📜
ហត្ថវនគល្លវិហារ ¶ វំសោ
នមោ តស្ស ភគវតោ អរហតោ សម្មាសម្ពុទ្ធស្ស
ស្នេហុត្តរាយ ហទយា មលមល្លិកាយ,
បជ្ជាលិតោ មតិទសាយ ជិនប្បទីបោ;
មោហណ្ធការមខិលំ មម នីហរន្តោ,
និច្ចំ វិភាវយតុ ចារុ បទត្ថរាសិំ.
លង្កាភិសិត្តវសុធាធិបតីសុ រាជា,
យោ ពោធិសត្តគុណវា សិរិសង្ឃពោធិ;
តស្សាតិចារុ ចរិយា រចនាមុខេន,
វក្កាមិ ហត្ថវនគល្លវិហារ វំសំ.
ព្រហ្មន្វយេននុគតត្ថមនោមទស្សី,
ខ្យាតេន សព្ពយតិរាជធុរន្ធរេន;
វ្យាបារិតោហមិតិភានុគតំ កថញ្ច,
និស្សាយ បុព្ពលិខិតំវិធ វាយមាមិ.
៤. អរ្ណ្ថ សុគតាគមសុធាបគានិទ្ធោតកុទិដ្ឋិវិសកលង្កាយ លំកាយ ភគវតោ អង្គីរសស្សមហានាគវនុយ្យានេ សមិតិសមាគតយក្ខ រក្ខសលោកវិជយាបទានស្ស សិទ្ធក្ខេន្តភូតោ សីហឡមហីមណ្ឌលមណ្ឌនាយ មានោ វិវិធរតនាករោបលក្ខមានមហគ្ឃមណិ ភេទោ មណិ ភេទោ នាម ជនបទោ.
លទ្ធាន សត្ថុ វរណង្កមនញ្ញលព្ភ,
មានណ្ទិនា សុមនកូដសិលុច្ចយេន;
ឧស្សាបិតា វិជយកេតុមតល្លិកេវ,
សុទ្ធោរុវាលុកនទី យមលង្ករោតិ.
លង្កាយ យក្ខគណនីហរណេ ជិនស្ស,
ចម្មាសនុគ្គនហុនាសនផស្សទាហា;
សំសាររក្ខសវបុព្ភវពុព្ពុលំច,
យស្មិំ វិហាតិ មហិយង្គណ ថូបរាជា.
៧. ¶
សទាមហោឃាយ មហាបគាយ,
បានីយបានាយ សមោសដានំ;
សមុច្ចយោ សារទវារិទានំ,
នូនំ គតោ ថាវរថូបរូបំ.
តស្សាបគាយ វិមលម្ពុនិ ទិស្សមាន,
មាលោលវិចិតរលំ បដិពិម្ពរូបំ;
ភោគេហិ វេឋិយ និជំ ភវនំ ផណីហិ,
បូជត្ថិកេហិ វិយ រាជតិ នីយមានំ.
៩. តស្ស មហិយង្គណ មហា វិហារស្ស បរិយន្តគាមកេ សេលាភយោ នាម ខត្តិយោ បដិវសន្តោ បុត្តំ បដិលភិត្វា អង្គលក្ខណបាឋកានំ ទស្សេសិ តេ តស្ស កុមារស្ស អង្គលក្ខណានិ ឱលោកេត្វា ‘‘អយំ កុមារោ ខមកសត្តោ នហោតិ. ធញ្ញបុញ្ញលក្ខណសម្បន្នោ, សកលម្បិ សីហឡទីបំ ឯកច្ឆត្តំ ករិត្វា មហន្តមហន្តានិ អច្ឆរិយព្ភុតានិ មហាវីរចរិតានិ ទស្សេស្សតី’’តិ វ្យាករិំសុ.
១០. តតោ សេលាភយ ខត្តិយោ បុត្តស្ស អភិសេកាទិសម្បត្តិំ សុត្វា កោដិប្បត្តបមោទបរវសោបិ តស្មិំ កាលេ អនុរាធបុរេ រជ្ជំ ការយតា ‘‘វោហារតិស្សមហារាជតោ កទាចិ កេចិ ឧបទ្ទវោ ជាយិស្សតីតិ. ជាតបរិសង្កោតំ កុមារមាទាយ មហិយង្គណមហាវិហារេ ពោធិ អង្គណេ បរិត្តគ្គេ សន្និបតិតស្ស នណ្ទមហាថេរបមុខស្ស មហាភិក្ខុសង្ឃស្ស មជ្ឈេ និបជ្ជាបេត្វា ‘‘ឯសោ មេ ភន្តេ កុមារោ មហាសង្ឃស្ស ច មហា ពោធិបាទស្ស ច សរណំ គច្ឆតិ តំ សព្ពេបិ ភទន្តា រក្ខន្តុ សង្ឃពោធិ នាមកោ ចាយំ ហោតុ’’តិ មហាសង្ឃស្ស ច ពោធិ ទេវតាយ ច និយ្យាទេត្វា បដិជគ្គន្តោ កុមារស្ស សត្តវស្សិក កាលេ កាលមកាសិ.
១១. អថ មាតុលោ នណ្ទមហាថេរោ កុមារកំ វិហារមានេត្វា បដិជគ្គន្តោ តេបិដកំ ពុទ្ធវចនំ ឧគ្គណ្ហាបេត្វា ពាហិរសត្ថេសុ ច បរមកោចិទំ ការេសិ. សង្ឃពោធិកុមារោបិ កតាធិការត្តា តិក្ខបញ្ញត្តា ច ញាណវិញ្ញាណសម្បន្នោ ហុត្វា វយប្បត្តោ លោកស្ស លោចនេហិនិបិយមានាយ រូបសម្បត្តិយា សវញ្ជលិបុដេហិ អស្សាទិយមានសទាចារគុណ សម្បត្តិយា ច បត្ថ ដ យសោឃោសោ អហោសិ.
១២. កិមិហ ពហុនា?- កាទម្ពិនី កទម្ពតោ សិនិទ្ធនីលាយតគុណំធម្មិល្លកលាបេ, បរិបុណ្ណហរិណង្កមណ្ឌលតោ ហិលាទករបសាទសោម្មគុណំ មុខមណ្ឌលេ ចាមីករបិំជរកម្ពុវរតោ មេទុរោទារពណ្ធុរភាវំ គីវាវយវេ, កល្យាណសិលុច្ចយតោ សំហត វិលាសំ ឧរត្ថលេ, សុរសាធិសាខតោ ¶ បីវរាយតលលិតរូបំ កាមទានបទានទ្វ ពាហុយុគឡេ, សមទគន្ធសិន្ធុរតោ គមនលីឡ្ហំ ករាការទ្វ ហត្ថិយុគឡេ, ចារុតរថរុចិរោចមានចាមីករមុកុរតោ តទាការំ សជាណុមណ្ឌលេ ជង្ឃយុគឡេ, និច្ចា សីនកមលា កមលតោ រត្តកោមឡទលសិរំ ចរណយុគឡេ អាទាយ យោជយតា បារមិតាធម្មសិប្បិតា និម្មិតស្ស បរមទស្សនីយគរូបវិលាសស្ស តស្ស អត្តភាវស្ស សំវណ្ណនាគន្ថគារវមាវហតិ.
ទេហេ សុលក្ខណយុតេ នវយោព្ពនឌ្ឍេ,
តស្សុជ្ជលេ ច បសមាហរណោទយេន;
កា វណ្ណនា កមលរូបិនិ ជាតរូបេ,
លោកុត្តរំ បរិមលំ បរិតោ វហន្តេ.
ទោសារយោ ហទយទុគ្គបុរេ វិជិត្វា,
តត្ថាភិសិច្ច សុហទំ វិយ ធម្មភូបំ;
អត្ថានុសាសនិមិមស្ស វទំ គិរាយ,
តត្ថប្បវត្តយិ សុធី និជកាយកម្មំ.
ឥតិ រាជកុមារុប្បត្តិ បរិច្ឆេទោ បឋមោ.
១៥. អថេកទា មាតុលមហាថេរា វយប្បត្តំ សិរិសង្ឃពោធិ កុមារំ ធម្មសវនាវសានេ អាមន្តេត្វា ឯវមាហ, ‘‘កុមារ! មហាភាគធេយ្យ! ឥទានិ ត្វមសិ អធីតសុគតាគមោ, វិទិតសកល ពាហិរសត្ថោ. ចតុព្ពិធបណ្ឌិច្ចកោដិប្បត្តោ, តថាបិ អភិមានធនេ ខត្តិយកុលេ ជាតិ, សព្ពបត្ថវ្យាបិតា យោព្ពនវិលាសេន សមលង្កតំ សរីរំ, អប្បដិមា រូបសិរិ, អមានុសំ ពលញ្ចេតិ មហតីយ ពលវនណ្ថ បរម្បរា’សព្ពាអវិនយាន មេកេកម្បិ តេសមាយតនំ កិមុត សមវាយោ?‘‘យេភុយ្យេន សត្ថសលិល វិក្ខាលនាតិ និម្មលាបិ កាលុសិយមុបយានិ ពុទ្ធី, អនុជ្ឈិតធវលតាបិ សរាគាឯវ ភវតិ នវយោព្ពនគព្ពិតានំ ទិដ្ឋិ, អបហរតិ ច វាតមណ្ឌលិ កេវ សុក្ខបណ្ណំ ឧពភុតរជោ ភន្តិ អតិទូរមត្តនោ ឥច្ឆាយ យោព្ពនសមយេ បុរិសំ បកតិ. ឥណ្ទ្រិយភរិណភារិនី សត្តមតិទុរន្តាយ មុបភោគមិគតណហិកា តស្មា អយមេវានស្សាទិត វិសយ រសស្ស តេ កាលោ គុរុបទេសស្ស. មទនសរប្បភារជជ្ជរិតេ ហទយេ ជលមិវ គលតិ គុរូនមនុស្សានំ អការណំឆវតិ ទុប្បកតិ នោ កុលំវា សុតំ វា មនយស្ស វណ្ទនប្បភវោនទហតិ កិំ ទហនោ? កិំវាបសមហេតុនាបិ នាតិវណ្ឌតរោ ភវតិ វឌពានឡោ សលិលេន, តស្មា គាឡ្ហតរ មនុសាសីតព្ពោសិ.
១៦. អបគតមលេ ហិ មនសិ ឯលិកមណិម្ហិ វិយ រជនិករមយុខាបវិសន្តិ, សុខមុបទេសគុណា, គុរុវចនមមលម្បិ សលិលមិវ មហន្តំ ជានិមុបជនយតិ សវនហតំ សូលមិវ អភព្ពស្ស, ភព្ពស្សតុ ¶ ករិនោ វិយ សព្ពាភរណមាននសោភាសមុទយមធិកតរ មុបវហតិ, អនាទិសិទ្ធ តណ្ហាកសាយិតិណ្ទ្រិយានុចរញ្ហិ ចិត្តំ នាវហតិ កន្នាមានត្ថំ, តស្មា រាជ កុមារានញ្ច យតីនញ្ច សតិពលេន ឥណ្ទ្រិយវិជយោ ទិដ្ឋធម្មិកសម្បរាយិកម្ពិលំ កល្យាណជាតមុបជនយតិ, ឥណ្ទ្រិយវិជយោ ច សម្ភវតិ គុរុវុទ្ធោបសេវាយ តព្ពវនមវិរាធេត្វា បដិបជ្ជតោ, តស្មា តយា អាបាណបរិយន្តំ វត្ថុត្តយសរណបរាយណតា ន បហាតព្ពា.
ន រាគាបស្មារវិពោធនំ វិសយទហនសលិល សំសេវនំ កាតព្ពំ, បស្សតូ ហិ កល្យាណាភិនិវេសិ ចក្ខូណ្ទ្រិយលាឡន បរវសស្ស សលភស្ស សមុជ្ជលិត ទីបសិខាបតនំ សោតិណ្ទ្រិយ សុខានុយុត្តស្ស តរុណ ហរីណស្ស ឧសុ បាតសម្មុខីភវនំ ឃាណិណ្ទ្រិយ បរវសស្ស មធុករស្ស មទវារណកណ្ណតាលភន្នំ រសនិណ្ទ្រិយតប្បណវ្យសនិនោ បុថុលោមស្ស ពលិសាឃាសវ្យសនំ ផស្សីណ្ទ្រិយានុភវនលាលសស្សមតង្គជស្សវារិណិ ពណ្ធនាបាយំ ឥមេហិ ឥណ្ទ្រិយេហិ មិលិតេហិ ឯកស្ស កាមិនោ សទិទេវ បញ្ចន្នំ, វិសយរសានមុបសេវាយ បត្តព្ពំ មហន្តំ ទុក្ខជាលំ កថមុបវណ្ណយាម? ឥមានិ ច សុភាសិតានិ បច្ចវេក្ខតុ អនុក្ខណំ វិចក្ខណោ.
នាគារិកំ សុខមុទិក្ខតិ កិញ្ចិ ធីរោ,
ជានាតិ ទេហបដិជគ្គនមត្ថតោវេ;
សំសេវតោបិ យុវតិំ រតិមោហិតស្ស,
កណ្ឌុយនេ វិយ ពនស្ស សុខាភិមានោ.
កោ សេវេយ្យ បរំ បោសោ អវមានំ សហេយ្យវវ,
ន វេ កលត្តនិគឡំ យទិ ទុក្ខនិពណ្ធនំ.
អាកឌ្ឍមានា ចិសិខា ស្មិបំ,
បរម្មុខាយេវ សទា បវត្តា;
ទូរម្បិ គច្ឆន្តិ គុណំ វិហាយ,
បវត្តនំ តាទិសមេវ ថីន.
