📜

ជិនវំសទីបំ ¶

នមោ តស្ស ភគវតោ អរហតោ សម្មាសម្ពុទ្ធស្ស

១.

មហាទយោ យោ ហទយោ’ទយោ’ទយោ

ហិតាយ ទុក្ខានុភវេ ភវេ ភវេ,

អកាសិ សម្ពោធិបទំ បទំ បទំ

តមាភិវន្ទាមិ ជិនំ ជិនំ ជិនំ; (យមកពន្ធនំ)

២. ¶

បហាយ យត្ថា’ភិរតិំ រតិំ រតិំ

រមន្តិ ធម្មេវ មុនី មុនី មុនី,

វិមុត្តិទំ សព្ពភវា ភវា’ភវា

តមាភិវន្ទេ មហិតំ ហិតំ ហិតំ; (យមកពន្ធនំ)

៣. ¶

និបីតសទ្ធម្មរសា រសា’រសា

សុបុញ្ញខេត្តោ’រសតំ សតំ សតំ,

គតា វិធូតា វិនយេន យេន យេ

តមាភិវន្ទេ’សិគណង្គណ’ង្គណំ; (យមកពន្ធនំ)

៤. ¶

ជិនា’នតម្ភោរុហ ហំសរាជិនី

ជិនោរសានំ មុខបញ្ជរា’លិ នី,

សទត្ថសារំ សរសំ វិសូទ នី

ឧបេតុ មេ មានសមេវ វាណិ នី;

៥.

កម្មាវសេសា វិចិតោ’បជាត្យា

គន្ថា’ហិសង្ខារវិពន្ធកា មេ,

បណាម បុញ្ញាតិសយេន’នេន

មា បាកទានា’វសរា ភវន្តុ;

៦.

សុវណ្ណវណ្ណស្ស ជិនស្ស វណ្ណំ

វណ្ណេយ្យ កប្បម្បិ កជិតោ សុវណ្ណោ,

កប្បស្សិ’វោសាន មនត្តតាយ

ន បាបុណេ ពុទ្ធគុណាន មន្តំ;

៧. ¶

និទ្ធន្ត ចាមីករ ចារុ រូបំ

សរស្សតី ភូសណ ភាសនំច,

អនញ្ញ សាធារណ ញាណមស្ស

អវាវិយា’ចិន្តិយ មបក្បមេយ្យំ;

៨.

កុហិំ អសាធារណ រូប លីលា

កុហិំ អសាធារណ វាណិ លីលា,

កុហិំ អសាធារណញាណ លីលា

កុហិំ នុ មេ មន្ទមតិស្ស លីលា;

៩. ¶

វិភាវិមានី បរវម្ហិនោ យេ

ឥស្សា’ភិមានេន វិភញ្ញមានា,

គវេសយន្តី’ធ បរស្ស រន្ធំ

តេសំ បសំសាគរហាហិ កិម្មេ;

១០.

បសត្ថ សត្ថាគម បារទស្សី

យេ សាធវោ សាធុ គុណប្បសន្តា,

គន្ថស្ស និម្មាណបរិស្សមំ នោ

ជានន្តិ តេយេវ ឥធប្បមាណា;

១១.

អាទិច្ចវំសប្បភវស្ស តស្ស

ជិនស្ស សត្ថាគមកោវិទេហិ,

វុត្តោបិ បុព្ពាចរិយេហិ យេសុ

គន្ថេសុ សង្ខេបវសេន វំសោ;

១២.

ន តេហិ សក្កា សុគតស្ស វំសំ

កិញ្ចាបិ វិញ្ញាតុ មសេសយិត្វា,

សម្បុណ្ណវំសស្ស វិភាវនាយ

តស្មា សមុស្សាហិត មានសេន;

១៣. ¶

អភិប្បសន្នោ រតនត្តយម្ហិ

បសត្ថវំសប្បភវោ បភុនំ,

វិភុសណោ វិស្សុតកិត្តិឃោសោ

យោ ភាតិ លង្កាយ មុឡារភាគ្យោ;

១៤.

អមន្ទចាគា’ភិរតស្ស

បុនន្ទុ នាមស្ស ទយាធនស្ស,

ពុទ្ធេ បសាទាតិសយស្ស តស្ស

អជ្ឈេសនញ្ចាបិ បដិគ្គហេត្វា;

១៥.

នស្សាយ បុព្ពាចរិយោ’បទេសំ

សោតូន មត្ថាយ មយា ហិតាយ,

និរុត្តិយា មាគធិកាយ សម្មា

វិធីយតេ’ទំ ជិនវំសទីបំ;

១៦. ¶

សទ្ធាសិនេហានុគតាយ បញ្ញា-

ទសាយ សោតូហិ មនោវិមានេ,

បទីបិតោ’យំ ជិនវំសទីប-

ទីបោហរេបាបតមប្បពន្ធំ;

១៧.

បុរង្គបុណ្ណា សិរិជម្ពុទីបេ

សម្បត្តិភារេន ទិវា’វតិណ្ណា,

យា ទេវរាជស្ស’មរាវតី’វា-

មរាវតីនាម បុរី បុរេ’សី;

១៨.

វិជ្ជាធរានញ្ច វិហង្គមានំ

វិពន្ធ វេហាសគតិំ ពហាស,

យស្មិំ បុរស្មិំ ជិតវេរិ ចក្កំ

បាការចក្កំ វិយ ចក្កវាឡំ;

១៩. ¶

សញ្ចុម្ពិតម្ហោជ រជោ បពន្ធ-

សុបិញ្ជរាបា បរិខាហិរាមា,

បុរិត្ថិ បាការ និតម្ពភាគេ

សមុព្ពហី កញ្ចន មេខលា’ភំ;

២០.

រត្តិន្ទិវា រត្តមណិ’ន្ទនីល-

មណិប្បភារញ្ជិត រាជធានិ,

ពពន្ធ យា’មន្ទសុរិន្ទចាប-

សមុជ្ជលាកាសតលព្ពិលាសំ;

២១.

យហិំវធូនំ វទនម្ពុជេហិ

កតាវមានំ ហរិណង្កពិម្ពំ,

បភាហិ នីលោបលតោរណាតំ

សោកាភីភូតំច វិវណ្ណមាប;

២២. ¶

សរោរុហ’ន្តី មណិមន្ទិរាភា-

សញ្ចុម្ពិតំ បុណ្ណសសង្កពិម្ពំ;

សង្កាយ រាមាជនតា’ភិរាមា

ករេ បសារេសិ បុរម្ហិ យស្មិំ;

២៣.

យត្ថ’ង្គនានំ បដិពិម្ពិតានិ

អាទាសភិត្តីសុ មុខម្ពុជានិ,

អាសុំ វិឃាតាយ មធុព្ពតានំ

វិលោចនាលីន មនុគ្គហាយ;

២៤.

សម្មត្ត មាតង្គ ធរាធរេហិ

យស្មិំ អភិស្សន្ទ មទស្សវន្តិ,

តុរង្គ រង្គេហី តរង្គ មាលា

សមាកុលេវា’សិ វិធូត ធូលី;

២៥. ¶

និក្ខិត្តវីណា មណិនុបុរានំ

វិលាសិនីនំ មុទុបាណិ បាទេ,

មត្តាលិមាលា កលនាទិនី កិំ

នាលង្ករុំ យត្ថ កតាវកាសា;

២៦.

ធវត្ថិនីនំ កុចសារសេហិ

នេត្តាលិភារា’នននីរជេហិ,

យា ហាសវីចីហិ បុរី រជន្យា

ររាជ សមផុល្លសរោជិនី’វ;

២៧.

ចន្ទប្បភា ចុម្ពិត ចន្ទកន្ត

បាសាណធារា មណិចន្ទិកាសូ,

ចន្ទាននានំ យហិ មង្គនាហំ

បរិស្សមស្សោ’បសមាយ’ហេសុំ;

២៨. ¶

យស្មិំ បូរេ ឧទ្ធមធោ វិនទ្ធ-

ជុតិប្បពន្ធោ មណិមន្ទិរានំ,

សមុព្ពហី គេរុក បង្ក ទិទ្ធ-

វិតាន បច្ចត្ថរណព្ពិលាសំ

២៩.

សុវណ្ណ មុត្តា មណិ វំសវណ្ណា-

បវាឡ រូបី វជិរេហិញ្ចា’បិ,

យា សត្តធញ្ញេហិ ធនេហិ ផីតា

អហូ បុរិ ធញ្ញវតី’វ នារី; (សិលេសពន្ធនំ)

៣០.

បសារិតា’នេកទិសាមុខេសុ

វិចិត្តវត្ថា’ភរណាទិបូរា,

យត្ថា’បណា និជ្ជិតកប្បរុក្ខា

ករិំសុ លោកាភិមតត្ថសិទ្ធិំ;

៣១. ¶

បរាគរត្តា មធុបាតិមត្តា

សម្ហិន្នវេលា ឃននីលវាលា,

ហំសាសយា បញ្ចសរាភិរាមា

យស្មិំ តឡាកា វិយ កាមភោគី; (សិលេសពន្ធនំ)

៣២.

បុរន្តរស្មិំ រតនគ្ឃិកានំ

រំសិប្បពន្ធេហិ ហតន្ធការេ,

កុន្ទារវិន្ទព្ភុទយេនយស្មិំ

រត្តិន្ទិវាភេទ មវេទិ លោកោ;

៣៣. ¶

មាតង្គជីមូតឃដាយ ឃណ្ដា-

ដង្ការគម្ភីររវាយ យស្មិំ,

បលម្ភីតា មត្តសិខណ្ឌិមាលា

អកា វិកាលេបិ អខណ្ឌកីឡំ;

៣៤.

បុរម្ហិ យស្មិំ ចរណម្ពុជេហិ

វធូជតោ ពន្ធិតនូបុរេហិ,

វិកាស កោកាសន សីស ពទ្ធ

មត្តាលិ សេស’ម្ពុជិនី អជេសិ;

៣៥.

រសាតលំ នាគផណាវនទ្ធំ

នភោតលំ វិជ្ជុលតាវនទ្ធំ,

យា ឆាទិតា រូបិយជាតរូប-

ធជាវលីហា’ជិនិ រាជធានី;

៣៦. ¶

នានត្ថសារំ មិតធាតុវណ្ណំ

ឆន្ទារហំ បាណគណា’ភិរាមំ,

កវិប្បសត្ថំ សរសំ សិលេសា-

លង្ការបជ្ជំ’វ បុរំ យមាសិ; (សិលេសពន្ធនំ)

៣៧.

បុរម្ហិ តស្មិំ ករុណានិធានោ

ពុទ្ធង្កុរោ ព្រាហ្មណសារវំសេ,

អសង្ខកប្បាន មិតោ ចតុន្នំ

លក្ខាទិកានំ ឧទបាទិ បុព្ពេ;

៣៨.

ភោវាទិវំសេ’កទិវាករស្ស

បុញ្ញានុភាវោ’ទយមង្គលេហិ,

ជាតស្ស ខោ សម្បតិ ជម្ពុទីបោ

វិលុម្បយី មង្គលវាសលីលំ;

៣៩. ¶

ជាតក្ខណេ តស្ស សរីរជេន

គន្ធេន វណ្ណេន សកេ និកេតេ,

ហតប្បភា ចន្ទនតេលទីបា

សណ្ឋានមត្តេហិ វិជានិយាសុំ;

៤០.

វិមុត្តទោសាហិ សុខេធិតាហិ

ធាតីហិ កុម្ភោរុបយោធរាហិ,

ភតោ កុមារោ សុកុមារកាយោ

ខេបេសិ សោ កានិចិ វាសរានិ;

៤១.

មហាមហេចា’ថ បវត្តមានេ

សវេទ វេទង្គ វិទូ វិទូហិ,

ការាបយុំ តេ បិតរោ’រសស្ស

នាមំ សុមេធោ’តិ បទត្ថសារំ;

៤២. ¶

ឧឡារភាគ្យេន សមំ កុមារេ

សំវទ្ធមានេ ជននី ន តិត្តិំ,

បាយាសិ នីលាមកលលោចនាលិំ

មុខម្ពុជំ តស្ស’ភិចុម្ពមានា;

៤៣.

សុខេធិត’ង្គាវយវោ កុមារោ

វិមានភុម្យា មណិនិម្មិតាយ,

បរោទិ មាតាបិតរោ’ភិយាចំ

ពិម្ពំ កនិជំ ជានុយុគេន គច្ឆំ;

៤៤.

សុវណ្ណពិម្ពោ’បមចារុរូបោ

សមាចរំ ធាតិភុជា’វលម្ពំ,

វិញ្ញាសបាទ’ង្គុលិមញ្ជរីហិ

សលីលមាវាសមលង្ករិត្ថ;

៤៥. ¶

និជេន តេជេន ច ជិវលោកំ

យសេន’បុព្ពាចរិមំ ផុសន្តោ,

តិរោករិត្វា រវិចន្ទសោភំ

សំវឌ្ឍិ ធីរោ ឧភតោ សុជតោ;

៤៦.

សោ សត្តមា យាវ បិតាមហស្ស

យុគា សគព្ភាសយសុទ្ធិកោ’សិ,

និហីនជច្ចោ’តិ ន ជាតិវាទា

ខិត្តោ’បកុដ្ឋោ ភវិ វិប្បសេដ្ឋោ;

៤៧.

វេទន្តយំ សោ សនិឃណ្ដុ សត្ថំ

សកេដុភំ សាក្ខរភេទ សត្ថំ,

សាធព្ពតព្ពេទិ’តិហាស សត្ថំ

អវេទិ វេទង្គយុតំ ប សត្ថំ;

៤៨.

អជ្ឈាយកោ មន្តធរោ បវីណោ

កលាសុ លោកាយតលក្ខណេសុ,

បបូរការិ បទកោ កវីនំ

តេតា’សិ វេយ្យាករណោ គណិសោ;

៤៩. ¶

កន្ទប្បទប្បា’នលធុមរាជិ-

លីលាវលម្ពិ និជមស្សុរាជិ,

ន កេវលំ កោមលគណ្ឌភាគំ

មនម្បិ ថីនំ មលិនីករិត្ថ;

៥០.

តន្ទេភវណ្ណាយតន’ណ្ណវម្ហិ

នរូបតណ្ហាតរណិ នរានំ,

បាយាសិ ចក្ខាយតនប្បិយាហិ

តីរន្តរំ ចិត្តនិយាមកដ្ឋា;

៥១.

ទ្វិជោ សុមេធោ សុវិសុទ្ធមេធោ

មាតាបិតុន្នំ និធនាវសានេ,

បុញ្ញានុភាវប្បភវំ អគារ-

មជ្ឈាវសំ កាមសុខំ’នុភុញ្ជី;

៥២. ¶

និសជ្ជ បាសាទតលេ’កទា សោ

បល្លង្កមាធាយ រហោគតោវ,

បុនព្ភវុប្បត្តិ សរីរភេទោ

ទុក្ខោ’តិ ចិន្តេសិ សភាវចិន្តី;

៥៣.

ជាតោ ស’ហំ ជាតិជរារុជាទិ-

ធម្មោ’ម្ហិ តស្មា ភវទុក្ខសុញ្ញំ,

និច្ចំ អជាតិំ អជរំ អរោគំ

គវេសិតុំ វដ្ដតិ និព្ពុតិ’ន្តិ;

៥៤.

យថាបិទុក្ខេ សតិ ច’ត្ថិសាតំ

តទញ្ញមុណ្ហេ សតិ សីតមត្ថិ,

ភវម្ហិ សន្តេ វិភវោ’បិ ឯវំ

និព្ពាណមត្ថី តិវិធគ្គិសន្តេ;

៥៥. ¶

សាវជ្ជធម្មេ ឥហវិជ្ជមានេ

សំវិជ្ជតេ ភោ និរវជ្ជធម្មោ,

អជាតិ ហោតិ សតិ ជាតិយា’តិ

ឯវំ វិចិន្តេសិ សទត្ថវិន្តី;

៥៦.

ទិស្វា យថា គុថគតោ តឡាកំ

ន តស្ស ទោសោ ន តមោតរេយ្យ,

កិលេសធោវេ អមតម្ហិ សន្តេ

តថា ន សេវេថ ន តស្ស ទោសោ;

៥៧.

បាបារិរុទ្ធោ សតិ ខេមមគ្គេ

ន តស្ស ទោសោ ន សុខំ វជេយ្យ,

បាបារិរុទ្ធោ សតិ ខេមមគ្គេ

តថា នគច្ឆេយ្យ ន តស្ស ទោសោ; (យមកពន្ធនំ)

៥៨. ¶

យថាបិ វេជ្ជេ សតិ ឃោររោគី

ន តស្ស ទោសោ ត លភេ តិកិច្ឆំ,

រាគាទិរោគី សតិ ពុទ្ធវេជ្ជេ

ធម្មោសធំ នេ’ច្ឆតិ កស្ស ទោសោ;

៥៩.

យោ កណ្ឋពទ្ធំ កុណបំ បហាយ

យថាសុខំ គច្ឆតិ សេរិចារី,

តថេវិ’មំ កុច្ឆិត បូតិកាយំ

យំនូន គច្ឆេយ្យមហំ ជហិត្វា;

៦០.

ឧច្ចារឋានម្ហិ ជនា’នបេក្ខា

កត្វា ករីសានិ កយថា វជន្តិ,

តថា សរីរំ កុណបេហិ បូរំ

យំនូន គច្ឆេយ្យមហំ ជហិត្វា;

៦១. ¶

នាវំ យថា ជជ្ជរមាបគាហិំ

វជេយ្យ នេតា អតបេក្ខកោវ,

តថា នវទ្វារសវំ សរីរំ

យំនូន គច្ឆេយ្យមហំ ជហិត្វា;

៦២.

ចោរេហិ គច្ឆំ អវហារភីត្យា

ខេមំ សុមេធោ បុរមោតរេយ្យ,

តថា សរីរំ កុសលាវហារំ

យំនូន គច្ឆេយ្យមហំ ជហិត្វា;

៦៣.

នេក្ខម្ម សង្កប្ប បរោ’បមាហិ

អនុស្សរិត្វេ’វមុឡារវីរោ,

ហតោ’របារេ តិភវេ អសារេ

វិហាសិ ឧក្កណ្ឋិតមានសោ សោ;

៦៤. ¶

សុវណ្ណ មុត្តា មណិ រូបិយាទិ-

ធនេហិ ធញ្ញេហិ ច បូរិតានិ,

អវាបុរិត្វាន,ថ កោសកោដ្ឋា-

គារានិ តំ ទស្សយិ រាសិវឌ្ឍោ;

៦៥.

បិតាមហានំ បកបិតាមហានំ

មាតាបិតុន្នំ វិភវា បនេត្ថ,

អនប្បកាថាវរជង្គមាតេ

សំទិស្សរេ ធីរ សុមេធវិប្ប;

៦៦.

សោ សត្តមា យាវ បវេណិវដ្ដា

វិភាវយិត្វា វិភវស្សរាសិំ,

ធនាគមស្សាបិ ធនព្ពយស្ស

បមាណ’មាចីក្ខិបមាណទស្សិំ;

៦៧.

កុដុម្ពមេតំ បដិបជ្ជមានោ

កាមេសុ ទេវោវិយ ឥន្ទ្រិយានិ,

ឥច្ឆានុរូបំ បរិចារយស្សុ

ឥច្ចេវ មារោចយិ រាសិវឌ្ឍោ;

៦៨. ¶

អមុំ មហន្តំ ធនធញ្ញរាសិំ

សមាវិនិត្វេ’ក កហាបណម្បិ,

នា’ទាយ មាតាបិតរោប្យ’ហោ តោ

គតា យថាកម្ម មិតោ បរត្ថ;

៦៩.

តព្ពត្ថុសារគ្គហណាតិសូរោ

វោស្សគ្គសន្តោ អថ សត្តសារោ,

រញ្ញោ សមារោចិយ ឯតមត្ថំ

ភេរិំ ចរាបេសិ សកេ បុរម្ហិ;

៧០.

សន្តប្បយិ ភេរិវិរាវគន្ធ-

មាឃាយ សម្បត្តជាតា’លិជាតំ,

ភោវាទិ នានារតនាទិភោគ-

មធូហិ សត្តាហ’មនាថនាថោ;

៧១. ¶

តទគ្គ យញ្ញាលយ វារិវាហ-

ធារានិបាតទ្ធនវុដ្ឋិហេតុ,

មហា ជនស្សា’ធិកវត្ថុតណ្ហា-

តដានិ ភិន្នានិ មនោទហេសុ;

៧២.

សុខេធិតោ កាមសុខំ បហាយ

ឃរា’ភីនិក្ខម្ម តតោ សុមេធោ,

អជ្ឈោគហេត្វា ហិមវន្ត’មាប

ធម្មេសកោ ធម្មកបកព្ពត’ន្តំ;

៧៣.

វិតក្កមញ្ញាយ’ថ ទេវរញ្ញា

វ្យាបារិតោ មាបយិ វិស្សកម្មោ,

តហិំ វិវេកក្ខមក មស្សមញ្ច

មនោរមំ ចង្កមភុមិភាគំ;

៧៤. ¶

តមស្សមំ បព្ពជិតេហិ សុញ្ញំ

ឧបេច្ច សោញ្ចារមវាបុរិត្វា,

ញត្វា តទន្តោលិខិត’ក្ខរានិ

ខារិំបរិក្ខារភរំអវេក្ខិ;

៧៥.

និវត្ថវត្ថំនវវទោសុបេតំ

វិវជ្ជិយាវជ្ជិយវជ្ជទស្សិ,

ធារេសិតំពារសធានិសំស-

មនោជបុប្ផត្ថរវាកចីរំ;

៧៦.

បុន្នាគបុប្ផត្ថរកា’ភិរាមំ

អំសេ វិធាយា’ជិនចម្មខណ្ឌំ,

កត្វា ជដាមណ្ឌល មិត្តមង្គេ

តិវង្ក មាទាយ’ថ ខារិកាជំ;

៧៧.

ភុជង្គភោគោ’រុភុជេន ធីរោ

អាទាយ ចាលម្ពនទណ្ឌកោដិំ,

សមគ្គហី តាបសវេសមេវំ

វិរត្តចិត្តោក វិភវេវ ភវេ’បិ;

៧៨. ¶

សោ ចង្កមី ចង្កមមោតរិត្វា

សិលាតលស្មិញ្ច ទិវា និសជ្ជិ,

សាយំ បវិដ្ឋោ វសិ បណ្ណសាលំ

និបជ្ជិ កដ្ឋត្ថរសេសមញ្ចេ;

៧៩.

បចចូសកាលម្ហិ បពុជ្ឈិតោ សោ

អាវជ្ជយិត្វា’គមនប្បវត្តិំ,

វិវេកកាមស្ស មមេ’ត្ថ វាសោ

កាមំ ឃរាវាសសមោ សិយា’តិ;

៨០.

អទុញ្ហិ បណ្ណច្ឆទនំ កបោត-

បាទារុណំ ពេលុវបក្កវណ្ណា,

ភូមីបិ ភិត្តី រជតាវទាតា

មញ្ចោ’បិ ចិត្តត្ថរវារុរូបោ;

៨១. ¶

សុភាក មនាបា មម បកណ្ណសាលា

សាទីនវា ទុប្បរិភារិយា’យំ,

បណីតភិក្ខា បរិយេដ្ឋិ មូល-

ទុក្ខស្ស នត្ថិ’តិ បមាណ មន្តោ;

៨២.

អគារសញ្ញាយ បដិក្ខបិត្វា

តញ្ច’ដ្ឋទោសា កុលបណ្ណសាលំ,

ទសង្គ សាធារណ រុក្ខមូលំ

ផលាផខលាហារ មុបេច្ច ភោជី;

៨៣.

សុមេធសោ សោ ទិវសានិ សត្ត

មហាបធានំ បទហំ សុមេធោ,

បត្តោ អភិញ្ញាសុ វសិសុ បារំ

សព្ពំក សមាបត្តិសុខំ អវិន្ទិ;

៨៤. ¶

តស្មិំខណេ កានន ទេវតាហិ

សាធូ’តិ និគ្ឃោសិតបីតិឃោសោ,

អព្ភុគ្គតោ តស្ស យសេន សទ្ធិំ

វិសុទ្ធវិជ្ជាចរណុ’ព្ភវេន;

៨៥.

វិជ្ជាធរា តគ្គុណទីបកានិ

មុតិង្គវីណាធនិពន្ធវានិ,

គាយិំសុ គីតានិ’វ នច្ចមានោ

ហិមាចលោ សម្បតិ សម្បវេធិ;

៨៦.

មុទ្ធង្កុរំ ភុធរកុដពាហុ-

សតេហិ តន្និជ្ឈរ ចាមរេហិ,

វិធូយមានេហិ វិធូតបាបំ

កតោបហារេវ មហាសរា’បី;

៨៧. ¶

អកាលមេឃទ្ធនិ ភេរិរាវ-

វ្យាបារិតា មត្តសិខណ្ឌិសណ្ឌា;

អជ្ឈាវសន្តំ វនសណ្ឌមជ្ឈំ

មហិំសុចា’ខណ្ឌនតណ្ឌវេន;

៨៨.

មន្ទា’និលា’មន្ទភុជា’វលម្ព-

សុនីលសាខាមណិវិជនីហិ,

លតង្គនា’លិង្គិតសាលសាមី

សំវិជយុំ វិតទរម្បិ ធីរំ;

៩០. ¶

កបីតនា’សោក តមាល នីបា

កបីតនា’សោក តមាល នីបា, (សមត្តបាទភ្យាស មហា យមកំ)

កបីតនា’សោក តមាល នីបា

កបីតនា’សោក តមាល នីបា;

៩១.

ន វេលលិតា កិំ បសវកា’វតំសា

លតាវិតានា មធុបាលិសាលី,

លតាវិតានា មធុបា’លិសាលី

ន វេល្លិតា កិំ បកសវា’វតំសា;(សមុគ្គភេទ យមកំ)

៩២. ¶

បុប្ផាវលី កន្ទល បាដលគ្គា

កលាបិនី សា វនរាជិនីលា,

បុប្ផាកុលី កន្ទន បាដលក្ខី

កលាបនីលា វរ រាជិនីវ; (អទ្ធគោមុត្តិកា ពន្ធនំ)

៩៣. ¶

នតាសិរោ មញ្ជរិកាសុរម្ហា

នតាសិរោ បញ្ជលិកាវ រម្មេ,

វនេ និពទ្ធំ រមិតោ វិភាសិ

វិនេយ្យ ពន្ធូរចីតោ បហារោ; (បាទគោមុត្តិកា ពន្ធនំ)

៩៤.

រជោកិរន្តា’វនតា លតាសុំ

លាជោកិរន្តា វនិតា នតាវ,

ទ្វិជោអរញ្ញំ វសិតា បិតាឃោ

គជោតរន្តោវ លតា វិតានំ; (សិលោកគោមុត្តិកា ពន្ធនំ អាកុលជាលមិតិបិ)

៩៥. ¶

មតង្គជិន្ទា ន មសក្ករិំសុ

បាទានិ នត្វាន បទិបធាមំ,

បញ្ញាធវំ បីន តបំ ផលេហិ

ហិមទ្ទិបាទេ បរិសុត្តមញ្ហិ; (កព្ពនាម គព្ភ ចក្កំ)

៩៦. ¶

មេត្តាយ ឆត្តំ’វ ផណំ ផណិន្ទោ

ធារេសិ សីសេ វសិនោ ចចារ,

នថាមវា’កាវ’ពលេសុ កិញ្ចិ

មេធាយ នន្ទោ ថិរវាចិ ខេមេ; (កវិនាម គព្ភ ចក្កំ)

៩៧. ¶

នោ’សិតេហិ’ស្ស សន្តាស’នូ’ន តោស វតោ ទោ,

ទាយតោ វសតោ ន’នុសន្តាសស្ស ហិតេសិនោ; (គាថទ្ធវិសយ បដិលោម យមកំ)

៩៨.

យោកា’សា’វាស កាយោ កាម’កាម’មកាម’កា,

សកាយនា’នាយ’កាស វាម នា គ គនា’មវា; (សព្ពតោ ភទ្ទ ពន្ធនំ)

៩៩. ¶

ទយាយ វសិតោ ទាយេ យាបជាសិវ មាសទា,

យជារហំ រញ្ជមានោ វសិហំសោ ចិរំវសិ; (អទ្ធព្ភម ពន្ធនំ)

១០០.

មធុមទ មធុករ វិរុតេ វិរុតេ

មលយជ សុរហីត បវនេ បវនេ

ហិមវតិ វិកសិត បទុមេ បទុមេ

អធិសុខ មនុភវិ សវសិ សវកសិ; (បាទន្ត យមកំ)

ឥតិ មេធានន្ទាភិធានេន យតិនា វិរចិតេ សកលកវិជន ហទយានន្ទទាននិទានេ ជិនវំសទីបេ ទូរេនិទានេ សុមេធព្រាហ្មណាបទានបរិទីបោ.

បឋមោ សគ្គោ.

១. ¶

(មន្ទា’ក្កន្តា) មរបុរសិរិំ សព្ពសម្បត្តិសារំ

ជម្ពុទ្ទីបា’សម សរសិជេ កណ្ណិកា សន្និកាសំ,

រម្មំ រម្មវ្ហយ បុរវរំ បារមីបារទស្សី

ពុទ្ធោ ទីបង្ករ ទសពលោ សព្ពលោកេកទី; ()

តស្មិំ កាលេ វិបុលករុណា នារិសញ្ចោទិត’ត្តោ

នានា ខីណាសវ បរិវុតោ ចារិកំ សញ្ចរន្តោ,

សំវត្តេន្តោ សុនិបុណតយំ ធម្មចក្កំ កមេន

បត្វា តស្មិំ បដិវសតិ សោទស្សនវ្ហេ វិហារេ; ()

៣. ¶

សុត្វា ទិបង្ករ ភគវតោ នាគរា កិត្តិសទ្ទំ

សម្ពុទ្ធោ សោ ឥតិបិ អរហំ ត្យាទិនា’ព្ភុគ្គតំ តំ,

គាហាបេត្វា តុវដតុវដំ វត្ថភេសជ្ជ បានំ

តន្និត្តា’សុំ បមុទិតមតា គន្ធមកាលាទិហត្ថា; ()

៤.

បត្វា ទីបង្ករតរិហរិំ គន្ធមាលាទិកេហិ

បូជេត្វាត’ញជលិមុកុលិកា ឯកមន្តំ និសិន្នា,

ធម្មំ សុត្វា សវណសុភគំ ពុទ្ធបាមោក្ខសង្ឃំ

សំយាចិត្វា មុទិតហទយា ស្វាត្តយា’បគញ្ជុំ; ()

៥. ¶

សជ្ជេត្វា តេ ទុតិយទិវសេ សជ្ជនា ទានសាលំ

ឧស្សាបត្តា ធជកទលិយោ បុណ្ណកុម្ភេ ឋបេន្នា,

កុព្ពន្តា’បិ ធវលសុឡិនុ’ក្ខេប លាជោបហារំ

ឯវំ តស្សា’គមន មយនំ លង្ករោន្តា វិហាសុំ; ()

៦.

អព្ភុគ្គន្ត្វា អថ ហិមវតា សោ សុមេធោ តបស្សិ

គច្ឆំ តេសំ ឧបរិ នភសា វាកចីរំ ធុនន្នោ,

ទិស្វា បីតិប្បមុទិតជតេ អញ្ជសំ សោធយន្តេ

សញ្ឈាមេឃោ រិវ បរិលសំ ធតរិត្ថេ’កមន្តំ; ()

៧.

សំសោធេន្តា កលលវិសមដ្ឋាន សង្ការធានំ

កស្មា តុម្ហេ បដិបថមិមំ’លង្ករោថា’តិ បុច្ឆិ,

ភន្តេ ទីបង្ករតរហរិ’ទានិ និស្សាយ រម្មំ

ពុទ្ធោ ហុត្វា វិហរតិ មហាធម្មសង្ខំ ធមន្តោ; ()

៨. ¶

សោ សម្ពុទ្ធោ បរិវុតមហាភិក្ខុសង្ឃោ យតោ នោ

គាមក្ខេត្តំ បវិសតិ តតោ’លង្ករោមា’ព្រុវិំសុ,

ពុទ្ធូប្បាទោ កិមុត សុតរំ ទុល្លភោ ពុទ្ធសទ្ទោ

ឥច្ចេវំសោ សុមរិយ អលង្កត្តុកាមោ’សិ មគ្គំ; ()

៩.

ឈានា’ភិញ្ញា រតតកវចុ’ជ្ជោតមាន’ត្តភាវោ

សទ្ធាយេ’សោ អចលសទិសោ ឥទ្ធិមា តាបសោ’តិ,

សល្លក្ខេត្វា កលលវិសមំ ទុគ្គមគ្គប្បទេសំ

សជ្ជេតុំ តេ សបទិ មុទិតា សាធវោ តស្ស’ទំសុ; ()

១០. ¶

នានាបុប្ផំ ជលជថលជំ ឱចិនិត្វា វនម្ហា

តេត្វា ទេវាសុរភវនតោ កោវិឡារាទិបុប្ផេ,

អានេត្វា’ហំ ភុជគភវតា ផុល្លកណ្ឌុប្បលានិ

ឆេកោស្មី’តិ វិថរិយ បថំ ឥទ្ធិយា សំវិធាតុំ; ()

១១.

កត្វេ’វំ មេ ហទយមកុឡំ តោវិកាសេយ្យ តស្មា

វេយ្យាវច្ចំ វិសទមតិនោ កាយិកំ សំវិធាយ,

អជ្ជេវា’ហំ វិបុលកុសលំ សញ្ចិនិស្ស’ន្តី ធីរោ

សំសោធេតុំ កលលកលុសំ អញ្ជសំ អារភិត្ថ; ()

១២.

បស្សន្តានំ វិមលនយនោ’ភាស ជិមូតគព្ភេ

ពុទ្ធោពុទ្ធោ’ត្យ’ភិហិតវចោ វិជ្ជុរាជីវ ចារី,

តស្មិំ បង្កេ និជករតល’មេភាជបច្ឆិហិ ធីមា

បំសុំ ទត្វា រជតធវលំ វាលុកំ វោកិរន្តោ; ()

១៣. ¶

តស្មិ ឋានេ កល្លលុលិតេ សុដ្ឋុ នា’លង្កតេវ

សទ្ធិំ ទីបង្ករ’នធិវរោ’នេកខីណាសវេហិ,

បត្តោ ព្រហ្មា’មរនរផណិសិទ្ធវិជ្ជាធរានំ

សំវត្តន្តេ សុវិបុលមហេ បាដិហីរេ ឧឡារេ; ()

១៤.

ហេម’ម្ភោជោ’បមសុវទនំ មណ្ឌិតំ លក្ខណ្ហោ-

សីត្យា’នុព្យញ្ជនវិលសិតំ កេតុមាលាវិលាសំ,

សត្ថារំ តំ ទិសិទិសិ បភានិច្ឆរន្ត’ញ្ជសម្ភិ

អាគច្ឆន្តំ វិយ មណិតលេ មត្តមាតង្គរាជា; ()

១៥. ¶

ឱលោកេត្វា វិមលនយនញ្ចន្ទនិលុប្បលានិ

ឧម្មិលេត្វា រតនផលកំ អក្កមន្តោវ បិដ្ឋិំ,

នានាខីណាសវបរិចុតោ កទ្ទមំ នា’ក្កមិត្វា

សម្ពុទ្ធោយំ វជតុ ឥតិ មេ ទីឃរត្តំ ហិតាយ; ()

១៦.

សល្លក្ខេត្វា ខរ’ជិនជដាវាកចីរានិ កេសេ

ឱមុញ្ចិត្វា វិសមកលលេ បត្ថរិត្វា’ត្តភាវំ,

សេតុំ កត្វា បរមបណិធី កោមិនី ចោទិត’ត្តោ

បញ្ចា’ភិញ្ញារតនមណិមា ស្វា’ចកុជ្ជោ និបជ្ជិ; ()

១៧.

សុត្វា គាថាបទម្បិ ន មេ ភារិយំ សំកិលេសេ

វិទ្ធំសេត្វា វរសិវុរំ បត្តុមិច្ឆេ សចា’ហំ,

សំវិជ្ជន្តេ តិភវភវនេ ទុក្ខិតា’នន្តសត្តេ

សោ’ភំ ឯកោ កថមធិគមេ ធម្ម មញ្ញាតវេសោ;()

១៨. ¶

យន្នូនា’ហំ បរហិតរតោ សម្មទញ្ញាយ ពោធិំ

អារោបេត្វា និខិលជនតំ’នុត្តរំ ធម្មនាវំ,

ឧត្តារេត្វា វរសិវបុរំ វដ្ដទុក្ខោទធិម្ហា

បច្ឆា ទីបង្ករមុនិ យថា និព្ពុតិំ បាបុណិស្សំ; ()

១៩.

ឥច្ចេវំ សោ បុមរិយ សមោធានយិត្វា’ដ្ឋធម្មេ

សំសារម្ហា’វតរណមហាសេតុរូបោ បជានំ,

មុទ្ធាពទ្ធ’ញ្ជលិបុដជដោ បង្កបិដ្ឋេ និបន្នោ

សម្ពោធត្ថំ បណិធិមករិ តាវ តប្បាទមូលេ; ()

២០. ¶

ឧស្សិសឋោ សបទិ ភគវា បញ្ចវណ្ណប្បសាទំ

ឧម្មីលេត្វា នយនយុគលំ ផុល្លនីលុប្បលាភំ,

ទិស្វា នីលោបលមណិមយំ វាតបានញ្ចយំ’វ

ឧគ្ឃាដេន្តោ ឥសិវរម្ហាបង្កជំ បង្កបិដ្ឋេ; ()

២១.

ឯតស្សិ’ជឈិស្សតិ ឥតិ អយំ បត្ថនា’នាគតំស-

ញាណំ សម្មា បតិនិយ ឥតោ កប្បលក្ខាធិកានំ,

អាវជ្ជេន្តោ ឧបរិ ចតុរាសង្ខិយានន្ត្យ’វេទិ

បត្វា ពោធិំ អហមិវ សិយា គោតមោ នាម ពុទ្ធោ; ()

២២.

តុម្ហេ សម្បស្សថ ឥតិ ឥមំ តាបសំ សង្ឃមជ្ឈេ

វត្វេ’វំ សោ បទមសទិសំ ធម្មរាជា ទទន្តោ,

សម្ហិន្ទិត្ថា’ធរកិសលយា’លត្តកំ នាគតំយ-

បញ្ញាមុទ្ទា’ង្កិតបទសតំ វត្តសន្ទេសគព្ភំ; ()

២៣. ¶

វាសដ្ឋានំ កបិលនគរំ នាម មាសាមហេសិ

មាតា សុទ្ធោទននរបតិ តេ បិតា’ទិច្ចវំសេ,

ពិម្ពា ពិម្ពា ធរវតិ បិយា ហេម ពិម្ពា ភិរាមា

តស្មិំកាលេ តនុជរតនំ រាហុលោ ហេស្សតេ តេ; ()

២៤.

ហេស្សន្តេ តេ បឋមទុតិយស្សាវកា សារិបុត្ត-

មោគ្គល្លានា ទ្វិជកុលភវា ភុរិបញ្ញិទ្ធិមន្តោ,

អានន្ទាខ្យោ យតិ បតិ រុបដ្ឋាយកោសាវិកានំ

ខេមាថេរិ បរម យុគលំ ឧប្បលព្ពណ្ណថេរិ; ()

២៥. ¶

អស្សត្ថោ តេ វិជយវិដបី ត្វញ្ច ខោ គោតមវ្ហោ

ឆព្ពស្សានី បទហិយ ឃរា និក្ខមិត្វា សកម្ហា,

បាយាសគ្គំ បរិវិសិយ ភោ ត្វំ សុជាតាយ ទិន្នំ

ពោធិំ ពុជ្ឈិស្សសិ ឥតិ ធុវំ ពោធិមូលេ និសជ្ជ; ()

២៦.

សត្ថា សញ្ឈាឃនបដលតោ មុត្តវិជ្ជុល្លតេ,វ

សន្ទស្សេត្វា និជភុជលតំ ចីវរព្ភន្តរម្ហា,

បខ្យាកាសិ ជលធររវា’ការគម្ភីរឃោយំ

និច្ឆារេត្វា សុរធនុរិវោ’ភាស ឆព្ពណ្ណរំសិ; ()

២៧.

អម្ហេ ទីបង្ករភគវតោ សាសនេ នា’វពុទ្ធា

លច្ឆាមា’តិ តវ បរិមុខេ’វា’យតិំ មោក្ខធម្មំ,

តស្មិំ បត្តា’ខីល សុរនរាបត្ថយុំ តង្ខណេវំ

បូជេត្វា’តញ្ជលិសរសិជេ បាទបីឋម្ហិ តស្ស; ()

២៨. ¶

ពុទ្ធោ ព្រហ្មាមរនរសិរោ ចុម្ពិតង្ឃី សរោជោ

សម្បូជេត្វា’ដ្ឋហិ ជដិលកំ បុប្ផមុដ្ឋីហិ តម្ហា,

បក្កាមិ សោ កនកសិខរីហារិ កិញ្ជក្ខភារេ

ឧព្ភូត’ម្ហោរុហវនសិរេ អប្បយន្តោ បទានិ; ()

២៩.

រម្មំ រម្មំ មហីយ ជដិលំ បុប្ផមុដ្ឋីហិ កត្វា

ខីណា ខីណាសវវសិគណា ទក្ខិណំ បក្កមិំសុ,

ទេវា’ទេវា បវុរមករុំ វន្ទនាមានបូជំ

ទីបំ ទីបង្ករទសពលញ្ចា’នុគន្ត្វា និវត្តា; ()

៣០. ¶

តម្ហា ឋានា គតសតិ ជនេ សន្និសិន្នស្ស តស្ស

បល្លង្កេនា’មរនរ បរិច្ចន្ត បុប្ផាសនម្ហិ,

ជាតិក្ខេត្តា តហិមុបគតា ទេវតា ឯតមត្ថំ

អារោចេសុំ មហិតវរណា អញ្ជលិមញ្ជរីហិំ; ()

៣១.

បុព្ពេ បុប្ផាសនុបរិ សមារូឡ្ហពុទ្ធង្កុរានំ

អទ្ធានេ’វេ’តរហិ ភវតោចា’សនារោហណម្ហិ,

ឯកាលោកា ទសហិ គុណិតា លោកធាតុ សហស្សី

សំវត្តន្តេ ត្វមនវរតំ ហេស្សសេ តេន ពុទ្ធោ; ()

៣២.

តាសំ វាចំ សវណមធុរំ ទេវតានំ និសម្ម

ភិយ្យោ ចិត្តប្បភវវីរិយោ បីតិវិប្ផារិតត្តោ,

បុព្ពេ សត្តុត្តមបរិចិតា ពោធិសម្ភារធម្មា

អាវជ្ជេសិ កតិ ឥតិ សុធី ធម្មធាតុំ សហេតុំ; ()

៣៣. ¶

ឱកុជ្ជិត្វា ធរណិឋបិតោ បុណ្ណ កុម្ភោ សុមេធ

វិស្សន្ទេត្វា សលិលមខិលំ កិន្តុបច្ចាហរេថ,

ឯវំ ទត្វា ធនសុតកលត្ត’ង្គបច្ចង្គជីវេ

និព្ពិន្នោ មា ភវិ’តិ បឋមំ បារមិំ’ធិដ្ឋហិ សោ; ()

៣៤.

នា’បេក្ខិត្វា យថរិវ និជំ ជីវិតំ ជីវិតំ’វ

រក្ខន្តោ សញ្ចរតិ ចមរិ ចាមរ ចន្ទិកាភំ,

ឯវំ សីលំ វរសិវបុរទ្វារមារក្ខ ធីរ

អជ្ឈិដ្ឋាសិ ឥតិ សទុតិយំ បារមិំ សុទ្ធសីលោ; ()

៣៥. ¶

សំវិគ្គោ យោ ចិរបរិវសំ ឃោរការាឃរម្ហិ

មុត្តីំ តម្ហា’គមយតិ យថា ហោហិ នេក្ខម្មនិត្តោ

និព្ពិន្នោ ត្វំ តថរិវ ភវេ ពន្ធនាគាររូបេ

អជ្ឈិដ្ឋាសិ តតិយម្បិ សោ បារមិន្ត្យេ’កចារី; ()

៣៦.

