន្ទាបីយតេ ផន្ទាបនំ, ចេតាបីយតេ ចេតាបនំ, អាណាបីយតេ អាណាបនំ.
ករណេ – នុទន្តិ អនេនាតិ នូទនំ, ឯវំ សូទនំ, ជននំ, សវណំ, លវណំ, ហវនំ, បវនំ, ភគនំ, ញាណំ, អសនំ, សវណំ.
បុន ¶ កត្តរិ – នុទតីតិ នូទកោ, សូទតីតិ សូទធកា, ជនេតីតិ ជនកោ, សុណោតីតិ សាវកោ, លុនាតីតិ លាវកោ, ជុហោតីតិ ហាវកោ, បុនាតីតិ បាវកោ, ភវតីតិ ភាវកោ, ជានាតីតិ ជានកោ, អសតីតិ អសកោ, ឧបាសតីតិ ឧបាសកោ, សមេតីតិ សមកោ.
ការិតេ តុ – ផន្ទាបយតីតិ ផន្ទាបយកោ. ឯវំ អាណាបយកោ, ចេតាបយកោ, សញ្ជាននកោ.
៦៤២, ៥៨៨. ឥ យ ត ម កិ ឯ សាន’មន្តស្សរោ ទីឃំ ក្វចិ ទុ ស ស្ស គុណំ ទោ រំ សក្ខី ច.
ឥយ ត ម កិ ឯ សឥច្ចេតេសំ សព្ពនាមានមន្តោ សរោ ទីឃមាបជ្ជតេ, ក្វចិ ទុសឥច្ចេតស្ស ធាតុស្ស ឧការោ គុណមាបជ្ជតេ, ទការោ រការមាបជ្ជតេ, ធាត្វន្តស្ស សស្ស ច ស ក្ខ ឦឥច្ចេតេ អាទេសា ហោន្តិ យថាសម្ភវំ. ឯតេ សទ្ទា សកេន សកេន នាមេន យថានុបរោធេន ពុទ្ធសាសនេ បច្ឆា បុន និប្បជ្ជន្តេ.
ឥមមិវ នំ បស្សតីតិ ឦទិសោ, យមិវ នំ បស្សតីតិ យាទិសោ, តមិវ នំ បស្សតីតិ តាទិសោ, មមិវ នំ បស្សតីតិ មាទិសោ, កិមិវ នំ បស្សតីតិ កីទិសោ, ឯតមិវ នំ បស្សតីតិ ឯទិសោ, សមានមិវ នំ បស្សតីតិ សាទិសោ ¶ . ឥមមិវ នំ បស្សតីតិ ឦរិសោ, យមិវ នំ បស្សតីតិ យារិសោ, តមិវ នំ បស្សតីតិ តារិសោ, មមិវ នំ បស្សតីតិ មារិសោ, កិមិវ នំ បស្សតីតិ កីរិសោ, ឯតមិវ នំ បស្សតីតិ ឯរិសោ, សមានមិវ នំ បស្សតីតិ សារិសោ. ឥមមិវ នំ បស្សតីតិ ឦទិក្ខោ, យមិវ នំ បស្សតីតិ យាទិក្ខោ, តមិវ នំ បស្សតីតិ តាទិក្ខោ, ឯវំ មាទិក្ខោ, កីទិក្ខោ, ឯទិក្ខោ, សាទិក្ខោ. ឦទី, យាទី, តាទី, មាទី, កីទី, ឯទី, សាទី.
ចគ្គហណេន តេសមេវ សទ្ទានំ ឥយឥច្ចេវមាទីនមន្តោ ច សរោ ក្វចិ ទីឃត្ថមាហុ. ឦទិក្ខោ, យាទិក្ខោ, តាទិក្ខោ, មាទិក្ខោ, កីទិក្ខោ, ឯទិក្ខោ, សាទិក្ខោ. ឥទិសោ, សទិសោ, សរិសោ, សរិក្ខោ.
៦៤៣, ៦៣៥. ភ្យាទីហិ មតិ ពុធិ បូជាទីហិ ច ត្តោ.
ភីឥច្ចេវមាទីហិ ធាតូហិ, មតិ. ពុធិ បូជាទិតោ ច ត្ត បច្ចយោ ហោតិ.
