📜
សមន្តកូដវណ្ណនា ¶
នមោ តស្ស ភគវតោ អរហតោ សម្មាសម្ពុទ្ធស្ស
សតតវិតត កិត្តិំ ធស្តកន្ទប្បទប្បំ
តិភវហិតវិធានំ សព្ពលោកេកកេតុំ,
អមិតមតិមនគ្ឃំ សន្តិទំ មេរុសារំ
សុគតមហមុទារំ រូបសារំ នមាមិ;
ហតទុរិតតុសារំ មោហបង្កោបតាបំ
មនកមលវិកាសំ ជន្តុនំ សេសកានំ,
កុមតិកុមុទនាសំ ពុទ្ធបុព្ពាចលគ្គា
ឧទិតមហមុទារំ ធម្មភានុំ នមាមិ;
សកលវិមលសីលំ ធុតបាបារិជាលំ
សុរនរមហនីយំ បាហុនេយ្យាហុនេយ្យំ,
ឧជុបថបដិបន្នំ បុញ្ញខេត្តំ ជនានំ
គណមហមភិវន្ទេ សារទំ សាទរេន;
ឥតិ កឡិត បណាមា ហន្ត្វ សព្ពោបសគ្គេ
សុគតវិមល បាទម្ភោជសម្បាត បូតំ,
សុមនសិខរិរាជំ វណ្ណយិស្សំ សុរានំ
វសតិ មតុលមេតំ សាធុជន្តុ សុណន្តុ;
សវណា លបនា ចេវ សតិយា ចាបិ វន្ទនា,
យស្ស សម្មា សុខី ហោតី និព្ពាណញ្ចាធិគច្ឆតិ;
៦. ¶
តស្មា សប្បុរិសេហេ’ទំ បត្ថេន្តេហិ តិសម្បទំ,
សវណីយញ្ហិ សាធូហិ អចិក្ខិត្តេន ចេតសា;
យោ លោកតិលកោ នាថោ បូរេត្វា ទស បារមី,
ជាតោសិ តុសិតេ កាយេ សន្តុសិតោ’តិ វិស្សុតោ;
អារាធិតោ សុរាទីហិ កាលោ មារិស តេ អយំ,
តិណ្ណោ តារយិមំ លោកំ ពហូ អប្បរជក្ខកា;
ឯតទត្ថាយ តេ វីរ បូរិតា ទស បារមី,
ពាហុំ បិតុស្ស បុត្តោ’វ លោកោ អាលម្ពតេ តុវំ;
តេសំ តំ វចនំ សុត្វា មហាសត្តោ មហាមតី,
វិលោកនេ វិលោកេត្វា បញ្ចាមល វិលោចនោ;
ជម្ពុទីបគ្គកមលេ កណ្ណិកា’វ មនោរមា,
បុរី កបិឡវត្ថូ’សិ វិសាណា’វ សុធាសិនំ;
សិង្គីនិក្ខមយាភាស តុង្គសិង្គសមង្គិតា,
មណិសីហបញ្ជរាកិណ្ណ បាសាទា យត្ថ ភាសរេ;
សឃនេ គគនេ និច្ចំ សតេរតសតានិ’វ,
អនិលេរិតបជ្ជោត សោណ្ណកេតុ អហូ យហិំ;
ជនានំ នីលនេត្តេហិ វទនេហិ តុ យា បុរី,
មធុបាលិសមោនទ្ធ កញ្ជិនី សិរិមាវហេ;
រង្គតុង្គតុរង្គេហិ គជ្ជិតេហិ ច យា បុរី,
សឃោសុត្តុង្គកល្លោល លោលសាគរសន្តិភា;
អវ្ហមានា’វ ទេវានំ បុរលខ្យា ភុជា ឥវ,
មន្ទានិលេរិតា តុង្គ នានារាគទ្ធជា យហិំ;
នានាវេសធរា យស្មិំ នានាភូសណ ភូសិតា,
នានាសម្បត្តិសំយុត្តា នានាវិជ្ជាសុ បារគា;
១៨. ¶
នវយោព្ពន ឧទ្ទាមា រូបេន ច មនោហរា,
សច្ចេសុ និរតា និច្ចំ អនក្កុដ្ឋកុលា សិយុំ;
និច្ចំ កីឡា វិទទ្ធាហិ នរនារីហិ សេវិតា,
យា បុរី សាធុរូបា’សិ មធុរាលាបិនីហិ ច;
តស្មិំ សទ្ធាទយោបេត ឱក្កាកកុលកេតុកោ,
សុទ្ធោទនវ្ហយោ អាសី វិស្សុតោ ភុវនត្តយេ;
យស្សង្ឃិកមលេ សព្ព ភុភុជានំ មហីតលេ,
កិរីដមណិហិង្គាលិ កីឡន្តី’វ និរន្តរំ;
យស្ស បត្ថដតេជេន បុរនេតាបិ ទិវាករោ,
វហនីច’ម្ពរេ លីលំ ឱសធីបតិនោ ទិវា;
យស្ស ទានប្បវាហោ តុ នានាយាចក ជន្តុនំ,
មនោទធីសុ វេលន្តេតិក្កមន្តោវ សត្តតំ;
មតិយា សុរមន្តីវ ធនេន ធនទោ វិយ,
រូបេន កុសុមេសុ’វ យោ ជុម្ហតិ មហីតលេ;
តស្សាភិសិត្តា រជ្ជេន មហាមាយាតិ វិស្សុតា,
ចន្ទិកា វិយ ចន្ទស្ស គិរិរាជា’វ កបាលិតោ;
លក្ខី’វ វាសុទេវស្ស សីតា’វ រាមរាជិនោ,
មហេសីសិ វរារោហា សុន្ទរី សុន្ទរាធរា;
តស្សា កុច្ឆិករណ្ឌម្ហិ អនគ្ឃរតនំ វិយ,
ខត្តិំសាហិ និមិត្តេហិ វិម្ហាបេន្តោ សទេវកំ;
សិតម្ពុជករោ សន្តោ សិតេភច្ឆាបកោ វិយ,
កត្វា បទក្ខិណំ មាតុ បដិសន្ធិមគណ្ហិ សោ;
ទសេកាទសមាសេន តស្សេវំ អាសិ ចេតនា,
បស្សិតុំ សកញាតីនំ គន្ត្វាន នគរំ តទា;
៣០. ¶
និវេទេត្វា តមត្ថំ សា រញ្ញោ តេន សុសជ្ជិតេ,
សបរិច្ឆទា តទា មគ្គេ គច្ឆន្តិ អន្តរាបថេ;
ទេវតានំ មនោនន្ទករ នន្ទន សន្និភំ,
ទិស្វាន លុម្ពិនិំ នាម ឧយ្យានំ មននន្ទនំ;
តស្មិំ កីឡិតុមុស្សាហា បវិសិត្វាន តំ វនំ,
កីឡន្តិ ឧបគន្ត្វាន មង្គលំ សាលបាទបំ;
វិលោល បល្លវាកិណ្ណំ សុផុល្លកុសុមោនតំ,
គហេត្វា សាលសាខំ សា សុរត្តករ បល្លវា;
ទេវេហិ គហិតា’រក្ខា មហមានេ សទេវកេ,
ជនេសិ តនយំ មាយា តត្រដ្ឋា លោកលោចនំ;
ព្រហ្មានោ លោកបាលា ច មនុស្សា កមតោ តទា,
សោណ្ណជាលាជិនាទីហិ គណ្ហិំសុ ជននន្ទនំ;
មហិំ បតិដ្ឋិតោ ធីរោ បស្សិត្វាន តតោ ទិសា,
ឧត្តរាភិមុខោ សត្តបទំ គណ្ត្វា’ម្ពុជេ ឋិតោ;
ទិសន្តមវលោកេត្វា សុផុល្លម្ពុជលោចនោ,
និច្ឆារេសាសភិំ វាចំ អគ្គោ សេដ្ឋោ’តិអាទិនា;
ព្រហ្មាមរនរាទីហិ បូជិតោ ច នមស្សិតោ,
កមេន អភិវឌ្ឍន្តោ ជុណ្ហបក្ខេ សសី យថា;
ព្រហ្មូនំ ឆត្តឆាយាយ មន្ទារកុសុមន្តរេ,
សានន្ទាមន្ទទេវេហិ ធុតចាមរមជ្ឈគោ;
ទិព្ពេហិ រូបសទ្ទេហិ គន្ធេហិ ច រសេហិ ច,
ផោដ្ឋព្ពេហិ ច ទិព្ពេហិ មោទមានោ អនេកធា;
ទិព្ពេហិ រមណីយេហិ នច្ចេហិ វាទិតេហិ ច,
បទានេកសហស្សេហិ ថូយមានគុណាករោ;
៤២. ¶
បត្វា សោឡសមំ វស្សំ ញាតិសង្ឃស្ស មជ្ឈគោ,
ទស្សេត្វា’សេសសិប្បំ តំ លោកេ វិជ្ជតិ យំ តទា;
ញាតិសង្ឃំ បមោទេន្តោ ទេវេ ច មនុជេ’បិ ច,
លទ្ធា យសោធរំ ទេវិំ’នុកូលំ ជាតិជាតិយំ;
សោណ្ណទប្បណសង្កាស សោម្មានន វិភុសិតំ,
នីលនីរជសង្កាស វិសាលាយត លោចនំ;
សិង្គារមន្ទិរទ្វារេ ធជោបមភមុទ្វយំ,
ហេមកាហលសង្កាស នាសិកំ រូបលក្ខិយា
នីលវេល្លិតធម្មិល្ល ជិមុតោភយ កោដិយំ,
និច្ចវិជ្ជុល្លតាចក្ក មនុញ្ញកណ្ណបាសកំ;
សាតកុម្ភនិភាភាស បយោធរឃដទ្វំ,
សុវណ្ណទ្ទិតដាយាត និជ្ឈរាការហារកំ
ទេហទេវទ្ទុមាលម្ព បារោហាភភុជទ្វយំ,
អង្គុលីបល្លវន្តម្ពុ ពិន្ទុចារុ នខាវលិំ;
ទេហមាលាលិមាលាភ រោមរាជិវិរាជិតំ,
រូបណ្ណវតរង្គាហ វលិត្តយ វិចិត្តកំ;
សោណ្ណរម្ភាសមាវដ្ដ បិណោរុទ្វយ សុន្ទរំ,
សន្និរកលិកាការ ចារុជង្ឃា វិភូសិតំ;
បច្ចក្ខរូបលក្ខិញ្ច លីលានិចយ សន្និភំ,
គុណានមាករំ សាធុ វេលំវ រតិសាគរេ;
កន្តោ វសន្តរាជា’វ កន្ទប្បោ’វ សុរូបវា,
សសី’វ ទស្សនីយោ ច សូរិយោ វិយ តេជវា;
អចលត្តេន មេរូវ គម្ភីរេនណ្ណវោ វិយ,
ព្រហ្មស្សរោ បិយំវាទី បញ្គ្ញាយ ច អនូបមោ;
៥៤. ¶
វសន្តោ សោ មហាវីរោ បុរស្មិំ កបិលវ្ហយេ,
ទិស្វា និមិត្តេ ចតុរោ ឧយ្យាន គមនញ្ជសេ;
បព្ពជ្ជាភិរតោ នាថោ គន្ត្វា ឧយ្យានភូមិយំ,
សុផុល្លចម្បកាសោក នាគាទា’គេហិ មណ្ឌិតំ;
ផុល្លបង្កជ កឡ្ហារ ជលាជលយ សតាកុលំ,
មន្ទមន្ទានិលាយាត នានាមោទេហិ វាសិតំ;
សរា សរំ សមាយាត មធុព្ពត និសេវិតំ,
ផលបុប្ផរសុទ្ទាម ទ្វិជ សង្ឃ និកូជិតំ;
នច្ចន្ត មត្តមោរានំ និច្ចំ មណ្ឌបសន្តិភំ,
ទិព្ពន្ត មិគសគ្ឃានំ កីឡាមណ្ឌប សន្និភំ;
សមីរ សិសិរោទារ ធារាសីករ វារិហិ,
ធារាមណ្ឌប បន្តីហិ ជនានន្ទករំ វរំ;
ឧយ្យានវនមាគម្ម ទេវរាជាវ នន្ទនំ,
កីឡន្តោ និជបុត្តស្ស សុត្វាន ជាតសាសនំ;
និវត្តោ វិស្សកម្មេន សហស្សក្ខោវ ភូសិតោ,
បុរំ បវិសមានោវ កិសា គោតមិ ភាសិតំ;
សុត្វាន និព្ពុតបទំ តទា ចិត្តានុកូលកំ,
សន្តុដ្ឋោ សានុរាគោ ច លក្ខគ្ឃំ តារភាសុរំ;
ហារំ តិស្សាយ បេសេត្វា គន្ត្វាន សកមន្ទិរំ,
ទេវរាជវិលាសេន និសីទិ បវរាសនេ;
អថាគម្ម តទា នេកនាដិកា បរិវារយុំ,
វជ្ជន្តិ ភេរិយោ តាសុ បគ្គយ្ហ កាចិ នារិយោ;
នានាលយសមាកិណ្ណំ គីតំ គាយន្តិ កាចិ’បិ,
ធមន្តិ សុសិរំ កាចិ កាចិ វាទេន្តិ តន្តិយោ;
៦៦. ¶
ចារុ ពិម្ពាធរារម្ម បយោធរភរា សុភា,
វិសាលាយត នីលក្ខា សោមសោម្មាននា តទា;
នច្ចន្តិ បុរតោ តស្ស ភេរិមណ្ឌល មជ្ឈគា,
ទេវកញ្ញាវ រង្គម្ហី រសភាវនិរន្តរំ;
ទិស្វាន សោ តមច្ឆរិយំ វិរត្តោ វិសយេ តទា,
ឧរត្តាឡញ្ច អទ្ទក្ខិ សព្ពន្តំ ភេរិតាឡនំ;
បរិទេវំ’ចុបដ្ឋាសិ គីតំ សំសារសាគរេ,
វាយុវេគ វិការំ’វ នច្ចំ ចិន្តេសិ នាយកោ;
’កទាហំ ឃរមោស្សជ្ជ បព្ពជ្ជាសិរិ មុព្ពហេ?’
ឥច្ចេវំ ចិន្តយន្តោ សោ សុបន្តោវ សយី តហិំ;
’យំ និស្សាយ មយំ ឯត្ថ នច្ចគីតេសុ វ្យាវដា,
សោ’យំ’ទានិ សុបី’ អម្ហេ កស្សទានិ ករោម តំ?;
ឥតិ ចិន្តិយ តេ តត្ថ តុរិយេសុ សកេ សកេ,
អាលម្ពា សយិតា កញ្ញា សុសញ្ញាញ្ញមនិស្សិតា;
ខាទន្តិ កាចិ ទន្តានិ កាចិ លាលា វហន្តិយោ,
កាចិ រុទន្តិយោ តត្ថ វិលបន្តិ អថា’បរា;
កាកច្ឆន្តិ’បិ សេម្ហម្បិ គិលន្តិ ច ចមន្តិ ច,
ករោន្តិ នាទំ នាសាយ ឃរូ’តិ ច ខិបន្តិ ច;
មុត្តយន្តិ តទា កាចិ រហស្សំ វិចរន្តិ ច,
ទុគ្គន្ធំ វាតិ តំ ឋានំ សុសានំ អាមកំ យថា;
បពុទ្ធោ អឌ្ឍរត្តម្ហិ គតេ តត្ថ និសីទិយ,
អទ្ទក្ខិ តាសំ នេកានិ វិការានិ តហិំ តទា;
តស្សេវំ បេក្ខមានស្ស ភវេ សំវិគ្គចេតសោ,
អាទិត្តំវ ឧបដ្ឋាសិ មនេ ខលុ ភវត្តយំ;
៧៨. ¶
ទាវានល សមាទិត្ត មហារញ្ញាយថា គជោ,
តថេវាសិ នរិន្ទស្ស គេហតោ គមនេ មតី;
តតោ វុដ្ឋាយ សយនា ករោន្តោ អភិនិក្ខមំ,
វិតក្កេសិ មហារាជា បស្សិតុំ សកមត្រជំ;
បវិសិត្វា តតោ គព្ភំ សនិកំ សន្តមានសោ,
បស្សិត្វា សហ បុត្តេន និទ្ទាយន្តិំ យសោធរំ;
ចិរាគតំ មហាបេមំ ធារយំ សកមានសេ,
ពុទ្ធោ ហុត្វាបិ’មំ សក្កា បស្សិតុំ ឥតិ ចិន្តិយ;
គតោ នាថោ តតោ ឋានា ពោធិយា ពទ្ធមានសោ
តទហេវាសិ ពុទ្ធោតិ កាមុកោ កោ ន ចិន្តយេ;
សិនេរុ មុទ្ធរន្តោវ បាទុទ្ធរិយ និក្ខមំ,
ឆន្នមាហូយ អានីតំ កន្ថកំ តុរគាធិបំ;
អស្សរាជំ តមារុយ្ហ សហ ឆន្នេន រត្តិយំ,
ទេវេហិ វិវដទ្វរា បដិបជ្ជិ មហាបថំ;
ចក្កវាឡេសុ នេកេសុ ទេវតា សុសមាគតា,
ទីបធូបទ្ធជេហេ ច គន្ធមាលេហិ បូជយុំ;
បុរតោ សដ្ឋីសហស្សានិ ទណ្ឌទីបានិ ធារយុំ,
តថា ទក្ខិណបស្សម្ហិ វាមបស្សេ ច បច្ឆតោ;
គគនា បុប្ផវស្សានិ វស្សាបេសុំ ឆ ទេវតា,
មន្ទារវំ កោកនទំ សុគន្ធំ ចិត្តបាដ លិំ;
ចម្បកា សោក បុន្នាគ នាគបូគាគ សម្ភវំ,
មាលតីវស្សិកីយាទី នានាវល្លីហិ សម្ភវំ;
បទុមុប្បល កលហារ កុមុទាទ្យាម្ពុ សម្ភវំ,
សុគន្ធមធុ មត្តាហិ ឆប្បទាលីហិ កូជិតំ;
៩០. ¶
បុប្ផវស្សំ បវស្សិត្ថ តិំសយោជនមញ្ជសេ,
បសត្តោ តត្ថ តុរគោ ទុក្ខតោ អគមី តទា;
ឯវំ បូជាវិធានេហិ គន្ត្វា’នោមំ មហានទិំ,
សិតសេកត សង្កិណ្ណំ ពហុមីនកុលាកុលំ;
តីរដ្ឋោ បស្សិ សោ ធីរោ គង្គានារិំ រសាវហំ,
ករោន្តិំ វីចិពាភាតិ ឯណេបុប្ផោបហារកំ;
អស្សេន តំ មហានោមំ លង្ឃាបេត្វា មហាមតី,
បរតីរេ បតិដ្ឋាសិ វិមលេ វាលុកា តលេ;
បព្ពជិតុំ មយេត្ថេវ យុត្តំ នោ មេ បបញ្ចិតុំ,
ឥតិ ចិន្តិយ ឱភាយ ធារិតាភរណានិ សោ;
ឆន្នស្ស បដិយាទេត្វា កន្ថកញ្ច ហយាធិបំ,
និសិតំ ខគ្គមុគ្គយ្ហ សមោលិំ ឆិន្ទិ កុន្តលំ;
ឯវមាវជ្ជយំ នាថោ សចេ’ហំ សុគតោ ភវេ,
តិដ្ឋតុ គគនេ គន្ត្វា ឥតិ ឧក្ខិបិ ច’ម្ពរំ;
តតោ សក្កោ មហគ្ឃេន មណិចង្គោដកេន តំ,
បដិគ្គហេត្វា សិរសំ នេត្វា ទេវបុរំ ចរំ;
ការេត្វា មណិថូបំ សោ នីធេត្វា តំ សិរោរុហំ,
អត្ថាហំ បតិមានេតិ សហទេវេហិ នេកធា;
មហាព្រហ្មោបនីតដ្ឋបរិក្ខារំ មហាមតី,
បដិគ្គហេត្វា កាសាវំ និវត្ថោ បារុតោ តទា;
បុព្ពេ វិយម្ពរំ គយ្ហ អម្ពរេ ខិបិ នាយកោ,
បដិគ្គហេត្វា តំ ព្រហ្មា នេត្វា ព្រហ្មបុរំ ចរំ;
ទ្វាទសយោជនុព្ពេធំ កត្វា ថូបវរំ សុភំ,
តត្ថ តំ និទហិត្វាន បណិបាតេតិ សព្ពទា;
១០២. ¶
សម្បុណ្ណ មនសង្កប្បោ បព្ពជ្ជាសិរិ មុព្ពហំ,
ឆាទេន្តោ កាមលេនេវ មរុំ ចងក្កមិ នាយកោ;
តតោ អម្ពវនំ គន្ត្វា វិន្ទន្តោ បីតិជំ សុខំ,
វីតិនាមយិ សត្តាហំ រម្មេ បាទបមណ្ឌបេ;
តតោ រាជគហំ គន្ត្វា បារុបិត្វា ចីវរំ,
គហេត្វា មណិវណ្ណំ សោ បត្តំ ករតលម្ពុជា;
ពត្តិំស លក្ខណូបេតោ អនុព្យញ្ជន មណ្ឌិតោ,
ព្រហ្មុជ្ជុគត្តោ ភគវា បុរសេដ្ឋមុបាគមិ;
វិសិខន្តរេន គច្ឆន្តំ លោកេកនយនំ ជនា,
ទិស្វា ឯវំ វិចិន្តេសុំ នាយំ យោ សោ ជនាធិបោ;
កាមំ បុរវធុសោម្ម វត្តសម្ពន្ធការណា,
ចន្ទោ’យមាគតោ អជ្ជ សកវេសេន នោ មតិ;
សុត្វាន តំ តទា កេចិ ហសន្តា វចនន្តរំ,
នាយំ សសី សសងេកា សោ ភានុមេសោ’តិ នោ មតិ;
ពោធេតុមាគតោ កាមំ បោរីនំ វទនម្ពុជេ,
សកីយេនេវ រូបេន វិម្ហយំ បោរិមានុសេ;
កិំ ភោ ឧម្មត្តកា អត្ថ ឯវំ មា វទថា’ធុនា,
សតរំសី ឧណ្ហរំសី ន សោ ឯសោ អវិគ្គហោ;
កាមេនាលសជន្តុហិ កីឡិតុំ បុរមាគតោ,
សរូបេន ន នោ អត្ថិ សំសយោ ពលុ មានសេ;
តេសំ តំ វចនំ សុត្វា ហសន្តា កេចិ ជន្តុនោ,
តុម្ហេ ខលូ ន ជានាថ សពាណេ សធនូ ហិ សោ;
ឥស្សរោ កន្តរូបេន តុង្គមន្ទិរតា បុរំ,
កេលាសោ ឥតិ សម្បត្តោ ជហាថ វិមតិំ ឥធ;
១១៤. ¶
តេសម្បិ វចនំ សុត្វា ហសន្តេកេ ជនា តទា,
នាយំ ហរោ តិនេត្តោ សោ កេសវេសោ ឥធាគតោ;
វិចិណន្តោ សិរិំ អជ្ជ បុរសេដ្ឋមុបាគតំ,
វេសេនញ្ញេន មញ្ញាម ឯត្ថ នោ នត្ថិ សំសយោ;
បហរិត្វា ករំ កេចិ សុត្វា តំ វចនំ នរា,
ហសន្តេវំ តទាវោចុំ វាសុទេវោ ន វេ អយំ;
កាមំ សរោជនាភោ សោ វាមនោ កណ្ហវិគ្គហោ,
