📜
នមោ តស្ស ភគវតោ អរហតោ សម្មាសម្ពុទ្ធស្ស
វិនយបិដកេ
ចូឡវគ្គបាឡិ
១. កម្មក្ខន្ធកំ
១. តជ្ជនីយកម្មំ
១. តេន ¶ ¶ ¶ ¶ សមយេន ពុទ្ធោ ភគវា សាវត្ថិយំ វិហរតិ ជេតវនេ អនាថបិណ្ឌិកស្ស អារាមេ. តេន ខោ បន សមយេន បណ្ឌុកលោហិតកា ភិក្ខូ អត្តនា ភណ្ឌនការកា កលហការកា វិវាទការកា ភស្សការកា សង្ឃេ អធិករណការកា, យេបិ ចញ្ញេ ភិក្ខូ ភណ្ឌនការកា កលហការកា វិវាទការកា ភស្សការកា សង្ឃេ អធិករណការកា តេ ឧបសង្កមិត្វា ឯវំ វទន្តិ – ‘‘មា ខោ តុម្ហេ, អាយស្មន្តោ, ឯសោ អជេសិ. ពលវាពលវំ បដិមន្តេថ. តុម្ហេ តេន បណ្ឌិតតរា ច ព្យត្តតរា ច ពហុស្សុតតរា ច អលមត្តតរា ច [អលមត្ថតរា ច (ស្យា. ក.)]. មា ចស្ស ភាយិត្ថ. មយម្បិ តុម្ហាកំ បក្ខា ភវិស្សាមា’’តិ. តេន អនុប្បន្នានិ ចេវ ភណ្ឌនានិ ឧប្បជ្ជន្តិ ¶ ឧប្បន្នានិ ច ភណ្ឌនានិ ភិយ្យោភាវាយ វេបុល្លាយ សំវត្តន្តិ. យេ តេ ភិក្ខូ អប្បិច្ឆា…បេ… តេ ឧជ្ឈាយន្តិ ខិយ្យន្តិ វិបាចេន្តិ – ‘‘កថញ្ហិ នាម បណ្ឌុកលោហិតកា ភិក្ខូ អត្តនា ភណ្ឌនការកា កលហការកា វិវាទការកា ភស្សការកា សង្ឃេ អធិករណការកា, យេបិ ចញ្ញេ ភិក្ខូ ភណ្ឌនការកា ¶ កលហការកា វិវាទការកា ភស្សការកា សង្ឃេ អធិករណការកា តេ ឧបសង្កមិត្វា ឯវំ វក្ខន្តិ – ‘មា ខោ តុម្ហេ, អាយស្មន្តោ, ឯសោ អជេសិ. ពលវាពលវំ ¶ បដិមន្តេថ. តុម្ហេ តេន បណ្ឌិតតរា ច ព្យត្តតរា ច ពហុស្សុតតរា ច អលមត្តតរា ច. មា ចស្ស ភាយិត្ថ. មយម្បិ តុម្ហាកំ បក្ខា ភវិស្សាមា’តិ. តេន អនុប្បន្នានិ ចេវ ភណ្ឌនានិ ឧប្បជ្ជន្តិ ឧប្បន្នានិ ច ភណ្ឌនានិ ភិយ្យោភាវាយ វេបុល្លាយ សំវត្តន្តី’’តិ.
២. អថ ខោ តេ ភិក្ខូ ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ. អថ ខោ ភគវា ឯតស្មិំ និទានេ ឯតស្មិំ បករណេ ភិក្ខុសង្ឃំ សន្និបាតាបេត្វា ភិក្ខូ បដិបុច្ឆិ – ‘‘សច្ចំ កិរ, ភិក្ខវេ, បណ្ឌុកលោហិតកា ភិក្ខូ អត្តនា ¶ ភណ្ឌនការកា កលហការកា វិវាទការកា ភស្សការកា សង្ឃេ អធិករណការកា, យេបិ ចញ្ញេ ភិក្ខូ ភណ្ឌនការកា កលហការកា វិវាទការកា ភស្សការកា សង្ឃេ អធិករណការកា តេ ឧបសង្កមិត្វា ឯវំ វទន្តិ – ‘មា ខោ តុម្ហេ, អាយស្មន្តោ, ឯសោ អជេសិ. ពលវាពលវំ បដិមន្តេថ. តុម្ហេ តេន បណ្ឌិតតរា ច ព្យត្តតរា ច ពហុស្សុតតរា ច អលមត្តតរា ច. មា ចស្ស ភាយិត្ថ. មយម្បិ តុម្ហាកំ បក្ខា ភវិស្សាមា’តិ. តេន អនុប្បន្នានិ ចេវ ភណ្ឌនានិ ឧប្បជ្ជន្តិ, ឧប្បន្នានិ ច ភណ្ឌនានិ ភិយ្យោភាវាយ វេបុល្លាយ សំវត្តន្តី’’តិ? ‘‘សច្ចំ ភគវា’’តិ. វិគរហិ ¶ ពុទ្ធោ ភគវា – ‘‘អននុច្ឆវិកំ, ភិក្ខវេ, តេសំ មោឃបុរិសានំ អននុលោមិកំ អប្បតិរូបំ អស្សាមណកំ អកប្បិយំ អករណីយំ. កថញ្ហិ នាម តេ, ភិក្ខវេ, មោឃបុរិសា អត្តនា ភណ្ឌនការកា…បេ… សង្ឃេ អធិករណការកា, យេបិ ចញ្ញេ ភិក្ខូ ភណ្ឌនការកា…បេ… សង្ឃេ អធិករណការកា តេ ឧបសង្កមិត្វា ឯវំ វក្ខន្តិ – ‘មា ខោ តុម្ហេ, អាយស្មន្តោ, ឯសោ អជេសិ. ពលវាពលវំ បដិមន្តេថ. តុម្ហេ តេន បណ្ឌិតតរា ច ព្យត្តតរា ច ពហុស្សុតតរា ច អលមត្តតរា ច. មា ចស្ស ភាយិត្ថ. មយម្បិ តុម្ហាកំ បក្ខា ភវិស្សាមា’តិ? តេន អនុប្បន្នានិ ចេវ ភណ្ឌនានិ ឧប្បជ្ជន្តិ, ឧប្បន្នានិ ច ភណ្ឌនានិ ភិយ្យោភាវាយ វេបុល្លាយ សំវត្តន្តិ. នេតំ, ភិក្ខវេ, អប្បសន្នានំ វា បសាទាយ បសន្នានំ វា ភិយ្យោភាវាយ. អថ ខ្វេតំ, ភិក្ខវេ, អប្បសន្នានញ្ចេវ អប្បសាទាយ បសន្នានញ្ច ឯកច្ចានំ អញ្ញថត្តាយា’’តិ.
អថ ខោ ភគវា តេ [បណ្ឌុកលោហិតកេ (ស្យា.)] ភិក្ខូ អនេកបរិយាយេន វិគរហិត្វា ទុព្ភរតាយ ទុប្បោសតាយ មហិច្ឆតាយ ¶ អសន្តុដ្ឋិតាយ [អសន្តុដ្ឋតាយ (ស្យា.), អសន្តុដ្ឋិយា (សី.)] សង្គណិកាយ កោសជ្ជស្ស ¶ អវណ្ណំ ភាសិត្វា អនេកបរិយាយេន សុភរតាយ សុបោសតាយ អប្បិច្ឆស្ស សន្តុដ្ឋស្ស សល្លេខស្ស ធុតស្ស បាសាទិកស្ស អបចយស្ស វីរិយារម្ភស្ស [វិរិយារម្ភស្ស (សី.), វីរិយារព្ភស្ស (ក.)] វណ្ណំ ភាសិត្វា ភិក្ខូនំ តទនុច្ឆវិកំ តទនុលោមិកំ ¶ ធម្មិំ កថំ កត្វា ភិក្ខូ អាមន្តេសិ – ‘‘តេន ហិ, ភិក្ខវេ, សង្ឃោ បណ្ឌុកលោហិតកានំ ភិក្ខូនំ តជ្ជនីយកម្មំ ករោតុ. ឯវញ្ច បន, ភិក្ខវេ, កាតព្ពំ. បឋមំ បណ្ឌុកលោហិតកា ភិក្ខូ ចោទេតព្ពា, ចោទេត្វា សារេតព្ពា, សារេត្វា អាបត្តិំ [អាបត្តិ (សី. ស្យា.)] អារោបេតព្ពា, អាបត្តិំ អារោបេត្វា ព្យត្តេន ភិក្ខុនា បដិពលេន សង្ឃោ ញាបេតព្ពោ –
៣. ‘‘សុណាតុ មេ, ភន្តេ, សង្ឃោ. ឥមេ បណ្ឌុកលោហិតកា ភិក្ខូ អត្តនា ភណ្ឌនការកា កលហការកា វិវាទការកា ភស្សការកា សង្ឃេ អធិករណការកា, យេបិ ចញ្ញេ ភិក្ខូ ភណ្ឌនការកា កលហការកា វិវាទការកា ភស្សការកា សង្ឃេ អធិករណការកា តេ ឧបសង្កមិត្វា ឯវំ វទន្តិ – ‘មា ¶ ខោ តុម្ហេ, អាយស្មន្តោ, ឯសោ អជេសិ. ពលវាពលវំ បដិមន្តេថ. តុម្ហេ តេន បណ្ឌិតតរា ច ព្យត្តតរា ច ពហុស្សុតតរា ច អលមត្តតរា ច. មា ចស្ស ភាយិត្ថ. មយម្បិ តុម្ហាកំ បក្ខា ភវិស្សាមា’តិ. តេន អនុប្បន្នានិ ចេវ ភណ្ឌនានិ ឧប្បជ្ជន្តិ, ឧប្បន្នានិ ច ភណ្ឌនានិ ភិយ្យោភាវាយ វេបុល្លាយ សំវត្តន្តិ. យទិ សង្ឃស្ស បត្តកល្លំ, សង្ឃោ បណ្ឌុកលោហិតកានំ ភិក្ខូនំ តជ្ជនីយកម្មំ ករេយ្យ. ឯសា ញត្តិ.
‘‘សុណាតុ មេ, ភន្តេ, សង្ឃោ. ឥមេ បណ្ឌុកលោហិតកា ភិក្ខូ អត្តនា ភណ្ឌនការកា…បេ… សង្ឃេ អធិករណការកា, យេបិ ចញ្ញេ ភិក្ខូ ភណ្ឌនការកា…បេ… សង្ឃេ អធិករណការកា តេ ឧបសង្កមិត្វា ឯវំ វទន្តិ – ‘មា ខោ តុម្ហេ, អាយស្មន្តោ, ឯសោ អជេសិ. ពលវាពលវំ បដិមន្តេថ. តុម្ហេ តេន បណ្ឌិតតរា ច ព្យត្តតរា ច ពហុស្សុតតរា ច អលមត្តតរា ច. មា ចស្ស ភាយិត្ថ. មយម្បិ តុម្ហាកំ បក្ខា ភវិស្សាមា’តិ. តេន អនុប្បន្នានិ ចេវ ភណ្ឌនានិ ឧប្បជ្ជន្តិ, ឧប្បន្នានិ ច ភណ្ឌនានិ ភិយ្យោភាវាយ វេបុល្លាយ សំវត្តន្តិ. សង្ឃោ បណ្ឌុកលោហិតកានំ ភិក្ខូនំ ¶ តជ្ជនីយកម្មំ ករោតិ. យស្សាយស្មតោ ខមតិ បណ្ឌុកលោហិតកានំ ភិក្ខូនំ តជ្ជនីយស្ស កម្មស្ស ករណំ, សោ តុណ្ហស្ស; យស្ស នក្ខមតិ, សោ ភាសេយ្យ.
‘‘ទុតិយម្បិ ឯតមត្ថំ វទាមិ – សុណាតុ មេ, ភន្តេ, សង្ឃោ. ឥមេ បណ្ឌុកលោហិតកា ភិក្ខូ អត្តនា ភណ្ឌនការកា…បេ… សង្ឃេ អធិករណការកា, យេបិ ចញ្ញេ ភិក្ខូ ភណ្ឌនការកា…បេ… សង្ឃេ អធិករណការកា តេ ឧបសង្កមិត្វា ឯវំ វទន្តិ – ‘មា ខោ តុម្ហេ ¶ , អាយស្មន្តោ, ឯសោ អជេសិ. ពលវាពលវំ បដិមន្តេថ. តុម្ហេ តេន បណ្ឌិតតរា ច ព្យត្តតរា ច ពហុស្សុតតរា ច អលមត្តតរា ច. មា ចស្ស ភាយិត្ថ. មយម្បិ តុម្ហាកំ បក្ខា ភវិស្សាមា’តិ. តេន អនុប្បន្នានិ ចេវ ភណ្ឌនានិ ឧប្បជ្ជន្តិ, ឧប្បន្នានិ ច ភណ្ឌនានិ ភិយ្យោភាវាយ វេបុល្លាយ សំវត្តន្តិ. សង្ឃោ បណ្ឌុកលោហិតកានំ ភិក្ខូនំ តជ្ជនីយកម្មំ ករោតិ. យស្សាយស្មតោ ខមតិ បណ្ឌុកលោហិតកានំ ភិក្ខូនំ តជ្ជនីយស្ស កម្មស្ស ករណំ, សោ តុណ្ហស្ស; យស្ស នក្ខមតិ, សោ ភាសេយ្យ.
‘‘តតិយម្បិ ឯតមត្ថំ វទាមិ – សុណាតុ មេ, ភន្តេ, សង្ឃោ ¶ . ឥមេ បណ្ឌុកលោហិតកា ភិក្ខូ អត្តនា ភណ្ឌនការកា…បេ… សង្ឃេ អធិករណការកា, យេបិ ចញ្ញេ ភិក្ខូ ភណ្ឌនការកា…បេ… សង្ឃេ អធិករណការកា តេ ឧបសង្កមិត្វា ឯវំ វទន្តិ – ‘មា ខោ តុម្ហេ, អាយស្មន្តោ, ឯសោ អជេសិ. ពលវាពលវំ បដិមន្តេថ. តុម្ហេ តេន បណ្ឌិតតរា ច ព្យត្តតរា ច ពហុស្សុតតរា ច អលមត្តតរា ច. មា ចស្ស ភាយិត្ថ. មយម្បិ តុម្ហាកំ បក្ខា ភវិស្សាមា’តិ. តេន អនុប្បន្នានិ ចេវ ភណ្ឌនានិ ឧប្បជ្ជន្តិ, ឧប្បន្នានិ ច ភណ្ឌនានិ ភិយ្យោភាវាយ វេបុល្លាយ សំវត្តន្តិ. សង្ឃោ បណ្ឌុកលោហិតកានំ ភិក្ខូនំ តជ្ជនីយកម្មំ ករោតិ. យស្សាយស្មតោ ខមតិ បណ្ឌុកលោហិតកានំ ភិក្ខូនំ តជ្ជនីយស្ស កម្មស្ស ករណំ, សោ តុណ្ហស្ស; យស្ស នក្ខមតិ, សោ ភាសេយ្យ.
‘‘កតំ សង្ឃេន បណ្ឌុកលោហិតកានំ ភិក្ខូនំ តជ្ជនីយកម្មំ. ខមតិ សង្ឃស្ស, តស្មា តុណ្ហី, ឯវមេតំ ធារយាមី’’តិ.
អធម្មកម្មទ្វាទសកំ
៤. ‘‘តីហិ ¶ ¶ , ភិក្ខវេ, អង្គេហិ សមន្នាគតំ តជ្ជនីយកម្មំ អធម្មកម្មញ្ច [អធម្មកម្មញ្ចេវ (ស្យា.)] ហោតិ, អវិនយកម្មញ្ច, ទុវូបសន្តញ្ច. អសម្មុខា កតំ ហោតិ, អប្បដិបុច្ឆា កតំ ហោតិ, អប្បដិញ្ញាយ កតំ ហោតិ – ឥមេហិ ខោ, ភិក្ខវេ, តីហង្គេហិ សមន្នាគតំ តជ្ជនីយកម្មំ អធម្មកម្មញ្ច ហោតិ, អវិនយកម្មញ្ច, ទុវូបសន្តញ្ច.
‘‘អបរេហិបិ, ភិក្ខវេ, តីហង្គេហិ សមន្នាគតំ តជ្ជនីយកម្មំ អធម្មកម្មញ្ច ហោតិ, អវិនយកម្មញ្ច, ទុវូបសន្តញ្ច. អនាបត្តិយា កតំ ¶ ហោតិ, អទេសនាគាមិនិយា អាបត្តិយា កតំ ហោតិ, ទេសិតាយ អាបត្តិយា កតំ ហោតិ – ឥមេហិ ខោ, ភិក្ខវេ, តីហង្គេហិ សមន្នាគតំ តជ្ជនីយកម្មំ អធម្មកម្មញ្ច ហោតិ, អវិនយកម្មញ្ច, ទុវូបសន្តញ្ច.
‘‘អបរេហិបិ ¶ , ភិក្ខវេ, តីហង្គេហិ សមន្នាគតំ តជ្ជនីយកម្មំ អធម្មកម្មញ្ច ហោតិ, អវិនយកម្មញ្ច, ទុវូបសន្តញ្ច. អចោទេត្វា កតំ ហោតិ, អសារេត្វា កតំ ហោតិ, អាបត្តិំ អនារោបេត្វា កតំ ហោតិ – ឥមេហិ ខោ, ភិក្ខវេ, តីហង្គេហិ សមន្នាគតំ តជ្ជនីយកម្មំ អធម្មកម្មញ្ច ហោតិ, អវិនយកម្មញ្ច, ទុវូបសន្តញ្ច.
‘‘អបរេហិបិ, ភិក្ខវេ, តីហង្គេហិ សមន្នាគតំ តជ្ជនីយកម្មំ អធម្មកម្មញ្ច ហោតិ, អវិនយកម្មញ្ច, ទុវូបសន្តញ្ច. អសម្មុខា កតំ ហោតិ, អធម្មេន កតំ ហោតិ, វគ្គេន កតំ ហោតិ – ឥមេហិ ខោ, ភិក្ខវេ, តីហង្គេហិ សមន្នាគតំ តជ្ជនីយកម្មំ អធម្មកម្មញ្ច ហោតិ, អវិនយកម្មញ្ច, ទុវូបសន្តញ្ច.
‘‘អបរេហិបិ, ភិក្ខវេ, តីហង្គេហិ សមន្នាគតំ តជ្ជនីយកម្មំ អធម្មកម្មញ្ច ហោតិ, អវិនយកម្មញ្ច, ទុវូបសន្តញ្ច. អប្បដិបុច្ឆា កតំ ហោតិ, អធម្មេន កតំ ហោតិ, វគ្គេន កតំ ហោតិ – ឥមេហិ ខោ, ភិក្ខវេ, តីហង្គេហិ សមន្នាគតំ តជ្ជនីយកម្មំ អធម្មកម្មញ្ច ហោតិ, អវិនយកម្មញ្ច, ទុវូបសន្តញ្ច.
‘‘អបរេហិបិ, ភិក្ខវេ, តីហង្គេហិ សមន្នាគតំ តជ្ជនីយកម្មំ អធម្មកម្មញ្ច ហោតិ, អវិនយកម្មញ្ច, ទុវូបសន្តញ្ច. អប្បដិញ្ញាយ កតំ ¶ ហោតិ, អធម្មេន កតំ ហោតិ, វគ្គេន កតំ ហោតិ – ឥមេហិ ខោ, ភិក្ខវេ, តីហង្គេហិ សមន្នាគតំ តជ្ជនីយកម្មំ អធម្មកម្មញ្ច ហោតិ, អវិនយកម្មញ្ច, ទុវូបសន្តញ្ច.
‘‘អបរេហិបិ ¶ , ភិក្ខវេ, តីហង្គេហិ សមន្នាគតំ តជ្ជនីយកម្មំ អធម្មកម្មញ្ច ហោតិ, អវិនយកម្មញ្ច, ទុវូបសន្តញ្ច. អនាបត្តិយា កតំ ហោតិ, អធម្មេន កតំ ហោតិ, វគ្គេន កតំ ហោតិ – ឥមេហិ ខោ, ភិក្ខវេ, តីហង្គេហិ សមន្នាគតំ តជ្ជនីយកម្មំ អធម្មកម្មញ្ច ហោតិ, អវិនយកម្មញ្ច, ទុវូបសន្តញ្ច.
‘‘អបរេហិបិ, ភិក្ខវេ, តីហង្គេហិ សមន្នាគតំ តជ្ជនីយកម្មំ អធម្មកម្មញ្ច ហោតិ, អវិនយកម្មញ្ច, ទុវូបសន្តញ្ច. អទេសនាគាមិនិយា អាបត្តិយា កតំ ហោតិ, អធម្មេន កតំ ហោតិ, វគ្គេន កតំ ហោតិ – ឥមេហិ ខោ, ភិក្ខវេ, តីហង្គេហិ សមន្នាគតំ តជ្ជនីយកម្មំ អធម្មកម្មញ្ច ហោតិ, អវិនយកម្មញ្ច, ទុវូបសន្តញ្ច.
‘‘អបរេហិបិ ¶ , ភិក្ខវេ, តីហង្គេហិ សមន្នាគតំ តជ្ជនីយកម្មំ អធម្មកម្មញ្ច ហោតិ, អវិនយកម្មញ្ច, ទុវូបសន្តញ្ច. ទេសិតាយ អាបត្តិយា កតំ ហោតិ, អធម្មេន កតំ ហោតិ, វគ្គេន កតំ ហោតិ – ឥមេហិ ខោ, ភិក្ខវេ, តីហង្គេហិ សមន្នាគតំ តជ្ជនីយកម្មំ អធម្មកម្មញ្ច ហោតិ, អវិនយកម្មញ្ច, ទុវូបសន្តញ្ច.
‘‘អបរេហិបិ, ភិក្ខវេ, តីហង្គេហិ សមន្នាគតំ តជ្ជនីយកម្មំ អធម្មកម្មញ្ច ហោតិ, អវិនយកម្មញ្ច, ទុវូបសន្តញ្ច. អចោទេត្វា កតំ ¶ ហោតិ, អធម្មេន កតំ ហោតិ, វគ្គេន កតំ ហោតិ – ឥមេហិ ខោ, ភិក្ខវេ, តីហង្គេហិ សមន្នាគតំ តជ្ជនីយកម្មំ អធម្មកម្មញ្ច ហោតិ, អវិនយកម្មញ្ច, ទុវូបសន្តញ្ច.
‘‘អបរេហិបិ, ភិក្ខវេ, តីហង្គេហិ សមន្នាគតំ តជ្ជនីយកម្មំ អធម្មកម្មញ្ច ហោតិ, អវិនយកម្មញ្ច, ទុវូបសន្តញ្ច. អសារេត្វា កតំ ហោតិ, អធម្មេន កតំ ហោតិ, វគ្គេន កតំ ហោតិ – ឥមេហិ ខោ, ភិក្ខវេ, តីហង្គេហិ សមន្នាគតំ តជ្ជនីយកម្មំ អធម្មកម្មញ្ច ហោតិ, អវិនយកម្មញ្ច, ទុវូបសន្តញ្ច.
‘‘អបរេហិបិ, ភិក្ខវេ, តីហង្គេហិ សមន្នាគតំ តជ្ជនីយកម្មំ អធម្មកម្មញ្ច ហោតិ, អវិនយកម្មញ្ច, ទុវូបសន្តញ្ច. អាបត្តិំ អនារោបេត្វា កតំ ហោតិ, អធម្មេន កតំ ហោតិ, វគ្គេន កតំ ហោតិ – ឥមេហិ ខោ, ភិក្ខវេ ¶ , តីហង្គេហិ សមន្នាគតំ តជ្ជនីយកម្មំ អធម្មកម្មញ្ច ហោតិ, អវិនយកម្មញ្ច, ទុវូបសន្តញ្ច.
អធម្មកម្មទ្វាទសកំ និដ្ឋិតំ.
ធម្មកម្មទ្វាទសកំ
៥. ‘‘តីហិ, ភិក្ខវេ, អង្គេហិ សមន្នាគតំ តជ្ជនីយកម្មំ ធម្មកម្មញ្ច ហោតិ, វិនយកម្មញ្ច, សុវូបសន្តញ្ច. សម្មុខា កតំ ហោតិ, បដិបុច្ឆា កតំ ហោតិ, បដិញ្ញាយ កតំ ហោតិ – ឥមេហិ ខោ, ភិក្ខវេ, តីហង្គេហិ សមន្នាគតំ តជ្ជនីយកម្មំ ធម្មកម្មញ្ច ហោតិ, វិនយកម្មញ្ច, សុវូបសន្តញ្ច.
‘‘អបរេហិបិ, ភិក្ខវេ, តីហង្គេហិ សមន្នាគតំ តជ្ជនីយកម្មំ ធម្មកម្មញ្ច ¶ ហោតិ, វិនយកម្មញ្ច, សុវូបសន្តញ្ច. អាបត្តិយា កតំ ហោតិ, ទេសនាគាមិនិយា អាបត្តិយា កតំ ហោតិ ¶ , អទេសិតាយ ¶ អាបត្តិយា កតំ ហោតិ – ឥមេហិ ខោ, ភិក្ខវេ, តីហង្គេហិ សមន្នាគតំ តជ្ជនីយកម្មំ ធម្មកម្មញ្ច ហោតិ, វិនយកម្មញ្ច, សុវូបសន្តញ្ច.
‘‘អបរេហិបិ, ភិក្ខវេ, តីហង្គេហិ សមន្នាគតំ តជ្ជនីយកម្មំ ធម្មកម្មញ្ច ហោតិ, វិនយកម្មញ្ច, សុវូបសន្តញ្ច. ចោទេត្វា កតំ ហោតិ, សារេត្វា កតំ ហោតិ, អាបត្តិំ អារោបេត្វា កតំ ហោតិ – ឥមេហិ ខោ, ភិក្ខវេ, តីហង្គេហិ សមន្នាគតំ តជ្ជនីយកម្មំ ធម្មកម្មញ្ច ហោតិ, វិនយកម្មញ្ច, សុវូបសន្តញ្ច.
‘‘អបរេហិបិ, ភិក្ខវេ, តីហង្គេហិ សមន្នាគតំ តជ្ជនីយកម្មំ ធម្មកម្មញ្ច ហោតិ, វិនយកម្មញ្ច, សុវូបសន្តញ្ច. សម្មុខា កតំ ហោតិ, ធម្មេន កតំ ហោតិ, សមគ្គេន កតំ ហោតិ – ឥមេហិ ខោ, ភិក្ខវេ, តីហង្គេហិ សមន្នាគតំ តជ្ជនីយកម្មំ ធម្មកម្មញ្ច ហោតិ, វិនយកម្មញ្ច, សុវូបសន្តញ្ច.
‘‘អបរេហិបិ, ភិក្ខវេ, តីហង្គេហិ សមន្នាគតំ តជ្ជនីយកម្មំ ធម្មកម្មញ្ច ហោតិ, វិនយកម្មញ្ច, សុវូបសន្តញ្ច. បដិបុច្ឆា កតំ ហោតិ, ធម្មេន កតំ ហោតិ, សមគ្គេន កតំ ហោតិ – ឥមេហិ ខោ, ភិក្ខវេ, តីហង្គេហិ សមន្នាគតំ តជ្ជនីយកម្មំ ធម្មកម្មញ្ច ហោតិ, វិនយកម្មញ្ច, សុវូបសន្តញ្ច.
‘‘អបរេហិបិ ¶ , ភិក្ខវេ, តីហង្គេហិ សមន្នាគតំ តជ្ជនីយកម្មំ ធម្មកម្មញ្ច ¶ ហោតិ, វិនយកម្មញ្ច, សុវូបសន្តញ្ច. បដិញ្ញាយ កតំ ហោតិ, ធម្មេន កតំ ហោតិ, សមគ្គេន កតំ ហោតិ – ឥមេហិ ខោ, ភិក្ខវេ, តីហង្គេហិ សមន្នាគតំ តជ្ជនីយកម្មំ ធម្មកម្មញ្ច ហោតិ, វិនយកម្មញ្ច, សុវូបសន្តញ្ច.
‘‘អបរេហិបិ, ភិក្ខវេ, តីហង្គេហិ សមន្នាគតំ តជ្ជនីយកម្មំ ធម្មកម្មញ្ច ហោតិ, វិនយកម្មញ្ច, សុវូបសន្តញ្ច. អាបត្តិយា កតំ ហោតិ, ធម្មេន កតំ ហោតិ, សមគ្គេន កតំ ហោតិ – ឥមេហិ ខោ, ភិក្ខវេ, តីហង្គេហិ សមន្នាគតំ តជ្ជនីយកម្មំ ធម្មកម្មញ្ច ហោតិ, វិនយកម្មញ្ច, សុវូបសន្តញ្ច.
‘‘អបរេហិបិ, ភិក្ខវេ, តីហង្គេហិ សមន្នាគតំ តជ្ជនីយកម្មំ ធម្មកម្មញ្ច ហោតិ, វិនយកម្មញ្ច, សុវូបសន្តញ្ច. ទេសនាគាមិនិយា អាបត្តិយា កតំ ហោតិ, ធម្មេន ¶ កតំ ហោតិ, សមគ្គេន កតំ ហោតិ – ឥមេហិ ខោ, ភិក្ខវេ, តីហង្គេហិ សមន្នាគតំ តជ្ជនីយកម្មំ ធម្មកម្មញ្ច ហោតិ, វិនយកម្មញ្ច, សុវូបសន្តញ្ច.
‘‘អបរេហិបិ, ភិក្ខវេ, តីហង្គេហិ សមន្នាគតំ តជ្ជនីយកម្មំ ធម្មកម្មញ្ច ហោតិ, វិនយកម្មញ្ច, សុវូបសន្តញ្ច. អទេសិតាយ អាបត្តិយា កតំ ហោតិ, ធម្មេន កតំ ហោតិ, សមគ្គេន កតំ ហោតិ – ឥមេហិ ខោ, ភិក្ខវេ, តីហង្គេហិ សមន្នាគតំ តជ្ជនីយកម្មំ ធម្មកម្មញ្ច ហោតិ, វិនយកម្មញ្ច, សុវូបសន្តញ្ច.
‘‘អបរេហិបិ, ភិក្ខវេ, តីហង្គេហិ សមន្នាគតំ តជ្ជនីយកម្មំ ធម្មកម្មញ្ច ¶ ហោតិ, វិនយកម្មញ្ច, សុវូបសន្តញ្ច. ចោទេត្វា កតំ ហោតិ, ធម្មេន កតំ ហោតិ, សមគ្គេន កតំ ហោតិ – ឥមេហិ ខោ, ភិក្ខវេ, តីហង្គេហិ សមន្នាគតំ តជ្ជនីយកម្មំ ធម្មកម្មញ្ច ហោតិ, វិនយកម្មញ្ច, សុវូបសន្តញ្ច.
‘‘អបរេហិបិ, ភិក្ខវេ, តីហង្គេហិ សមន្នាគតំ តជ្ជនីយកម្មំ ធម្មកម្មញ្ច ហោតិ, វិនយកម្មញ្ច, សុវូបសន្តញ្ច. សារេត្វា កតំ ហោតិ, ធម្មេន កតំ ហោតិ, សមគ្គេន កតំ ហោតិ – ឥមេហិ ខោ, ភិក្ខវេ, តីហង្គេហិ សមន្នាគតំ តជ្ជនីយកម្មំ ធម្មកម្មញ្ច ហោតិ, វិនយកម្មញ្ច, សុវូបសន្តញ្ច.
‘‘អបរេហិបិ, ភិក្ខវេ, តីហង្គេហិ សមន្នាគតំ តជ្ជនីយកម្មំ ធម្មកម្មញ្ច ហោតិ, វិនយកម្មញ្ច, សុវូបសន្តញ្ច. អាបត្តិំ អារោបេត្វា កតំ ហោតិ, ធម្មេន កតំ ហោតិ, សមគ្គេន កតំ ហោតិ – ឥមេហិ ខោ, ភិក្ខវេ, តីហង្គេហិ ¶ សមន្នាគតំ តជ្ជនីយកម្មំ ធម្មកម្មញ្ច ហោតិ, វិនយកម្មញ្ច, សុវូបសន្តញ្ច.
ធម្មកម្មទ្វាទសកំ និដ្ឋិតំ.
អាកង្ខមានឆក្កំ
៦. [បរិ. ៣២៣] ‘‘តីហិ, ភិក្ខវេ, អង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ, អាកង្ខមានោ សង្ឃោ, តជ្ជនីយកម្មំ ករេយ្យ. ភណ្ឌនការកោ ហោតិ កលហការកោ វិវាទការកោ ភស្សការកោ សង្ឃេ អធិករណការកោ; ពាលោ ហោតិ អព្យត្តោ អាបត្តិពហុលោ អនបទានោ; គិហិសំសដ្ឋោ វិហរតិ អននុលោមិកេហិ ¶ គិហិសំសគ្គេហិ – ឥមេហិ ខោ, ភិក្ខវេ, តីហង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ ¶ , អាកង្ខមានោ សង្ឃោ, តជ្ជនីយកម្មំ ករេយ្យ.
‘‘អបរេហិបិ, ភិក្ខវេ, តីហង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ, អាកង្ខមានោ សង្ឃោ, តជ្ជនីយកម្មំ ករេយ្យ. អធិសីលេ សីលវិបន្នោ ហោតិ, អជ្ឈាចារេ អាចារវិបន្នោ ហោតិ, អតិទិដ្ឋិយា ទិដ្ឋិវិបន្នោ ហោតិ – ឥមេហិ ខោ, ភិក្ខវេ, តីហង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ, អាកង្ខមានោ សង្ឃោ, តជ្ជនីយកម្មំ ករេយ្យ.
‘‘អបរេហិបិ, ភិក្ខវេ, តីហង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ, អាកង្ខមានោ សង្ឃោ, តជ្ជនីយកម្មំ ករេយ្យ. ពុទ្ធស្ស អវណ្ណំ ភាសតិ, ធម្មស្ស អវណ្ណំ ភាសតិ, សង្ឃស្ស អវណ្ណំ ភាសតិ – ឥមេហិ ខោ, ភិក្ខវេ, តីហង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ, អាកង្ខមានោ សង្ឃោ, តជ្ជនីយកម្មំ ករេយ្យ.
‘‘តិណ្ណំ, ភិក្ខវេ, ភិក្ខូនំ, អាកង្ខមានោ សង្ឃោ, តជ្ជនីយកម្មំ ករេយ្យ. ឯកោ ភណ្ឌនការកោ ហោតិ កលហការកោ វិវាទការកោ ភស្សការកោ សង្ឃេ អធិករណការកោ; ឯកោ ពាលោ ហោតិ អព្យត្តោ អាបត្តិពហុលោ អនបទានោ; ឯកោ គិហិសំសដ្ឋោ វិហរតិ អននុលោមិកេហិ គិហិសំសគ្គេហិ – ឥមេសំ ខោ, ភិក្ខវេ, តិណ្ណំ ភិក្ខូនំ, អាកង្ខមានោ សង្ឃោ, តជ្ជនីយកម្មំ ករេយ្យ.
‘‘អបរេសម្បិ ¶ , ភិក្ខវេ, តិណ្ណំ ភិក្ខូនំ, អាកង្ខមានោ សង្ឃោ, តជ្ជនីយកម្មំ ករេយ្យ. ឯកោ អធិសីលេ សីលវិបន្នោ ហោតិ, ឯកោ អជ្ឈាចារេ អាចារវិបន្នោ ហោតិ, ឯកោ អតិទិដ្ឋិយា ទិដ្ឋិវិបន្នោ ហោតិ – ឥមេសំ ខោ, ភិក្ខវេ, តិណ្ណំ ភិក្ខូនំ, អាកង្ខមានោ សង្ឃោ, តជ្ជនីយកម្មំ ¶ ករេយ្យ.
‘‘អបរេសម្បិ, ភិក្ខវេ, តិណ្ណំ ភិក្ខូនំ, អាកង្ខមានោ សង្ឃោ, តជ្ជនីយកម្មំ ករេយ្យ ¶ . ឯកោ ពុទ្ធស្ស អវណ្ណំ ភាសតិ, ឯកោ ធម្មស្ស អវណ្ណំ ភាសតិ, ឯកោ សង្ឃស្ស អវណ្ណំ ភាសតិ – ឥមេសំ ខោ, ភិក្ខវេ, តិណ្ណំ ភិក្ខូនំ, អាកង្ខមានោ សង្ឃោ, តជ្ជនីយកម្មំ ករេយ្យ.
អាកង្ខមានឆក្កំ និដ្ឋិតំ.
អដ្ឋារសវត្តំ
៧. ‘‘តជ្ជនីយកម្មកតេន ¶ , ភិក្ខវេ, ភិក្ខុនា សម្មា វត្តិតព្ពំ. តត្រាយំ សម្មាវត្តនា – ន ឧបសម្បាទេតព្ពំ, ន និស្សយោ ទាតព្ពោ, ន សាមណេរោ ឧបដ្ឋាបេតព្ពោ, ន ភិក្ខុនោវាទកសម្មុតិ [សម្មតិ (ស្យា.)] សាទិតព្ពា, សម្មតេនបិ ភិក្ខុនិយោ ន ឱវទិតព្ពា. យាយ អាបត្តិយា សង្ឃេន តជ្ជនីយកម្មំ កតំ ហោតិ សា អាបត្តិ ន អាបជ្ជិតព្ពា, អញ្ញា វា តាទិសិកា, តតោ វា បាបិដ្ឋតរា; កម្មំ ន គរហិតព្ពំ, កម្មិកា ន គរហិតព្ពា. ន បកតត្តស្ស ភិក្ខុនោ ឧបោសថោ ឋបេតព្ពោ, ន បវារណា ឋបេតព្ពា, ន សវចនីយំ កាតព្ពំ, ន អនុវាទោ បដ្ឋបេតព្ពោ, ន ឱកាសោ ការេតព្ពោ, ន ចោទេតព្ពោ, ន សារេតព្ពោ, ន ភិក្ខូហិ [ន ភិក្ខូ ភិក្ខូហិ (ស្យា.)] សម្បយោជេតព្ព’’ន្តិ.
តជ្ជនីយកម្មេ អដ្ឋារសវត្តំ និដ្ឋិតំ.
នប្បដិប្បស្សម្ភេតព្ពអដ្ឋារសកំ
៨. អថ ខោ សង្ឃោ បណ្ឌុកលោហិតកានំ ភិក្ខូនំ តជ្ជនីយកម្មំ អកាសិ ¶ . តេ សង្ឃេន តជ្ជនីយកម្មកតា សម្មា វត្តន្តិ, លោមំ បាតេន្តិ ¶ , នេត្ថារំ វត្តន្តិ, ភិក្ខូ ឧបសង្កមិត្វា ឯវំ វទន្តិ – ‘‘មយំ, អាវុសោ, សង្ឃេន តជ្ជនីយកម្មកតា សម្មា វត្តាម, លោមំ បាតេម, នេត្ថារំ វត្តាម, កថំ នុ ខោ អម្ហេហិ បដិបជ្ជិតព្ព’’ន្តិ? ភិក្ខូ ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ…បេ…. ‘‘តេន ហិ, ភិក្ខវេ, សង្ឃោ បណ្ឌុកលោហិតកានំ ភិក្ខូនំ តជ្ជនីយកម្មំ បដិប្បស្សម្ភេតុ.
បញ្ចហិ, ភិក្ខវេ, អង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ តជ្ជនីយកម្មំ នប្បដិប្បស្សម្ភេតព្ពំ. ឧបសម្បាទេតិ, និស្សយំ ទេតិ, សាមណេរំ ឧបដ្ឋាបេតិ, ភិក្ខុនោវាទកសម្មុតិំ សាទិយតិ, សម្មតោបិ ភិក្ខុនិយោ ឱវទតិ – ឥមេហិ ខោ, ភិក្ខវេ, បញ្ចហង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ តជ្ជនីយកម្មំ នប្បដិប្បស្សម្ភេតព្ពំ.
[បរិ. ៤២០] ‘‘អបរេហិបិ, ភិក្ខវេ, បញ្ចហង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ តជ្ជនីយកម្មំ នប្បដិប្បស្សម្ភេតព្ពំ. យាយ អាបត្តិយា សង្ឃេន តជ្ជនីយកម្មំ កតំ ហោតិ តំ អាបត្តិំ អាបជ្ជតិ, អញ្ញំ វា តាទិសិកំ, តតោ វា បាបិដ្ឋតរំ; កម្មំ គរហតិ, កម្មិកេ គរហតិ – ឥមេហិ ខោ, ភិក្ខវេ, បញ្ចហង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ តជ្ជនីយកម្មំ នប្បដិប្បស្សម្ភេតព្ពំ.
‘‘អដ្ឋហិ ¶ , ភិក្ខវេ, អង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ តជ្ជនីយកម្មំ ¶ នប្បដិប្បស្សម្ភេតព្ពំ. បកតត្តស្ស ភិក្ខុនោ ឧបោសថំ ឋបេតិ, បវារណំ ឋបេតិ, សវចនីយំ ករោតិ, អនុវាទំ បដ្ឋបេតិ, ឱកាសំ ¶ ការេតិ, ចោទេតិ, សារេតិ, ភិក្ខូហិ សម្បយោជេតិ [ភិក្ខូ ភិក្ខូហិ សម្បយោជេតិ (ស្យា.)] – ឥមេហិ ខោ, ភិក្ខវេ, អដ្ឋហង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ តជ្ជនីយកម្មំ នប្បដិប្បស្សម្ភេតព្ពំ.
នប្បដិប្បស្សម្ភេតព្ពអដ្ឋារសកំ និដ្ឋិតំ.
បដិប្បស្សម្ភេតព្ពអដ្ឋារសកំ
៩. ‘‘បញ្ចហិ, ភិក្ខវេ, អង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ តជ្ជនីយកម្មំ បដិប្បស្សម្ភេតព្ពំ. ន ឧបសម្បាទេតិ, ន និស្សយំ ទេតិ, ន សាមណេរំ ឧបដ្ឋាបេតិ, ន ភិក្ខុនោវាទកសម្មុតិំ សាទិយតិ, សម្មតោបិ ភិក្ខុនិយោ ន ឱវទតិ – ឥមេហិ ខោ, ភិក្ខវេ, បញ្ចហង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ តជ្ជនីយកម្មំ បដិប្បស្សម្ភេតព្ពំ.
‘‘អបរេហិបិ ¶ , ភិក្ខវេ, បញ្ចហង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ តជ្ជនីយកម្មំ បដិប្បស្សម្ភេតព្ពំ. យាយ អាបត្តិយា សង្ឃេន តជ្ជនីយកម្មំ កតំ ហោតិ តំ អាបត្តិំ ន អាបជ្ជតិ, អញ្ញំ វា តាទិសិកំ, តតោ វា បាបិដ្ឋតរំ; កម្មំ ន គរហតិ, កម្មិកេ ន គរហតិ – ឥមេហិ ខោ, ភិក្ខវេ, បញ្ចហង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ តជ្ជនីយកម្មំ បដិប្បស្សម្ភេតព្ពំ.
‘‘អដ្ឋហិ, ភិក្ខវេ, អង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ តជ្ជនីយកម្មំ បដិប្បស្សម្ភេតព្ពំ.
ន បកតត្តស្ស ភិក្ខុនោ ឧបោសថំ ឋបេតិ, ន បវារណំ ឋបេតិ, ន សវចនីយំ ករោតិ, ន អនុវាទំ បដ្ឋបេតិ, ន ឱកាសំ ការេតិ, ន ចោទេតិ, ន សារេតិ, ន ភិក្ខូហិ សម្បយោជេតិ – ឥមេហិ ខោ, ភិក្ខវេ, អដ្ឋហង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ ¶ , តជ្ជនីយកម្មំ បដិប្បស្សម្ភេតព្ពំ.
បដិប្បស្សម្ភេតព្ពអដ្ឋារសកំ និដ្ឋិតំ.
១០. ‘‘ឯវញ្ច បន, ភិក្ខវេ, បដិប្បស្សម្ភេតព្ពំ. តេហិ, ភិក្ខវេ, បណ្ឌុកលោហិតកេហិ ភិក្ខូហិ សង្ឃំ ឧបសង្កមិត្វា ឯកំសំ ឧត្តរាសង្គំ ករិត្វា វុឌ្ឍានំ ភិក្ខូនំ បាទេ វន្ទិត្វា ឧក្កុដិកំ និសីទិត្វា អញ្ជលិំ បគ្គហេត្វា ឯវមស្ស វចនីយោ – ‘មយំ, ភន្តេ, សង្ឃេន តជ្ជនីយកម្មកតា ¶ សម្មា វត្តាម, លោមំ បាតេម, នេត្ថារំ វត្តាម, តជ្ជនីយស្ស កម្មស្ស បដិប្បស្សទ្ធិំ យាចាមា’តិ. ទុតិយម្បិ យាចិតព្ពា. តតិយម្បិ យាចិតព្ពា. ព្យត្តេន ភិក្ខុនា បដិពលេន សង្ឃោ ញាបេតព្ពោ –
‘‘សុណាតុ មេ, ភន្តេ, សង្ឃោ. ឥមេ បណ្ឌុកលោហិតកា ភិក្ខូ សង្ឃេន តជ្ជនីយកម្មកតា សម្មា វត្តន្តិ, លោមំ បាតេន្តិ, នេត្ថារំ វត្តន្តិ ¶ , តជ្ជនីយស្ស កម្មស្ស បដិប្បស្សទ្ធិំ យាចន្តិ. យទិ សង្ឃស្ស បត្តកល្លំ, សង្ឃោ បណ្ឌុកលោហិតកានំ ភិក្ខូនំ តជ្ជនីយកម្មំ បដិប្បស្សម្ភេយ្យ. ឯសា ញត្តិ.
‘‘សុណាតុ មេ, ភន្តេ, សង្ឃោ. ឥមេ បណ្ឌុកលោហិតកា ភិក្ខូ សង្ឃេន តជ្ជនីយកម្មកតា សម្មា វត្តន្តិ, លោមំ បាតេន្តិ, នេត្ថារំ វត្តន្តិ, តជ្ជនីយស្ស កម្មស្ស បដិប្បស្សទ្ធិំ យាចន្តិ. សង្ឃោ បណ្ឌុកលោហិតកានំ ភិក្ខូនំ តជ្ជនីយកម្មំ បដិប្បស្សម្ភេតិ. យស្សាយស្មតោ ខមតិ បណ្ឌុកលោហិតកានំ ភិក្ខូនំ តជ្ជនីយស្ស កម្មស្ស បដិប្បស្សទ្ធិ, សោ តុណ្ហស្ស; យស្ស នក្ខមតិ, សោ ភាសេយ្យ.
‘‘ទុតិយម្បិ ¶ ឯតមត្ថំ វទាមិ – សុណាតុ មេ ¶ , ភន្តេ, សង្ឃោ. ឥមេ បណ្ឌុកលោហិតកា ភិក្ខូ សង្ឃេន តជ្ជនីយកម្មកតា សម្មា វត្តន្តិ, លោមំ បាតេន្តិ, នេត្ថារំ វត្តន្តិ, តជ្ជនីយស្ស កម្មស្ស បដិប្បស្សទ្ធិំ យាចន្តិ. សង្ឃោ បណ្ឌុកលោហិតកានំ ភិក្ខូនំ តជ្ជនីយកម្មំ បដិប្បស្សម្ភេតិ. យស្សាយស្មតោ ខមតិ បណ្ឌុកលោហិតកានំ ភិក្ខូនំ តជ្ជនីយស្ស កម្មស្ស បដិប្បស្សទ្ធិ, សោ តុណ្ហស្ស; យស្ស នក្ខមតិ, សោ ភាសេយ្យ.
‘‘តតិយម្បិ ឯតមត្ថំ វទាមិ – សុណាតុ មេ, ភន្តេ, សង្ឃោ. ឥមេ បណ្ឌុកលោហិតកា ភិក្ខូ សង្ឃេន តជ្ជនីយកម្មកតា សម្មា វត្តន្តិ, លោមំ បាតេន្តិ, នេត្ថារំ វត្តន្តិ, តជ្ជនីយស្ស កម្មស្ស បដិប្បស្សទ្ធិំ យាចន្តិ. សង្ឃោ បណ្ឌុកលោហិតកានំ ភិក្ខូនំ តជ្ជនីយកម្មំ បដិប្បស្សម្ភេតិ. យស្សាយស្មតោ ខមតិ បណ្ឌុកលោហិតកានំ ភិក្ខូនំ តជ្ជនីយស្ស កម្មស្ស បដិប្បស្សទ្ធិ, សោ តុណ្ហស្ស; យស្ស នក្ខមតិ, សោ ភាសេយ្យ.
‘‘បដិប្បស្សទ្ធំ សង្ឃេន បណ្ឌុកលោហិតកានំ ភិក្ខូនំ តជ្ជនីយកម្មំ. ខមតិ សង្ឃស្ស,
តស្មា តុណ្ហី, ឯវមេតំ ធារយាមី’’តិ.
តជ្ជនីយកម្មំ និដ្ឋិតំ បឋមំ.
២. និយស្សកម្មំ
១១. តេន ¶ ខោ បន សមយេន អាយស្មា សេយ្យសកោ ពាលោ ហោតិ អព្យត្តោ អាបត្តិពហុលោ អនបទានោ; គិហិសំសដ្ឋោ វិហរតិ អននុលោមិកេហិ គិហិសំសគ្គេហិ; អបិស្សុ ភិក្ខូ បកតា [បកតត្តា (សី. ស្យា.)] បរិវាសំ ទេន្តា មូលាយ បដិកស្សន្តា មានត្តំ ទេន្តា អព្ភេន្តា. យេ តេ ភិក្ខូ អប្បិច្ឆា…បេ… តេ ឧជ្ឈាយន្តិ ខិយ្យន្តិ វិបាចេន្តិ – ‘‘កថញ្ហិ នាម អាយស្មា សេយ្យសកោ ពាលោ ភវិស្សតិ អព្យត្តោ អាបត្តិពហុលោ អនបទានោ; គិហិសំសដ្ឋោ វិហរិស្សតិ អននុលោមិកេហិ គិហិសំសគ្គេហិ ¶ ; អបិស្សុ ភិក្ខូ បកតា បរិវាសំ ទេន្តា មូលាយ បដិកស្សន្តា មានត្តំ ទេន្តា អព្ភេន្តា’’តិ. អថ ខោ តេ ភិក្ខូ ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ.
អថ ¶ ខោ ភគវា ឯតស្មិំ និទានេ ឯតស្មិំ បករណេ ភិក្ខុសង្ឃំ សន្និបាតាបេត្វា ភិក្ខូ បដិបុច្ឆិ – ‘‘សច្ចំ កិរ, ភិក្ខវេ, សេយ្យសកោ ភិក្ខុ ពាលោ អព្យត្តោ អាបត្តិពហុលោ អនបទានោ; គិហិសំសដ្ឋោ វិហរតិ អននុលោមិកេហិ គិហិសំសគ្គេហិ; អបិស្សុ ភិក្ខូ បកតា បរិវាសំ ទេន្តា មូលាយ បដិកស្សន្តា មានត្តំ ទេន្តា អព្ភេន្តា’’តិ? ‘‘សច្ចំ ភគវា’’តិ. វិគរហិ ពុទ្ធោ ភគវា – ‘‘អននុច្ឆវិកំ, ភិក្ខវេ, តស្ស មោឃបុរិសស្ស អននុលោមិកំ អប្បតិរូបំ អស្សាមណកំ អកប្បិយំ អករណីយំ. កថញ្ហិ នាម សោ, ភិក្ខវេ, មោឃបុរិសោ ពាលោ ភវិស្សតិ អព្យត្តោ អាបត្តិពហុលោ អនបទានោ; គិហិសំសដ្ឋោ វិហរិស្សតិ អននុលោមិកេហិ គិហិសំសគ្គេហិ; អបិស្សុ ភិក្ខូ បកតា បរិវាសំ ទេន្តា មូលាយ បដិកស្សន្តា មានត្តំ ទេន្តា អព្ភេន្តា. នេតំ, ភិក្ខវេ, អប្បសន្នានំ វា បសាទាយ…បេ… វិគរហិត្វា…បេ… ធម្មិំ កថំ កត្វា ភិក្ខូ អាមន្តេសិ – ‘‘តេន ហិ, ភិក្ខវេ, សង្ឃោ សេយ្យសកស្ស ¶ ភិក្ខុនោ និយស្សកម្មំ [និយសកម្មំ (ក.)] ករោតុ – និស្សាយ តេ វត្ថព្ពន្តិ. ឯវញ្ច បន, ភិក្ខវេ, កាតព្ពំ. បឋមំ សេយ្យសកោ ភិក្ខុ ចោទេតព្ពោ, ចោទេត្វា សារេតព្ពោ, សារេត្វា អាបត្តិំ អារោបេតព្ពោ [អាបត្តិ អារោបេតព្ពា (សី. ស្យា.)], អាបត្តិំ អារោបេត្វា ព្យត្តេន ភិក្ខុនា ¶ បដិពលេន សង្ឃោ ញាបេតព្ពោ –
១២. ‘‘សុណាតុ មេ, ភន្តេ, សង្ឃោ. អយំ សេយ្យសកោ ភិក្ខុ ពាលោ អព្យត្តោ អាបត្តិពហុលោ អនបទានោ; គិហិសំសដ្ឋោ វិហរតិ អននុលោមិកេហិ គិហិសំសគ្គេហិ; អបិស្សុ ភិក្ខូ បកតា បរិវាសំ ទេន្តា មូលាយ បដិកស្សន្តា មានត្តំ ទេន្តា អព្ភេន្តា. យទិ សង្ឃស្ស បត្តកល្លំ, សង្ឃោ សេយ្យសកស្ស ភិក្ខុនោ និយស្សកម្មំ ករេយ្យ – និស្សាយ តេ វត្ថព្ពន្តិ. ឯសា ញត្តិ.
‘‘សុណាតុ ¶ មេ, ភន្តេ, សង្ឃោ. អយំ សេយ្យសកោ ភិក្ខុ ពាលោ អព្យត្តោ អាបត្តិពហុលោ អនបទានោ; គិហិសំសដ្ឋោ វិហរតិ អននុលោមិកេហិ គិហិសំសគ្គេហិ; អបិស្សុ ភិក្ខូ បកតា បរិវាសំ ទេន្តា មូលាយ បដិកស្សន្តា មានត្តំ ទេន្តា អព្ភេន្តា. សង្ឃោ សេយ្យសកស្ស ភិក្ខុនោ និយស្សកម្មំ ករោតិ – និស្សាយ តេ វត្ថព្ពន្តិ. យស្សាយស្មតោ ខមតិ សេយ្យសកស្ស ភិក្ខុនោ និយស្សស្ស កម្មស្ស ករណំ – និស្សាយ តេ វត្ថព្ពន្តិ, សោ តុណ្ហស្ស; យស្ស នក្ខមតិ, សោ ភាសេយ្យ.
‘‘ទុតិយម្បិ ¶ ឯតមត្ថំ វទាមិ…បេ… តតិយម្បិ ឯតមត្ថំ វទាមិ – សុណាតុ មេ, ភន្តេ, សង្ឃោ. អយំ សេយ្យសកោ ភិក្ខុ ពាលោ អព្យត្តោ អាបត្តិពហុលោ អនបទានោ; គិហិសំសដ្ឋោ វិហរតិ អននុលោមិកេហិ គិហិសំសគ្គេហិ; អបិស្សុ ភិក្ខូ បកតា បរិវាសំ ទេន្តា មូលាយ បដិកស្សន្តា មានត្តំ ទេន្តា អព្ភេន្តា. សង្ឃោ សេយ្យសកស្ស ភិក្ខុនោ និយស្សកម្មំ ករោតិ – និស្សាយ តេ វត្ថព្ពន្តិ. យស្សាយស្មតោ ខមតិ សេយ្យសកស្ស ភិក្ខុនោ និយស្សស្ស កម្មស្ស ¶ ករណំ – និស្សាយ តេ វត្ថព្ពន្តិ, សោ តុណ្ហស្ស; យស្ស នក្ខមតិ, សោ ភាសេយ្យ.
‘‘កតំ សង្ឃេន សេយ្យសកស្ស ភិក្ខុនោ និយស្សកម្មំ – និស្សាយ តេ វត្ថព្ពន្តិ. ខមតិ សង្ឃស្ស, តស្មា តុណ្ហី, ឯវមេតំ ធារយាមី’’តិ.
អធម្មកម្មទ្វាទសកំ
១៣. ‘‘តីហិ, ភិក្ខវេ, អង្គេហិ សមន្នាគតំ និយស្សកម្មំ អធម្មកម្មញ្ច ហោតិ, អវិនយកម្មញ្ច, ទុវូបសន្តញ្ច. អសម្មុខា កតំ ហោតិ, អប្បដិបុច្ឆា កតំ ហោតិ, អប្បដិញ្ញាយ កតំ ហោតិ – ឥមេហិ ខោ, ភិក្ខវេ, តីហង្គេហិ សមន្នាគតំ និយស្សកម្មំ អធម្មកម្មញ្ច ហោតិ, អវិនយកម្មញ្ច, ទុវូបសន្តញ្ច.
‘‘អបរេហិបិ, ភិក្ខវេ, តីហង្គេហិ សមន្នាគតំ និយស្សកម្មំ អធម្មកម្មញ្ច ហោតិ, អវិនយកម្មញ្ច, ទុវូបសន្តញ្ច. អនាបត្តិយា កតំ ហោតិ, អទេសនាគាមិនិយា អាបត្តិយា កតំ ហោតិ, ទេសិតាយ អាបត្តិយា កតំ ហោតិ – ឥមេហិ ខោ, ភិក្ខវេ, តីហង្គេហិ សមន្នាគតំ និយស្សកម្មំ អធម្មកម្មញ្ច ហោតិ, អវិនយកម្មញ្ច, ទុវូបសន្តញ្ច.
‘‘អបរេហិបិ, ភិក្ខវេ, តីហង្គេហិ សមន្នាគតំ និយស្សកម្មំ អធម្មកម្មញ្ច ហោតិ, អវិនយកម្មញ្ច, ទុវូបសន្តញ្ច. អចោទេត្វា កតំ ហោតិ, អសារេត្វា កតំ ហោតិ, អាបត្តិំ អនារោបេត្វា ¶ កតំ ហោតិ – ឥមេហិ ខោ, ភិក្ខវេ, តីហង្គេហិ សមន្នាគតំ និយស្សកម្មំ អធម្មកម្មញ្ច ¶ ហោតិ, អវិនយកម្មញ្ច, ទុវូបសន្តញ្ច.
‘‘អបរេហិបិ, ភិក្ខវេ…បេ… អសម្មុខា កតំ ហោតិ, អធម្មេន កតំ ហោតិ, វគ្គេន កតំ ហោតិ – ឥមេហិ ខោ, ភិក្ខវេ…បេ….
‘‘អបរេហិបិ ¶ , ភិក្ខវេ…បេ… អប្បដិបុច្ឆា កតំ ហោតិ, អធម្មេន កតំ ហោតិ, វគ្គេន កតំ ហោតិ – ឥមេហិ ខោ, ភិក្ខវេ…បេ….
‘‘អបរេហិបិ, ភិក្ខវេ…បេ… អប្បដិញ្ញាយ កតំ ហោតិ, អធម្មេន កតំ ហោតិ, វគ្គេន កតំ ហោតិ – ឥមេហិ ខោ, ភិក្ខវេ…បេ….
‘‘អបរេហិបិ, ភិក្ខវេ…បេ… អនាបត្តិយា កតំ ហោតិ, អធម្មេន កតំ ហោតិ, វគ្គេន កតំ ហោតិ – ឥមេហិ ខោ, ភិក្ខវេ…បេ… ¶ .
‘‘អបរេហិបិ, ភិក្ខវេ…បេ… អទេសនាគាមិនិយា អាបត្តិយា កតំ ហោតិ, អធម្មេន កតំ ហោតិ, វគ្គេន កតំ ហោតិ – ឥមេហិ ខោ, ភិក្ខវេ…បេ….
‘‘អបរេហិបិ, ភិក្ខវេ…បេ… ទេសិតាយ អាបត្តិយា កតំ ហោតិ, អធម្មេន កតំ ហោតិ, វគ្គេន កតំ ហោតិ – ឥមេហិ ខោ, ភិក្ខវេ…បេ….
‘‘អបរេហិបិ, ភិក្ខវេ…បេ… អចោទេត្វា កតំ ហោតិ, អធម្មេន កតំ ហោតិ, វគ្គេន កតំ ហោតិ – ឥមេហិ ខោ, ភិក្ខវេ…បេ….
‘‘អបរេហិបិ, ភិក្ខវេ…បេ… អសារេត្វា កតំ ហោតិ, អធម្មេន កតំ ហោតិ, វគ្គេន កតំ ហោតិ – ឥមេហិ ខោ, ភិក្ខវេ…បេ… ¶ .
‘‘អបរេហិបិ, ភិក្ខវេ, តីហង្គេហិ សមន្នាគតំ និយស្សកម្មំ អធម្មកម្មញ្ច ហោតិ, អវិនយកម្មញ្ច, ទុវូបសន្តញ្ច. អាបត្តិំ អនារោបេត្វា កតំ ហោតិ, អធម្មេន កតំ ហោតិ, វគ្គេន ¶ កតំ ហោតិ – ឥមេហិ ខោ, ភិក្ខវេ, តីហង្គេហិ សមន្នាគតំ និយស្សកម្មំ អធម្មកម្មញ្ច ហោតិ, អវិនយកម្មញ្ច, ទុវូបសន្តញ្ច.
អធម្មកម្មទ្វាទសកំ និដ្ឋិតំ.
ធម្មកម្មទ្វាទសកំ
១៤. ‘‘តីហិ, ភិក្ខវេ, អង្គេហិ សមន្នាគតំ និយស្សកម្មំ ធម្មកម្មញ្ច ហោតិ, វិនយកម្មញ្ច, សុវូបសន្តញ្ច. សម្មុខា កតំ ហោតិ, បដិបុច្ឆា កតំ ហោតិ, បដិញ្ញាយ កតំ ហោតិ – ឥមេហិ ខោ, ភិក្ខវេ, តីហង្គេហិ សមន្នាគតំ និយស្សកម្មំ ធម្មកម្មញ្ច ហោតិ, វិនយកម្មញ្ច, សុវូបសន្តញ្ច.
‘‘អបរេហិបិ ¶ , ភិក្ខវេ, តីហង្គេហិ សមន្នាគតំ និយស្សកម្មំ ធម្មកម្មញ្ច ហោតិ, វិនយកម្មញ្ច, សុវូបសន្តញ្ច. អាបត្តិយា កតំ ហោតិ, ទេសនាគាមិនិយា អាបត្តិយា កតំ ហោតិ, អទេសិតាយ អាបត្តិយា កតំ ហោតិ – ឥមេហិ ខោ, ភិក្ខវេ, តីហង្គេហិ សមន្នាគតំ និយស្សកម្មំ ធម្មកម្មញ្ច ហោតិ, វិនយកម្មញ្ច, សុវូបសន្តញ្ច.
‘‘អបរេហិបិ, ភិក្ខវេ, តីហង្គេហិ សមន្នាគតំ និយស្សកម្មំ ធម្មកម្មញ្ច ហោតិ, វិនយកម្មញ្ច, សុវូបសន្តញ្ច. ចោទេត្វា កតំ ហោតិ, សារេត្វា កតំ ហោតិ, អាបត្តិំ អារោបេត្វា កតំ ហោតិ ¶ – ឥមេហិ ខោ, ភិក្ខវេ, តីហង្គេហិ សមន្នាគតំ និយស្សកម្មំ ធម្មកម្មញ្ច ហោតិ, វិនយកម្មញ្ច, សុវូបសន្តញ្ច.
‘‘អបរេហិបិ, ភិក្ខវេ…បេ… សម្មុខា កតំ ហោតិ, ធម្មេន កតំ ហោតិ, សមគ្គេន កតំ ហោតិ – ឥមេហិ ខោ, ភិក្ខវេ…បេ….
‘‘អបរេហិបិ, ភិក្ខវេ…បេ… បដិបុច្ឆា កតំ ហោតិ, ធម្មេន កតំ ហោតិ, សមគ្គេន កតំ ហោតិ – ឥមេហិ ខោ, ភិក្ខវេ…បេ….
‘‘អបរេហិបិ, ភិក្ខវេ…បេ… បដិញ្ញាយ កតំ ហោតិ, ធម្មេន កតំ ហោតិ, សមគ្គេន កតំ ហោតិ – ឥមេហិ ខោ, ភិក្ខវេ…បេ….
‘‘អបរេហិបិ ¶ , ភិក្ខវេ…បេ… អាបត្តិយា កតំ ហោតិ, ធម្មេន កតំ ហោតិ, សមគ្គេន កតំ ហោតិ – ឥមេហិ ខោ, ភិក្ខវេ…បេ… ¶ .
‘‘អបរេហិបិ, ភិក្ខវេ…បេ… ទេសនាគាមិនិយា អាបត្តិយា កតំ ហោតិ, ធម្មេន កតំ ហោតិ, សមគ្គេន កតំ ហោតិ – ឥមេហិ ខោ, ភិក្ខវេ…បេ….
‘‘អបរេហិបិ, ភិក្ខវេ…បេ… អទេសិតាយ អាបត្តិយា កតំ ហោតិ, ធម្មេន កតំ ហោតិ, សមគ្គេន កតំ ហោតិ – ឥមេហិ ខោ, ភិក្ខវេ…បេ….
‘‘អបរេហិបិ, ភិក្ខវេ…បេ… ចោទេត្វា កតំ ហោតិ, ធម្មេន កតំ ហោតិ, សមគ្គេន កតំ ហោតិ – ឥមេហិ ខោ, ភិក្ខវេ…បេ….
‘‘អបរេហិបិ, ភិក្ខវេ…បេ… សារេត្វា កតំ ហោតិ, ធម្មេន កតំ ហោតិ, សមគ្គេន កតំ ហោតិ – ឥមេហិ ខោ, ភិក្ខវេ…បេ… ¶ .
‘‘អបរេហិបិ ¶ , ភិក្ខវេ, តីហង្គេហិ សមន្នាគតំ និយស្សកម្មំ ធម្មកម្មញ្ច ហោតិ, វិនយកម្មញ្ច, សុវូបសន្តញ្ច. អាបត្តិំ អារោបេត្វា កតំ ហោតិ, ធម្មេន កតំ ហោតិ, សមគ្គេន កតំ ហោតិ – ឥមេហិ ខោ, ភិក្ខវេ, តីហង្គេហិ សមន្នាគតំ និយស្សកម្មំ ធម្មកម្មញ្ច ហោតិ, វិនយកម្មញ្ច, សុវូបសន្តញ្ច.
ធម្មកម្មទ្វាទសកំ និដ្ឋិតំ.
អាកង្ខមានឆក្កំ
១៥. [បរិ. ៣២៣] ‘‘តីហិ, ភិក្ខវេ, អង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ, អាកង្ខមានោ សង្ឃោ, និយស្សកម្មំ ករេយ្យ. ភណ្ឌនការកោ ហោតិ កលហការកោ វិវាទការកោ ភស្សការកោ សង្ឃេ អធិករណការកោ; ពាលោ ហោតិ អព្យត្តោ អាបត្តិពហុលោ អនបទានោ; គិហិសំសដ្ឋោ វិហរតិ អននុលោមិកេហិ គិហិសំសគ្គេហិ – ឥមេហិ ខោ, ភិក្ខវេ, តីហង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ, អាកង្ខមានោ សង្ឃោ, និយស្សកម្មំ ករេយ្យ.
‘‘អបរេហិបិ, ភិក្ខវេ, តីហង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ, អាកង្ខមានោ សង្ឃោ, និយស្សកម្មំ ¶ ករេយ្យ. អធិសីលេ សីលវិបន្នោ ហោតិ, អជ្ឈាចារេ អាចារវិបន្នោ ហោតិ, អតិទិដ្ឋិយា ទិដ្ឋិវិបន្នោ ហោតិ – ឥមេហិ ខោ, ភិក្ខវេ, តីហង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ, អាកង្ខមានោ សង្ឃោ, និយស្សកម្មំ ករេយ្យ.
‘‘អបរេហិបិ, ភិក្ខវេ, តីហង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ, អាកង្ខមានោ ¶ សង្ឃោ, និយស្សកម្មំ ករេយ្យ. ពុទ្ធស្ស អវណ្ណំ ភាសតិ, ធម្មស្ស អវណ្ណំ ភាសតិ, សង្ឃស្ស អវណ្ណំ ភាសតិ – ឥមេហិ ខោ, ភិក្ខវេ, តីហង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ, អាកង្ខមានោ សង្ឃោ, និយស្សកម្មំ ករេយ្យ.
‘‘តិណ្ណំ, ភិក្ខវេ, ភិក្ខូនំ, អាកង្ខមានោ សង្ឃោ, និយស្សកម្មំ ករេយ្យ. ឯកោ ភណ្ឌនការកោ ហោតិ កលហការកោ វិវាទការកោ ភស្សការកោ សង្ឃេ អធិករណការកោ; ឯកោ ពាលោ ហោតិ, អព្យត្តោ អាបត្តិពហុលោ អនបទានោ; ឯកោ គិហិសំសដ្ឋោ វិហរតិ អននុលោមិកេហិ ¶ គិហិសំសគ្គេហិ – ឥមេសំ ខោ, ភិក្ខវេ, តិណ្ណំ ភិក្ខូនំ, អាកង្ខមានោ សង្ឃោ, និយស្សកម្មំ ករេយ្យ.
‘‘អបរេសម្បិ, ភិក្ខវេ, តិណ្ណំ ភិក្ខូនំ, អាកង្ខមានោ សង្ឃោ, និយស្សកម្មំ ករេយ្យ. ឯកោ អធិសីលេ សីលវិបន្នោ ហោតិ, ឯកោ អជ្ឈាចារេ អាចារវិបន្នោ ហោតិ, ឯកោ អតិទិដ្ឋិយា ទិដ្ឋិវិបន្នោ ហោតិ – ឥមេសំ ខោ, ភិក្ខវេ, តិណ្ណំ ភិក្ខូនំ, អាកង្ខមានោ សង្ឃោ, និយស្សកម្មំ ករេយ្យ.
‘‘អបរេសម្បិ, ភិក្ខវេ, តិណ្ណំ ភិក្ខូនំ, អាកង្ខមានោ សង្ឃោ, និយស្សកម្មំ ករេយ្យ. ឯកោ ពុទ្ធស្ស អវណ្ណំ ភាសតិ, ឯកោ ធម្មស្ស អវណ្ណំ ភាសតិ, ឯកោ សង្ឃស្ស អវណ្ណំ ភាសតិ – ឥមេសំ ខោ, ភិក្ខវេ, តិណ្ណំ ភិក្ខូនំ, អាកង្ខមានោ សង្ឃោ, និយស្សកម្មំ ករេយ្យ.
អាកង្ខមានឆក្កំ និដ្ឋិតំ.
អដ្ឋារសវត្តំ
១៦. ‘‘និយស្សកម្មកតេន ¶ , ភិក្ខវេ, ភិក្ខុនា សម្មា វត្តិតព្ពំ. តត្រាយំ សម្មាវត្តនា – ន ឧបសម្បាទេតព្ពំ, ន និស្សយោ ទាតព្ពោ, ន សាមណេរោ ឧបដ្ឋាបេតព្ពោ, ន ភិក្ខុនោវាទកសម្មុតិ សាទិតព្ពា, សម្មតេនបិ ភិក្ខុនិយោ ន ឱវទិតព្ពា. យាយ អាបត្តិយា ¶ សង្ឃេន និយស្សកម្មំ កតំ ហោតិ សា អាបត្តិ ន អាបជ្ជិតព្ពា, អញ្ញា វា តាទិសិកា, តតោ វា បាបិដ្ឋតរា; កម្មំ ន គរហិតព្ពំ, កម្មិកា ន គរហិតព្ពា. ន បកតត្តស្ស ភិក្ខុនោ ឧបោសថោ ឋបេតព្ពោ, ន បវារណា ឋបេតព្ពា, ន សវចនីយំ កាតព្ពំ, ន អនុវាទោ បដ្ឋបេតព្ពោ, ន ឱកាសោ ការាបេតព្ពោ, ន ចោទេតព្ពោ, ន សារេតព្ពោ, ន ភិក្ខូហិ សម្បយោជេតព្ព’’ន្តិ.
និយស្សកម្មេ អដ្ឋារសវត្តំ និដ្ឋិតំ.
១៧. អថ ខោ សង្ឃោ សេយ្យសកស្ស ភិក្ខុនោ និយស្សកម្មំ អកាសិ – និស្សាយ តេ វត្ថព្ពន្តិ. សោ សង្ឃេន និយស្សកម្មកតោ កល្យាណមិត្តេ ¶ សេវមានោ ភជមានោ បយិរុបាសមានោ ឧទ្ទិសាបេន្តោ បរិបុច្ឆន្តោ ពហុស្សុតោ ហោតិ, អាគតាគមោ ធម្មធរោ វិនយធរោ មាតិកាធរោ បណ្ឌិតោ វិយត្តោ មេធាវី លជ្ជី កុក្កុច្ចកោ សិក្ខាកាមោ. សម្មា វត្តតិ, លោមំ បាតេតិ, នេត្ថារំ វត្តតិ, ភិក្ខូ ឧបសង្កមិត្វា ឯវំ វទេតិ – ‘‘អហំ, អាវុសោ, សង្ឃេន និយស្សកម្មកតោ សម្មា វត្តាមិ, លោមំ បាតេមិ, នេត្ថារំ វត្តាមិ. កថំ នុ ខោ មយា បដិបជ្ជិតព្ព’’ន្តិ? ភិក្ខូ ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ…បេ…. ‘‘តេន ¶ ហិ, ភិក្ខវេ, សង្ឃោ សេយ្យសកស្ស ភិក្ខុនោ និយស្សកម្មំ បដិប្បស្សម្ភេតុ.
នប្បដិប្បស្សម្ភេតព្ពអដ្ឋារសកំ
១៨. ‘‘បញ្ចហិ, ភិក្ខវេ, អង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ និយស្សកម្មំ នប្បដិប្បស្សម្ភេតព្ពំ. ឧបសម្បាទេតិ, និស្សយំ ទេតិ, សាមណេរំ ឧបដ្ឋាបេតិ, ភិក្ខុនោវាទកសម្មុតិំ សាទិយតិ, សម្មតោបិ ភិក្ខុនិយោ ឱវទតិ – ឥមេហិ ខោ, ភិក្ខវេ, បញ្ចហង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ និយស្សកម្មំ នប្បដិប្បស្សម្ភេតព្ពំ.
[បរិ. ៤២០] ‘‘អបរេហិបិ, ភិក្ខវេ, បញ្ចហង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ និយស្សកម្មំ នប្បដិប្បស្សម្ភេតព្ពំ. យាយ អាបត្តិយា សង្ឃេន និយស្សកម្មំ កតំ ហោតិ តំ អាបត្តិំ អាបជ្ជតិ, អញ្ញំ វា តាទិសិកំ, តតោ វា បាបិដ្ឋតរំ; កម្មំ គរហតិ, កម្មិកេ គរហតិ – ឥមេហិ ខោ, ភិក្ខវេ, បញ្ចហង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ និយស្សកម្មំ នប្បដិប្បស្សម្ភេតព្ពំ.
‘‘អដ្ឋហិ, ភិក្ខវេ, អង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ និយស្សកម្មំ នប្បដិប្បស្សម្ភេតព្ពំ. បកតត្តស្ស ភិក្ខុនោ ឧបោសថំ ឋបេតិ, បវារណំ ឋបេតិ, សវចនីយំ ករោតិ, អនុវាទំ បដ្ឋបេតិ ¶ , ឱកាសំ ការេតិ, ចោទេតិ, សារេតិ, ភិក្ខូហិ សម្បយោជេតិ – ឥមេហិ ខោ, ភិក្ខវេ, អដ្ឋហង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ និយស្សកម្មំ នប្បដិប្បស្សម្ភេតព្ពំ.
នប្បដិប្បស្សម្ភេតព្ពអដ្ឋារសកំ និដ្ឋិតំ.
បដិប្បស្សម្ភេតព្ពអដ្ឋារសកំ
១៩. ‘‘បញ្ចហិ ¶ , ភិក្ខវេ, អង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ និយស្សកម្មំ បដិប្បស្សម្ភេតព្ពំ ¶ . ន ឧបសម្បាទេតិ, ន និស្សយំ ទេតិ, ន សាមណេរំ ឧបដ្ឋាបេតិ, ន ភិក្ខុនោវាទកសម្មុតិំ សាទិយតិ, សម្មតោបិ ភិក្ខុនិយោ ន ឱវទតិ – ឥមេហិ ខោ, ភិក្ខវេ, បញ្ចហង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ និយស្សកម្មំ បដិប្បស្សម្ភេតព្ពំ.
‘‘អបរេហិបិ, ភិក្ខវេ, បញ្ចហង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ និយស្សកម្មំ បដិប្បស្សម្ភេតព្ពំ. យាយ អាបត្តិយា សង្ឃេន និយស្សកម្មំ កតំ ហោតិ តំ អាបត្តិំ ន អាបជ្ជតិ, អញ្ញំ វា តាទិសិកំ, តតោ វា បាបិដ្ឋតរំ; កម្មំ ន គរហតិ, កម្មិកេ ន គរហតិ – ឥមេហិ ខោ, ភិក្ខវេ, បញ្ចហង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ និយស្សកម្មំ បដិប្បស្សម្ភេតព្ពំ.
‘‘អដ្ឋហិ, ភិក្ខវេ, អង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ និយស្សកម្មំ បដិប្បស្សម្ភេតព្ពំ.
ន បកតត្តស្ស ភិក្ខុនោ ឧបោសថំ ឋបេតិ, ន បវារណំ ឋបេតិ, ន សវចនីយំ ករោតិ, ន អនុវាទំ បដ្ឋបេតិ, ន ឱកាសំ ការេតិ, ន ចោទេតិ, ន សារេតិ, ន ភិក្ខូហិ សម្បយោជេតិ – ឥមេហិ ខោ, ភិក្ខវេ, អដ្ឋហង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ និយស្សកម្មំ ¶ បដិប្បស្សម្ភេតព្ពំ.
បដិប្បស្សម្ភេតព្ពអដ្ឋារសកំ និដ្ឋិតំ.
២០. ‘‘ឯវញ្ច បន, ភិក្ខវេ, បដិប្បស្សម្ភេតព្ពំ. តេន, ភិក្ខវេ, សេយ្យសកេន ភិក្ខុនា សង្ឃំ ឧបសង្កមិត្វា ឯកំសំ ឧត្តរាសង្គំ ករិត្វា វុឌ្ឍានំ ភិក្ខូនំ បាទេ វន្ទិត្វា ឧក្កុដិកំ និសីទិត្វា អញ្ជលិំ បគ្គហេត្វា ឯវមស្ស វចនីយោ – ‘អហំ, ភន្តេ, សង្ឃេន និយស្សកម្មកតោ សម្មា វត្តាមិ, លោមំ បាតេមិ, នេត្ថារំ វត្តាមិ, និយស្សស្ស កម្មស្ស បដិប្បស្សទ្ធិំ យាចាមី’តិ. ទុតិយម្បិ យាចិតព្ពា. តតិយម្បិ យាចិតព្ពា ¶ . ព្យត្តេន ភិក្ខុនា បដិពលេន សង្ឃោ ញាបេតព្ពោ –
‘‘សុណាតុ ¶ មេ, ភន្តេ, សង្ឃោ. អយំ សេយ្យសកោ ភិក្ខុ សង្ឃេន និយស្សកម្មកតោ សម្មា វត្តតិ, លោមំ បាតេតិ, នេត្ថារំ វត្តតិ, និយស្សស្ស កម្មស្ស បដិប្បស្សទ្ធិំ យាចតិ. យទិ សង្ឃស្ស បត្តកល្លំ, សង្ឃោ សេយ្យសកស្ស ភិក្ខុនោ និយស្សកម្មំ បដិប្បស្សម្ភេយ្យ. ឯសា ញត្តិ.
‘‘សុណាតុ ¶ មេ, ភន្តេ, សង្ឃោ. អយំ សេយ្យសកោ ភិក្ខុ សង្ឃេន និយស្សកម្មកតោ សម្មា វត្តតិ, លោមំ បាតេតិ, នេត្ថារំ វត្តតិ, និយស្សស្ស កម្មស្ស បដិប្បស្សទ្ធិំ យាចតិ. សង្ឃោ សេយ្យសកស្ស ភិក្ខុនោ និយស្សកម្មំ បដិប្បស្សម្ភេតិ. យស្សាយស្មតោ ខមតិ សេយ្យសកស្ស ភិក្ខុនោ និយស្សស្ស កម្មស្ស បដិប្បស្សទ្ធិ, សោ តុណ្ហស្ស; យស្ស នក្ខមតិ, សោ ភាសេយ្យ.
‘‘ទុតិយម្បិ ឯតមត្ថំ វទាមិ – សុណាតុ មេ, ភន្តេ, សង្ឃោ. អយំ សេយ្យសកោ ភិក្ខុ សង្ឃេន និយស្សកម្មកតោ សម្មា វត្តតិ, លោមំ បាតេតិ, នេត្ថារំ វត្តតិ, និយស្សស្ស កម្មស្ស បដិប្បស្សទ្ធិំ យាចតិ. សង្ឃោ សេយ្យសកស្ស ភិក្ខុនោ និយស្សកម្មំ បដិប្បស្សម្ភេតិ. យស្សាយស្មតោ ខមតិ សេយ្យសកស្ស ភិក្ខុនោ និយស្សស្ស កម្មស្ស បដិប្បស្សទ្ធិ, សោ តុណ្ហស្ស; យស្ស នក្ខមតិ, សោ ភាសេយ្យ.
‘‘តតិយម្បិ ឯតមត្ថំ វទាមិ – សុណាតុ មេ, ភន្តេ, សង្ឃោ. អយំ សេយ្យសកោ ភិក្ខុ សង្ឃេន និយស្សកម្មកតោ សម្មា វត្តតិ, លោមំ បាតេតិ, នេត្ថារំ វត្តតិ, និយស្សស្ស កម្មស្ស បដិប្បស្សទ្ធិំ យាចតិ. សង្ឃោ សេយ្យសកស្ស ភិក្ខុនោ និយស្សកម្មំ បដិប្បស្សម្ភេតិ. យស្សាយស្មតោ ¶ ខមតិ សេយ្យសកស្ស ភិក្ខុនោ និយស្សស្ស កម្មស្ស បដិប្បស្សទ្ធិ, សោ តុណ្ហស្ស; យស្ស នក្ខមតិ, សោ ភាសេយ្យ.
‘‘បដិប្បស្សទ្ធំ សង្ឃេន សេយ្យសកស្ស ភិក្ខុនោ និយស្សកម្មំ. ខមតិ សង្ឃស្ស, តស្មា តុណ្ហី, ឯវមេតំ ធារយាមី’’តិ.
និយស្សកម្មំ និដ្ឋិតំ ទុតិយំ.
៣. បព្ពាជនីយកម្មំ
២១. [ឥទំ វត្ថុ បារា. ៤៣១ អាទយោ] តេន ខោ បន សមយេន អស្សជិបុនព្ពសុកា នាម [នាម ភិក្ខូ (ក.)] កីដាគិរិស្មិំ អាវាសិកា ហោន្តិ អលជ្ជិនោ បាបភិក្ខូ. តេ [ចូឡវ. ២៩២ អាទយោ] ឯវរូបំ អនាចារំ អាចរន្តិ – មាលាវច្ឆំ រោបេន្តិបិ រោបាបេន្តិបិ, សិញ្ចន្តិបិ សិញ្ចាបេន្តិបិ, ឱចិនន្តិបិ ឱចិនាបេន្តិបិ, គន្ថេន្តិបិ គន្ថាបេន្តិបិ ¶ , ឯកតោវណ្ដិកមាលំ ករោន្តិបិ ¶ ការាបេន្តិបិ, ឧភតោវណ្ដិកមាលំ ករោន្តិបិ ការាបេន្តិបិ, មញ្ជរិកំ ករោន្តិបិ ការាបេន្តិបិ, វិធូតិកំ [វិធុតិកំ (ស្យា.)] ករោន្តិបិ ការាបេន្តិបិ, វដំសកំ ករោន្តិបិ ការាបេន្តិបិ, អាវេឡំ ករោន្តិបិ ¶ ការាបេន្តិបិ, ឧរច្ឆទំ ករោន្តិបិ ការាបេន្តិបិ. តេ កុលិត្ថីនំ កុលធីតានំ កុលកុមារីនំ កុលសុណ្ហានំ កុលទាសីនំ ឯកតោវណ្ដិកមាលំ ហរន្តិបិ ហរាបេន្តិបិ, ឧភតោវណ្ដិកមាលំ ហរន្តិបិ ហរាបេន្តិបិ, មញ្ជរិកំ ហរន្តិបិ ហរាបេន្តិបិ, វិធូតិកំ ហរន្តិបិ ហរាបេន្តិបិ, វដំសកំ ហរន្តិបិ ហរាបេន្តិបិ, អាវេឡំ ហរន្តិបិ ហរាបេន្តិបិ, ឧរច្ឆទំ ហរន្តិបិ ហរាបេន្តិបិ. តេ កុលិត្ថីហិ កុលធីតាហិ កុលកុមារីហិ កុលសុណ្ហាហិ កុលទាសីហិ សទ្ធិំ ឯកភាជនេបិ ភុញ្ជន្តិ, ឯកថាលកេបិ ¶ បិវន្តិ, ឯកាសនេបិ និសីទន្តិ, ឯកមញ្ចេបិ តុវដ្ដេន្តិ, ឯកត្ថរណាបិ តុវដ្ដេន្តិ, ឯកបាវុរណាបិ តុវដ្ដេន្តិ, ឯកត្ថរណបាវុរណាបិ តុវដ្ដេន្តិ, វិកាលេបិ ភុញ្ជន្តិ, មជ្ជម្បិ បិវន្តិ, មាលាគន្ធវិលេបនម្បិ ធារេន្តិ, នច្ចន្តិបិ, គាយន្តិបិ, វាទេន្តិបិ, លាសេន្តិបិ; នច្ចន្តិយាបិ នច្ចន្តិ, នច្ចន្តិយាបិ គាយន្តិ, នច្ចន្តិយាបិ វាទេន្តិ, នច្ចន្តិយាបិ លាសេន្តិ; គាយន្តិយាបិ នច្ចន្តិ, គាយន្តិយាបិ គាយន្តិ, គាយន្តិយាបិ វាទេន្តិ, គាយន្តិយាបិ លាសេន្តិ; វាទេន្តិយាបិ នច្ចន្តិ, វាទេន្តិយាបិ គាយន្តិ, វាទេន្តិយាបិ វាទេន្តិ, វាទេន្តិយាបិ លាសេន្តិ; លាសេន្តិយាបិ នច្ចន្តិ, លាសេន្តិយាបិ គាយន្តិ, លាសេន្តិយាបិ វាទេន្តិ, លាសេន្តិយាបិ លាសេន្តិ; អដ្ឋបទេបិ កីឡន្តិ, ទសបទេបិ កីឡន្តិ, អាកាសេបិ កីឡន្តិ, បរិហារបថេបិ កីឡន្តិ, សន្តិកាយបិ កីឡន្តិ, ខលិកាយបិ កីឡន្តិ, ឃដិកាយបិ កីឡន្តិ, សលាកហត្ថេនបិ កីឡន្តិ, អក្ខេនបិ កីឡន្តិ, បង្គចីរេនបិ កីឡន្តិ, វង្កកេនបិ កីឡន្តិ, មោក្ខចិកាយបិ កីឡន្តិ, ចិង្គុលកេនបិ កីឡន្តិ, បត្តាឡ្ហកេនបិ កីឡន្តិ, រថកេនបិ កីឡន្តិ, ធនុកេនបិ កីឡន្តិ, អក្ខរិកាយបិ កីឡន្តិ, មនេសិកាយបិ កីឡន្តិ, យថាវជ្ជេនបិ កីឡន្តិ; ហត្ថិស្មិម្បិ សិក្ខន្តិ, អស្សស្មិម្បិ សិក្ខន្តិ, រថស្មិម្បិ សិក្ខន្តិ, ធនុស្មិម្បិ សិក្ខន្តិ, ថរុស្មិម្បិ សិក្ខន្តិ; ហត្ថិស្សបិ បុរតោ ធាវន្តិ, អស្សស្សបិ បុរតោ ធាវន្តិ, រថស្សបិ បុរតោ [បុរតោ ធាវន្តិ (ស្យា.)] ធាវន្តិបិ អាធាវន្តិបិ; ឧស្សេឡេន្តិបិ, អប្ផោដេន្តិបិ ¶ , និព្ពុជ្ឈន្តិបិ, មុដ្ឋីហិបិ យុជ្ឈន្តិ; រង្គមជ្ឈេបិ សង្ឃាដិំ បត្ថរិត្វា នច្ចកិំ [នច្ចន្តិំ (សី. ស្យា.)] ឯវំ វទន្តិ – ‘‘ឥធ, ភគិនិ, នច្ចស្សូ’’តិ; នលាដិកម្បិ ទេន្តិ; វិវិធម្បិ អនាចារំ អាចរន្តិ.
២២. តេន ¶ ខោ បន សមយេន អញ្ញតរោ ភិក្ខុ កាសីសុ វស្សំវុដ្ឋោ [វស្សំវុត្ថោ (សី. ស្យា.)] សាវត្ថិំ គច្ឆន្តោ ភគវន្តំ ទស្សនាយ យេន កីដាគិរិ តទវសរិ. អថ ខោ សោ ភិក្ខុ បុព្ពណ្ហសមយំ និវាសេត្វា បត្តចីវរមាទាយ កីដាគិរិំ បិណ្ឌាយ បាវិសិ បាសាទិកេន អភិក្កន្តេន បដិក្កន្តេន ¶ អាលោកិតេន វិលោកិតេន សមិញ្ជិតេន [សម្មិញ្ជិតេន (សី. ស្យា. កំ.)] បសារិតេន, ឱក្ខិត្តចក្ខុ ឥរិយាបថសម្បន្នោ. មនុស្សា តំ ភិក្ខុំ បស្សិត្វា ឯវមាហំសុ – ‘‘ក្វាយំ អពលពលោ ¶ វិយ មន្ទមន្ទោ វិយ ភាកុដិកភាកុដិកោ វិយ? កោ ឥមស្ស ឧបគតស្ស បិណ្ឌកម្បិ ទស្សតិ? អម្ហាកំ បន អយ្យា អស្សជិបុនព្ពសុកា សណ្ហា សខិលា សុខសម្ភាសា មិហិតបុព្ពង្គមា ឯហិស្វាគតវាទិនោ អព្ភាកុដិកា ឧត្តានមុខា បុព្ពភាសិនោ. តេសំ ខោ នាម បិណ្ឌោ ទាតព្ពោ’’តិ.
អទ្ទសា ខោ អញ្ញតរោ ឧបាសកោ តំ ភិក្ខុំ កីដាគិរិស្មិំ បិណ្ឌាយ ចរន្តំ; ទិស្វាន យេន សោ ភិក្ខុ តេនុបសង្កមិ, ឧបសង្កមិត្វា តំ ភិក្ខុំ អភិវាទេត្វា ឯតទវោច – ‘‘អបិ, ភន្តេ, បិណ្ឌោ លព្ភតី’’តិ? ‘‘ន ខោ, អាវុសោ, បិណ្ឌោ លព្ភតី’’តិ. ‘‘ឯហិ, ភន្តេ, ឃរំ គមិស្សាមា’’តិ. អថ ខោ សោ ឧបាសកោ តំ ភិក្ខុំ ឃរំ នេត្វា ភោជេត្វា ឯតទវោច – ‘‘កហំ, ភន្តេ, អយ្យោ គមិស្សតី’’តិ? ‘‘សាវត្ថិំ ¶ ខោ អហំ, អាវុសោ, គមិស្សាមិ ភគវន្តំ ទស្សនាយា’’តិ. ‘‘តេន ហិ, ភន្តេ, មម វចនេន ភគវតោ បាទេ សិរសា វន្ទ, ឯវញ្ច វទេហិ – ‘ទុដ្ឋោ, ភន្តេ, កីដាគិរិស្មិំ អាវាសោ. អស្សជិបុនព្ពសុកា នាម កីដាគិរិស្មិំ អាវាសិកា អលជ្ជិនោ បាបភិក្ខូ. តេ ឯវរូបំ អនាចារំ អាចរន្តិ – មាលាវច្ឆំ រោបេន្តិបិ រោបាបេន្តិបិ, សិញ្ចន្តិបិ សិញ្ចាបេន្តិបិ, ឱចិនន្តិបិ, ឱចិនាបេន្តិបិ, គន្ថេន្តិបិ គន្ថាបេន្តិបិ, ឯកតោវណ្ដិកមាលំ ករោន្តិបិ ការាបេន្តិបិ, ឧភតោវណ្ដិកមាលំ ករោន្តិបិ ការាបេន្តិបិ, មញ្ជរិកំ ករោន្តិបិ ការាបេន្តិបិ, វិធូតិកំ ករោន្តិបិ ការាបេន្តិបិ, វដំសកំ ករោន្តិបិ ការាបេន្តិបិ, អាវេឡំ ករោន្តិបិ ការាបេន្តិបិ, ឧរច្ឆទំ ករោន្តិបិ ការាបេន្តិបិ. តេ កុលិត្ថីនំ កុលធីតានំ កុលកុមារីនំ កុលសុណ្ហានំ កុលទាសីនំ ឯកតោវណ្ដិកមាលំ ហរន្តិបិ ហរាបេន្តិបិ, ឧភតោវណ្ដិកមាលំ ហរន្តិបិ ហរាបេន្តិបិ, មញ្ជរិកំ ហរន្តិបិ ហរាបេន្តិបិ, វិធូតិកំ ¶ ហរន្តិបិ ហរាបេន្តិបិ, វដំសកំ ហរន្តិបិ ហរាបេន្តិបិ, អាវេឡំ ហរន្តិបិ ហរាបេន្តិបិ, ឧរច្ឆទំ ហរន្តិបិ ហរាបេន្តិបិ. តេ កុលិត្ថីហិ កុលធីតាហិ កុលកុមារីហិ កុលសុណ្ហាហិ កុលទាសីហិ សទ្ធិំ ឯកភាជនេបិ ភុញ្ជន្តិ, ឯកថាលកេបិ បិវន្តិ, ឯកាសនេបិ និសីទន្តិ, ឯកមញ្ចេបិ តុវដ្ដេន្តិ, ឯកត្ថរណាបិ តុវដ្ដេន្តិ, ឯកបាវុរណាបិ តុវដ្ដេន្តិ, ឯកត្ថរណបាវុរណាបិ តុវដ្ដេន្តិ, វិកាលេបិ ភុញ្ជន្តិ, មជ្ជម្បិ បិវន្តិ, មាលាគន្ធវិលេបនម្បិ ធារេន្តិ, នច្ចន្តិបិ, គាយន្តិបិ, វាទេន្តិបិ, លាសេន្តិបិ; នច្ចន្តិយាបិ ¶ នច្ចន្តិ, នច្ចន្តិយាបិ គាយន្តិ, នច្ចន្តិយាបិ វាទេន្តិ, នច្ចន្តិយាបិ លាសេន្តិ…បេ… (ចក្កំ កាតព្ពំ). លាសេន្តិយាបិ នច្ចន្តិ, លាសេន្តិយាបិ គាយន្តិ, លាសេន្តិយាបិ វាទេន្តិ, លាសេន្តិយាបិ លាសេន្តិ; អដ្ឋបទេបិ កីឡន្តិ, ទសបទេបិ កីឡន្តិ, អាកាសេបិ ¶ កីឡន្តិ, បរិហារបថេបិ កីឡន្តិ, សន្តិកាយបិ កីឡន្តិ, ខលិកាយបិ កីឡន្តិ, ឃដិកាយបិ កីឡន្តិ, សលាកហត្ថេនបិ កីឡន្តិ, អក្ខេនបិ កីឡន្តិ, បង្គចីរេនបិ កីឡន្តិ, វង្កកេនបិ កីឡន្តិ, មោក្ខចិកាយបិ កីឡន្តិ, ចិង្គុលកេនបិ កីឡន្តិ, បត្តាឡ្ហកេនបិ កីឡន្តិ, រថកេនបិ កីឡន្តិ, ធនុកេនបិ កីឡន្តិ, អក្ខរិកាយបិ កីឡន្តិ, មនេសិកាយបិ កីឡន្តិ, យថាវជ្ជេនបិ កីឡន្តិ; ហត្ថិស្មិម្បិ សិក្ខន្តិ, អស្សស្មិម្បិ សិក្ខន្តិ, រថស្មិម្បិ សិក្ខន្តិ, ធនុស្មិម្បិ សិក្ខន្តិ, ថរុស្មិម្បិ សិក្ខន្តិ; ហត្ថិស្សបិ បុរតោ ធាវន្តិ, អស្សស្សបិ បុរតោ ធាវន្តិ, រថស្សបិ បុរតោ ធាវន្តិបិ អាធាវន្តិបិ; ឧស្សេឡេន្តិបិ, អប្ផោដេន្តិបិ, និព្ពុជ្ឈន្តិបិ, មុដ្ឋីហិបិ យុជ្ឈន្តិ; រង្គមជ្ឈេបិ សង្ឃាដិំ បត្ថរិត្វា នច្ចកិំ ឯវំ វទន្តិ – ‘ឥធ, ភគិនិ, នច្ចស្សូ’តិ; នលាដិកម្បិ ទេន្តិ; វិវិធម្បិ អនាចារំ អាចរន្តិ. យេបិ តេ, ភន្តេ, មនុស្សា បុព្ពេ សទ្ធា អហេសុំ បសន្នា តេបិ ឯតរហិ អស្សទ្ធា អប្បសន្នា. យានិបិ តានិ សង្ឃស្ស បុព្ពេ ទានបថានិ តានិបិ ឯតរហិ ឧបច្ឆិន្នានិ. រិញ្ចន្តិ បេសលា ភិក្ខូ ¶ , និវសន្តិ បាបភិក្ខូ. សាធុ, ភន្តេ, ភគវា កីដាគិរិំ ភិក្ខូ បហិណេយ្យ, យថាយំ កីដាគិរិស្មិំ អាវាសោ សណ្ឋហេយ្យា’’តិ.
‘‘ឯវមាវុសោ’’តិ ខោ សោ ភិក្ខុ តស្ស ឧបាសកស្ស បដិស្សុណិត្វា ឧដ្ឋាយាសនា យេន សាវត្ថិ តេន បក្កាមិ. អនុបុព្ពេន យេន សាវត្ថិ ជេតវនំ អនាថបិណ្ឌិកស្ស អារាមោ យេន ភគវា តេនុបសង្កមិ, ឧបសង្កមិត្វា ភគវន្តំ អភិវាទេត្វា ឯកមន្តំ និសីទិ. អាចិណ្ណំ ខោ បនេតំ ពុទ្ធានំ ភគវន្តានំ អាគន្តុកេហិ ភិក្ខូហិ សទ្ធិំ បដិសម្មោទិតុំ. អថ ¶ ខោ ភគវា តំ ភិក្ខុំ ឯតទវោច – ‘‘កច្ចិ, ភិក្ខុ, ខមនីយំ, កច្ចិ យាបនីយំ, កច្ចិសិ អប្បកិលមថេន អទ្ធានំ អាគតោ, កុតោ ច ត្វំ ភិក្ខុ អាគច្ឆសី’’តិ? ‘‘ខមនីយំ, ភគវា, យាបនីយំ ភគវា; អប្បកិលមថេន ច អហំ, ភន្តេ, អទ្ធានំ អាគតោ. ឥធាហំ, ភន្តេ, កាសីសុ វស្សំវុដ្ឋោ សាវត្ថិំ អាគច្ឆន្តោ ភគវន្តំ ទស្សនាយ យេន កីដាគិរិ តទវសរិំ. អថ ខ្វាហំ, ភន្តេ, បុព្ពណ្ហសមយំ និវាសេត្វា បត្តចីវរមាទាយ កីដាគិរិំ បិណ្ឌាយ បាវិសិំ. អទ្ទសា ខោ មំ, ភន្តេ, អញ្ញតរោ ឧបាសកោ កីដាគិរិស្មិំ បិណ្ឌាយ ចរន្តំ ¶ ; ទិស្វាន យេនាហំ តេនុបសង្កមិ, ឧបសង្កមិត្វា មំ អភិវាទេត្វា ឯតទវោច – ‘អបិ, ភន្តេ, បិណ្ឌោ លព្ភតី’តិ. ‘ន ខោ, អាវុសោ, បិណ្ឌោ លព្ភតី’តិ. ‘ឯហិ, ភន្តេ, ឃរំ គមិស្សាមា’តិ. អថ ខោ, ភន្តេ, សោ ឧបាសកោ មំ ឃរំ នេត្វា ភោជេត្វា ឯតទវោច – ‘កហំ, ភន្តេ, អយ្យោ គមិស្សតី’តិ? ‘សាវត្ថិំ ខោ អហំ, អាវុសោ, គមិស្សាមិ ភគវន្តំ ទស្សនាយា’តិ ¶ . ‘តេន ហិ, ភន្តេ, មម វចនេន ភគវតោ បាទេ សិរសា វន្ទ, ឯវញ្ច វទេហិ – ទុដ្ឋោ, ភន្តេ, កីដាគិរិស្មិំ អាវាសោ. អស្សជិបុនព្ពសុកា នាម កីដាគិរិស្មិំ អាវាសិកា អលជ្ជិនោ បាបភិក្ខូ ¶ . តេ ឯវរូបំ អនាចារំ អាចរន្តិ – មាលាវច្ឆំ រោបេន្តិបិ រោបាបេន្តិបិ…បេ… វិវិធម្បិ អនាចារំ អាចរន្តិ. យេបិ តេ, ភន្តេ, មនុស្សា បុព្ពេ សទ្ធា អហេសុំ បសន្នា តេបិ ឯតរហិ អស្សទ្ធា អប្បសន្នា. យានិបិ តានិ សង្ឃស្ស បុព្ពេ ទានបថានិ តានិបិ ឯតរហិ ឧបច្ឆិន្នានិ. រិញ្ចន្តិ បេសលា ភិក្ខូ, និវសន្តិ បាបភិក្ខូ. សាធុ, ភន្តេ, ភគវា កីដាគិរិំ ភិក្ខូ បហិណេយ្យ, យថាយំ កីដាគិរិស្មិំ អាវាសោ សណ្ឋហេយ្យា’តិ. តតោ អហំ ភគវា អាគច្ឆាមី’’តិ.
