📜

តេលកដាហគាថា ¶

នមោ តស្ស ភគវតោ អរហតោ សម្មាសម្ពុទ្ធស្ស

១.

លំកិស្សរោ ជយតុ វារណរាជគាមី

ភោគិន្ទភោគ រុចិរាយត បីណ ពាហុ,

សាធុបចារនិរតោ គុណសន្និវាសោ

ធម្មេ ឋិតោ វីគតកោធមទាវលេបោ;

២.

យោ សព្ពលោកមហិតោ ករុណាធិវាសោ

មោក្ខាករោ រវិកុលម្ពរ បុណ្ណ ចន្ទោ,

ញេយ្យោទធិំ សុវិបុលំ សកលំ វិពុទ្ធោ

លោកុត្តមំ នមថ តំ សិរសា មុនិន្ទំ;

៣.

សោបានមាលមមលំ តិទសាលយស្ស

សំសារ សាគរសមុត្តរណាយ សេតុំ,

សព្ពាគតីភយ វិវជ្ជិត ខេម មគ្គំ

ធម្មំ នមស្សថ សទា មុនិនា បណីតំ;

៤. ¶

ទេយ្យំ តទប្បមបិ យត្ថ បសន្ន ចិត្តា

ទត្វា នរា ផលមុឡារតរំ លភន្តេ,

តំ សព្ពទា ទសពលេនបិ សុប្បសត្ថំ

សង្ឃំ នមស្សថ សទាមិតបុញ្ញខេត្តំ;

៥.

តេជោ ពលេន មហតា រតនត្តយស្ស

លោកត្តយំ សមធិគច្ឆតិ យេន មោក្ខំ,

រក្ខា ន ចត្ថិ ច សមា រតនត្តយស្ស

តស្មា សទា ភជថ តំ រតនត្តយំ ភោ;

៦.

លំកិស្សរោ បរហិតេករតោ និរាសោ

រត្តិម្បិ ជាគររតោ ករុណាធិវាសោ,

លោកំ វិពោធយតិ លោកហិតាយ កាមំ

ធម្មំ សមាចរថ ជាគរិយានុយុត្តា;

៧. ¶

សត្តោបការ និរតា កុសលេ សហាយា

ភោ ទុល្លភា ភុវិ នរា វិហតប្បមាទា,

លំកាធិបំ គុណធនំ កុសលេ សហាយំ

អាគម្ម សំចរថ ធម្មមលំ បមាទំ;

៨.

ធម្មោ តិលោក សរណោ បរមោ រសានំ

ធម្មោ មហគ្ឃរតនោ រតនេសុ លោកេ,

ធម្មោ ភវេ តិភវទុក្ខ វិនាសហេតុ

ធម្មំ សមាចរថ ជាគរិយានុយុត្តា;

៩.

និទ្ទំ វិនោទយថ ភាវយថប្បមេយ្យំ

ទុក្ខំ អនិច្ចម្បិ ចេហ អនត្តតញ្ច,

ទេហេ រតិំ ជហថ ជ ជជ្ជរភាជនាភោ

ធម្មំ សមាចរថ ជាគរិយានុយុត្តា;

១០. ¶

ឱកាស មជ្ជ មម នត្ថិ សុវេ ករិស្សំ

ធម្មំ ឥតីហលសតា កុសលប្បយោគេ,

នា’លំ តិយទ្ធសុ តថា ភុវនត្តយេ ច

កាមំ ន ចត្ថិ មនុជោ មរណា បមុត្តោ;

១១.

ខិត្តោ យថា នភសិ កេនចិទេវ លេឌ្ឌុ

ភូមិំ សមាបត្តិ ភារតយា ខណេន,

ជាតត្តមេវ ខលុ ការណមេកមត្រ

លោកំ សទា ននុ ធុវំ មរណាយ គន្តុំ;

១២.

កាមំ នរស្ស បតតោ គិរិមុទ្ធនាតោ

មជ្ឈេ ន កិញ្ចិ ភយនិស្សរណាយ ហេតុ,

កាមំ វជន្តិ មរណំ តិភវេសុ សត្តា

ភោគេ រតិំ បជហថាបិ ច ជីវិតេ ច;

១៣. ¶

កាមំ បតន្តិ មហិយា ខលុ វស្សធារា

វិជ្ជុល្លតា វិតតមេឃ មុខា បមុត្តា,

ឯវំ នរា មរណភីម បបាតមជ្ឈេ

កាមំ បតន្តិ នហិ កោចិ ភវេសុ និច្ចោ;

១៤.

