អញ្ញ > នីតិ-គន្ថ-សង្គហោ

(១) អាចរិយកថា (២) សិប្បកថា (៣) បញ្ញាកថា (៤) សុតកថា (៥) កថានកថា (៦) ធនកថា (៧) ទេសកថា (៨) និស្សយកថា (៩) មិត្តកថា (១០) ទុជ្ជនកថា (១១) សុជនកថា (១២) ពលកថា (១៣) ឥត្ថិកថា (១៤) យុត្តកថា (១៥) ទាសកថា (១៦) ឃរាវាសកថា (១៧) កាតព្ពកថា (១៨) អកាតព្ពកថា (១៩) ញាតព្ពកថា (២០) អលង្ការកថា (២១) រាជធម្មកថា (២២) ឧបសេវកកថា (២៣) ទុក្ខាទិមិស្សកកថា (២៤) បកិណ្ណកកថា

ចក្កាតិចក្កចក្កិន្ទោ, ទេវាតិទេវាទេវិន្ទោ,

ព្រហ្មាតិ ព្រហ្មព្រហ្មិន្ទោ, ជិនោ បូរេតុ មេ ភាវំ.

ចិរំ តិដ្ឋតុ លោកម្ហិ, ធំសកំ សព្ពបាណិនំ;

មហាមោហតមំ ជយំ, ជោតន្តំ ជិនសាសនំ.

វន្ទិត្វា រតនំ សេដ្ឋំ, និស្សាយ បុព្ពកេ គរុ;

នីតិធម្មំ បវក្ខាមិ, សព្ពលោក សុខាវហំ.

អាចរិយោ ច សិប្បញ្ច, បញ្ញាសុតកថាធនំ;

ទេសញ្ច និស្សយោ មិត្តំ, ទុជ្ជនោ សុជនោ ពលំ.

ឥត្ថី បុត្តោ ច ទាសោ ច, ឃរាវាសោ កតាកតោ;

ញាតព្ពោ ច អលង្ការោ, រាជធម្មា បសេវកោ;

ទុក្ខាទិមិស្សកោ ចេវ, បកិណ្ណកាតិ មាតិកា.

សីហា ឯកំ ពកា ឯកំ, សិក្ខេ ចត្តារិ កុក្កុដា;

បញ្ច កាកា រាជា នាម, ឆ សុនក្ខា តីណិ គទ្រភា.

មហាកម្មំ ខុទ្ទកំ វា, យំ កម្មំ កាតុមិច្ឆតិ;

សព្ពារម្ភេន កាតព្ពំ, សីហា ឯកំ តទា ភវេ.

ឥន្ទ្រិយានិ សុសំយម, ពកោវ បណ្ឌិតោ ភវេ;

ទេសក លោមបន្នានិ, សព្ពកម្មានិ សាធយេ.

បុព្ពដ្ឋានញ្ច យុទ្ធញ្ច, សំវិភាគញ្ច ពន្ធុ ហិ;

ថិយា អក្កម្ម ភុត្តញ្ច, សិក្ខេ ចត្តារិ កុក្កុដោ.

គុយ្ហេ មេថុនំ បេក្ខិត្វា, ភោជនំ ញាតិសង្គហោ;

វិលោកា បេក្ខនាលស្យំ, បញ្ច សិក្ខេយ្យ វាយសា.

អនាលស្សំតិសវន្តាសោ, សុនិទ្ធា សុប្បពោធនា;

ទឡ្ហភត្តិ ច សូរញ្ច, ឆ ឯតេស្វានតោ គុណោ.

ខិន្នោវ វហតេ ភារំ, សីតុណ្ហញ្ច ន ចិន្តយី;

សន្តុដ្ឋោ ច ភវេ និច្ចំ, តីណិ សិក្ខេយ្យ គទ្រភា.

វីសតិ តានិ គុណានិ, ចរេយ្យ ឥហ បណ្ឌិតោ;

វិជេយ្យ រិបូ សព្ពេបិ, តេជស្សី សោ ភវិស្សតិ.

(១) បណ្ឌិតកណ្ឌ (២) សុជនកណ្ឌ (៣) ពាលទុជ្ជនកណ្ឌ (៤) មិត្តកណ្ឌ (៥) រាជកណ្ឌ (៦) នាយកកណ្ឌ (៧) បុត្តកណ្ឌ (៨) វេជ្ជាចរិយកណ្ឌ (៩) ទាសកកណ្ឌ (១០) ឥត្ថិកណ្ឌ (១១) បកិណ្ណកកណ្ឌ

កវិទប្បណនីតិំយោ, វាចុគ្គតំ ករោតិ ចេ;

ភុវនមជ្ឈេ ឯសោ ហិ, វិញ្ញូ បណ្ឌិតជាតិកោ.

នមោ តស្ស ភគវតោ អរហតោ សម្មាសម្ពុទ្ធស្ស

មហាកវិវរំ ¶ ពុទ្ធំ, ធម្មញ្ច តេន សេវិតំ;

សង្ឃំ និរង្គណញ្ចាបិ, វន្ទាមិ សិរសា ទរំ.

ករិស្សាមិ សមាសេន, នានាសត្ថ សមុទ្ធដំ;

ហិតាយ កវិនំ នីតិំ, កវិទប្បណនាមកំ.

នីតិ ¶ សារោ មនុស្សានំ, មិត្តោ អាចរិយោបិ ច;

មាតា បិតា ច នីតិមា, សុតវា គន្ថការកោ.

អលសស្ស ¶ កុតោ សិប្បំ, អសិប្បស្ស កុតោ ធនំ;

អធនស្ស កុតោ មិត្តំ, អមិត្តស្ស កុតោ សុខំ;

អសុខស្ស កុតោ បុញ្ញំ, អបុញ្ញស្ស កុតោ វរំ.

សុចិន្តិតចិន្តី ¶ ចេវ, សុភាសិតភាសីបិ ច;

សុកតកម្មការី ច, បណ្ឌិតោ សាធុមានុសោ.

កវិហេរញ្ញកា ¶ កត្វា, ឧត្តត្តំ សត្ថកញ្ចនំ;

ភូសនំ គជ្ជបជ្ជាទិំ, ករោន្តិ ច មនោហរំ.

ពហុំ ¶ លហុញ្ច គហណំ, សម្មូបធារណម្បិ ច;

គហិត អសម្មុស្សនំ, ឯតំ សុវិញ្ញុលក្ខណំ.

អជរាមរំវ បញ្ញោ, វិជ្ជមត្ថញ្ច ចិន្តយេ;

គហិតោ ឥវ កេសេសុ, មច្ចុនា ធម្មមាចរេ.

សិប្បសមំ ¶ ធនំ នត្ថិ, សិប្បំ ចោរា ន គណ្ហរេ;

ឥធ លោកេ សិប្បំ មិត្តំ, បរលោកេ សុខាវហំ.

ភុញ្ជនត្ថំ ¶ កថនត្ថំ, មុខំ ហោតីតិ នោ វទេ;

យំ វាតំ វា មុខារុឡ្ហំ, វចនំ បណ្ឌិតោ នរោ.

ទុម្មេធេហិ បសំសា ច, វិញ្ញូហិ គរហា ច យា;

គរហាវ សេយ្យោ វិញ្ញូហិ, យញ្ចេ ពាលប្បសំសនា.

អចិន្តិយេ ¶ សាដ្ឋកថេ, បណ្ឌិតោ ជិនភាសិតេ;

ឧបទេសំ សទា គណ្ហេ, គរុំ សម្មា ឧបដ្ឋហំ.

តស្មា សាដ្ឋកថេ ធីរោ, គម្ភីរេ ជិនភាសិតេ;

ឧបទេសំ សទា គណ្ហេ, គរុំ សម្មា ឧបដ្ឋហំ.

គរូបទេសហីនោ ¶ ហិ, អត្ថសារំ ន វិន្ទតិ;

អត្ថសារវិហីនោ សោ, សទ្ធម្មា បរិហាយតិ.

គរូបទេសលាភី ច, អត្ថសារសមាយុតោ;

សទ្ធម្មំ បរិបាលេន្តោ, សទ្ធម្មស្មា ន ហាយតិ.

សព្ពទព្ពេសុ ¶ វិជ្ជេវ, ទព្ពមាហុ អនុត្តរំ;

អហារត្តា អនគ្ឃត្តា, អក្ខយត្តា ច សព្ពទា.

អប្បកេនបិ មេធាវី, បាភតេន វិចក្ខណោ;

សមុដ្ឋាបេតិ អត្តានំ, អណុំ អគ្គិំវ សន្ធមំ.

បណ្ឌិតេ ¶ ច គុណា សព្ពេ, មូឡ្ហេ ទោសា ហិ កេវលំ;

តស្មា មូឡ្ហសហស្សេសុ, បញ្ញោ ឯកោ វិសេសិយតេ.

ពាលា ¶ ឥស្សន្តិ ទុម្មេធា, គុណី និទ្ទោសការិនោ;

គរុកោ បណ្ឌិតោ ឯតស-មិស្សំ តេហ្យវិទ្វា សមោ.

មនុញ្ញមេវ ¶ ភាសេយ្យ, នាមនុញ្ញំ កុទាចនំ;

មនុញ្ញំ ភាសមានស្ស, គរុំ ភារំ ឧទទ្ធរិ;

ធនញ្ច នំ អលាភេសិ, តេន ចត្តមនោ អហុ.

វិជ្ជា ¶ ទទាតិ វិនយំ, វិនយា យាតិ បត្តតំ;

បត្តត្តា ធនំ បប្បោតិ, ធនា ធម្មំ តតោ សុខំ.

យេ វុឌ្ឍមបចយន្តិ, នរា ធម្មស្ស កោវិទា;

ទិដ្ឋេវ ធម្មេ បាសំសា, សម្បរាយេ ច សុគ្គតិំ.

មាតរិវ ¶ បរទារេសុ, បរទព្ពេសុ លេទ្ទុំវ;

អត្តនីវ សព្ពភូតេសុ, យោ បស្សតិ សោ បណ្ឌិតោ.

អាសីសេថេវ ¶ បុរិសោ, ន និព្ពិន្ទេយ្យ បណ្ឌិតោ;

អនវជ្ជេសុ កម្មេសុ, បសំសិតេសុ សាធុភិ.

អាសីសេថេវ ¶ បុរិសោ, ន និព្ពិន្ទេយ្យ បណ្ឌិតោ;

បស្សាមិ វោហំ អត្តានំ, យថា ឥច្ឆិំ តថា អហុ.

វាយមេថេវ បុរិសោ, ន និព្ពិន្ទេយ្យ បណ្ឌិតោ;

បុញ្ញក្រិយវត្ថូសុ, បសំសិតេសុ វិញ្ញុភិ.

លោកេ ¶ ឧស្សាហវន្តានំ, ជនានំ កិមសាធិយំ;

សាគរេបិ មហាសេតុំ, កបិយូថេហិ ពន្ធតិ.

កិំ កុលេន វិសាលេន, គុណហីនោ តុ យោ នរោ;

អកុលិនោបិ សត្ថញ្ញោ, ទេវតាហិបិ បុជ្ជតេ.

ឧក្កដ្ឋេ ¶ សូរមិច្ឆន្តិ, មន្តីសុ អកុតូហលំ;

បិយញ្ច អន្នបានម្ហិ, អត្ថេ ជាតេ ច បណ្ឌិតំ.

រូបយោព្ពន្នសម្បន្នា ¶ , វិសាលកុលសម្ភវា;

វិជ្ជាហីនា ន សោភន្តេ, និគ្គន្ធា ឥវ កិំ សុកា.

វុត្យំ ¶ វិសទញាណស្ស, ញាតោ អត្ថោ តរស្សន;

សូរប្បភាយ អាទាសោ, ឆាយំ ទិស្សេ ន មាករេ.