ភាយិតព្ពោតិ ភីតោ, សុបិតព្ពោតិ សុត្តោ, មិជ្ជិតព្ពោ សិនេហេតព្ពោតិ មិត្តោ, សម្មន្និតព្ពោតិ សម្មតោ, សំ សុដ្ឋុ មានិតព្ពោ បូជេតព្ពោតិ សម្មតោ, សម្មានីយិត្ថាតិ សម្មតោ, សំកប្បីយតេតិ សង្កប្បិតោ ¶ , សំកប្បីយិត្ថាតិ សង្កប្បិតោ, សម្បាទីយតេតិ សម្បាទិតោ, សម្បាទីយិត្ថាតិ សម្បាទិតោ, អវធារីយតេតិ អវធារិតោ, អវធារីយិត្ថាតិ អវធារិតោ, ពុជ្ឈិតព្ពោ ញាតព្ពោតិ ពុទ្ធោ, អជ្ឈយិតព្ពោតិ ឥតោ, ឯតព្ពោ គន្តព្ពោតិ ឥតោ, វិទិតព្ពោ ញាតព្ពោតិ វិទិតោ, តក្កីយតេតិ តក្កិតោ, បូជីយតេតិ បូជិតោ, បូជីយិត្ថាតិ បូជិតោ, អបចាយិតព្ពោតិ អបចាយិតោ, មានិតព្ពោ បូជេតព្ពោតិ មានិតោ, អបចីយតេតិ អបចិតោ, វន្ទីយតេតិ វន្ទិតោ, វន្ទីយិត្ថាតិ វន្ទិតោ, សក្ករីយតេតិ សក្ការិតោ, សក្ករីយិត្ថាតិ សក្ការិតោ.
៦៤៤, ៦៦១. វេបុ សី ទវ វមុ កុ ទា ភូ ហ្វាទីហិ ថុ ត្តិម ណិមា និព្ពត្តេ.
វេបុ សី ទវ វមុ កុ ទា ភូ ហុឥច្ចេវមាទីហិ ធាតូហិ យថាសម្ភវំ ថុ ត្តិម ណិមបច្ចយា ហោន្តិ និព្ពត្តត្ថេ.
វេបនំ វេបោ, តេន និព្ពត្តោ វេបថុ, សយនំ សយោ, តេន និព្ពត្តោ សយថុ, ទវនំ ទវោ, តេន និព្ពត្តោ ទវថុ. វមនំ វមោ, តេន និព្ពត្តោ វមថុ. កុត្តិ ករណំ, តេន និព្ពត្តំ កុត្តិមំ. ទាតិ ទានំ, តេន និព្ពត្តំ ទត្តិមំ. ភូតិ ភវនំ, តេន និព្ពត្តំ ភោត្តិមំ. អវហុតិ អវហនំ, តេន និព្ពត្តំ ឱហាវិមំ.
៦៤៥, ៦៦២. អក្កោសេ ¶ នម្ហានិ.
អក្កោសឥច្ចេតស្មិំ អត្ថេ នម្ហិ បដិសេធយុត្តេ អានិបច្ចយោ ហោតិ ធាតូហិ.
ន គមិតព្ពំ អគមានិ តេ ជម្ម ទេសំ, ន កត្តព្ពំ អករាណិ តេ ជម្ម កម្មំ.
នម្ហីតិ កិមត្ថំ? វិបត្តិ តេ ជម្ម, វិកតិ តេ ជម្ម.
អក្កោសេតិ កិមត្ថំ? ន គន្តព្ពា អគតិ តេ.
៦៤៦, ៤១៩. ឯកាទិតោ សកិស្ស ក្ខត្តុំ.
ឯកាទិតោ សកិស្ស ក្ខត្តុំ ហោតិ.
ឯកស្ស បទត្ថស្ស សកិំ វារំ ឯកក្ខត្តុំ, ទ្វិន្នំ បទត្ថានំ សកិំ វារំ ទ្វិក្ខត្តុំ, តិណ្ណំ បទត្ថានំ សកិំ វារំ តិក្ខត្តុំ, ឯវំ ចតុក្ខត្តុំ, បញ្ចក្ខត្តុំ, ឆក្ខត្តុំ, សត្តក្ខត្តុំ, អដ្ឋក្ខត្តុំ, នវក្ខត្តុំ, ទសក្ខត្តុំ. ឥច្ចេវមាទយោ សទ្ទា យោជេតព្ពា.
៦៤៧, ៦៦៣. សុនស្សុនស្សោណ វានុវានូនុនខុនានា.
សុនឥច្ចេតស្ស បាដិបទិកស្ស ឧនស្ស ឱណ វាន ឧវាន ឩន ឧនខ ឧន អា អានាទេសា ហោន្តិ.
សាមិកស្ស ¶ សទ្ទំ សុណាតីតិ សោណោ, សាមិកស្ស សទ្ទំ សុណាតីតិ ស្វានោ, ឯវំ សុវានោ, សូនោ, សុនខោ, សុនោ, សា, សានោ.
តរុណឥច្ចេតស្ស បាដិបទិកស្ស សុសុ អាទេសោ ហោតិ.
សុសុ កាឡកេសោ.
៦៤៩, ៦៦៥. យុវស្សុវស្សុវុវានុនូនា.
