📜
នមោ តស្ស ភគវតោ អរហតោ សម្មាសម្ពុទ្ធស្ស
វុត្តោទយំ
១. សញ្ញាបរិភាសានិទ្ទេស-បឋមបរិច្ឆេទ
រតនត្តយប្បណាម
នម’ត្ថុ ជន សន្តាន, តម សន្តាន ភេទិនោ;
ធម្មុ’ជ្ជលន្ត រុចិនោ, មុនិន្ទោ’ទាត រោចិនោ.
និមិត្ត
បិង្គលា’ចរិយាទីហិ, ឆន្ទំ យ មុទិតំ បុរា;
សុទ្ធមាគធិកានំ តំ, ន សាធេតិ យថិច្ឆិតំ [យ’ទិច្ឆិតំ យតិ’ច្ឆិតំ (ក.)].
គន្ថបរិមាណ
តតោ មាគធភាសាយ, មត្តា,វណ្ណ,វិភេទនំ;
លក្ខ្យ លក្ខណ សំយុត្តំ, បសន្ន’ត្ថ,បទ,ក្កមំ.
អភិធានាទិ
ឥទំ វុត្តោទយំ នាម, លោកិយ’ច្ឆន្ទនិស្សិតំ;
អារភិស្ស’មហំ ទានិ, តេសំ សុខវិពុទ្ធិយា.
គណសង្កេតសញ្ញា
សព្ពគ្លា ម្នា,’ទិគលហូ, ភ្យា’,មជ្ឈ’ន្ត គរូ ជសា;
មជ្ឈ’ន្តលា រ,តេ’តេ’ដ្ឋ, គណា គោ គរុ,លោ លហុ.
គណនិយម
ភ,ជ,សា ¶ សព្ពគ,លហូ, បញ្ចិ’មេ សណ្ឋិតា គណា;
អរិយាទិម្ហិ វិញ្ញេយ្យា, គណោ ឥធ ចតុ’ក្កលោ.
គរុ,លហុសរូប
សំយោគា’ទិ ច, ទីឃោ ច, និគ្គហីតបរោ ច, យោ;
គរុ, វង្កោ, បាទន្តោ,វា, រស្សោ’ញ្ញោ មត្តិកោ លុ’ជុ.
បរេ បាទាទិសំយោគេ, យោ បុព្ពោ គរុក’ក្ខរោ;
លហុ ស ក្វចិ វិញ្ញេយ្យោ, តទុទាហរណំ យថា.
ទស្សនរសា’នុភាវនេ, និពទ្ធគេធា ជិនស្ស’យំ ជនតា;
វិម្ហយជននី សញ្ញត, ក្រិយា នុ កំ នា’នុរញ្ជយតិ.
វិញ្ញេយ្យា លោកតោ សញ្ញា, សមុទ្ទោ,សុ,រសាទិនំ;
បាទោញេយ្យោ ចតុត្ថំ’សោ, បទច្ឆេទោ យតី ភវេ.
សម,មឌ្ឍសមំ, វុត្តំ, វិសមំ ចា’បរំ តិធា;
សមា លក្ខណតោ បាទា, ចត្តារោ យស្ស តំ សមំ.
យស្ស’ន្តិមេន ទុតិយោ, តតិយេនា’ទិមោ សមោ;
ត’ទឌ្ឍសម, មញ្ញំ តុ, ភិន្ន លក្ខណ បាទិកំ.
បាទ’មេកក្ខរា’រព្ភ, យាវ ឆព្ពីសត’ក្ខរា;
ភវេ បាទេហិ តំ ឆន្ទំ, នានានាមោ’ទិតំ តតោ.
ទណ្ឌកា ចណ្ឌវុដ្ឋ្យា’ទិ, បាទេហិ ឆហិ, តីហិ តុ;
‘គាថា’តិ ច បរត្ថេ’វំ, ឆន្ទោ សញ្ញា បកាសិតា.
អនន្តរោ’ទិតំ ច’ញ្ញ, មេតំ សាមញ្ញ នាមតោ;
‘គាថា’ឥច្ចេវ និទ្ទិដ្ឋំ, មុនិន្ទវចនេ បន.
វិសេសនាមតោ កិញ្ចិ, គហេត្វា សព្ពថោ’ចិតំ;
ទស្សយិស្សាម’ហំ តេ’ត្ថ, នាមានា’វិ ភវិស្សរេ.
ឥតិ វុត្តោទយេ ឆន្ទសិ សញ្ញាបរិភាសា និទ្ទេសោ នាម
បឋមោ បរិច្ឆេទោ.