២៣. អថ ខោ ភគវា ឯតស្មិំ និទានេ ឯតស្មិំ បករណេ ភិក្ខុសង្ឃំ សន្និបាតាបេត្វា ភិក្ខូ បដិបុច្ឆិ – ‘‘សច្ចំ កិរ, ភិក្ខវេ, អស្សជិបុនព្ពសុកា នាម កីដាគិរិស្មិំ អាវាសិកា អលជ្ជិនោ បាបភិក្ខូ? តេ ឯវរូបំ អនាចារំ អាចរន្តិ – មាលាវច្ឆំ រោបេន្តិបិ…បេ… វិវិធម្បិ អនាចារំ អាចរន្តិ? យេបិ តេ មនុស្សា បុព្ពេ សទ្ធា អហេសុំ បសន្នា តេបិ ឯតរហិ អស្សទ្ធា អប្បសន្នា? យានិបិ តានិ សង្ឃស្ស បុព្ពេ ទានបថានិ តានិបិ ឯតរហិ ឧបច្ឆិន្នានិ? រិញ្ចន្តិ បេសលា ភិក្ខូ និវសន្តិ បាបភិក្ខូ’’តិ? ‘‘សច្ចំ ភគវា’’តិ. វិគរហិ ពុទ្ធោ ភគវា – ‘‘អននុច្ឆវិកំ…បេ… កថញ្ហិ នាម តេ, ភិក្ខវេ ¶ , មោឃបុរិសា ឯវរូបំ អនាចារំ ¶ អាចរិស្សន្តិ – មាលាវច្ឆំ រោបេស្សន្តិបិ រោបាបេស្សន្តិបិ, សិញ្ចិស្សន្តិបិ សិញ្ចាបេស្សន្តិបិ, ឱចិនិស្សន្តិបិ ឱចិនាបេស្សន្តិបិ, គន្ថេស្សន្តិបិ គន្ថាបេស្សន្តិបិ, ឯកតោវណ្ដិកមាលំ ករិស្សន្តិបិ ការាបេស្សន្តិបិ, ឧភតោវណ្ដិកមាលំ ករិស្សន្តិបិ ការាបេស្សន្តិបិ, មញ្ជរិកំ ករិស្សន្តិបិ ការាបេស្សន្តិបិ, វិធូតិកំ ករិស្សន្តិបិ ការាបេស្សន្តិបិ, វដំសកំ ករិស្សន្តិបិ ការាបេស្សន្តិបិ, អាវេឡំ ករិស្សន្តិបិ ការាបេស្សន្តិបិ, ឧរច្ឆទំ ករិស្សន្តិបិ ការាបេស្សន្តិបិ. តេ កុលិត្ថីនំ កុលធីតានំ កុលកុមារីនំ កុលសុណ្ហានំ កុលទាសីនំ ឯកតោវណ្ដិកមាលំ ហរិស្សន្តិបិ ហរាបេស្សន្តិបិ, ឧភតោវណ្ដិកមាលំ ហរិស្សន្តិបិ ហរាបេស្សន្តិបិ, មញ្ជរិកំ ហរិស្សន្តិបិ ហរាបេស្សន្តិបិ, វិធូតិកំ ហរិស្សន្តិបិ ហរាបេស្សន្តិបិ, វដំសកំ ហរិស្សន្តិបិ ហរាបេស្សន្តិបិ, អាវេឡំ ហរិស្សន្តិបិ ហរាបេស្សន្តិបិ, ឧរច្ឆទំ ហរិស្សន្តិបិ ហរាបេស្សន្តិបិ. តេ កុលិត្ថីហិ កុលធីតាហិ កុលកុមារីហិ កុលសុណ្ហាហិ កុលទាសីហិ សទ្ធិំ ឯកភាជនេបិ ភុញ្ជិស្សន្តិ, ឯកថាលកេបិ បិវិស្សន្តិ, ឯកាសនេបិ និសីទិស្សន្តិ, ឯកមញ្ចេបិ តុវដ្ដិស្សន្តិ, ឯកត្ថរណាបិ តុវដ្ដិស្សន្តិ, ឯកបាវុរណាបិ តុវដ្ដិស្សន្តិ, ឯកត្ថរណបាវុរណាបិ តុវដ្ដិស្សន្តិ, វិកាលេបិ ភុញ្ជិស្សន្តិ, មជ្ជម្បិ បិវិស្សន្តិ, មាលាគន្ធវិលេបនម្បិ ធារេស្សន្តិ, នច្ចិស្សន្តិបិ, គាយិស្សន្តិបិ, វាទេស្សន្តិបិ, លាសេស្សន្តិបិ; នច្ចន្តិយាបិ នច្ចិស្សន្តិ, នច្ចន្តិយាបិ គាយិស្សន្តិ, នច្ចន្តិយាបិ វាទេស្សន្តិ, នច្ចន្តិយាបិ លាសេស្សន្តិ; គាយន្តិយាបិ នច្ចិស្សន្តិ ¶ ¶ , គាយន្តិយាបិ គាយិស្សន្តិ, គាយន្តិយាបិ វាទេស្សន្តិ, គាយន្តិយាបិ លាសេស្សន្តិ; វាទេន្តិយាបិ នច្ចិស្សន្តិ, វាទេន្តិយាបិ គាយិស្សន្តិ, វាទេន្តិយាបិ វាទេស្សន្តិ, វាទេន្តិយាបិ លាសេស្សន្តិ; លាសេន្តិយាបិ នច្ចិស្សន្តិ, លាសេន្តិយាបិ គាយិស្សន្តិ, លាសេន្តិយាបិ វាទេស្សន្តិ; លាសេន្តិយាបិ លាសេស្សន្តិ; អដ្ឋបទេបិ កីឡិស្សន្តិ, ទសបទេបិ កីឡិស្សន្តិ, អាកាសេបិ កីឡិស្សន្តិ, បរិហារបថេបិ កីឡិស្សន្តិ, សន្តិកាយបិ កីឡិស្សន្តិ, ខលិកាយបិ កីឡិស្សន្តិ, ឃដិកាយបិ កីឡិស្សន្តិ, សលាកហត្ថេនបិ កីឡិស្សន្តិ, អក្ខេនបិ កីឡិស្សន្តិ, បង្គចីរេនបិ កីឡិស្សន្តិ, វង្កកេនបិ កីឡិស្សន្តិ មោក្ខចិកាយបិ កីឡិស្សន្តិ, ចិង្គុលកេនបិ កីឡិស្សន្តិ, បត្តាឡ្ហកេនបិ កីឡិស្សន្តិ, រថកេនបិ កីឡិស្សន្តិ, ធនុកេនបិ កីឡិស្សន្តិ, អក្ខរិកាយបិ កីឡិស្សន្តិ, មនេសិកាយបិ កីឡិស្សន្តិ, យថាវជ្ជេនបិ កីឡិស្សន្តិ; ហត្ថិស្មិម្បិ សិក្ខិស្សន្តិ, អស្សស្មិម្បិ សិក្ខិស្សន្តិ, រថស្មិម្បិ សិក្ខិស្សន្តិ, ធនុស្មិម្បិ សិក្ខិស្សន្តិ, ថរុស្មិម្បិ សិក្ខិស្សន្តិ; ហត្ថិស្សបិ បុរតោ ធាវិស្សន្តិ ¶ , អស្សស្សបិ បុរតោ ធាវិស្សន្តិ, រថស្សបិ បុរតោ [បុរតោ ធាវិស្សន្តិ (ស្យា.)] ធាវិស្សន្តិបិ អាធាវិស្សន្តិបិ; ឧស្សេឡេស្សន្តិបិ, អប្ផោដេស្សន្តិបិ, និព្ពុជ្ឈិស្សន្តិបិ, មុដ្ឋីហិបិ យុជ្ឈិស្សន្តិ; រង្គមជ្ឈេបិ សង្ឃាដិំ បត្ថរិត្វា នច្ចកិំ ឯវំ វក្ខន្តិ [វទិស្សន្តិ (ក.)] – ‘ឥធ, ភគិនិ, នច្ចស្សូ’តិ; នលាដិកម្បិ ទស្សន្តិ; វិវិធម្បិ អនាចារំ អាចរិស្សន្តិ. នេតំ ¶ , ភិក្ខវេ, អប្បសន្នានំ វា បសាទាយ…បេ… វិគរហិត្វា…បេ… ធម្មិំ កថំ កត្វា សារិបុត្តមោគ្គល្លានេ អាមន្តេសិ – ‘‘គច្ឆថ តុម្ហេ, សារិបុត្តា, កីដាគិរិំ គន្ត្វា អស្សជិបុនព្ពសុកានំ ភិក្ខូនំ កីដាគិរិស្មា បព្ពាជនីយកម្មំ ករោថ, តុម្ហាកំ ឯតេ សទ្ធិវិហារិនោ’’តិ.
‘‘កថំ មយំ, ភន្តេ, អស្សជិបុនព្ពសុកានំ ភិក្ខូនំ កីដាគិរិស្មា បព្ពាជនីយកម្មំ ករោម, ចណ្ឌា តេ ភិក្ខូ ផរុសា’’តិ? ‘‘តេន ហិ តុម្ហេ, សារិបុត្តា, ពហុកេហិ ភិក្ខូហិ សទ្ធិំ គច្ឆថា’’តិ. ‘‘ឯវំ, ភន្តេ’’តិ ខោ សារិបុត្តមោគ្គល្លានា ភគវតោ បច្ចស្សោសុំ. ឯវញ្ច បន, ភិក្ខវេ, កាតព្ពំ – បឋមំ អស្សជិបុនព្ពសុកា ភិក្ខូ ¶ ចោទេតព្ពា, ចោទេត្វា សារេតព្ពា, សារេត្វា អាបត្តិំ អារោបេតព្ពា, អាបត្តិំ អារោបេត្វា ព្យត្តេន ភិក្ខុនា បដិពលេន សង្ឃោ ញាបេតព្ពោ –
២៤. ‘‘សុណាតុ មេ, ភន្តេ, សង្ឃោ. ឥមេ អស្សជិបុនព្ពសុកា ភិក្ខូ កុលទូសកា បាបសមាចារា. ឥមេសំ បាបកា សមាចារា ទិស្សន្តិ ចេវ សុយ្យន្តិ ច. កុលានិ ច ឥមេហិ ទុដ្ឋានិ ទិស្សន្តិ ចេវ សុយ្យន្តិ ច. យទិ សង្ឃស្ស បត្តកល្លំ, សង្ឃោ អស្សជិបុនព្ពសុកានំ ភិក្ខូនំ ¶ កីដាគិរិស្មា បព្ពាជនីយកម្មំ ករេយ្យ – ន អស្សជិបុនព្ពសុកេហិ ភិក្ខូហិ កីដាគិរិស្មិំ វត្ថព្ពន្តិ. ឯសា ញត្តិ.
‘‘សុណាតុ ¶ មេ, ភន្តេ, សង្ឃោ. ឥមេ អស្សជិបុនព្ពសុកា ភិក្ខូ កុលទូសកា បាបសមាចារា. ឥមេសំ បាបកា សមាចារា ទិស្សន្តិ ចេវ សុយ្យន្តិ ច. កុលានិ ច ឥមេហិ ទុដ្ឋានិ ទិស្សន្តិ ចេវ សុយ្យន្តិ ច. សង្ឃោ អស្សជិបុនព្ពសុកានំ ភិក្ខូនំ កីដាគិរិស្មា បព្ពាជនីយកម្មំ ករោតិ – ន អស្សជិបុនព្ពសុកេហិ ភិក្ខូហិ កីដាគិរិស្មិំ វត្ថព្ពន្តិ. យស្សាយស្មតោ ខមតិ អស្សជិបុនព្ពសុកានំ ភិក្ខូនំ កីដាគិរិស្មា បព្ពាជនីយស្ស កម្មស្ស ករណំ – ន អស្សជិបុនព្ពសុកេហិ ភិក្ខូហិ កីដាគិរិស្មិំ វត្ថព្ពន្តិ, សោ តុណ្ហស្ស; យស្ស នក្ខមតិ, សោ ភាសេយ្យ.
‘‘ទុតិយម្បិ ¶ ឯតមត្ថំ វទាមិ…បេ… តតិយម្បិ ឯតមត្ថំ វទាមិ. សុណាតុ មេ, ភន្តេ, សង្ឃោ. ឥមេ អស្សជិបុនព្ពសុកា ភិក្ខូ កុលទូសកា បាបសមាចារា. ឥមេសំ បាបកា សមាចារា ទិស្សន្តិ ចេវ សុយ្យន្តិ ច. កុលានិ ច ឥមេហិ ទុដ្ឋានិ ទិស្សន្តិ ចេវ សុយ្យន្តិ ច. សង្ឃោ អស្សជិបុនព្ពសុកានំ ¶ ភិក្ខូនំ កីដាគិរិស្មា បព្ពាជនីយកម្មំ ករោតិ – ន អស្សជិបុនព្ពសុកេហិ ភិក្ខូហិ កីដាគិរិស្មិំ វត្ថព្ពន្តិ. យស្សាយស្មតោ ខមតិ អស្សជិបុនព្ពសុកានំ ភិក្ខូនំ កីដាគិរិស្មា បព្ពាជនីយស្ស កម្មស្ស ករណំ – ន អស្សជិបុនព្ពសុកេហិ ភិក្ខូហិ កីដាគិរិស្មិំ វត្ថព្ពន្តិ, សោ តុណ្ហស្ស; យស្ស នក្ខមតិ, សោ ភាសេយ្យ.
‘‘កតំ សង្ឃេន អស្សជិបុនព្ពសុកានំ ភិក្ខូនំ កីដាគិរិស្មា បព្ពាជនីយកម្មំ – ន អស្សជិបុនព្ពសុកេហិ ភិក្ខូហិ កីដាគិរិស្មិំ វត្ថព្ពន្តិ. ខមតិ សង្ឃស្ស, តស្មា តុណ្ហី, ឯវមេតំ ធារយាមី’’តិ.
អធម្មកម្មទ្វាទសកំ
២៥. ‘‘តីហិ, ភិក្ខវេ, អង្គេហិ សមន្នាគតំ បព្ពាជនីយកម្មំ អធម្មកម្មញ្ច ហោតិ, អវិនយកម្មញ្ច, ទុវូបសន្តញ្ច. អសម្មុខា កតំ ហោតិ, អប្បដិបុច្ឆា កតំ ហោតិ, អប្បដិញ្ញាយ កតំ ហោតិ – ឥមេហិ ខោ, ភិក្ខវេ, តីហង្គេហិ សមន្នាគតំ បព្ពាជនីយកម្មំ អធម្មកម្មញ្ច ហោតិ, អវិនយកម្មញ្ច, ទុវូបសន្តញ្ច.
‘‘អបរេហិបិ ¶ , ភិក្ខវេ, តីហង្គេហិ សមន្នាគតំ បព្ពាជនីយកម្មំ អធម្មកម្មញ្ច ហោតិ, អវិនយកម្មញ្ច, ទុវូបសន្តញ្ច. អនាបត្តិយា កតំ ហោតិ, អទេសនាគាមិនិយា អាបត្តិយា កតំ ហោតិ, ទេសិតាយ អាបត្តិយា កតំ ហោតិ…បេ… ¶ អចោទេត្វា កតំ ហោតិ, អសារេត្វា កតំ ហោតិ, អាបត្តិំ អនារោបេត្វា កតំ ហោតិ…បេ… អសម្មុខា កតំ ហោតិ, អធម្មេន កតំ ហោតិ, វគ្គេន កតំ ហោតិ…បេ… អប្បដិបុច្ឆា កតំ ហោតិ, អធម្មេន កតំ ហោតិ, វគ្គេន កតំ ហោតិ…បេ… អប្បដិញ្ញាយ កតំ ហោតិ, អធម្មេន កតំ ហោតិ, វគ្គេន កតំ ហោតិ…បេ… អនាបត្តិយា កតំ ហោតិ, អធម្មេន កតំ ហោតិ, វគ្គេន កតំ ហោតិ…បេ… អទេសនាគាមិនិយា អាបត្តិយា កតំ ហោតិ, អធម្មេន កតំ ហោតិ, វគ្គេន កតំ ហោតិ…បេ… ទេសិតាយ អាបត្តិយា កតំ ហោតិ, អធម្មេន កតំ ហោតិ, វគ្គេន កតំ ហោតិ…បេ… អចោទេត្វា កតំ ហោតិ, អធម្មេន កតំ ហោតិ, វគ្គេន កតំ ហោតិ ¶ …បេ… អសារេត្វា កតំ ហោតិ, អធម្មេន កតំ ហោតិ, វគ្គេន កតំ ហោតិ…បេ… អាបត្តិំ អនារោបេត្វា កតំ ហោតិ, អធម្មេន កតំ ហោតិ, វគ្គេន កតំ ហោតិ – ឥមេហិ ខោ, ភិក្ខវេ, តីហង្គេហិ សមន្នាគតំ បព្ពាជនីយកម្មំ អធម្មកម្មញ្ច ហោតិ, អវិនយកម្មញ្ច, ទុវូបសន្តញ្ច.
អធម្មកម្មទ្វាទសកំ និដ្ឋិតំ.
ធម្មកម្មទ្វាទសកំ
២៦. ‘‘តីហិ, ភិក្ខវេ, អង្គេហិ សមន្នាគតំ បព្ពាជនីយកម្មំ ធម្មកម្មញ្ច ហោតិ, វិនយកម្មញ្ច, សុវូបសន្តញ្ច. សម្មុខា កតំ ហោតិ, បដិបុច្ឆា ¶ កតំ ហោតិ, បដិញ្ញាយ កតំ ហោតិ – ឥមេហិ ខោ, ភិក្ខវេ, តីហង្គេហិ សមន្នាគតំ បព្ពាជនីយកម្មំ ធម្មកម្មញ្ច ហោតិ, វិនយកម្មញ្ច, សុវូបសន្តញ្ច.
‘‘អបរេហិបិ, ភិក្ខវេ, តីហង្គេហិ សមន្នាគតំ បព្ពាជនីយកម្មំ ធម្មកម្មញ្ច ហោតិ, វិនយកម្មញ្ច, សុវូបសន្តញ្ច. អាបត្តិយា កតំ ហោតិ ទេសនាគាមិនិយា អាបត្តិយា កតំ ហោតិ អទេសិតាយ អាបត្តិយា កតំ ហោតិ…បេ… ចោទេត្វា កតំ ហោតិ, សារេត្វា កតំ ហោតិ, អាបត្តិំ អារោបេត្វា កតំ ហោតិ…បេ… សម្មុខា កតំ ហោតិ, ធម្មេន កតំ ហោតិ, សមគ្គេន កតំ ហោតិ…បេ… បដិបុច្ឆា កតំ ហោតិ, ធម្មេន កតំ ហោតិ, សមគ្គេន កតំ ហោតិ…បេ… បដិញ្ញាយ កតំ ហោតិ, ធម្មេន កតំ ហោតិ, សមគ្គេន កតំ ហោតិ…បេ… ¶ អាបត្តិយា កតំ ហោតិ, ធម្មេន កតំ ហោតិ, សមគ្គេន កតំ ហោតិ…បេ… ទេសនាគាមិនិយា អាបត្តិយា កតំ ហោតិ, ធម្មេន កតំ ហោតិ, សមគ្គេន កតំ ហោតិ…បេ… អទេសិតាយ អាបត្តិយា កតំ ហោតិ, ធម្មេន ¶ កតំ ហោតិ, សមគ្គេន កតំ ហោតិ…បេ… ចោទេត្វា កតំ ហោតិ, ធម្មេន កតំ ហោតិ, សមគ្គេន កតំ ហោតិ…បេ… សារេត្វា កតំ ហោតិ, ធម្មេន កតំ ហោតិ, សមគ្គេន កតំ ហោតិ…បេ… ¶ អាបត្តិំ អារោបេត្វា កតំ ហោតិ, ធម្មេន កតំ ¶ ហោតិ, សមគ្គេន កតំ ហោតិ – ឥមេហិ ខោ, ភិក្ខវេ, តីហង្គេហិ សមន្នាគតំ បព្ពាជនីយកម្មំ ធម្មកម្មញ្ច ហោតិ, វិនយកម្មញ្ច, សុវូបសន្តញ្ច.
ធម្មកម្មទ្វាទសកំ និដ្ឋិតំ.
អាកង្ខមានចុទ្ទសកំ
២៧. [បរិ. ៣២៣] ‘‘តីហិ, ភិក្ខវេ, អង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ, អាកង្ខមានោ សង្ឃោ, បព្ពាជនីយកម្មំ ករេយ្យ. ភណ្ឌនការកោ ហោតិ កលហការកោ វិវាទការកោ ភស្សការកោ សង្ឃេ អធិករណការកោ; ពាលោ ហោតិ អព្យត្តោ អាបត្តិពហុលោ អនបទានោ; គិហិសំសដ្ឋោ វិហរតិ អននុលោមិកេហិ គិហិសំសគ្គេហិ – ឥមេហិ ខោ, ភិក្ខវេ, តីហង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ, អាកង្ខមានោ សង្ឃោ, បព្ពាជនីយកម្មំ ករេយ្យ.
‘‘អបរេហិបិ, ភិក្ខវេ, តីហង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ, អាកង្ខមានោ សង្ឃោ, បព្ពាជនីយកម្មំ ករេយ្យ. អធិសីលេ សីលវិបន្នោ ហោតិ, អជ្ឈាចារេ អាចារវិបន្នោ ហោតិ, អតិទិដ្ឋិយា ទិដ្ឋិវិបន្នោ ហោតិ – ឥមេហិ ខោ, ភិក្ខវេ, តីហង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ, អាកង្ខមានោ សង្ឃោ, បព្ពាជនីយកម្មំ ករេយ្យ.
‘‘អបរេហិបិ, ភិក្ខវេ, តីហង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ, អាកង្ខមានោ សង្ឃោ, បព្ពាជនីយកម្មំ ករេយ្យ. ពុទ្ធស្ស អវណ្ណំ ភាសតិ, ធម្មស្ស អវណ្ណំ ភាសតិ, សង្ឃស្ស អវណ្ណំ ភាសតិ – ឥមេហិ ខោ, ភិក្ខវេ, តីហង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ, អាកង្ខមានោ សង្ឃោ, បព្ពាជនីយកម្មំ ករេយ្យ.
‘‘អបរេហិបិ ¶ , ភិក្ខវេ, តីហង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ, អាកង្ខមានោ សង្ឃោ, បព្ពាជនីយកម្មំ ករេយ្យ. កាយិកេន ទវេន សមន្នាគតោ ហោតិ, វាចសិកេន ទវេន សមន្នាគតោ ហោតិ, កាយិកវាចសិកេន ទវេន សមន្នាគតោ ហោតិ – ឥមេហិ ខោ, ភិក្ខវេ, តីហង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ, អាកង្ខមានោ សង្ឃោ, បព្ពាជនីយកម្មំ ករេយ្យ.
‘‘អបរេហិបិ ¶ ¶ , ភិក្ខវេ, តីហង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ, អាកង្ខមានោ សង្ឃោ, បព្ពាជនីយកម្មំ ករេយ្យ. កាយិកេន អនាចារេន សមន្នាគតោ ហោតិ, វាចសិកេន អនាចារេន សមន្នាគតោ ហោតិ, កាយិកវាចសិកេន អនាចារេន សមន្នាគតោ ហោតិ – ឥមេហិ ខោ, ភិក្ខវេ, តីហង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ, អាកង្ខមានោ សង្ឃោ, បព្ពាជនីយកម្មំ ករេយ្យ.
‘‘អបរេហិបិ, ភិក្ខវេ, តីហង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ, អាកង្ខមានោ សង្ឃោ, បព្ពាជនីយកម្មំ ករេយ្យ. កាយិកេន ឧបឃាតិកេន សមន្នាគតោ ហោតិ, វាចសិកេន ឧបឃាតិកេន សមន្នាគតោ ហោតិ, កាយិកវាចសិកេន ឧបឃាតិកេន សមន្នាគតោ ហោតិ – ឥមេហិ ខោ, ភិក្ខវេ, តីហង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ, អាកង្ខមានោ សង្ឃោ, បព្ពាជនីយកម្មំ ករេយ្យ.
‘‘អបរេហិបិ, ភិក្ខវេ, តីហង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ, អាកង្ខមានោ សង្ឃោ, បព្ពាជនីយកម្មំ ករេយ្យ. កាយិកេន មិច្ឆាជីវេន សមន្នាគតោ ហោតិ, វាចសិកេន មិច្ឆាជីវេន សមន្នាគតោ ហោតិ, កាយិកវាចសិកេន ¶ មិច្ឆាជីវេន សមន្នាគតោ ហោតិ – ឥមេហិ, ខោ, ភិក្ខវេ, តីហង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ, អាកង្ខមានោ សង្ឃោ, បព្ពាជនីយកម្មំ ករេយ្យ.
‘‘តិណ្ណំ, ភិក្ខវេ, ភិក្ខូនំ ¶ , អាកង្ខមានោ សង្ឃោ, បព្ពាជនីយកម្មំ ករេយ្យ. ឯកោ ភណ្ឌនការកោ ហោតិ កលហការកោ វិវាទការកោ ភស្សការកោ សង្ឃេ អធិករណការកោ; ឯកោ ពាលោ ហោតិ អព្យត្តោ អាបត្តិពហុលោ អនបទានោ; ឯកោ គិហិសំសដ្ឋោ វិហរតិ អននុលោមិកេហិ គិហិសំសគ្គេហិ – ឥមេសំ ខោ, ភិក្ខវេ, តិណ្ណំ ភិក្ខូនំ, អាកង្ខមានោ សង្ឃោ, បព្ពាជនីយកម្មំ ករេយ្យ.
‘‘អបរេសម្បិ, ភិក្ខវេ, តិណ្ណំ ភិក្ខូនំ, អាកង្ខមានោ សង្ឃោ, បព្ពាជនីយកម្មំ ករេយ្យ. ឯកោ អធិសីលេ សីលវិបន្នោ ហោតិ, ឯកោ អជ្ឈាចារេ អាចារវិបន្នោ ហោតិ, ឯកោ អតិទិដ្ឋិយា ទិដ្ឋិវិបន្នោ ហោតិ – ឥមេសំ ខោ, ភិក្ខវេ, តិណ្ណំ ភិក្ខូនំ, អាកង្ខមានោ សង្ឃោ, បព្ពាជនីយកម្មំ ករេយ្យ.
‘‘អបរេសម្បិ ¶ , ភិក្ខវេ, តិណ្ណំ ភិក្ខូនំ, អាកង្ខមានោ សង្ឃោ, បព្ពាជនីយកម្មំ ករេយ្យ. ឯកោ ពុទ្ធស្ស អវណ្ណំ ភាសតិ, ឯកោ ធម្មស្ស អវណ្ណំ ភាសតិ, ឯកោ សង្ឃស្ស អវណ្ណំ ¶ ភាសតិ – ឥមេសំ ខោ, ភិក្ខវេ, តិណ្ណំ ភិក្ខូនំ, អាកង្ខមានោ សង្ឃោ, បព្ពាជនីយកម្មំ ករេយ្យ.
‘‘អបរេសម្បិ, ភិក្ខវេ, តិណ្ណំ ភិក្ខូនំ, អាកង្ខមានោ សង្ឃោ, បព្ពាជនីយកម្មំ ¶ ករេយ្យ. ឯកោ កាយិកេន ទវេន សមន្នាគតោ ហោតិ, ឯកោ វាចសិកេន ទវេន សមន្នាគតោ ហោតិ, ឯកោ កាយិកវាចសិកេន ទវេន សមន្នាគតោ ហោតិ – ឥមេសំ ខោ, ភិក្ខវេ, តិណ្ណំ ភិក្ខូនំ, អាកង្ខមានោ សង្ឃោ, បព្ពាជនីយកម្មំ ករេយ្យ.
‘‘អបរេសម្បិ, ភិក្ខវេ, តិណ្ណំ ភិក្ខូនំ, អាកង្ខមានោ សង្ឃោ, បព្ពាជនីយកម្មំ ករេយ្យ. ឯកោ កាយិកេន អនាចារេន សមន្នាគតោ ហោតិ, ឯកោ វាចសិកេន អនាចារេន សមន្នាគតោ ហោតិ, ឯកោ កាយិកវាចសិកេន អនាចារេន សមន្នាគតោ ហោតិ – ឥមេសំ ខោ, ភិក្ខវេ, តិណ្ណំ ភិក្ខូនំ, អាកង្ខមានោ សង្ឃោ, បព្ពាជនីយកម្មំ ករេយ្យ.
‘‘អបរេសម្បិ, ភិក្ខវេ, តិណ្ណំ ភិក្ខូនំ, អាកង្ខមានោ សង្ឃោ, បព្ពាជនីយកម្មំ ករេយ្យ. ឯកោ កាយិកេន ឧបឃាតិកេន សមន្នាគតោ ហោតិ, ឯកោ វាចសិកេន ឧបឃាតិកេន សមន្នាគតោ ហោតិ, ឯកោ កាយិកវាចសិកេន ឧបឃាតិកេន សមន្នាគតោ ហោតិ – ឥមេសំ ខោ, ភិក្ខវេ, តិណ្ណំ ភិក្ខូនំ, អាកង្ខមានោ សង្ឃោ, បព្ពាជនីយកម្មំ ករេយ្យ.
‘‘អបរេសម្បិ, ភិក្ខវេ, តិណ្ណំ ភិក្ខូនំ, អាកង្ខមានោ សង្ឃោ, បព្ពាជនីយកម្មំ ករេយ្យ. ឯកោ កាយិកេន មិច្ឆាជីវេន សមន្នាគតោ ហោតិ, ឯកោ វាចសិកេន មិច្ឆាជីវេន សមន្នាគតោ ហោតិ, ឯកោ កាយិកវាចសិកេន មិច្ឆាជីវេន សមន្នាគតោ ហោតិ – ឥមេសំ ខោ, ភិក្ខវេ, តិណ្ណំ ភិក្ខូនំ, អាកង្ខមានោ សង្ឃោ, បព្ពាជនីយកម្មំ ករេយ្យ.
អាកង្ខមានចុទ្ទសកំ និដ្ឋិតំ.
អដ្ឋារសវត្តំ
២៨. ‘‘បព្ពាជនីយកម្មកតេន ¶ ¶ , ភិក្ខវេ, ភិក្ខុនា សម្មា វត្តិតព្ពំ. តត្រាយំ សម្មាវត្តនា – ន ឧបសម្បាទេតព្ពំ, ន និស្សយោ ទាតព្ពោ, ន សាមណេរោ ឧបដ្ឋាបេតព្ពោ, ន ភិក្ខុនោវាទកសម្មុតិ សាទិតព្ពា, សម្មតេនបិ ភិក្ខុនិយោ ន ឱវទិតព្ពា. យាយ អាបត្តិយា សង្ឃេន បព្ពាជនីយកម្មំ កតំ ហោតិ សា អាបត្តិ ន អាបជ្ជិតព្ពា, អញ្ញា វា តាទិសិកា ¶ , តតោ វា បាបិដ្ឋតរា; កម្មំ ន គរហិតព្ពំ, កម្មិកា ន គរហិតព្ពា. ន បកតត្តស្ស ភិក្ខុនោ ឧបោសថោ ឋបេតព្ពោ, ន បវារណា ឋបេតព្ពា, ន សវចនីយំ កាតព្ពំ, ន អនុវាទោ បដ្ឋបេតព្ពោ, ន ឱកាសោ ការេតព្ពោ, ន ចោទេតព្ពោ, ន សារេតព្ពោ, ន ភិក្ខូហិ សម្បយោជេតព្ព’’ន្តិ.
បព្ពាជនីយកម្មេ អដ្ឋារសវត្តំ និដ្ឋិតំ.
២៩. អថ ខោ សារិបុត្តមោគ្គល្លានប្បមុខោ ភិក្ខុសង្ឃោ កីដាគិរិំ គន្ត្វា អស្សជិបុនព្ពសុកានំ ភិក្ខូនំ កីដាគិរិស្មា បព្ពាជនីយកម្មំ អកាសិ – ន អស្សជិបុនព្ពសុកេហិ ភិក្ខូហិ កីដាគិរិស្មិំ វត្ថព្ពន្តិ. តេ សង្ឃេន បព្ពាជនីយកម្មកតា ន សម្មា វត្តន្តិ, ន លោមំ បាតេន្តិ, ន នេត្ថារំ វត្តន្តិ; ន ភិក្ខូ ខមាបេន្តិ, អក្កោសន្តិ, បរិភាសន្តិ; ឆន្ទគាមិតា ទោសគាមិតា មោហគាមិតា ភយគាមិតា បាបេន្តិ; បក្កមន្តិបិ, វិព្ភមន្តិបិ. យេ តេ ភិក្ខូ អប្បិច្ឆា…បេ… តេ ឧជ្ឈាយន្តិ ខិយ្យន្តិ វិបាចេន្តិ – ‘‘កថញ្ហិ នាម អស្សជិបុនព្ពសុកា ភិក្ខូ សង្ឃេន បព្ពាជនីយកម្មកតា ន សម្មា វត្តិស្សន្តិ, ន លោមំ បាតេស្សន្តិ, ន ¶ នេត្ថារំ វត្តិស្សន្តិ; ន ភិក្ខូ ខមាបេស្សន្តិ, អក្កោសិស្សន្តិ, បរិភាសិស្សន្តិ; ឆន្ទគាមិតា ទោសគាមិតា មោហគាមិតា ភយគាមិតា បាបេស្សន្តិ; បក្កមិស្សន្តិបិ, វិព្ភមិស្សន្តិបី’’តិ. អថ ខោ តេ ភិក្ខូ ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ.
អថ ខោ ភគវា ឯតស្មិំ និទានេ ឯតស្មិំ បករណេ ភិក្ខុសង្ឃំ សន្និបាតាបេត្វា ភិក្ខូ បដិបុច្ឆិ – ‘‘សច្ចំ កិរ, ភិក្ខវេ, អស្សជិបុនព្ពសុកា ភិក្ខូ សង្ឃេន បព្ពាជនីយកម្មកតា ន សម្មា វត្តន្តិ, ន លោមំ បាតេន្តិ, ន នេត្ថារំ វត្តន្តិ; ន ភិក្ខូ ខមាបេន្តិ, អក្កោសន្តិ, បរិភាសន្តិ; ឆន្ទគាមិតា ទោសគាមិតា មោហគាមិតា ភយគាមិតា បាបេន្តិ; បក្កមន្តិបិ, វិព្ភមន្តិបី’’តិ? ‘‘សច្ចំ ភគវា’’តិ. វិគរហិ ពុទ្ធោ ភគវា – ‘‘អននុច្ឆវិកំ ¶ …បេ… កថញ្ហិ នាម តេ, ភិក្ខវេ, មោឃបុរិសា សង្ឃេន បព្ពាជនីយកម្មកតា ន សម្មា វត្តិស្សន្តិ, ន លោមំ បាតេស្សន្តិ, ន នេត្ថារំ វត្តិស្សន្តិ; ន ភិក្ខូ ខមាបេស្សន្តិ, អក្កោសិស្សន្តិ, បរិភាសិស្សន្តិ; ឆន្ទគាមិតា ទោសគាមិតា មោហគាមិតា ភយគាមិតា បាបេស្សន្តិ; បក្កមិស្សន្តិបិ, វិព្ភមិស្សន្តិបិ. នេតំ, ភិក្ខវេ, អប្បសន្នានំ វា បសាទាយ…បេ… វិគរហិត្វា…បេ… ធម្មិំ កថំ កត្វា ភិក្ខូ អាមន្តេសិ – ‘‘តេន ហិ, ភិក្ខវេ, សង្ឃោ បព្ពាជនីយកម្មំ បដិប្បស្សម្ភេតុ.
នប្បដិប្បស្សម្ភេតព្ពអដ្ឋារសកំ
៣០. ‘‘បញ្ចហិ ¶ , ភិក្ខវេ, អង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ ¶ បព្ពាជនីយកម្មំ នប្បដិប្បស្សម្ភេតព្ពំ. ឧបសម្បាទេតិ, និស្សយំ ទេតិ, សាមណេរំ ¶ ឧបដ្ឋាបេតិ, ភិក្ខុនោវាទកសម្មុតិំ សាទិយតិ, សម្មតោបិ ភិក្ខុនិយោ ឱវទតិ – ឥមេហិ ខោ, ភិក្ខវេ, បញ្ចហង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ បព្ពាជនីយកម្មំ នប្បដិប្បស្សម្ភេតព្ពំ.
[បរិ. ៤២០] ‘‘អបរេហិបិ, ភិក្ខវេ, បញ្ចហង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ បព្ពាជនីយកម្មំ នប្បដិប្បស្សម្ភេតព្ពំ. យាយ អាបត្តិយា សង្ឃេន បព្ពាជនីយកម្មំ កតំ ហោតិ តំ អាបត្តិំ អាបជ្ជតិ, អញ្ញំ វា តាទិសិកំ, តតោ វា បាបិដ្ឋតរំ; កម្មំ គរហតិ, កម្មិកេ គរហតិ – ឥមេហិ ខោ, ភិក្ខវេ, បញ្ចហង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ បព្ពាជនីយកម្មំ នប្បដិប្បស្សម្ភេតព្ពំ.
‘‘អដ្ឋហិ, ភិក្ខវេ, អង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ បព្ពាជនីយកម្មំ នប្បដិប្បស្សម្ភេតព្ពំ. បកតត្តស្ស ភិក្ខុនោ ឧបោសថំ ឋបេតិ, បវារណំ ឋបេតិ, សវចនីយំ ករោតិ, អនុវាទំ បដ្ឋបេតិ, ឱកាសំ ការេតិ, ចោទេតិ, សារេតិ, ភិក្ខូហិ សម្បយោជេតិ – ឥមេហិ ខោ, ភិក្ខវេ, អដ្ឋហង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ បព្ពាជនីយកម្មំ នប្បដិប្បស្សម្ភេតព្ពំ.
បព្ពាជនីយកម្មេ នប្បដិប្បស្សម្ភេតព្ពអដ្ឋារសកំ និដ្ឋិតំ.
បដិប្បស្សម្ភេតព្ពអដ្ឋារសកំ
៣១. ‘‘បញ្ចហិ, ភិក្ខវេ, អង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ បព្ពាជនីយកម្មំ បដិប្បស្សម្ភេតព្ពំ. ន ឧបសម្បាទេតិ, ន និស្សយំ ទេតិ, ន សាមណេរំ ឧបដ្ឋាបេតិ ¶ , ន ភិក្ខុនោវាទកសម្មុតិំ សាទិយតិ, សម្មតោបិ ភិក្ខុនិយោ ន ឱវទតិ – ឥមេហិ ខោ, ភិក្ខវេ, បញ្ចហង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ¶ ភិក្ខុនោ បព្ពាជនីយកម្មំ បដិប្បស្សម្ភេតព្ពំ.
‘‘អបរេហិបិ, ភិក្ខវេ, បញ្ចហង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ បព្ពាជនីយកម្មំ បដិប្បស្សម្ភេតព្ពំ. យាយ អាបត្តិយា សង្ឃេន បព្ពាជនីយកម្មំ កតំ ហោតិ តំ អាបត្តិំ ន អាបជ្ជតិ, អញ្ញំ វា តាទិសិកំ, តតោ វា បាបិដ្ឋតរំ; កម្មំ ន គរហតិ, កម្មិកេ ន គរហតិ ¶ – ឥមេហិ ខោ, ភិក្ខវេ, បញ្ចហង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ បព្ពាជនីយកម្មំ បដិប្បស្សម្ភេតព្ពំ.
‘‘អដ្ឋហិ, ភិក្ខវេ, អង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ បព្ពាជនីយកម្មំ បដិប្បស្សម្ភេតព្ពំ. ន បកតត្តស្ស ភិក្ខុនោ ឧបោសថំ ឋបេតិ, ន បវារណំ ឋបេតិ, ន សវចនីយំ ករោតិ, ន អនុវាទំ បដ្ឋបេតិ, ន ឱកាសំ ការេតិ, ន ចោទេតិ, ន សារេតិ, ន ភិក្ខូហិ សម្បយោជេតិ – ឥមេហិ ខោ, ភិក្ខវេ, អដ្ឋហង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ បព្ពាជនីយកម្មំ បដិប្បស្សម្ភេតព្ពំ.
បព្ពាជនីយកម្មេ បដិប្បស្សម្ភេតព្ពអដ្ឋារសកំ និដ្ឋិតំ.
៣២. ‘‘ឯវញ្ច បន, ភិក្ខវេ, បដិប្បស្សម្ភេតព្ពំ. តេន, ភិក្ខវេ, បព្ពាជនីយកម្មកតេន ភិក្ខុនា សង្ឃំ ឧបសង្កមិត្វា ឯកំសំ ឧត្តរាសង្គំ ករិត្វា វុឌ្ឍានំ ភិក្ខូនំ បាទេ វន្ទិត្វា ឧក្កុដិកំ និសីទិត្វា អញ្ជលិំ បគ្គហេត្វា ឯវមស្ស វចនីយោ – ‘អហំ, ភន្តេ, សង្ឃេន បព្ពាជនីយកម្មកតោ សម្មា វត្តាមិ, លោមំ បាតេមិ, នេត្ថារំ វត្តាមិ, បព្ពាជនីយស្ស កម្មស្ស បដិប្បស្សទ្ធិំ យាចាមី’តិ. ទុតិយម្បិ ¶ យាចិតព្ពា. តតិយម្បិ យាចិតព្ពា. ព្យត្តេន ភិក្ខុនា បដិពលេន សង្ឃោ ញាបេតព្ពោ –
‘‘សុណាតុ មេ, ភន្តេ, សង្ឃោ. អយំ ឥត្ថន្នាមោ ភិក្ខុ សង្ឃេន បព្ពាជនីយកម្មកតោ សម្មា វត្តតិ, លោមំ បាតេតិ, នេត្ថារំ វត្តតិ, បព្ពាជនីយស្ស កម្មស្ស បដិប្បស្សទ្ធិំ យាចតិ. យទិ សង្ឃស្ស បត្តកល្លំ, សង្ឃោ ឥត្ថន្នាមស្ស ភិក្ខុនោ បព្ពាជនីយកម្មំ បដិប្បស្សម្ភេយ្យ. ឯសា ញត្តិ.
‘‘សុណាតុ មេ, ភន្តេ, សង្ឃោ. អយំ ឥត្ថន្នាមោ ភិក្ខុ សង្ឃេន បព្ពាជនីយកម្មកតោ សម្មា វត្តតិ, លោមំ បាតេតិ, នេត្ថារំ វត្តតិ, បព្ពាជនីយស្ស ¶ កម្មស្ស បដិប្បស្សទ្ធិំ យាចតិ. សង្ឃោ ឥត្ថន្នាមស្ស ភិក្ខុនោ បព្ពាជនីយកម្មំ បដិប្បស្សម្ភេតិ. យស្សាយស្មតោ ខមតិ ឥត្ថន្នាមស្ស ភិក្ខុនោ បព្ពាជនីយស្ស កម្មស្ស បដិប្បស្សទ្ធិ, សោ តុណ្ហស្ស; យស្ស នក្ខមតិ, សោ ភាសេយ្យ.
‘‘ទុតិយម្បិ ឯតមត្ថំ វទាមិ…បេ… តតិយម្បិ ឯតមត្ថំ វទាមិ. សុណាតុ មេ, ភន្តេ, សង្ឃោ ¶ . អយំ ឥត្ថន្នាមោ ភិក្ខុ សង្ឃេន បព្ពាជនីយកម្មកតោ សម្មា វត្តតិ, លោមំ បាតេតិ, នេត្ថារំ វត្តតិ, បព្ពាជនីយស្ស កម្មស្ស បដិប្បស្សទ្ធិំ យាចតិ. សង្ឃោ ឥត្ថន្នាមស្ស ភិក្ខុនោ បព្ពាជនីយកម្មំ បដិប្បស្សម្ភេតិ. យស្សាយស្មតោ ខមតិ ឥត្ថន្នាមស្ស ភិក្ខុនោ បព្ពាជនីយស្ស កម្មស្ស បដិប្បស្សទ្ធិ, សោ តុណ្ហស្ស; យស្ស នក្ខមតិ, សោ ភាសេយ្យ.
‘‘បដិប្បស្សទ្ធំ សង្ឃេន ឥត្ថន្នាមស្ស ភិក្ខុនោ បព្ពាជនីយកម្មំ. ខមតិ សង្ឃស្ស, តស្មា
តុណ្ហី, ឯវមេតំ ធារយាមី’’តិ.
បព្ពាជនីយកម្មំ និដ្ឋិតំ តតិយំ.
៤. បដិសារណីយកម្មំ
៣៣. តេន ¶ ខោ បន សមយេន អាយស្មា សុធម្មោ មច្ឆិកាសណ្ឌេ ចិត្តស្ស គហបតិនោ អាវាសិកោ ហោតិ, នវកម្មិកោ ធុវភត្តិកោ. យទា ចិត្តោ គហបតិ សង្ឃំ វា គណំ វា បុគ្គលំ វា និមន្តេតុកាមោ ហោតិ តទា ន អាយស្មន្តំ សុធម្មំ អនបលោកេត្វា សង្ឃំ វា គណំ វា បុគ្គលំ វា និមន្តេតិ.
តេន ខោ បន សមយេន សម្ពហុលា ថេរា ភិក្ខូ, អាយស្មា ច សារិបុត្តោ, អាយស្មា ច មហាមោគ្គល្លានោ, អាយស្មា ច មហាកច្ចានោ, អាយស្មា ច មហាកោដ្ឋិកោ ¶ , អាយស្មា ច មហាកប្បិនោ, អាយស្មា ច មហាចុន្ទោ, អាយស្មា ច អនុរុទ្ធោ, អាយស្មា ច រេវតោ, អាយស្មា ច ឧបាលិ, អាយស្មា ច អានន្ទោ, អាយស្មា ច រាហុលោ, កាសីសុ ចារិកំ ចរមានា យេន មច្ឆិកាសណ្ឌោ តទវសរុំ.
អស្សោសិ ខោ ចិត្តោ គហបតិ ថេរា កិរ ភិក្ខូ មច្ឆិកាសណ្ឌំ អនុប្បត្តាតិ. អថ ខោ ចិត្តោ គហបតិ យេន ថេរា ភិក្ខូ តេនុបសង្កមិ ¶ , ឧបសង្កមិត្វា ថេរេ ភិក្ខូ អភិវាទេត្វា ឯកមន្តំ និសីទិ. ឯកមន្តំ និសិន្នំ ខោ ចិត្តំ គហបតិំ អាយស្មា សារិបុត្តោ ធម្មិយា កថាយ សន្ទស្សេសិ សមាទបេសិ សមុត្តេជេសិ សម្បហំសេសិ.
អថ ខោ ចិត្តោ គហបតិ អាយស្មតា សារិបុត្តេន ធម្មិយា កថាយ សន្ទស្សិតោ សមាទបិតោ សមុត្តេជិតោ សម្បហំសិតោ ថេរេ ភិក្ខូ ឯតទវោច ¶ – ‘‘អធិវាសេន្តុ មេ, ភន្តេ, ថេរា ស្វាតនាយ អាគន្តុកភត្ត’’ន្តិ. អធិវាសេសុំ ខោ ថេរា ភិក្ខូ [អធិវាសេសុំ ខោ តេ ថេរា ភិក្ខូ (ស្យា.)] តុណ្ហីភាវេន.
អថ ¶ ខោ ចិត្តោ គហបតិ ថេរានំ ភិក្ខូនំ អធិវាសនំ វិទិត្វា ឧដ្ឋាយាសនា ថេរេ ភិក្ខូ អភិវាទេត្វា បទក្ខិណំ កត្វា យេនាយស្មា សុធម្មោ តេនុបសង្កមិ, ឧបសង្កមិត្វា អាយស្មន្តំ សុធម្មំ អភិវាទេត្វា ឯកមន្តំ អដ្ឋាសិ. ឯកមន្តំ ឋិតោ ខោ ចិត្តោ គហបតិ អាយស្មន្តំ សុធម្មំ ឯតទវោច – ‘‘អធិវាសេតុ មេ, ភន្តេ, អយ្យោ សុធម្មោ ស្វាតនាយ ភត្តំ សទ្ធិំ ថេរេហី’’តិ. អថ ខោ អាយស្មា សុធម្មោ ‘បុព្ពេ ខ្វាយំ ចិត្តោ គហបតិ យទា សង្ឃំ វា គណំ វា បុគ្គលំ វា និមន្តេតុកាមោ ន មំ អនបលោកេត្វា សង្ឃំ វា គណំ វា បុគ្គលំ វា និមន្តេតិ; សោទានិ មំ អនបលោកេត្វា ថេរេ ភិក្ខូ និមន្តេសិ; ទុដ្ឋោទានាយំ ចិត្តោ គហបតិ អនបេក្ខោ វិរត្តរូបោ មយី’តិ ចិត្តំ គហបតិំ ឯតទវោច – ‘‘អលំ, គហបតិ, នាធិវាសេមី’’តិ. ទុតិយម្បិ ខោ…បេ… តតិយម្បិ ខោ ចិត្តោ គហបតិ អាយស្មន្តំ សុធម្មំ ឯតទវោច – ‘‘អធិវាសេតុ មេ, ភន្តេ, អយ្យោ សុធម្មោ ស្វាតនាយ ភត្តំ សទ្ធិំ ថេរេហី’’តិ. ‘‘អលំ, គហបតិ, នាធិវាសេមី’’តិ. អថ ខោ ចិត្តោ គហបតិ ‘កិំ មេ ករិស្សតិ អយ្យោ សុធម្មោ ¶ អធិវាសេន្តោ វា អនធិវាសេន្តោ វា’តិ អាយស្មន្តំ សុធម្មំ អភិវាទេត្វា បទក្ខិណំ កត្វា បក្កាមិ.
៣៤. អថ ខោ ចិត្តោ គហបតិ តស្សា រត្តិយា អច្ចយេន ថេរានំ ភិក្ខូនំ បណីតំ ខាទនីយំ ភោជនីយំ បដិយាទាបេសិ. អថ ខោ អាយស្មា សុធម្មោ ‘យំនូនាហំ ចិត្តស្ស គហបតិនោ ថេរានំ ភិក្ខូនំ បដិយត្តំ ¶ បស្សេយ្យ’ន្តិ បុព្ពណ្ហសមយំ និវាសេត្វា បត្តចីវរមាទាយ យេន ចិត្តស្ស គហបតិនោ និវេសនំ តេនុបសង្កមិ, ឧបសង្កមិត្វា បញ្ញត្តេ អាសនេ និសីទិ. អថ ខោ ចិត្តោ គហបតិ យេនាយស្មា សុធម្មោ តេនុបសង្កមិ, ឧបសង្កមិត្វា ¶ អាយស្មន្តំ សុធម្មំ អភិវាទេត្វា ឯកមន្តំ និសីទិ. ឯកមន្តំ និសិន្នំ ខោ ចិត្តំ គហបតិំ អាយស្មា សុធម្មោ ឯតទវោច – ‘‘បហូតំ ខោ តេ ឥទំ, គហបតិ, ខាទនីយំ ភោជនីយំ បដិយត្តំ; ឯកា ច ខោ ឥធ នត្ថិ យទិទំ តិលសង្គុឡិកា’’តិ. ‘‘ពហុម្ហិ វត, ភន្តេ, រតនេ ពុទ្ធវចនេ [ភន្តេ ពុទ្ធវចនេ (ស្យា.)] វិជ្ជមានេ អយ្យេន សុធម្មេន យទេវ កិញ្ចិ ភាសិតំ យទិទំ តិលសង្គុឡិកាតិ. ភូតបុព្ពំ, ភន្តេ, ទក្ខិណាបថកា វាណិជា បុរត្ថិមំ ជនបទំ អគមំសុ វាណិជ្ជាយ. តេ តតោ កុក្កុដិំ អានេសុំ. អថ ខោ សា, ភន្តេ, កុក្កុដី កាកេន សទ្ធិំ សំវាសំ កប្បេសិ. សា បោតកំ ជនេសិ. យទា ខោ សោ, ភន្តេ, កុក្កុដបោតកោ ¶ កាកវស្សំ វស្សិតុកាមោ ហោតិ, កាកកុក្កុដីតិ វស្សតិ; យទា កុក្កុដិវស្សំ វស្សិតុកាមោ ហោតិ, កុក្កុដិកាកាតិ វស្សតិ. ឯវមេវ ខោ, ភន្តេ, ពហុម្ហិ រតនេ ពុទ្ធវចនេ វិជ្ជមានេ អយ្យេន សុធម្មេន យទេវ កិញ្ចិ ភាសិតំ យទិទំ តិលសំគុឡិកា’’តិ. ‘‘អក្កោសសិ មំ ត្វំ, គហបតិ, បរិភាសសិ មំ ត្វំ, គហបតិ. ឯសោ តេ, គហបតិ, អាវាសោ, បក្កមិស្សាមី’’តិ. ‘‘នាហំ, ភន្តេ, អយ្យំ សុធម្មំ អក្កោសាមិ, បរិភាសាមិ ¶ [ន បរិភាសាមិ (សី. ស្យា.)]. វសតុ, ភន្តេ, អយ្យោ សុធម្មោ មច្ឆិកាសណ្ឌេ. រមណីយំ អម្ពាដកវនំ. អហំ អយ្យស្ស សុធម្មស្ស ឧស្សុក្កំ ករិស្សាមិ, ចីវរបិណ្ឌបាតសេនាសនគិលានប្បច្ចយភេសជ្ជបរិក្ខារាន’’ន្តិ. ទុតិយម្បិ ខោ…បេ… ¶ តតិយម្បិ ខោ អាយស្មា សុធម្មោ ចិត្តំ គហបតិំ ឯតទវោច – ‘‘អក្កោសសិ មំ ត្វំ, គហបតិ, បរិភាសសិ មំ ត្វំ, គហបតិ. ឯសោ តេ, គហបតិ, អាវាសោ, បក្កមិស្សាមី’’តិ. ‘‘កហំ, ភន្តេ, អយ្យោ សុធម្មោ គមិស្សតី’’តិ? ‘‘សាវត្ថិំ ខោ អហំ, គហបតិ, គមិស្សាមិ ភគវន្តំ ទស្សនាយា’’តិ. ‘‘តេន ហិ, ភន្តេ, យញ្ច អត្តនា ភណិតំ, យញ្ច មយា ភណិតំ តំ សព្ពំ ភគវតោ អារោចេហិ. អនច្ឆរិយំ ខោ បនេតំ, ភន្តេ, យំ អយ្យោ សុធម្មោ បុនទេវ មច្ឆិកាសណ្ឌំ បច្ចាគច្ឆេយ្យា’’តិ.
៣៥. អថ ខោ អាយស្មា សុធម្មោ សេនាសនំ សំសាមេត្វា បត្តចីវរមាទាយ យេន សាវត្ថិ តេន បក្កាមិ. អនុបុព្ពេន យេន សាវត្ថិ ជេតវនំ អនាថបិណ្ឌិកស្ស អារាមោ យេន ភគវា តេនុបសង្កមិ, ឧបសង្កមិត្វា ភគវន្តំ អភិវាទេត្វា ឯកមន្តំ និសីទិ. ឯកមន្តំ និសិន្នោ ខោ អាយស្មា សុធម្មោ យញ្ច អត្តនា ភណិតំ ¶ យញ្ច ចិត្តេន គហបតិនា ភណិតំ តំ សព្ពំ ភគវតោ អារោចេសិ.
វិគរហិ ¶ ពុទ្ធោ ភគវា – ‘‘អននុច្ឆវិកំ, មោឃបុរិស, អននុលោមិកំ អប្បតិរូបំ អស្សាមណកំ អកប្បិយំ អករណីយំ. កថញ្ហិ នាម ត្វំ, មោឃបុរិស, ចិត្តំ គហបតិំ សទ្ធំ បសន្នំ ទាយកំ ការកំ សង្ឃុបដ្ឋាកំ ហីនេន ខុំសេស្សសិ, ហីនេន វម្ភេស្សសិ? នេតំ, មោឃបុរិស, អប្បសន្នានំ វា ¶ បសាទាយ…បេ… វិគរហិត្វា…បេ… ធម្មិំ កថំ កត្វា ភិក្ខូ អាមន្តេសិ – តេន ហិ, ភិក្ខវេ, សង្ឃោ សុធម្មស្ស ភិក្ខុនោ បដិសារណីយកម្មំ ករោតុ – ចិត្តោ តេ គហបតិ ខមាបេតព្ពោតិ. ឯវញ្ច បន, ភិក្ខវេ, កាតព្ពំ – បឋមំ សុធម្មោ ភិក្ខុ ចោទេតព្ពោ, ចោទេត្វា សារេតព្ពោ, សារេត្វា អាបត្តិំ អារោបេតព្ពោ, អាបត្តិំ អារោបេត្វា ព្យត្តេន ភិក្ខុនា បដិពលេន សង្ឃោ ញាបេតព្ពោ –
៣៦. ‘‘សុណាតុ មេ, ភន្តេ, សង្ឃោ. អយំ សុធម្មោ ភិក្ខុ ចិត្តំ គហបតិំ សទ្ធំ បសន្នំ ទាយកំ ការកំ សង្ឃុបដ្ឋាកំ ហីនេន ខុំសេតិ, ហីនេន វម្ភេតិ. យទិ សង្ឃស្ស បត្តកល្លំ, សង្ឃោ សុធម្មស្ស ភិក្ខុនោ បដិសារណីយកម្មំ ករេយ្យ – ចិត្តោ តេ គហបតិ ខមាបេតព្ពោតិ. ឯសា ញត្តិ.
‘‘សុណាតុ មេ, ភន្តេ, សង្ឃោ. អយំ សុធម្មោ ភិក្ខុ ចិត្តំ គហបតិំ សទ្ធំ បសន្នំ ទាយកំ ការកំ ¶ សង្ឃុបដ្ឋាកំ ហីនេន ខុំសេតិ, ហីនេន វម្ភេតិ. សង្ឃោ សុធម្មស្ស ភិក្ខុនោ បដិសារណីយកម្មំ ករោតិ – ចិត្តោ តេ គហបតិ ខមាបេតព្ពោតិ. យស្សាយស្មតោ ខមតិ សុធម្មស្ស ភិក្ខុនោ បដិសារណីយស្ស កម្មស្ស ករណំ – ចិត្តោ តេ គហបតិ ខមាបេតព្ពោតិ, សោ តុណ្ហស្ស; យស្ស នក្ខមតិ, សោ ភាសេយ្យ.
‘‘ទុតិយម្បិ ឯតមត្ថំ វទាមិ…បេ… តតិយម្បិ ឯតមត្ថំ វទាមិ – សុណាតុ មេ, ភន្តេ, សង្ឃោ. អយំ សុធម្មោ ភិក្ខុ ចិត្តំ គហបតិំ សទ្ធំ បសន្នំ ទាយកំ ការកំ សង្ឃុបដ្ឋាកំ ហីនេន ខុំសេតិ, ហីនេន វម្ភេតិ. សង្ឃោ សុធម្មស្ស ភិក្ខុនោ បដិសារណីយកម្មំ ករោតិ – ចិត្តោ ¶ តេ គហបតិ ខមាបេតព្ពោតិ. យស្សាយស្មតោ ខមតិ សុធម្មស្ស ភិក្ខុនោ បដិសារណីយស្ស កម្មស្ស ករណំ – ចិត្តោ តេ គហបតិ ខមាបេតព្ពោតិ, សោ តុណ្ហស្ស; យស្ស នក្ខមតិ, សោ ភាសេយ្យ.
‘‘កតំ សង្ឃេន សុធម្មស្ស ភិក្ខុនោ បដិសារណីយកម្មំ – ចិត្តោ តេ គហបតិ ខមាបេតព្ពោតិ. ខមតិ សង្ឃស្ស, តស្មា តុណ្ហី, ឯវមេតំ ធារយាមី’’តិ.
អធម្មកម្មទ្វាទសកំ
៣៧. ‘‘តីហិ ¶ , ភិក្ខវេ, អង្គេហិ សមន្នាគតំ បដិសារណីយកម្មំ អធម្មកម្មញ្ច ហោតិ, អវិនយកម្មញ្ច, ទុវូបសន្តញ្ច. អសម្មុខា កតំ ហោតិ, អប្បដិបុច្ឆា កតំ ហោតិ, អប្បដិញ្ញាយ កតំ ហោតិ – ឥមេហិ ខោ, ភិក្ខវេ, តីហង្គេហិ សមន្នាគតំ បដិសារណីយកម្មំ អធម្មកម្មញ្ច ហោតិ, អវិនយកម្មញ្ច, ទុវូបសន្តញ្ច.
‘‘អបរេហិបិ, ភិក្ខវេ, តីហង្គេហិ សមន្នាគតំ បដិសារណីយកម្មំ អធម្មកម្មញ្ច ហោតិ, អវិនយកម្មញ្ច, ទុវូបសន្តញ្ច. អនាបត្តិយា កតំ ហោតិ, អទេសនាគាមិនិយា អាបត្តិយា កតំ ហោតិ, ទេសិតាយ អាបត្តិយា កតំ ហោតិ…បេ… អចោទេត្វា កតំ ហោតិ, អសារេត្វា កតំ ហោតិ, អាបត្តិំ អនារោបេត្វា កតំ ហោតិ…បេ… ¶ អសម្មុខា កតំ ហោតិ, អធម្មេន កតំ ហោតិ, វគ្គេន កតំ ហោតិ…បេ… អប្បដិបុច្ឆា កតំ ហោតិ, អធម្មេន កតំ ហោតិ, វគ្គេន កតំ ហោតិ…បេ… អប្បដិញ្ញាយ កតំ ហោតិ, អធម្មេន កតំ ហោតិ, វគ្គេន កតំ ហោតិ…បេ… អនាបត្តិយា កតំ ហោតិ, អធម្មេន កតំ ហោតិ, វគ្គេន កតំ ហោតិ…បេ… ¶ អទេសនាគាមិនិយា អាបត្តិយា កតំ ហោតិ, អធម្មេន កតំ ហោតិ, វគ្គេន កតំ ហោតិ…បេ… ទេសិតាយ អាបត្តិយា កតំ ហោតិ, អធម្មេន កតំ ហោតិ, វគ្គេន កតំ ហោតិ…បេ… អចោទេត្វា កតំ ហោតិ, អធម្មេន កតំ ហោតិ, វគ្គេន កតំ ហោតិ…បេ… អសារេត្វា កតំ ហោតិ ¶ , អធម្មេន កតំ ហោតិ, វគ្គេន កតំ ហោតិ…បេ… អាបត្តិំ អនារោបេត្វា កតំ ហោតិ, អធម្មេន កតំ ហោតិ, វគ្គេន កតំ ហោតិ – ឥមេហិ ខោ, ភិក្ខវេ, តីហង្គេហិ សមន្នាគតំ ¶ បដិសារណីយកម្មំ អធម្មកម្មញ្ច ហោតិ, អវិនយកម្មញ្ច, ទុវូបសន្តញ្ច.
បដិសារណីយកម្មេ អធម្មកម្មទ្វាទសកំ និដ្ឋិតំ.
ធម្មកម្មទ្វាទសកំ
៣៨. ‘‘តីហិ, ភិក្ខវេ, អង្គេហិ សមន្នាគតំ បដិសារណីយកម្មំ ធម្មកម្មញ្ច ហោតិ, វិនយកម្មញ្ច, សុវូបសន្តញ្ច. សម្មុខា កតំ ហោតិ, បដិបុច្ឆា កតំ ហោតិ, បដិញ្ញាយ កតំ ហោតិ – ឥមេហិ ខោ, ភិក្ខវេ, តីហង្គេហិ សមន្នាគតំ បដិសារណីយកម្មំ ធម្មកម្មញ្ច ហោតិ, វិនយកម្មញ្ច, សុវូបសន្តញ្ច.
‘‘អបរេហិបិ ¶ , ភិក្ខវេ, តីហង្គេហិ សមន្នាគតំ បដិសារណីយកម្មំ ធម្មកម្មញ្ច ហោតិ, វិនយកម្មញ្ច, សុវូបសន្តញ្ច. អាបត្តិយា កតំ ហោតិ, ទេសនាគាមិនិយា អាបត្តិយា កតំ ហោតិ, អទេសិតាយ អាបត្តិយា កតំ ហោតិ…បេ… ចោទេត្វា កតំ ហោតិ, សារេត្វា កតំ ហោតិ, អាបត្តិំ អារោបេត្វា កតំ ហោតិ…បេ… សម្មុខា កតំ ហោតិ, ធម្មេន កតំ ហោតិ, សមគ្គេន កតំ ហោតិ…បេ… បដិបុច្ឆា កតំ ហោតិ, ធម្មេន កតំ ហោតិ, សមគ្គេន កតំ ហោតិ…បេ… ¶ បដិញ្ញាយ កតំ ហោតិ, ធម្មេន កតំ ហោតិ, សមគ្គេន កតំ ហោតិ…បេ… អាបត្តិយា កតំ ហោតិ, ធម្មេន កតំ ហោតិ, សមគ្គេន កតំ ហោតិ…បេ… ទេសនាគាមិនិយា អាបត្តិយា កតំ ហោតិ, ធម្មេន កតំ ហោតិ, សមគ្គេន កតំ ហោតិ…បេ… អទេសិតាយ អាបត្តិយា កតំ ហោតិ, ធម្មេន កតំ ហោតិ, សមគ្គេន កតំ ហោតិ…បេ… ចោទេត្វា កតំ ហោតិ, ធម្មេន កតំ ហោតិ, សមគ្គេន កតំ ហោតិ…បេ… សារេត្វា កតំ ហោតិ, ធម្មេន កតំ ហោតិ, សមគ្គេន កតំ ហោតិ…បេ… អាបត្តិំ អារោបេត្វា ¶ កតំ ហោតិ, ធម្មេន កតំ ហោតិ, សមគ្គេន កតំ ហោតិ – ឥមេហិ ខោ, ភិក្ខវេ, តីហង្គេហិ សមន្នាគតំ បដិសារណីយកម្មំ ធម្មកម្មញ្ច ហោតិ, វិនយកម្មញ្ច, សុវូបសន្តញ្ច.
បដិសារណីយកម្មេ ធម្មកម្មទ្វាទសកំ និដ្ឋិតំ.
អាកង្ខមានចតុក្កំ
៣៩. ‘‘បញ្ចហិ, ភិក្ខវេ, អង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ, អាកង្ខមានោ សង្ឃោ, បដិសារណីយកម្មំ ¶ ករេយ្យ. គិហីនំ អលាភាយ បរិសក្កតិ, គិហីនំ អនត្ថាយ បរិសក្កតិ, គិហីនំ អនាវាសាយ [អវាសាយ (សី.)] បរិសក្កតិ, គិហី អក្កោសតិ បរិភាសតិ, គិហី គិហីហិ ¶ ភេទេតិ – ឥមេហិ ខោ, ភិក្ខវេ, បញ្ចហង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ, អាកង្ខមានោ សង្ឃោ, បដិសារណីយកម្មំ ករេយ្យ.
‘‘អបរេហិបិ, ភិក្ខវេ, បញ្ចហង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ, អាកង្ខមានោ សង្ឃោ, បដិសារណីយកម្មំ ករេយ្យ. គិហីនំ ពុទ្ធស្ស អវណ្ណំ ភាសតិ ¶ , គិហីនំ ធម្មស្ស អវណ្ណំ ភាសតិ, គិហីនំ សង្ឃស្ស អវណ្ណំ ភាសតិ, គិហី ហីនេន ខុំសេតិ ហីនេន វម្ភេតិ, គិហីនំ ធម្មិកំ បដិស្សវំ ន សច្ចាបេតិ – ឥមេហិ ខោ, ភិក្ខវេ, បញ្ចហង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ, អាកង្ខមានោ សង្ឃោ, បដិសារណីយកម្មំ ករេយ្យ.
‘‘បញ្ចន្នំ, ភិក្ខវេ, ភិក្ខូនំ, អាកង្ខមានោ សង្ឃោ, បដិសារណីយកម្មំ ករេយ្យ. ឯកោ គិហីនំ ¶ អលាភាយ បរិសក្កតិ, ឯកោ គិហីនំ អនត្ថាយ បរិសក្កតិ, ឯកោ គិហីនំ អនាវាសាយ បរិសក្កតិ, ឯកោ គិហី អក្កោសតិ បរិភាសតិ, ឯកោ គិហី គិហីហិ ភេទេតិ – ឥមេសំ ខោ, ភិក្ខវេ, បញ្ចន្នំ ភិក្ខូនំ, អាកង្ខមានោ សង្ឃោ, បដិសារណីយកម្មំ ករេយ្យ.
‘‘អបរេសម្បិ, ភិក្ខវេ, បញ្ចន្នំ ភិក្ខូនំ, អាកង្ខមានោ សង្ឃោ, បដិសារណីយកម្មំ ករេយ្យ. ឯកោ គិហីនំ ពុទ្ធស្ស អវណ្ណំ ភាសតិ, ឯកោ គិហីនំ ធម្មស្ស អវណ្ណំ ភាសតិ, ឯកោ គិហីនំ សង្ឃស្ស អវណ្ណំ ភាសតិ, ឯកោ គិហី ហីនេន ខុំសេតិ ហីនេន វម្ភេតិ, ឯកោ គិហីនំ ធម្មិកំ បដិស្សវំ ន សច្ចាបេតិ – ឥមេសំ ខោ, ភិក្ខវេ, បញ្ចន្នំ ភិក្ខូនំ, អាកង្ខមានោ សង្ឃោ, បដិសារណីយកម្មំ ករេយ្យ.
អាកង្ខមានចតុក្កំ និដ្ឋិតំ.
អដ្ឋារសវត្តំ
៤០. ‘‘បដិសារណីយកម្មកតេន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុនា សម្មា វត្តិតព្ពំ. តត្រាយំ សម្មាវត្តនា – ន ឧបសម្បាទេតព្ពំ, ន និស្សយោ ទាតព្ពោ, ន សាមណេរោ ឧបដ្ឋាបេតព្ពោ, ន ភិក្ខុនោវាទកសម្មុតិ សាទិតព្ពា, សម្មតេនបិ ភិក្ខុនិយោ ន ឱវទិតព្ពា. យាយ អាបត្តិយា សង្ឃេន បដិសារណីយកម្មំ កតំ ហោតិ សា អាបត្តិ ន អាបជ្ជិតព្ពា, អញ្ញា វា តាទិសិកា ¶ , តតោ វា បាបិដ្ឋតរា; កម្មំ ន គរហិតព្ពំ, កម្មិកា ន គរហិតព្ពា. ន បកតត្តស្ស ភិក្ខុនោ ឧបោសថោ ឋបេតព្ពោ, ន បវារណា ឋបេតព្ពា, ន សវចនីយំ កាតព្ពំ, ន អនុវាទោ បដ្ឋបេតព្ពោ, ន ឱកាសោ ការេតព្ពោ ¶ , ន ចោទេតព្ពោ, ន សារេតព្ពោ, ន ភិក្ខូហិ សម្បយោជេតព្ព’’ន្តិ.
បដិសារណីយកម្មេ អដ្ឋារសវត្តំ និដ្ឋិតំ.
៤១. អថ ¶ ខោ សង្ឃោ សុធម្មស្ស ភិក្ខុនោ បដិសារណីយកម្មំ អកាសិ – ‘‘ចិត្តោ តេ គហបតិ ខមាបេតព្ពោ’’តិ. សោ សង្ឃេន បដិសារណីយកម្មកតោ មច្ឆិកាសណ្ឌំ គន្ត្វា មង្កុភូតោ នាសក្ខិ ចិត្តំ គហបតិំ ខមាបេតុំ. បុនទេវ សាវត្ថិំ បច្ចាគញ្ឆិ. ភិក្ខូ ឯវមាហំសុ – ‘‘ខមាបិតោ តយា, អាវុសោ សុធម្ម, ចិត្តោ គហបតី’’តិ? ‘‘ឥធាហំ, អាវុសោ, មច្ឆិកាសណ្ឌំ គន្ត្វា មង្កុភូតោ នាសក្ខិំ ចិត្តំ គហបតិំ ខមាបេតុ’’ន្តិ. ភិក្ខូ ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ…បេ…. ‘‘តេន ហិ, ភិក្ខវេ, សង្ឃោ សុធម្មស្ស ភិក្ខុនោ អនុទូតំ ទេតុ – ចិត្តំ គហបតិំ ខមាបេតុំ. ឯវញ្ច បន ភិក្ខវេ ទាតព្ពោ – បឋមំ ភិក្ខុ យាចិតព្ពោ, យាចិត្វា ព្យត្តេន ភិក្ខុនា បដិពលេន សង្ឃោ ញាបេតព្ពោ –
‘‘សុណាតុ មេ, ភន្តេ, សង្ឃោ. យទិ សង្ឃស្ស បត្តកល្លំ, សង្ឃោ ឥត្ថន្នាមំ ភិក្ខុំ សុធម្មស្ស ភិក្ខុនោ អនុទូតំ ទទេយ្យ ចិត្តំ គហបតិំ ខមាបេតុំ. ឯសា ញត្តិ.
‘‘សុណាតុ មេ, ភន្តេ, សង្ឃោ. សង្ឃោ ឥត្ថន្នាមំ ភិក្ខុំ សុធម្មស្ស ¶ ភិក្ខុនោ អនុទូតំ ទេតិ ចិត្តំ គហបតិំ ខមាបេតុំ. យស្សាយស្មតោ ខមតិ ឥត្ថន្នាមស្ស ភិក្ខុនោ សុធម្មស្ស ភិក្ខុនោ អនុទូតស្ស ទានំ ចិត្តំ គហបតិំ ខមាបេតុំ, សោ ¶ តុណ្ហស្ស; យស្ស នក្ខមតិ, សោ ភាសេយ្យ.
‘‘ទិន្នោ សង្ឃេន ឥត្ថន្នាមោ ភិក្ខុ សុធម្មស្ស ភិក្ខុនោ អនុទូតោ ចិត្តំ គហបតិំ ខមាបេតុំ. ខមតិ សង្ឃស្ស, តស្មា តុណ្ហី, ឯវមេតំ ធារយាមី’’តិ.
៤២. ‘‘តេន, ភិក្ខវេ, សុធម្មេន ភិក្ខុនា អនុទូតេន ភិក្ខុនា សទ្ធិំ មច្ឆិកាសណ្ឌំ គន្ត្វា ចិត្តោ គហបតិ ខមាបេតព្ពោ – ‘ខម, គហបតិ, បសាទេមិ ត’ន្តិ. ឯវញ្ចេ វុច្ចមានោ ខមតិ, ឥច្ចេតំ កុសលំ. នោ ចេ ខមតិ, អនុទូតេន ភិក្ខុនា វត្តព្ពោ – ‘ខម, គហបតិ, ឥមស្ស ¶ ភិក្ខុនោ, បសាទេតិ ត’ន្តិ. ឯវញ្ចេ វុច្ចមានោ ខមតិ, ឥច្ចេតំ កុសលំ. នោ ចេ ខមតិ, អនុទូតេន ភិក្ខុនា វត្តព្ពោ – ‘ខម, គហបតិ, ឥមស្ស ភិក្ខុនោ, អហំ តំ បសាទេមី’តិ. ឯវញ្ចេ វុច្ចមានោ ខមតិ, ឥច្ចេតំ កុសលំ. នោ ចេ ខមតិ, អនុទូតេន ភិក្ខុនា វត្តព្ពោ – ‘ខម, គហបតិ, ឥមស្ស ភិក្ខុនោ, សង្ឃស្ស វចនេនា’តិ. ឯវញ្ចេ វុច្ចមានោ ខមតិ, ឥច្ចេតំ កុសលំ. នោ ចេ ¶ ខមតិ, អនុទូតេន ភិក្ខុនា សុធម្មោ ភិក្ខុ [សុធម្មំ ភិក្ខុំ… សា អាបត្តិ ទេសាបេតព្ពាតិ (សី. ស្យា.)] ចិត្តស្ស គហបតិនោ ទស្សនូបចារំ អវិជហាបេត្វា សវនូបចារំ អវិជហាបេត្វា ឯកំសំ ឧត្តរាសង្គំ ការាបេត្វា ឧក្កុដិកំ និសីទាបេត្វា អញ្ជលិំ បគ្គណ្ហាបេត្វា តំ អាបត្តិំ ទេសាបេតព្ពោ’’តិ [សុធម្មំ ភិក្ខុំ… សា អាបត្តិ ទេសាបេតព្ពាតិ (សី. ស្យា.)].
អថ ខោ អាយស្មា សុធម្មោ អនុទូតេន ភិក្ខុនា សទ្ធិំ មច្ឆិកាសណ្ឌំ គន្ត្វា ចិត្តំ គហបតិំ ខមាបេសិ. សោ សម្មា វត្តតិ, លោមំ បាតេតិ, នេត្ថារំ វត្តតិ, ភិក្ខូ ឧបសង្កមិត្វា ឯវំ វទេតិ ¶ – ‘‘អហំ, អាវុសោ, សង្ឃេន បដិសារណីយកម្មកតោ សម្មា វត្តាមិ, លោមំ បាតេមិ, នេត្ថារំ វត្តាមិ. កថំ នុ ខោ មយា បដិបជ្ជិតព្ព’’ន្តិ? ភិក្ខូ ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ…បេ… ‘‘តេន ហិ, ភិក្ខវេ, សង្ឃោ សុធម្មស្ស ភិក្ខុនោ បដិសារណីយកម្មំ បដិប្បស្សម្ភេតុ.
នប្បដិប្បស្សម្ភេតព្ពអដ្ឋារសកំ
៤៣. ‘‘បញ្ចហិ, ភិក្ខវេ, អង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ បដិសារណីយកម្មំ នប្បដិប្បស្សម្ភេតព្ពំ. ឧបសម្បាទេតិ, និស្សយំ ទេតិ, សាមណេរំ ឧបដ្ឋាបេតិ, ភិក្ខុនោវាទកសម្មុតិំ សាទិយតិ, សម្មតោបិ ភិក្ខុនិយោ ឱវទតិ – ឥមេហិ ខោ, ភិក្ខវេ, បញ្ចហង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ បដិសារណីយកម្មំ នប្បដិប្បស្សម្ភេតព្ពំ.
[បរិ. ៤២០] ‘‘អបរេហិបិ, ភិក្ខវេ, បញ្ចហង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ បដិសារណីយកម្មំ នប្បដិប្បស្សម្ភេតព្ពំ. យាយ អាបត្តិយា សង្ឃេន បដិសារណីយកម្មំ កតំ ហោតិ តំ អាបត្តិំ អាបជ្ជតិ, អញ្ញំ វា តាទិសិកំ, តតោ វា បាបិដ្ឋតរំ; កម្មំ គរហតិ, កម្មិកេ គរហតិ – ឥមេហិ ខោ, ភិក្ខវេ, បញ្ចហង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ បដិសារណីយកម្មំ នប្បដិប្បស្សម្ភេតព្ពំ.
‘‘អដ្ឋហិ, ភិក្ខវេ, អង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ បដិសារណីយកម្មំ នប្បដិប្បស្សម្ភេតព្ពំ. បកតត្តស្ស ភិក្ខុនោ ឧបោសថំ ឋបេតិ, បវារណំ ឋបេតិ, សវចនីយំ ករោតិ, អនុវាទំ បដ្ឋបេតិ, ឱកាសំ ការេតិ, ចោទេតិ ¶ , សារេតិ, ភិក្ខូហិ សម្បយោជេតិ – ឥមេហិ ¶ ខោ, ភិក្ខវេ, អដ្ឋហង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ បដិសារណីយកម្មំ ¶ នប្បដិប្បស្សម្ភេតព្ពំ’’.
បដិសារណីយកម្មេ នប្បដិប្បស្សម្ភេតព្ពអដ្ឋារសកំ និដ្ឋិតំ.
បដិប្បស្សម្ភេតព្ពអដ្ឋារសកំ
៤៤. ‘‘បញ្ចហិ, ភិក្ខវេ, អង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ បដិសារណីយកម្មំ បដិប្បស្សម្ភេតព្ពំ. ន ឧបសម្បាទេតិ, ន និស្សយំ ទេតិ, ន សាមណេរំ ឧបដ្ឋាបេតិ, ន ភិក្ខុនោវាទកសម្មុតិំ សាទិយតិ, សម្មតោបិ ភិក្ខុនិយោ ន ឱវទតិ – ឥមេហិ ខោ, ភិក្ខវេ, បញ្ចហង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ បដិសារណីយកម្មំ បដិប្បស្សម្ភេតព្ពំ.
‘‘អបរេហិបិ, ភិក្ខវេ, បញ្ចហង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ បដិសារណីយកម្មំ បដិប្បស្សម្ភេតព្ពំ. យាយ អាបត្តិយា សង្ឃេន បដិសារណីយកម្មំ កតំ ហោតិ តំ អាបត្តិំ ន អាបជ្ជតិ, អញ្ញំ វា តាទិសិកំ, តតោ វា បាបិដ្ឋតរំ; កម្មំ ន គរហតិ, កម្មិកេ ន គរហតិ – ឥមេហិ ខោ, ភិក្ខវេ, បញ្ចហង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ បដិសារណីយកម្មំ បដិប្បស្សម្ភេតព្ពំ.
‘‘អដ្ឋហិ, ភិក្ខវេ, អង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ បដិសារណីយកម្មំ បដិប្បស្សម្ភេតព្ពំ. ន បកតត្តស្ស ភិក្ខុនោ ឧបោសថំ ឋបេតិ, ន បវារណំ ឋបេតិ, ន សវចនីយំ ករោតិ, ន អនុវាទំ បដ្ឋបេតិ, ន ឱកាសំ ការេតិ, ន ចោទេតិ, ន សារេតិ, ន ភិក្ខូហិ សម្បយោជេតិ – ឥមេហិ ខោ, ភិក្ខវេ, អដ្ឋហង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ បដិសារណីយកម្មំ បដិប្បស្សម្ភេតព្ពំ.
បដិសារណីយកម្មេ បដិប្បស្សម្ភេតព្ពអដ្ឋារសកំ និដ្ឋិតំ.
៤៥. ‘‘ឯវញ្ច ¶ ¶ បន, ភិក្ខវេ, បដិប្បស្សម្ភេតព្ពំ. តេន [តេន ហិ (ស្យា. ក.)], ភិក្ខវេ, សុធម្មេន ភិក្ខុនា សង្ឃំ ឧបសង្កមិត្វា ឯកំសំ ឧត្តរាសង្គំ ករិត្វា វុឌ្ឍានំ ភិក្ខូនំ បាទេ វន្ទិត្វា ឧក្កុដិកំ និសីទិត្វា អញ្ជលិំ បគ្គហេត្វា ឯវមស្ស វចនីយោ – ‘អហំ, ភន្តេ, សង្ឃេន បដិសារណីយកម្មកតោ សម្មា វត្តាមិ, លោមំ បាតេមិ, នេត្ថារំ វត្តាមិ, បដិសារណីយស្ស កម្មស្ស ¶ បដិប្បស្សទ្ធិំ យាចាមី’តិ ¶ . ទុតិយម្បិ យាចិតព្ពា. តតិយម្បិ យាចិតព្ពា. ព្យត្តេន ភិក្ខុនា បដិពលេន សង្ឃោ ញាបេតព្ពោ –
‘‘សុណាតុ មេ, ភន្តេ, សង្ឃោ. អយំ សុធម្មោ ភិក្ខុ សង្ឃេន បដិសារណីយកម្មកតោ សម្មា វត្តតិ, លោមំ បាតេតិ, នេត្ថារំ វត្តតិ, បដិសារណីយស្ស កម្មស្ស បដិប្បស្សទ្ធិំ យាចតិ. យទិ សង្ឃស្ស បត្តកល្លំ, សង្ឃោ សុធម្មស្ស ភិក្ខុនោ បដិសារណីយកម្មំ បដិប្បស្សម្ភេយ្យ. ឯសា ញត្តិ.
‘‘សុណាតុ មេ, ភន្តេ, សង្ឃោ. អយំ សុធម្មោ ភិក្ខុ សង្ឃេន បដិសារណីយកម្មកតោ សម្មា វត្តតិ, លោមំ បាតេតិ, នេត្ថារំ វត្តតិ, បដិសារណីយស្ស កម្មស្ស បដិប្បស្សទ្ធិំ យាចតិ. សង្ឃោ សុធម្មស្ស ភិក្ខុនោ បដិសារណីយកម្មំ បដិប្បស្សម្ភេតិ. យស្សាយស្មតោ ខមតិ សុធម្មស្ស ភិក្ខុនោ បដិសារណីយស្ស កម្មស្ស បដិប្បស្សទ្ធិ, សោ តុណ្ហស្ស; យស្ស នក្ខមតិ, សោ ភាសេយ្យ.
‘‘ទុតិយម្បិ ឯតមត្ថំ វទាមិ…បេ… ¶ តតិយម្បិ ឯតមត្ថំ វទាមិ – សុណាតុ មេ, ភន្តេ, សង្ឃោ. អយំ សុធម្មោ ភិក្ខុ សង្ឃេន បដិសារណីយកម្មកតោ សម្មា វត្តតិ, លោមំ បាតេតិ, នេត្ថារំ វត្តតិ, បដិសារណីយស្ស កម្មស្ស បដិប្បស្សទ្ធិំ យាចតិ. សង្ឃោ សុធម្មស្ស ភិក្ខុនោ បដិសារណីយកម្មំ បដិប្បស្សម្ភេតិ. យស្សាយស្មតោ ខមតិ សុធម្មស្ស ភិក្ខុនោ បដិសារណីយស្ស កម្មស្ស បដិប្បស្សទ្ធិ, សោ តុណ្ហស្ស; យស្ស នក្ខមតិ, សោ ភាសេយ្យ.
‘‘បដិប្បស្សទ្ធំ សង្ឃេន សុធម្មស្ស ភិក្ខុនោ បដិសារណីយកម្មំ. ខមតិ សង្ឃស្ស, តស្មា តុណ្ហី, ឯវមេតំ ធារយាមី’’តិ.
បដិសារណីយកម្មំ និដ្ឋិតំ ចតុត្ថំ.
៥. អាបត្តិយា អទស្សនេ ឧក្ខេបនីយកម្មំ
៤៦. តេន សមយេន ពុទ្ធោ ភគវា កោសម្ពិយំ វិហរតិ ឃោសិតារាមេ. តេន ខោ បន សមយេន អាយស្មា ឆន្នោ អាបត្តិំ អាបជ្ជិត្វា ន ឥច្ឆតិ អាបត្តិំ បស្សិតុំ. យេ តេ ភិក្ខូ អប្បិច្ឆា…បេ… តេ ឧជ្ឈាយន្តិ ¶ ខិយ្យន្តិ វិបាចេន្តិ – ‘‘កថញ្ហិ នាម អាយស្មា ឆន្នោ អាបត្តិំ ¶ អាបជ្ជិត្វា ន ឥច្ឆិស្សតិ អាបត្តិំ បស្សិតុ’’ន្តិ. អថ ខោ តេ ភិក្ខូ ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ.
អថ ខោ ភគវា ឯតស្មិំ និទានេ ឯតស្មិំ បករណេ ភិក្ខុសង្ឃំ សន្និបាតាបេត្វា ¶ ភិក្ខូ បដិបុច្ឆិ – ‘‘សច្ចំ កិរ, ភិក្ខវេ, ឆន្នោ ភិក្ខុ អាបត្តិំ អាបជ្ជិត្វា ន ឥច្ឆតិ អាបត្តិំ បស្សិតុ’’ន្តិ? ‘‘សច្ចំ ភគវា’’តិ. វិគរហិ ពុទ្ធោ ភគវា – ‘‘អននុច្ឆវិកំ…បេ… កថញ្ហិ នាម សោ, ភិក្ខវេ, មោឃបុរិសោ អាបត្តិំ អាបជ្ជិត្វា ន ឥច្ឆិស្សតិ អាបត្តិំ បស្សិតុំ? នេតំ, ភិក្ខវេ, អប្បសន្នានំ វា បសាទាយ…បេ… វិគរហិត្វា…បេ… ធម្មិំ កថំ កត្វា ភិក្ខូ អាមន្តេសិ – តេន ហិ, ភិក្ខវេ, សង្ឃោ ឆន្នស្ស ភិក្ខុនោ, អាបត្តិយា អទស្សនេ, ឧក្ខេបនីយកម្មំ ករោតុ – អសម្ភោគំ សង្ឃេន. ឯវញ្ច បន, ភិក្ខវេ, កាតព្ពំ – បឋមំ ឆន្នោ ភិក្ខុ ចោទេតព្ពោ, ចោទេត្វា សារេតព្ពោ, សារេត្វា អាបត្តិំ អារោបេតព្ពោ, អាបត្តិំ អារោបេត្វា ព្យត្តេន ភិក្ខុនា បដិពលេន សង្ឃោ ញាបេតព្ពោ –
៤៧. ‘‘សុណាតុ មេ, ភន្តេ, សង្ឃោ. អយំ ឆន្នោ ភិក្ខុ អាបត្តិំ អាបជ្ជិត្វា ន ឥច្ឆតិ អាបត្តិំ បស្សិតុំ. យទិ សង្ឃស្ស បត្តកល្លំ, សង្ឃោ ឆន្នស្ស ភិក្ខុនោ, អាបត្តិយា អទស្សនេ, ឧក្ខេបនីយកម្មំ ករេយ្យ – អសម្ភោគំ សង្ឃេន. ឯសា ញត្តិ.
‘‘សុណាតុ មេ, ភន្តេ, សង្ឃោ. អយំ ឆន្នោ ភិក្ខុ អាបត្តិំ អាបជ្ជិត្វា ន ឥច្ឆតិ អាបត្តិំ បស្សិតុំ. សង្ឃោ ឆន្នស្ស ភិក្ខុនោ, អាបត្តិយា អទស្សនេ, ឧក្ខេបនីយកម្មំ ករោតិ – អសម្ភោគំ សង្ឃេន. យស្សាយស្មតោ ខមតិ ឆន្នស្ស ភិក្ខុនោ, អាបត្តិយា អទស្សនេ, ឧក្ខេបនីយស្ស កម្មស្ស ករណំ – អសម្ភោគំ សង្ឃេន, សោ តុណ្ហស្ស; យស្ស នក្ខមតិ, សោ ភាសេយ្យ.
‘‘ទុតិយម្បិ ឯតមត្ថំ វទាមិ…បេ… តតិយម្បិ ¶ ឯតមត្ថំ វទាមិ – សុណាតុ មេ, ភន្តេ, សង្ឃោ. អយំ ឆន្នោ ភិក្ខុ អាបត្តិំ អាបជ្ជិត្វា ន ឥច្ឆតិ អាបត្តិំ បស្សិតុំ. សង្ឃោ ឆន្នស្ស ភិក្ខុនោ, អាបត្តិយា អទស្សនេ, ឧក្ខេបនីយកម្មំ ករោតិ – អសម្ភោគំ សង្ឃេន. យស្សាយស្មតោ ខមតិ ឆន្នស្ស ភិក្ខុនោ, អាបត្តិយា អទស្សនេ, ឧក្ខេបនីយស្ស កម្មស្ស ករណំ ¶ – អសម្ភោគំ សង្ឃេន, សោ តុណ្ហស្ស; យស្ស នក្ខមតិ, សោ ¶ ភាសេយ្យ.
‘‘កតំ ¶ សង្ឃេន ឆន្នស្ស ភិក្ខុនោ, អាបត្តិយា អទស្សនេ, ឧក្ខេបនីយកម្មំ – អសម្ភោគំ សង្ឃេន. ខមតិ សង្ឃស្ស, តស្មា តុណ្ហី, ឯវមេតំ ធារយាមីតិ.
‘‘អាវាសបរម្បរញ្ច, ភិក្ខវេ, សំសថ – ‘ឆន្នោ ភិក្ខុ សង្ឃេន អាបត្តិយា [ឆន្នោ ភិក្ខុ អាបត្តិយា (សី. ក.)] អទស្សនេ ឧក្ខេបនីយកម្មកតោ – អសម្ភោគំ សង្ឃេនា’តិ.
អធម្មកម្មទ្វាទសកំ
៤៨. ‘‘តីហិ, ភិក្ខវេ, អង្គេហិ សមន្នាគតំ, អាបត្តិយា អទស្សនេ, ឧក្ខេបនីយកម្មំ អធម្មកម្មញ្ច ហោតិ, អវិនយកម្មញ្ច, ទុវូបសន្តញ្ច. អសម្មុខា កតំ ហោតិ, អប្បដិបុច្ឆា កតំ ហោតិ, អប្បដិញ្ញាយ កតំ ហោតិ – ឥមេហិ ខោ, ភិក្ខវេ, តីហង្គេហិ សមន្នាគតំ, អាបត្តិយា អទស្សនេ, ឧក្ខេបនីយកម្មំ អធម្មកម្មញ្ច ហោតិ, អវិនយកម្មញ្ច, ទុវូបសន្តញ្ច.
‘‘អបរេហិបិ, ភិក្ខវេ, តីហង្គេហិ សមន្នាគតំ, អាបត្តិយា អទស្សនេ, ឧក្ខេបនីយកម្មំ អធម្មកម្មញ្ច ហោតិ, អវិនយកម្មញ្ច, ទុវូបសន្តញ្ច. អនាបត្តិយា កតំ ហោតិ, អទេសនាគាមិនិយា អាបត្តិយា កតំ ¶ ហោតិ, ទេសិតាយ អាបត្តិយា កតំ ហោតិ…បេ… អចោទេត្វា កតំ ហោតិ, អសារេត្វា កតំ ហោតិ, អាបត្តិំ អនារោបេត្វា កតំ ហោតិ…បេ… អសម្មុខា កតំ ហោតិ, អធម្មេន កតំ ហោតិ, វគ្គេន កតំ ហោតិ…បេ… អប្បដិបុច្ឆា កតំ ហោតិ, អធម្មេន កតំ ហោតិ, វគ្គេន កតំ ហោតិ…បេ… អប្បដិញ្ញាយ កតំ ហោតិ, អធម្មេន កតំ ហោតិ, វគ្គេន កតំ ហោតិ…បេ… អនាបត្តិយា កតំ ហោតិ, អធម្មេន កតំ ហោតិ, វគ្គេន កតំ ហោតិ…បេ… អទេសនាគាមិនិយា អាបត្តិយា កតំ ហោតិ, អធម្មេន កតំ ហោតិ, វគ្គេន កតំ ហោតិ…បេ… ទេសិតាយ អាបត្តិយា កតំ ហោតិ, អធម្មេន កតំ ហោតិ, វគ្គេន កតំ ហោតិ…បេ… អចោទេត្វា កតំ ហោតិ, អធម្មេន កតំ ហោតិ, វគ្គេន កតំ ហោតិ…បេ… អសារេត្វា កតំ ហោតិ, អធម្មេន កតំ ហោតិ, វគ្គេន កតំ ហោតិ…បេ… អាបត្តិំ អនារោបេត្វា ¶ កតំ ហោតិ, អធម្មេន ¶ កតំ ហោតិ, វគ្គេន កតំ ហោតិ – ឥមេហិ ខោ, ភិក្ខវេ, តីហង្គេហិ សមន្នាគតំ, អាបត្តិយា អទស្សនេ, ឧក្ខេបនីយកម្មំ អធម្មកម្មញ្ច ហោតិ, អវិនយកម្មញ្ច, ទុវូបសន្តញ្ច.
អាបត្តិយា អទស្សនេ ឧក្ខេបនីយកម្មេ អធម្មកម្មទ្វាទសកំ និដ្ឋិតំ.
ធម្មកម្មទ្វាទសកំ
៤៩. ‘‘តីហិ ¶ , ភិក្ខវេ, អង្គេហិ សមន្នាគតំ, អាបត្តិយា អទស្សនេ, ឧក្ខេបនីយកម្មំ ធម្មកម្មញ្ច ហោតិ, វិនយកម្មញ្ច, សុវូបសន្តញ្ច. សម្មុខា កតំ ហោតិ, បដិបុច្ឆា កតំ ហោតិ, បដិញ្ញាយ កតំ ហោតិ – ឥមេហិ ខោ, ភិក្ខវេ, តីហង្គេហិ សមន្នាគតំ, អាបត្តិយា អទស្សនេ, ឧក្ខេបនីយកម្មំ ធម្មកម្មញ្ច ហោតិ, វិនយកម្មញ្ច, សុវូបសន្តញ្ច.
‘‘អបរេហិបិ, ភិក្ខវេ, តីហង្គេហិ សមន្នាគតំ…បេ…. អាបត្តិយា កតំ ហោតិ, ទេសនាគាមិនិយា អាបត្តិយា កតំ ហោតិ, អទេសិតាយ អាបត្តិយា កតំ ហោតិ…បេ… ចោទេត្វា កតំ ហោតិ, សារេត្វា កតំ ហោតិ, អាបត្តិំ អារោបេត្វា កតំ ហោតិ…បេ… សម្មុខា កតំ ហោតិ, ធម្មេន កតំ ហោតិ, សមគ្គេន កតំ ហោតិ…បេ… បដិបុច្ឆា កតំ ហោតិ, ធម្មេន កតំ ហោតិ, សមគ្គេន កតំ ហោតិ…បេ… ¶ បដិញ្ញាយ កតំ ហោតិ, ធម្មេន កតំ ហោតិ, សមគ្គេន កតំ ហោតិ…បេ… អាបត្តិយា កតំ ហោតិ, ធម្មេន កតំ ហោតិ, សមគ្គេន កតំ ហោតិ…បេ… ទេសនាគាមិនិយា អាបត្តិយា កតំ ហោតិ, ធម្មេន កតំ ហោតិ, សមគ្គេន កតំ ហោតិ…បេ… អទេសិតាយ អាបត្តិយា កតំ ហោតិ, ធម្មេន កតំ ហោតិ, សមគ្គេន កតំ ហោតិ…បេ… ចោទេត្វា កតំ ហោតិ, ធម្មេន កតំ ហោតិ, សមគ្គេន កតំ ហោតិ…បេ… សារេត្វា កតំ ហោតិ, ធម្មេន កតំ ហោតិ, សមគ្គេន កតំ ហោតិ…បេ… អាបត្តិំ អារោបេត្វា កតំ ហោតិ, ធម្មេន កតំ ហោតិ, សមគ្គេន កតំ ហោតិ – ឥមេហិ ខោ, ភិក្ខវេ, តីហង្គេហិ សមន្នាគតំ, អាបត្តិយា អទស្សនេ, ឧក្ខេបនីយកម្មំ ធម្មកម្មញ្ច ហោតិ, វិនយកម្មញ្ច, សុវូបសន្តញ្ច.
អាបត្តិយា អទស្សនេ ឧក្ខេបនីយកម្មេ ធម្មកម្មទ្វាទសកំ និដ្ឋិតំ.
អាកង្ខមានឆក្កំ
៥០. [បរិ. ៣២៣] ‘‘តីហិ ¶ , ភិក្ខវេ, អង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ, អាកង្ខមានោ សង្ឃោ, អាបត្តិយា អទស្សនេ, ឧក្ខេបនីយកម្មំ ករេយ្យ. ភណ្ឌនការកោ ហោតិ កលហការកោ វិវាទការកោ ភស្សការកោ សង្ឃេ អធិករណការកោ ¶ ; ពាលោ ហោតិ អព្យត្តោ អាបត្តិពហុលោ អនបទានោ; គិហិសំសដ្ឋោ វិហរតិ អននុលោមិកេហិ គិហិសំសគ្គេហិ – ឥមេហិ ខោ, ភិក្ខវេ, តីហង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ, អាកង្ខមានោ សង្ឃោ, អាបត្តិយា អទស្សនេ, ឧក្ខេបនីយកម្មំ ករេយ្យ.
‘‘អបរេហិបិ, ភិក្ខវេ, តីហង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ, អាកង្ខមានោ សង្ឃោ, អាបត្តិយា ¶ អទស្សនេ, ឧក្ខេបនីយកម្មំ ករេយ្យ. អធិសីលេ សីលវិបន្នោ ហោតិ, អជ្ឈាចារេ អាចារវិបន្នោ ហោតិ, អតិទិដ្ឋិយា ទិដ្ឋិវិបន្នោ ហោតិ – ឥមេហិ ខោ, ភិក្ខវេ, តីហង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ, អាកង្ខមានោ សង្ឃោ, អាបត្តិយា អទស្សនេ, ឧក្ខេបនីយកម្មំ ករេយ្យ.
‘‘អបរេហិបិ, ភិក្ខវេ, តីហង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ, អាកង្ខមានោ សង្ឃោ, អាបត្តិយា អទស្សនេ, ឧក្ខេបនីយកម្មំ ករេយ្យ. ពុទ្ធស្ស អវណ្ណំ ភាសតិ, ធម្មស្ស អវណ្ណំ ភាសតិ, សង្ឃស្ស អវណ្ណំ ភាសតិ – ឥមេហិ ខោ, ភិក្ខវេ, តីហង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ, អាកង្ខមានោ សង្ឃោ, អាបត្តិយា អទស្សនេ, ឧក្ខេបនីយកម្មំ ករេយ្យ.
‘‘តិណ្ណំ, ភិក្ខវេ, ភិក្ខូនំ, អាកង្ខមានោ សង្ឃោ, អាបត្តិយា អទស្សនេ, ឧក្ខេបនីយកម្មំ ករេយ្យ. ឯកោ ភណ្ឌនការកោ ហោតិ កលហការកោ វិវាទការកោ ភស្សការកោ សង្ឃេ អធិករណការកោ; ឯកោ ពាលោ ហោតិ អព្យត្តោ អាបត្តិពហុលោ អនបទានោ; ឯកោ គិហិសំសដ្ឋោ វិហរតិ អននុលោមិកេហិ គិហិសំសគ្គេហិ ¶ – ឥមេសំ ខោ, ភិក្ខវេ, តិណ្ណំ ភិក្ខូនំ, អាកង្ខមានោ សង្ឃោ, អាបត្តិយា អទស្សនេ, ឧក្ខេបនីយកម្មំ ករេយ្យ.
‘‘អបរេសម្បិ, ភិក្ខវេ, តិណ្ណំ ភិក្ខូនំ, អាកង្ខមានោ សង្ឃោ, អាបត្តិយា អទស្សនេ, ឧក្ខេបនីយកម្មំ ករេយ្យ. ឯកោ អធិសីលេ សីលវិបន្នោ ហោតិ ¶ , ឯកោ អជ្ឈាចារេ អាចារវិបន្នោ ហោតិ, ឯកោ អតិទិដ្ឋិយា ទិដ្ឋិវិបន្នោ ហោតិ – ឥមេសំ ខោ, ភិក្ខវេ, តិណ្ណំ ភិក្ខូនំ, អាកង្ខមានោ សង្ឃោ, អាបត្តិយា អទស្សនេ, ឧក្ខេបនីយកម្មំ ករេយ្យ.