យុវឥច្ចេតស្ស បាដិបទិកស្ស ឧវស្ស ឧវឧវាន ឧនឩនាទេសា ហោន្តិ.
យុវា, យុវានោ, យុនោ, យូនោ.
៦៥០, ៦៥១. កាលេ វត្តមានាតីតេ ណ្វាទយោ.
កាលេ វត្តមានត្ថេ ច អតីតត្ថេ ច ណុ យុ តបច្ចយា ហោន្តិ.
អកាសិ, ករោតីតិ ការុ, អគច្ឆិ, គច្ឆតីតិ, វាយុ, អភវិ, ភវតីតិ ភូតំ.
៦៥១, ៦៤៧. តវិស្សតិ ¶ គមាទីហិ ណី ឃិណ.
ភវិស្សតិកាលត្ថេ គមុ ភជ សុ ឋាឥច្ចេវមាទីហិ ធាតូហិ ណី ឃិណ បច្ចយា ហោន្តិ.
អាយតិំ គមិតុំ សីលំ យស្ស, សោ ហោតីតិ គាមី, អាយតិំ ភជិតុំ សីលំ យស្ស, សោ ហោតីតិ ភាជី, អាយតិំ បស្សាបិតុំ សីលំ យស្ស, សោ ហោតីតិ បស្សាវិ, អាយតិំ បដ្ឋាយិតុំ សីលំ យស្ស, សោ ហោតីតិ បដ្ឋាយិ.
ក្រិយាយមត្ថេ ណ្វុ តុឥច្ចេតេ បច្ចយា ហោន្តិ ភវិស្សតិកាលេ.
‘‘ករិស្ស’’ន្តិ ការកោ វជតិ, ‘‘ភុញ្ជិស្ស’’ន្តិ ភោត្តា វជតិ.
៦៥៣, ៣០៦. ភាវវាចិម្ហិ ចតុត្ថី.
ភាវវាចិម្ហិ ចតុត្ថីវិភត្តិ ហោតិ ភវិស្សតិកាលេ,
បចិស្សតេ, បចនំ វា បាកោ, បាកាយ វជតិ. ភុញ្ជិស្សតេ, ភោជនំ វា ភោគោ, ភោគាយ វជតិ. នច្ចិស្សតេ, នច្ចនំ វា នច្ចំ, នច្ចាយ វជតិ.
៦៥៤, ៦៤៩. កម្មនិ ¶ ណោ.
កម្មនិ ឧបបទេ ណបច្ចយោ ហោតិ ភវិស្សតិកាលេ.
នគរំ ករិស្សតិ នគរការោ វជតិ, សាលិំ លាវិស្សតិ សាលិលាវោ វជតិ, ធញ្ញំ វបិស្សតិ ធញ្ញវាបោ វជតិ, ភោគំ ទទិស្សតិ ភោគទាយោ វជតិ, សិន្ធុំ បិវិស្សតិ សិន្ធុបាយោ វជតិ.
៦៥៥, ៦៥០. សេសេ ស្សំ ន្តុមានានា.
សេសឥច្ចេតស្មិំ អត្ថេ ស្សំ ន្តុ មាន អាន ឥច្ចេតេ បច្ចយា ហោន្តិ ភវិស្សតិកាលេ កម្មូបបទេ.
កម្មំ ករិស្សតិ កម្មំ ករិស្សំ, ឯវំ កម្មំ ករោន្តោ, កម្មំ កុរុមានោ, កម្មំ ករានោ វជតិ. ភោជនំ ភុញ្ជិស្សតិ ភោជនំ ភុញ្ជិស្សំ, ឯវំ ភោជនំ ភុញ្ជន្តោ, ភោជនំ ភុញ្ជមានោ, ភោជនំ ភុញ្ជានោ វជតិ. ខាទនំ ខាទិស្សតិ ខាទនំ ខាទិស្សំ, ឯវំ ខាទនំ ខាទន្តោ, ខាទនំ ខាទមានោ, ខាទនំ ខាទានោ វជតិ. មគ្គំ ចរិស្សតិ មគ្គំ ចរិស្សំ, ឯវំ មគ្គំ ចរន្តោ, មគ្គំ ចរមានោ, មគ្គំ ចរានោ វជតិ. ភិក្ខំ ភិក្ខិស្សតិ ភិក្ខំ ភិក្ខិស្សំ, ឯវំ ភិក្ខំ ភិក្ខន្តោ, ភិក្ខំ ភិក្ខមានោ, ភិក្ខំ ភិក្ខានោ វជតិ.
៦៥៦, ៦៦៦. ឆវាទីតិ ¶ តត្រណ.
ឆ ទ ចិ តិ សុ នី វិ ទ បទ តនុ យត អទ មទ យុជ វតុមិទ មា បុ ក ល វរ វេ បុ គុប ទា ឥច្ចេវមាទីហិ ធាតូហិ តត្រណ ឥច្ចេតេ បច្ចយា ហោន្តិ យថាសម្ភវំ.