ហីនុក្កដ្ឋំ កុលមនុឃរំ ភិក្ខកោ ភិក្ខុ ភិក្ខំ

អណ្វាហិណ្ឌំ លភតិ នចិរំ សំវរដ្ឋោ យថេ’វំ,

សម្ពោធត្ថ ភជ បដិពលេ បណ្ឌិតេ បុដ្ឋបញ្ហោ

អជ្ឈិដ្ឋាសិ ត្វមិតិ មតិមា បារមិំ សោ ចតុត្ថិំ; ()

៣៧.

និច្ចុស្សាហោ វិចរតិ យថា កេសរី សេរិចារី

ឯវំ ឋានេ គមនសយនេចា’សនេ ត្វំ សុមេធ,

ឧស្សោឡ្ហី ត្យាសិថិលវីរិយោ ហោតិ សម្ពោធនត្ថំ

អជ្ឈីដ្ឋាសិ ថិរវីរិយវា បញ្ចមិំ បារមិំ សោ; ()

៣៨. ¶

ឥដ្ឋានិដ្ឋំ បថវិរិវ ភោ សព្ពមានាវមានំ

នាបជ្ជិត្វា មនសិវិក្តិំ ត្វំ សហន្តោ ខមន្តោ,

សម្ពោធត្ថំ បរវធខមោ ហោហិ’តី ខន្តិវាទី

អជ្ឈិដ្ឋាសិ បរហិតរតោ ឆដ្ឋមិំ បារមិំ សោ; ()

៣៩.

វីថិំ នាតិក្កមតិ និយមំ ឱសធីតារកា’យំ

ឯវំ សន្តុត្តម បរិចិតំ សច្ចវាចំ សុមេធ,

ត្វំ មាវិតិក្កមិ ករហចិ ពោទ្ធុកាមោ សុពោធិំ

អជ្ឈិដ្ឋាសិ’ត្យ’វិតថកថិ សត្តមិំ បារមិំ សោ; ()

៤០. ¶

តម្ហាឋានា ពលវបវនេ វាយមានេ’បិ ថោកំ

កប្បដ្ឋាសិ តចលតិ យថា បព្ពតោ សុប្បតដ្ឋោ,

ត្វំ តិដ្ឋាហិ តថរិវ អធិដ្ឋានធម្មេសុ ទឡ្ហំ

អជ្ឈិដ្ឋាសី’ត្យវលសទិសោ ច’ដ្ឋមិំ បារមិំ សោ; ()

៤១.

ឱតិណ្ណេសុ ឧទករហទោ ភោ និហីនុត្តមេសុ

សីតត្តំ សម្ផរតិ ហិ សមំ វារិនា ភាវយេនិ,

មេត្តាយេវំ តិភវភវនេ សព្ពសត្តេសុ តុល្យំ

អជ្ឈិដ្ឋាសិ សមុតិ នវមិំ បារមិំ មេត្ត ចិត្តោ; ()

៤២.

ឥដ្ឋានិដ្ឋេ សតិ បដិហតេ វត្ថុជាតេ យថាហិ

មជ្ឈត្តា’យំ វសុមតិវធូ ហោតិ ទុក្ខេ សុខេក វា,

ឯវំ ភោ ត្វំ ភវ សមតុលាសន្តិភោ’បេក្ខ កោ’តិ

អជ្ឈិដ្ឋាសិ សវសិ ទសមិំ បារមិំ ភុរិមេធោ; ()

៤៣. ¶

អាលោលេន្តោ តិទសបមិតំ បារមិសាគរំ សោ

សត្តាធិសោ និសិតមតិមា ញាណមត្ថា’ចលេន,

អាវជ្ជេសិ វសុមតវធុ សាធុការំ’វ ទេន្តិ

សំកម្បិ សម្បតិ សតិមតោ ធម្មតេជេន តេន; ()

៤៤.

ភីរូច្ឆម្ហី ឃណបថវិយា កម្បមាតាយិ’មាយ

បត្វា ទីបង្ករភគវតោ រម្មវាសី សមីបំ,

សម្បុច្ឆិំសុ វសុមតិ ភុសំ កម្បិ តំកិស្សហេតុ

អាវជ្ជេត្វា សមុតិ មុនិនោ តម្បវត្តិំ កថេសិ; ()

៤៥.

និក្កង្ខា តេ បុនបិ នគរា នាគរា តំ ឧបេច្ច

សម្បូជេសុំ ចរណយុគលំ គន្ធមាលាទិកេហិ,

កត្វា តេន’ញ្ជលិសរសិជេ យេន ទីបង្ករេ’ណោ

ឧដ្ឋាសិ សោ បុរិសតិសហោ សន្នីសិន្នាសនម្ហា; ()

៤៦. ¶

មា តេ រោគោ ភវិ បដិភយំ មា ភវិ ឆម្ភិតត្តំ

សង្កប្បោ តេ បរមបណិធិ សិជ្ឈតំ ខិប្បមេវ,

ឥត្ថញ្ចា’សិថុតិបទសតំ ជាតិខេត្តា គតា តំ

បុប្ផាទីហិ មហីយ ជដិលំ និជ្ជរា ព្យាហរិំសុ; ()

៤៧.

អព្ភុគ្គន្ត្វា បវនបទវិំ ទេវតានំ មនានិ

ពោធាត្វោ ហិមវតិ សកំ អស្សមំ តាបសោ សោ,

បត្តោ អត្ថាចលមុបគមី តង្ខណេ រំសិមាលី

សង្កោចេត្វា សរសិជវនំ សំហរិត្វា’ំសុជាលំ; ()

៤៨. ¶

រម្មំ ទីបង្ករភគវតោ រម្មវត្យា’ភិធានំ

វាសដ្ឋានំ ជនកជននី ទ្វេ សុទេវស្សុមេធា,

និច្ចោបដ្ឋាយកយតិវរោ សាគតោមង្គលោច

តិស្សោចា’សុំ បឋមទុតិយស្សាវកា ថេរនាគា; ()

៤៩.

នានាខីណាសវបរិវុតោ ចា’សិ នន្ទា សុនន្ទា

តស្សា’ហេសុំ បឋមទុតិយស្សាវិកា អគ្គភូតា,

កាយោ’សិតិរតនបមិតោ បិប្ផលិនាមពោធិ

អដ្ឋាសិ សោ បចុរជនតំ តារយំ វស្សលក្ខំ; ()

៥០.

សត្ថា ទីបង្ករវ្ហោ សុរនរសរណោទីបទីបោចិរស្សំ

ទីបេវោ ធម្មទីបំ តិភុវនភវនេ វីត’វិជ្ជន្ធការំ

អគ្គិក្ខន្ធោ’វភាសំ វិហរិយ បរិនិព្ពាយិ ខីណាសវា’បិ

ខីណស្នេហាបទីបាយថរិវ អរិយា សាវកា និព្ពុតា’សុំ; ()

ឥតិ មេធានន្ទាភិធានេន យតិនា វិរចិតេ សកលកវិជន ហទយានន្ទទាននិទានេ ជិតវំសទីបេ ទូរេនិទានេ សុមេធ តាបសស្ស មូលបណិឋានដ្ឋបនបវត្តិ បរិទីបោ ទុតិយោ សគ្គោ.

១. ¶

លោកំ (’វសន្តតិលកោ) កុមុទាករំ មា

កោណ្ឌញ្ញនាមភគវា’ថ បពោធយត្តោ,

ជាតោ តទា វរមតី វិជិតាវិ រាជា

សម្បន្ន ចក្ករតនោ’ភវិ ចក្កមត្តិ; ()

២.

សង្ឃស្ស ពុទ្ធបមុខស្ស ឧឡារទានំ

ទត្វា វិធាយ បណិធិំ វរពោធិយា សោ,

រជ្ជំ បហាយ ជិនសាសនមោតរិត្វា

ឈានាន្យ’លត្ថ បដិលង្វរប្បទានោ; ()

៣. ¶

តស្សា’សិ រម្មវតិនាម បុរំ សុនន្ទោ

រាជា អហោសិ ជនកោ ជននី សុជាតា,

ភទ្ទស្សុភទ្ទសមណា វរសាវកា’សុំ

តិស្សោ’បតិស្ស’សមណិ វរសាវិកាយោ; ()

៤.

លក្ខាយុកោ វិជយពោធិ វិសាលសាល-

កល្យាណិ នាម តទុបដ្ឋហិ ចា’នុរុទ្ធោ,

តស្សា’ដ្ឋ សីតិរតនប្បមិតំ សរីរំ

អាសុំ តយោ អរិយសាវកសន្និបាតា; ()

៥.

តស្សា’បរេន សមយេនិ’ហ’នង្គភង្គោ

ឧប្បជ្ជិ មង្គលជិនោ ជនមង្គលាយ,

ពុទ្ធង្កុរោ’តិរុចិរោ សុរុចី សមញ្ញោ

អាសិ តទា’វតិសុរោ ទ្វិជវំសកេតុ; ()

៦. ¶

ទត្វា សសាវកជិតស្ស ទិនានិ សត្ត

បត្ថេសិ ពោធិមសមំ គវបានទានំ,

បព្យាកតោ ភគវតា ភវនា’ហីគន្ត្វា

បព្ពជ្ជិតោ សុខមវិន្ទិ សមាធិជំ សោ; ()

៧.

តស្សុ’ន្តរំ បុរវរំ បិតរោ’ត្តរ’វ្ហា

អាសុំ សុទេវសមណោ វសិ ធម្មសេនោ,

តស្សា’គ្គសាវកយុគំ សកសាវិកានំ

ភទ្ទំយុគំ អភវិ សិវលិចា’ប្យ’សោកា; ()

៨. ¶

តំ បាលិតោ ជិនមុបដ្ឋហិ អដ្ឋ’សីតិ

ហត្ថោ’សិ តស្ស វជិរូបមរូបកាយោ,

ពោធី’បិ នាគតរុ សាវកសន្តិបាតា

អាសុំ តយោ នវុតិវស្សសហស្សមាយុ; ()

៩.

តស្សា’បរេន សុមនោ ករុណានិធានោ

នាថោ មនោជមថនោ ឧទបាទិ លោកេ,

ពុទ្ធង្កុរោ’ភវិ តទា’តុលនាគរាជា

តេជ’គ្គិជាលជលិតោ អតុលិទ្ធិមា សោ; ()

១០.

នាគោ’បិ នាគភវនម្ហិ សសាវកស្ស

ពុទ្ធស្ស ទិព្ពតុរិយេហិ កតុបហារោ,

ទត្វាន ទានមតុលំ បណិធិំ អកាសិ

ពុទ្ធោ ភវិស្សសិ តុវន្តិ អហាសិ ពុទ្ធោ; ()

១១. ¶

ខេមវ្ហយំ បុរមហូ ជនកោ សុទន្តោ

រាជា ជនេត្តិ សិរិមា និជសាវកានំ;

អគ្គា ភវិំសុ សរណោ វសិ ភាវិតត្តោ

សោណា តទគ្គសមណិ’សិ តថុ’បសោណា; ()

១២.

តស្សា’សិ នាគតរុ ពោធិ ឧទេនតេរោ-

បដ្ឋាយកោ នវុតិវស្សសហស្សមាយុ,

ឧព្ពេធតោ នវុតិហត្ថមិតំ សរីរំ

អាសុំ តយោ អរិយសាវកសន្និបាតា; ()

១៣.

តស្សា’បរេន ឧទបាទិ’ហ រេវតាខ្យោ

ទេវាទិវន្ទិតបទោ ភុវិ ទេវទេវោ,

សត្តុត្តមោ ភវិ តទា អតិទេវនាមោ

ភោវាទិវំសតិលកោ ចតុវេទវេទី; ()

១៤. ¶

ពទ្ធញ្ជលី សិរសិ ធម្មកថំ និសម្ម

គន្ត្វាន តំ សរណមុត្តរមុត្តរិយំ;

ទត្វា’ហិបត្ថយិ សុខោធិមថោ មហេសិ

ពុទ្ធោ ភវិស្សសិ តុវន្តី វិសាករិត្ថ; ()

១៥.

តស្សា’សិ ធញ្ញវតិនាម បុរំ ជិនស្ស

មាតា មហេសិ វិបុលា វិបុលោ បិតា’សិ,

សព្រហ្មទេវវរុណោ ភវិ សង្ឃមជ្ឈេ

ភទ្ទា ច ភទ្ទយុគលំ ទុវិធំ សុភទ្ទា; ()

១៦.

តំ សម្ភវោ វសិ ឧបដ្ឋហិ នាគពោធិ

រុក្ខោប្យ’សិតិរតនំ ភវិ អត្តភាវោ,

អាយុប្បមាណម្បិ សដ្ឋិសហស្សវស្សំ

អាសុំ តយោ អរិយសាវកសន្និបាតាត;

១៧. ¶

តស្សា’បរម្ហិ សមយេ ជនបារិជាតោ

ឧប្បជ្ជិ សោភិតជិនោ ជិតបញ្ចមារោ,

អជ្ឈាយកោ សកលវេទ មុឡារភោគី

ពុទ្ធង្កុរោ ភវិ តទា’ជិតនាមវប្បោ;

១៨.

ធម្មំ និសម្ម សរណេសុ បតិដ្ឋហិត្វា

សង្ឃស្ស ពុទ្ធបមុខស្ស ឧឡារទានំ,

ទត្វា បធានបណិធាន មកាសិ ធីរោ

ត្វំ លច្ឆសិ’តិ វរពោធិ មហាសិ សត្ថា; ()

១៩.

រម្មំ សុធម្មមហុ តស្ស បុរំ សុធម្មោ

រាជា អហោសិ ជនកោ ជនិកា សុធម្មា

តស្សា’គ្គសាវកយុគំ អសមោ សុនេត្តោ

តស្សាវិកា’គ្គយុគលំ នកុលា សុជាតា; ()

២០. ¶

នាគស្ស នាគតរុ ពោធិ សរីរមដ្ឋ-

បណ្ណាសហត្ថបមិតំ តមតោមថេរោ,

សោបដ្ឋហី នវុតិវស្សសហស្សមាយុ

អាសុំ តយោ អរិយ សាវក សន្និបាតា; ()

២១.

ឧប្បជ្ជិ តស្ស អបរេន អនោមទស្សិ

ពុទ្ធោ បពុទ្ធកមលាមលនីលនេត្តោ,

ពុទ្ធង្កុរោ ជិតសុរារិ តទានិ យក្ខ-

សេនាបតី ភវិ មហិទ្ធិមហានុភាវោ; ()

២២.

សម្ពោធិ មគ្គបុរិសោ បណិធានយំ សោ

សង្ឃស្ស ពុទ្ធបមុខស្ស ឧឡារទានំ,

បាទាសិ តិសុ សរណេសុ បតិដ្ឋហិត្វា

ពុទ្ធោ ភវិស្សសិ តុវន្តិ ជិនោ’ព្រុវិតំ; ()

២៣. ¶

ឋានញ្ហិ ចន្ទវតិនាម យសោធរាខ្យា

មាតា មហេសិ យសវា ជនកោ ជនិន្ទោ,

តស្ស’គ្គសាវកយុគំ និសភោ អតោមោ

ទ្វេ សុន្ទរី ច សុមនា ចរសាវិកា’សុំ; ()

២៤.

ពោធី’បិ តស្ស កកុធោ មុនិទេហមដ្ឋ-

បណ្ណាសហត្ថបមិតំ វរុណាភិធានោ,

ថេរោ ឧបដ្ឋហិ ច លក្ខបមាណមាយុ

អាសុំ តយោ អរិយសាវកសន្និបាតា; ()

២៥.

តស្សា’បរេន បទុមោ ទិបទានមិន្ទោ

ជាតោ បពុជ្ឈិតមនោបទុមោ បជានំ,

ធីរោ ពភូវ វរវារណកុម្ភភេទី

សីហោ តទា រុចិរកេសរភារគីវោ; ()

២៦. ¶

ពុទ្ធំ និរោធសុខវេទិយនំ វតម្ហិ

សត្តាហមក្ខិបទូមេហិ តមច្ចយិត្វា,

ចិត្តំ បសាទិយ បុនា’គតសាវកេសុ

សីហោ វិភាសិ បដិលទ្ធវរប្បទានោ; ()

២៧.

តស្សា’សិ ចម្បកបុរំ បទុមាភិធានោ

រាជា អហោសិ ជនកោ អសមា ជនេត្តី,

សាលោបសាលយតយោ វរសាវកា’សុំ

រាមា’បិ តស្ស បរមាសមណិ សុរាមា; ()

២៨.

នាមេនុ’បដ្ឋហិ វសិ វរុណោ តមដ្ឋ-

បណ្ណាសហត្ថមិត មស្ស សរីរមា’សិ,

ពោធិ’បិ សោណតរុ លក្ខបមាណមាយុ

អាសុំ តយោ អរិយសាវកសន្និបាតា; ()

២៩. ¶

តស្សា’បរេន វរទោ មុនិ នារទវ្ហោ

បាបន្ធការនិករំ ភីទុរោ’ទបាទិ,

ពុទ្ធង្កុរោ ភវិ តទា’ខិលឈាតភិញ្ញា-

លាភី បវត្តផលភោជិ តបោធនីសោ; ()

៣០.

កត្វានុ’ឡារបណិធាន មុឡារវិរោ

ទត្វា សសាវកជិនស្ស ឧឡារទានំ,

បូជេសិ តំ សុរភិនា ហរិចន្ទនេន

សត្ថាបិ សម្បតិ វិយាករណំ អទាសិ; ()

៣១.

តស្សា’សិ ធញ្ញវតិនាម បុរំ សុមេធោ

រាជា អហោសិ ជនកោ ជននី អនោមា,

ទ្វេ ភទ្ទសាលជិតមិត្តវសិ វសិន-

មគ្គោ’ន្តរា សមណិ ផគ្គុណិ ភិក្ខុនីតំ; ()

៣២. ¶

វាសេដ្ឋភិក្ខុ តទុបដ្ឋហិ រូបកាយោ

តស្សា’ដ្ឋសិតិរតនំ មហសោណសាខី,

ពោធិទ្ទុមោ នវុតិវស្សសហស្សមាយុ

អាសុំ តយោ អរិយសាវកសន្តិបាតា; ()

៣៣.

តស្សា’បរេន បទុមុត្តរ ធម្មរាជា

ជាតោ តិលោកបទុមោ បទុមប្បិតង្ឃី,

អឌ្ឍោ ឧឡារវិភវោ មហរដ្ឋិយោ សោ

ពុទ្ធង្កុរោ ភវិ តទា ជដិលាភិធានោ;()

៣៤.

សម្ពោធិយា’ធិគម បច្ចយបត្ថនំ សោ

វិរោវិធាយ បទុមុត្តរបាទមូលេ,

សង្ឃស្ស ពុទ្ធបមុខស្ស តិចិវរានិ

បាទាសិ តីសុរតនេសុ អភិប្បសន្នោ; ()

៣៥. ¶

តស្សា’សិ ហំសវតិនាម បុរំ ជិនស្ស

អានន្ទភុបតិ បិតា ជនិកា សុជាតា,

ទ្វេ តស្ស ទេវលសុជាតវសិ វសិនំ

អគ្គា ភវិំសុ សមណិស្វាមិតាសមា’គ្គា; ()

៣៦.

លក្ខាយុកោ សជយពោធិក វិសាលសាល

រុក្ខោ ឧបដ្ឋហិ មុនិំ សុមនាភិធានោ,

តស្ស’ដ្ឋ’សិតិរតនប្បមិតំ សរីរំ

អាសុំ តយោ ភគវតោ គណសន្និបាតា; ()

៣៧.

តស្សា’បរេន សមយេន សុមេធនាមោ

លោកម្ហិ បាតុភវិ លោកហិតាយ សត្ថា,

ពុទ្ធង្កុរោ កិរ តទាន្យុ’ភតោ សុជាតោ

ស្វា’សិតិកោដិវិភវោ’ត្តរ មាណវោ’សិ; ()

៣៨. ¶

វិស្សជ្ជិយាន វិភវំ តិំសតិកោដិំ

ទត្វាន ទានមស្មំ សុគតេ សសង្ឃេ,

បព្ពជ្ជិតោ បរមពោធិ មបត្ថយិត្ថ

ព្យាកាសិ សោមុនិ ត’មិជ្ឈនភាវ’មទ្ធា; ()

៣៩.

រម្មំ សុទស្សនមហូ នគរំ សុទន្តោ

តស្សា’សិ ភូបតិ បិតា ជននី សុទត្តា,

សង្ឃេសុ’ហោសុ សរណោ វសិ សព្ពកាមោ

រាមា យមានិ បរមាន្យ’ភវុំក សុរាមា; ()

៤០. ¶

ពោធី’បិ នីបតរុ សាគរនាមថេរោ

’បដ្ឋាសិ តំ នវុតិវស្សសហស្សមាយុ,

តស្សា’ឍសិតិរតនុ’គ្គតមាសិ គត្តំ

អាសុំ តយោ សតិមតោ គណសន្តិបាតា; ()

៤១.

តស្សា’បរេន សមយេន ជនប្បទីបោ

ជាតោ សុជាតភគវា ជិតបញ្ចមារោ,

សម្បន្នសត្តរតតោ វរចក្កវត្តិ

រាជា ពភូវិ’ហ មហាបុរិសោ តទាសោ; ()

៤២.

ធម្មា’មតេន មុទិតោ រតនទ្វយស្ស

ទត្វា សសត្តរតនំ ចតុទីបរជ្ជំ,

បព្ពជ្ជិ ពោធិបណិធិំ បណិធាយ ធីមា

ញត្វា មហាមុនិ តមិជ្ឈនភាវមាហ;

៤៣. ¶

រម្មំ សុមង្គលមហូ បុរមុគ្គតាខ្យោ

រាជា បិតាភវិ បភាវតិនាម មាតា,

អគ្គាភវិំសុ ច សុទស្សនទេវថេរា

នាគា គណស្សទសិ នាគសមាលថេរិ; ()

៤៤.

តំ នារទោមុនិរុ’បដ្ឋហិ ច’ត្តភាវោ

បណ្ណាសហត្ថបមិតោ ភវិវេណុពោធិ,

តស្សា’ភវី នវុតិវស្សសហស្សមាយុ

អាសុំ តយោ ធីតិមតោ គណសន្និបាតា; ()

៤៥.

តស្សា’បរេនិ’ហ និរូបមរូបសារោ

ជាតោពភូវ បិយទស្សិសមន្តទស្សិ,

ធីរោ តទន្យ’ភវិ កស្សបមាណវោ សោ

វេទេសុ តីសុ កុសលោ កុសលំ គវេសិ; ()

៤៦. ¶

សោ កោដិលក្ខបរិមាណធតព្ពយេន

សង្គស្ស ពុទ្ធបមុខស្ស មហាវិហារំ,

កត្វា បទាសិ អភិបត្ថិតពុទ្ធភាវោ

ពុទ្ធោ’បិ តប្បណិធិសិទ្ធិ សិយា’ត្យ’ភាសិ; ()

៤៧.

ចន្ទាមហេសិ ជននី ជនកោ បុទិន្នោ

រាជា ពភូវ បុរមស្ស អនោមនាមំ,

អាសុំ តទគ្គយុគលានិ សុជាតធម្ម-

ទិន្នា គណស្សទសិ បកាលិតសព្ពទស្សិ; ()

៤៨.

តំ សោតវ្ហសមណោ សមុបដ្ឋហិត្ថ

ពោធី បិយង្គុ ភគវា’សិ អសិតិហត្ថោ,

អដ្ឋាសិក សោ នវុតិវស្សសហស្សម’ស្ស

អាសុំ តយោ មតិមតោ គណសន្និបាតា; ()

៤៩. ¶

តស្សា’បរេន សមយេនុ’ទបាទិ លោកេ

លោកត្ថសាធនរតោ មុនិរ’ត្ថទស្សី,

សត្តុន្តមោ’បិ និរតិក្កមធម្មសិមោ

តេជិទ្ធិមា ឥសិ តទា’សិ សុសិមនាមោ; ()

៥០.

អានីយ ទិព្ពភវនា កុសុមានិ តស្ស

មន្ទារវានិ សុបតិដ្ឋិតបាទបីឋេ,

សម្បូជិយាន បណិធានមកាសិ សត្ថា

ត្វំ មាទិសោ’ព្រុវិ ភវិស្សសិ ចា’យតិន្តិ; ()

៥១.

តស្សា’សិ សោភិតបុរំ ភវិសាគរវ្ហោ

រាជា បិតា ជនតិទេវិ សុទស្សនាខ្យា,

សន្តោបសន្តសមណា វរសាវកា’សុំ

ធម្មា តទគ្គសមណិប្យ’ភវុំ សុធម្មា; ()

៥២. ¶

តញ្ចា’ភយោ មុនិរូបដ្ឋហិ សោប្យ’សីតិ-

ហត្ថុគ្គតោ សតសហស្សបមាណមាយុ,

ចម្បេយ្យសាខិ ភវិ ពោធិ សុពោធិហេតុ

អាសុំ តយោ អរិយសវកសន្និតា; ()

៥៣.

តស្សា’បរេន ឧទបាទិ’ហ ធម្មទស្សី

និស្សីមធី’នធិវរោ ភវបារទស្សិ,

សោ តាវតិំសភវតម្ហិ មហានុភាវោ

ពុទ្ធង្កុរោ ភវិ តទា កិរ ទេវរាជា;()

៥៤.

ទិព្ពានិ គន្ធកុសុមានិ កថាគតស្ស

ចក្កង្កិតោរុចរណម្ពុរុហាសនម្ហិ,

បូជេសិ ទិព្ពតុរិយេហិ ច ពុទ្ធភាវំ

សោ បត្ថយំ មុនិតមិជ្ឈ នភាវមាហ; ()

៥៥. ¶

ឋានិយមាសិ សរណំ សុគតស្ស តស្ស

រាជា បិតា’សិ សរណោ ជននិ សុនន្ទា,

អគ្គាភវិំសុ បទុមោវសិ ផុស្សទេវោ

ខេមា ច ភិក្ខុសមណិស្វ’បិ សព្ពនាមា; ()

៥៦.

ថេរោ សុនេត្តវិសុតោ តទុបដ្ឋហិ សោ

លក្ខាយុកោ’សិ ជយពោធិ ញ្ច ពិម្ពិជាលោ,

តស្សា’ប្យ’សិតិរតនប្បមិតំ សរីរំ

អាសុំ តយោ អរិយសាវកសន្និបាតា; ()

៥៧.

តស្សា’បរេន សមយេនិ’គ សិទ្ធពោធិ

សិទ្ធត្ថនាមវិទិតោ ឧទបាទិ សត្ថា,

ពុទ្ធង្កុរោ ភវិ តទា’ខីលងឈានលាភី

ភោជិ បវត្តិតផលំ វសិ មង្គលាខ្យោ; ()

៥៨. ¶

សម្បន្នគន្ធរសិកំ បរិបក្កមេកំ

អានីយ សោ វិបកុលជម្ពុភលំ វនម្ហា,

បាទាសិ តស្ស បណិធីកតពុទ្ធភាវោ

តញ្ចានុភុយ ភគវាបិ វិយាករិត្ថ; ()

៥៩.

វេហារមាសិ នគរំ ជយសេននាមោ

រាជា អហោសិ ជនកោ ជននី សុផស្សា

ភិក្ខូសុ តស្ស វសិ សម្ពហុលោ សុមិត្តោ

ទ្វេ សីវលិ ញ្ច សមណីសុ វរា សុរាមា; ()

៦០.

តំ រេវតោមុនិ មុនិន្ទមុដ្ឋហិត្ថ

ពោធី’បិ តស្ស កណិការមភីរុហោ’សិ,

លក្ខាយុកោ ស’នរសារថិ សដ្ឋិហត្ថោ

អាសុំ តយោ អរិយសាវកសន្និបាតា; ()

៦១. ¶

តស្សា’បរេនិ’ហ សមុព្ភវិ និស្សនាមោ

សត្ថា បសត្ថចរណោ ចតុរោ’ឃតិណ្ណោ,

ពុទ្ធង្កុរោ ភវិ តទានិ សុជាតរាជា

រាជញ្ញមោឡិមណិលង្កតបាទបីឋោ; ()

៦២.

ហិត្វា ស’រជ្ជមិសិវេយធរោ សុធីរោ

ទិព្ពេហិ’នេកកុសុមេហិ ជិនំ វជន្តំ,

បូជេសិ មុទ្ធនិ តមាបវិតានសោភំ

សត្ថា’បិ តប្បណិធិសិទ្ធិ សិយា’ត្យ’ភាសិ; ()

៦៣.

ខេមំ បុរញ្ហិ ជនកោ ជនសន្ធនាមោ

រាជា ជនេត្តិ បទុមា និជសង្ឃមជ្ឈេ,

ទ្វេ ព្រហ្មទេវុទយ វិស្សុតថេរនាគា

ផុស្សា ច អគ្គយុគលាន្យ’ភវុំ សុទត្តា; ()

៦៤. ¶

តំ សម្ភវោវសិ វសិន្ទមុបដ្ឋហិត្ថ

តស្សា’សនវ្ហតរុ ពោធិ ស’សដ្ឋិតត្ថោ,

អដ្ឋាសិ វស្សគណនាយ មហេសិ លក្ខំ

អាសុំ តយោ អរិយសាវកសន្និបាតា; ()

៦៥.

តស្សា’បរេន ភវសាគរបាទស្សិ

ផុស្សោ មហាមុនិរិ’ហកព្ភុទបាទិ លោកេ,

ធីរោ តទានិ វិជិតាវិ ជិតារិវគ្គោ

រាជា ពភូវ សុររាជនិភោ’រុតេជោ; ()

៦៦.

សម្ពោធិ មគ្គបុរិសោ បណីធាយ ផីតំ

រជ្ជំ វិវជ្ជិយ ស’បព្ពជិតោ ជនស្ស,

អញ្ញាយ តីណិបិដកានិ កថេសិ ធម្មំ

វ្យាកាសិ ផុស្សភគវា’បិ’វ បុព្ពពុទ្ធា; ()

៦៧. ¶

តស្សា’សិ កាសិនគរំ ជយសេននាមោ

រាជា បិតា’សិ ជនតិ សិរិមា មហេសិ,

សង្ឃេសុ’ភោសុ’បិ សុរក្ខិតធម្មសេតា

ចាលា តទគ្គយុគលានិ តថូ’បញ្ចាលា; ()

៦៨.

ពោធិទ្ទុមា’មលកសាខិ សរីរមដ្ឋ-

បណ្ណាសហត្ថបមិតំ សភិយាភិធានោ,

សោបដ្ឋហី នវុតិវស្សសហស្សមាយុ

អាសុំ តយោ ភកវតោ គណសន្និបាតា; ()

៦៩.

តស្សា’បរេន សនរាមរសត្តសារោ

សត្ថា វិបស្សិ’ហ សមុព្ភវិ សព្ពទស្សី,

កម្មេន កេនចិ មហិទ្ធិមហានុភាវោ

ពុទ្ធង្កុរោ’ភវិ តទា’តុលនាគរាជា; ()

៧០. ¶

អង្គីរសស្ស ឃនកញ្ចនហទ្ទបីឋំ

បាទាសិ តស្ស ខវិតំ រតនេហិ នានា,

សោ ពុទ្ធភាវមហិបត្ថិយ ពោធិសត្តោ

វ្យាកាសិ តត្ថសុនិសជ្ជ ជិនោ វិបស្សិ; ()

៧១.

តស្សា’សិ ពន្ធុមតិនាមបុរំ តទេវ-

នាមោ បិតា ជននិ ពន្ធុមតី មហេសិ,

ទ្វេ ខណ្ឌតិស្សវសិនោ វរសាវកា’សុំ

ចន្ទា ច ភទ្ទយុគលំ ភវិ ចន្ទមិត្តា; ()

៧២.

ទេហំ អសិតិរតតំ តមសោកថេរោ-

បដ្ឋាសិ ពោធិវិដបី ភវិ កណ្ហវណ្ដា,

វាសំអកា មុនិរ’សីតិសហស្សវស្សំ

អាសុំ តយោ អរិយសាវកសន្និបាតា; ()

៧៣. ¶

តស្សា’បរេន អធិសីលសមាធិបញ្ញោ

សត្ថា សមុព្ភវី សិខី ជនកប្បសាខី,

ធីរោ តទា’ភវិ អរិន្ទមនាមរាជា

សទ្ធោ បហូតរតតោ រតនត្តយម្ហិ; ()

៧៤.

ភិក្ខញ្ច សត្តរតនាភរណាភិរាមំ

ញត្វាន ហត្ថិរតនំ សុគតេ សសង្ឃេ,

សោ ពុទ្ធភាវមហិបត្ថយិ សត្តសារោ

វ្យាកាសិ លច្ឆសិ សុខោធិបទន្តិ សត្ថា; ()

៧៥.

ពុទ្ធស្ស ចារិណវតី នគរំ អហោសិ

មាតា បភាវតិ បិតា អរុណវ្ហ រាជា,

សង្ឃេសុ’ភោសុ អភិភុវសិ សម្ភវោ ច

អគ្គាភវិំសុ មខិលាបទុមាភិធានា; ()

៧៦. ¶

ខេមង្ករោ ជិនមុបដ្ឋហិ សត្តតិំស-

ហត្ថុច្ឆិតោ វិជយពោធិ ច បុណ្ឌរិកោ,

សោ សត្តតិំសតិសហស្ស មិតាយុកោ’សិ

អាសុំ តយោ តទិយសាវកសន្និបាតា; ()

៧៧.

តស្សា’បរេនិ’ហ សមុព្ភវិ កេតុមាលា-

ព្យាមប្បភាបរិលសំ មុនិវេស្សភូ’តិ,

ពុទ្ធង្កុរោ កិរ តទានិ សុទស្សនវ្ហ-

រាជា ពភូវ បររាជគជិន្ទសីហោ; ()

៧៨.

សង្ឃស្ស ពុទ្ធបមុខស្ស សចីវរំ សោ

ទត្វាន ទានមតុលំ ជិនសាសនម្ហិ,

សព្ពញ្ញុពោធិមភិបត្ថិយ បព្ពជិត្ថ

ពុទ្ធោ ភវិស្សសិ ធុវន្តិ តមាហសត្ថា; ()

៧៩. ¶

តស្សា’ប្យ’នោបមបុរំ ភវិ សុប្បតីតោ

រាជា បិតា យសវតី ជនិកា មហេសី,

សោណុត្តរា ច និជសាវកសាវិកានំ

ទាមា មតិទ្ធិបរមា បរមា សមាលា; ()

៨០.

ពោធី’បិ តស្ស ភវិ សាលមហីរូហោ’ប-

សម្បន្នភិក្ខុ តទុបដ្ឋហិ សដ្ឋិហត្ថោ,

សត្ថា វិហាសិ សមសដ្ឋិសហស្សវស្សំ

អាសុំ តយោ តទិយសាវកសត្តិបាតា; ()

៨១.

តស្សា’បរេនិ’កហ សមុព្ភវិ សច្ចសន្ទោ

វេនេយ្យពន្ធុ ភគវា កកុសន្ធនាមោ,

ពុទ្ធង្កុរោ ភុវិ តទា’ភវិ ខេមរាជា

ទានប្បពន្ធជលសេកសុធោតហត្ថោ; ()

៨២. ¶

សោ បត្តចីវរបភូតិកមន្នបានំ

ទត្វា សសាវកជិនស្ស ឃរា’ភិគន្ត្វា,

បព្ពជ្ជិ ពោធិបណិធិំ បណិធាយ រាជា

សត្ថាសយា’ត្យ’វច តប្បណិធានសិទ្ធិ; ()

៨៣.

ខេមវហយំ នគរមស្ស បិតា’គ្គិទត្តោ

វិប្បោ វិភាវិ អភវិ ជនិកា វិសាខា,

សញ្ជិវថេរទុតិយោ វិធុរោ ច ថេរោ

សាមា តទគ្គយុគលំ ភវិ ចម្បកាខ្យា; ()

៨៤. ¶

តំ ពុទ្ធិជោ ជិនមុបដ្ឋហិ តស្ស គត្តំ

តាឡិសហត្ថមិតមាសិ សិរិសពោធិ,

តាឡិសហាយនសហស្សបមាណមាយុ

ឯកោ’វ តស្ស ភវិ សាវកសន្និបាតោ; ()

៨៥.

តស្សា’បរម្ហិ សមយេ ករុណានិធានោ

លោកាភិភូ កនកភុធរហារិរូបោ,

ឧប្បជ្ជិ កោណគមនោមុនិ បព្ពតាខ្យោ

ភុមិស្សរោ ភវិ មហាបុរិសោ តទានិ; ()

៨៦.

សង្ឃស្ស ពុទ្ធបមុខស្ស ឧឡារទានំ

ទត្វា មហគ្ឃវរចិវរសាដកេ ច,

សោ បកព្ពជិត្ថ អភិបត្ថិត ពុទ្ធភាវោ

ពុទ្ធោ ភវិស្សសិ តុវន្តិ តមាហសត្ថា; ()

៨៧. ¶

នាមេន សោភវតិ តម្បុរមុត្តរាខ្យា

មាតា បិតា’វនិសុរោ ភវិ យញ្ញទត្តោ,

ហីយោសោត្តរវសី សមណិ សមុទ្ទា

តស្សោ’ត្តរា ច បរមា បរិសាសុ’ភោសុ; ()

៨៨.

តំ សោត្ថិជោ ជិនមុបដ្ឋហិ តិំសហត្ថោ

អង្គីរសោ ភវិ ឧទុម្ពរសាខិ ពោធិ,

សោ តិំសហាយនសហស្សមិតាយុកោ’សិ

ឯកោ’វ តស្ស ភវិ សាវកសន្តិបាតោ; ()

៨៩.

តស្សា’បរេនិ’ហ មហាមុនិ កស្សបាខ្យោ

លោកម្ហិ បាតុភវិ ខគ្គវិសាណកប្បោ,

ពុទ្ធង្កុរោ ភុវិ តទា’ភវិ ជោតិបាលោ

វេទេសុ តីសុ សកលាសុ កលាសុ ឆេកោ; ()

៩០. ¶

កល្យាណមិត្តទុតិយោ សុគតំ ឧបេច្ច

សុត្វាន ធម្មមថសាសន មោតរិត្វា,

សព្ពញ្ញុភាវម្ហិបត្ថយិ មាណវោ សោ

វ្យាកាសិ កស្សបមុនី’បិ មុនី’ច បុព្ពា; ()

៩១.

ពារាណសិ នគរមាសិ បិតា ច មាតា

ទ្វេ ព្រហ្មទត្តធនវត្យ’ភិធានវន្តោ,

ភិក្ខុសុ តស្ស សមណិស្វ’បិ តិស្សភារ-

ទ្វាជា ច ភទ្ទយុគលាត្យ’នុលោរុវេលា; ()

៩២.

តំ សព្ពមិត្តសមណោ សមុបដ្ឋហិត្ថ

និគ្រោធសាខី ជយពោធិ ស’វីសហត្ថោ,

តស្សា’សិ វិសតិសហស្ស បមាណមាយុ

ឯកោ’វ’ហូ អរិយសាវកសន្នីបាតោ; ()

ឥតិ មេធានន្ទាភិធានេន យតិតា វិរចិតេ សកលកវិជន ហទយានន្ទ ទាននិទានេ ជិនវំសទីបេ ទូរេនិទានេ ពោធិសត្តស្ស សេសបណិធាតដ្ឋបន បវត្តិ បរិទីបោ តតិយោ សគ្គោ.

១. ¶

ទីបង្ករាទិចតុវីសតិ ពុទ្ធបាទ-

មូលេសុ លងបណិធាន មហានិធានោ,

លក្ខាធិកំ ចតុរសង្ខិយកប្បសង្ខំ

បុញ្ញាភិសន្ទមភិសង្ខរិ ពោធិសត្តោ; ()

២.

ឯត្ថន្តរេ វិវិធពាហិរវត្ថុជាតំ

សិស’ក្ខិមំសរុធិរានិ ច បុត្តទារេ,

សោ ជិវិតម្បិ កបណឌិកយាចកានំ

វីរោ បរិច្ចជិ បជាយ ហិតត្ថមេវ; ()

៣. ¶

ទានាធិមុត្តិបរិយេសន វិប្បវេសោ

បត្វា តបោវនមកិត្តិ តបោធនស្ស,

តិហំ អលត្ថ សកដាហមលោណឌាកំ

យស្សា’ភិភូតជឋរស្ស ជិឃច្ឆិតត្តា; () (អកិត្តិចរិយំ)

៤.

កន្តារមគ្គ បដិបន្ន មនាតបត្តំ

បច្ចេក ពុទ្ធមហិបស្សិយ សងក្ខវិប្បោ,

ផុដ្ឋំ សកិច្ចបសុតោ សូរិយាតបេន

យោ ឆត្តុបាហណមទាសិ សុធោតបាណិ; () (សង្ខចរិយំ)

៥.

ទុព្ភិក្ខបីឡនភយេន កលិង្គរដ្ឋា

សំយាចតំ យទុបគម្ម ធនញ្ជយវ្ហោ,

សោណ្ឌាយ គយ្ហ និជមញ្ជន នាគរាជំ

យោ ទក្ខិណោទក និសេកមកាសិ រាជា; () (កុរុធម្មចរិយំ)

៦. ¶

ហុត្វាន យោ មហសុទស្សន ចក្កវត្តី

រាជា កុសាវតិបុរម្ហិ ទិវា ច រត្តោ,

វត្ថត្តបានមុបតេសិ ចរាបយិត្វា

ភេរិំក អសេសកបណ្ឌិកយាចកានំ; () (មហាសុទស្សនចរិយំ)

៧.

យោ សត្តភុមិភុជសាសិ បុរោហិតោ’បិ

រាជូហិ លទ្ធមខិលំ ធនធញ្ញរាសិំ,

សម្បត្តយាចកជនស្ស បរិច្ឆជិត្វា

បុញ្ញប្បពន្ធមភិសញ្ចិនិ ពោធិហេតុ; () (មហាគោវិន្ទចរិយំ)

៨.

ធម្មានុសាសិ និមិនាម មហីភុជោ’បិ

សាលំ វិធាយ មិថិលាយ ចតុម្មុខំ យោ,

អច្ឆិន្នមត្ថិជនបក្ខិចតុប្បទានំ

ទានំ បវត្តយី បុរា ទទតំ វរិដ្ឋោ; () (និមិរាជចរិយំ)

៩. ¶

យោ ឯករាជសុតចន្ទកុមារភូតោ

មុទ្ធាភិសេក ករណាយ ជនេហិ គច្ឆំ,

សំវេជិតោ សវិភវេ តិភវេ’បិ យញ្ញា-

វាដំ វិធាយ’ភិបវត្តយិ ទានវដ្ដំ; () (ចន្ទកុមារចរិយំ)

១០.

យោ វត្ថុសារគហណេន អតិត្តរូបោ

ភុមិស្សរោ’បិ សិវិនាម សុរាធិបស្ស,

ជច្ចន្ធវេសគហិតស្ស វិលោចនានិ

ឧប្បាដយិត្វ បទទំ លភិ ទិព្ពចក្ខូ; () (សិវិរាជចរិយំ;)

១១.

ទានាធិមុត្តិបរមោ សសបណ្ឌិតោ យោ

មិត្តេនុ សាសិយ អធិដ្ឋិតុបោសថង្គោ,

អង្គារមុទ្ធនិ បបាត សជីវិតាសំ

ហិត្វា ទ្វិជស្ស តនុមំសបទាតុកាមោ; () (សសបណ្ឌិតចរិយំ; ឥតិទានបារមីំ)

១២. ¶

យោ មាតុបោសកករិ ភិសមុទ្ធរត្តោ

អន្ធាយ ហត្ថិទមកេន ករេណុកាយ,

សោណ្ឌាយ សុដ្ឋុគហិតោ’ប្យ’វិកណ្ឌិតស្ស

សីលស្ស ខណ្ឌនភយា នជនេសិ កោបំ; () (មាតុបោសកចរិយំ)

១៣.

