📜
នមោ តស្ស ភគវតោ អរហតោ សម្មាសម្ពុទ្ធស្ស.
រសវាហិនី
បណាមាទិកថា
សត្ថុប្បសត្ថចរណំ ¶ សរណំ ជនានំ,
ព្រហ្មាទិមោឡិ មណិរំសិ សមាវហន្តំ,
បង្កេរុហាភមុទុកោមលចារុវណ្ណំ;
វន្ទាមិ ចក្កវរលក្ខណមាទធានំ.
សិទ្ធំ ជិនេន ចិរកាលមតន្ទិតេន,
យំ ភាវកោ សមធិគច្ឆតិ ខេមមគ្គំ;
យំ កប្បរុក្ខ រុចិទាន មណិវ ភាតិ,
តំ ធម្មមគ្គ មសមំ បណមាមិ និច្ចំ.
សន្តិន្ទ្រិយំ សុគតសូនុវរំ វិសុទ្ធំ,
យំ ទក្ខិណេយ្យមតទំ សុចិបុញ្ញខេត្តំ;
តាណេសិនំ សរណមុជ្ឈិតសព្ពទុក្ខំ,
វន្ទាមិ សង្ឃ មនឃំ សិរសា មហគ្ឃំ.
យម្បត្តមេត្ថ រតនត្តយថោមនេន,
បុញ្ញេន តេន ទុរិតំ សកលំ បណុជ្ជ,
វក្ខាមហំ សុមធុរំ រសវាហិនិន្តំ,
ភោ ភោ សុណន្តុ សុជនា ភិមុទាវហា សា.
តត្ថតត្ថូបបន្នានិ, ¶ វត្ថូនិ អរហា បុរេ;
អភាសុំ ទីបភាសាយ, ឋបេសុំ តំ បុរាតនា.
មហាវិហារេ តង្គុត្ត, វង្កបរិវេណវាសិកោ;
រដ្ឋបាលោតិ នាមេន, សីលាចារ គុណាករោ.
ហិតាយ បរិវត្តេសិ, បជានំ បាឡិភាសតោ;
បុនរុត្តាទិទោសេហិ, តមាសិ សព្ពមាកុលំ;
អនាកុលំ ករិស្សាមិ, តំ សុណាថ សមាហិតា.
វិតរាគា បុរេ វោចុំ, យស្មា តស្មា ហិ ភាសិតំ;
ឯតមាទរណីយញ្ហិ, សាធុ សាធូហិ សព្ពទាតិ.
ជម្ពុទីបុប្បត្តិ វត្ថូនិ.
ធម្មសោណ្ឌកវគ្គោ
១. ធម្មសោណ្ឌកស្ស វត្ថុម្ហិ អយមានុបុព្ពីកថា
តត្ថ តេសំ វត្ថូន មុប្បត្តិយោ ទ្វិធា ភវន្តិ ជម្ពុទីបេ សីហឡទីបេចាតិ, តត្ថ ជម្ពុទីបេ តាឡីស, សីហឡទីបេ តេសដ្ឋិ, តេសុ តាវ ជម្ពុទីបុប្បត្តិវត្ថូនិ អាវិ ភវិស្សន្តិ, តតោបិ ធម្មសោណ្ឌកស្ស វត្ថុ អាទិ, កថំ, អម្ហាកំ កិរ ភគវតោ បុព្ពេ ឥមស្មិំយេវ ភទ្ទកប្បេ កស្សបោនាម សត្ថា លោកេ ឧទបាទិ, តស្ស ខោ បន ភគវតោ សាសនន្តរធានតោ ន ចិរេនេវ កាលេន អម្ហាកំ ពោធិសត្តោ ពារាណសីរញ្ញោ អគ្គមហេសិយា កុច្ឆិស្មិំ និព្ពត្តិ, តស្សុ ប្បត្តិ កាលសមនន្តរមេវ សព្ពសត្តានំ មនសិ ធម្មសញ្ញា ឧទបាទិ, តស្មាស្ស ធម្មសោណ្ឌោតិនាម មកំសុ, សោ បនេសោ កុមារោ មហន្តេន បរិវារេន វឌ្ឍេន្តោ សព្ពសិប្បេសុ និប្ផត្តិំ បត្វា បិតរា ឧបរជ្ជេន បូជិតោ ហុត្វា ទានាទយោ ទសកុសលកម្មបថេ បូរេន្តោ បិតុអច្ចយេនាមច្ចេហិ ¶ រជ្ជេនាភិសិញ្ចិតោ អហោសិ, សោ បនេស ធម្មសោណ្ឌកមហារាជា ទេវនគរសទិសេ ពារាណសីនគរេ ចក្កវត្តិសទិសំ ពារាណសីរជ្ជំ ការេន្តោ មាសទ្ធមាសច្ចយេន សិរិសយនគតោ ឯវំ ចិន្តេសិ, មមេវំ រជ្ជសិរិមនុភវនំ ន សោភតិ ធម្មវិយោគេន, ទិវាករ វិរហិតោ នភោ វិយាតិអាទិនា នានាការណំ ចិន្តេសិ, តេនេត្ថ.
បុញ្ញេន សីលាទិមយេន បុព្ពេ,
កតេន បត្តោស្មិ អតន្ទិតេន,
មសក្កសារេ វិយ ទេវរាជា;
រាជត្តមិទ្ធេ បុរមុត្តមម្ហិ.
រូបេន ហារីនយនុស្សវេន,
សទ្ទេន សម្មា សវណាមតេន,
គន្ធេន ឃានុស្សវសោភនេន,
រសញ្ញបុញ្ញេន រសេនចាបិ.
ផស្សេន គត្តស្ស សុផស្សទេន,
សមិទ្ធិបត្តោស្មិ មហិទ្ធិកោហំ,
នេវេត្តកេនេវ បមាទភាវ,
មា បជ្ជិតុំ យុត្តរូបន្តិ ញត្វា.
ទស្សាមិ អង្គអបិ ជីវិតញ្ច,
ធញ្ញំ ធនំ ចាបិ បសន្នចិត្តោ,
សោស្សាមិ ធម្មំ សិវមាទធានំ,
ជិនេរិតំ ជាតិជរាបហាណំ.
ន សោភតិ យថាកាសំ, ជលំ ធាមបតិំវិនា,
រជ្ជករណំ តថា មយ្ហំ, វិនា ធម្មា ន សោភតិ.
ន សោភតិ ហថា រត្តិ, និសានាថំ វិនា សទា,
រជ្ជករណំ តថា មយ្ហំ, វិនា ធម្មា ន សោភតិ.
អលង្កតោបិ ¶ ចេ ហត្ថី, វិនា ទាឋា ន សោភតិ,
រជ្ជករណំ តថា មយ្ហំ, វិនា ធម្មា ន សោភតិ.
យថា កល្លោលមាលីយំ,
វិនា វេលា ន សោភតិ,
រជ្ជករណំ តថា មយ្ហំ,
វិនា ធម្មា ន សោភតិ.
យថា សុមណ្ឌិតោ រាជា,
កុបដោ នេវ សោភតិ,
រជ្ជករណំ តថា មយ្ហំ,
វិនា ធម្មា ន សោភតិ.
ធម្មមេវ សុណិស្សាមិ, ធម្មេ មេ រមតី មនោ,
ន ហិ ធម្មា បរំ អត្ថិ, ធម្មមូលំ តិសម្បទន្តិ.
ឯវំ ចិន្តេត្វា បាតោវ សិរិគព្ភា និក្ខម្ម សុសជ្ជិតេ សមុស្សិតសេតច្ឆត្តេ រាជបល្លេង្កេ អមច្ចគណ បរិវុតោ និសីទិ ទេវរាជាវិយ វិរោចមានោ, និសិន្នោ បន រាជា អមច្ចេ ឯវមាហ, យោ បនេត្ថ ភោន្តោ ពុទ្ធភាសិតេសុ ធម្មេសុ កិញ្ចិធម្មំ ជានាតិ, សោ ភាសតុ, សោតុមិច្ឆាមិធម្មន្តិ, តេ សព្ពេបិ មយំ ទេវ ន ជានាមាតិ អាហំសុ, តំ សុត្វា អ ន ត្ត ម នោ រាជា ឯវំ ចិន្តេសិ, យន្នូនាហំ ហត្ថិក្ខន្ធេ សហស្សំ ឋបេត្វា នគរេ ភេរិំចរាបេយ្យំ, យំ អប្បេវនាម កោចិ ធនលោភេន ចាតុប្បទិកាយបិ គាថាយ ធម្មំ ទេសេយ្យ. តំ មេ ទីឃរត្តំ ហិតាយ សុខាយ ភវិស្សតីតិ, តតោ សោ តថា កត្វាបិ ធម្មទេសកំ អលភន្តោ បុន ទ្វិសហស្សំ តិចតុបញ្ចសហស្សន្តិយាវកោដិប្បកោដិំទម្មីតិ, តតោ គាម និគម ជនបទេ, តតោ សេដ្ឋិដ្ឋានំ សេនាបតិ ឧបរាជដ្ឋានា ទយោបិ, បុន សេតច្ឆត្តំ ទម្មិ, រាជវេសំ បហាយ អត្តានំ ទាសំ សាវេត្វា ធម្មទេសេន្តស្ស ទម្មិតិ វត្វា ភេរិ ចរាបេត្វាបិ ធម្ម ទេសកមលភិត្វា សំវិគ្គោ ¶ កិម្មេ ធម្មវិយោគេន រជ្ជេនាតិ អមច្ចានំ រជ្ជំ នីយ្យាតេត្វា សទ្ធម្មគវេសកោ ធម្មសោណ្ឌកមហារាជា មហាវនំ បាវិសិ គាម និគម រាជធានិ បរម្បរាយ, តេនេត្ថ.
បុរេ ភេរិំ ចរាបេត្វា,
ធម្មសោណ្ឌោ នរាធិបោ;
សទ្ធម្មជ្ឈេសកំ សត្ថុ,
អលទ្ធា ធនកោដិហិ.
ទាសោ ហោមិ បហាយាហំ,
រាជត្តំ ទេសកស្ស មេ;
ឥច្ចាហ សោ មហីបាលោ,
អហោ ធម្មេសុ លោលតា.
រជ្ជំ នីយ្យាតយិត្វាន, អមច្ចានំ មនោរមំ,
វនំ បាវិសិ សោ រាជា, គវេសំ ធម្មមុត្តមន្តិ.
មហាវនំ បវិដ្ឋក្ខណេ បន មហាសត្តស្ស បុញ្ញតេជេន សក្កស្សាសនំ ឧណ្ហាការំ ទស្សេសិ, អថ ទេវរាជា ចិន្តេសិ អកាមំ មេ បណ្ឌុកម្ពល សិលាសនំ ឧណ្ហមហោសិ, កិន្នុខោ ការណន្តិ លោកំ ឱលោកេន្តោ សក្កោ ទេវរាជា ធម្មសោណ្ឌក មហារាជានំ សកលជម្ពុទីបំ វិចិនិត្វា សទ្ធម្មជ្ឈេសកំ អលភិត្វា វនំ បវិដ្ឋភាវំ អទ្ទស, ធម្មសោណ្ឌកមហារាជា សទ្ធម្មត្ថាយ រជ្ជ ធន ពន្ធុ ជីវិតម្បិ បហាយ អរញ្ញំ បវិដ្ឋោ, ន សោ វតាយំ យោវា សោវា សត្តោ, ឥមស្មិំយេវ កប្បេ ពុទ្ធោ ភវិស្សតិ, ពុទ្ធពោធិសត្តោ ចាយំ អជ្ជេវ មហារញ្ញំ បវិដ្ឋោ សទ្ធម្មំ អលទ្ធា មហាទុក្ខំ បាបុណេយ្យ, ន ចេតំ យុត្តំ, អជ្ជ មយា តត្ថ គន្ថព្ពំ ធម្មាមតរសេន តមភិសិញ្ចិត្វា រជ្ជេ បហិដ្ឋាបេតុន្តិ ចិន្តេត្វា អត្តភាវំ វិជហិត្វា ភយានកំ មហន្តំ រក្ខសវេសំ និម្មិណិត្វា មហាសត្តាភិមុខោ អវិទូរេ អត្តានំ ទស្សេសិ, តេនេត្ថ.
ព្យគ្ឃច្ឆសីហមហិសោ ¶ រគហត្ថិទីបិ,
មិគាកុលំ កណ្ដកសេលរុក្ខំ;
នរានមិន្ទោ បវិសិត្វកាននំ,
ឥតោចិតោ វិព្ភមិ ធម្មកាមោ.
តស្សានុភាវេន បុរិន្ទទស្ស,
សិលាសនំ ឧណ្ហមហោសិ កាមំ;
តេនេវ សោ លោកមុទិក្ខមានោ,
អទ្ទក្ខិ ធីរំ វិបិនេ ចរន្តំ.
មយជ្ជ តំ ធម្មរសេន សម្មា,
សន្តប្បយិត្វា គមនំ វរន្តិ;
មន្ត្វា សុភីមញ្ជនកូដវណ្ណំ,
មហាមុខំ និគ្គត ភីមទាឋំ.
ទិត្តគ្គិសង្កាស វិសាលនេត្តំ,
មជ្ឈេន ភគ្គំ ចិបិដគ្គនាសំ;
ខរតម្ពទាឋិំ ឃនមស្សុវន្តំ,
នីលោទរំ គជ្ជិតភីមឃោសំ.
ករោរុហំ តិក្ខសលោហិតាយតំ,
វិសាលធោតាយតខគ្គហត្ថំ;
គទាយុធេនង្កិតមញ្ញពាហុំ,
ទដ្ឋោដ្ឋភីមំ សវលីលលាដំ.
មនុស្សមំសាទនរត្តបានំ,
ភយានកំ កក្ខលយក្ខវណ្ណំ;
សុមាបយិត្វាន វនន្តរស្មិំ,
ទស្សេសិ អត្តំ ស នរាធិបស្សាតិ.
អថ មហាសត្តោ អត្តនោ អវិទូរេ ឋិតំ រក្ខសំ អទ្ទក្ខិ, តំ ទិស្វានាស្ស ភយំវា ឆម្ភិតត្តំវា ចិត្ថុត្រាសមត្តំវា នាហោសិ, កិមត្រ ចិន្តេសិ, អបិនាម ឯវរូបោ បិរក្ខសោ ធម្មំ ¶ ជានេយ្យ, យន្នូនាហំ តស្ស សន្តិកេ ធម្មំ សុណិស្សាមិ, តម្មេ ទីឃរត្តំ ហិតាយ សុខាយ ភវិស្សតីតិ ចិន្តេសិ. ចិន្តេត្វា ចបន អជ្ជ មយា តមុបសង្កម្ម បុច្ឆិតំ វដ្ដតីតិ គន្ត្វា រក្ខសេន សទ្ធិំ សល្លបន្តោ អាហ.
អស្មិំ វនស្មិំ តរុសណ្ឌ មណ្ឌិតេ;
សុផុល្លិតានេកលតាកុលាកុលេ;
អធិគ្គហីតោ សិ មហានុភាវ,
បុច្ឆាមិ តំ ទេវ វទេហិ កង្ខំ.
ធម្មំ គវេសំ វនមាគតោម្ហិ,
បហាយ រជ្ជំ អបិ ញាតិសង្ឃំ;
ជានាសិ ចេ សម្ម វទេហិ មយ្ហំ,
ឯកម្បិ គាថំ សុគតេន ទេសិតំ.
តតោ យក្ខោ អាហ.
ធម្មំ បជានាមហមេកទេសំ,
ជិនេរិតំ សាធុតរំ រសានំ,
ទេសេមិ ចេហំ តវ ធម្ម មគ្គំ,
តុវញ្ហិ កិំ កាហសិ ទេសកស្សាតិ.
អថ មហាសត្តោ អាហ.
រជ្ជេ ឋិតោ អស្សមហំ សចេ ភោ,
អនប្បរូបំ បករោមិ បូជំ;
ឥទានិ ឯកោ វនមជ្ឈបត្តោ,
ករោមិ កិំ ទេហមិមំ ឋបេត្វា.
យទិច្ឆសិ ត្វំ មម មំសលោហិតំ,
ករោមហំ សង្គហមជ្ជ តេន,
ន ចត្ថិ អញ្ញំ តវ អច្ចនីយំ,
ទេសេហិ ធម្មំ សុគត ប្បសត្ថន្តិ.
តតោ ¶ យក្ខោ អាហ.
ភុត្វាន មំសំ សុហិតោវ សន្តោ,
ហន្ត្វា បិបាសំ រុធិរំ បិវិត្វា;
ធម្មំ កថេតុំ បភវាមិ តុយ្ហំ,
វត្តុំ ន សក្កោមិ ខុទាបរេតោតិ.
អថ មហាសត្តោ អាហ.
ភុត្វា តុវំ មំ បថមញ្ហិ យក្ខ,
បច្ឆា តុ ទេសេស្សសិ កស្ស ធម្មំ;
ធម្មស្ស មយ្ហំ តវ មំសលាភំ,
ត្វមេវ ជានាហិ យថា ភវេយ្យាតិ.
ឯវំ វុត្តេ សក្កោ ទេវានមិន្ទោ សាធុ មហារាជ អហមេវ យុត្តំ ជានាមីតិ វត្វា តស្សាវិទូរេ តិគាវុតុព្ពេធំ អញ្ជនវណ្ណំ មហន្តំ បព្ពតំ មាបេត្វា មហារាជ ឥមមារុយ្ហ បព្ពតមុទ្ធនិដ្ឋិតោ មម មុខេ បតតុ, អហំ បតន្ថស្ស តេ ធម្មំ ទេសេស្សាមិ, ឯវំ សន្តេ តុយ្ហំ ធម្មបដិលាភោ, មយ្ហំច មំសបដិលាភោ ភវិស្សតីតិ. តំ សុត្វា មហាសត្តោ អនមតគ្គេ សំសារេ សំសរតោ មេ សីហព្យគ្ឃច្ឆមច្ឆកច្ឆបវិហង្គាទីនំ ភក្ខភូតស្ស ជាតីសុ បមាណំ នត្តិ, អជ្ជ មយា សម្ពុទ្ធស្ស ធម្មត្ថាយ ជីវិតំ បរិច្ចជិតុំ វដ្ដតីតិ ចិន្តេត្វា ឯវមាហ.
សំសារវដ្ដេសុ វិវដ្ដមានា,
បប្បោន្តិ ទុក្ខំ ជនតា អនេកា;
ឯតញ្ហិ ភោ អត្តនោ វា បរស្ស,
អត្ថាយ នាហោសិ អហោសិ តុច្ឆំ.
ត្វមទិន្នហារី តិច បារទារិកោ,
បាណាតិបាតីសិ មុសា អភាសិ;
ត្វ មជ្ជបាយីតិ អកាសិ ទោសំ,
បគ្គយ្ហ ទុក្ខំ ពហុសោ ទទន្តិ.
ឯតញ្ហិ ¶ ភោ អត្តនោ វា បរស្ស,
អត្ថាយ នាហោសិ អហោសិ តុច្ឆំ;
រុក្ខា បបាតា បបតិត្វកេចិ,
ទុព្ពន្ធិយា ទុគ្គវិសាទនេន.
ព្យាធីហិ នានាខរវេទនាហិ,
មរន្តិ សត្តា ឧតុវេទនាហិ;
ឯតញ្ហិ ភោ អត្តនោ វា បរស្ស,
អត្ថាយ នាហោសិ អហោសិ តុច្ឆំ.
ព្យគ្ឃច្ឆមច្ឆោ រគកុច្ឆិយញ្ហិ,
មតស្ស មេ នត្ថិ បមាណសង្ខា;
ឯតញ្ហិ ភោ អត្តនោ វា បរស្ស,
អត្ថាយ នាហោសិ អហោសិ តុច្ឆំ.
ឯតជ្ជ មេ ទុច្ច ជ មត្តទានំ,
ន ហោតិ ទេវិស្សរិយាទិកាយ;
សព្ពញ្ញុភាវំ បន បាបុណិត្វា,
សំសារតោ និត្តរណាយ សត្តេ.
ត្វំ សម្ម មយ្ហំ ពហុសោ បការី,
តស្មា តវេតំ វចនំ ករោមិ;
អសំកិតោ ទេសយ មយ្ហធម្មំ,
សមិជ្ឈតេ ទានិ មនោរថោ តេតិ.
ឯវញ្ច បន វត្វា មហាសត្តោ បព្ពតមារុយ្ហ ឋិតោ អាហ, អហមជ្ជ រជ្ជេន សទ្ធិំ ជីវិតញ្ច សរីរមំសញ្ច សទ្ធម្មត្ថាយ ទម្មីតិ សោមនស្សប្បត្តោ ហុត្វា សម្ម ធម្មំ ទេសេហីតិ វត្វា តស្មិំ មហាទាឋំ មហាមុខំ វិវរិត្វា ឋិតេ តស្សាភិមុខោ ឧបបតិ. អថ សក្កោ ទេវានមិន្ទោ សោមនស្សោ អច្ឆរិយប្បត្តោ អត្តភាវំ វិជហិត្វា អលង្កតទិព្ពត្តភាវំ មាបេត្វា អាកាសេ ¶ តរុណសុរិយោ វិយ ឱភាសមានោ អាកាសតោ បតន្តំ មហាសត្តំ ឧភោហិ ហត្ថេហិ ទឡ្ហំ បតិគណ្ហិត្វា ទេវលោកំ នេត្វា បណ្ឌុកម្ពល សិលាសនេ និសីទាបេត្វា ទិព្ពមយេហិ គន្ធមាលាទីហិ បូជេត្វា សយំ ធម្មំ សុត្វា បសន្នោ បសន្នាការំ កត្វា កស្សបទសពលេន ទេសិតាយ អនិច្ចាទិបរិទីបិកាយ.
អនិច្ចាវ ត សង្ខារា, ឧប្បាទវយធម្មិនោ;
ឧប្បជ្ជិត្វា និរុជ្ឈន្តិ, តេសំ វូបសមោ សុខោតិ.
គាថាយ ធម្មទេសនេន តស្ស មនោរថំ មត្ថកំ បាបេត្វា ទេវលោកេ មហន្តំ សិរិវិភវំ ទស្សេត្វា អានេត្វា សករជ្ជេយេវ បតិដ្ឋាបេត្វា អប្បមត្តោ ហោតិ មហារាជាតិ ឱវទិត្វា ទេវលោកមេវ អគមាសីតិ.
ឥតិ អមិតសិរិំ វា ជីវិតំ វាបិ សន្តោ,
ន សុមរិយ បសត្ថំ ធម្មមេវា ចរន្តិ;
តនុតរ វិភវានំ អប្បមាយូនមម្ភោ,
ឥហ កុសលបមាទោ កោ នុ តុម្ហាទិសានន្តិ.
ធម្មសោណ្ឌកវត្ថុំ បឋមំ.
២. មិគលុទ្ទកស្ស វត្ថុម្ហិ អយមានុបុព្ពិកថា
ឥតោ កិរ ឯក តិំសតិមេ កប្បេ សិខីនាម សម្មាសម្ពុទ្ធោ សមតិំស បារមិយោ បូរេត្វា បរមាតិសម្ពោធិំ បត្វា សទេវកំ លោកំ សំសារកន្តារា ឧត្តារេន្តោ ធម្មរតនវស្សំ វស្សាបេន្តោ ធម្មភេរិំបហរន្តោ ធម្មកេតុំ ឧស្សាបេន្តោ ឯកស្មិំ សមយេ វិវេក មនុព្រូហន្តោ អរញ្ញាយតនំ បាវិសិ, ¶ បវិសិត្វា ចបន សុបុប្ផិតនាគបុន្នាគាទិនានាតរុសណ្ឌមណ្ឌិតេ សុផុល្លសុមនមាលតិប្បភុតិនានាលតាកុលេ អនេកវិធទិបទចតុប្បទសង្ឃនិសេវិតេ រមណីយេ សីតលសិលាតលេ ចតុគ្គុណំ សង្ឃាដិំបញ្ញបេត្វា និសីទិ ឆព្ពណ្ណរំសីហិ ទិសំ បូរយន្តោ, តទា តត្ថ ទេវព្រហ្មនាគសុបណ្ណាទយោ សន្និបតិត្វា ទិព្ពមយេហិ គន្ធមាលាទីហិ ភគវន្តំ បូជយមានា ថោមយមានា នមស្សមានា អដ្ឋំសុ, តស្មិំ បនសមាគមេ ភគវា មធុរស្សរំ និច្ឆារេន្តោ ព្រហ្មឃោសេន ចតុសច្ចបដិសំយុត្តំ ធម្មំ ទេសេតិ អមតវស្សំ វស្សាបេន្តោវិយ. តទា ឯកោ មិគលុទ្ទកោ វនំ បវិដ្ឋោ មិគសូករេ ហន្ត្វា មំសំ ខាទន្តោ តំ ឋានំ បត្វា អទ្ទស ភគវន្តំ ធម្មំ ទេសេន្តំ. ទិស្វា ឯកមន្តំ ឋិតោ ធម្មំ សុត្វា ចិត្តំ បសាទេត្វា តតោ ចុតោ ទេវលោកេ និព្ពត្តិត្វា ឆសុ កាមសគ្គេសុ មនុស្សេសុច អបរាបរំ ឥស្សរិយំ អនុភវន្តោ ឥមស្មិំ ពុទ្ធុប្បាទេ សាវត្ថិយំ កុលគេហេ និព្ពត្តិត្វា វិញ្ញុតំ បត្តោ ភគវតោ សាសនេ បព្ពជិត្វា ឯកទិវសំ ធម្មំ ទេសេន្តស្ស ភគវតោ ចតុសច្ចបតិ សំយុត្តំ ធម្មកថំ សុត្វា ចតុបដិសម្ភិទាហិ អរហត្តំ បត្វា ឯកទិវសំ ភិក្ខុសង្ឃមជ្ឈគតោ អត្តនោ កតកម្មប្បកាសនេន បីតិវាចមុទាហរិ.
ឯ ក តិំ សេ ឥតោ កប្បេ,
លោកេ ឧប្បជ្ជិ នាយកោ;
បត្តិំស លក្ខណាតិណ្ណោ,
សម្ពុទ្ធោ ស សិខីវ្ហយោ.
ជលន្តោ ទីបរុក្ខោវ, សូរិយោវ នភ មុគ្គតោ;
មេរុរាជាវ សម្ពុទ្ធោ, ជនេសគ្គោ បតាបវា.
បូរេត្វា ធម្មនាវាយំ, ស នាថោ សកលំ បជំ;
បតិដ្ឋបេន្តោ សំសារ, កន្តារា សន្តិភូមិយំ.
ធម្មកេតុំ ¶ សមុស្សេន្តោ, ហនន្តោ ធម្មទុន្ទុភិំ;
សត្តេ ទុក្ខា បមោចេន្តោ, វសី តត្ថ ជិនោ វសី.
ឯកស្មិំ សមយេ នាថោ,
លោកបជ្ជោតកោ ជិនោ;
វិវេកកាមោ សម្ពុទ្ធោ,
សុរម្មំ កាននំ គតោ.
បុន្នាគនាគបូគាទិ, នានាបាទបសំកុលំ;
លតា លិង្គិតសាខាហិ, សា មោទកុសុមាយុតំ.
កុសុមា មោទសម្មត្ត, ឆប្បទាលិ និសេវិតំ;
នានាមិគ គណាកិណ្ណំ, មយូរគណ នច្ចិតំ.
សីតលច្ឆោទិកាសាធុ, សុបតិត្ថជលាសយំ;
អាសារ សារធារាហិ, និជ្ឈរាសត សំកុលំ.
គន្ត្វាន សោ មហារញ្ញំ,
សីតលំ សិកតាតលំ;
សិលាតលេ និសិន្នោសិ,
វិស្សជ្ជេន្តោ ឆរំសិយោ.
ទេវា តត្ថ សមាគន្ត្វា, បូជេសុំ ទ្វិបទុត្តមំ;
ទិព្ពេហិ គន្ធមាលាហិ, នច្ចេហិ តុរិយេហិច.
ទេវទេវោ តទា ទេវ, សង្ឃមជ្ឈេ និសីទិយ;
ចតុសច្ច មទេសេសិ, និច្ឆរំ មធុរំ គិរំ.
តទាហំ លុទ្ទកោ អាសិំ, មិគសូករមារកោ;
មិគមំសេន ជិវាមិ, តេន បោសេមិ ទារកេ [បោសេន្តោបុត្តទារកេ ឥតិកត្ថចិ].
តទាហំ ¶ មិគវំ យាតោ,
សពាណោ សសរាសនោ;
អទ្ទសំ វិរជំ ពុទ្ធំ,
ទេវសង្ឃបុរក្ខតំ.
ចន្ទំវ តារកាកិណ្ណំ, មេរុំវណ្ណវមជ្ឈគំ;
វិរោចមាន មាសីនំ, ចតុសច្ចប្បកាសកំ.
ឯកបស្សេ ឋិតោ តត្ថ, អស្សោសិំ ធម្មមុត្តមំ;
តត្ថ ចិត្តំ បសាទេត្វា, សោមនស្សំ បវេទយិំ.
ឯកតិំសេ ឥតោ កប្បេ,
យំ បុញ្ញំ បសុតំ មយា;
តេនាហំ បុញ្ញកម្មេន,
ជាតោសិំ ទេវយោនិយំ.
សម្បត្តិមនុភុត្វាន, ឆកាមគ្គេ បរាបរំ;
ទេវសង្ឃបរិព្ពូឡ្ហោ, វិមានេ រតនាមយេ.
មនុស្សេសុច យំ អគ្គំ, តស្ស ភាគី ភវាមហំ;
ភោគេ មេ ឩនតា នត្ថិ, សទ្ធម្មសវណេ ផលំ.
ឥមស្មិំ ភទ្ទកេ កប្បេ,
សាវត្តិបុរមុត្តមេ;
អឌ្ឍេ មហទ្ធនេ សាលេ,
ជាតោហំ ឧទិតេ កុលេ.
មហតា បរិវារេន, បត្តោ វុទ្ធិំច វិញ្ញុតំ;
ចារិកំ ចរមានោហំ, បត្តោ ជេតវនំ វរំ.
អទ្ទសំ សហ សិស្សេហិ, និសិន្នំ សុគតំ តទា;
អស្សោសិំ មធុរំ ធម្មំ, ចតុសច្ចប្បកាសកំ.
សុត្វាន មធុរំ ធម្មំ, បព្ពជិត្វាន សាសនេ;
អ ជរា មរំ សីតិភូតំ, បត្តោ និព្ពាណមុត្តមំ.
សុតំ ¶ ឯកមុហុត្តំ មេ, តទា ធម្មំ សុទេសិតំ;
តេនម្ហិ ចតុរាបាយេ, ន ជាតោ ន កុតោភយំ.
ករមុក្ខិប្ប វក្ខាមិ, ករោថេ កគិរំ មម;
មមោ បមំ ករិត្វាន, ធម្មំ សុណាថ សាធុកន្តិ.
ឯវញ្ច បន វត្វា សត្តេ ធម្មសវណេ និយោជេសីតិ.
ឥតិ តនុតរកាលំ សាធុ ធម្មំ សុណិត្វា,
អធិគតវិភវានំ អានុភាវំ សុណិត្វា;
ភវវិភវសុខំ ភោ បត្ថយន្តា កុសីតំ,
ជហថ សុណថ ធម្មំ ទុល្លភំ ទុល្លភស្សាតិ.
មិគលុទ្ទកស្ស វត្ថុំ ទុតិយំ.
៣. តិណ្ណំជនានំ វត្ថុម្ហិ អយមានុបុព្ពីកថា
ជម្ពុទីបស្មិំ កិរ បុព្ពេ មហានិទាឃោ អហោសិ, តទា និទាឃសុរិយេន សកិរណករា វាបិ បោក្ខរណិ នទី គិរិកន្ទរនិជ្ឈរាទីសុ ឧទកំ និស្សេសំ កត្វា បីតមិវ ឧទកេ បរិក្ខីណេ មច្ឆកច្ឆបាទយោ យេភុយ្យេន វិនាសំ បត្តា. អថ មហារញ្ញភូមិយំ រុក្ខតិណលភាទយោ អតីវ មិលាតា អហេសុំ. មិគបក្ខិនោបិឃម្មាភិតត្តា បិបាសិតោ មរីចិំ តោយន្តិមញ្ញមានា ឥតោចិតោច ធាវន្តា មហាទុក្ខប្បត្តា អហេសុំ. តទា ឯកោ សុវបោតកោ បិបាសិតោ តត្ថ តត្ថ បានីយំ បរិយេសន្តោ មហារញ្ញេ ឯកស្មិំ បូតិបាទបេ សដ្ឋិរតនេ នរកាវាដេ បានីយគន្ធំ ឃាយិត្វា លោភេន បាតុំ ឱតិណ្ណោ អតិបានេន ភារោ តត្ថេវ បតិត្វា ឧគ្គន្តុំ នាសក្ខិ. អថាបរោបិ សប្បោច មនុស្សោចាតិ ទ្វេ ជនា តត្ថេវ បតិំសុ, សប្បានាម វិវេកំ លទ្ធាវ អត្តំ វិជហន្តិ. តស្មាយំ អលទ្ធា ¶ វិវេកត្តំ ឧគ្គន្តុំ នាសក្ខិ. អនាលម្ពត្តា មនុស្សោបិ. តេ ឧគ្គន្តុំ អសក្កោន្តា មរណភយភីតា អញ្ញមញ្ញ មវិហេឋេន្តា តត្ថេវ វសិំសុ. អថេកោ ពរាណសីវាសិកោ មនុស្សោ វនំ បវិដ្ឋោ តថេវ បានីយំ បរិយេសមានោ តំ ឋានំ បត្វា តេ តយោបិ ទិស្វា កម្បមានហទយោ វល្លិយា បិដកំ ពន្ធិត្វា សិក្កាយ បក្ខិបិត្វា ឱតារេត្វា តេ តយោបិ ឧទ្ធរិ, អថានេន តេ អម្ហាកំ ជីវិតំ ទិន្នន្តិ សោមនស្សា តស្សេវមាហំសុ, សាមិ មយំ តុម្ហេ និស្សាយ ជីវិតំ លភិម្ហ, តុម្ហេ ឥតោ បដ្ឋាយ អម្ហាកំ សហាយោ, មយម្បិ តេ សហាយា, អម្ហាកំ វសនដ្ឋានានិ អាគន្តុកាមាតិ វត្វា តេសុ តាវ សុវបោតកោ អាហ, សាមិ ពារាណសិយំ ទក្ខិណទ្វារេ មហានិគ្រោធោ អត្ថិ, តត្ថាហំ វសាមិ, តវ តថារូបេ កិច្ចេ សតិ មម សន្តិកមាគម្ម សុវាតិ សទ្ទំករោហីតិ វត្វា មេត្តិថិរំ កត្វា បក្កាមិ, សប្បោបិ សម្មាហំ តស្សេវ និគ្រោធស្សា វិទូរេ មហន្តំ វម្មិកំ អត្ថិ, តត្ថ វសាមិ, តវត្ថេ សតិ តត្ថាគន្ត្វា ទីឃាតិសទ្ទំ ករោហីតិ វត្វា តថេវបក្កាមិ, មនុស្សោបិ ពារាណសិយំ អសុកាយនាម វីថិយា អសុកគេហេ វសាមិ, តវត្ថេ សតិ មម សន្តិកំ អាគច្ឆាតិ វត្វា បក្កាមិ, អថា បរភាគេ សោ ឧបការកោ បុរិសោ អត្តនោ កិច្ចេ សញ្ជាតេ មម សហាយានំ សន្តិកំ គមិស្សាមីតិ សង្កេតានុសារេន គន្ត្វា និគ្រោធមូលេ ឋិតោ សុវស្ស សទ្ទមកាសិ, តំ សុត្វា សុវបោតកោ វេគេនាគន្ត្វា តេន សទ្ធិំ បដិសម្មោទិត្វាសម្ម ចិរេនា គតោសិ, អាគតការណំ មេ អាចិក្ខាតិ អាហ. សោបាហ សម្មាហំ ជីវិតុ មសក្កោន្តោ បុត្តទារកេ ញាតីនំ បដិបាទេត្វា តវ សន្តិកមាគតោម្ហិតិ, សុវបោតកោបិ សាធុ សម្ម តយា កតំ មម សន្តិកមាគច្ឆន្តេន, តយា មម ជីវិតំ ទិន្នំ, មយាបិ តវ ជីវនុបាយំ កាតុំ វដ្ដតិ, យាវាហំ អាគច្ឆាមិ, តាវេត្ថ ថោកំ វិស្សមាតិ វត្វា បក្កាមិ ជីវនុបាយំ បរិយេសមានោ, ¶ តស្មិំ កិរ សមយេ ពារាណសីរាជា នគរតោ និក្ខម្ម សុសជ្ជិតុយ្យានំ បវិសិត្វា សបរិសោ កីឡិត្វា មជ្ឈន្តិកសមយេ សុផុល្លិតំ បញ្ចបទុមសញ្ឆន្វំ មង្គលបោក្ខរណិំ ទិស្វា នហាយិតុកាមោ សព្ពាភរណានិ ឱមុញ្ចិត្វា រាជបុរិសេ បដិបាទេត្វា នហាយិតុំ ឱតរិ, តទា សុវបោតកោ តំ ឋានំ បត្តោ សាខន្តរេ និលីនោ រាជបុរិសានំ បមាទំ ទិស្វា រញ្ញោ មុត្តាហារំ ឌសិត្វា អាកាសំ បក្ខន្ទិត្វា វេគេនាគន្ត្វា អត្តនោ សហាយស្ស ទត្វា អប្បមត្តោ ឥមំ វលញ្ជេហិ សម្មាតិ វត្វា អទាសិ, តតោ សោ នំ គហេត្វា ឥមំ កុហិំ បដិសាមេស្សាមីតិ ចិន្តោន្តោ មមេកោ សហាយកោ អន្តោនគរេ វសតិ, តស្មិំ ឋបេស្សាមីតិ ចិន្តេត្វា យថាសង្កេតមុបគម្ម តំ ទិស្វា បដិសន្ថារំ កត្វា សុវបោតកេន កតោ បការំ បកាសេត្វា ឥមំ មុត្តាហារំ សាធុកំ ឋបេហីតិ វត្វា អទាសិ, តំខណេ រាជា នហាត្វានុលិត្តោ អាភរណានិ បិលន្ធេន្តោ មុត្តាហារំ នាទ្ទស. តតោ រាជបុរិសា អន្តោច ពហិច បរិជនេ ឧបបរិក្ខិត្វា មុត្តាហារំ អបស្សន្តា នគរេ ភេរិំ ចរាបេសុំ, យោ មុត្តាហារំ បស្សតិ, តស្ស រាជា មហន្តំ យសំ ទស្សតីតិ. តំ សុត្វា សោ មិត្តទូភី ឯវំ ចិន្តេសិ, អហំចម្ហិ ទុក្ខិតោ, យន្នូនាហំ មុត្តាហារំ រញ្ញោ ទស្សេត្វា សុខេន វសេយ្យំ, កិម្មេ ឯតេនាតិ តេន កតំ តថារូបំ ឧបការំ អសល្លក្ខេន្តោ មហាមិត្តទូភី បុរិសោ រាជបុរិសេ ឧបសង្កម្ម មុត្តហារំ អត្តនោ សន្តិកេ ឋបិតភាវំ កថេសិ, ភោ មម សន្តិកេ ឯកោ បុរិសោ មុត្តហារំ ឋបេសីតិ. ឯវំ អសប្បុរិសសំសគ្គោតិ, តថាហិ.
យថា សំវឌ្ឍិតោ និម្ពោ, មធុខីរោ ទសិញ្ចនា;
ន យាតិ មធុរំ តំ វោ, បការ មសតំ កតំ.
សីសេនុ ទក មាទាយ, វឌ្ឍិតោបិ នុហីតរុ;
ន យាតិ មធុរំ តំវោ, បការមសតំ កតំ.
និច្ចំ ¶ ខីរោទបានេន, វឌ្ឍិតោ សិវិសោ យថា;
វិសំវ បរិវត្តេតិ, តថា នីចោបការកំ.
យថាត្តនា កតោ អគ្គិ, សីតលំ ន ទទេ ខលុ;
តថា នីចេ កតំ ការំ, អគ្គីវ ទហតេ តនុំ.
តស្មា ឧបបរិក្ខិត្វា, ហាវភាវេន ពុទ្ធិយា;
កាតព្ពា មេត្តិ ជន្តូហិ, នាមិត្តោ លភតេសុខន្តិ.
អថស្ស មិត្តទុភិនោ វចនេន រាជបុរិសា មុត្តាហារំចតំច គហេត្វា សភណ្ឌកំ បុរិសំ ទស្សេសុំ. អថ រាជា សភណ្ឌកំ ចោរំ ទិស្វា កុទ្ធោ ឥមំ នេត្វា ទក្ខិណទ្វារេ ជីវសូលេ ឧត្តាសេថាតិ អាណាបេសិ, រាជបុរិសា តស្ស រាជាណំ ករោន្តោ អគមំសុ, តេហិ នីយមានោ បុរិសោ ទក្ខិណទ្វារា និក្ខម្ម សប្បសហាយំ សរិត្វា អប្បេវនាមេ តស្ស សន្តិកា កិញ្ចិ សោត្ថិ ភវេយ្យាតិ បុព្ពេ វុត្តសង្កេតា នុសារេន វម្មិកំ ទិស្វា សម្ម ទីឃាតិ សទ្ទមកាសិ, សោ វម្មិកា និក្ខម្មតំ តថា និយមានំ ទិស្វា សំវិគ្គោ ទុក្ខប្បត្តោ សហាយស្សមេ អជ្ជ អវស្សយេន ឧបត្ថម្ភំ ភវិតុំ វដ្ដតីតិ តំ សមស្សាសេត្វា អត្តភាវំ វិជហិត្វា អញ្ញតរវេសេន រាជបុរិសេ ឧបសង្កម្ម ឥមំ បុរិសំ មុហុត្តំមា មារេថាតិ ទឡ្ហំ វត្វា មុហុត្តេន រញ្ញោ អគ្គមហេសិយា វសនដ្ឋានំ គន្ត្វា សប្បវណ្ណេន ទេវិំ ឌសិត្វា តាយ វិសេន មុច្ឆិតកាលេ មនុស្សវណ្ណេន វជ្ឈប្បត្តោ វិសោសធំ ជានាតិតី វត្វា តំខណេវ សហាយស្ស សន្តិកំ គន្ត្វា រញ្ញា តវ បក្កោ សិតកាលេ គន្ត្វា ឧទកប្បសតេន ទេវិយា សរីរេ បហរិត្វា និព្ពិសំ ករាហីតិ វត្វា បក្កាមិ, អថ រាជា វិសវេជ្ជ បរិយេសន្តោ តំ បវត្តិំ សុត្វា វជ្ឈប្បត្តំ អានេថាតិ អាណាបេត្វា ទេវិយា និព្ពិសំ ករោថាតិ អាហ, សោ នាគរាជេន វុត្តនយេន និព្ពិសមកាសិ, សា សុខិតា អរោគា អហោសិ, រាជា តំ ទិស្វា តុដ្ឋោ តស្ស ខេត្តវត្ថុយានវាហនាទិទានេន ¶ មហាសក្ការមកាសិ, អថ សោ រាជានំ ឧបសង្កម្ម អត្តនា កតំ សព្ពំ បកាសេសិ. តេន វុត្តំ.
ឯកទាហំ មហារាជ, វនំ កម្មេន កេនចិ;
គតោទ្ទសំ មហាវាដេ, បតិតំ សុវបោតកំ.
អថោ រគំ មនុស្សំច;
ទុក្ខប្បត្តេ ខុទាបរេ;
ឧក្ខិបិំ ករុណាយាហំ;
តេ មេ វោចុំ តទា តយោ.
អទាសិ ជីវមម្ហាកំ, ឧបការោសិ នោ តុវំ;
តវ កិច្ចេ សមុប្បន្នេ, អម្ហាកំ ឯហិ សន្តិកំ.
ឯវំ តេហិ បវុត្តោហំ, អគញ្ឆិំ សុវសន្តិកំ;
តេន កតូបការោហំ, មនុស្សស្សាបិ សន្តិកំ.
តេនាហំ មរណប្បត្តោ, អទ្ទសំ ឧរគាធិបំ;
សោទាសិ ជីវិតំ មយ្ហំ, អលត្ថំ [អលទ្ធ ឥតិសព្ពត្ថ] វិបុលំ ធនំ.
សុជនោ នាវមន្តព្ពោ, ខុទ្ទកោតិ នរាធិប;
សុវោច ឧរគោចេតេ, មិត្តធម្មេ បតិដ្ឋិតា.
ការណញ្ញូ មនុស្សេសោ,
អម្ហេហិ សមជាតិកោ;
កតូបការោ ឯវម្បិ,
ទិសោ ជាតោ នរាធមោ.
អកស្មា ទេវ កុប្បន្តិ, បសីទន្តិនិមិត្តតោ;
សីលំ ហេតមសាធូនំ, ពាលានមវិជានតំ.
មនុស្សាបិ មហារាជ, កេចិ វិស្សាសិយា ន វេ;
តិរច្ឆានាបិ ហោន្តេវ, អជិម្ហមនសាសឋាតិ.
ឯវំ ¶ សោ អត្តនោ បវត្តិំ កថេសិ, រាជា តំ សុត្វា បសន្នោ ឥមស្ស បុរិសស្ស មហន្តំ គេហំ កត្វា មហាបរិហារំ ករោថាតិ អាណាបេសិ, សោ បន មម គេហំ និគ្រោធស្ស ច វម្មិកស្ស ច អន្តរេ ករោថាតិ វត្វា តថា ការេត្វា តត្ថ វសន្តោ រាជូបដ្ឋានំ ករោន្តោ តេហិ សហាយេហិ សទ្ធិំ សម្មោទមានោ យាវជីវំ វសិត្វា អាយុ បរិយោសានេ តេហិ សទ្ធិំ យថាកម្មំ គតោតិ.
ឥតិ បតិតសុខម្ហា អង្គតោ វា ធនម្ហា,
បរមតរបតិដ្ឋា ហោន្តិ មិត្តា សខានំ;
វិរហិតសខិនំ ភោ នត្ថិ យស្មាភិវុទ្ធិ,
ចិណុថ កុសលធម្មំ មិត្តវន្តា មហន្តំ.
តិណ្ណំ ជនានំ វត្ថុំ តតិយំ.
៤. ពុទ្ធេនិយា វត្ថុម្ហិ អយមានុបុព្ពីកថា
ជម្ពុទីបេ កិរ បុព្ពេ បាដលិបុត្តនគរេ សត្តាសីតីកោដិនិហិតធនំ ឯកំ សេដ្ឋិកុលំ អហោសិ, តស្ស បន សេដ្ឋិនោ ឯកាយេវ ធីតា អហោសិ នាមេន ពុទ្ធេនិនាម, តស្សា សត្តវស្សិកកាលេ មាតាបិតរោ កាលមកំសុ, តស្មិំ កុលេ សព្ពំ សាបតេយ្យំ តស្សាយេវ អហោសិ, សា កិរ អភិរូបា បាសាទិកា បរមាយ វណ្ណបោក្ខរតាយ សមន្នាគតា ទេវច្ឆរបដិភាគា បិយាច អហោសិ មនាបា, សទ្ធា បសន្នា រតនត្តយមាមិកា បដិវសតិ, តស្មិំ បន នគរេ សេដ្ឋិសេនាបតិឧបរាជាទយោ តំ អត្តនោ បាទបរិចារិកំ កាមយមានា មនុស្សេ បេសេសុំ បណ្ណាការេហិ សទ្ធិំ, សា តំ សុត្វា ចិន្តេសិ, មយ្ហំ មាតាបិតរោ សព្ពំ វិភវំ បហាយ មតា, មយា បន តថា អគន្តព្ពំ, កិំ មេ បតិកុលេន, កេវលំ ¶ វិត្តវិនាសាយ ភវតិ, មយា បនិ មំ ធនំ ពុទ្ធសាសនេយេវ និទហិតុំ វដ្ដតីតិ ចិន្តេសិ, ចិន្តេត្វា ច បន តេសំ ន មយ្ហំ បតិកុលេនត្ថោតិ បដិក្ខិបិ, សា តតោ បដ្ឋាយ មហាទានំ បវត្តេន្តី សមណព្រហ្មណេ សន្តប្បេសិ, តេនេត្ថ.
ចតុទ្ទិសាយាតជិនត្រជានំ,
អាបានភូតំ ឃរមាសិ តស្សា;
យទិច្ឆិត ប្បច្ចយលាភ ហេតុ,
ទេវទ្ទុមោវាសិ មហានុភាវោ.
បុប្ផូបហារាទិ វិតានលង្កតា,
បទីប បញ្ញត្ត សុភាសនាវលី;
សុខាសនាសីន វសីហិលង្កតា,
តស្សាសិ តស្មិំ វរទានសាលា.
សុធោតហត្ថា សុចិបុញ្ញចិត្តា,
សទាទរា រក្ខិតបញ្ចសីលា;
ពុទ្ធេនិនាមា ករុណា គុណគ្គា,
អទា មហាទានវរំ បសត្ថន្តិ.
អថាបរភាគេ ឯកោ អស្សវាណិជកោ អស្ស-វាណិជ្ជាយ បុព្ពន្តាបរន្តំ គច្ឆន្តោ អាគម្ម ឥមិស្សា គេហេ និវាសំ គណ្ហិ, អថ សោ វាណិជោ តំ ទិស្វា ធីតុសិនេហំ បតិ ដ្ឋា បេ ត្វា គន្ធមាលវត្ថាលង្ការាទីហិ តស្សា ឧបការកោ ហុត្វា គមនកាលេ អម្ម ឯតេសុ អស្សេសុ តវ រុច្ចនកំ អស្សំ គណ្ហាហីតិ អាហ, សាបិ អស្សេ ឱលោកេត្វា ឯកំ សិន្ធវបោតកំ ទិស្វា ឯតំ មេ ទេហីតិ អាហ, វាណិជោ អម្ម ឯសោ សិន្ធវបោតកោ, អប្បមត្តា ហុត្វា បដិជគ្គាហីតិ វត្វា តំ បដិបាទេត្វា អគមាសិ. សាបិ តំ បដិជគ្គមានា អាកាសគាមិភាវំ ញត្វា សម្មា បដិជគ្គន្តី ឯវំ ចិន្តេសិ, បុញ្ញករណស្ស ¶ មេ សហាយោ លទ្ធោតិ, អគតបុព្ពាច មេ ភគវតោ សមារំ មារពលំ វិធមេត្វា ពុទ្ធភូតស្ស ជយមហាពោធិភូមិ, យន្នូនាហំ តត្ថ គន្ត្វា ភគវតោ ជយមហាពោធិំ វន្ទេយ្យន្តិ ចិន្តេត្វា ព ហូ រជតសុវណ្ណមាលាទយោ ការាបេត្វា ឯកទិវសំ អស្ស មភិរុយ្ហ អាកាសេន គន្ត្វា ពោធិមាលកេ ឋត្វា អាគច្ឆន្តុអយ្យា សុវណ្ណមាលា បូជេតុំតិ ឧគ្ឃោសេសិ. តេនេត្ថ.
យតោ បដ្ឋាយហំ ពុទ្ធ, សាសនេ សុទ្ធមានសា;
បសន្នា តេន សច្ចេន, មមានុគ្គហពុទ្ធិយា.
អាគច្ឆន្តុ នមស្សន្តុ, ពោធិំ បូជេន្តុ សាធុកំ;
សោណ្ណមាលាហិ សម្ពុទ្ធ, បុត្តា អរិយសាវកា.
សុត្វា តំ វចនំ អយ្យា, ពហូ សីហឡវាសិនោ;
អាគម្ម នភសា តត្ថ, វន្ទិំ សុច មហិំសុចាតិ.
តតោ ប្បតុតិ សា កុមារិកា ពុទ្ធសាសនេ អតីវ បសន្នា និច្ចមេវ អស្ស មភិរុយ្ហ អាគន្ត្វា អរិយេហិ សទ្ធិំ មហាពោធិំ សុវណ្ណមាលាហិ បូជេត្វា គច្ឆតិ, អថ បាដលិបុត្តនគរោបវនេ វនចរា តស្សា អភិណ្ហំ គច្ឆន្តិយា ច អាគច្ឆន្តិយា ច រូបសម្បត្តិំ ទិស្វា រញ្ញោ កថេសុំ. មហារាជ ឯវរូបា កុមារិកា អស្ស មភិរុយ្ហ អាគន្ត្វា និពទ្ធំ វន្ទិត្វា គច្ឆតិ. ទេវស្សានុរូបា អគ្គមហេសី ភវិតុន្តិ, រា ជា តំ សុត្វា តេនហិ ភណេ គណ្ហថ នំ កុមារិំ, មម អគ្គមហេសិំ ករោមីតិ បុរិសេ បយោជេសិ, តេន បយុត្តបុរិសា ពោធិបូជំ កត្វា អាគច្ឆន្តិំ គណ្ហាមាតិ តត្ថ និលីនា គហណសជ្ជា អដ្ឋំសុ, តទា សា កុមារិកា អស្ស មភិរុយ្ហ មហាពោធិមណ្ឌំ គន្ត្វា វីតរោគេហិ សទ្ធិំ បុប្ផបូជំ កត្វា វន្ទិត្វា និវត្តិ, អថ តេសុ ឯកោ ធម្មរក្ខិត ត្ថេរោនាម តស្សា ឯវ មាហ, ភគិនិ តំ អន្តរាមគ្គេ ចោរា គណ្ហិតុកាមា ឋិតា, អសុកដ្ឋានំ បត្វា អប្បមត្តា ¶ សីឃំ គច្ឆាតិ, សាបិ គច្ឆន្តី តំ ឋានំ បត្វា ចោរេហិ អនុពន្ធិតា អស្សស្ស បណ្ហិយា សញ្ញំ ទត្វា បក្កាមិ, ចោរា បច្ឆតោ បច្ឆតោ អនុពន្ធិំសុ. អស្សោ វេគំ ជ នេ ត្វា អាកាស មុល្លង្ឃិ, កុមារិកា វេគំ សន្ធារេតុំ អសក្កោន្តី អស្សស្ស បិដ្ឋិតោ បរិគលិត្វា បតន្តី មយា កតូបការំ សរ បុត្តាតិ អាហ, សោ បតន្តិំ ទិស្វា វេគេនា គន្ត្វា បិដ្ឋិយំ និសីទាបេត្វា អាកាសតោ នេត្វា ស ក ដ្ឋា នេ យេវ បតិដ្ឋាបេសិ. តស្មា.
តិរច្ឆានគតាបេវំ, សរន្តា ឧបការកំ;
ន ជហន្តីតិ មន្ត្វាន, កតញ្ញូ ហោន្តុ បាណិនោតិ.
តតោ សា កុមារិកា សត្តា សីតិកោដិធនំ ពុទ្ធសាសនេយេវ ចជិត្វា យាវជីវំ សីលំ រក្ខិត្វា ឧបោសថកម្មំ ក ត្វា ត តោ ចុតា សុត្ត ប្បពុទ្ធោ វិយ ទេវលោកេ និព្ពត្តីតិ.
អតិតរុណវយា ភោ មាតុគាមាបិ ឯវំ,
វិវិធកុសលកម្មំ កត្វ សគ្គំ វជន្តិ;
កុសលផលមហន្តំ មញ្ញមានា ភវន្តា,
ភវថ កថ មុបេក្ខា ទានមានាទិកម្មេ.
ពុទ្ធេនិយា វត្ថុំ ចតុត្ថំ.
៥. អហិតុណ្ឌិកស្ស វត្ថុម្ហិ អយមានុបុព្ពីកថា
ឥមស្មិំ កិរ ភទ្ទកប្បម្ហិ អម្ហាកំ កិរ ភគវតោ បុព្ពេ កស្សបោនាម សត្ថា លោកេ ឧប្បជ្ជិត្វា សទេវកំ លោកំ សំសារសាគរា តារេត្វា សព្ពពុទ្ធកិច្ចានិ និដ្ឋបេត្វា អត្ថំ គតោ ទិវសករោវិយ សេតព្យម្ហិ អនុបាទិសេសាយ និព្ពាណធាតុយា បរិនិព្ពាយិ, តទា សកលជម្ពុទីបវាសិនោ មនុស្សា សន្និបតិត្វា ¶ ឯកេកំ សុវណ្ណិដ្ឋកំ កោដិអគ្ឃនកំ រតនវិចិត្តំ ពហិចិននត្ថាយ ឯកេកំ អឌ្ឍកោដិអគ្ឃនកំ អព្ភន្តរូបបូរណត្ថំ មនោសិលាយ មត្តិកាកិច្ចំ ករោន្តា យោជនព្ពេធំ ថូបំ កត្វា មហន្តំ សក្ការំ ករោន្តិ. តទា ឯកោ អហិតុណ្ឌិកោ គាមនិគមរាជធានីសុ សប្បេ កីឡាបេត្វា ជីវិកំ កប្បេន្តោ ឯកំ គាមកំ បត្វា តត្ថ សប្បេ កីឡាបេត្វា សន្តុដ្ឋេហិ គាមវាសីហិ ទិន្នវិវិធោបាយនោ ខាទនីយភោជនីយំ ខា ទិ ត្វា ភុញ្ជិត្វា តត្ថេវ និវាសំ គហេត្វា និសីទិ. តស្មិំ កិរ គាមកេ មនុស្សា យេភុយ្យេន រតនត្តយមាមកា. តស្មា តេ រត្តិភាគេ សយន្តា ‘‘នមោ ពុទ្ធាយាតិ’’ ឯវមាទិំ វទន្តិ. សោ បន អហិតុណ្ឌិកោ មិច្ឆាទិដ្ឋិកោ តិណ្ណំ រតនានំ គុណំ ន ជានាតិ. តស្មា តេសំ តំ វចនំ សុត្វា សយម្បិ កេ ឡិំ កុរុមានោ បរិហាសវសេន ‘‘នមោ ពុទ្ធាយាតិ’’ វទតិ, អថេកទិវសំ សោ អត្តនោ កីឡាបនសមត្ថំ ឯកំ សប្បំ ភត្ថ តត្ថ បរិយេសមានោ អាហិណ្ឌតិ. តទា ឯកោ នាគរាជា កស្សបទសពលស្ស ថូ បំ គ ន្ត្វា វន្ទិត្វា ឯកំ វម្មិកំ បវិសតិ. តំ ទិ ស្វា អហិតុណ្ឌិកោ វេគេនា គន្ត្វា នាគរាជំ គណ្ហិតុំ មន្តំ បរិជបិ, សោ មន្តំ សុត្វា កុជ្ឈិត្វា តំ មារេតុកាមោ អនុពន្ធិ, តំ ទិ ស្វា អហិតុណ្ឌិកោ វេ គេ ន បលាយន្តោ ឯកស្មិំ បាសាណេ បក្ខលិត្វា បតមានោ បុព្ពេវុត្តបរិហាស វចនបរិចយេន ‘‘នមោ ពុទ្ធាយាតិ’’ វទន្តោ បតិ. តស្ស តំ វចនំ អនុពន្ធន្តស្ស នាគរញ្ញោ សោតបថេ អមតំវិយ បតិ. អថ សោ រតនត្តយគារវេន តស្មិំ កោធំ និព្ពាបេត្វា សម្ម មា ភាយិ. អហំ រតនត្តយមន្តានុភាវបាសេន ពទ្ធោ. តស្មា តុ វំ ឌសិតុំ មយ្ហំ អននុរូបំ. អជ្ជ ត យិ បសន្នោម្ហិ, បណ្ណាការំ តេទម្មិ, គណ្ហាតិ តីណិ សុវណ្ណបុប្ផានិ អទាសិ. ឯវំ រតនត្តយំ នាម ឃោរាសិវិសានម្បិ សប្បានំ មនំ បីណេតិ. ហោន្តិ ចេត្ថ.
ពុទ្ធោតិ ¶ វចនំ សេដ្ឋំ, ពុទ្ធោតិ បទ មុត្តមំ;
នត្ថិ តេន សមំ លោកេ, អញ្ញំ សោតរសាយនំ.
ធម្មោតិវចនំ សេដ្ឋំ, ធម្មោតិ បទមុត្តមំ;
នត្ថិ តេន សមំ លោកេ, អញ្ញំ សោតរសាយនំ.
សង្ឃោតិ វចនំ សេដ្ឋំ, សង្ឃោតិ បទមុត្តមំ;
នត្ថិ តេន សមំ លោកេ, អញ្ញំ សោតរសាយនំ.
តស្ស មុខំ មុខំ នាម, យំ វត្តតិ មុខេ សទា;
ទុល្លភំ ពុទ្ធវចនំ, សព្ពសម្បត្តិទាយកំ.
តស្ស មនោ មនោ នាម, យំ ចេ មនសិ វត្តតិ;
ទុល្លភំ ពុទ្ធវចនំ, សព្ពសម្បត្តិទាយកំ.
តមេវ កវចំ ទេហេ, តមេវ មណិ កាមទោ;
តមេវ សុរភី ធេនុ, តមេវ សុរបាទបោ.