អាតបំ ឆាទេតីតិ ឆត្តំ, ឆត្រំ. អារម្មណំ ចិន្តេតីតិ ចិត្តំ, ចិត្រំ. ចិន្តេន្តិ សម្បយុត្តធម្មា ឯថេនាតិ វា ចិត្តំ, ចិត្រំ. អត្ថេ អភិស្សវេតីតិ សុត្តំ, សុត្រំ. អត្ថេ សូចេតីតិ វា សុត្តំ, សុត្រំ. សត្តេ នេតីតិ នេត្តំ, នេត្រំ. សត្តេ ឥច្ឆិតដ្ឋានំ នេន្តិ ឯតេនាតិ វា នេត្តំ, នេត្រំ. បការេន វិទតីតិ បវិត្តំ, បវិត្រំ. វិវិធេន អាការេន មង្គ បាបំ បុនាតិ, សោធេតីតិ បវិត្តំ, បវិត្រំ. សុចិភាវំ វា បាបុណាតីតិ បវិត្តំ, បវិត្រំ. បទតិ បាបុណាតីតិ បត្តោ, បត្រោ. អាហារា បតន្តិ ឯត្ថ ភាជនេតិ បត្តំ, បត្រំ. បទតិ បវត្តតីតិ វា បត្តំ, បត្រំ. តនោតិ វិត្ថារេតីតិ តន្តំ, តន្ត្រំ, តនិតព្ពំ វិត្ថារេតព្ពន្តិ វា តន្តំ, តន្ត្រ. យតតីតិ យត្តំ, យត្រំ. យតតិ វីរិយំ ករោតិ ឯតេនាតិ វា យត្តំ, យត្រំ. យតនំ វា យត្តំ, យត្រំ. សុខទុក្ខំ អទតិ ភក្ខតីតិ អត្តា, អត្រា. មទតីតិ មត្តំ, មត្រំ. វត្ថុំ យុជ្ជន្តិ ឯតេនាតិ យោត្តំ, យោត្រំ. វត្តតីតិ វត្តំ, វត្រំ. មិទតិ ¶ សិនេហំ ករោតីតិ មិត្តំ. មិត្រំ. មិទតិ សិនេហតិ ឯតាយាតិ មេត្តា, មេត្រា. បរិ សមន្ត តោ សព្ពាការេន មិនន្តិ ឯតាយាតិ មត្តា, មត្រា. មាននំ វា មត្តំ, មត្រំ. អត្តនោ កុលំ បុនាតិ សោធេតីតិ បុត្តោ, បុត្រោ. កលិតព្ពំ សង្ខ្យាតព្ពន្តិ កលត្តំ, កលត្រំ. សំសុដ្ឋុ វារេតិ ឯតេនាតិ វរត្តំ, វរត្រំ. វេបតិ កម្បតីតិ វេត្តំ, វេត្រំ. គោបិតព្ពំ រក្ខិតព្ពន្តិ គុត្តំ. គុត្រំ, គោត្តំ, គោត្រំ. ទាតិ អវខណ្ឌតិ ឯតេនាតិ ទាត្តំ, ទាត្រំ ឥច្ចេវមាទិ.
វទ ចរ វរឥច្ចេវមាទីហិ ធាតូហិ ណិត្តបច្ចយោ ហោតិ គណត្ថេ.
វាទិតានំ គណោ វាទិត្តំ. ឯវំ ចារិត្តំ, វារិត្តំ, ឥច្ចេវមាទិ.
មិទ បទ រន្ជ តនុ ធាឥច្ចេវមាទីហិ ធាតូហិ ត្តិ តិ ឥច្ចេតេ បច្ចយា ហោន្តិ.
មិទតិ សិនេហតីតិ មេត្តិ, បទតិ គច្ឆតីតិ បត្តិ, រន្ជតិ ឯត្ថាតិ រត្តិ, តនោតិ វិត្ថារេតីតិ តន្តិ, អត្តនោ ¶ កុលំ តនោតិ វិត្ថារេតីតិ វា តន្តិ, បរេសំ ឥត្ថីនំ បុត្តំ ធារេតីតិ ធាតិ, ខីរំ ធារេតីតិ វា ធាតិ, អត្តនោ សភាវំ ធារេតីតិ វា ធាតិ ឥច្ចេវមាទិ.
៦៥៩, ៦៦៩. ឧសុ រន្ជ ទំសានំ ទំសស្ស ទឌ្ឍោឍ ឋា ច.
ឧសុ រន្ជ ទំសឥច្ចេតេសំ ធាតូនំ ទំសស្ស ទឌ្ឍាទេសោ ហោតិ, ឍ ឋបច្ចយា ច ហោន្តិ.
