📜
បទសាធនំ ¶
នមោ តស្ស ភគវតោ អរហតោ សម្មាសម្ពុទ្ធស្ស
ពុទ្ធម្ពុជំ នមស្សិត្វា សទ្ធម្មមធុ ភាជនំ,
គុណមោបទបទំ សង្ឃមធុព្ពតនិសេវិតំ;
មោគ្គល្លាយនាចរិយ ចរញ្ច យេន ធីមតា,
កតំ លឃុមយន្ទិទ្ធមនុនំ សទ្ទលក្ខណំ;
អារភិស្សំ សមាសេន ពាលត្ថំ បទសាធនំ,
មោគ្គល្លាយនសទ្ទត្ថរតនាករបទ្ធតិំ;
សញ្ញាបរិគ្គហេនេវ លក្ខណេសុ សរាទយោ,
ញាយន្តិតិ តមេវាទោ ទស្សយិស្សំ វិភាគតោ;
អអាទយោ តិតាឡីស វណណា.
ជិនវចនានុរូបា អការទេយោ និគ្គហិតន្តា តេចត្តាឡី សក្ខរា បច្ចេកំ វណ្ណា នាម ហោន្តិ យថា - អ អា ឥ ឦ ឧ ឩ ឯ ឱ ក ខ គ ឃ ង ច ឆ ជ ឈ ញ ដ ឋ ណ ត ថ ទ ធ ន ប ផ ព ភ ម យ រ ល វ ស ហ ឡ អំ ឥតិ-កការាទិស្វការោ ឧច្ចារណត្ថោ = វណណីយតិ អត្ថោ ឯតេហីតិ វណ្ណា-អអាទិ មរិយាទា ភូតោ យេសន្តោ អអាទយោ.
អអាទយោតិ វត្តតេ យាវ ‘‘ពិន្ទុនិគ្គហីត’’ន្តិ-តញ្ចខោអត្ថ វសា វិភត្តិចីបរិនាមោតិ សត្តម្យន្តមភិសម្ពន្ធីយតេ.
ទសាទោ សរា
អអាទិស្វាទិម្ហិ និទ្ទិដ្ឋា ឱទន្តា ទសវណ្ណា សរា នាម ហោន្តិ-យថា-អ អា ឥ ឦ ឧ ឩ ឯ ឱ = សរន្តិ បវត្តន្តីតិ សរា-ទសា ទោតិ វត្តតេ តីសុ ចក្កមានេសុ.
ទ្វេ ទ្វេ សវណ្ណា.
អអាស្វាទិមេសុ ទស្សុ ទ្វេ ទ្វេ សវណ្ណា នាម ហោន្តិ. យថាក្កមំ-យថា-អអា ឥតិ, ឧឩ ឥតិ, ឯ ឥតិ, ឱ ឥតិ = សមានា សាទិសា វណ្ណា សវណ្ណា-សមានត្តញ្ច ឋានតោ.
ឆ វណ្ណានំហិ ឧប្បត្តិដ្ឋានានិ កណ្ឋាតាលុមុទ្ធទន្តឱដ្ឋានា សិកាវសេន-តេសុ អវណ្ណកវគ្គហានំ កណ្ឋោឋានំ-ឥវណ្ណ ចវគ្គយានំ តាលុ-ដវគ្គរឡានំ មុទ្ធា-តវគ្គលសានំ ទន្តា-ឧ វណ្ណបវគ្គានំ ឱដ្ឋា-ឯវណ្ណស្ស កណ្ឋតាលុ-ឱវណ្ណស្ស កណ្ឋោដ្ឋំ-វការស្ស ¶ ទន្តោដ្ឋំ-និគ្គហិតស្ស នាសិកា-ងញណនមានំ សកដ្ឋានំ នាសិកា ច-ទ្វេទ្វេតិ វត្តតេ.
បុព្ពោ រស្សោ
តេស្ចេវ ទសសុ យេ ទ្វេ ទ្វេ សវណ្ណា តេសុ យោ យោ បុព្ពោ សោ សោ រស្សសញ្ញោ ហោតិ-យថា-អ ឥ ឧ ឯ ឱ-តេសុ សំយោគ បុព្ពាច ទិស្សន្តិ ទ្វេ បនន្តិមា ទីបេតុំ តត្ថ សាធុត្តំ តេសម្បិ ឥធ សង្គហោ = រស្សកាលយោគា តព្ពន្តតាយ វា រស្សា-តថា ទីឃា-ឥធាបិទ្វេទ្វេតិ វត្តតេ.
បរោ ទីឃោ.
អអាទិស្វាទិភុតេសុ ទសសុ យេ ទ្វេ ទ្វេ សវណ្ណា តេសុ យោ យោ បរោ សោ សោ ទីឃសញ្ញោ ហោតិ-យថា-អា ឦ ឩ.
កាទយោ ព្យញ្ជនា.
អអាទិសុ កាទយោ និគ្គហីតបរិយន្តា តេត្តិំស ព្យញ្ជនានាម ហោន្តិ-យថា-ក ខ គ ឃ ង ច ឆ ជ ឈ ញ ដ ឋ ឌ ណ ត ថ ទ ធ ន ប ផ ព ភ ម យ រ លវ ស ហ ឡ អំ = ព្យញ្ជីយតិ អត្ថោ ឯតេហីតិ ព្យញ្ជនា-កាទយោតិ វត្តតេ.
បញ្ច បញ្ចកា វគ្គា.
អអាទសុ កការាទយោ មការន្តា បញ្ច បញ្ចកា វគ្គា នាម ហោន្តិ-យថា-កខគឃង, ចឆជឈញ, ដឋឌឍណ, តថទធន, បផពភម. = វជ្ជេន្តិ យការាទយោតិ វគ្គា.
ពិន្ទុ និគ្គហិតំ
អការាទីសុយវាយំ វណ្ណោ ពិន្ទុមត្តោ សោ និគ្គហិតសញ្ញោហោតិ = រស្សសរំ និស្សាយ គហិតមុច្ចារិតំ និគ្គហីតំ.
សញ្ញា វិធានំ.
សន្ធិ វុច្ចតេ-បុរិស ឧត្តមោ, បញ្ញា ឥន្ទ្រិយំ. សតិអារក្ខោ,ភោគិ ឥន្ទោ, ចក្ខុ អាយតនំ, អភិភុ អាយតនំ, ធនម្មេ អត្ថិ, កុតោ ឯត្ថា’ តិធ-សរោ លោបោ សរេ.
សរោ សរោ លោបនីយោ ហោតិ-សរេតោបសិលេសិកាធារសត្តមី តតោ វណ្ណកាលវ្យវធានេ ការិយំ ន ហោតិ-ត្វមសិ, កតមា ចានន្ទ អនិច្ចសញ្ញា’តិ-អញ្ញត្ថាបិ សំហតាយមោបសិលេសកាធា រេយេវ សត្តមី-វិធីតិ វត្តមានេ.
សត្តមិយំ បុព្ពស្ស.
សត្តមីនិទ្ទេសេ បុព្ពស្សេវ វិធិតិ បុព្ពសរលោបោ-បុរិសុត្តមោ,បញ្ញិន្ទ្រិយំ, សតារក្ខោ, ភោគិន្ទោ, ចក្ខាយតនំ. អភិភាយតនំ, ធនម្មត្ថិ, កុតេត្ថ. បុព្ពស្ស ¶ ការិយវិធានា សត្តមីនិទ្ទិដ្ឋស្ស បរតាវ គម្យតេតិ បរេតុបរិវចនម្បិ ឃដតេ-សោ អហំ, ចត្តារោ ឥមេ, យតោ ឧទកំ, បាតោ ឯវំ’តីធ-‘‘សរោ លោបោ សរេ’’តិ វត្តតេ.
បរោ ក្វចិ.
សរម្ហា បរោ សរោ ក្វចិ លោបនីយោ ហោតិ-សោហំ, ចត្តារោមេ, យតោទកំ. បាតោច-ក្វចិតិកិំ?-បញ្ញិន្ទ្រិយំ-អស្សាធិការោ សព្ពសន្ធិសុ-តស្ស ឥទំ, តស្ស ឥទំ, វាត ឦរិតំ, វាត ឦរិតំ, សីត ឧទកំ, សីត ឧទកំ, វាម ឩរុ,វាម ឩរុ, ឥតិធ-បុព្ពសរ លោបេ-សរេ វេតិ ច វត្តតេ.
យុវណណានម្ញោ លុត្តា.
លុត្តា សរាបរេសំ ឥវណ្ណវណ្ណានំ ញោ ហោន្តិ វាយថាក្កមំ.
វណ្ណបរេន សវណ្ណេបិ.
វណ្ណសទ្ទោ បរោ យស្មា តេន សវណ្ណោបិ គយ្ហតិ សយំ ចេតិ ឦ ឩ នម្បិ ឯ ឱ-តស្សេទំ, តស្សិទំ-វាតេរិតំ. វាតិរិតំ-សីតោទកំ, ‘‘ព្យញ្ជនេ ទីគរស្សា’’តិ ទីឃេ-សីតុទកំ-វាមោរុ,វាមូរុ-លុត្តេតិកិំ-ទស ឥមេ.
អតិប្បសង្គពាធកស្ស ក្វចិសទ្ទស្សានុវត្តនតោ ន វិកប្បវិធី និយតា-តេន ឧបេតោ’តិ ឯវមាទីសុ វិកកេប្បា នារកិតាទិសុ វិធិ ច ន ហោតិ-ចិ អកាសិ, ចិ អកាសិ. សុ អាគតំ, សុ អាគតំ’តិធយុវណ្ណានំ វេ’តិ ច វត្តតេ.
យវា សរេ.
សរេ បរេ ឥវ ណ្ណុវណ្ណានំ យការវការា ហោន្តិ វា យថាក្កមំ-អការស្ស ទីឃេ-វ្យាកាសិ, ‘‘វនតរគាវា គាមា’’តិ យាគមេ-វិយាកាសិ-ស្វាគតំ. សាគតំ-ក្វចិត្វេវ-យានីធ.
តេ អជ្ជ, តេ អជ្ជ, សោ អយំ, សោ អយំ, ឥតីធ-‘‘យវាសរេ’’ ‘វេ’តិ ច វត្តតេ.
ញោនំ
ញោនំ យការវការា ហោន្តិ វា សរេ បរេ យថាក្កមំ.
ត្យជ្ជ, តេជ្ជ-‘‘ព្យញ្ជនេ ទីឃរស្សា’’តិទីឃេ-ស្វាយំ, សោយំ.
ក្វចីត្វេវ-ធនម្មត្ថី-គោ ឯឡកមិតិធ-សរេ’តិ វត្តតេ.
គោស្សាវង.
សរេ បរេ គោស្ស អវង អាទេសោ ហោតិ-សច‘‘ដនុពន្ធានេក វណ្ណាសព្ពស្សា’’តិ សព្ពស្សប្បសង្គេ-អន្តស្សេ’តិ វត្តមានេ.
ងនុ ពន្ធោ.
ងការោនុពន្ធោ យស្ស សោ នេកវណ្ណោបិ អន្តស្ស ហោតិតិ औការស្សេវ ហោតិ,-‘‘សង្កេតោនវយវោនុ ពន្ធោ’’តិវចនា ងការស្សាប្បយោគោ-បយោជនំ‘‘ងនុពន្ធោ’’តិ សង្កេតោ-គវេឡកំ.
ឥតិ ¶ ឯវ, ឥតិ ឯវា ‘‘តីធ-
វិតិស្សេវេ វា
ឯវសទ្ទេ បរេ ឥតិស្ស វោ ហោតិ វា-សច.
ឆដ្ឋិយន្តស្ស.
ឆដ្ឋិនទ្ទិដ្ឋស្ស យំ ការិយំ តទន្តស្ស វិញ្ញេយ្យន្តិ ឥការស្សាទេសោ ហោតិ = ឋានីនមាមទ្ទិយទិស្សតិ ឧច្ចារិយតិ’តិ អាទេសោ-ឥត្វេវ, អញ្ញត្រ យាទេសេ-‘‘តវគ្គវរណនំ យេ ចវគ្គពយញា’’តិ តការស្ស វោ-‘‘វគ្គលយេហិ តេ’’តិ យស្ស ច ចការោ, ឥច្ចេវ-ទុ អង្គិកំ, ចិ ឥត្វា, អជ្ជ អគ្គេ, បាតុ អហេសុំ, បា ឯវ, ឥធ ឥជ្ឈតិ, បរិ អន្តំ, អត្ត អត្ថមិតិធ-‘‘មយទាសរេ’’តិ វត្តតេ.
វតតរគា ចាគមា.
ឯតេ មយទា វាគមា ហោន្តិ វា សរេ ក្វចិ,-អាគមិនោ អនិយមេបិ សរោយេវាគមី ហោតិ វនាទិនន្តុ ញាបកា-អញ្ញថាហិ បទាទីនំ យុក្វីធាន មនត្ថកំ-ទុវង្គិកំ, ចិនិត្វា, អជ្ជតគ្គេ, បាតុរហេសុំ, -‘‘ព្យញ្ជនេទីឃរស្សា’’តិ រស្សេ-បគេវ, ឥធមិជ្ឈតិ, បរិយន្តំ, អត្តទត្ថំ-វាត្វេវ-អត្តត្ថំ.
ឆ អភិញ្ញា, ឆ អភិញ្ញា,’តីធ-វា សរេ អាគមោ’តិ ច វត្តតេ.
ឆា ឡោ.
ឆ សទ្ទា បរស្ស សរស្ស ឡការោ អាគមោ ហោតិ វា-ឆឡភិញ្ញា, ឆអភិញ្ញា.
សរសន្ធិ.
កញ្ញា ឥវ-កញ្ញា ឥវា តីធ-បុព្ពបរសរានំ លោបេ សម្បត្តេ-សរោ បរោតិ ច វត្តតេ.
នទ្វេវា.
បុព្ពបរសរា ទ្វេបិ វា ក្វចិ ន លុប្យន្តេ-កញ្ញាឥវ, កញ្ញេវ, កញ្ញាវ.
សរសន្ធិ និសេធោ.
តត្រ អភិរតិ, ខន្តិ បរមំ, សម្មា អក្ខាតោ’តីធ-
ព្យញ្ឆនេ ទីឃរស្សា.
រស្សទីឃានំ ក្វចិ ទីឃរស្សា ហោន្តិ ព្យញ្ជនេ-តត្រាភិរតិ, ខន្តីបរមំ,’ សម្មទក្ខាតោ’ តិទាគមេ រស្សោ-ក្វចីត្វេច-ត្យជ្ជ-កថំ យានិវ អន្តលិក្ខេ’តិ -ទីឃរស្សាតិ យោគវិភាគា.
ចិ គហោ, តតិយ ឈានំ. វិ ខោបោ, ឥតិធ-ព្យញ្ជនេ’តិ វត្តតេ.
សរម្ហា ទ្វេ.
សរម្ហា បរស្ស ព្យញ្ជនស្ស ក្វចិ ទ្វេរូបានិ ហោន្តិ-វិគ្គហោ.
ចតុត្ថ ¶ ទុតិយេស្វេសំ តតិយ បឋមា.
ចតុត្ថទុតិយេសុ បរេស្វេសំ ចតុត្ថទុតិយានំ តព្ពគ្គេ តតិយ បឋមា ហោន្តិ បច្ចាសត្យាតិ បុព្ពឈការខការានំ ជការកករា-តតិយជ្ឈានំ, វិក្ខេបោ-សរម្ហា’តិកិំ?-តំ វនំ. អករម្ភសេតេ, អករម្ភសេតេ, ឯសោ អត្ថោ, ឯសោ អត្ថោ, ឥតិធ-ចេ’តិវត្តតេ.
ឯ ឱ ន ម វណ្ណេ.
ឯ ឱ នំ វណ្ណេ ក្វចិ អ ហោតិ វា-អករម្ភសនេ, អករម្ហ សេតេ-ឯសអត្ថោ, ឯសោអត្ថោ-វណ្ណេតិកិំ?-សោ.
សរព្យញ្ជនសន្ធិ.
អត យន្តំ. តថ យំ. មទ យំ, ពុធិ យតិ, ធន យំ. សេវ យោ, បយេសនា, បោក្ខរណ យោ, ឥតិធ-
តវគ្គវរណនំយេ ចវគ្គខយញា.
តវគ្គវរណនំ ចវគ្គពយញា ហោន្តិ យថាក្កមំ យការេ, ‘‘វគ្គលសេហិ តេ’’តិ វគ្គា បរស្ស យស្ស បុព្ពរូបំ-អច្ចន្តំ. តច្ឆំ, មជ្ជំ, ពុជ្ឈតិ, ធញ្ញំ, សេព្ពោ, បយ្យេសនា, បោក្ខរញ្ញោ-ក្វចីត្វេច, មត្យា-យេតិ វត្តតេ វក្ខមានេសុ តីសុ. សក យតេ, រុច យតេ, បដ្យតេ, លុប្យតេ, សល្យតេ, ទិស្យតេ’តីធ.
វគ្គលសេហិ តេ
វគ្គលសេហិ បរស្ស យការស្ស ក្វចិ តេ វគ្គលសា ហោន្តិ.
សក្កតេ, រុច្ចតេ,បដ្ដតេ, លុប្បតេ, សល្លតេ, ទិស្សតេ. ក្វចិត្វេវ-ក្យាហំ-មុហ = យតី’តីធ-
ហស្ស វិបល្លាសោ
ហស្ស វិបល្លាសោ ហោតិ យការោ-មុយ្ហតិ,
ពហុអាពាធោ, ពហុ អាពាធោ’តីធ-ឧស្សវការេ ‘‘ហស្ស វិបល្លាសោ’’តិ វត្តតេ.
វេវា.
ហស្ស វិបល្លាសោ ហោតិវា វការេ-ពវ្ហាពាធោ, ពហ្វាពាធោ.
ព្យញ្ជន សន្ធិ.
អក្ខិរុជតិ. អក្ខិរុជតី’តីធ-វេតិ វត្តតេ យាវ‘‘មយទាសរេ’’តិ.
និគ្គហិតំ.
និគ្គហីតមាគមោ ហោតិវា ក្វចិ = ឋានីនមាលិង្គិយ គច្ឆតិ បវត្តតី’តិ អាគមោ-អក្ខិំ រុជតិ,អក្ខិ រុជតិ-‘‘យាវទ្វិធា’’តិ អាទោ និច្ចំ វវត្ថិត វិភាសត្តា វាធិការស្ស-វាសទ្ទោ ហិ អត្ថវយេ វត្តតេ កត្ថចិ វិកប្បេ កត្ថចិ យថាវវត្ថិតរូប បរិគ្គហេតិ-យទា បច្ឆិមេ តទា នច្ចមនិច្ចមសន្តញ្ច វិធិំ ទីបេតិ-ឯត្ថ បន ក្វ ចិសទ្ទស្សានុ ¶ វត្តនតោ តេនេវាសន្តវិធិ សិទ្ធោ’តិ វាសទ្ទេ និតរទ្វយំ-សំ រម្ហោ, សំរម្ហោ, បុំ លិង្គំ,បុំ លិង្គមិតីធ-និគ្គហីតាធិការោ អា ‘‘មយទា សរេតិ’’.
លោបោ.
និគ្គហីតស្ស លោបោ ហោតិ វា ក្វចិ-ទីឃទិត្តានិ, សារម្ហោ, សារម្ហោ-បុល្លិង្គំ, បុំលិង្គំ-បដិសល្លាណេ បាតុកាមោ’តិអាទិសុ និច្ចំ-បុប្ផំ អស្សា, បុប្ផំ អស្សា, កិំ ឥតិ, កិំ ឥតី’តីធ-
បរសរស្ស.
និគ្គហីតម្ហា បរស្ស សរស្ស លោបោ ហោតិ វា ក្វចិ.
សំយោគាទិ លោបោ.
អនន្តរា ព្យញ្ជនា សំយោគោ-អត្រ យោ អាទភុតាវយវោ តស្ស វា ក្វចិ លោបោ ហោតី’តិ សស្សាទិស្ស លោបោ-បុប្ផំសា, ‘‘មយទា សរេ’’តិ និគ្គហីតស្ស មការោ-បុប្ផមស្សា, ‘‘វគ្គេ វគ្គ’ន្តោ’’តិ នោ នគ្គហីតស្ស-កិន្តិ, កិមិតិ.
តំ ខ ណំ, តំ ខណំ, ធម្មំ ចរេ, ធម្មំ ចរេ, តំ ឌហតិ, តំ ឌហតិ, តំ ទានំ, តំ ទានំ, តំ ផលំ, តំ ឯលមិតីធ-
វគ្គេ វគ្គន្តោ.
នគ្គហីតស្ស ខោ វគ្គេ វគ្គន្តោ វា ហោតិ បច្ចាសត្យា-តង្កណំ,តំខណំ-ធម្មញ្ចរេ, ធម្មំចរេ-តណ្ឌហតិ, តំឌហតិ-តន្ទានំ, តំទានំ-តម្ផលំ, តំផលំ-គន្ត្វា សម្មតោតិ’អាទិសុ និច្ចំ-អានន្តរិកំ យមាហុ, អានន្តរិកំ យមាហុ, បច្ចត្តំ ឯវ, បច្ចត្តំ ឯវ, តញ្ហិ. តញ្ហិ, ឥតិធ-
យេវហិសុញ្ញោ.
យឯវហិសទ្ទេសុ និគ្គហីតស្សញោ វា ហោតិ-‘‘វគ្គលសេហិ តេ’តិ យស្ស ញការេ-អានន្តរិកញ្ញ មាហុ. អានន្តរិកំ យមាហុ, ញស្ស ទ្វិត្តេ-បច្ចត្តញ្ញេវ, បច្ចត្តំឯវ-តញ្ហិ, តំហី-ឯវ សទ្ទសហចរិយាយេតិ យសទ្ទស្សេវ គហណំ-សំយតោ, សំយតោ’តីធ
យេ សំស្ស
សំសទ្ទស្ស យំ និគ្គហីតំ តស្ស វា ញោ ហោតិ យការេ-
សញ្ញតោ, សំយតោ-ឥធយការមត្តោវ គយ្ហតេ បុនព្ពចនា.
តំ ឯវ, តំ ឯវ, តំ ឥទំ, តំ ឥទំ, តំ ឥមិនា, តំ ឥមិនាតីធ-
មយទាសរេ.
និគ្គហីតស្ស មយទា ហោន្តិ វា សរេ ក្វចិ-តមេវ, តំឯវ-តយិទំ’ តំឥទំ-តទមិនា, តំ ឥមិនា ឯត្ថ-‘‘តទមិនាទីនី’’តិនិបាតនា ឥការស្ស អការោ-លក្ខណន្តរេនាវិហិតាទេសលោបាគមវិបល្លាសា សព្ពត្ថ ឥមិនាវ ទដ្ឋព្ពា-តេន និជកោ. និយកោ,’តិអាទិ សិទ្ធំ-ពុទ្ធម សរណមិច្ចាទិសុ យោគវិភាគា.
និគ្គហិត សន្ធិ.
អថ ¶ នាមានិ វុច្ចន្តេ.
តានិ វិវិធានិ សលិគាលិគវសេន-តត្ថ សលិគេយុ តាវ អការន្តតោ បុល្លិង្គា ពុទ្ធសទ្ទា សត្តវិភត្តិយោ បរា យោជីយន្តោ-ពុទ្ធ ឥតិ ឋិតេ.
ទ្វេ ទ្វេ កានេកេសុ នាមស្មា សិយោ អំយោ នាហិ យនំ ស្មាសនំ ស្មិំសុ
ឯតេសំ ទ្វេទ្វេ ហោន្តិ ឯកានេកត្ថេសុ វត្តមានតោ នាម ស្មាតិ យថាក្កមំ ឯកម្ហិ ចត្តព្ពោ ឯកវចនានំ ពហុម្ហិ វត្តព្ពេ ពហុវចនានំ ចាតិយមេនប្បយង្គេ-នាមស្មា’តិអធិការោ.
បឋមាត្ថមត្តេ
សកត្ថទព្ពលិង្គានិ សង្ខ្យាកម្មាទិបញ្ចកំ
នាមត្ថោ តស្ស សាមញ្ញមត្តមត្តំ បវុច្ចតេ.
នាមស្សាភិធេយ្យ មត្តេ បឋមាវិភត្តិ ហោតិ’តិ វត្តិច្ឆាវសា បឋមាយេកវចនពហុវចនានិ.
សិយោឥតិ បឋមា, សិស្សិការស្សានុពន្ធត្តប្បេយោគោ-បយោជនំ‘‘កិ មំ សីសូ’’តិ សង្កេតោ-តថា អំ វចនស្សការស្ស-សិ-អតោ’តិ វត្តតេ-តស្ស នាមវិសេសនត្តា ‘‘វិធិព្ពិសេសនន្តស្សា’’តិ តទន្តតោ វិធិ.
សិស្សោ.
អការន្តតោ នាមស្មា បរស្ស សិស្ស ឱហោតិ-បុព្ពសរលោបោ ពុទ្ធោ តិដ្ឋតិ-យោ.
អតោ យោនំ ដាដេ.
អការន្តតោ នាមស្មា បរេសំ បឋមាទុតិយាយោនំ ដាដេ ហោន្តិ យថាក្កមំ-ដការានុពន្ធត្តា‘‘ដនុពន្ធានេកវណ្ណា សព្ពស្សា’’តិ សព្ពាទេសោ-ពុទ្ធា តិដ្ឋន្តិ. ‘បឋមាត្ថមត្តេ’’តិវត្តតេ.
អាមន្តណេ.
សទ្ទេនាភិមុខី ការោ វិជ្ជមានស្ស វត្ថុនោ
អាមន្តណំ វិធាតព្ពេ នត្ថិ រាជា ភវេតិ តំ;
អាមន្តណធិកេ អត្ថមត្តេ បឋមា វិភត្តិ ហោតី’តិ ឯកស្មិំ ឯកវចនំ សិ.
គោស្យាលបណេ.
អាលបណេ សិ គសញ្ញោ ហោតិ-លោបោ’តិ វត្តតេ
គសីនំ.
នាមស្មាគសីនំលោបោហោតិ-ភោពុទ្ធមំបាលយ-គេ’តិវត្តតេ.
អយុនំ វា ទីឃោ.
ऐឧ ឥច្ចេសំ វា ទីឃោ ហោតិ គេបរេ តិលិង្គេ’តិទីឃោ-ពុទ្ធា, កេចិ ទីឃំ ទូរាលបណេ យេវិច្ឆន្តិ សមីបាលបណេបិ ទស្សតោ តំ ន គហេតព្ពំ-យោម្ហិ,-ពុទ្ធា មំ បាលេថ.
កម្មេ ¶ ទុតិយា
កត្តុក្រិយាភិសម្ពន្ធំ ការកំ កម្មមុច្ចតេ;
និព្ពត្តិ វិកតិប្បត្តិ ភេទា តំ តិវិធំ ភវេ.
អស្មិំ ទុតិយា វិភត្តិហោតិ-អំយោ ឥតិ ទុតិយា-អំ-ពុទ្ធំបណមាមិ, យោស្សដេ-ពុទ្ធេ.
កត្តុករណេសុ តតិយា.
ក្រិយំ យោ កុរុតេ មុខ្យោ ស កត្តា យោជិតោ ន វា ករណំ តំ វិសេសេន យំ ក្រិយាសិទ្ធិហេតុកំ.
តេសុ ការកេសុ តតិយា វិភត្តិ ហោតិ-នាភិ ឥតិ តតិយា-នា-នាស្សា’តិ វត្តតេ.
អតេន
អការន្តតោ នាមស្មា បរស្ស នាវចនស្ស ឯនាទេសោ ហោតិ-ពុទ្ធេន ទេសិតោ ធម្មោ-ហិ-
សុហិស្វសេស.
អការន្តស្ស សុហីស្វេហោតិ-ពុទ្ធេហិ-វេ’តិ វត្តតេ.
ស្មាហិស្មិន្នំ ម្ហាភីម្ហិ.