តស្សេវ សោតំ សោតំវ, យំ សុណាតិ ជនោ អយំ
ទុល្លភំ ពុទ្ធវចនំ, សព្ពសម្បត្តិទាយកំ.
ឯវំ វិធោ រគោ ឃោរោ, ហឡាហឡវិសោ សទា;
ពុទ្ធោតិ វចនំ សុត្វា, សន្តុដ្ឋោ ទាសិ ជីវិតំ.
សោណ្ណបុប្ផត្តយំចាបិ, មហគ្ឃំ ពហលំ អទា;
បស្ស ពុទ្ធោតិ វាចាយ, អានុភាវមហន្តតន្តិ.
អថ នាគរាជា តស្ស តានិ សុវណ្ណបុប្ផានិ ទត្វា ឯវមាហ. សម្ម ឯតេសុ ឯកំ តវ បុញ្ញត្តាយ ឯកំ មម បុញ្ញត្ថាយ បូជេហិ. ឥតរេន យាវជីវំ សុខេន ជីវន្តោ បុត្តទារេ បោសេន្តោ ទានាទីសុ អប្បមជ្ជន្តោ ជីវិកំ កប្បេហិ. មា ហីនកម្មេ ព្យវដោ ហោហិ, មិច្ឆាទិដ្ឋិញ្ច បជហាតិ ឱវទិត្វា បក្កាមិ. អហិតុណ្ឌិកោបិ សោមនស្សប្បត្តោ តេន វុត្តនយេនេវ ទ្វិហិ បុប្ផេហិ ចេតិយំ បូជេត្វា ឯកេន ស ហ ស្សំ លភិត្វា តេ ន បុត្តទារេ ¶ បោសេន្តោ កបណទ្ធិកវណិព្ពកាទីនំ ទានំ ទេន្តោ អហិតុណ្ឌិកកម្មំ បហាហ កុសលមេវ ឧបចិនន្តោ អាយុបរិយោសានេ សគ្គបរាយនោ អហោសិ.
ឥតិ អវិទិតសត្តោ កិញ្ចិ ពុទ្ធានុភាវំ,
លភតិ ធនវិសេសំ យស្ស នាមប្បកាសា;
វិទិតជននិកាយោ កិន្នុ តស្សានុភាវំ,
ន លបតិ ជិននាមំ កិច្ច មញ្ញប្បហាយាតិ.
អហិតុណ្ឌិកស្ស វត្ថុំ បញ្ចមំ.
៦. សរណត្ថេរស្ស វត្ថុម្ហិ អយមានុបុព្ពីកថា
សាវត្ថិយំ កិរ សុមនោ នាមេ កោ គហបតិ អហោសិ. តស្ស ភរិយា សុជម្បតិកា នាម. តេ អគារំ អជ្ឈាវសន្តា អបរភាគេ បុត្តំច ធីតរំច លភិំសុ. អថ តេសំ ទហរកាលេយេវ មាតាបិតរោ កាលំ ករោន្តា ជេដ្ឋកំបក្កោសិត្វា មយំ បុត្ត តុវំ បតិរូបេ ឋានេ និវេសិតុំ នាសក្ខិម្ហ, យំ នោ ឃរេ វិភវំ, សព្ពំ តំ គណ្ហ. ឥមាយច តេ កណិដ្ឋិកាយ វុទ្ធិំត្វមេវ ជានាហីតិ វត្វា ជេដ្ឋកស្ស ហត្ថេ កណិដ្ឋិកាយ ហត្ថំ ឋបេត្វា កាលមកំសុ. អថ សោ មាតាបិតុន្នំ អច្ចយេន អាឡាហនកិច្ចំ កត្វា វសន្តោ កាលន្តរេន កណិដ្ឋិកំ បតិរូបេន កុលេន សម្ពន្ធិត្វា សយម្បិ ទារបរិគ្គហមកាសិ. អថាបរភាគេ តស្ស កណិដ្ឋិកា គព្ភិនី ហុត្វា ឯកទិវសំ សាមិកំ អាហ, សាមិ មម ភាតរំ ទដ្ឋុកាមាម្ហីតិ. សោបិ សាធុ ភទ្ទេតិ អនុរូបេន បណ្ណាការេន តាយ សទ្ធិំ និក្ខមិ. តទា បន ភគវា សុនិវត្ថោ សុបារុតោ ភិក្ខុសង្ឃបរិវុសោ បិណ្ឌាយ នគរំ បាវិសិ ឆព្ពណ្ណឃនពុទ្ធរំសិយោ វិស្សជ្ជេន្តោ, ត តោ តេ ភគវន្តំ ទិស្វា បសន្នចិត្តា បញ្ចបតិដ្ឋិតេន ¶ វន្ទិត្វា អដ្ឋំសុ, អថ សត្តា តេសំ ជយម្បតិកានំ ឧបនិស្សយសម្បត្តិំទិស្វា តេ សរណេសុច សីលេសុច បតិដ្ឋាបេត្វា ឯវមាហ, កទាចិ វោ ទុក្ខេ ឧប្បន្នេ តថាគតោ អនុស្សរិតព្ពោតិ. តថាហិ.
យំកិញ្ចិ ភយមុប្បន្នំ, រាជចោរាទិសម្ភវំ;
តទា សរេយ្យ សម្ពុទ្ធំ, និច្ឆន្តោត ទុបទ្ទវំ.
យំ វេ ឧបទ្ទវំ ហោតិ, យក្ខបេតា ទិសម្ភវំ;
តទា សរេយ្យ សម្ពុទ្ធំ, និច្ឆន្តោ តទុបទ្ទវំ.
សីហព្យគ្ឃតរច្ឆាទិ, បុណ្ឌរីកាទិសម្ភវំ;
តទា សរេយ្យ សម្ពុទ្ធំ, និច្ឆន្តោ តទុបទ្ទវំ.
យមាតបគ្គិ វាតាទិ, ឧទកាសនិសម្ភវំ;
តទា សរេយ្យ សម្ពុទ្ធំ, និច្ឆន្តោ តទុបទ្ទវំ.
បជ្ជរាទីហិ រោគេហិ, វិសមោ តុហិសម្ភវំ;
តទា សរេយ្យ សម្ពុទ្ធំ, និច្ឆន្តោ តទុបទ្ទវំ.
មច្ចុនា ចេ យទា យុទ្ធំ, ករេ តេនាបិ ជន្តុនា;
សរិតព្ពោ តទា ពុទ្ធោ, បត្ថេន្តេនត្តនោ ជយន្តិ.
តតោ តេ ភគវតោ វចនំ បដិនន្ទិត្វា វន្ទិត្វា អគមំសុ. អថ ជេដ្ឋកោ អាគតេ តេ ទិស្វា យថានុរូបំ សក្ការ មកាសិ. តស្សា សាមិកោ កតិបាហំ តត្ថ វសិត្វា ភរិយំ ជេដ្ឋកស្ស បដិបាទេត្វា មម គាមេ កិច្ចំ អត្ថីតិ វត្វា បក្កាមិ. អថស្សា ភាតា ភរិយំ បក្កោសិត្វា អាហ ភទ្ទេ ឥមិស្សា សព្ពំ កត្តព្ពំ ករោហីតិ. សា តតោ បដ្ឋាយ តស្សា ឧទកន្ន បានា ទិនា វេយ្យាវច្ចំ កុរុមានា ឯតិស្សា ហត្ថបាទគីវូបគេសុ អាភរណេសុ លោភំ ឧប្បាទេត្វា តំ វូបសមេតុំ អសក្កោន្តី អាហារូ បច្ឆេទំ កត្វា គិលានាវិយ មញ្ចកំ ឧបគូហិត្វា និបតិ. អថ សោ គេហំ គន្ត្វា តំ តថា សយិតំ ¶ ទិស្វា មញ្ចកេ និសិន្នោ កិំ ភទ្ទេ អផាសុកន្តិ បុច្ឆិ, សា តុណ្ហី ហុត្វា កតិបយវារេ បុច្ឆិតា ន សក្កា កថេតុន្តិ អាហ. បុន សាមិកេន គាឡ្ហំ និពន្ធិតេ សា ចិន្តេសិ, ឧជុកំ មយា តស្សា បិឡន្ធនំ បត្ថេមីតិ វុត្តេ ន ប្បតិរុបំ, តស្សា បញ្ចមធុរ មំសំ បត្ថេមីតិ វុត្តេ តំ មារេស្សតិ, តទា បិឡន្ធនានិ មយ្ហមេវាតិ, តតោ សាមិ តវ កណិដ្ឋិកាយ បញ្ចមធុរមំសំ បត្ថេមិ, អលភមានាយ មេ ជីវិតំ នត្ថីតិ អាហ, តំ សុត្វា សោ អនេកបរិយាយេន មនុស្សមារណំ នាម ភារិយន្តិ វត្វា និវារេន្តោបិ និវារេតុំ នាសក្ខិ, អថ តាយ បដិពទ្ធចិត្តោ កាមមុច្ឆិតោ មោហមូឡ្ហោ ហុត្វា សាធុ លភិស្សសីតិ តស្សា វចនំ សម្បដិច្ឆិ. តថាហិ.
ហាយន្តិ ឥធលោកត្ថា, ហាយន្តិ បារលោកិកា;
ហាយន្តិ មហតា អត្ថា, យេ ឥត្ថីនំ វសង្គតា.
ឯសា មាតា បិតា ឯសោ, ភគិនី ភាតរោ ឥមេ;
គរុតព្ពេ ន ជានន្តិ, យេ ឥត្ថីនំ វសង្គតា.
ការណាការណន្តេតំ, កត្តព្ពំវា ន វា ឥទំ;
កាមន្ធត្តា ន ជានន្តិ, យេ ឥត្ថីនំ វសង្គតា.
បាណំ វា អតិបាតេន្តិ, ហោន្តិ វា បារទារិកា;
ភាសន្តិ អលិកំ វាចំ, យេ ឥត្ថីនំ វសង្គតា.
សន្ធិច្ឆេទាទិកំ ថេយ្យំ, មជ្ជបានំច បេសុនំ;
ករោន្តិ សាហសំ សព្ពំ, យេ ឥត្ថីនំ វសង្គតា.
អហោ អច្ឆរិយំ លោកេ, សរន្តានំ ភយា វហំ;
ភរិយាយ វសំ គន្ត្វា, សោទរិំហន្តុមិច្ឆតីតិ.
អថ សោ សាហសិកោ បុរិសោ ភគិនិ ឯវ មាហ, ឯហិ អម្ម អម្ហាកំ មាតាបិតុន្នំ ឥណំ សាធេស្សាម, អប្បេវនាម នោ ទិស្វា ឥណាយិកា ឥណំ ទស្សន្តីតិ, តំ សុត្វា តាយ សម្បដិច្ឆិតេ ¶ សុខយានកេ និសីទាបេត្វា ឥណាយិកានំ គាមំ គច្ឆន្តោ វិយ មហាអដវិំបត្វា យានំ មគ្គា ឱក្កម្ម ឋបេត្វា វិរវន្តិមេវ នំ ហត្ថេ គហេត្វា ឆិន្ទិស្សាមីតិ ចិន្តេត្វា កេសេ គហេត្វា ភូមិយំ បាតេសិ, តស្មិំ ខណេ តស្សា កម្មជវាតា ចលិំសុ. សា ភាតុលជ្ជាយ សាមិ កម្មជវាតា មេ ចលិំសុ, យា វា ហំ វិជាយាមិ, តាវ ឧបធារេហីតិ វទន្តីបិ អបនេតុំ អសក្កោន្តី បុត្តំ វិជាយិ, អថ សោ តំ សមីបេ វដរុក្ខមូលេ មារេស្សាមីតិ ចិកុរេ គហេត្វា អាកឌ្ឍិ, តស្មិំ កាលេ សា សាមិ តវ ភាគិនេយ្យស្ស មុខំ ឱលោកេត្វា តស្ស សិនេហេនាបិ មំ ន មារេហីតិ វទន្តី យាចិ, អថ សោ កក្ខឡោ តស្សា តំ ការុណិកវចនំ អសុណន្តោ វិយ មារេតុំ ឧស្សហតេវ, តតោ សា កុមារិកា អត្តនោ អសរណា ចិន្តេសិ, មម សទ្ទេនា គន្ត្វា យោ កោចិ មម ភាតុ អនយំ ករេយ្យ, តំ ន ប្បតិរូបន្តិ ភាតុសិនេហេន និស្សទ្ទា អត្តនា គតិតសរណំ អាវជ្ជមានា និបជ្ជិ, អថស្សា ភា ត រិ មេត្តានុភាវេនច អនុស្សរិតសរណានុភាវេនច តស្មិំ និគ្រោធេ អធិវត្ថា ទេវតា ឯវរូបោ មាតុគាមោ ឯត្ថ មារិតា អភវិស្សា, អទ្ធាហំ ទេវសមាគមំ បវិសិតុំ ន លភិស្សាមីតិ ចិន្តេត្វា ឯតិស្សា សា មិ កោ វិយ តំ ត ជ្ជេ ត្វា បលាបេត្វា ត្វំ មា ភាយីតិ សមស្សាសេត្វា យា ន កេ ស បុ ត្តំ កុមារិំ និសីទាបេត្វា តំ ទិវសមេវ សាវត្ថិមាគម្ម អន្តោនគរេ សា លា យ នំ និបជ្ជាបេត្វា អន្តរធាយិ. តថាហិ.
សព្ពសម្បត្តិទាតារំ, សព្ពលោកេកនាយកំ;
មនសាបិ យោ វិភាវេតិ, តំ វេ បាលេន្តិ ទេវតា.
មុហុត្តម្បិច យោ មេត្តំ, ភាវេតិ យទិ សាធុកំ;
តំ វេ បាលេន្តិ ទេវាបិ, តោសយន្តិ ឧបាយនាតិ.
តតោ ¶ តស្សា បន សាមិកោ នគរា និក្ខម្ម គច្ឆន្តោ អត្តនោ ភរិយំ ទិស្វា ត្វំ កទា អាគតា, កេនានីតាសីតិ បុច្ឆិ. សា ទេវតាយ អានីតភាវំ អជានន្តី កិំ ត្វំ ភណសិ, ននុ តយា អានីតាម្ហីតិ, សោបិ កិំភោតិ ភណសិ, តវ ភាតុគាមេ ទិដ្ឋកាលតោ ប្បតុតិ អជ្ជ ចត្តារោ មាសា ជាតា, ឯត្តកំ កាលំ ត្វំ ន ទិដ្ឋបុព្ពា, កថំ ត្វំ មយា សទ្ធិំអាគតាតិ បុច្ឆិ. សា តំ សុត្វា តេនហិ មាញ្ញស្ស ឥមំ រហស្សំ កថេហិ សាមីតិ វត្វា ភា ត រា អត្តនោ កតំ សព្ពំ វិត្ថារេន កថេសិ. តំ សុត្វា តស្ស សាមិកោ សំវិគ្គោ ភយប្បត្តោ ហុត្វា តំ អត្តនោ គេហំ បាបេសិ, តតោ កតិបាហំ តាយ វិស្សមិតេ តេ ឧភោបិ សត្ថារំ និមន្តេត្វា មហាទានំ ទត្វា វន្ទិត្វា ឯកមន្តេ និសីទិំសុ, អថ សា ភគវតោ សរណសីលានុភាវេន អត្តនោ ជីវិតបដិលាភំ បកាសេត្វា អត្តនោ បុត្តំ ភគវន្តំ វន្ទាបេត្វា សរណោតិនាមមកំសុ, សត្ថា តេ សំ អជ្ឈាសយំ ញត្វា តទនុរូបំ ធម្មំ ទេសេសិ, ទេសនាវសានេ ឧភោបិ សោតាបន្នា អហេសុំ, អថស្សា បុត្តោ សរណកុមារោ វីសតិមេ វស្សេ ពុទ្ធសាសនេ បព្ពជិត្វា វិបស្សនំ វឌ្ឍេត្វា អរហត្តំ បត្តោ សរណត្ថេរោនាម បញ្ញាយីតិ.
ខណមបិ មនសេវំ ទេវទេវំ សរន្តា,
បរមតរបតិដ្ឋំ បាបុណន្តីតិ មន្ត្វា;
ភវគតិ គុណរាសិំ ជានមានា ជនា ភោ;
ភជថ សរណសីលំ សព្ពថា សព្ពកាលន្តិ.
សរណត្ថេរស្ស វត្ថុំ ឆដ្ឋមំ.
៧. វេស្សាមិត្តាយ វត្ថុម្ហិ អយមានុបុព្ពីកថា
ជម្ពុទីបេ ¶ កិរ កោសម្ពិនគរេ កោសម្ពិរញ្ញោ វេស្សាមិត្តានាម អគ្គមហេសី អហោសិ. តទា ភគវា កោសម្ពិយំ បដិវសតិ មហតា ភិក្ខុសង្ឃេន សទ្ធិំ ចារិកំ ចរមានោ. តស្មិំ សមយេ សា រញ្ញា សទ្ធិំ វិហារំ គន្ត្វា អនោបមាយ ពុទ្ធលីឡាយ មធុរេន សរេន ទេសេន្តស្ស ភគវតោ ធម្មំ សុត្វា បសន្នា សរណេសុ បតិដ្ឋាយ ពុទ្ធមាមិកា ហុត្វា វិហរតិ. អថា បរភាគេ តស្ស រញ្ញោ រជ្ជត្ថាយ បច្ចន្តរាជា យុទ្ធសជ្ជោ រជ្ជំ វា ទេតុ, យុទ្ធំវាតិ បណ្ណំ បហិណិ. តំ សុត្វា រាជា មហតិយា សេនាយ បរិវុតោ យុទ្ធភូមិំ គច្ឆន្តោ មហេសិយា សទ្ធិំ គន្ត្វា ខន្ធាវារំ និវាសេត្វា តស្សា ឯវមាហ. ភទ្ទេ សង្គាមសីសេ ជយបរាជយោ នាម ន សក្កា វិញ្ញាតុំ. សចេ មេ បរាជយោ អភវិស្ស, បុរេតរមេវ រត្តបតាកំ ឧស្សាបេស្សាមិ, តេន អភិញ្ញាណេន ត្វំ កោសម្ពិមេវ គច្ឆាហីតិ អនុសាសិត្វា សង្គាម មណ្ឌលំ គន្ត្វា មហារណំ ករោន្តោ អត្តនោ បរាជយភាវំ ញត្វា មាតុគាមំ សរិត្វា រត្តទ្ធជំ ឧស្សាបេត្វា យុជ្ឈន្តោ រណេ បតិ. អថ សា រត្តបតាកំ ទិស្វា បរាជិតោ នូន មេ សាមិកោតិ ភយេន បលាយិតុមារភិ. អថ តំ ចោររញ្ញោ មនុស្សា ទិស្វា នូនាយំ រញ្ញោ អគ្គមហេសីតិ ញត្វា អត្តនោ រាជានំ ទស្សេសុំ, រាជា តំ ទិស្វា បដិពទ្ធចិត្តោ មមេតំ អភិសេកំ ករោថាតិ អមច្ចេ អាណាបេសិ. អមច្ចា តំ អភិសេកត្ថាយ យាចិំសុ, សា ន មេ ភណេ អភិសេកេនត្ថោតិ ន ឥច្ឆិ. អមច្ចា តមត្ថំ រញ្ញោ អារោចេសុំ. រាជា នំ បក្កោសាបេត្វា កស្មា ន ឥច្ឆសីតិ បុច្ឆិ. សា ឯវមាហ.
សុណោហិ សាធុកំ ទេវ, ភាសមានាយ មេ វចោ;
ភត្តា មយ្ហំ មតោ អជ្ជ, សព្ពសម្បត្តិទាយកោ.
កត្វាន ¶ សោភិសេកំ មំ, អត្តនោ ហទយំ វិយ;
បាលេតិ តំ សរន្តស្សា, សោកគ្គិ ទហតេ មនំ.
មហារាជ សចញ្ញស្ស, អស្ស មគ្គមហេសិកា;
តម្ហា ទុក្ខា ន មុច្ចាមិ, តេនាហំ តំ ន បត្ថយេ.
សោកគ្គិនា បទិត្តាហំ, សោកេ សោកំ កថំ ខិបេ;
ជលន្តគ្គិម្ហី កោ នាម, បលាលំ បក្ខិបេ ពុធោ.
បិយវិប្បយោគទុក្ខំ, តំ ចិន្តយន្តី បុនប្បុនំ;
តម្ហា ទុក្ខា ន មុច្ចាមិ, តស្មាហំ តំ ន បត្ថយេតិ.
តំ សុត្វា រាជា កោធេនាភិភូតោ សចេ នាភិសិញ្ចិស្សសិ, អគ្គិម្ហិ តំ បក្ខិបិស្សាមីតិ វត្វា មហន្តំ ទារុចិតកំ ការាបេត្វា អគ្គិំ ទត្វា ឯកបជ្ជោតេ ជាតេ ឯត្ត បវិសាតិ អាហ. អថ សា យាចន្តី រាជានំ អាហ.
បាបោ និប្បាបិនំ រាជ, បាតនំ ខលុ បាវកេ;
ហោតិ បាបផលំ តស្ស, បច្ចត្តេច បរត្ថច.
បុរាតនេហិ ភូបាល, សមណព្រហ្មណេសុច;
មាតាបិតុសុ ពាលេសុ, រោគេនា តុរឥត្ថិសុ;
នប្បសត្ថោ វធោ ទេវ, តស្មាហំ ន វធារហាតិ.
តំ សុត្វាបិ រាជា អសទ្ទហន្តោ មនុស្សេ អាណាបេសិ. ឯតាយ ហត្ថបាទេ គហេត្វា អគ្គិម្ហិ បក្ខិបថាតិ តេ តថា ករិំសុ, អថ សា អគ្គិម្ហិ បក្ខិបមានា នត្ថេត្ថ មេ កោចិ បដិសរណោតិ សរណមេវ សរណំ ករោមីតិ ចិន្តេត្វា ‘‘ពុទ្ធំ សរណំ គច្ឆាមិ, ធម្មំ សរណំ គច្ឆាមិ, សង្ឃំ សរណំ គច្ឆាមីតិ’’ វទន្តី មនសាច អនុស្សរន្តី អគ្គិម្ហិ បតិ, តថាវិធោបិ អគ្គិ តស្សា សរីរេ លោមកូបមត្តម្បិ ឧណ្ហាការំ កាតុំ នាសក្ខិ. បទុមគព្ភំ បវិដ្ឋា វិយ សីតិភូតសរីរា អហោសិ. រាជា តំ អច្ឆរិយំ ¶ ទិស្វា សំវិគ្គោ លោមហដ្ឋជាតោ វេគេន តំ ឧបសង្កមិត្វា ឧភោហិ ហត្ថេហិ បគ្គយ្ហ ឧរេ និបជ្ជាបេត្វា រាជាសនេ និសីទាបេត្វា អញ្ជលិំ គគ្គយ្ហ ឋិតោ កស្មា តេ តំ អគ្គិ សរីរំ មា បរិទហីតិ បុច្ឆិ. សា តំ ការណំ កថេន្តី ឯវ មាហ.
មាតា បិតាច ញាតីច, បរិវារាច សោហទា;
មន្តោ សធាទយោចាបិ, មហេសក្ខាច ទេវតា.
ឯតេច ញ្ញេច ភូបាល, សត្តានំ ភយ មាគតេ;
រក្ខិតុំ នេវ សក្កោន្តិ, ហិត្វាន សរណត្តយំ.
អគាហំ ពុទ្ធំ សរណំ, ពុទ្ធោ មេ សរណំ ឥតិ;
តេន តេជេន មំ រាជ, ជលន្តោ អគ្គិ នោ ទហិ.
អគាហំ ធម្មំ សរណំ, ធម្មោ មេ សរណំ ឥតិ;
តេន តេជេន មំ រាជ, ជលន្តោ អគ្គិ នោ ទហិ.
អគាហំ សង្ឃំ សរណំ, សង្ឃោ មេ សរណំ ឥតិ;
តេន តេជេន មំ រាជ, ជលន្តោ អគ្គិ នោ ទហិ.
ឯវំ មហានុភាវន្តំ, បច្ចក្ខំ ឯហិបស្សិកំ;
នានោ បទ្ទវ វិទ្ធំសិំ, នានាសម្បត្តិទាយកំ.
សរណត្តយញ្ហិ យោ សត្តោ, ន សមាទាយ គណ្ហតិ;
ឥធវា បរត្ថវា លោកេ, សោ សុខំ នានុភោស្សតិ.
សរណត្តយញ្ហិ យោ សត្តោ, សុសមាទាយ គណ្ហតិ;
ឥធវាបរត្ថវា លោកេ, សោ សុខា ន វិហាយតិ.
តស្មា តុវម្បិ ភូបាល, គណ្ហាហិ សរណត្តយំ;
តំ តេ ភវតិ សព្ពត្ថ, តាណំ លេណំ បរាយណន្តិ.
តំ សុត្វា រាជា អតិវិយ បសន្នមានសោ តំ ខមាបេត្វា មហន្តំ សក្ការសម្មានំ កត្វា អជ្ជប្បដ្ឋាយ ត្វំ មម មាតាតិ តំ មាតុដ្ឋានេ ឋបេត្វា សរណ មគមាសិ. តស្មិំ សន្និបតិត្វា ឋិតមហាជនា តំ បាដិហារិយំ ទិស្វា សរណេសុច សីលេសុច បតិដ្ឋាយ ទានាទីនិ បុញ្ញកម្មានិ កត្វា យថាកម្មំ គតាតិ.
ឥតិ ¶ សរណវរំ សា កេវលំ ឧគ្គហេត្វា,
ជលិតទហនមជ្ឈេ សីតិភាវំ អលត្ថ;
បរមសរណសីលំ បាលយន្តា កថំ វោ,
ន លភថ ភវភោគំ និព្ពុតិញ្ចាបិ អន្តេតិ.
វេស្សាមិត្តាប វត្ថុំ សត្តមំ.
៨. មហាមន្ធាតុវត្ថុម្ហិ អយមានុបុព្ពីកថា
ឥតោ កិរ ឯកនវុតិកប្បមត្ថកេ វិបស្សីនាម សម្មាសម្ពុទ្ធោ លោកេ ឧប្បជ្ជិត្វា បវត្តវរធម្មចក្កោ សទេវកេហិ លោកេហិ បូជិយមានោ ពន្ធុមតីនគរេ បដិវសតិ. តទា សោ មន្ធាតា តស្មិំ នគរេ តុន្នការោ ហុត្វា និព្ពត្តិ. តុន្នការកម្មេន ជីវិកំ កប្បេន្តោ វិហរតិ. តទា សកលនគរវាសិនោ ពុទ្ធបមុខំ ភិក្ខុសង្ឃំ និមន្តេត្វា មហាទាន មទំសុ. អថ សោ ឯវំ ចិន្តេសិ, សព្ពេបិមេ នគរវាសិនោ ទានំ ទទន្តិ. អហមេកោវ សេសោ ទុគ្គតត្តា, យជ្ជាហមជ្ជ ពីជំ ន រោបេមិ, ឥមម្ហា ទុក្ខា ន បរិមុច្ចិស្សាមីតិ. សោ វេគេន តុន្នការកម្មំ បរិយេសិត្វា កិញ្ចិមូលំ លភិត្វា តេន ឯកស្សាបិ ទានំ ទាតុំ ឱកាស មលទ្ធា អាបណំ គន្ត្វា រាជមាសកេ គហេត្វា ចង្កោដកំ បូរេត្វា អាទាយ ពុទ្ធបមុខស្ស ភិក្ខុសង្ឃស្ស ភត្តគ្គំ គន្ត្វា ឋិតោ ឯវំ ចិន្តេសិ, នត្ថិ ទានិ ឱកាសំ ឯកស្សាបិ ភិក្ខុនោ បត្តេ ឱកិរិតុំ, អទ្ធាហំ ឥមេ អាកាសេ វិកិរិស្សាមីតិ អប្បេវនាម បតមានានំ ឯកស្សាបិ ភិក្ខុនោ បត្តេ ឯកម្បិ បតេយ្យ, តំ មេ ភវិស្សតិ ទីឃរត្តំ ហិភាយ សុខាយាតិ បសន្នមានសោ ឧទ្ធំ ខិបិ, ត តោ បតមានា តេ បរិវារិកទេវតានញ្ច ភគវតោ អានុភាវេនច ពហិ អបតិត្វា ភគវន្តមាទិំ កត្វា សព្ពេសំ ភិក្ខូនំ ¶ បត្តេយេវ បតិំសុ. អថ សោ តំ អច្ឆរិយំ ទិស្វា បសន្នមានសោ សិរសិ អញ្ជលិំ បគ្គយ្ហ ឋិតោ ឯវំ បត្ថនមកាសិ.
ឥមិនា មេ អធិការេន, បសាទេន យតិស្សរេ;
កាមភោគីនហំ អគ្គោ, ភវេយ្យំ ជាតិជាតិយំ.
បហរិត្វា យទា បាណិំ, ឱលោកេមិ នភោតលំ;
សត្តរតនសម្បន្នំ, វស្សំ វស្សតុ សព្ពទាតិ.
សោ តតោ បដ្ឋាយ ទេវមនុស្សេសុ សំសរន្តោ មហន្តំ ទិព្ពសម្បត្តិំ អនុភវិត្វា ឥមស្មិំ ភទ្ទកប្បេ អាទិម្ហិ មហាសម្មតោ នាម រាជា អហោសិ. តស្ស បុត្តោ រោជោ នាម. តស្ស បុត្តោ វររោជោ នាម, តស្ស បុត្តោ កល្យាណោ នាម, តស្ស បុត្តោ វរកល្យាណោ នាម. វរកល្យាណស្ស បុត្តោ ឧបោសថោ នាម. ឧបោសថស្ស បុត្តោ មន្ធាតា នាម ហុត្វា និព្ពត្តិ. សោ សត្តហិ រតនេហិ ចតូហិ ច ឥទ្ធីហិ សមន្នាគតោ ចក្កវត្តិរជ្ជំ ការេសិ, តស្ស វាមហត្ថំ សម្មិញ្ជិត្វា ទក្ខិណហត្ថេន អប្បោដ្ឋិតេ អាកាសតោ ទិព្ពមេឃា វិយ ជណ្ណុប្បមាណំ សត្តរតនវស្សំ វស្សតិ. ឯវរូបោ អច្ឆរិយោ អហោសិ. សោ ចតុរាសីតិវស្សសហស្សានិ កុមារកីឡំ កីឡិ. ចតុរាសីតិវស្សសហស្សានិ ឱបរជ្ជំ ការេសិ. ចតុរាសីតិវស្សសហស្សានិ ចក្កវត្តិរជ្ជំ ការេសិ, អាយុ បនស្ស អសង្ខ្យេយ្យំ អហោសិ. សោ ឯកទិវសំ កាមតណ្ហំ បូរេតុំ អសក្កោន្តោ ឧក្កណ្ឋិតាការំ ទស្សេសិ, អមច្ចា ទេវ កិន្នខោ ឧក្កណ្ឋា សីតិ បុច្ឆិំសុ. សោ ភណេ មយ្ហំ បុញ្ញកម្មេ ឱលោកិយមានេ ឥមំ រជ្ជំ នប្បហោតិ, កតរន្នុ ខោ ឋានំ រមណីយន្តិ. ទេវលោកោ មហារាជាតិ. សោ ចក្ករតនំ អព្ភុក្កិរិត្វា បរិសាយ សទ្ធិំ ចាតុមហារាជិកទេវលោកំ អគមាសិ, អថស្ស ចត្តារោ មហារាជានោ ទិព្ពមាលគន្ធ- ហត្ថា ¶ ទេវគណបរិវុតា បច្ចុគ្គមនំ កត្វា តំ អាទាយ ចាតុមហារាជិកទេវលោកំ គន្ត្វា រជ្ជំ អទំសុ, តស្ស បរិសាយ បរិវុតស្ស តស្មិំ រជ្ជំ ករោន្តស្ស ទីឃោ អទ្ធា វីតិវត្តោ. សោ តត្ថបិ តណ្ហំ បូរេតុ មសក្កោន្តោ ឧក្កណ្ឋិតា ការំ ទស្សេសិ. តតោ ចត្តារោ មហារាជានោ កិន្នុខោ មហារាជ ឧក្កណ្ឋិតោតិ បុច្ឆិំសុ. ឥមម្ហា ទេវលោកា កតរន្នុ ខោ ឋានំ រមណីយន្តិ, ទេវ បរេសំ ឧបដ្ឋាកមនុស្សសទិសា មយំ. តាវតិំសទេវលោកោ ឥតោ សតគុណេន រមណីយោតិ. មន្ធាតា ចក្ករតនំ អព្ភុក្កិរិត្វា អត្តនោ បរិសបរិវុតោ តាវតិំសាភិមុខោ បាយាសិ, អថស្ស សក្កោ ទេវរាជា ទិព្ពមាលគន្ធហត្ថោ ទេវគណបរិវុតោ បច្ចុគ្គមនំ កត្វា តំ ហត្ថេ គហេត្វា ឥតោ ឯហិ មហារាជាតិ អាហ. តតោ រញ្ញោ ទេវគណបរិវុតស្ស គមនកាលេ បរិណាយករតនំ ចក្ករតនំ អាទាយ សទ្ធិំបរិសាយ មនុស្សបថំ ឱតរិត្វា អត្តនោ ឃរំ បាវិសិ. សក្កោ មន្ធាតុំ សក្កភវនំ នេត្វា ទេវតា ទ្វេ កោដ្ឋាសេ កត្វា អត្តនោ រជ្ជំ មជ្ឈេ ភិន្ទិត្វា អទាសិ. តតោ បដ្ឋាយ ទ្វេបិ រាជនោ រជ្ជំ ការេសុំ. ឯវំ កាលេ គច្ឆន្តេ សក្កោ សដ្ឋិសតសហស្សាធិកានិ តិស្សោច វស្សកោដិយោ អាយុំ ខេបេត្វា ចវិ. អញ្ញោ សក្កោ និព្ពត្តិ, សោបិ តថេវ ទេវរជ្ជំ ការេត្វា អាយុក្ខយេន ចវិ, ឯតេនុ បាយេន ឆត្តិំស សក្កា ចវិំសុ, មន្ធាតា បន មនុស្សបរិហារេន ទេវរជ្ជំ ការេសិយេវ, តស្សេវំ កាលេ គច្ឆន្តេ ភីយ្យោសោ មត្តាយ កាមតណ្ហា ឧប្បជ្ជិ, សោ កិម្មេ ឧបឌ្ឍរជ្ជេន. សក្កំ មារេត្វា ឯករជ្ជំ ករិស្សាមីតិ ចិន្តេសិ. សក្កំ បន មារេតុំ ន សក្កា, កាមតណ្ហា បនេសា វិបត្តិមូលា. តថាហិ.
វរមត្រ សុខន្ត្យត្រ, អត្រិច្ឆាវិហតោ នរោ;
ឥធវា បរត្ថវា កិញ្ចិ, ន សាតំ វិន្ទតេ សទា.
តណ្ហាយ ¶ ជាយតេ សោកោ,
តណ្ហាយ ជាយតេ ភយំ;
តណ្ហាយ វិប្បមុត្តស្ស,
នត្ថិ សោកោ កុតោ ភយំ.
តណ្ហាទាសោ នរោ ឯត្ថ, រាជចោរាទិសម្ភវំ;
ហត្តច្ឆេទាទិកំ ទុក្ខំ, បាបុណាតិ វិហញ្ញតិ.
យេន លោភេន ជាតេន, សទា ជីយន្តិ បាណិនោ;
ខេត្តំ វត្ថុំ ហិរញ្ញំច, គវាស្សំ ទាសបោរិសំ;
សព្ពត្ថាមេន សោ លោភោ, បហាតព្ពោវ វិញ្ញុនាតិ.
តតោ អត្រិច្ឆាវិហតស្ស តស្ស អាយុសង្ខារោ បរិហាយិ, ជរា សរីរំ បហរិ, មនុស្សសរីរញ្ហិ នាម ន ទេវលោកេភិជ្ជតិ, តថ សោ ទេវលោកា ភស្សិត្វា ពន្ធុមតីនគរុយ្យានំ បាវិសិ, ឧយ្យានបាលោ តស្ស អាគតភាវំ រាជកុលំ និវេទេសិ. រាជា រាជកុលា អាគន្ត្វា ឧយ្យានេយេវ អាសនំ បញ្ញាបេសិ. តតោ មន្ធាតា ឧយ្យានេ បញ្ញត្តវរាសនេ និបន្នោ អនុដ្ឋានសេយ្យំ កប្បេសិ. តតោ អមច្ចា ទេវ តុម្ហាកំ បរតោ កិន្នុ កថេសាមាតិ បុច្ឆិំសុ, មម បរតោ តុម្ហេ ឥមំ សាសនំ មហាជនស្ស កថេយ្យាថ, មន្ធាតុមហារាជា ទ្វិសហស្សទីបបរិវារេសុ ចតូសុ មហាទីបេសុ ចក្កវត្តិរជ្ជំ ការេត្វា ចាតុមហារាជិកេសុ រជ្ជំ ការេត្វា ឆត្តិំសសក្កានំ អាយុបរិមាណេន ទេវលោកេ រជ្ជំ ការេត្វា កាលមកាសីតិ. សោ ឯវំ វត្វា កាលំកត្វា យថាកម្មំ គតោតិ ឥមមត្ថំ បកាសេតុំ ភគវា ចតុមហាបរិសមជ្ឈេ ឥមា គាថាយោ អាហ.
យាវតា ចន្ទិមសុរិយា, បរិហរន្តិ ទិសា ភន្តិ វិរោចនា;
សព្ពេវ ទាសា មន្ធាតា, យេ បាណា បថវិនិស្សិតា.
ន ¶ កហាបណវស្សេន, តិត្តិ កាមេសុ វិជ្ជតិ;
អប្បស្សទា ទុខា កាមា, ឥតិ វិញ្ញាយ បណ្ឌិតោ.
អបិ ទិព្ពេសុ កាមេសុ, រតិំសោ នាធិគច្ឆតិ;
តណ្ហាក្ខយរតោ ហោតិ, សម្មាសម្ពុទ្ធសាវកោតិ.
តំ សុត្វា ពហូ សោតាបត្តិផលាទីនិ បាបុណិំសូតិ.
ឥតិ គតិនិយតានំ ពោធិយា ឧត្តមានំ;
សកវសមុបនេត្វា ទេតិ ទុក្ខាតិតណ្ហា;
អនិយតគតិកានំ កា កថា មាទិសានំ;
ជហថ តមិតិ មន្ត្វា ភោ ភជវ្ហោ តិវត្ថុំតិ.
មហាមន្ធាតុវត្ថុំ អដ្ឋមំ.
៩. ពុទ្ធវម្មវាណិជកវត្ថុម្ហិ អយមានុបុព្ពីកថា
ជម្ពុទីបេ កិរ បាដលិបុត្តនគរេ ពុទ្ធវម្មោ នាម វាណិជកោ អហោសិ វាណិជកកម្មេន ជីវមានោ. សោ អបរភាគេ សត្ថវាហេហិ សទ្ធិំ គាមនិគមជនបទ រាជធានីសុ វាណិជ្ជំ បយោជយមានោ វិចរតិ, តស្មិំ សមយេ ភគវានេកភិក្ខុសហស្សបរិវុតោ ជនបទចារិកំ ចរតិ ពហូ ទេវមនុស្សេ សំសារកន្តារា ឧត្តារេន្តោ. តទា សោ ភគវន្តំ អទ្ទស ទ្វត្តិំសលក្ខណានុព្យញ្ជនបតិមណ្ឌិតំ ជលមានសុវណ្ណមេរុំ វិយវិរោចមានំ មហាភិក្ខុសង្ឃបរិវុតំ, ទិស្វា បរមបីតិយា ផុដសរីរោ អញ្ជលិំ បគ្គយ្ហ ភគវន្តំ ឧបសង្កមិត្វា វន្ទិត្វា សាយណ្ហេ ភគវន្តំ ភត្តេន និមន្តេសិ ពុទ្ធសាសនេ អបរិចិតភាវេន. អថស្ស ភគវា វិកាលភោជនា បដិវិរតា តថាគតាតិ អាហ. អថ សោ ភគវន្តំ វន្ទិត្វា កិំ ភន្តេ ភគវន្តា វិកាលេ ភុញ្ជិស្សន្តីតិ, អថស្ស កថំ បដិច្ច ភគវា ¶ អដ្ឋវិធំ បានំ តថាគតានំ វិកាលេ ភុញ្ជិតុំ កប្បតិ. សេយ្យថិទំ, អម្ពបានំ ជម្ពុបានំ ចោចបានំ មោចបានំ ផារុសកបានំ មធុបានំ មុទ្ទិកបានំ សាលូកបានន្តិ. តំ សុត្វា វាណិជោ សហសក្ការារសេហិ មុទ្ទិកបានំ កត្វា ពុទ្ធបមុខស្ស ភិក្ខុសង្ឃស្ស អទាសិ, សភិក្ខុសង្ឃោ សត្ថា បរិភុត្តបានីយរសោ តស្ស ធម្មំ ទេសេត្វា ជនបទចារិកំ បក្កាមិ. សោបិ បសន្នមានសោ ហុត្វា និវត្តោ សទ្ធិំ វាណិជកេហិ តេសុ តេសុ ជនបទេសុ វាណិជ្ជំ បយោជេន្តោ មហាវត្តនីយំនាម កន្តារំ បាបុណិ, តត្ត តេសំ សព្ពេសុយេវ សកដេសុ បានីយំ បរិក្ខយមគមាសិ. តត្ថ សព្ពមនុស្សានំច ពលីវទ្ទានំច បានីយំ នាហោសិ. អថ សោ វាណិជោ បិបាសាភិភូតោ តេសុ តេសុ សកដេសុ បានីយំ បរិយេសន្តោ វិចរតិ. អថេកស្មិំ សកដេ មនុស្សា តំ ទិស្វា ការុញ្ញេន ឯត្ថាគច្ឆ, ឥមស្មិំ កោឡម្ពេ ថោកំ បានីយំ អត្ថិ បិវាតិ វទិំសុ. ត តោ សោ គន្ត្វា បានីយំ បិវិ. តស្ស តំ រសំ មុទ្ទិកបានរសសទិសំ អហោសិ, បិវន្តោវ សោ ឯវំ ចិន្តេសិ. សម្មាសម្ពុទ្ធស្ស តទា មេ ទិន្នមុទ្ទិកបានស្ស និស្សន្ទោ អជ្ជ សម្បត្តោ ភវិស្សតីតិ អច្ឆេរព្ភុតចិត្តោ សោមនស្សជាតោ គន្ត្វា សយមេវ ចាដិយា បិធានំ វិវរិ. សកលាបិ សា ចាដិ មុទ្ទិកបានេន បរិបុណ្ណា អហោសិ. តតោ សោ រ សវ ន្តំ ឱជវន្តំ អបរិក្ខយំ ទិព្ពបានសទិសំ បានីយំ ទិស្វា បរមាយ បីតិយា ផុដសរីរោ ឧគ្ឃោសេសិ សព្ពេ បានីយំ បិវន្តូតិ. តំ សុត្វា សព្ពេ សន្និបតិត្វា បានីយំ ទិស្វា អព្ភុតចិត្តា ជាតា. វាណិជោ តេសំ មជ្ឈេ ពុទ្ធានុភាវំ បកាសេន្តោ អាហ.
បស្សថេទំ ភវន្តោ ភោ, អានុភាវំ មហេសិនោ;
អចិន្តនីយមច្ឆេរំ, សន្ទិដ្ឋិក មកាលិកំ.
បសន្នមនសា ពុទ្ធេ, ទិន្នំ បានីយកំ មយា;
វិបច្ចតិ ឥទានេវ, តំ ទានំ មុនិវាហសា.
ឱជវន្តំ ¶ សុខន្នំវ, សីតលំ មធុរោ ទកំ;
ទិព្ពបានំវ ទេវានំ, ជាតមព្ភុតមក្ខយំ.
សីលវន្តេសុ កោ នាម, ន ទទេយ្យ វិចក្ខណោ;
ឥធ លោកេ បរត្តេច, សុខទំ ទាន មុត្តមំ.
យថិ ច្ឆិតំ គហេត្វាន, បិវន្តុ មធុរោ ទកំ;
ភាជនានិច បូរេត្វា, យន្តុ សព្ពេ យថិច្ឆិតន្តិ.
ឯវញ្ច បន វត្វា សព្ពេ មនុស្សេច ពលីវទ្ទេច មុទ្ទិករសេនេវ សន្តប្បេសិ. តតោ តតោ អាគតាបិ បានីយំ បិវន្តោច បានីយំ អក្ខយំ អហោសិ. តតោ វាណិជោ សត្ថវាហេហិ សទ្ធិំ វាណិជ្ជំ បយោជេត្វា សកនគរំ អាគច្ឆន្តោ ភគវន្តំ បស្សិត្វា គមិស្សាមីតិ វេឡុវនំ គន្ត្វា សត្ថារំ វន្ទិត្វា កតានុញ្ញោ ឯកមន្តេ និសីទិ. សត្ថាបិ តេន សទ្ធិំ មធុរបដិសន្ថារមកាសិ. ឧបាសកោបិ ភន្តេ តុម្ហាកំ បាដិហារិយំ ទិស្វា បសន្នោ វន្ទិត្វា គមិស្សាមីតិ អាគតោម្ហិ, ឯវញ្ចេ វញ្ច បាដិហារិយន្តិ វិត្ថារេន កថេសិ. អថស្ស ភគវា ធម្មំ ទេសេសិ. សោ ធម្មំ សុត្វាន សត្ថារំ ស្វាតនាយ និមន្តេត្វា មហាទានំ ទត្វា អត្តនោ គេហមេវ អគមាសិ. សោ តតោ បដ្ឋាយ ទានាទីនិ បុញ្ញានិ កត្វា តតោ ចុតោ ទេវលោកេ ទ្វាទសយោជនិកេ កនកវិមានេ ទេវច្ឆរាបរិវុតោ ទេវិស្សរិយសមន្នាគតោ និព្ពត្តិ. តស្ស បុព្ពកម្មបកាសនត្ថំ តត្ថ តត្ថ រតនភាជនេសុ ទិព្ពមយេហិ មុទ្ទិកបានេហិ បរិបុណ្ណំ អហោសិ. បានីយំ បិវិត្វា ទេវា នច្ចន្តិ វាទេន្តិ កីឡន្តីតិ.
ន វិបុលជិនសារំ ជានមានោ ជនេវំ,
លភតិ វិបុលភោគំ តោយមត្តស្ស ទានា;
វិទិតគុណគណា ភោ តីសុ វត្ថូសុ តុម្ហេ,
លភថ ខលុ វិសេសំ សីលវន្តេសុ ទានាតិ.
ពុទ្ធវម្មវាណិជកស្ស វត្ថុំ នវមំ.
១០. រូបទេវិយា វត្ថុម្ហិ អយមានុបុព្ពីកថា
អតីតេ ¶ កិរ វិបស្សិស្ស ភគវតោ កាលេ តស្មិំ នគរេ ឯកា គាមទារិកា វិហារេ អាហិណ្ឌន្តី ឯកំ គិលានភិក្ខុំ ទិស្វា កម្បមានហទយា ឧបសង្កមិត្វា វន្ទិត្វា ភន្តេ កោតេ អាពាធោ សរីរំ បីឡេតីតិ បុច្ឆិ. តេនាបិ ភគិនិ ខរាពាធោ មេ បីឡេតីតិ វុត្តេ សា តេនហិ ភន្តេ អហំ តំ រោគំ វូបសមេស្សាមីតិ និមន្តេត្វា គេហំ គន្ត្វា តំ បវត្តិំ មាតាបិតុន្នំ កថេត្វា តេហិ អនុញ្ញាតា បុន ទិវសេ នានគ្គរសេន ភេសជ្ជាហារំ សម្បាទេសិ, តតោ សោ ភិក្ខុ បុនទិវសេ ចីវរំ បារុបិត្វា ភិក្ខាយ ចរន្តោ តស្សា គេហំ គន្ត្វា អដ្ឋាសិ. សា ថេរំ អាគតំ ទិស្វា សោមនស្សជាតា បត្តំ គហេត្វា អាសនំ បញ្ញាបេត្វា អទាសិ. តត្ថ និសិន្នំ តំ អាហារេន សាធុកំ បរិវិសិត្វា សក្ការ មកាសិ. អថស្សា សទ្ធាពលេន ភុត្តមត្តេយេវ សោ អាពាធោ វូបសមិ. តតោ សោ វូបសន្តរោគោ ទុតិយទិវសេ តស្សា គេហំ នា គមាសិ. អថ សា វិហារំ គន្ត្វា តំ វន្ទិត្វា កស្មានាគតត្ថាតិ បុច្ឆិត្វា តេន មេ ភគិនិ ព្យាធិ វូបសមិ, តស្មា នាគតោស្មីតិ វុត្តេ សា សាធុ ភន្តេតិ សោមនស្សជាតា គេហមេវ អគមាសិ. សា តេន បុញ្ញកម្មេន កាលំ កត្វា ទេវលោកេ និព្ពត្តិ. តស្សា តត្ថ ទ្វាទសយោជនិកំ កនកវិមានំ និព្ពត្តិ. សា តត្ថ ទេវិស្សរិយំ អនុភវន្តី ឆពុទ្ធន្តរំ ខេបេត្វា អម្ហាកំ ភគវតោ កាលេ ជម្ពុទីបេ ទេវបុត្តនគរេ ឧទិច្ចព្រហ្មណកុលេ ជេដ្ឋព្រាហ្មណស្ស ភរិយាយ កុច្ឆិម្ហិ បដិសន្ធិំ គណ្ហិ, សា បរិបាក មន្វាយ មាតុកុច្ឆិតោ និក្ខមិ. តស្សា មាតុកុច្ឆិតោ និក្ខន្តកាលតោ បដ្ឋាយ ទិវសេ ទិវសេ អដ្ឋដ្ឋនាលិមត្តំ តណ្ឌុលំ និព្ពត្តតិ. តស្សា រូបសម្បត្តិំ ទិស្វា បសន្នា មាតាបិតរោ រូបទេវីតិ នាម មកំសុ. បច្ឆា តំ បតិរូបេន ទារកេន និយោជេសុំ. អថស្សា តណ្ឌុល- នាលិមត្តំ ¶ គហេត្វា បចិតុំ អារទ្ធេ ឥច្ឆិតិច្ឆិតមំសាទិព្យញ្ជនញ្ជ សប្បិនវនីតទធិខីរាទិគោរសញ្ច ជីរមរិចាទិកដុកភណ្ឌញ្ច កទលិបនសមធុគុឡាទិឧបករណញ្ច ភាជនានិ បូរេត្វា និព្ពត្តតិ, តាយ ហត្ថេន គហិតំ កិញ្ចិ ខាទនីយំ ភោជនីយំវា បូតិភាវំ ន គច្ឆតិ, ភត្តុក្ខលិំ គហេត្វា សកលនគរវាសិនោ ភោជេន្តិយាបិ ឯកកដច្ឆុមត្តំ ភត្តំ គហិតដ្ឋានំ ន បញ្ញាយតិ. ឯវំ អបរិក្ខយបុញ្ញា អហោសិ, សកលទេវបុត្តនគរេ ចន្ទសុរិយាវ បាកដា អហោសិ, អថ សា បញ្ចសតភិក្ខូ និមន្តេត្វា និច្ចំ សកនិវេសនេយេវ ភោជេតិ, តទា តេសំ អន្តរេ បដិសម្ភិទាបត្តោ មហាសង្ឃរក្ខិតត្ថេរោនាម ឥមិស្សា បុញ្ញានុភាវំ ទិព្ពចក្ខុនា ទិស្វា ន ជានាតិ ឯសា អត្ថនា បុព្ពេ កតកម្មំ. យន្នូនាហំ អស្សា បកាសេយ្យន្តិ ឯកទិវសំ តស្សា និវេសនេ ភុញ្ជិត្វា អនុមោទនំ ករោន្តោ ជានាសិ ភគិនិ តយា បុព្ពេ កតកម្មន្តិ បុច្ឆិ, ន ជានាមិ ភន្តេ. សោតុមិច្ឆាមីតិ, អថស្សា សោ បុព្ពកម្មំ បកាសេន្តោ.
ឯកនវុតេ ឥតោ កប្បេ,
វិបស្សីនាម នាយកោ;
អហោសិ លោកេ លោកេក,
នាយកោ ឆិន្នពន្ធនោ.
តទា តស្មិំ បុរេ រម្មេ, អាសិ ត្វំ គាមទារិកា;
អាហិណ្ឌន្តី វិហារស្មិំ, អទ្ទក្ខិ ជិនសាវកំ.
រោគាតុរំ កិសំ បណ្ឌុំ, អស្សសន្តំ មុហុំ មុហុំ;
ទិស្វាន កម្បិតា ចិត្តា, និមន្តេត្វាន តំ មុនិំ.
ភេសជ្ជញ្ចេវ ភត្តញ្ច, អទា ត្វំ តេន សោ យតិ;
អព្យាពាធោ អនីឃោច, អហោសិ អនុបទ្ទវោ.
តតោ ត្វំ តេន កម្មេន, សុកតេន តតោ ចុតា;
ជាតាសិ ទេវលោកស្មិំ, សព្ពកាមសមិទ្ធិនី.
តត្ថ ¶ តេ បុញ្ញតេជេន, បាសាទោ រតនាមយោ;
មណិថូបិសតាកិណ្ណោ, កូដាគារេហិ លង្កតោ.
នេកគព្ភសតាកិណ្ណោ, សយនាសនមណ្ឌិតោ;
អច្ឆរាសតសំកិណ្ណោ, នច្ចគីតាទិសំកុលោ.
រម្ភាម្ពជម្ពុសន្នីរ, បូគបុន្នាគបាដលី;
នាគាទិតរុសណ្ឌេហិ, មណ្ឌិតុយ្យានបន្តិហិ.
បទុមុប្បលកឡារ, កុន្ទកាននមណ្ឌិតេ;
មធុមត្តាលិបាលីហិ, សារសីសរសំកុលេ.
ទេវបុត្តេហិ នេកេហិ, តថា ទេវច្ឆរាហិច;
និច្ចុស្សវេ មហាភោគេ, វិមានេ មននន្ទនេ.
ត្វមេវំ ទេវលោកម្ហិ, វិន្ទមានា មហាយសំ;
អទ្ធានំ វីតិនាមេត្វា, និព្ពុតេ គោតមេ ជិនេ.
ជម្ពុទីបេ ឥទានិ ត្វំ, និព្ពត្តា ឧទិតេ កុលេ;
បុញ្ញបញ្ញាគុណាវាសា, រូបេនគ្គា បិយំវទា.
ឯតំ តេ ទេវលោកស្មិំ, ទេវិស្សរិយមព្ភុតំ,
ឥមំ តេ ឥធ លោកស្មិំ, សព្ពំ មានុសិកំ សុខំ.
វិបស្សិមុនិនោ កាលេ, ត្វំ តស្សេកស្ស ភិក្ខុនោ;
អទា ទានំ គិលានស្ស, តស្ស តំ ផលមីទិសំ.
កាតព្ពញ្ហិ សទា បុញ្ញំ, ឥច្ឆន្តេន សុខប្បទំ;
តស្មា ត្វំ សព្ពទា ភទ្ទេ, ឧស្សុក្កា កុសលេ ភវាតិ.
ឯវំ សោ តស្ស បុរិមត្តភាវេ កតកម្មំ បកាសេត្វា ឥទានិ បុញ្ញកម្មេ អប្បមាទា ភវាតិ អនុសាសិ. សា ថេរស្ស ធម្មទេសនំ សុត្វា បរមសោមនស្សា តតោ បដ្ឋាយ ទានាទីសុ និរតា បុញ្ញានិ ករោន្តី តេនេវ សោមនស្សេន សោតាបន្នា អរិយសាវិកា អហោសីតិ.
ឥតិ ¶ តរុណកុមារី បុញ្ញកម្មេសុ សារំ,
អវិទិតគុណមត្តា ទត្វ ភិក្ខុស្ស ទានំ;
ទិវិមនុជសុខំ សាលត្ថ តុម្ហេ ភវន្តា,
វិទិតកុសលបាកា កិំ ន លព្ភេថ សន្តិំ.
រូបទេវិយា វត្ថុំ ទសមំ.
ធម្មសោណ្ឌកវគ្គោ បថមោ.
នន្ទិយរាជវគ្គោ
១១. នន្ទិយរាជស្ស វត្ថុម្ហិ អយមានុបុព្ពីកថា
ឥតោ ¶ កិរ កប្បសតសហស្សមត្ថកេ បទុមុត្តរោ នាម សត្ថា លោកេ ឧទបាទិ សទេវកំ លោកំ សំសារកន្តារា ឧត្តារេន្តោ. តស្មិំ កិរ សមយេ ឯកោ កុដុម្ពិកោ សត្ថុ ធម្មទេសនំ សុត្វា បសន្នមានសោ ពុទ្ធបមុខំ ភិក្ខុសង្ឃំ និមន្តេត្វា មហាទានំ សជ្ជេត្វា អត្តនោ ភវនំ ទេវភវនមិវ អលង្ករិត្វា ពុទ្ធារហំ មហាសនំ បញ្ញាបេត្វា គន្ត្វា ភគវន្តំ យាចិ កាលោយំ ភន្តេ ភគវតោ ភត្តគ្គស្ស ឧបសង្កមនាយាតិ. អថ ភគវា ភិក្ខុសង្ឃបរិវុតោ មហតា ពុទ្ធានុភាវេន គន្ត្វា និសីទិ បញ្ញត្តវរពុទ្ធាសនេ, តតោ កុដុម្ពិកោ ហដ្ឋោ ឧទគ្គោ សបរិសោ ភគវន្តំ បរិវិសតិ អនេកេហិ មធុរន្នបានាទីហិ. តទា តស្ស ភគវតោ សាសនេ ធុតង្គធរានំ អគ្គោ វសភត្ថេរោនាម មហាសាវកោ សបទានវត្តេន បិណ្ឌាយ ចរមានោ តស្ស កុដុម្ពិកស្ស គេហទ្វារេ អដ្ឋាសិ, អថ សោ ថេរំ ទិស្វា ភន្តេ សត្ថា អន្តោគេហេ និសិន្នោ, តុម្ហេបិ បវិសថាតិ យាចិ, ថេរោ អបវិសិត្វាវ អគមាសិ, កុដុម្ពិកោ ភគវន្តំ ឧបសង្កមិត្វា តមត្តំ វត្វា កិំ ភន្តេ សទេវកេ លោកេ ភគវតាបិ ឧត្តរិតរោ គុណេន សំវិជ្ជតីតិ អាហ. អថស្ស សត្ថា បុត្តោបមំ ទស្សេត្វា ថេរស្ស គុណេ វណ្ណេន្តោ ឯវមាហ.
បាលេន្តិ និម្មលំ កត្វា, បាតិមោក្ខាទិសំវរំ;
សមាទិន្នធុតង្គាច, អប្បិច្ឆា មុនិសូនវោ.
និច្ច មន្តកយុទ្ធម្ហិ, នទ្ធា យោធាវ ទប្បិតា;
បុញ្ញានំ វត្ថុភូតា តេ, ទេវមានុសកា ទិនំ.
ធារេមហំ វណ្ណវន្តំ, សីវេយ្យម្បិច ចីវរំ;
ពុទ្ធបុត្តា មហានាគា ន ធារេន្តិ តថាវិធំ.
ធារេន្តិ ¶ តេ បំសុកូលំ, សង្ឃាដេត្វា បិលោតិកេ;
វណច្ឆាទនចោលំវ, ឥច្ឆាលោភ វិវជ្ជិតា.
សាទិយាមិ សទា ហម្ភោ, ឧបាសកនិមន្តនំ;
នេវ សាទេន្តិ សម្ពុទ្ធ, បុត្តោ បាសកយាចនំ.
សបទានេន យំ លទ្ធំ, លូខំវាបិ បណីតកំ;
តេន តុស្សន្តិ មេ បុត្តា, រសគេធវិវជ្ជិតា.
និបជ្ជាមិ អហំ សាធុ, សន្ថតេ សយនេ សុភេ;
ន តេ សេយ្យំ បកប្បេន្តិ, សំសារភយភីរុកា.
ឋានា សនគមនេន, កប្បេន្តិ ឥរិយាបថំ;
នេកភូមិសមាកិណ្ណ, បាសាទេសុ វសាមហំ.
ពុទ្ធបុត្តា តថាច្ឆន្នំ, ន កទា បវិសន្តិ តេ;
រុក្ខមូលេ សុសានស្មិំ, អព្ភោកាសេ រមន្តិ តេ.
ភាវេត្វា ភវនាសាយ, ហេតុំ ភាវនមុត្តមំ;
អហំ គាមេ វសិស្សាមិ, បាបេន្តោ ជនតំ សិវំ.
រមន្តិ មម បុត្តា តេ, បន្តសេនាសនេ កកា;
តេសំ មហត្តរោ សន្តោ, ថេរោយំ វសភោ មហា;
ធុតបាបោ ធុតង្គគ្គោ, ញាតោយំ មម សាសនេតិ.