អយមញ្ញតរចណ្ណេន អាគតោ បាកសាសនោ;
បុរំ ទេវបុរន្តេតំ មញ្ញមានោ មហាជុតិំ,
បស្សិតុន្តិ បដិញ្ញាតោ មា ភោន្តោ វិលបន្តុ វេ;
សុត្វា តេសំ គិរំ កេចិ កេឡិំ កត្វាន នេកធា,
តុម្ហេ សក្កំ ន ជានាថ សោ ហិ ភោ វជិរាយុធោ;
ឯសោ ហិ ភោ មហាព្រហ្មា ព្រហ្មលោកា ឥធាគតោ,
បមត្តា កិន្នុ វេទម្ហី ព្រហ្មពន្ធុ បុរេ ឥធ;
អថេសំ វចនំ សុត្វា កេចិ បណ្ឌិតជាតិកា,
នេតេ ចន្ទាទយោ កាមំ មា មោហំ ភោ បកាសថ;
ចតុរាននោ មហាព្រហ្មា សោមសោម្មាននោ អយំ,
សមន្តបោត្ថកោ ព្រហ្មា បត្តហត្ថោ’យមព្ភុតោ;
កាមំ បារមិតាបុណ្ណ បសត្ថោ បុរិសោ អយំ,
និច្ចំ វន្ទថ បូជេថ ថោមេថេតំ មហាជុតិំ;
ឯវំ វទន្តា សព្ពេ តេ នាគរា បុរិសុត្តមំ,
គន្ធបុប្ផេហិ បុជេន្តា នមស្សន្តា តមន្វគុំ;
នេត្តារិត្តេហិ បាជេន្តា មុនិនោ រូបសាគរេ,
ជន្តវោ មននាវាយោ បារំ បស្សិំសុ នោ តទា;
១២៦. ¶
តទា លោកេកនយនោ សបទានេន វីថិយំ,
ចរំ យាបនមត្តំវ លទ្ធាគម្ម បុរា ពហិ;
បណ្ឌវំ គិរិមាសជ្ជ តស្សច្ឆាយាយ សោ មុនិ;
សង្ឃាដិំ បញ្ញបេត្វាន និសជ្ជ បុរិសាសភោ;
អទិដ្ឋបុព្ពំ ទិស្វាន បត្តេ មិស្សកភោជនំ,
សញ្ជាតបដិកូលោ តំ នុទិត្វា បច្ចវេក្ខណា;
អមតំ វិយ តំ ភុត្វា វិក្ខាលេត្វា មុខំ ទកា,
បត្តេ វត្តំ ចរិត្វាន មុហុត្តំ តត្ថ វិស្សមិ;
បវត្តិំ តំ និសាមេត្វា ពិម្ពិសារោ នរិស្សរោ,
សីឃំ តមុបគន្ត្វាន កតានុញ្ញោ និសីទិយ;
និមន្តយិត្វា រជ្ជេន អនិច្ឆន្តេ យតិស្សរេ,
អនុគ្គហាយ មេ យុត្តំ ពុទ្ធភូតេនិធាគមំ;
ឯវំ និមន្តិតោ តេនាធិវាសេត្វា មហាមតី,
អគមាសុរុវេលាយ មតុលោរុ បរក្កមោ;
បធានំ បទហិត្វាន ឆព្ពស្សមតិទុក្ករំ,
បកាសេត្វាន លោកស្ស មោក្ខំ នត្ថិតិ តេន សោ;
តតោប្បភុតិ វត្តន្តោ មជ្ឈិមប្បដិ បត្តិយំ,
កាយស្សានុគ្គហំ កត្វា តតោ សម្បិណិតិ’ន្ទ្រិយោ;
មូលេ’ជបាលនិគ្រោធបាទបស្ស មហាមុនិ,
និសីទិ និជសោភាហិ ឱភាសេន្តោ ទិសោទិសំ;
តទា សេនានិ និគមេ សុជាតា ខីរ ទាយិកា,
សម្បុណ្ណមនសង្កប្បា យាចិត្វា វដទេវតំ;
ធីរំ ទេវោតិ មញ្ញន្តិ តុដ្ឋហដ្ឋា បមោទិតា,
ហេមបាតិំ សបាយាសំ ទត្វាន ឥទម’ព្រុវិ;
១៣៨. ¶
យថា មយ្ហំ មហាទេវ ឥទ្ធា បត្ថិត បត្ថនា,
តថេវ តវ សង្កប្បោ ខិប្បមេវ សមិជ្ឈតុ;
ឥតិ វត្វាន វន្ទិត្វា កត្វា ច នំ បទក្ខិណំ,
បក្កន្តាយ សុជាតាយ ធីរោ បាតិំ សមាទិយ;
ឧបគន្ត្វានាតិរម្មំ នទិំ សោ នីលវាហិនិំ,
សុប្បតិដ្ឋិតនាមម្ហិ នទីតិត្ថេ និសីទិយ;
ភុញ្ជិត្វា ឩនបណ្ណាស បិណ្ឌំ កត្វាន ភោជនំ,
វិស្សជ្ជេត្វា តតោ បាតិំ បដិសោតំ នរាសភោ;
តតោ សាលវនុយ្យានេ វិស្សមន្តោ ទិវាទិនេ,
ទិស្វាន សុបិនេ បញ្ច អត្ថំ តេសំ វិចិន្តិយ;
អាពោធិមូលតោ មគ្គេ ទេវេហិ សមលង្កតេ,
មណិតោរណបាលីហិ បុណ្ណកុម្ភទ្ធាជាទិហិ;
សាយណ្ហសមយេ នាថោ គច្ឆន្តោ ពោធិ សន្តិកំ,
ទិស្វាន សោត្ថិយំ នាម ថូយមានំ ទិជុត្តមំ;
តេន ទិន្នដ្ឋ មុដ្ឋិន្តុ គហេត្វា នីលសទ្ទលំ,
ពោធិមូលមុបាគម្ម កត្វាន តំ បទក្ខិណំ;
អកាសិ តីណសន្ថារំ បាចីនាភិមុខំ តទា,
តតោ មហិំ ទ្វិធា កត្វា សមុដ្ឋាសិ មហាសនំ;
ឧច្ចំ ចុទ្ទសហត្ថេន នានា ចិត្ត វិចិត្តិតំ,
អភដ្ឋនហិត្ថ តត្រដ្ឋោ ឥច្ចេវំ ទឡ្ហមានសោ;
កាមំ តចោ នហារូ ច អដ្ឋិ ច អវសិស្សតុ,
ឧបសុស្សតុ មេ គត្តេ សព្ពន្តំ មំសលោហិតំ;
ន ឧដ្ឋហាមពុជ្ឈិត្វា ន ជហេ វីរិយំ មម,
អធិដ្ឋហិត្វា ឯវំ សោ និសីទិ វជិរាសនេ;
១៥០. ¶
អនតិក្កមំ ឋបេត្វាន ចរណំ ចរណុបរិ,
កមលំ កមលេនេវ មណិពន្ធំ វិធាយ សោ;
ពាលាសោកទលាសត្ត បរំ វា’សោកបល្លវំ,
និធាយ នយនានត្ទ បាណិំ បាណិតលេ ជិនោ;
យថា សញ្ឈាឃនាលីឍ តុង្គកញ្ចន បព្ពតោ,
សុរត្តចីវរច្ឆន្ន ចារិគត្ត វិរាជិតោ;
ឧទយាវលកោដិម្ហិ ទិប្បន្តោវ ទិវាករោ
កន្ធរោបរិ ទិប្បន្ត មុខមណ្ឌលមណ្ឌិតោ;
យថា ចាមិករព្យម្ហេ សុនីលំ សីហបញ្ជរំ,
អសម្បកម្បបម្ហេហិ បិហិតទ្ធសុលោចនោ;
នីលុប្បលកលាបំច ជននេត្តាលិបាតនំ,
សជ្ឈុទណ្ឌសមាពទ្ធ ពោធិក្ខន្ធមផស្សិ សោ;
និសិន្នោ ពោធិតោ ឆេជ្ជ បវាឡតរុណង្កុរា,
បតមានា សមន្តាសុំ តេជំ វិយ កុពុទ្ធីនំ;
ទេវា តត្ថ សមាគញ្ជុំ ខិប្បំ ទសសហស្សិយំ,
កមលាសនោរគា ចេវ សិទ្ធវិជ្ជាធរាទយោ
សហម្បតិ មហាព្រហ្មា ព្រហ្មសេនាបុរក្ខតោ,
សិតាតបត្តំ ធារេន្តោ ឋីតោ សម្ពុទ្ធ សន្តិកេ;
វីសំ រតន សតាយាមំ វិជយុត្តរ នាមកំ,
សង្ខំ ធមេន្តោ អដ្ឋាសិ សាទរោ បាកសាសនោ;
សុយាមោ សហ សេនាយ ថោមយន្តោ នរាធិបំ,
មណិតាលវណ្ដំ បគ្គយ្ហ មន្ទមន្ទេន វីជតិ;
ជិតកិត្តិ លតគ្គម្ហិ សស្ស បុប្ផំច បុប្ផីតំ,
វាឡវិជនិមុគ្គយ្ហ អដ្ឋា សន្តុសិតោ តហិំ;
១៦២. ¶
ពេលុវំ វីណមាទាយ គីតំ នានាលយានុគំ,
បញ្ចសិខោ ឋិតោ តត្ថ គាយមានោ អនេកធា;
មហាកាលោ’បិ នាគិន្ទោ នាគសង្ឃបុរក្ខតោ,
ថោមេន្តោ តត្ថ អដ្ឋាសិ នវារហគុណាទិហិ;
រង្គភុមិំ មាបយិត្វា គហេត្វាន វរង្គនា,
ឧបហារំ ករោន្តដ្ឋា តិម្ពរូ សូរិយវច្ចសា;
អាគន្ត្វា សហ សេនាយ សិតង្គោ សិតភុសនោ,
ធតរដ្ឋោ ឋិតោ បុព្ពេ អារក្ខំ កុរុមានកោ;
បូរេន្តោ សកសេនាយ ទក្ខិណស្សំ វិរូឡ្ហកោ,
អារក្ខំ កុរុមានដ្ឋា នីលង្គោ នីលភុសនោ;
វិរូបក្ខោ’បិ អដ្ឋាសិ បាលយំ បច្ឆិមំ ទិសំ,
រត្តង្គាភរណោ វម្មី និជសេនាបុរក្ខតោ;
ឧត្តរស្សំ សសេនាយ អារក្ខំ កុរុមានកោ,
សោណ្ណវណ្ណង្គាភរណោ អដ្ឋាសិ នរវាហនោ;
កិមេត្ថ ពហុលាបេន ជាតិក្ខេត្តម្ហិ ទេវតា,
នាគតា នេវ វាហេសុំ សព្ពេ ឯត្ថេ’វ ឱសដា;
គគនាតោតិណ្ណកេតុ បាទេហិ បថវីតលេ,
នាគាទយោ ន ធុតាសុំ កេតុនំ ពហុ កា កថា;
ន ធូតា ធជបាទេហិ វាយុតុទ្ទាមវុត្តិហិ,
តារកា គគនេ ព្រូមោ កិន្នុ តត្ថ ធជាលុតា;
បុព្ពទិសា ចក្កវាឡ សិលាយុគ្គតកេតុនំ,
បាទានិ បរភាគាទិ ចក្កវាឡសិលន្វគុំ;
ចក្កវាឡ មហាមេរុ យុគន្ធរ នគាទយោ,
បុប្ផាវតំសកា’វាសុំ នានាវណ្ណេហិ សង្ខតា;
១៧៤. ¶
វាមាមន្ទមករន្ទ ពិន្ទុសន្ទោហ សុន្ទរំ,
ឧល្លោល បទុមាកិណ្ណ វិតានំ វាសិ អម្ពរំ;
ខិត្តសោគន្ធចុណ្ណានិ ទេវព្រហ្មាទិនា តហិំ,
វិតានំ វិយ ខាយន្តិ ចក្កវាឡគ្គមណ្ឌបេ;
កប្បូរាគរុធូបេហី តត្ថ តត្ថុគ្គតេហិ មា,
កាលព្ភកូដច្ឆន្នោវ អាសិ មញ្ញំ កថេមុ កិំ;
ជាតិក្ខេត្តេសុ ទេវេហិ កតគ្ឃិកុសុមាទិនា,
នោសីនា ធរណី ភារា ទិសេភានំ ពលំ អហោ;
អម្ពរាលម្ពមានានី បុប្ផទាមានិ ភូតលំ,
អាកឌ្ឍនាយ ទេវេហិ ពទ្ធរជ្ជុវ ភាសរេ
អញ្ញោញ្ញករមុគ្គយ្ហ គគនេ សុរសុត្ទរី,
បរិព្ភមន្តា គាយន្តិ តត្ថ តត្ថ មនោរមំ;
ឧភោ ភុជេ វិកាសេត្វា មណ្ឌិតំ សុរសុត្ទរី,
ភមន្តិ ភន្តភេណ្ឌុវ តត្ថ តត្ថម្ពរេ យុគា;
នីលុប្បលកលាបាទី គហេត្វាន សុរង្គនា,
ឋីតាសុំ បរិវារេត្វា បូជមានា នរិស្សរំ;
រត្នបល្លវកលហារ កមលុប្បល សង្គតេ,
សន្នីរកុសុមាកិណ្ណេ បុណ្ណេសោគន្ធវារិហី;
កញ្ចនាទិឃដេ គយ្ហ អម្ពរេ សុរសុន្ទរី,
កត្វាន សុគតំ មជ្ឈេ បូជយិំសុ សមន្តតោ
កញ្ចនាទាសហត្ថា ច កាចី កញ្ញា តថា ឋិតា,
តាលវណ្ដេ គហេត្វាន ឋីតាសុំ កាចិ ទេវតា;
កាចិ មង្គល សំយុត្ត វចនា តវ បត្ថនា,
សមិជ្ឈតុតិ ឃោសេន្តី បរិវារេត្វា ឋិតា ជិនំ;
១៨៦. ¶
សិរិវច្ឆាទិ បគ្គយ្ហ អដ្ឋមង្គលមុត្តមំ,
ឋិតាសុំ គគនេ នារី បរិវារេត្វា មុនិស្សរំ;
នច្ចន្តិ កេចិ កីឡន្តិ សេលេន្តិ ច លលន្តិ ច,
វាទេន្តិ កេចិ គាយន្តិ វេលុក្ខេបំ ករោន្តិ ច;
នេកបុប្ផគ្ឃិបន្តី ច តថា ទីបគ្ឃិបន្តិ ច,
មណិចាមីករាសជ្ឈុ អគ្ឃិកា បន្តិយោ តថា;
អាព្រហ្មភវនុគ្គម្ម ចក្កវាឡសមន្តតោ,
តិដ្ឋន្តិ ជលមានាយោ ពុទ្ធស្ស មង្គលុស្សវេ;
សត្តរតនសម្ភុតា នានា តោរណបន្តីយោ,
ហេមរម្ភាមយា ចាបិ តថា ទុស្សមយា សិយុំ;
នានាវណ្ណេហិ នេកេហិ ឆត្តេហិ ច និរន្តរំ,
ចក្កវាឡោទរំ អាសិ សរំច កមលាកុលំ;
តត្ថ តត្ថុជ្ជលានេក យន្តទីបាវលី មហី,
តារកាជាលកាកិណ្ណ គគនង្គនសន្តិភា;
ធជន្តរិត ឆត្តា’សុំ ចក្កវាឡគិរូបរិ,
និរន្តរា’សុំ តត្ថេវ ឃដទីបា ច តោរណ;
នានាតុរិយនាទេហិ នានាសង្គីតិតាហិ ច,
សាធុវាទេហិ នេកេហិ ចក្កវាឡោ ផុដោ អហូ;
អហោ មហន្តតា តស្ស ពុទ្ធស្ស កតមង្គលេ,
បូជាវិសេសំ តំ កោ ហិ មុខេនេកេន ភាសតី;
ចតុម្មុខោ សហស្សក្ខោ ទ្វិសហស្សនយនោ ផណី,
ទសកណ្ឋោ’បិ តំ សព្ពំ នេវ សក្កោន្តិ ភាសិតុំ;
ឯវំ សុរាសុរព្រហ្ម វេនតេយ្យោរគាទិហិ,
និរន្តរំ កតានេក មហាមហ សមាកុលេ;
១៩៨. ¶
តស្មិន្តុ វាសរេ មារោ បស្សិត្វា ភុវនំ ឥទំ,
អាមន្តេត្វា សានុវរេ អាហេវំ សកុតូហលោ;
សព្ពេ ទិព្ពវិមានា ភោ សុញ្ញា ទិស្សន្តិ ឆឌ្ឌិតា,
បុរបាលម្បហាបេត្វា ក្វ គតា’សុំ សទេវកា;
កិម្ភោ មារ ន ជានាសិ មត្តោ សុត្តោ’សិ អជ្ជ កិំ,
សុទ្ធោទនិយ សិទ្ធត្ថោ មាយាយ តនយោ អយំ;
បុរេត្វា បារមី សព្ពា កត្វាន អភិនិក្ខមំ,
ពោធិមុលេ និសិន្នោ សិ អជ្ជ ពុទ្ធោ ភវាមីតិ;
តស្ស បូជាវិធានត្ថំ ទសសហស្សីសុ ទេវតា,
សមាគតា ហដ្ឋតុដ្ឋា ករោន្តជ្ជ មហាមហំ;
កិន្នុ តេ ពធិរំ សោតំ កិន្នុ បរិហាយិ លោចនំ,
ធជគ្គា តេ ន ទិស្សន្តិ ឧល្លោលំ តេ ន សូយតិ;
តេសំ តំ វចនំ សុត្វា អន្តកោ ខលុ បាបិមា,
ទុក្ខិតោ ទុម្មនោ តេសំ សោចន្តោ ឥទម្ព្រុវិ;
អហោ វតា’តិបរិហានិ សំសារស្ស មហា អយំ,
អសារោ ខលុ សំសារោ សិទ្ធត្ថេ វិភវំ គតេ;
អហោ វតា’តិ នដ្ឋម្ហា តិវដ្ដំ បរិបុរិតំ,
ហោតិ ភោ ទហនា ទឌ្ឍវនំវាតិ អលក្ខិកំ;
និរាលោកំ តិលោកំ ភោ អសុរំ វាសរំ យថា,
បរិមោសរតនំ ហោតិ រជ្ជំ វេទំ ជគត្តយំ;
មមេស វិសយំ ហិត្វា យាតិ សិទ្ធត្ថទារកោ,
តេន យាតេន មគ្គេន និក្ខមន្តិ ពហុជ្ជនា;
ភវន្តំ ន ករោតេសោ យាវ សុទ្ធោទនត្រជោ,
ឯថ គច្ឆាម សិទ្ធត្ថមសិទ្ធត្ថំ ករោម ភោ;
មាបេថ ភេរវំ វណ្ណំ ពីភច្ឆំ ទុទ្ទសំ ខរំ,
សទ្ទេនេវ បលាបេថ តូលភដ្ដំវ វាយុនា;
២១១. ¶
តស្ស តំ វចនំ សុត្វា មារសេនា សមាគមុំ,
នានាវេសធរា ហុត្វា នានាយុធ សមង្គិនោ;
យោជនានំ តទា មារោ ទិយឌ្ឍសតមុច្ចតោ,
គិរិមេខលមារុយ្ហ សេនាយ សហសា’គមី;
ទិស្វាន ទុរតោ ឯត្តំ ទេវា មារំ សវាហិនិំ,
ភយដ្ដាបគមុំ ខិប្បំ ធាវមានា ទិសោទិសំ;
សំខិប្ប ខិប្បំ សច្ឆត្តំ ព្រហ្មា ធាវិ បរម្មុខោ,
កត្វាន បិដ្ឋិយំ សង្ខំ សក្កោ ធាវិ វិសង្កិតោ;
មហាកាលោ’បិ នាគិន្ទោ និមុជ្ជ មហិយំ តទា,
វត្តទត្តករោ ភីរុ សកេ និបតិ មញ្ចកេ;
សំ សំ បូជាវិធានន្តុ ឆឌ្ឌេត្វាន សទេវកា,
គតាសុំ សុញ្ញកំ អាសិ ចក្កវាឡមិទំ តទា;
និស្សិរីកំ បទេសំ តំ អសោភំ អសមញ្ជសំ,
អហោសិ បតិតានេក បូជាភណ្ឌសមាកុលំ;
ឯកោវ តត្ថ សុគតោ និសីទិ វជិរាសនេ,
បជ្ជលំ និជសិរិយា សូរិយោវ យុគន្ធរេ;
អកម្បោ ច អសន្ត្រាសី លោមហំស វិវជ្ជិតោ,
អភីតោ សីហរាជាវ មិគច្ឆាបានមគ្គតោ;
តតោ ធម្មិស្សរស្សគ្គេ ទុន្និមិត្តានិ ជាយរុំ,
អន្ធការំ ទិសា អាសុំ ធូមកេតុ ច អម្ពរេ;
ទិនំ ទុទ្ទិនកំ អាសិ ហតរំសិ ទិវាករោ,
ឧក្កាបតោ’បិ បញ្ញាយិ ទិសាឌាហោបបជ្ជថ;
អឃនេ គគនេ អាសុំ ឥន្ទចាបវិរជ្ជុតី,
អនលាសនិយោ’ទិត្តា តត្ថ តត្ថ បតន្តី ច
កាកោលសង្ឃា វស្សិំសុ ឧណ្ណ សកុណកោសិយា,
ចរិំសុ អម្ពរេ’បេតា កពន្ធា ច ភយាវហា;
២២៤. ¶
សេនំ សំវិទហិត្វាន តតោ មារោ អភិទ្ទវិ,
អាគន្ត្វា ចក្កវាឡម្ហិ ឋិតោ ជិនមុទិក្ខិយ;
ឯកកស្ស មនុស្សស្ស សន្តិកោបគមំ មម,
ន យុត្តញ្ហិ គជោ យាតិ គជំ នោ យាតិ កោត្ថុកំ;
នេតំ គរុ បលាបេតុំ កាលោ ឥតិ វិចិន្តិយ,
មាបេសិ កុបិតោ ខិប្បំ កប្បនិល សមានិលំ;
ខិបន្តោ គគនេ ខិប្បំ ឧទ្ធរិត្វា វនស្បតី,
កត្វាន វនមុម្មូលំ វិទ្ធំសេន្តោ អសេសកំ;
ចាលេត្វា តាលសាលាទិំ លុញ្ចិត្វា គគនេ ខិបំ,
បាតេន្តោ ចក្កវាឡន្តេ វាជិសីហ គជាទយោ;
បហរិត្វា វិវត្តេត្វា គិរិកូដានិ ឧក្ខិបំ,
ភមយន្តោ នភោមជ្ឈេ ធាវតេវ តតោ តតោ;
សិលាហិ សិលាសង្ឃដ្ដ មហានាទំ បវត្តយំ,
បាតេន្តោ ទហនញ្ចាបិ ធូមមម្ពរ មុក្ខិបំ;
ភមយន្តោ គហេត្វាន អម្ពរេ ឆទនិដ្ឋិកា,
បាសាទេ បរិវត្តេត្វា បហរន្តោ នគាទិសុ;
ខនន្តោ បថវិំ បំសុំ គហេត្វាម្ពរមណ្ឌលេ,
ពន្ធន្តោវ បរំ ភុមិំ ភិន្ទន្តោ តុង្គបព្ពតេ;
ភយានកេន សទ្ទេន ឧបគម្ម មហាមុនិំ,
ចាលេតុំ នេវ សោ សក្ខិ អំសុមត្តម្បិ ចីវរេ;
តទាសិ វិជយោ តស្ស សម្ពុទ្ធស្ស សិរីមតោ,
បឋមេ មារយុទ្ធម្ហិ មារស្សាសិ បរាជយោ;
ឯវំ មហានុភាវោតិ មន្ត្វាន នរសារថិំ,
និច្ចំ វន្ទថ បូជេថ សោ ហិ វោ សរណំ សទា;
ឥតិ បឋមោ វិជយោ.