យោ ភុរិទត្តភុជគោ’បរិវម្មិកដ្ឋោ,

សីលព្ពតំ វិសធរោ សមធិដ្ឋហិត្វា,

បេឡាយ ខិត្តភុជគេ អហិគុណ្ឋិកម្ហិ

សីលស្ស កុប្បនភយេន ជហាសិ កោបំ; () (ភុរិទត្តចរិយំ;)

១៤.

សីលព្ពតាទិវិភវោ ជលិតិទ្ធិមា យោ

ចម្បេយ្យនាមភុជគោ អហិគុណ្ឋិកម្ហិ,

ឥច្ឆានុរូបវិចរោ ចមរី’វ វាលំ

សីលំ ជុគោប នបិ តព្ពធកេ ចុកោប; () (ចម្បេយ្យចរិយំ;)

១៥. ¶

យោ ចូលពោធិវិសុតោ សមទិដ្ឋហត្វា

សីលព្ពតំ វនមុបេច្ច វសំ បិយាយ,

តាយំ បសយ្ហ គហិតាយ’បិ កាសិរញ្ញា

សីលព្ពិសោធនបរោ បជហិត្ថ រោសំ; () (ចូលពោធិចរិយំ)

១៦.

យោ ភិំសរូបិ មហិសោ’បិ វលិមុខស្ស

អាគុំ តិតិក្ខមខីលំ បរិសុទ្ធសិលោ,

រុក្ខដ្ឋយក្ខវចនានិ បដិក្ខិបិត្វា

តំ សីលភង្គភយតោ ភយតោ មុមោច; ()

១៧.

យោ វុយ្ហមានមបនីយ នទីបវាហា

មិត្តទ្ទុហិំ បុតសជីវិតទានហេតុ,

រញ្ញា មុមោច វធិយំ អវិកោបនេន

សីលស្ស រូរុហរិណោ’បិ ហរិស្សវណ្ណោ, () (រូរុមិគរាជចរិយំ;)

១៨. ¶

យោ ទន្តកដ្ឋសកលេហិ ជដាកុលេហិ

កុទ្ធេន កុដជដិលេន កតាហិសាបោ,

មាតង្គនាមមុនិ សីលធនំ ជុគោប

សម្បាតសាបរិបុមិទ្ធិពលេន រក្ខំ; () (មាតង្គចរិយំ;)

១៩.

មគ្គាវតិណ្ណមធមំ កល្ហាភីលាសា-

សង្ឃដ្ដិតោភយរថង្គមធម្មយក្ខំ,

កោបគ្គិនា នបរិឈាបយមិទ្ធិមា យោ

សីលំ ររក្ខ ខលុ ធម្មិកយក្ខរាជា; () (ធម្មាធម្ម ទេវបុត្តចរិយំ;)

២០.

យោ បោរិសាទវសគស្ស ជយទ្ទិសស្ស

រញ្ញោ បដិញ្ញមធិកិច្ច វិជិវិតាសោ,

ខីត្តាយុធោ តទុបគម្ម អលីនសត្តោ

យក្ខំ ទមេសិ ននុ សីលវតំ និទានា; () (អលីនសត្តចរិយំ;)

២១. ¶

យោ សង្ខបាលភុជគោ និជភោគបូរ-

វ្យាភង្គិភារតរវាហិតិ ភោជបុត្តេ,

ការុញ្ញមាប អភិគន្តុមបាទតាយ

សីលស្ស ភង្គភយតោ’បិ ហុតាសតេជោ; () (សង្ខបាលចរិយំ; ឥតិ សីលបារមិំ;)

២២.

សង្ខារធម្មខណភង្គសភាវទស្សិ

ឧស្សាវពិន្ទុវិលយំ’វ យុធញ្ជយោ យោ,

រាជា ជនស្ស រុទតោ បវិហាយ រជ្ជំ

នេក្ខម្មបារមិមបុរយិ បព្ពជិត្វា; () (យុធញ្ជយ ចរិយំ;)

២៣.

យោ សោមនស្សវិសុតោ កុរុរាជបុត្តោ

ទុស្សីលកុដជដិលព្ពចនំ បដិច្ច,

រញ្ញា និយោជិតវធោ វធកាវកាសំ

លទ្ធានុសាសិយ’ភិនិក្ខមិ ចត្តរជ្ជោ; () (សោមនស្ស ចរិយំ;)

២៤. ¶

យោ កាសិរាជតនុជោ’បិ អយោឃរាខ្យោ

ឦហំ ភតោ ចិរមយោឃរវាសហីរូ,

រជ្ជំ បហាយ បរមំ បិតរា បទត្តំ

នេក្ខម្មបារមិបរោ វនមោតរិត្ថ; () (អយោឃរចរិយំ;)

២៥.

យោ បញ្ចកាមគុណទីបនតោ’បទិដ្ឋ-

សម្ភត្តមិត្តវចនម្បិ បដិក្ខិបិត្វា,

និទ្ធន្តកញ្ចននិភច្ឆវិ កញ្ចនាខ្យោ

បត្វា តបោវនមបព្ពជិ ពន្ធវេហិ; () (ភិសចរិយំ;)

២៦. ¶

បក្ខិត្តទទ្ទុលនហារុរិវា’នលម្ហិ

សង្ខារធម្មវិសយេ បដិវដ្ដិតត្តោ,

យោ សោណភុសុរសុធី វិភវំ បហាយ

បព្ពជ្ជិតុំ សបរិសោ បវនំ ជគាម; () (សោណបណ្ឌិតចរិយំ; ឥតិ នេក្ខម្ម បារមិ;)

២៧.

យោ សេណកោ សុធិ បសិព្ពកគព្ភសាយិំ

វិប្បស្សិ មោហកលុសិកតមានសស្ស,

សប្បំ សុឃោរមុបទស្សិយ ទីឃទស្សី

បញ្ញាសុបារមិមបូរយិ ភុរិមេធោ; () (សេណកបណ្ឌិត ចរិយំ;)

២៨.

យោ យំ មហោសធសមាខ្យសុធី សុធីសោ

ឧម្មគ្គសំវុតនិសគ្គវតិសមោ’បិ,

ឧម្មគ្គតោ’វ សពលំ មិថិលាធិនាថំ

បញ្ញាបជាបតិបតិ រិបុតោ មុមោច; () (មហោសធចរិយំ ឥតិ បញ្ញា បារមី;)

២៩. ¶

វាលេនុ’ឡារវីរិយោ វីរិយេន ឃោរំ

សំសារទុក្ខមិវ យោ កិសកាលកោ’បិ,

គម្ភីរសាគរជលំ សបជានុកម្បី

ឧស្សិញ្ចិតុំ សតតមារហិ សត្តសារោ; () (កាលក ចរិយំ)

៣០.

រាជាមហាទិជនកោ ជនកុន្ទចន្ទោ

គម្ភីរភុរិសលិលំ សលិលាករំ យោ,

សូរោ’រុពាហុវីរិយោ វីរិយំ តតារ

សំសារសិន្ធុតរណេ តរណីសរូបោ; () (មហាជនកចរិយំ; ឥតិ វីរិយបារមិ;)

៣១.

យោ ខន្តិតិន្តហទយោ យតិខន្តិវាទី

ឆេទាបិតេ’បិ សកលំ សកលត្តភាវេ,

សមបូតខន្តិជលមេវភូសំ សិសេច

វ្យាបាទបាវកបទិត្តកលាពុរាជេ; () (ខន្តិវាទី ចរិយំ)

៣២. ¶

យោ ធម្មបាលនបរោ សុសុ ធម្មបាលោ

ការាបិតេ’បិ វធកេហ’សិមាលកម្មំ,

អាសន្នតាបនិរយម្ហិ បតាបរាជេ

ខន្តិំ បវត្តយិ មនប្បិតខន្តិមេត្តោ; () (ធម្មបាល ចរិយំ; ឥតិ ខន្តិបារមី;)

៣៣.

យោ អន្តរីបគភយំករសុំសុមារ-

មុទ្ធាសមប្បិតបទោ កបិរាជភូតោ,

ទិន្នំ បដិញ្ញមនុកុព្ពមនញ្ញលព្ភំ

នជ្ជា បបាត បរតីរមសច្ចភីរូ; () (កបិរាជ ចរិយំ)

៣៤. ¶

យោ សច្ចបារមិបរោ វសិ បច្ចនាមោ

សច្ចេន សច្ចមហីសន្ធិយ សច្ចទស្សី,

បោរិំ សមគ្គករណិំ សិរិជម្ពុទីបេ

សម្បាលយំ សកលលោកមវោច វាចំ; () (សច្ចសវ្ភយ ចរិយំ;)

៣៥.

យោ វដ្ដបោតកទិជោ អវិរូឡ្ហបក្ខ-

បាទោ’តិខុទ្ទកកុលាវកគព្ភសាយី,

សច្ចេន សោឡសករិសមិតប្បទេសេ

ទាវគ្គិនិព្ពុតិមកា ថិរមាយុគន្តំ; () (វដ្ដបោតក ចរិយំ;)

៣៦.

យោ គិជ្ឈកាកពកពាណកភក្ខភុត-

ពន្ធុ និទាឃរវិតាបបរិក្ខយា’បេ,

រិត្តេ សរម្ហិ បរិមោចយិ មច្ឆរាជា

សច្ចេន’កាលជលទាគមបច្ចយេន; () (មច្ឆរាជ ចរិយំ;)

៣៧. ¶

ទុដ្ឋាហិទដ្ឋវិសវេគវិមុច្ឆិតំ យោ

មណ្ឌព្ពតាបសវរោ’រសយញ្ញទត្តំ,

កត្វាន សច្ចកិរិយំ ករុណាយ កណ្ហ-

ទីបាយនោ មុនិ មុមោច តមាបទម្ហា; () (កណ្ហាទីបាយន ចរិយំ;)

៣៨.

យោ បោរិសាទវសគោ សុតសោមរាជា

រជ្ជេ តិយោជនសតេ សកជីវិតេ’បិ,

សច្ចំ ររក្ខ ននុ សច្ចបរោ និរាសោ

ទិន្នំ បដិស្សវមុភិន្នមបានុកុព្ពំ; () (សុតសោមចរិយំ; ឥតិ សច្ចបារមី;)

៣៩.

និព្ពិន្នរជ្ជវិភវោ ភវភីរូតាយ

យោ មូគបក្ខពធិរាកតិ មូគបក្ខោ,

នីតេ និខាតុមបកិ សីវថិកាវកាសេ

ទឡ្ហំ អធិដ្ឋិតវតំ វត នោជហាសិ; () (តេមិយចរិយំ; ឥតិ អធិដ្ឋាន បារមី;)

៤០. ¶

មេត្តវិហារបរមោ បិតុរន្ធយដ្ឋិ

យោ សោមសោម្មយទយោ’បិ សុវណ្ណសាមោ,

វាឡេហិ សម្បរិវុតោ បវនេ វិហារិ

មេត្តាខ្យបារមិមបូរយិ បាបភីរូ; () (សុវណ្ណសាមចរិយំ;)

៤១.

យោ ឯករាជវិសុតោ ភុវិ កាសិរាជា

មេត្តាកលត្តទុតិយោ សកជីវិតេ’បិ,

អវឆិន្នរជ្ជវិភាវេ បដិបក្ខរាជេ

មេត្តាយ សម្ផរិ សមំ បរិភាវិតាយ; () (ឯករាជចរិយំ; ឥតិ មេត្តា បារមី;)

៤២. ¶

យា លោមេហំសវិសុតោ’បិ តុលាសរិក្ខោ

មានាវមាននករេសុ សុខេ ច ទុក្ខ,

វាសំ ចវដ្ឋិបរិកិណ្ណសុសានមជ្ឈេ

វេរំ អវេរមនុបេច្ច ររក្ខុ’បេក្ខំ; () (លោមហំសចរិយំ; ឥតិ ឧបេក្ខាក បការមិំ)

៤៣.

សោ ពោធិយា’ភិនិយតោ បរិបក្កញាណោ

ពុទ្ធង្កុរោ’បចិតបារមិតាពលេន,

និជ្ឈាមតណ្ហ’សិតកញ្ជក្ខុប្បិបាស-

លោកន្តរោរុនិរយេសុ ន ជាតុ ជាតោ; ()

៤៤.

នាលត្ថ បណ្ឌកនបុំសកមូគបក្ខ-

ឆច្ចន្ធជាតិពធិរិត្ថិជឡត្តភាវំ,

សោ មក្ខិកាមកសកុត្ថកិបិល្លិកាទិ-

ជាត្យា នបាតុភវិ កីដបដង្គជាត្យា; ()

៤៥. ¶

នាលត្ថ គន្ធគជតោ បុថុលត្ត ភាវំ

នាលត្ថ វដ្ដសុសុកា សុខុមន្ត ភាវំ,

នាលត្ថ ឧម្ទនមម្មនកត្ត ភាវំ

នាលត្ថ ឯវមតិហីនតរត្ត ភាវំ;

៤៦.

នាហោសិ មាតុវធកោ បិតុឃាតកោ វា

នាហោសិ សង្ឃភិទុរោ អរហន្តឃាតោ,

នាហោសិ ទុដ្ឋហទយេន តថាគតស្ស

នាហោសិ សំជននកោ រុធិរស្ស កាយេ; ()

៤៧.

កម្មំ ផខលំ តទុភយំ បដិពាហិនោ យេ

ឧច្ឆេទទិដ្ឋិគតិកា វិហរិំសុ តេសំ,

លទ្ធិំ កទាចិ នបរាមសិ សទ្ទហានោ

កម្មំ ផលំ និយតពោធិបរាយណោ សោ; ()

៤៨. ¶

យស្មិំ ភវេ ភវតិ នាមចតុក្កមត្តំ

តត្រា’បិ បុញ្ញករណត្ថ មសញ្ញសត្តេ,

អដ្ឋានតោ នបដិសន្ធិមគណ្ហិ សុទ្ធា-

វាសេសុ បញ្ចសុ កទាចិ បបញ្ចភីរូ; ()

៤៩.

ពុទ្ធង្កុរោ និយតពោធិបទោ កទាចិ

ទីឃាយុកេសុ’បិភវេសុ សុខានបេខោ,

កត្វា’ធិមុត្តិវចនំ ឥធ ជីវលោកេ

និព្ពត្តិ សោ តិទសបារមិបូរណត្ថំ; ()

៥០.

ឥច្ចេវំ សោ បុរិសនិសភោ ទុប្បវេសស្ស ពោធិ-

បាសាទស្សា’វតរណសមត្តិំសតិស្សេណិរូបំ,

និប្ផាទេន្តោ បរហិតរតោ បារមីធម្មជាតំ

សំសារេ សំសរិ ចិរតរំ ឃោរទុក្ខំ តិតិក្ខំ; ()

ឥតិ មេធានន្ទាភិធានេន យតិនា វិរចិតេ សកលកវិជន ហទយានន្ទ ទាននិទានេ ជិនវំសទីបេ ទុរេនិទានេ បារមិធម្មាភិសង្ខរណ បវត្តិ បរិទីបោ ចតុត្ថោ សគ្គោ.

១. ¶

អត្ថវត្តបទំ នានាវណ្ណមណ្ណវជាន្វិតំ,

បត្ថ្យាវត្តមិវាហោសិ ជេតុត្តរបុរំ បុរេ; () (សិលេស ពន្ធនំ;)

២.

បរិខាមេខលាទាម ពទ្ធបាការសោណិនី,

ររាជ រាជធានី សា វធូវ បតិមណ្ឌិតា; ()

៣. ¶

មណិសិង្គំសុមាលាភិ ពាលំសុមាលិវិព្ភមំ,

សសង្កមណ្ឌលំ តស្មិំ បលម្ហេសា’ភីសារិកា; ()

៤.

ឥន្ទិរាមន្ទិរា’មន្ទមណិមន្ទិរសាលិនី,

ហេមទ្ធជាវលិ តស្មិំ កិឡាបយិ កលាបិនោ; ()

៥.

ររាជ នាគរាជានំ កប្បិតាភរណេហិ ច,

ទាឋាហិ ទានធារាហិ មេឃវច្ឆន្តា’វ សា បុរី; ()

៦.

តុរង្គនិករោណ្ឌុតធុលិធូសរិតម្ពរំ,

និវារិតាតបំរង្គវិតានស្សិរិមាហរិ; ()

៧. ¶

នីលសេវាលធម្មិល្លា សម្ផុល្លកមលា’ននា,

តហិមុប្បលលោល’ក្ខី ហំសបីនបយោធរា; ()

៨.

កិញ្ជក្ខរាជិរសានារុទ្ធរោធនិតម្ពិនី,

ភិង្គាលិមណិមញ្ជិរា នារី’វា’សុំ សរោជិនី; () (សិលេស ពន្ធនំ;)

៩.

កេវកលំ កប្បរុក្ខេហិ វិនា សា រាជធាន្យ’ហុ,

វិសាណារាជធានី’វ សព្ពសម្បត្តិសាលិនី; ()

១០.

កទាចិ បុរិសាជញ្ញោ រាជា’ហោសិ បុរេ តហិំ,

វេស្សន្តរោ’តិនាមេន វិស្សុតោ ភុវនត្តយេ; ()

១១. ¶

កុមារោ’វ សមានោ សោ ទានកីឡាបរាយណោ,

កាយូបគានិ ធាតីនំ រតនាភរណានិ’បិ; ()

១២.

ខណ្ឌាខណ្ឌំ ករិត្វាន នវក្ខន្តុំ កបរិច្ចជិ,

ឯវំ ពាហិរវត្ថូនិទទន្តោ អដ្ឋវស្សិកោ; ()

១៣.

បាសាទមភិរីហិត្វា សោនិសជ្ជា’ភិយាចនំ,

ទស្សាមី’តិ វិចិន្តេសិ សិសក្ខិមំសលោហិតំ; ()

១៤.

សុខេធិតោ មហាសត្តោ សុក្កបក្ខេ’វ ចន្ទិមា,

បាលេសិ ទសធម្មេន បត្វា រជ្ជសិរិំ បជំ; ()

១៥.

និសជ្ជោ បរិបាសាទេ សោ រាជា ឯកទា រហោ,

កាមានំ សង្កិលេសញ្ច វោការាទីនវំ សរិ; ()

១៦. ¶

បព្ពជ្ជាហិរតោ រាជា និព្ពិន្តោ វិភវេភវេ,

សម្បត្តិសារមាទាយ ហិត្វា រជ្ជសិរិំ វរំ; ()

១៧.

មត្តមាតង្គរាជា’វ អគ្គិបជ្ជលកាននា,

រុទតោ ញាតិសង្ឃស្ស អគារស្មា’ភិ និក្ខមី; ()

១៨.

ចម្បកាសោកវកុលតរុសណ្ឌសុមណ្ឌិតំ,

សិខណ្ឌិមណ្ឌលាខណ្ឌកីឡំ កោកិលកូជនំ; ()

១៩.

អនេកមិគបក្ខីនមាសយំ សលិលាសយំ,

វីកាសកុសុមាមោទប្បវាសិតសមីរណំ; ()

២០.

មធុមត្តា’លិង្ធង្ការនិព្ភរ’ម្ពុរុហាករំ,

សម្បាតនិជ្ឈរា’រាវគម្ភីរភុរិភូធរំ; ()

២១. ¶

បវវេកក្ខមំ វង្កបព្ភារំ គិរិគព្ភរំ,

ទុប្បវេសបកថំ វង្កគិរិនាមតបោវនំ; ()

២២.

បត្វា លទ្ធេ’សិបព្ពជ្ជា កវិលាសោ សោ មហីភុជោ,

ចរន្តោ ព្រហ្មចរិយំ ចិរស្សំ វីតិនាមយិ; ()

២៣.

តស្សរញ្ញោ មហេសិបិ មទ្ទីនាម សុខេធិតា,

បុត្តធីតូភិសទ្ធិំ តំ តបោវនមុបាវិសិ; ()

២៤.

មហិច្ឆោ បូជកោវិប្បោ តទា ពីគច្ឆទស្សនោ,

យេន វេស្សន្តរោសត្តសារោ តេនុបសង្កមិ; ()

២៥. ¶

អត្ថោ កម្មករេហី’តិ ជរាជជ្ជរិតស្ស មេ,

បុត្តញ្ចធីតរំ យាចី ធីរំ បត្វា ទយាបរំ; ()

២៦.

ឧភោ កណ្ហាជិនំ ជាលិំ សសេនហភារភាជនំ,

សម្មាសម្ពោធិកាមោ សោ តណ្ហាទាសព្យមុត្តិយា; ()

២៧.

ទក្ខិណោទកសម្បុតជូជក’ញ្ជលិភាជនេ,

សមប្បយិត្ថ ពន្ធិត្វា អគមា’ទាយ និទ្ទយោ; ()

២៨.

ទានាធិមុត្តីវីមំសី វិប្បាកប្បេនុ’បាគតោ,

សំយាចិ ទេវរាជា’ថ មទ្ទិទេវិំ បតិព្ពតំ; ()

២៩.

ទក្ខិណោទកនិទ្ធោតហត្ថោ សោ ទក្ខិណោទកំ,

កត្វា ទេវេសវិប្បស្ស ទេវិំ ទេវោ បរិច្ចជិ; ()

៣០. ¶

សត្តក្ខត្តុំ បកម្បិត្ថ តស្ស បារមិតេជសា,

សាធុសាធូតិ បត្តានុមោទន្តី’វ មហីវធូ; ()

៣១.

ឥច្ចេវំ បុរិសារញ្ញោ បរិបាចិនបារមី,

មណិរំសិស្មុជ្ជោត បាសាទសតលង្កតេ; ()

៣២.

មន្ទមន្ទានិលោណ្ឌូត បញ្ចវណ្ណទ្ធជាលីនំ,

មណិកិំកិណិជាលានុរាវសោតរសាយនេ; ()

៣៣.

ទិព្ពេហិ នច្ចគីតេហិ វាទិតេហិ មនោរមេ,

កន្ទប្បមណ្ឌបាការ រង្គមណ្ឌបមណ្ឌិតេ; ()

៣៤.

ទិព្ពន្តទិព្ពរាជូនំ ឥន្ទចាបសតេហិ’វ,

ចូឡាមណីមរីចិហី សម្ពាធីកឡិត’ម្ពរេ; ()

៣៥. ¶

អច្ឆរាហិ កុចញ្ចន្ទនមិតង្គីហិ ទូរតោ,

វិធូតចន្ទិការាជិ ចារុចាមរ មារុតេ; ()

៣៦.

សុត្តប្បពុទ្ធបោសោ’វ តុសិតេ តិទសាលយេ,

តតោ ចវិត្វា និព្ពត្តិ ហុត្វា សន្តុសិត’វ្ហយោ; ()

៣៧.

ទិព្ពេសុ បញ្ចកាមេសុ វសន្តោ តុសិតាលយេ,

បញ្ចិន្ទ្រិយានិ លោកេកលោចនោ បរិចារយិ; ()

៣៨.

តទា ទសសហស្សេសុ ចក្កវាឡេសុ ទេវតា,

ឯកត្ថ សន្និបតិតា សុត្វា ពុទ្ធហឡាហឡំ; ()

៣៩.

តេនោ’បសង្កមិត្វាន យេនា’សិ បុរិសុត្តមោ,

កត្វា តព្ពទនម្ភោជំ នយនាលិកុលាលយំ; ()

៤០. ¶

ចូឡាមណិមយុខម្ពុតិទ្ធោតចរណាសនេ,

ពទ្ធញ្ជលិបុដម្ភោជមកុលាតិ សមប្បយុំ; ()

៤១.

ចក្កវត្តិបទំ សក្កមារព្រហ្មបទតយា,

នខោ មារិស បត្ថេត្វា បារមី បរិបាចិតា; ()

៤២.

វេនេយ្យពន្ធុភុតេន សម្មាសម្ពោធិមិច្ឆតា,

តយា មារិស កិច្ឆេន បូរិតា ទសបារមី; ()

៤៣.

សទេវកស្ស លោកស្ស ហិតាយ មាតុកុច្ឆិយំ,

ឧប្បជ្ជតូតិ យាចិំសុ តំធីរំ ករុណាបរំ; ()

៤៤.

សតវស្សាយុហេដ្ឋាបិ ឧទ្ធំ សហសហស្សតោ,

យស្មា អកាលោ ពុទ្ធានំ តស្មា កាលំ វិបស្សិ សោ; ()

៤៥. ¶

យស្មា អញ្ញេសុ ទីបេសុ សម្ពុទ្ធា នោបបជ្ជរេ,

ជាយន្តិ ជម្ពុទីបស្មិំ តស្មា ទីបំ វិបស្សិ សោ; ()

៤៦.

យស្មា មិលក្ខទេសេសុ នូប្បជ្ជន្តិ តថាគតា,

ជាយរេ មជ្ឈិមេ ទេសេ តស្មាទេសំ វិបស្សិ សោ; ()

៤៧.

យស្មា នជាយរេ វេស្សសុទ្ទត្វយេសុ ជាយរេ,

ខន្តិយេ ព្រាហ្មណេ ពុទ្ធា កុលំ តស្មា វិបស្សិ សោ; ()

៤៨.

យស្មា អនញ្ញវិសយា កុច្ឆិ សម្ពុទ្ធមាតុយា,

តស្មា អាយុបរិច្ឆេទវសេន បស្សិ មាតរំ; ()

៤៩.

លោកេកលោចនោ ឯវំ កត្វា បញ្ចាវលោកនំ,

តាសំ បដិញ្ញំ បាទាសិ ករុណាបុណ្ណមានសោ; ()

៥០. ¶

តប្បាទតាមរសចុម្ពិត មោឡិមាលា

សម្បត្តទេវបរិសា’ន្តរធាយិ តាវ,

ឱគយ្ហ នន្ទនវនំ តុសិតាធិរាជា

តម្ហា ចវី មតិទយាទយិនាសភាយោ; ()

ឥតិ មេធានន្ទាភិធានេនយតិនា វិរចិតេ សកលកវិជន ហទយានន្ទទានតិទានេ ជិនវំសទីបេ ទុរេនិទានេ វេស្សន្តរចរិយប្បភុតិទេវារាធនា បវត្តិ បរិទីបោ បញ្ចមោ សគ្គោ.

ជិនវំសទីបេ ទូរេនិទាន ភាគោ បឋមោ.

១. ¶

យា សត្តសារបភវា សិរិជម្ពុទីបេ

ផីតា’មរាវតិបុរី’វ បុរីវតំសា,

អាទិច្ចវំសិកនរិន្ទបវេណិ ភូមិ

លក្ខ្យាលយា កបិលវត្ថុបុរី បុរេ’សិ; ()

២.

វណ្ណេហិ កណ្ណសុខសទ្ទរសេហិ ជាត-

រូបេហិ អត្ថវិសរេហិ យតីហិ យុត្តា,

យា រាជធានិ បុថុបាណគណប្បទេហិ

អាសី (វសន្តតិលកា) រចនា យថេវ; () (សិលេស ពន្ធនំ;)

៣. ¶

បាចីទិសាភុជលតាយ មហីយុវត្យា

សន្នទ្ធសង្ខវលយស្សិរិមាវហន្តំ,

យស្សា សុធាសុបរិកម្មកតំ ររាជ

បាការចក្កមចលំ មកុដានុការំ; ()

៤.

យស្សា ររាជ បរិខា នគរិន្ទិរាយ

កិញ្ជក្ខិញ្ជរិតតីរទសាភិរាមា,

សំសិព្ពិតាលិវិត្តីមណិតន្តុបន្តី

បាការសោណិភរតោ គលិតម្ពរំ’វ; ()

៥.

កន្ទប្បទប្បមទិរាមទមត្តធុត្តា

មន្ទានិលេរិតសុនីលលតាវិតានំ,

យស្មិំ វិលោលនយនញ្ជលិបិយមានំ

អាបានភុមិនិភមោបវនំភជិំសុ; ()

៦. ¶

មត្តង្គនាយ នវយោព្ពនគព្ពិតាយ

រង្គាលយគ្គមណិទប្បណពិម្ពិតេហិ,

យា រាជធានិ ឃនបីនបយោធរេហិ

សោម្មាននេហិ ភជិ មានសវាបិសោភំ; ()

៧.

សង្កប្បិតាភរណរំសិ សតេរតាលី

ទាឋាពលាកវិសរា មទវុដ្ឋិធារា,

យស្មិំ បុរេ ឃរមយូរកុលំ អកាលេ

កីឡាបយិំសុ វរវារណវារិវាហា; ()

៨.

បាការចក្កពហិនិគ្គត មុគ្គរាគំ

យស្មិំ តុរង្គនិករុទ្ធដធូលិជាលំ,

រច្ឆាវតារជនតាយ ខណំ ជនេសិ

ភីតិំ បទិត្តបលយានលជាលសោភំ; ()

៩. ¶

យស្មិំ វិមានមណិសិង្គជុតិប្បពន្ធ-

សញ្ចុម្ពិតំ ជិតរវិំ ហរិណ្ឌកពិម្ពំ,

នារីជនាននសរោជកតាវមានំ

កោធាភិភុតមិវ វណ្ណវិការមាប; ()

១០.

យត្ថិស្សរេហិ សមធិគ្គហិតានិ តុង្គ-

កេលាសកុដធវលាតិ មនោហរាតិ,

និច្ចំ សុធាសុបរិកម្មកតានិ ចា’សុំ

លក្ខីនិកេតននិភានិ និកេតនានិ; ()

១១.

យត្ថិន្ទនិលមណិមាបិតមណ្ឌបគ្គេ

ហេមទ្ធជាវលិបរិព្ភមណំក បុរម្ហិ,

ជីមូតកូដបមុខេ សតវិជ្ជុមាលា-

លីលាវហំ វិរហិនីនមឃំ ជនេសិ; ()

១២. ¶

សញ្ឈានុរាគមណិតោរណទីធិតីហិ

ភិន្នន្ធការនិករា’ខិលនាគរានំ,

យា រាជធានិ ជនយន្តិបិ តុង្គតុដ្ឋិំ

បីត្យា នវាសិ រជនីស្ម ភិសារិកានំ; ()

១៣.

សេវាលកេសរសមាកុលតីរភាគា

សម្ផុល្លរត្តបទុមុប្បលកល្លហារា,

ហំសាលិសារសសមោសរណាភិរាមា

យស្មិំ សុនិម្មលជលា កមលាករាសុំ; ()

១៤.

យស្មិំបុរេ កុលវធូវទនម្ពុជានំ

លទ្ធុំ និរូបមសិរិំ ភុសមុស្សហន្តា,

យាវជ្ជ សេតសរសិរុហសីតរំសី

អញ្ញោញ្ញពទ្ធបដិឃា’វ វជន្តិ នាសំ; ()

១៥. ¶

យស្មិំ សុវណ្ណមកណិរូបិយវំសវណ្ណ-

មុត្តាបវាឡចជិរេហិ មហារហេហិ,

នានាបណា សុខុមកាសិកសាណហង្គ-

កោសេយ្យខោមវសនេហិ’ភវុំ បបុណ្ណា; ()

១៦.

ចក្កាសិសត្តិធនុកុន្តគទាទិភត្ថា

សន្នទ្ធហេមកវចា វិជិតារិវគ្គា,

សង្គាមសាគរសមុត្តរណាតិសុរា

យោធា យហិំ បុរវរេ អករិំសុ រក្ខំ; ()

១៧.

ផូដ្ឋា ក វាដនិកដេ មណិមន្ទិរានំ

កប្បាសបដ្ដធវលា សរទព្ភរាជី,

យស្មិំ ខណំ ជវនិកាសិរិមាទធានា

ថីនំ ជុគោប មធុបេហិ មុខម្ពុជានិ; ()

១៨. ¶

និព្ពិទ្ធវីថិវិសរេហិ សុសជ្ជិតេហិ

និច្ចុស្សវាយ បុរមុស្សិតតោរសេហិ,

ភោគិន្ទភោគនិករេហិ រសាតលំ’វ

យំ សម្បសារិតផណេហិ ពភុវ រម្មំ; ()

១៩.

យស្មិំបុរេ វិវដមន្ទិរជាលកានំ

ឧទ្ធូតធុលិមលិនីកឡិតាលកានំ,

នារិនមិន្ទុរុចីរានន ទប្បណេសុ

លោកស្ស លោចនមណិ បដិពិម្ពិតា’សុំ; ()

២០.

គម្ភីរសង្ខបដភទ្ធនិភូរិឃោសំ

កេលាសកូដធវលាលយផេណបិណ្ឌំ,

យំ បុណ្ណសត្តរតនំ បុរខីរសិន្ធុំ

លក្ខី អលង្ករិ តុរង្គតរង្គវេគំ; ()

២១. ¶

រេណុប្បពន្ធមលិនំ កវនរាជិនីលំ

មធវាតិមត្តមធុបំ បទុមាភិរាមំ,

យំ រាជហំសភជិតំ អវតិណ្ណលោកំ

អាសិ បុរំ វិកចកញ្ជវនំ យថេវ; () (សិលេសពន្ធនំ;)

២២.

យស្មិំបុរម្ហិ រតនុជ្ជលនីលកណ្ឋា

រាគាវមទ្ទិតធរា’វិវដទ្វិជាលិ,

អាសុំបយោធរភរា’វិរឡប្បទេសា

សម្បត្តវុដ្ឋិទិវសាវិយមាតុគាមា; () (សិលេសពន្ធនំ;)

២៣. ¶

ធម្មានុធម្មបដិបត្តិ បរាយណស្ស

សំសារភីរុកជនស្ស តបោវនាភា,

យា រាជធានិ បចុរន្ធបុថុជ្ជនានំ

អាបានភុមិវ ពភូវុ’ភយប្បការា; ()

២៤.

ពុទ្ធង្កុរស្ស រវិវំសបភង្ករស្ស

សម្មា សុខានុភាវនាយ សុភុមិភុតា,

ភោ យាទិសិ កបិលវត្ថុបុរិ បុរេ’សិ

ធម្មស្សភាវមធុនា បរិទីបយេ សា; ()

២៥.

តស្មិំ ពភូវ នគរេ នគរាធិរាជេ

រាជា សុនីតិចតុរោ ចតុសង្គហេហិ,

ធម្មេន សព្ពជនរញ្ជនកោ កទាចិ

សុទ្ធោទនវ្ហវិសុតោ រវិវំសកេតុ; ()

២៦. ¶

ទិស្វា’វតារកលុសិកតមត្តភាវំ

ឧក្កណ្ឋិតេ’វ កមលា កមលាបតិស្ស,

ភូបាលិបាលិភជិតំ ចរណារវិន្ទំ

សំសេវិ យស្ស រវិវំសធជស្ស រញ្ញោ; ()

២៧.

យស្សា’វនីសកវិនោ កវិកណ្ឋភុសា

វាណិវធូ មធុរកោមកលកត្តវាណី,

បត្វា ចតុម្មុខមុខម្ពុជកាននម្ហា

ហំសីវ មានសតឡាកមលង្ករិត្ថ; ()

២៨.

សព្ពារិទប្បមថនោបរិ ឯកធត្វា

អជ្ឈត្តិការិបរាជិយមប្បសយ្ហំ,

សំសុទ្ធចិត្តនិកសេ និសិតេន តាវ

បញ្ញាយុធេន អវធិត្ថ មហីភុជោ យោ; ()

២៩. ¶

យស្មា មហីបតិមហីធរតោ ឧបេក្ខា-

វេឡាតលាវធិ ទយាសលិលេន បុណ្ណា,

មេត្តាសវន្តិ បភវា មុទិតុមិមាលា

អជ្ឈោត្ថរិត្ថ ភុវនត្តយគំជនោឃំ; ()

៣០.

សម្បន្នទានសទនម្ពុធរេហិ យស្ស

ទានាធិមុត្តិបរមស្ស មនោទហេសុ,

តណ្ហាតដានិ កបណទ្ធិកយាចកានំ

ហិន្នានិ សត្តរតនម្ពុនិបាតនេន; ()

៣១.

យស្សិន្ទនីលនយនំ រជតាវទាត-

ទន្តំ សុវណ្ណវទនញ្ច បវាឡសីសំ,

មុត្តាមយង្គវយវំ រតនេហិ នានា

ទេហំ សុមាបិតមិវាសិ បិតាមហេន; () (សីលេសពន្ធនំ)

៣២. ¶

យស្សាតិបណ្ឌរយសោវិសរោ’សធីសោ

សងេក្កាចិតាននសរោ’រិនរាធិបានំ,

សោកន្ធការភិទុរោ រិបុរាជិនីនំ

អាសាគរន្តបថវិំ បរិធិករិត្ថ; ()

៣៣.

រាជញ្ញឆប្បទកុលំ សកលំ បទេស-

រជ្ជាធិបច្ចមករន្ទរសាភិលាសំ,

យស្សត្តភាវកមលាករផុល្លិតានិ

សំសេវិ ចារុចរណម្ពូរុហានិ ភត្យា; ()

៣៤. ¶

សេតាតបត្តមិវ វិស្សុតកិត្តិបុញ្ជំ

កត្វា’សិបត្តមិវ បាវកភីមតេជំ,

យស្មិំ សរជ្ជមនុសាសតិ សេសភូបា

ឆត្តាសិភូសិតករា សកកិង្ករា’វ; ()

៣៥.

ទ្វារានិ’នេកកបណ្ឌិកយាចកានំ

ឧគ្ឃាដិតោប្យ’វិរតំ រតនាលយេសុ,

សទ្ធាទិសត្តធនរក្ខណតប្បរោ សំ

ទ្វារត្តយំ បិទហិ យោ កបិលាធិនាថោ; ()

៣៦.

យស្សុស្សិតទ្ធនុឯណោ បពលារិវគ្គំ

វិស្សដ្ឋាពាណវិសរព្ពិសមុព្ពហន្តោ,

ភស្មិករិ ករិករាយតបីនពាហុ-

សប្បោ សុផោឋិតជិយាបរិផន្ទជិវ្ហោ; ()

៣៧. ¶

លក្ខីនិធាននគរណ្ណវបាតុភូតោ

មន្តិន្ទកូដសិខរីវលយាវុតោ យោ,

វាលគ្គមត្តម្បិ រាជសិណេរុរាជា

កោធានិលេន រិបុរញ្ញមកម្បិយោ’សិ; ()

៣៨.

ភស្មិកតាខីលវិបក្ខនរិន្ទកដ្ឋោ

កោធានលោ សរសមីរណភាវិតោបិ,

និព្ពាយិ បគ្ឃរិតពប្បជលេហិ យស្ស

លោលព្ពិលោចនឃដេហិ វិបក្ខថីនំ; ()

៣៩.

សន្នីតិមគ្គជលិតុគ្គមតិប្បទីបោ

កិត្តិប្បពន្ធធវលីកតជិវលោកោ,

រាជិន្ទមោឡិមណិលង្កតបាទបីឋោ

ធម្មេន រជ្ជមនុសាសិ ចិរំ សរាជា; ()

៤០. ¶

តស្សតិបីវរបយោធរភទ្ទកុម្ភ-

ទ្វន្ទាតិភារវិរឡីកតមជ្ឈភាគា,

និទ្ទោសពាលរវិមណ្ឌលចារុគណ្ឌា

ទិព្ពច្ឆរាជិតវិរាជិតរូបសោភា; ()

៤១.

សម្ផុល្លនីលកមលាមលនីលនេត្តា

ឱលម្ពមានមណិកុណ្ឌលលម្ពកណ្ណា,

មុត្តាវលិវទសនាវលិ ហំសធេនុ-

ហេលាបហាសគមនា មុទុចារុវាណី; ()

៤២.

ពិម្ពាធរា ជលធរាយតកេសបាសា

សោវណ្ណទប្បណនិភាននចន្ទពិម្ពា,

សន្នីរបុប្ផមកុឡោបមចារុជង្ឃា

កន្ទប្ប មង្គលសិលាតលសោណិភាគា; ()

៤៣. ¶

នាភាលវាឡរុហនីលតមាលវល្លី-

លីលាវិនទ្ធនវកោមលរោមរាជី,

លាវណ្ណវារិធិតរង្គភុជា’ភិនីល-

សុព្ភុលតាមករកេតនចាបរូបា; ()

៤៤.

ភុបាលវំសកមលាកររាជភំសិ

មាយាវធុ ឥវ សុជម្បតិនោ សុជាតា,

ចន្ទស្សកោមុទិ’វ វិជ្ជុរិវ’ម្ពុទស្ស

រញ្ញោ’តិចារុចរិតាសិ បិយា មហេសិ; ()

៤៥. ¶

តស្មិំ នគោបមឃរេ នគរេ តទាសិ

អាសាឡ្ហិមង្គលមហោ ទិវសានិសត្ត,

មិលាសុគន្ធបរមំ វិគតាសវំ តំ

នក្ខត្តកីឡមករិត្ថ មហេសិ មាយា; ()

៤៦.

វុដ្ឋាយ សត្តមទិនាគតបុណ្ណមាយ

បាតោ សុគន្ធបរិវាសិតវារិនា សា,

កត្វា សិនានមតុលំ កបណ្ឌិកានំ

ទានំ អទាសិ ចតុលក្ខធនព្ពយេន; ()

៤៧.

វត្ថាហតេហិ សុនិវត្ថសុបារុតា សា

ភុត្វា’គ្គភោជនមធិដ្ឋិតុបោសថ’ង្គា,

និទ្ទាតុរា សុបិនមោវរកំ បវិស្ស

កល្យាណមទ្ទស សិរីសយនេ និបន្នា; ()

៤៨. ¶

នេត្វា និបន្នសយនំ ហិមវន្តបស្សេ

ហេដ្ឋា វិសាលតរសាឡមហីរុហស្ស,

នំ សដ្ឋិយោជនកចារុមនោសិលាយំ

អារោបយិំសុ ចតុរោ កិរ ទេវរាជា; ()

៤៩.

នេត្វា មនុស្សមលសំហរណាយ តម្ហា’

នោតត្តនាមរហទំ សុនហាបយិត្វា,

ទេវិត្ថិយោ សបទិ ទិព្ពមយេហិ នេសំ

វត្ថេហិ គន្ធកុសុមេហិ អលង្ករិត្វា; ()

៥០.

តត្ថុព្ភវោ លសតិ រូបិយបកព្ពតោ យោ

តស្សោទរេ’តិរុចិរេ កនកព្ពិមានេ,

បាចីនសីសវតិ ទិព្ពមយម្ហិ សម្មា

បញ្ញាបិតគ្គសយនម្ហិ សយាបយិំសុ; ()

៥១.

ឱរុយ្ហ សេតវរវារណរាជវេសោ

ពុទ្ធង្កុរោ រុចិរកញ្ចនបព្ពតម្ហា,

អារុយ្ហ សជ្ឈុធរណិធរមុត្តរាយ

សោណ្ឌាយ សេតសរសិរុហមុព្ពហន្តោ; ()

៥២. ¶

បត្វា វិមានវថកុញ្ចនទំ នទិត្វា

កត្វា បទក្ខិណមលង្កតមាតុសេយ្យំ,

ភេត្វាន តាយបន ទក្ខិណបស្សមន្តោ

កុច្ឆិំ បវិដ្ឋសទិសោ សុបិនេន ទិដ្ឋោ; ()

៥៣.

មាយាយ រាជវធុយា រុចិរាននាយ

អាសាឡ្ហិបុណ្ណមិយមុត្តរ’សាឡ្ហភេន,

ពុទ្ធង្កុរស្ស បឋមេន មហាវិបាក-

ចិត្តេន សម្បតិ អហូ បដិសន្ធិគព្ភេ; ()

៥៤.