ឯវំ ភគវា ហត្ថំ ឧក្ខិបិត្វា ចន្ទមណ្ឌលេ បហរន្តោ វិយ ថេរស្ស គុណេ បកាសេសិ, តតោ សោ តស្ស គុណកថំ សុត្វា សយម្បិតំ ឋានន្តរំ កាមយមានោ យន្នូនាហំ អនាគតេ អញ្ញតរស្ស សម្មាសម្ពុទ្ធស្ស សាសនេ ធុតង្គធរានំ អគ្គោ ភវិស្សាមីតិ តំ ឋានន្តរំ បត្ថេន្តោ ភគវតោ បាទមូលេ និបជ្ជិ, សត្ថា តំ ការណំ ឧបបរិក្ខិត្វា ឥតោ កប្បសតសហស្សមត្ថកេ គោតមោ នាម សត្ថា ឧប្បជ្ជិស្សតិ. ត្វំ តទា ធុតង្គធរានំ អគ្គោ ហុត្វា កស្ស បោតិ បញ្ញាយិស្សតីតិ ព្យាករណ ¶ មទាសិ. តតោ បដ្ឋាយ សោ សោមនស្សោ បុញ្ញកម្មំ កត្វា តតោ ចុតោ ទេវមនុស្សេសុ ទេវិស្សរិយំ អនុភវន្តោ វិបស្សីសម្មាសម្ពុទ្ធកាលេ ឯកសាដកោ នាម ព្រាហ្មណោ ហុត្វា មហាទានំ អទាសិ. តតោ ចុតោ កស្សបសម្មាសម្ពុទ្ធេ បរិនិព្ពុតេ ពារាណសីនគរេ ពារាណសីសេដ្ឋិ ហុត្វា និព្ពត្តោ ទានាទីនិ បុញ្ញានិ កត្វា តតោ ចវិត្វា សំសារេ សំសរន្តោ ទសវស្សសហស្សា យុកេសុ មនុស្សេសុ ពារាណសិយំ ឯកោ កុដុម្ពិកោ ហុត្វា និព្ពត្តិ. សោ បនាយំ កុដុម្ពិកោ អរញ្ញេ ជង្ឃាវិហារំ អនុវិចរន្តោ បច្ចន្តិមេ ជនបទេ អរញ្ញាយតនេ អញ្ញតរំ បច្ចេកពុទ្ធំ អទ្ទស. សោ ច បច្ចេកពុទ្ធោ តត្ថ ចីវរកម្មំ ករោន្តោ អនុវាតេ អប្បហោន្តេ សំហរិត្វា ឋបេតុំ អារទ្ធោ. កុដុម្ពិកោ តំ ទិស្វា ភន្តេ កិំ ករោថាតិ បុច្ឆិ. សោ បច្ចេកពុទ្ធោ អប្បិច្ឆតាយ តេន បុដ្ឋោ ន កិញ្ចិ វុត្តោ ហោតិ. សោ ចីវរទុស្សំ នប្បហោតីតិ ញត្វា អត្តនោ ឧត្តរសាដកំ បច្ចេកពុទ្ធស្ស បាទមូលេ ឋបេត្វា អគមាសិ. បច្ចេកពុទ្ធោ តំ គហេត្វា អនុវាតកំ អារោបេន្តោ ចីវរំ កត្វា បារុបិ. កុដុម្ពិកោ ជីវិតបរិយោសានេ កាលំ កត្វា តាវតិំសភវនេ និព្ពត្តិត្វា តត្ថ យាវតាយុកំ ទិព្ពសម្បត្តិំ អនុភវិត្វា តតោ ចវិត្វា ពារាណសិតោ តិយោជនមត្តកេ ឋានេ អញ្ញតរស្មិំ នគរេ និព្ពត្តិ, តស្ស មាតាបិតរោ នន្ទិយោតិ [នន្ទីតិនាមំ ឥតិសព្ពត្ថ] នាមំ អកំសុ, តស្ស សត្ត ភាតរោ អហេសុំ, សេសា ឆ ភាតរោ នានាកម្មន្តេសុ ព្យាវដា មាតាបិតុន្នំ បោសេន្តិ. នន្ទិយោ បន អកម្មសីលោ គេហេយេវ វសតិ. តស្មា តស្ស សេសា កុជ្ឈន្តិ. មាតាបិតរោបិ នន្ទិយំ អាមន្តេត្វា ឱវទន្តិ. សោ តុណ្ហី ហោតេវ. អថាបរស្មិំ សមយេ គាមេ នក្ខត្តំ សង្ឃុដ្ឋំ, តទា សោ មាតរំ អាហ. អម្ម សាដកំ ទេហិ, នក្ខត្តំ កីឡិស្សាមីតិ, សា ធោត- វត្ថំ ¶ នីហរិត្វា អទាសិ, អម្ម ថូលំ ឥទន្តិ, សា អញ្ញំ នីហរិត្វា អទាសិ, តម្បិ បដិក្ខិបិ. អថ នំ មាតា អាហ. តាត យាទិសេ មយំ គេហេ ជាតា, នត្ថិ ឥតោ សុខុមតរស្ស បដិលាភាយ បុញ្ញន្តិ, លភនដ្ឋានំ គមិស្សាមិ អម្មាតិ. បុត្ត អហំ អជ្ជេវ តវ ពារាណសីនគរេ រជ្ជបដិលាភំ ឥច្ឆាមីតិ អាហ. សោ សាធុ អម្មាតិ មាតរំ វន្ទិត្វា បទក្ខិណំ កត្វា បក្កាមិ. មាតុយា បនស្ស ឯវំ អហោសិ. កហំ សោ គមិស្សតិ, បុព្ពេវិយ ឥធវា ឯត្ថវា គេហេ និសីទិត្វា អាគច្ឆតីតិ, សោ បន បុញ្ញនិយាមេន ចោទិយមានោ គាមតោ និក្ខមិត្វា ពារាណសិំ គន្ត្វា សេនគុត្តស្ស គេហេ បដិវសតិ, អថេកទិវសំ សោ តស្ស កម្មការេហិ សទ្ធិំ សល្លបន្តោ និសីទិត្វា បចលាយន្តោ សុបិនំ អទ្ទស. មុខេន អន្តំ និក្ខមិត្វា សកលជម្ពុទីបេ បត្ថរិត្វា អន្តោកុច្ឆិមេវ បាវិសិ. បពុទ្ធោ សោ ភីតោ មហាសទ្ទមកាសិ. អថ នំ មហាសេនគុត្តោ បុច្ឆិ. នន្ទិយោ សុបិនំ អទ្ទសន្តិ អាហ. អថ តេន កីទិសន្តិ បុដ្ឋោ កថេសិ, តតោ សេនគុត្តោ តំ អត្តនោ កុលូបគំ បរិព្ពាជិកំ បុច្ឆិ កោ តស្ស វិបាកោតិ. បរិព្ពាជិកា យទិ ភោ ឥត្ថី បស្សតិ. សត្តទិវសព្ភន្តរេយេវ អភិសេកំ លភតិ, យទិ បុរិសោ បស្សតិ, តថេវ រាជា ហោតីតិ កថេសិ. សេនគុត្តោ តស្សា តំ កថំ សុត្វា ឥមំ មម ញាតិំ ករោមីតិ អត្តនោ សត្ត ធីតរេ បក្កោសិត្វា បដិបាដិយា បុច្ឆិ. នន្ទិយស្ស សន្តិកេ វសថាតិ, សេសា សព្ពា ន ឥច្ឆិំសុ, ន មយំ ជានាម ឯតំ អធុនាគតំ កុលវន្តំ វា ទុក្កុលវន្តំវាតិ. អថ កណិដ្ឋិកំ បុច្ឆិ. សា យស្ស មំ មាតាបិតរោ ទស្សន្តិ. តេសំ វចនំ ន ភិន្ទិស្សាមីតិ សម្បដិច្ឆិ, អថ សេនគុត្តោ នន្ទិយំ បក្កោសិត្វា អត្តនោ ធីតរំ ទត្វា តស្ស មហាសម្បត្តិ មទាសិ. តតោ សត្តមេ ទិវសេ នន្ទិយោ តត្ថ តត្ថ អាហិណ្ឌន្តោ រញ្ញោ មង្គលុយ្យានំ បស្សិស្សាមីតិ គន្ត្វា ធង្គលសិលាបដ្ដេសសីសំ បារុបិត្វា និបជ្ជិ, សោ ច ពារាណសីរញ្ញោ កាលង្កតស្ស សត្តមោ ¶ ទិវសោ ហោតិ. អមច្ចាច បុរោហិតោច រញ្ញោ សរីរកិច្ចំ ការេត្វា រាជង្គណេ និសីទិត្វា មន្តយិំសុ. រញ្ញោ ឯកាវ ធីតា អត្ថិ, បុត្តោ បនស្ស នត្ថិ. អរាជិកំ រជ្ជំ ន តិដ្ឋតិ. ផុស្សរថំ វិស្សជ្ជេស្សាមាតិ. តេ កុមុទបត្តវណ្ណេ ចត្តារោ សិន្ធវេ យោជេត្វា សេតច្ឆត្តបមុខំបញ្ចវិធរាជកកុធភណ្ឌំ រថស្មិំយេវ ឋបេត្វា រថំ វិស្សជ្ជេត្វា បច្ឆតោ តុរិយានិ បគ្គណ្ហាបេសុំ. រថោ បាចីទ្វារេន និក្ខមិត្វា ឧយ្យានាភិមុខោ អហោសិ. បរិចយេន ឧយ្យានាភិមុខោ គច្ឆតិ. និវត្តេមាតិ កេចិ អាហំសុ. បុរោហិតោ មា និវារយិត្ថាតិ អាហ. រថោ កុមារកំ បទក្ខិណំ កត្វា អារោហណសជ្ជោ ហុត្វា អដ្ឋាសិ. បុរោហិតោ បារុបណកណ្ណំ អបនេត្វា បាទតលានិ ឱលោកេន្តោ តិដ្ឋតុ អយំ ទីបោ. ទ្វិសហស្សទីប បរិវារេសុ ចតូសុ មហាទីបេសុ ឯករជ្ជំ កាតុំ សមត្ថោតិវត្វា តស្ស ធិតិំ ឧបធារេតុំ តិក្ខត្តុំ តុរិយានិ បគ្គណ្ហាបេសិ. អថ កុមារោ មុខំ វិវរិត្វា ឱលោកេត្វា កេន ការណេន អាគតត្ថាតិ អាហ, ទេវ តុម្ហាកំ រជ្ជំ បាបុណាតីតិ, រាជា កហន្តិ, ទេវត្តំ គតោ សាមីតិ, កតិ ទិវសា អតិក្កន្តាតិ, អជ្ជ សត្តមោ ទិវសោតិ. បុត្តោ វា ធីតា វា នត្ថីតិ, ធីតា អត្ថិ ទេវ. បុត្តោ ន វិជ្ជតីតិ, តេនហិ ករិស្សាមិ រជ្ជន្តិ, តេ តាវទេវ អភិសេកមណ្ឌបំ ការេត្វា រាជធីតរំ សព្ពាលង្ការេហិ អលង្ការិត្វា ឧយ្យានំ នេត្វា កុមារស្ស អភិសេកំ អកំសុ, អថស្ស កតាភិសេកស្ស សតសហស្សគ្ឃនកំ វត្ថំ អានេសុំ, សោ កិមិទំ តាតាតិ អាហ, និវាសនវត្ថំ ទេវាតិ, ននុ តាតា ថូលំតិ, មនុស្សានំ បរិភោគវត្ថេសុ ឥតោ សុខុមតរំ នត្ថិ ទេវាតិ, តុម្ហាកំ រាជា ឯវរូបំ និវាសេសីតិ, អាម ទេវាតិ. ន មញ្ញេ បុញ្ញវា តុម្ហាកំ រាជាតិ វត្វា ហន្ទ សុវណ្ណភិង្ការំ អាហរថ, លភិស្សាម វត្ថន្តិ, តេ សុវណ្ណភិង្ការំ អាហរិំសុ, សោ ឧដ្ឋាយ ហត្ថេ ធោវិត្វា មុខំ វិក្ខាលេត្វា ហត្ថេន ឧទកំ អាទាយ បុរត្ថិមទិសាយ អព្ភុក្កិរិ, ¶ តាវទេវ ឃនបថវិំ ភិន្ទិត្វា សោឡសកប្បរុក្ខា ឧដ្ឋហិំសុ, បុន ឧទកំ ហត្ថេន គហេត្វា ទក្ខិណំ បច្ឆិមំ ឧត្តរន្តិ ឯវំ ចតស្សោបិ ទិសា អព្ភុក្កិរិ, សព្ពទិសាសុ សោឡស សោឡស ហុត្វា ចតុសដ្ឋិកប្បរុក្ខា ឧដ្ឋហិំសុ, សោ ឯកំ ទិព្ពទុស្សំ និវាសេត្វា ឯកំ បារុបិត្វា នន្ទិយរញ្ញោ វិជិតេ សុត្តកន្តិកា ឥត្ថិយោ មា សុត្តំ កន្តន្តូតិ ភេរិំ ចរាបេថាតិ វត្វា ឆត្តំ ឧស្សាបេត្វា អលង្កតបដិយត្តោ ហត្ថិក្ខន្ធវរគតោ នគរំ បវិសិត្វា បាសាទមភិរុយ្ហ មហាសម្បត្តិំ អនុភវិ. អហោ តទា បច្ចេកពុទ្ធស្ស ទិន្នានុវាតកស្ស វិបាកោ. តេនាហុ បោរាណា.
យថា សាសបមត្តម្ហា, ពីជា និគ្រោធបាទបោ;
ជាយតេ សតសាខឌ្ឍោ, មហានីលម្ពុទោបមោ.
តថេវ បុញ្ញកម្មម្ហា, អណុម្ហា វិបុលំ ផលំ;
ហោតីតិ អប្បបុញ្ញន្តិ, នាវមញ្ញេយ្យ បណ្ឌិតោតិ.
ឯវំ គច្ឆន្តេ កាលេ ឯកទិវសំ ទេវី រញ្ញោ សម្បត្តិំ ទិស្វា អហោ តបស្សីតិ ការុញ្ញាការំ ទស្សេសិ. កិមិទំ ទេវីតិ ច បុដ្ឋា អតិមហតី តេ ទេវ សម្បត្តិ. អតីតមទ្ធានំ កល្យាណំ កតត្តា. ឥទានិ អនាគតស្សត្ថាយ កុសលំ ករោថាតិ អាហ. កស្ស ទស្សាម. សីលវន្តា នត្ថីតិ. អសុញ្ញោ ទេវ ជម្ពុទីបោ អរហន្តេហិ, តុម្ហេ ទានំ សជ្ជេថ, អហំ អរហន្តេ លច្ឆាមីតិ អាហ. បុនទិវសេ រាជា មហារហំ ទានំ សជ្ជាបេសិ. ទេវី សចេ ឥមិស្សា ទិសាយ អរហន្តោ អត្ថិ, ឥធា គន្ត្វា អម្ហាកំ ភិក្ខំ គណ្ហន្តូតិ ឧត្តរហិមវន្តាភិមុខី បុប្ផានិ ឧទ្ធំ ខិបិត្វា ឧរេន និបជ្ជិ. អថ តានិ បុប្ផានិ អាកាសតោ គន្ត្វា ហិមវន្តបទេសេ វសន្តានំ បទុមវតិយា បុត្តានំ បញ្ចសតានំបច្ចេកពុទ្ធានំ ជេដ្ឋកមហាបទុមបច្ចេកពុទ្ធស្ស បាទមូលេ បតិំសុ. តថាហិ.
អហោ ¶ បស្សថ ភោ ទានិ, វិម្ហយំ បុញ្ញកម្មុនោ;
អចេតនាបិ បុប្ផានិ, ទូតកិច្ចេសុ ព្យាវដា.
កត្តុកាមេន លោកស្មិំ, សកលំ អត្តនោ វសំ;
សព្ពត្ថាមេន កត្តព្ពំ, បុញ្ញំ បញ្ញវតា សទាតិ.
តតោ មហាបទុមបច្ចេកពុទ្ធោ តំ ញត្វា សេសភាតរេ អាមន្តេសិ. មារិសា នន្ទិយរាជា តុម្ហេ និមន្តេសិ. អធិវាសេថ តស្ស និមន្តនន្តិ. តេ អធិវាសេត្វា តាវទេវ អាកាសេនា គន្ត្វា ឧត្តរទ្វារេ ឱតរិំសុ. មនុស្សា បញ្ចសតា ទេវ បច្ចេកពុទ្ធា អាគតាតិ រញ្ញោ អារោចេសុំ, រាជា សទ្ធិំ ទេវិយា គន្ត្វា វន្ទិត្វា បត្តេ គហេត្វា បច្ចេកពុទ្ធេ បាសាទំ អារោបេត្វា តត្ថ តេសំ ទានំ ទត្វា ភត្តកិច្ចាវសានេ រាជា សង្ឃត្ថេរស្ស ទេវី សង្ឃនវកស្ស ច បាទមូលេ និបជ្ជិត្វា អយ្យា បច្ចយេហិ ន កិលមិស្សន្តុ, មយំ បុញ្ញេន ន ហាយិស្សាម, អម្ហាកំ ឥធ វាសាយ បដិញ្ញំ ទេថាតិ បដិញ្ញំ ការេត្វា ឧយ្យានេ និវាសដ្ឋានាទយោ ការេត្វា យាវជីវំ បច្ចកពុទ្ធេ ឧបដ្ឋហិត្វា តេសុ បរិនិព្ពុតេសុ សាធុកីឡនំ ការេត្វា ចន្ទនា គរុអាទីហិ សរីរកិច្ចំ ការេត្វា ធាតុយោ គហេត្វា ចេតិយំ បតិដ្ឋាបេត្វា ឯវរូបានម្បិ មហានុភាវានំ មហេសីនំ មរណំ ភវិស្សតិ, កិមង្គំ បន មាទិសានន្តិ សំវេគជាតោ ជេដ្ឋបុត្តំ រជ្ជេ បតិដ្ឋាបេត្វា សយំ បព្ពជំ បព្ពជិ, ទេវីបិ រញ្ញេ បព្ពជិតេ អហំ កិំករិស្សាមីតិ បព្ពជិត្វា ទ្វេបិ ឧយ្យានេ វសន្តា ឈានាភិញ្ញំ និព្ពត្តេត្វា ឈានសុខេន វីតិនាមេន្តា អាយុបរិយោសានេ ព្រហ្មលោកេ និព្ពត្តិំសុ. តេ អម្ហាកំ ភគវតោ កាលេ ព្រាហ្មណកុលេ និព្ពត្តិត្វា ពុទ្ធសាសនេ បព្ពជិំសុ, តទា នន្ទិយរាជា ធុតង្គធរានំ អគ្គោ មហាកស្សបត្ថេរោនាម ហុត្វា ចន្ទោ វិយ សុរិយោ វិយច លោកេ បាកដោ ហុត្វា ភគវតិ បរិ- និព្ពុតេ ¶ ពុទ្ធសាសនំ អតិវិយ សោភេតិ. ភរិយាបិស្ស ភទ្ទកាបិឡានី នាម អហោសីតិ.
ទត្វា បុរេកោ វិបិនេ ចរន្តោ,
បច្ចេកពុទ្ធស្សនុវាតមត្តំ;
កត្វា សរដ្ឋំ កុរុទីបសោភំ,
មហានុភាវោ វសុធា ធិបោសិ.
តុម្ហេច ភោន្តោ ខលុ សីលវន្តេ,
ទទាថ ទានានិ អនប្បកានិ;
តំ វោ បតិដ្ឋាច ភវន្តរស្មិំ,
ចិន្តាមណិំ កប្បតរុំវ សារន្តិ.
នន្ទិយរាជស្ស វត្ថុំ បថមំ.
១២. អញ្ញតរមនុស្សស្ស វត្ថុម្ហិ អយមានុបុព្ពីកថា
អម្ហាកំ ភគវតិ បរិនិព្ពុតេ បាដលិបុត្តសមីបេ អញ្ញតរស្មិំ គាមេ អញ្ញតរោ ទុគ្គតមនុស្សោ វសតិ, សោ បនេកទិវសំ អញ្ញតរំ គាមំ គច្ឆន្តោ ទ្វេ សាដកេ និវាសេត្វា មហន្តំ អដវិំបាបុណិ, តទេវំ គច្ឆន្តំ ទិស្វា ឯតស្ស វត្ថំ គណ្ហិស្សាមីតិ ឯកោ ចោរោ អនុពន្ធិ, សោ ទូរតោវ អាគច្ឆន្តំ ចោរំ ទិស្វា ចិន្តេសិ, អហមេតស្មា បលាយិតុំ វា តេន សទ្ធិំយុជ្ឈិតុំ វា ន សក្កោមិ, អយមាគន្ត្វា អវស្សំ អនិច្ឆន្តស្សាបិ មេ វត្ថំ គណ្ហិស្សតិ. មយាបិស្ស និរត្ថកេន ហរិតុំ ន សក្កា, ទានវសេនស្ស ទស្សាមីតិ សន្និដ្ឋាន មកាសិ, អថ ចោរោ អាគន្ត្វា វត្ថកំ បរាមសិ, អថ សោ បុរិសោ ចិត្តំ បសាទេត្វា ឥមំ មម វត្ថទានំ ភវភោគសុខត្ថាយ បច្ចយោ ហោតូតិ វត្ថំ ទត្វា ទុច្ឆាទិតត្តា មហាមគ្គំ បហាយ អញ្ញេន ជង្ឃាមគ្គេន គច្ឆន្តោ អាសិវិសេន ទដ្ឋោ កាលំ កត្វា ហិមវន្តប្បទេសេ ¶ ទ្វាទសយោជនិកេ កនកវិមានេ នេកច្ឆរាសហស្សបរិវុតោ និព្ពត្តិ. វិមានំ បនស្ស បរិវារេត្វា តិយោជនិកេ ឋានេ កប្បរុក្ខា និព្ពត្តិំសុ, សោ មហន្តំ ទិព្ពសម្បត្តិំ ទិស្វា សោមនស្សំ បវេទេន្តោ អាហ.
បរិណាមិតមត្តេន, ទានស្ស សកសន្តកំ;
ទទាតិ វិបុលំ ភោគំ, ទិព្ពមិស្សរិយំ វរំ.
ទ្វាទសយោជនុព្ពេធំ, ទុទ្ទិក្ខំ ចក្ខុមូសនំ;
កូដា គារវរុបេតំ, សព្ពសោវណ្ណយំ សុភំ.
មម បុញ្ញេន និព្ពត្តំ, នេករាគទ្ធជាកុលំ,
តថេវ បរិសុទ្ធេហិ, វិតានេហិ ច លង្កតំ.
បាសាទបរិយន្តម្ហិ, ទិព្ពវត្ថានិ លម្ពរេ;
វាតេរិតា តេ សោភន្តិ, អវ្ហេន្តាវ សុធាសិនោ.
បាសាទស្ស សមន្តា មេ, ភូមិភាគេ តិយោជនេ;
ឥច្ឆិតិច្ឆិតទាតារោ, ជាតាសុំ សុរបាទបា.
តត្ថ នច្ចេហិ គីតេហិ, វាទេហិ តុរិយេហិ ច;
នេ កច្ឆរាសហស្សេហិ, មោទាមិ ភវនេ មម.
ន សម្មា ទិន្នវត្ថស្ស, អក្ខេត្តេ ផលមី ទិសំ;
ខេត្តេ សម្មា ទទន្តស្ស, កោ ផលំ វណ្ណយិស្សតីតិ.
ឯវំ វិធម្បិ កុសលំ មនុជោ ករិត្វា,
បប្បោតិ ទិព្ពវិភវំ មុនិវណ្ណនីយំ;
មន្ត្វាន ភោ ទទថ ទានវរំ សុសីលេ,
សទ្ធាយ សុទ្ធមនសាស្ស វិសេសភាគីតិ.
អញ្ញតរមនុស្សស្ស វត្ថុំ ទុតិយំ.
១៣. វិសមលោមកុមារស្ស វត្ថុម្ហិ អយមានុបុព្ពីកថា
អតីតេ ¶ កិរ ឥមស្មិំ ជម្ពុទីបេ កស្សបោ នាម សម្មាសម្ពុទ្ធោ បារមិយោ បូរេត្វា សព្ពញ្ញុតំ បត្តោ លោកស្ស ទុក្ខាបនុទោ សុខាវហោ បដិវសតិ លោកំ និព្ពាណមហានគរវរេ បរិបូរេន្តោ. តស្មិំ សមយេ អញ្ញតរោ បុរិសោ សត្ថុ ធម្មទេសនំ សុត្វា បសន្នោ ភិក្ខុសង្ឃស្ស ទានំ ទេន្តោ សីលំ រក្ខន្តោ ឧបោសថកម្មំ ករោន្តោ នានាវិធានិ បុញ្ញកម្មានិ កត្វា សុត្តប្បពុទ្ធោវិយ គន្ត្វា ទេវលោកេ និព្ពត្តិ សព្ពរតនមយេ ទិព្ពវិធានេ ទេវច្ឆរាសហស្សបរិវុតោ. តត្ថ យាវតាយុកំ ឋត្វា តតោ ចុតោ អម្ហាកំ ភគវតិ បរិនិព្ពុតេ ជម្ពុទីបេ បាដលិបុត្តនគរេ អាណាចក្កវត្តិធម្មាសោកមហានរិន្ទស្ស អគ្គមហេសិយា កុច្ឆិម្ហិ និព្ពត្តិ. តស្ស នាមំ ករោន្តោ សីសេ លោមំ វិសមំ ហុត្វា ជាតត្ថា វិសមលោមកុមារោតិ សញ្ជានិំសុ. សោ កមេន វិញ្ញុតំ បត្តោ ពលសម្បន្នោ អហោសិ. មហាថាមោ អភិរូបោច អហោសិ. ទស្សនីយោ បាសាទិកោ យសបរិវារសម្បន្នោ បដិវសតិ. តតោ អបរេន សមយេន ធម្មាសោកមហានរិន្ទោ ចតុរាសីតិសហស្សរាជបរិវុតោ អនន្តពលវាហនោ កី ឡា ប រោ ហិមវន្តំ គន្ត្វា យថាភិរន្តំ កីឡិត្វា អាគច្ឆន្តោ ចន្ទភាគំ នាម គង្គំ សម្បាបុណិ. សា បន យោជនវិត្ថតា តិគាវុតគម្ភីរា អហោសិ. តទា សា អធុនាគតេហិ ឱឃេហិ មហាផេណសមាកុលា ពហូមិយោ ឧភោកូលេ ឧត្តរន្តី មហាវេគា [មហាវេគាគច្ឆន្តី ឥតិសព្ពត្ថ] គច្ឆន្តិ. តទា រាជា គង្គំ ទិស្វា កោ នាមេត្ថ បុរិសោ ឯវំវិធំ មហាគង្គំ តរិតុំ សមត្ថោ ភវិស្សតីតិ អាហ. តំ សុត្វា វិសមលោម កុមារោ អាគន្ត្វា វន្ទិត្វា អហំ ទេវ គង្គំ តរិត្វា គន្តុញ្ច អាគន្តុញ្ច សក្កោមីតិ អាហ. រាជា សាធូតិ សម្បដិច្ឆិ. អថ កុមារោ គាឡ្ហំ និវាសេត្វា មករទន្តិយា ¶ កេសេ ពន្ធិត្វា គង្គាកូលេ ឋិតោ អដ្ឋារសហត្ថំ អព្ភុគ្គន្ត្វា ឧសភមត្តដ្ឋានេ បតិត្វា តរិតុ មារភិ. តតោ ចណ្ឌសោតំ ឆិន្ទិត្វា តរន្តោ គមនា គមនកាលេ គណ្ហនត្ថាយ អាគតេ ចណ្ឌសុំសុមារេ បាណិនា បហរិត្វា ចុណ្ណវិចុណ្ណំ ករោន្តោ វីសសតំ មារេត្វា ឧត្តារេត្វា តលមុគ្គម្ម រាជានំ វន្ទិត្វា អដ្ឋាសិ. រាជា តំ ការណំ ទិស្វា ភយប្បត្តោ ឯសោ ខោ មំ មារេត្វា រជ្ជម្បិ គហិតុំ សមត្ថោ. ឯតំ មារេតុំ វដ្ដតីតិ ចិន្តេត្វា នគរំ សម្បត្តោ កុមារំ បក្កោសាបេត្វា អមច្ចេ អាហ. ឥមំ ភណេ ពន្ធនាគារេ ករោថាតិ. តេ តថា ករិំសុ, អថស្ស ពន្ធនាគារេ វសន្តស្ស ចត្តារោ មាសា អតិក្កន្តា. តតោ រាជា ចតុមាសច្ចយេន ទីឃតោ សដ្ឋិហត្ថប្បមាណេ សដ្ឋិវេឡុកលាបេ អាហរាបេត្វា គណ្ឋិយោ សោធាបេត្វា អន្តោ អយោសារំ បូរេត្វា រាជង្គណេ ឋបាបេត្វា វិសមលោមកុមារំ ពន្ធនាគារតោ អាហារាបេត្វា [អាណាបេត្វា ឥតិសព្ពត្ថ] អមច្ចេ ឯវមាហ. ភណេ ស្វាយំ កុមារោ ឥមិនា ខគ្គេន ឥមេ វេឡុកលាបេ ចតុរង្គុលំ កត្វា ឆិន្ទតុ. នោ ចេ ឆិន្ទិតុំ សក្កោតិ. តំ មារេថាតិ អាហ, តំ សុត្វា កុមារោ អហំ ពន្ធនាគារេ ចិ រ វុ ត្ថោ ជិឃច្ឆាបីឡិតោ អាហារេន កិលមិំ, យន្នូនាហំ អាហារំ ភុញ្ចិត្វា ឆិន្ទេយ្យន្តិ. តេ នត្ថិ ទានិ តុយ្ហំ អាហារន្តិ អាហំសុ. តេនហិ បោក្ខរណិយា បានីយំ បិវិស្សាមីតិ អាហ. តេ សាធូតិ បោក្ខរណិំ នេសុំ. កុមារោ បោក្ខរណិំ ឱតរិត្វា នហាយិត្វា និមុគ្គោ យាវទត្ថំ កលលំ ភុញ្ចិត្វា បានីយំ បិវិត្វា ឧដ្ឋាយ អសិបត្តំ គហេត្វា មហាជនានំ [មហាជនានំបស្សន្តមេវ ឥតិសព្ពត្ថ] បស្សន្តានមេវ អដ្ឋាសីតិហត្ថដ្ឋានំ អាកាសំ ឧល្លង្ឃិត្វា សព្ពវេឡុកលាបេ ចតុរង្គុលមត្តេន ខណ្ឌាខណ្ឌំ កុរុមានោ ឱតរិត្វា មូលេ ថូលអយសលាកំ បត្វា កិណីតិ សទ្ទំ សុត្វា អសិបត្តំ វិស្សជ្ជេត្វា រោទមានោ អដ្ឋាសិ. តតោ រាជបុរិសេហិ កិមត្តំ រោទសីតិ វុត្តេ ¶ ឯត្តកានំ បុរិសានមន្តរេ មយ្ហំ ឯកោបិ សុហទោ នត្តិ. សចេ ភវេយ្យ, ឥមេសំ វេឡុកលាបានមន្តរេ អយោ សារំ អត្ថិភាវំ កថេយ្យ, អហំ បន ជានមានោ ឥមេ វេឡុ កលាបេ អង្គុលង្គុលេសុ ឆិន្ទេយ្យន្តិ អាហ. តតោ រាជា កុមារេន កតកម្មំ ឱលោកេត្វា បសន្នោ ឧបរាជដ្ឋានំ ពហុញ្ច វិភវំ ទាបេសិ, ឯវមស្ស ពលសម្បត្តិលាភោ នាម ន ជាតិគោត្តកុលបទេសាទីនំ ពលំ. ន បាណាតិបាតាទិទុច្ចរិតានំ ពលំ. កស្សេតំ ពលន្តិ. កស្សបសម្មាសម្ពុទ្ធកាលេ ភិក្ខុសង្ឃស្ស ទិន្នទានាទិសុចរិតកម្មវិបាកំ. តេន វុត្តំ.
កស្សបស្ស មុនិន្ទស្ស, កាលេ អញ្ញតរោ នរោ;
សម្ពុទ្ធមុបសំកម្ម, សុត្វា ធម្មំ សុទេសិតំ.
បដិលទ្ធសទ្ធោ ហុត្វា, សីលវន្តាន ភិក្ខុនំ;
មធុរន្នបានេ បចុរេ, អទាសិ សុមនោ តទា.
អទាសិ ចីវរេ បត្តេ, តថេវ កាយពន្ធនេ;
អទា ខីរសលាកញ្ច, ពហូ កត្តរយដ្ឋិយោ.
អទា សុបស្សយំ ទានំ, មញ្ចបីឋាទិកំ តថា;
បាវារ កម្ពលាទីនិ, អទា សីតនិវារណេ.
អទា ភេសជ្ជទានានិ, អារោគ្យត្ថាយ ភិក្ខុនំ;
ឯវំ នានាវិធំ បុញ្ញំ, កត្វាន តិទិវំ គតោ.
តត្ថ ទិព្ពវិមានម្ហិ, ឧប្បន្នោ សោ មហិទ្ធិកោ;
ទេវច្ឆរាបរិវុតោ, ទេវសេនាបុរក្ខតោ.
ទិព្ពេហិ នច្ចគីតេហិ, ទិព្ពវាទិតតន្តិហិ;
មោទមានោ អនេកេហិ, ទិព្ពសម្បត្តិយា សហ.
យាវតាយុំ តហិំ ឋត្វា, ជម្ពុទីបេ មនោរមេ;
បុរេ បាដលិបុត្តម្ហិ, ធម្មាសោកស្ស រាជិនោ.
បុត្តោ ¶ ហុត្វាន និព្ពត្តិ, មហាថាមោ មហាពលោ;
មហាយសោ មហាភោគោ, អាសិ ពុទ្ធាទិមាមកោ.
កាតព្ពំ កុសលំ តស្មា, ភវសម្បត្តិ មិច្ឆតា;
បាលេតព្ព មថោ សីលំ, ភាវេតព្ពញ្ច ភាវនន្តិ.
តតោ កុមារោ ឧបរាជដ្ឋានំ លភិត្វា សម្បត្តិំអនុភវមានោ មោគ្គលិបុត្តតិស្សត្ថេរមាទិំ កត្វា មហាភិក្ខុសង្ឃស្ស ចីវរបិណ្ឌបាតសេនាសនគិលានបច្ចយទានា ទិវសេន សក្ការំ កត្វា សីលំ រក្ខិត្វា ឧបោសថកម្មំ កត្វា អាយុបរិយោសានេ យថាកម្មំ គតោតិ.
ឯវំវិធំ សុចរិតំ សុមនោ ករិត្វា,
ភាគិស្ស នេកវិភវស្ស ភវាភវេសុ;
តុម្ហេបិ ភោ សុចរិតំ វិភវានុរូបំ,
កត្វាន និព្ពុតិបទំ ករគំ ករោថាតិ.
វិសមលោមកុមារស្ស វត្ថុំ តតិយំ.
១៤. កញ្ចនទេវិយា វត្ថុម្ហិ អយមានុបុព្ពីកថា
ជម្ពុទីបេ កិរ ទេវបុត្តនគរំ នាម ទស្សនីយំ ឯកំ នគរំ អហោសិ. តស្មិំ សមយេ មនុស្សា យេភុយ្យេន បត្តមហំ នាម បូជំ ករោន្តិ, ភគវតា បរិភុត្តបត្តំ គហេត្វា កតានេកបូជាវិធានា ឧស្សវំ ករោន្តិ. តំ បត្តមហន្តិ វុច្ចតិ. តស្មិំ សមយេ ទេវបុត្តនគរេ រាជា សព្ពរតនមយំ រថំ សព្ពាលង្ការេហិ អលង្ការាបេត្វា កុមុទបត្តវណ្ណេ ចត្តារោ សិន្ធវេ យោជេត្វា សុសិក្ខិតសិប្បាចរិយេហិ សត្តរតនបរិនិដ្ឋិតេ អសីតិហត្ថវេឡគ្គេ សត្ថុនា បរិភុត្តំ សេលមយបត្តំ មុត្តាជាលាទីហិ អលង្ករិត្វា វេឡគ្គំ អារោបេត្វា វេឡុំ ¶ រថេ ឋបាបេត្វា នគរំ ទេវនគរំ វិយ អលង្ករិត្វា ធជបតាកាទយោ ឧស្សាបេត្វា តោរណគ្ឃ កបន្តិយោច បុណ្ណឃដទីបមាលាទយោច បតិដ្ឋាបេត្វា អនេកេហិ បូជាវិធានេហិ នគរំ បទក្ខិណំ ការេត្វា នគរមជ្ឈេ សុសជ្ជិតរតនមណ្ឌបេ បត្តធាតុំ ឋបេត្វា សត្តមេ ទិវសេ មហាធម្មសវណំ ការាបេសិ. តទា តស្មិំ ជនបទេ ពហូ មនុស្សាច ទេវតាច យក្ខរក្ខសនាគសុបណ្ណាទយោច មនុស្សវេសេន យេភុយ្យេន តំ សមាគមំ ឱតរន្តិ, ឯវមច្ឆរិយំ តំ បូជាវិធានំ អហោសិ.
តទា ឯកោ នាគរាជា ឧត្តមរូបធរំ អគតបុព្ពបុរិសំ ឯកំ កុមារិកំ ធម្មបរិសន្តរេ និសិន្នំ ទិស្វា តស្សា បដិពទ្ធចិត្តោ អនេកាការេហិ តំ យា ចិ ត្វា តស្សា អលទ្ធមានោ កុជ្ឈិត្វា នាសាវាតំ វិស្សជ្ជេសិ ឥមំ មារេស្សាមីតិ. តំ តស្សា សទ្ធាពលេន កិញ្ចិ ឧបទ្ទវំ កាតុំ សមត្ថោ នាហោសិ. អថស្សា នាគោ បាទតោ បដ្ឋាយ យាវសកលសរីរំ ភោគេន វេឋេត្វា សីសេ ផណំ កត្វា ភាយាបេន្តោ អដ្ឋាសិ. អនញ្ញវិហិតាយ តាយ ធម្មសវណពលេន អណុមត្តម្បិ ទុក្ខំ នាហោសិ. បភាតាយ រត្តិយា តំ ទិស្វា មនុស្សា កិមេតន្តិ ការណំ បុច្ឆិំសុ, សាបិ តេសំ កថេត្វា ឯវំ សច្ចកិរិយមកាសិ. តថាហិ.
ព្រហ្មចារី អហោសាហំ, សញ្ជាតា ឥធ មានុសេ;
តេន សច្ចេន មំ នាគោ, ខិប្បមេវ បមុញ្ចតុ.
កាមាតុរស្ស នាគស្ស, នោកាសមករិំយតោ;
តេន សច្ចេន មំ នាគោ, ខិប្បមេវ មុញ្ចតុ.
វិសវាតេន ខិត្តស្ស, កុបិតស្សោរគស្សហំ;
អកុទ្ធា តេន សច្ចេន, សោ មំ ខិប្បំ បមុញ្ចតុ.
សទ្ធម្មំ សុណមានាហំ, គរុគារវភត្តិយា;
អស្សោសិំ តេន សច្ចេន, ខិប្បំ នាគោ បមុញ្ចតុ.
អក្ខរំវា ¶ បទំវាបិ, អវិនាសេត្វាវ អាទិតោ;
អស្សោសិំ តេន សច្ចេន, ខិប្បំ នាគោ បមុញ្ចតូតិ.
សច្ចកិរិយាវសានេ នាគរាជា តស្សា អតីវ បសន្នោ ភោគំ វិនិវេឋេត្វា ផណសតំ មាបេត្វា តំ ផណគព្ភេ និសីទាបេត្វា ពហូហិ នាគមានវកេហិ សទ្ធិំ ឧទកបូជំ នាម បូជ មកាសិ, តំ ទិស្វា ពហូ នគរវាសិនោ អច្ឆរិយព្ភុតជាតា អដ្ឋារសកោដិធនេន បូជ មកំសុ. តថាហិ.
នត្ថិ សទ្ធាសមោ លោកេ, សុហទោ សព្ពកាមទោ;
បស្សថស្សា ពលំ សទ្ធា, បូជេន្តេវំ នរោ រគា.
ឥធ លោកេវ សាលត្ថ, ភវភោគ មនប្បកំ;
តស្មា សទ្ធេន កាតព្ពំ, រតនត្តយគារវន្តិ.
អថេវំ សា បដិលទ្ធមហាវិភវា យាវជីវំ កោមារិយ ព្រហ្មចារិណី ហុត្វា អាយុបរិយោសានេ កាលំ កត្វា តស្មិំយេវ នគរេ រញ្ញោ អគ្គមហេសិយា កុច្ឆិម្ហិ បដិសន្ធិំ គណ្ហិត្វា ទសមាសច្ចយេន មាតុកុច្ឆិតោ និក្ខមិ. និក្ខន្តទិវសេ បនស្សា សកលទេវបុត្តនគរេ រតនវស្សំ វស្សិ. តេនស្សា កញ្ជនទេវីតិ នាមំ ករិំសុ. សមន្តបាសាទិកា អហោសិ. អភិរូបា ទេវច្ឆរបដិភាគា. មុខតោ ឧប្បលគន្ធោ វាយតិ. សរីរតោ ចន្ទនគន្ធោ វាយតិ. សកលសរីរតោ ពាលសុរិយោ វិយ រំសិយោ និច្ឆារេន្តី ចតុរតនគព្ភេ បទីបកិច្ចំ នាម នត្ថិ. សព្ពោ គព្ភោ សរីរា លោកេន ឯកោ ភាសោ ហោតិ, តស្សា រូបសម្បត្តិ សកលជម្ពុទីបេ បាកដា អហោសិ. តតោ សកលជម្ពុទីបវាសី រាជានោ តស្សា អត្ថាយ បិតុរញ្ញោ បណ្ណាការានិ បហិណិំសុ. សា បន បញ្ចកាមេ អននុលិត្តា បិតរំ អនុជានាបេត្វា ភិក្ខុនូ បស្សយំ គន្ត្វា បព្ពជិត្វា វិបស្សនំ វឌ្ឍេត្វា សហ បដិសម្ភិទាហិ អរហត្តំ បាបុណីតិ.
សុត្វាន ¶ សាទរវសេន កុមារិកេវំ;
ធម្មញ្ហិ សីលមមលំ បរិបាលយន្តី;
លទ្ធាន នេកវិភវំ វិភវំ បយាតា,
មា ភោ បមជ្ជថ សទា កុសលប្បយោគេតិ.
កញ្ចនទេវិយា វត្ថុំ ចតុត្ថំ.
១៥. ព្យគ្ឃស្ស វត្ថុម្ហិ អយមានុបុព្ពីកថា
ជម្ពុទីបេ ចូលរដ្ឋា សន្នេ ពារាណសីនគរេ ឯកំ បំសុបព្ពតំ វិនិវិជ្ឈិត្វា មហាមគ្គោ ហោតិ, តត្ថ វេមជ្ឈេ ឯកោ ព្យគ្ឃោ អត្តនោ អន្ធបិតរំ បព្ពតគុហាយំ កត្វា បោសេន្តោ វសតិ. តស្សេវ បព្ពតស្ស វនទ្វារេ តុណ្ឌិលោ នាម ឯកោ សុវបោតកោ រុក្ខស្មិំ វសតិ. តេ ឧភោបិ អញ្ញមញ្ញំ បិយសហាយា អហេសុំ, តស្មិំ សមយេ បច្ចន្តគាមវាសី ឯកោ មនុស្សោ អត្តនោ មាតុគាមេន សទ្ធិំ កលហំ កត្វា ពារាណសិំ គច្ឆន្តោ តំ វនទ្វារំ សម្បាបុណិ. អថ សុវបោតកោ បរិហីនត្តភាវំ ទុក្ខិតំ តំ ទិស្វា កម្បមានហទយោ តំ បក្កោសិត្វា ភោ កុហិំ គច្ឆសីតិ អាហ, តេន បរខណ្ឌំ គច្ឆាមីតិ វុត្តេ តុណ្ឌិលោ ភោ ឥមស្មិំ វនខណ្ឌមជ្ឈេ ឯកោ ព្យគ្ឃោ វសតិ. កក្ខលោ ផរុសោ សម្បត្តសម្បត្តេ មារេត្វា ខាទតិ. មា ត្វំ តេន គច្ឆាតិ អាហ. ស្វាយំ ទុព្ភគោ មនុស្សោ ហិតកាមស្ស តស្ស វចនំ អនាទិយិត្វា គច្ឆាមេវាតិ អាហ. តុណ្ឌិលោ តេនហិ សម្ម យទិ អនិវត្តមានោ គច្ឆសិ. ឯសោ ព្យគ្ឃោ មម សហាយោ. មេ វចនំ តវ សន្តិកា សុត្វា ន គណ្ហាតីតិ. តស្ស តំ អនាទិយន្តោ សោ សុវរាជេ បទុដ្ឋចិត្តោ មុគ្គរេន បហរិត្វា មារេត្វា អរណិំ អគ្គិំ កត្វា មំសំ ខាទិ. អសប្បុរិសសំសគ្គោ នាមេ ស ឥធ លោកបរលោកេសុ ទុក្ខាវហោយេវ. តថាហិ.
មយា ¶ កតំ មយ្ហមិទំ, ឥតិ វេស្សានរំ នរោ;
សមាលិង្គតិ សប្បេមោ, ទហតេវស្ស វិគ្គហំ.
មធុខីរាទិទានេន, បេមសា បរិបាលិតោ;
សោរគោ កុបិតោវស្ស, ឌសតេវស្ស វិគ្គហំ.
ឯវំ និហីនជច្ចេន, បាបេន អកតញ្ញុនា;
នរា ធមេន ទីនេន, កតោបិ ខណសង្គមោ.
អសាធុកោ អយំតេវំ, ជានមានេន ជន្តុនា;
មុហុត្តម្បិ ន កាតព្ពោ, សង្គមោ សោ អនត្ថទោតិ.
តតោ សោ អសប្បុរិសោ មំសំ ខាទិត្វា គច្ឆន្តោ វនខណ្ឌមជ្ឈំ សម្បាបុណិ. អថ ព្យគ្ឃោ តំ ទិស្វា មហានាទំ ករោន្តោ គហណត្ថាយ ឧដ្ឋាសិ. សោ ព្យគ្ឃំ ទិស្វា ភយប្បត្តោ តុណ្ឌិលស្ស វចនំ សរិត្វា អហំ ភោ តវ សហាយតុណ្ឌិលស្ស សន្តិកា អាគតោម្ហីតិ អាហ, តំ សុត្វា ព្យគ្ឃោ អត្តមនោ ឯហិ សម្មាតិ តំ បក្កោសិត្វា អត្តនោ វសនដ្ឋានំ នេត្វា ខាទិតព្ពាហារេន តំ សន្តប្បេត្វា បិតុសន្តិកេ និសីទាបេត្វា បុន វនខណ្ឌ មគមាសិ. អថស្ស បិតា បុត្តស្ស គតកាលេ តេន សទ្ធិំ សល្លបន្តោ តស្ស វចនានុសារេន តុណ្ឌិលំ មារេត្វា ខាទិតភាវំ អញ្ញាសិ. តតោ សោ បុត្តស្ស អាគតកាលេ តវ សហាយោ តេន មារិតោតិ អាហ. តំ សុត្វា ព្យគ្ឃោ អនត្តមនោ វេគេន តស្ស វសនដ្ឋានំ គន្ត្វា សម្ម តុណ្ឌិលាតិ សទ្ទំ កត្វា អបស្សន្តោ លុញ្ចិតបត្តំចស្ស ទិស្វា និស្សំសយំ តេន មារិតោ មេ សហាយោតិ សោចន្តោ បរិទេវន្តោ អាគញ្ឆិ. អថ សោ អសប្បុរិសោ តស្មិំ តត្ថ គតេ តស្ស បិតរំ បាសាណេន បហរិត្វា មារេត្វា ព្យគ្ឃំច ទានិ មារេស្សាមីតិ ព្យគ្ឃាគមនមគ្គំ ឱលោកេន្តោ និលីនោ អដ្ឋាសិ. តស្មិំ ខណេ ព្យគ្ឃោបិ អាគញ្ឆិ. សោ តស្សា គតកាលេ តស្ស តេជេន ភីតោ គន្ត្វា ¶ ជីវិតំ មេ សាមិ ទេហីតិ បាទមូលេ ឧរេន និបជ្ជិ, ព្យគ្ឃោ បន តេន កតកម្មំ ទិស្វា តស្មិំ ចិត្តំ និព្ពាបេត្វា មម សហាយស្ស សាសនមាទាយាគតស្ស ទុព្ភិតុំ ន យុត្តន្តិ ចិន្តេន្តោ តំ សមស្សាសេត្វា គច្ឆ សម្មាតិ សុខំ បេសេសិ. ឯវញ្ហិ សប្បុរិសសមាគមោ នាម ឥធ លោកបរលោកេសុ សុខាវហោយេវ, វុត្តំហិ.
សព្ភិរេវ សមាសេថ, សព្ភិ កុព្ពេថ សន្ថវំ;
សព្ពត្ថ សន្ថវោ តេន, សេយ្យោ ហោតិ ន បាបិយោ.
សុខាវហោ ទុក្ខនុទោ, សទា សព្ភិ សមាគមោ;
តស្មា សប្បុរិសេហេវ, សង្គមោ ហោតុ ជន្តុនំ.
តតោ សោ ព្យគ្ឃោ តេន មេត្តចិត្តានុភាវេន កាលំ កត្វា សគ្គេ និព្ពត្តោតិ.
ឯវំវិធោបិ ផរុសោ បរមំសភោជី;
ព្យគ្ឃោ ទយាយុបគតោ សុគតិំ សុមេធោ;
តស្មា ករោថ ករុណំ សតតំ ជនានំ,
តំ វោ ទទាតិ វិភវញ្ច ភវេសុ ភោគន្តិ.
ព្យគ្ឃស្ស វត្ថុំ បញ្ចមំ.
១៦. ផលកខណ្ឌទិន្នស្ស វត្ថុម្ហិ អយមានុបុព្ពីកថា
សាវត្ថិយំ កិរេកោ មនុស្សោ ឧត្តរាបថំ គច្ឆាមីតិ អទ្ធានមគ្គបដិបន្នោ គិម្ហានមាសេ មជ្ឈណ្ហេ ពហលាតបេន កិលន្តោ ហុត្វា រុក្ខច្ឆាយំ បវិសិត្វា តម្ពុលំ ខាទន្តោ ផលកេ និសីទិ. អថ ឧត្តរាបថេនាគច្ឆាន្តោ ឯកោ តថេវ អាតបេន កិលន្តោ អាគន្ត្វា បុរិមស្ស សន្តិកេ និសីទិត្វា ភោ បានីយំ អត្ថីតិ បុច្ឆិ. ឥតរោ បានីយំ នត្ថីតិ អាហ. អថស្ស ¶ សោ មយ្ហម្បិ ភោ តម្ពុលំ ទេហិ បិបាសិតោម្ហិតិ វត្វាបិ ន លភិ. ចតុកហាបណេន ឯកំ តម្ពុលបណ្ណំ កិណិត្វា លទ្ធោ តត្ថេវ និសីទិត្វា ខាទិត្វា បិបាសំ វិនោទេត្វា តេន ឧបការេន តស្ស សិនេហំ កត្វា អត្តនោ គមនដ្ឋាន មគមាសិ, អថា បរភាគេ សោ បដ្ដនំ គន្ត្វា នាវាយ វណិជ្ជត្ថាយ គច្ឆន្តោ សមុទ្ទមជ្ឈំ បាបុណិ. តតោ សត្តមេ ទិវសេ នាវា ភិជ្ជិ. មនុស្សា មច្ឆកច្ឆបានំ ភក្ខា ជាតា. សោ ឯវ បុរិសោ អរោគោ ហុត្វា ឯកំ ផលកខណ្ឌំ ឧរេ កត្វា សមុទ្ទំ តរតិ. អថេ តរោបិ តថេវ នាវាយ ភិន្នាយ សេសោ ហុត្វា សមុទ្ទំ តរន្តោ បុរិមេន សមាគមិ. អថ តេ សត្តទិវសំ សមុទ្ទេ តរន្តា អញ្ញមញ្ញំ សញ្ជានិំសុ. តេសុ កហាបណេ ទត្វា តម្ពុលំ គហិតោ ឯកំ ផលកខណ្ឌំ ឧរេ កត្វា តរតិ. ឥតរស្សេតំ នត្ថិ. អថ សោ កហាបណេ គហេត្វា ទិន្នតម្ពុលមត្តស្សោ បការំ សរិត្វា អត្តនោ ផលកខណ្ឌំ តស្ស អទាសិ. សោ តស្មិំ សយិត្វា តរន្តោ តំ បហាយ អគមាសិ, អបរោ អនាធារកេន តរន្តោ ឱស្សដ្ឋវិរិយោ ឧទកេ ឱសីទិតុមារតិ. តស្មិំ ខណេ សមុទ្ទេ អធិវត្ថា មណិមេខលា នាម ទេវធីតា ឱសីទន្តំ តំ ទិស្វា សប្បុរិសោតិ តស្ស គុណានុស្សរន្តី វេគេនា គន្ត្វា តំ អត្តនោ អានុភាវេន សមុទ្ទតីរំ បាបេសិ. ឥតរំបិ សា ឯតស្សេវ គុណានុភាវេន តីរំ បាបេសិ. អថ ផលកេនោតិណ្ណបុរិសោ តំ ទិស្វា វិម្ហិតោ កថំ បុរតោ អហោសិ សម្មាតិ បុច្ឆិ. សោ ន ជានាមិ. អបិច ខោ សុខេនេវ តីរំ បត្តោស្មីតិ អាហ. អថ ទេវធីតា ទិស្សមានកសរីរេនេវ អត្តនា អានីតភាវំ អារោចេន្តី អាហ.
យោ មាតរំ បិតរំវា, ធម្មេន ឥធ បោសតិ;
រក្ខន្តិ តំ សទា ទេវា, សមុទ្ទេ វា ថលេបិ វា.
យោ ចេ ពុទ្ធញ្ច ធម្មញ្ច, សំឃញ្ច សរណំ គតោ;
រក្ខន្តិ តំ សទា ទេវា, សមុទ្ទេ វា ថលេបិ វា.
បញ្ចវិធំ ¶ អដ្ឋវិធំ, បាតិមោក្ខញ្ច សំវរំ;
បាលេតិ យោ តំ បាលេន្តិ, ទេវា សព្ពត្ថ សព្ពទា.
កាយេន វាចា មនសា, សុចរិត្តំ ចរតី ធ យោ;
បាលេន្តិ តំ សទា ទេវា, សមុទ្ទេ វា ថលេបិ វា.
យោ សប្បុរិសធម្មេសុ, ឋិតោ ធ កតវេទិកោ;
បាលេន្តិ តំ សទា ទេវា, សមុទ្ទេ វា ថលេបិ វា.
តតោ សោ អាហ.
នេវ ទានំ អទាសាហំ, ន សីលំ បរិបាលយិំ;
កេន មេ បុញ្ញកម្មេន, មមំ រក្ខន្តិ ទេវតា;
បុច្ឆាមិ សំសយំ តុយ្ហំ, តំ មេ អក្ខាហិ ទេវតេតិ.
ទេវតា អាហ.
អគាធា បារគេ ភីមេ, សាគរេ ទុរិតា ករេ;
ភិន្ននាវោ តរន្តោ ត្វំ, ហទយេ កត្វា កលិង្គរំ.
ឋត្វា សប្បុរិសេ ធម្មេ, អត្តាន មនវេក្ខិយ;
ខណសន្ថវស្ស បុរិសស្ស, អទាសិ ផលកំ សកំ.
តំ តុយ្ហំ មិត្តធម្មញ្ច, ទានញ្ច ផលកស្ស តេ;
បតិដ្ឋាសិ សមុទ្ទស្មិំ, ឯវំ ជានាហិ មារិសាតិ.
ឯវញ្ច វត្វា សា តេ ទិព្ពាហារេន សន្តប្បេត្វា ទិព្ពវត្ថាលង្ការេហិ អលង្ករិត្វា អត្តនោ អានុភាវេន សាវត្ថិនគរេយេវ តេ បតិដ្ឋាបេសិ. តតោ បដ្ឋាយ តមេវ អារម្មណំ កត្វា តេ ទានំ ទទន្តា សីលំ រក្ខន្តា ឧបោសថកម្មំ ករោន្តា អាយុបរិយោសានេ សគ្គបរាយណា អហេសុំ.
ឯវំ បរិត្តកុសលេនបិ សាគរស្មិំ,
សត្តា លភន្តិ សរណំ ខលុ ទេវតាហិ;
តុម្ហេបិ សប្បុរិសតំ ន វិនាសយន្តា,
មា ភោ បមជ្ជថ សទា កុសលប្បយោគេតិ.
ផលកខណ្ឌទិន្នស្ស វត្ថុំ ឆដ្ឋមំ.
១៧. ចោរសហាយស្ស វត្ថុម្ហិ អយមានុបុព្ពីកថា
អម្ហាកំ ¶ ភគវតិ បរិនិព្ពុតេ ជម្ពុទីបេ ទេវទហនគរេ ឯកោ មនុស្សោ ទុក្ខិតោ តត្ថ តត្ថ វិចរន្តោ បច្ចន្តេ អញ្ញតរំ គាមំ គន្ត្វា តត្ថ ឯកស្មិំ កុលគេហេ និវាសំ កប្បេសិ. តត្ថ មនុស្សា តស្ស យាគុភត្តំ ទត្វា បោសេសុំ, តតោ សោ តត្ថ មនុស្សេហិ មិត្តសន្ថវំ កត្វា កតិបាហំ តត្ថ វសិត្វា អញ្ញដ្ឋានំ គន្ត្វា អបរភាគេ ចោរកម្មំ ករោន្តោ ជីវិកំ កប្បេតិ. អថេកទិវសំ ចោរេន្តំ តំ រាជបុរិសា គហេត្វា រញ្ញោ ទស្សេសុំ. រាជា តំ ពន្ធនាគារេ ករោថាតិ អាណាបេសិ, តេ តំ ពន្ធនាគារំ នេត្វា សង្ខលិកាហិ ពន្ធិត្វា អារក្ខកានំ បដិបាទេត្វា អគមំសុ, ពន្ធនាគារេ វសន្តស្ស តស្ស ទ្វាទសសំវច្ឆរានិ អតិក្កន្តានិ. តតោ អបរភាគេ តស្ស បុព្ពសហាយោ បច្ចន្តគាមវាសី មនុស្សោ កេនចិ កម្មេន ទេវទហ មាគតោ តត្ថ តត្ថ អាហិណ្ឌន្តោ ពន្ធនាគារេ ពទ្ធំ តំ អទ្ទស. ទិស្វា តស្ស ហទយំ កម្បិ, សោ រោទិត្វា បរិទេវិត្វា កិំ តេ មយា កត្តព្ពំ សម្មាតិ បុច្ឆិ. តតោ តេន សម្ម ពន្ធនាគារេ វសន្តស្ស មេ ឥទានិ ទ្វាទសសំវច្ឆរានិ អតិក្កន្តានិ, ឯត្តកំ កាលំ ទុព្ភោជនាទិនា មហាទុក្ខំ អនុភោមិ. យាវាហំ អាហារំ បរិយេសិត្វា ភុញ្ជិត្វា អាគមិស្សាមិ. តាវ មំ ឥតោ មុញ្ចនុបាយំ ជានាហីតិ វុត្តេ សោ សប្បុរិសោ.
រូបេន កិន្តុ គុណសីលវិវជ្ជិតេន,
មិច្ឆាលយស្ស កិតវស្ស ធិយា កិមត្ថំ;
ទានា ទិចាគវិគតេន ធនេន កិំ វា;
មិត្តេន កិំ ព្យសនកាលបរម្មុខេនាតិ.
ឯវញ្ច បន វត្វា សាធុ សម្ម ករោមិ តេ វចនន្តិ អារក្ខកានំ សន្តិកំ គន្ត្វា ភោន្តោ យាវេសោ ភត្តំ ភុញ្ជិត្វា អាគច្ឆតិ. តាវាហំ តស្ស បាដិភោគោ ភវិស្សាមិ. វិស្សជ្ជេថ ¶ នន្តិ អាហ, តេហិ ន សក្កា ភោ ឯតំ វិស្សជ្ជេតុំ, អបិ ច ខោ យាវាយំ អាគច្ឆតិ. តាវ ត្វំ អយសង្ខលិកាយ ពទ្ធោ និសីទិស្សសិ, ឯវំ តំ វិស្សជ្ជេស្សាម, នោ ចេ ន សក្កាតិ អាហំសុ, សោ ឯវម្បិ ហោតុ សម្មាតិ វត្វា តស្ស បាទតោ សង្ខលិកំ មុញ្ចិត្វា អត្តនោ បាទេ កត្វា ពន្ធនាគារំ បវិសិត្វា ឥតរំ មុញ្ចាបេសិ. សោបិ អសប្បុរិសោ ពន្ធនា មុត្តោ ន បុន តំ ឋាន មគមាសិ, អហោ អកតញ្ញុនោ បកតិំ ញាតុំ ភារិយំ. យថាហ.