អវេយ្យាករណោ ត្វន្ធោ, ពធិរោ កោសវជ្ជិតោ;

សាហិច្ចរហិតោ បង្គុ, មូគោ តក្កវិវជ្ជិតោ.

ធីរោ ¶ ច វិវិធានញ្ញូ, បរេសំ វិវរានុគូ;

សព្ពាមិត្តេ វសីកត្វា, កោសិយោវ សុខី សិយា.

មហាតេជោបិ ¶ តេជោយំ, មត្តិកំ ន មុទុំ ករេ;

អាបោ អាបេសិ មុទុកំ, សាធុវាចាវ កក្ខឡំ.

កោត្ថោ បុត្តេន ជាតេន, យោ ន វិទូ ន ធម្មិកោ;

កាណេន ចក្ខុនា កិំ វា, ចក្ខុ បីឡេវ កេវលំ.

មុទុនាវ ¶ រិបុំ ជេតិ, មុទុនា ជេតិ ទារុណំ;

នោ ន សិទ្ធំ មុទុ កិញ្ចិ, តតោ ច មុទុនា ជយេ.

សជាតោ យេន ជាតេន, យាតិ វំសោ សមុន្នតិំ;

បរិវត្តិនិសំសារេ, មតោ កោ វា ន ជាយតេ.

ទានេ ¶ តបសិ សូរេ ច, យស្ស ន បត្ថិតោ យសោ;

វិជ្ជាយ មត្ថលាភេ ច, កេវលំ អធិកោវសោ.

វរោ ឯកោ គុណី បុត្តោ, ន ច មូឡ្ហសតាន្យបិ;

ឯកោ ចន្ទោ តមោ ហនតិ, ន ច តារាគណោ តថា.

បុញ្ញតិត្ថកតោ យេន, តបោ ក្វាបិ សុទុក្ករោ;

តស្ស បុត្តោ ភវេ វស្សោ, សមិទ្ធោ ធម្មិកោ សុទ្ធេ.

លាលយេ បញ្ចវស្សានិ, ទសវស្សានិ តាលយេ;

បត្តេតុ សោឡសេ វស្សេ, បុត្តំ មិត្តំវ អាចរេ.

លាលនេ ¶ ពហវោ ទោសា, តាលនេ ពហវោ គុណា;

តស្មា បុត្តញ្ច សិស្សញ្ច, តាលយេ ន តុ លាលយេ.

មាគធា បាកតា ចេវ, សក្កតវោហារោបិ ច;

ឯតេសុ កោវិទោ បញ្ញោ, ធីរោ បាឡិំ វិសោធយេ.

សក្កតំ ¶ បាកតញ្ចេវ-បភំសោ ច បិសាចិកី;

មាគធី សោរសេនីវ, ឆ ភាសា បរិកិត្តិតា.

ចន្ទនំ ¶ សីតលំ លោកេ, ចន្ទិកា សីតលា តតោ;

ចន្ទន ចន្ទិកាតោបិ, វាក្យំ សាធុ សុភាសិតំ.

បត្តកាលោទិតំ អប្បំ, វាក្យំ សុភាសិតំ ភវេ;

ខុទិតស្ស កទន្នម្បិ, ភុត្តំ សាទុរសំ សិយា.

សត្ថកាបិ ¶ ពហូវាចា, នាទរា ពហុភាណិនោ;

សោបការមុទាសិនា, ននុ ទិដ្ឋំ នទីជលំ.

បាសាណឆត្តំ គរុកំ, តតោ ទេវានាចិក្ខនា;

តតោ វុឌ្ឍានមោវាទោ, តតោ ពុទ្ធស្ស សាសនំ.

តូលំ ¶ សល្លហុកំ លោកេ, តតោ ចបលជាតិកោ;

តតោនោសាវកោ តតោ, យតិ ធម្មបមាទកោ.

បណ្ឌិតស្ស បសំសាយ, ទណ្ឌោ ពាលេន ទីយតេ;

បណ្ឌិតោ បណ្ឌិតេនេវ, វណ្ណិតោវ សុវណ្ណិតោ.

សតេសុ ជាយតេ សូរោ, សហស្សេសុ ច បណ្ឌិតោ;

វុត្តា សតសហស្សេសុ, ទាតា ភវតិ វា ន វា.

វិទ្វត្តញ្ច រាជត្តញ្ច, នេវ តុល្យំ កទាចិបិ;

សទេសេ បូជិតោ រាជា, វិទ្វា សព្ពត្ថ បូជិតោ.

សតំ ¶ ទីឃាយុកំ សព្ព-សត្តានំ សុខការណំ;

អសតំ បន សព្ពេសំ, ទុក្ខហេតុ ន សំសយោ.

បណ្ឌិតេ សុជនេ សន្តេ, សព្ពេបិ សុជនា ជនា;

ជាតេកស្មិំ សារគន្ធេ, សព្ពេ គន្ធមយា ទុមា.

អត្តាវ យទិ វិនីតោ, និជស្សិតា មហាជនា;

វិនីតំ យន្តិ សព្ពេបិ, កោ តំ នាសេយ្យ បណ្ឌិតោ.

សរីរស្ស គុណានញ្ច, ទូរមច្ចន្តមន្តរំ;

សរីរំ ខណវិទ្ធំសី, កប្បន្តដ្ឋាយិនោ គុណា.

អម្ពុំ បិវន្តិ នោ នជ្ជោ, រុក្ខោ ខាទតិ នោ ផលំ;

មេឃោ ក្វចិបិ នោ សស្សំ, បរត្ថាយ សតំ ធនំ.

សច្ចំ បុនបិ សច្ចន្តិ, ភុជមុក្ខិប្ប មុច្ចតេ;

សកត្ថោ នត្ថិ នត្ថេវ, បរស្សត្ថ មកុព្ពតោ.

សតំ ¶ ផរុសវាចាហិ, ន យាតិ វិកតិំ មនោ;

តិណុក្កាហិ ន សក្កាវ, តាបេតុំ សាគរេ ជលំ.

ឯវំ និន្ទាបសំសាសុ, ន សមិញ្ជន្តិ បណ្ឌិតា.

ធម្មត្ថកាមមោក្ខានំ ¶ , យស្សេកោបិ ន វិជ្ជតិ;

អជគលថនស្សេវ, តស្ស ជាតិ និរត្ថកា.

ន កម្មមបិ ចិន្តេត្វា, ចជេ ឧយ្យោគមត្តនោ;

អនុយ្យោគេន តេលានិ, តិលេហិ ន សក្កា លទ្ធុំ.

យថា ¶ ហ្យេកេន ចក្កេន, ន រថស្ស បតិ ភវេ;

ឯវំ បុរិសការេន, វិនា កម្មំ ន សិជ្ឈតិ.

ឧយ្យាមេន ហិ សិជ្ឈន្តិ, ការិយានិ ន មនោរថំ;

ន ហិ សុត្តស្ស សីហស្ស, បវិសន្តិ មិគាមុខេ.

មាតាបិតុ ¶ កតាភ្យាសោ, គុណិតមេតិ ពាលកោ;

ន គព្ភជាតិមត្តេន, បុត្តោ ភវតិ បណ្ឌិតោ.

មាតា សត្តុ បិតា វេរី, យេន ពាលោ ន បាឋិតោ;

ន សោភតេ សភាមជ្ឈេ, ហំសមជ្ឈេ ពកោ យថា.

កាចោ ¶ កញ្ចនសំសគ្គោ, ធត្តេ មរកតិំ ជុតិំ;

តថា សព្ភិសន្និធានា, មូឡ្ហោ យាតិ បវីណតំ.

តស្មា អក្ខរកោសល្លំ, សម្មាទេយ្យ ហិតត្ថិកោ;

ឧបដ្ឋហំ គរុំ សម្មា, ឧដ្ឋានាទីហិ បញ្ចហិ.

ឧដ្ឋានា ¶ ឧបដ្ឋានា, ច, សុស្សូសា បារិចរីយា;

សក្កច្ចំ សិប្បុគ្គហណា, គរុំ អារាធយេ ពុធោ.

កាព្យសត្ថ ¶ វិនោទេន, កាលោ គច្ឆតិ ធីមតំ;

ព្យសនេន ច មូឡ្ហានំ, និទាយ កលហេន វា.

ឆ ទោសា បុរិសេនេហ, ហាតព្ពា ភូតិមិច្ឆតា;

និទ្ទាតន្ទី ភយំ កោធោ, អាលស្យំ ទីឃសុត្តតា.

និទ្ទាសីលី ¶ សភាសីលី, អនុដ្ឋាតា ច យោ នរោ;

អលសោ កោធបញ្ញាណោ, តំ បរាភវតោ មុខំ.

និគ្គុណេសុបិ សត្តេសុ, ទយា កុព្ពន្តិ សាធវោ;

ន ហិ សំហរតេ ជុតិំ, ចន្ទោ ចណ្ឌាលវេស្មេ.

យត្រ ¶ វិទ្វជ្ជនោ នត្ថិ, សីលាឃ្យោ តត្រ អប្បធិបិ;

និរត្ថបាទមេ ទេសេ, ឯរណ្ឌោបិ ទុមាយតេ.

ឋានភដ្ឋា ន សោភន្តេ, ទន្តា កេសា នខា នរា;

ឥតិវិញ្ញាយ មតិមា, សដ្ឋានំ ន បរិច្ចជេ.

បរោបទេសេ ¶ បណ្ឌិច្ចំ, សព្ពេសំ សុករញ្ហិ ខោ;

ធម្មេ សយមនុដ្ឋានំ, កស្សចិសុមហត្តនោ.

អប្បមាទំ បសំសន្តិ, បុញ្ញកិរិយាសុ បណ្ឌិតា;

អប្បមត្តោ ឧភោ អត្ថេ, អធិគ្គណ្ហាតិ បណ្ឌិតោ.

និធីនំវ ¶ បវត្តារំ, យំ បស្សេ វជ្ជទស្សិនំ;

និគ្គយ្ហវាទិំ មេធាវិំ, តាទិសំ បណ្ឌិតំ ភជេ;

តាទិសំ ភជមានស្ស, សេយ្យោ ហោតិ ន បាបិយោ.

មុហុត្តមបិ ¶ ចេ វិញ្ញូ, បណ្ឌិតំ បយិរុបាសតិ;

ខិប្បំ ធម្មំ វិជានាតិ, ជិវ្ហា សូបរសំ យថា.

ទុល្លភោ បុរិសាជញ្ញោ, ន សោ សព្ពត្ថ ជាយតិ;

យត្ថ សោ ជាយតី ធីរោ, តំ កុលំ សុខ មេធតិ.

តគរញ្ច ¶ បលាសេន, យោ នរោ ឧបនយ្ហតិ;

បត្តាបិ សុរតិ វាយន្តិ, ឯវំ ធីរូបសេវនា.

និបុណេ សុតមេសេយ្យ, វិចិនិត្វា សុតត្ថិកោ;

ភត្តំ ឧក្ខលិយំ បក្កំ, ភាជនេបិ តថា ភវេ.

អប្បកំ ¶ នាតិមញ្ញេយ្យ, ចិត្តេ សុតំ និធាបយេ;

វម្មិកោទកពិន្ទូវ, ចិរេន បរិបូរតិ.

គច្ឆំ ¶ កិបិល្លិកោ យាតិ, យោជនានំ សតានិបិ;

អគច្ឆំ វេនយ្យោអបិ, បទមេកំ ន គច្ឆតិ.

សេលេ សេលេ ន មណិកំ, គជេ គជេ ន មុត្តិកំ;

វនេ វនេ ន ចន្ទនំ, ឋានេ ឋានេ ន បណ្ឌិតោ.

បណ្ឌិតោ ¶ សុតសម្បន្នោ, យត្ថ អត្ថីតិ ចេ សុតោ;

មហុស្សាហេន តំ ឋានំ, គន្តព្ពំវ សុតេសិនា.

