📜

នមោ តស្ស ភគវតោ អរហតោ សម្មាសម្ពុទ្ធស្ស

វិនយបិដកេ

បរិវារបាឡិ

១. ភិក្ខុវិភង្គោ

សោឡសមហាវារោ

១. កត្ថបញ្ញត្តិវារោ

១. បារាជិកកណ្ឌំ

១. យំ ¶ ¶ ¶ ¶ តេន ភគវតា ជានតា បស្សតា អរហតា សម្មាសម្ពុទ្ធេន បឋមំ បារាជិកំ កត្ថ បញ្ញត្តំ, កំ អារព្ភ, កិស្មិំ វត្ថុស្មិំ? អត្ថិ តត្ថ បញ្ញត្តិ, អនុបញ្ញត្តិ, អនុប្បន្នបញ្ញត្តិ? សព្ពត្ថបញ្ញត្តិ, បទេសបញ្ញត្តិ? សាធារណបញ្ញត្តិ, អសាធារណបញ្ញត្តិ? ឯកតោបញ្ញត្តិ, ឧភតោបញ្ញត្តិ? បញ្ចន្នំ បាតិមោក្ខុទ្ទេសានំ កត្ថោគធំ កត្ថ បរិយាបន្នំ? កតមេន ឧទ្ទេសេន ឧទ្ទេសំ អាគច្ឆតិ? ចតុន្នំ វិបត្តីនំ កតមា វិបត្តិ? សត្តន្នំ អាបត្តិក្ខន្ធានំ ¶ កតមោ អាបត្តិក្ខន្ធោ? ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ កតិហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ? ចតុន្នំ អធិករណានំ កតមំ អធិករណំ? សត្តន្នំ សមថានំ កតិហិ សមថេហិ សម្មតិ? កោ តត្ថ វិនយោ, កោ តត្ថ អភិវិនយោ? កិំ តត្ថ បាតិមោក្ខំ, កិំ តត្ថ អធិបាតិមោក្ខំ? កា វិបត្តិ? កា សម្បត្តិ? កា បដិបត្តិ? កតិ អត្ថវសេ បដិច្ច ភគវតា បឋមំ បារាជិកំ បញ្ញត្តំ? កេ សិក្ខន្តិ? កេ សិក្ខិតសិក្ខា? កត្ថ ឋិតំ? កេ ធារេន្តិ? កស្ស វចនំ? កេនាភតន្តិ?

២. យំ តេន ភគវតា ជានតា បស្សតា អរហតា សម្មាសម្ពុទ្ធេន បឋមំ ¶ បារាជិកំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? វេសាលិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? សុទិន្នំ កលន្ទបុត្តំ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? សុទិន្នោ កលន្ទបុត្តោ បុរាណទុតិយិកាយ មេថុនំ ¶ ធម្មំ បដិសេវិ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. អត្ថិ តត្ថ បញ្ញត្តិ, អនុបញ្ញត្តិ, អនុប្បន្នបញ្ញត្តីតិ? ឯកា បញ្ញត្តិ, ទ្វេ អនុបញ្ញត្តិយោ. អនុប្បន្នបញ្ញត្តិ ¶ តស្មិំ នត្ថិ. សព្ពត្ថបញ្ញត្តិ, បទេសបញ្ញត្តីតិ? សព្ពត្ថបញ្ញត្តិ. សាធារណបញ្ញត្តិ, អសាធារណបញ្ញត្តីតិ? សាធារណបញ្ញត្តិ. ឯកតោបញ្ញត្តិ, ឧភតោបញ្ញត្តីតិ? ឧភតោបញ្ញត្តិ. បញ្ចន្នំ បាតិមោក្ខុទ្ទេសានំ កត្ថោគធំ កត្ថ បរិយាបន្នន្តិ? និទានោគធំ, និទានបរិយាបន្នំ. កតមេន ឧទ្ទេសេន ឧទ្ទេសំ អាគច្ឆតីតិ? ទុតិយេន ឧទ្ទេសេន ឧទ្ទេសំ អាគច្ឆតិ. ចតុន្នំ វិបត្តីនំ កតមា វិបត្តីតិ? សីលវិបត្តិ. សត្តន្នំ អាបត្តិក្ខន្ធានំ កតមោ អាបត្តិក្ខន្ធោតិ? បារាជិកាបត្តិក្ខន្ធោ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ កតិហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតីតិ? ឯកេន សមុដ្ឋានេន សមុដ្ឋាតិ – កាយតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ, ន វាចតោ. ចតុន្នំ អធិករណានំ កតមំ អធិករណន្តិ? អាបត្តាធិករណំ. សត្តន្នំ សមថានំ កតិហិ សមថេហិ សម្មតីតិ? ទ្វីហិ សមថេហិ សម្មតិ – សម្មុខាវិនយេន ច បដិញ្ញាតករណេន ច. កោ តត្ថ វិនយោ, កោ តត្ថ អភិវិនយោតិ? បញ្ញត្តិ វិនយោ, វិភត្តិ អភិវិនយោ. កិំ តត្ថ បាតិមោក្ខំ, កិំ តត្ថ អធិបាតិមោក្ខន្តិ? បញ្ញត្តិ បាតិមោក្ខំ, វិភត្តិ អធិបាតិមោក្ខំ. កា វិបត្តីតិ? អសំវរោ វិបត្តិ. កា ¶ សម្បត្តីតិ? សំវរោ សម្បត្តិ. កា បដិបត្តីតិ? ន ឯវរូបំ ករិស្សាមីតិ យាវជីវំ អាបាណកោដិកំ សមាទាយ សិក្ខតិ សិក្ខាបទេសុ. [អ. និ. ១០.៣១] កតិ អត្ថវសេ បដិច្ច ភគវតា បឋមំ បារាជិកំ បញ្ញត្តន្តិ? ទស អត្ថវសេ បដិច្ច ភគវតា បឋមំ បារាជិកំ បញ្ញត្តំ – សង្ឃសុដ្ឋុតាយ, សង្ឃផាសុតាយ, ទុម្មង្កូនំ បុគ្គលានំ និគ្គហាយ, បេសលានំ ភិក្ខូនំ ផាសុវិហារាយ, ទិដ្ឋធម្មិកានំ អាសវានំ សំវរាយ, សម្បរាយិកានំ អាសវានំ បដិឃាតាយ, អប្បសន្នានំ បសាទាយ, បសន្នានំ ភិយ្យោភាវាយ, សទ្ធម្មដ្ឋិតិយា, វិនយានុគ្គហាយ. កេ សិក្ខន្តីតិ? សេក្ខា ច បុថុជ្ជនកល្យាណកា ច សិក្ខន្តិ. កេ សិក្ខិតសិក្ខាតិ? អរហន្តោ សិក្ខិតសិក្ខា ¶ . កត្ថ ឋិតន្តិ? សិក្ខាកាមេសុ ឋិតំ. កេ ធារេន្តីតិ? យេសំ វត្តតិ តេ ធារេន្តិ. កស្ស វចនន្តិ? ភគវតោ វចនំ អរហតោ សម្មាសម្ពុទ្ធស្ស. កេនាភតន្តិ? បរម្បរាភតំ –

៣.

ឧបាលិ ទាសកោ ចេវ, សោណកោ សិគ្គវោ តថា;

មោគ្គលិបុត្តេន [មោគ្គលីបុត្តេន (ស្យា.)] បញ្ចមា, ឯតេ ជម្ពុសិរិវ្ហយេ [ជម្ពុសរិវ្ហយេ (សារត្ថ)].

តតោ ¶ មហិន្ទោ ឥដ្ដិយោ [ឥដ្ឋិយោ (សី.)], ឧត្តិយោ សម្ពលោ [ឧដ្ដិយោ សម្បលោ (ឥតិបិ)] តថា;

ភទ្ទនាមោ ច បណ្ឌិតោ.

ឯតេ ¶ នាគា មហាបញ្ញា, ជម្ពុទីបា ឥធាគតា;

វិនយំ តេ វាចយិំសុ, បិដកំ តម្ពបណ្ណិយា.

និកាយេ ¶ បញ្ច វាចេសុំ, សត្ត ចេវ បករណេ;

តតោ អរិដ្ឋោ មេធាវី, តិស្សទត្តោ ច បណ្ឌិតោ.

វិសារទោ កាឡសុមនោ, ថេរោ ច ទីឃនាមកោ;

ទីឃសុមនោ ច បណ្ឌិតោ.

បុនទេវ [បុនរេវ (ស្យា.)] កាឡសុមនោ, នាគត្ថេរោ ច ពុទ្ធរក្ខិតោ;

តិស្សត្ថេរោ ច មេធាវី, ទេវត្ថេរោ [រេវត្ថេរោ (ឥតិបិ)] ច បណ្ឌិតោ.

បុនទេវ ¶ សុមនោ មេធាវី, វិនយេ ច វិសារទោ;

ពហុស្សុតោ ចូឡនាគោ, គជោវ ទុប្បធំសិយោ.

ធម្មបាលិតនាមោ ច, រោហណេ [រោហណោ (សី.)] សាធុបូជិតោ;

តស្ស សិស្សោ មហាបញ្ញោ ខេមនាមោ តិបេដកោ.

ទីបេ តារករាជាវ បញ្ញាយ អតិរោចថ;

ឧបតិស្សោ ច មេធាវី, ផុស្សទេវោ មហាកថី.

បុនទេវ សុមនោ មេធាវី, បុប្ផនាមោ ពហុស្សុតោ;

មហាកថី មហាសិវោ, បិដកេ សព្ពត្ថ កោវិទោ.

បុនទេវ ឧបាលិ មេធាវី, វិនយេ ច វិសារទោ;

មហានាគោ មហាបញ្ញោ, សទ្ធម្មវំសកោវិទោ.

បុនទេវ អភយោ មេធាវី, បិដកេ សព្ពត្ថ កោវិទោ;

តិស្សត្ថេរោ ច មេធាវី, វិនយេ ច វិសារទោ.

តស្ស សិស្សោ មហាបញ្ញោ, បុប្ផនាមោ ពហុស្សុតោ;

សាសនំ ¶ អនុរក្ខន្តោ, ជម្ពុទីបេ បតិដ្ឋិតោ.

ចូឡាភយោ ច មេធាវី, វិនយេ ច វិសារទោ;

តិស្សត្ថេរោ ច មេធាវី, សទ្ធម្មវំសកោវិទោ.

ចូឡទេវោ [ផុស្សទេវោ (សី.)] ច មេធាវី, វិនយេ ច វិសារទោ;

សិវត្ថេរោ ច មេធាវី, វិនយេ សព្ពត្ថ កោវិទោ.

ឯតេ ¶ នាគា មហាបញ្ញា, វិនយញ្ញូ មគ្គកោវិទា;

វិនយំ ទីបេ បកាសេសុំ, បិដកំ តម្ពបណ្ណិយាតិ.

៤. យំ តេន ភគវតា ជានតា បស្សតា អរហតា សម្មាសម្ពុទ្ធេន ទុតិយំ បារាជិកំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? រាជគហេ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? ធនិយំ កុម្ភការបុត្តំ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? ធនិយោ កុម្ភការបុត្តោ រញ្ញោ ទារូនិ អទិន្នំ អាទិយិ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ, ឯកា អនុបញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ កតិហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតីតិ? តីហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ – សិយា កាយតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ ¶ , ន វាចតោ; សិយា វាចតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ, ន កាយតោ; សិយា កាយតោ ច វាចតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ…បេ….

៥. តតិយំ បារាជិកំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? វេសាលិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? សម្ពហុលេ ¶ ភិក្ខូ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? សម្ពហុលា ភិក្ខូ អញ្ញមញ្ញំ ជីវិតា វោរោបេសុំ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ, ឯកា អនុបញ្ញត្តិ. ឆន្នំ ¶ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ កតិហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតីតិ? តីហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ – សិយា កាយតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ, ន វាចតោ; សិយា វាចតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ, ន កាយតោ; សិយា កាយតោ ច វាចតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ…បេ….

៦. ចតុត្ថំ បារាជិកំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? វេសាលិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? វគ្គុមុទាតីរិយេ ភិក្ខូ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? វគ្គុមុទាតីរិយា ភិក្ខូ គិហីនំ អញ្ញមញ្ញស្ស ឧត្តរិមនុស្សធម្មស្ស វណ្ណំ ភាសិំសុ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ, ឯកា អនុបញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ កតិហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតីតិ? តីហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ – សិយា កាយតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ, ន វាចតោ; សិយា វាចតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ, ន កាយតោ; សិយា កាយតោ ច វាចតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ…បេ….

ចត្តារោ បារាជិកា និដ្ឋិតា.

តស្សុទ្ទានំ –

មេថុនាទិន្នាទានញ្ច ¶ , មនុស្សវិគ្គហុត្តរិ;

បារាជិកានិ ចត្តារិ, ឆេជ្ជវត្ថូ អសំសយាតិ.

២. សង្ឃាទិសេសកណ្ឌំ

៧. យំ តេន ភគវតា ជានតា បស្សតា អរហតា សម្មាសម្ពុទ្ធេន ឧបក្កមិត្វា អសុចិំ មោចេន្តស្ស សង្ឃាទិសេសោ កត្ថ បញ្ញត្តោ? កំ អារព្ភ? កិស្មិំ វត្ថុស្មិំ? អត្ថិ តត្ថ បញ្ញត្តិ, អនុបញ្ញត្តិ ¶ , អនុប្បន្នបញ្ញត្តិ? សព្ពត្ថបញ្ញត្តិ, បទេសបញ្ញត្តិ? សាធារណបញ្ញត្តិ, អសាធារណបញ្ញត្តិ? ឯកតោបញ្ញត្តិ, ឧភតោបញ្ញត្តិ? បញ្ចន្នំ បាតិមោក្ខុទ្ទេសានំ កត្ថោគធំ កត្ថ បរិយាបន្នំ? កតមេន ឧទ្ទេសេន ឧទ្ទេសំ អាគច្ឆតិ? ចតុន្នំ វិបត្តីនំ កតមា វិបត្តិ? សត្តន្នំ អាបត្តិក្ខន្ធានំ កតមោ អាបត្តិក្ខន្ធោ? ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ កតិហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ? ចតុន្នំ អធិករណានំ កតមំ អធិករណំ? សត្តន្នំ សមថានំ កតិហិ សមថេហិ សម្មតិ? កោ តត្ថ វិនយោ, កោ តត្ថ អភិវិនយោ? កិំ តត្ថ បាតិមោក្ខំ, កិំ តត្ថ អធិបាតិមោក្ខំ ¶ ? កា វិបត្តិ, កា សម្បត្តិ, កា បដិបត្តិ? កតិ អត្ថវសេ បដិច្ច ភគវតា ឧបក្កមិត្វា អសុចិំ មោចេន្តស្ស សង្ឃាទិសេសោ បញ្ញត្តោ? កេ សិក្ខន្តិ, កេ សិក្ខិតសិក្ខា? កត្ថ ឋិតំ? កេ ធារេន្តិ? កស្ស វចនំ? កេនាភតន្តិ?

៨. យំ តេន ភគវតា ជានតា បស្សតា អរហតា សម្មាសម្ពុទ្ធេន ឧបក្កមិត្វា អសុចិំ មោចេន្តស្ស សង្ឃាទិសេសោ កត្ថ បញ្ញត្តោតិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តោ. កំ អារព្ភាតិ? អាយស្មន្តំ សេយ្យសកំ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? អាយស្មា សេយ្យសកោ ហត្ថេន ឧបក្កមិត្វា អសុចិំ មោចេសិ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. អត្ថិ តត្ថ បញ្ញត្តិ, អនុបញ្ញត្តិ, អនុប្បន្នបញ្ញត្តីតិ? ឯកា បញ្ញត្តិ, ឯកា អនុបញ្ញត្តិ. អនុប្បន្នបញ្ញត្តិ តស្មិំ នត្ថិ. សព្ពត្ថ បញ្ញត្តិ, បទេសបញ្ញត្តីតិ? សព្ពត្ថបញ្ញត្តិ. សាធារណបញ្ញត្តិ, អសាធារណបញ្ញត្តីតិ ¶ ? អសាធារណបញ្ញត្តិ. ឯកតោបញ្ញត្តិ, ឧភតោបញ្ញត្តីតិ? ឯកតោបញ្ញត្តិ. បញ្ចន្នំ បាតិមោក្ខុទ្ទេសានំ កត្ថោគធំ កត្ថ បរិយាបន្នន្តិ? និទានោគធំ និទានបរិយាបន្នំ. កតមេន ឧទ្ទេសេន ឧទ្ទេសំ អាគច្ឆតីតិ? តតិយេ ¶ ឧទ្ទេសេន ឧទ្ទេសំ អាគច្ឆតិ ¶ . ចតុន្នំ វិបត្តីនំ កតមា វិបត្តីតិ? សីលវិបត្តិ. សត្តន្នំ អាបត្តិក្ខន្ធានំ កតមោ អាបត្តិក្ខន្ធោតិ? សង្ឃាទិសេសោ អាបត្តិក្ខន្ធោ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ កតិហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតីតិ? ឯកេន សមុដ្ឋានេន សមុដ្ឋាតិ – កាយតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ, ន វាចតោ. ចតុន្នំ អធិករណានំ កតមំ អធិករណន្តិ? អាបត្តាធិករណំ. សត្តន្នំ សមថានំ កតិហិ សមថេហិ សម្មតីតិ? ទ្វីហិ សមថេហិ សម្មតិ – សម្មុខាវិនយេន ច បដិញ្ញាតករណេន ច. កោ តត្ថ វិនយោ, កោ តត្ថ អភិវិនយោតិ? បញ្ញត្តិ វិនយោ, វិភត្តិ អភិវិនយោ. កិំ តត្ថ បាតិមោក្ខំ, កិំ តត្ថ អធិបាតិមោក្ខន្តិ? បញ្ញត្តិ បាតិមោក្ខំ, វិភត្តិ អធិបាតិមោក្ខំ. កា វិបត្តីតិ? អសំវរោ វិបត្តិ. កា សម្បត្តីតិ? សំវរោ សម្បត្តិ. កា បដិបត្តីតិ? ន ឯវរូបំ ករិស្សាមីតិ យាវជីវំ អាបាណកោដិកំ សមាទាយ សិក្ខតិ សិក្ខាបទេសុ. [អ. និ. ១០.៣១] កតិ អត្ថវសេ បដិច្ច ភគវតា ឧបក្កមិត្វា អសុចិំ មោចេន្តស្ស សង្ឃាទិសេសោ បញ្ញត្តោតិ? ទស អត្ថវសេ បដិច្ច ភគវតា ឧបក្កមិត្វា អសុចិំ មោចេន្តស្ស សង្ឃាទិសេសោ បញ្ញត្តោ – សង្ឃសុដ្ឋុតាយ, សង្ឃផាសុតាយ, ទុម្មង្កូនំ បុគ្គលានំ និគ្គហាយ, បេសលានំ ភិក្ខូនំ ផាសុវិហារាយ, ទិដ្ឋធម្មិកានំ អាសវានំ សំវរាយ, សម្បរាយិកានំ អាសវានំ ¶ បដិឃាតាយ, អប្បសន្នានំ បសាទាយ, បសន្នានំ ភិយ្យោភាវាយ, សទ្ធម្មដ្ឋិតិយា, វិនយានុគ្គហាយ. កេ សិក្ខន្តីតិ? សេក្ខា ច បុថុជ្ជនកល្យាណកា ច សិក្ខន្តិ. កេ សិក្ខិតសិក្ខាតិ? អរហន្តោ សិក្ខិតសិក្ខា. កត្ថ ឋិតន្តិ? សិក្ខាកាមេសុ ឋិតំ. កេ ធារេន្តីតិ? យេសំ វត្តតិ ¶ , តេ ធារេន្តិ. កស្ស វចនន្តិ? ភគវតោ វចនំ អរហតោ សម្មាសម្ពុទ្ធស្ស. កេនាភតន្តិ? បរម្បរាភតំ –

ឧបាលិ ទាសកោ ចេវ, សោណកោ សិគ្គវោ តថា;

មោគ្គលិបុត្តេន បញ្ចមា, ឯតេ ជម្ពុសិរិវ្ហយេ.

តតោ មហិន្ទោ ឥដ្ដិយោ, ឧត្តិយោ សម្ពលោ តថា;

ភទ្ទនាមោ ច បណ្ឌិតោ.

ឯតេ នាគា មហាបញ្ញា, ជម្ពុទីបា ឥធាគតា;

វិនយំ តេ វាចយិំសុ, បិដកំ តម្ពបណ្ណិយា.

និកាយេ បញ្ច វាចេសុំ, សត្ត ចេវ បករណេ;

តតោ អរិដ្ឋោ មេធាវី, តិស្សទត្តោ ច បណ្ឌិតោ.

វិសារទោ ¶ កាឡសុមនោ, ថេរោ ច ទីឃនាមកោ;

ទីឃសុមនោ ច បណ្ឌិតោ.

បុនទេវ កាឡសុមនោ, នាគត្ថេរោ ច ពុទ្ធរក្ខិតោ;

តិស្សត្ថេរោ ច មេធាវី, ទេវត្ថេរោ ច បណ្ឌិតោ.

បុនទេវ សុមនោ មេធាវី, វិនយេ ច វិសារទោ;

ពហុស្សុតោ ចូឡនាគោ, គជោវ ទុប្បធំសិយោ.

ធម្មបាលិតនាមោ ច, រោហណេ សាធុបូជិតោ;

តស្ស សិស្សោ មហាបញ្ញោ, ខេមនាមោ តិបេដកោ.

ទីបេ តារករាជាវ, បញ្ញាយ អតិរោចថ;

ឧបតិស្សោ ច មេធាវី, ផុស្សទេវោ មហាកថី.

បុនទេវ ¶ សុមនោ មេធាវី, បុប្ផនាមោ ពហុស្សុតោ;

មហាកថី មហាសិវោ, បិដកេ សព្ពត្ថ កោវិទោ.

បុនទេវ ឧបាលិ មេធាវី, វិនយេ ច វិសារទោ;

មហានាគោ មហាបញ្ញោ, សទ្ធម្មវំសកោវិទោ.

បុនទេវ អភយោ មេធាវី, បិដកេ សព្ពត្ថ កោវិទោ;

តិស្សត្ថេរោ ច មេធាវី, វិនយេ ច វិសារទោ.

តស្ស សិស្សោ មហាបញ្ញោ, បុប្ផនាមោ ពហុស្សុតោ;

សាសនំ អនុរក្ខន្តោ, ជម្ពុទីបេ បតិដ្ឋិតោ.

ចូឡាភយោ ច មេធាវី, វិនយេ ច វិសារទោ;

តិស្សត្ថេរោ ច មេធាវី, សទ្ធម្មវំសកោវិទោ.

ចូឡទេវោ ច មេធាវី, វិនយេ ច វិសារទោ;

សិវត្ថេរោ ច មេធាវី, វិនយេ សព្ពត្ថ កោវិទោ.

ឯតេ នាគា មហាបញ្ញា, វិនយញ្ញូ មគ្គកោវិទោ;

វិនយំ ទីបេ បកាសេសុំ, បិដកំ តម្ពបណ្ណិយាតិ.

៩. យំ តេន ភគវតា ជានតា បស្សតា អរហតា សម្មាសម្ពុទ្ធេន មាតុគាមេន សទ្ធិំ កាយសំសគ្គំ សមាបជ្ជន្តស្ស សង្ឃាទិសេសោ កត្ថ បញ្ញត្តោតិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តោ. កំ អារព្ភាតិ? អាយស្មន្តំ ឧទាយិំ អារព្ភ ¶ . កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? អាយស្មា ឧទាយី មាតុគាមេន ¶ សទ្ធិំ កាយសំសគ្គំ សមាបជ្ជិ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ឯកេន សមុដ្ឋានេន សមុដ្ឋាតិ – កាយតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ, ន វាចតោ…បេ….

១០. មាតុគាមំ ទុដ្ឋុល្លាហិ វាចាហិ ឱភាសន្តស្ស សង្ឃាទិសេសោ កត្ថ បញ្ញត្តោតិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តោ. កំ អារព្ភាតិ? អាយស្មន្តំ ឧទាយិំ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? អាយស្មា ¶ ឧទាយី មាតុគាមំ ទុដ្ឋុល្លាហិ វាចាហិ ឱភាសិ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ តីហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ – សិយា កាយតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ, ន វាចតោ; សិយា វាចតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ, ន កាយតោ; សិយា កាយតោ ច វាចតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ…បេ….

១១. មាតុគាមស្ស សន្តិកេ អត្តកាមបារិចរិយាយ វណ្ណំ ភាសន្តស្ស សង្ឃាទិសេសោ កត្ថ បញ្ញត្តោតិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តោ. កំ អារព្ភាតិ? អាយស្មន្តំ ឧទាយិំ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? អាយស្មា ¶ ឧទាយី មាតុគាមស្ស សន្តិកេ អត្តកាមបារិចរិយាយ វណ្ណំ អភាសិ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ តីហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ – សិយា កាយតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ, ន វាចតោ; សិយា វាចតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ, ន កាយតោ; សិយា កាយតោ ច វាចតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ…បេ….

១២. សញ្ចរិត្តំ សមាបជ្ជន្តស្ស សង្ឃាទិសេសោ កត្ថ បញ្ញត្តោតិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តោ. កំ អារព្ភាតិ? អាយស្មន្តំ ឧទាយិំ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? អាយស្មា ឧទាយី សញ្ចរិត្តំ សមាបជ្ជិ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ, ឯកា អនុបញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ឆហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ – សិយា កាយតោ សមុដ្ឋាតិ, ន វាចតោ ន ចិត្តតោ; សិយា វាចតោ សមុដ្ឋាតិ, ន កាយតោ ន ចិត្តតោ; សិយា កាយតោ ច វាចតោ ច សមុដ្ឋាតិ, ន ចិត្តតោ; សិយា កាយតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ, ន វាចតោ ¶ ; សិយា វាចតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ, ន កាយតោ; សិយា កាយតោ ច វាចតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ…បេ….

១៣. សញ្ញាចិកា ¶ កុដិំ ការាបេន្តស្ស សង្ឃាទិសេសោ កត្ថ បញ្ញត្តោតិ? អាឡវិយំ បញ្ញត្តោ. កំ អារព្ភាតិ? អាឡវកេ ភិក្ខូ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? អាឡវកា ភិក្ខូ សញ្ញាចិកាយ កុដិយោ ការាបេសុំ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ឆហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ…បេ….

១៤. មហល្លកំ វិហារំ ការាបេន្តស្ស សង្ឃាទិសេសោ កត្ថ បញ្ញត្តោតិ? កោសម្ពិយំ បញ្ញត្តោ. កំ អារព្ភាតិ? អាយស្មន្តំ ឆន្នំ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? អាយស្មា ឆន្នោ វិហារវត្ថុំ សោធេន្តោ អញ្ញតរំ ចេតិយរុក្ខំ ឆេទាបេសិ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ឆហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ…បេ….

១៥. ភិក្ខុំ ¶ អមូលកេន បារាជិកេន ធម្មេន អនុទ្ធំសេន្តស្ស សង្ឃាទិសេសោ ¶ កត្ថ បញ្ញត្តោតិ? រាជគហេ បញ្ញត្តោ. កំ អារព្ភាតិ? មេត្តិយភូមជកេ ភិក្ខូ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? មេត្តិយភូមជកា ភិក្ខូ អាយស្មន្តំ ទព្ពំ មល្លបុត្តំ អមូលកេន បារាជិកេន ធម្មេន អនុទ្ធំសេសុំ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ តីហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ…បេ….