វេលាតដេ បដុតរោរុ តរំគមាលា

នាសំ វជន្តិ សតតំ សលិលាលយស្ស,

នាសំ តថា សមុបយន្តិ នរាមរានំ

បាណានិ ទារុណតរេ មរណោទធិម្ហិ;

១៥.

រុទ្ធោបិ សោ រថវរស្សគជាធិបេហិ

យោធេហិ ចាបិ សពលេហិ ច សាយុធេហិ,

លោកំ វិវំចិយ សទា មរណូសភោ សោ

កាមំ និហន្តិ ភុវនត្តយ សាលិ ទណ្ឌំ;

១៦. ¶

ភោ មារុតេន មហតា វិហតោ បទីបោ

ខិប្បំ វិនាស មុខមេតិ មហប្បភោបិ,

លោកេ តថា មរណចណ្ឌ សមីរណេន

ខិប្បំ វិនស្សតិ នរាយុមហា បទីបោ;

១៧

រាមជ្ជុនប្បភូតិ ភូបតិ បុំគវា ច

សូរា បុរេ រណមុខេ វិជិតារិ សង្ឃា,

តេបីហ ចណ្ឌ មរណោឃ និមុគ្គទេហា

នាសំ គតា ជគតិ កេ មរណា បមុត្តា?

១៨.

លក្ខី ច សាគរបដា សធរាធរា ច

សម្បត្តិយោ ច វិវិធា អបិ រូបសោភា,

សព្ពា ច តា អបិ ច មិត្តសុតា ច ទារា

កេ ចាបិ កំ អនុគតា មរណំ វជន្តំ?

១៩. ¶

ព្រហ្មាសុរាសុរគណា ច មហានុភាវា

គន្ធព្ពកិន្នរមហោរគរក្ខសា ច,

តេ ចា បរេ ច មរណគ្គិសិខាយ សព្ពេ

អន្តេ បតន្តិ សលភា ឥវ ខីណបុញ្ញា;

២០.

យេ សារិបុត្តបមុខា មុនិសាវកា ច

សុទ្ធា សទាសវនុទា បរមិទ្ធិបត្តា,

តេ ចាបិ មច្ចុវឡភា មុខ សន្និមុគ្គា

ទីបានិវានលហតា ខយតំ ឧបេតា;

២១.

ពុទ្ធាបិ ពុទ្ធកមលាមលចារុនេត្តា

ពត្តិំសលក្ខណ វិរាជិត រូបសោភា,

សព្ពាសចក្ខយករាបិ ច លោកនាថា

សម្មទ្ទិតា មរណមត្តមហាគជេន;

២២. ¶

រោគាតុរេសុ ករុណា ន ជរាតុរេសុ

ខិឌ្ឌាបរេសុ សុកុមារកុមារកេសុ,

លោកំ សទា ហនតិ មច្ចុ មហាគជិន្ទោ

ទវានលោ វនមិវាវរតំ អសេសំ;

២៣.

អាបុណ្ណតា ន សលិលេ ន ជលាសយស្ស

កដ្ឋស្ស ចាបិ ពហុតា ន ហុតាសនស្ស,

ភុត្វាន សោ តិភូវនម្បិ តថា អសេសំ

ភោ និទ្ទយោ ន ខលុ បីតិមុបេតិ មច្ចុ;

២៤.

ភោ មោហ មោហិតតយា វិវសោ អធញ្ញោ

លោកោ បតត្យបិបិ មច្ចុមុខេ សុភីមេ,

ភោគេ រតិំ សមុបយាតិ និហីនបញ្ញោ

ទោលា តរង្គចបលេ សុបិនោបមេយ្យេ;

២៥. ¶

ឯកោបិ មច្ចុរភិហន្តុមលំ តិលោកំ

កិំ និទ្ទយា អបិ ជរាមរណានុយាយី,

កោ វា ករេយ្យ វិភសុវេសុ ច ជីវិតាសំ

ជាតោ នរោ សុបិន សំគម សន្និភេសុ;

២៦.