ពុទ្ធង្កុរស្ស បដិសន្ធិគតស្ស គព្ភេ

មាយាយ ចារុចរិតាយ ច ខគ្គហត្ថា,

និស្សេសុបទ្ទវនិរាករណាយ រក្ខំ

គណ្ហិំសុ តាវ ចតុរោ សុររាជបុត្តា; ()

៥៥. ¶

មាយាយ ភត្តុបរមាយ តតោប្បភុតិ

នូប្បជ្ជិ កិញ្ចិ បុរិសេសុ សរាគចិត្តំ,

សា បញ្ចកាមសុខិនី អកិលន្តកាយា

លាភេនុឡារយសសាប្យភិវឌ្ឍិតាសិ; ()

៥៦.

បញ្ញាយិ ធោតរតនេ ជនិកាយ អន្តោ

កុច្ឆិំ គតោ យថរិវាវុតបណ្ឌុសុត្តំ,

តំ កុច្ឆិនា បរិហរី ទសមាសមត្តំ

បត្តេន តេលមិវ រាជិនិ អប្បមត្តា; ()

៥៧.

បាតោ’វ បាដិបទគេ ទិវសេ បពុទ្ធា

រញ្ញោ កថេសិ សុបិនំ អថ សោ នរិន្ទោ,

វេទង្គវេទចតុរេ ចតុសដ្ឋមត្តេ

បក្កោសយី ទ្វិជវរេ ទ្វិជវំសកេតូ; ()

៥៨. ¶

លាជុត្តរាយ បរិភណ្ឌកតាយ ភុម្យា

បញ្ញាបិតេសុ សុខុមត្ថរណត្ថតេសុ,

ភទ្ទាសនេសុ ភវនម្ហិនិសិន្នកានំ

នេមិត្តិកានមវនីបតិ ភុសុរានំ; ()

៥៩.

បក្ខិត្តសប្បិមធុសក្ខិរខីរមិស្ស-

បាយាសបុណ្ណហរិរូបិយភាជនេហិ,

វត្ថាហតានិ ធនធញ្ញចយញ្ច ធេនូ

ទត្វាន ទិដ្ឋសុបិនស្ស ផខលំ អបុច្ឆិ; ()

៦០.

មាចិន្តយិត្ថ តវ រាជិនិយា ជនិន្ទ

កុច្ឆិម្ហិ តម្បតិ បតិដ្ឋហិ បុត្តគព្ភោ,

អជ្ឈាវសិស្សតិ សញ្ចេបន ចក្កវត្តិ

រាជា ភវិស្សតិ អគារមសំសយំ សោ; ()

៦១. ¶

ហិត្វា សសត្តរតនំ ចតុទីបរជ្ជំ

សោ បព្ពជិស្សតិ សចេ ភវនា’ភិគន្ត្វា,

ពុទ្ធោ ភវិស្សតិ ធុវំ ចតុសច្ចពុទ្ធោ

ឥច្ចព្រុវិំសុ សុបិនត្ថវិទូ វិទូ តេ; ()

៦២.

សា គព្ភភារវឋរិកតមជ្ឈភាគា

គន្តុំ សកំ កុលឃរំ កុលកញ្ជហំសិ,

ឥច្ឆាមហន្តិ បដិវេទយិ ទេវិ រញ្ញោ

សោ សម្បដិច្ឆិ វចនំ ករវីកវាណ្យា; ()

៦៣.

តម្ហា មហានគរតោ នគរង្គបុណ្ណំ

សោ យាវ ទេវទហនាមិករាជធានី,

មុត្តា’វទាតបុឡិនត្ថរណេហិ រាជា

លាជោបហារវិធិនា កមលុប្បលេហិ; ()

៦៤. ¶

សន្តីរបុប្ផកលសេហិ សមប្បិតេហិ

មន្ទាតិលេរិតបដាក ធជាវលីហិ,

ការាបយី កនករូបិយតោរណេហិ

អទ្ធានមគ្គសមលង្ករណំ’តខិប្បំ; ()

៦៥.

វន្ទី’ភិគីតថុតិមង្គលគីតិកាហិ

បញ្ចង្គិកេហិ តុរិយេហិ កតុបហារំ,

តស្មិំ សុមណ្ឌិតបសាធិតមញ្ជសម្ហិ

ទិព្ពវ្ចរាសិរិវិឌម្ពនរូបសោភំ; ()

៦៦.

ទេវិំ សុវណ្ណសិវិកាយ សុសជ្ជិតាយ

អារោបយិត្វ ខចិតាយ មណីហិ នានា,

បេសេសិ ភុបតិ បុរក្ខតញាតិសង្ឃំ

សទ្ធិំ សហស្សសចិវេហិ សុខេធិតំ សោ; ()

៦៧. ¶

សម្ថុល្លបុប្ផផលបល្លវវត្តភារ-

រុក្ខាកុលំ ឃនសុនីលលតាវិតានំ,

ហិន្តាលតាលនឡកីចកនាឡិកេរ-

សន្នីរបូគតិណបាទបបន្តិសាលិំ; ()

៦៨.

សេវាលនីលសលិលានិលសីតលេហិ

ឱតិណ្ណកហំសវិសរេហិ សមុល្លសត្តំ,

ឈង្ការរាវមុខរាលិកុលាករាល-

កិញ្ជក្ខជាលភរិតម្ពុរុហាករេហិ; ()

៦៩.

បុប្ផាភិគន្ធសុរភីកតគន្ធវាហំ

អទ្ទក្ខិសព្ពជនលោចនបីយមានំ,

និន្ទន្តនន្ទនវនំ វនជាយតក្ខី

សា លុម្ពិនីវនមនង្គវិមានភូតិំ; ()

៧០. ¶

សា រាជិនី នវទលង្គុលិបន្តីចារុ-

សាខាភុជោបហិតមញ្ជរិចាមរេហិ,

សន្នទ្ធកោមលលតាវនិតានមគ្គេ

អត្តុបហារករណាយ កតាវកាសា; ()

៧១.

សេនាយ ចារុចរណម្ពុរុហោទ្ធដេហិ

រេណូហិ ធូសរិតមគ្គមនក្កមន្តិ,

សទ្ធិំ សកាយ បរិសាយ តតោតរិត្វា

តំ លុម្ពិនីវនមុបាវិសិ រាមណេយ្យំ;()

៧២.

តំ រាជិនិំ វនវធុ ជិតហំសគាមិំ

អាមោទមន្ទមលយានិលហត្ថគេហិ,

សម្ភាវយិត្ថ មុខរាលិកុលាភិកិណ្ណ-

រេណុប្បពន្ធហរិសង្ខសតេហិ មគ្គេ; ()

៧៣. ¶

គច្ឆន្តិយា ចរណនូបុរនាទបាស-

ពទ្ធានមុន្នតសិរោមិគបោតកានំ,

ឧម្មីលិតាយតវិលោចនបន្តិបក្ខេ

ទស្សេសិ នីលនលិនីវនរាជិសោភំ; ()

៧៤.

ឧទ្ធំ សមគ្គសិខរេហិ កតាវកាស-

មគ្គន្តរេហិ កលិកាកុសុមាកុលេហិ,

នានាលតាកុលមហិរុហតោរណេហិ

ឧយ្យានភុមិ ឧបហាររតេ’វ ភុយ; ()

៧៥.

ឧក្ខិត្តបិញ្ឆភរមន្តសិខណ្ឌិមាលា-

កីឡាហិ កោកិលកុលងនិកាហឡេហិ,

ឧយ្យានភុមិ មករងជរង្គភុមិ-

លីលំ ភជិត្ថ ភមរទ្ធនិវល្លកីហិ; ()

៧៦. ¶

និច្ចំ វសន្តសមយស្សិរិមុព្ពហន្តំ

តំខោវនំ វនវធូហទយានុតាបី,

បត្តោ និទាឃសមយោបិ ជនេសិ តុដ្ឋិំ

តស្សា សិរិសកុសុមាលិកុលាវតំសោ; ()

៧៧.

តស្មិំ និទាឃសូរិយាតបតាបិតាម្ភំ

រិត្តាលវាឡមិវកាលមកាលមេឃោ,

ចិន្តាតុរំ ហទយមត្តសខីជនោបិ

បីណេសិ គព្ភបរិបាកភរំ វាហន្ត្យា; ()

៧៨.

កដ្ឋាវសិដ្ឋតរវោ បរិហីនបត្តា

តស្សាធរក្ខិទសនជ្ជុតិសង្គមេន,

អាសុំ នវង្កុរបលាសវិកាសបុប្ផ-

សំវេល្លិតា’វ រមណីយវនប្ប ទេសេ; ()

៧៩. ¶

គិម្ហាភីតាបបរិបីឡិតង្ធល្លិកានំ

គម្ភីររាវមុខរីកតទាយរាជិ,

ទុក្ខាតុរព្ពិរហិនីបមទាជនស្ស

អាសិ វិលាបពធិរីកឡិតេ’វ សាឡា; ()

៨០.

តស្មិំ វិកាសកលិកាវលិហារិហារា

កិញ្ចាបិ បក្កផខលវល្លរិកណ្ឋភុសា,

នាសក្ខិ បូគតរុបន្តិ សុមណ្ឌិតាយ

មាយាយ តាយ សិរិមាភរិតុំ ឃដន្តី; ()

៨១.

ឧយ្យានមុព្ភមិតមត្តមធុព្ពតេហិ

ចម្បេយ្យបុប្ផមកុលេហិ សមាកុលំតំ,

ឧទ្ធុតធុមបដលេហិ មនោភវស្ស

ទីបេហិ វាសភវកនំ’វ លសន្តមាសិ; ()

៨២. ¶

គព្ភូបគំ ភមរកេសកលាបភារា

ពុទ្ធង្កុរំ បរិណតង្កុរលោមហំសា,

វន្ទន្តិយោ វិយ តហិំ ថពកញ្ជលីហិ

មន្ទានិលេរិតលតាវនិតា កនតា’សុំ; ()

៨៣.

គព្ភូបគស្ស បរិបក្កផលេហិ នានា

បុញ្ញានុភាវបភវោតុសមុព្ភវេហិ,

មាយាយ គព្ភពលិកម្មនិ តប្បរេ’វ

ឧយ្យានភុមិ ជនតំ ភវិ តប្បយន្តិ; ()

៨៤.

គព្ភូបគស្ស ហិ មហាបុរិសស្ស គព្ភ-

វុដ្ឋានមង្គលមហុស្សវវាសរម្ហិ,

ឧយ្យានភុមិ សកលោតុសមុព្ភវេហិ

អាសិ វិកាសកុសុមេហិ សមាភិកិណ្ណា; ()

៨៥. ¶

សាលុម្ពិនីវនសិរិំ កលហំសឃោសំ

សមផុល្លបុប្ផសុរភិំផលសម្ភវោជំ,

បញ្ចិន្ទ្រិយេហិ គិរិនិជ្ឈរសិតវាតំ

បច្ចក្ខបញ្ចវិធកាមរសំអវិន្ទិ; ()

៨៦.

និយ្យាសសារសុរហិំផខលបល្លវេហិ

ឈំការិតាលិកុលកុជិតកោកិលេហិ,

សម្ផុល្លបុប្ផនិករេហិ សមាភិកិណ្ណ

មទ្ទក្ខិសាយុវតិមង្គលសាឡសាលំ; ()

៨៧.

សម្ផុល្លសាឡកលិកំតយតាលិមាលា

សញ្ចុម្ពិតំកុវលយាមលលោចនាយ,

សាខំសុកោមលករង្គុលិបល្លវេហិ

មាយាមហេសិសមលង្ករិ វិតមាយា; ()

៨៨. ¶

ភារោនតា’វ រុចិរង្គុលិបល្លវានំ

ឈង្ការរាវមុខរាលិកុលាភិរាមា,

សាខា វិកាសកុសុមេហិសមាកុលា សា

ឱលម្ពយដ្ឋិ ភវិ គព្ភភរាតុរាយ; ()

៨៩.

តស្សា ចលិត្ថ បវនោ ចលលោចនាយ

កម្មុព្ភវោ វរតិរោករណេហិ តាវ,

ទេវិំ និរូបមសិរិំ សុបរិក្ខិបិត្វា

តម្ហា បដិក្កមិ ជនោ កឡិតាវកាសោ; ()

៩០.

ព្រហ្មាមរាសុរនរោរគបូជនីយំ

ពត្តិំសលក្ខណសមុជ្ជលរូប សារំ

និទ្ធោតជាតិមណិសន្និភសុទ្ធគត្តំ

សត្តុត្តមំ សបទិ ទេវិ ឋិតា វិជាយិ; ()

៩១. ¶

ទុគ្គន្ធមុត្តមលសោណិតមក្ខិតង្គា

ជាយន្ត្យ’សេសមនុជា មនុជេសុនេ’វំ,

ចង្គោដកម្ហិ ជិនធាតុរិវាធិវាសោ

ថូបម្ហិ សោណ្ណបដិមារិវ មាតុគព្ភំ; ()

៩២.

និស្សេណិតោវ បុរិសោ រតនាសនម្ហា

ថេរោវ ធម្មកថិកោ ឋិតកោ’តរន្តោ,

សម្មា បសារិយ ឧភោ មុទុបាណិបាទេ

សោ និក្ខមិត្ថ កុណបេហិ អមក្ខិតង្គោ; ()

៩៣. ¶

តត្រោបគម្ម ចតុរោ ចតុរាននា តំ

ជាលេន កញ្ចនមយេន វិសុទ្ធចិត្តា,

អាទាយ មាតុបុរតោ តនយំ ឋបេត្វា

ចន្ទាននេ ភវតុ នន្ទមនា’ត្យ’វោចុំ; ()

៩៤.

អាទិច្ចវំសកមលាករភាករស្ស

ពុទ្ធង្កុរស្ស សុភសីតលវារិធារា,

និក្ខម្ម តាវ នភសា និជមាតុយា ច

គាហាបយុំ ឧតុមុភោសុ កលេពរេសុ; ()

៩៥.

តេសំ ករេហិ ចតុរោ សុររាជបុត្តា

គណ្ហិំសុ សណ្ហសុខុមាយ’ជិណប្បវេណ្យា,

តេសញ្ហិ បាណិតលតោ បណិបាតបុព្ពំ

គណ្ហិំសុ តំ ទុកុលចុម្ពដកេន’មច្ចា; ()

៩៦. ¶

តេសំ ករេហិ បថវិតលមោតរិត្វា

ឋត្វា បុរត្ថិមទិសំ អសមោ វិបស្សិ,

ឧទ្ធំ អធោ ចតុទិសានុទិសា ច ឯវំ

ឯកង្គនំ ភវិតទា’ខិលលោកធាតុ; ()

៩៧.

តុម្ហេហិ ឧត្តរិតរោ ភុវសេ តីសុ

នត្ថីតិ មត្ថកជដាមកុដប្បិតេហិ,

កត្វានិជញ្ជលិបុដេហិ និបច្ចការំ

ព្រហ្មាមរាសុរនរា តមភិត្ថវិំសុ; ()

៩៨.

សោច’ត្តនា សមមទិស្វ ទិសាសុ តាសូ

តប្បាទវីតិហរណេន បទានិសត្ត,

គន្ត្វាន ឧត្តរទិសា’ភិមុខោ អវន្យា

អព្ភុគ្គតម្ពុរុហមុទ្ធនិ តិដ្ឋមានោ; ()

៩៩. ¶

អគ្គោ’ហមស្មិ អហមស្មិ ជនស្ស ជេដ្ឋោ

សេដ្ឋោ’ហមស្មិ អយមន្តិម’ជាតិ មយ្ហំ,

ធីរោ មមេតរហិ នត្ថិ បុនព្ភវោ’តិ

និច្ឆារិតាសភិវចោ នទិ សីហកនាទំ; ()

១០០.

វេសាខេមាសេ សុហកុជទិនេ បុណ្ណមាយំ វិសាខេ

នក្ខត្តេយោគេ សុរគុរុគតេ សោ កុឡីរវ្ហរាសិំ,

សញ្ជាតោ នាថោ បរមករុណាភាវនាភាវតត្តោ

មាយាកុច្ឆិម្ហា កុសុមិតលតាវេលលិតុយ្យានភុម្យា; ()

ឥតិ មេធានន្ទាភិធានេន យតិនា វិរចិតេ សកល កវិជន ហទយានន្ទទាននិទានេ ជិនវំសទីបេ អវិទុរេនិទានេ បច្ឆិមភវិក មហាពោធិ សត្តុប្បត្តិ បវត្តិបរិទីបោ ឆដ្ឋោសគ្គោ.

១. ¶

អថរម្មតរា’សិ ជាតិខេត្ត-

បរិយាបត្ត’វកាសលោកធាតុ,

កមលុប្បល (មាលភារិនី) ហិ

តទុបដ្ឋានគតាហិ ទេវតាហិ; ()

២.

កមលាសនទេវទានវានំ

ភុវនេ’កត្ថ សមាគមោ តទា’សិ,

ជិនចក្កបដិគ្គហស្ស ឋានំ

អវិវាទេន សទេវមានុសានំ; ()

៣.

បដិលាភនិមិត្តមាទិសន្តី

វត សព្ពញ្ញុតញាណសម្បទាយ,

ទសសង្ខសហស្សិលោកធាតុ

អភិកម្បី បហដេ’វ កំសបាតី; ()

៤. ¶

ជននុស្សវវាសរម្ហិ តស្មិំ

និជទេហជ្ជុតិបិញ្ជរោ’ទបាទិ,

ទសសង្ខសហស្សចក្កវាឡ-

កុហរាលោកករោ មហាវភាសោ; ()

៥.

អបតាឡិតចម្មនទ្ធភេរី-

វិកតីនំ សយមេវ វជ្ជនម្បិ,

តទនុត្តរធម្មទេសនាយ

ភវិ ឋានំ អនុសាវណស្ស លោកេ; ()

៦.

ឃណកាហឡវំសសង្ខវីណា-

ភរណានំ សយមេវ វជ្ជនម្បី,

អនុបុព្ពវិហារភាវនានំ

បដិលាភាយ និពន្ធនំ ពភូវ; ()

៧. ¶

បរិមុត្តិវរត្តបាសការា-

ឃរ,យោសង្ខលិកាទិពន្ធនេហិ,

មិគបក្ខិនរានមស្មិមាន-

វិគមស្សា’សិ និទានមាទិភុតំ; ()

៨.

ភុវនេសុ មហាជនស្ស រោគា-

បគមេនា’ទិសនំ អហោសុខន្តិ,

ចតុរារិយសច្ចទស្សនេន

ភវិ ឋានំ ចតុសច្ចទេសនាយ; ()

៩.

វិវិធព្ភុតរូបគោចរានំ

ភុវិ ជច្ចន្ធជនស្សលោចនានំ,

បភវោ បភវោ’សិ ទិព្ពចក្ខុ

បដិលាភាយ តិលោកលោចនស្ស; ()

១០. ¶

ថុតគីតិសុធារសស្ស បានំ

ពធិរានំ សវណញ្ជលីបុដេហិ,

អតិមានុសទិព្ពសោតធាតុ-

បដិវេធាយ និទានមាសិ តស្ស; ()

១១.

ភុវិ ជាតិជឡាទិបុគ្គលានំ

តទហេ’នុស្សតិយា សុបាតុភាវោ,

ភវិ បុព្ពមុបដ្ឋិតស្សតិស្ស

សតិបដ្ឋាននិពោធនាយ ឋានំ; ()

១២.

វិសិខាចរណំ សរោជចារុ-

បទវិញ្ញាសវសេន បង្គុលានំ,

បុរិមំ ចតុរិទ្ធិបាទវេគ-

បដិលាភាយ និមិត្តមាសិ លោកេ; ()

១៣.

មធុរេន សរេន ជាតិមូគា

ថុតិគីតាន្យ’វទិំសុ វន្ទិនោ’វ,

ភុវិ ខុជ្ជជនោ’ជុគត្តលាភោ

កុដិលត្តា’បគមាយ ឋានមាសិ; ()

១៤. ¶

សរណំ បុរិសាសភោ សិយានោ

ភវតោ ទុគ្គតិតោ វិមុត្តិយា’តិ,

ករិនោ’បិ ករិំសុ កុញ្ចនាទំ

តុរគា ហេសមកំសុ បីតិយេ’វ; ()

១៥.

វិសទា បដិសម្ភិទា ចតស្សោ

បដិវិជ្ឈិស្សតិ ចា’យតិំ សចា’យំ,

សកបដ្ដនមេវ តន្និទានា

តរណី សីឃមុបាគមុំ វិទេសា; ()

១៦.

សយមេវ វិរោចនំ តទានិ

រតនានំ ភុវនាករុព្ភវានំ,

រវិវំសរវិស្ស ធម្មរំសី

វិសរស្សុ’ជ្ជលនាយ ឋានមាសី; ()

១៧. ¶

តុរិយានិ សកំសកំ និនាទំ

អករុំ តគ្គុណទីបកានិវា’ត្រ,

វិវដា វិទិសាទិសា សកិត្តិ-

វិសរោកាសកតេ’វ’ហិប្បសត្តា; ()

១៨.

សកលស្ស កិលេសបាវកស្ស

បរិនិព្ពានសភាវទីបនេន,

និរយេសុ ហុតាសជាលមាលា

តទហេ និព្ពុតិមាប ជាតិខេត្តេ; ()

១៩.

បរិសាសុ វិសារទស្ស តស្ស

ចតុវេសារទញាណលាភហេតុ,

ភុវនេសុ តទាមហានទីនំ

អនភិស្សន្ទនមាសិ កុន្នទីនំ; ()

២០.

ឧទបាទិ បភា និរាករិត្វា-

ពិលលោកន្តរិយេសុ អន្ធការំ,

ហតមោហតម’គ្គ មគ្គញាណ-

ជ្ជុតិលាភាយ និពន្ធនំ តមាសិ; ()

២១. ¶

សុវិមុត្តិរសោ សិយា’វ តស្ស

ចតុរាសិតសហស្សធម្មខន្ធោ,

មធុរំ ចតុរោទធីនមាសិ

សលិលំ សន្តតរំ តរង្គរិត្តំ; ()

២២.

វិទិសាសុ ចតុទ្ទិសាសុ ចណ្ឌ-

បវនស្សា’បិ អវាយនំ តទានិ,

ភវិ បុព្ពនិមិត្តមត្តនោ’បិ

ភដទិដ្ឋ្យាភវទដ្ឋិភេទនាយ; ()

២៣.

នវបល្លវបត្តសេខរានំ

វិដបីនំ កុសុមាហិកិណ្ណភាវោ,

ភវិ បុព្ពនិពន្ធនំ វិមុត្តិ

កុសុមេហា’តុមទេហភូសណាយ; ()

២៤. ¶

កុមុទាករពោធកស្ស ចន្ទ-

កិរណស្សា’តិវិរោចនំ តទាសិ,

សតិពុទ្ធសុធាករោ’ទយម្ហិ

ជនសន្ទោហមនោបសាទហេតុ; ()

២៥.

វិមលត្តមនុណ្ហតា និទាឃ-

សូរិយស្សូ’បសមោ និមិត្តមគ្គំ,

ភវិ ចេតសិកស្ស កាយិកស្ស

បដិលាភាយ សុខស្ស តម្ហិជាតេ; ()

២៦.

គគនា’គនគាទិតោ’តរិត្វា

បថវិសង្កមណំ តទា ខគានំ,

សរណាគមនស្ស ឋានមាសិ

ជិនធម្មំ សុនិសម្ម សជ្ជនានំ; ()

២៧.

នភសា’ភិបវស្សនំ តទានិ

ចតុទីបេសុ អកាលវារិទានំ,

បរិសាសុ អខណ្ឌធម្មវុដ្ឋិ-

បតនស្សា’សិ និពន្ធនំ ជិនម្ហា; ()

២៨. ¶

ឆណមង្គលកីឡណំ តទានិ

តិទសានម្បិ សកេសកេ វិមានេ,

ឧបគម្ម តហិំតហិំ ឧទាន

សមុទានស្សនិទានមា’សិ ពោធិំ; ()

២៩.

វិវដា សយមេវ មន្ទិរានំ

បិហិតញ្ចារកវាដវាតបានា,

ភវទុក្ខនិរោធគាមិមគ្គ-

បដិលាភាយ និមិត្តមាហរិំសុ; ()

៣០.

តទហេ មធុរាមិសស្ស បេត្តី-

វិសយេស្វាហរណំ ខុទាតុរានំ,

ភវិ កាយគតាសតាមតស្ស

បដិលាភាយ និមិត្តមត្តនោ’បិ; ()

៣១. ¶

ទិវសេ ជននុស្សវេ បិបាសា-

វិគមោ ទីនជនស្ស បេតលោកេ,

សុខិតត្តស្ស ឧបេច្ចពុទ្ធភាវំ; ()

៣២.

បដិបក្ខជនស្ស មេត្តិលាភោ

តទហេ វាយសវាយសារិនម្បិ,

ភវិឋានមនន្តសត្តលោក-

វិសយព្រហ្មវិហារភាវនាយ; ()

៣៣.

សតិមគ្គផលុព្ភវេ យថេវ

ភវភីត្យាបគមោ តថាគតានំ,

សតិ ជាតមហាមហេ ភយំ វា

នតិរច្ឆានគតានមាសិ តាសោ; ()

៣៤.

បិយភាវុបសង្កមោ បជានំ

ហទយានន្ទករាយ ខោ គិរាយ,

ជិនធម្មកថាយ សាវកានំ

វិយ សាមគ្គិរសស្ស បាតុភាវោ; ()

៣៥. ¶

សិតកិត្តិលតាយ រោបិតាយ

ភវតោ’ស្មិំ ភុវនាលវាឡគព្ភេ,

វិយ និម្មិតយន្តវារិធារា

ជលធារា ធរណីតលុដ្ឋហិំសុ; ()

៣៦.

ភមរាវលិភារបញ្ចវណ្ណ-

កមលច្ឆន្នមហីតលំ ររាជ,

ជលជំ ថលជំ បរាគហារំ

ភុវិ សព្ពត្ថ អបុប្ផិ បុប្ផជាតំ, ()

៣៧.

វិដបីសុ លតាសុ ខន្ធសាខា-

សតបត្តានិ តទា សុបុប្ផិតានិ,

នរវីរ’ភិរូបទស្សនាយ

ភូសមុម្មីលិតលោចនានិ’វាសុំ; ()

៣៨. ¶

ឧបរូបរិ សត្តសត្ត ហុត្វា

សតបត្តានិ សីលាតលុព្ភវានិ,

តវ អព្ភុទយោ សុទុល្លភោតិ

កថយន្តិវិ’ហ កបាតុភាវតោ នោ; ()

៣៩.

និជបារមិតាលតាយ កត្តិ-

លតយា’លង្កតបុប្ផហាសរូបា,

សមលង្ករិ យាវតា ភវគ្គំ

ធជមាលា ជននុស្សវេ តិលោកំ; ()

៤០.

អវកុជ្ជសរោរុហាភិរាមំ

នភវម្ភោជវនស្សិរិំ ពពន្ធ,

ភុវិ បោក្ខរវស្សមីទិសន្តិ

វទមានំវ បវស្សិ ធម្មវស្សំ; ()

៤១.

រមណី រមណីយរូបសោភា

អចរុំ ធម្មមនង្គរង្គភូមិ,

មធុបា មធុបានមន្ទិរានិ

តទហេ នាវសរិំសុ ធម្មកាមា; () (អព្យបេត បឋមទុតិយ បាទាទិយមេកំ)

៤២. ¶

កមលា កមលាលយា វិវេស

ភុវនំ ភូរិនវាវតារហារី,

ធរណី ធរណីធរាវតំសា

ឧបហារាតិភរាតុរេវ កម្បិ; () (អព្យបេត បឋមទុតិយ បាទាទិយមកំ)

៤៣.

រុចិរំ រុចិរង្គនា តទានិ

អករុំ កីឡមនេកចន្ទិកាសុ,

សុវីរំ សុចិរំសិកិណ្ណតារា-

និករោ’ភាសតរោ’សិ ភាករោ’វ; () (អព្យបេត បឋមទុតិយ បាទាទិយមកំ)

៤៤.

បវនោ’បវនោ’បវាយមានោ

បវិនោទេសិ បរិស្សមំ ជនស្ស,

វនទា វនទាហវុបសន្តិំ

អករុំ សព្ពធិ សស្សសម្បទញ្ច; () (អព្យបេត បឋមទុតិយ បាទាទិយមកំ)

៤៥. ¶

វិសទា វិសទា សកិត្តិរាមា

មុខរង្គាលយ មាបកោវិទានំ,

សុជនា’សុជនា ភជិំសុ តស្ស

ចរណាន្យង្កិតចក្កលក្ខណានិ; () (អព្យបេត បឋមទុតិយ បាទាទិយមកំ)

៤៦.

វសុធំ វសុធម្បតី សមគ្គា

ទសធម្មេន’នុសាសយុំ តទានិ,

ហទយំ យទយង្គមាយ វាណ្យា

អសតំ មិត្តទុហី វិធានយិំសុ; () (អព្យបេត បឋមទុតិយ បាទាទិយមកំ)

៤៧.

តិមទា’តិមទា គជាធិបាបិ

មិគរាជូហិ តទា សមាចរិំសុ,

បពលា’បពលា មិគា តទញ្ញេ

បដិសត្ថារមកំសុ អញ្ញមញ្ញំ; () (អព្យបេត បឋមទុតិយ បាទាទិយមកំ)

៤៨. ¶

ភុវនេ ភុវនេកលោចនស្ស

ជននស្មិំ ទិវសេ សមុជ្ជលានី,

និហនិតា’និហិតាយុធាតិ ភិតិំ

ជនយុំ បាបិមតោវ នេតរេសំ; () (អព្យបេត បឋមទុតិយ បាទាទិយមកំ)

៤៩.

បរិវាទិតទិព្ពភេរិវីណា-

តុរិយំ ទស្សិតទិព្ពនច្ចភេទំ,

គគនំ សុររង្គមណ្ឌលាភំ

តិទសានំ ឧបហារសារមាសិ; ()

៥០. ¶

សោវណ្ណវណ្ណវធុយា គរុគព្ភគស្មិំ

តំនន្ទនព្ពនសមានវនង្គតស្មិំ,

ភុតព្ភុតន្វិតមហេ នយនញ្ជនស្មិំ

ជាតម្ហិ តម្ហិ តនុជេ ភវិ ភទ្ទភត្តិ; () (មាលាពន្ធនំ)

ឥតិ មេធានន្ទាភិធានេន យតិនា វិរចិតេ សកលកវិជន ហទយានន្ទននិទានេ ជិនវំសទីបេ អវិទូរេនិទានេ វិវិធបុព្ពនិមិត្តបាតុភាវប្បវត្តិ បរិទិបោ. សត្តមោសគ្គោ.

១. ¶

វិសុទ្ធ (វំសដ្ឋ) មសេសពន្ធវោ

កុមារមាទាយ តិលោកលោចនំ,

អគំសុ តម្ហា កបិលវ្ហយំបុរំ

បុរីវតំសំ សមលង្កតញ្ជសំ; ()

២.

តទា អភិញ្ញាសុ វសិសុ បារគោ

សមាធិវិក្ខម្ភិតសព្ពកិព្ពិសោ,

វិហាសិ សុទ្ធោទនភុមិភត្តុនោ

កុលូបគោ ទេវលនាមតាបសោ; ()

៣. ¶

តបោធនោ សោ បវិវេកកាមវា

ទិវាវិហារត្ថមុបាគតោ ទិវំ,

តមត្ថមញ្ញាតុមបុច្ឆិ ទេវតា-

បវត្តិតំ បស្សិយមង្គលុស្សវំ; ()

៤.

តវេវុបដ្ឋាយកភុមិភត្តុនោ

វរោរសោ មារិយ មារវាហិនិំ,

បរាជយំ លច្ឆតិ ពោធិមាយតិំ

មហុស្សវោ តម្បតិ វត្តតេ, ព្រវុំ; ()

៥.

ឥមាយ វុត្តន្តកថាយ ចោទិតោ

តបោធនោ ឥទ្ធិពលេន ឥទ្ធិមា,

សុរាលយេ អន្តរធាន’នន្តរំ

និកេតនេ បាតុរហោសិ រាជិនោ; ()

៦. ¶

កុមារនិជ្ឈានមនោរថោក វសិ

តហិំ សុបញ្ញត្តមហារហកាសនេ,

និសជ្ជ សុទ្ធោទនរាជិនោ’ព្រុវិ

តវត្រជំ ទដ្ឋុមិធាគតោត្យ’ហំ; ()

៧.

នរិន្ទចូឡាមណិចុម្ពិតាន្យ’ថ

បទានិ វន្ទាបយិតុ តបស្សិនោ,

វិភុសណាលង្កតមត្តសម្ភវំ

នរាធិបោ រាជកុមារមាហរិ; ()

៨.

តទត្តភាវេន’ហិវាទនារហ-

ស្ស’ភាវតោ តស្ស ររាជ សូនុនោ,

បវដ្ដយិត្វា ជដិលស្ស សម្បតិ

ជដាសុ ចក្កង្កិតបាទបង្កជំ; ()

៩.

កុមារមាទាយ សមប្បិតញ្ជលិំ

វិធាយ បាទេស្វនិសម្មការិនោ,

សចេ ឋបេយ្យុំ ជដិលស្ស សត្តធា

ផលេយ្យ មុទ្ធា ជដិតោជដាយ’បិ; ()

១០.

សកាសនុដ្ឋាយ អថេ’សិភូមិយា

និហច្ច សោ ទក្ខិណជានុមណ្ឌលំ,

អកា មហាការុណិកស្ស គារវំ

សិរោវិរូឡ្ហញ្ជលិ បុប្ផមញ្ជរី; ()

១១.

ឧទិក្ខមានោ វសិនា សមប្បិតំ

តមញ្ជលិំ ភត្តិភរេន ភូបតិ,

អថោ’នមេត្វា តនុមីសកំ សកំ

បវន្ទិ បាទម្ពុរុហានិ សុនុនោ; ()

១២.

សិយា’វ ពុទ្ធោ បុរិសាសភោ អយំ

នទស្សនំ តស្ស សិយា មមន្តី សោ,

និរូបមំ រូបសិរិំ សមេក្ខិយ

បយាសិ និដ្ឋំ ឧបធារយំ វសិ; ()

១៣. ¶

វវត្ថយិត្វេវមុឡារពុទ្ធិមា

វិតិណ្ណកង្ខោ ហសមីសកំ រុទំ,

នរិន្ទមោរោធបុរក្ខតំ វសី

តទវសីទាបយិ សំសយណ្ណវេ; ()

១៤.

តមាហរិត្វាន បកវត្តិមព្ភុតំ

បុរក្ខតោ’រោធជនស្ស រាជិនោ,

យតិស្សរោ សំសយសល្លមុទ្ធរំ

សពន្ធវេ’នុស្សរិ កាលទេវលោ;()

១៥.

សកេកុលេ នាឡកនាមទារកោ

សយម្ភុនោ លច្ឆតិ ទស្សនំ ឥតិ,

តមត្ថមញ្ញា សមុបេច្ច តំកុលំ

ត្វមាហ បព្ពជ្ជិតិ ភាគិនេយ្យកំ; ()

១៦. ¶

និរាមយំ បញ្ចមវាសរម្ហិ សោ

វរោរសំ វាសិតគន្ធវារិនា,

បវត្តមានេ ភវនេ មហាមហេ

នហាបយិ ភូបតិ ពន្ធុមជ្ឈគោ; ()

១៧.

បសត្ថមន្វត្ថភិធាន មត្តនោ

កុមារមារោបយិតុំ បរោសតំ,

សវេទវេទង្គបភេទកោវិទេ

ទ្វិជេ និមន្តាបយិ សោ នរាធិបោ; ()

១៨.

សុរិន្ទរូបោ សុរមន្ទិរោបមំ

តមិន្ទិរាធារនរិន្ទមន្ទិរំ,

ជនិន្ទសីហោ’បគតា’វនីសុរេ

អមន្ទបូជាវិធិនា’ភិរាធយិ; ()

១៩.

អនេនសិទ្ធា សមតិំសបារមី-

សទត្ថសម្បត្តិបរត្ថការិនា,

តថា’ត្ថ សង្ខាតធនំ និធានគំ

ឥមម្ហិ សិទ្ធំ សហជាតិយា យតោ; (៥)

២០. ¶

ទ្វិជេហិ តន្តិព្ពចនទ្វយារហំ

សមាសសំខិត្តបទត្ថសំហិតំ,

សុតស្ស សិទ្ធត្ថ’ភិធានមត្តនោ

តតោ’ភិវោហារសុខាយ ការយិ; ()

២១.

សុយាមរាមទ្ធជមន្តិលក្ខណ-

សុភោជកោណ្ឌញ្ញសុទត្តសញ្ញិនោ,

ឥមេ ទ្វិជា រាជសុបូជិតា តទា

វិចក្ខណាលក្ខណបាឋកា’ភវំ; ()

២២.

សុភាសុភំ បស្សិយ ទេហលក្ខណំ

វិភាវយវ្ហោ ឥតិ តេសមព្រុវិ,

សមុក្ខិបិត្វា’ង្គុលិបល្លវទ្វយំ

ជនាធិបំ សត្តជនា’ព្រវុំ ទ្វិធា; ()

២៣. ¶

សចេ មហារាជ អគារមាវសេ

វរោរសោ តេ បរិចារិតិន្ទ្រិយោ,

សមង្គិភុតោ រតនេហិ សត្តហិ

ភវេយ្យ រាជា វតចក្កវត្យ’យំ; ()

២៤.

មហាទយោ’យំ ករុណាយ ចោទិតោ

ឃរា’ភិគន្ត្វា យទិ បព្ពជិស្សតិ,

ភវេយ្យ ពុទ្ធោ’ខិលញេយ្យមណ្ឌលំ

សយំ អភិញ្ញាយ នហេ’ត្ថសំសយោ; ()

២៥.

កណិដ្ឋភូតោ វយសា តទន្តរេ

បសត្ថសត្ថា’វគមេន ជេដ្ឋកោ,

សមុក្ខិបិត្វា’ង្គុលិមេកមព្រុវិ

ឥតីហ កោណ្ឌញ្ញសមញ្ញភុសុរោ; ()

២៦. ¶

ឥមស្ស វេនេយ្យជនាកតញ្ជលី

សមំ ផុសន្តានិ វសុន្ធរាតលំ,

សុភានិ ភោបាទតលាតិ សព្ពទា

ភជន្តិ ភត្យា កមលានិវាលិនោ; ()

២៧.

ឥមស្ស ខេមន្តមសេសបាណិនោ

តិបដ្ដកន្តារបថាវតារណេ,

សុសជ្ជិតំ ចក្កយុគំវ បារមី

រថម្ហិ បាទង្កិតចក្កលក្ខណំ; ()

២៨.

ឥមស្ស ភោ កម្ពលភេណ្ឌុកោបមំ

សុមដ្ដវដ្ដាយតបណ្ហិមណ្ឌលំ,

សទា បទម្ភោជនិវាសលក្ខិយា

តនោតិ បីនត្ថនបិណ្ឌវិព្ភមំ; ()

២៩. ¶

ឥមស្ស ទីឃង្គុលិបន្តិ វដ្ដិត-

មនោសិលាលត្តកវត្តិកោបមា,

វិភាតិ ភោ ពាហុលតាយ បារមី-

លតាយ វា នូតនបត្តបន្តិវ; ()

៣០.

ឥមស្ស បារេវដបាទ បាដលា

សបាណិបាទា តឡុណាតិកោមលា,

ឧឡារបូជាវិធិសម្បដិច្ឆនេ

បវាឡបាតិ’វ សមុល្លសន្តិ ភោ; ()

៣១.

ឥមស្សរូបស្សិរិមន្ទិរោទរេ

សមប្បមាណាភិនវង្គុលីហិ ភោ,

បទិស្សរេ ជាលកវាដសន្តិភា

សបាណិបាទា តតជាលលក្ខណា ()

៣២. ¶

ឥមស្ស ឧស្សង្ខបទស្ស គោប្ផកា

បទម្ពុជានំ ចតុរង្គុលោបរិ,

បតិដ្ឋិតា បុណ្ណឃដេសុកន្ធរា-

វិលាសមាលិង្គិយ រាជភាសរេ; ()

៣៣.

ឥមស្ស ទេហជ្ជុតិវារិបូរិត-

សរីរកេទារភវា ផលត្ថិនោ,

សុរត្តសាល្យោទរសន្និភា សុភា

ទុវេណិជង្ឃា អភិបីណយន្តី ភោ; ()

៣៤.

ឥមស្ស ភោ ជានុយុគំ បរាមសំ

អនោនមន្តោ ឋិតកោ មហាភុជោ,

សហត្តនា សម្ភវពោធិសាខិនោ

វិសាលសាខាយ វិលាសមាទិសេ; ()

៣៥.

ឥមស្ស កោសោហិតវត្ថគុយ្ហកោ

អភិន្នកោកាសកកោសកោសគោ,

អនញ្ញសាធារណតាទិនា’យតិំ

អនង្គសង្គាមបរម្មុខោ សិយា; ()

៣៦. ¶

ឥមស្ស ភោ គោតមគោត្តកេតុនោ

កលេវរេ កញ្ចនសត្តិភត្តចោ,

សុវណ្ណវណ្ណោ ជិនចីវរស្សបិ

តនោតិ សោភំ ឃនពុទ្ធរំសិនោ; ()

៣៧.

ឥមស្ស ជម្ពោនទីបិញ្ជរាយ ភោ

សិរិសបុប្ផស្សុកុមារចារិយា

រជោនុមត្តំ ឆវិយា នលិម្បតេ

សរោជបត្តេរិវ វារិពិន្ទវោ; ()

៣៨.

ឥមស្ស លោមានិ កលេវរេ វរេ

វិសុំ វិសុំ កូបគតានិ សូនុនោ,

វិលុម្បរេ រូបវិលាសលក្ខិយា

មនោរមំ ភោ កមណិកញ្ចុកស្សិរិំ; ()

៣៩. ¶

ឥមស្ស ឧទ្ធគ្គមុខំ មុខស្សិរិំ

បទក្ខិណាវត្ត មបេក្ខិនោ យថា,

តិរោករេ រោមវិតាន មិន្ទិរា-

និកេតនិន្ទីវរកាននស្សិរិំ; ()

៤០.

ឥមស្ស ភោរាជ សរោជយោនិនោ

យថោជុគត្តំ ឧជុគត្តមាយតិំ,

អនញ្ញសាមញ្ញគុណាវកាសតោ

បជាភិបូជាវិធិភាជនំ សិយា; ()

៤១.

ឥមស្ស សត្តុស្សទលក្ខណំ សុភំ

សមំសមទ្ទិដ្ឋសិរាវលិំ សទា,

ទធាតិ ភោ បារមិធម្មសិបក្បិនោ

សុធន្តចាមីករបិណ្ឌវិព្ភមំ; ()

៤២. ¶

ឥមស្ស បុណ្ណោភយកាយភាគិមំ

មិគិន្ទបុព្ពទ្ធសរីរលក្ខណំ,

កុទិដ្ឋិវាទីភសិរោវិទារណេ

នរិន្ទសាមត្ថិយមុព្ពហេ នកិំ; ()

៤៣.

ឥមស្សុ’បេតោ ឃនមំសវដ្ដិយា

ចិតន្តរំសោ មុទុចារុបិដ្ឋិយំ,

ភវណ្ណវា កញ្ចនបច្ចរិសិរំ

តនោតិ សត្តុត្តរណេ នរាធិប; ()

៤៤.

ឥមស្ស និគ្រោធមហីរុហស្សិវ

សមប្បមាណោ បរិមណ្ឌលោប្យ’យំ,

កទាចិ ទុក្ខាតបខិន្នទេហិនំ

បរិស្សមំ ភោ បជហេ ភវញ្ជសេ; ()

៤៥. ¶

ឥមស្ស រាជិត្តយរញ្ជិតោ’ត្តរិំ

ករីយមានុ’ត្តមធម្មនិស្សនោ,

សុមដ្ដវដ្ដោ សមវត្តខន្ធកោ

មុតិង្គខន្ធោរិវ រាជ រាជតេ; () (សិលេស ពន្ធនំ)

៤៦.