២. មត្តាវុត្តិនិទ្ទេស-ទុតិយបរិច្ឆេទ
គណនិយម
ឆដ្ឋោ’ខិលលហុ,ជោ ¶ វា,
គយុតា’ញ្ញេ,ឆ’គ្គណា,ន ជោ វិសមេ,;
អរិយាយ’ន្តឌ្ឍេ លោ, ឆដ្ឋោ,’ន្តេ គោ,គណា ឆ’ញ្ញេ.
យតិនិយម
បឋមឌ្ឍេ ឆដ្ឋោ ចេ,
សព្ពលហេ,’ត្ថា’ទិលហុនិ ភវតិយតិ;
តប្បរកោ,ន្តេបិ, សចេ, ចរិមេបិ, ភវតិ ចតុត្ថោ’ន្តេ.
១៩. អរិយាសាមញ្ញំ ចេ, បុព្ពោ’ទិត លក្ខណំ ភវេ យស្សា.
២០. អាទិម’មថ បាទយុគំ, យស្សា ត្យំ’សេហិ សា បថ្យា.
យត្ថ គណត្តយ មុល្លង្ឃិ,
យោ’ភយត្ថា’ទិមោ ភវេ វិបុលា.
២២. គរុមជ្ឈគោ ជការោ, ចតុត្ថកោ ទុតិយកោ ចបលា.
ចបលា’គតា’ខិលំ ចេ, ទលា’ទិមំ លក្ខណំ ភជតិ យស្សា;
បថ្យាលក្ខណ’មញ្ញំ, មុខចបលា នាម សា ភវតិ.
បថ្យាយ លក្ខណំ ចេ, បឋមឌ្ឍេ លក្ខណំ តុ ចបលាយ;
ទុតិយេ ទលេ’ថ យស្សា, បកិត្តិតា សា ជឃនចបលា.
អរិយាជាតិយោ.
សព្ពំបឋមទលេ យទិ, លក្ខណ’មរិយាយ វុត្ត’មុភយេសុ;
យស្សា ទលេសុ យុត្តំ,
វុត្តា សា គីតិ វុត្ត យតិ លលិតា.
អរិយាយំ ទុតិយ’ឌ្ឍេ, គទិតា’ខិលលក្ខណំ យំ តំ;
ភវតិ ទលេសុ’ភយេសុបិ,
យទិ យស្សា សា’យ មុបគីតិ.
អរិយាយ’ឌ្ឍទ្វិតយំ, បុព្ពោទិត លក្ខណោ’បេតំ;
វិបរិយយេនា’ភិហិតំ,
យស្សា សម្ភវតិ ចេ’ហ សោ’គ្គីតិ.
អរិយាបុព្ព’ឌ្ឍំ ¶ យទិ, គរុនេ’កេនា’ធិកេន និធនេ យុត្តំ;
យទិ បុព្ព’ឌ្ឍសមានំ, ទល មិតរំ ចោ’ទិតា’យ’មរិយាគីតិ.
គីតិជាតិយោ.
វិសមេ ឆ សិយុំ កលា មុខេ,
សមេ ត្វ’ដ្ឋ, រ,ល,គា, តតោ’បរិ;
វេតាលីយំ ត មុច្ចតេ, លហុ ឆក្កំ ន និរន្តរំ សមេ.
វេតាលីយោបមំ មុខេ តំ,
ឱបច្ឆន្ទសកំ រ,យា យ’ទន្តេ.
៣១. អាបាតលិកា កថិតា’យំ, ភគគា’ន្តេ យទិ បុព្ពមិវ’ញ្ញំ.
យទា’ទិតោ ទក្ខិណន្តិកា,
ឋិតេ’ត្ថ បាទេស្វា’ខិលេសុ ជោ.
‘ឧទិច្ចវុត្តី’តិ វុច្ចតេ,
ជោ ចា’ទោ វិសមេសុ សណ្ឋិតោ.
៣៤. បុព្ពត្ថ, សមេសុ ចេ គ, ជា, ‘បច្ចវុត្តិ’ រុទិតា’តិ សណ្ឋិតា.
សមាសមា’ត្រា’ទិនំ សមា,
សំយុតា ភវតិ តំ បវត្តកំ.
វេតាលីយជាតិយោ.
៣៨. ទ្វិក វិហត វសុ លហុ អចលធិតិ រិ’ហ.
៤០. ជោ ន្លា’ ថវា’ណ្ណវា វិសិលោកោ.
៤២. បញ្ច,ដ្ឋ,នវសុ យទិ លោ ចិត្រា.
៤៣. គ,ល្យា’ដ្ឋហិ ចេ’សា វុ’បចិត្រា.