បោត្ថកេសុ ច យំ សិប្បំ, បរហត្ថេសុ យំ ធនំ;

យថាកិច្ចេ សមុប្បន្នេ, ន តំ សិប្បំ ន តំ ធនំ.

ឧប្បលេន ¶ ជលំ ជញ្ញា, កិរិយាយ កុលំ នរោ;

ព្យត្តិប្បមាណ វាចាយ, ជញ្ញា តិណេន មេទនិំ.

អប្បស្សុតោ ¶ សុតំ អប្បំ, ពហុំ មញ្ញតិ មានវា;

សិន្ធុទកមបស្សន្តោ, កូបេ តោយំវ មណ្ឌុកោ.

បឋមេ សិប្បំ គណ្ហេយ្យ, ឯសេយ្យ ទុតិយេ ធនំ;

ចរេយ្យ តតិយេ ធម្មំ, ឯសា ជនាន ធម្មតា.

សុស្សូសា ¶ សុត្តវទ្ធនី, សុតំ បញ្ញាយ វទ្ធនំ;

បញ្ញាយ អត្ថំ ជានាតិ, អត្ថោ ញាតោ សុខាវហោ.

នត្ថិ ¶ វិជ្ជាសមំ មិត្តំ, ន ច ព្យាធិសមោ រិបុ;

ន ច អត្ថសមំ បេមំ, ន ច កម្មសមំ ពលំ.

វិនា សត្ថំ ន គច្ឆេយ្យ, សូរោ សង្គាមភូមិយំ;

បណ្ឌិត្វទ្ធគូ វាណិជោ, វិទេសគមនោ តថា.

ធននាសំ ¶ មនោតាបំ, ឃរេ ទុច្ចរិតានិ ច;

វញ្ចនញ្ច អវមានំ, បណ្ឌិតោ ន បកាសយេ.

អនវ្ហាយំ គមយន្តោ, អបុច្ឆា ពហុភាសកោ;

អត្តគុណំ បកាសន្តោ, តិវិធោ ហីនបុគ្គលោ.

ហំសោ ¶ មជ្ឈេ ន កាកានំ, សីហោ គុន្នំ ន សោភតេ;

គទ្រភមជ្ឈេ តុរង្គោ, ពាលមជ្ឈេវ បណ្ឌិតោ.

បត្តានុរូបកំ វាក្យំ, សភាវានុរូបំ បិយំ;

អត្តានុរូបកំ កោធំ, យោ ជានាតិ ស បណ្ឌិតោ.

អប្បរូបោ ¶ ពហុំភាសោ, អប្បបញ្ញោ បកាសកោ;

អប្បបូរោ ឃដោ ខោភេ, អប្បខីរា គាវី ចលេ.

ន តិត្តិ រាជា ធនម្ហិ, បណ្ឌិតោបិ សុភាសិតេ;

ចក្ខុបិ បិយទស្សនេ, ន តិត្តិ សាគរោ ជលេ.

ហីនបុត្តោ ¶ រាជមច្ចោ, ពាលបុត្តោ ច បណ្ឌិតោ;

អធនស្ស ធនំពហុ, បុរិសានំ ន មញ្ញថ.

យោ ¶ សិស្សោ សិប្បលោភេន, ពហុំ គណ្ហាតិ តំ សិប្បំ;

មូគោវ សុបិនំ បស្សំ, កថេតុម្បិ ន ឧស្សហេ.

ន ភិជ្ជេតុំ កុម្ភការោ, សោភេតុំ កុម្ភ ឃដតិ;

ន ខិបិតុំ អបាយេសុ, សិស្សានំ វុឌ្ឍិការណា.

អធនស្ស ¶ រសំខាទោ, អពលស្ស ហតោ នរោ;

អប្បញ្ញស្ស វាក្យករោ, ឧម្មត្តក សមាហិខោ.

ឯកេនាបិ សុរុក្ខេន, បុប្ផិតេន សុគន្ធិនា;

វាសិតំ កាននំ សព្ពំ, សុបុត្តេន កុលំ យថា.

ឥណកត្តា ¶ បិតា សត្តុ, មាតា ច ព្យភិចារិនី;

ភរិយា រូបវតី សត្តុ, បុត្តោ សត្តុ អបណ្ឌិតោ.

គុណទោសមសត្ថញ្ញូ, ជនោ វិភជតេ កថំ;

អធិការោ កិមន្ធស្ស, រូបភេទោបលទ្ធិយំ.

សព្ពត្ថ ¶ សត្ថតោយេវ, គុណទោសវិចេចនំ;

យំ ករោតិ វិនាសត្ថំ, សាហសំ កិមតោធិកំ.

បច្ចុប្បន្នញ្ច ¶ យោ ធម្មំ, តត្ថ តត្ថ វិបស្សតិ;

អសំហីរំ អសំកុប្បំ, តំ វិទ្វា មនុព្រូហយេ.

ឆន្ទា ទោសា ភយា មោហា, យោ ធម្មំ នាតិវត្តតិ;

អាបូរតិ តស្ស យសោ, សុក្កបក្ខេវ ចន្ទិមា.

បណ្ឌិតោ ¶ សីលសម្បន្នោ, សណ្ហោ ច បដិភានវា;

និវាតវុត្តិ អថទ្ធោ, តាទិសោ លភតេ យសំ.

ទុល្លភំ ¶ បាកតិកំ វាក្យំ, ទុល្លភោ ខេមករោ សុតោ;

ទុល្លភា សទិសី ជាយា, ទុល្លភោ សជនោ បិយោ.

អត្ថំ មហន្តមាបជ្ជ, វិជ្ជំ សម្បត្តិមេវ ច;

ចរេយ្យាមានថទ្ធោ យោ, បណ្ឌិតោ សោ បវុច្ចតិ.

សុតសន្និច្ចយា ¶ ធីរា, តុណ្ហីភូតា អបុច្ឆិតា;

បុណ្ណាសុភាសិតេនាបិ, ឃណ្ដាទី ឃដ្ដិតា យថា.

អបុដ្ឋោ បណ្ឌិតោ ភេរី, បជ្ជុន្នោ ហោតិ បុច្ឆិតោ;

ពាលោ បុដ្ឋោ អបុដ្ឋោ ច, ពហុំ វិកត្ថតេ សទា.

បរូបវាទេ ¶ ពធិរោ, បរវជ្ជេ អលោចនោ;

បង្គុលោ អញ្ញនារីសុ, ទុស្សតក្កេ អចេតនោ.

ចក្ខុមាស្ស យថា អន្ធោ, សោតវា ពធិរោ យថា;

បញ្ញវាស្ស យថាមូគោ, ពលវា ទុព្ពលោរិវ;

អថ អត្ថេ សមុប្បន្នេ, សយេថ មតសាយិតំ.

បាបមិត្តេ ¶ វិវជ្ជេត្វា, ភជេយ្យុត្តមបុគ្គលំ;

ឱវាទេ ចស្ស តិដ្ឋេយ្យ, បត្ថេន្តោ អចលំ សុខំ.

អតិសីតំ អតិឧណ្ហំ, អតិសាយមិទំ អហុ;

ឥតិ វិស្សដ្ឋកម្មន្តេ, អត្ថា អច្ចេន្តិ មាណវេ.

យោ ¶ ច សីតញ្ច ឧណ្ហញ្ច, តិណាភិយ្យោ ន មញ្ញតិ;

ករំ បុរិសកិច្ចានិ, សោ សុខំ ន វិហាយតិ.

យស្មិំទេសេ ¶ ន សម្មានោ, ន បិយោ ន ច ពន្ធវោ;

ន ច វិជ្ជាគមោ កោចិ, ន តត្ថ ទិវសំ វសេ.

ធនវា សុតវា រាជា, នទី វជ្ជោ ឥមេ បញ្ច;

យត្ថ ទេសេ ន វិជ្ជន្តិ, ន តត្ថ ទិវសំ វសេ.

នភស្ស ¶ ភូសនំ ចន្ទោ, នារីនំ ភូសនំ បតិ;

ឆមាយ ភូសនំ រាជា, វិជ្ជា សព្ពស្ស ភូសនំ.

សុខត្ថិកោ សចេ វិជ្ជំ, វិជ្ជត្ថិកោ ចជេ សុខំ;

សុខត្ថិនោ កុតោ វិជ្ជា, កុតោ វិជ្ជត្ថិនោ សុខំ.

ខណេន ¶ កណេន ចេវ, វិជ្ជាមត្ថញ្ច សាធយេ;

ខណចាគេ កុតោ វិជ្ជា, កណចាគេ កតោ ធនំ.

អាចរិយា បាទមាទត្តេ, បាទំ សិស្សោ សជាននា;

បាទំ សព្រហ្មចារីហិ, បាទំ កាលក្កមេន ច.

ធម្មោ ¶ ជយេ នោ អធម្មោ, សច្ចំ ជយតិ នាសច្ចំ;

ខមា ជយតិ នោ កោធោ, ទេវោ ជយតិ នាសូរោ.

ហត្ថស្ស ភូសនំ ទានំ, សច្ចំ កណ្ឋស្ស ភូសនំ;

សោតស្ស ភូសនំ សត្ថំ, ភូសនេ កិំ បយោជនំ.

វិទេសេតុ ¶ ធនំ វិជ្ជា, ព្យសនេសុ ធនំ មតិ;

បរលោកេ ធនំ ធម្មោ, សីលំ សព្ពត្ថ វេ ធនំ.

បទោសេ ¶ ទីបកោ ចន្ទោ, បភាតេ ទីបកោ រវិ;

តិលោកេ ទីបកោ ធម្មោ, សុបុត្តោ កុលទីបកោ.

វិទ្វា ឯវ វិជានាតិ, វិទ្វជ្ជនបរិស្សមំ;

ន ហិ វញ្ឈា វិជានាតិ, គុរុំ បសវវេទនំ.

យស្ស ¶ នត្ថិ សយំ បញ្ញា, សត្ថំ តស្ស ករោតិ កិំ;

លោចនេហិ វិហីនស្ស, ទប្បណោ កិំ ករិស្សតិ.

កិំ ករិស្សន្តិ វត្តារោ, សោតំ យត្ថ ន វិជ្ជតេ;

នគ្គកបណកេ ទេសេ, រជកោ កិំ ករិស្សតិ.

មូឡ្ហសិធស្សាបទេសេន, ¶ កុនារីភរណេន ច;

ខលសត្តូហិ សំយោគា, បណ្ឌិតោប្យាវសីទតិ.

នត្ថិ អត្តសមំ បេមំ, នត្ថិ ធញ្ញសមំ ធនំ;

នត្ថិ បញ្ញាសមា អាភា, វុដ្ឋិ វេ បរមា សរា.

ភុជង្គមំ ¶ បាវកញ្ច ខត្តិយញ្ច យសស្សិនំ;

ភិក្ខុញ្ច សីលសម្បន្នំ, សម្មទេវ សមាចរេ.

តស្មា ហិ បណ្ឌិតោ បោសោ, សម្បស្សំ អត្ថមត្តនោ;

ពុទ្ធេ ធម្មេ ច សង្ឃេ ច, ធីរោ សទ្ធំ និវេសយេ.

គុណោ ¶ សេដ្ឋង្គតំ យាតិ, ន ឧច្ចេ សយនេ វសេ;

បាសាទសិខរេ វាសោ, កាកោ កិំ គរុឡោ សិយា.

អនាគតំ ភយំ ទិស្វា, ទូរតោ បរិវជ្ជយេ;

អាគតញ្ច ភយំ ទិស្វា, អភីតោ ហោតិ បណ្ឌិតោ.

អសជ្ជាយ មលាមន្តា, អនុដ្ឋានមលា ឃរា;

មលំ វណ្ណស្ស កោសជ្ជំ, បមាទោ រក្ខតោ មលំ.