ឥមស្ស ភោ សត្តសហស្សសម្មិតា

យថា’មតជ្ឈោហរណាភិលាសិនោ,

រសគ្គសា សន្តិ រសាទនុម្មុខា

រសគ្គសគ្គី’ត្យ’ភិធីយតេ តតោ; ()

៤៧.

ឥមស្ស’នុព្យញ្ជនតារកាកុលេ

អនន្តរូបាយតនម្ពរោ ទរេ,

វិរោចតេពារសមីសសិរិវ

នរិន្ទសីហស្សហនូបមាហនូ; ()

៤៨. ¶

ឥមស្ស តាឡិសតិទន្តបន្តិ ភោ

បហូតជិវ្ហារថិកំ ចរន្តិយា,

មនុញ្ញវាណិវនិតាយ តត្វតេ

បសត្ថមុត្តាវលិលីលមាយតិំ; ()

៤៩.

ឥមស្ស ជវ្ហាវរកណ្ណិកាវហេ

មុខម្ពុជេ សច្ចសុគន្ធវាសិតេ,

សមប្បមាណា ទសនាវលី សុភា

វិភាតិ កិញ្ជក្ខតតីវ ភូបតី; ()

៥០.

ឥមស្ស ភោ ខណ្ឌិតសង្ខបណ្ឌរា

ទ្វិជាវលី និព្ពិវរន្តរាយតិំ,

សមុព្ភវាយុត្តិលតាយ តាយតិ

មុខាលវាឡេ មុកុលាវលិស្សិរិំ; ()

៥១. ¶

ឥមស្ស បីណាននចន្ទចន្ទិកា

សុសុក្កទាឋាវលិ សច្ចវាទិនោ,

បទិស្សតេ ធម្មតឡាកកីឡនេ

កតាភិលាសារិវហំសមាលិនី; ()

៥២.

ឥមស្ស ចានុត្តរធម្មទេសនា-

តរណ្យមាលោលលការរូបិនី,

បហូតជិវ្ហា ភវសាគរា’យតិំ

នរិន្ទ បារំ ជនតា’វតារយេ; ()

៥៣.

ឥមស្ស ភោ ព្រហ្មសរោបមោ សទា

សហស្សធា’យំ ករវីករាវតោ,

មនោហរដ្ឋង្គសមង្គិសុស្សរោ

សសោតកានំ មណិកុណ្ឌលាយតេ; ()

៥៤. ¶

ឥមស្ស នីលំ នយនុប្បលញ្ចយំ

និរូបមេ រូបវិលាសមន្ទិរេ,

និរោបិតំ ភោ មណិសីហបញ្ជរ-

ទ្វយំវ ភាសេ កុសលេន កេនចិ; ()

៥៥.

ឥមស្ស បាឋីនយុគំ’វ ទិស្សតេ

វិសិដ្ឋរូបាយតនាបគាសយំ,

សុភំ គវច្ឆាបវិលោចនោបមំ

មណិប្បភំ គោបខុមទ្វយំ សទា; ()

៥៦.

ឥមស្សា ឧណ្ណា ភមុកន្តរុព្ភវា

ឡាដមជ្ឈោបគតា វិរោចតិ,

យទត្ថិ សញឈាឃនរាជិមជ្ឈគំ

សសង្កហីនំ សសិមណ្ឌលំ តថា ()

៥៧. ¶

ឥមស្ស ឧណ្ហីសកសីសលក្ខណំ

សធម្មរជ្ជិស្សរិយំ អនាគតេ,

ករិយមានស្ស ហិ ចក្កវត្តិនោ

ទធាតិ ឧណ្ហីសកសិសវិព្ភមំ; ()

៥៨.

ឥមស្ស ភុមិស្សរ សុបក្បតិដ្ឋិត-

បទង្កិតេ ចក្កយុគម្ហិ ទិស្សរេ,

អរាសហស្សានិ ច នេមិនាភិយោ

តិវដ្ដរេខា សិរិវច្ឆកាទយោ; ()

៥៩.

ឥមេហិ ពត្តិំសតិលក្ខណេហិ ភោ

អសីត្យនុព្យញ្ជនលក្ខណេហិ’បិ,

សមុជ្ជលន្តោ បុរិសាសភោត្យយំ

ភវេយ្យ ពុទ្ធោ ភវពន្ធនច្ឆិទោ; ()

៦០. ¶

សសោតមាបាថគតាយ តាវទេ

ទ្វិជស្ស វិត្ថារកថាយ ចោទិតោ,

អបុច្ឆិ រាជា កិមយំ សមេក្ខិយ

អនាគតេ ព្រាហ្មណ បព្ពជិស្សតិ; ()

៦១.

កទាចិ ឧយ្យានគតោ មហាបថេ

ជរារុជាមច្ចុវិរូបទស្សនំ,

វិធាយ និព្ពិន្តមនោ ភវត្តយេ

តបោធនំ បស្សិយ បព្ពជិស្សតិ; ()

៦២.

ឥតិហ វត្វាន សកំសកំ ឃរំ

តតោ’បគន្ត្វា’ទ្ធនិមិត្តបាឋកា,

មហល្លកា’ទានិ មយន្តិ សុនវោ

តមានុបព្ពជ្ជិតុមោវទិំសុ តេ; ()

៦៣. ¶

ទ្វិជេសុ វុទ្ធេសុ មតេសុ សត្តសុ

អយំហិ កោណ្ឌញ្ញសមវ្ហយោ សុធី,

មហាបធានំ បុរិសាសភោ’ធុនា

ករោតិ សុត្វា ករុណាយ ចោទិតោ; ()

៦៤.

សមានលទ្ធិហិ កុលេសុ តេសុ ហិ

ចតុហិ វិប្បេហិ សហ’ន្តបញ្ចមោ,

អថោ’រុវេលំ ឧបគម្ម បព្ពជិ

ភវិំសុ តេបញ្ចិ’ធ បញ្ចវគ្គិយា; ()

៦៥.

កទាចិ លទ្ធា បរិយន្តសាគរំ

ឥមំ ចតុទ្ទីបិករជ្ជមត្រជំ,

ជិតារិវគ្គំ វិចរន្តមម្ពរេ

ករោមិ បច្ចក្ខមហន្តិ ចិន្តិយ; ()

៦៦.

និមិត្តរូបក្ខិបថប្បវេសនំ

និវារណត្ថំ តនិជរាជសូនុនា,

នរាធិបោ សោ បុរិសេហិ សព្ពថា

ទិសាសុ រក្ខាវរណំ អការយិ; ()

៦៧. ¶

អយំ កុមារោ យទិ ចក្កវត្តិវា

ភវេយ្យ សម្ពោធិបទំ លភេយ្យវា,

សកេកុលេ ខត្តិយពន្ធវេហិ សោ

បុរក្ខតោយេវ ចរិស្សតំ ឥតិ; ()

៦៨.

កុមារនាមដ្ឋបនម្ហិ វាសរេ

សហស្សមត្តេសុ កុលេស្វ’សិតិយា,

អទាសិ បច្ចេកជនោ បដិស្សវំ

បទាតុកាមោវ វិសុំវិសុំ សុតេ; ()

៦៩.

អសេសទោសាបគតា សុខេធិ តា

សុវណ្ណកុម្ភោរុបយោធរោ ន តា,

អនេកធាតី វរវណ្ណគព្ពិ តា

សបច្ចុបដ្ឋាបយិ តង្ខណេបិ តា; ()

៧០. ¶

តឡាកតីរម្ហិ តរង្គភាសុរេ

យថេវ ហំស្យា កលហំសបោតកំ,

មហេសិយា’ង្កេ សយនេ សិតត្ថរេ

សុវាសរេ ភុបតិ បុត្តមទ្ទស; ()

៧១.

អទិដ្ឋបុត្តាននបង្កជា ចិរំ

លហុំ បរិក្ខីណវយោគុណា ឥតោ,

ចុតា’វ មាយាជននិ និរាមយា

ឧបាវិសិ សត្តមវាសរេ ទិវំ; ()

៧២.

មហេសិមាយាភគិនី តទា មហា-

បជាបតិគោតមិនាមរាជិនី,

និជំ កុមារំ ភរណាយ ធាតិនំ

វិធាយ ភារំ បដិជគ្គិ តំ សយំ; ()

៧៣. ¶

តទា’ភវុំ ទីបសិខា ជគន្តយេ

កលេពរោ’ភាសលវេន សុនុនោ,

វិនដ្ឋតេជារិវ រង្គទីបិកា

វិមានទិបេសុ កថាវកា’ត្តនោ; ()

៧៤.

វិចិត្តភុម្មត្ថរណេ អភិក្ខណំ

សជន្នុកេហា’ចរិ មន្ទិរោទរេ,

មហាវនស្មិំ មណិវាលុកាតលេ

វិជម្ភមានោរិវ សិហបោតកោ; ()

៧៥.

សុតស្ស កីឡាបសុតស្ស មន្ទិ រេ

ភមន្តពិម្ពំ មណិទប្បណោទ រេ

និពទ្ធមទ្ទក្ខិ ចរន្តមម្ព រេ

យថេវ ចក្កំ រតនំ មហីភុ ជោ; ()

៧៦. ¶

តទង្ឃិវិញ្ញាសវសេន ភុមិយា

វជន្តមង្កោ’បនិធាយ ភុមិបោ,

តទា’ភិនិច្ឆារិត មាសភិំ គិរំ

ឥទានិ មំ សាវយ បុត្តមព្រុវិ; ()

៧៧.

និពទ្ធមន្តោមណិវេទិកាតលេ

មុខេន្ទុពិម្ពុទ្ធរណេ បយោជយំ,

សយំ បលម្ភេសិ អមច្ចសូនវោ

វយេន មន្ទោ’បិ អមន្ទពុទ្ធិមា; ()

៧៨.

ឧឡារសោកំ បិតុចិត្តសម្ភវំ

តិលោកទីបោ និជបុញ្ញតេជសា,

តមោបពន្ធំ ភុវនោ’ទរុព្ភវំ

និរាករិ ពាលរវី’វ រំសិនា; ()

៧៩.

វិកិណ្ណលាជាកុសុមាកុលញ្ជសេ

វិតានរង្គទ្ធជនិព្ភរម្ពរេ,

បុរេ តហិំ មង្គលកិច្ចសម្មតំ

កទាចិ រញ្ញោ ភវិ វប្បមង្គលំ; ()

៨០. ¶

សុគន្ធមាលាភរណាទិមណ្ឌិត-

បសាធិតា កាបិលវត្ថវា នរា,

សកិង្ករា កម្មករា’បិ កប្បិតា

តតោ តតោ សត្តិបតិំសុ តំ កុលំ; ()

៨១.

មហច្ចសេនាយបុរក្ខតោហិសោ

ឧឡាររាជិទ្ធិសមុជ្ជលំតតោ

បយាសិកម្មន្តបទេសមត្រជំ

កុមារមាទាយបុរិន្ទទោបមោ; ()

៨២.

ឆណម្ហិ តស្មិំ មនុវំសកេតុនោ

មនោរមំ មង្គលនង្គលាទិកំ,

សុវណ្ណបដ្ដេហិ បរិក្ខដំក មហា-

ជនស្ស’បី រូបិយបដ្ដឆាទិតំ; ()

៨៣. ¶

វិសាលសាខាកុលជម្ពុសាខិនោ

វិធាយ ហេដ្ឋា សយនេ មហារហេ,

និជំ កុមារំ សជនោ ជនាធិបោ

សមារហី សម្បតិ វប្បមង្គលំ; ()

៨៤.

កុមាររក្ខាវរណាយុ’បដ្ឋិតា

តមុស្សវំ ធាតិជនា វិបស្សិតុំ,

អបក្កមិត្វា ពហិ សាណិតោ ខណំ

បមត្តរូបា វិចរិំស្វិ’តោចិតោ; ()

៨៥.

បរិគ្គហេត្វា’នមបាន មាសនេ

និសជ្ជ បល្លង្ក មលត្ថ ពន្ធិយ,

ជិនង្កុរោ នីវរណេហិ និស្សដំ

វិវេកជំ ឈានមគាធពុទ្ធិមា; ()

៨៦. ¶

វិបស្ស បុត្តស្សុ’បវេសនំ តហិំ

ទុមស្ស ឆាយាយ និវត្តតំ តថា,

បវន្ទិ រាជា បដិហារិកាកថា-

បចោទិតោបុត្តមុបេច្ច តង្ខណេ; ()

៨៧.

កលាសុ វុជ្ជាសុ ច បុត្តមត្តនោ

វិនេតុកាមោ វិនយក្ខមំ បិតា;

បសត្ថសត្ថន្តរបារទស្សិនំ

កទាចិ វិប្បាចរិយំ កិរា’នយិ; ()

៨៨.

សមប្បិតំ តំ គុរុនោ ករម្ពុជេ

សទេវលោកស្ស គុរុំ សគារវំ,

មហីសុរោ សោ ជលពិន្ទុនា យថា

សុទុត្តរាគាធមហោទធីរសំ; ()

៨៩. ¶

សវណ្ណភេទំ សនិឃណ្ដុកេដុភំ

អថព្ពពេទេនិ’និហាសបញ្ចមំ,

តិវេទមុទ្ទេសបទេន ទុទ្ទសំ

តថា កលាសិប្បតំ និពោធយី; ()

៩០.

អនញ្ញសាធារណបុញ្ញវាសនា-

វិធូតសម្មោហវិសុទ្ធពុទ្ធិនោ,

សមត្តវិជ្ជា សកលាកលា ធិយា

កលម្បិ នាលំ ពហុភាសនេន កិំ; ()

៩១.

ន កេវលំ តស្ស កលេពរំ ពហិ

វិភាតិ ពត្តិំសតិលក្ខណេហិ ភោ,

ភុសំ តទព្ភន្តរវត្ថុ ទិប្បតេ

សុពុទ្ធសត្ថន្តរលក្ខណេហី’បិ; ()

៩២. ¶

តិលោចនស្សា’បិ តិលោកចក្ខុនោ

អយំ វិសេសោ នយនេហិ ទិស្សតេ,

លលាដនេត្តោ បុរិមោ នសោភតិ

បរោ’វ អព្ភត្តរញាណលោចនោ; ()

៩៣.

អនុព្ពជន្តោ នវយោព្ពនស្សិរិំ

យសោបពន្ធេន សកេ និកេតនេ,

បវឌ្ឍិ ធីរោ សកលំ កលាន្តរំ

កលានិធី រំសិចយេនិ’វ’ម្ពរេ; ()

៩៤.

ឧបឌ្ឍគណ្ឌាហិតទាឋិកាយ សោ

យសោធនោ សោឡសវស្សិកោ យទា,

កបោលផុដ្ឋញ្ជនទានរាជិយា

ករិ យថា ពាលទសំ វ្យតិក្កមិ ()

៩៥. ¶

តទា នរិន្ទោ សុរមន្ទិរោ’បមំ

ឧតុត្តយានុច្ឆវិកំ មនោរមំ,

បយោជយិត្វាន បវិណសិប្បិកេ

សុតាយ ការាបយិ មន្ទិរត្តយំ; ()

៩៦.

និសិតសម្ពាធតលំ និវារិត-

សរោនិលំ ផស្សិតសិហបញ្ជរំ,

មហិវតំសំ នវភុមិកំ ឃរំ

ពភុវ រម្មំ ភុវិ រម្មនាមិកំ; ()

៩៧.

សសិករ’ម្ភោធររាវនិព្ភរ-

វិតាន មុគ្ឃាដកវាដពន្ធនំ,

សុរម្មនាមំ ហតឃម្មមិន្ទិរា-

និវាសរម្មំ ភវិ បញ្ចភូមិកំ; ()

៩៨.

អហិណ្ហសិតុណ្ភគុណេហិ បាវុសេ

សុខានុលោមំ សមសត្តភុមិកំ,

សុផស្សិតា’ផស្សិតសិហបញ្ជរំ

សុភំ សុភំ នាម និកេតនំ ភវិ; ()

៩៩. ¶

វយោនុបត្តស្ស នរិន្ទសុនុនោ

ឧឡាររាជិទ្ធិវិលាសទស្សនេ,

កតា’ភិលាសោ ជនកោ ជនាធិបោ

បទាតុកាមោ និជរជ្ជសម្បទំ; ()

១០០.

វសន្តិ ចេ យោព្ពនហារិទារិកា

នរិន្ទសន្ទេសហរេហិ បេសយិ

ស សាកិយានំ សចិវេហិ សាសនេ; ()

១០១.

និវេទយុំ យោព្ពនគព្ពិតស្ស តេ

នកិញ្ចិសិកប្បាយតន’ន្តទស្សិនោ,

សុតស្ស ទារាភរណាយ ធីតរោ

កថន្នុ ទស្សាម មយន្តិ ខត្តិយា; ()

១០២. ¶

សុតេន តំ រាជសុតេន ចោទិតោ

បិតា ចរាបេសិ បុរម្ហិ ភេរិយោ,

មម’ត្រជោ កាហតិ សិប្បទីបនំ

ឥតោបរំ សត្តមវាសរេ ឥតិ; ()

១០៣.

វរោ កុមារោ ហិ កុមារវិក្កមោ

កលាបសន្នទ្ធ កលេពរោ តទា,

វិបស្សតំ ពន្ធុជនានមោសរិ

អនប្បទប្បោ រណកេឡិមណ្ឌលំ; ()

១០៤.

ធនុទ្ធរោ សោ បឋមំ សកេ ភុជេ

សហស្សថាមំ សសរំ សរាសនំ,

វិធាយ បោឋេសិ ជិយំ វសុន្ធរា-

វិទារណាការមហារវំ រវិ; ()

១០៥. ¶

ចតុទ្ទិសា’ធរធនុទ្ធរា មមំ

ករោន្តុ លក្ខំ និជខាណបត្តិយា,

ឥតីហ វត្វា សរវារណេន សោ

អភុតបុព្ពំ សរសិប្បមាហរិ; ()

១០៦.

ចតុទ្ទិសាយំ ចតុរោ ធនុទ្ធរេ

មមេ’កពាណេន ហណាម’ហំ ឥតិ,

អកាសិ តទទីបយមញ្ញថា’ព្ភុតំ

ស ចក្កវេធវ្ហយសិប្បទីបនំ; ()

១០៧.

សរេហិ វេណ្យា’យតយដ្ឋិរជ្ជុកំ

សរេហិ ចា’រោហណមណ្ឌបាលយំ,

សរេហិ បាការតឡាកបង្កជំ

សរេហិ វស្សំ ឥតិសិប្បមាហរិ; ()

១០៨. ¶

មហាសត្តោ លោកប្បភវមសមំ សិប្បជាតំ ជនានំ

តទា សំទស្សេសិ មុទិតហទយា សាកិយា ទារិកាយោ,

ឧបដ្ឋាបេសុំ តា សុរតិរតិសង្គាមចតុរា

សហស្សានំ តាឡិសតិបរិមិតា នាដិកា’សុំ ឃរេសូ; ()

ឥតិ មេធានន្ទាភិធានេន យតិនា វិរចិតេ សកលកវិជន ហទយានន្ទ ទាននិទានេ ជិនវំសទីបេ អវិទូរេនិទានេ លក្ខណបដិគ្គហណ កុមារសម្ភរណាទិ បវត្តិ បរិទិបោ អដ្ឋមោ សគ្គោ.

១. ¶

ឥតិ វិហិតេ សតិ សិប្បទីបនស្មិំ

តទភិមុខេ’តរខត្តិយា’តិសូរា,

អបគតមានមទាភវិំសុមញ្ញោ

(តរុណមិគិន្ទមុខេ)វ មត្តទន្តិ; ()

២.

វិជដិត សំសយពន្ធនោ បទាតុំ

សុមរិយ ទេវទហម្ហិ សុបក្បពុទ្ធោ,

នរបវរោ និជធីតរំ កុមារិំ

សុវិមល កោលិយវំសកញ្ជហំសិំ; ()

៣.

តហិមថមន្តិវរេហិ មន្តយិត្វា

និខិលបវត្តិនិវេទនាយ ទូតេ,

បហិណិ កវិវាហមហេ វិធិយតន្តិ

តវ តនុជេន មមញ្ហិ ធីតុកញ្ញា; ()

៤. ¶

វលយិតតារមុបដ្ឋិតោ’ទយំ តេ

ហិមករពិម្ពមិវោ’បវិដ្ឋបីឋំ,

បរិវុតមន្តិគណំ បណម្ម រាជំ

កបិលបុរោបគតា តមត្ថមាហុ;

៥.

អថ បដិលទ្ធបដិស្សវេនុ’ទគ្គា

បទយុគមញ្ជលិបុប្ផមញ្ជរីហិ,

សុមហិយ តំ បដិវេទយិំសុ រញ្ញោ

សកវិសយំ សមុបេច្ច រាជទូតា; ()

៦.

ឧភយកុលម្ហិ មហីភុជា’ញ្ញមញ្ញំ

បុនរបិ មន្តិវរេហិ មន្តយិត្វា,

វិសទមតីហិ និមិត្តបាឋកេហិ

និយមិតមង្គលវាសរម្ហិតម្ហា; ()

៧.

កនកវិតានវិនទ្ធហារិហារំ

កុសុមសមាកុលហេមបុណ្ណកុម្ភំ,

តិទិវវិមានសមានមុល្លសន្ន-

រតនវិចិត្តវិវាហមណ្ឌបគ្គំ; ()

៨. ¶

គហិតវិតានសិតាតបត្តកេតុ-

ទ្ធជមណិវិជនិចរុចាមរេហិ,

បចុរជនេហិ កតុបហារមគ្គេ

សុបរិវុតំ ចតុង្គិរនិធជិន្យា; (៦)

៩.

វិវិធវិភូសណភុសិតត្តភាវំ

អភិនវបីនបយោធរាភិរាមំ,

ហរិសិវិកាយ យសោធរំ កុមារិំ

មណិខចិតាយ វិធាយ ចា’នយិំសុ; ()

១០.

វលយិតមាលតិទាមហេមមាលា

បរិមលភាវិតកុន្តលប្បវេណិ,

វិរឡពកាវលិមប្បវិជ្ជុរាជិំ

ជលធរមាលមជេសិ កោមលាយ ()

១១. ¶

និរវធិរូបនភោតលម្ហិ តស្សា

ជនមនកុន្ទវិកាសនំ ពភាស,

កុដិលតរាលកកាលមេឃរាជិ-

ជដិតលលាដតលទ្ធចន្ទពិម្ពំ; ()

១២.

មិគមទកុង្កុមគន្ធបង្កលិត្តោ

កុលវធុយា តិលកោ លលាដមជ្ឈេ,

មករធជេន និរោបិតោរិ’វា’សិ

តិភុវនភុតជយាយ បុប្ផកេតុ; ()

១៣.

ជននយនញ្ជនរូបសម្បទាយ

កុលមបទាយ ររាជ និម្មទាយ,

បរមសិរិំ សរុសីរុហាភិរាមំ

វទនមនង្គសុវណ្ណទប្បណាភំ; ()

១៤. ¶

មណិគណមណ្ឌិតកុណ្ឌលេហិ តស្សា

សវណ្យុគំ ឃដិតាវគណ្ឌភាគំ,

មនសិជសាកុណិកេន ខិត្តបាស-

យុគលមិវក្ខិវិភង្គមានមាសិ; ()

១៥.

សុវិមលកន្តិបពន្ធសន្ទនត្ថំ

នយននទីនមុភិន្នមន្តរាឡេ,

កនកបណាឡិសមប្បិតេ’វ តាយ

វរវទនាយ ររាជ តុង្គនាសា; ()

១៦.

និរុបមរូបវិលាសមន្ទិរស្មិំ

សជវនិកានិ’វ សីហបញ្ជរានិ,

រុចិរវិលាសិនិយា លសិំសុ បម្ភា-

វលិសហិតានិ សុនីលលោចនានិ; ()

១៧. ¶

កនកកបាលនិភំ មនោភវស្ស

វិមលកបោលយុគំ សិនិទ្ធកន្និំ,

នវសសិមណ្ឌលបុណ្ឌរីកសណ្ឌ-

សសិរិមវរុន្ធិមនោហរាធរាយ; (៦)

១៨.

សុចរិតបារមិតាលតាយ តាយ

បរិណតរាគលតាយ ភូលតាយ,

អធរយុគំ តរុណង្កុរទ្វយំ វា

កិមិតិ វិតក្កហតោ’យមាសិ លោកោ; ()

១៩.

កុលវធុយា វទនា’លវាឡគព្ភេ

នវកលិកាវលិផុល្លិតេ’វកិញ្ចិ,

សុមធុរវាណិលតាយ មន្ទហាស-

ជ្ជុតិធវលិ ទសនវលិ ររាជ; ()

២០. ¶

កុវលយនីលវិលោលលោចនាយ

មុខកមលា’លិកុលានុការិនីភុ,

នយនមយូខគុណេហ’បាង្គភង្គ-

និសិត្សរេហិ អនង្គចាបរូបា; ()

២១.

កលរវមញ្ជុគិរា តិវដ្ដរាជិ

ឃនកុចភទ្ទឃដាយ កម្ពុគីវា,

មធុរគភីរវិរាវ រង្គលេខំ

អជិនិ សុវណ្ណមុតិង្គភេរិសង្ខំ; ()

២២.

អភិនវបិនបយោធរោ’បធានំ

សុខុមតរច្ឆវិកោជវាភិរាមំ,

ឧរសយនំ សមលង្កតំ វិយា’សិ

និជបតិសង្គមមង្គលាយ តាយ; ()

២៣. ¶

កុចកនកា’ចលសម្ភវាយ នាភិ-

កុហរតដាភិមុខាយ កន្តិនជ្ជា,

ឆឋារវលិត្តយមិន្ទិរោបមាយ

អវហរិ តុង្គតរង្គបន្តិកន្តិំ; ()

២៤.

មណិរសនាគុណមន្ថរាយ តស្សា

ឃនកុចភារកិសោ កិសោទរាយ,

ហរិសិរិវច្ឆសុហជ្ជមជ្ឈភាគោ

មទធនុមុដ្ឋិវិលាសមាហរិត្ថ; ()

២៥.

សរសិជតន្តុបវេសនាវកាស

មវហរិ បីនបយោធរន្តរាឡំ,

និជគឡភាសុរហារនិជ្ឈរេហិ

កនកទរិមុខវិព្ភមំ យុវត្យា; ()

២៦. ¶

អវិកលរូបវិលាសសិន្ធុវេលា

វិរលវិលគ្គិនិយាក វិសាលសោណិ,

បរិហរិ រាជកុមារិកាយ តាយ

កុសុមសរាភវភុមិភាគសោភំ; ()

២៧.

កុលវធុយា កមលាមលាននាយ

កុវលយកោមលនិលរោមរាជិ,

ភុសមភិចុម្ពិ គភិរនាភិគព្ភំ;

កមលវិវាយតមត្តភិង្គរាជិ ()

២៨.

រុចិរតរោរុយុគំ សុវណ្ណ រម្ភា-

ករិករបីវរមិន្ទិរោបមាយ,

ភជិ មករទ្ធជរង្គមន្ទិរស្មិំ

ហរិមយថម្ភយុគស្សិរិំ រមាយ; ()

២៩. ¶

មទរយរូបរសទ្វយំ តុលាយ

សុបរិមិតាយ ចតុម្មុខេន តុល្យំ,

និជមិហជានុយុគំ បវាឡបាតិ-

យុគលវិវាសិ អវម្មុខោបនីតំ; ()

៣០.

វិសយវិតក្កតមាកុលំ យុវត្យា

មទនុបសង្កមណេ មនោវិមានំ,

ជិតមទមត្តមយូរកណ្ឋភូតិ

ជលិតបទីបសិខេ’វ ចារុជង្ឃា; ()

៣១.

មណិមយនូបុរភាសុរេហិ តស្សា

ចរណតលេហិ បរាជិតានិ ថីនំ,

មុខបទុមានិវ សង្កុចន្តិ មញ្ញេ

ភមរភរម្ពុរុហានិ កញ្ជនីនំ; ()

៣២.

ករចរណង្គុលិបល្ល’វគ្គសាលី-

ជលលវបន្តិនិភា’តិកោមលាយ,

អភិនវតម្ពនខាវលី ពភូវ

មករធជស្ស កតេ’វ បុប្ផបូជា; ()

៣៣. ¶

សបរិជនោ វនិតាយ តាយ សទ្ធិំ

មណិគណមណ្ឌិតមណ្ឌបប្បទេសេ,

ទិនករវំសធជស្ស រាជបុត្ត-

ស្សុបគមនំ អបលោកយំ និសីទិ; ()

៣៤.

បរិវុតពន្ធុជនេហិ រាជបុត្តោ

យថរិវ ទេវគណេហិ ទេវរាជា,

សបទិ តុរង្គរថំ សមាហិរូឡ្ហោ

តទភិមុខោ យសសា ជលំ បយាសិ; ()

៣៥.

តហិមុបគម្ម ឋិតស្ស មណ្ឌបស្មិំ

បរិទហិតុ’ត្តរសាដកេន តស្ស,

ហរិមណិមណ្ឌនមណ្ឌិត’ត្តភាវោ

ហិមបដលេន ហិមាចលោ រិវាសិ; ()

៣៦. ¶

មណិមកុដេន និវត្ថកាសិកេន

នរបតិសុនុ សុមណ្ឌិតោ ររាជ,

សុរភវនេន ច ខីរសាគរេន

កនកសិណេរុគិរី’វ និច្ចលដ្ឋោ; ()

៣៧.

នភសិ សមាកុលតារកាវលី’វ

ឧរសិ វិរាជិតតារហារបន្តី,

នរបវរោ បិវិ តាយ រូបសារំ

អមតមិវា’យតលោចន’ញ្ជលីហិ; ()

៣៨.

តទហនិ រាជកុមារបុព្ពសេល-

ប្បភវវរាននចន្ទមណ្ឌលេន,

មុកុឡិតលោចននីលនីរជាយ

អភវិមនោកុមុទាករប្បពោធោ; ()

៣៩. ¶

យុវតយុវានមបេក្ខតំ ជនានំ

អនិមិសលោចននីលកន្តិគង្គា,

រុចិរវធូហិ វិធូតចាមរេហិ

អនិលវិលោលតរង្គសាលិនីវ; ()

៤០.

គគនតលោបរិ តារកាកុលម្ហិ

យុវយុវតីនវចន្ទចន្ទិកេវ,

និចិតសុវណ្ណកហាបណេ វរេជុំ

អថមណិមណ្ឌបវេទិកាតលម្ហិ; ()

៤១.

សកលកលាកុសលោ’បគម្មវិប្បា-

ចរិយគណោ ជយមង្គលាយ តេសំ,

សុបរិសមាបយិ សព្ពបុព្ពកិច្ចំ

សបទិ បវស្សិ អខណ្ឌលាវុជដ្ឋិ; ()

៤២. ¶

ករតលតាមរសេសុ កុណ្ឌិកាយ

មណិខវិតាយ បុរោហិតោ ឧភិន្នំ,

សុភមភិសេកជលំ និបាតយំ តេ

បុនហិបយោជយិ បាណិបីឡណស្មិំ; ()

៤៣.

សុរធនុវិជ្ជុលតេ’វ វារិវាហំ

រថមភិរុយ្ហ គហីរមន្ទឃោសំ,

បរិវុតខត្តិយពន្ធវេហិ តម្ហា

កបិលបុរា’ភិមុខាភវុំ ឧភោត តេ; ()

៤៤.

អថ សមលង្កតវីថិមជ្ឈិគានំ

វិវដនិកេតនសីហបញ្ជរដ្ឋា,

អនិមិសលោចនបង្កជោបហារំ

ភូសមករុំ កបិលង្គនា បសន្នា; ()

៤៥. ¶

គមនវិលាសមុទិក្ខតំ ជនានំ

រុចិរសិរោបហិត’ញ្ជលីហិ ភត្ត្យា,

មណិកលសប្បិតបុប្ផមញ្ជរីហិ

រចិតមិវោភយវីថិបស្សមាសិ; ()

៤៦.

តិខិណវិលោចនពាណលក្ខភាវំ

និរុបមរូបិនិ កាមិនីហិ នីតេ,

បតិត’នុរាគសរេហិយេវ តាសំ

ហទយវិទារណមាសិ តប្ផលំ’វ; ()

៤៧.

កថមបិ កាបិលវត្ថវា អហេសុំ

តទហនិ និច្ចលលោចនុប្បលេហិ,

កបិលបុរំ តិទសាលយាវតិណ្ណា

តិទសគណា’វ វិបស្សនាយុ’ភិន្នំ; ()

៤៨. ¶

តិទិវបុរា និជវេជយន្តនាម-

សុរភវនំ’វ សុជម្បតី សុជាតា,

កបិលបុរា បុនរាគមិំសុ តម្ហា

បតិបតិនី និជរាជមន្ទិរំ ទ្វេ; ()

៤៩.

ធរណិបតិសុតោ បត្តរជ្ជាភិសេកោ

កបិលបុរវរេ តេសុ តិស្វាលយេសុ,

អបរិមិតសុខំ តាយ ពិម្ពាយ សទ្ធិំ

សុចិរមនុភវិ ចន្ទពិម្ពាននាយ; ()

៥០.

វិកចកមល (នន្ទីមុខិ) មញ្ជុភាណី

តិវិធវយសិ ទិព្ពច្ឆរារូបសោភា,

អគមិ ខយវយំ សា’បិ ពិម្ពាមហេសិ

សរថ សរថ សង្ខារធម្មស្សភាវំ; ()

ឥតិ ម្ពេធានន្ទាភិធានេន យតិនា វិរចិតេ សកលកវិជន ហទយានន្ទទាននិទានេ ជិនវំសទីបេ អវិទូរេនិទានេ បាណិគ្គហមង្គលុស្សវបវត្តិបរិទីបោ. នវមោ សគ្គោ.

១. ¶

គុណមណិមណិមា សោ ទេវរាជា’វ រាជា

សុខមនុភវមានោ វាជិយានេន យេន,

ភមរភរិតមាលា មង្គលុយ្យានភូមិ

តទវសរិ កទាចិ សាលិនី (មាលិនី) ហិ; ()

២.

ឧបគតសមយោ’តិ ពុជ្ឈនត្ថាយ ពោធិំ

សុមរិយ សុរបុត្តា ពោធិសត្តេ វជន្តេ,

ភវវិរតិសមត្ថំ ទស្សយុំ មាបយិត្វា

ជរសកដសរូបំ ជិណ្ណរូបំក វិរូបំ; ()

៣. ¶

កិមិទមិតិហបុដ្ឋោ ជិណ្ណរូបំ វិបស្ស

វិមតិបរវសោ សោ សារថិំ រូបសារោ,

និជហទយនិធានេ ទេវតាចោទិតស្ស

និទហិ ធនមិវគ្ឃំ តស្សធម្មោបទេសំ; ()

៤.

ហរិតនឡកលាបំ មង្គលុយ្យានមគ្គេ

យថរិវ’ហិមុខដ្ឋា កុញ្ជរិ ភញ្ជមានា,

តថរិវ’ភិភវន្តី សព្ពយោព្ពញ្ញទប្បំ

ខរតរជរតា សា អត្តបច្ចក្ខភូតា; ()

៥.

មុខកុកវលយគព្ភា ភដ្ឋកិញ្ជក្ខសោភា

ភវិ កឋិនជរារិខណ្ឌទន្តដ្ឋិបន្តិ,

កុដិលបលិតជាតំ តញ្ជរាយា’ភិសេកេ

សិរសិ រចិតសេតច្ឆត្តសោភំ ពពន្ធ; ()

៦. ¶

អវិរឡវលិយោ តា ជិណ្ណរូបស្ស ចម្មេ

បភវពលវតេជោធាតុវេគុដ្ឋិតា’សុំ,

តរលសលិលបិដ្ឋេ សេយ្យថាបោ’ទធិស្ស

តរលសលិលបិដ្ឋេ សេយ្យថាបោ’ទធិស្ស

បលយបវនវេគុ’ត្តុង្គកល្លោលមាលា ()

៧.

ឋិតមុបវនបន្ថេ វង្កគោបាណសិ’វ

អនុជុកមុជុភុតំ ទណ្ឌមោលុព្ភ ភុម្យា,

និជតរុណវិលាសំ លក្ខមាបាទយន្តំ

ធនុមិវ សគុណំ តំ រូបមទ្ទក្ខិ ធីរោ; ()

៨. ¶

ជិនិអជគរភោគេ ជិណ្ណនិម្មោកភារំ

តិលកវិពតចម្មំ តន្តិរោជត្តភាវេ,

អបគតឃនមំសោ ផាសុកដ្ឋិប្បន្ធោ

អជិនិតិរវលេបំ កុឌ្ឌទារុប្បពន្ធំ; ()

៩.

វិគតពលមទាទិំ វិស្សវន្តំ សរីរេ

នវ្ហិ វណមុខេហិ គុថមុត្តាទ្យ’សូវិំ,

វលិវិសមកបោលំ កម្បមានុត្តមង្គំ

សុវិសទមតិនោ តំ បស្សតោ ជិណ្ណរូបំ; ()

១០.

ភុវនមនវសេសំ តស្សុ’បដ្ឋាសិ សម្ប-

ជ្ជលិតមថ ជរាយា’ទិត្តគេហត្តយំ’វ,

អហមបកិ អនតីតោ ធម្មមេតន្តិ វត្វា

ភវនវនមគញ្ឆិ ជាតិយុ’ក្កណ្ឋិតត្តោ; ()

១១. ¶

បុនរុបវនមគ្គំ ឱគហន្តស្ស រញ្ញោ

សុខមនុភវនត្ថំ ទេវតាមាបយិត្វា,

បរបរិហរនីយំ ឃោររោគាវតិណ្ណំ

អបរមបិ វិរូបំ ទស្សយុំ វ្យាធិរូបំ; ()

១២.

វិសទមតិ វិមត្យា សក្យវំសេកកេតុ

កិមិមិវបលិបន្នំ វច្ចបស្សាវបង្កេ,

បភវពលវទុក្ខំ តំ បរាធីនវុត្តិំ

កិមិទមិតិ បទិស្វា បាជិតារំ អបុច្ឆិ; ()

១៣.

វរមតិ វរធម្មំ តេន សូតេន វុត្តំ

អមតមិវ បិពន្តោ សោតធាត្វញ្ជលីហិ,

អគមបិ អនតិតោ ព្យាធិធម្មន្តិ តម្ហា

និជភវនវនំ សោបា’គ សំវិគ្គរូបោ; ()

១៤. ¶

តទុបវនវិមានំ វាជិយានេន នាថេ

វជតិ សតិ កទាចិ មាបយុំ ទេវតាយោ,

សុណខកុលលគិជ្ឈាទីហីវា ខជ្ជមានំ

នរកុណបសរីរំ ឧទ្ធុមាតំ បឋម្ហិ; ()

១៥.

បភវកិមិកុលានំ ចាលយំ នីលវណ្ណំ

វណវិវរមុខេហិ លោហិតំ បគ្ឃរន្តំ,

សកុណគណ្វិតច្ឆិំ មក្ខិកាមក្ខិតង្គំ

សុមតិ មតសរីរំ អទ្ទសា សារហីនំ; ()

១៦.

អភិគមិ គមយន្តោ ភារតិំ សារថិស្ស

និជសវណយុគស្មិំ ហេមតាឌង្កសោភំ,

អហម្បិ មរណំ ភោ នាតិវត្តោតិ វត្វា

វនមិវ មិគរាជា សក្យរាជា វិមានំ; ()

១៧. ¶

បុនបិ សបរិសោ សោ យានមារុយ្ហ ភទ្រំ

កតិបយទិវសានំ អច្ចយេនា’ធិរាជា,

កបិលបុរវរម្ហា’នង្គរង្គាលយាភំ

តទុបវនមគញ្ឆិ បញ្ចពាណាភិរូបោ; ()

១៨.

គុណមណិ មណិវណ្ណំ បត្តមាទាយ បត្ថេ

បនសសរសរាគំ វីវរំបារុបិត្វា,

ឋិតមវិកលចក្ខុំ និម្មិតំ ទេវតាហិ

សុមតិ សមណរូបំ ពុទ្ធរូបំ’វ បស្សិ; ()

១៩.

តទហនិ វិពុធា’ធិដ្ឋានតោ ភាវនីយោ

យតិបតិរិវ សូតោ អត្ថធម្មានុសាសិ,

សមណគុណមនេកាទីនវំ បញ្ចកាមេ

តមវទិ គមនស្មិំ អានិសំសញ្ច គេហា; ()

២០. ¶

កុហនលបនមិច្ឆាជីវមោហាយ កុច្ឆិ-

បរហរណសមត្ថំ មត្តិកាបត្តមស្ស,

ករ កមកលគតំ សោ បារមីចោទិតត្តោ

វិសទមតិ បទិស្វា សម្បសាទំ ជនេសិ; ()

២១.

វិកសិតកលិកាលង្ការមុទ្ទាលសាល-

មិវ សមណវិលាសំ ចីវរោភាសមគ្គេ,

នយនមធុករានំ ភារមាធាយ ធីរោ

និជមនសិ ជនេសិ ចីវរេ សម្បសាទំ; ()

២២.

ខណិកមរណទុក្ខាវដ្ដមាពាធរាសិ-

មករនិករភិមំ តំ ជរាវីចិវេគំ,

ភវជលធិមគាធំ ជាតិវេលាវធិំ សោ

អយមិវ បដិបន្នា និត្តរេយ្យុន្ត្យ’វេទិ; ()

២៣. ¶

សមណវទនបីនច្ចន្ទពិម្ពោទយេន

វិកសិតមនកុន្ទោ នន្ទនុយ្យានសោភំ,

ឧបវនមភីគន្តុំ សន្ទនំ ចារយេ’តិ

តទហនិ មនុជិន្ទោ សន្ទនាចារិមាហ; ()

២៤.

វលយិតនឡតាឡីតាលហិន្តាលបន្តិំ

មលយជតរុជាយាសីតលំ និម្មលាបំ,

ឧបវនមវតិណ្ណោ នន្ទនំ វាសវោ’វ

អករិ ទិវសភាគំ សាធុកីឡំ សរាជា; ()

២៥.

ទសសតកិរណស្មិំ យស្ស កិត្តិប្បពន្ធ-

សរទជលទរាជិឆាទិតស្មិំ នភស្មិំ,

ឧបរិសិរសិ សេតច្ឆត្តសោភំ ភជន្តេ

តទិយចរណលក្ខ្យា’លង្ករិ វាបិតីរំ; ()

២៦. ¶

សរសិជវទនេហិ ហំសបីនត្ថនេហិ

កុវលយនយនេហី នីលិកាកុន្តលេហិ,

មធុមទមុទិតាលីនូបុរេភា’វរោធ-

ជនមិវ រមណីយំ ឱតរិ សោ តឡាកំ; () (សិលេសពន្ធនំ)

២៧.

វរយុវតិជនានំ កុម្ភគម្ភីរនាភិ-

វិវរគហិតវារិ វាបិ សា រិត្តរូបា,

ឃនថនជឃនានំ សង្គមេនេ’តរាសំ

បុនរភវិ កបបុណ្ណា បីតិវិប្ផារិនីវ; ()

២៨.

អភិនវរមណិនំ ជាតុលជ្ជាតុរានំ

វិមុខនយនមីនេ មីនកេតុបមេន,

ឧបវធិតុមីវគ្គេ ខិត្តជាលព្ពិលាសំ

ខណមវហរិ រញ្ញា វិទ្ធហត្ថម្ពុធារា; ()

២៩. ¶

នវជលកណិកាលង្ការវត្តារវិន្ទា

ឃនកុចកលហំសា កេសសេវាលនីលា,

បតិមថិតតរង្គាកិណ្ណសុស្សោណិវេលា

សរសិ សរសិ’វា’សិ តត្រ កីឡាតុរេ’កា; ()

៣០.