អសន្ថុតំ តា បុរិសម្បិ អន្តោ,
ករោន្តិ អាទាយកតាវ ភិត្តិ;
នេត្តិំ សវល្លី វិយ ហណ្ថគាបិ,
ទសាសុ សព្ពាសុ ច សង្កនីយា.
អន្តោរុទ្ធា ពហិទ្ធាបិ និស្សាសា វិយ នារិយោ,
ករោន្តិ នាសមេវស្ស កោធីមាតាសុ វិស្សសេ.
មានស បាបសំនិន្នំ អបាយា វិវដា ននា,
សមន្តា បាបមិត្តាវ មោក្ខោ សព្ពភយាកថំ.
២៣. ¶ អបិ ច ហទយតរុកោដរ កុដីរោ កោធ កុណ្ឌលីន កទាចិ ពហិ កាតព្ពោ. អបិ តុ’តិតិក្ខាមន្តេន អចិប្ផណ្ទន្តំ ឧបនេតព្ពោ.
សតំ តិតិក្ខាកវចេ វិគុណ្ឋិតា,
សិយុំ ទុរាលាបខគា ខលានំ;
សភាបសំសាកុសុមត្ត មេតា,
និពជ្ឈរេ តា គុណ មាលិកាយ.
លោកាធិបច្ចំ វិបុលេធនេ ច,
មនោនុកូលេ តនយេ ច ទារេ;
លទ្ធាបិ យាយេតិ ន ជាតុ តិតតិំ,
ពាធេតុ សាតំ ន បបញ្ច តណ្ហា.
វណ្ណប្បសាទា យស្សា សុខាវ,
ធនា ច ហាយន្តុប ជីវិកាច;
យេនាភិភូតារិបុនេវ សត្តា,
ទោសគ្គិ សោ តេ ហទយំ ជហាតុ.
ខេទោ វិបត្តីសុ បដិកិរយា ន,
តស្មា ន ទីនប្ប កតិំ ភជេយ្យ;
បញ្ញានុយាតំ វីរិយំ វទន្តិ,
សព្ពត្ថ សិទ្ធិគ្គហណគ្គហណ្ថំ.
វ្យាបារា សព្ពភូតានំ សុខត្ថាយ វិធីយរេ;
សុខញ្ច ន វិនា ធម្មំ តស្មា ធម្មបរោ ភវា’តិ.
២៩. ឯវមាទិកំ សប្បុរិសនីតិបថំ អាទិសន្តេ មហាថេរេ តេន កល្យាណធម្មេន អសោតព្ពតានាទរិយរចិតភុកូដិក មុខេន វា ទិសាចិក្ខិត្តចក្ខុនា ច អហង្ការបរវសេន គជនិមិលិតមុព្ភាវយតា វា អត្តនោ បញ្ញាធិក្ខេបមិវច អចិន្តយតា ចុឡាវិនិហិតកោមឡញ្ជលិបុដេន តន្និន្នេន, តប្បោណេន សិរសា ច បីតិ សមុទិត សាធុវាទវិកសិតកបោលេនមុខេន ច. សកលាវយវចិត្ថដរោមញ្ច កញ្ចុកិតេន ទេហេន ច ភូមិយំ និបជ្ជិត្វា ទីឃប្បមាណ បមាណ មាវរត្តាមគ្គផលលាភតោវិយ វិសិដ្ឋតរំ បមុទិតមាវិកតមាសិ.
ឥតិ អនុសាសន បរិច្ឆេទោ ទុតិយោ.
៣០. តតោ បដ្ឋាយ យថាវុត្តបដិបទំ អវិរាធេត្វា សមាវរណេន សន្តុដ្ឋោ តស្ស សង្ឃពោធិ សមញ្ញំ គោបេតុកាមោ មាតុលមហាថេរោ ធម្មិកោតិ វោហារំ បដ្ឋបេសិ.
៣១. លក្ខណបាឋកានំ វចនំ សទ្ទហន្តោ ភាគិនេយ្យំ បព្ពជិតុកាមម្បិ ¶ អបព្ពាជេត្វា ‘‘ឥធ វាសតោ អនុរាធបុរេ វាសោយេវ កុមារស្ស យោគក្ខេមាវហោ, បុញ្ញានុរូបេន ជាយមានស្ស វិបាកស្ស ច ឋានំ ហោតិ, មហាចេតិយស្ស វត្តបដិវត្តសមាចរណេនច មហន្តោ បុញ្ញក្ខណ្ធោ សម្បជិស្សតិ’’តិ មញ្ញមានោ តំ កុមារមាទាយ គច្ឆន្តោ អនុរាធបុរំ គន្តុកាមោ និក្ខមិ. សង្ឃតិស្សោគោឋាភយោតិ ច លម្ពកណ្ណា រាជ កុមារា អបរេបិ ទុចេ តស្ស បំសុកីឡនតោ បដ្ឋាយ សហាយាតេន កុមារេន សទ្ធិំ និក្ខមិំសុ តេ តយោ កុមារេ អាទាយ គច្ឆន្តោ មហាថេរោ បុរេតរមេវ អនុរាធបុរំ បាវិសិ. មហាថេរមនុគច្ឆន្តេសុ តេសុ កុមារេសុ ជេដ្ឋោ សង្ឃតិស្សោ មជ្ឈិមោ សង្ឃពោធិ កនិដ្ឋោ គោឋាភយោតិ តេ ថេរំ បច្ឆតោ អនុគច្ឆន្តា តយោបិ បដិបាដិ យា តិស្សវាបិយា សេតុមត្ថកេន គច្ឆន្តិ.
៣២. តត្ថ សេតុសាលាយ និសិន្នោ កោចិ អណ្ធោវិចក្ខណោ តេសំ តិណ្ណន្តំ កុមារានំ បទវិញ្ញាសទ្ទំ សុត្វា លក្ខណានុសារេន ឧបបរិក្ខិបិត្វា ‘‘ឯតេ តយោបិ សីហឡទីបេ បថវិស្សរា ភវិស្សន្តី’’តិ តត្ថ និសិន្នានំ វ្យាកាសិ. តំវចនំ បច្ឆា គច្ឆន្តោ គោឋាភយោ សុត្វា ឥតរេសំ គច្ឆន្តានំ អនិវេទយិត្វា បច្ចាគម្ម ‘‘កតមោ ចិរំ រជ្ជំ ការេស្សតិ? ចំសដ្ឋិតិញ្ច ករោតិ’’តិ? បុច្ឆិត្វា បច្ឆិមោតិ វុត្តេ ហដ្ឋបហដ្ឋោ ឧទគ្គុទគ្គោ សីឃតរំ អាគម្ម តេហិ សទ្ធិំ គច្ឆន្តោ តិខិណ មន្តិតាយ គម្ភីរភាវតោ ច កញ្ចិ អជានាបេត្វា អន្តោបុរំ បាវិសិ. តេ តយោបិ បតិរូបេ និវាសេ វាសំ គណ្ហិំសុ.
៣៣. អថ កនិដ្ឋោ ‘‘ឯតេ ទ្វេបិ អប្បាយុកត្តា រជ្ជេ បតិដ្ឋិតាបិ ន ចិរំ ជីវន្តិ កិរ អហមេវ តេសំ រជ្ជំ ទុបេស្សាមិ’’តិ តទនុរូបេន ឧបាយេនបដិជ្ជន្តោ តេសំ រជ្ជលាភាយ ឧបាយំ ទស្សេន្តោ អភិណ្ហំ មត្តេតិ. ជេដ្ឋោបិ តស្មិំ អតិបិយាសមានោ តេនោបទិដ្ឋមេវ សមាចរន្តោរាជានំ ទិស្វា លទ្ធ សម្មានោ សព្ពេសុ រាជកិច្ចេសុ បុព្ពង្គមោ ហុត្វា ន ចិរស្សេវ រាជវល្លភោ អហោសិ? តស្មិំ កាលេ រជ្ជំ ការេន្តោ វិជយ រាជា នាម ខត្តិយោ តស្មិំ បសន្នោ សព្ពេសុ រាជកិច្ចេសុ តមមេវ បធានភូតំ កត្វា សេនាបតិំ អកាសិ.
៣៤. ធម្មិកោ បន រជ្ជេន អនត្ថិកតាយ រជ្ជលាភាយ ចិត្តម្បិ អនុប្បាទេត្វា កេវលំ មហាថេរស្ស អនុសាសនមត្តេនេវ រាជុបដ្ឋានវេលាយំ អនុចរណមត្តមាចរន្តោ រាជគេហំ បវិសិត្វា តតោ តេហិ សទ្ធិំ និក្ខម្ម សាយំ មហា ថេរស្ស វិហារេយេវ វសន្តោ អត្តនោ ធម្មិកានុដ្ឋានំ អហាបេត្វា មហាចេតិយោ បដ្ឋានគិលានុបដ្ឋានាទិកំ ¶ អនវជ្ជ ធម្មំចរន្តោ កាលំ វីតិនាមេតិ.
តទា សង្ឃតិស្សោ សកលរជ្ជញ្ច បុរញ្ច អត្តនោហត្ថគតំ កត្វា ឯកស្មិំ ទិនេ លទ្ធោកាសោ រាជានំ អន្តោភវនេយេវ គោឋាភយេន មារាបេត្វា សយំ រជ្ជេ បតិដ្ឋតិ.
ឥតិ អនុរាធបុរប្បវេសបរិច្ឆេទោ តតិយោ.
៣៥. អថ គោឋាភយោ ធម្មិកំ អនិច្ឆាមានម្បិ សេនាបតិដ្ឋានេ ឋបេត្វា អាយតិំ អបេក្ខមានោ សយំ ភណ្ឌាគារិកោ អហោសិ. អថ សង្ឃតិស្សោ រាជា ពហុំ បុញ្ញ្ច អបុញ្ញ្ច បសវន្តោ ជម្ពុផលបាកកាលេ សសេនោ សាមច្ចោ សភោរោធោ អភិណ្ហំ បាចីន ទេសំ គន្ត្វា ជម្ពុផលានិ ខាទតិ. រញ្ញោ យេភុយ្យេន គមនា គមនេន ឧបទ្ទុតា រដ្ឋវាសិនោ រាជុបភោគារហេសុ ជម្ពុផលេសុ វិសំ យោជេសុំ. អថ សោ សង្ឃតិស្សោ រាជា តេន វិសេន តត្ថេវ កាលមកាសិ.
៣៦. អថ គោឋាភយោ អណ្ធវិចក្ខណស្ស វចនំ អនុស្សរន្តោ អនុក្កមេន រជ្ជំ ទាបេត្វា បច្ឆា អហំ សុប្បតិដ្ឋោ ភវិស្សាមិ’តិ មញ្ញមានោ សាមច្ចោ សសេនោ សង្ឃពោធិកុមារំ រជ្ជេន និមន្តេសិ. សោ តេមិយ មហាពោធិសត្តេន ទិដ្ឋាទីនវត្តា រជ្ជសុខាបរិច្ចាគានុភូតំ មហន្តំ ទុក្ខជាលំ អនុស្សរិត្វា បុនប្បុនំ យាចិយមានោបិ បដិក្ខិបិយេវ អភយោ គាមនិគមរាជធានីសុ សព្ពេបិ មនុស្សេ សន្និបាតេត្វា តេហិ សទ្ធិំ នានាប្បការំ យាចមានោបិ សម្បដិច្ឆាបេតុំ នាសក្ខិ. អថ សព្ពេបិ រដ្ឋវាសិនោ សាមច្ចាមហាវិហារំ គន្ត្វា មហា សង្ឃំ សន្និបាតេត្វា សង្ឃ មជ្ឈេ សង្ឃពោធិកុមារោ មហា សង្ឃំ ភូមិយំ និបជ្ជ នមស្សិត្វា លទ្ធោកាសោ ឯកមន្តំ និសីទិត្វា ឯវំ វត្តុមារភី.