១៦. ភិក្ខុំ អញ្ញភាគិយស្ស អធិករណស្ស កិញ្ចិ ទេសំ លេសមត្តំ ឧបាទាយ បារាជិកេន ធម្មេន អនុទ្ធំសេន្តស្ស សង្ឃាទិសេសោ កត្ថ បញ្ញត្តោតិ? រាជគហេ បញ្ញត្តោ. កំ អារព្ភាតិ? មេត្តិយភូមជកេ ភិក្ខូ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? មេត្តិយភូមជកា ភិក្ខូ អាយស្មន្តំ ទព្ពំ មល្លបុត្តំ អញ្ញភាគិយស្ស អធិករណស្ស កិញ្ចិ ទេសំ លេសមត្តំ ឧបាទាយ បារាជិកេន ធម្មេន អនុទ្ធំសេសុំ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ តីហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ…បេ….

១៧. សង្ឃភេទកស្ស ភិក្ខុនោ យាវតតិយំ សមនុភាសនាយ ន បដិនិស្សជ្ជន្តស្ស សង្ឃាទិសេសោ កត្ថ បញ្ញត្តោតិ? រាជគហេ បញ្ញត្តោ. កំ អារព្ភាតិ? ទេវទត្តំ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? ទេវទត្តោ សមគ្គស្ស សង្ឃស្ស ភេទាយ បរក្កមិ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ឯកេន សមុដ្ឋានេន សមុដ្ឋាតិ – កាយតោ ច វាចតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ…បេ….

១៨. ភេទានុវត្តកានំ ¶ ភិក្ខូនំ យាវតតិយំ សមនុភាសនាយ ន បដិនិស្សជ្ជន្តានំ សង្ឃាទិសេសោ កត្ថ បញ្ញត្តោតិ? រាជគហេ បញ្ញត្តោ. កំ អារព្ភាតិ? សម្ពហុលេ ភិក្ខូ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? សម្ពហុលា ភិក្ខូ ទេវទត្តស្ស សង្ឃភេទាយ បរក្កមន្តស្ស ¶ អនុវត្តកា អហេសុំ វគ្គវាទកា, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ឯកេន សមុដ្ឋានេន សមុដ្ឋាតិ – កាយតោ ច វាចតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ…បេ….

១៩. ទុព្ពចស្ស ភិក្ខុនោ យាវតតិយំ សមនុភាសនា ¶ ន បដិនិស្សជ្ជន្តស្ស សង្ឃាទិសេសោ កត្ថ បញ្ញត្តោតិ? កោសម្ពិយំ បញ្ញត្តោ. កំ អារព្ភាតិ? អាយស្មន្តំ ឆន្នំ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? អាយស្មា ឆន្នោ ភិក្ខូហិ សហធម្មិកំ វុច្ចមានោ អត្តានំ អវចនីយំ អកាសិ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ឯកេន សមុដ្ឋានេន សមុដ្ឋាតិ – កាយតោ ច វាចតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ…បេ….

២០. កុលទូសកស្ស ¶ ភិក្ខុនោ យាវតតិយំ សមនុភាសនាយ ន បដិនិស្សជ្ជន្តស្ស សង្ឃាទិសេសោ កត្ថ បញ្ញត្តោតិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តោ. កំ អារព្ភាតិ? អស្សជិបុនព្ពសុកេ ភិក្ខូ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? អស្សជិបុនព្ពសុកា ភិក្ខូ សង្ឃេន បព្ពាជនីយកម្មកតា ភិក្ខូ ឆន្ទគាមិតា ទោសគាមិតា មោហគាមិតា ភយគាមិតា បាបេសុំ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ឯកេន សមុដ្ឋានេន សមុដ្ឋាតិ – កាយតោ ច វាចតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ…បេ….

តេរស សង្ឃាទិសេសា និដ្ឋិតា.

តស្សុទ្ទានំ –

វិស្សដ្ឋិ ¶ កាយសំសគ្គំ, ទុដ្ឋុល្លំ អត្តកាមញ្ច;

សញ្ចរិត្តំ កុដី ចេវ, វិហារោ ច អមូលកំ.

កិញ្ចិទេសញ្ច ភេទោ ច, តស្សេវ [តថេវ (ក.)] អនុវត្តកា;

ទុព្ពចំ កុលទូសញ្ច, សង្ឃាទិសេសា តេរសាតិ.

៣. អនិយតកណ្ឌំ

២១. យំ ¶ តេន ភគវតា ជានតា បស្សតា អរហតា សម្មាសម្ពុទ្ធេន បឋមោ អនិំយតោ កត្ថ បញ្ញត្តោ? កំ អារព្ភ? កិស្មិំ វត្ថុស្មិំ? អត្ថិ តត្ថ បញ្ញត្តិ, អនុបញ្ញត្តិ, អនុប្បន្នបញ្ញត្តិ, សព្ពត្ថបញ្ញត្តិ បទេសបញ្ញត្តិ, សាធារណបញ្ញត្តិ អសាធារណបញ្ញត្តិ, ឯកតោបញ្ញត្តិ ឧភតោបញ្ញត្តិ, បញ្ចន្នំ បាតិមោក្ខុទ្ទេសានំ កត្ថោគធំ កត្ថ បរិយាបន្នំ, កតមេន ឧទ្ទេសេន ឧទ្ទេសំ អាគច្ឆតិ, ចតុន្នំ វិបត្តីនំ កតមា វិបត្តិ, សត្តន្នំ អាបត្តិក្ខន្ធានំ កតមោ អាបត្តិក្ខន្ធោ, ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ កតិហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ, ចតុន្នំ អធិករណានំ កតមំ អធិករណំ, សត្តន្នំ សមថានំ កតិហិ សមថេហិ សម្មតិ, កោ តត្ថ វិនយោ, កោ តត្ថ អភិវិនយោ, កិំ តត្ថ បាតិមោក្ខំ, កិំ តត្ថ អធិបាតិមោក្ខំ, កា វិបត្តិ, កា សម្បត្តិ, កា បដិបត្តិ, កតិ អត្ថវសេ បដិច្ច ភគវតា បឋមោ អនិយតោ បញ្ញត្តោ, កេ ¶ សិក្ខន្តិ, កេ សិក្ខិតសិក្ខា, កត្ថ ឋិតំ, កេ ធារេន្តិ, កស្ស វចនំ កេនាភតន្តិ.

២២. យំ តេន ភគវតា ជានតា បស្សតា អរហតា សម្មាសម្ពុទ្ធេន បឋមោ អនិយតោ កត្ថ ¶ បញ្ញត្តោតិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តោ. កំ អារព្ភាតិ? អាយស្មន្តំ ឧទាយិំ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? អាយស្មា ឧទាយី មាតុគាមេន សទ្ធិំ ឯកោ ឯកាយ រហោ បដិច្ឆន្នេ អាសនេ អលង្កម្មនិយេ និសជ្ជំ កប្បេសិ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. អត្ថិ តត្ថ បញ្ញត្តិ, អនុបញ្ញត្តិ, អនុប្បន្នបញ្ញត្តីតិ? ឯកា បញ្ញត្តិ. អនុបញ្ញត្តិ អនុប្បន្នបញ្ញត្តិ តស្មិំ នត្ថិ. សព្ពត្ថបញ្ញត្តិ, បទេសបញ្ញត្តីតិ? សព្ពត្ថបញ្ញត្តិ. សាធារណបញ្ញត្តិ, អសាធារណបញ្ញត្តីតិ? អសាធារណបញ្ញត្តិ. ឯកតោបញ្ញត្តិ, ឧភតោបញ្ញត្តីតិ? ឯកតោបញ្ញត្តិ. បញ្ចន្នំ បាតិមោក្ខុទ្ទេសានំ កត្ថោគធំ កត្ថ បរិយាបន្នន្តិ? និទានោគធំ និទានបរិយាបន្នំ. កតមេន ឧទ្ទេសេន ឧទ្ទេសំ អាគច្ឆតីតិ? ចតុត្ថេន ឧទ្ទេសេន ឧទ្ទេសំ អាគច្ឆតិ. ចតុន្នំ វិបត្តីនំ កតមា វិបត្តីតិ? សិយា សីលវិបត្តិ សិយា អាចារវិបត្តិ. សត្តន្នំ អាបត្តិក្ខន្ធានំ កតមោ អាបត្តិក្ខន្ធោតិ? សិយា បារាជិកាបត្តិក្ខន្ធោ សិយា សង្ឃាទិសេសាបត្តិក្ខន្ធោ សិយា បាចិត្តិយាបត្តិក្ខន្ធោ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ កតិហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតីតិ? ឯកេ ¶ សមុដ្ឋានេន សមុដ្ឋាតិ – កាយតោ ច ¶ ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ, ន វាចតោ. ចតុន្នំ អធិករណានំ កតមំ អធិករណន្តិ? អាបត្តាធិករណំ. សត្តន្នំ សមថានំ កតិហិ សមថេហិ សម្មតីតិ? តីហិ សមថេហិ សម្មតិ – សិយា សម្មុខាវិនយេន ច បដិញ្ញាតករណេន ច, សិយា សម្មុខាវិនយេន ច តិណវត្ថារកេន ច. កោ តត្ថ វិនយោ, កោ តត្ថ អភិវិនយោតិ? បញ្ញត្តិ វិនយោ, វិភត្តិ អភិវិនយោ. កិំ តត្ថ បាតិមោក្ខំ, កិំ តត្ថ អធិបាតិមោក្ខន្តិ? បញ្ញត្តិ បាតិមោក្ខំ, វិភត្តិ អធិបាតិមោក្ខំ. កា វិបត្តីតិ? អសំវរោ វិបត្តិ. កា សម្បត្តីតិ? សំវរោ សម្បត្តិ. កា បដិបត្តីតិ? ន ឯវរូបំ ករិស្សាមីតិ យាវជីវំ អាបាណកោដិកំ សមាទាយ សិក្ខតិ សិក្ខាបទេសុ. [អ. និ. ១០.៣១] កតិ អត្ថវសេ បដិច្ច ភគវតា បឋមោ អនិយតោ បញ្ញត្តោតិ ¶ ? ទស អត្ថវសេ បដិច្ច ភគវតា បឋមោ អនិយតោ បញ្ញត្តោ – សង្ឃសុដ្ឋុតាយ, សង្ឃផាសុតាយ, ទុម្មង្កូនំ បុគ្គលានំ និគ្គហាយ, បេសលានំ ភិក្ខូនំ ផាសុវិហារាយ, ទិដ្ឋធម្មិកានំ អាសវានំ សំវរាយ, សម្បរាយិកានំ អាសវានំ បដិឃាតាយ, អប្បសន្នានំ បសាទាយ, បសន្នានំ ភិយ្យោភាវាយ, សទ្ធម្មដ្ឋិតិយា, វិនយានុគ្គហាយ. កេ សិក្ខន្តីតិ? សេក្ខា ច បុថុជ្ជនកល្យាណកា ច សិក្ខន្តិ. កេ សិក្ខិតសិក្ខាតិ? អរហន្តោ សិក្ខិតសិក្ខា. កត្ថ ឋិតន្តិ? សិក្ខាកាមេសុ ឋិតំ. កេ ធារេន្តីតិ? យេសំ វត្តតិ តេ ធារេន្តិ. កស្ស វចនន្តិ? ភគវតោ វចនំ អរហតោ សម្មាសម្ពុទ្ធស្ស. កេនាភតន្តិ? បរម្បរាភតំ –

ឧបាលិ ¶ ទាសកោ ចេវ, សោណកោ សិគ្គវោ តថា;

មោគ្គលិបុត្តេន បញ្ចមា, ឯតេ ជម្ពុសិរិវ្ហយេ.

តតោ ¶ មហិន្ទោ ឥដ្ដិយោ, ឧត្តិយោ សម្ពលោ តថា;

ភទ្ទនាមោ ច បណ្ឌិតោ.

ឯតេ នាគា មហាបញ្ញា, ជម្ពុទីបា ឥធាគតា;

វិនយំ តេ វាចយិំសុ, បិដកំ តម្ពបណ្ណិយា.

និកាយេ បញ្ច វាចេសុំ, សត្ត ចេវ បករណេ;

តតោ អរិដ្ឋោ មេធាវី, តិស្សទត្តោ ច បណ្ឌិតោ.

វិសារទោ កាឡសុមនោ, ថេរោ ច ទីឃនាមកោ;

ទីឃសុមនោ ច បណ្ឌិតោ.

បុនទេវ ¶ កាឡសុមនោ, នាគត្ថេរោ ច ពុទ្ធរក្ខិតោ;

តិស្សត្ថេរោ ច មេធាវី, ទេវត្ថេរោ ច បណ្ឌិតោ.

បុនទេវ សុមនោ មេធាវី, វិនយេ ច វិសារទោ;

ពហុស្សុតោ ចូឡនាគោ, គជោវ ទុប្បធំសិយោ.

ធម្មបាលិតនាមោ ច, រោហណេ សាធុបូជិតោ;

តស្ស សិស្សោ មហាបញ្ញោ, ខេមនាមោ តិបេដកោ.

ទីបេ តារករាជាវ បញ្ញាយ អតិរោចថ;

ឧបតិស្សោ ច មេធាវី, ផុស្សទេវោ មហាកថី.

បុនទេវ សុមនោ មេធាវី, បុប្ផនាមោ ពហុស្សុតោ;

មហាកថី មហាសិវោ, បិដកេ សព្ពត្ថ កោវិទោ.

បុនទេវ ឧបាលិ មេធាវី, វិនយេ ច វិសារទោ;

មហានាគោ មហាបញ្ញោ, សទ្ធម្មវំសកោវិទោ.

បុនទេវ ¶ អភយោ មេធាវី, បិដកេ សព្ពត្ថ កោវិទោ;

តិស្សត្ថេរោ ច មេធាវី, វិនយេ ច វិសារទោ.

តស្ស សិស្សោ មហាបញ្ញោ, បុប្ផនាមោ ពហុស្សុតោ;

សាសនំ អនុរក្ខន្តោ, ជម្ពុទីបេ បតិដ្ឋិតោ.

ចូឡាភយោ ច មេធាវី, វិនយេ ច វិសារទោ;

តិស្សត្ថេរោ ច មេធាវី, សទ្ធម្មវំសកោវិទោ.

ចូឡទេវោ ច មេធាវី, វិនយេ ច វិសារទោ;

សិវត្ថេរោ ច មេធាវី, វិនយេ សព្ពត្ថ កោវិទោ.

ឯតេ នាគា មហាបញ្ញា, វិនយញ្ញូ មគ្គកោវិទា;

វិនយំ ទីបេ បកាសេសុំ, បិដកំ តម្ពបណ្ណិយាតិ.

២៣. យំ តេន ភគវតា ជានតា បស្សតា អរហតា សម្មាសម្ពុទ្ធេន ទុតិយោ អនិយតោ កត្ថ បញ្ញត្តោតិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តោ. កំ អារព្ភាតិ? អាយស្មន្តំ ឧទាយិំ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? អាយស្មា ឧទាយី មាតុគាមេន សទ្ធិំ ឯកោ ឯកាយ រហោ និសជ្ជំ កប្បេសិ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. អត្ថិ តត្ថ បញ្ញត្តិ, អនុបញ្ញត្តិ អនុប្បន្នបញ្ញត្តីតិ? ឯកា បញ្ញត្តិ. អនុបញ្ញត្តិ ¶ អនុប្បន្នបញ្ញត្តិ តស្មិំ នត្ថិ. សព្ពត្ថបញ្ញត្តិ, បទេសបញ្ញត្តីតិ? សព្ពត្ថបញ្ញត្តិ. សាធារណបញ្ញត្តិ អសាធារណបញ្ញត្តីតិ? អសាធារណបញ្ញត្តិ. ឯកតោបញ្ញត្តិ ឧភតោបញ្ញត្តីតិ? ឯកតោបញ្ញត្តិ. បញ្ចន្នំ បាតិមោក្ខុទ្ទេសានំ កត្ថោគធំ កត្ថ បរិយាបន្នន្តិ? និទានោគធំ និទានបរិយាបន្នំ. កតមេន ឧទ្ទេសេន ឧទ្ទេសំ អាគច្ឆតីតិ? ចតុត្ថេន ឧទ្ទេសេន ឧទ្ទេសំ អាគច្ឆតិ. ចតុន្នំ វិបត្តីនំ កតមា វិបត្តីតិ? សិយា សីលវិបត្តិ, សិយា អាចារវិបត្តិ. សត្តន្នំ អាបត្តិក្ខន្ធានំ កតមោ អាបត្តិក្ខន្ធោតិ? សិយា ¶ សង្ឃាទិសេសាបត្តិក្ខន្ធោ, សិយា បាចិត្តិយាបត្តិក្ខន្ធោ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ កតិហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតីតិ? តីហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ – សិយា កាយតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ, ន វាចតោ; សិយា វាចតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ, ន កាយតោ; សិយា កាយតោ ច វាចតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ. ចតុន្នំ អធិករណានំ កតមំ អធិករណន្តិ? អាបត្តាធិករណំ. សត្តន្នំ សមថានំ កតិហិ សមថេហិ សម្មតីតិ? តីហិ សមថេហិ សម្មតិ – សិយា ¶ សម្មុខាវិនយេន ច បដិញ្ញាតករណេន ច, សិយា សម្មុខាវិនយេន ច តិណវត្ថារកេន ច…បេ….

ទ្វេ អនិយតា និដ្ឋិតា.

តស្សុទ្ទានំ –

អលង្កម្មនិយញ្ចេវ, តថេវ ច ន ហេវ ខោ;

អនិយតា សុបញ្ញត្តា, ពុទ្ធសេដ្ឋេន តាទិនាតិ.

៤. និស្សគ្គិយកណ្ឌំ

១. កថិនវគ្គោ

២៤. យំ តេន ភគវតា ជានតា បស្សតា អរហតា សម្មាសម្ពុទ្ធេន អតិរេកចីវរំ ទសាហំ អតិក្កាមេន្តស្ស និស្សគ្គិយំ បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? វេសាលិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? ឆព្ពគ្គិយេ ភិក្ខូ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? ឆព្ពគ្គិយា ភិក្ខូ អតិរេកចីវរំ ធារេសុំ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ, ឯកា អនុបញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ទ្វីហិ សមុដ្ឋានេហិ ¶ សមុដ្ឋាតិ ¶ – សិយា កាយតោ ច វាចតោ ច សមុដ្ឋាតិ, ន ចិត្តតោ; សិយា កាយតោ ច វាចតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ…បេ….

២៥. ឯករត្តំ តិចីវរេន វិប្បវសន្តស្ស និស្សគ្គិយំ បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? សម្ពហុលេ ភិក្ខូ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? សម្ពហុលា ភិក្ខូ ភិក្ខូនំ ហត្ថេ ចីវរំ និក្ខិបិត្វា សន្តរុត្តរេន ជនបទចារិកំ បក្កមិំសុ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ, ឯកា អនុបញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ទ្វីហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ – សិយា កាយតោ ច វាចតោ ច សមុដ្ឋាតិ, ន ចិត្តតោ; សិយា កាយតោ ច វាចតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ…បេ….

២៦. អកាលចីវរំ បដិគ្គហេត្វា មាសំ អតិក្កាមេន្តស្ស និស្សគ្គិយំ បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? សម្ពហុលេ ភិក្ខូ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? សម្ពហុលា ភិក្ខូ អកាលចីវរំ បដិគ្គហេត្វា មាសំ អតិក្កាមេសុំ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ ¶ , ឯកា អនុបញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ទ្វីហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ – សិយា កាយតោ ច វាចតោ ច សមុដ្ឋាតិ, ន ចិត្តតោ; សិយា កាយតោ ច វាចតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ…បេ….

២៧. អញ្ញាតិកាយ ភិក្ខុនិយា បុរាណចីវរំ ធោវាបេន្តស្ស ¶ និស្សគ្គិយំ បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? អាយស្មន្តំ ឧទាយិំ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? អាយស្មា ¶ ឧទាយី អញ្ញាតិកាយ ភិក្ខុនិយា បុរាណចីវរំ ធោវាបេសិ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ឆហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ…បេ….

២៨. អញ្ញាតិកាយ ភិក្ខុនិយា ហត្ថតោ ចីវរំ បដិគ្គណ្ហន្តស្ស និស្សគ្គិយំ បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? រាជគហេ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? អាយស្មន្តំ ឧទាយិំ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? អាយស្មា ឧទាយី អញ្ញាតិកាយ ភិក្ខុនិយា ហត្ថតោ ចីវរំ បដិគ្គហេសិ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ ឯកា អនុបញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ឆហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ…បេ….

២៩. អញ្ញាតកំ ¶ គហបតិំ វា គហបតានិំ វា ចីវរំ វិញ្ញាបេន្តស្ស និស្សគ្គិយំ បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? អាយស្មន្តំ ឧបនន្ទំ សក្យបុត្តំ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? អាយស្មា ឧបនន្ទោ សក្យបុត្តោ អញ្ញាតកំ សេដ្ឋិបុត្តំ ចីវរំ វិញ្ញាបេសិ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ ឯកា អនុបញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ឆហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ…បេ….

៣០. អញ្ញាតកំ គហបតិំ វា គហបតានិំ វា តតុត្តរិ ចីវរំ វិញ្ញាបេន្តស្ស និស្សគ្គិយំ បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? ឆព្ពគ្គិយេ ភិក្ខូ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? ឆព្ពគ្គិយា ភិក្ខូ ន មត្តំ ជានិត្វា ពហុំ ចីវរំ ¶ វិញ្ញាបេសុំ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ឆហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ…បេ….

៣១. បុព្ពេ អប្បវារិតស្ស អញ្ញាតកំ គហបតិកំ ឧបសង្កមិត្វា ចីវរេ វិកប្បំ អាបជ្ជន្តស្ស និស្សគ្គិយំ បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? អាយស្មន្តំ ឧបនន្ទំ សក្យបុត្តំ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? អាយស្មា ឧបនន្ទោ ¶ សក្យបុត្តោ បុព្ពេ អប្បវារិតោ អញ្ញាតកំ គហបតិកំ ឧបសង្កមិត្វា ចីវរេ វិកប្បំ អាបជ្ជិ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ឆហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ…បេ….

៣២. បុព្ពេ អប្បវារិតស្ស អញ្ញាតកេ គហបតិកេ ឧបសង្កមិត្វា ចីវរេ វិកប្បំ អាបជ្ជន្តស្ស និស្សគ្គិយំ បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? អាយស្មន្តំ ឧបនន្ទំ សក្យបុត្តំ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? អាយស្មា ឧបនន្ទោ សក្យបុត្តោ បុព្ពេ អប្បវារិតោ អញ្ញាតកេ គហបតិកេ ឧបសង្កមិត្វា ចីវរេ វិកប្បំ អាបជ្ជិ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ឆហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ…បេ….

៣៣. អតិរេកតិក្ខត្តុំ ចោទនាយ អតិរេកឆក្ខត្តុំ ឋានេន ចីវរំ អភិនិប្ផាទេន្តស្ស និស្សគ្គិយំ បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ ¶ ¶ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? អាយស្មន្តំ ឧបនន្ទំ សក្យបុត្តំ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? អាយស្មា ឧបនន្ទោ សក្យបុត្តោ ឧបាសកេន – ‘‘អជ្ជណ្ហោ, ភន្តេ, អាគមេហី’’តិ ¶ វុច្ចមានោ នាគមេសិ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ឆហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ…បេ….

កថិនវគ្គោ បឋមោ.

២. កោសិយវគ្គោ

៣៤. កោសិយមិស្សកំ សន្ថតំ ការាបេន្តស្ស និស្សគ្គិយំ បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? អាឡវិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? ឆព្ពគ្គិយេ ភិក្ខូ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? ឆព្ពគ្គិយា ភិក្ខូ កោសិយការកេ ឧបសង្កមិត្វា ឯវមាហំសុ ‘‘ពហូ, អាវុសោ, កោសការកេ បចថ. អម្ហាកម្បិ ទស្សថ. មយម្បិ ឥច្ឆាម កោសិយមិស្សកំ សន្ថតំ កាតុ’’ន្តិ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ឆហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ…បេ….

៣៥. សុទ្ធកាឡកានំ ឯឡកលោមានំ សន្ថតំ ការាបេន្តស្ស និស្សគ្គិយំ បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? វេសាលិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ ¶ ? ឆព្ពគ្គិយេ ភិក្ខូ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? ឆព្ពគ្គិយា ភិក្ខូ សុទ្ធកាឡកានំ ឯឡកលោមានំ សន្ថតំ ការាបេសុំ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ឆហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ…បេ….

៣៦. អនាទិយិត្វា ¶ តុលំ ឱទាតានំ តុលំ គោចរិយានំ នវំ សន្ថតំ ការាបេន្តស្ស និស្សគ្គិយំ បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? ឆព្ពគ្គិយេ ភិក្ខូ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? ឆព្ពគ្គិយា ភិក្ខូ ថោកញ្ញេវ ឱទាតំ អន្តេ [ឱទាតានំ អន្តេ អន្តេ (សី.), ឱទាតានំ អន្តេ (ស្យា.)] អាទិយិត្វា តថេវ សុទ្ធកាឡកានំ ឯឡកលោមានំ សន្ថតំ ការាបេសុំ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ឆហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ…បេ….

៣៧. អនុវស្សំ សន្ថតំ ការាបេន្តស្ស និស្សគ្គិយំ បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? សម្ពហុលេ ភិក្ខូ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? សម្ពហុលា ភិក្ខូ អនុវស្សំ សន្ថតំ ការាបេសុំ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ ¶ . ឯកា បញ្ញត្តិ, ឯកា អនុបញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ឆហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ…បេ….

៣៨. អនាទិយិត្វា បុរាណសន្ថតស្ស សាមន្តា សុគតវិទត្ថិំ នវំ និសីទនសន្ថតំ ការាបេន្តស្ស និស្សគ្គិយំ បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? សម្ពហុលេ ភិក្ខូ អារព្ភ ¶ . កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? សម្ពហុលា ភិក្ខូ សន្ថតានិ ឧជ្ឈិត្វា អារញ្ញិកង្គំ បិណ្ឌបាតិកង្គំ បំសុកូលិកង្គំ សមាទិយិំសុ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ឆហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ…បេ….

៣៩. ឯឡកលោមានិ បដិគ្គហេត្វា តិយោជនំ អតិក្កាមេន្តស្ស និស្សគ្គិយំ បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? អញ្ញតរំ ភិក្ខុំ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? អញ្ញតរោ ភិក្ខុ ឯឡកលោមានិ បដិគ្គហេត្វា តិយោជនំ អតិក្កាមេសិ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ទ្វីហិ ¶ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ – សិយា កាយតោ សមុដ្ឋាតិ, ន វាចតោ ន ចិត្តតោ; សិយា កាយតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ, ន វាចតោ…បេ….

៤០. អញ្ញាតិកាយ ភិក្ខុនិយា ឯឡកលោមានិ ធោវាបេន្តស្ស និស្សគ្គិយំ បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សក្កេសុ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? ឆព្ពគ្គិយេ ភិក្ខូ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? ឆព្ពគ្គិយា ភិក្ខូ អញ្ញាតិកាហិ ភិក្ខុនីហិ ឯឡកលោមានិ ធោវាបេសុំ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ឆហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ…បេ….

៤១. រូបិយំ បដិគ្គណ្ហន្តស្ស និស្សគ្គិយំ បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? រាជគហេ បញ្ញត្តំ ¶ . កំ អារព្ភាតិ? អាយស្មន្តំ ឧបនន្ទំ ¶ សក្យបុត្តំ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? អាយស្មា ឧបនន្ទោ សក្យបុត្តោ រូបិយំ បដិគ្គហេសិ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ឆហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ…បេ….

៤២. នានប្បការកំ រូបិយសំវោហារំ សមាបជ្ជន្តស្ស និស្សគ្គិយំ បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? ឆព្ពគ្គិយេ ភិក្ខូ ¶ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? ឆព្ពគ្គិយា ភិក្ខូ នានប្បការកំ រូបិយសំវោហារំ សមាបជ្ជិំសុ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ឆហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ…បេ….