យ’មតីត លក្ខណ វិសេស យុតំ, (ចិត្រា)
មត្តា សមា’ទិ បាទា’ភិហិតំ; (វិសិលោក)
អនិយត វុត្ត បរិមាណ សហិតំ, (វានវាសិកា)
បថិតំ ជនេសុ បាទាកុលកំ. (វិសិលោក)
មត្តាសមក ជាតិយោ.
វិនា ¶ វណ្ណេហិ មត្តា គា, វិនា វណ្ណា គរូហិ តុ;
វិនា លហូហិ គរវោ, ទលេ បថ្យាទិនោ មតា.
ឥតិ វុត្តោទយេ ឆន្ទសិ មត្តាវុត្តិនិទ្ទេសោ នាម
ទុតិយោ បរិច្ឆេទោ.
៣. សមវុត្តិនិទ្ទេស-តតិយបរិច្ឆេទ
គាយត្តី.
ឧណ្ហិកា.
អនុដ្ឋុភា.
ព្រហតី.
៥៥. ម្សាជ្គា សុទ្ធវិរាជិតំ មតំ.
៥៦. ម្នា យោ គោ យទិ បណវោ ខ្យាតោ.
៥៧. ម្ភា ស,គយុត្តា រុម្មវតី សា.
៥៨. ញេយ្យា មត្តា ម, ភ, ស, គយុត្តា.
៥៩. ចម្បកមាលា ចេ ភ, ម, សា គោ [ឥទំ នាមន្តរញាបនត្ថមេវ បុន វុត្តំ (ដី.)].
៦១. ឧព្ភាសកំ តំ ចេ តោ ម, រា ល្ច.
បន្តិ.
៦៣. ឥន្ទាទិកា ¶ តា វជិរា ជ, គា គោ.
៦៤. ឧបាទិកា សា’វ ជ,តា ជ,គា គោ.
អនន្តរោ’ទីរិត លក្ខណា ចេ, (ឧបេន្ទវជិរ)
បាទា វិមិស្សា ឧបជាតិយោ តា; (ឥន្ទវជិរ)
ឯវំ កិល’ញ្ញាសុបិ មិស្សិតាសុ, (ឥន្ទវជិរ)
វទន្តិ ជាតិស្វិទ’ មេវ នាមំ. (ឧបេន្ទវជិរ)
៦៦. ន, ជ, ជ, ល, គា គទិតា សុមុខី.
៦៧. ទោធក មិច្ឆតិ ចេ ភ,ភ,ភា គា.
៦៨. វេទ,ស្សេហិ,ធ្តា ត្គគា,សាលិនី សា.
៦៩. វាតោម្មី សា, យតិ សា ម្ភា ត, គា គោ.
៧០. ភា ត, ន, គា គោ’សុ, រស សិរី សា.
៧១. រោ ន, រា ឥហ រថោទ្ធតា ល, គា.
៧២. ស្វាគតេ’តិ រ, ន, ភា គរុកា ទ្វេ.
តិដ្ឋុភា.
៧៤. វទន្តិ វំសដ្ឋមិ’ទំ ជ, តា ជ, រា.
៧៥. សា ឥន្ទវំសា ខលុ យត្ថ តា ជ,រា.
៧៦. ឥធ តោដក មម្ពុធិ,សេហិ មិតំ.
៧៧. ទុតវិលម្ពិត មាហ ន, ភា ភ,រា.
៧៨. វសុ យុគ វិរតី នា,ម្យា’ បុដោ’យំ.
៧៩. ន, យ, សហិតា ន្យា’ កុសុមវិចិត្តា.
៨០. ភុជង្គ’ប្បយាតំ ភវេ វេទ, យេហិ.
៨១. ន, ភ, ជ, រេហិ ភវតិ’ប្បិយំវទា.
៨២. វុត្តា សុធីហិ លលិតា ត, ភា ជ, រា.
៨៣. បមិតក្ខរា ស, ជ, ស,សេហុ’ទិតា.
៨៤. ន,ន,ភ,រ,សហិតា’ភិហិតុ’ជ្ជលា.
៨៥. បញ្ច’ស្ស’ច្ឆិន្នា, វេស្សទេវី ម,មា យា.
៨៦. ភវតិ ¶ ហិ តាមរសំ ន, ជ, ជា យោ.
៨៧. ‘កមលា’តិ ញេយ្យា ស,យ,សេហិ យោ ចេ.
ជគតី.
៨៨. ម្នា ជ្រា គោ, តិទសយតិ’ប្បហស្សិណី សា.
៨៩. ចតុ,គ្គហេ,ហិ’ហ រុចិរា, ជ,ភា ស្ជ,គា.