វារិបូរេ យថា សោព្ភេ, នេវន្តោ វិសមំ សមំ;
បញ្ញាយតេវំសាធុស្ស, ភាវំ មនសិ សម្ភវំ.
ភាសន្តិ មុខតោ ឯកំ, ចិន្តេន្តិ មនសា បរំ;
កាយេនេកំ ករោន្តេវំ, បកតាយមសាធុនំ.
តេសំ យោ ភាវមញ្ញាសិ, សោវ បណ្ឌិតជាតិកោ;
ពហុស្សុតោបិ សោយេវ, បរចិត្តវិទូបិ សោ.
អថស្ស ពន្ធនាគារេ វសន្តស្ស ទ្វាទសសំវច្ឆរានិ អតិក្កន្តានិ. ឯត្តកំ កាលំ ជិឃច្ឆាបីឡិតេន តេន អាហារត្តាយ បរោ ន យាចិតបុព្ពោ, អនុច្ឆិដ្ឋាហារំ លភនទិវសតោ អលភនទិវសាយេវ ពហុតរា ហោន្តិ, អថ ទ្វាទសសំវច្ឆរាតិក្កមេ រញ្ញោ បុត្តោ និព្ពត្តិ. តទា រាជា អត្តនោ វិជិតេ សព្ពពន្ធនាគារានិ វិវរាបេសិ. អន្តមសោ មិគបក្ខិនោបិ ពន្ធនា មុញ្ចាបេសិ. ទ្វារេ វិវដមត្តេយេវ ពន្ធនាគារេ មនុស្សា ឥច្ឆិតិច្ឆិតដ្ឋានំ អគមំសុ. សោ បនេកោវ តេហិ សទ្ធិំ អគន្ត្វា ឱហីយិ. អារក្ខកេហិ ត្វំ ភោ កស្មា ន គច្ឆសីតិ វុត្តេ អហំ ភោ បញ្ញាតភាវេន ឥទានិ ន គមិស្សាមិ. អតីវ បរិហីនគត្តោស្មិ. អន្ធការេ គមិស្សាមីតិ វត្វា អន្ធការេ អាគតេ និក្ខម្ម អន្តោនគរេ វិស្សាសិកានំ អភាវេន កុតោ អាហារំ លភិស្សាមីតិ ចិន្តេន្តោ និក្ខម្ម រត្តន្ធការេ អាមកសុសាន ¶ មគមាសិ. ឯត្ថាហារំ លភិស្សាមីតិ. តត្ថ សោ អធុនា និក្ខិត្តមតមនុស្សំ ទិស្វា មនុស្សដ្ឋិនា មំសំ ឆិន្ទិត្វា សីសកបាលេ បក្ខិបិត្វា តីហិ មនុស្សសីសេហិ កតឧទ្ធនេ ឋបេត្វា ចិតកតោ ឱមុក្កអលាតេហិ អគ្គិំ កត្វា សុសានំ និព្ពាបនត្ថាយា ភតឧទកេន មនុស្សដ្ឋិនា អាលោលេន្តោ មំសំ បចិត្វា ឱតារេត្វា សាខាភង្គេន ហិរិកោបីណំ បដិច្ឆាទេត្វា និវត្ថបិលោកិកំ វាតាវរណំ កត្វានិសីទិ. តស្មិំ ខណេ តត្ថ បិប្បលីរុក្ខេ អធិវត្ថា ទេវតា តស្ស តំ កិរិយំ ទិស្វា បុច្ឆិស្សាមិ តាវ នន្តិ តំ ឧបសង្កមិត្វា ឯវមាហ. ភោ ត្វំ ឃនតរតិមិរាកុលេ មហារត្តិយំ តត្ថ តត្ថ វិកិណ្ណនរដ្ឋិសមាកិណ្ណេ សោណសិគាលាទិកុណបាទកាកុលេ មនុស្សមំសភក្ខយក្ខរក្ខសាកុលេ តត្ថ តត្ថ បជ្ជលន្តានេកចិតកភយានកេ សុសានេ មនុស្សមំសំ បចិត្វា កិំករោសីតិ បុច្ឆន្តី អាហ.
រត្តន្ធការេ កុណបាទកេហិ,
សមាកុលេ សីវថិកាយ មជ្ឈេ;
មនុស្សមំសំ បចសី ធ សីសេ,
វទេហិ កិំ តេន បយោជនំ តេតិ.
អថ សោ អាហ.
ន យាគហេតុ ន ច ទានហេតុ,
សុសានមជ្ឈម្ហិ បចាមិ មំសំ;
ខុទាសមំ នត្ថិ នរស្ស អញ្ញំ,
ខុទាវិនាសាយ បចាមិមម្ភោតិ.
តតោ ទេវតា តំ តថា ហោតុ, ឥមិនា បិលោតិកេន វាតាវរណំ ករោសិ. កិមត្ថមេតន្តិ បុច្ឆន្តី.
និវត្ថសាខោ ¶ ហិរិសំវរាយ,
បិលោតិកំ តត្ថ បសារយន្តោ;
ករោសិ វាតាវរណញ្ច សម្ម,
កិមត្ថមេតំ វទ បុច្ឆិតោ មេតិ.
សោ តស្សា ចិក្ខន្តោ អាហ.
សុភា សុភាមិស្សិតសីតវាតោ,
សយំ អចិត្តោវ អចិត្តភាវា;
ទេហំ ផុសិត្វាន អសាធុកស្ស,
អកតញ្ញុនោ មិត្តបធំសកស្ស.
សមាវហន្តោ យទិ មេ សរីរេ,
ផុសាតិ [ផុសាតិសាសង្គតិមជ្ជទានិ ឥតិកត្តចិ] តំ វាយុ មមា វិសិត្វា;
ទុក្ខំ ទទាតីតិ វិសំវ តំ ភោ,
បរិវជ្ជិតុំ ពទ្ធមិមំ កុចេលន្តិ.
ទេវតា អាហ.
កិ មកាសិ ភោ សោ កតនាសកោ តេ,
ធនញ្ច ធញ្ញំ តវ នាសយី ច;
មាតា បិតា ពន្ធវោ ខេត្ត វត្ថូ,
វិនាសិតា តេន វទេហិ កិំ តេតិ.
តតោ សោ អាហ.
យំ រាជតោ ហោតិ ភយំ មហន្តំ,
សព្ពស្ស ហរណាទិវធាទិកញ្ច;
អកតញ្ញុនា សប្បុរិសេន ហោតិ,
អារាវ សោ ភោ បរិវជ្ជនីយោ.
យមត្ថិ ¶ ចោរារិភយញ្ហិ លោកេ,
អថោ ទកេនាបិ ច បាវកេន;
អកតញ្ញុនា តំ សកលម្បិ ហោតិ,
អារាវ សោ ភោ បរិវជ្ជនីយោ.
បាណាតិបាតម្បិ អទិន្នទានំ,
បរស្ស ទារូបគមំ មុសា ច;
មជ្ជស្ស បានំ កលហញ្ច បេសុនំ,
សម្ផំ គិរំ ធុត្តជនេហិ [អក្ខធុត្តាទិយោគំ ឥតិកត្ថចិ] យោគំ.
សព្ពំ អនត្ថំ អសិវំ អនិដ្ឋំ,
អបាយិកំ [អបាយិកំ ឥតិកត្ថចិ] ទុក្ខមនន្ត មញ្ញំ;
អកតញ្ញុនា សប្បុរិសេន ហោតិ;
អារាវ សោ ភោ បរិវជ្ជនីយោតិ.
វត្វា អត្តនា អសប្បុរិសសំសគ្គេនានុភូតំ សព្ពំ ទុក្ខំ កថេសិ, តតោ ទេវតា អហម្បិ ភោ សត្ថុនោ មង្គលសុត្តទេសនាទិវសេ ឥមស្មិំយេវ រុក្ខេ និសិន្នោ.
អសេវនា ច ពាលានំ, បណ្ឌិតានញ្ច សេវនា;
បូជា ច បូជនីយ្យានំ, ឯតំ មង្គល មុត្តមន្តិ.
គាថាយ ពាលស្ស ទោសេ អស្សោសិំតិ វត្វា តស្ស បសន្នោ តំ អត្តនោ វិមានំ នេត្វា នហាបេត្វា ទិព្ពវត្ថាលង្ការេហិ អលង្ករិត្វា ទិព្ពន្នបានំ ទត្វា មហន្តំ សក្ការសម្មានំ កត្វា អត្តនោ អានុភាវេន តស្មិំ នគរេ រជ្ជេ អភិសិញ្ចាបេសិ. សោ តត្ថ រជ្ជំ ករោន្តោ ទានាទីនិ បុញ្ញានិ កត្វា អាយុបរិយោសានេ យថាកម្មំ គតោតិ.
ឯវំ ¶ អសាធុជនសង្គមសន្និវាសំ,
សញ្ចជ្ជ សាធុសុចិសជ្ជនសង្គមេន;
ទានាទិ នេកកុសលំ បរិបូរយន្តា,
សគ្គា បវគ្គវិភវំ អភិសម្ភុនាថាតិ.
ចោរសហាយស្ស វត្ថុំ សត្តមំ.
១៨. មរុត្តព្រាហ្មណស្ស វត្ថុម្ហិ អយមានុបុព្ពីកថា
ជម្ពុទីបេ ចន្ទភាគា នាម គង្គាតីរេ ហោមគាមំ នាម អត្ថិ. តស្មិំ ឯកោ មរុត្តោ នាម ព្រាហ្មណោ បដិវសតិ. តទា សោ វោហារត្ថាយ តក្កសីលំ គន្ត្វា គេហំ អាគច្ឆន្តោ អន្តរាមគ្គេ ឯកាយ សាលាយ កុដ្ឋរោគា តុរំ សុនខំ ទិស្វា តស្មិំ ការុញ្ញេន នីលវល្លិតក្កម្ពិលេន មទ្ទិត្វា បាយេសិ. សុនខោ វូបសន្តរោគោ បាកតិកោ ហុត្វា ព្រាហ្មណេន អត្តនោ កតូបការំ សល្លក្ខេន្តោ តេនេវ សទ្ធិំ អគមាសិ. អបរភាគេ ព្រាហ្មណស្ស ភរិយា គព្ភំ បដិលភិ, បរិបុណ្ណគព្ភាយ តាយ វិជាយនកាលេ ទារកោ តិរិយម្បតិត្វា អន្តោគព្ភេយេវ មតោ. តទា តំ សត្ថេន ខណ្ឌាខណ្ឌិកំ ឆិន្ទិត្វា នីហរិំសុ, អថ ព្រាហ្មណោ តំ ទិស្វា និព្ពិន្ទហទយោ ឃរាវាសំ បហាយ ឥសិបព្ពជ្ជំ បព្ពជិត្វា អរញ្ញេ វិហរតិ. អថស្ស ភរិយា អញ្ញេន សទ្ធិំ សំវសន្តី អយំ មំ បហាយ បព្ពជិតោតិ ព្រាហ្មណេ បទុដ្ឋចិត្តា ភោ ព្រាហ្មណំ មារេហីតិ សាមិកេន សទ្ធិំ មន្តេសិ. តេសំ មន្តនំ សុនខោ សុត្វា ព្រាហ្មណេនេវ សទ្ធិំ ចរតិ. អថេកទិវសំ តស្សា សាមិកោ តា ប សំ មារេស្សាមីតិ ធនុ កលាបំ គហេត្វា និក្ខមិ, តទា តាបសោ ផលាផលត្ថាយ អរញ្ញំ គតោ. សុ ន ខោ អស្សមេយេវ ឱ ហី យិ. បុរិសោ តាបសស្សាគមនមគ្គំ ឱលោកេន្តោ គច្ឆន្តរេ ¶ និលីនោ អច្ឆិ. សុនខោ តស្ស បមាទំ ឱលោកេត្វា ធនុនោ គុណំ ខាទិត្វា ឆិន្ទិ. សោ បុន គុណំ បាកតិកំ កត្វា អារោបេសិ. ឯវំ សោ អារោបិតំ អារោបិតំ ខាទតេវ, អថ សោ បាបបុរិសោ តាបសស្សាគមនំ ញត្វា តំ មារេស្សាមីតិ ធនុនា សទ្ធិំ អគមាសិ. អថស្ស សុនខោ បាទេ ឌសិត្វា បាតេត្វា តស្ស មុខំ ខាទិត្វា ទុព្ពលំ កត្វា ភុង្ការមកាសិ, ឯវញ្ហិ សប្បុរិសា អត្តនោ ឧបការកានំ បច្ចុបការំ ករោន្តិ. វុត្តញ្ហិ.
ឧបការំ ករោន្តោ សោ, សុនខោ កតវេទិកោ;
សត្តូបឃាតកំ កត្វា, ឥសិនោ ទាសិ ជីវិតំ.
តិរច្ឆានាបិ ជានន្តិ, គុណមត្តនិ កតំ សទា;
ឥតិ ឧត្វាន មេធាវី, កតញ្ញូ ហោន្តុ បាណិនោតិ.
តតោ តាបសោ សុនខស្ស សទ្ទេនា គន្ត្វា តស្ស តំ វិប្បការំ ទិស្វា ការុញ្ញេន បដិជិគ្គិត្វា វូបសន្តវណំ ពលប្បត្តំ បោសេត្វា តត្ថេវ វសន្តោ ឈានាភិញ្ញំ និព្ពត្តេត្វា អាយុបរិយោសានេ ព្រាហ្មលោកបរាយណោ អហោសីតិ.
សុត្វាន សាធុ សុនខេន កតូបការំ,
មេត្តិំទិសស្ស បកតំ ឥសិនា ច សុត្វា;
សម្មា ករោថ ករុណញ្ច បរូបការំ,
តំ សព្ពទា ភវតិ វោ ភវភោគហេតូតិ.
មរុត្តព្រាហ្មណស្ស វត្ថុំ អដ្ឋមំ.
១៩. បានីយទិន្នស្ស វត្ថុម្ហិ អយមានុបុព្ពីកថា
ជម្ពុទីបេ ¶ អញ្ញតរស្មិំ ជនបទេ កិរេ កោ មនុស្សោ រដ្ឋតោ រដ្ឋំ ជនបទតោ ជនបទំ វិចរន្តោ អនុក្កមេន ចន្ទភាគានទីតីរំ បត្វា នាវំ អភិរុហិត្វា បរតីរំ គច្ឆតិ. អថាបរា គព្ភិនិត្ថី តាយ ឯវ នាវាយ គច្ឆតិ, អថ នាវា គង្គាមជ្ឈប្បត្តកាលេ តស្សា កម្មជវាតា ចលិំសុ. តតោ សា វិជាយិតុមសក្កោន្តី កិលន្តា បានីយំ មេ ទេថ, បិបាសិតាម្ហិតិ មនុស្សេ យាចិ. តេ តស្សា វចនំ អសុណន្តា វិយ បានីយំ នាទំសុ, អថ សោ ជានបទិកោ តស្សា ករុណាយន្តោ [ករុណាយបានីយំ, ករុណាយន្តោបានីយំ, ករុណាយតោយំ ឥតិចកត្ថចិ] តោយំ គហេត្វា មុខេ អាសិញ្ចិ, តស្មិំ ខណេ សា លទ្ធស្សាសា សុខេន ទារកំ វិជាយិ, អថ តេ តីរំ បត្វា កតិបយទិវសេន អត្តនោ អត្តនោ ឋានំ បាបុណិំសុ. អថាបរភាគេ សោ ជានបទិកោ អញ្ញតរកិច្ចំ បដិច្ច តស្សា ឥត្ថិយា វសននគរំ បត្វា តត្ថ តត្ថ អាហិណ្ឌន្តោ និវាសនដ្ឋានំ អលភិត្វា នគរទ្វារេ សាលំ គន្ត្វា តត្ថ និបជ្ជិ. តស្មិំយេវ ទិវសេ ចោរា នគរំ បវិសិត្វា រាជគេហេ សន្ធិំ ឆិន្ទិត្វា ធនសារំ គហេត្វា គច្ឆន្តា រាជបុរិសេហិ អនុពន្ធា គន្ត្វា តាយេវ សាលាយ ឆឌ្ឌេត្វា បលាយិំសុ. អថ រាជបុរិសា អាគន្ត្វា ចោរេ អបស្សន្តា តំ ជានបទិកំ ទិស្វា អយំ ចោរោតិ គហេត្វា បច្ឆាពាហំ គាឡ្ហំ ពន្ធិត្វា បុន ទិវសេ រញ្ញោ ទស្សេសុំ. រញ្ញា កស្មា ភណេ ចោរកម្ម មកាសីតិ បុច្ឆិតោ នាហំ ទេវ ចោរោ, អាគន្តុកោម្ហីតិ វុត្តេ រាជា ចោរេ បរិយេសិត្វា អលភន្តោ អយមេវ ចោរោ, ឥមំ មារេថាតិ អាណាបេសិ. រាជបុរិសេហិ តំ គាឡ្ហំ ពន្ធិត្វា អាឃាតនំ នីតេ សា ឥត្ថី តំ តថា នីយមានំ ទិស្វា សញ្ជានិត្វា កម្បមានហទយា មុហុត្តេន រញ្ញោ សន្តិកំ គន្ត្វា វន្ទិត្វា ទេវ ឯសោ ¶ ន ចោរោ អាគន្តុកោ មុញ្ចថេតំ ទេវាតិ អាហ. រាជា តស្សា កថំ អសទ្ទហន្តោ យជ្ជេតំ មោចេតុ មិច្ឆសិ. តស្សគ្ឃនកំ ធនំ ទត្វា មុញ្ចាបេហីតិ, សា សាមិ មម គេហេ ធនំ នត្ថិ. អបិច មម សត្តបុត្តេហិ សទ្ធិំ មំ ទាសិំ ករោហិ, ឯតំ មុញ្ច ទេវាតិ អាហ, អថ រាជា ត្វំ ឯតំ អធុនាគតោតិ វទសិ. ឯតំ និស្សាយ បុត្តេហិ សទ្ធិំ អត្តានំ ទាសត្តំ សាវេសិ. កិមេសោ តេ ញាតិ វា, ឧទាហុ ឧបការកោតិ បុច្ឆន្តោ អាហ.
កិំតេ ភោតិ អយំ បោសោ, តុវំ បុច្ឆាមិ សំសយំ;
ភាតា វា តេ បិតា ហោតិ, បតិ វា ទេវរោ តវ.
ញាតិ សាលោហិតោ កិន្នុ, ឧទាហុ ឥណទាយកោ;
អថោបការកោ កិន្នុ, កស្មាស្ស ទេសិ ជីវិតំតិ.
តតោ សា អាហ.
ឯសោ មេ បុរិសោ ទេវ, កតបុព្ពោបការកោ;
អតាណមេកិកំ [អត្តានមេកិកំ ឥតិកត្ថចិ] ចេសោ, ទុក្ខិតំ មរណេ ឋិតំ.
វិជាយិតុ មសក្កោន្តិំ, គព្ភិនិំ ទុក្ខវេទិនិំ;
តោយេន មំ ឧបដ្ឋាសិ, តេនាហំ សុខិតា តទា.
ភង្គកល្លោលមាលាយ, ឧត្តរន្តំ មហណ្ណវំ;
បហាយ បាតុំ កូបស្ស, យាតិ លោកោ បិបាសិតោ.
តថេវ វិជ្ជមានេសុ, ជនេសុ មនុជាធិប,
ឯកស្សេវ មនស្មិំហិ, គុណំ តិដ្ឋតិ សាធុកំ.
បហត្វាន មតំ ហត្ថិំ, មំសត្ថី កេចិ ជន្តុនោ;
អនុពន្ធន្តិ មំសត្ថំ, សសំ ធាវន្ត មេកកំ.
តថេវ ¶ វិជ្ជមានេសុ, ជនេសុ មនុជាធិប;
គុណវន្ត មនុពន្ធន្តិ, សប្បុរិសំ កតវេទិកំ.
តស្មា សប្បុរិសេ ធម្មេ, បតិដ្ឋាស្មិ នរាធិប;
អនុស្សរន្តិ ឯតេន, កតបុព្ពូ បការកំ.
អហញ្ច មម បុត្តា ច, ឯតេនម្ហ សុខាបិតា;
ជីវិតម្បិ បរិច្ចជ្ជ, មុច្ចនីយោ អយំ មយាតិ.
តតោ រាជា ទោវារិកំ បក្កោសិត្វា តម្បិ បុច្ឆិត្វា អធុនាគតភាវំ ញត្វា តស្សា សប្បុរិសធម្មេ សន្តុដ្ឋោ តេសំ ឧភិន្នម្បិ មហន្តំ យសំ អនុប្បទាសិ. តេ លទ្ធយសា ត តោ បដ្ឋាយ ទានាទីនិ បុញ្ញកម្មានិ កត្វា សគ្គបរាយណា អហេសុន្តិ.
ធម្មេ បតិដ្ឋិតមនា អបិ មាតុគាមា,
ឯវំ លភន្តិ វិភវញ្ច បសំសនញ្ច;
ធម្មញ្ច សាធុចរិតំ មនសីករោន្តោ,
ធម្មេសុ វត្តថ សទា សុចិសជ្ជនាតិ.
បានីយទិន្នស្ស វត្ថុំ នវមំ.
២០. សហាយស្ស បរិច្ចត្តជីវិតកស្ស វត្ថុម្ហិ អយមានុបុព្ពីកថា
ភគវតិ បរិនិព្ពុតេ សាវត្ថិយំ សោមព្រាហ្មណោ សោមទត្តព្រាហ្មណោតិ ទ្វេ ព្រាហ្មណា វសន្តិ. តត្ថ សោមទត្តព្រាហ្មណេន សទ្ធិំ សោមព្រាហ្មណោ យេភុយ្យេន ទូតំ កីឡតិ. អថេកទិវសំ សោមទត្តោ សោមព្រាហ្មណំ តេន បរាជេត្វា តស្ស ឧត្តរាសង្គញ្ច លញ្ឆនមុទ្ទិកញ្ច គហេត្វា អត្តនោ គេហំ គច្ឆន្តោ សោមព្រាហ្មណស្ស ឯហិ គេហំ គច្ឆា- មាតិ ¶ អាហ. តតោ សោមោ នាហំ សម្ម ឯកសាដកោ ហុត្វា អន្តរវីថិំ ឱតរិតុំ សក្កោមិ. គមនតោ ឯត្ថេវ មេ ឋានំ វរតរន្តិ អាហ, សោមទត្តេន ឯវំ សតិ សម្ម ឥមំ ឧត្តរាសង្គំ គណ្ហាតិ តស្ស តំ ទត្វា ឥទានិ សម្ម ឯហីតិ វុត្តោបិ នាគច្ឆតិ. បុន តេន ភោ កស្មា នាគច្ឆសីតិ បុដ្ឋោ សម្ម មម ហត្ថេ មុទ្ទិកំ អបស្សន្តា មេ បុត្តទារាទយោ មយា សទ្ធិំ កលហំ ករោន្តីតិ អាហ, អថ សោ ឯវំ សន្តេ យទា តេ បហោតិ. តទា មយ្ហំ ទេហីតិ មុទ្ទិកម្បិ ទត្វា តំ គហេត្វា គេហំ អគមាសិ. អថ តេ ឯត្តកេន សហាយា អហេសុំ. អបរភាគេ សោមទត្តព្រាហ្មណំ អយំ បរទារកម្មំ អកាសីតិ មនុស្សា គហេត្វា រញ្ញោ ទស្សេសុំ. រាជា តស្ស រូបសម្បត្តិំ ទិស្វា រាជាណំ អកត្វា មា ភោ បុន ឯវមកាសីតិ ឱវទិត្វា វិស្សជ្ជេសិ. រាជា នំ យាវតតិយវារំ ឱវទន្តោ វិស្សជ្ជេត្វា ចតុត្ថេវារេ គច្ឆថេតំ អាឃាតនំ នេត្វា មារេថាតិ អាណាបេសិ. ឯវំ បាបកម្មេ និរតា អនេកាការេន ឱវទន្តាបិ ន សក្កា និវារេតុំ. តថាហិ.
សោណា ចេវ សិគាលា ច, វាយសា នីលមក្ខិកា;
ឥច្ចេតេ កុណបេ សត្តា, ន សក្កា តេ និសេធិតុំ.
តថា បាណាតិបាតេសុ, បរទារេ សុរាយ ច;
មុសាវាទេសុ ថេយ្យេសុ, សត្តសត្តា ន វារិយាតិ.
តតោ រាជបុរិសា តំ ពន្ធិត្វា បក្កមិំសុ. តទា សោមព្រាហ្មណោ សោមទត្តំ តថា នីយមានំ ទិស្វា កម្បមានហទយោ រាជបុរិសានំ សន្តិកំ គន្ត្វា ឥមំ ភោ មុហុត្តំ មា មារេថ. យាវ រាជានំ ជានាបេស្សាមីតិ វត្វា រញ្ញោ សន្តិកំ គន្ត្វា វន្ទិត្វា ឋិតោ ទេវ មម ជីវិតំ សោមទត្តស្ស ព្រាហ្មណស្ស ទស្សាមិ. ឯតំ មុញ្ចថ. យទិ មារេតុកាមា, មំ មារេថាតិ អាហ. រាជា តុណ្ហី [តុដ្ឋោ ឥតិកត្ថចិ] អហោសិ, រាជបុរិសា សោមទត្តំ មុញ្ចិត្វា ¶ សោមព្រាហ្មណំ អាឃាតនំ នេត្វា មារេសុំ, អហោ កតញ្ញុនោ កតវេទិតា.
ហោតិ ចេត្ថ.
កកូបការ មត្តានំ, សរន្តា កេចិ មានុសា;
ជីវិតំ ទេន្តិ សោមោវ, សោមទត្តស្ស អត្តនោតិ.
សោ តេន ជីវិតទានេន ទេវលោកេ និព្ពត្តិត្វា មហន្តេ កនកវិមានេ ទេវច្ឆរាសហស្សបរិវុតោ ទិព្ពសម្បត្តិមនុភោន្តោ បដិវសតិ. តទា សោមទត្តព្រាហ្មណោ ឯសោ មំ មរណប្បត្តំ មោចេសីតិ វត្វា តស្សត្ថាយ ទានំ ទត្វា បត្តិំ អទាសិ. តាវទេវស្ស តតោ ពហុតរំ ទេវិស្សរិយំ អហោសិ ទេវានុភាវញ្ច. តតោ សោ សោមទេវោ អត្តនោ ទេវិស្សរិយំ ឱលោកេន្តោ សហាយស្ស អត្តនោ ជីវិតទានំ អទ្ទស. ទិស្វា អត្តភាវំ វិជហិត្វា មាណវកវណ្ណេន សោមទត្តព្រាហ្មណំ ឧបសង្កមិត្វា បដិសន្ថារំ កត្វា អត្តានំ ទេវលោកេ និព្ពត្តភាវំ បកាសេត្វា តំ គហេត្វា អត្តនោ អានុភាវេន ទេវលោកំ នេត្វា យថាកាមំ សម្បត្តិ មនុភវាតិ វត្វា សត្តាហំ ទេវស្សរិយំ ទត្វា សត្តមេ ទិវសេ នេត្វា តស្ស គេហេយេវ បតិដ្ឋាបេសិ. តត្ថ ហិ ទិព្ពសម្បត្តិ មនុភូតស្ស មនុស្សសម្បត្តិ បដិក្កុលា ហោតិ. តតោ សោ ទិព្ពសម្បត្តិមនុស្សរន្តោ កិសោ ទុព្ពលោ ឧប្បណ្ឌុប្បណ្ឌុកជាតោ អហោសិ. អថេកទិវសំ ទេវបុត្តោ តំ ឱលោកេន្តោ តថា ទុក្ខប្បត្តំ ទិស្វា ន សក្កា មនុស្សេន ទិព្ពសម្បត្តិមនុភវិតុន្តិ ឥច្ឆិតិច្ឆិតសម្បត្តិទាយកំ ឯកំ ចិន្តាមណិំ ទត្វា តស្ស ភរិយម្បិ អត្តនោ អានុភាវេន រូបវន្ថំ យសវន្តំ វណ្ណវន្តំ អតិក្កន្តមនុស្សិត្ថិវណ្ណំ អកាសិ, អបរភាគេ តេ ជយម្បតិកា បច្ចក្ខតោ ទិដ្ឋទិព្ពសម្បត្តិវិភវា ទានំ ទត្វា សីលំ រក្ខិត្វា សហាយទេវបុត្តស្ស សន្តិកេយេវ និព្ពត្តិំសូតិ.
មន្ទេន ¶ នន្ទិតមនា ឧបការកេន,
បាណម្បិ ទេន្តិ សុជនា ឥតិ ចិន្តយិត្វា;
មិត្តទ្ទុ មា ភវថ ភោ ឧបការកស្ស;
បាសំសិយា ភវថ សាធុជនេហិ និច្ចំតិ.
សហាយស្ស បរិច្ចត្តជីវិតកស្ស វត្ថុំ ទសមំ.
នន្ទិយរាជវគ្គោ ទុតិយោ.
យក្ខវញ្ចិតវគ្គោ
២១. យក្ខវញ្ចិត វត្ថុម្ហិ អយមានុបុព្ពីកថា
ភគវតិ ¶ បរិនិព្ពុតម្ហិ កោសលរញ្ញោ កិរ ជនបទេ តុណ្ឌគាមោនាម អហោសិ. តត្ថេកោ ពុទ្ធទាសោ នាម មនុស្សោ ‘‘យាវជីវំ ពុទ្ធំ សរណំ គច្ឆាមិ. ពុទ្ធោ មេ សរណំ តាណំ លេណំ បរាយណន្តិ’’ ឯវំ ជីវិតបរិយន្តំ ពុទ្ធំ សរណំ គតោ បដិវសតិ, តស្មិំ សមយេ ឯកោ ជនបទវាសិកោ តត្ថ តត្ថ អាហិណ្ឌន្តោ តំ តុណ្ឌគាមំ បត្វា តស្សេវ ឃរេ និវាសំ កប្បេសិ, តស្ស បន ជានបទិកស្ស សរីរេ ឯកោ យក្ខោ អាវិសិត្វា បីឡេតិ, តទា តស្ស គាមស្ស បវិសនកាលេ យក្ខោ ពុទ្ធទាសោ បាសកស្ស គុណតេជេន តស្ស គេហំ បវិសិតុំ អសក្កោន្តោ តំ មុញ្ចិត្វា ពហិគាមេ សត្តាហំ អដ្ឋាសិ តស្សាគមនំ ឱលោកេន្តោ. តតោ សោ ជានបទិកោ សត្តទិវសំ តត្ថ វសិត្វា សត្តមេ ទិវសេ សករដ្ឋំ គន្តុកាមោ គាមា និក្ខមិ. អថ តំ តថា និក្ខន្តំ ទិស្វា យក្ខោ អគ្គហេសិ, អថ សោ តំ ឯត្តកំ កាលំ កុហិំគតោសីតិ បុច្ឆិ. យក្ខោ ភោ តវត្ថាយ ឯត្ថ វសន្តស្ស មេ សត្តាហំ អតិក្កន្តន្តិ. តតោ សោ កោ តេ មយា អត្ថោ, កិំ តេ ទម្មីតិ, អថ យក្ខេន ភោ អហំ ខុទាយ បីឡិតោ ភត្តេន មេ អត្ថោតិ វុត្តោ សោ ឯវំ សតិ កស្មា មំ អន្តោគេហេ វសន្តំ ន គណ្ហីតិ អាហ. យក្ខេន ភោ តស្មិំ ឃរេ ពុទ្ធំ សរណំ គតោ ឯកោ ឧបសកោ អត្ថិ, តស្ស សីលតេជេន គេហំ បវិសិតុមសក្កោន្តោ អដ្ឋាសិន្តិ វុត្តោ ជានបទិកោ សរណំ នាម កិន្តិ អជានន្តោ កិន្តិ វត្វា សោ សរណំ អគ្គហេសីតិ យក្ខំ បុច្ឆិ. យក្ខោ ‘‘ពុទ្ធំ សរណំ គច្ឆាមី’’តិ វត្វា សរណំ អគ្គហេសីតិ អាហ. តំ សុត្វា ជានបទិកោ ឥទានិ ឥមំ វញ្ចេស្សាមីតិ ចិន្តេត្វា តេនហិ យក្ខ អហម្បិ ពុទ្ធំ សរណំ គច្ឆាមីតិ អាហ. ឯវំ វុត្តមត្តេយេវ យក្ខោ មហាសទ្ទំ ករោន្តោ ភ យេ ន ភមន្តោ ¶ បលាយិ, ឯវំ សម្មាសម្ពុទ្ធស្ស សរណំ ឥធលោកេ ភយោ បទ្ទវ និវារណត្ថំ ហោតិ, បរលោកេ សគ្គមោក្ខាវហំ. តថាហិ.
ពុទ្ធោតិ វចនំ ឯតំ, អមនុស្សានំ ភយាវហំ;
ពុទ្ធភត្តិកជន្តូនំ, សព្ពទា មុទមាវហំ.
សព្ពោបទ្ទវនាសាយ, បច្ចក្ខទិព្ពមោសធំ;
ទិព្ពមន្តំ មហាតេជំ, មហាយន្តំ មហព្ភុតំ.
តស្មា សោ ទារុណោ យក្ខោ,
ទិស្វា តំ សរណេ ឋិថំ;
ឧព្ពិគ្គោ ច ភយប្បត្តោ,
លោមហដ្ឋោ ច ឆម្ភីតោ.
ភមន្តោ ធាវិតំ ទិស្វា, តិមិរោវ សុរិយុគ្គតេ,
សិម្ពលិតូលភដ្ឋំវ, ចណ្ឌវាតេន ខណ្ឌិតំ.
យំ ទុក្ខំ រាជចោរារិ, យក្ខបេតា ទិសម្ភវំ;
និច្ឆន្តេន មនុស្សេន, គន្តព្ពំ សរណត្តយំតិ.
តតោ ជានបទិកោ សរណាគមនេ មហាគុណំ មហានិសំសំ ឱលោកេត្វា ពុទ្ធេ សគារវោ សប្បេមោ ‘‘ជីវិតបរិយន្តំ ពុទ្ធំ សរណំ គច្ឆាមី’’តិ សរណំ គន្ត្វា តេនេវ សរណាគមនានុភាវេន ជីវិតបរិយោសានេ សុត្តប្បពុទ្ធោវិយ ទេវលោកេ និព្ពត្តីតិ.
ទិស្វាន ឯវំ សរណំ គតំ តំ,
អបេន្តិ យក្ខាបិ មហព្ភយេន;
បាលេថ សីលំ សរណញ្ច តស្មា,
ជហាថ ទុរិតំ សុគតិំ ភជវ្ហោតិ.
យក្ខវញ្ចិតវត្ថុំ បថមំ.
២២. មិច្ឆទិដ្ឋិកស្ស វត្ថុម្ហិ អយមានុបុព្ពីកថា
ភគវតិ ¶ ធរមានេ រាជគហនគរេ កិរ ឯកោ ព្រហ្មភត្តិកោ មិច្ឆាទិដ្ឋិកោ បដិវសតិ, តត្ថេវ សម្មាទិដ្ឋិកោបិ. តេសំ ឧភិន្នម្បិ ទ្វេ បុត្តា អហេសុំ. តេ ឯកតោ កីឡន្តា វឌ្ឍន្តិ. អថាបរភាគេ គុឡកីឡំកីឡន្តានំ សម្មាទិដ្ឋិកស្ស បុត្តោ ‘‘នមោ ពុទ្ធយា’’តិ វត្វា គុឡ្ហំ ខិបន្តោ ទិវសេ ទិវសេ ជិនាតិ. មិច្ឆាទិដ្ឋិកស្ស បុត្តោ ‘‘នមោ ព្រហ្មុនោ’’តិ វត្វា ខិបន្តោ បរាជេតិ, តតោ មិច្ឆាទិដ្ឋិកស្ស បុត្តោ និច្ចំ ជិនន្តំ សម្មាទិដ្ឋិកំ កុមារំ ទិស្វា សម្ម ត្វំ និច្ចមេវ ជិនាសិ, កិំ វត្វា គុឡំ ខិបសីតិ បុច្ឆិ. សោហំ សម្ម ‘‘នមោ ពុទ្ធាយា’’តិ វត្វា ខិបាមីតិ អាហ. សោបិ តតោ បដ្ឋាយ ‘‘នមោ ពុទ្ធាយា’’តិ វត្វា ខិបតិ, អថ តេ យេភុយ្យេន ទូតេ សមសមាវ ហោន្តិ. អបរភាគេ មិច្ឆាទិដ្ឋិកស្ស បុត្តោ បិតរា សទ្ធិំ ទារូនមត្ថាយ វនំ គន្ត្វា សកដេន ទារុំ គហេត្វា អាគច្ឆន្តោ នគរទ្វារសមីបេ សកដំ វិស្សជ្ជេត្វា តិណេ ខាទនត្ថាយ គោណេ វិស្សជ្ជេសិ, គោណា តិណំ ខាទន្តោ អញ្ញេហិ គោរូបេហិ សទ្ធិំ អន្តោនគរំ បវិសិំសុ. អថស្ស បិតា គោណេ បរិយេសន្តោ សកដំ ឱលោកេហីតិ បុត្តំ និវត្តេត្វា នគរំ បវិដ្ឋោ អហោសិ, អថ សាយណ្ហេ ជាតេ មនុស្សា នគរទ្វារំ បិទហិំសុ, តតោ កុមារោ ពហិនគរេ ទារុសកដស្ស ហេដ្ឋា សយន្តោ និទ្ទូបគតោ អហោសិ. អថ តស្សា រត្តិយា សម្មាទិដ្ឋិកោ ច មិច្ឆាទិដ្ឋិកោ ចាតិ ទ្វេ យក្ខា គោចរំ បរិយេសមានា សកដស្ស ហេដ្ឋា និបន្នំ កុមារំ អទ្ទសំសុ, តេសុ មិច្ឆាទិដ្ឋិកោ ឥមំ ខាទាមីតិ អាហ. អថាបរោ មា ឯវ មកាសិ, ‘‘នមោ ពុទ្ធាយា’’តិ វាចកោ ឯសោតិ, ខាទាមេវេតន្តិ វត្វា ឥតរេន យាវតតិយំ វារិយមានោបិ គន្ត្វា តស្ស បាទេ គហេត្វា អាកឌ្ឍិ. តស្មិំ ខណេ ទារកោ បុព្ពបរិចយេន ‘‘នមោ ពុទ្ធាយា’’តិ អាហ តំ សុត្វា យក្ខោ ភយប្បត្តោ លោមហដ្ឋោ ¶ ហត្ថំ វិស្សជ្ជេត្វា បដិក្កម្ម អដ្ឋាសិ. អហោ អច្ឆរិយំ ពុទ្ធានុភាវំ អព្ភុតំ, ឯវំ អត្តំ អនីយ្យាតេត្វា បរិចយេន ‘‘នមោ ពុទ្ធាយា’’តិ វុត្តស្សបិ ភយំ ឆម្ភិតត្តំ ឧបទ្ទវំ វា ន ហោតិ. បគេវ អត្តំ នីយ្យាតេត្វា យាវជីវំ ពុទ្ធំ សរណំ គតស្សាតិ. វុត្តញ្ហិ.
យថាបិ សិខិនោ នាទំ, ភុជង្គានំ ភយាវហំ;
ឯវំ ពុទ្ធោតិ វចនំ, អមនុស្សានំ ភយាវហំ.
យថា មន្តស្ស ជប្បេន, វិលយំ យាតិ កិព្ពិសំ;
ឯវំ ពុទ្ធោតិ វចនេន, អបយន្តិ [បហាយន្តិ ឥតិសព្ពត្ថ] បិសាចកា.
អគ្គិំ ទិស្វា យថា សិត្ថំ, ទូរតោវ វិលីយតិ;
ទិស្វានេវំ សរណគតំ, បេតា បេន្តិវ [បេតាបេន្តាវ ឥតិកត្ថចិ] ទូរតោ.
បវរំ ពុទ្ធឥច្ចេត, មក្ខរទ្វយមព្ភុតំ;
សព្ពោ បទ្ទវនាសាយ, ថិរបាការ មុគ្គតំ.
សត្តរតនបាសាទំ, តមេវ វជិរំ គុហំ;
តមេវ នាវំ ទីបំ តំ, តមេវ កវចំ សុភំ.
តមេវ សិរសិ ភាសន្តំ, កិរីដំ រតនាមយំ;
លលាដេ តិលកំ រម្មំ, កប្បូរំ នយនទ្វយេ.
តាឌង្កំ កណ្ណយុគលេ, សោណ្ណមាលា គលេ សុភា;
ឯកាវឡិ តារហារ, ភារា ជត្តុសុ លង្កតា.
អង្គទំ ពាហុមូលស្ស, ករគ្គេ វលយំ តថា;
អង្គុលិស្វង្គុលិយញ្ច, ខគ្គំ មង្គលសម្មតំ.
សោណ្ណា តបត្ត មុណ្ហីសំ, សពាណំវ សរាសនំ;
តមេវ សព្ពាលង្ការំ, តមេវ ទុរិតាបហំ.
តស្មា ¶ ហិ បណ្ឌិតោ បោសោ,
លោកលោចនសត្ថុនោ;
សរណំ តស្ស គន្តេវ,
គុណនាមំ ឯហិបស្សិកំ.
នមោតិ វចនំ បុព្ពំ, ពុទ្ធាយេតិ គិរំ តទា;
សុបន្តេន កុមារេន, មិច្ឆាទិដ្ឋិកសូនុនា.
សុត្វា វុត្តំ បិសា ចាបិ, មនុស្សកុណបេ រតា;
ន ហិំសន្តិ អហោ ពុទ្ធ, គុណសារមហន្តតាតិ.
អថ សម្មាទិដ្ឋិកយក្ខោ មិច្ឆាទិដ្ឋិកស្ស យក្ខស្ស ឯវមាហ, អយុត្តំ ភោ តយា កតំ. ពុទ្ធគុណេ បហារោ ទិន្នោ, ទណ្ឌកម្មំ តយា កាតព្ពំតិ, តេន កិំមយា សម្ម កាតព្ពន្តិ វុត្តេ ពុភុក្ខិតស្ស អាហារំ ទេហីតិ អាហ. តតោ សោ សាធូតិ វត្វា យាវាហំ អាគច្ឆាមិ, ត្វំ តាវេត្ថ វច្ឆាហីតិ វត្វា ពិម្ពិសាររញ្ញោ កញ្ចនតដ្ដកេ វឌ្ឍិតំ រសភោជនំ អាហរិត្វា កុមារស្ស បិតុវណ្ណេន ទារកំ ភោជេត្វា បុន កុមារេន វុត្តពុទ្ធវចនញ្ច អត្តនា កតវាយាមំ ចាតិ សព្ពំ តដ្ដកេ លិខិត្វា ឥទំ រញ្ញោយេវ បញ្ញាយតូតិ អធិដ្ឋាយ អគមំសុ, អថ បភាតាយ រត្តិយា រញ្ញោ ភោជនកាលេ រាជបុរិសា តត្ថ តដ្ដកំ អទិស្វា នគរំ ឧបបរិក្ខន្តា សកដេ ទារកញ្ច តដ្ដកញ្ច ទិស្វា តដ្ដកេន សទ្ធិំ តំ គហេត្វា រញ្ញោ ទស្សេសុំ. រាជា តដ្ដកេ អក្ខរាទីនិ ទិស្វា វាចេត្វា តស្ស គុណេ បសន្នោ មហន្តេន យសេន សទ្ធិំ សេដ្ឋិដ្ឋានមទាសិ.
ជិនស្ស នាមំ សុបិនេន បេវំ,
ន ហោតិ ភីតិំ លបនេន យស្មា;
តស្មា មុនិន្ទំ សតតំ សរាថ,
គុណេ សរន្តា សរណញ្ច យាថាតិ.
មិច្ឆាទិដ្ឋិកស្ស វត្ថុំ ទុតិយំ.
២៣. បាទបីឋិកាយ វត្ថុម្ហិ អយមានុបុព្ពីកថា
ជម្ពុទីបេ ¶ មហាពោធិតោ កិរ ទក្ខិណបស្សេ ឯតំ បច្ចន្តនគរំ អហោសិ. តត្ថ សទ្ធាសម្បន្នោ រតនត្តយមាមកោ ឯកោ ឧបាសកោ បដិវសតិ. តទា ឯកោ ខីណាសវោ ភគវតា បរិភុត្តំ បាទបីឋំ ថវិកាយ បក្ខិបិត្វា គតគតដ្ឋានេ បូជេន្តោ អនុក្កមេន តំ នគរំ សម្បាបុណិត្វា សុនិវត្ថោ សុបារុតោ បត្តំ គហេត្វា អន្តរវីថិំ បដិបជ្ជិ យុគមត្តទសោ បព្ពជ្ជាលីលាយ ជនំ បរិតោសេន្តោ. អថ សោ ឧបាសកោ តថា គច្ឆន្តំ ថេរំ ទិស្វា បសន្នមានសោ ឧបគន្ត្វា បញ្ចបតិដ្ឋិតេន វន្ទិត្វា បត្តំ គហេត្វា ភោជេត្វា និពទ្ធំ មម គេហំ អាគមនមិច្ឆាមិ, មមានុកម្បាយ ឯត្ថេវ វសថ សាមីតិ យាចិត្វា នគរាសន្នេ រមណីយេ វនសណ្ឌេ នទីកូលេ បណ្ណសាលំ កត្វា ថេរស្ស តំ នីយ្យាតេត្វា ចតុបច្ចយេហិ បដិជគ្គន្តោ មានេន្តោ បូជេន្តោ វសតិ. ថេរោបិ តត្ថ ផាសុកដ្ឋានេ ភគវតា បរិភុត្តបាទបីឋធាតុំ និធាយ វាលុកាហិ ថូបំ កត្វា និច្ចំ គន្ធធូបទីបបុប្ផបូជាទីហិ បូជយមានោ វាសំ កប្បេតិ. តស្មិំ សមយេ តស្សោ បាសកស្ស អនន្តរគេហវាសិកោ ឯកោ ឥស្សរភត្តិកោ អត្តនោ ទេវតំ និពទ្ធំ នមស្សតិ. តំ ទិស្វាស្ស ឧបាសកោ ពុទ្ធគុណេ វត្វា អខេត្តេ សម្ម មា វិរិយំ ករោហិ. បជហេតំ ទិដ្ឋិំតិ អាហ. តតោ សោ កេរាដិកោ ឥស្សរភត្តិកោ កោ តេ សត្ថុ គុណានុភាវោ, អម្ហាកំ ឥស្សរស្ស គុណោវ មហន្តោតិ វត្វា តស្ស អគុណំ គុណន្តិ កថេន្តោ អាហ.
តិបុរំ សោ វិនាសេសិ, លលាដនយនគ្គិនា;
អសុរេច វិនាសេសិ, តិសូលេន មហិស្សរោ.
ជដាកលាបមាវត្តំ, នច្ចតី ទិនសន្ធិយំ;
វាទេតិ ភេរិវីណាទិំ, គីតំចាបិ ស គាយតិ.
ភរិយាយោ ¶ តស្ស តិស្សោ, ជដាយេកំ សមុព្ពហេ;
ឯកមេកេន បស្សេន, បស្សមានោ ចរេកកំ.
ហត្ថិចម្មម្ពរធរោ, តេនេវ វារិតា តបោ;
អសាទិសេហិ បុត្តេហិ, រូបេន ច សុបាកដោ.
រតិយា ច មធុបានេ ច, ព្យាវដោ សព្ពទា ច សោ;
មនុស្សដ្ឋិធរោ សីស, កបាលេនេស ភុញ្ជកិ.
ន ជាតោ ន ភយំ តស្ស, មរណំ នត្ថិ សស្សតោ;
ឦទិសោ មេ មហាទេវោ, នត្ថញ្ញស្សីទិសោ គុណោតិ.
តំ សុត្វា ឧបាសកោ សម្ម តុយ្ហំ ឥស្សរស្ស ឯតេ គុណា នាម តាវ ហោន្តុ. អគុណា នាម កិត្តកា ហោន្តីតិ វត្វា ភគវតោ សកលគុណេ សំហរិត្វា កថេន្តោ អាហ.
លោកេ សព្ពសវន្តីនំ, អាធារោ សាគរោ យថា;
សព្ពេសំ គុណរាសីនំ, អាធារោវ តថាគតោ.
ចរាចរានំ សព្ពេសំ, អាធារាវ ធរា អយំ;
តថា គុណានំ សព្ពេសំ, អាធារោវ តថាគតោ.
ឯវំ សន្តោ វិយត្តោច [វិយន្តោ ឥតិកត្ថចិ], ឯវំ សោ ករុណាបរោ;
ឯវ មិទ្ធិវិធា តស្ស, ឯវមេវំ គុណា ឥតិ.
ពុទ្ធោបិ សក្កោតិ ន យស្ស វណ្ណេ,
កប្បម្បិ វត្វា ខយតំ គមេតុំ;
បគេវ ច ព្រហ្មសុរា សុរេហិ,
វត្តុំ ន ហានន្តគុណស្ស វណ្ណន្តិ.
ឯវំ វទន្តា បន តេ ឧភោបិ អម្ហាកំ ទេវោ ឧត្តមោ អម្ហាកំ ទេវោ ឧត្តមោតិ កលហំ វឌ្ឍេត្វា រញ្ញោ សន្តិកមគមំសុ, រាជា ¶ តេសំ កថំ សុត្វា តេនហិ តុម្ហាកំ ទេវតានំ មហន្តភាវំ ឥទ្ធិបាដិហារិយេន ជានិស្សាម. ទស្សេថ តេហិ នោ ឥទ្ធិំតិ នគរេ ភេរិំ ចរាបេសិ. ឥតោ កិរ សត្តាហច្ចយេន ឥមេសំ ទ្វិន្នំ សត្ថារានំ បាដិហារិយានិ ភវិស្សន្តិ. សព្ពេ សន្និបតន្តូតិ តំ សុត្វា នានាទិសាសុ ពហូ មនុស្សា សមាគមិំសុ, អថ មិច្ឆាទិដ្ឋិកា អជ្ជ អម្ហាកំ ទេវស្ស អានុភាវំ បស្សាមាតិ មហន្តំ បូជំ ករោន្តោ តត្ថ សារំ នាទ្ទសំសុ, សម្មាទិដ្ឋិកាបិ អជ្ជ អម្ហាកំ ភគវតោ អានុភាវំ បស្សិស្សាមាតិ វាឡុកាថូបំ គន្ត្វា គន្ធមាលាទីហិ បូជេត្វា បទក្ខិណំ កត្វា អញ្ជលិម្បគ្គយ្ហ អដ្ឋំសុ. អថ រាជាបិ ពលវាហនបរិវុតោ ឯកមន្តេ អដ្ឋាសិ. នានាសមយវាទិនោបិ អជ្ជ តេសំ បាដិហារិយំ បស្សិស្សាមាតិ មញ្ចាតិមញ្ចំ កត្វា អដ្ឋំសុ. តេសំ សមាគមេ សម្មាទិដ្ឋិកា វាឡុកាថូប មភិមុខំ កត្វា អញ្ជលិម្បគ្គយ្ហ សាមិ អម្ហាកំ ភគវា សព្ពពុទ្ធកិច្ចានិ និដ្ឋាបេត្វា អនុបាទិសេសាយ និព្ពាណធាតុយា បរិនិព្ពាយិ. សារិបុត្តមហាមោគ្គល្លានាទយោ អសីតិមហាសាវកាបិ បរិនិព្ពាយិំសុ, នត្ថេត្ថ អម្ហាកំ អញ្ញំ បដិសរណន្តិ វត្វា សច្ចកិរិយំ ករោន្តា អាហំសុ.
អាបាណកោដិំ ពុទ្ធស្ស, សរណំ នោ គតា យទិ;
តេន សច្ចេន យំ ធាតុ, ទស្សេតុ បាដិហារិយំ.
អាបាណកោដិំ ធម្មស្ស, សរណំ នោ គតា យទិ;
តេន សច្ចេន យំ ធាតុ, ទស្សេតុ បាដិហារិយំ.
អាបាណកោដិំ សង្ឃស្ស, សរណំ នោ គតា យទិ;
តេន សច្ចេន យំ ធាតុ, ទស្សេតុ បាដិហារិយំ.
រាមកាលេ មុនិន្ទស្ស, បាទុកា ចាសិ អព្ភុតា;
តេន សច្ចេន យំ ធាតុ, ទស្សេតុ បាដិហារិយំ.
ឆទ្ទន្តកាលេ ¶ មុនិនោ, ទាឋា ឆរំសិរញ្ជិតា;
តេន សច្ចេនយំ ធាតុ, និច្ឆារេតុ ឆ រំសិយោ.
ជាតមត្តោ តទា ពុទ្ធោ, ឋិតោ បង្កជមុទ្ធនិ;
និច្ឆារេសាសភិំវាចំ, អគ្គោ សេដ្ឋោតិអាទិនា;
តេន សច្ចេនយំ ធាតុ, ទស្សេតុ បាដិហារិយំ.
និមិត្តេ ចតុរោ ទិស្វា, និក្ខន្តោ អភិនិក្ខមំ;
តេន សច្ចេន យំ ធាតុ, ទស្សេតុ បាដិហារិយំ.
មារសេនំ បលាបេត្វា, និសិន្នោ ពុជ្ឈិ ពោធិយំ;
តេន សច្ចេន យំ ធាតុ ទស្សេតុ បាដិហារិយំ.
ធម្មចក្កំ បវត្តេសិ, ជិនោ សិបតនេ តទា;
តេន សច្ចេន យំ ធាតុ, ទស្សេតុ បាដិហារិយំ.
នន្ទោបនន្ទភោគិន្ទំ, នាគំ នាលាគិរិវ្ហយំ;
អាឡវកា ទយោ យក្ខេ, ព្រហ្មានោ ច ពកា ទយោ.
សច្ចកាទិនិគណ្ឋេច, កូដទន្តា ទយោ ទ្វិជេ;
ទមេសិ តេន សច្ចេន, ទស្សេតុ បាដិហារិយំតិ.
ឯវញ្ច បន វត្វា ឧបាសកា អម្ហាកំ អនុកម្មំ បដិច្ច មហាជនស្ស មិច្ឆាទិដ្ឋិភេទនត្តំ បាដិហារិយំ ទស្សេថ សាមីតិ អារាធេសុំ. អថ ពុទ្ធានុភាវញ្ច ថេរានុភាវញ្ច ឧបាសកានំ សច្ចកិរិយានុភាវញ្ច បដិច្ច វាឡុកាថូបំ ទ្វិធា ភិន្ទិត្វា បាទបីឋធាតុ អាកាស មព្ភុគ្គន្ត្វា ឆព្ពណ្ណរំសិយោ វិស្សជ្ជេន្តី វិលាសមានា អដ្ឋាសិ. អថ មហាជនា ចេលុក្ខេបសហស្សានិ បវត្តេន្តា សាធុកីឡ្ហំ កីឡន្តា មហានាទំ បវត្តេន្តា មហន្តំ បូជមកំសុ. មិច្ឆាទិដ្ឋិកាបិ ឥមំ អច្ឆរិយំ ទិស្វា វិម្ហិតមានសា មិច្ឆាទិដ្ឋិំ ភិន្ទិត្វា រតនត្តយបរាយណា សរណ មគមំសូតិ.
ផុដ្ឋោបិ ¶ បាទេន ជិនស្ស ឯវំ,
កលិង្គរោ បា សិ មហានុភាវោ;
លោកេកនាថស្ស អនាសវស្ស,
មហានុភាវោ ហិ អចិន្តនីយោតិ.
បាទបីឋិកាយ វត្ថុំ តតិយំ.
២៤. ឧត្តរសាមណេរស្ស វត្ថុម្ហិ អយមានុបុព្ពីកថា
សោ កិរ បុរិមពុទ្ធេសុ [បុរិមពុទ្ធេ ឥតិសព្ពត្ថ] កតាធិការោ តត្ថ តត្ថ ភវេ វិវដ្ដូបនិស្សយំ បុញ្ញំ ឧបចិនន្តោ សុមេធស្ស ភគវតោ កាលេ វិជ្ជាធរោ ហុត្វា ហិមវតិ បដិវសតិ. តទា សុមេធោ នាម សម្មាសម្ពុទ្ធោ វិវេក មនុព្រូហន្តោ ហិមវន្តំ គន្ត្វា រមណីយេ បទេសេ បល្លង្កំ អាភុជិត្វា និសីទិ. តទា វិជ្ជាធរោ អាកាសេន គច្ឆន្តោ ឆព្ពណ្ណរំសីហិ វិរាជមានំ ភគវន្តំ ទិស្វា តីហិ កណិការបុប្ផេហិ បូជេសិ, បុប្ផានិ ពុទ្ធានុភាវេន សត្ថុ ឧបរិ ឆត្តាការេន អដ្ឋំសុ, សោ តេន ភីយ្យោសោ មត្តាយ បសន្នចិត្តោ ហុត្វា អបរភាគេ កាលំកត្វា តាវតិំសភវនេ និព្ពត្តិត្វា ឧឡារំ ទិព្ពសម្បត្តិមនុភវន្តោ យាវតាយុកំ តត្ថ ឋត្វា តតោ ចុតោ ទេវមនុស្សេសុ សំសរន្តោ ឥមស្មិំ ពុទ្ធុប្បាទេ រាជគហនគរេ ព្រាហ្មណមហាសាលស្ស បុត្តោ ហុត្វា និព្ពត្តិ. ឧត្តរោតិស្ស នាមំ អហោសិ. សោ ឧត្តមរូបធរោ វិញ្ញុតំ បត្តោ ព្រាហ្មណវិជ្ជាសុ និប្ផត្តិំ បត្វា ជាតិយា រូបេន វិជ្ជាយ សីលាចារេន ច លោកស្ស មហនីយោ ជាតោ, តស្ស តំ បញ្ញាសម្បត្តិំទិស្វា វស្សការោ មគធមហាមត្តោ អត្តនោ ធីតរំ ទាតុកាមោ ហុត្វា អត្តនោ អធិប្បាយំ បវេទេសិ. សោ និស្សរណជ្ឈាសយតាយ តំ បដិក្ខិបិត្វា កាលេនកាលំ ធម្មសេនាបតិំ បយិរុបាសន្តោ តស្ស ¶ សន្តិកេ ធម្មំ សុត្វា បដិលទ្ធសទ្ធោ បព្ពជិត្វា វត្តសម្បន្នោ ហុត្វា ថេរំ ឧបដ្ឋហតិ. តេន ច សមយេន ថេរស្ស អញ្ញតរោ អាពាធោ ឧប្បន្នោ ហោតិ, តស្ស ភេសជ្ជត្ថាយ ឧត្តរសាមណេរោ បាតោវ បត្តចីវរ មាទាយ វិហារតោ និក្ខម្ម អន្តរាមគ្គេ តឡាកស្ស តីរេ បត្តំ ឋបេត្វា ឧទកសមីបំ គន្ត្វា មុខំ ធោវតិ, តទា អញ្ញតរោ ឧម្មគ្គចោរោ កតកម្មោ អារក្ខបុរិសេហិ អនុពទ្ធោ អគ្គទ្វារេនេវ នគរតោ និក្ខមិត្វា បលាយន្តោ អត្តនា គហិតំ រតនភណ្ឌិកំ សាមណេរស្ស បត្តេ បក្ខិបិត្វា បលាយិ. សោ សាមណេរោបិ បត្តសមីបំ [សត្តុសមីបំ ឥតិបិ កត្ថចិ] ឧបគតោ ហោតិ, ចោរំ អនុពន្ធន្តា រាជបុរិសា សាមណេរស្ស បត្តេ ភណ្ឌិកំ ទិស្វា អយំ ចោរោ, ឥមិនា ចោរិយំ កតន្តិ សាមណេរំ បច្ឆាពាហំ ពន្ធិត្វា វស្សការស្ស ព្រាហ្មណស្ស ទស្សេសុំ. វស្សការោ ច តទា រញ្ញោ វិនិច្ឆយេ និយុត្តោ ហុត្វា ឆេជ្ជភេជ្ជំ អនុសាសតិ. សោ ឯសោ បុព្ពេ មម វចនំ នាទិយិ. សុទ្ធបាសណ្ឌិយេសុ បព្ពជីតិ ច ពទ្ធាឃាតត្តា តំ កម្មំ អសោធេត្វាវ ជីវន្តមេវេតំ សូលេ ឧត្តាសេថាតិ អាណា បេសិ, រាជបុរិសា តំ និម្ពសូលេ ឧត្តាសេសុំ. សាមណេរោ សូលគ្គេ និសិន្នោ ឧបជ្ឈាយស្ស មេ កោ ភេសជ្ជំ អាហរិស្សតីតិ សារិបុត្តត្ថេរំ សរិ. តតោ ថេរោ តំ បវត្តិំ ញត្វា សម្មាសម្ពុទ្ធស្ស កថេសិ, ភគវាបិ មហាសាវកបរិវុតោ តស្ស ញាណបរិបាកំ ឱលោកេត្វា តំ ឋានមគមាសិ. តតោ ភគវតោ និក្ខន្តភាវា សកលនគរេ កោលាហលំ អហោសិ, មហាជនកាយោ សន្និបតិ. អថ ភគវា វិប្ផុរន្តហត្ថតលេ នខមណិមយូខសម្ភិន្នបីតាភាសតាយ បគ្ឃរន្តជាតិហិង្គុលកសុវណ្ណរសធារាវិយ ជាលាវគុណ្ឋិតមុទុតលុនង្គុលំ ហត្ថំ ឧត្តរស្ស សីសេ ឋបេត្វា ឧត្តរ ឥទំ តេ បុព្ពេ កតបាបកម្មស្ស ផលំ ឧប្បន្នំ, តត្ថ តយា បច្ចវេក្ខណពលេន អធិវាសនា កាតព្ពាតិ អាហ. តេនេវ អាហ.