នាមស្មា បរេសំ ស្មាហិស្មិន្នំ ម្ហាភីម្ហិ វា ហោន្តិ យថាក្កមំ-ហិស្ស ភិយាទេសោ-ពុទ្ធេភី, ករណេ-ពុទ្ធេន លោកោ សុចរតិ, ពុទ្ធេហិ, ពុទ្ធេហិ, វា.
ចតុត្ថី សម្បទានេ.
អនុមន្ត្វនិរាកត្តុជ្ឈេសកានំ វសា តធា;
ទទាតិ កម្មនា យុត្តំ សម្បទានមុទិរិតំ.
តស្មិំ សម្បទានការកេ ចតុត្ថិ សិយា-សនំ ឥតិ ចតុត្ថី-ស.
សុញ្សស្ស.
នាមស្មា បរស្ស សស្ស សុញ្ហោតិ-សច-ឆដ្ឋិយា’តិវត្តមានេ
ញកានុពន្ធាទ្យន្តា.
ឆដ្ឋីនិទ្ទិដាឋស្ស ញានុពន្ធកានុពន្ធាទ្យន្តា ហោន្តី’តិអាទិភុតោ ហោតិ-ឧការោ ឧច្ចារណត្ថោ-ញាការោ ឯត្ថេវ សង្កេតត្ថោ-ពុទ្ធស្ស បុប្ផំ ទេហិ.-អតោ វា ពហុលមិតិច វត្តតេ.
សស្សាយ ចតុត្ថិយា
អការន្តតោ បរស្ស សស្ស ចតុត្ថិយា អាយោ ហោតិ វា ពហុលំ-ពុទ្ធាយ, យេភុយ្យេន តាទត្ថេ យេវាយមាយោ ទិស្សតី’តិ ឥតោបរំ នោទាហរីយតេ-នំ-ទីឃោ’តិវត្តតេ.
សុនំហិសុ
ឯសុ នាមស្ស ទីឃោ ហោតិ-ពុទ្ធានំ.
បញ្ចម្យវធិស្មា.
សីមាភុតោ បទត្ថានំ យោ ចលោ និច្ចលោ’ថ វា;
អច្ចុតោ បុព្ពកា រូបា នមាហុរវធិម្ពុធា.
ឯតស្មា ¶ ការកា បញ្ចមីវិភត្តិ ហោតិ-ស្មា ហី ឥតិ បញ្ចមី-ស្មា-អតោ យោនំ ដាដេ វេតិ ទ្វ វត្ត តេ.
ស្មាស្មិន្តំ.
អការន្តតោ នាមស្មា បរេសំ ស្មាស្មិន្នំ ដាដេ វា ហោន្តិ យថាក្កមំ.
ពុទ្ធា បហា និច្ឆរតិ. ពុទ្ធម្ហា, ពុទ្ធស្មាវា-ហិ-ពុទ្ធេហិ, ពុទ្ធេភិ.
ឆដ្ឋិ សម្ពន្ធេ
ក្រិយាការកសញ្ជាតោ អស្សេទម្ហាវហេតុកោ;
សម្ពន្ធោ’តិ បវុត្តោ សោ សម្ពន្ធិទ្វយនិស្សិតោ.
សម្ពន្ធិត្តាវិសេសេបិ ឆដ្ឋី ហេទកតោ សិយា;
តតោ ហិ ជាតា សម្ពន្ធំ វទេយ្យ ន បនញ្ញតោ.
សម្ពន្ធេ ឆដ្ឋិ វិភត្តិ ហោតិ-ស នំ ឥតិ ឆដ្ឋិ-ស-ពុទ្ធស្ស វិហារោ-នំ-ពុទ្ធានំ.
សត្តម្យាធារេ.
កិរិយា កត្តុកម្មដ្ឋា អាធារីយតិ យេន សោ;
អាធារោ ចតុធា វុត្តោ វ្យាបកាទិប្បភេទតោ.
អាធារការកេ សត្តមី វិភត្តិ ហោតិ-
ស្មិំ សុ ឥតិ សត្តមី-ស្មិំ-ពុទ្ធេ បសន្នោ-ពុទ្ធម្ហិ, ពុទ្ធស្មិំ, វា-សុ ពុទ្ធេសុ.
ពុទ្ធោ សព្ពត្ថទាយី ភវតិ ហិ ភជតំ ពុទ្ធ ពុទ្ធំ ន តំ កិំ ទិន្នំ ពុទ្ធេន លោកេ សិវបទមបិ តេ យន្តិ ពុទ្ធេន យស្មា អស្មា ពុទ្ធស្ស បីតិំ បរហិតវិធយំទេតិ ពុទ្ធានបេតោ មញ្ញោ ពុទ្ធស្ស និច្ចំ ឃដយតិ មតិមា កោនុ ភត្តិំ ន ពុទ្ធេ.
ឯវមញ្ញេយម្បិ ឃដបដាទីនមការន្តានំ បុល្លិង្គានំ រូបនយោ ក្រិយាភិសម្ពន្ធោ ច-វិសេសនម្បន វក្ខាម-ឥតោ បរំ ឆដ្ឋិយា ចតុត្ថីសមត្តា បញ្ចមីពហុវចនស្ស ច តតិយាសមត្តា ន តា ទស្សីយន្តេ-គុម្ពសិ-អតោ សិស្សាតិ ច វត្តតេ.
ក្វចេ វា.
អការន្តតោ នាមស្មា បរស្ស សិស្ស ឯ ហោតិ វា ក្វចី-គុម្ពេ, គុម្ពោ-សេសំ ពុទ្ធសមំ-ឯវំ វត្តព្ពេ, វត្តព្ពោ ឥច្ចាទិ.
យោស្ស ដេ’តិ ច វត្តតេ.
ឯកច្ចាទីហតោ.
អការន្តេហិ ឯកច្ចាទីហិ យោនំ ដេ ហោតិ-ឯកច្ចេ,(ភោ)ឯកច្ចេ, ឯកច្ចេ-ឯវំ បឋមសទ្ទស្ស-នាស្ស សា វេ’តិ ច វត្តតេ.
កោធាទីហិ.
ឯហិ នាស្ស សា ហោតិ វា-កោធសា, កោធេន, អត្ថសា, អត្ថេនេច្ចាទិ-វេតិ វត្តតេ.
មនាទីហិ ¶ ស្មិំសន្នាស្មានំ សិសោឱសាសា.
មនាទីហិ ស្មមាទិនំ សិសោមសាសា ហោន្តិ វា យថាក្កមំ-មនោ, មនំ-មនសា, មនេន-មនសោ, មនស្ស-មនសា, មនា, មនម្ហា, មនស្មា-មនសិ, មនេ, មនម្ហិ, មនស្មិំ.
តម តប តេជ ឧរ សិរប្បភុតយោ មនាទយោ.
គច្ឆន្តសិ-សិស្ស វេ’តិ ច វត្តតេ-បរតោ ភិយ្យោ នានុ វត្តយិស្សាម វុត្តិយាយេវានុវុត្តស្សគម្យមានត្តា.
ន្តស្សំ.
សិម្ហិ ន្តប្បច្ចយស្ស អំ ហោតិ វា-‘‘គសីន’’ន្តិ សិលោបេ-គច្ឆំ-អញ្ញត្រ-គច្ឆន្តោ.
ន្តន្តុនំ ន្តោ យោម្ហិ បឋមេ.
បឋមេ យោម្ហិ ន្តន្តុនំ សវិភត្តីនំ ន្តោ ឥច្ចាទេសោ វា ហោតិ-ពហុលាធិការា បុមេយេវ-គច្ឆន្តោ, គច្ឆន្តា.
ដដាអំ គេ.
គេ បរេ ន្តន្តុនំ សវិភត្តីនំ ដដាអំ ឥច្ចាទេសា ហោន្តិ ពហុលំ-(ភោ)គច្ឆ, គច្ឆា, គច្ឆំ, គច្ឆន្តោ, គច្ឆន្តា.
ន្តស្ស ច ដ វំសេ.
អំសេសុ ន្តប្បច្ចយស្ស ដ ហោតិ វា ន្តុស្ស ច-វវត្ថិតវិភាសាយាយំ-គច្ឆំ, គច្ឆន្តំ.
តោតាតិតា សស្មាស្មិំនាសុ.
សាទិសុ ន្តន្តុនំ សវិភត្តីនំ តោតាតិតា ហោន្តិ វា យថាក្កមំ-គច្ឆតា, គច្ចន្តេន-គច្ឆតោ, គច្ឆស្ស, គច្ឆន្តស្ស.
នំ នម្ហិ.
នម្ហិ ន្តន្តុនំ សវិភត្តីនំ តំ វា ហោតិ-គច្ចតំ. គច្ឆន្តានំ-គច្ឆតា, គច្ឆន្តា, គច្ឆន្តម្ហា,គច្ឆន្តស្មា-គច្ឆតិ,គច្ឆន្តេ, គច្ឆន្តម្ហិ, គច្ចន្តស្មិំ-ឯវំ តបន្ត ជបន្តាទយោ-ភវន្តសិ.
ភុតោ.
ភុធាតុតោ ន្តស្ស អំ ហោតិ សិម្ហិ និច្ចម្បុនព្ពិធានា-ភវំ.
ភវតោ វា ភោន្តោ គយោនាសេ.
ភវន្តសទ្ទស្ស ភោន្តាទេសោ វា ហោតិ គយោនាសេ-ភោន្តោ, ភោន្តា, ភវន្តោ, ភវន្តា-ឯវមាលបនេបិ-គេ បន-(ភោ) ភោន្ត, ភោន្តា, ភវ, ភវា, ភវំ-ភវំ, ភវន្តំ, ភោន្តេ, ភវន្តេ-ភោតា, ភោន្តេន, ភវតា, ភវន្តេន-ភោតោ, ភោន្តស្ស, ភវតោ, ភវស្ស, ភវន្តស្ស.
សតោសព្ភេ.
សន្តសទ្ទស្ស សព្ភវតិ ភការេ-សព្ភិ.
មហន្តារហន្តានំ ¶ វា ដា
សិម្ហិ មហន្តារហន្តានំ នតស្ស ដា វា ហោតិ-មហា, មហំ, មហន្តោ-អរហា, អរហំ, អរហន្តោ-ភវន្តាទីនំ សេសំ គច្ឆន្តសមំ-អស្មសិ.
រាជាទិយុវាទិត្វា.
រាជាទិហិ យុវាទីហិ ច បរស្ស សិស្ស អា ហោតិ-អស្មា.
យោនមានោ.
រាជាទីហិ យុវាទីហិ ច យោនមានោ វា ហោតិ-អស្មានោ, អស្មា-(ភោ)អស្ម, អស្មា, អស្មានោ, អស្មា.
វាម្ហា នង.
រាជាទិនំ យុវាទនំ ចានង្ហោតិ វាម្ហិ-អស្មានំ, អស្មិំ, អស្មានោ, អស្មេ.
នាស្សេនោ
កម្មាទិតោ នាវចនស្ស ឯនោ វា ហោតិ-អស្មេន, អស្មនា.
កម្មាទិតោ.
កម្មាទិតោ ស្មិនោ និ ហោតិ វា-អស្មនិ, អស្មេ, អស្មម្ហិ, អស្មស្មិំ-សេសំ ពុទ្ធសទ្ទសមំ-មុទ្ធ គាណ្ឌីវធត្វ អនិម លឃិមាទយោ អស្មាសមា-ឯវំ រាជា កាលទ្ធានវាចី អទ្ធាច បឋមាទុតិយាសុ អត្តាតុ មានោ តតិយាសត្តម្យេកវចនេសុច.
រាជស្សិ នាម្ហិ.
រាជស្សិ វា ហោតិ នាម្ហិ-រាជិនា-អញ្ញត្រ-
នាស្មាសុរញ្ញា.
នាស្មាសុ រាជស្ស សវិភត្តិស្ស រញ្ញា ហោតិ-រញ្ញា.
សុនំ ហិសូ.
រាជស្ស ឩ ហោតិ វា សុនំហិសុ-រាជូភិ, រាជេហិ, រាជូភិ, រាជេភិ.
រញ្ញោ រញ្ញស្ស រាជិនោ សេ.
សេ រាជស្ស សវិភត្តិស្ស ឯតេ អាទេសា ហោន្តិ-រញ្ញោ រញ្ញស្ស, រាជិនោ, រាជូនំ.
រាជស្ស រញ្ញំ.
នម្ហិ រាជសទ្ទស្ស សវិភត្តិស្ស រញ្ញំ ហោតិ វា-រញ្ញំ, រាជានំ-រញ្ញា.
ស្មិម្ហិ រញ្ញេរាជិនិ.
ស្មិម្ហិ រាជស្ស សវិភត្តិស្ស រញ្ញេរាជិនី ហោន្តិ-រញ្ញេ, រាជិនិ, រាជុសុ, រាជេសុ ‘‘សមាសេ វា’’តិ រាជស្ស នាសស្មាស្មិំសុ យំ វុត្តំ តំ វា ហោតិ-យថា-កាសិរញ្ញា, កាសិរាជេន = កាសិរញ្ញោ, កាសិរញ្ញស្ស, កាសិរាជិនោ, កាសិរាជស្ស-កាសិរញ្ញា, កាសិរាជា, កាសិរាជម្ហា, កាសិរាជស្មា-កាសិរញ្ញេ, កាសិរាជិនិ, កាសិរាជេ, កាសិរាជម្ហិ, កាសិរាជស្មិំ-អទ្ធតោ នាម្ហិ.
បុមកម្មថាមទ្ធានំ ¶ វា សស្មាសុច បុមាទិនមុហោតិ វា សសមាសុនាម្ហិ ចេតិ ឧត្តេ-អទ្ធុនា-អញ្ញត្រ កម្មាទិត្តា វា ឯនេ-អទ្ធេន-អទ្ធនា-សេ ឧការេ ច.
ឥយុវណ្ណាជ្ឈលា នាមស្សនេក.
នាមស្សន្តេ វត្តមានា ឥវណ្ណុវណ្ណាឈលសញ្ញា ហោន្តិ យថាក្កមំ.
ឈលា សស្ស នោ.
ឈលតោ សស្ស នោ វា ហោតិ-អទ្ធុនោ, អទ្ធុស្ស, អទ្ធស្ស.
នា ស្មាស្ស
ឈលតោ ស្មាស្ស នា ហោតិ វា-អទ្ធុនា, អទ្ធុម្ហា, អទ្ទុស្មា, អទ្ធា, អទ្ធម្ហា, អទ្ធស្មា-អទ្ធនិ, អទ្ធេ, អទ្ធម្ហិ, អទ្ធស្មិំ-អត្តសទ្ទនោហម្ហិ
សុហីសុ នក.
អត្តអាតុមានំ សុហីសុ វា នក ហោតិ-កការោ អន្តាវយវត្ថោ. អត្តនេហិ, អត្តនេភិ, អត្តេហិ, អត្តេហិ.
នោតតាតុមា.
អត្តអាតុមេហិ សស្ស នោ ហោតិ វា-អត្តនោ, អត្តស្ស.
ស្មាស្ស នា ព្រ មា ច.
ព្រហ្មា អត្តអាតុមេហិ ច បរស្ស ស្មាស្ស នា ហោតិ-អត្តនា-អត្តនេសុ, អត្តេសុ-អាតុមា អត្តាវ-ព្រហ្ម គេ.
ឃព្រហ្មាទិតេ
ឃសញ្ញតោ ព្រហ្ម កត្តុ ឥសិ សខាទីហិ ច គស្សេ វា ហោតិ-ព្រហ្មេ, ព្រហ្ម, ព្រហ្មា.
នាម្ហី.
ព្រហ្មស្សុ ហោតិ នាម្ហិ-ព្រហ្មុនា.
ព្រហ្មសសុ វា.
ព្រហ្មស្សុ វា ហោតិ សនំសុ-ព្រហ្មុនោ, ព្រហមុស្ស, ព្រហ្មស្ស, ព្រហ្មូនំ,ព្រហ្មានំ-ព្រហមុនា-‘‘អម្ពាទិហី’’តិ ស្មិនោ និហោតិ វា-ព្រហ្មនិ. ព្រហ្មេ, ព្រហ្មម្ហិ, ព្រហ្មស្មិំ-សេសំ អស្មសមំ.
សខា-រាជាទិត្តា សិស្ស អា.
អាយោនោ ច សខា.
សខតោ យោនមាយោ នោ ហោន្តិ វា អានោ ច-សខាយោ, សខានោ.
នោនាសេស្មិ.
សខស្ស ឥ ហោតិ នោនាសេសុ-សខិនោ-អញ្ញត្រ-
យោស្វំហិសុ ចារង.
សខស្ស វា អារង ហោតិ យោស្វំហិសុ ស្មានំសុ ច.
អារង្ស្មា
អារងាទេសតោ បរេសំ យោនំ ដោ ហោតិ-សខារោ-អារទ្ធាទោ.
សភាវេ-សខា-ឯវមាលបនេ-គេតុ-សខោ, ¶ សខ, សខា-អម្ហិ-សខានំ, សខារំ, សខំ, សខាយោ, សខា នោ, សខិនោ.
ដោដេ វា.
អារងាទេសម្ហា យោនំ ដោដេ វា ហោន្តិ យថាក្កមន្តិ ដេ-បក្ខេ-‘‘អារងិស្មា’’ តិដោ-សខារេ, សខារោ, សខេ-សខីនា, សខារេហិ, សខេហិ, សខារេហិ, សខេហិ-សខិនោ, សខិស្ស, សខារានំ.
សមានំសុ វា.
សខស្ស វា ឥ ហោតិ ស្មានំសុ-សខីនំ, សខានំ.
ដា នាស្មានំ.
អារងាទេសម្ហា នាស្មានំ ដា ហោតិ-សខារា-ពហុលាធិការា សខារស្មា-សខីនា, សខីម្ហា,សខិស្មា, សខា, សខម្ហា, សខស្មា.
ដេ ស្មិនោ.
សខតោ ស្មិនោ ដេ ហោតិ និច្ចំ-សខេ, សខារេសុ, សខេសុ-‘‘ធម្មោវាញ្ញត្ថេ’តិ រាជាទីយុ បាឋា ទឡ្ហធម្មាទយោ វា អស្មសមា.
យោនំ នោនេ វា.
យុវាទិហិ យោនំ នោនេ វា ហោន្តិ យថាក្កមំ.
នោនានេស្មា.
ឯសុ យុវាទិនមា ហោតិ-យុវានោ, យុវា-យុវានំ, យុវំ, យុវានេ, យុវេ-យុវានា.
យុវាទិនំ សុហិស្វានងិ.
សុហិសុ យុវាទិនមានងិហោតិ-យុវានេហិ, យុវានេភិ.
យុវា សស្សិនោ.
យុវា សស្ស វា ឥនោ ហោតិ-យុវនោ, យុវស្ស.
សមាសមិន្នំ នានេ.
យុវាទិហិ ស្មាស្មិន្នំ នានេ ហោន្តិ យថាក្កមំ-យុវានំ-យុវានេ,យុវានេសុ-រូបសិទ្ធិយំ បនស្ស អញ្ញថា រូបនយោ ទស្សិតោ នេសោ គហេតព្ពោ-អមូលត្តា-នហិ តត្ថាគមាទិមូលមត្ថិ-ឯវមិទី សមញ្ញម្បិ-មឃវបុមវត្តហសទ្ទា យុវសទ្ទសមា-អយន្តុ វិសេសោ.
គស្សំ.
បុមសទ្ទតោ គស្ស អំ វា ហោតិ-បុមំ, បុម, បុមា.
នាម្ហិ.
នាម្ហិ បុមស្ស វា អា ហោតិ-បុមានា-អញ្ញត្រ-វា ឧត្តេ = បុមុនា, បុមេន-បុមុនោ, បុមុស្ស, បុមស្ស-បុមុនា, បុមានា-‘‘បុមា’’តិ ស្មិនោ នេ វា ហោតិ-បុមានេ, បុមេ, បុមម្ហិ, បុមស្មិំ.
សុម្ហា ច.
បុមស្ស សុម្ហិ យំ វុត្តំ តំ អា ច វា ហោតីតិ អានងិ អា ច ហោតិ-បុមានេសុ បុមាសុ បុមេសុ.
វត្តហា ¶ សនន្នំ នោនានំ.
វត្តហា សនន្នំ នោនានំ ហោន្តិ យថាក្កមំ-វត្តហានោ វត្តហានានំ.
អការន្តំ.
សាសិ
ឯកវចនយោស្វឃោនំ.
ឯកវចនេ យោសុ ច ឃឱការន្តវជ្ជិតានំ នាមានំ រស្សោ ហោតិ តិលិង្គេ’តិ រស្សេ សម្បត្តេ-‘‘សិស្មិន្នានបុំសកស្សា‘‘តិ អនបុំសកស្ស សិម្ហិ តុន ហោតិ-សា-យុវាទិត្តា សិស្ស អា-សានោ, នោត្តាភាវបក្ខេ-‘‘យោនមានោ‘‘តិ វាធិការស្ស វវត្ថិត វិភា សត្តានិច្ចមានោ-សានោ-តថា នោត្តាភាវ បក្ខេ.
សាស្សំសេ ចានងិ.
សាសទ្ទស្ស អានងិ ហោតិ អំសេ គេ ច-(ភោ)សាន, សានា, សានោ, សានំ, សានេ, សានោ-សេសំ យុវសទ្ទសមំ-សេតុ-សានស្ស-សុវាយុវាវ-‘‘ឯកវចនយោស្វឃោនំ’’តិរ- ស្សត្តំវ វិសេសោ-គេតុ.
គេ វា.
អឃោនំ គេ វា រស្សោ ហោតិ តិលិង្គេ-(ហោ)សុវ, សុវា.
អាការន្តំ.
មុនិ.
យោសុជ្ឈិស្ស បុមេ.
ឈសញ្ញស្ស ឥស្ស យោសុ វា ដ ហោតិ បុល្លិង្គេ-មុនយោ-អតោ’តិ សាមញ្ញនិទ្ទេសា អតោ យោនំ ដាដេ សម្បត្តាបិ អវិធាន សាមត្ថិយា ន ហោន្តិ-អញ្ញត្រ-
លោបោ.
ឈលតោ យោនំ លោបោ ហោតី’តិ យោ លោបេ.
យោលោបនិសុ ទីឃោ.
យោនំ លោបោ និសុ ច ទីឃោ ហោតិ-មុនី-(ភោ)មុនី, មុនយោ, មុនី-មុនិំ មុនយោ មុនី = មុនិនា មុនីហិ មុនីភិ-យោលោប នីសុ វី មន្តុវន្តុនមិច្ចាទិ ញាបកា ឥការា ការានំ ‘‘សុនំហិសូតិ’’ទីឃ ស្សានិច្ចត្តា មុនិហច្ចាទីបិ ហោតិ-មុនិនោ, មុនិស្ស មុនីនំ, មុនិនា មុនិម្ហាមុនិស្មា, មុនិម្ហិ មុនិស្មិំ មុនីសុ-ឯវំ កវិកបិគិរិ អាទយោ-អគ្គិឥសីនំ អយំ វសេសោ.
សស្សាគ្គិ តោ និ.
អគ្គិស្មា សិស្ស និ ហោតិ វា-អគ្គិនិ. អគ្គិ, អគ្គយោ, អគ្គី.
ដេ សិស្សិសិស្មា.
ឥសិស្មា សិស្ស ដេ វា ហោតិ-ឥសេ, ឥសិ-ព្រហ្មាទិត្តា គស្សេ វា-(ភោ)ឥសេ ឥសិ ឥសី.
ទុតិយស្ស យោស្ស.
ឥសស្មា ¶ បរស្ស ទុតិយា យោស្ស ដេ វា ហោតិ-ឥសេ, ឥសយោ, ឥសិ, សេសំមុនិសទ្ទសមំ-អាទិសទ្ទនោ ស្មិម្ហិ-រត្យាទិហិ ដោ ស្មិនោ.
រត្យាទីហិ ស្មិនោ ដោ ហោតិ វា-អាទោ, អាទិម្ហិ, អាទិស្មិំ. សមាសេ ឥការន្តតោ យោស្មិំសុ វិសេសោ.
ឥតោញ្ញត្ថេ បុមេ.
អញ្ញបទត្ថេ វត្តមានា ឥការន្តតោ នាមស្មា យោនំ នោ នេ វា ហោន្តិ យថាក្កមំ បុល្លិង្គេ-អរិយវុត្តិនោ, អរិយវុត្តយោ, អរិយវុត្តិ-ឯវមាលបនេ-អរិយវុត្តិនេ, អរិយវុត្តយោ អរិយវុត្តី.
នេ ស្មិនោ ក្វចិ.
អញ្ញបទត្ថេ វត្តមានា ឥការន្តតោ នាមស្មា ស្មិនោ នេ ហោតិ វា ក្វចិ-អរិយវុត្តិនេ, អរិយវុត្តិម្ហិ, អរិយវុត្តិស្មិំ, ‘‘ក្វចី‘‘តិ វុត្តត្តា យថាទស្សនំ ន សព្ពត្ត នេ អាទេសោ.
ឥការន្តំ.
ទទ្ធី, សិលោបោ, អនបុំសកត្តា ន រស្សោ.
យោនំ នោនេ បុមេ.
ឈសញ្ញិតោ យោនំ នោនេវាហោន្តិ យថាក្កមំ បុល្លិង្គេ. ទទ្ធិនោ.
ជន្តុហេត្វីឃបេហិ វា.
ជន្តុហេតុហិ ឦការន្តេហិ ឃបសញ្ញេហិ ច បរេសំ យោនំ វា លោបោ ហោតិ-ទទ្ធី, ទទ្ធិយោ-ឯវមាលបនេ-គេតុ-ទទ្ធិ, ទទ្ធី.
ន ឈីកោ.
ឈសញ្ញិតោ អំវចនស្ស នំ វា ហោតិ-ទណ្ឌិនំ, ទណ្ឌិំ, ទណ្ឌិនេ.
នោ.
ឈិតោ យោនំ នោ វា ហោតិ បុល្លិង្គេហិ ទុតិយា យោស្ស នោ ទណ្ឌិនោ, ទណ្ឌិ, ទណ្ឌិនា, ទណ្ឌីហិ, ទណ្ឌីភិ-ទណ្ឌិនោ, ទណ្ឌិស្ស, ទណ្ឌិនំ-ទណ្ឌិនា, ទណ្ឌិម្ហា, ទណ្ឌិស្មា.
ស្មិនោ និ.
ឈិតោ ស្មិំវចនស្ស និ ហោតិ វា-ទណ្ឌិនិ. ទណ្ឌិម្ហិ, ទណ្ឌិស្មិំ, ទណ្ឌីសុឯវំ សង្ឃិ គណិ គាមណិប្បភុតយោ.
ឦការន្តំ.
ភិក្ខុ.
លា យោនំ វោ បុមេ.
លតោ យោនំ វោ ហោតិ វា បុល្លិង្គេ.
វេវោសុ លុស្ស
លសញ្ញស្ស ឧស្ស វេវោសុ ដ ហោតិ-ភិក្ខវោ-អញ្ញត្រ-យោ លោបេ ទីឃោ-ភិក្ខុ (ភោ)ភិក្ខុ.
បុមាលបនេ ¶ វេវោ.
លសញ្ញតោ ឧតោ យោស្សាលបនេ វេវោ ហោន្តិ វា បុល្លិង្គេ-ភិក្ខវេ, ភិក្ខវោ, ភិក្ខុ-ភិក្ខុំ, ភិក្ខវោ, ភិក្ខុ-ភិក្ខុនា, ភិក្ខុហិ,ភិក្ខូភិ-ភិក្ខុនោ, ភិក្ខុស្ស, ភិក្ខូនំ-ភិក្ខុនា, ភិក្ខុម្ហា. ភិក្ខុស្មា-ភិក្ខុម្ហិ. ភិក្ខុស្មិំ, ភិក្ខូសុ-ឯវំ សេតុ កេតុ ភានុ អាទយោ-ជន្តុហេតូនំ យោស្វយម្ហេទោ-ជន្ត្វាទិនា វា យោស្ស លោបេ-ជន្តុ.