៤៣. នានប្បការកំ កយវិក្កយំ សមាបជ្ជន្តស្ស និស្សគ្គិយំ បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? អាយស្មន្តំ ឧបនន្ទំ សក្យបុត្តំ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? អាយស្មា ឧបនន្ទោ សក្យបុត្តោ បរិព្ពាជកេន សទ្ធិំ កយវិក្កយំ សមាបជ្ជិ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ឆហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ…បេ….

កោសិយវគ្គោ ទុតិយោ.

៣. បត្តវគ្គោ

៤៤. អតិរេកបត្តំ ¶ ទសាហំ អតិក្កាមេន្តស្ស និស្សគ្គិយំ បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? ឆព្ពគ្គិយេ ភិក្ខូ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? ឆព្ពគ្គិយា ភិក្ខូ អតិរេកបត្តំ ធារេសុំ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ, ឯកា អនុបញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ទ្វីហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ – សិយា កាយតោ ច វាចតោ ច សមុដ្ឋាតិ, ន ចិត្តតោ; សិយា កាយតោ ច វាចតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ…បេ….

៤៥. ឩនបញ្ចពន្ធនេន បត្តេន អញ្ញំ នវំ បត្តំ ចេតាបេន្តស្ស និស្សគ្គិយំ បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សក្កេសុ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? ឆព្ពគ្គិយេ ភិក្ខូ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? ឆព្ពគ្គិយា ភិក្ខូ អប្បមត្តកេនបិ ភិន្នេន អប្បមត្តកេនបិ ខណ្ឌេន វិលិខិតមត្តេនបិ ពហូ បត្តេ វិញ្ញាបេសុំ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ឆហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ…បេ….

៤៦. ភេសជ្ជានិ ¶ បដិគ្គហេត្វា សត្តាហំ អតិក្កាមេន្តស្ស និស្សគ្គិយំ បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? សម្ពហុលេ ភិក្ខូ ¶ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? សម្ពហុលា ភិក្ខូ ភេសជ្ជានិ បដិគ្គហេត្វា សត្តាហំ អតិក្កាមេសុំ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ទ្វីហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ កថិនកេ…បេ….

៤៧. អតិរេកមាសេ ¶ ¶ សេសេ គិម្ហានេ វស្សិកសាដិកចីវរំ បរិយេសន្តស្ស និស្សគ្គិយំ បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? ឆព្ពគ្គិយេ ភិក្ខូ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? ឆព្ពគ្គិយា ភិក្ខូ អតិរេកមាសេ សេសេ គិម្ហានេ វស្សិកសាដិកចីវរំ បរិយេសិំសុ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ឆហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ…បេ….

៤៨. ភិក្ខុស្ស សាមំ ចីវរំ ទត្វា កុបិតេន អនត្តមនេន អច្ឆិន្ទន្តស្ស និស្សគ្គិយំ បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? អាយស្មន្តំ ឧបនន្ទំ សក្យបុត្តំ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? អាយស្មា ឧបនន្ទោ សក្យបុត្តោ ភិក្ខុស្ស សាមំ ចីវរំ ទត្វា កុបិតោ អនត្តមនោ អច្ឆិន្ទិ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ តីហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ…បេ….

៤៩. សាមំ សុត្តំ វិញ្ញាបេត្វា តន្តវាយេហិ ចីវរំ វាយាបេន្តស្ស និស្សគ្គិយំ បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? រាជគហេ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? ឆព្ពគ្គិយេ ភិក្ខូ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? ឆព្ពគ្គិយា ភិក្ខូ សាមំ សុត្តំ វិញ្ញាបេត្វា តន្តវាយេហិ ចីវរំ វាយាបេសុំ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ឆហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ…បេ….

៥០. បុព្ពេ អប្បវារិតស្ស អញ្ញាតកស្ស គហបតិកស្ស តន្តវាយេ ឧបសង្កមិត្វា ¶ ចីវរេ វិកប្បំ អាបជ្ជន្តស្ស និស្សគ្គិយំ បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? អាយស្មន្តំ ឧបនន្ទំ សក្យបុត្តំ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? អាយស្មា ឧបនន្ទោ សក្យបុត្តោ បុព្ពេ អប្បវារិតោ អញ្ញាតកស្ស គហបតិកស្ស តន្តវាយេ ឧបសង្កមិត្វា ចីវរេ វិកប្បំ អាបជ្ជិ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ឆហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ…បេ….

៥១. អច្ចេកចីវរំ ¶ បដិគ្គហេត្វា ចីវរកាលសមយំ អតិក្កាមេន្តស្ស និស្សគ្គិយំ បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? សម្ពហុលេ ភិក្ខូ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? សម្ពហុលា ភិក្ខូ អច្ចេកចីវរំ បដិគ្គហេត្វា ចីវរកាលសមយំ អតិក្កាមេសុំ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ទ្វីហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ កថិនកេ…បេ….

៥២. តិណ្ណំ ¶ ចីវរានំ អញ្ញតរំ ចីវរំ អន្តរឃរេ និក្ខិបិត្វា អតិរេកឆារត្តំ វិប្បវសន្តស្ស និស្សគ្គិយំ បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? សម្ពហុលេ ភិក្ខូ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? សម្ពហុលា ភិក្ខូ តិណ្ណំ ចីវរានំ អញ្ញតរំ ចីវរំ អន្តរឃរេ និក្ខិបិត្វា អតិរេកឆារត្តំ វិប្បវសិំសុ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា ¶ បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ទ្វីហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ កថិនកេ…បេ….

៥៣. ជានំ ¶ សង្ឃិកំ លាភំ បរិណតំ អត្តនោ បរិណាមេន្តស្ស និស្សគ្គិយំ បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? ឆព្ពគ្គិយេ ភិក្ខូ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? ឆព្ពគ្គិយា ភិក្ខូ ជានំ សង្ឃិកំ លាភំ បរិណតំ អត្តនោ បរិណាមេសុំ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ តីហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ…បេ….

បត្តវគ្គោ តតិយោ.

តិំស និស្សគ្គិយា បាចិត្តិយា និដ្ឋិតា.

តស្សុទ្ទានំ –

ទសេករត្តិមាសោ ច, ធោវនញ្ច បដិគ្គហោ;

អញ្ញាតំ តញ្ច [អញ្ញាតកញ្ច (ក.)] ឧទ្ទិស្ស, ឧភិន្នំ ទូតកេន ច.

កោសិយា សុទ្ធទ្វេភាគា, ឆព្ពស្សានិ និសីទនំ;

ទ្វេ ច លោមានិ ឧគ្គណ្ហេ, ឧភោ នានប្បការកា.

ទ្វេ ច បត្តានិ ភេសជ្ជំ, វស្សិកា ទានបញ្ចមំ;

សាមំ វាយាបនច្ចេកោ, សាសង្កំ សង្ឃិកេន ចាតិ.

៥. បាចិត្តិយកណ្ឌំ

១. មុសាវាទវគ្គោ

៥៤. យំ ¶ តេន ភគវតា ជានតា បស្សតា អរហតា សម្មាសម្ពុទ្ធេន សម្បជានមុសាវាទេ បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ ¶ ? ហត្ថកំ សក្យបុត្តំ អារព្ភ ¶ . កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? អាយស្មា ហត្ថកោ សក្យបុត្តោ តិត្ថិយេហិ សទ្ធិំ សល្លបន្តោ អវជានិត្វា បដិជានិ, បដិជានិត្វា អវជានិ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ តីហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ – សិយា កាយតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ, ន វាចតោ; សិយា វាចតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ, ន កាយតោ; សិយា កាយតោ ច វាចតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ…បេ….

៥៥. ឱមសវាទេ បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? ឆព្ពគ្គិយេ ភិក្ខូ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? ឆព្ពគ្គិយា ភិក្ខូ បេសលេហិ ភិក្ខូហិ សទ្ធិំ ភណ្ឌន្តា [ភណ្ឌេន្តា (ក.)] បេសលេ ភិក្ខូ ឱមសិំសុ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ តីហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ…បេ….

៥៦. ភិក្ខុបេសុញ្ញេ បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? ឆព្ពគ្គិយេ ភិក្ខូ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? ឆព្ពគ្គិយា ភិក្ខូ ភិក្ខូនំ ភណ្ឌនជាតានំ កលហជាតានំ វិវាទាបន្នានំ បេសុញ្ញំ ឧបសំហរិំសុ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ តីហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ…បេ….

៥៧. អនុបសម្បន្នំ បទសោ ធម្មំ វាចេន្តស្ស បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? ឆព្ពគ្គិយេ ភិក្ខូ ¶ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? ឆព្ពគ្គិយា ភិក្ខូ ឧបាសកេ បទសោ ធម្មំ វាចេសុំ ¶ , តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ទ្វីហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ – សិយា វាចតោ សមុដ្ឋាតិ, ន កាយតោ ន ចិត្តតោ; សិយា វាចតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ, ន កាយតោ…បេ….

៥៨. អនុបសម្បន្នេន ឧត្តរិទិរត្តតិរត្តំ សហសេយ្យំ កប្បេន្តស្ស បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? អាឡវិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? សម្ពហុលេ ភិក្ខូ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? សម្ពហុលា ភិក្ខូ អនុបសម្បន្នេន សហសេយ្យំ កប្បេសុំ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ ¶ , ឯកា អនុបញ្ញត្តិ. ឆន្នំ ¶ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ទ្វីហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ – សិយា កាយតោ សមុដ្ឋាតិ, ន វាចតោ ន ចិត្តតោ; សិយា កាយតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ, ន វាចតោ…បេ….

៥៩. មាតុគាមេន សហសេយ្យំ កប្បេន្តស្ស បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? អាយស្មន្តំ អនុរុទ្ធំ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? អាយស្មា អនុរុទ្ធោ មាតុគាមេន សហសេយ្យំ កប្បេសិ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ទ្វីហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ ឯឡកលោមកេ…បេ….

៦០. មាតុគាមស្ស ឧត្តរិឆប្បញ្ចវាចាហិ ធម្មំ ទេសេន្តស្ស បាចិត្តិយំ ¶ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? អាយស្មន្តំ ឧទាយិំ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? អាយស្មា ឧទាយី មាតុគាមស្ស ធម្មំ ទេសេសិ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ, ទ្វេ អនុបញ្ញត្តិយោ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ទ្វីហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ បទសោធម្មេ…បេ….

៦១. អនុបសម្បន្នស្ស ឧត្តរិមនុស្សធម្មំ ភូតំ អារោចេន្តស្ស បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? វេសាលិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? វគ្គុមុទាតីរិយេ ភិក្ខូ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? វគ្គុមុទាតីរិយា ភិក្ខូ គិហីនំ អញ្ញមញ្ញស្ស ឧត្តរិមនុស្សធម្មស្ស វណ្ណំ ភាសិំសុ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ តីហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ – សិយា កាយតោ សមុដ្ឋាតិ, ន វាចតោ ន ចិត្តតោ; សិយា វាចតោ សមុដ្ឋាតិ, ន កាយតោ ន ចិត្តតោ; សិយា កាយតោ ច វាចតោ ច សមុដ្ឋាតិ, ន ចិត្តតោ…បេ….

៦២. ភិក្ខុស្ស ទុដ្ឋុល្លាបត្តិំ អនុបសម្បន្នស្ស អារោចេន្តស្ស បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? ឆព្ពគ្គិយេ ភិក្ខូ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? ឆព្ពគ្គិយា ភិក្ខូ ភិក្ខុស្ស ទុដ្ឋុល្លាបត្តិំ អនុបសម្បន្នស្ស អារោចេសុំ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ តីហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ…បេ….

៦៣. បថវិំ ¶ ខណន្តស្ស បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? អាឡវិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? អាឡវកេ ភិក្ខូ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? អាឡវកា ¶ ភិក្ខូ បថវិំ ខណិំសុ ¶ , តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ តីហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ…បេ….

មុសាវាទវគ្គោ បឋមោ.

២. ភូតគាមវគ្គោ

៦៤. ភូតគាមបាតព្យតា ¶ បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? អាឡវិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? អាឡវកេ ភិក្ខូ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? អាឡវកា ភិក្ខូ រុក្ខំ ឆិន្ទិំសុ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ តីហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ…បេ….

៦៥. អញ្ញវាទកេ វិហេសកេ បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? កោសម្ពិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? អាយស្មន្តំ ឆន្នំ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? អាយស្មា ឆន្នោ សង្ឃមជ្ឈេ អាបត្តិយា អនុយុញ្ជិយមានោ អញ្ញេនញ្ញំ បដិចរិ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ, ឯកា អនុបញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ¶ តីហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ…បេ….

៦៦. ឧជ្ឈាបនកេ ខិយ្យនកេ បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? រាជគហេ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? មេត្តិយភូមជកេ ភិក្ខូ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? មេត្តិយភូមជកា ភិក្ខូ អាយស្មន្តំ ទព្ពំ មល្លបុត្តំ ភិក្ខូ ឧជ្ឈាបេសុំ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ, ឯកា អនុបញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ តីហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ…បេ….

៦៧. សង្ឃិកំ មញ្ចំ វា បីឋំ វា ភិសិំ វា កោច្ឆំ វា អជ្ឈោកាសេ សន្ថរិត្វា អនុទ្ធរិត្វា អនាបុច្ឆា បក្កមន្តស្ស បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? សម្ពហុលេ ភិក្ខូ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? សម្ពហុលា ភិក្ខូ សង្ឃិកំ សេនាសនំ អជ្ឈោកាសេ សន្ថរិត្វា អនុទ្ធរិត្វា អនាបុច្ឆា បក្កមិំសុ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ, ឯកា អនុបញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ទ្វីហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ កថិនកេ…បេ….

៦៨. សង្ឃិកេ ¶ វិហារេ សេយ្យំ សន្ថរិត្វា អនុទ្ធរិត្វា អនាបុច្ឆា បក្កមន្តស្ស បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? សត្តរសវគ្គិយេ ភិក្ខូ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? សត្តរសវគ្គិយា ភិក្ខូ សង្ឃិកេ វិហារេ សេយ្យំ សន្ថរិត្វា អនុទ្ធរិត្វា ¶ អនាបុច្ឆា បក្កមិំសុ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ ¶ . ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ទ្វីហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ កថិនកេ…បេ….

៦៩. សង្ឃិកេ វិហារេ ជានំ បុព្ពុបគតំ ភិក្ខុំ អនុបខជ្ជ សេយ្យំ កប្បេន្តស្ស បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? ឆព្ពគ្គិយេ ភិក្ខូ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? ឆព្ពគ្គិយា ភិក្ខូ ថេរេ ភិក្ខូ អនុបខជ្ជ សេយ្យំ កប្បេសុំ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ឯកេន សមុដ្ឋានេន សមុដ្ឋាតិ – កាយតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ, ន វាចតោ…បេ….

៧០. ភិក្ខុំ កុបិតេន អនត្តមនេន សង្ឃិកា វិហារា និក្កឌ្ឍន្តស្ស បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? ឆព្ពគ្គិយេ ភិក្ខូ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? ឆព្ពគ្គិយា ភិក្ខូ កុបិតា អនត្តមនា ភិក្ខូ សង្ឃិកា វិហារា និក្កឌ្ឍិំសុ ¶ , តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ តីហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ…បេ….

៧១. សង្ឃិកេ វិហារេ ឧបរិវេហាសកុដិយា អាហច្ចបាទកំ មញ្ចំ វា បីឋំ វា អភិនិសីទន្តស្ស បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? អញ្ញតរំ ភិក្ខុំ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? អញ្ញតរោ ភិក្ខុ សង្ឃិកេ វិហារេ ឧបរិវេហាសកុដិយា អាហច្ចបាទកំ មញ្ចំ សហសា អភិនិសីទិ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា ¶ បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ទ្វីហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ – សិយា កាយតោ សមុដ្ឋាតិ, ន វាចតោ ន ចិត្តតោ; សិយា កាយតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ, ន វាចតោ…បេ….

៧២. ទ្វត្តិបរិយាយេ អធិដ្ឋហិត្វា តតុត្តរិ អធិដ្ឋហន្តស្ស បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? កោសម្ពិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? អាយស្មន្តំ ឆន្នំ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? អាយស្មា ឆន្នោ កតបរិយោសិតំ វិហារំ បុនប្បុនំ ឆាទាបេសិ, បុនប្បុនំ លិម្បាបេសិ, អតិភារិកោ វិហារោ បរិបតិ ¶ , តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ឆហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ…បេ….

៧៣. ជានំ សប្បាណកំ ឧទកំ តិណំ វា មត្តិកំ វា សិញ្ចន្តស្ស បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? អាឡវិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? អាឡវកេ ភិក្ខូ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ ¶ ? អាឡវកា ភិក្ខូ ជានំ សប្បាណកំ ឧទកំ តិណម្បិ មត្តិកម្បិ សិញ្ចិំសុ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ តីហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ…បេ….

ភូតគាមវគ្គោ ទុតិយោ.

៣. ឱវាទវគ្គោ

៧៤. អសម្មតេន ¶ ភិក្ខុនិយោ ឱវទន្តស្ស បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? ឆព្ពគ្គិយេ ភិក្ខូ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? ឆព្ពគ្គិយា ភិក្ខូ អសម្មតា ភិក្ខុនិយោ ឱវទិំសុ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. អត្ថិ តត្ថ បញ្ញត្តិ, អនុបញ្ញត្តិ, អនុប្បន្នបញ្ញត្តីតិ? ឯកា បញ្ញត្តិ, ឯកា អនុបញ្ញត្តិ. អនុប្បន្នបញ្ញត្តិ តស្មិំ នត្ថិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ទ្វីហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ – សិយា វាចតោ សមុដ្ឋាតិ, ន កាយតោ ន ចិត្តតោ; សិយា វាចតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ, ន កាយតោ…បេ….

៧៥. អត្ថង្គតេ សូរិយេ ភិក្ខុនិយោ ឱវទន្តស្ស បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? អាយស្មន្តំ ចូឡបន្ថកំ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? អាយស្មា ចូឡបន្ថកោ អត្ថង្គតេ សូរិយេ ភិក្ខុនិយោ ឱវទិ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ទ្វីហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ បទសោធម្មេ…បេ….

៧៦. ភិក្ខុនុបស្សយំ ឧបសង្កមិត្វា ភិក្ខុនិយោ ឱវទន្តស្ស បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សក្កេសុ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? ឆព្ពគ្គិយេ ភិក្ខូ ¶ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? ឆព្ពគ្គិយា ភិក្ខូ ភិក្ខុនុបស្សយំ ¶ ឧបសង្កមិត្វា ភិក្ខុនិយោ ឱវទិំសុ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ, ឯកា អនុបញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ទ្វីហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ កថិនកេ…បេ….

៧៧. ‘‘អាមិសហេតុ ¶ ភិក្ខូ ភិក្ខុនិយោ ឱវទន្តី’’តិ ភណន្តស្ស បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? ឆព្ពគ្គិយេ ភិក្ខូ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? ឆព្ពគ្គិយា ភិក្ខូ ‘‘អាមិសហេតុ ភិក្ខូ ភិក្ខុនិយោ ឱវទន្តី’’តិ ភណិំសុ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ តីហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ…បេ….

៧៨. អញ្ញាតិកាយ ¶ ភិក្ខុនិយា ចីវរំ ទេន្តស្ស បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? អញ្ញតរំ ភិក្ខុំ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? អញ្ញតរោ ភិក្ខុ អញ្ញាតិកាយ ភិក្ខុនិយា ចីវរំ អទាសិ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ, ឯកា អនុបញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ឆហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ…បេ….

៧៩. អញ្ញាតិកាយ ភិក្ខុនិយា ចីវរំ សិព្ពេន្តស្ស បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? អាយស្មន្តំ ឧទាយិំ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? អាយស្មា ឧទាយី អញ្ញាតិកាយ ភិក្ខុនិយា ចីវរំ សិព្ពេសិ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ឆហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ ¶ …បេ….

៨០. ភិក្ខុនិយា សទ្ធិំ សំវិធាយ ឯកទ្ធានមគ្គំ បដិបជ្ជន្តស្ស បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? ឆព្ពគ្គិយេ ភិក្ខូ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? ឆព្ពគ្គិយា ភិក្ខូ ភិក្ខុនីហិ សទ្ធិំ សំវិធាយ ឯកទ្ធានមគ្គំ បដិបជ្ជិំសុ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ, ឯកា អនុបញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ចតូហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ – សិយា កាយតោ សមុដ្ឋាតិ, ន វាចតោ ន ចិត្តតោ; សិយា កាយតោ ច វាចតោ ច សមុដ្ឋាតិ, ន ចិត្តតោ; សិយា កាយតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ, ន វាចតោ; សិយា កាយតោ ច វាចតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ…បេ….

៨១. ភិក្ខុនិយា សទ្ធិំ សំវិធាយ ឯកំ នាវំ អភិរុហន្តស្ស បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? ឆព្ពគ្គិយេ ភិក្ខូ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? ឆព្ពគ្គិយា ភិក្ខូ ភិក្ខុនីហិ សទ្ធិំ សំវិធាយ ឯកំ នាវំ អភិរុហិំសុ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ, ឯកា អនុបញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ចតូហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ…បេ….

៨២. ជានំ ¶ ភិក្ខុនិបរិបាចិតំ បិណ្ឌបាតំ ភុញ្ជន្តស្ស បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? រាជគហេ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? ទេវទត្តំ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? ទេវទត្តោ ជានំ ភិក្ខុនិបរិបាចិតំ ¶ បិណ្ឌបាតំ ភុញ្ជិ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ, ឯកា អនុបញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ឯកេន សមុដ្ឋានេន សមុដ្ឋាតិ – កាយតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ, ន វាចតោ…បេ….

៨៣. ភិក្ខុនិយា ¶ ¶ សទ្ធិំ ឯកោ ឯកាយ រហោ និសជ្ជំ កប្បេន្តស្ស បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? អាយស្មន្តំ ឧទាយិំ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? អាយស្មា ឧទាយី ភិក្ខុនិយា សទ្ធិំ ឯកោ ឯកាយ រហោ និសជ្ជំ កប្បេសិ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ឯកេន សមុដ្ឋានេន សមុដ្ឋាតិ – កាយតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ, ន វាចតោ…បេ….

ឱវាទវគ្គោ តតិយោ.

៤. ភោជនវគ្គោ

៨៤. តតុត្តរិ អាវសថបិណ្ឌំ ភុញ្ជន្តស្ស បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? ឆព្ពគ្គិយេ ភិក្ខូ ¶ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? ឆព្ពគ្គិយា ភិក្ខូ អនុវសិត្វា អនុវសិត្វា អាវសថបិណ្ឌំ ភុញ្ជិំសុ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ, ឯកា អនុបញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ទ្វីហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ ឯឡកលោមកេ…បេ….

៨៥. គណភោជនេ បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? រាជគហេ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? ទេវទត្តំ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? ទេវទត្តោ សបរិសោ កុលេសុ វិញ្ញាបេត្វា វិញ្ញាបេត្វា ភុញ្ជិ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ, សត្ត អនុបញ្ញត្តិយោ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ទ្វីហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ ឯឡកលោមកេ…បេ….

៨៦. បរម្បរភោជនេ បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? វេសាលិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? សម្ពហុលេ ភិក្ខូ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? សម្ពហុលា ភិក្ខូ ¶ អញ្ញត្រ និមន្តិតា អញ្ញត្រ ភុញ្ជិំសុ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ, ចតស្សោ អនុបញ្ញត្តិយោ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ទ្វីហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ កថិនកេ…បេ….

៨៧. ទ្វត្តិបត្តបូរេ បូវេ បដិគ្គហេត្វា តតុត្តរិ បដិគ្គណ្ហន្តស្ស បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? សម្ពហុលេ ភិក្ខូ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? សម្ពហុលា ភិក្ខូ ន មត្តំ ជានិត្វា បដិគ្គហេសុំ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា ¶ បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ឆហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ…បេ….

៨៨. ភុត្តាវិនា ¶ បវារិតេន អនតិរិត្តំ ខាទនីយំ វា ភោជនីយំ វា ភុញ្ជន្តស្ស បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? សម្ពហុលេ ភិក្ខូ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? សម្ពហុលា ភិក្ខូ ភុត្តាវី បវារិតា អញ្ញត្រ ភុញ្ជិំសុ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ, ឯកា អនុបញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ទ្វីហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ កថិនកេ…បេ….

៨៩. ភិក្ខុំ ភុត្តាវិំ បវារិតំ អនតិរិត្តេន ខាទនីយេន វា ភោជនីយេន វា អភិហដ្ឋុំ បវារេន្តស្ស បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? អញ្ញតរំ ភិក្ខុំ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? អញ្ញតរោ ភិក្ខុ ភិក្ខុំ ភុត្តាវិំ បវារិតំ អនតិរិត្តេន ភោជនីយេន អភិហដ្ឋុំ បវារេសិ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ តីហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ…បេ….

៩០. វិកាលេ ¶ ខាទនីយំ វា ភោជនីយំ វា ភុញ្ជន្តស្ស បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? រាជគហេ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? សត្តរសវគ្គិយេ ភិក្ខូ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? សត្តរសវគ្គិយា ភិក្ខូ វិកាលេ ភោជនំ ភុញ្ជិំសុ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ទ្វីហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ ឯឡកលោមកេ…បេ….

៩១. សន្និធិការកំ ខាទនីយំ វា ភោជនីយំ វា ភុញ្ជន្តស្ស បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? អាយស្មន្តំ ពេលដ្ឋសីសំ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? អាយស្មា ពេលដ្ឋសីសោ សន្និធិការកំ ភោជនំ ¶ ភុញ្ជិ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ទ្វីហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ ឯឡកលោមកេ…បេ….

៩២. បណីតភោជនានិ អត្តនោ អត្ថាយ វិញ្ញាបេត្វា ភុញ្ជន្តស្ស បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? ឆព្ពគ្គិយេ ភិក្ខូ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? ឆព្ពគ្គិយា ភិក្ខូ បណីតភោជនានិ អត្តនោ អត្ថាយ វិញ្ញាបេត្វា ភុញ្ជិំសុ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ, ឯកា អនុបញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ចតូហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ…បេ….

៩៣. អទិន្នំ មុខទ្វារំ អាហារំ អាហរន្តស្ស បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? វេសាលិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? អញ្ញតរំ ភិក្ខុំ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? អញ្ញតរោ ភិក្ខុ ¶ អទិន្នំ មុខទ្វារំ ¶ អាហារំ អាហរិ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ, ឯកា អនុបញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ទ្វីហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ ឯឡកលោមកេ…បេ….

ភោជនវគ្គោ ចតុត្ថោ.

៥. អចេលកវគ្គោ

៩៤. អចេលកស្ស វា បរិព្ពាជកស្ស វា បរិព្ពាជិកាយ វា សហត្ថា ខាទនីយំ វា ភោជនីយំ វា ទេន្តស្ស បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? វេសាលិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? អាយស្មន្តំ អានន្ទំ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? អាយស្មា អានន្ទោ អញ្ញតរិស្សា បរិព្ពាជិកាយ ឯកំ មញ្ញមានោ ទ្វេ បូវេ អទាសិ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ទ្វីហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ ឯឡកលោមកេ…បេ….

៩៥. ភិក្ខុំ ‘‘ឯហាវុសោ, គាមំ វា និគមំ វា បិណ្ឌាយ បវិសិស្សាមា’’តិ តស្ស ទាបេត្វា វា អទាបេត្វា វា ឧយ្យោជេន្តស្ស បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? អាយស្មន្តំ ឧបនន្ទំ សក្យបុត្តំ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ ¶ ? អាយស្មា ឧបនន្ទោ សក្យបុត្តោ ភិក្ខុំ ‘‘ឯហាវុសោ, គាមំ បិណ្ឌាយ បវិសិស្សាមា’’តិ, តស្ស អទាបេត្វា ឧយ្យោជេសិ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ តីហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ…បេ….