អនុបុព្ពេន ¶ មេធាវី, ថោកំ ថោកំ ខណេ ខណេ;

កម្មារោ រជតស្សេវ, និទ្ធមេ មលមត្តនោ.

យញ្ហិ ¶ កយិរា តញ្ហិ វទេ, យំ ន កយិរា ន តំ វទេ;

អករោន្តំ ភាសមានំ, បរិជានន្តិ បណ្ឌិតា.

វិសមំ សភយំ អតិវាតោ, បដិច្ឆន្នំ ទេវនិស្សិតំ;

បន្ថោ ច សង្គាមោ តិត្ថំ, អដ្ឋេតេ បរិវជ្ជិយា.

រត្តោទុដ្ឋោ ¶ ច មុឡ្ហោ ច, មានី លុទ្ធោ តថាលសោ;

ឯកចិន្តី ច ពាលោ ច, ឯតេ អត្ថវិនាសកា.

រត្តោ ទុដ្ឋោ ច មូឡ្ហោ ច, ភីរុ អាមិសគរុកោ;

ឥត្ថី សោណ្ឌោ បណ្ឌកោ ច, នវមោ ទារកោបិ ច.

នវតេ បុគ្គលា លោកេ, ឥត្តរា ចលិតា ចលា;

ឯតេហិ មន្តិតំ គុយ្ហំ, ខិប្បំ ភវតិ បាកដំ.

យោ ¶ និរុត្តិំ ន សិក្ខេយ្យ, សិក្ខន្តោ បិដកត្តយំ;

បទេ បទេ វិកង្ខេយ្យ, វនេ អន្ធគជោ យថា.

សុត្តំ ¶ ធាតុ គណោណ្វាទិ, នាមលិង្គានុសាសនំ;

យស្ស តិដ្ឋតិ ជិវ្ហគ្គេ, សព្យាករណកេសរី.

សទ្ទត្ថលក្ខណេ ភេទី, យោ យោ និច្ឆិតលក្ខណេ;

សោ សោ ញាតុមកិច្ឆេន, បហោតិ បិដកត្តយេ.

យោ ¶ សទ្ទសត្ថកុសលោ កុសលោ និឃណ្ឌុ,

ឆន្ទោ អលង្កតិសុ និច្ចកតាភិយោគោ;

សោ យំ កវិត្តវិកលោបិ កវីសុ សង្ខ្យំ,

មោគ្គយ្ហ វិន្ទតិ ហិ កិត្តិ’ មមន្ទរូបំ.

សុក្ខោបិ ¶ ចន្ទនតរុ ន ជហាតិ គន្ធំ,

ទុក្ខោបិ បណ្ឌិតជនោ ន ជហាតិ ធម្មំ.

ធនធញ្ញប្បយោគេសុ, តថា វិជ្ជាគមេសុ ច;

អាហារេ ព្យវហារេ ច, ចត្តលជ្ជោ សទា ភវេ.

សាភាវិកី ¶ ច បដិភា, សុតញ្ច ពហុនិម្មលំ;

អមន្ទោ ចាភិយោគោយំ, ហេតុ ហោតិហ ពន្ធនេ.

ជហេយ្យ ¶ បាបកេ មិត្តេ, ភជេយ្យ បណ្ឌិតេ ជនេ;

សាធវោ អភិសេវេយ្យ, សុណេយ្យ ធម្មមុត្តមំ.

កល្យាណការី កល្យាណំ, បាបការី ច បាបកំ;

យាទិសំ វប្បតេ ពីជំ, តាទិសំ ហរតេ ផលំ.

ឆន្ទោ ¶ និទានំ គាថានំ, អក្ខរា តាសំ វិយញ្ជនំ;

នាមសន្និស្សិតា គាថា, កវិ គាថានមាសយោ.

តស្មា ¶ ហិ បណ្ឌិតោ បោសោ, សម្បស្សំ ហិតមត្តនោ;

បញ្ញវន្តំភិបូជេយ្យ, ចេតិយំ វិយ សាទរោ.

ធីរំ បស្សេ សុណេ ធីរំ, ធីរេន សហសំវសេ;

ធីរេនល្លាបសល្លាបំ, តំ ករេ តញ្ច រោចយេ.

នយំ ¶ នយតិ មេធាវី, អធុរាយំ ន យុញ្ជតិ;

សុនយោ សេយ្យសោ ហោតិ, សម្មា វុត្តោ ន កុប្បតិ;

វិនយំ សោ បជានាតិ, សាធុ តេន សមាគមោ.

សោកដ្ឋានសហស្សានិ ¶ , ភយដ្ឋានសតានិ ច;

ទិវសេ ទិវសេ មូឡ្ហ-មាវិសន្តិ ន បណ្ឌិតំ.

ជលពិន្ទុនិបាតេន, ចិរេន បូរតេ ឃដោ;

តថា សកលវិជ្ជានំ, ធម្មស្ស ច ធនស្ស ច.

បណ្ឌិតា ¶ ទុក្ខំ បត្វាន, ន ភវន្តិ វិសាទិនោ;

បវិស្ស រាហុនោ មុខំ, កិំ នោ ទេតិ បុន សសី.

ជវេន អស្សំ ជានន្តិ, វាហេន ច ពលិពទ្ធំ;

ទុហេន ធេនុំ ជានន្តិ, ភាសមានេន បណ្ឌិតំ.

មនសា ¶ ចិន្តិតំ កម្មំ, វចសា ន បកាសយេ;

អញ្ញលក្ខិតការិយស្ស, យតោ សិទ្ធិ ន ជាយតេ.

អនភ្យាសេ វិសំ វិជ្ជា, អជិណ្ណេ ភោជនំ វិសំ;

វិសំ សភា ទលិទ្ទស្ស, វុទ្ធស្ស តរុណី វិសំ.

ចត្តារោ បញ្ច អាលោបេ, អាភុត្វា ឧទកំ បិវេ;

អលំ ផាសុវិហារាយ, បហិតត្តស្ស ភិក្ខុនោ.

យស្ស ឯសោ បសុតោបិ, គុណវា បុជ្ជតេ នរោ;

ធនុ វំសវិសុទ្ធោបិ, និគ្គុណោ កិំ ករិស្សតិ.

ឥស្សី ¶ ទយី អសំតុដ្ឋោ, កោធនោ និច្ចសង្កីតោ;

បរភាគ្យោបជីវី ច, ឆឡេតេ ទុក្ខភាគិនោ.

សុមហន្តានិ សត្តានី, ធារយន្តា ពហុស្សុតា;

ឆេត្តារោ សំសយានញ្ច, កលិំ យន្តិ លោភមោហិតា.

នទីតីរេ ¶ ខតេ កូបេ, អរណីតាលវណ្ដកេ;

ន វទេ ទកាទី នត្ថីតិ, មុខេ ច វចនំ តថា.

សព្ពំ សុណាតិ សោតេន, សព្ពំ បស្សតិ ចក្ខុនា;

ន ច ទិដ្ឋំ សុតំ ធីរោ, សព្ពំ ឧច្ចិតុ មរហតិ.

ពាលាទបិ ¶ គហេតព្ពំ, យុត្តមុត្តមនីសិភិ;

រវិស្សាវិសយេ កិំ ន, បទីបស្ស បកាសនំ.

តស្មា ¶ ហិ បណ្ឌិតោ បោសោ, សម្បស្សំ អត្តមត្តនោ;

យោនិសោ វិចិនេ ធម្មំ, ឯវំ តត្ថ វិសុជ្ឈតិ.

កិំ តេន ជាតុជាតេន, មាតុយោព្ពន្នហារិនា;

អារោហតិ ន យោ សក-វំសអគ្គេ ធជោ យថា.

សម្មា ឧបបរិក្ខិត្វា, អក្ខរេសុ បទេសុ ច;

ចោរឃាតោ សិយា សិស្សោ, គុរុ ចោរដ្ដការកោ.

អទន្តទមនំ ¶ សត្ថំ, ខលានំ កុរុតេ មទំ;

ចក្ខុសង្ខារកំ តេជំ, ឧលូកានំមិវន្ធកំ.

នរត្តំ ទុល្លភំ លោកេ, វិជ្ជា តត្រ សុទុល្លភា;

កវិត្តំ ទុល្លភំ តត្រ, សត្តិ តត្រ សុទុល្លភា.

យេភុយ្យេន ¶ ហិ សត្តានំ, វិនាសេ បច្ចុបដ្ឋិតេ;

អនយោ នយរូបេន, ពុទ្ធិមាគម្ម តិដ្ឋតិ.

សទ្ធាសីលាទិធម្មេហិ, ¶ សប្បន្នោ សេដ្ឋមានុសោ;

វុត្តោ ពុទ្ធាទិសន្តេហិ, សាធុសប្បុរិសោ ឥតិ.

សទ្ទាធនំ សីលធនំ, ហិរីឱត្តប្បិយំ ធនំ;

សុតធនញ្ច ចាគោ ច, បញ្ញា វេ សត្តមំ ធនំ.

យស្ស ឯតេ ធនា អត្ថិ, ឥត្ថិយា បុរិសស្ស វា;

អទលិទ្ទោតិ តំ អាហុ, អមោឃំ តស្ស ជីវិតំ.

តស្មា សទ្ធញ្ច សីលញ្ច, បសាទំ ធម្មទស្សនំ;

អនុយុញ្ជេថ មេធាវី, សរំ ពុទ្ធានសាសនំ.

សព្ភិរេវ ¶ សមាសេថ, សព្ភិ កុព្ពេថ សន្ថវំ;

សតំ សទ្ធម្មមញ្ញាយ, សេយ្យោ ហោតិ ន បាបិយោ.

ចជ ទុជ្ជនសំសគ្គំ, ភជ សាធុសមាគមំ;

ករ បុញ្ញមហោរត្តំ, សរ និច្ចមនិច្ចតំ.

កល្យាណមិត្តោ ទឡ្ហភត្តិ ច ហោតិ;

ទុក្ខិតស្ស សក្កច្ច ករោតិ កិច្ចំ,

មាតាបេត្តិភរំ ¶ ជន្តុំ, កុលេ ជេដ្ឋាបចាយិនំ;

សណ្ហំ សខិលសម្ភាសំ, បេសុណេយ្យប្បហាយិនំ.

មច្ឆេរវិនយេ យុត្តំ, សច្ចំ កោធាភិភុំ នរំ;

តំ វេ ទេវា តាវតិំសា, អាហុ ‘‘សប្បុរិសោ’’ឥតិ.

កុលជាតោ កុលបុត្តោ, កុលវំសសុរក្ខតោ;

អត្តនា ទុក្ខប្បត្តោបិ, ហីនកម្មំ ន ការយេ.

ឧទេយ្យ ¶ ភាណុ បច្ឆិមេ, នមេយ្យ មេរុអទ្ទិបិ;

សីតលំ យទិ នរគ្គិ, បព្ពតគ្គេ ច ឧប្បលំ;

វិកសេ ន វិបរិតា, សាធុវាចា កុទាចនំ.

សុខា រុក្ខស្ស ឆាយាវ, តតោ ញាតិមាតាបិតុ;

តតោ អាចេរស្ស រញ្ញោ, តតោ ពុទ្ធស្សនេកធា.

ភមរា ¶ បុប្ផមិច្ឆន្តិ, គុណមិច្ឆន្តិ សជ្ជនា;

មក្ខិកា បូតិមិច្ឆន្តិ, ទោសមិច្ឆន្តិ ទុជ្ជនា.

មាតុហីនោ ¶ ទុព្ភាសោ ហិ, បិតុហីនោ ទុក្កិរិយោ;

ឧភោ មាតុបិតុហីនា, ទុព្ភាសា ច ទុក្កិរិយា.

មាតុសេដ្ឋោ សុភាសោ ហិ, បិតុសេដ្ឋោ សុកិរិយោ;

ឧភោមាតុ បិតុសេដ្ឋា, សុភាសា ច សុកិរិយា.