ចន្ត្វាទិតោ នោ ច.
ជន្ត្វាទិតោ យោនំ នោ ហោតិ វោ ច វា បុល្លិង្គេ-ជន្តុនោ, ជន្តវោ, ជន្តុយោ-ឯវំ ទុតិយាយោម្ហិ-(ភោ) ជន្តុ, ជន្តុ, ជន្តុនោ ជន្តវោ-‘‘បុមាលបនេ វេវោ’’តិវា វេ វោ ច ជន្តវេ, ជន្តវោ, ជន្តុយោ-ហេតុ, ហេតវោ, ហេតុ. ហេតុយោ-‘‘យោម្ហិវា ក្វចី‘‘តី យោសុលសញ្ញស្ស ឧស្ស វា ដា ទេសោ ហេតយោ, ហេតុយោ-(ភោ)ហេតុ, ហេតុ, ហេតវេ, ហេតវោ, ហេតយោ, ហេតុយោ-ហេតុំ, ហេតុ, ហេតវោ, ហេតយោ, ហេតុយោ ពហុសទ្ទា នម្ហិ.
ពហុកតិន្នំ
នម្ហី ពហុនោ កតិស្ស ច នុក ហោតិ តិលិង្គេ-ពហុន្នំសេសំ ភិក្ខុសមំ-ពហុ. ពហវោ, ពហូ-(ភោ) ពហុ, ពហុ, ពហវេ, ពហវោ, ពហុ ពហុំ, ពហវោ, ពហុ-ពហុនា. ពហុហិ,ពហូភិ-ពហុនោ, ពហុស្ស, ពហុន្នំ-ពហុនា, ពហុម្ហា. ពហុស្មា-ពហុម្ហិ, ពហុស្មិំ, ពហុសុ-វត្តុសិ.
លតុបិតាទិនមា សិម្ហិ.
លតុប្បច្ចយន្តានំ បិតុ មាតុ ភាតុ ធីតុ ទុហិតុ ជាមាតុ នត្តុ ហោតុ បោតុនញ្ចា ហោតិ សិម្ហិ-វត្តា.
លតុបិតាទិនមសេ.
លតុប្បច្ចយន្តានំ បិតាទិនំ ចារងិ ហោតិ សតោញ្ញត្រ-‘‘អារងិស្មា’’តិ ដោ-វត្តារោ.
គេ អា ច.
លតុបិតាទីនំ អ ហោតិ គេ អា ច-(ភោ) វត្ត, វត្តា. វត្តារោ, វត្តារំ. វត្តារេ, វត្តារោ-នាវចនស្ស ‘‘ដានាស្មាន’’ន្តិ ដា-វត្តារា.
សុហិស្វារងិ
សុភិសុ តុបិតាទីនមារងិ វា ហោតិ-វត្តារេហិ, វត្តារេភិ, វត្តូហិ, វត្តូភិ.
សលោបោ.
លតុបិតាទីហិសស្ស លោបោ វា ហោតិ-វត្តុ, នវត្តុនោ, វត្តុស្ស.
នម្ហិ វា.
នម្ហិ លតុបតាទិនមារងិ វា ហោតិ-វត្តារានំអញ្ញត្រ.
អា ¶
នម្ហិ លតុបិតាទីនមាវា ហោតិ-វត្តានំ. វត្តុនំ-ស្មាស្ស វា-វត្តារា.
ដិស្មិនោ.
អារងាទេសម្ហាស្មនោ ដិ ហោតិ.
រស្សារ ងិ.
ស្មិម្ហិ អារោ រស្សោ ហោតិ-វត្តរិ, វត្តារេសុ, វត្តុសុ-ឯវំ ភត្តុ ហោត្តុ អាទយោ-សត្ថុសទ្ទស្ស បន នម្ហិ ពហុលាធិការា វា អារងាទេសេ-សត្ថារា, សត្ថុនា-បិតា.
បិតាទិនមនត្វាទិនំ
នត្វាទិវជ្ជិតានំ បិតាទិនមារោ រស្សោ ហោតិ សព្ពាសុ វិភត្តិសុ-បិតរោ ឥច្ចាទិ ចត្តុសមំ-រស្សោវ វិសេសោ-នត្វាទិ នន្តុ រស្សាភាវា នត្តារោ ឥច្ចាទិ គុណវន្តុសិ.
ន្តុស្ស.
សិម្ហិ ន្តុស្ស ដា ហោតិ-គុណវា-ន្តុវ វន្ត្វាទិ សម្ពន្ធិយេវ គយ្ហតេ ន្តុវន្តុមន្ត្វាវន្តុតវន្តុសម្ពន្ធិ’តិ វចនតោ ន ជន្តុតនត្វាទិនំ-យោ-ន្តន្តុនមាទិនាវាន្តោ-គុណវន្តោ អញ្ញត្រ.
យ្វាទោ ន្តុស្ស.
យវាទិសុ ន្តុស្ស អ ហោតិ-អការន្តត្តា ដា-គុណវន្តា-ន ចេ ហ អវិធានសាមត្ថិយា អប្ត្តិ អវិធានស្ស ចរិតត្ថតាយ គុណវន្តស្សាតិ-(ភោ) គុណវ,គុណវា, គុណវំ, គុណវន្តោ, គុណវន្តា-គុណវំ, គុណវន្តំ, គុណវន្តេ-គុណវតា, គុណវន្តេន, គុណវន្តេហិ, គុណវន្តេភិ-គុណវតោ, គុណវស្ស, គុណវន្តស្ស, គុណវតំ. គុណវន្តានំ-គុណវតា, គុណវន្តា, គុណវន្តម្ហា, គុណវន្តស្មា-គុណវតិ, គុណវន្តេ, គុណវន្តម្ហិ. គុណវន្តស្មិំ, គុណវន្តេសុ-ឯវំ មឃវន្តុ ភគវន្តុប្បភុតយោ.
ហិមវតោ វា ឱ.
ហិមវតោ សិម្ហិ ន្តុស្ស ឱ វា ហោតិ-ហិមវន្តោ, ហិមវា-សេសំ គុណវាវ.
ឧការន្តំ.
វេស្សភុ. វេស្សភុវោ, វេស្សភុ-(ភោ) វេស្សភុ, វេស្សភុវេ, វេស្សភុវោ, វេស្សភុ-សេសំ ភិក្ខុសទ្ទសមំ-ឯវំ សយម្ភុ បរាភិភុ អភិភុអាទយោ-គោត្រភុ សហភុ សទ្ទេហិបនយោនំ‘‘ជន្ត្វាទិតោ នោ វេ’’តិ នោ វោ វា-គោត្រភុនោ, គោត្រភុវោ, គោត្រភុ-សភភុនោ, សហភុវោ. សហភុ-សព្ពញ្ញុសទ្ទស្សយោស្វេវ វិសេសោ.
កុតោ.
កុប្បច្ចយន្តតោ យោនំ នោ វា ហោតិ បុល្លិង្គេ-សព្ពញ្ញុនោ-អញ្ញត្រ លោបោ ច-‘‘លា យោនំ វោ បុមេ’’តិ ន វោ ‘‘កុតោ’’តិ ¶ ជន្ត្វាទីហិ បុថក្ករណ-សព្ពញ្ញុ-ឯវំ វិញ្ញុវិទុ វេទគុ បារគុ អាទយោ កុប្បច្ចយន្តា.
ឩការន្តំ.
គោ.
គោស្សាគយិហិនំសុ គាវគវា.
គសិហិនំវជ្ជិតាសុ វិភត្តិសុ គោសទ្ទស្ស គាវគវា ហោន្តិ.
អភគោហិ ដោ
ឧភគោហិ យោនំ ដោ ហោតិ-គាវោ, គវោ-(ភោ) គោ, គាវោ, គវោ.
គាវុម្ហិ.
អំវចនេគោស្ស គាវុវាហោតិ-គាវុំ, គាវំ, គវំ, គាវោ, គវោ.
នាស្សា.
គោតោ នាស្ស អា ហោតិ វា-គាវា, គាវេន, គវា, គវេន គោហិ, គោភិ.
គវំ សេន
គោស្ស សេ វា គវំ ហោតិ សហ សេន-គវំ, គាវស្ស, គវស្ស.
គុន្នញ្ច នន្តា.
នំវចនេន សហ គោស្ស គុន្នំ ហោតិ គវញ្ច វា-គុន្នំ គមំ, គោនំ-គាវា, គាវម្ហា, គាវស្មា, គវា, គវម្ហា, គវស្មា-គាវេ, គាវម្ហិ, គាវស្មិំ, គវេ, គវម្ហិ, គវស្មិំ.
សុម្ហិ វា.
គោស្ស សុម្ហិ គាវគវា ហោន្តិ វា-គាវេសុ, គវេសុ, គោសុ.
ឱការន្តំ-បុល្លិង្គំ.
កញ្ញា.
សា.
ឥត្ថិយំ វត្តមានស្ស នាមស្សន្តេ វត្តមានោ អាការោ ឃសញ្ញោ ហោតិ-ជន្ត្វាទិនា វាយោលោបោ-កញ្ញា, កញ្ញាយោ-‘‘ឃព្រហ្មាទិតេ’’តិ គស្សេវា-កញ្ញេ, កញ្ញា-យោម្ហិ-កញ្ញា, កញ្ញាយោ.
ឃោ ស្សំសសាសសាយំតិំសុ
ស្សមាទិសុ ឃោ រស្សោ ហោតិ-កញ្ញំ, កញ្ញា, កញ្ញាយោ-
ឃបតេកស្មិំ នទីនំ យយា.
ឃបតោ នទីនមេកស្មិំ យយា ហោន្តិ យថាក្កមំ-កញ្ញាយ, កញ្ញាហិ, កញ្ញាភិ-កញ្ញាយ, កញ្ញានំ, -ស្មិម្ហិ-
យំ.
ឃបតោ ស្មិនោ យំ វា ហោតិ-កញ្ញាយំ. កញ្ញាយ, កញ្ញាសុ. ឯវំ សទ្ធា សុធា សុខាអាទយោ-‘‘នាម្មាទីហី’’តិ អម្មា អន្នា អម្ពាហិ គស្ស ឯការាភាវេ.
រស្សោ វា.
អម្មាទិនំ គេ រស្សោ វា ហោតិ-អម្ម, អម្មា ឥច្ចាទិ-សេសំកញ្ញាវ-សហាបរិសាហិ ស្មិនោ’’តិ សភាបរិសាយា’’តិ តិំ វា ហោតិ ‘‘ឃោស្ស’’ ¶ មិច្ចាទិនា រស្សេ-សហតិំ-អញ្ញត្រ-សហាយំ, សហាយ-បរិសតិំ, បរិសាយំ, បរិសាយ.
អាការន្តំ.
មតិ-យោម្ហិ-
បិត្ថិយំ.
ឥត្ថិយំ វត្តមានស្ស នាមស្សន្តេ វត្តមានា ឥវណ្ណុវណ្ណា បសញ្ញា ហោន្តិ.
យេបស្សវណ្ណស្ស.
បសញ្ញស្ស ឥវណ្ណស្ស លោបោ វា ហោតិ យការេ-វចត្ថិតវិ ភាសាយំ-មត្យោ-អញ្ញត្រ-ជន្ត្វាទិនា វា យោលោបេ-មតី, មតិយោ-(ភោ)មតិ, មត្យោ, មតិ, មតិយោ-មតិំ, មត្យោ, មតី, មតិយោ ‘‘ឃប’’ឥច្ចាទិនា យាទេសេ-មត្យា, មតិយា, មតីហិ, មតិហិ-មត្យា, មតិយា, មតីនំ-ស្មិម្ហិ-មត្យំ, មតិយំ, មត្យា, មតិយា, មតីសុ-ឯវំ កិត្តិ កន្តិ តន្តិប្បភុតយោ-រត្តិយា ស្មិនោ ‘‘រត្យាទីហិវោ ស្មិនោ’’រត្យាទីហិវោ ស្មិនោ’’តិ ដោ វា-រត្តេ-អញ្ញត្រ-រត្យំ, រត្តិយំ, រត្យា, រត្តិយា-សេសំ មតិយា សមំ.
ឥការន្តំ.
ទាសី, ទាស្យោ, ទាសី, ទាសិយោ-(ភោ)ទាសិ, ទាសី, ទាស្យោ, ទាសី, ទាសិយោ.
យំ បីតោ.
បសញ្ញិតោ អំវចនស្ស យំ វា ហោតិ-ទាស្យំ, ទាសិយំ, ទាសិំ, ទាស្យោ, ទាសី, ទាសិយោ-ទាស្យា, ទាសិយា, ទាសីហិ, ទាសីភិ-ទាស្យា, ទាសិយា, ទាសីនំ-ទាស្យំ, ទាសិយំ, ទាស្យា, ទាសិយា, ទាសីសុ-ឯវមោសធី បោក្ខរណី អាទយោ-នទិសទ្ទា យោសុ-
នជ្ជា យោស្វាម.
យោសុ នទិសទ្ទស្ស អាម វា ហោតិ-សច.
មនុពន្ធោ សរានមន្តា បរោ.
មការោនុពន្ធោ យស្ស សោ សរានមន្តា សរា បរោ ហោតី’តិ ឦការា បរោ-‘‘យវា សរេ’’តិ យការេ ទស្ស ចវគ្គោ យស្ស បុព្ព រូបំ-នជ្ជាយោ-អញ្ញត្រ-វា បលោបយោលោបេសុ-នជ្ជោ, នទី, នទិយោ ឥច្ចាទិ.
ឦការន្តំ.
យាគុ, យាគុ, យាគុយោ-(ភោ)យាគុ, យាគុ, យាគុយោ-យាគុំ, យាគុ, យាគុយោ-យាគុយា, យាគុហិ, យាគុភិ-យាគុយា, យាគុនំ-យាគុយំ, យាគុយា, យាគុសុ-ឯវំ ធេនុ សស្សុ បិយង្គុប្បភុតយោ-មាតុ ធីតុ ទុហិតុ សទ្ទា បិតុសទ្ទសមា-សលោបាភាវបក្ខេ យាទេសេ មាតុសទ្ទស្ស បន ‘‘យេ បស្សា’’តិ យោគវិភាគា វា បលោបោ-មត្យា, មាតុយា.
ឧការន្តំ.
វធូ, វធូ, វធុយោ-(ភោ)វធុ, វធុ, វធុយោ-វធុំ, វធូ, វធុយោ-វធុយា, វធូហិ, វធូភិ-វធុយា, វធូនំ-វធុយំ, វធុយា, វធូសុ-ឯវំ ជម្ពុ វាមោរូ សរភុ អាទយោ.
ឩការន្តំ.
គោ ¶ ឥច្ចាទិ បុមេន សមំ.
ឥត្ថិលិង្គំ.
ចិត្តសិ.
អំ នបុំសកេ.
អការន្តតោ នាមស្មា សិស្ស អំ ហោតិ នបុំសកលិង្គេ-មិត្តំ-យោម្ហិ.
យោនន្តិ.
អការន្តតោ នាមស្មា យោនំ នី ហោតិ នបុំសកេ’តិ និ អាទេសោ.
នីនំ វា.
អការន្តតោ នាមស្មា នីនំ ដាដេ វា ហោន្តិ យថាក្កមំ-ចិត្តា, អញ្ញត្រ-‘‘យោលោបនីសុ ទីឃោ’’តិទីឃេ-ចិត្តានិ-(ភោ) ចិត្ត, ចិត្តា, ចិត្តា, ចិត្តានិ-ចិត្តំ, ចិត្តេ, ចិត្តានិ-ចិត្តេនេច្ចាទិ ពុទ្ធសទ្ទសមំ-ឯវំ បានទានប្បភុតយោ-ឯកច្ចាទិនំ តុ បឋមានិម្ហិ វិសេសោ.
ន និស្ស ដា.
ឯកច្ចាទីហិ បរស្ស និស្ស ដា ន ហោតិ-ឯកច្ចានិ, បឋមានិ-បទាទីហិ នាស្មិំសុ.
នាស្ស សា.
បទាទិហិ នាស្ស សា ហោតិ វា-បទសា, បទេស-ពិលសា, ពិលេន.
បទាទិហិ សិ.
ឯហិ ស្មិនោ សិ ហោតិ វា-បទសិ, បទេ, បទម្ហិ, បទស្មិំ-កម្ម សទ្ទតោ នាស្ស‘‘នាស្សេនោ’’តិ ឯនោ វា-កម្មេន-អញ្ញត្រ បុមាទិនា វា ឧត្តេ-កម្មុនា, កម្មនា-ឥមិនាវ សស្មាសុ ឧត្តំ-តស្ស លសញ្ញាយំ-សស្មានំ យថាយោគំ នោនា និច្ចំ-វវត្ថិតវិភាសាយំ-កម្មុនោ, កម្មស្ស-កម្មុនា, កម្មា, កម្មម្ហា, កម្មស្មា-‘‘កម្មាទិតោ’’តិ ស្មិនោ វា និម្ហិ-កម្មនិ, កម្មេ, កម្មម្ហិ, កម្មស្មិំ-សេសំ ចិត្តសមំ-ចម្ម វេស្ម ភស្មាទយោ កម្មស្មា ឧត្តតោញ្ញត្រ-គច្ឆន្តសិ-‘‘ន្តស្សំ’’តិ វា អម្ហិសិលោបោ-គច្ឆំ-អញ្ញត្រ សិស្ស អំ-គច្ឆន្តំ, គច្ឆន្តា គច្ឆន្តានិ-(ភោ)គច្ឆ, គច្ឆា, គច្ឆំ, គច្ឆន្តា, គច្ឆន្តានិ-គច្ឆំ, គច្ឆន្តំ, គច្ឆន្តេ, គច្ឆន្តានិ-នាទិសុ បុល្លិង្គស្មំ-ឯវំ យជន្ត វជន្តាទយោ.
អការន្តំ.
អដ្ឋិ
ឈលា វា.
ឈលតោ យោនំ និ ហោតិ វា នបុំសកលិង្គេ-អដ្ឋិនិ-យោ លោបទិឃេសុ-អដ្ឋិ-(ភោ)អដ្ឋិ, អដ្ឋីនិ, អដ្ឋី-អដ្ឋិំ, អដ្ឋិនិ, អដ្ឋិ = តតិយាទិសុ មុនិសទ្ទសមំ-ឯវមច្ឆិ អក្ខិ ទធិ សត្ថិ អាទយោ.
ឥការន្តំ.
ទណ្ឌី-‘‘ឯកវចនេ’’ច្ចាទិនា ¶ រស្សោ-សិលោបោ-ទណ្ឌីនិ, ទទ្ធី-(ភោ)ទណ្ឌិ, ទណ្ឌី, ទណ្ឌីនិ, ទទ្ធី-ទណ្ឌិនំ,ទណ្ឌិំ, ទណ្ឌីនិ, ទណ្ឌី-សេសំ បុល្លិង្គស្មំ-ឯវំ សុខការី សីឃយាយី អាទយោ.
ឦការន្តំ.
ចក្ខុ, ចក្ខុនិ, ចក្ខុ-អដ្ឋិសទ្ទសម-ឯវមាយុ មធុ មត្ថុ ធនុ ចិត្តគុប្បភុតយោ-អាយុសាតិ កោធាទិត្តា នាស្ស សា វា-អម្ពុសទ្ទា ស្មិនោ‘‘អម្ពវាទីហី’’តិ វា និ អាទេសា-អម្ពុនិ, អម្ពុម្ហិ, អម្ពុស្មិំ.
គុណវន្តុសិ.
អទ្ធំនបុំសកេ.
ន្តុស្ស អទ្ធំ ហោតិ សិម្ហិ នបុំសកេ-គុណវំ, គុណវន្តំ-យោម្ហិ-‘‘យវាទោន្តុស្សា’’តិ អការេ‘‘យោនំ នី’’តិ និ តស្ស វា ដាទេសេ-គុណវនតានិច្ចាទិ-គច្ឆន្តសមំ-ឯវំ យសវន្តុ ធនវន្តុ គោមន្ត្វាទយោ.
ឧការន្តំ.
គោត្រភុ, គោត្រភុតិ, គោត្រភុ-(ភោ)គោត្រភុ, គោត្រភុនិ, គោត្រភុ-គោត្រភុំ, គោត្រភុតិ, គោត្រភុ-គោត្រភុនា ឥច្ចាទិ បុល្លិង្គេ វេស្សភុសទ្ទសមំ-ឯវំ អភិភុ សយមភុ ធម្មញ្ញ អាទយោ.
ឩការន្តំ-នបុំសកលិង្គំ.
អថ សព្ពាទីនំ រូបនយោ និទ្ទិសីយតេ-សព្ព កតរ កតម ឧភយ ឥតរ អញ្ញ អញ្ញតរ អញ្ញតម បុព្ព បរាបរ ទក្ខិណុត្តរាធ រានិវវត្ថាយមសញ្ញាយំ-យ ត្យ ត ឯត ឥម អមុ កិំ ឯក តុម្ហអម្ហ ឥច្ចេតេ សព្ពាទយោ-សព្ពោ.
យោនមេដ.
អការន្តេហិ សព្ពាទិហិ យោនមេដ ហោតិ-សព្ពេ-ឯវមាលបន ទុតិយាយោសុ.
សព្ពាទីនំ នម្ហិ ច.
អការន្តានំ សព្ពាទីនំ ឯ ហោតិ នម្ហិ សុហិសុ ច.
សំសានំ.
សព្ពាទិតោ នំវចនស្ស សំសានំ ហោន្តិ-សព្ពេសំ, សព្ពេសានំ-សេសំ ពុទ្ធសមំ-ឥត្ថិយំ ‘‘ឥត្ថិយមត្វា’’តិ អាប្បច្ចយេ សរលោបេ ច កតេ អាការស្ស ឃសញ្ញាយំ កញ្ញាសទ្ទស្សេវ រូបនយោ, អយន្តុ វិសេសោ.
ឃបា សស្ស ស្សា វា.
សព្ពាទីនំ ឃបតោ សស្ស ស្សា វា ហោតិ-‘‘ឃោស្ស’’មិច្ចាទនា រស្សេ-សព្ពស្សា. សព្ពាយ-នម្ហិ-សព្ពាសំ. សព្ពាសានំ.
ស្មិនោ ¶ ស្សំ.
សព្ពាទិនំ ឃបតោ ស្មិនោ ស្សំ វា ហោតិ-សព្ពស្សំ, សព្ពាយំ, សព្ពាយ-នបុំសកេ-សព្ពំ-យោស្ស និម្ហិ-
សព្ពាទីហិ.
សព្ពាទិហិ បរស្ស និស្ស ដា ន ហោតិ-សព្ពានិ-(ភោ)សព្ព, សព្ពា, សព្ពានិ-សព្ពំ, សព្ពេ, សព្ពានិ-នាទិសុ បុមេវ-កតរាទយោ តយោ តីសុ លិង្គេសុ សព្ពសមា-ឯវំ ឥតរ អញ្ញសទ្ទា-ស្សាស្សំសុ វិសេសោ.
ស្សំស្សាស្យាយេស្វិតរេកញ្ញេតិមានមិ.
ស្សមាទិសុ ឥតរឯកអញ្ញឯត ឥម្ैញ្ញេសំ ឥ ហោតិ-ឥតរិស្សា, ឥតរិស្សំ-អញ្ញិស្សា, អញ្ញិស្សំ-អញ្ញតរអញ្ញតមសទ្ទា លិង្គត្តយេ សព្ពសមា-បុព្ពោ-យោ.
បុព្ពាទីហិ ឆហិ.
ឯតេហិ ឆហិ សវិសយេ ឯដ វា ហោតិ’តិ យោស្សេដ-បុព្ពេ, បុព្ពា-(ភោ)បុព្ព, បុព្ពា, បុព្ពេ, បុព្ពា-បុព្ពំ, បុព្ពេ, បុព្ពា-សេសំ សព្ពលិង្គេ សព្ពសមំ-ឯវំ បរាទយោ បញ្ច-យោ, យា, យមិច្ចាទិ សព្ពសមំ-យាទិនមាលបនេ រូបំ ន សម្ភវតិ-ត្យសិ.
ត្យតេតានំ តស្ស សោ.
ត្យតេតានមនបុំសកានំ តស្ស សោ ហោតិ សិម្ហិ-ស្យោ, ស្យាត្យមិច្ចាទិ-សោ.
ត តស្ស នោ សព្ពាសុ.
តសទ្ទស្ស តស្ស នោ វា ហោតិ សព្ពាសុ វិភត្តិសុ-នេ, តេ-នំ តំ, នេ, តេ-នេន, តេន, នេហិ, តេហិ, នេភិ, តេភិ-
ដ សស្មាស្មិំស្សាយស្សំស្សាសំម្ហាម្ហិស្មិមិមស្ស ច.
សាទស្វិមស្ស តសទ្ទតការស្ស ច ដោ វា ហោតិ-បុព្ពសរ លោបេ-អស្ស, នស្ស, តស្ស-នេសំ, នេសានំ, តេសំ, តេសានំ-អម្ហា, អស្មា, នម្ហា, នស្មា, តម្ហា, តស្មា-អម្ហិ, អស្មិំ, នម្ហិ, នស្មិំ, តម្ភិ, តស្មិំ, នេសុ. តេសុ-ឥត្ថិយំ-សា, នា, នាយោ, តា, តាយោ-នំ, តំ, នា, នាយោ, តា, តាយោ-នាម្ហិ កតេ-
ស្សា វា តេតិមាមូហិ.
ឃបសញ្ញេហិ តា ឯតា ឥមា អមូហិ នាទនមេកស្មិំ ស្សា វា ហោតិ-វា ដា ទេសេ-អស្សា, នស្សា, នាយ.
តាយ វា.
ស្សំស្សាស្សាយេសុ តស្ស វា ឥ ហោតិ-តិស្សា, តស្សា, តាយ-នាហិ, នាភិ, តាហិ, តាភិ-សស្ស វា ស្សាម្ហិ-អស្សា, នស្សា, តិស្សា, តស្សា, ស្សាទេសាភាវបក្ខេ.
តេតិមាតោ សស្ស ស្សាយ.
តា ឯតា ឥមាតោ សស្ស ស្សាយោ ហោតិ វា-អស្សាយ, នស្សាយ,
តិស្សាយ, ¶ តស្សាយ-ទ្វិហិ មុត្តបក្ខេ-តាយ តាយ-នំវចនស្ស សមាទេសេ តការស្ស ច វា ដាទេសេ ‘‘សុនំហិសុ‘‘តិ ទីឃេ ច កតេ-អាសំ, នាសំ, នាសានំ, តាសំ, តាសានំ-សត្តមិយំ-អស្សំ, អស្សា, នស្សំ, នស្សា, នាយំ, នាយ, តិស្សំ, តិស្សា, តស្សំ, តស្សា, តាយំ, តាយ, នាសុ, តាសុ-នបុំសកេ-នំ, តំ, នាតិ, តាតិ, នំ, តំ,នេ, នា, និ, តេ, តានិ-នាទិសុ បុមេវ-ឯវមេតសទ្ទស្ស តីសុ លិង្គេសុ-ដនាទេសាភាវោ’វ វិសេសោ-ឥមសិ.
សិម្ហិ នបុំសកស្សាយំ.
ឥមសទ្ទស្សានបុំសកស្សាយំ ហោតិសិម្ហិ-អយំ, ឥមេ, ឥមំ, ឥមេនា.
នាម្ហិនិមិ.
ឥមសទ្ទស្សានិត្ថិយំ នាម្ហិ អន្ैមិច្ចាទេសា ហោន្តិ-អនេន, ឥមិនា-ហិ-
ឥមស្សា និត្ថិយំ ដេ.