៩៦. សភោជនេ ¶ កុលេ អនុបខជ្ជ និសជ្ជំ កប្បេន្តស្ស បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? អាយស្មន្តំ ឧបនន្ទំ សក្យបុត្តំ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? អាយស្មា ឧបនន្ទោ សក្យបុត្តោ សភោជនេ កុលេ អនុបខជ្ជ និសជ្ជំ កប្បេសិ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ ¶ . ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ឯកេន សមុដ្ឋានេន សមុដ្ឋាតិ – កាយតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ, ន វាចតោ…បេ….

៩៧. មាតុគាមេន សទ្ធិំ រហោ បដិច្ឆន្នេ អាសនេ និសជ្ជំ កប្បេន្តស្ស បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? អាយស្មន្តំ ឧបនន្ទំ សក្យបុត្តំ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? អាយស្មា ឧបនន្ទោ សក្យបុត្តោ មាតុគាមេន សទ្ធិំ រហោ បដិច្ឆន្នេ អាសនេ និសជ្ជំ កប្បេសិ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ឯកេន សមុដ្ឋានេន សមុដ្ឋាតិ – កាយតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ, ន វាចតោ…បេ….

៩៨. មាតុគាមេន ¶ សទ្ធិំ ឯកោ ឯកាយ រហោ និសជ្ជំ កប្បេន្តស្ស បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? អាយស្មន្តំ ឧបនន្ទំ សក្យបុត្តំ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? អាយស្មា ឧបនន្ទោ សក្យបុត្តោ មាតុគាមេន សទ្ធិំ ឯកោ ឯកាយ រហោ និសជ្ជំ កប្បេសិ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ឯកេន សមុដ្ឋានេន សមុដ្ឋាតិ – កាយតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ, ន វាចតោ…បេ….

៩៩. និមន្តិតេន សភត្តេន សន្តំ ភិក្ខុំ អនាបុច្ឆា បុរេភត្តំ បច្ឆាភត្តំ កុលេសុ ចារិត្តំ អាបជ្ជន្តស្ស បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? រាជគហេ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? អាយស្មន្តំ ឧបនន្ទំ សក្យបុត្តំ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? អាយស្មា ឧបនន្ទោ សក្យបុត្តោ និមន្តិតោ សភត្តោ សមានោ បុរេភត្តំ បច្ឆាភត្តំ កុលេសុ ចារិត្តំ អាបជ្ជិ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ, ចតស្សោ អនុបញ្ញត្តិយោ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ទ្វីហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ កថិនកេ…បេ….

១០០. តតុត្តរិ ភេសជ្ជំ វិញ្ញាបេន្តស្ស បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សក្កេសុ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? ឆព្ពគ្គិយេ ភិក្ខូ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? ឆព្ពគ្គិយា ភិក្ខូ មហានាមេន សក្កេន ‘‘អជ្ជណ្ហោ, ភន្តេ, អាគមេថា’’តិ ¶ វុច្ចមានា នាគមេសុំ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ឆហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ…បេ….

១០១. ឧយ្យុត្តំ សេនំ ទស្សនាយ គច្ឆន្តស្ស បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ ¶ ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? ឆព្ពគ្គិយេ ភិក្ខូ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? ឆព្ពគ្គិយា ភិក្ខូ ឧយ្យុត្តំ សេនំ ទស្សនាយ អគមំសុ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ, ឯកា អនុបញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ទ្វីហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ ឯឡកលោមកេ…បេ….

១០២. អតិរេកតិរត្តំ សេនាយ វសន្តស្ស បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? ឆព្ពគ្គិយេ ភិក្ខូ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? ឆព្ពគ្គិយា ភិក្ខូ អតិរេកតិរត្តំ សេនាយ វសិំសុ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ទ្វីហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ ឯឡកលោមកេ…បេ….

១០៣. ឧយ្យោធិកំ គច្ឆន្តស្ស បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ ¶ . កំ អារព្ភាតិ? ឆព្ពគ្គិយេ ភិក្ខូ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? ឆព្ពគ្គិយា ភិក្ខូ ឧយ្យោធិកំ ¶ អគមំសុ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ទ្វីហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ ឯឡកលោមកេ…បេ….

អចេលកវគ្គោ បញ្ចមោ.

៦. សុរាបានវគ្គោ

១០៤. សុរាមេរយបានេ ¶ បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? កោសម្ពិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? អាយស្មន្តំ សាគតំ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? អាយស្មា សាគតោ មជ្ជំ បិវិ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ទ្វីហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ – សិយា កាយតោ សមុដ្ឋាតិ, ន វាចតោ ន ចិត្តតោ; សិយា កាយតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ, ន វាចតោ…បេ….

១០៥. អង្គុលិបតោទកេ បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? ឆព្ពគ្គិយេ ភិក្ខូ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? ឆព្ពគ្គិយា ¶ ភិក្ខូ ភិក្ខុំ អង្គុលិបតោទកេន ហាសេសុំ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ឯកេន សមុដ្ឋានេន សមុដ្ឋាតិ – កាយតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ, ន វាចតោ…បេ….

១០៦. ឧទកេ ហសធម្មេ [ហស្សធម្មេ (សី. ស្យា.)] បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? សត្តរសវគ្គិយេ ភិក្ខូ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? សត្តរសវគ្គិយា ភិក្ខូ អចិរវតិយា នទិយា ឧទកេ កីឡិំសុ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ឯកេន សមុដ្ឋានេន សមុដ្ឋាតិ – កាយតោ ច ចិត្តតោ ¶ ច សមុដ្ឋាតិ, ន វាចតោ…បេ….

១០៧. អនាទរិយេ បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? កោសម្ពិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? អាយស្មន្តំ ឆន្នំ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? អាយស្មា ឆន្នោ អនាទរិយំ អកាសិ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ តីហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ…បេ….

១០៨. ភិក្ខុំ ភិំសាបេន្តស្ស បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? ឆព្ពគ្គិយេ ភិក្ខូ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? ឆព្ពគ្គិយា ភិក្ខូ ភិក្ខុំ ភិំសាបេសុំ ¶ , តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ តីហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ…បេ….

១០៩. ជោតិំ សមាទហិត្វា វិសិព្ពេន្តស្ស បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? ភគ្គេសុ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? សម្ពហុលេ ភិក្ខូ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? សម្ពហុលា ភិក្ខូ ជោតិំ សមាទហិត្វា វិសិព្ពេសុំ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ, ទ្វេ អនុបញ្ញត្តិយោ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ឆហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ…បេ….

១១០. ឱរេនទ្ធមាសំ នហាយន្តស្ស បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? រាជគហេ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? សម្ពហុលេ ភិក្ខូ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? សម្ពហុលា ភិក្ខូ រាជានម្បិ បស្សិត្វា ន ¶ មត្តំ ជានិត្វា នហាយិំសុ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ, ឆ អនុបញ្ញត្តិយោ. សព្ពត្ថបញ្ញត្តិ, បទេសបញ្ញត្តីតិ? បទេសបញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ទ្វីហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ ឯឡកលោមកេ…បេ….

១១១. អនាទិយិត្វា ¶ ¶ តិណ្ណំ ទុព្ពណ្ណករណានំ អញ្ញតរំ ទុព្ពណ្ណករណំ នវំ ចីវរំ បរិភុញ្ជន្តស្ស បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? សម្ពហុលេ ភិក្ខូ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? សម្ពហុលា ភិក្ខូ អត្តនោ ចីវរំ ន សញ្ជានិំសុ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ទ្វីហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ ឯឡកលោមកេ…បេ….

១១២. ភិក្ខុស្ស វា ភិក្ខុនិយា វា សិក្ខមានាយ វា សាមណេរស្ស វា សាមណេរិយា វា សាមំ ចីវរំ វិកប្បេត្វា អប្បច្ចុទ្ធារណំ បរិភុញ្ជន្តស្ស បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? អាយស្មន្តំ ឧបនន្ទំ សក្យបុត្តំ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? អាយស្មា ឧបនន្ទោ សក្យបុត្តោ ភិក្ខុស្ស សាមំ ចីវរំ វិកប្បេត្វា អប្បច្ចុទ្ធារណំ បរិភុញ្ជិ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ទ្វីហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ កថិនកេ…បេ….

១១៣. ភិក្ខុស្ស បត្តំ វា ចីវរំ វា និសីទនំ វា សូចិឃរំ វា កាយពន្ធនំ វា អបនិធេន្តស្ស បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ ¶ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? ឆព្ពគ្គិយេ ភិក្ខូ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? ឆព្ពគ្គិយា ភិក្ខូ ភិក្ខូនំ បត្តម្បិ ចីវរម្បិ អបនិធេសុំ ¶ , តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ តីហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ…បេ….

សុរាមេរយវគ្គោ ឆដ្ឋោ.

៧. សប្បាណកវគ្គោ

១១៤. សញ្ចិច្ច បាណំ ជីវិតា វោរោបេន្តស្ស បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? អាយស្មន្តំ ឧទាយិំ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? អាយស្មា ឧទាយី សញ្ចិច្ច បាណំ ជីវិតា វោរោបេសិ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ តីហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ…បេ….

១១៥. ជានំ សប្បាណកំ ឧទកំ បរិភុញ្ជន្តស្ស បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? ឆព្ពគ្គិយេ ភិក្ខូ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ ¶ ? ឆព្ពគ្គិយា ភិក្ខូ ជានំ សប្បាណកំ ¶ ឧទកំ បរិភុញ្ជិំសុ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ តីហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ…បេ….

១១៦. ជានំ យថាធម្មំ និហតាធិករណំ បុន កម្មាយ ឧក្កោដេន្តស្ស បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? ឆព្ពគ្គិយេ ភិក្ខូ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? ឆព្ពគ្គិយា ភិក្ខូ ជានំ យថាធម្មំ និហតាធិករណំ បុន កម្មាយ ឧក្កោដេសុំ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ តីហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ…បេ….

១១៧. ភិក្ខុស្ស ជានំ ទុដ្ឋុល្លំ អាបត្តិំ បដិច្ឆាទេន្តស្ស បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? អញ្ញតរំ ភិក្ខុំ ¶ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? អញ្ញតរោ ភិក្ខុ ភិក្ខុស្ស ជានំ ទុដ្ឋុល្លំ អាបត្តិំ បដិច្ឆាទេសិ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ឯកេន សមុដ្ឋានេន សមុដ្ឋាតិ – កាយតោ ច វាចតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ…បេ….

១១៨. ជានំ ឩនវីសតិវស្សំ បុគ្គលំ ឧបសម្បាទេន្តស្ស បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? រាជគហេ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? សម្ពហុលេ ¶ ភិក្ខូ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? សម្ពហុលា ភិក្ខូ ជានំ ឩនវីសតិវស្សំ បុគ្គលំ ឧបសម្បាទេសុំ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ តីហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ…បេ….

១១៩. ជានំ ¶ ថេយ្យសត្ថេន សទ្ធិំ សំវិធាយ ឯកទ្ធានមគ្គំ បដិបជ្ជន្តស្ស បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? អញ្ញតរំ ភិក្ខុំ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? អញ្ញតរោ ភិក្ខុ ជានំ ថេយ្យសត្ថេន សទ្ធិំ សំវិធាយ ឯកទ្ធានមគ្គំ បដិបជ្ជិ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ទ្វីហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ – សិយា កាយតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ, ន វាចតោ; សិយា កាយតោ ច វាចតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ…បេ….

១២០. មាតុគាមេន សទ្ធិំ សំវិធាយ ឯកទ្ធានមគ្គំ បដិបជ្ជន្តស្ស បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? អញ្ញតរំ ភិក្ខុំ អារព្ភ. កិស្មិំ ¶ វត្ថុស្មិន្តិ? អញ្ញតរោ ភិក្ខុ មាតុគាមេន សទ្ធិំ សំវិធាយ ឯកទ្ធានមគ្គំ បដិបជ្ជិ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ចតូហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ…បេ….

១២១. បាបិកាយ ទិដ្ឋិយា យាវតតិយំ សមនុភាសនាយ ន បដិនិស្សជ្ជន្តស្ស បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? អរិដ្ឋំ ភិក្ខុំ គទ្ធពាធិបុព្ពំ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? អរិដ្ឋោ ភិក្ខុ គទ្ធពាធិបុព្ពោ បាបិកាយ ទិដ្ឋិយា យាវតតិយំ សមនុភាសនាយ ន បដិនិស្សជ្ជិ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ឯកេន សមុដ្ឋានេន សមុដ្ឋាតិ. កាយតោ ច វាចតោ ¶ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ…បេ….

១២២. ជានំ តថាវាទិនា ភិក្ខុនា [អរិដ្ឋេន ភិក្ខុនា (ក.)] អកដានុធម្មេន តំ ទិដ្ឋិំ អប្បដិនិស្សដ្ឋេន សទ្ធិំ សម្ភុញ្ជន្តស្ស បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? ឆព្ពគ្គិយេ ភិក្ខូ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? ឆព្ពគ្គិយា ភិក្ខូ ជានំ តថាវាទិនា អរិដ្ឋេន ភិក្ខុនា អកដានុធម្មេន តំ ទិដ្ឋិំ អប្បដិនិស្សដ្ឋេន សទ្ធិំ សម្ភុញ្ជិំសុ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ តីហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ…បេ….

១២៣. ជានំ តថានាសិតំ សមណុទ្ទេសំ ឧបលាបេន្តស្ស បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? ឆព្ពគ្គិយេ ភិក្ខូ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? ឆព្ពគ្គិយា ¶ ភិក្ខូ ជានំ តថានាសិតំ កណ្ដកំ ¶ សមណុទ្ទេសំ ឧបលាបេសុំ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ តីហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ…បេ….

សប្បាណកវគ្គោ សត្តមោ.

៨. សហធម្មិកវគ្គោ

១២៤. ភិក្ខូហិ ¶ សហធម្មិកំ វុច្ចមានេន ‘‘ន តាវាហំ, អាវុសោ, ឯតស្មិំ សិក្ខាបទេ សិក្ខិស្សាមិ យាវ ន អញ្ញំ ភិក្ខុំ ព្យត្តំ វិនយធរំ បរិបុច្ឆិស្សាមី’’តិ ¶ ភណន្តស្ស បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? កោសម្ពិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? អាយស្មន្តំ ឆន្នំ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? អាយស្មា ឆន្នោ ភិក្ខូហិ សហធម្មិកំ វុច្ចមានោ ‘‘ន តាវាហំ, អាវុសោ, ឯតស្មិំ សិក្ខាបទេ សិក្ខិស្សាមិ យាវ ន អញ្ញំ ភិក្ខុំ ព្យត្តំ វិនយធរំ បរិបុច្ឆិស្សាមី’’តិ ភណិ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ តីហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ…បេ….

១២៥. វិនយំ វិវណ្ណេន្តស្ស បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? ឆព្ពគ្គិយេ ភិក្ខូ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? ឆព្ពគ្គិយា ភិក្ខូ វិនយំ វិវណ្ណេសុំ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ តីហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ…បេ….

១២៦. មោហនកេ បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? ឆព្ពគ្គិយេ ភិក្ខូ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? ឆព្ពគ្គិយា ភិក្ខូ មោហេសុំ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ តីហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ…បេ….

១២៧. ភិក្ខុស្ស កុបិតេន អនត្តមនេន បហារំ ទេន្តស្ស បាចិត្តិយំ កត្ថ ¶ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? ឆព្ពគ្គិយេ ភិក្ខូ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? ឆព្ពគ្គិយា ភិក្ខូ កុបិតា អនត្តមនា ភិក្ខូនំ បហារំ អទំសុ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ឯកេន សមុដ្ឋានេន សមុដ្ឋាតិ – កាយតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ, ន វាចតោ…បេ….

១២៨. ភិក្ខុស្ស កុបិតេន អនត្តមនេន តលសត្តិកំ ឧគ្គិរន្តស្ស បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ ¶ ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? ឆព្ពគ្គិយេ ភិក្ខូ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? ឆព្ពគ្គិយា ភិក្ខូ កុបិតា អនត្តមនា ភិក្ខូនំ តលសត្តិកំ ឧគ្គិរិំសុ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ឯកេន សមុដ្ឋានេន សមុដ្ឋាតិ – កាយតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ, ន វាចតោ…បេ….

១២៩. ភិក្ខុំ អមូលកេន សង្ឃាទិសេសេន អនុទ្ធំសេន្តស្ស បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? ឆព្ពគ្គិយេ ភិក្ខូ អារព្ភ ¶ . កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? ឆព្ពគ្គិយា ភិក្ខូ ភិក្ខុំ អមូលកេន សង្ឃាទិសេសេន អនុទ្ធំសេសុំ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ តីហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ…បេ….

១៣០. ភិក្ខុស្ស សញ្ចិច្ច កុក្កុច្ចំ ឧបទហន្តស្ស [ឧប្បាទេន្តស្ស (ស្យា.)] បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? ឆព្ពគ្គិយេ ¶ ភិក្ខូ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? ឆព្ពគ្គិយា ភិក្ខូ ភិក្ខូនំ សញ្ចិច្ច កុក្កុច្ចំ ឧបទហិំសុ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ តីហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ…បេ….

១៣១. ភិក្ខូនំ ភណ្ឌនជាតានំ កលហជាតានំ វិវាទាបន្នានំ ¶ ឧបស្សុតិំ [ឧបស្សុតិ (?)] តិដ្ឋន្តស្ស បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? ឆព្ពគ្គិយេ ភិក្ខូ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? ឆព្ពគ្គិយា ភិក្ខូ ភិក្ខូនំ ភណ្ឌនជាតានំ កលហជាតានំ វិវាទាបន្នានំ ឧបស្សុតិំ តិដ្ឋហិំសុ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ទ្វីហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ – សិយា កាយតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ, ន វាចតោ; សិយា កាយតោ ច វាចតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ…បេ….

១៣២. ធម្មិកានំ កម្មានំ ឆន្ទំ ទត្វា បច្ឆា ខីយនធម្មំ [ខិយ្យធម្មំ (ក.)] អាបជ្ជន្តស្ស បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? ឆព្ពគ្គិយេ ភិក្ខូ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? ឆព្ពគ្គិយា ភិក្ខូ ធម្មិកានំ កម្មានំ ឆន្ទំ ទត្វា បច្ឆា ខីយនធម្មំ អាបជ្ជិំសុ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ តីហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ…បេ….

១៣៣. សង្ឃេ វិនិច្ឆយកថាយ វត្តមានាយ ឆន្ទំ អទត្វា ឧដ្ឋាយាសនា បក្កមន្តស្ស បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ ¶ . កំ អារព្ភាតិ? អញ្ញតរំ ភិក្ខុំ អារព្ភ ¶ . កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? អញ្ញតរោ ភិក្ខុ សង្ឃេ វិនិច្ឆយកថាយ វត្តមានាយ ឆន្ទំ អទត្វា ឧដ្ឋាយាសនា បក្កាមិ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ឯកេន សមុដ្ឋានេន សមុដ្ឋាតិ – កាយតោ ច វាចតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ…បេ….

១៣៤. សមគ្គេ ¶ សង្ឃេន ចីវរំ ទត្វា បច្ឆា ខីយនធម្មំ អាបជ្ជន្តស្ស បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? រាជគហេ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? ឆព្ពគ្គិយេ ភិក្ខូ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? ឆព្ពគ្គិយា ភិក្ខូ សមគ្គេន សង្ឃេន ចីវរំ ទត្វា បច្ឆា ខីយនធម្មំ អាបជ្ជិំសុ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ តីហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ…បេ….

១៣៥. ជានំ សង្ឃិកំ លាភំ បរិណតំ បុគ្គលស្ស បរិណាមេន្តស្ស បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? ឆព្ពគ្គិយេ ភិក្ខូ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? ឆព្ពគ្គិយា ភិក្ខូ ជានំ សង្ឃិកំ លាភំ បរិណតំ បុគ្គលស្ស បរិណាមេសុំ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ តីហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ…បេ….

សហធម្មិកវគ្គោ អដ្ឋមោ.

៩. រាជវគ្គោ

១៣៦. បុព្ពេ ¶ អប្បដិសំវិទិតេន រញ្ញោ អន្តេបុរំ បវិសន្តស្ស បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? អាយស្មន្តំ អានន្ទំ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? អាយស្មា អានន្ទោ បុព្ពេ អប្បដិសំវិទិតោ រញ្ញោ អន្តេបុរំ បាវិសិ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ទ្វីហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ កថិនកេ…បេ….

១៣៧. រតនំ ឧគ្គណ្ហន្តស្ស បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ ¶ . កំ អារព្ភាតិ? អញ្ញតរំ ភិក្ខុំ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? អញ្ញតរោ ភិក្ខុ រតនំ ឧគ្គហេសិ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ, ទ្វេ អនុបញ្ញត្តិយោ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ឆហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ…បេ….

១៣៨. សន្តំ ភិក្ខុំ អនាបុច្ឆា វិកាលេ គាមំ បវិសន្តស្ស បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ ¶ ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? ឆព្ពគ្គិយេ ភិក្ខូ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? ឆព្ពគ្គិយា ភិក្ខូ វិកាលេ គាមំ បវិសិំសុ, តស្មិំ ¶ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ, តិស្សោ អនុបញ្ញត្តិយោ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ទ្វីហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ កថិនកេ…បេ….

១៣៩. អដ្ឋិមយំ ¶ វា ទន្តមយំ វា វិសាណមយំ វា សូចិឃរំ ការាបេន្តស្ស បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សក្កេសុ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? សម្ពហុលេ ភិក្ខូ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? សម្ពហុលា ភិក្ខូ ន មត្តំ ជានិត្វា ពហូ សូចិឃរេ វិញ្ញាបេសុំ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ឆហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ…បេ….

១៤០. បមាណាតិក្កន្តំ មញ្ចំ វា បីឋំ វា ការាបេន្តស្ស បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? អាយស្មន្តំ ឧបនន្ទំ សក្យបុត្តំ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? អាយស្មា ឧបនន្ទោ សក្យបុត្តោ ឧច្ចេ មញ្ចេ សយិ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ឆហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ…បេ….

១៤១. មញ្ចំ វា បីឋំ វា តូលោនទ្ធំ ការាបេន្តស្ស បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? ឆព្ពគ្គិយេ ភិក្ខូ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? ឆព្ពគ្គិយា ភិក្ខូ មញ្ចំ វា បីឋំ វា តូលោនទ្ធំ ការាបេសុំ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ឆហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ…បេ….

១៤២. បមាណាតិក្កន្តំ ¶ និសីទនំ ការាបេន្តស្ស បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? ឆព្ពគ្គិយេ ភិក្ខូ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? ឆព្ពគ្គិយា ភិក្ខូ អប្បមាណិកានិ និសីទនានិ ធារេសុំ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ, ឯកា អនុបញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ឆហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ…បេ….

១៤៣. បមាណាតិក្កន្តំ កណ្ឌុប្បដិច្ឆាទិំ ការាបេន្តស្ស បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? ឆព្ពគ្គិយេ ភិក្ខូ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? ឆព្ពគ្គិយា ភិក្ខូ អប្បមាណិកាយោ កណ្ឌុប្បដិច្ឆាទិយោ ធារេសុំ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ឆហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ…បេ….

១៤៤. បមាណាតិក្កន្តំ ¶ វស្សិកសាដិកំ ការាបេន្តស្ស បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? ឆព្ពគ្គិយេ ភិក្ខូ អារព្ភ ¶ . កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? ឆព្ពគ្គិយា ភិក្ខូ អប្បមាណិកាយោ វស្សិកសាដិកាយោ ធារេសុំ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ឆហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ…បេ….

១៤៥. សុគតចីវរប្បមាណំ ¶ ចីវរំ ការាបេន្តស្ស បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? អាយស្មន្តំ នន្ទំ ¶ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? អាយស្មា នន្ទោ សុគតចីវរប្បមាណំ ចីវរំ ធារេសិ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ឆហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ…បេ….

រាជវគ្គោ នវមោ.

ទ្វេនវុតិ បាចិត្តិយា និដ្ឋិតា.

ខុទ្ទកំ សមត្តំ.

តស្សុទ្ទានំ –

មុសា ឱមសបេសុញ្ញំ, បទសេយ្យា ច ឥត្ថិយា;

អញ្ញត្រ វិញ្ញុនា ភូតា [ទេសនារោចនា ចេវ (សី. ស្យា.)], ទុដ្ឋុល្លាបត្តិ ខណនា.

ភូតំ អញ្ញាយ ឧជ្ឈាយិ [ភូតញ្ញវាទឧជ្ឈាយិ (សី.)], មញ្ចោ សេយ្យោ ច វុច្ចតិ;

បុព្ពេ និក្កឌ្ឍនាហច្ច, ទ្វារំ សប្បាណកេន ច.

អសម្មតា អត្ថង្គតេ, ឧបស្សយាមិសេន ច;

ទទេ សិព្ពេ វិធានេន, នាវា ភុញ្ជេយ្យ ឯកតោ.

បិណ្ឌំ គណំ បរំ បូវំ, បវារិតោ បវារិតំ;

វិកាលំ សន្និធិ ខីរំ, ទន្តបោនេន តេ ទស.

អចេលកំ ឧយ្យោខជ្ជ [អចេលកានុបខជ្ជ (ក.)], បដិច្ឆន្នំ រហេន ច;

និមន្តិតោ បច្ចយេហិ, សេនាវសនុយ្យោធិកំ.

សុរា ¶ អង្គុលិ ហាសោ ច, អនាទរិយញ្ច ភិំសនំ;

ជោតិ នហាន ទុព្ពណ្ណំ, សាមំ អបនិធេន ច.

សញ្ចិច្ចុទកកម្មា ¶ ច, ទុដ្ឋុល្លំ ឩនវីសតិ;

ថេយ្យឥត្ថិអវទេសំ [អរិដ្ឋកំ (វិភង្គេ)], សំវាសេ នាសិតេន ច.

សហធម្មិកវិលេខា, មោហោ បហារេនុគ្គិរេ;

អមូលកញ្ច សញ្ចិច្ច, សោស្សាមិ ខិយ្យបក្កមេ.

សង្ឃេន ចីវរំ ទត្វា, បរិណាមេយ្យ បុគ្គលេ;

រញ្ញញ្ច រតនំ សន្តំ, សូចិ មញ្ចោ ច តូលិកា;

និសីទនំ កណ្ឌុច្ឆាទិ, វស្សិកា សុគតេន ចាតិ.

តេសំ វគ្គានំ ឧទ្ទានំ –

មុសា ភូតា ច ឱវាទោ, ភោជនាចេលកេន ច;

សុរា សប្បាណកា ធម្មោ, រាជវគ្គេន តេ នវាតិ.

៦. បាដិទេសនីយកណ្ឌំ

១៤៦. យំ តេន ភគវតា ជានតា បស្សតា អរហតា សម្មាសម្ពុទ្ធេន អញ្ញាតិកាយ ភិក្ខុនិយា អន្តរឃរំ បវិដ្ឋាយ ហត្ថតោ ខាទនីយំ វា ភោជនីយំ វា សហត្ថា បដិគ្គហេត្វា ភុញ្ជន្តស្ស បាដិទេសនីយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? អញ្ញតរំ ¶ ភិក្ខុំ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? អញ្ញតរោ ភិក្ខុ អញ្ញាតិកាយ ភិក្ខុនិយា អន្តរឃរំ បវិដ្ឋាយ ហត្ថតោ អាមិសំ បដិគ្គហេសិ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ទ្វីហិ សមុដ្ឋានេហិ ¶ សមុដ្ឋាតិ – សិយា កាយតោ សមុដ្ឋាតិ, ន វាចតោ ន ចិត្តតោ; សិយា កាយតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ, ន វាចតោ…បេ….