សុនខោ ¶ សុនខំ ទិស្វា, ទន្តំ ទស្សេតិ ហិំសិតុំ;

ទុជ្ជនោ សុជនំ ទិស្វា, រោសយំ ហិំសមិច្ឆតិ.

ន ច វេគេន កិច្ចានិ, កត្តព្ពានិ កុទាចនំ;

សហសា ការិតំ កម្មំ, ពាលោ បច្ឆានុតប្បតិ.

ទុក្ខោ និវាសោ សម្ពាធេ, ឋានេ អសុចីសង្កតេ;

តតោ អរិម្ហិ អប្បិយេ, តតោបិ អកតញ្ញុនា.

ឱវទេយ្យា’នុសាសេយ្យ ¶ , អសព្ភា ច និវារយេ;

សតញ្ហិ សោ បិយោ ហោតិ, អសតំ ហោតិអប្បិយោ.

ឧត្តមត្តនិវាតេន, កក្ខឡំ មុទុនា ជយេ;

នីចំ អប្បកទានេន, វាយាមេន សមំ ជយេ.

ន ¶ វិសំ វិសមិច្ចាហ, ធនំ សង្ឃស្ស ឧច្ចតេ;

វិសំ ឯកំវ ហនតិ, ហនតិ សង្ឃស្ស សព្ពំ.

ធនមប្បម្បិ ¶ សាធូនំ, កូបេ វារិវ និស្សយោ;

ពហុំអបិ អសាធូនំ, ន ច វារិវ អណ្ណវេ.

អបត្ថេយ្យំ ន បត្ថេយ្យ, អចិន្តេយ្យំ ន ចិន្តយេ;

ធម្មមេវ សុចិន្តេយ្យ, កាលំ មោឃំ ន ឥច្ឆយេ.

អចិន្តិតម្បិ ¶ ភវតិ, ចិន្តិតម្បិ វិនស្សតិ;

ន ហិ ចិន្តាមយា ភោគា, ឥត្ថិយា បុរិសស្ស វា.

អសន្តស្ស បិយោ ហោតិ, សន្តេ ន កុរុតេ បិយំ;

អសតំ ធម្មំ រោចេតិ, តំ បរាភវតោ មុខំ.

គុណា ¶ កុព្ពន្តិ ទូតត្តំ, ទូរេបិ វសតំ សតំ;

កេតកេ គន្ធំ ឃាយិត្វា, គច្ឆន្តិ ភមរា សយំ.

បុព្ពជាតិកតំ កម្មំ, តំ កម្មមីតិ កថ្យតេ;

តស្មា បុរិសាការេនំ, យតំ ករេ អតន្ទិតោ.

មត្តិកបិណ្ឌតោ កត្តា, កុរុតេ យំ យទិច្ឆតិ;

ឯវមត្តកតំ កម្មំ, មាណវោ បដិបជ្ជតេ.

ឧដ្ឋាយោដ្ឋាយ ¶ ពោធេយ្យំ, មហព្ភយ មុបដ្ឋិតំ;

មរណព្យាធិសោកានំ, កិមជ្ជ និបតិស្សតិ.

បាណា យថាត្តនោភិដ្ឋា, ភូតានមបិ តេ តថា;

អត្តោបមេន ភូតេសុ, ទយំ កុព្ពន្តិ សាធវោ.

សព្ពេ ¶ តសន្តិ ទណ្ឌស្ស, សព្ពេ ភាយន្តិ មច្ចុនោ;

អត្តានំ ឧបមំ កត្វា, ន ហនេយ្យ ន ឃាតយេ.

ពាលោ វា យទិ វា វុទ្ធោ, យុវា វា គេហមាគតោ;

តស្ស បូជា វិធាតព្ពា, សព្ពស្សាភ្យាគតោ គរុ.

អាកិណ្ណោបិ អសន្តេហិ, អសំសដ្ឋោវ ភទ្ទកោ;

ពហុនា សន្នជាតេន, គច្ឆេន ឧព្ពត្តេនិធ.

កាយទុច្ចរិតាទីហិ ¶ , សម្បន្នោ បាបមានុជោ;

ពាលោតិ លោកនាថេន, កិត្តិតោ ធម្មសាមិនា.

ទុចិន្តិតចិន្តី ចេវ, ទុព្ភាសិតភាសីបិ ច;

ទុក្កដកម្មការី ច, បាបកោ ពាលមានុជោ.

អតិបិយោ ¶ ន កាតព្ពោ, ខលោ កោតុហលំ ករោ;

សិរសា វហមានោបិ, អឌ្ឍបូរោ ឃដោ យថា.

សប្បោ ទុដ្ឋោ ខលោ ទុដ្ឋោ, សប្បា ទុដ្ឋតរោ ខលោ;

មន្តោសធេហិ តំ សប្បំ, ខលំ កេនុបសម្មតិ.

យោ ¶ ពាលោ មញ្ញតិ ពាល្យំ, បណ្ឌិតោ វាបិ តេនសោ;

ពាលោ ច បណ្ឌិតមានី, ស វេ ពាលោតិ វុច្ចតិ.

មធូវ មញ្ញតិ ពាលោ, យាវ បាបំ ន បច្ចតិ;

យទា ច បច្ចតិ បាបំ, អថ ទុក្ខំ និគច្ឆតិ.

ន ¶ សាធុ ពលវា ពាលោ, សាហសា វិន្ទតេ ធនំ;

កាយស្ស ភេទា ទុប្បញ្ញោ, និរយំ សោបបជ្ជតិ.

ឃរេ ¶ ទុដ្ឋោ មូសិកោ ច, វនេ ទុដ្ឋោ ច វានរោ;

សកុណេ ច ទុដ្ឋោ កាកោ, នរេទុដ្ឋោ ច ព្រាហ្មណោ.

ទីឃា ជាគរតោ រត្តិ, ទីឃំ សន្តស្ស យោជនំ;

ទីឃោ ពាលានសំសារោ, សទ្ធម្មំ អវិជានតំ.

តិលមត្តំ ¶ បរេសញ្ច, អប្បទោសញ្ច បស្សតិ;

នាឡិកេរម្បិ សទោសំ, ខលជាតោ ន បស្សតិ.

នត្តទោសំ បរេ ជញ្ញា, ជញ្ញា ទោសំ បរស្សតុ;

គុយ្ហោ កុម្មាវ អង្គានិ, បរទោសញ្ច លក្ខយេ.

លុទ្ធំ ¶ អត្ថេន គណ្ហេយ្យ, ថទ្ធំ អញ្ជលិកម្មុនា;

ឆន្ទានុវត្តិយា មូឡ្ហំ, យថាភូតេន បណ្ឌិតំ.

យថា ឧទុម្ពរបក្កា, ពហិ រត្តកា ឯវ ច;

អន្តោកិមិល សម្បុណ្ណា, ឯវំ ទុជ្ជនហទយា.

យាវជីវម្បិ ¶ ចេ ពាលោ, បណ្ឌិតំ បយិរុបាសតិ;

ន សោ ធម្មំ វិជានាតិ, ទព្ពី សូបរសំ យថា.

ចរញ្ចេ នាធិគច្ឆេយ្យ, សេយ្យំ សទិសមត្តនោ;

ឯកចរិយំ ទឡ្ហំ កយិរា, នត្ថិ ពាលេ សហាយតា.

អជាតមតមូឡ្ហានំ ¶ , វរមាទយោ ន ចន្តិមោ;

សកិំ ទុក្ខករាវាទ-យោន្តិមោ តុ បទេ បទេ.

ទុជ្ជនេន ¶ សមំ វេរំ, សខ្យញ្ចាបិ ន ការយេ;

ឧណ្ហោ ទហតិ ចង្គារោ, សីតោ កណ្ហាយតេ ករំ.

ទុជ្ជនោ បិយវាទី ច, នេតំ វិស្សាសការណំ;

មធុ តិដ្ឋតិ ជិវ្ហគ្គេ, ហទយេ ហលាហលំ វិសំ.

ទុជ្ជនោ ¶ បរិហាតព្ពោ, វិជ្ជាយាលង្កតោបិ ច;

មណិនា ភូសិតោ សប្បោ, កិមេសោ ន ភយង្ករោ.

នាឡិកេរសមាការា, ទិស្សន្តេបិ ហិ សជ្ជនា;

អញ្ញេ ពទរិកាការា, ពហិរេវ មនោហរា.

យថាបិ ¶ បន សបក្កា, ពហិ កណ្ដកមេវ ច;

អន្តោ អមតសម្បុណ្ណា, ឯវំ សុជនហទយា.

យថា ឧទុម្ពរបក្កា, ពហិ រត្តកមេវ ច;

ឯវំ កិមិលសម្បុណា, ឯវំ ទុជ្ជនហទយា.

ទោសភីតោ អនារម្ភោ, តំ កា បុរិសលក្ខណំ;

កោហ្យជិណ្ណភយា ននុ, ភោជនំ បរិហីយតេ.

បយោបានំ ភុជង្គានំ, កេវលំ វិសវឌ្ឍនំ;

ឧបទេសោ ហិ មូឡ្ហានំ, បកោបាយ ន សន្តិយា.

ន ¶ ឋាតព្ពំ ន គន្តព្ពំ, ទុជ្ជនេន សមំ ក្វចិ;

ទុជ្ជនោ ហិ ទុក្ខំ ទេតិ, ន សោ សុខំ កទាចិបិ.

អពទ្ធា តត្ថ ពជ្ឈន្តិ, យត្ថ ពាលា បភាសរេ;

ពទ្ធាបិ តត្ថ មុច្ចន្តិ, យត្ថ ធីរា បភាសរេ.

បរិត្តំ ¶ ទារុមារុយ្ហ, យថា សីទេ មហណ្ណវេ;

ឯវំ កុសិតមាគម្ម, សាធុ ជីវិបិ សីទតិ;

តស្មា តំ បរិវជ្ជេយ្យ, កុសីតំ ហីនវីរិយំ.

សទ្ធាសីលាទិសម្បន្នោ ¶ , សុមិត្តោ សាធុមានុសោ;

តាទិសំ មិត្តំ សេវេយ្យ, វុទ្ធិកាមោ វិចក្ខណោ.

ទានាទិគុណសេដ្ឋេហិ, មិទិតព្ពោ មិត្តោ ហិ ខោ;

តាទិសំ អវង្កេនេវ, មនសា ភជេយ្យ សុធី.

ហិតក្ករោ ¶ បរោ ពន្ធុ, ពន្ធុបិ អហិតោ បរោ;

អហិតោ ទេហជោ ព្យាធិ, ហិតំ អរញ្ញមោសធំ.

បរោក្ខេ ¶ កិច្ចហន្តារំ, បច្ចក្ខេ បិយវាទិនំ;

វជ្ជយេ តាទិសំ មិត្តំ, វិសកុម្ភំ បយោមុខំ.

ធនហីនេ ចជេ មិត្តោ, បុត្តទារា សហោទរា;

ធនវន្តេវ សេវន្តិ, ធនំ លោកេ មហាសខា.

ជានិយា ¶ បេសនេ ភច្ចេ, ពន្ធវេ ព្យសនាគមេ;

មិត្តញ្ច អាបទិកាលេ, ភរិយញ្ច វិភវក្ខយេ.

ឧស្សវេ ព្យសនេ ចេវ, ទុព្ភិក្ខេ សត្តុវិគ្គហេ;

រាជទ្វារេ សុសានេ ច, យោ តិដ្ឋតិ សោ ពន្ធវា.

ន ¶ ២ វិស្សសេ អមិត្តស្ស, មិត្តញ្ចាបិ ន វិស្សសេ;

កទាចិ កុបិតេ មិត្តេ, សព្ពទោសំ បកាសតិ.

មាតា មិត្តំ បិតា ចេតិ, សភាវា តំ តយំ ហិតំ;

កម្មករណតោ ចញ្ញេ, ភវន្តិ ហិតពុទ្ធិយោ.