ឥមសទ្ទស្សានិត្ថិយំ ដេ ហោតិវា សុនំហិសុ-ឯហិ, ឯហិ, ឥមេហិ, ឥមេហិ-ស-ដសស្មាស្មិ មិច្ចាទិនា សព្ពស្សិមស្ស វា ដាទេសេ-អស្ស, ឥមស្ស, ឯសំ, ឯសានំ. ឥមេសំ, ឥមេសានំ-អម្ហា, អស្មា, ឥមម្ហា, ឥមស្មា-អម្ហិ, អស្មិំ, ឥមម្ហិ, ឥមស្មិំ, ឯសុ, ឥមេសុ-ឥត្ថិយំ-អយំ, ឥមា, ឥមាយោ-ឥមំ, ឥមា, ឥមាយោ-នា-‘‘ស្សា វា តេតិមាមូហី’’តិ ស្សា វា, ដាទេសេ ស្សមិច្ចាទិនា ឥ អា ទេសេ ច-អស្សា, ឥមិស្សា-អញ្ញត្រ = ឥមាយ, ឥមាហិ, ឥមាហិ-ស-អស្សា, ឥមិស្សា, អស្សាយ, ឥមិស្សាយ, ឥមាយ, នំវចនស្ស សមាទេសេ ឥមស្ស ច ដាទេសេ ‘‘សុនំហសូ’’តិ ទីឃេ ច កនេ-អាសំ, ឥមាយំ-សានមាទេសេ-ឥមាសានំ-សត្តមិយំ-អស្សំ, ឥមិស្សំ. អស្សាយ, ឥមិស្សាយ, ឥមាយំ, ឥមាយ, ឥមាសុ-នបុំសកេ.
ឥមស្សិទំ វា.
អំសិសុ សហ តេហិ ឥមស្សិទំ វា ហោតិ នបុំសកេ-ឥទំ, ឥមំ, ឥមា, ឥមានិ-ឥទំ, ឥមំ, ឥមេ, ឥមានិ-តតិយាទិសុ បុល្លិង្គស្មំ-អមុសិ.
មស្សាមុស្ស.
អនបុំសកស្សាមុស្ស មការស្ស សោ ភោតិ សិម្ហិ-អសុ-យោ-
លោបោ មុស្មា.
អមុសទ្ទតោ យោនំ លោបោ វា ហោតិ បុល្លិង្គេ’តិ និច្ចំយោ លោបេ ទិឃោ-អមុ-អមុំ, អមូ-អមុនា, អមូហិ, អមូភិ-
ន នោ សស្ស.
អមុស្មា សស្ស នោ ន ហោតិ-អមុស្ស, អមុសំ, អមុសានំ-អមុនា, អមុម្ហា, អមុស្មា-អមុម្ហិ,អមុស្មិំ, អមុសុ-ឥត្ថិយំ-អសុ, អមុ, អមុយោ-
អមុំ, អមូ, អមុយោ-នា-‘‘ស្សាវា, តេតិមាមូហី’’តិ ស្សា វា-អមុស្សា, អមុយា, អមូហិ, អមូភិ-អមុស្សា, អមុយា, អមុសំ, អមូសានំ-សត្តមិយំអមុស្សា. អមុស្សំ. អមុយំ, អមុយា, អមុសុ-នបុំសកេ-
អមុស្សាទុំ.
អំសិសុ សហ តេហិ អមុស្ស អទុំ ហោតិ វា នបុំសកេ-អទុំ-អញ្ញ
ត្រ ¶ សិលោបេ-អមុ, អមុន, អមូ, អទុំ, អមុំ, អមុនិ, អមូ-សេសំ បុមេវ-កិំសិ.
កិស្ស កោ សព្ពាសុ.
សព្ពាសុ វិភត្តីសុ កិស្ស កោ ហោតិ-សិស្សោ-កោ, កេ, កំ, កេ, កេន, កហិ, កេហិ.
កិ សស្មិំសុ វា និត្ថិយំ.
អនិត្ថិយំ កិស្ស កិ វា ហោតិ សស្មិំសុ-កិស្ស, កស្ស, កេសំ, កេសានំ, កម្ហា, កស្មា, កិម្ហិ, កិស្មិំ, កម្ហិ, កស្មិំ, កេសុ-ឥត្ថិយំ-កអាទេសេ អការន្តត្តា អាប្បច្ចយោ-កា, កា, កាយោ ឥច្ចាទិ សព្ពាវ-នបុំសកេ.
កិមំសិសុ សហ នបុំសកេ.
អំសិសុ សហ តេហិ កិំសទ្ទស្ស កិំ ហោតិ នបុំសកេ-កិំ, កានិ, កិំ, កេ, កានិ-កេនេច្ចាទិ បុមេវ-ឯកសទ្ទោ សង្ខ្យាតុល្យញ្ញា សហាយវចនោ-អត្រ សង្ខ្យាសទ្ទោ សំខេយ្យវាចិ-យទា សង្ខេយ្យ វាចី តទេកវចនន្តោ អញ្ញត្រ ពហុវចនន្តោបិ-ឯកោ ឯកា ឯកមិច្ចាទិ-សព្ពសមំ តិលិង្គេសុ-ស្សាស្សំសុ បន-ស្សមាទិនា ឥម្ហិ ឯកិស្សា ឯកិស្សំ-តុម្ហ អម្ភសទ្ទា អលិង្គា-តថា ឧភ កតិញ្ចិ សទ្ទា បញ្ចាទយោ អដ្ឋារសន្តា ច-តុម្ហសិ អម្ហសិ.
តុម្ហស្ស តុវំ ត្វមម្ហិ ច.
អម្ហិសិម្ហិ ច តុម្ហស្ស សវិហត្តិស្ស តុវំ ត្វំ ហោន្តិ-តុវំ ត្វំ.
សិម្ហិ ហំ.
សិម្ហិ អម្ហស្ស សវិភត្តិស្ស អហំ ហោតិ-អហំ-យោ-តុម្ហេ.
មយមសមាម្ហស្ស.
យោស្វម្ហស្ស សវិភត្តិស្ស មយមស្មា វា ហោន្តិ យថាក្កមំ-មយំ, អស្មា, អម្ហេ-អំ-តុវំ. ត្វំ.
អម្ហិ តំ មំ តវំ មមំ.
អម្ហិ តុម្ហអម្ហសទ្ទានំ សវិភត្តីនំ តំ មំ តវំ មមំ ហោន្តិ យថាក្កមំ-តំ, តវំ, មំ, មមំ.
ទុតិយេ យោម្ហិ វា.
តុម្ហអម្ហសទ្ទានំ សវិហត្តីនំ បច្ចេកំ ងំ ងាកំ វា ហោន្តិ ទុតិយេ យោម្ហិ-តុម្ហាកំ តុម្ហេ, អម្ហំ, អម្ហាកំ, អស្មា, អម្ហេ.
នាស្មាសុ តយា មយា.
នាស្មាសុ តុម្ហអម្ហសទ្ទានំ សវិភត្តីនំ តយា មយា ហោន្តិ យថាក្កមំ.
តយាតយិនំ ត្វ វា តស្ស.
តុម្ហស្ស តយាតយីនំ តការស្ស ត្វ ហោតិ វា-ត្វយា, តយា, មយា, តុម្ហេហិ, តុម្ហេភិ. អម្ហេហិ, អម្ហេភិ.
តវ ¶ មម តុយ្ហំ មយ្ហំ សេ.
សេ តុម្ហអម្ហសទ្ទានំ ស្វិភត្តីនំ តវ មម តុយ្ហំ មយ្ហំ ហោន្តិ យថាក្កមំ-តវ តុយ្ហំ មម មយ្ហំ.
នំសេស្វ សមាកំ មមំ.
នំសេស្វម្ហស្ស សវិភត្តិស្ស អស្មាកំ មមំ ហោន្តិ យថាក្កមំ-មមំ.
ងំ ងាកំ នម្ហិ.
នម្ហិ តុម្ហអម្ហសទ្ទានំ សវិភត្តីនំ ងំ ងាកំ ហោន្តិ បច្ចេកំ-តុម្ហំ តុម្ហាកំ អម្ហំ អម្ហាកំ អស្មាកំ.
ស្មាម្ហិ ត្វម្ហា.
ស្មាម្ហិ តុម្ហស្ស សវិភត្តិស្ស ត្វម្ហា ហោតិ វា-ត្វម្ហា ត្វយាតយា មយា.
ស្មិម្ហិ តុម្ហាម្ហានំ តយិ មយិ.
ស្មិម្ហិ តុម្ហ អម្ហសទ្ទានំ សវិភត្តីនំ តយិ មយិ ហោន្តិ យថាក្កមំ-ត្វយិ តយិ មយិ, តុម្ហេសុ.
សុម្ហាម្ហសយាស្មា.
អម្ហស្ស អស្មា ហោតិ វា សុម្ហិ-អស្មាសុ អម្ហេសុ.
‘‘អបាទាទោ បទតេកវាក្យេ’’តិ អធិការោ.
យោនំ ហិស្វបញ្ចម្យា វោ នោ.
អបញ្ចមិយា យោនំ ហិស្វបាទាទោ វត្តមានានំ បទស្មា បរេស មេកវាក្យេ ឋិតានំ តុម្ហអម្ភសទ្ទានំ សវិភត្តីនំ វោ នោ ហោន្តិ វា យថាក្កមំ-តិដ្ឋថ វោ, តិដ្ឋថ តុម្ហេ, តិដ្ឋាម នោ, តិដ្ឋាម មយំ-បស្សតិ វោ, បស្សតិ តុម្ហេ, បស្សតិ នោ, បស្សតិ អម្ហេ-ទិយតេ វោ, ទិយតេ តុម្ហំ, ទិយតេ នោ, ទិយតេ អម្ហំ-ធនំ វោ, ធនំ តុម្ហំ,ធនំ នោ, ធនំ អម្ហំ-កតំ វោ, កតំ តុម្ហេហិ, កតំ នោ, កតំ អម្ហេហិ.
តេ មេ នា សេ.
នាម្ហិ សេ ច អបាទាទោ វត្តមានានំ បទស្មា បរេសំ ឯកវាក្យេ ឋិតានំ តុម្ហអម្ហសទ្ទានំ សវិហត្តីនំ តេ មេ វា ហោន្តិ យថាក្កមំ-កតំ តេ, កតំ តយា, កតំ មេ, កតំ មយា-ទិយតេ តេ, ទីយតេ តវ, ទីយតេ មេ, ទិយតេ មម-ធនំ តេ, ធនំ តវ, ធនំ មេ, ធនំ មម.
នចវាហាហេវយោគេ.
ចវាហអហឯវេហិយោគេ តុម្ហអម្ហសទ្ទានមាទេសាន ហោន្តិ. គច្ឆាម តុម្ហេ ច, មយញ្ច-បស្សតិ តុម្ហេ ច, អម្ហេ ច-កតំ តុម្ហេហិ ច, អម្ហេហិ ច-ទិយតេ តុម្ហញ្ច, អម្ហញ្ច-ធនំ តុម្ហញ្ច, អម្ហញ្ច-កតំ តយា ច, មយា ច-ទីយតេ តវ ច, មម ច-ធនំ តវ ច មម ច-វាទិយោគេប្យេវំ ញេយ្យំ-ឧភ កតិ សទ្ទា ពហុវចនត្តា-‘‘ឧភគោហិ ដោ‘‘តិ យោនំ ដោ-ឧភោ, ឧភោ-សុហិសុភស្សោ. ¶
ឧភស្ស សុហិស្វោ ហោតិ-ឧភោហិ ឧភោហិ-
ឧភិន្នំ.
ឧភា នំវចនស្ស ឥន្នំ ហោតិ-ឧភិន្នំ, ឧភោសុ.
ដិ កតិម្ហា
កតិម្ហាយោនំដិ ហោតិ-កតិ,កតិ,កតីហិ,កតីភិ, កតិន្នំ កតីសុ.
អថ សង្ខ្យាសទ្ទា វុច្ចន្តេ.
ឯកាទយោ អដ្ឋារសន្តា សង្ខេយ្យវចនា-វីសតិអាទយោ បន សង្ខ្យានវចនាច-ឯកសទ្ទោ សព្ពាទិសុ វុត្តោវ-ទ្វាទិនមដ្ឋារសន្តានំ ពហុវចនន្តត្តា ឯកវចនាភាវោ-ទ្វិសទ្ទា យោម្ហិ.
យោម្ហិ ទ្វិន្នំ ទុវេ ទ្វេ.
យោម្ហិ ទ្វិស្ស សវិភត្តិស្ស ទុវេ ទ្វេ ហោន្តិ បច្ចេកំ-ទុវេ ទ្វេ, ទ្វីហិ ទ្វីភិ.
ទុវិន្នំ នម្ហិ វា.
នម្ហិ ទ្វិស្ស សវិភត្តិស្ស ទុវិន្នំ ហោតិ វា-ទុវិន្នំ-អញ្ញត្រ.
នម្ហិ នុក ទ្វាទីនំ សត្តរសន្តំ.
ទ្វាទីនំ សត្តរសន្នំ សង្ខ្យានំ នុខោតិ នម្ហិ វិភត្តិម្ហិ. ឧការោឧច្ចារណត្ថោ-កការោ អន្តាវយវត្ថោ-តេន នម្ភីន ទីឃោ-ទ្វិន្នំ,ទ្វីសុ-តិសទ្ទា យោម្ហិ.
បុមេ តយោ ចត្តារោ.
យោម្ហិ សវិភត្តីនំ តិវតុន្នំ តយោ ចត្តារោ ហោន្តិ យថាក្កមំ បុល្លិង្គេ-តយោ, តយោ, តីហិ, តីភិ.
ណ្ណំ ណ្ណន្នំ តិតោជ្ឈា.
ឈសញ្ញតោ តិតោ នំវចនស្ស ណ្ណំ ណ្ណន្នំ ហោន្តិ-តិណ្ណំ តិន្ណន្នំ,តីសុ-ឥត្ថីយំ.
តិស្សោ ចតស្សោ យោម្ហិ សវិភត្តីនំ.
វិភត្តិសហិតានំ តិវតុន្នំ យោម្ហិ តិស្សោ ចតស្សោ ហោន្តិត្ថិយំ យថាក្កមំ-តិស្សោ, តិស្សោ, តីហិ តីភិ.
នម្ហិ តិចតុន្នមិត្ថិយំ តិស្សចតស្សា.
នម្ហិ តិចតុន្នំ តិស្ស ចតស្សា ហោន្តិត្ថិយំ យថាក្កមំ-តិស្សន្នំ, តីសុ-នបុំសកេ.
តីណិ ចត្តារិ នបុំសកេ.
យោម្ហិ សវិភត្តីនំ តិចតុន្នំ យថាក្កមំ តីណិ ចត្តារិ ហោន្តិ នបុំសកេ-តីណិ តីណិ-សេសំ បុល្លិង្គសមំ-ចតុ យោ.
ចតុរោ វា ចតុស្ស.
ចតុសទ្ទស្ស សវិភត្តិស្ស យោម្ហិ ចតុរោ វា ហោតិ បុល្លិង្គេ-ចតុរោ, ចតុរោ-អញ្ញត្រ-ចត្តារោ, ចត្តារោ-ចតូហិ ចតូភិ.
ដ ¶ បញ្ចាទីហិ ចុទ្ទសហិ.
បញ្ចាទីហិ ចុទ្ទសហិ សង្ខ្យាហិ យោនំ ដោ ហោតិ-បញ្ច, បញ្ច.
បញ្ចាទីនំ ចុទ្ទសន្នម.
បញ្ចាទីនំ ចុទ្ទសន្នំ សុនំហិស្វ ហោតិ-ឯត្តាបវាទោយំ-បញ្ចហិ បញ្ចភិ, បញ្ចន្តំ បញ្ចសុ-ឯវំ ឆាទយោ អដ្ឋារសន្តា-ឯកោ ច ទ ស ចាតិ ចត្ថសមាសេ ឯកេន អធិកា ទសាតិ តតិយាសមាសេ វា កតេ ‘‘ឯកត្ថតាយ’’ន្តិ វិភត្តិលោបោ-ឯវមុបរិ ច.
ឯកដ្ឋានមា.
ឯកអដ្ឋានំ អា ហោតិ ទសេ បរេ.
រ សង្ធ្យាតោ វា.
សង្ខ្យាតោ បរស្ស ទសស្ស រ ហោតិ វិភាសា-សច‘‘បញ្ចមិយំ បរស្សេ’’តិ អនុវត្តមានេ ‘‘អាទិស្សា‘‘តិ ទការស្សេវ ហោតិ-ឯកា រស, ឯកាទស.
អា សង្ខ្យាយាសតាទោ’នញ្ញត្ថេ.
សង្ខ្យាយមុត្តរបទេ ទ្វិស្ស អា ហោតសតាទោ’នញ្ញត្ថេ-ទ្វាទស.
ខា ចត្តាឡីសាទោ.
ទ្វិស្ស ខា វា ហោតចត្តាឡីសាទោ’នញ្ញត្ថេ-ពារស.
តិស្សេ.
សង្ខ្យាយមុត្តរបទេ តិស្ស ឯ ហោតសតាទោ’នញ្ញត្ថេ.
ឆតីហិ ឡោ ច.
ឆតិហិ បរស្ស ទសស្ស ឡោ ហោតិ រោ ច-តេឡស-តេរស.
ចតុស្ស ចុចោ ហោន្តិ វា ទសសទ្ទេ បរេ-ទ្វិត្តេ-ចុទ្ទស ចោទ្ទស ចតុទ្ទស.
វីសតិទសេសុ បញ្ចស្ស បណ្ណុបណ្ណា.
វីសតិទសេសុ បរេសុ បញ្ចស្ស បណ្ណុបណ្ណា ហោន្តិ វា យថាក្កមំ-បណ្ណរស បញ្ចទស.
ឆសស សោ.
ឆស្ស សោ ឥច្ចយមាទេសោ ហោតិ ទសសទ្ទេ បរេ-សោឡស សោរស, សត្តរស សត្តទស, អដ្ឋារស អដ្ឋាទស-ឯកេន ឩនា វីសតីតិ វិសេសនសមាសគព្ភេ តតិយាសមាសេ.
ឥត្ថិយម្ហាសិតបុមិត្ថិ បុមេវេកត្ថេ.
ឥត្ថិយំ វត្តមានេ ឯកត្ថេ សមានាធិករណេ ឧត្តរបទេ បរេ ភាសិតបុមិត្ថិ បុមេវ ហោតីតិ បុម្ភាវា អាប្បច្ចយោ និវត្តតេ-ឯកូនវីសតិ-ឥត្ថិលិង្គេកវចនន្តោ-វីសតិអាទយោ ហិ អានវុតិយា ឯកវចនន្តា ឥត្ថិលិង្គា-(ភោ) ឯកូនវីសតិ ឯកូនវីសតិមិច្ចាទិ-ឯវំ វីសតិ ឯកវីសតិ ទ្វាវីសតិ ពាវីសតិ តេវីសតិប្បភុតយោ.
វីសតយំ ¶ បញ្ចស្ស វា បណ្ណអាទេសេ-បណ្ណុវីសតិ, បញ្ចវីសតិ-ឯកេន ឩនា តិំសតិ តិំសា វា ឯកុនតិំសតិ ឯកុនតិំសា-មតិកញ្ញា សមា-ឯវំ តិំសតិ តិំសាប្បភុតយោ-តិំសាសទ្ទស្ស បន សិលោបេ-ទីឃរស្សាតិ យោគវិភាគា រស្សេ-តិំស-និគ្គហីតាគមេ ច តិំសន្តិបិ ហោតិ-ឯវមុបរិ ច យថាសម្ភវំ-ទ្វត្តិំសតិអាទិនំ រស្សញ្ចត្តានិ-ចត្តាឡីសាយ សម្ហិ-ចត្តាឡីសា ចត្តាឡីស ចត្តាឡីសំ វា,ឯវំ ចត្តារីសា ចត្តារិស ចត្តារីសំ.
ទ្វិស្សា ច.
អសតាទោ’នញ្ញត្ថេ ចត្តាឡីសាទោ ទ្វិស្ស ឯ ហោតិ វា អា ច-ទ្វេ ចត្តាឡីស ទ្វាចត្តាឡីស ទ្វីចត្តាឡីស-ឯវំ ទ្វេវត្តារិស ទ្វាចត្តារីស ទ្វិចត្តារីស, ទ្វេចត្តាឡីសតិ ទ្វាចត្តាឡីសតិ ទ្វិចត្តាឡីសតិ.
ចត្តាឡីសាទោ វា.
អសតាទោ’នញ្ញត្ថេ ចត្តាឡីសាទោ តិស្សេ វា ហោតិ-តេចត្តាឡីស តិវត្តាឡីស តេចត្តាឡីសតិ តិចត្តាឡីសតិ-តេចត្តារីស តិចត្តារីស-ទ្វេបញ្ញាស ទ្វាបញ្ញាស ទ្វិបញ្ញាស ទ្វេបណ្ណាសតិ បណ្ណាស, ទ្វេសដ្ឋិ ទ្វាសដ្ឋិ ទ្វិសដ្ឋិ, តេសដ្ឋិ តិសដ្ឋិ, ទ្វេសត្តតិ ទ្វា សត្តតិ ទ្វីសត្តតិ ទ្វេសត្តរិ ទ្វាសត្តរិ ទ្វិសត្តរិ, តេសត្តតិ តិសត្តតិ តេសត្តរិ តិសត្តរិ, ទ្វ្ញសីតិ ទ្វាអសីតិ ទ្វីយាសីតិ-យាគមោ-ត្ញសីតិ តិយាសីតិ, ទ្វេនវុតិ ទ្វានវុតិ ទ្វិនវុតិ, តេនវុតិ តិនវុតិ-សតំ, នបុំសក មេកវចនន្តំ-ឯវំ សហស្សទយោ-កោដិ បកោដិ កោដិប្បកោដិ អក្ខោហិណិយោ ឥត្ថិលិង្គេកវចនន្តា-វគ្គភេទេ តុ សព្ពាសម្បិ សង្ខ្យានំ ពហុវចនញ្ច ហោតេវ-យថា-ទ្វេ វិសតិយោ, តិស្សោ វីសតិយោ ឥច្ចាទិ-ទស អសកំ សតំ នាម,ទសសតំ សហស្សំ, ទសសហស្សំ នហុតំ, ទសនហុតំ លក្ខំ, សតសហស្សន្តិបិ វុច្ចតិ-លក្ខសតំ កោដិ, កោដិលក្ខសតំ បកោដិ, បកោដិលក្ខសតំ កោដិប្បកោដិ-ឯវំ នហុតំ និន្នហុតំ អក្ខោហិណី ពិន្ទុ អព្ពុទំ និរព្ពុទំ អហកហំ អពពំ អដដំ សោគន្ធិកំ ឧប្បលំ កុមុទំ បុណ្ឌរិកំ បទុមំ កថានំ មហាកថានំ អសង្ខេយ្យន្តិ យថាក្កមំ សតលក្ខគុណំ វេទិតព្ពំ.
អថាសង្ខ្យមុច្ចតេ.
តំ ទុវិធំ បាទិចាទិភេទេន-តត្ថ-ប បរា អប សំ អនុ អវ ឱ និ ទុ វិ អធិ អបិ អតិ សុ ឧ អភិ បតិ បរិ ឧប អា-ឥមេ វីសតិ បាទយោ-ចាទយោ បន-ច វា ហ អហ ឯវ ឯវមិច្ចាទយោ-ឥមេ ទ្វេបិ លិង្គសង្ខ្យារហិតា-ឯតេហិ បន យថាសម្ភវំ វិហិតានំ វិភត្តិនំ.
អសង្ខ្យេហិ សព្ពាសំ.
អវិជ្ជមានសង្ខ្យោហិ បរាសំ សព្ពាសំ វិភត្តីនំ លោបោ ហោតីតិ លោបោ ច.
វិភត្តិយា ¶ តតោ ភេទោ សលិង្គានំ ភវេ តថា តុម្ហាទិនំ ត្វលិង្គេសុ នេវត្ថិ បាទិវាទិនំ.
វុតតានិ ស្យាទ្យន្តានិ.
អថេកត្ថមុច្ចតេ-ឧបសទ្ទា បឋមេកវចនំ សិ-តស្ស ‘‘អសង្ខ្យេហិ សព្ពាសំ’’តិ លោបោ-កុម្ភសទ្ទា ឆដ្ឋយេកវចនំ ស-ឧប កុម អស ឥតិ ឋិតេ ‘‘អវិគ្គភោ និច្ចសមាសោ បទន្តរវិគ្គហោ វេ’’តិ សមីបំ កុម្ភស្សេតិ បទន្តរចិគ្គហេ-‘‘ស្យាទិ ស្យាទិនេកត្ថ’’ន្តិ សព្ពត្ថេកត្ថេ វត្តតេ.
អសង្ខ្យំ វិភត្តិ សម្បត្តិ សមិប សាកល្យាហាវ យថាបច្ឆា យុគបទត្ថេ.
អសង្ខ្យំ ស្យាទ្យន្តំ វិភត្ត្យាទិនមត្ថេវត្តមានំ ស្យាទ្យន្តេន សហេកត្ថម្ភវតិ.
ឯកត្ថតាយំ.
ឦយាទិណទិសមាសេហិ ឯកត្ថិភាវោ ឯកត្ថតា-តស្មិំ ស្យាទិ លោបោ ហោតិ-‘‘តំ នបុំសក’’មិតិនបុំសកលិង្គំ-តតោ ស្យាទិ-‘‘បុព្ពស្មាមាទិតោ’’តិ លោបេ សម្បត្តេ.
នាតោ មបញ្ចមិយា.
អមាទេកត្ថា បុព្ពំ យទេកត្ថមការន្តំ តតោ បរាសំ សព្ពាសំ វិភត្តីនំ លោបោ ន ហោតិ អំតុ ភវត្យបញ្ចមិយា-ឧបកុម្ភំ តិដ្ឋតិ-កុម្ភស្ស សមីបំ តិដ្ឋតីតិ អត្ថោ-ឧបកុម្ភំ បកស្ស.
វា តតិយាសត្តមីនំ.
អមាទេកត្ថា បុព្ពំ យទេកត្ថមការន្តំ តតោ បរាសំ តតិយា សត្តមីនំ អំ ហោតិ វា-ឧបកុម្ភំ កតំ, ឧបកុម្ភេន វា, ឧប កុម្ភំ ទេហិ-បញ្ចមិយំ អមភាវា-ឧបកុម្ភា អបេហិ-ឧបកុម្ភមាយត្តំ-ឧបកុម្ភំ នីធេហិ, ឧបកុម្ភេ វា-ឯវមុបនគរមិច្ចាទិ-សមីបំ អគ្គិនោឧបគ្គិ-ឯត្ថបន-‘‘បុព្ពស្មាមាទិតោ’’តិ សព្ពស្យាទិ លោបោវ-ឯវមុបគុរុ-វេតិ សព្ពត្ថ វត្តតេ.
អមាទិ.