២៣៦. ¶
ទិស្វា នមុចិ ធីរស្ស មាលុតេនានុបទ្ទវំ,
ទុក្ខី ច ទុម្មនោ អាសិ កោធេនាតុរមានសោ;
ហោតុ ទានិ មហោឃេន បវាហេមិ ឥមំ យតិំ,
មាបេត្វាន មហាមេឃំ សោចនាយ អលំ មម;
ឥតិ ចិន្តិយ សោ មារោ មហាមេឃមមាបយិ,
ទិសាសុម្បិហិតា សព្ពា អន្ធការោ អវត្ថរិ;
ឧបរូបរិ គុណា ហុត្វា សហស្សានិ សតានិ’បិ,
ធារាធរា មហាធារា វត្តយិំសុ សមន្តតោ;
សោទាមិនីសហស្សេហិ វិនទ្ធំវ នភំ អហូ,
តត្ថ តត្ថ ទិសាភាគេ ឥន្ទចាបា អវត្តថ;
មហារជតរជ្ជូហិ សិព្ពិតាវ នភាវនី,
ធរាធរោរុធារាហិ និរន្តរបវត្តិហិ;
តត្ថ តត្ថ បតន្តានិ ឃោរាសនិសតា អហុំ,
មហាភីម នភោ ភេរិស្សនា អាសុំ តហិំ តហិំ;
ឧទ្ធរន្តោ មហាសេលេ មហោឃោ ច តទុព្ភវេ,
កេលាស សិខរាការ ឯណេបុញ្ជេ សមុព្ពហំ;
មហាថូបប្បមាណាទិ មហាពុព្ពុលមុព្ពហំ,
គម្ភីរោ បុថុលោ ចណ្ឌោ ឧបគម្ម ជិនន្តិកំ;
សរីរេ លោមមត្តម្បិ តេមេតុមសមត្ថកោ,
គតោ មហោឃោ ពុទ្ធស្ស’ភោ’នុភាវមហន្តតា;
តទាសិ វិជយោ តស្ស សម្ពុទ្ធស្ស សិរីមតោ,
ទុតិយេ មារយុទ្ធម្ហិ មារស្សាសី បរាជយោ;
ឯវំ មហានុភាវោតិ មន្ត្វាន នរ សារថិំ,
និច្ចំ វន្ទថ បូជេថ សោ ហិ វោ សរណំ សទា;
ទុតិយោ វិជយោ.
២៤៨. ¶
តតោ មារោ អសក្កោន្តោ វស្សោឃេន ឧបទ្ទវំ,
កាតុំ តស្ស ឧសូយាទិ កោបាកុលមនោ តទា;
ភវតជ្ជ កិមេតេន មារណេ តស្ស កិំ គរុ,
ឥទានង្គារវុដ្ឋីហិ ឈាបេមិ សហសា ឥមំ;
ឥតិ ចិន្តិយ សោ មារោ មាបេត្វាង្គារ វុដ្ឋិយោ,
បេសេសិ នភសា តស្ស សម្ពុទ្ធស្ស ឧបន្តិកំ;
មហាបព្ពតសង្កាស ជលិតង្គារ រាសយោ,
ធាវិំសុ នហសា តត្ថ អច្ចិមន្តោ មហព្ភយា;
ចិច្ចិដាយន សទ្ទេហិ បូរយន្តោ ទិសន្តរំ,
ធូបាយន្តោ ផុលិង្គេហិ មារស្សាបិ ភយាវហា;
ឧជ្ជាលេន្តា មហារុក្ខេ បព្ពតេ’បិ ច សម្មុខេ,
នរកោទរុគ្គតា អគ្គី រាសីវាតិ ភយាវហា;
ឧបគន្ត្វា មុហុត្តេន និសិន្នំ មុនិបុង្គវំ,
មធុមត្តាលិឈង្ការ នាទាកុលទិសាមុខា;
បាតេន្តិ សតតាមន្ទ មករន្ទជ ពិន្ទវោ,
មាលាវតំសកា ហុត្វា បាទមុលេ បតិំសុ តា;
តទាសិ វិជយោ តស្ស សម្ពុទ្ធស្ស សិរីមតោ,
តតិយេ មារ យុទ្ធម្ហិ មារស្សាសិ បរាជយោ;
ឯវំ មហានុភាវោតិ មន្ត្វាន នរសារថិំ,
និច្ចំ វន្ទថ បូជេថ សោ ហិ វោ សរណំ សទា;
តតិយោ វិជយោ.
តេនានុបទ្ទុតំ ពុទ្ធំ បស្សិត្វាន បជាបតិ,
ទុក្ខិតោ ទុម្មនោ ហុត្វា ឯវំ ចិន្តេសិ ទុម្មតិ;
បាសាណវស្សំ មាបេត្វា ចុណ្ណេត្វា បនិមំ យតិំ,
វិទ្ធំសេមីតិ ចិន្តេត្វា មាបេសូបលវស្សកំ;
២៦០. ¶
តស្មិំ វស្សេ’តិ ពីភច្ឆា ធូមាយន្តា សជោតិកា,
ជលិតង្គារសង្កាសា បាសាណុច្ចាវចា ពហូ;
ករានញ្ញោញ្ញសង្ឃដ្ដា មហន្តំ ភេរវំ រវំ,
ទុទ្ទិនំ ធូមជាលាហិ កុរុមានា សមន្តតោ;
សត្ថូបគន្ត្វាភិមុខំ សន្តមាលាគុលា វិយ,
បតិំសុ សិរិបាទេ តេ អមន្ទាមោទវាហិនោ;
តទាសិ វិជយោ តស្ស សម្ពុទ្ធស្ស សិរីមតោ,
ចតុត្ថេ មារយុទ្ធម្ហិ មារស្សាសិ បរាជយោ;
ឯវំ មហានុភាវោតិ មន្ត្វាន នរសារថិំ,
និច្ចំ វន្ទថ បូជេថ សោ ហិ វោ សរណំ សទា;
ចតុត្ថោ វិជយោ.
ទិស្វានត្តមនោ មារោ ទិត្តោ កោធគ្គិនា តទា,
មាបេត្វា’យុធវស្សំ សោ បេសេសិ តទុបន្តិកំ;
នេត្តិំសច្ឆូរិកា សត្តិ ហេណ្ឌិវាល គទាទយោ,
តិណ្គធារា បជ្ជលិតា អចិរជ្ជុតិ សន្និភា;
យថា បុប្ផោបហារោបគន្ត្វាន គគនង្គនា,
ឯវំ សម្ពុទ្ធបាទេសុ បតិំសុ បរិវត្តិតា;
តទាសិ វិជយោ តស្ស សម្ពុទ្ធស្ស សិរីមតោ,
បញ្ចមេ មារយុទ្ធម្ហិ មារស្សាសិ បរាជយោ;
ឯវំ មហានុភាវោតិ មន្ត្វាន នរសារថិំ,
និច្ចំ វន្ទថ បូជេថ សោ ហិ វោ សរណំ សទា;
បញ្ចមោ វិជយោ.
តំ ទិស្វា បាបិមា កុទ្ធោ យំ យំ តស្ស ករោម’ហំ,
តំ តំ’ទានី ន សក្កោតិ កិញ្ចិ កាកុមុ’បក្កមំ;
២៧១. ¶
មាបេសិ កុក្កុលំ វស្សំ មារមីត’ធុនា មុនិំ,
សោ’គា’កាសា សម្បទិត្តោ ធូមាយន្តោវ បជ្ជលំ;
ជិនស្សាភិមុខំ គន្ត្វា កុក្កុលោ បរិវត្តិយ,
ចន្ទនស្ស សិតព្ភស្ស ធូលី ហុត្វាន បគ្ឃរិ;
តទាសិ វិជយោ តស្ស សម្ពុទ្ធស្ស សិរីមតោ,
ឆដ្ឋេ នមុចិ យុទ្ធម្ហិ មារស្សាសី បរាជយោ;
ឯវំ មហានុភាវោតិ មន្ត្វាន នរសារថិំ,
និច្ចំ វន្ទថ បូជេថ សោ ហិ វោ សរណំ សទា;
ឆដ្ឋោ វិជយោ.
តតោ ទិស្វាន តំ កណ្ហោ កណ្ហសេនា បុរក្ខតោ,
សង្កុទ្ធោ បេសយិ តត្ថ វស្សំ សោ សិកតាមយំ;
ខទីរង្គារ សង្កាសា វាលុកា គគនាគតា,
ភស្សន្តា ជិនបាទន្តេ វាសចុណ្ណត្តមាគតា;
តទាសិ វិជយោ តស្ស សម្ពុទ្ធស្ស សិរីមតោ,
សត្តមេ មារយុទ្ធម្ហិ មារស្សាសិ បរាជយោ;
ឯវំ មហានុភាវោតិ មន្ត្វាន នរ សារថិំ,
និច្ចំ វន្ទថ បូជេថ សោ ហិ វោ សរណំ សទា;
សត្តមោ វិជយោ.
តម្បិ ទិស្វា អសជ្ជន្តោ អហិរី កោបកេតុកោ,
មាបេត្វា បលិបន្ទានិ តត្ថ ឱសីទយាមិ តំ;
ឥតិ ចិន្តិយ មាបេត្វា បេសេសិ បលិបំ ឃនំ,
ធូបាយន្តោ បជ្ជលន្តោ គន្ត្វា សោ នភសា លហុំ;
សម្ពុទ្ធសិរិបាទម្ហិ សម្បត្តោ និព្ពុតោ តតោ,
នានាសុគន្ធសម្ភុត គន្ធកទ្ទមតំ គតោ;
២៨២. ¶
តទាសិ វិជយោ តស្ស សម្ពុទ្ធស្ស សិរីមតោ,
អដ្ឋមេ មារយុទ្ធម្ហិ មារស្សាសិ បរាជយោ;
ឯវំ មហានុភាវោតិ មន្ត្វាន នរសារថិំ,
និច្ចំ វន្ទថ បូជេថ សោ ហិ វោ សរណំ សទា;
ឱលោកេន្តោ តតោ មារោ មារារិំ សិរិយុជ្ជលំ,
ទិស្វា ចិត្តម្បសាទេតុមសក្កោន្តោ’តិ កោបវា;
អជ្ជេតមន្ធការស្មិំ បក្ខិបិត្វា បមោហិតុំ,
មយ្ហំ ភារោតិ ចិន្តេត្វា មាបេសិ តិមិរំ ឃនំ;
លោកន្តរេសុ សម្ភុត តិមិសោ’វ ភយាវហោ,
គន្ត្វាន គគនា សោ ហិ បត្វាន មុនិសន្តិកំ;
យថា តិមិរមាយាតិ វិនាសំ សុរិយុគ្គតេ,
ឯវមាសិ ជិនគ្គម្ហិ អន្ធការោ តថាវិធោ;
តទាសិ វិជយោ តស្ស សម្ពុទ្ធស្ស សិរីមតោ,
នវមេ មារយុទ្ធម្ហិ មារស្សាសិ បរាជយោ;
ឯវំ មហានុភាវោតិ មន្ត្វាន នរសារថិំ,
និច្ចំ វន្ទថ បូជេថ សោ ហិ វោ សរណំ សទា;
នវមោ វិជយោ.
ឯវំ នវហិ វុដ្ឋិហិ កត្វា មារោ មហា ភវំ,
ន តស្សោបទ្ទវំ ទិស្វា ទិត្តកោបានលាកុលោ;
គហេត្វាន តតោ ខិប្បំ ឋបិតំ អត្តគុត្តិយា,
ចក្កាយុធំ មហាតេជំ កុបិតោ ខិបិ វេគសា;
ធារាធរំ តមុគ្គយ្ហ កុទ្ធោ បហរតេ យទី,
កលីរំវ អសជ្ជន្តោ វិខណ្ឌេតិ បជាបតិ;
តថេវ សោ មហិំ កុទ្ធោ មារោ ខិបតិ វេគវា,
ន ភវន្តោសធា បាណា វិសុស្សន្តិ សរាទយោ;
២៩៤. ¶
តថេវ កុបិតោ តេន ខិបតេ សោ មហម្ពុធិំ,
វិលយំ ជលជា យន្តិ សុស្សតេ សោ មហណ្ណវោ;
ឯវំ មហានុភាវោ សោ គច្ឆន្តោ ជលម្ពរេ,
បត្វាន បតិតោ នាថំ ហុត្វាន បុប្ផចុម្ពដំ;
តទាសិ វិជយោ តស្ស សម្ពុទ្ធស្ស សិរីមតោ,
ទសមេ មារយុទ្ធម្ហិ មារស្សាសិ បរាជយោ;
ឯវំ មហានុភាវោតិ មន្ត្វាន នរសារថិំ,
និច្ចំ វន្ទថ បូជេថ សោ ហិ វោ សរណំ សទា;
ទសមោ វិជយោ.
ឥតិ កោបគ្គិនា ទិត្តមនំ មារំ តទា ជិនោ,
ករុណាជលសេកេន និព្ពាបេន្តោ និសីទិ សោ;
ឯវំ កត្វាបិ សោ កុទ្ធោ អលទ្ធវិជយោ តទា,
អាមន្តេសិ សកំ សេនំ បលយានលភេរវំ;
ឯថាសុ វត’រេ មយ្ហំ អស្សវា មារកិង្ករា,
នានាវេសធរា ហោថ ធារេថ វិវិធាយុធេ;
សទ្ទេហេតំ បលាបេថ យាថ គណ្ហថ ពន្ធថ,
បាទេ គហេត្វា ខិបថ ចក្កវាឡន្តរំ ឥតោ;
អថគា សហ វាចាហិ ភិំសា សា មារវាហិនី,
តុរង្គ វ្យគ្ឃ មាតង្គ សីហាទិរូប ភិំសនា;
សា មារស្សុភតោ បស្សេ ចតុវីសតិយោជនេ,
ឋិតា បច្ឆិមភាគម្ហី ចក្កវាឡសិលាវធិំ;
ពហលត្តេន សា អាសិ សម្បុណ្ណ នវយោជនា,
យក្ខ បេត បិសាចាទិ វេសេហិ ភយវាហិនី;
សំវដ្ដ វាតសម្បាត ខុភីតម្ពុធិនោ វិយ,
ឧល្លោល ភិមឃោសោ តុ គតោ ព្រហ្មបុរាវធិំ;
៣០៦. ¶
ទន្ត សង្ឃដ្ដ សញ្ជាត ជាលាមាលា សមាកុលា,
តេសំគារា’វ ទិត្តាសុំ កោធុម្មីលិត លោចនា
វហន្តិ ធូមក្ខន្ធានិ មុខកោដរ កោដិហី,
នីហដា នីហដា ជិវ្ហា សុភីមោរគតំ គតា;
ឧទ្ធរិត្វាន តាលាទិ ករិត្វាន សរាសនេ,
ភុជង្គេ ច គុណេ កេចិ គាឡ្ហមាកឌ្ឍយន្តិ ច;
បុណ្ឌរីកច្ឆ សីហាទី ខិបន្តាភិមុខេ តទា,
ធាវន្តេកេ សមុគ្គយ្ហ បុរតោ ទិត្តបព្ពតេ;
ភយានកាតិ នេកានិ សីសានេក កលេពរេ,
មាបយិត្វាន បុរតោ ធាវន្តិ កេចិ កិង្ករា;
សីសេន សីហសង្កាសា គត្តេន មនុជោបមា,
ពុទ្ធស្សាភិមុខំ កេចិ ធាវន្តិ មារ កិង្ករា;
កណ្ឋីរវាការទេហា មុខេន ខលុ រក្ខសា,
ហុត្វាន អភិធាវន្តិ កេចិមារស្ស កិង្ករា;
ទណ្ឌមានវកា សីសភាគេនា’តិភយាវហា,
គត្តេន រក្ខសា ហុត្វា កេចិ ធាវន្តិ កិងករា;
ទីបច្ឆេភ តុរង្គានំ វ្យគ្ឃ ខគ្គវិសាណិនំ,
វរាហ មហិសាទីនំ កណ្ណបាវុរ ភោគិនំ;
សីសាការ មហាសីសេ តព្ពិរុទ្ធេ កលេពរេ,
មាបេត្វា អភិធាវន្តិ កេចិ មារស្ស កិង្ករា;
អាកឌ្ឍេន្តា កបោលានំ ករសាខាហិ សម្មុខេ,
ទស្សយន្តា មហាទាឋំ កេចេន្តិ មារកិង្ករា;
តិខិណគ្គនខា កេចិ ផាលយន្តា សកោទរេ,
អន្តេ គលេ បិលន្ធិត្វា ធាវន្តិ កិង្ករាបរេ;
គិលន្តា កេចិ ផណិនោ ឧគ្គិរន្តា តថេវ ច,
សីស កន្ធរ កណ្ណន្ត ពាហុ អង្គុលិ អាទិសុ;
៣១៩. ¶
សកលេសុ សរីរេសុ វិសធូមគ្គិ សង្កុលេ,
ធារេន្តា’សិវិសេ កេចិ ធាវន្ត្យគ្គេ ភយាវហា;
បទិត្តាយោគុលេ គយ្ហ ខិបន្តេកេ អនេកធា,
ទិត្តបព្ពតមុទ្ធច្ច កេចិ អគ្គិកបាលកេ,
ខិបន្នា អភិធាវន្តិ ទដ្ឋោដ្ឋា ភីមលោចនា;
លាលយន្តា សកា ជិវ្ហា ខន្ធេ កត្វាន មុគ្គរេ,
មត្តភុជង្គ វេសេន ធាវន្តិ អបរេ ភដា;
បិពន្តា លោហិតានេកេ ខាទន្តា បិសិតេ បរេ,
បិសាចាវ’ចរុំ កេចិ មុនិរាជស្ស អគ្គតោ;
ឧល្លង្ឃន្តា ច សេលេន្តា ធាវន្តា ជលិតាយុធា,
ភិមវេសធរា យក្ខា កេចេន្តិ ភកុដីមុខា;
បណុណ្ណ សរវស្សេហិ កុន្តតោមរ វុដ្ឋិហិ,
ភេណ្ឌិវាលា’សិចក្កេហិ និព្ភរាសិ ទិគន្តរំ;
យំ ទិដ្ឋ សុត មត្តេន មរណំ ចិត្ត វិព្ភមំ,
យាតិ លោកោ កថំ កោ តំ និស្សេសំ ភាសតេ នរោ;
នេកទន្តសហស្សេហិ និក្ខន្តគ្គិសិខាយុតំ,
ទាននិជ្ឈរសម្បាតំ ភីមគជ្ជនគជ្ជិតំ;
នេកសត ករគ្គេហិ ធតាយោលគុឡាទិកំ,
សន្នទ្ធំ កវចាទីហិ គិរិំច គិរិមេខលំ;
អារូឡ្ហោ បាបិមា តត្ថ ឧស្សាបេត្វា ជយទ្ធជំ,
វិសាលាវត្ត ទាឋគ្គោ ចិបិដគ្គ ភគ្គ នាសិកោ;
ទដ្ឋោដ្ឋ ភីមវទនោ ភកុដី វលិ លលាដកោ,
កោធានលេហិ សន្ទិទ្ធ មហក្ខោ តម្ពទាឋីកោ;
នីលបព្ពត សង្កាស វិសមង្គោ មហោទរោ,
គោនសោរគ សប្បាទិ អង្គីកត សុភិំសនោ;
៣៣១. ¶
សហស្សពាហុំ មាបេត្វា ឆូរិកា យដ្ឋិ សត្តិ ច,
កោទណ្ឌចណ្ឌពាណេ ច ចក្ក កុន្តគទាទិ ច;
សង្កុ វេតាលិកា ផរសុ បាសមុគ្គរ អង្កុសេ,
គហេត្វា កណយញ្ចាថ តិសូល វជិរាយុធេ;
បរិវត្តេសិ អាកាសេ តេសមញ្ញោញ្ញ ឃដ្ដនា,
ឧគ្គតេហិ ផុលិង្គេហិ ធាវន្តេហិ សមន្តតោ;
អគ្គិ ចក្កបរីតំច កុរុមានោ និជំ តនុំ,
អាវហន្តោ ភយំ ព្រហ្ម សុរ សិទ្ធាទីនំ តទា,
ស មារសេនោ សោ មារោ ភគវន្តមុបាគមិ;
ឧទយាវលកូដម្ហិ ភាសន្តោវ បភាករោ,
សុប្បតិដ្ឋិតមេរូ’វ តិកូដាចល មុទ្ធនិ;
កត្វាន បិដ្ឋិតោ ពោធិំ ភូរុហំ វជិរាសនេ,
និសិន្នោ ភគវា’តីវ និច្ចលោ អតិរោចតិ;
អកម្បោ សោ មុនី ឯវមគ្គេ’កាសិ និជំ ពលំ,
សម្មប្បធានសំយុត្តោ ទយាមេត្តោ មហេសិកោ;
ចតុពុទ្ធភុមិសង្ខាត ជយភុមិមុទិក្ខិយ,
ចតុស្សង្គហវត្ថូនំ យោជេត្វា ទ្វារកោដ្ឋកេ;
យោជេត្វាន ថិរំ តត្ថ សទ្ធាទិពលកោដ្ឋកេ,
សតិបដ្ឋានបាការេ អភេជ្ជិន្ទ្រិយ គោបុរេ;
ថិរញាណយុធាកិណ្ណេ មេត្តា សន្នាហ វម្មិតោ,
អភីត ភារតី ភុរិ ភេរិសង្ខ បុរក្ខតោ;
ចតុរង្គវិរិយុត្តុង្គ មាតង្គក្ខន្ធសង្គតោ,
បុញ្ញសម្ភារភារេន កម្បយំ វសុធាតលំ;
ចរិយត្តយ សង្ខាត’មុស្សាបិត ជយទ្ធជោ,
ឯវំ វិធាយ មារារិ មារសង្គាម មណ្ឌលំ;
ទានាទយោ មហាយោធេ អាហូយ សហជាតកេ,
សុណាថ ភោ គិរំ មយ្ហំ ភវតជ្ជ មហា ភវោ;
៣៤៤. ¶
ឯថ យាថ សមគ្គត្ថ ន ឱស្សក្កថ សុជ្ឈថ,
វិជេតុំ មារយុទ្ធម្ហី ន សក្កា’សេសជន្តុហិ;
អជ្ជ គច្ឆតិ និដ្ឋានំ សោ ភោ បារមិតាភដា,
សហុស្សាហា មមគ្គម្ហិ ទស្សេថ វីរិយំ សកំ;
អថ ទានភដោ អាហ អប្ផោដំ ទិគុណំ ភុជំ,
បស្សទានិ មហាវីរ ពលំ មេ មារធំសនេ;
បរមត្ថបារមិ យោធំ តថេ’វ ឧបបារមិំ,
ឧភោ បស្សេ ករិត្វាន សសេនោ ធាវិ ទប្បវា;
តថេវ សីលនាមវ្ហោ បារមីភដ’មុត្តមោ,
និក្ខម្ម សហ សេនាយ មារសេនមភិទ្ទវី;
តថានេក្ខម្មនាមោបិ សន្នទ្ធោ’សភដោ ភដោ,
មារសេនាមិគេ ហន្តុំ ធាវិ ទីបី’វ សាហសោ;
បញ្ញាយោធោ’បិ គច្ឆន្តោ សាដោបោ ធាវិ ទប្បវា,
មារមេរុមហា អជ្ជ សសេនុម្មូលយាមិតិ;
វីរិយបារមិតា យោធោ ទដ្ឋោដ្ឋោ ភីមគជ្ជនោ,
សោសេមិ មម តេជេន វទំ’គា មារ សាគរំ;
ខន្តិសច្ចវ្ហយា ចេវ តតោ’ធិដ្ឋានកោ ភដោ,
អាសុ ធាវិំសុ បាតេតុំ មារស្ស មករទ្ធជំ;
មេត្តានាមោ មហាយោធោ មារោ មយ្ហមលន្តិ’គា,
ឧបេក្ខកោ’បី សោ យោធោ មារសេនំ បទាលិតុំ;
បេសេត្វេវំ ជិនោ សេនំ’សរីរំ ទឡ្ហវិក្កមំ,
និសិទិ តស្ស តេជេន និរុស្សាហាសិ សា ចមូ;
អហោ ភោ វិម្ហយំ ទានិ សុណាថ មុនិនោ មម,
ជេតិ ឯកោ និសិន្នោវ សមារំ មារវាហិនិំ;
កោបានលេន សន្ទិត្តំ ទុដ្ឋ រុដ្ឋំ បជាបតិំ,
អទុដ្ឋោ ជេតិ សម្ពុទ្ធោ អានុភាវោ ហិ តាទិសោ;
៣៥៧. ¶
ទិត្តាយុធេ ខិបន្តេ’បិ វិជ្ឈន្តេ វសវត្តិនី,
និរាយុធោ’វ តំ ជេតិ អានុភាវោ ហិ តាទិសោ;
សហាដោបំ សហងការំ មារំ សាឌម្ពរំ តទា,
និច្ចលោ ជេតិ សម្ពុទ្ធោ អានុភាវោ ហិ តាទិសោ;
ហត្ថស្ស រថបត្តីហិ ធាវន្តំ តមិតោចិតោ,
និសិន្នោវ ជិនោ ជេតិ អានុភាវោ ហិ តាទិសោ;
ភាសន្តំ នេកធា កណ្ណ កឋោរ គិរមន្តកំ,
និស្សទ្ទោ ជេតិ សម្ពុទ្ធោ អានុភាវោ ហិ តាទិសោ;
មារោបាគម្ម អដ្ឋាសិ លង្ឃិតុំ អសមត្ថកោ,
ពុទ្ធតេជគ្គិ បាការំ ទិត្តមព្ភុគ្គតំ ថិរំ;
តទាហ នមុចិ កុទ្ធោ ភុជមុក្ខិប្ប’មីទិសំ,
ខិប្បំ សិទ្ធត្ថ ហេ គច្ឆ សន្តកេទំ មមាសនំ;
នោ ចេ គច្ឆសិ តេ ហទយំ ផាលេមិ នខសត្តិហិ,
វិចុណ្ណេមិ តុវំ បាទេ គហេត្វា បថវីតលេ;
បស្ស មេ មហតិំ សេនំ បស្ស អាយុធសញ្ចយំ,
តេន តំ អភិមទ្ទាមិ តុវដំ គច្ឆិទំ មម;
អថស្ស វចនំ សុត្វា ជិនោ’ហ មធុរង្គិរោ,
កទា តេ បូរិតា មារ បល្លង្កត្ថាយ បារមី;
កទា អទាសិ សីសាទី ទានំ សីលំ កថំ តវ,
តទត្ថាយ កថាបេហិ កេ តេ បច្ចក្ខការកា;
អថា’ហ ផរុសោ មារោ នេតំ គរុ មុនេ មម,
អយំ សា បរិសា សព្ពា តស្ស បច្ចក្ខការកំ;
ឧគ្ឃោសេសិ មហាសេនា បក្ខី’ហន្តិ វិសុំ វិសុំ,
ភុមុទ្រិយន មត្តោវ តតោ កោលាហលោ អហុ;
អថាហ មារោ សមណ អហំ សក្ខិ កថាបយិំ,
តវ កោ សក្ខិ យជ្ជត្ថិ កថាបេហិ លហុំ មម;
៣៧០. ¶
អថាហ ភគវា តស្ស គម្ភីរំ មធុរំ គិរំ,
និច្ឆារេន្តា មយូរស្ស សុនាទំ ផណិនោ យថា;
តវេវ មេ ន សន្តីធ បច្ចក្ខត្ថំ សចេតនា,
អចេតនាវ មេទានិ សន្តិ បច្ចក្ខវាទិនោ;
ឥតិ វត្វាន មារារិ សញ្ត្ធា ជិមូត គព្ភតោ,
និក្ខន្ត វិជ្ជុសង្កាសំ ករំ ចាមីករជ្ជុតិំ;
រត្ត ចីវរគព្ភម្ហា នីហរិត្វា ជិនោ តទា,
ធរណ្យភិមុខំ’កាសិ ឧទ្ទិស្ស ភុមិកាមិនិំ;
ទានមានាទិកម្មេ មេ កម្បន្តី ជាតិជាតិយំ,
កិមជ្ជ និស្សណាសី’តិ ជិនោ វាចមុទាហរី;
សក្ខិ’ហន្តិ វទន្តីវ តតោ ភុមិវរង្គនា,
សឡិលាវនិបរិយន្តា គជ្ជន្តិ នច្ចិ តាវទេ;
មហី សាគរ ឩមី’វ ឧដ្ឋាបេន្តិ មហូមិយោ,
ឆទ្ធា កម្បិ កុលាលស្ស ចក្កំវាតិ បរិព្ភមិ;
ហិមវា គិរិរាជា ច យុគន្ធរ នគាទយោ,
កូដពាគា សមុក្ខិប្ប នច្ចិំសុ នដកា វិយ;
ទិស្វា សុត្វា តមច្ឆេរំ គយេនុព្ពិគ្គ មានសា,
មារសេនា បភិន្នាសិ ភិន្នវេលោវ សាគរោ;
ភយេនដ្ដស្សរា ភន្តា បតន្តញ្ញោញ្ញ ឃដ្ដនា,
វិកិរិត្វា កចេ បិដ្ឋេ ធាវិំសុ មារកិង្ករា;
គហិតាយុធានិ ឆឌ្ឌេន្តា បិទហន្តាននំ ករា,
និវត្ថវត្ថមត្តេ’បិ ធាវិំសុ អនបេក្ខកា;
អង្គុលិយោ មុខេ កេចិ បក្ខិបន្តិ រុទន្តិ ច,
កេចិ វន្ទន្តិ យាវន្តិ អភយំ សាមិ ទេហិ នោ;
សិទ្ធត្ថោ’យំ ជិតោ កិន្នុ និស្សាសា រុទ្ធភាសនា,
បិដ្ឋិបស្សមុទិក្ខន្តិ ធាវិំសុ ចកិតា បរេ;
៣៨៣. ¶
គិរិមេខលោ’បិ នាគិន្ទោ ជន្នុកេន បតី តទា,
មារោ’បិ បតិតោ ខិប្បំ ធាវិត្វា’ទស្សនំ គតោ;
តង្កណេ ឧគ្គតោ អាសិ សត្ថុ កិត្តិ ជយទ្ធជោ,
អវហេន្តោវ សុរាទីនំ ព្រហ្មលោកាវធិំ គតោ;
តទាសិ វិជយោ តស្ស សម្ពុទ្ធស្ស សិរីមតោ,
ចរិមេ មារយុទ្ធម្ហិ មារស្សាសិ បរាជយោ;
ឯវំ មហានុភាវោតិ មន្ត្វាន នរសារថិំ,
និច្ចំ វន្ទថ បូជេថ សោ ហិ វោ សរណំ សទា;
ឯកាទសមោ វិជយោ.