អាបទាសុ ¶ មិត្តំ ជញ្ញា, យុទ្ធេ សូរំ ឥណេ សុចិំ;

ភរិយំ ខីណេសុ វិត្តេសុ, ព្យសនេសុ ច ពន្ធវំ.

សកិំ ទុដ្ឋញ្ច យោ មិត្តំ, បុន សន្ធាតុមិច្ឆតិ;

ស មច្ចុមុបគណ្ហាតិ, គព្ភំ អស្សតរី យថា.

ឥណសេសោ ¶ អគ្គិសេសោ, រោគសេសោ តថេវ ច;

បុនប្បុនំ វិវឌ្ឍន្តិ, តស្មា សេសំ ន ការយេ.

បទុមំវ មុខំ យស្ស, វាចា ចន្ទនសីតលា;

តាទិសំ នោ បសេវេយ្យ, ហទយេ តុ ហលាហលំ.

ន ¶ សេវេ ផរុសំ សាមិំ, ន ច សេវេយ្យ មច្ឆរិំ;

តតោ អបគ្គណ្ហ សាមិំ, នេវ និគ្គហិតំ តតោ.

កុទេសញ្ច ¶ កុមិត្តញ្ច, កុកុលញ្ច កុពន្ធវំ;

កុទារញ្ច កុទាសញ្ច, ទូរតោ បរិវជ្ជយេ.

សីតវាចោ ពហុមិត្តោ, ផរុសោ អប្បមិត្តកោ;

ឧបមា ឯត្ថ ញាតព្ពា, សូរិយចន្ទរាជូនំ.

អហិតា បដិសេធោ ច, ហិតេសុ ច បយោជនំ;

ព្យសនេ អបរិច្ចាគោ, ឥតិទំ មិត្តលក្ខណំ.

បិយោ ¶ គរុ ភាវនីយោ, វត្តា ច វចនក្ខមោ;

គម្ភីរញ្ច កថំ កត្តា, នោ ចដ្ឋានេ និយោជកោ;

តាទិសំ មិត្តំ សេវេយ្យ, ភូតិកាមោ វិចក្ខណោ.

បិយោ ¶ គរុ ភាវ នីយោ, វត្តា ច វចនក្ខមោ;

គម្ភិរញ្ច កថំ កត្តា, នោ ចដ្ឋានេ និយោជកោ.

យម្ហិ ឯតានិ ឋានានិ, សំវិជ្ជន្តិធ បុគ្គលេ;

សោ មិត្តោ មិត្តកាមេន, អត្ថកាមានុកម្បតោ;

អបិ នាសិយមានេន, ភជិតព្ពោ តថាវិធោ.

ឱរសំ កតសម្ពន្ធំ, តថា វំសក្កមាគតំ;

រក្ខកោ ព្យសនេហិ, មិត្តំ ញេយ្យំ ចតុព្ពិធំ.

បិយោ គរុ ភាវនិយោ, វត្តា ច វចនក្ខមោ;

គម្ភិរញ្ច កថំ កត្តា, ន ចដ្ឋានេ និយោជកោ;

តំ មិត្តំ មិត្តកាមេន, យាវជីវម្បិ សេវិយំ.

បិយោ គរុ ភាវនីយោ, វត្តា ច វចនក្ខមោ;

គម្ភិរញ្ច កថំ កត្តា, នោ ចដ្ឋានេ និយោជកោ;

តាទិសំ មិត្តំ សេវេយ្យ, ភូតិកាមោ វិចក្ខណោ.

មហាជនំ ¶ យោ រញ្ជេតិ, ចតូហិបិ វត្ថូហិ វា;

រាជាតិ វុច្ចតេ លោកេ, ឥតិ សល្លក្ខយេ វិទ្វា.

ទានញ្ច អត្ថចរិយា, បិយវាចា អត្តសមំ;

សង្គហា ចតុរោ ឥមេ, មុនិន្ទេន បកាសិតា.

ទានម្បិ ¶ អត្ថចរិយតញ្ច, បិយវាទិតញ្ច សមានត្តតញ្ច;

ករិយចរិយសុសង្គហំ ពហូនំ, អនវមតេន គុណេន យាតិ សគ្គំ;

ទានញ្ច បេយ្យវជ្ជញ្ច, អត្ថចរិយា ច យា ឥធ;

សមានត្តតា ច ធម្មេសុ, តត្ថ តត្ថ យថារហំ;

ឯតេ ខោ សង្គហា លោកេ, រថស្សាណីវ យាយតោ.

ទានំ សីលំ បរិច្ចាគំ, អជ្ជវំ មទ្ទវំ តបំ;

អក្កោធំ អវិហិំសញ្ច, ខន្តី ច អវិរោធនំ;

ទសេតេ ធម្មេ រាជានោ, អប្បមត្តេន ធារយ្យុំ.

ឯកយាមំ ¶ សយេ រាជា, ទ្វិយា មញ្ញេវ បណ្ឌិតោ;

ឃរាវាសោ តិយាមោវ, ចតុយាមោ តុ យាចកោ.

អបុត្តកំ ឃរំ សុញ្ញំ, រដ្ឋំ សុញ្ញំ អរាជកំ;

អសិប្បស្ស មុខំ សុញ្ញំ, សព្ពសុញ្ញំ ទលិទ្ទត្តំ.

ធនមិច្ឆេ ¶ វាណិជេយ្យ, វិជ្ជមិច្ឆេ ភជេ សុតំ;

បុត្តមិច្ឆេ តរុណិត្ថិំ, រាជាមច្ចំ ឥច្ឆាគតេ.

បក្ខីនំ ពលមាកាសោ, មច្ឆានមុទកំ ពលំ;

ទុព្ពលស្ស ពលំ រាជា, កុមារានំ រុទំ ពលំ.

ខមា ¶ ជាគរិយុដ្ឋានំ, សំវិភាគោ ទយិក្ខណា;

នាយកស្ស គុណា ឯតេ, ឥច្ឆិតព្ពា សតំ សទា.

សកិំ វទន្តិ រាជានោ, សកិំ សមណព្រាហ្មណា;

សកិំ សប្បុរិសា លោកេ, ឯស ធម្មោ សនន្តនោ.

អាយំ ខយំ សយំ ជញ្ញា, កតាកតំ សយំ ជញ្ញា;

និគ្គហេ និគ្គហារហំ, បគ្គហេ បគ្គហារហំ.

មាតា ¶ បុត្តកតំ បាបំ, សិស្សកតំ គុរុ តថា;

រាជា រដ្ឋកតំ បាបំ, រាជកតំ បុរោហិតោ.

អក្កោធេន ជិនេ កោធំ, អសាធុំ សាធុនា ជិនេ;

ជិនេ កទរិយំ ទានេន, សច្ចេនាលិកវាទិនំ.

អទន្តទមនំ ¶ ទានំ, ទានំ សព្ពត្ថសាធកំ;

ទានេន បិយវាចាយ, ឧន្នមន្តិ នមន្តិ ច.

អទន្តទមនំ ¶ ទានំ, អទានំ ទន្តទូសកំ;

ទានេន បិយវាចាយ, ឧន្នមន្តិ នមន្តិ ច.

ទានំ សិនេហភេសជ្ជំ, មច្ឆេរំ ទោសនោសធំ;

ទានំ យសស្សីភេសជ្ជំ, មច្ឆេរំ កបណោសធំ.

ន រញ្ញា សមកំ ភុញ្ជេ, កាមភោគំ កុទាចនំ;

អាកប្បំ រសភុត្តំ វា, មាលាគន្ធវិលេបនំ;

វត្ថសព្ពមលង្ការំ, ន រញ្ញា សទិសំ ករេ.

ន ¶ មេ រាជា សខា ហោតិ, ន រាជា ហោតិ សមកោ;

ឯសោ សាមិកោ មយ្ហន្តិ, ចិត្តេ និដ្ឋំ សណ្ឋាបយេ.

នាតិទូរេ ភជេ រញ្ញោ, នច្ចាសន្នេ បវាតកេ;

ឧជុកេ នាតិនិន្នេ ច, ន ភជេ ឧច្ចមាសនេ;

ឆ ទោសេ វជ្ជេ សេវកោ, អគ្គីវ សំយតោ តិដ្ឋេ.

ន ¶ បច្ឆតោ ន បុរតោ, នាបិ អាសន្នទូរតោ;

ន កច្ឆេ នោបិ បដិវាតេ, ន ចាបិ ឱណតុណ្ណតេ;

ឥមេ ទោសេ វិវជ្ជេត្វា, ឯកមន្តំ ឋិតា អហុ –

កស្សកោ ¶ វាណិជោ មច្ចោ, សមណោ សុតសីល វា;

តេសុ វិបុលជាតេសុ, រដ្ឋម្បិ វិបុលំ សិយា.

តេសុ ¶ ទុព្ពលជាតេសុ, រដ្ឋម្បិ ទុព្ពលំ សិយា;

តស្មា សរដ្ឋំ វិបុលំ, ធារយេ រដ្ឋភារវា.

មហារុក្ខស្ស ¶ ផលិនោ, អាមំ ឆិន្ទតិ យោ ផលំ;

រសញ្ចស្ស ន ជានាតិ, ពីជញ្ចស្ស វិនស្សតិ.

មហារុក្ខូបមំ រដ្ឋំ, អធម្មេន បសាសតិ;

រសញ្ចស្ស ន ជានាតិ, រដ្ឋញ្ចស្ស វិនស្សតិ.

មហារុក្ខស្ស ផលិនោ, បក្កំ ឆិន្ទតិ យោ ផលំ;

រសញ្ចស្ស វិជានាតិ, ពីជញ្ជស្ស ន នស្សតិ.

មហារុក្ខូបមំ ¶ រដ្ឋំ, ធម្មេន យោ បសាសតិ;

រសញ្ចស្ស វិជានាតិ, រដ្ឋញ្ចស្ស ន នស្សតិ.

អនាយកា ¶ វិនស្សន្តិ, នស្សន្តិ ពហុនាយកា;

ថីនាយកា វិនស្សន្តិ, នស្សន្តិ សុសុនាយកា.

គវំ ¶ ចេ តរមានានំ, ឧជុំ គច្ឆតិ បុង្គវោ;

សព្ពា គាវី ឧជុំ យន្តិ, នេត្តេ ឧជុំ គតេ សតិ.

ឯវមេវ មនុស្សេសុ, យោ ហោតិ សេដ្ឋសម្មតោ;

សោ សចេ ធម្មំ ចរតិ, បគេវ ឥតរា បជា.

គវំ ចេ តរមានានំ, ឧជុំ គច្ឆតិ បុង្គវោ;

សព្ពា គាវី ឧជុំយន្តិ, នេត្តេ ឧជុំ គតេ សតិ.

ឯវមេវ ¶ មនុស្សេសុ, យោ ហោតិ សេដ្ឋសម្មតោ;

សោ សចេ ធម្មំ ចរតិ, បគេវ ឥតរា បជា;

សព្ពំ រដ្ឋំ សុខំ សេតិ, រាជា ចេ ហោតិ ធម្មិកោ.

នោទយាហ វិនាសាយ, ពហុនាយកតា ភុសំ;

មិលាយន្តិ វិនស្សន្តិ, បទ្មាន្យក្កេហិ សត្តហិ.

សុតារក្ខោ អភិយោគោ, កុលារក្ខោ វត្តំ ភវេ;

វិជ្ជា ហិ កុលបុត្តស្ស, នាយកស្សាបមាទកោ.

អភិជាតំ ¶ អនុជាតំ, បុត្តមិច្ឆន្តិ បណ្ឌិតា;

អវជាតំ ន ឥច្ឆន្តិ, យោ ហោតិ កុលគន្ធនោ.