អមាទិ ស្យាទ្យន្តំ ស្យាទ្យន្តេន សហ ពហុលមេកត្ថំ ហោតិ-គាមំ គតោ គាមគតោ, មុហុត្តំ សុខំ មុហុត្តសុខំ-វុត្តិយេវោបបទស មាសេ-កុម្ភការោ, ឯត្ថ ពហុលាធិការា អស្យាទ្យន្តេនាបិ សមាសោ. ន្តមានក្តវន្តូហិ វាក្យ-ធម្មំ សុណន្តោ, ធម្មំ សុណមានោ, ឱទនំ ភុត្តវា, រញ្គ្ញា ភតោ រាជហតោ, អសិនា ជិន្នោ អសិច្ឆិន្នោ, បិតរាសទិសោបិតុសទិសោ, ទធិនា ឧបសិត្តំ ភោជនំ ទធិភោជនំ, គុឡេន មិស្សោ ឱទនោ គុឡោទនោ-ឥហ បន វុត្តិ បទេនេវោបសិត្តាទិ ក្រិយាយាខ្យាបនតោ ន តត្ថាយុត្តត្ថតា-ក្វចិវុត្តិយេវ-ឧរគោ-ក្វចិ វាក្យមេវ-ឯរសុនា ឆិន្នវា, ទស្សនេន បហាតព្ពា, ព្រាហ្មណស្ស ទេយ្យំព្រាហ្មណទេយ្យំយុបាយ ទារុ យុបទារុ, ¶ ឥធ នហោតិ សង្ឃស្ស ទាតព្ពំ-គាមា និគ្គតោ គាម និគ្គតោ, ក្វចិវុត្តិ យេវ-កម្មជំ-ឥធ ន ហោតិ រុក្ខា បតិតោ-រញ្ញោ បុរិសោ រាជបុរិសោ-ពហុលាធិការា ន្តមាននិទ្ធារិយបុរណ ភាវតិ ភាវតិ ត្តត្ថេហិ នហោតិ-មមានុកុព្ពំ, មមានុកុរុកមានោ, គុន្នំកណ្ហា សម្បន្នខីរតមា, សិស្សានំ បញ្ចមោ, បដស្ស សុក្កតា-ក្វចិ ហោតេវ-វត្តមានសាមីប្យំ, ផលានំ តិត្តោ, ផលានំ សុហិតោ, ព្រាហ្មណស្ស កណ្ហា ទន្តា ឥច្ចត្រ ទន្តាបេក្ខា ឆដ្ឋិតិ កណ្ហេនសម្ពន្ធាភាវា ន សមាសោ-អញ្ញមញ្ញសម្ពន្ធានំហិ សមាសោយទា តុ កណ្ហា ច តេ ទន្តា ចេតិ វិសេសនស្មាសោ តទា ឆដ្ឋិ កណ្ហទន្តាបេក្កាតិ ព្រាហ្មណកណ្ហទន្តាតិ ហោតេវ-រញ្ញោ មាគធស្ស ធនមិច្ចត្រ រញ្ញោតិ ឆដ្ឋិ ធនមបេក្ខតេ ន មាគធំ រាជា ឯវ មាគធសទទេន វុច្ចតេតិ ភេទាភាវា សម្ពន្ធាភាវោតិ តុល្យាធិករណេន មាគធេន សហ រាជា ន សមស្យតេ-រញ្ញោ អស្សោ ច បុរិសោ ចាតិ ឯត្ថ រញ្ញោ អស្សោ បុរិសោតិ ច បច្ចេកំ សម្ពន្ធតោ សាបេក្កតាយ ន សមាសោ-អស្សោ ច បុរិសោ ចាតិ ចត្ថសមាសេ កតេ តុ រាជស្សបុរិសាតិ ហោតេវញ្ញានបេក្ខត្តា-រញ្ញោ គរុបុត្តោតិ ឯត្ថ បន រាជាបេក្ខិនោបិ គរុនោ បុត្តេន សហ សមាសោ គមកត្តា-គមកត្តម្បិហិ សមាសស្ស និពន្ធនំ-ទានេ សោណ្ឌោ ទានសោណ្ឌោ-ក្វចិ វុត្តិយេវ-បព្ពតដ្ឋោ-ក្វចី សមាសេបិ វិភត្យលោបោ-ជនេ សុតោ.
វិសេសនមេកត្ថេន.
វិសេសនំ ស្យាទ្យន្តំ វសេស្សេន ស្យាទ្យន្តេន សមានាធិការណេន សហេកត្ថំ ហោតិ-នីលញ្ច តំ ឧប្បលំ ចេតិ និលុប្បលំ-វាក្យេ តុល្យាធិករណភាវប្បកាសនត្ថំ ចតសទ្ទប្បយោគោ-វុត្តិយន្តុ សមាសេនេវ តប្បកាសនតោ ន តប្បយោគោ-ឯវ មញ្ញត្រាបិ វុត្តដ្ឋានមប្បយោគោ-ពហុលាធិការា ក្វចិ ឧបមានភុតំ វិសេសនម្បរំ ភវតិ-សីហោ’ច សីហោ-មុនិ ច សោ សីហោ ចាតិ មុនិសីហោ-មុនិសទ្ទោយេវ វា វិសេសនំ-តថាហិ-សីហោតិ វុត្តេ ឧបចរិតានុបចរិតសីហានំ សាមញ្ញប្បតីតិយំ មុនិសទ្ទោ វិសេសេតិ-សីលមេវ ធនំ សីលធនំ-ធម្មោតិ សម្មតោ ធម្មសម្មតោ-មហន្តិ ច សា សទ្ធា ចាតិ សមាសេ កតេ-‘‘ឥត្ថិយម្ភាសិតបុមិត្ថិ បុមេវេកត្ថ’’ត បុម្ភាវា ងីប្បច្ចយាភាវោ-‘‘ដន្តន្តុនន្តិ’’ន្តស្ស ដេ-‘‘ព្យញ្ជនេ ទីឃរស្សា’’តិ ទិឃេ-មហាសទ្ធា.
នញ.
នញិច្ចេតំ ស្យាទ្យន្តំ ស្យាទ្យន្តេន សហេកត្ថំ ហោតិ-ញការោ‘‘ដនញ្ញស្សា’’តិ វិសេសនត្ថោ-បាមនបុត្តាទីសុ មា ហោតូតិ.
ដនញ្ញស្ស.
ឧត្តរបទេ នញ្សទ្ទស្ស ដ ហោតិ-ន ព្រាហ្មណោ អព្រាហ្មណោ, នញយំ បរិយុទាសវុត្តិ បសជ្ជប្បដិសេធវុត្តិ ច-បឋមបក្ខេ-ព្រាហ្មណ ¶ អញ្ញោ ព្រាហ្មណន្តានជ្ឈាសិនោ ខត្តិយាទិ ព្រាហ្មណ សទិសោយេវ អព្រាហ្មណេតិ វុត្តេ បតិយតេ-ឥតរស្មិំ បន បក្ខេ កេនចិ សំសយនិមិត្តេន ខត្តិយាទោ ព្រាហ្មណេតិ បវន្តស្ស មិច្ឆាញាណនិវុត្តិ ករីយតិ-ព្រាហ្មណេ យំ’ន ភវតិ ព្រាហ្មណេតិ ព្រាហ្មណន្តជ្ឈាសិតោ ន ភវតីតិ អត្ថោ-តត្ថ វិនា សទិសត្តំ មិច្ឆាញាណសម្ភវា បយោគសាមត្ថិយា ច សទិសបដិប្បត្តិ តគ្គតាច លិង្គសង្ខ្យា ភវន្តិ-អតោយេវោច្ចតេ នញិវយុត្ត មញ្ញសទិសាធិករណេ តថា ហិ អត្ថសម្បច្ចយោតិ-តទេវំ បក្ខញ្ចយេវ បុព្ពបទត្ថប្បធានត្តំ-ឯវមនស្សោ-ឥហតុ.
អន សរេ.
សរាទោ ឧត្តរបទេ នញ្សទ្ទស្ស អន ហោតីតិ នស្ស អន.
កុបាទយោ និច្ចមស្យាទិវិធិម្ហិ.
កុសទ្ទោ បាទយោ ច ស្យាទ្យន្តេន សហេកត្ថា ហោន្តិ និច្ចំ ស្យាទិវិធិវិសយតោ’ញ្ញត្ថ-កុច្ឆិតោ ព្រាហ្មណោ កុព្រាហ្មណោ-ឯវំកុបុរិសោ-‘‘បុរិសេ វា’’តិ បក្ខេ កាទេសេ-កាបុរិសោ-ឦសកំ ឧណ្ហំ កទុណ្ហំ-‘‘សរេ កទ កុស្សុត្តរត្ថេ’’តិ កុស្ស កទាទេសោ-អប្បកំ លវណំ កាលវណំ-‘‘កាប្បត្ថេ’’តិ កាទេសោ.
បាទយោ គតាទ្យត្ថេ បឋមាយ.
បគតោ អាចរិយោ បាចរិយោ-ឯវំ បន្តេវាសី-សុដ្ឋុកតំ សុកតំ-កិច្ឆេន កតំ ទុក្កតំ.
អច្ចាទយោ កន្តាទ្យត្ថេ ទុតិយាយ.
អតិក្កន្តោ មាលមតិមាលោ.
ឃបស្សាន្តស្យាប្បកានស្ស.
អន្តភុតស្សាប្បធានស្ស ឃបស្ស ស្យាទិសុ រស្សោ ហោតីតិ រស្សោ.
អវវាទយោ កុដ្ឋាទ្យត្ថេ តតិយាយ.
អវកុដ្ឋំ កោកិលាយ វនមវកោកិលំ-អវកុដ្ឋន្តិ បរិច្ចត្តំ.
បរិយាទយោ គិលានាទ្យត្ថេ ចតុត្ថិយា.
បរិគិលានោ’ជ្ឈេនាយ បរិយជ្ឈេនោ.
ន្យាទយោ កន្តាទ្យត្ថេ បញ្ចមិយា.
និក្កន្តោ កោសម្ពិយា និក្កោសម្ពិ-ឃបាទិនា រស្សោ.
វា នេកញ្ញត្ថេ.
អនេកំ ស្យាទ្យន្ត មញ្ញស្ស បទស្សត្ថេ ឯកត្ថំ វា ហោតិ-ឱ តិណ្ណោ ហំសោ យំ សោ ឱតិណ្ណហំសោ-(ជលាសយោ).
ជិតោ មារោ យេន សោ ជិតមារោ-(ភគវា)-ជិន្នោតរុ យេន សោ ឆិន្នតរុ(ផរសុ)ទិន្នោ សុង្កោ យស្សសោ ទិន្នសុង្កោ(រាជា)-អបគតំ កាលកំ យស្មា សោ អបគតកាលកោ (បដោ)បហុតំ ធនំ យស្ស សោ បហុតធនោ-(បុរិសោ)-នត្ថិ សមោ យស្ស សោ អសមោ-នស្ស ដាទេសោ-ចិត្តា គាវោ យស្សាតិ សមាសេ កតេ.
គោស្សុ ¶
អន្តភុតស្សាប្បធានស្ស គោស្ស ស្យាទីសុ ឧ ហោតិ-ចិត្តគុ-(គោមា)-មត្តានេកេ គជា យស្មិំ តំ មត្តានេកគជំ-(វនំ) សហ បុត្តេន វត្តមានោ សបុត្តោ សហ បុត្តោ វា-‘‘សហស្ស សោ’ញ្ញត្ថេ‘‘តិ បក្ខេ សហស្ស សោ-ធវា ច ពទិរា ច បលាសា ចេតិ វិគ្គហេ.
ចត្ថេ.
អនេកំ ស្យាទ្យន្តំ ចត្ថេ ឯកត្ថំ វា ភវតិ-សមុច្ចយោ’ន្វាវយោ ឥតរីតរយោគោ សមាហារោ ចេតិ ចតតារោ ចត្ថា-តត្ថ ឥតរីតរយោគេ សមាហារេ ច ឯកត្ថីភាវោ សម្ភវតិ បទានំ អញ្ញមញ្ញសម្ពន្ធតោ-ន សមុច្ចយេ នាប្យន្វាចយេ តទភាវតោ, ចសទ្ទនិវុត្តិ.
សមាហារេ នបុំសកំ.
ចត្ថេ សមាហារេ យទេកត្ថំ តំ នបុំសកលិង្គំ ភវតិ-សមាហារស្សេកត្តា ឯកវចនមេវ-ធវខទិរបលាសំ-កត្ថ ចិ ន ហោតិ’សភាបរិសាយា’តិ ញាបកា-អាធិបច្ចបរិវារោ-ឥតរីតរយោគេ អវយវប្បធានត្តា ពហុវចនំ-ធវខទិរបលាសា-សមាសេ យំ បុព្ពំ វូត្តំ តទេវ បុព្ពំ និបតតិ-កមាតិក្កមេ បយោជនាភាវា-ក្វចិ វិបល្លាសោបិ ហោតិ ពហុលាធិការតោ-ទន្តានំ រាជា រាជទន្តោ-បាបា ភុមិ យស្មិំ បាបា ច សាភុមិ ចេតិ វា វិគ្គយ្ហ សមាសេ សមាសន្ត្វេច្ចាធិការោ.
បាបាទីហិ ភុមិយា.
បាបាទីហិ បរា យា ភុមិ តស្សា សមាសន្តោ អ ហោតិ-បាបភុមំ, (ឋានំ)-ឥត្ថិយមិច្ចាទិនាអាប្បច្ចយោ និវត្តនេ-ជាតិយា ឧប លក្ខិតា ភុមិ ជាតិភុមំ.
សង្ខ្យាហិ
សង្ខ្យាហិ បរា យា ភុមិ តស្សា សមាសន្តោ អហោតិ-ទ្វេ ភុមិយោ អស្សាតិ ទ្វីភុមំ-ឯវំ តិភុមំ, ចតុភុមំ-ពហុលាធិការា ក្វចិ ន ហេកាតិ-ចតុភុមិ.
ទីឃាហោវស្សេកទេសេហិ ច រត្យា.
ទីឃាទីហិ អសង្ខ្យេហិ សង្ខ្យាហិ ច បរស្មា រត្តិសទ្ទា អនញ្ញាសង្ខ្យត្ថេសុ សមសិតា សមាសន្តោ អ ហោតិ-ទីឃា ច សា រត្តិ ចាតិ ទីឃរត្តំ-អហោ ច រត្តិ ច អហោរត្តំ-អហស្ស អបាទិត្តា ‘‘មនាទ្យបាទីនមោ មយេ ចា’’តិ ឱ-វស្សាសុ រត្តិ វស្សារត្តំ-បុព្ពា ច សា រត្តិ ចាតី បុព្ពរត្តំ-ឯវំ អបររត្តំ, អឌ្ឍរត្តំ-អតិក្កន្តោ រត្តិំ អតិរត្តោ-ទ្វិន្នំ រត្តីនំ សមាហារោ ទ្វិរត្តំ-អនញ្ញាសង្ខ្យត្ថេសុត្វេវ-ទិឃរត្តិ-(ហេមន្តោ)-ឧប រត្តិ-ក្វចិ ហោតេវ ពហុលំ វិធានា-យថារត្តំ.
គោត្វ ចត្ថេ ចាលោបេ.
គោសទ្ទា អលោបចិសយា សមាសន្តោ អ ហោតិ ន ចេ ចត្ថេ
សមាសោ ¶ អញ្ញបទត្ថេ អសង្ខ្យត្តេ ច-រញ្ញោ គោ រាជគវោ-អវង-បញ្ច គាវោ ធនមស្ស បញ្ចគវធនោ-វិសេសនសមាសគព្ភោ អញ្ញបទត្ថសមាសោ-ទសន្នំ គុន្នំ សមាហារោទសគវំ-អលោបេតិ កិំ?-បញ្ចហិគោភិ កីតោ បញ្ចគុ-វិសេសនសមាសេ-‘‘តេន កតំ កីត’’មិច្ចាទិនា ណិកេ ‘‘លោបោ’’តិ តស្ស លោបេ ច កនេ ‘‘គោស្សុតិ ឧការោ-អវត្ថេតិ កិំ?-អជស្សគាវោ-អនញ្ញាសង្ខ្យត្ថេយុត្វេវ-ចិត្តគុ, ឧបគុ-វិសាលានិ អក្ខីនិ អស្សាតិ អញ្ញបទត្ថសមាសេ‘‘អក្ខិស្មាញ្ញត្ថេ’’តិ អការេ-វិសាលក្ខោ-បធានត្ថតាវសេន ចតុព្ពិធមេកត្តំ តិវិធន្តិ កេចិ-វុត្តហិ.
បុព្ពុត្តរោភយញ្ញត្ថមិច្ចេកត្ថំ ចតុព្ពិធំ វិសេស្សញ្ញោភយត្ថតា តិធា វក្ខន្តិ តំ បរេ.
ឯកត្ថំ.
អថ ឥត្ថិប្បច្ចយន្តា និទ្ទិសីយន្តេ.
ឥត្ថិយមត្វា.
ឥត្ថិយំ វត្តមានតោ អការន្តតោ នាមស្មា អាប្បច្ចយោ ហោតិ-ទេវទត្តា, អជា, កោកិលា, ឥច្ចាទិ.
នទាទិតោ ងី.
អាកតិគណេ’យំ-នទាទីហិ ឥត្ថិយំ ងីប្បច្ចយោ ហោតិ ងការោ ‘‘ន្តន្តុនំ ងិម្ហិ តោ វេ’’តិ សង្កេតត្ថោ-នទី, មហី, កុមារី, តរុណិ, វារុណិ, គោតមី, គច្ឆន្តិ-‘‘ន្តន្តុនំ ងិម្ហិ តោ វេ’’តិ វា តការេ-គច្ឆតី-គច្ឆតី-ឯវំ គុណវន្តិ, គុណវតី-‘‘គោតោវា‘‘តិ នទាទិសុ បាឋា វា ងីម្ហិ ‘‘គោស្សាវង’’តិ គោសទ្ទស្ស អាវង-គាវី, គោ.
យក្ខាទិត្វិនី ច.
យក្ខាទិតោ ឥត្ថីយមិនី ហោតិ ងី ច-យក្ខិនី,យក្ខី-នាគិនី,នាគី.
យុវណ្ណេហិ នី.
ឥត្ថិយមិវណ្ណុវណ្ណន្តេហិ នី ហោតិ ពហុលំ-បយតបាណិនី, ទណ្ឌិនី, ភិក្ខុនី, បរចិត្តវិទុនី.
យុវា តី.
យុវសទ្ទតោ តី ហោតិត្ថិយំ-យុវតី.
ឥត្ថិប្បច្ចយន្តា.
អថ ណទយោ វុច្ចន្តេ-រឃុស្សាបច្ចមីតិ វិគ្គហេ.
ណេ វាបច្ចេ.
ឆដ្ឋិយន្តា នាមស្មា វា ណប្បច្ចយោ ហោតបច្ចេ’ភិធេយ្យេ-ណការោ ណនុពន្ធការិយត្ថោ-ណេនេវ អបច្ចត្ថស្ស វុត្តត្តា អបច្ចសទ្ទាប្បយោគោ-‘‘ឯកត្ថតាយ’’មិតិ ស្យាទិ លោបោ.
សរានមាទិស្សាយុវណ្ណស្សា ¶ ឯ ឱ ណនុពន្ធេ.
សរានមាទិភុត យេ អការិវណ្ណវណ្ណា តេសំ អា ឯ ឱ ហោន្តិ យថាក្កមំ ណនុពន្ធេតិ អការស្ស អការោ.
ឧវណ្ណស្សាវង សរេ
សរាទោ ណនុពន្ធេ ឧវណ្ណស្ស អវង្ហោតិ-តតោ ស្យាទិ-រាឃវោច្ចាទិ-ឥត្ថិយំ-រាឃវច្ចាទិ-វា វិធានា រឃុស្សាបច្ចំ រគ្វបច្ចន្តិបិ ហោតិ.
ណទយោ’ភិធេយ្យលិង្គា អបច្ចេ ត្វនបុំសកា
នបុំសកេ សកត្ថេ ណ្យោ ភិយ្យោ ភាវសមូហជា;
តា តុត្ថិយមសងក្ខ្យានេ ត្វាទិ ចិប្បច្ចយន្តកា
នបុំសកេន លិង្គេន សទ្ទា’ទាហុ បុមេនេ វា
និទ្ទិស្សតីតិ ញតព្ពមវិសេសេ បនិច្ឆិតេ.
វា អបច្ចេតិ វាធិការោ.
វច្ឆាទិតោ ណន ណយនា.
វច្ឆាទិតោ គោត្តាទិភុតា គណតោ ច ណន ណយនប្បច្ចយា ហោន្តិ បបុត្តាទោ’បច្ចេ-បបុត្តប្បភុតិ គោត្តំ-វច្ឆស្សា បច្ចំ វច្ឆានោ, វច្ឆាយនោ-‘សំយោគេ ក្វចី’តិ វុត្តត្តា ន វុទ្ធិ-កតិស្សាបច្ចំ កច្ចានោ, កច្ចាយនោ-យការចវគ្គបុព្ព រូបានិ-យាគមេ-កាតិយានោ.
កត្តិកាយ អបច្ចមិច្ចេវមាទិ វិគ្គហេ.
កត្តិកាវិធវាទីហិ ណេយ្យណេរា.
កត្តិកាទីហិ វិធវាទីហិ ច ណេយ្យណេរា វា យថាក្កមំ, ហោន្ត បច្ចេ-កត្តិកេយ្យោ, វេណតេយ្យោ-វេធវេរោ, សាមណេរោ.
ណ្យ ទិច្ចាទីហិ
ទិតិប្បភុតីហិ ណ្យោ វា គោតបច្ចេ.
សំយោគេ ក្វចិ.
សរានមាទិភុតា យេ អយុវណ្ណា តេសំ អា ឯ ឱ ហោន្តិ ក្វចិ ទេវ សំយោគវិសយេ ណនុពន្ធេតិ វិសយសត្តមិយា និទ្ទិដ្ឋត្តា សំយោគតោ បុព្ពេវ ឯការោ.
លោបោ’វណ្ណិវណ្ណានំ.
យការាទោ បច្ចយេ អវណ្ណិវណ្ណានំ លោបោ ហោតិ-ទិតិយា អបច្ចំ ទេច្ចោ, កុណ្ឌនិយា អបច្ចំ កោណ្ឌញ្ញោ-នស្ស ញេ បុព្ពរូបំ-ភាតុនោ អបច្ចំ ភាតព្ពោ-ឯត្ថ-
យម្ហិ គោស្ស ច.
យការាទោ បច្ចយេ គោស្សុវណ្ណស្ស ច អវង ហោតីតិ ឧការស្ស អវង.
អា ណិ.
អការន្តតោ ណិ វា ហោតបច្ចេ ពហុលំ-ទក្កស្សាបច្ចំ ទក្ខិ-ឯវំ វារុណិ-ពហុលំ វិធានា ន សព្ពេហិ អការន្តេហិ-តេ នេវ វសិដ្ឋស្សាបច្ចំ វាសិដ្ឋោ ត្វេវ ហោតិ.
រាជតោ ¶ ញ្ញោ ជាតិយំ
រាជសទ្ទតោ ញ្ញោ វា ហោតបច្ចេ ជាតិយំ គម្មមានាយំ-រញ្ញោ អបច្ចំ រាជញ្ញោ-ជាតិយន្តិ កិំ?-រាជាបច្ចំ.
ខត្តា យីយា.
ខត្តសទ្ទា យេយា ហោន្តបច្ចេ ជាតិយំ-ខត្តស្សាបច្ចំ ខត្ត្យោ, ខត្តិយោ-ជាតិយន្ត្វេវ-ខត្តិ.
មនុតោ ស្ស សណ.
មនុសទ្ទតោ ជាតិយំ ស្ស សណ ហោតបច្ចេ-មកនុនោ អបច្ចំ មនុស្សោ, មានុសោ-ជាតិយន្ត្វេវ-មានវោ.
ជនបទនាមស្មា ខត្តិយា រញ្ញេ ច ណោ.
ជនបទស្ស យំ នាម, តន្នាមស្មា ខត្តិយាបច្ចេ រញ្ញេ ច ណេ ហោតិ-បញ្ចាលានំ អបច្ចំ រាជា វា បញ្ចាលោ, មាគធោ-ជនបទនាមស្មាតិ កិំ?-ទាសរថិ-ខន្តិយាតិ កិំ? បញ្ចាលស្សព្រាហ្មណស្សាបច្ចំ បញ្ចាលិ.
ណ្យ កុរុសិវីហិ.
កុរុសិវីហបច្ចេ រញ្ញេ ច ណ្យោ ហោតិ-កុរុនំ អបច្ចំ រាជាវា កោរព្ពោ, សេព្ពោ.
ណ រាគាតេន រត្តំ.
រជ្ជតេ យេន សោ រាគោ-តតោ រាគវាចិតតិយន្តតោ រត្តមិច្ចេតស្មិំ អត្ថេណេ ហោតិ-កសាវេន រត្តំ កាសាវំ, កោសុម្ហំ-ឥធ កស្មា ន ហោតិ’ នីលំ បីតន្តិ? គុណវចនត្តា វិនាបិ ណេន ណត្ថស្សាភិធានតោ.
នក្ខតោ និន្ទុយុត្តេន កាលេ.
តតិយត្តតោ នក្ខត្តា តេន លក្ខិតេ កាលេ ណេ ហោតិ តញ្ចេ នក្ខត្តមិន្ទុយុត្តំ ហោតិ-ផុស្សេន ឥន្ទុយុត្តេន លក្ខិតា បុណ្ណមាសី ផុស្សី, បុស្សោ (អហោ)-មឃាយ ឥន្ទុយុត្តាយលក្ខិតា បុណ្ណមាសី មាឃី, មាឃោ (អហោ)
យា ស្ស ទេវតា បុណ្ណមាសិ.
សេតិ បឋមន្តា អស្សេតិ ឆដ្ឋត្ថេ ណេ ហោតិ យំ បឋមន្តំ សា ទ្វេ ទេវតា បុណ្ណមាសី វា-សុគតោ ទេវតា អស្សេតិ សោគតោ-មាហិន្ទោ, យាមោ, ចារុណោ-ផុស្សី បុស្ណមាសី អស្ស សម្ពន្ធិនីតិ ផុស្សោ, (មាសោ) ឯវម្មាឃោ.
វ្យាករណមធិតេ ជានាតិ វាត្វេវមាទិវគ្គហេ.
តមធីតេ តញ្ជានាតិ កណិកា ច.
ទុតិយន្តតោ តមធីតេ តញ្ជានាតីតិ ឯតេស្វត្តេសុ ណេហោតិ កោណិកោ ច-វេយ្យាករណេ-កតយាទេសស្សិការស្ស‘‘តទា ទេសា តទិវ ភវន្តិ‘‘តិ ញាយា សរានមច្ចាទិនា ឯការេ យាគមទ្វិត្តានិ-កេ-កមកោ, បទកោ-ណិកេ-សុត្តន្តិកោ, វេនយិកោ-‘‘តេន ¶ និព្ពត្តេ’’តិ តតិយន្តា និព្ពត្តត្ថេណេ-កុសម្ពេន និព្ពត្តា កោសម្ពី, (នគរី.)
តត្រ ភវេ.
សត្តម្យន្តា ភវត្ថេ ណេ ហោតិ-ឧទកេ ភវោ ឱទកោ-‘‘អជ្ជាទីហិ តនោ’’តិ ភវត្ថេ តនោ-អជ្ជភវោ អជ្ជតនោ-ឯវំ ហីយត្តនោ-‘‘ញោនមវណ្ណេ’’តិ អការោ-‘‘សរម្ភា ទ្វេ’’តិ តស្ស ទ្វិភាវោ.
បុរាតោណោ ច
បុរា ឥច្ចេតស្មា ភវត្ថេ ណេ ហោតិ តនោ វ-បុរា ភវោ បុរាណេ, បុរាតនោ.
អមាត្វច្ចោ.
អមា សទ្ទតោ អច្ចោ ហោតិ ភវត្ថេ-អមា ភវោ អមច្ចោ.
មជ្ឈាទិត្វិមោ.
មជ្ឈាទីហិ សត្តម្យន្តេហិ ភវត្ថេ ឥមោ ហោតិ-មជ្ឈេ ភវោ មជ្ឈិមោ, អន្តិមោ-កុសិណរាយំ ភវោ ច្ចេវមាទិវិគ្គហេ.
កណ្ណេយ្យ ណេយ្យកយ្យា.
សត្តម្យន្តា ឯតេ បច្ចយា ហោន្តិ ពហុលំ ភវត្ថេ-កណ-កោសិណរកោ-ណេយ្យ-គង្គេយ្យោ, វានេយ្យោ-ណេយ្យក-កោលេយ្យកោ-យ-គម្មោ-រស្សាការលោបបុ- ព្ពរូបានិ-ឥយ-គមិយោ, ឧទរិយំ-‘‘ណិកោ’’តិ សត្តម្យន្តា ភវត្ថេ ណិកោ ហោតិ សរទេ ភាវោ សារទិកោ, ហេមន្តិកោ.
តមស្ស សិប្បំ សីលម្បណ្យម្បហរណម្បយោជនំ.