សសិរូចិរមុខីនំ ខោមវត្ថន្តរីយេ

សនិកមបនយន្តេ វិចីហត្ថេហិ រញ្ញា,

រចិតនយនកន្តី ព្យន្ត គម្ភីរនាភី-

សរសិជបរិយន្តា នាឡបន្តីរិ’វា’សិ; ()

២៩. ¶

នវជលកណិកាលង្ការវត្តារវិន្ទា

ឃនកុចកលហំសា កេសសេវាលនីលា,

បតិមថិតតរង្គាកិណ្ណសុស្សោណិវេលា

សរសិ សរសិ’វា’សិ តត្រ កីឡាតុរេ’កា; ()

៣០.

សសិរុចិរមុខីនំ ខោមវត្ថន្តរីយេ

សនិកមបនយន្តេ វិវិភណ្ថេហិ រញ្ញា,

រចិតនយនកន្តី ព្យន្ត គម្ហីរនាហី

សរសិជបរិយន្តា នាឡបន្តិរិ’វា’សិ; ()

៣១. ¶

បុនរបិ កុចកុម្ភញ្ចន្ទហារេនិវា’បេ

និជគឡបរិមាណេ សន្និមុគ្គង្គនានំ,

មលិនកមលិនី សា លោចនេហា’ននេហិ

អភវិ ភមរភារ’ម្ភោជសណ្ឌា’កុលេ’ច; ()

៣២.

មធុមទមធុបេហិ គីយមានេហិ វិចិ-

ភុជសតបហដាហិ សោណិភេរីហិ ថិនំ,

លលិតកមលសីសេ នច្ចមានិន្ទិរាយ

អជិនិ ជលជិនី សា ទិព្ពសង្គីតសាលំ; ()

៣៣.

តុហិនករមុខីនំ តន្តឡាក’ន្តលិក្ខេ

សុលលិតភុជវល្លី វិជ្ជុលេខាភិរាមា,

កុវលយវនរាជិ នីលជីមុតរាជិ

បតិនយនមយូរេ កីឡយន្តី ររាជ; ()

៣៤. ¶

ផុដកុវលយហត្ថំ រាជភំសេហិ ខិត្តំ

វិវិធមធុបភុត្តំ ធម្មវេលាតិវត្តំ,

យថរិវ គណិកំ តំ កញ្ជនិំ សោ ជនិន្ទោ

តទហនិ បរិភុត្វា’មន្ទមានន្វ្ទមាប; () (សិលេសពន្ធនំ)

៣៥.

ចរណ’នុវជមានព្ពីចិសង្ខោភតីរំ

ជហតិ សតិ តឡាកំ សាវរោធេ នរិន្ទេ,

សរសិវិរហិនីសំរុទ្ធនិស្សាសរូបោ

មុទុសុរភិសមីរោ មន្ទមន្ទំ បវាយិ; ()

៣៦. ¶

បរិភវិ រវិពិម្ពំ តង្ខណត្ថាចលដ្ឋំ

តហិមុបលតលដ្ឋោ ភានុវំសេកភានុ,

អថ សរសិវធូនំ កិញ្ចិសង្កោវិតានិ

សរសិជវទនាតិ សោកទីនានិវា’សុំ; ()

៣៧.

អសិតនភសិ សញ្ឈាមេឃមាលាវិលាសំ

អភិភវិយ និសិន្នេ តត្រ សក្យាធិនាថេ,

តុវដមុបគតា តំ កប្បកា’នេកវត្ថា-

ភរណវិកតិហត្ថា ភូបតិំ ភូសណត្ថំ; ()

៣៨.

រវិកុលរវិនោ ខោ ធម្មតេជាភិភូតោ

សុរបតិ សុរបុត្តំ វិស្សកម្មាភិធានំ,

សបទិ បហិណិ សម្មា ទិព្ពវត្ថាទិនា ភោ

តិភុវនសរណំ តំ ភូសយស្សូ’តិ វត្វា; ()

៣៩. ¶

គហិតមនុជវេសោ សោ’បសង្កម្ម សីសេ

សុខុមបដសតេហី វេឋនញ្ចា’បិ ទត្វា,

មណិកនកមយេហិ ភូសយិ ភូសណេហិ

តទហនិ ភវិ សក្កោ ទេវរាជា’វ រាជា; ()

៤០.

តិមិរហមរភារ’ក្កន្តបាចីនបស្សំ

មុកុលិតសតសញ្ឈាមេឃបត្តាវលីនំ,

គគនតលតឡាកាធារមន្ទារនាឡំ

កមលមកុលសោភំ ភានុពិម្ពំ ពពន្ធ; ()

៤១.

បហិណិ បិតុនរិន្ទោ សាសនំ តាវ តស្ស

និជតនុជកុមារុ’ប្បត្តិមារោចយិត្វា,

បមុទិតភទយោ សោ លេខណាលោកនេន

អវទិតិ មម ជាតំ ពន្ធនំ រាហុជាតោ; ()

៤២. ¶

តទហនិបិតុរញ្ញា វុត្តវាក្យានុរូបំ

តហិមខិលបទត្ថំ សទ្ទសត្ថក្កមេន,

ករហចី មនុជិន្ទោ អយ្យកោ សង្គហេត្វា

អវទិតិ មមតត្តា រាហុលោនាមហោតំ; ()

៤៣.

វនសុរវនិតានំ លោចនិន្ទីវរេហិ

មហិតសិរិសរិរោ ភទ្រមារុយ្ហ យានំ,

សភវនមភិគន្តុំ ឱសរិ នាគរានំ

សុវិមលនយនាលីតោរណាកិណ្ណវីថិំ; ()

៤៤.

វិវដមណិកវាដោ’បន្តិកដ្ឋា វិមានេ

ជិតសុរវនិតា’សិ យា បិតុច្ឆាយ ធីតា,

នយនករបុដេហិ រូបសារំ និបីយ

សមិតរតិបិបាសា សា កិសាគោតមី ថី; ()

៤៥. ¶

ជិតមនសិជរូបំ ឦទិសំ យេសមត្ថិ

តនុជរតនមទ្ធា និព្ពុតា សា’បិ មាតា,

បិតុជគតិបតី សោ និព្ពុតោ សីតិភូតោ

និជបិយភរិយា’បិ និព្ពុតា’ត្យេ’វមាហ; ()

៤៦.

ហទយគតកិលេសេ និព្ពុតេ វូបសន្តេ

យតិបតិរិវ ទិដ្ឋោ និព្ពុតោ សោ’ហមស្មិ,

ឥតិ វរមតិ សុត្វា តាយ គាថំ សុគីតំ

វិវិធនយវិភត្តំ តប្បទត្ថំ អវេទិ; ()

៤៧.

អហមិតិបទមស្សា និព្ពុតិំ សាវិតោ’ស្មិ

សុមរិយ គរុភត្យា តាយ លក្ខគ្ឃមគ្គំ,

ធវលកិរណភារំ ភាសុរំ ហារិហារំ

បហិណិយ ភវនំ សោ បាវិសិ សាវរោធោ; ()

៤៨. ¶

មយមិវ វរពោធិំ ពុជ្ឈមានស្ស ជាតុ

មនសិ វុបសមេ’តិ តុយ្ហមេកាទសគ្គិ,

ឧបគមុមុបសន្តិំ វ្យាករោន្តី’វ តាវ

អបរទិសិ វិនទ្ធា’នេកសញ្ឈាឃនាលី; ()

៤៩.

អតុលធវជឆត្តំ ធោតមុត្តាវលីហិ

វលយិតមិវ រញ្ញោ តស្ស សិហាសនស្មិំ,

ឧទយសិខរិសីសេ តាវតារាវលីហិ

បរិវុតមតិសោភំ ចន្ទពិម្ពំ ពហាស; ()

៥០.

ឃនតរតិមិរេហា’វត្ថរត្តេហិ លោកេ

មសិមលិនវិលាសំ តង្ខណេ ទស្សយន្តិ,

រជនិករករេហិ វិប្ផុរត្តេហិ ផីតា

កតនវបរិកម្មេ’វា’សិ សា រាជធានិ; ()

៥១. ¶

ហិមករករភារក្កត្តរត្តន្ធការ-

គលិតតិមិរលេខាការមាវី ករោន្តិ,

ផុដកុមុទ វនេសុ ចាសិកុន្ទាដវីសុ

សុមធុរ មធុមត្តា ភិង្គមាលា បមត្តា; ()

៥២.

ជិតសុរបតិវេសោ ធម្មចិន្តាបរោ សោ

ជលិត មណិបទីបាលោកភិន្នន្ធការេ,

និជសិរិភវនស្មិំ ហេមសីហាសនស្មិំ

នចិរ មភិនិសជ្ជី បញ្ចកាមេ វិរត្តោ; ()

៥៣.

សបទិ តុរិយហត្ថា នីលជិមុតកេសា

កុវលយទលនេត្តា ចន្ទលេខាលលាដា,

វិកចកមលវត្តា មេខលាភារសោណី

កុចហរវិរឡង្គី ចារុវាមោរុជង្ឃា; ()

៥៤. ¶

កុមុទមុទកបោលា កុណ្ឌលោលម្ពកណ្ណា

អវិវរទសនាលិមាលតីទាមលិលា,

កនករតនមាលាភារគីវា, ភិរាមា,

អភិនវវនិតាយោ នច្ចគីតេសុ ឆេកា; ()

៥៥.

រហទមិវបសន្នំ និច្ចលាសិនមិនំ

សុមតិមុបនិសិន្នំ សំវុតទ្វារុបេតំ,

តមភិរតិនិរាសំ ពុទ្ធភាវាភិលាសំ

អភិរមយិតុកាមា ឱតរុំ រង្គភូមិំ; ()

៥៦. ¶

មណិមយវសុមត្យា បាទសង្ឃដ្ដនេន

កនកវកលយឃោសំ កាចិ និច្ឆារយន្តី,

ចលកិសលយលីលា អង្គុលិ ចាលយន្តិ

អនុលយមភិនច្ចុំ ហេមវល្លីវិលាសា; ()

៥៧.

នរបតិមុខពិម្ពំក លក្ខមាបាទយន្តី

នយនខរសរានំ រង្គសង្គាមភូម្យា,

ជិតកលរវវាណី កាចិ រាមា ភិរាមា

សវណសុភគគីតំ គាយមានា វិភាសុំ; ()

៥៨.

ជិតសុរលលនាយោកាវិ បញ្ចង្គិកានិ

តទហនិ តុរិយានិ វាទយុំ លោលបាង្គា,

សវណមធុរវីណា ភេរិនាទេហិ តាសំ

គគនតល មិវា,សិ បាវុសេ រង្គភូមិ; ()

៥៩. ¶

វរមតិ រមណីនំ តំ មហាភូតរូប-

ប្បភវមិវវិការំ នច្ចមទ្ទក្ខិ តាសំ,

វិសមភវកុដីរេ រាជរោគាតុរានំ

អសុនិតុរិយរាវំ គីតមដ្ដស្សរំ,វ; ()

៦០.

ភុសមនហិរតោ សោ នច្ចគីតេសុ តាសំ

សិរិសយនវរស្មិំ សីហសេយ្យំ អកាសិ,

ឥតិគហិតវិហេសា លទ្ធនិទ្ទាវកាសា

សបទិ មទនបាសា តា និបជ្ជិំសុនារី; ()

៦១.

សហកុមុទិនិយា សោ សុត្តមត្តប្បពុទ្ធោ

និជសិរិសយនស្មិំ សន្និសិន្នោ រជន្យា,

គហិតតុរិយភណ្ឌេ តត្ថតត្ថោ, ត្ថរិត្វា

យុវតិជនមបស្សិ ទឡ្ហនិទ្ទាភិភូតំ; ()

៦២. ¶

អនិលចលកបោ លា កាចិ លាលំ គិលន្តេ

គលិតពហឡខេ ឡា កាចិ ខាទន្តិ ទន្តេ,

ភគមបគតចោ ឡា កាចិ សំទស្សយ ន្នេ

ខលិតវចនមា លា កាចិ យំយំ លបន្តេ; ()

៦៣.

ខិបិតមបិ ករោន្តី កាចិ កាសន្តិកាចិ

ឥតិ បចុរវិការំ និស្សិរិកំ អសារំ,

ភវនមនវសេសំ តស្សុ, បដ្ឋាសិ ទឡ្ហំ

នរកុណបវិកិណ្ណំ អាមកាឡាហណំវ; ()

៦៤.

តទហនិ តិភវំ ចា,ទិត្តគេហត្តយំ,វ

សុមរិយ វតភោ, បស្សដ្ឋមោបទ្ទុតំ ភោ,

ឥតិ បរមមុទានំ កវត្តយំ តព្ពិមុត្យា

មនសិ បុរិសសូរោ សូរភាវំ ជនេសិ; ()

៦៥. ¶

សុរតចតុររាមារក្ខសិវាសភូតេ

សិរិភវនវនស្មិំ មោហយន្តម្ហិ ពាលេ,

អលមិតិ មម វាសោ ហន្ទ និក្ខម្ម តម្ហា

តិភវភយវិមុត្តិំ ឯសយិស្សាមហំ,តិ; ()

៦៦.

ឧបកមិយ វិមានទ្វារមុម្មារុបន្តេ

សយនុបរិ និបន្នំ ឆន្នមុដ្ឋាបយិត្វា,

តមវទិ អភិគន្តុំ កប្បយិត្វំ, នយេតិ

បពលជវពលគ្គំ វាជិរាជំ សរាជា, ()

៦៧.

គតសតិ ហយសាឡំ តង្ខណេ ឆន្នមច្ចេ

សកបតិគមនត្ថំ ឯសមំ កប្បនត្ថោ,

អគមិតិ សហជាតោ កត្ថកោ វាជិរាជា

អករិ វិបុលហេសារាវមានន្ទភារោ; ()

៦៨. ¶

បវិសិយ សិរិគព្ភំ តេលទីបុជ្ជលន្តំ

រតនខចិតមញ្ចេ គន្ធបុប្ផាភិកិណ្ណេ,

ធរណិបតិនិបន្នំ ហេមពិម្ពោបមានំ

និជតនុជកុមារំ បស្សិពិម្ពាយសទ្ធិំ; ()

៦៩.

យទិ អហមបនេត្វា ទេវិយា ហត្ថបាសំ

មម តនុជកុមារំ អង្កមារោបយាមិ,

វទនជិតសរោជា រាជិនី វុដ្ឋហិត្វា

វនមហីគមនំ មេ វារយេ ទុន្និវារំ; ()

៧០.

តនុជមុខសរោជំ ពុទ្ធភូតោ សមានោ

នយនមធុករានំ ជាតុ កាហាមិភារំ,

សុមរិយ ចរណំ សោ ឧទ្ធរន្តោ,វ មេរុំ

អវតរិ ភវនម្ហា ឧក្ខិបិត្វា បវីរោ; ()

៧១. ¶

កុវលយទលនេត្តញ្ចន្ទមម្ហោជវត្តំ

មទនរថរថង្គាការសុស្សោណិភារំ,

កថមវតរិ ពិម្ពានាមទេវិំ បហាយ

នរបតិ ភវនម្ហា ហេមពិម្ពាភិរាមំ; ()

៧២.

មរកតបដិមាភំ សម្ភវំ សក្យវំសេ

សមុបចិតសុបុញ្ញំ លក្ខណាកិណ្ណគត្តំ,

បជហិយ សុកុមារំ រាហុលាខ្យំ កុមារំ

កថមវតរិ បាទមន្ទមុក្ខិប្ប ធីរោ; ()

៧៣.

រិបុគជមិគរាជំ ជម្ពុទីបគ្គរាជំ

តទហនិ បិតុរាជំ បុត្តសោកណ្ណវម្ហិ,

កថមមិតទយោ សោ និទ្ទយោ បក្ខិបិត្វា

អវតរិ ភវនម្ហាក ឧទ្ធរិត្វាន បាទេ; ()

៧៤. ¶

សកលបថវិចក្កំ ចក្កវាឡាវធិំ សោ

អភិវិជិយ អសត្ថោ សត្តមេ វាសរម្ហិ,

នរហរិ កតបុញ្ញោ ចក្កវត្តិ អហុត្វា

កថមវតរិ តម្ហា ឧក្ខិបិត្វាន បាទេ; ()

៧៥.

អវតរិយ វិមានា អជ្ជ មំ តារយត្វំ

ត្វមបិតិភវតោ)ហំ ឧត្តរេយ្យ’ន្តិ វត្វា,

តមភិរុហិ ជនិន្ទោ វាជិរាជិន្ទ’មដ្ឋា-

រសរតនបមាណំ ធោតសង្ខាវទាតំ; ()

៧៦.

បវនតុរិតវេគោ កន្ថកោ វាជិរាជា

យទហនិ បទសទ្ទំ ចា’បិ ហេសំ ករេយ្យ,

ននុ សកលបុរំ សោ យាតិ អជ្ឈោត្ថរិត្វា

តទហនិ កតសទ្ទំ វារយុំ ទេវតាយោ; ()

៧៧. ¶

ករកមលតលេសុ ទេវតានិម្មិតេសុ

បនិហិតបទវារំ អស្ស មារុយ្ហ ធីរោ,

លហុមុបគមិ ឆន្នំ វាលធិំ គាហយិត្វា

ថិរបិហិតកវាដទ្វារបាការុបន្តំ; ()

៧៨.

យទិ បិហិតកវាដុគ្ឃាដនំ នា’ភវិស្សា

ហយវរមបិ ឆន្នាមច្ចមាទាយ សោហំ,

អសរិ បុរិសសិហោ ឧប្បតេយ្យន្តិ អដ្ឋា-

រសរតតបមាណុ’ត្តុង្គបាការចក្កំ; ()

៧៩.

តថរិវ ហយរាជា ឆន្ននាមោ ច មន្តី

វីរិយពលសមង្គី ចីន្តយុំ តាវទេវ,

វិវរិ តទធិវត្ថា ទេវតា ចោទិតត្តា

បុរិសទសសតេនុ’គ្ឃាដិយំ ទ្វារពាហំ; ()

៨០. ¶

មម វិសយមសេសំ ឯសសិទ្ធត្ថនាមោ

អភិភវិយ សុពោធិំ ជាតុ ពុជ្ឈិស្សតីតិ,

អថ សុមរិយ មារោ បាបិមា’តីវកុទ្ធោ

បដិបថមុបគញ្ឆិ និក្ខមិត្វា វិមានា; ()

៨១.

តុរិតមហិវជន្តេ មារវេរិម្ហិ មារោ

អសិតនភសិ ឋត្វា ឥត្ថមារោចយិត្ថ,

វរបុរិស ឥតោ ខោ សត្តមេ វាសរម្ហិ

ត្វមហិវិជិយ លោកំ ហេស្សសេ ចក្កវត្តី; ()

៨២.

សុខមនុភវមានោ ចក្កវត្តី ភវិត្វា

ឃរមធិវស ចក្កំ វត្តយំ យាវជីវំ,

អមិតមតិ តុវំ មា និក្ខមស្សូ’តិ មារោ

អភិគមននិសេធំ កាតុមិច្ចានុសាសិ; ()

៨៣. ¶

នមុវិលបិតវាចំ សោតធាត្វញ្ជលីហិ

សវិសមិវ បិពន្តោ តំ តុវំ កោ’សិ បុច្ឆិ,

បវនបថឋិតោ’ហំ ឥស្សរោ ទេវតានំ

នរវរ វសវត្តី បាបិមា’ត្យេ’វ មាហ; ()

៨៤.

សុរនរសរណោ សោ និព្ភយោ ទិព្ពចទ្ទ-

រតនជននមទ្ធា មារជានាមហ’ន្តិ,

បដិវចនមទាសិ មាទិសោ ទុប្បសយ្ហោ

ភវតិ ទសសហស្សេហា’បិ តុម្ហាទិសេហិ; ()

៨៥.

យទិ មនសិ សិយា តេ កាមទោសព្ពិហិំសា-

បភុតិបរិវិតក្កោ តាវជានាម’ហន្តិ,

បដិឃបរវសោ សោ កិញ្ចិឱតារបេខោ

អនុបទមនុពន្ធិ តស្ស ឆាយាយថេវ; ()

៨៦. ¶

បុនរភិវជតោវា’សាឡ្ហិយា បុណ្ណមាយ

កបិលបុរវិភូតិំ ទដ្ឋុកាមម្ហិ ជាតេ,

វសុមតិ បរិវត្តី ទស្សយិ អស្សរញ្ញោ

បុរវរភិមុខដ្ឋោ ចេតិយដ្ឋានភុមិំ; ()

៨៧.

សបទិ ទសសហស្សិចក្កវាឡេសុ ទេវា

តិភុវនសរណស្សា’រក្ខណេ វ្យាវដាសុំ,

មណិកនកមយេហិ ទណ្ឌទីបាទិកេហិ

អនិមិសតនយេ’កេ មគ្គមាលោកយិំសុ; ()

៨៨.

សុរភិកុសុមទាមោលម្ពមានព្ពិតាន-

កនកកលសសេតច្ឆត្តកេតុទ្ធជេហិ,

តទហិគមនមគ្គំ ទេវតា’លង្ករិំសុ

ភុវនកុហរមាសិ បុប្ផបូជាភិរាមំ; ()

៨៩. ¶

គគនមសនិឃោសច្ឆន្តមេវដ្ឋសដ្ឋិ-

តុរិយសតសហស្សារវវិប្ផារមាសិ,

មហិតសុរភិបុប្ផាកិណ្ណមគ្គាវតិណ្ណោ

អតុរិតមភិគន្ត្វា យោជនន្តិំសមត្តំ; ()

៩០.

វិមលសលិលបុណ្ណំ ផេណមាលាភិកិណ្ណំ

វិកចកមលរាជិំ តុង្គកល្លោលរាជិំ,

សសិរតរសមីរំ វាឡុកាកិណ្ណតិរំ

សមុបគមិ អនោមានាមគង្គំ សវីរោ; ()

៩១.

អសិតមណិតលាភា ឆន្ន កា នាមិកា’យំ

ឥតិ វរមតិ បុច្ឆិ សោ អនោមានទីតិ,

តមវទិ យទិ តីរេ ឯត្ថ’ហំ បព្ពជេយ្យំ

អតិវិយ សផខលា មេ សា អនោមាសិយា’តិ; ()

៩២. ¶

រវិកុលតិលកោ សោ បណ្ហិយា វាជិរាជំ

សជវមទទិ សញ្ញំ តាយ អដ្ឋោសភាយ,

សុវិមលសលិលាយា’នោមគង្គាយ តីរេ

តរណិរិវ ឋិតោ’សិ ឧប្បតិត្វា តុរង្គោ; ()

៩៣.

សិតបុលិនតលដ្ឋោ តិណ្ហធារា’សិហត្ថោ

វិសទមតិ សមោឡិំ ចូឡមាទាយ ទឡ្ហំ,

អលុនិ សិរសិ សេសា ទ្វង្គុលា នីលកេសា

ន តទុបរិ បរូឡ្ហា ទក្ខិណាវត្តយិំសុ; ()

៩៤.

អភវិ តទនុរូបំ ទាឋិកា មស្សុចា’បិ

អយមុបរិ សចា’ហំ ឋាតុ ពុទ្ធោ ភវេយ្យំ,

នភសិ ខិបិ សិខំ តំ ឥច្ចធិដ្ឋាយ ធីរោ

បរិភវិយ ឋិតា សា មេឃមាលាវិលាសំ; ()

៩៥. ¶

សបទិ សុរបុរម្ហា ទេវរាជាភិ’គន្ត្វា

តមភិហរិយ ចូឡំ ចារិចង្គោដកេន,

រតនមយមុឡារំ ចេតិយំ មាបយិត្ថ

សុរគណមហនីយំ តត្រ ចូឡាមណិន្តិ; ()

៩៦.

វិធិរភវិ សហាយោ យោ ឃដិការនាមោ

អទទិ សមណកប្បំក សោ កបរិក្ខារមស្ស,

គហិតសមណវេសោ បុព្ពពុទ្ធា’វ នាថោ

នភសិ ខិបិ និវត្ថំ សាដកំ សំហរិត្វា; ()

៩៧.

តមភិហរិយ ទុស្សំ បក្ខិបិត្វា សមុគ្គេ

រតនមយមតុល្យំ យោជនទ្វាទសុច្ចំ,

អករិ បរហិតត្ថំ ព្រហ្មលោកេក វិធាតា

មកុដមណិមរិចីចុម្ពិយំ ចេតិយំសោ; ()

៩៨. ¶

បិតុនរបតិនោ ត្វំ ភុសណាទីនិ ទត្វា

ឥតិ មម វចនេនា’រោគ្យមារោចយស្សុ,

សចិវមនុបលព្ភា’ ទានិ បព្ពជ្ជិតុំ តេ

បហិណិ ហយសហាយំ ឱវទិត្វាន ឆន្នំ; ()

៩៩.

បដិបថមវតិណ្ណោ គន្តុកាមោ សរដ្ឋំ

ធរណិបតិវិយោគា សោកនិព្ពិទ្ធគត្តោ,

តុរគបតិ ចវិត្វា កន្ថកោ ទេវបុត្តោ

ភវិ កនកវិមានេ តង្ខណេតាវតិំសេ; ()

១០០.

សកលវនសុរានំ អញ្ជលិមញ្ជរិហិ

មហិតញ្ចរណបីឋោ យេន បព្ពជ្ជិតោ សោ,

តទវសរិអនោមានាមនជ្ជា សមីបេ

វនមនុបិយនាមំ អម្ពរុក្ខាភិរាមំ; ()

១០១. ¶

សោ និក្ខម្ម អភិន្នខត្តិយកុលា នេក្ខម្ម ធម្មាលយោ

ភោគក្ខន្ធមុឡារចក្ករតនំ ឧច្ចារភារំ វិយ,

ឱហាយា’នុបិយម្ពនាមវិបិនេ សត្តាហមជ្ឈាវសំ

បព្ពជ្ជាបដិលាភសម្ភវសុខំ វេទេសិ ពុទ្ធង្កុរោ; ()

ឥតិ មេធានន្ទាភិធានេន យតិនា វិរចិតេ សកល កវិជន ហទយានន្ទ ទាននិទានេ ជិនវំសទីបេ អវិទូរេ និទានេ មហាភិនិក្ខមន បវត្តិបរិទីបោ ទសមោ សគ្គោ.

១. ¶

មន្ទានិលេរិតតរុសណ្ឌមណ្ឌិតេ

តស្មិំ តបោវនគហណេ តបោធនោ,

ភុត្វា (បភាវតិ) វនទេវតា យថា

ទិព្ពំ សុខំ សុខមនគារិយំ តតោ; ()

២.

យោ សេនិយោ នរបតិ មាគធោ តទា

យស្មិំ បុរេ វសតិ បុរង្គភាសុរេ,

រាជគ្គហំ តមហិបវេសនត្ថិកោ

អទ្ធានមោសរិ សមតិំសយោជនំ; ()

៣.

ចក្កង្កិតស្សិរិចារណោ សុសញ្ញមោ

ទីឃញ្ជសំ វសិ តទហេន ខេបយំ,

រាជគ្គហំ កបុរវរមិន្ទិរាលយំ

សម្បាវិសិ ជិតគជរាជគាមិ សោ; ()

៤. ¶

ឥន្ទាសុធាវលិវលយិកតោ មហា-

មគ្គម្ហិ ជង្គម្មណិបព្ពតោរិវ,

ខត្តិំសលក្ខណសមលង្កតោ មហា-

វីរោ តបោនិធិ យុគមត្តទស្សនោ; ()

៥.

ពោធាបយំ ពុធជនមានសម្ពុជេ

អវ្ហាបយំ បថិកជន’ក្ខិបក្ខិនោ,

វិម្ហាបយំ និជសិរិយា សទេវកេ

តស្មិំ បុរេ ចរិ សបទានចារិកំ; ()

៦.

បិណ្ឌាយ គច្ឆតិសតិ រូបទស្សន-

បព្យាវដា’ខិលជនតាយ គោតមេ,

សង្ឃោភិតា’សុរមិសរេហិ សា បុរិ

បត្តេ យថេវ’សុរបុរិ បុរិន្ទទេ; ()

៧. ¶

ខត្តិំសលក្ខណសុរចាបភាសុរេ

រូបម្ពរេ វរបុរិសស្ស គច្ឆតោ,

លោកស្ស លោចនសកុណាវលិតទា

អន្តំ នបាបុណិ បរិសង្កមន្តីបិ; ()

៨.

មញ្ជីរបិញ្ជរករ កន្ធរាមណិ-

កេយូរភាសុរចរណា សិរិមតោ,

សីមន្តិនី បរមសិរិំ វិបស្សិតុំ

ធាវិំសុ និជ្ជិតកលហំសកាមិនី; ()

៩.

នារិជនា មហិតុមិវា’ភិគច្ឆតោ

រូបិន្ទិរាយ’ និមិសលោចនុប្បលេ,

ធម្មិល្លវេល្លិតភុជចម្បកាវលី

ធាវិំសុ បីវរកុចហារបីឡិតា; ()

១០. ¶

និស្សាសិនី សមជលពិន្ទុចុម្ពិត-

វត្តម្ពុជា សិថិលិតកាសិកម្ពរា,

កាចិត្ថិយោ សមណមុទិក្ខិតុំ បថេ

ធាវន្តិយោ កិមុបតិសង្កិយា’ភវុំ; ()

១១.

ឧគ្ឃាដិតា’សិតមណិសិហបញ្ជរា

រាមាបសារិតវទនម្ពុជាក វសិំ,

ទដ្ឋុំ បភុជនភវនេសុ តង្ខណេ

មន្ទាកិនិសរសិវិលាសមាហរុំ; ()

១២.

ឧច្ឆង្គតោបតិតសុតា’ភិរូបិនោ

រូបប្បលម្ហិតហទយាក បូរីវធូ,

បស្សន្តិយោ បថិកជនស្សហត្ថគេ

នាកំសុ កិំ អធិករណា’ធិរោបណំ; ()

១៣. ¶

ឯកេ ជនា យតិបតិរូបទស្សន-

កោតុហឡា សកបដិភានមព្រវុំ,

សីមន្តិនី មនកុមុទានិ ពោធយំ

បត្តោ’ត្យ’យំ បកតិនិសាបតីនុខោ; ()

១៤.

សុត្វាន តំ សកលកលាន្តរោបគំ

ពិម្ពំ តទង្កិតហរិណង្កមម្ពរេ,

តុម្ហេ នបស្សថ ហិមរំសិនោ ឥតិ

គព្ពាភិជប្បិតវចនា’បរេជនា; ()

១៥.

អច្ឆេរបង្កជវិសរានិ ចិន្តិយ

សញ្ចុម្ពិតុំ បុរលលនានន’ម្ពុជេ;

វេរោចនោ ឥធុបគមា វិរូបិមា

ឥច្ចព្រវុំ បុនរនិសម្មការិនោ; ()

១៦.

សុត្វាន តំ គគនតលង្គនេ’ធុនា

វេរោចនស្ស’ភិចរតោ នបស្សថ,

ចណ្ឌាតបំ ថិរបរិវេសមម្ពុជ-

បាណិន្តិ គជ្ជិតវចនា’បរេជនា; ()

១៧. ¶

ឧត្តុង្គមន្ទិរមណិចន្ទិកាតលេ

ទិព្ពច្ឆរានិភរមណិហិ វញ្ចិតោ,

ឯយា’មរាវតិនគរិតិ ចិន្តិយ

សក្កោ ចរេ ននុ សកវាទមបក្បយុំ; ()

១៨.

សក្កស្ស ទានវវិជយា’ភិលាសិនោ

បាណិម្ហិ ទិស្សតិ វជិរាយុធំ ខរំ,

សំវិជ្ជរេ ទសសតលោចនានិ’បិ

នោតាទិសោ អយមិតិ តព្ពិបក្ខិនោ; ()

១៩.

យា សាលវត្យ’ធិវចនា’ភិរូបិនី

សញ្ចោទិតោ ជិតគិរិជាយ តាយ ហោ,

កេលាសបព្ពតនិភបណ្ឌវាចល-

ញត្តំ វជំ អយមិតិឥស្សរោ’ព្រវុំ; ()

២០. ¶

តុម្ហេ នបស្សថ បរមិស្សរស្ស កិំ

នគ្គត្តនំ បសុសយនោ’បវេសនំ,

បាណិំ កបាលកមធិកក្ខិមណ្ឌលំ

ឥត្ថំ បវេទិតវចនា’បរេជនា; ()

២១.

ឯសា’វលម្ពិតបុរខីរនីរធិំ

លក្ខិំ សមេក្ខិយ និជលក្ខិសំសយោ,

បីតម្ពរំ បរិទហិយ’ញ្ជសេ ចរំ

នារាយនោ ឥតិ មតិមប្បយុំ សកំ; ()

២២.

នារាយនោ កុវលយនីលវិគ្គហោ

កោបន្តរោ’រគសយនិន្ទិរាធនោ,

ចក្កាយុធោ’ល្លសិតករោ’តិវាមនោ

តព្ពាទមទ្ទនចតុរេ’តរេ ជនា; ()

២៣. ¶

វេទត្តយំ វិពុធជនានមាននេ

ស្វ’ជ្ឈាយតំ វសតិនុខោ សរស្សតី,

សញ្ជាតសំសយ ជដិតោ បិតាមហោ

តស្សាគវេសនបសុតោ’ត្យុ’ទីរយុំ; ()

២៤.

សុត្វាន តំ សរសិជយោនិនោ សទា

បាណិម្ហិ វិជ្ជតិ វរមត្តបោត្ថកំ,

ចត្តារិចាននបទុមានិ ទិស្សរេ

គច្ឆំ អយំបន បុរិសោ នតាទិសោ; ()

២៥.

សុទ្ធោទនវ្ហយវសុធាធិប’ត្រជោ

ពុទ្ធោ ភវិស្សតិ ឥតិ វេទកោវិទា,

កោណ្ឌញ្ញភុសុរបមុខា ទ្វិជា តទា

បព្យាករុំ តនុ ពហុភាសណេន កិំ; ()

២៦. ¶

ឧក្កណ្ឋិតោ សកភវនា មហាមតី

និក្ខម្ម សត្តមទិវសោតិ វិស្សុតោ,

អាបាថគំ និជសវណញ្ជលិហិ ភោ

តំ ព្យប្បថំ នបិវថ កិំ យថាមតំ; ()

២៧.

វេទាគតំ វរបុរិសង្គលក្ខណំ

ទេហម្ហិ វិជ្ជតិ សមណស្ស គច្ឆតោ,

អន្ធា’វ ភោ អបគតរូបទស្សនា

តុម្ហេ’បិ កិំ តលហថ រូបទស្សនំ; ()

២៨.

និក្ខម្ម ឆឌ្ឌិតវិភវោ មហាកុលា

សុទ្ធាសយោ សុគហិយ បត្តចីវរំ,

បព្ពជ្ជិយា’នហិរមិតោ ភវត្តយេ

អត្ថាចរំ អនុឃរមញ្ជសេ’ធុនា; ()

២៩. ¶

សុទ្ធោទនាវនិបតិនោ វរោរសោ

ឯសោ សមុជ្ជលសតបុញ្ញលក្ខណោ,

វ្យាបារិតោ កុសលពលេន ពោធិយា

ហោតេ’វ គោតមសមណោ នសំសយោ; ()

៣០.

ទិស្វា តបោធនមហិយន្តមញ្ជសេ

យេ មានវា សកសកវាទមប្បយុំ,

តព្ពាទពន្ធនវិនិវេឋនា បរំ

ឥច្ចាហុ បណ្ឌិតបុរិសា យថាវតោ; ()

៣១.

ទុតា តទា សុរសិ សមប្បិតញ្ជលី

រញ្ញោ តមច្ឆរិយបវត្តិមាហរុំ,

អទ្ទក្ខិ ភុបតិ ចរមានមញ្ជសេ

បិណ្ឌាយ’ថព្ពិវរិយ សិហបញ្ជរំ; ()

៣២.

នា គោ សិយា បឋមិនិមុជ្ជនំ ក រេ

យក្ខោ សិយា សហយមទស្សនំ ក រេ,

ទេ វោ សិយា គគនតលង្គណញ្ច រេ

បោសោ សិយា យទិ បដិលទ្ធមាហ រេ; ()

៣៣. ¶

ទូតេនុ’សាសិយ មគធាធិបោ ឥតិ

វីមំសិតុំ បកតិមនង្គហង្គិនោ,

បាហេសិ តេ បទមនុគម្មុ’បាគមុំ

សទ្ធិំ មហាសមណវរេន បណ្ឌវំ; ()

៣៤.

វិក្ខាលយំ មុខកមលំ កុលេ កុលេ

ភិក្ខាដនេន’ ភិហដមិស្សភោជនំ,

លទ្ធា ជិគុច្ឆិយ វសិ បណ្ឌវាចល-

ច្ឆាយាយ មារភិ សុនិសជ្ជ ភុញ្ជិតុំ; ()

៣៥.

ភត្តម្ហី កុក្កុរវមថូបមេ មុហុំ

អន្តោទរំ បវិសតិ ធីមតោ សតិ,

អន្តានិ ពាហិរករណានិ’វា’ភវុំ

តំខោ សហី វសិសនិសម្បជញ្ញវា; ()

៣៦. ¶

បព្ពជ្ជិតំ សុគហិតបត្តចីវរំ

ទិស្វា រតិំ បជហិយ រាជភោជនេ,

សិទ្ធត្ថ នោ ត្វមភិគមិត្ថ អត្តនា

អត្តានមោវទិយ បភុញ្ជិ ភោជនំ; ()

៣៧.

ទូតេហិ ចោទិតហទយោ ទយាធនោ

សោ មាគធោ នរបតិ តេន បាវិសិ,

យេនា’សិ បណ្ឌវគិរិ ភទ្រវាហនំ

អារុយ្ហ ទស្សនរសឃេធលោចនោ; ()

៣៨.

អញ្ញាយ សាកិយកុលសម្ភវំ វសិំ

រាជា បសិទិយ អរិយេ’រិយាបថេ,

មា កាហសេ សខ ឥតិ ទុក្ករំ ខរំ

រជ្ជេន តំនរបវរំ បវារយិ; ()

៣៩. ¶

រជ្ជេន កិំ តវ ចតុរណ្ណវាវធិំ

រជ្ជំ និជំ បជហិយ អាគតស្ស មេ,

ពោធិំ បពុជ្ឈិយ បឋមំ តថាសតិ

អាគច្ឆតំ មម វិជិតន្ត្យ’វោច នំ; ()

៤០.

ទត្វា បដិស្សវមថ ភុមិភត្តុនោ

លោកស្ស លោចនមណិតោរណាកុលេ,

ទីឃញ្ជសេ វសិ ឋបិតង្ឃិបង្កជោ

អាឡារាកំ ឥសិបវរំ ឧបាវិសិ; ()

៤១.

បត្វាន កិំ កុសលគវេសិ សោ វសិ

អាឡារកំ វិរជមុឡារឈាយិនំ,

ឥច្ឆាមហន្តិ’សិ តវ សន្តិកេ’ធុនា

ធម្មំ សមាចរិតុមិធាគតោ ព្រុវិ; ()

៤២. ¶

សុត្វាន តំ តតិយមរូបិកំ វសិ

ឈានំ វិយាករិ បដិលទ្ធមត្តនា,

ខិប្បំ តបោនិធិបគុណំ អកាសិ តំ

ធម្មំ សកាចរិយនយា’វលម្ពិយ; ()

៤៣.

នា’យំ វសិ តនុតរសទ្ធយា មមំ

ធម្មំ សយំ សមធិគតំ វិយាករេ,

គោសាមិកោ យថរិវ បញ្ចគោរសំ

អទ្ធាផលំ អនុភវតីតិ តិន្តិយ; ()

៤៤.

កាលាម ទ្វេ អធិគតឈានសម្ភវំ

ត្វំ យាវតាសុខ មនុភោសិ មំ វទ,

បុដ្ឋស្ស តស្សិ’តិ នចកិញ្ចិ ភាវិយំ

អាកិញ្ចនំ អវច អកិញ្ចនាលយោ; ()

៤៥. ¶

សំវិជ្ជរេ មមបកិ ឥមស្សិ’វេ’សិនោ

សទ្ធាសតីវីរិយសមាធិពុទ្ធិយោ,

ឯវំ វិតក្កិយ នចិរំ កតុស្សហោ

ឈានំ លភី តតីយមរូបិកំ វសី;

៤៦.

យំ ខោ តុវំ វិហរសិ ឈាតមបក្បិតោ

សម្បជ្ជ សម្បតិ វិហរាមហន្តិ តំ,

អាឡារិ’សិ វរបុរិសេន សាវិតោ

លាភា’វុសោត្យវច សុលទ្ធមាវុសោ;

៤៧.

ជានាមិ បាវចនមហំ យថា តុវំ

ជានាសិ បាវចនមហំ យថា តុវំ,

ត្វំ តាទិសោ អហមបិ យាទិសោ ភវេ

ត្វំ យាទិសោ អហមបកិ តាទិសោ ភវេ;

៤៨. ¶

ឯហា’វុសោ សមណ មយំ ឧភោ ជនា

កាហាមិ’តោ បរិហរណំ គណស្សិ’ទំ,

វត្វាន អាចរិយសមានកោ សកំ

សិស្សំ អកា តមសមមត្តនា សមំ; ()

៤៩.

ធម្មោប្យ’យំ នភវតិ និព្ពិទាយ វា

ពោធាយវា នវុបសមាយ កេវលំ,

អារុប្បភុមិយមុបបត្តិយា សិយា

ឥច្ចានលង្ករិយ តតោ អបក្កមិ; ()

៥០.

កាលមតោ ឧបរិវិសេសមុទ្ទកោ

ជញ្ញា’ត្យ’យំ សុមរិយ រាមបុត្តកោ,

បត្វា’ស្សមំ សមធិគតំ ត្វយា’ប’ហំ

ធម្មំ សមាចរិតុមិធាគតោ’ព្រុវិ; ()

៥១. ¶

ញត្វា សកាចរិយមតញ្ហិ ពុទ្ធិមា

ធម្មញ្ចរេ មម សមយោ ច តាទិសោ,

វត្វេ’វមុទ្ទកវសិ ខិប្បមត្តនោ

សិក្ខេសិ បាវចនបថេ តបោធនំ; ()

៥២.

សទ្ធាយ មំ សកសមយា’នុសាសកោ

អទ្ធា សមាធិជផលមាហរេ’ត្យ’យំ,

ចិន្តាបរោ វរបុរិសោ អរូបិកំ

ឈានំ វលញ្ជសិ កតមន្ត្យ’បុច្ឆិ នំ; ()

៥៣.

សុត្វា តមុទ្ទកវសិ សន្តមានសោ

សន្តំហិ’ទំ បរមមិទន្តិ ភាវិយំ,

សាមំ វលញ្ជនកមរូបភុមិកំ

ឈានំ ចតុត្ថកមវិកម្បមាហរី; ()

៥៤. ¶

សំវិជ្ជរេ មមបិ មនោនិកេតនេ

សទ្ធាទិសគ្គុណរតនានិ’មស្សិ’វ,

ឯវំសរំ នចិរមរូបិកំ វសិ

ឈានំ លភី វីរិយពលេនវា’ន្តមំ; ()

៥៥.

លទ្ធំ តយា យមធិគតន្តិ តម្មយា

អារោចិតេ សមណ វរេ’សិបុង្គវោ,

អម្ហេ គណំ សុបរិហរាមុ’ភោ’តិមំ

វត្វា តមាចរិយធុរេន មានយិ; ()

៥៦.

នា’យំ បថោ ភវបរិមុត្តិយា សិយា

អទ្ធាភវេ មមបកិ ភវគ្គបត្តិយា,

ឯវំ វវត្ថិតហទយោ មហាទយោ

និព្ពិជ្ជសោ តទបគតោ’នលំឥតិ; ()

៥៧. ¶

មោក្ខេសកោ ជិតវរវារណក្កមោ

ឯកោចរំ វសិ មគធេសុ ចារិកំ,

សេនានិវិស្សុន្និគមោ យហិំសិយា

តំ តាបសាលយមុរុវេលមោសរិ; ()

៥៨.