ឧសីយតេ ឧឌ្ឍោ, រន្ជន្តិ ឯត្ថាតិ រដ្ឋំ, ទំសីយតេតិ ទឌ្ឍោ.
៦៦០, ៦៧០. សូវុសានមូវុសានមតោថោច.
សូវុ អសឥច្ចេតេសំ ធាតូនំ ឩឧអសានំ អតាទេសោ ហោតិ, ថបច្ចយោ ច.
សវតិ ហិំសតិ ឯតេនាតិ សត្ថំ, ហិរោត្តប្បំ សំវរតិ ឯតេនាតិវត្ថំ, សទ្ទានុរូបំ អសតិភវតីតិ អត្ថោ,
៦៦១, ៦៧១. រន្ជុទាទីហិ ¶ ធ ទិទ្ទ កិរា ក្វចិ ជទលោបោច.
រន្ជ ឧទ ឥទិ ចទិ មទិ ខុទ ឆិទិ រុទិ ទល សុស សុច វច វជ ឥច្ចេវមាទីហិ ធាតូហិ ធ ទ ឥទ្ទ ក ឥរឥច្ចេតេ បច្ចយា ហោន្តិ, ក្វចិ ជ ទ លោបោ ច, បុន និប្បជ្ជន្តេ.
រញ្ជិតព្ពន្តិ រន្ធំ, រន្ជយិត្ថាតិ វា រន្ធំ, អត្តនិ សន្និស្សិតានំ មច្ឆមករានំ បីតិសោមនស្សំ ឧន្ទតិ បសវតិ ជនេតីតិ សមុទ្ទោ, ឥន្ទតិ បរមិស្សរិយំ ករោតីតិ ឥន្ទោ, ឥន្ទត្តំ អធិបតិភាវំ ករោតីតិ វា ឥន្ទោ, ចន្ទិតព្ពោ ឥច្ឆិតព្ពោតិ ចន្ទោ, មន្ទតិ ហាសេតីតិ មន្ទោ, មទិតព្ពោ ហាសេតព្ពោតិ វា មន្ទោ, ខុទតិ បិបាសេតីតិ ខុទ្ទោ, ឆិន្ទិតព្ពោតិ ឆិទ្ទោ, រុទតិ ហិំសតីតិ រុទ្ទោ, ទលតិ ទុគ្គតភាវំ គច្ឆតីតិ ទលិទ្ទោ, សុស្សតីតិ សុក្កំ, សុចតីតិសោកោ, វចិតព្ពន្តិ វក្កំ, អប្បដិហតោ ហុត្វា វជតិ គច្ឆតីតិ វជិរំ ឥច្ចេវមាទិ.
៦៦២, ៦៧២. បដិតោ ហិស្ស ហេរណ ហីរណ.
បដិឥច្ចេតស្មា ហិស្ស ធាតុស្ស ហេរណ ហីរណ អាទេសា ហោន្តិ.
បដិបក្ខេមទ្ទិត្វាគច្ឆតិ បវត្តតីតិ បាដិហេរំ, បាដិហីរំ.
៦៦៣, ៦៧៣. កឌ្យាទីហិ ¶ កោ.
កឌិ ឃឌិ វឌិ ករឌិ មឌិ សឌិ កុឋិ ភឌិ បឌិ ទឌិ រឌិ តឌិ ឥសិឌិ ចឌិ គឌិ អឌិ លឌិ មេឌិ ឯរឌិ ខឌិ ឥច្ចេវមាទីហិ ធាតូហិ កបច្ចយោ ហោតិ សហ បច្ចយេន ច និប្បជ្ជន្តេ យថាសម្ភវំ.
កណ្ឌិតព្ពោ ឆិន្ទិតព្ពោតិ កណ្ឌោ, ឃណ្ឌិតព្ពោ ឃដេតព្ពោតិ ឃណ្ឌោ, វណ្ឌន្តិ ឯត្ថាតិ វណ្ឌោ, ករណ្ឌិតព្ពោ ភាជេតព្ពោតិ ករណ្ឌោ, មណ្ឌីយតេ វិភូសីយតេ ឯតេនាតិ មណ្ឌោ, សណ្ឌន្តិ គុម្ពន្តិ ឯត្ថាតិ សណ្ឌោ, អង្គមង្គានិ កុណ្ឋតិ ឆិន្ទតីតិ កុដ្ឋំ, ភណ្ឌិតព្ពន្តិ ភណ្ឌំ, បណ្ឌតិ លិង្គវេកល្លភាវំ គច្ឆតីតិ បណ្ឌកោ. ទណ្ឌតិ អាណំ ករោតិ ឯតេនាតិ ទណ្ឌោ, រណ្ឌតិ ហិំសតីតិ រណ្ឌោ, វិសេសេន តណ្ឌតិ ចាលេតិ បរេសំ វិញ្ញូនំ ហទយំ កម្បេតីតិ វិតណ្ឌោ, ឥសិណ្ឌតិ បរេសំ មទ្ទតីតិ ឥសិណ្ឌោ, ចណ្ឌតិ ចណ្ឌិក្កភាវំ ករោតីតិ ចណ្ឌោ, គណ្ឌតិ សន្និចយតិ សមូហំ ករោតិ ឯត្ថាតិ គណ្ឌោ, អណ្ឌីយតិ និព្ពត្តីយតីតិ អណ្ឌោ, លណ្ឌិតព្ពោ ជិគុច្ឆិតព្ពោតិ លណ្ឌោ, មេណ្ឌតិ ¶ កុដិលភាវំ គច្ឆតីតិ មេណ្ឌោ, ឯរណ្ឌតិ រោគំ ហិំសតីតិ ឯរណ្ឌោ, ខណ្ឌិតព្ពោ ឆិន្ទិតព្ពោតិ ខណ្ឌោ ឥច្ចេវមាទិ.