និច្ចាតុរំ ជគទិទំ សភយំ សសោកំ

ទិស្វា ច កោធមទមោហជរាភិភូតំ,

ឧព្ពេគមត្តមបិ យស្ស ន វិជ្ជតី ចេ

សោ ទារុណោន មរណំ វត តំ ធិរត្ថុ!

ភោ ភោ ន បស្សថ ជរាសិធរញ្ហិ មច្ចុ

មាហញ្ញមានមខិលំ សតតំ តិលោកំ,

កិំ និទ្ទយា នយថ វីតភយា តិយាមំ

ធម្មំ សទា’សវនុទំ ចរថ’ប្បមត្តា;

២៨. ¶

ភាវេថ ភោ មរណមារវិវជ្ជនាយ

លោកេ សទា មរណ សញ្ញមិមំ យតត្តា,

ឯវញ្ហិ ភាវនរតស្ស នរស្ស តស្ស

តណ្ហា បហីយតិ សរីរគតា អសេសា;

២៩.

រូបំ ជរា បិយតរំ មលិនីករោតិ

សព្ពំ ពលំ ហរតិ អត្តនិ ឃោររោគោ,

នានូបភោគ បរិរក្ខិត មត្តភាវំ

ភោ មច្ចុ សំហរតិ កិំ ផលមត្តភាវេ?

៣០.

កម្មានិលាបហតរោគតរំគភំគេ

សំសារ សាគរ មុខេ វិតតេ វិបន្នា,

មា មាបមាទមករិត្ថ ករោថ មោក្ខំ

ទុក្ខោទយោ ននុ បមាទមយំ នរានំ;

៣១. ¶

ភោគា ច មិត្តសុតបោរិស ពន្ធវា ច

នារី ច ជីវិតសមា អបិ ខេត្តវត្ថុ,

សព្ពានិ តានិ បរលោកមិតោ វជន្តំ

នានុព្ពជន្តិ កុសលាកុសលំវ លោកេ;

៣២.

ភោ វិជ្ជុចំចលតរេ ភវសាគរម្ហិ

ខិត្តា បុរា កតមហាបវនេន តេន,

កាមំ វិភិជ្ជតិ ខណេន សរីរនាវា

ហត្ថេ ករោថ បរមំ គុណហត្ថសារំ;

៣៣.

និច្ចំ វិភិជ្ជតិហ អាមក ភាជនំវ

សំរក្ខិតោបិ ពហុធា ឥហ អត្តភាវោ,

ធម្មំ សមាចរថ សគ្គបតិប្បតិដ្ឋំ

ធម្មោ សុចិណ្ណមិហមេវ ផលំ ទទាតិ;

៣៤. ¶

រន្ត្វា សទា បិយតរេ ទិវិ ទេវរជ្ជេ

នម្ហា ចវន្តិ វិពុធា អបិ ខីណបុញ្ញា,

សព្ពំ សុខំ ទិវិ ភុវីហ វិយោគនិដ្ឋំ

កោ បញ្ញវា ភវសុខេសុ រតិំ ករេយ្យ?

៣៥.

ពុទ្ធោ សសាវកគណោ ជគទេកនាថោ

តារាវលីបរិវុតោបិ ច បុណ្ណចន្ទោ,

ឥន្ទោបិ ទេវមកុដំកិត បាទកញ្ជោ

កោ ផេណបិណ្ឌ-ន-សមោ តិភវេសុ ជាតោ?

៣៦.

លីលាវតំសមបិ យោព្ពន រូបសោភំ

អត្តូបមំ បិយជនេន ច សម្បយោគំ,

ទិស្វាបិ វិជ្ជុចបលំ កុរុតេ បមាទំ

ភោ មោហមោហិតជនោ ភវរាគរត្តោ;

៣៧. ¶

បុត្តោ បិតា ភវតិ មាតុ បតីហ បុត្តោ

នារី កទាចិ ជននី ច បិតា ច បុត្តោ,

ឯវំ សទា វិបរិវត្តតិ ជីវលោកោ

ចិត្តេ សទាតិចបលេ ខលុ ជាតិរង្គេ;

៣៨.

រន្ត្វា បុរេ វិវិធផុល្លលតាកុលេហិ

ទេវាបិ នន្ទនវនេ សុរសុន្ទរីហិ,

តេ វេ’កទា វិតតកណ្ដកសំកដេសុ

ភោ កោដិសិម្ពលិវនេសុ ផុសន្តិ ទុក្ខំ;

៣៩.