អតីតេ ¶ កិរ ឯកស្មិំ, គាមេ ត្វ មសិ ទារកោ;
ទារេកេហិ សមាគម្ម, កីឡន្តោ កេឡិមណ្ឌលេ.
គហេត្វា សុខុមំ សូកំ, តទា ត្វំ និម្ពជល្លិយា;
ឧត្តាសេសិ តត្ថ សូលេ, ជីវមានកមក្ខិកំ.
អបរម្បិ តេ បាបកម្មំ, បវក្ខាមិ សុណោហិ មេ;
ឱវទន្តិំ ហិតេន ត្វំ, អតីតេ សកមាតរំ.
ជីវសូលេ និសីទាតិ, កោបេនាភិសបី តុវំ;
ឥមេហិ ទ្វីហិ បាបេហិ, សរំ សំសារសាគរេ.
បញ្ចជាតិសតេ អច្ឆិ, ជីវសូលម្ហិ និម្ពជេ;
អយំ តេ ចរិមា ជាតិ, ឯត្ថាបិច វិបច្ចិ សោតិ.
ឯវមាទិនា នយេន តស្ស អជ្ឈាសយានុរូបេន ធម្មំ ទេសេសិ, ឧត្តរោ អមតាភិសេកសទិសេន សត្ថុនោ ហត្ថសម្ផស្សសញ្ជាតបសាទសោមនស្សតាយ ឧឡារំ បីតិបាមោជ្ជំ បដិលភិត្វា យថាបរិចិតំ វិបស្សនាមគ្គំ សមារូឡ្ហោ ញាណស្ស បរិបាកំ គតត្តា សត្ថុ ទេសនាវិលាសេន មគ្គបដិបាដិយា សព្ពកិលេសេ ខេបេត្វា ឆឡភិញ្ញោ អហោសិ. ធម្មំ សុត្វា តត្ថ សមាគតានំ ទេវមនុស្សានំ ចតុរាសីតិបាណសហស្សានំ ធម្មាភិសមយោ អហោសីតិ វទន្តិ. ឧត្តរោ បន ឆឡភិញ្ញោ ហុត្វា សូលតោ ឧដ្ឋហិត្វា អាកាសេ ឋត្វា បាដិហារិយំ ទស្សេសិ. មហាជនា អច្ឆរិយព្ភុតចិត្តា ជាតា អហេសុំ. តាវទេវស្ស វណោរុន្ធិ, សោ ភិក្ខូហិ អាវុសោ តាទិសំ ទុក្ខំ អនុភវន្តោ កថំ ត្វំ វិបស្សនំ អនុយុញ្ជិតុំ សក្ខីតិ បុដ្ឋោ បគេវ មេ អាវុសោ សំសារេ អាទីនវោ សង្ខារានញ្ច សភាវោ សុទិដ្ឋោ. តស្មាហំ តាទិសំ ទុក្ខំ អនុភវន្តោបិ អសក្ខិំ វិបស្សនំ វឌ្ឍេត្វា វិសេសំ អធិគន្តុំតិ អាហ. អថាបរភាគេ សោ ភិក្ខុសង្ឃមជ្ឈេ អត្តនោ បុព្ពចរិតា បទានំ បកាសេន្តោ ឥមា គាថា អភាសិ.
សុមេធោ ¶ នាម សម្ពុទ្ធោ, ទ្វត្តិំសវរលក្ខណោ;
វិវេកកាមោ សម្ពុទ្ធោ, ហិមវន្ត មុបាគមិ.
អជ្ឈោគហេត្វា ហិមវន្តំ, អគ្គោ ការុណិកោ មុនិ;
បល្លង្កំ អាភុជិត្វាន, និសីទិ បុរិសុត្តមោ.
វិជ្ជាធរោ តទា អាសិំ, អន្តលិក្ខចរោ អហំ;
តិសូលំ សុកតំ គយ្ហ, គច្ឆាមិ អម្ពរេ តទា.
បព្ពតគ្គេ យថា អគ្គិ, បុណ្ណមាសេវ ចន្ទិមា;
វនំ ឱភាសតេ ពុទ្ធោ, សាលរាជាវ ផុល្លិតោ.
វនគ្គា និក្ខមិត្វាន, ពុទ្ធរំសី វិធាវរេ;
នលគ្គិវណ្ណសង្កាសា, ទិស្វា ចិត្តំ បសាទយិំ.
វិចិនំ អទ្ទសំ បុប្ផំ, កណិការំ ទេវគន្ធិកំ;
តីណិ បុប្ផានិ អាទាយ, ពុទ្ធសេដ្ឋំ អបូជយិំ.
ពុទ្ធស្ស អានុភាវេន, តីណិ បុប្ផានិ មេ តទា;
ឧទ្ធវណ្ដា អធោបត្តា, ឆាយំ កុព្ពន្តិ សត្ថុនោ.
តេន កម្មេន សុកតេន, ចេតនាបណិធីហិច;
ជហិត្វា មានុសំ ទេហំ, តាវតិំសមគញ្ឆហំ.
តត្ថ មេ សុកតំ ព្យម្ហំ, កណិការីតិ ញាយតិ;
សដ្ឋិយោជន មុព្ពេធំ, តិំសយោជនវិត្ថតំ.
សហស្សខណ្ឌំ សតភេណ្ឌុ, ធជាលុ ហរិតាមយំ;
សតសហស្សានិ ព្យូហានិ, ព្យម្ហេ បាតុរហំសុ មេ.
សោណ្ណមយា មណិមយា, លោហិតង្កមយា បិច;
ផលិកា បិច បល្លង្កា, យទិច្ឆក យទិច្ឆកា.
មហារហញ្ច សយនំ, តូលិកំ វិកតីយកំ;
ឧទ្ទលោមិកឯកន្តំ, ពិម្ពោហនសមាយុតំ.
ភវនា ¶ និក្ខមិត្វាន, ចរន្តោ ទេវចារិកំ;
យទា ឥច្ឆាមិ គមនំ, ទេវសំឃបុរក្ខតោ.
បុប្ផស្ស ហេដ្ឋា តិដ្ឋាមិ, ឧបរិច្ឆទនំ មម;
សមន្តា យោជនសតំ, កណិការេហិ ឆាទិតំ.
សដ្ឋិតុរិយសហស្សានិ, សាយំ បាតំ ឧបដ្ឋហុំ;
បរិវារេន្តិ មំ និច្ចំ, រត្តិន្ទិវមតន្ទិតា.
តត្ថ នច្ចេហិ គីតេហិ, តាលេហិ វាទិតេហិ ច;
រមាមិ ខិឌ្ឌារតិយា, មោទាមិ កាមកាមហំ.
តត្ថ ភុត្វា ច បិត្វា ច, មោទាមិ តិទសេ តទា;
នារីគណេហិ សហិតោ, មោទាមិ ព្យម្ហមុត្តមេ.
សតានំ បញ្ចក្ខត្តុញ្ច, ទេវរជ្ជ មការយិំ;
សតានំ តីណិក្ខត្តុំច, ចក្កវត្តី អហោសហំ;
បទេសរជ្ជំ វិបុលំ, គណនាតោ អសំខិយំ.
ភវាភវេ សំសរន្តោ, មហាភោគំ លភាមហំ;
ភោគេ មេ ឩនតា នត្ថិ, ពុទ្ធបូជាយិ ទំ ផលំ.
ទ្វេ មេ ភវេ សំសរាមិ, ទេវត្តេ អថ មានុសេ;
អញ្ញំ គតិំ ន ជានាមិ, ពុទ្ធបូជាយិទំ ផលំ.
ទ្វេ មេ កុលេ បជានាមិ, ខត្តិយេ ចាបិ ព្រាហ្មណេ;
នីចេ កុលេ ន ជានាមិ, ពុទ្ធបូជាយិទំ ផលំ.
ហត្ថិយានំ អស្សយានំ, សិវិកំ សន្ទមានិកំ;
លភាមិ សព្ពមេវេ តំ, ពុទ្ធបូជាយិទំ ផលំ.
ទាសីគណំ ទាសគណំ, នារិយោ ច អលង្កតា;
លភាមិ សព្ព មេវេ តំ, ពុទ្ធបូជាយិទំ ផលំ.
កោសេយ្យកម្ពលិយានិ, ខោមកប្បាសិកានិច;
លភាមិ សព្ពមេវេតំ, ពុទ្ធបូជាយិទំ ផលំ.
នវវត្ថំ ¶ នវផលំ, នវគ្គរសភោជនំ;
លភាមិ សព្ពមេវេតំ, ពុទ្ធបូជាយិទំ ផលំ.
ឥមំ ខាទ ឥមំ ភុញ្ជ, ឥមម្ហិ សយនេ សយ;
លភាមិ សព្ពមេវេតំ, ពុទ្ធបូជាយិទំ ផលំ.
សព្ពត្ថ បូជិតោ ហោមិ, យសោ អច្ចុគ្គតោ មម;
មហេសក្ខោ ឃទា ហោមិ, អភេជ្ជបរិសោ សទា;
ញាតីនំ ឧត្តមោ ហោមិ, ពុទ្ធបូជាយិទំ ផលំ.
សីតំ ឧណ្ហំ ន ជានាមិ, បរិឡាហោ ន វិជ្ជតិ;
អថោ ចេតសិកំ ទុក្ខំ, ហទយេ មេ ន វិជ្ជតិ.
សុវណ្ណវណ្ណោ ហុត្វាន, សំសរាមិ ភវាភវេ;
វេវណ្ណិយំ ន ជានាមិ, ពុទ្ធបូជាយិទំ ផលំ.
ទេវលោកា ចវិត្វាន, សុក្កមូលេន ចោទិតោ;
សាវត្ថិយំ បុរេ ជាតោ, មហាសាលេ សុអឌ្ឍកេ.
បញ្ចកាមគុណេ ហិត្វា, បព្ពជិំអនគារិយំ;
ជាតិយា សត្តវស្សោហំ, អរហត្តមបាបុណិំ.
ឧបសម្បាទយី ពុទ្ធោ, គុណមញ្ញាយ ចក្ខុមា;
តរុណោវ បូជនីយោ ហំ, ពុទ្ធបូជាយិទំ ផលំ.
ទិព្ពចក្ខុំ វិសុទ្ធំ មេ, សមាធិកុសលោ អហំ;
អភិញ្ញាបារមិប្បត្តោ, ពុទ្ធបូជាយិទំ ផលំ.
បដិសម្ភិទា អនុប្បត្តោ, ឥទ្ធិបាទេសុ កោវិទោ;
សទ្ធម្មេ បារមិប្បត្តោ, ពុទ្ធបូជាយិទំ ផលំ.
តិំសកប្បសហស្សម្ហិ, យំ ពុទ្ធមភិបូជយិំ;
ទុគ្គតិំ នាភិជានាមិ, ពុទ្ធបូជាយិទំ ផលំ.
កិលេសា ឈាបិតា មយ្ហំ, ភវា សព្ពេ សមូហតា;
នាគោវ ពន្ធនំ ឆេត្វា, វិហរាមិ អនាសវោ.
ស្វាគតំ ¶ វត មេ អាសិ, ពុទ្ធសេដ្ឋស្ស សន្តិកំ;
តិស្សោ វិជ្ជា អនុប្បត្តោ, កតំ ពុទ្ធស្ស សាសនំ.
បដិសម្ភិទា ចតស្សោ ច, វិមេក្ខា បិច អដ្ឋិមេ;
ឆឡភិញ្ញា សច្ឆិកតា, កតំ ពុទ្ធស្ស សាសនំតិ;
តំ សុត្វា ពហូ កុសលកម្មបរាយណា អហេសុំ.
សហេតុកា បច្ឆិមិកាបិ សត្តា,
បាបំ ន សក្កោន្តិ ជហាតុមេវំ;
អនិច្ឆមានេហិ ជនេហិ ទុក្ខំ,
អារាវ បាបំ បរិវជ្ជនីយំតិ.
ឧត្តរសាមណេរស្ស វត្ថុំ ចតុត្ថំ.
២៥. កវីរបដ្ដន វត្ថុម្ហិ អយមានុបុព្ពីកថា
ជម្ពុទីបេ កិរ ចោឡរដ្ឋេ កាវីរបដ្ដនំ នាម អហោសិ. តត្ថ មាហិស្សរិកា ពហូ មិច្ឆាទិដ្ឋិកា វសន្តិ. តត្ថេកស្មិំ ទេវាលយេ ចិត្តកម្មំ ករោន្តា ឯកស្មិំ ផលកេ ឥស្សរស្ស ឱនមិត្វា វន្ទនាការំ ភគវតោ រូបំ អកំសុ. តស្មិំ សមយេ តត្ថ ពហូ ឧបាសកា តំ ទេវកុលំ គន្ត្វា តត្ថ តត្ថ ចិត្តកម្មានិ ឱលោកេន្តា តស្មិំ ផលកេ តំ ចិត្តកម្មំ អទ្ទសំសុ. ទិស្វាន តេ អហោ អម្ហេហិ អបស្សិតព្ពំ បស្សិតំ. សទេវកេ លោកេ សមារកេ សព្រហ្មកេ សស្សមណព្រាហ្មណិយាសទេវមនុស្សាយ បជាយ ច អបរិមាណេសុ ចក្កវាឡេសុ ភគវតោ ឧត្តរិតរំ ឋបេត្វា សមសមោបិ នត្ថិ. សកលេហិ សត្តនិកាយេហិ វន្ទនីយោ បូជនីយោ ភគវា. អននុរូបំ តស្ស ឯតេហិ កតំតិ រោទន្តា បរិទេវន្តា រាជទ្វារំ គន្ត្វា ឧគ្ឃោសេសុំ, តំ សុត្វា រាជា តេ បក្កោសាបេត្វា កស្មា តុម្ហេ ¶ ឧគ្ឃោសេថាតិ បុច្ឆិ, តេ ឯវ មាហំសុ. ទេវ អម្ហាកំ ភគវា ទេវាតិទេវោ សក្កាតិសក្កោ ព្រហ្មាតិព្រហ្មា មេរុវ អចលោ សាគរោ គម្ភីរោ អាកាសោវ អនន្តោ បថវីវ បត្ថដោតិអាទីហិ ភគវតោ គុណំ វណ្ណេសុំ. តេន វុត្តំ អបទានេ.
ពត្តិំសលក្ខណធរោ, សុនក្ខត្តោវ ចន្ទិមា;
អនុព្យញ្ជនសម្បន្នោ, សាលរាជាវ ផុល្លិតោ.
រំសិជាលបរិក្ខិត្តោ, ទិត្តោវ កនកាចលោ;
ព្យាមប្បភាបរិវុតោ, សតរំសិ ទិវាករោ.
សោណ្ណា ននោ ជិនវរោ, សមណីវ សិលុច្ចយោ;
ករុណាបុណ្ណហទយោ, វិវដ្ដោ វិយ សាគរោ.
លោកវិស្សុតកិត្តីវ, សិនេរុវ នគុត្តមោ;
យសសា វិតតោ ធីរោ, អាកាសសទិសោ មុនិ.
អសង្គចិត្តោ សព្ពត្ថ, អនិលោ វិយ នាយកោ;
បតិដ្ឋា សព្ពភូតានំ, មហីវ មុនិសុត្តមោ.
អនូបលិត្តោ លោកេន, តោយេន បទុមំ យថា;
កុវាទគច្ឆទហនោ, អគ្គិក្ខន្ធោវ សោភតិ.
អគទោ វិយ សព្ពត្ថ, កិលេសវិសនាសកោ;
គន្ធមាទនសេលោវ, គុណគន្ធវិភូសិតោ.
គុណានំ អាករោ ធីរោ, រតនានំវ សាគរោ;
សិន្ធូវ វនរាជីនំ, កិលេសមលហារកោ.
វិជយីវ មហាយោធោ, មារសេនប្បមទ្ទនោ;
ចក្កវត្តីវ សោ រាជា, ពោជ្ឈង្គរតនិស្សរោ.
មហាភិសក្កសង្កាសោ, ទោសព្យាធិតិកិច្ឆកោ;
សល្លកត្តោ យថា វេជ្ជា, ទិដ្ឋិគណ្ឌវិផាលកោ.
សត្ថា ¶ នោ ភគវា ទេវ, មហាព្រហ្មេហិ វន្ទិតោ;
ទេវិន្ទសុរសិទ្ធេហិ, វន្ទនីយោ សទា ទរា.
សព្ពេសុ ចក្កវាឡេសុ, យេ អគ្គា យេ ច បូជិតា;
តេសមគ្គោ មហារាជ, ភគវា នោ បតាបវាតិ.
អយុត្តំ ទេវ ទេវកុលេហិ កតំតិ អាហំសុ. តំ សុត្វា រាជា ភោ សព្ពេបិ មនុស្សា អត្តនោ អត្តនោ ទេវតានំ មហន្តភាវំ កថេន្តិ. តុម្ហាកំ បន សត្ថុនោ មហន្តភាវំ កថំ អម្ហាកំ ជានាបេថាតិ, ឧបាសកា ន គរុ ត្វំ មហារាជ ផលកំ អាហរាបេត្វា សុទ្ធវត្ថេន វេឋេត្វា តំ អត្តនោ មុទ្ទិកាយ លញ្ឆិត្វា សុរក្ខិតសុគោបិតេ ឯកស្មិំ ទេវកុលេ ឋបេត្វា សត្តាហច្ចយេន អាហរាបេត្វា តំ ឱលោកេថ, តទា នោ សត្ថុនោ មហន្តានុភាវំ ជានាថាតិ អាហំសុ, អថ រាជា តេសំ វុត្តនិយាមេនេវ ការាបេត្វា អន្តោទេវកុលេ ឋបេត្វា សព្ពទ្វារានិ បិទហិត្វា លញ្ឆេត្វា រក្ខេយ្យាថាតិ និយោជេសិ. តតោ តេ ឧបាសកា សព្ពេ សន្និបតិត្វា សត្តាហំ ទានំ ទេន្តា សីលំ រក្ខន្តា ឧបោសថកម្មំ ករោន្តា សព្ពសត្តេសុ មេត្តិំ ភាវេន្តា សព្ពសត្តានំ អត្តនា កតបុញ្ញេសុ បត្តិំ ទេន្តា តិណ្ណំ រតនានំ បូជំ ករោន្តា ឯវំ ឧគ្ឃោសេសុំ. អម្ហាកំ កតកុសលនិស្សន្ទេន លោកេ មហិទ្ធិកា មហានុភាវា សព្ពេ ទេវា ច លោកំ បាលេន្តា ចត្តារោ មហារាជានោ ច អម្ហាកំ សត្ថុនោ ឧបដ្ឋានាយ [ឧបដ្ឋាយ ឥតិសព្ពត្ថ] ឋិតភាវំ ទស្សេន្តូតិ សច្ចកិរិយំ អកំសុ. អថ តេសំ បុញ្ញានុភាវេន តស្មិំ ខណេ សក្កស្ស ទេវរញ្ញោ បណ្ឌុកម្ពលសិលាសនំ ឧណ្ហាការំ ទស្សេសិ. តតោ សោ មនុស្សលោកំ ឱលោកេន្តោ មិច្ឆាទិដ្ឋីហិ កតំ តំ វិប្បការំ ទិស្វា សំវិគ្គោ អាគន្ត្វា ឥស្សរំ ភគវតោ បាទេ វន្ទិត្វា សយិតាការំ ¶ កត្វា តំ បវត្តិំ ឧបាសកានំ កថេត្វា សកដ្ឋានមេវ អគមាសិ. តតោ សត្តមេ ទិវសេបាតោវ តេ សព្ពេបិ រញ្ញោ សន្តិកំ គន្ត្វា វន្ទិត្វា ឯវមាហំសុ. ទេវ ឥស្សរោ អម្ហាកំ ភគវតោ បាទេ សិរសា វន្ទិត្វា និបន្នោតិ. អថ រាជា តេសំ កថំ សុត្វា នគរេ ភេរិំ ចរាបេត្វា មហាជនេ សន្និបាតេត្វា តេហិ បរិវុតោ ទេវកុលំ គន្ត្វា លញ្ឆំ ភិន្ទាបេត្វា ទ្វារំ វិវរិត្វា ផលកំ អាហរាបេត្វា វេឋិតសាដកេ មោចាបេសិ. អថ រាជា ច មហាជនោ ច តំ មហន្តំ បាដិហារិយំ ទិស្វា មិច្ឆាទិដ្ឋិំ បហាយ សព្ពេ សត្ថុនោ សរណ មគមំសុ. អថ រាជា តំ ទេវកុលំ ភិន្ទាបេត្វា មហន្តំ រមណីយំ វិហារំ ការាបេត្វា យាវជីវំ បុញ្ញកម្មំ កត្វា ទេវលោកេ និព្ពត្តិ.
អនព្ភុតំ សត្ថុ ធរីយមានេ,
ករោន្តិ ទិស្វា កុសលានិ ឥទ្ធិំ;
យេ តំ មុនិន្ទេ បរិនិព្ពុតម្ហិ,
ករោន្តិ បុញ្ញានិ មហព្ភូតំ យេតិ.
កាវីរបដ្ដនវត្ថុំ បញ្ចមំ.
២៦. ចោរឃាតកវត្ថុម្ហិ អយមានុបុព្ពីកថា
ឯកស្មិំ កិរ សមយេ អម្ហាកំ ភគវា សាវត្ថិយំ ឧបនិស្សាយ ជេតវនេ វិហរតិ ធម្មទេសនាយ មហាជនស្ស សគ្គមោក្ខសម្បទំ ទទមានោ. តស្មិំសមយេ បញ្ចសតា ចោរា អដវិតោ នគរំ អាគន្ត្វា រត្តិភាគេ ចោរកម្មំ កត្វា តេន បុត្តទារេ បោសេន្តិ. អថេកទិវសំ ចោរា ចោរកម្មត្ថាយ នគរំ បវិសន្តា នគរទ្វារេ ឯកំ ទុក្ខិតំ ជនបទមនុស្សំ បស្សិត្វា ហម្ភោ ¶ កត្ថ វសតីតិ បុច្ឆិំសុ, សោ អត្តជនា ជនបទវាសិភាវំ បកាសេសិ. អថស្ស តេ កស្មា ភោ ឥមិនា ទុក្ខវាសេន វសិស្សសិ, ឯហិ អម្ហេហិ សទ្ធិំ ចោរកម្មំ ករោន្តោ វត្ថាលង្ការសម្បន្នោ បុត្តទារំ បោសេហិ. ឥមិនា កបណវាសេន ន វសាតិ អាហំសុ. សោ បនិមេ យុត្តំ កថេន្តីតិ តេសំ វចនំ សម្បដិច្ឆិ. អថ តេ ឯវំ សតិ អម្ហេហិ សទ្ធិំ អាគច្ឆាហីតិ វត្វា នំ គហេត្វា អន្តោនគរំ បវិដ្ឋា តត្ថ តត្ថ វិលុម្បន្តា ចោរកម្មំ អកំសុ. តទា ជានបទិកោ លទ្ធវិភវោ ឥមមេវ វរតរន្តិ តេហិ សទ្ធិំ ចោរកម្មំ ករោន្តោ ជីវិកំ កប្បេសិ, អថេកទិវសំ រាជបុរិសា កតកម្មេ តេ សព្ពេវ គហេត្វា បច្ឆាពាហំ គាឡ្ហំ ពន្ធិត្វា កោសលរញ្ញោ ទស្សេសុំ, រាជា តេ ទិស្វា ឯវមាហ, ភណេ តុម្ហាកំ អន្តរេ យោ ឯតេសំ មារេត្វា ជីវិតក្ខយំ បាបេស្សតិ, តស្ស ជីវិតទានំ ទម្មីតិ, តំ សុត្វា តេ ចោរា សព្ពេ អញ្ញមញ្ញញាតិសុហទសម្ពន្ធភាវេន តំ ន ឥច្ឆិំសុ. សោ បន ជនបទវាសី មនុស្សោ អហមេតេ សព្ពេ មារេស្សាមីតិ រញ្ញោ វត្វា តេនានុញ្ញាតោ តេ សព្ពេ មារេសិ. តំ ទិស្វា តុដ្ឋោ រាជា តស្ស ចោរឃាតកម្មំ អទាសិ. សោ ចោរេ ច វជ្ឈប្បត្តេ ច មារេន្តោ បញ្ចវីសតិវស្សានិ វសន្តោ អបរភាគេ មហល្លកោ អហោសិ. អថ សោ មន្ទពលត្តា កតិបយបហារេនាបិ ចោរំ មារេតុំ ន សក្កោតិ, រាជា តំ ញត្វា អញ្ញស្ស ចោរឃាតកម្មំ អទាសិ. អថ សោ ចោរឃាតកម្មា [ចោរឃាតកម្ម ឥតិបិកត្ថចិ] បរិហីនោ អត្តនោ គេហេ វសតិ. តទា អញ្ញតរោ មនុស្សោ មន្តំ បរិវត្តេត្វា នាសាវាតេន មនុស្សមារណកមន្តំ ជានាតិ. តថាហិ ហត្ថបាទកណ្ណនាសសីសាទីសុ យំកិញ្ចិ ឆេជ្ជភេជ្ជំ កត្តុកាមោ មន្តំ បរិវត្តេត្វា នាសាវាតំ វិស្សជ្ជេតិ. តំ តំ ឋានំ ឆិជ្ជតិ ភិជ្ជតិ, ឯវំ មហានុភាវោ សោ មន្តោ, អថ សោ តំ បុរិសំ ឧបដ្ឋហិត្វា មន្តំ លភិត្វា រញ្ញោ សាសនំ បេសេសិ ¶ . អហំ ឥតោ បុព្ពេ មហល្លកត្តា ចោរានំ ហត្ថបាទាទយោ ទុក្ខេន ឆេជ្ជ ភេជ្ជំ ករោមិ, មារេតព្ពេបិ ទុក្ខេន មារេមិ. ឥទានិ បនាហំ តថា ន ករោមិ, មម មន្តានុភាវេន ឆេជ្ជភេជ្ជកម្មំ ករិស្សាមីតិ. រាជា តំ សាសនំ សុត្វា សាធូតិ តំ បក្កោសាបេត្វា ឋានន្តរំ តស្សេវ បាកតិក មកាសិ. សោ តតោ បដ្ឋាយ តំ កម្មំ ករោន្តោ បុន បញ្ចវស្សានិ អតិក្កាមេសិ. សោ មហល្លកោ ខីណាយុកោ ទុព្ពលោ មរណមញ្ចបរាយណោ ហុត្វា មរណវេទនាទុក្ខេន មហន្តេន ភយានកេន សទ្ទេន វិស្សរំ វិរវន្តោ និមីលិតេន ចក្ខុនា ភយានកំ នរកគ្គិជាលាបជ្ជលន្តអយកូដមុគ្គរធរេ និរយបាលេ ច បស្សន្តោ និបន្នោ ហោតិ, តតោ តស្ស បដិវិស្សកគេហេ មនុស្សា តស្ស ភយានកសទ្ទសវណេន គេហំ ឆដ្ដេត្វា បលាយិំសុ. តស្មិំ កិរ ទិវសេ មហាសារិបុត្តត្ថេរោ ទិព្ពចក្ខុនា លោកំ ឱលោកេន្តា តំ ចោរឃាតកំ តទហេវ កាលំកត្វា និរយេ និព្ពត្តមានំ ទិស្វា មយិ តត្ថ គតេ បនេស មយិ បសាទេន សគ្គេ និព្ពត្តតីតិ ញត្វា អជ្ជ មយា តស្សានុគ្គហំ កាតុំ វដ្ដតីតិ បុព្ពណ្ហសមយំ និវាសេត្វា តស្ស ឃរទ្វារ មគមាសិ. អថ សោ ថេរំ ទិស្វា កុទ្ធោ កោបេន តដតដាយមានទេហោ អជ្ជ តំ វិជ្ឈិត្វា ផាលេត្វា មារេស្សាមីតិ និបន្នោវ មន្តំ បរិវត្តេត្វា នាសាវាតំ វិស្សជ្ជេសិ, ថេរោ តស្មិំ ខណេ និរោធសមាបន្នោ និរោធា វុដ្ឋាយ សុរិយោ វិយ វិរោចមានោ អដ្ឋាសិ, អថ សោ ថេរស្ស តយោ វារេ តថេវ កត្វា កិញ្ចិ កាតុំ អសក្កោន្តោ អតិវិយ វិម្ហិតចិត្តោ ថេរេ ចិត្តំ បសាទេត្វា អត្តនោ បដិយត្តំ បាយសំ ថេរស្ស ទាបេសិ, ថេរោ មង្គលំ វឌ្ឍេត្វា វិហារមេវ អគមាសិ, ចោរឃាតកោ ថេរស្ស ទិន្នទានំ អនុស្សរន្តោ តស្មិំ ខណេ កាលំ កត្វា សគ្គេ និព្ពត្តិ. អហោ វីតរាគានំ ពុទ្ធបុត្តានំ អានុភាវោ. ឯវំ នរកេ និព្ពត្តមានោបិស្ស ពលេន សគ្គេ និព្ពត្តោតិ. តថាហិ.
ទានំ ¶ តាណំ មនុស្សានំ, ទានំ ទុគ្គតិវារណំ;
ទានំ សគ្គស្ស សោបានំ, ទានំ សន្តិករំ បរំ.
ឥច្ឆិតិច្ឆិតទានេន, ទានំ ចិន្តាមណី វិយ;
កប្បរុក្ខោវ សត្តានំ, ទានំ ភទ្ទឃដោវិយ.
សីលវន្តស្ស ទានេន, ចក្កវត្តិសិរិម្បិ ច;
លភន្តិ សក្កសម្បត្តិំ, តថា លោកុត្តរំ សុខំ.
បាបកម្មេសុ និរតោ, ឋិតោយំ នរកាយនេ [នរកាវនេ ឥតិបិកត្ថចិ];
សារិបុត្តស្ស ថេរស្ស, បិណ្ឌបាតស្ស វាហសា.
អបាយំ បរិវជ្ជេត្វា, នេកទុក្ខសមាកុលំ;
ទេវសង្ឃបរិព្ពូឡ្ហោ, គតោ ទេវបុរំ វរំ.
តស្មា សុខេត្តេ សទ្ធាយ, ទេថ ទានានិ កាមទំ;
ទានំ ទេន្តេហិ សីលម្បិ, បាលនីយំតិសុន្ទរន្តិ [បាលនំចាតិសុន្ទរំ ឥតិបិកត្ថចិ].
អថ ភិក្ខូ ធម្មសភាយំ សន្និបតិត្វា និសិន្នា ភគវន្តំ បុច្ឆិំសុ, កិំភន្តេ សោ បាបោ ចតូសុ អបាយេសុ កតរស្មិំ និព្ពត្តោតិ. អថ សត្ថា អជ្ជេស ភិក្ខវេ សារិបុត្តស្ស ទិន្នទានានុភាវេន ទេវលោកេ និព្ពត្តោ, តស្សេវ និស្សន្ទេន អនាគតេ បច្ចេកពុទ្ធោ ភវិស្សតីតិ ព្យាកាសីតិ.
ភោ សារិបុត្តេ និហិតប្បទានំ,
ខណេន បាបេតិ ហិ សគ្គមគ្គំ;
តស្មា សុខេត្តេសុ ទទាថ ទានំ,
កាមត្ថ ចេ សគ្គមោក្ខំ បរត្ថ.
ចោរឃាតកវត្ថុំ ឆដ្ឋមំ.
២៧. សទ្ធោបាសកស្ស វត្ថុម្ហិ អយមានុបុព្ពីកថា
អតីតេ ¶ កិរ កស្សបទសពលស្ស កាលេ ឯកោ បុរិសោ សទ្ធោ រតនត្តយេសុ បសន្នោ ឧច្ឆុយន្តកម្មេន ជីវិកំ កប្បេន្តោ បដិវសតិ. អថ សោ ឯកំ គិលានភិក្ខុំ ទិស្វា តស្ស ឧឡុង្កមត្តំ សប្បិំ អទាសិ, តថេវេកស្ស ភិក្ខុស្ស ឯកំ គុឡបិណ្ឌំ អទាសិ, អថាបរស្មិំទិវសេ ឯកំ ឆាតជ្ឈត្តំ សុនខំ ទិស្វា តស្ស ភត្តបិណ្ឌេន សង្គហ មកាសិ, អថេកស្ស ឥណដ្ឋកស្ស ឯកំ កហាបណំ អទាសិ, អថេកទិវសំ ធម្មំ សុណមានោ ធម្មទេសកស្ស ភិក្ខុស្ស សាដកំ បូជេសិ, សោ ឯត្តកំ បុញ្ញកម្មំ កត្វា ភវេសុ ចរមានោហំ សមុទ្ទបព្ពតាទីសុបិ យំ យំ ឥច្ឆាមិ. តំ តំ សមិជ្ឈតូតិ បត្ថនំ អកាសិ, សោ អបរភាគេ កាលំ កត្វា តេហេវ កុសលមូលេហិ សុត្តប្បពុទ្ធោ វិយ ទេវលោកេ និព្ពត្តិត្វា តត្ថ មហន្តំ ទិព្ពសម្បត្តិំ អនុភវិត្វា តតោ ចុតោ អម្ហាកំ ភគវតោ កាលេ សាវត្ថិយំ មហទ្ធនេ មហាសាលកុលេ និព្ពត្តិត្វា តតោ សោ វិញ្ញុតំ បត្តោ កាលេន កាលំ ធម្មំ សុណន្តោ ឃរាវាសេ អាទីនវំ បព្ពជ្ជាយ ច អានិសំសំ សុត្វា បព្ពជិតោ ន ចិរេនេវ អរហត្តំ បាបុណិ. សោ អបរភាគេ សត្ថារំ វន្ទិត្វា បញ្ចសតភិក្ខុបរិវារោ ឧគ្គនគរំ អគមាសិ, តត្ថ សេដ្ឋិនោ ភរិយា សទ្ធា អហោសិ បសន្នា. សា ថេរំ បញ្ចហិ ភិក្ខុសតេហិ សទ្ធិំ ភិក្ខាយ ចរន្តំ ទិស្វា តុរិតតុរិតា គន្ត្វា ថេរស្ស បត្តំ គហេត្វា សទ្ធិំ បញ្ចសតេហិ ភិក្ខូហិ ភោជេត្វា ថេរំ តត្ថ និពទ្ធវាសត្ថំ យាចិត្វា បញ្ចសតកូដាគារានិ ការាបេត្វា អលង្ករិត្វា បញ្ចសតភិក្ខូ តត្ថ វាសេន្តី និពទ្ធំ ចតុបច្ចយេហិ ឧបដ្ឋានមកាសិ. តតោ ថេរោ តំ បញ្ចសុ សីលេសុ បតិដ្ឋាបេត្វា តត្ថ យថាភិរន្តំ វិហរិត្វា អញ្ញត្ត គន្តុកាមោ អនុបុព្ពេន បដ្ដនគាមំ អគមាសិ, តត្ថ វសិត្វា តតោ នាវំ អភិរុយ្ហ បញ្ចសតភិក្ខូហិ បរិវុតោ សមុទ្ទបិដ្ឋេន គច្ឆតិ, សមុទ្ទំ តរន្តស្ស ¶ តស្ស សាគរមជ្ឈេ ឧទរវាតោ សមុដ្ឋហិត្វា បីឡេតិ, តំ ទិស្វា ភិក្ខូ ភន្តេ ឥទំ បុព្ពេ កេន វូបសមេស្សតីតិ បុច្ឆិំសុ, ថេរោ បុព្ពេ មេ អាវុសោ ឧលុង្កមត្តេ សប្បិបីតេ រោគោ វូបសម្មតីតិ អាហ, ភិក្ខូ ភន្តេ សមុទ្ទបិដ្ឋេ កថំ សប្បិំ លភិស្សាម, អធិវាសេថាតិ អាហំសុ, តំ សុត្វា ថេរេន [ថេរោននោអាយស្មន្តា ឥតិសព្ពត្ថ] ន នោ អាយស្មន្តា សប្បិ ទុល្លភា, មម បត្តំ គហេត្វា សមុទ្ទោទកំ ឧទ្ធរិត្វា អានេថាតិ វុត្តេ ភិក្ខូ តថា អកំសុ. ឧទ្ធដមត្តមេវ តំឧទកំ បរិវត្តេត្វា សប្បិ អហោសិ, អថ ភិក្ខូ តំ ទិស្វា អច្ឆរិយព្ភុតចិត្តា ជាតា ថេរស្ស សប្បិំ ឧបនាមេសុំ, ថេរេន សប្បិនោ [សប្បិនា ឥតិសព្ពត្ថ] បីតមត្តេ សោ អាពាធោ វូបសមិ, អថស្ស ភិក្ខូហិ កិ មេតំ ភន្តេ អច្ឆរិយំ, ន នោ ឥតោ បុព្ពេ ឯវរូបំ ទិដ្ឋបុព្ពំតិ វុត្តេ ថេរោ តេនហិ កតបុញ្ញានំ បុញ្ញវិបាកំ បស្សិស្សថាតិ វត្វា សមុទ្ទំ ឱលោកេសិ ឥទំ សប្បិ ហោតូតិ. អថស្ស ចក្ខុបថេ សមុទ្ទេ សព្ពោទកំ បរិវត្តេត្វា សប្បិ អហោសិ. អថស្ស ភិក្ខូ អព្ភុតចិត្តា អញ្ញម្បិ ឦទិសំ បុញ្ញំ អត្ថិ ភន្តេតិ បុច្ឆិំសុ, តតោ ថេរោ តេនហិ បស្សថាយស្មន្តា មម បុញ្ញន្តិ វត្វា សមន្តា តត្ថ តត្ថ ឃនសេលបព្ពតេ ឱលោកេសិ, សព្ពានិ តានិ គុឡបិណ្ឌានិ អហេសុំ, តតោ ចក្ខុបថេ សមន្តា ភត្តភាជនានិ ទស្សេសិ សព្យញ្ជនំ សោបករណំ. តតោ ហិមវន្តំ ឱលោកេសិ, សព្ពំ តំ សុវណ្ណមយំ អហោសិ. អថាភិមុខដ្ឋានេ មហន្តំ វនសណ្ឌំ ឱលោកេសិ, សកលវនសណ្ឌំនានាវិរាគវត្ថេហិ សញ្ឆន្នំ អហោសិ, ភិក្ខូ តំ តំ បាដិហារិយំ ទិស្វា អតីវ វិម្ហិតា ភន្តេ កេន តេ បុញ្ញកម្មេន ឯតាទិសានិ បាដិហារិយានិ ភវិស្សន្តីតិ បុច្ឆិំសុ, ថេរោ កស្សបទសពលស្ស កាលេ អត្តនា កតំ សព្ពំ តំ កុសលំ បកាសេសិ. តេនេត្ថ.
ឥមស្មិំ ¶ ភទ្ទកេ កប្បេ, កស្សបោ នាម នាយកោ;
សព្ពលោកហិតត្ថាយ, លោកេ ឧប្បជ្ជិ ចក្ខុមា.
តទាហំ ឧច្ឆុយន្តម្ហិ, និយុត្តោ គុឡការកោ;
តេន កម្មេន ជីវាមិ, បោសេន្តោ បុត្តទារកេ.
កិលន្តិន្ទ្រិយមទ្ទក្ខិំ, ភិក្ខុំ រោគាតុរំ តទា;
ភិក្ខាចារកវត្តេន, ឃតត្ថំ [ឃតមត្តមុបាគតំ ឥតិសព្ពត្ថ] សមុបាគតំ.
ឧលុង្កមត្តំ សប្បិស្ស, អទទំ តស្ស ភិក្ខុនោ;
សទ្ទហន្តោ ទានផលំ, ទយាយុ ទគ្គមានសោ.
. ៥
តេន កម្មេន សំសារេ, សំសរន្តោ ភវាភវេ;
យត្ថិច្ឆាមិ ឃតំ តត្ថ, ឧប្បជ្ជតិ អនប្បកំ.
ឥច្ឆាមហំ សមុទ្ទស្មិំ, ផលម្បិ ឃតមត្តនោ;
តំ តំ សព្ពំ ឃតំ ហោតិ, ឃតទានស្សិទំ ផលំ.
សុណាថ មយ្ហំ អញ្ញម្បិ, បុញ្ញកម្មំ មនោរមំ;
តទា ទិស្វានហំ ភិក្ខុំ, រោគេន បរិបីឡិតំ.
គុឡបិណ្ឌំ គហេត្វាន, បត្តេ តស្ស សមាកិរិំ;
តេន សោ សុខិតោ អាសិ, រោគំ ព្យបគតំ តទា.
តេន មេ គុឡទានេន, សំសរំ ទេវមានុសេ;
យត្ថត្ថោស្មិ គុឡេនាហំ, តត្ថ តំ សុលភំ មម.
សេលាច វិបុលា មយ្ហំ, ហោន្តិ ចិត្តានុវត្តកា;
មហន្តគុឡបិណ្ឌាវ, គុឡទានេ ឥទំ ផលំ.
អថាបិ មេ កតំ បុញ្ញំ, សុណាថ សាធុ ភិក្ខវោ;
ឆាតជ្ឈត្តំ ផន្ទមានំ, ទិស្វាន សុនខំ តទា.
ភត្តបីណ្ឌេន ¶ សង្គណ្ហិំ, តម្បិ ទានំ ផលាវហំ;
តតោ បដ្ឋាយ នាហោសិ, អន្នបានេន ឩនតា.
សុលភន្នបានោ សុខិតោ, អហោសិំជាតិជាតិយំ;
អជ្ជាបិ យទិ ឥច្ឆាមិ, ភោជនេន បយោជនំ.
ចក្ខុបថេ សមន្តា មេ, ជាយន្តុក្ខលិយោ ពហូ;
អថាបរម្បិ កុសលំ, អកាសិំតំ សណាថ មេ.
ឥណដ្ឋកស្ស បោសស្ស, អទាសេកំ កហាបណំ;
តេន មេ បុញ្ញកម្មេន, អនោមភវសម្បទំ.
បចុរំ ជាតរូបញ្ច, លភាមិ ជាតិជាតិយំ;
សចជ្ជ ធនកាមោហំ, ឃនសេលោបិ បព្ពតោ;
ហោតិ ហេមមយំ សព្ពំ, ឥណតោ មោចនេ ផលំ.
អញ្ញម្បិ មម បុញ្ញំ ភោ, សុណាថ សុតិសោភនំ;
កស្សបស្ស ភគវតោ, សាសនេកំ ពហុស្សុតំ.
ទេសេន្តំ មុនិនោ ធម្មំ, សុត្វា បីណិតមានសោ;
បូជេសិំសាដកំ មយ្ហំ, ធម្មស្ស ធម្មសាមិនោ.
តេនាហំ បុញ្ញកម្មេន, សំសរំ ទេវមានុសេ;
លភាមិ បចុរំ វត្ថំ, យំ លោកស្មិំ វរំ បរំ.
ឥច្ឆមានោ សចេ អជ្ជ [ជានមានោបហំអជ្ជ; ជានធានោចហំអជ្ជ ឥតិកត្ថចិ], ហិមវន្តម្បិ បព្ពតំ;
នានាវិរាគវត្ថេហិ, ឆាទយិស្សំ សមន្តតោ.
សចេ ឥច្ឆាមិ អជ្ជេវ, វត្ថេនច្ឆាទយា មិតេ;
ជន្តវោ ចតុទីបស្មិំ, វត្ថទានស្សិទំ ផលំ.
ឯតេសំ បុញ្ញកម្មានំ, វាហសា កាមភូមិយំ;
សម្បត្តិ មនុភុត្វាន, សាវត្ថិបុរ មុត្តមេ.
ជាតោ កុលេ មហាភោគេ,
វុទ្ធិប្បត្តោ សុខេធិតោ;
តស្ស ធម្មំ សុណិត្វាន,
បព្ពជិត្វាន សាសនេ.
លោកុត្តរំ អគ្គរសំ, ភុញ្ចន្តោ មុនិវាហសា;
កិលេសេ បជហិត្វាន, អរហត្តមបាបុណិំ.
កុសលំ នា វមន្តព្ពំ, ខុទ្ទកន្តិ កទាចិបិ;
អនន្តផលទំ ហោតិ, និព្ពាណម្បិ ទទាតិ តំ.
អថស្ស ធម្មទេសនំ សុត្វា ភិក្ខូ ច មហាជនោ ច ទានាទិកុសលកម្មំ កត្វា យេភុយ្យេន សគ្គបរាយណា អហេសុំតិ.
មនោបសាទេនបិ អប្បបុញ្ញំ,
ឯវំ មហន្តំ ភវតីតិ ញត្វា;
មា អប្បបុញ្ញន្តិ បមជ្ជថម្ភោ;
សរាថ ទេវិំ ឥធ លាជទាយិំ.
សទ្ធោបាសកស្ស វត្ថុំ សត្តមំ.
២៨. កបណស្ស វត្ថុម្ហិ អយមានុបុព្ពីកថា
អម្ហាកំ ភគវតិ បរិនិព្ពុតេ ពារាណសីនគរវាសី ឯកោ ទុគ្គតបុរិសោ បរគេហេ ភតិំកត្វា ជីវិកំ កប្បេតិ, តស្មិំ សមយេ នគរវាសិនោ យេភុយ្យេន តស្មិំ តស្មិំ ឋានេ មណ្ឌបាទយោ ការាបេត្វា មហាទានំ ទេន្តិ, តំ ទិស្វា ទុគ្គតោ ឯវំ ចិន្តេសិ, អហំ បុព្ពេ អកតបុញ្ញត្តា បរគេហេ ភតិំ កត្វា កិច្ឆេន កសិរេន ជីវាមិ. និវាសនបារុបនម្បិ វាសដ្ឋានមត្តម្មិ ទុក្ខតោ លភាមិ. ឥទានិ ពុទ្ធុប្បាទោ វត្តតិ ភិក្ខុសង្ឃោបិ.
សព្ពេ ¶ ឥមេ ទានំ ទត្វា សគ្គមគ្គំ សោធេន្តិ. មយាបិ ទានំ ទាតុំ វដ្ដតិ. តម្មេ ទីឃរត្តំ ហិតាយ សុខាយ ភវិស្សតិ. អបិ ច មយ្ហំ តណ្ឌុលនាលិមត្តម្បិ នត្ថិ, អកតវីរិយេន តំ មត្ថកំ បាបេតុំ ន សក្កា, ឯតទត្ថាយាហំ ឧយ្យោគំ កត្វា ទានំ ទស្សាមីតិ ចិន្តេត្វា តតោ បដ្ឋាយ ភតិំ បរិយេសមានោ គន្ត្វា តត្ថ តត្ថ ភតិំ កត្វា លទ្ធនិវាបេ ច ភិក្ខាចរិយាយ លទ្ធតិលតណ្ឌុលាទយោ ច ឯកត្ថ សំហរិត្វា មនុស្សេ សមាទាបេត្វា តស្មិំ មណ្ឌបំ ការាបេត្វា វនកុសមាទីហិ តំ អលង្ករិត្វា ភិក្ខូ និមន្តេត្វា មណ្ឌបេ និសីទាបេត្វា សព្ពេសំ បាយសំ [បាយាសំ ឥតិសព្ពត្ថ] បដិយាទេត្វា ភោជេសិ. អថ សោ មរណកាលេ អត្តនា កតំ តំ ទានវរំ អនុស្សរិ. សោ តេន កុសលកម្មេន សុត្តប្បពុទ្ធោ វិយ ទេវលោកេ និព្ពត្តិ. តស្មិំ តេន កតបុញ្ញានុរូបំ មហន្តំ កនកវិមានំ និព្ពត្តិ. សមន្តា តិគាវុតដ្ឋានេ ទេវតា នានា វិធានិ តុរិយានិ គហេត្វា ឧបហារំ ករោន្តិ. និច្ចំ ទេវច្ឆរាសហស្សានិ [ទេវច្ឆរាសហស្សំ ឥតិសព្ពត្ថ] តំ បរិវារេត្វា តិដ្ឋន្តិ. ឯវំ សោ មហន្តំ សម្បត្តិំ អនុភវតិ. អថេកទិវសំ សុវណ្ណសេលវិហារវាសី មហាសង្ឃរក្ខិតត្ថេរោ បត្តបដិសម្ភិទោ ទេវចារិកំ ចរមានោ តំ ទេវបុត្តំ អនុបមាយ ទេវសម្បត្តិយា វិរោចមានំ ទិស្វា ឧបសង្កម្ម ឋិតោ តេន កតកម្មំ បុច្ឆិ. សោបិស្ស យថាភូតំ ព្យាកាសិ, តេនត្ថ.
សព្ពសោវណ្ណយោ អាសិ, បាសាទោ រតនាមយោ;
សោណ្ណសិង្គសតាកិណ្ណោ, ទុទ្ទិក្ខោ ច បភស្សរោ.
កូដាគារ សតាកិណ្ណោ, សោណ្ណមាលាសមាកុលោ;
មុត្តាកលាបាលម្ពន្តិ, តត្ថ តត្ថ មនោរមា.
នេកគព្ភសតាកិណ្ណោ, សយនាសនមណ្ឌិតោ;
វិភត្តោ ភព្ពភាគេហិ, បុញ្ញវឌ្ឍកិនា កតោ.
នច្ចន្តិ ¶ បមទា តត្ថ, ភេរិមណ្ឌលមជ្ឈគា;
គាយន្តិ កាចិ កីឡន្តិ, វាទេន្តិ កាចិ តន្តិយោ.
តតោ តិគាវុតេ ឋានេ, បាសាទស្ស សមន្តតោ;
សហច្ឆរា ទេវបុត្តា, គហេត្វា អាតតាទយោ.
មោទន្តិ បរិវារេត្វា, នច្ចគីតាទិនា សទា;
ឧល្លង្ឃន្តិច សេលេន្តិ, សិលាឃន្តិ សមន្តតោ.
ឯវំ មហិទ្ធិកោ ទានិ, តុវំ វន្ទោវ ភាសតិ;
បុច្ឆាមិ តំ ទេវបុត្ត, កិំ កម្មមករី បុរា.
ទេវបុត្តោ អាហ.
អហោសិំ ទុគ្គតោ បុព្ពេ, ពារាណសីបុរុត្តមេ;
ទានំ ទេន្តិ នរា តត្ថ, និមន្តេត្វាន ភិក្ខវោ.
ជីវន្តោ ភតិយា សោហំ, ទានំ ទេន្តេ មហាជនេ;
តុដ្ឋហដ្ឋេ បមុទិតេ, ឯវំ ចិន្តេសហំ តទា.
សម្បន្នវត្ថាលង្ការា, ទានំ ទេន្តិ ឥមេ ជនា;
បរត្ថបិ បហដ្ឋាវ, សម្បត្តិមនុភោន្តិ តេ.
ពុទ្ធុប្បាទោ អយំ ទានិ, ធម្មោ លោកេ បវត្តតិ;
សុសីលា ទានិ វត្តន្តិ, ទក្ខិណេយ្យា ជិនោរសា.
អនាវដ្ឋិតោ [អវដ្ឋិតោច; អន្ធដ្ឋិតោច ឥតិបិកត្តចិ] សំសារោ, អបាយា ខលុ បូរិតា;
កល្យាណវិមុខា សត្តា, កាមំ គច្ឆន្តិ ទុគ្គតិំ.
ឥទានិ ទុក្ខិតោ ហុត្វា, ជីវាមិ កសិរេនហំ;
ទលិទ្ទោ កបណោ ទីនោ, អប្បភោគោ អនាលយោ.
ឥទានិ ពីជំ រោបេមិ, សុខេត្តេ សាធុសម្មតេ;
អប្បេវនាម តេនាហំ, បរត្ថ សុខិតោ សិយា.
ឥតិ ចិន្តិយ ភិក្ខិត្វា, ភតិំ កត្វាន នេកធា;
មណ្ឌបំ តត្ថ ការេត្វា, និមន្តេត្វាន ភិក្ខវោ.
អាយាសេន ¶ អទាសាហំ, បាយសំ អមតាយ សោ;
តេន កម្មវិបាកេន, ទេវលោកេ មនោរមេ.
ជាតោម្ហិ ទិព្ពកាមេហិ, មោទមានោ អនេកធា;
ទីឃាយុកោ វណ្ណវន្តោ, តេជស្សីច អហោសហន្តិ.
ឯវំ ទេវបុត្តោ អត្តនា កតបុញ្ញកម្មំ វិត្តារេន កថេសិ, ថេរោបិ មនុស្សលោកំ អាគន្ត្វា មនុស្សានំ អត្តនា បច្ចក្ខតោ ទិដ្ឋទិព្ពសម្បត្តិំ បកាសេសិ. តំ សុត្វា មហាជនោ កុសលកម្មំ កត្វា យេភុយ្យេន សគ្គេ និព្ពត្តោតិ.
អនាលយោ ទុគ្គតទីនកោបិ,
ទានំ ទទន្តោ ធិគតោ វិសេសំ;
សគ្គា បវគ្គំ យទិ បត្ថយវ្ហោ,
ហន្ត្វាន មច្ឆេរមលំ ទទាថាតិ.
កបណស្ស វត្ថុំ អដ្ឋមំ.
២៩. ទេវបុត្តស្ស វត្ថុម្ហិ អយមានុបុព្ពីកថា
ឥតោ បុព្ពេ នារទស្ស កិរ សម្មាសម្ពុទ្ធស្ស កាលេ អយំ ទីបោ អញ្ញតរេន នាមេន បាកដោ អហោសិ, សោ បនេកស្មិំ កាលេ ទុព្ភិក្ខោ អហោសិ ទុស្សស្សោ, មហាឆាតកភយំ សត្តេ បីឡេតិ. តស្មិំ សមយេ នារទស្ស ភគវតោ ឯកោ សាសនិកោ សាវកោ អញ្ញតរស្មិំ គាមេ បិណ្ឌាយ ចរិត្វា យថា ធោតបត្តោវ និក្ខមិ. អថញ្ញតរស្មិំ គេហេ មនុស្សា ឯកំ តណ្ឌុលនាឡិំបោដលិកាយ ពន្ធិត្វា ឧទកេ បក្ខិបិត្វា បចិត្វា ឧទកំ គហេត្វា បិវន្តោ ជីវន្តិ, តទា ថេរំ ទិស្វា វន្ទិត្វា បត្តំ គហេត្វា តេន តណ្ឌុលេន ភត្តំ បចិត្វា បត្តេ បក្ខិបិត្វា ថេរស្ស អទំសុ. អថ ¶ តេសំ សទ្ធាពលេន សា ឧក្ខលិ ភត្តេន បរិបុណ្ណា អហោសិ, តេ តំ អព្ភុតំ ទិស្វា អយ្យស្ស ទិន្នទានេ វិបាកោ អជ្ជេវ នោ ទិដ្ឋោតិ សោមនស្សជាតា មហាជនំ សន្និបាតេត្វា តេ ភត្តំ ភោជេត្វា បច្ឆា សយំ ភុញ្ជិំសុ. ភត្តស្ស គហិតគហិតដ្ឋានំ បូរតេវ. តតោ បដ្ឋាយ តេ សម្បត្តមហាជនស្ស ទានំ ទទន្តា អាយុបរិយោសានេ ទេវលោកេ និព្ពត្តិំសុ, អថ សោ ថេរោ ភត្តំ អាទាយ គន្ត្វា អញ្ញតរស្មិំ រុក្ខមូលេ និសីទិត្វា ភុញ្ជិតុមារតិ. តស្មិំ កិរ រុក្ខេ និព្ពត្តោ ឯកោ ទេវបុត្តោ អាហារេន កិលន្តោ ភុញ្ជមានំ ថេរំ ទិស្វា អត្តភាវំ វិជហិត្វា មហល្លកវេសេន តស្ស សមីបេ អដ្ឋាសិ. ថេរោ អនាវជ្ជិត្វាវ ភុញ្ជតិ. ទេវបុត្តោ ចរិមាលោបំ ឋបេត្វា ភុត្តកាលេ ឧក្កាសិត្វា អត្តានំ ឋិតភាវំ ជានាបេសិ. ថេរោ តំ ទិស្វា វិប្បដិសារិ ហុត្វា ចរិមំ ភត្ថបិណ្ឌំ តស្ស ហត្ថេ ឋបេសិ, តតោ សោ ភត្តបិណ្ឌំ គហេត្វា ឋិតោ ចិន្តេសិ. ឥតោ កិរ មយា បុព្ពេ សមណព្រាហ្មណានំ វា កបណទ្ធិកានំ វា អន្តមសោ កាកសុនខា ទីនម្បិ អាហារំ អទិន្នបុព្ពំ ភវិស្សតិ, តេនវាហំ ទេវោ ហុត្វាបិ ភត្តំ ន លភាមិ. ហន្ទាហំ ឥមំ ភត្តបិណ្ឌំ ថេរស្សេវ ទស្សាមិ, តំ មេ ភវិស្សតិ ទីឃរត្តំ ហិតាយ សុខាយ ចាតិ. ឯវញ្ច បន ចិន្តេត្វា ភត្តបិណ្ឌេ អាសំ បហាយ ថេរំ ឧបសង្កម្ម សាមិ ទាសស្ស វោ អលំ ឥធ លោកេន សង្គហំ. បរលោកេន មេ សង្គហំ ករោថាតិ វត្វា តស្ស បត្តេ ឱកិរិ. អថស្ស ភត្ថបិណ្ឌំ [ភត្ថបិណ្ឌំ ឥតិសព្ពត្ថ] បត្តេ បតិតមត្តេយេវ តិគាវុតដ្ឋានេ ទិព្ពមយានិ ភត្តភាជនានិបញ្ញាយិំសុ. ទេវបុត្តោ ថេរំ បញ្ចបតិដ្ឋិតេន វន្ទិត្វា តតោ ទិព្ពភោជនំ គហេត្វា បថមំ ទានំ ទត្វា បច្ឆា សយំ ភុញ្ចិ. តតោ ទេបុត្តោ ទុតិយទិវសតោ បដ្ឋាយ ថេរស្ស ច សម្បត្តមហាជនស្ស ច មហាទានំ ទេន្តោ អាយុបរិយោសានេ ¶ ០ ទេវលោកេ និព្ពត្តិត្វា ឆសុ កាមសគ្គេសុ អបរាបរំ ទិព្ពសម្បត្តិ មនុភវមានោ បទុមុត្តរស្ស ភគវតោ កាលេ តតោ ចុតោ ពារាណសិយំ អនេកវិភវស្ស មិច្ឆាទិដ្ឋិកស្ស កុដុម្ពិកស្ស គេហេ និព្ពត្តិ. ទេវោតិស្ស នាមំ អកំសុ. អបរភាគេ វិញ្ញុតំ បត្តស្ស តស្ស មាតាបិតរោ កាលមកំសុ. សោវណ្ណមណិមុត្តាទិបូរិតកោដ្ឋាគារាទយោ ឱលោកេត្វា មម មាតាបិតរោ មិច្ឆាទិដ្ឋិកត្តា ឥតោ ទានាទិកិញ្ចិកម្មំ អករិត្វា បរលោកំ គច្ឆន្តា កាកណិកមត្តម្បិ អគហេត្វា គតា, អហំ បន តំ គហេត្វាវ គមិស្សាមីតិ សន្និដ្ឋានំ កត្វា ភេរិំ ចរាបេត្វា កបណទ្ធិកវនិព្ពកេ សន្និបាតេត្វា សត្តាហព្ភន្តរេ សព្ពំ សាបតេយ្យំ ទានមុខេន ទត្វា អរញ្ញំ បវិសិត្វា ឥសិប្បព្ពជ្ជំ បព្ពជិត្វា កសិណបរិកម្មំ កត្វា បញ្ច ភិញ្ញា អដ្ឋ សមាបត្តិយោ និព្ពត្តេត្វា អាកាសចារី អហោសិ. អថ តស្មិំសមយេ បទុមុត្តរោ នាម ភគវា ហំសវតីនគរេ បដិវសន្តោ ទេវព្រហ្មាទិបរិវុតោ ចតុសច្ចបដិសំយុត្តំ ធម្មំ ទេសេន្តោ និសិន្នោ ហោតិ, តទា សោ តាបសោ អាកាសេន គច្ឆន្តោ មហាជនសមាគមញ្ច ភគវតោ សរីរតោ និក្ខន្តឆព្ពណ្ណរំសិយោ ច ទិស្វា កិមេតំតិ វិម្ហិតោ អាកាសា ឱតរិត្វា មហតិយា ពុទ្ធលីឡាយ និសីទិត្វា ធម្មំ ទេសេន្តំ ភគវន្តំ ទិស្វា បសន្នមានសោ បរិសន្តរេ និសិន្នោ ធម្មំ សុត្វា ភគវន្តំ វន្ទិត្វា អត្តនោ អស្សមមេវ អគមាសិ. អថ សោ តត្ថ យាវតាយុកំ ឋត្វា អាយុបរិយោសានេ តាវតិំសភវនេ និព្ពត្តោ តិំសកប្បេ ទិព្ពសម្បត្តិមនុភវន្តោ ឆសុ កាមសគ្គេសុ អបរាបរិយវសេន សំសរិ. ឯកបញ្ញាសអត្តភាវេ សក្កោ ទេវរាជា អហោសិ, ឯកកវីសតិអត្តភាវេ ចក្កវត្តិ ហុត្វា មនុស្សសម្បត្តិ មនុភវិត្វា ឥមស្មិំពុទ្ធុប្បាទេ ភគវតិ បរិនិព្ពុតេ សាវត្ថិយំ អញ្ញតរស្មិំ កុលគេហេ និព្ពត្តិត្វា សត្តវស្សិកោ ឯកំ ភិក្ខុំ ធម្មំ ទេសេន្តំ អទ្ទស. ទិស្វា តំ ឧបសង្កមិត្វា ធម្មំ សុត្វា អនិច្ចសញ្ញំ ¶ បដិលភិត្វា តត្ថ និសិន្នោវ អរហត្តំ បាបុណិ, តតោ សោ បត្តបដិសម្ភិទោ អត្តនា កតបុញ្ញកម្មំ ឱលោកេន្តោ តំ បុព្ពចរិយំ ភិក្ខូនំ មជ្ឈេ បកាសេន្តោ អាហ. តស្មា.