‘‘អបរេសម្បិ, ភិក្ខវេ, តិណ្ណំ ភិក្ខូនំ, អាកង្ខមានោ សង្ឃោ, អាបត្តិយា អទស្សនេ, ឧក្ខេបនីយកម្មំ ករេយ្យ. ឯកោ ពុទ្ធស្ស អវណ្ណំ ភាសតិ, ឯកោ ធម្មស្ស អវណ្ណំ ភាសតិ, ឯកោ សង្ឃស្ស អវណ្ណំ ភាសតិ – ឥមេសំ ខោ, ភិក្ខវេ, តិណ្ណំ ភិក្ខូនំ, អាកង្ខមានោ សង្ឃោ, អាបត្តិយា អទស្សនេ, ឧក្ខេបនីយកម្មំ ករេយ្យ.
អាបត្តិយា អទស្សនេ ឧក្ខេបនីយកម្មេ
អាកង្ខមានឆក្កំ និដ្ឋិតំ.
តេចត្តាលីសវត្តំ
៥១. ‘‘អាបត្តិយា អទស្សនេ ឧក្ខេបនីយកម្មកតេន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុនា សម្មា វត្តិតព្ពំ ¶ . តត្រាយំ សម្មាវត្តនា – ន ឧបសម្បាទេតព្ពំ, ន និស្សយោ ទាតព្ពោ, ន សាមណេរោ ឧបដ្ឋាបេតព្ពោ, ន ភិក្ខុនោវាទកសម្មុតិ សាទិតព្ពា, សម្មតេនបិ ភិក្ខុនិយោ ន ឱវទិតព្ពា. យាយ អាបត្តិយា សង្ឃេន, អាបត្តិយា អទស្សនេ, ឧក្ខេបនីយកម្មំ កតំ ហោតិ សា អាបត្តិ ន អាបជ្ជិតព្ពា, អញ្ញា វា តាទិសិកា, តតោ វា បាបិដ្ឋតរា; កម្មំ ន គរហិតព្ពំ, កម្មិកា ន គរហិតព្ពា ¶ . ន បកតត្តស្ស ភិក្ខុនោ អភិវាទនំ, បច្ចុដ្ឋានំ, អញ្ជលិកម្មំ, សាមីចិកម្មំ, អាសនាភិហារោ, សេយ្យាភិហារោ, បាទោទកំ, បាទបីឋំ បាទកថលិកំ, បត្តចីវរប្បដិគ្គហណំ, នហានេ បិដ្ឋិបរិកម្មំ សាទិតព្ពំ. ន បកតត្តោ ភិក្ខុ សីលវិបត្តិយា អនុទ្ធំសេតព្ពោ, ន អាចារវិបត្តិយា អនុទ្ធំសេតព្ពោ, ន ទិដ្ឋិវិបត្តិយា អនុទ្ធំសេតព្ពោ, ន អាជីវវិបត្តិយា អនុទ្ធំសេតព្ពោ, ន ភិក្ខុ ភិក្ខូហិ ភេទេតព្ពោ [ន ភិក្ខូ ភិក្ខូហិ ភេទេតព្ពា (ស្យា.)], ន គិហិទ្ធជោ ធារេតព្ពោ, ន តិត្ថិយទ្ធជោ ធារេតព្ពោ, ន តិត្ថិយា សេវិតព្ពា; ភិក្ខូ សេវិតព្ពា, ភិក្ខុសិក្ខាយ សិក្ខិតព្ពំ [ភិក្ខុសិក្ខា សិក្ខិតព្ពា (ស្យា.)]. ន បកតត្តេន ភិក្ខុនា សទ្ធិំ ឯកច្ឆន្នេ អាវាសេ វត្ថព្ពំ, ន ឯកច្ឆន្នេ អនាវាសេ ¶ វត្ថព្ពំ, ន ឯកច្ឆន្នេ អាវាសេ វា អនាវាសេ វា វត្ថព្ពំ, បកតត្តំ ភិក្ខុំ ទិស្វា អាសនា វុដ្ឋាតព្ពំ, ន បកតត្តោ ភិក្ខុ អាសាទេតព្ពោ អន្តោ វា ពហិ វា. ន បកតត្តស្ស ភិក្ខុនោ ឧបោសថោ ឋបេតព្ពោ, ន បវារណា ឋបេតព្ពា, ន សវចនីយំ កាតព្ពំ, ន អនុវាទោ ¶ បដ្ឋបេតព្ពោ, ន ឱកាសោ ការេតព្ពោ, ន ចោទេតព្ពោ, ន សារេតព្ពោ, ន ភិក្ខូហិ សម្បយោជេតព្ព’’ន្តិ.
អាបត្តិយា អទស្សនេ ឧក្ខេបនីយកម្មេ
តេចត្តាលីសវត្តំ និដ្ឋិតំ.
៥២. អថ ខោ សង្ឃោ ឆន្នស្ស ភិក្ខុនោ, អាបត្តិយា អទស្សនេ, ឧក្ខេបនីយកម្មំ អកាសិ – អសម្ភោគំ សង្ឃេន. សោ សង្ឃេន, អាបត្តិយា អទស្សនេ, ឧក្ខេបនីយកម្មកតោ តម្ហា អាវាសា អញ្ញំ អាវាសំ អគមាសិ. តត្ថ ភិក្ខូ នេវ អភិវាទេសុំ, ន បច្ចុដ្ឋេសុំ, ន អញ្ជលិកម្មំ ន ¶ សាមីចិកម្មំ អកំសុ, ន សក្ករិំសុ, ន គរុ ករិំសុ [ន គរុករិំសុ (ក.)], ន មានេសុំ, ន បូជេសុំ. សោ ភិក្ខូហិ អសក្ករិយមានោ អគរុករិយមានោ អមានិយមានោ អបូជិយមានោ អសក្ការបកតោ តម្ហាបិ អាវាសា អញ្ញំ អាវាសំ អគមាសិ. តត្ថបិ ភិក្ខូ នេវ អភិវាទេសុំ, ន បច្ចុដ្ឋេសុំ, ន អញ្ជលិកម្មំ ន សាមីចិកម្មំ អកំសុ, ន ¶ សក្ករិំសុ, ន គរុំ ករិំសុ, ន មានេសុំ, ន បូជេសុំ. សោ ភិក្ខូហិ អសក្ករិយមានោ អគរុករិយមានោ អមានិយមានោ អបូជិយមានោ អសក្ការបកតោ តម្ហាបិ អាវាសា អញ្ញំ អាវាសំ អគមាសិ. តត្ថបិ ភិក្ខូ នេវ អភិវាទេសុំ, ន បច្ចុដ្ឋេសុំ, ន អញ្ជលិកម្មំ ន សាមីចិកម្មំ អកំសុ, ន សក្ករិំសុ, ន គរុំ ករិំសុ, ន មានេសុំ, ន បូជេសុំ. សោ ភិក្ខូហិ អសក្ករិយមានោ អគរុករិយមានោ អមានិយមានោ អបូជិយមានោ អសក្ការបកតោ បុនទេវ កោសម្ពិំ បច្ចាគញ្ឆិ. សោ សម្មា វត្តតិ, លោមំ បាតេតិ, នេត្ថារំ វត្តតិ, ភិក្ខូ ឧបសង្កមិត្វា ឯវំ វទេតិ – ‘‘អហំ, អាវុសោ, សង្ឃេន, អាបត្តិយា អទស្សនេ, ឧក្ខេបនីយកម្មកតោ សម្មា វត្តាមិ, លោមំ បាតេមិ, នេត្ថារំ វត្តាមិ. កថំ នុ ខោ មយា បដិបជ្ជិតព្ព’’ន្តិ? ភិក្ខូ ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ…បេ…. ‘‘តេន ហិ, ភិក្ខវេ, សង្ឃោ ឆន្នស្ស ភិក្ខុនោ, អាបត្តិយា អទស្សនេ, ឧក្ខេបនីយកម្មំ បដិប្បស្សម្ភេតុ.
នប្បដិប្បស្សម្ភេតព្ព-តេចត្តាលីសកំ
៥៣. ‘‘បញ្ចហិ ¶ , ភិក្ខវេ, អង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ, អាបត្តិយា អទស្សនេ, ឧក្ខេបនីយកម្មំ នប្បដិប្បស្សម្ភេតព្ពំ. ឧបសម្បាទេតិ, និស្សយំ ¶ ទេតិ, សាមណេរំ ឧបដ្ឋាបេតិ, ភិក្ខុនោវាទកសម្មុតិំ សាទិយតិ, សម្មតោបិ ភិក្ខុនិយោ ឱវទតិ – ឥមេហិ ខោ, ភិក្ខវេ, បញ្ចហង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ, អាបត្តិយា អទស្សនេ, ឧក្ខេបនីយកម្មំ នប្បដិប្បស្សម្ភេតព្ពំ.
[បរិ. ៤២០] ‘‘អបរេហិបិ, ភិក្ខវេ, បញ្ចហង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ, អាបត្តិយា អទស្សនេ, ឧក្ខេបនីយកម្មំ នប្បដិប្បស្សម្ភេតព្ពំ. យាយ អាបត្តិយា សង្ឃេន, អាបត្តិយា អទស្សនេ, ឧក្ខេបនីយកម្មំ កតំ ហោតិ តំ អាបត្តិំ អាបជ្ជតិ, អញ្ញំ វា តាទិសិកំ, តតោ វា បាបិដ្ឋតរំ; កម្មំ គរហតិ, កម្មិកេ គរហតិ – ឥមេហិ ខោ, ភិក្ខវេ, បញ្ចហង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ, អាបត្តិយា អទស្សនេ, ឧក្ខេបនីយកម្មំ នប្បដិប្បស្សម្ភេតព្ពំ.
‘‘អបរេហិបិ, ភិក្ខវេ, បញ្ចហង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ, អាបត្តិយា អទស្សនេ, ឧក្ខេបនីយកម្មំ នប្បដិប្បស្សម្ភេតព្ពំ. បកតត្តស្ស ភិក្ខុនោ អភិវាទនំ, បច្ចុដ្ឋានំ, អញ្ជលិកម្មំ, សាមីចិកម្មំ, អាសនាភិហារំ សាទិយតិ – ឥមេហិ ខោ, ភិក្ខវេ, បញ្ចហង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ, អាបត្តិយា អទស្សនេ, ឧក្ខេបនីយកម្មំ នប្បដិប្បស្សម្ភេតព្ពំ.
‘‘អបរេហិបិ, ភិក្ខវេ, បញ្ចហង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ, អាបត្តិយា អទស្សនេ, ឧក្ខេបនីយកម្មំ នប្បដិប្បស្សម្ភេតព្ពំ. បកតត្តស្ស ¶ ភិក្ខុនោ សេយ្យាភិហារំ, បាទោទកំ បាទបីឋំ, បាទកថលិកំ, បត្តចីវរប្បដិគ្គហណំ ¶ , នហានេ បិដ្ឋិបរិកម្មំ សាទិយតិ – ឥមេហិ ខោ, ភិក្ខវេ ¶ , បញ្ចហង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ, អាបត្តិយា អទស្សនេ, ឧក្ខេបនីយកម្មំ នប្បដិប្បស្សម្ភេតព្ពំ.
‘‘អបរេហិបិ, ភិក្ខវេ, បញ្ចហង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ, អាបត្តិយា អទស្សនេ, ឧក្ខេបនីយកម្មំ នប្បដិប្បស្សម្ភេតព្ពំ. បកតត្តំ ភិក្ខុំ សីលវិបត្តិយា អនុទ្ធំសេតិ, អាចារវិបត្តិយា អនុទ្ធំសេតិ, ទិដ្ឋិវិបត្តិយា អនុទ្ធំសេតិ, អាជីវវិបត្តិយា អនុទ្ធំសេតិ, ភិក្ខុំ [ភិក្ខូ (សី. ស្យា.)] ភិក្ខូហិ ភេទេតិ – ឥមេហិ ¶ ខោ, ភិក្ខវេ, បញ្ចហង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ, អាបត្តិយា អទស្សនេ, ឧក្ខេបនីយកម្មំ នប្បដិប្បស្សម្ភេតព្ពំ.
‘‘អបរេហិបិ, ភិក្ខវេ, បញ្ចហង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ, អាបត្តិយា អទស្សនេ, ឧក្ខេបនីយកម្មំ នប្បដិប្បស្សម្ភេតព្ពំ. គិហិទ្ធជំ ធារេតិ, តិត្ថិយទ្ធជំ ធារេតិ, តិត្ថិយេ សេវតិ; ភិក្ខូ ន សេវតិ, ភិក្ខុសិក្ខាយ ន សិក្ខតិ – ឥមេហិ ខោ, ភិក្ខវេ, បញ្ចហង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ, អាបត្តិយា អទស្សនេ, ឧក្ខេបនីយកម្មំ នប្បដិប្បស្សម្ភេតព្ពំ.
‘‘អបរេហិបិ, ភិក្ខវេ, បញ្ចហង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ, អាបត្តិយា អទស្សនេ, ឧក្ខេបនីយកម្មំ នប្បដិប្បស្សម្ភេតព្ពំ. បកតត្តេន ភិក្ខុនា សទ្ធិំ ឯកច្ឆន្នេ អាវាសេ វសតិ, ឯកច្ឆន្នេ អនាវាសេ វសតិ, ឯកច្ឆន្នេ អាវាសេ វា អនាវាសេ វា វសតិ; បកតត្តំ ភិក្ខុំ ទិស្វា អាសនា ន វុដ្ឋាតិ; បកតត្តំ ភិក្ខុំ អាសាទេតិ ¶ អន្តោ វា ពហិ វា – ឥមេហិ ខោ, ភិក្ខវេ, បញ្ចហង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ, អាបត្តិយា អទស្សនេ, ឧក្ខេបនីយកម្មំ នប្បដិប្បស្សម្ភេតព្ពំ.
‘‘អដ្ឋហិ, ភិក្ខវេ, អង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ, អាបត្តិយា អទស្សនេ, ឧក្ខេបនីយកម្មំ នប្បដិប្បស្សម្ភេតព្ពំ. បកតត្តស្ស ភិក្ខុនោ ឧបោសថំ ឋបេតិ, បវារណំ ឋបេតិ, សវចនីយំ ករោតិ, អនុវាទំ បដ្ឋបេតិ, ឱកាសំ ការេតិ, ចោទេតិ, សារេតិ, ភិក្ខូហិ សម្បយោជេតិ – ឥមេហិ ខោ, ភិក្ខវេ, អដ្ឋហង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ, អាបត្តិយា អទស្សនេ, ឧក្ខេបនីយកម្មំ នប្បដិប្បស្សម្ភេតព្ពំ.
អាបត្តិយា អទស្សនេ ឧក្ខេបនីយកម្មេ
នប្បដិប្បស្សម្ភេតព្ព-តេចត្តាលីសកំ និដ្ឋិតំ.
បដិប្បស្សម្ភេតព្ព-តេចត្តាលីសកំ
៥៤. ‘‘បញ្ចហិ ¶ , ភិក្ខវេ, អង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ, អាបត្តិយា អទស្សនេ, ឧក្ខេបនីយកម្មំ បដិប្បស្សម្ភេតព្ពំ. ន ឧបសម្បាទេតិ, ន និស្សយំ ទេតិ, ន សាមណេរំ ឧបដ្ឋាបេតិ, ន ភិក្ខុនោវាទកសម្មុតិំ សាទិយតិ, សម្មតោបិ ភិក្ខុនិយោ ន ឱវទតិ – ឥមេហិ ខោ, ភិក្ខវេ, បញ្ចហង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ¶ ភិក្ខុនោ, អាបត្តិយា អទស្សនេ, ឧក្ខេបនីយកម្មំ បដិប្បស្សម្ភេតព្ពំ.
‘‘អបរេហិបិ, ភិក្ខវេ, បញ្ចហង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ, អាបត្តិយា អទស្សនេ, ឧក្ខេបនីយកម្មំ បដិប្បស្សម្ភេតព្ពំ. យាយ អាបត្តិយា សង្ឃេន អាបត្តិយា អទស្សនេ ឧក្ខេបនីយកម្មំ កតំ ហោតិ តំ ¶ អាបត្តិំ ន អាបជ្ជតិ, អញ្ញំ វា តាទិសិកំ, តតោ វា បាបិដ្ឋតរំ; កម្មំ ន គរហតិ, កម្មិកេ ន គរហតិ – ឥមេហិ ខោ, ភិក្ខវេ, បញ្ចហង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ, អាបត្តិយា អទស្សនេ, ឧក្ខេបនីយកម្មំ បដិប្បស្សម្ភេតព្ពំ.
‘‘អបរេហិបិ, ភិក្ខវេ, បញ្ចហង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ, អាបត្តិយា អទស្សនេ, ឧក្ខេបនីយកម្មំ បដិប្បស្សម្ភេតព្ពំ. ន បកតត្តស្ស ភិក្ខុនោ អភិវាទនំ, បច្ចុដ្ឋានំ, អញ្ជលិកម្មំ, សាមីចិកម្មំ, អាសនាភិហារំ សាទិយតិ – ឥមេហិ ខោ, ភិក្ខវេ, បញ្ចហង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ, អាបត្តិយា អទស្សនេ, ឧក្ខេបនីយកម្មំ បដិប្បស្សម្ភេតព្ពំ.
‘‘អបរេហិបិ, ភិក្ខវេ, បញ្ចហង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ, អាបត្តិយា អទស្សនេ, ឧក្ខេបនីយកម្មំ បដិប្បស្សម្ភេតព្ពំ. ន បកតត្តស្ស ភិក្ខុនោ សេយ្យាភិហារំ, បាទោទកំ បាទបីឋំ, បាទកថលិកំ, បត្តចីវរប្បដិគ្គហណំ, នហានេ បិដ្ឋិបរិកម្មំ សាទិយតិ – ឥមេហិ ខោ, ភិក្ខវេ, បញ្ចហង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ, អាបត្តិយា អទស្សនេ, ឧក្ខេបនីយកម្មំ បដិប្បស្សម្ភេតព្ពំ.
‘‘អបរេហិបិ, ភិក្ខវេ, បញ្ចហង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ, អាបត្តិយា អទស្សនេ, ឧក្ខេបនីយកម្មំ បដិប្បស្សម្ភេតព្ពំ. ន បកតត្តំ ភិក្ខុំ សីលវិបត្តិយា អនុទ្ធំសេតិ, ន អាចារវិបត្តិយា អនុទ្ធំសេតិ, ន ទិដ្ឋិវិបត្តិយា អនុទ្ធំសេតិ, ន អាជីវវិបត្តិយា អនុទ្ធំសេតិ, ន ភិក្ខុំ ¶ ភិក្ខូហិ ភេទេតិ – ឥមេហិ ខោ, ភិក្ខវេ, បញ្ចហង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ, អាបត្តិយា អទស្សនេ, ឧក្ខេបនីយកម្មំ បដិប្បស្សម្ភេតព្ពំ.
‘‘អបរេហិបិ ¶ , ភិក្ខវេ, បញ្ចហង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ, អាបត្តិយា អទស្សនេ, ឧក្ខេបនីយកម្មំ បដិប្បស្សម្ភេតព្ពំ. ន គិហិទ្ធជំ ធារេតិ, ន តិត្ថិយទ្ធជំ ធារេតិ, ន តិត្ថិយេ សេវតិ, ភិក្ខូ សេវតិ, ភិក្ខុសិក្ខាយ ¶ សិក្ខតិ – ឥមេហិ ខោ, ភិក្ខវេ, បញ្ចហង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ, អាបត្តិយា អទស្សនេ, ឧក្ខេបនីយកម្មំ បដិប្បស្សម្ភេតព្ពំ.
‘‘អបរេហិបិ, ភិក្ខវេ, បញ្ចហង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ, អាបត្តិយា អទស្សនេ, ឧក្ខេបនីយកម្មំ បដិប្បស្សម្ភេតព្ពំ. ន បកតត្តេន ភិក្ខុនា សទ្ធិំ ឯកច្ឆន្នេ អាវាសេ វសតិ, ន ឯកច្ឆន្នេ អនាវាសេ វសតិ, ន ឯកច្ឆន្នេ អាវាសេ វា អនាវាសេ វា វសតិ, បកតត្តំ ភិក្ខុំ ទិស្វា អាសនា វុដ្ឋាតិ, ន បកតត្តំ ភិក្ខុំ អាសាទេតិ អន្តោ វា ពហិ វា – ឥមេហិ ខោ, ភិក្ខវេ, បញ្ចហង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ, អាបត្តិយា អទស្សនេ, ឧក្ខេបនីយកម្មំ បដិប្បស្សម្ភេតព្ពំ.
‘‘អដ្ឋហិ, ភិក្ខវេ, អង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ, អាបត្តិយា អទស្សនេ, ឧក្ខេបនីយកម្មំ បដិប្បស្សម្ភេតព្ពំ. ន បកតត្តស្ស ភិក្ខុនោ ឧបោសថំ ឋបេតិ, ន បវារណំ ឋបេតិ, ន សវចនីយំ ករោតិ, ន អនុវាទំ ¶ បដ្ឋបេតិ, ន ឱកាសំ ការេតិ, ន ចោទេតិ, ន សារេតិ, ន ភិក្ខូហិ សម្បយោជេតិ – ឥមេហិ ខោ, ភិក្ខវេ, អដ្ឋហង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ, អាបត្តិយា អទស្សនេ, ឧក្ខេបនីយកម្មំ បដិប្បស្សម្ភេតព្ពំ.
អាបត្តិយា អទស្សនេ ឧក្ខេបនីយកម្មេ
បដិប្បស្សម្ភេតព្ពតេចត្តាលីសកំ និដ្ឋិតំ.
៥៥. ‘‘ឯវញ្ច បន, ភិក្ខវេ, បដិប្បស្សម្ភេតព្ពំ. តេន, ភិក្ខវេ, ឆន្នេន ភិក្ខុនា សង្ឃំ ឧបសង្កមិត្វា ឯកំសំ ឧត្តរាសង្គំ ករិត្វា វុឌ្ឍានំ ភិក្ខូនំ បាទេ វន្ទិត្វា ឧក្កុដិកំ និសីទិត្វា អញ្ជលិំ បគ្គហេត្វា ឯវមស្ស វចនីយោ – ‘អហំ, ភន្តេ, សង្ឃេន, អាបត្តិយា អទស្សនេ, ឧក្ខេបនីយកម្មកតោ សម្មា វត្តាមិ, លោមំ បាតេមិ, នេត្ថារំ វត្តាមិ, អាបត្តិយា អទស្សនេ ឧក្ខេបនីយស្ស កម្មស្ស បដិប្បស្សទ្ធិំ យាចាមី’តិ. ទុតិយម្បិ យាចិតព្ពា. តតិយម្បិ យាចិតព្ពា. ព្យត្តេន ភិក្ខុនា បដិពលេន សង្ឃោ ញាបេតព្ពោ –
‘‘សុណាតុ មេ, ភន្តេ, សង្ឃោ. អយំ ឆន្នោ ភិក្ខុ សង្ឃេន, អាបត្តិយា អទស្សនេ, ឧក្ខេបនីយកម្មកតោ សម្មា វត្តតិ, លោមំ បាតេតិ, នេត្ថារំ វត្តតិ, អាបត្តិយា អទស្សនេ ឧក្ខេបនីយស្ស ¶ កម្មស្ស បដិប្បស្សទ្ធិំ យាចតិ ¶ . យទិ សង្ឃស្ស បត្តកល្លំ, សង្ឃោ ឆន្នស្ស ភិក្ខុនោ, អាបត្តិយា អទស្សនេ, ឧក្ខេបនីយកម្មំ បដិប្បស្សម្ភេយ្យ. ឯសា ញត្តិ.
‘‘សុណាតុ មេ, ភន្តេ, សង្ឃោ. អយំ ឆន្នោ ភិក្ខុ សង្ឃេន, អាបត្តិយា អទស្សនេ, ឧក្ខេបនីយកម្មកតោ សម្មា ¶ វត្តតិ, លោមំ បាតេតិ, នេត្ថារំ វត្តតិ, អាបត្តិយា អទស្សនេ, ឧក្ខេបនីយស្ស កម្មស្ស បដិប្បស្សទ្ធិំ យាចតិ. សង្ឃោ ឆន្នស្ស ភិក្ខុនោ, អាបត្តិយា អទស្សនេ, ឧក្ខេបនីយកម្មំ បដិប្បស្សម្ភេតិ. យស្សាយស្មតោ ខមតិ ឆន្នស្ស ភិក្ខុនោ, អាបត្តិយា អទស្សនេ, ឧក្ខេបនីយស្ស កម្មស្ស បដិប្បស្សទ្ធិ, សោ តុណ្ហស្ស; យស្ស នក្ខមតិ, សោ ភាសេយ្យ.
‘‘ទុតិយម្បិ ឯតមត្ថំ វទាមិ…បេ… តតិយម្បិ ឯតមត្ថំ វទាមិ – សុណាតុ មេ, ភន្តេ, សង្ឃោ. អយំ ឆន្នោ ភិក្ខុ សង្ឃេន, អាបត្តិយា អទស្សនេ, ឧក្ខេបនីយកម្មកតោ សម្មា វត្តតិ, លោមំ បាតេតិ, នេត្ថារំ វត្តតិ, អាបត្តិយា អទស្សនេ, ឧក្ខេបនីយស្ស កម្មស្ស បដិប្បស្សទ្ធិំ យាចតិ. សង្ឃោ ឆន្នស្ស ភិក្ខុនោ, អាបត្តិយា អទស្សនេ, ឧក្ខេបនីយកម្មំ បដិប្បស្សម្ភេតិ. យស្សាយស្មតោ ខមតិ ឆន្នស្ស ភិក្ខុនោ, អាបត្តិយា អទស្សនេ, ឧក្ខេបនីយស្ស កម្មស្ស បដិប្បស្សទ្ធិ, សោ តុណ្ហស្ស; យស្ស នក្ខមតិ, សោ ភាសេយ្យ.
‘‘បដិប្បស្សទ្ធំ សង្ឃេន ឆន្នស្ស ភិក្ខុនោ, អាបត្តិយា អទស្សនេ, ឧក្ខេបនីយកម្មំ. ខមតិ សង្ឃស្ស, តស្មា តុណ្ហី, ឯវមេតំ ធារយាមី’’តិ.
អាបត្តិយា អទស្សនេ ឧក្ខេបនីយកម្មំ និដ្ឋិតំ បញ្ចមំ.
៦. អាបត្តិយា អប្បដិកម្មេ ឧក្ខេបនីយកម្មំ
៥៦. តេន ¶ សមយេន ពុទ្ធោ ភគវា កោសម្ពិយំ វិហរតិ ឃោសិតារាមេ. តេន ខោ បន សមយេន អាយស្មា ឆន្នោ អាបត្តិំ អាបជ្ជិត្វា ន ឥច្ឆតិ អាបត្តិំ បដិកាតុំ. យេ តេ ភិក្ខូ អប្បិច្ឆា…បេ… ¶ តេ ឧជ្ឈាយន្តិ ខិយ្យន្តិ វិបាចេន្តិ – ‘‘កថញ្ហិ នាម អាយស្មា ឆន្នោ អាបត្តិំ អាបជ្ជិត្វា ន ឥច្ឆិស្សតិ អាបត្តិំ បដិកាតុ’’ន្តិ? អថ ខោ តេ ភិក្ខូ ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ.
អថ ¶ ¶ ខោ ភគវា ឯតស្មិំ និទានេ ឯតស្មិំ បករណេ ភិក្ខុសង្ឃំ សន្និបាតាបេត្វា ភិក្ខូ បដិបុច្ឆិ – ‘‘សច្ចំ កិរ, ភិក្ខវេ, ឆន្នោ ភិក្ខុ អាបត្តិំ អាបជ្ជិត្វា ន ឥច្ឆតិ អាបត្តិំ បដិកាតុ’’ន្តិ? ‘‘សច្ចំ ភគវា’’តិ. វិគរហិ ពុទ្ធោ ភគវា – ‘‘អននុច្ឆវិកំ…បេ… កថញ្ហិ នាម សោ, ភិក្ខវេ, មោឃបុរិសោ អាបត្តិំ អាបជ្ជិត្វា ន ឥច្ឆិស្សតិ អាបត្តិំ បដិកាតុំ. នេតំ, ភិក្ខវេ, អប្បសន្នានំ វា បសាទាយ…បេ… វិគរហិត្វា…បេ… ធម្មិំ កថំ កត្វា ភិក្ខូ អាមន្តេសិ – តេន ហិ, ភិក្ខវេ, សង្ឃោ ឆន្នស្ស ភិក្ខុនោ, អាបត្តិយា អប្បដិកម្មេ, ឧក្ខេបនីយកម្មំ ករោតុ – អសម្ភោគំ សង្ឃេន. ឯវញ្ច បន, ភិក្ខវេ, កាតព្ពំ – បឋមំ ឆន្នោ ភិក្ខុ ចោទេតព្ពោ, ចោទេត្វា សារេតព្ពោ, សារេត្វា អាបត្តិំ អារោបេតព្ពោ, អាបត្តិំ អារោបេត្វា ព្យត្តេន ភិក្ខុនា បដិពលេន សង្ឃោ ញាបេតព្ពោ –
‘‘សុណាតុ មេ, ភន្តេ, សង្ឃោ. អយំ ឆន្នោ ភិក្ខុ អាបត្តិំ អាបជ្ជិត្វា ន ឥច្ឆតិ អាបត្តិំ ¶ បដិកាតុំ. យទិ សង្ឃស្ស បត្តកល្លំ, សង្ឃោ ឆន្នស្ស ភិក្ខុនោ, អាបត្តិយា អប្បដិកម្មេ, ឧក្ខេបនីយកម្មំ ករេយ្យ – អសម្ភោគំ សង្ឃេន. ឯសា ញត្តិ.
‘‘សុណាតុ មេ, ភន្តេ, សង្ឃោ. អយំ ឆន្នោ ភិក្ខុ អាបត្តិំ អាបជ្ជិត្វា ន ឥច្ឆតិ អាបត្តិំ បដិកាតុំ. សង្ឃោ ឆន្នស្ស ភិក្ខុនោ, អាបត្តិយា អប្បដិកម្មេ, ឧក្ខេបនីយកម្មំ ករោតិ – អសម្ភោគំ សង្ឃេន. យស្សាយស្មតោ ខមតិ ឆន្នស្ស ភិក្ខុនោ, អាបត្តិយា អប្បដិកម្មេ, ឧក្ខេបនីយស្ស កម្មស្ស ករណំ – អសម្ភោគំ សង្ឃេន, សោ តុណ្ហស្ស; យស្ស នក្ខមតិ, សោ ភាសេយ្យ.
‘‘ទុតិយម្បិ ឯតមត្ថំ វទាមិ…បេ… តតិយម្បិ ឯតមត្ថំ វទាមិ – សុណាតុ មេ, ភន្តេ, សង្ឃោ. អយំ ឆន្នោ ភិក្ខុ អាបត្តិំ អាបជ្ជិត្វា ន ឥច្ឆតិ អាបត្តិំ បដិកាតុំ. សង្ឃោ ឆន្នស្ស ភិក្ខុនោ, អាបត្តិយា អប្បដិកម្មេ, ឧក្ខេបនីយកម្មំ ករោតិ – អសម្ភោគំ សង្ឃេន. យស្សាយស្មតោ ខមតិ ឆន្នស្ស ភិក្ខុនោ, អាបត្តិយា អប្បដិកម្មេ, ឧក្ខេបនីយស្ស កម្មស្ស ករណំ – អសម្ភោគំ សង្ឃេន, សោ តុណ្ហស្ស; យស្ស នក្ខមតិ, សោ ភាសេយ្យ.
‘‘កតំ សង្ឃេន ឆន្នស្ស ភិក្ខុនោ, អាបត្តិយា អប្បដិកម្មេ, ឧក្ខេបនីយកម្មំ – អសម្ភោគំ សង្ឃេន. ខមតិ សង្ឃស្ស, តស្មា តុណ្ហី, ឯវមេតំ ធារយាមីតិ.
‘‘អាវាសបរម្បរញ្ច ¶ ¶ , ភិក្ខវេ, សំសថ – ‘ឆន្នោ ភិក្ខុ, សង្ឃេន អាបត្តិយា [ឆន្នោ ភិក្ខុ អាបត្តិយា (សី. ក.)] អប្បដិកម្មេ, ឧក្ខេបនីយកម្មកតោ – អសម្ភោគំ សង្ឃេនា’តិ.
អធម្មកម្មទ្វាទសកំ
៥៧. ‘‘តីហិ, ភិក្ខវេ, អង្គេហិ សមន្នាគតំ, អាបត្តិយា អប្បដិកម្មេ, ឧក្ខេបនីយកម្មំ អធម្មកម្មញ្ច ហោតិ, អវិនយកម្មញ្ច, ទុវូបសន្តញ្ច. អសម្មុខា កតំ ហោតិ, អប្បដិបុច្ឆា កតំ ហោតិ, អប្បដិញ្ញាយ កតំ ហោតិ – ឥមេហិ ខោ, ភិក្ខវេ, តីហង្គេហិ សមន្នាគតំ, អាបត្តិយា ¶ អប្បដិកម្មេ, ឧក្ខេបនីយកម្មំ អធម្មកម្មញ្ច ហោតិ, អវិនយកម្មញ្ច, ទុវូបសន្តញ្ច.
‘‘អបរេហិបិ, ភិក្ខវេ, តីហង្គេហិ សមន្នាគតំ, អាបត្តិយា អប្បដិកម្មេ, ឧក្ខេបនីយកម្មំ អធម្មកម្មញ្ច ហោតិ, អវិនយកម្មញ្ច, ទុវូបសន្តញ្ច. អនាបត្តិយា កតំ ហោតិ, អទេសនាគាមិនិយា អាបត្តិយា កតំ ហោតិ, ទេសិតាយ អាបត្តិយា កតំ ហោតិ…បេ… អចោទេត្វា កតំ ហោតិ, អសារេត្វា កតំ ហោតិ, អាបត្តិំ អនារោបេត្វា កតំ ហោតិ…បេ… អសម្មុខា កតំ ហោតិ, អធម្មេន កតំ ហោតិ, វគ្គេន កតំ ហោតិ…បេ… អប្បដិបុច្ឆា កតំ ហោតិ, អធម្មេន កតំ ហោតិ, វគ្គេន កតំ ហោតិ…បេ… អប្បដិញ្ញាយ កតំ ហោតិ, អធម្មេន កតំ ហោតិ, វគ្គេន កតំ ហោតិ…បេ… អនាបត្តិយា កតំ ហោតិ, អធម្មេន កតំ ហោតិ, វគ្គេន កតំ ហោតិ…បេ… អទេសនាគាមិនិយា អាបត្តិយា កតំ ហោតិ, អធម្មេន កតំ ហោតិ, វគ្គេន កតំ ហោតិ…បេ… ¶ ទេសិតាយ អាបត្តិយា កតំ ហោតិ, អធម្មេន កតំ ហោតិ, វគ្គេន កតំ ហោតិ…បេ… អចោទេត្វា កតំ ហោតិ, អធម្មេន កតំ ហោតិ, វគ្គេន កតំ ហោតិ…បេ… អសារេត្វា កតំ ហោតិ, អធម្មេន កតំ ហោតិ, វគ្គេន កតំ ហោតិ…បេ… អាបត្តិំ អនារោបេត្វា កតំ ហោតិ, អធម្មេន កតំ ហោតិ, វគ្គេន កតំ ហោតិ – ឥមេហិ ខោ, ភិក្ខវេ, តីហង្គេហិ សមន្នាគតំ, អាបត្តិយា អប្បដិកម្មេ, ឧក្ខេបនីយកម្មំ អធម្មកម្មញ្ច ហោតិ, អវិនយកម្មញ្ច, ទុវូបសន្តញ្ច.
អាបត្តិយា អប្បដិកម្មេ ឧក្ខេបនីយកម្មេ
អធម្មកម្មទ្វាទសកំ និដ្ឋិតំ.
ធម្មកម្មទ្វាទសកំ
៥៨. ‘‘តីហិ ¶ , ភិក្ខវេ, អង្គេហិ សមន្នាគតំ, អាបត្តិយា អប្បដិកម្មេ, ឧក្ខេបនីយកម្មំ ¶ ធម្មកម្មញ្ច ហោតិ, វិនយកម្មញ្ច, សុវូបសន្តញ្ច. សម្មុខា កតំ ហោតិ, បដិបុច្ឆា កតំ ហោតិ, បដិញ្ញាយ កតំ ហោតិ – ឥមេហិ ខោ, ភិក្ខវេ, តីហង្គេហិ សមន្នាគតំ, អាបត្តិយា អប្បដិកម្មេ, ឧក្ខេបនីយកម្មំ ធម្មកម្មញ្ច ហោតិ, វិនយកម្មញ្ច, សុវូបសន្តញ្ច.
‘‘អបរេហិបិ, ភិក្ខវេ, តីហង្គេហិ សមន្នាគតំ, អាបត្តិយា អប្បដិកម្មេ, ឧក្ខេបនីយកម្មំ ធម្មកម្មញ្ច ហោតិ, វិនយកម្មញ្ច, សុវូបសន្តញ្ច. អាបត្តិយា កតំ ហោតិ, ទេសនាគាមិនិយា អាបត្តិយា កតំ ហោតិ, អទេសិតាយ អាបត្តិយា កតំ ហោតិ…បេ… ¶ ចោទេត្វា កតំ ហោតិ, សារេត្វា កតំ ហោតិ, អាបត្តិំ អារោបេត្វា កតំ ហោតិ…បេ… សម្មុខា កតំ ហោតិ, ធម្មេន កតំ ហោតិ, សមគ្គេន កតំ ហោតិ…បេ… បដិបុច្ឆា កតំ ហោតិ, ធម្មេន កតំ ហោតិ, សមគ្គេន កតំ ហោតិ…បេ… បដិញ្ញាយ កតំ ហោតិ, ធម្មេន កតំ ហោតិ, សមគ្គេន កតំ ហោតិ…បេ… អាបត្តិយា កតំ ហោតិ, ធម្មេន កតំ ហោតិ, សមគ្គេន កតំ ហោតិ…បេ… ទេសនាគាមិនិយា អាបត្តិយា កតំ ហោតិ, ធម្មេន កតំ ហោតិ, សមគ្គេន កតំ ហោតិ…បេ… ¶ អទេសិតាយ អាបត្តិយា កតំ ហោតិ, ធម្មេន កតំ ហោតិ, សមគ្គេន កតំ ហោតិ…បេ… ចោទេត្វា កតំ ហោតិ, ធម្មេន កតំ ហោតិ, សមគ្គេន កតំ ហោតិ…បេ… សារេត្វា កតំ ហោតិ, ធម្មេន កតំ ហោតិ, សមគ្គេន កតំ ហោតិ…បេ… អាបត្តិំ អារោបេត្វា កតំ ហោតិ, ធម្មេន កតំ ហោតិ, សមគ្គេន កតំ ហោតិ – ឥមេហិ ខោ, ភិក្ខវេ, តីហង្គេហិ សមន្នាគតំ, អាបត្តិយា អប្បដិកម្មេ, ឧក្ខេបនីយកម្មំ ធម្មកម្មញ្ច ហោតិ, វិនយកម្មញ្ច, សុវូបសន្តញ្ច.
អាបត្តិយា អប្បដិកម្មេ ឧក្ខេបនីយកម្មេ
ធម្មកម្មទ្វាទសកំ និដ្ឋិតំ.
អាកង្ខមានឆក្កំ
៥៩. [បរិ. ៣២៣] ‘‘តីហិ ¶ , ភិក្ខវេ, អង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ, អាកង្ខមានោ សង្ឃោ, អាបត្តិយា អប្បដិកម្មេ, ឧក្ខេបនីយកម្មំ ករេយ្យ. ភណ្ឌនការកោ ហោតិ កលហការកោ វិវាទការកោ ភស្សការកោ សង្ឃេ អធិករណការកោ; ពាលោ ហោតិ អព្យត្តោ អាបត្តិពហុលោ អនបទានោ; គិហិសំសដ្ឋោ វិហរតិ អននុលោមិកេហិ គិហិសំសគ្គេហិ – ឥមេហិ ខោ, ភិក្ខវេ, តីហង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ, អាកង្ខមានោ សង្ឃោ, អាបត្តិយា អប្បដិកម្មេ, ឧក្ខេបនីយកម្មំ ករេយ្យ.
‘‘អបរេហិបិ, ភិក្ខវេ, តីហង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ, អាកង្ខមានោ សង្ឃោ, អាបត្តិយា ¶ អប្បដិកម្មេ, ឧក្ខេបនីយកម្មំ ករេយ្យ ¶ . អធិសីលេ សីលវិបន្នោ ហោតិ, អជ្ឈាចារេ អាចារវិបន្នោ ហោតិ, អតិទិដ្ឋិយា ទិដ្ឋិវិបន្នោ ហោតិ – ឥមេហិ ខោ, ភិក្ខវេ, តីហង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ, អាកង្ខមានោ សង្ឃោ, អាបត្តិយា អប្បដិកម្មេ, ឧក្ខេបនីយកម្មំ ករេយ្យ.
‘‘អបរេហិបិ, ភិក្ខវេ, តីហង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ, អាកង្ខមានោ សង្ឃោ, អាបត្តិយា អប្បដិកម្មេ, ឧក្ខេបនីយកម្មំ ករេយ្យ. ពុទ្ធស្ស អវណ្ណំ ភាសតិ, ធម្មស្ស អវណ្ណំ ភាសតិ, សង្ឃស្ស អវណ្ណំ ភាសតិ – ឥមេហិ ខោ, ភិក្ខវេ, តីហង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ, អាកង្ខមានោ សង្ឃោ, អាបត្តិយា អប្បដិកម្មេ, ឧក្ខេបនីយកម្មំ ករេយ្យ.
‘‘តិណ្ណំ, ភិក្ខវេ, ភិក្ខូនំ, អាកង្ខមានោ សង្ឃោ, អាបត្តិយា អប្បដិកម្មេ, ឧក្ខេបនីយកម្មំ ករេយ្យ. ឯកោ ភណ្ឌនការកោ ហោតិ កលហការកោ វិវាទការកោ ភស្សការកោ សង្ឃេ អធិករណការកោ; ឯកោ ពាលោ ហោតិ អព្យត្តោ អាបត្តិពហុលោ អនបទានោ; ឯកោ គិហិសំសដ្ឋោ វិហរតិ អននុលោមិកេហិ គិហិសំសគ្គេហិ – ឥមេសំ ខោ, ភិក្ខវេ, តិណ្ណំ ភិក្ខូនំ, អាកង្ខមានោ សង្ឃោ, អាបត្តិយា អប្បដិកម្មេ, ឧក្ខេបនីយកម្មំ ករេយ្យ.
‘‘អបរេសម្បិ, ភិក្ខវេ, តិណ្ណំ ភិក្ខូនំ, អាកង្ខមានោ សង្ឃោ, អាបត្តិយា អប្បដិកម្មេ, ឧក្ខេបនីយកម្មំ ករេយ្យ. ឯកោ អធិសីលេ សីលវិបន្នោ ¶ ហោតិ, ឯកោ អជ្ឈាចារេ អាចារវិបន្នោ ហោតិ, ឯកោ ¶ អតិទិដ្ឋិយា ទិដ្ឋិវិបន្នោ ហោតិ – ឥមេសំ ខោ, ភិក្ខវេ, តិណ្ណំ ភិក្ខូនំ, អាកង្ខមានោ សង្ឃោ, អាបត្តិយា អប្បដិកម្មេ, ឧក្ខេបនីយកម្មំ ករេយ្យ.
‘‘អបរេសម្បិ, ភិក្ខវេ, តិណ្ណំ ភិក្ខូនំ, អាកង្ខមានោ សង្ឃោ, អាបត្តិយា អប្បដិកម្មេ, ឧក្ខេបនីយកម្មំ ករេយ្យ. ឯកោ ពុទ្ធស្ស អវណ្ណំ ភាសតិ, ឯកោ ធម្មស្ស អវណ្ណំ ភាសតិ, ឯកោ សង្ឃស្ស អវណ្ណំ ភាសតិ – ឥមេសំ ខោ, ភិក្ខវេ, តិណ្ណំ ភិក្ខូនំ, អាកង្ខមានោ សង្ឃោ, អាបត្តិយា អប្បដិកម្មេ, ឧក្ខេបនីយកម្មំ ករេយ្យ.
អាបត្តិយា អប្បដិកម្មេ ឧក្ខេបនីយកម្មេ
អាកង្ខមានឆក្កំ និដ្ឋិតំ.
តេចត្តាលីសវត្តំ
៦០. ‘‘អាបត្តិយា ¶ អប្បដិកម្មេ ឧក្ខេបនីយកម្មកតេន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុនា សម្មា វត្តិតព្ពំ. តត្រាយំ សម្មាវត្តនា – ន ឧបសម្បាទេតព្ពំ, ន និស្សយោ ទាតព្ពោ, ន សាមណេរោ ឧបដ្ឋាបេតព្ពោ, ន ភិក្ខុនោវាទកសម្មុតិ សាទិតព្ពា, សម្មតេនបិ ភិក្ខុនិយោ ន ឱវទិតព្ពា. យាយ អាបត្តិយា សង្ឃេន, អាបត្តិយា អប្បដិកម្មេ, ឧក្ខេបនីយកម្មំ កតំ ហោតិ សា អាបត្តិ ន អាបជ្ជិតព្ពា, អញ្ញា វា តាទិសិកា, តតោ វា បាបិដ្ឋតរា; កម្មំ ន គរហិតព្ពំ, កម្មិកា ន គរហិតព្ពា. ន បកតត្តស្ស ភិក្ខុនោ អភិវាទនំ, បច្ចុដ្ឋានំ, អញ្ជលិកម្មំ, សាមីចិកម្មំ, អាសនាភិហារោ, សេយ្យាភិហារោ, បាទោទកំ បាទបីឋំ, បាទកថលិកំ, បត្តចីវរប្បដិគ្គហណំ, នហានេ បិដ្ឋិបរិកម្មំ សាទិតព្ពំ. ន បកតត្តោ ភិក្ខុ សីលវិបត្តិយា អនុទ្ធំសេតព្ពោ ¶ , ន អាចារវិបត្តិយា អនុទ្ធំសេតព្ពោ, ន ទិដ្ឋិវិបត្តិយា អនុទ្ធំសេតព្ពោ, ន អាជីវវិបត្តិយា អនុទ្ធំសេតព្ពោ, ន ភិក្ខុ ភិក្ខូហិ ភេទេតព្ពោ. ន គិហិទ្ធជោ ធារេតព្ពោ, ន តិត្ថិយទ្ធជោ ធារេតព្ពោ, ន តិត្ថិយា សេវិតព្ពា; ភិក្ខូ សេវិតព្ពា, ភិក្ខុសិក្ខាយ សិក្ខិតព្ពំ. ន បកតត្តេន ភិក្ខុនា សទ្ធិំ ឯកច្ឆន្នេ អាវាសេ វត្ថព្ពំ, ន ឯកច្ឆន្នេ អនាវាសេ វត្ថព្ពំ, ន ឯកច្ឆន្នេ អាវាសេ វា ¶ អនាវាសេ វា វត្ថព្ពំ, បកតត្តំ ភិក្ខុំ ទិស្វា អាសនា វុដ្ឋាតព្ពំ, ន បកតត្តោ ភិក្ខុ អាសាទេតព្ពោ អន្តោ វា ពហិ វា. ន បកតត្តស្ស ភិក្ខុនោ ឧបោសថោ ឋបេតព្ពោ, ន បវារណា ឋបេតព្ពា, ន សវចនីយំ កាតព្ពំ, ន អនុវាទោ បដ្ឋបេតព្ពោ, ន ឱកាសោ ការេតព្ពោ, ន ចោទេតព្ពោ, ន សារេតព្ពោ, ន ភិក្ខូហិ សម្បយោជេតព្ព’’ន្តិ.
អាបត្តិយា អប្បដិកម្មេ ឧក្ខេបនីយកម្មេ
តេចត្តាលីសវត្តំ និដ្ឋិតំ.
៦១. អថ ខោ សង្ឃោ ឆន្នស្ស ភិក្ខុនោ, អាបត្តិយា អប្បដិកម្មេ, ឧក្ខេបនីយកម្មំ អកាសិ – អសម្ភោគំ សង្ឃេន. សោ សង្ឃេន, អាបត្តិយា អប្បដិកម្មេ, ឧក្ខេបនីយកម្មកតោ តម្ហា អាវាសា អញ្ញំ អាវាសំ អគមាសិ. តត្ថ ភិក្ខូ នេវ អភិវាទេសុំ, ន បច្ចុដ្ឋេសុំ, ន អញ្ជលិកម្មំ ន សាមីចិកម្មំ អកំសុ, ន សក្ករិំសុ, ន គរុំ ករិំសុ, ន មានេសុំ, ន បូជេសុំ. សោ ភិក្ខូហិ អសក្ករិយមានោ អគរុករិយមានោ អមានិយមានោ អបូជិយមានោ អសក្ការបកតោ តម្ហាបិ អាវាសា អញ្ញំ អាវាសំ ¶ អគមាសិ. តត្ថបិ ភិក្ខូ នេវ អភិវាទេសុំ, ន បច្ចុដ្ឋេសុំ, ន អញ្ជលិកម្មំ ន សាមីចិកម្មំ អកំសុ, ន សក្ករិំសុ, ន គរុំ ករិំសុ, ន មានេសុំ, ន បូជេសុំ. សោ ភិក្ខូហិ អសក្ករិយមានោ អគរុករិយមានោ អមានិយមានោ ¶ អបូជិយមានោ អសក្ការបកតោ តម្ហាបិ អាវាសា អញ្ញំ អាវាសំ អគមាសិ. តត្ថបិ ភិក្ខូ នេវ អភិវាទេសុំ, ន បច្ចុដ្ឋេសុំ, ន អញ្ជលិកម្មំ ន សាមីចិកម្មំ អកំសុ, ន សក្ករិំសុ, ន គរុំ ករិំសុ, ន មានេសុំ, ន បូជេសុំ. សោ ភិក្ខូហិ អសក្ករិយមានោ អគរុករិយមានោ អមានិយមានោ អបូជិយមានោ អសក្ការបកតោ បុនទេវ កោសម្ពិំ បច្ចាគញ្ឆិ. សោ សម្មា វត្តតិ, លោមំ បាតេតិ, នេត្ថារំ វត្តតិ, ភិក្ខូ ឧបសង្កមិត្វា ឯវំ វទេតិ – ‘‘អហំ, អាវុសោ, សង្ឃេន, អាបត្តិយា អប្បដិកម្មេ, ឧក្ខេបនីយកម្មកតោ សម្មា វត្តាមិ, លោមំ បាតេមិ, នេត្ថារំ វត្តាមិ. កថំ នុ ខោ មយា បដិបជ្ជិតព្ព’’ន្តិ? ភិក្ខូ ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ…បេ…. ‘‘តេន ហិ, ភិក្ខវេ, សង្ឃោ ឆន្នស្ស ភិក្ខុនោ, អាបត្តិយា អប្បដិកម្មេ, ឧក្ខេបនីយកម្មំ បដិប្បស្សម្ភេតុ.
នប្បដិប្បស្សម្ភេតព្ពតេចត្តាលីសកំ
៦២. ‘‘បញ្ចហិ ¶ , ភិក្ខវេ, អង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ, អាបត្តិយា អប្បដិកម្មេ, ឧក្ខេបនីយកម្មំ នប្បដិប្បស្សម្ភេតព្ពំ. ឧបសម្បាទេតិ, និស្សយំ ទេតិ, សាមណេរំ ឧបដ្ឋាបេតិ, ភិក្ខុនោវាទកសម្មុតិំ សាទិយតិ, សម្មតោបិ ភិក្ខុនិយោ ឱវទតិ – ឥមេហិ ខោ, ភិក្ខវេ, បញ្ចហង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ, អាបត្តិយា អប្បដិកម្មេ, ឧក្ខេបនីយកម្មំ នប្បដិប្បស្សម្ភេតព្ពំ.
[បរិ. ៤២០] ‘‘អបរេហិបិ ¶ , ភិក្ខវេ, បញ្ចហង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ, អាបត្តិយា អប្បដិកម្មេ, ឧក្ខេបនីយកម្មំ នប្បដិប្បស្សម្ភេតព្ពំ. យាយ អាបត្តិយា សង្ឃេន, អាបត្តិយា អប្បដិកម្មេ, ឧក្ខេបនីយកម្មំ កតំ ហោតិ តំ អាបត្តិំ អាបជ្ជតិ, អញ្ញំ វា តាទិសិកំ, តតោ វា បាបិដ្ឋតរំ; កម្មំ គរហតិ, កម្មិកេ គរហតិ…បេ… បកតត្តស្ស ភិក្ខុនោ អភិវាទនំ, បច្ចុដ្ឋានំ, អញ្ជលិកម្មំ, សាមីចិកម្មំ, អាសនាភិហារំ សាទិយតិ…បេ… បកតត្តស្ស ភិក្ខុនោ សេយ្យាភិហារំ, បាទោទកំ បាទបីឋំ, បាទកថលិកំ, បត្តចីវរប្បដិគ្គហណំ, នហានេ បិដ្ឋិបរិកម្មំ សាទិយតិ…បេ… បកតត្តំ ភិក្ខុំ សីលវិបត្តិយា អនុទ្ធំសេតិ, អាចារវិបត្តិយា អនុទ្ធំសេតិ, ទិដ្ឋិវិបត្តិយា អនុទ្ធំសេតិ, អាជីវវិបត្តិយា អនុទ្ធំសេតិ, ភិក្ខុំ ភិក្ខូហិ ភេទេតិ…បេ… គិហិទ្ធជំ ធារេតិ, តិត្ថិយទ្ធជំ ធារេតិ, តិត្ថិយេ សេវតិ, ភិក្ខូ ន សេវតិ, ភិក្ខុសិក្ខាយ ន សិក្ខតិ…បេ… បកតត្តេន ភិក្ខុនា សទ្ធិំ ឯកច្ឆន្នេ អាវាសេ វសតិ, ឯកច្ឆន្នេ អនាវាសេ វសតិ, ឯកច្ឆន្នេ អាវាសេ វា អនាវាសេ វា វសតិ, បកតត្តំ ភិក្ខុំ ទិស្វា អាសនា ន វុដ្ឋាតិ, បកតត្តំ ភិក្ខុំ អាសាទេតិ អន្តោ វា ¶ ពហិ វា – ឥមេហិ ខោ, ភិក្ខវេ, បញ្ចហង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ, អាបត្តិយា អប្បដិកម្មេ ¶ , ឧក្ខេបនីយកម្មំ នប្បដិប្បស្សម្ភេតព្ពំ.
‘‘អដ្ឋហិ, ភិក្ខវេ, អង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ, អាបត្តិយា អប្បដិកម្មេ, ឧក្ខេបនីយកម្មំ នប្បដិប្បស្សម្ភេតព្ពំ. បកតត្តស្ស ភិក្ខុនោ ឧបោសថំ ឋបេតិ, បវារណំ ឋបេតិ, សវចនីយំ ករោតិ, អនុវាទំ បដ្ឋបេតិ, ឱកាសំ ការេតិ, ចោទេតិ, សារេតិ, ភិក្ខូហិ សម្បយោជេតិ ¶ – ឥមេហិ ខោ, ភិក្ខវេ, អដ្ឋហង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ, អាបត្តិយា អប្បដិកម្មេ, ឧក្ខេបនីយកម្មំ នប្បដិប្បស្សម្ភេតព្ពំ.
អាបត្តិយា អប្បដិកម្មេ ឧក្ខេបនីយកម្មេ
នប្បដិប្បស្សម្ភេតព្ពតេចត្តាលីសកំ និដ្ឋិតំ.
បដិប្បស្សម្ភេតព្ពតេចត្តាលីសកំ
៦៣. ‘‘បញ្ចហិ, ភិក្ខវេ, អង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ, អាបត្តិយា អប្បដិកម្មេ, ឧក្ខេបនីយកម្មំ បដិប្បស្សម្ភេតព្ពំ. ន ឧបសម្បាទេតិ, ន និស្សយំ ទេតិ, ន សាមណេរំ ឧបដ្ឋាបេតិ, ន ភិក្ខុនោវាទកសម្មុតិំ សាទិយតិ, សម្មតោបិ ភិក្ខុនិយោ ន ឱវទតិ – ឥមេហិ ខោ, ភិក្ខវេ, បញ្ចហង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ, អាបត្តិយា អប្បដិកម្មេ, ឧក្ខេបនីយកម្មំ បដិប្បស្សម្ភេតព្ពំ.
‘‘អបរេហិបិ, ភិក្ខវេ, បញ្ចហង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ, អាបត្តិយា អប្បដិកម្មេ, ឧក្ខេបនីយកម្មំ បដិប្បស្សម្ភេតព្ពំ. យាយ អាបត្តិយា សង្ឃេន, អាបត្តិយា អប្បដិកម្មេ, ឧក្ខេបនីយកម្មំ កតំ ហោតិ តំ អាបត្តិំ ន អាបជ្ជតិ, អញ្ញំ វា តាទិសិកំ, តតោ វា បាបិដ្ឋតរំ ¶ ; កម្មំ ន គរហតិ, កម្មិកេ ន គរហតិ…បេ… ន បកតត្តស្ស ភិក្ខុនោ អភិវាទនំ, បច្ចុដ្ឋានំ, អញ្ជលិកម្មំ, សាមីចិកម្មំ, អាសនាភិហារំ សាទិយតិ…បេ… ន បកតត្តស្ស ភិក្ខុនោ សេយ្យាភិហារំ, បាទោទកំ បាទបីឋំ, បាទកថលិកំ, បត្តចីវរប្បដិគ្គហណំ, នហានេ បិដ្ឋិបរិកម្មំ សាទិយតិ…បេ… ន បកតត្តំ ភិក្ខុំ សីលវិបត្តិយា អនុទ្ធំសេតិ, ន អាចារវិបត្តិយា អនុទ្ធំសេតិ, ន ទិដ្ឋិវិបត្តិយា អនុទ្ធំសេតិ, ន អាជីវវិបត្តិយា អនុទ្ធំសេតិ, ន ភិក្ខុំ ភិក្ខូហិ ភេទេតិ…បេ… ន គិហិទ្ធជំ ធារេតិ, ន តិត្ថិយទ្ធជំ ធារេតិ, ន តិត្ថិយេ សេវតិ, ភិក្ខូ សេវតិ, ភិក្ខុសិក្ខាយ សិក្ខតិ…បេ… ន បកតត្តេន ភិក្ខុនា សទ្ធិំ ឯកច្ឆន្នេ អាវាសេ វសតិ, ន ឯកច្ឆន្នេ អនាវាសេ វសតិ, ន ឯកច្ឆន្នេ ¶ អាវាសេ វា អនាវាសេ វា វសតិ, បកតត្តំ ភិក្ខុំ ទិស្វា អាសនា វុដ្ឋាតិ, ន បកតត្តំ ភិក្ខុំ អាសាទេតិ អន្តោ វា ពហិ វា – ឥមេហិ ខោ, ភិក្ខវេ, បញ្ចហង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ, អាបត្តិយា អប្បដិកម្មេ, ឧក្ខេបនីយកម្មំ បដិប្បស្សម្ភេតព្ពំ.
‘‘អដ្ឋហិ ¶ , ភិក្ខវេ, អង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ, អាបត្តិយា ¶ អប្បដិកម្មេ, ឧក្ខេបនីយកម្មំ បដិប្បស្សម្ភេតព្ពំ. ន បកតត្តស្ស ភិក្ខុនោ ឧបោសថំ ឋបេតិ, ន បវារណំ ឋបេតិ, ន សវចនីយំ ករោតិ, ន អនុវាទំ បដ្ឋបេតិ, ន ឱកាសំ ការេតិ, ន ចោទេតិ, ន សារេតិ, ន ភិក្ខូហិ សម្បយោជេតិ – ឥមេហិ ខោ, ភិក្ខវេ, អដ្ឋហង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ, អាបត្តិយា អប្បដិកម្មេ, ឧក្ខេបនីយកម្មំ បដិប្បស្សម្ភេតព្ពំ.
អាបត្តិយា អប្បដិកម្មេ ឧក្ខេបនីយកម្មេ
បដិប្បស្សម្ភេតព្ពតេចត្តាលីសកំ និដ្ឋិតំ.
៦៤. ‘‘ឯវញ្ច បន, ភិក្ខវេ, បដិប្បស្សម្ភេតព្ពំ. តេន ភិក្ខវេ, ឆន្នេន ភិក្ខុនា សង្ឃំ ឧបសង្កមិត្វា ឯកំសំ ឧត្តរាសង្គំ ករិត្វា វុឌ្ឍានំ ភិក្ខូនំ បាទេ វន្ទិត្វា ឧក្កុដិកំ និសីទិត្វា អញ្ជលិំ បគ្គហេត្វា ឯវមស្ស វចនីយោ – ‘អហំ, ភន្តេ, សង្ឃេន, អាបត្តិយា អប្បដិកម្មេ, ឧក្ខេបនីយកម្មកតោ សម្មា វត្តាមិ, លោមំ បាតេមិ, នេត្ថារំ វត្តាមិ, អាបត្តិយា អប្បដិកម្មេ ឧក្ខេបនីយស្ស កម្មស្ស បដិប្បស្សទ្ធិំ យាចាមី’តិ. ទុតិយម្បិ យាចិតព្ពា. តតិយម្បិ យាចិតព្ពា. ព្យត្តេន ភិក្ខុនា បដិពលេន សង្ឃោ ញាបេតព្ពោ –
‘‘សុណាតុ មេ, ភន្តេ, សង្ឃោ. អយំ ឆន្នោ ភិក្ខុ សង្ឃេន, អាបត្តិយា អប្បដិកម្មេ, ឧក្ខេបនីយកម្មកតោ សម្មា វត្តតិ, លោមំ បាតេតិ, នេត្ថារំ វត្តតិ, អាបត្តិយា អប្បដិកម្មេ ឧក្ខេបនីយស្ស កម្មស្ស បដិប្បស្សទ្ធិំ យាចតិ. យទិ សង្ឃស្ស បត្តកល្លំ, សង្ឃោ ឆន្នស្ស ភិក្ខុនោ ¶ , អាបត្តិយា អប្បដិកម្មេ, ឧក្ខេបនីយកម្មំ បដិប្បស្សម្ភេយ្យ. ឯសា ញត្តិ.
‘‘សុណាតុ មេ, ភន្តេ, សង្ឃោ. អយំ ឆន្នោ ភិក្ខុ សង្ឃេន, អាបត្តិយា អប្បដិកម្មេ, ឧក្ខេបនីយកម្មកតោ សម្មា វត្តតិ, លោមំ បាតេតិ, នេត្ថារំ វត្តតិ, អាបត្តិយា អប្បដិកម្មេ ឧក្ខេបនីយស្ស កម្មស្ស បដិប្បស្សទ្ធិំ យាចតិ. សង្ឃោ ឆន្នស្ស ភិក្ខុនោ, អាបត្តិយា អប្បដិកម្មេ, ឧក្ខេបនីយកម្មំ បដិប្បស្សម្ភេតិ. យស្សាយស្មតោ ខមតិ ឆន្នស្ស ភិក្ខុនោ, អាបត្តិយា ¶ អប្បដិកម្មេ, ឧក្ខេបនីយស្ស កម្មស្ស បដិប្បស្សទ្ធិ, សោ តុណ្ហស្ស; យស្ស នក្ខមតិ, សោ ភាសេយ្យ.
‘‘ទុតិយម្បិ ¶ ឯតមត្ថំ វទាមិ…បេ… តតិយម្បិ ឯតមត្ថំ វទាមិ – សុណាតុ មេ, ភន្តេ, សង្ឃោ. អយំ ឆន្នោ ភិក្ខុ សង្ឃេន, អាបត្តិយា អប្បដិកម្មេ, ឧក្ខេបនីយកម្មកតោ សម្មា វត្តតិ, លោមំ បាតេតិ, នេត្ថារំ វត្តតិ, អាបត្តិយា អប្បដិកម្មេ, ឧក្ខេបនីយស្ស កម្មស្ស បដិប្បស្សទ្ធិំ យាចតិ. សង្ឃោ ឆន្នស្ស ភិក្ខុនោ, អាបត្តិយា អប្បដិកម្មេ, ឧក្ខេបនីយកម្មំ បដិប្បស្សម្ភេតិ. យស្សាយស្មតោ ខមតិ ឆន្នស្ស ភិក្ខុនោ, អាបត្តិយា អប្បដិកម្មេ, ឧក្ខេបនីយស្ស កម្មស្ស បដិប្បស្សទ្ធិ, សោ តុណ្ហស្ស; យស្ស នក្ខមតិ, សោ ភាសេយ្យ.
‘‘បដិប្បស្សទ្ធំ សង្ឃេន ឆន្នស្ស ភិក្ខុនោ, អាបត្តិយា អប្បដិកម្មេ, ឧក្ខេបនីយកម្មំ. ខមតិ សង្ឃស្ស, តស្មា តុណ្ហី, ឯវមេតំ ធារយាមី’’តិ.
អាបត្តិយា អប្បដិកម្មេ ឧក្ខេបនីយកម្មំ និដ្ឋិតំ ឆដ្ឋំ.
៧. បាបិកាយ ទិដ្ឋិយា អប្បដិនិស្សគ្គេ ឧក្ខេបនីយកម្មំ
៦៥. [ឥទំ វត្ថុ បាចិ. ៤១៧; ម. និ. ២៣៤ អាទយោ] តេន ¶ សមយេន ពុទ្ធោ ភគវា សាវត្ថិយំ វិហរតិ ជេតវនេ អនាថបិណ្ឌិកស្ស អារាមេ. តេន ខោ បន សមយេន អរិដ្ឋស្ស នាម ភិក្ខុនោ គទ្ធពាធិបុព្ពស្ស [គន្ធពាធិបុព្ពស្ស (ក.)] ឯវរូបំ បាបកំ ទិដ្ឋិគតំ ឧប្បន្នំ ហោតិ – ‘‘តថាហំ ភគវតា ធម្មំ ទេសិតំ អាជានាមិ យថា យេមេ អន្តរាយិកា ធម្មា វុត្តា ភគវតា តេ បដិសេវតោ នាលំ អន្តរាយាយា’’តិ. អស្សោសុំ ខោ សម្ពហុលា ភិក្ខូ អរិដ្ឋស្ស នាម កិរ ភិក្ខុនោ គទ្ធពាធិបុព្ពស្ស ឯវរូបំ បាបកំ ទិដ្ឋិគតំ ឧប្បន្នំ – ‘‘តថាហំ ភគវតា ធម្មំ ទេសិតំ អាជានាមិ យថា យេមេ អន្តរាយិកា ធម្មា វុត្តា ភគវតា តេ បដិសេវតោ នាលំ អន្តរាយាយា’’តិ. អថ ខោ តេ ភិក្ខូ យេន អរិដ្ឋោ ភិក្ខុ គទ្ធពាធិបុព្ពោ តេនុបសង្កមិំសុ. ឧបសង្កមិត្វា អរិដ្ឋំ ភិក្ខុំ គទ្ធពាធិបុព្ពំ ឯតទវោចុំ – ‘‘សច្ចំ កិរ តេ, អាវុសោ អរិដ្ឋ, ឯវរូបំ បាបកំ ទិដ្ឋិគតំ ឧប្បន្នំ – តថាហំ ភគវតា ធម្មំ ទេសិតំ អាជានាមិ យថា យេមេ អន្តរាយិកា ធម្មា វុត្តា ភគវតា តេ បដិសេវតោ នាលំ អន្តរាយាយា’’តិ? ‘‘ឯវំព្យា ខោ អហំ, អាវុសោ, ភគវតា ធម្មំ ទេសិតំ អាជានាមិ, យថា យេមេ ¶ អន្តរាយិកា ធម្មា វុត្តា ភគវតា តេ បដិសេវតោ នាលំ អន្តរាយាយា’’តិ.
‘‘មាវុសោ ¶ អរិដ្ឋ, ឯវំ អវច. មា ភគវន្តំ អព្ភាចិក្ខិ. ន ហិ សាធុ ភគវតោ អព្ភក្ខានំ ¶ [អព្ភាចិក្ខនំ (ក.)]. ន ហិ ភគវា ឯវំ វទេយ្យ. អនេកបរិយាយេនាវុសោ អរិដ្ឋ, អន្តរាយិកា ធម្មា អន្តរាយិកា វុត្តា ភគវតា. អលញ្ច បន តេ បដិសេវតោ អន្តរាយាយ. អប្បស្សាទា កាមា វុត្តា ភគវតា, ពហុទុក្ខា ពហុបាយាសា [ពហូបាយាសា (សី. ស្យា.)], អាទីនវោ ឯត្ថ ភិយ្យោ. អដ្ឋិកង្កលូបមា កាមា វុត្តា ភគវតា, ពហុទុក្ខា ពហូបាយាសា, អាទីនវោ ឯត្ថ ភិយ្យោ. មំសបេសូបមា កាមា វុត្តា ភគវតា…បេ… តិណុក្កូបមា កាមា វុត្តា ភគវតា…បេ… អង្គារកាសូបមា កាមា វុត្តា ភគវតា… សុបិនកូបមា កាមា វុត្តា ភគវតា… យាចិតកូបមា កាមា វុត្តា ភគវតា… រុក្ខផលូបមា កាមា វុត្តា ¶ ភគវតា… អសិសូនូបមា កាមា វុត្តា ភគវតា… សត្តិសូលូបមា កាមា វុត្តា ភគវតា… សប្បសិរូបមា កាមា វុត្តា ភគវតា, ពហុទុក្ខា ពហូបាយាសា, អាទីនវោ ឯត្ថ ភិយ្យោ’’តិ.
ឯវម្បិ ខោ អរិដ្ឋោ ភិក្ខុ គទ្ធពាធិបុព្ពោ តេហិ ភិក្ខូហិ វុច្ចមានោ តថេវ តំ បាបកំ ទិដ្ឋិគតំ ថាមសា បរាមាសា អភិនិវិស្ស វោហរតិ – ‘‘ឯវំព្យា ខោ អហំ, អាវុសោ, ភគវតា ធម្មំ ទេសិតំ អាជានាមិ, យថា យេមេ អន្តរាយិកា ធម្មា វុត្តា ភគវតា តេ បដិសេវតោ នាលំ អន្តរាយាយា’’តិ. យតោ ច ខោ តេ ភិក្ខូ នាសក្ខិំសុ អរិដ្ឋំ ភិក្ខុំ គទ្ធពាធិបុព្ពំ ឯតស្មា បាបកា ទិដ្ឋិគតា វិវេចេតុំ, អថ ខោ តេ ភិក្ខូ យេន ភគវា តេនុបសង្កមិំសុ, ឧបសង្កមិត្វា ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ. អថ ¶ ខោ ភគវា ឯតស្មិំ និទានេ ឯតស្មិំ បករណេ ភិក្ខុសង្ឃំ សន្និបាតាបេត្វា អរិដ្ឋំ ភិក្ខុំ គទ្ធពាធិបុព្ពំ បដិបុច្ឆិ – ‘‘សច្ចំ កិរ តេ, អរិដ្ឋ, ឯវរូបំ បាបកំ ទិដ្ឋិគតំ ឧប្បន្នំ – តថាហំ ភគវតា ធម្មំ ទេសិតំ អាជានាមិ យថា យេមេ អន្តរាយិកា ធម្មា វុត្តា ភគវតា តេ បដិសេវតោ នាលំ អន្តរាយាយា’’តិ? ‘‘ឯវំព្យា ខោ អហំ, ភន្តេ, ភគវតា ធម្មំ ទេសិតំ អាជានាមិ, យថា យេមេ អន្តរាយិកា ធម្មា វុត្តា ភគវតា តេ បដិសេវតោ នាលំ អន្តរាយាយា’’តិ.
‘‘កស្ស ¶ នុ ខោ នាម ត្វំ, មោឃបុរិស, មយា ឯវំ ធម្មំ ទេសិតំ អាជានាសិ? ននុ មយា, មោឃបុរិស, អនេកបរិយាយេន អន្តរាយិកា ធម្មា អន្តរាយិកា វុត្តា? អលញ្ច បន តេ បដិសេវតោ អន្តរាយាយ. អប្បស្សាទា កាមា វុត្តា មយា, ពហុទុក្ខា ពហុបាយាសា, អាទីនវោ ឯត្ថ ភិយ្យោ. អដ្ឋិកង្កលូបមា កាមា វុត្តា មយា, ពហុទុក្ខា ពហុបាយាសា, អាទីនវោ ឯត្ថ ភិយ្យោ. មំសបេសូបមា កាមា វុត្តា មយា…បេ… តិណុក្កូបមា កាមា វុត្តា មយា… អង្គារកាសូបមា កាមា វុត្តា មយា… សុបិនកូបមា កាមា វុត្តា មយា…បេ… យាចិតកូបមា កាមា វុត្តា មយា… រុក្ខផលូបមា កាមា វុត្តា មយា… អសិសូនូបមា កាមា វុត្តា ¶ មយា… សត្តិសូលូបមា កាមា វុត្តា មយា… សប្បសិរូបមា កាមា វុត្តា មយា, ពហុទុក្ខា ពហុបាយាសា, អាទីនវោ ឯត្ថ ភិយ្យោ. អថ ច បន ត្វំ, មោឃបុរិស, អត្តនា ទុគ្គហិតេន [ទុគ្គហិតេន ទិដ្ឋិគតេន (ស្យា.)] អម្ហេ ចេវ អព្ភាចិក្ខសិ, អត្តានញ្ច ខណសិ ¶ , ពហុញ្ច អបុញ្ញំ បសវសិ. តញ្ហិ តេ, មោឃបុរិស, ភវិស្សតិ ទីឃរត្តំ អហិតាយ ទុក្ខាយ. នេតំ, មោឃបុរិស, អប្បសន្នានំ វា បសាទាយ…បេ… វិគរហិត្វា…បេ… ធម្មិំ កថំ កត្វា ភិក្ខូ អាមន្តេសិ – តេន ហិ, ភិក្ខវេ, សង្ឃោ អរិដ្ឋស្ស ភិក្ខុនោ គទ្ធពាធិបុព្ពស្ស, បាបិកាយ ទិដ្ឋិយា អប្បដិនិស្សគ្គេ, ឧក្ខេបនីយកម្មំ ករោតុ – អសម្ភោគំ សង្ឃេន. ឯវញ្ច បន ភិក្ខវេ កាតព្ពំ – បឋមំ អរិដ្ឋោ ភិក្ខុ ចោទេតព្ពោ, ចោទេត្វា សារេតព្ពោ, សារេត្វា អាបត្តិំ អារោបេតព្ពោ, អាបត្តិំ អារោបេត្វា ព្យត្តេន ភិក្ខុនា បដិពលេន សង្ឃោ ញាបេតព្ពោ –
៦៦. ‘‘សុណាតុ មេ, ភន្តេ, សង្ឃោ. អរិដ្ឋស្ស ភិក្ខុនោ គទ្ធពាធិបុព្ពស្ស ឯវរូបំ បាបកំ ទិដ្ឋិគតំ ¶ ឧប្បន្នំ – តថាហំ ភគវតា ធម្មំ ទេសិតំ អាជានាមិ យថា យេមេ អន្តរាយិកា ធម្មា វុត្តា ភគវតា តេ បដិសេវតោ នាលំ អន្តរាយាយាតិ. សោ តំ ទិដ្ឋិំ ន បដិនិស្សជ្ជតិ. យទិ សង្ឃស្ស បត្តកល្លំ, សង្ឃោ អរិដ្ឋស្ស ភិក្ខុនោ គទ្ធពាធិបុព្ពស្ស, បាបិកាយ ទិដ្ឋិយា អប្បដិនិស្សគ្គេ, ឧក្ខេបនីយកម្មំ ករេយ្យ – អសម្ភោគំ សង្ឃេន. ឯសា ញត្តិ.
‘‘សុណាតុ មេ, ភន្តេ, សង្ឃោ. អរិដ្ឋស្ស ភិក្ខុនោ គទ្ធពាធិបុព្ពស្ស ឯវរូបំ បាបកំ ទិដ្ឋិគតំ ឧប្បន្នំ – តថាហំ ភគវតា ធម្មំ ទេសិតំ អាជានាមិ យថា ¶ យេមេ អន្តរាយិកា ធម្មា វុត្តា ភគវតា តេ បដិសេវតោ នាលំ អន្តរាយាយាតិ. សោ តំ ទិដ្ឋិំ ន បដិនិស្សជ្ជតិ ¶ . សង្ឃោ អរិដ្ឋស្ស ភិក្ខុនោ គទ្ធពាធិបុព្ពស្ស, បាបិកាយ ទិដ្ឋិយា អប្បដិនិស្សគ្គេ, ឧក្ខេបនីយកម្មំ ករោតិ – អសម្ភោគំ សង្ឃេន. យស្សាយស្មតោ ខមតិ អរិដ្ឋស្ស ភិក្ខុនោ គទ្ធពាធិបុព្ពស្ស, បាបិកាយ ទិដ្ឋិយា អប្បដិនិស្សគ្គេ, ឧក្ខេបនីយស្ស កម្មស្ស ករណំ – អសម្ភោគំ សង្ឃេន, សោ តុណ្ហស្ស; យស្ស នក្ខមតិ, សោ ភាសេយ្យ.
‘‘ទុតិយម្បិ ឯតមត្ថំ វទាមិ…បេ… តតិយម្បិ ឯតមត្ថំ វទាមិ – សុណាតុ មេ, ភន្តេ, សង្ឃោ. អរិដ្ឋស្ស ភិក្ខុនោ គទ្ធពាធិបុព្ពស្ស ឯវរូបំ បាបកំ ទិដ្ឋិគតំ ឧប្បន្នំ – តថាហំ ភគវតា ធម្មំ ទេសិតំ អាជានាមិ យថា យេមេ អន្តរាយិកា ធម្មា វុត្តា ភគវតា តេ បដិសេវតោ នាលំ អន្តរាយាយាតិ. សោ តំ ទិដ្ឋិំ ន បដិនិស្សជ្ជតិ. សង្ឃោ អរិដ្ឋស្ស ភិក្ខុនោ គទ្ធពាធិបុព្ពស្ស, បាបិកាយ ទិដ្ឋិយា អប្បដិនិស្សគ្គេ, ឧក្ខេបនីយកម្មំ ករោតិ – អសម្ភោគំ ¶ សង្ឃេន. យស្សាយស្មតោ ខមតិ អរិដ្ឋស្ស ភិក្ខុនោ គទ្ធពាធិបុព្ពស្ស, បាបិកាយ ទិដ្ឋិយា អប្បដិនិស្សគ្គេ, ឧក្ខេបនីយស្ស កម្មស្ស ករណំ – អសម្ភោគំ សង្ឃេន, សោ តុណ្ហស្ស; យស្ស នក្ខមតិ, សោ ភាសេយ្យ.
‘‘កតំ សង្ឃេន អរិដ្ឋស្ស ភិក្ខុនោ គទ្ធពាធិបុព្ពស្ស, បាបិកាយ ទិដ្ឋិយា អប្បដិនិស្សគ្គេ, ឧក្ខេបនីយកម្មំ – អសម្ភោគំ សង្ឃេន. ខមតិ សង្ឃស្ស, តស្មា តុណ្ហី, ឯវមេតំ ធារយាមីតិ.
‘‘អាវាសបរម្បរញ្ច, ភិក្ខវេ, សំសថ – ‘អរិដ្ឋោ ភិក្ខុ គទ្ធពាធិបុព្ពោ, សង្ឃេន បាបិកាយ [គទ្ធពាធិបុព្ពោ បាបិកាយ (សី. ក.)] ទិដ្ឋិយា អប្បដិនិស្សគ្គេ ¶ , ឧក្ខេបនីយកម្មកតោ – អសម្ភោគំ សង្ឃេនា’’’តិ.
អធម្មកម្មទ្វាទសកំ
៦៧. ‘‘តីហិ, ភិក្ខវេ, អង្គេហិ សមន្នាគតំ, បាបិកាយ ទិដ្ឋិយា អប្បដិនិស្សគ្គេ, ឧក្ខេបនីយកម្មំ អធម្មកម្មញ្ច ហោតិ, អវិនយកម្មញ្ច, ទុវូបសន្តញ្ច. អសម្មុខា កតំ ហោតិ, អប្បដិបុច្ឆា កតំ ហោតិ, អប្បដិញ្ញាយ កតំ ហោតិ – ឥមេហិ ខោ, ភិក្ខវេ, តីហង្គេហិ សមន្នាគតំ, បាបិកាយ ¶ ទិដ្ឋិយា អប្បដិនិស្សគ្គេ, ឧក្ខេបនីយកម្មំ អធម្មកម្មញ្ច ហោតិ, អវិនយកម្មញ្ច, ទុវូបសន្តញ្ច.
‘‘អបរេហិបិ, ភិក្ខវេ, តីហង្គេហិ សមន្នាគតំ, បាបិកាយ ទិដ្ឋិយា អប្បដិនិស្សគ្គេ, ឧក្ខេបនីយកម្មំ អធម្មកម្មញ្ច ហោតិ, អវិនយកម្មញ្ច, ទុវូបសន្តញ្ច. អនាបត្តិយា កតំ ហោតិ, អទេសនាគាមិនិយា អាបត្តិយា កតំ ហោតិ, ទេសិតាយ អាបត្តិយា កតំ ហោតិ…បេ… អចោទេត្វា កតំ ហោតិ, អសារេត្វា កតំ ហោតិ, អាបត្តិំ អនារោបេត្វា កតំ ហោតិ…បេ… អសម្មុខា កតំ ហោតិ, អធម្មេន កតំ ហោតិ, វគ្គេន កតំ ហោតិ…បេ… អប្បដិបុច្ឆា កតំ ហោតិ, អធម្មេន កតំ ហោតិ, វគ្គេន កតំ ហោតិ…បេ… អប្បដិញ្ញាយ កតំ ហោតិ, អធម្មេន កតំ ហោតិ, វគ្គេន កតំ ហោតិ…បេ… ¶ អនាបត្តិយា កតំ ហោតិ, អធម្មេន កតំ ហោតិ, វគ្គេន កតំ ហោតិ…បេ… អទេសនាគាមិនិយា អាបត្តិយា កតំ ហោតិ, អធម្មេន កតំ ហោតិ, វគ្គេន កតំ ហោតិ…បេ… ទេសិតាយ អាបត្តិយា កតំ ហោតិ, អធម្មេន កតំ ហោតិ, វគ្គេន កតំ ហោតិ…បេ… អចោទេត្វា កតំ ហោតិ, អធម្មេន កតំ ហោតិ, វគ្គេន កតំ ហោតិ…បេ… អសារេត្វា កតំ ហោតិ, អធម្មេន កតំ ហោតិ, វគ្គេន កតំ ហោតិ…បេ… អាបត្តិំ អនារោបេត្វា កតំ ហោតិ, អធម្មេន កតំ ហោតិ, វគ្គេន កតំ ហោតិ – ឥមេហិ ខោ, ភិក្ខវេ ¶ , តីហង្គេហិ សមន្នាគតំ, បាបិកាយ ទិដ្ឋិយា អប្បដិនិស្សគ្គេ, ឧក្ខេបនីយកម្មំ អធម្មកម្មញ្ច ហោតិ, អវិនយកម្មញ្ច, ទុវូបសន្តញ្ច.
បាបិកាយ ទិដ្ឋិយា អប្បដិនិស្សគ្គេ ឧក្ខេបនីយកម្មេ
អធម្មកម្មទ្វាទសកំ និដ្ឋិតំ.
ធម្មកម្មទ្វាទសកំ
៦៨. ‘‘តីហិ ¶ , ភិក្ខវេ, អង្គេហិ សមន្នាគតំ, បាបិកាយ ទិដ្ឋិយា អប្បដិនិស្សគ្គេ, ឧក្ខេបនីយកម្មំ ធម្មកម្មញ្ច ហោតិ, វិនយកម្មញ្ច, សុវូបសន្តញ្ច. សម្មុខា កតំ ហោតិ, បដិបុច្ឆា កតំ ហោតិ, បដិញ្ញាយ កតំ ហោតិ – ឥមេហិ ខោ, ភិក្ខវេ, តីហង្គេហិ សមន្នាគតំ, បាបិកាយ ទិដ្ឋិយា អប្បដិនិស្សគ្គេ, ឧក្ខេបនីយកម្មំ ធម្មកម្មញ្ច ហោតិ, វិនយកម្មញ្ច, សុវូបសន្តញ្ច.
‘‘អបរេហិបិ ¶ , ភិក្ខវេ, តីហង្គេហិ សមន្នាគតំ, បាបិកាយ ទិដ្ឋិយា អប្បដិនិស្សគ្គេ, ឧក្ខេបនីយកម្មំ ធម្មកម្មញ្ច ហោតិ, វិនយកម្មញ្ច, សុវូបសន្តញ្ច. អាបត្តិយា កតំ ហោតិ, ទេសនាគាមិនិយា អាបត្តិយា កតំ ហោតិ, អទេសិតាយ អាបត្តិយា កតំ ហោតិ…បេ… ចោទេត្វា កតំ ហោតិ, សារេត្វា កតំ ហោតិ, អាបត្តិំ អារោបេត្វា កតំ ហោតិ…បេ… សម្មុខា កតំ ហោតិ, ធម្មេន កតំ ហោតិ, សមគ្គេន កតំ ហោតិ…បេ… បដិបុច្ឆា កតំ ហោតិ, ធម្មេន កតំ ហោតិ, សមគ្គេន កតំ ហោតិ…បេ… បដិញ្ញាយ កតំ ហោតិ, ធម្មេន កតំ ហោតិ, សមគ្គេន កតំ ហោតិ…បេ… អាបត្តិយា កតំ ហោតិ, ធម្មេន កតំ ¶ ហោតិ, សមគ្គេន កតំ ហោតិ…បេ… ទេសនាគាមិនិយា អាបត្តិយា កតំ ហោតិ, ធម្មេន កតំ ហោតិ, សមគ្គេន កតំ ហោតិ…បេ… អទេសិតាយ អាបត្តិយា កតំ ហោតិ, ធម្មេន កតំ ហោតិ, សមគ្គេន កតំ ហោតិ…បេ… ចោទេត្វា កតំ ហោតិ, ធម្មេន កតំ ហោតិ, សមគ្គេន កតំ ហោតិ…បេ… សារេត្វា កតំ ហោតិ, ធម្មេន កតំ ហោតិ, សមគ្គេន កតំ ហោតិ…បេ… អាបត្តិំ អារោបេត្វា កតំ ហោតិ, ធម្មេន កតំ ហោតិ, សមគ្គេន កតំ ហោតិ – ឥមេហិ ខោ, ភិក្ខវេ, តីហង្គេហិ សមន្នាគតំ, បាបិកាយ ទិដ្ឋិយា អប្បដិនិស្សគ្គេ, ឧក្ខេបនីយកម្មំ ធម្មកម្មញ្ច ហោតិ, វិនយកម្មញ្ច, សុវូបសន្តញ្ច.
បាបិកាយ ទិដ្ឋិយា អប្បដិនិស្សគ្គេ ឧក្ខេបនីយកម្មេ
ធម្មកម្មទ្វាទសកំ និដ្ឋិតំ.
អាកង្ខមានឆក្កំ
៦៩. [បរិ. ៣២៣] ‘‘តីហិ ¶ , ភិក្ខវេ, អង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ, អាកង្ខមានោ សង្ឃោ, បាបិកាយ ទិដ្ឋិយា អប្បដិនិស្សគ្គេ, ឧក្ខេបនីយកម្មំ ករេយ្យ. ភណ្ឌនការកោ ហោតិ កលហការកោ វិវាទការកោ ភស្សការកោ សង្ឃេ អធិករណការកោ; ពាលោ ហោតិ អព្យត្តោ អាបត្តិពហុលោ អនបទានោ ¶ ; គិហិសំសដ្ឋោ វិហរតិ អននុលោមិកេហិ គិហិសំសគ្គេហិ – ឥមេហិ ខោ, ភិក្ខវេ, តីហង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ, អាកង្ខមានោ សង្ឃោ, បាបិកាយ ទិដ្ឋិយា អប្បដិនិស្សគ្គេ, ឧក្ខេបនីយកម្មំ ករេយ្យ.
‘‘អបរេហិបិ ¶ , ភិក្ខវេ, តីហង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ, អាកង្ខមានោ សង្ឃោ, បាបិកាយ ទិដ្ឋិយា អប្បដិនិស្សគ្គេ, ឧក្ខេបនីយកម្មំ ករេយ្យ. អធិសីលេ សីលវិបន្នោ ហោតិ, អជ្ឈាចារេ អាចារវិបន្នោ ហោតិ, អតិទិដ្ឋិយា ទិដ្ឋិវិបន្នោ ហោតិ – ឥមេហិ ខោ, ភិក្ខវេ, តីហង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ, អាកង្ខមានោ សង្ឃោ, បាបិកាយ ទិដ្ឋិយា អប្បដិនិស្សគ្គេ, ឧក្ខេបនីយកម្មំ ករេយ្យ.
‘‘អបរេហិបិ, ភិក្ខវេ, តីហង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ, អាកង្ខមានោ សង្ឃោ, បាបិកាយ ទិដ្ឋិយា អប្បដិនិស្សគ្គេ, ឧក្ខេបនីយកម្មំ ករេយ្យ. ពុទ្ធស្ស អវណ្ណំ ភាសតិ, ធម្មស្ស អវណ្ណំ ភាសតិ, សង្ឃស្ស អវណ្ណំ ភាសតិ – ឥមេហិ ខោ, ភិក្ខវេ, តីហង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ, អាកង្ខមានោ សង្ឃោ, បាបិកាយ ទិដ្ឋិយា អប្បដិនិស្សគ្គេ, ឧក្ខេបនីយកម្មំ ករេយ្យ.
‘‘តិណ្ណំ, ភិក្ខវេ, ភិក្ខូនំ, អាកង្ខមានោ សង្ឃោ, បាបិកាយ ទិដ្ឋិយា អប្បដិនិស្សគ្គេ, ឧក្ខេបនីយកម្មំ ករេយ្យ. ឯកោ ភណ្ឌនការកោ ហោតិ កលហការកោ វិវាទការកោ ភស្សការកោ សង្ឃេ អធិករណការកោ; ឯកោ ពាលោ ហោតិ អព្យត្តោ អាបត្តិពហុលោ អនបទានោ; ឯកោ គិហិសំសដ្ឋោ វិហរតិ អននុលោមិកេហិ គិហិសំសគ្គេហិ – ឥមេសំ ¶ ខោ, ភិក្ខវេ, តិណ្ណំ ភិក្ខូនំ, អាកង្ខមានោ សង្ឃោ, បាបិកាយ ទិដ្ឋិយា អប្បដិនិស្សគ្គេ, ឧក្ខេបនីយកម្មំ ករេយ្យ.
‘‘អបរេសម្បិ, ភិក្ខវេ, តិណ្ណំ ភិក្ខូនំ, អាកង្កមានោ សង្ឃោ, បាបិកាយ ទិដ្ឋិយា អប្បដិនិស្សគ្គេ, ឧក្ខេបនីយកម្មំ ករេយ្យ. ឯកោ អធិសីលេ សីលវិបន្នោ ហោតិ, ឯកោ អជ្ឈាចារេ អាចារវិបន្នោ ហោតិ, ឯកោ អតិទិដ្ឋិយា ទិដ្ឋិវិបន្នោ ហោតិ – ឥមេសំ ខោ, ភិក្ខវេ ¶ , តិណ្ណំ ភិក្ខូនំ, អាកង្ខមានោ សង្ឃោ, បាបិកាយ ទិដ្ឋិយា អប្បដិនិស្សគ្គេ, ឧក្ខេបនីយកម្មំ ករេយ្យ.
‘‘អបរេសម្បិ, ភិក្ខវេ, តិណ្ណំ ភិក្ខូនំ, អាកង្ខមានោ សង្ឃោ, បាបិកាយ ទិដ្ឋិយា អប្បដិនិស្សគ្គេ, ឧក្ខេបនីយកម្មំ ករេយ្យ. ឯកោ ពុទ្ធស្ស អវណ្ណំ ភាសតិ, ឯកោ ធម្មស្ស អវណ្ណំ ភាសតិ, ឯកោ សង្ឃស្ស អវណ្ណំ ភាសតិ ¶ – ឥមេសំ ខោ, ភិក្ខវេ, តិណ្ណំ ភិក្ខូនំ, អាកង្ខមានោ សង្ឃោ, បាបិកាយ ទិដ្ឋិយា អប្បដិនិស្សគេ, ឧក្ខេបនីយកម្មំ ករេយ្យ.
បាបិកាយ ទិដ្ឋិយា អប្បដិនិស្សគេ ឧក្ខេបនីយកម្មេ
អាកង្ខមានឆក្កំ និដ្ឋិតំ.
តេចត្តាលីសវត្តំ
៧០. ‘‘បាបិកាយ ទិដ្ឋិយា អប្បដិនិស្សគ្គេ ឧក្ខេបនីយកម្មកតេន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុនា សម្មា វត្តិតព្ពំ. តត្រាយំ សម្មាវត្តនា – ន ឧបសម្បាទេតព្ពំ, ន និស្សយោ ទាតព្ពោ, ន សាមណេរោ ឧបដ្ឋាបេតព្ពោ, ន ភិក្ខុនោវាទកសម្មុតិ សាទិតព្ពា, សម្មតេនបិ ភិក្ខុនិយោ ¶ ន ឱវទិតព្ពា. យាយ អាបត្តិយា សង្ឃេន, បាបិកាយ ទិដ្ឋិយា អប្បដិនិស្សគ្គេ, ឧក្ខេបនីយកម្មំ កតំ ហោតិ សា អាបត្តិ ន អាបជ្ជិតព្ពា, អញ្ញា វា តាទិសិកា, តតោ វា បាបិដ្ឋតរា; កម្មំ ន គរហិតព្ពំ, កម្មិកា ន គរហិតព្ពា…បេ… ន បកតត្តស្ស ភិក្ខុនោ ឧបោសថោ ឋបេតព្ពោ, ន បវារណា ឋបេតព្ពា, ន សវចនីយំ កាតព្ពំ, ន អនុវាទោ បដ្ឋបេតព្ពោ, ន ឱកាសោ ការេតព្ពោ, ន ចោទេតព្ពោ, ន សារេតព្ពោ, ន ភិក្ខូហិ សម្បយោជេតព្ព’’ន្តិ.
បាបិកាយ ទិដ្ឋិយា អប្បដិនិស្សគ្គេ ឧក្ខេបនីយកម្មេ
តេចត្តាលីសវត្តំ និដ្ឋិតំ.
៧១. អថ ខោ សង្ឃោ អរិដ្ឋស្ស ភិក្ខុនោ គទ្ធពាធិបុព្ពស្ស, បាបិកាយ ទិដ្ឋិយា អប្បដិនិស្សគ្គេ, ឧក្ខេបនីយកម្មំ អកាសិ – អសម្ភោគំ សង្ឃេន. សោ សង្ឃេន, បាបិកាយ ទិដ្ឋិយា អប្បដិនិស្សគ្គេ, ឧក្ខេបនីយកម្មកតោ វិព្ភមិ. យេ តេ ភិក្ខូ អប្បិច្ឆា…បេ… តេ ឧជ្ឈាយន្តិ ខិយ្យន្តិ វិបាចេន្តិ – ‘‘កថញ្ហិ នាម អរិដ្ឋោ ភិក្ខុ គទ្ធពាធិបុព្ពោ សង្ឃេន ¶ , បាបិកាយ ទិដ្ឋិយា អប្បដិនិស្សគ្គេ, ឧក្ខេបនីយកម្មកតោ វិព្ភមិស្សតី’’តិ? អថ ខោ តេ ភិក្ខូ ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ.
អថ ខោ ភគវា ឯតស្មិំ និទានេ ឯតស្មិំ បករណេ ភិក្ខុសង្ឃំ សន្និបាតាបេត្វា ភិក្ខូ បដិបុច្ឆិ – ‘‘សច្ចំ កិរ, ភិក្ខវេ, អរិដ្ឋោ ¶ ភិក្ខុ គទ្ធពាធិបុព្ពោ ¶ សង្ឃេន, បាបិកាយ ទិដ្ឋិយា អប្បដិនិស្សគ្គេ, ឧក្ខេបនីយកម្មកតោ វិព្ភមតី’’តិ [វិព្ភមីតិ (សី. ក.)]? ‘‘សច្ចំ ¶ ភគវា’’តិ. វិគរហិ ពុទ្ធោ ភគវា – ‘‘អននុច្ឆវិកំ…បេ… កថញ្ហិ នាម សោ, ភិក្ខវេ, មោឃបុរិសោ សង្ឃេន, បាបិកាយ ទិដ្ឋិយា អប្បដិនិស្សគ្គេ, ឧក្ខេបនីយកម្មកតោ វិព្ភមិស្សតិ? នេតំ, ភិក្ខវេ, អប្បសន្នានំ វា បសាទាយ…បេ… វិគរហិត្វា…បេ… ធម្មិំ កថំ កត្វា ភិក្ខូ អាមន្តេសិ – ‘‘តេន ហិ, ភិក្ខវេ, សង្ឃោ, បាបិកាយ ទិដ្ឋិយា អប្បដិនិស្សគ្គេ, ឧក្ខេបនីយកម្មំ បដិប្បស្សម្ភេតុ.
នប្បដិប្បស្សម្ភេតព្ពតេចត្តាលីសកំ
៧២. ‘‘បញ្ចហិ, ភិក្ខវេ, អង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ, បាបិកាយ ទិដ្ឋិយា អប្បដិនិស្សគ្គេ, ឧក្ខេបនីយកម្មំ នប្បដិប្បស្សម្ភេតព្ពំ. ឧបសម្បាទេតិ, និស្សយំ ទេតិ, សាមណេរំ ឧបដ្ឋាបេតិ, ភិក្ខុនោវាទកសម្មុតិំ សាទិយតិ, សម្មតោបិ ភិក្ខុនិយោ ឱវទតិ – ឥមេហិ ខោ, ភិក្ខវេ, បញ្ចហង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ, បាបិកាយ ទិដ្ឋិយា អប្បដិនិស្សគេ, ឧក្ខេបនីយកម្មំ នប្បដិប្បស្សម្ភេតព្ពំ.
[បរិ. ៤២០] ‘‘អបរេហិបិ, ភិក្ខវេ, បញ្ចហង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ, បាបិកាយ ទិដ្ឋិយា អប្បដិនិស្សគ្គេ, ឧក្ខេបនីយកម្មំ នប្បដិប្បស្សម្ភេតព្ពំ. យាយ អាបត្តិយា សង្ឃេន បាបិកាយ ទិដ្ឋិយា អប្បដិនិស្សគ្គេ ឧក្ខេបនីយកម្មំ កតំ ហោតិ តំ អាបត្តិំ អាបជ្ជតិ, អញ្ញំ វា តាទិសិកំ, តតោ វា បាបិដ្ឋតរំ; កម្មំ គរហតិ, កម្មិកេ គរហតិ – ឥមេហិ ខោ, ភិក្ខវេ, បញ្ចហង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ, បាបិកាយ ទិដ្ឋិយា អប្បដិនិស្សគ្គេ, ឧក្ខេបនីយកម្មំ នប្បដិប្បស្សម្ភេតព្ពំ…បេ… ¶ .
‘‘អដ្ឋហិ, ភិក្ខវេ, អង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ, បាបិកាយ ទិដ្ឋិយា អប្បដិនិស្សគ្គេ, ឧក្ខេបនីយកម្មំ នប្បដិប្បស្សម្ភេតព្ពំ. បកតត្តស្ស ភិក្ខុនោ ឧបោសថំ ឋបេតិ, បវារណំ ឋបេតិ, សវចនីយំ ករោតិ, អនុវាទំ បដ្ឋបេតិ, ឱកាសំ ការេតិ, ចោទេតិ, សារេតិ ¶ , ភិក្ខូហិ សម្បយោជេតិ – ឥមេហិ ខោ, ភិក្ខវេ, អដ្ឋហង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ, បាបិកាយ ទិដ្ឋិយា អប្បដិនិស្សគ្គេ, ឧក្ខេបនីយកម្មំ នប្បដិប្បស្សម្ភេតព្ពំ.
បាបិកាយ ទិដ្ឋិយា អប្បដិនិស្សគ្គេ ឧក្ខេបនីយកម្មេ
នប្បដិប្បស្សម្ភេតព្ពតេចត្តាលីសកំ និដ្ឋិតំ.
បដិប្បស្សម្ភេតព្ពតេចត្តាលីសកំ
៧៣. ‘‘បញ្ចហិ ¶ , ភិក្ខវេ, អង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ, បាបិកាយ ទិដ្ឋិយា អប្បដិនិស្សគ្គេ, ឧក្ខេបនីយកម្មំ បដិប្បស្សម្ភេតព្ពំ. ន ឧបសម្បាទេតិ, ន និស្សយំ ទេតិ, ន សាមណេរំ ឧបដ្ឋាបេតិ, ន ភិក្ខុនោវាទកសម្មុតិំ សាទិយតិ, សម្មតោបិ ភិក្ខុនិយោ ន ឱវទតិ – ឥមេហិ ខោ, ភិក្ខវេ, បញ្ចហង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ, បាបិកាយ ទិដ្ឋិយា អប្បដិនិស្សគ្គេ, ឧក្ខេបនីយកម្មំ បដិប្បស្សម្ភេតព្ពំ.
‘‘អបរេហិបិ, ភិក្ខវេ, បញ្ចហង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ, បាបិកាយ ទិដ្ឋិយា អប្បដិនិស្សគ្គេ, ឧក្ខេបនីយកម្មំ បដិប្បស្សម្ភេតព្ពំ. យាយ អាបត្តិយា សង្ឃេន, បាបិកាយ ទិដ្ឋិយា អប្បដិនិស្សគ្គេ, ឧក្ខេបនីយកម្មំ កតំ ហោតិ តំ អាបត្តិំ ន អាបជ្ជតិ, អញ្ញំ វា តាទិសិកំ ¶ , តតោ វា បាបិដ្ឋតរំ; កម្មំ ន គរហតិ, កម្មិកេ ន គរហតិ – ឥមេហិ ខោ, ភិក្ខវេ, បញ្ចហង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ, បាបិកាយ ទិដ្ឋិយា អប្បដិនិស្សគ្គេ, ឧក្ខេបនីយកម្មំ បដិប្បស្សម្ភេតព្ពំ…បេ….