លទ្ធាភិវិជយេ ពុទ្ធេ និសិន្នេ វជិរាសនេ,
បរិវារយុំ គតាគម្ម បុរេ វិយ សុរាទយោ;
ទេវា តេ និខិលា នេត្វា នានាបូជាវិធិំ តតោ,
សន្តុដ្ឋា មុនិនោ’កាសុំ មហន្តំ ជយមង្គលំ;
សម្បត្តាថ និសាកន្តា មានេតុំច មុនិស្សរំ,
បុព្ពាបរម្ពរេ លគ្គ សសីណក្កណ្ណ ភុសណ;
សុនីលាកាស ធម្មិល្លេ ធត្ត តារាលិមាលិកា,
វីជេន្តីវ ទិសា ពាហា ផុល្លចូតក ចាមរេ;
មល្លិកា មុកុលាសត្ត សម្មត្តាលិគណា តទា,
ធមេន្តា វិយ សង្ខានិ កូជេន្តិ មធុរំ គិរំ;
សាមោទ មករន្ទេហិ មន្ទមន្ទានិលាគតា,
សជុណ្ហា ជិនពិម្ពម្ហិ ឧតុំ គាហេន្តិ សីតលំ;
អវិជ្ជាទិ មហាមូលំ តិវដ្ដត្ថិរ ខន្ធកំ,
សំសារ វិសរុក្ខំ សោ អារទ្ធុម្មុលិតុំ តទា;
ភាវេន្តោ បុរិមេ យាមេ សរន្តោ ខន្ធសន្តតិំ,
បុព្ពេនិវាសានុស្សតិ ញាណំ លទ្ធា នរិស្សរោ;
៣៩៥. ¶
តថា មជ្ឈិម យាមម្ហិ ទិព្ពចក្ខុ វិសោធនា,
ចុតុបបាត ញាណញ្ច អធិគំត្វាន សព្ពសោ;
រត្តិយា បច្ឆិមេ យាមេ ចិន្តយន្តោ ជរាទយោ,
វិបស្សិត្វា នាមរូបេ អារោបេត្វា តិលក្ខណំ;
សម្មសន្តោ កិលេសេហិ វិវេចេត្វា សកំ មនំ,
អាសវានំ ខយេ ញាណា លទ្ធា អគ្គផលំ តទា;
បត្តោ និព្ពាណនគរំ ពោជ្ឈង្គ រតនិស្សរោ,
សទ្ធម្មរាជា ហុត្វាន បីតិវាចមុទាហរី;
អនេកជាតិ សំសារំ សន្ធាវិស្សំ អនិព្ពិសំ,
គហការកំ គវេសន្តោ ទុក្ខា ជាតិ បុនប្បុនំ;
គហការក ទិដ្ឋោសិ បុន គេហំ ន កាហសិ,
សព្ពា តេ ផាសុកា ភគ្គា គហកូដំ វិសង្ខិតំ,
វិសង្ខារគតំ ចិត្តំ តណ្ហានំ ខយមជ្ឈគា;
ឥច្ចេវ មគ្គមតទានវិធិប្បវីណ,
ការុញ្ញបុញ្ញហទយេន មហោទយេន,
បត្វា ភវណ្ណវមបារមនន្តទុក្ខំ,
យេនោចិតា បរមបារមិតា ជិនេន;
យោចេវ សព្ពវិភវំ បណុទិត្វ រជ្ជំ
និក្ខម្ម បត្វ ចលបត្តមហីរុហស្ស,
មូលេ និសជ្ជ សពលំ បពលញ្ច មារំ,
បាបារយោ ច វិជិតោ ស ទទាតុ សន្តិំ;
អភិសម្ពោធិ កថា.
តិលោកនាថោ សុគតោ តតោ តទា
ឧទានវាចំ សមុទាហរិត្វា,
បល្លង្កមាភុជ្ជ ទុមិន្ទមូលេ
ចិន្តេសិ ឯវំ វជិរាសនស្មិំ;
៤០៤. ¶
ទានាទយោ បារមិតា ចិនិត្វា
អសង្ខកប្បានិ ច ខេបយិត្វា,
អស្សេវ បល្លង្កវរស្ស ហេតុ
សន្ធាវិតំ តំ ភជិតំ វយជ្ជ;
យាវស្សុ បុណ្ណ មម ចេតនាយោ
តាវេត្ថ អច្ឆាមិ ន វុដ្ឋហាមិ,
មំត្វាន សោ នេកសហស្សសង្ខា
ជិនោ សមាបត្តិ វលញ្ជិ តត្ថ;
ទេវាតិទេវោ តិភវេកនាថោ
ហតាវកាសោ ជិតបញ្ចមារោ,
បិតាមហាទីហិ មហីយមានោ
ខេបេសិ សត្ថា ទិវសានិ សត្ត;
ឥតិ បឋម សត្តាហំ.
យស្មាសនំ នេវ ជហាតិ តស្មា
តិសន្ធិយុត្តេន និសីទិតេវ,
អជ្ជាបិ កត្តព្ពមនេន អត្ថិ
ទេវានមិច្ឆាសិ មនម្ហិ កង្ខា;
តេសំ មនំ សោ មនសា វិទិត្វា
វិនោទនត្ថំ វិមតិន្តុ តេសំ,
ឧដ្ឋាយ តម្ហា នភមុប្បតិត្វា
ទស្សេសិ តេសំ មុនិបាដិហេរំ;
វិនោទយិត្វា សុគតោ តទេវំ
សុធាសិនំ ចេតសិ កង្ខរាសិំ,
បល្លង្កតោ ឧត្តរបុព្ពកណ្ណំ
អាកាសតោរុយ្ហ ជលំ រវីវ;
ជិនោ ទុមិន្ទស្ស ច អាសនស្ស
ពហូបការត្តមនុស្សរន្តោ,
ឋិតោ បទំ កិញ្ចិ អកោបយន្តោ
ឥតោ ចិតោ លោក ន មុជ្ជហន្តោ;
៤១១. ¶
នីលាយតក្ខាមលកន្តិតោយ
ធារានិបាតេន ទុមិន្ទរាជំ,
និសិញ្ចមានោ ទិវសានិ សត្ត
បូជេសិ តំ’និមិសលោចនេហិ;
អជ្ជាបិ តស្មិំ ធរណិប្បទេសេ
កតស្ស ថូបស្ស តទេវ នាមំ,
អហោសិ ទេវា ច នរោ’រគា ច
មហេន្តិ តេ តេន ទិវំ បយន្តិ;
ឥតិ ទុតិយ សត្តាហំ.
ទេវា តតោ ទេវវរស្ស តស្ស
សុចង្កមំ’កំសុ មណីហិ នានា,
បល្លង្កតោ ឋានវរស្ស មជ្ឈេ
បុព្ពាបរាសាយនមន្តរាលេ;
នរិន្ទ នាគិន្ទ សុរិន្ទ បូជិតោ
ឆព្ពណ្ណរំសីហិ សមុជ្ជលន្តោ,
នីលម្ពរេ តារកិតោ សសី’វ
សោ ចង្កមី សត្ត អហានិ តត្ថ;
អជ្ជាបិ តស្មិំ ធរណិប្បទេសេ
កតស្ស ថូបស្ស តទេវ នាមំ,
អហោសិ ទេវា ច នរោរគា ច
មហេន្តិ តេ តេន ទិវំ បយន្តិ;
ឥតិ តតិយ សត្តាហំ.
តតោ ទុមិន្ទស្ស សុរាសុរិន្ទា
មហីតលេ បច្ឆិមោត្តរាយំ,
មាបិំសុ នានារតនាលយគ្គំ
និសជ្ជ បល្លង្កវរេ តហិំ សោ;
៤១៧. ¶
សុទុទ្ទសាគាធមបារបារំ
សមន្តបដ្ឋានតរង្គភង្គិំ,
ធម្មោទធិំ ញាណសុមេរុមត្ថា
សាលោលយំ ខេបយហានិ សត្ត;
អជ្ជាបិ តស្មិំ ធរណិប្បទេសេ
កតស្ស ថូបស្ស តទេវ នាមំ,
អហោសិ ទេវា ច នរោរគា ច
មហេន្តិ តេ តេន ទិវំ បយន្តិ;
ឥតិ ចតុត្ថ សត្តាហំ.
តតោ ជិនោ គន្ត្វ’ជបាលមូលេ
វិមុត្តិជំ សាទុផលំ’នុភោន្តោ,
សត្តាហមត្តំ អតិវត្តយី សោ
ទេវាតិទេវោ ករុណាគុណគ្គោ;
តទាគតា មារវធូ មុនិត្ទំ
បលោភិតុំ យា បិតុនោ សកាសា,
តាសំ បយោគម្បិធ ពិន្ទុមត្តំ
កថីយតេ តំ សមុបាគតត្តា;
តទា ស មារោ សមរេ ជិនេន
បរាជិតោ សោចនកោ’បគំត្វា,
បជ្ឈាយមានោ’ថ អធោមុខោ’ច
និសីទិ តុណ្ហី វិលិខំ ឆមាយំ;
បរាជយំ មយ្ហ មមេវ ទោសោ
ន តស្ស កស្មាហមយំ’ច នាសិំ,
សីសក្ខិមំសាទិ ច បុត្តទារេ
នាទន្តិ ឯវំ មនសី ករោន្តោ;
បវត្តិមេតំ មករទ្ធជស្ស
សុត្វាន តណ្ហា អរតី រគា ច,
យត្ថច្ឆិ មារោ បរិសោចយន្តោ
តត្ថាគមុំ តា ចកិតា ខណេន;
៤២៤. ¶
ទិស្វាន តំ តត្ថ តថា និសិន្នំ
និស្សាសរុទ្ធំ គិរមុគ្គិរន្តី,
តុសារ ពិន្ទុនិវហេហិ’សារ
បង្កេរុហាការ វិសាលនេត្តា;
ហា តាត ហា តាត កិមាសិ តេទំ
នដ្ឋន្នុ តេ កិំ វទ បត្ថសី កិំ,
កោ តេ ទិសោ កេន បរាជិតោ’សិ
កិមានយិស្សាម ហនាម កំ នោ;
កិម្ហោតិយោទានិ ន បស្សថេតំ
សុទ្ធោទនីយំ តតកិត្តិឃោសំ,
មុខម្ហិ មយ្ហំ មសិមក្ខយន្តំ
អតិច្ច យន្តំ វិសយំ បសយ្ហ;
ន ភារិយា តាត មនុស្សភូតំ
កត្តុំ វសំ កោ វសមេតិ នាម្ហំ,
តំ រាគបាសេន គជំ’វ មត្តំ
សុពន្ធកំ ពន្ធិយ អានយេម;
ន រាគបាសេន ហិ អាននីយោ
មារស្ស ធេយ្យំ សមតិក្កមីវ,
អបេតរាគោ អរហា អកម្បោ
សោវាម តស្មា សុភគា តនុជា;
សចេតនោ សោ ហិ មនុស្សភុតោ
អចេតនញ្ចេ សមុបាគមាម,
ករោម តំ នោ វសគំ កិមេត្ថ
ចិត្តំ ពលំ បស្សថ នោ ខណេន;
រូបេន នេត្តំ សុមនោហរេន
គន្ធេន ឃាណំ សវណំ សរេន,
ផស្សេន គត្តំ រសសា រសញ្ញំ
មនញ្ច បាសេន ច កាមជេន
៤៣១. ¶
សុពាហុបាសេន ច តស្ស គីវំ
ពាហុទ្វយំ ធារិតមាលទាមា,
ពន្ធិត្វទានេវ តមា’នយាម
ពលញ្ហិ នោ បស្សថ តាត’ទានិ;
វត្វាន ឯវំ វចនំ បិតុស្ស
បណម្ម បាទានិ បគព្ភិតន្តា,
យត្ថច្ឆិ មារារិ វិរោចមានោ
តត្ថា’គមុំ ខិប្បមុទគ្គចិត្តា;
សាមោទមាលាកុលកេសភារ
បយោធរា កុងក្កុមហារិហារា,
ពិម្ពាធរា ចារុសភា បភាសា
ឧម្មាទយន្តី ជនមានសានិ;
មុទ្ធេន មិស្សំ មធុរេ និមុគ្គំ
ស្នេហេន តិន្តំ រសតោ’នុវិទ្ធំ,
ភាសិំសុ វាចំ ហទយង្គមន្តា
វិលោកនេនេវ ធិតិំ ហរន្តី;
វសន្តកន្តោ នវយោព្ពនោ’សិ
សុវណ្ណវណ្ណោ ហទយង្គមោ’សិ
ឯកោ និសិន្នោ’សិ វដស្ស មូលេ
សិមន្តិនី សាមិ កុហិន្នុ តុយ្ហំ;
តរង្គហីនោ’បិ តរង្គមាលី
សសង្កហីនា រជនី ច សាមី,
ហំសា’លិហីនា សរសី សុផុល្លា
នាភាតិ កន្តា វិរតោ ធវោ’បិ;
វសន្តកាលោ ច វនំ សុផុល្លំ
និសាករាភា ភមរាលិគីតំ,
សុគន្ធមន្ទោបគតា សមីរា
វិរោចសិ ត្វម្បិ ច យោព្ពនេន;
៤៣៨. ¶
មយម្បិ ចេត្ថេវ សមាគតម្ហ
មនោ’នុកូលា ច មនុញ្ញរូបា,
ករោតិ កិំត្វ’ជ្ជ សកាមទាហោ
កាមាករោ’ទានិ សមាគតោ នោ;
មា តេទិសំ យោព្ពនរូបសារំ
សុវិគ្គហំ ឆាទយ ចីវរេន,
តេនេវ នោ នេត្តមនម្ហិ សាមិ
មា ទេហិ ទាហំ តវ ទាសិភុតេ;
នខំសុ សុត្តេ’រុណបានិបាទេ
នេត្តិន្ទនីលានិ’វ អាវុណន្តោ,
ត្វមច្ឆិ នោ សាមិ មុខម្ពុជេសុ
ន ឯន្តិ កិន្តេ នយនាលិមាលា;
សុធាសិលាគីញ្ជក លោហទារុ
ជាតេហិ ត្វំ ធីរ ន និម្មិតោ’សិ,
រូបី’សិ សោម្មោ’សិ តថាបិ សាមិ
កិំ កាមរាគំ មនសា នុទេសិ;
អយញ្ច ពាលា ចតុរា រតីសុ
ពាលេតិ កង្ខំ ជហ មានសម្ហិ,
កិំ មញ្ជរី ភិជ្ជតិ សម្បផុល្លា
មត្តាលិរាជេ បរិចុម្ពមានេ;
អយញ្ច រាមា រមណីយរូបា
បីណោរុគណ្ឌា កុវមណ្ឌលា ច,
តំ កាមិនិំ កាមយ ផុល្លកញ្ជេ
ហំសោ យថា កេសរ សម្បគិទ្ធោ;
ចិន្តាមណិំ ភទ្ទឃដញ្ច កប្ប
តរុំ សមាបជ្ជ ទឡិទ្ទភាវា,
នាបេន្តិ សត្តា ខលុ ទុព្ភគត្តា
តថេវ នោ’សី តវ បាទសេវា;
៤៤៥. ¶
ឯវញ្ហិ តា រញ្ជនមញ្ជុភាសា
សហស្សមេកញ្ច សតានិ អដ្ឋ,
វេសានិ សម្មា អភិនិម្មិណិត្វា
បលោភយុន្តំ ពហូធា មុនិន្ទំ;
តតោ តណ្ហា?.
យក្ខោសិ មត្តោសិ សិលាមយោសិ
អចេតនោសា’ថ អយោមយោសិ,
អវីតរាគញ្ហិ សចេតនញ្ចេ
អនេនុបាយេនុ’បសង្កមាម;
ផលេយ្យ ខីប្បំ ហទយញ្ហិ តស្ស
ឧណ្ហំវ រត្តំ មុខតុ’គ្គមេយ្យ,
សិយាវ ខិប្បំ អបិ ចិត្តខេបំ
ឧម្មាទភាវំច ស បាបុណេយ្យ;
យថា បលុត្តោ ហរិតោបលម្ហិ
ខិត្តោ នឡោ សុស្សតិ អាតបេន,
ឯវំ វិសុស្សេតិ វិសាទមេតិ
សោ មុច្ឆតិ មុយ្ហតិ ទុក្ខមេតិ;
សោកាវកិណ្ណេ នុ វនម្ហិ ឈាយសិ
វិត្តន្នុ ជិតោ ឧទ បត្ថយានោ,
អាគុន្នូ គាមស្មិំ អកាសិ កិញ្ចិ
ជនេន កស្មា ន ករោសិ សក្ខិំ;
សត្ថា?.
អត្ថស្ស បត្តិំ ហទយស្ស សន្តិំ
ឆេត្វាន សេនំ បិយសាតរូបំ
ឯកោ’ហំ ឈាយំ សុខមនុពោធិំ
ជនេន តស្មា ន ករោម សក្ខិំ;
ឥមា ¶ ទ្វេ បាលិយំ?.
បលុដ្ឋគត្តំ ទហនេន មក្កដិំ
សុសានបេតិញ្ច ជិគុច្ឆនីយំ,
ជេគុច្ឆិយំ ជង្គម មីឡ្ហរាសិំ
ទិស្វាន កោ តំ វរយេ សបញ្ញោ;
អថ អរតិ?.
កថំ វិហារី ពហុលោ ច ភិក្ខុ
បញ្ចោឃតិណ្ណេ អតរីធ ឆដ្ឋំ,
កថំ ឈាយិំ ពហុលំ កាមសញ្ញា
បរិពាហិរា ហោន្តិ អលទ្ធ យោ តំ;
សត្ថា?.
បស្សទ្ធកាយោ សុវិមុត្តចិត្តោ
អសង្ខរានោ សតិមា អនោកោ,
អញ្ញាយ ធម្មំ អវិតក្ក ឈាយី
ន កុប្បតី នស្សរតី ន ថីនោ;
ឯវំ វិហារី ពហុលោ ច ភិក្ខុ
បញ្ចោឃតិណ្ណេ អតរីធ ឆដ្ឋំ,
ឯវំ ឈាយិំ ពហុលំ កាមសញ្ញា
បរិពាហិរា ហោន្តិ អលទ្ធ យោ តំ;
អថ រគា?.
អច្ឆេច្ឆិ តណ្ហំ គណសង្ឃចារី
អទ្ធា តរិស្សន្តី ពហូ ច សទ្ធា,
ពហុំ វតាយំ ជនត’មនោកោ
អច្ឆិជ្ជ នេស្សតិ មច្ចុរាជស្ស បារំ;
សត្ថា? ¶ .
នយន្តិ វេ មហាវីរា សទ្ធម្មេន តថាគតា,
ធម្មេន នយមានានំ កា ឧសូយា វិជានតំ;
ឥមា បញ្ច បាលិយំ?.