នារទោ កិរ សម្ពុទ្ធោ, បុព្ពេ អាសិ នរុត្តមោ;
លោកំ ទុក្ខា បមោចេន្តោ, ទទន្តោ អមតំ បទំ.
តស្មិំ តុ សមយេ តស្ស, សាវកោ ឆិន្នពន្ធនោ;
ភិក្ខិត្វា ទីបកេ លទ្ធ, មាហារំ បរិភុញ្ជិតុំ.
រុក្ខមូល មុបា គញ្ឆិ, តត្ថាសិំ រុក្ខទេវតា;
ពុភុក្ខិតា ឧទិក្ខន្តី, អដ្ឋាសិំ តស្ស សន្តិកេ.
អទាសិ មេ ភត្តបិណ្ឌំ, ករុណាបូរិតន្តរោ;
គហេត្វាន ឋិតោ បិណ្ឌំ, សហមានោ ខុទំ តទា.
អទិន្នត្តា មយា បុព្ពេ, កិញ្ចិ ទានំ សុបេសលេ;
ជិឃច្ឆាបីឡិតោ ហោមិ, ជាតោបិ ទេវយោនិយំ.
អជ្ជ ខេត្តំ សុលទ្ធំមេ, ទេយ្យធម្មោបិ វិជ្ជតិ;
ពីជមេត្ថ ច រោបេមិ, ភវតោ បរិមុត្តិយា.
ឥតិ ចិន្តិយ វន្ទិត្វា, ទាសស្ស សាមិ វោ អលំ;
សង្គហំ ឥធ លោកស្មិំ, ករោថ បារលោកិកំ.
ឥតិ វត្វា អទាសាហំ, ភុញ្ចិ សោបិ ទយាបរោ;
តេនាហំ បុញ្ញកម្មេន, សុធន្នមលភិំ ខណេ.
តតោ ចុតោ ឆទេវេសុ, វិន្ទន្តោ មហតិំសិរិំ;
ចិរកាលំ វសិំ តត្ថ, ទេវិទ្ធីហិ សមង្គិតា.
សតសហស្សេ ឥតោ កប្បេ, បទុមុត្តរនាមកោ;
ឧប្បជ្ជិ លោកនាយកោ, ធម្មរាជា តថាគតោ.
មហិទ្ធិកោ ¶ តទា អាសិំ, តាបសោ កាននេ វនេ;
សម្បត្តបញ្ចា ភិញ្ញាណោ, អាកាសេន ចរាមហំ.
តទា កាសេន គច្ឆន្តោ, រម្មេ ហំសវតីបុរេ;
ពុទ្ធរំសិបរិក្ខិត្តំ, កេតុមាលាវិលាសិតំ.
ទេវសង្ឃបរិព្ពូឡ្ហំ, ទេសេន្តំ អទ្ទសំ ជិនំ;
សោ តំ ទិស្វាន នភសា, ឋិតោហំ បរិសន្តរេ.
ធម្មំ សុត្វា ឧទគ្គោហំ, កាលំ កត្វាន សត្ថុនោ;
តតោ ចុតោ បបន្នោស្មិ, តាវតិំសេ មនោរមេ.
តិំសកប្បសហស្សានិ, ចរន្តោ ទេវមានុសេ;
ទុគ្គតិំ នាភិជានាមិ, លភាមិ វិបុលំ សុខំ.
ឯកបញ្ញាសតិក្ខត្តុំ, ទេវរជ្ជមការយិំ;
អថេកវីសតិក្ខត្តុំ, ចក្កវត្តី អហោសហំ.
បទេសរជ្ជំ កាសាហំ, ពហុក្ខត្តុំ តហិំ តហិំ;
ឥមស្មិំ ភទ្ទកេ កប្បេ, និព្ពុតេតុ [និព្ពុតេសុ ឥតិសព្ពត្ថ] តថាគតេ.
ចោទិតោ បុញ្ញកម្មេន, សាវត្ថិបុរមុត្តមេ;
ឧប្បជ្ជិត្វា កុលេ សេដ្ឋេ, ជាតិយា សត្តវស្សិកោ.
សុត្វា ធម្មំ កថេន្តស្ស, ភិក្ខុស្សញ្ញតរស្សហំ;
ភវស្សន្តំ ករិត្វាន, អរហត្តមបាបុណិំ.
សុទិន្នំ មេ តទា ទានំ, សុស្សុតំ ធម្មមុត្តមំ;
ទុក្ខស្សន្តំ អកាសាហំ, តស្ស កម្មស្ស វាហសាតិ.
ឯវញ្ច បន វត្វា ពហូ ជនេ កុសលកម្មេ និយោជេសីតិ.
ទានេនបេវំ ¶ ចរិមាយ បិណ្ឌិយា,
សវណាយ ធម្មស្ស មុហុត្តកេន;
លភន្តិ សត្តា តិវិធម្បិ សម្បទំ,
ផលំ វទេ កោ ពហុទាយកស្ស ភោ.
ទេវបុត្តស្ស វត្ថុំ នវមំ.
៣០. សីវលិត្ថេរស្ស វត្ថុម្ហិ អយមានុបុព្ពីកថា
ឥតោ កិរ កប្បសតសហស្សមត្ថកេ បទុមុត្តរោ នាម សត្ថា លោកេ ឧទបាទិ ធម្មទេសនាយ សត្តេ អមតមហានិព្ពាណំ បាបេន្តោ, តស្មិំ សមយេ ភគវា ហំសាវតិយំ សរាជិកាយ បរិសាយ មជ្ឈេ ឯកំ ភិក្ខុំ លាភីនំ អគ្គដ្ឋានេ ឋបេសិ. តទា រាជា តំ ទិស្វា តំ ឋានំ កាមយមានោ ពុទ្ធបមុខស្ស សង្ឃស្ស មហាទានំ ទត្វា ភគវតោ បាទមូលេ សិរសា និបជ្ជិ, តទាស្ស ភគវា អនាគតេ គោតមស្ស ភគវតោ សាសនេ តំ ឋានំ លភិស្សសីតិ វត្វា ព្យាកាសិ. តំ សុត្វា មុទិតោ រាជា បុញ្ញានិ កត្វា ទេវលោកេ និព្ពត្តិ. តតោ អបរភាគេ ពារាណសិយំ សេដ្ឋិបុត្តោ ហុត្វា បច្ចេកពុទ្ធសហស្សំ ចតុបច្ចយទានេន យាវជីវំ បដិជគ្គិត្វា ទេវលោកេ និព្ពត្តោ មហន្តំ សម្បត្តិ មនុភវិត្វា តតោ ចុតោ វិបស្សិស្ស ភគវតោ កាលេ ពន្ធុមតីនគរេ អញ្ញតរស្មិំ កុលគេហេ និព្ពត្តិ. សោ តស្មិំ សមយេ សេនគុត្តដ្ឋានេ ឋត្វា រញ្ញោ កម្មំ ករោតិ, តទា នគរវាសិនោ ឧបាសកគណា វិបស្សីសម្មាសម្ពុទ្ធំ ឧបសង្កម្ម វន្ទិត្វា ភគវា ភន្តេ សសាវកោ អម្ហាកំ អនុគ្គហំ ករោតូតិ ស្វាតនាយ និមន្តេត្វា មហាទានំ ទត្វា សព្ពេ ឯកច្ឆន្ទា ភគវន្ត មុទ្ទិស្ស មហារហំ មហាបរិវេណំ ការាបេត្វា បរិវេណមហេ មហាទានំ ទទន្តា ទានគ្គេ អសុកំ នាម ¶ នត្ថីតិ ន វត្តព្ពន្តិ វត្វា ទានំ បដិយាទេត្វា ទានគ្គំ ឱលោកេន្តា នវទធិញ្ច បដលមធុញ្ច អបស្សន្តា បុរិសេ បក្កោសិត្វា សហស្សំ ទត្វា ទធិមធុំ ខិប្បំ បរិយេសិត្វា អានេថាតិ បេសេសុំ, តេ សហស្សំ គហេត្វា ទធិមធុំ ឧបធារេតុំ តត្ថ តត្ថ វិចរន្តា ទ្វារន្តរេ អដ្ឋំសុ, តទា អយំ សេនគុត្តោ រញ្ញោ សភត្តំ ទធិមធុំ អាទាយ គច្ឆន្តោ មហាទ្វារំ សម្បាបុណិ, អថ តេ ទធិមធុំ ទិស្វា ភោ កហាបណំ គហេត្វា ឥមំ ទេហីតិ យាចិំសុ. តេន [តេនទស្សាមិ ឥតិបិកត្តចិ] ន ទស្សាមីតិ វុត្តេ យាវសហស្សំ វឌ្ឍេត្វា យាចិំសុ. តតោ សេនគុត្តោ ឥមំ អប្បគ្ឃំ សហស្សេន យាចថ, កិ មនេន ករោថាតិ បុច្ឆិ, តេហិ សម្ពុទ្ធត្ថាយាតិ វុត្តេ តេនហិ អហមេវ ទស្សាមីតិ ជីរមរិចាទីហិ សក្ខរមធុផាណិតាទយោ យោជេត្វា ទានគ្គំ ឧបនាមេសិ. តំ សត្ថុ អានុភាវេន ពុទ្ធបមុខស្ស អដ្ឋសដ្ឋិភិក្ខុសតសហស្សស្ស បហោណកំ អហោសិ. តតោ សោ តេន បុញ្ញកម្មេន ទេវមនុស្សលោកេសុ សម្បត្តិ មនុភវិត្វា អបរភាគេ អម្ហាកំ ភគវតោ កាលេ កោលិយនគរេ មហាលិលិច្ឆវិរញ្ញោ ឧបនិស្សាយ សុប្បិយាយ នាម អគ្គមហេសិយា កុច្ឆិស្មិំ បដិសន្ធិំ គណ្ហិ. សោ សត្តមាសសត្តសំវច្ឆរានិ មាតុកុច្ឆិយំ វសិត្វា សត្តទិវសានិ មូឡ្ហគព្ភោ ទុក្ខមនុភវិ. មាតុកុច្ឆិតោ និក្ខមន្តស្ស តស្ស មាតាបិតរោ សីវលីតិ នាម មកំសុ. ឯវំ មហាបុញ្ញស្ស ឯត្តកំ កាលំ មាតុកុច្ឆិម្ហិ ទុក្ខានុភវនំ អត្តនាវ កតេន បាបពលេន អហោសិ, សោ កិរ អតីតេ រាជា ហុត្វា អត្តនោ សបត្តរញ្ញា សទ្ធិំ សង្គាមេន្តោ មាតរា សទ្ធិំ មន្តេសិ. សា នគរំ រុន្ធិត្វា អមិត្តេ គណ្ហិតុំ សក្កាតិ ឧបាយ មទាសិ, សោបិ តស្សា វចនេន នគរំ រុន្ធិត្វា សត្តមេ ទិវសេ អគ្គហេសិ, តេន បាបកម្មពលេន មាតាបុត្តានំ ឯវំ មហន្តំ ទុក្ខំ អហោសីតិ. តតោ ¶ សា បុត្តំ វិជាយនកាលេ សត្តមេ ទិវសេ ភគវន្តំ អនុស្សរិត្វា សុខេន ភារំ មុញ្ចិ. តុដ្ឋា សា សត្តមេ ទិវសេ ពុទ្ធបមុខស្ស ភិក្ខុសង្ឃស្ស មហាទានំ អទាសិ, អថស្សា បុត្តោ សត្តវស្សិកកាលេ គេហា និក្ខម្ម សត្ថារំ ទិស្វា បព្ពជ្ជំ យាចិ. សត្ថា សារិបុត្តត្ថេរស្ស និយោជេសិ, តតោ សារិបុត្តត្ថេរេន ឧបជ្ឈាយេន មោគ្គល្លានមាចរិយំ កត្វា បព្ពជិ, អថ សោ ខុរគ្គេយេវ អរហត្តំ បត្វា ពុទ្ធសាសនំ សោភេសិ, សោ បុព្ពេ កតបុញ្ញានុភាវេន មហាបុញ្ញោ អហោសិ លាភីនញ្ច អគ្គោ. អថេកស្មិំ សមយេ ភគវា រេវតត្ថេរំ ទស្សនាយ ខទិរវនវិហារំ គច្ឆន្តោ តិំសភិក្ខុសហស្សេហិ សទ្ធិំ តិំសយោជនិកំ ឆដ្ដិតកន្តារំ សម្បាបុណិ និរូទកំ អប្បភក្ខំ. យេភុយ្យេន ទេវតា សីវលិត្ថេរេ បសន្នា. តស្មា ភគវា សីវលិត្ថេរំ បុរតោ ចារិកំ កត្វា ទេវតាហិ ការាបិតេ វិហារេ វសន្តោ ទេវតាហិ សជ្ជិតទានំ បរិភុញ្ជន្តោ រេវតត្ថេរំ សំបាបុណិត្វា គតកម្មំ និដ្ឋាបេត្វា ជេតវនមាគម្ម លាភីនំ អគ្គដ្ឋានេ តំ ឋបេសីតិ. តេន វុត្តំ អបទានេ.
បទុមុត្តរោ នាម ជិនោ, សព្ពធម្មេសុ ចក្ខុមា;
ឥតោ សតសហស្សម្ហិ, កប្បេ ឧប្បជ្ជិ នាយកោ.
សីលំ តស្ស អសង្ខ្យេយ្យំ, សមាធិ វជិរូបមោ [វជិរូបមា ឥតិកត្ថចិ];
អសំខិយំ ញាណវរំ, វិមុត្តិ ច អនោបមា.
មនុជាមរនាគានំ, ព្រហ្មានញ្ច សមាគមេ;
សមណព្រាហ្មណាកិណ្ណេ, ធម្មំ ទេសេតិ នាយកោ.
សសាវកំ មហាលាភិំ, បុញ្ញវន្តំ ជុតិន្ធរំ,
ឋបេសិ ឯតទគ្គម្ហិ, បរិសាសុ វិសារទោ.
តទាហំ ¶ ខត្តិយោ អាសិំ, បុរេ ហំសវតីវ្ហយេ [ហំសាវតវ្ហយេ ឥតិសព្ពត្ថ];
សុត្វា ជិនស្ស តំ វាក្យំ, សាវកស្ស គុណំ ពហុំ.
និមន្តយិត្វា សត្តាហំ, ភោជយិត្វា សសាវកំ;
មហាទានំ ទទិត្វាន, តំ ឋានមភិបត្ថយិំ.
តទា មំ វិនតំ បាទេ, ទិស្វាន បុរិសាសភោ;
សោ សរេន មហាវីរោ, ឥមំ វចនមព្រវី.
តតោ ជិនស្ស វចនំ, សោតុកាមា មហាជនា;
ទេវទានវគន្ធព្ពា, ព្រហ្មានោច មហិទ្ធិកា.
សមណព្រាហ្មណា ចាបិ, នមស្សិសុំ កតញ្ជលី;
នមោ តេ បុរិសាជញ្ញ, នមោ តេ បុរិសុត្តម.
ខត្តិយេន មហាទានំ, ទិន្នំ សត្តាហកម្បិ [សត្តាហកំបិតោ ឥតិបិកត្ថចិ] នោ;
សោតុកាមា ផលំ តស្ស, ព្យាករោហិ មហាមុនេ.
តតោ អវោច ភគវា, សុណោថ មម ភាសិតំ;
អប្បមេយ្យម្ហិ ពុទ្ធស្មិំ, គុណម្ហិ សុប្បតិដ្ឋិតា.
ទក្ខិណា ទាយកំ បត្វា, អប្បមេយ្យផលាវហា;
អបិ ចេ ស មហាភោគោ, ឋានំ បត្ថេតិ មុត្តមំ.
លាភី វិបុលលាភីនំ, យថា ភិក្ខុ សុទស្សនោ;
តថាហំបិ ភវេយ្យន្តិ, លច្ឆតេ តំ អនាគតេ.
សតសហស្សិតោ កប្បេ, ឱក្កាកកុលសម្ភវោ;
គោតមោនាម នាមេន, សត្ថា លោកេ ភវិស្សតិ.
តស្ស ធម្មេសុ ទាយាទោ, ឱរសោ ធម្មនិម្មិតោ;
សីវលិ នាម នាមេន, ហេស្សតិ សត្ថុសាវកោ.
តេន ¶ កម្មេន សុកតេន, ចេតនាបណិធីហិ ច;
ជហិត្វា មានុសំ ទេហំ, តាវតិំសូបគោ អហំ.
តតោបរស្មិំសមយេ, ពារាណសិបុរុត្តមេ;
សេដ្ឋិបុត្តោ អហំ អាសិំ, អឌ្ឍប្បត្តោ មហាធនោ.
សហស្សមត្តេ បច្ចេក, នាយកេ ច និមន្តិយ;
មធុរេនន្នបានេន, សន្តប្បេសិំតទាទរោ.
តតោ ចុតោ ឆកាមគ្គេ, អនុភោសិំមហាយសំ;
ទេវច្ឆរាបរិវុតោ, បាសាទេ រតនាមយេ.
ឯវំ អចិន្តិយា ពុទ្ធា, ពុទ្ធធម្មា អចិន្តិយា;
អចិន្តិយេ បសន្នានំ, វិបាកោបិ អចិន្តិយោ.
ឯកនវុតិតោ កប្បេ, វិបស្សីនាម នាយកោ;
ឧប្បជ្ជិ ចារុនយនោ, សព្ពធម្មវិបស្សកោ.
តទាហំ ពន្ធុមតិយា, កុលស្សញ្ញតរស្ស ច;
ទយិតោ បត្ថិតោ បុត្តោ, អាសិំ កម្មន្តព្យាវដោ.
តទា អញ្ញតរោ បូគោ, វិបស្សិស្ស មហេសិនោ;
បរិវេណំ អការេសិ, មហន្ត មិតិ វិស្សុតំ.
និដ្ឋិតេ ច មហាទានំ, ទទំ ខជ្ជកសំយុតំ;
នវំ ទធិ មធុញ្ចេវ, វិចិនំ ន ច មទ្ទស.
តទាហំ តំ គហេត្វាន, នវំ ទធិ មធុម្បិច,
កម្មសាមិឃរំ គច្ឆំ, តមេនំ [តមេសំ ឥតិសព្ពត្ថ] ទាន មទ្ទសំ.
សហស្សម្បិ ច ទត្វាន, ន លតិំសុ ច តំ ទ្វយំ;
តតោ ឯវំ វិចិន្តេសិំ, នេតំ ហេស្សតិ ឱរកំ.
យថា ¶ ឥមេ ជនា សព្ពេ, សក្ករោន្តិ តថាគតំ;
អហម្បិ ការំ កស្សាមិ, សសង្ឃេ លោកនាយកេ.
តទាហមេវំ ចិន្តេត្វា, ទធិំមធុញ្ច ឯកតោ;
យោជេត្វា លោកនាថស្ស, សសង្ឃស្ស អទាសហំ.
តេន កម្មេន សុកតេន, ចេតនាបណិធីហិ ច;
ជហិត្វា មានុសំ ទេហំ, តាវតិំស មគញ្ឆហំ.
បុនាហំ ពារាណសិយំ, រាជា ហុត្វា មហាយសោ;
សត្តុកស្ស តទា រុទ្ធោ, ទ្វាររោធំ អការយិំ.
តតោ សបត្តិនោ [សម្បត្តិនោ; សបត្តានោ ឥតិចកត្ថចិ] រុទ្ធា, ឯកាហំ រក្ខិតា អហុំ;
តតោ តស្ស វិបាកេន, បាបុណិំ និរយំ ភុសំ.
បច្ឆិមេ ច ភវេ ទានិ, ជាតោហំ កោលិយេ បុរេ;
សុប្បវាសា ច មេ មាតា, មហាលិ លិច្ឆវី បិតា.
ខត្តិយេ បុញ្ញកម្មេន, ទ្វាររោធស្ស វាហសា;
សត្តមាសេ សត្តវស្សេ, វសិំកុច្ឆិម្ហិ ទុក្ខិតោ.
សត្តាហំ ទ្វារមូឡ្ហោហំ, មហាទុក្ខសមប្បិតោ;
មាតា មេ ឆន្ទទានេន, ឯវ មាសិ សុទុក្ខិតា.
សុវត្ថិតោហំ និក្ខន្តោ, ពុទ្ធេន អនុកម្បិតោ;
និក្ខន្តទិវសេយេវ, បព្ពជិំ អនគារិយំ.
ឧបជ្ឈា សារិបុត្តោ មេ, មោគ្គល្លានោ មហិទ្ធិកោ;
កេសេ ឱរោបយន្តោ មេ, អនុសាសិ មហាមតិ.
កេសេសុ ឆិជ្ជមានេសុ [ឆន្នមនេសុ ឥតិបិកត្ថចិ], អរហត្តមបាបុណីំ;
ទេវោ នាគា មនុស្សា ច, បច្ចយានុ បនេន្តិ មេ.
បទុមុត្តរនាមញ្ច, វិបស្សិំច វិនាយកំ;
សំបូជយិំ បមុទិតោ, បច្ចយេហិ វិសេសតោ.
តតោ ¶ តេសំ វិបាកេន, កម្មានំ វិបុលុត្តមំ;
លាភំ លភាមិ សព្ពត្ថ, វនេ គាមេ ជលេ ថលេ.
រេវតំ ទស្សនត្ថាយ, យទា យាតិ វិនាយកោ;
តិំសភិក្ខុសហស្សេហិ, សហ លោកគ្គនាយកោ.
តទា ទេវោ បនីតេហិ [បណីតេហិ ឥតិសព្ពត្ថ], មមត្ថាយ មហាមតិ;
បច្ចយេហិ មហាវីរោ, សសង្ឃោ លោកនាយកោ.
ឧបដ្ឋិតោ មយា ពុទ្ធោ, គន្ត្វា រេវតមទ្ទស;
តតោ ជេតវនំ គន្ត្វា, ឯតទគ្គេ ឋបេសិមំ.
លាភីនំ សីវលិ អគ្គោ, មម សិស្សេសុ ភិក្ខវោ;
សព្ពេលោកហិតោ សត្ថា, កិត្តយី បរិសាសុមំ.
កិលេសា ឈាបិតា មយ្ហំ, ភវា សព្ពេ សមូហតា;
នាគោវ ពន្ធនំ ឆេត្វា, វិហរាមិ អនាសវោ.
ស្វាគតំ វត មេ អាសិ, ពុទ្ធសេដ្ឋស្ស សន្តិកំ;
តិស្សោ វិជ្ជា អនុប្បត្តោ, កតំ ពុទ្ធស្ស សាសនំ.
បដិសម្ភិទា ចតស្សោបិ, វិមោក្ខា បិច អដ្ឋិមេ;
ឆឡភិញ្ញា សច្ឆិកតា, កតំ ពុទ្ធស្ស សាសនន្តិ.
ឥត្ថំ សុទំ អាយស្មា សីវលិត្ថេរោ ឥមា គាថាយោ អភាសិត្ថាតិ.
សុត្វាន ឯតំ ចរិតំ មហព្ភុតំ,
បុញ្ញានុភាវញ្ច សិរិំ សិរីមតំ;
ហិត្វា កុសីតំ កុសលំ ករោថ,
កាមាត្ថ កាមំ ភវភោគនិព្ពុតិំ.
សីវលិត្ថេរស្ស វត្ថុំ ទសមំ.
យក្ខវញ្ចិតវគ្គោ តតិយោ.
មហាសេនវគ្គោ
៣១. មហាសេនរញ្ញោ វត្ថុម្ហិ អយមានុបុព្ពីកថា
ភគវតិ ¶ បរិនិព្ពុតេ បាដលិបុត្តនគរេ មហាសេនោ នាម រាជា រជ្ជំ ការេសិ ធម្មិកោ ធម្មរាជា. សោ បន បិតុបិតាមហាទីនំ ធនរាសិំ ឱលោកេត្វា ឥមេ ឥមំ សាបតេយ្យំ បហាយ មច្ចុនោ មុខមុបគតា. អហោ សំសារិកានំ អញ្ញាណតា. ធនំ ឋបេត្វា អត្តនោ វិនាសញ្ច អត្តានំ ឋបេត្វា ធនវិនាសញ្ច ន ជានន្តីតិ សម្បត្តិយា អធិគមញ្ច វិនាសំ ចាតិ សព្ពំ ចិន្តេត្វា ធម្មញ្ច សុត្វា បដិលទ្ធសទ្ធោ ទិវសេ ទិវសេ ទសសហស្សានំ ភិក្ខូនំ មធុរេន អន្នបានេន សន្តប្បេន្តោ អនេកានិ បុញ្ញានិ ឧបចិនន្តោ ឯកទិវសំ រហោ បដិសល្លិនោ ឯវំ ចិន្តេសិ. ឯវំ រាជនិយោគេន ជនស្ស បីឡនំ កត្វា ទិន្នទានតោ សហត្ថេន កម្មំ កត្វា លទ្ធេន ទិន្នទានំ មហប្ផលំ មហានិសំសំ ភវិស្សតិ, ឯវំ មយា កាតព្ពន្តិ សោ សុហទា មច្ចស្ស រជ្ជំ នីយ្យាតេត្វា អត្តនោ កណិដ្ឋិកំ អាទាយ កិញ្ចិ អជានាបេត្វា អញ្ញតរវេសេន នគរា និក្ខម្ម ឧត្តរមធុរំ នាម នគរំ អគមាសិ, តត្ថ មហាវិភវោ ឯកោ សេដ្ឋិ បដិវសតិ, តេ សេដ្ឋិនោ សមីប មុបគម្ម ឋិតា. តេន កិមត្ថាយាគតាតិ វុត្តេ រាជា តវ គេហេ ភតិយា កម្មំ ករិស្សាមីតិ វត្វា តេនានុញ្ញាតោ តីណិ វស្សានិ កម្ម មកាសិ, តតោ ឯកទិវសំ សេដ្ឋិ តេ ទិស្វា បក្កោសិត្វា អតីវ តុម្ហេ សុខុមាលតរា. តថាបិ ឥមស្មិំ គេហេ កម្មករណេន ចិរំ វសិត្ថ, ឯត្តកំ កាលំ កិស្មិញ្ចិ កម្មេបិ កុសីតត្តំ ន បញ្ញាយតិ. បគេវ អនាចារម្បិ, យាគុភត្តំ ឋបេត្វា អញ្ញំ ឧបការម្បិ មម សន្តិកា នត្ថិ, កេនត្ថេន កម្មំ ករោថាតិ បុច្ឆិ. រាជា តស្ស វចនំ សុត្វា ឥមស្មិំ ជនបទេ សាលិនោ មនាបភាវោ ពហុសោ សូយតិ. តស្មា សាលីនមត្ថាយ ឥធា គតម្ហាតិ អាហ, តំ សុត្វា តេសំ តុដ្ឋោ សេដ្ឋិ សាលីនំ សកដសហស្សំ អទាសិ, រាជា សាលិំលភិត្វា សេដ្ឋិនោ ¶ ឯវមាហ, ភោ ឥមំ អម្ហាកំ នគរំ បាបេថាតិ, តំ សុត្វា សេដ្ឋិ សាធូតិ វត្វា សាលិបរិបុណ្ណសកដសហស្សំ រញ្ញោ នគរំ បាបេសិ, រាជា នគរំ គន្ត្វា សេដ្ឋិស្ស នានាវណ្ណវត្ថហិរញ្ញសុវណ្ណាទីហិ សកដេ បូរេត្វា បដិបេសេត្វា មេត្តិំ ថិរំ កត្វា អាភតវីហយោ រាជគេហេ សន្និចយមកាសិ, អថ រាជា កតិបាហច្ចយេន មុសលំ បគ្គយ្ហ សហត្ថេនេវ វីហិំ កោដ្ដេតិ, កោដ្ដិតកោដ្ដិតំ កណិដ្ឋិកា បប្ផោដេតិ. ឯវំ ឧភោបិ តណ្ឌុលានំ មហន្តំ រាសិំ កត្វា ទារូទកាទយោ អាហរិត្វា អម្ពិលភត្តំ បចិត្វា រាជគេហេ បញ្ចសតអាសនានិ បញ្ញាបេត្វា កាលំ ឧគ្ឃោសេសុំ, អាគច្ឆន្តុ អយ្យា អនុកម្បំ ឧបាទាយ មម គេហេ ភុញ្ជន្តូតិ. តំ សុត្វា បញ្ចសតា ភិក្ខូ អាកាសេន អាគមិំសុ, រាជា តេ យាវទត្ថំ បរិវិសិ, តតោ តេសំ អន្តរេ បិយំគុទីបវាសី ឯកោ មហាសិវត្ថេរោ នាម ភត្តំ គហេត្វា ឯតេ មំ បស្សន្តូតិ អធិដ្ឋហិត្វា អាកាសេន បិយំគុទីបំ គន្ត្វា ភត្តំ បញ្ចសតានំ ភិក្ខូនំ ទត្វា បរិភុញ្ចិ. តំ តស្សានុភាវេន សព្ពេសំ យាវទត្ថំ អហោសិ. ឯវំ អប្បកេនាបិ ទេយ្យធម្មេន សប្បុរិសា ទាយកានំ មនំ បសាទេត្វា បតិដ្ឋំ ករោន្តីតិ. វុត្តញ្ហិ.
អប្បកេនបិ មេធាវី, ទាយកានំ មនំ បតិ;
សទ្ធំ វឌ្ឍេន្តិ ចន្ទោវ, រំសិនា ខីរសាគរំ.
អដ្ឋានេ ន និយោជេន្តា, ករោន្តា នេវ សន្និធិំ;
បរិភោគ មកត្វាន, នេវ នាសេន្តិ បច្ចយំ.
ន បាបេន្តាច ថេយ្យស្ស, ន ករោន្តា តថេវិណំ;
វិភជន្តិ សុសីលេសុ, សយំ ភុត្វាន សីលវាតិ.
អថ រាជា កណិដ្ឋិកាយ សទ្ធិំ ថត្ថេវ ឋិតោ បិយំគុទីបេ បរិភុញ្ជន្តេ បញ្ចសតភិក្ខូ ទិស្វា ហដ្ឋោ ឧទគ្គោ អហោសិ. អថ ¶ តេ អបរភាគេ អត្តនា កតំ ទានវរំ អនុស្សរន្តា ន ចិរេនេវ ឧភោបិ សោតាបន្នា អហេសុំតិ.
ន គណេន្តាត្តនោ ទុក្ខំ, វិហាយ មហតិំ សិរិំ;
អាយតិំភវមិច្ឆន្តា, សុជនេវំ សុភេ រតា.
អាយាសេន កតំ បុញ្ញំ, មហន្តផលទាយកំ;
ឥតិ មន្ត្វាន មេធាវី, សហត្ថេនេវ តំ ករេតិ.
មហាសេនរញ្ញោ វត្ថុំ បថមំ.
៣២. សុវណ្ណតិលកាយ វត្ថុម្ហិ អយមានុបុព្ពីកថា
លង្កាទីបេ កិរ អនុរាធបុរនគរេ ឯកោ មាតុគាមោ [ឯកាមាតុគាមាតិវា ឯកាមាតុគាមោតិវា កត្ថចិ] សទ្ធាសម្បន្នា និច្ចំ អភយុត្តរចេតិយេ បុប្ផបូជំ ករោតិ, អថេកទិវសំ សា អត្តនោ ធីតុយា សទ្ធិំ តស្មិំ ចេតិយេ បុប្ផបូជនត្ថាយ [បុប្ផបូជត្ថាយ ឥតិកត្ថចិ] គន្ត្វា បុប្ផាសនសាលាយ ឧទកំ អបស្សន្តី ធីតុ ហត្ថេ បុប្ផចង្គោដកំ ឋបេត្វា ឃដ មាទាយ បោក្ខរណិំ អគមាសិ, តតោ សា ទារិកា មាតរិ អនាគតាយយេវ [អនាគតេយេវ ឥតិសព្ពត្ថ] អធោតាសនេ បុប្ផមុដ្ឋិំគហេត្វា មណ្ឌលំ កត្វា បូជេត្វា ឯវំ បត្ថនមកាសិ. តថា ហិ.
មហាវីរស្ស ធីរស្ស, សយម្ភុស្ស មហេសិនោ;
តិលោកគ្គស្ស នាថស្ស, ភគវន្តស្ស សត្ថុនោ.
យ មហំ បូជយិំ បុប្ផំ, តស្ស កម្មស្ស វាហសា;
រូបីនំ បវរា ហេស្សំ, អារោហបរិណាហវា.
មំ ¶ ទិស្វា បុរិសា សព្ពេ, មុច្ឆន្តុ កាមមុច្ឆិតា;
និច្ឆរន្តុ សរីរា មេ, រំសិមាលីវ រំសិយោ.
ហទយង្គមា កណ្ណសុខា, មញ្ជុភាណី សុភា មម;
កិន្នរានំ យថា វាណី, ឯវមេវ បវត្តតូតិ.
អថស្សា មាតា អាគម្ម អធោតាសនេ បូជិតានិ បុប្ផានិ ទិស្វា កស្មា ចណ្ឌាលី អធោតាសនេ ភគវតោ បុប្ផានិ បូជេសិ, អយុត្តំ តយា កតន្តិ អាហ, តំ សុត្វា សា មាតុយា កុជ្ឈិត្វា ត្វំ ចណ្ឌាលីតិ អក្កោសិ, សា ឯត្តកំ បុញ្ញាបុញ្ញំ កត្វា អបរភាគេ តតោ ចុតា ជម្ពុទីបេ ឧត្តរមធុរាយំ ឯកស្ស ចណ្ឌាលគន្ធព្ពព្រាហ្មណស្ស ធីតា ហុត្វា និព្ពត្តិ, ឧត្តមរូបធរា អហោសិ, តស្សា សរីរតោ មេឃមុខតោ វិជ្ជុល្លតាវិយ រំសិយោ និច្ឆរន្តិ. សមន្តា ចតុហត្ថដ្ឋានេ សរីរប្បភាយ អន្ធការេ វិធមតិ. មុខតោ ឧប្បលគន្ធោ វាយតិ, កាយតោ ចន្ទនគន្ធោ, តស្សា ទ្វិន្នំ ថនាន មន្តរេ សុវណ្ណវណ្ណំ ឯកំ តិលកំ អហោសិ, តេន ពាលសុរិយស្ស វិយ បភា និច្ឆរតិ. ទិដ្ឋទិដ្ឋា យេភុយ្យេន ឧម្មត្តា វិយ កាមមទេន វិសញ្ញិនោ ហោន្តិ, អហោ កុសលាកុសលានំ អានុភាវោ. តថា ហិ.
យេន សា កោធសាមាតុ, ចណ្ឌាលី ឥតិ ភាសិតា;
តេន សា អាសិ ចណ្ឌាលី, ជេគុច្ឆា ហីនជាតិកា.
សល្លក្ខេត្វាន សម្ពុទ្ធ, គុណំ បូជេសិ យំ តទា;
តេន បុញ្ញានុភាវេន, សា ភិរូបី មនោរមា.
យេន យេន បការេន, បុញ្ញបាបានិ យោ ករេ;
តស្ស តស្សានុរូបេន, មោរោវ លភតេ ផលំ.
បាបេន ច តិរច្ឆានេ, ជាយន្តិ កុសលេន តេ;
វណ្ណបោក្ខរតា ហោតិ, មោរានំ កម្ម មីទិសន្តិ.
តតោ ¶ តស្សា មាតាបិតរោ សុវណ្ណតិលកាតិ នាម មកំសុ. តស្មិំកិរ នគរេ មនុស្សា តស្សា រុបទស្សនេនច សវណេនច សម្បត្តាបិ ចណ្ឌាលធីតា អយន្តិ បរិភវភយេន អាវាហំ ន ករោន្តិ. អថ តស្មិំ នគរេ ជេដ្ឋចណ្ឌាលព្រាហ្មណស្ស បុត្តោ ឯតមត្ថាយ តស្សា មាតាបិតុន្នំ សន្តិកំ វត្ថាភរណគន្ធមាលាទយោ បេសេសិ សុវណ្ណតិលកំ អម្ហាកំ ទទន្តូតិ, តេ តំ បវត្តិំ តស្សា អារោចេសុំ. សាស្ស ជិគុច្ឆន្តី បរិហាស មកាសិ. តតោ ព្រាហ្មណស្ស បុត្តោ លជ្ជិតោ រញ្ញោ សន្តិកំ គន្ត្វា វីណំ មុញ្ចេត្វា គាយមានោ ឯវមាហ.
លលនា ននានី ចលលោចនានី,
តរុណា រុណានី ចលិតាធរាណី;
មនុជោ ហិ យោ នេត្តបិយំ ករោតិ,
ស តុ នីចជាតិំ អបិ នោ ជហាតិ.
កិមិទន្តិ រញ្ញា បុដ្ឋោ អាហ.
សមេតិ កិំ ទេវ ឆមាយ មត្តិកា,
កទាចិ ចាមីករជាតិកាយ;
សិគាលធេនុ អបិ នីចជាតិកា,
សមេតិ កិំសីហវរេន ទេវាតិ.
ឯវញ្ច បន វត្វា ទេវ ឥមស្មិំនគរេ សុវណ្ណតិលកា នាមេកា ចណ្ឌាលធីតា អត្ថិ, សា សមានជាតិកេហិ បេសិតបណ្ណាការំ ន គណ្ហាតិ, កុលវន្តេយេវ បត្ថេតិ, កទា នាម កាកី សុវណ្ណហំសេន សមាគច្ឆតិ ទេវាតិ. រាជា តំ សុត្វា តស្សា បិតរំ បក្កោសាបេត្វា តមត្ថំ វត្វា សច្ចំ ភណេតិ បុច្ឆិ, សោបិ សច្ចំ ទេវ, សា ជាតិសម្បន្នមេវ កាមេតីតិ អាហ. រាជា ឯវំ សតិ ភណេ បញ្ចមធុរនគរេ ឧទ្ទាឡព្រាហ្មណោ នាម អត្ថិ, សោ ជាតិសម្បន្នោ មាតិតោច បិតិតោច អនុបក្កុដ្ឋោ ¶ , ជេគុច្ឆា បដិក្កូលា ឯតាតិ មាតុគាមេន សទ្ធិំ ន សំវសតិ. អត្តនោ គេហតោ រាជគេហំ គច្ឆន្តោច អាគច្ឆន្តោ ច សោឡសខីរោទកឃដេហិ មគ្គេ សិញ្ចាបេសិ. មាតុគាមេ ទិស្វា កាលកណ្ណី មយា ទិដ្ឋាតិ ខីរោទកេន មុខំ ធោវតិ. តវ ធីតា សក្កោន្តី តេន សទ្ធិំ សំវសតុ, ឯតមត្ថំ តវ ធីតរំ កថេហីតិ អាហ, សោបិ តំ សុត្វា គេហំ គន្ត្វា ធីតរំ បក្កោសិត្វា រញ្ញា វុត្តនិយាមេនេវ តស្សា កថេសិ. តាយ តំ សុត្វា សក្កោន្តី អហំ ឧទ្ទាឡព្រាហ្មណេន សទ្ធិំ វសិស្សាមិ, មា តុម្ហេ ចិន្តេថ, បបញ្ចម្បិ មា ករោថ, បាតោវ គមិស្សាមីតិ វុត្តេ បិតា បនស្សា សាធូតិ សហស្សគ្ឃនកចិត្តកម្ពលកញ្ចុកេន ធីតុ សរីរំ បារុបាបេត្វា វីណាទិតុរិយភណ្ឌានិ គាហាបេត្វា ធីតុយា សទ្ធិំ អទ្ធានមគ្គំ បដិបជ្ជិ. គច្ឆន្តោ អន្តរាមគ្គេ អញ្ញតរស្មិំ នគរេ រញ្ញោ គន្ធព្ពំ ករោន្តោ ធីតរំ បិដ្ឋិបស្សេ និសីទាបេត្វា គន្ធព្ពមកាសិ. អថស្ស បិដ្ឋិបស្សនិសិន្នា សុវណ្ណតិលកា នយនកោដិយា ទិដ្ឋិំ បាបេន្តី សរសេន តំ ឱលោកេត្វា បារុតកញ្ចុកំ កិញ្ចិ អបនេត្វា សរីរប្បភំ បញ្ញាបេសិ, រាជា បនស្សា សរីរប្បភំច រូបសម្បទំច ទិស្វា កាមាតុរោ វិគតសញ្ញោ សម្មូឡ្ហោ ហុត្វា មុហុត្តេន បដិលទ្ធស្សាសោ តស្សា សស្សាមិកាស្សាមិកភាវំ បុច្ឆិត្វា ចណ្ឌាលធីតាតិ សុត្វា បរិភវភយេន តំ អានេតុ មសក្កោន្តោ ឯវរូបំ វណ្ណបោក្ខរសម្បន្នំ ឥត្ថិរតនំ អលភន្តស្ស មេ កោ អត្ថោ ជីវិតេនាតិ សោចន្តោ បរិទេវន្តោ កាមមុច្ឆិតោ កត្តព្ពា កត្តព្ពំ អជានន្តោ អសិំ គហេត្វា អត្តនោ សីសំ សយមេវ ឆិន្ទិត្វា កាល មកាសិ. ឯវមេវ អន្តរាមគ្គេ បញ្ចរាជានោ តស្សា រូបសម្បត្តិមទមត្តា អសិនា ឆិន្នសីសា ជីវិតក្ខយំ បាបុណិំសុ. តថា ហិ សត្តា ហិរញ្ញសុវណ្ណទាសិទាស បុត្តទារាទីសុ [បុត្តទារាទីហិ ឥតិសព្ពត្ថ] បិយំ និស្សាយ កាមេន មុច្ឆិតា អនយព្យសនំ បាបុណន្តីតិ. វុត្តញ្ហេតំ ភគវតា.
បិយតោ ¶ ជាយតេ សោកោ,
បិយតោ ជាយតេ ភយំ;
បិយតោ វិប្បមុត្តស្ស,
នត្ថិ សោកោ កុតោ ភយំ.
បេមតោ ជាយតេ សោកោ,
បេមតោ ជាយតេ ភយំ;
បេមតោ វិប្បមុត្តស្ស,
នត្ថិ សោកោ កុតោ ភយំ.
រតិយា ជាយតេ សោកោ,
រតិយា ជាយតេ ភយំ;
រតិយា វិប្បមុត្តស្ស,
នត្ថិ សោកោ កុតោ ភយំ.
កាមតោ ជាយតេ សោកោ,
កាមតោ ជាយតេ ភយំ;
កាមតោ វិប្បមុត្តស្ស,
នត្ថិ សោកោ កុតោ ភយំ.
តណ្ហាយ ជាយតេ សោកោ,
តណ្ហាយ ជាយតេ ភយំ;
តណ្ហាយ វិប្បមុត្តស្ស,
នត្ថិ សោកោ កុតោ ភយំ.
តតោ សោ អនុក្កមេន បញ្ចមធុរនគរំ គន្ត្វា អត្តនោ អាគតភាវំ រញ្ញា កថាបេត្វា តេន អនុញ្ញាតោ គន្ត្វា រាជានំ អទ្ទស. តទា ឧទ្ទាឡព្រាហ្មណោ រញ្ញោ អវិទូរេ កម្ពលភទ្ទបីឋេ និសិន្នោ ហោតិ, គន្ធព្ពព្រាហ្មណោបិ ធីតុយា សទ្ធិំ គន្ធព្ពំ កុរុមានោ និសីទិ. តស្មិំខណេ បិតុ បិដ្ឋិបស្សេ និសិន្នា សុវណ្ណតិលកា ឧទ្ទាឡព្រាហ្មណោ កតមោតិ បុច្ឆិត្វា ឯតស្មិំ ភទ្ទបីឋេ និសិន្នោំ ឯសោតិ សុត្វា និលាមលលោចនេហិ តំ ឱលោកន្តិ ទសនរំសិនា សម្ភិន្នសុរត្តាធរេន មន្ទហសិតំ ¶ ករោន្តី តំ ឱលោកេត្វា បារុតកញ្ចុកំ អបនេត្វា សរីរប្បភំ វិស្សជ្ជេសិ. តំ ទិស្វា ព្រាហ្មណោ ឧម្មត្តោ សោកេន បរិទឌ្ឍគត្តោ ឧណ្ហវាតេន បូរិតមុខនាសោ អស្សុនា កិលិន្ននេត្តោ វិសញ្ញី អហោសិ. តតោ សោ មុហុត្តេន លទ្ធស្សាសោ រោគីវិយ រញ្ញោ សកាសា អបសរន្តោ អត្តនោ គេហំ គន្ត្វា សុហទេ បក្កោសិត្វា តេសំ ឯវមាហ. ភវន្តេត្ថ.
យោ អាបទេ សមុប្បន្នេ,
ឧបតិដ្ឋតិ សន្តិកេ;
សុខទុក្ខេ សមោ ហោតិ,
សោ មិត្តោ សោច ញាតកោ.
យោ គុណំ ភាសតេ យស្ស, អគុណញ្ច និគូហតិ;
បដិសេធេត្យ [បដិសេធេតិកត្តព្ពា ឥតិសព្ពត្ថ] កត្តព្ពា, សោ មិត្តោ សោច ញាតកោ.
សុវណ្ណតិលកានាម, លលនា កាមលាលយា;
នីលក្ខិចណ្ឌកណ្ឌេហិ, វិខណ្ឌេសិ មនោ មម.
តស្សា មុខម្ពុជេ សត្តា, មម នេត្តមធុព្ពតា,
អប្បម្បិន សរន្តាមំ, តត្ថេវា ភិរមន្តិ តេ.
សហេវ តេហិ មេ ចិត្តំ, គតំ ឧល្លំឃិយុទ្ធតោ;
លជ្ជាគម្ភីរបរិខំ, ធិតិបាការមុគ្គតំ.
សម្មុយ្ហាមិ បមុយ្ហាមិ, សព្ពា មុយ្ហន្តិ មេ ទិសា;
តស្ស មេ សរណំ ហោថ, ករោថ មម សង្គហន្តិ.
តំ សុត្វា តេ ឯវមាហំសុ.
យំ ត្វមាចរិយ បត្ថេសិ, ចណ្ឌាលី សា អសង្គមា;
កិន្នុ មីឡ្ហេន សំយោគោ, ចន្ទនស្ស កទា សិយា.
អគម្មគមនា ¶ យាតិ, នរានំ ទូរតោ សិរី;
កិត្តិចាយុ ពលំ ពុទ្ធិ, អយសំច ស គច្ឆតីតិ.
អថ តេសំ ព្រហ្មណោ អាហ.
ន បរិច្ចជតិ លោកោយំ, អមេជ្ឈេ មណិមុត្តមំ;
ថីរតនំ យុវាណី ច, ទុក្កុលា អបិ គាហិយាតិ.
ឯវញ្ច បន វត្វា តស្សា សស្សាមិកាស្សាមិកភាវំ ញត្វា អានេថាតិ អាហ, តេ តថា អកំសុ. តតោ ព្រាហ្មណោ តាយ គេហំ អាគតកាលតោ បដ្ឋាយ ចត្តារោ មាសេ រញ្ញោ ឧបដ្ឋានំ នេវ អគមាសិ. តស្ស បន ព្រហ្មណស្ស សន្តិកេ បញ្ចសតរាជកុមារា នានាវិធានិ សិប្បានិ ឧគ្គណ្ហន្តិ. តេ តំ ការណំ ញត្វា សុវណ្ណតិលកាយ វិជ្ជមានាយ អម្ហាកំ សិប្បុគ្គហណស្ស អន្តរាយោ ភវិស្សតិ, យេន កេនចិ ឧបាយេន ឯតំ មារេតុំ វដ្ដតីតិ, ចិន្តេត្វា តេ ហត្ថា ចរិយំ បក្កោសិត្វា លញ្ជំ ទត្វា ឯវមាហំសុ, ហត្ថិំ សុរាយ មត្តំ កត្វា សុវណ្ណតិលកំ មារេហីតិ. តតោ តេ សព្ពេ រាជង្គណេ សន្និបតិត្វា ទូតំ បាហេសុំ, អាចរិយំ ទដ្ឋុកាមម្ហាតិ. តតោ ព្រាហ្មណេន អាគន្ត្វា និសិន្នេន បដិសន្ថារំ កត្វា អាចរិយ អាចរិយានិំ បស្សិតុកាមម្ហាតិ អាហំសុ. អថ សោ សុវណ្ណតិលកំ គហេត្វា អាគច្ឆថាតិ មនុស្សេ បេសេសិ. តេ តថា ករិំសុ, អថ តស្សា វីថិមជ្ឈំ សម្បត្តកាលេ ហត្ថិំ វិស្សជ្ជាបេសុំ. សោ សោណ្ឌាយ ភូមិយំ បហរន្តោ [បហរន្តោឧបធាវិត្វា ឥតិកត្ថចិ] គច្ឆន្តោ ឧបធាវិត្វា សោណ្ឌេន តំ ឧក្ខិបិត្វា កុម្ភេ និសីទាបេសិ. តតោ រាជានោ តថា តំ មារាបេតុ មសក្កោន្តា បុន ទិវសេ មនុស្សេ បយោជេត្វា រត្តិយំ មារាបេសុំ. ព្រាហ្មណោបិ ឯវរូបំ ឥត្ថិំ អលសិត្វា ជីវនតោ មតមេវ [មតំមេសេយ្យោ ឥតិកត្ថចិ] សេយ្យោតិ សោចន្តោ បរិទេវន្តោ រាជង្គណេ ទារុចិតកំ ការាបេត្វា អគ្គិំបវិសិត្វា ¶ មតោតិ. ឯវំ មាតុគាមវសង្គតា មហន្តំ អនយព្យសនញ្ច មរណញ្ច បាបុណន្តីតិ. វុត្តញ្ហេតំ ភគវតា.
មាយាវេសា [មាយាចេសា ឥតិកត្ថចិ] មរីចីវ,
សោកោ រោគោ ចុបទ្ទវោ;
ខរាវ ពន្ធនា ចេសា,
មច្ចុបាសោ គុហាសយោ;
តាសុ យោ វិស្សសេ បោសោ,
សោ នរេសុ នរាធមោតិ.
អយោនិសោ សា បុរិមាយ ជាតិយា,
បុញ្ញំ ករិត្វា អលភីទិសំ គតិំ;
ធីសម្បយុត្តំ [ធិតិសម្បយុត្តំ ឥតិកត្ថចិ] កុសលំ ករោន្តា,
និព្ពាណមេវាភិមុខំ ករោថាតិ.
សុវណ្ណតិលកាយ វត្ថុំ ទុតិយំ.
៣៣. កបណាយ វត្ថុម្ហិ អយមានុបុព្ពីកថា
ភគវតិ បរិនិព្ពុតេ ជម្ពុទីបេ តត្ថ តត្ថ ភិក្ខុភិក្ខុណិយោ ច ឧបាសកឧបាសិកាយោ ច ជយមហាពោធិំ វន្ទិស្សាមីតិ យេភុយ្យេន គន្ត្វា វន្ទន្តិ. អថា បរភាគេ ពហូ ភិក្ខូ សង្គម្ម មហាពោធិំ វន្ទនត្ថាយ គច្ឆន្តា អញ្ញតរស្មិំ គាមកេ ភិក្ខាយ ចរិត្វា អាសនសាលំ គន្ត្វា កតភត្តកិច្ចា ថោកំ វិស្សមិំសុ, តទា តត្ថ ឯកា កបណា ទុគ្គតិត្ថី តថា និសិន្នភិក្ខូ ទិស្វា ឧបសង្កមិត្វា បញ្ចបតិដ្ឋិតេន វន្ទិត្វា ឯកមន្តេ ឋិតា អយ្យា កុហិំ គច្ឆន្តីតិ បុច្ឆិ. ភិក្ខូ តំ សុត្វា ជយមហាពោធិស្ស អានុភាវញ្ច តំ វន្ទនត្ថាយ អត្តានំ គមនញ្ច កថេន្តា ឯវមាហំសុ.
យត្ថាសីនោ ¶ ជិនោ ជេសិ, សសេនំ មករទ្ធជំ;
ហន្ត្វា កិលេសសេនញ្ច, ពុទ្ធោ អាសិ និរុត្តរោ.
យំ បូជេសិ មហាវីរោ, ឋិតោ បទ មកោបយំ;
សត្តរត្តិន្ទិវំ នេត្ត, នីលនីរជរំសិនា.
សុរាសុរនរាទីនំ, នេត្តាលិ បាឡិបាតនា;
មេចកាការបត្តេហិ, សិខណ្ឌីវិយ ភាតិ យោ.
សុរបាទបោវ សត្តានំ, យំ តិដ្ឋតិ មហីតលេ;
ឥហ លោកេ បរត្តេ ច, ទទន្តោ ឥច្ឆិតិច្ឆិតំ.
យស្ស បុរាណបណ្ណម្បិ, បតិតំ យោ នរោ ឥធ;
បូជេតិ តស្ស សោ ទេតិ, ភវភោគំ មហីរុហោ.
គន្ធមាលេហិ សលិលេហិ, យមុបាសតិ សទា នរោ;
អជ្ឈត្តញ្ច ពហិទ្ធា ច, ទុរិតំ សោ និហញ្ញតិ.
យោ ទេតិ ឥហលោកត្ថំ,
យោ ទេតិ បារលោកិកំ,
សម្បទំ ជយពោធិំតំ,
ភោតិ គច្ឆាម វន្ទិតុំ.
តំ សុត្វា ឧទគ្គា សោមនស្សជាតា ភិក្ខូនំ ឯវមាហ. អហំ ភន្តេ បរកុលេ ភតិយា កម្មំ ករោន្តី ទុក្ខេន កសិរេន ជីវិកំ កប្បេមិ. ស្វាតនាយ មេ តណ្ឌុលនាលិបិ [ភណ្ឌុលនាម្ប ឥតិសព្ពត្ថ] នត្ថិ, បគេវ អញ្ញំ ធនំ, ឥមំ វិនា អញ្ញំ សាដកម្បិ នត្ថិ, កស្មា បុព្ពេ អកតបុញ្ញត្តា, តស្មា ឥមំ ភន្តេ សាដកំ មមានុគ្គហាយ ពោធិម្ហិ ធជំ ពន្ធថាតិ យាចិត្វា សាដកំ ធោវិត្វា តេសំ អទាសិ. ភិក្ខូបិ តស្សានុគ្គហាយ តំ គហេត្វា អគមំសុ. សា សាដកំ ទត្វា បីតិបាមោជ្ជមានសា គេហំ គន្ត្វា តទហេវ រត្តិយា មជ្ឈិមយាមេ សត្ថកវាតេន ឧបហតា កាលំ កត្វា តេសំ ¶ ភិក្ខូនំ គមនមគ្គេ ឯកស្មិំ រមណីយេ វនសណ្ឌេ ភុម្មទេវតា ហុត្វា និព្ពត្តី, អថស្សា បុញ្ញានុភាវេន តិយោជនិកេ ឋានេ ទិព្ពកប្បរុក្ខា បាតុរហំសុ, តត្ត តត្ត នានាវិរាគធជបតាកា ឱលម្ពន្តិ. ទេវបុត្តា ច ទេវធីតរោ ច សព្ពាភរណវិភូសិតា តថេវ ធជបតាកាទយោ គហេត្វា កីឡន្តិ. នច្ចគីតាទិនេកានិ អច្ឆរិយានិ បយោជេន្តិ. អថ ទុតិយទិវសេ តេបិ ភិក្ខូ ពោធិមណ្ឌលំ គច្ឆន្តា សាយណ្ហេ តំ ឋានំ បត្វា អជ្ជ ឥមស្មិំ វនសណ្ឌេ វសិត្វា គមិស្សាមាតិ តត្ថ វាសំ ឧបគមិំសុ, តតោ តេ រត្តិភាគេ នានាវណ្ណធជេ ច ទេវតាហិ បយោជិយមានា គីតវាទិតាទយោ ច តិយោជនដ្ឋានេ កប្បរុក្ខានិ ច ឥទំ សព្ពំ ទេវិស្សរិយំ តស្សានុភាវេន និព្ពត្តភាវំ ទិស្វា វិម្ហិតមានសា ទេវធីតរំ អាមន្តេត្វា ត្វំ កេន កម្មេន ឥធ និព្ពត្តាតិ បុច្ឆិំសុ. សា ភិក្ខូ វន្ទិត្វា អញ្ជលិំ បគ្គយ្ហ ឋិតា ភន្តេ មំ ន សញ្ជានិត្ថាតិ អាហ. ភិក្ខូហិ ន មយំ សញ្ជានាម ភគិនីតិ វុត្តេ សា អត្តនោ សភាវំ កថេន្តី ឯវមាហ.
ហីយ្យោ អាសនសាលាយ, និសីទិត្ថ សមាគតា;
តុម្ហកំ សន្តិកំ គម្ម, យា វរាកីភិវាទយិ.
យា ពោធិំ បូជនត្ថាយ, វត្ថកំ បដិបាទយិ;
សាហំ ហីយ្យោ ចុតា អាសិំ, រត្តិយំ ព្យាធិបីឡិតា.
នានាសម្បត្តិសំយុត្តា, នានាភូសនភូសិតា;
វិមានេ រតនា កិណ្ណេ, ជាតាហំ ឯត្ថ កាននេ.
ហីយ្យោ បស្សិត្ថ មេ គត្តំ, រជោជល្លេហិ សំកុលំ;
អជ្ជ បស្សថ មេ គត្តំ, វណ្ណវន្តំ បភស្សរំ.
ហីយ្យោ បស្សិត្ថ មេ ភន្តេ, និវត្ថំ មលិនម្ពរំ;
អជ្ជ បស្សថ មេ ភន្តេ, ទិព្ពមម្ពរមុត្តមំ.
វិកិណ្ណផលិតគ្គេហិ ¶ , កេសេហិ វិរលា កុលំ;
ឩកាគូថបដិក្កូលំ, ហីយ្យោ អាសិសិរំ មម.
អជ្ជ តំ បរិវត្តិត្វា, មម បុញ្ញានុភាវតោ;
សុនីលមុទុធម្មិល្លំ, កុសុមា ភរណភូសិតំ.
បុរា មេ សកសីសេន, វហិតំ ទារូ ទកាទិកំ;
បុញ្ញេនាហំ អជ្ជ មាលា, ភារំ សីសេ សមុព្ពហេ.
ធជត្ថាយ មយា ហីយ្យោ, បទិន្នំ ថូលសាដកំ;
អជ្ជ និព្ពត្តិ មេ ភោន្តោ, មហន្តំ ទិព្ពសម្បទំ.
ជានមានេន កត្តព្ពំ, ទានាទីសុ មហប្ផលំ;
ទេវលោកេ មនុស្សេសុ, សុខទំ ទាន មុត្តមន្តិ.