‘‘អដ្ឋហិ, ភិក្ខវេ, អង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ, បាបិកាយ ទិដ្ឋិយា អប្បដិនិស្សគ្គេ, ឧក្ខេបនីយកម្មំ បដិប្បស្សម្ភេតព្ពំ. ន បកតត្តស្ស ភិក្ខុនោ ឧបោសថំ ឋបេតិ, ន បវារណំ ឋបេតិ, ន សវចនីយំ ករោតិ, ន អនុវាទំ បដ្ឋបេតិ, ន ឱកាសំ ការេតិ, ន ចោទេតិ, ន សារេតិ, ន ភិក្ខូហិ សម្បយោជេតិ – ឥមេហិ ខោ, ភិក្ខវេ, អដ្ឋហង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ, បាបិកាយ ទិដ្ឋិយា អប្បដិនិស្សគ្គេ, ឧក្ខេបនីយកម្មំ បដិប្បស្សម្ភេតព្ពំ’’.
បាបិកាយ ទិដ្ឋិយា អប្បដិនិស្សគ្គេ ឧក្ខេបនីយកម្មេ
បដិប្បស្សម្ភេតព្ពតេចត្តាលីសកំ និដ្ឋិតំ.
៧៤. ‘‘ឯវញ្ច ¶ បន, ភិក្ខវេ, បដិប្បស្សម្ភេតព្ពំ. តេន, ភិក្ខវេ, បាបិកាយ ទិដ្ឋិយា អប្បដិនិស្សគ្គេ, ឧក្ខេបនីយកម្មកតេន ភិក្ខុនា សង្ឃំ ឧបសង្កមិត្វា ឯកំសំ ឧត្តរាសង្គំ ករិត្វា វុឌ្ឍានំ ភិក្ខូនំ បាទេ វន្ទិត្វា ឧក្កុដិកំ និសីទិត្វា អញ្ជលិំ បគ្គហេត្វា ឯវមស្ស វចនីយោ – ‘អហំ, ភន្តេ, សង្ឃេន, បាបិកាយ ទិដ្ឋិយា អប្បដិនិស្សគ្គេ, ឧក្ខេបនីយកម្មកតោ សម្មា វត្តាមិ, លោមំ បាតេមិ, នេត្ថារំ វត្តាមិ, បាបិកាយ ទិដ្ឋិយា អប្បដិនិស្សគ្គេ, ឧក្ខេបនីយស្ស ¶ កម្មស្ស បដិប្បស្សទ្ធិំ ¶ យាចាមី’តិ. ទុតិយម្បិ យាចិតព្ពា. តតិយម្បិ យាចិតព្ពា. ព្យត្តេន ភិក្ខុនា បដិពលេន សង្ឃោ ញាបេតព្ពោ –
‘‘សុណាតុ មេ, ភន្តេ, សង្ឃោ. អយំ ឥត្ថន្នាមោ ភិក្ខុ សង្ឃេន, បាបិកាយ ទិដ្ឋិយា អប្បដិនិស្សគ្គេ, ឧក្ខេបនីយកម្មកតោ សម្មា វត្តតិ, លោមំ បាតេតិ, នេត្ថារំ វត្តតិ, បាបិកាយ ទិដ្ឋិយា អប្បដិនិស្សគ្គេ, ឧក្ខេបនីយស្ស កម្មស្ស បដិប្បស្សទ្ធិំ យាចតិ. យទិ សង្ឃស្ស បត្តកល្លំ, សង្ឃោ ឥត្ថន្នាមស្ស ភិក្ខុនោ, បាបិកាយ ទិដ្ឋិយា អប្បដិនិស្សគ្គេ, ឧក្ខេបនីយកម្មំ បដិប្បស្សម្ភេយ្យ. ឯសា ញត្តិ.
‘‘សុណាតុ មេ, ភន្តេ, សង្ឃោ. អយំ ឥត្ថន្នាមោ ភិក្ខុ សង្ឃេន, បាបិកាយ ទិដ្ឋិយា អប្បដិនិស្សគ្គេ, ឧក្ខេបនីយកម្មកតោ សម្មា វត្តតិ, លោមំ បាតេតិ, នេត្ថារំ វត្តតិ, បាបិកាយ ទិដ្ឋិយា អប្បដិនិស្សគ្គេ ¶ , ឧក្ខេបនីយស្ស កម្មស្ស បដិប្បស្សទ្ធិំ យាចតិ. សង្ឃោ ឥត្ថន្នាមស្ស ភិក្ខុនោ, បាបិកាយ ទិដ្ឋិយា អប្បដិនិស្សគ្គេ, ឧក្ខេបនីយកម្មំ បដិប្បស្សម្ភេតិ. យស្សាយស្មតោ ខមតិ ឥត្ថន្នាមស្ស ភិក្ខុនោ, បាបិកាយ ទិដ្ឋិយា អប្បដិនិស្សគ្គេ, ឧក្ខេបនីយស្ស កម្មស្ស បដិប្បស្សទ្ធិ, សោ តុណ្ហស្ស; យស្ស នក្ខមតិ, សោ ភាសេយ្យ.
‘‘ទុតិយម្បិ ឯតមត្ថំ វទាមិ…បេ… តតិយម្បិ ឯតមត្ថំ វទាមិ – សុណាតុ មេ, ភន្តេ, សង្ឃោ. អយំ ឥត្ថន្នាមោ ភិក្ខុ សង្ឃេន, បាបិកាយ ទិដ្ឋិយា អប្បដិនិស្សគ្គេ, ឧក្ខេបនីយកម្មកតោ សម្មា វត្តតិ, លោមំ បាតេតិ, នេត្ថារំ វត្តតិ, បាបិកាយ ទិដ្ឋិយា អប្បដិនិស្សគ្គេ ឧក្ខេបនីយស្ស កម្មស្ស បដិប្បស្សទ្ធិំ យាចតិ. សង្ឃោ ឥត្ថន្នាមស្ស ភិក្ខុនោ, បាបិកាយ ទិដ្ឋិយា អប្បដិនិស្សគ្គេ, ឧក្ខេបនីយកម្មំ បដិប្បស្សម្ភេតិ. យស្សាយស្មតោ ខមតិ ឥត្ថន្នាមស្ស ភិក្ខុនោ, បាបិកាយ ទិដ្ឋិយា អប្បដិនិស្សគ្គេ, ឧក្ខេបនីយស្ស កម្មស្ស បដិប្បស្សទ្ធិ, សោ តុណ្ហស្ស; យស្ស នក្ខមតិ, សោ ភាសេយ្យ.
‘‘បដិប្បស្សទ្ធំ ¶ សង្ឃេន ឥត្ថន្នាមស្ស ភិក្ខុនោ, បាបិកាយ ទិដ្ឋិយា អប្បដិនិស្សគ្គេ, ឧក្ខេបនីយកម្មំ. ខមតិ សង្ឃស្ស, តស្មា តុណ្ហី, ឯវមេតំ ធារយាមី’’តិ.
បាបិកាយ ទិដ្ឋិយា អប្បដិនិស្សគ្គេ ឧក្ខេបនីយកម្មំ និដ្ឋិតំ សត្តមំ.
កម្មក្ខន្ធកោ បឋមោ.
ឥមម្ហិ ខន្ធកេ វត្ថូ សត្ត.
តស្សុទ្ទានំ –
បណ្ឌុលោហិតកា ¶ ភិក្ខូ, សយំ ភណ្ឌនការកា;
តាទិសេ ឧបសង្កម្ម, ឧស្សហិំសុ ច ភណ្ឌនេ.
អនុប្បន្នាបិ ជាយន្តិ [អនុប្បន្នានិ ជាយន្តិ (សី. ស្យា.)], ឧប្បន្នានិបិ វឌ្ឍរេ [ឧប្បន្នានិ បវឌ្ឍរេ (សី.), ឧប្បន្នាបិ បវឌ្ឍន្តិ (ក.)];
អប្បិច្ឆា បេសលា ភិក្ខូ, ឧជ្ឈាយន្តិ បទស្សតោ [បរីសតោ (ស្យា.), បរស្សតោ (សី.)].
សទ្ធម្មដ្ឋិតិកោ ពុទ្ធោ, សយម្ភូ អគ្គបុគ្គលោ;
អាណាបេសិ តជ្ជនីយកម្មំ សាវត្ថិយំ ជិនោ.
អសម្មុខាប្បដិបុច្ឆាប្បដិញ្ញាយ ¶ កតញ្ច យំ;
អនាបត្តិ អទេសនេ, ទេសិតាយ កតញ្ច យំ.
អចោទេត្វា អសារេត្វា, អនារោបេត្វា ច យំ កតំ;
អសម្មុខា អធម្មេន, វគ្គេន ចាបិ [វគ្គេនាបិ ច (សី. ស្យា.)] យំ កតំ.
អប្បដិបុច្ឆា អធម្មេន, បុន វគ្គេន [វគ្គេនាបិ ច (សី. ស្យា.)] យំ កតំ;
អប្បដិញ្ញាយ អធម្មេន, វគ្គេន ចាបិ [វគ្គេនាបិ ច (សី. ស្យា.)] យំ កតំ.
អនាបត្តិ [អនាបត្តិយា (សី. ស្យា.)] អធម្មេន, វគ្គេន
ចាបិ [វគ្គេនាបិ ច (សី. ស្យា.)] យំ កតំ.
អទេសនាគាមិនិយា, អធម្មវគ្គមេវ ច.
ទេសិតាយ ¶ អធម្មេន, វគ្គេនាបិ តថេវ ច;
អចោទេត្វា ¶ អធម្មេន, វគ្គេនាបិ តថេវ ច.
អសារេត្វា អធម្មេន, វគ្គេនាបិ តថេវ ច;
អនារោបេត្វា អធម្មេន, វគ្គេនាបិ តថេវ ច.
កណ្ហវារនយេនេវ, សុក្កវារំ វិជានិយា;
សង្ឃោ អាកង្ខមានោ ច យស្ស តជ្ជនិយំ ករេ.
ភណ្ឌនំ ពាលោ សំសដ្ឋោ, អធិសីលេ អជ្ឈាចារេ;
អតិទិដ្ឋិវិបន្នស្ស, សង្ឃោ តជ្ជនិយំ ករេ.
ពុទ្ធធម្មស្ស ¶ ¶ សង្ឃស្ស, អវណ្ណំ យោ ច ភាសតិ;
តិណ្ណន្នម្បិ ច ភិក្ខូនំ, សង្ឃោ តជ្ជនិយំ ករេ.
ភណ្ឌនំ ការកោ ឯកោ, ពាលោ សំសគ្គនិស្សិតោ;
អធិសីលេ អជ្ឈាចារេ, តថេវ អតិទិដ្ឋិយា.
ពុទ្ធធម្មស្ស សង្ឃស្ស, អវណ្ណំ យោ ច ភាសតិ;
តជ្ជនីយកម្មកតោ, ឯវំ សម្មានុវត្តនា.
ឧបសម្បទនិស្សយា, សាមណេរំ ឧបដ្ឋនា;
ឱវាទសម្មតេនាបិ, ន ករេ តជ្ជនីកតោ.
នាបជ្ជេ តញ្ច អាបត្តិំ, តាទិសញ្ច តតោ បរំ;
កម្មញ្ច កម្មិកេ ចាបិ, ន គរហេ តថាវិធោ.
ឧបោសថំ បវារណំ, បកតត្តស្ស នដ្ឋបេ;
សវចនិំ [ន សវចនិយំ (សី. ស្យា.)] អនុវាទោ, ឱកាសោ ចោទនេន ច.
សារណំ ¶ សម្បយោគញ្ច, ន ករេយ្យ តថាវិធោ;
ឧបសម្បទនិស្សយា, សាមណេរំ ឧបដ្ឋនា.
ឱវាទសម្មតេនាបិ, បញ្ចហង្គេហិ [បញ្ចអង្គោ (ក.)] ន សម្មតិ;
តញ្ចាបជ្ជតិ អាបត្តិំ, តាទិសញ្ច តតោ បរំ.
កម្មញ្ច កម្មិកេ ចាបិ, គរហន្តោ ន សម្មតិ;
ឧបោសថំ ¶ បវារណំ, សវចនីយា ច នោវាទោ.
ឱកាសោ ចោទនញ្ចេវ, សារណា សម្បយោជនា;
ឥមេហដ្ឋង្គេហិ យោ យុត្តោ, តជ្ជនានុបសម្មតិ.
កណ្ហវារនយេនេវ, សុក្កវារំ វិជានិយា;
ពាលោ អាបត្តិពហុលោ, សំសដ្ឋោបិ ច សេយ្យសោ.
និយស្សកម្មំ សម្ពុទ្ធោ, អាណាបេសិ មហាមុនិ;
កីដាគិរិស្មិំ ទ្វេ ភិក្ខូ, អស្សជិបុនព្ពសុកា.
អនាចារញ្ច ¶ វិវិធំ, អាចរិំសុ អសញ្ញតា;
បព្ពាជនីយំ សម្ពុទ្ធោ, កម្មំ សាវត្ថិយំ ជិនោ;
មច្ឆិកាសណ្ឌេ សុធម្មោ, ចិត្តស្សាវាសិកោ អហុ.
ជាតិវាទេន ខុំសេតិ, សុធម្មោ ចិត្តុបាសកំ;
បដិសារណីយកម្មំ, អាណាបេសិ តថាគតោ.
កោសម្ពិយំ ឆន្នំ ភិក្ខុំ, និច្ឆន្តាបត្តិំ បស្សិតុំ;
អទស្សនេ ¶ ឧក្ខិបិតុំ, អាណាបេសិ ជិនុត្តមោ.
ឆន្នោ តំយេវ អាបត្តិំ, បដិកាតុំ ន ឥច្ឆតិ;
ឧក្ខេបនាប្បដិកម្មេ, អាណាបេសិ វិនាយកោ.
បាបទិដ្ឋិ ¶ អរិដ្ឋស្ស, អាសិ អញ្ញាណនិស្សិតា;
ទិដ្ឋិយាប្បដិនិស្សគ្គេ [ទិដ្ឋិអប្បដិនិស្សគ្គេ (ក.)], ឧក្ខេបំ ជិនភាសិតំ.
និយស្សកម្មំ បព្ពជ្ជំ [បព្ពាជំ (ក.)], តថេវ បដិសារណី;
អទស្សនាប្បដិកម្មេ ¶ , អនិស្សគ្គេ ច ទិដ្ឋិយា.
ទវានាចារូបឃាតិ, មិច្ឆាអាជីវមេវ ច;
បព្ពាជនីយកម្មម្ហិ, អតិរេកបទា ឥមេ.
អលាភាវណ្ណា ទ្វេ បញ្ច, ទ្វេ បញ្ចកាតិ នាមកា [ទ្វេ បញ្ចកោតិ នាមកោ (ក.)];
បដិសារណីយកម្មម្ហិ, អតិរេកបទា ឥមេ.
តជ្ជនីយំ និយស្សញ្ច, ទុវេ កម្មាបិ សាទិសា [កម្មេសុ សទិសំ (ក.)];
បព្ពជ្ជា [បព្ពាជា (ក.)] បដិសារី ច, អត្ថិ បទាតិរិត្តតា.
តយោ ឧក្ខេបនា កម្មា, សទិសា តេ វិភត្តិតោ;
តជ្ជនីយនយេនាបិ, សេសកម្មំ វិជានិយាតិ.
កម្មក្ខន្ធកំ និដ្ឋិតំ.
២. បារិវាសិកក្ខន្ធកំ
១. បារិវាសិកវត្តំ
៧៥. តេន ¶ ¶ ¶ ¶ សមយេន ពុទ្ធោ ភគវា សាវត្ថិយំ វិហរតិ ជេតវនេ អនាថបិណ្ឌិកស្ស អារាមេ. តេន ខោ បន សមយេន បារិវាសិកា ភិក្ខូ សាទិយន្តិ បកតត្តានំ ភិក្ខូនំ អភិវាទនំ, បច្ចុដ្ឋានំ, អញ្ជលិកម្មំ, សាមីចិកម្មំ, អាសនាភិហារំ, សេយ្យាភិហារំ, បាទោទកំ បាទបីឋំ, បាទកថលិកំ, បត្តចីវរបដិគ្គហណំ, នហានេ បិដ្ឋិបរិកម្មំ. យេ តេ ភិក្ខូ អប្បិច្ឆា…បេ… តេ ឧជ្ឈាយន្តិ ខិយ្យន្តិ វិបាចេន្តិ – ‘‘កថញ្ហិ នាម បារិវាសិកា ភិក្ខូ សាទិយិស្សន្តិ បកតត្តានំ ភិក្ខូនំ អភិវាទនំ, បច្ចុដ្ឋានំ, អញ្ជលិកម្មំ, សាមីចិកម្មំ, អាសនាភិហារំ, សេយ្យាភិហារំ, បាទោទកំ បាទបីឋំ, បាទកថលិកំ, បត្តចីវរបដិគ្គហណំ, នហានេ បិដ្ឋិបរិកម្ម’’ន្តិ! អថ ខោ តេ ភិក្ខូ ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ.
អថ ខោ ភគវា ឯតស្មិំ និទានេ ឯតស្មិំ បករណេ ភិក្ខុសង្ឃំ សន្និបាតាបេត្វា ភិក្ខូ បដិបុច្ឆិ – ‘‘សច្ចំ កិរ, ភិក្ខវេ, បារិវាសិកា ភិក្ខូ សាទិយន្តិ បកតត្តានំ ភិក្ខូនំ អភិវាទនំ, បច្ចុដ្ឋានំ, អញ្ជលិកម្មំ, សាមីចិកម្មំ, អាសនាភិហារំ, សេយ្យាភិហារំ, បាទោទកំ បាទបីឋំ, បាទកថលិកំ, បត្តចីវរបដិគ្គហណំ, នហានេ បិដ្ឋិបរិកម្ម’’ន្តិ? ‘‘សច្ចំ ភគវា’’តិ. វិគរហិ ពុទ្ធោ ភគវា – ‘‘អននុច្ឆវិកំ…បេ… កថញ្ហិ នាម, ភិក្ខវេ, បារិវាសិកា ភិក្ខូ សាទិយិស្សន្តិ បកតត្តានំ ភិក្ខូនំ អភិវាទនំ, បច្ចុដ្ឋានំ, អញ្ជលិកម្មំ, សាមីចិកម្មំ, អាសនាភិហារំ, សេយ្យាភិហារំ, បាទោទកំ ¶ បាទបីឋំ, បាទកថលិកំ, បត្តចីវរបដិគ្គហណំ, នហានេ បិដ្ឋិបរិកម្មំ. នេតំ, ភិក្ខវេ, អប្បសន្នានំ វា បសាទាយ…បេ… វិគរហិត្វា…បេ… ធម្មិំ កថំ កត្វា ភិក្ខូ អាមន្តេសិ – ‘‘ន, ភិក្ខវេ, បារិវាសិកេន ភិក្ខុនា សាទិតព្ពំ បកតត្តានំ ភិក្ខូនំ អភិវាទនំ, បច្ចុដ្ឋានំ, អញ្ជលិកម្មំ ¶ , សាមីចិកម្មំ, អាសនាភិហារោ, សេយ្យាភិហារោ, បាទោទកំ បាទបីឋំ, បាទកថលិកំ, បត្តចីវរបដិគ្គហណំ, នហានេ បិដ្ឋិបរិកម្មំ. យោ សាទិយេយ្យ, អាបត្តិ ទុក្កដស្ស.
‘‘អនុជានាមិ, ភិក្ខវេ, បារិវាសិកានំ ភិក្ខូនំ មិថុ យថាវុឌ្ឍំ អភិវាទនំ, បច្ចុដ្ឋានំ, អញ្ជលិកម្មំ, សាមីចិកម្មំ, អាសនាភិហារំ, សេយ្យាភិហារំ, បាទោទកំ បាទបីឋំ, បាទកថលិកំ, បត្តចីវរបដិគ្គហណំ, នហានេ បិដ្ឋិបរិកម្មំ.
‘‘អនុជានាមិ ¶ , ភិក្ខវេ, បារិវាសិកានំ ភិក្ខូនំ បញ្ច យថាវុឌ្ឍំ – ឧបោសថំ, បវារណំ, វស្សិកសាដិកំ, ឱណោជនំ, ភត្តំ. តេន ហិ, ភិក្ខវេ, បារិវាសិកានំ ភិក្ខូនំ វត្តំ បញ្ញបេស្សាមិ យថា បារិវាសិកេហិ ភិក្ខូហិ វត្តិតព្ពំ ¶ .
៧៦. ‘‘បារិវាសិកេន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុនា សម្មា វត្តិតព្ពំ. តត្រាយំ សម្មាវត្តនា –
ន ឧបសម្បាទេតព្ពំ, ន និស្សយោ ទាតព្ពោ, ន សាមណេរោ ឧបដ្ឋាបេតព្ពោ, ន ភិក្ខុនោវាទកសម្មុតិ សាទិតព្ពា, សម្មតេនបិ ភិក្ខុនិយោ ន ឱវទិតព្ពា. យាយ អាបត្តិយា សង្ឃេន បរិវាសោ ទិន្នោ ហោតិ សា អាបត្តិ ន អាបជ្ជិតព្ពា, អញ្ញា វា ¶ តាទិសិកា, តតោ វា បាបិដ្ឋតរា; កម្មំ ន គរហិតព្ពំ, កម្មិកា ន គរហិតព្ពា. ន បកតត្តស្ស ភិក្ខុនោ ឧបោសថោ ឋបេតព្ពោ, ន បវារណា ឋបេតព្ពា, ន សវចនីយំ កាតព្ពំ, ន អនុវាទោ បដ្ឋបេតព្ពោ, ន ឱកាសោ ការេតព្ពោ, ន ចោទេតព្ពោ, ន សារេតព្ពោ, ន ភិក្ខូហិ សម្បយោជេតព្ពំ.
‘‘ន, ភិក្ខវេ, បារិវាសិកេន ភិក្ខុនា បកតត្តស្ស ភិក្ខុនោ បុរតោ គន្តព្ពំ, ន បុរតោ និសីទិតព្ពំ. យោ ហោតិ សង្ឃស្ស អាសនបរិយន្តោ សេយ្យាបរិយន្តោ វិហារបរិយន្តោ សោ តស្ស បទាតព្ពោ. តេន ច សោ សាទិតព្ពោ.
‘‘ន, ភិក្ខវេ, បារិវាសិកេន ភិក្ខុនា បកតត្តេន ភិក្ខុនា បុរេសមណេន វា បច្ឆាសមណេន វា កុលានិ ឧបសង្កមិតព្ពានិ, ន អារញ្ញិកង្គំ សមាទាតព្ពំ [សមាទិតព្ពំ (ក.)], ន បិណ្ឌបាតិកង្គំ សមាទាតព្ពំ, ន ច តប្បច្ចយា បិណ្ឌបាតោ នីហរាបេតព្ពោ – មា មំ ជានិំសូតិ.
‘‘បារិវាសិកេន ¶ , ភិក្ខវេ, ភិក្ខុនា អាគន្តុកេន អារោចេតព្ពំ, អាគន្តុកស្ស អារោចេតព្ពំ, ឧបោសថេ អារោចេតព្ពំ, បវារណាយ អារោចេតព្ពំ. សចេ គិលានោ ហោតិ, ទូតេនបិ អារោចេតព្ពំ.
‘‘ន, ភិក្ខវេ, បារិវាសិកេន ភិក្ខុនា សភិក្ខុកា អាវាសា អភិក្ខុកោ អាវាសោ គន្តព្ពោ, អញ្ញត្រ បកតត្តេន, អញ្ញត្រ អន្តរាយា.
‘‘ន ¶ , ភិក្ខវេ, បារិវាសិកេន ភិក្ខុនា សភិក្ខុកា អាវាសា អភិក្ខុកោ អនាវាសោ គន្តព្ពោ, អញ្ញត្រ បកតត្តេន, អញ្ញត្រ អន្តរាយា ¶ . ន, ភិក្ខវេ, បារិវាសិកេន ភិក្ខុនា សភិក្ខុកា អាវាសា អភិក្ខុកោ អាវាសោ វា អនាវាសោ វា គន្តព្ពោ, អញ្ញត្រ បកតត្តេន, អញ្ញត្រ អន្តរាយា.
‘‘ន, ភិក្ខវេ, បារិវាសិកេន ភិក្ខុនា សភិក្ខុកា អនាវាសា អភិក្ខុកោ អាវាសោ គន្តព្ពោ, អញ្ញត្រ បកតត្តេន, អញ្ញត្រ អន្តរាយា. ន, ភិក្ខវេ, បារិវាសិកេន ភិក្ខុនា សភិក្ខុកា អនាវាសា អភិក្ខុកោ អនាវាសោ គន្តព្ពោ, អញ្ញត្រ បកតត្តេន, អញ្ញត្រ អន្តរាយា. ន, ភិក្ខវេ, បារិវាសិកេន ភិក្ខុនា សភិក្ខុកា អនាវាសា អភិក្ខុកោ អាវាសោ វា អនាវាសោ វា គន្តព្ពោ, អញ្ញត្រ បកតត្តេន, អញ្ញត្រ អន្តរាយា.
‘‘ន, ភិក្ខវេ, បារិវាសិកេន ភិក្ខុនា សភិក្ខុកា អាវាសា វា អនាវាសា វា អភិក្ខុកោ អាវាសោ គន្តព្ពោ, អញ្ញត្រ បកតត្តេន, អញ្ញត្រ អន្តរាយា. ន, ភិក្ខវេ, បារិវាសិកេន ភិក្ខុនា សភិក្ខុកា អាវាសា វា អនាវាសា វា អភិក្ខុកោ អនាវាសោ គន្តព្ពោ, អញ្ញត្រ បកតត្តេន, អញ្ញត្រ អន្តរាយា. ន, ភិក្ខវេ, បារិវាសិកេន ភិក្ខុនា សភិក្ខុកា អាវាសា វា អនាវាសា វា អភិក្ខុកោ អាវាសោ វា អនាវាសោ វា គន្តព្ពោ, អញ្ញត្រ បកតត្តេន, អញ្ញត្រ អន្តរាយា.
‘‘ន, ភិក្ខវេ, បារិវាសិកេន ភិក្ខុនា សភិក្ខុកា អាវាសា សភិក្ខុកោ អាវាសោ គន្តព្ពោ, យត្ថស្សុ ភិក្ខូ នានាសំវាសកា, អញ្ញត្រ បកតត្តេន, អញ្ញត្រ អន្តរាយា. ន, ភិក្ខវេ, បារិវាសិកេន ភិក្ខុនា សភិក្ខុកា អាវាសា សភិក្ខុកោ អនាវាសោ គន្តព្ពោ, យត្ថស្សុ ¶ ភិក្ខូ នានាសំវាសកា, អញ្ញត្រ បកតត្តេន, អញ្ញត្រ អន្តរាយា. ន, ភិក្ខវេ, បារិវាសិកេន ¶ ភិក្ខុនា សភិក្ខុកា អាវាសា សភិក្ខុកោ អាវាសោ វា អនាវាសោ វា គន្តព្ពោ, យត្ថស្សុ ភិក្ខូ នានាសំវាសកា, អញ្ញត្រ បកតត្តេន, អញ្ញត្រ អន្តរាយា.
‘‘ន, ភិក្ខវេ, បារិវាសិកេន ភិក្ខុនា សភិក្ខុកា អនាវាសា សភិក្ខុកោ អាវាសោ គន្តព្ពោ, យត្ថស្សុ ភិក្ខូ នានាសំវាសកា, អញ្ញត្រ ¶ បកតត្តេន, អញ្ញត្រ អន្តរាយា. ន, ភិក្ខវេ, បារិវាសិកេន ភិក្ខុនា សភិក្ខុកា អនាវាសា សភិក្ខុកោ អនាវាសោ គន្តព្ពោ, យត្ថស្សុ ភិក្ខូ នានាសំវាសកា, អញ្ញត្រ បកតត្តេន, អញ្ញត្រ អន្តរាយា. ន, ភិក្ខវេ, បារិវាសិកេន ភិក្ខុនា សភិក្ខុកា អនាវាសា សភិក្ខុកោ អាវាសោ វា អនាវាសោ វា គន្តព្ពោ, យត្ថស្សុ ភិក្ខូ នានាសំវាសកា, អញ្ញត្រ បកតត្តេន ¶ , អញ្ញត្រ អន្តរាយា.
‘‘ន, ភិក្ខវេ, បារិវាសិកេន ភិក្ខុនា សភិក្ខុកា អាវាសា វា អនាវាសា វា សភិក្ខុកោ អាវាសោ គន្តព្ពោ, យត្ថស្សុ ភិក្ខូ នានាសំវាសកា, អញ្ញត្រ បកតត្តេន, អញ្ញត្រ អន្តរាយា. ន, ភិក្ខវេ, បារិវាសិកេន ភិក្ខុនា សភិក្ខុកា អាវាសា វា អនាវាសា វា សភិក្ខុកោ អនាវាសោ គន្តព្ពោ, យត្ថស្សុ ភិក្ខូ នានាសំវាសកា, អញ្ញត្រ បកតត្តេន, អញ្ញត្រ អន្តរាយា. ន, ភិក្ខវេ, បារិវាសិកេន ភិក្ខុនា សភិក្ខុកា អាវាសា វា អនាវាសា វា សភិក្ខុកោ អាវាសោ វា អនាវាសោ វា គន្តព្ពោ, យត្ថស្សុ ភិក្ខូ នានាសំវាសកា, អញ្ញត្រ បកតត្តេន, អញ្ញត្រ ¶ អន្តរាយា.
៨០. ‘‘គន្តព្ពោ, ភិក្ខវេ, បារិវាសិកេន ភិក្ខុនា សភិក្ខុកា អាវាសា សភិក្ខុកោ អាវាសោ, យត្ថស្សុ ភិក្ខូ សមានសំវាសកា, យំ ជញ្ញា សក្កោមិ អជ្ជេវ គន្តុន្តិ.
‘‘គន្តព្ពោ, ភិក្ខវេ, បារិវាសិកេន ភិក្ខុនា សភិក្ខុកា អាវាសា សភិក្ខុកោ អនាវាសោ, យត្ថស្សុ ភិក្ខូ សមានសំវាសកា, យំ ជញ្ញា សក្កោមិ អជ្ជេវ គន្តុន្តិ.
‘‘គន្តព្ពោ, ភិក្ខវេ, បារិវាសិកេន ភិក្ខុនា សភិក្ខុកា អាវាសា សភិក្ខុកោ អាវាសោ វា អនាវាសោ វា, យត្ថស្សុ ភិក្ខូ សមានសំវាសកា, យំ ជញ្ញា សក្កោមិ អជ្ជេវ គន្តុន្តិ.
‘‘គន្តព្ពោ ¶ , ភិក្ខវេ, បារិវាសិកេន ភិក្ខុនា សភិក្ខុកា អនាវាសា សភិក្ខុកោ អាវាសោ, យត្ថស្សុ ភិក្ខូ សមានសំវាសកា, យំ ជញ្ញា សក្កោមិ អជ្ជេវ គន្តុន្តិ.
‘‘គន្តព្ពោ ¶ , ភិក្ខវេ, បារិវាសិកេន ភិក្ខុនា សភិក្ខុកា អនាវាសា សភិក្ខុកោ អនាវាសោ, យត្ថស្សុ ភិក្ខូ សមានសំវាសកា, យំ ជញ្ញា សក្កោមិ អជ្ជេវ គន្តុន្តិ.
‘‘គន្តព្ពោ, ភិក្ខវេ, បារិវាសិកេន ភិក្ខុនា សភិក្ខុកា អនាវាសា សភិក្ខុកោ អាវាសោ វា អនាវាសោ វា, យត្ថស្សុ ភិក្ខូ សមានសំវាសកា, យំ ជញ្ញា សក្កោមិ អជ្ជេវ គន្តុន្តិ.
‘‘គន្តព្ពោ, ភិក្ខវេ, បារិវាសិកេន ភិក្ខុនា សភិក្ខុកា អាវាសា វា អនាវាសា វា សភិក្ខុកោ អាវាសោ, យត្ថស្សុ ភិក្ខូ សមានសំវាសកា, យំ ជញ្ញា សក្កោមិ អជ្ជេវ គន្តុន្តិ.
‘‘គន្តព្ពោ, ភិក្ខវេ, បារិវាសិកេន ភិក្ខុនា ¶ សភិក្ខុកា អាវាសា វា អនាវាសា វា សភិក្ខុកោ អនាវាសោ, យត្ថស្សុ ភិក្ខូ សមានសំវាសកា, យំ ជញ្ញា សក្កោមិ អជ្ជេវ គន្តុន្តិ.
‘‘គន្តព្ពោ, ភិក្ខវេ, បារិវាសិកេន ភិក្ខុនា សភិក្ខុកា អាវាសា វា អនាវាសា វា សភិក្ខុកោ អាវាសោ វា អនាវាសោ វា, យត្ថស្សុ ភិក្ខូ សមានសំវាសកា, យំ ជញ្ញា សក្កោមិ អជ្ជេវ គន្តុន្តិ.
៨១. ‘‘ន, ភិក្ខវេ, បារិវាសិកេន ភិក្ខុនា បកតត្តេន ភិក្ខុនា សទ្ធិំ ឯកច្ឆន្នេ អាវាសេ វត្ថព្ពំ, ន ឯកច្ឆន្នេ អនាវាសេ វត្ថព្ពំ, ន ឯកច្ឆន្នេ អាវាសេ វា អនាវាសេ វា វត្ថព្ពំ. បកតត្តំ ភិក្ខុំ ទិស្វា អាសនា វុដ្ឋាតព្ពំ. បកតត្តោ ភិក្ខុ អាសនេន និមន្តេតព្ពោ. ន បកតត្តេន ភិក្ខុនា សទ្ធិំ ឯកាសនេ និសីទិតព្ពំ, ន នីចេ អាសនេ និសិន្នេ ឧច្ចេ អាសនេ និសីទិតព្ពំ, ន ឆមាយំ និសិន្នេ អាសនេ និសីទិតព្ពំ; ន ឯកចង្កមេ ចង្កមិតព្ពំ, ន នីចេ ចង្កមេ ចង្កមន្តេ ឧច្ចេ ចង្កមេ ចង្កមិតព្ពំ, ន ឆមាយំ ចង្កមន្តេ [ចង្កមន្តំ (អដ្ឋកថាយំ សំវណ្ណេតព្ពបាឋោ)] ចង្កមេ ចង្កមិតព្ពំ.
៨២. ‘‘ន ¶ , ភិក្ខវេ, បារិវាសិកេន ភិក្ខុនា បារិវាសិកេន វុឌ្ឍតរេន ភិក្ខុនា សទ្ធិំ…បេ… មូលាយបដិកស្សនារហេន ភិក្ខុនា សទ្ធិំ…បេ… មានត្តារហេន ភិក្ខុនា សទ្ធិំ…បេ… មានត្តចារិកេន ភិក្ខុនា សទ្ធិំ…បេ… អព្ភានារហេន ភិក្ខុនា សទ្ធិំ ឯកច្ឆន្នេ អាវាសេ វត្ថព្ពំ, ន ឯកច្ឆន្នេ អនាវាសេ វត្ថព្ពំ, ន ឯកច្ឆន្នេ ¶ អាវាសេ វា អនាវាសេ វា វត្ថព្ពំ; ន ឯកាសនេ និសីទិតព្ពំ ¶ , ន នីចេ អាសនេ និសិន្នេ ឧច្ចេ អាសនេ និសីទិតព្ពំ, ន ឆមាយំ និសិន្នេ អាសនេ និសីទិតព្ពំ; ន ឯកចង្កមេ ចង្កមិតព្ពំ, ន នីចេ ចង្កមេ ចង្កមន្តេ ឧច្ចេ ចង្កមេ ចង្កមិតព្ពំ, ន ឆមាយំ ចង្កមន្តេ ចង្កមេ ចង្កមិតព្ពំ.
[មហាវ. ៣៩៣] ‘‘បារិវាសិកចតុត្ថោ ចេ, ភិក្ខវេ, បរិវាសំ ទទេយ្យ, មូលាយ បដិកស្សេយ្យ, មានត្តំ ទទេយ្យ, តំវីសោ អព្ភេយ្យ, អកម្មំ [អកម្មំ តំ (ស្យា.)], ន ច ករណីយ’’ន្តិ.
ចតុន្នវុតិបារិវាសិកវត្តំ និដ្ឋិតំ.
៨៣. អថ ខោ អាយស្មា ឧបាលិ យេន ភគវា តេនុបសង្កមិ. ឧបសង្កមិត្វា ភគវន្តំ អភិវាទេត្វា ឯកមន្តំ និសីទិ. ឯកមន្តំ និសិន្នោ ខោ អាយស្មា ឧបាលិ ភគវន្តំ ឯតទវោច – ‘‘កតិ នុ ខោ, ភន្តេ, បារិវាសិកស្ស ភិក្ខុនោ រត្តិច្ឆេទា’’តិ? ‘‘តយោ ខោ, ឧបាលិ, បារិវាសិកស្ស ភិក្ខុនោ រត្តិច្ឆេទា ¶ . សហវាសោ, វិប្បវាសោ, អនារោចនា – ឥមេ ខោ, ឧបាលិ, តយោ បារិវាសិកស្ស ភិក្ខុនោ រត្តិច្ឆេទា’’តិ.
៨៤. តេន ខោ បន សមយេន សាវត្ថិយំ មហាភិក្ខុសង្ឃោ សន្និបតិតោ ហោតិ. ន សក្កោន្តិ បារិវាសិកា ភិក្ខូ បរិវាសំ សោធេតុំ ¶ . ភគវតោ [តេ ភិក្ខូ ភគវតោ (ស្យា., ឯវមុបរិបិ)] ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ. ‘‘អនុជានាមិ, ភិក្ខវេ, បរិវាសំ និក្ខិបិតុំ. ឯវញ្ច បន, ភិក្ខវេ, និក្ខិបិតព្ពោ. តេន បារិវាសិកេន ភិក្ខុនា ឯកំ ភិក្ខុំ ឧបសង្កមិត្វា ឯកំសំ ឧត្តរាសង្គំ ករិត្វា ឧក្កុដិកំ និសីទិត្វា អញ្ជលិំ បគ្គហេត្វា ឯវមស្ស វចនីយោ – ‘បរិវាសំ និក្ខិបាមី’តិ. និក្ខិត្តោ ហោតិ បរិវាសោ. ‘វត្តំ និក្ខិបាមី’តិ. និក្ខិត្តោ ហោតិ បរិវាសោ.
៨៥. តេន ខោ បន សមយេន សាវត្ថិយា ភិក្ខូ តហំ តហំ បក្កមិំសុ. សក្កោន្តិ បារិវាសិកា ភិក្ខូ បរិវាសំ សោធេតុំ. ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ. ‘‘អនុជានាមិ, ភិក្ខវេ, បរិវាសំ សមាទិយិតុំ [សមាទាតុំ (ស្យា. កំ.)]. ឯវញ្ច បន, ភិក្ខវេ, សមាទិយិតព្ពោ [សមាទិតព្ពោ (សី. ស្យា. កំ.)]. តេន បារិវាសិកេន ភិក្ខុនា ឯកំ ភិក្ខុំ ឧបសង្កមិត្វា ¶ ឯកំសំ ឧត្តរាសង្គំ ករិត្វា ឧក្កុដិកំ និសីទិត្វា ¶ អញ្ជលិំ បគ្គហេត្វា ឯវមស្ស វចនីយោ – ‘បរិវាសំ សមាទិយាមី’តិ. សមាទិន្នោ ហោតិ បរិវាសោ. ‘វត្តំ សមាទិយាមី’តិ. សមាទិន្នោ ហោតិ បរិវាសោ’’.
បារិវាសិកវត្តំ និដ្ឋិតំ.
២. មូលាយបដិកស្សនារហវត្តំ
៨៦. តេន ¶ ខោ បន សមយេន មូលាយបដិកស្សនារហា ភិក្ខូ សាទិយន្តិ បកតត្តានំ ភិក្ខូនំ អភិវាទនំ, បច្ចុដ្ឋានំ, អញ្ជលិកម្មំ, សាមីចិកម្មំ, អាសនាភិហារំ, សេយ្យាភិហារំ, បាទោទកំ បាទបីឋំ, បាទកថលិកំ, បត្តចីវរបដិគ្គហណំ, នហានេ បិដ្ឋិបរិកម្មំ. យេ តេ ភិក្ខូ អប្បិច្ឆា…បេ… តេ ឧជ្ឈាយន្តិ ខិយ្យន្តិ វិបាចេន្តិ – ‘‘កថញ្ហិ នាម មូលាយបដិកស្សនារហា ភិក្ខូ សាទិយិស្សន្តិ បកតត្តានំ ភិក្ខូនំ អភិវាទនំ, បច្ចុដ្ឋានំ…បេ… នហានេ បិដ្ឋិបរិកម្ម’’ន្តិ. អថ ខោ តេ ភិក្ខូ ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ.
អថ ខោ ភគវា ឯតស្មិំ និទានេ ឯតស្មិំ បករណេ ភិក្ខុសង្ឃំ សន្និបាតាបេត្វា ភិក្ខូ បដិបុច្ឆិ – ‘‘សច្ចំ កិរ, ភិក្ខវេ, មូលាយបដិកស្សនារហា ភិក្ខូ សាទិយន្តិ បកតត្តានំ ភិក្ខូនំ អភិវាទនំ, បច្ចុដ្ឋានំ…បេ… នហានេ បិដ្ឋិបរិកម្ម’’ន្តិ? ‘‘សច្ចំ ភគវា’’តិ. វិគរហិ ពុទ្ធោ ភគវា – ‘‘អននុច្ឆវិកំ…បេ… កថញ្ហិ នាម, ភិក្ខវេ, មូលាយបដិកស្សនារហា ភិក្ខូ សាទិយិស្សន្តិ បកតត្តានំ ភិក្ខូនំ អភិវាទនំ, បច្ចុដ្ឋានំ…បេ… នហានេ បិដ្ឋិបរិកម្មំ! នេតំ ភិក្ខវេ, អប្បសន្នានំ វា បសាទាយ…បេ… វិគរហិត្វា…បេ… ធម្មិំ កថំ កត្វា ភិក្ខូ អាមន្តេសិ – ‘‘ន, ភិក្ខវេ, មូលាយបដិកស្សនារហេន ភិក្ខុនា សាទិតព្ពំ បកតត្តានំ ភិក្ខូនំ អភិវាទនំ, បច្ចុដ្ឋានំ, អញ្ជលិកម្មំ, សាមីចិកម្មំ, អាសនាភិហារោ, សេយ្យាភិហារោ, បាទោទកំ បាទបីឋំ, បាទកថលិកំ, បត្តចីវរបដិគ្គហណំ, នហានេ បិដ្ឋិបរិកម្មំ. យោ សាទិយេយ្យ, អាបត្តិ ទុក្កដស្ស. អនុជានាមិ, ភិក្ខវេ, មូលាយបដិកស្សនារហានំ ¶ ភិក្ខូនំ មិថុ យថាវុឌ្ឍំ អភិវាទនំ, បច្ចុដ្ឋានំ…បេ… នហានេ បិដ្ឋិបរិកម្មំ. អនុជានាមិ, ភិក្ខវេ, មូលាយបដិកស្សនារហានំ ភិក្ខូនំ បញ្ច យថាវុឌ្ឍំ – ឧបោសថំ ¶ , បវារណំ, វស្សិកសាដិកំ, ឱណោជនំ, ភត្តំ. តេន ហិ, ភិក្ខវេ, មូលាយបដិកស្សនារហានំ ភិក្ខូនំ វត្តំ បញ្ញាបេស្សាមិ យថា មូលាយបដិកស្សនារហេហិ ភិក្ខូហិ វត្តិតព្ពំ.
៨៧. ‘‘មូលាយបដិកស្សនារហេន ¶ , ភិក្ខវេ, ភិក្ខុនា សម្មា វត្តិតព្ពំ. តត្រាយំ សម្មាវត្តនា –
ន ឧបសម្បាទេតព្ពំ, ន និស្សយោ ទាតព្ពោ, ន សាមណេរោ ឧបដ្ឋាបេតព្ពោ, ន ភិក្ខុនោវាទកសម្មុតិ សាទិតព្ពា, សម្មតេនបិ ភិក្ខុនិយោ ន ឱវទិតព្ពា. យាយ អាបត្តិយា សង្ឃេន មូលាយ បដិកស្សនារហោ កតោ ហោតិ សា អាបត្តិ ន អាបជ្ជិតព្ពា, អញ្ញា វា តាទិសិកា, តតោ វា បាបិដ្ឋតរា; កម្មំ ន គរហិតព្ពំ, កម្មិកា ន គរហិតព្ពា. ន បកតត្តស្ស ភិក្ខុនោ ឧបោសថោ ឋបេតព្ពោ, ន បវារណា ឋបេតព្ពា, ន សវចនីយំ កាតព្ពំ, ន អនុវាទោ បដ្ឋបេតព្ពោ, ន ឱកាសោ ការេតព្ពោ, ន ចោទេតព្ពោ, ន សារេតព្ពោ, ន ភិក្ខូហិ សម្បយោជេតព្ពំ.
‘‘ន, ភិក្ខវេ, មូលាយបដិកស្សនារហេន ភិក្ខុនា បកតត្តស្ស ភិក្ខុនោ បុរតោ គន្តព្ពំ, ន បុរតោ និសីទិតព្ពំ. យោ ហោតិ សង្ឃស្ស អាសនបរិយន្តោ សេយ្យាបរិយន្តោ វិហារបរិយន្តោ សោ តស្ស បទាតព្ពោ. តេន ច សោ សាទិតព្ពោ.
‘‘ន, ភិក្ខវេ, មូលាយបដិកស្សនារហេន ភិក្ខុនា បកតត្តេន ភិក្ខុនា បុរេសមណេន វា ¶ បច្ឆាសមណេន វា កុលានិ ឧបសង្កមិតព្ពានិ, ន អារញ្ញិកង្គំ សមាទាតព្ពំ, ន បិណ្ឌបាតិកង្គំ សមាទាតព្ពំ, ន ច តប្បច្ចយា បិណ្ឌបាតោ នីហរាបេតព្ពោ – មា មំ ជានិំសូតិ.
‘‘ន, ភិក្ខវេ, មូលាយបដិកស្សនារហេន ភិក្ខុនា សភិក្ខុកា អាវាសា អភិក្ខុកោ អាវាសោ គន្តព្ពោ, អញ្ញត្រ បកតត្តេន, អញ្ញត្រ អន្តរាយា.
‘‘ន, ភិក្ខវេ, មូលាយបដិកស្សនារហេន ភិក្ខុនា សភិក្ខុកា អាវាសា អភិក្ខុកោ អនាវាសោ គន្តព្ពោ, អញ្ញត្រ បកតត្តេន, អញ្ញត្រ អន្តរាយា.
‘‘ន ¶ , ភិក្ខវេ, មូលាយបដិកស្សនារហេន ភិក្ខុនា សភិក្ខុកា អាវាសា អភិក្ខុកោ អាវាសោ វា អនាវាសោ វា គន្តព្ពោ, អញ្ញត្រ បកតត្តេន, អញ្ញត្រ អន្តរាយា.
‘‘ន, ភិក្ខវេ, មូលាយបដិកស្សនារហេន ភិក្ខុនា សភិក្ខុកា អនាវាសា អភិក្ខុកោ អាវាសោ ¶ គន្តព្ពោ…បេ… អភិក្ខុកោ អនាវាសោ គន្តព្ពោ…បេ… អភិក្ខុកោ អាវាសោ វា អនាវាសោ វា គន្តព្ពោ, អញ្ញត្រ បកតត្តេន, អញ្ញត្រ អន្តរាយា.
‘‘ន, ភិក្ខវេ, មូលាយបដិកស្សនារហេន ភិក្ខុនា សភិក្ខុកា អាវាសា វា អនាវាសា វា អភិក្ខុកោ អាវាសោ គន្តព្ពោ…បេ… អភិក្ខុកោ អនាវាសោ គន្តព្ពោ…បេ… អភិក្ខុកោ អាវាសោ វា អនាវាសោ វា គន្តព្ពោ, អញ្ញត្រ បកតត្តេន ¶ , អញ្ញត្រ អន្តរាយា.
‘‘ន, ភិក្ខវេ, មូលាយបដិកស្សនារហេន ភិក្ខុនា សភិក្ខុកា អាវាសា សភិក្ខុកោ អាវាសោ គន្តព្ពោ…បេ… សភិក្ខុកោ អនាវាសោ គន្តព្ពោ…បេ… សភិក្ខុកោ អាវាសោ វា អនាវាសោ វា គន្តព្ពោ, យត្ថស្សុ ភិក្ខូ នានាសំវាសកា, អញ្ញត្រ បកតត្តេន, អញ្ញត្រ អន្តរាយា.
‘‘ន, ភិក្ខវេ, មូលាយបដិកស្សនារហេន ភិក្ខុនា សភិក្ខុកា អនាវាសា សភិក្ខុកោ អាវាសោ គន្តព្ពោ…បេ… សភិក្ខុកោ អនាវាសោ គន្តព្ពោ…បេ… សភិក្ខុកោ អាវាសោ វា អនាវាសោ វា គន្តព្ពោ, យត្ថស្សុ ភិក្ខូ នានាសំវាសកា, អញ្ញត្រ បកតត្តេន, អញ្ញត្រ អន្តរាយា.
‘‘ន, ភិក្ខវេ, មូលាយបដិកស្សនារហេន ភិក្ខុនា សភិក្ខុកា អាវាសា វា អនាវាសា វា សភិក្ខុកោ អាវាសោ គន្តព្ពោ…បេ… សភិក្ខុកោ អនាវាសោ គន្តព្ពោ…បេ… សភិក្ខុកោ អាវាសោ វា អនាវាសោ វា គន្តព្ពោ, យត្ថស្សុ ភិក្ខូ នានាសំវាសកា, អញ្ញត្រ បកតត្តេន, អញ្ញត្រ អន្តរាយា.
‘‘គន្តព្ពោ, ភិក្ខវេ, មូលាយបដិកស្សនារហេន ភិក្ខុនា សភិក្ខុកា អាវាសា សភិក្ខុកោ អាវាសោ…បេ… សភិក្ខុកោ អនាវាសោ…បេ… សភិក្ខុកោ អាវាសោ វា អនាវាសោ វា, យត្ថស្សុ ភិក្ខូ សមានសំវាសកា, យំ ជញ្ញា សក្កោមិ អជ្ជេវ គន្តុន្តិ.
‘‘គន្តព្ពោ ¶ , ភិក្ខវេ ¶ , មូលាយបដិកស្សនារហេន ភិក្ខុនា សភិក្ខុកា អនាវាសា សភិក្ខុកោ អាវាសោ…បេ… សភិក្ខុកោ អនាវាសោ…បេ… សភិក្ខុកោ អាវាសោ វា អនាវាសោ វា, យត្ថស្សុ ភិក្ខូ សមានសំវាសកា, យំ ជញ្ញា សក្កោមិ អជ្ជេវ គន្តុន្តិ.
‘‘គន្តព្ពោ ¶ , ភិក្ខវេ, មូលាយបដិកស្សនារហេន ភិក្ខុនា សភិក្ខុកា អាវាសា វា អនាវាសា វា សភិក្ខុកោ អាវាសោ…បេ… សភិក្ខុកោ អនាវាសោ…បេ… សភិក្ខុកោ អាវាសោ វា អនាវាសោ វា, យត្ថស្សុ ភិក្ខូ សមានសំវាសកា, យំ ជញ្ញា សក្កោមិ អជ្ជេវ គន្តុន្តិ.
‘‘ន, ភិក្ខវេ, មូលាយបដិកស្សនារហេន ភិក្ខុនា បកតត្តេន ភិក្ខុនា សទ្ធិំ ឯកច្ឆន្នេ អាវាសេ វត្ថព្ពំ, ន ឯកច្ឆន្នេ អនាវាសេ វត្ថព្ពំ, ន ឯកច្ឆន្នេ អាវាសេ វា អនាវាសេ វា វត្ថព្ពំ; បកតត្តំ ភិក្ខុំ ទិស្វា អាសនា វុដ្ឋាតព្ពំ, បកតត្តោ ភិក្ខុ អាសនេន និមន្តេតព្ពោ; ន បកតត្តេន ភិក្ខុនា សទ្ធិំ ឯកាសនេ និសីទិតព្ពំ; ន នីចេ អាសនេ និសិន្នេ ឧច្ចេ អាសនេ និសីទិតព្ពំ; ន ឆមាយំ និសិន្នេ អាសនេ និសីទិតព្ពំ; ន ឯកចង្កមេ ចង្កមិតព្ពំ, ន នីចេ ចង្កមេ ចង្កមន្តេ ឧច្ចេ ចង្កមេ ចង្កមិតព្ពំ, ន ឆមាយំ ចង្កមន្តេ ចង្កមេ ¶ ចង្កមិតព្ពំ.
‘‘ន, ភិក្ខវេ, មូលាយបដិកស្សនារហេន ភិក្ខុនា បារិវាសិកេន ភិក្ខុនា សទ្ធិំ…បេ… មូលាយបដិកស្សនារហេន វុឌ្ឍតរេន ភិក្ខុនា សទ្ធិំ…បេ… មានត្តារហេន ភិក្ខុនា សទ្ធិំ…បេ… មានត្តចារិកេន ភិក្ខុនា ¶ សទ្ធិំ…បេ… អព្ភានារហេន ភិក្ខុនា សទ្ធិំ ឯកច្ឆន្នេ អាវាសេ វត្ថព្ពំ, ន ឯកច្ឆន្នេ អនាវាសេ វត្ថព្ពំ, ន ឯកច្ឆន្នេ អាវាសេ វា អនាវាសេ វា វត្ថព្ពំ; ន ឯកាសនេ និសីទិតព្ពំ; ន នីចេ អាសនេ និសិន្នេ ឧច្ចេ អាសនេ និសីទិតព្ពំ, ន ឆមាយំ និសិន្នេ អាសនេ និសីទិតព្ពំ; ន ឯកចង្កមេ ចង្កមិតព្ពំ, ន នីចេ ចង្កមេ ចង្កមន្តេ ឧច្ចេ ចង្កមេ ចង្កមិតព្ពំ, ន ឆមាយំ ចង្កមន្តេ ចង្កមេ ចង្កមិតព្ពំ.
[មហាវ. ៣៩៣] ‘‘មូលាយបដិកស្សនារហចតុត្ថោ ចេ, ភិក្ខវេ, បរិវាសំ ទទេយ្យ, មូលាយ បដិកស្សេយ្យ, មានត្តំ ទទេយ្យ, តំវីសោ អព្ភេយ្យ, អកម្មំ, ន ច ករណីយ’’ន្តិ.
មូលាយបដិកស្សនារហវត្តំ និដ្ឋិតំ.
៣. មានត្តារហវត្តំ
៨៨. តេន ¶ ខោ បន សមយេន មានត្តារហា ភិក្ខូ សាទិយន្តិ បកតត្តានំ ភិក្ខូនំ អភិវាទនំ, បច្ចុដ្ឋានំ, អញ្ជលិកម្មំ, សាមីចិកម្មំ, អាសនាភិហារំ, សេយ្យាភិហារំ, បាទោទកំ បាទបីឋំ, បាទកថលិកំ, បត្តចីវរបដិគ្គហណំ, នហានេ បិដ្ឋិបរិកម្មំ. យេ តេ ភិក្ខូ អប្បិច្ឆា ¶ …បេ… តេ ឧជ្ឈាយន្តិ ខិយ្យន្តិ វិបាចេន្តិ – ‘‘កថញ្ហិ នាម មានត្តារហា ភិក្ខូ សាទិយិស្សន្តិ បកតត្តានំ ភិក្ខូនំ អភិវាទនំ, បច្ចុដ្ឋានំ, អញ្ជលិកម្មំ, សាមីចិកម្មំ, អាសនាភិហារំ, សេយ្យាភិហារំ, បាទោទកំ បាទបីឋំ, បាទកថលិកំ, បត្តចីវរបដិគ្គហណំ, នហានេ បិដ្ឋិបរិកម្ម’’ន្តិ! អថ ខោ តេ ភិក្ខូ ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ…បេ… ‘‘សច្ចំ កិរ, ភិក្ខវេ, មានត្តារហា ភិក្ខូ សាទិយន្តិ បកតត្តានំ ភិក្ខូនំ អភិវាទនំ, បច្ចុដ្ឋានំ…បេ… នហានេ បិដ្ឋិបរិកម្ម’’ន្តិ? ‘‘សច្ចំ ភគវា’’តិ. វិគរហិ ពុទ្ធោ ភគវា – ‘‘អននុច្ឆវិកំ…បេ… កថញ្ហិ នាម, ភិក្ខវេ, មានត្តារហា ¶ ភិក្ខូ សាទិយិស្សន្តិ បកតត្តានំ ភិក្ខូនំ អភិវាទនំ…បេ… នហានេ បិដ្ឋិបរិកម្មំ! នេតំ, ភិក្ខវេ, អប្បសន្នានំ វា បសាទាយ…បេ… វិគរហិត្វា…បេ… ធម្មិំ កថំ កត្វា ភិក្ខូ អាមន្តេសិ – ‘‘ន, ភិក្ខវេ, មានត្តារហេន ភិក្ខុនា សាទិតព្ពំ បកតត្តានំ ភិក្ខូនំ អភិវាទនំ, បច្ចុដ្ឋានំ…បេ… នហានេ បិដ្ឋិបរិកម្មំ. យោ សាទិយេយ្យ, អាបត្តិ ទុក្កដស្ស. អនុជានាមិ, ភិក្ខវេ, មានត្តារហានំ ភិក្ខូនំ មិថុ យថាវុឌ្ឍំ អភិវាទនំ, បច្ចុដ្ឋានំ…បេ… នហានេ បិដ្ឋិបរិកម្មំ. អនុជានាមិ, ភិក្ខវេ, មានត្តារហានំ ភិក្ខូនំ បញ្ច យថាវុឌ្ឍំ – ឧបោសថំ, បវារណំ, វស្សិកសាដិកំ, ឱណោជនំ, ភត្តំ. តេន ហិ, ភិក្ខវេ, មានត្តារហានំ ភិក្ខូនំ វត្តំ បញ្ញាបេស្សាមិ យថា មានត្តារហេហិ ភិក្ខូហិ វត្តិតព្ពំ.
៨៩. ‘‘មានត្តារហេន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុនា សម្មា វត្តិតព្ពំ. តត្រាយំ សម្មាវត្តនា –
ន ឧបសម្បាទេតព្ពំ…បេ… (យថា មូលាយ បដិកស្សនា, តថា វិត្ថារេតព្ពំ.) ន ភិក្ខូហិ ¶ សម្បយោជេតព្ពំ.
‘‘ន, ភិក្ខវេ, មានត្តារហេន ភិក្ខុនា បកតត្តស្ស ភិក្ខុនោ បុរតោ គន្តព្ពំ, ន បុរតោ និសីទិតព្ពំ. យោ ហោតិ សង្ឃស្ស អាសនបរិយន្តោ សេយ្យាបរិយន្តោ វិហារបរិយន្តោ សោ តស្ស បទាតព្ពោ. តេន ច សោ សាទិតព្ពោ.
‘‘ន ¶ ¶ , ភិក្ខវេ, មានត្តារហេន ភិក្ខុនា បកតត្តេន ភិក្ខុនា បុរេសមណេន វា បច្ឆាសមណេន វា កុលានិ ឧបសង្កមិតព្ពានិ, ន អារញ្ញិកង្គំ សមាទាតព្ពំ, ន បិណ្ឌបាតិកង្គំ សមាទាតព្ពំ, ន ច តប្បច្ចយា បិណ្ឌបាតោ នីហរាបេតព្ពោ – មា មំ ជានិំសូតិ.
‘‘ន, ភិក្ខវេ, មានត្តារហេន ភិក្ខុនា សភិក្ខុកា អាវាសា អភិក្ខុកោ អាវាសោ គន្តព្ពោ, អញ្ញត្រ បកតត្តេន, អញ្ញត្រ អន្តរាយា.
‘‘ន, ភិក្ខវេ, មនត្តារហេន ភិក្ខុនា សភិក្ខុកា អាវាសា អភិក្ខុកោ អនាវាសោ គន្តព្ពោ, អញ្ញត្រ បកតត្តេន, អញ្ញត្រ អន្តរាយា.
‘‘ន, ភិក្ខវេ, មានត្តារហេន ភិក្ខុនា សភិក្ខុកា អាវាសា អភិក្ខុកោ ¶ អាវាសោ វា អនាវាសោ វា គន្តព្ពោ, អញ្ញត្រ បកតត្តេន, អញ្ញត្រ អន្តរាយា.
‘‘ន, ភិក្ខវេ, មានត្តារហេន ភិក្ខុនា សភិក្ខុកា អនាវាសា អភិក្ខុកោ អាវាសោ គន្តព្ពោ…បេ… អភិក្ខុកោ អនាវាសោ គន្តព្ពោ…បេ… អភិក្ខុកោ អាវាសោ វា អនាវាសោ វា គន្តព្ពោ, អញ្ញត្រ បកតត្តេន, អញ្ញត្រ អន្តរាយា.
‘‘ន, ភិក្ខវេ, មានត្តារហេន ភិក្ខុនា សភិក្ខុកា អាវាសា វា អនាវាសា វា អភិក្ខុកោ អាវាសោ គន្តព្ពោ…បេ… អភិក្ខុកោ អនាវាសោ គន្តព្ពោ…បេ… អភិក្ខុកោ អាវាសោ វា អនាវាសោ វា គន្តព្ពោ, អញ្ញត្រ បកតត្តេន, អញ្ញត្រ អន្តរាយា.
‘‘ន, ភិក្ខវេ, មានត្តារហេន ភិក្ខុនា សភិក្ខុកា អាវាសា សភិក្ខុកោ អាវាសោ គន្តព្ពោ…បេ… សភិក្ខុកោ អនាវាសោ គន្តព្ពោ…បេ… សភិក្ខុកោ អាវាសោ វា អនាវាសោ វា គន្តព្ពោ, យត្ថស្សុ ភិក្ខូ នានាសំវាសកា, អញ្ញត្រ បកតត្តេន, អញ្ញត្រ អន្តរាយា.
‘‘ន, ភិក្ខវេ, មានត្តារហេន ភិក្ខុនា សភិក្ខុកា អនាវាសា សភិក្ខុកោ អាវាសោ គន្តព្ពោ…បេ… សភិក្ខុកោ អនាវាសោ គន្តព្ពោ ¶ …បេ… សភិក្ខុកោ ¶ អាវាសោ វា អនាវាសោ វា គន្តព្ពោ, យត្ថស្សុ ភិក្ខូ នានាសំវាសកា, អញ្ញត្រ បកតត្តេន, អញ្ញត្រ អន្តរាយា.
‘‘ន, ភិក្ខវេ, មានត្តារហេន ភិក្ខុនា សភិក្ខុកា អាវាសា វា អនាវាសា វា សភិក្ខុកោ អាវាសោ គន្តព្ពោ…បេ… សភិក្ខុកោ អនាវាសោ គន្តព្ពោ…បេ… សភិក្ខុកោ អាវាសោ វា អនាវាសោ វា គន្តព្ពោ, យត្ថស្សុ ភិក្ខូ ¶ នានាសំវាសកា, អញ្ញត្រ បកតត្តេន, អញ្ញត្រ អន្តរាយា.
‘‘គន្តព្ពោ, ភិក្ខវេ, មានត្តារហេន ភិក្ខុនា សភិក្ខុកា អាវាសា សភិក្ខុកោ អាវាសោ…បេ… សភិក្ខុកោ អនាវាសោ…បេ… សភិក្ខុកោ អាវាសោ វា អនាវាសោ វា, យត្ថស្សុ ភិក្ខូ សមានសំវាសកា, យំ ជញ្ញា សក្កោមិ អជ្ជេវ គន្តុន្តិ.
‘‘គន្តព្ពោ, ភិក្ខវេ, មានត្តារហេន ភិក្ខុនា សភិក្ខុកា អនាវាសា សភិក្ខុកោ អាវាសោ…បេ… សភិក្ខុកោ អនាវាសោ…បេ… សភិក្ខុកោ អាវាសោ វា អនាវាសោ វា, យត្ថស្សុ ភិក្ខូ សមានសំវាសកា, យំ ជញ្ញា សក្កោមិ អជ្ជេវ គន្តុន្តិ.
‘‘គន្តព្ពោ, ភិក្ខវេ, មានត្តារហេន ភិក្ខុនា សភិក្ខុកា អាវាសា វា អនាវាសា វា សភិក្ខុកោ អាវាសោ…បេ… សភិក្ខុកោ អនាវាសោ…បេ… សភិក្ខុកោ អាវាសោ វា អនាវាសោ វា, យត្ថស្សុ ភិក្ខូ សមានសំវាសកា, យំ ជញ្ញា សក្កោមិ អជ្ជេវ គន្តុន្តិ.
‘‘ន, ភិក្ខវេ, មានត្តារហេន ភិក្ខុនា បកតត្តេន ភិក្ខុនា សទ្ធិំ ឯកច្ឆន្នេ អាវាសេ វត្ថព្ពំ, ន ឯកច្ឆន្នេ អនាវាសេ វត្ថព្ពំ, ន ឯកច្ឆន្នេ អាវាសេ វា អនាវាសេ វា វត្ថព្ពំ. បកតត្តំ ភិក្ខុំ ទិស្វា អាសនា វុដ្ឋាតព្ពំ. បកតត្តោ ភិក្ខុ អាសនេន និមន្តេតព្ពោ. ន បកតត្តេន ភិក្ខុនា សទ្ធិំ ឯកាសនេ និសីទិតព្ពំ, ន នីចេ អាសនេ និសិន្នេ ឧច្ចេ អាសនេ និសីទិតព្ពំ, ន ឆមាយំ និសិន្នេ អាសនេ និសីទិតព្ពំ; ន ឯកចង្កមេ ចង្កមិតព្ពំ, ន ¶ នីចេ ចង្កមេ ចង្កមន្តេ ឧច្ចេ ចង្កមេ ចង្កមិតព្ពំ, ន ឆមាយំ ចង្កមន្តេ ចង្កមេ ចង្កមិតព្ពំ.
‘‘ន ¶ , ភិក្ខវេ, មានត្តារហេន ភិក្ខុនា បារិវាសិកេន ភិក្ខុនា សទ្ធិំ…បេ… មូលាយបដិកស្សនារហេន ភិក្ខុនា សទ្ធិំ…បេ… មានត្តារហេន វុឌ្ឍតរេន ភិក្ខុនា សទ្ធិំ…បេ… មានត្តចារិកេន ភិក្ខុនា សទ្ធិំ…បេ… អព្ភានារហេន ភិក្ខុនា សទ្ធិំ ឯកច្ឆន្នេ អាវាសេ វត្ថព្ពំ, ន ឯកច្ឆន្នេ អនាវាសេ វត្ថព្ពំ, ន ឯកច្ឆន្នេ អាវាសេ វា អនាវាសេ វា វត្ថព្ពំ; ន ឯកាសនេ និសីទិតព្ពំ, ន នីចេ អាសនេ និសិន្នេ ឧច្ចេ អាសនេ និសីទិតព្ពំ, ន ឆមាយំ និសិន្នេ អាសនេ និសីទិតព្ពំ; ន ឯកចង្កមេ ចង្កមិតព្ពំ, ន នីចេ ចង្កមេ ចង្កមន្តេ ឧច្ចេ ចង្កមេ ចង្កមិតព្ពំ, ន ឆមាយំ ចង្កមន្តេ ចង្កមេ ចង្កមិតព្ពំ.
[មហាវ. ៣៩៣] ‘‘មានត្តារហចតុត្ថោ ¶ ចេ, ភិក្ខវេ, បរិវាសំ ទទេយ្យ, មូលាយ បដិកស្សេយ្យ, មានត្តំ ទទេយ្យ, តំវីសោ អព្ភេយ្យ, អកម្មំ, ន ច ករណីយ’’ន្តិ.
មានត្តារហវត្តំ និដ្ឋិតំ.
៤. មានត្តចារិកវត្តំ
៩០. តេន ខោ បន សមយេន មានត្តចារិកា ភិក្ខូ សាទិយន្តិ បកតត្តានំ ភិក្ខូនំ អភិវាទនំ, បច្ចុដ្ឋានំ, អញ្ជលិកម្មំ, សាមីចិកម្មំ, អាសនាភិហារំ, សេយ្យាភិហារំ, បាទោទកំ បាទបីឋំ, បាទកថលិកំ, បត្តចីវរបដិគ្គហណំ, នហានេ បិដ្ឋិបរិកម្មំ. យេ តេ ភិក្ខូ អប្បិច្ឆា…បេ… ¶ តេ ឧឈាយន្តិ ខិយ្យន្តិ វិបាចេន្តិ – ‘‘កថញ្ហិ នាម មានត្តចារិកា ភិក្ខូ សាទិយិស្សន្តិ បកតត្តានំ ភិក្ខូនំ អភិវាទនំ, បច្ចុដ្ឋានំ…បេ… នហានេ បិដ្ឋិបរិកម្ម’’ន្តិ! អថ ខោ តេ ភិក្ខូ ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ.
អថ ខោ ភគវា ឯតស្មិំ និទានេ ឯតស្មិំ បករណេ ភិក្ខុសង្ឃំ សន្និបាតាបេត្វា ភិក្ខូ បដិបុច្ឆិ – ‘‘សច្ចំ កិរ, ភិក្ខវេ, មានត្តចារិកា ភិក្ខូ សាទិយន្តិ បកតត្តានំ ភិក្ខូនំ អភិវាទនំ, បច្ចុដ្ឋានំ…បេ… នហានេ បិដ្ឋិបរិកម្ម’’ន្តិ? ‘‘សច្ចំ ភគវា’’តិ. វិគរហិ ពុទ្ធោ ភគវា – ‘‘អននុច្ឆវិកំ…បេ… កថញ្ហិ នាម, ភិក្ខវេ, មានត្តចារិកា ភិក្ខូ សាទិយិស្សន្តិ បកតត្តានំ ភិក្ខូនំ អភិវាទនំ…បេ… នហានេ បិដ្ឋិបរិកម្មំ! នេតំ, ភិក្ខវេ, អប្បសន្នានំ វា បសាទាយ…បេ… វិគរហិត្វា…បេ… ធម្មិំ កថំ កត្វា ភិក្ខូ អាមន្តេសិ –
‘‘ន ¶ , ភិក្ខវេ, មានត្តចារិកេន ភិក្ខុនា សាទិតព្ពំ បកតត្តានំ ភិក្ខូនំ អភិវាទនំ, បច្ចុដ្ឋានំ, អញ្ជលិកម្មំ, សាមីចិកម្មំ, អាសនាភិហារោ, សេយ្យាភិហារោ, បាទោទកំ បាទបីឋំ, បាទកថលិកំ, បត្តចីវរបដិគ្គហណំ, នហានេ បិដ្ឋិបរិកម្មំ. យោ សាទិយេយ្យ, អាបត្តិ ទុក្កដស្ស. អនុជានាមិ, ភិក្ខវេ, មានត្តចារិកានំ ភិក្ខូនំ មិថុ យថាវុឌ្ឍំ អភិវាទនំ, បច្ចុដ្ឋានំ…បេ… នហានេ បិដ្ឋិបរិកម្មំ. អនុជានាមិ, ភិក្ខវេ, មានត្តចារិកានំ ភិក្ខូនំ បញ្ច យថាវុឌ្ឍំ – ឧបោសថំ, បវារណំ, វស្សិកសាដិកំ, ឱណោជនំ, ភត្តំ. តេន ហិ, ភិក្ខវេ, មានត្តចារិកានំ ភិក្ខូនំ វត្តំ បញ្ញបេស្សាមិ យថា មានត្តចារិកេហិ ភិក្ខូហិ វត្តិតព្ពំ.
៩១. ‘‘មានត្តចារិកេន ¶ ¶ , ភិក្ខវេ, ភិក្ខុនា សម្មា វត្តិតព្ពំ. តត្រាយំ សម្មាវត្តនា –
ន ឧបសម្បាទេតព្ពំ, ន និស្សយោ ទាតព្ពោ, ន សាមណេរោ ឧបដ្ឋាបេតព្ពោ, ន ភិក្ខុនោវាទកសម្មុតិ សាទិតព្ពា, សម្មតេនបិ ភិក្ខុនិយោ ន ឱវទិតព្ពា. យាយ អាបត្តិយា សង្ឃេន មានត្តំ ទិន្នំ ហោតិ សា អាបត្តិ ន អាបជ្ជិតព្ពា, អញ្ញា វា តាទិសិកា, តតោ វា បាបិដ្ឋតរា; កម្មំ ន គរហិតព្ពំ, កម្មិកា ន គរហិតព្ពា. ន បកតត្តស្ស ភិក្ខុនោ ឧបោសថោ ឋបេតព្ពោ, ន បវារណា ឋបេតព្ពា, ន សវចនីយំ កាតព្ពំ, ន អនុវាទោ បដ្ឋបេតព្ពោ, ន ឱកាសោ ការេតព្ពោ, ន ចោទេតព្ពោ, ន សារេតព្ពោ, ន ភិក្ខូហិ សម្បយោជេតព្ពំ.
‘‘ន, ភិក្ខវេ, មានត្តចារិកេន ភិក្ខុនា បកតត្តស្ស ភិក្ខុនោ បុរតោ គន្តព្ពំ, ន បុរតោ និសីទិតព្ពំ. យោ ហោតិ សង្ឃស្ស អាសនបរិយន្តោ សេយ្យាបរិយន្តោ វិហារបរិយន្តោ សោ តស្ស បទាតព្ពោ. តេន ច សោ សាទិតព្ពោ.
‘‘ន, ភិក្ខវេ, មានត្តចារិកេន ភិក្ខុនា បកតត្តេន ភិក្ខុនា បុរេសមណេន វា បច្ឆាសមណេន វា កុលានិ ឧបសង្កមិតព្ពានិ, ន អារញ្ញិកង្គំ សមាទាតព្ពំ, ន បិណ្ឌបាតិកង្គំ សមាទាតព្ពំ, ន ច តប្បច្ចយា បិណ្ឌបាតោ នីហរាបេតព្ពោ – មា មំ ជានិំសូតិ.
‘‘មានត្តចារិកេន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុនា អាគន្តុកេន អារោចេតព្ពំ, អាគន្តុកស្ស អារោចេតព្ពំ, ឧបោសថេ អារោចេតព្ពំ, បវារណាយ អារោចេតព្ពំ ¶ ¶ , ទេវសិកំ អារោចេតព្ពំ. សចេ គិលានោ ហោតិ, ទូតេនបិ អារោចេតព្ពំ.
‘‘ន, ភិក្ខវេ, មានត្តចារិកេន ភិក្ខុនា សភិក្ខុកា អាវាសា អភិក្ខុកោ អាវាសោ គន្តព្ពោ, អញ្ញត្រ សង្ឃេន, អញ្ញត្រ អន្តរាយា.
‘‘ន, ភិក្ខវេ, មានត្តចារិកេន ភិក្ខុនា សភិក្ខុកា អាវាសា អភិក្ខុកោ អនាវាសោ គន្តព្ពោ, អញ្ញត្រ សង្ឃេន, អញ្ញត្រ អន្តរាយា.
‘‘ន ¶ , ភិក្ខវេ, មានត្តចារិកេន ភិក្ខុនា សភិក្ខុកា អាវាសា អភិក្ខុកោ អាវាសោ វា អនាវាសោ វា គន្តព្ពោ, អញ្ញត្រ សង្ឃេន, អញ្ញត្រ អន្តរាយា.
‘‘ន, ភិក្ខវេ, មានត្តចារិកេន ភិក្ខុនា សភិក្ខុកា អនាវាសា អភិក្ខុកោ អាវាសោ គន្តព្ពោ…បេ… អភិក្ខុកោ អនាវាសោ គន្តព្ពោ…បេ… អភិក្ខុកោ អាវាសោ វា អនាវាសោ វា គន្តព្ពោ, អញ្ញត្រ សង្ឃេន, អញ្ញត្រ អន្តរាយា.
‘‘ន, ភិក្ខវេ, មានត្តចារិកេន ភិក្ខុនា សភិក្ខុកា អាវាសា វា អនាវាសា វា អភិក្ខុកោ អាវាសោ គន្តព្ពោ…បេ… អភិក្ខុកោ អនាវាសោ គន្តព្ពោ…បេ… អភិក្ខុកោ អាវាសោ វា អនាវាសោ វា គន្តព្ពោ, អញ្ញត្រ សង្ឃេន, អញ្ញត្រ អន្តរាយា.
‘‘ន, ភិក្ខវេ, មានត្តចារិកេន ភិក្ខុនា សភិក្ខុកា អាវាសា សភិក្ខុកោ អាវាសោ គន្តព្ពោ…បេ… សភិក្ខុកោ អនាវាសោ គន្តព្ពោ…បេ… សភិក្ខុកោ អាវាសោ វា អនាវាសោ វា គន្តព្ពោ, យត្ថស្សុ ភិក្ខូ នានាសំវាសកា, អញ្ញត្រ សង្ឃេន, អញ្ញត្រ អន្តរាយា.
‘‘ន ភិក្ខវេ ¶ , មានត្តចារិកេន ភិក្ខុនា សភិក្ខុកា អនាវាសា សភិក្ខុកោ អាវាសោ គន្តព្ពោ…បេ… សភិក្ខុកោ អនាវាសោ គន្តព្ពោ…បេ… សភិក្ខុកោ អាវាសោ វា អនាវាសោ វា គន្តព្ពោ, យត្ថស្សុ ភិក្ខូ នានាសំវាសកា, អញ្ញត្រ សង្ឃេន, អញ្ញត្រ អន្តរាយា.
‘‘ន, ភិក្ខវេ, មានត្តចារិកេន ភិក្ខុនា សភិក្ខុកា អាវាសា វា អនាវាសា វា សភិក្ខុកោ អាវាសោ គន្តព្ពោ…បេ… សភិក្ខុកោ អនាវាសោ គន្តព្ពោ…បេ… សភិក្ខុកោ ¶ អាវាសោ វា អនាវាសោ វា គន្តព្ពោ ¶ , យត្ថស្សុ ភិក្ខូ នានាសំវាសកា, អញ្ញត្រ សង្ឃេន, អញ្ញត្រ អន្តរាយា.
‘‘គន្តព្ពោ, ភិក្ខវេ មានត្តចារិកេន ភិក្ខុនា សភិក្ខុកា អាវាសា សភិក្ខុកោ អាវាសោ…បេ… សភិក្ខុកោ អនាវាសោ…បេ… សភិក្ខុកោ អាវាសោ វា អនាវាសោ វា, យត្ថស្សុ ភិក្ខូ សមានសំវាសកា, យំ ជញ្ញា សក្កោមិ អជ្ជេវ គន្តុន្តិ.
‘‘គន្តព្ពោ ¶ , ភិក្ខវេ, មានត្តចារិកេន ភិក្ខុនា សភិក្ខុកា អនាវាសា សភិក្ខុកោ អាវាសោ…បេ… សភិក្ខុកោ អនាវាសោ…បេ… សភិក្ខុកោ អាវាសោ វា អនាវាសោ វា, យត្ថស្សុ ភិក្ខូ សមានសំវាសកា, យំ ជញ្ញា សក្កោមិ អជ្ជេវ គន្តុន្តិ.
‘‘គន្តព្ពោ, ភិក្ខវេ, មានត្តចារិកេន ភិក្ខុនា សភិក្ខុកា អាវាសា វា អនាវាសា វា សភិក្ខុកោ អាវាសោ…បេ… សភិក្ខុកោ អនាវាសោ…បេ… សភិក្ខុកោ អាវាសោ វា អនាវាសោ វា, យត្ថស្សុ ភិក្ខូ សមានសំវាសកា, យំ ជញ្ញា សក្កោមិ អជ្ជេវ គន្តុន្តិ.
‘‘ន ¶ , ភិក្ខវេ, មានត្តចារិកេន ភិក្ខុនា បកតត្តេន ភិក្ខុនា សទ្ធិំ ឯកច្ឆន្នេ អាវាសេ វត្ថព្ពំ, ន ឯកច្ឆន្នេ អនាវាសេ វត្ថព្ពំ, ន ឯកច្ឆន្នេ អាវាសេ វា អនាវាសេ វា វត្ថព្ពំ. បកតត្តំ ភិក្ខុំ ទិស្វា អាសនា វុដ្ឋាតព្ពំ. បកតត្តោ ភិក្ខុ អាសនេន និមន្តេតព្ពោ. ន បកតត្តេន ភិក្ខុនា សទ្ធិំ ឯកាសនេ និសីទិតព្ពំ, ន នីចេ អាសនេ និសិន្នេ ឧច្ចេ អាសនេ និសីទិតព្ពំ, ន ឆមាយំ និសិន្នេ អាសនេ និសីទិតព្ពំ; ន ឯកចង្កមេ ចង្កមិតព្ពំ, ន នីចេ ចង្កមេ ចង្កមន្តេ ឧច្ចេ ចង្កមេ ចង្កមិតព្ពំ, ន ឆមាយំ ចង្កមន្តេ ចង្កមេ ចង្កមិតព្ពំ.
‘‘ន, ភិក្ខវេ, មានត្តចារិកេន ភិក្ខុនា បារិវាសិកេន ភិក្ខុនា សទ្ធិំ…បេ… មូលាយបដិកស្សនារហេន ភិក្ខុនា សទ្ធិំ…បេ… មានត្តារហេន ភិក្ខុនា សទ្ធិំ…បេ… មានត្តចារិកេន វុឌ្ឍតរេន ភិក្ខុនា សទ្ធិំ…បេ… អព្ភានារហេន ភិក្ខុនា សទ្ធិំ ឯកច្ឆន្នេ អាវាសេ វត្ថព្ពំ, ន ឯកច្ឆន្នេ អនាវាសេ វត្ថព្ពំ, ន ឯកច្ឆន្នេ អាវាសេ វា អនាវាសេ វា វត្ថព្ពំ; ន ឯកាសនេ និសីទិតព្ពំ, ន នីចេ អាសនេ និសិន្នេ ឧច្ចេ អាសនេ និសីទិតព្ពំ, ន ឆមាយំ និសិន្នេ អាសនេ និសីទិតព្ពំ; ន ឯកចង្កមេ ចង្កមិតព្ពំ ¶ , ន នីចេ ចង្កមេ ចង្កមន្តេ ឧច្ចេ ចង្កមេ ចង្កមិតព្ពំ, ន ឆមាយំ ចង្កមន្តេ ចង្កមេ ចង្កមិតព្ពំ.
[មហាវ. ៣៩៣] ‘‘មានត្តចារិកចតុត្ថោ ចេ, ភិក្ខវេ, បរិវាសំ ទទេយ្យ, មូលាយ ¶ បដិកស្សេយ្យ, មានត្តំ ទទេយ្យ, តំវីសោ អព្ភេយ្យ, អកម្មំ, ន ច ករណីយ’’ន្តិ.
៩២. អថ ខោ អាយស្មា ឧបាលិ យេន ភគវា តេនុបសង្កមិ, ឧបសង្កមិត្វា ភគវន្តំ អភិវាទេត្វា ឯកមន្តំ និសីទិ. ឯកមន្តំ និសិន្នោ ខោ អាយស្មា ឧបាលិ ភគវន្តំ ឯតទវោច – ‘‘កតិ នុ ខោ, ភន្តេ, មានត្តចារិកស្ស ភិក្ខុនោ រត្តិច្ឆេទា’’តិ? ‘‘ចត្តារោ ខោ ¶ , ឧបាលិ, មានត្តចារិកស្ស ភិក្ខុនោ រត្តិច្ឆេទា. សហវាសោ, វិប្បវាសោ, អនារោចនា, ឩនេ គណេ ចរណំ [ចរណន្តិ (ក.)] – ឥមេ ខោ, ឧបាលិ, ចត្តារោ មានត្តចារិកស្ស ភិក្ខុនោ រត្តិច្ឆេទា’’តិ.
៩៣. តេន ខោ បន សមយេន សាវត្ថិយំ មហាភិក្ខុសង្ឃោ សន្និបតិតោ ហោតិ. ន សក្កោន្តិ មានត្តចារិកា ភិក្ខូ មានត្តំ សោធេតុំ. ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ. ‘‘អនុជានាមិ, ភិក្ខវេ, មានត្តំ និក្ខិបិតុំ. ឯវញ្ច បន, ភិក្ខវេ, និក្ខិបិតព្ពំ. តេន មានត្តចារិកេន ភិក្ខុនា ឯកំ ភិក្ខុំ ឧបសង្កមិត្វា ឯកំសំ ឧត្តរាសង្គំ ករិត្វា ឧក្កុដិកំ និសីទិត្វា អញ្ជលិំ បគ្គហេត្វា ឯវមស្ស វចនីយោ – ‘មានត្តំ និក្ខិបាមី’តិ. និក្ខិត្តំ ហោតិ មានត្តំ. ‘វត្តំ និក្ខិបាមី’តិ. និក្ខិត្តំ ហោតិ មានត្ត’’ន្តិ.
៩៤. តេន ខោ បន សមយេន សាវត្ថិយា ភិក្ខូ តហំ តហំ បក្កមិំសុ ¶ . សក្កោន្តិ មានត្តចារិកា ភិក្ខូ មានត្តំ សោធេតុំ. ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ. ‘‘អនុជានាមិ, ភិក្ខវេ, មានត្តំ សមាទិយិតុំ. ឯវញ្ច បន, ភិក្ខវេ, សមាទិយិតព្ពំ. តេន មានត្តចារិកេន ភិក្ខុនា ឯកំ ភិក្ខុំ ឧបសង្កមិត្វា ឯកំសំ ឧត្តរាសង្គំ ករិត្វា ឧក្កុដិកំ និសីទិត្វា អញ្ជលិំ បគ្គហេត្វា, ឯវមស្ស វចនីយោ – ‘មានត្តំ សមាទិយាមី’តិ. សមាទិន្នំ ហោតិ មានត្តំ. ‘វត្តំ សមាទិយាមី’តិ. សមាទិន្នំ ហោតិ មានត្ត’’ន្តិ.
មានត្តចារិកវត្តំ និដ្ឋិតំ.
៥. អព្ភានារហវត្តំ
៩៥. តេន ¶ ខោ បន សមយេន អព្ភានារហា ភិក្ខូ សាទិយន្តិ បកតត្តានំ ភិក្ខូនំ អភិវាទនំ បច្ចុដ្ឋានំ…បេ… នហានេ បិដ្ឋិបរិកម្មំ. យេ តេ ភិក្ខូ អប្បិច្ឆា…បេ… តេ ឧជ្ឈាយន្តិ ខិយ្យន្តិ វិបាចេន្តិ – ‘‘កថញ្ហិ នាម អព្ភានារហា ភិក្ខូ សាទិយិស្សន្តិ បកតត្តានំ ភិក្ខូនំ អភិវាទនំ បច្ចុដ្ឋានំ…បេ… នហានេ បិដ្ឋិបរិកម្ម’’ន្តិ! អថ ខោ តេ ភិក្ខូ ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ.
អថ ខោ ភគវា ឯតស្មិំ និទានេ ឯតស្មិំ បករណេ ភិក្ខុសង្ឃំ សន្និបាតាបេត្វា ភិក្ខូ បដិបុច្ឆិ – ‘‘សច្ចំ កិរ, ភិក្ខវេ, អព្ភានារហា ភិក្ខូ សាទិយន្តិ បកតត្តានំ ភិក្ខូនំ អភិវាទនំ បច្ចុដ្ឋានំ…បេ… នហានេ បិដ្ឋិបរិកម្មន្តិ? ‘‘សច្ចំ ភគវា’’តិ. វិគរហិ ពុទ្ធោ ¶ ភគវា – ‘‘អននុច្ឆវិកំ…បេ… កថញ្ហិ នាម, ភិក្ខវេ, អព្ភានារហា ភិក្ខូ សាទិយិស្សន្តិ បកតត្តានំ ភិក្ខូនំ អភិវាទនំ បច្ចុដ្ឋានំ…បេ… នហានេ បិដ្ឋិបរិកម្មំ ¶ ! នេតំ, ភិក្ខវេ, អប្បសន្នានំ វា បសាទាយ…បេ… វិគរហិត្វា…បេ… ធម្មិំ កថំ កត្វា ភិក្ខូ អាមន្តេសិ – ‘‘ន, ភិក្ខវេ, អព្ភានារហេន ភិក្ខុនា សាទិតព្ពំ បកតត្តានំ ភិក្ខូនំ អភិវាទនំ បច្ចុបដ្ឋានំ…បេ… នហានេ បិដ្ឋិបរិកម្មំ. យោ សាទិយេយ្យ, អាបត្តិ ទុក្កដស្ស. អនុជានាមិ, ភិក្ខវេ, អព្ភានារហានំ ភិក្ខូនំ មិថុ យថាវុឌ្ឍំ អភិវាទនំ បច្ចុដ្ឋានំ…បេ… នហានេ បិដ្ឋិបរិកម្មំ. អនុជានាមិ, ភិក្ខវេ, អព្ភានារហានំ ភិក្ខូនំ បញ្ច យថាវុឌ្ឍំ – ឧបោសថំ, បវារណំ, វស្សិកសាដិកំ, ឱណោជនំ, ភត្តំ. តេន ហិ, ភិក្ខវេ, អព្ភានារហានំ ភិក្ខូនំ វត្តំ បញ្ញាបេស្សាមិ យថា អព្ភានារហេហិ ភិក្ខូហិ វត្តិតព្ពំ.
៩៦. ‘‘អព្ភានារហេន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុនា សម្មា វត្តិតព្ពំ. តត្រាយំ សម្មាវត្តនា –
ន ឧបសម្បាទេតព្ពំ…បេ… (យថា ហេដ្ឋា, តថា វិត្ថារេតព្ពំ,) ន ភិក្ខូហិ សម្បយោជេតព្ពំ.
‘‘ន, ភិក្ខវេ, អព្ភានារហេន ភិក្ខុនា បកតត្តស្ស ភិក្ខុនោ បុរតោ គន្តព្ពំ, ន បុរតោ និសីទិតព្ពំ. យោ ហោតិ សង្ឃស្ស អាសនបរិយន្តោ សេយ្យាបរិយន្តោ វិហារបរិយន្តោ សោ តស្ស បទាតព្ពោ. តេន ច សោ សាទិតព្ពោ.
‘‘ន ¶ , ភិក្ខវេ, អព្ភានារហេន ភិក្ខុនា ¶ បកតត្តេន ភិក្ខុនា បុរេសមណេន វា បច្ឆាសមណេន វា កុលានិ ឧបសង្កមិតព្ពានិ; ន អារញ្ញិកង្គំ សមាទាតព្ពំ; ន បិណ្ឌបាតិកង្គំ សមាទាតព្ពំ; ន ច តប្បច្ចយា បិណ្ឌបាតោ នីហរាបេតព្ពោ – មា មំ ជានិំសូតិ.
‘‘ន, ភិក្ខវេ, អព្ភានារហេន ភិក្ខុនា សភិក្ខុកា អាវាសា អភិក្ខុកោ អាវាសោ គន្តព្ពោ, អញ្ញត្រ បកតត្តេន, អញ្ញត្រ អន្តរាយា.
‘‘ន, ភិក្ខវេ, អព្ភានារហេន ភិក្ខុនា សភិក្ខុកា អាវាសា អភិក្ខុកោ អនាវាសោ គន្តព្ពោ, អញ្ញត្រ បកតត្តេន, អញ្ញត្រ អន្តរាយា…បេ…. (យថា ហេដ្ឋា, តថា វិត្ថារេតព្ពា.)
‘‘គន្តព្ពោ ¶ , ភិក្ខវេ, អព្ភានារហេន ភិក្ខុនា សភិក្ខុកា អាវាសា…បេ… អនាវាសា…បេ… អាវាសា វា អនាវាសា វា សភិក្ខុកោ ¶ អាវាសោ…បេ… សភិក្ខុកោ អនាវាសោ…បេ… សភិក្ខុកោ អាវាសោ វា អនាវាសោ វា, យត្ថស្សុ ភិក្ខូ សមានសំវាសកា, យំ ជញ្ញា សក្កោមិ អជ្ជេវ គន្តុន្តិ.
‘‘ន, ភិក្ខវេ, អព្ភានារហេន ភិក្ខុនា បកតត្តេន ភិក្ខុនា សទ្ធិំ ឯកច្ឆន្នេ អាវាសេ វត្ថព្ពំ, ន ឯកច្ឆន្នេ អនាវាសេ វត្ថព្ពំ, ន ឯកច្ឆន្នេ អាវាសេ វា អនាវាសេ វា វត្ថព្ពំ; បកតត្តំ ភិក្ខុំ ទិស្វា អាសនា វុដ្ឋាតព្ពំ, បកតត្តោ ភិក្ខុ អាសនេន និមន្តេតព្ពោ; ន បកតត្តេន ភិក្ខុនា សទ្ធិំ ឯកាសនេ និសីទិតព្ពំ, ន នីចេ អាសនេ និសិន្នេ ឧច្ចេ អាសនេ និសីទិតព្ពំ, ន ឆមាយំ និសិន្នេ អាសនេ និសីទិតព្ពំ; ន ឯកចង្កមេ ចង្កមិតព្ពំ, ន នីចេ ចង្កមេ ¶ ចង្កមន្តេ ឧច្ចេ ចង្កមេ ចង្កមិតព្ពំ, ន ឆមាយំ ចង្កមន្តេ ចង្កមេ ចង្កមិតព្ពំ.
‘‘ន, ភិក្ខវេ, អព្ភានារហេន ភិក្ខុនា បារិវាសិកេន ភិក្ខុនា សទ្ធិំ…បេ… មូលាយបដិកស្សនារហេន ភិក្ខុនា សទ្ធិំ…បេ… មានត្តារហេន ភិក្ខុនា សទ្ធិំ…បេ… មានត្តចារិកេន ភិក្ខុនា សទ្ធិំ…បេ… អព្ភានារហេន វុឌ្ឍតរេន ភិក្ខុនា សទ្ធិំ ឯកច្ឆន្នេ អាវាសេ វត្ថព្ពំ, ន ឯកច្ឆន្នេ អនាវាសេ វត្ថព្ពំ; ន ឯកច្ឆន្នេ អាវាសេ វា អនាវាសេ វា វត្ថព្ពំ; ន ឯកាសនេ និសីទិតព្ពំ, ន នីចេ អាសនេ និសិន្នេ ឧច្ចេ អាសនេ និសីទិតព្ពំ, ន ឆមាយំ និសិន្នេ អាសនេ និសីទិតព្ពំ; ន ឯកចង្កមេ ចង្កមិតព្ពំ ¶ , ន នីចេ ចង្កមេ ចង្កមន្តេ ឧច្ចេ ចង្កមេ ចង្កមិតព្ពំ, ន ឆមាយំ ចង្កមន្តេ ចង្កមេ ចង្កមិតព្ពំ.
[មហាវ. ៣៩៣] ‘‘អព្ភានារហចតុត្ថោ ចេ, ភិក្ខវេ, បរិវាសំ ទទេយ្យ, មូលាយ បដិកស្សេយ្យ, មានត្តំ ទទេយ្យ, តំវីសោ អព្ភេយ្យ, អកម្មំ, ន ច ករណីយ’’ន្តិ.
អព្ភានារហវត្តំ និដ្ឋិតំ.
បារិវាសិកក្ខន្ធកោ ទុតិយោ.
ឥមម្ហិ ខន្ធកេ វត្ថូ បញ្ច.
តស្សុទ្ទានំ –
បារិវាសិកា ¶ សាទេន្តិ, បកតត្តាន ភិក្ខុនំ;
អភិវាទនំ បច្ចុដ្ឋានំ, អញ្ជលិញ្ច សាមីចិយំ.
អាសនំ ¶ សេយ្យាភិហារំ, បាទោ បីឋំ កថលិកំ;
បត្តំ នហានេ បរិកម្មំ, ឧជ្ឈាយន្តិ ច បេសលា.
ទុក្កដំ សាទិយន្តស្ស, មិថុ បញ្ច យថាវុឌ្ឍំ [បុនាបរេ (ក.)];
ឧបោសថំ បវារណំ, វស្សិកោណោជភោជនំ.
សម្មា ច វត្តនា តត្ថ, បកតត្តស្ស គច្ឆន្តំ;
យោ ច ហោតិ បរិយន្តោ, បុរេ បច្ឆា តថេវ ច [ន បុរេ បច្ឆាសមណេន (សី. ស្យា.)].
អារញ្ញបិណ្ឌនីហារោ, អាគន្តុកេ ឧបោសថេ;
បវារណាយ ទូតេន, គន្តព្ពោ ច សភិក្ខុកោ.
ឯកច្ឆន្នេ ¶ ច វុដ្ឋានំ, តថេវ ច និមន្តយេ;
អាសនេ នីចេ ចង្កមេ, ឆមាយំ ចង្កមេន ច.
វុឌ្ឍតរេន អកម្មំ, រត្តិច្ឆេទា ច សោធនា;
និក្ខិបនំ សមាទានំ, វត្តំវ បារិវាសិកេ [រត្តិ វា បារិវាសិកេ (ក.), ញាតព្ពំ បារិវាសិកា (សី. ស្យា.)].
មូលាយ ¶ មានត្តារហា, តថា មានត្តចារិកា;
អព្ភានារហេ នយោ ចាបិ, សម្ភេទំ នយតោ [សម្ភេទនយតោ (ស្យា.)] បុន.
បារិវាសិកេសុ តយោ, ចតុ មានត្តចារិកេ;
ន សមេន្តិ រត្តិច្ឆេទេសុ [រត្តិច្ឆេទេ (ឥតិបិ), រត្តិច្ឆេទា (ស្យា.)], មានត្តេសុ ច ទេវសិ;
ទ្វេ កម្មា សទិសា សេសា, តយោ កម្មា សមាសមាតិ [សមា មតាតិ (សី.)].
បារិវាសិកក្ខន្ធកំ និដ្ឋិតំ.
៣. សមុច្ចយក្ខន្ធកំ
១. សុក្កវិស្សដ្ឋិ
៩៧. តេន ¶ ¶ ¶ ¶ សមយេន ពុទ្ធោ ភគវា សាវត្ថិយំ វិហរតិ ជេតវនេ អនាថបិណ្ឌិកស្ស អារាមេ. តេន ខោ បន សមយេន អាយស្មា ឧទាយី ឯកំ អាបត្តិំ អាបន្នោ ហោតិ សញ្ចេតនិកំ សុក្កវិស្សដ្ឋិំ អប្បដិច្ឆន្នំ. សោ ភិក្ខូនំ អារោចេសិ – ‘‘អហំ, អាវុសោ, ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជិំ សញ្ចេតនិកំ សុក្កវិស្សដ្ឋិំ អប្បដិច្ឆន្នំ. កថំ នុ ខោ មយា បដិបជ្ជិតព្ព’’ន្តិ? ភគវតោ [តេ ភិក្ខូ ភគវតោ (ស្យា.)] ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ. ‘‘តេន ហិ, ភិក្ខវេ, សង្ឃោ ឧទាយិស្ស ភិក្ខុនោ ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា អប្បដិច្ឆន្នាយ ឆារត្តំ មានត្តំ ទេតុ. ឯវញ្ច បន, ភិក្ខវេ, ទាតព្ពំ –
អប្បដិច្ឆន្នមានត្តំ
៩៨. ‘‘តេន, ភិក្ខវេ, ឧទាយិនា ភិក្ខុនា សង្ឃំ ឧបសង្កមិត្វា ឯកំសំ ឧត្តរាសង្គំ ករិត្វា វុឌ្ឍានំ ភិក្ខូនំ បាទេ វន្ទិត្វា ឧក្កុដិកំ និសីទិត្វា អញ្ជលិំ បគ្គហេត្វា ឯវមស្ស វចនីយោ – ‘អហំ, ភន្តេ, ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជិំ សញ្ចេតនិកំ សុក្កវិស្សដ្ឋិំ អប្បដិច្ឆន្នំ. សោហំ, ភន្តេ, សង្ឃំ ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា អប្បដិច្ឆន្នាយ ឆារត្តំ មានត្តំ យាចាមិ. អហំ, ភន្តេ, ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជិំ សញ្ចេតនិកំ សុក្កវិស្សដ្ឋិំ អប្បដិច្ឆន្នំ. ទុតិយម្បិ, សោហំ [ទុតិយម្បិ (សី. ក.)] ភន្តេ, សង្ឃំ ឯកិស្សា អាបត្តិយា ¶ សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា អប្បដិច្ឆន្នាយ ឆារត្តំ មានត្តំ យាចាមិ. អហំ, ភន្តេ, ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជិំ សញ្ចេតនិកំ សុក្កវិស្សដ្ឋិំ អប្បដិច្ឆន្នំ. តតិយម្បិ សោហំ [តតិយម្បិ (សី. ក.)], ភន្តេ, សង្ឃំ ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា អប្បដិច្ឆន្នាយ ឆារត្តំ មានត្តំ យាចាមី’តិ. ‘‘ព្យត្តេន ភិក្ខុនា បដិពលេន សង្ឃោ ញាបេតព្ពោ –
៩៩. ‘‘សុណាតុ ¶ មេ, ភន្តេ, សង្ឃោ. អយំ ឧទាយី ភិក្ខុ ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជិ សញ្ចេតនិកំ សុក្កវិស្សដ្ឋិំ អប្បដិច្ឆន្នំ. សោ សង្ឃំ ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា អប្បដិច្ឆន្នាយ ឆារត្តំ មានត្តំ យាចតិ. យទិ សង្ឃស្ស បត្តកល្លំ, សង្ឃោ ឧទាយិស្ស ភិក្ខុនោ ឯកិស្សា ¶ អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា ¶ អប្បដិច្ឆន្នាយ ឆារត្តំ មានត្តំ ទទេយ្យ. ឯសា ញត្តិ.
‘‘សុណាតុ មេ, ភន្តេ, សង្ឃោ. អយំ ឧទាយី ភិក្ខុ ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជិ សញ្ចេតនិកំ សុក្កវិស្សដ្ឋិំ អប្បដិច្ឆន្នំ. សោ សង្ឃំ ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា អប្បដិច្ឆន្នាយ ឆារត្តំ មានត្តំ យាចតិ. សង្ឃោ ឧទាយិស្ស ភិក្ខុនោ ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា អប្បដិច្ឆន្នាយ ឆារត្តំ មានត្តំ ទេតិ. យស្សាយស្មតោ ខមតិ ឧទាយិស្ស ភិក្ខុនោ ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា អប្បដិច្ឆន្នាយ ឆារត្តំ មានត្តស្ស ទានំ, សោ តុណ្ហស្ស ¶ ; យស្ស នក្ខមតិ, សោ ភាសេយ្យ.