ភុត្វា សុធន្នមបិ កញ្ចនភាជនេសុ

សគ្គេ បុរេ សុរវរា បរមិទ្ធិបត្តា,

តេ ចាបិ បជ្ជលិតលោហគុលំ គិលន្តិ

កាមំ កទាចិ នរកាលយ វាសភូតា;

៤០. ¶

ភុត្វា នរិស្សរវរា ច មហិំ អសេសំ

ទេវាធិបា ច ទិវិ ទិព្ពសុខំ សុរម្មំ,

វាសំ កទាចិ ខុរសញ្ចិតភូតលេសុ

តេ វា មហារថគណានុគតា ទិវីហ;

៤១.

ទេវង្គនា លលិតភិន្នតរង្គមាលេ

រង្គេ មហិស្សរជដាមកុដានុយាតេ,

រន្ត្វា បុរេ សុរវរា បមទាសហាយា

តេ ចាបិ ឃោរតរវេតរណិំ បតន្តិ;

៤២.

ផុល្លានិ បល្លវលតាផលសំកុលានិ

រម្មានិ នន្ទនវនានិ មនោរមានិ,

ទិព្ពច្ឆរាលលិតបុណ្ណទរីមុខានិ

កេលាសមេរុសិខរានិ ច យន្តិ នាសំ;

៤៣. ¶

ទោលា’និលា’នលតរំគសមា ហិ ភោគា

វិជ្ជុប្បភាតិចបលានិ ច ជីវិតានិ,

មាយាមរីចិជលសោមសមំ សរីរំ

កោ ជីវិតេ ច វិភវេ ច ករេយ្យ រាគំ?

៤៤.

កិំ ទុក្ខមត្ថិ ន ភវេសុ ច ទារុណេសុ

សត្តោបិ តស្ស វិវិធស្ស ន ភាជនោ កោ,

ជាតោ យថា មរណរោគជរាភិភូតោ

កោ សជ្ជនោ ភវរតិំ បិហយេយ្យ’ពាលោ?

៤៥.

កេ វាបិ បជ្ជលិតលោហគុលំ គិលន្តិ

សក្កា កថញ្ចិទបិ បាណិតលេន ភីមំ,

ទុក្ខោទយំ អសុចិនិស្សវនំ អនន្តំ

កោ កាមយេថ ខលុ ទេហមិមំ អពាលោ?

៤៦. ¶

លោកេ ន មច្ចុសមមត្ថិ ភយំ នរានំ

ន វ្យាធិទុក្ខសមមត្ថិ ច កិំចិ ទុក្ខំ,

ឯវំ វិរូបករណំ ន ជរាសមានំ

មោហេន ភោ រតិមុបេតិ តថាបិ ទេហេ;

៤៧.

និស្សារតោ នលកលីកទលីសមានំ

អត្តានមេវ បរិហញ្ញតិ អត្តហេតុ,

សម្បោសិតោបិ កុសហាយ ឥវាកតញ្ញូ

កាយោ ន យស្ស អនុគច្ឆតិ កាលកេរា;

៤៨.

តំ ផេណបិណ្ឌសទិសំ វិសសូលកប្បំ

តោយា’និលា’នលមហីឧរគាធិវាសំ,

ជិណ្ណាលយំវ បរិទុព្ពលមត្តភាវំ

ទិស្វា នរោ កថមុបេតិ រតិំ សបញ្ញោ?

៤៩. ¶

អាយុក្ខយំ សមុបយាតិ ខណេ ខណេបិ

អន្វេតិ មច្ចុ ហននាយ ជរាសិបាណី,

កាលំ តថា ន បរិវត្តតិ តំ អតីតំ

ទុក្ខំ ឥទំ ននុ ភវេសុ អចិន្តនីយំ?

៥០.

អប្បាយុកស្ស មរណំ សុលភំ ភវេសុ

ទីឃាយុកស្ស ច ជរា វ្យសនំ ច’នេកំ,

ឯវំ ភវេ ឧភយតោបិ ច ទុក្ខមេវ

ធម្មំ សមាចរថ ទុក្ខវិនាសនាយ;

៥១.