១៤៧. ភិក្ខុនិយា វោសាសន្តិយា ន និវារេត្វា ភុញ្ជន្តស្ស បាដិទេសនីយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? រាជគហេ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? ឆព្ពគ្គិយេ ភិក្ខូ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? ឆព្ពគ្គិយា ភិក្ខូ ភិក្ខុនិយោ វោសាសន្តិយោ ន និវារេសុំ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា ¶ បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ទ្វីហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ – សិយា កាយតោ ច វាចតោ ច សមុដ្ឋាតិ, ន ចិត្តតោ; សិយា កាយតោ ច វាចតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ…បេ….

១៤៨. សេក្ខសម្មតេសុ ¶ កុលេសុ ខាទនីយំ វា ភោជនីយំ វា សហត្ថា បដិគ្គហេត្វា ភុញ្ជន្តស្ស បាដិទេសនីយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? សម្ពហុលេ ភិក្ខូ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? សម្ពហុលា ភិក្ខូ ន មត្តំ ជានិត្វា បដិគ្គហេសុំ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ, ទ្វេ អនុបញ្ញត្តិយោ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ទ្វីហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ – សិយា កាយតោ សមុដ្ឋាតិ, ន វាចតោ ន ចិត្តតោ; សិយា កាយតោ ច ចិត្តតោ ¶ ច សមុដ្ឋាតិ, ន វាចតោ…បេ….

១៤៩. អារញ្ញកេសុ សេនាសនេសុ បុព្ពេ អប្បដិសំវិទិតំ ខាទនីយំ វា ភោជនីយំ វា អជ្ឈារាមេ សហត្ថា បដិគ្គហេត្វា ភុញ្ជន្តស្ស បាដិទេសនីយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សក្កេសុ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? សម្ពហុលេ ភិក្ខូ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ. សម្ពហុលា ភិក្ខូ អារាមេ ចោរេ បដិវសន្តេ នារោចេសុំ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ, ឯកា អនុបញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ទ្វីហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ – សិយា កាយតោ ច វាចតោ ច សមុដ្ឋាតិ, ន ចិត្តតោ; សិយា កាយតោ ច វាចតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ…បេ….

ចត្តារោ បាដិទេសនីយា និដ្ឋិតា.

តស្សុទ្ទានំ –

អញ្ញាតិកាយ វោសាសំ, សេក្ខអារញ្ញកេន ច;

បាដិទេសនីយា ចត្តារោ, សម្ពុទ្ធេន បកាសិតាតិ.

៧. សេខិយកណ្ឌំ

១. បរិមណ្ឌលវគ្គោ

១៥០. យំ ¶ តេន ភគវតា ជានតា បស្សតា អរហតា សម្មាសម្ពុទ្ធេន អនាទរិយំ បដិច្ច បុរតោ វា បច្ឆតោ វា ឱលម្ពេន្តេន និវាសេន្តស្ស ទុក្កដំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? ឆព្ពគ្គិយេ ភិក្ខូ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? ឆព្ពគ្គិយា ភិក្ខូ បុរតោបិ បច្ឆតោបិ ឱលម្ពេន្តា និវាសេសុំ, តស្មិំ ¶ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ¶ ឯកេន សមុដ្ឋានេន សមុដ្ឋាតិ – កាយតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ, ន វាចតោ…បេ….

អនាទរិយំ បដិច្ច បុរតោ វា បច្ឆតោ វា ឱលម្ពេន្តេន បារុបន្តស្ស ទុក្កដំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? ឆព្ពគ្គិយេ ភិក្ខូ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? ឆព្ពគ្គិយា ភិក្ខូ បុរតោបិ បច្ឆតោបិ ឱលម្ពេន្តា បារុបិំសុ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ឯកេន សមុដ្ឋានេន សមុដ្ឋាតិ – កាយតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ, ន វាចតោ…បេ….

អនាទរិយំ បដិច្ច កាយំ វិវរិត្វា អន្តរឃរេ គច្ឆន្តស្ស ទុក្កដំ…បេ… ឯកា បញ្ញត្តិ. ឯកេន សមុដ្ឋានេន សមុដ្ឋាតិ – កាយតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ, ន វាចតោ…បេ….

អនាទរិយំ ¶ បដិច្ច កាយំ វិវរិត្វា អន្តរឃរេ និសីទន្តស្ស ទុក្កដំ…បេ… ឯកា បញ្ញត្តិ. ឯកេន សមុដ្ឋានេន សមុដ្ឋាតិ – កាយតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ, ន វាចតោ…បេ….

អនាទរិយំ បដិច្ច ហត្ថំ វា បាទំ វា កីឡាបេន្តេន អន្តរឃរេ គច្ឆន្តស្ស ទុក្កដំ…បេ… ¶ ឯកា បញ្ញត្តិ. ឯកេន សមុដ្ឋានេន សមុដ្ឋាតិ – កាយតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ, ន វាចតោ…បេ….

អនាទរិយំ បដិច្ច ហត្ថំ វា បាទំ វា កីឡាបេន្តេន អន្តរឃរេ និសីទន្តស្ស ទុក្កដំ ¶ …បេ… ឯកា បញ្ញត្តិ. ឯកេន សមុដ្ឋានេន សមុដ្ឋាតិ – កាយតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ, ន វាចតោ…បេ….

អនាទរិយំ បដិច្ច តហំ តហំ ឱលោកេន្តេន អន្តរឃរេ គច្ឆន្តស្ស ទុក្កដំ…បេ… ឯកា បញ្ញត្តិ. ឯកេន សមុដ្ឋានេន សមុដ្ឋាតិ – កាយតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ, ន វាចតោ…បេ….

អនាទរិយំ បដិច្ច តហំ តហំ ឱលោកេន្តេន អន្តរឃរេ និសីទន្តស្ស ទុក្កដំ…បេ… ឯកា បញ្ញត្តិ. ឯកេន សមុដ្ឋានេន សមុដ្ឋាតិ – កាយតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ, ន វាចតោ…បេ….

អនាទរិយំ បដិច្ច ឧក្ខិត្តកាយ អន្តរឃរេ គច្ឆន្តស្ស ទុក្កដំ…បេ… ឯកា បញ្ញត្តិ. ឯកេន សមុដ្ឋានេន សមុដ្ឋាតិ – កាយតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ, ន វាចតោ…បេ….

អនាទរិយំ ¶ បដិច្ច ឧក្ខិត្តកាយ អន្តរឃរេ និសីទន្តស្ស ទុក្កដំ…បេ… ឯកា បញ្ញត្តិ. ឯកេន ¶ សមុដ្ឋានេន សមុដ្ឋាតិ – កាយតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ, ន វាចតោ…បេ….

បរិមណ្ឌលវគ្គោ បឋមោ.

២. ឧជ្ជគ្ឃិកវគ្គោ

១៥១. អនាទរិយំ បដិច្ច ឧជ្ជគ្ឃិកាយ អន្តរឃរេ គច្ឆន្តស្ស ទុក្កដំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? ឆព្ពគ្គិយេ ភិក្ខូ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? ឆព្ពគ្គិយា ភិក្ខូ មហាហសិតំ ហសន្តា អន្តរឃរេ គច្ឆិំសុ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ឯកេន សមុដ្ឋានេន សមុដ្ឋាតិ – កាយតោ ច វាចតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ…បេ….

អនាទរិយំ បដិច្ច ឧជ្ជគ្ឃិកាយ អន្តរឃរេ និសីទន្តស្ស ទុក្កដំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? ឆព្ពគ្គិយេ ភិក្ខូ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? ឆព្ពគ្គិយា ¶ ភិក្ខូ មហាហសិតំ ហសន្តា អន្តរឃរេ និសីទិំសុ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ឯកេន សមុដ្ឋានេន សមុដ្ឋាតិ – កាយតោ ច វាចតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ…បេ….

អនាទរិយំ បដិច្ច ឧច្ចាសទ្ទំ មហាសទ្ទំ ករោន្តេន អន្តរឃរេ គច្ឆន្តស្ស ទុក្កដំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? ឆព្ពគ្គិយេ ភិក្ខូ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? ឆព្ពគ្គិយា ភិក្ខូ ឧច្ចាសទ្ទំ មហាសទ្ទំ ករោន្តា អន្តរឃរេ គច្ឆិំសុ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ឯកេន សមុដ្ឋានេន សមុដ្ឋាតិ – កាយតោ ច វាចតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ…បេ….

អនាទរិយំ បដិច្ច ឧច្ចាសទ្ទំ មហាសទ្ទំ ករោន្តេន អន្តរឃរេ ¶ និសីទន្តស្ស ទុក្កដំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? ឆព្ពគ្គិយេ ភិក្ខូ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? ឆព្ពគ្គិយា ភិក្ខូ ឧច្ចាសទ្ទំ មហាសទ្ទំ ករោន្តា អន្តរឃរេ និសីទិំសុ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ ¶ . ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ឯកេន សមុដ្ឋានេន សមុដ្ឋាតិ – កាយតោ ច វាចតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ…បេ….

អនាទរិយំ បដិច្ច កាយប្បចាលកំ អន្តរឃរេ គច្ឆន្តស្ស ទុក្កដំ…បេ… ឯកា បញ្ញត្តិ. ឯកេន សមុដ្ឋានេន សមុដ្ឋាតិ – កាយតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ, ន វាចតោ…បេ….

អនាទរិយំ បដិច្ច កាយប្បចាលកំ អន្តរឃរេ និសីទន្តស្ស ទុក្កដំ…បេ… ឯកា បញ្ញត្តិ. ឯកេន សមុដ្ឋានេន សមុដ្ឋាតិ – កាយតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ, ន វាចតោ…បេ….

អនាទរិយំ បដិច្ច ពាហុប្បចាលកំ អន្តរឃរេ គច្ឆន្តស្ស ទុក្កដំ…បេ… ឯកា បញ្ញត្តិ. ឯកេន សមុដ្ឋានេន សមុដ្ឋាតិ – កាយតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ, ន វាចតោ…បេ….

អនាទរិយំ បដិច្ច ពាហុប្បចាលកំ អន្តរឃរេ និសីទន្តស្ស ទុក្កដំ…បេ… ឯកា បញ្ញត្តិ ¶ . ឯកេន សមុដ្ឋានេន សមុដ្ឋាតិ – កាយតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ, ន វាចតោ…បេ….

អនាទរិយំ បដិច្ច សីសប្បចាលកំ អន្តរឃរេ គច្ឆន្តស្ស ទុក្កដំ…បេ… ឯកា បញ្ញត្តិ. ឯកេន សមុដ្ឋានេន សមុដ្ឋាតិ – កាយតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ, ន វាចតោ…បេ….

អនាទរិយំ បដិច្ច សីសប្បចាលកំ អន្តរឃរេ និសីទន្តស្ស ទុក្កដំ…បេ… ឯកា បញ្ញត្តិ. ឯកេន សមុដ្ឋានេន សមុដ្ឋាតិ ¶ – កាយតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ, ន វាចតោ…បេ….

ឧជ្ជគ្ឃិកវគ្គោ ទុតិយោ.

៣. ខម្ភកតវគ្គោ

១៥២. អនាទរិយំ បដិច្ច ខម្ភកតេន អន្តរឃរេ គច្ឆន្តស្ស ទុក្កដំ…បេ… ឯកា បញ្ញត្តិ. ឯកេន សមុដ្ឋានេន សមុដ្ឋាតិ. កាយតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ, ន វាចតោ…បេ….

អនាទរិយំ ¶ បដិច្ច ខម្ភកតេន អន្តរឃរេ និសីទន្តស្ស ទុក្កដំ…បេ… ឯកា បញ្ញត្តិ. ឯកេន សមុដ្ឋានេន សមុដ្ឋាតិ – កាយតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ, ន វាចតោ…បេ….

អនាទរិយំ បដិច្ច ឱគុណ្ឋិតេន អន្តរឃរេ គច្ឆន្តស្ស ទុក្កដំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? ឆព្ពគ្គិយេ ភិក្ខូ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? ឆព្ពគ្គិយា ¶ ភិក្ខូ សសីសំ បារុបិត្វា អន្តរឃរេ គច្ឆិំសុ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ឯកេន សមុដ្ឋានេន សមុដ្ឋាតិ – កាយតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ, ន វាចតោ…បេ….

អនាទរិយំ បដិច្ច ឱគុណ្ឋិតេន អន្តរឃរេ និសីទន្តស្ស ទុក្កដំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? ឆព្ពគ្គិយេ ភិក្ខូ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? ឆព្ពគ្គិយា ភិក្ខូ សសីសំ បារុបិត្វា អន្តរឃរេ និសីទិំសុ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ឯកេន សមុដ្ឋានេន សមុដ្ឋាតិ – កាយតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ, ន វាចតោ…បេ….

អនាទរិយំ បដិច្ច ឧក្កុដិកាយ អន្តរឃរេ គច្ឆន្តស្ស ទុក្កដំ…បេ… ឯកា បញ្ញត្តិ. ឯកេន សមុដ្ឋានេន សមុដ្ឋាតិ – កាយតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ, ន វាចតោ…បេ….

អនាទរិយំ បដិច្ច បល្លត្ថិកាយ [បល្លត្តិកាយ (ក.)] អន្តរឃរេ និសីទន្តស្ស ទុក្កដំ…បេ… ឯកា បញ្ញត្តិ. ឯកេន សមុដ្ឋានេន សមុដ្ឋាតិ ¶ – កាយតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ, ន វាចតោ…បេ….

អនាទរិយំ ¶ បដិច្ច អសក្កច្ចំ បិណ្ឌបាតំ បដិគ្គណ្ហន្តស្ស ទុក្កដំ…បេ… ឯកា បញ្ញត្តិ. ឯកេន សមុដ្ឋានេន សមុដ្ឋាតិ – កាយតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ, ន វាចតោ…បេ….

អនាទរិយំ បដិច្ច តហំ តហំ ឱលោកេន្តេន បិណ្ឌបាតំ បដិគ្គណ្ហន្តស្ស ទុក្កដំ…បេ… ឯកា បញ្ញត្តិ. ឯកេន សមុដ្ឋានេន សមុដ្ឋាតិ – កាយតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ, ន វាចតោ…បេ….

អនាទរិយំ បដិច្ច សូបញ្ញេវ ពហុំ បដិគ្គណ្ហន្តស្ស ទុក្កដំ…បេ… ឯកា បញ្ញត្តិ. ឯកេន សមុដ្ឋានេន សមុដ្ឋាតិ – កាយតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ, ន វាចតោ…បេ….

អនាទរិយំ ¶ បដិច្ច ថូបីកតំ បិណ្ឌបាតំ បដិគ្គណ្ហន្តស្ស ទុក្កដំ…បេ… ឯកា បញ្ញត្តិ. ឯកេន សមុដ្ឋានេន សមុដ្ឋាតិ – កាយតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ, ន វាចតោ…បេ….

ខម្ភកតវគ្គោ តតិយោ.

៤. បិណ្ឌបាតវគ្គោ

១៥៣. អនាទរិយំ ¶ បដិច្ច អសក្កច្ចំ បិណ្ឌបាតំ ភុញ្ជន្តស្ស ទុក្កដំ…បេ… ឯកា បញ្ញត្តិ. ឯកេន សមុដ្ឋានេន សមុដ្ឋាតិ – កាយតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ, ន វាចតោ…បេ….

អនាទរិយំ បដិច្ច តហំ តហំ ឱលោកេន្តេន បិណ្ឌបាតំ ភុញ្ជន្តស្ស ទុក្កដំ…បេ… ឯកា បញ្ញត្តិ. ឯកេន សមុដ្ឋានេន សមុដ្ឋាតិ – កាយតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ, ន វាចតោ…បេ….

អនាទរិយំ ¶ បដិច្ច តហំ តហំ ឱមសិត្វា បិណ្ឌបាតំ ភុញ្ជន្តស្ស ទុក្កដំ…បេ… ឯកា បញ្ញត្តិ. ឯកេន សមុដ្ឋានេន សមុដ្ឋាតិ – កាយតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ, ន វាចតោ…បេ….

អនាទរិយំ បដិច្ច សូបញ្ញេវ ពហុំ ភុញ្ជន្តស្ស ទុក្កដំ…បេ… ឯកា បញ្ញត្តិ. ឯកេន សមុដ្ឋានេន សមុដ្ឋាតិ – កាយតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ, ន វាចតោ…បេ….

អនាទរិយំ បដិច្ច ថូបកតោ ឱមទ្ទិត្វា បិណ្ឌបាតំ ភុញ្ជន្តស្ស ទុក្កដំ…បេ… ឯកា បញ្ញត្តិ. ឯកេន សមុដ្ឋានេន សមុដ្ឋាតិ – កាយតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ, ន វាចតោ…បេ….

អនាទរិយំ បដិច្ច សូបំ វា ព្យញ្ជនំ វា ឱទនេន បដិច្ឆាទេន្តស្ស ទុក្កដំ…បេ… ឯកា បញ្ញត្តិ. ឯកេន សមុដ្ឋានេន សមុដ្ឋាតិ – កាយតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ, ន វាចតោ…បេ….

អនាទរិយំ បដិច្ច សូបំ វា ឱទនំ វា អគិលានោ អត្តនោ អត្ថាយ វិញ្ញាបេត្វា ភុញ្ជន្តស្ស ទុក្កដំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? ឆព្ពគ្គិយេ ភិក្ខូ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? ឆព្ពគ្គិយា ភិក្ខូ សូបម្បិ ឱទនម្បិ អត្តនោ អត្ថាយ វិញ្ញាបេត្វា ភុញ្ជិំសុ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា ¶ បញ្ញត្តិ, ឯកា អនុបញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ទ្វីហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ – សិយា កាយតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ, ន វាចតោ; សិយា កាយតោ ច វាចតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ…បេ….

អនាទរិយំ ¶ ¶ បដិច្ច ឧជ្ឈានសញ្ញិនា បរេសំ បត្តំ ឱលោកេន្តស្ស ទុក្កដំ…បេ… ឯកា បញ្ញត្តិ. ឯកេន សមុដ្ឋានេន សមុដ្ឋាតិ – កាយតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ, ន វាចតោ…បេ….

អនាទរិយំ បដិច្ច មហន្តំ កពឡំ ករោន្តស្ស ទុក្កដំ…បេ… ឯកា បញ្ញត្តិ. ឯកេន សមុដ្ឋានេន សមុដ្ឋាតិ – កាយតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ, ន វាចតោ…បេ….

អនាទរិយំ បដិច្ច ទីឃំ អាលោបំ ករោន្តស្ស ទុក្កដំ…បេ… ឯកា បញ្ញត្តិ. ឯកេន សមុដ្ឋានេន សមុដ្ឋាតិ – កាយតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ, ន វាចតោ…បេ….

បិណ្ឌបាតវគ្គោ ចតុត្ថោ.

៥. កពឡវគ្គោ

១៥៤. អនាទរិយំ បដិច្ច អនាហដេ កពឡេ មុខទ្វារំ វិវរន្តស្ស ទុក្កដំ…បេ… ឯកា បញ្ញត្តិ. ឯកេន សមុដ្ឋានេន សមុដ្ឋាតិ – កាយតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ, ន វាចតោ…បេ….

អនាទរិយំ បដិច្ច ភុញ្ជមានេន សព្ពំ ហត្ថំ មុខេ បក្ខិបន្តស្ស ទុក្កដំ…បេ… ឯកា បញ្ញត្តិ. ឯកេន សមុដ្ឋានេន សមុដ្ឋាតិ – កាយតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ, ន វាចតោ…បេ….

អនាទរិយំ បដិច្ច សកពឡេន មុខេន ព្យាហរន្តស្ស ទុក្កដំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? ឆព្ពគ្គិយេ ភិក្ខូ អារព្ភ ¶ . កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? ឆព្ពគ្គិយា ភិក្ខូ សកពឡេន មុខេន ព្យាហរិំសុ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ឯកេន សមុដ្ឋានេន សមុដ្ឋាតិ – កាយតោ ច វាចតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ…បេ….

អនាទរិយំ ¶ បដិច្ច បិណ្ឌុក្ខេបកំ ភុញ្ជន្តស្ស ទុក្កដំ…បេ… ឯកា ¶ បញ្ញត្តិ. ឯកេន សមុដ្ឋានេន សមុដ្ឋាតិ – កាយតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ, ន វាចតោ…បេ….

អនាទរិយំ ¶ បដិច្ច កពឡាវច្ឆេទកំ ភុញ្ជន្តស្ស ទុក្កដំ…បេ… ឯកា បញ្ញត្តិ. ឯកេន សមុដ្ឋានេន សមុដ្ឋាតិ – កាយតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ, ន វាចតោ…បេ….

អនាទរិយំ បដិច្ច អវគណ្ឌការកំ ភុញ្ជន្តស្ស ទុក្កដំ…បេ… ឯកា បញ្ញត្តិ. ឯកេន សមុដ្ឋានេន សមុដ្ឋាតិ – កាយតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ, ន វាចតោ…បេ….

អនាទរិយំ បដិច្ច ហត្ថនិទ្ធុនកំ ភុញ្ជន្តស្ស ទុក្កដំ…បេ… ឯកា បញ្ញត្តិ. ឯកេន សមុដ្ឋានេន សមុដ្ឋាតិ – កាយតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ, ន វាចតោ…បេ….

អនាទរិយំ បដិច្ច សិត្ថាវការកំ ភុញ្ជន្តស្ស ទុក្កដំ…បេ… ឯកា បញ្ញត្តិ. ឯកេន សមុដ្ឋានេន សមុដ្ឋាតិ – កាយតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ, ន វាចតោ…បេ….

អនាទរិយំ បដិច្ច ជិវ្ហានិច្ឆារកំ ភុញ្ជន្តស្ស ទុក្កដំ…បេ… ឯកា បញ្ញត្តិ. ឯកេន សមុដ្ឋានេន សមុដ្ឋាតិ – កាយតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ, ន វាចតោ…បេ….

អនាទរិយំ បដិច្ច ចបុចបុការកំ ភុញ្ជន្តស្ស ទុក្កដំ…បេ… ឯកា បញ្ញត្តិ. ឯកេន សមុដ្ឋានេន សមុដ្ឋាតិ – កាយតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ, ន វាចតោ…បេ….

កពឡវគ្គោ បញ្ចមោ.

៦. សុរុសុរុវគ្គោ

១៥៥. អនាទរិយំ ¶ បដិច្ច សុរុសុរុការកំ ភុញ្ជន្តស្ស ទុក្កដំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? កោសម្ពិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? សម្ពហុលេ ភិក្ខូ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? សម្ពហុលា ភិក្ខូ សុរុសុរុការកំ ខីរំ បិវិំសុ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ ¶ . ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ឯកេន សមុដ្ឋានេន សមុដ្ឋាតិ – កាយតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ, ន វាចតោ…បេ….

អនាទរិយំ បដិច្ច ហត្ថនិល្លេហកំ ភុញ្ជន្តស្ស ទុក្កដំ…បេ… ឯកា បញ្ញត្តិ. ឯកេន សមុដ្ឋានេន សមុដ្ឋាតិ – កាយតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ, ន វាចតោ…បេ….

អនាទរិយំ ¶ បដិច្ច បត្តនិល្លេហកំ ភុញ្ជន្តស្ស ទុក្កដំ…បេ… ឯកា បញ្ញត្តិ. ឯកេន សមុដ្ឋានេន សមុដ្ឋាតិ – កាយតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ, ន វាចតោ…បេ….

អនាទរិយំ បដិច្ច ឱដ្ឋនិល្លេហកំ ភុញ្ជន្តស្ស ទុក្កដំ…បេ… ឯកា បញ្ញត្តិ. ឯកេន សមុដ្ឋានេន សមុដ្ឋាតិ – កាយតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ, ន វាចតោ…បេ….

អនាទរិយំ បដិច្ច សាមិសេន ហត្ថេន បានីយថាលកំ បដិគ្គណ្ហន្តស្ស ទុក្កដំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? ភគ្គេសុ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? សម្ពហុលេ ភិក្ខូ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? សម្ពហុលា ភិក្ខូ សាមិសេន ហត្ថេន បានីយថាលកំ បដិគ្គហេសុំ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ឯកេន សមុដ្ឋានេន ¶ សមុដ្ឋាតិ – កាយតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ, ន វាចតោ…បេ….

អនាទរិយំ បដិច្ច សសិត្ថកំ បត្តធោវនំ អន្តរឃរេ ឆឌ្ឌេន្តស្ស ទុក្កដំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? ភគ្គេសុ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? សម្ពហុលេ ភិក្ខូ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? សម្ពហុលា ភិក្ខូ សសិត្ថកំ បត្តធោវនំ អន្តរឃរេ ឆឌ្ឌេសុំ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ឯកេន សមុដ្ឋានេន សមុដ្ឋាតិ – កាយតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ, ន វាចតោ…បេ….

អនាទរិយំ បដិច្ច ឆត្តបាណិស្ស ធម្មំ ទេសេន្តស្ស ទុក្កដំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? ឆព្ពគ្គិយេ ភិក្ខូ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? ឆព្ពគ្គិយា ភិក្ខូ ឆត្តបាណិស្ស ធម្មំ ទេសេសុំ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ, ឯកា អនុបញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ឯកេន សមុដ្ឋានេន សមុដ្ឋាតិ – វាចតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ, ន កាយតោ…បេ….

អនាទរិយំ ¶ បដិច្ច ទណ្ឌបាណិស្ស ធម្មំ ទេសេន្តស្ស ទុក្កដំ…បេ… ឯកា បញ្ញត្តិ, ឯកា អនុបញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ឯកេន សមុដ្ឋានេន សមុដ្ឋាតិ – វាចតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ, ន កាយតោ…បេ….

អនាទរិយំ ¶ បដិច្ច សត្ថបាណិស្ស ធម្មំ ទេសេន្តស្ស ទុក្កដំ…បេ… ឯកា បញ្ញត្តិ, ឯកា ¶ អនុបញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ឯកេន សមុដ្ឋានេន សមុដ្ឋាតិ – វាចតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ, ន កាយតោ…បេ….

អនាទរិយំ បដិច្ច អាវុធបាណិស្ស ធម្មំ ទេសេន្តស្ស ទុក្កដំ…បេ… ឯកា បញ្ញត្តិ, ឯកា អនុបញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ឯកេន សមុដ្ឋានេន សមុដ្ឋាតិ – វាចតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ, ន កាយតោ…បេ….

សុរុសុរុវគ្គោ ឆដ្ឋោ.

៧. បាទុកវគ្គោ

១៥៦. អនាទរិយំ បដិច្ច បាទុការុឡ្ហស្ស ធម្មំ ទេសេន្តស្ស ទុក្កដំ…បេ… ឯកា បញ្ញត្តិ, ឯកា អនុបញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ឯកេន សមុដ្ឋានេន សមុដ្ឋាតិ – វាចតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ, ន កាយតោ…បេ….

អនាទរិយំ បដិច្ច ឧបាហនារុឡ្ហស្ស ធម្មំ ទេសេន្តស្ស ទុក្កដំ…បេ… ឯកា បញ្ញត្តិ, ឯកា អនុបញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ឯកេន សមុដ្ឋានេន សមុដ្ឋាតិ – វាចតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ, ន កាយតោ…បេ….

អនាទរិយំ បដិច្ច យានគតស្ស ធម្មំ ទេសេន្តស្ស ទុក្កដំ…បេ… ឯកា បញ្ញត្តិ, ឯកា អនុបញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ឯកេន សមុដ្ឋានេន សមុដ្ឋាតិ – វាចតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ ¶ , ន កាយតោ…បេ….

អនាទរិយំ បដិច្ច សយនគតស្ស ធម្មំ ទេសេន្តស្ស ទុក្កដំ…បេ… ឯកា បញ្ញត្តិ, ឯកា អនុបញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ឯកេន សមុដ្ឋានេន សមុដ្ឋាតិ – វាចតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ, ន កាយតោ…បេ….