‘‘ទុតិយម្បិ ឯតមត្ថំ វទាមិ – សុណាតុ មេ, ភន្តេ, សង្ឃោ. អយំ ឧទាយី ភិក្ខុ ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជិ សញ្ចេតនិកំ សុក្កវិស្សដ្ឋិំ អប្បដិច្ឆន្នំ. សោ សង្ឃំ ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា អប្បដិច្ឆន្នាយ ឆារត្តំ មានត្តំ យាចតិ. សង្ឃោ ឧទាយិស្ស ភិក្ខុនោ ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា អប្បដិច្ឆន្នាយ ឆារត្តំ មានត្តំ ទេតិ. យស្សាយស្មតោ ខមតិ ឧទាយិស្ស ភិក្ខុនោ ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា អប្បដិច្ឆន្នាយ ឆារត្តំ មានត្តស្ស ទានំ, សោ តុណ្ហស្ស; យស្ស នក្ខមតិ, សោ ភាសេយ្យ.
‘‘តតិយម្បិ ឯតមត្ថំ វទាមិ – សុណាតុ មេ, ភន្តេ, សង្ឃោ. អយំ ឧទាយី ភិក្ខុ ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជិ សញ្ចេតនិកំ សុក្កវិស្សដ្ឋិំ អប្បដិច្ឆន្នំ. សោ សង្ឃំ ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា អប្បដិច្ឆន្នាយ ឆារត្តំ មានត្តំ យាចតិ. សង្ឃោ ឧទាយិស្ស ភិក្ខុនោ ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា អប្បដិច្ឆន្នាយ ឆារត្តំ មានត្តំ ទេតិ. យស្សាយស្មតោ ខមតិ ឧទាយិស្ស ភិក្ខុនោ ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា អប្បដិច្ឆន្នាយ ឆារត្តំ មានត្តស្ស ទានំ, សោ តុណ្ហស្ស; យស្ស នក្ខមតិ, សោ ភាសេយ្យ.
‘‘ទិន្នំ ¶ សង្ឃេន ឧទាយិស្ស ភិក្ខុនោ ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា អប្បដិច្ឆន្នាយ ឆារត្តំ មានត្តំ. ខមតិ សង្ឃស្ស, តស្មា តុណ្ហី, ឯវមេតំ ធារយាមី’’តិ ¶ .
អប្បដិច្ឆន្នអព្ភានំ
១០០. សោ ¶ ចិណ្ណមានត្តោ ភិក្ខូនំ អារោចេសិ – ‘‘អហំ, អាវុសោ, ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជិំ សញ្ចេតនិកំ សុក្កវិស្សដ្ឋិំ អប្បដិច្ឆន្នំ. សោហំ សង្ឃំ ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា អប្បដិច្ឆន្នាយ ឆារត្តំ មានត្តំ យាចិំ. តស្ស មេ សង្ឃោ ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា អប្បដិច្ឆន្នាយ ឆារត្តំ មានត្តំ អទាសិ. សោហំ ចិណ្ណមានត្តោ. កថំ នុ ខោ មយា បដិបជ្ជិតព្ព’’ន្តិ? ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ. ‘‘តេន ហិ, ភិក្ខវេ, សង្ឃោ ឧទាយិំ ភិក្ខុំ អព្ភេតុ. ឯវញ្ច បន, ភិក្ខវេ, អព្ភេតព្ពោ –
តេន, ភិក្ខវេ, ឧទាយិនា ភិក្ខុនា សង្ឃំ ឧបសង្កមិត្វា ឯកំសំ ឧត្តរាសង្គំ ករិត្វា វុឌ្ឍានំ ភិក្ខូនំ បាទេ វន្ទិត្វា ឧក្កុដិកំ និសីទិត្វា អញ្ជលិំ បគ្គហេត្វា ឯវមស្ស វចនីយោ – ‘‘អហំ ភន្តេ ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជិំ សញ្ចេតនិកំ សុក្កវិស្សដ្ឋិំ អប្បដិច្ឆន្នំ, សោហំ សង្ឃំ ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា អប្បដិច្ឆន្នាយ ឆារត្តំ មានត្តំ យាចិំ. តស្ស មេ សង្ឃោ ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា អប្បដិច្ឆន្នាយ ឆារត្តំ មានត្តំ អទាសិ. សោហំ, ភន្តេ, ចិណ្ណមានត្តោ សង្ឃំ អព្ភានំ យាចាមិ.
‘‘អហំ, ភន្តេ, ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជិំ សញ្ចេតនិកំ សុក្កវិស្សដ្ឋិំ អប្បដិច្ឆន្នំ. សោហំ ¶ សង្ឃំ ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា អប្បដិច្ឆន្នាយ ឆារត្តំ មានត្តំ យាចិំ. តស្ស មេ សង្ឃោ ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា អប្បដិច្ឆន្នាយ ឆារត្តំ មានត្តំ អទាសិ. សោហំ ចិណ្ណមានត្តោ ទុតិយម្បិ, ភន្តេ, សង្ឃំ អព្ភានំ យាចាមិ.
‘‘អហំ, ភន្តេ, ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជិំ សញ្ចេតនិកំ សុក្កវិស្សដ្ឋិំ អប្បដិច្ឆន្នំ. សោហំ សង្ឃំ ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា អប្បដិច្ឆន្នាយ ឆារត្តំ មានត្តំ យាចិំ. តស្ស មេ សង្ឃោ ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា អប្បដិច្ឆន្នាយ ឆារត្តំ មានត្តំ អទាសិ. សោហំ ចិណ្ណមានត្តោ តតិយម្បិ, ភន្តេ, សង្ឃំ អព្ភានំ យាចាមីតិ. ព្យត្តេន ភិក្ខុនា បដិពលេន សង្ឃោ ¶ ញាបេតព្ពោ –
១០១. ‘‘សុណាតុ ¶ មេ, ភន្តេ, សង្ឃោ. អយំ ឧទាយី ភិក្ខុ ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជិ សញ្ចេតនិកំ សុក្កវិស្សដ្ឋិំ អប្បដិច្ឆន្នំ. សោ សង្ឃំ ឯកិស្សា អាបត្តិយា ¶ សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា អប្បដិច្ឆន្នាយ ឆារត្តំ មានត្តំ យាចិ. សង្ឃោ ឧទាយិស្ស ភិក្ខុនោ ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា អប្បដិច្ឆន្នាយ ឆារត្តំ មានត្តំ អទាសិ. សោ ចិណ្ណមានត្តោ សង្ឃំ អព្ភានំ យាចតិ. យទិ សង្ឃស្ស បត្តកល្លំ, សង្ឃោ ឧទាយិំ ភិក្ខុំ អព្ភេយ្យ. ឯសា ញត្តិ.
‘‘សុណាតុ មេ, ភន្តេ, សង្ឃោ. អយំ ឧទាយី ភិក្ខុ ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជិ សញ្ចេតនិកំ សុក្កវិស្សដ្ឋិំ អប្បដិច្ឆន្នំ. សោ សង្ឃំ ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ ¶ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា អប្បដិច្ឆន្នាយ ឆារត្តំ មានត្តំ យាចិ. សង្ឃោ ឧទាយិស្ស ភិក្ខុនោ ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា អប្បដិច្ឆន្នាយ ឆារត្តំ មានត្តំ អទាសិ. សោ ចិណ្ណមានត្តោ សង្ឃំ អព្ភានំ យាចតិ. សង្ឃោ ឧទាយិំ ភិក្ខុំ អព្ភេតិ. យស្សាយស្មតោ ខមតិ ឧទាយិស្ស ភិក្ខុនោ អព្ភានំ, សោ តុណ្ហស្ស; យស្ស នក្ខមតិ, សោ ភាសេយ្យ.
‘‘ទុតិយម្បិ ឯតមត្ថំ វទាមិ – សុណាតុ មេ, ភន្តេ, សង្ឃោ. អយំ ឧទាយី ភិក្ខុ ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជិ សញ្ចេតនិកំ សុក្កវិស្សដ្ឋិំ អប្បដិច្ឆន្នំ. សោ សង្ឃំ ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា អប្បដិច្ឆន្នាយ ឆារត្តំ មានត្តំ យាចិ. សង្ឃោ ឧទាយិស្ស ភិក្ខុនោ ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា អប្បដិច្ឆន្នាយ ឆារត្តំ មានត្តំ អទាសិ. សោ ចិណ្ណមានត្តោ សង្ឃំ អព្ភានំ យាចតិ. សង្ឃោ ឧទាយិំ ភិក្ខុំ អព្ភេតិ. យស្សាយស្មតោ ខមតិ ឧទាយិស្ស ភិក្ខុនោ អព្ភានំ, សោ តុណ្ហស្ស; យស្ស នក្ខមតិ, សោ ភាសេយ្យ.
‘‘តតិយម្បិ ឯតមត្ថំ វទាមិ – សុណាតុ មេ, ភន្តេ, សង្ឃោ. អយំ ឧទាយី ភិក្ខុ ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជិ សញ្ចេតនិកំ សុក្កវិស្សដ្ឋិំ អប្បដិច្ឆន្នំ. សោ សង្ឃំ ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា អប្បដិច្ឆន្នាយ ឆារត្តំ មានត្តំ យាចិ. សង្ឃោ ឧទាយិស្ស ភិក្ខុនោ ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា អប្បដិច្ឆន្នាយ ឆារត្តំ មានត្តំ អទាសិ. សោ ចិណ្ណមានត្តោ ¶ សង្ឃំ អព្ភានំ យាចតិ. សង្ឃោ ឧទាយិំ ភិក្ខុំ អព្ភេតិ. យស្សាយស្មតោ ខមតិ ឧទាយិស្ស ភិក្ខុនោ អព្ភានំ, សោ តុណ្ហស្ស; យស្ស នក្ខមតិ, សោ ភាសេយ្យ.
‘‘អព្ភិតោ ¶ ¶ សង្ឃេន ឧទាយី ភិក្ខុ. ខមតិ សង្ឃស្ស, តស្មា តុណ្ហី, ឯវមេតំ ធារយាមី’’តិ.
ឯកាហប្បដិច្ឆន្នបរិវាសំ
១០២. តេន ខោ បន សមយេន អាយស្មា ឧទាយី ឯកំ អាបត្តិំ អាបន្នោ ហោតិ សញ្ចេតនិកំ សុក្កវិស្សដ្ឋិំ ឯកាហប្បដិច្ឆន្នំ. សោ ភិក្ខូនំ អារោចេសិ – ‘‘អហំ, អាវុសោ, ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជិំ សញ្ចេតនិកំ សុក្កវិស្សដ្ឋិំ ឯកាហប្បដិច្ឆន្នំ. កថំ នុ ខោ មយា បដិបជ្ជិតព្ព’’ន្តិ? ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ. ‘‘តេន ហិ, ភិក្ខវេ, សង្ឃោ ឧទាយិស្ស ភិក្ខុនោ ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា ឯកាហប្បដិច្ឆន្នាយ ឯកាហបរិវាសំ ទេតុ. ឯវញ្ច បន, ភិក្ខវេ, ទាតព្ពោ –
‘‘តេន, ភិក្ខវេ, ឧទាយិនា ភិក្ខុនា សង្ឃំ ឧបសង្កមិត្វា ឯកំសំ ឧត្តរាសង្គំ ករិត្វា វុឌ្ឍានំ ភិក្ខូនំ បាទេ វន្ទិត្វា ឧក្កុដិកំ និសីទិត្វា អញ្ជលិំ បគ្គហេត្វា ឯវមស្ស វចនីយោ – ‘អហំ, ភន្តេ, ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជិំ សញ្ចេតនិកំ សុក្កវិស្សដ្ឋិំ ឯកាហប្បដិច្ឆន្នំ. សោហំ, ភន្តេ, សង្ឃំ ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា ឯកាហប្បដិច្ឆន្នាយ ឯកាហបរិវាសំ យាចាមី’តិ. ទុតិយម្បិ យាចិតព្ពោ. តតិយម្បិ យាចិតព្ពោ. ‘‘ព្យត្តេន ¶ ភិក្ខុនា បដិពលេន សង្ឃោ ញាបេតព្ពោ –
១០៣. ‘‘សុណាតុ មេ, ភន្តេ, សង្ឃោ. អយំ ឧទាយី ភិក្ខុ ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជិ សញ្ចេតនិកំ សុក្កវិស្សដ្ឋិំ ឯកាហប្បដិច្ឆន្នំ. សោ សង្ឃំ ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា ឯកាហប្បដិច្ឆន្នាយ ឯកាហបរិវាសំ យាចតិ. យទិ សង្ឃស្ស បត្តកល្លំ, សង្ឃោ ឧទាយិស្ស ភិក្ខុនោ ¶ ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា ឯកាហប្បដិច្ឆន្នាយ ឯកាហបរិវាសំ ទទេយ្យ. ឯសា ញត្តិ.
‘‘សុណាតុ មេ, ភន្តេ, សង្ឃោ. អយំ ឧទាយី ភិក្ខុ ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជិ សញ្ចេតនិកំ សុក្កវិស្សដ្ឋិំ ឯកាហប្បដិច្ឆន្នំ. សោ សង្ឃំ ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា ឯកាហប្បដិច្ឆន្នាយ ឯកាហបរិវាសំ យាចតិ. សង្ឃោ ឧទាយិស្ស ភិក្ខុនោ ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា ឯកាហប្បដិច្ឆន្នាយ ឯកាហបរិវាសំ ទេតិ ¶ . យស្សាយស្មតោ ខមតិ ឧទាយិស្ស ភិក្ខុនោ ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា ¶ ឯកាហប្បដិច្ឆន្នាយ ឯកាហបរិវាសស្ស ទានំ, សោ តុណ្ហស្ស; យស្ស នក្ខមតិ, សោ ភាសេយ្យ.
‘‘ទុតិយម្បិ ឯតមត្ថំ វទាមិ…បេ… តតិយម្បិ ឯតមត្ថំ វទាមិ…បេ… ¶ .
‘‘ទិន្នោ សង្ឃេន ឧទាយិស្ស ភិក្ខុនោ ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា ឯកាហប្បដិច្ឆន្នាយ ឯកាហបរិវាសោ. ខមតិ សង្ឃស្ស, តស្មា តុណ្ហី, ឯវមេតំ ធារយាមី’’តិ.
ឯកាហប្បដិច្ឆន្នមានត្តំ
១០៤. សោ បរិវុត្ថបរិវាសោ ភិក្ខូនំ អារោចេសិ – ‘‘អហំ, អាវុសោ, ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជិំ សញ្ចេតនិកំ សុក្កវិស្សដ្ឋិំ ឯកាហប្បដិច្ឆន្នំ. សោហំ សង្ឃំ ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា ឯកាហប្បដិច្ឆន្នាយ ឯកាហបរិវាសំ យាចិំ. តស្ស មេ សង្ឃោ ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា ឯកាហប្បដិច្ឆន្នាយ ឯកាហបរិវាសំ អទាសិ. សោហំ បរិវុត្ថបរិវាសោ. កថំ នុ ខោ មយា បដិបជ្ជិតព្ព’’ន្តិ? ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ. ‘‘តេន ហិ, ភិក្ខវេ, សង្ឃោ ឧទាយិស្ស ភិក្ខុនោ ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា ឯកាហប្បដិច្ឆន្នាយ ឆារត្តំ មានត្តំ ទេតុ. ឯវញ្ច បន, ភិក្ខវេ, ទាតព្ពំ –
‘‘តេន, ភិក្ខវេ, ឧទាយិនា ភិក្ខុនា សង្ឃំ ឧបសង្កមិត្វា…បេ… ឯវមស្ស វចនីយោ – ‘អហំ, ភន្តេ, ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជិំ សញ្ចេតនិកំ សុក្កវិស្សដ្ឋិំ ¶ ឯកាហប្បដិច្ឆន្នំ. សោហំ សង្ឃំ ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា ឯកាហប្បដិច្ឆន្នាយ ឯកាហបរិវាសំ យាចិំ. តស្ស មេ សង្ឃោ ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា ឯកាហប្បដិច្ឆន្នាយ ឯកាហបរិវាសំ អទាសិ. សោហំ, ភន្តេ, បរិវុត្ថបរិវាសោ សង្ឃំ ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា ឯកាហប្បដិច្ឆន្នាយ ឆារត្តំ មានត្តំ យាចាមី’តិ. ទុតិយម្បិ យាចិតព្ពំ [យាចិតព្ពោ (សី. ឯវមុបរិបិ)]. តតិយម្បិ យាចិតព្ពំ [យាចិតព្ពោ (សី. ឯវមុបរិបិ)]. ព្យត្តេន ភិក្ខុនា បដិពលេន សង្ឃោ ញាបេតព្ពោ –
១០៥. ‘‘សុណាតុ ¶ មេ, ភន្តេ, សង្ឃោ. អយំ ឧទាយី ភិក្ខុ ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជិ សញ្ចេតនិកំ សុក្កវិស្សដ្ឋិំ ¶ ឯកាហប្បដិច្ឆន្នំ. សោ សង្ឃំ ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា ឯកាហប្បដិច្ឆន្នាយ ឯកាហបរិវាសំ យាចិ. សង្ឃោ ឧទាយិស្ស ភិក្ខុនោ ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា ¶ ឯកាហប្បដិច្ឆន្នាយ ឯកាហបរិវាសំ អទាសិ. សោ បរិវុត្ថបរិវាសោ សង្ឃំ ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា ឯកាហប្បដិច្ឆន្នាយ ឆារត្តំ មានត្តំ យាចតិ. យទិ សង្ឃស្ស បត្តកល្លំ, សង្ឃោ ឧទាយិស្ស ភិក្ខុនោ ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា ឯកាហប្បដិច្ឆន្នាយ ឆារត្តំ មានត្តំ ទទេយ្យ. ឯសា ញត្តិ.
‘‘សុណាតុ មេ, ភន្តេ, សង្ឃោ. អយំ ឧទាយី ភិក្ខុ ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជិ សញ្ចេតនិកំ សុក្កវិស្សដ្ឋិំ ឯកាហប្បដិច្ឆន្នំ. សោ សង្ឃំ ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា ¶ ឯកាហប្បដិច្ឆន្នាយ ឯកាហបរិវាសំ យាចិ. សង្ឃោ ឧទាយិស្ស ភិក្ខុនោ ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា ឯកាហប្បដិច្ឆន្នាយ ឯកាហបរិវាសំ អទាសិ. សោ បរិវុត្ថបរិវាសោ សង្ឃំ ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា ឯកាហប្បដិច្ឆន្នាយ ឆារត្តំ មានត្តំ យាចតិ. សង្ឃោ ឧទាយិស្ស ភិក្ខុនោ ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា ឯកាហប្បដិច្ឆន្នាយ ឆារត្តំ មានត្តំ ទេតិ. យស្សាយស្មតោ ខមតិ ឧទាយិស្ស ភិក្ខុនោ ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា ឯកាហប្បដិច្ឆន្នាយ ឆារត្តំ មានត្តស្ស ទានំ, សោ តុណ្ហស្ស; យស្ស នក្ខមតិ, សោ ភាសេយ្យ.
‘‘ទុតិយម្បិ ឯតមត្ថំ វទាមិ…បេ… តតិយម្បិ ឯតមត្ថំ វទាមិ…បេ… ¶ .
‘‘ទិន្នំ សង្ឃេន ឧទាយិស្ស ភិក្ខុនោ ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា ឯកាហប្បដិច្ឆន្នាយ ឆារត្តំ មានត្តំ. ខមតិ សង្ឃស្ស, តស្មា តុណ្ហី, ឯវមេតំ ធារយាមី’’តិ.
ឯកាហប្បដិច្ឆន្នអព្ភានំ
១០៦. សោ ចិណ្ណមានត្តោ ភិក្ខូនំ អារោចេសិ – ‘‘អហំ, អាវុសោ, ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជិំ សញ្ចេតនិកំ សុក្កវិស្សដ្ឋិំ ឯកាហប្បដិច្ឆន្នំ. សោហំ ¶ សង្ឃំ ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា ឯកាហប្បដិច្ឆន្នាយ ឯកាហបរិវាសំ យាចិំ. តស្ស មេ សង្ឃោ ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា ឯកាហប្បដិច្ឆន្នាយ ឯកាហបរិវាសំ អទាសិ. សោហំ បរិវុត្ថបរិវាសោ សង្ឃំ ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា ឯកាហប្បដិច្ឆន្នាយ ឆារត្តំ មានត្តំ យាចិំ. តស្ស មេ សង្ឃោ ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា ¶ ឯកាហប្បដិច្ឆន្នាយ ឆារត្តំ មានត្តំ អទាសិ. សោហំ ចិណ្ណមានត្តោ. កថំ នុ ខោ មយា បដិបជ្ជិតព្ព’’ន្តិ? ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ. ‘‘តេន ហិ, ភិក្ខវេ, សង្ឃោ ឧទាយិំ ភិក្ខុំ អព្ភេតុ. ឯវញ្ច បន, ភិក្ខវេ, អព្ភេតព្ពោ –
‘‘តេន ភិក្ខវេ, ឧទាយិនា ភិក្ខុនា សង្ឃំ ឧបសង្កមិត្វា…បេ… ឯវមស្ស ¶ វចនីយោ – ‘អហំ, ភន្តេ, ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជិំ សញ្ចេតនិកំ សុក្កវិស្សដ្ឋិំ ឯកាហប្បដិច្ឆន្នំ. សោហំ សង្ឃំ ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា ឯកាហប្បដិច្ឆន្នាយ ឯកាហបរិវាសំ យាចិំ. តស្ស មេ សង្ឃោ ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា ឯកាហប្បដិច្ឆន្នាយ ឯកាហបរិវាសំ អទាសិ. សោហំ បរិវុត្ថបរិវាសោ សង្ឃំ ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា ឯកាហប្បដិច្ឆន្នាយ ឆារត្តំ មានត្តំ យាចិំ. តស្ស មេ សង្ឃោ ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា ឯកាហប្បដិច្ឆន្នាយ ឆារត្តំ មានត្តំ អទាសិ. សោហំ, ភន្តេ, ចិណ្ណមានត្តោ សង្ឃំ អព្ភានំ យាចាមី’តិ. ទុតិយម្បិ យាចិតព្ពំ. តតិយម្បិ យាចិតព្ពំ. ព្យត្តេន ¶ ភិក្ខុនា បដិពលេន សង្ឃោ ញាបេតព្ពោ –
១០៧. ‘‘សុណាតុ មេ, ភន្តេ, សង្ឃោ. អយំ ឧទាយី ភិក្ខុ ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជិ សញ្ចេតនិកំ សុក្កវិស្សដ្ឋិំ ឯកាហប្បដិច្ឆន្នំ. សោ សង្ឃំ ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា ឯកាហប្បដិច្ឆន្នាយ ឯកាហបរិវាសំ យាចិ. សង្ឃោ ឧទាយិស្ស ភិក្ខុនោ ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា ឯកាហប្បដិច្ឆន្នាយ ឯកាហបរិវាសំ អទាសិ. សោ បរិវុត្ថបរិវាសោ សង្ឃំ ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា ឯកាហប្បដិច្ឆន្នាយ ឆារត្តំ មានត្តំ យាចិ. សង្ឃោ ឧទាយិស្ស ភិក្ខុនោ ¶ ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា ឯកាហប្បដិច្ឆន្នាយ ឆារត្តំ មានត្តំ អទាសិ. សោ ចិណ្ណមានត្តោ ¶ សង្ឃំ អព្ភានំ យាចតិ. យទិ សង្ឃស្ស បត្តកល្លំ, សង្ឃោ ឧទាយិំ ភិក្ខុំ អព្ភេយ្យ. ឯសា ញត្តិ.
‘‘សុណាតុ មេ, ភន្តេ, សង្ឃោ. អយំ ឧទាយី ភិក្ខុ ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជិ សញ្ចេតនិកំ សុក្កវិស្សដ្ឋិំ ឯកាហប្បដិច្ឆន្នំ. សោ សង្ឃំ ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា ឯកាហប្បដិច្ឆន្នាយ ឯកាហបរិវាសំ យាចិ. សង្ឃោ ឧទាយិស្ស ភិក្ខុនោ ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា ឯកាហប្បដិច្ឆន្នាយ ឯកាហបរិវាសំ អទាសិ. សោ បរិវុត្ថបរិវាសោ សង្ឃំ ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា ឯកាហប្បដិច្ឆន្នាយ ¶ ឆារត្តំ មានត្តំ យាចិ. សង្ឃោ ឧទាយិស្ស ភិក្ខុនោ ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា ឯកាហប្បដិច្ឆន្នាយ ¶ ឆារត្តំ មានត្តំ អទាសិ. សោ ចិណ្ណមានត្តោ សង្ឃំ អព្ភានំ យាចតិ. សង្ឃោ ឧទាយិំ ភិក្ខុំ អព្ភេតិ. យស្សាយស្មតោ ខមតិ ឧទាយិស្ស ភិក្ខុនោ អព្ភានំ, សោ តុណ្ហស្ស; យស្ស នក្ខមតិ, សោ ភាសេយ្យ.
‘‘ទុតិយម្បិ ឯតមត្ថំ វទាមិ…បេ… តតិយម្បិ ឯតមត្ថំ វទាមិ…បេ….
‘‘អព្ភិតោ សង្ឃេន ឧទាយី ភិក្ខុ. ខមតិ សង្ឃស្ស, តស្មា តុណ្ហី, ឯវមេតំ ធារយាមី’’តិ.
បញ្ចាហប្បដិច្ឆន្នបរិវាសោ
១០៨. តេន ខោ បន សមយេន អាយស្មា ឧទាយី ឯកំ អាបត្តិំ អាបន្នោ ហោតិ សញ្ចេតនិកំ សុក្កវិស្សដ្ឋិំ ទ្វីហប្បដិច្ឆន្នំ…បេ… តីហប្បដិច្ឆន្នំ…បេ… ¶ ចតូហប្បដិច្ឆន្នំ…បេ… បញ្ចាហប្បដិច្ឆន្នំ. សោ ភិក្ខូនំ អារោចេសិ – ‘‘អហំ, អាវុសោ, ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជិំ សញ្ចេតនិកំ សុក្កវិស្សដ្ឋិំ បញ្ចាហប្បដិច្ឆន្នំ. កថំ នុ ខោ មយា បដិបជ្ជិតព្ព’’ន្តិ? ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ. ‘‘តេន ហិ, ភិក្ខវេ, សង្ឃោ ឧទាយិស្ស ភិក្ខុនោ ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា បញ្ចាហប្បដិច្ឆន្នាយ បញ្ចាហបរិវាសំ ទេតុ. ឯវញ្ច បន, ភិក្ខវេ, ទាតព្ពោ –
‘‘តេន, ភិក្ខវេ, ឧទាយិនា ភិក្ខុនា សង្ឃំ ឧបសង្កមិត្វា ឯកំសំ ឧត្តរាសង្គំ ករិត្វា វុឌ្ឍានំ ភិក្ខូនំ បាទេ វន្ទិត្វា ឧក្កុដិកំ និសីទិត្វា អញ្ជលិំ បគ្គហេត្វា ឯវមស្ស វចនីយោ – ‘អហំ, ភន្តេ, ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជិំ ¶ សញ្ចេតនិកំ សុក្កវិស្សដ្ឋិំ បញ្ចាហប្បដិច្ឆន្នំ. សោហំ, ភន្តេ, សង្ឃំ ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា បញ្ចាហប្បដិច្ឆន្នាយ បញ្ចាហបរិវាសំ យាចាមី’តិ. ទុតិយម្បិ យាចិតព្ពោ. តតិយម្បិ យាចិតព្ពោ. ព្យត្តេន ភិក្ខុនា បដិពលេន សង្ឃោ ញាបេតព្ពោ –
១០៩. ‘‘សុណាតុ មេ, ភន្តេ, សង្ឃោ. អយំ ឧទាយី ភិក្ខុ ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជិ សញ្ចេតនិកំ សុក្កវិស្សដ្ឋិំ បញ្ចាហប្បដិច្ឆន្នំ. សោ សង្ឃំ ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា បញ្ចាហប្បដិច្ឆន្នាយ បញ្ចាហបរិវាសំ យាចតិ. យទិ សង្ឃស្ស បត្តកល្លំ, សង្ឃោ ឧទាយិស្ស ¶ ¶ ភិក្ខុនោ ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា បញ្ចាហប្បដិច្ឆន្នាយ បញ្ចាហបរិវាសំ ទទេយ្យ. ឯសា ញត្តិ.
‘‘សុណាតុ មេ, ភន្តេ, សង្ឃោ. អយំ ឧទាយី ភិក្ខុ ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជិ សញ្ចេតនិកំ សុក្កវិស្សដ្ឋិំ បញ្ចាហប្បដិច្ឆន្នំ. សោ សង្ឃំ ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា បញ្ចាហប្បដិច្ឆន្នាយ បញ្ចាហបរិវាសំ យាចតិ. សង្ឃោ ឧទាយិស្ស ភិក្ខុនោ ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា បញ្ចាហប្បដិច្ឆន្នាយ បញ្ចាហបរិវាសំ ទេតិ. យស្សាយស្មតោ ខមតិ ឧទាយិស្ស ភិក្ខុនោ ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា បញ្ចាហប្បដិច្ឆន្នាយ បញ្ចាហបរិវាសស្ស ទានំ, សោ តុណ្ហស្ស; យស្ស នក្ខមតិ, សោ ភាសេយ្យ.
‘‘ទុតិយម្បិ ឯតមត្ថំ វទាមិ…បេ… តតិយម្បិ ឯតមត្ថំ វទាមិ…បេ….
‘‘ទិន្នោ សង្ឃេន ឧទាយិស្ស ភិក្ខុនោ ¶ ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា បញ្ចាហប្បដិច្ឆន្នាយ បញ្ចាហបរិវាសោ. ខមតិ សង្ឃស្ស, តស្មា តុណ្ហី, ឯវមេតំ ធារយាមី’’តិ.
បារិវាសិកមូលាយបដិកស្សនា
១១០. សោ បរិវសន្តោ អន្តរា ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជិ សញ្ចេតនិកំ សុក្កវិស្សដ្ឋិំ អប្បដិច្ឆន្នំ. សោ ភិក្ខូនំ អារោចេសិ – ‘‘អហំ, អាវុសោ, ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជិំ សញ្ចេតនិកំ សុក្កវិស្សដ្ឋិំ បញ្ចាហប្បដិច្ឆន្នំ. សោហំ សង្ឃំ ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា បញ្ចាហប្បដិច្ឆន្នាយ បញ្ចាហបរិវាសំ យាចិំ. តស្ស មេ សង្ឃោ ឯកិស្សា អាបត្តិយា ¶ សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា បញ្ចាហប្បដិច្ឆន្នាយ បញ្ចាហបរិវាសំ អទាសិ. សោហំ បរិវសន្តោ អន្តរា ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជិំ សញ្ចេតនិកំ សុក្កវិស្សដ្ឋិំ អប្បដិច្ឆន្នំ. កថំ នុ ខោ មយា បដិបជ្ជិតព្ព’’ន្តិ? ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ. ‘‘តេន ហិ, ភិក្ខវេ, សង្ឃោ ឧទាយិំ ភិក្ខុំ អន្តរា ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា អប្បដិច្ឆន្នាយ មូលាយ បដិកស្សតុ. ឯវញ្ច បន, ភិក្ខវេ, មូលាយ បដិកស្សិតព្ពោ –
‘‘តេន, ភិក្ខវេ, ឧទាយិនា ភិក្ខុនា សង្ឃំ ឧបសង្កមិត្វា…បេ… ឯវមស្ស វចនីយោ – ‘អហំ, ភន្តេ, ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជិំ សញ្ចេតនិកំ សុក្កវិស្សដ្ឋិំ បញ្ចាហប្បដិច្ឆន្នំ ¶ . សោហំ សង្ឃំ ឯកិស្សា ¶ អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា បញ្ចាហប្បដិច្ឆន្នាយ បញ្ចាហបរិវាសំ យាចិំ. តស្ស មេ សង្ឃោ ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា បញ្ចាហប្បដិច្ឆន្នាយ បញ្ចាហបរិវាសំ អទាសិ. សោហំ បរិវសន្តោ អន្តរា ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជិំ សញ្ចេតនិកំ សុក្កវិស្សដ្ឋិំ អប្បដិច្ឆន្នំ. សោហំ, ភន្តេ, សង្ឃំ អន្តរា ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា អប្បដិច្ឆន្នាយ មូលាយ ¶ បដិកស្សនំ យាចាមី’តិ. ទុតិយម្បិ យាចិតព្ពា [យាចិតព្ពោ (សី. ឯវមុបរិបិ)]. តតិយម្បិ យាចិតព្ពា [យាចិតព្ពោ (សី. ឯវមុបរិបិ)]. ព្យត្តេន ភិក្ខុនា បដិពលេន សង្ឃោ ញាបេតព្ពោ –
១១១. ‘‘សុណាតុ មេ, ភន្តេ, សង្ឃោ. អយំ ឧទាយី ភិក្ខុ ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជិ សញ្ចេតនិកំ សុក្កវិស្សដ្ឋិំ បញ្ចាហប្បដិច្ឆន្នំ. សោ សង្ឃំ ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា បញ្ចាហប្បដិច្ឆន្នាយ បញ្ចាហបរិវាសំ យាចិ. សង្ឃោ ឧទាយិស្ស ភិក្ខុនោ ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា បញ្ចាហប្បដិច្ឆន្នាយ បញ្ចាហបរិវាសំ អទាសិ. សោ បរិវសន្តោ អន្តរា ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជិ សញ្ចេតនិកំ សុក្កវិស្សដ្ឋិំ អប្បដិច្ឆន្នំ. សោ សង្ឃំ អន្តរា ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា អប្បដិច្ឆន្នាយ មូលាយបដិកស្សនំ យាចតិ. យទិ សង្ឃស្ស បត្តកល្លំ, សង្ឃោ ឧទាយិំ ភិក្ខុំ អន្តរា ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា អប្បដិច្ឆន្នាយ មូលាយ បដិកស្សេយ្យ. ឯសា ញត្តិ.
‘‘សុណាតុ ¶ មេ, ភន្តេ ¶ , សង្ឃោ. អយំ ឧទាយី ភិក្ខុ ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជិ សញ្ចេតនិកំ សុក្កវិស្សដ្ឋិំ បញ្ចាហប្បដិច្ឆន្នំ. សោ សង្ឃំ ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា បញ្ចាហប្បដិច្ឆន្នាយ បញ្ចាហបរិវាសំ យាចិ. សង្ឃោ ឧទាយិស្ស ភិក្ខុនោ ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា បញ្ចាហប្បដិច្ឆន្នាយ បញ្ចាហបរិវាសំ អទាសិ. សោ បរិវសន្តោ អន្តរា ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជិ សញ្ចេតនិកំ សុក្កវិស្សដ្ឋិំ អប្បដិច្ឆន្នំ. សោ សង្ឃំ អន្តរា ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា អប្បដិច្ឆន្នាយ មូលាយបដិកស្សនំ យាចតិ. សង្ឃោ ឧទាយិំ ភិក្ខុំ អន្តរា ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា អប្បដិច្ឆន្នាយ មូលាយ បដិកស្សតិ. យស្សាយស្មតោ ខមតិ ឧទាយិស្ស ភិក្ខុនោ អន្តរា ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា អប្បដិច្ឆន្នាយ មូលាយបដិកស្សនា, សោ តុណ្ហស្ស; យស្ស នក្ខមតិ, សោ ភាសេយ្យ.
‘‘ទុតិយម្បិ ¶ ឯតមត្ថំ វទាមិ…បេ… តតិយម្បិ ឯតមត្ថំ វទាមិ…បេ… ¶ .
‘‘បដិកស្សិតោ សង្ឃេន ឧទាយី ភិក្ខុ អន្តរា ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា អប្បដិច្ឆន្នាយ មូលាយបដិកស្សនា [មូលាយ (ស្យា.)]. ខមតិ សង្ឃស្ស, តស្មា តុណ្ហី, ឯវមេតំ ធារយាមី’’តិ.
មានត្តារហមូលាយបដិកស្សនា
១១២. សោ បរិវុត្ថបរិវាសោ មានត្តារហោ អន្តរា ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជិ សញ្ចេតនិកំ សុក្កវិស្សដ្ឋិំ អប្បដិច្ឆន្នំ. សោ ភិក្ខូនំ អារោចេសិ – ‘‘អហំ, អាវុសោ, ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជិំ សញ្ចេតនិកំ សុក្កវិស្សដ្ឋិំ ¶ បញ្ចាហប្បដិច្ឆន្នំ. សោហំ សង្ឃំ ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា បញ្ចាហប្បដិច្ឆន្នាយ បញ្ចាហបរិវាសំ យាចិំ. តស្ស មេ សង្ឃោ ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា បញ្ចាហប្បដិច្ឆន្នាយ បញ្ចាហបរិវាសំ អទាសិ. សោហំ បរិវសន្តោ អន្តរា ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជិំ សញ្ចេតនិកំ សុក្កវិស្សដ្ឋិំ អប្បដិច្ឆន្នំ. សោហំ សង្ឃំ អន្តរា ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា អប្បដិច្ឆន្នាយ មូលាយបដិកស្សនំ យាចិំ. តំ មំ សង្ឃោ អន្តរា ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ ¶ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា អប្បដិច្ឆន្នាយ មូលាយ បដិកស្សិ. សោហំ បរិវុត្ថបរិវាសោ មានត្តារហោ អន្តរា ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជិំ សញ្ចេតនិកំ សុក្កវិស្សដ្ឋិំ អប្បដិច្ឆន្នំ. កថំ នុ ខោ មយា បដិបជ្ជិតព្ព’’ន្តិ? ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ. ‘‘តេន ហិ, ភិក្ខវេ, សង្ឃោ ឧទាយិំ ភិក្ខុំ អន្តរា ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា អប្បដិច្ឆន្នាយ មូលាយ បដិកស្សតុ. ឯវញ្ច បន, ភិក្ខវេ, មូលាយ បដិកស្សិតព្ពោ –
‘‘តេន, ភិក្ខវេ, ឧទាយិនា ភិក្ខុនា សង្ឃំ ឧបសង្កមិត្វា…បេ… ឯវមស្ស វចនីយោ – ‘អហំ, ភន្តេ, ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជិំ សញ្ចេតនិកំ សុក្កវិស្សដ្ឋិំ បញ្ចាហប្បដិច្ឆន្នំ…បេ… ¶ សោហំ បរិវុត្ថបរិវាសោ មានត្តារហោ អន្តរា ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជិំ ¶ សញ្ចេតនិកំ សុក្កវិស្សដ្ឋិំ អប្បដិច្ឆន្នំ. សោហំ សង្ឃំ អន្តរា ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា អប្បដិច្ឆន្នាយ មូលាយបដិកស្សនំ យាចាមី’តិ. ទុតិយម្បិ យាចិតព្ពា. តតិយម្បិ យាចិតព្ពា. ព្យត្តេន ភិក្ខុនា បដិពលេន សង្ឃោ ញាបេតព្ពោ –
១១៣. ‘‘សុណាតុ មេ, ភន្តេ, សង្ឃោ. អយំ ឧទាយី ភិក្ខុ ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជិ សញ្ចេតនិកំ សុក្កវិស្សដ្ឋិំ បញ្ចាហប្បដិច្ឆន្នំ…បេ… ¶ សោ បរិវុត្ថបរិវាសោ មានត្តារហោ អន្តរា ¶ ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជិ សញ្ចេតនិកំ សុក្កវិស្សដ្ឋិំ អប្បដិច្ឆន្នំ. សោ សង្ឃំ អន្តរា ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា អប្បដិច្ឆន្នាយ មូលាយបដិកស្សនំ យាចតិ. យទិ សង្ឃស្ស បត្តកល្លំ, សង្ឃោ ឧទាយិំ ភិក្ខុំ អន្តរា ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា អប្បដិច្ឆន្នាយ មូលាយ បដិកស្សេយ្យ. ឯសា ញត្តិ.
‘‘សុណាតុ មេ, ភន្តេ, សង្ឃោ. អយំ ឧទាយី ភិក្ខុ ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជិ សញ្ចេតនិកំ សុក្កវិស្សដ្ឋិំ បញ្ចាហប្បដិច្ឆន្នំ…បេ… សោ បរិវុត្ថបរិវាសោ មានត្តារហោ អន្តរា ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជិ សញ្ចេតនិកំ សុក្កវិស្សដ្ឋិំ អប្បដិច្ឆន្នំ. សោ សង្ឃំ អន្តរា ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា អប្បដិច្ឆន្នាយ មូលាយបដិកស្សនំ យាចតិ ¶ . សង្ឃោ ឧទាយិំ ភិក្ខុំ អន្តរា ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា អប្បដិច្ឆន្នាយ មូលាយ បដិកស្សតិ. យស្សាយស្មតោ ខមតិ ឧទាយិស្ស ភិក្ខុនោ អន្តរា ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា ¶ អប្បដិច្ឆន្នាយ មូលាយបដិកស្សនា, សោ តុណ្ហស្ស; យស្ស នក្ខមតិ, សោ ភាសេយ្យ.
‘‘ទុតិយម្បិ ឯតមត្ថំ វទាមិ…បេ… តតិយម្បិ ឯតមត្ថំ វទាមិ…បេ….
‘‘បដិកស្សិតោ សង្ឃេន ឧទាយី ភិក្ខុ អន្តរា ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា អប្បដិច្ឆន្នាយ មូលាយបដិកស្សនា. ខមតិ សង្ឃស្ស, តស្មា តុណ្ហី, ឯវមេតំ ធារយាមី’’តិ.
តិកាបត្តិមានត្តំ
១១៤. សោ បរិវុត្ថបរិវាសោ ភិក្ខូនំ អារោចេសិ – ‘‘អហំ, អាវុសោ, ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជិំ សញ្ចេតនិកំ សុក្កវិស្សដ្ឋិំ បញ្ចាហប្បដិច្ឆន្នំ…បេ… ¶ សោហំ បរិវុត្ថបរិវាសោ. កថំ នុ ខោ មយា បដិបជ្ជិតព្ព’’ន្តិ? ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ. ‘‘តេន ហិ, ភិក្ខវេ, សង្ឃោ ឧទាយិស្ស ភិក្ខុនោ តិស្សន្នំ អាបត្តីនំ ឆារត្តំ មានត្តំ ទេតុ. ឯវញ្ច បន, ភិក្ខវេ, ទាតព្ពំ –
‘‘តេន, ភិក្ខវេ, ឧទាយិនា ភិក្ខុនា សង្ឃំ ឧបសង្កមិត្វា…បេ… ឯវមស្ស វចនីយោ – ‘អហំ, ភន្តេ, ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជិំ សញ្ចេតនិកំ សុក្កវិស្សដ្ឋិំ បញ្ចាហប្បដិច្ឆន្នំ. សោហំ សង្ឃំ ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា បញ្ចាហប្បដិច្ឆន្នាយ ¶ បញ្ចាហបរិវាសំ យាចិំ. តស្ស មេ សង្ឃោ ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា បញ្ចាហប្បដិច្ឆន្នាយ បញ្ចាហបរិវាសំ អទាសិ…បេ… ¶ សោហំ, ភន្តេ, បរិវុត្ថបរិវាសោ សង្ឃំ តិស្សន្នំ អាបត្តីនំ ឆារត្តំ មានត្តំ យាចាមី’តិ. ទុតិយម្បិ យាចិតព្ពំ. តតិយម្បិ យាចិតព្ពំ. ព្យត្តេន ភិក្ខុនា បដិពលេន សង្ឃោ ញាបេតព្ពោ –
១១៥. ‘‘សុណាតុ មេ, ភន្តេ, សង្ឃោ. អយំ ឧទាយី ភិក្ខុ ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជិ សញ្ចេតនិកំ សុក្កវិស្សដ្ឋិំ បញ្ចាហប្បដិច្ឆន្នំ…បេ… ¶ សោ បរិវុត្ថបរិវាសោ សង្ឃំ តិស្សន្នំ អាបត្តីនំ ឆារត្តំ មានត្តំ យាចតិ. យទិ សង្ឃស្ស បត្តកល្លំ, សង្ឃោ ឧទាយិស្ស ភិក្ខុនោ តិស្សន្នំ អាបត្តីនំ ឆារត្តំ មានត្តំ ទទេយ្យ. ឯសា ញត្តិ.
‘‘សុណាតុ មេ, ភន្តេ, សង្ឃោ. អយំ ឧទាយី ភិក្ខុ ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជិ សញ្ចេតនិកំ សុក្កវិស្សដ្ឋិំ បញ្ចាហប្បដិច្ឆន្នំ…បេ… ¶ សោ បរិវុត្ថបរិវាសោ សង្ឃំ ¶ តិស្សន្នំ អាបត្តីនំ ឆារត្តំ មានត្តំ យាចតិ. សង្ឃោ ឧទាយិស្ស ភិក្ខុនោ តិស្សន្នំ អាបត្តីនំ ¶ ឆារត្តំ មានត្តំ ទេតិ. យស្សាយស្មតោ ខមតិ ឧទាយិស្ស ភិក្ខុនោ តិស្សន្នំ អាបត្តីនំ ឆារត្តំ មានត្តស្ស ទានំ, សោ តុណ្ហស្ស; យស្ស នក្ខមតិ, សោ ភាសេយ្យ.
‘‘ទុតិយម្បិ ឯតមត្ថំ វទាមិ…បេ… តតិយម្បិ ឯតមត្ថំ វទាមិ…បេ….
‘‘ទិន្នំ សង្ឃេន ឧទាយិស្ស ភិក្ខុនោ តិស្សន្នំ អាបត្តីនំ ឆារត្តំ មានត្តំ. ខមតិ សង្ឃស្ស, តស្មា តុណ្ហី, ឯវមេតំ ធារយាមី’’តិ.
មានត្តចារិកមូលាយបដិកស្សនា
១១៦. សោ មានត្តំ ចរន្តោ អន្តរា ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជិ សញ្ចេតនិកំ សុក្កវិស្សដ្ឋិំ អប្បដិច្ឆន្នំ. សោ ភិក្ខូនំ អារោចេសិ – ‘‘អហំ, អាវុសោ, ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជិំ សញ្ចេតនិកំ សុក្កវិស្សដ្ឋិំ បញ្ចាហប្បដិច្ឆន្នំ…បេ… ¶ សោហំ មានត្តំ ចរន្តោ អន្តរា ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជិំ សញ្ចេតនិកំ សុក្កវិស្សដ្ឋិំ អប្បដិច្ឆន្នំ. កថំ នុ ខោ មយា បដិបជ្ជិតព្ព’’ន្តិ? ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ. ‘‘តេន ហិ, ភិក្ខវេ, សង្ឃោ ឧទាយិំ ភិក្ខុំ អន្តរា ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា អប្បដិច្ឆន្នាយ មូលាយ បដិកស្សិត្វា ឆារត្តំ មានត្តំ ទេតុ. ឯវញ្ច បន, ភិក្ខវេ, មូលាយ បដិកស្សិតព្ពោ – តេន, ភិក្ខវេ, ឧទាយិនា ភិក្ខុនា សង្ឃំ ឧបសង្កមិត្វា…បេ… ឯវមស្ស វចនីយោ – ‘អហំ, ភន្តេ ¶ , ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជិំ សញ្ចេតនិកំ សុក្កវិស្សដ្ឋិំ បញ្ចាហប្បដិច្ឆន្នំ…បេ… ¶ សោហំ មានត្តំ ចរន្តោ អន្តរា ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជិំ សញ្ចេតនិកំ សុក្កវិស្សដ្ឋិំ អប្បដិច្ឆន្នំ. សោហំ, ភន្តេ, សង្ឃំ អន្តរា ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា អប្បដិច្ឆន្នាយ មូលាយបដិកស្សនំ យាចាមី’តិ. ទុតិយម្បិ យាចិតព្ពា. តតិយម្បិ យាចិតព្ពា. ‘‘ព្យត្តេន ភិក្ខុនា បដិពលេន សង្ឃោ ញាបេតព្ពោ –
១១៧. ‘‘សុណាតុ មេ, ភន្តេ, សង្ឃោ. អយំ ឧទាយី ភិក្ខុ…បេ… ¶ មូលាយបដិកស្សនំ យាចតិ ¶ . យទិ សង្ឃស្ស បត្តកល្លំ, សង្ឃោ ឧទាយិំ ភិក្ខុំ អន្តរា ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា អប្បដិច្ឆន្នាយ មូលាយ បដិកស្សេយ្យ. ឯសា ញត្តិ…បេ… ¶ បដិកស្សិតោ សង្ឃេន ឧទាយី ភិក្ខុ អន្តរា ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា ¶ អប្បដិច្ឆន្នាយ មូលាយបដិកស្សនា. ខមតិ សង្ឃស្ស, តស្មា តុណ្ហី, ឯវមេតំ ធារយាមីតិ.
‘‘ឯវញ្ច បន, ភិក្ខវេ, ឆារត្តំ មានត្តំ ទាតព្ពំ – តេន, ភិក្ខវេ, ឧទាយិនា ភិក្ខុនា…បេ… ឯវមស្ស វចនីយោ – ‘អហំ, ភន្តេ, ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជិំ សញ្ចេតនិកំ សុក្កវិស្សដ្ឋិំ បញ្ចាហប្បដិច្ឆន្នំ…បេ… សោហំ មានត្តំ ចរន្តោ អន្តរា ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជិំ សញ្ចេតនិកំ សុក្កវិស្សដ្ឋិំ អប្បដិច្ឆន្នំ. សោហំ សង្ឃំ អន្តរា ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ ¶ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា អប្បដិច្ឆន្នាយ មូលាយបដិកស្សនំ យាចិំ. តំ មំ សង្ឃោ អន្តរា ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា អប្បដិច្ឆន្នាយ មូលាយ បដិកស្សិ. សោហំ, ភន្តេ, សង្ឃំ អន្តរា ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា អប្បដិច្ឆន្នាយ ឆារត្តំ មានត្តំ យាចាមី’តិ. ទុតិយម្បិ យាចិតព្ពំ. តតិយម្បិ យាចិតព្ពំ. ព្យត្តេន ភិក្ខុនា បដិពលេន សង្ឃោ ញាបេតព្ពោ –
‘‘សុណាតុ មេ, ភន្តេ, សង្ឃោ. អយំ ឧទាយី ភិក្ខុ…បេ… ឆារត្តំ មានត្តំ យាចតិ. យទិ សង្ឃស្ស បត្តកល្លំ, សង្ឃោ ឧទាយិស្ស ភិក្ខុនោ អន្តរា ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា អប្បដិច្ឆន្នាយ ឆារត្តំ មានត្តំ ទទេយ្យ. ឯសា ញត្តិ…បេ… ¶ ទិន្នំ សង្ឃេន ឧទាយិស្ស ភិក្ខុនោ អន្តរា ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា អប្បដិច្ឆន្នាយ ឆារត្តំ មានត្តំ. ខមតិ សង្ឃស្ស, តស្មា តុណ្ហី, ឯវមេតំ ធារយាមី’’តិ.
អព្ភានារហមូលាយបដិកស្សនា
១១៨. សោ ¶ ¶ ចិណ្ណមានត្តោ អព្ភានារហោ អន្តរា ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជិ សញ្ចេតនិកំ សុក្កវិស្សដ្ឋិំ អប្បដិច្ឆន្នំ. សោ ភិក្ខូនំ អារោចេសិ – ‘‘អហំ, អាវុសោ, ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជិំ សញ្ចេតនិកំ សុក្កវិស្សដ្ឋិំ បញ្ចាហប្បដិច្ឆន្នំ…បេ… សោហំ ចិណ្ណមានត្តោ អព្ភានារហោ អន្តរា ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជិំ សញ្ចេតនិកំ សុក្កវិស្សដ្ឋិំ អប្បដិច្ឆន្នំ. កថំ នុ ខោ មយា បដិបជ្ជិតព្ព’’ន្តិ? ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ. ‘‘តេន ហិ, ភិក្ខវេ, សង្ឃោ ឧទាយិំ ភិក្ខុំ អន្តរា ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា អប្បដិច្ឆន្នាយ មូលាយ បដិកស្សិត្វា ឆារត្តំ មានត្តំ ទេតុ. ឯវញ្ច បន, ភិក្ខវេ, មូលាយ បដិកស្សិតព្ពោ…បេ….
‘‘ឯវញ្ច ¶ បន, ភិក្ខវេ, ឆារត្តំ មានត្តំ ទាតព្ពំ…បេ….
‘‘ទិន្នំ សង្ឃេន ឧទាយិស្ស ភិក្ខុនោ អន្តរា ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា អប្បដិច្ឆន្នាយ ឆារត្តំ មានត្តំ. ខមតិ សង្ឃស្ស, តស្មា តុណ្ហី, ឯវមេតំ ធារយាមី’’តិ.
មូលាយបដិកស្សិតអព្ភានំ
១១៩. សោ ចិណ្ណមានត្តោ ភិក្ខូនំ អារោចេសិ – ‘‘អហំ, អាវុសោ, ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជិំ សញ្ចេតនិកំ សុក្កវិស្សដ្ឋិំ បញ្ចាហប្បដិច្ឆន្នំ…បេ… សោហំ ¶ ចិណ្ណមានត្តោ. កថំ នុ ខោ មយា បដិបជ្ជិតព្ព’’ន្តិ? ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ. តេន ហិ, ភិក្ខវេ, សង្ឃោ ឧទាយិំ ភិក្ខុំ អព្ភេតុ. ឯវញ្ច បន, ភិក្ខវេ, អព្ភេតព្ពោ –
‘‘តេន, ភិក្ខវេ, ឧទាយិនា ¶ ភិក្ខុនា សង្ឃំ ឧបសង្កមិត្វា…បេ… ឯវមស្ស វចនីយោ – ‘អហំ, ភន្តេ, ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជិំ សញ្ចេតនិកំ សុក្កវិស្សដ្ឋិំ បញ្ចាហប្បដិច្ឆន្នំ. សោហំ សង្ឃំ ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា បញ្ចាហប្បដិច្ឆន្នាយ បញ្ចាហបរិវាសំ យាចិំ. តស្ស មេ សង្ឃោ ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា បញ្ចាហប្បដិច្ឆន្នាយ បញ្ចាហបរិវាសំ អទាសិ. សោហំ បរិវសន្តោ អន្តរា ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជិំ សញ្ចេតនិកំ សុក្កវិស្សដ្ឋិំ អប្បដិច្ឆន្នំ. សោហំ សង្ឃំ អន្តរា ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា អប្បដិច្ឆន្នាយ មូលាយបដិកស្សនំ យាចិំ. តំ មំ សង្ឃោ អន្តរា ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា ¶ អប្បដិច្ឆន្នាយ មូលាយ បដិកស្សិ. សោហំ បរិវុត្ថបរិវាសោ មានត្តារហោ អន្តរា ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជិំ សញ្ចេតនិកំ សុក្កវិស្សដ្ឋិំ អប្បដិច្ឆន្នំ. សោហំ សង្ឃំ អន្តរា ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា អប្បដិច្ឆន្នាយ មូលាយបដិកស្សនំ យាចិំ. តំ មំ សង្ឃោ អន្តរា ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា អប្បដិច្ឆន្នាយ មូលាយ បដិកស្សិ. សោហំ បរិវុត្ថបរិវាសោ សង្ឃំ តិស្សន្នំ អាបត្តីនំ ឆារត្តំ មានត្តំ យាចិំ. តស្ស មេ សង្ឃោ តិស្សន្នំ អាបត្តីនំ ឆារត្តំ មានត្តំ អទាសិ. សោហំ មានត្តំ ចរន្តោ អន្តរា ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជិំ សញ្ចេតនិកំ សុក្កវិស្សដ្ឋិំ ¶ អប្បដិច្ឆន្នំ. សោហំ សង្ឃំ អន្តរា ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា អប្បដិច្ឆន្នាយ មូលាយបដិកស្សនំ យាចិំ. តំ មំ សង្ឃោ ¶ អន្តរា ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា អប្បដិច្ឆន្នាយ មូលាយ បដិកស្សិ. សោហំ សង្ឃំ អន្តរា ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា អប្បដិច្ឆន្នាយ ឆារត្តំ មានត្តំ យាចិំ. តស្ស មេ សង្ឃោ អន្តរា ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា អប្បដិច្ឆន្នាយ ឆារត្តំ មានត្តំ អទាសិ. សោហំ ចិណ្ណមានត្តោ អព្ភានារហោ អន្តរា ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជិំ សញ្ចេតនិកំ សុក្កវិស្សដ្ឋិំ អប្បដិច្ឆន្នំ. សោហំ សង្ឃំ អន្តរា ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា អប្បដិច្ឆន្នាយ មូលាយបដិកស្សនំ យាចិំ. តំ មំ សង្ឃោ អន្តរា ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា អប្បដិច្ឆន្នាយ មូលាយ បដិកស្សិ. សោហំ សង្ឃំ អន្តរា ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា អប្បដិច្ឆន្នាយ ឆារត្តំ មានត្តំ យាចិំ. តស្ស មេ សង្ឃោ អន្តរា ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា អប្បដិច្ឆន្នាយ ឆារត្តំ មានត្តំ អទាសិ. សោហំ, ភន្តេ, ចិណ្ណមានត្តោ សង្ឃំ អព្ភានំ យាចាមី’’’តិ.
‘‘ទុតិយម្បិ យាចិតព្ពំ. តតិយម្បិ យាចិតព្ពំ. ព្យត្តេន ភិក្ខុនា បដិពលេន សង្ឃោ ញាបេតព្ពោ –
១២០. ‘‘សុណាតុ មេ ¶ , ភន្តេ, សង្ឃោ. អយំ ឧទាយី ភិក្ខុ ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជិ សញ្ចេតនិកំ ¶ សុក្កវិស្សដ្ឋិំ បញ្ចាហប្បដិច្ឆន្នំ. សោ សង្ឃំ ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា បញ្ចាហប្បដិច្ឆន្នាយ បញ្ចាហបរិវាសំ យាចិ. សង្ឃោ ឧទាយិស្ស ភិក្ខុនោ ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា បញ្ចាហប្បដិច្ឆន្នាយ បញ្ចាហបរិវាសំ អទាសិ. សោ បរិវសន្តោ អន្តរា ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជិ សញ្ចេតនិកំ សុក្កវិស្សដ្ឋិំ អប្បដិច្ឆន្នំ. សោ សង្ឃំ អន្តរា ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា អប្បដិច្ឆន្នាយ ¶ មូលាយបដិកស្សនំ យាចិ. សង្ឃោ ឧទាយិំ ភិក្ខុំ អន្តរា ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា អប្បដិច្ឆន្នាយ មូលាយ បដិកស្សិ. សោ បរិវុត្ថបរិវាសោ មានត្តារហោ អន្តរា ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជិ សញ្ចេតនិកំ សុក្កវិស្សដ្ឋិំ អប្បដិច្ឆន្នំ. សោ សង្ឃំ អន្តរា ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា អប្បដិច្ឆន្នាយ មូលាយបដិកស្សនំ យាចិ. សង្ឃោ ឧទាយិំ ភិក្ខុំ អន្តរា ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ ¶ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា អប្បដិច្ឆន្នាយ មូលាយ បដិកស្សិ. សោ បរិវុត្ថបរិវាសោ សង្ឃំ តិស្សន្នំ អាបត្តីនំ ឆារត្តំ មានត្តំ យាចិ. សង្ឃោ ឧទាយិស្ស ភិក្ខុនោ តិស្សន្នំ អាបត្តីនំ ឆារត្តំ មានត្តំ អទាសិ. សោ មានត្តំ ចរន្តោ អន្តរា ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជិ សញ្ចេតនិកំ សុក្កវិស្សដ្ឋិំ អប្បដិច្ឆន្នំ. សោ សង្ឃំ អន្តរា ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា អប្បដិច្ឆន្នាយ មូលាយបដិកស្សនំ យាចិ. សង្ឃោ ឧទាយិំ ភិក្ខុំ អន្តរា ឯកិស្សា អាបត្តិយា ¶ សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា អប្បដិច្ឆន្នាយ មូលាយ បដិកស្សិ. សោ សង្ឃំ អន្តរា ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា អប្បដិច្ឆន្នាយ ឆារត្តំ មានត្តំ យាចិ. សង្ឃោ ឧទាយិស្ស ភិក្ខុនោ អន្តរា ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា អប្បដិច្ឆន្នាយ ឆារត្តំ មានត្តំ អទាសិ. សោ ចិណ្ណមានត្តោ អព្ភានារហោ អន្តរា ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជិ សញ្ចេតនិកំ សុក្កវិស្សដ្ឋិំ អប្បដិច្ឆន្នំ. សោ សង្ឃំ អន្តរា ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា អប្បដិច្ឆន្នាយ មូលាយបដិកស្សនំ យាចិ. សង្ឃោ ឧទាយិំ ភិក្ខុំ អន្តរា ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា អប្បដិច្ឆន្នាយ មូលាយ បដិកស្សិ. សោ សង្ឃំ អន្តរា ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា អប្បដិច្ឆន្នាយ ឆារត្តំ មានត្តំ យាចិ. សង្ឃោ ឧទាយិស្ស ភិក្ខុនោ អន្តរា ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា អប្បដិច្ឆន្នាយ ឆារត្តំ មានត្តំ អទាសិ. សោ ចិណ្ណមានត្តោ សង្ឃំ អព្ភានំ យាចតិ. យទិ សង្ឃស្ស បត្តកល្លំ, សង្ឃោ ឧទាយិំ ភិក្ខុំ អព្ភេយ្យ. ឯសា ញត្តិ.
‘‘សុណាតុ មេ, ភន្តេ, សង្ឃោ. អយំ ឧទាយី ភិក្ខុ ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជិ សញ្ចេតនិកំ សុក្កវិស្សដ្ឋិំ បញ្ចាហប្បដិច្ឆន្នំ…បេ… សោ ចិណ្ណមានត្តោ សង្ឃំ អព្ភានំ យាចតិ. សង្ឃោ ឧទាយិំ ភិក្ខុំ អព្ភេតិ. យស្សាយស្មតោ ខមតិ ឧទាយិស្ស ភិក្ខុនោ អព្ភានំ, សោ តុណ្ហស្ស; យស្ស នក្ខមតិ, សោ ភាសេយ្យ.
‘‘ទុតិយម្បិ ¶ ឯតមត្ថំ វទាមិ…បេ… តតិយម្បិ ឯតមត្ថំ វទាមិ…បេ….
‘‘អព្ភិតោ ¶ សង្ឃេន ឧទាយី ភិក្ខុ. ខមតិ សង្ឃស្ស, តស្មា តុណ្ហី, ឯវមេតំ ធារយាមី’’តិ.
បក្ខប្បដិច្ឆន្នបរិវាសោ
១២១. តេន ¶ ខោ បន សមយេន អាយស្មា ឧទាយី ឯកំ អាបត្តិំ អាបន្នោ ហោតិ សញ្ចេតនិកំ សុក្កវិស្សដ្ឋិំ បក្ខប្បដិច្ឆន្នំ. សោ ភិក្ខូនំ អារោចេសិ – ‘‘អហំ, អាវុសោ, ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជិំ សញ្ចេតនិកំ សុក្កវិស្សដ្ឋិំ បក្ខប្បដិច្ឆន្នំ. កថំ នុ ខោ មយា បដិបជ្ជិតព្ព’’ន្តិ? ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ. ‘‘តេន ហិ, ភិក្ខវេ, សង្ឃោ ឧទាយិស្ស ភិក្ខុនោ ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា បក្ខប្បដិច្ឆន្នាយ បក្ខបរិវាសំ ទេតុ. ឯវញ្ច បន, ភិក្ខវេ, ទាតព្ពោ –
‘‘តេន, ភិក្ខវេ, ឧទាយិនា ភិក្ខុនា សង្ឃំ ឧបសង្កមិត្វា…បេ… ឯវមស្ស វចនីយោ – ‘អហំ, ភន្តេ, ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជិំ សញ្ចេតនិកំ សុក្កវិស្សដ្ឋិំ បក្ខប្បដិច្ឆន្នំ. សោហំ, ភន្តេ, សង្ឃំ ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា បក្ខប្បដិច្ឆន្នាយ បក្ខបរិវាសំ យាចាមី’តិ. ទុតិយម្បិ យាចិតព្ពោ. តតិយម្បិ យាចិតព្ពោ. ព្យត្តេន ភិក្ខុនោ បដិពលេន សង្ឃោ ញាបេតព្ពោ –
១២២. ‘‘សុណាតុ មេ, ភន្តេ, សង្ឃោ. អយំ ឧទាយី ភិក្ខុ ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជិ សញ្ចេតនិកំ សុក្កវិស្សដ្ឋិំ បក្ខប្បដិច្ឆន្នំ. សោ សង្ឃំ ឯកិស្សា អាបត្តិយា ¶ សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា បក្ខប្បដិច្ឆន្នាយ បក្ខបរិវាសំ យាចតិ. យទិ សង្ឃស្ស បត្តកល្លំ, សង្ឃោ ឧទាយិស្ស ភិក្ខុនោ ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា បក្ខប្បដិច្ឆន្នាយ បក្ខបរិវាសំ ទទេយ្យ. ឯសា ញត្តិ.
‘‘សុណាតុ មេ, ភន្តេ, សង្ឃោ. អយំ ឧទាយី ភិក្ខុ ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជិ សញ្ចេតនិកំ សុក្កវិស្សដ្ឋិំ បក្ខប្បដិច្ឆន្នំ. សោ សង្ឃំ ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា បក្ខប្បដិច្ឆន្នាយ បក្ខបរិវាសំ យាចតិ. សង្ឃោ ឧទាយិស្ស ភិក្ខុនោ ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា បក្ខប្បដិច្ឆន្នាយ បក្ខបរិវាសំ ទេតិ. យស្សាយស្មតោ ខមតិ ឧទាយិស្ស ភិក្ខុនោ ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា បក្ខប្បដិច្ឆន្នាយ បក្ខបរិវាសស្ស ទានំ, សោ តុណ្ហស្ស; យស្ស នក្ខមតិ, សោ ភាសេយ្យ.
‘‘ទុតិយម្បិ ¶ ឯតមត្ថំ វទាមិ…បេ… តតិយម្បិ ឯតមត្ថំ វទាមិ…បេ….
‘‘ទិន្នោ ¶ សង្ឃេន ឧទាយិស្ស ភិក្ខុនោ ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា បក្ខប្បដិច្ឆន្នាយ បក្ខបរិវាសោ. ខមតិ សង្ឃស្ស, តស្មា តុណ្ហី, ឯវមេតំ ធារយាមី’’តិ.
បក្ខបារិវាសិកមូលាយបដិកស្សនា
១២៣. សោ បរិវសន្តោ អន្តរា ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជិ សញ្ចេតនិកំ សុក្កវិស្សដ្ឋិំ បញ្ចាហប្បដិច្ឆន្នំ. សោ ភិក្ខូនំ អារោចេសិ – ‘‘អហំ, អាវុសោ, ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជិំ សញ្ចេតនិកំ សុក្កវិស្សដ្ឋិំ បក្ខប្បដិច្ឆន្នំ. សោហំ សង្ឃំ ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា បក្ខប្បដិច្ឆន្នាយ បក្ខបរិវាសំ យាចិំ. តស្ស មេ សង្ឃោ ឯកិស្សា ¶ អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា បក្ខប្បដិច្ឆន្នាយ បក្ខបរិវាសំ អទាសិ. សោហំ បរិវសន្តោ អន្តរា ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជិំ សញ្ចេតនិកំ សុក្កវិស្សដ្ឋិំ បញ្ចាហប្បដិច្ឆន្នំ. កថំ នុ ខោ មយា បដិបជ្ជិតព្ព’’ន្តិ! ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ. ‘‘តេន ហិ, ភិក្ខវេ, សង្ឃោ ឧទាយិំ ភិក្ខុំ អន្តរា ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា បញ្ចាហប្បដិច្ឆន្នាយ មូលាយ បដិកស្សិត្វា បុរិមាយ អាបត្តិយា សមោធានបរិវាសំ ទេតុ. ឯវញ្ច បន, ភិក្ខវេ, មូលាយ បដិកស្សិតព្ពោ –
‘‘តេន, ភិក្ខវេ, ឧទាយិនា ភិក្ខុនា សង្ឃំ ឧបសង្កមិត្វា…បេ… ឯវមស្ស វចនីយោ – ‘អហំ, ភន្តេ, ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជិំ សញ្ចេតនិកំ សុក្កវិស្សដ្ឋិំ បក្ខប្បដិច្ឆន្នំ. សោហំ សង្ឃំ ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា បក្ខប្បដិច្ឆន្នាយ បក្ខបរិវាសំ យាចិំ. តស្ស មេ សង្ឃោ ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា បក្ខប្បដិច្ឆន្នាយ បក្ខបរិវាសំ ¶ អទាសិ. សោហំ បរិវសន្តោ អន្តរា ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជិំ សញ្ចេតនិកំ សុក្កវិស្សដ្ឋិំ បញ្ចាហប្បដិច្ឆន្នំ. សោហំ, ភន្តេ, សង្ឃំ អន្តរា ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា បញ្ចាហប្បដិច្ឆន្នាយ មូលាយបដិកស្សនំ យាចាមី’តិ. ទុតិយម្បិ យាចិតព្ពា. តតិយម្បិ យាចិតព្ពា. ព្យត្តេន ភិក្ខុនា បដិពលេន សង្ឃោ ញាបេតព្ពោ –
១២៤. ‘‘សុណាតុ ¶ មេ, ភន្តេ, សង្ឃោ. អយំ ឧទាយី ភិក្ខុ ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជិ សញ្ចេតនិកំ សុក្កវិស្សដ្ឋិំ បក្ខប្បដិច្ឆន្នំ. សោ សង្ឃំ ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា ¶ បក្ខប្បដិច្ឆន្នាយ បក្ខបរិវាសំ យាចិ ¶ . សង្ឃោ ឧទាយិស្ស ភិក្ខុនោ ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា បក្ខប្បដិច្ឆន្នាយ បក្ខបរិវាសំ អទាសិ. សោ បរិវសន្តោ អន្តរា ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជិ សញ្ចេតនិកំ សុក្កវិស្សដ្ឋិំ បញ្ចាហប្បដិច្ឆន្នំ. សោ សង្ឃំ អន្តរា ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា បញ្ចាហប្បដិច្ឆន្នាយ មូលាយបដិកស្សនំ យាចតិ. យទិ សង្ឃស្ស បត្តកល្លំ, សង្ឃោ ឧទាយិំ ភិក្ខុំ អន្តរា ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា បញ្ចាហប្បដិច្ឆន្នាយ មូលាយ បដិកស្សេយ្យ. ឯសា ញត្តិ.
‘‘សុណាតុ មេ, ភន្តេ, សង្ឃោ. អយំ ឧទាយី ភិក្ខុ ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជិ សញ្ចេតនិកំ សុក្កវិស្សដ្ឋិំ បក្ខប្បដិច្ឆន្នំ. សោ សង្ឃំ ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា បក្ខប្បដិច្ឆន្នាយ បក្ខបរិវាសំ យាចិ. សង្ឃោ ឧទាយិស្ស ភិក្ខុនោ ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា បក្ខប្បដិច្ឆន្នាយ បក្ខបរិវាសំ អទាសិ. សោ បរិវសន្តោ អន្តរា ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជិ សញ្ចេតនិកំ សុក្កវិស្សដ្ឋិំ បញ្ចាហប្បដិច្ឆន្នំ. សោ សង្ឃំ អន្តរា ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា បញ្ចាហប្បដិច្ឆន្នាយ មូលាយបដិកស្សនំ យាចតិ. សង្ឃោ ឧទាយិំ ភិក្ខុំ អន្តរា ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា ¶ បញ្ចាហប្បដិច្ឆន្នាយ មូលាយ បដិកស្សតិ. យស្សាយស្មតោ ខមតិ ឧទាយិស្ស ភិក្ខុនោ អន្តរា ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា បញ្ចាហប្បដិច្ឆន្នាយ មូលាយបដិកស្សនា, សោ តុណ្ហស្ស; យស្ស នក្ខមតិ, សោ ភាសេយ្យ.
‘‘ទុតិយម្បិ ឯតមត្ថំ វទាមិ…បេ… តតិយម្បិ ឯតមត្ថំ វទាមិ…បេ….
‘‘បដិកស្សិតោ សង្ឃេន ឧទាយី ភិក្ខុ អន្តរា ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា បញ្ចាហប្បដិច្ឆន្នាយ មូលាយបដិកស្សនា. ខមតិ សង្ឃស្ស, តស្មា តុណ្ហី, ឯវមេតំ ធារយាមី’’តិ.
សមោធានបរិវាសោ
១២៥. ‘‘ឯវញ្ច បន, ភិក្ខវេ, បុរិមាយ អាបត្តិយា សមោធានបរិវាសោ ទាតព្ពោ – តេន, ភិក្ខវេ, ឧទាយិនា ភិក្ខុនា សង្ឃំ ឧបសង្កមិត្វា…បេ… ឯវមស្ស វចនីយោ – ‘អហំ, ភន្តេ, ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជិំ សញ្ចេតនិកំ សុក្កវិស្សដ្ឋិំ ¶ បក្ខប្បដិច្ឆន្នំ. សោហំ សង្ឃំ ឯកិស្សា ¶ អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា បក្ខប្បដិច្ឆន្នាយ បក្ខបរិវាសំ យាចិំ. តស្ស មេ សង្ឃោ ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា បក្ខប្បដិច្ឆន្នាយ បក្ខបរិវាសំ អទាសិ. សោហំ បរិវសន្តោ អន្តរា ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជិំ សញ្ចេតនិកំ សុក្កវិស្សដ្ឋិំ បញ្ចាហប្បដិច្ឆន្នំ. សោហំ សង្ឃំ អន្តរា ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា បញ្ចាហប្បដិច្ឆន្នាយ មូលាយបដិកស្សនំ យាចិំ. តំ មំ សង្ឃោ អន្តរា ឯកិស្សា អាបត្តិយា ¶ សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា បញ្ចាហប្បដិច្ឆន្នាយ មូលាយ បដិកស្សិ. សោហំ, ភន្តេ, សង្ឃំ អន្តរា ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា បញ្ចាហប្បដិច្ឆន្នាយ បុរិមាយ អាបត្តិយា សមោធានបរិវាសំ យាចាមី’’’តិ.
‘‘ទុតិយម្បិ យាចិតព្ពោ. តតិយម្បិ យាចិតព្ពោ. ព្យត្តេន ភិក្ខុនា បដិពលេន សង្ឃោ ញាបេតព្ពោ –
១២៦. ‘‘សុណាតុ មេ, ភន្តេ, សង្ឃោ. អយំ ឧទាយី ភិក្ខុ ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជិ សញ្ចេតនិកំ សុក្កវិស្សដ្ឋិំ បក្ខប្បដិច្ឆន្នំ. សោ សង្ឃំ ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា បក្ខប្បដិច្ឆន្នាយ បក្ខបរិវាសំ យាចិ. សង្ឃោ ឧទាយិស្ស ភិក្ខុនោ ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា បក្ខប្បដិច្ឆន្នាយ បក្ខបរិវាសំ អទាសិ. សោ បរិវសន្តោ អន្តរា ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជិ សញ្ចេតនិកំ សុក្កវិស្សដ្ឋិំ បញ្ចាហប្បដិច្ឆន្នំ. សោ សង្ឃំ អន្តរា ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា បញ្ចាហប្បដិច្ឆន្នាយ មូលាយបដិកស្សនំ យាចិ. សង្ឃោ ឧទាយិំ ភិក្ខុំ អន្តរា ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា បញ្ចាហប្បដិច្ឆន្នាយ មូលាយ បដិកស្សិ. សោ សង្ឃំ អន្តរា ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា បញ្ចាហប្បដិច្ឆន្នាយ បុរិមាយ អាបត្តិយា សមោធានបរិវាសំ យាចតិ. យទិ សង្ឃស្ស បត្តកល្លំ, សង្ឃោ ឧទាយិស្ស ភិក្ខុនោ អន្តរា ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា បញ្ចាហប្បដិច្ឆន្នាយ ¶ បុរិមាយ អាបត្តិយា សមោធានបរិវាសំ ទទេយ្យ. ឯសា ញត្តិ.
‘‘សុណាតុ មេ, ភន្តេ, សង្ឃោ. អយំ ឧទាយី ភិក្ខុ ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជិ សញ្ចេតនិកំ សុក្កវិស្សដ្ឋិំ បក្ខប្បដិច្ឆន្នំ. សោ សង្ឃំ ឯកិស្សា អាបត្តិយា ¶ សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា បក្ខប្បដិច្ឆន្នាយ បក្ខបរិវាសំ យាចិ. សង្ឃោ ឧទាយិស្ស ភិក្ខុនោ ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា បក្ខប្បដិច្ឆន្នាយ បក្ខបរិវាសំ អទាសិ. សោ បរិវសន្តោ អន្តរា ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជិ សញ្ចេតនិកំ សុក្កវិស្សដ្ឋិំ បញ្ចាហប្បដិច្ឆន្នំ ¶ . សោ សង្ឃំ អន្តរា ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា បញ្ចាហប្បដិច្ឆន្នាយ មូលាយបដិកស្សនំ យាចិ. សង្ឃោ ឧទាយិំ ភិក្ខុំ អន្តរា ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា បញ្ចាហប្បដិច្ឆន្នាយ មូលាយ បដិកស្សិ. សោ សង្ឃំ អន្តរា ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា បញ្ចាហប្បដិច្ឆន្នាយ បុរិមាយ អាបត្តិយា សមោធានបរិវាសំ យាចតិ. សង្ឃោ ឧទាយិស្ស ភិក្ខុនោ អន្តរា ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា បញ្ចាហប្បដិច្ឆន្នាយ បុរិមាយ អាបត្តិយា សមោធានបរិវាសំ ទេតិ. យស្សាយស្មតោ ខមតិ ឧទាយិស្ស ភិក្ខុនោ អន្តរា ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា បញ្ចាហប្បដិច្ឆន្នាយ បុរិមាយ អាបត្តិយា សមោធានបរិវាសស្ស ទានំ, សោ តុណ្ហស្ស; យស្ស នក្ខមតិ, សោ ភាសេយ្យ.
‘‘ទុតិយម្បិ ឯតមត្ថំ វទាមិ…បេ… តតិយម្បិ ឯតមត្ថំ វទាមិ…បេ….
‘‘ទិន្នោ សង្ឃេន ឧទាយិស្ស ¶ ភិក្ខុនោ អន្តរា ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា បញ្ចាហប្បដិច្ឆន្នាយ បុរិមាយ អាបត្តិយា សមោធានបរិវាសោ. ខមតិ សង្ឃស្ស, តស្មា តុណ្ហី, ឯវមេតំ ធារយាមី’’តិ.
មានត្តារហមូលាយបដិកស្សនាទិ
១២៧. សោ បរិវុត្ថបរិវាសោ មានត្តារហោ អន្តរា ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជិ សញ្ចេតនិកំ សុក្កវិស្សដ្ឋិំ បញ្ចាហប្បដិច្ឆន្នំ. សោ ភិក្ខូនំ អារោចេសិ – ‘‘អហំ, អាវុសោ, ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជិំ សញ្ចេតនិកំ សុក្កវិស្សដ្ឋិំ បក្ខប្បដិច្ឆន្នំ…បេ… សោហំ បរិវុត្ថបរិវាសោ មានត្តារហោ អន្តរា ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជិំ សញ្ចេតនិកំ សុក្កវិស្សដ្ឋិំ បញ្ចាហប្បដិច្ឆន្នំ. កថំ នុ ខោ មយា បដិបជ្ជិតព្ព’’ន្តិ? ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ. ‘‘តេន ហិ, ភិក្ខវេ, សង្ឃោ ឧទាយិំ ភិក្ខុំ អន្តរា ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា បញ្ចាហប្បដិច្ឆន្នាយ មូលាយ បដិកស្សិត្វា បុរិមាយ ¶ អាបត្តិយា សមោធានបរិវាសំ ទេតុ. ឯវញ្ច បន, ភិក្ខវេ, មូលាយ បដិកស្សិតព្ពោ…បេ….
‘‘ឯវញ្ច បន, ភិក្ខវេ, បុរិមាយ អាបត្តិយា សមោធានបរិវាសោ ទាតព្ពោ…បេ… ទេតិ…បេ….
‘‘ទិន្នោ សង្ឃេន ឧទាយិស្ស ភិក្ខុនោ អន្តរា ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា ¶ បញ្ចាហប្បដិច្ឆន្នាយ បុរិមាយ អាបត្តិយា សមោធានបរិវាសោ. ខមតិ សង្ឃស្ស, តស្មា តុណ្ហី, ឯវមេតំ ធារយាមី’’តិ.
តិកាបត្តិមានត្តំ
១២៨. សោ បរិវុត្ថបរិវាសោ ភិក្ខូនំ អារោចេសិ – ‘‘អហំ, អាវុសោ, ឯកំ ¶ អាបត្តិំ អាបជ្ជិំ សញ្ចេតនិកំ សុក្កវិស្សដ្ឋិំ បក្ខប្បដិច្ឆន្នំ…បេ… សោហំ បរិវុត្ថបរិវាសោ. កថំ នុ ខោ មយា បដិបជ្ជិតព្ព’’ន្តិ? ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ. ‘‘តេន ហិ ¶ , ភិក្ខវេ, សង្ឃោ ឧទាយិស្ស ភិក្ខុនោ តិស្សន្នំ អាបត្តីនំ ឆារត្តំ មានត្តំ ទេតុ. ឯវញ្ច បន, ភិក្ខវេ, ទាតព្ពំ –
‘‘តេន, ភិក្ខវេ, ឧទាយិនា ភិក្ខុនា សង្ឃំ ឧបសង្កមិត្វា…បេ… ឯវមស្ស វចនីយោ – ‘អហំ, ភន្តេ, ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជិំ សញ្ចេតនិកំ សុក្កវិស្សដ្ឋិំ បក្ខប្បដិច្ឆន្នំ…បេ… សោហំ, ភន្តេ, បរិវុត្ថបរិវាសោ សង្ឃំ តិស្សន្នំ អាបត្តីនំ ឆារត្តំ មានត្តំ យាចាមី’តិ. ទុតិយម្បិ យាចិតព្ពំ. តតិយម្បិ យាចិតព្ពំ. ព្យត្តេន ភិក្ខុនា បដិពលេន សង្ឃោ ញាបេតព្ពោ –
១២៩. ‘‘សុណាតុ មេ, ភន្តេ, សង្ឃោ. អយំ ឧទាយី ភិក្ខុ ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជិ សញ្ចេតនិកំ សុក្កវិស្សដ្ឋិំ បក្ខប្បដិច្ឆន្នំ…បេ… សោ បរិវុត្ថបរិវាសោ សង្ឃំ តិស្សន្នំ អាបត្តីនំ ឆារត្តំ មានត្តំ យាចតិ. យទិ សង្ឃស្ស បត្តកល្លំ, សង្ឃោ ឧទាយិស្ស ភិក្ខុនោ តិស្សន្នំ អាបត្តីនំ ឆារត្តំ មានត្តំ ទទេយ្យ. ឯសា ញត្តិ.
‘‘សុណាតុ មេ, ភន្តេ, សង្ឃោ. អយំ ឧទាយី ភិក្ខុ ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជិ សញ្ចេតនិកំ សុក្កវិស្សដ្ឋិំ បក្ខប្បដិច្ឆន្នំ…បេ… សោ បរិវុត្ថបរិវាសោ សង្ឃំ តិស្សន្នំ អាបត្តីនំ ឆារត្តំ មានត្តំ យាចតិ. សង្ឃោ ឧទាយិស្ស ភិក្ខុនោ ¶ តិស្សន្នំ អាបត្តីនំ ឆារត្តំ មានត្តំ ទេតិ. យស្សាយស្មតោ ខមតិ ¶ ឧទាយិស្ស ភិក្ខុនោ តិស្សន្នំ អាបត្តីនំ ឆារត្តំ មានត្តស្ស ទានំ, សោ តុណ្ហស្ស; យស្ស នក្ខមតិ, សោ ភាសេយ្យ.
‘‘ទុតិយម្បិ ឯតមត្ថំ វទាមិ…បេ… តតិយម្បិ ឯតមត្ថំ វទាមិ…បេ….
‘‘ទិន្នំ ¶ សង្ឃេន ឧទាយិស្ស ភិក្ខុនោ តិស្សន្នំ អាបត្តីនំ ឆារត្តំ មានត្តំ. ខមតិ សង្ឃស្ស, តស្មា តុណ្ហី, ឯវមេតំ ធារយាមី’’តិ.
មានត្តចារិកមូលាយបដិកស្សនាទិ
១៣០. សោ មានត្តំ ចរន្តោ អន្តរា ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជិ សញ្ចេតនិកំ សុក្កវិស្សដ្ឋិំ បញ្ចាហប្បដិច្ឆន្នំ. សោ ភិក្ខូនំ អារោចេសិ – ‘‘អហំ, អាវុសោ, ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជិំ សញ្ចេតនិកំ សុក្កវិស្សដ្ឋិំ បក្ខប្បដិច្ឆន្នំ…បេ… សោហំ មានត្តំ ចរន្តោ អន្តរា ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជិំ សញ្ចេតនិកំ សុក្កវិស្សដ្ឋិំ បញ្ចាហប្បដិច្ឆន្នំ. កថំ នុ ខោ មយា បដិបជ្ជិតព្ព’’ន្តិ? ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ. ‘‘តេន ហិ, ភិក្ខវេ, សង្ឃោ ឧទាយិំ ភិក្ខុំ អន្តរា ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា បញ្ចាហប្បដិច្ឆន្នាយ មូលាយ បដិកស្សិត្វា បុរិមាយ អាបត្តិយា សមោធានបរិវាសំ ទត្វា ឆារត្តំ មានត្តំ ទេតុ. ឯវញ្ច បន, ភិក្ខវេ, មូលាយ បដិកស្សិតព្ពោ…បេ….
‘‘ឯវញ្ច បន, ភិក្ខវេ, បុរិមាយ អាបត្តិយា សមោធានបរិវាសោ ទាតព្ពោ…បេ….
‘‘ឯវញ្ច បន, ភិក្ខវេ, ឆារត្តំ មានត្តំ ទាតព្ពំ…បេ… ទេតិ…បេ… ¶ .
‘‘ទិន្នំ សង្ឃេន ឧទាយិស្ស ភិក្ខុនោ អន្តរា ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា បញ្ចាហប្បដិច្ឆន្នាយ ឆារត្តំ មានត្តំ. ខមតិ សង្ឃស្ស, តស្មា តុណ្ហី, ឯវមេតំ ធារយាមី’’តិ.
អព្ភានារហមូលាយបដិកស្សនាទិ
១៣១. សោ ចិណ្ណមានត្តោ អព្ភានារហោ អន្តរា ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជិ សញ្ចេតនិកំ សុក្កវិស្សដ្ឋិំ បញ្ចាហប្បដិច្ឆន្នំ. សោ ភិក្ខូនំ អារោចេសិ – ‘‘អហំ, អាវុសោ, ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជិំ សញ្ចេតនិកំ សុក្កវិស្សដ្ឋិំ បក្ខប្បដិច្ឆន្នំ…បេ… សោហំ ចិណ្ណមានត្តោ អព្ភានារហោ អន្តរា ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជិំ សញ្ចេតនិកំ សុក្កវិស្សដ្ឋិំ បញ្ចាហប្បដិច្ឆន្នំ. កថំ នុ ខោ មយា ¶ បដិបជ្ជិតព្ព’’ន្តិ? ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ. ‘‘តេន ហិ, ភិក្ខវេ, សង្ឃោ ឧទាយិំ ភិក្ខុំ អន្តរា ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា បញ្ចាហប្បដិច្ឆន្នាយ មូលាយ បដិកស្សិត្វា បុរិមាយ អាបត្តិយា សមោធានបរិវាសំ ទត្វា ឆារត្តំ មានត្តំ ទេតុ. ឯវញ្ច បន, ភិក្ខវេ, មូលាយ បដិកស្សិតព្ពោ…បេ….
‘‘ឯវញ្ច ¶ បន, ភិក្ខវេ, បុរិមាយ អាបត្តិយា សមោធានបរិវាសោ ទាតព្ពោ…បេ….
‘‘ឯវញ្ច បន, ភិក្ខវេ, ឆារត្តំ មានត្តំ ទាតព្ពំ…បេ… ទេតិ…បេ….
‘‘ទិន្នំ សង្ឃេន ឧទាយិស្ស ភិក្ខុនោ អន្តរា ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា បញ្ចាហប្បដិច្ឆន្នាយ ឆារត្តំ មានត្តំ. ខមតិ សង្ឃស្ស, តស្មា តុណ្ហី, ឯវមេតំ ធារយាមី’’តិ.
បក្ខប្បដិច្ឆន្នអព្ភានំ
១៣២. សោ ¶ ¶ ចិណ្ណមានត្តោ ភិក្ខូនំ អារោចេសិ – ‘‘អហំ, អាវុសោ, ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជិំ សញ្ចេតនិកំ សុក្កវិស្សដ្ឋិំ បក្ខប្បដិច្ឆន្នំ…បេ… សោហំ ចិណ្ណមានត្តោ. កថំ នុ ខោ មយា បដិបជ្ជិតព្ព’’ន្តិ? ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ. ‘‘តេន ហិ, ភិក្ខវេ, សង្ឃោ ឧទាយិំ ភិក្ខុំ អព្ភេតុ. ឯវញ្ច បន, ភិក្ខវេ, អព្ភេតព្ពោ –
‘‘តេន, ភិក្ខវេ, ឧទាយិនា ភិក្ខុនា សង្ឃំ ឧបសង្កមិត្វា, ឯកំសំ ឧត្តរាសង្គំ ករិត្វា, វុឌ្ឍានំ ភិក្ខូនំ បាទេ វន្ទិត្វា, ឧក្កុដិកំ និសីទិត្វា, អញ្ជលិំ បគ្គហេត្វា, ឯវមស្ស វចនីយោ – ‘អហំ, ភន្តេ, ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជិំ សញ្ចេតនិកំ សុក្កវិស្សដ្ឋិំ បក្ខប្បដិច្ឆន្នំ. សោហំ សង្ឃំ ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា បក្ខប្បដិច្ឆន្នាយ បក្ខបរិវាសំ យាចិំ. តស្ស មេ សង្ឃោ ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា បក្ខប្បដិច្ឆន្នាយ បក្ខបរិវាសំ អទាសិ. សោហំ បរិវសន្តោ អន្តរា ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជិំ សញ្ចេតនិកំ សុក្កវិស្សដ្ឋិំ បញ្ចាហប្បដិច្ឆន្នំ. សោហំ សង្ឃំ អន្តរា ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា បញ្ចាហប្បដិច្ឆន្នាយ មូលាយបដិកស្សនំ យាចិំ. តំ មំ សង្ឃោ អន្តរា ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា បញ្ចាហប្បដិច្ឆន្នាយ មូលាយ បដិកស្សិ. សោហំ សង្ឃំ អន្តរា ឯកិស្សា អាបត្តិយា ¶ សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា បញ្ចាហប្បដិច្ឆន្នាយ បុរិមាយ អាបត្តិយា សមោធានបរិវាសំ យាចិំ. តស្ស ¶ មេ សង្ឃោ អន្តរា ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា បញ្ចាហប្បដិច្ឆន្នាយ បុរិមាយ អាបត្តិយា សមោធានបរិវាសំ អទាសិ. សោហំ បរិវុត្ថបរិវាសោ មានត្តារហោ អន្តរា ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជិំ សញ្ចេតនិកំ សុក្កវិស្សដ្ឋិំ បញ្ចាហប្បដិច្ឆន្នំ. សោហំ សង្ឃំ អន្តរា ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា បញ្ចាហប្បដិច្ឆន្នាយ មូលាយបដិកស្សនំ យាចិំ. តំ មំ សង្ឃោ អន្តរា ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា ¶ បញ្ចាហប្បដិច្ឆន្នាយ មូលាយ បដិកស្សិ. សោហំ សង្ឃំ អន្តរា ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា បញ្ចាហប្បដិច្ឆន្នាយ ¶ បុរិមាយ អាបត្តិយា សមោធានបរិវាសំ យាចិំ. តស្ស មេ សង្ឃោ អន្តរា ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា បញ្ចាហប្បដិច្ឆន្នាយ បុរិមាយ អាបត្តិយា សមោធានបរិវាសំ អទាសិ. សោហំ បរិវុត្ថបរិវាសោ សង្ឃំ តិស្សន្នំ អាបត្តីនំ ឆារត្តំ មានត្តំ យាចិំ. តស្ស មេ សង្ឃោ តិស្សន្នំ អាបត្តីនំ ឆារត្តំ មានត្តំ អទាសិ. សោហំ មានត្តំ ចរន្តោ អន្តរា ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជិំ សញ្ចេតនិកំ សុក្កវិស្សដ្ឋិំ បញ្ចាហប្បដិច្ឆន្នំ. សោហំ សង្ឃំ អន្តរា ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា បញ្ចាហប្បដិច្ឆន្នាយ មូលាយបដិកស្សនំ យាចិំ. តំ មំ សង្ឃោ អន្តរា ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា បញ្ចាហប្បដិច្ឆន្នាយ មូលាយ បដិកស្សិ. សោហំ សង្ឃំ អន្តរា ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា បញ្ចាហប្បដិច្ឆន្នាយ បុរិមាយ អាបត្តិយា សមោធានបរិវាសំ យាចិំ. តស្ស មេ សង្ឃោ អន្តរា ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា បញ្ចាហប្បដិច្ឆន្នាយ បុរិមាយ អាបត្តិយា សមោធានបរិវាសំ អទាសិ. សោហំ បរិវុត្ថបរិវាសោ សង្ឃំ អន្តរា ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា បញ្ចាហប្បដិច្ឆន្នាយ ឆារត្តំ មានត្តំ យាចិំ. តស្ស មេ សង្ឃោ អន្តរា ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា បញ្ចាហប្បដិច្ឆន្នាយ ឆារត្តំ មានត្តំ អទាសិ. សោហំ ចិណ្ណមានត្តោ អព្ភានារហោ អន្តរា ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជិំ សញ្ចេតនិកំ សុក្កវិស្សដ្ឋិំ បញ្ចាហប្បដិច្ឆន្នំ. សោហំ សង្ឃំ អន្តរា ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា បញ្ចាហប្បដិច្ឆន្នាយ មូលាយបដិកស្សនំ យាចិំ. តំ មំ សង្ឃោ អន្តរា ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា បញ្ចាហប្បដិច្ឆន្នាយ ¶ មូលាយ បដិកស្សិ. សោហំ សង្ឃំ អន្តរា ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា បញ្ចាហប្បដិច្ឆន្នាយ បុរិមាយ អាបត្តិយា សមោធានបរិវាសំ យាចិំ. តស្ស មេ សង្ឃោ អន្តរា ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា ¶ បញ្ចាហប្បដិច្ឆន្នាយ បុរិមាយ អាបត្តិយា សមោធានបរិវាសំ អទាសិ. សោហំ បរិវុត្ថបរិវាសោ សង្ឃំ អន្តរា ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា បញ្ចាហប្បដិច្ឆន្នាយ ឆារត្តំ មានត្តំ យាចិំ. តស្ស មេ សង្ឃោ អន្តរា ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា បញ្ចាហប្បដិច្ឆន្នាយ ឆារត្តំ មានត្តំ អទាសិ. សោហំ, ភន្តេ, ចិណ្ណមានត្តោ សង្ឃំ អព្ភានំ យាចាមី’’’តិ.
‘‘ទុតិយម្បិ យាចិតព្ពំ. តតិយម្បិ យាចិតព្ពំ. ព្យត្តេន ភិក្ខុនា បដិពលេន សង្ឃោ ញាបេតព្ពោ –
១៣៣. ‘‘សុណាតុ ¶ មេ, ភន្តេ, សង្ឃោ. អយំ ឧទាយី ភិក្ខុ ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជិ សញ្ចេតនិកំ សុក្កវិស្សដ្ឋិំ បក្ខប្បដិច្ឆន្នំ. សោ សង្ឃំ ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា បក្ខប្បដិច្ឆន្នាយ បក្ខបរិវាសំ យាចិ. សង្ឃោ ឧទាយិស្ស ភិក្ខុនោ ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា បក្ខប្បដិច្ឆន្នាយ បក្ខបរិវាសំ អទាសិ. សោ បរិវសន្តោ អន្តរា ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជិ សញ្ចេតនិកំ សុក្កវិស្សដ្ឋិំ បញ្ចាហប្បដិច្ឆន្នំ. សោ សង្ឃំ អន្តរា ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា បញ្ចាហប្បដិច្ឆន្នាយ មូលាយបដិកស្សនំ យាចិ. សង្ឃោ ឧទាយិំ ភិក្ខុំ អន្តរា ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា បញ្ចាហប្បដិច្ឆន្នាយ មូលាយ បដិកស្សិ. សោ សង្ឃំ អន្តរា ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា បញ្ចាហប្បដិច្ឆន្នាយ បុរិមាយ អាបត្តិយា សមោធានបរិវាសំ យាចិ. សង្ឃោ ឧទាយិស្ស ភិក្ខុនោ អន្តរា ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា បញ្ចាហប្បដិច្ឆន្នាយ បុរិមាយ អាបត្តិយា សមោធានបរិវាសំ អទាសិ. សោ បរិវុត្ថបរិវាសោ មានត្តារហោ អន្តរា ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជិ សញ្ចេតនិកំ សុក្កវិស្សដ្ឋិំ ¶ បញ្ចាហប្បដិច្ឆន្នំ. សោ សង្ឃំ អន្តរា ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា បញ្ចាហប្បដិច្ឆន្នាយ មូលាយបដិកស្សនំ យាចិ. សង្ឃោ ឧទាយិំ ភិក្ខុំ អន្តរា ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា បញ្ចាហប្បដិច្ឆន្នាយ មូលាយ បដិកស្សិ. សោ សង្ឃំ អន្តរា ឯកិស្សា ¶ អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា បញ្ចាហប្បដិច្ឆន្នាយ បុរិមាយ អាបត្តិយា សមោធានបរិវាសំ យាចិ. សង្ឃោ ឧទាយិស្ស ភិក្ខុនោ អន្តរា ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា បញ្ចាហប្បដិច្ឆន្នាយ បុរិមាយ អាបត្តិយា សមោធានបរិវាសំ អទាសិ. សោ បរិវុត្ថបរិវាសោ សង្ឃំ តិស្សន្នំ អាបត្តីនំ ឆារត្តំ មានត្តំ យាចិ. សង្ឃោ ឧទាយិស្ស ភិក្ខុនោ តិស្សន្នំ អាបត្តីនំ ឆារត្តំ មានត្តំ អទាសិ. សោ មានត្តំ ចរន្តោ អន្តរា ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជិ សញ្ចេតនិកំ សុក្កវិស្សដ្ឋិំ បញ្ចាហប្បដិច្ឆន្នំ. សោ សង្ឃំ អន្តរា ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា បញ្ចាហប្បដិច្ឆន្នាយ មូលាយបដិកស្សនំ យាចិ. សង្ឃោ ឧទាយិំ ភិក្ខុំ អន្តរា ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា បញ្ចាហប្បដិច្ឆន្នាយ មូលាយ បដិកស្សិ. សោ សង្ឃំ អន្តរា ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា បញ្ចាហប្បដិច្ឆន្នាយ បុរិមាយ អាបត្តិយា សមោធានបរិវាសំ យាចិ. សង្ឃោ ឧទាយិស្ស ភិក្ខុនោ អន្តរា ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា បញ្ចាហប្បដិច្ឆន្នាយ បុរិមាយ អាបត្តិយា សមោធានបរិវាសំ អទាសិ. សោ បរិវុត្ថបរិវាសោ ¶ សង្ឃំ [សោ សំឃំ (ក.)] អន្តរា ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា បញ្ចាហប្បដិច្ឆន្នាយ ឆារត្តំ មានត្តំ យាចិ. សង្ឃោ ឧទាយិស្ស ភិក្ខុនោ អន្តរា ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា បញ្ចាហប្បដិច្ឆន្នាយ ឆារត្តំ មានត្តំ ¶ អទាសិ. សោ ចិណ្ណមានត្តោ អព្ភានារហោ អន្តរា ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជិ សញ្ចេតនិកំ សុក្កវិស្សដ្ឋិំ បញ្ចាហប្បដិច្ឆន្នំ. សោ សង្ឃំ អន្តរា ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា បញ្ចាហប្បដិច្ឆន្នាយ មូលាយបដិកស្សនំ យាចិ. សង្ឃោ ឧទាយិំ ភិក្ខុំ អន្តរា ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា បញ្ចាហប្បដិច្ឆន្នាយ មូលាយ បដិកស្សិ. សោ សង្ឃំ អន្តរា ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា បញ្ចាហប្បដិច្ឆន្នាយ បុរិមាយ អាបត្តិយា សមោធានបរិវាសំ យាចិ. សង្ឃោ ឧទាយិស្ស ភិក្ខុនោ អន្តរា ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា បញ្ចាហប្បដិច្ឆន្នាយ បុរិមាយ អាបត្តិយា សមោធានបរិវាសំ អទាសិ. សោ បរិវុត្ថបរិវាសោ សង្ឃំ អន្តរា ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា បញ្ចាហប្បដិច្ឆន្នាយ ឆារត្តំ ¶ មានត្តំ យាចិ. សង្ឃោ ឧទាយិស្ស ភិក្ខុនោ អន្តរា ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា បញ្ចាហប្បដិច្ឆន្នាយ ឆារត្តំ មានត្តំ អទាសិ. សោ ចិណ្ណមានត្តោ សង្ឃំ អព្ភានំ យាចតិ. យទិ សង្ឃស្ស បត្តកល្លំ, សង្ឃោ ឧទាយិំ ភិក្ខុំ អព្ភេយ្យ. ឯសា ញត្តិ.