អតិជគតី.
៩០. ន,ន,រ,ស,លហុ,គា,សរេហិ’បរាជិតា.
៩១. ន,ន,ភ,ន,ល,គិ’តិ,ប្បហរណកលិកា.
៩២. វុត្តា វសន្តតិលកា ត,ភ,ជា ជ,គា គោ.
សក្ករី.
៩៣. ទ្វិហត ហយ លហុ រ’ថ គិ’តិ សសិកលា.
៩៤. វសុ,ហយ,យតិ រិ’ហ,មណិគុណនិករោ.
៩៥. ន,ន,ម,យ,យ,យុតា’យំ,មាលិនី ភោគិ’សីហិ.
៩៦. ភវតិ ន,ជា,ភ,ជា រសហិតា បភទ្ទកំ.
អតិសក្ករី.
៩៧. ន,ជ,ភ,ជ,រា សទា ភវតិ វាណិនី គ, យុត្តា.
អដ្ឋិ.
៩៨. យ, មា នោ សោ ភល្គា, រស, ហរវិរាមា សិខរណី.
៩៩. រស, យុគិ, សិតោ, នោ សោ ម្រា ស្លា, គ្យ’ទា ហរិណី តទា.
១០០. មន្ទក្កន្តា, ម,ភ,ន,ត,ត,គា, គោ យុគុ,ត្វ,ស្សកេហិ.
អច្ចដ្ឋិ.
១០១. មោ តោ នោ យោ យា, កុសុមិតលតា, វេល្លិតា’ ក្ខុ,ត្វិ,សីហិ.
ធុតិ.
១០២. រសុ,ត្វ,ស្សេហិ យ្មា, ន,ស,រ,រ,គរូ, មេឃវិប្ផុជ្ជិតា សា.
១០៣. អក្កស្សេហិ យតិ ម្ស,ជាស,ត,ត,គា, សទ្ទូលវិក្កីឡិតំ.
អតិធុតិ.
១០៤. វុត្ត ¶ មីទិសំ តុ នាមតោ រ,ជា រ,ជា រ,ជា គរូ,លហូ ច.
កតិ.
១០៥. ម្រា ភ្នា យោ យោ’ត្រ យេន,ត្តិ,មុនិ, យតិយុតា, សន្ធរា កិត្តិតា’យំ.
បកតិ.
១០៦. ឱ ន,រ,នា រ,នា ច ថ គរូ ទស,ក្ក,វិរមញ្ហិ ភទ្ទក’មិទំ.
អាកតិ.
ឥតិ វុត្តោទយេ ឆន្ទសិ សមវុត្តិនិទ្ទេសោ នាម
តតិយោ បរិច្ឆេទោ.
៤. អឌ្ឍសមវុត្តិនិទ្ទេស-ចតុត្ថបរិច្ឆេទ
វិសមេ យទិ សា ស,ល,គា សមេ,
ភ,ត្តយតោ គរុកា វុ’បចិត្តំ.
ភ,ត្តយតោ យទិ គា ទុតមជ្ឈា;
យទិ បុនរេ’វ ភវន្តិ ន, ជា ជ្យា.
យទិ ស,ត្តិតយំ គរុយុត្តំ,
វេគវតី យទិ ភ,ត្តិតយា គា.
តោ ជោ វិសមេ រតោ គរូ ចេ;
ស្មា ជ្គា ភទ្ទវិរាជ មេត្ថ គោ ចេ.
វិសមេ ស, ជា ស,គរុ,យុត្តា;
កេតុមតី សមេ ភ,រ,ន,គា គោ.
អាខ្យានកី តា វិសមេ ជ, គា គោ; (ឥន្ទវជិរ)
ជ,តា ជ,គា គោ តុ សមេ’ថ បាទេ. (ឧបេន្ទវជិរ)
ជ,តា ជ,គា គោ វិសមេ សមេ តុ; (ឧបេន្ទវជិរ)
តា ជោ គ,គា ចេ វិបរីតបុព្ពា. (ឥន្ទវជិរ)
ស,ស,តោ ស,ល,គា វិសមេ សមេ;
ន,ភ,ភ,រា ភវតេ ហរិណប្លុតា.
យទិ ន,ន,រ,ល,គា ន,ជា ជ,រា,
យទិ ច តទា’បរវត្ត មិច្ឆតិ.
វិសម ¶ មុបគតា ន,នា រ,យា ចេ;
ន,ជ,ជ,រ,គា សមកេ ច បុប្ផិតគ្គា.
ទ្វយំ មិទំ វេតាលីយ’ប្បភេទោ.