ទុក្ខគ្គិនា សុមហតា បរិបីឡិតេសុ

លោកត្តយស្ស វសតោ ភវវារកេសុ,

សព្ពត្តតា សុចរិតស្ស បមាទកាលោ

ភោ ភោ ន ហោតិ បរមំ កុសលំ ចិណាថ;

៥២. ¶

អប្បំ សុខំ ជលលវំ វិយ ភោ តិណគ្គេ

ទុក្ខន្តុ សាគរជលំ វិយ សព្ពលោកេ,

សំកប្បនា តទបិ ហោតិ សភាវតោ ហិ

សព្ពំ តិលោកមបិ កេវលទុក្ខមេវ;

៥៣.

កាយោ ន យស្ស អនុគច្ឆតិ កាយហេតុ

ពាលោ អនេកវិធមាចរតីហ ទុក្ខំ,

កាយោ សទា កលិ មលាកលិលញ្ហិ លោកេ

កាយេ រតោ’នវរតំ វ្យសនំ បរេតិ

៥៤.

មីឡ្ហាករំ កលិមលាករមាមគន្ធំ

សូឡាសិសល្លវិសបន្នគរោគភូតំ,

ទេហំ វិបស្សថ ជរាមរណាធិវាសំ

តុច្ឆំ សទា វិគតសារមិមំ វិនិន្ទ្យំ;

៥៥. ¶

ទុក្ខំ អនិច្ចមសុភំ វត អត្តភាវំ

មា សំកិលេសយ ន វិជ្ជតិ ជាតុ និច្ចោ,

អម្ភោ ន វិជ្ជតិ ហិ អប្បមបីហ សារំ

សារំ សមាចរថ ធម្មមលំ បមាទំ;

៥៦.

មាយាមរីចិកទលីនលផេណបុញ្ជ-

គំគាតរង្គជលពុព្ពុលសន្និភេសុ,

ខន្ធេសុ បញ្ចសុ ឆឡាយតនេសុ តេសុ

អត្តា ន វិជ្ជតិ ហិ កោ ន វទេយ្យ’ពាលោ?

៥៧.

វញ្ឈាសុតោ សសវិសាណមយេ រថេ តុ,

ធាវេយ្យ ចេ ចិរតរំ សធុរំ គហេត្វា,

ទីបច្ចិមាលមិវ តំ ខណភង្គភូតំ

អត្តាតិ ទុព្ពលតរន្តុ វទេយ្យ ទេហំ;

៥៨. ¶

ពាលោ យថា សលិលពុព្ពុលភាជនេន

អាកណ្ឋតោ វត បិពេយ្យ មរីចិតោយំ,

អត្តានិ សាររហិតំ កទលីសមានំ

មោហា ភណេយ្យ ខលុ ទេហមិមំ អនត្តំ;

៥៩.

យោ’ទុម្ពរស្ស កុសុមេន មរីចិតោយំ

វាសំ យទិច្ឆតិ ស ខេទមុបេតិ ពាលោ,

អត្តានមេវ បរិហញ្ញតិ អត្តហេតុ

អត្តា ន វិជ្ជតិ កទាចិទបីហ ទេហេ;

៦០.

បោសោ យថា ហិ កទលី សុវិនិព្ភុជន្តោ

សារំ តទប្បម្បិ នោបលភេយ្យ កាមំ,

ខន្ធេសុ បំចសុ ឆឡាយតនេសុ តេសុ

សុញ្ញេសុ កិញ្ចិទបិ នោបលភេយ្យ សារំ;

៦១. ¶

សុត្តំ វិនា ន បដភាវមិហត្ថិ កិំចិ

ទេហំ វិនា ន ខលុ កោចិ មិហត្ថិ សត្តោ,

ទេហោ សភាវរហិតោ ខណភំគយុត្តោ,

កោ អត្តហេតុ អបរោ ភុវិ វិជ្ជតីហ?

៦២.

ទិស្វា មរីចិសលិលញ្ហិ សុទូរតោ ភោ

ពាលោ មិគោ សមុបធាវតិ តោយសញ្ញី,

ឯវំ សភាវរហិតេ វិបរីតសិទ្ធេ

ទេហេ បរេតិ បរិកប្បនយា ហិ រាគំ;

៦៣.