‘‘សុណាតុ មេ, ភន្តេ, សង្ឃោ. អយំ ឧទាយី ភិក្ខុ ឯកំ អាបត្តិំ ¶ អាបជ្ជិ សញ្ចេតនិកំ សុក្កវិស្សដ្ឋិំ បក្ខប្បដិច្ឆន្នំ…បេ… សោ ចិណ្ណមានត្តោ សង្ឃំ អព្ភានំ យាចតិ. សង្ឃោ ឧទាយិំ ភិក្ខុំ អព្ភេតិ. យស្សាយស្មតោ ខមតិ ឧទាយិស្ស ភិក្ខុនោ អព្ភានំ, សោ តុណ្ហស្ស; យស្ស នក្ខមតិ, សោ ភាសេយ្យ.
‘‘ទុតិយម្បិ ឯតមត្ថំ វទាមិ…បេ… តតិយម្បិ ឯតមត្ថំ វទាមិ…បេ….
‘‘អព្ភិតោ សង្ឃេន ឧទាយី ភិក្ខុ. ខមតិ សង្ឃស្ស, តស្មា តុណ្ហី, ឯវមេតំ ធារយាមី’’តិ.
សុក្កវិស្សដ្ឋិ សមត្តា.
២. បរិវាសោ
អគ្ឃសមោធានបរិវាសោ
១៣៤. តេន ខោ បន សមយេន អញ្ញតរោ ភិក្ខុ សម្ពហុលា សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបន្នោ ហោតិ – ឯកា អាបត្តិ ឯកាហប្បដិច្ឆន្នា, ឯកា អាបត្តិ ទ្វីហប្បដិច្ឆន្នា, ឯកា អាបត្តិ តីហប្បដិច្ឆន្នា, ឯកា អាបត្តិ ចតូហប្បដិច្ឆន្នា, ឯកា អាបត្តិ បញ្ចាហប្បដិច្ឆន្នា, ឯកា ¶ អាបត្តិ ឆាហប្បដិច្ឆន្នា, ឯកា អាបត្តិ សត្តាហប្បដិច្ឆន្នា, ឯកា អាបត្តិ អដ្ឋាហប្បដិច្ឆន្នា, ឯកា អាបត្តិ នវាហប្បដិច្ឆន្នា, ឯកា អាបត្តិ ទសាហប្បដិច្ឆន្នា. សោ ភិក្ខូនំ អារោចេសិ – ‘‘អហំ, អាវុសោ, សម្ពហុលា សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជិំ – ឯកា អាបត្តិ ឯកាហប្បដិច្ឆន្នា…បេ… ឯកា អាបត្តិ ទសាហប្បដិច្ឆន្នា. កថំ នុ ខោ មយា បដិបជ្ជិតព្ព’’ន្តិ? ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ. ‘‘តេន ហិ, ភិក្ខវេ, សង្ឃោ តស្ស ភិក្ខុនោ តាសំ អាបត្តីនំ យា អាបត្តិ ទសាហប្បដិច្ឆន្នា ¶ តស្សា អគ្ឃេន សមោធានបរិវាសំ ទេតុ. ឯវញ្ច បន, ភិក្ខវេ, ទាតព្ពោ –
‘‘តេន ¶ , ភិក្ខវេ, ភិក្ខុនា សង្ឃំ ឧបសង្កមិត្វា…បេ… ឯវមស្ស វចនីយោ – ‘អហំ, ភន្តេ, សម្ពហុលា សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជិំ – ឯកា អាបត្តិ ឯកាហប្បដិច្ឆន្នា…បេ… ឯកា អាបត្តិ ទសាហប្បដិច្ឆន្នា. សោហំ, ភន្តេ, សង្ឃំ តាសំ អាបត្តីនំ យា អាបត្តិ ទសាហប្បដិច្ឆន្នា តស្សា អគ្ឃេន សមោធានបរិវាសំ យាចាមី’តិ. ទុតិយម្បិ យាចិតព្ពោ. តតិយម្បិ យាចិតព្ពោ. ព្យត្តេន ភិក្ខុនា បដិពលេន សង្ឃោ ញាបេតព្ពោ –
១៣៥. ‘‘សុណាតុ មេ, ភន្តេ, សង្ឃោ. អយំ ឥត្ថន្នាមោ ភិក្ខុ សម្ពហុលា សង្ឃាទិសេសា ¶ អាបត្តិយោ អាបជ្ជិ – ឯកា អាបត្តិ ឯកាហប្បដិច្ឆន្នា…បេ… ឯកា អាបត្តិ ទសាហប្បដិច្ឆន្នា. សោ សង្ឃំ តាសំ អាបត្តីនំ យា អាបត្តិ ទសាហប្បដិច្ឆន្នា តស្សា អគ្ឃេន សមោធានបរិវាសំ យាចតិ. យទិ សង្ឃស្ស បត្តកល្លំ, សង្ឃោ ឥត្ថន្នាមស្ស ភិក្ខុនោ តាសំ អាបត្តីនំ យា អាបត្តិ ទសាហប្បដិច្ឆន្នា តស្សា អគ្ឃេន សមោធានបរិវាសំ ទទេយ្យ. ឯសា ញត្តិ.
‘‘សុណាតុ មេ, ភន្តេ, សង្ឃោ. អយំ ឥត្ថន្នាមោ ភិក្ខុ សម្ពហុលា សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជិ – ឯកា អាបត្តិ ឯកាហប្បដិច្ឆន្នា…បេ… ឯកា អាបត្តិ ទសាហប្បដិច្ឆន្នា. សោ សង្ឃំ តាសំ អាបត្តីនំ យា ¶ អាបត្តិ ទសាហប្បដិច្ឆន្នា តស្សា អគ្ឃេន សមោធានបរិវាសំ យាចតិ. សង្ឃោ ឥត្ថន្នាមស្ស ភិក្ខុនោ តាសំ អាបត្តីនំ យា អាបត្តិ ទសាហប្បដិច្ឆន្នា តស្សា អគ្ឃេន សមោធានបរិវាសំ ទេតិ. យស្សាយស្មតោ ខមតិ ឥត្ថន្នាមស្ស ភិក្ខុនោ តាសំ អាបត្តីនំ យា អាបត្តិ ទសាហប្បដិច្ឆន្នា; តស្សា អគ្ឃេន សមោធានបរិវាសស្ស ទានំ, សោ តុណ្ហស្ស; យស្ស នក្ខមតិ, សោ ភាសេយ្យ.
‘‘ទុតិយម្បិ ¶ ឯតមត្ថំ វទាមិ…បេ… តតិយម្បិ ឯតមត្ថំ វទាមិ…បេ….
‘‘ទិន្នោ សង្ឃេន ឥត្ថន្នាមស្ស ភិក្ខុនោ តាសំ អាបត្តីនំ យា អាបត្តិ ទសាហប្បដិច្ឆន្នា តស្សា អគ្ឃេន សមោធានបរិវាសោ. ខមតិ សង្ឃស្ស, តស្មា តុណ្ហី, ឯវមេតំ ធារយាមី’’តិ.
សព្ពចិរប្បដិច្ឆន្នអគ្ឃសមោធានំ
១៣៦. តេន ខោ បន សមយេន អញ្ញតរោ ភិក្ខុ សម្ពហុលា សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបន្នោ ហោតិ – ឯកា អាបត្តិ ឯកាហប្បដិច្ឆន្នា ¶ , ទ្វេ អាបត្តិយោ ទ្វីហប្បដិច្ឆន្នាយោ [ទ្វីហប្បដិច្ឆន្នា (ក. ឯវំ យាវទសាហប្បដិច្ឆន្នា)], តិស្សោ អាបត្តិយោ តីហប្បដិច្ឆន្នាយោ, ចតស្សោ អាបត្តិយោ ចតូហប្បដិច្ឆន្នាយោ, បញ្ច អាបត្តិយោ បញ្ចាហប្បដិច្ឆន្នាយោ, ឆ អាបត្តិយោ ឆាហប្បដិច្ឆន្នាយោ, សត្ត អាបត្តិយោ សត្តាហប្បដិច្ឆន្នាយោ, អដ្ឋ អាបត្តិយោ អដ្ឋាហប្បដិច្ឆន្នាយោ, នវ អាបត្តិយោ នវាហប្បដិច្ឆន្នាយោ, ទស អាបត្តិយោ ទសាហប្បដិច្ឆន្នាយោ. សោ ភិក្ខូនំ អារោចេសិ – ‘‘អហំ, អាវុសោ, សម្ពហុលា សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជិំ, ឯកា អាបត្តិ ឯកាហប្បដិច្ឆន្នា…បេ… ទស អាបត្តិយោ ទសាហប្បដិច្ឆន្នាយោ ¶ . កថំ នុ ខោ មយា បដិបជ្ជិតព្ព’’ន្តិ? ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ. ‘‘តេន ហិ, ភិក្ខវេ, សង្ឃោ តស្ស ភិក្ខុនោ តាសំ អាបត្តីនំ យា អាបត្តិយោ សព្ពចិរប្បដិច្ឆន្នាយោ តាសំ អគ្ឃេន សមោធានបរិវាសំ ទេតុ. ឯវញ្ច បន, ភិក្ខវេ, ទាតព្ពោ –
‘‘តេន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុនា សង្ឃំ ឧបសង្កមិត្វា…បេ… ឯវមស្ស វចនីយោ – ‘អហំ, ភន្តេ, សម្ពហុលា សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជិំ, ឯកា អាបត្តិ ឯកាហប្បដិច្ឆន្នា…បេ… ទស អាបត្តិយោ ទសាហប្បដិច្ឆន្នាយោ. សោហំ, ភន្តេ, សង្ឃំ តាសំ អាបត្តីនំ យា អាបត្តិយោ សព្ពចិរប្បដិច្ឆន្នាយោ តាសំ អគ្ឃេន សមោធានបរិវាសំ យាចាមី’តិ. ទុតិយម្បិ យាចិតព្ពោ. តតិយម្បិ យាចិតព្ពោ. ‘‘ព្យត្តេន ភិក្ខុនា បដិពលេន សង្ឃោ ញាបេតព្ពោ –
១៣៧. សុណាតុ មេ, ភន្តេ, សង្ឃោ. អយំ ឥត្ថន្នាមោ ភិក្ខុ សម្ពហុលា សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជិ, ឯកា អាបត្តិ ឯកាហប្បដិច្ឆន្នា…បេ… ទស អាបត្តិយោ ទសាហប្បដិច្ឆន្នាយោ. សោ សង្ឃំ តាសំ អាបត្តីនំ យា អាបត្តិយោ សព្ពចិរប្បដិច្ឆន្នាយោ តាសំ អគ្ឃេន សមោធានបរិវាសំ យាចតិ. យទិ សង្ឃស្ស បត្តកល្លំ សង្ឃោ ឥត្ថន្នាមស្ស ភិក្ខុនោ តាសំ អាបត្តីនំ យា អាបត្តិយោ សព្ពចិរប្បដិច្ឆន្នាយោ តាសំ អគ្ឃេន សមោធានបរិវាសំ ទទេយ្យ. ឯសា ញត្តិ.
‘‘សុណាតុ ¶ មេ, ភន្តេ, សង្ឃោ. អយំ ឥត្ថន្នាមោ ភិក្ខុ សម្ពហុលា សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ ¶ អាបជ្ជិ – ឯកា អាបត្តិ ឯកាហប្បដិច្ឆន្នា…បេ… ទស អាបត្តិយោ ទសាហប្បដិច្ឆន្នាយោ. សោ សង្ឃំ តាសំ អាបត្តីនំ យា ¶ អាបត្តិយោ សព្ពចិរប្បដិច្ឆន្នាយោ តាសំ អគ្ឃេន សមោធានបរិវាសំ យាចតិ. សង្ឃោ ឥត្ថន្នាមស្ស ភិក្ខុនោ តាសំ អាបត្តីនំ យា អាបត្តិយោ សព្ពចិរប្បដិច្ឆន្នាយោ តាសំ អគ្ឃេន សមោធានបរិវាសំ ទេតិ. យស្សាយស្មតោ ខមតិ ឥត្ថន្នាមស្ស ភិក្ខុនោ តាសំ អាបត្តីនំ យា អាបត្តិយោ សព្ពចិរប្បដិច្ឆន្នាយោ តាសំ អគ្ឃេន សមោធានបរិវាសស្ស ទានំ, សោ តុណ្ហស្ស; យស្ស នក្ខមតិ, សោ ភាសេយ្យ.
‘‘ទុតិយម្បិ ឯតមត្ថំ វទាមិ…បេ… តតិយម្បិ ឯតមត្ថំ វទាមិ…បេ….
‘‘ទិន្នោ សង្ឃេន ឥត្ថន្នាមស្ស ភិក្ខុនោ តាសំ អាបត្តីនំ យា អាបត្តិយោ សព្ពចិរប្បដិច្ឆន្នាយោ តាសំ អគ្ឃេន សមោធានបរិវាសោ. ខមតិ សង្ឃស្ស, តស្មា តុណ្ហី, ឯវមេតំ ធារយាមី’’តិ.
ទ្វេមាសបរិវាសោ
១៣៨. តេន ¶ ខោ បន សមយេន អញ្ញតរោ ភិក្ខុ ទ្វេ សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបន្នោ ហោតិ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នាយោ. តស្ស ឯតទហោសិ – ‘‘អហំ ខោ ទ្វេ សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជិំ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នាយោ. យំនូនាហំ សង្ឃំ ឯកិស្សា អាបត្តិយា ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នាយ ទ្វេមាសបរិវាសំ យាចេយ្យ’’ន្តិ. សោ សង្ឃំ ឯកិស្សា អាបត្តិយា ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នាយ ទ្វេមាសបរិវាសំ យាចិ. តស្ស សង្ឃោ ឯកិស្សា អាបត្តិយា ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នាយ ទ្វេមាសបរិវាសំ អទាសិ. តស្ស បរិវសន្តស្ស ¶ លជ្ជីធម្មោ ឱក្កមិ – អហំ ខោ ទ្វេ សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជិំ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នាយោ. តស្ស មេ ឯតទហោសិ – ‘‘អហំ ខោ ទ្វេ សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជិំ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នាយោ. យំនូនាហំ សង្ឃំ ឯកិស្សា អាបត្តិយា ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នាយ ទ្វេមាសបរិវាសំ យាចេយ្យន្តិ. សោហំ សង្ឃំ ឯកិស្សា អាបត្តិយា ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នាយ ទ្វេមាសបរិវាសំ យាចិំ. តស្ស មេ សង្ឃោ ឯកិស្សា អាបត្តិយា ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នាយ ទ្វេមាសបរិវាសំ អទាសិ. តស្ស មេ បរិវសន្តស្ស លជ្ជីធម្មោ ឱក្កមិ. យំនូនាហំ សង្ឃំ ឥតរិស្សាបិ អាបត្តិយា ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នាយ ទ្វេមាសបរិវាសំ យាចេយ្យ’’ន្តិ.
សោ ភិក្ខូនំ អារោចេសិ – ‘‘អហំ, អាវុសោ, ទ្វេ សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជិំ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នាយោ. តស្ស មេ ឯតទហោសិ – ‘អហំ ¶ ខោ ទ្វេ សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជិំ ¶ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នាយោ. យំនូនាហំ សង្ឃំ ឯកិស្សា អាបត្តិយា ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នាយ ទ្វេមាសបរិវាសំ យាចេយ្យ’ន្តិ. សោហំ សង្ឃំ ឯកិស្សា អាបត្តិយា ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នាយ ទ្វេមាសបរិវាសំ យាចិំ. តស្ស មេ សង្ឃោ ឯកិស្សា អាបត្តិយា ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នាយ ទ្វេមាសបរិវាសំ អទាសិ. តស្ស មេ បរិវសន្តស្ស លជ្ជីធម្មោ ឱក្កមិ – អហំ ខោ ទ្វេ សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជិំ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នាយោ. តស្ស មេ ឯតទហោសិ – ‘អហំ ខោ ទ្វេ សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជិំ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នាយោ. យំនូនាហំ សង្ឃំ ឯកិស្សា អាបត្តិយា ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នាយ ទ្វេមាសបរិវាសំ ¶ យាចេយ្យ’ន្តិ. សោហំ សង្ឃំ ឯកិស្សា អាបត្តិយា ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នាយ ទ្វេមាសបរិវាសំ យាចិំ. តស្ស មេ សង្ឃោ ឯកិស្សា អាបត្តិយា ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នាយ ទ្វេមាសបរិវាសំ អទាសិ. តស្ស មេ បរិវសន្តស្ស លជ្ជីធម្មោ ឱក្កមិ – យំនូនាហំ សង្ឃំ ឥតរិស្សាបិ អាបត្តិយា ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នាយ ទ្វេមាសបរិវាសំ យាចេយ្យន្តិ. កថំ នុ ខោ មយា បដិបជ្ជិតព្ព’’ន្តិ? ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ. ‘‘តេន ហិ, ភិក្ខវេ, សង្ឃោ តស្ស ភិក្ខុនោ ឥតរិស្សាបិ អាបត្តិយា ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នាយ ទ្វេមាសបរិវាសំ ទេតុ. ឯវញ្ច បន, ភិក្ខវេ, ទាតព្ពោ –
‘‘តេន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុនា សង្ឃំ ឧបសង្កមិត្វា, ឯកំសំ ឧត្តរាសង្គំ ករិត្វា, វុឌ្ឍានំ ភិក្ខូនំ បាទេ វន្ទិត្វា, ឧក្កុដិកំ និសីទិត្វា, អញ្ជលិំ បគ្គហេត្វា, ឯវមស្ស វចនីយោ – ‘អហំ, ភន្តេ, ទ្វេ សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជិំ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នាយោ. តស្ស មេ ឯតទហោសិ – អហំ ខោ ទ្វេ សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជិំ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នាយោ ¶ . យំនូនាហំ សង្ឃំ ឯកិស្សា អាបត្តិយា ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នាយ ទ្វេមាសបរិវាសំ យាចេយ្យ’ន្តិ. សោហំ សង្ឃំ ឯកិស្សា អាបត្តិយា ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នាយ ទ្វេមាសបរិវាសំ យាចិំ. តស្ស មេ សង្ឃោ ឯកិស្សា អាបត្តិយា ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នាយ ទ្វេមាសបរិវាសំ អទាសិ. តស្ស មេ បរិវសន្តស្ស លជ្ជីធម្មោ ឱក្កមិ – អហំ ខោ ទ្វេ សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជិំ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នាយោ. តស្ស មេ ឯតទហោសិ – ‘អហំ ខោ ទ្វេ សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជិំ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នាយោ. យំនូនាហំ សង្ឃំ ឯកិស្សា អាបត្តិយា ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នាយ ទ្វេមាសបរិវាសំ យាចេយ្យ’ន្តិ. សោហំ សង្ឃំ ឯកិស្សា អាបត្តិយា ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នាយ ទ្វេមាសបរិវាសំ ¶ យាចិំ. តស្ស មេ សង្ឃោ ឯកិស្សា អាបត្តិយា ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នាយ ទ្វេមាសបរិវាសំ អទាសិ. តស្ស មេ បរិវសន្តស្ស លជ្ជីធម្មោ ឱក្កមិ – យំនូនាហំ សង្ឃំ ឥតរិស្សាបិ អាបត្តិយា ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នាយ ទ្វេមាសបរិវាសំ យាចេយ្យន្តិ. សោហំ, ភន្តេ, សង្ឃំ ឥតរិស្សាបិ អាបត្តិយា ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នាយ ទ្វេមាសបរិវាសំ យាចាមីតិ.
‘‘ទុតិយម្បិ ¶ ¶ យាចិតព្ពោ. តតិយម្បិ យាចិតព្ពោ. ‘‘ព្យត្តេន ភិក្ខុនា បដិពលេន សង្ឃោ ញាបេតព្ពោ –
១៣៩. ‘‘សុណាតុ មេ, ភន្តេ, សង្ឃោ. អយំ ឥត្ថន្នាមោ ភិក្ខុ ទ្វេ សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជិ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នាយោ. តស្ស ឯតទហោសិ – ‘អហំ ខោ ទ្វេ សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជិំ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នាយោ. យំនូនាហំ សង្ឃំ ឯកិស្សា អាបត្តិយា ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នាយ ទ្វេមាសបរិវាសំ យាចេយ្យ’ន្តិ. សោ សង្ឃំ ឯកិស្សា អាបត្តិយា ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នាយ ទ្វេមាសបរិវាសំ យាចិ. តស្ស សង្ឃោ ឯកិស្សា អាបត្តិយា ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នាយ ទ្វេមាសបរិវាសំ អទាសិ. តស្ស បរិវសន្តស្ស លជ្ជីធម្មោ ឱក្កមិ – អហំ ខោ ទ្វេ សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជិំ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នាយោ. តស្ស មេ ឯតទហោសិ – ‘អហំ ខោ ទ្វេ សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជិំ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នាយោ. យំនូនាហំ ¶ សង្ឃំ ឯកិស្សា អាបត្តិយា ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នាយ ទ្វេមាសបរិវាសំ យាចេយ្យ’ន្តិ. សោហំ សង្ឃំ ឯកិស្សា អាបត្តិយា ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នាយ ទ្វេមាសបរិវាសំ យាចិំ. តស្ស មេ សង្ឃោ ឯកិស្សា អាបត្តិយា ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នាយ ទ្វេមាសបរិវាសំ អទាសិ. តស្ស មេ បរិវសន្តស្ស លជ្ជីធម្មោ ឱក្កមិ. យំនូនាហំ សង្ឃំ ឥតរិស្សាបិ អាបត្តិយា ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នាយ ទ្វេមាសបរិវាសំ យាចេយ្យន្តិ. សោ សង្ឃំ ឥតរិស្សាបិ អាបត្តិយា ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នាយ ទ្វេមាសបរិវាសំ យាចតិ. យទិ សង្ឃស្ស បត្តកល្លំ, សង្ឃោ ឥត្ថន្នាមស្ស ភិក្ខុនោ ឥតរិស្សាបិ អាបត្តិយា ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នាយ ទ្វេមាសបរិវាសំ ទទេយ្យ. ឯសា ញត្តិ.
‘‘សុណាតុ មេ, ភន្តេ, សង្ឃោ. អយំ ឥត្ថន្នាមោ ភិក្ខុ ទ្វេ សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជិ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នាយោ. តស្ស ឯតទហោសិ – ‘អហំ ខោ ទ្វេ សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជិំ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នាយោ. យំនូនាហំ សង្ឃំ ឯកិស្សា អាបត្តិយា ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នាយ ¶ ទ្វេមាសបរិវាសំ យាចេយ្យ’ន្តិ. សោ សង្ឃំ ឯកិស្សា អាបត្តិយា ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នាយ ទ្វេមាសបរិវាសំ យាចិ. តស្ស សង្ឃោ ឯកិស្សា អាបត្តិយា ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នាយ ទ្វេមាសបរិវាសំ អទាសិ. តស្ស បរិវសន្តស្ស លជ្ជីធម្មោ ឱក្កមិ – អហំ ខោ ទ្វេ សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជិំ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នាយោ. តស្ស មេ ឯតទហោសិ – ‘អហំ ខោ ទ្វេ សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជិំ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នាយោ. យំនូនាហំ សង្ឃំ ¶ ឯកិស្សា អាបត្តិយា ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នាយ ទ្វេមាសបរិវាសំ យាចេយ្យ’ន្តិ. សោហំ សង្ឃំ ឯកិស្សា អាបត្តិយា ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នាយ ទ្វេមាសបរិវាសំ យាចិំ. តស្ស មេ សង្ឃោ ឯកិស្សា អាបត្តិយា ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នាយ ទ្វេមាសបរិវាសំ អទាសិ. តស្ស មេ បរិវសន្តស្ស លជ្ជីធម្មោ ឱក្កមិ. យំនូនាហំ សង្ឃំ ឥតរិស្សាបិ ¶ អាបត្តិយា ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នាយ ទ្វេមាសបរិវាសំ យាចេយ្យន្តិ. សោ សង្ឃំ ឥតរិស្សាបិ អាបត្តិយា ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នាយ ទ្វេមាសបរិវាសំ យាចតិ. សង្ឃោ ឥត្ថន្នាមស្ស ភិក្ខុនោ ឥតរិស្សាបិ អាបត្តិយា ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នាយ ទ្វេមាសបរិវាសំ ទេតិ. យស្សាយស្មតោ ខមតិ ឥត្ថន្នាមស្ស ភិក្ខុនោ ឥតរិស្សាបិ អាបត្តិយា ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នាយ ទ្វេមាសបរិវាសស្ស ទានំ, សោ តុណ្ហស្ស; យស្ស នក្ខមតិ, សោ ភាសេយ្យ.
‘‘ទុតិយម្បិ ឯតមត្ថំ វទាមិ…បេ… តតិយម្បិ ឯតមត្ថំ វទាមិ…បេ….
‘‘ទិន្នោ សង្ឃេន ឥត្ថន្នាមស្ស ភិក្ខុនោ ឥតរិស្សាបិ អាបត្តិយា ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នាយ ទ្វេមាសបរិវាសោ. ខមតិ សង្ឃស្ស, តស្មា តុណ្ហី, ឯវមេតំ ធារយាមី’’តិ. តេន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុនា តទុបាទាយ ទ្វេ មាសា បរិវសិតព្ពា.
ទ្វេ មាសា បរិវសិតព្ពវិធិ
១៤០. ‘‘ឥធ បន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ ទ្វេ សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នាយោ. តស្ស ឯវំ ហោតិ – ‘អហំ ខោ ទ្វេ សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជិំ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នាយោ. យំនូនាហំ សង្ឃំ ឯកិស្សា អាបត្តិយា ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នាយ ទ្វេមាសបរិវាសំ យាចេយ្យ’ន្តិ ¶ . សោ សង្ឃំ ឯកិស្សា អាបត្តិយា ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នាយ ទ្វេមាសបរិវាសំ យាចតិ. តស្ស សង្ឃោ ឯកិស្សា អាបត្តិយា ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នាយ ទ្វេមាសបរិវាសំ ទេតិ. តស្ស បរិវសន្តស្ស លជ្ជីធម្មោ ឱក្កមិ ¶ – ‘អហំ ខោ ទ្វេ សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជិំ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នាយោ. តស្ស មេ ឯតទហោសិ – អហំ ខោ ទ្វេ សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជិំ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នាយោ. យំនូនាហំ សង្ឃំ ឯកិស្សា អាបត្តិយា ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នាយ ទ្វេមាសបរិវាសំ យាចេយ្យ’ន្តិ. សោហំ សង្ឃំ ឯកិស្សា អាបត្តិយា ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នាយ ទ្វេមាសបរិវាសំ យាចិំ. តស្ស មេ សង្ឃោ ឯកិស្សា អាបត្តិយា ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នាយ ទ្វេមាសបរិវាសំ អទាសិ. តស្ស មេ បរិវសន្តស្ស លជ្ជីធម្មោ ឱក្កមិ. យំនូនាហំ សង្ឃំ ឥតរិស្សាបិ អាបត្តិយា ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នាយ ទ្វេមាសបរិវាសំ យាចេយ្យន្តិ. សោ សង្ឃំ ឥតរិស្សាបិ អាបត្តិយា ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នាយ ទ្វេមាសបរិវាសំ យាចតិ. តស្ស សង្ឃោ ឥតរិស្សាបិ អាបត្តិយា ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នាយ ទ្វេមាសបរិវាសំ ទេតិ. តេន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុនា តទុបាទាយ ទ្វេ មាសា បរិវសិតព្ពា.
១៤១. ‘‘ឥធ បន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ ទ្វេ សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នាយោ ¶ ; ឯកំ អាបត្តិំ ជានាតិ, ឯកំ អាបត្តិំ ន ជានាតិ. សោ សង្ឃំ យំ អាបត្តិំ ជានាតិ តស្សា អាបត្តិយា ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នាយ ទ្វេមាសបរិវាសំ យាចតិ. តស្ស សង្ឃោ តស្សា អាបត្តិយា ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នាយ ទ្វេមាសបរិវាសំ ទេតិ. សោ បរិវសន្តោ ¶ ឥតរម្បិ អាបត្តិំ ជានាតិ. តស្ស ឯវំ ហោតិ – ‘អហំ ខោ ទ្វេ សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជិំ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នាយោ; ឯកំ អាបត្តិំ ជានិំ, ឯកំ អាបត្តិំ ន ជានិំ. សោហំ សង្ឃំ យំ អាបត្តិំ ជានិំ តស្សា អាបត្តិយា ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នាយ ទ្វេមាសបរិវាសំ យាចិំ. តស្ស មេ សង្ឃោ តស្សា អាបត្តិយា ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នាយ ទ្វេមាសបរិវាសំ អទាសិ. សោហំ បរិវសន្តោ ឥតរម្បិ អាបត្តិំ ជានាមិ. យំនូនាហំ សង្ឃំ ឥតរិស្សាបិ ¶ អាបត្តិយា ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នាយ ទ្វេមាសបរិវាសំ យាចេយ្យ’ន្តិ. សោ សង្ឃំ ឥតរិស្សាបិ អាបត្តិយា ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នាយ ទ្វេមាសបរិវាសំ យាចតិ. តស្ស សង្ឃោ ឥតរិស្សាបិ អាបត្តិយា ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នាយ ទ្វេមាសបរិវាសំ ទេតិ. តេន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុនា តទុបាទាយ ទ្វេ មាសា បរិវសិតព្ពា.
១៤២. ‘‘ឥធ បន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ ទ្វេ សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នាយោ; ឯកំ អាបត្តិំ សរតិ, ឯកំ អាបត្តិំ នស្សរតិ. សោ សង្ឃំ យំ អាបត្តិំ សរតិ តស្សា អាបត្តិយា ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នាយ ¶ ទ្វេមាសបរិវាសំ យាចតិ. តស្ស សង្ឃោ តស្សា អាបត្តិយា ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នាយ ទ្វេមាសបរិវាសំ ទេតិ. សោ បរិវសន្តោ ឥតរម្បិ អាបត្តិំ សរតិ. តស្ស ឯវំ ហោតិ – ‘អហំ ខោ ទ្វេ សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជិំ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នាយោ; ឯកំ អាបត្តិំ សរិំ, ឯកំ អាបត្តិំ នស្សរិំ. សោហំ សង្ឃំ យំ អាបត្តិំ សរិំ, តស្សា អាបត្តិយា ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នាយ ទ្វេមាសបរិវាសំ ¶ យាចិំ. តស្ស មេ សង្ឃោ តស្សា អាបត្តិយា ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នាយ ទ្វេមាសបរិវាសំ អទាសិ. សោហំ បរិវសន្តោ ឥតរម្បិ អាបត្តិំ សរាមិ. យំនូនាហំ សង្ឃំ ឥតរិស្សាបិ អាបត្តិយា ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នាយ ទ្វេមាសបរិវាសំ យាចេយ្យ’ន្តិ. សោ សង្ឃំ ឥតរិស្សាបិ អាបត្តិយា ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នាយ ទ្វេមាសបរិវាសំ យាចតិ. តស្ស សង្ឃោ ឥតរិស្សាបិ អាបត្តិយា ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នាយ ទ្វេមាសបរិវាសំ ទេតិ. តេន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុនា តទុបាទាយ ទ្វេ មាសា បរិវសិតព្ពា.
១៤៣. ‘‘ឥធ បន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ ទ្វេ សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នាយោ; ឯកាយ អាបត្តិយា និព្ពេមតិកោ, ឯកាយ អាបត្តិយា វេមតិកោ. សោ សង្ឃំ យាយ អាបត្តិយា និព្ពេមតិកោ តស្សា អាបត្តិយា ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នាយ ទ្វេមាសបរិវាសំ យាចតិ. តស្ស សង្ឃោ តស្សា អាបត្តិយា ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នាយ ទ្វេមាសបរិវាសំ ទេតិ. សោ បរិវសន្តោ ឥតរិស្សាបិ អាបត្តិយា និព្ពេមតិកោ ហោតិ. តស្ស ឯវំ ហោតិ – ‘អហំ ខោ ទ្វេ សង្ឃាទិសេសា ¶ អាបត្តិយោ អាបជ្ជិំ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នាយោ; ឯកាយ អាបត្តិយា និព្ពេមតិកោ, ឯកាយ អាបត្តិយា វេមតិកោ. សោហំ សង្ឃំ យាយ អាបត្តិយា និព្ពេមតិកោ តស្សា អាបត្តិយា ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នាយ ទ្វេមាសបរិវាសំ យាចិំ. តស្ស មេ សង្ឃោ តស្សា អាបត្តិយា ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នាយ ទ្វេមាសបរិវាសំ អទាសិ. សោហំ បរិវសន្តោ ឥតរិស្សាបិ អាបត្តិយា និព្ពេមតិកោ. យំនូនាហំ ¶ សង្ឃំ ឥតរិស្សាបិ អាបត្តិយា ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នាយ ទ្វេមាសបរិវាសំ យាចេយ្យ’ន្តិ. សោ សង្ឃំ ឥតរិស្សាបិ អាបត្តិយា ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នាយ ទ្វេមាសបរិវាសំ យាចតិ. តស្ស សង្ឃោ ឥតរិស្សាបិ អាបត្តិយា ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នាយ ទ្វេមាសបរិវាសំ ទេតិ. តេន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុនា តទុបាទាយ ទ្វេ មាសា បរិវសិតព្ពា.
១៤៤. ‘‘ឥធ ¶ បន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ ទ្វេ សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នាយោ; ឯកា អាបត្តិ ជានប្បដិច្ឆន្នា, ឯកា អាបត្តិ អជានប្បដិច្ឆន្នា. សោ សង្ឃំ តាសំ អាបត្តីនំ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នានំ ទ្វេមាសបរិវាសំ យាចតិ. តស្ស សង្ឃោ តាសំ អាបត្តីនំ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នានំ ទ្វេមាសបរិវាសំ ទេតិ. តស្ស បរិវសន្តស្ស អញ្ញោ ភិក្ខុ អាគច្ឆតិ ពហុស្សុតោ អាគតាគមោ ធម្មធរោ វិនយធរោ មាតិកាធរោ បណ្ឌិតោ វិយត្តោ មេធាវី លជ្ជី កុក្កុច្ចកោ សិក្ខាកាមោ. សោ ឯវំ វទេតិ – ‘កិំ អយំ, អាវុសោ, ភិក្ខុ អាបន្នោ? កិស្សាយំ ភិក្ខុ បរិវសតី’តិ? តេ ឯវំ វទេន្តិ – ‘អយំ, អាវុសោ, ភិក្ខុ ទ្វេ សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជិ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នាយោ; ឯកា អាបត្តិ ជានប្បដិច្ឆន្នា, ឯកា អាបត្តិ អជានប្បដិច្ឆន្នា. សោ សង្ឃំ តាសំ អាបត្តីនំ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នានំ ទ្វេមាសបរិវាសំ យាចតិ. តស្ស សង្ឃោ តាសំ អាបត្តីនំ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នានំ ទ្វេមាសបរិវាសំ អទាសិ. តាយោ អយំ, អាវុសោ, ភិក្ខុ អាបន្នោ, តាសាយំ ភិក្ខុ បរិវសតី’តិ. សោ ឯវំ វទេតិ – ‘យាយំ, អាវុសោ ¶ , អាបត្តិ ជានប្បដិច្ឆន្នា, ធម្មិកំ តស្សា អាបត្តិយា បរិវាសទានំ; ធម្មត្តា រុហតិ. យា ច ខ្វាយំ, អាវុសោ, អាបត្តិ អជានប្បដិច្ឆន្នា, អធម្មិកំ តស្សា អាបត្តិយា បរិវាសទានំ; អធម្មត្តា ន រុហតិ. ឯកិស្សា, អាវុសោ, អាបត្តិយា ភិក្ខុ មានត្តារហោ’’’តិ.
១៤៥. ‘‘ឥធ បន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ ទ្វេ សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នាយោ; ឯកា អាបត្តិ សរមានប្បដិច្ឆន្នា, ឯកា អាបត្តិ អស្សរមានប្បដិច្ឆន្នា. សោ សង្ឃំ តាសំ អាបត្តីនំ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នានំ ទ្វេមាសបរិវាសំ យាចតិ. តស្ស សង្ឃោ តាសំ អាបត្តីនំ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នានំ ទ្វេមាសបរិវាសំ ទេតិ. តស្ស បរិវសន្តស្ស អញ្ញោ ភិក្ខុ អាគច្ឆតិ ពហុស្សុតោ អាគតាគមោ ធម្មធរោ វិនយធរោ មាតិកាធរោ បណ្ឌិតោ វិយត្តោ មេធាវី លជ្ជី ¶ កុក្កុច្ចកោ សិក្ខាកាមោ. សោ ឯវំ វទេតិ – ‘កិ អយំ, អាវុសោ, ភិក្ខុ អាបន្នោ? កិស្សាយំ ភិក្ខុ បរិវសតី’តិ? តេ ឯវំ វទេន្តិ – ‘អយំ, អាវុសោ, ភិក្ខុ ទ្វេ សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជិ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នាយោ; ឯកា អាបត្តិ សរមានប្បដិច្ឆន្នា, ឯកា អាបត្តិ អស្សរមានប្បដិច្ឆន្នា. សោ សង្ឃំ តាសំ អាបត្តីនំ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នានំ ទ្វេមាសបរិវាសំ យាចិ. តស្ស សង្ឃោ តាសំ អាបត្តីនំ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នានំ ទ្វេមាសបរិវាសំ អទាសិ. តាយោ ¶ អយំ, អាវុសោ, ភិក្ខុ អាបន្នោ; តាសាយំ ភិក្ខុ បរិវសតី’តិ. សោ ឯវំ វទេតិ – ‘យាយំ, អាវុសោ ¶ , អាបត្តិ សរមានប្បដិច្ឆន្នា ធម្មិកំ តស្សា អាបត្តិយា បរិវាសទានំ; ធម្មត្តា រុហតិ. យា ច ខ្វាយំ, អាវុសោ, អាបត្តិ អស្សរមានប្បដិច្ឆន្នា, អធម្មិកំ តស្សា អាបត្តិយា បរិវាសទានំ; អធម្មត្តា ន រុហតិ. ឯកិស្សា, អាវុសោ, អាបត្តិយា ភិក្ខុ មានត្តារហោ’’’តិ.
១៤៦. ‘‘ឥធ បន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ ទ្វេ សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នាយោ; ឯកា អាបត្តិ និព្ពេមតិកប្បដិច្ឆន្នា, ឯកា អាបត្តិ វេមតិកប្បដិច្ឆន្នា. សោ សង្ឃំ តាសំ អាបត្តីនំ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នានំ ទ្វេមាសបរិវាសំ យាចតិ. តស្ស សង្ឃោ តាសំ អាបត្តីនំ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នានំ ទ្វេមាសបរិវាសំ ទេតិ. តស្ស បរិវសន្តស្ស អញ្ញោ ភិក្ខុ អាគច្ឆតិ ពហុស្សុតោ អាគតាគមោ ធម្មធរោ វិនយធរោ មាតិកាធរោ បណ្ឌិតោ វិយត្តោ មេធាវី លជ្ជី កុក្កុច្ចកោ សិក្ខាកាមោ. សោ ឯវំ វទេតិ – ‘កិំ អយំ, អាវុសោ, ភិក្ខុ អាបន្នោ? កិស្សាយំ ភិក្ខុ បរិវសតី’តិ? តេ ឯវំ វទេន្តិ – ‘អយំ, អាវុសោ, ភិក្ខុ ទ្វេ សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជិ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នាយោ; ឯកា អាបត្តិ និព្ពេមតិកប្បដិច្ឆន្នា, ឯកា អាបត្តិ វេមតិកប្បដិច្ឆន្នា. សោ សង្ឃំ តាសំ អាបត្តីនំ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នានំ ទ្វេមាសបរិវាសំ យាចិ. តស្ស សង្ឃោ តាសំ អាបត្តីនំ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នានំ ទ្វេមាសបរិវាសំ អទាសិ. តាយោ អយំ, អាវុសោ, ភិក្ខុ អាបន្នោ; តាសាយំ ភិក្ខុ បរិវសតី’តិ. សោ ឯវំ វទេតិ – ‘យាយំ ¶ , អាវុសោ, អាបត្តិ និព្ពេមតិកប្បដិច្ឆន្នា, ធម្មិកំ តស្សា អាបត្តិយា បរិវាសទានំ; ធម្មត្តា រុហតិ. យា ច ខ្វាយំ, អាវុសោ, អាបត្តិ វេមតិកប្បដិច្ឆន្នា អធម្មិកំ តស្សា អាបត្តិយា បរិវាសទានំ; អធម្មត្តា ន រុហតិ. ឯកិស្សា, អាវុសោ, អាបត្តិយា ភិក្ខុ មានត្តារហោ’’តិ.
១៤៧. តេន ¶ ខោ បន សមយេន អញ្ញត្តរោ ភិក្ខុ ទ្វេ សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបន្នោ ហោតិ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នាយោ. តស្ស ឯតទហោសិ – ‘‘អហំ ខោ ទ្វេ សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជិំ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នាយោ. យំនូនាហំ សង្ឃំ ទ្វិន្នំ អាបត្តីនំ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នានំ ឯកមាសបរិវាសំ ¶ យាចេយ្យ’’ន្តិ. សោ សង្ឃំ ទ្វិន្នំ អាបត្តីនំ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នានំ ឯកមាសបរិវាសំ ¶ យាចិ. តស្ស សង្ឃោ ទ្វិន្នំ អាបត្តីនំ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នានំ ឯកមាសបរិវាសំ អទាសិ. តស្ស បរិវសន្តស្ស លជ្ជីធម្មោ ឱក្កមិ – ‘‘អហំ ខោ ទ្វេ សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជិំ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នាយោ. តស្ស មេ ឯតទហោសិ – ‘អហំ ខោ ទ្វេ សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជិំ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នាយោ. យំនូនាហំ សង្ឃំ ទ្វិន្នំ អាបត្តីនំ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នានំ ឯកមាសបរិវាសំ យាចេយ្យ’ន្តិ. សោហំ សង្ឃំ ទ្វិន្នំ អាបត្តីនំ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នានំ ឯកមាសបរិវាសំ យាចិំ. តស្ស មេ សង្ឃោ ទ្វិន្នំ អាបត្តីនំ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នានំ ឯកមាសបរិវាសំ អទាសិ. តស្ស មេ បរិវសន្តស្ស លជ្ជីធម្មោ ឱក្កមិ. យំនូនាហំ សង្ឃំ ¶ ទ្វិន្នំ អាបត្តីនំ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នានំ ឥតរម្បិ មាសំ បរិវាសំ [ឥតរម្បិ មាសបរិវាសំ (ស្យា. ក. ឯវមុបរិបិ)] យាចេយ្យ’’ន្តិ.
សោ ភិក្ខូនំ អារោចេសិ – ‘‘អហំ ខោ, អាវុសោ, ទ្វេ សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជិំ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នាយោ. តស្ស មេ ឯតទហោសិ – ‘អហំ ខោ ទ្វេ សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជិំ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នាយោ. យំនូនាហំ សង្ឃំ ទ្វិន្នំ អាបត្តីនំ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នានំ ឯកមាសបរិវាសំ យាចេយ្យ’ន្តិ. សោហំ សង្ឃំ ទ្វិន្នំ អាបត្តីនំ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នានំ ឯកមាសបរិវាសំ យាចិំ. តស្ស មេ សង្ឃោ ទ្វិន្នំ អាបត្តីនំ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នានំ ឯកមាសបរិវាសំ អទាសិ. តស្ស មេ បរិវសន្តស្ស លជ្ជីធម្មោ ឱក្កមិ – អហំ ខោ ទ្វេ សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជិំ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នាយោ. តស្ស មេ ឯតទហោសិ – ‘អហំ ខោ ទ្វេ សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជិំ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នាយោ. យំនូនាហំ សង្ឃំ ទ្វិន្នំ អាបត្តីនំ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នានំ ឯកមាសបរិវាសំ យាចេយ្យ’ន្តិ. សោហំ សង្ឃំ ទ្វិន្នំ អាបត្តីនំ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នានំ ឯកមាសបរិវាសំ យាចិំ. តស្ស មេ សង្ឃោ ទ្វិន្នំ អាបត្តីនំ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នានំ ឯកមាសបរិវាសំ អទាសិ. តស្ស មេ បរិវសន្តស្ស លជ្ជីធម្មោ ឱក្កមិ. យំនូនាហំ សង្ឃំ ទ្វិន្នំ អាបត្តីនំ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នានំ ឥតរម្បិ មាសំ បរិវាសំ យាចេយ្យ’ន្តិ. កថំ នុ ខោ មយា បដិបជ្ជិតព្ព’’ន្តិ? ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ. ‘‘តេន ហិ, ភិក្ខវេ, សង្ឃោ តស្ស ភិក្ខុនោ ទ្វិន្នំ ¶ អាបត្តីនំ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នានំ ឥតរម្បិ មាសំ បរិវាសំ ទេតុ. ឯវញ្ច បន, ភិក្ខវេ, ទាតព្ពោ –
‘‘តេន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុនា សង្ឃំ ឧបសង្កមិត្វា…បេ… ឯវមស្ស វចនីយោ – អហំ, ភន្តេ, ទ្វេ សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជិំ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នាយោ ¶ . តស្ស មេ ឯតទហោសិ – ‘អហំ ខោ ទ្វេ សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជិំ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នាយោ. យំនូនាហំ សង្ឃំ ទ្វិន្នំ អាបត្តីនំ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នានំ ឯកមាសបរិវាសំ យាចេយ្យ’ន្តិ. សោហំ សង្ឃំ ទ្វិន្នំ អាបត្តីនំ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នានំ ¶ ឯកមាសបរិវាសំ យាចិំ. តស្ស មេ សង្ឃោ ទ្វិន្នំ អាបត្តីនំ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នានំ ឯកមាសបរិវាសំ អទាសិ. តស្ស មេ បរិវសន្តស្ស លជ្ជីធម្មោ ឱក្កមិ – អហំ ខោ ទ្វេ សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជិំ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នាយោ. តស្ស មេ ឯតទហោសិ – ‘អហំ ខោ ទ្វេ សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជិំ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នាយោ. យំនូនាហំ សង្ឃំ ទ្វិន្នំ អាបត្តីនំ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នានំ ឯកមាសបរិវាសំ យាចេយ្យ’ន្តិ. សោហំ សង្ឃំ ទ្វិន្នំ អាបត្តីនំ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នានំ ឯកមាសបរិវាសំ យាចិំ. តស្ស មេ សង្ឃោ ទ្វិន្នំ អាបត្តីនំ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នានំ ឯកមាសបរិវាសំ អទាសិ. តស្ស មេ បរិវសន្តស្ស លជ្ជីធម្មោ ឱក្កមិ. យំនូនាហំ សង្ឃំ ទ្វិន្នំ អាបត្តីនំ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នានំ ឥតរម្បិ មាសំ បរិវាសំ យាចេយ្យន្តិ. សោហំ, ភន្តេ, សង្ឃំ ¶ ទ្វិន្នំ អាបត្តីនំ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នានំ ឥតរម្បិ មាសំ បរិវាសំ យាចាមីតិ. ទុតិយម្បិ ¶ យាចិតព្ពោ. តតិយម្បិ យាចិតព្ពោ. ព្យត្តេន ភិក្ខុនា បដិពលេន សង្ឃោ ញាបេតព្ពោ –
១៤៨. ‘‘សុណាតុ មេ, ភន្តេ, សង្ឃោ. អយំ ឥត្ថន្នាមោ ភិក្ខុ ទ្វេ សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជិ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នាយោ. តស្ស ឯតទហោសិ – ‘អហំ ខោ ទ្វេ សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជិំ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នាយោ. យំនូនាហំ សង្ឃំ ទ្វិន្នំ អាបត្តីនំ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នានំ ឯកមាសបរិវាសំ យាចេយ្យ’ន្តិ. សោ សង្ឃំ ទ្វិន្នំ អាបត្តីនំ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នានំ ឯកមាសបរិវាសំ យាចិ. តស្ស សង្ឃោ ទ្វិន្នំ អាបត្តីនំ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នានំ ឯកមាសបរិវាសំ អទាសិ. តស្ស បរិវសន្តស្ស លជ្ជីធម្មោ ឱក្កមិ – អហំ ខោ ទ្វេ សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជិំ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នាយោ. តស្ស មេ ឯតទហោសិ – ‘អហំ ខោ ទ្វេ សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជិំ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នាយោ. យំនូនាហំ សង្ឃំ ទ្វិន្នំ អាបត្តីនំ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នានំ ឯកមាសបរិវាសំ យាចេយ្យ’ន្តិ. សោហំ សង្ឃំ ទ្វិន្នំ អាបត្តីនំ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នានំ ឯកមាសបរិវាសំ យាចិំ. តស្ស មេ សង្ឃោ ទ្វិន្នំ អាបត្តីនំ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នានំ ឯកមាសបរិវាសំ អទាសិ. តស្ស មេ បរិវសន្តស្ស លជ្ជីធម្មោ ឱក្កមិ. យំនូនាហំ សង្ឃំ ទ្វិន្នំ អាបត្តីនំ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នានំ ឥតរម្បិ មាសំ បរិវាសំ យាចេយ្យន្តិ. សោ សង្ឃំ ទ្វិន្នំ អាបត្តីនំ ¶ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នានំ ឥតរម្បិ មាសំ បរិវាសំ យាចតិ. យទិ ¶ សង្ឃស្ស បត្តកល្លំ, សង្ឃោ ឥត្ថន្នាមស្ស ភិក្ខុនោ ទ្វិន្នំ អាបត្តីនំ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នានំ ឥតរម្បិ មាសំ បរិវាសំ ទទេយ្យ. ឯសា ញត្តិ.
‘‘សុណាតុ មេ, ភន្តេ, សង្ឃោ. អយំ ឥត្ថន្នាមោ ភិក្ខុ ទ្វេ សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជិ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នាយោ. តស្ស ឯតទហោសិ – ‘អហំ ខោ ទ្វេ សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជិំ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នាយោ. យំនូនាហំ សង្ឃំ ទ្វិន្នំ អាបត្តីនំ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នានំ ឯកមាសបរិវាសំ ¶ យាចេយ្យ’ន្តិ. សោ សង្ឃំ ទ្វិន្នំ អាបត្តីនំ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នានំ ឯកមាសបរិវាសំ យាចិ. តស្ស សង្ឃោ ទ្វិន្នំ អាបត្តីនំ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នានំ ឯកមាសបរិវាសំ អទាសិ. តស្ស បរិវសន្តស្ស លជ្ជីធម្មោ ឱក្កមិ – អហំ ខោ ទ្វេ សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជិំ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នាយោ. តស្ស មេ ឯតទហោសិ – ‘អហំ ខោ ទ្វេ សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជិំ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នាយោ. យំនូនាហំ សង្ឃំ ទ្វិន្នំ អាបត្តីនំ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នានំ ឯកមាសបរិវាសំ យាចេយ្យ’ន្តិ. សោហំ សង្ឃំ ទ្វិន្នំ អាបត្តីនំ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នានំ ឯកមាសបរិវាសំ យាចិំ. តស្ស មេ សង្ឃោ ទ្វិន្នំ អាបត្តីនំ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នានំ ឯកមាសបរិវាសំ អទាសិ. តស្ស មេ បរិវសន្តស្ស លជ្ជីធម្មោ ឱក្កមិ. យំនូនាហំ សង្ឃំ ទ្វិន្នំ អាបត្តីនំ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នានំ ឥតរម្បិ មាសំ បរិវាសំ យាចេយ្យ’ន្តិ. សោ សង្ឃំ ទ្វិន្នំ អាបត្តីនំ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នានំ ឥតរម្បិ មាសំ បរិវាសំ យាចតិ. សង្ឃោ ឥត្ថន្នាមស្ស ភិក្ខុនោ ទ្វិន្នំ ¶ អាបត្តីនំ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នានំ ឥតរម្បិ មាសំ បរិវាសំ ទេតិ. យស្សាយស្មតោ ខមតិ ឥត្ថន្នាមស្ស ភិក្ខុនោ ទ្វិន្នំ អាបត្តីនំ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នានំ ឥតរម្បិ មាសំ បរិវាសស្ស [ឥតរម្បិ មាសបរិវាសស្ស (ក.), ឥតរស្សបិ មាសបរិវាសស្ស (ស្យា.)] ទានំ, សោ តុណ្ហស្ស; យស្ស នក្ខមតិ, សោ ភាសេយ្យ.
‘‘ទុតិយម្បិ ឯតមត្ថំ វទាមិ…បេ… តតិយម្បិ ឯតមត្ថំ វទាមិ…បេ….
‘‘ទិន្នោ សង្ឃេន ឥត្ថន្នាមស្ស ភិក្ខុនោ ទ្វិន្នំ អាបត្តីនំ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នានំ ឥតរម្បិ មាសំ បរិវាសោ [ឥតរម្បិ មាសបរិវាសោ (ក.), ឥតរោបិ មាសបរិវាសោ (ស្យា.)]. ខមតិ សង្ឃស្ស, តស្មា តុណ្ហី, ឯវមេតំ ធារយាមី’’តិ.
‘‘តេន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុនា បុរិមំ ឧបាទាយ ទ្វេ មាសា បរិវសិតព្ពា.
១៤៩. ‘‘ឥធ ¶ បន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ ទ្វេ សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នាយោ. តស្ស ឯវំ ហោតិ – ‘អហំ ខោ ទ្វេ សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជិំ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នាយោ. យំនូនាហំ សង្ឃំ ទ្វិន្នំ អាបត្តីនំ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នានំ ឯកមាសបរិវាសំ យាចេយ្យ’ន្តិ. សោ សង្ឃំ ទ្វិន្នំ អាបត្តីនំ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នានំ ឯកមាសបរិវាសំ យាចតិ. តស្ស សង្ឃោ ទ្វិន្នំ អាបត្តីនំ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នានំ ឯកមាសបរិវាសំ ទេតិ. តស្ស បរិវសន្តស្ស លជ្ជីធម្មោ ឱក្កមិ – អហំ ខោ ទ្វេ សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជិំ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នាយោ. តស្ស មេ ឯតទហោសិ – ‘អហំ ខោ ទ្វេ សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជិំ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នាយោ. យំនូនាហំ ¶ សង្ឃំ ទ្វិន្នំ អាបត្តីនំ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នានំ ឯកមាសបរិវាសំ យាចេយ្យ’ន្តិ. សោហំ សង្ឃំ ទ្វិន្នំ អាបត្តីនំ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នានំ ឯកមាសបរិវាសំ យាចិំ. តស្ស មេ សង្ឃោ ទ្វិន្នំ អាបត្តីនំ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នានំ ¶ ឯកមាសបរិវាសំ អទាសិ. តស្ស មេ បរិវសន្តស្ស លជ្ជីធម្មោ ឱក្កមិ. យំនូនាហំ សង្ឃំ ទ្វិន្នំ អាបត្តីនំ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នានំ ឥតរម្បិ មាសំ បរិវាសំ យាចេយ្យ’ន្តិ. សោ សង្ឃំ ទ្វិន្នំ អាបត្តីនំ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នានំ ឥតរម្បិ មាសំ បរិវាសំ យាចតិ. តស្ស សង្ឃោ ទ្វិន្នំ អាបត្តីនំ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នានំ ឥតរម្បិ មាសំ បរិវាសំ ទេតិ. តេន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុនា បុរិមំ ឧបាទាយ ទ្វេ មាសា បរិវសិតព្ពា.
១៥០. ‘‘ឥធ បន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ ទ្វេ សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នាយោ; ឯកំ មាសំ ជានាតិ, ឯកំ មាសំ ន ជានាតិ. សោ សង្ឃំ ទ្វិន្នំ អាបត្តីនំ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នានំ យំ មាសំ ជានាតិ តំ មាសំ បរិវាសំ យាចតិ. តស្ស សង្ឃោ ទ្វិន្នំ អាបត្តីនំ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នានំ យំ មាសំ ជានាតិ តំ មាសំ បរិវាសំ ទេតិ. សោ បរិវសន្តោ ឥតរម្បិ មាសំ ជានាតិ. តស្ស ឯវំ ហោតិ – ‘អហំ ខោ ទ្វេ សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជិំ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នាយោ; ឯកំ មាសំ ជានិំ, ឯកំ មាសំ ន ជានិំ. សោហំ សង្ឃំ ទ្វិន្នំ អាបត្តីនំ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នានំ យំ មាសំ ជានិំ តំ មាសំ បរិវាសំ យាចិំ. តស្ស មេ សង្ឃោ ទ្វិន្នំ អាបត្តីនំ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នានំ យំ ¶ មាសំ ជានិំ តំ មាសំ បរិវាសំ អទាសិ. សោហំ បរិវសន្តោ ឥតរម្បិ មាសំ ជានាមិ. យំនូនាហំ សង្ឃំ ទ្វិន្នំ អាបត្តីនំ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នានំ ឥតរម្បិ មាសំ បរិវាសំ យាចេយ្យ’ន្តិ. សោ សង្ឃំ ទ្វិន្នំ អាបត្តីនំ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នានំ ឥតរម្បិ មាសំ បរិវាសំ យាចតិ ¶ . តស្ស សង្ឃោ ទ្វិន្នំ អាបត្តីនំ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នានំ ឥតរម្បិ មាសំ បរិវាសំ ទេតិ. តេន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុនា បុរិមំ ឧបាទាយ ទ្វេ មាសា បរិវសិតព្ពា.
១៥១. ‘‘ឥធ បន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ ទ្វេ សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នាយោ; ឯកំ មាសំ សរតិ, ឯកំ មាសំ នស្សរតិ. សោ សង្ឃំ ទ្វិន្នំ អាបត្តីនំ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នានំ យំ មាសំ សរតិ តំ មាសំ បរិវាសំ យាចតិ. តស្ស សង្ឃោ ទ្វិន្នំ អាបត្តីនំ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នានំ យំ មាសំ សរតិ តំ មាសំ បរិវាសំ ទេតិ. សោ បរិវសន្តោ ឥតរម្បិ មាសំ សរតិ. តស្ស ឯវំ ហោតិ – ‘អហំ ខោ ទ្វេ សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជិំ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នាយោ; ឯកំ មាសំ សរិំ, ឯកំ មាសំ នស្សរិំ. សោហំ សង្ឃំ ទ្វិន្នំ អាបត្តីនំ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នានំ យំ មាសំ សរិំ តំ មាសំ បរិវាសំ យាចិំ. តស្ស មេ សង្ឃោ ទ្វិន្នំ អាបត្តីនំ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នានំ យំ មាសំ សរិំ តំ មាសំ បរិវាសំ អទាសិ. សោហំ បរិវសន្តោ ឥតរម្បិ មាសំ សរាមិ. យំនូនាហំ សង្ឃំ ទ្វិន្នំ អាបត្តីនំ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នានំ ឥតរម្បិ មាសំ បរិវាសំ យាចេយ្យ’ន្តិ. សោ សង្ឃំ ទ្វិន្នំ ¶ អាបត្តីនំ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នានំ ឥតរម្បិ មាសំ បរិវាសំ យាចតិ. តស្ស ¶ សង្ឃោ ទ្វិន្នំ អាបត្តីនំ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នានំ ឥតរម្បិ មាសំ បរិវាសំ ទេតិ. តេន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុនា បុរិមំ ឧបាទាយ ទ្វេ មាសា បរិវសិតព្ពា.
១៥២. ‘‘ឥធ បន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ ទ្វេ សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នាយោ; ឯកំ មាសំ និព្ពេមតិកោ, ឯកំ មាសំ វេមតិកោ. សោ សង្ឃំ ទ្វិន្នំ អាបត្តីនំ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នានំ យំ មាសំ និព្ពេមតិកោ តំ មាសំ បរិវាសំ យាចតិ. តស្ស សង្ឃោ ទ្វិន្នំ អាបត្តីនំ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នានំ យំ មាសំ និព្ពេមតិកោ តំ មាសំ បរិវាសំ ទេតិ. សោ បរិវសន្តោ ឥតរម្បិ មាសំ និព្ពេមតិកោ ហោតិ. តស្ស ឯវំ ហោតិ – ‘អហំ ខោ ទ្វេ សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជិំ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នាយោ; ឯកំ មាសំ និព្ពេមតិកោ, ឯកំ មាសំ វេមតិកោ ¶ . សោហំ សង្ឃំ ទ្វិន្នំ អាបត្តីនំ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នានំ យំ មាសំ និព្ពេមតិកោ តំ មាសំ បរិវាសំ យាចិំ. តស្ស មេ សង្ឃោ ទ្វិន្នំ អាបត្តីនំ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆាន្នានំ យំ មាសំ និព្ពេមតិកោ តំ មាសំ បរិវាសំ អទាសិ. សោហំ បរិវសន្តោ ឥតរម្បិ មាសំ និព្ពេមតិកោ. យំនូនាហំ សង្ឃំ ទ្វិន្នំ អាបត្តីនំ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នានំ ¶ ឥតរម្បិ មាសំ បរិវាសំ យាចេយ្យ’ន្តិ. សោ សង្ឃំ ទ្វិន្នំ អាបត្តីនំ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នានំ ឥតរម្បិ មាសំ បរិវាសំ យាចតិ. តស្ស សង្ឃោ ទ្វិន្នំ អាបត្តីនំ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នានំ ឥតរម្បិ មាសំ បរិវាសំ ទេតិ. តេន, ភិក្ខវេ ¶ , ភិក្ខុនា បុរិមំ ឧបាទាយ ទ្វេ មាសា បរិវសិតព្ពា.
១៥៣. ‘‘ឥធ បន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ ទ្វេ សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នាយោ; ឯកោ មាសោ ជានប្បដិច្ឆន្នោ, ឯកោ មាសោ អជានប្បដិច្ឆន្នោ. សោ សង្ឃំ ទ្វិន្នំ អាបត្តីនំ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នានំ ទ្វេមាសបរិវាសំ យាចតិ. តស្ស សង្ឃោ ទ្វិន្នំ អាបត្តីនំ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នានំ ទ្វេមាសបរិវាសំ ទេតិ. តស្ស បរិវសន្តស្ស អញ្ញោ ភិក្ខុ អាគច្ឆតិ ពហុស្សុតោ អាគតាគមោ ធម្មធរោ វិនយធរោ មាតិកាធរោ បណ្ឌិតោ វិយត្តោ មេធាវី លជ្ជី កុក្កុច្ចកោ សិក្ខាកាមោ. សោ ឯវំ វទេតិ – ‘កិំ អយំ, អាវុសោ, ភិក្ខុ អាបន្នោ? កិស្សាយំ ភិក្ខុ បរិវសតី’តិ? តេ ឯវំ វទេន្តិ – ‘អយំ, អាវុសោ, ភិក្ខុ ទ្វេ សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជិ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នាយោ. ឯកោ មាសោ ជានប្បដិច្ឆន្នោ, ឯកោ មាសោ អជានប្បដិច្ឆន្នោ. សោ សង្ឃំ ទ្វិន្នំ អាបត្តីនំ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នានំ ទ្វេមាសបរិវាសំ យាចិ. តស្ស សង្ឃោ ទ្វិន្នំ អាបត្តីនំ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នានំ ទ្វេមាសបរិវាសំ អទាសិ. តាយោ អយំ, អាវុសោ, ភិក្ខុ អាបន្នោ តាសាយំ ភិក្ខុ បរិវសតី’តិ. សោ ឯវំ វទេតិ – ‘យ្វាយំ, អាវុសោ, មាសោ ជានប្បដិច្ឆន្នោ ធម្មិកំ តស្ស មាសស្ស បរិវាសទានំ; ធម្មត្តា រុហតិ. យោ ច ¶ ខ្វាយំ, អាវុសោ, មាសោ អជានប្បដិច្ឆន្នោ អធម្មិកំ តស្ស មាសស្ស បរិវាសទានំ; អធម្មត្តា ន រុហតិ. ឯកស្ស, អាវុសោ ¶ , មាសស្ស ភិក្ខុ មានត្តារហោ’តិ.
១៥៤. ‘‘ឥធ បន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ ទ្វេ សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នាយោ; ឯកោ មាសោ សរមានប្បដិច្ឆន្នោ, ឯកោ មាសោ អស្សរមានប្បដិច្ឆន្នោ. សោ សង្ឃំ ទ្វិន្នំ អាបត្តីនំ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នានំ ទ្វេមាសបរិវាសំ យាចតិ. តស្ស សង្ឃោ ទ្វិន្នំ អាបត្តីនំ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នានំ ទ្វេមាសបរិវាសំ ទេតិ. តស្ស បរិវសន្តស្ស អញ្ញោ ភិក្ខុ អាគច្ឆតិ ពហុស្សុតោ អាគតាគមោ ធម្មធរោ វិនយធរោ មាតិកាធរោ បណ្ឌិតោ វិយត្តោ មេធាវី លជ្ជី កុក្កុច្ចកោ សិក្ខាកាមោ ¶ . សោ ឯវំ វទេតិ – ‘កិំ អយំ, អាវុសោ, ភិក្ខុ អាបន្នោ? កិស្សាយំ ភិក្ខុ បរិវសតី’តិ? តេ ឯវំ វទេន្តិ – ‘អយំ, អាវុសោ, ភិក្ខុ ទ្វេ សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជិ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នាយោ; ឯកោ មាសោ សរមានប្បដិច្ឆន្នោ, ឯកោ មាសោ អស្សរមានប្បដិច្ឆន្នោ. សោ សង្ឃំ ទ្វិន្នំ អាបត្តីនំ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នានំ ទ្វេមាសបរិវាសំ យាចិ. តស្ស សង្ឃោ ទ្វិន្នំ អាបត្តីនំ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នានំ ទ្វេមាសបរិវាសំ អទាសិ. តាយោ អយំ, អាវុសោ, ភិក្ខុ អាបន្នោ តាសាយំ ភិក្ខុ បរិវសតី’តិ. សោ ឯវំ វទេតិ – ‘យ្វាយំ, អាវុសោ, មាសោ សរមានប្បដិច្ឆន្នោ ធម្មិកំ តស្ស មាសស្ស បរិវាសទានំ; ធម្មត្តា រុហតិ. យោ ច ខ្វាយំ, អាវុសោ, មាសោ អស្សរមានប្បដិច្ឆន្នោ អធម្មិកំ តស្ស មាសស្ស បរិវាសទានំ; អធម្មត្តា ន រុហតិ. ឯកស្ស, អាវុសោ, មាសស្ស ភិក្ខុ មានត្តារហោ’តិ.
១៥៥. ‘‘ឥធ ¶ បន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ ទ្វេ សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នាយោ; ឯកោ មាសោ និព្ពេមតិកប្បដិច្ឆន្នោ, ឯកោ មាសោ វេមតិកប្បដិច្ឆន្នោ. សោ សង្ឃំ ទ្វិន្នំ អាបត្តីនំ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នានំ ទ្វេមាសបរិវាសំ យាចតិ. តស្ស សង្ឃោ ទ្វិន្នំ អាបត្តីនំ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នានំ ទ្វេមាសបរិវាសំ ទេតិ. តស្ស បរិវសន្តស្ស អញ្ញោ ភិក្ខុ អាគច្ឆតិ ពហុស្សុតោ អាគតាគមោ ធម្មធរោ វិនយធរោ មាតិកាធរោ បណ្ឌិតោ វិយត្តោ មេធាវី លជ្ជី កុក្កុច្ចកោ សិក្ខាកាមោ. សោ ឯវំ វទេតិ – ‘កិំ អយំ, អាវុសោ, ភិក្ខុ អាបន្នោ? កិស្សាយំ ភិក្ខុ បរិវសតី’តិ? តេ ឯវំ វទេន្តិ – ‘អយំ, អាវុសោ, ភិក្ខុ ទ្វេ សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជិ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នាយោ; ឯកោ មាសោ និព្ពេមតិកប្បដិច្ឆន្នោ, ឯកោ មាសោ វេមតិកប្បដិច្ឆន្នោ. សោ សង្ឃំ ទ្វិន្នំ អាបត្តីនំ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នានំ ទ្វេមាសបរិវាសំ យាចិ. តស្ស សង្ឃោ ទ្វិន្នំ អាបត្តីនំ ទ្វេមាសប្បដិច្ឆន្នានំ ទ្វេមាសបរិវាសំ អទាសិ. តាយោ អយំ, អាវុសោ, ភិក្ខុ អាបន្នោ តាសាយំ ភិក្ខុ បរិវសតី’តិ ¶ . សោ ឯវំ វទេតិ – ‘យ្វាយំ, អាវុសោ, មាសោ និព្ពេមតិកប្បដិច្ឆន្នោ ធម្មិកំ តស្ស មាសស្ស បរិវាសទានំ; ធម្មត្តា រុហតិ. យោ ច ខ្វាយំ, អាវុសោ, មាសោ វេមតិកប្បដិច្ឆន្នោ អធម្មិកំ តស្ស មាសស្ស បរិវាសទានំ; អធម្មត្តា ន រុហតិ. ឯកស្ស, អាវុសោ, មាសស្ស ភិក្ខុ មានត្តារហោ’’តិ.
សុទ្ធន្តបរិវាសោ
១៥៦. តេន ¶ ខោ បន សមយេន អញ្ញតរោ ភិក្ខុ សម្ពហុលា សង្ឃាទិសេសា ¶ អាបត្តិយោ អាបន្នោ ហោតិ. សោ អាបត្តិបរិយន្តំ ន ជានាតិ; រត្តិបរិយន្តំ ន ជានាតិ; អាបត្តិបរិយន្តំ នស្សរតិ, រត្តិបរិយន្តំ នស្សរតិ; អាបត្តិបរិយន្តេ វេមតិកោ, រត្តិបរិយន្តេ វេមតិកោ. សោ ភិក្ខូនំ អារោចេសិ – ‘‘អហំ, អាវុសោ, សម្ពហុលា សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជិំ; អាបត្តិបរិយន្តំ ¶ ន ជានាមិ, រត្តិបរិយន្តំ ន ជានាមិ; អាបត្តិបរិយន្តំ នស្សរាមិ, រត្តិបរិយន្តំ នស្សរាមិ; អាបត្តិបរិយន្តេ វេមតិកោ, រត្តិបរិយន្តេ វេមតិកោ. កថំ នុ ខោ មយា បដិបជ្ជិតព្ព’’ន្តិ? ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ. ‘‘តេន ហិ, ភិក្ខវេ, សង្ឃោ តស្ស ភិក្ខុនោ តាសំ អាបត្តីនំ សុទ្ធន្តបរិវាសំ ទេតុ. ឯវញ្ច បន, ភិក្ខវេ, ទាតព្ពោ –
‘‘តេន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុនា សង្ឃំ ឧបសង្កមិត្វា…បេ… ឯវមស្ស វចនីយោ – ‘អហំ, ភន្តេ, សម្ពហុលា សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជិំ. អាបត្តិបរិយន្តំ ន ជានាមិ, រត្តិបរិយន្តំ ន ជានាមិ; អាបត្តិបរិយន្តំ នស្សរាមិ, រត្តិបរិយន្តំ នស្សរាមិ; អាបត្តិបរិយន្តេ វេមតិកោ, រត្តិបរិយន្តេ វេមតិកោ. សោហំ, ភន្តេ, សង្ឃំ តាសំ អាបត្តីនំ សុទ្ធន្តបរិវាសំ យាចាមី’តិ. ទុតិយម្បិ យាចិតព្ពោ. តតិយម្បិ យាចិតព្ពោ. ព្យត្តេន ¶ ភិក្ខុនា បដិពលេន សង្ឃោ ញាបេតព្ពោ –
១៥៧. ‘‘សុណាតុ មេ, ភន្តេ, សង្ឃោ. អយំ ឥត្ថន្នាមោ ភិក្ខុ សម្ពហុលា សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជិ. អាបត្តិបរិយន្តំ ន ជានាតិ, រត្តិបរិយន្តំ ន ជានាតិ; អាបត្តិបរិយន្តំ នស្សរតិ, រត្តិបរិយន្តំ នស្សរតិ; អាបត្តិបរិយន្តេ វេមតិកោ, រត្តិបរិយន្តេ វេមតិកោ. សោ សង្ឃំ តាសំ អាបត្តីនំ សុទ្ធន្តបរិវាសំ យាចតិ. យទិ សង្ឃស្ស បត្តកល្លំ, សង្ឃោ ឥត្ថន្នាមស្ស ភិក្ខុនោ តាសំ អាបត្តីនំ សុទ្ធន្តបរិវាសំ ទទេយ្យ. ឯសា ញត្តិ.
‘‘សុណាតុ មេ, ភន្តេ, សង្ឃោ. អយំ ឥត្ថន្នាមោ ភិក្ខុ សម្ពហុលា សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជិ. អាបត្តិបរិយន្តំ ន ជានាតិ, រត្តិបរិយន្តំ ន ជានាតិ; អាបត្តិបរិយន្តំ នស្សរតិ ¶ , រត្តិបរិយន្តំ នស្សរតិ; អាបត្តិបរិយន្តេ វេមតិកោ, រត្តិបរិយន្តេ វេមតិកោ. សោ សង្ឃំ តាសំ ¶ អាបត្តីនំ សុទ្ធន្តបរិវាសំ យាចតិ. សង្ឃោ ឥត្ថន្នាមស្ស ភិក្ខុនោ តាសំ អាបត្តីនំ សុទ្ធន្តបរិវាសំ ទេតិ. យស្សាយស្មតោ ខមតិ ឥត្ថន្នាមស្ស ភិក្ខុនោ តាសំ អាបត្តីនំ សុទ្ធន្តបរិវាសស្ស ទានំ, សោ តុណ្ហស្ស; យស្ស នក្ខមតិ, សោ ភាសេយ្យ.
‘‘ទុតិយម្បិ ឯតមត្ថំ វទាមិ…បេ… តតិយម្បិ ឯតមត្ថំ វទាមិ…បេ….
‘‘ទិន្នោ សង្ឃេន ឥត្ថន្នាមស្ស ភិក្ខុនោ តាសំ អាបត្តីនំ សុទ្ធន្តបរិវាសោ. ខមតិ សង្ឃស្ស, តស្មា តុណ្ហី, ឯវមេតំ ធារយាមី’’តិ.
១៥៨. ‘‘ឯវំ ខោ, ភិក្ខវេ, សុទ្ធន្តបរិវាសោ ទាតព្ពោ; ឯវំ ¶ បរិវាសោ ទាតព្ពោ. កថញ្ច, ភិក្ខវេ, សុទ្ធន្តបរិវាសោ ទាតព្ពោ? អាបត្តិបរិយន្តំ ន ជានាតិ, រត្តិបរិយន្តំ ន ជានាតិ; អាបត្តិបរិយន្តំ នស្សរតិ, រត្តិបរិយន្តំ នស្សរតិ; អាបត្តិបរិយន្តេ វេមតិកោ, រត្តិបរិយន្តេ វេមតិកោ – សុទ្ធន្តបរិវាសោ ទាតព្ពោ.
‘‘អាបត្តិបរិយន្តំ ជានាតិ, រត្តិបរិយន្តំ ន ជានាតិ; អាបត្តិបរិយន្តំ សរតិ, រត្តិបរិយន្តំ នស្សរតិ; អាបត្តិបរិយន្តេ និព្ពេមតិកោ, រត្តិបរិយន្តេ វេមតិកោ – សុទ្ធន្តបរិវាសោ ទាតព្ពោ.
‘‘អាបត្តិបរិយន្តំ ឯកច្ចំ ជានាតិ, ឯកច្ចំ ន ជានាតិ, រត្តិបរិយន្តំ ន ជានាតិ; អាបត្តិបរិយន្តំ ឯកច្ចំ សរតិ, ឯកច្ចំ នស្សរតិ, រត្តិបរិយន្តំ នស្សរតិ; អាបត្តិបរិយន្តេ ឯកច្ចេ វេមតិកោ, ឯកច្ចេ និព្ពេមតិកោ, រត្តិបរិយន្តេ វេមតិកោ – សុទ្ធន្តបរិវាសោ ទាតព្ពោ.
‘‘អាបត្តិបរិយន្តំ ន ជានាតិ, រត្តិបរិយន្តំ ឯកច្ចំ ជានាតិ, ឯកច្ចំ ន ជានាតិ; អាបត្តិបរិយន្តំ នស្សរតិ, រត្តិបរិយន្តំ ឯកច្ចំ សរតិ, ឯកច្ចំ នស្សរតិ; អាបត្តិបរិយន្តេ វេមតិកោ, រត្តិបរិយន្តេ ឯកច្ចេ វេមតិកោ, ឯកច្ចេ និព្ពេមតិកោ – សុទ្ធន្តបរិវាសោ ទាតព្ពោ.
‘‘អាបត្តិបរិយន្តំ ជានាតិ, រត្តិបរិយន្តំ ឯកច្ចំ ជានាតិ, ឯកច្ចំ ន ជានាតិ; អាបត្តិបរិយន្តំ ¶ សរតិ, រត្តិបរិយន្តំ ឯកច្ចំ សរតិ, ឯកច្ចំ នស្សរតិ; អាបត្តិបរិយន្តេ និព្ពេមតិកោ, រត្តិបរិយន្តេ ឯកច្ចេ វេមតិកោ, ឯកច្ចេ និព្ពេមតិកោ – សុទ្ធន្តបរិវាសោ ¶ ទាតព្ពោ.
‘‘អាបត្តិបរិយន្តំ ឯកច្ចំ ជានាតិ, ឯកច្ចំ ន ជានាតិ; រត្តិបរិយន្តំ ¶ ឯកច្ចំ ជានាតិ, ឯកច្ចំ ន ជានាតិ; អាបត្តិបរិយន្តំ ឯកច្ចំ សរតិ, ឯកច្ចំ នស្សរតិ ¶ ; រត្តិបរិយន្តំ ឯកច្ចំ សរតិ, ឯកច្ចំ នស្សរតិ; អាបត្តិបរិយន្តេ ឯកច្ចេ វេមតិកោ, ឯកច្ចេ និព្ពេមតិកោ; រត្តិបរិយន្តេ ឯកច្ចេ វេមតិកោ, ឯកច្ចេ និព្ពេមតិកោ – សុទ្ធន្តបរិវាសោ ទាតព្ពោ. ឯវំ ខោ, ភិក្ខវេ, សុទ្ធន្តបរិវាសោ ទាតព្ពោ.
១៥៩. ‘‘កថញ្ច, ភិក្ខវេ, បរិវាសោ ទាតព្ពោ? អាបត្តិបរិយន្តំ ជានាតិ, រត្តិបរិយន្តំ ជានាតិ; អាបត្តិបរិយន្តំ សរតិ, រត្តិបរិយន្តំ សរតិ; អាបត្តិបរិយន្តេ និព្ពេមតិកោ, រត្តិបរិយន្តេ និព្ពេមតិកោ – បរិវាសោ ទាតព្ពោ.
‘‘អាបត្តិបរិយន្តំ ន ជានាតិ, រត្តិបរិយន្តំ ជានាតិ; អាបត្តិបរិយន្តំ នស្សរតិ, រត្តិបរិយន្តំ សរតិ, អាបត្តិបរិយន្តេ វេមតិកោ, រត្តិបរិយន្តេ និព្ពេមតិកោ – បរិវាសោ ទាតព្ពោ.
‘‘អាបត្តិបរិយន្តំ ឯកច្ចំ ជានាតិ, ឯកច្ចំ ន ជានាតិ, រត្តិបរិយន្តំ ជានាតិ; អាបត្តិបរិយន្តំ ឯកច្ចំ សរតិ, ឯកច្ចំ នស្សរតិ, រត្តិបរិយន្តំ សរតិ; អាបត្តិបរិយន្តេ ឯកច្ចេ វេមតិកោ, ឯកច្ចេ និព្ពេមតិកោ, រត្តិបរិយន្តេ និព្ពេមតិកោ – បរិវាសោ ទាតព្ពោ. ឯវំ ខោ, ភិក្ខវេ, បរិវាសោ ទាតព្ពោ.
បរិវាសោ និដ្ឋិតោ.
៣. ចត្តាលីសកំ
១៦០. តេន ខោ បន សមយេន អញ្ញតរោ ភិក្ខុ បរិវសន្តោ វិព្ភមិ. សោ បុន បច្ចាគន្ត្វា ភិក្ខូ ឧបសម្បទំ យាចិ. ភគវតោ ¶ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ.
‘‘ឥធ ¶ បន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ បរិវសន្តោ វិព្ភមតិ. វិព្ភន្តកស្ស, ភិក្ខវេ, បរិវាសោ ន រុហតិ. សោ ចេ បុន ឧបសម្បជ្ជតិ, តស្ស តទេវ បុរិមំ បរិវាសទានំ. យោ បរិវាសោ ទិន្នោ សុទិន្នោ, យោ បរិវុត្ថោ សុបរិវុត្ថោ, អវសេសោ បរិវសិតព្ពោ.
‘‘ឥធ បន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ បរិវសន្តោ សាមណេរោ ហោតិ. សាមណេរស្ស, ភិក្ខវេ, បរិវាសោ ន រុហតិ. សោ ចេ បុន ឧបសម្បជ្ជតិ, តស្ស ¶ តទេវ បុរិមំ បរិវាសទានំ. យោ បរិវាសោ ទិន្នោ សុទិន្នោ, យោ បរិវុត្ថោ សុបរិវុត្ថោ, អវសេសោ បរិវសិតព្ពោ.
‘‘ឥធ បន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ បរិវសន្តោ ឧម្មត្តកោ ហោតិ. ឧម្មត្តកស្ស, ភិក្ខវេ, បរិវាសោ ន រុហតិ. សោ ចេ បុន អនុម្មត្តកោ ហោតិ, តស្ស តទេវ បុរិមំ បរិវាសទានំ. យោ បរិវាសោ ទិន្នោ សុទិន្នោ, យោ បរិវុត្ថោ សុបរិវុត្ថោ, អវសេសោ បរិវសិតព្ពោ.
‘‘ឥធ បន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ បរិវសន្តោ ខិត្តចិត្តោ ហោតិ. ខិត្តចិត្តស្ស, ភិក្ខវេ, បរិវាសោ ន ¶ រុហតិ. សោ ចេ បុន អខិត្តចិត្តោ ហោតិ, តស្ស តទេវ បុរិមំ បរិវាសទានំ. យោ បរិវាសោ ទិន្នោ សុទិន្នោ, យោ បុរិវុត្ថោ សុបរិវុត្ថោ, អវសេសោ បរិវសិតព្ពោ.
‘‘ឥធ បន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ បរិវសន្តោ វេទនាដ្ដោ ហោតិ. វេទនាដ្ដស្ស ¶ , ភិក្ខវេ, បរិវាសោ ន រុហតិ. សោ ចេ បុន អវេទនាដ្ដោ ហោតិ, តស្ស តទេវ បុរិមំ បរិវាសទានំ. យោ បរិវាសោ ទិន្នោ សុទិន្នោ, យោ បរិវុត្ថោ សុបរិវុត្ថោ, អវសេសោ បរិវសិតព្ពោ.
‘‘ឥធ បន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ បរិវសន្តោ, អាបត្តិយា អទស្សនេ, ឧក្ខិបិយ្យតិ [ឧក្ខិបិយតិ (ស្យា.), ឧក្ខិបីយតិ (ក.)]. ឧក្ខិត្តកស្ស, ភិក្ខវេ, បរិវាសោ ន រុហតិ. សោ ចេ បុន ឱសារិយ្យតិ [ឱសារិយតិ (ស្យា.), ឱសារីយតិ (ក.)], តស្ស តទេវ បុរិមំ បរិវាសទានំ. យោ បរិវាសោ ទិន្នោ សុទិន្នោ, យោ បរិវុត្ថោ សុបរិវុត្ថោ, អវសេសោ បរិវសិតព្ពោ.
‘‘ឥធ បន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ បរិវសន្តោ, អាបត្តិយា អប្បដិកម្មេ, ឧក្ខិបិយ្យតិ. ឧក្ខិត្តកស្ស, ភិក្ខវេ, បរិវាសោ ន រុហតិ. សោ ចេ បុន ឱសារិយ្យតិ, តស្ស តទេវ បុរិមំ បរិវាសទានំ. យោ បរិវាសោ ទិន្នោ សុទិន្នោ, យោ បរិវុត្ថោ សុបរិវុត្ថោ, អវសេសោ បរិវសិតព្ពោ.
‘‘ឥធ ¶ បន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ បរិវសន្តោ, បាបិកាយ ទិដ្ឋិយា, អប្បដិនិស្សគ្គេ, ឧក្ខិបិយ្យតិ. ឧក្ខិត្តកស្ស, ភិក្ខវេ, បរិវាសោ ន រុហតិ. សោ ចេ បុន ឱសារិយ្យតិ, តស្ស តទេវ បុរិមំ បរិវាសទានំ. យោ បរិវាសោ ទិន្នោ សុទិន្នោ, យោ បរិវុត្ថោ សុបរិវុត្ថោ, អវសេសោ បរិវសិតព្ពោ.
១៦១. ‘‘ឥធ ¶ បន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ មូលាយបដិកស្សនារហោ វិព្ភមតិ. វិព្ភន្តកស្ស, ភិក្ខវេ, មូលាយបដិកស្សនា ន រុហតិ. សោ ចេ បុន ¶ ឧបសម្បជ្ជតិ, តស្ស តទេវ បុរិមំ បរិវាសទានំ. យោ បរិវាសោ ទិន្នោ សុទិន្នោ, យោ បរិវុត្ថោ សុបរិវុត្ថោ. សោ ភិក្ខុ មូលាយ បដិកស្សិតព្ពោ.
‘‘ឥធ បន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ មូលាយបដិកស្សនារហោ សាមណេរោ ហោតិ…បេ… ឧម្មត្តកោ ហោតិ…បេ… ខិត្តចិត្តោ ហោតិ…បេ… វេទនាដ្ដោ ហោតិ…បេ… អាបត្តិយា អទស្សនេ ឧក្ខិបិយ្យតិ…បេ… អាបត្តិយា អប្បដិកម្មេ ឧក្ខិបិយ្យតិ…បេ… បាបិកាយ ទិដ្ឋិយា, អប្បដិនិស្សគ្គេ, ឧក្ខិបិយ្យតិ. ឧក្ខិត្តកស្ស, ភិក្ខវេ, មូលាយបដិកស្សនា ន រុហតិ. សោ ចេ បុន ឱសារិយ្យតិ, តស្ស តទេវ បុរិមំ បរិវាសទានំ. យោ បរិវាសោ ទិន្នោ សុទិន្នោ, យោ បរិវុត្ថោ សុបរិវុត្ថោ. សោ ភិក្ខុ មូលាយ បដិកស្សិតព្ពោ.
១៦២. ‘‘ឥធ បន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ មានត្តារហោ វិព្ភមតិ. វិព្ភន្តកស្ស, ភិក្ខវេ, មានត្តទានំ ន រុហតិ. សោ ចេ បុន ឧបសម្បជ្ជតិ, តស្ស តទេវ បុរិមំ បរិវាសទានំ. យោ បរិវាសោ ទិន្នោ សុទិន្នោ, យោ បរិវុត្ថោ សុបរិវុត្ថោ. តស្ស ភិក្ខុនោ មានត្តំ ទាតព្ពំ.
‘‘ឥធ បន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ មានត្តារហោ សាមណេរោ ហោតិ…បេ… ឧម្មត្តកោ ហោតិ…បេ… ខិត្តចិត្តោ ហោតិ…បេ… វេទនាដ្ដោ ហោតិ…បេ… អាបត្តិយា អទស្សនេ, ឧក្ខិបិយ្យតិ…បេ… អាបត្តិយា អប្បដិកម្មេ, ឧក្ខិបិយ្យតិ…បេ… បាបិកាយ ទិដ្ឋិយា, អប្បដិនិស្សគ្គេ ¶ , ឧក្ខិបិយ្យតិ. ឧក្ខិត្តកស្ស, ភិក្ខវេ, មានត្តទានំ ន រុហតិ. សោ ចេ បុន ឱសារិយ្យតិ, តស្ស តទេវ បុរិមំ បរិវាសទានំ. យោ បរិវាសោ ទិន្នោ សុទិន្នោ, យោ បរិវុត្ថោ សុបរិវុត្ថោ. តស្ស ភិក្ខុនោ មានត្តំ ទាតព្ពំ.
១៦៣. ‘‘ឥធ បន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ មានត្តំ ចរន្តោ វិព្ភមតិ. វិព្ភន្តកស្ស, ភិក្ខវេ ¶ , មានត្តចរិយា ន រុហតិ. សោ ចេ បុន ឧបសម្បជ្ជតិ តស្ស តទេវ បុរិមំ បរិវាសទានំ. យោ បរិវាសោ ទិន្នោ សុទិន្នោ, យោ បរិវុត្ថោ សុបរិវុត្ថោ; យំ មានត្តំ ទិន្នំ សុទិន្នំ, យំ មានត្តំ ចិណ្ណំ សុចិណ្ណំ, អវសេសំ ចរិតព្ពំ.
‘‘ឥធ ¶ បន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ មានត្តំ ចរន្តោ សាមណេរោ ហោតិ…បេ… ឧម្មត្តកោ ហោតិ…បេ… ខិត្តចិត្តោ ហោតិ…បេ… វេទនាដ្ដោ ហោតិ…បេ… អាបត្តិយា អទស្សនេ, ឧក្ខិបិយ្យតិ…បេ… អាបត្តិយា អប្បដិកម្មេ, ឧក្ខិបិយ្យតិ…បេ… បាបិកាយ ទិដ្ឋិយា, អប្បដិនិស្សគ្គេ, ឧក្ខិបិយ្យតិ. ឧក្ខិត្តកស្ស, ភិក្ខវេ, មានត្តចរិយា ន រុហតិ. សោ ចេ បុន ឱសារិយ្យតិ, តស្ស តទេវ បុរិមំ បរិវាសទានំ. យោ បរិវាសោ ទិន្នោ សុទិន្នោ, យោ បុរិវុត្ថោ សុបរិវុត្ថោ; យំ មានត្តំ ទិន្នំ សុទិន្នំ, យំ មានត្តំ ចិណ្ណំ សុចិណ្ណំ, អវសេសំ ចរិតព្ពំ.
១៦៤. ‘‘ឥធ បន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ អព្ភានារហោ វិព្ភមតិ. វិព្ភន្តកស្ស, ភិក្ខវេ, អព្ភានំ ន រុហតិ. សោ ចេ បុន ឧបសម្បជ្ជតិ ¶ , តស្ស តទេវ បុរិមំ បរិវាសទានំ. យោ បរិវាសោ ទិន្នោ សុទិន្នោ, យោ បរិវុត្ថោ សុបរិវុត្ថោ; យំ មានត្តំ ទិន្នំ សុទិន្នំ, យំ មានត្តំ ចិណ្ណំ សុចិណ្ណំ. សោ ភិក្ខុ អព្ភេតព្ពោ.
‘‘ឥធ បន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ អព្ភានារហោ សាមណេរោ ហោតិ…បេ… ឧម្មត្តកោ ហោតិ…បេ…
ខិត្តចិត្តោ ហោតិ…បេ… វេទនាដ្ដោ ហោតិ…បេ… អាបត្តិយា អទស្សនេ, ឧក្ខិបិយ្យតិ…បេ… អាបត្តិយា អប្បដិកម្មេ, ឧក្ខិបិយ្យតិ…បេ… បាបិកាយ ទិដ្ឋិយា, អប្បដិនិស្សគ្គេ, ឧក្ខិបិយ្យតិ. ឧក្ខិត្តកស្ស, ភិក្ខវេ, អព្ភានំ ¶ ន រុហតិ. សោ ចេ បុន ឱសារិយ្យតិ, តស្ស តទេវ បុរិមំ បរិវាសទានំ. យោ បរិវាសោ ទិន្នោ សុទិន្នោ, យោ បរិវុត្ថោ សុបរិវុត្ថោ; យំ មានត្តំ ទិន្នំ សុទិន្នំ, យំ មានត្តំ ចិណ្ណំ សុចិណ្ណំ. សោ ភិក្ខុ អព្ភេតព្ពោ.
ចត្តាលីសកំ សមត្តំ.
៤. ឆត្តិំសកំ
១៦៥. ‘‘ឥធ បន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ បរិវសន្តោ អន្តរា សម្ពហុលា សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ បរិមាណា [បរិមាណាយោ (សី. ស្យា.)] អប្បដិច្ឆន្នាយោ. សោ ភិក្ខុ មូលាយ បដិកស្សិតព្ពោ.
‘‘ឥធ ¶ ¶ បន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ បរិវសន្តោ អន្តរា សម្ពហុលា សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ បរិមាណា បដិច្ឆន្នាយោ. សោ ភិក្ខុ មូលាយ បដិកស្សិតព្ពោ. យថាបដិច្ឆន្នានញ្ចស្ស អាបត្តីនំ បុរិមាយ អាបត្តិយា សមោធានបរិវាសោ ទាតព្ពោ.
‘‘ឥធ ¶ បន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ បរិវសន្តោ អន្តរា សម្ពហុលា សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ បរិមាណា បដិច្ឆន្នាយោបិ អប្បដិច្ឆន្នាយោបិ. សោ ភិក្ខុ មូលាយ បដិកស្សិតព្ពោ. យថាបដិច្ឆន្នានញ្ចស្ស អាបត្តីនំ បុរិមាយ អាបត្តិយា សមោធានបរិវាសោ ទាតព្ពោ.
‘‘ឥធ បន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ បរិវសន្តោ អន្តរា សម្ពហុលា សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ អបរិមាណា [អបរិមាណាយោ (សី. ស្យា.)] អប្បដិច្ឆន្នាយោ…បេ… អបរិមាណា បដិច្ឆន្នាយោ…បេ… អបរិមាណា បដិច្ឆន្នាយោបិ អប្បដិច្ឆន្នាយោបិ…បេ… បរិមាណាយោបិ អបរិមាណាយោបិ អប្បដិច្ឆន្នាយោ…បេ… បរិមាណាយោបិ អបរិមាណាយោបិ បដិច្ឆន្នាយោ…បេ… ¶ បរិមាណាយោបិ អបរិមាណាយោបិ បដិច្ឆន្នាយោបិ អប្បដិច្ឆន្នាយោបិ. សោ ភិក្ខុ មូលាយ បដិកស្សិតព្ពោ. យថាបដិច្ឆន្នានញ្ចស្ស អាបត្តីនំ បុរិមាយ អាបត្តិយា សមោធានបរិវាសោ ទាតព្ពោ.
‘‘ឥធ បន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ មានត្តារហោ…បេ… មានត្តំ ចរន្តោ…បេ… (យថាបរិវាសំ តថា វិត្ថារេតព្ពំ) អព្ភានារហោ អន្តរា សម្ពហុលា សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ បរិមាណា អប្បដិច្ឆន្នាយោ…បេ… បរិមាណា បដិច្ឆន្នាយោ…បេ… ¶ បរិមាណា បដិច្ឆន្នាយោបិ អប្បដិច្ឆន្នាយោបិ…បេ… អបរិមាណា អប្បដិច្ឆន្នាយោ…បេ… អបរិមាណា បដិច្ឆន្នាយោ…បេ… អបរិមាណា បដិច្ឆន្នាយោបិ អប្បដិច្ឆន្នាយោបិ…បេ… បរិមាណាយោបិ អបរិមាណាយោបិ អប្បដិច្ឆន្នាយោ…បេ… ¶ បរិមាណាយោបិ អបរិមាណាយោបិ បដិច្ឆន្នាយោ…បេ… បរិមាណាយោបិ អបរិមាណាយោបិ បដិច្ឆន្នាយោបិ អប្បដិច្ឆន្នាយោបិ. សោ ភិក្ខុ មូលាយ បដិកស្សិតព្ពោ. យថាបដិច្ឆន្នានញ្ចស្ស អាបត្តីនំ បុរិមាយ អាបត្តិយា សមោធានបរិវាសោ ទាតព្ពោ.
ឆត្តិំសកំ សមត្តំ.
៥. មានត្តសតកំ
១៦៦. ‘‘ឥធ ¶ ¶ បន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ សម្ពហុលា សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជិត្វា អប្បដិច្ឆាទេត្វា វិព្ភមតិ. សោ បុន [សោ ចេ បុន (ក.)] ឧបសម្បន្នោ តា អាបត្តិយោ នច្ឆាទេតិ. តស្ស, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុនោ មានត្តំ ទាតព្ពំ.
‘‘ឥធ បន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ សម្ពហុលា ¶ សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជិត្វា អប្បដិច្ឆាទេត្វា វិព្ភមតិ. សោ បុន ឧបសម្បន្នោ តា អាបត្តិយោ ឆាទេតិ. តស្ស, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុនោ បច្ឆិមស្មិំ អាបត្តិក្ខន្ធេ យថាបដិច្ឆន្នេ បរិវាសំ ទត្វា មានត្តំ ទាតព្ពំ.
‘‘ឥធ បន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ សម្ពហុលា សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជិត្វា បដិច្ឆាទេត្វា វិព្ភមតិ. សោ បុន ឧបសម្បន្នោ តា អាបត្តិយោ នច្ឆាទេតិ. តស្ស, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុនោ បុរិមស្មិំ អាបត្តិក្ខន្ធេ ¶ យថាបដិច្ឆន្នេ បរិវាសំ ទត្វា មានត្តំ ទាតព្ពំ.
‘‘ឥធ បន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ សម្ពហុលា សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជិត្វា បដិច្ឆាទេត្វា វិព្ភមតិ. សោ បុន ឧបសម្បន្នោ តា អាបត្តិយោ ឆាទេតិ. តស្ស, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុនោ បុរិមស្មិញ្ច បច្ឆិមស្មិញ្ច អាបត្តិក្ខន្ធេ យថាបដិច្ឆន្នេ បរិវាសំ ទត្វា មានត្តំ ទាតព្ពំ.
១៦៧. ‘‘ឥធ បន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ សម្ពហុលា សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. តស្ស ហោន្តិ អាបត្តិយោ បដិច្ឆន្នាយោបិ អប្បដិច្ឆន្នាយោបិ. សោ វិព្ភមិត្វា បុន ឧបសម្បន្នោ យា អាបត្តិយោ បុព្ពេ ឆាទេសិ តា អាបត្តិយោ បច្ឆា នច្ឆាទេតិ; យា អាបត្តិយោ បុព្ពេ នច្ឆាទេសិ តា អាបត្តិយោ បច្ឆា នច្ឆាទេតិ. តស្ស, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុនោ បុរិមស្មិំ អាបត្តិក្ខន្ធេ យថាបដិច្ឆន្នេ បរិវាសំ ទត្វា មានត្តំ ទាតព្ពំ.
‘‘ឥធ បន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ សម្ពហុលា សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. តស្ស ហោន្តិ អាបត្តិយោ បដិច្ឆន្នាយោបិ អប្បដិច្ឆន្នាយោបិ. សោ វិព្ភមិត្វា បុន ឧបសម្បន្នោ យា អាបត្តិយោ បុព្ពេ ឆាទេសិ តា អាបត្តិយោ បច្ឆា នច្ឆាទេតិ; យា អាបត្តិយោ បុព្ពេ នច្ឆាទេសិ តា អាបត្តិយោ បច្ឆា ឆាទេតិ. តស្ស, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុនោ បុរិមស្មិញ្ច បច្ឆិមស្មិញ្ច អាបត្តិក្ខន្ធេ យថាបដិច្ឆន្នេ បរិវាសំ ទត្វា មានត្តំ ទាតព្ពំ.
‘‘ឥធ ¶ ¶ ¶ បន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ សម្ពហុលា សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. តស្ស ហោន្តិ អាបត្តិយោ បដិច្ឆន្នាយោបិ អប្បដិច្ឆន្នាយោបិ. សោ វិព្ភមិត្វា បុន ឧបសម្បន្នោ យា អាបត្តិយោ បុព្ពេ ឆាទេសិ តា អាបត្តិយោ បច្ឆា ឆាទេតិ; យា អាបត្តិយោ បុព្ពេ នច្ឆាទេសិ តា អាបត្តិយោ បច្ឆា នច្ឆាទេតិ. តស្ស, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុនោ បុរិមស្មិញ្ច បច្ឆិមស្មិញ្ច អាបត្តិក្ខន្ធេ យថាបដិច្ឆន្នេ បរិវាសំ ទត្វា មានត្តំ ទាតព្ពំ.
‘‘ឥធ បន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ សម្ពហុលា សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. តស្ស ហោន្តិ អាបត្តិយោ បដិច្ឆន្នាយោបិ អប្បដិច្ឆន្នាយោបិ. សោ វិព្ភមិត្វា បុន ឧបសម្បន្នោ យា អាបត្តិយោ បុព្ពេ ឆាទេសិ តា អាបត្តិយោ បច្ឆា ឆាទេតិ; យា អាបត្តិយោ បុព្ពេ នច្ឆាទេសិ តា អាបត្តិយោ បច្ឆា ឆាទេតិ. តស្ស, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុនោ បុរិមស្មិញ្ច បច្ឆិមស្មិញ្ច អាបត្តិក្ខន្ធេ យថាបដិច្ឆន្នេ បរិវាសំ ទត្វា មានត្តំ ទាតព្ពំ.
១៦៨. ‘‘ឥធ បន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ សម្ពហុលា សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. ឯកច្ចា អាបត្តិយោ ជានាតិ, ឯកច្ចា អាបត្តិយោ ន ជានាតិ. យា អាបត្តិយោ ជានាតិ តា អាបត្តិយោ ឆាទេតិ. យា អាបត្តិយោ ន ជានាតិ ¶ តា អាបត្តិយោ នច្ឆាទេតិ. សោ វិព្ភមិត្វា បុន ឧបសម្បន្នោ យា អាបត្តិយោ បុព្ពេ ជានិត្វា ឆាទេសិ តា អាបត្តិយោ បច្ឆា ជានិត្វា នច្ឆាទេតិ; យា អាបត្តិយោ បុព្ពេ ¶ អជានិត្វា នច្ឆាទេសិ តា អាបត្តិយោ បច្ឆា ជានិត្វា នច្ឆាទេតិ. តស្ស, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុនោ បុរិមស្មិំ អាបត្តិក្ខន្ធេ យថាបដិច្ឆន្នេ បរិវាសំ ទត្វា មានត្តំ ទាតព្ពំ.