អទ្ទក្ខិ សោ ហរិណវិហង្គមាកុលំ

មន្ទានិលេរិតតរុសណ្ឌមណ្ឌិតំ,

នេរញ្ជរាសលិលបវាហសិតលំ

បាសាទិកំ បរមតបោវនំ តហិំ; ()

៥៩.

អន្តោជដំ ជដិលជដា’លិវុម្ពិត-

បាទម្ពុជោ វិជដយិតុំ ឃដំ វសី,

អត្តាហិតាបនបដិបត្តិយា តហិំ

វិជ្ជាធរេ ជដិលវរេ បសាទយី; ()

៦០. ¶ សញ្ចារិតោ ជនបទចារិកំ តទា

បត្វា តបោវនមថ បញ្ចវគ្គិយា,

ភិក្ខុ មហាបុរិសមុបដ្ឋហិំសុ តំ

អារទ្ធទុក្ករកិរិយំ យថាពលំ. ()

៦១. ធីរោ’តិទុក្ករបដិបត្តិបូរកោ

ទន្តានិ វីសតិទសនេហិ វីសតិ,

តាលុំ និរុម្ហិយ រសនាយ ចេតសា

ចិត្តំ និបីឡយិ បរិតាបយិ តហិំ. ()

៦២. បគ្គយ្ហ មុទ្ធនិ ពលវា’តិទុព្ពលំ

និប្ផីឡយេ យថរិវ ធីមតោ តថា,

អត្តាហិតាបនបសុតស្ស បគ្ឃរុំ

កច្ឆាទិនា’ធីកតរសេទពិន្ទវោ; ()

៦៣. ¶ មគ្គោភវត្យ’យមិតិ ពោធិសិទ្ធិយា

អប្បាណកំ បដិបទ មាចរំ ចិរំ,

វាសំ អកា វសិ មុខតោ ច នាសតោ

អស្សាសមប្បដិបដិមោ’បរុន្ធិយ; ()

៦៤.

រុទ្ធេសុ តេស្វ’ បិហិតសោតរន្ធតោ

វាតោ’ភិនិក្ខមិ អធិមត្តនិស្សនោ,

កម្មារគគ្គរិមុខតោ រវោ ភុសំ

និគ្គច្ឆតេ អភិធមនេន សេយ្យថា; ()

៦៥.

យាវេទនា ខរសិខរេន ជាយរេ

សីសស្ស វិជ្ឈនសមយេ សុខត្ថិនោ,

ឯវំ តទា កឋិនសិរោរុជា’ភវុំ

រុទ្ធានិលស្ស ហិ មុខកណ្ណនាសតោ; ()

៦៦. ¶

វាតាភិឃាតនសមយេ សុធិមតោ

សីសេ’ភវុំ បុនរបិសិសវេទនា,

ទឡ្ហេន យោ សិរសិ វរត្តកេន យំ

ទឡ្ហំ ទទេ យថរិវ សិសវេឋនំ; ()

៦៧.

សម្មា និរុម្ហិតមុខកណ្ណនាសតោ

ធីរោ សមីរណមុបរុន្ធិចុ’ត្តរិំ,

គព្ភន្តរំ ខរតរវេទនា’តុរំ

វាតា’ភិមន្ថិយ បរិកន្តយុំ តតោ; ()

៦៨.

គោឃាតកោ ចតុរតរោ វិកត្តយេ

កុច្ឆិំ គវំ តិខិណវិកន្តនេន ចេ,

រុទ្ធាតិលេហ’នរិយមគ្គគាមិនោ

ជាតា តថា ខរតរ កុច្ឆិវេទនា; ()

៦៩. ¶

អប្បានកំ បុនរបិ ឈានមាចរំ

វីរោ សមីរណ មុបរុន្ធិ សព្ពថា,

ចីន្តុព្ភវំ សកមុខកណ្ណនាសគំ

តេនា’សិ កាយិកទរថោ ធិតីមតោ; ()

៧០.

ទឡ្ហំ ឧភោ ចរបុរិសា មហព្ពលា

ពាហាសុ គណ្ហិយ បុរិសំ’តិទុព្ពលំ,

អង្គារកាសុយមហិតាបយន្តិចេ

សោ តាទិសិំ អនុភវិ ទុក្ខវេទនំ; ()

៧១.

ខិត្តំ កលិង្គរមិវកាវិទេវតា

រុទ្ធានិលុព្ភវខរវេទនាតុរំ,

វីរំ វិលោកិយ បតិតំ តបោវនេ

បព្យាករុំក វរបុរិសោ មតោ ឥតិ; ()

៧២. ¶

កាលំករោត្យ’យមិតិ កាចិ ទេវតា

នោចាហុកិំ តទិតរ ទេវតា វតំ,

អស្សេ’វ គោតមសមណស្ស មារិសា

អារោចយុំ វិហរណមីទិសំឥតិ; ()

៧៣.

យំនូន’ហំ បដិបទហេយ្យមាយតិំ

អាហារយាបនហរណាយ សព្ពសោ,

ឯវំ សចិន្តយិ ករុណាយ ចោទិតា

តា ទេវតា តុវដុមុបេច្ច គោតមំ; ()

៧៤.

អារោចយុំ យទិបន និច្ចភោជនោ-

បច្ឆេទនំ សមណតុវំ ករិស្សសិ,

កាហាម តេ មយមិតិលោមកុបតោ

ទិព្ពោជមោកិរិយ សរិរតប្បណំ; ()

៧៥.

ឃាសស្សឆេទនវីរិយំ ករោមិ ចេ

យាបេន្តិ តា មធុរ សុធារសេន មំ,

តេនា’ភិយាបនវិធិមិច្ឆតោ សតោ

តំខោតបំ នភវតិ កិំ មុសា មមំ; ()

៧៦. ¶

នាលន្តិ សោ កុហនវសេន ទេវតា-

វិម្ហាបនេតិ’ហ និជទេហតប្បណំ,

ឯវំ អនុស្សរិយ’នុវាសរំ វសី

អាហារមាហរិ វិរសំ បរិត្តកំ; ()

៧៧.

ស្វាចេលកោ វិចរិករាបលេខណោ

អាចារមុត្ត្យ’ភវិ នចេហិតិដ្ឋិកោ,

ឧទ្ទិស្សកំ អភិហដកំ និមន្តនំ

នាសាទយិ បិដកកលោបិកុម្ភិកំ; ()

៧៨. ¶

សោ ទណ្ឌមុគ្គរមុសលេ’ឡកន្តរំ

បាយន្តិគព្ភិនិបនិតីហិ ចា’ហដំ,

សាមក្ខិកាវិសយ មុហិន្នមេកិកំ

សង្កិត្តិនោទនមបិ នាភិសាទយី; ()

៧៩.

សោវីរកំ នបិវិ សុរំ នមេរយំ

សុក្ខាមកំ យទបិ តិកោវិសុទ្ធិកំ,

សោ មច្ឆមំសកវិកតិំ បដិក្ខិបិ

អប្បេកទា តបសិ និរាមគន្ធិកោ; ()

៨០. ¶

សោ សត្តតោប្បភុតិ កមេន ហាបយំ

យាវេកមាហរិ កពលំ ពលត្ថិកោ,

សោ សត្តតោប្បភុតិ កមេន ហាបយំ

ឯកំ កុលំ ឧបគមិ យាវ ភិក្ខិតុំ; () (យមកពន្ធនំ)

៨១.

ឯកាយ ទីហិបិ តិចតូហិ បញ្ចហិ

ទិន្នំ បដិគ្គហិ ឆហិ ទត្តិសត្តហិ,

ឯកាហិកប្បភុតិកមទ្ធមាសិកំ

មូលំ សយំ បតិតផលំ បភុញ្ជិ សោ; ()

៨២.

សាមាកតណ្ឌុលមថសាកមទ្ទកំ

នីវារកុណ្ឌកហដទទ្ទុលាទិកំ,

បិញ្ញាកគោមយតិណ ឈាមកោទនំ

វីរោ មហាវិកដមបានុភុញ្ជិ សោ; ()

៨៣. ¶

ថោកំ បិវិ បកសតមិតំ ហរេណុក-

យូសំ តថា ចនក កុលត្ថមុគ្គជំ,

សោ អប្បភោជនបរមោ សជីវិតំ

ឯកេន យាបយិ តិលតណ្ឌុលេន’បិ; ()

៨៤.

សាណម្មសាណ?ជិន’ជិនក្ខិបច្ឆវ-

ទុស្សំ តិរីដកកុសវាកចីរកំ,

សោ កេសកម្ពលមបិវាឡកម្ពល

មោឡុកបក្ខិកផលកាន្យ’ធារយិ; ()

៨៥. ¶

ទុព្ពណ្ណនត្តកមយមគ្គបុគ្គលោ

អប្បេកទា បរិទហិ បំសុកូលកំ,

អត្តន្តបោវរណ បរាយណោ ភវិ

សោ មស្សុកុន្តលតនុលោមលោចកោ; ()

៨៦.

ឧព្ភដ្ឋកោ’ភវិ បរិវជ្ជិតាសនោ

ឧក្កដ្ឋមុក្កុដិកវតំ អធិដ្ឋហី,

ឧទ្ធគ្គកណ្ដកវីសមេ អបស្សយេ

សេយ្យំ អកា តទុបរិឋានចង្កមំ; ()

៨៧.

សោ សាយតតិយកមុទកាវរោហណ-

យុត្តោ បវាហយិតុមឃំ សមុស្ស ហី,

អាតាបយំ ឥតិ បរិតាបយំ សកំ

ទេហំ ចិរំ បរិហរិ បាបភីរុកោ; ()

៨៨. ¶

យោ នេកហាយនគណិកោ’ត្ថិ’តិន្ទុក-

រុក្ខស្ស ខោ បបដិកជាតខាណុកោ,

ឯវំ តថា បបដិកជាតមត្តនោ

គត្តញ្ច សន្និវិតរជោមលំ ភវិ; ()

៨៩.

សោវា បរោ នតុ បរិវជ្ជយី រជោ-

ជល្លានិ កជ្ជលមលិនានិ បាណិនា,

ទេហំ សុភោជនជហនេន ជជ្ជរំ

តេលំ វិលេបិយ រជសា’ភិថូលយី; ()

៩០.

សោ ទ្វេ’កបស្សយិកវតំ បបូរយី

អាបានកោ’ ភវិ ផលកេ’បិ ថណ្ឌិលេ,

សេយ្យំ អកាក វិហរិ វិវេកកាមវា

អជ្ឈោគហំ អទុតិយកោ មហាវនំ; ()

៩១. ¶

បាណេ ឥមេ វិសមគតេ’តិខុទ្ទកេ

នា’ហំ វធិស្សមិតិ បដិច្ច’នុទ្ទយំ,

ឧស្សាវមទ្ទនហិរភីរុតាយ សោ

នាថោ អភិក្កមិ ច សតោ បដិក្កមិ; ()

៩២.

និន្នត្ថលា វនគហនា វនាសយោ

និន្នត្ថលំ វនគហនំ មិគោ យថា,

ហីតោ វិបស្សិយ វិបិនោបគេ ជនេ

តាសាភិភូ បបនតិ ឯវមេវខោ; ()

៩៣.

ទិស្វាន លុទ្ទកវនកម្មិកាទយោ

គោបាលកេ តិណនឡកដ្ឋហារកេ,

មាចទ្ទសំ អហមបិ តេត្យ’យំជនោ

មា មំ វិបស្សតុ សមធិដ្ឋហំ វតំ; ()

៩៤.

ឯកោវសង្គណិកវិហារភីតិយា

និន្នត្ថលា វនគហនា តបោនិធី,

និន្នត្ថលំ វនគហនំ បបាត សោ

តស្សាសិ តាទិសិ បវិវិត្តតា តទា; ()

៩៥. ¶

យស្មិំវនេ ចរតមវីតរាគីនំ

រោមុគ្គមោ ចរណតលានិ កម្បរេ,

ទិស្វាន ភិំសណកវនំ តថាវិធំ

អជ្ឈោគហំ វសិ បវិវេកកាមវា; ()

៩៦.

ឧស្សាវបាតតសមយេ’ន្តរដ្ឋកេ

ហេមន្តិកេ សិសិរតរាយ រត្តិយា,

អព្ភាវកាសិក មភិបូរយិ វតំ

កិច្ឆំ វសិ វសិ វនសណ្ឌគោ ទិវា; ()

៩៧.

គិម្ហោតុ បច្ឆិមទិវសន្តរេ ទិវា

អព្ភាវកាសិកធុតធម្មបូរកោ,

រត្តិំ វនេ វិហរិ ជវដ្ឋិកាន្យុ’ប

និស្សាយ សោ អសយិ សុសានភូមិយំ; ()

៩៨. ¶

ពុទ្ធង្កុរំ ឧបគមិយោ’ឋុភន្តិ’បិ

ឱមុត្តយន្តិបិ រជសោ’កិរន្តិ’បិ,

គោមណ្ឌលា សវណខិលេសុ ទណ្ឌកំ

ទត្វា វទាបយិតុមុបក្កមន្តិ’បិ; ()

៩៩.

សោវាធិវាសយិ សតិមា ឧបេក្ខកោ

តំវេទនំ កដុកក មនញ្ញវេទិយំ,

ទុក្ខេ សុខេ សុមតិ តុលាសរិក្ខកោ

ពាលេសុ តេស្វ’បិ នវិកោបយិមនំ; ()

១០០.

អាហារតប្បណវិធិនា វិសុទ្ធិ’តិ

ឯកេ វទន្តិ’ហ សមណាញ្ញតិត្ថិយា,

កោលាទិភោជនវិកតិំ តថាវិធំ

អប្បិច្ឆតាយ’នុភវិ សុទ្ធិកាមវា; ()

១០១. ¶

អប្បោជភោជនវិកតិំ បភុញ្ជតោ

ខត្តិំសលក្ខណសិរិយា សមុជ្ជលំ,

កាយោ សុរទ្ទុមរុចិរោ’ធិមត្តក-

សីមានមដ្ឋិកតច មាបធីមតោ; ()

បព្ពានិវា អសិតលនាស្វ’សិតិក-

វល្លិសុ ឧន្នត’វនតានិ សេយ្យថា,

អាសុំ តថា ករចរណាទិកានិ’បិ

តស្សុ’ន្នតោនត’វយវាតិ វិគ្គហេ; ()

១០៣.

មោក្ខេសិនោ ករភបទំវ និស្សិរិំ

និម្មំស មានិសទ មហូ សិរិមតោ;

តស្សុ’ន្តតាវនតកបិដ្ឋិកណ្ដកោ

អាសិ យថាវលយិតវដ្ដនាវលិ; ()

១០៤. ¶

គោបាណសិ សិថិលិតពន្ធនា ជរ-

សាឡាយ ហេដ្ឋុបរិឋិតេ’វ ធីមតោ,

និម្មំសលោហិតកកលេពរេ ប្យ’វ-

ភគ្គា ភវុំ បវិសមផាសុកាវលី; ()

១០៥.

អប្បំ កុភោជនវិកតិំ បភុញ្ជនោ

តស្ស’ក្ខិកូបគយុគលក្ខិតារកា,

ឱក្កាយិកា អភវុ មគាធគា តទា

គម្ភីរកុបគទកតារកាក វិយ; ()

១០៦.

វាតាតបេន’ ភិផុសិតោ យថា’មក-

ច្ឆិន្នោ’ភិសម្ផុដនិ អលាពុ តិត្តកោ,

សីសច្ឆវី សុខុមឆវិស្ស ភោជនោ-

បច្ឆេទនេន’ភិផុដិតា ឋិតំ តថា; ()

១០៧. ¶

តស្សោទរច្ឆវិ បន បិដ្ឋិកណ្ដកំ

អល្លិយិ សោ មុនិ មលមុត្តមោចកោ,

ឱកុជ្ជិតោ បរិបតិ បូតិមូលក-

លោមានិ តព្ពបុគលិតានិ ភូមិយំ; ()

១០៨.

សោ បិដ្ឋិកណ្ដកមវសង្គបាណិនា

កុច្ឆិច្ឆវិំ ផុសិតុមិតោ បរាមសិ,

សោ បិដ្ឋិកណ្ដកមវសង្គបាណិនា

កុច្ឆិច្ឆវិំ ផុសិតុមិតោ បរាមសិ; () (យមកពន្ធនំ)

១០៩.

កាលោនុខោ វរបុរិសោ’តិ នោ តថា

សាមោនុខោ នបិ ននុមង្គុរច្ឆវិ,

អាសុំ តទា កវិមតិកថាបរា នរា

ទិស្វា មលគ្គហិតមសោភនច្ឆវិំ; ()

១១០. ¶

យេ សន្តី សម្បតី សមណា’ភវុំ បុរេ

អត្តន្តបា តបសិ អនាគតេ សិយុំ,

តេ វេទនំ កដុកមិតោធិកំ កិមុ

វេទេន្តិ វេទយុ មភិវេទយិស្សរេ; ()

១១១.

ឦហាយ ទុក្ករកិរិយាយិ’មាយ’បិ

នេវ’ជ្ឈគា យមរិយញាណទស្សនំ,

អត្តូបតាបនកសិរស្ស កេវលំ

ភាគី ភវិ អនរិយមគ្គគាមិសោ; ()

១១២.

សំសារេ សាតិសារេ ពរតរទរថេ សំសរំ សច្ចសន្ធោ

ខេទេវេទេសិ ទេវាសិរនរសរណោឯសយំសត្តសន្តិំ,

ធីរោវីរោវរោយោបភវភវភយោបាបតាបព្ពិបត្តោ

អាយោគំ យោគិយោគី បរិហរិ ហិរិមាឯវមេវច្ឆវស្សំ; () (មុត្តាហារ ពន្ធនំ)

ឥតិ មេធានន្ទាភិធានេន យតិនា វិរចិតេ សកល កវិជន ហកយានន្ទទាននិទានេ ជិនវំសទីបេ អវិទុរេនិទានេ មហាពោធិសត្តស្ស មហា បធានានុយោគប្បវត្តិបរិទីបោ ឯកាទសមោសគ្គោ.

១. ¶

កាមំ កាមសុខល្លិកា’នុយោគោ

ហីនោ’នត្ថករោ’ត្យ’នេ(’ករូបំ),

ចិន្តេត្វាន តបោវនំ វិមានា

ត្វំ សិទ្ធត្ថុ’បគម្ម កាហសេ កិំ; ()

២. ¶

កោនាម’ន្តុ’បតាបនា’នុយុត្តោ

បត្តោ ហោតិ សុខប្បទំ កទាចិ,

តស្មា អត្តុ’បតាបនា’នុយោគោ

ហីនោ’នត្ថករោ’តិ ចិន្តយស្សុ; ()

៣.

អត្តានំ សយមេវមោវទិត្វា

បិណ្ឌាយា’នុឃរំ ចរិត្វ លទ្ធំ,

ភត្តំ ភុត្តវតោ សកម្ហិ កាយេ

អាសុំ បាកតិកានិ លក្ខណានិ, ()

៤.

ហីនន្តទ្វយវជ្ជនេន ជាតុ

ញាណុក្កំសគតម្ហិ តម្ហិ វីរេ,

ពោធាយូ’បសមាយ និព្ពិទាយ

ឧក្កដ្ឋំ បដិបត្តិមាចរន្តេ; ()

៥. ¶

ឆព្ពស្សាន្យ’និទុក្ករំ ករិត្វា

ពោធិំ នាជ្ឈគតោ សុភោជនានិ,

ភុញ្ជន្តោ កិមុ កុព្ពតេ’ បធានា

វិព្ភន្តោ ឥតិ បញ្ចវគ្គិយាយំ; ()

៦.

មទទិត្វា សិកតំ សិនេហលទ្ធា

កេវា’សុំ សមណំ ហិ’មំ ឧបេច្ច,

កោ មូឡ្ហោ’ធិគមាធិគន្តុមិច្ឆេ

ចិន្តេត្វា មិគទាយមោតរិំសុ; ()

៧.

សេនានីនិគមេ តទានិ សេដ្ឋិ-

ធីតា សាមិកុលំ អលង្កតា’សិ,

ភារេនា’វនតង្គិនី កុចានំ

ហំសិវា’លសគាមិនី សុជាតា; ()

៨. ¶

ជាតេ បត្ថិតបត្ថនាសមិទ្ធេ

រុក្ខា’ធិគ្គហិតាយ ទេវតាយ,

កាតុំ សាពលិកម្មក មានយិត្វា

ធេនូ លដ្ឋិវនោបគា សហស្សំ; ()

៩.

តាសំ បញ្ចសតានិ ទុទ្ធខីរំ

បាយេត្វា កតបុន យាវតា’ឍធេនូ,

ខីរានំ បរិវត្តនំ វិធាយ

បច្ចូសម្ហិ ទុទោហ តា’ឍធេនូ; ()

១០.

មិស្សេត្វា សយមេវវ ទុទ្ធខីរំ

បាយាសំ បចិតុំ សមារភិត្ថ,

ទេវា តត្ថ សុធារសំ ខិបិត្វា

អារក្ខាទិមកំសុ ឧទ្ធនស្មិំ; ()

១១.

តស្សា’សិ ហិមាវាចលោ’បធានំ

បល្លង្កោ បថវិតលំ អហូ ចេ,

ហត្ថា បច្ឆិមបុព្ពសាគរេសុ

បាទា ទក្ខិណសាគរេ ភវិំសូ; ()

១២. ¶

ឧគ្គន្ត្វា តិណជាតិ នាហិរន្ធា

តស្សា’ហច្ច ឋិតា នភំ អសេសំ,

ឆាទេសុំ ចរណុដ្ឋិតា’ស្ស កណ្ហ-

សីសា’ជានុយុគា’ប្យ’កណ្ហកីដា; ()

១៣.

ចត្តារោ សកុណា ចតុទ្ទិសាហិ

បត្វា តប្បទបញ្ជរំ វិវណ្ណា,

សេតា’សុំ បុថុមីឡ្ហបព្ពតស្ស

សីសេ ចង្កមិ សោ អលិម្បមានោ; ()

១៤.

ឥច្ចេវំ សុមតិ’ដ្ឋបាកទានិ

បស្សិត្វា សុបិនានិ បញ្ច និដ្ឋំ,

បត្តោ អជ្ជ ភវាមហន្តិ ពុទ្ធោ

និគ្រោធំ សមុបេច្ច សន្និសីទិ; ()

១៥. ¶

សោធេតំ សហិតា តុ បុណ្ណទាសី

បច្ចូសេ វដមូលបុព្ពសេលេ,

តំ លោកេករវិំ វិរាជមានំ

ទិស្វា’វោច សុជាតមេតមត្ថំ; ()

១៦.

លក្ខគ្ឃំ ហរិបាតិមាហរិត្វា

សា អាវជ្ជយិ បក្កភាជនំ សោ,

បាយាសោ វិនិវដ្ដិតោ ឋិតោ’សិ

តាយំ បោក្ខរបត្តតោវ’តោយំ; ()

១៧.

សា អញ្ញាយ សុវណ្ណបាតិយា តំ

ឆាទេត្វា មុទិតា បសន្តចិត្តា

គន្ត្វា មណ្ឌន មណ្ឌិតា សសីសេ

កត្វា បូជយិ ភោជនំ សុជាតា; ()

១៨.

កាលំ ឯត្តកមេវពោធិសត្តំ

នាតិក្កម្ម វិធាតុទិន្នបត្តោ,

សម្បត្តោ’សិ អទស្សនំ តតោ តំ

បាតិំ សោណ្ណមយំ បដិគ្គហេត្វា; ()

១៩. ¶

ហំសាលិមលិនីកតារវិន្ទ-

រេណុច្ឆន្នសុនីលនីរបុរា,

យា នេរញ្ជរវិស្សុតា’សិ តាយ

នជ្ជាតីរមគញ្ជិ សត្តសារោ; ()

២០.

បាយាសាមិសបុណ្ណសោណ្ណបាតិំ

កាសាវានិ ជិនង្កុរោ ឋបេត្វា,

តីរេ តាយ សវន្តិយា នហាតុំ

តិត្ថំ គន្ធគជោរិវោ’តរិត្ថ; ()

២១.

រោលម្ពាកុលនីលនីរជេហិ

សេវាលេហិ នទីជលំ សុនិលំ,

និក្ខន្តជ្ជុតិសញ្ចយេហិ ទេហា

ឱតិណ្ណស្ស ជគាម បិញ្ជរត្តំ; ()

២២. ¶

គង្គាកាមិនិ កញ្ជរេណុគន្ធ-

ចុណ្ណំ តុង្គតរង្គពាហុនា តំ,

ភត្តារំ សលិលេន សីតលេន

មក្ខេត្វាសុនហាបយន្តី’វា’សិ; ()

២៣.

តុល្យំ តព្ពទនម្ពុជេន លទ្ធុំ

អាយន្តំ រវិរំសិសង្គមេន,

ហំសស្សេណិ សរោជកោសរាសិំ

សំទូសេសិ អាវារិយោ ហិ បាកោ; ()

២៤.

តីរេ សារសចក្កវាកបក្ខី

សោសាយ’ស្សវិសារិតំ’សបក្ខា,

គម្ភីរម្ភសិ មត្តមាហរិំសុ

មញ្ញេ និក្ករុណាយ ឯត្តកន្តី; ()

២៥. ¶

តុណ្ឌេ មណ្ឌិតបុណ្ឌរីកទណ្ឌោ

បក្ខេ កេរវបណ្ឌរេ បសារី,

នាថស្សុ’ព្ពហិ មត្តហំសរាជា

សេតច្ឆត្តវិភុតិមុត្តមង្គេ; ()

២៦.

វត្តម្ហោជបលោភិតាលិចក្កំ

ចក្ខវាបាថគតំ ជិនង្កុរស្ស,

សំទស្សេសិ បធានភុឋិតស្ស

និលស្មិំ កសិណម្ហិ ភូតិភារំ; ()

២៧.

វេយ្យាវច្ចករារិវាបគាយំ

សេវាលាទិមលាបនេន មីនា,

បាទញ្ចន្ទគមីនលក្ខណស្ស

តស្ស’គ្គេ វិមលិករិំសុ វារិំ; ()

២៨. ¶

ឧត្តិណ្ណស្ស វិសាលសាឡសាខី-

សាខាហត្ថបុដេហិ បុញ្ក្នាយ,

គត្តំ មន្ទសុគន្ធគន្ធវាហ-

វត្ថំ សាឡវនង្គនា អទាសិ; ()

២៩.

លោកិន្ទោ បរិមណ្ឌលំ និវត្ថោ

ឆាទេត្វាន តិមណ្ឌល’ន្តរិយំ,

ពន្ធិត្វោបរិ កាយពន្ធនម្បិ

កាសាវំ បរិធាយិ បំសុកូលំ; ()

៣០.

បាយាសស្ស និរូទកស្ស ឩន-

បញ្ញាសប្បមិតេ វិធាយ បិណ្ឌេ,

បាចីនាភិមុខោ និសជ្ជ នជ្ជា

តីរេ តាយ អកាសិ ភត្តកិច្ចំ; ()

៣១. ¶

បាយាសោ មធុរោ’យមស្ស សត្ត-

សត្តាហំ បដិវិទ្ធពោធិនោ ហិ,

ឱជាសមផរណាយ ឋានមាសិ

តស្មា សោ បវិហាសិ និព្ពិហេសំ; ()

៣២.

ពុជ្ឈេយ្យំ យទិ ពោធិមជ្ជ សោហំ

ឧទ្ធំសោតមយំ សុវណ្ណបាតិ,

គង្គាយំ ខិបកិ គច្ឆតូតិ វត្វា

ធីមា ទក្ខិណហត្ថគំ តមគ្ឃំ; ()

៣៣.

សោតំ ភិន្ទិយ សា សវន្តិមជ្ឈេ

ឋត្វា បាតិ យតោ អសីតិហត្ថំ,

ឧទ្ធំសោតមុបេច្ច សន្និមុជ្ជិ

តស្មា សោ’បិ និមុជ្ជិ បីតិនជ្ជំ; ()

៣៤.

នាគានំ ភវនំ ឧបេច្ច តិណ្ណំ

ពុទ្ធានំ បនិមម្ហិ ភទ្ទកប្បេ,

សាបាតិបរិភុត្តសោណ្ណបាតិ

ឃដ្ដេត្វាន ឋិតា កតានុរាវា; ()

៣៥.

តំ ទីឃាយុកកាលនាគរាជា

សុត្វា សទ្ទមថជ្ជបេ’កពុទ្ធោ,

ឧប្បន្នោតិ ជិនំ អភិត្ថវន្តោ

អដ្ឋាសិ ថុតិគីតិកាសតេហិ; ()

៣៦.

ឆាយាពទ្ធវិសាលសាឡសាលំ

បត្វាសាឡវនំ នទីសមីបេ,

អាជីវដ្ឋមសីលសំវរេន

អាទោយេវ វិសុទ្ធកាយវាចោ; ()

៣៧.

កត្វាដ្ឋារសបិដ្ឋិកណ្ដកានំ

កោដីនំបដិបាទនំ កមេន,

បល្លង្កស្សនិសជ្ជពន្ធនេន

កម្មដ្ឋានសតិំ ឧបដ្ឋបេត្វា; ()

៣៨. ¶

អានាបានសតិំបរិគ្គហេត្វា

និព្ពត្តេសិមលគ្គហីតបុព្ពេ,

រូបារូបសមាធយោ’ដ្ឋបញ្ចា-

ភិញ្ញាយោ វសិតាច សោ វសីសោ ()

៣៩.

ឈានស្សាទរតោ ទិវាវិហារំ

កត្វា សាឡវនេ សុរាសុរេហិ,

ធីរោ មគ្គមលង្កតំ ករីវ

គន្តុំ ឱតរិយត្រពោធិមូលំ; ()

៤០.

លាជាទីកុសុមេហិវិប្បកិណ្ណោ

មុត្តាបណ្ឌរវាឡុកាត្ថតោ សោ,

មគ្គោ តុង្គតរង្គ ភង្គហារិ

លក្ខីវាសបយោទធីរិ’វា’សិ; ()

៤១. ¶

មជ្ឈា’រោបិតបង្កជាភិរាមំ

មុត្តាទាមសមាកុលំ សមន្តា,

កណ្ណោលម្ពសុវណ្ណឃណ្ដមស្ស

ទេដា ទិព្ពវិតាន មុក្ខិបិំសុ; ()

៤២.

លោកត្ថំ ករណាយ ចោទិតស្មិំ

តស្មិំ លោកទិវាករេ’កវីរេ,

គច្ឆន្តេ សហជាតពោធិមូលំ

អាលោកោ ឧទបាទិ សព្ពលោកេ; ()

៤៣.

អាយន្តំ តិណ្ហារកោ បថម្ហិ

ទិស្វា សោត្ថិយនាមភូសុរោ តំ,

បាទាសិ តិណមុដ្ឋិយោ’ដ្ឋមត្តា

នាថោ តានិ តិណានិ សម្បដិច្ឆិ; ()

៤៤. ¶

វត្តត្តេ វរបាដិហារិយម្ហិ

មគ្គេ គន្ធគជោ’ច ជម្ហមានោ,

សម្បត្តោ ករុណាកលត្តភត្តា

សម្ពោធាធិគមាយ ពោធិមូលំ; ()

៤៥.

តស្សោសីទឋិតំ’វ ចក្កវាឡំ

ហេដ្ឋា ទក្ខិណតោ’ត្តរាននស្ស,

បញ្ញាយុ’ត្តរចក្កវាឡមុទ្ធំ

លង្ឃិត្វានឋិតំ’វ អាភវគ្គំ; ()

៤៦.

ឯវំ បច្ឆិមមុត្តរំ ទិសម្បិ

អដ្ឋានន្តិ បទក្ខិណំ ករោន្តោ,

គន្ត្វា ឋានវរំ បុរត្ថិមស្មិំ

អដ្ឋាសិ វសិ បច្ឆិមាននោ សោ; ()

៤៧. ¶

ធីមា ទក្ខិណបាណិបល្លវេន

អគ្គេ តានិ តិណានិ សត្ថរី សោ,

តម្ហា ចុទ្ទសហត្ថមុប្បតិត្វា

បល្លង្កោ សមលង្ករី ទុមិន្ទំ; ()

៤៨.

ទក្ខោ ការុបវីណចិត្តការោ

កាតុំ វា’លិខិតុំ យថានសក្កា,

អដ្ឋំសុ ហរិតានិ សន្ថតានិ

ឯវំ តានិ តិណានិ ឧប្បតិត្វា; ()

៤៩.

មំសាទី ឧបសុស្សរេ នហារូ

អដ្ឋីចេប្យវសិស្សរេ សរីរេ;

មុញ្ចេយ្យំ ចតុរាសវេហិ យាវ

ភិន្ទិស្សាមិ នតាវិមំ អហន្តិ; ()

៥០. ¶

ទឡ្ហំ ចិន្តិយ ទឡ្ហមានសោ សោ

បាចីនាភិមុខោ ទុមិន្ទពន្ធំ;

កត្វា បិដ្ឋិគតំ និសីទិ ពោធិ-

បល្លង្កម្ហិ យុគន្ធរេ រវី’វ; ()

៥១.

លោកេសោ សសិមណ្ឌលាវភាសំ

សេតច្ឆត្តមធារយី តទញ្ញេ,

សុទ្ធាវាសតលដ្ឋទេវតា តំ

បូជេសុំ មកុដប្បិតញ្ជលីហិ; ()

៥២.

យេ រូបាវចរេ វសន្តិ ទេវា

តេ ច’ញ្ញត្រ អសញ្ញសត្តទេវេ,

សម្បត្វា វជិរាសនេ និសិន្នំ

បូជេសុំ កុសុមាកុលញ្ជលីហិ ()

៥៣. ¶

ឯកច្ចេ បរនិម្មិតាទិលោកា

បត្វា ភត្តិភរា’មរា មហិំសុ,

បូជាភណ្ឌសមាភិកិណ្ណហត្ថា

មារារិំ តហិមាប បាបិមា កិំ; ()

៥៤.

យេ និម្មាណរតិម្ហិ និជ្ជរា តេ;

បត្វា គន្ធករណ្ឌមណ្ឌលេហិ,

សម្បូជេសុមលង្កតង្ឃិបីឋំ

នំ សេដ្ឋំ វិជយាសនោបវិដ្ឋំ; ()

៥៥.

អដ្ឋាសិ តុសិតាលយា សសេនោ

បត្វា សន្តុសិតវ្ហទេវរាជា,

វិជេន្តោ ហរិមោរ បិញ្ឆបុញ្ជ-

សោភំ កញ្ចនតាលវណ្ដបន្តិំ; ()

៥៦.

បត្វា យាមសុរាលយា សសេនោ

សំវិជេសិ សុយាម ទេវរាជា,

ធីរំ សោណ្ណបណាឡិកានិបាត-

ធារាសន្និភចារុចាមរេហិ; ()

៥៧. ¶

ទេវិន្ទោ វិជយុត្តរាខ្យសង្ខំ

វីសំ ហត្ថសតំ ធមីតទញ្ញេ,

បូជេសុំ តមុបេច្ច កោវិឡារ-

បុប្ផាទីហិ ច តាវតិំសទេវា; ()

៥៨.

យក្ខាទីហិ បុរក្ខតា’បិ ទេវ-

រាជានោ ចតុរោ ចតុទ្ទិសាសុ,

រក្ខំ សំវិទហិំសុ ទេវលោកា

តំ បត្វាន វិនដ្ឋលោមហដ្ឋំ; ()

៥៩.

វាទេន្តោ សរមណ្ឌលំ វិធាយ

វីណំ បញ្ចសិខោ’បិ ពេឡុវាខ្យំ,

តំ សម្បូជយិ កាលនាគរាជា

ថោមេន្តោ ថុតិគីតិកាសតេហិ; ()

៦០. ¶

ឯវំ កាហឡភេរិសង្ខវីណា-

ឃណ្ដាវីជនិឆត្តចាមរេហិ,

នច្ចាទីហិចលាជបញ្ចមេហិ

ទីបទ្ធុបធជេហិ មានយុំ តំ; ()

៦១.

សិទ្ធត្ថោ បដិសិទ្ធមារធេយ្យោ

កត្តុំ អត្តវសេ សទេវលោកំ,

សុត្វា វាយមតីតិ ពោធិមណ្ឌេ

មារោ តត្រ សមារភិត្ថគន្តុំ; ()

៦២.

តស្មិំ ខោ សមយេ ភយាវហានិ

មារស្សោ’តរណាយ ការណានិ,

ចក្ខចាបាថគតានិ ទុន្និមិត្ត-

រូបាទីនិ តិលោកលោចនស្ស; ()

៦៣. ¶

សុក្ខ’ម្ហោធររាវភេរិរាវ-

វិប្ផារាពធិរីកតម្ពរម្បិ,

ភីមំ វិជ្ជុលតា’សិឃដ្ដណេហិ

មារស្សា’ហវម្ព្ឌលាភមាហ; ()

៦៤.

មារស្សា’គមនញ្ជសេ រជោវ

វាជីនំ ខុរឃដ្ដណេន ជាតោ,

ឧក្កាបាតសតំ ជនេសិ តស្ស

ចក្ខវានិដ្ឋផខលំ ទិសាសុ ឌាហោ; ()

៦៥.

វេហាសេ វិចរុំ កពន្ធរូបា

កាកោលា ពលិបុដ្ឋវាយសារី,

ឧន្នាទិំសុ ខរានិលោ បវាយី

អព្ភុដ្ឋាសិ រជោ ទិសាសុ ធូមោ; ()

៦៦.

អាលោកោ វិគតោ ឃណន្ធការោ

ឱតិណ្ណោ មហិកាសមាភិកិណ្ណោ,

អាកាសោ បថវិ ភូសំ បកម្បិ

មេឃច្ឆន្នទិនំ ទិនំ ពភូវ; ()

៦៧. ¶

សិទ្ធត្ថញ្ហិ អសិទ្ធមត្ថមេតំ

កាតុំ អស្សវមារកិង្ករាមេ,

វត្វេ’ថា’តិ បជាបតី សសេនោ

តត្ថេវ’ន្តរធាយិ តាវទេវ; ()

៦៨.

សា សេតា បុរតោ បជាបតិស្ស

អាសី ពារសយោជនំ វិនទ្ធា,

ឯវំ ទក្ខិណវាមនោ ច លោក-

ធាត្វន្តាវធីមាសិ បច្ឆតោ’បិ; ()

៦៩.

ឧទ្ធំ សា នវយោជនប្បមាណា

សទ្ទោ ភូមិវិទារណោរិ’វា សិ,

សោ’បឌ្ឍំ សតយោជនំ ពភូវ

ឧច្ចំ សោ គិរិមេខលោ គជិន្ទោ; ()

៧០. ¶

នាហេសុំ បរិសាសុ និម្មិតាសុំ

ទ្វេយោធា សទិសាយុធាទធានា,

តព្យាសេន អលញ្ហិ លោមហំសោ

យស្សា’នុស្សរណេន ចេ សិយា មេ; ()

៧១.

មាបេត្វា សហសា សហស្សពាហុំ

គណ្ហិត្វា វិវិធាយុធានិ តេហិ,

អារូឡ្ហោ គិរិមេខលំ សសេនោ

មារោ បាតុរហោសិ ពទ្ធវេរោ; ()

៧២.

ទេវេសោ យសសា សមំ សកេន

សេតច្ឆត្ត មគញ្ឆិ សំហរិត្វា,

ទេវេសោ យសសា សមំ សកេន

សងក្ខំ បិដ្ឋិគតំ វិធាយ ធាវី; () (យមកពន្ធនំ)

៧៣. ¶

សង្កោចា’ននកាហលោ ជគាម

បាតាលំ ខលុ កាលនាគរាជា,

វីណាទោណិសខោ សខានបេខោ

តម្ហា បញ្ចសិខោ កលហុំ បលាយិ; ()

៧៤.

ទិស្វា មារពលំ សមោសរន្តំ

សម្បត្តា ជនតា បលាយិ ភីតា,

សោសីហោ’វ វិហាសិ សក្យសីហោ

ឯកោ កមារករិន្ទកុម្ហភេទី; ()

៧៥.

បស្សិត្វា’ធរកន្តិភារមស្ស

វត្តម្ហោរុហ មិន្ទិរាវិហារំ,

សិទ្ធត្ថេន សមោ នចត្ថិ លោកេ

ឥច្ចេវំ កលិមា’ហ មារសេនំ; ()

៧៦. ¶

ឯតសសា’ភិមុខា មយំ កទាចិ

នោសក្កោម’ភិយុជ្ឈិតុន្តិ តាតា,

វត្វា ឧត្តរបស្សតោ សមារោ

ខន្ធាវារមពន្ធិ ពទ្ធវេរោ;

៧៧.

ទិស្វា’ជ្ឈោត្ថរមានមារសេនំ

អារក្ខាវរណំ ថិរំ វិធាយ,

ខន្ធាវារមពន្ធិ សោបិ វីរោ

ជេតុំ តំ ទសបារមី ភដេហិ; ()

៧៨.

មារោ ភុធរមេរុចក្កវាឡេ

រុក្ខាទីនិ វិចុណ្ណិតុំ សមត្ថំ,

ខោភេត្វា ភុវនត្តយំ ទិសាសុ

ឧដ្ឋាបេសិ សមីរណំ សុឃោរំ; ()

៧៩.

វាតោ បារមិធាមវារិតោ សោ

និត្តេជំ បលយានិលស្សមោបិ,

បត្តោ ចាមរមន្ទមារុតោវ

តន្ទេហោតុបរិស្សមំ ជហាសិ; ()

៨០. ¶

ធារាវេគវិហិន្នភូមិភាគំ

គម្ភីរា’សនិរាវនិព្ភរា’ឃំ,

មារោ មាបយិ តុង្គវីចភង្គំ

វស្សោឃំ បរិបាតរុក្ខសេលំ; ()

៨១.

វីរោ បារមិបាឡិពន្ធនេន

រក្ខំ ពន្ធិ និជន្តភាវខេត្តេ,

តេនោ’ឃោ វិបថង្គមោ វិបក្ខ-

សេនាយា’សិ បវាហណេ និទានំ; ()

៨២.

តេជោខណ្ឌសមានមត្តនោ សោ

តត្តំ បជ្ជលិតំ សជោតិភូតំ,

មាបេត្វោ’បលវស្សមប្បសយ្ហំ

ឈាបេតុំ តមុបក្កមិត្ថ មារោ; ()

៨៣. ¶

មារស្សេវ បតន្តមុត្តមង្គេ

ឃោរំ បារមិវាយុវេគរុទ្ធំ,

តំវស្សំ វជិរាសនូបចារេ

បូជាបុប្ផគុឡត្តនំ ជគាម; ()

៨៤.

អស្សទ្ធោ វិសទិទ្ធតិណ្ហធារំ

អាទិត្តំ បិហិតម្ពរោ’ទរំ សោ,

មាបេសិ អសិសត្តិតោមរាទិ-

វស្សំ សព្ពទិសានិបាតមានំ; ()

៨៥.

តស្មិំ បារមិវម្មវម្មិតស្មិំ

វិស្សដ្ឋា’យុធវុដ្ឋិ កុណ្ឋិតគ្គា,

បត្វា សម្បតិ បុប្ផវុដ្ឋិភាវំ

តប្បាទាសនមត្ថកេ បបាត; ()

៨៦. ¶

មារោ វិច្ចិដចិច្ចិដាយមានំ

សំវដ្ដានលខណ្ឌវិព្ភមំ សោ,

វស្សង្គារមយំ សវិប្ផុលិង្គំ

ឧដ្ឋាបេសិ បលាសបកុប្ផវណ្ណំ; ()

៨៧.

ខិប្បំបារមិមន្តជប្បនេន

អង្គារានិនិវារិតានិតានិ,

តំពុទ្ធង្កុរបុណ្ណចន្ទពិម្ពំ

សេវន្តានិវិកិណ្ណភានិវាសុំ; ()

៨៨.

ភស្មីកាតុមលន្តិមារវេរិំ

ធូមាកិណ្ណមនិគ្គតគ្គិជាលំ,

មារោភេរវរាវមុស្សទាភ-

មព្ភុដ្ឋាបយិខារភស្មវស្សំ; ()

៨៩.