៣៧. អយញ្ហិ រាជលក្ខីនាម យថា យថា ទិប្បតេ, តថា តថា កប្បុរទីបសិខេវ កជ្ជិលំមលិនមេវ កម្មជាតំ កេវលមុព្ពមតិ. តថាហិ អយំ សំវធនវារិធារា តណ្ហាវិសវល្លីនំ, នេនាទ មធុរភីតិកា អយំ ឥណ្ទ្រិយមិគានំ, បរាមាសធុមលេខា សុចរិត ចិត្តកម្មស្ស វិព្ភមសេយ្យា មោហនិទ្ទានំ តិមិរុគ្គតិ បញ្ញាទិដ្ឋីនំ, បុរស្សរបតាកា អវិនយមហាសេនាយ, ឧប្បត្តិនិន្ននា កោធវេគ កុម្ភិលានំ, អាបានភូមិ មិច្ឆាទិដ្ឋិវទនំ. សំគីតិ សាលា ឥស្សរិយ វិការនាដកានំ អាវាសទរីទោសាសិវិសានំ, ឧស្សារណវេត្តលតា សប្បុរិសវោហារានំ, អកាលជទាគមោ សុចរិត ហំសានំ, បត្ថាវនា កបដនាដកានំ, កទលិកា កាមករិនោ វជ្ឈវាលា សាធុភាវស្ស, រាហុមុខំ ធម្មចណ្ទ ¶ មណ្ឌលស្ស, នហិ តំ បស្សាមិ យោហិ អបរិចិតាយាបិ ឯតាយ និព្ភរមុបគុល្ហោ ន វិប្បលទ្ធោ, អបិច, អភិសេកសមយេ រាជញ្ញានំ មង្គលកលសជលេហិ វិយ វិក្ខាលនមុបយាតិ ទក្ខិញ្ញំ អគ្គិហុតតធុមេនេវ មលិនីភវតិ ហទយំ បុរោហិត កុសគ្គ សមជ្ជតេន វិយ អបនិយតេ តិតិក្ខា, ឧណ្ហីស បដ្ដ ពណ្ធនេន វិយ ឆាទីយតី ជរាគមទស្សនំ, អាតបត្ត មណ្ឌលេន វិយ តិរោករីយតិ បរលោកាបេក្ខណំ, ចាមរបវនេន វិយ ទុរមុទ្ធុយតេ សច្ចាទិតា វេត្តលតាប្បហារេន វិយ ទុរមបយន្តិ សគ្គុណា ឯកេ រជ្ជសិរិ មទិរា មទមត្តា សកត្ថនិប្ផាទនបរេហិ ធនបិសិតាឃាសគិជ្ឈេហិ សហានលីនីពកេហិ ទូតំ វិនោទនន្តិ, បរទារាភិគមនំ វិទ្ធតាតិ, មីគវន បរិស្សមោតិ, សុរាបានំ វិលាសោតិ, និច្ចប្បមត្តតា, សុរភាវោតិ សទារប្បិច្ចាគំ អវ្យសនិតានិ, គុរុវចនាវធីរណំ អបរប្បនេយត្តមិតិ អជិតហច្ចតំ សុខោបសេវត្តមីតិ, នច្ចគីត គណាកានុសត្តិ រសិកតេហិ បរិភវសហត្តំ ខមេតិ, សេរីភាវំ បណ្ឌិច្ចាមិតិ វណ្ទិជន នវចនំ យសេំឃោសោតិ តរលតា ឧស្សាហោតិ. អវិសេសញ្ញុត្តំ អបក្ខបាតិត្តមិតិ? ឯវ ទោសគណម្បិ គុណបក្ខេ អជ្ឈារោបយន្តេហិ សយម្បិ អន្តោ ហ សន្តេហិ បតារណកុសលេហិ ធុត្តេហិ អមានុសោចិតាហិ ថោមានាហិ បតារិយមានា, ចិត្តមទមត្ត ចិត្តា និច្ចេត ន តាយ តថេតិ អត្តនិ អជ្ឈារោបយន្តា អលិកាភិមានំ មច្ចធម្មសមានាបិ ទិព្ពំ សាវតិណ្ណមិវ អមានុសមិវ អត្តាន មញ្ញមានា អារធទិព្ពោចិតកិរយានុ ភាវា សព្ពជនោ បភសនីយ ភាវមុបយន្តិ. អត្ត មិលម្ពនញ្ច អនុ ជីវិជនេន ករីយមានំ អភិនណ្ទន្តិ.
៣៨. មានសា ទេវតាជ្ឈារោបណប្បតារណ សម្ភូត សម្ភាវនោ បហតញ្ច អន្តោ បវិដ្ឋ អបរភុជយុគំ វិយ អត្តនោ ពាហុយុគំ សម្ភាវយន្តិ. តចន្តរិត លោចនំសកលលាដ មាសំកន្តិ, អលិកសម្ភាវនាភិមានភរិតា ន នមស្សន្តិ ទេវតាយោ ន បូជយន្តិ សមណ ព្រាហ្មណេ ន មានយន្តី មាននីយេ, ន ឧបតិដ្ឋន្តិ គុរុទស្សនេបិ អនត្ថកាយា សាន្តរីត, វិសយោ បភោគសុខាតិ អបហសន្តិ យតិនោ? ជរាភិ ភវបលបិមិតិ ន សុណន្តិ វុទ្ធជនុបទេសំ, អត្តនោ បញ្ញា បរិភវោតិ ឧសុសន្តិ សចិវោ បហេសស្ស,កុញ្ជន្តិ ឯកន្ត ហិតវាទិនំ ឯវមាទិនា កាកណេន ពហុន្នំ ទោសានំ មាករ ភូតំរជ្ជីវិភវំ អយំ ន ឥច្ឆាមី’តិ អវោច.
៣៩. អថ មហាជនេន សាទរ មជ្ឈេសិតោ មហាសង្ឃោ កុមារភិមុខោ ហុត្វា ‘‘មហាភាគធេយ្យ! ថនចុចុកេ លគ្គិតាជលុក តិក្ខឌសនេនតត្ថ វេទនុប្បាទយន្តិ លោហិតមេវ អាកឌ្ឍតិ, ទារកោ បន កោមលេន មុខបុដេនមាតុ សុខសញ្ញំ ឧប្បាទយន្តោ ខីរមេវ អវ្ហេតិ.
៤០. ¶ ឯវមេវ រជ្ជវិភវំ បត្តោ អធីរោ ពាលោ ពហុំ អបុញ្ញមេវ សញ្ចិណានិ, មេធាវិ ធិរបុរិសោ បន អាយុសង្ខារស្ស ទុព្ពលត្តញ្ច ធនសញ្ចយស្ស និស្សារត្តញ្ច បញ្ញាយ ឧប បរិក្ខិត្វា ទស កុសលកម្មានិ បូរេន្តោ តាទិសេន មហតា ភោគក្ខណ្ធេន មហន្តំ កុសលរាសិំ ឧបចិណាតិ, ត្វមសិកតាធិ ការោ មហាសត្តធុរណ្ធរោ, ឯតាទិសំ បុញ្ញាយតនដ្ឋានំ លទ្ធា ធម្មេន សមេន លោកំ បរិបាលេន្តោ សុគតសាសនំ បគ្គណ្ហន្តោ ទានបារមិកោដិប្បត្តំ កត្វា បច្ឆា អភិនិក្ខមណញ្ច ករោន្តោ ពោធិបក្ខិយធម្មេ បរិបាចេហី’’តិ អនុសាសិ.
៤១. អថ សោ មហជ្ឈាសយោ បុរិសវរោ មហាសង្ឃស្ស អនុសាសនិំ មទ្ទិតុ មសមណ្ថោ អធិវាសេសី. អនន្តរញ្ច មហាជនកាយោ សង្ឃស្ស អនុញ្ញាយ សកលំ សីលទីបំ ឯកច្ឆត្តំ កត្វា អភិសិញ្ចិយ ធម្មិក សិរិសង្ឃពោធិរាជាតិ វោហារំ បដ្ឋបេសិ គោឋាភយញ្ច សេនាបតិដ្ឋានេ ឋបេសិ.
ទានំ អទា ធារយិ និច្ចសីលំ,
វហី តិតិក្ខំ ភជិ អប្បមាទំ;
បជា ហិតជ្ឈាសយ សោម្មរូបោ,
ធម្មោ ច សោ វិគ្គភវា វិរោចី.
វិញ្ញាយ លោកស្ស ហិ សោ សភាវំ,
បធានវត្តានុ គតិប្បធានំ;
និធាតុកាមោ ជន្តាសុ ធម្មំ,
សយម្បិ ធម្មា វរណម្ហិ សត្តោ.
ឥតិ រជ្ជាភិសេក បរិច្ឆេទោ ចតុត្ថោ.
៤៤. សោ រាជា មហា វិហារេ មហគ្ឃ មហាវិសាលំ សលាកគ្គំ ការាបេត្វា អនេកសហស្សានំ ភិក្ខូនំ និច្ចំ សលាក ភត្តំ បដ្ឋបេសិ. មាតុលមហាថេរស្សំច សកនាម ធេយ្យេន មហន្តំ បរិវេណ វិហារំ ការាបេត្វា អនេកេហិ កប្បិយភណ្ឌេហិ សទ្ធិំ សបរិវារ វេណា កានិ គាមក្ខេត្តានិ សងសបរិភោគារហានិ កត្វា ទាបេសិ សត្តមេវ និសីថកាលេ រហោគតោ មហាពោធិសត្តស្ស ទុក្ករចរិតានិ សល្លក្ខេន្តោ តាទិសាបទានំ អត្តនិ សម្បាទេតុមាសិំសិ. តថា ហិ
ទេហីតិ វត្ថុមសុកំ គទិតោត្ថិកេហិ,
នាលំ កថេតុម្ហ នត្ថិ ន ទេមិចាតិ;
ចិត្តេ មហាករុណាយ បហដាវកាសាវ,
ទុរំជគាម វិយ តស្ស ភវត្ថុ តណ្ហា.
ឯវមម្ហាកំ ¶ ពោធិសត្តស្ស វិយ ពាហិរ វត្ថុបរិច្ចាគមហុស្សវោ កទា មេ ភវិស្សតិតិ ច,
អានីយតេ និសិត សត្ថនិបាតនេន,
និក្កឌ្ឍតេ ច មុហុ ទាន្ហវាយរត្យា;
ឯវំ បុនប្បុន គតាគតវេគខិន្នំ,
ទុក្ខំ ន តស្ស ហទយំ វត បីឡយិត្ថ.
ឯវំ កិរស្ស មហាសត្តស្ស មំស លោហិតាទិ អជ្ឈត្តិកវត្ថុទានសមយេ ទុក្ខវេទនា មនំ ន សម្ពាធេសិ. មមាបិ ឦទិសំ អជ្ឈត្តិក ទានមហាមង្គលំ កទា ភវិស្សតីតិ ច.
សោ សំខបាលភូជគោ វិសវេគវាបិ,
សីលស្ស ភេទនភយេន អកុប្បមានោ;
ឥច្ឆំ សទេហហរវាភិជនេ ទយាយ,
គន្តុំ សយំ អបទតាយ សុសោចនូនំ.
ឯវំ សីល រក្ខនាបទានសិរិំ កទា វិន្ទាមីតិ ច,
បិវេយ្យ ថញ្ញំ អមតញ្ច ពាលោ,
វុទ្ធិំ គតោ សោវ ជិគុច្ឆិតេ តំ;
ស ជាតុ ឯវំ អនុភូយ រជ្ជំ,
ញាណស្ស បាកេ សតតំ ជហាតិ.
ឯវំ មយាបិ អចិរស្សេវ អវស្សំ អភិនិក្ខមនំ កាតព្ពន្តិ ច,
សោ សេនកោ ទ្វិជបសិព្ពកសាយិសប្បំ,
អញ្ញាសិ ទោសកលុសាយ ធិយាព្ភុតំតំ;
កា វណ្ណនាស្ស ខលុ ទោសវិនិគ្គតាយ,
សព្ពញ្ញុតាយ ទសបារមិសាធិតាយ.
ឯវំវិធា កល្យានញាណសម្បត្តិ កទា មេ សមិជ្ឈិស្សតីតិ ច,
វាលេន សោ កិសកលណ្ទកជាតិយម្បិ,
ឧស្សិញ្ចិតុំ សលិលមុស្សហិ សាគរស្ស;
តំ មុទ្ធតាយ ន ភវេ មតិយា មហន្យា,
សម្បាទនាយ ភិមតស្ស សមត្ថតាយ.
ឯវំ វិធាយ វីរិយបារមិយា កទា ភាជនំ ភវិស្សាមិតិ ច
កលាពុរាជេន ហិ ខន្តិវាទិ,
វធំ វិធាយាបិ អតិត្តកេន;
ហតេ បទេនោរសិ ខន្តិសោធេ,
សោ កូដសណ្ធិគ្គហណំ ពុពោធ.
ឯវំ វិធាយ ខត្តិបារមិយា អត្តានំ កទា អលំករិស្សាមិតិ ច
៥២. ¶
មិច្ឆាភិយោគំ ន សហិំសុ តស្ស,
រាមាភិធានស្សបិ បាទុកាយោ;
សច្ចញ្ចយា នាញ្ញមភាសិធីរោ,
សោ សច្ចសន្ធោ ចតុសច្ចវាទី.
អហម្បិ ឦទិសេន សច្ចបារមិតាពលេន សព្ពលោកស្ស ចតុ សច្ចាវ ពោធន សមត្ថោ កទា ភវិស្សាមិតិ ច
សោ មុគបក្ខ វិទិតោ សិរិភីរុកាយ,
មុកាទិកំ វតវិធិំ សមធិដ្ឋហិត្វា;
តំ តាទិស អនុភវំ អសហម្បិ ទុក្ខំ,
យាវាភិនិក្ខម្មភេទិ អធិដ្ឋិតំនោ.
ឯវំ ម មាបិ អធិដ្ឋាន បារមិតាយ បារិបូរី កទា ភវិស្សតីតិ ច
មេត្តានុភាវេន ស លោមហំសោ,
បេមានុពទ្ធេន សពីករោន្តោ;
សត្តេ សមត្តេបិ ច និច្ចវេរី,
សទ្ទំ វិរុទ្ធត្ថមកាសិ ធីរោ.
អហម្បិ ឯវំវិធាយ មេត្តាបារមិតាយ កោដិប្បត្តោ កទា ភវិស្សាមីតិ ច.
សោ ឯករាជា វិទិតោ សមចិត្តតាយ,
មានាវមាន នករេសុ តុលាសរូបោ;
តោសញ្ច រោសមនុបេច្ច ភជី ឧបេក្ខំ,
សព្ពត្ថ បីតិវិកតី ហតចេតនោវ.
ឯវំ អហប្បិ ឧបក្ខាបារមិតាយ កទា សព្ពសាធារណោភវិស្សាមិតិ ច និច្ចំ ចិន្តេសិ.
ឥតិ បារមិតាសិំសន បរិច្ឆេទោ បញ្ចមោ.