តំ សុត្វា សព្ពេ ភិក្ខូ អច្ឆរិយព្ភុតចិត្តា អហេសុំ. សា ទេវតា តស្សា រត្តិយា អច្ចយេន ភិក្ខូ និមន្តេត្វា ទិព្ពេហិ ខជ្ជភោជ្ជេហិ សហត្ថា សន្តប្បេត្វា តេហិ សទ្ធិំ អាគច្ឆន្តី អន្តរាមគ្គេ ទានំ ទទមានា មហាពោធិំ គន្ត្វា សព្ពេហិ ធជបតាកា ទីហិ ច នានាវិធវណ្ណគន្ធសម្បន្នបុប្ផេហិ ច ទីបធូបេហិ ច ពោធិំ បូជេត្វា ភិក្ខូនំ ចីវរត្ថាយ ទិព្ពវត្ថានិ ទត្វា អាគម្ម តស្មិំយេវ វនសណ្ឌេ វសន្តី នានាវិធានិ បុញ្ញានិ កត្វា តាវតិំសភវនេ និព្ពត្តិ. ភិក្ខូបិ តំ អច្ឆរិយំ តត្ថ តត្ថ បកាសេន្តា ពហូជនេ បុញ្ញកម្មេ និយោជេសុំតិ.
ឯវំ វិធាបិ កបណា ជិនសាសនម្ហិ,
កត្វា បសាទ មថ ថូលកុចេលកេន;
បូជេត្វ ទិព្ពវិភវំ អលភីតិ ញត្វា,
បូជាបរា ភវថ វត្ថុសុ តីសុ សម្មាតិ.
កបណាយ វត្ថុំ តតិយំ.
៣៤. ឥន្ទគុត្តត្ថេរស្ស វត្ថុម្ហិ អយមានុបុព្ពីកថា
អម្ហាកំ ភគវតោ បរិនិព្ពាណតោ ឱរភាគេ ជម្ពុទីបេ កិរ បាដលិបុត្តំ នាម នគរំ អហោសិ. តត្ថ ធម្មាសោកោ នាម មហិទ្ធិកោ មហានុភាវោ អាណាចក្កវត្តិ រាជា រជ្ជំ ការេតិ. ឧទ្ធំ អាកាសតោ ហេដ្ឋា បថវិយា យោជនប្បមាណេ សកលជម្ពូទីបេ តស្ស អាណា បវត្តតិ, តទា សកលជម្ពុទីបវាសិនោ ច ចតុរាសីតិ នគរសហស្សេ រាជានោ ច អត្តនោ អត្តនោ ពលវាហនេ គហេត្វា អាគម្ម ធម្មាសោកមហារញ្ញោ ឧបដ្ឋានំ ករោន្តិ. តស្មិំ សមយេ ទេវបុត្តនគរេ ទេវបុត្តោ នាម មហារាជា អត្តនោ ពលវាហនំ គហេត្វា រញ្ញោ ឧបដ្ឋានំ អគមាសិ. ធម្មាសោកោ ទេវបុត្តមហារាជានំ ទិស្វា មធុរបដិសន្ថារំ កត្វា តុម្ហាកំ រដ្ឋេ ពហុស្សុតា អាគតាគមា មហាគុណវន្តា អយ្យា អត្ថីតិ បុច្ឆិ. តំ សុត្វា ទេវបុត្តរាជា អត្ថិ ទេវ តស្មិំ នគរេ សីហកុម្ភកំ នាម មហាវិហារំ. តត្ថ អនេកសហស្សភិក្ខូ វិហរន្តិ សីលវន្តា អប្បិច្ឆា សន្តុដ្ឋា វិវេកកាមិនោ. តេសុ សាដ្ឋកថាតិបិដកធរោ ឥន្ទគុត្តត្ថេរោ នាម តេសំ បាមោក្ខោ អហោសិ. សោ អនេកបរិយាយេន សនរាមរានំ ភិក្ខូនំ ធម្មំវណ្ណេតិ. គុណវា អត្តនោ គុណំ និស្សាយ លោកេ បាកដោតិ. តំ សុត្វា រាជា តុដ្ឋមានសោ ថេរំ បស្សិតុកាមោ ហុត្វា សម្ម ត្វមេវ គន្ត្វា ថេរំ យាចិត្វា ឥធា នេហីតិ អាហ. តំ សុត្វា ទេវបុត្តរាជា អត្តនោ ហត្ថស្សពលវាហនា ទិមហា សេនង្គបរិវុតោ ឥន្ទគុត្តត្ថេរស្ស សន្តិកំ គន្ត្វា វន្ទិត្វា អយ្យ អយ្យំ ធម្មាសោកមហារាជា ទដ្ឋុកាមោតិ អាហ. ថេរេន សាធូតិ សម្បដិច្ឆិតេ រាជា ថេរេន សម្បដិច្ឆិតភាវំ ធម្មាសោកមហារាជិនោ បេសេសិ. តតោ ធម្មាសោកមហារាជា សោមនស្សប្បត្តោ អត្តនោ អាណាបវត្តិតដ្ឋានេ រាជូនំ សាសនំ បេសេសិ. សព្ពេវ ថេរាគមនមគ្គំ ¶ អលង្ករោន្តូតិ. អថ តេ រាជានោ តុដ្ឋបហដ្ឋា អត្តនោ អត្តនោ នគរេ ភេរិំ ចរាបេត្វា ទេវបុត្តនគរតោ យាវ បាដលិបុត្តនគរំ ឯត្ថន្តរេ បញ្ចបណ្ណាសយោជនិកំ មគ្គំ វិសមំ សមំ ករោន្តោ ទេវតានំ ទិព្ពវីថិមិវ អលង្ករិត្វា ធម្មាសោកមហានរិន្ទស្ស ឯវំ សាសនំ បេសេសុំ. ភវន្តេត្ថ.
ឥន្ទគុត្តមហាថេរ, សាមិនោ គមនាយ នោ;
មគ្គំ អលង្ករោន្តូតិ, មហារាជេន បេសិតំ.
តតោ តេ អបនេត្វាន, បាសាណកណ្ដកាទិកំ;
វិសមំ សមំ ករិត្វាន, សម្មជ្ជិត្វាន សាធុកំ.
ធោតមុត្តា សមាភាសា, ឱកិរិត្វាន វាលុកា;
ឧស្សាបិតា តត្ថ តត្ថ, ទុស្សតោរណបន្តិយោ.
កលធោតហេមរម្ភាទិ, នានាតោរណបន្តិយោ;
តថា បុប្ផមយា នេក, តោរណូបរិតោរណា.
តេសុ តេសុច ឋានេសុ, សង្ខតា កុសុមគ្ឃិកា;
តថេវ គន្ធតេលេហិ, ទីបិតា ទីបបន្តិយោ.
បទុមុប្បលសន្នីរ, បុប្ផបល្លវ លង្កតា;
ឋបិតា ឃដមាលាយោ, បុណ្ណា សោគន្ធវារិហិ.
និលបីតា ទិសម្ភិន្ន, បតាកាហិ ធជេហិ ច;
មគ្គស្ស ឧភតោ បស្សេ, វនមាសិ សមាកុលំ.
កេតវោ ឧគ្គតា តត្ថ, មន្ទមន្ទសមីរណា;
អវ្ហយន្តាវ សោភន្តិ, ព្រហ្មោរគសុរាទយោ.
នាគចម្បបុន្នាគ, កេតកីវកុលាទិហិ;
បទុមុប្បលា ទិជលជេហិ, មាលតី កុសុមា ទិហិ.
មាលាទាមេហិ ¶ នេកេហិ, មគ្គមាសិ វិចិត្តកំ;
បត្ថរិត្វា បាទបដេ, សិត្តសម្មត្តភូមិយំ.
លាជាទិបញ្ចបុប្ផានិ, វិកិរិំសុ មនោរមំ;
អលង្ករិត្វា ហត្តស្សា, កុសុមា ភរណាទិហិ.
មគ្គាលង្ករណត្ថាយ, ឋបិតាសុំ តតោ តតោ;
តេសុ តេសុ ច ឋានេសុ, ភេរិមណ្ឌលមជ្ឈគា.
នច្ចន្តិ ចាតុរា នារី, រសភាវនិរន្តរា;
កំសវំសាទិបគ្គយ្ហ, វជ្ជេន្តានេកតន្តិយោ.
គាយន្តិ មធុរំ គីតំ, គាយន្តេត្ថ លយាន្វិតំ;
មគ្គោសោ សាធុវាទេហិ, ភេរិតន្តិនទេហិច.
ករីនំ កោញ្ចនាទេហិ, ហយានំ ហេសិតេហិ ច;
នេកវិដង្កសង្ឃេហិ, សោ ករីហិ សមាកុលោ.
មគ្គស្ស ឧភតោ បស្សេ, ទេវកញ្ញូបមា សុភា;
មាលាកលាបេ បគ្គយ្ហ, តិដ្ឋន្តិ តុដ្ឋមានសា.
តថា បុណ្ណឃដេ គយ្ហ, បទុមុប្បលសំកុលេ,
អដ្ឋមង្គលមុគ្គយ្ហ, តិដ្ឋន្តិ បមទា តហិំ.
សីតលូទកសម្បន្ន, បបាហិ សមលង្កតា;
សិនានត្ថំ ខតា អាសុំ, បោក្ខរញ្ញោ តហិំតហិំ.
តហិំតហិំកតា អាសុំ, ទានសាលា មនោរមា;
និចិតាសុមនេកានិ, ទានោបករណា តហិំ.
ឯវំ នេកវិធា បូជា, អម្ហេហិ បដិបាទិតា;
ឋបេត្វាន មហាគង្គំ, តំ ជានាតុ មហីបតីតិ.
តំ សុត្វា អសោកមហារាជា គង្គំ អលង្ករោថាតិ សោឡសយក្ខេ បេសេសិ, តេ សបរិវារា តត្ថ គន្ត្វា អត្តនោ ¶ អានុភាវេន គង្គាយ អន្តោ តិគាវុតដ្ឋានេ ឧទុក្ខលបាសាណេ ឋបេសុំ. ឋបេត្វា ថម្ភេ ឧស្សាបេត្វា តុលាសំឃាដេ ទត្វា ហិមវន្តតោ រត្តចន្ទនសារេ អាហរិត្វា បទរេ សន្ថរិត្វា អនេកេហិ បូជាវិធានេហិ អលង្ករិត្វា រញ្ញោ ឯវំ សាសនំ បេសេសុំ. ភវន្តេត្ថ.
យមត្ថាយ មយំ សព្ពេ, មហារាជេន បេសិតា;
អម្ហេហិ ទានិ តំ សព្ពំ, កតមេវ សុណោថ តំ.
គាវុតត្តយគម្ភីរំ, គង្គំ យោជនវិត្ថតំ;
ថម្ភេ បតិដ្ឋបេត្វាន, អនគ្ឃំ រត្តចន្ទនំ.
ហិមវន្តតោ ហរិត្វាន, សេតុំ តត្ថ សុមាបិតំ;
តោរណា ច ឧភោ បស្សេ, រតនេហិ សុនិម្មិតា.
បុណ្ណកុម្ភទ្ធជា ចេវ, បទីបាវលិយោ តថា;
ឧភោ បស្សេសុ រតនានិ, មាបេត្វាលម្ពនានិច.
សុវណ្ណមណិមុត្តាទិ, ទាមេហិ សមលង្កតា;
វាលុកត្ថាយ ឱកិណ្ណា, ធោតមុត្តា បភស្សរា.
តេសុ តេសុ ច ឋានេសុ, ឋបិតាសុំ មហាមណី;
នានារាគវិតានេហិ, សោភិតា សេតុនោ បរិ.
ឱលម្ពិតាសុំ តត្ថេវ, ទិព្ពាទិកុសុមាទយោ;
និដ្ឋិតំ ឥធ កាតព្ព, យុត្តំ បូជាវិធិំតុ នោ;
ទេវោតំ បដិជានាតុ, ឥតិ វត្វាន បេសយុំតិ.
តម្បិ សុត្វា អសោកោ មហារាជា តុម្ហេវ ថេរំ ឥធានេថាតិ តេសំយេវ សាសនំ បដិបេសេសិ, តេ សាធូតិ ឥន្ទគុត្តត្ថេរស្ស សន្តិកំ គន្ត្វា វន្ទិត្វា ភន្តេ បាដលិបុត្តនគរស្ស គមនាយ កាលោតិ អាហំសុ, តតោ ថេរោ សដ្ឋិសហស្សមត្តេហិ ¶ ភិក្ខុសង្ឃេហិ បរិវុតោ បញ្ចបណ្ណាសយោជនមគ្គំ បដិបជ្ជិ. អថាបរំ ទេវបុត្តនគរវាសិនោ អនេកវិធមាលាគន្ធវាសចុណ្ណទ្ធជបតាកាទីហិ អនេកេហិ តាលាវចរេហិ នច្ចគីតវាទិតេហិ បូជេត្វា អគមំសុ. អថ ថេរោ មហន្តេន បូជាវិធានេន ជម្ពុទីបវាសីហិ បូជិយមានោ អនុក្កមេន ចន្ទភាគាយ គង្គាយ សេតុំ បត្វា តត្ថ មហន្តំ បូជាវិធានំ ឱលោកេន្តោ ឯវំ ចិន្តេសិ, ឯវំ ឧឡារំ បូជាវិធានំ ឥទានិ ជម្ពុទីបេ នាញ្ញស្ស ហោតិ, មយ្ហមេវេតំ កតំ. អហមេវេត្ត ឧត្តមោ អប្បដិមោតិ ឯវំ សេយ្យស្ស សេយ្យោហមស្មីតិ មានំ ឧប្បាទេត្វា អដ្ឋាសិ. តស្មិំ ខណេ ឯកោ ខីណាសវត្ថេរោ តំ មានេនុបត្ថទ្ធចេតសា ឋិតំ ទិព្ពចក្ខុនា ទិស្វា ឧបសង្កមិត្វា វន្ទិត្វា ថេរស្ស ឱវទន្តោ ឯវមាហ. តស្មា.
មា មានស្ស វសី ហោថ, មានោ ភន្តេ វសំគតំ [មានំភន្តេវសីកតំ ឥតិសព្ពត្ថ];
អនត្ថទោ សទា ហោតិ, បាតេត្វាន ភវា វដេ.
មានោ បលាលិតោ សត្តោ, តណ្ហាបដិឃសង្គតោ;
មក្កដោរគសោណាទិ, ហុត្វា ជាយតិ ជាតិសុ.
មា មានំ សាមិ បូរេហិ, អត្តានំ បរិសោធយ;
អបរិសុទ្ធា សយោ ភិក្ខុ, ទាយកំ ន បរិតោសតិ.
ទទន្តានំ សរន្តានំ, បូជេន្តានំ សចេ តុវំ;
មហប្ផលំ មហាភូតិំ, កាមត្ថ ហោថ និព្ពណាតិ [និម្មនា ឥតិកត្តចិ].
តំ សុត្វា ថេរោ សំសារេ និព្ពិន្ទោ តត្ថេវ ឋិតោ តិលក្ខណំ បដ្ឋបេត្វា ករជកាយំ សម្មសន្តោ សហបដិ សម្ភិទាហិ អរហត្តំ បត្វាវ និក្ខមិ. តតោ ធម្មាសោកមហារាជា ពលវាហនបរិវុតោ មហន្តេន បូជាវិធានេន បដិមគ្គំ អាគម្ម វន្ទិត្វា ¶ តតោ ទិគុណំ បូជាសក្ការំ កុរុមានោ មហាភិក្ខុសង្ឃេន សទ្ធិំ ថេរំ អត្តនោ នគរំ នេត្វា តស្ស ធម្មកថំ សុត្វា បសន្នមានសោ បញ្ចសីលេ បតិដ្ឋាយ មហន្តំ វិហារំ ការេត្វា ថេរេន សហាគតានំ សដ្ឋិសហស្សានំ ភិក្ខូនំ ចតុបច្ចយេហិ ឧបដ្ឋាន មកាសិ, អថ ថេរោ សាដ្ឋកថំ បិដកត្តយំ បកាសេន្តោ តស្មិំ ចិរំ វសិត្វា តត្ថេវ បរិនិព្ពាយិ. តតោ រាជា សបរិសោ តស្ស សរីរនិក្ខេបំ ការេត្វា ធាតុយោ គហេត្វា មហន្តំ ចេតិយំ ការាបេសីតិ.
បុរាតនានំ ភុវិ បុញ្ញកម្មិនំ,
គុណានុភាវេន មហេន្តិ ឯវំ;
សទេវកា នំ មនសីករោន្តា,
បុញ្ញំ ករោថា យតនេ សទា ទរាតិ.
ឥន្ទគុត្តត្ថេរស្ស វត្ថុំ ចតុត្ថំ.
៣៥. សាខមាលបូជិកាយ វត្ថុម្ហិ អយមានុបុព្ពីកថា
អម្ហាកំ ភគវា ទសបារមិយោ បូរេត្វា អនុក្កមេន តុសិតភវនេ និព្ពត្តោ ទេវេហិ អារាធិតោ សក្ករាជកុលេ បដិសន្ធិំ គហេត្វា មាតុកុច្ឆិតោ និក្ខន្តោ អនុក្កមេន បរមាភិសម្ពោធិំ បត្វា តតោ បដ្ឋាយ បញ្ចចត្តាលីសសំវច្ឆរានិ ឋត្វា ចតុរាសីតិធម្មក្ខន្ធសហស្សានិ ទេសេត្វា គណនបថមតីតេ សត្តេ ភវកន្តារតោ សន្តារេត្វា សព្ពពុទ្ធកិច្ចានិ និដ្ឋាបេត្វា កុសិនារាយំ ឧបវត្តនេ មល្លានំ សាលវនេ យមកសាលាន មន្តរេ ឧត្តរសីសកំ បញ្ញត្តេ មញ្ចកេ វេសាខបុណ្ណទិវសេ ទក្ខិណេន បស្សេន សតោ សម្បជានោ អនុដ្ឋានសេយ្យាយ និបន្នោ បច្ឆិមយាមេ ភិក្ខូ ឱវទិត្វា ពលវបច្ចូ-ស ¶ សមយេ មហាបថវិំកម្បេន្តោ អនុបាទិសេសាយ និព្ពាណធាតុយា បរិនិព្ពាយិ, និព្ពុតេ បន ភគវតិ លោកនាថេ អានន្ទត្ថេរោ មល្លរាជូនំ ឯតំ បវត្តិំ អារោចេសិ. តតោ កោសិនារកា ច ទេវព្រហ្មាទយោ ច សន្និបតិត្វា នច្ចគីតវាទិតេហិ មាលាគន្ធាទីហិ ច សក្ករោន្តា គរុករោន្តា មានេន្តា បូជេន្តា ចេលវិតានាទយោ ករោន្តា ភគវតោ សរីរំ នគរមជ្ឈេ យត្ថ មកុដពន្ធនំ នាម មល្លានំ ចេតិយំ, តត្ថ នេត្វា ចក្កវត្តិស្ស សរីរំ វិយ អហតេន វត្ថេន វេឋេត្វា តតោ វិហតេន កប្បាសេន វេឋេត្វាតិ ឯវំ បញ្ចទុស្សយុគសតេហិ វេឋេត្វា អាយសាយ តេលទោណិយា បក្ខិបិត្វា អញ្ញិស្សាយ អាយសាយ ទោណិយា បដិកុជ្ជិត្វា សព្ពគន្ធានំ ចិតកំ ករិត្វា ភគវតោ សរីរំ ចិតកំ អារោបេសុំ. អថ មហាកស្សបត្ថេរេន ភគវតោ បាទេ សិរសា វន្ទិតេ ទេវតានុភាវេន ចិតកោ សមន្តា ឯកប្បហារេនេវ បជ្ជលិ. ភគវតោ បន សរីរេ ទឌ្ឍេ សុមនមកុឡសទិសា ធាតុយោ អវសិស្សិំសុ. តស្មិំ កិរ សមយេ កោសលរញ្ញោ ជនបទេ អញ្ញតរា គាមវាសិកា ឥត្ថី ភគវតិ បរិនិព្ពុតេ សាធុកីឡ្ហំ អាគច្ឆមានា អន្តរាមគ្គេ អត្តនោ សរីរេ ឧប្បន្នវាតរោគេន ឧបទ្ទុតា សាធុកីឡ្ហំ សម្បាបុណិតុំ អសក្កោន្តី សត្ថុ អាឡាហនំ គន្ត្វា ភគវតោ ធាតុសរីរេ តីណិ សាខបុប្ផានិ បូជេត្វា បសន្នមានសា បញ្ចបតិដ្ឋិតេន វន្ទិត្វា គតា តាយ ឯវ រត្តិយា មជ្ឈិមយាមេ កាលំ កត្វា តាវតិំសភវនេ តិំសយោជនិកេ កនកវិមានេ និព្ពត្តិ. តស្សា បុព្ពកម្មបកាសនត្ថំ ចក្កមត្តានិ សាខបុប្ផានិ តត្ត តត្ថ ឱលម្ពន្តិ. តេហេវ សព្ពំ វិមានំ ឯកោភាសី [ឯកោភាសិ តតោ ឥតិសព្ពត្ថ] អហោសិ. តតោ សុគន្ធករណ្ឌកំ វិយ ច អហោសិ, សា បន អត្តនោ សោភគ្គប្បត្តំ អត្តភាវញ្ច វិមានសម្បទញ្ច បរិវារសម្បត្តិយោ ច ទិស្វា វិម្ហិតមានសា បុព្ពេ កតេន [បុព្ពេកិស្សមេ. បុព្ពេកតេនមេ ឥតិចកត្ថចិ] ¶ កេន មេ បុញ្ញកម្មេនា យំ លទ្ធាតិ ឱលោកន្តី ភគវតោ ធាតុសរីរស្មិំ បូជិតានិ តីណិ សាខបុប្ផានិ ទិស្វា បសន្នមានសា មហាចក្កប្បមាណំ សាខមាលំ ហត្ថេន ធារេន្តី ធាតុបូជនត្ថាយ អគមាសិ. តទា តត្ថ សន្និបតិតា មនុស្សា តស្សា រូបសម្បទញ្ច ហត្តេ មហន្តំ សាខមាលញ្ច ទិស្វា វិម្ហិតមានសា អម្ម ត្វំ កត្ថ វាសិកា. កត្ថ បនិមំ បុប្ផំ បដិលទ្ធន្តិ បុច្ឆិំសុ, តំ សុត្វា ទេវធីតា អត្តនា ភគវតោ ធាតុសរីរស្ស បូជិតសាខមាលត្តយានុភាវេន បដិលទ្ធសម្បត្តិយោ ច ទិព្ពវិមានញ្ច បុព្ពេ មតកលេវរំ ចាតិ សព្ពំ តេសំ ទស្សេត្វា ធម្មទេសនាវសានេ អាហ.
សមាគតា ភវន្តា ភោ, បស្សន្តុ មម សម្បទំ;
កតមប្បេន ការេន, សម្មាសម្ពុទ្ធធាតុយា.
សាខមាលានិ តីណេវ, ហីយ្យោហំ មុនិធាតុយា;
បូជយិត្វាន សន្តុដ្ឋា, និវត្តា តាយ រត្តិយា.
មរន្តី ខរវាតេន, តមហំ សុចរិតំ សរិំ;
តេនាហំ បុញ្ញកម្មេន, តាវតិំសូបគាអហុំ.
តត្ថ មេ អាសិ បាសាទោ, តិំសយោជនមុគ្គតោ;
កូដាគារវរាកិណ្ណោ, សាខមាលាតិ [សាធមាលោ ឥតិបិកត្ថចិ], វិស្សុតោ.
យថា សព្ពសុគន្ធេហិ, ករណ្ឌំ បរិភាវិតំ;
តថា ទិព្ពសុគន្ធេហិ, គន្ធិតំ ភវនំ មម.
ចក្កមត្តា សាខបុប្ផា, តត្ថ តត្ថូបលម្ពរេ [តតវត្ថុបលព្ពរេ ឥតិបិកត្ថចិ];
ទិព្ពគន្ធា បវាយន្តិ, មធុព្ពភនិសេវិតា.
ភស្សន្តិ ឯកបុប្ផស្មា, តុម្ពមត្តា ហិ រេណវោ;
តេហិ បិញ្ជរិតា ទេវា, កីឡន្តិ ច លលន្តិច.
បីឡន្ធិត្វាន ¶ មាលាធយា, សុទិព្ពា ភរណានិច;
សហច្ឆរា ទេវបុត្តា, នច្ចគីតាទិព្យាវដា.
បស្សថេមំ ភុជង្គា ភោ, សត្តា មោហេន បារុតា;
ហីយ្យោ មតំ បវិទ្ធំ មេ, បូតិភូតំ កលេវរំ.
បុឡវេហិ សមាកិណ្ណំ, មក្ខិកាគណកីឡិតំ;
កាកសោណាទិសត្តាន, មាហារំ កុណបាលយំ.
បត្ថេន្តិ បុរិសា បុព្ពេ, អនេកោបាយនេន តំ;
ទដ្ឋុម្បិទានិ និច្ឆន្តិ, តណ្ហាយញ្ញាណតា អហោ.
លោកបជ្ជោតកស្សាហំ, វិមលស្ស យសស្សិនោ;
ធាតុំ ហីយ្យោ មហិំ សម្មា, អជ្ជ សគ្គេ បតិដ្ឋិតា.
ហិត្វានេ តាទិសំ កាយំ, លទ្ធំទានិ មមេទិសំ;
ទិព្ពត្តភាវំ សោភាហិ, ភាសមាន មុទិក្ខថ.
ភាសមានាយ មេ វាចំ, សុណោថេត្ថ សមាគតា;
នត្ថេវាកតបុញ្ញស្ស, អណុមត្តំ ភវេ សុខំ.
ពិន្ទុមត្តម្បិ យោ បុញ្ញ, ពីជំ រោបេតិ សាសនេ;
ន ហា នត្ថផលំ [នហបនន្តផលំ ឥតិបិកត្ថចិ] ហោតិ, យាវ និព្ពាណបត្តិយាតិ.
ឯវំ សា ទេវតា អត្តនា បដិលទ្ធទិព្ពវិភវំ ទស្សេត្វា ជនកាយំ ឱវទិត្វា ទិព្ពសាខបុប្ផេហិ ជិនធាតុំ បូជេត្វា មនុស្សានំ បស្សន្តានំយេវ សទ្ធិំ វិមានេន ទេវលោកមេវ អគមាសិ. តំ ទិស្វា មហាជនោ ទានាទីនិ បុញ្ញានិ កត្វា ទេវលោកំ បូរេសីតិ.
ឯវញ្ហិ ¶ សា បុប្ផមត្តេន ធាតុំ,
បូជេត្វ ទេវេសុ អលត្ថ ភូតិំ;
តុម្ហេបិ ភោន្តោ តិទិវេសុ សាតំ,
កាមត្ថ ចេ កត្ថ បុញ្ញានិ សាធុំតិ.
សាខមាលបូជិកាយ វត្ថុំ បញ្ចមំ.
៣៦. មោរិយព្រហ្មណស្ស វត្ថុម្ហិ អយមានុបុព្ពីកថា
អម្ហាកំ ភគវតិ បរិនិព្ពុតេ មគធរដ្ឋេ មចលំ នាម មហាគាមំ អហោសិ. តត្ថ មោរិយោនាម ព្រាហ្មណោ បដិវសតិ សទ្ធោ បសន្នោ, តស្ស សេនានាមេ កា ភរិយា អត្ថិ. សាបិ សទ្ធា បសន្នា រតនត្តយេសុ. តេ ឧភោបិ សមគ្គា សម្មោទមានា ភិក្ខុសង្ឃំ និមន្តេត្វា និច្ចំ ទានំ បវត្តេន្តា ចីវរាទិចតុបច្ចយេហិ ឧបដ្ឋហន្តា សីលំ រក្ខន្តា ឧបោសថកម្មំ ករោន្តា ទិវសំ វីតិនាមេន្តិ. អថស្ស គេហេ វិភវំ យេភុយ្យេន ទានាទីសុ បរិក្ខយមគមាសិ. តតោ ព្រាហ្មណី សាមិ នោ គេហេ ធនំ បរិក្ខីណំ. កថំ ទានំ បវត្តេយ្យាមាតិ ព្រាហ្មណស្ស អារោចេសិ, តតោ ព្រាហ្មណោ មា ភទ្ទេ ចិន្តេសិ. យេនកេនចិ ឧបាយេន ទានំ បតិដ្ឋបេស្សាមាតិ វត្វា តស្មិំយេវ អត្តនោ សឧស្សាហតំ បកាសោន្តោ អាហ.
ជានមានោ ហិ លោកស្មិំ, ទានស្សេទំ ផលំ ឥតិ;
ន ទជ្ជា កោ សុសីលេសុ, អប្បម្បិ ទិវសម្បតិ.
សគ្គលោកនិទានានិ, ទានានិ មតិមា ឥធ;
កោហិនាម នរោ លោកេ, ន ទទេយ្យ ហិតេ រតោតិ.
ឯវញ្ច បន វត្វា ភទ្ទេ វនំ បវិសិត្វា អនេកវិធានិ បណ្ណានិ ច ផលានិ ច បច្ឆិបូរំ អាហរិត្វា វិក្កិណិត្វាបិ ទានំ ន ឧបច្ឆិន្ទិស្សាមាតិ ¶ វត្វា តតោ បដ្ឋាយ វនំ គន្ត្វា បណ្ណានិ ច ផលានិ ច អាហរិត្វា វិក្កិណិត្វា ទានំ ទេន្តោ បដិវសតិ. អថេកទិវសំ ព្រាហ្មណោ វនំ បវិដ្ឋោ បណ្ណេហិ ច ផលេហិ ច បច្ឆិំ បូរេត្វា សីសេនា ទាយ គេហំ អាគច្ឆន្តោ បុប្ផផលបល្លវេហិ វិនតំ នេកតរុគណនិចិតំ សម្មត្តានេកចាតកចតុប្បទនិសេវិតំ វិប្បកិណ្ណានន្តបុប្ផបត្តកិញ្ជក្ខច្ឆន្នវាឡុកាតលំ សន្ទមានសីតលា មលជលប្បវាហំ អកទ្ទមានិន្នសុបតិត្តេហិ សុន្ទរំ កន្ទរំ ទិស្វា បច្ឆិំ តីរេ ឋបេត្វា ឱតិណ្ណោ នហាយតិ, តស្មិំ ខណេ តត្ថ ឯកស្មិំ រុក្ខេ អធិវត្ថោ ទេវបុត្តោ តំ តត្ថ នហាយន្តំ ទិស្វា កិន្នុ ខោ ឯស កល្យាណជ្ឈាសយោ វា ឧទាហុ បាបជ្ឈាសយោ សត្តោតិ ទិព្ពចក្ខុនា ឧបធារន្តោ អច្ឆរិយបុរិសោ ឯសោ ទុគ្គតោបិ ហុត្វា អត្តនោ ទានប្បវេណិយា ឧបច្ឆិជ្ជនភយេន វនំ គន្ត្វា បណ្ណានិ ច ផលានិ ច អាហរិត្វា ទុក្ខេន កសិរេន ជីវិកំ កប្បេន្តោ ទានធម្មំ ន ឧបច្ឆិន្ទតីតិ ចិន្តេត្វា តស្ស គុណាទយោ បដិច្ច បច្ឆិយំ ឋបិតបណ្ណានិ ច ផលានិ ច សព្ពានិ សុវណ្ណានិ ហោន្តូតិ អធិដ្ឋាសិ. អថស្សានុភាវេន សព្ពំ សុវណ្ណំ អហោភិ, អថ សោ សុវណ្ណបុណ្ណបច្ឆិយំ ឧបរិ សុវណ្ណរាសិមត្ថកេ សព្ពកាមទទំ មហន្តំ មណិរតនំ ឋបេត្វា អន្តរហិតោ បដិក្កម្ម អដ្ឋាសិ, តតោ ព្រាហ្មណោ នហាត្វា ឧត្តិណ្ណោ បច្ឆិយំ សម្បុណ្ណសុវណ្ណវណ្ណរំសិនា សម្ភិន្នវិជ្ជោតមានមណិរតនំ ទិស្វា កិមេតំតិ អាសង្កិតបរិសង្កិតោ បច្ឆិសមីបំ គន្ត្វា ហត្ថំ បសារេតុំ អវិសហន្តោ អដ្ឋាសិ. តំ ទិស្វា ទេវបុត្តោ ទិស្សមានសរីរេន ឋត្វា មា ត្វំ ភាយិ ព្រាហ្មណ. មយា ឯតានិ និម្មិតានិ, គហេត្វា គច្ឆាហីតិ អាហ, អថ ព្រាហ្មណោ ទេវបុត្តស្ស កថំ សុត្វា អយំ ទេវបុត្តោ ឥមំ មយា និម្មិតំ, គហេត្វា គច្ឆាតិ វទតិ. កិន្នុ ខោ សោ អត្តនោ អានុភាវេន ទេតិ, ឧទាហុ មយា កតបុញ្ញេនាតិ បុច្ឆិស្សាមិ តំតិ បញ្ជលិកោវ ទេវបុត្តំ បុច្ឆន្តោ អាហ.
បុច្ឆាមិ ¶ បញ្ជលី ទានិ, ទេវបុត្ត មហិទ្ធិក;
ទទាសិ មេ សុវណ្ណញ្ច, កាមទំ មណិមុត្តមំ.
នាបិ កោ នោ តុវំ ញាតិ,
ន មិត្តោ នោបការកោ;
កិំ ត្វំ អត្ថវសំ ទិស្វា,
មម ទជ្ជាសិមំ ធនំ.
កេន តបេន សីលេន, កេនាចារគុណេន ច;
យេន ទជ្ជាសិ មេ ទេវ, កិំ មេ សុចរិតំ ចិតំ.
កិន្នុ បុរាតនំ កម្មំ, កេន កម្មេន ទស្សសិ;
អថវា តវិទ្ធិយា ទេសិ, តំ មេ អក្ខាហិ បុច្ឆិតោតិ.
តតោ ទេវបុត្តោ ន ខោ បនាហំ ព្រាហ្មណ ទេវោតិ បរេសំ កិញ្ចិ ទាតុំ សក្កោមិ, តយា បុព្ពេ កតសុចរិតានុភាវេន និព្ពត្តតីតិ វត្វា ទិព្ពចក្ខុនា តស្ស បុព្ពកម្មំ ទិស្វា តស្ស បកាសេន្តោ អាហ.
កស្សបេ លោកបជ្ជោតេ, សម្ពុទ្ធេ បរិនិព្ពុតេ;
សព្ពត្ថ បត្ថដំ អាសិ, តស្ស ពុទ្ធស្ស សាសនំ.
តទា បច្ចន្តិមេ គាមេ, ត្វមាសិ កុលទារកោ;
សទ្ធោ អាសិ បសន្នោ ច, ទាយកោ កុសលេ រតោ.
តទា បព្ពជិតោ ឯកោ, គច្ឆន្តោ អន្តរាបថេ;
ចោរេហិ អនុពទ្ធោសិ, អច្ឆិន្នបត្តចីវរោ.
សាខាភង្គំ និវាសេត្វា, បារុបិត្វា តថេវ តំ;
អន្តោគាមំ បវិដ្ឋោសិ, ឯសមានោ បិលោតិកេ.
តតោ ត្វំ ចរមានំ តំ, ទិស្វា កម្បិតមានសោ;
វត្ថយុគំ អទាសិ ត្វំ, សទ្ទហំ ទានតោ ផលំ.
បត្ថោទនេន ¶ តំ ភិក្ខុំ, បរិវិសិត្វា យថាពលំ;
បេសេសិ អភិវាទេត្វា, សទ្ធាយ សុទ្ធមានសោ.
ឥមំ ត្វំ អករី បុញ្ញំ, តុយ្ហេតំ ចរិតំ ឥមំ;
តស្ស តេ បុញ្ញកម្មស្ស, អមុខ្យផល មីទិសំតិ.
ឯវញ្ច បន វត្វា ឥទំ តេ ព្រាហ្មណ ធនំ រាជាទីហិ មយា អនាហរណីយំ កតំ, ត្វំ អបរិសង្កន្តោ គហេត្វា យថាធិប្បាយំ ករោហិ, ឥមំ ខោ បន មណិរតនំ ឥច្ឆិតិច្ឆិតំ បសវតិ, តេនាបិ អានុភាវេន តវ ទានំ អនុបច្ឆិន្ទន្តោ បុត្តទារាទយោ បោសេហីតិ អនុសាសិ, តំ សុត្វា ព្រាហ្មណោ តេន វុត្តនិយាមេនេវ ភិក្ខុសង្ឃស្ស មហាទានំ ទទន្តោ សីលំ រក្ខន្តោ ចិរំ វសិត្វា អបរភាគេ តតោ ចុតោ ទេវលោកេ និព្ពត្តីតិ.
ឯវំ និហីនាបី ធនេន សន្តោ,
ទានន្វយំ នេវ បរិច្ចជន្តិ;
តស្មា ហិ ភោន្តោ សតិ ទេយ្យធម្មេ,
មា កត្ថ ទានេសុ បមាទភាវំតិ.
មោរិយព្រាហ្មណស្ស វត្ថុំ ឆដ្ឋមំ.
៣៧. បុត្តវត្ថុម្ហិ អយមានុបុព្ពីកថា
ឯកស្មិំ កិរ សមយេ លង្កាទីបវាសិនោ សដ្ឋិមត្តា ភិក្ខូ ជយមហាពោធិំ វន្ទិតុកាមា ឯកតោ មន្តេត្វា មហាតិត្ថេន នាវំ អារុយ្ហ ជម្ពុទីបំ បត្វា តាមលិត្តិបដ្ឋេនេ [តមលិត្តបដ្ដនេ ឥតិកត្ថចិ] ឱតរិត្វា អនុក្កមេន បាដលិបុត្តនគរំ បាបុណិំសុ. អថ តស្មិំ ¶ នគរេ បិណ្ឌាយ ចរន្តេ តេ ភិក្ខូ ឯកោ ទុគ្គតមនុស្សោ ទិស្វា ចិរេន [ចិរេនាហំទិដ្ឋា ឥតិសព្ពត្ថ] មយា ទិដ្ឋា ពុទ្ធបុត្តាតិ សោមនស្សោ ភរិយំ បក្កោសិត្វា ភទ្ទេ ឥមេសំ អយ្យានំ ទានំ ទាតុកាមោម្ហិ, បុព្ពេ នោ អកតបុញ្ញត្តា ឥទានិ ទុគ្គតា ជាតា, ឥមេសុ បុញ្ញក្ខេត្តេសុ ពីជំ នោ ចេ រោបេស្សាម, បុនបិ ឯវមេវ ភវិស្សាមាតិ វត្វា កិំ មេ គេហេ ទេយ្យធម្មំ អត្ថីតិ បុច្ឆិ. សា តំ សុត្វា ឃរេ នោ សាមិ អយ្យានំ កិញ្ចិ ទាតព្ពំ ន បស្សាមិ. អបិ ច មម បុត្តំ មារេត្វា ទានំ ទាតុំ សក្កាតិ. សោ តស្សា កថំ សុត្វា ភទ្ទេ បុត្តំ មារេត្វា កិំ ទានំ ទេមាតិ អាហ. តាយ តំ សុត្វា សាមិ កិំ ន ជានាសិ, បុត្តេ នោ មតេ សន្ទិដ្ឋសម្ភត្តា ញាតិមិត្តសុហជ្ជា ច អម្ហាកំ សន្តិកំ អាគច្ឆាន្តា កិញ្ចិ បណ្ណាការំ គហេត្វា អាគច្ឆន្តិ. មយំ តេន បណ្ណាការេន ទានំ ទស្សាមាតិ វុត្តេ ឧបាសកោ សាធុ តថា ករោហីតិ មាតុយា ឯវ ភារមកាសិ, សា បុត្តំ មារេតុំ អវិសហន្តី អាហ. តថា ហិ.
កិច្ឆា លទ្ធំ បិយំ បុត្តំ, អម្មម្មាតិ បិយំ វទំ;
សុនីលនេត្តំ សុភមុំ, កោ បក្កមិតុមិច្ឆតិ.
មាតរា មារិយន្តោបិ, មាតរមេវ រោទតិ;
មារេតុំ តំ ន សក្កោមិ, ហទយំ មេ បវេធតីតិ.
ឯវញ្ច បន វត្វា អហំ សាមិ ន សក្កោមិ បុត្តំ មារេតុំ. ត្វំ មារេហីតិ បុត្តំ បិតុសន្តិកំ បេសេសិ. អថ សោបិ តំ មារេតុ មសក្កោន្តោ ឯវមាហ. វុត្តញ្ហិ.
តាយន្តិ បិតុនោ ទុក្ខំ, បុត្តា បុត្តាតិ កិត្តិតា;
បិតុ ទុក្ខំ សុខំ បុត្តា, ទាយាទា ហោន្តិ សព្ពទា.
តស្មា ¶ មេ សទិសំ បុត្តំ, បិល្លកំ មញ្ជុភាសនំ;
ន សក្កោមិ អហំ ភទ្ទេ, ជីវិតា តំ វិយោជិតុំ.
អយសញ្ច អកិត្តិញ្ច, បប្បោតិ បុត្តឃាតកោ;
បាណាតិបាតកម្មម្បិ, កាមំ សោ ផុសតេ នរោតិ.
ឯវញ្ច បន វត្វា សោ ត្វមេវ តវ បុត្តំ មារេហីតិ បេសេសិ, ឯវំ តេន វុត្តេ បុត្ថស្ស មារបាណូបាយំ បរិយេសន្តា ឯវមាហំសុ, អម្ហេ បនិមំ មារេតុំ ន សក្កោមិ, អម្ហាកំ បច្ឆាគេហេ មហន្តោ វម្មិកោ អត្ថិ, តស្មិំ ឯកោ នាគរាជា បដិវសតិ. កុមារំ តត្ថ បេសេស្សាម, សោ តំ ឌសិត្វា មារេស្សតីតិ. ឥច្ចេតេ ឯសោ ខោ ឧបាយោ ឯវាតិ ចិន្តេត្វា កុមារំ បក្កោសិត្វា អញ្ចនា វលិវលយាទីហិ មណ្ឌេត្វា តស្ស ហត្ថេ គេណ្ឌុំ [តេណ្ឌុំ ឥតិសព្ពត្ថ] ឋបេត្វា តាត បច្ឆាគេហេ វម្មិកសមីបំ គន្ត្វា កីឡាតិ បេសេសុំ. តតោ ទារកោ គន្ត្វា គេណ្ឌុកេន កីឡន្តោ វម្មិកពិលេ គេណ្ឌុកំ បាតេសិ. អថ សោ គេណ្ឌុកំ គណ្ហិស្សាមីតិ វម្មិកសុសិរេ ហត្ថំ បវេសេសិ. តតោ សប្បោ កុជ្ឈិត្វា សុសូតិសទ្ទំ ករោន្តោ មហន្តំ ផណំ កត្វា ពិលតោ សីសំ ឧក្ខិបិត្វា ឱលោកេន្តោ អដ្ឋាសិ កុមារស្ស ហត្ថតោ បរិគលិតបាសំវិយ. អថស្ស កុមារោ កិញ្ចិ អជានន្តោ សប្បស្ស គីវំ ទឡ្ហំ គណ្ហិ. អថស្ស មាតាបិតុន្នំ សទ្ធាពលេន នាគរាជា កុមារស្ស ករតលេ អដ្ឋំសំ ឥច្ឆាទាយកំ កណ្ឋមណិរតនំ បាតេសិ. កុមារស្ស មាតាបិតរោ ទ្វារំ និស្សាយ ឋិតា តស្ស កិរិយំ ឱលោកេន្តោ តំ មណិរតនំ ទិស្វា សីឃំ គន្ត្វា បុត្តំ ឧក្ខិបិត្វា ហត្ថតោ មណិរតនំ គណ្ហិំសុ. តតោ តេ តំ មណិរតនំ បរិសុទ្ធាសនេ ឋបេត្វា ឧបចារំ កត្វា អម្ហាកំ ឥទញ្ចិទញ្ច ទេថាតិ អព្ភុក្កិរិំសុ. អថ តេ មណិរតនានុភាវេន គេហទ្វារេ មហន្តំ មណ្ឌបំ ការេត្វា វិតានាទិនា មណ្ឌបំ ¶ អលង្ករិត្វា ភិក្ខូនំ អាសនានិ បញ្ញាបេត្វា តេ សដ្ឋិមត្តេ ភិក្ខូ និសីទាបេត្វា មហាទានំ អទំសុ. តតោ នគរវាសិនោ មណិរតនានុភាវំ សុត្វា សន្និបតិំសុ. អថ តេ តេសំ មជ្ឈេ អត្តនោ សទ្ធាពលេន មណិរតនស្ស លាភំ បកាសេត្វា ឥមញ្ហិ ទានត្ថាយេវ បរិច្ចជ្ជាមាតិ ឯកស្មិំ ឋានេ បតិដ្ឋាបេត្វា តេនានុភាវេន យាវជីវំ ទានំ ទទន្តា សីលំ រក្ខន្តា អាយុបរិយោសានេ ទេវលោកេ និព្ពត្តិំសូតិ.
ឆេត្វាន បេមំ អបិ អត្រជេសុ,
ទទន្តិ ទានំ ឥធ មានុសេវំ;
ន ទទាតិ កោ នាម នរោ សមិទ្ធោ,
ទានញ្ហិ ទានស្ស ផលំ សរន្តោតិ.
បុត្តវត្ថុំ សត្តមំ.
៣៨. តេភាតិកមធុវាណិជកានំ វត្ថុម្ហិ អយមានុបុព្ពីកថា
អតីតេ កិរ ពារាណសិយំ តេ ភាតិកា ឯកតោ ហុត្វា មធុំ វិក្កិណន្តា បុត្តទារេ បោសេន្តិ. តតោ តេសុ ឯកោ បច្ចន្តំ គន្ត្វា មលយវាសីនំ [មលវាសីនំ ឥតិបិកត្ថចិ] ហត្ថតោ មធុំ កិណិត្វា [វក្កិណិត្វា ឥតិសព្ពត្ថ] គណ្ហាតិ, ឯកោ គហិតគហិតមធុំ នគរំ អាហរតិ. ឯកោ តេន អាហដាហដមធូនិ ពារាណសិយំ និសីទិត្វា វិក្កិណាតិ. តស្មិំ សមយេ គន្ធមាទនបព្ពតេ ឯកោ បច្ចេកពុទ្ធោ វណរោគេនា តុរោ អហោសិ. អថញ្ញតរោ បច្ចេកពុទ្ធោ តស្ស មធុនា ផាសុ ភវិស្សតីតិ ញត្វា គន្ធមាទនបព្ពតេយេវ ឋិតោ ¶ ចីវរំ បារុបិត្វា អាកាសេនា គន្ត្វា នគរទ្វារេ ឱតរិត្វា កត្ថ មធុំ លភាមីតិ [លព្ភតិ ឥតិសព្ពត្ថ] ឱលោកេន្តោ អដ្ឋាសី, តទា តស្មិំបរកុលេ ភតិំ កត្វា ជីវមានា ឯកា ចេដិកា ឃដមាទាយ ឧទកត្ថំ តិត្ថំ គច្ឆន្តី មគ្គា ឱក្កម្ម ឃដំ ឋបេត្វា វន្ទិត្វា ឯកមន្តំ អដ្ឋាសិ, តទា បច្ចេកពុទ្ធោ ភគិនី ឯត្ថ ភិក្ខាយ ចរន្តានំ កតរស្មិំ ឋានេ មធុ លព្ភតីតិ បុច្ឆិ. សា តស្ស កថំ សុត្វា មធុអាបណស្ស បញ្ញាយនដ្ឋានេ ឋត្វា ហត្ថំ បសារេត្វា ឯស ភន្តេ មធុអាបណោតិ ទស្សេត្វា យជ្ជាយំ បច្ចេកពុទ្ធោ អាបណតោ មធុំ ន លភតិ. មម និវត្ថវត្ថកំ ទត្វាបិ មធុំ ទស្សាមីតិ ចិន្តេត្វា ឱលោកេន្តី តត្ថេវ អដ្ឋាសិ, អថ បច្ចេកពុទ្ធោ អនុបុព្ពេន វិចរន្តោ [ចរន្តោ ឥតិបិកត្ថចិ] មធុអាបណំ សម្បាបុណិ, តតោ កុដិម្ពិកោ [កុដិម្ព កោ ឥតិបិកត្ថចិ] តំ ទិស្វា ហត្ថតោ បត្តំ គហេត្វា អាធារកេ ឋបេត្វា មធុឃដំ អាទាយ បត្តស្ស ឧបនាមេន្តោ សហសា និក្កុជ្ជិ. តតោ មធុ បត្តំ បូរេត្វា ឧត្តរន្តោ បុន ភូមិយំ បគ្ឃរិ. តំ ទិស្វា សោមនស្សោ វាណិជោ ឯវំ បត្ថនមកាសិ.
វុត្តញ្ហិ មហាវំសេ.
តត្ថ បត្តស្ស ពុទ្ធស្ស, វាណិជោ សោ បសាទវា;
វិស្សន្ទយន្តោ មុខតោ, បត្តបូរំ មធុំ អទា.
បុណ្ណញ្ច ឧប្បតីតញ្ច, បតិតញ្ច មហីតលេ;
ទិស្វា មធុំ បសន្នោ សោ, ឯវំ បណិទហី តទា.
ជម្ពុទីបេ ឯករជ្ជំ, ទានេនានេន ហោតុ មេ;
អាកាសេ យោជនេ អាណា, ភូមិយំ យោជនេបិតិ.
ឯវញ្ច បន វត្វា បត្តំ អទាសិ, បច្ចេកពុទ្ធោ បត្តំ បដិគ្គហេត្វា តត្ថេវ ឋិតោ.
ឥច្ឆិតំ ¶ បត្ថិតំ តុយ្ហំ, ខិប្បមេវ សមិជ្ឈតុ;
បូរេន្តុ ចិត្ថសំកប្បា, ចន្ទោ បណ្ណរសោ យថា.
ឥច្ឆិតំ បត្ថិតំ តុយ្ហំ, សព្ពមេវ សមិជ្ឈតុ;
បូរេន្តុ ចិត្តសំកប្បា, មណិជោតិរសោ យថាតិ.
វត្វា មង្គលំ វឌ្ឍេត្វា អគមាសិ. អថន្តរាមគ្គេ ឋិតា ឃដចេដិកា បច្ចេកពុទ្ធាភិមុខំ គន្ត្វា មធុំ លភិត្ថ ភន្តេតិ បុច្ឆិ. តេន លទ្ធំ ភគិនីតិ វុត្តេ កិំ វត្វា សោ អទាសីតិ បុច្ឆិ. បច្ចេកពុទ្ធោ សព្ពំ កថេសិ. សា តំ សុត្វា ថោកំ ភន្តេ ឥធេវ ហោថ ទាសិយា អនុគ្គហត្ថាយាតិ សីឃំ គេហំ គន្ត្វា និវត្ថបិឡោតិកា អត្តនោ សាដកំ ធោវិត្វា អាហរិត្វា ចុម្ពដកំ កត្វា បច្ចេកពុទ្ធស្ស អទាសិ, យទា សោ ភន្តេ មធុទាយកោ សកលជម្ពុទីបេ ឯករជ្ជំ ការេតិ. តទាហំ តស្ស អគ្គមហេសី ភវេយ្យំតិ វត្វា បត្ថនំ ករោន្តីឯវមាហ.
យទា តេ មធុទោ ភន្តេ, ភូភុជោ ហោតិ ភូតលេ;
តស្ស ហេស្សំ តទា ភន្តេ, បិយា អគ្គមហេសិកា.
សុរូបាច សុវាណីច, សុយសា សុព្ពតា សុភា;
អស្សំ តស្ស បិយាចាថ, មនាបា ឥច្ឆទា [ឥច្ឆិទា ឥតិបិកត្ថចិ] សទាតិ.
តស្សាបិ តទា បច្ចេកពុទ្ធោ តថេវ ហោតូតិ មង្គលំ វត្វា អាកាសេន គន្ធមាទនមេវ អគមាសិ, អថាបរភាគេ តេ តយោបិ ឯកតោ ហុត្វា មធុលោកនំ ករោន្តា តំ មធុឃដំ កុហិំតិ បុច្ឆិំសុ, សោ តេនត្តនា កតកម្មំ វត្វា សចេ តុម្ហេ តស្មិំ បត្តិំ អនុមោទេយ្យាថ, តំ សាធុ. នោ ចេ. មធុអគ្ឃនកំ មម ហត្ថតោ គណ្ហថាតិ វត្វា តេហិ តតោ ន នោ អត្ថោ [ននោហត្ថោ ឥតិសព្ពត្ថ] មធុនា, កីទិសស្សេតំ អទាសីតិ វុត្តេ តំ សុត្វា ឥតរោ បច្ចេកពុទ្ធា នាមេ តេ គន្ធមាទនេ វសន្តិ កាសាវំ ¶ បារុបិត្វា កុលេ កុលេ ភិក្ខំ ចរន្តិ, សន្តោ ឯតេ សីលវន្តាតិ កថេសិ, អថ តេសុ ជេដ្ឋោ ព្រាហ្មណចណ្ឌាលកាបិ កាសាវំ បរិទហិត្វា ចរន្តិ. នូនាយំ ចណ្ឌាលកោតិ មញ្ញាមីតិ អាហ, មជ្ឈិមោ កុជ្ឈិត្វា តវ បច្ចេកពុទ្ធំ បរសមុទ្ទេ ខិបាហីតិ អវោច, អថ តេសំ កថំ សុត្វា មធុទាយកោ មា ភោ តុម្ហេ អរិយានំ មហេសក្ខានំ មហានុភាវានំ បច្ចេកពុទ្ធានំ ផរុសំ កថេថ. និរយទុក្ខា ន ភាយថាតិអាទិនា អនេកា ការេន និវារេត្វា តេសំ គុណំ បកាសេសិ, តំ សុត្វា តេ ឧភោបិ សាធូតិ បសន្នាចិត្តា អនុមោទិំសុ, អបរភាគេ តេ កាលំ កត្វា ទេវមនុស្សេសុ សំសរន្តា តត្ថ តត្ថ មហាសម្បត្តិយោ អនុភវិត្វា អម្ហាកំ សត្ថុ បរិនិព្ពាណតោ ទ្វិន្នំ វស្សសតានំ អច្ចយេន អត្តនោ អត្តនោ សម្បត្តដ្ឋានេ និព្ពត្តិំសុ. តេន វុត្តំ.
អសោកោ មធុទោ សន្ធិ, មិត្តាទេវី តុ ចេដិកា;
ចណ្ឌាលវាទី និគ្រោធោ, តិស្សោ សោ បារវាទិកោតិ.
តេសុ ចណ្ឌាលវាទី ជេដ្ឋវាណិជោ ពិន្ទុសាររញ្ញោ ជេដ្ឋបុត្តស្ស សុមនរាជកុមារស្ស បុត្តោ ហុត្វា និព្ពត្តិ. តស្សាយមានុបុព្ពីកថា. ពិន្ទុសាររញ្ញោ កិរ ទុព្ពលកាលេយេវ អសោកកុមារោ អត្តនា លទ្ធំ ឧជ្ជេនិយា រជ្ជំ បហាយ អាគន្ត្វា សព្ពនគរំ អត្តនោ ហត្ថគតំ កត្វា សុមនរាជកុមារំ អគ្គហេសិ. តំ ទិវសមេវ សុមនស្ស រាជកុមារស្ស សុមនា នាម ទេវី បរិបុណ្ណគព្ភា អហោសិ. សា អញ្ញាតកវេសេន និក្ខមិត្វា អវិទូរេ អញ្ញតរំ ចណ្ឌាលគាមំ សន្ធាយ គច្ឆន្តី ជេដ្ឋកចណ្ឌាលស្ស គេហតោ អវិទូរេ និគ្រោធោ អត្ថិ, តស្មិំ រុក្ខេ អធិវត្ថាយ ទេវតាយ ឥតោ ឯហិ សុមនេតិ វទន្តិយា សទ្ទំ សុត្វា តស្សា សមីបំ គតា, ទេវតា អត្តនោ អានុភាវេន ឯកំ សាលំ និម្មិណិត្វា ឯត្ថ វសាហីតិ បាទាសិ. សា ¶ តំ សាលំ បាវិសិ, គតទិវសេយេវ សា បុត្តំ វិជាយិ. សា តស្ស និគ្រោធទេវតាយ បរិគ្គហិតត្តា និគ្រោធោត្វេវ នាមំ អកាសិ. ជេដ្ឋកចណ្ឌាលោ ទិដ្ឋទិវសតោប្បភុតិ តំ អត្តនោ សាមិធីតរំ វិយ មញ្ញមានោ និពទ្ធវត្តំ បដ្ឋបេសិ. រាជធីតា តត្ថ សត្តវស្សានិ វសិ, និគ្រោធកុមារោបិ សត្តវស្សិកោ ជាតោ, តទា មហាវរុណត្ថេរោ នាម ឯកោ អរហា ទារកស្ស ហេតុសម្បទំ ទិស្វា វិហរមានោ សត្តវស្សិកោ ទានិ ទារកោ. កាលោ នំ បព្ពាជេតុំតិ ចិន្តេត្វា រាជធីតាយ អារោចាបេត្វា និគ្រោធកុមារំ បព្ពាជេសិ, កុមារោ ខុរគ្គេយេវ អរហត្តំ បាបុណិ. តេន វុត្តំ មហាវំសេ.
តំ មហាវរុណោ ថេរោ, តទា ទិស្វា កុមារកំ;
ឧបនិស្សយសម្បន្នំ, អរហា បុច្ឆិ មាតរំ;
បព្ពាជេសិ ខុរគ្គេ សោ, អរហត្តមបាបុណីតិ.
សោ កិរ ឯកទិវសំ បាតោវ សរីរំ បដិជគ្គិត្វា អាចរិយុបជ្ឈាយវត្តំ កត្វា បត្តចីវរ មាទាយ មាតុឧបាសិកាយ គេហទ្វារំ គច្ឆាមីតិ និក្ខមិ. មាតុនិវាសដ្ឋានញ្ចស្ស ទក្ខិណទ្វារេន នគរំ បវិសិត្វា នគរមជ្ឈេន គន្ត្វា បាចីនទ្វារេន និក្ខមិត្វា គន្តព្ពំ ហោតិ. តេន ច សមយេន អសោកោ ធម្មរាជា បាចីនទិសាភិមុខោ សីហបញ្ជរេ ចង្កមតិ. តំ ខណំយេវ និគ្រោធោ រាជង្គណំ សម្បាបុណិ សន្តិន្ទ្រិយោ សន្តមានសោ យុគមត្តំ បេក្ខមានោ, តេន វុត្តំ ឯកទិវសំ សីហបញ្ជរេ ឋិតោ អទ្ទស និគ្រោធំ សាមណេរំ រាជង្គណេន គច្ឆន្តំ ទន្តំ គុត្តំ សន្តិន្ទ្រិយំ ឥរិយាបថសម្បន្នន្តិ. ទិស្វា បនស្ស ឯតទហោសិ. អយំ ជនោ សព្ពោបិ វិក្ខិត្តចិត្តោ ភន្តមិគបដិភាគោ. អយំ បន ទហរកោ អវិក្ខិត្តោ អតិវិយស្ស អាលោកិតវិលោកិតំ សម្មិញ្ជនបសារណញ្ច សោភតិ. អទ្ធា ឯតស្សព្ភន្តរេ លោកុត្តរធម្មោ ភវិស្សតីតិ រញ្ញោ សហ ¶ ទស្សនេនេវ សាមណេរេ ចិត្តំ បសីទិ, បេមំ សណ្ឋហិ, កស្មា. បុព្ពេ កិរ បុញ្ញករណកាលេ រញ្ញោ ជេដ្ឋកភាតា វាណិជកោយំ.
បុព្ពេវ [បុព្ពេន ឥតិកត្ថចិ] សន្និវាសេន, បច្ចុប្បន្នហិតេន វា;
ឯវំ តំ ជាយតេ បេមំ, ឧប្បលំវ យថោទកេតិ.