៦៦៤, ៦៧៤. ខាទាមគមានំ ខ ន្ធ’ន្ធ គន្ធា.
ខាទ អម គមុឥច្ចេតេសំ ធាតូនំ ខន្ធ អន្ធ គន្ធាទេសា ហោន្តិ, កបច្ចយោ ច ហោតិ.
ជាតិជរាមរណាទីហិ សំសារទុក្ខេហិ ខាទិតព្ពោតិ ខន្ធោ, អមតិ អង្គមង្គស្ស រុជ្ជនភាវំ គច្ឆតីតិ អន្ធោ, ចក្ខុនា អមតិ រុជ្ជតីតិ វា អន្ធោ, តំ តំ ឋានំ វាតេន គច្ឆតីតិ គន្ធោ. ឯវំ ខន្ធកោ, អន្ធកោ, គន្ធកោ.
បដ កល កុស កទ ភគន្ទ មេខ វក្ក តក្ក បល្ល សទ្ទ មូល ពិល វិទ ចឌំ បញ្ច វា វស បចិ មច មុស គោត្ថុ បុថុ ពហុ មង្គ ពហ កម្ព សម្ព អគ្គឥច្ចេវមាទីហិ ធាតូហិ បាដិ បទិកេហិ ច ឧត្តរបទេសុ អលបច្ចយោ ហោតិ, បច្ឆា បុន និប្បជ្ជន្តេ.
បដេ អលន្តិ បដលំ, កលេ អលន្តិ កលលំ, បាបកេ អកុសលេ ធម្មេ កុសតិ ឆិន្ទតីតិ កុសលំ, កុសភូតេ យថាសភាវធម្មេ អលន្តិ វា កុសលំ, កុសេ ឧទ្ទិស្ស ទានេ អលន្តិ វា កុសលំ, កុសេ សញ្ចយេ ធម្មសមុទាយេ អលន្តិ ¶ វា កុសលំ, កទ្ទេ មទ្ទេ អលន្តិ កទលំ, ភគន្ទេ សេចនេ អលន្តិ ភគន្ទលំ, ភគន្ទេ មុត្តករីសហរណេ អលន្តិ វា ភគន្ទលំ, មេខេ កដិវិចិត្តេ អលន្តិ មេខលំ, វក្កេ រុក្ខតចេ អលន្តិ វក្កលំ, តក្កេ រុក្ខសិលេសេ អលន្តិ តក្កលំ, បល្លេ និន្នដ្ឋានេ អលន្តិ បល្លលំ, សទ្ទេ ហរិតេ អលន្តិ សទ្ទលំ, មូលេ បតិដ្ឋានេ អលន្តិ មុលាលំ, ពិឡេ និស្សយេ អលន្តិ ពិលាលំ, វិទេ វិជ្ជមានេ អលន្តិ វិទលំ, ចណ្ឌេ អលន្តិ ចណ្ឌាលោ, បញ្ចន្នំ រាជូនំ អលន្តិ បញ្ចាលោ, វា គតិគន្ធនេសុ អលន្តិ វាលំ, វា បទគមនេ អលន្តិ វា វាឡោ, វសេ អច្ឆាទនេ អលន្តិ វសលោ, បចេ វិត្ថារេ អលន្តិ បចលោ, មចេ ចោរកម្មេ អលន្តិ មចលោ, មុសេ ថេយ្យេ, មុសេ បាណចាគេ វា អលន្តិ មុសលោ, គោត្តេ វំសេ សិង្គាលជាតិយំ អលន្តិ គោត្ថុលោ, បុថុម្ហិ វិត្ថារេ អលន្តិ បុថុលោ, ពហុម្ហិ សង្ខ្យានេ អលន្តិ ពហុលោ, ពហុម្ហិ វុទ្ធិម្ហិ អលន្តិ វា ពហុលោ, មង្គម្ហិ គមនេ អលន្តិ មង្គលំ, ពហុម្ហិ វុទ្ធិម្ហិ អលន្តិ ពហលំ, កម្ពម្ហិ សញ្ចលនេ អលន្តិ ¶ កម្ពលំ. សម្ពម្ហិ មណ្ឌលេ អលន្តិ សម្ពលំ, អគ្គេ គតិកោដិល្លេ អលន្តិ អគ្គឡំ. ឥច្ចេវមាទយោ អញ្ញេបិ សទ្ទា ភវន្តិ.