៥៦. ឯវមនវជ្ជធម្មេន រជ្ជំ ការេន្តេ តស្មិំ កទាចិ កេនចិបជានំ អកុសល វិបាកេន-
ជឋរ បិឋរភារក្កន្តវង្កោរុជាណុ,
សជល ជលទ កុដាការឃោរោរុកាយោ;
កុដិលកឋិនទាឋាកោដិសណ្ទដ្ឋហណ្ឌោ,
នវទិវសករក្ខោ រក្ខសោទិបមាគ.
៥៧. សោ តេសុ តេសុ គាមបរិយន្តេសុ និសីទតិ, យេ យេ មនុស្សា តមាគម្ម តំ រត្តក្ខមុទិក្ខន្តិ តេសំ អក្ខិនិ រត្តានិ ភវន្តិ. តំ ខណេយេវ រត្តក្ខមារកោ នាម ជររោគោ បាតុភវិត្វា មារេតិ.
៥៨. ¶ សោ យក្ខោ មតមតេ និរាសង្កេ ខាទតិ. តំ យក្ខំ អទស្វាបិ យេ យេ នរា តេនាតុរា តេ តេ បស្សន្តិ, តេបិ សោ រោគោ អាវិសតិ. ឯវំ ន ចិរោនវយក្ខភយេន រោគេន ច ជនបទោ វិរលជនោ ជាតោ.
៥៩. រាជា តំ បវត្តិំ សុត្វាមយិ រជ្ជំ ការេន្តេ បជានំ ឦទិសស្ស ភយស្ស ឧប្បជ្ជន អននុច្ឆវិកន្តិ មញ្ញមានោ តទហេវ អដ្ឋំគ សីលំ ស្វាទិយិត្វា អត្តនា និច្ចំ ករីយមានានិ ទសកុសលកម្មានិ អនុស្សរិត្វា អហំ ធម្មវិជយិ ភវិស្សាមីតិ តំរក្ខសំ អាទិស្វា ន ឧដ្ឋហិស្សាមីតិ ទឡ្ហតរំ អធិដ្ឋាយ វាសគព្ភេ សយិ. តស្ស តេន អាចារ ធម្មតេជេន រាជានុភាវេន ច សោ រក្ខសោ សន្តត្តោ ឧត្តសិត្វា ខណម្បិ ឋាតុំ អសហន្តោ អាកាសេនា គន្ត្វា ពលវបច្ចុស សមយេ អន្តោគព្ភំ បវិសិតុមសក្កោន្តោ ពាហិរេ ឋត្វា រញ្ញោ អត្តានំ ទស្សេសិ. រញ្ញា ច កោសិត្វន្តិ បុដ្ឋោ អាហ. រត្តក្ខោ នាមាហំ រក្ខសោ ទុរជនបទេស្មិឋិតោ, អហំ ខណម្បិ ឋាតុំ អសក្កោន្តោ តវានុភាវេន ពទ្ធោវិយហុត្វា ឥធានីតោ? ភាយាមិ ទេវ តវ ទស្សនន្តិ.’’
៦០. អថ រាជា សយនតោ វុដ្ឋហិត្វា សីហបញ្ជរំ វិវរិត្វា ឱលោកេត្វា អរេ! ជម្ម! ម្ម វិសយគតេ មនុស្សេ កស្មា? ខាទយីតិ. មហារាជ តវ វិសយេ មយា មារេត្វា ឯកោបិ ខាទិតោ នត្ថិ, អបិតុមតកលេពរំ សោនសិគាលាទីនំ សាធារណ ភក្ខភូតំ ខាទាមិ, ន មេ កោចិ អបរាធោ អត្ថិ, អត្ថិ ចេ រាជទណ្ឌោ មយិ វិធីយតូ’តិ វត្វា បវេធមានោ និច្ចលភាវេន ឋាតុំ អសក្កោន្តោ ភយវេគេន ជាតលោមហំសោ សានុនយមេវ មាហ. ‘‘ទេវស្ស រដ្ឋំថិតំ ធនធញ្ញ សមិទ្ធិសម្បុណ្ណំ ទេវស្ស ធន វស្សេន សម្បុណ្ណមានោ រថា មនុស្សា, ឥទានិ យាចកាបិ ពហុតរា ន ហោន្តិ, អហ មីទិសំ រដ្ឋំ បត្វាបិ អលទ្ធគោចរោ អបរិបុណ្ណមនោរថោ ជតោ បិបាសិតោវ ហុត្វា ទីន ភាវេន ជីវិកំ កប្បេមិ, តថា ឦទិសំ ភយំ បត្តោម្ហិ អភយំ មេ ទេហិ មហារាជា’តិ.
៦១. អថ រាជា តស្ស ទីនវចនំ សុត្វា ករុណាយ កម្បិតហទយោ ‘‘មា ភាយិត្វំ រក្ខស! អភយំ តេ ទម្មិ ឥច្ឆិតំ តេវទា’’តិ អាហ. ឯវំ រញ្ញោច រក្ខស្សច អញ្ញមញ្ញេហិ សទ្ធិំ សល្លបន្នានំ សទ្ទំ សុត្វា អន្តោគតា អនុចរា រាជានំ បរិវារេសុំ, អថ កថានុកថាយ រក្ខសោ ‘‘អគតោ រញ្ញា សទ្ធិំ សល្លបតី’’តិ សុត្វា សព្ពេ អមច្ចា ច នាគរា ច សេនា ច សន្និបតិត្វា រាជង្គណញ្ច រាជ ភវនញ្ច បូរេត្វា អរុណេ ឧគ្គច្ឆន្តេ មហន្តំ កោលាហលមកំសុ.
៦២. ¶ អថ សោរក្ខសោ សន្និបតិតំចតុរង្គពលញ្ច អាយុធ ហត្ថំ អនេក សហស្សយោធពលញ្ច ទិស្វា អតិវិយភីតោ ឋាតុញ្ច រញ្ញោ អាណត្តិពលេន គត្តុញ្ច កិមបិ ភាណិតុញ្ច ន សក្កោតិ, រាជា តទវត្ថំ តំ ទិស្វា លទ្ធាភយោសិ ឥមច្ឆិតំ តេ កថេហី’តិ អាហ, ធម្មិកោ រាជា ន មេ កិញ្ចិ ភយំ ឧប្បាទេស្សតិតិ ញត្វា រាជានមេវ មាហ ‘‘ទេវោ ជានាតិយេវ សព្ពេសំ សត្តានំ អាហរដ្ឋិតិកតំ, តថាហិ ឧទ្ធលោកវាសិនោ ទេវ សុធាភោជនេន បីណិតា ជីវន្តិ, អធេ លោកវាសិនេ នាគា ភេកភោជនេន សុហិតា វសន្តិ មនុស្សា ខជ្ជកាទិនានាវិធេន អាហារជាតេន បីណិតា ជីវន្តិ. អម្ហាទិសា យក្ខ រក្ខសាទយោ បន មំសលោហិ សស្សាទតោ តុស្សន្តិ? តេស្វហ មញ្ញតរោ ឆាតេ ច បិបាសិតេ ច តាទិសំ ករុណាបរាយណំ មហាបុរិសំ ទិស្វាបិ អបរិបុណ្ណមនោរតោ មណ្ទភាគធេយ្យោ សោចាមី’’តិ អាហ.
៦៣. តនុត្ចមវោច ‘‘មតកលេពរានិ ខាទិត្វា វសាមិ‘‘តិ សច្ចំ មហារាជ! មតសរីរំ សុក្ខបណ្ណំ វិយ នីរសំ កិំ មេតាយ ទុជ្ជវិកាយ បសីទ ទេវ! វរំ មេ ទេហិ នវ វិសយេថិត មនុស្សោ ឯកោ ជនបទោ គោចរត្ថាយ មេ ទីយតុ, តត្ថ មនុស្សានំ អនបគតុណ្ហវេគំ ជីវរុធិរញ្ច ជីវមំ សញ្ច ខាទិត្វា ចិរំ សុខេន ជីវិតុំ សក្កា’តិ អាហ. អថ រាជា អរេបាបិម! រក្ខស! នាហំ បាណវធំ អនុជានិស្សាមិ ចជេតំ តវ គាហវិការន្តិ. ‘‘តេនហិ ទិនេ ទិនេ ឯកំ មនុស្សពលិំទេហិ’’តិ. ជីវពលិមេកម្បិ ន ទេមីតិ វុត្តេ ‘‘សច្ច មេនំ មំទិសាន កប្ប រុក្ខាបិ អវកេសិនោ ជាយន្តីតិ ហា ហតោស្មិ កិមហំ ករោមី’’តិ វិសាទ ទិន្នយនោ ទុម្មុខោ ទោមនស្សប្បត្តោ អប្បដិហានោ អដ្ឋាសិ.
៦៤. អថ តស្ស នរិណ្ទស្ស ករុណាភូយសិ តហិំ ជាយមានា មនោតស្ស វិរត្យា វ្យាកុលំ អកាសិ. អថ រាជា ឯវំ បរិ វិតក្កេសិ.
នានុស្សរាមិ វត យាចិតុ មាគតានំ,
ឥច្ឆាវិឃាត បរិតាប ហតជ្ជុតីតិ;
ហេមន្ត និព្ពហិមមារុត និស្សិរីក,
បង្កេរុភេហិ សទិសានិ មុខានិ ជាតុ.
៦៦. ឯតស្ស រក្ខស្ស បរេសំ ទុក្ខមា បាទយិតុំ ន កទាចិ សក្កា, អហញ្ច អជ្ឈត្តិក ទានំ កទាទស្សាមិតិ បត្ថេមិ, តទិទំ បត្តកកាលំ ជាតំ, សក សរីរស្ស អហមេវ ឥស្សរោ, មម មំសលោហិតេន ឯតំ សន្តប្បយាមីតិ កត និច្ឆយោ អមច្ចេ អាមន្តេត្វា ឯវមាហ.
៦៧. ¶
ឥមំ សរត្តំ បិយិតំ សរីរំ,
ធារេមិ លោកស្ស ហិតត្ថ មេវ;
អជ្ជាតិថេយ្យត្ត មុបេតិ តញ្ចេ,
អតោ បរំ កិំ បិយ មត្ថិ មយ្ហំ.
អមច្ចា ឯវមាហំសុ ឯកស្ស រក្ខស្ស អត្ថាយ សកល លោកំ អនាថិកត្តុ មិច្ឆតោ កោយំ ធម្ម មគ្គោ ទេវស្ស អថ រាជា ឯវមាហ.
និច្ចោ បហោគស្ស ធនស្ស ចាបិ,
ន យាចកេ ទដ្ឋុ មហំ លភាមិ;
ឯវំ វិធំ អត្ថិ ជនន្តុ លទ្ធុំ,
ន ទេវតា រាធនាយបិ សក្កា.
៦៩. អបេថ តុម្ហេ ន មេ ទានន្តរាយំ ករោថា’តិ អាហ. អថ អមច្ចា យទិចាយំ និច្ឆយោ អបរិច្ចជនីយោ អម្ហេសុ ឯកេក មេវ ទិនេ ទិនេ រក្ខស្ស ពលិកម្មាយ ហោតូតិ អាហំសុ. អថ រាជា ‘‘អហមេវ ជីវន្តោ ឯវំ នានាជានិស្សាមិ’’តិ សល្លកត្តំ សីឃំ ឯត្ថ អានេហីតិ សំវិធហិ. អថ តត្ថ សមាគតា សព្ពេ ជនា តំ បវត្តិំ សុត្វា តស្ស គុណេ អនុរត្តា សោកេន កម្បមានា តហិំ បតិដ្ឋិតេន បដិឃេន អតិ កុទ្ធា វិសុំ វិសុំ ឯវមាហំសុ.
៧០. ឯសោ រក្ខសោ សីសច្ឆេទមរហតិតិ កេចិ, កាល មេឃ សទិស មេតស្ស មហា សរីរំ អនេក សតានំ សរានំ តុណិរភាវំ នេតុមរហតីតិ កេចិ, អនេកេសំ ខេបន សត្ថានំ លក្ខភាវំ មុបនេតុំ យុត្តមិតិ ច បរេ, អសិកទលិកីលាយ វជ្ឈោយមិតិ អញ្ញ្ញោ តេលចោលេន វេឋេត្វា មហតា បាវកេន ឧជ្ជាលេត្វា ទហិតព្ពោយមិតិ អបរេ, ឥទំ សព្ពំ រាជានានុ ជានាតិ. ឥមំ អសប្បុរិសំ ជីវគាហំ គហេត្វា រជ្ជូហិ គុឡបិណ្ឌវេឋនំ វេឋេត្វា ពណ្ធនាគារេ បក្ខិបិ តព្ពន្តិ អញ្ញេ ឯវមេវំ តត្ថ ពហុធា កថេន្តានំ កដុកតរំ វធវិធានំ យក្ខោ សុត្វា តសិតោ មិលិតក្ខមតទេហោ វិយ និច្ចលោវ ឋិតោ, អថ សោ រាជា ‘‘ឯហិ សខេ រក្ខស! មហោបការ ករណ ភូត!
ទេយ្យញ្ច ទានប្បវនញ្ចចិត្តំ,
អត្ថិ តុវំ លោហិត មំសកាមី;
សមេតុ មេតំ ហិតាយ ទុរាបំ,
មនោ រថោ សិជ្ឈតុ នោ ឧភិន្នន្តិ.
វត្វា ‘‘មម សរីរតោ ទីយមានំ ជីវមំសំ ជីវរុធិរញ្ច មយិ អនុគ្គហេន សម្បដិច្ឆា’តិ រក្ខស្ស វត្វា សល្លកត្តាភិមុខំ ទក្ខិណពាហុំ បសារេសិ មំសកត្តនាយ.