អនាទរិយំ បដិច្ច បល្លត្ថិកាយ និសិន្នស្ស ធម្មំ ទេសេន្តស្ស ទុក្កដំ…បេ… ឯកា បញ្ញត្តិ, ឯកា អនុបញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ឯកេន សមុដ្ឋានេ ¶ សមុដ្ឋាតិ – វាចតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ, ន កាយតោ…បេ….

អនាទរិយំ ¶ បដិច្ច វេឋិតសីសស្ស ¶ ធម្មំ ទេសេន្តស្ស ទុក្កដំ…បេ… ឯកា បញ្ញត្តិ, ឯកា អនុបញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ឯកេន សមុដ្ឋានេន សមុដ្ឋាតិ – វាចតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ, ន កាយតោ…បេ….

អនាទរិយំ បដិច្ច ឱគុណ្ឋិតសីសស្ស ធម្មំ ទេសេន្តស្ស ទុក្កដំ…បេ… ឯកា បញ្ញត្តិ, ឯកា អនុបញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ឯកេន សមុដ្ឋានេន សមុដ្ឋាតិ – វាចតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ, ន កាយតោ…បេ….

អនាទរិយំ បដិច្ច ឆមាយំ និសីទិត្វា អាសនេ និសិន្នស្ស ធម្មំ ទេសេន្តស្ស ទុក្កដំ…បេ… ឯកា បញ្ញត្តិ, ឯកា អនុបញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ឯកេន សមុដ្ឋានេន សមុដ្ឋាតិ ¶ – កាយតោ ច វាចតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ…បេ….

អនាទរិយំ បដិច្ច នីចេ អាសនេ និសីទិត្វា ឧច្ចេ អាសនេ និសិន្នស្ស ធម្មំ ទេសេន្តស្ស ទុក្កដំ…បេ… ឯកា បញ្ញត្តិ, ឯកា អនុបញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ឯកេន សមុដ្ឋានេន សមុដ្ឋាតិ – កាយតោ ច វាចតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ…បេ….

អនាទរិយំ បដិច្ច ឋិតេន និសិន្នស្ស ធម្មំ ទេសេន្តស្ស ទុក្កដំ…បេ… ឯកា បញ្ញត្តិ, ឯកា អនុបញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ឯកេន សមុដ្ឋានេន សមុដ្ឋាតិ – កាយតោ ច វាចតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ…បេ….

អនាទរិយំ បដិច្ច បច្ឆតោ គច្ឆន្តេន បុរតោ គច្ឆន្តស្ស ធម្មំ ទេសេន្តស្ស ទុក្កដំ…បេ… ឯកា បញ្ញត្តិ, ឯកា អនុបញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ឯកេន សមុដ្ឋានេន សមុដ្ឋាតិ – កាយតោ ច វាចតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ…បេ….

អនាទរិយំ បដិច្ច ឧប្បថេន គច្ឆន្តេន បថេន គច្ឆន្តស្ស ធម្មំ ទេសេន្តស្ស ទុក្កដំ…បេ… ឯកា បញ្ញត្តិ, ឯកា អនុបញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ឯកេន សមុដ្ឋានេន សមុដ្ឋាតិ – កាយតោ ច វាចតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ…បេ….

អនាទរិយំ បដិច្ច ឋិតេន ឧច្ចារំ វា បស្សាវំ វា ករោន្តស្ស ទុក្កដំ…បេ… ឯកា បញ្ញត្តិ ¶ , ឯកា អនុបញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ឯកេន សមុដ្ឋានេ ¶ សមុដ្ឋាតិ – កាយតោ ¶ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ, ន វាចតោ…បេ….

អនាទរិយំ បដិច្ច ហរិតេ ឧច្ចារំ វា បស្សាវំ វា ខេឡំ វា ករោន្តស្ស ទុក្កដំ…បេ… ឯកា បញ្ញត្តិ, ឯកា អនុបញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ឯកេន សមុដ្ឋានេន សមុដ្ឋាតិ – កាយតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ, ន វាចតោ…បេ….

អនាទរិយំ បដិច្ច ឧទកេ ឧច្ចារំ វា បស្សាវំ វា ខេឡំ វា ករោន្តស្ស ទុក្កដំ…បេ… កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? ឆព្ពគ្គិយេ ភិក្ខូ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? ឆព្ពគ្គិយា ភិក្ខូ ឧទកេ ឧច្ចារម្បិ បស្សាវម្បិ ខេឡម្បិ អកំសុ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ, ឯកា អនុបញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ឯកេន សមុដ្ឋានេន សមុដ្ឋាតិ – កាយតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ, ន វាចតោ…បេ….

បាទុកវគ្គោ សត្តមោ.

បញ្ចសត្តតិ សេខិយា និដ្ឋិតា.

តស្សុទ្ទានំ –

បរិមណ្ឌលំ បដិច្ឆន្នំ, សុសំវុតោក្ខិត្តចក្ខុ;

ឧក្ខិត្តោជ្ជគ្ឃិកា សទ្ទោ, តយោ ចេវ បចាលនា.

ខម្ភំ ឱគុណ្ឋិតោ ចេវុក្កុដិបល្លត្ថិកាយ ច;

សក្កច្ចំ ¶ បត្តសញ្ញី ច, សមសូបំ សមតិត្តិកំ [សមតិត្ថិកំ (ក.)].

សក្កច្ចំ បត្តសញ្ញី ច, សបទានំ សមសូបកំ;

ថូបកតោ បដិច្ឆន្នំ, វិញ្ញត្តុជ្ឈានសញ្ញិនា.

ន មហន្តំ មណ្ឌលំ ទ្វារំ, សព្ពំ ហត្ថំ ន ព្យាហរេ;

ឧក្ខេបោ ឆេទនា គណ្ឌោ, ធុនំ សិត្ថាវការកំ.

ជិវ្ហានិច្ឆារកញ្ចេវ ¶ , ចបុចបុ សុរុសុរុ;

ហត្ថោ ¶ បត្តោ ច ឱដ្ឋោ ច, សាមិសំ សិត្ថកេន ច.

ឆត្តបាណិស្ស ¶ សទ្ធម្មំ, ន ទេសេន្តិ តថាគតា;

ឯវមេវ ទណ្ឌបាណិស្ស, សត្ថអាវុធបាណិនំ.

បាទុកា ឧបាហនា ចេវ, យានសេយ្យាគតស្ស ច;

បល្លត្ថិកា និសិន្នស្ស, វេឋិតោគុណ្ឋិតស្ស ច.

ឆមា នីចាសនេ ឋានេ, បច្ឆតោ ឧប្បថេន ច;

ឋិតកេន ន កាតព្ពំ, ហរិតេ ឧទកម្ហិ ចាតិ.

តេសំ វគ្គានមុទ្ទានំ –

បរិមណ្ឌលឧជ្ជគ្ឃិ, ខម្ភំ បិណ្ឌំ តថេវ ច;

កពឡា សុរុសុរុ ច, បាទុកេន ច សត្តមាតិ.

មហាវិភង្គេ កត្ថបញ្ញត្តិវារោ និដ្ឋិតោ.

២. កតាបត្តិវារោ

១. បារាជិកកណ្ឌំ

១៥៧. មេថុនំ ¶ ធម្មំ បដិសេវន្តោ កតិ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ? មេថុនំ ធម្មំ បដិសេវន្តោ តិស្សោ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. អក្ខាយិតេ សរីរេ មេថុនំ ធម្មំ បដិសេវតិ, អាបត្តិ បារាជិកស្ស; យេភុយ្យេន ខាយិតេ ¶ សរីរេ មេថុនំ ធម្មំ បដិសេវតិ, អាបត្តិ ថុល្លច្ចយស្ស; វដ្ដកតេ [វិវដកតេ (ស្យា.)] មុខេ អច្ឆុបន្តំ អង្គជាតំ បវេសេតិ, អាបត្តិ ទុក្កដស្ស – មេថុនំ ធម្មំ បដិសេវន្តោ ឥមា តិស្សោ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ.

១៥៨. អទិន្នំ អាទិយន្តោ កតិ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ? អទិន្នំ អាទិយន្តោ តិស្សោ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. បញ្ចមាសកំ វា អតិរេកបញ្ចមាសកំ វា អគ្ឃនកំ អទិន្នំ ថេយ្យសង្ខាតំ អាទិយតិ, អាបត្តិ បារាជិកស្ស; អតិរេកមាសកំ វា ឩនបញ្ចមាសកំ វា អគ្ឃនកំ អទិន្នំ ថេយ្យសង្ខាតំ អាទិយតិ, អាបត្តិ ថុល្លច្ចយស្ស; មាសកំ វា ឩនមាសកំ វា អគ្ឃនកំ អទិន្នំ ថេយ្យសង្ខាតំ អាទិយតិ, អាបត្តិ ទុក្កដស្ស – អទិន្នំ អាទិយន្តោ ឥមា តិស្សោ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ.

១៥៩. សញ្ចិច្ច ¶ មនុស្សវិគ្គហំ ជីវិតា វោរោបេន្តោ កតិ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ? សញ្ចិច្ច មនុស្សវិគ្គហំ ជីវិតា វោរោបេន្តោ តិស្សោ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. មនុស្សំ ឱទិស្ស ឱបាតំ ខណតិ ‘‘បបតិត្វា មរិស្សតី’’តិ, អាបត្តិ ទុក្កដស្ស; បបតិតេ ទុក្ខា វេទនា ឧប្បជ្ជតិ, អាបត្តិ ថុល្លច្ចយស្ស; មរតិ, អាបត្តិ បារាជិកស្ស – សញ្ចិច្ច មនុស្សវិគ្គហំ ជីវិតា វោរោបេន្តោ ឥមា តិស្សោ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ.

១៦០. អសន្តំ អភូតំ ឧត្តរិមនុស្សធម្មំ ឧល្លបន្តោ កតិ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ? អសន្តំ ¶ អភូតំ ឧត្តរិមនុស្សធម្មំ ឧល្លបន្តោ តិស្សោ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. បាបិច្ឆោ ឥច្ឆាបកតោ អសន្តំ អភូតំ ឧត្តរិមនុស្សធម្មំ ឧល្លបតិ, អាបត្តិ បារាជិកស្ស; ‘‘យោ តេ វិហារេ ¶ វសតិ, សោ ភិក្ខុ អរហា’’តិ ភណតិ, បដិវិជានន្តស្ស អាបត្តិ ថុល្លច្ចយស្ស; ន បដិវិជានន្តស្ស អាបត្តិ ទុក្កដស្ស – អសន្តំ អភូតំ ឧត្តរិមនុស្សធម្មំ ឧល្លបន្តោ ឥមា តិស្សោ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ.

ចត្តារោ បារាជិកា និដ្ឋិតា.

២. សង្ឃាទិសេសកណ្ឌំ

១៦១. ឧបក្កមិត្វា អសុចិំ មោចេន្តោ តិស្សោ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. ចេតេតិ ឧបក្កមតិ ¶ មុច្ចតិ, អាបត្តិ សង្ឃាទិសេសស្ស; ចេតេតិ ឧបក្កមតិ ន មុច្ចតិ, អាបត្តិ ថុល្លច្ចយស្ស; បយោគេ ទុក្កដំ.

មាតុគាមេន សទ្ធិំ កាយសំសគ្គំ សមាបជ្ជន្តោ តិស្សោ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. កាយេន កាយំ អាមសតិ, អាបត្តិ សង្ឃាទិសេសស្ស; កាយេន កាយបដិពទ្ធំ អាមសតិ, អាបត្តិ ថុល្លច្ចយស្ស; កាយបដិពទ្ធេន កាយបដិពទ្ធំ អាមសតិ, អាបត្តិ ទុក្កដស្ស.

មាតុគាមំ ទុដ្ឋុល្លាហិ វាចាហិ ឱភាសេន្តោ តិស្សោ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. វច្ចមគ្គំ បស្សាវមគ្គំ អាទិស្ស វណ្ណម្បិ ភណតិ, អវណ្ណម្បិ ភណតិ, អាបត្តិ សង្ឃាទិសេសស្ស; វច្ចមគ្គំ បស្សាវមគ្គំ ឋបេត្វា អធក្ខកំ ឧព្ភជាណុមណ្ឌលំ អាទិស្ស វណ្ណម្បិ ភណតិ អវណ្ណម្បិ ភណតិ, អាបត្តិ ថុល្លច្ចយស្ស; កាយបដិពទ្ធំ អាទិស្ស វណ្ណម្បិ ភណតិ អវណ្ណម្បិ ភណតិ, អាបត្តិ ទុក្កដស្ស.

អត្តកាមបារិចរិយា ¶ វណ្ណំ ភាសន្តោ តិស្សោ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ ¶ . មាតុគាមស្ស សន្តិកេ អត្តកាមបារិចរិយាយ វណ្ណំ ភាសតិ, អាបត្តិ សង្ឃាទិសេសស្ស; បណ្ឌកស្ស សន្តិកេ អត្តកាមបារិចរិយាយ វណ្ណំ ភាសតិ, អាបត្តិ ថុល្លច្ចយស្ស; តិរច្ឆានគតស្ស សន្តិកេ អត្តកាមបារិចរិយាយ វណ្ណំ ភាសតិ, អាបត្តិ ទុក្កដស្ស.

សញ្ចរិត្តំ សមាបជ្ជន្តោ តិស្សោ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. បដិគ្គណ្ហាតិ វីមំសតិ បច្ចាហរតិ ¶ , អាបត្តិ សង្ឃាទិសេសស្ស; បដិគ្គណ្ហាតិ វីមំសតិ ន បច្ចាហរតិ, អាបត្តិ ថុល្លច្ចយស្ស; បដិគ្គណ្ហាតិ ន វីមំសតិ ន បច្ចាហរតិ, អាបត្តិ ទុក្កដស្ស.

សញ្ញាចិកាយ កុដិំ ការាបេន្តោ តិស្សោ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. ការាបេតិ, បយោគេ ទុក្កដំ; ឯកំ បិណ្ឌំ អនាគតេ, អាបត្តិ ថុល្លច្ចយស្ស; តស្មិំ បិណ្ឌេ អាគតេ, អាបត្តិ សង្ឃាទិសេសស្ស.

មហល្លកំ វិហារំ ការាបេន្តោ តិស្សោ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. ការាបេតិ, បយោគេ ទុក្កដំ; ឯកំ បិណ្ឌំ អនាគតេ, អាបត្តិ ថុល្លច្ចយស្ស; តស្មិំ បិណ្ឌេ អាគតេ, អាបត្តិ សង្ឃាទិសេសស្ស.

ភិក្ខុំ អមូលកេន បារាជិកេន ធម្មេន អនុទ្ធំសេន្តោ តិស្សោ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. អនោកាសំ ការាបេត្វា ចាវនាធិប្បាយោ វទេតិ, អាបត្តិ សង្ឃាទិសេសេន ទុក្កដស្ស; ឱកាសំ ការាបេត្វា អក្កោសាធិប្បាយោ វទេតិ, អាបត្តិ ឱមសវាទស្ស.

ភិក្ខុំ អញ្ញភាគិយស្ស អធិករណស្ស កិញ្ចិ ទេសំ លេសមត្តំ ឧបាទាយ បារាជិកេន ធម្មេន អនុទ្ធំសេន្តោ តិស្សោ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ ¶ . អនោកាសំ ការាបេត្វា ចាវនាធិប្បាយោ វទេតិ, អាបត្តិ សង្ឃាទិសេសេន ទុក្កដស្ស; ឱកាសំ ការាបេត្វា អក្កោសាធិប្បាយោ វទេតិ, អាបត្តិ ឱមសវាទស្ស.

សង្ឃភេទកោ ភិក្ខុ យាវតតិយំ សមនុភាសនាយ ន បដិនិស្សជ្ជន្តោ តិស្សោ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. ញត្តិយា ទុក្កដំ; ទ្វីហិ កម្មវាចាហិ ថុល្លច្ចយា; កម្មវាចាបរិយោសានេ អាបត្តិ សង្ឃាទិសេសស្ស.

ភេទកានុវត្តកា ¶ ភិក្ខូ យាវតតិយំ សមនុភាសនាយ [សមនុភាសិយមានា (ស្យា.)] ន បដិនិស្សជ្ជន្តា តិស្សោ អាបត្តិយោ អាបជ្ជន្តិ. ញត្តិយា ទុក្កដំ; ទ្វីហិ កម្មវាចាហិ ¶ ថុល្លច្ចយា; កម្មវាចាបរិយោសានេ អាបត្តិ សង្ឃាទិសេសស្ស.

ទុព្ពចោ ភិក្ខុ យាវតតិយំ សមនុភាសនាយ [សមនុភាសិយមានោ (ស្យា.)] ន បដិនិស្សជ្ជន្តោ តិស្សោ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ ¶ . ញត្តិយា ទុក្កដំ; ទ្វីហិ កម្មវាចាហិ ថុល្លច្ចយា; កម្មវាចាបរិយោសានេ អាបត្តិ សង្ឃាទិសេសស្ស.

កុលទូសកោ ភិក្ខុ យាវតតិយំ សមនុភាសនាយ ន បដិនិស្សជ្ជន្តោ តិស្សោ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. ញត្តិយា ទុក្កដំ; ទ្វីហិ កម្មវាចាហិ ថុល្លច្ចយា; កម្មវាចាបរិយោសានេ អាបត្តិ សង្ឃាទិសេសស្ស.

តេរស សង្ឃាទិសេសា និដ្ឋិតា.

៣. និស្សគ្គិយកណ្ឌំ

១. កថិនវគ្គោ

១៦២. អតិរេកចីវរំ ¶ ទសាហំ អតិក្កាមេន្តោ ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជតិ. និស្សគ្គិយំ បាចិត្តិយំ.

ឯករត្តំ តិចីវរេន វិប្បវសន្តោ ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជតិ. និស្សគ្គិយំ បាចិត្តិយំ.

អកាលចីវរំ បដិគ្គហេត្វា មាសំ អតិក្កាមេន្តោ ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជតិ. និស្សគ្គិយំ បាចិត្តិយំ.

អញ្ញាតិកាយ ភិក្ខុនិយា បុរាណចីវរំ ធោវាបេន្តោ ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. ធោវាបេតិ, បយោគេ ទុក្កដំ; ធោវាបិតេ និស្សគ្គិយំ បាចិត្តិយំ.

អញ្ញាតិកាយ ភិក្ខុនិយា ហត្ថតោ ចីវរំ បដិគ្គណ្ហន្តោ ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. គណ្ហាតិ, បយោគេ ទុក្កដំ; គហិតេ និស្សគ្គិយំ បាចិត្តិយំ.

អញ្ញាតកំ ¶ គហបតិំ វា គហបតានិំ វា ចីវរំ វិញ្ញាបេន្តោ ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. វិញ្ញាបេតិ, បយោគេ ទុក្កដំ; វិញ្ញាបិតេ និស្សគ្គិយំ បាចិត្តិយំ.

អញ្ញាតកំ ¶ គហបតិំ វា គហបតានិំ វា តតុត្តរិ ចីវរំ វិញ្ញាបេន្តោ ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. វិញ្ញាបេតិ, បយោគេ ទុក្កដំ; វិញ្ញាបិតេ និស្សគ្គិយំ បាចិត្តិយំ.

បុព្ពេ អប្បវារិតោ អញ្ញាតកំ គហបតិកំ ឧបសង្កមិត្វា ចីវរេ វិកប្បំ អាបជ្ជន្តោ ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. វិកប្បំ អាបជ្ជតិ ¶ , បយោគេ ទុក្កដំ; វិកប្បំ អាបន្នេ និស្សគ្គិយំ បាចិត្តិយំ.

បុព្ពេ អប្បវារិតោ អញ្ញាតកេ គហបតិកេ ឧបសង្កមិត្វា ចីវរេ វិកប្បំ អាបជ្ជន្តោ ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. វិកប្បំ អាបជ្ជតិ, បយោគេ ទុក្កដំ; វិកប្បំ អាបន្នេ និស្សគ្គិយំ បាចិត្តិយំ.

អតិរេកតិក្ខត្តុំ ចោទនាយ អតិរេកឆក្ខត្តុំ ឋានេន ចីវរំ អភិនិប្ផាទេន្តោ ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. អភិនិប្ផាទេតិ, បយោគេ ទុក្កដំ; អភិនិប្ផាទិតេ និស្សគ្គិយំ បាចិត្តិយំ.

កថិនវគ្គោ បឋមោ.

២. កោសិយវគ្គោ

១៦៣. កោសិយមិស្សកំ សន្ថតំ ការាបេន្តោ ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. ការាបេតិ, បយោគេ ទុក្កដំ; ការាបិតេ និស្សគ្គិយំ បាចិត្តិយំ.

សុទ្ធកាឡកានំ ឯឡកលោមានំ សន្ថតំ ការាបេន្តោ ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. ការាបេតិ, បយោគេ ទុក្កដំ; ការាបិតេ និស្សគ្គិយំ បាចិត្តិយំ.

អនាទិយិត្វា ¶ តុលំ ឱទាតានំ តុលំ គោចរិយានំ នវំ សន្ថតំ ការាបេន្តោ ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. ការាបេតិ, បយោគេ ទុក្កដំ; ការាបិតេ និស្សគ្គិយំ បាចិត្តិយំ.

អនុវស្សំ សន្ថតំ ការាបេន្តោ ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. ការាបេតិ, បយោគេ ទុក្កដំ; ការាបិតេ និស្សគ្គិយំ បាចិត្តិយំ.

អនាទិយិត្វា ¶ ¶ បុរាណសន្ថតស្ស សាមន្តា សុគតវិទត្ថិំ នវំ និសីទនសន្ថតំ ការាបេន្តោ ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. ការាបេតិ, បយោគេ ទុក្កដំ; ការាបិតេ និស្សគ្គិយំ បាចិត្តិយំ.

ឯឡកលោមានិ ¶ បដិគ្គហេត្វា តិយោជនំ អតិក្កាមេន្តោ ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. បឋមំ បាទំ តិយោជនំ អតិក្កាមេតិ, អាបត្តិ ទុក្កដស្ស; ទុតិយំ បាទំ អតិក្កាមេតិ, និស្សគ្គិយំ បាចិត្តិយំ.

អញ្ញាតិកាយ ភិក្ខុនិយា ឯឡកលោមានិ ធោវាបេន្តោ ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. ធោវាបេតិ, បយោគេ ទុក្កដំ; ធោវាបិតេ និស្សគ្គិយំ បាចិត្តិយំ.

រូបិយំ បដិគ្គណ្ហន្តោ ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. គណ្ហាតិ, បយោគេ ទុក្កដំ; គហិតេ និស្សគ្គិយំ បាចិត្តិយំ.

នានប្បការកំ រូបិយសំវោហារំ សមាបជ្ជន្តោ ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. សមាបជ្ជតិ, បយោគេ ទុក្កដំ; សមាបន្នេ និស្សគ្គិយំ បាចិត្តិយំ.

នានប្បការកំ កយវិក្កយំ សមាបជ្ជន្តោ ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. សមាបជ្ជតិ, បយោគេ ទុក្កដំ; សមាបន្នេ និស្សគ្គិយំ បាចិត្តិយំ.

កោសិយវគ្គោ ទុតិយោ.

៣. បត្តវគ្គោ

១៦៤. អតិរេកបត្តំ ទសាហំ អតិក្កាមេន្តោ ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជតិ. និស្សគ្គិយំ បាចិត្តិយំ.

ឩនបញ្ចពន្ធនេន ¶ បត្តេន អញ្ញំ នវំ បត្តំ ចេតាបេន្តោ ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. ចេតាបេតិ, បយោគេ ទុក្កដំ; ចេតាបិតេ និស្សគ្គិយំ បាចិត្តិយំ.

ភេសជ្ជានិ បដិគ្គហេត្វា សត្តាហំ អតិក្កាមេន្តោ ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជតិ. និស្សគ្គិយំ បាចិត្តិយំ.

អតិរេកមាសេ ¶ សេសេ គិម្ហានេ វស្សិកសាដិកចីវរំ បរិយេសន្តោ ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. បរិយេសតិ, បយោគេ ទុក្កដំ; បរិយិដ្ឋេ និស្សគ្គិយំ បាចិត្តិយំ.

ភិក្ខុស្ស សាមំ ចីវរំ ទត្វា កុបិតោ អនត្តមនោ អច្ឆិន្ទន្តោ ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. អច្ឆិន្ទតិ, បយោគេ ទុក្កដំ; អច្ឆិន្នេ និស្សគ្គិយំ បាចិត្តិយំ.

សាមំ ¶ សុត្តំ វិញ្ញាបេត្វា តន្តវាយេហិ ចីវរំ វាយាបេន្តោ ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. វាយាបេតិ, បយោគេ ទុក្កដំ; វាយាបិតេ និស្សគ្គិយំ បាចិត្តិយំ.

បុព្ពេ អប្បវារិតោ អញ្ញាតកស្ស គហបតិកស្ស តន្តវាយេ ឧបសង្កមិត្វា ចីវរេ វិកប្បំ អាបជ្ជន្តោ ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. វិកប្បំ អាបជ្ជតិ, បយោគេ ទុក្កដំ; វិកប្បំ អាបន្នេ និស្សគ្គិយំ បាចិត្តិយំ.

អច្ចេកចីវរំ ¶ បដិគ្គហេត្វា ចីវរកាលសមយំ អតិក្កាមេន្តោ ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជតិ. និស្សគ្គិយំ បាចិត្តិយំ.

តិណ្ណំ ¶ ចីវរានំ អញ្ញតរំ ចីវរំ អន្តរឃរេ និក្ខិបិត្វា អតិរេកឆារត្តំ វិប្បវសន្តោ ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជតិ. និស្សគ្គិយំ បាចិត្តិយំ.

ជានំ សង្ឃិកំ លាភំ បរិណតំ អត្តនោ បរិណាមេន្តោ ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. បរិណាមេតិ, បយោគេ ទុក្កដំ; បរិណាមិតេ និស្សគ្គិយំ បាចិត្តិយំ.

បត្តវគ្គោ តតិយោ.

តិំស និស្សគ្គិយា បាចិត្តិយា និដ្ឋិតា.

៤. បាចិត្តិយកណ្ឌំ

១. មុសាវាទវគ្គោ

១៦៥. សម្បជានមុសាវាទំ ភាសន្តោ កតិ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ? សម្បជានមុសាវាទំ ភាសន្តោ បញ្ច អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. បាបិច្ឆោ ឥច្ឆាបកតោ អសន្តំ អភូតំ ឧត្តរិមនុស្សធម្មំ ¶ ឧល្លបតិ, អាបត្តិ បារាជិកស្ស; ភិក្ខុំ អមូលកេន បារាជិកេន ធម្មេន អនុទ្ធំសេតិ, អាបត្តិ សង្ឃាទិសេសស្ស; ‘‘យោ តេ វិហារេ វសតិ, សោ ភិក្ខុ អរហា’’តិ ភណតិ, បដិវិជានន្តស្ស អាបត្តិ ថុល្លច្ចយស្ស; ន បដិវិជានន្តស្ស អាបត្តិ ទុក្កដស្ស; សម្បជានមុសាវាទេ បាចិត្តិយំ – សម្បជានមុសាវាទំ ភាសន្តោ ឥមា បញ្ច អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ.

ឱមសន្តោ ¶ ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. ឧបសម្បន្នំ ឱមសតិ, អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស; អនុបសម្បន្នំ ឱមសតិ, អាបត្តិ ទុក្កដស្ស.

បេសុញ្ញំ ឧបសំហរន្តោ ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. ឧបសម្បន្នស្ស ¶ បេសុញ្ញំ ឧបសំហរតិ, អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស; អនុបសម្បន្នស្ស បេសុញ្ញំ ឧបសំហរតិ, អាបត្តិ ទុក្កដស្ស.

អនុបសម្បន្នំ បទសោ ធម្មំ វាចេន្តោ ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. វាចេតិ, បយោគេ ទុក្កដំ; បទេ បទេ អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស.