សុត្វាន តំ ធម្មវរំ ជិនស្ស
បមត្តពន្ធុស្ស រគាទិរាមា,
បលោភិតុំ នេ’វ សមត្ថកា តំ
អគំសុ ខិប្បំ បិតុនោ សកាសំ;
មារោ តទារា’វ សមេក្ខមានោ
ទិស្វាគតា កេវលមេវ តាយោ,
មា កត្ថ កាមំ មម ភាសិតានិ
កាមត្ថ បាតុំ មិគតណ្ហិកាបំ;
ពាលា កុមុទនាឡេហិ បព្ពតំ អភិមន្ថថ,
គិរិំ នខេន ខណថ អយោ ទន្តេហិ ខាទថ;
សេលំវ សិរសិ ឩហច្ច បាតាលេ គាធមេសថ,
ខានុំវ ឧរសា’សជ្ជ និព្ពិជ្ជាបេថ គោតមា;
ឥមា ទ្វេ បាលិយំ?.
វត្វាន ឯវំ វិមនោ ស មារោ
សដីតុកោ សម្ភវនំ បយាសិ,
សត្ថាថ រាគា បរិមុត្តចិត្តោ
ជហាសិ តស្មិំ ទិវសានិ សត្ត;
អជ្ជាបិ តំ សាខិវរម្បិតេន
’នុភុតមត្តេន មហេន្តិ សព្ពេ,
តេនេវ តេ សគ្គគតា វិមានេ
មោទន្តិ កាមេហិ អនូបមេហិ;
ឥតិ បញ្ចម សត្តាហំ.
៤៦៣. ¶
តតោ មុនិន្ទោ មុចលិន្ទមូលេ
និសីទិ គន្ត្វា បវរាសនម្ហិ,
យុគន្ធរេ ពាលរវី’វ រំសិ
ជាលាហិ លោកំ បរិបូរយន្តោ;
អថាន មេឃោ ជលទា សតេហិ
បបូរយំ ខំ ថនយំ សវិជ្ជុ,
សសីតវាតោ កិរមម្ពុធារំ
វិរោចមានោ វិសកណ្ឋិកាហិ;
អមន្ទនណ្ទោ មុចលិន្ទភោគី
ទិស្វា មុនិន្ទំ មុចលិន្ទមូលេ,
បរិក្ខិបិត្វាន វិសាលភោគា
ឆាទេត្វ សម្មា សផណោ ផណេន;
អជ្ឈេសិ សោ តស្ស អនុគ្គហាយ
និសីទិ គន្ត្វា ភុជគា’សនម្ហិ,
សត្ថា តទា រូបិយមន្ទិរេវ
សត្តាមហត្តំ សុវិមុត្តចិត្តោ;
អជ្ជាបិ តំ សាខិវរម្បិ តេន
’នុភុតមត្តេន មហេន្តិ សព្ពេ,
តេនេវ តេ សគ្គគតា វិមានេ
មោទន្តិ កាមេហិ អនូបមេហិ;
ឥតិ ឆដ្ឋម សត្តាហំ.
តតោ’បគន្ត្វា យតិរាជ រាជា
និសីទិ រាជាយតនស្ស មូលេ,
វិមុត្តិជំ បីតិសុខំ’នុភោន្តោ
សត្តាហមត្តំ ករុណាគុណគ្គោ;
អជ្ជាបិ តំ សាខិវរម្បិ តេន
’នុភុតមត្តេន មហេន្តី សព្ពេ,
តេនេវ តេ សគ្គគតា វិមានេ
មោទន្តិ កាមេហិ អនូបមេហិ;
ឥតិ សត្តម សត្តាហំ.
៤៧០. ¶
អាហារ កិច្ចាទិ វិវជ្ជិតស្ស
សុខានុភោន្តស្ស វិមុត្តិជានិ,
សម្បីណិតង្គស្ស ជិនស្ស តស្ស
ឥច្ចច្ចគុំ សត្តទិនានិ សត្ត;
ទេវានមិន្ទេន តតោ’បនីត
មុខោទកាទិម្បរិភុញ្ជិយាន,
និសិន្នមត្តេ យតិរាជ រាជេ
តត្ថា’គមុំ ទ្វេ វាណិជា ខណេន;
ឧស្សាហិតា ទេវវរេន សម្មា
សាលោហិតា តស្ស តបុស្ស-ភល្លិកា,
មន្ថញ្ច សាទុំ មធុបិណ្ឌិកញ្ច
អាទាយ នាថំ ឥទមព្រុវុន្តេ;
ឥទញ្ហិ នោ ធីរ អនុគ្គហាយ
បដិគ្គហេត្វ បរិភុញ្ជ ទានំ,
ហិតាយ តំ ហោតិ សុខាយ ចេវ
អនប្បកប្បេសុ អនាគតេសុ;
បដិគ្គហេត្វា មុនិ ទេវទិន្ន
បត្តេន បច្ចគ្ឃសិលាមយេន,
ភុត្វាន តេសំ អនុមោទនត្ថំ
ទេសេសិ ធម្មំ វរទំ បសត្ថំ;
ទ្វេ ភាតិកា វាណីជកា ជិនស្ស
ធម្មំ សុណិត្វាន បសន្នចិត្តា,
ទ្វេ វាចិកោបាសកតំ គតាសុំ
យាចិំសុ តេ តំ បុន បូជនីយំ;
បរាមសិត្វាន សិរំ តតោ សោ
អទា ជិនោ កុន្តល ធាតុមុដ្ឋិំ,
តេ តេន តុដ្ឋា សុមនា បតីតា
មហិំសុ នេត្វា វិភវានុរូបំ;
៤៧៧. ¶
សត្ថា’ថ គន្ត្វា អជបាលមូលេ
សហស្ស រំសីវ យុគន្ធរម្ហិ,
និសជ្ជ លោកំ អនុលោកយន្តោ
វិតក្កិ ឯវំ មនសា វិតក្កំ;
មយជ្ឈបន្នោ វរធម្មសារោ
សសស្ស សិន្ធូ’វ អគាធបារោ,
អពុទ្ធសត្តេហិ តមជ្ជ កស្ស
បកាសយិស្សញ្ហិ ជឡោ ហិ លោកោ;
ទេសេមិ ចេ ធម្មវរំ បណីតំ
កិលន្តភាវោវ មមស្ស អស្មា,
កិមត្តទុក្ខេ និតិ ចិន្តយន្តោ
នុយ្យាមមាកា មុនិ ទេសនម្ហិ;
សហម្បតី នាម តតោ វិធាតា
សចេតសា តស្ស មនំ វិទិត្វា,
វិនស្សតីទំ ខលុ សព្ពលោកំ
អទេសិតេ តេនិ’តិ កម្បមានោ;
សកាសមាគម្ម ជិនស្ស តស្ស
សគារវោ ព្រហ្មគណេន តត្ថ,
និហច្ច ជានុំ បថវីតលម្ហិ
នមស្សមានោ ឥទមព្រូវី សោ;
ត្វំ ទេវទេវោ ស សុមេធកាលេ
បលោកិតំ លោកមុទិក្ខមានោ,
វិហាយ ទីបង្ករបាទមូលេ
លទ្ធា’មតំ តំ ករុណាគុណេន;
បវិស្ស សំសារវនំ វិទុគ្គំ
មំសក្ខិសីសាទិម’ទាសិ ទានំ,
វេទេសិ ទុក្ខំ អមិតំ អសយ្ហំ
តំ តេ បរត្ថំ’វ ន អត្តហេតុំ;
៤៨៤. ¶
សន្តីធ សត្តា ខលុ មន្ទរាគា
ញាតុំ សមត្ថា សុគតស្ស ធម្មំ,
អារាធិតោ មេ ករុណាគុណគ្គោ
ទេសេហិ ធម្មំ អនុកម្បមានោ;
កាលេ វិកាសន្តិ ខរំសុ មិស្សា
ថលម្ពុជាតា កុសុមានិ នានា,
តថេ’វ តេ ធម្មករាភិផុដ្ឋា
វិកាសមាយន្តី ជនា អនេកា
សម្បន្ន វិជ្ជាចរណោ សតីមា
ជុតិន្ធរោ អន្តិមទេហធារី,
បដិគ្គហេត្វាស្ស និមន្តណំ សោ
ជនេសិ សត្តេ ករុណា មនស្មិំ;
អបារុតា តេសំ អមតស្ស ទ្វារា
យេ សោតវន្តោ បមុញ្ចន្តុ សទ្ធំ,
វិហិំសសញ្ញី បគុណំ ន ភាសិំ
ធម្មំ បណីតំ មនុជេសុ ព្រហ្មេ;
បដិគ្គហេសីតិ ឧទគ្គចិត្តោ
អជ្ឈេសនំ មេ ចតុរាណនោ សោ,
នត្វាន នាថំ សហបារិសជ្ជោ
បក្កាមិ តម្ហា ភវនំ ខណេន;
តតោ ជិនោ តេន គហិតនុញ្ញោ
ទេសេមិ កស្សេតិ ឧទិក្ខមានោ,
អាឡារ-ឧទ្ទេ សមុទិក្ខ ធីរោ,
មន្ត្វាន តេសំ អចិរច្ចុតិត្តំ;
កហន្នុខោ’ហំ វរធម្មចក្កំ
អញ្ញេន កេនាបិ អវត្តនីយំ,
លោកស្ស ចិន្តាមណិសន្តិភគ្គំ
បវត្តយិស្សន្តី វិចិន្តយន្តោ;
៤៩១. ¶
ទិស្វាន ភិក្ខូ មុនិ បញ្ចវគ្គេ
អាទាយ បត្តញ្ច តិចីវរញ្ច,
ពារាណសីយំ មិគទាយមេន្តោ
អទ្ធានមគ្គំ បដិបជ្ជិ សត្ថា;
តត្ថាមរព្រហ្មគណេហិ បូត
បថេ ផណី បក្ខិ ចតុប្បទា ច,
អារញ្ញទេវា តរុបព្ពតា ច
មហិំសុ នេកេហិ សុវិម្ហយេហិ;
តតោបគា សោ មិគទាយមគ្គេ
ទិស្វា យតីសំ យតយោ’បគន្ត្វា,
អកំសុ វត្តំ បដិបត្តិសារា
បវត្តយី តត្ថ ស ធម្មចក្កំ;
អញ្ញាទិកោណ្ឌញ្ញវសិប្បធានា
កោដីនមដ្ឋារស កញ្ជយោនី,
អសីតិកោដី’បិ សុធាសិ សង្ឃា
អញ្ញាសុមគ្គំ កមតោ តទា តេ;
អតិច្ចយាតម្ហិ និទាឃកាលេ
វស្សានកាលេ សមុបាគតស្មិំ,
តត្ថេវ វស្សំ ឧបគម្ម ធីរោ
តេមាសមត្តំ អវសី វសីសោ;
តតោ យសំ តស្ស សហាយកេបិ
បតិដ្ឋបេត្វា អរហត្តមគ្គេ,
ភុតិំ ជនានំ អនុព្រូហយន្តោ
វស្សស្ស អន្តំ អករី តហិំ សោ;
វស្សច្ចយេ លោកវិទូ មុនិន្ទោ
អាមន្តយី តេ យតយោ សបុត្តេ,
តេ’ថាគមុំ និព្ពណថា កតញ្ជលី
’ទមព្រុវិ តេសម’នន្ត បញ្ញោ;
៤៩៨. ¶
ឧគ្ឃោសយន្តា មម ធម្មឃោសំ
សមាហនន្តា មម ធម្មភេរិំ,
សាធុំ ធមេន្តា មម ធម្មសង្ខំ
ចរាថ តុម្ហេ សនរាមរានំ;
ជយទ្ធជំ មេ ភុវនុក្ខិបន្តា
ឧស្សាបយន្តា មម ធម្មកេតុំ,
អថុក្ខិបន្តា មម ធម្មកុន្តំ
ចរាថ លោកេសុ សទេវកេសុ;
សុសជ្ជិតត្តំ អមតស្ស មគ្គំ
សកណ្ដកត្តំ នរកាយនស្ស,
មារាននស្មិំ មសិមក្ខិតត្តំ
កថេថ លោកស្ស សទេវកស្ស;
ពុទ្ធន្តរំ សុប្បិហិតំ អចារំ
បុរស្ស មោក្ខស្ស វិសាលទ្វារំ,
អវាបុរី នោ ភគវា’ធុនា ភោ
យថជ្ជ សព្ពេតី និវេទយវ្ហោ;
ឧប្បន្នភាវំ ភុវនេ មមជ្ជ
តថេវ ធម្មស្ស ច បាតុភាវំ,
ឧប្បន្នភាវញ្ច មមោរសានំ
បកាសយន្តា ជគតិំ ចរាថ;
វនម្ហិ បន្តេ គិរិគព្ភរាយំ
រុក្ខស្ស មូលេ’បិ ច សុញ្ញា’គារេ,
វសំ យតត្តា មម ធម្មមគ្គំ
ទេសេថ លោកេ សនរាមរានំ;
វត្វាន ឯវំ យតយោ ទិសាសុ
បេសេត្វ នាថោ ឧរុវេលគាមី,
បដិបជ្ជិ មគ្គំ អថ អន្តរាលេ
កប្បាសិកវ្ហំ វិបិនំ បវិស្ស;
៥០៥. ¶
តស្មិំ រមន្តេ សមតិំសមត្តេ
រាជោរសេ សោ បវរោ វិនេត្វា,
ទត្វា’មតំ ធម្មមថុទ្ទិសិត្វា
អគោរុវេលំ គជរាជគាមី;
តត្ថោរុវេលាធិកកស្សបោតិ
បសិទ្ធនាមស្ស សសិស្សកស្ស,
អគ្គំ ផលំ សោ បរិបាវយន្តោ
វសី វសន្តេ វសីនំ វរិដ្ឋោ;
តទាហរុំ នេគម នាគរា ច
យញ្ញំ មហាកស្សប តាបសស្ស,
ជិនោ វិទិត្វាស្ស មនំ មនេន
វសី វិសុំ តស្ស បសាទ ហេតុ;
កថំ?
គន្ត្វាន ឧត្តរកុរុំ ភគវា តទានិ
បិណ្ឌញ្ចរិត្វ រមណីយ ហិមាលយទ្ទិំ,
អាគម្ម សាទុរស នីរ ភរាភិរាមេ
’នោតត្តកេ មុនិវរោ បរិភុញ្ជិយាន;
ចិន្តេសិ ឯវមហមប្បតរំវ កាលំ
ឋស្សាមិ សាសន មមញ្ហិ អនាគតេសុ,
លង្កាតលេ ភវតិ តត្ថ ឥទានិ យក្ខ
សម្ពាធមត្ថិ មម តត្ថ គតេសុ’ទានិ;
សព្ពា’មនុស្សជ ភយំ បវិនស្សតី’តិ
មន្ត្វា តតោ យតិវរោ ករុណាយ សត្តេ,
សញ្ឈាឃនេហិ បរិនទ្ធ រវីវ រត្ត
និគ្រោធបក្ក សទិសំ ចរបំសុកូលំ;
ធារេត្វ សេលមយ សុន្ទរ បត្តហត្ថោ
ឆព្ពណ្ណរំសិ និវហំ ទិសិ បូរយន្តោ,
សម្ពោធិតោ នវម ផុស្សជ បុណ្ណមាយំ
លង្កាតលំ វិជយិតុំ នភសា’គមាសិ;
៥១២. ¶
ព្រហ្មាសុរាមរ ផណិ គរុឡា ច សិទ្ធ
វិជ្ជាធរាទិ ជនតា សហបារិសជ្ជា,
កេតា’តបត្ត ឃដ ទីបុរុ តោរណេហិ
បូជំ អកំសុ មហតិំ គគនាយនម្ហិ;
លង្កង្គនា ឧរសិ ភាសុរ តារ ហារ
សង្កាស សីតល មនោហរ នីរ បូរា,
តស្មិំ មហាទិបទ វាលុក នាម គង្គា
ភុមជ្ឈគាសិ ជន នេត្ត ហរាភិរាមា;
តស្សាវិទូរ សុចិ រម្មតរេ បទេសេ
អាយាមតោ មិតតិយោជន វិត្ថតេន,
ចត្តារិ គាវុតមិតំ នយនាភិរាមំ
អាសារ សីតជល និជ្ឈរ ភុរិឃោសំ;
មត្តាលិបាលិ ខគ គីតិជ មិស្សរាគំ
សម្មត្ត ចិត្ត មិគសង្ឃ និសេវិតំ តំ,
នច្ចន្ត នេកសិខិ សង្គត បាទបិណ្ឌំ
ឧយ្យានមាសិ ឧរុនាគវនាភិធានំ;
រម្មេ តទា រតនទីបវរម្ហិ លង្កា
លោកាភិធាន ហរិកណ្ឌក យក្ខទាសេ,
ឱទុម្ពរេ សុមនកូដក តណ្ឌុលេយ្យេ
សេលេសុ មារគិរិ មិស្សករិដ្ឋនាមេ;
យេ’ញ្ញេបិ សន្តិ គិរយោ វនរាមណេយ្យា
គង្គា នទី គិរិគុហា សិកតាតលា ច,
តត្ថាវសន្តិ រហសា ផរុសានិរុទ្ទា
បាណាតិបាត និរតា សឋកូដ យក្ខា;
សង្គម្ម តេ មហតិ នាគវនម្ហិ តម្ហិ
សម្មន្តយិំសុ សភដា សហ បារិសជ្ជា,
ត្វំ កោ’សិ រេ! ឥតិ បរោ អបរំ ខរេន
តិក្ខេន វាទកណយេន អរុន្តុទន្តា;
៥១៩. ¶
កុជ្ឈិំសុ តេ អថិតរីតរ ការណេន
វាក្យេន យុទ្ធ បរិរទ្ធ បគព្ភិតត្តា,
សង្ខាភិតាបគ បតីវ’នវដ្ឋចិត្តា
សារម្ភគព្ពិតមនា បរិរាវយន្តិ;
តស្មិំ ខណេ’ភិមតទោ សុគតោ នភម្ហិ
អាគម្ម តេស’មនុកម្បិត មានសេន,
គោបានសី សម មនោហរ រំសិមាលិ
តត្ថច្ឆិ ខេ គុណមណី មណិកណ្ណិកាវ;
តេសំ ជិនោ កលហវូបសមាយ ហេតុ
មាបេសិ វុដ្ឋិ តិមិរា’និលសីតភីតិំ,
តត្ថាសិ គជ្ជិតឃនោ សុរចាបខិត្ត
ធារាសរេហិ វិតុទំ និសិវារ សង្ឃំ;
អន្ធាវ តេ ឃនតរេ តិមិរេ និមុគ្គា
មុឡ្ហា ទិសញ្ច វិទិសំ ន វិទិំសុ ភីតា,
ចណ្ឌានិលុទ្ធដ មហា គិរិកូដរុក្ខ
សម្បាត ភីត រុទិតា គតិមេសយន្តិ;
សីតេន តេ អថ ទិជេ បរិកោដយន្តា
អញ្ញោញ្ញគត្តមវលម្ព បរោទយិំសុ,
រូបានិ នេកភយទានិ ច ឃោសណានិ
វត្តិំសុ តេន វិវិធំ ភយមាសិ តេសំ;
ពុទ្ធាបិ ទុក្ខិតមនា បរទុក្ខកេន
កស្មា ករោន្តិ អនយំ’តិ ន ចិន្តនីយំ,
លោកោ ហនាតិ វិដបិ ផលទាន ហេតុ
សត្ថេន សោម រិបុគាហក វាសរម្ហិ;
សត្ថា តតោ តមនុទោ សភយេ សសោកេ
ទិស្វាន គុយ្ហក ជនេ ករុណាយិតត្តោ,
វុដ្ឋិំ តមញ្ច បវនំ បណុទិត្វ សព្ពំ
ទស្សេសិ អត្តមខិលំ ទុមណីវ ខម្ហិ;
៥២៦. ¶
ទិស្វាន តេ មុនិវរ’ញ្ជលិ បង្កជេហិ
សជ្ជេត្វ សីស សរសី ឥទម’ព្រុវិំសុ,
យាចាម នោ’ភយបទំ ភវតោ សកាសា
ទាសេសុ ធីរ ករុណំ ករណីយមេវ;
ឯវំ តទា’វច ជិនោ មធុរស្សរេន
អាមន្ត តេ និសិចរេ’វនតេ សមេក្ខ,
តុម្ហេ ទទាថ យទិ ឋានមមេកទេសំ
សព្ពេ អបេន្តី ឃនវាតជ សីតទុក្ខា;
យជ្ជេវមីតិម’បយាតិ ករោម ភោ តំ
គណ្ហាហិ ធីរ យទិ ឥច្ឆសិ សព្ពទីបំ,
វត្វាន តេហិ បរិទិន្ន ឆមាយ មគ្គោ
ឱគម្ម តត្ថ បុថុ បត្ថរិ ចម្ម កណ្ឌំ;
តស្មិំ និសជ្ជ កសិណំ សមាបជ្ជ តេជោ
ជាលាកុលំ ជលិត មគ្គីមមាបយី សោ,
សោ ធូមកេតុ គគនុគ្គត តុង្គសិង្គោ
សន្ទឌ្ឍយំ គិរិវនានុ’រុឃោសយន្តោ;
រុក្ខេហិ រុក្ខវន បព្ពត លង្ឃនេន
សាខាមិគេ ច វិហគេ អនុពន្ធយំ’វ,
វេស្សានរោ វនមរូ មិគសូករេ’បិ
សន្ធាវិ គុយ្ហក ជនេ ឥតិ ចិន្តយន្តោ;
ទិស្វាន តត្ថ បចុរាតន វិប្ផុលិង្គ
សម្មិស្ស ជាល ទហនំ គុហកា សមេច្ច,
ធាវុំ វិកិណ្ណកច ពប្បជល’ទ្ទនេត្តា
ទារត្តជេហិ សហិតា គតិមេសមានា;
សម្ពុទ្ធតេជ បរិទឌ្ឍ សរីរចិត្តា
អាហច្ច សាគរតដំ បរិធាវមានា,
តស្មិម្បិ តេ បវិសិតុំ សរណំ ន លទ្ធា
ឆម្ហិ តតោ សបទិ សន្និបតិំសុ សព្ពេ;
៥៣៣. ¶
ទិស្វាន តេ មុនិវរោ សហយេ សសោកេ
រម្មំ តទា ជលធិមជ្ឈគតំ មហន្តំ,
ឥទ្ធីហិ សេហិ គិរិទីបមិ’ធានយិត្វា
អារោបយិត្វ និខិលេ បុន តត្ថ’កាសិ;
កត្វេវមេ’សមសមោ’បសមន្ត’មីតិំ
តត្ថេវ ភាសុរតរោ ភគវា និសីទិ,
ព្រហ្មាមរា’សុរផណី គរុឡាទិ សិទ្ធា
សង្គម្ម’កំសុ មហតិំ មហម’គ្គរូបំ;
ទេសេសិ សំសទិ ជិនោ សុតិសាធុ ធម្មំ
តស្មិំ សទាសវនុទំ សិវទំ ជនានំ,
សុត្វាន នេកសតកោដិ បមាណ បាណា
លទ្ធា តទា សមភវុំ ចរធម្មចក្ខុំ;
តស្មិំ ទិនេ សុមនកូដ វរាធិវាសោ
តេជិទ្ធិពុទ្ធិវិភវោ សុមនាភិធានោ,
ទេវោ បសន្នហទយោ រតនត្តយម្ហិ
សម្បាបុណិត្ថ បឋមំ ផលមុត្តមំ សោ;
ឧដ្ឋាយ តុដ្ឋវទនោ កតបញ្ជលីកោ
មុគ្គោ ជិនគ្គ នខរំសិ បយោទធិម្ហិ
វន្ទិត្វ ឯវមវចា’តុល វីរ ធីរ
លោកគ្គ បុគ្គល វរំ ទទ សាមិ ធីស;
ទាសោស្មិ តេ ចរណ បង្កជ បូជកោហំ
សទ្ធាទយាទិ វិភវោ តនយោ’ហមស្មិ,
តុម្ហេ វិនា ខណលវំ វសិតុំ ន ឥច្ឆេ
តស្មា ទទាតុ ភគវា មម បូជនីយំ;
សុត្វាន តំ ធិតិមតី បរិមជ្ជ សីសំ
សំសត្ត ឆប្បទ សរោរុហ សន្និភេន,
ហត្ថេន នីល សក កុន្តល ធាតុមុដ្ឋិំ
ទជ្ជាថ សោ មណិមយេន ករណ្ឌកេន;
៥៤០. ¶
បគ្គយ្ហ ពាហុយុគលេន ឋីតោ នមិត្វា
មុទ្ធា ទធាសិ មកុដំ វិយ បីណិតត្តោ,
កត្វា’ថ សោ វរ មហំ តិទិវេហិ សទ្ធិ
’មប្បេត្វ ធីរ ផរិភុត្ត វសុន្ធរាយំ;
សោ’កាសិ នីលរតនេហិ មហារហេហិ
ឧព្ពេធតោ រតន សត្ត បមាណ ថូបំ,
នាថេ ធរន្តសមយេវ បតិដ្ឋហី សោ
ថូបោ តិលោកសុខទោ មណិ កាមទោ’វ;
បច្ឆា តិលោកសរណេ បរិនិព្ពុតម្ហិ
ខីណា សវោ សមហិមោ សរភុ យតិន្ទោ,
អាទាយ តំ ចិតកតោ ជិនគីវធាតុំ
តស្មិំ និធាយ’ករិ ពារស ហត្ថថូបំ;
ចូឡាភយហ្វវនិបោ សមយេ’បរស្មិំ
ពត្តិំស ហត្ថម’ករិយត្ថ វរោរុថូបំ,
ទុដ្ឋាទិគាមណិ នុបោ ទមិឡេ ហនន្តោ
ការេសិ កញ្ចុកមថោ ចតុសដ្ឋិហត្ថំ;
ឯវំ ស សីហលមហាសរមជឈរូឡ្ហំ
សេតម្ពុជំ’វ មធុបាវលិ សេវនីយំ,
ភុមង្គនា ករតលេ សិតវិត្ថលីលោ
ថូបោ ទទាតុ មសមោបសមំ ជនានំ;
លង្កោបសគ្គម’វធូយ វិធាយ ខេមំ
លង្កំ និជាយ វរកុន្តល ធាតុយា តំ,
កត្វាន ភាសុរតរំ មុនិ មង្គលាយ
បាយាសិ តារក បថេ’នុរុវេលមេវ;
តស្មិំ វិធាយ ពហុវិម្ហិត បាដិហេរំ
ភេត្វា សសិស្សកិ’សិនោ បុន ទិដ្ឋិជាលំ,
ទត្វាន និព្ពុតិបទំ សហសិស្សកស្ស
និព្ពាណ សុន្ទរ បុរំ បរិបូរយិត្ថ;
៥៤៧. ¶
តម្ហា វិកាសិត កុសេសយ កាននាភ
វីតាសវេហិ និវុតោ សុគតេភគាមី,
បាយាសិ រាជគហ គាមី’មុទារមគ្គំ
វេនេយ្យ ជន្តុ កមលាករ ភានុរូបោ;
តស្មិំ គតេ ជិនវរេ វរ ពិម្ពិសារោ
បូជំ អកាសិ មហតិំ សហ ទេវតាហិ,
តស្មិញ្ហិ សំសទិ លភិំសុ អនប្បបាណា
មគ្គេ ផលេ ច សរណេ ច បតិដ្ឋហិំសុ
រាជា តតោ វិបុល វេលុវនាភិរាមំ
សាលង្កតំ វិវិធ បាទប មណ្ឌបេហិ,
បាទាសិ ទក្ខិណករេ ជលបាតនេន
កត្វា ធរាធរធរំ ហិមវញ្ច កម្បំ;
តស្មិំ សមន្តនយនោ នយនាភិរាមោ
ភុតិំ ជនស្ស សតតំ អភិវឌ្ឍយន្តោ,
ធម្មម្ពុ វុដ្ឋិ និករំ បរិវស្សយន្តោ
វស្សំ វសី អទុតិយោ ទុតិយម្ហិ វស្សេ;
ទេវិន្ទ មោលិ សមលង្កត បាទបិដ្ឋោ
លោកស្ស អត្ថចរណេ សតតាភិយុត្តោ,
តត្ថេវ សោ ហិ តតិយេ’បិ ចតុត្ថវស្សេ
វាសំ អកាសិ សុគតោ សិរិសន្តិវាសោ;
លោកស្ស ធម្ម ម’មលំ សតតំ វហន្តោ
សាវត្ថិយំ រុចិរ ជេតវនេ’ភិរាមេ,
វាសំ អកាសិ សុខទោ មុនិបញ្ចមស្មិំ
វេនេយ្យ សត្តសមយំ សមុទិក្ខមានោ;
ឥតិ លង្កាយ បឋមា’គមនំ.