សេតាមុទ្ធនិវិប្បកិណ្ណភស្មិំ

តំវស្សំចិតបារមីពលេន,

បត្វាចន្ទនគន្ធចុណ្ណភាវំ

មារារិស្សបបាតបាទមូលេ; ()

៩០. ¶

អស្មិំ គុវលយាលវាឡគព្ភេ

សម្បាតានលទឌ្ឍវណ្ណុធារំ,

ឧត្តាសាវហមត្តនោ’បិ កណ្ហោ

វស្សាបេសិ ឧឡារវណ្ណុវស្សំ; ()

៩១.

ទិស្វា’ងក្ឃីនខរាលិរំសិគង្គា-

តីរុស្សារិតវណ្ណុរាសិ មស្ស,

អង្គារោ’វ’ធិកោធបាវកេន

កណ្ហោ កណ្ហតរោ’សិ ឈាបិតត្តោ; ()

៩២.

ធូបាយន្តមវីចិមច្ចិមន្តំ

សម្ផុដ្ឋំ ឃនផេណណពុព្ពុលេហិ,

វស្សំ បង្កមយំ ភុសំ និមុគ្គោ

មារោ មាបយិ បញ្ចកាមបង្កេ; ()

៩៣. ¶

តស្មិំបារមិសត្តីសិតិភូតេ

បង្កេ ចន្ទនបង្កភាវយាតេ,

មារោ បស្សិយ ផុល្លបង្កជាហំ

កោបា បង្កហតាននោរិវាសិ; ()

៩៤.

មារារិំ ឥមិនា ហនាមហន្តី

សោ លោកន្តរិយន្ធការឃោរំ,

មារោ សូវិវិទារិយំ ទិសាសុ

ឧដ្ឋាបេសិឃនន្ធការខន្ធំ; ()

៩៥.

សោ’យំ បារមិជាតរំសិជាល-

ភិន្នា’សេសតមោជិនង្កុរេណោ,

បល្លង្កោទយបព្ពតោទិតោ’សិ

កាមំ មារតុសារសោសនាយ; ()

៩៦. ¶

ឯតំ គណ្ហថ ពន្ធថា’តិ វត្វា

និដ្ឋំ កប្បមវណ្ណិយំ កវីហិ,

សទ្ធិំ មារពលេនុ’បាគតោ សោ

កុទ្ធោ យុទ្ធមកា បមត្តពន្ធុ; ()

៩៧.

តំ ទិស្វា’ចលនិច្ចលដ្ឋមេស

បល្លង្កោ នចបាបុណាតិ តុយ្ហំ,

មយ្ហំ ហេ’សុ’បកបក្បតេវ តស្មា

អស្មា វុដ្ឋហថា’វុសោត្យ’វោច; ()

៩៨.

ឯកា’បី សមតិំសបារមីនំ

បល្លង្កត្ថមបូរិតា តយា’តិ,

វុត្តេ សោ ខិបិ និជ្ជិតោ’រចក្កំ

ចក្កំ ចក្កវរង្កិតស្ស សីសេ; ()

៩៩.

តំ ចក្កាយុធមុជ្ឈិតប្បភាវំ

យុទ្ធេ លទ្ធជយស្ស មារជិស្ស,

ឧស្សិសម្ហិ វរាសនូបចារេ

សេតច្ឆន្តមិវុស្សិតំ ររាជ; ()

១០០. ¶

តុយ្ហំ សញ្ចិននម្ហិ បារមីនំ

កោ សក្ខី’តិ អហញ្ច សក្ខិហោមិ,

សក្ខី’គន្តិ បវត្តមារសេនា-

ឃោសោ ភុមិវិទារណោរិ’វាសិ; ()

១០១.

ទាបេន្តោនិជសក្ខិមុគ្គតេជោ

ពាហុំតាវបសារយី បវិរោ,

សក្ខីហន្តីវទំ’វ មារសេនំ

តជ្ជេន្តោ’វ ពភូវ ភុមិចាលោ; ()

១០២.

មាតង្គោ គិរិមេខលោ ឆិតារិំ

វន្ទន្តោ’វបបាត ជន្នុកេហិ,

មារោ លទ្ធបរាជយោ និវត្ថ-

វត្ថស្សា’បិ អនិស្សរោ បលាយិ; ()

១០៣. ¶

ឃោរមារពលវារណាធិប-

មានទប្បនិភកុម្ភទារណោ,

ពោធិមូលវជិរាសនោបរិ

កេសរីវ វិររាជ មារជិ; ()

ឥតិ មេធានន្ទាភិធានេន យតិនា វិរចិតេ សកល កវកិជន ហទយានន្ទទាននិទានេ ជិនវំសទីបេ អវិទូរេ និទានេ ទេវបុត្ត មារពល វិទ្ធំសន បវត្តិបរិទីបោ ទ្វាទសមោ សគ្គោ.

១.

និខិលមារតុសារវិសោសិនោ

អថជិនង្កុរទីធិតិមាលិនោ,

រវិ កតាវសរោ’វ’បរាចលំ

(ទុត’វិលម្ពិត) គាមិមុបាគមី; ()

២. ¶

ជលធិវារិសិនេហសុបុរិតេ

អភវិ បំសុមហីតលមល្លកេ,

បណិហិតាបរភុធរវត្តិកា-

ជលិតទីបសិខេ’វ នភោមណិ; ()

៣.

ឧទយបព្ពតគព្ភសមុព្ភវំ

សកយសោបដិពិម្ពសមំសុភំ,

សបទិ តប្បមុខេ សសិមណ្ឌលំ

កសិណមណ្ឌលវិព្ភមមុព្ពហិ; ()

៤.

អរុណវណ្ណសុធាករ ភាករា

ទិវសសន្ធិវិលាសិនិយា ខណំ,

បរិហរិំសុ’ទយាបរភុធរ-

សវណគំ មណិមណ្ឌន វិព្ភមំ; ()

៥. ¶

រវិធុរា វិធុរា សរសីវធុ

កមលកោមលកោសបុដញ្ជលី,

ឧបវនេ បវនេ’រិតភូរុហា

បនមិតានមិតាវ តបោធនំ; () (យមកពន្ធនំ;)

៦.

អបរសាគរមុទ្ធនិ ភាសុរំ

តិមិរជាលបរំ រវិមណ្ឌលំ,

មុកុលិតម្ពុរុហស្សិរិមាហរិ

ភមរចក្កភរំ សរសូបរិ; ()

៧.

លវណវារិធិកាចសរាវកេ

អបរភូធរ កូដ ភុជប្បិតា,

សូរិយមណ្ឌលបាតិ និមុជ្ជិយ

បុរិមយាមមុខំនកិមាហរិ; ()

៨. ¶

មណិបភារុណ ភាករ មណ្ឌលំ

តមនុភុយ មហម្ពុធិរាហុនា,

មុខគតំវមិតំ វិយក លោហិតំ

ជលទរាជិ ររាជ ទិនច្ចយេ; ()

៩.

វិតតមេឃបភាហិ មុហុំ មុហុំ

កឡិត បាដល បល្លវ សម្បទំ,

វនឃដំ វិដបន្តរគំ កមា

ផូដតមោបដលំបរិណាមយី ()

១០.

សុភជនេភជនេនិរបេក្ខិនី

វិបតិនី បតិនីវ រជស្សលា,

សុមធុបេ មធុបេ បរិវជ្ជយុំ

កមលិនីមលិនីកតនិរជា; () (យមកពន្ធនំ;)

១១. ¶

មធុមទាលិកុលា មកុលាវលី

អនិលភង្គ តរង្គ ភុជេរិតា,

បទុមិនី រមណីហិ សិរិមតោ

សុមហិតាមណិកិង្កិណិសេណិវ; ()

១២.

រសិកបក្ក ផលាផល សាលិសុ

តរុសិរេសុ សមោសរមានកា,

តិមិរខណ្ឌនិភា ពធិរីករុំ

រវិបថំ វិរុតេហិ វិភង្គមា; ()

១៣.

កុមុទិនីបមទា’ថសុធាករ-

ករសតេហិ បរាមសនាបរំ,

កុសុមហាសវិលាសធរា ភុសំ

ភុវនវន្ទិរគព្ភមលង្ករិ; ()

១៤. ¶

ហិមករោ ហរិណញ្ជនហារិនា

និជករេន និរាករិ តង្ខណេ,

សកលលោក’វិលោចន សម្ភវំ

ឃនតមោបដលំហិសជោ យថា; () (សិលេសពន្ធនំ)

១៥.

សបទិបារមិតារមិតាសយោ

នវម’នុស្សតិយាសតិយា បរំ,

អធិកតា’ធិ សមាធិ សមាហិតោ

បុរិមជាតិភវេ តិភវេ សរិ; () (យមកពន្ធនំ)

១៦.

សុមតិបាទក ឈាន សមុដ្ឋិតោ

បុរិមខន្ធសមូហមនុក្កមំ,

អសរិសោ’បនិសិន្នជយាសន-

ប្បភុតិ យាវសុមេធភវាវធិំ; ()

១៧. ¶

ឥធភវេ សមនន្តរជាតិយំ

តទិយខន្ធបពន្ធមនុស្សរិ,

តិចតុបញ្ចឆសត្ត នវ’ដ្ឋបិ

ទសបិ វិសតិតិំសតិ ជាតិយោ; ()

១៨.

លហុមនុស្សរិតាឡិស ជាតិយោ

បភវ ខន្ធវសេន តហិំតហិំ,

ភវសតំភវុបឌ្ឍសតំភវ-

ទសសតំភវលក្ខមថាបរំ ()

១៩.

អបរិមាណ យុគន្តគជាតិយោ

អបរិមាណ វិវដ្ដគជាតិយោ,

អបរិមាណ យុគន្ត វិវដ្ដគា

អបរិមាណ គុណោ សរិជាតិយោ; ()

២០. ¶

ចតុសុយោនិសុសត្តមនដ្ឋិតិ-

តិភវបញ្ចគតីសុបរិព្ភមិំ,

កសិរភារវហោ អហមញ្ជសេ

សកដភារវហោ គវជោយថា; ()

២១.

ឥតិសមញ្ញ ធរោ’សិមមុត្រ’ហំ

ឥតិ និហីនបសត្ថ កុលោ ភវិំ,

ឥតិ ភវិំ អភីរូបវិរូបិមា

ឥតិបិ ភត្ត ផខលាផល មាហរិំ; ()

២២. ¶

អនុភវិំកុសលាកុសលារហំ

វិវិធទុក្ខមទុក្ខ មទុក្ខ ខំ,

ទសសតាយុ សតាយុមិតោភវិំ

ឥតិភវំតិភវំសមនុស្សរិ; () (យមកពន្ធនំ)

២៣.

ឥតិហ យាវសុមេធ ភវំ សុធី

សុមរិយា’តិគតា’មិតជាតិយោ,

អសរិ សោបដិលោមវសា តតោ-

ប្បភុតិ យាវ ឥតោ តតិយំ ភវំ; ()

២៤.

បុនរមុត្រ តតោភវតោ ចុតោ

សមុបបជ្ជិ មនន្តរជាតិយំ,

តហិមហំតុសិតេ តិទសាលយេ

ភវិមតិជ្ជុតិ សន្តុសិតាភិធោ; ()

២៥. ¶

តុសិតទេវនិកាយសមត្វយោ

បរមរូប វិលាសធរោ’ភវិំ,

សុមធុរាមតមាហរិ មិទិសំ

អនុភវិំសុខមិន្ទ្រិយ គោចរំ; ()

២៦.

សមុបជីវិមមានុសហាយន-

ចតុសហស្ស មហំតុសិតាលយេ,

មរុគណម្ពុរុហាសនយាចនំ

ឥហ បដិច្ច តតោ ភវតោ ចុតោ; ()

២៧.

ជននិរាជិនិយា មណិចេតិយេ

សុគតធាតុមិវា’សមកុច្ឆិយំ,

រវិកុលេ បដិសន្ធិមហំ បិត្រ-

នរបតិំ អធិកិច្ច សមប្បយិំ; ()

២៨.

ឥតិហ រូបមរូបមនាទិកំ

វិបរិវត្តតិ វត្តតិ នាបរំ,

វិសតិយា សតិ យាវ ធិយា’សនំ

វិហតមោហតមោ’សិ ភវេ សុធី; () (យមកពន្ធនំ;)

២៩. ¶

ចុតុបបត្តិបពន្ធវសេនហិ

អវសវកត្តនធាតុបរម្បរា,

ជលិតទីបសិខេ’វ បវត្តតិ

នយិធបុគ្គលវេទកការកោ; ()

៣០.

បុរិមខន្ធបពន្ធមនេកធា

ឥតិវវត្ថយតោ ហិ កុទិដ្ឋិយោ,

អបគតា’ត្តនិ វីសតិវត្ថុកា

តមិហទិដ្ឋិវិសុទ្ធិ’តិ វុច្ចតិ; ()

៣១. ¶

សតិមតោ រវិមណ្ឌលសន្តិភា

សកដមគ្គនិភា’យមនុស្សតិ,

បុរិមជាតិសុ នាភិវិរជ្ឈតិ

សរវយេ សរភង្គសរោ យថា; ()

៣២.

អចុតិយាចុតិយាមតិ មាសនេ

សុតវតី’តវតី’ហតិ ពុជ្ឈិតុំ,

សមុទិតេ’មុទិតេ កុមុទានិ’ម

នកមលា កមលានិ អលង្ករិ; () (យមកពន្ធនំ;)

៣៣.

រុចិរចន្ទមរិចិវិលេបិនី

កុមុទសណ្ឌវិកាសវិហាសិនី,

រជនិមជ្ឈិមយាមវិលាសិនី

តទធិសីលធនំ វិជាភាសិ កិំ ()

៣៤. ¶

ឃនសុនីលវិសាលតបោវនំ

អនលភាសុរកីដកុលាកុលំ,

រជនិរាជិនិយា កុសុមាកុលា-

វិរឡកេសកលាបសិរិំ ភជី; ()

៣៥.

តទុបហាររតាយិ’វ កោមុទី-

ភុជលតាយ វិភាវរិភីរុយា,

គហិតលាជកភាជនវិព្ភមំ

ផុដិតកេរវកានន មាហរិ; ()

៣៦.

តិភុវនេករវិំ រវិភត្តរិ

អបរទីបគតេ សរសីវធូ,

រជនិយា វិហិតាវសរា’បិ កិំ

បរិចរិំសុ បតិព្ពតមព្ភុតំ; ()

៣៧.

បរិលសិំសុ ភុសំ ភុវនេ’វុ ភោ

រវិបថេ វិតតា, វិតតារកា,

អនិមិសេ ហិ មហាយ មហិមតោ

ជលិតទីបសិខាច មហីតលេ; ()

៣៨. ¶

មករតេនកេតនសន្តិភា

តុហិនទីធិតិទីធិតិ មជ្ឈិមេ,

និសិ ទទារ សទារសរាគិនំ

ហទយកេរវកេរវកាននំ; () (យមកពន្ធនំ)

៣៩.

អថ ភវាភវទិដ្ឋិវិភេទ នំ

វិមតិ មោហ តមោបុដបាដ នំ,

ចុតុបបាតបភុតិ វិជាន នំ

កថមលត្ថ សទិព្ពវិលោច នំ; ()

៤០.

កុសលកម្មបភាវសមុព្ភវំ

សុខុមទុរគតានិ’បិ គោចរំ,

អនិមិសាន បសាទវិលោចនំ

រុធិរសេម្ភមកលាបគតំក យថា; ()

៤១. ¶

តថរិវ’ក្ខិសមេន សុធាសិនំ

វិមតិទិដ្ឋិមិសោធនហេតុនា,

ហតមនោបកិលេសមលេន សោ

វិគតមានុសកេនហិ ចក្ខុនា; ()

៤២.

ករតលម្ពុរុហោបរិចក្ខុមា

យថារិវា’មលកីពទរីផលំ,

ចុតុបបត្តិគតេបិ តថាគតេ

តិភុវនម្ហិ យថិច្ឆិត មទ្ទស; ()

៤៣.

នវុបបាតខណេច ចុតិក្ខណេ

វិសយភាវមុបេន្តិ តថាគតា,

តទុបចារវសេនិ’ហទស្សនំ

ខមតិ អដ្ឋកថាចរិយាសភោ; ()

៤៤. ¶

ឧបធិហីន’ធិហនីនតថាគតេ

អនបនីតបណីត តថាគតេ,

អនភិរូប’ភិរូបតថាគតេ

សុគតិ ទុគ្គតិ ទុគ្គ មុបាគតេ; () (យមកពន្ធនំ;)

៤៥.

តិរិយមុទ្ធមធោបតិតីយ សោ

មតិបហំ អភិបស្សិ យថារហំ,

និចិតកម្មបថេច តថាគតេ

ឧបរិ បាទកឈានសមុដ្ឋិតោ; ()

៤៦.

អកុសលានិ ករិំសុ ឥមេ តិធា

សុចរិតានិ ករិំសុ តិធា ឥមេ,

អរិយមគ្គផលេហិក សមង្គិនោ

នសមណា’តិបិ អន្តិមវត្ថុនា; ()

៤៧.

គុណនិរាករណេន អសាធវោ

ឧបវទិំសុ នសន្តិ គុណា’តិ’មេ,

អបិចសប្បុរិសា’រិយបុគ្គលេ

តទនុរូបគុណេហិ បសំសយុំ; ()

៤៨.

វិតថលទ្ធិបរាមសនា ឥមេ

បរមលទ្ធិបរាមសនា ឥមេ,

គហិតលទ្ធិវសេន តហិំតហិំ

និចិតកម្មបថា ជនតា អយំ; ()

៤៩.

ចតុរបាយមបាយមបាយតិំ

ឧបគតា សុគតិ សុគតិំឥតិ,

យតិ សមាហិតវាហិតវា’ ទ្ទស

អនិមិសក្ខិសមក្ខិសមន្វិតោ; () (យមកពន្ធនំ)

៥០. ¶

សម្មាសម្មសតោសតោ សតិមតោ កម្មាទិហេតុព្ភវំ

រូបារូបមនាគតង្និ មហា មោហន្ធការោ ធិយា,

អព្ភត្ថង្គមិ យាយ សោឡសវិធា កង្ខាចតេកាលិកា

សាកង្ខាតរណព្ពិសុទ្ធុ ទុតិយេយាមេ បវត្តា មតិ; ()

ឥតិ មេធានន្ទាភិធានេនយតិនា វិរចិតេ សកលកវិជន ហទយានន្ទទាននិទានេ ជិនវំសទីបេ អវិទុរេ និទានេ បុព្ពេនិវាសញាណទិព្ពចក្ខុញាណាធិគម បវត្តិបរិទីបោ តេរសមោ សគ្គោ.

១. ¶

សុធាករេ វិកសិតកេរវាករេ

កមេនុ’ បាសតិ សតិ បច្ឆិមំ ទិសំ,

វិហាវរី សសិរុចិរាននំ ជិនំ

ភជន្តិ បច្ឆិមមថយាម មោតរិ; ()

២.

ខណំ និសាបតិ វិរហាតុរេវ’យំ

និសាវធូ មលិនបយោធរម្ពរា,

ចតុទ្ទិសាយតនយនេហិ សម្បតិ

មុមោច សីករនិករស្សុពិន្ទវោ; ()

៣.

កិលេសនាសនបសុតោ សមាធិនា

បុថុជ្ជនោ តទនុសយំ យថុព្ពហេ,

តថំ’សុនា ភុវនកលង្កសោធនោ

នហេ កលានិធិ សកលង្ក មុព្ពហី; ()

៤. ¶

បុរត្ថិមេ នភសិ វិកិណ្ណ តារកា-

បពន្ធនិព្ភរតិមិរំ វិយាករី

និសាវធុ វលយិតហារភាសុរ-

សុនីលកោមលនវកុន្តលស្សិរិំ; ()

៥.

វិបស្សនាពលវិមលីកតន្តរោ

ជិនង្កុរោ ទុរិតមលំវ ចន្ទិមា,

មរិចិសញ្ចយធវលីកតម្ពរោ

តមោចយំ តមនុចរំ និរាករី; ()

៦.

បវាយិ សីតលមលយានិលោ ភុសំ

ទិសង្គនា សិសិរតុសារពិន្ទវោ,

មុមោច សា វិចរិ និសា និសាករ-

មរីចិមញ្ជរិបរិចុម្ពិតេ ភុវិ; ()

៧. ¶

និរង្គណេ និរុបកិលេស និច្ចលេ

មុទុម្ហិ កម្មនិយវិសុទ្ធិភាវគេ,

សមាហិតេ មនសិ វិបស្សនាមនំ

អថាសវក្ខយមតិយា’ ភីនីហរិ; ()

៨.

សពារសង្គិកភវចក្ក មជ្ឈគា

អនុក្កមេន’បិ បដិលោមតោ សុធី

វវត្ថយំ យមរិយញាណទស្សនំ

វិសុទ្ធិយា វិសទ្ធិយា តទុច្ចតេ; ()

៩.

ខណេន យោ សរតិ សហស្សលោចនោ

យថាវតោ ទសសតមត្ថ មស្សបិ,

វិធាតុនោ និជចរណង្គុលិប្បភា-

វិភុសិតា’ខិលភុវនោទរស្ស’បិ; ()

១០. ¶

អសេសនីវរណតុសារសោសិនោ

សមាធិសម្ភវ’ ខិលឈានលាភិនោ,

ជគត្តយំ ករពទរំ’វ ទស្សិនោ

នយស្ស កស្សចិ វិសយត្ត មាគតំ; ()

១១.

អទិដ្ឋ មប្បដិ វិទិតំ សយំបុរា

អនុត្តរំតមរិយញាណទស្សនំ,

ឥមស្ស គោតមសមណស្ស សិជ្ឈតេ

គរូបសេវនវិរហស្ស អព្ភូតំ; ()

១២.

ភវេភវេ បរិវិតទានបារមិ-

ពលេន’ហូ វិជដិតលោភពន្ធនោ,

សមេត្តិខន្ត្យនុគតសីលបារមី-

ជលេន និព្ពុតបដិឃាទិបាវកោ; ()

១៣. ¶

ភវេភវេ ភវិ ថិរញាណបារមី-

បធំសិតា’ខិលវិបរីតទស្សនោ,

វិនាយកប្បភុតិ គរូបសេវន-

វសេន បុច្ឆិយ ហតមោហសំសយោ; ()

១៤.

ភវេភវេ ពុធជនបុជនាទិនា

គរូភិវាទនពហុមាននាទិនា,

ជនាបចាយនវិធិនា វិនោទយិ

សទប្ប មុន្នតិ មភិមាន មុទ្ធដំ; ()

១៥.

ភវេភវេ វិភវរតិំ រតិំភវេ

អនង្គសង្គមរតិ មង្គនារតិំ,

ឃរា’ភិនិក្ខមិយ’នគារិយំរតោ

អបានុទី បដិលភិ ឈាន មត្តនា; ()

១៦. ¶

ភវេភវេ ស’វីរិយ សច្ចបារមី-

បរាយណោ អធិកុសលេសុ ចារតិំ,

ជហំ វចីទុរិតមលំ ចតុព្ពិធំ

វិសោធយី និជហទយញ្ច បគ្គហី; ()

១៧.

ភវេ ភវេ ឥតិ សមតិំសបារមី-

វិសុជ្ឈិតា’ កុសលមនោមលិមសោ,

កមេន ឥន្ទ្រិយ បរិបាកតំ គតោ

នចញ្ញសម្បទ មហិបត្ថយី សុធី; ()

១៨.

ភវេ ភវេ អគណិតមេវ ពោធិយា

ទយាយ ចោទិតហទយោ’ហិ កបត្ថនំ,

អកា ចតុព្ពិធផលសម្បទា តតោ

បទិស្សរេ និរវសរា រិវ’ន្តនិ; ()

១៩. ¶

ភវេ ភវេ សកបណិធានសត្តិយា

តិធា’ហិសង្ខតកុសលំ ឥមស្ស ភោ,

នសាធយេ កិមរិយញាណទស្សនំ

អនញ្ញបុគ្គលវិសយំ នសំសយោ; ()

២០.

អនិច្ចតោ’ទយវយតាយ ទុក្ខតោ

សទុក្ខតាយបិ អវិធេយតាទិនា,

អនត្តតោ វរមតិ ខន្ធបញ្ចកំ

បុនប្បុនំ សមុបបរិក្ខ មុស្សហី; ()

២១.

កលាបសម្មសនមុខេន ពារស-

វិធេ អនាទិកភវចក្កនិស្សិតេ,

កមេន សត្តសុ អនុបស្សនាសុ សោ

ជិនង្កុរោ តទវយវេ’ភិនីហរិ; ()

២២. ¶

អនិច្ចតោភុសមនុបស្សមុទ្ធរិ

អសេសសង្ខតគតនិច្ចសញ្ញិតំ,

អនត្តតោ សមនុវិបស្ស ទុក្ខតោ

សសង្ខតេបជហិ សុខត្តសញ្ញិតំ; ()

២៣.

វិនោទយី សុមតិ វិរាគនិព្ពិទា-

វសេន សង្ខតគតរាគនន្ទិយោ,

និរោធនិស្សជនវសា’នុបស្សិយ

តថោទយាទិយនមសេសង្ឃតេ; ()

២៤.

វិធាយទុព្ពិធមនុបស្សតោ កសតោ

អសេសសង្ខតមបិ នាមរូបតោ,

និទានតោ បុនខណតោ’ទយព្ពយំ

ឧបដ្ឋហិ ទ្វិគុណិតបញ្ចវិសធា; ()

២៥. ¶

សុធីមតោ តរុណវិបស្សនាយិ’មេ

វិបស្សកស្សិ’តិ ទសុបក្កិលេសកា,

ភវុំបភាសតិមតិបីតិនិច្ឆយោ

សុខី’ហនាសមថនិកន្ត្យុបេក្ខនា; ()

២៦. ¶

បសន្នលោហិត បរិបុណ្ណវិគ្គហា

វិនិគ្គតា និរវធិលោកធាតុសុ,

វិបស្សនាពលបភវា’ភិបត្ថរិ

សុធន្តកញ្ចនរសបិញ្ជរប្បភា; ()

២៧.

អយំបថោ នភវតិ តប្បភាទយោ

វិសត្តិកាបភុតិកិលេសវត្ថុកា,

បុនោទយព្ពយ មនុបស្សតោ តតោ

បថោ សមុព្ភវិ ទសុបក្កិលេសគំ; ()

២៨.

បថាបថំ សមុបបរិក្ខតោឥតិ

សុធីមតោ តរុណវិបស្សកស្សយា,

សមុដ្ឋិតា និសិតវិបស្សនាមតិ

បថាបថិក្ខណកវិសុទ្ធិ វុច្ចតេ; ()

២៩. ¶

នរាសភោ អធិគតញាតតីរណ-

បរិញ្ញវា ឧបរិបហាណសង្ខយា,

បរិញ្ញយា ឧភយ វិសុទ្ធិសិទ្ធិយា

តិសច្ចទស្សនបសុតោ សមារភី; ()

៣០.

អនិច្ចលក្ខណមបកិ ទុក្ខលក្ខណំ

អនត្តលក្ខណមថ សព្ពសង្ខតេ,

យថាវតោ នសមនុបស្សិ សន្តតិ-

រិយាបថេហិច បិហិតំឃណេនសោ; ()

៣១.

វិសោធយំ មតិមុទយព្ពយេ តតោ

លហុំ តិលក្ខណវិសទត្តគោ ភុសំ,

វិបស្សនាបថបដិបន្ន មត្តនា

អលត្ថភង្គធិភយញាណមាទិកំ; ()

៣២. ¶

សយម្ភុនោ ឧបរិនវានុបស្សនា-

វិភាវនា នវគុណវណ្ណនាយិធ,

វិធីយតេ នវវិធញ្ណភាវនា

បវុច្ចតេ សបកដិបទាវិសុទ្ធិតិ; ()

៣៣.

មតីហិតិហិបិ ចតុសច្ចឆាទក-

តមោវិធំសន សមនន្តរំ ថិរំ,

និរោធគោចរមលភិត្ថ គោត្រភុ-

មតិំ សុធី អនរិយគោត្តពាហិរំ; ()

៣៤. ¶

បសត្ថគោត្រភុមតិទិន្នសញ្ញកំ

សមូលមុទ្ធដកលុសត្តយំ សុធី,

វិពន្ធទុគ្គតិវិនិបាតនាទិកំ

អថាទិមំបដិលភី ញាណទស្សនំ; ()

៣៥.

យទេវនន្តរផលទន្តិ បណ្ឌិតា

វទន្តិតប្ផលមបិ បច្ចវេក្ខណំ,

អលត្ថ សោ បុន ទុតិយាយ ភុមិយា

វិបស្សនំ សមធិគមាយ ភាវយី; ()

៣៦.

ភុសោវិសោសិត ភវទុក្ខកទ្ទមំ

អកាលិកំ តនុកតកិព្ពិសត្តយំ,

អនុត្តរំ ទុតិយមលត្ថ តប្ផលំ

សបច្ចវេក្ខណមថ ញាណទស្សនំ; ()

៣៧. ¶

វិបស្សនំបុនរបិភាវយំ សយំ

សមុទ្ធដាលយបដិឃំ ភវាបហំ,

សបច្ចវេក្ខណផលញាណមជ្ឈគា

អនុត្តរំ តតិយក ញាណទស្សនំ; ()

៣៨.

តិលក្ខណំ ថិរមតិមា’ភិបត្តិយា

សុភាវយិក ឧបរិ ចតុត្ថភុមិយា,

អវារិយាសនិរិវ តាលមត្ថកេ

កិលេសមុទ្ធនិរនិហច្ចចារិនំ; ()

៣៩.

និវារិតាខិល ភវចក្កវិព្ភមំ

សវាសនាបរិមិត បកាបនាសនំ,

អនញ្ញគោចរ វរញាណទស្សនំ

អលត្ថ តប្ផលមបិបច្ចវេក្ខណំ; ()

៤០. ¶

តទាសវក្ខយមតិគ្ញាណទស្សន-

វិសុទ្ធិវុច្ចតិ អរហត្តបត្តិយា,

សហេវចុទ្ទសវិធ ពុទ្ធពុទ្ធិយោ

ជិនោ ចតុព្ពិធ បដិសម្ភិទាលភី; ()

៤១.

អសាធារណំ ញាណឆក្កំពលានិ

ទស’ដ្ឋារសាវេណិកា ពុទ្ធធម្មា,

ចតុទ្ធាវិសារជ្ជមិទ្ធានុភាវា

សមិទ្ធាសហេចារហត្តេន តស្ស; ()

៤២.

អភិញ្ញេយ្យធម្មេ អភិញ្ញាយ សាមំ

បរិញ្ញេយ្យ ធម្មេ បរិញ្ញាយ សាមំ,

បហាតព្ព ធម្មេ បហន្ត្វាន សាមំ

សនិព្ពានមគ្គប្ផលំ សច្ឆិកត្វា; ()

៤៣. ¶

សិយាយាវតាញេយ្យ ធម្មប្បវត្តិ

សិយាតាវតា តស្ស ញាណប្បវត្តិ,

អភិញ្ញាយ សព្ពញ្ញុតាញាណ មាសិ

សហេវារហត្តេន សព្ពញ្ញុ ពុទ្ធោ; ()

៤៤.

មហាមោហនិទ្ទាបគោមគ្គញាណ-

ប្បពុទ្ធោ’ហិសម្ពោធិយា សោភមានោ,

មុនិន្ទោ ទិនិន្ទំ’ សុសន្ទោហហាសិ-

’ន្ទិរាមន្ទិរិន្ទិវរាភំអហាសិ; ()

៤៥.

សុពុទ្ធាភិសម្ពោធិបុព្ពាចលម្ភា

សហេវារុណោ ពុទ្ធសូរោទយេន,

សមុដ្ឋាសិ វេនេយ្យ ពន្ធូហិសទ្ធិំ

បពុជ្ឈិំសុ អព្ភុគ្គតម្ហោជកោសា; ()

៤៦. ¶

ឧឡារាវភាសោ តទា ជាតិខេត្តេ

ភុសំបាតុភុតោ មហីសម្បវេធិ,

សិឡាសាឡសេឡាវតំសា សុភានិ

និមត្តានិ ពត្តិំសជាតាតិលោកេ; ()

៤៧.

តមោជាលវិទ្ធំសនាទីនិ លោកេ

ករោន្តោវ ចត្តារិកិច្ចានិ’មានិ,

សមុដ្ឋាសិ តស្មិំខណេ រំសិមាលិ

រិវាទិច្ចវំសុព្ភវោ ពុទ្ធសូរោ; ()

៤៨.

មហីលាជវុដ្ឋីហិ សញ្ឆន្នភុតា

នភំ កនិព្ភរំ គន្ធធុបទ្ធជេហិ,

ឆណ្ហោកុលា កេវលំ លោកធាតុ

មហាមង្គលាវាស កលីលាវលម្ពិំ ()

៤៩. ¶

តទាតប្បទម្ភោជ បូជាគតានំ

សិរោ ភត្តិភារញ្ជលីនំ សុរានំ,

និរាលម្ពមាកាស រន្ធំ ពភាស

បភាសារ ចូឡាមណិហកា’ករាឡំ; ()

៥០.

គុណោនាម សក្ខន្ធសន្តាន សុទ្ធិ

សកោសុទ្ធខន្វ្ធប្បពន្ធោហិ ពុទ្ធោ,

នមោពុទ្ធភុតស្ស និប្ផន្តញាណ-

ប្បហាណានុភាវាហិរូបស្សតស្ស; ()

ឥតិ មេធានន្ទាភិធានេនយតិនា វិរចិតេ សកលកវិជន ហទយានន្ទទាននិទានេ ជិនវំសទីបេ អវិទុរេ និទានេ មហា ពោធិសត្តស្ស អរិយមគ្គញាណាភិសម្ពោធិ សមធិគម បវត្តិបរិទីបោ ចុទ្ទសមោ សគ្គោ.

ជិនវំសទីបេ អវិទុរេ និទានភាគោ ទុតិយោ.

១. ¶

អស្សេវ បកល្លង្កវរស្សការណា

សីសក្ខិមំសានិ ច ទារសុនវោ,

ទត្វា ចិរស្សំ អករិន្តិ ទុក្ករំ

សោ (ឥន្ទវំសា’)ភិធជោ វិចិន្តយី; ()

២.

បល្លង្កតោ តាវ នវុដ្ឋហំ តហិំ

បល្លង្កមាធាយ និសជ្ជ សត្តហំ,

សង្កប្បបុណ្ណោ’ធិសមាធយោ មុនិ

សម្មា សមាបជ្ជិ អនេកកោដិយោ; ()

៣.

នា’យំ ជហាតេ វិជយាសនា’លយំ

យំកិញ្ចិកិច្ចំ ករណិយមស្សហិ,

សំវិជ្ជតេ ទានិបិ កាចិ ទេវតា

សង្កាភិឃា’តាភិវិតក្កយុំ ឥតិ; ()

៤. ¶

តាសំ វិទិត្វាន វិតក្កមាសនា

អព្ភុដ្ឋិតោ សោ គគនង្គណំ ខណំ,

សំទស្សយន្តោ យមបាដិហារិយំ

និស្សំសយោ សំសយសល្លមុទ្ធរី; ()

៥.

និស្សាយ បល្លង្កមិមំ មហីរុហំ

សម្បត្តសម្ពោធិបទោ’ស្មិ ចិន្តិយ,

ឱរុយ្ហ បកល្លង្កឋិតប្បទេសតោ

បុព្ពុត្តរានញ្ហិ ទិសាន មន្តរា; ()

៦.

សត្តាហ មិន្ទិវរចារុលោចន-

បញ្ចប្បភាសារនិសេចនេន សោ,

សមបូជយន្តោ ជយពោធិមាសនំ

អដ្ឋាសិ លោកេកវិលោចនោ ជិនោ; ()

៧. ¶

គន្ត្វា ឋីតដ្ឋានជយាសនន្តរា

បុព្ពាបរស្សំ ទិសិ សត្តវាសរំ,

និក្ខិត្តចក្កង្កិតបាទបង្កជោ

សោ ចង្កមី និម្មិតរតនចង្កមេ; ()

៨.

សោ ពោធិតោ ឧត្តរបច្ឆិមន្តរា

ទេវេហិ នានារតនេហិ និម្មិតេ,

សត្តាហមត្តំ មណិមន្ទិរេ មុនិ

សម្មាភិធម្មំ បវិហាសិ សម្មសំ; ()

៩.

មន្ថាចលេ’នម្ពុនិធិំ’វ កេសវោ

វិញ្ញាណកណ្ឌាទិដសា ចតុព្ពិធំ,

តស្មិំ និសិន្នោ មុនិ ធម្មសង្គណិ-

មាលោលយី ញាណពលេន ទុទ្ទសំ; ()

១០. ¶

វេភង្គិយំ ខន្ធវិភង្គមាទិកំ

គម្ភីរមដ្ឋារសធា សុទុព្ពុធំ,

សោ មារភង្គោ’ថ វិភង្គសាគរំ

សំខោភយី ញាណយុគន្តវាយុនា; ()

១១.

សោ ធាតុសុញ្ញត្តបជាននោ ជិនោ

និស្សត្តនិជ្ជិវសភាវធាតុយោ,

វិត្ថារយន្តោ តទនន្តរំ វរំ

នានានយំ ធាតុកថំ វវត្ថយី; ()

១២.

ខន្ធាទិបញ្ញត្តិវសេន ឆព្ពិធា

បញ្ញត្តិយោ’តិ សុវិភត្តមាតិកំ,

បញ្ញាយ សព្ពញ្ញុជិនោ’ថ បុគ្គល-

បញ្ញត្តិ មាលោលយិ អគ្គបុគ្គលោ; ()

១៣. ¶

វាទីភសីហោ សកវាទមណ្ឌលំ

ឱរុយ្ហ សម្មា បរវាទមណ្ឌលំ,

សុត្តានិ សង្គយ្ហ សហស្សមដ្ឋធា

សំខិត្ត មាទោ មុខវាទយុត្តិកំ; ()

១៤.

ញាណេន វិត្ថារិយមាន មត្តនោ

កិញ្ចាប្យ’នន្តាបរិយន្ត មុត្តមំ,

តក្កីហិ នក្កាវចរំ នកេហិចិ

នាថោ កថាវត្ថុ មថា’ភិសម្មសិ; ()

១៥.

យំ មូលខន្ធាទិវសា ទសព្ពិធំ

ឧទ្ទេសនិទ្ទេសបទា’នុរូបតោ,

និដ្ឋានតោ សំសយតោ វិភាគិយំ

គម្ភីរញាណេន’ថ សាគរូបមំ; ()

១៦. ¶

សន្តំ បណិតំ និបុណំ សុទុទ្ទសំ

គុឡ្ហំ អតក្កាវចរំ អចិន្តិយំ,

នានានយំ តំ យមកំ សុសញ្ញមោ

ធម្មស្សរោ សម្មសិ និប្បទេសតោ; ()

១៧.

នានានយុ’ត្តុង្គតរង្គនិព្ភរំ

នេយ្យត្ថនីតត្ថមណិហិ មណ្ឌិតំ,

ធម្មន្តរាវដ្ដសតំ អថាបរំ

សទ្ធម្មខន្ធោទកខន្ធបូរិតំ; ()

១៨.

សត្ថា ចតុព្ពិស តិមត្តបច្ចយ-

វេលំ បរិច្ឆេទវិសាលបដ្ដនំ,

គម្ភីរបដ្ឋាន មហណ្ណវំ កថំ

អាលោលយំ សម្មសិ ញាណមេរុនា; ()

១៩. ¶

និស្សង្គញាណោ មុនិ ហេតុបច្ចយោ

ឥច្ចាទិនា’រោបិតមាតិការហំ,

និទ្ទិដ្ឋនិទេទសបទំ បបញ្ចិត-

ញេយ្យំ ចតុព្ពីសវិធំ សុទុព្ពុធំ; ()

២០.

និស្សាយ ពាវីសវិធេ តិកេ តិក-

បដ្ឋាន មន្តោគធនាមរូបិកេ

និស្សាយ និស្សេសកេ តថា ទុក-

បដ្ឋាន មន្តោគធនាមរូបិកេ ()

២១.

ពាវិសមត្តា តិកមាតិកា ទុកេ

បក្ខិប្ប បដ្ឋានវិទំ ទុកន្តិកំ,

ពាវីសមត្តាយ តិកេ សតំទុកេ

បក្ខិប្ប បដ្ឋានមិទំក តិកទ្ទុកំ; ()

២២. ¶

កត្វា តិកេស្វេ’វ តិកេ ទុវីសតិ

បដ្ឋាន មន្តោគតិកេ តិកត្តិកំ,

កត្វា ទុកេស្វេ’វ តថា សតំទុកេ

បដ្ឋាន មន្តាគេតិកេ ទុកទ្ទុកំ; ()

២៣.

ឥច្ចានុលោមេ ជនយានិ បក្ខិបំ

ឆ ប្បច្ចនីយេ’បិ នយានិ បក្ខិបំ,

ឯវំ ខិបិត្វា អនុលោមបច្ចនិ-

យេចា’បិ ឆ ប្បច្ចនិយា’នុលោមកេ; ()

២៤.

គម្ភីរបដ្ឋានមហោទធិំ ឥតិ

សង្ខោភយំ សម្មសិ ញាណមេរុនា,

តំ សម្មសន្តស្ស សវត្ថុកំ ឆវិ-

វណ្ណោ បសន្តោ’សិ បសីទិ លោហិតំ; ()

២៥. ¶

តស្មិំខណេ ចត្តជវណ្ណធាតុយោ

អដ្ឋំសុ ឋានម្ហិ អសិតិហត្ថកេ,

អញ្ញត្រ’ធិដ្ឋានពលំ សរីរតោ

ឆព្ពណ្ណរំសី វិសរា’ហិនិច្ឆរុំ; ()

២៦.

សេវាលកាលិន្ទិនទិ’ន្ទិរាបតិ-

និលម្ពរិ’ន្ទិវរវណ្ណសន្តិភា,

កេស’ក្ខិមស្សូហិក វិនិគ្គតា ភុសំ

នីលប្បភា’សេសទិសា អលង្ករុំ; ()

២៧.

តាសំ វសា’ សេសទិសាវិលាសិនី

អាសុំ យថា បារុតនីលកម្ពលា,

តា ចក្កវាឡាតិ បបូរយន្តិយោ

ធាវិំសុ និលោបលចុណ្ណសន្និភា; ()

២៨. ¶

និស្សេសលោកំ ហរិតាលកុង្កុម-

ចុណ្ណេហិ សោវណ្ណរសេហិ មិស្សកំ,

អាលេបយន្តីវិយ បីតរំសិយោ

យា និគ្គតា កញ្ចនសន្និភត្តចា; ()

២៩.

តាសំ វសេនា’សិ សិណេរុបព្ពត-

រាជា វិលិនោ’វ មហណ្ណវេ ជលំ,

សំកប្បិតា’វ’ដ្ឋ ទិសាគជា’ភវុំ

និទ្ធន្តចាមីករកប្បនាទិនា; ()

៣០.

លាខារសានំ បរិសេចនំ វិយ

និន្ទូរចុណ្ណោ’កិរណំ’វ យាទិសិ,

សញ្ឈាបភារត្តសុរត្តរំសិយោ

និក្ខម្ម ធាវិំសុ សមំសលោហិតា; ()

៣១.

តាសំ វសេនា’ខិលភូមិកាមិនី

អាសី និមុគ្គារិវ ឧត្តរណ្ណវេ,

អម្ភោជរាគេហិ សុនិម្មិតានិ’វ

សព្ពានិ ទព្ពាន្យ’ភវុំ ជគត្តយេ;()

៣២. ¶

យាកុន្ទសោគន្ធិកចន្ទចន្ទិកា-

កប្បូរខីរោទធិវីចិបណ្ឌរា,

អដ្ឋីហិ ទាឋាហី វិតស្សដា ភុសំ

ឱទាតរំសី ធវលីករុំ ទិសា; ()

៣៣.