៧២. ¶ អថ សោ យក្ខោ ឧភោ កណ្ណេ បិធាយ សន្តំ បាបំ បដិហតមមំគលំ រញ្ញោ សោត្ថិ ភវតុ, កិមិទមាបតិតំ មហតា មេ បាប វិបាកេន ជីវតុ មិច្ឆតោ វិសភោជនមិច្ច, អាតបតិលន្តស្ស ទាវគ្គិ បរិក្ខេបោ វិយ ច យទិ ឦទិសោ មេ សំកប្ប មហារាជេ សមុជ្ជោ យេយ្យ ទេវ ទណ្ឌោ មេ សិរសិ អទ្ធា បតតូតិ, លោកបាលាបិ មេ សីសំ ឆិណ្ទន្តិ នាហ មេវំ វិធមបរាធំ ករិស្សាមី’តិ ន សម្បដិច្ឆិ,
៧៣. អថ រាជា តេន ហិ យក្ខ! ‘‘កិំ តេ មយា កាតព្ពន្តី’តិ អាហ. អថ សោ រក្ខសោ មហាជនានំ វធ វិធានេន រញ្ញោ អានាយ ច ភីតោ សន្តត្តោ ‘‘ទេវ! នាហ មញ្ញំ បត្ថយាមិ កិន្តុ ឥតោប្បភូតិ រាជារហេន ភោជនេន គាមេ គាមេ ឧបហារពលិំ លទ្ធុកាមោម្ហិ’តិ អាហ អថ រាជា ‘‘ឯវំ ករោន្តុ រដ្ឋវាសិនោ’’តិ នគរេវ សកល រដ្ឋេ ច ភេរិំ ចរាបេត្វា បានាតិបាត វិរមណាយ ឱវទិត្វា នំ យក្ខំ ឧយ្យោជេសិ.
ឥតិ រត្តក្ខិទមន បរិច្ឆេទោ ឆដ្ឋោ.
អថ កទាចិ វស្សាធិកតានំ ទេវតានំ បមាទេន អវគ្គហោ បាតុរហោសិ.
និទាឃវេគេន រវិ បតាបិ,
ឧណ្ហាភិតត្តា បចនោ ពរោ ច;
ជរាតុរេវាសិសិរា ធរា ច,
បិវិំសុ តេ សព្ពធិ សព្ពិម ម្ពុ.
អនេតាភុសុណេហន វិបច្ចមាន,
សនីស្សនមេភាហរិតេវ វាដី;
តិព្ពាតបក្កត្តវនន្តរាជី,
រុនាកុលា ខាយតិ វីរិកានំ.
វស្សានកាលេបិ បភាករស្ស,
បតាបសន្តាបិតមន្តលិក្ខំ;
សមាចិតំ បណ្ឌរវារិទេហិ,
សវណ្ទនាលេបមិវាតិរោចី.
៧៧. ឯវំ មហតា គិម្ហវិប្ផុរណេន នទីតឡាកសោព្ភាទីសុ សិកតាកទ្ទមាវសេសំ សោសិតេសុ កេទារេសុ មត សស្សេសុ ពហុធា ឯឡិតភូមិភាគេសុ សលិលភាវេន កិលន្តេសុ មិគបក្ខិសុ តំ បវត្តិំ សុត្វា រាជ ករុណាយ កម្បិតហទយោ អដ្ឋង្គសីលំ សមាទិយិត្វា មហាចេតិយង្គណមាគម្ម យាវ ទេវោ សព្ពត្ថ វិត្ថ តាហិ សលិលធារាហិ សកល លង្កាទីបំ បិនេន្តោ វស្សំ វស្សិត្វា មហតា ឧទកប្បវាហេន មំ ន ប្លវយិស្សតិ មរមានោបិ តាវ ន ឧដ្ឋហិស្សាមីតិ ទឡ្ហតរំ អធិដ្ឋាយ តត្ថ សិលាបត្ថរេ សយិ.
៧៨. ¶ តំខណេ តស្ស រញ្ញេ ធម្មតេជេន ចកិតានំ គុណប្បពណ្ធេន ច បសន្តានំ ទេវនាគយក្ខានំ អានុភាវេន សមន្តតោ វស្សវលាហកា ឧដ្ឋហិំសុ តថា ហិ.
ទីឃាមិនន្តាវ ទិសាបយាមំ,
វិត្ថារយន្តាវ តមំ សិខាហី;
ឆាយា គិរីនំ វិយ កាឡមេឃា.
គម្ភីរធីរត្ថនិតា បយោទា,
តហិំ តហិំ វស្សិតុមារភិំសុ;
សមុន្នទត្តា សិខិនោ កលាបំ,
សន្ធារយុំ ជត្តមិចុត្តមងិគេ.
មុត្តាកលាបា វិយ តេហិ មុត្តា,
លម្ពិំសុ ធារា បសមិំសុ រេណុ;
គណ្ធោ សុភោ មេទិនិយាវចារ,
វិតញ្ញមានោ ជលទានិលេន.
ជុតីហិ ជម្ពុនទបិប្ផរាហិ,
មុហុំ ទិសន្តេ អនុរ ជយន្តិ;
មេឃស្សនាឡិតុរិយានុយាតា,
វិជ្ជុល្លតា នច្ចមិវាចរិំសុ.
កោធេន រត្តា វិយ តម្ពវណ្ណា,
និនាទវន្តោ ជយបីតិយាវ;
គវេសមានា វិយ គិម្ហវេរិំ,
វ្យាបិំសុ សព្ពត្ថ តទា មហោឃា.
៨៤. ឯវំវិធេ វស្សេ បវត្តេសិ រាជា នមំ មហោឃោ ឧប្បិលាបធីតិ ន ឧដ្ឋាសិយេវ អថ អមច្ចា ចេតិយង្គណេ ជលនិគ្គមបណាលិយោ ថកេសេំ អន្តោ សម្បុណ្ណវារិបូរោ រាជានំ ឧប្បិលាបេសិ. អថ សោ ឧដ្ឋាយ ចេតិយស្ស មហុស្សវា វិធាយ រាជភវនមេវ គតោ.
៨៥. តតោ អទណ្ឌេន អសត្ថេន រជ្ជមនុសាសតោ រញ្ញោ អច្ចន្តមុទ្រមានសត្តំ វិទិត្វា ឧន្នឡា កេចិ មនុស្សា គាមវិលោបាទិកំ អាចរន្តា ចោរា អហេសុំ តំ សុត្វា រាជា តេ ចោរេ ជីវគាហំ គាហាបេត្វា ពណ្ធនាគារេ ខិបិត្វា រហសិ តេសំ រតនហិរញ្ញាទិកំ ទត្វា មា ឯវំ ករោថាតិ ឱវទិត្វា បលាបេត្វា រត្តិយំ អាមកសុសានតោ ឆវរូបេ អានេត្វា ចោរហិំសំការេន្តោ វិយ អគ្គិនា ¶ ឧត្តាបេត្វា នគរតោ ពហិ ខិបាបេសិ ឯវំ ចោរភយទ្វ អបនេត្វា ឯកទា ឯវំ ចិន្តេសិ.
៨៦. កិមនេន រជ្ជវិភវេន, ឥន្ទំ បរិបុណ្ណំ សកោសំ សបរជនំ សហោរោធំ សាមច្ចំ សខវាហនំ រជ្ជំ កស្សចិ ទានរូបេន ទត្វា វនំ បវិសិត្វា សីលំ សមាទាយ កាយវិវេកំ ចិត្តវិវេកទ្វ សម្បាទេតុំ វដ្ដតីតិ អភិនិក្ខមនេ រតិំ ជនេសិ. តទា គោឋាភយោបិ ឯវរូបំ បាបវិតក្កំ ឧប្បាទេសិ. ឯស រាជា ធម្មិកោ សទាចារកុសលោ បតិទិវសំ វីធីយមានេហិ ទសវិធកុសលកម្មេហិ អាយុសំខារោបិស្ស វឌ្ឍតិ ឧបបីឡកកម្មានិច ទូរមបយន្តិ. តតោយេវ ចិរតរំ ជីវិស្សតិ ឯតស្ស អច្ចយេន កទាហំ រជ្ជំ លភិស្សាមិ រជ្ជំ បត្វាបិ វឌតរោ អាហំ យុវជនសេវនីយំ វិសយសុខំ កថមនុភវិស្សាមិ សីឃមិមំ ឥតោ បលាបេត្វា រជ្ជេ បតិឋហិស្សាមីតិ ចិន្តេត្វា ពហុំ សារធនមាទាយ ឧត្តរទ្វារតោ និក្ខមិត្វា បុព្ពចោរេ សន្និបាតេត្វា ពលកាយំ គហេត្វា អាគម្ម នគរទ្វារំ គណ្ហិ តំ បវត្តិំ សុត្វា រាជា ‘‘រជ្ជំ កស្សចិទត្វា អភិនិក្ខមនំ ករិស្សាមិតិ កតសន្និដ្ឋានស្ស មម អយំ កេនចិ ទេវានុភាវេន សន្និធាបិតោ មញ្ញេ អមច្ចា មយំ អននុមតាបិ បុរាយុជ្ឈិតុមារ ភន្តិ ឯវំ សតិ មំ និស្សាយ ឧភយបក្ខគតស្ស មហាជនស្ស វិបុលំ ទុក្ខំ ‘‘ភវិស្សតិ កិមនេន រជ្ជេន ផលំ រជ្ជំ តស្សេវ ទិន្នំ ហោតុ’’តិ វត្វា កំចិ អជានាបេត្វា បរិស្សាវនមត្តំ គហេត្វា ទុល្លក្ខិយមានវេសោ ទក្ខិណទ្វារេន និក្ខមិត្វា មលយទេសំ គច្ឆន្តោ
សទាសន្តុដ្ឋចិត្តានំ សក្កា សព្ពត្ថ ជីវិតុ;
កុត្រ នាម ន វិជ្ជន្តិ ផលមូលជល្លាយា.
៨៨. ឥតិ ចិន្តយន្តោ កមេន គន្ត្វា ហត្ថវនគល្លំ នាម មហន្តំ អរញ្ញាយន្តំ បាវិសិ, អវិរលបវាលកុសុមផលសំជន្នវិសាលសាខាមណ្ឌលេហិ ឧច្ចាវចេហិ បនស្សហការកបិត្ថ តិម្ពរុជម្ពិរជម្ពុវិភិត កាមលក ភរីត កតិរីដកសាលសរលវកុល បុន្នាគ នាគកន្ទម្ពកាសោក នីបចម្បក ភិន្តាលតាលប្បភូតិហិ វិវិធតរុគណេហិ សមាកិណ្ណំ វិបុលវិមលសិលុច្ចយបរិយបរិយន្តសង្ហតនទីសម្ភេទតិត្ថោបសំកន្ត វិវិធមិគយុថវិហគវគ្គនិសេវិតំ មហេសក្ខ ទេវតាធិគ្គហីតំ នណ្ទនវនកមនីយំ សុឡភមូលផលសលិល សុខោបភោគរមណីយ តំ មហា កាន្នំ ឱលោកេត្វា ឥទំ មេ តបោវនំ ភវិតុមរហតិតិ កតាលយោ កាយវិវេកចិត្តវិវេកានំ លាភេន ឯកគ្គមានសោ មេត្តាវិហារមនុយុជន្តោវញ្ញជីវិកាយ សំជនិតសន្តោសវិប្ផរណបិនីតកាយោ វាសំ កប្បេតិ.
ឥតិ អភិនិក្ខមនបរិច្ឆេទោ សត្តមោ.
៨៩. ¶ គោឋាភយោបិ រជ្ជំ បត្វា កតិបាហច្ចយេន ‘‘មម ចណ្ឌតាយ វីរត្តោ បជាវគ្គោ មនំ បវិដ្ឋំ សង្ឃពោធិំ អានេត្វា រជ្ជំ ការេតុំ កទាចិ ឧស្សហតី’’តិ សំជាតបរិសង្កោ តំ មារាបេតុំ វដ្ដតីតិ អភិសណ្ធាយ ‘‘សង្ឃពោធិរញ្ញោ យោ សីសំ អានេស្សតិ តស្ស សហស្សំ បារិតោសិកធនន្តិ នគរេ ភេរិំ ចរាបេសិ. តតោ មលយទេសសិកោ កោចិ ទុគ្គតបុរិសោ អត្តនោ កច្ចេន បុដភត្ត អាទាយ វន មគ្គេន គច្ឆន្តោ ភោជន វេលាយ សោណ្ឌិសមីបេ និសិន្នំ សង្ឃពោធិរាជានំ ទិស្វា តស្ស អាកប្បេន បសន្នហទយោ ភត្តេន តំ និមន្តេសិ រាជា តំ នសម្បដិច្ឆិ. សោ បុរិសោនាហំ និហីន ជាតិយំ ជាតោ ន បាណវធំ ជិវិកាយ ជីវន្តោ កេវដ្ដោ វា លុទ្ទកោ វា ភវាមិ អថ កោ ឧត្តម វណ្ណេហិ បរិភោគារហេ វំសេ សញ្ជាតោម្ហិ មម សន្តកមិទំ ភត្តំ ភោត្តុមរភតិ កល្ល្យាណ ធម្មិកោតិ តំ បុនប្បុន យាចិ. អថ រាជា
ឆាយយ គេហំ សាធាយ សេយ្យំ វត្ថំ តចេនច;
អសនំ ថលបត្តេហិ សាធេន្តិ តរវោ មម.
ឯវំ សម្បន្ន ភោគស្ស ន តណ្ហា បរសន្តកេ;
តវ ជច្ចាទិមុទ្ទិស្ស គរហា មម ន វិជ្ជតីតិ.