ទេហេ សភាវរហិតេ បរិកប្បសិទ្ធេ

អត្តា ន វិជ្ជតិ ហិ វិជ្ជុមិវន្តលិក្ខេ,

ភាវេថ ភាវនរតា វិគតប្បមាទា

សព្ពាសវប្បហននាយ អនត្តសញ្ញំ;

៦៤. ¶

លាលាករីសរុធិរស្សុវសានុលិត្តំ

ទេហំ ឥមំ កលិមលាកលិលំ អសារំ,

សត្តា សទា បរិហរន្តិ ជិគុច្ឆនីយំ

នានាសុចីហិ បរិបុណ្ណឃដំ យថេវ;

៦៥.

ណហាត្វា ជលញ្ហិ សកលំ ចតុសាគរស្ស

មេរុប្បមាណមបិ គន្ធមនុត្តរញ្ច,

បប្បោតិ នេវ មនុជោ ហិ សុចិំ កទាចិ

កិំ ភោ វិបស្សថ គុណំ កិមុ អត្តភាវេ?

៦៦.

ទេហោ ស ឯវ វិវិធាសុចិសន្និធានោ

ទេហោ ស ឯវ វធពន្ធនរោគភូតោ,

ទេហោ ស ឯវ នវធា បរិភិន្នគណ្ឌោ

ទេហំ វិនា ភយករំ ន សុសានមត្ថិ;

៦៧. ¶

អន្តោគតំ យទិវ មុត្តករីសភាគោ

ទេហា ពហិំ អតិចរេយ្យ វិនិក្ខមិត្វា,

មាតា បិតា វិករុណា ច វិនដ្ឋបេមា

កាមំ ភវេយ្យុ កិមុ ពន្ធុសុតា ច ទារា?

៦៨.

ទេហំ យថា នវមុខំ កិមិសង្ឃគេហំ

មំសដ្ឋិសេទរុធិរាកលិលំ វិគន្ធំ,

បោសេន្តិ យេ វិវិធបាបមិហាចរិត្វា

តេ មោហិតា មរណធម្មមហោ វតេវំ!

៦៩.

គណ្ឌូបមេ វិវិធរោគ និវាសភូតេ

កាយេ សទា រុធិរមុត្តករីសបុណ្ណេ,

យោ ឯត្ថ នន្ទតិ នរោ សសិគាលភក្ខេ

កាមញ្ហិ សោចតិ បរត្ថ ស ពាលពុទ្ធិ;

៧០. ¶

ភោ ផេណបិណ្ឌសទិសោ វិយ សារហីនោ

មីឡ្ហាលយោ វិយ សទា បដិកូលគន្ធោ,

អាសីវិសាលយនិភោ សភយោ សទុក្ខោ

ទេហោ សទា សវតិ លោណឃដោវ ភិន្នោ;

៧១.

ជាតំ យថា ន កមលំ ភុវិ និន្ទនីយំ

បង្កេសុ ភោ អសុចិតោយ សមាកុលេសុ,

ជាតំ តថា បរហិតម្បិ ច ទេហភូតំ

តំ និន្ទនីយមិហ ជាតុ ន ហោតិ លោកេ;

៧២.

ទ្វត្តិំសភាគបរិបូរតរោ វិសេសោ

កាយោ យថា ហិ នរនារិ គណស្ស លោកេ,

កាយេសុ កិំ ផលមិហត្ថិ ច បណ្ឌិតានំ

កាមំ តទេវ ននុ ហោតិ បរោបការំ;

៧៣. ¶

បោសោន បណ្ឌិតតរេន តថាបិ ទេហោ

សព្ពត្តនា ចិរតរំ បរិបាលនីយោ,

ធម្មំ ចរេយ្យ សុចិរំ ខលុ ជីវមានោ

ធម្មេ ហវេ មណិវរោ ឥវ កាមទោ ភោ

៧៤.

ខីរេ យថា សុបរិភាវិតមោសធម្ហិ

ស្នេហេន ឱសធពលំ បរិភាសតេវ,

ធម្មោ តថា ឥហ សមាចរិតោ ហិ លោកេ

ឆាយាវ យាតិ បរលោក មិតោ វជន្តំ;

៧៥.

កាយស្ស ភោ វិរចិតស្ស យថានុកូលំ

ឆាយា វិភាតិ រុចិរាមលទប្បណេ តុ,

កត្វា តថេវ បរមំ កុសលំ បរត្ថ

សម្ភូសិតា ឥវ ភវន្តិ ផលេន តេន;

៧៦. ¶

ទេហេ តថា វិវិធទុក្ខ និវាសភូតេ

មោហា បមាទវសគា សុខសញ្ញមូឡ្ហា,

តិក្ខេ យថា ខុរមុខេ មធុលេហមានោ

ពាឡ្ហញ្ច ទុក្ខមនុគច្ឆតិ ហីនបញ្ញោ;

៧៧.