៦៦៦, ៦៧៦. បុថស្ស បុថុ បថា មោ វា.
បុថឥច្ចេតស្ស បាដិបទិកស្ស បុថុ បថាទេសា ហោន្តិ, ក្វចិ អមបច្ចយោ ហោតិ.
បុថ ហុត្វា ជាតន្តិ បុថវី បថមេ ជាតោ បថមោ, បថវី, បឋមោ វា, បុថុ កិលេសេ ជនេតីតិ បុថុជ្ជនោ, បុថុ ហុត្វា ជាតន្តិ បថវី, បថវី វា.
សសុ ទទ អទ មទឥច្ចេវមាទីហិ ធាតូហិ តុ ទុឥច្ចេតេ បច្ចយា ហោន្តិ.
អញ្ញេ សត្តេ សសតិ ហិំសតីតិ សត្តុ, ទុក្ខំ ទទាតីតិ ទទ្ទុ, ទុក្ខេន អទតិ ភក្ខតិ ឯត្ថាតិ អទ្ទុ, ទុក្ខំ អទតិ អនុភវតិ ជនោ ឯតេនាតិ វា អទ្ទុ, ទុក្ខំ ភាជនំ ¶ អាធារំ ភាវតីតិ វា អទ្ទុ, មទតិ ឧម្មត្តំ ករោតីតិ មទ្ទុ, មទតិ មទ្ទភាវំ ករោតីតិ វា មទ្ទុ.
ចិ បា ធាឥច្ចេវមាទីហិ ធាតូហិ ឦវរបច្ចយោហោតិ.
ចីយតីតិ ចីវរំ, បិវតីតិ បីវរោ, បាតព្ពំ រក្ខិតព្ពន្តិ វា បីវរំ. ធារេតិ ធារេត្វា ជីវិតំ កប្បេតីតិ ធីវរោ, ធីវរំ.
មុន យត អគ្គ បត កវ សុច រុច មហាល ភទ្ទាល មនឥឥច្ចេវមាទីហិ ធាតូហិ, បាដិបទិកេហិ ច ឥបច្ចយោ ហោតិ.
អត្ថានត្ថំ មុនាតិ, ញេយ្យធម្មំ លក្ខណាទិវសេន វា ជានាតីតិ មុនិ, យតតិ វីរិយំ ករោតីតិ យតិ, អគ្គតិ កុដិលភាវំ គច្ឆតីតិ អគ្គិ, បតតិ សេដ្ឋោ ហុត្វា បុរតោ គច្ឆតីតិ បតិ, កព្យំ ពន្ធតីតិ កវិ, កន្តំ មនាបវចនំ វទតីតិ វា កវិ. សុចតិ បរិសុទ្ធំ ភវតីតិ សុចិ, រុចតិ ទិព្ពតីតិ រុចិ, មហន្តំ វិភាវំ ភោគក្ខន្ធំ លាតីតិ មហាលិ, ភទ្ទំ យសំ លាតីតិ ភទ្ទាលិ, មនំ តត្ថ រតនេ នយតីតិ មណិ.
៦៧០, ៦៨០. វិទាទីហ្យូរោ ¶ .
វិទ វល្ល មស សិទ ទុកុកបុ មយ ឧទិ ខជ្ជ កុរឥច្ចេវមាទីហិ ធាតូហិ, បាដិបទិកេហិ ច ឩរបច្ចយោហោតិ.
វិទិតុំ អលន្តិ វិទូរោ, វិទូរដ្ឋានេ ជាតោ វេទូរោ, វល្លតិ វល្លភាវេន ភវតីតិ វល្លូរោ, វល្លតិ អញ្ញមញ្ញំ ពន្ធតីតិ វា វល្លូរោ, អាមសិតព្ពោតិ មសូរោ, សិន្ទតិ សិង្គារភាវំ គច្ឆតីតិ សិន្ទូរោ, សិន្ទតិ វិរោចតីតិ វា សិន្ទូរោ, គមិតុំ អលំ អនាសន្នត្តាតិ ទូរោ, កុតិ សទ្ទំ ករោតីតិ កូរោ, អត្តនោ គន្ធេន អញ្ញំ គន្ធំ កបតិ ហនតិ ហិំសតីតិ កប្បូរោ, កប្បតិ រោគាបនយនេ សមត្ថេតីតិ វា កប្បូរោ, មហិយំ រវតីតិ មយូរោ, មហិយំ យាតិ គច្ឆតីតិ មយូរោ, បំសុំ ឧន្ទតិ បសវតីតិ ឧន្ទូរោ, ខជ្ជិតព្ពោ ខាទិតព្ពោតិ ខជ្ជូរោ, កុរតិ អក្កោសតីតិ កុរូរោ.