វត្វា ន ឥច្ឆិ ឯវ.
៩២. អថ សោ បុរិសោ ភូមិយំ និបជ្ជនមស្សមានោ និពន្ធិត្វ យាចិ. តតោ តស្ស និពណ្ធនំ និវារេតុមសក្កោន្តោ សគារវំ សោបចារំ ទីយមានំ ភត្តញ្ច សកបរីស្សាវនបរីបុតបានីយញ្ចា បរិភុញ្ជិត្វា ហត្ថមុខធោវនេន បរិសមត្ត ភត្ត កិច្ចោ អន្នោហំ កតុបការោ កីទិសមស្ស បច្ចុបការំ ករិស្សាមិតិ ចិន្តយន្តោវ តំ អភិមុខីករិយ ‘‘អនុរាធបុរេ កា បវត្តី’’តិ បុច្ឆិ, អថ សោ បុរិសោ បុព្ពរាជានំ បលាបេត្វា គោឋាភយោ នាម រាជា រជ្ជេបតិដ្ឋហិត្វា សិរិ សង្ឃពោធិរញ្ញោ យោ សីសំ អាទាយ ទស្សេតិ តស្ហ សហស្សំ បារិតោសិកធនន្តិ នគរេ ភេរិំ ចរាបេសិ កិរាតិ សុយតិ’’តិ.
តស្ស វចន សមនន្តរមេវ តុដ្ឋបហដ្ឋហទយោ មម សហស្សារហសីសទានេន ឥទានិ ឯតស្ស បច្ចុបការោ កតោ ភវិស្សតិ អជ្ឈត្តិកទានត្តា ទានបារមិតាវ កោដិប្បត្តា ភវិស្សតិ ឥទញ្ច វតរេ-
ន បុតិ បុគីផលមត្តកម្បិ,
អគ្ឃន្តិ សីសានិ ចិឆិវិតានំ;
សីសន្តុ មេ វត្តតិ ពោធិយា ច,
ធនស្ស លាភាយ ច អទ្ធិកស្ស.
អបិ ¶ ច.
នាឡិវនស្សេវ រុជាករស្ស,
បុតិប្បធានស្ស កលេពរស្ស;
ទុក្ខន្នុភុត បដិជគ្គន្នេ,
សទត្ថយោគា សផលំ ករោមីតិ-
ចិន្តេត្វា កតតិច្ឆយោ ‘‘ភោ បុរិស សោភំ បិរី សិរិសង្ឃពោធិ រាជានាម, មម សីសំ គហេត្វា គន្ត្វា រញ្ញោ ទស្សេហី’’តិ អាហ. សោ តំ សុត្វា ‘‘ទេវ នាហមេវំ វិធំ មហាបាតក កម្មំ អាវជិស្សាម ភាយាមិ’’តិ អាហ.
៩៥. អថ រាជា ‘‘មា ភាយិ កហាបណសគ្គស្សលាភាយ អហមេវ តេ ឧបាសំ ករិស្សាមិ កេវលំ ត្វំ មយា វុត្តនិយាមេវ បដិបជ្ជា’’តិ វត្វា សហស្សលាភគិទ្ធេន តេន បថិកបុរិសេន អធិវាសិតេ សីសច្ឆេទាយ សត្ថំ អលភមានោ ធម្មាធិដ្ឋានតេជ សា សីសំ សន្ធិតោ វិសុំ ករិត្វា ទស្សាមីតិ ចិន្តេត្វា បល្លង្កំ សុណ្ថិរំ ពណ្ធិត្វា មមេទំ សីសទានំ សព្ពញ្ញុតញាណ បដិលាភាយ បច្ចយោ ភវតូតិ សោមនស្សបុព្ពកំបត្ថនំ កត្វា តំ បុរិសំ អត្តនោ សមីបំ អាមន្តេសិ. សោ អធិកបុរិសោ បុព្ពេ អទិដ្ឋាសុតបុព្ពទុក្ករកម្ម ទិន្នំ សីសំ គហេត្វា អនុរាធបុរំ គន្ត្វា ទិស្សេមិ កោតំ សញ្ជានាតិ កោតំ សទ្ទហិស្សតីតិ, អថ សោ គោឋាភយោ សចេ តេន សទ្ទហិស្សតិ អហវេត្ថ សក្ខិហុត្វា សហស្សំ ទាបេស្សាមិ តយាតុ តត្ថ ឯវំ កត្តព្ព’’ន្តិ បដិបជ្ជិតព្ពា ករំ ឧបទិសិត្វា ឯហិសប្បុរិស ម្ម សន្តិកេ ម្ពណតោ ហុត្វា ឧភយរ្ត្ថលានំ ឯកីករណវសេន អញ្ជលិំ កត្វា ពាហុំ បសារេហីតិ វត្វាឧភោសុ បស្សេសុ នីលមញ្ញាសមញ្ញានំ នាលិនំ ឧជុភាវាបាទនេន កណ្ឍនាឡំ សម្មា ឋបេត្វា សលិលបរិស្សាវន្នេ សីសសណ្ធិំ ជល លេខាយ បរិច្ឆណ្ទិត្វា សកេន ទក្ខិណ ហត្ថមុដ្ឋិនា ចុលាពទ្ធំ ទឡ្ហំ គណ្ហិត្វា យាវ មម សីរំ អាទាយ អទ្ធិកំ បុរិសស្ស ហត្ថេ សមប្បេមិ តាវ មម ចិត្តកិរិយ វាយោ ធាតុវេគោ អវិច្ឆិន្នោ បវត្តតូតិ អធិដ្ឋាយ ចុឡាពទ្ធំ ឧទ្ធាភិមុខំ ឧក្ខិបិ. តាវទេវ សីសពណ្ធោ បុថុភូតោ ហុត្វា តេន ទក្ខិណ ហត្ថ មុដ្ឋិនាគហិតោយេវ បគ្ឃរន្តិយា លោហិតធារាយ សទ្ធិ អទ្ធិកស្សហត្ថតាលេ បតិដ្ឋាសិ, តស្មិំយេវ ខណេ វនាធិវត្ថា ទេវតា សាធុវាទមុខរា បុប្ផវស្សំ វស្សាបេត្វា សីសស្ស អារក្ខំ គណ្ហិំសុ.
សំសត្តរត្ត កលលេ ទ្ធិកបាណិខេត្តេត,
និក្ខិត្ត សីស វរពីជ សមុព្ភវាយ;
ឯតស្ស ទានមយ បារមិតាលតាយ,
សព្ពញ្ញុតា ផលរសោ ជនតំ ធិនោតុំ.
៩៧. ¶ អថ សោ អទ្ធិកបុរិសោ សុគណ្ធវន កុសុម មាលាហិ តំ សីសំ អលំករិត្វា បុគកុហុលិកាបុដេ បក្ខិបិត្វា សីឃគតិ វេគេន អនុរាធបុរំ គន្ត្វា គោឋាភយស្ស ទស្សេសិ, សោ តំ ទិស្វា សញ្ជនិតុ មសក្កោន្តោ សំសយប្បត្តោ អដ្ឋាសិ. អថ អទ្ធិកបុរិសោ រញ្ញា វុត្តវិធិ មនុស្សរន្តោ តំ សីសំ គហេត្វា អាកាសេ ខិបិត្វា ‘‘សាមិ! សិរិសង្ឃពោធិមហារាជ! ត្វ មេត្ថ មេ សក្ខិភវា’’តិ អញ្ជលិម្បគ្គហេត្វា អាកាស មុទ្ទិក្ខមានោ យាចិ, អថ តំ ទេវតាធិគ្គហិតំ សីសំ និរាលម្ពេ អម្ពរេ លទ្ធ បតិដ្ឋំ គោឋាភយស្ស អភិមុខំ ហុត្វា.
រាជា ហមេវ សុហទោ សិរិសង្ឃពោធិ,
សីសប្បទាន វិធិនាស្មិ សមិទ្ធិចិត្តោ;
ត្វំ ចាសិ រជ្ជ សិរិលាភ សុខេន ទេវ,
ឯសោវ ហោតុ បដិបន្ន សហស្សលាភោ’តិ អាហ.
៩៩. តំ សុត្វា គោឋាភយោ សាមច្ចោ វិម្ភីតហទយោ សីហាសនំ សជ្ជេត្វា ឧបរិ សេតច្ឆត្តំ ការេត្វា ឥធ ទេវ! ឱតរាតិ យាចិត្វា តត្ថ ឱតិណ្ណំ តំ សីសំ នានាវិធាហិ បូជាហិ អារាធេត្វា នមស្សមានោ ខមាបេត្វា មហតា មហេន អាឡាហនកិច្ចំ ការេត្វា អងិកំ កហាបណសហស្សេន តោសេត្វា ឧយ្យោជេសិ.
ឥតិ អជ្ឈត្តិកទាន បរិច្ឆេទោ អដ្ឋមោ.
១០០. សិរិសង្ឃពោធិ រញ្ញោ មហេសី បន រញ្ញោ បលាតភាវំ ញត្វា ‘‘អហញ្ច តំ អនុព្ពជាមិ’’តិ អញ្ញតរ វេសេន ទក្ខិណទ្វារេន និក្ខមិត្វា មគ្គំ អជានន្និ ឧជុកមគ្គំ បហាយ តំ តំ គាមំ បវិសិត្វា សាមិកំ អបស្សន្តី ភយេន សាលិន្តាយ ច បច្ឆិតុម្បិ អសហមានា មលយ ទេស មេវ គតោតិ ចិន្តេត្វា វង្កមគ្គេន គច្ឆន្តី កោមលតាយ សីឃំ គន្តុមសក្កោន្តិ កាលំ យាបេត្វា តស្ស អរញ្ញាយតនស្ស សមីបគាមស្មិំ រញ្ញោសិសទានប្បវត្តិំ សុត្វា ‘‘សា ហំ វរាកី ទស្សនមត្តម្បិ នាលត្ថ’’ន្តិ សោក បរិបុណ្ណហទយា តមេវ វនសណ្ឌំ អធិរុយ្ហ ភត្តុនោ កលេពរំ វិចិនន្តី សមីបគាមេសុ មហជនំ បុច្ឆន្តិ អវន្ទិនសងិកេតត្តា តត្ថ តត្ថ វិចរន្តី សមីបគាមវាសិនោ ពាលកា គោបាលកា កដ្ឋភារិកា ឥត្ថិយោ ច ឯតិស្សា វិលាបំ សុត្វា កម្បិត ហទយា តាយ សទ្ធិំ វិចរន្តី. សា ឯវំ ចិលូបមានា ភីមិយំ សុបុប្ផិតំ វិមលវាលុកំ វនគុម្ពំ ទិស្វា តត្ថ និបតិត្វា ភូមិយំ បរិវន្តមានា អតិករុណំ វិលាបមកាសិ, សោ បទេសោ អជ្ជាបិ វិធវាចន’’ន្តិ វោហារីយតិ.
១០១. ¶ សា មហតា រោទន្តេ រោទនេន តំរត្តិំត ត្ថេវ ខេបេត្វា បុន ទិវសេ ឥតោ ចិតោ ច វិចរន្តិ មហតា សោកគ្គិនា ឌយ្ហមានា សន្តាបំ អធិវាសេតុំ អសក្កោន្តិ ឯកស្មិំ ខុទ្ទក ជលាសយេ និបតិត្វា និមុគ្គំយេវ មុច្ឆាវេគេន ទ្វេ តយោ មុហុត្តេ អតិវាហេត្វា ឧបលទ្ធបដិពោធា បរិឡាហំ និព្ពាបេសិ, តំ ឋានមេតរហិ ច ‘‘និព្ពាណ បោក្ខរណី’’តិ ច សមញ្ញំ អលភិ.
១០២. តតោ ឧដ្ឋហិត្វា អនុភូមិំ អនុរុក្ខំ អនុសិលា តលំ គវេសមានា សោណ្ឌិ សមីបេ សយមានំ ទេវតាធិគ្គហេន សិគាលាទីហអនុបហតំ សុក្ខំ កវណ្ធរូបំ ទិស្វា សោកវេគ ផលិបតនេវ ហទយេន ទឡ្ហតរំ តំ អលិំគិត្វា សយិ, តាវ ភោនេ វេកល្លេន ទុរាគមនេន តត្ថ តត្ថ និបតិត សរីរ ឃាតេន ច និលន្ត រូបា មុច្ឆា សមកាលមេវ កាលមកាសិ.
១០៣. សមីបគាម វាសិនោ សន្និបតិត្វា មុទ្ធាភិ សិត្តស្ស រញ្ញោ ច មហេសិយា ច សរីរំ អម្ហាទិសេហិ ផុសិតុញ្ច ន យោគ្គំ, វត្តមានស្ស រញ្ញោ អនិវេទយិត្វា អាឡាហន កិច្ចំ កាតុម្បិ ន យុត្តន្តិ សម្មនេតត្វា វស្សាតប និវារណាយ កុដិំ កត្វា តិរច្ឆានប្បវេសនិសេធាយ វតិញ្ច កត្វា បក្កមិំសុ.