‘‘ឥធ បន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ សម្ពហុលា សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. ឯកច្ចា អាបត្តិយោ ជានាតិ, ឯកច្ចា អាបត្តិយោ ន ជានាតិ. យា អាបត្តិយោ ជានាតិ តា អាបត្តិយោ ឆាទេតិ. យា អាបត្តិយោ ន ជានាតិ តា អាបត្តិយោ នច្ឆាទេតិ. សោ វិព្ភមិត្វា បុន ឧបសម្បន្នោ យា អាបត្តិយោ បុព្ពេ ជានិត្វា ឆាទេសិ តា អាបត្តិយោ បច្ឆា ជានិត្វា នច្ឆាទេតិ; យា អាបត្តិយោ បុព្ពេ អជានិត្វា នច្ឆាទេសិ តា អាបត្តិយោ បច្ឆា ជានិត្វា ឆាទេតិ. តស្ស ¶ , ភិក្ខវេ, ភិក្ខុនោ បុរិមស្មិញ្ច បច្ឆិមស្មិញ្ច អាបត្តិក្ខន្ធេ យថាបដិច្ឆន្នេ បរិវាសំ ទត្វា មានត្តំ ទាតព្ពំ.
‘‘ឥធ បន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ សម្ពហុលា សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. ឯកច្ចា អាបត្តិយោ ជានាតិ, ឯកច្ចា អាបត្តិយោ ន ជានាតិ. យា អាបត្តិយោ ជានាតិ តា អាបត្តិយោ ¶ ឆាទេតិ. យា អាបត្តិយោ ន ជានាតិ តា អាបត្តិយោ នច្ឆាទេតិ. សោ វិព្ភមិត្វា បុន ឧបសម្បន្នោ យា អាបត្តិយោ បុព្ពេ ជានិត្វា ឆាទេសិ តា អាបត្តិយោ បច្ឆា ជានិត្វា ឆាទេតិ; យា អាបត្តិយោ បុព្ពេ អជានិត្វា នច្ឆាទេសិ តា អាបត្តិយោ បច្ឆា ជានិត្វា នច្ឆាទេតិ. តស្ស, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុនោ បុរិមស្មិញ្ច បច្ឆិមស្មិញ្ច អាបត្តិក្ខន្ធេ ¶ យថាបដិច្ឆន្នេ បរិវាសំ ទត្វា មានត្តំ ទាតព្ពំ.
‘‘ឥធ បន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ សម្ពហុលា សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. ឯកច្ចា អាបត្តិយោ ជានាតិ, ឯកច្ចា អាបត្តិយោ ន ជានាតិ. យា អាបត្តិយោ ជានាតិ តា អាបត្តិយោ ឆាទេតិ; យា អាបត្តិយោ ន ជានាតិ តា អាបត្តិយោ នច្ឆាទេតិ. សោ វិព្ភមិត្វា បុន ឧបសម្បន្នោ យា អាបត្តិយោ បុព្ពេ ជានិត្វា ឆាទេសិ តា អាបត្តិយោ បច្ឆា ជានិត្វា ឆាទេតិ; យា អាបត្តិយោ បុព្ពេ អជានិត្វា នច្ឆាទេសិ តា អាបត្តិយោ បច្ឆា ជានិត្វា ឆាទេតិ. តស្ស, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុនោ បុរិមស្មិញ្ច បច្ឆិមស្មិញ្ច អាបត្តិក្ខន្ធេ យថាបដិច្ឆន្នេ បរិវាសំ ទត្វា មានត្តំ ទាតព្ពំ.
១៦៩. ‘‘ឥធ បន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ សម្ពហុលា សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. ឯកច្ចា អាបត្តិយោ សរតិ, ឯកច្ចា អាបត្តិយោ នស្សរតិ. យា អាបត្តិយោ សរតិ តា អាបត្តិយោ ឆាទេតិ; យា អាបត្តិយោ នស្សរតិ តា អាបត្តិយោ នច្ឆាទេតិ. សោ វិព្ភមិត្វា បុន ឧបសម្បន្នោ យា អាបត្តិយោ បុព្ពេ សរិត្វា ឆាទេសិ តា អាបត្តិយោ បច្ឆា សរិត្វា នច្ឆាទេតិ; យា អាបត្តិយោ បុព្ពេ អស្សរិត្វា នច្ឆាទេសិ តា អាបត្តិយោ បច្ឆា សរិត្វា នច្ឆាទេតិ. តស្ស, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុនោ បុរិមស្មិំ អាបត្តិក្ខន្ធេ យថាបដិច្ឆន្នេ បរិវាសំ ទត្វា មានត្តំ ទាតព្ពំ.
‘‘ឥធ បន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ សម្ពហុលា សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ ¶ . ឯកច្ចា អាបត្តិយោ សរតិ, ឯកច្ចា អាបត្តិយោ នស្សរតិ. យា ¶ អាបត្តិយោ សរតិ តា អាបត្តិយោ ឆាទេតិ; យា អាបត្តិយោ នស្សរតិ តា អាបត្តិយោ នច្ឆាទេតិ. សោ វិព្ភមិត្វា បុន ឧបសម្បន្នោ យា អាបត្តិយោ បុព្ពេ សរិត្វា ឆាទេសិ តា អាបត្តិយោ បច្ឆា សរិត្វា នច្ឆាទេតិ; យា អាបត្តិយោ បុព្ពេ អស្សរិត្វា នច្ឆាទេសិ តា អាបត្តិយោ បច្ឆា សរិត្វា ឆាទេតិ. តស្ស, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុនោ បុរិមស្មិញ្ច បច្ឆិមស្មិញ្ច អាបត្តិក្ខន្ធេ យថាបដិច្ឆន្នេ បរិវាសំ ទត្វា មានត្តំ ទាតព្ពំ.
‘‘ឥធ ¶ បន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ សម្ពហុលា សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. ឯកច្ចា អាបត្តិយោ សរតិ, ឯកច្ចា អាបត្តិយោ នស្សរតិ. យា អាបត្តិយោ សរតិ តា អាបត្តិយោ ឆាទេតិ; យា អាបត្តិយោ នស្សរតិ តា អាបត្តិយោ នច្ឆាទេតិ. សោ វិព្ភមិត្វា បុន ឧបសម្បន្នោ យា អាបត្តិយោ បុព្ពេ សរិត្វា ឆាទេសិ តា អាបត្តិយោ បច្ឆា សរិត្វា ឆាទេតិ; យា អាបត្តិយោ បុព្ពេ អស្សរិត្វា នច្ឆាទេសិ តា អាបត្តិយោ បច្ឆា សរិត្វា នច្ឆាទេតិ. តស្ស, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុនោ បុរិមស្មិញ្ច បច្ឆិមស្មិញ្ច អាបត្តិក្ខន្ធេ យថាបដិច្ឆន្នេ បរិវាសំ ទត្វា មានត្តំ ទាតព្ពំ.
‘‘ឥធ បន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ សម្ពហុលា សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. ឯកច្ចា អាបត្តិយោ សរតិ, ឯកច្ចា អាបត្តិយោ នស្សរតិ. យា អាបត្តិយោ សរតិ តា អាបត្តិយោ ឆាទេតិ; យា អាបត្តិយោ ¶ នស្សរតិ តា អាបត្តិយោ នច្ឆាទេតិ. សោ វិព្ភមិត្វា បុន ឧបសម្បន្នោ យា អាបត្តិយោ បុព្ពេ សរិត្វា ឆាទេសិ តា អាបត្តិយោ បច្ឆា សរិត្វា ឆាទេតិ; យា អាបត្តិយោ បុព្ពេ អស្សរិត្វា នច្ឆាទេសិ តា អាបត្តិយោ បច្ឆា សរិត្វា ឆាទេតិ. តស្ស, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុនោ បុរិមស្មិញ្ច បច្ឆិមស្មិញ្ច អាបត្តិក្ខន្ធេ យថាបដិច្ឆន្នេ បរិវាសំ ទត្វា មានត្តំ ទាតព្ពំ.
១៧០. ‘‘ឥធ បន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ សម្ពហុលា សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. ឯកច្ចាសុ អាបត្តីសុ និព្ពេមតិកោ, ឯកច្ចាសុ អាបត្តីសុ វេមតិកោ. យាសុ អាបត្តីសុ និព្ពេមតិកោ តា អាបត្តិយោ ឆាទេតិ; យាសុ អាបត្តីសុ វេមតិកោ តា អាបត្តិយោ នច្ឆាទេតិ. សោ វិព្ភមិត្វា បុន ឧបសម្បន្នោ យា អាបត្តិយោ បុព្ពេ និព្ពេមតិកោ ឆាទេសិ តា អាបត្តិយោ បច្ឆា និព្ពេមតិកោ នច្ឆាទេតិ; យា អាបត្តិយោ ¶ បុព្ពេ វេមតិកោ នច្ឆាទេសិ តា អាបត្តិយោ បច្ឆា និព្ពេមតិកោ នច្ឆាទេតិ. តស្ស, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុនោ បុរិមស្មិំ អាបត្តិក្ខន្ធេ យថាបដិច្ឆន្នេ បរិវាសំ ទត្វា មានត្តំ ទាតព្ពំ.
‘‘ឥធ បន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ សម្ពហុលា សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. ឯកច្ចាសុ អាបត្តីសុ និព្ពេមតិកោ, ឯកច្ចាសុ អាបត្តីសុ វេមតិកោ. យាសុ អាបត្តីសុ និព្ពេមតិកោ តា អាបត្តិយោ ឆាទេតិ; យាសុ អាបត្តីសុ វេមតិកោ តា អាបត្តិយោ នច្ឆាទេតិ. សោ វិព្ភមិត្វា បុន ឧបសម្បន្នោ យា អាបត្តិយោ បុព្ពេ និព្ពេមតិកោ ឆាទេសិ ¶ តា អាបត្តិយោ បច្ឆា និព្ពេមតិកោ នច្ឆាទេតិ; យា អាបត្តិយោ បុព្ពេ វេមតិកោ នច្ឆាទេសិ តា អាបត្តិយោ បច្ឆា ¶ និព្ពេមតិកោ ឆាទេតិ. តស្ស, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុនោ បុរិមស្មិញ្ច បច្ឆិមស្មិញ្ច អាបត្តិក្ខន្ធេ យថាបដិច្ឆន្នេ បរិវាសំ ទត្វា មានត្តំ ទាតព្ពំ.
‘‘ឥធ បន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ សម្ពហុលា សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. ឯកច្ចាសុ អាបត្តីសុ និព្ពេមតិកោ, ឯកច្ចាសុ អាបត្តីសុ វេមតិកោ. យាសុ អាបត្តីសុ និព្ពេមតិកោ តា អាបត្តិយោ ឆាទេតិ; យាសុ អាបត្តីសុ វេមតិកោ តា អាបត្តិយោ នច្ឆាទេតិ. សោ វិព្ភមិត្វា បុន ឧបសម្បន្នោ យា អាបត្តិយោ បុព្ពេ និព្ពេមតិកោ ឆាទេសិ តា អាបត្តិយោ បច្ឆា និព្ពេមតិកោ ឆាទេតិ; យា អាបត្តិយោ បុព្ពេ វេមតិកោ នច្ឆាទេសិ តា អាបត្តិយោ បច្ឆា និព្ពេមតិកោ នច្ឆាទេតិ. តស្ស, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុនោ បុរិមស្មិញ្ច បច្ឆិមស្មិញ្ច អាបត្តិក្ខន្ធេ យថាបដិច្ឆន្នេ បរិវាសំ ទត្វា មានត្តំ ទាតព្ពំ.
‘‘ឥធ បន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ សម្ពហុលា សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. ឯកច្ចាសុ អាបត្តីសុ និព្ពេមតិកោ, ឯកច្ចាសុ អាបត្តីសុ វេមតិកោ. យាសុ អាបត្តីសុ និព្ពេមតិកោ តា អាបត្តិយោ ឆាទេតិ; យាសុ អាបត្តីសុ វេមតិកោ តា អាបត្តិយោ នច្ឆាទេតិ. សោ វិព្ភមិត្វា បុន ឧបសម្បន្នោ យា អាបត្តិយោ បុព្ពេ និព្ពេមតិកោ ¶ ឆាទេសិ តា អាបត្តិយោ បច្ឆា និព្ពេមតិកោ ឆាទេតិ; យា អាបត្តិយោ បុព្ពេ វេមតិកោ នច្ឆាទេសិ តា អាបត្តិយោ បច្ឆា និព្ពេមតិកោ ឆាទេតិ. តស្ស, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុនោ បុរិមស្មិញ្ច បច្ឆិមស្មិញ្ច អាបត្តិក្ខន្ធេ យថាបដិច្ឆន្នេ បរិវាសំ ទត្វា មានត្តំ ទាតព្ពំ.
១៧១. ‘‘ឥធ ¶ បន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ សម្ពហុលា សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជិត្វា អប្បដិច្ឆាទេត្វា សាមណេរោ ហោតិ…បេ… ឧម្មត្តកោ ហោតិ…បេ… ខិត្តចិត្តោ ហោតិ…បេ… (យថា ហេដ្ឋា តថា វិត្ថារេតព្ពំ) វេទនាដ្ដោ ហោតិ…បេ… តស្ស ហោន្តិ អាបត្តិយោ បដិច្ឆន្នាយោបិ អប្បដិច្ឆន្នាយោបិ…បេ… ឯកច្ចា អាបត្តិយោ ជានាតិ, ឯកច្ចា អាបត្តិយោ ន ជានាតិ…បេ… ឯកច្ចា អាបត្តិយោ សរតិ, ឯកច្ចា ¶ អាបត្តិយោ នស្សរតិ…បេ… ឯកច្ចាសុ អាបត្តីសុ និព្ពេមតិកោ, ឯកច្ចាសុ អាបត្តីសុ វេមតិកោ. យាសុ អាបត្តីសុ និព្ពេមតិកោ តា អាបត្តិយោ ឆាទេតិ; យាសុ អាបត្តីសុ វេមតិកោ តា អាបត្តិយោ នច្ឆាទេតិ. សោ វេទនាដ្ដោ ហោតិ. សោ បុន អវេទនាដ្ដោ ហុត្វា យា អាបត្តិយោ បុព្ពេ និព្ពេមតិកោ ឆាទេសិ តា អាបត្តិយោ បច្ឆា និព្ពេមតិកោ នច្ឆាទេតិ; យា អាបត្តិយោ បុព្ពេ វេមតិកោ នច្ឆាទេសិ ¶ តា អាបត្តិយោ បច្ឆា និព្ពេមតិកោ នច្ឆាទេតិ…បេ… យា អាបត្តិយោ បុព្ពេ និព្ពេមតិកោ ឆាទេសិ តា អាបត្តិយោ បច្ឆា និព្ពេមតិកោ នច្ឆាទេតិ; យា អាបត្តិយោ បុព្ពេ ¶ វេមតិកោ នច្ឆាទេសិ តា អាបត្តិយោ បច្ឆា និព្ពេមតិកោ ឆាទេតិ…បេ… យា អាបត្តិយោ បុព្ពេ និព្ពេមតិកោ ឆាទេសិ តា អាបត្តិយោ បច្ឆា និព្ពេមតិកោ ឆាទេតិ; យា អាបត្តិយោ បុព្ពេ វេមតិកោ នច្ឆាទេសិ តា អាបត្តិយោ បច្ឆា និព្ពេមតិកោ នច្ឆាទេតិ…បេ… យា អាបត្តិយោ បុព្ពេ និព្ពេមតិកោ ឆាទេសិ តា អាបត្តិយោ បច្ឆា និព្ពេមតិកោ ឆាទេតិ; យា អាបត្តិយោ បុព្ពេ វេមតិកោ នច្ឆាទេសិ តា អាបត្តិយោ បច្ឆា និព្ពេមតិកោ ឆាទេតិ. តស្ស, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុនោ បុរិមស្មិញ្ច បច្ឆិមស្មិញ្ច អាបត្តិក្ខន្ធេ យថាបដិច្ឆន្នេ បរិវាសំ ទត្វា មានត្តំ ទាតព្ពំ.
មានត្តសតំ និដ្ឋិតំ.
៦. សមូលាយសមោធានបរិវាសចតុស្សតំ
១៧២. ‘‘ឥធ បន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ បរិវសន្តោ អន្តរា សម្ពហុលា សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជិត្វា អប្បដិច្ឆាទេត្វា វិព្ភមតិ. សោ ¶ បុន ឧបសម្បន្នោ តា អាបត្តិយោ នច្ឆាទេតិ. សោ ភិក្ខុ មូលាយ បដិកស្សិតព្ពោ.
‘‘ឥធ បន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ បរិវសន្តោ អន្តរា សម្ពហុលា សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជិត្វា អប្បដិច្ឆាទេត្វា វិព្ភមតិ. សោ បុន ឧបសម្បន្នោ តា អាបត្តិយោ ឆាទេតិ. សោ ភិក្ខុ មូលាយ បដិកស្សិតព្ពោ. យថាបដិច្ឆន្នានញ្ចស្ស អាបត្តីនំ បុរិមាយ អាបត្តិយា សមោធានបរិវាសោ ទាតព្ពោ.
‘‘ឥធ ¶ បន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ បរិវសន្តោ អន្តរា សម្ពហុលា សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជិត្វា បដិច្ឆាទេត្វា វិព្ភមតិ. សោ បុន ឧបសម្បន្នោ តា អាបត្តិយោ នច្ឆាទេតិ. សោ ភិក្ខុ មូលាយ បដិកស្សិតព្ពោ. យថាបដិច្ឆន្នានញ្ចស្ស អាបត្តីនំ បុរិមាយ អាបត្តិយា សមោធានបរិវាសោ ទាតព្ពោ.
‘‘ឥធ បន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ បរិវសន្តោ អន្តរា សម្ពហុលា សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជិត្វា បដិច្ឆាទេត្វា វិព្ភមតិ. សោ បុន ឧបសម្បន្នោ តា អាបត្តិយោ ឆាទេតិ. សោ ភិក្ខុ មូលាយ បដិកស្សិតព្ពោ. យថាបដិច្ឆន្នានញ្ចស្ស អាបត្តីនំ បុរិមាយ អាបត្តិយា សមោធានបរិវាសោ ទាតព្ពោ.
១៧៣. ‘‘ឥធ ¶ បន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ បរិវសន្តោ អន្តរា សម្ពហុលា សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. តស្ស ហោន្តិ អាបត្តិយោ ¶ បដិច្ឆន្នាយោបិ អប្បដិច្ឆន្នាយោបិ. សោ វិព្ភមិត្វា បុន ឧបសម្បន្នោ យា អាបត្តិយោ បុព្ពេ ឆាទេសិ តា អាបត្តិយោ បច្ឆា នច្ឆាទេតិ; យា អាបត្តិយោ បុព្ពេ នច្ឆាទេសិ តា អាបត្តិយោ បច្ឆា នច្ឆាទេតិ. សោ ភិក្ខុ មូលាយ បដិកស្សិតព្ពោ. យថាបដិច្ឆន្នានញ្ចស្ស អាបត្តីនំ បុរិមាយ អាបត្តិយា សមោធានបរិវាសោ ទាតព្ពោ.
‘‘ឥធ បន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ បរិវសន្តោ អន្តរា សម្ពហុលា សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. តស្ស ហោន្តិ អាបត្តិយោ បដិច្ឆន្នាយោបិ ¶ អប្បដិច្ឆន្នាយោបិ. សោ វិព្ភមិត្វា បុន ឧបសម្បន្នោ យា អាបត្តិយោ បុព្ពេ ឆាទេសិ តា អាបត្តិយោ បច្ឆា នច្ឆាទេតិ; យា ¶ អាបត្តិយោ បុព្ពេ នច្ឆាទេសិ តា អាបត្តិយោ បច្ឆា ឆាទេតិ. សោ ភិក្ខុ មូលាយ បដិកស្សិតព្ពោ. យថាបដិច្ឆន្នានញ្ចស្ស អាបត្តីនំ បុរិមាយ អាបត្តិយា សមោធានបរិវាសោ ទាតព្ពោ.
‘‘ឥធ បន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ បរិវសន្តោ អន្តរា សម្ពហុលា សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. តស្ស ហោន្តិ អាបត្តិយោ បដិច្ឆន្នាយោបិ អប្បដិច្ឆន្នាយោបិ. សោ វិព្ភមិត្វា បុន ឧបសម្បន្នោ យា អាបត្តិយោ បុព្ពេ ឆាទេសិ តា អាបត្តិយោ បច្ឆា ឆាទេតិ; យា អាបត្តិយោ បុព្ពេ នច្ឆាទេសិ តា អាបត្តិយោ បច្ឆា នច្ឆាទេតិ. សោ ភិក្ខុ មូលាយ បដិកស្សិតព្ពោ. យថាបដិច្ឆន្នានញ្ចស្ស អាបត្តីនំ បុរិមាយ អាបត្តិយា សមោធានបរិវាសោ ទាតព្ពោ.
‘‘ឥធ បន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ បរិវសន្តោ អន្តរា សម្ពហុលា សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. តស្ស ហោន្តិ អាបត្តិយោ បដិច្ឆន្នាយោបិ អប្បដិច្ឆន្នាយោបិ. សោ វិព្ភមិត្វា បុន ឧបសម្បន្នោ យា អាបត្តិយោ បុព្ពេ ឆាទេសិ តា អាបត្តិយោ បច្ឆា ឆាទេតិ; យា អាបត្តិយោ បុព្ពេ នច្ឆាទេសិ តា អាបត្តិយោ បច្ឆា ឆាទេតិ. សោ ភិក្ខុ មូលាយ បដិកស្សិតព្ពោ. យថាបដិច្ឆន្នានញ្ចស្ស ¶ អាបត្តីនំ បុរិមាយ អាបត្តិយា សមោធានបរិវាសោ ទាតព្ពោ.
១៧៤. ‘‘ឥធ បន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ បរិវសន្តោ អន្តរា សម្ពហុលា សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. ឯកច្ចា អាបត្តិយោ ជានាតិ, ឯកច្ចា អាបត្តិយោ ន ជានាតិ. យា អាបត្តិយោ ជានាតិ តា អាបត្តិយោ ឆាទេតិ; យា អាបត្តិយោ ន ជានាតិ តា អាបត្តិយោ នច្ឆាទេតិ. សោ វិព្ភមិត្វា បុន ឧបសម្បន្នោ យា អាបត្តិយោ បុព្ពេ ជានិត្វា ឆាទេសិ តា អាបត្តិយោ ¶ បច្ឆា ជានិត្វា នច្ឆាទេតិ; យា អាបត្តិយោ បុព្ពេ អជានិត្វា នច្ឆាទេសិ តា អាបត្តិយោ បច្ឆា ជានិត្វា នច្ឆាទេតិ. សោ ភិក្ខុ មូលាយ បដិកស្សិតព្ពោ. យថាបដិច្ឆន្នានញ្ចស្ស អាបត្តីនំ បុរិមាយ អាបត្តិយា សមោធានបរិវាសោ ទាតព្ពោ.
‘‘ឥធ បន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ បរិវសន្តោ អន្តរា សម្ពហុលា សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. ឯកច្ចា អាបត្តិយោ ជានាតិ, ឯកច្ចា អាបត្តិយោ ¶ ន ជានាតិ. យា អាបត្តិយោ ជានាតិ តា អាបត្តិយោ ឆាទេតិ; យា អាបត្តិយោ ន ជានាតិ តា អាបត្តិយោ នច្ឆាទេតិ. សោ វិព្ភមិត្វា បុន ឧបសម្បន្នោ យា អាបត្តិយោ បុព្ពេ ជានិត្វា ឆាទេសិ តា អាបត្តិយោ បច្ឆា ជានិត្វា នច្ឆាទេតិ; យា អាបត្តិយោ បុព្ពេ អជានិត្វា នច្ឆាទេសិ តា អាបត្តិយោ បច្ឆា ជានិត្វា ឆាទេតិ. សោ ភិក្ខុ មូលាយ បដិកស្សិតព្ពោ. យថាបដិច្ឆន្នានញ្ចស្ស ¶ អាបត្តីនំ បុរិមាយ អាបត្តិយា សមោធានបរិវាសោ ទាតព្ពោ.
‘‘ឥធ បន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ បរិវសន្តោ អន្តរា សម្ពហុលា សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. ឯកច្ចា អាបត្តិយោ ជានាតិ, ឯកច្ចា អាបត្តិយោ ន ជានាតិ. យា អាបត្តិយោ ជានាតិ តា អាបត្តិយោ ឆាទេតិ; យា អាបត្តិយោ ន ជានាតិ តា អាបត្តិយោ នច្ឆាទេតិ. សោ វិព្ភមិត្វា បុន ឧបសម្បន្នោ យា អាបត្តិយោ បុព្ពេ ជានិត្វា ឆាទេសិ តា អាបត្តិយោ បច្ឆា ជានិត្វា ឆាទេតិ; យា អាបត្តិយោ បុព្ពេ អជានិត្វា នច្ឆាទេសិ តា អាបត្តិយោ បច្ឆា ជានិត្វា នច្ឆាទេតិ. សោ ភិក្ខុ មូលាយ បដិកស្សិតព្ពោ. យថាបដិច្ឆន្នានញ្ចស្ស អាបត្តីនំ បុរិមាយ អាបត្តិយា សមោធានបរិវាសោ ទាតព្ពោ.
‘‘ឥធ បន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ បរិវសន្តោ អន្តរា សម្ពហុលា សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. ឯកច្ចា អាបត្តិយោ ជានាតិ, ឯកច្ចា អាបត្តិយោ ន ជានាតិ. យា អាបត្តិយោ ជានាតិ តា អាបត្តិយោ ឆាទេតិ, យា អាបត្តិយោ ន ជានាតិ តា អាបត្តិយោ នច្ឆាទេតិ. សោ វិព្ភមិត្វា បុន ឧបសម្បន្នោ យា អាបត្តិយោ បុព្ពេ ជានិត្វា ឆាទេសិ តា អាបត្តិយោ បច្ឆា ជានិត្វា ឆាទេតិ; យា អាបត្តិយោ បុព្ពេ អជានិត្វា នច្ឆាទេសិ តា អាបត្តិយោ បច្ឆា ជានិត្វា ឆាទេតិ. សោ ភិក្ខុ មូលាយ បដិកស្សិតព្ពោ. យថាបដិច្ឆន្នានញ្ចស្ស ¶ អាបត្តីនំ បុរិមាយ អាបត្តិយា សមោធានបរិវាសោ ទាតព្ពោ.
១៧៥. ‘‘ឥធ បន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ បរិវសន្តោ អន្តរា សម្ពហុលា សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. ឯកច្ចា អាបត្តិយោ សរតិ, ឯកច្ចា អាបត្តិយោ នស្សរតិ. យា អាបត្តិយោ ¶ សរតិ តា អាបត្តិយោ ¶ ឆាទេតិ; យា អាបត្តិយោ នស្សរតិ តា អាបត្តិយោ នច្ឆាទេតិ. សោ វិព្ភមិត្វា បុន ឧបសម្បន្នោ យា អាបត្តិយោ បុព្ពេ សរិត្វា ឆាទេសិ តា អាបត្តិយោ បច្ឆា សរិត្វា នច្ឆាទេតិ; យា អាបត្តិយោ បុព្ពេ អស្សរិត្វា នច្ឆាទេសិ តា អាបត្តិយោ បច្ឆា សរិត្វា នច្ឆាទេតិ. សោ ភិក្ខុ មូលាយ បដិកស្សិតព្ពោ. យថាបដិច្ឆន្នានញ្ចស្ស អាបត្តីនំ បុរិមាយ អាបត្តិយា សមោធានបរិវាសោ ទាតព្ពោ.
‘‘ឥធ បន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ បរិវសន្តោ អន្តរា សម្ពហុលា សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. ឯកច្ចា អាបត្តិយោ សរតិ, ឯកច្ចា អាបត្តិយោ នស្សរតិ. យា អាបត្តិយោ សរតិ តា អាបត្តិយោ ឆាទេតិ; យា អាបត្តិយោ នស្សរតិ តា អាបត្តិយោ នច្ឆាទេតិ. សោ វិព្ភមិត្វា បុន ឧបសម្បន្នោ យា អាបត្តិយោ បុព្ពេ សរិត្វា ឆាទេសិ តា អាបត្តិយោ បច្ឆា សរិត្វា នច្ឆាទេតិ; យា អាបត្តិយោ បុព្ពេ អស្សរិត្វា នច្ឆាទេសិ តា អាបត្តិយោ បច្ឆា សរិត្វា ឆាទេតិ. សោ ភិក្ខុ មូលាយ បដិកស្សិតព្ពោ ¶ . យថាបដិច្ឆន្នានញ្ចស្ស អាបត្តីនំ បុរិមាយ អាបត្តិយា សមោធានបរិវាសោ ទាតព្ពោ.
‘‘ឥធ បន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ បរិវសន្តោ អន្តរា សម្ពហុលា សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. ឯកច្ចា អាបត្តិយោ សរតិ, ឯកច្ចា អាបត្តិយោ នស្សរតិ. យា អាបត្តិយោ សរតិ តា អាបត្តិយោ ឆាទេតិ; យា អាបត្តិយោ នស្សរតិ តា អាបត្តិយោ នច្ឆាទេតិ. សោ វិព្ភមិត្វា បុន ឧបសម្បន្នោ យា អាបត្តិយោ បុព្ពេ សរិត្វា ឆាទេសិ តា អាបត្តិយោ បច្ឆា សរិត្វា ឆាទេតិ; យា អាបត្តិយោ បុព្ពេ អស្សរិត្វា នច្ឆាទេសិ តា អាបត្តិយោ បច្ឆា សរិត្វា នច្ឆាទេតិ. សោ ភិក្ខុ មូលាយ បដិកស្សិតព្ពោ. យថាបដិច្ឆន្នានញ្ចស្ស អាបត្តីនំ បុរិមាយ អាបត្តិយា សមោធានបរិវាសោ ទាតព្ពោ.
‘‘ឥធ បន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ បរិវសន្តោ អន្តរា សម្ពហុលា សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. ឯកច្ចា អាបត្តិយោ សរតិ, ឯកច្ចា អាបត្តិយោ នស្សរតិ. យា អាបត្តិយោ សរតិ តា អាបត្តិយោ ឆាទេតិ; យា អាបត្តិយោ នស្សរតិ តា អាបត្តិយោ នច្ឆាទេតិ. សោ វិព្ភមិត្វា បុន ឧបសម្បន្នោ យា អាបត្តិយោ បុព្ពេ សរិត្វា ឆាទេសិ ¶ តា អាបត្តិយោ បច្ឆា សរិត្វា ឆាទេតិ; យា អាបត្តិយោ បុព្ពេ អស្សរិត្វា នច្ឆាទេសិ តា អាបត្តិយោ បច្ឆា សរិត្វា ឆាទេតិ. សោ ភិក្ខុ មូលាយ បដិកស្សិតព្ពោ. យថាបដិច្ឆន្នានញ្ចស្ស ¶ អាបត្តីនំ បុរិមាយ អាបត្តិយា សមោធានបរិវាសោ ទាតព្ពោ.
១៧៦. ‘‘ឥធ ¶ បន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ បរិវសន្តោ អន្តរា សម្ពហុលា សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. ឯកច្ចាសុ អាបត្តីសុ និព្ពេមតិកោ, ឯកច្ចាសុ អាបត្តីសុ វេមតិកោ. យាសុ អាបត្តីសុ និព្ពេមតិកោ តា អាបត្តិយោ ឆាទេតិ; យាសុ អាបត្តីសុ វេមតិកោ តា អាបត្តិយោ នច្ឆាទេតិ. សោ វិព្ភមិត្វា បុន ឧបសម្បន្នោ យា អាបត្តិយោ បុព្ពេ និព្ពេមតិកោ ឆាទេសិ តា អាបត្តិយោ បច្ឆា និព្ពេមតិកោ នច្ឆាទេតិ; យា អាបត្តិយោ បុព្ពេ វេមតិកោ នច្ឆាទេសិ តា អាបត្តិយោ បច្ឆា និព្ពេមតិកោ នច្ឆាទេតិ. សោ ភិក្ខុ មូលាយ បដិកស្សិតព្ពោ. យថាបដិច្ឆន្នានញ្ចស្ស អាបត្តីនំ បុរិមាយ អាបត្តិយា សមោធានបរិវាសោ ទាតព្ពោ.
‘‘ឥធ បន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ បរិវសន្តោ អន្តរា សម្ពហុលា សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. ឯកច្ចាសុ អាបត្តីសុ និព្ពេមតិកោ, ឯកច្ចាសុ អាបត្តីសុ វេមតិកោ. យាសុ អាបត្តីសុ និព្ពេមតិកោ តា អាបត្តិយោ ឆាទេតិ; យាសុ អាបត្តីសុ វេមតិកោ តា អាបត្តិយោ នច្ឆាទេតិ. សោ វិព្ភមិត្វា បុន ឧបសម្បន្នោ យា អាបត្តិយោ បុព្ពេ និព្ពេមតិកោ ឆាទេសិ តា អាបត្តិយោ បច្ឆា និព្ពេមតិកោ នច្ឆាទេតិ; យា អាបត្តិយោ បុព្ពេ វេមតិកោ នច្ឆាទេសិ តា អាបត្តិយោ បច្ឆា និព្ពេមតិកោ ឆាទេតិ. សោ ភិក្ខុ មូលាយ បដិកស្សិតព្ពោ ¶ . យថាបដិច្ឆន្នានញ្ចស្ស អាបត្តីនំ បុរិមាយ អាបត្តិយា សមោធានបរិវាសោ ទាតព្ពោ.
‘‘ឥធ បន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ បរិវសន្តោ អន្តរា សម្ពហុលា សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. ឯកច្ចាសុ អាបត្តីសុ និព្ពេមតិកោ, ឯកច្ចាសុ អាបត្តីសុ វេមតិកោ. យាសុ អាបត្តីសុ និព្ពេមតិកោ តា អាបត្តិយោ ឆាទេតិ; យាសុ អាបត្តីសុ វេមតិកោ តា អាបត្តិយោ នច្ឆាទេតិ. សោ វិព្ភមិត្វា បុន ឧបសម្បន្នោ យា អាបត្តិយោ ¶ បុព្ពេ និព្ពេមតិកោ ឆាទេសិ តា អាបត្តិយោ បច្ឆា និព្ពេមតិកោ ឆាទេតិ; យា អាបត្តិយោ បុព្ពេ វេមតិកោ នច្ឆាទេសិ តា អាបត្តិយោ បច្ឆា និព្ពេមតិកោ នច្ឆាទេតិ. សោ ភិក្ខុ មូលាយ បដិកស្សិតព្ពោ. យថាបដិច្ឆន្នានញ្ចស្ស អាបត្តីនំ បុរិមាយ អាបត្តិយា សមោធានបរិវាសោ ទាតព្ពោ.
‘‘ឥធ បន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ បរិវសន្តោ អន្តរា សម្ពហុលា សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. ឯកច្ចាសុ អាបត្តីសុ និព្ពេមតិកោ, ឯកច្ចាសុ អាបត្តីសុ វេមតិកោ. យាសុ អាបត្តីសុ និព្ពេមតិកោ តា អាបត្តិយោ ឆាទេតិ; យាសុ អាបត្តីសុ វេមតិកោ តា អាបត្តិយោ នច្ឆាទេតិ. សោ វិព្ភមិត្វា [សោ ភិក្ខុ វិព្ភមិត្វា (ក.)] បុន ឧបសម្បន្នោ យា អាបត្តិយោ បុព្ពេ និព្ពេមតិកោ ឆាទេសិ តា អាបត្តិយោ បច្ឆា និព្ពេមតិកោ ឆាទេតិ; យា អាបត្តិយោ បុព្ពេ វេមតិកោ នច្ឆាទេសិ តា អាបត្តិយោ ¶ បច្ឆា និព្ពេមតិកោ ឆាទេតិ. សោ ភិក្ខុ មូលាយ បដិកស្សិតព្ពោ ¶ . យថាបដិច្ឆន្នានញ្ចស្ស អាបត្តីនំ បុរិមាយ អាបត្តិយា សមោធានបរិវាសោ ទាតព្ពោ.
១៧៧. ‘‘ឥធ បន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ បរិវសន្តោ អន្តរា សម្ពហុលា សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជិត្វា អប្បដិច្ឆាទេត្វា សាមណេរោ ហោតិ…បេ… ឧម្មត្តកោ ហោតិ…បេ… ខិត្តចិត្តោ ហោតិ…បេ… វេទនាដ្ដោ ហោតិ…បេ… តស្ស ហោន្តិ អាបត្តិយោ បដិច្ឆន្នាយោបិ អប្បដិច្ឆន្នាយោបិ (យថា ហេដ្ឋា វិត្ថារិតំ តថា វិត្ថារេតព្ពំ)…បេ… ឯកច្ចា អាបត្តិយោ ជានាតិ, ឯកច្ចា អាបត្តិយោ ន ជានាតិ…បេ… ឯកច្ចា អាបត្តិយោ សរតិ, ឯកច្ចា អាបត្តិយោ នស្សរតិ…បេ… ឯកច្ចាសុ អាបត្តីសុ និព្ពេមតិកោ, ឯកច្ចាសុ អាបត្តីសុ វេមតិកោ. យាសុ អាបត្តីសុ និព្ពេមតិកោ តា អាបត្តិយោ ឆាទេតិ; យាសុ អាបត្តីសុ វេមតិកោ តា អាបត្តិយោ នច្ឆាទេតិ. សោ វេទនាដ្ដោ ហោតិ. សោ បុន អវេទនាដ្ដោ ហុត្វា យា អាបត្តិយោ បុព្ពេ និព្ពេមតិកោ ឆាទេសិ តា អាបត្តិយោ បច្ឆា និព្ពេមតិកោ នច្ឆាទេតិ; យា អាបត្តិយោ បុព្ពេ វេមតិកោ នច្ឆាទេសិ តា អាបត្តិយោ បច្ឆា និព្ពេមតិកោ នច្ឆាទេតិ…បេ… យា អាបត្តិយោ បុព្ពេ និព្ពេមតិកោ ឆាទេសិ តា អាបត្តិយោ បច្ឆា និព្ពេមតិកោ នច្ឆាទេតិ ¶ ; យា អាបត្តិយោ បុព្ពេ វេមតិកោ នច្ឆាទេសិ តា អាបត្តិយោ បច្ឆា និព្ពេមតិកោ ឆាទេតិ…បេ… យា អាបត្តិយោ បុព្ពេ និព្ពេមតិកោ ឆាទេសិ តា អាបត្តិយោ បច្ឆា និព្ពេមតិកោ ឆាទេតិ ¶ ; យា អាបត្តិយោ បុព្ពេ វេមតិកោ នច្ឆាទេសិ តា អាបត្តិយោ បច្ឆា និព្ពេមតិកោ នច្ឆាទេតិ…បេ… យា អាបត្តិយោ បុព្ពេ និព្ពេមតិកោ ឆាទេសិ តា អាបត្តិយោ បច្ឆា និព្ពេមតិកោ ឆាទេតិ; យា អាបត្តិយោ បុព្ពេ វេមតិកោ នច្ឆាទេសិ តា អាបត្តិយោ បច្ឆា និព្ពេមតិកោ ឆាទេតិ. សោ ភិក្ខុ មូលាយ បដិកស្សិតព្ពោ. យថាបដិច្ឆន្នានញ្ចស្ស អាបត្តីនំ បុរិមាយ អាបត្តិយា សមោធានបរិវាសោ ទាតព្ពោ.
១៧៨. ‘‘ឥធ បន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ មានត្តារហោ…បេ… មានត្តំ ចរន្តោ…បេ… អព្ភានារហោ អន្តរា សម្ពហុលា សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជិត្វា អប្បដិច្ឆាទេត្វា វិព្ភមតិ…បេ… (មានត្តារហោ ច មានត្តចារី ច អព្ភានារហោ ច យថា បរិវាសោ វិត្ថារិតោ តថា វិត្ថារេតព្ពោ).
១៧៩. ‘‘ឥធ បន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ អព្ភានារហោ អន្តរា សម្ពហុលា សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជិត្វា អប្បដិច្ឆាទេត្វា សាមណេរោ ហោតិ…បេ… ឧម្មត្តកោ ហោតិ…បេ… ខិត្តចិត្តោ ហោតិ…បេ… វេទនាដ្ដោ ហោតិ…បេ… តស្ស ហោន្តិ អាបត្តិយោ បដិច្ឆន្នាយោបិ អប្បដិច្ឆន្នាយោបិ ¶ …បេ… ឯកច្ចា អាបត្តិយោ ជានាតិ, ឯកច្ចា អាបត្តិយោ ន ជានាតិ…បេ… ឯកច្ចា អាបត្តិយោ សរតិ, ឯកច្ចា អាបត្តិយោ នស្សរតិ…បេ… ឯកច្ចាសុ អាបត្តីសុ និព្ពេមតិកោ, ឯកច្ចាសុ ¶ អាបត្តីសុ វេមតិកោ. យាសុ អាបត្តីសុ និព្ពេមតិកោ តា អាបត្តិយោ ឆាទេតិ; យាសុ អាបត្តីសុ វេមតិកោ តា អាបត្តិយោ នច្ឆាទេតិ. សោ វេទនាដ្ដោ ហោតិ. សោ បុន អវេទនាដ្ដោ ហុត្វា យា អាបត្តិយោ បុព្ពេ និព្ពេមតិកោ ឆាទេសិ តា អាបត្តិយោ បច្ឆា និព្ពេមតិកោ នច្ឆាទេតិ; យា អាបត្តិយោ បុព្ពេ វេមតិកោ នច្ឆាទេសិ តា អាបត្តិយោ បច្ឆា និព្ពេមតិកោ នច្ឆាទេតិ…បេ… យា អាបត្តិយោ បុព្ពេ និព្ពេមតិកោ ឆាទេសិ តា អាបត្តិយោ បច្ឆា និព្ពេមតិកោ នច្ឆាទេតិ; យា អាបត្តិយោ បុព្ពេ វេមតិកោ នច្ឆាទេសិ ¶ តា អាបត្តិយោ បច្ឆា និព្ពេមតិកោ ឆាទេតិ…បេ… យា អាបត្តិយោ បុព្ពេ និព្ពេមតិកោ ឆាទេសិ តា អាបត្តិយោ បច្ឆា និព្ពេមតិកោ ឆាទេតិ; យា អាបត្តិយោ បុព្ពេ វេមតិកោ នច្ឆាទេសិ តា អាបត្តិយោ បច្ឆា និព្ពេមតិកោ នច្ឆាទេតិ…បេ… យា អាបត្តិយោ បុព្ពេ និព្ពេមតិកោ ឆាទេសិ តា អាបត្តិយោ បច្ឆា និព្ពេមតិកោ ឆាទេតិ; យា អាបត្តិយោ បុព្ពេ វេមតិកោ នច្ឆាទេសិ តា អាបត្តិយោ បច្ឆា និព្ពេមតិកោ ឆាទេតិ. សោ ភិក្ខុ មូលាយ បដិកស្សិតព្ពោ. យថាបដិច្ឆន្នានញ្ចស្ស អាបត្តីនំ ¶ បុរិមាយ អាបត្តិយា សមោធានបរិវាសោ ទាតព្ពោ.
សមូលាយសមោធានបរិវាសចតុស្សតំ និដ្ឋិតំ.
៧. បរិមាណាទិវារអដ្ឋកំ
១៨០. ‘‘ឥធ បន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ សម្ពហុលា សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជិត្វា បរិមាណា អប្បដិច្ឆាទេត្វា…បេ… អបរិមាណា អប្បដិច្ឆាទេត្វា…បេ… ឯកនាមា អប្បដិច្ឆាទេត្វា…បេ… ¶ នានានាមា អប្បដិច្ឆាទេត្វា…បេ… សភាគា អប្បដិច្ឆាទេត្វា…បេ… វិសភាគា អប្បដិច្ឆាទេត្វា…បេ… វវត្ថិតា អប្បដិច្ឆាទេត្វា…បេ… សម្ភិន្នា អប្បដិច្ឆាទេត្វា វិព្ភមតិ…បេ… (យថា ហេដ្ឋា តថា វិត្ថារេតព្ពំ).
បរិមាណាទិវារអដ្ឋកំ និដ្ឋិតំ.
៨. ទ្វេភិក្ខុវារឯកាទសកំ
១៨១. ‘‘ទ្វេ ¶ ភិក្ខូ សង្ឃាទិសេសំ អាបន្នា ហោន្តិ. តេ សង្ឃាទិសេសេ សង្ឃាទិសេសទិដ្ឋិនោ ហោន្តិ. ឯកោ ឆាទេតិ, ឯកោ នច្ឆាទេតិ. យោ ឆាទេតិ សោ ទុក្កដំ ទេសាបេតព្ពោ. យថាបដិច្ឆន្នេ [យថាបដិច្ឆន្នានំ (សី.)] ចស្ស បរិវាសំ ទត្វា ឧភិន្នម្បិ មានត្តំ ទាតព្ពំ.
‘‘ទ្វេ ¶ ភិក្ខូ សង្ឃាទិសេសំ អាបន្នា ហោន្តិ. តេ សង្ឃាទិសេសេ វេមតិកា ហោន្តិ. ឯកោ ឆាទេតិ, ឯកោ នច្ឆាទេតិ. យោ ឆាទេតិ សោ ទុក្កដំ ទេសាបេតព្ពោ. យថាបដិច្ឆន្នេ ចស្ស បរិវាសំ ទត្វា ឧភិន្នម្បិ មានត្តំ ទាតព្ពំ.
‘‘ទ្វេ ភិក្ខូ សង្ឃាទិសេសំ អាបន្នា ហោន្តិ. តេ សង្ឃាទិសេសេ មិស្សកទិដ្ឋិនោ ហោន្តិ. ឯកោ ឆាទេតិ, ឯកោ នច្ឆាទេតិ. យោ ឆាទេតិ សោ ទុក្កដំ ទេសាបេតព្ពោ. យថាបដិច្ឆន្នេ ចស្ស បរិវាសំ ទត្វា ឧភិន្នម្បិ មានត្តំ ទាតព្ពំ.
‘‘ទ្វេ ភិក្ខូ មិស្សកំ អាបន្នា ហោន្តិ. តេ មិស្សកេ សង្ឃាទិសេសទិដ្ឋិនោ ហោន្តិ. ឯកោ ឆាទេតិ, ឯកោ នច្ឆាទេតិ. យោ ឆាទេតិ សោ ទុក្កដំ ទេសាបេតព្ពោ. យថាបដិច្ឆន្នេ ចស្ស បរិវាសំ ទត្វា ឧភិន្នម្បិ មានត្តំ ទាតព្ពំ.
‘‘ទ្វេ ¶ ភិក្ខូ មិស្សកំ អាបន្នា ហោន្តិ. តេ មិស្សកេ មិស្សកទិដ្ឋិនោ ហោន្តិ. ឯកោ ឆាទេតិ, ឯកោ នច្ឆាទេតិ. យោ ឆាទេតិ សោ ទុក្កដំ ទេសាបេតព្ពោ. យថាបដិច្ឆន្នេ ចស្ស បរិវាសំ ទត្វា ឧភិន្នម្បិ មានត្តំ ទាតព្ពំ.
‘‘ទ្វេ ភិក្ខូ សុទ្ធកំ អាបន្នា ហោន្តិ. តេ សុទ្ធកេ សង្ឃាទិសេសទិដ្ឋិនោ ហោន្តិ. ឯកោ ឆាទេតិ, ឯកោ នច្ឆាទេតិ. យោ ឆាទេតិ សោ ទុក្កដំ ទេសាបេតព្ពោ. ឧភោបិ យថាធម្មំ ការាបេតព្ពា.
‘‘ទ្វេ ភិក្ខូ សុទ្ធកំ អាបន្នា ហោន្តិ. តេ សុទ្ធកេ សុទ្ធកទិដ្ឋិនោ ហោន្តិ. ឯកោ ឆាទេតិ, ឯកោ នច្ឆាទេតិ. យោ ឆាទេតិ សោ ទុក្កដំ ទេសាបេតព្ពោ. ឧភោបិ យថាធម្មំ ការាបេតព្ពា.
‘‘ទ្វេ ¶ ភិក្ខូ សង្ឃាទិសេសំ អាបន្នា ហោន្តិ. តេ សង្ឃាទិសេសេ សង្ឃាទិសេសទិដ្ឋិនោ ហោន្តិ. ឯកស្ស ហោតិ អារោចេស្សាមីតិ, ឯកស្ស ហោតិ ន អារោចេស្សាមីតិ. សោ បឋមម្បិ ¶ យាមំ ឆាទេតិ, ទុតិយម្បិ យាមំ ឆាទេតិ, តតិយម្បិ យាមំ ឆាទេតិ – ឧដ្ឋិតេ អរុណេ ឆន្នា ហោតិ អាបត្តិ. យោ ឆាទេតិ សោ ទុក្កដំ ទេសាបេតព្ពោ. យថាបដិច្ឆន្នេ ចស្ស បរិវាសំ ទត្វា ឧភិន្នម្បិ ¶ មានត្តំ ទាតព្ពំ.
‘‘ទ្វេ ¶ ភិក្ខូ សង្ឃាទិសេសំ អាបន្នា ហោន្តិ. តេ សង្ឃាទិសេសេ សង្ឃាទិសេសទិដ្ឋិនោ ហោន្តិ. តេ គច្ឆន្តិ អារោចេស្សាមាតិ. ឯកស្ស អន្តរាមគ្គេ មក្ខធម្មោ ឧប្បជ្ជតិ ន អារោចេស្សាមីតិ. សោ បឋមម្បិ យាមំ ឆាទេតិ, ទុតិយម្បិ យាមំ ឆាទេតិ, តតិយម្បិ យាមំ ឆាទេតិ – ឧដ្ឋិតេ អរុណេ ឆន្នា ហោតិ អាបត្តិ. យោ ឆាទេតិ សោ ទុក្កដំ ទេសាបេតព្ពោ. យថាបដិច្ឆន្នេ ចស្ស បរិវាសំ ទត្វា ឧភិន្នម្បិ មានត្តំ ទាតព្ពំ.
‘‘ទ្វេ ភិក្ខូ សង្ឃាទិសេសំ អាបន្នា ហោន្តិ. តេ សង្ឃាទិសេសេ សង្ឃាទិសេសទិដ្ឋិនោ ហោន្តិ. តេ ឧម្មត្តកា ហោន្តិ. តេ បច្ឆា អនុម្មត្តកា ហុត្វា ឯកោ ឆាទេតិ, ឯកោ នច្ឆាទេតិ. យោ ឆាទេតិ សោ ទុក្កដំ ទេសាបេតព្ពោ. យថាបដិច្ឆន្នេ ចស្ស បរិវាសំ ទត្វា ឧភិន្នម្បិ មានត្តំ ទាតព្ពំ.
‘‘ទ្វេ ភិក្ខូ សង្ឃាទិសេសំ អាបន្នា ហោន្តិ. តេ បាតិមោក្ខេ ឧទ្ទិស្សមានេ ឯវំ វទន្តិ – ‘ឥទានេវ ខោ មយំ ជានាម – អយម្បិ កិរ ធម្មោ សុត្តាគតោ សុត្តបរិយាបន្នោ អន្វទ្ធមាសំ ឧទ្ទេសំ អាគច្ឆតី’តិ. តេ សង្ឃាទិសេសេ សង្ឃាទិសេសទិដ្ឋិនោ ហោន្តិ. ឯកោ ឆាទេតិ, ឯកោ នច្ឆាទេតិ. យោ ឆាទេតិ សោ ទុក្កដំ ទេសាបេតព្ពោ. យថាបដិច្ឆន្នេ ចស្ស បរិវាសំ ទត្វា ឧភិន្នម្បិ មានត្តំ ទាតព្ពំ.
ទ្វេភិក្ខុវារឯកាទសកំ និដ្ឋិតំ.
៩. មូលាយអវិសុទ្ធិនវកំ
១៨២. ‘‘ឥធ ¶ បន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ សម្ពហុលា សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ បរិមាណម្បិ អបរិមាណម្បិ, ឯកនាមម្បិ នានានាមម្បិ, សភាគម្បិ វិសភាគម្បិ, វវត្ថិតម្បិ សម្ភិន្នម្បិ. សោ សង្ឃំ តាសំ អាបត្តីនំ សមោធានបរិវាសំ យាចតិ. តស្ស សង្ឃោ តាសំ អាបត្តីនំ ¶ សមោធានបរិវាសំ ទេតិ. សោ បរិវសន្តោ អន្តរា សម្ពហុលា សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ បរិមាណាយោ អប្បដិច្ឆន្នាយោ. សោ សង្ឃំ អន្តរាអាបត្តីនំ មូលាយបដិកស្សនំ យាចតិ. តំ សង្ឃោ អន្តរាអាបត្តីនំ មូលាយ បដិកស្សតិ ¶ ធម្មិកេន កម្មេន អកុប្បេន ឋានារហេន, ធម្មេន សមោធានបរិវាសំ ទេតិ; អធម្មេន មានត្តំ ទេតិ, អធម្មេន អព្ភេតិ. សោ, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ អវិសុទ្ធោ តាហិ អាបត្តីហិ.
‘‘ឥធ បន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ សម្ពហុលា សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ បរិមាណម្បិ អបរិមាណម្បិ, ឯកនាមម្បិ នានានាមម្បិ, សភាគម្បិ វិសភាគម្បិ, វវត្ថិតម្បិ ¶ សម្ភិន្នម្បិ. សោ សង្ឃំ តាសំ អាបត្តីនំ សមោធានបរិវាសំ យាចតិ. តស្ស សង្ឃោ តាសំ អាបត្តីនំ សមោធានបរិវាសំ ទេតិ. សោ បរិវសន្តោ អន្តរា សម្ពហុលា សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ បរិមាណាយោ បដិច្ឆន្នាយោ. សោ សង្ឃំ អន្តរាអាបត្តីនំ មូលាយបដិកស្សនំ យាចតិ. តំ សង្ឃោ អន្តរាអាបត្តីនំ មូលាយ បដិកស្សតិ ធម្មិកេន កម្មេន អកុប្បេន ឋានារហេន, ធម្មេន សមោធានបរិវាសំ ទេតិ; អធម្មេន មានត្តំ ¶ ទេតិ, អធម្មេន អព្ភេតិ. សោ, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ អវិសុទ្ធោ តាហិ អាបត្តីហិ.
‘‘ឥធ បន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ សម្ពហុលា សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ បរិមាណម្បិ អបរិមាណម្បិ, ឯកនាមម្បិ នានានាមម្បិ, សភាគម្បិ វិសភាគម្បិ, វវត្ថិតម្បិ សម្ភិន្នម្បិ. សោ សង្ឃំ តាសំ អាបត្តីនំ សមោធានបរិវាសំ យាចតិ. តស្ស សង្ឃោ តាសំ អាបត្តីនំ សមោធានបរិវាសំ ទេតិ. សោ បរិវសន្តោ អន្តរា សម្ពហុលា សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ បរិមាណាយោ បដិច្ឆន្នាយោបិ អប្បដិច្ឆន្នាយោបិ. សោ សង្ឃំ អន្តរាអាបត្តីនំ មូលាយបដិកស្សនំ យាចតិ. តំ សង្ឃោ អន្តរាអាបត្តីនំ មូលាយ បដិកស្សតិ ធម្មិកេន កម្មេន អកុប្បេន ឋានារហេន, ធម្មេន សមោធានបរិវាសំ ទេតិ, អធម្មេន មានត្តំ ទេតិ, អធម្មេន អព្ភេតិ. សោ, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ អវិសុទ្ធោ តាហិ អាបត្តីហិ.
‘‘ឥធ បន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ សម្ពហុលា សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ បរិមាណម្បិ អបរិមាណម្បិ, ឯកនាមម្បិ នានានាមម្បិ, សភាគម្បិ វិសភាគម្បិ, វវត្ថិតម្បិ សម្ភិន្នម្បិ. សោ សង្ឃំ តាសំ អាបត្តីនំ សមោធានបរិវាសំ យាចតិ. តស្ស សង្ឃោ តាសំ អាបត្តីនំ សមោធានបរិវាសំ ទេតិ. សោ បរិវសន្តោ អន្តរា សម្ពហុលា សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ អបរិមាណាយោ អប្បដិច្ឆន្នាយោ…បេ… អបរិមាណាយោ បដិច្ឆន្នាយោ…បេ… អបរិមាណាយោ បដិច្ឆន្នាយោបិ អប្បដិច្ឆន្នាយោបិ ¶ …បេ… បរិមាណាយោបិ អបរិមាណាយោបិ អប្បដិច្ឆន្នាយោ ¶ . សោ សង្ឃំ អន្តរាអាបត្តីនំ មូលាយបដិកស្សនំ យាចតិ ¶ . តំ សង្ឃោ អន្តរាអាបត្តីនំ មូលាយ បដិកស្សតិ ធម្មិកេន កម្មេន អកុប្បេន ឋានារហេន, ធម្មេន សមោធានបរិវាសំ ទេតិ; អធម្មេន មានត្តំ ទេតិ, អធម្មេន អព្ភេតិ. សោ, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ អវិសុទ្ធោ តាហិ អាបត្តីហិ.
‘‘ឥធ បន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ សម្ពហុលា សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ បរិមាណម្បិ អបរិមាណម្បិ, ឯកនាមម្បិ នានានាមម្បិ, សភាគម្បិ វិសភាគម្បិ, វវត្ថិតម្បិ សម្ភិន្នម្បិ. សោ សង្ឃំ តាសំ អាបត្តីនំ សមោធានបរិវាសំ យាចតិ. តស្ស សង្ឃោ តាសំ អាបត្តីនំ សមោធានបរិវាសំ ទេតិ. សោ បរិវសន្តោ អន្តរា សម្ពហុលា សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ បរិមាណាយោបិ អបរិមាណាយោបិ បដិច្ឆន្នាយោ. សោ សង្ឃំ អន្តរាអាបត្តីនំ មូលាយបដិកស្សនំ យាចតិ. តំ សង្ឃោ អន្តរាអាបត្តីនំ មូលាយ បដិកស្សតិ ធម្មិកេន កម្មេន អកុប្បេន ឋានារហេន, ធម្មេន សមោធានបរិវាសំ ទេតិ; អធម្មេន ¶ មានត្តំ ទេតិ, អធម្មេន អព្ភេតិ. សោ, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ អវិសុទ្ធោ តាហិ អាបត្តីហិ.
‘‘ឥធ បន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ សម្ពហុលា សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ បរិមាណម្បិ អបរិមាណម្បិ, ឯកនាមម្បិ នានានាមម្បិ, សភាគម្បិ វិសភាគម្បិ, វវត្ថិតម្បិ សម្ភិន្នម្បិ. សោ សង្ឃំ តាសំ អាបត្តីនំ សមោធានបរិវាសំ យាចតិ. តស្ស សង្ឃោ តាសំ អាបត្តីនំ សមោធានបរិវាសំ ទេតិ. សោ បរិវសន្តោ អន្តរា សម្ពហុលា សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ បរិមាណាយោបិ អបរិមាណាយោបិ បដិច្ឆន្នាយោបិ ¶ អប្បដិច្ឆន្នាយោបិ. សោ សង្ឃំ អន្តរាអាបត្តីនំ មូលាយបដិកស្សនំ យាចតិ. តំ សង្ឃោ អន្តរាអាបត្តីនំ មូលាយ បដិកស្សតិ ធម្មិកេន កម្មេន អកុប្បេន ឋានារហេន; ធម្មេន សមោធានបរិវាសំ ទេតិ; អធម្មេន មានត្តំ ទេតិ; អធម្មេន អព្ភេតិ. សោ, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ អវិសុទ្ធោ តាហិ អាបត្តីហិ.
មូលាយអវិសុទ្ធិនវកំ [សមូលាវិសុទ្ធិនវកំ (ក.)] និដ្ឋិតំ.
១០. ទុតិយនវកំ [ឥទំ នវកំ បោរាណបោត្ថកេសុ អវិសុទ្ធិវសេនេវ អាគតំ, វុច្ចមានតតិយនវកេន ច សំសដ្ឋំ. តំ បដិវិសោធកេហិ អសំសដ្ឋំ កត្វា វិសុំ បតិដ្ឋាបិតំ. សីហឡស្យាមបោត្ថកេសុ បន តំ វិសុទ្ធិវសេនេវ អាគតំ. តំ បនេវំ វេទិតព្ពំ –§១០- មូលាយវិសុទ្ធិនវក (សី. ស្យា.)§១៨៣. ឥធ បន ភិក្ខវេ ភិក្ខុ សម្ពហុលា សំឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ បរិមាណម្បិ អបរិមាណម្បិ…បេ… វវត្ថិតម្បិ សម្ភិន្នម្បិ. សោ សំឃំ តាសំ អាបត្តីនំ សមោធានបរិវាសំ យាចតិ, តស្ស តស្ស សំឃោ តាសំ អាបត្តីនំ សមោធានបរិវាសំ ទេតិ, សោ បរិវសន្តោ អន្តរា សម្ពហុលា សំឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ បរិមាណាយោ អប្បដិច្ឆន្នាយោ…បេ… បរិមាណាយោ បដិច្ឆន្នាយោ…បេ… បរិមាណាយោ បដិច្ឆន្នាយោបិ អប្បដិច្ឆន្នាយោបិ. សោ សំឃំ អន្តរាអាបត្តីនំ មូលាយបដិកស្សនំ យាចតិ, តំ សំឃោ អន្តរាអាបត្តីនំ មូលាយ បដិកស្សតិ ធម្មិកេន កម្មេន អកុប្បេន ឋានារហេន, ធម្មេន សមោធានបរិវាសំ ទេតិ, ធម្មេន មានត្តំ ទេតិ, ធម្មេន អព្ភេតិ. សោ ភិក្ខវេ ភិក្ខុ វិសុទ្ធោ តាហិ អាបត្តីហិ. (១-៣)§ឥធ បន ភិក្ខវេ ភិក្ខុ សម្ពហុលា សំឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ បរិមាណម្បិ អបរិមាណម្បិ…បេ… វវត្ថិតម្បិ សម្ភិន្នម្បិ. សោ សំឃំ តាសំ អាបត្តីនំ សមោធានបរិវាសំ យាចតិ, តស្ស សំឃោ តាសំ អាបត្តីនំ សមោធានបរិវាសំ ទេតិ, សោ បរិវសន្តោ អន្តរា សម្ពហុលា សំឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ អបរិមាណាយោ អប្បដិច្ឆន្នាយោ…បេ… អបរិមាណាយោ បដិច្ឆន្នាយោ…បេ… អបរិមាណាយោ បដិច្ឆន្នាយោបិ អប្បដិច្ឆន្នាយោបិ. សោ សំឃំ អន្តរាអាបត្តីនំ មូលាយបដិកស្សនំ យាចតិ, តំ សំឃោ អន្តរាអាបត្តីនំ មូលាយ បដិកស្សតិ ធម្មិកេន កម្មេន អកុប្បេន ឋានារហេន, ធម្មេន សមោធានបរិវាសំ ទេតិ, ធម្មេន មានត្តំ ទេតិ, ធម្មេន អព្ភេតិ. សោ ភិក្ខវេ ភិក្ខុ វិសុទ្ធោ តាហិ អាបត្តីតិ. (៤-៦)§ឥធ បន ភិក្ខវេ ភិក្ខុ សម្ពហុលា សំឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជតី បរិមាណម្បិ អបរិមាណម្បិ…បេ… វវត្ថិតម្បិ សម្ភិន្នម្បិ. សោ សំឃំ តាសំ អាបត្តីនំ សមោធានបរិវាសំ យាចតិ, តស្ស សំឃោ តាសំ អាបត្តីនំ សមោធានបរិវាសំ ទេតិ, សោ បរិវសន្តោ អន្តរា សម្ពហុលា សំឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ បរិមាណាយោបិ អបរិមាណាយោបិ អប្បដិច្ឆន្នាយោ…បេ… បរិមាណាយោបិ អបរិមាណាយោបិ បដិច្ឆន្នាយោ…បេ… បរិមាណាយោបិ អបរិមាណាយោបិ បដិច្ឆន្នាយោបិ អប្បដិច្ឆន្នាយោបិ. សោ សំឃំ អន្តរាអាបត្តីនំ មូលាយបដិកស្សនំ យាចតិ, តំ សំឃោ អន្តរាអាបត្តីនំ មូលាយ បដិកស្សតិ ធម្មិកេន កម្មេន អកុប្បេន ឋានារហេន, ធម្មេន សមោធានបរិវាសំ ទេតិ, ធម្មេន មានត្តំ ទេតិ, ធម្មេន អព្ភេតិ. សោ ភិក្ខវេ ភិក្ខុ វិសុទ្ធោ តាហិ អាបត្តីហិ. (៧-៩)§មូលាយ វិសុទ្ធិនវកំ និដ្ឋិតំ.]
១៨៣. ‘‘ឥធ ¶ បន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ សម្ពហុលា សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ បរិមាណម្បិ អបរិមាណម្បិ…បេ… វវត្ថិតម្បិ សម្ភិន្នម្បិ. សោ សង្ឃំ តាសំ អាបត្តីនំ សមោធានបរិវាសំ យាចតិ. តស្ស សង្ឃោ តាសំ អាបត្តីនំ សមោធានបរិវាសំ ទេតិ. សោ បរិវសន្តោ ¶ អន្តរា សម្ពហុលា សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ បរិមាណា អប្បដិច្ឆន្នាយោ. សោ សង្ឃំ អន្តរាអាបត្តីនំ មូលាយបដិកស្សនំ យាចតិ. តំ សង្ឃោ អន្តរាអាបត្តីនំ មូលាយ បដិកស្សតិ អធម្មិកេន កម្មេន កុប្បេន អដ្ឋានារហេន, អធម្មេន សមោធានបរិវាសំ ទេតិ; ធម្មេន មានត្តំ ទេតិ, ធម្មេន អព្ភេតិ. សោ, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ អវិសុទ្ធោ តាហិ អាបត្តីហិ. (១)
ឥធ បន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ សម្ពហុលា សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ បរិមាណម្បិ អបរិមាណម្បិ…បេ… វវត្ថិតម្បិ សម្ភិន្នម្បិ. សោ សង្ឃំ តាសំ អាបត្តីនំ សមោធានបរិវាសំ យាចតិ. តស្ស សង្ឃោ តាសំ ¶ អាបត្តីនំ សមោធានបរិវាសំ ទេតិ. សោ បរិវសន្តោ អន្តរា សម្ពហុលា សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ បរិមាណា បដិច្ឆន្នាយោ. សោ សង្ឃំ អន្តរាអាបត្តីនំ មូលាយបដិកស្សនំ យាចតិ. តំ សង្ឃោ អន្តរាអាបត្តីនំ មូលាយ បដិកស្សតិ អធម្មិកេន កម្មេន កុប្បេន អដ្ឋានារហេន ¶ , អធម្មេន សមោធានបរិវាសំ ទេតិ; ធម្មេន មានត្តំ ទេតិ, ធម្មេន អព្ភេតិ. សោ, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ អវិសុទ្ធោ តាហិ អាបត្តីហិ. (២)
‘‘ឥធ បន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ សម្ពហុលា សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ បរិមាណម្បិ អបរិមាណម្បិ…បេ… វវត្ថិតម្បិ សម្ភិន្នម្បិ. សោ សង្ឃំ តាសំ អាបត្តីនំ សមោធានបរិវាសំ យាចតិ. តស្ស សង្ឃោ តាសំ អាបត្តីនំ សមោធានបរិវាសំ ទេតិ. សោ បរិវសន្តោ អន្តរា សម្ពហុលា សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ បរិមាណា បដិច្ឆន្នាយោបិ អប្បដិច្ឆន្នាយោបិ. សោ សង្ឃំ អន្តរាអាបត្តីនំ មូលាយបដិកស្សនំ យាចតិ. តំ សង្ឃោ អន្តរាអាបត្តីនំ មូលាយ បដិកស្សតិ អធម្មិកេន កម្មេន កុប្បេន អដ្ឋានារហេន, អធម្មេន សមោធានបរិវាសំ ទេតិ; ធម្មេន មានត្តំ ទេតិ, ធម្មេន អព្ភេតិ. សោ ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ អវិសុទ្ធោ តាហិ អាបត្តីហិ. (៣)
‘‘ឥធ បន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ សម្ពហុលា សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ បរិមាណម្បិ អបរិមាណម្បិ, ឯកនាមម្បិ នានានាមម្បិ, សភាគម្បិ វិសភាគម្បិ, វវត្ថិតម្បិ សម្ភិន្នម្បិ. សោ សង្ឃំ តាសំ អាបត្តីនំ សមោធានបរិវាសំ យាចតិ. តស្ស សង្ឃោ តាសំ អាបត្តីនំ សមោធានបរិវាសំ ទេតិ ¶ . សោ បរិវសន្តោ អន្តរា សម្ពហុលា សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ អបរិមាណា អប្បដិច្ឆន្នាយោ…បេ… អបរិមាណា បដិច្ឆន្នាយោ…បេ… អបរិមាណា បដិច្ឆន្នាយោបិ អប្បដិច្ឆន្នាយោបិ…បេ… បរិមាណាយោបិ អបរិមាណាយោបិ អប្បដិច្ឆន្នាយោ. សោ សង្ឃំ អន្តរាអាបត្តីនំ មូលាយបដិកស្សនំ យាចតិ. តំ សង្ឃោ អន្តរាអាបត្តីនំ មូលាយ បដិកស្សតិ អធម្មិកេន កម្មេន កុប្បេន អដ្ឋានារហេន, អធម្មេន សមោធានបរិវាសំ ¶ ទេតិ; ធម្មេន មានត្តំ ទេតិ, ធម្មេន អព្ភេតិ. សោ, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ អវិសុទ្ធោ តាហិ អាបត្តីហិ. (៤-៧)
‘‘ឥធ បន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ សម្ពហុលា សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ បរិមាណម្បិ អបរិមាណម្បិ…បេ… វវត្ថិតម្បិ សម្ភិន្នម្បិ. សោ សង្ឃំ តាសំ អាបត្តីនំ សមោធានបរិវាសំ យាចតិ. តស្ស សង្ឃោ តាសំ អាបត្តីនំ សមោធានបរិវាសំ ទេតិ. សោ បរិវសន្តោ អន្តរា សម្ពហុលា សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ បរិមាណាយោបិ អបរិមាណាយោបិ បដិច្ឆន្នាយោ. សោ សង្ឃំ អន្តរាអាបត្តីនំ មូលាយបដិកស្សនំ យាចតិ. តំ សង្ឃោ អន្តរាអាបត្តីនំ ¶ មូលាយ បដិកស្សតិ អធម្មិកេន កម្មេន កុប្បេន អដ្ឋានារហេន, អធម្មេន សមោធានបរិវាសំ ទេតិ, ធម្មេន មានត្តំ ទេតិ, ធម្មេន អព្ភេតិ. សោ, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ អវិសុទ្ធោ តាហិ អាបត្តីហិ. (៨)
‘‘ឥធ ¶ បន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ សម្ពហុលា សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ បរិមាណម្បិ អបរិមាណម្បិ…បេ… វវត្ថិតម្បិ សម្ភិន្នម្បិ. សោ សង្ឃំ តាសំ អាបត្តីនំ សមោធានបរិវាសំ យាចតិ. តស្ស សង្ឃោ តាសំ អាបត្តីនំ សមោធានបរិវាសំ ទេតិ. សោ បរិវសន្តោ អន្តរា សម្ពហុលា សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ បរិមាណាយោបិ អបរិមាណាយោបិ បដិច្ឆន្នាយោបិ អប្បដិច្ឆន្នាយោបិ. សោ សង្ឃំ អន្តរាអាបត្តីនំ មូលាយបដិកស្សនំ យាចតិ. តំ សង្ឃោ អន្តរាអាបត្តីនំ មូលាយ បដិកស្សតិ អធម្មិកេន កម្មេន កុប្បេន អដ្ឋានារហេន, អធម្មេន សមោធានបរិវាសំ ទេតិ; ធម្មេន មានត្តំ ទេតិ, ធម្មេន អព្ភេតិ. សោ, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ អវិសុទ្ធោ តាហិ អាបត្តីហិ. (៩)
ទុតិយនវកំ និដ្ឋិតំ.
១១. តតិយនវកំ
១៨៤. ‘‘ឥធ បន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ សម្ពហុលា សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ បរិមាណម្បិ អបរិមាណម្បិ…បេ… វវត្ថិតម្បិ សម្ភិន្នម្បិ. សោ សង្ឃំ តាសំ អាបត្តីនំ សមោធានបរិវាសំ យាចតិ. តស្ស ¶ សង្ឃោ តាសំ អាបត្តីនំ ¶ សមោធានបរិវាសំ ទេតិ. សោ បរិវសន្តោ អន្តរា សម្ពហុលា សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ បរិមាណាយោ អប្បដិច្ឆន្នាយោ. សោ សង្ឃំ អន្តរាអាបត្តីនំ មូលាយបដិកស្សនំ យាចតិ. តំ សង្ឃោ អន្តរាអាបត្តីនំ ¶ មូលាយ បដិកស្សតិ អធម្មិកេន កម្មេន កុប្បេន អដ្ឋានារហេន, អធម្មេន សមោធានបរិវាសំ ទេតិ ¶ . សោ បរិវសាមីតិ មញ្ញមានោ អន្តរា សម្ពហុលា សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ បរិមាណាយោ អប្បដិច្ឆន្នាយោ. សោ តស្មិំ ភូមិយំ ឋិតោ បុរិមាអាបត្តីនំ អន្តរាអាបត្តិយោ សរតិ, អបរាអាបត្តីនំ អន្តរាអាបត្តិយោ សរតិ. តស្ស ឯវំ ហោតិ – ‘អហំ ខោ សម្ពហុលា សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជិំ បរិមាណម្បិ អបរិមាណម្បិ…បេ… វវត្ថិតម្បិ សម្ភិន្នម្បិ. សោហំ សង្ឃំ តាសំ អាបត្តីនំ សមោធានបរិវាសំ យាចិំ. តស្ស មេ សង្ឃោ តាសំ អាបត្តីនំ សមោធានបរិវាសំ អទាសិ. សោហំ បរិវសន្តោ អន្តរា សម្ពហុលា សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជិំ បរិមាណាយោ អប្បដិច្ឆន្នាយោ. សោហំ សង្ឃំ អន្តរាអាបត្តីនំ មូលាយបដិកស្សនំ យាចិំ. តំ មំ សង្ឃោ អន្តរាអាបត្តីនំ មូលាយ បដិកស្សិ អធម្មិកេន កម្មេន កុប្បេន អដ្ឋានារហេន, អធម្មេន សមោធានបរិវាសំ អទាសិ. សោហំ បរិវសាមីតិ មញ្ញមានោ អន្តរា សម្ពហុលា សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជិំ បរិមាណាយោ អប្បដិច្ឆន្នាយោ ¶ . សោហំ តស្មិំ ភូមិយំ ឋិតោ បុរិមាអាបត្តីនំ អន្តរាអាបត្តិយោ សរាមិ, អបរាអាបត្តីនំ អន្តរាអាបត្តិយោ សរាមិ. យំនូនាហំ សង្ឃំ បុរិមាអាបត្តីនំ អន្តរាអាបត្តីនញ្ច អបរាអាបត្តីនំ អន្តរាអាបត្តីនញ្ច មូលាយបដិកស្សនំ យាចេយ្យំ ធម្មិកេន កម្មេន អកុប្បេន ឋានារហេន, ធម្មេន សមោធានបរិវាសំ; ធម្មេន មានត្តំ, ធម្មេន អព្ភាន’ន្តិ. សោ សង្ឃំ បុរិមាអាបត្តីនំ អន្តរាអាបត្តីនញ្ច, អបរាអាបត្តីនំ អន្តរាអាបត្តីនញ្ច, មូលាយបដិកស្សនំ យាចតិ ធម្មិកេន កម្មេន អកុប្បេន ឋានារហេន, ធម្មេន សមោធានបរិវាសំ; ធម្មេន មានត្តំ, ធម្មេន អព្ភានំ. តំ សង្ឃោ បុរិមាអាបត្តីនំ អន្តរាអាបត្តីនញ្ច, អបរាអាបត្តីនំ អន្តរាអាបត្តីនញ្ច, មូលាយ បដិកស្សតិ ធម្មិកេន កម្មេន អកុប្បេន ឋានារហេន, ធម្មេន សមោធានបរិវាសំ ទេតិ; ធម្មេន មានត្តំ ទេតិ, ធម្មេន អព្ភេតិ. សោ, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ វិសុទ្ធោ តាហិ អាបត្តីហិ [អយំ បឋមវារោ សី ស្យា. បោត្ថកេសុ បរិបុណ្ណោ ទិស្សតិ].
‘‘ឥធ ¶ បន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ សម្ពហុលា សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ បរិមាណម្បិ អបរិមាណម្បិ…បេ… វវត្ថិតម្បិ សម្ភិន្នម្បិ. សោ សង្ឃំ តាសំ អាបត្តីនំ សមោធានបរិវាសំ យាចតិ. តស្ស សង្ឃោ តាសំ អាបត្តីនំ សមោធានបរិវាសំ ទេតិ. សោ បរិវសន្តោ អន្តរា សម្ពហុលា សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ បរិមាណា បដិច្ឆន្នាយោ. សោ សង្ឃំ អន្តរាអាបត្តីនំ មូលាយបដិកស្សនំ យាចតិ ¶ . តំ សង្ឃោ អន្តរាអាបត្តីនំ មូលាយ បដិកស្សតិ, អធម្មិកេន កម្មេន កុប្បេន អដ្ឋានារហេន, អធម្មេន សមោធានបរិវាសំ ទេតិ. សោ បរិវសាមីតិ មញ្ញមានោ អន្តរា សម្ពហុលា សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ បរិមាណា បដិច្ឆន្នាយោ. សោ តស្មិំ ភូមិយំ ឋិតោ បុរិមាអាបត្តីនំ [បុរិមានំ អាបត្តីនំ (ក.)] អន្តរាអាបត្តិយោ សរតិ, អបរាអាបត្តីនំ ¶ អន្តរាអាបត្តិយោ សរតិ. តស្ស ឯវំ ហោតិ – ‘អហំ ខោ សម្ពហុលា សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជិំ បរិមាណម្បិ អបរិមាណម្បិ…បេ… វវត្ថិតម្បិ សម្ភិន្នម្បិ. សោហំ សង្ឃំ តាសំ អាបត្តីនំ សមោធានបរិវាសំ យាចិំ. តស្ស មេ សង្ឃោ តាសំ អាបត្តីនំ សមោធានបរិវាសំ អទាសិ. សោហំ បរិវសន្តោ អន្តរា សម្ពហុលា សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជិំ បរិមាណា បដិច្ឆន្នាយោ. សោហំ សង្ឃំ អន្តរាអាបត្តីនំ មូលាយបដិកស្សនំ យាចិំ. តំ មំ សង្ឃោ អន្តរាអាបត្តីនំ មូលាយបដិកស្សិ, អធម្មិកេន កម្មេន កុប្បេន អដ្ឋានារហេន, អធម្មេន សមោធានបរិវាសំ អទាសិ. សោហំ បរិវសាមីតិ មញ្ញមានោ អន្តរា សម្ពហុលា សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជិំ បរិមាណា បដិច្ឆន្នាយោ. សោហំ តស្មិំ ភូមិយំ ឋិតោ បុរិមាបត្តីនំ អន្តរាអាបត្តិយោ សរាមិ, អបរាអាបត្តីនំ អន្តរាអាបត្តិយោ សរាមិ. យំនូនាហំ សង្ឃំ បុរិមាបត្តីនំ អន្តរាអាបត្តីនញ្ច, អបរា អាបត្តីនំ អន្តរាអាបត្តីនញ្ច, មូលាយបដិកស្សនំ យាចេយ្យំ ¶ ធម្មិកេន កម្មេន អកុប្បេន ឋានារហេន, ធម្មេន សមោធានបរិវាសំ, ធម្មេន មានត្តំ, ធម្មេន អព្ភាន’ន្តិ. សោ សង្ឃំ បុរិមាបត្តីនំ អន្តរាអាបត្តីនញ្ច, អបរាអាបត្តីនំ អន្តរាអាបត្តីនញ្ច មូលាយបដិកស្សនំ យាចតិ ធម្មិកេន កម្មេន អកុប្បេន ឋានារហេន, ធម្មេន សមោធានបរិវាសំ, ធម្មេន មានត្តំ, ធម្មេន អព្ភានំ. តំ សង្ឃោ បុរិមាបត្តីនំ អន្តរាអាបត្តីនញ្ច, អបរាអាបត្តីនំ អន្តរាអាបត្តីនញ្ច, មូលាយ បដិកស្សតិ ធម្មិកេន ¶ កម្មេន អកុប្បេន ឋានារហេន, ធម្មេន សមោធានបរិវាសំ ទេតិ, ធម្មេន មានត្តំ ទេតិ, ធម្មេន អព្ភេតិ. សោ, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ វិសុទ្ធោ តាហិ អាបត្តីហិ.
‘‘ឥធ បន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ សម្ពហុលា សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ បរិមាណម្បិ អបរិមាណម្បិ…បេ… វវត្ថិតម្បិ សម្ភិន្នម្បិ. សោ សង្ឃំ តាសំ អាបត្តីនំ សមោធានបរិវាសំ យាចតិ. តស្ស សង្ឃោ តាសំ អាបត្តីនំ សមោធានបរិវាសំ ទេតិ. សោ បរិវសន្តោ អន្តរា សម្ពហុលា សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ បរិមាណា បដិច្ឆន្នាយោបិ អប្បដិច្ឆន្នាយោបិ. សោ សង្ឃំ អន្តរាអាបត្តីនំ មូលាយបដិកស្សនំ យាចតិ. តំ សង្ឃោ អន្តរាអាបត្តីនំ មូលាយ បដិកស្សតិ អធម្មិកេន កម្មេន កុប្បេន អដ្ឋានារហេន, អធម្មេន សមោធានបរិវាសំ ¶ ទេតិ. សោ បរិវសាមីតិ មញ្ញមានោ អន្តរា សម្ពហុលា សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ បរិមាណា បដិច្ឆន្នាយោបិ អប្បដិច្ឆន្នាយោបិ. សោ តស្មិំ ភូមិយំ ឋិតោ បុរិមាបត្តីនំ អន្តរាអាបត្តិយោ សរតិ, អបរាអាបត្តីនំ អន្តរាអាបត្តិយោ សរតិ. តស្ស ឯវំ ហោតិ – ‘អហំ ខោ សម្ពហុលា សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជិំ បរិមាណម្បិ អបរិមាណម្បិ…បេ… វវត្ថិតម្បិ សម្ភិន្នម្បិ. សោហំ សង្ឃំ តាសំ អាបត្តីនំ សមោធានបរិវាសំ យាចិំ. តស្ស មេ សង្ឃោ តាសំ អាបត្តីនំ សមោធានបរិវាសំ អទាសិ. សោហំ បរិវសន្តោ អន្តរា សម្ពហុលា ¶ សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជិំ បរិមាណា បដិច្ឆន្នាយោបិ អប្បដិច្ឆន្នាយោបិ. សោហំ សង្ឃំ អន្តរាអាបត្តីនំ មូលាយបដិកស្សនំ យាចិំ. តំ មំ សង្ឃោ អន្តរាអាបត្តីនំ មូលាយ បដិកស្សិ អធម្មិកេន កម្មេន កុប្បេន អដ្ឋានារហេន, អធម្មេន សមោធានបរិវាសំ អទាសិ. សោហំ បរិវសាមីតិ មញ្ញមានោ អន្តរា សម្ពហុលា សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជិំ បរិមាណា បដិច្ឆន្នាយោបិ អប្បដិច្ឆន្នាយោបិ. សោហំ តស្មិំ ភូមិយំ ឋិតោ បុរិមាបត្តីនំ អន្តរាអាបត្តិយោ សរាមិ, អបរាអាបត្តីនំ អន្តរាអាបត្តិយោ សរាមិ. យំនូនាហំ សង្ឃំ បុរិមាបត្តីនំ អន្តរាអាបត្តីនញ្ច, អបរាអាបត្តីនំ អន្តរាអាបត្តីនញ្ច, មូលាយបដិកស្សនំ យាចេយ្យំ ធម្មិកេន កម្មេន អកុប្បេន ឋានារហេន, ធម្មេន សមោធានបរិវាសំ, ធម្មេន មានត្តំ, ធម្មេន អព្ភាន’ន្តិ. សោ សង្ឃំ បុរិមាបត្តីនំ អន្តរា អាបត្តីនញ្ច, អបរា អាបត្តីនំ អន្តរា អាបត្តីនញ្ច, មូលាយបដិកស្សនំ ¶ យាចតិ ធម្មិកេន កម្មេន អកុប្បេន ឋានារហេន, ធម្មេន សមោធានបរិវាសំ, ធម្មេន មានត្តំ, ធម្មេន អព្ភានំ. តំ សង្ឃោ បុរិមាបត្តីនំ អន្តរា អាបត្តីនញ្ច, អបរា អាបត្តីនំ អន្តរា អាបត្តីនញ្ច, មូលាយ បដិកស្សតិ ធម្មិកេន កម្មេន អកុប្បេន ឋានារហេន, ធម្មេន សមោធានបរិវាសំ ទេតិ, ធម្មេន មានត្តំ ទេតិ, ធម្មេន អព្ភេតិ. សោ, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ វិសុទ្ធោ តាហិ អាបត្តីហិ.
‘‘ឥធ បន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ សម្ពហុលា សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ បរិមាណម្បិ អបរិមាណម្បិ…បេ… វវត្ថិតម្បិ សម្ភិន្នម្បិ. សោ សង្ឃំ តាសំ អាបត្តីនំ សមោធានបរិវាសំ យាចតិ. តស្ស សង្ឃោ តាសំ អាបត្តីនំ សមោធានបរិវាសំ ទេតិ. សោ បរិវសន្តោ អន្តរា សម្ពហុលា សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ អបរិមាណាយោ អប្បដិច្ឆន្នាយោ…បេ… អបរិមាណាយោ បដិច្ឆន្នាយោ…បេ… អបរិមាណាយោ បដិច្ឆន្នាយោបិ អប្បដិច្ឆន្នាយោបិ…បេ… បរិមាណាយោបិ អបរិមាណាយោបិ អប្បដិច្ឆន្នាយោ. សោ សង្ឃំ អន្តរាអាបត្តីនំ មូលាយបដិកស្សនំ ¶ យាចតិ. តំ សង្ឃោ អន្តរាអាបត្តីនំ មូលាយ បដិកស្សិ អធម្មិកេន កម្មេន កុប្បេន អដ្ឋានារហេន, អធម្មេន សមោធានបរិវាសំ ទេតិ. សោ បរិវសាមីតិ មញ្ញមានោ…បេ… តំ សង្ឃោ បុរិមា អាបត្តីនំ អន្តរាអាបត្តីនញ្ច, អបរាអាបត្តីនំ អន្តរាអាបត្តីនញ្ច, មូលាយ បដិកស្សតិ ធម្មិកេន កម្មេន អកុប្បេន ឋានារហេន, ធម្មេន សមោធានបរិវាសំ ទេតិ, ធម្មេន មានត្តំ ទេតិ, ធម្មេន អព្ភេតិ. សោ, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ វិសុទ្ធោ តាហិ អាបត្តីហិ [ឥមេបិ ចត្តារោ វារា សី. ស្យា. បោត្ថកេសុ បរិបុណ្ណា ទិស្សន្តិ].
‘‘ឥធ បន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ សម្ពហុលា សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ បរិមាណម្បិ អបរិមាណម្បិ…បេ… វវត្ថិតម្បិ សម្ភិន្នម្បិ. សោ សង្ឃំ តាសំ អាបត្តីនំ សមោធានបរិវាសំ ¶ យាចតិ. តស្ស សង្ឃោ តាសំ អាបត្តីនំ សមោធានបរិវាសំ ទេតិ. សោ បរិវសន្តោ អន្តរា សម្ពហុលា សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ បរិមាណាយោបិ ¶ អបរិមាណាយោបិ បដិច្ឆន្នាយោ. សោ សង្ឃំ អន្តរាអាបត្តីនំ មូលាយបដិកស្សនំ យាចតិ. តំ សង្ឃោ អន្តរាអាបត្តីនំ មូលាយ បដិកស្សតិ អធម្មិកេន កម្មេន កុប្បេន អដ្ឋានារហេន, អធម្មេន សមោធានបរិវាសំ ទេតិ. សោ បរិវសាមីតិ មញ្ញមានោ អន្តរា សម្ពហុលា សង្ឃាទិសេសា ¶ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ បរិមាណាយោបិ អបរិមាណាយោបិ បដិច្ឆន្នាយោ. សោ តស្មិំ ភូមិយំ ឋិតោ បុរិមា អាបត្តីនំ អន្តរាអាបត្តិយោ សរតិ, អបរាអាបត្តីនំ អន្តរាអាបត្តិយោ សរតិ. តស្ស ឯវំ ហោតិ – ‘អហំ ខោ សម្ពហុលា សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជិំ បរិមាណម្បិ អបរិមាណម្បិ…បេ… វវត្ថិតម្បិ សម្ភិន្នម្បិ. សោហំ សង្ឃំ តាសំ អាបត្តីនំ សមោធានបរិវាសំ យាចិំ. តស្ស មេ សង្ឃោ តាសំ អាបត្តីនំ សមោធានបរិវាសំ អទាសិ. សោហំ បរិវសន្តោ អន្តរា សម្ពហុលា សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជិំ បរិមាណាយោបិ អបរិមាណាយោបិ បដិច្ឆន្នាយោ. សោហំ សង្ឃំ អន្តរាអាបត្តីនំ មូលាយបដិកស្សនំ យាចិំ. តំ មំ សង្ឃោ អន្តរាអាបត្តីនំ មូលាយបដិកស្សិ អធម្មិកេន កម្មេន កុប្បេន អដ្ឋានារហេន, អធម្មេន សមោធានបរិវាសំ អទាសិ. សោហំ បរិវសាមីតិ មញ្ញមានោ អន្តរា សម្ពហុលា សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជិំ បរិមាណាយោបិ អបរិមាណាយោបិ បដិច្ឆន្នាយោ. សោហំ តស្មិំ ភូមិយំ ឋិតោ បុរិមា អាបត្តីនំ អន្តរាអាបត្តិយោ សរាមិ, អបរាអាបត្តីនំ អន្តរាអាបត្តិយោ សរាមិ. យំនូនាហំ សង្ឃំ បុរិមា អាបត្តីនំ អន្តរា បត្តីនញ្ច, អបរាអាបត្តីន ¶ អន្តរាអាបត្តីនញ្ច, មូលាយបដិកស្សនំ យាចេយ្យំ ធម្មិកេន កម្មេន អកុប្បេន ឋានារហេន, ធម្មេន សមោធានបរិវាសំ, ធម្មេន មានត្តំ, ធម្មេន អព្ភាន’ន្តិ. សោ សង្ឃំ បុរិមា អាបត្តីនំ អន្តរាអាបត្តីនញ្ច, អបរាអាបត្តីនំ អន្តរាអាបត្តីនញ្ច, មូលាយបដិកស្សនំ យាចតិ ធម្មិកេន កម្មេន អកុប្បេន ឋានារហេន, ធម្មេន សមោធានបរិវាសំ, ធម្មេន មានត្តំ, ធម្មេន អព្ភានំ. តំ សង្ឃោ បុរិមា អាបត្តីនំ អន្តរាអាបត្តីនញ្ច, អបរាអាបត្តីនំ អន្តរាអាបត្តីនញ្ច, មូលាយ បដិកស្សតិ ធម្មិកេន កម្មេន អកុប្បេន ឋានារហេន, ធម្មេន សមោធានបរិវាសំ ទេតិ, ធម្មេន មានត្តំ ទេតិ, ធម្មេន អព្ភេតិ. សោ, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ វិសុទ្ធោ តាហិ អាបត្តីហិ.
‘‘ឥធ បន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ សម្ពហុលា សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ បរិមាណម្បិ អបរិមាណម្បិ…បេ… វវត្ថិតម្បិ សម្ភិន្នម្បិ. សោ សង្ឃំ តាសំ អាបត្តីនំ សមោធានបរិវាសំ យាចតិ. តស្ស សង្ឃោ តាសំ អាបត្តីនំ សមោធានបរិវាសំ ទេតិ. សោ បរិវសន្តោ អន្តរា សម្ពហុលា សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ បរិមាណាយោបិ អបរិមាណាយោបិ បដិច្ឆន្នាយោបិ អប្បដិច្ឆន្នាយោបិ. សោ សង្ឃំ អន្តរាអាបត្តីនំ ¶ មូលាយបដិកស្សនំ ¶ យាចតិ. តំ សង្ឃោ អន្តរាអាបត្តីនំ មូលាយ បដិកស្សតិ អធម្មិកេន កម្មេន កុប្បេន អដ្ឋានារហេន, អធម្មេន សមោធានបរិវាសំ ទេតិ. សោ បរិវសាមីតិ មញ្ញមានោ ¶ អន្តរា សម្ពហុលា សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ បរិមាណាយោបិ អបរិមាណាយោបិ បដិច្ឆន្នាយោបិ អប្បដិច្ឆន្នាយោបិ. សោ តស្មិំ ភូមិយំ ឋិតោ បុរិមា អាបត្តីនំ អន្តរាអាបត្តិយោ សរតិ, អបរាអាបត្តីនំ អន្តរាអាបត្តិយោ សរតិ. តស្ស ឯវំ ហោតិ – ‘អហំ ខោ សម្ពហុលា សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជិំ បរិមាណម្បិ អបរិមាណម្បិ…បេ… វវត្ថិតម្បិ សម្ភិន្នម្បិ. សោហំ សង្ឃំ តាសំ អាបត្តីនំ សមោធានបរិវាសំ យាចិំ. តស្ស មេ សង្ឃោ តាសំ អាបត្តីនំ សមោធានបរិវាសំ អទាសិ. សោហំ បរិវសន្តោ អន្តរា សម្ពហុលា សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជិំ បរិមាណាយោបិ អបរិមាណាយោបិ បដិច្ឆន្នាយោបិ អប្បដិច្ឆន្នាយោបិ. សោហំ សង្ឃំ អន្តរាអាបត្តីនំ មូលាយបដិកស្សនំ យាចិំ. តំ មំ សង្ឃោ អន្តរាអាបត្តីនំ មូលាយ បដិកស្សិ អធម្មិកេន កម្មេន កុប្បេន អដ្ឋានារហេន, អធម្មេន សមោធានបរិវាសំ អទាសិ. សោហំ បរិវសាមីតិ មញ្ញមានោ អន្តរា សម្ពហុលា សង្ឃាទិសេសា អាបត្តិយោ អាបជ្ជិំ បរិមាណាយោបិ អបរិមាណាយោបិ បដិច្ឆន្នាយោបិ អប្បដិច្ឆន្នាយោបិ. សោហំ តស្មិំ ភូមិយំ ឋិតោ បុរិមា អាបត្តីនំ អន្តរាអាបត្តិយោ សរាមិ, អបរាអាបត្តីនំ អន្តរាអាបត្តិយោ សរាមិ. យំនូនាហំ សង្ឃំ បុរិមាបត្តីនំ អន្តរាអាបត្តីនញ្ច, អបរាអាបត្តីនំ អន្តរាអាបត្តីនញ្ច, មូលាយបដិកស្សនំ យាចេយ្យំ ធម្មិកេន កម្មេន អកុប្បេន ឋានារហេន, ធម្មេន ¶ សមោធានបរិវាសំ, ធម្មេន មានត្តំ, ធម្មេន អព្ភាន’ន្តិ. សោ សង្ឃំ បុរិមា អាបត្តីនំ អន្តរាអាបត្តីនញ្ច, អបរាអាបត្តីនំ អន្តរាអាបត្តីនញ្ច, មូលាយ បដិកស្សនំ យាចតិ ធម្មិកេន កម្មេន អកុប្បេន ឋានារហេន, ធម្មេន សមោធានបរិវាសំ, ធម្មេន មានត្តំ, ធម្មេន អព្ភានំ. តំ សង្ឃោ បុរិមា អាបត្តីនំ អន្តរា អាបត្តីនញ្ច, អបរា អាបត្តីនំ អន្តរា អាបត្តីនញ្ច, មូលាយ បដិកស្សតិ ធម្មិកេន កម្មេន អកុប្បេន ឋានារហេន, ធម្មេន សមោធានបរិវាសំ ទេតិ, ធម្មេន មានត្តំ ទេតិ, ធម្មេន អព្ភេតិ. សោ, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ វិសុទ្ធោ តាហិ អាបត្តីហិ’’.
តតិយនវកំ និដ្ឋិតំ.
សមុច្ចយក្ខន្ធកោ តតិយោ.
តស្សុទ្ទានំ –
អប្បដិច្ឆន្នា ¶ ឯកាហ-ទ្វីហ-តីហ-ចតូហ ច;
បញ្ចាហបក្ខទសន្នំ, អាបត្តិមាហ មហាមុនិ.
សុទ្ធន្តោ ¶ ច វិព្ភមន្តោ, បរិមាណមុខំ ទ្វេ ភិក្ខូ;
តត្ថ សញ្ញិនោ ទ្វេ យថា, វេមតិកា តថេវ ច.
មិស្សកទិដ្ឋិនោ ¶ ទ្វេ ច, អសុទ្ធកេកទិដ្ឋិនោ;
ទ្វេ ចេវ សុទ្ធទិដ្ឋិនោ.
តថេវ ច ឯកោ ឆាទេតិ, អថ មក្ខមតេន ច;
ឧម្មត្តកទេសនញ្ច, មូលា អដ្ឋារស [បន្នរស (ក.)] វិសុទ្ធតោ.
អាចរិយានំ វិភជ្ជបទានំ [វិភជ្ជវាទីនំ (សី.)], តម្ពបណ្ណិទីបបសាទកានំ;
មហាវិហារវាសីនំ, វាចនា សទ្ធម្មដ្ឋិតិយាតិ.
សមុច្ចយក្ខន្ធកំ និដ្ឋិតំ.
៤. សមថក្ខន្ធកំ
១. សម្មុខាវិនយោ
១៨៥. តេន ¶ ¶ ¶ ¶ សមយេន ពុទ្ធោ ភគវា សាវត្ថិយំ វិហរតិ ជេតវនេ អនាថបិណ្ឌិកស្ស អារាមេ. តេន ខោ បន សមយេន ឆព្ពគ្គិយា ភិក្ខូ អសម្មុខីភូតានំ ភិក្ខូនំ កម្មានិ ករោន្តិ – តជ្ជនីយម្បិ, និយស្សម្បិ, បព្ពាជនីយម្បិ, បដិសារណីយម្បិ, ឧក្ខេបនីយម្បិ. យេ តេ ភិក្ខូ អប្បិច្ឆា…បេ… តេ ឧជ្ឈាយន្តិ ខិយ្យន្តិ វិបាចេន្តិ – ‘‘កថញ្ហិ នាម ឆព្ពគ្គិយា ភិក្ខូ អសម្មុខីភូតានំ ភិក្ខូនំ កម្មានិ ករិស្សន្តិ – តជ្ជនីយម្បិ, និយស្សម្បិ, បព្ពាជនីយម្បិ, បដិសារណីយម្បិ, ឧក្ខេបនីយម្បី’’តិ! អថ ខោ តេ ភិក្ខូ ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ…បេ… ‘‘សច្ចំ កិរ, ភិក្ខវេ, ឆព្ពគ្គិយា ភិក្ខូ អសម្មុខីភូតានំ ភិក្ខូនំ កម្មានិ ករោន្តិ – តជ្ជនីយម្បិ, និយស្សម្បិ, បព្ពាជនីយម្បិ, បដិសារណីយម្បិ, ឧក្ខេបនីយម្បី’’តិ? ‘‘សច្ចំ ភគវា’’តិ. វិគរហិ ពុទ្ធោ ភគវា – ‘‘អននុច្ឆវិកំ, ភិក្ខវេ, តេសំ មោឃបុរិសានំ អននុលោមិកំ អប្បតិរូបំ អស្សាមណកំ អកប្បិយំ អករណីយំ. កថញ្ហិ នាម តេ, ភិក្ខវេ, មោឃបុរិសា អសម្មុខីភូតានំ ភិក្ខូនំ កម្មានិ ករិស្សន្តិ – តជ្ជនីយម្បិ, និយស្សម្បិ, បព្ពាជនីយម្បិ, បដិសារណីយម្បិ, ឧក្ខេបនីយម្បិ! នេតំ, ភិក្ខវេ, អប្បសន្នានំ វា បសាទាយ…បេ… វិគរហិត្វា…បេ… ធម្មិំ កថំ កត្វា ភិក្ខូ អាមន្តេសិ – ន, ភិក្ខវេ, អសម្មុខីភូតានំ ភិក្ខូនំ កម្មំ កាតព្ពំ – តជ្ជនីយំ វា, និយស្សំ វា, បព្ពាជនីយំ វា, បដិសារណីយំ វា, ឧក្ខេបនីយំ វា. យោ ករេយ្យ ¶ , អាបត្តិ ទុក្កដស្ស.
១៨៦. ‘‘អធម្មវាទី បុគ្គលោ អធម្មវាទី សម្ពហុលា អធម្មវាទី សង្ឃោ. ធម្មវាទី បុគ្គលោ ធម្មវាទី សម្ពហុលា ធម្មវាទី សង្ឃោ.
កណ្ហបក្ខនវកំ
១៨៧. ‘‘អធម្មវាទី ¶ បុគ្គលោ ធម្មវាទិំ បុគ្គលំ សញ្ញាបេតិ និជ្ឈាបេតិ បេក្ខេតិ អនុបេក្ខេតិ ទស្សេតិ អនុទស្សេតិ – អយំ ធម្មោ, អយំ វិនយោ, ឥទំ សត្ថុសាសនំ, ឥមំ គណ្ហាហិ, ឥមំ ¶ រោចេហីតិ. ឯវញ្ចេតំ អធិករណំ វូបសម្មតិ, អធម្មេន វូបសម្មតិ សម្មុខាវិនយបតិរូបកេន.
‘‘អធម្មវាទី បុគ្គលោ ធម្មវាទី សម្ពហុលេ សញ្ញាបេតិ និជ្ឈាបេតិ បេក្ខេតិ អនុបេក្ខេតិ ទស្សេតិ អនុទស្សេតិ – អយំ ធម្មោ, អយំ វិនយោ ¶ , ឥទំ សត្ថុសាសនំ, ឥមំ គណ្ហថ, ឥមំ រោចេថាតិ. ឯវញ្ចេតំ អធិករណំ វូបសម្មតិ, អធម្មេន វូបសម្មតិ សម្មុខាវិនយបតិរូបកេន.