សំកប្បរាគវិគតេ និរតត្តភាវេ

ទុក្ខំ សទា សមធិគច្ឆតិ អប្បបញ្ញោ,

មូឡ្ហស្ស ចេវ សុខសញ្ញមិហត្ថិលោកេ

កិំបក្កមេវ ននុ ហោតិ វិចារមានេ;

៧៨.

សព្ពោបភោគ ធនធញ្ញវិសេសលាភី

រូបេន ភោ ស មករទ្ធជសន្និភោបិ,

យោ យោព្ពនេបិ មរណំ លភតេ អកាមំ

កាមំ បរត្ថបរបាណហរោ នរោ ហិ;

៧៩.

សោ យាចកោ ភវតិ ភិន្នកបាលហត្ថោ

មុណ្ឌោ ធិគក្ខរសតេហិ ច តជ្ជយន្តោ,

ភិក្ខំ សទារិភវនេ សកុចេលវាសោ

ទេហេ បរត្ថិ បរចិត្តហរោ នរោ យោ;

៨០. ¶

ឥត្ថី នមុញ្ចតិ សទា បុន ឥត្ថិភាវា

នារី សទា ភវតិ សោ បុរិសោ បរត្ថ,

យោ អាចរេយ្យ បរទារមលង្ឃនីយំ

ឃោរញ្ច វិន្ទតិ សទា វ្យសនញ្ច នេកំ;

៨១.

ទីនោ វិគន្ធវទនោ ច ជឡោ អបញ្ញោ

មូគោ សទា ភវតិ អប្បិយទស្សនោ ច,

បប្បោតិ ទុក្ខមតុលញ្ច មនុស្សភូតោ

វាចំ មុសា ភណតិ យោ ហិ អបញ្ញសត្តោ;

៨២.

ឧម្មត្តកា វិគតលជ្ជគុណា ភវន្តិ

ទីនា សទា វ្យសនសោកបរាយណា ច,

ជាតា ភវេសុ វិវិធេសុ វិរូបទេហា

បីត្វា ហលាហលវិសំវ សុរំ វិបញ្ញា;

៨៣.

បាបានិ យេន ឥហ អាចរិតានិ យានិ

យោ វស្សកោដិនហុតានិ អនប្បកានិ,

លទ្ធាន ឃោរមតុលំ នរកេសុ ទុក្ខំ

បប្បោតិ ចេត្ថ វិវិធវ្យសនញ្ច នេកំ;

៨៤. ¶

លោកត្តយេសុ សកលេសុ សមំ ន កិំចិ

លោកស្ស សន្តិករណំ រតនត្តយេន,

តំតេជសា សុមហតា ជិតសព្ពបាបោ

សោហំ សទាធិគតសព្ពសុខោ ភវេយ្យំ;

៨៥.

លោកត្តយេសុ សកលេសុ ច សព្ពសត្តា

មិត្តា ច មជ្ឈរិបុពន្ធុជនា ច សព្ពេ,

តេ សព្ពទា វិគតរោគភយា វិសោកា

សព្ពំ សុខំ អធិគតា មុទិតា ភវន្តុ;

៨៦.

កាយោ ករីសភរិតោ វិយ ភិន្នកុម្ភោ

កាយោ សទា កលិមលវ្យសនាធិវាសោ,

កាយេ វិហញ្ញតិ ច សព្ពសុខន្តិ លោកោ

កាយោ សទា មរណរោគជរាធិវាសោ;

៨៧. ¶

សោ យោព្ពនោតិ ថវិរោតិ ច ពាលកោតិ

សត្តេ ន បេក្ខតិ វិហញ្ញតិរេវ មច្ចុ,

សោហំ ឋិតោបិ សយិតោបិ ច បក្កមន្តោ

គច្ឆាមិ មច្ចុវទនំ និយតំ តថា ហិ;

៨៨.

ឯវំ យថា វិហិតទោសមិទំ សរីរំ

និច្ចំវ តគ្គតមនា ហទយេ ករោថ,

មេត្តំ បរិត្តមសុភំ មរណស្សតិញ្ច

ភាវេថ ភាវនរតា សតតំ យតត្តា;

៨៩.