អថ ភគវតិ តស្មិំ ជេតនាមេ វនស្មិំ
និវសតិ សតិលង្កា មង្គលា’វាសរូបា,
ឧបវនមិវ នាកេ នន្ទនំ ទេវតានំ
អមរ ឧរគវាសា រម្មរូបា ពភូវ;
៥៥៤. ¶
តហិមតិ រុចិរស្មិំ វឌ្ឍមានាទិ សេលេ
មធុរ សលិលវាហេ រម្មកល្យាណិកាទោ,
ឧទធិ ភុជគវាសេ នាគទីបន្តិកេ ច
មហតិ មហិម យុត្តា នាគសង្ឃា វសន្តិ;
បចុរ មហិម យុត្តោ វឌ្ឍមានាចលស្មិំ
អធិបតិ ភុជគានំ អាសិ ចូលោទរវ្ហោ,
មហុទរ ឥតិ នាមោ នាគទីបោទធិម្ហិ
និវសតិ អថ តេសំ បព្ពតេយ្យោ’រគិន្ទោ;
ឥតរ ភុជគ រញ្ញោ ធីតរំ នាគកញ្ញំ
បិយតរម’ភិរូបំ’កាសិ ទារំ តទា ហិ,
អថ ច ទុហិតុយា សោ ទីយមានំ ទទន្តោ
រុចិរ មណីមយគ្ឃំ អាសនញ្ចាបទាសិ;
ទុហិតរិ មតកាលេ តេ’ថ បល្លង្កហេតុ
ជលជ ថលជ នាគា យុទ្ធសជ្ជា អហេសុំ,
អថ ថលជ ភុជង្គា ភង្គកល្លោលមាលា
សទិស លូលិត ចិត្តា គព្ពិតេវំ រវន្តិ;
កិមុ’ទធិជ ផណីនំ កិត្តិ សម្បត្តិយា នោ
អបិ យសបរិវារា កិំ ពលេនិទ្ធិយា កិំ,
អហមហមីតិ គព្ពា កិំ កិមិស្សាយ តេសំ
ភវតិ តិមិរ’រីនំ ភានុមគ្គុន្នតី កា;
អថ ជលជ’លគទ្ទា គជ្ជនំ គជ្ជយន្តា
ភយជនក បគព្ភា ផោដយន្តា ភូជានំ,
អហមហ បភូ រេ!រេ! បព្ពតេយ្យាន’មេតំ
បដុតរឌសិតោដ្ឋា កក្ខ’ឡេវំ រវន្តិ;
បដុតរ គរុនាទា តាវ គជ្ជន្តិ ទន្តី
នយន បថមុ’បេន្តេ យាវ កណ្ឋិរវានំ,
តថរិវ ថលជាតា ជុម្ហយន្តា សមគ្គា
នយន បថគតា នោ សុញ្ញទប្បា ភវន្តិ;
៥៦១. ¶
ឥតិ តទុភយសេនា ឃដ្ដយន្តា’ញ្ញមញ្ញំ
វិវិធ បហរណ្ហោ ឧគ្គិរន្តី គិរន្តិ,
សតត ខុភិត វេលា សាគរូមីវ ភន្តា
លុលិត លុលិត ចិត្តា យុទ្ធនិន្នា ឋិតាសុំ;
អថ តទហុ មុនិន្ទោ យាមិនីយាម’មន្តេ
បតិនិយ មតិជាលំ លោកមោលោកយន្តោ,
សមរ វសគតានំ ភោគីនំ ភាវិភុតិំ
តទុបរិ ច’ភិវុទ្ធិំ បស្សិ លង្កាតលស្ស;
អថ មុនិ មធុមាសេ’បោសថេ កាលបក្ខេ
កត និខិល វិធានោ គយ្ហ សង្ឃាដិកាទិំ,
អនុគតិកមុទិក្ខំ បញ្ចនេត្តោ សមន្តា
សុមន សុមន នាមំ បស្សិ ទេវំ សមិទ្ធិំ;
តទហុ សុមនទេវោ ជេតនាមេ សុរម្មេ
អធិវសតិ វិហារេ ទ្វារកោដ្ឋោបកដ្ឋេ,
ឋិត វិដប សមិទ្ធេ ខីរិកាបាទបស្មិំ
សុគត មភិនមន្តោ អន្វហំ បូជយន្តោ;
តមសម្មុនិ ទិស្វា’មន្តយិត្វា’គតេ តំ
ឥទមវច មយា ភោ សទ្ធិមាគច្ឆ លង្កំ,
សហ តវ ភវនម្ហា បុព្ពវុត្ថប្បទេសេ
តវ ភវតិ បតិដ្ឋា ភោគិនញ្ជា’ភិវុទ្ធិ;
អថ មុនិវចនំ សោ មុទ្ធនាម’គ្គហេត្វា
សមុទិតហទយោ តំ រុក្ខមុទ្ធច្ច មូលា,
សុគតមុបរិ កត្វា ធារយន្តោ សុផុល្លំ
ពរិហិ ពរិហិ ឆត្តាការមាគា នភម្ហី;
ទសពល តនុភា’ភិស្សង្គមា សោ ទុមន្ទោ
តរល មណីវ នានា’ភាហិ សម្ភាវនីយោ,
វិលសិត ឥវ សព្ពេ រុក្ខសេលាទយោ’បិ
អបគត សកវណ្ណាវណ្ណវន្តា វិរេជុំ;
៥៦៨. ¶
ខគ ភុជគ សុរាទិ មស្សិតា ឆប្បភាហិ
និជបតិ និជជាយា ស្វញ្ញមញ្ញាសុ មុយ្ហុំ,
អសិត គគន មជ្ឈេ សោភមានោ មុនិន្ទោ
វិតត វិវិធ រំសី រំសិមាលីវ គញ្ឆិ;
ជលទ បដល សណ្ឌេ វជ្ឈមុទ្ទាឡយិត្វា
ពហិ វិលសិតកាយោ សោម្មទោសាករោ,វ
កតុបរិ តរុឆាយោ ជោតមានោ សមានោ
ឧរគ សមរឋានំ គន្ថ្វា’កាសេ និសជ្ជ;
ឃនតរ តិមិរំ សោ ឥទ្ធិយា សង្ឃរិត្វា
តហិមតិរវ ភីមំ ឃោរសំរម្ភវន្តំ,
អសនិ សត និបាតំ វស្សធារា ករាលំ
ឧរុតរ តត មេឃំ មាបយី សីតវាតំ;
ឥតិ តិភុវននាថោ ទប្បិតេ នាគសង្ឃេ
វិមទ ករណ ហេតុ ទស្សយី ភេរវានី,
អថ’បគត បគព្ភេ តេ វិទិត្វាន សត្ថា
អបនុទិ ភយជាតំ តង្ខណំយេវ តត្ថ;
តរុណ តរណិសោភា កេតុមាលាវិលាសិំ
សុភរុចិ មុខវន្ទំ លក្ខណាកិណ្ណគត្តំ,
តិភវ វិភវទាយិំ តំ វិទិត្វាន នាគា
ចុតបហរណ ហត្ថា វន្ទមានា មហិំសុ;
សិរសី និហិតបាណី រត្តបង្កេរុហេហិ
វិកច វទន នេត្តា’មន្ទ កញ្ជុប្បលេហិ,
សក សក ធត នានាវណ្ណ វម្មាទិកេហិ
វិវិធ កុសុមវត្ថា’មន្ទ ទីបទ្ធជេហិ;
ឧរគ ភវនវាសា នាគកញ្ញា សមេច្ច
កុច កលស សហស្សំ ធារយន្តិ សលីលំ,
លលិត កណក វល្លិ លីលមាធត្ត គត្តា
ថុតិ មុខរ មុខា តា សាធុ កីឡំ អកំសុ;
៥៧៥. ¶
អថ មុនិ ឧរគានំ វិគ្គហំ តំ សមេតុំ
សុតិមន កមនីយំ និច្ឆរំ ព្រហ្មឃោសំ,
អជរមមរ មគ្គំ សុប្បសត្ថំ សុធិហិ
វរមតិ វរធម្មំ ទេសយី នំ ផណីនំ;
ន ភោ ភោ សំសារេ ខលុ ភវតិ សារំ លវម្បិ
វិសេសា តំ សីតំ ជលិត ទហនេ វិជ្ជតិ កទា,
សទា រាគំ រោគំ ព្យធតិ ជនតំ នេកទុរិតំ
តថាបា’យុំ បាតោ រវិរភិមុខុស្សាវ សទិសំ;
សរីរោ’យំ ពត្តិំស វិធ កុណបោ សារ រហិតោ
បរិត្តំ យោព្ពញ្ញំ កុសុម សទិសំ និគ្គតសិរិ,
បហន្ត្វា គន្តព្ពំ ភវជ វិភវំ សម្ភតមិទំ
អថេវំ សន្តេ ភោ វរយតិ ភវំ កោ នុ ហិ ពុធោ;
បលាសី មក្ខី កោធូបហ មតោ មានវិភវោ
ជនោ’តីតោ’តោ ភោ បយតិ នរកំ ទារុណតរំ,
ផណី មជ្ជារោ សា គុហក កបយោ ភូយ ពហុសោ
វធេន្តញ្ញោញ្ញំ តេ ននុភវមិទំ ទុក្ខម’និសំ;
បុរេ កាកោ’លុកា អថ វនភវា ផន្ទន ឥសា
ករិត្វា’ដ្ឋានេ’ឃំ ចិរមនុភវុំ ទុក្ខមនិសំ,
អហោ កប្បដ្ឋន្តំ សរថ ទុរិតំ វេរជមិទំ
ន ហេត្ថស្សាទោ ភោ’ណុមបិ កលហេ មេត្តិម’មតំ;
ពលំ ពាលានំ ភោ សក សក វធាយេវ ភវតិ
អតីតេកា ខុទ្ទា លដុកិកទិជា នដ្ឋតនយា,
គជំ ពាលំ មត្តំ បវិធិ ន ពលំ ហោតិ សរណំ
អថដ្ឋានេ កិំ ភោ កុរុថ វីរិយំ ភុតិ ហននំ;
ន ទុក្ខំ តេសំ យេ វិគត កលហា ឯកមនសា
អតីតេ ភោ លាបា អឃដិត មានា បេយ្យវចនា,
សុខំ វាសំ’កាសុំ យទហនិ ភវុំ តេ’ថ វិធុរា
វសំ វ្យាធស្សាគុំ តទហនិ អហោ!មេធគ ពលំ;
៥៨២. ¶
ឥតិ តិខិណ សុធិមា កត្តុមេតេ សមគ្គេ
អវទិ បវរ ធម្មំ សាធុ វិញ្ញុប្បសត្ថំ,
អថ មុទិតមនា តេ បីណិតា តស្ស នាគា
មណិមយម’តុលំ តំ អាសនំ បូជយិំសុ;
អថ មុនិ គគនម្ពោរុយ្ហ ភុមិប្បទេសំ
តរុណ រវិវ តស្មិំ អាសនេ អាសិ ភាសំ,
អថ ភុជគគណា តេ ទិព្ព ខជ្ជាទិកេហិ
បរិវិសិយ មុនិន្ទំ សាធុ ធម្មំ សុណិំសុ;
អថ ជល ថលជានំ តត្ថ យុទ្ធា’គតានំ
អគណិត ភូជគានំ’សីតិកោដី ភុជង្គា,
វិមល សរណសីលេ សុប្បតិដ្ឋា សុតុដ្ឋា
អករុ’មតិមុឡារំ សត្ថុ បូជាវិធានំ;
អថ មហុទរ រញ្គ្ញោ មាតុលោ នាគរាជា
មនិនយនកនាមោ រម្មកឡ្យាណទេសា,
ឧរគ សមរ ហេតូ អាគតោ នាគទីបំ
សុគតវរ សរីរំ ទិស្វ នត្វាលបេវំ;
យទិ សុគត! ឥមំ ត្វំ នាគតោ អស្ស ឋានំ
មយមបគត បាណា ហោម ឈត្វា’ញ្ញមញ្ញំ,
រុធិរវហ វិកិណ្ណោ អស្ស ភុមិប្បទេសោ
បសមិ ទហន ទិត្តំ អម្ពុទេនេវ តំ ត្វំ;
មម ភគវ! បុរាមេ ទិដ្ឋបុព្ពំ តវេតំ
រុចិរ សិរិសរីរំ រំសិជាលា’ភិកិណ្ណំ,
អបិ សុមធុរ ធម្មំ ទេសយន្តេ សុរានំ
ទសពល សុតបុព្ពំ អានុភាវញ្ច តុយ្ហំ;
អហមសម បុរេ តេ វិស្សុតោយេវ ទាសោ
យទិ មនសិ ទយា តេ ហោតិ ទាសេ បុនា’បិ,
បវរ រតនទីបេ ហោតិ កឡ្យាណិគង្គា
មម វសតិ តហិំ តំ ទដ្ឋុកាមោ’ភិយាចេ;
៥៨៩. ¶
ឥតិ យតិបតិ តស្សា’រាធនំ បគ្គហេត្វា
សក បរិចិត ភុម្យា ចេតិយត្ថំ វិធាយ,
មណិមយ បរិភុត្តំ អាសនំ ចា’បិ តេសំ
ស សុមន តរុ រាជំ បូជនត្ថំ វិធាយ;
ទសពល បរិភុត្តំ សព្ពមេតំ ភុជង្គា
មណិរិវ រុចីទំ តេ ធាតុយោយេវ តស្មា,
មហថ នមថ និច្ចំ មំវ សគ្គា’បវគ្គំ
ទទតិ ឥតិ ច វត្វា ឱវទិត្វាន សត្ថា;
នភតល’មុ’បគន្ត្វា ទេវនាគេ មហេន្តេ
ទិសិ ទិសិ វិសរន្តោ នីលបីតាទិ រំសិ,
មន នយន ហរន្តោ ជន្តុនំ លោកសារោ
អគមិ រវិ’វ ខម្ហា ជេតនាមំ វិហារំ;
អថ មនុជមរានំ នត្តសិទ្ធាទិកានំ
សតត’មមត ធម្មំ ទេសយន្តោ ផណីនំ,
វនភវន សុរម្មេ មង្កុលវ្ហេ នគិន្ទេ
អករិ មុនិ និវាសំ ឆដ្ឋមេ ហាយនម្ហិ;
សុរបុរុបវនេ’ថោ បារិជាតស្ស មូលេ
អរុណ មុទុសិលាយំ ភាសមានោ មុនិន្ទោ
សុនិបុណ’មភិធម្មំ ទេសយន្តោ សុរានំ
អករិ វរនិវាសំ សត្តមេ តត្ថ វស្សេ;
អថ សុខទ មុនិន្ទោ ជេតនាមេ វិហារេ
អវសិ វិមលបញ្ញោ អដ្ឋមេ សារទស្មិំ,
អជរ’មមរ សន្តិំ ផសមានោ បរេសំ
វិវិធ នយ វិចិត្តំ ទេសនំ ទេសយន្តោ;
ឥតិ លង្កាយ ទុតិយាគមនំ.