អថ រាជា សញ្ជាតបេមោ សពហុមានោ សាមណេរំ បក្កោសថាតិ អមច្ចេ បេសេសិ, តេ អតិចិរាយន្តីតិ បុន ទ្វេ តយោ បេសេសិ តុរិតំ អាគច្ឆតូតិ. សាមណេរោ អត្តនោ បកតិយា ឯវ អគមាសិ. រាជា បតិរូបាសនំ ញត្វា និសីទថាតិ អាហ. សោ ឥតោចិតោ ច វិលោកេត្វា នត្ថិ ទានិ អញ្ញោ ភិក្ខូតិ សមុស្សិតសេតច្ឆត្តំ រាជបល្លង្កំ ឧបសង្កមិត្វា បត្តំ គណ្ហនត្ថាយ រញ្ញោ អាការំ ទស្សេសិ. រាជា តំ បល្លង្កសមីបំ គច្ឆន្តំ ឯវ ទិស្វា ចិន្តេសិ អជ្ជេវ ទានិ អយំ សាមណេរោ ឥមស្ស គេហស្ស សាមិកោ ភវិស្សតីតិ, សាមណេរោ រញ្ញោ ហត្ថេ បត្តំ ទត្វា បល្លង្កំ អភិរុហិត្វា និសីទិ. រាជា អត្តនោ អត្ថាយ សម្បាទិតំ សព្ពំ យាគុខជ្ជកភត្តវិកតិំ ឧបនាមេសិ. សាមណេរោ អត្តនោ យាបនមត្តមេវ សម្បដិច្ឆិ. ភត្តកិច្ចាវសានេ រាជា អាហ សត្ថារា តុម្ហាកំ ទិន្នឱវាទំ ជានាថាតិ. ជានាមិ មហារាជ ឯកទេសេនាតិ. តាត មយ្ហម្បី នំ កថេហីតិ. សាធុ មហារាជាតិ រញ្ញោ អនុរូបំ ធម្មបឯទ អប្បមាទវគ្គំ អនុមោទនត្ថាយ អភាសិ. រាជា បន អប្បមាទោ អមតបទំ, បមាទោ មច្ចុនោ បទំតិ សុត្វាវ អញ្ញាតំ តាត, បរិយោសាបេហីតិ អាហ. សាមណេរោ អនុមោទនា វសានេ ទ្វត្តិំសធុវភត្តានិ [ទ្វិត្តិំសធុរភត្តានិ ឥតិសព្ពត្ថ] លភិត្វា បុន ទិវសេ ទ្វត្តិំសភិក្ខូ គហេត្វា រាជន្តោបុរំ បវិសិត្វា ភត្តកិច្ច មកាសិ. រាជា អញ្ញេបិ ទ្វត្តិំសភិក្ខូ តុម្ហេហិ សទ្ធិំស្វេ ភិក្ខំ គណ្ហន្តូតិ ឯតេនេវ ឧបាយេន ទិវសេ ¶ ទិវសេ វឌ្ឍាបេន្តោ សដ្ឋិសហស្សានំ ព្រាហ្មណបរិព្ពាជកានំ ភត្តំ ឧបច្ឆិន្ទិត្វា អន្តោនិវេសនេ សដ្ឋិសហស្សានំ ភិក្ខូនំ និច្ចភត្តំ បដ្ឋបេសិ និគ្រោធត្ថេរគតេនេវ បសាទេន. និគ្រោធត្ថេរោបិ រាជានំ សបរិសំ តីសុ សរណេសុ បញ្ចសុ សីលេសុ បតិដ្ឋាបេត្វា ពុទ្ធសាសនេ បោថុជ្ជនិកេន បសាទេន អចលប្បសាទំ កត្វា បតិដ្ឋាបេសិ. រាជាបិ អសោការាមំ នាម មហាវិហារំ ការាបេត្វា សដ្ឋិសហស្សានំ ភិក្ខូនំ និច្ចភត្តំ បដ្ឋបេសិ. សកលជម្ពុទីបេ ចតុរាសីតិយា នគរសហស្សេសុ ចតុរាសីតិវិហារសហស្សានិ ការាបេសិ. តេន វុត្តំ.
ចណ្ឌាលវាទិទោសេន,
ជាតោ ចណ្ឌាលគាមកេ;
បត្តានុមោទនា បាកា,
អាសេ សោ [អសេសោ ឥតិបិកត្ថចិ] ហិ អនាសវោតិ.
អយំ និគ្រោធត្ថេរស្ស កថានយោ.
មធុទាយកោ បន វាណិជោ ទេវលោកតោ ចវិត្វា បុប្ផបុរេ រាជកុលេ ឧប្បជ្ជិត្វា បិយទាសោ នាម កុមារោ ហុត្វា ឆត្តំ ឧស្សាបេត្វា សកលជម្ពុទីបេ ឯករជ្ជំ អកាសិ. កថំ.
ពិន្ទុសាររាជស្ស ឯកសតបុត្តា អហេសុំ. តេ សព្ពេ អសោកោ អត្តនា សទ្ធិំ ឯកមាតិកំ តិស្សកុមារំ ឋបេត្វា ឃាតេសិ. ឃាតេន្តោ ចត្តារិ វស្សានិ អនភិសិត្តោវ រជ្ជំ ការេត្វា ចតុន្នំ វស្សានំ អច្ចយេន តថាគតស្ស បរិនិព្ពាណតោ ទ្វិន្នំ វស្សសតនំ ឧបរិ អដ្ឋារសមេ វស្សេ សកលជម្ពុទីបេ ឯករជ្ជាភិសេកំ បាបុណិ. អថ តំ សកលជម្ពុទីបេ ចតុរាសីតិនគរសហស្សេ រាជានោ អាគន្ត្វា ឧបដ្ឋហិស្សន្តិ. តិណ្ណំ ឧតូនំ អនុច្ឆវិកា តយោ បាសាទា អហេសុំ. ឯកោ មហាសប្បិកោ ¶ , ឯកោ មោរគីវោ, ឯកោ មង្គលោ នាម, តេសុ នេកនាដកសហស្សបរិវុតោ បដិវសតិ. យាស្ស មធុអាបណំ ទស្សេសិ, សា អសន្ធិមិត្តា នាម ទេវច្ឆរបរិភាគា រាជធីតា ហុត្វា សដ្ឋិសហស្សានំ ឥត្ថីនំ ជេដ្ឋិកា ធម្មាសោករញ្ញោ អគ្គមហេសី អហោសិ. អភិសេកានន្តរំ តស្ស ឥមា រាជិទ្ធិយោ អាគតា, បថវិយា ច ហេដ្ឋា យោជនប្បមាណេ អាណា បវត្តតិ. តថា ឧបរិ អាកាសេ. អនោតត្តទហតោ អដ្ឋហិ កាជេហិ សោឡសបានីយឃដេ ទិវសេ ទិវសេ ទេវតា អាហរន្តិ. យតោ សាសនេ ឧប្បន្នសទ្ធោ ហុត្វា អដ្ឋឃដេ ភិក្ខុសង្ឃស្ស អទាសិ. ទ្វេ ឃដេ សដ្ឋិមត្តានំ តេបិដកភិក្ខូនំ ទ្វេ ឃដេ អគ្គមហេសិយា អសន្ធិមិត្តាយ. ចត្តារោ ឃដេ អត្តនា បរិភុញ្ចិ ទេវតា [ទេវតាឯវំ ឥតិសព្ពត្ថ], ឯវ ហិមវន្តតោ នាគលតាទន្តកដ្ឋំ សិនិទ្ធំ មុទុកំ រសវន្តំ ទិវសេ ទិវសេ អាហរន្តិ, តេន រញ្ញោ ច មហេសិយា ច សោឡសន្នំ នាដកសហស្សានញ្ច សដ្ឋិមត្តានញ្ច ភិក្ខុសហស្សានំ ទេវសិកំ ទន្តបោណកិច្ចំ និប្ផជ្ជតិ. ទេវសិកមេវស្ស ទេវតា អគទាមលកំ អគទហរីដកំ សុវណ្ណវណ្ណញ្ច គន្ធរសសម្បន្នំ អម្ពបក្កំ អាហរន្តិ. ឆទ្ទន្តទហតោ បញ្ចវណ្ណំ និវាសនបារុបនំ បីតកវណ្ណំ ហត្ថបុញ្ឆនកបដំ [ហត្ថបុច្ឆនកបដ្ដំ ឥតិសព្ពត្ថ] ទិព្ពញ្ច បានំ អាហរន្តិ. ទេវសិកមេវស្ស អនុលេបនគន្ធំ បារុបនត្ថាយ អសុត្តមយិកំ សុមនបុប្ផបដំ មហារហញ្ជ អញ្ជនំ នាគភវនតោ នាគរាជានោ អាហរន្តិ. ឆទ្ទន្តទហតោយេវ ឧដ្ឋិតស្ស សាលិនោ នវវាហសហស្សនិ ទិវសេ ទិវសេ សុវា អាហរន្តិ. តេ មូសិកា និត្ថុសកានិ ករោន្តិ. ឯកោបិ ខណ្ឌតណ្ឌុលោ នាហោសិ. រញ្ញោ សព្ពដ្ឋានេសុ អយមេវ តណ្ឌុលោ បរិភោគំ គច្ឆតិ. មធុមក្ខិកា មធុំ ករោន្តិ. កម្មារសាលាសុ អច្ឆា កូដំ បហរន្តិ. ករវីកសកុណា អាគន្ត្វា មធុរស្សរំ វិកូជេន្តា រញ្ញោ ពលិកម្មំ ករោន្តិ. ឥមាហិ ឥទ្ធីហិ សមន្នាគតោ រាជា ឯកទិវសំ សុវណ្ណសង្ខលិកពន្ធនំ ¶ បេសេត្វា ចតុន្នំ ពុទ្ធានំ អធិគតរូបទស្សនំ កប្បា យុកំ មហាកាលនាគរាជានំ អានយិត្វា សេតច្ឆត្តស្ស ហេដ្ឋា មហារហេ បល្លង្កេ និសីទាបេត្វា អនេកសត វណ្ណេហិ ជលជថលជបុប្ផេហិ សុវណ្ណបុប្ផេហិ ច បូជំ កត្វា សព្ពា លង្ការបតិមណ្ឌិតេហិ សោឡសហិ នាដកសហស្សេហិ សមន្តតោ បរិក្ខិបិត្វា អនន្តញាណស្ស តាវ មេ សទ្ធម្មវរចក្កវត្តិនោ សម្មាសម្ពុទ្ធស្ស [សម្មាសម្ពុទ្ធរូបំ ឥតិសព្ពត្ថ] រូបំ ឥមេសំ អក្ខីនំ អាបាថំ ករោហីតិ វត្វា តេន និម្មិតំ សកលសរីរេ វិប្បកិណ្ណបុញ្ញប្បភាវនិព្ពត្តាសីតិ អនុព្យញ្ជនបតិមណ្ឌិត ទ្វត្តិំស មហាបុរិសលក្ខណ សស្សិរីកតាយ វិកចកមលុប្បលបុណ្ឌរីកបតិមណ្ឌិតមិវ សលិលតលំ តារាគណរំសិជាលវិសរវិប្ផុរិតសោភាសមុជ្ជលមិវ គគនតលំ នីលបីតលោហិតា ទិភេទំ វិចិត្តវណ្ណរំសិវិនទ្ធព្យាមប្បភាបរិក្ខេបវិលាសិតាយ សញ្ច្យាប្បភានុរាគឥន្ទធនុវិជ្ជុល្លតាបរិក្ខិត្តមិវ កណកគិរិសិខរំ នានាវិរាគវិមលកេតុមាលាសមុជ្ជលិតចារុមត្ថកសោភនំ នយនរសាយនមិវ ច ព្រហ្មទេវមនុជនាគយក្ខគណានំ ពុទ្ធរូបំ បស្សន្តោ សត្តទិវសានិ អក្ខិបូជំ នាម អកាសិ. រាជា កិរ អភិសេកំ បាបុណិត្វា តីណិយេវ សំវច្ឆរានិ ពាហិរកបាសណ្ឌំ បរិគណ្ហិ, ចតុត្ថេ សំវច្ឆរេ ពុទ្ធសាសនេ បសីទិ, តស្ស បន បិតា ពិន្ទុសារោ ព្រាហ្មណភត្តោ អហោសិ. សោ ព្រាហ្មណានញ្ច ព្រាហ្មណជាតិបាសណ្ឌានំ បណ្ឌរង្គបរិព្ពាជកានញ្ច សដ្ឋិសហស្សមត្តានំ និច្ចភត្តំ បដ្ឋបេសិ. អសោកោបិ បិតរា បវត្តិតំ ទានំ អត្តនោ អន្តោបុរេ [អន្តេបុរេ ឥតិសព្ពត្ថ] តថេវ ទទមានោ ឯកទិវសំ សីហបញ្ជរេ ឋិតោ តេ ឧបសមបរិពាហិរេន អាចារេន ភុញ្ជមានេ អសំយតិន្ទ្រិយេ អវិនីតឥរិយាបថេ ទិស្វា ចិន្តេសិ, ឦទិសំ ទានំ ឧបបរិក្ខិត្វា យុត្តដ្ឋានេ ទាតុំ វដ្ដតីតិ. ឯវំ ចិន្តេត្វា អមច្ចេ អាហ, គច្ឆថ ភណេ អត្តនោ អត្តនោ សាធុសម្មតេ សមណព្រាហ្មណេ អន្តោបុរំ អភិហរថ ទានំ ទស្សាមីតិ, អមច្ចា សាធុ ទេវាតិ រញ្ញោ ¶ បដិស្សុត្វា តេ តេ បណ្ឌរង្គបរិព្ពាជកា ជីវក និគណ្ឋាទយោ អានេត្វា ឥមេ មហារាជ អម្ហាកំ អរហន្តោតិ អាហំសុ, អថ រាជា អន្តោបុរេ ឧច្ចាវចានិ អាសនានិ បញ្ញាបេត្វា អាគច្ឆន្តូតិ វត្វា អាគតាគតេ អាហ អត្តនោ អនុរូបេ អាសនេ និសីទថាតិ, ឯកច្ចេ ភទ្ទបីឋកេសុ ឯកច្ចេ ផលកបីឋកេសុ និសីទិំសុ, តំ ទិស្វា រាជា នត្ថិ ឯតេសំ អន្តោ សារោតិ ញត្វា តេសំ អនុរូបំ ខាទនីយភោជនីយំ ទត្វា ឧយ្យោជេសិ. ឯវំ គច្ឆន្តេ កាលេ ឯកទិវសំ សីហបញ្ជរេ ឋិតោ និគ្រោធសាមណេរំ ទិស្វា តស្មិំ គតេន បសាទេន ពុទ្ធសាសនេ បសន្នោ សដ្ឋិសហស្សមត្តេ បាសណ្ឌិយេ អបនេត្វា សដ្ឋិសហស្សមត្តេ ភិក្ខូ ភោជេន្តោ ពុទ្ធសាសនេ បសីទិត្វា អសោការាមំ ការេត្វា តត្ថ តេ វសាបេន្តោ ឯកទិវសំ អសោការាមេ សដ្ឋិសហស្សភិក្ខូនំ ទានំ ទត្វា តេសំ មជ្ឈេ និសជ្ជ សង្ឃំ ចតូហិ បច្ចយេហិ បវារេត្វា ឥមំ បញ្ហំ បុច្ឆិ, ភន្តេ ភគវតា ទេសិតធម្មោ នាម កិត្តកោ ហោតីតិ, មហារាជ នវ អង្គានិ, ខន្ធតោ ចតុរាសីតិធម្មក្ខន្ធសហស្សានីតិ. រាជា ធម្មេ បសីទិត្វា ឯកេកំ ធម្មក្ខន្ធំ ឯកេកវិហារេន បូជេស្សាមីតិ ឯកទិវសមេវ ឆន្នវុតិកោដិខនំ វិស្សជ្ជេត្វា អមច្ចេ អាណាបេសិ, ឯកមេកស្មិំ នគរេ ឯកមេកំ វិហារំ ការេន្តា ចតុរាសីតិយា នគរសហស្សេសុ ចតុរាសីតិវិហារសហស្សានិ ការាបេថាតិ, សយញ្ច អសោការាមេ អសោកមហាវិហារត្ថាយ [សយំចអសោកហោវិហារត្ថាយ ឥតិបិកត្ថចិ] កម្មំ បដ្ឋបេសិ, សង្ឃោ ឥន្ទគុត្តត្ថេរំ នាម មហិទ្ធិកំ មហានុភាវំ ខីណាសវំ នវកម្មាធិដ្ឋាយកំ អទាសិ, ថេរោ យំ យំ ន និដ្ឋាតិ, តំ តំ អត្តនោ អានុភាវេន និដ្ឋាបេសិ, ឯវំបិតីហិ សំវច្ឆរេហិ វិហារកម្មំ និដ្ឋាបេសិ, ឯកទិវសមេវ សព្ពនគរេហិ បណ្ណានិ អាគមិំសុ, អមច្ចា រញ្ញោ អារោចេសុំ និដ្ឋិតានិ ទេវ ចតុរាសីតិមហាវិហារសហស្សានីតិ. អថ រាជា ¶ ភិក្ខុសង្ឃំ ឧបសង្កមិត្វា ភន្តេ មយា ចតុរាសីតិវិហារសហស្សានិ ការិតានិ, ធាតុយោ កុតោ លច្ឆាមីតិ បុច្ឆិ, មហារាជ ធាតុនិធានំ នាម អត្ថីតិ សុណោម, ន បន បញ្ញាយតិ អសុកដ្ឋានេតិ. រាជា រាជគហេ ចេតិយំ ភិន្ទាបេត្វា ធាតុំ អបស្សន្តោ បដិបាកតិកំ ការាបេត្វា ភិក្ខុភិក្ខុណិយោ ឧបាសកឧបាសិកាយោតិ ចតស្សោ បរិសា គហេត្វា វេសាលិយំ គតោ. តត្រាបិ អលភិត្វា កបិលវត្ថុំ គតោ, តត្រាបិ អលភិត្វា រាមគាមំ គតោ, រាមគាមេ នាគា ចេតិយំ ភិន្ទិតុំ នាទំសុ. ចេតិយេ និបតិតកុទ្ទាលោ ខណ្ឌាវណ្ឌំ ហោតិ, ឯវំ តត្រាបិ អលភិត្វា អល្លកប្បំ បាវំ កុសិនារំតិ សព្ពចេតិយានិ ភិន្ទិត្វា ធាតុំ អលភិត្វា បដិបាកតិកានិ កត្វា រាជគហំ គន្ត្វា ចតស្សោ បរិសា សន្និបាតាបេត្វា អត្ថិ កេនចិ សុតបុព្ពំ អសុកដ្ឋានេ ធាតុនិធានំតិ បុច្ឆិ. តត្ថេកោ វីសំវស្ស សតិកោ ថេរោ អសុកដ្ឋានេ ធាតុនិធានំតិ ន ជានាមិ, មយ្ហំ បន បិតាមហត្ថេរោ មយិ សត្តវស្សិកាលេ មាលាចង្គោដកំ គាហាបេត្វា ឯហិ សាមណេរ អសុកគច្ឆន្តរេ បាសាណថូបោ អត្ថិ. តត្ថ គច្ឆាមាតិ គន្ត្វា បូជេត្វា ឥមំ ឋានំ ឧបធារេតុំ វដ្ដតិ សាមណេរាតិ អាហ. អហំ ឯតមេវ ជានាមិ មហារាជាតិ អាហ. រាជា ឯតទេវ ឋានំតិ វត្វា គច្ឆេ ហរាបេត្វា បាសាណថូបំ បំសុំច អបនេត្វា ហេដ្ឋា សុធាភូមិំ អទ្ទស, តតោ សុធា ច ឥដ្ឋកាយោ ច ហរាបេត្វា អនុបុព្ពេន បរិវេណំ ឱរុយ្ហ សត្តរតនវាលិកំ អសិហត្ថានិ ច កដ្ឋរូបកានិ សម្បរិវត្តន្តានិ អទ្ទស, សោ យក្ខទាសកេ បក្កោសាបេត្វា ពលិកម្មំ ការាបេត្វាបិ នេវ អន្តំ បស្សន្តោ ទេវតា នមស្សមានោ អហំ ឥមា ធាតុយោ គហេត្វា ចតុរាសីតិវិហារសហស្សេ និទហិត្វា សក្ការំ ករោមិ. មា មេ ទេវតា អន្តរាយំ ករោន្តូតិ អាហ, សក្កោ ទេវរាជា ចារិកំ ចរន្តោ តំ ទិស្វា វិស្សកម្មំ អាមន្តេត្វា តាត អសោកធម្មរាជា ធាតុយោ ¶ នីហរិស្សាមីតិ បរិវេណំ ឱតិណ្ណោ. គន្ត្វា កដ្ឋរូបានិ នីហរាបេហីតិ. សោ បញ្ចចូលកគាមទារកវេសេន គន្ត្វា រញ្ញោ បុរតោ ធនុកហត្ថោ ឋត្វា ហារេមិ មហារាជាតិ អាហ, ហរ តាតាតិ សរំ គហេត្វា សន្ធិម្ហិយេវ វិជ្ឈិ, សព្ពំ វិប្បកិរីយិត្ថ, អថ រាជា អាវិញ្ជនេ [អវិញ្ចិនេ ឥតិបិកត្ថចិ] ពន្ធកុញ្ចិកមុទ្ទិកំ គណ្ហិ, មណិក្ខន្ធំ បស្សិត្វា អនាគតេ ទឡិទ្ទរាជានោ ឥមំ មណិំ គហេត្វា ធាតូនំ សក្ការំ ករោន្តូតិ បណ្ណេ អក្ខរានិ ទិស្វា កុជ្ឈិត្វា មាទិសានំ បន រាជូនំ [រាជានំ ឥតិសព្ពត្ថ] ទឡិទ្ទរាជាតិ វត្តុំ អយុត្តំតិ បុនប្បុនំ ឃដេត្វា ទ្វារំ វិវរិត្វា អន្តោគេហំ បវិដ្ឋោ អដ្ឋារសវស្សាធិកានំ ទ្វិន្នំ វស្សសតានំ ឧបរិ អារោបិតទីបា តថេវ បជ្ជលន្តិ, នីលុប្បលបុប្ផានិ តំខណំយេវ អាហរិត្វា អារោបិតានិ វិយ បុប្ផសន្ថារោ តំ ខណំ សន្ថតោ វិយ គន្ធា តំ មុហុត្តំ បិំសិត្វា ឋបិតា វិយ អហេសុំ. រាជា សុវណ្ណបដ្ដំ គហេត្វា អនាគតេ បិយទាសោ នាម កុមារោ ឆត្តំ ឧស្សាបេត្វា អសោកោ នាម ធម្មរាជា ភវិស្សតិ, សោ ឥមា ធាតុយោ វិត្ថារិតា ករិស្សតីតិ វាចេត្វា ទិដ្ឋោហំ អយ្យេន មហាកស្សបត្ថេរេនាតិ វត្វា វាមហត្ថំ អាភុជិត្វា ទក្ខិណហត្ថេន អប្ផោដេសិ. សោ តស្មិំ ឋានេ បរិចរណកធាតុមត្តមេវ ឋបេត្វា សេសធាតុយោ សព្ពា គហេត្វា ធាតុឃរំ បុព្ពេ បិហិតនយេនេវ បិទហិត្វា សព្ពា យថា បកតិយាយេវ ការេត្វា ឧបរិបាសាណចេតិយំ បតិដ្ឋាបេត្វា ចតុរាសីតិយា វិហារសហស្សេសុ ធាតុយោ បតិដ្ឋាបេសិ. អថេកទិវសំ រាជា វិហារំ គន្ត្វា ភិក្ខុសំឃំ វន្ទិត្វា ឯកមន្តេ និសិន្នោ យទិ ភន្តេ ឆន្នវុតិកោដិធនំ វិស្សជ្ជេត្វា ចតុរាសីតិវិហារសហស្សានិសចេតិយានិ ការាបេត្វាបិ អហំ ន ទាយាទោ. អញ្ញោ កោ ទាយាទោតិ, បច្ចយទាយកោ នាម ត្វំ មហារាជ, យោ បន អត្តនោ បុត្តញ្ច ធីតរញ្ច បព្ពាជេតិ, អយំ សាសនេ ទាយាទោ នាមាតិ ឯវំ វុត្តេ ¶ អសោកោ រាជា សាសនេ ទាយាទភាវំ បត្ថយមានោ អវិទូរេ ឋិតំ មហិន្ទកុមារំ ទិស្វា សក្ខិស្សសិ តាត ត្វំ បព្ពជិតុំតិ អាហ. កុមារោ បកតិយា បព្ពជិតុកាមោ រញ្ញោ វចនំ សុត្វា អតិវិយ បាមោជ្ជជាតោ បុព្ពជាមិ [បព្ពជ្ជាមិ ឥតិសព្ពត្ថ] ទេវ. មំ បព្ពាជេត្វា សាសនេ ទាយាទោ ហោថាតិ អាហ. តេន ច សមយេន រាជធីតា សំឃមិត្តាបិ តស្មិំ ឋានេ ឋិតា ហោតិ. តំ ទិស្វា អាហ ត្វម្បិ អម្ម បព្ពជិតុំ សក្ខិស្សសីតិ, សាធុ តាតាតិ សម្បដិច្ឆិ. រាជា បុត្តានំ មនំ លភិត្វា បហដ្ឋចិត្តោ ភិក្ខុសំឃំ ឧបសង្កមិត្វា ភន្តេ ឥមេ ទារកេ បព្ពាជេត្វា មំ សាសនេ ទាយាទំ ករោថាតិ. សង្ឃោ រញ្ញោ វចនំ សម្បដិច្ឆិត្វា កុមារំ មោគ្គលិបុត្តតិស្សត្ថេរេន ឧបជ្ឈាយេន មហាទេវត្ថេរេន អាចរិយេន បព្ពជាបេសិ [បព្ពជ្ជាបេសិ ឥតិសព្ពត្ថ]. មជ្ឈន្តិកត្ថេរេន អាចរិយេន ឧបសម្បាទេសិ, សោ ឧបសម្បទាមាលកេយេវ សហ បដិសម្ភិទាហិ អរហត្តំ បាបុណិ. សង្ឃមិត្តាយបិ រាជធីតាយ អាចរិយាណី អាយុបាលត្ថេរី នាម [អចារិយា អាយុបាលត្ថេរីនាម ឥតិសព្ពត្ថ]. ឧបជ្ឈាយា ធម្មបាលត្ថេរី នាម អហោសិ. រាជា បន អនេកាការេន ពុទ្ធសាសនំ សោភេត្វា មោគ្គលិបុត្តតិស្សត្ថេរស្ស សហាយេន [សហយ្យេន. សាហាយ្យេន. សាហយ្យេន ឥតិបិកត្ថចិ] សដ្ឋិសហស្សមត្តេ ទុស្សីលេ តិត្ថិយេ ពុទ្ធសាសនា ឧប្បព្ពាជេត្វា តតិយធម្មសំគីតិំ និដ្ឋាបេសិ. តស្មិំ កិរ សមាគមេ ភិក្ខុភិក្ខុណិយោ កិត្តកាតិ [កិត្តកានីតិ ឥតិសព្ពត្ថ], វុត្តញ្ហិ.
តស្មិំ សមាគមេ អាសុំ, អសីតិភិក្ខុកោដិយោ;
អហេសុំ សតសហស្សានិ, តេសុ ខីណាសវា យតី.
នវុតិសតសហស្សានិ, អហូ ភិក្ខុណិយោ តហិំ;
ខីណាសវា សិក្ខុណិយោ, សហស្សំ អាសុ តាសុ ចាតិ.
ឯវំ ¶ សោ អសោកោ ធម្មរាជា សកលជម្ពុទីបេ អគ្គរាជា ហុត្វា ពុទ្ធសាសនំ សោភេន្តោ វិហាសិ. អយំ បនេត្ថ សង្ខេបោ, វិត្ថារោ បន មហាវំសេ វុត្តោតិ. វុត្តញ្ហិ.
សម្បុណ្ណត្តា អយំ តិស្សោ, ចេតនាយោ មធុប្បទោ;
សព្ពត្ថ សព្ពទា សព្ព, សម្បត្តិមភិសម្ភុណីតិ.
មជ្ឈិមោ បន វាណិជោ អត្តនោ បារវាទិទោសេន បរសមុទ្ទេ លង្កាយំ និព្ពត្តិ. តស្សេវំ កថាបដិបាដិ វេទិតព្ពា. តម្ពបណ្ណិទីបេ កិរ មុដសីវោ នាម រាជា សដ្ឋិវស្សានិ រជ្ជំ ការេសិ, តស្ស បុញ្ញបញ្ញាគុណោបេតា អញ្ញមញ្ញំ ហិតេសិនោ ទស បុត្តា អហេសុំ. ទ្វេ ច ធីតរោ. សព្ពេ តេ សមគ្គា សម្មោទមានា វសន្តិ. អថាបរស្មិំ សមយេ អមច្ចា មុដសីវរញ្ញេ កាលកតេ ទេវានំបិយតិស្សកុមារំ អភិសិញ្ចិំសុ, អភិសេកសមកាលមេវស្ស អនេកានិ អច្ឆរិយានិ អហេសុំ. តានិ បកាសេន្តា មហាវំសកថាចរិយា អាហំសុ.
ទេវានំបិយតិស្សោតិ, វិស្សុតោ ទុតិយោ សុតោ;
តេសុ [អហោសិមុដសីវស្ស, ទសបុត្តេសុបុញ្ញវា ឥតិកត្ថចិ] ភាតុសុ សព្ពេសុ, បុញ្ញបញ្ញាធិកោ អហុ.
ទេវានំបិយតិស្សោ សោ, រាជាសិ បិតុអច្ចយេ;
តស្សាភិសេកេន សមំ, ពហូនច្ឆរិយានហូ.
លង្កាទីបម្ហិ សកលេ, និធយោ រតនានិច;
អន្តោឋិតានិ ឧគ្គន្ត្វា, បថវីតលមារុហុំ.
លង្កាទីបសមីបម្ហិ, ភិន្ននាវា គតានិ ច;
តត្រ ជាតានិ ច ថលំ, រតនានិ សមារុហុំ.
ឆាតបព្ពតបាទម្ហិ, តិស្សោ ច វេឡុយដ្ឋិយោ;
ជាតា រថបតោទេន, សមានា បរិមាណតោ.
តាសុ ¶ ឯកា លតាយដ្ឋិ, រជតាភា តហិំ លតា;
សុវណ្ណវណ្ណា រុចិរា; ទិស្សន្តេតា មនោរមា.
ឯកា កុសុមយដ្ឋីតុ; កុសុមានិ តហិំបន;
នានានិ នានាវណ្ណានិ; ទិស្សន្តេតិផុដានិ ច.
ឯកា សកុណយដ្ឋី តុ, តហិំបក្ខិមិគា ពហូ;
នានា ច នានាវណ្ណា ច, សជីវាវិយ ទិស្សរេ.
ហយគជរថា មលក្យា, វលយង្គុលិវេឋកា ចេវ;
កកុធផលា បាកតិកា, ឥច្ចេ តា អដ្ឋ ជាតិយា.
មុត្តា សមុទ្ទា ឧគ្គន្ត្វា; តីរេ វដ្ដិវិយដ្ឋិតា;
ទេវានំបិយតិស្សស្ស; សព្ពំ បុញ្ញវិជម្ភិតំ.
ឥន្ទនីលំ វេឡុរិយំ, លោហិតង្កមណី ចិ មេ;
រតនានិ បនេ តានិ, មុត្តា តា តាច យដ្ឋិយោ;
សត្តាហព្ភន្តរេយេវ, រញ្ញោ សន្តិកមាហរុំតិ.
តេន ច សមយេន ទេវានំបិយតិស្សមហារាជា ច អសោកោ ធម្មរាជា ច អទ្ទិដ្ឋសហាយា ហោន្តិ. តស្មា សោ ឯតានិ រតនានិ ច អញ្ញានិ ពហូនិ ឧបាយនានិ មម សហាយស្ស ទេថាតិ ធម្មាសោកមហានរិន្ទស្ស បណ្ណាការត្ថាយ បេសេសិ. សោបិ តំ ទិស្វា បសីទិត្វា បញ្ចរាជកកុធភណ្ឌានិ ច អញ្ញញ្ច ពហុបណ្ណាការញ្ច អភិសេកត្ថាយ បេសេសិ. មយ្ហំ សហាយំ អភិសេកំ ករោន្តូតិ. ន កេវលញ្ចេតំ អាមិសបណ្ណាការំ. ឥមំ កិរ ធម្មបណ្ណាការម្បិ បេសេសិ.
អហំ ពុទ្ធំច ធម្មំច; សំឃំច សរណំ គតោ;
ឧបសកត្តំ វេទេសិំ; សក្យបុត្តស្ស សាសនេ.
ឥមេសុ តីសុ វត្ថូសុ; ឧត្តមេសុ នរុត្តម;
ចិត្តំ បសាទយិត្វាន, សទ្ធាយ សរណំ វជាតិ.
អមច្ចា ¶ បុន លង្កមាគម្ម រាជានំ អភិសិញ្ចិំសុ, តេន ខោ បន សមយេន មោគ្គលិបុត្តតិស្សត្ថេរោ កត្ថ នុខោ អនាគតេ សាសនំ សុប្បតិដ្ឋិតំ ភវេយ្យាតិ ឧបបរិក្ខន្តោ បច្ចន្តិមេ សុប្បតិដ្ឋិតំ ភវិស្សតីតិ ញត្វា តេ តេ ថេរេ តត្ថ តត្ថ បេសេត្វា មហាមហិន្ទត្ថេរំ គន្ត្វា តម្ពបណ្ណិទីបំ បសាទេហីតិ និយោជេសិ, សក្កោ ច ទេវានមិន្ទោ មហាមហិន្ទត្ថេរំ ឧបសំកមិត្វា កាលកតោ ភន្តេ មុដសីវោ រាជា. ឥទានិ ទេវានំបិយតិស្សមហារាជា រជ្ជំ ការេតិ. សម្មាសម្ពុទ្ធេន ច តុម្ហេ ព្យាកតា អនាគតេ មហិន្ទោ នាម ភិក្ខុ តម្ពបណ្ណិទីបំ បសាទេស្សតីតិ. តស្មា តិហ ខោ ភន្តេ កាលោ ទីបវរំ គមនាយ, អហម្បិ សហាយោ ភវិស្សាមីតិ, ថេរោ តស្ស វចនំ សម្បដិច្ឆិត្វា អត្តសត្តមោ ចេតិយបព្ពតវិហារតោ វេហាសំ ឧប្បតិត្វា អនុរាធបុរស្ស បុរត្ថិមទិសាយ មិស្សកបព្ពតេ បតិដ្ឋហិ, ឥមំ ឯតរហិ ចេតិយបព្ពតោតិបិ សញ្ជានន្តិ. តទា តម្ពបណ្ណិយំ ឧស្សវទិវសោ ហោតិ, រាជា ឆណំ ករោថាតិ អមច្ចេ អាណាបេត្វា ចត្តាឡីសសហស្សបុរិសេហិ បរិវារិតោ នគរម្ហា និក្ខមិត្វា មិស្សកបព្ពតំ បាយាសិ មិគវំ កីឡិតុកាមោ. អថ តស្មិំ បព្ពតេ អធិវត្ថា ឯកា ទេវតា រញ្ញោ ថេរេ ទស្សេស្សាមីតិ រោហិតមីគវណ្ណេន អវិទូរេ តិណបណ្ណានិ ខាទមានា វិយ ចរតិ, រាជា អយុត្តំ ទានិ បមត្តំ វិជ្ឈិតុំតិ ជិយំ បោឋេសិ, មិគោ អម្ពត្ថលមគ្គំ គហេត្វា បលាយិតុំ អារភិ, រាជា តំ អនុពន្ធន្តោ អម្ពត្ថលមេវ អភិរុហិ, មិគោបិ ថេរានំ អវិទូរេ អន្តរធាយិ, មហិន្ទត្ថេរោ រាជានំ អវិទូរេ អាគច្ឆន្ត មំយេវ រាជា បស្សតុ, មា ឥតរេតិ អធិដ្ឋហិត្វា តិស្ស តិស្ស ឥតោ ឯហីតិ អាហ, រាជា តំ សុត្វា ចិន្តេសិ. ឥមស្មិំ តម្ពបណ្ណិទីបេ ជាតោ មំ តិស្សោតិ នាមំ គហេត្វា អាលបិតុំ សមត្ថោ នាម នត្ថិ. អយំ បន ឆិន្នភិន្នបដធរោ ភណ្ឌុកាសាវ វសនោ មំ នាមេនា លបតិ, កោ នុខោ យំ ភវិស្សតិ មនុស្សោ អមនុស្សោ វាតិ. ថេរោ អាហ.
សមណា ¶ មយំ មហារាជ, ធម្មរាជស្ស សាវកា;
តវេវ អនុកម្បាយ, ជម្ពុទីបា ឥធាគតាតិ.
រាជា ធម្មាសោកនរិន្ទេន បេសិតសាសនានុសារេន អនុស្សរមានោ អយ្យា នុខោ អាគតាតិ តាវទេវ អាយុធំ និក្ខិបិត្វា ឯកមន្តំ និសីទិ សម្មោទនីយំ កថំ កថយមានោ សារណីយំ [សម្មោទនីយំ-ឥតិសព្ពត្ថ] កថំ កុរុមានោ. តស្មិំ តានិបិ ចត្តាឡីសបុរិសសហស្សានិ អាគន្ត្វា តំ បរិវារេសុំ, តទា ថេរោ ឥតរេបិ ជនេ ទស្សេសិ, រាជា ទិស្វា ឥមេ កទា អាគតាតិ បុច្ឆិ, មយា សទ្ធិំយេវ មហារាជាតិ. ឥទានិ បន ជម្ពុទីបេ អញ្ញេបិ ឯវរូបា សមណា សន្តីតិ. មហារាជ ឯតរហិ ជម្ពុទីបោ កាសាវបជ្ជោតោ ឥសិវាតបដិវាតោ, តស្មិំ.
តេវិជ្ជា ឥទ្ធិប្បត្តា ច, ចេតោបរិញ្ញកោវិទា;
ខីណាសវា អរហន្តោ, ពហូ ពុទ្ធស្ស សាវកាតិ.
រាជា តំ សុត្វា បសន្នោ អហោសិ, អថ ថេរោ រុក្ខោបមាទិនា តស្ស បញ្ញាវេយ្យត្តិយំ ញត្វា ធម្មំ ទេសេសិ សនរាមរេហិ សាធុការំ ការយមានោ. តេន វុត្ថំ.
បណ្ឌិតោតិ វិទិត្វាន, ចុល្លហត្ថិបទោបមំ;
សុត្តន្តំ ទេសយី ថេរោ, មហីបស្ស មហាមតិ [មហីមតី ឥតិបិកត្ថចិ].
ទេសនាបរិយោសានេ សោ សទ្ធិំ តេហិ នរេហិ ចត្តាឡីសសហស្សេហិ សរណេសុ បតិដ្ឋហីតិ. អថស្ស រាជា ស្វេ ភន្តេ មម គេហេ ភិក្ខំ គណ្ហាថាតិ យាចិត្វា គន្ត្វា នគរញ្ច រាជគេហញ្ច អលង្ករិត្វា ថេរេ និសីទាបេត្វា បណីតេនាហារេន បរិវិសិត្វា អនុឡាទេវិប្បមុខាហិ បញ្ចសតឥត្ថីហិ សទ្ធិំ ឯកមន្តំ និសីទិ. អថ ថេរោ ធម្មរតន វស្សំ វស្សាបេសិ. តតោ ¶ តា បញ្ចសតឥត្ថិយោ សោតាបត្តិផលំ បាបុណិំសុ. តតោ ហត្ថិសាលាយំ សហស្សំ, នន្ទនវនេ សហស្សំតិ ឯវំ ទុតិយទិវសេ អឌ្ឍតេយ្យានិ បាណសហស្សានិ សោតាបត្តិផលេ បតិដ្ឋាបេសិ. តតិយទិវសេ អឌ្ឍនវប្បមាណំ បាណសហស្សំតិ ឯវំ អនេកសតានំ អនេកសហស្សានំ អនេកសត សហស្សានំ ធម្មា មតំ បាយេសិ. វុត្តញ្ហិ.
មហាមហិន្ទសុរិយោ, លង្កាវេហាសមជ្ឈគោ;
ពោធនេយ្យម្ពុជេ កាសិ, វិកាសំ ធម្មរំសិនា.
មហាមហិន្ទចន្ទោ សោ, លង្កាវេហាសមជ្ឈគោ;
ពោធេសិ ធម្មរំសីហិ, វេនេយ្យកុមុទាករេ.
មហាមហិន្ទមេឃោ សោ, វស្សំ ធម្មម្ពុវុដ្ឋិយា;
សាធូនំ ចិត្តពីជេសុ, ជនេសិ កុសលង្កុរេតិ.
អថ រាជា សុមនសាមណេរេន ធម្មាសោកស្ស ហត្ថតោ សម្មាសម្ពុទ្ធបរិភុត្តបត្តបូរធាតុយោ ច សក្កស្ស សន្តិកា ទក្ខិណក្ខកធាតុំច អាហរាបេត្វា [អាហារិត្វា-ឥតិសព្ពត្ថ] ចេតិយបព្ពតេ ថូបំ អាទិំកត្វា សកលលង្កាទីបេ យោជនេ យោជនេ ថូបានិ ការេត្វា ទក្ខិណកធាតុំ និទហិត្វា ថូបារាមថូបញ្ច បតិដ្ឋាបេសិ. អថ សង្ឃមិត្តាយ ថេរិយា អានីតំ ជយមហាពោធិនោ ទក្ខិណមហាសាខំ បតិដ្ឋាបេត្វា បូជំ ការេសិ. សព្ពោ បនេត្ថ កថាវិត្ថរោ មហាវំសតោ វេទិតព្ពោ.
បារវាទិកទោសេន, ជាតេវំ បរសាគរេ;
បត្តានុមោទនា ឯវំ, លង្កាយំ អាសិ ឥស្សរោ.
បាបម្បិ ឯវំ ផលតីតិ មន្ត្វា,
ញត្វាន បុញ្ញស្ស ផលំ ឥទន្តិ;
ភោ យោនិសោ កុព្ពថ បុញ្ញកម្មេ,
គន្ត្វាន យេ យត្ថ ន សោចយន្តីតិ.
តេភាតិកមធុវាណិជកានំ វត្ថុំ អដ្ឋមំ.
៣៩. ពោធិរាជធីតុយា [ពោធិរាជធីតាយ ឥតិសព្ពត្ថ] វត្ថុម្ហិ អយមានុបុព្ពីកថា
ភគវតិ បរិនិព្ពុតេ លង្កាយំ សាសនេ សុប្បតិដ្ឋិតេ តត្ថ ហកុរេឡីតិ ឯកោ គាមោ អហោសិ, តត្ថេកា ទារិកា គាមាទារិកាហិ សទ្ធិំ តត្ថ តត្ថ កីឡន្តី វិហរតិ, តទា គាមសមីបេ មហាសោព្ភំ ហោតិ. តត្ថេកោ មរុត្ថរុក្ខោ សព្ពទា បាឡិផុល្លោវ តិដ្ឋតិ. មនុស្សា ពុទ្ធបូជនត្ថំ បុប្ផានិ វិចិណន្តា ឧទកំ ឱគហេត្វា រុក្ខមភិរុយ្ហ បុប្ផានិ ឱចិណន្តិ, កុមារិកា តេ ទិស្វា មនុស្សា សុខេន គន្ត្វា បុប្ផានិ ឱចិណន្តូតិ ឯកំ សុក្ខបាលិភទ្ទទណ្ឌកំ អាហរិត្វា សេតុំ កត្វា ឋបេសិ, តតោ បដ្ឋាយ មនុស្សា តេនគន្ត្វា បុប្ផានិ ឱចិណន្តិ. អថ សា តតោ ចុតា តេនេវ កុសលកម្មេន ជម្ពុទីបេ បាដលិបុត្តនគរេ សោមទត្តរញ្ញោ ធីតា ហុត្វា និព្ពត្តិ, ឧត្តមរូបធរា ទេវច្ឆរបដិភាគា អហោសិ. មាតាបិតរោ បនស្សា ពោធិរាជកុមារិកាតិ វោហរិំសុ. បុព្ពេ កតសេតុអានុភាវេន តស្សា សុវីរកោ នាមេកោ អាកាសគាមី សិន្ធវបោតកោ និព្ពត្តិ. រាជធីតុយា បន បិតា ពុទ្ធមាមកោ ធម្មមាមកោ សង្ឃមាមកោ ហុត្វា មហន្តំ បុញ្ញំ បសវន្តោ សិន្ធវបោតកំ ទិស្វា បុញ្ញករណស្ស មេ សហាយោ លទ្ធោតិ តុដ្ឋមានសោ អស្សំ អភិរុហិត្វា ទិវសស្ស តិក្ខត្តុំ គន្ត្វា មហាពោធិំ ¶ វន្ទតិ. រាជធីតា នំ ទិស្វា បិតុសន្តិកំ គន្ត្វា អភិណ្ហំ តាត កុហិំ គច្ឆសីតិ បុច្ឆិ. រាជា ន កិញ្ចិ កថេសិ, អថ សា បុនប្បុនំ បិតរំ និពន្ធន្តី បុច្ឆិ. តតោ រាជា តស្សាវិ ករោន្តោ ឯវមាហ.
អម្ហាកំ ភគវា បុព្ពេ, បូរេន្តោ ទសបារមី;
អទាសិ សីសរត្តក្ខិ, មំសំ ជីវិតមេវ ច.
បុត្តទារេ ច រជ្ជេ ច, បត្វា [ទត្វា ឥតិបិកត្ថចិ] បារមិមត្ថកំ;
អនប្បកប្បកោដីនំ, ខេបេត្វា កបិលវុយេ.
សក្ករាជកុលេ ជាតោ, លោកេ អប្បដិបុគ្គលោ;
សម្បត្តចក្កវត្តិត្តំ, បហន្ត្វាន នរាធិបោ.
ទិស្វា និមិត្តេ ចតុរោ, និក្ខម្ម អភិនិក្ខមំ;
ពោធិមូលមុបាគម្ម, និសិន្នោ វជិរាសនេ.
សហស្សពាហុំ មាបេត្វា, នានាយុធសមាកុលំ [នានាវុធសមាកុលំ-ឥតិសព្ពត្ថ];
មហាភីតិករំ វេសំ, កាឡបព្ពតសាទិសំ.
មាបេត្វាន សមារុយ្ហ, គិរិមេខលវារណំ;
មារសេនំ សមានេត្វា, អាគតំ មករទ្ធជំ.
បារមិតាពលេន តំ, មារសេនំ បលាបិយ;
យត្ថាសីនោ កិលេសារិ, សហស្សំ ឃាតយី ជិនោ.
នយនំ សុជលសេកេហិ, សត្តាហំ ជិនសេវិតំ;
បូជិតំ ទេវព្រហ្មេហិ, សិទ្ធោរគនរាទិហិ;
វន្ទិតុំ ជយពោធិំតំ, គច្ឆាមិ សតតំ អហំ.
ឧបាសតិ សទា គន្ត្វា, យោ នរោ ពោធិបាទបំ;
គន្ធោទទីបធូបាទិ, នានាបូជាហិ សាធុកំ.
ស នរោ និរាមយោ ហោតិ, បច្ចត្តេ ច បរត្ថ ច;
បូជិតោ មានិតោ ហោតិ, ទីឃាយុ ពលវា សុខី.
តទត្ថំ បត្ថយន្តេន, អត្ថកាមេន ជន្តុនា;
ឧបាសនីយំ សទ្ធាយ, និច្ចំ តំ ពោធិបាទបំតិ.
តំ សុត្វា កុមារិកា បីតិយា ផុដសរីរា បិតរំ វន្ទិត្វា អហម្បិ តាត គច្ឆាមីតិ អាហ. រាជា បនស្សា ឧបទ្ទវភយេន គមនំ ន ឥច្ឆិ. តតោ សា យាវតតិយំ បិតរំ យាចិត្វា រញ្ញា អនុញ្ញាតា. តតោ បដ្ឋាយ បិតរា សទ្ធិំ សិន្ធវមារុយ្ហ ពោធិំ វន្ទិតុំ សតតំ គច្ឆតិ. អថាបរភាគេ រាជា មរណមញ្ចេ និបន្នោ ចិន្តេសិ. ធីតា មេ និរន្តរំ ពោធិឧបដ្ឋានំគច្ឆតិ, ឯតិស្សា អនាគតេ យំកិញ្ចិ ភយំ ឧប្បជ្ជមានំ តតោ ឧប្បជ្ជតិ. តត្ថ មេ កិំ កាតព្ពន្តិ. តតោ សិន្ធវំ បក្កោសាបេត្វា តស្ស កណ្ណមូលេ មន្តេន្តោ ឯវមាហ, តាត មម ធីតា អភិណ្ហំ តវ សហាយំ កត្វា ពោធិំ វន្ទិតុំ គច្ឆតិ. តត្ថស្សា យំកិញ្ចិ ភយំ ភវេយ្យ. តំ នប្បតិរូបំ. តត្ថ គមនាគមនេ មម ធីតរំ រក្ខេយ្យាសីតិ តស្ស ធីតរំ បដិបាទេត្វា កាលមកាសិ. តតោ រាជធីតា បិតុសរីរកិច្ចំ ការេត្វា ទិវសស្ស តិក្ខត្តុំ អស្សមភិរុយ្ហ ពោធិឧបដ្ឋានំ គច្ឆតិ. មនុស្សា បនស្សា រូបសម្បត្តិំ ទិស្វា វិម្ហិតមានសា រាជារហំ វត នោ ឥទំ បណ្ណាការំ ទិដ្ឋំ. គន្ត្វា រញ្ញោ អាចិក្ខិស្សាម. អប្បេវ នាម រាជា សោ កិញ្ចិ នោ ទទេយ្យាតិ ចិន្តេត្វា រញ្ញោ សន្តិកំ គន្ត្វា វន្ទិត្វា ឋិតា ឯវមាហំសុ.
ពោធិមណ្ឌំ សមាគម្ម, អភិណ្ហំ តុដ្ឋមានសា;
វន្ទន្តី យាតិ កញ្ញេកា, វិជ្ជូវ សិរិយា ជលំ.
នីលធម្បិល្លភារា សា, វិសាលាយតលោចនា;
សោណ្ណទោលាភសវណា, សាមា សុភបយោធរា.
សតរំសីហិ សម្មិស្ស, សញ្ច្យាម្ពុទសមាធរា;
តុង្គនាសា នីលភមុ, ហាសភាសា មនោរមា.
ឦទិសំ ¶ នោ មហារាជា [មហារាជទិដ្ឋបុព្ព ឥតិបិកត្ថចិ], ទិដ្ឋបុព្ពំ កុទាចនំ;
ឯហិ តស្សា សិរិំទេវ, ពោធិមណ្ឌម្ហិ ទក្ខសីតិ.
តំ សុត្វា រាជា សវណសំសគ្គេនេវ តាយ បដិពទ្ធចិត្តោ ចតុរង្គិនិំសេនំ គហេត្វា រាជធីតរំ ពោធិវន្ទនត្ថាយ អាគតកាលេ ពហិបាការេ សេនំ បរិក្ខិបាបេត្វា គណ្ហថេតន្តិ មនុស្សេ និយោជេសិ. តតោ សេនាបិ តំ គហណសជ្ជា អដ្ឋាសិ. រាជធីតា តេ ទិស្វា សីឃំ សិន្ធវំ ឧបសង្កមិត្វា តស្ស បិដ្ឋិយំ និសិន្នា បណ្ហិយា សញ្ញំ អទាសិ. សោ តំ គហេត្វា វេគេន អាកាសំ បក្ខន្ទិ. សា បន ទុន្និសិន្នភាវេន អស្សស្ស វេគំ សន្ធារេតុមសក្កោន្តី អស្សបិដ្ឋិតោ បរិគលិ. សិន្ធវោ រាជធីតរំ បតមានំ ទិស្វា រាជោវាទំ សរមានោ វេគេនាគន្ត្វា តស្សា កេសេ ឌំសិត្វា ឧក្ខិបិត្វា បតមានាយ តស្សា បិដ្ឋិំទត្វា និសីទាបេត្វា អាកាសេន តំ នេត្វា បាដលិបុត្តនគរេយេវ បតិដ្ឋាបេសិ [បាតលិបុត្តនគរេយេវតំ បវិឋាបេសិឥតិបិកត្ថចិ].
តិរច្ឆានគតាបេវំ, សរន្តា ឧបការកំ;
ន ជហន្តីតិ មន្ត្វាន, កតញ្ញូ ហោន្តុ [ហោន្តិបាណិនោ-ឥតិបិកត្ថចិ] បាណិនោតិ.
តតោ បដ្ឋាយ សា បុញ្ញកម្មំ កត្វា សគ្គបរាយនា អហោសីតិ.
យោ យំ ទុមិន្ទំយតិនន្ទនេន;
សម្បូជិតំ បូជយតេ ស បញ្ញោ;
ស ភោគវា ហោតិ អនីតិកោ ច,
សព្ពត្ថ សោ ហោតិ បសត្ថរូបោ.
ពោធិរាជធីតុយា វត្ថុំ នវមំ.
៤០. កុណ្ឌលិយា វត្ថុម្ហិ អយមានុបុព្ពីកថា
លង្កាទីបេ ¶ រោហណជបទេ មហាគាមោ នាម អហោសិ, តត្ថ តិស្សវិហារំ នាម អនេកសតភិក្ខូហិ សមាកិណ្ណំ អនេកបរិវេណបតិមណ្ឌិតំ វិហារំ អហោសិ. តត្ថេកោ តិស្សោ នាម សាមណេរោ បដិវសតិ. សោ ឯកស្មិំសមយេ ជនបទចារិកំ ចរន្តោ បាសាណវាបិគាមេ ភិក្ខំ ចរិត្វា យាបនមត្តំ ភត្តំ សប្បិនា សទ្ធិំ លភិត្វា និក្ខម្ម គាមទ្វារំ បត្វា មហាគាមាភិមុខោ គច្ឆន្តោ មនុស្សេ ឧទកផាសុកដ្ឋានំ បុច្ឆិ. តេហិ ភន្តេ តុម្ហាកំ អភិមុខេ អវិទូរដ្ឋានេ កកុពន្ទកន្ទរំ នាម សន្ទមានសីតលោទកំ ធវលវាលុកាតលំ តត្ថ តុម្ហេ គន្ត្វា នហាត្វា សីតលច្ឆាយាយ វាលុកាតលេ និសិន្នោ ភត្តកិច្ចំ កត្វា គច្ឆថាតិ វុត្តេ សាមណេរោ ¶ សាធូតិ វត្វា តត្ថ គន្ត្វា ផាសុកដ្ឋានេ និសិន្នោ ភត្តំ ភុញ្ជិតុមារភិ. តទា ឯកេន វនកម្មិកេន សទ្ធិំអរញ្ញំ គតា ឯកា សុនខី តស្មិំ កន្ទរេ ឯកស្មិំ បព្ភារដ្ឋានេ ទារកេ វិជាយិត្វា ឆាតជ្ឈត្តា បវេធមានគត្តា ទារកានំ សមីបេនិបន្នា សាមណេរស្ស បត្តេ អាហារគន្ធំ ឃាយិត្វា និបន្នដ្ឋានតោ វុដ្ឋាយ បវេធមានា តស្ស សមីបំ អាគម្ម នង្គុដ្ឋំ ចាលេន្តី អដ្ឋាសិ, សាមណេរោ តំ ទិស្វា កម្បិតមានសោ អត្តនោ ភោជនត្ថាយ វដ្ដិតំ បថមាលោបំ តស្សា បុរតោ ឋបេសិ, តតោ សា សោមនស្សា តំ ភុញ្ជិ. តំ ទិស្វា តុដ្ឋោ បុនប្បុនំ អាលោបំ ករោន្តោ តស្សា ភត្តំ ទត្វា បត្តំ ធោវិត្វា ថវិកាយ បក្ខិបិត្វា អគមាសិ. តតោ សា សុនខី សាមណេរគតេន បសាទេន តតោ ចុតា ជម្ពុទីបេ ទេវបុត្តនគរេ រាជានំ បដិច្ច តស្ស មហេសិយា កុច្ឆិម្ហិ បដិសន្ធិំ គណ្ហិត្វា ទសមាសច្ចយេន មាតុកុច្ឆិតោ និក្ខមិ, អថស្សា សិខាមង្គលទិវសេ សម្បត្តេ មាតាបិតរោ បនស្សា កុណ្ឌលាវដ្ដកេសត្តា កុណ្ឌលាតិ នាម មកំសុ. សា អនុក្កមេន សោឡសវស្សុទ្ទេសិកា អហោសិ, តស្មិំ កិរ សមយេ តិស្សោ សាមណេរោ មហាពោធិំ វន្ទិស្សាមីតិ នាវំ អភិរុយ្ហ ជម្ពុទីបំ គន្ត្វា អនុបុព្ពេន ទេវបុត្តនគរំ បត្វា សុនិវត្ថោ សុបារុតោ យុគមត្តទសោ ភិក្ខាយ ចរន្តោ មហាវីថិំ សម្បាបុណិ. រាជធីតា សីហបញ្ជរំ ឧគ្ឃាដេត្វា អន្តរវីថិំ ឱលោកេន្តី ភិក្ខន្តំ សាមណេរំ ទិស្វា បុព្ពសិនេហំ បដិលភិ, តស្មិំខណេ តស្សា ជាតិស្សរញាណំ អហោសិ. សា កិរ បុព្ពេ ភិក្ខុណី ហុត្វា បណ្ណសូចិយា សទ្ធិំ បោត្ថកញ្ច បទីបិយតេលញ្ច ទត្វា ជាតិស្សរា ភវេយ្យំតិ បត្ថនំ ឋបេសិ, តតោ សាជាតិំ អនុស្សរន្តី សាមណេរេន អត្តនោ កតូបការំ ទិត្វា សោមនស្សា នំ បក្កោសាបេត្វា រាជគេហេ អាសនំ បញ្ញាបេត្វា តត្ថ និសិន្នំ នានគ្គរស ភោជនេន បរិវិសិត្វា ឱនីតបត្តបាណិំ សាមណេរំ ឧបសង្កមិត្វា វន្ទិត្វា ឯកមន្តំ និសិន្នា តេន សទ្ធិំ សល្លបន្តី ឯវមាហ.
ន សញ្ជានាសិ មំ ធីរ, បុព្ពេហំ តវ ទាសិកា;
តេនាហំ សុខិតា អាសិំ, តស្មា ត្វមសិ ឥស្សរោតិ.
តំ សុត្វា សាមណេរោ អាហ.
នត្ថិ មេ តាទិសី ទាសី, ន សញ្ជានាមិ តំ អហំ;
កាសិ ត្វំ កស្ស វា ធីតា, តំ មេ អក្ខាហិ បុច្ឆិតាតិ.
តតោ សា តំ សារាបេន្តី អាហ.
សារាបេមិ តុវំ អជ្ជ, យថា ជានាសិមំ ឥសេ;
ពុជ្ឈស្សុ ពោធិតោ ទានិ, មយា ជាតិំសរន្តិយា.
បាសាណវាបិគាមម្ហិ, តម្ពបណ្ណិម្ហិ រោហណេ;
ភិក្ខិត្វាន តុវំ ភន្តេ, យទា កកុពន្ទកន្ទរេ.
និសីទិត្វាន ត្វំ ភត្តំ, ភុត្តកាលំ សរិស្សសិ;
តទាហំ សុនខី អាសិំ, វិជាតា លទ្ធគោចរា.
ទារកេ ¶ ខាទិតុំ មយ្ហ, មាសន្នា ខុទបីឡិតា;
បវេធមានសព្ពង្គា, អដ្ឋាសិំ តវ សន្តិកេ.
ទិស្វា តំ មំ តទា ភន្តេ, វេធមានំ ពុភុក្ខិតំ;
ឆិន្នភត្តោ តុវំ ហុត្វា, មមំ ភត្តេន តោសយី.
តទាហំ មុទុចិត្តេន, ចិត្តំ តយិ បសាទយិំ;
តេនាហំ បុញ្ញកម្មេន, ទុតិយេ អត្តសម្ភវេ.
ឥធ រាជកុលេ ជាតា, សព្ពកាមសមិទ្ធិនី;
ចិត្តប្បសាទមត្តេន, លោកនាថស្ស សាសនេ.
តទហុបព្ពជិតស្សាបិ, ឦទិសា ហោន្តិ សម្បទា;
កីទិសំ ហោតិ សម្ពុទ្ធេ, បសាទេន ផលំ អហោ.
អញ្ញានិ បន កិច្ចានិ, បហាយាត្តហិតេ រតោ;
អតន្ទិតោ ទិវារត្តិំ, សរាតុ រតនត្តយំតិ.
ឯវំ សាមណេរេន កតូបការំ សារាបេត្វា ភន្តេ តវ ទាសិយា អនុគ្គហំ បដិច្ច ឥធេវ វសថាតិ និមន្តិត្វា តេន សម្បដិច្ឆិតេ មហន្តំ វិហារំ ការាបេត្វា សាមណេរំ អាទិំ កត្វា អនេកភិក្ខុសតេ និមន្តេត្វា វិហារេ វសាបេត្វា សុលភំ កត្វា ចតុបច្ចយេហិ ឧបដ្ឋាសិ. សាមណេរោបិ សុនខិយា ទិន្នទានំ អនុស្សរិត្វា តុដ្ឋោ ពុទ្ធានុស្សតិំ មនសិករោន្តោ ន ចិរេនវ អរហត្តំ បត្វា តស្មិំយេវ វិហារេ វសន្តោ អាយុបរិយោសានេ តត្ថេវ បរិនិព្ពាយីតិ.
តិយទ្ធេសុ តិលោកស្មិំ, នត្ថិ វត្ថុត្តយំ វិនា;
សត្តាន មញ្ញ មិច្ឆត្ថ, ទាយកំ សុរបាទបំ.
កុណ្ឌលិយា វត្ថុំ ទសមំ.
មហាសេនវគ្គោ ចតុត្ថោ.
ឯត្តាវតា ជម្ពុទីបុប្បត្តិកថា សមត្តា.