បញ្ចដ្ឋានានិ ¶ សម្បស្សំ, បុត្តមិច្ឆន្តិ បណ្ឌិតា;

ភតោ វា នោ ភរិស្សតិ, កិច្ចំ វា នោ ករិស្សតិ.

កុលវំសោ ចិរំ តិដ្ឋេ, ទាយជ្ជំ បដិបជ្ជតិ;

អថ វា បន បេតានំ, ទក្ខិនំ អនុបទស្សតិ.

ពហុបុត្តេ ¶ បិតា ឯកោ, អវស្សំ បោសេតិ សទា;

ពហុបុត្តា ន សក្កោន្តិ, បោសេតុំ បិតរេកកំ.

បុត្តំ វា ភាតរំ ទុដ្ឋុ, អនុសាសេយ្យ នោ ជហេ;

កិន្នុ ឆេជ្ជំ ករំ បាទំ, លិត្តំ អសុចិនា សិយា.

អាយុពេទកតាភ្យាសោ ¶ , សព្ពេសំ បិយទស្សនោ;

អរិយសីលគុណោបេតោ, ឯស វេជ្ជោ វិធីយតេ.

នានាគន្ថជាននញ្ច, សុទិដ្ឋកម្មសម្បទា;

ទក្ខតា ហត្ថសីឃតា, បសាទសូរសត្តិតា.

សាភាវិកតង្ខណិក-ញាណសុភាសិតាបិ ច;

ឧស្សាហោ ទព្ពោ សព្ពតា, វេជ្ជាចេរស្ស លក្ខណំ;

កិលិដ្ឋវត្ថំ ¶ កោធោ ច, អតិមានញ្ច គម្មតា;

អនិមន្តិតគមនំ, ឯតេ បញ្ច វិវជ្ជិយា.

ទិដ្ឋកម្មតា ¶ សោចញ្ច, ទក្ខតា វិទិតាគមោ;

ចត្តារោ សុភិសក្កស្ស, សុគុណា វិញ្ញុនា មតា.

រុជាយ ជយលក្ខណំ, រសោ ច ភេសជ្ជម្បិ ច;

តិលក្ខណភេទោ ចេវ, វិញ្ញេយ្យោ ភិសក្កេន វេ.

អន្តោជាតោ ¶ ធនក្កីតោ, ទាសព្យោបគតោ សយំ;

ទាសាករមរានីតោ-ច្ចេវំ តេ ចតុធា សិយុំ.

បុព្ពុដ្ឋា បច្ឆានិបាតី, ទិន្នស្ស អាទាយីបិ ច;

សុកតកម្មករោ ច, កិត្តិវណ្ណហរោបិ ច.

ទាសា ០.០១៧៧ បញ្ចេវ ចោរយ្យ-សខាញាត្យត្តសាទិសា;

តថា វិញ្ញូហិ វិញ្ញេយ្យា, មិត្តទារា ច ពន្ធវា.

អាសា ¶ លោកិត្ថិយោ នាម, វេលា តាសំ ន វិជ្ជតិ;

សារត្តា ច បគព្ភា ច, សិខី សព្ពឃសោ យថា;

តស្មា តាយោ ហិត្វាន, ព្រូហេយ្យ វិវេកំ សុធី.

អាសា ¶ លោកិត្ថិយោ នាម, វេលា តាសំ ន វិជ្ជតិ;

សារត្ថា ច បគព្ភា ច, សិខី សព្ពឃសោ យថា;

តា ហិត្វា បព្ពជិស្សាមិ, វិវេកមនុព្រូហយំ.

លោកេ ហិ អង្គនា នាម, កោធនា មិត្តភេទិកា;

បិសុកា អកតញ្ញូ ច ទូរតោ បរិវជ្ជយេ.

យថា នទី ច បន្ថោ ច, បានាគារំ សភា បបា;

ឯវំ លោកិត្ថិយោ នាម, នាសំ កុជ្ឈន្តិ បណ្ឌិតា.

សព្ពា ¶ នទី វង្កគតី, សព្ពេ កដ្ឋមយា វនា;

សព្ពិត្ថិយោ ករេ បាបំ, លភមានេ និវាតកេ.

ឃដកុម្ភសមា ¶ នារី, តត្ថង្គារសមោ បុមា;

តស្មា ឃតញ្ច អគ្គិញ្ច, នេកត្រ ឋបយេ ពុធោ.

ឥត្ថីនញ្ច ធនំ រូបំ, បុរិសានំ វិជ្ជា ធនំ;

ភិក្ខូនញ្ច ធនំ សីលំ, រាជានញ្ច ធនំ ពលំ.

បញ្ចារត្យា ¶ សុគន្ធព្ពា, សត្តារត្យា ធនុគ្គហា;

ឯកមាសា សុភរិយា, អឌ្ឍមាសា សិស្សា មលា.

ជិណ្ណេ អន្នំ បសំសេយ្យ, ទារញ្ច គតយោព្ពនេ;

រណបុនាគតេ សូរំ, សស្សញ្ច គេហមាគតេ.

ទ្វិតិបតិ ¶ នារី ចេវ, វិហារទ្វិតិ ភិក្ខុ ច;

សកុណោ ទ្វិតិបាតោ ច, កតមាយាពហុតរា.

រត្តិ វិនា ន ចន្ទិមា, វីចិវិនា ច សាគរោ;

ហំសវិនា បោក្ខរណី, បតិវិនា កញ្ញា សោភេ.

អសន្តុដ្ឋា ¶ យតី នដ្ឋា, សន្តុដ្ឋាបិ ច បត្ថិ វា;

សលជ្ជា គណិកា នដ្ឋា, និល្លជ្ជា ច កុលិត្ថិយោ.

ចោរីនំ ពហុពុទ្ធីនំ, យាសុ សច្ចំ សុទុល្លភំ;

ថីនំ ភាវោ ទុរាជានោ, មច្ឆស្សេវោ’ទកេ គតំ.

អនលា ¶ មុទុសម្ភាសា, ទុប្បូរា តា នទីសមា;

សីទន្តិ នំ វិទិត្វាន, អារកា បរិវជ្ជយេ.

អាវដ្ដនី មហាមាយា, ព្រហ្មចរិយវិកោបនា;

សីទន្តិ នំ វិទិត្វាន, អារកា បរិវជ្ជយេ.

ឥត្ថីបិ ¶ ហិ ឯកច្ចិយា, សេយ្យា បោស ជនាធិប;

មេធាវិនី សីលវតី, សស្សុទេវា បតិព្ពតា;

សល្លបេ ¶ អសិហត្ថេន, បិសាចេនាបិ សល្លបេ;

អាសីវិសម្បិ អាសីទេ, យេន ទដ្ឋោ ន ជីវតិ;

ន ត្វេវ ឯកោ ឯកាយ, មាតុគាមេន សល្លបេ.

ន ¶ ហិ សព្ពេសុ ឋានេសុ, បុរិសោ ហោតិ បណ្ឌិតោ;

ឥត្ថីបិ បណ្ឌិតា ហោតិ, តត្ថ តត្ថ វិចក្ខណា.

ន ហិ សព្ពេសុ ឋានេសុ, បុរិសោ ហោតិ បណ្ឌិតោ;

ឥត្ថីបិ បណ្ឌិតា ហោតិ, លហុំ អត្ថវិចិន្តិកា.

កូបោទកំ ¶ វដច្ឆាយា, សាមាថី ឥដ្ឋកាលយំ;

សីតកាលេ ភវេ ឧណ្ហំ, ឧណ្ហកាលេ ច សីតលំ.

ឥត្ថិយោ ឯកច្ចិយាបិ, សេយ្យា វុត្តាវ មុនិនា;

ភណ្ឌានំ ឧត្តមា ឥត្ថី, អគ្គូបដ្ឋាយិកា ឥតិ.

កុលសីលគុណោបេតោ ¶ , សព្ពធម្មបរាយណោ;

បវីណោ បេសនាជ្ឈក្ខោ, ធម្មជ្ឈក្ខោ វិធីយតេ.

វេទវេទង្គតត្វញ្ញោ, ជប្បហោមបរាយណោ;

អាសីវាទវចោយុត្តោ, ឯស រាជបុរោហិតោ.

កប្បោ ¶ ព្យាករណំ ជោតិ – សត្ថំ សិក្ខា និរុត្តិ ច;

ឆន្ទោវិចិតិ ចេតានិ, វេទង្គានិ វទន្តិ ឆ.

សកិំ វុត្តគហិតត្តោ, លហុហត្ថោ ជិតក្ខរោ;

សព្ពសត្ថសមាលោកី, បកដ្ឋោ នាម លេខកោ.

សមត្តនីតិសត្ថញ្ញោ ¶ , វាហនេ បូរិតស្សមោ;

សូរវីរគុណោបេតោ, សេនាឈក្ខោ វិធីយតេ.

សុធី វាក្យបដុ, បញ្ញោ, បរចិត្តោបលក្ខណោ;

ធីរោ យថាត្ថវាទី ច, ឯស ទូតោ វិធីយតេ.

បុត្តនត្តគុណោបេតោ, សត្ថញ្ញោ រសបាចកោ;

សូរោ ច កថិនោ ចេវ, សូបការោ ស វុច្ចតេ.

ឥង្គិតាការតត្តញ្ញោ, ពលវាបិយទស្សនោ;

អប្បមាទី សទា ទក្ខោ, បតីហារោ ស ឧច្ចតេ.

ឥត្ថិមិស្សេ កុតោ សីលំ, មំសភក្ខេ កុតោ ទយា;

សុរាបានេ កុតោ សច្ចំ, មហាលោភេ កុតោ លជ្ជា;

មហាតន្ទេ កុតោ សិប្បំ, មហាកោធេ កុតោ ធនំ.

សុរាយោគោ វេលាលោ ច, សមជ្ជចរណង្គតោ;

ខិឌ្ឌា ធុត្តោ បាបមិត្តោ, អលសោ ភោគនាសកា.

ជីវន្តាបិ ¶ មតា បញ្ច, ព្យាសេន បរិកិត្តិតា;

ទុក្ខិតោ ព្យាធិតិ មូឡ្ហោ, ឥណវា និច្ចសេវកោ.

និទ្ទាលុកោ ¶ បមាទោ ច, សុខិតោ រោគវាលសោ;

កាមុកោ កម្មារាមោ ច, សត្តេតេ សត្ថវជ្ជិតា.

គោណាហិ សព្ពគិហីនំ, បោសកា ភោគទាយកោ;

តស្មា ហិ មាតាបិតូវ, មានយេ សក្ករេយ្យ ច.

យថា ¶ មាតា បិតា ភាតា, អញ្ញេវាបិ ច ញាតកា;

គាវោ នោ បរមា មិត្តា, យាសុ ជាយន្តិ ឱសធា.

អន្នទា ¶ ពលទា ចេតា, វណ្ណទា សុខទា តថា;

ឯតមត្ថវសំ ញត្វា, នាសុ គាវោ ហនិំសុ តេ.

យេ ច ខាទន្តិ គោមំសំ, មាតុមំសំវ ខាទរេ;

មតេសុ តេសុ គិជ្ឈានំ, ទទេ សោតេ ច វាហយេ.

ទ្វិគុណោ ¶ ថីនមាហារោ, ពុទ្ធិចាបិ ចតុគ្គុណោ;

ឆគ្គុណោ ហោតិ វាយាមោ, កាមោត្វដ្ឋគុណោ ភវេ.

ន ¶ លោកេ សោភតេ មូឡ្ហោ, កេវលត្តបសំសកោ;

អបិ សម្បិហិតេ កូបេ, កតវិជ្ជោ បកាសតេ.

កោសជ្ជំ ភយតោ ទិស្វា, វីរិយារម្ភញ្ច ខេមតោ;

អារទ្ធវីរិយា ហោថ, ឯសា ពុទ្ធានុសាសនី.