សា យវាទិកា មតី រ,ជា រ,ជា ត្វ,
សមេ សមេ ជ,រា ជ,រា គរូ ភវេយ្យុំ.
ឥតិ វុត្តោទយេ ឆន្ទសិ អឌ្ឍសមវុត្តិនិទ្ទេសោ នាម
ចតុត្ថោ បរិច្ឆេទោ.
៥. វិសមវុត្តិនិទ្ទេស-បញ្ចមបរិច្ឆេទ
១១៨. ន’ដ្ឋក្ខរេសុ បាទេសុ, ស្នា’ទិម្ហា យោ’ណ្ណវា វត្តំ.
១១៩. សមេសុ សិន្ធុតោ ជេន, បថ្យាវត្តំ បកិត្តិតំ.
១២០. ឱជេសុ ជេន សិន្ធុតោ, ត’មេវ វីបរីតា’ទិ.
១២១. ន,ការោ ចេ ជលធិតោ, ចបលាវត្ត’មិច្ចេ’តំ.
១២២. សមេ លោ សត្តមោ យស្សា, វិបុលា បិង្គលស្ស សា.
វត្ត’ប្បភេទោ.
នទិស្សតេ’ត្ថ យំ ឆន្ទំ, បយោគេ ទិស្សតេ យទិ;
វិសម’ក្ខរបាទំ តំ, គាថា សាមញ្ញនាមតោ.
ឥតិ វុត្តោទយេ ឆន្ទសិ វិសមវុត្តិ និទ្ទេសោ នាម
បញ្ចមោ បរិច្ឆេទោ.
៦. ឆប្បច្ចយវិភាគ-ឆដ្ឋបរិច្ឆេទ
បត្ថារនយ
បត្ថារេ ¶ សព្ពគេ បាទេ, បុព្ពគា’ធោ ល្ប’រេ សមា;
បុព្ពេ គរុ តេ ច មិមេ, កត្តព្ពា យាវ សព្ពលា.
នដ្ឋនយ
នដ្ឋស្ស យោ ភវេយ្យ’ង្កោ, តស្មិំ លោ’ទ្ធិកតេ សមេ;
វិសមេ ត្វេ’កសហិតេ, ភវេយ្យ’ទ្ធិកតេ គរុ.
ឧទ្ទិដ្ឋនយ
ឯកា’ទិនុក្កមេន’ង្កេ, បុព្ពាធោ ទ្វិគុណេ លិខេ;
មិស្សកេហិ លហុដ្ឋេហិ, សេ’កេហុ’ទ្ទិដ្ឋកំ ភវេ.
សព្ពគលក្រិយនយ
វុត្ត’ក្ខរ សមា សង្ខ្យា, លិក្ខ្យ សេកោ’បរូ’បរិ;
ឯកេកហីន មេកាទិ, នុ’ដ្ឋានេ សព្ពគាទិកំ.
វុត្តសង្ខ្យានយ
គរុក្រិយា’ង្ក សន្ទោហេ, ភវេ សង្ខ្យា វិមិស្សិតេ;
ឧទ្ទិដ្ឋ’ង្ក សមាហារោ, សេ’កោ វេ’មំ សមា’នយេ.
វុត្តអទ្ធានយ
សង្ខ្យេវ ទ្វិគុណេ’កូនា, វិត្ថារា’យាមសម្ភវា;
វុត្តស្ស’ទ្ធ’ន្តរានញ្ច, គរុលានញ្ច អង្គុលំ.
ឥតិ វុត្តោទយេ ឆន្ទសិ ឆប្បច្ចយវិភាគោ នាម
ឆដ្ឋោ បរិច្ឆេទោ.
និគមន
សេល’ន្តរា’យតន ¶ វាសិក សីល’ត្ថេរ,
បាទោ គរុ គ្គុណគរុ ជ្ជយតំ មមេ’សោ;
យស្ស ប្បភាវ’មវលម្ព មយេ’ទិសោបិ,
សម្បាទិតោ’ភិមត សិទ្ធិករោ បរត្ថោ.
បរត្ថ សម្បាទនតោ, បុញ្ញេនា’ធិគតេន’ហំ;
បរត្ថ សម្បាទនកោ, ភវេយ្យំ ជាតិ ជាតិយំ.
អវលោកិត មត្តេន, យថា ឆប្បច្ចយា មយា;
សាធិតា សាធយន្តេ’វ, មិច្ឆិតត្ថម្បិ បាណិនោតិ.
ឥតិ សង្ឃរក្ខិតមហាសាមិត្ថេរេន វិរចិតំ
វុត្តោទយប្បករណំ បរិនិដ្ឋិតំ.