ឯវំ ជិនោ ជេតវនេ វសន្តោ
នីស្សាយ សាវត្ថិបុរំ វិហាសិ,
សា កិទិសី អាសិ បុរី តទានី
តំ កីទិសំ ជេតវនំ វិហារំ;
៥៩៦. ¶
ភូមង្គនាយាហិត ឧត្តមង្គេ
ភាសន្ត នានារតនាភិរាមា,
វិសាលមោលីវ វិសាលភោគា
សា ជម្ពុទីបម្ហី ពភុវ រម្មា;
សិរីនិកេតេ សិរិមាវហន្តី
វិរាជតេ យា វសុធា តលស្មិំ,
សា ទេវរាជស្ស’មរាវតី’វ
រញ្ញោ កុវេរស្ស’លកាវ រម្មា;
សា បុញ្ញបញ្ញាលុ ជនាធិវុត្ថា
សោណ្ណាទិ បុណ្ណាបនាកិណ្ណវីថី,
ឧត្តុង្គ មាតង្គ តុរង្គ រង្គា
សា រាជតេ កញ្ចន មន្ទិរាលី;
ររាជ សា ភាសុរ រាជបុត្តា
បុញ្ញង្គនាលាស វិលាសយន្តី,
វេទង្គបារង្គត វិប្បចារា
ទ្វិបញ្ច សទ្ទេហិ ច និច្ចឃោសា;
អនេកសិប្បី សត សម្បកិណ្ណា
នានាទិសាហា’គត សត្ថវាហា,
បហុតខីណាសវបាទបូតា
ពភាស សា មង្គល មន្ទិរំ’វ;
ភវន្តរេ យោ ចរិយំ ចរន្តោ
សុវោ’បនិស្សាយ វសំ គុណេន,
យញ្ញង្គសាខិំ មតសីនបត្តំ
អកា សមិទ្ធំ ផលបល្លវេហិ;
ឥទានិ បត្វាន ភវស្ស អន្តំ
និស្សាយ យំ សោ វសតេ មុនិន្ទោ,
តស្សា គុណំ កោ ហិ អសេសយិត្វា
កថេតិ សា វស្សូ’បមាយ តស្សា;
៦០៣. ¶
តស្សោបកដ្ឋេ រតនំវ’នគ្ឃំ
មនោហរោ ឧត្តមសត្តសេវិ,
ជនានមាកខិងតទោ វិហារោ
ពភុវ ជេតាទិ វនវ្ហយេន;
សមផុល្ល បុប្ផរស មោទិត ឆប្បទាលី
ឈង្ការ នាទ បរិវាទិត តន្តិនាទា,
សម្មត្ត’នន្ត ទិជ កុជិត គីតវន្តា
តិដ្ឋន្តិ យត្ថ តរវោ នដកាវ ឆេកា;
ខីរណ្ណវាហរិយ ធោវិយ ខីរនីរា
សោសេត្វ សជ្ឈុមលយេ សសិកន្តិ មស្សំ
យត្ថោកិរិត្វ តនិតា វិយ វាលុកាយោ
សា មាលកាវលិ ពភាស បយោទធិ’វ;
វិជ្ជោតមាន រតនប្បមុខាននម្ហិ
សោបាន មាល បទគណ្ឋិទុជេហិ ហាសំ,
កត្វេវ ទេវភវនានមហំ វិរាគ
វន្តី’តិ គន្ធកុដិ យត្ថ បហាសយិត្ថ;
កម្មារ គគ្គរិ មុខោ’បរិ សម្បបុណ្ណា
អង្គារ កន្តរ វិនិគ្គត ជាលកាវ,
សម្ពុទ្ធទេហ បរិនិគ្គត រំសិមាលា
ទាយគ្គ និគ្គត ករា វិសរន្តិ យស្មិំ;
តុម្ហេ សរាគ ជនសង្គមតោ’តិ គីតា
ធញ្ញា មយន្តី វិមលេហី សមង្គិតត្តា,
តុដ្ឋាវ ហាស មករា សុរបាទបានំ
រាជេន្តិ យត្ថ យតិនិស្សិត បាទបិន្ទា;
បុន្នាគ នីប វកុល’ជ្ជុន រាជរុក្ខ
នាគា’គ ចូត យុគបត្តក ចម្បកានំ,
បុប្ផាភិកិណ្ណ ធរណី រតនេហិ នានា
បច្ឆន្ន ទិព្ពភវនំ វិយ ភាតិ យត្ថ;
៦១០. ¶
ព្រហ្មាសុរាសុរ នរោរគ លិង្គិសិទ្ធ
វិជ្ជាធរាទិ ជនតា កតវន្ទនេហិ,
តេហេវ ឃុដ្ឋ ថុតិមង្គល គីតិកាហិ
យត្ថោបគាន មននេត្តគណា មុទេន្តិ;
និគ្ឃោសិតាមល សុសីតល និជ្ឈរេហិ
សម្មត្ត នេកទិជ ឃុដ្ឋ ជលាសយេហិ,
កិញ្ជក្ខ បត្ត បរិកិណ្ណ សិលាតលេហិ
តុស្សន្តិ យត្ថ សតតំ យតីនំ មនាតិ;
យោ នេក កប្ប សត សញ្ចិត បុញ្ញរាសិ
ហិត្វា’មិតំ កបិលវត្ថុ មហាសិរិម្បិ,
អាគម្ម យត្ថ នីរតោ សុគតោ មហេសិ
កោ តត្ថ ភុតិ មតុលំ កថិកោ កថេតិ;
តស្មិំ ជិនោ វសតិ ជេតវនេ វិហារេ
ឥន្ទោ យថា រុចិរ នន្ទន កាននម្ហិ,
ព្រហ្មា’វ ព្រហ្មភវនេ សបិតាមហេហិ
តារាវលី បរិវុតោ គគនេ’វ វន្ទោ;
តទាគម្ម មហានាគោ មណិ អក្ខិកនាមកោ,
លង្កាតោ ជិនបាទស្មិំ ផណិំ បច្ចេទ’មព្រុវិ;
សម្ពុទ្ធា ធីរ លោកស្មិំ លោកស្សត្ថាភិវុទ្ធិយា,
ជាយន្តិ សាមិ តុម្ហាកំ ទយាយន្តោ’គធា មយំ;
តេន មេ ទាសភុតស្ស សំសារន្ទុឃរា ថិរា,
មុត្តិំ យទិច្ឆសេ មយ្ហំ គហណីយំ និមន្តណំ;
សុត្វាន តំ មហានាគោ មហានាគ និមន្តណំ,
បដិគ្គហេសិ តំ តុណ្ហីភាវេន ករុណាយ សោ;
ញត្វា តំ សុមនោ នាគោ លហុមាគម្ម សីហលំ,
កឡ្យាណាបគបស្សម្ហិ មនោនន្ទន ភុតលេ;
សជ្ឈុ កម្ពុមណិ មុត្ត បវាល វជិរាមយេ,
វហារហេ មហាថូនេ ឃដកាទិំ និធាបិយ;
៦២០. ¶
ទត្វា តុលាទយោ សេស មន្ទិរង្គេ តថេវ ច,
វិដង្ក វ្យាល សីហាទិ បន្តិយោ’បិ តថេវហិ;
សាតកុម្ហមយា’នេក ចិត្តេហិ សាធុ ចិត្តិតំ,
និម្មាយ គោបានសិយោ បក្ខបាសេ ច កណ្ណិកំ;
សិង្គិ និក្ខេន សិង្គញ្ច ឆទនិន្ទមណីហិ ច,
សោណ្ណ កិង្កិណិ មាលាយោ កណ្ណមាលា ច មាបិយ;
ចិត្តវិតានំ ពន្ធិត្វា មុត្តោលម្ពេ តហិំ តហិំ,
កត្វាន គន្ធទាមេហិ បុប្ផទាមេហិ សង្កុលំ;
ឥន្ទនីលមយំ ភុមិ មជ្ឈេ’នគ្ឃ មហាសនំ,
មាបេសិ បរិតោ សេស ភិក្ខូនញ្ច សុភាសនេ;
រតនេហេ’វាបស្សយេ វេទិកា ឯឡិកាមយេ,
មុត្តា វាលុក សង្កិណ្ណំ មាលកញ្ច មនោរមំ;
សត្ត រតន សម្ភុត តោរណូ’បរិ តោរណេ,
សន្តីរ កុសុមា’កិណ្ណ ហាដកាទិ ឃដាកុលំ;
នេក រាគទ្ធជាកិណ្ណ វិតាន សមលង្កតំ,
ទីប ធូបាលិ សង្កិណ្ណ គន្ធបុប្ផ សមាកុលំ;
ឯវមាទិហិ នេកេហិ វណ្ណេហិ សមលង្កតំ,
មាបេត្វា មណ្ឌបំ សេដ្ឋំ ទេវមណ្ឌប សន្តិភំ;
សីត វាលុក សញ្ឆន្នំ មុទុ បាទបដត្ថតំ,
មាបេត្វេវំ មហាមគ្គំ សុរញ្ជស សមញ្ជសំ;
សញ្ចិនិត្វាន តេ នាគា ខជ្ជ ភោជ្ជ ផលាផលេ,
ទិព្ពន្នបានេ បចុរេ បដិមគ្គំ គមុំ តទា;
តតោ ការុណិកោ នាថោ ពោធិតោ អដ្ឋមេ សមេ,
វេសាខ បុណ្ណមាសិម្ហិ សន្និបាតិយ សាវកេ;
ឯថជ្ជ ភិក្ខវោ លង្កំ នាគានំ’នុគ្គហាយ ភោ,
មណិអក្ខិកោ និមន្តេសិ បសន្នោ ពុទ្ធសាសនេ;
សុត្វាន វចនំ តស្ស សម្ពុទ្ធស្ស សិរីមតោ,
អស្សវា បេសលា ភិក្ខូ បច្ចស្សោសុំ សមាហិតា;
៦៣៤. ¶
សារិបុត្តោ តតោ ថេរោ បញ្ញាយ’គ្គ ធុរន្ធរោ,
បត្តចីវរមា’ទាយ អគមា ជិនុ’បន្តិកំ;
មោគ្គល្លានោ មហាថេរោ ទុតិយោ អគ្គសាវកោ,
បត្តចីវរមាទាយ សោបាគ ជិន សន្តិកំ;
ធូតបាបោ ធុតង្គគ្គោ មហាកស្សប នាមកោ,
បត្តចីវរមាទាយ អាគមា ជិនសន្តិកំ;
សាសនេ វិនយញ្ញ នមគ្គោ’ បាលិវ្ហយោ យត,
បត្តចីវរមាទាយ ជិនន្តិកមុ’បាគមិ;
ទិព្ពចក្ខូនមគ្គោ យោ រុទ្ធបាបារិ ទប្បកោ,
ថេរោ’នុរុទ្ធោ វរទោ សោបាគ មុនិសន្តិកំ;
មណិវ កាមទោ កាមមុ’បវានោ’តិ វិស្សុតោ,
ញាណី គណី ទក្ខិណេយ្យោ ថេរោបាគ ជិនន្តិកំ;
ពក្កុលោ វិមលោ សីល សមាធាទិ គុណាករោ,
អាគតោ សបរិក្ខារោ ភិក្ខូនំ សមិតិំ តទា;
ពុទ្ធសាសន ធោរយ្ហោ ថេរោ អង្គុលិមាលកោ,
សហា’គន្តុំ មុនិន្ទេន សន្នទ្ធោ សហសា គតោ;
សាសនោទយ សេលគ្គេ សូរិយោ វិយ ភាតិ យោ,
សោ’យំ រាហុលថេរោ’បិ លហុ’គា បិតុ សន្តិកំ;
ភទ្ទាចារោ ភទ្ទិយវ្ហោ ថេរោ ភទ្ទឃដោ វិយ,
បាកដោ ភុវនេ សោ’បិ គតោ សម្ពុទ្ធ សន្តិកំ;
ទេវទ្ទុមោ’វ លោកស្ស យោ ទទាតិ’ច្ឆិតិ’ច្ឆិតំ,
ជិនោរសោបិ សេលវ្ហោ គតោ សម្ពុទ្ធសន្តិកំ;
យាមិនី សាមិកោ’វាតិ ភាតិ យោ សាសនម្ពរេ,
មហានាម មហាថេរោ សោបាគ មុនិសន្តិកំ;
មនោសិលាតលគ្គម្ហិ ជុម្ហមានោ’វ កេសរី,
សុភុតិវ្ហ មហាថេរោ ពុទ្ធុបន្តិក មាគតោ;
ពុទ្ធសាសន ឆទ្ទន្ត សរសី សារសោ វិយ,
វិស្សុតោ តិស្សថេរោ’បិ គតោ ភិក្ខុសមាគមំ;
៦៤៨. ¶
ជិនសាសន សម្ផុល្លសរសីរុហ មជ្ឈគោ,
មធុព្ពត និភោ រាធថេរោ’បិ សហសា គតោ;
ភគុ ទព្ពោប’សេនោ ច កោណ្ឌញ្ញ’ស្សជិ សីវលិ,
ឯតេ ជិនត្រជា ថេរា គតាសុំ មុនិសន្តិកំ;
កុមារកស្សបោ បុណ្ណោសោណោសោភិត រេវតា,
ថេរាបេតេ អភិញ្ញាតា គតាសុំ សត្ថុសន្តិកំ;
វង្គីសោ សាគតោ នន្ទោ ភារទ្វាជោ គវម្បតិ,
បត្តចីវរមាទាយ គតាសុំ ជិនសន្តិកំ;
ឯវមាទិ មហានាគា បញ្ចសត ជិនោរសា,
សមាគញ្ឆុំ សហាគន្តុំ មុនិនា លោកសាមិនំ;
តតោ សោ ជគទានន្ទោ ករុណាយាភិរាធិតោ,
មេរុំ បរិក្ខិបន្តោវ អនេកជ្ជុតិ វិជ្ជុយា;
និវាសេត្វា សុទ្ធរំសិ វិសរន្តរវាសកំ,
តស្សូបរិ ជិនោ រត្តំ ពន្ធិត្វា កាយពន្ធំ;
អច្ចុគ្គតំ មហាថូបំ ចារុ ចាមីករជ្ជុតិំ,
បដិច្ឆាទយមានោវ រត្តកម្ពល កញ្ចុនា;
វណ្ណ និគ្រោធបក្កំវ សុរត្តំ បំសុកុលិកំ,
សង្ឃាដិយា ករិត្វាន សគុណំ ឧត្តរីយកំ;
ហុត្វាន សុបដិច្ឆន្តោ បារុបិត្វាន សាធុកំ,
បត្តត្ថាយ បសារេសិ ជាលាកុលករញ្ជិនោ;
លោកនាថប្បភាវេន តតោ បត្តមធុព្ពតោ,
បាណិ សរោរុហស្សន្តោ សម្បត្តោសិ តមគ្គហិ;
តតោ សសិស្សកោ នាថោ ឧគ្គន្ត្វា គគនង្គនំ,
នានាវណ្ណម្ពុទេ តត្ថ មទ្ទន្តោ គន្តុមារហភិ;
តតោ សម្ពុទ្ធ ទេហស្មា និក្ខន្តាសុំ ឆ រំសិយោ,
ហេមកណ្ណិកតោ យាត មណិគោបានសី យថា;
ពាណិន្ទីវរ បុប្ផេហិ មេវ’កិន្ទមណិហិ ច,
ឆាទេន្តិ វិយ នក្ខត្តា នីលំ’សុ មុនិទេហតោ;
៦៦២. ¶
ចម្បកុទ្ទាលមាលាភី ហេមចុណ្ណម្ពរេហិ ច,
បូរយន្តិ វិយាសង្គ បីតំសូ ជិនទេហតោ;
ភណ្ឌីបុប្ផកទម្ពេហិ លោហិតង្កមណិហិ ច,
លោហិតាភា បបូរេន្តិ ទិសា’គា មុនិទេហតោ;
ហារ មល្លិក មាលាហិ សោមំសុ ផលិកាទិហិ,
បូរយន្តិ វិយាសង្គ ឱទាតា មុនិទេហតោ;
បិញ្ជុមញ្ជេដ្ឋរាសីហិ បទុមាភមណីហិ ច,
ទិសំ ឆាទយមានាគា មញ្ជិដ្ឋាភា ជិនង្គតោ;
នេកិន្ទចាប កិណ្ណំវ ទិវសំ រតនុត្ថតំ,
ចិត្តបដំវ មុញ្ចន្តំ មិស្សាភាគា ជិនង្គតោ;
គិរិកូដ កូដាគារ មត្តា ឆព្ពណ្ណ រំសិយោ,
អាវេលវេលា ធាវន្តិ ទិប្បមានេតរេតរា;
គច្ឆមានា’ហនិត្វាន ចក្កវាឡ សិលុច្ចយេ,
ឧគ្គន្ត្វា បរតោ យន្តី នីរ និជ្ឈរ សន្នីភា;
សម្មុខេ សម្មុខេ តាយោ រុក្ខបព្ពត អាទយោ,
ការយន្តា សកំ វណ្ណំ ធាវន្តា’បិ ច សិន្ធវោ;
ឧទ្ធមុគ្គតរំសីហិ រញ្ជិតា ជលទា តទា,
នានាវណ្ណេ បុនេវាសិ នូតនោ រវិមណ្ឌលោ;
ជិនប្បហា បវាហេសុ និមុគ្គា ទេវតា គតា,
បូជេតុំវ និជត្តេហិ នានាវណ្ណា សិយុំ តទា;
បវិដ្ឋា ពុទ្ធរំសីនមន្តរំ ទេវធីតរោ,
អសញ្ជានីយ មុយ្ហិំសុ មុហុត្តំ អត្តនោ ធវំ;
សុរា សុរោរគ ព្រហ្ម សិទ្ធ វិជ្ជាធរាទយោ,
ចាមរច្ឆត្តកេតុហិ បូជយន្តា ជិនន្ត្វគុំ;
អគ្ឃិកំ បន្តិយោ កេចិ តោរណូបរិ តោរណេ,
ឃដទីបាលិយោ តន្ថ ករោន្តិ អភិតោ’ភិតោ;
បាទបដេ បត្ថរន្តិ វិតត្វន្តិ វិតានកេ,
តត្ថូបរិ អនេកានី កុសុមានោ’កិរន្តិ ច;
៦៧៦. ¶
កតមំ ទេវលោកន្នុយាតិ លោកគ្គនាយកោ,
យាតិ កិំ ពុហ្មលោកន្នុ អម្ហាកំ ភវនន្នុ ខោ;
កត្ថ នុ ខោ ទេវទេវោ កស្សនុគ្គហពុទ្ធីយា,
យាតី’តិ កង្ខិតា កេចិ សំសរន្តិ ឥតោចិតោ;
មាបេត្វា អភិតោ មគ្គេ មណ្ឌបេ រតនាមយេ,
សយនាសនំ បញ្ញបេត្វា កាចិ តិដ្ឋន្តិ ទេវតា;
តហិំ តហិំ បដ្ឋបេន្តា សុធន្ត មធុរោទកំ,
យាវមានា ជិនំ កេចិ តិដ្ឋន្តិ ច មហន្តិ ច;
ឯវំ មហាមហេ នាថោ វត្តមានេ អនូបមេ,
ជលំ សម្ពុទ្ធសិរិយា នូតនោ សូរិយោ វិយ;
ព្រហ្មសេនាភិតោ យាន ព្រហ្មាវាថ សហម្បតិ,
សុរសេនាភិតោ យាន សក្កោវ សមលង្កតោ;
គគាលិមភិតោ យាន គហង្គា មណិ សន្និភោ,
ធតរដ្ឋខគិន្ទោវ ហំសសេនាលិ បុព្ពគោ;
អបេត រាគទោសេហិ វីតមោហេហិ សព្ពសោ,
បដិសម្ភិទត្ត សម្បត្ត សាវកេហិ អនុគ្គតោ;
យេសំ យេសំ មនស្មិំ យំ យមត្ថិ កិញ្ចិ សំសយំ,
តេសំ តំ តំ បណុទេន្តោ ទេសនាយ សុធាសិនំ;
តត្ថ តត្ថានុរូបេន បាដិហារិយ កម្ពុនា,
លោកស្ស នយនាលី សោ តោសស្សុសុ និមុជ្ជយំ;
សម្បត្តោ’លង្កតំ លង្កមថាគុ ផណិនោ តទា,
បដិមគ្គំ ករោន្តា តេ តត្ថ តត្ថ មហាមហំ;
ឧរគានមន្តរេ ទេវា ព្រហ្មាសុំ តេសមន្តរេ,
ឯវំ សម្មិស្សកោ លោកេ ព្រហ្មលោកា បបូរយិ;
យេ បស្សន្តិ ជិនំ តត្ថ សសិស្សំ សិរិយា ជលំ,
សុលទ្ធា តេហិ នេត្តានិ តេសមក្ខីនិ លោចនា;
យេ សុណន្តិ តទា ធម្មំ ធម្មិស្សរ បភាវិតំ,
សុលទ្ធា តេហិ សោតានិ តេសំ សោតានិ សោតកា;
៦៩០. ¶
យេ លបន្តិ តទា ពុទ្ធគុណញ្ហិ គុណភូសណា,
សុលទ្ធា តេហិ វេ ជិវ្ហា តេសំ ជិវ្ហា រសញ្ញកា
យេ វន្ទន្តិ ជិនំ យន្តំ សសង្ឃំ គគនង្គនេ,
សុលទ្ធា តេហិ ហត្ថានិ តេសំយេវ ភុជា ភុជា;
តទា តថាគតំ ទិស្វា យេ សន្តុដ្ឋា តថាគតំ,
តថាគតានំ សព្ពេសំ យោ តោសោ ហោតុ សព្ពទា;
គតោ កល្យាណីយំ នាថោ មហេន្តេវំ សទេវកេ,
តេសំ បូជាវិធានំ កោ មុខេនេកេន ភាសតិ;
តតោ គង្គា មនុញ្ញញ្ហិ សម្បត្តំ តំ សបុត្តកំ,
តរង្គ មុទុ ពាហាហិ គហេត្វា ចរណម្ពុជេ;
បាទេ បក្ខាលយិ សម្មា ផេណ បុប្ផុបហារិកា,
តតោ តតោតុំ គណ្ហិត្វា អកា ទេហស្សនុគ្គហំ;
តតោ សោ យាចិតោ សត្ថា នាគសង្ឃេហិ វន្ទិយ,
អគមា មណ្ឌបំ រម្មំ មនោនន្ទនមាវហំ;
គន្ត្វា មណ្ឌប មជ្ឈម្ហិ ពុទ្ធារហ មហាសនេ,
និសីទោភាសយំ អាសា រវីវ ឧទយាវលេ;
តតោ ភិក្ខុ និសីទិំសុ បត្ត បត្តាសនេ តទា,
ពភាស មណ្ឌបំ’តីវ សរំវ បទុមាកុលំ;
ជននេត្តាលិនោ’គម្ម វសី សោម្មមុខម្ពុជេ,
បតន្តា កុសលាមោទេ គណ្ហន្តា តិត្តិនោ គតា;
តថា សភិក្ខុកា នាគា មុនិនោ រូបសាគរេ,
នេត្តិន្ទ មណិនាវាហិ បារំ គន្តុំ ន តេ បភុ;
តតោ សសង្ឃំ សុគតំ សជនោ មណិ អក្ខិកោ,
សក្កច្ចំ សកហត្ថេហិ អន្នបានេន តប្បយី;
អថោនីត បត្តបាណិម’ច្ចយិត្វា តថាគតំ,
ភត្តិនិន្នោ និមន្តេសិ ទេសនត្ថានុមោទនំ;
តតោ ព្រហ្មស្សរោ សត្ថា និច្ឆរំ ព្រហ្មឃោសនំ,
វិញ្ញាបេន្តោ ជនេ សព្ពេ សកសទ្ទេន ទេសនំ;
ទេសេស្វេវំ ជិនោ ធម្ម’មនិលាសនកាទិនំ,
បីតិបាមោជ្ជ ជននំ និព្ពាណាមត’មាវហំ;
ភោ ភោ សុណាថ ភុជគា ភវសាគរម្ហិ
បាបារិនក្កមករាកុល ទុគ្គមម្ហិ,
មគ្គា ជនា ខលុ លភន្តិ កទា បតិដ្ឋំ,
ឱហាយ ពុទ្ធថិរសារតរិំ វិសាលំ;
លទ្ធាន ទុល្លភតរំ មុនិបាតុភូត
កាលំ ចិរេន ភុជគា ន បមាទយិត្ថ,
ជាតី ជរា មរណ ទុក្ខ បរិទ្ទវា ច
សំសារិកស្ស ន តតោប’គតស្ស ហោតិ;
តារុញ្ញមម្ពុជសិរិំវ បរិត្តកាលំ
បាណំ តុសារលវ’សារតរំ ជនានំ,
ភោគំ ទធាតិ ជលធិម្ហិ តរង្គភង្គិំ
និច្ចំ មនោ ទហតិ សោកសិខីភិ នានា;
កត្វាន រាគមិសយោ’បិ ខគា ទុបញ្ញា
ថិរូបិ នារិកុសុមេសុបិ រូបគិទ្ធា,
បត្តា’នយំ ខលុ បុរេ បរិហីន ឈានា
រូបេ ន រជ្ជថ តតោ ខលុ សាធុបញ្ញា;
សទ្ទានុរាគមនុគោបិ បុរេ សិខណ្ឌី
សុត្វាន មោរិ មធុរំ គិរមញ្ជិតង្គោ,
វ្យាធស្ស ហត្ថមគមាសិ ភវេសុ តស្មា
នត្ថេវ សទ្ទសមទុក្ខករំ ជនានំ;
ឱហាយ នេកកុសុមេសុ បរាគរាគំ
មត្តេភកុម្ភ មគមា មទគន្ធលុទ្ធោ,
ភិង្គោ បភគ្គ តនុកោ ករិកណ្ណតាលា
នត្ថេវ គន្ធសទិសំ តិភវេសុ បាសំ;
គម្ភីរ នីរធិភវោ បវុរាសនោ’បិ
មិច្ឆោ គិលិត្វ ពលិសំ រសគេធហេតុ,
បប្បោតិ ទុក្ខមតុលំ ន រសេសុ សាត
មត្ថិតិ មន្ត្វ បជភាថ រសេសុ គេធំ;
៧១២. ¶
ភោ ពុហ្មលោកា’គត សុទ្ធសត្តោ
ពុទ្ធត្តមេវ និយតោ អបិ ពោធិសត្តោ,
ថិសង្គមាយ បរិហាយិ សរជ្ជតោ’បិ
តស្មា ហិ ផស្សសទិសោ អនយោ នវត្ថិ;
ភេរណ្ឌ បេលក កបុ’ទ្ទក ហេតុហីន
សត្តាបិ ទានរុចិ ទានមណិប្បភាវា,
បត្តា’បវគ្គ វរសារបុរំ ភុជង្គា
កោ នប្បទាតិ ធនិកោ សិវ’មេសមានោ;
បាលេត្វ សីលម’មលំ វិសកណ្ឋិកាបិ
ឥន្ទស្ស នន្ទនវនេ’សិ បិយា មហេសី,
តស្មា បសត្ថវិភវំ យទិ បត្ថយវ្ហោ
បាលេថ សីលម’មលំ ខលុ ជិវិតំ’វ;
សគ្គោ វិសាល រតនាលយ សម្បកិណ្ណោ
សានន្ទ’មន្ទ សុរសុន្ទរិ សុន្ទរោ សោ,
ផុល្លម្ពុជាករ វនាទិហិ នន្ទនីយោ
តត្ថាមរា វិយ’មរា’វិរតំ រមន្តិ;
តម្ហាបិ ភោ រុចិរ ព្រហ្មនិកាយ ភុតិ
រម្មា តតោបិ មហិតំ អមតំ វរិដ្ឋំ,
តស្មាត្តកាម និរតា ជនតា សបញ្ញា
តណ្ហក្ខយាយ សតតំ វីរិយំ ករោថ;
ឯវំ សទ្ធម្មមគ្គំ វរមតិ សុគតោ ទេសយិ បន្នគានំ
សុត្វា តេ សម្បហដ្ឋា មហមហមករុំ និជ្ជរាទីហិ សទ្ធិំ,
តេសំ វេ ទេសនាយំ សុរវិដបិ សមា សាត្ថិកា តត្ថ ជាតា
សោ នាថោ តញ្ច ធម្មំ ភគវតិ តនយា តេ ច វោ បាលយន្តុ
កល្យាណិ ទេសាគមនំ.