ទានាទិ បុញ្ញកិរិយានិ សុខុទ្រយានិ

កត្វា ច តម្ផលមសេស មិហប្បមេយ្យំ,

ទេយ្យំ សទា បរហិតាយ សុខាយ ចេវ

កិម្ភោ តទេវ ននុ ហត្ថគតញ្ហិ សារំ?

៩០.

ហេតុំ វិនា ន ភវតី ហិ ច កិំចិ លោកេ

សទ្ទោវ បាណិតលឃដ្ដនហេតុជាតោ,

ឯវញ្ច ហេតុផល ភាវវិភាគភិន្នោ

លោកោ ឧទេតិ ច វិនស្សតិ តិដ្ឋតី ច;

៩១. ¶

កម្មស្ស ការណាមយញ្ហិ យថា អវិជ្ជា

ភោ កម្មនា សមធិគច្ឆតិ ជាតិភេទំ,

ជាតិំ បដិច្ច ច ជរាមរណាទិទុក្ខំ

សត្តា សទា បដិលភន្តិ អនាទិកាលេ;

៩២.

កម្មំ យថា ន ភវតីហ ច មោហនាសា

កម្មក្ខយាបិ ច ន ហោតិ ភវេសុ ជាតិ,

ជាតិក្ខយា ឥហ ជរាមរណាទិទុក្ខំ

សព្ពក្ខយោ ភវតិ ទីបេវានិលេន;

៩៣.

យោ បស្សតីហ សតតំ មុនិធម្មកាយំ

ពុទ្ធំ ស បស្សតិ នរោ ឥតិ សោ អវោច,

ពុទ្ធញ្ច ធម្មមមលញ្ច តិលោកនាថំ

សម្បស្សិតុំ វិចិនថា’បិ ច ធម្មតំ ភោ;

៩៤. ¶

សល្លំវ ភោ សុនិសិតំ ហទយេ និមុគ្គំ

ទោសត្តយំ វិវិធបាបមលេន លិត្តំ,

នានាវិធព្យសនភាជនមប្បសន្នំ

បញ្ញាមយេន ពលិសេន និរាករោថ;

៩៥.

នាកម្បយន្តិ សកលាបិ ច លោកធម្មា

ចិត្តំ សទាបគតបាបកិលេសសល្លំ,

រូបាទយោ ច វិវិធា វិសយា សមគ្គា

ផុដ្ឋំវ មេរុសិខរំ មហតានិលេន;

៩៦.

សំសារទុក្ខមគណេយ្យ យថា មុនិន្ទោ

គម្ភិរបារមិត សាគរមុត្តរិត្វា,

ញេយ្យំ អពោធិ និបុណំ ហតមោហជាលោ

តស្មា សទា បរហិតំ បរមំ ចិណាថ;

៩៧.

ឱហាយ សោ’ធិគតមោក្ខសុខំ បរេសំ

អត្ថាយ សំចរិ ភវេសុ មហព្ភយេសុ,

ឯវំ សទា បរហិតំ បុរតោ ករិត្វា

ធម្មោ មយានុចរិតោ ជគទត្ថមេវ;

៩៨. ¶

លទ្ធាន ទុល្លភតរញ្ច មនុស្សយោនិំ

សព្ពំ បបញ្ចរហិតំ ខណសម្បទញ្ច,

ញត្វាន អាសវនុទេកហិតញ្ច ធម្មំ

កោ បញ្ញវា អនវរំ ន ភជេយ្យ ធម្មំ?

៩៩.

លទ្ធាន ពុទ្ធសមយំ អតិទុល្លភំច

សទ្ធម្ម មគ្គមសមំ សិវទំ តថេវ,

កល្យាណមិត្តបវរេ មតិសម្បទញ្ច

កោ ពុទ្ធិមា អនវរំ ន ភជេយ្យ ធម្មំ?

១០០.

ឯវម្បិ ទុល្លភតរំ វិភវេ សុលទ្ធា

មច្ឆេរទោស វិរតា ឧភយត្ថកាមា,

សទ្ធាទិធម្មសហិតា សតតប្បមត្តា

ភោ! ភោ! ករោថ អមតាធិគមាយ បុញ្ញំ;