បឋមន្តា សិប្បាទិវាចកា អស្សេតិ ឆដ្ឋត្ថេ ណិកោ ហោតិ-វីណាវាទនំ សិប្បមស្ស វេណិកោ. បំជសុកូលធារណំ សីលមស្ស បកំសុកុលិកោ, គន្ធោ បណ្យមស្ស គន្ធិកោ, វាបោ បហរណមស្ស វាបិកោ, សតំ បយោជនមស្ស សាតិកំ‘‘តំហន្តារហតិ គច្ឆតុញ្ឆតិចរតិ’’តិ ទុតិយន្តា ភន្តិច្ចេវមាទិសវត្ថេសុ ណិកោ ហោតិ-បក្ខីនោភន្តិតិ បក្ខិកោ-សាកុណីកោ-សតមរហតីតិ សាតិកំ-បរទារំ គច្ឆតីតិបារទារិកោ-ពទរេ ឧញ្ឆតីតិ ពាទរិកោ-ធម្មំ ចរតីតិ ធម្មិកោ-អធម្មិកោ-‘‘តេន កតំ កីតំ ពទ្ធមភិយង្ខតំ កសំសដ្ឋំ ហតំ ហន្តិ ជិតំ ជយតិ ទិព្ពតិ ខនតិ តរតិ ចរតិ វហតិ ជីវតិ’’តិ តតិយន្តា កតាទិស្វត្ថេសុ ណិកោ ហោតិ-កាយេន កតំវកាយិកំ-សតេន កីតំ សាតិកំ-វរត្តាយ ពទ្ធោវា រត្តិកោ-ឃតេន អភិសង្ខតំ កសំសដ្ឋំ វា ឃាតិកំ-(អភិសង្ខតំ កតាភិសង្ខារំ, កសំសដ្ឋំ មិស្សិតំ)-ជាលេន ហតោ ភន្តីតិវា ចាលិកោ-អក្ខេហិ ជិតមក្ខិកំ-អក្ខេហិ ជយតិ ទិព្ពតីតិ វា អក្ខិកោ-ខនិត្តិយា ខនតីតិ ខានិត្តិកោ-ឥហ នភវតិ ‘‘អង្គុលិយា ខន្តី’’តិ អនភិធានា អភិធានលក្ខណ ហិ តព្ពាទិ ណទិសមាសា-ឧឡុម្បេន តរតីតិ ឱឡុម្បិកោ-សកដេន ចរតីតិ សាកដិកោ-ខន្ធេន ¶ វហតីតិ ខន្ធិកោ-វេតនេន ជីវតីតិ វេតនិកោ-‘‘តស្ស សំវត្តតី’’តិ ចតុត្ថ្យន្តា សំវត្តតីតិ បោនោភវិកោ-‘‘មនាទ្យបាទិនមោ មយេ ចេ’’តិ ទុតិយោការោ.
តតោសម្ភុតមាគតំ.
បញ្ចម្យន្តា សម្ភុ តមាគតន្តិ ឯតេស្វត្ថេសុណិកោ ហោតិ-មាតិតោ សម្ភុតមាគតំ វា មត្តិកំ, បេត្តិកំ.
សុរភិតោ សមភុតន្តិ នវិគ្គហេ.
ទិស្សន្តញ្ញេបិ បច្ចយា.
វុត្តតោ’ញ្ញេបិ បច្ចយា ទិស្សន្តិ វុត្តាវុត្តត្ថេសុតិណ្យោ-សោរព្ភំ-‘‘តត្ថ វសតិ កវិទិតោភត្តោ និយុត្តោ’’តិ ណិកោ-រុក្ខមូលេ វសតីតិ រុក្ខមូលិកោ, លោកេ វិទិតោ លោកិកោ, ចតុមហារាជេសុ ភត្តា ចតុម្មហារាជិកា-ទ្វារេ និយុត្តោ ទោវារិកោ-ទស្សោក តទមិនាទិបាឋា.
តស្សិទំ.
ឆដ្ឋិយន្តា ឥទមិច្ចស្មិំ អត្ថេ ណិកោ ហោតិ-សង្ឃស្ស ឥទំ សង្ឃិកំ, បុគ្គលិកំ-‘‘ណេ’’តិ ឆដ្ឋិយន្តា ឥទមិច្ចតស្មិំ អត្ថេណេ-មោគ្គល្លាយនស្ស ឥទំ មោគ្គល្លាយនំ, (វ្យាករណំ)-សោគតំ, (សាសនំ).
បិតិតោ ភាតរិ រេយ្យណ.
បិតុសទ្ទា តស្ស ភាតរិ រេយ្យណ ហោតិ-រោនុ’ពន្ធោ.
រានុពន្ធេ’ន្តសរាទិស្ស.
អន្តោ សរោ អាទិ យស្សាវយវស្ស តស្ស លោបោ ហោតិ រានុពន្ធេតិ ឧលោបោ-បិតុ ភាតា បេត្តេយ្យោ.
មាតិតោ ច ហគិនិយំ ឆោ.
មាតុតោ ចេ បិតុតោ ច តេសំ ភគិនិយំ ឆោ ហោតិ-មាតុភគិនិ មាតុច្ឆា-‘‘ឥត្ថិយមត្វា’’តិ អា-ឯវម្បិតុច្ឆា.
មាតាបិតុស្វាមហោ.
មាតាបិតុហិ តេសំ មាតាបិតុស្វាមហោ ហោតិ-មាតុ មាតា មាតាមហី-មាតុ បិតា មាតាមហោ-បិតុ មាតា បិតាមហី-បិតុ បិតាបិ នាមហោ.
ហិតេ រេយ្យណ.
មាតាបិតូហិ ហិតេ រេយ្យណ ហោតិ-មាតុ ហិតោ មត្តេយ្យោ, បិតុ ហិតោ បេត្តេយ្យោ.
តមស្យ បរិមាណំ ណិកោ ច.
បឋមន្តា អស្សេតិ អស្មិំ អត្ថេ ណិកោ ហោតិ កោវ តញ្ចេ បឋមន្តំ បរិមាណម្ភវតិ.
ទោណេ បរិមាណមស្ស ទោណិកោ, (វីហិ)-ឯកម្បរិមាណមស្ស ឯកកំ-ទ្វិកំ, តិកំ, ចតុក្កំ, បញ្ចកមិច្ចាទិ.
សញ្ជាតា តារកាទិត្វិតោ
តារកាទិហិ បឋមន្តេហិ អស្សេតិ ឆដ្ឋត្ថេ ឥតោ ហោតិ តេ
ចេ ¶ សញ្ជាតា ហោន្តិ-តារកា សញ្ជាតា អស្ស តារកិតំ-(គគនំ)-បុប្ឆិតោ-(រុក្ខោ).
មានេ មត្តោ.
បឋមន្តា មានវុត្តិតោ អស្សេតិ អស្មិំ អត្ថេ មត្តោ ហោតិ-ផខលំ ឧម្មានមស្ស ខផលមត្តំ. ហត្ថោ បរិមាណមស្ស ហត្ថមត្តំ, សតំ មានមស្ស សតមត្តំ.
ណេ ច បុរិសា
បុរិសា បឋមន្តា ឧទ្ធមានវុត្តិតោ អស្សេតិ អស្មិំ អត្ថេ ណេ ហោតិ មត្ត តគ្ឃា ច-បុរិសោ ឧម្មានមស្ស បោរិសំ, បុរិសមត្តំ. បុរិសតគ្ឃំ.
តស្ស ភាវកម្មេសុ ត្ត តា ត្តនណ្យណេយ្យ ណិឃ ណិយា.
ភវន្តិ ឯតស្មា សទ្ទពុទ្ធីតិ ភាវោ សទ្ទប្បវត្តិ និមិត្តំ-កម្មំ ក្រិយា-ឆដាឋិយន្តា ភាវេ កម្មេ ច ត្ត តាទយោ ហោន្តិ ពហុលំ-សាមញ្ញវិធយោ បយោគមនុសារយន្តិតិ កុតោ ចិ ទ្វីសុកុតោ ចិ ភាវេ យេវ-ន ច សព្ពេ សព្ពតោ ហោន្តិ អញ្ញត្រ ត្តតាហិ-នីលស្ស បដាស្ស ភាវោ នីលត្តំ នីលតាតិ គុណេ ភាវោ-ឥហ គុណវសា និលសទ្ទោនីលគុណយុត្តេ ទព្ពេ វត្តតេ និមិត្តស្សរុបានុគតាញ្ចពុទ្ធិ-ឯវមញ្ញត្រាបិ យថានុរូបំញាតព្ពំ នីលស្សគុណស្ស ភាវោ នីលត្តំនីលតាតិ នីលគុណជាតិ-គោត្តំ គោតាតិ គោជាតិ-បាចកត្តត្តិ បចនក្រិយាសម្ពន្ធោ-រាជបុរិសត្តន្តិ រាជសម្ពន្ធោ-ទេវទត្តំ ចន្ទត្តំ សូរិយត្តន្តិ តទវត្ថាវិសេស សាមញ្ញំ-អាកាសត្តំ អភាវត្តន្តិ ឧបចរិតភេទសាមញ្ញំ-អលសស្ស ភាវោ កម្មំ វា អលសត្តំ អលសតា-ត្តន, បុថុជ្ជនត្តនំ-ណ្យ, ចាបកល្យំ‘‘សកត្ថេតី‘‘សកត្ថេបិ-អកិញ្ចនមេវ អាកិញ្ចញ្ញំ-ណេយ្យ, សោចេយ្យំ-ណ, បាដវំ-អវង-ឥយ, នគ្គិយំ-ណិ យ, បោរោហិតិយំ.
តរ តមិស្សិកិយិដ្ឋាតិសយេ.
អតិសយេ វត្តមាននតោ ហោន្តេតេ បច្ចយា-អតិសយេន បាបោ បាបតរោ, បាបតមោ, បាបិស្សិកោ. បាបិយោ. បាបិដ្ឋោ-អតិសយន្តាបិ អតិសយប្បច្ចយោ-អតិសយេន បាបិដ្ឋោ បាបិដ្ឋតរោ-ឧទុម្ពរស្ស វិការោ’វយវោត្វេវមាទិវិគ្គហេ.
តស្ស វិការាវយវេសុ ណ ណិក ណេយ្យ មយា.
បកតិយា ឧត្តរមវត្ថន្តរំ វិការោ-ឆដ្ឋិយន្តា នាមស្មា វិការេ’វយវេ ច ណទយោ ហោន្តិ ពហុលំ-ណ, ឱទុម្ពរំ-(ភស្មំ បណ្ណំ វា)-ណិក, កប្បាសិកំ-នេយ្យ, ឯណេយ្យំ-មយ. តិណមយំ-‘‘អញ្ញស្មិន្តិ’’ អត្ថន្តរេបិ-គុន្នំ ករិសំ គោមយំ.
មនុស្សានំ សមុហោត្វេវមាទិវិគ្គហេ.
សមុហេ ¶ កណ្ណណិកា.
ឆដ្ឋិយន្តា សមូហេ កណ្ណណិកា ហោន្តិ-មានុស្សកំ. កាកំ, អាបុបិកំ-‘‘ជនាទីហិ តា’’តិ សមូហេ តា-ជនានំ សមូហោ ជនតា. គជតា, ពន្ធុតា.
ឯកា កាក្យសហាយេ.
ឯកស្មា អសហាយត្ថេ ក អាកី ហោន្តិ-ឯកោ’វ ឯកកោ, ឯកាកី.
អយុភទ្វិតីហំសេ.
ឧបទ្វិតីហិ អវយវវុត្តីហិ បឋមន្តេហិ អស្សេតិ ឆដ្ឋត្ថេ អយោ ហោតិ-ឧភោ អំសា អស្ស ឧភយំ. ទ្វយំ. តយំ-ចិន្តំ បុរណេច្ចា ទិវិគ្គហេ-‘‘ចតុត្ថទុតិយេស្វេសំ តតិយបឋមា’’តិ និបាតនា បូរណត្ថេ ទ្វិតោ តិយោ ទ្វិស្ស ទុ ច តិចតុហិ អតិយត្តាច-ទុតិយោ. តតិយោ. ចតុត្ថោ.
ម បញ្ចាទិហិ កតីហិ.
ឆដ្ឋិយន្តាយ បញ្ចាទិកាយ សង្ខ្យាយ កតិស្មា ច មោ ហោតិ បូរណត្ថេ-បញ្ចន្នំ បុរណេ បញ្ចមោ-ឯវំ សត្តមោ, អដ្ឋមោ, ឥច្ចាទិ.
ឆាដ្ឋ ដ្ឋមា.
ឆសទ្ទា ដ្ឋ ដ្ឋមា ហោន្តិ បុរណត្ថេ-ឆន្នំ បូរណេ ឆដ្ឋោ, ឆដ្ឋមោ វា.
តស្ស បុរណេកាទសាទិតោ វា.
ឆដ្ឋិយន្តាយេកាទសាទិកាយ សង្ខ្យាយ ឌោ ហោតិ បូរណត្ថេ វិភាសា-ឌការោ’នុពន្ធោ-ឯកាទសន្តំ បូរណេ ឯកាទសោ-អញ្ញត្រ-ឯកាទសមោច្ចាទិ-ឯវំ ទ្វាទសោ ឥច្ចាទិ-ឯកូនវីសត្យាទិហិតុឌេ.
សេ សតិស្ស តិស្ស.
សេ បរេ សត្យន្តស្ស តិការស្ស លោបោ ហោតីតិ តិលោបោ. ឯកុនវីសោ.
សតាទីនមិ ច.
សតាទិកាយ សង្ខ្យាយ ឆដ្ឋិយន្តាយ បុរនត្ថេ មោ ហោតិ សតា ទិនមិ ចាន្តាទេសោ-សតស្ស បូរណេ សតិមោ, សហស្សិមោ. វីសតិ អធិកា អស្មិំ សតេ សហស្សេ វាតិ ឯវមាទិវិគ្គហេ.
សង្ខ្យាយ សច្ចុតីសាសទសន្តាយាធិកាស្មិំ សតសហស្សេ ឌោ.
សត្យន្តាយ មុត្យន្តាយ ឦសន្តាយ អាសន្តាយ ទសន្តាយ ច សង្ខ្យាយ បឋមន្តាយ អស្មិន្តិ សត្តម្យត្ថេ ឌោ ហោតិ សា ចេ សង្ខ្យា អធិកា ហោតិ យទស្មិន្តិ តញ្ចេ សតំ សហស្សំ សតសហស្សំ វា ហោតិ-តិលោបេ-វីសំ-សតំ, សហស្សំ, សតសហស្សំ វា-ឧត្យន្តាយ-នហុតំ-សតំ. សហស្សំ, សតសហស្សំ វា-ឦសន្តាយ-ចត្តារីសំ-សតំ. សហស្សំ, សតសហស្សំ វា-អាសន្តាយ-បញ្ញាសំ-សតំ, សហស្សំ. សតសហស្សំ វា-ទសន្តាយ-ឯកាទសំ-សតំ, សហស្សំ, សតសហស្សំ វា-សច្ចុតីសាសទសន្តាយាតិ កិំ? ឆ អធិកា អស្មិំ សតេ-អធិកេតិ កិំ? បញ្ចទស ហីនា អស្មិំ សតេ-អស្មិន្តិ កិំ?វីសតិ អធិកា ឯតស្មា សតា-សតសហស្សេតិ កិំ? ឯកាទសាធិកា អស្សំ វីសតិយំ.
តមេត្ថស្សត្ថីតិ ¶ មន្តុ.
បឋមន្តា ឯត្ថ អស្ស អត្ថីតិ ឯតេស្វត្ថេសុ មន្តុ ហោតិ-ឥតិសទ្ទស្ស វិវក្ខានិយមនត្ថត្តា បហុតាទិយុត្តេយេវ អត្ថ្យត្ថេ ហោតិ-វុត្តំហិ.
បហុតេ ច បសំសាយំ និន្ទាយទ្វាតិសាយនេ;
និច្ចយោគេ ច សំសគ្គេ ហោន្តិមេ មន្តុអាទយោ.
បហុតា គាវោ ឯត្ថ ទេសេ អស្ស វា បុរិសស្ស សន្តីតិ សគោមាបសំសាយំ. បសត្ថា ជាតិ អស្ស អត្ថីតិ ជាតិមា-និន្ទាយំ, វលិមាអតិសាយនេ, ពុទ្ធិមា-និច្ចយោគេ, ជុតិមា-សំសគ្គេ, ហលិទ្ទិមា. តមេត្ថស្សត្ថីតិ អធិការោ.
វន្ត្វវណ្ណា.
បឋមន្តតោ អវណ្ណន្តា មន្ត្វត្ថេ វន្តុ ហោតិ-សីលវា, ទយាវា-អវណ្ណាតិ កិំ? ពុទ្ធិមា.
ទណ្ឌាទិត្វិកឦ.
ទណ្ឌាទីហិ ឥក ឦ ហោន្តិ វា មន្ត្វត្ថេ-ទណ្ឌិកោ, ទណ្ឌី-គន្ធិកោ គន្ធិ-ឥតិសទ្ទស្ស វិសសនិយមន្ត្ថត្តា កុតោ ចិ ទ្វេ កុតោចេ កមេកំវ-នាវិកោ, សុខី.
តបាទិហិ ស្សី.
តបាទិតោ វា ស្សី ហោតិ មន្ត្វត្ថេ-តបស្សី, យសស្សី-វាត្វេច-យសវា.
សទ្ធាទិត្វ.
សទ្ធាទីហិមន្ត្វត្ថអហោតិវា-សទ្ធោ, បញ្ញោ-វាត្វេវ-បញ្ញវា.
ណេ តបា.
តបសទ្ទា ណេ ហោតិ មន្ត្វត្ថេ-តាបសោ-មនាទិត្តា ‘‘មនាទីនំ សក’’ឥតិ ណនុពន្ធេ សក-‘‘មាយាមេធាហិ វី’’តិ មន្ត្វត្ថេ វី-មាយាវិ, មេធាវី.
តោ បញ្ចម្យា.
បញ្ចម្យន្តា ពហុលំ តោ ហោតិ-គាមស្មា គាមតោ-ឥមេន កិំ សទ្ទេហិ តោម្ហិ-‘‘ឥតោ តេត្តោ កុតោ’’តិ ឥមស្ស ដិ និបច្ចតេ ឯតស្ស ដឯត កស្ស កុត្តញ្ច-ឥមស្មា ឥតោ, ឯតស្មា អតោ ឯត្តោ, កស្មា កុតោ.
អភ្យាទិហិ.
អភិអាទីហិ តោ ហោតិ-អបញ្ចម្យន្តេហិបិ វិធានត្តោ’យំ-អភិតោ, បរិតោ, បច្ឆតោ, ហេដ្ឋតោ.
អាទ្យាទីហិ.
អាទិប្បភុតីហិ តោ ហោតិ-អាទោ អាទិតោ, មជ្ឈេ មជ្ឈតោ, យំ យតោ.
សព្ពាទិតោ សត្តម្យា ត្រត្ថា.
សព្ពាទីហិ សត្តម្យន្តេហិ ត្រត្ថា ហោន្តិ-សព្ពស្មិំ សព្ពត្រ, សព្ពត្ថ-យស្មិំ យត្រ, យត្ថ-ពហុលាធិការា ន តុម្ហាម្ហេហិ.
កត្ថេត្ថ ¶ កុត្រាត្រ ក្វេហិធ.
ឯតេ សទ្ទា និបច្ចន្តេ-កស្មិំ កត្ថ, កុត្រ, ក្វ-ឯតស្មិំ ឯត្ថ, អត្រ-អស្មិំ ឥហ, ឥធ.
ធី សព្ពា វា.
សត្តម្យន្តតោ សព្ពស្មា ធិវា ហោតិ-សព្ពធិ-វាតិកិំ, សព្ពត្រ.
យា ហិំ.
សត្តម្យន្តា យសទ្ទា ហិំ វា ហោតិ-យហិំ-វាត្វេវ-យត្រ.
តា ហច.
សត្តម្យន្តា តតោ វាហំ ហោតិ ហិញ្ច-តហំ, តហិំ-វាត្វេវ-តត្រ.
កុហិំកតំ.
កិំសទ្ទា សត្តម្យន្តា ហិំ ហំ និបច្ចន្តេ កិស្ស កុកា ច-កុហិំ កហំ-សព្ពស្មិំ កាលេច្ចេវមាទិ វិគ្គហេ.
សព្ពេកញ្ញយតេហិ កាលេ ទា.
ឯតេហិ សត្តម្យន្តេហិ កាលេ ទា ហោតិ-សព្ពទា ឯកទា, អញ្ញទា, យទា, តទា.
កទា កុទា សទា ធុនេទានិ.
ឯតេ សទ្ទា និបច្ចន្តេ-កស្មិំ កាលេ កទា, កុទា-សព្ពស្មិំ កាលេ សទា-ឥមស្មិំ កាលេ អធុនា, ឥទានិ.
អជ្ជ សជ្ជវបរជ្ជេវតរហិ ករហា.
ឯតេ សទ្ទា និបច្ចន្តេ-
បកតិ បច្ចយោ អាទេសោ កាលវិសេសោតិ សព្ពមេតំ និបាតនា លព្ភតិ-ឥមស្ស ដោ ជ្ជោ វាហនិ និបច្ចតេ-អស្មិំ អហនិ អជ្ជ-សមានស្ស សភាវោជ្ជុ វាហតិ-សមានេ អហតិ សជ្ជុ-អបរស្មា ជ្ជុ វាហតិ-អបរស្មិំ អហតិ អបរជ្ជុ-ឥមស្សេតោ កាលេរហិ ច-ឥមស្មិំ កាល្ញេតរហិ-កិំសទ្ទស្ស កោ រហ វានជ្ជតនេ-កស្មិំ កាលេ ករហ.
សព្ពាទីហិ បការេ ថា.
សាមញ្ញស្ស ភេទកោ វិសេសោ បការោ, តត្ថ វត្តមានេហិ សព្ពាទីហិ ថា ហោតិ-សព្ពេន បការេន សព្ពថា-យថា, តថា.
កថមិត្ថំ.
ឯតេ សទ្ទា និបច្ចន្តេ បការេតិ កិមិមេហិ ថំបច្ចយោកេត តេសំ យថាក្កមំ-កេន បការេន កថំ, ឥមិនា បការេន ឥត្ថំ.
ឯកេន បការេន ឯកំ វា បការំ ករោតិច្ចេវមាទិវិគ្គហេ.
ធា សង្ខ្យាហិ.
សង្ខ្យាវាចីហិ បការេ ធា បរោ ហោតិ-ឯកធា ករោតិ-ទ្វិធា,តិធា, ចតុធា, បញ្ចធា ករោតិច្ចេវមាទិវិគ្គហោ-ពហុសទ្ទា វេបុល្លវាចី សង្ខ្យាវាចី ច-យទា សង្ខ្យាវាចី តទា ពហុធា ករោតិ.
វេកា ជ្ឈំ.
ឯកស្មា បការេ ជ្ឈំ វា ហោតិ-ឯកជ្ឈំ-វាតិ កិំ, ឯកធា.
ទ្វិតីហេធា. ¶
ទ្វិតីហិ បការេ ឯធា វា ហោតិ-មេធា, តេធា-វាត្វេវ-ទ្វិធា, តិធា-ឯកំ វារំ ភុញ្ជតិច្ចេវមាទិវិគ្គហេ.
វារ សង្ខ្យាយ ក្ខត្តុំ.
វារសម្ពន្ធិតិយា កតិសង្ខ្យាយ ក្ខត្តុំ ហោតិ-កតិវារេ ភុជតិ កតិក្ខត្តុំ ភុញ្ជតិ.
ពហុម្ហា ធា ច បច្ចាសត្តិយំ.
វារសម្ពន្ធិនិយា ពហុសង្ខ្យាយ ធា ហោតិ ក្ខត្តុញ្ច វារានញ្ចេ បច្ចាសត្តិ ហោតិ-ពហុវារេ ពុញ្ជតិ ពហុធា វា ទិវសស្ស ពុញ្ជតិ, ខហុក្ខត្តុំ វា, បច្ចាសត្តិយន្តិ កិំ, ពហុក្ខត្តុំ មកាសស្ស ភុញ្ជតិ.
សកិំ វា.
ឯកំ វារមិច្ចស្មិំ អត្ថេ សកិន្តិ វា និបច្ចតេ ឯកស្មា កិំ ឯកស្ស ច សាទេសោ-ឯកំ វារំ ភុញ្ជតិ សកិំ ភុញ្ជតិ-វាតិ កិំ, ឯកក្ខត្តុំ ភុញ្ជតិ.
សោ វីច្ឆាប្បការេសុ.
ក្រិយាយ គុណេន ទព្ពេន វា ភិន្នេ អត្ថេ វ្យាបិតុមិច្ឆា វីច្ឆាវីច្ឆាយម្បការេ ច សោ ហោតិ ពហុលំ-សាមញ្ញនិទ្ទេសា យថាសម្ភវំ វិភត្ត្យន្តា យតោ កុតោ វិសទ្ទា ហោតិ-វិច្ឆាយំ-ខណ្ឌំ ខណ្ឌំ ករោតិ ខណ្ឌសោ ករោតិ-សព្ពេន បការេន សព្ពសោ.
អភុត តព្ភាវេ ករាយភុយោគេ វិការា ចី.
អវត្ថាវតោ’វត្ថន្តរេនាភុតស្ស តាយាវត្ថាយ ភាវេ ករាសភូហិ សម្ពន្ធេ សតិ វការវាចកាចី ហោតិ-ចការោ‘‘ចី ក្រិយត្ថេហី’’តិ វិសេសនត្ថោ-អធវលំ ធវលំ ករោតីតិ ធវលីករោតិ-អធវលោ ធវលោ សិយា ភវតិ វា ធវលីសិយា. ធវលីភវតិ-អភុតតព្ភា វេតិ កិំ, ឃដំ ករោតិ-ករាសភុយោគេតិ កិំ. អធវលោ ធវលោ ជាតតេ-វិការាតិ កិំ, សុវណ្ណំ កុណ្ឌលីករោតិ.
ណទ យោ.
អថ តព្ពាទយោ វុច្ចន្តេ ក្រិយត្ថេហិ ‘‘ក្រិយត្ថា’’តិ អធិការតោ, ក្រិយា អត្ថោ ឯតស្សាតិ ក្រិយាត្ថោ(ធាតុ)-សោ ច ទ្វិវិធោ សកម្មកា កមក្មកវសេន-តត្ត យស្មិំ ក្រិយត្ថេ កត្តុវាចិនិ កម្មំ គវេសីយតេ, សោ សកម្មកោ ឥតរោ អកម្មកោ-តេសុ យថារហំ សកម្ម កតោ កម្មាទោ ការកេ កម្មាវចនិច្ឆាយម្ភាវេ ច តព្ពាទយោ វេទិតព្ពា-អកម្មកតោ បន ភាវោ កម្មវជ្ជិតេ ច ការកេ-ក្រិយាតិ ច គមនបចនាទិកោ អសត្តសម្មតោ កត្តរី កម្មេវា បតិដ្ឋិតោ ការកសមូហសាធិយោ បទត្ថោ វុច្ចតិ, វុត្តំហិ.
‘‘អទ្ទព្ពភុតំ ¶ កត្តាទិ-ការកគ្គាមសាធិយំ;
បទត្ថំ កត្តុកម្មដាឋំ-ក្រិយមិច្ឆន្តិ តព្ពិទុ’’.
ករ ករណេ-អការោ ឧច្ចារណត្ថោ-ឯវមុត្តរត្រាបិ-ករិតិ ឋិតេ-ពហុលមិតិ សព្ពត្ថ វត្តតេ.
ភាវកម្មេសុ តព្ពានីយា.
តព្ពអនិយា ក្រិយត្ថា បរេ ភាវកម្មេសុ ពហុលំ ភវន្តិ-បច្ចយេតិ បច្ចយវិធានតោញ្ញស្មិំ សព្ពត្ថាធិការោ.
តុំតុនតព្ពេសុ វា.
តុមាទិសុ បច្ចយេសុ វា ករស្ស អា ហោតិ-អញ្ញត្រ.
បររូបមយការេ ព្យញ្ជនេ.