អនុបសម្បន្នេន ឧត្តរិទិរត្តតិរត្តំ សហសេយ្យំ កប្បេន្តោ ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. និបជ្ជតិ, បយោគេ ទុក្កដំ; និបន្នេ អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស.

មាតុគាមេន សហសេយ្យំ កប្បេន្តោ ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. និបជ្ជតិ, បយោគេ ទុក្កដំ; និបន្នេ អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស.

មាតុគាមស្ស ឧត្តរិឆប្បញ្ចវាចាហិ ធម្មំ ទេសេន្តោ ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. ទេសេតិ, បយោគេ ទុក្កដំ; បទេ បទេ អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស.

អនុបសម្បន្នស្ស ឧត្តរិមនុស្សធម្មំ ភូតំ អារោចេន្តោ ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. អារោចេតិ, បយោគេ ទុក្កដំ; អារោចិតេ អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស.

ភិក្ខុស្ស ទុដ្ឋុល្លំ អាបត្តិំ អនុបសម្បន្នស្ស អារោចេន្តោ ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. អារោចេតិ, បយោគេ ទុក្កដំ; អារោចិតេ អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស.

បថវិំ ¶ ¶ ខណន្តោ ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. ខណតិ, បយោគេ ទុក្កដំ; បហារេ បហារេ អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស.

មុសាវាទវគ្គោ បឋមោ.

២. ភូតគាមវគ្គោ

១៦៦. ភូតគាមំ ¶ បាតេន្តោ ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. បាតេតិ, បយោគេ ទុក្កដំ; បហារេ បហារេ អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស.

អញ្ញេនញ្ញំ ¶ បដិចរន្តោ ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. អនារោបិតេ អញ្ញវាទកេ អញ្ញេនញ្ញំ បដិចរតិ, អាបត្តិ ទុក្កដស្ស; អារោបិតេ អញ្ញវាទកេ អញ្ញេនញ្ញំ បដិចរតិ, អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស.

ភិក្ខុំ ឧជ្ឈាបេន្តោ ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. ឧជ្ឈាបេតិ, បយោគេ ទុក្កដំ; ឧជ្ឈាបិតេ អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស.

សង្ឃិកំ មញ្ចំ វា បីឋំ វា ភិសិំ វា កោច្ឆំ វា អជ្ឈោកាសេ សន្ថរិត្វា អនុទ្ធរិត្វា អនាបុច្ឆា បក្កមន្តោ ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. បឋមំ បាទំ លេឌ្ឌុបាតំ អតិក្កាមេតិ, អាបត្តិ ទុក្កដស្ស; ទុតិយំ បាទំ អតិក្កាមេតិ, អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស.

សង្ឃិកេ វិហារេ សេយ្យំ សន្ថរិត្វា អនុទ្ធរិត្វា អនាបុច្ឆា បក្កមន្តោ ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. បឋមំ បាទំ បរិក្ខេបំ អតិក្កាមេតិ, អាបត្តិ ទុក្កដស្ស; ទុតិយំ បាទំ អតិក្កាមេតិ, អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស.

សង្ឃិកេ វិហារេ ជានំ បុព្ពុបគតំ ភិក្ខុំ អនុបខជ្ជ សេយ្យំ ¶ កប្បេន្តោ ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. និបជ្ជតិ, បយោគេ ទុក្កដំ; និបន្នេ អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស.

ភិក្ខុំ កុបិតោ អនត្តមនោ សង្ឃិកា វិហារា និក្កឌ្ឍេន្តោ ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. និក្កឌ្ឍតិ, បយោគេ ទុក្កដំ; និក្កឌ្ឍិតេ អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស.

សង្ឃិកេ ¶ វិហារេ ឧបរិវេហាសកុដិយា អាហច្ចបាទកំ មញ្ចំ វា បីឋំ វា អភិនិសីទន្តោ ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. អភិនិសីទតិ, បយោគេ ទុក្កដំ; អភិនិសិន្នេ អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស.

ទ្វត្តិបរិយាយេ អធិដ្ឋហិត្វា តតុត្តរិ អធិដ្ឋហន្តោ ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. អធិដ្ឋេតិ, បយោគេ ទុក្កដំ; អធិដ្ឋិតេ អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស.

ជានំ សប្បាណកំ ឧទកំ តិណំ វា មត្តិកំ វា សិញ្ចន្តោ ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. សិញ្ចតិ, បយោគេ ទុក្កដំ; សិញ្ចិតេ អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស.

ភូតគាមវគ្គោ ទុតិយោ.

៣. ឱវាទវគ្គោ

១៦៧. អសម្មតោ ¶ ភិក្ខុនិយោ ឱវទន្តោ ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. ឱវទតិ, បយោគេ ទុក្កដំ; ឱវទិតេ អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស.

អត្ថង្គតេ សូរិយេ ភិក្ខុនិយោ ឱវទន្តោ ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. ឱវទតិ, បយោគេ ទុក្កដំ; ឱវទិតេ អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស.

ភិក្ខុនុបស្សយំ ¶ ឧបសង្កមិត្វា ភិក្ខុនិយោ ឱវទន្តោ ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. ឱវទតិ, បយោគេ ទុក្កដំ; ឱវទិតេ អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស.

‘‘អាមិសហេតុ ភិក្ខូ ភិក្ខុនិយោ ឱវទន្តី’’តិ ភណន្តោ ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. ភណតិ, បយោគេ ទុក្កដំ; ភណិតេ អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស.

អញ្ញាតិកាយ ភិក្ខុនិយា ចីវរំ ទេន្តោ ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. ទេតិ, បយោគេ ទុក្កដំ; ទិន្នេ អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស.

អញ្ញាតិកា ¶ ភិក្ខុនិយា ចីវរំ សិព្ពេន្តោ ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. សិព្ពេតិ, បយោគេ ទុក្កដំ; អារាបថេ អារាបថេ អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស.

ភិក្ខុនិយា ¶ សទ្ធិំ សំវិធាយ ឯកទ្ធានមគ្គំ បដិបជ្ជន្តោ ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. បដិបជ្ជតិ, បយោគេ ទុក្កដំ; បដិបន្នេ អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស.

ភិក្ខុនិយា សទ្ធិំ សំវិធាយ ឯកំ នាវំ អភិរុហន្តោ ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. អភិរុហតិ, បយោគេ ទុក្កដំ; អភិរុឡ្ហេ អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស.

ជានំ ភិក្ខុនិបរិបាចិតំ បិណ្ឌបាតំ ភុញ្ជន្តោ ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. ‘‘ភុញ្ជិស្សាមី’’តិ បដិគ្គណ្ហាតិ, អាបត្តិ ទុក្កដស្ស; អជ្ឈោហារេ អជ្ឈោហារេ អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស.

ភិក្ខុនិយា ¶ សទ្ធិំ ឯកោ ឯកាយ រហោ និសជ្ជំ កប្បេន្តោ ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. និសីទតិ, បយោគេ ទុក្កដំ; និសិន្នេ អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស.

ឱវាទវគ្គោ តតិយោ.

៤. ភោជនវគ្គោ

១៦៨. តតុត្តរិ ¶ អាវសថបិណ្ឌំ ភុញ្ជន្តោ ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. ភុញ្ជិស្សាមីតិ បដិគ្គណ្ហាតិ, អាបត្តិ ទុក្កដស្ស; អជ្ឈោហារេ អជ្ឈោហារេ អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស.

គណភោជនំ ភុញ្ជន្តោ ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. ភុញ្ជិស្សាមីតិ បដិគ្គណ្ហាតិ, អាបត្តិ ទុក្កដស្ស; អជ្ឈោហារេ អជ្ឈោហារេ អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស.

បរម្បរភោជនំ ភុញ្ជន្តោ ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. ភុញ្ជិស្សាមីតិ បដិគ្គណ្ហាតិ, អាបត្តិ ទុក្កដស្ស; អជ្ឈោហារេ អជ្ឈោហារេ អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស.

ទ្វត្តិបត្តបូរេ បូវេ បដិគ្គហេត្វា តតុត្តរិ បដិគ្គណ្ហន្តោ ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. គណ្ហាតិ, បយោគេ ទុក្កដំ; គហិតេ អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស.

ភុត្តាវី បវារិតោ អនតិរិត្តំ ខាទនីយំ វា ភោជនីយំ វា ភុញ្ជន្តោ ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ ¶ . ភុញ្ជិស្សាមីតិ បដិគ្គណ្ហាតិ, អាបត្តិ ទុក្កដស្ស; អជ្ឈោហារេ អជ្ឈោហារេ អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស.

ភិក្ខុំ ភុត្តាវិំ បវារិតំ អនតិរិត្តេន ខាទនីយេន វា ភោជនីយេន ¶ វា អភិហដ្ឋុំ បវារេន្តោ ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. តស្ស វចនេន ខាទិស្សាមិ ភុញ្ជិស្សាមីតិ បដិគ្គណ្ហាតិ, អាបត្តិ ទុក្កដស្ស; ភោជនបរិយោសានេ អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស.

វិកាលេ ខាទនីយំ វា ភោជនីយំ វា ភុញ្ជន្តោ ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. ខាទិស្សាមិ ភុញ្ជិស្សាមីតិ បដិគ្គណ្ហាតិ, អាបត្តិ ទុក្កដស្ស; អជ្ឈោហារេ អជ្ឈោហារេ អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស.

សន្និធិការកំ ខាទនីយំ វា ភោជនីយំ វា ភុញ្ជន្តោ ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. ខាទិស្សាមិ ភុញ្ជិស្សាមីតិ បដិគ្គណ្ហាតិ, អាបត្តិ ទុក្កដស្ស; អជ្ឈោហារេ អជ្ឈោហារេ អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស.

បណីតភោជនានិ អត្តនោ អត្ថាយ វិញ្ញាបេត្វា ភុញ្ជន្តោ ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. ភុញ្ជិស្សាមីតិ បដិគ្គណ្ហាតិ, អាបត្តិ ទុក្កដស្ស; អជ្ឈោហារេ អជ្ឈោហារេ អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស.

អទិន្នំ ¶ មុខទ្វារំ អាហារំ អាហរន្តោ ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. ភុញ្ជិស្សាមីតិ បដិគ្គណ្ហាតិ, អាបត្តិ ទុក្កដស្ស; អជ្ឈោហារេ អជ្ឈោហារេ អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស.

ភោជនវគ្គោ ចតុត្ថោ.

៥. អចេលកវគ្គោ

១៦៩. អចេលកស្ស, វា បរិព្ពាជកស្ស វា បរិព្ពាជិកាយ វា សហត្ថា ខាទនីយំ ¶ វា ភោជនីយំ វា ទេន្តោ ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. ទេតិ, បយោគេ ទុក្កដំ; ទិន្នេ អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស.

ភិក្ខុំ – ‘‘ឯហាវុសោ, គាមំ វា និគមំ វា បិណ្ឌាយ បវិសិស្សាមា’’តិ ¶ តស្ស ទាបេត្វា វា ¶ អទាបេត្វា វា ឧយ្យោជេន្តោ ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. ឧយ្យោជេតិ, បយោគេ ទុក្កដំ; ឧយ្យោជិតេ អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស.

សភោជនេ កុលេ អនុបខជ្ជ និសជ្ជំ កប្បេន្តោ ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. និសីទតិ, បយោគេ ទុក្កដំ; និសិន្នេ អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស.

មាតុគាមេន សទ្ធិំ រហោ បដិច្ឆន្នេ អាសនេ និសជ្ជំ កប្បេន្តោ ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. និសីទតិ, បយោគេ ទុក្កដំ; និសិន្នេ អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស.

មាតុគាមេន សទ្ធិំ ឯកោ ឯកាយ រហោ និសជ្ជំ កប្បេន្តោ ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. និសីទតិ, បយោគេ ទុក្កដំ; និសិន្នេ អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស.

និមន្តិតោ សភត្តោ សមានោ បុរេភត្តំ បច្ឆាភត្តំ កុលេសុ ចារិត្តំ អាបជ្ជន្តោ ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. បឋមំ បាទំ ឧម្មារំ អតិក្កាមេតិ, អាបត្តិ ទុក្កដស្ស; ទុតិយំ បាទំ អតិក្កាមេតិ, អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស.

តតុត្តរិ ភេសជ្ជំ វិញ្ញាបេន្តោ ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. វិញ្ញាបេតិ, បយោគេ ទុក្កដំ; វិញ្ញាបិតេ អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស.

ឧយ្យុត្តំ ¶ សេនំ ទស្សនាយ គច្ឆន្តោ ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ ¶ . គច្ឆតិ, អាបត្តិ ទុក្កដស្ស; យត្ថ ឋិតោ បស្សតិ, អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស.

អតិរេកតិរត្តំ សេនាយ វសន្តោ ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. វសតិ, បយោគេ ទុក្កដំ; វសិតេ អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស.

ឧយ្យោធិកំ គច្ឆន្តោ ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. គច្ឆតិ, អាបត្តិ ទុក្កដស្ស; យត្ថ ឋិតោ បស្សតិ, អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស.

អចេលកវគ្គោ បញ្ចមោ.

៦. សុរាមេរយវគ្គោ

១៧០. មជ្ជំ ¶ បិវន្តោ ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. ‘‘បិវិស្សាមី’’តិ បដិគ្គណ្ហាតិ, អាបត្តិ ទុក្កដស្ស; អជ្ឈោហារេ អជ្ឈោហារេ អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស.

ភិក្ខុំ អង្គុលិបតោទកេន ហាសេន្តោ ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. ហាសេតិ, បយោគេ ទុក្កដំ; ហសិតេ អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស.

ឧទកេ កីឡន្តោ ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. ហេដ្ឋាគោប្ផកេ ឧទកេ កីឡតិ, អាបត្តិ ទុក្កដស្ស; ឧបរិគោប្ផកេ កីឡតិ, អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស.

អនាទរិយំ ករោន្តោ ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. ករោតិ, បយោគេ ទុក្កដំ; កតេ អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស.

ភិក្ខុំ ភិំសាបេន្តោ ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. ភិំសាបេតិ, បយោគេ ទុក្កដំ; ភិំសាបិតេ អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស.

ជោតិំ សមាទហិត្វា វិសិព្ពេន្តោ ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. សមាទហតិ ¶ , បយោគេ ទុក្កដំ; សមាទហិតេ អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស.

ឱរេនទ្ធមាសំ នហាយន្តោ ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. នហាយតិ, បយោគេ ទុក្កដំ; នហានបរិយោសានេ អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស.

អនាទិយិត្វា ¶ តិណ្ណំ ទុព្ពណ្ណករណានំ អញ្ញតរំ ទុព្ពណ្ណករណំ នវំ ចីវរំ បរិភុញ្ជន្តោ ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. បរិភុញ្ជតិ, បយោគេ ទុក្កដំ; បរិភុត្តេ អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស.

ភិក្ខុស្ស ¶ វា ភិក្ខុនិយា វា សិក្ខមានាយ វា សាមណេរស្ស វា សាមណេរិយា វា សាមំ ចីវរំ វិកប្បេត្វា អប្បច្ចុទ្ធារណំ បរិភុញ្ជន្តោ ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. បរិភុញ្ជតិ, បយោគេ ទុក្កដំ; បរិភុត្តេ អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស.

ភិក្ខុស្ស ¶ បត្តំ វា ចីវរំ វា និសីទនំ វា សូចិឃរំ វា កាយពន្ធនំ វា អបនិធេន្តោ ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. អបនិធេតិ, បយោគេ ទុក្កដំ; អបនិធិតេ អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស.

សុរាមេរយវគ្គោ ឆដ្ឋោ.

៧. សប្បាណកវគ្គោ

១៧១. សញ្ចិច្ច បាណំ ជីវិតា វោរោបេន្តោ កតិ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ? សញ្ចិច្ច បាណំ ជីវិតា វោរោបេន្តោ ចតស្សោ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. អនោទិស្ស ឱបាតំ ខណតិ – ‘‘យោ កោចិ បបតិត្វា មរិស្សតី’’តិ, អាបត្តិ ទុក្កដស្ស; មនុស្សោ តស្មិំ បបតិត្វា មរតិ, អាបត្តិ បារាជិកស្ស; យក្ខោ វា បេតោ វា តិរច្ឆានគតមនុស្សវិគ្គហោ វា តស្មិំ ¶ បបតិត្វា មរតិ, អាបត្តិ ថុល្លច្ចយស្ស; តិរច្ឆានគតោ តស្មិំ បបតិត្វា មរតិ, អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស – សញ្ចិច្ច បាណំ ជីវិតា វោរោបេន្តោ ឥមា ចតស្សោ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ.

ជានំ សប្បាណកំ ឧទកំ បរិភុញ្ជន្តោ ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. បរិភុញ្ជតិ, បយោគេ ទុក្កដំ; បរិភុត្តេ អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស.

ជានំ យថាធម្មំ និហតាធិករណំ បុនកម្មាយ ឧក្កោដេន្តោ ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. ឧក្កោដេតិ, បយោគេ ទុក្កដំ; ឧក្កោដិតេ អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស.

ភិក្ខុស្ស ជានំ ទុដ្ឋុល្លំ អាបត្តិំ បដិច្ឆាទេន្តោ ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជតិ. បាចិត្តិយំ.

ជានំ ឩនវីសតិវស្សំ បុគ្គលំ ឧបសម្បាទេន្តោ ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. ឧបសម្បាទេតិ, បយោគេ ទុក្កដំ; ឧបសម្បាទិតេ អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស.

ជានំ ¶ ថេយ្យសត្ថេន សទ្ធិំ សំវិធាយ ឯកទ្ធានមគ្គំ បដិបជ្ជន្តោ ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. បដិបជ្ជតិ, បយោគេ ទុក្កដំ; បដិបន្នេ អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស.

មាតុគាមេន សទ្ធិំ សំវិធាយ ឯកទ្ធានមគ្គំ បដិបជ្ជន្តោ ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. បដិបជ្ជតិ, បយោគេ ទុក្កដំ; បដិបន្នេ អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស.

បាបិកាយ ¶ ទិដ្ឋិយា យាវតតិយំ សមនុភាសនាយ ន បដិនិស្សជ្ជន្តោ ¶ ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. ញត្តិយា ទុក្កដំ; កម្មវាចាបរិយោសានេ អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស.

ជានំ តថាវាទិនា ភិក្ខុនា អកដានុធម្មេន តំ ទិដ្ឋិំ អប្បដិនិស្សដ្ឋេន សទ្ធិំ សម្ភុញ្ជន្តោ ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. សម្ភុញ្ជតិ, បយោគេ ទុក្កដំ; សម្ភុត្តេ អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស.

ជានំ ¶ តថានាសិតំ សមណុទ្ទេសំ ឧបលាបេន្តោ ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. ឧបលាបេតិ, បយោគេ ទុក្កដំ; ឧបលាបិតេ អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស.

សប្បាណកវគ្គោ សត្តមោ.

៨. សហធម្មិកវគ្គោ

១៧២. ភិក្ខូហិ សហធម្មិកំ វុច្ចមានោ – ‘‘ន តាវាហំ, អាវុសោ, ឯតស្មិំ សិក្ខាបទេ សិក្ខិស្សាមិ យាវ ន អញ្ញំ ភិក្ខុំ ព្យត្តំ វិនយធរំ បរិបុច្ឆិស្សាមី’’តិ ភណន្តោ ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. ភណតិ, បយោគេ ទុក្កដំ; ភណិតេ អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស.

វិនយំ វិវណ្ណេន្តោ ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. វិវណ្ណេតិ, បយោគេ ទុក្កដំ; វិវណ្ណិតេ អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស.

មោហេន្តោ ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. អនារោបិតេ មោហេ មោហេតិ, អាបត្តិ ទុក្កដស្ស; អារោបិតេ មោហេ មោហេតិ, អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស.

ភិក្ខុស្ស ¶ កុបិតោ អនត្តមនោ បហារំ ទេន្តោ ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. បហរតិ, បយោគេ ទុក្កដំ; បហតេ អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស ¶ .

ភិក្ខុស្ស កុបិតោ អនត្តមនោ តលសត្តិកំ ឧគ្គិរន្តោ ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. ឧគ្គិរតិ, បយោគេ ទុក្កដំ; ឧគ្គិរិតេ អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស.

ភិក្ខុំ ¶ អមូលកេន សង្ឃាទិសេសេន អនុទ្ធំសេន្តោ ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. អនុទ្ធំសេតិ, បយោគេ ទុក្កដំ; អនុទ្ធំសិតេ អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស.

ភិក្ខុស្ស សញ្ចិច្ច កុក្កុច្ចំ ឧបទហន្តោ ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. ឧបទហតិ, បយោគេ ទុក្កដំ; ឧបទហិតេ អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស.

ភិក្ខូនំ ភណ្ឌនជាតានំ កលហជាតានំ វិវាទាបន្នានំ ឧបស្សុតិំ តិដ្ឋន្តោ ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. ‘‘សោស្សាមី’’តិ គច្ឆតិ, អាបត្តិ ទុក្កដស្ស; យត្ថ ឋិតោ សុណាតិ, អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស.

ធម្មិកានំ កម្មានំ ឆន្ទំ ទត្វា បច្ឆា ខីយនធម្មំ អាបជ្ជន្តោ ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. ខិយ្យតិ, បយោគេ ទុក្កដំ; ខិយ្យិតេ អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស.

សង្ឃេ វិនិច្ឆយកថាយ វត្តមានាយ ឆន្ទំ អទត្វា ឧដ្ឋាយាសនា បក្កមន្តោ ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. បរិសាយ ហត្ថបាសំ វិជហន្តស្ស អាបត្តិ ទុក្កដស្ស; វិជហិតេ អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស.

សមគ្គេន ¶ សង្ឃេន ចីវរំ ទត្វា បច្ឆា ខីយនធម្មំ អាបជ្ជន្តោ ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. ខិយ្យតិ, បយោគេ ទុក្កដំ; ខិយ្យិតេ អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស.

ជានំ សង្ឃិកំ លាភំ បរិណតំ បុគ្គលស្ស បរិណាមេន្តោ ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. បរិណាមេតិ, បយោគេ ទុក្កដំ; បរិណាមិតេ អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស.

សហធម្មិកវគ្គោ អដ្ឋមោ.

៩. រាជវគ្គោ

១៧៣. បុព្ពេ ¶ អប្បដិសំវិទិតោ រញ្ញោ អន្តេបុរំ បវិសន្តោ ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. បឋមំ បាទំ ឧម្មារំ អតិក្កាមេតិ, អាបត្តិ ទុក្កដស្ស; ទុតិយំ បាទំ អតិក្កាមេតិ, អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស.

រតនំ ¶ ¶ ឧគ្គណ្ហន្តោ ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. គណ្ហាតិ, បយោគេ ទុក្កដំ; គហិតេ អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស.

សន្តំ ភិក្ខុំ អនាបុច្ឆា វិកាលេ គាមំ បវិសន្តោ ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. បឋមំ បាទំ បរិក្ខេបំ អតិក្កាមេតិ, អាបត្តិ ទុក្កដស្ស; ទុតិយំ បាទំ អតិក្កាមេតិ, អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស.

អដ្ឋិមយំ វា ទន្តមយំ វា វិសាណមយំ វា សូចិឃរំ ការាបេន្តោ ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. ការាបេតិ, បយោគេ ទុក្កដំ; ការាបិតេ អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស.

បមាណាតិក្កន្តំ មញ្ចំ វា បីឋំ វា ការាបេន្តោ ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. ការាបេតិ, បយោគេ ទុក្កដំ; ការាបិតេ ¶ អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស.

មញ្ចំ វា បីឋំ វា តូលោនទ្ធំ ការាបេន្តោ ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. ការាបេតិ, បយោគេ ទុក្កដំ; ការាបិតេ អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស.

បមាណាតិក្កន្តំ និសីទនំ ការាបេន្តោ ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. ការាបេតិ, បយោគេ ទុក្កដំ; ការាបិតេ អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស.

បមាណាតិក្កន្តំ កណ្ឌុប្បដិច្ឆាទិំ ការាបេន្តោ ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. ការាបេតិ, បយោគេ ទុក្កដំ; ការាបិតេ អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស.

បមាណាតិក្កន្តំ វស្សិកសាដិកំ ការាបេន្តោ ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. ការាបេតិ, បយោគេ ទុក្កដំ; ការាបិតេ អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស.

ចីវរំ ការាបេន្តោ កតិ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ? សុគតចីវរប្បមាណំ ចីវរំ ការាបេន្តោ ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. ការាបេតិ ¶ , បយោគេ ទុក្កដំ; ការាបិតេ អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស – សុគតចីវរប្បមាណំ ចីវរំ ការាបេន្តោ ឥមា ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ.

រាជវគ្គោ នវមោ. ខុទ្ទកា និដ្ឋិតា.

៥. បាដិទេសនីយកណ្ឌំ

១៧៤. អញ្ញាតិកាយ ¶ ¶ ភិក្ខុនិយា អន្តរឃរំ បវិដ្ឋាយ ហត្ថតោ ខាទនីយំ វា ភោជនីយំ វា សហត្ថា បដិគ្គហេត្វា ភុញ្ជន្តោ កតិ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ? អញ្ញាតិកាយ ភិក្ខុនិយា អន្តរឃរំ បវិដ្ឋាយ ហត្ថតោ ខាទនីយំ វា ភោជនីយំ វា សហត្ថា បដិគ្គហេត្វា ភុញ្ជន្តោ ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. ភុញ្ជិស្សាមីតិ បដិគ្គណ្ហាតិ, អាបត្តិ ទុក្កដស្ស; អជ្ឈោហារេ អជ្ឈោហារេ អាបត្តិ បាដិទេសនីយស្ស – អញ្ញាតិកាយ ភិក្ខុនិយា អន្តរឃរំ បវិដ្ឋាយ ហត្ថតោ ខាទនីយំ វា ភោជនីយំ វា សហត្ថា បដិគ្គហេត្វា ភុញ្ជន្តោ ឥមា ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ.

ភិក្ខុនិយា វោសាសន្តិយា ន និវារេត្វា ភុញ្ជន្តោ ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. ភុញ្ជិស្សាមីតិ បដិគ្គណ្ហាតិ, អាបត្តិ ទុក្កដស្ស; អជ្ឈោហារេ អជ្ឈោហារេ អាបត្តិ បាដិទេសនីយស្ស.

សេក្ខសម្មតេសុ កុលេសុ ខាទនីយំ វា ភោជនីយំ វា សហត្ថា បដិគ្គហេត្វា ភុញ្ជន្តោ ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. ភុញ្ជិស្សាមីតិ បដិគ្គណ្ហាតិ, អាបត្តិ ទុក្កដស្ស; អជ្ឈោហារេ អជ្ឈោហារេ អាបត្តិ បាដិទេសនីយស្ស.

អារញ្ញកេសុ សេនាសនេសុ បុព្ពេ អប្បដិសំវិទិតំ ខាទនីយំ វា ភោជនីយំ វា អជ្ឈារាមេ សហត្ថា បដិគ្គហេត្វា ភុញ្ជន្តោ កតិ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ? អារញ្ញកេសុ សេនាសនេសុ បុព្ពេ អប្បដិសំវិទិតំ ខាទនីយំ វា ភោជនីយំ វា អជ្ឈារាមេ សហត្ថា បដិគ្គហេត្វា ¶ ភុញ្ជន្តោ ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ ¶ . ភុញ្ជិស្សាមីតិ បដិគ្គណ្ហាតិ, អាបត្តិ ទុក្កដស្ស; អជ្ឈោហារេ ¶ អជ្ឈោហារេ អាបត្តិ បាដិទេសនីយស្ស – អារញ្ញកេសុ សេនាសនេសុ បុព្ពេ អប្បដិសំវិទិតំ ខាទនីយំ វា ភោជនីយំ វា អជ្ឈារាមេ សហត្ថា បដិគ្គហេត្វា ភុញ្ជន្តោ ឥមា ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ.