១០៤. គោឋាភយោ សិរិសង្ឃពោធិរាជស្ស អនញ្ញ សាធារណ គុណប្បពណ្ធំ អនុស្សរន្តោ ទហរកាលតោ បដ្ឋាយ វត្ថុត្តយ សរណបរាយណតំ និច្ចំ សីលរក្ខណំ សុគតាគម វិចិក្ខណត្តំ សកលកលាកោសល្លំ រជ្ជេ អនត្ថិកតំ ទានសោណ្ឌ តំ រក្ខសទមនាទិកំ ទុក្ករចរិតកញ្ច តស្ស នាម សចេតនស្ស ន បិតិមាវហតិ វិសេសតោ ‘‘អទ្ធិកទុគ្គតស្ស សហស្ស លាភាយ សហត្ថេន សីសំ កណ្ឋនាលតោ ឧទ្ធរិត្វា ទានំ សីសស្សាបិ និរាលម្ពេ អាកាសេ អវដ្ឋានំវ្យត្តតរាយ គិរាយ សាធិប្បាយញ្ចេតំ និវេទនញ្ចេតិ អច្ឆរិយំ អព្ភុតំ អធិដ្ឋបុព្ពំ អស្សុត បុព្ពញ្ច និម្មលចរិតំ មម មហាបរាធកលងិកេ នេវ សទ្ធិំ ចិរកាលំ បវត្តីស្សតិ, អហោ អហំ សុចិរដ្ឋាយិនា ឦទិសេន អកិត្តីសទ្ទេន សាធុហិ និណ្ទនិយោ ភវិស្សាមិ វិសេសតោ បន និច្ចកាលំ កល្យាណ មិត្តភូតស្ស ឦទិសស្ស មហានុភាវស្ស អនបរេធស្ស មហាបុរិសស្ស រជ្ជំ អច្ឆិណ្ទិត្វា វធំ ការេសិំ អញ្ញទត្ថុ មិត្តទុភិកម្មេន អហំ បឡិវេឋិតោ ភវិស្សាមិ’’តិ ចិន្តេត្តោយេវ ភយសន្តា បេហិ និក្ខន្ត សេទោ បវេធមានោ កថមិទិសា មហាបាបា មោចេស្សាមីតិ ឧប បរិក្ខី.
១០៥. អថ តស្ស ទណ្ឌកម្មស្ស ករណវសេន ឧឡារំ តរំ កុសលកម្មំ កាតព្ពន្តិ បដិភាយិ. អថ សោ អមច្ចេ សន្និបាតេត្វា តេហិ សទ្ធិំ សម្មន្តេត្វា កត និច្ឆយោ មហា សង្ឃេនេវ តថេវ អនុសិដ្ឋោ ¶ មហតា ពលកាយេន សទ្ធិំ គន្ត្វា តស្ស អរញ្ញាយតនស្ស អវិទូរេ សេនាសន្និវេសំ ការេត្វា តស្ស មហាបុរិសស្ស ទុក្ករបទាន សក្ខីភូតំ បុញ្ញដ្ឋានំ សយមេវ គន្ត្វា សោណ្ឌិកា សមីបេ អនុរូបដ្ឋានំ សល្លក្ខេត្វា អត្តនោ រាជានុភាវំ ទស្សេន្តោ អាឡាហនដ្ឋានំ ទេវនគរមិវ អលង្ការាបេត្វា កេវលេហិ មហន្តេហិ ចណ្ទនទារុហិ ឧច្ចតរំ ចិតកំ ការេត្វា ភារេន បមាណេន ច រញ្ញោ សីសសទិសំ ជម្ពោនទកនកេហិ សកណ្ឋ នាឡំ សីសាការំ សិប្បិហិ ការេត្វា កវណ្ធរូបេ សង្ឃដិត្វា វិវិធ រតន សមុជ្ជលំ សុវណ្ណកិរីដំ បិលណ្ធាបេត្វា មហេសិញ្ច តថេវ អលំករិត្វា តេ ឧភោបិ កាឃិកវត្ថសទិសេហិ មហគ្ឃ ទុកុលេហិ អច្ឆាទេត្វា អនេករតនខចិតំ សុវណ្ណសយនំ អារោបេត្វា ចណ្ទន ចិតកមត្ថកេ ឋបេត្វា បរិសុទ្ធជោតិ បាវកំ ជាលេត្វា អនេក ខត្តិយកុមារបរិវារិតោ សយមេវ តត្ថ ឋត្វា អនេកសប្បិឃដសតេហិ សិញ្ចិត្វា អាឡាហន មហុស្សវំ ការេសិ.
១០៦. តថេវ ទូតិយ ទិវសេបិ មហតា ជណេន អាឡាហនំ និព្ពាបេត្វា តស្មិំ ឋនេ ចេតិយ ភវនំ វដ្ដុលាការេតុំ វដ្ដតីតិ ចិន្តេត្វា អមច្ចេ អាមន្តេត្វា ឯតរហិ អនេកភូមិកំ អតិវិសាលំ កនកមយ វដ្ដុលឃរំ ការេតុំ សកតា អាយតិ បរិហារកានំ អភាវេន នប្បវត្តតិ រដ្ឋវិលេបកាបិ សុវណ្ណលោភេន នាសេន្តិ តស្មា អលោហនីយំ សុខបរិហារារហំ បមាណយុត្តំ វដ្ដុលឃរញ្ច ចេតិយញ្ច នចិរស្សេវ កាតុំ យុត្តន្តិ មន្តេត្វា មហាពលកាយំ និយោជេត្វា វុត្តនិយាមេនេវ ទ្វិភុមកំ វដ្ដុល ភវនំ និម្មាបេត្វា តស្ស អព្ភន្តរេ សុគតធាតុនិធានំ បូជនីយំ ចេតិយញ្ច ការាបេត្វា មហុស្សទិវសេ មហាសង្ឃស្ស តំ ទស្សេត្វា ‘‘ឯសោ ភន្តេ សិរិសង្ឃពោធិ មហារាជា បុព្ពេ ឯកច្ឆត្តេន លង្កាតលេ រជ្ជំ ការេសិ, ឥទានិ មយា តស្ស រញ្ញោ ចេតិយរូបស្ស កិត្តិមយ សរីរស្ស ឆត្តាធិឆត្តំ វិយ ទ្វិភុមកំ វដ្ដុលវិមានំ ការេត្វា ចេតិយសីសេ កិរីដំ វិយ កនកមយំ ថូបិកញ្ច យោជេត្វា សព្ពេហិ ទេវមនុស្សេហិ មាន នីយតំ ចណ្ទនីយតំវ បាបិតោ’’តិ វត្វា ចេតិយឃរស្ស អនេកានិ គាមក្ខេត្តានិ បរោសហស្សំ បរិវារជនំច និយាទេត្វា បព្ពតបាទេ អនេកសតបាសាទ បរិវេណចង្កមន រត្តិដ្ឋាន ទិវាដ្ឋាន ធម្មសាលាគោបុរបាការាទិ អវយវសហិតេ វិវិធេ សង្ឃារាមេ ការេត្វា តត្ថ វសន្តស្ស អនេកានិ សហស្សស្ស ភិក្ខុសង្ឃស្ស និច្ចំ បច្ចយលាភាយ អនេកានិ សបរិជនានិ គាមក្ខេត្តានិ ទត្វា ‘‘មហា លេខរដ្ឋស្ស សមុស្សិតធជាយមានោ អយំ មហាវិហារោលង្កា ភូមិសាមិកានំ ខត្តិយ ជនានំ កុលធនភូតោ សព្ពេហិ ខត្តិយេហិ អបរិហាបនិយ វិភវោ និច្ចំ បាលនីយោ’’តិ មហាជនកាយស្ស មជ្ឈេ ខត្តិយ កុមារានំ អាទិសិត្វា អនុរុធបុរំ ¶ គតោបិ តស្សេ ច បាបកម្មស្ស និរាករនាយ តេសុ តេសុ វិហារេសុ មហន្តានិ បុញ្ញកម្មានិ ការោបេសិ, តតោប្បភូតិ លង្កាធិបច្ចាមុបគតេ ហិ ខត្តិយេហិ មហា មច្ចាទីហិ ច សោ ហត្ថវនគល្លមហាវិហារោ អន្តរត្តរា បដិសង្ខរីយមានោ អបរិហីន បរិហារោ បវត្តតកិ.
ឥតិ វដ្ដុលវិមានុប្បត្តិ បរិច្ឆេទោ នវមោ.
១០៧. អថាបរេន សមយេន កទាចិ កស្មិំ វិហារេ និវសតោ មហា ភិក្ខុសង្ឃស្ស អន្តរេ កេចិ មហាថេរោ អម្ភោកាសិកោ ហុត្វា អន្តោវិហារេ ឯកស្មិំ បទេសេ និសិទិត្វា ភាវនមនុយុជន្តោ វិបស្សនំ វឌ្ឍេត្វា មហាមេទនិយា និគ្ឃោសេន អាកាសំ បូរេន្តោ អរហត្តំ បាបុណិ.
១០៨. តទា ឧបតិស្សោ នាម រាជា រជ្ជំ ការេន្តោ និសីថសមយេ ភយាវហំ តំ បថវិសទ្ទំ សុត្វា កិំ វា មេភវិស្សតិតិ សន្តាបេន និទ្ទំ អលភមានោ សោកេន សន្តប្បេតិ, អថ តំ សេតច្ឆត្តា ធិវត្ថា ទេវតា ‘‘មហាយិ មហារាជ! ឥតោ ការណាកិទ្វិតេ អវមង្គលំ នត្ថិ ហត្ថវនគល្លមហាវិហារេ កេចិ មហាថេរោ អរហត្តំ បាបុណី’’តិ អាហ, តស្ស អរហត្តប្បត្តិកាលេ បថវិនិគ្គោសស្ស ការណំ កិំតុ វុត្តេ សោ ថេរោ បុព្ពេ បុញ្ញកម្មំ ករេន្តោ អាកាសេន សទ្ធិំ បថវិំ ឧន្នាទេត្វា អរហា ភវេយ្យន្តិ បត្ថនំ ឋបេសិ តស្ស ផលមិទន្តិ សមស្សាសេសិ.
១០៩. តំ សុត្វា រាជា អវសេសភិក្ខូនំ អរហត្ថប្បត្តិតោ វិសិដ្ឋតរោ តស្ស កិលេសវិជយោតិ បសន្នហទយោ តំ មហាថេរំ នមស្សិត្វា តស្ស អសវក្ខយស្ស មហុស្សវេ អាសនភូតំ ភុមិប្បទេសទ្វ បាសាទករណវសេន សម្មានិស្សាមីតិ ចិន្តេត្វា មហាពលកាយមាទាយ តត្ថ គន្ត្វា តស្មិំ បទេសេ បញ្ចភូមកំ មហាបាសំ ការេត្វា វិវិធ ចិត្តកម្មេហិ សមលង្ការាបេត្វា កនក ខចិត តម្ពមយ បត្ថរេហិ ឆាទេត្វា ទេវវិមានំ វិយ សជ្ជេត្វា តំ ខីណាសវ មហាតេរំ សភិក្ខុសង្ឃំ តត្ថ វាសេត្វា ចតូហិ បច្ចយេហិ ឧបដ្ឋាបេត្វា សបរិជនាតិ គាមក្ខេត្តានិ បាសាទសន្តិកានិ កត្វា បក្កាមិ.
១១០. តតោ ទីឃស្ស អទ្ធុនោ អច្ចយេន មលយទេសវាសិនោ កេចិ ចោរា ឯកតោ ហុត្វា គាមវិលោបំ កត្វា មហន្តេន ធនលាភេនមត្តា ធនំ ទត្វា ពលកាយំ ឧប្បាទេត្វា យេភុយ្យេ សេរិនោ ហុត្វា មហន្ត មហន្តេ វិហារេវ វិលុម្បន្នា សុវណ្ណបត្ថរច្ឆទនំ គណ្ហន្តា មហាបាសាទំ វិទ្ធំសិត្វា បាតយិំសុ.
១១១. តទា មោគ្គល្លានោ នាម រាជា រជ្ជំ ការេន្តោ តំ បវត្តិំ សុត្វា តេសំ សន្តិកេ ចរេ បសេត្វា ទានសាមភេទេហិ អញ្ញមញ្ញំ ¶ ភិណ្ទិ, តេ ចោរា ភិណ្ទន្តា ឥតរេតរេហិ យុជ្ឈិត្វា សយមេវ ទុព្ពលា អហេសុំ, អថសោ រាជា តេ អសមគ្គេ ញត្វា អត្តនោ សេនំ គហេត្វា តត្ថ គន្ត្វា តេ វិសុំ វិសុំ គហេត្វា និគ្គយ្ហ រដ្ឋេ អភយភេរិំ ចរាបេត្វា ជនបទំ សុប្បតិដ្ឋិតំ កត្វា តេហិ អបវិទ្ធវិហារេ បាកតិកេ ការេត្វា មហាបាសាទំ សុវណ្ណ គណ្ហនកាលេ បាតេសុំ តី សុត្វា ‘‘បុព្ពេវិយ សុវណ្ណបត្ថរេហិ ឆាទិតោ បច្ឆាបិ ឦទិសិ វិបត្តិជាយិស្សតី’’តិ ញត្វា តេភូមកំ ការេត្វា យថាបុរេ បាសាទំ និម្មាបេត្វា មត្តិកា បត្ថរេហិ ឆាទេត្វា វដ្ដុលភវនំ បដិសំខារេត្វា សព្ពសង្ឃារាមញ្ច បាកតិកំ ការេត្វា បក្កាមិ.
ឥតិ បាសាទុប្បត្តិ បរិច្ឆេទោ ទសមោ.