ក្រិយត្ថានមន្តព្យញ្ជនស្ស បររូបំ ហោតិ យការតោ’ញ្ញស្មិំ ព្យញ្ជនាទោ បច្ចយេតិ បររូបំ-ករណំ កាតព្ពំ. កត្តព្ពំ វា-នបុំសកលិង្គំ-ភាវស្សេកត្តាបិ តព្ពាទ្យភិហិតោ ភាវោ ទព្ពមិវ បកាសតីតិ ពហុវចនញ្ច ហោតិ-កម្មេ-ករីយតីតិ កាតព្ពោក កត្តព្ពោ-អភិធេយ្យស្សេវ លិង្គវចនានិ.
វិសេស្សលិង្គា តព្ពាទិ តត្ថាទោ បញ្ច ភាវជា,
នបុំសកេ សិយុំ ភាវេ ក្តោ ចានោ អកន្តរី;
ភាវស្មិំ ឃ្យណ បុមេ ឯវំ ឥយុវណ្ណគហាទិជោ,
អប្បច្ចយោ’បិ ចាសងក្ខ្យា តុមាទិ កត្វាន្តកា សិយុំ.
អនីយេ-
រា នស្ស ណេ.
រាន្តតោ ក្រិយត្ថា បរស្ស បច្ចយនការស្ស ណោ ហោតិ-ករណីយំ-ពហុលាធិការា ករណាទិសុបិ ភវន្តី-សិនា សោចេយ្យេ-ទិវា ទិសេសោ-សិនាយន្តេ’នេនាតិ សិនានីយំ(ចុណ្ណំ)-ទា ទានេ-ទិយតេ អស្សាតិ ទានីយោ-(ព្រាហ្មណេ)-ឋា គតិនិវុត្តិយំ-ឧប បុព្ពោ-ឧបតិដ្ឋតីតិ ឧបដ្ឋានីយោ-(សិស្សោ)-ធាតុនមនេកត្ថត្តាយេវ ឋា ឥច្ចស្មិំ ធាតុម្ហិ សន្តមេវោបដ្ឋានត្ថំ ឧបសទ្ទោ ជោតេតិ-វុត្តំហិ.
‘‘សន្តមេវ ហិ នីលាទិ-វណ្ណំ ទីបាទយោ វិយ;
ធាតុស្មិំ សន្តមេវត្ថំ ឧបសគ្គា បកាសកោ’’.
វច ព្យត្តវចនេ-
ឃ្យណ.
ភាវកម្មេសុ ក្រិយត្ថា បរោ ឃ្យណ ហោតិ ពហុលំ-ឃការណការានុពន្ធា.
កគា ចជានំ ឃានុពន្ធេ.
ឃានុពន្ធេ ចការជការន្តានំ ក្រិយត្ថានំ កគា ហោន្តិ យថាក្កមន្តិ វស្ស កោ.
អស្សា ណនុពន្ធេ.
ណការានុពន្ធេ បច្ចយេ បរេ ឧបន្តស្ស អការស្ស អា ហោតិ-វុច្ចតីតិ វាក្យំ-ចិ វយេ-ឃ្យណ.
យុវណ្ណានម្ញោ ¶ បច្ចយេ.
ឥវណ្ណុវណ្ណន្តានំ ក្រិយត្តានំ ឯ ឱ ហោន្តិ យថាក្កមំ បច្ចយេតិ ឥស្សេការេ‘‘សរម្ហា ទ្វេ’’តិ យស្ស ទ្វិភាវេ ច-ចយនំ ចិយតីតិ វា ចេយ្យំ-ទា ទានេ.
អាស្សេ ច.
អាការន្តតោ ឃ្យណ ហោតិ ភាវកម្មេសុ អាស្ស ឯ ច-ទានំ ទីយតីតិ វា ទេយ្យំ-វទ បចនេ‘‘វទាទីហិ យោ’’តិ ភាវកម្មេសុ យោចវគ្គបុព្ពរូបេសុ-វទនំ វទិតព្ពំ វា វជ្ជំ-អម គម គមនេ វទាទិត្តា យេ-គមនំ គម្យតេតិ វា គម្យំ-គុហ សំវរណេ-‘‘គុហាទីហិយក’’ឥតិ ភាវកម្មេសុ យក-កការោ កានុពន្ធការិយត្ថោ.
លហុស្សុបន្តស្ស
លហុភុតស្ស ឧបន្តស្ស យុវណ្ណស្ស ឯ ឱ ហោន្តិ យថាក្កមំ បច្ចយេតិ សម្បត្តស្សោ ការស្ស ‘‘នតេ កានុពន្ធនាគមេសុ’’តិ បដិសេធោ-គុហណំ គុហិតព្ពំ កវា គុយ្ហំ-វិបល្លាសោ-សាស អនុសដ្ឋិយំ-យក.
សាសស្យ សិស វា.
សាសស្ស វា សិស ហោតិ កានុពន្ធេ-បុព្ពរូបេ-សាសីយតីតិ សិស្សោ-សិសាទេសាភាវបក្ខេ-
ឯឥ ព្យញ្ជនស្ស.
ក្រិយត្ថា បរស្ស ព្យញ្ជនាទិប្បច្ចយស្ស ញិ វា ហោតិ-ញការោ ‘‘ញិ លស្សេ’’តិ វិសេសនត្ថោ,សាសិយោ-វវត្ថិតវិភាសត្តា វាធិការស្ស ក្វចិ ញិស្សាភាវោ-កត្តព្ពំ.
កត្តរិ លតុណកា.
កត្តរិ ការកេ ក្រិយត្ថា លតុណកា ហោន្តិ-លការោ ‘‘លតុបិតាទនមា សិម្ហី’’តិ វិសេសនត្ថោ-ទទាតីតិ ទាតា-ណកេ-
អស្សាណបិម្ហិ យុក.
អការន្តស្ស ក្រិយត្ថស្ស យុក ហោតិ ណបិតោ’ញ្ញស្មិំ ណនុពន្ធេ, ទាយកោ-វធហិំសាយំ-‘‘ញិព្យញ្ជនស្សា’’តិ ញិ-វធេតីតិវធិតា,ណកេ-‘‘អស្សាននុពន្ធេ’’តិ ឧបន្តស្ស អស្ស អាត្តេសម្បត្តេ-
អញ្ញត្រាបិ.
កានុពន្ធនាគមតោ’ញ្ញស្មិម្បិ តេ ឯ ឱ អា ក្វចិ ន ហោន្តីកិ បដាសេធោ-វធកោ-លុច្ឆេទនេ.
ក្វវណ.
កម្មតោ បរា ក្រិយត្ថា ក្វចិ អណ ហោតិ កត្តរិ-ឱការេ-
អាយាវា ណនុពន្ធេ.
ញោនមាយាវា ហោន្តិ យថាក្កមំ សរាទោ ណនុពន្ធេតិ តស្សា វាទេសោ-សរំ លុណតីតិ សរលាវោ, កុម្ភំ ករោតីតិ កុម្ភការោ-ក្វចីតិ កិំ, កម្មការោ-ឯត្ថ‘‘ភាវការកេស្វ ឃណឃកា’’តិ អប្បច្ចយោ-ទិស បេក្ខណេ.
សមានញ្ញភវន្តយាទិតុបមានា ¶ ទិសា កម្មេ រីរិក្ខកា សមានាទិហិ យាទីហិ ចោបមានេហិ បរា ទិសា កម្មការកេ រីរិក្ខកា ហោន្តិ-‘‘រានុពន្ទេ’ន្តសរាទិស្សា’’តិ ទិសស្ស ឥសភាគស្ស លោបេ‘‘រីរិក្ខកេសូ’’-តិ សមានស្ស សាទេសេ ច-សមានោ វិយ ទស្សតីតិ សទី, សទិក្ខោ-កេ-
ន តេ កានុពន្ធនាគមេសុ.
តេ ឯ ឱ អា កានុពន្ធេ នាគមេ ច ន ហោន្តីតិ ឯត្តាភាវេ, សទិសោ.
សមានា រោ រីរិក្ខកេ.
សមានសទ្ទតោ បរស្ស ទិសស្ស រ ហោតិ វា រីរិក្កកេសូតិ បក្ខេ ទស្ស រាទេសេ-សរី, សរិក្ខោ, សរិសោ.
សព្ពាទីនមា.
រីរិក្ខកេសុ សព្ពាទីនមា ហោតិ-អញ្ញាទី, អញ្ញាទិក្កោ, អញ្ញាទិសោ.
ន្តកិមិមានំ ដា កី ដី.
រីរិក្កកេសុ ន្ត កិំ ឥម សទ្ទានំ ដា កី ដី ហោន្តិ យថាក្កមំ ដការា សព្ពាទេសត្ថា-ភវាទី, ភវាទិក្ខោ, ភវាទិសោ-យាទិ, យាទិក្ខោ, យាទិសោ-ត្យាទិ, ត្យាទិក្ខោ, ត្យាទិសោច្ចាទិ-តុម្ហាម្ហា នន្តុ អយំ វិសេសោ.
តុម្ហាម្ហានំ តា មេកស្មិំ.
រីរិក្ខកេសុតុម្ហអម្ហានំ តា មា ហោន្តេ កស្មិំ យថាក្កមំ-តាទិ, មាទិ, តាទិក្ខោ, មាទិក្ខោ, តាទិសោ, មាទិសោ-ឯក្ैស្មិន្តិ កិំ, តុម្ហាទិសោ, អម្ហាទិសោ-ចិ ចយេ.
ភាវការ កេស្វឃណឃកា.
ភវេ ការកេ ច ក្រិយត្ថា អ ឃណ ឃ កា ហោន្តិ ពហុលំ-អ-ឥស្សេការេ.
ញោនមយវា សរេ.
សរេ បរេ ញោនមយវា ហោន្តិ យថាក្កមន្តិ តស្ស អយាទេសោ ច-វយនំ ចិយតីតិ វាចយោ-នីបាបុណនេ-វិ បុព្ពោវិនយនំ វិនេតីតិ វា វិនយោ-រុ សទ្ទេ-រវនំ រវោ-ភុ សត្តាយំ. ភវនំ ភវោ-គហ ឧបាទានេ-ប បុព្ពោ-បគ្គណ្ហណំ បគ្គហោ-គហ មទ ទប រណ សរ វរ ចរាទយោ គហាទយោ-ករ ករណេ, កិច្ឆត្ថេ ទុម្ហិ អកិច្ឆត្ថេសុ ឦសំ សុសុ ចុប្បទេសុ-ទុក្ខេន ករីយតីតិ ករណំ វា ទុក្ករំ-សុខេន ករីយតីតិ ករណំ វា ឦសក្ករំ, សុករំ-ចជ ហានិយំ-ឃណ-ចជនំ ចាគោ-បច បាកេ-និ បុព្ពោឃ,និបចតីតិ និបកោ-ខិប បេរណេ-ក-ខិបតីតិ ខិបកោ-បីតប្បណេ.
យុវណណានមិយទ្ធុវង សរេ.
ឥវណ្ណុវណ្ណន្តានំ ក្រិយត្ថានមិយពុទ្ធវង ហោន្តិ សរេ ក្វចីតិ ឥយង-ណេតីតិ បិយោ-ភុ សត្តាយំ-អភិ បុព្ពោ.
ក្វិ ¶
ក្រិយត្ថា ក្វិ ហោតិ ពហុលំ ភាវការកេសុ.
ក្វីស្ស.
ក្រិយត្ថា បរស្ស ក្វិស្ស លោបោ ហោតីតិ ក្វិលោបេ-អភិភវតីតិ អភិភុ-ឯវំ សយម្ភុ-អម គម គមនេ-ក្វិម្ហិ-‘‘ក្វិម្ហិ លោបោ’ន្តព្យញ្ជនស្សា’’តិ មលោបោ-ឧរសា គច្ឆតីតិ ឧរគោ-ទា ទា នេ-‘‘អនោ’’តិ ក្រិយត្ថា ភាវការកេស្វានោ-ទត្តិ ទិយតីតិ វាទានំ-សំប បុព្ពេ-សម្មា បទីយតេ យស្ស តំ សម្បទានំ-អប អា បុព្ពេ-អបាទទាតិ ឯតស្មាតិ អបាទានំ-ករ ករណេ-អធិ បុព្ពោ-‘‘រា នស្ស ណេ’’-តិ ណេ-អធិករីយតិ ឯតស្មិន្តិ អធិករណំ-គហ ឧបាទានេ.
តថនរានំ ដឋណឡា.
តថនរានំ ដឋណឡា ហោន្តិ វា យថាក្កមន្តិ នស្ស ណទេសេ-គណ្ហិតព្ពំ គហណំ-បទ គមនេ-និបុព្ពោ.
បទាទីនំ ក្វចិ.
បទាទីនំ យុក ហោតិ ក្វចិ បច្ចយេ-នីបត្តិ និបជ្ជនំ-បី តប្បណេ-អនម្ហិ វនាទិនា នាគមេ ច’ន តេ’ ឥច្ចាទិនា ឯ ន ហោតិ-បីតិ បីណនំ-វិជិ ភយ ចលនេសុ-សំ បុព្ពោ-សំវិន្តិ សំវេជនំ-‘‘អញ្ញត្រាបី’’តិ ឯត្តាភាវេ-សំវិជនំ-កុធ កោបេ-កុជ្ឈតិ សីលេនាតិ កោធនោ-ភិក្ខ យាចនេ.
ឥត្ថិយម ណ ក្តិ ក យក យា ច.
ឥត្ថិលង្គេ ភាវេ ការកេ ច ក្រិយត្ថា អអាទយោ ហោន្ត្យនោ ច ពហុលំ-អ-ភិក្កនំ ភិក្ខីយតីតិ វា ភិក្ខា-អាបច្ចយោ-ណោ-ការណំ ការា-ចារកំ-យថាកថញ្ចិ សទ្ទនិប្ផន្តិ រូឡ្ហិតោ អត្ថនិច្ចយោ-ភិទ វិទារណេ-ក្តិ-ភេទនំ ភិជ្ជតេតិ វា ភិត្តិ-រូជ ភង្គេ-កោ-រុជតីតិ រុជា-វិទ ញាណេ-យក-វេទនំ វិទន្តិ ឯតាយាតិ វា វិជ្ជា-អជ វជ គមនេ-ប បុទ្ធោ-យោ-បព្ពជ នំ បព្ពជ្ជា-‘‘ចវគ្គពយញា’’តិ យោគវិភាគា វស្ស ពការេ ញ្ចិត្តំ-វន្ទ អភិវាទនត្ថុតិសុ-អនោ-វន្ទនំ វន្ទនា.
ឥ កិតិ សរូបេ.
ក្រិយត្ថស្ស សរូបេ’ភិធេយ្យេ ក្រិយត្ថា បរេ ឥ កិ តី ហោន្តិ-ឥ-វច ឥច្ចយំ ធាតុ ឯវ វចិ-កិម្ហិ-យុធិ-តិ-សរុបេ តិម្ហិ ករោ តិស្ស ខោតិ វិករណស្ស ញាតត្តា ‘‘កត្តរិ លោ’’តិ លោ-បចតិ-កថមការោ ឥច្ចាទិ? ឃណន្តេន ការសទ្ទេន ឆដ្ឋិសមាសោ-អស្ស ការោ អការោ-ភុជ បាលនជ្ឈោហារេសុ.
សីលាភិក្ខញ្ញាវស្សកេសុ ណី.
ក្រិយត្ថាណិ ហោតិ សីលាទីសុ បតីយមានេសុ-ឧណ្ហំ ភុញ្ជតិ សីលេនាតិ ឧណ្ហភោជី-បា បានេ-‘‘អស្សាណបិម្ហិ យុក’’ឥតិ-យុក-ខីរម្ភិក្ខញ្ញម្បិពតីតិ ខីរបាយី-អវស្សំ ករោតីតិ អវស្សការី, សតមវស្សំ ទទាតីតិ សតន្ទាយី.
កត្តរិ ¶ ភូតេ ក្តវន្តុ ក្តាវិ.
ភុតេ បរិសមត្តេ អត្តេ វត្តមានតោ ក្រិយត្ថាក្តន្តុក្តាវី ហោន្តិ កត្តរ-អភុញ្ជីតិ ភុត្តវា, ភុត្តាវី-សុសវកណេ-អសុណិ តិសុតវា, សុតាវី.
ក្តោ ភាវកម្មេសុ
ភាវេ កម្មេច ភុតេ ក្តោ ហោតិ-អាស ឧបវេសនេ-អាសនមាសិតំ-ញិ-រុទ រោទនេ.
វា ក្វចិ.
តេ ឯ ឱ អា ក្វចិ វា ន ហោន្តិ កានុពន្ធនាគមេសុ-រោទនំ រុទិតំ, រោទិតំ-ករីយិត្ថាតិ កតោ,
គមាទិរានំ លោបោ’ន្តស្ស.
គមាទិនំ រការន្តានញ្ចាន្តស្ស លោបោ ហោតិ តការាទោ
កានុពន្ធេ បច្ចយេ កត្វានកត្វាវជ្ជិតេតិ រលោបោ-យា បា បុណនេ.
គមនត្ថាកម្មកាធារេ ច.
គមនត្ថតោ អកម្មកតោ ច ក្រិយត្ថា អាធារេ ក្តោ ហោតិ កត្តរិ ភាវកម្មេសុ ច-យាតវន្តោ’ស្មិន្តិ យាតំ-(ឋានំ)-យា តវន្តោ យានា-យានំ យាតំ-យាយិត្ថាតិ យាតោ-(បថោ)-អាសិតវន្តោ’ស្មិន្តិ អាសិតំ-(ឋានំ)-អាសិតវន្តោ អាសិតា-អាសន មាសិតំ-ញិ.
នេតា កត្តរិ វត្តមានេ.
អារទ្ធាបរិសមត្តេ អត្ថេ វត្តមានតោ ក្រិយត្ថា ន្តោ ហោតិ កត្តរិ.
កត្តរិ លោ.
កុយត្ថតោ អបរោក្ខេសុ កត្តុវិហិតមានន្តទិសុ លោ ហោតិ-លការោ‘‘ញិ លស្សេ‘‘-តិ វិសេសនត្ថោ-បវតីតិ បវន្តោ-‘‘មានោ‘‘តិ កត្តរិ មានោ-បចមានោ.
ភាវកម្មេសុ
វត្តមានត្ថេ វត្តមានតោ ក្រិយត្ថា ភាវេ កម្មេ ច មានោ ហោតិ.
ក្យោ ភាវកម្មេស្វបរោក្ខេសុ មានន្តត្យាទិសុ
ភាវកម្មវិហិតេសុ បរោក្ខាវជ្ជិតេសុ មានន្តាទិសុ បរេសុ ក្យោ ហោតិ ក្រិយត្ថា-កការោ អវុទ្ធត្ថោ-ភាវេ-ភុយតេតិ ភុយមានំ-កម្មេ-បច្ចតេតិ បច្ចមានោ.
តេ ស្សបុព្ពានាគតេ
អនារទ្ធេ អត្ថេ វត្តមានតោ ក្រិយត្ថា តេ ន្តមានា ស្សបុព្ពា ហោន្តិ សវិសយេ-ញិ-កត្តរិ-បចិស្សតីតិ បចិស្សន្តោ,បចិស្សមានោ-ហាវេ-ភុយិស្សតីតិ ភុយិស្សមានំ-កម្មេ-បច្ចិស្ស តេតិ បច្ចិស្សមានោ-ករ ករណេ.
តុំ តាយេ តវេ ភាវេ ភវិស្សតិក្រិយាយំ តទត្ថាយំ.
ភវិស្សតិអត្ថេ វត្តមានតោ ក្រិយត្ថា ភាវេ តុំ តាយេ តវេ ហោន្តិ ¶ ក្រិយាយំ តទត្ថាយំ បតីយមានាយំ-‘‘តុំតុនតព្ពេសុ វា’’តិ វា អការោ-អញ្ញត្រ បររូបំ-ករណយ គច្ឆតិ កាតុំ គច្ឆតិ កត្តុំ, កត្តាយេ វា-តវេ-‘‘ករស្សា តវេ’’-តិ អា-កាតវេ-ភាវេតិ កិំ, ករិស្សាមីតិ គច្ឆតិ-ក្រិយាយន្តិ កិំ, ភិក្ខិស្សំ ឥច្ចស្ស ជដា-តទត្ថាយន្តិ កិំ, គច្ឆិស្សតោ តេ ភវិស្សតិ ភត្តំ ភោជនាយ-គហ ឧបាទានេ.
បុព្ពេកកត្តុកានំ.
ឯកោ កត្តា យេសំ ព្យាបារានំ តេសុ យោ បុព្ពោ តទត្ថតោ ក្រិយត្ថា តុនកត្វាន កត្វា ហោន្តិ ភាវេ-ញិ.
ឯឥ លស្ស ច.
ឯឥលានមេ ហោតិ ក្វចិ-គណ្ហណំ កត្វា យាតិ គហេតូន យាតិ, គហេត្វាន, គហេត្វា វា-អស្ស រុធាទិត្តា.
មំ វា រុធាទីនំ.
រុធាទីនំ ក្វចិ មំ វា ហោតិ បច្ចយេតិ បក្ខេ មំ ភវំ អបិ មនុពន្ធត្តា អការា បរោ.
ណេ និគ្គហីតស្ស.
គហស្ស និគ្គហីតស្ស ណេ ហោតិ-គណ្ហិ តុន, គណ្ហិត្វាន, គណ្ហិត្វា-ឯកកត្តុកានន្តិ កិំ, ភុត្តស្មិំ ទេវទត្តេ យញ្ញ ទត្តោ វជតិ-បុព្ពាតិ កិំ, ភុញ្ជតិ ច បចតិ ច-អប្បត្វា នទិំ បព្ពតោ ភវតិ អតិក្កម្ម បកព្ពតំ នទីតិ ភុធាតុស្ស សព្ពត្ថ សម្ភវា ឯកកត្តុកតា បុព្ពកាលតា ច គម្យតេ.
យេភុយ្យវុត្តិយា លិង្គំ ទស្សិតំ តត្ថ សព្ពសោ;
វិសេសោ បន វិញ្ញហិ ញេយ្យោ បាឋានុសារតោ.
តព្ពាទយោ.
ឥទានិ ត្យាទយោ វុច្ចន្តេ-បច បាកេ-បច ឥតិ ឋិតេ-ក្រិយត្ថា ពហុលមិតិ ច សព្ពត្ថ វត្តតេ.
វត្តមានេតិ អន្តិ សិថមិមតេ អន្តេ សេ វេគ ឯម្ហេ.
វត្តមានេ អារទ្ធា បរិសមត្តេ អត្ថេ វត្តមានតោ ក្រិយត្ថាត្យាទយោ ហោន្តិ-តេសម្បនិយមេ.
បុព្ពបរច្ឆក្កានមេកានេកេសុ តុម្ហាម្ហសេសេសុ ទ្វេទ្វេ មជ្ឈិមុត្តមបឋមា.
ឯកានេកេសុតុម្ហាម្ហសទ្ទវចនីយេសុតទញ្ញសទ្ទវចនីយេសុ ច ការកេសុ បុព្ពច្ឆក្កានំ បរច្ឆក្កនញ្ច មជ្ឈិមុត្តមបឋមា ទ្វេទ្វេ ហោន្តិ យថាក្កមំ ក្រិយត្ថាតិ ឯកម្ហិ វត្តព្ពេ ឯកវចនំ តិ-តិ អន្តិ ឥតិ បឋមោ អាទោ និទ្ទិដ្ឋត្តា-សិ ថ ឥតិ មជ្ឈិមោ មជ្ឈិ និទ្ទិដ្ឋេត្តា-មិ ម ឥតិ ឧត្តមោ-ឧត្តមសទ្ទោយំ សភាវតោ តិប្បភុតីនមន្តទ្វយមាហ-ឯវំ បរច្ឆក្កេបកិ យថាក្កមំ យោជនីយំ-ត្យាទិសុ បរភុតេសុ កត្តុកម្មភាវ វិហិតេសុ ក្យលាទយោភវន្តីតិ ‘‘ក្យោ ភាវកម្មេស្វកកបរោក្ខេសុ មានន្ត ត្យាទិសុ ¶ កត្តរី លោ’’ឥច្ចាទិនា តេសំ វិធានា ត្យាទយោ កត្តុ កម្មភាវេស្ចេវ វិញ្ញាយន្តីតិ កត្តរិ តិម្ហិ លោ-បចតិ-ពហុម្ហិ ចត្តព្ពេ អន្តិំ
ក្វចិ វិករណនំ.
វិករណនំ ក្វចិ លោបោ ហោតីតិ លស្សាការស្ស លោបោ-បវន្តិ-បចសិ បចថ.
ហិមិមេស្វស្ស.
អការស្ស ទីឃោ ហោតិ ហិមិមេសុ-បចាមិ បចាម-បរច្ឆក្កេ-បចតេ បចន្តេ, បចសេ បចវ្ហេ,បចេ បចាម្ហេ-កម្មេ-ក្យោ ភាវកម្មេស្វច្ចាទិនា ក្យោ.
ក្យស្ស.
ក្រិយត្ថា បរស្ស ក្យស្ស ឦញ វា ហោតិ-ញការោ អាទ្យវយវត្ថោ, បចីយតិ បច្ចតិ.
គុរុបុព្ពា រស្សារេ’ន្តេ’ន្តីនំ.
គុរុបុព្ពស្មា រស្សា បរេសំ អន្តេ’ន្តិនំ រេ វា ហោតិ-បចីយរេ បចីយន្តិ បច្ចរេ បច្ចន្តិ, បចីយសិ បច្ចសិ បចីយថ បច្ចថ, បចីយាមិ បច្ចាមិ បចីយាម បច្ចាម-បចីយតេ, បច្ចតេ បចីយរេ បចីយន្តេ បច្ចរេ បច្ចន្តេ, បចីយសេ បច្ចសេ បចីយវ្ហេ បច្ចវ្ហេ, បចីយេ បច្ចេ បចីយាម្ហេ បច្ចាម្ហេ-ភាវេ-ភុ សត្តាយំ-ភាវស្សេកត្តា ឯកវចនមេវ-តញ្ច បឋមបុរិសេយេវ សម្ភវតិ-ភុយតិ ទេវទត្តេន, ពុយតេ វា-ទេវទត្តស្ស សម្បតិ ភវនន្តិ អត្ថោ-នេហិញ ពហុលំ វិធានា.
ក្រិយត្ថា កត្តរិ ត្យាទិ កម្មស្មិញ្ច សកម្មកា,
ភាវេ ចា’កម្មកាកកម្មា’វចនិច្ឆាយមញ្ញតោ;
ភវិស្សតិ ស្សតិ ស្សន្តិ ស្សសិ ស្សថ ស្សាមិ ស្សាម ស្សតេ ស្សន្តេ ស្សសេ ស្សវ្ហេ ស្សំ ស្សាម្ហេ.
ភវិស្សតិ អនារទ្ធេ អត្ថេ វត្តមានតោ ក្រិយត្ថា ស្សត្យាទយោ ហោន្តិ.
អ ឦស្សាទិនំ ព្យញ្ជនស្សិញ.
ក្រិយត្ថា បរេសំ អអាទីនំ ឦអាទីនំស្សាទីនញ្ច ព្យញ្ជនស្សិញ្ហេកាតិ វា-វវត្ថីតវិភាសាយំ ស្សេតិ ស្សាទីនំស្សច្ចាទីនទ្វាវយោ អធិប្បេតោ-‘‘ញិ ព្យញ្ជនស្សា’’តិ សិទ្ធេបិ ត្យាទិសុ បរភុតេសុ ឯតេ សមេវាតិ និយមត្តោយមារម្ហោ-លស្សាការស្ស លោបេ-បចិស្សតិ បចិស្សរេ បចិស្សន្តិ, បចិស្សសិ បចិស្សថ, បចិស្សាមិ បចិស្សាម-បចិស្សតេ បចិស្សរេ បចិស្សន្តេ, បចិស្សសេបចិស្សវ្ហេ, បចិស្សំ បចិស្សាម្ហេ-កម្មេ-បចិយិស្សតិ.