៧១៨. ¶
នគាធិរាជេ សុមនាភិធានេ
វសំ សុមេធោ សុមនាភិធានោ,
ទេវោ តទា’គម្ម សបារិសជ្ជោ
កល្យាណិយំ តត្ថ ផណីហិ សទ្ធិំ;
ទត្វា’បវគ្គស្ស និទានទានំ
សុត្វាន ធម្មំ សុតិសីតិភុតំ,
បហដ្ឋចិត្តោ ឧបគម្ម ពុទ្ធំ
នត្វាហ ឯវំ កតបញ្ជលីកោ;
ន វេ ផណីនំ នបិ មានុសានំ
នានិម្មិសានំ ន បិតាមហានំ,
ហិតត្ថ មេវាខិល លោកនាថា
ជាយន្តី លោកេ ករុណាគុណគ្គា;
អន្តោគធា នូន មយម្បិ តុយ្ហំ
ទយាយ តស្មា ផណីនំ វិមេសំ,
ករោហិ មយ្ហំ ភវនម្ហិ ធីរ
បាទំ’សុនា’តីវ បវិត្តរូបំ;
យោ’យំ នគោ ទិស្សតិ’តោ បុរត្ថ
ភុមង្គនា មោលិសិរិំ វហន្តោ,
សមន្តកូដោតិ សមន្តចក្ខុ
ជានាតិ លោកោ វសតិំ មមេតំ;
យោ នីល នានា វនរាជិ រាជិតោ
អាសារ ធារា គិរិ និជ្ឈរាកុលោ,
អាបីត នីលារុណ បល្លវាវលី
ជិមូតកូដោ វិយ ភាតិ ឧគ្គតោ;
យោ សិន្ធុវារិំ ឧរសា បភេជ្ជ
អាគម្ម តេ បាទបណាម ហេតុ,
វិជ្ជោតមានោ វិយចក្កបាណិ
មហាតិ តុង្គគ្គ ធរាធរិន្ទោ;
៧២៥. ¶
គង្គាវធូ កុដកិរីដធារី
សាមន្ត សេលិន្ទ ចមូបតីកោ,
យោ’យំ ធរាធារ មហាមហីបោ
រ រាជ លង្កា នគរង្គណម្ហិ;
បារោហ ទន្តោ ចិតកូដ កុម្ភោ
អនេក សោណ្ឌិក្ខ សវន្តិ ហត្ថោ,
យោ និជ្ឈរាសារ មទប្បវាហោ
គជោរិវា’ភាតិ សុរាធិបស្ស;
សម្ផូល្ល បុប្ផត្ថពកា’នបត្តា
សត្ធត្ត រត្តង្កុរមោលិមាលា,
កន្តាលតា’លិង្គិត ខន្ធទេហា
តិដ្ឋន្តិ ភូបាវ យហិំ កុជិន្ទា;
សិទ្ធង្គនា រត្តបទម្ពុជាលី
សម្ហិន្ន ហត្ថាភរណាលិ យុត្តា,
កេកីកលាបុប្បល មាលមាលី
សិលាតលាកញ្ជ និភន្តិ យត្ថ;
មង្គុរ បាឋីន សវង្ក សិង្គុ
រោហិច្ច មុញ្ជា?មរ បាវុសេហិ,
កុលីរនក្កាទ’និមេសកេហិ
និកីឡីតំ ទទ្ទរ រត្តបេហិ;
និច្ចញ្ហិ សំរាវ វិរាចិតានំ
ពលាក កាទម្ព កទម្ពកានំ,
អាបានសាលា វិយ សារសានំ
ហំសាលិនំ មង្គល វាសភូតំ;
និរន្តរាមោទ មុទាវគេហិ
សុផុល្ល កោកាស’រវិន្ទកេហិ,
សោគន្ធិ’កិន្ទីវរ កេរវេហិ
កិញ្ជក្ខ ឆន្នណ្ណតលេហិ ចិត្តំ;
៧៣២. ¶
សីតច្ឆ សាតោទក សម្បបុណ្ណ
សរោជិនី លង្កត ភុមិភាគោ,
យោ’យំ បុរេ ភាតិ មនុញ្ញរូបោ
សមន្តកូដោ ស សមន្តកូដោ;
ទលិត វិបិនសណ្ឌា យត្ថ សេលេ សមន្តា
សមុបគត ជនានំ ចិត្តមាមោទយន្តិ,
មធុក វដ ករេរិ ពោធិ ជម្ពីរ ភល្លិ
ខទិរ’ភយ កទម្ពា ផុល្ល សេល្លូ បលាសា;
បណស’មត បិលក្ខា កណ្ហវណ្ដ’ក្ខ ចិញ្ចា
លពុជ ពទរិ នីបា ផន្ទនិ’ន្ទីវរាវ
មកុល’សន បិយាលា គទ្ទភណ្ឌ’ជ្ជុនា ច
កមុក សល្ល តិន្ទុ’ទុម្ពរម្ពស្ស’កណ្ណា;
បុន្នាគ ចម្បក ទុមុប្បល ទាឌិមា ច
ខជ្ជូរិ តាល គិរិមល្លិក’សោក តាលា,
ហិន្តាល នាគ និវុលា យុគបត្ត’រិដ្ឋ
សេតម្ព ឯរវតកាបិ ច កេតកា ច
សមផុល្លភណ្ឌិ សុមន’ជ្ជក យូថិកា ច
វាសន្តិ ចិត្តក ជបា រវិមាលតី ច,
កុន្ទស្ស’មារក កុរណ្ឌក ពីជបូរ
សេផាលិកា ច តិណសូល សមីរណា ច;
វោចុ’ច្ជុ កីចក ហលិទ្ទិ វិឡង្គិ ពិម្ពិ
នីលី វចា’តិវិសាលាពុ ច នាគវល្លី,
វល្លីហ សារទ’បរាជិតវារុ’សីរា
ផលាទិ នេក វនរាជិ វិរាជិតោ សោ;
តិដ្ឋន្តិ កេចិ តរវោ សុរភិំ កិរន្តា
តត្ថេវ កេចិ ផលិតា មធុរប្ផលានិ,
អន្ទោលិតា ផលិតបល្លវិតា លតាយោ
សន្ធារយំ វិដប ជត្តុសុ ភន្តិ កេចិ;
៧៣៩. ¶
សាមន្តគេ ជនគណេ សតតំ ទុមិន្ទា
សម្បីណយន្តិ ទលិតា ផលិនោ ច យស្មិំ,
តេ អវ្ហយន្តិ វិយ លោចន គោចរេហិ
វាតេ’រិតេហិ តរុណារុណ បល្លវេហិ;
តស្មិំ វនេ វនសុរា និជវសុន្ទរីហិ
រម្មេ សិលាតលទហេ សិកតាតលេ ច,
នច្ចន្តិ តន្តិ តុរិយានិ ច វាទយន្តិ
គាយន្តិ មាលភរិនោ សតតំ បតីតា;
សិទ្ធា ច សិទ្ធវនិតា ហិ តហិំ តហិំ តេ
ទិព្ពន្តិ បុប្ផផល បត្តរសាហិនន្ទិ,
អច្ឆន្តិ តត្ថ គិរិបាទប រាមណេយ្យេ
យោគេហិ សង្គត មនា ពហិតាបសាបិ;
តស្មិំ វនេ ហរិណ រោហិត បុណ្ឌរីក
គោកណ្ណ សល្ល សស ជម្ពុក សូករា ច,
សាខាមិគេ’ណិវគ ពព្ពុ រុរូ កុរុង្គ
គោធា’ខុ បម្បក កបី គវយា ច’នេកា;
តេ វគ្គ វគ្គ ចរិនោ ហយមារកាទី
នានា ចតុប្បទគណា មុទិតា វសន្តិ,
បក្ខីបិ កោសិយ កបោតក នីលគីវ
ធង្កា’ដ លាប បរបុដ្ឋ មធុព្ពតាវ;
និជ្ជិវ្ហ ទិន្ទិហ ចកោរក សាឡិកា ច
ចក្កវ្ហ កីរ កុររា កុលលា ច កង្កា,
ចិត្រច្ឆទា មធុរ កូជក នេកបក្ខី
សង្គម្ម យត្ថ និវសន្តិ មនុញ្ញរូបា;
តេសំ វនន្តមថ នាដកមណ្ឌលា’ច
គីតាលយំ វិយ អហោសិ ច គាយកានំ,
អាបានភុមិ សទិសំ មិគបក្ខិកានំ
និច្ចុស្សវំ រតិករំ នយនាភិរាមំ;
៧៤៦. ¶
ឯវំ វិធោ វិបិនរាជិ វិរាជិតេហិ
កូដេហិ នេកសុរ សុន្ទរិ មណ្ឌិតេហិ,
អត្យុច្ច នីលសិខិគីវ សមាន វណ្ណោ
ឯសោ សមន្តគិរិ មេ វសតី មុនិន្ទ;
ឯវំ បតីត មនសោ សុមនាភិធានោ
វត្វាន នត្វមសមំ គមនោបយុត្តំ,
កាសាថ សោបិ មុនិ តស្ស វចំ បដិច្ច
សព្ភិក្ខុ និក្ខមិ ជិនោ គគនាយនម្ហិ;
និច្ចេតនាបិ គិរិបាទប អាទយោបិ
នាគា សុបណ្ណ មិគ បក្ខិក ហេតុកាបិ,
វិជ្ជាធរាមរ’សុរា ចតុរាណនាបិ
សង្គម្ម’កំសុ សុមនា មហមព្ភុតំ តេ;
មុនិន្ទេ បយន្តេ សមិទ្ធំ តិលោកំ
គិរិន្ទាភិនន្ទា ទុមិន្ទា បពុទ្ធា,
មិគិន្ទា សុតុដ្ឋា ខគិន្ទា សុឃុដ្ឋា
បវុដ្ឋោ មហិន្ទោ បណដ្ឋោ និទាឃោ;
គច្ឆន្តេ គគនាយនេន សុគតេ ភានុ’សិ សន្តោ តទា
វារេសុំ សូរិយាតបញ្ច ជលទា សិញ្ជិំសុ ភុម្យា ជលំ,
មន្ទាមន្ទ សុគន្ធ មុទ្ធ បវនោ បាបេតិ សិតំ សុខំ,
ទេវាទិ ធជ ឆត្ត ចាមរករា បូជេន្តិ មានេន្តិ ច;
សន្នីរ ហិន្តាល’គ សិន្ទិ បូគ
តាលម្ពសាលាទិ មហីរុហិត្ទា,
តិដ្ឋន្តិ តេ ចាមរហត្ថកា’វ
បុប្ផេហិ ឆន្នោ គគនង្គនោបិ;
អនេន វិធិនា ជគទេក នាថោ
បវត្តមានេសុ មហាមហេសុ,
ទិសញ្ច វិទិសំ បរិបូរយន្តោ
ជព្ពណ្ណរំសីហិ អគា នគិន្ទំ;
៧៥៣. ¶
តស្មិំ សមន្តនគមុទ្ធនិ លោកនាថោ
ឆព្ពណ្ណរំសិ និករំ ទិសិ បត្ថរន្តោ,
ភិក្ខូហិ សោ បរិវុតោ បរសាគរន្តំ
ឱលោកយំ ឋិតិមកាសិ អអនោមវណ្ណោ;
លង្កាវធូ សុមនកូដ កិរីដ កូដំ
សជ្ជេសិ’នគ្ឃ ជន រាជ មណី មហន្តោ,
ឥច្ឆត្ថទំ សិវទមប្បដិមំ តិលោកេ
តំ’ទានិ ភោ ភជថ សេវថ សព្ពកាលំ;
កាសុំ តទា សុរវរា សុរសុន្ទរីហិ
លង្កាយ សេលសិខរេសុ មហាសមជ្ជំ,
វជ្ជិំសុ ភេរិ វិកតី សយមេវ សព្ពា
ភស្សិំសុ ទិព្ពកុសុមាភរណា នភម្ហា;
លង្កម្ពរំ និខិលមាសិ ច ឆត្តឆត្តំ
នានា វិរាគ ធជ កេតុ សមាកុលញ្ច,
នានាសុគន្ធ កុសុមាទិ ទិសន្តរាលំ,
នានគ្ឃិកាវលិ វិរាជិត មន្តឡិក្ខំ;
តស្មិំ ទិនេ’សិ រតនំ មណិតោរណេហិ
ទីបាលិ បុណ្ណឃដបន្តីហិ ទស្សនីយំ,
សម្ពុទ្ធ ទេហបរិតោគត ឆប្បភាហិ
រត្តំ នភាវនិ ចរាចរ សព្ពទព្ពំ;
មាលាវតំស សមកា គិរយោ សមន្តា
ហុត្វា នមន្តិ ច ភមន្តិ សចេតនា’វ,
សព្ពេបិ តត្ថ តរវោច លតាទយោ ច
នច្ចន្តិ ទិព្ពនដកា វិយ ឱនតគ្គា;
ឯវំ តទា មហត វិម្ហយ បាដិហេរេ
ពុទ្ធានុភាវ ជនិតេ ឥធ វត្តមានេ,
តត្វាន ធីរចរណំ សមនោ សុធាសី
ឯវំ វទី បរម បិតិមនោ ឧទគ្គោ;
៧៦០. ¶
យេ តេ មុទុ កោមល រត្តបាទា
សុរត្ត ផុល្លម្ពុរុហោបមានា,
វដ្ដានុបុព្ពាយត អង្គុលិកា
សុតម្ពតុង្គគ្គ នខាវលីកា;
សុវណ្ណកុម្មុ’ន្នត បាទបិដ្ឋិ
និគុឡ្ហ គោប្ផាយត បណ្ហិភាគា
សមច្ឆមាយំ សកលំ បតិដ្ឋិតា
ន លិម្បតេ សុច្ឆវិតា រជាទិ;
សម្មត្ត ហត្ថោសភ ហំស សីហ
សមាន លីលាយ យហិំ បយាតិ,
និន្នុន្នតា ភេរិតលា’វ ភុមិ
ហោតាថ បុប្ផាទិ សុមណ្ឌិតា ច;
អបេន្តិ មគ្គា សយមេវ ខាណុ
សកណ្ដមូលា កឋលា ច សព្ពេ,
គម្ភីរ នីរាបគ បង្កទុគ្គា
ហិត្វា សភាវំ រមណីយមេន្តិ;
វជន្តិ ភុមិំ គិរយោ បុរត្ថ
បសារិតេ បាទវរេ ជិនស្ស,
និព្ពាតិ អគ្គី នរកោទរេបិ
គណ្ហន្តិ បាទេ បទុមាទយោ ច;
ឥទញ្ហិ តេ បាទតលេ យតីស
សនាភិ នេមិ ឃដិកាវលីហិ,
សុសណ្ឋិតំ ចា’រសហស្សវន្តំ
សន្ទិស្សតេ ចក្កវរំ មហន្តំ;
តមេវ ចក្កំ បរិវារយិត្វា
សិរិវច្ឆ សោវត្ថិ’វតំសកា ច,
បាសាទ ភទ្រាសន បុណ្ណបាតិ
សិតាតបត្តាសិ មយូរហត្ថា;
៧៦៧. ¶
នីលាទិភេទា កមលុប្បលា ច
សមេរុ សត្តទ្ទិ មហាសមុទ្ទា,
សត្តាបគា សត្ត មហាសរា ច
ហិមាលយោ ចក្កវាឡទ្ទិកោ ច;
ចន្ទក្កតារា ច ឆទេវលោកា
បិតាមហាវាស មនុស្សលោកំ,
សុវណ្ណ នាវា សិវិកា ច សង្ខំ
កេលាសសេលំ ធជតោរណា ច;
ចិន្តាមណុណ្ហីស សវច្ឆ ធេនូ
មីនទ្វយំ ចក្កវត្តិ សសេនោ,
សីហ’ស្ស មាតង្គ វិយគ្ឃរាជា
ហំសោសភោ កិម្បុរិសោ មយូរោ;
កោញ្ចា ច ឯរាវណ ហត្ថិរាជា
សចក្កវាកា មករាទយោ ច,
នានា មហាមង្គល លក្ខណា តេ
វិរោចមានា វិលសន្តិ និច្ចំ;
ជាតក្ខណេ យស្ស មហិំ បភេជ្ជ
វិសាល សត្តុទ្ទយ បង្កជានិ,
បដិគ្គហេសុំ ចរណានិ យានិ
តេ តានិមានច្ឆរិយានិ លោកេ;
វន្ទាបនត្ថាយុ’បនីតកាលេ
បិតូហិ តេ ទេវល តាបសិន្ទំ,
បាទានិ គន្ត្វាន ជដាសុ តស្ស
អាសុំ តវេ’តង្ឃិយុគំ អហោ ភោ;
សុទ្ធោទនវ្ហស្ស នរាធិបស្ស
សន្តោស តោយេហិ បបូរិតស្ស,
សិរោ វិសុទ្ធម្ពុ រុហាករស្ស
សរោរុ ហាសុំ ចរណានិ តុយ្ហំ;
៧៧៤. ¶
យេ ចង្កមេ ចង្កមណាវសានេ
ឱនម្ម មេរូទយ បព្ពនិណ្ទា,
បដិគ្គហេសុំ ចរណានិ យានិ
តេ តានិមា’នច្ឆរិយានិ លោកេ;
យំ វន្ទមានោ តិទិវាធិបោ សោ
យស្សានុភាវេន គតាយុកោបិ,
សកិយឋានេ’សិនបុនាបិ តេ’វំ
បាទម្ពុជំ ធីរ!មហានុភាវំ;
ទេហីនមគ្គោបិ និសាករារិ
មានុន្នតោ សោ សយិតស្ស តុយ្ហំ,
បាទស្ស អន្តម្បិ ន សក្ខិ ទដ្ឋុំ
អច្ឆេរ រូបំ ឥទមង្ឃិកញ្ជំ;
គង្គាយ គង្គាបតិ សន្និធានេ
តីរេ តទា នម្មទ ជិម្ហគស្ស,
បាទស្ស លញ្ឆំ អករី មុនិន្ទ
មយ្ហំ’បិ ហោតំ ករុណា តវេសា;
អារាធិតោ សច្ចក តាបសេន
អកា តុវំ សច្ចក ពទ្ធសេលេ,
បាទស្ស លញ្ឆំ ជគតោ ហិតាយ
មយ្ហម្បិ ហោតំ តមនុគ្គហន្តេ;
សុត្វាន នាថោ គិរមេតមស្ស
បស្សំ មហាភុតិ’មនាគតេសុ,
លោកស្ស លោកេហិ មហីយ មានោ
អកាសិ វាមេន បទេន លញ្ឆំ;
សម្ពោធិតោ អដ្ឋម សារទស្មិំ
វេសាខមាសេ មុណិ បុណ្ណមាយំ,
បាទស្ស’ភិញ្ញាណមកា’បរណ្ហេ
សទេវកេ សស្សមណេ មហេន្តេ;
៧៨១. ¶
បតងក្គិកា សិត្ថក មត្ថកម្ហិ
យថង្កិតា ខត្តិយ មុទ្ទិកាយ,
អាសេវ’មេវំ ជិនបាទលញ្ឆំ
សមន្តកូដម្ហិ នមស្សនីយំ;
អកាលមេឃោ ច តតោ បវស្សិ
វស្សិំសុ នានារតនានិ ខម្ហា,
តថា បរិតោ កុសុមម្ពរានិ
សុវណ្ណចុណ្ណានិ ជិនេកវណ្ណា;
តតោ’បគន្ត្វា សុគតេភគាមី
តស្មិំ និតម្ពេ គិរិគព្ភរាយំ,
ទិវាវិហារាយ និសីទិ យត្ថ
សុបាកដំ តំ ភគវាគុហា’តិ;
តតោរហន្តា សុគតោរសា តេ
គន្ធាទិនា សាធុ មហេត្វ សព្ពេ,
វន្ទិត្វ កត្វាន បទក្ខិណន្តំ
តហំ តហំ’កំសុ ទិវាវិហារំ;
លតង្គនាយោ វិដបីធវាន
មាលម្ព សាខាបុថុលំ’សបស្សេ,
សុផុល្ល នមញ្ជូករ មញ្ជរីហិ
នមស្សមានា’វ សទោនតគ្គា;
តិដ្ឋន្តិ រុក្ខា នដកា’វ តត្ថ
សុផុល្ល សាខាករ’មុក្ខិបិត្វា,
នមស្សមានា វិយ ឱនតគ្គា
វត្តន្តិ មានច្ឆរិយានិ និច្ចំ;
តថេវ ឧច្ចាវច បព្ពតា ច
នមស្សមានា វិយ បាទលញ្ឆំ,
តិដ្ឋន្តិ និន្នគ្គ សិខា សមន្តា
ឥទម្បិ និច្ចពភុតមេវ តត្ថ;
៧៨៨. ¶
តស្មិំ នគេ បាទវរង្កិតស្មិំ
ខលមណ្ឌលោកាស បទេសមត្តេ,
សមោសរន្តេ ពហុកេ ជនេបិ
ហោតេវ ឱកាសម,ហោ បទង្កំ;
សមោសរិត្វាន មហេត្វ សត្តេ
និក្ខន្តមត្តេ ជលទា សមេច្ច,
សោធេន្តិ មាល’ម្ពុវហេហិ សាធុ
ឥទម្បិ និច្ចព្ភុតមេវ តត្ថ;
បាទេន ផុដ្ឋស្ស សិលាតលស្ស
ឯតាទិសានច្ឆរិយានិ ហោន្តិ,
លោកេកនាថស្ស អនាសវស្ស
មហព្ភុតំ កោនុ កថំ ភណេយ្យ;
ទិវាវិហារំ ភគវា សសង្ឃោ
កត្វាន តស្មិំ បន កិញ្ចិកាលំ,
មហីយមានេសុ សទេវកេសុ
តតោ គតោ រោហណមម្ពរម្ហា;
តស្មិំ សសង្ឃោ មុនិ ទីឃវាបិយំ
ថូបស្ស ឋានេ បរមាយ ភុមិយា,
គរុំ ករោន្តោ បន តំ មហីតលំ
និរោធភាវេន និសីទិ សត្រជោ;
តតោ’នុរាធំ ភគវា នភម្ហា
គន្ត្វាន ពោធិដ្ឋិតភុមិយា ច,
ឋានេ មហាមង្គលចេតិយស្ស
តថេវ អក្ខន្តិនហិតស្ស ឋានេ;
និសីទិ បត្វាន និរាធបីតិំ
សសាវកោ បេក្ខម’នាគតទ្ធំ,
បតិដ្ឋិតា មេ បន ពោធិធាតុ
ករោន្តិ លោកេ’តិ ជនស្ស វុទ្ធិំ;
៧៩៥. ¶
វុដ្ឋាយ តុដ្ឋោ ភគវា និរោធា
គតោ សិលាថូបវរស្ស ឋានំ,
ឋិតោ តហិំ ធម្មមថុទ្ទិសិត្វា
គតោ នភា ជេតវនំ សុរម្មំ;
ឯវំ សោ ធម្មរាជា ជនហិតវិហិតោ វីត ទោសារិវគ្គោ
លង្ការាមាយ រម្មេ សុមនគិរិសិរេ’កាសិ យំ បាទលញ្ឆំ
តំ វោ សគ្គា’បវគ្គំ ទទតិ មុនិសមំ ចិត្ត មត្តេ បសន្នេ
តស្មា ភោ!ភោ! បហដ្ឋា នមថ មហថ តំ សាធុ សាធុប្បសត្ថំ;
ឥតិ សមន្តកូដ វណ្ណនា និដ្ឋិតា.
គ្រន្ថ សមាប្តិយ.
អនន្តរា សមត្តាយំ សុមណទ្ទិសុ វណ្ណនា,
តថេវ សាធូ សង្កប្បា ខិប្បំ បប្បោន្តុ បាណិនំ;
យោ យាចិតោ’រញ្ញវាសី គុណាធារ សុធីមតា,
រាហុលត្ថេរនាមេន វិស្សុតេន មហីតលេ;
ភុវនោទរម្ហិ បញ្ញាតោ រវីវម្ពរ មណ្ឌលេ,
អរញ្ញរតនានន្ទ មហាថេរោ មហាគណី;
ជីវិតំ វិយ យោ សត្ថុសាសនស្ស មហាកវី,
សារោ សុប្បដិបត្តីសុ សត្ថសាគរ បារគោ;
តស្ស សិស្សោ’សិ យោ វិប្បគាម វំសេក កេតុកោ
ញាតាគមោ’រញ្ញវាសី សីលាទិ គុណភូសណោ;
យោ’កា សីហលភាសាយ សីហលំ សទ្ទលក្ខណំ,
តេន វេទេហថេរេន កតាយម្បិយសីលិនា;
សិទ្ធិរត្ថុ.