‘‘អធម្មវាទី បុគ្គលោ ធម្មវាទិំ សង្ឃំ សញ្ញាបេតិ និជ្ឈាបេតិ បេក្ខេតិ អនុបេក្ខេតិ ទស្សេតិ អនុទស្សេតិ – អយំ ធម្មោ, អយំ វិនយោ, ឥទំ សត្ថុសាសនំ, ឥមំ គណ្ហាហិ, ឥមំ រោចេហីតិ [ឥមំ គណ្ហថ, ឥមំ រោចេថាតិ (ក.)]. ឯវញ្ចេតំ អធិករណំ វូបសម្មតិ, អធម្មេន វូបសម្មតិ សម្មុខាវិនយបតិរូបកេន.
‘‘អធម្មវាទី សម្ពហុលា ធម្មវាទិំ បុគ្គលំ សញ្ញាបេន្តិ និជ្ឈាបេន្តិ បេក្ខេន្តិ អនុបេក្ខេន្តិ ទស្សេន្តិ អនុទស្សេន្តិ – អយំ ធម្មោ, អយំ វិនយោ, ឥទំ សត្ថុសាសនំ, ឥមំ គណ្ហាហិ, ឥមំ រោចេហីតិ. ឯវញ្ចេតំ អធិករណំ វូបសម្មតិ, អធម្មេន វូបសម្មតិ សម្មុខាវិនយបតិរូបកេន.
‘‘អធម្មវាទី ¶ សម្ពហុលា ធម្មវាទី សម្ពហុលេ សញ្ញាបេន្តិ និជ្ឈាបេន្តិ បេក្ខេន្តិ អនុបេក្ខេន្តិ ទស្សេន្តិ អនុទស្សេន្តិ – អយំ ធម្មោ, អយំ វិនយោ, ឥទំ សត្ថុសាសនំ, ឥមំ គណ្ហថ, ឥមំ រោចេថាតិ. ឯវញ្ចេតំ អធិករណំ វូបសម្មតិ, អធម្មេន វូបសម្មតិ សម្មុខាវិនយបតិរូបកេន.
‘‘អធម្មវាទី សម្ពហុលា ធម្មវាទិំ សង្ឃំ សញ្ញាបេន្តិ និជ្ឈាបេន្តិ បេក្ខេន្តិ អនុបេក្ខេន្តិ ទស្សេន្តិ អនុទស្សេន្តិ – អយំ ធម្មោ, អយំ វិនយោ, ឥទំ សត្ថុសាសនំ, ឥមំ គណ្ហាហិ, ឥមំ រោចេហីតិ. ឯវញ្ចេតំ អធិករណំ វូបសម្មតិ, អធម្មេន វូបសម្មតិ សម្មុខាវិនយបតិរូបកេន.
‘‘អធម្មវាទី សង្ឃោ ធម្មវាទិំ បុគ្គលំ សញ្ញាបេតិ និជ្ឈាបេតិ បេក្ខេតិ អនុបេក្ខេតិ ទស្សេតិ ¶ អនុទស្សេតិ – អយំ ធម្មោ, អយំ វិនយោ, ឥទំ សត្ថុសាសនំ, ឥមំ គណ្ហាហិ, ឥមំ រោចេហីតិ. ឯវញ្ចេតំ អធិករណំ វូបសម្មតិ, អធម្មេន វូបសម្មតិ សម្មុខាវិនយបតិរូបកេន.
‘‘អធម្មវាទី សង្ឃោ ធម្មវាទី សម្ពហុលេ សញ្ញាបេតិ និជ្ឈាបេតិ បេក្ខេតិ អនុបេក្ខេតិ ទស្សេតិ អនុទស្សេតិ – អយំ ធម្មោ, អយំ វិនយោ, ឥទំ សត្ថុសាសនំ, ឥមំ គណ្ហថ, ឥមំ រោចេថាតិ. ឯវញ្ចេតំ អធិករណំ វូបសម្មតិ, អធម្មេន វូបសម្មតិ សម្មុខាវិនយបតិរូបកេន.
‘‘អធម្មវាទី សង្ឃោ ធម្មវាទិំ សង្ឃំ សញ្ញាបេតិ និជ្ឈាបេតិ បេក្ខេតិ អនុបេក្ខេតិ ទស្សេតិ អនុទស្សេតិ – អយំ ធម្មោ, អយំ វិនយោ, ឥទំ ¶ សត្ថុសាសនំ, ឥមំ គណ្ហាហិ, ឥមំ រោចេហីតិ. ឯវញ្ចេតំ អធិករណំ វូបសម្មតិ, អធម្មេន ¶ វូបសម្មតិ សម្មុខាវិនយបតិរូបកេន.
កណ្ហបក្ខនវកំ និដ្ឋិតំ.
សុក្កបក្ខនវកំ
១៨៨. ‘‘ធម្មវាទី បុគ្គលោ អធម្មវាទិំ បុគ្គលំ សញ្ញាបេតិ និជ្ឈាបេតិ បេក្ខេតិ អនុបេក្ខេតិ ទស្សេតិ អនុទស្សេតិ – អយំ ធម្មោ, អយំ វិនយោ, ឥទំ សត្ថុសាសនំ, ឥមំ គណ្ហាហិ, ឥមំ រោចេហីតិ. ឯវញ្ចេតំ អធិករណំ វូបសម្មតិ, ធម្មេន វូបសម្មតិ សម្មុខាវិនយេន.
‘‘ធម្មវាទី បុគ្គលោ អធម្មវាទី សម្ពហុលេ សញ្ញាបេតិ និជ្ឈាបេតិ បេក្ខេតិ អនុបេក្ខេតិ ទស្សេតិ អនុទស្សេតិ – អយំ ធម្មោ, អយំ វិនយោ, ឥទំ សត្ថុសាសនំ, ឥមំ គណ្ហថ, ឥមំ រោចេថាតិ. ឯវញ្ចេតំ អធិករណំ វូបសម្មតិ, ធម្មេន វូបសម្មតិ សម្មុខាវិនយេន.
‘‘ធម្មវាទី បុគ្គលោ អធម្មវាទិំ សង្ឃំ សញ្ញាបេតិ និជ្ឈាបេតិ បេក្ខេតិ អនុបេក្ខេតិ ទស្សេតិ អនុទស្សេតិ – អយំ ធម្មោ, អយំ វិនយោ, ឥទំ សត្ថុសាសនំ, ឥមំ គណ្ហាហិ, ឥមំ រោចេហីតិ. ឯវញ្ចេតំ អធិករណំ វូបសម្មតិ, ធម្មេន វូបសម្មតិ សម្មុខាវិនយេន.
‘‘ធម្មវាទី សម្ពហុលា អធម្មវាទិំ បុគ្គលំ សញ្ញាបេន្តិ និជ្ឈាបេន្តិ បេក្ខេន្តិ អនុបេក្ខេន្តិ ទស្សេន្តិ អនុទស្សេន្តិ – អយំ ធម្មោ, អយំ វិនយោ, ឥទំ សត្ថុសាសនំ, ឥមំ គណ្ហាហិ ¶ , ឥមំ រោចេហីតិ. ឯវញ្ចេតំ អធិករណំ វូបសម្មតិ, ធម្មេន វូបសម្មតិ សម្មុខាវិនយេន.
‘‘ធម្មវាទី សម្ពហុលា អធម្មវាទី សម្ពហុលេ សញ្ញាបេន្តិ និជ្ឈាបេន្តិ បេក្ខេន្តិ អនុបេក្ខេន្តិ ទស្សេន្តិ ¶ អនុទស្សេន្តិ – អយំ ធម្មោ, អយំ វិនយោ, ឥទំ សត្ថុសាសនំ, ឥមំ គណ្ហថ, ឥមំ រោចេថាតិ. ឯវញ្ចេតំ អធិករណំ វូបសម្មតិ, ធម្មេន វូបសម្មតិ សម្មុខាវិនយេន.
‘‘ធម្មវាទី សម្ពហុលា អធម្មវាទិំ សង្ឃំ សញ្ញាបេន្តិ និជ្ឈាបេន្តិ បេក្ខេន្តិ អនុបេក្ខេន្តិ ទស្សេន្តិ អនុទស្សេន្តិ – អយំ ធម្មោ, អយំ វិនយោ, ឥទំ សត្ថុសាសនំ ¶ , ឥមំ គណ្ហាហិ, ឥមំ រោចេហីតិ. ឯវញ្ចេតំ អធិករណំ វូបសម្មតិ, ធម្មេន វូបសម្មតិ សម្មុខាវិនយេន.
‘‘ធម្មវាទី សង្ឃោ អធម្មវាទិំ បុគ្គលំ សញ្ញាបេតិ និជ្ឈាបេតិ បេក្ខេតិ អនុបេក្ខេតិ ទស្សេតិ អនុទស្សេតិ – អយំ ធម្មោ, អយំ វិនយោ, ឥទំ សត្ថុសាសនំ, ឥមំ គណ្ហាហិ, ឥមំ រោចេហីតិ. ឯវញ្ចេតំ អធិករណំ វូបសម្មតិ, ធម្មេន វូបសម្មតិ សម្មុខាវិនយេន.
‘‘ធម្មវាទី សង្ឃោ អធម្មវាទី សម្ពហុលេ សញ្ញាបេតិ និជ្ឈាបេតិ បេក្ខេតិ អនុបេក្ខេតិ ទស្សេតិ អនុទស្សេតិ – អយំ ធម្មោ, អយំ វិនយោ, ឥទំ សត្ថុសាសនំ, ឥមំ គណ្ហថ, ឥមំ រោចេថាតិ. ឯវញ្ចេតំ អធិករណំ វូបសម្មតិ, ធម្មេន វូបសម្មតិ សម្មុខាវិនយេន.
‘‘ធម្មវាទី សង្ឃោ អធម្មវាទិំ សង្ឃំ សញ្ញាបេតិ និជ្ឈាបេតិ បេក្ខេតិ អនុបេក្ខេតិ ទស្សេតិ អនុទស្សេតិ – អយំ ធម្មោ, អយំ វិនយោ, ឥទំ សត្ថុសាសនំ, ឥមំ គណ្ហាហិ, ឥមំ រោចេហីតិ. ឯវញ្ចេតំ អធិករណំ វូបសម្មតិ, ធម្មេន វូបសម្មតិ សម្មុខាវិនយេនា’’តិ.
សុក្កបក្ខនវកំ និដ្ឋិតំ.
២. សតិវិនយោ
១៨៩. [ឥទំ វត្ថុ បារា. ៣៨០ អាទយោ] តេន ¶ សមយេន ពុទ្ធោ ភគវា រាជគហេ វិហរតិ វេឡុវនេ កលន្ទកនិវាបេ. តេន ខោ បន សមយេន អាយស្មតា ទព្ពេន មល្លបុត្តេន ជាតិយា សត្តវស្សេន អរហត្តំ សច្ឆិកតំ ហោតិ ¶ . យំ កិញ្ចិ សាវកេន បត្តព្ពំ សព្ពំ តេន អនុប្បត្តំ ហោតិ. នត្ថិ ចស្ស កិញ្ចិ ឧត្តរិ [ឧត្តរិំ (សី.)] ករណីយំ, កតស្ស វា បតិចយោ. អថ ខោ អាយស្មតោ ទព្ពស្ស មល្លបុត្តស្ស រហោគតស្ស បដិសល្លីនស្ស ឯវំ ចេតសោ បរិវិតក្កោ ឧទបាទិ – ‘‘មយា ខោ ជាតិយា សត្តវស្សេន អរហត្តំ សច្ឆិកតំ. យំ កិញ្ចិ សាវកេន បត្តព្ពំ សព្ពំ មយា អនុប្បត្តំ. នត្ថិ ច មេ កិញ្ចិ ឧត្តរិករណីយំ, កតស្ស វា បតិចយោ. កិំ នុ ខោ អហំ សង្ឃស្ស វេយ្យាវច្ចំ ករេយ្យ’’ន្តិ?
អថ ¶ ខោ អាយស្មតោ ទព្ពស្ស មល្លបុត្តស្ស ឯតទហោសិ – ‘‘យំនូនាហំ សង្ឃស្ស សេនាសនញ្ច ¶ បញ្ញបេយ្យំ ភត្តានិ ច ឧទ្ទិសេយ្យ’’ន្តិ. អថ ខោ អាយស្មា ទព្ពោ មល្លបុត្តោ សាយន្ហសមយំ បដិសល្លានា វុដ្ឋិតោ យេន ភគវា តេនុបសង្កមិ, ឧបសង្កមិត្វា ភគវន្តំ អភិវាទេត្វា ឯកមន្តំ និសីទិ. ឯកមន្តំ និសិន្នោ ខោ អាយស្មា ទព្ពោ មល្លបុត្តោ ភគវន្តំ ឯតទវោច – ‘‘ឥធ មយ្ហំ, ភន្តេ, រហោគតស្ស បដិសល្លីនស្ស ឯវំ ចេតសោ បរិវិតក្កោ ឧទបាទិ – ‘មយា ខោ ជាតិយា សត្តវស្សេន អរហត្តំ សច្ឆិកតំ. យំ កិញ្ចិ សាវកេន បត្តព្ពំ, សព្ពំ មយា អនុប្បត្តំ. នត្ថិ ច មេ កិញ្ចិ ឧត្តរិករណីយំ, កតស្ស វា បតិចយោ. កិំ នុ ខោ អហំ សង្ឃស្ស វេយ្យាវច្ចំ ករេយ្យ’ន្តិ ¶ ? តស្ស មយ្ហំ, ភន្តេ, ឯតទហោសិ – ‘យំនូនាហំ សង្ឃស្ស សេនាសនញ្ច បញ្ញបេយ្យំ ភត្តានិ ច ឧទ្ទិសេយ្យ’ន្តិ. ឥច្ឆាមហំ, ភន្តេ, សង្ឃស្ស សេនាសនញ្ច បញ្ញាបេតុំ ភត្តានិ ច ឧទ្ទិសិតុ’’ន្តិ. ‘‘សាធុ សាធុ, ទព្ព. តេន ហិ ត្វំ, ទព្ព, សង្ឃស្ស សេនាសនញ្ច បញ្ញបេហិ ភត្តានិ ច ឧទ្ទិសាហី’’តិ [ឧទ្ទិសាតិ (បារា. ៣៨០)]. ‘‘ឯវំ, ភន្តេ’’តិ ខោ អាយស្មា ទព្ពោ មល្លបុត្តោ ភគវតោ បច្ចស្សោសិ. អថ ខោ ភគវា ឯតស្មិំ និទានេ ឯតស្មិំ បករណេ ធម្មិំ កថំ កត្វា ភិក្ខូ អាមន្តេសិ – ‘‘តេន ហិ, ភិក្ខវេ, សង្ឃោ ទព្ពំ មល្លបុត្តំ សេនាសនបញ្ញាបកញ្ច ភត្តុទ្ទេសកញ្ច សម្មន្នតុ. ឯវញ្ច បន, ភិក្ខវេ, សម្មន្និតព្ពោ. បឋមំ ទព្ពោ មល្លបុត្តោ យាចិតព្ពោ [ទព្ពោ យាចិតព្ពោ (ស្យា. ក.)]. យាចិត្វា ព្យត្តេន ភិក្ខុនា បដិពលេន សង្ឃោ ញាបេតព្ពោ –
១៩០. ‘‘សុណាតុ មេ, ភន្តេ, សង្ឃោ. យទិ សង្ឃស្ស បត្តកល្លំ, សង្ឃោ អាយស្មន្តំ ទព្ពំ មល្លបុត្តំ សេនាសនបញ្ញាបកញ្ច ភត្តុទ្ទេសកញ្ច សម្មន្នេយ្យ. ឯសា ញត្តិ.
‘‘សុណាតុ មេ, ភន្តេ, សង្ឃោ. សង្ឃោ អាយស្មន្តំ ទព្ពំ មល្លបុត្តំ សេនាសនបញ្ញាបកញ្ច ភត្តុទ្ទេសកញ្ច សម្មន្នតិ. យស្សាយស្មតោ ខមតិ អាយស្មតោ ទព្ពស្ស មល្លបុត្តស្ស សេនាសនបញ្ញាបកស្ស ច ភត្តុទ្ទេសកស្ស ច សម្មុតិ, សោ តុណ្ហស្ស; យស្ស នក្ខមតិ, សោ ភាសេយ្យ.
‘‘សម្មតោ ¶ សង្ឃេន អាយស្មា ទព្ពោ មល្លបុត្តោ សេនាសនបញ្ញាបកោ ច ភត្តុទ្ទេសកោ ច. ខមតិ សង្ឃស្ស, តស្មា តុណ្ហី, ឯវមេតំ ធារយាមី’’តិ ¶ .
១៩១. សម្មតោ ¶ ច បនាយស្មា ទព្ពោ មល្លបុត្តោ សភាគានំ ភិក្ខូនំ ឯកជ្ឈំ សេនាសនំ បញ្ញបេតិ. យេ តេ ភិក្ខូ សុត្តន្តិកា តេសំ ឯកជ្ឈំ សេនាសនំ បញ្ញបេតិ – តេ អញ្ញមញ្ញំ សុត្តន្តំ សង្គាយិស្សន្តីតិ. យេ តេ ភិក្ខូ វិនយធរា តេសំ ឯកជ្ឈំ សេនាសនំ បញ្ញបេតិ – តេ អញ្ញមញ្ញំ វិនយំ វិនិច្ឆិនិស្សន្តីតិ. យេ តេ ភិក្ខូ ធម្មកថិកា តេសំ ឯកជ្ឈំ សេនាសនំ បញ្ញបេតិ – តេ អញ្ញមញ្ញំ ធម្មំ សាកច្ឆិស្សន្តីតិ. យេ តេ ភិក្ខូ ឈាយិនោ តេសំ ឯកជ្ឈំ សេនាសនំ បញ្ញបេតិ – តេ អញ្ញមញ្ញំ ន ព្យាពាធិស្សន្តីតិ ¶ . យេ តេ ភិក្ខូ តិរច្ឆានកថិកា កាយទឡ្ហិពហុលា [កាយទឌ្ឍិពហុលា (សី.)] វិហរន្តិ តេសម្បិ ឯកជ្ឈំ សេនាសនំ បញ្ញបេតិ – ឥមាយបិមេ អាយស្មន្តោ រតិយា អច្ឆិស្សន្តីតិ. យេបិ តេ ភិក្ខូ វិកាលេ អាគច្ឆន្តិ តេសម្បិ តេជោធាតុំ សមាបជ្ជិត្វា តេនេវ អាលោកេន សេនាសនំ បញ្ញបេតិ; អបិសុ ភិក្ខូ សញ្ចិច្ច វិកាលេ អាគច្ឆន្តិ – មយំ អាយស្មតោ ទព្ពស្ស មល្លបុត្តស្ស ឥទ្ធិបាដិហារិយំ បស្សិស្សាមាតិ.
តេ អាយស្មន្តំ ទព្ពំ មល្លបុត្តំ ឧបសង្កមិត្វា ឯវំ វទន្តិ – ‘‘អម្ហាកំ, អាវុសោ ទព្ព, សេនាសនំ បញ្ញបេហី’’តិ. តេ អាយស្មា ទព្ពោ មល្លបុត្តោ ឯវំ វទេតិ – ‘‘កត្ថ អាយស្មន្តា ឥច្ឆន្តិ កត្ថ បញ្ញបេមី’’តិ? តេ សញ្ចិច្ច ទូរេ អបទិសន្តិ – ‘‘អម្ហាកំ, អាវុសោ ទព្ព, គិជ្ឈកូដេ បព្ពតេ សេនាសនំ ¶ បញ្ញបេហិ. អម្ហាកំ, អាវុសោ, ចោរបបាតេ សេនាសនំ បញ្ញបេហិ. អម្ហាកំ, អាវុសោ, ឥសិគិលិបស្សេ កាឡសិលាយំ សេនាសនំ បញ្ញបេហិ. អម្ហាកំ, អាវុសោ, វេភារបស្សេ សត្តបណ្ណិគុហាយំ សេនាសនំ បញ្ញបេហិ. អម្ហាកំ, អាវុសោ, សីតវនេ សប្បសោណ្ឌិកបព្ភារេ សេនាសនំ បញ្ញបេហិ. អម្ហាកំ, អាវុសោ, គោតមកកន្ទរាយំ [គោមដកន្ទរាយំ (ស្យា. កំ.)] សេនាសនំ បញ្ញបេហិ. អម្ហាកំ, អាវុសោ, តិន្ទុកកន្ទរាយំ សេនាសនំ បញ្ញបេហិ. អម្ហាកំ, អាវុសោ, តបោទកន្ទរាយំ [កបោតកន្ទរាយំ (ក.)] សេនាសនំ បញ្ញបេហិ. អម្ហាកំ, អាវុសោ, តបោទារាមេ សេនាសនំ បញ្ញបេហិ. អម្ហាកំ, អាវុសោ, ជីវកម្ពវនេ សេនាសនំ បញ្ញបេហិ. អម្ហាកំ, អាវុសោ, មទ្ទកុច្ឆិម្ហិ មិគទាយេ សេនាសនំ បញ្ញបេហី’’តិ.
តេសំ ¶ អាយស្មា ទព្ពោ មល្លបុត្តោ តេជោធាតុំ សមាបជ្ជិត្វា អង្គុលិយា ជលមានាយ បុរតោ បុរតោ គច្ឆតិ. តេបិ តេនេវ អាលោកេន អាយស្មតោ ទព្ពស្ស មល្លបុត្តស្ស បិដ្ឋិតោ បិដ្ឋិតោ គច្ឆន្តិ. តេសំ អាយស្មា ទព្ពោ មល្លបុត្តោ ឯវំ សេនាសនំ បញ្ញបេតិ – អយំ មញ្ចោ, ឥទំ បីឋំ ¶ , អយំ ភិសិ, ឥទំ ពិព្ពោហនំ [ពិម្ពោហនំ (សី. ស្យា. កំ.)], ឥទំ វច្ចដ្ឋានំ, ឥទំ បស្សាវដ្ឋានំ, ឥទំ បានីយំ, ឥទំ បរិភោជនីយំ, អយំ កត្តរទណ្ឌោ, ឥទំ សង្ឃស្ស កតិកសណ្ឋានំ, ឥមំ កាលំ បវិសិតព្ពំ ¶ , ឥមំ កាលំ និក្ខមិតព្ពន្តិ. តេសំ អាយស្មា ទព្ពោ មល្លបុត្តោ ឯវំ សេនាសនំ បញ្ញបេត្វា បុនទេវ វេឡុវនំ បច្ចាគច្ឆតិ.
១៩២. តេន ខោ បន សមយេន មេត្តិយភូមជកា [មេត្តិយភុម្មជកា (សី. ស្យា. កំ.)] ភិក្ខូ នវកា ចេវ ហោន្តិ អប្បបុញ្ញា ច. យានិ សង្ឃស្ស លាមកានិ សេនាសនានិ តានិ តេសំ បាបុណន្តិ លាមកានិ ច ភត្តានិ. តេន ខោ បន សមយេន រាជគហេ មនុស្សា ឥច្ឆន្តិ ¶ ថេរានំ ភិក្ខូនំ អភិសង្ខារិកំ បិណ្ឌបាតំ ទាតុំ – សប្បិម្បិ, តេលម្បិ, ឧត្តរិភង្គម្បិ. មេត្តិយភូមជកានំ បន ភិក្ខូនំ បាកតិកំ ទេន្តិ – យថារន្ធំ [យថារទ្ធំ (ស្យា.)] កណាជកំ ពិលង្គទុតិយំ. តេ បច្ឆាភត្តំ បិណ្ឌបាតប្បដិក្កន្តា ថេរេ ភិក្ខូ បុច្ឆន្តិ – ‘‘តុម្ហាកំ, អាវុសោ, ភត្តគ្គេ កិំ អហោសិ, តុម្ហាកំ កិំ អហោសី’’តិ [កិំ នាហោសិ (ស្យា. កំ.)]? ឯកច្ចេ ថេរា ឯវំ វទន្តិ – ‘‘អម្ហាកំ, អាវុសោ, សប្បិ អហោសិ, តេលំ អហោសិ, ឧត្តរិភង្គំ អហោសី’’តិ. មេត្តិយភូមជកា បន ភិក្ខូ ឯវំ វទន្តិ – ‘‘អម្ហាកំ, អាវុសោ, ន កិញ្ចិ អហោសិ – បាកតិកំ យថារន្ធំ កណាជកំ ពិលង្គទុតិយ’’ន្តិ.
តេន ខោ បន សមយេន កល្យាណភត្តិកោ គហបតិ សង្ឃស្ស ចតុក្កភត្តំ ទេតិ និច្ចភត្តំ. សោ ភត្តគ្គេ សបុត្តទារោ ឧបតិដ្ឋិត្វា បរិវិសតិ – អញ្ញេ ឱទនេន បុច្ឆន្តិ, អញ្ញេ សូបេន បុច្ឆន្តិ, អញ្ញេ តេលេន បុច្ឆន្តិ, អញ្ញេ ឧត្តរិភង្គេន បុច្ឆន្តិ. តេន ខោ បន សមយេន កល្យាណភត្តិកស្ស គហបតិនោ ភត្តំ ស្វាតនាយ មេត្តិយភូមជកានំ ភិក្ខូនំ ឧទ្ទិដ្ឋំ ហោតិ. អថ ¶ ខោ កល្យាណភត្តិកោ គហបតិ អារាមំ អគមាសិ កេនចិទេវ ករណីយេន. សោ យេនាយស្មា ទព្ពោ មល្លបុត្តោ តេនុបសង្កមិ, ឧបសង្កមិត្វា អាយស្មន្តំ ទព្ពំ មល្លបុត្តំ អភិវាទេត្វា ឯកមន្តំ ¶ និសីទិ. ឯកមន្តំ និសិន្នំ ខោ កល្យាណភត្តិកំ គហបតិំ អាយស្មា ទព្ពោ មល្លបុត្តោ ធម្មិយា កថាយ សន្ទស្សេសិ សមាទបេសិ សមុត្តេជេសិ សម្បហំសេសិ. អថ ខោ កល្យាណភត្តិកោ គហបតិ អាយស្មតា ទព្ពេន មល្លបុត្តេន ធម្មិយា កថាយ សន្ទស្សិតោ សមាទបិតោ សមុត្តេជិតោ សម្បហំសិតោ អាយស្មន្តំ ទព្ពំ មល្លបុត្តំ ឯតទវោច – ‘‘កស្ស, ភន្តេ, អម្ហាកំ ឃរេ ស្វាតនាយ ភត្តំ ឧទ្ទិដ្ឋ’’ន្តិ? ‘‘មេត្តិយភូមជកានំ ខោ, គហបតិ, ភិក្ខូនំ តុម្ហាកំ ឃរេ ស្វាតនាយ ភត្តំ ឧទ្ទិដ្ឋ’’ន្តិ. អថ ខោ កល្យាណភត្តិកោ គហបតិ អនត្តមនោ អហោសិ. កថញ្ហិ នាម បាបភិក្ខូ អម្ហាកំ ឃរេ ភុញ្ជិស្សន្តីតិ ឃរំ គន្ត្វា ទាសិំ អាណាបេសិ – ‘‘យេ, ជេ, ស្វេ ភត្តិកា អាគច្ឆន្តិ តេ កោដ្ឋកេ អាសនំ បញ្ញបេត្វា កណាជកេន ពិលង្គទុតិយេន ¶ បរិវិសា’’តិ. ‘‘ឯវំ អយ្យា’’តិ ខោ សា ទាសី កល្យាណភត្តិកស្ស គហបតិនោ បច្ចស្សោសិ.
អថ ខោ មេត្តិយភូមជកា ភិក្ខូ – ហិយ្យោ ខោ, អាវុសោ, អម្ហាកំ កល្យាណភត្តិកស្ស គហបតិនោ ភត្តំ ឧទ្ទិដ្ឋំ; ស្វេ អម្ហេ កល្យាណភត្តិកោ គហបតិ សបុត្តទារោ ឧបតិដ្ឋិត្វា បរិវិសិស្សតិ; អញ្ញេ ឱទនេន បុច្ឆិស្សន្តិ, អញ្ញេ សូបេន បុច្ឆិស្សន្តិ, អញ្ញេ ¶ តេលេន បុច្ឆិស្សន្តិ, អញ្ញេ ឧត្តរិភង្គេន បុច្ឆិស្សន្តីតិ. តេ តេនេវ សោមនស្សេន ¶ ន ចិត្តរូបំ រត្តិយា សុបិំសុ. អថ ខោ មេត្តិយភូមជកា ភិក្ខូ បុព្ពណ្ហសមយំ និវាសេត្វា បត្តចីវរមាទាយ យេន កល្យាណភត្តិកស្ស គហបតិនោ និវេសនំ តេនុបសង្កមិំសុ. អទ្ទសា ខោ សា ទាសី មេត្តិយភូមជកេ ភិក្ខូ ទូរតោវ អាគច្ឆន្តេ; ទិស្វាន កោដ្ឋកេ អាសនំ បញ្ញាបេត្វា មេត្តិយភូមជកេ ភិក្ខូ ឯតទវោច – ‘‘និសីទថ, ភន្តេ’’តិ. អថ ខោ មេត្តិយភូមជកានំ ភិក្ខូនំ ឯតទហោសិ – ‘‘និស្សំសយំ ខោ ន តាវ ភត្តំ សិទ្ធំ ភវិស្សតិ យថា មយំ កោដ្ឋកេ និសីទាបិយាមា’’តិ [និសីទាបេយ្យាមាតិ (ក.)]. អថ ខោ សា ទាសី កណាជកេន [កាណាជកេន (ស្យា. កំ.)] ពិលង្គទុតិយេន ឧបគញ្ឆិ – ភុញ្ជថ, ភន្តេតិ. ‘‘មយំ ខោ, ភគិនិ, និច្ចភត្តិកា’’តិ. ‘‘ជានាមិ អយ្យា និច្ចភត្តិកាតិ. អបិ ចាហំ ហិយ្យោវ គហបតិនា អាណត្តា – ‘យេ, ជេ, ស្វេ ភត្តិកា អាគច្ឆន្តិ, តេ កោដ្ឋកេ អាសនំ បញ្ញាបេត្វា កណាជកេន ពិលង្គទុតិយេន បរិវិសា’តិ. ភុញ្ជថ, ភន្តេ’’តិ. អថ ខោ មេត្តិយភូមជកា ភិក្ខូ – ហិយ្យោ ខោ, អាវុសោ, កល្យាណភត្តិកោ គហបតិ អារាមំ អគមាសិ ទព្ពស្ស មល្លបុត្តស្ស ¶ សន្តិកេ. និស្សំសយំ ខោ មយំ ទព្ពេន មល្លបុត្តេន គហបតិនោ អន្តរេ បរិភិន្នាតិ [សន្តិកេ បរិភិន្នាតិ (ស្យា. កំ.)]. តេ តេនេវ ទោមនស្សេន ន ចិត្តរូបំ ភុញ្ជិំសុ. អថ ខោ មេត្តិយភូមជកា ភិក្ខូ បច្ឆាភត្តំ បិណ្ឌបាតប្បដិក្កន្តា អារាមំ គន្ត្វា បត្តចីវរំ បដិសាមេត្វា ពហារាមកោដ្ឋកេ សង្ឃាដិបល្លត្ថិកាយ និសីទិំសុ តុណ្ហីភូតា មង្កុភូតា បត្តក្ខន្ធា អធោមុខា បជ្ឈាយន្តា ¶ អប្បដិភានា.
អថ ខោ មេត្តិយា ភិក្ខុនី យេន មេត្តិយភូមជកា ភិក្ខូ តេនុបសង្កមិ, ឧបសង្កមិត្វា មេត្តិយភូមជកេ ភិក្ខូ ឯតទវោច – ‘‘វន្ទាមិ អយ្យា’’តិ. ឯវំ វុត្តេ មេត្តិយភូមជកា ភិក្ខូ នាលបិំសុ. ទុតិយម្បិ ខោ…បេ… តតិយម្បិ ខោ មេត្តិយា ភិក្ខុនី មេត្តិយភូមជកេ ភិក្ខូ ឯតទវោច – ‘‘វន្ទាមិ អយ្យា’’តិ. តតិយម្បិ ខោ មេត្តិយភូមជកា ភិក្ខូ នាលបិំសុ. ‘‘ក្យាហំ អយ្យានំ អបរជ្ឈាមិ? កិស្ស មំ អយ្យា នាលបន្តី’’តិ? ‘‘តថា ហិ បន ត្វំ, ភគិនិ, អម្ហេ ទព្ពេន មល្លបុត្តេន វិហេឋិយមានេ អជ្ឈុបេក្ខសី’’តិ? ‘‘ក្យាហំ, អយ្យា, ករោមី’’តិ? ‘‘សចេ ខោ ត្វំ, ភគិនិ, ឥច្ឆេយ្យាសិ, អជ្ជេវ ភគវា អាយស្មន្តំ ទព្ពំ ¶ មល្លបុត្តំ នាសាបេយ្យា’’តិ. ‘‘ក្យាហំ, អយ្យា, ករោមិ? កិំ មយា សក្កា កាតុ’’ន្តិ? ‘‘ឯហិ ត្វំ, ភគិនិ, យេន ភគវា តេនុបសង្កមិ, ឧបសង្កមិត្វា ភគវន្តំ ឯវំ វទេហិ – ‘ឥទំ ¶ , ភន្តេ, នច្ឆន្នំ នប្បតិរូបំ, យាយំ, ភន្តេ, ទិសា អភយា អនីតិកា អនុបទ្ទវា សាយំ ទិសា សភយា សឦតិកា សឧបទ្ទវា; យតោ និវាតំ តតោ សវាតំ [តតោ បវាតំ (សី. ស្យា. កំ.)]; ឧទកំ មញ្ញេ អាទិត្តំ; អយ្យេនម្ហិ ទព្ពេន មល្លបុត្តេន ទូសិតា’’’តិ. ‘‘ឯវំ អយ្យា’’តិ ខោ មេត្តិយា ភិក្ខុនី មេត្តិយភូមជកានំ ភិក្ខូនំ បដិស្សុត្វា [បដិស្សុណិត្វា (ស្យា. កំ.)] យេន ភគវា តេនុបសង្កមិ, ឧបសង្កមិត្វា ភគវន្តំ អភិវាទេត្វា ឯកមន្តំ អដ្ឋាសិ. ឯកមន្តំ ឋិតា ខោ មេត្តិយា [សា មេត្តិយា (ស្យា. ក.)] ភិក្ខុនី ភគវន្តំ ឯតទវោច ¶ – ‘‘ឥទំ, ភន្តេ, នច្ឆន្នំ នប្បតិរូបំ, យាយំ, ភន្តេ, ទិសា អភយា អនីតិកា អនុបទ្ទវា សាយំ ទិសា សភយា សឦតិកា សឧបទ្ទវា; យតោ និវាតំ តតោ សវាតំ; ឧទកំ មញ្ញេ អាទិត្តំ; អយ្យេនម្ហិ ទព្ពេន មល្លបុត្តេន ទូសិតា’’តិ.
១៩៣. អថ ខោ ភគវា ឯតស្មិំ និទានេ ឯតស្មិំ បករណេ ភិក្ខុសង្ឃំ សន្និបាតាបេត្វា អាយស្មន្តំ ទព្ពំ មល្លបុត្តំ បដិបុច្ឆិ – ‘‘សរសិ ត្វំ, ទព្ព, ឯវរូបំ កត្តា ¶ យថាយំ ភិក្ខុនី អាហា’’តិ? ‘‘យថា មំ, ភន្តេ, ភគវា ជានាតី’’តិ. ទុតិយម្បិ ខោ ភគវា អាយស្មន្តំ ទព្ពំ មល្លបុត្តំ ឯតទវោច – ‘‘សរសិ ត្វំ, ទព្ព, ឯវរូបំ កត្តា យថាយំ ភិក្ខុនី អាហា’’តិ? ‘‘យថា មំ, ភន្តេ, ភគវា ជានាតី’’តិ. តតិយម្បិ ខោ ភគវា អាយស្មន្តំ ទព្ពំ មល្លបុត្តំ ឯតទវោច – ‘‘សរសិ ត្វំ, ទព្ព, ឯវរូបំ កត្តា យថាយំ ភិក្ខុនី អាហា’’តិ? ‘‘យថា មំ, ភន្តេ, ភគវា ជានាតី’’តិ. ‘‘ន ខោ, ទព្ព, ទព្ពា ឯវំ និព្ពេឋេន្តិ. សចេ តយា កតំ កតន្តិ វទេហិ. សចេ អកតំ អកតន្តិ វទេហី’’តិ. ‘‘យតោហំ, ភន្តេ, ជាតោ នាភិជានាមិ សុបិនន្តេនបិ មេថុនំ ធម្មំ បដិសេវិតា, បគេវ ជាគរោ’’តិ. អថ ខោ ភគវា ភិក្ខូ អាមន្តេសិ – ‘‘តេន ហិ, ភិក្ខវេ, មេត្តិយំ ភិក្ខុនិំ នាសេថ. ឥមេ ច ភិក្ខូ អនុយុញ្ជថា’’តិ. ឥទំ វត្វា ភគវា ឧដ្ឋាយាសនា វិហារំ បាវិសិ.
អថ ខោ តេ ភិក្ខូ មេត្តិយំ ភិក្ខុនិំ នាសេសុំ. អថ ខោ មេត្តិយភូមជកា ភិក្ខូ តេ ភិក្ខូ ឯតទវោចុំ – ‘‘មាវុសោ, មេត្តិយំ ភិក្ខុនិំ នាសេថ, ន សា កិញ្ចិ អបរជ្ឈតិ; អម្ហេហិ សា ឧស្សាហិតា កុបិតេហិ អនត្តមនេហិ ចាវនាធិប្បាយេហី’’តិ. ‘‘កិំ បន តុម្ហេ, អាវុសោ, អាយស្មន្តំ ទព្ពំ ¶ មល្លបុត្តំ អមូលិកាយ សីលវិបត្តិយា អនុទ្ធំសេថា’’តិ? ‘‘ឯវមាវុសោ’’តិ. យេ តេ ភិក្ខូ អប្បិច្ឆា…បេ… តេ ឧជ្ឈាយន្តិ ខិយ្យន្តិ វិបាចេន្តិ – ‘‘កថញ្ហិ នាម មេត្តិយភូមជកា ភិក្ខូ អាយស្មន្តំ ទព្ពំ មល្លបុត្តំ អមូលិកាយ សីលវិបត្តិយា អនុទ្ធំសេស្សន្តី’’តិ! អថ ខោ តេ ភិក្ខូ ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ ¶ …បេ… ‘‘សច្ចំ កិរ, ភិក្ខវេ, មេត្តិយភូមជកា ភិក្ខូ ទព្ពំ មល្លបុត្តំ អមូលិកាយ សីលវិបត្តិយា អនុទ្ធំសេន្តី’’តិ? ‘‘សច្ចំ ភគវា’’តិ…បេ… វិគរហិត្វា…បេ… ធម្មិំ កថំ កត្វា ភិក្ខូ អាមន្តេសិ –
‘‘តេន ហិ, ភិក្ខវេ, សង្ឃោ ទព្ពស្ស មល្លបុត្តស្ស សតិវេបុល្លប្បត្តស្ស សតិវិនយំ ទេតុ. ឯវញ្ច ¶ បន, ភិក្ខវេ, ទាតព្ពោ – ‘‘តេន, ភិក្ខវេ, ទព្ពេន មល្លបុត្តេន សង្ឃំ ឧបសង្កមិត្វា, ឯកំសំ ឧត្តរាសង្គំ ករិត្វា, វុឌ្ឍានំ ភិក្ខូនំ បាទេ វន្ទិត្វា, ឧក្កុដិកំ និសីទិត្វា, អញ្ជលិំ បគ្គហេត្វា, ឯវមស្ស វចនីយោ – ‘ឥមេ មំ, ភន្តេ, មេត្តិយភូមជកា ភិក្ខូ អមូលិកាយ សីលវិបត្តិយា អនុទ្ធំសេន្តិ. សោហំ, ភន្តេ, សតិវេបុល្លប្បត្តោ សង្ឃំ សតិវិនយំ យាចាមី’តិ. ទុតិយម្បិ យាចិតព្ពោ. តតិយម្បិ យាចិតព្ពោ – ‘ឥមេ មំ, ភន្តេ មេត្តិយភូមជកា ភិក្ខូ អមូលិកាយ សីលវិបត្តិយា អនុទ្ធំសេន្តិ. សោហំ ¶ [សោហំ ភន្តេ (ក.)] សតិវេបុល្លប្បត្តោ តតិយម្បិ, ភន្តេ, សង្ឃំ សតិវិនយំ យាចាមី’តិ. ‘‘ព្យត្តេន ភិក្ខុនា បដិពលេន សង្ឃោ ញាបេតព្ពោ –
១៩៤. សុណាតុ ¶ មេ, ភន្តេ, សង្ឃោ. ឥមេ មេត្តិយភូមជកា ភិក្ខូ អាយស្មន្តំ ទព្ពំ មល្លបុត្តំ អមូលិកាយ សីលវិបត្តិយា អនុទ្ធំសេន្តិ. អាយស្មា ទព្ពោ មល្លបុត្តោ សតិវេបុល្លប្បត្តោ សង្ឃំ សតិវិនយំ យាចតិ. យទិ សង្ឃស្ស បត្តកល្លំ, សង្ឃោ អាយស្មតោ ទព្ពស្ស មល្លបុត្តស្ស សតិវេបុល្លប្បត្តស្ស សតិវិនយំ ទទេយ្យ. ឯសា ញត្តិ.
‘‘សុណាតុ មេ, ភន្តេ, សង្ឃោ. ឥមេ មេត្តិយភូមជកា ភិក្ខូ អាយស្មន្តំ ទព្ពំ មល្លបុត្តំ អមូលិកាយ សីលវិបត្តិយា អនុទ្ធំសេន្តិ. អាយស្មា ទព្ពោ មល្លបុត្តោ សតិវេបុល្លប្បត្តោ សង្ឃំ សតិវិនយំ យាចតិ. សង្ឃោ អាយស្មតោ ទព្ពស្ស មល្លបុត្តស្ស សតិវេបុល្លប្បត្តស្ស សតិវិនយំ ទេតិ. យស្សាយស្មតោ ខមតិ អាយស្មតោ ទព្ពស្ស មល្លបុត្តស្ស សតិវេបុល្លប្បត្តស្ស សតិវិនយស្ស ទានំ, សោ តុណ្ហស្ស; យស្ស នក្ខមតិ, សោ ភាសេយ្យ.
‘‘ទុតិយម្បិ ឯតមត្ថំ វទាមិ…បេ… តតិយម្បិ ឯតមត្ថំ វទាមិ – សុណាតុ មេ, ភន្តេ, សង្ឃោ. ឥមេ មេត្តិយភូមជកា ភិក្ខូ អាយស្មន្តំ ទព្ពំ មល្លបុត្តំ អមូលិកាយ សីលវិបត្តិយា អនុទ្ធំសេន្តិ. អាយស្មា ទព្ពោ មល្លបុត្តោ សតិវេបុល្លប្បត្តោ សង្ឃំ សតិវិនយំ យាចតិ. សង្ឃោ អាយស្មតោ ទព្ពស្ស មល្លបុត្តស្ស សតិវេបុល្លប្បត្តស្ស សតិវិនយំ ទេតិ. យស្សាយស្មតោ ខមតិ អាយស្មតោ ¶ ទព្ពស្ស មល្លបុត្តស្ស សតិវេបុល្លប្បត្តស្ស សតិវិនយស្ស ទានំ, សោ តុណ្ហស្ស; យស្ស នក្ខមតិ, សោ ភាសេយ្យ.
‘‘ទិន្នោ សង្ឃេន អាយស្មតោ ទព្ពស្ស មល្លបុត្តស្ស សតិវេបុល្លប្បត្តស្ស ¶ សតិវិនយោ. ខមតិ សង្ឃស្ស, តស្មា តុណ្ហី, ឯវមេតំ ធារយាមី’’តិ.
១៩៥. ‘‘បញ្ចិមានិ, ភិក្ខវេ, ធម្មិកានិ សតិវិនយស្ស ទានានិ. សុទ្ធោ ហោតិ ភិក្ខុ អនាបត្តិកោ, អនុវទន្តិ ច នំ, យាចតិ ច, តស្ស សង្ឃោ សតិវិនយំ ទេតិ ធម្មេន សមគ្គេន – ឥមានិ ខោ, ភិក្ខវេ, បញ្ច ធម្មិកានិ សតិវិនយស្ស ទានានី’’តិ.
៣. អមូឡ្ហវិនយោ
១៩៦. តេន ¶ ខោ បន សមយេន គគ្គោ ភិក្ខុ ឧម្មត្តកោ ហោតិ, ចិត្តវិបរិយាសកតោ. តេន ឧម្មត្តកេន ចិត្តវិបរិយាសកតេន ពហុំ អស្សាមណកំ អជ្ឈាចិណ្ណំ ហោតិ ភាសិតបរិក្កន្តំ. ភិក្ខូ គគ្គំ ភិក្ខុំ ឧម្មត្តកេន ចិត្តវិបរិយាសកតេន អជ្ឈាចិណ្ណេន អាបត្តិយា ចោទេន្តិ – ‘‘សរតាយស្មា ឯវរូបិំ អាបត្តិំ អាបជ្ជិតា’’តិ? សោ ឯវំ វទេតិ – ‘‘អហំ ខោ, អាវុសោ ¶ , ឧម្មត្តកោ អហោសិំ ចិត្តវិបរិយាសកតោ. តេន មេ ឧម្មត្តកេន ចិត្តវិបរិយាសកតេន ពហុំ អស្សាមណកំ អជ្ឈាចិណ្ណំ ភាសិតបរិក្កន្តំ. នាហំ តំ សរាមិ. មូឡ្ហេន មេ ឯតំ កត’’ន្តិ. ឯវម្បិ នំ វុច្ចមានា ចោទេន្តេវ – ‘‘សរតាយស្មា ឯវរូបិំ អាបត្តិំ អាបជ្ជិតា’’តិ? យេ តេ ភិក្ខូ អប្បិច្ឆា..បេ… តេ ឧជ្ឈាយន្តិ ខិយ្យន្តិ វិបាចេន្តិ – ‘‘កថញ្ហិ នាម ភិក្ខូ គគ្គំ ភិក្ខុំ ឧម្មត្តកេន ចិត្តវិបរិយាសកតេន អជ្ឈាចិណ្ណេន អាបត្តិយា ចោទេស្សន្តិ – ‘‘សរតាយស្មា ឯវរូបិំ អាបត្តិំ អាបជ្ជិតា’តិ! សោ ឯវំ វទេតិ ¶ – ‘អហំ ខោ, អាវុសោ, ឧម្មត្តកោ អហោសិំ ចិត្តវិបរិយាសកតោ. តេន មេ ឧម្មត្តកេន ចិត្តវិបរិយាសកតេន ពហុំ អស្សាមណកំ អជ្ឈាចិណ្ណំ ភាសិតបរិក្កន្តំ. នាហំ តំ សរាមិ. មូឡ្ហេន មេ ឯតំ កត’ន្តិ. ឯវម្បិ នំ វុច្ចមានា ចោទេន្តេវ – ‘‘សរតាយស្មា ឯវរូបិំ អាបត្តិំ អាបជ្ជិតា’’តិ? អថ ខោ តេ ភិក្ខូ ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ…បេ… ‘‘សច្ចំ កិរ, ភិក្ខវេ…បេ… សច្ចំ ភគវា’’តិ…បេ… វិគរហិត្វា…បេ… ធម្មិំ កថំ កត្វា ភិក្ខូ អាមន្តេសិ –
‘‘តេន ហិ, ភិក្ខវេ, សង្ឃោ គគ្គស្ស ភិក្ខុនោ អមូឡ្ហស្ស អមូឡ្ហវិនយំ ទេតុ. ឯវញ្ច ¶ បន, ភិក្ខវេ, ទាតព្ពោ – ‘‘តេន, ភិក្ខវេ, គគ្គេន ភិក្ខុនា សង្ឃំ ឧបសង្កមិត្វា, ឯកំសំ ឧត្តរាសង្គំ ករិត្វា, វុឌ្ឍានំ ភិក្ខូនំ បាទេ វន្ទិត្វា, ឧក្កុដិកំ និសីទិត្វា, អញ្ជលិំ បគ្គហេត្វា, ឯវមស្ស វចនីយោ – ‘អហំ, ភន្តេ, ឧម្មត្តកោ អហោសិំ ចិត្តវិបរិយាសកតោ. តេន មេ ឧម្មត្តកេន ចិត្តវិបរិយាសកតេន ពហុំ អស្សាមណកំ អជ្ឈាចិណ្ណំ ភាសិតបរិក្កន្តំ. មំ ភិក្ខូ ឧម្មត្តកេន ចិត្តវិបរិយាសកតេន អជ្ឈាចិណ្ណេន អាបត្តិយា ចោទេន្តិ – ‘សរតាយស្មា ឯវរូបិំ អាបត្តិំ អាបជ្ជិតា’តិ? ត្យាហំ ឯវំ វទាមិ – ‘អហំ ខោ, អាវុសោ, ឧម្មត្តកោ អហោសិំ ចិត្តវិបរិយាសកតោ. តេន មេ ឧម្មត្តកេន ចិត្តវិបរិយាសកតេន ពហុំ អស្សាមណកំ អជ្ឈាចិណ្ណំ ភាសិតបរិក្កន្តំ. នាហំ តំ សរាមិ. មូឡ្ហេន មេ ឯតំ កត’ន្តិ. ឯវម្បិ មំ វុច្ចមានា ចោទេន្តេវ ¶ – ‘សរតាយស្មា ឯវរូបិំ អាបត្តិំ អាបជ្ជិតា’តិ? សោហំ ¶ , ភន្តេ, អមូឡ្ហោ សង្ឃំ អមូឡ្ហវិនយំ យាចាមី’តិ. ទុតិយម្បិ យាចិតព្ពោ. តតិយម្បិ យាចិតព្ពោ – ‘អហំ, ភន្តេ, ឧម្មត្តកោ អហោសិំ ចិត្តវិបរិយាសកតោ. តេន មេ ឧម្មត្តកេន ចិត្តវិបរិយាសកតេន ពហុំ អស្សាមណកំ អជ្ឈាចិណ្ណំ ភាសិតបរិក្កន្តំ. មំ ភិក្ខូ ឧម្មត្តកេន ចិត្តវិបរិយាសកតេន អជ្ឈាចិណ្ណេន អាបត្តិយា ចោទេន្តិ – ‘សរតាយស្មា ឯវរូបិំ អាបត្តិំ អាបជ្ជិតា’តិ? ត្យាហំ ឯវំ វទាមិ – ‘អហំ ខោ, អាវុសោ, ឧម្មត្តកោ អហោសិំ ចិត្តវិបរិយាសកតោ. តេន មេ ឧម្មត្តកេន ចិត្តវិបរិយាសកតេន ពហុំ អស្សាមណកំ អជ្ឈាចិណ្ណំ ភាសិតបរិក្កន្តំ. នាហំ តំ សរាមិ មូឡ្ហេន មេ ឯតំ កត’ន្តិ. ឯវម្បិ មំ វុច្ចមានា ចោទេន្តេវ – ‘សរតាយស្មា ឯវរូបិំ អាបត្តិំ អាបជ្ជិតា’តិ? សោហំ អមូឡ្ហោ [សោហំ ភន្តេ អមូឡ្ហោ (ក.)] តតិយម្បិ, ភន្តេ, សង្ឃំ អមូឡ្ហវិនយំ យាចាមី’តិ. ព្យត្តេន ភិក្ខុនា បដិពលេន សង្ឃោ ញាបេតព្ពោ –
១៩៧. ‘‘សុណាតុ មេ, ភន្តេ, សង្ឃោ. អយំ គគ្គោ ភិក្ខុ ឧម្មត្តកោ អហោសិ ចិត្តវិបរិយាសកតោ. តេន ឧម្មត្តកេន ចិត្តវិបរិយាសកតេន ពហុំ អស្សាមណកំ អជ្ឈាចិណ្ណំ ភាសិតបរិក្កន្តំ. ភិក្ខូ គគ្គំ ភិក្ខុំ ឧម្មត្តកេន ចិត្តវិបរិយាសកតេន អជ្ឈាចិណ្ណេន អាបត្តិយា ចោទេន្តិ – ‘សរតាយស្មា ឯវរូបិំ អាបត្តិំ អាបជ្ជិតា’តិ? សោ ឯវំ វទេតិ – ‘អហំ ខោ, អាវុសោ, ឧម្មត្តកោ អហោសិំ ចិត្តវិបរិយាសកតោ. តេន មេ ឧម្មត្តកេន ចិត្តវិបរិយាសកតេន ពហុំ អស្សាមណកំ អជ្ឈាចិណ្ណំ ¶ ភាសិតបរិក្កន្តំ. នាហំ តំ សរាមិ, មូឡ្ហេន ¶ មេ ឯតំ កត’ន្តិ. ឯវម្បិ នំ វុច្ចមានា ចោទេន្តេវ – ‘សរតាយស្មា ឯវរូបិំ អាបត្តិំ អាបជ្ជិតា’តិ? សោ អមូឡ្ហោ សង្ឃំ អមូឡ្ហវិនយំ យាចតិ. យទិ សង្ឃស្ស បត្តកល្លំ, សង្ឃោ គគ្គស្ស ភិក្ខុនោ អមូឡ្ហស្ស អមូឡ្ហវិនយំ ទទេយ្យ. ឯសា ញត្តិ.
‘‘សុណាតុ ¶ មេ, ភន្តេ, សង្ឃោ. អយំ គគ្គោ ភិក្ខុ ឧម្មត្តកោ អហោសិ ចិត្តវិបរិយាសកតោ. តេន ឧម្មត្តកេន ចិត្តវិបរិយាសកតេន ពហុំ អស្សាមណកំ អជ្ឈាចិណ្ណំ ភាសិតបរិក្កន្តំ. ភិក្ខូ គគ្គំ ភិក្ខុំ ឧម្មត្តកេន ចិត្តវិបរិយាសកតេន អជ្ឈាចិណ្ណេន អាបត្តិយា ចោទេន្តិ – ‘សរតាយស្មា ឯវរូបិំ អាបត្តិំ អាបជ្ជិតា’តិ? សោ ឯវំ វទេតិ – ‘អហំ ខោ, អាវុសោ, ឧម្មត្តកោ អហោសិំ ចិត្តវិបរិយាសកតោ. តេន មេ ឧម្មត្តកេន ចិត្តវិបរិយាសកតេន ពហុំ អស្សាមណកំ អជ្ឈាចិណ្ណំ ¶ ភាសិតបរិក្កន្តំ. នាហំ តំ សរាមិ មូឡ្ហេន មេ ឯតំ កត’ន្តិ. ឯវម្បិ នំ វុច្ចមានា ចោទេន្តេវ – ‘សរតាយស្មា ឯវរូបិំ អាបត្តិំ អាបជ្ជិតា’តិ? សោ អមូឡ្ហោ សង្ឃំ អមូឡ្ហវិនយំ យាចតិ. សង្ឃោ គគ្គស្ស ភិក្ខុនោ អមូឡ្ហស្ស អមូឡ្ហវិនយំ ទេតិ. យស្សាយស្មតោ ខមតិ គគ្គស្ស ភិក្ខុនោ អមូឡ្ហស្ស អមូឡ្ហវិនយស្ស ទានំ, សោ តុណ្ហស្ស; យស្ស នក្ខមតិ, សោ ភាសេយ្យ.
‘‘ទុតិយម្បិ ឯតមត្ថំ វទាមិ…បេ… តតិយម្បិ ឯតមត្ថំ វទាមិ…បេ….
‘‘ទិន្នោ សង្ឃេន គគ្គស្ស ភិក្ខុនោ អមូឡ្ហស្ស អមូឡ្ហវិនយោ. ខមតិ សង្ឃស្ស, តស្មា តុណ្ហី ¶ , ឯវមេតំ ធារយាមី’’តិ.
១៩៨. ‘‘តីណិមានិ, ភិក្ខវេ, អធម្មិកានិ អមូឡ្ហវិនយស្ស ទានានិ, តីណិ ធម្មិកានិ. កម្មានិ តីណិ អធម្មិកានិ អមូឡ្ហវិនយស្ស ទានានិ?
‘‘ឥធ បន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ អាបត្តិំ អាបន្នោ ហោតិ. តមេនំ ចោទេតិ សង្ឃោ វា, សម្ពហុលា វា, ឯកបុគ្គលោ វា – ‘សរតាយស្មា ឯវរូបិំ អាបត្តិំ អាបជ្ជិតា’តិ? សោ សរមានោវ ឯវំ វទេតិ – ‘ន ខោ អហំ, អាវុសោ, សរាមិ ឯវរូបិំ អាបត្តិំ អាបជ្ជិតា’តិ. តស្ស សង្ឃោ អមូឡ្ហវិនយំ ទេតិ. អធម្មិកំ អមូឡ្ហវិនយស្ស ទានំ.
‘‘ឥធ បន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ អាបត្តិំ អាបន្នោ ហោតិ. តមេនំ ចោទេតិ សង្ឃោ វា, សម្ពហុលា វា, ឯកបុគ្គលោ វា – ‘សរតាយស្មា ឯវរូបិំ អាបត្តិំ អាបជ្ជិតា’តិ? សោ សរមានោវ ឯវំ វទេតិ – ‘សរាមិ ខោ អហំ, អាវុសោ, យថាសុបិនន្តេនា’តិ. តស្ស សង្ឃោ អមូឡ្ហវិនយំ ទេតិ. អធម្មិកំ អមូឡ្ហវិនយស្ស ទានំ.
‘‘ឥធ បន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ អាបត្តិំ អាបន្នោ ហោតិ. តមេនំ ចោទេតិ សង្ឃោ វា, សម្ពហុលា ¶ វា, ឯកបុគ្គលោ វា – ‘សរតាយស្មា ឯវរូបិំ អាបត្តិំ អាបជ្ជិតា’តិ? សោ អនុម្មត្តកោ ឧម្មត្តកាលយំ ករោតិ – ‘អហម្បិ ខោ ឯវំ ករោមិ. តុម្ហេបិ ឯវំ ករោថ. មយ្ហម្បិ ឯតំ កប្បតិ. តុម្ហាកម្បេតំ កប្បតី’តិ. តស្ស សង្ឃោ អមូឡ្ហវិនយំ ទេតិ. អធម្មិកំ អមូឡ្ហវិនយស្ស ទានំ. ឥមានិ តីណិ អធម្មិកានិ អមូឡ្ហវិនយស្ស ទានានិ.
១៩៩. ‘‘កតមានិ ¶ ¶ តីណិ ធម្មិកានិ អមូឡ្ហវិនយស្ស ទានានិ?
‘‘ឥធ បន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ ឧម្មត្តកោ ហោតិ ចិត្តវិបរិយាសកតោ. តេន ឧម្មត្តកេន ចិត្តវិបរិយាសកតេន ពហុំ អស្សាមណកំ អជ្ឈាចិណ្ណំ ហោតិ ភាសិតបរិក្កន្តំ. តមេនំ ចោទេតិ សង្ឃោ វា, សម្ពហុលា វា, ឯកបុគ្គលោ វា – ‘សរតាយស្មា ឯវរូបិំ អាបត្តិំ អាបជ្ជិតា’តិ? សោ អស្សរមានោវ ឯវំ វទេតិ – ‘ន ខោ អហំ, អាវុសោ, សរាមិ ឯវរូបិំ អាបត្តិំ អាបជ្ជិតា’តិ. តស្ស សង្ឃោ អមូឡ្ហវិនយំ ទេតិ. ធម្មិកំ អមូឡ្ហវិនយស្ស ទានំ.
‘‘ឥធ បន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ ឧម្មត្តកោ ហោតិ ចិត្តវិបរិយាសកតោ. តេន ឧម្មត្តកេន ចិត្តវិបរិយាសកតេន ពហុំ អស្សាមណកំ អជ្ឈាចិណ្ណំ ហោតិ ភាសិតបរិក្កន្តំ. តមេនំ ចោទេតិ សង្ឃោ វា, សម្ពហុលា វា, ឯកបុគ្គលោ វា – ‘សរតាយស្មា ឯវរូបិំ អាបត្តិំ អាបជ្ជិតា’តិ ¶ ? សោ អស្សរមានោវ ឯវំ វទេតិ – ‘សរាមិ ខោ អហំ, អាវុសោ, យថា សុបិនន្តេនា’តិ. តស្ស សង្ឃោ អមូឡ្ហវិនយំ ទេតិ. ធម្មិកំ អមូឡ្ហវិនយស្ស ទានំ.
‘‘ឥធ បន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ ឧម្មត្តកោ ហោតិ ចិត្តវិបរិយាសកតោ. តេន ឧម្មត្តកេន ចិត្តវិបរិយាសកតេន ពហុំ អស្សាមណកំ អជ្ឈាចិណ្ណំ ហោតិ ភាសិតបរិក្កន្តំ. តមេនំ ចោទេតិ សង្ឃោ វា, សម្ពហុលា វា, ឯកបុគ្គលោ វា – ‘សរតាយស្មា ឯវរូបិំ អាបត្តិំ អាបជ្ជិតា’តិ? សោ ឧម្មត្តកោ ឧម្មត្តកាលយំ ករោតិ – ‘អហម្បិ ឯវំ ¶ ករោមិ. តុម្ហេបិ ឯវំ ករោថ. មយ្ហម្បិ ឯតំ កប្បតិ. តុម្ហាកម្បេតំ កប្បតី’តិ. តស្ស សង្ឃោ អមូឡ្ហវិនយំ ទេតិ. ធម្មិកំ អមូឡ្ហវិនយស្ស ទានំ. ‘‘ឥមានិ តីណិ ធម្មិកានិ អមូឡ្ហវិនយស្ស ទានានី’’តិ.
៤. បដិញ្ញាតករណំ
២០០. តេន ខោ បន សមយេន ឆព្ពគ្គិយា ភិក្ខូ អប្បដិញ្ញាយ ភិក្ខូនំ កម្មានិ ករោន្តិ ¶ – តជ្ជនីយម្បិ, និយស្សម្បិ, បព្ពាជនីយម្បិ, បដិសារណីយម្បិ, ឧក្ខេបនីយម្បិ. យេ តេ ភិក្ខូ អប្បិច្ឆា…បេ… តេ ឧជ្ឈាយន្តិ ខិយ្យន្តិ វិបាចេន្តិ – ‘‘កថញ្ហិ នាម ឆព្ពគ្គិយា ភិក្ខូ អប្បដិញ្ញាយ ភិក្ខូនំ កម្មានិ ករិស្សន្តិ – តជ្ជនីយម្បិ, និយស្សម្បិ, បព្ពាជនីយម្បិ, បដិសារណីយម្បិ, ឧក្ខេបនីយម្បី’’តិ! អថ ខោ ¶ តេ ភិក្ខូ ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ…បេ… ‘‘សច្ចំ កិរ, ភិក្ខវេ…បេ… ‘‘សច្ចំ ភគវា’’តិ…បេ… វិគរហិត្វា…បេ… ធម្មិំ កថំ កត្វា ភិក្ខូ អាមន្តេសិ – ‘‘ន, ភិក្ខវេ, អប្បដិញ្ញាយ ភិក្ខូនំ កម្មំ កាតព្ពំ – តជ្ជនីយំ វា, និយស្សំ វា, បព្ពាជនីយំ វា, បដិសារណីយំ វា, ឧក្ខេបនីយំ វា. យោ ករេយ្យ, អាបត្តិ ទុក្កដស្ស.
២០១. ‘‘ឯវំ ខោ, ភិក្ខវេ, អធម្មិកំ ហោតិ បដិញ្ញាតករណំ, ឯវំ ធម្មិកំ. កថញ្ច, ភិក្ខវេ, អធម្មិកំ ហោតិ បដិញ្ញាតករណំ?
‘‘ភិក្ខុ បារាជិកំ អជ្ឈាបន្នោ ហោតិ. តមេនំ ចោទេតិ សង្ឃោ វា, សម្ពហុលា វា, ឯកបុគ្គលោ វា – ‘បារាជិកំ អាយស្មា អជ្ឈាបន្នោ’តិ? សោ ឯវំ វទេតិ – ‘ន ខោ អហំ, អាវុសោ, បារាជិកំ អជ្ឈាបន្នោ ¶ , សង្ឃាទិសេសំ អជ្ឈាបន្នោ’តិ. តំ សង្ឃោ សង្ឃាទិសេសេន ការេតិ. អធម្មិកំ បដិញ្ញាតករណំ.
‘‘ភិក្ខុ បារាជិកំ អជ្ឈាបន្នោ ហោតិ. តមេនំ ចោទេតិ សង្ឃោ វា, សម្ពហុលា វា, ឯកបុគ្គលោ វា – ‘បារាជិកំ អាយស្មា អជ្ឈាបន្នោ’តិ? សោ ឯវំ វទេតិ – ‘ន ខោ អហំ, អាវុសោ, បារាជិកំ អជ្ឈាបន្នោ, ថុល្លច្ចយំ…បេ… បាចិត្តិយំ…បេ… បាដិទេសនីយំ…បេ… ទុក្កដំ…បេ… ¶ ទុព្ភាសិតំ អជ្ឈាបន្នោ’តិ. តំ សង្ឃោ ទុព្ភាសិតេន ការេតិ. អធម្មិកំ បដិញ្ញាតករណំ.
‘‘ភិក្ខុ សង្ឃាទិសេសំ…បេ… ថុល្លច្ចយំ…បេ… បាចិត្តិយំ…បេ… បាដិទេសនីយំ…បេ… ទុក្កដំ…បេ… ទុព្ភាសិតំ អជ្ឈាបន្នោ ហោតិ. តមេនំ ចោទេតិ សង្ឃោ វា, សម្ពហុលា វា, ឯកបុគ្គលោ វា – ‘ទុព្ភាសិតំ អាយស្មា អជ្ឈាបន្នោ’តិ ¶ ? សោ ឯវំ វទេតិ – ‘ន ខោ អហំ, អាវុសោ, ទុព្ភាសិតំ អជ្ឈាបន្នោ, បារាជិកំ អជ្ឈាបន្នោ’តិ. តំ សង្ឃោ បារាជិកេន ការេតិ. អធម្មិកំ បដិញ្ញាតករណំ.
‘‘ភិក្ខុ ទុព្ភាសិតំ អជ្ឈាបន្នោ ហោតិ. តមេនំ ចោទេតិ សង្ឃោ វា, សម្ពហុលា វា, ឯកបុគ្គលោ ¶ វា – ‘ទុព្ភាសិតំ អាយស្មា អជ្ឈាបន្នោ’តិ? សោ ឯវំ វទេតិ – ‘ន ខោ អហំ, អាវុសោ, ទុព្ភាសិតំ អជ្ឈាបន្នោ, សង្ឃាទិសេសំ…បេ… ថុល្លច្ចយំ…បេ… បាចិត្តិយំ…បេ… បាដិទេសនីយំ…បេ… ទុក្កដំ អជ្ឈាបន្នោ’តិ. តំ សង្ឃោ ទុក្កដេន ការេតិ. អធម្មិកំ បដិញ្ញាតករណំ. ‘‘ឯវំ ខោ, ភិក្ខវេ, អធម្មិកំ ហោតិ បដិញ្ញាតករណំ.
‘‘កថញ្ច ¶ , ភិក្ខវេ, ធម្មិកំ ហោតិ បដិញ្ញាតករណំ? ភិក្ខុ បារាជិកំ អជ្ឈាបន្នោ ហោតិ. តមេនំ ចោទេតិ សង្ឃោ វា, សម្ពហុលា វា, ឯកបុគ្គលោ វា – ‘បារាជិកំ អាយស្មា អជ្ឈាបន្នោ’តិ? សោ ¶ ឯវំ វទេតិ – ‘អាម, អាវុសោ, បារាជិកំ អជ្ឈាបន្នោ’តិ. តំ សង្ឃោ បារាជិកេន ការេតិ. ធម្មិកំ បដិញ្ញាតករណំ.
‘‘ភិក្ខុ សង្ឃាទិសេសំ…បេ… ថុល្លច្ចយំ…បេ… បាចិត្តិយំ…បេ… បាដិទេសនីយំ…បេ… ទុក្កដំ…បេ… ទុព្ភាសិតំ អជ្ឈាបន្នោ ហោតិ. តមេនំ ចោទេតិ សង្ឃោ វា, សម្ពហុលា វា, ឯកបុគ្គលោ វា – ‘ទុព្ភាសិតំ អាយស្មា អជ្ឈាបន្នោ’តិ? សោ ឯវំ វទេតិ – ‘អាម, អាវុសោ, ទុព្ភាសិតំ អជ្ឈាបន្នោ’តិ. តំ សង្ឃោ ទុព្ភាសិតេន ការេតិ. ធម្មិកំ បដិញ្ញាតករណំ. ឯវំ ខោ, ភិក្ខវេ, ធម្មិកំ ហោតិ បដិញ្ញាតករណ’’ន្តិ.
៥. យេភុយ្យសិកា
២០២. តេន ខោ បន សមយេន ភិក្ខូ សង្ឃមជ្ឈេ ភណ្ឌនជាតា កលហជាតា វិវាទាបន្នា អញ្ញមញ្ញំ មុខសត្តីហិ វិតុទន្តា វិហរន្តិ, ន សក្កោន្តិ តំ អធិករណំ វូបសមេតុំ. ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ. ‘‘អនុជានាមិ, ភិក្ខវេ, ឯវរូបំ អធិករណំ យេភុយ្យសិកាយ វូបសមេតុំ. បញ្ចហង្គេហិ សមន្នាគតោ ភិក្ខុ សលាកគ្គាហាបកោ សម្មន្និតព្ពោ – យោ ន ឆន្ទាគតិំ គច្ឆេយ្យ, ន ទោសាគតិំ គច្ឆេយ្យ, ន មោហាគតិំ គច្ឆេយ្យ, ន ភយាគតិំ គច្ឆេយ្យ, គហិតាគហិតុញ្ច ជានេយ្យ. ឯវញ្ច បន, ភិក្ខវេ, សម្មន្និតព្ពោ. បឋមំ ភិក្ខុ យាចិតព្ពោ, យាចិត្វា ព្យត្តេន ភិក្ខុនា បដិពលេន សង្ឃោ ញាបេតព្ពោ –
២០៣. ‘‘សុណាតុ មេ, ភន្តេ, សង្ឃោ. យទិ សង្ឃស្ស បត្តកល្លំ, សង្ឃោ ឥត្ថន្នាមំ ភិក្ខុំ សលាកគ្គាហាបកំ សម្មន្នេយ្យ. ឯសា ¶ ញត្តិ.
‘‘សុណាតុ មេ, ភន្តេ, សង្ឃោ. សង្ឃោ ឥត្ថន្នាមំ ភិក្ខុំ សលាកគ្គាហាបកំ សម្មន្នតិ. យស្សាយស្មតោ ¶ ខមតិ ឥត្ថន្នាមស្ស ភិក្ខុនោ សលាកគ្គាហាបកស្ស សម្មុតិ, សោ តុណ្ហស្ស; យស្ស នក្ខមតិ, សោ ភាសេយ្យ.
‘‘សម្មតោ សង្ឃេន ឥត្ថន្នាមោ ភិក្ខុ សលាកគ្គាហាបកោ. ខមតិ សង្ឃស្ស, តស្មា តុណ្ហី, ឯវមេតំ ធារយាមី’’តិ.
២០៤. ‘‘ទសយិមេ ¶ ¶ , ភិក្ខវេ, អធម្មិកា សលាកគ្គាហា, ទស ធម្មិកា [ទស ធម្មិកា សលាកគ្គាហា (ក.)]. កតមេ ទស អធម្មិកា សលាកគ្គាហា? ឱរមត្តកញ្ច អធិករណំ ហោតិ, ន ច គតិគតំ ហោតិ, ន ច សរិតសារិតំ ហោតិ, ជានាតិ អធម្មវាទី ពហុតរាតិ, អប្បេវ នាម អធម្មវាទី ពហុតរា អស្សូតិ, ជានាតិ សង្ឃោ ភិជ្ជិស្សតីតិ, អប្បេវ នាម សង្ឃោ ភិជ្ជេយ្យាតិ, អធម្មេន គណ្ហន្តិ, វគ្គា គណ្ហន្តិ, ន ច យថាទិដ្ឋិយា គណ្ហន្តិ – ឥមេ ទស អធម្មិកា សលាកគ្គាហា.
‘‘កតមេ ទស ធម្មិកា សលាកគ្គាហា? ន ច ឱរមត្តកំ អធិករណំ ហោតិ, គតិគតញ្ច ហោតិ, សរិតសារិតញ្ច ហោតិ, ជានាតិ ធម្មវាទី ពហុតរាតិ, អប្បេវ នាម ធម្មវាទី ពហុតរា អស្សូតិ, ជានាតិ សង្ឃោ ន ភិជ្ជិស្សតីតិ, អប្បេវ នាម សង្ឃោ ន ភិជ្ជេយ្យាតិ, ធម្មេន គណ្ហន្តិ, សមគ្គា គណ្ហន្តិ, យថាទិដ្ឋិយា ច គណ្ហន្តិ – ឥមេ ទស ធម្មិកា សលាកគ្គាហា’’តិ.
៦. តស្សបាបិយសិកា
២០៥. តេន ខោ បន សមយេន ឧបវាឡោ ភិក្ខុ សង្ឃមជ្ឈេ អាបត្តិយា ¶ អនុយុញ្ជិយមានោ អវជានិត្វា បដិជានាតិ, បដិជានិត្វា អវជានាតិ, អញ្ញេនញ្ញំ បដិចរតិ, សម្បជានមុសា ភាសតិ. យេ តេ ភិក្ខូ អប្បិច្ឆា…បេ… តេ ឧជ្ឈាយន្តិ ខិយ្យន្តិ វិបាចេន្តិ – ‘‘កថញ្ហិ នាម ឧបវាឡោ ភិក្ខុ សង្ឃមជ្ឈេ អាបត្តិយា អនុយុញ្ជិយមានោ អវជានិត្វា បដិជានិស្សតិ, បដិជានិត្វា អវជានិស្សតិ, អញ្ញេនញ្ញំ បដិចរិស្សតិ, សម្បជានមុសា ភាសិស្សតី’’តិ! អថ ខោ តេ ភិក្ខូ ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ…បេ… ‘‘សច្ចំ កិរ, ភិក្ខវេ…បេ… ‘‘សច្ចំ ភគវា’’តិ…បេ… វិគរហិត្វា…បេ… ធម្មិំ កថំ កត្វា ភិក្ខូ អាមន្តេសិ – តេន ហិ, ភិក្ខវេ, សង្ឃោ ឧបវាឡស្ស ភិក្ខុនោ តស្សបាបិយសិកាកម្មំ ករោតុ. ឯវញ្ច បន, ភិក្ខវេ, កាតព្ពំ. បឋមំ ¶ ឧបវាឡោ ភិក្ខុ ចោទេតព្ពោ, ចោទេត្វា សារេតព្ពោ, សារេត្វា អាបត្តិំ អារោបេតព្ពោ, អាបត្តិំ អារោបេត្វា ព្យត្តេន ភិក្ខុនា បដិពលេន សង្ឃោ ញាបេតព្ពោ –
២០៦. ‘‘សុណាតុ មេ, ភន្តេ, សង្ឃោ. អយំ ឧបវាឡោ ភិក្ខុ សង្ឃមជ្ឈេ អាបត្តិយា អនុយុញ្ជិយមានោ អវជានិត្វា បដិជានាតិ, បដិជានិត្វា អវជានាតិ, អញ្ញេនញ្ញំ បដិចរតិ, សម្បជានមុសា ‘ភាសតិ. យទិ ¶ សង្ឃស្ស បត្តកល្លំ, សង្ឃោ ឧបវាឡស្ស ភិក្ខុនោ តស្សបាបិយសិកាកម្មំ ករេយ្យ. ឯសា ញត្តិ.
‘‘សុណាតុ មេ, ភន្តេ, សង្ឃោ. អយំ ឧបវាឡោ ភិក្ខុ សង្ឃមជ្ឈេ អាបត្តិយា អនុយុញ្ជិយមានោ អវជានិត្វា បដិជានាតិ, បដិជានិត្វា ¶ អវជានាតិ, អញ្ញេនញ្ញំ បដិចរតិ, សម្បជានមុសា ភាសតិ. សង្ឃោ ឧបវាឡស្ស ភិក្ខុនោ តស្សបាបិយសិកាកម្មំ ករោតិ. យស្សាយស្មតោ ខមតិ ឧបវាឡស្ស ភិក្ខុនោ តស្សបាបិយសិកាកម្មស្ស ករណំ, សោ តុណ្ហស្ស; យស្ស នក្ខមតិ, សោ ភាសេយ្យ.
‘‘ទុតិយម្បិ ឯតមត្ថំ វទាមិ…បេ… តតិយម្បិ ឯតមត្ថំ វទាមិ…បេ….
‘‘កតំ សង្ឃេន ឧបវាឡស្ស ភិក្ខុនោ តស្សបាបិយសិកាកម្មំ. ខមតិ សង្ឃស្ស, តស្មា តុណ្ហី, ឯវមេតំ ធារយាមី’’តិ.
២០៧. ‘‘បញ្ចិមានិ ¶ , ភិក្ខវេ, ធម្មិកានិ តស្សបាបិយសិកាកម្មស្ស ករណានិ. អសុចិ ច ហោតិ, អលជ្ជី ច, សានុវាទោ ច, តស្ស សង្ឃោ តស្សបាបិយសិកាកម្មំ ករោតិ ធម្មេន, សមគ្គេន – ឥមានិ ខោ, ភិក្ខវេ, បញ្ច ធម្មិកានិ តស្សបាបិយសិកាកម្មស្ស ករណានិ.
អធម្មកម្មទ្វាទសកំ
២០៨. ‘‘តីហិ, ភិក្ខវេ, អង្គេហិ សមន្នាគតំ តស្សបាបិយសិកាកម្មំ អធម្មកម្មញ្ច ហោតិ, អវិនយកម្មញ្ច, ទុវូបសន្តញ្ច. អសម្មុខា កតំ ហោតិ, អប្បដិបុច្ឆាកតំ ហោតិ, អប្បដិញ្ញាយ កតំ ហោតិ…បេ… អធម្មេន កតំ ហោតិ, វគ្គេន កតំ ហោតិ – ឥមេហិ ខោ, ភិក្ខវេ, តីហង្គេហិ សមន្នាគតំ តស្សបាបិយសិកាកម្មំ អធម្មកម្មញ្ច ហោតិ, អវិនយកម្មញ្ច, ទុវូបសន្តញ្ច.
ធម្មកម្មទ្វាទសកំ
២០៩. ‘‘តីហិ ¶ , ភិក្ខវេ, អង្គេហិ សមន្នាគតំ តស្សបាបិយសិកាកម្មំ ធម្មកម្មញ្ច ហោតិ, វិនយកម្មញ្ច, សុវូបសន្តញ្ច. សម្មុខា កតំ ហោតិ, បដិបុច្ឆាកតំ ហោតិ, បដិញ្ញាយ កតំ ហោតិ…បេ… ¶ ធម្មេន កតំ ហោតិ, សមគ្គេន កតំ ហោតិ – ឥមេហិ ខោ, ភិក្ខវេ, តីហង្គេហិ សមន្នាគតំ តស្សបាបិយសិកាកម្មំ ធម្មកម្មញ្ច ហោតិ, វិនយកម្មញ្ច, សុវូបសន្តញ្ច.
អាកង្ខមានឆក្កំ
២១០. ‘‘តីហិ ¶ , ភិក្ខវេ, អង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ អាកង្ខមានោ សង្ឃោ តស្សបាបិយសិកាកម្មំ ករេយ្យ. ភណ្ឌនការកោ ហោតិ កលហការកោ វិវាទការកោ ភស្សការកោ សង្ឃេ អធិករណការកោ; ពាលោ ហោតិ អព្យត្តោ អាបត្តិពហុលោ អនបទានោ; គិហិសំសដ្ឋោ វិហរតិ អននុលោមិកេហិ គិហិសំសគ្គេហិ – ឥមេហិ ខោ, ភិក្ខវេ, តីហង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ អាកង្ខមានោ សង្ឃោ តស្សបាបិយសិកាកម្មំ ករេយ្យ.
‘‘អបរេហិបិ, ភិក្ខវេ, តីហង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ អាកង្ខមានោ ¶ សង្ឃោ តស្សបាបិយសិកាកម្មំ ករេយ្យ. អធិសីលេ សីលវិបន្នោ ហោតិ, អជ្ឈាចារេ អាចារវិបន្នោ ហោតិ, អតិទិដ្ឋិយា ទិដ្ឋិវិបន្នោ ហោតិ – ឥមេហិ ខោ, ភិក្ខវេ…បេ….
‘‘អបរេហិបិ, ភិក្ខវេ…បេ… ពុទ្ធស្ស អវណ្ណំ ភាសតិ, ធម្មស្ស អវណ្ណំ ភាសតិ, សង្ឃស្ស អវណ្ណំ ភាសតិ – ឥមេហិ ខោ, ភិក្ខវេ, តីហង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ អាកង្ខមានោ សង្ឃោ តស្សបាបិយសិកាកម្មំ ករេយ្យ.
‘‘តិណ្ណំ, ភិក្ខវេ, ភិក្ខូនំ អាកង្ខមានោ សង្ឃោ តស្សបាបិយសិកាកម្មំ ករេយ្យ. ឯកោ ភណ្ឌនការកោ ហោតិ…បេ… សង្ឃេ អធិករណការកោ; ឯកោ ពាលោ ហោតិ អព្យត្តោ អាបត្តិពហុលោ អនបទានោ; ឯកោ គិហិសំសដ្ឋោ វិហរតិ អននុលោមិកេហិ គិហិសំសគ្គេហិ – ឥមេសំ ខោ, ភិក្ខវេ, តិណ្ណំ ភិក្ខូនំ អាកង្ខមានោ សង្ឃោ តស្សបាបិយសិកាកម្មំ ករេយ្យ.
‘‘អបរេសម្បិ, ភិក្ខវេ, តិណ្ណំ ភិក្ខូនំ អាកង្ខមានោ សង្ឃោ តស្សបាបិយសិកាកម្មំ ករេយ្យ. ឯកោ អធិសីលេ សីលវិបន្នោ ហោតិ, ឯកោ អជ្ឈាចារេ អាចារវិបន្នោ ហោតិ, ឯកោ អតិទិដ្ឋិយា ទិដ្ឋិវិបន្នោ ហោតិ – ឥមេសំ ខោ, ភិក្ខវេ…បេ….
‘‘អបរេសម្បិ ¶ , ភិក្ខវេ…បេ… ឯកោ ពុទ្ធស្ស អវណ្ណំ ភាសតិ, ឯកោ ធម្មស្ស អវណ្ណំ ភាសតិ, ឯកោ សង្ឃស្ស អវណ្ណំ ភាសតិ – ឥមេសំ ខោ, ភិក្ខវេ, តិណ្ណំ ភិក្ខូនំ អាកង្ខមានោ សង្ឃោ តស្សបាបិយសិកាកម្មំ ¶ ករេយ្យ.
អដ្ឋារសវត្តំ
២១១. ‘‘តស្សបាបិយសិកាកម្មកតេន ¶ , ភិក្ខវេ, ភិក្ខុនា សម្មា វត្តិតព្ពំ. តត្រាយំ សម្មាវត្តនា –
ន ឧបសម្បាទេតព្ពំ, ន និស្សយោ ទាតព្ពោ, ន សាមណេរោ ឧបដ្ឋាបេតព្ពោ, ន ភិក្ខុនោវាទកសម្មុតិ សាទិតព្ពា, សម្មតេនបិ ភិក្ខុនិយោ ន ឱវទិតព្ពា…បេ… ន ភិក្ខូហិ សម្បយោជេតព្ព’’ន្តិ. អថ ខោ សង្ឃោ ឧបវាឡស្ស ភិក្ខុនោ តស្សបាបិយសិកាកម្មំ អកាសិ.
៧. តិណវត្ថារកំ
២១២. តេន ខោ បន សមយេន ភិក្ខូនំ ភណ្ឌនជាតានំ កលហជាតានំ វិវាទាបន្នានំ វិហរតំ ពហុំ អស្សាមណកំ អជ្ឈាចិណ្ណំ ហោតិ ភាសិតបរិក្កន្តំ. អថ ខោ តេសំ ភិក្ខូនំ ឯតទហោសិ – ‘‘អម្ហាកំ ខោ ភណ្ឌនជាតានំ កលហជាតានំ វិវាទាបន្នានំ វិហរតំ ពហុំ អស្សាមណកំ អជ្ឈាចិណ្ណំ ភាសិតបរិក្កន្តំ. សចេ មយំ ឥមាហិ អាបត្តីហិ អញ្ញមញ្ញំ ការេស្សាម, សិយាបិ តំ អធិករណំ កក្ខឡត្តាយ វាឡត្តាយ [កក្ខឡតាយ វាឡតាយ (ស្យា. កំ.)] ភេទាយ សំវត្តេយ្យ. កថំ នុ ខោ ¶ អម្ហេហិ បដិបជ្ជិតព្ព’’ន្តិ? ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ.
‘‘ឥធ បន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខូនំ ភណ្ឌនជាតានំ កលហជាតានំ វិវាទាបន្នានំ វិហរតំ ពហុំ អស្សាមណកំ អជ្ឈាចិណ្ណំ ហោតិ ភាសិតបរិក្កន្តំ ¶ . តត្រ ចេ ភិក្ខូនំ [តត្រ ចេ ភិក្ខវេ ភិក្ខូនំ (ស្យា.)] ឯវំ ហោតិ – ‘អម្ហាកំ ខោ ភណ្ឌនជាតានំ កលហជាតានំ វិវាទាបន្នានំ វិហរតំ ពហុំ អស្សាមណកំ អជ្ឈាចិណ្ណំ ភាសិតបរិក្កន្តំ; សចេ មយំ ឥមាហិ អាបត្តីហិ អញ្ញមញ្ញំ ការេស្សាម, សិយាបិ តំ អធិករណំ កក្ខឡត្តាយ វាឡត្តាយ ភេទាយ សំវត្តេយ្យា’តិ, អនុជានាមិ, ភិក្ខវេ, ឯវរូបំ អធិករណំ តិណវត្ថារកេន វូបសមេតុំ. ឯវញ្ច បន, ភិក្ខវេ, វូបសមេតព្ពំ. សព្ពេហេវ ឯកជ្ឈំ សន្និបតិតព្ពំ, សន្និបតិត្វា ព្យត្តេន ភិក្ខុនា បដិពលេន សង្ឃោ ញាបេតព្ពោ –
‘‘សុណាតុ ¶ មេ, ភន្តេ, សង្ឃោ. អម្ហាកំ ភណ្ឌនជាតានំ កលហជាតានំ វិវាទាបន្នានំ វិហរតំ ពហុំ អស្សាមណកំ អជ្ឈាចិណ្ណំ ភាសិតបរិក្កន្តំ. សចេ មយំ ឥមាហិ អាបត្តីហិ អញ្ញមញ្ញំ ការេស្សាម, សិយាបិ តំ ¶ អធិករណំ កក្ខឡត្តាយ វាឡត្តាយ ភេទាយ សំវត្តេយ្យ. យទិ សង្ឃស្ស បត្តកល្លំ, សង្ឃោ ឥមំ អធិករណំ តិណវត្ថារកេន វូបសមេយ្យ, ឋបេត្វា ថុល្លវជ្ជំ, ឋបេត្វា គិហិប្បដិសំយុត្ត’’ន្តិ. ‘‘ឯកតោបក្ខិកានំ ភិក្ខូនំ ព្យត្តេន ភិក្ខុនា បដិពលេន សកោ បក្ខោ ញាបេតព្ពោ –
‘‘សុណន្តុ មេ អាយស្មន្តា. អម្ហាកំ ភណ្ឌនជាតានំ កលហជាតានំ វិវាទាបន្នានំ វិហរតំ ពហុំ អស្សាមណកំ អជ្ឈាចិណ្ណំ ភាសិតបរិក្កន្តំ. សចេ មយំ ឥមាហិ អាបត្តីហិ អញ្ញមញ្ញំ ការេស្សាម, សិយាបិ តំ អធិករណំ កក្ខឡត្តាយ ¶ វាឡត្តាយ ភេទាយ សំវត្តេយ្យ. យទាយស្មន្តានំ បត្តកល្លំ, អហំ យា ចេវ អាយស្មន្តានំ អាបត្តិ, យា ច អត្តនោ អាបត្តិ, អាយស្មន្តានញ្ចេវ អត្ថាយ, អត្តនោ ច អត្ថាយ, សង្ឃមជ្ឈេ តិណវត្ថារកេន ទេសេយ្យំ, ឋបេត្វា ថុល្លវជ្ជំ, ឋបេត្វា គិហិប្បដិសំយុត្ត’’ន្តិ.
‘‘អថាបរេសំ ឯកតោបក្ខិកានំ ភិក្ខូនំ ព្យត្តេន ភិក្ខុនា បដិពលេន សកោ បក្ខោ ញាបេតព្ពោ –
‘‘សុណន្តុ មេ អាយស្មន្តា. អម្ហាកំ ភណ្ឌនជាតានំ កលហជាតានំ វិវាទាបន្នានំ វិហរតំ ពហុំ អស្សាមណកំ អជ្ឈាចិណ្ណំ ភាសិតបរិក្កន្តំ. សចេ មយំ ឥមាហិ អាបត្តីហិ អញ្ញមញ្ញំ ការេស្សាម, សិយាបិ តំ អធិករណំ កក្ខឡត្តាយ វាឡត្តាយ ភេទាយ សំវត្តេយ្យ. យទាយស្មន្តានំ បត្តកល្លំ, អហំ យា ចេវ អាយស្មន្តានំ អាបត្តិ, យា ច អត្តនោ អាបត្តិ, អាយស្មន្តានញ្ចេវ អត្ថាយ, អត្តនោ ច អត្ថាយ, សង្ឃមជ្ឈេ តិណវត្ថារកេន ទេសេយ្យំ, ឋបេត្វា ថុល្លវជ្ជំ, ឋបេត្វា គិហិប្បដិសំយុត្ត’’ន្តិ.
២១៣. ‘‘អថាបរេសំ ឯកតោបក្ខិកានំ ភិក្ខូនំ ព្យត្តេន ភិក្ខុនា បដិពលេន សង្ឃោ ញាបេតព្ពោ –
‘‘សុណាតុ មេ, ភន្តេ, សង្ឃោ. អម្ហាកំ ភណ្ឌនជាតានំ កលហជាតានំ វិវាទាបន្នានំ វិហរតំ ពហុំ អស្សាមណកំ អជ្ឈាចិណ្ណំ ភាសិតបរិក្កន្តំ. សចេ មយំ ឥមាហិ អាបត្តីហិ អញ្ញមញ្ញំ ការេស្សាម, សិយាបិ តំ អធិករណំ កក្ខឡត្តាយ វាឡត្តាយ ភេទាយ សំវត្តេយ្យ. យទិ ¶ សង្ឃស្ស បត្តកល្លំ, អហំ យា ចេវ ¶ ឥមេសំ អាយស្មន្តានំ អាបត្តិ, យា ច អត្តនោ អាបត្តិ, ឥមេសញ្ចេវ អាយស្មន្តានំ អត្ថាយ, អត្តនោ ច ¶ អត្ថាយ, សង្ឃមជ្ឈេ តិណវត្ថារកេន ទេសេយ្យំ, ឋបេត្វា ថុល្លវជ្ជំ, ឋបេត្វា គិហិប្បដិសំយុត្តំ. ឯសា ញត្តិ.
‘‘សុណាតុ មេ, ភន្តេ, សង្ឃោ. អម្ហាកំ ភណ្ឌនជាតានំ កលហជាតានំ វិវាទាបន្នានំ វិហរតំ ពហុំ អស្សាមណកំ អជ្ឈាចិណ្ណំ ភាសិតបរិក្កន្តំ. សចេ មយំ ឥមាហិ អាបត្តីហិ អញ្ញមញ្ញំ ការេស្សាម, សិយាបិ តំ អធិករណំ កក្ខឡត្តាយ វាឡត្តាយ ភេទាយ សំវត្តេយ្យ. អហំ យា ចេវ ឥមេសំ អាយស្មន្តានំ អាបត្តិ, យា ច អត្តនោ អាបត្តិ, ឥមេសញ្ចេវ អាយស្មន្តានំ អត្ថាយ, អត្តនោ ច អត្ថាយ, សង្ឃមជ្ឈេ តិណវត្ថារកេន ទេសេមិ, ឋបេត្វា ថុល្លវជ្ជំ, ឋបេត្វា គិហិប្បដិសំយុត្តំ. យស្សាយស្មតោ ខមតិ អម្ហាកំ ឥមាសំ អាបត្តីនំ សង្ឃមជ្ឈេ តិណវត្ថារកេន ទេសនា, ឋបេត្វា ថុល្លវជ្ជំ, ឋបេត្វា គិហិប្បដិសំយុត្តំ, សោ តុណ្ហស្ស; យស្ស នក្ខមតិ, សោ ភាសេយ្យ.
‘‘ទេសិតា អម្ហាកំ ឥមា អាបត្តិយោ សង្ឃមជ្ឈេ តិណវត្ថារកេន, ឋបេត្វា ថុល្លវជ្ជំ, ឋបេត្វា ¶ គិហិប្បដិសំយុត្តំ. ខមតិ សង្ឃស្ស, តស្មា តុណ្ហី, ឯវមេតំ ធារយាមី’’តិ.
២១៤. ‘‘អថាបរេសំ ឯកតោបក្ខិកានំ ភិក្ខូនំ ព្យត្តេន ភិក្ខុនា បដិពលេន សង្ឃោ ញាបេតព្ពោ –
‘‘សុណាតុ មេ, ភន្តេ, សង្ឃោ. អម្ហាកំ ភណ្ឌនជាតានំ កលហជាតានំ វិវាទាបន្នានំ វិហរតំ ពហុំ អស្សាមណកំ អជ្ឈាចិណ្ណំ ភាសិតបរិក្កន្តំ. សចេ មយំ ឥមាហិ អាបត្តីហិ អញ្ញមញ្ញំ ¶ ការេស្សាម, សិយាបិ តំ អធិករណំ កក្ខឡត្តាយ វាឡត្តាយ ភេទាយ សំវត្តេយ្យ. យទិ សង្ឃស្ស បត្តកល្លំ, អហំ យា ចេវ ឥមេសំ អាយស្មន្តានំ អាបត្តិ, យា ច អត្តនោ អាបត្តិ, ឥមេសញ្ចេវ អាយស្មន្តានំ អត្ថាយ, អត្តនោ ច អត្ថាយ, សង្ឃមជ្ឈេ តិណវត្ថារកេន ទេសេយ្យំ, ឋបេត្វា ថុល្លវជ្ជំ, ឋបេត្វា គិហិប្បដិសំយុត្តំ. ឯសា ញត្តិ.
‘‘សុណាតុ មេ, ភន្តេ, សង្ឃោ. អម្ហាកំ ភណ្ឌនជាតានំ កលហជាតានំ វិវាទាបន្នានំ វិហរតំ ពហុំ អស្សាមណកំ អជ្ឈាចិណ្ណំ ភាសិតបរិក្កន្តំ. សចេ មយំ ឥមាហិ អាបត្តីហិ អញ្ញមញ្ញំ ការេស្សាម, សិយាបិ តំ អធិករណំ កក្ខឡត្តាយ វាឡត្តាយ ភេទាយ សំវត្តេយ្យ. អហំ យា ចេវ ឥមេសំ អាយស្មន្តានំ អាបត្តិ, យា ច អត្តនោ អាបត្តិ, ឥមេសញ្ចេវ អាយស្មន្តានំ ¶ ¶ អត្ថាយ, អត្តនោ ច អត្ថាយ, សង្ឃមជ្ឈេ តិណវត្ថារកេន ទេសេមិ, ឋបេត្វា ថុល្លវជ្ជំ, ឋបេត្វា គិហិប្បដិសំយុត្តំ. យស្សាយស្មតោ ខមតិ អម្ហាកំ ឥមាសំ អាបត្តីនំ សង្ឃមជ្ឈេ តិណវត្ថារកេន ទេសនា, ឋបេត្វា ថុល្លវជ្ជំ, ឋបេត្វា គិហិប្បដិសំយុត្តំ, សោ តុណ្ហស្ស; យស្ស នក្ខមតិ, សោ ភាសេយ្យ.
‘‘ទេសិតា អម្ហាកំ ឥមា អាបត្តិយោ សង្ឃមជ្ឈេ តិណវត្ថារកេន, ឋបេត្វា ថុល្លវជ្ជំ, ឋបេត្វា គិហិប្បដិសំយុត្តំ. ខមតិ សង្ឃស្ស, តស្មា តុណ្ហី, ឯវមេតំ ធារយាមី’’តិ.
‘‘ឯវញ្ច បន, ភិក្ខវេ, តេ ភិក្ខូ តាហិ អាបត្តីហិ វុដ្ឋិតា ហោន្តិ, ឋបេត្វា ថុល្លវជ្ជំ, ឋបេត្វា គិហិប្បដិសំយុត្តំ, ឋបេត្វា ទិដ្ឋាវិកម្មំ ¶ , ឋបេត្វា យេ ន តត្ថ ហោន្តី’’តិ.
៨. អធិករណំ
២១៥. តេន ខោ បន សមយេន (ភិក្ខូបិ ភិក្ខូហិ វិវទន្តិ,) [( ) នត្ថិ (សី. ស្យា. កំ.)] ភិក្ខូបិ ភិក្ខុនីហិ វិវទន្តិ, ភិក្ខុនិយោបិ ភិក្ខូហិ វិវទន្តិ, ឆន្នោបិ ភិក្ខុ ភិក្ខុនីនំ អនុបខជ្ជ ភិក្ខូហិ សទ្ធិំ វិវទតិ, ភិក្ខុនីនំ បក្ខំ គាហេតិ. យេ តេ ភិក្ខូ អប្បិច្ឆា…បេ… តេ ឧជ្ឈាយន្តិ ខិយ្យន្តិ វិបាចេន្តិ – ‘‘កថញ្ហិ នាម ឆន្នោ ភិក្ខុ ភិក្ខុនីនំ អនុបខជ្ជ ភិក្ខូហិ សទ្ធិំ វិវទិស្សតិ, ភិក្ខុនីនំ បក្ខំ គាហេស្សតីតិ! អថ ខោ តេ ភិក្ខូ ភគវតោ ឯតមត្ថំ អារោចេសុំ…បេ… សច្ចំ កិរ, ភិក្ខវេ…បេ… សច្ចំ ភគវា’’តិ…បេ… វិគរហិត្វា…បេ… ធម្មិំ កថំ កត្វា ភិក្ខូ អាមន្តេសិ –
[បរិ. ២៧៥] ‘‘ចត្តារិមានិ, ភិក្ខវេ, អធិករណានិ – វិវាទាធិករណំ, អនុវាទាធិករណំ, អាបត្តាធិករណំ, កិច្ចាធិករណំ [កិច្ចាធិករណញ្ច (ក.)].
‘‘តត្ថ កតមំ វិវាទាធិករណំ [បរិ. ៣១៤]? ឥធ បន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខូ [ភិក្ខូ ភិក្ខុំ (ក.)] វិវទន្តិ – ធម្មោតិ វា អធម្មោតិ វា, វិនយោតិ វា អវិនយោតិ វា, ភាសិតំ លបិតំ តថាគតេនាតិ វា អភាសិតំ អលបិតំ តថាគតេនាតិ វា, អាចិណ្ណំ តថាគតេនាតិ វា អនាចិណ្ណំ តថាគតេនាតិ វា, បញ្ញត្តំ តថាគតេនាតិ វា អប្បញ្ញត្តំ តថាគតេនាតិ វា, អាបត្តីតិ វា អនាបត្តីតិ វា ¶ , លហុកា អាបត្តីតិ វា គរុកា អាបត្តីតិ វា, សាវសេសា អាបត្តីតិ វា អនវសេសា អាបត្តីតិ វា, ទុដ្ឋុល្លា អាបត្តីតិ វា អទុដ្ឋុល្លា អាបត្តីតិ វា? យំ តត្ថ ¶ ភណ្ឌនំ កលហោ វិគ្គហោ ¶ វិវាទោ នានាវាទោ អញ្ញថាវាទោ វិបច្ចតាយ វោហារោ មេធគំ – ឥទំ វុច្ចតិ វិវាទាធិករណំ.
‘‘តត្ថ កតមំ អនុវាទាធិករណំ? [បរិ. ៣១៥] ឥធ បន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខូ ភិក្ខុំ អនុវទន្តិ សីលវិបត្តិយា វា អាចារវិបត្តិយា វា ទិដ្ឋិវិបត្តិយា វា អាជីវវិបត្តិយា វា. យោ តត្ថ អនុវាទោ អនុវទនា អនុល្លបនា អនុភណនា អនុសម្បវង្កតា អព្ភុស្សហនតា អនុពលប្បទានំ – ឥទំ វុច្ចតិ អនុវាទាធិករណំ.
‘‘តត្ថ កតមំ អាបត្តាធិករណំ? បញ្ចបិ អាបត្តិក្ខន្ធា អាបត្តាធិករណំ, សត្តបិ អាបត្តិក្ខន្ធា អាបត្តាធិករណំ – ឥទំ វុច្ចតិ អាបត្តាធិករណំ ¶ .
‘‘តត្ថ កតមំ កិច្ចាធិករណំ? [បរិ. ៣១៧] យា សង្ឃស្ស កិច្ចយតា, ករណីយតា, អបលោកនកម្មំ, ញត្តិកម្មំ, ញត្តិទុតិយកម្មំ, ញត្តិចតុត្ថកម្មំ – ឥទំ វុច្ចតិ កិច្ចាធិករណំ.
២១៦. ‘‘វិវាទាធិករណស្ស កិំ មូលំ? ឆ វិវាទមូលានិ វិវាទាធិករណស្ស មូលំ. តីណិបិ អកុសលមូលានិ វិវាទាធិករណស្ស មូលំ, តីណិបិ កុសលមូលានិ វិវាទាធិករណស្ស មូលំ. [បរិ. ២៧២; អ. និ. ២.៣៥-៣៦; ម. និ. ៣.៤៤] កតមានិ ឆ វិវាទមូលានិ វិវាទាធិករណស្ស មូលំ? ឥធ បន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ កោធនោ ហ