ក្យស្ស ស្សេ.
ក្យស្ស វា លោបោ ហោតិ ស្សេ-បចិស្សតិ បច្ចិស្សតិ, បចីយិស្សរេ ¶ បចយិស្សន្តិ បចិស្សរេ បចស្សន្តិ បច្ចិស្សរេ បច្ចិស្សន្តិច្ចាទិ-កត្តុសមំ-ក្យោវ វិសេសោ-ភាវេ-ភុយិស្សតិ ភវិស្សតិ, ភុយិស្សតេ ភវិស្សតេ.
នាមេ គរហាវម្ហយេសុ.
នាមសទ្ទេ និបាតេ សតិ គរហាយំ វិម្ភយេ ច គម្យមានេ ស្ស ត្យាទយោ ហោន្តិ-គរហាយំ-សាបិ នាម បចិស្សតីច្ចាទិ-វិម្ពយេ-អច្ឆរិយំ វត ភោ អព្ភូតំ វត ភោ អន្ធោ នាម បចិស្សតិច្ចាទិ.
ភុតេ ឦ ឧំ ធ ត្ថ ឥំ ម្ហា អា ឩ សេវ្ហំ អ ម្ហេ.
ភុតេ បរិសមត្តេ អត្ថេ វត្តមានតោ ក្រិយត្ថា ឦ អាទយោ ហោន្តិ-ភុតានជ្ជតនេ វក្ខមានត្តា ឥមេ ភុតនជ្ជតនេ ភុតសាមញ្ញេ ច ភវន្តិ.
អហស្សុភយតោ អឌ្ឍរត្តំ វាវ តទុបឌ្ឍកំ,
អន្តោ កត្វាន វិញ្ញេយ្យោ អហោ អជ្ជនោ ឥតិ;
តទញ្ញោ បន យោ កាលោ សោ’នជ្ជតនសញ្ញិតោ.
អាឦស្សាទិស្វញ វា.
អាអាទោ ឦអាទោ ស្សាអាទោ ច ក្រិយត្ថស្ស អញ វា ហោតិ,
ឯយ្យាថ ស្សេ អ អា ឦ ថានំ ឱ អ អំ ត្ថ ត្ថោ វេហាក.
អាសហចរិតោវ អការោ គយ្ហតេ-ន បរោក្ខេ វិហិតោ-ថោ បន’ន្តេ និទ្ទេសា ត្វាទិសម្ពន្ធិយេវ តស្សេវ វា និស្សិតត្តា-និស្សយករណម្បិ ហិ សុត្តការាចិណ្ណំ-ឯយ្យាថាទីនំ ឱអាទយោ វា ហោន្តិ យថាក្កមន្តិ ឦស្សវាត្ថោ-អបចិត្ថោ បចិត្ថោ អបវត្ថោ បចត្ថោ.
អាឦឩម្ហាស្សាស្សម្ហានំ វា.
ឯតេសំ វា រស្សោ ហោតីតិ បក្ខេ រស្សេ ច-អបចិ បចិ អបចី បចី.
ឧំស្សិំស្វំសុ.
ឧមិច្ចស្ស ឥំសុ អំសុ វា ហោន្តិ-អបវិំសុ បវិំសុ អបចំសុ បចំសុ អបវុំ បចុំ.
ឱស្ស អ ឥ ត្ថ ត្ថោ.
ឱស្ស អអាទយោ វា ហោន្តិ-អបច បច អបចិ បចិ អបចិត្ថ បចិត្ថ អបវត្ថ បចត្ថ អបចិត្ថេ បចិត្ថោ អបចត្ថោ បចត្ថោ.
សិ.
ឱស្ស សិ វា ហោតិ-អបចិសិ បចិសិ អបចសិ បចសិ អបចោ បចោ.
ម្ហាត្ថាន មុញ.
ម្ហាត្ថានមុញ វា ហោតិ-ឦអាទិសម្ពន្ធិនមេវ គហណំ-អបវុត្ថ បចុត្ថ.
ឥំស្ស ច សិញ.
ឥមិច្ចស្ស សិញ វា ហោតិ ម្ហាត្ថានញ្ច ពហុលំ-ញការោ អាទ្យវយ វត្ថោ-អបចសិត្ថ បចសិត្ថ អបចិត្ថ បចិត្ថ អបចត្ថ បចត្ថ, អបចិសិំ បចិសិំ អបចសិំ បចសិំ អបចិំ បចិំ, អបចុម្ហ បចុម្ហ អបចុម្ហា បចុម្ហា អបចម្ហ បចម្ហ អបចម្ហា បចម្ហា អបចសិម្ហ បចសិម្ហ អបចសិម្ហា បចសិម្ហា អបចិម្ហ បចិម្ហ អបចិម្ហា បចិម្ហា អបចម្ហ ¶ បចម្ហ អបចម្ហា បចម្ហា-បរច្ឆក្កេ-អបវិត្ថ បចិត្ថ អបវត្ថ បវត្ថ អបច បច អបចា បចា, អបចុ បចុ អបចុ បចុ, អបចិសេ បចិសេ អបចសេ បចសេ, អបចិវ្ហំ បចិវ្ហំ អបចវ្ហំ បចវ្ហំ-អស្ស វា អមាទេសេ-អបចំ បចំ អបច បច អបចិម្ហេ បចិម្ហេ អបចម្ហេ បចម្ហេ-កម្មេ-អបចីយិត្ថោ បចិយិត្ថោ អបចីយត្ថោ បចីយត្ថោ អបច្ចិត្ថោ បច្ចិត្ថោ អបច្ចត្ថោ បច្ចត្ថោ អបចីយិ បចីយិ អបចីយី បចិយី អបច្ចិ បច្ចិ អបច្ចិ បច្ចិ, អបចីយិំសុ បចិយិំសុ អបច្ចិំសុ បច្ចិំសុ អបចិយំសុ បចីយំសុ អបច្ចំសុ បច្ចំសុ អបចីយុំ បចីយុំ អបច្ចុំ បច្ចុមិច្ចាទិ-ភាវេ-អភុយិត្ថោ ភុយិត្ថោ អភុយត្ថោ ភុយត្ថោ អភុយិ ភុយិ អភុយី ភូយី, អភុយិត្ថ ភុយិត្ថ អភុយត្ថ ភុយត្ថ អភុយ ភុយ អភយា ភុយា-‘‘សម្ភាវនេវា’’តិ ឥតោ វេតិ វត្តមានេ.
មាយោគេ ឦអាអាទិ.
មាយោគេ សតិ ឦអាទយោ អាអាទយោ ច វា ហោន្តិ-អសក្កាល ត្ថោយមារម្ហោ-មា ភវំ បុនបិ ឯវរូបមបចិត្ថោ ឥច្ចាទិ-វាវិ ធានតោ ស្សត្យាទិ ឯយ្យាទិ ត្វាទយោបិ ហោន្តិ-មាភវំ បចិស្សតិ, មា ភវំ បចេយ្យ, មា ភវំ បចតុ ឥច្ចាទិ.
អនជ្ជតនេ អា ឩ ឱ ត្ថ អ ម្ហា ត្ថ ត្ថុំ សេវ្ហំ ឥំ ម្ហសេ.
អវិជ្ជមានជ្ជតនេ ភុតត្ថេវត្តមានតោ ក្រិយត្ថាអាអាទយោ ហោន្តិ-វាត្ថេ រស្សេ ច-អបចត្ថ បវត្ថ អបច បច អបចា បចា, អបចុ បចុ អបចុ បចូ-ឱ-អបច បច អបចិ បចិ អបចត្ថ បចត្ថ អបចត្ថោ បចត្ថោ អបចសិ បចសិ អបចោ បចោ, អបវត្ថ បចត្ថ អបចំ បចំ អបចបច, អបចម្ហ បចម្ហ អបចម្ហា បចម្ហា-អបចត្ថ បចត្ថ, អបចត្ថុំ បចត្ថុំ, អបចសេ បចសេ, អបចវ្ហំ បចវ្ហំ. អបសិំ បចសិំ អបចិំ បចិំ, អបចម្ហសេ បចម្ហសេ-កម្មេ-អបចីយត្ថ បចីយត្ថ អបច្ចត្ថ បច្ចត្ថ អបចីយ បចីយ អបចីយា បចីយា អបច្ច បច្ច អបច្ចា បច្ចា, អបចីយុ បចីយុ, អបចីយុ បចីយុ, អបច្ចុ បច្ចុ អបច្ចូ បច្ចូច្ចាទិ-ភាវេ-អភុយត្ថ ភុយត្ថ អភុយ ភុយ អភុយា ភុយា-អភុយត្ថ ភុយត្ថ-‘‘មាយោគេ ឦអាអាទិ’’តិ ឥមិនា មាយោគេបិ អាអាទយោ ហោន្តិ-មា ភវំ អបចិត្ថ ឥច្ចាទិ.
បរោក្ខេ អ ឧ ឯ ត្ថ អម្ហ ត្ថរេ ត្ថោ វ្ហោ ឥម្ហេ.
អបច្ចក្ខេ ភុតានជ្ជតនត្ថេ វត្តមានតោ ក្រិយត្ថា អអាទយោ ហោន្តិ-អបរោក្ខេសូតិ វចនា ន វិករណុប្បត្តិ.
បរោក្ខាយញ្ច.
បរោក្ខាយំ បឋមមេកស្សរំ សទ្ទរូបំ ទ្វេ ភវតិ.
លោបោ’នាទិព្យញ្ជនស្ស.
ទ្វិត្តេ បុព្ពស្សាទិតោ’ញ្ញស្ស ព្យញ្ជនស្ស លោបោ ហោតិ-បបច ប្បចុ’បបចេ បបចិត្ថ-ឥញភាវបក្ខេ សំយោគាទិ លោបោបបចត្ថ, បបច បបចិម្ហ, បបចិត្ថ បបចត្ថ បបចិរេ, បបចិត្ថោ បបចត្ថោ បបចិវ្ហោ, បកបចិ បបចិម្ហេ-ឯវំ កម្មេបិ-ភាវេ-ភុស្យ ¶ វុក.
អអាទិយុ ភុស្ស វុក ហោតិ.
បុព្ពស្ស អ.
អអាទិសុ ទ្វត្តេ បុព្ពស្ស ភុស្ស អ ហោតិ.
ចតុត្ថទុតិយានំ តតិយបឋមា.
ទ្វិត្តេ បុព្ពេសំ ចតុត្ថទុតិយានំ តតិយបឋមា ហោន្តិ យថាក្កមន្តិ ពការេ-ពភុវ ពភុវិត្ថ.
ឯយ្យាទោ វា’តិបត្តិយំ ស្សា សសំសុស្សេ សសថស្សំ ស្សម្ហា ស្សថស្សិំសុ សសសេ ស្សវ្ហេ ស្សិំ ស្សាម្ហសេ.
ឯយ្យាទោ វិសយេ ក្រិយាតិបត្តិយំ ស្សាទយោ ហោន្តិ វិភាសា-វិធុរប្បច្ចយោបនិបាតតោ ការណវេកល្លតោ វា ក្រិយាយាតិបត្តិ អនិប្ផត្តិ ក្រិយាតិបត្តិ-ឯតេចស្សាទយោ សាមត្ថិយា តីតានាគតេ ស្វេវហោន្តិ-ន វត្តមានេន តត្រ ក្រិយាតិបត្ត្យសម្ភវា-អាឦឥ ច្ចាទិនាវា រស្សេ-អបចិស្ស បចិស្ស អបចិស្សា បចិស្សា, អបចិស្សំសុ បចិស្សំសុ-ស្សេស្ស ឯយ្យាថាទីនា វា អការេ-អបចិស្ស បចិស្ស អបចិស្សេ បចិស្សេ,អបចិស្សថ បចិស្សថ,អបចិស្សំ បចិស្សំ. អបចិស្សម្ហ, បចិស្សម្ហ, អបចិស្សម្ហា បចិស្សម្ហា, អបចិស្សថ បចិស្សថ, អបចិស្សិំសុ បចិស្សិំសុ, អបចិស្សសេ បចិស្សសេ, អបចិស្សវ្ហេ បចិស្សវ្ហេ, អបចិស្សិំបចិស្សិំ, អបចិស្សាម្ហយេ បចិស្សាម្ហសេ-កម្មេ-អបចីយិស្ស បចិយិស្សអបចីយិស្សា បចិយិស្សា-ក្យស្ស វា លោបេ-អបចិស្ស បចិស្ស អបចិស្សា បចិស្សា អបច្ចិស្ស បច្ចិស្ស អបច្ចិស្សាន បច្ចិស្សា, អបចិយិស្សំសុ បចីយិស្សំសុអបចិស្សំសុ បចិស្សំសុ. អបច្ចិស្សំសុ បច្ចិស្សំសុ, ឥច្ចាទិភាវេ-អភុយិស្ស ភុយិស្ស អភុយិស្សា ភុយិស្សា, អភុយិស្សថ ភុយិស្សថ-វាតិ វកិំ, ទក្ខិណេនន ចេ គមិស្សតិ នាយកដម្បរិយា ភវិស្សតិ.
ហេតុផលេស្វេយ្យ ឯយ្យុំ ឯយ្យាសិ ឯយ្យាថ ឯយ្យាមិ ឯយ្យាម ឯថ ឯរំ ឯថោ ឯយ្យវ្ហោ ឯយ្យំ ឯយ្យាម្ហេ.
ហេតុភុតាយំ ផលភូតាយញ្ច ក្រិយាយំ វត្តមានតោ ក្រិយត្ថ ឯយ្យាទយោ វា ហោន្តិ.
ឯយ្យេយ្យាសេន្តំ ដេ.
ឯយ្យ ឯយ្យាសិ ឯយ្យមិច្ចេសំ ដេ វា ហោតិ-បចេ បចេយ្យ.
ឯយ្យុំស្សុំ.
ឯយ្យុមិច្ចស្ស ឧំ វា ហោតិ-បចុំ បចេយ្យុំ,បចេ បចេយ្យាសិ,-វា ឱការេ-បចេយ្យាថោ បចេយ្យាថ, បចេយ្យាមិ.
ឯយ្យាមស្សេមុ ច
ឯយ្យាមស្ស ឯមុ វា ហោតិ ឧ ច-បចេមុ បចេយ្យាមុ បចេយ្យាមក, បចេថ បចេរំ បចេថោ បចេយ្យវ្ហោ, បចេ បចេយ្យំ បចេយ្យាម្ហេ-កម្មេ-បចីយេ បចីយ្យេ បច្ចេ បច្ចេយ្យ, បចិយុំ បចីយេយ្យុំ បច្ចុំ បច្ចេយ្យុមិច្ចាទិ-ភាវេ-ភុយេ ភុយេយ្យ, ភុយេថ.
បាតោ ¶ បចេយ្យ ចេ ភុញ្ជេ ឥច្ចេត្ថ បចនក្រិយា
ហេតុភុតាតិ វិញ្ញេយ្យា ផលនត្វនុភវក្រិយា.
សត្ត្យ រហេស្វេយ្យាទិ.
សត្តិយំ អរហត្ថេវ ក្រិយត្ថា ឯយ្យាទយោ ហោន្តិ-ភវំ ខលុ ភត្តំ បចេយ្យ, ភវំ សមត្ថោ, ភវំ អរភោ.
សម្ភាវនេ វា.
សម្ភាវនេ គម្យមានេ ធាតុនា វុច្ចមានេ ច ឯយ្យាទយោ ហោន្តិ នវិភាសា-អបិ ភវំ គិលិតំ បាសាណំ បចេយ្យ ឧទរគ្គិនា-សម្ហាវេមិ សទ្ទហាមិ ភវំ បចេយ្យ,ភវំ បចិស្សតិ. ភវំ អបចិ.
បញ្ហបត្ថនាវិធិសុ.
បញ្ហាទិសុ ក្រិយត្តតោ ឯយ្យាទយោ ហោន្តិ.
បញ្ហោ សម្បុច្ឆនំ ឥដ្ឋា សិំសនំ យាចនំ ទុវេ
បត្ថនា ភត្តិយា វាថ ន នវា វ្យាបារណ វិធិ;
បញ្ហេ, កិំ សោ ភត្តំ បចេយ្យ ឧទាហុ ព្យញ្ជនំ វា-បត្ថនាយំ, អហោ វត សោ បចេយ្យ មេ-វិធិម្ហិ, ភវំ ភត្តំ បចេយ្យ.
តុ អន្តុ ហិ ថ មិ ម តំ អន្តំ ស្សុ វ្ហោ ឯ អាមសេ.
បញ្ហបត្តនាវិធិស្វេតេ ហោន្តិ ក្រិយត្ថតោ-បចតុ បចន្តុ.
ហិស្ស’តោ លោបោ.
អតោ បរស្ស ហិស្ស វា លោបោ ហោតិ-បច បចាហិ-ថស្ស វា វេហាក-បចវ្ហោ បចថ,បចាមិ បចាម, បចតំ បចន្តំ, បចស្សុ បចវ្ហោ, បចេ បចាមសេ-កម្មេ-បចីយតុ បច្ចតុ បចីយន្តុ បច្ចន្តុ ឥច្ចាទិ-ភាវេ, ភុយតុ ភុយតំ-បចិតុំ បយុត្តីតិ បចនិច្ឆាយំ.
បយោជកវ្យាបារេ ណបិ ច.
កត្តារំ យោ បយោជេតិ តស្ស វ្យាបារេ ក្រិយត្ថា ណិ ណ្បិ ហោន្តិ ពហុលំ-‘‘អស្សាណនុពន្ធេ’’តិ អា-បយោជកវ្យាបារេ ណិណបិនំ វិធានា តទន្តស្ស ក្រិយត្ថតាតិ បាចិសទ្ទតោ ត្យាទយោ.
ណិណប្យាបិហិ វា.
ណ្យាទ្យន្តេហិ ក្រិយត្ថេហិ អបរោក្កេសុកត្តុវិហិត កមានន្តត្យាទិសុ លោ ហោតិ វិភាសា-‘‘យុវណ្ណានមេ ឱប្បច្ចយេ’’តិ ឯការេ ‘‘ញោនមយវា សរេ’’តិ អយាទេសេ ច-បាចយតិ-អញ្ញត្រ-បាចេតិ-បាចយរេ បាចយន្តិ បាចេន្តិច្ចាទិ-កម្មេ-
ទីឃោ សរស្ស.
សរន្តស្ស ក្រិយត្ថស្ស ទីឃោ ហាតិ ក្យេ-បាចីយតិ បាចីយរេ បាចីយន្តិច្ចាទិ-វុត្តនយេន ញេយ្យំ-បយោជកវ្យាបារេ ណិណប្យន្តានំ សកម្មកត្តា ន នភាវេ រូបនយោ.
អកម្មកាបិ ហោន្តេវ ណិណប្យន្តា សកម្មកា,
សកម្មកា ទ្វីកម្មាស្សុ ទ្វិកម្មា ច តិកម្មកា;
ភវិស្សតិ-បាចយិស្សតិ បាចេស្សតិ បាចយិស្សរេ បាចយិស្សន្តិ បាចេស្សរេ បាចេស្សន្តិច្ចាទិ-កម្មេ-បាចីយិស្សតិ-ក្យលោបោ-បាចិស្សតីច្ចាទិ-ភុតេ-អបាចយិត្ថោ ¶ បាចយត្តោ អបាចយត្ថោ បាចយត្ថោ អបាចេត្ថោ បាចេត្ថោ អបាចយិ បាចយិ. អបាចយី បាចយី អបាចយិំសុ បាចយិំសុ អបាចយំសុ បាចយំសុ.
ញោត្តា សុំ.
ញាទេសតោ ឱអាទេសតោ ច បរស្ស ឧមិច្ចស្ស សុំ វា ហោតិ-អបាចយសុំ បាចយសុំ អបាចេសុំ បាចេសុំ អបាចយុំ បាចយុមិច្ចាទិ-ឧស្ស សុមេវ វិសេសោ-កម្មេ-អបាចីយិត្ថោ បាចីយិត្ថោ អបាចីយត្ថោ បាចីយត្ថោ អបាចិយិ បាចីយិ អបាចិយី បាចីយិ ឥច្ចាទិ-អនជ្ជតនេ-អបាចយត្ថ បាចយត្ថ អបាចេត្ថ កបាចេត្ថ អបាចយ បាចយ អបាចយា បាចយា អបាចយុ បាចយុ អបាចយូ បាចយូ ឥច្ចាទិ-កម្មេ-អបាចីយត្ថ បាចីយត្ថ អបាចីយ បាចីយ អបាចីយា បាចីយា ឥច្ចាទិ-បរោក្ខេ-
រស្សោ បុព្ពស្ស.
ទ្វិត្តេ បុព្ពស្ស សរោ រស្សោ ហោតិ-បបាចយ បបាចយុ បបាចយេ បបាចយិត្ថ បបាចេត្ថ ឥច្ចាទិ-កម្មេ-សព្ពំ កត្តុសមំ-អតបត្តិយំអបាចយិស្ស បាចយិស្ស អបាចយិស្សា បាចយិស្សា អបាចយិស្សំសុ បាចយិស្សំសុ ឥច្ចាទិ-កម្មេ-អបាចិយិស្ស បាចិយិស្ស អបាចីយិស្សា បាចិយិស្ស អបាចិស្ស បាចិស្ស អបាចិស្សា បាចិស្សា ឥច្ចាទិ-ហេតុផលេសុ-បាចយេ បាចយេយ្យ បាចយុំ បាចយេយយុមិច្ចាទិ-កម្មេ-បាចីយេ បាចីយេយយុមិច្ចាទិ-ត្វាទិសុ-បាចយតុ បាចេតុ បាចយន្តុ បាចេន្តុ ឥច្ចាទិ-កម្មេ-បាចីយតុ បាចីយន្តុ ឥច្ចាទិ-ណបិម្ហិ-បាចាបយតិ បាចាបេតិច្ចាទិ ន្យន្តសមំ-បាចយិតុម្បយុត្តិតិ ណ្យន្តតោបិ ណិ.
ណិណបិនំ តេសុ.
ណី ណបិនំ លោបោ នហោតិ តេសុ ណី ណបិសុ’តិក បុព្ពណិលោបេ-បាចយតិ បាចេតិច្ចាទិ សព្ពត្ថញេយ្យំ-ណបិចេវំ.
ភុវាទិ នយោ.
អធុនា វិករណប្បភេទប្បកាសនត្ថំ រុធាទីនំ អដាឋគណនមាទិភុតស្សេកេកស្ស ក្រិយត្ថស្ស កានិ ចិ រូបានិ ឧទាហរិយន្តេ-រុធ អាវរណេ-ត្យាទិ.
មញ្ច រុធាទីនំ.
រុធាទិតោ អបរោក្ខេសុកត្តុវិហិតមានន្តត្យាទិសុ លោហោតិ មញ្ចាន្តសរា បរោ-រុន្ធតិ រុន្ធរេ រុន្ធន្តិច្ចាទិ-កម្មេ-‘‘មំ វា រុធាទីន’’ន្តិ វា មំ-រុន្ធិយតិ រុជ្ឈតីចចាទិ-បចិវិយ សព្ពត្ថ ញេយ្យំ.
រុធាទិ នយោ.
ទិវ កីឡា វិជិគិំសា វោហារជ្ជុតិ ថុតិ គតីសុ.
ទិវាទីហិ យក.
ទិវាទីហិ លវិសយេ យក ហោតិ-កការោ កានុពន្ធការិយត្ថោ-ឯវមុបរិច-ទិព្ពតិ ទិព្ពរេ ទិព្ពន្តិច្ចាទិ-កម្មេ-កិវីយតិ ទិព្ពតិ ទិវីយរេ ទិវិយន្តិ ទិព្ពរេ ទិព្ពន្តិច្ចាទិ.
ទិវាទិ នយោ.
តុទ ¶ វ្យថនេ.
តុទាទីហិ កោ.
តុទាទីហិ លវិសយេ កោ ហោតិ-តុទតិ តុទន្តិច្ចាទិ-កម្មេ-តុទីយតិ តុជ្ជតិ តុទីយរេតុទិយន្តិ តុជ្ជរេ តុទ្យន្តិច្ចាទិ.
តុទាទិ នយោ.
ជិ ជយេ.
ជ្យាទីហិ ក្តា.
ជិអាទីហិ កលវិសយេ ក្នា ហោតិ-ជិនាតិ ជិនន្តិច្ចាទិ-កម្មេ-ជិយតិ ជិយរេ ជិយន្តិច្ចាទិ.
ជ្យាទិ នយោ.
កី ទព្ពវិនីមយេ.
ក្យាទីហិ ក្ណា.
កីអាទីហី លវិសយេ កណា ហោតិ.
នាណសុ រស្សោ.
នាណសុ ក្រិយត្ថស្ស រស្សោ ហោតិ-កិណតិ កិណន្តិច្ចាទិ-កម្មេ-កីយតិ កីយរេ កីយន្តិច្ចាទី.
ក្យាទិ នយោ.
សុ សវណេ.
ស្វាទីហិ កេណា.
ស្វាទីហិ លវិសយេ កេណា ហោតិ-សុណេតិ សុណន្តិច្ចាទិ. កម្មេ-សូយតិ សូយរេ សូយន្តិច្ចាទិ.
ស្វាទិ នយោ.
តន វិត្ថារេ.
តនាទិត្វោ.
តនាទីហិ លវិសយេ ឱ ហោតិ-តនោតិ តនោន្តិច្ចាទិ. បរច្ឆក្កេ.
ឱវិករណស្សុ បរច្ឆក្កេ.
ឱវិករណស្ស ឧ ហោតិ បរច្ឆក្កវិសយេ-តនុតេ តត្វន្តេ ឥច្ចាទិ-កម្មេ-
តនស្សា វា.
តនស្ស អា ហោតិ វា ក្យេ-តាយតិ តញ្ញាតិ តាយរេ តាយន្តិ តញ្ញរេ តញ្ញន្តិច្ចាន្ទិ.
តនាទិ នយោ.
វូរ ថេយ្យេ.
ចុរាទិតោ ណិ.
ចុរាទីហិ ក្រិយត្តេហិ សកត្ថេ ណិ បរោ ហោតិ ពហុលំ-ចោរយតិ ចោរតិ ចោរយរេ ចោរយន្តិចោរេន្តិច្ចាទិ-កម្មេ-ចោរិយតិ ចោរីយរេ ចោរីយន្តិច្ចាទិ.
ចុរាទិ នយោ-ត្យាទយោ.
បរត្ថាយ ¶ មយា លទ្ធំ កត្វាន បទសាធនំ
បុញ្ញេន តេន លោកោ’យំ សាធេតុ បទមច្ចុនំ;
សុទ្ធាសយេន បរិសុទ្ធគុណេទិតេន
សារេន សារយតិសង្ឃនិសេវិតេន
រម្មេ’នុរាធនគរេ វសតម្ពុជេន
វិទ្វាលិតំ និជវិសុទ្ធ កុលទ្ធជេន;
មានេន្តេន តថាគតំ បដិបទាយោគេន សទ្ធាលុនា
និច្ចាខណ្ឌតបោ’នលេហិ និខិលប្បាបារិសន្តាបិតា
សទ្ធម្មវ្ហយសីហតេលឋតិយា ចាមីករត្ថាលិនា
នានាវាទិកុទិដ្ឋិភេទបដុនា នវាណិ កនវធូ សាមិនា;
សត្ថានំ ករុណវតា គតវតា កបារម្បរំ ធីមតា
ថេរេនាតុមបាទបញ្ជរគតោ យោ សទ្ទសត្តាទិសុ
មោគ្គល្លាយនវិស្សុតេតិហ សុវច្ឆាបោ វិនីតោ កយថា
សោ’កាសី បិយទស្សិ នាម យតិទំ ព្យត្តំ សុខប្បត្តិយា;
វុត្តោវ វុត្តមុបភោគិនិយា សកាយ
បិនប្បយោធរវនាបគសេវិកាយ
រម្ហាវិហារវធុយា តិលកាតុលេន
សន្តេន កប្បិណសមវ្ហយមាតុលេន;
បទសាធនំ និដ្ឋិតំ.