១១២. អថ លង្កាលង្ការភូតេសុ វិសាលបុញ្ញិទ្ធិវិក្កមេសុ រតនត្តយមាមកេសុ អនេកេសុ លង្កានាថេសុ កិត្តិបុញ្ជាវសេសេសុ ជាតេសុ អបេតនីតិមគ្គេសុ រជ្ជបរិបានោចិតវិធានវិរហិតេសុ មុទុភូកេស្វេវាមច្ចជនេសុច យេភុយ្យេន អញ្ញមញ្ញំ វិរុទ្ធេសុ វត្តមានេសុ លង្កាវាសីនំ បុរាកតេន កេនាបិ ទារុណេន បាបកម្មុនា នានាទេសវាសិនី អវិទិតសត្ថុសមយា បវិដ្ឋមិច្ឆាទិឋិគហណា បច្ចត្ថិសេនា ជម្ពុទីបា ឥធាគម្ម សកលលង្កាទីបំ អនេកាតង្ក សង្កុលមកាសិ.
១១៣. តទាតាយ បច្ចត្ថិសេនាយ គាល្ហតរំ និប្បិឡិយមានា រាជ រាជ មហាមត្តាទយោ អនេកសហស្សជនកាយា ច ភយវកិតហទយាសកតាណ គវេសិនោ ជឌ្ឌិតគាមនិគមនគរា តត្ថ តត្ថ គរិទុគ្គាទោ កិច្ឆេន វាសំ កប្បេសុំ តតោ សុគតទសនធាតុរក្ខាធិកតា ឧត្តរមូឡវាយិនោ មហាយតយោ ទន្តធាតុទ្វ បត្តធាតុវរទ្វ គហេត្វា កុន្នមលយាភិធានំ គិរិទុគ្គំ ទុប្បវេសំជនបទមុបាគម្ម តត្ថាបិ តម្បដិជគ្គិតុមសមត្ថា ភូមិយំ និទភិត្វា យថាកាមំ គតា.
១១៤. តតោ បុព្ពេ ជយមហាពោធិទុមិណ្ទេន សហ សកលជម្ពុទីបាធិបតិនា ទិនករកុលតិលកេន ធម្មាសោកនរិណ្ទេន បេសិតានំ អត្តនា សមាន គោត្តានំ រាជបុត្តានំ នត្តបន្នតាទិបរម្បរាគតស្ស វិជយមល្លនរាធិបស្ស ឱរសបុត្តោ វិជយពាហុ នរិណ្ទា នាម រាជា សុចិញ្ញាតព្ពសមយន្តរោ សត្តសមាចិណ្ណ សុនីតិបថោ សម្បន្នពលវាហនោ ជម្ពុទ្ទោណិំ នាម បុរវរំមាបេត្វា តត្ថ វសន្តោ មហតា ពលកាយេន កតសកលបច្ចត្ថិវិជយោកុន្ត មលយភូមិប្បទេសតោ ភគវតោ ទន្តធាតុភដ្ដារកំ បត្តធាតុវរញ្ច អាហរាបេត្វា សុរសន្ទនសទិសមតិវិរោចមានំ វិមានំ មាបេត្វា តស្មិំ តំ ធាតុយុគឡំ និវេសេត្វា មហតា ឧបហារវិធានា សាទរមុបដ្ឋហន្តោ ¶ ភគវតោ ចតុរាសីតិធម្មក្ខណ្ធនេ មហន្តំ ប្រញ្ញាបទានំ ជនយន្តោ ធម្មិកសិរិសង្ឃពោធិមហារាជសិរោទានាបទានសិទ្ធក ខត្តភុតេ អនេកខីណាសវសហស្ស ចរណរជោបរិបូតមនោហរភូមិភាគេ គោឋាភយមហារាជេន ការិតេ ហត្ថវនគល្លមហាវិហារមណ្ឌនាយមានេ វដ្ដុលវិមានេបុរា រដ្ឋ វិលោបាគតាយ ចោលកេ រឡាទិកាយ តិត្ថិយសេនាយមហាចេតិយំ ឧទរេ ភិន្នមត្តេ ជីវិតេ វិយ ធាតុភដ្ដារកេ អន្តរហិតេ ហទយវត្ថុមំសមីវ សុវណ្ណរន្តាទិកម បហរិត្វា វិទ្ធស្តំ បិណ្ណុធារវិធីនា បដិសំវរោន្តោ បុប្ផាធានត្ត យតោ បដ្ឋាយ សក្កច្ចំ វិនាបេត្វា មហន្តំ សុវណ្ណ ថូបិកាមភទ្វ ការេត្វា សបរិជនានិ គាមក្ខេត្តាទីនិ ច ទត្វា តត្ថ និវសន្តានំ ភិក្ខូនំ និពទ្ធទានវដ្ដំ បដ្ឋបេត្វា តំ ហត្ថវនគល្ល មហា វិហារំ សព្ពថា សមិទ្ធមកាសិ.
១១៥. អថ តស្មិំ លង្កានាថេ កិត្តិសរីរាវសេសេ ជាតេ តស្ស តុជវរោ បរក្កមភុជោ នាមរាជា អម្ហាកំ ភគវតោ អរហតោ សម្មាសម្ពុទ្ធស្ស ពោធិមូលេ និសីទិត្វា មារពលំ វិធមេត្វា សម្ពោធិរជ្ជប្បត្តិតោ បដ្ឋាយ អដ្ឋសតាធិកវស្សសហស្សេ ចតុវីសតិយា ច វច្ឆរេសុ អតិក្កន្តេសុ សម្បត្តរជ្ជាភិសេកោ អនេកវិធសង្គហវត្ថុហិ សង្គហិតមហាជនោ ចតុបច្ចយទានេន សតតសមារាធិតា នេកសហស្សភិក្ខុសង្ឃោ ភុជពលវិធុតារាតិរាជកុលាវលេបោ អនេក មណិ រត្តសមុព្ភាសិតរតនករណ្ឌកញ្ច បញ្ចហិ សុវណ្ណសហស្សេហិ សោវណ្ណករណ្ឌកញ្ច បញ្ចវីសតិយា រជតសហស្សេហិ រជតកណ្ឌកញ្ច ទាឋាធាតុភទន្តស្ស ការាបេត្វា អតីច បសន្នហទយោ សុហុមុត្តេន តត្ថ សម្បយន្តោ អត្តនោនគរញ្ច ធន្តធាតុមណ្ទិរញ្ច សក្កញ្ចំ សមលង្ការាបេត្វា ពហុមាន បុរស្សរោទសនធាតុវរមាទាយ អនេកានិ ភគវតោ ចរិយាបទានានី សមនុស្សរិត្វា បុរា នេកភុបតយោ បាដិហីរសណ្ទស្សនេន បសាទិតា ឥតិ បវត្តកថាមតរសេនេវ មេ សវនយុគឡំ បរិបីនិតមធុនាបិ កេនចិ បាដិហារិយវិសេសេន មម ចក្ខុបដិលាភោ សផលោ កាតព្ពោតិ សាទរមារាធនមកាសិ.
១១៦. តស្មិំ ខណេ សា ទសនធាតុ តស្ស ករបងកជេ រាជហំសិវិលាសមាតន្វតី បាដិហីរមកាសិ. កថន្តិ ចេ? យថា អន្តិមភវេ មាតុ តុច្ឆិតោ ជាតមត្តោវ ពោធិសត្តោ នរវរករតោបនីតទុកុលចុម្ពដកតោ ឱតរន្តោវ ពាលោ សមានោបិ សោឡសវស្សុទ្ទេសិកោ វិយ អមណ្ឌិតោបិ អនេកវត្ថាភរណវិភុសិតោ វិយ ភូមិយា គច្ឆន្តោបិ អាកាសេន គច្ឆន្តោ វិយ សព្ពេសំ ជនានំ បដិហាសិ, តថេវ តត្ថ តទា ទន្តធាតុភដ្ដារកោ សុគពិម្ពា ការ សលក្ខណាវយវេន រូបេន ភាសមានោ អនេកវិធរំសិនិករេ វិកិរន្តោ តត្ថ សន្តិបតិតានំ ជនានំ មាននំ ជានេសិ. វុត្តញ្ហិ.
១១៧. ¶
‘‘លង្កាធិនាថករបង្កជ រាជហំសិ,
និម្មាយ សា ទសនធាតុ មុនិណ្ទរូបំ;
នេកេហិ រំសិវិសរេហិ សមុជ្ជលន្តី,
សព្ពាទិសា ច វិទិសា សមលង្ករិត្ថ.
ទិស្វា តមព្ភូតមតីច បសន្នចិត្តោ,
សម្បត្តចក្ករតនោ វិយ ចក្កវត្តិ;
សេដ្ឋេហិ នេករតនាភរណាទិកេហិ,
បូជេសិ ធាតុមសមំ មនុជាធិនាថោ.
១១៩. តតោ ជិនទន្តធាតុវរប្បសាទកាលម្ហិ តេជោពលបរក្កមមហិមោ បរក្កមពាហុមហានរិណ្ទោ បុលត្ថិបុរនិវាសិនិំ កតលោក សាសនវិលោបំ សរាជិកមនេកសហស្សសំខ ចោលកេរឡវាហិនិច នេកទេសមហិបាលមត្តមាតង្គកេសរិវិក្កមំ ទុរតិក្កមំ លោកសាសនសង្គហករណវសេន វចិតសកលលោកំ សម្បន្នពលវាហនំ លង្ការជ្ជគហណត្ថិនំ តម្ពលិង្គវិសយាគតមតិសាហសំ វន្ទភានុមនុជាធិបំវ សសាមន្តកភវនមុបនីយ សកល លង្កាទីបមេកច្ឆត្តំវិធាយ អត្តនោបិតុមហារាជតោ ទិគុណំលោកសាសនសង្គហំ ករោន្តោ កទាចិ សង្ឃស្ស កឋិនចីវរានិទាតុកាមោ កប្បាសបរិកម្មកន្តនាទិកានិ សព្ពករណីយានិ ឯកាហេនេវ នដ្ឋបេត្វា បច្ចេកមនេកមហគ្ឃ គរុភណ្ឌមណ្ឌិតានិ សសាមណិកបរិក្ខារានិ អសីតិមត្តានិ កឋិនចីវរានិ ទាបេត្វា លោកស្ស សាធុវាទេន ទសទិសំ បូរេសិ.
១២០. ឯវមញ្ញានិបិ ពហូនិ លោកវិម្ភយករានិ បុញ្ញបទានានិ សម្បាទេន្តោ សោ បរក្កមពាហុមហានរិណ្ទោ ហត្ថវនគល្ល វិហារេ អត្តនោ បិតុមហារញ្ញោ អាឡាហនដ្ឋានេ មហាចេតិយំ ពណ្ធាបេត្វា តត្ថេវ អណេកខីណាសវសហស្សបរិភុត្តំ បាសាទវរំ ចិរកាល ចិនដ្ឋំ សុត្វា ធនុកេតកិវត្ថុវំសេ ជាតំ សទ្ធាទិគុណសម្បត្តិ សមុទិតំ បតិរាជទេវ នាមកំ អមច្ចវរំ បេសេត្វា តេន អនេកសហស្សធនបរិច្ចាគេន ភុមិត្តិតយមណ្ឌិតំ សុមនោភរំ បុរេ បិយតំ បាសាទំ ការាបេត្វា តត្ថ និវសន្តានំ អនេកសំ ភិក្ខុនំ និពទ្ធ បច្ចយទានំ បវត្តេសិ.
១២១. តត្ថេវ វដ្ដុលវិមានស្ស ហេដ្ឋិមតលេ គោបានសិយោ ឋបេត្វា សមន្តា ឆទនរូបំ ការេត្វា ទ្វិភុមកំ វិមានំ តិភុមកមកាសិ តត្ថេវលង្កាទីបេ អភូតបុព្ពំ ជិនមណ្ទិរំ ការាបេតុកាមោ វដ្ដុលវិមានតោ ឧត្តរទិសាភាគេ បឋមំ បោរិសប្បមាណំ សិលាតលបរិយន្តំ ខណិត្វា បំសូនិ អបនេត្វា នទីវាលុកាហិ បូរេត្វា កុញ្ជររាជវិរាជិតអាធារពណ្ធកតោ បដ្ឋាយ យាវ ផុបិកំ អដ្ឋំសវិភាគេន ភិត្តិច្ឆទនានិ ¶ វិភត្តានិ កត្វា បច្ចេកំ នានាវណ្ណវិចិត្តានមដ្ឋវិធានំ ភិត្តីភាគានមុបរិ កេលិបរិហាសរសជនកនានាវេសវិលាសភូសិតបហូតភូតកិំករបរិគតវិដទ្ធកមណ្ឌលមណ្ឌិតំ បមុខបរិយន្តេ វិវិធចិត្តរូបមនោហរមុច្ចតរំ ឥឍិកាហិ និវិតំ កតសុធាបរិកម្មំ មករតោរណមណ្ឌលញ្ច និម្មិនិត្វា អន្តោវិរចិតាតិ មនោហរមាលាកម្មលតា កម្មាទិ នានាវិធ ចិត្តកម្ម សមុជ្ជលំ សុវិហិតសោបានទ្វារកវាដំ សមលង្កតដ្ឋានលីឡ្ហមនោហរ សជីវជិនសំ កាសបដិពិម្ពរូបវិភូសិតំ បដិពិម្ពស្ស ទក្ខិណតោ ឃនសិលាវិហិត សុគតរូបបតិមណ្ឌិតំ តិភូមកំ មហា វិមានំ ការេសិ.
ឥតិ អដ្ឋំស វិមានុប្បត្តិបរិច្ឆេទោ ឯកាទសមោ.
វិទ្ធស្តសំខរណតោ នវកម្មុនាវា,
ខេត្តាទិទានវិធិនាច អនាគតេបិ;
យេ សាធវោ បរិហរន្តិ ឥមំ វិហារំ,
នាមទ្វ ការម្បិ តេសមិហាលិខន្តុ.