ហន ជន ភារិ ខនុ អម វេ វេធា សិកិ ហិ ឥច្ចេវមាទីហិ ធាតូហិ នុ ណុ កុឥច្ចេតេ បច្ចយា ហោន្តិ.
ភោជនំ ¶ ហនតិ ហិំសតិ ឯតេនាតិ ហណុ, ហនុ វា. គមនំ ជនេតីតី ជាណុ, ភាណុ ទិព្ពតីតិ ភាណុ, និវាតេ រិតិ គច្ឆតីតី រេណុ, ខណិតព្ពោ អវទារិតព្ពោតិ ខាណុ. អង្គមង្គស្ស រុជ្ជនភាវំ វិជ្ឈនភាវំ អមតិ គច្ឆតីតិ អណុ, វេណុ, វេតិ តន្តសន្តានេ ភវតីតី វេណុ, ពហិសារេអលន្តិវាវេណុ វច្ឆំ, បាយេតីតី ធេនុ, អត្ថំ ធារេតីតី ធាតុ, គមនបចនាទិកំ ក្រិយំ ធារេតីតី វា ធាតុ, សីយតី ពន្ធីយតីតី សេតុ, ឧទ្ធំ គច្ឆតិ បវត្តតីតី កេតុ, អត្តនោ ផលំ ហិនោតិ បវត្តតីតី ហេតុ.
កុដ កុស កដឥច្ចេវមាទីហិ ធាតូហិ, បាដិបទិកេហិ ច ឋបច្ចយោ ហោតី.
អង្គមង្គំ កុដតិ ឆិន្ទតីតី កុដ្ឋំ, ធញ្ញេន ឆាទេតព្ពោ បូរេតព្ពោតី កោដ្ឋោ, កដិតព្ពំ មទ្ទិតព្ពន្តិ, កដ្ឋំ.
៦៧៣, ៦៨៣. មនុ បូរ សុណាទីហិ ឧស្ស នុសិសា.
មនុ បូរ សុណ កុសុ ឥល អល មហ សិ កិ ឥច្ចេវមាទីហិ ធាតូហិ, បាដិបទិកេហិ ច ឧស នុស ឥសឥច្ចេតេ បច្ចយា ហោន្តិ, បុន និប្បជ្ជន្តេ.
កុសលាកុសលេ ¶ ធម្មេ មនតិ ជានាតីតិ មនុស្សោ, មានុសោ. ការណា ការណំ មនតិ ជានាតីតិ វា មនុស្សោ, មានុស្សោ. អត្ថានត្ថំ មនតិ ជានាតីតិ វា មនុស្សោ, មានុស្សោ. មាតាបិតូនំ ហទយំ បូរេតីតិ បុរិសោ, អត្តនោ មនោរថំ បូរេតីតិ វា បុរិសោ, បូរេតីតិ វា បោសោ, សសុរេហិ សុណិតព្ពា ហិំសិតព្ពាតិ សុណិសា, ទ្វិន្នំ ជានានំ កុលសន្តានំ ករោតីតិ វា សុណិសា, កុច្ឆិតព្ពន្តិ ករីសំ, គព្ភំ វិមោចេតីតិ សុរិសោ, តមន្ធការវិធមនេន សត្តានំ ភយំ សុរតិ ហិំសតីតិ សូរិយោ, រោគំ ហិំសតីតិ សិរីសោ, ឥលតិ កម្បតីតិ ឥល្លិសោ, តណ្ហាយ ទុព្ពលោ ហុត្វា ឥលតិ កម្បតីតិ វា ឥល្លិឃោ, បាបករណេ អលតិ សមត្ថេតីតិ អលសោ, មហិតព្ពោ បូជេតព្ពោតិ មហិសោ, សីយតិ ពន្ធីយតីតិ សីសំ, កិតព្ពំ ហិំសិតព្ពន្តិ កិសំ, ឥច្ចេវមាទិ.
ឥតិ កិព្ពិធានកប្បេ ឧណាទិកប្បោ ឆដ្ឋោ កណ្ឌោ.
ឧណាទិកប្បោ និដ្ឋិតោ.
កច្ចាយនបករណំ និដ្ឋិតំ.