វិវាទំ ¶ ភយតោ ទិស្វា, អវិវាទញ្ច ខេមតោ;

សមគ្គា សខិលា ហោថ, ឯសា ពុទ្ធានុសាសនី.

បមាទំ ភយតោ ទិស្វា, អប្បមាទញ្ច ខេមតោ;

ភាវេថដ្ឋង្គិកំ មគ្គំ, ឯសា ពុទ្ធានុសាសនី.

គរហា ¶ ច បសំសា ច, អនិច្ចា តាវកាលិកា;

អប្បកាចេកទេសាវ, ន តា ឥក្ខេយ្យ បណ្ឌិតោ;

ធម្មាធម្មំវ ឥក្ខេយ្យ, អត្ថានត្ថំ ហិតាហិតំ.

បខុក្កូបុរសេដ្ឋស្ស ¶ , បច្ឆិមេ អាសិ វិស្សុតោ;

ចតុគាវុតទេសម្ហី, កនរយគាមោ សុសោភនោ.

ទ្វិនោ ¶ ទ្វិវេក សាកម្ហិ, តម្ហិ ជាតេន ជាតិយា;

លង្កាភារតអាទីសុ, វុដ្ឋបុព្ព សុតេសិនា.

វិសុតារាម សីហានំ, សិក្ខិតេន តិបេដកំ;

សន្តិកេ នវវស្សានិ, សំគីតិកិច្ចការិនា.

ទក្ខិណារាម វាសីនំ, សន្តិកេបិ សុវិញ្ញុនំ;

សិក្ខិតេន សត្តវីស-វស្សិត្វាន យសស្សិនា.

សុន្ទរេ ¶ បុរសេដ្ឋម្ហិ, សុន្ទរេ វិសុតេ សុភេ;

សុន្ទរេ ជោតិបាលម្ហិ, វសតា គណវាចិនា.

និស្សាយ បេដកេ ចេវ, អនេកនីតិ បោត្ថកេ;

ពហុលេ គន្ថសេដ្ឋេបិ, កតោយំ វិធុមានិតោ.

តិដ្ឋតំ ¶ អយំ មេ គន្ថោ, សុសារោ យាវ សាសនំ;

តិដ្ឋតេវ សុតេសីនំ, សុសារំ សុបកាសយំ.

អនេន សុវិសិដ្ឋេន, បុញ្ញេនញ្ញេន កម្មុនា;

មនិសិភិគុរូហេវ, គច្ឆេយ្យំ អមតំ សិវំ.

‘‘អង្គារិនោ ¶ ទានិ ទុមា ភទន្តេ’’

‘‘យថាបិ រម្មកោ មាសោ, គិម្ហានំ ហោតិ ព្រាហ្មណ;

អតេ‘វ’ញ្ញេហិ មាសេហិ, ទុមបុម្ផេហិ សោភតិ’’.

‘‘វនប្បគុម្ពេ ¶ យថផុស្សិតគ្គេ,

គិម្ហាន មាសេ បឋមស្មិំ គិម្ហេ’’ –

នមោ តស្ស ភគវតោ អរហតោ សម្ពាសម្ពុទ្ធស្ស

វត្ថុត្តយំ ¶ នមសិត្វា, អាចេរេ កវិបុង្គវេ;

កស្សំ ទ្វាទសមាសានំ, ពន្ធំ តម្មាសវសិកំ.

ចិត្តសម្មតមាសោ ¶ ហិ, អតេវញ្ញេហិ សោភតិ;

រម្មកមាសោ រម្មមាសោ, តេនេវ វោហារោ ភវិ.

តស្មិំ សុចិត្តមាសម្ហិ, នាគទុមា សុបុប្ផរេ;

បុប្ផន្តិ អសនទុមា, វាយន្តិ កាននេ ហិ វេ.

សង្កន្ត មហុស្សវោបិ, តម្ហិ មាសម្ហិ វត្តតេ;

គន្ធោទកេហិ អញ្ញោញ្ញំ, សិញ្ចមានា សុមោទរេ.

យថាបិ ¶ រម្មកោ មាសោ, គិម្ហានំ ហោតិ ព្រាហ្មណ;

អតេ‘វ’ញ្ញេហិ មាសេហិ, ទុមបុប្ផេហិ សោភតិ.

សម្ពុទ្ធោ ចិត្តមាសស្ស, កាឡបក្ខេ ឧបោសថេ;

បាតោយេវ សមាទាយ, បវរំ បត្តចីវរំ;

អនុកម្បាយ នាគានំ, នាគទីបមុបាគមិ.

វេសាខវ្ហយមាសោ តុ, សុវិសិដ្ឋោ សុបាកដោ;

លោកគ្គនាថំ បដិច្ច, សន្តេហិ អភិលក្ខិតោ.

តម្ហិ ¶ វេសាខមាសម្ហិ, ចម្បកាបិ សុបុប្ផរេ;

ពោធិំ ទកេហិ សិញ្ចិត្វា, សជ្ជនា សម្បមោទរេ.

វនេសុវ បោតកាបិ, បក្ខន្ទន្តិ ទិសោទិសំ;

វិកូជន្តា សភាសាយ, ជនសោតរសាយនំ.

ទុតិយេ ¶ ទិវសេ ភត្ត-កាលេ អារោចិតេ ជិនោ;

រម្មេ វេសាខមាសម្ហិ, បុណ្ណាមាយំ មុនិស្សរោ.

ជេដ្ឋសម្មតមាសោបិ, សោគតជនព្ភន្តរេ;

វិខ្យាតោ លក្ខញ្ញោ ចេវ, ជេដ្ឋេន សំយុតោ ហិ វេ.

តស្មិំហិ ជេដ្ឋមាសម្ហិ, សុមនា វនមល្លិកា;

បុប្ផន្តិ ច បវាយន្តិ, សព្ពជនមនោហរា.

បរិក្ខណាសុសភាបិ, អភវិ ម្រនមាមណ្ឌលេ;

ខេតលេ ជេដ្ឋជោតិបិ, បជ្ជលិ តស្មិញ្ហិ វេ.

អាសាឡ្ហោ នាម មាសោបិ, អតីវ វិសិដ្ឋោ ភវិ;

បដិសន្ធិំ គណ្ហិ ពុទ្ធោ, តស្មិញ្ហិ មុនិ សុធី.

និក្ខមិបិ ច សម្ពុទ្ធោ, ធម្មចក្កំ បវត្តយិ;

ឧបសម្បទកម្មម្បិ, ករោន្តិ តស្មិំបិ ហិ.

បុន្នាគទុមា បុប្ផន្តិ, បវាយន្តិ ទិសោទិសំ;

អាទិច្ចោ តិដ្ឋតិ តម្ហិ, ឧត្តរាយានកោដិយំ.

សីហេ ¶ សាវណមាសម្ហិ, សលាកទានមុត្តមំ;

ទេន្តិ សាធវោ មានុសា, សទ្ទហន្តា វត្ថុត្តយំ.

បុប្ផន្តិ កដេរុហាបិ, តម្ហិ សាវណមាសកេ;

ខេ សវណនក្ខត្តម្បិ, អតីវ ជោតយី ហិ វេ.

វស្សព្ភន្តរភូតេ ច, សមណា សុគតោរសា;

មាសេ វាចនឧគ្គណ្ហ-កម្មំកំសុ សុខាសយា.

កញ្ញារាសិសម្មតេហិ ¶ , បោដ្ឋបាទសុមាសកេ;

នទីសុ ទកបូរិតា, កដបត្ថតសាទិសា.

នាវាមហាឧស្សវម្បិ, ករោន្តិ មានុជា តទា;

កីឡន្តិ សម្បមោទន្តិ, វិជិតេ នរ នារិយោ.

កញ្ចនយមទុមាបិ, វិកសន្តិ តទា ហិ វេ;

មេឃោ ថោកំ ថោកំ ហិមំ, វស្សតិ បតតិបិ ច.

វស្សិកេ ¶ អស្សយុជិម្ហិ, វិកសន្តិ អនេកធា;

បទុមាទិទកជានិ, បុប្ផានិ មនុញ្ញានិ វេ.

មហាបទីបបន្តីហិ, សកលម្រនមាភូតលេ;

បូជេន្តិ លោកគ្គនាថំ, សាធវោ សោគតាជនា.

តបោធនា វិចរន្តិ, វស្សំវុដ្ឋា ទិសោទិសំ;

សាធវោ ទានសោណ្ឌាវ, សីតាយន្តិ សុខន្តិ ច.

កត្តិកមាសសេដ្ឋេបិ ¶ , សម្បមោទន្តិ មានុជា;

កោសីតកីបុប្ផានិ ច, វិកសន្តិ វាយន្តិ ច.

កថិនមហាទានម្បិ, ទទន្តិ សាធវោ ជនា;

តទា ចន្ទកិរណោបិ, អតីវ បជ្ជោតោ អហុ.

អហោសិ ហិមបាតោ ច, ឧត្តរវាតោ បវាយតិ;

កត្តិកជោតិឆណោបិ, អហោសិ តស្មិញ្ហិ វេ.

ធនុរាសីមាគសិរ ¶ , មាសេ ហេមន្តសម្មតេ;

សត្តិធរសុបូជាវ្ហ, សភាបិ សម្បវត្តិតា.

ទេវសម្មតបុប្ផានិ, មនុញ្ញរុចិរានិបិ;

បុប្ផន្តិ តម្ហិ មាសម្ហិ, ហិមបាតោ អហោសិ ច.

វីហយោ ហោន្តិ បក្កា ច, ខេត្តេសុ ម្រនមាភូតលេ;

មិគសិរនក្ខត្តម្បិ, ជោតេតិ អាកាសង្គណេ.

មការេ ¶ ផុស្សមាសេបិ, បុប្ផន្តិ បវាយន្តិ ច;

សុនីលវល្លិបុប្ផានិ, ជនមនោហរានិបិ.

សេនាព្យូហម្បិ ¶ ករោន្តិ, ភូបាលា ម្រនមារដ្ឋិកា;

សបរិសា ឧទិក្ខន្តិ, ហត្ថិអស្សាទិអាទយោ.

តម្ហិសី អតិសីតលម្បិ, ទក្ខិណាយនកោដិយំ;

អដ្ឋាបុណ្ណមទិនម្ហិ, សូរិយោ លោកមានិតោ.

ពោធិតោ នវមេ មាសេ, ផុស្សបុណ្ណមិយំ ជិនោ;

លំកាទីបំ វិសោធេតុំ, លង្កាទីបមុបាគមិ.

កុម្ភេសុ ¶ មាឃមាសេហិ, តូលទុមា សុបុប្ផរេ;

បុម្តាលា មធុររសំ, មានុជានំ ទទន្តិ ច.

យាគុមហាឧស្សវោបិ, បាកដោ ម្រនមាភូតលេ;

អវសេសសុ មេឃោបិ, ថនយំ អភិវស្សតិ.

នរនារី មនុញ្ញានិ, បទរានិ បណ្ឌានិ ច;

បុចិមន្ទទុមា នវ-បត្តានិ ធារេន្តិបិ ច.

មិនេ ¶ ផគ្គុណមាសម្ហិ, សុរភិគន្ធិកា សុភា;

បុប្ផន្តិ វនម្ហិ ទុមា, នវបត្តេហិ សោភរេ.

ទក្ខិណទេសតោ តម្ហិ, វាតោ បវាយតិ ហិ វេ;

វាឡុកបិដ្ឋេ វាលុក-ថូបេ កត្វាន បូជយ្យុំ.

បថមគិម្ហ មាសម្ហិ, នានាទុមាតិ បុប្ផរេ;

តេន សព្ពម្បិ វិបិនំ, វិចិត្តំ ទស្សនិយញ្ហិ វេ.

វិសុតេ ជោតិបាលម្ហិ, វិសុតម្ហិ និកេតនេ;

វសតា នេកគន្ថានំ, លេខកេន កតោ អយំ.