ចត្តារោ បាដិទេសនីយា និដ្ឋិតា.

៦. សេខិយកណ្ឌំ

១. បរិមណ្ឌលវគ្គោ

១៧៥. អនាទរិយំ ¶ បដិច្ច បុរតោ វា បច្ឆតោ វា ឱលម្ពេន្តោ និវាសេន្តោ កតិ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ? អនាទរិយំ បដិច្ច បុរតោ វា បច្ឆតោ វា ឱលម្ពេន្តោ និវាសេន្តោ ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជតិ. ទុក្កដំ – អនាទរិយំ បដិច្ច បុរតោ វា បច្ឆតោ វា ឱលម្ពេន្តោ និវាសេន្តោ ឥមំ ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជតិ.

…អនាទរិយំ បដិច្ច បុរតោ វា បច្ឆតោ វា ឱលម្ពេន្តោ បារុបន្តោ ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជតិ. ទុក្កដំ….

…អនាទរិយំ បដិច្ច កាយំ វិវរិត្វា អន្តរឃរេ គច្ឆន្តោ ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជតិ. ទុក្កដំ….

…អនាទរិយំ បដិច្ច កាយំ វិវរិត្វា អន្តរឃរេ និសីទន្តោ ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជតិ. ទុក្កដំ….

…អនាទរិយំ បដិច្ច ហត្ថំ វា បាទំ វា កីឡាបេន្តោ អន្តរឃរេ គច្ឆន្តោ ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជតិ. ទុក្កដំ….

…អនាទរិយំ ¶ បដិច្ច ហត្ថំ វា បាទំ វា កីឡាបេន្តោ អន្តរឃរេ និសីទន្តោ ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជតិ. ទុក្កដំ….

…អនាទរិយំ បដិច្ច តហំ តហំ ឱលោកេន្តោ អន្តរឃរេ គច្ឆន្តោ ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជតិ. ទុក្កដំ….

…អនាទរិយំ បដិច្ច តហំ តហំ ឱលោកេន្តោ អន្តរឃរេ និសីទន្តោ ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជតិ. ទុក្កដំ….

…អនាទរិយំ ¶ ¶ បដិច្ច ឧក្ខិត្តកាយ អន្តរឃរេ គច្ឆន្តោ ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជតិ. ទុក្កដំ….

…អនាទរិយំ បដិច្ច ឧក្ខិត្តកាយ អន្តរឃរេ និសីទន្តោ ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជតិ. ទុក្កដំ….

បរិមណ្ឌលវគ្គោ បឋមោ.

២. ឧជ្ជគ្ឃិកវគ្គោ

១៧៦. …អនាទរិយំ បដិច្ច ឧជ្ជគ្ឃិកាយ អន្តរឃរេ គច្ឆន្តោ ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជតិ. ទុក្កដំ….

…អនាទរិយំ បដិច្ច ឧជ្ជគ្ឃិកាយ អន្តរឃរេ និសីទន្តោ ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជតិ. ទុក្កដំ….

…អនាទរិយំ បដិច្ច ឧច្ចាសទ្ទំ មហាសទ្ទំ ករោន្តោ អន្តរឃរេ គច្ឆន្តោ ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជតិ. ទុក្កដំ….

…អនាទរិយំ បដិច្ច ឧច្ចាសទ្ទំ មហាសទ្ទំ ករោន្តោ អន្តរឃរេ និសីទន្តោ ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជតិ. ទុក្កដំ….

…អនាទរិយំ បដិច្ច កាយប្បចាលកំ អន្តរឃរេ គច្ឆន្តោ ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជតិ. ទុក្កដំ….

…អនាទរិយំ បដិច្ច កាយប្បចាលកំ អន្តរឃរេ និសីទន្តោ ឯកំ ¶ អាបត្តិំ អាបជ្ជតិ. ទុក្កដំ….

…អនាទរិយំ បដិច្ច ពាហុប្បចាលកំ អន្តរឃរេ គច្ឆន្តោ ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជតិ. ទុក្កដំ….

…អនាទរិយំ ¶ បដិច្ច ពាហុប្បចាលកំ អន្តរឃរេ និសីទន្តោ ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជតិ. ទុក្កដំ….

…អនាទរិយំ បដិច្ច សីសប្បចាលកំ អន្តរឃរេ គច្ឆន្តោ ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជតិ. ទុក្កដំ….

…អនាទរិយំ បដិច្ច សីសប្បចាលកំ អន្តរឃរេ និសីទន្តោ ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជតិ. ទុក្កដំ….

ឧជ្ជគ្ឃិកវគ្គោ ទុតិយោ.

៣. ខម្ភកតវគ្គោ

១៧៧. …អនាទរិយំ ¶ បដិច្ច ខម្ភកតោ អន្តរឃរេ គច្ឆន្តោ ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជតិ. ទុក្កដំ….

…អនាទរិយំ បដិច្ច ខម្ភកតោ អន្តរឃរេ និសីទន្តោ ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជតិ. ទុក្កដំ….

…អនាទរិយំ បដិច្ច ឱគុណ្ឋិតោ អន្តរឃរេ គច្ឆន្តោ ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជតិ. ទុក្កដំ….

…អនាទរិយំ បដិច្ច ឱគុណ្ឋិតោ អន្តរឃរេ និសីទន្តោ ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជតិ. ទុក្កដំ….

…អនាទរិយំ ¶ បដិច្ច ឧក្កុដិកាយ អន្តរឃរេ គច្ឆន្តោ ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជតិ. ទុក្កដំ….

…អនាទរិយំ បដិច្ច បល្លត្ថិកាយ អន្តរឃរេ និសីទន្តោ ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជតិ. ទុក្កដំ….

…អនាទរិយំ ¶ បដិច្ច អសក្កច្ចំ បិណ្ឌបាតំ បដិគ្គណ្ហន្តោ ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជតិ. ទុក្កដំ….

…អនាទរិយំ ¶ បដិច្ច តហំ តហំ ឱលោកេន្តោ បិណ្ឌបាតំ បដិគ្គណ្ហន្តោ ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជតិ. ទុក្កដំ….

…អនាទរិយំ បដិច្ច សូបញ្ញេវ ពហុំ បដិគ្គណ្ហន្តោ ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជតិ. ទុក្កដំ….

…អនាទរិយំ បដិច្ច ថូបីកតំ បិណ្ឌបាតំ បដិគ្គណ្ហន្តោ ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជតិ. ទុក្កដំ….

ខម្ភកតវគ្គោ តតិយោ.

៤. បិណ្ឌបាតវគ្គោ

១៧៨. …អនាទរិយំ បដិច្ច អសក្កច្ចំ បិណ្ឌបាតំ ភុញ្ជន្តោ ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជតិ. ទុក្កដំ….

…អនាទរិយំ ¶ បដិច្ច តហំ តហំ ឱលោកេន្តោ បិណ្ឌបាតំ ភុញ្ជន្តោ ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជតិ. ទុក្កដំ….

…អនាទរិយំ បដិច្ច តហំ តហំ ឱមសិត្វា បិណ្ឌបាតំ ភុញ្ជន្តោ ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជតិ. ទុក្កដំ….

…អនាទរិយំ បដិច្ច សូបញ្ញេវ ពហុំ ភុញ្ជន្តោ ឯកំ អាបត្តិំ ¶ អាបជ្ជតិ. ទុក្កដំ….

…អនាទរិយំ បដិច្ច ថូបកតោ ឱមទ្ទិត្វា បិណ្ឌបាតំ ភុញ្ជន្តោ ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជតិ. ទុក្កដំ….

…អនាទរិយំ បដិច្ច សូបំ វា ព្យញ្ជនំ វា ឱទនេន បដិច្ឆាទេន្តោ ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជតិ. ទុក្កដំ….

…អនាទរិយំ ¶ បដិច្ច សូបំ វា ឱទនំ វា អគិលានោ អត្តនោ អត្ថាយ វិញ្ញាបេត្វា ភុញ្ជន្តោ ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជតិ. ទុក្កដំ….

…អនាទរិយំ បដិច្ច ឧជ្ឈានសញ្ញី បរេសំ បត្តំ ឱលោកេន្តោ ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជតិ. ទុក្កដំ….

…អនាទរិយំ បដិច្ច មហន្តំ កពឡំ ករោន្តោ ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជតិ. ទុក្កដំ….

…អនាទរិយំ បដិច្ច ទីឃំ អាលោបំ ករោន្តោ ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជតិ. ទុក្កដំ….

បិណ្ឌបាតវគ្គោ ចតុត្ថោ.

៥. កពឡវគ្គោ

១៧៩. …អនាទរិយំ បដិច្ច អនាហដេ កពឡេ មុខទ្វារំ វិវរន្តោ ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជតិ. ទុក្កដំ….

…អនាទរិយំ បដិច្ច ភុញ្ជមានោ សព្ពំ ហត្ថំ មុខេ បក្ខិបន្តោ ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជតិ. ទុក្កដំ….

…អនាទរិយំ បដិច្ច សកពឡេន មុខេន ព្យាហរន្តោ ឯកំ អាបត្តិំ ¶ អាបជ្ជតិ. ទុក្កដំ….

…អនាទរិយំ ¶ បដិច្ច បិណ្ឌុក្ខេបកំ ភុញ្ជន្តោ ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជតិ. ទុក្កដំ….

…អនាទរិយំ បដិច្ច កពឡាវច្ឆេទកំ ភុញ្ជន្តោ ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជតិ. ទុក្កដំ….

…អនាទរិយំ បដិច្ច អវគណ្ឌការកំ ភុញ្ជន្តោ ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជតិ. ទុក្កដំ….

…អនាទរិយំ បដិច្ច ហត្ថនិទ្ធុនកំ ភុញ្ជន្តោ ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជតិ. ទុក្កដំ….

…អនាទរិយំ បដិច្ច សិត្ថាវការកំ ភុញ្ជន្តោ ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជតិ. ទុក្កដំ….

…អនាទរិយំ ¶ បដិច្ច ជិវ្ហានិច្ឆារកំ ភុញ្ជន្តោ ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជតិ. ទុក្កដំ….

…អនាទរិយំ បដិច្ច ចបុចបុការកំ ភុញ្ជន្តោ ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជតិ. ទុក្កដំ….

កពឡវគ្គោ បញ្ចមោ.

៦. សុរុសុរុវគ្គោ

១៨០. …អនាទរិយំ បដិច្ច សុរុសុរុការកំ ភុញ្ជន្តោ ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជតិ. ទុក្កដំ….

…អនាទរិយំ បដិច្ច ហត្ថនិល្លេហកំ ភុញ្ជន្តោ ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជតិ. ទុក្កដំ….

…អនាទរិយំ ¶ បដិច្ច បត្តនិល្លេហកំ ភុញ្ជន្តោ ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជតិ. ទុក្កដំ….

…អនាទរិយំ បដិច្ច ឱដ្ឋនិល្លេហកំ ភុញ្ជន្តោ ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជតិ. ទុក្កដំ….

…អនាទរិយំ ¶ បដិច្ច សាមិសេន ហត្ថេន បានីយថាលកំ បដិគ្គណ្ហន្តោ ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជតិ. ទុក្កដំ….

…អនាទរិយំ ¶ បដិច្ច សសិត្ថកំ បត្តធោវនំ អន្តរឃរេ ឆឌ្ឌេន្តោ ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជតិ. ទុក្កដំ….

…អនាទរិយំ បដិច្ច ឆត្តបាណិស្ស ធម្មំ ទេសេន្តោ ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជតិ. ទុក្កដំ….

…អនាទរិយំ បដិច្ច ទណ្ឌបាណិស្ស ធម្មំ ទេសេន្តោ ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជតិ. ទុក្កដំ….

…អនាទរិយំ បដិច្ច សត្ថបាណិស្ស ធម្មំ ទេសេន្តោ ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជតិ. ទុក្កដំ….

…អនាទរិយំ បដិច្ច អាវុធបាណិស្ស ធម្មំ ទេសេន្តោ ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជតិ. ទុក្កដំ….

សុរុសុរុវគ្គោ ឆដ្ឋោ.

៧. បាទុកវគ្គោ

១៨១. …អនាទរិយំ ¶ បដិច្ច បាទុការុឡ្ហស្ស ធម្មំ ទេសេន្តោ ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជតិ. ទុក្កដំ….

…អនាទរិយំ បដិច្ច ឧបាហនារុឡ្ហស្ស ធម្មំ ទេសេន្តោ ឯកំ ¶ អាបត្តិំ អាបជ្ជតិ. ទុក្កដំ….

…អនាទរិយំ បដិច្ច យានគតស្ស ធម្មំ ទេសេន្តោ ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជតិ. ទុក្កដំ….

…អនាទរិយំ បដិច្ច សយនគតស្ស ធម្មំ ទេសេន្តោ ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជតិ. ទុក្កដំ….

…អនាទរិយំ បដិច្ច បល្លត្ថិកាយ និសិន្នស្ស ធម្មំ ទេសេន្តោ ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជតិ. ទុក្កដំ….

…អនាទរិយំ បដិច្ច វេឋិតសីសស្ស ធម្មំ ទេសេន្តោ ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជតិ. ទុក្កដំ….

…អនាទរិយំ បដិច្ច ឱគុណ្ឋិតសីសស្ស ធម្មំ ទេសេន្តោ ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជតិ. ទុក្កដំ….

…អនាទរិយំ ¶ បដិច្ច ឆមាយំ និសីទិត្វា អាសនេ និសិន្នស្ស ធម្មំ ទេសេន្តោ ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជតិ. ទុក្កដំ….

…អនាទរិយំ បដិច្ច នីចេ អាសនេ និសីទិត្វា ឧច្ចេ អាសនេ និសិន្នស្ស ធម្មំ ទេសេន្តោ ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជតិ. ទុក្កដំ….

…អនាទរិយំ បដិច្ច ឋិតោ និសិន្នស្ស ធម្មំ ទេសេន្តោ ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជតិ. ទុក្កដំ….

…អនាទរិយំ បដិច្ច បច្ឆតោ គច្ឆន្តោ បុរតោ គច្ឆន្តស្ស ធម្មំ ទេសេន្តោ ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជតិ. ទុក្កដំ….

…អនាទរិយំ ¶ បដិច្ច ឧប្បថេន គច្ឆន្តោ បថេន គច្ឆន្តស្ស ធម្មំ ¶ ទេសេន្តោ ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជតិ. ទុក្កដំ….

…អនាទរិយំ បដិច្ច ឋិតោ ឧច្ចារំ វា បស្សាវំ វា ករោន្តោ ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជតិ. ទុក្កដំ….

…អនាទរិយំ បដិច្ច ហរិតេ ឧច្ចារំ វា បស្សាវំ វា ខេឡំ វា ករោន្តោ ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជតិ. ទុក្កដំ….

អនាទរិយំ បដិច្ច ឧទកេ ឧច្ចារំ វា បស្សាវំ វា ខេឡំ វា ករោន្តោ កតិ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ? អនាទរិយំ បដិច្ច ឧទកេ ឧច្ចារំ វា បស្សាវំ វា ខេឡំ វា ករោន្តោ ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជតិ. ទុក្កដំ – អនាទរិយំ បដិច្ច ឧទកេ ឧច្ចារំ វា បស្សាវំ វា ខេឡំ វា ករោន្តោ ឥមំ ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជតិ.

បាទុកវគ្គោ សត្តមោ.

សេខិយា និដ្ឋិតា.

កតាបត្តិវារោ និដ្ឋិតោ ទុតិយោ.

៣. វិបត្តិវារោ

១៨២. មេថុនំ ¶ ធម្មំ បដិសេវន្តស្ស អាបត្តិយោ ចតុន្នំ វិបត្តីនំ កតិ វិបត្តិយោ ភជន្តិ? មេថុនំ ធម្មំ បដិសេវន្តស្ស អាបត្តិយោ ចតុន្នំ វិបត្តីនំ ទ្វេ វិបត្តិយោ ភជន្តិ – សិយា សីលវិបត្តិំ, សិយា អាចារវិបត្តិំ…បេ….

អនាទរិយំ ¶ បដិច្ច ឧទកេ ឧច្ចារំ វា បស្សាវំ វា ខេឡំ វា ករោន្តស្ស អាបត្តិ ចតុន្នំ វិបត្តីនំ កតិ វិបត្តិយោ ភជតិ? អនាទរិយំ បដិច្ច ឧទកេ ឧច្ចារំ វា បស្សាវំ វា ខេឡំ ¶ វា ករោន្តស្ស អាបត្តិ ចតុន្នំ វិបត្តីនំ ឯកំ វិបត្តិំ ភជតិ – អាចារវិបត្តិំ.

វិបត្តិវារោ និដ្ឋិតោ តតិយោ.

៤. សង្គហិតវារោ

១៨៣. មេថុនំ ¶ ធម្មំ បដិសេវន្តស្ស អាបត្តិយោ សត្តន្នំ អាបត្តិក្ខន្ធានំ កតិហិ អាបត្តិក្ខន្ធេហិ សង្គហិតា? មេថុនំ ធម្មំ បដិសេវន្តស្ស អាបត្តិយោ សត្តន្នំ អាបត្តិក្ខន្ធានំ តីហិ អាបត្តិក្ខន្ធេហិ សង្គហិតា – សិយា បារាជិកាបត្តិក្ខន្ធេន, សិយា ថុល្លច្ចយាបត្តិក្ខន្ធេន, សិយា ទុក្កដាបត្តិក្ខន្ធេន…បេ….

អនាទរិយំ ¶ បដិច្ច ឧទកេ ឧច្ចារំ វា បស្សាវំ វា ខេឡំ វា ករោន្តស្ស អាបត្តិ សត្តន្នំ អាបត្តិក្ខន្ធានំ កតិហិ អាបត្តិក្ខន្ធេហិ សង្គហិតា? អនាទរិយំ បដិច្ច ឧទកេ ឧច្ចារំ វា បស្សាវំ វា ខេឡំ វា ករោន្តស្ស អាបត្តិ សត្តន្នំ អាបត្តិក្ខន្ធានំ ឯកេន អាបត្តិក្ខន្ធេន សង្គហិតា – ទុក្កដាបត្តិក្ខន្ធេន.

សង្គហិតវារោ និដ្ឋិតោ ចតុត្ថោ.

៥. សមុដ្ឋានវារោ

១៨៤. មេថុនំ ¶ ធម្មំ បដិសេវន្តស្ស អាបត្តិយោ ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ កតិហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋន្តិ [សមុដ្ឋហន្តិ (សី. ស្យា.)]? មេថុនំ ធម្មំ បដិសេវន្តស្ស អាបត្តិយោ ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ឯកេន សមុដ្ឋានេន សមុដ្ឋន្តិ – កាយតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋន្តិ, ន វាចតោ…បេ….

អនាទរិយំ ¶ បដិច្ច ឧទកេ ឧច្ចារំ វា បស្សាវំ វា ខេឡំ វា ករោន្តស្ស អាបត្តិ ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ កតិហិ ¶ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ? អនាទរិយំ បដិច្ច ឧទកេ ឧច្ចារំ វា បស្សាវំ វា ខេឡំ វា ករោន្តស្ស អាបត្តិ ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ឯកេន សមុដ្ឋានេន សមុដ្ឋាតិ – កាយតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ, ន វាចតោ.

សមុដ្ឋានវារោ និដ្ឋិតោ បញ្ចមោ.

៦. អធិករណវារោ

១៨៥. មេថុនំ ¶ ធម្មំ បដិសេវន្តស្ស អាបត្តិយោ ចតុន្នំ អធិករណានំ កតមំ អធិករណំ? មេថុនំ ធម្មំ បដិសេវន្តស្ស អាបត្តិយោ ចតុន្នំ អធិករណានំ អាបត្តាធិករណំ…បេ….

អនាទរិយំ បដិច្ច ឧទកេ ឧច្ចារំ វា បស្សាវំ វា ខេឡំ វា ករោន្តស្ស អាបត្តិ ចតុន្នំ អធិករណានំ កតមំ អធិករណំ? អនាទរិយំ បដិច្ច ឧទកេ ឧច្ចារំ វា បស្សាវំ វា ខេឡំ វា ករោន្តស្ស អាបត្តិ ចតុន្នំ អធិករណានំ អាបត្តាធិករណំ.

អធិករណវារោ និដ្ឋិតោ ឆដ្ឋោ.

៧. សមថវារោ

១៨៦. មេថុនំ ¶ ធម្មំ បដិសេវន្តស្ស អាបត្តិយោ សត្តន្នំ សមថានំ កតិហិ សមថេហិ សម្មន្តិ? មេថុនំ ធម្មំ បដិសេវន្តស្ស អាបត្តិយោ សត្តន្នំ សមថានំ តីហិ សមថេហិ សម្មន្តិ – សិយា សម្មុខាវិនយេន ច បដិញ្ញាតករណេន ច, សិយា សម្មុខាវិនយេន ច តិណវត្ថារកេន ច…បេ….

អនាទរិយំ បដិច្ច ឧទកេ ឧច្ចារំ វា បស្សាវំ វា ខេឡំ វា ករោន្តស្ស អាបត្តិ សត្តន្នំ សមថានំ កតិហិ សមថេហិ សម្មតិ? អនាទរិយំ បដិច្ច ឧទកេ ឧច្ចារំ វា បស្សាវំ វា ខេឡំ ¶ វា ករោន្តស្ស អាបត្តិ សត្តន្នំ សមថានំ តីហិ សមថេហិ សម្មតិ – សិយា សម្មុខាវិនយេន ច បដិញ្ញាតករណេន ច, សិយា សម្មុខាវិនយេន ច តិណវត្ថារកេន ច.

សមថវារោ និដ្ឋិតោ សត្តមោ.

៨. សមុច្ចយវារោ

១៨៧. មេថុនំ ¶ ¶ ធម្មំ បដិសេវន្តោ កតិ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ? មេថុនំ ធម្មំ បដិសេវន្តោ តិស្សោ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. អក្ខាយិតេ សរីរេ មេថុនំ ធម្មំ បដិសេវតិ, អាបត្តិ បារាជិកស្ស; យេភុយ្យេន ខាយិតេ សរីរេ មេថុនំ ធម្មំ បដិសេវតិ, អាបត្តិ ថុល្លច្ចយស្ស; វដ្ដកតេ មុខេ អច្ឆុបន្តំ ¶ អង្គជាតំ បវេសេតិ, អាបត្តិ ទុក្កដស្ស – មេថុនំ ធម្មំ បដិសេវន្តោ ឥមា តិស្សោ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ.

តា អាបត្តិយោ ចតុន្នំ វិបត្តីនំ កតិ វិបត្តិយោ ភជន្តិ, សត្តន្នំ អាបត្តិក្ខន្ធានំ កតិហិ អាបត្តិក្ខន្ធេហិ សង្គហិតា, ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ កតិហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋន្តិ, ចតុន្នំ អធិករណានំ កតមំ អធិករណំ, សត្តន្នំ សមថានំ កតិហិ សមថេហិ សម្មន្តិ? តា អាបត្តិយោ ចតុន្នំ វិបត្តីនំ ទ្វេ វិបត្តិយោ ភជន្តិ – សិយា សីលវិបត្តិំ, សិយា អាចារវិបត្តិំ. សត្តន្នំ អាបត្តិក្ខន្ធានំ តីហិ អាបត្តិក្ខន្ធេហិ សង្គហិតា – សិយា បារាជិកាបត្តិក្ខន្ធេន, សិយា ថុល្លច្ចយាបត្តិក្ខន្ធេន, សិយា ទុក្កដាបត្តិក្ខន្ធេន. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ឯកេន សមុដ្ឋានេន សមុដ្ឋន្តិ – កាយតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋន្តិ, ន វាចតោ. ចតុន្នំ អធិករណានំ, អាបត្តាធិករណំ. សត្តន្នំ ¶ សមថានំ តីហិ សមថេហិ សម្មន្តិ – សិយា សម្មុខាវិនយេន ច បដិញ្ញាតករណេន ច, សិយា សម្មុខាវិនយេន ច តិណវត្ថារកេន ច…បេ….

អនាទរិយំ បដិច្ច ឧទកេ ឧច្ចារំ វា បស្សាវំ វា ខេឡំ វា ករោន្តោ កតិ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ? អនាទរិយំ បដិច្ច ឧទកេ ឧច្ចារំ វា បស្សាវំ វា ខេឡំ វា ករោន្តោ ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជតិ. ទុក្កដំ – អនាទរិយំ បដិច្ច ឧទកេ ឧច្ចារំ វា បស្សាវំ វា ខេឡំ វា ករោន្តោ ឥមំ ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជតិ.

សា ¶ អាបត្តិ ចតុន្នំ វិបត្តីនំ កតិ វិបត្តិយោ ភជតិ, សត្តន្នំ អាបត្តិក្ខន្ធានំ កតិហិ អាបត្តិក្ខន្ធេហិ សង្គហិតា, ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ កតិហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ, ចតុន្នំ អធិករណានំ កតមំ អធិករណំ, សត្តន្នំ, សមថានំ កតិហិ សមថេហិ សម្មតិ? សា អាបត្តិ ចតុន្នំ វិបត្តីនំ ឯកំ វិបត្តិំ ភជតិ – អាចារវិបត្តិំ. សត្តន្នំ អាបត្តិក្ខន្ធានំ ឯកេន អាបត្តិក្ខន្ធេន សង្គហិតា – ទុក្កដាបត្តិក្ខន្ធេន. ឆន្នំ ¶ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ឯកេន សមុដ្ឋានេន សមុដ្ឋាតិ – កាយតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ, ន វាចតោ. ចតុន្នំ អធិករណានំ, អាបត្តាធិករណំ. សត្តន្នំ សមថានំ តីហិ សមថេហិ សម្មតិ – សិយា សម្មុខាវិនយេន ច បដិញ្ញាតករណេន ច, សិយា សម្មុខាវិនយេន ច តិណវត្ថារកេន ច.

សមុច្ចយវារោ និដ្ឋិតោ អដ្ឋមោ.

ឥមេ អដ្ឋ វារា សជ្ឈាយមគ្គេន លិខិតា.

តស្សុទ្ទានំ –

កត្ថបញ្ញត្តិ ¶ កតិ ច, វិបត្តិសង្គហេន ច;

សមុដ្ឋានាធិករណា សមថោ, សមុច្ចយេន ចាតិ.

១. កត្ថបញ្ញត្តិវារោ

១. បារាជិកកណ្ឌំ

១៨៨. យំ ¶ តេន ភគវតា ជានតា បស្សតា អរហតា សម្មាសម្ពុទ្ធេន មេថុនំ ធម្មំ បដិសេវនបច្ចយា បារាជិកំ កត្ថ បញ្ញត្តំ, កំ អារព្ភ, កិស្មិំ វត្ថុស្មិំ…បេ… កេនាភតន្តិ?

យំ តេន ភគវតា ជានតា បស្សតា អរហតា សម្មាសម្ពុទ្ធេន មេថុនំ ធម្មំ បដិសេវនបច្ចយា បារាជិកំ ¶ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? វេសាលិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? សុទិន្នំ កលន្ទបុត្តំ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? សុទិន្នោ កលន្ទបុត្តោ បុរាណទុតិយិកាយ មេថុនំ ធម្មំ បដិសេវិ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. អត្ថិ តត្ថ បញ្ញត្តិ, អនុបញ្ញត្តិ, អនុប្បន្នបញ្ញត្តីតិ? ឯកា បញ្ញត្តិ, ទ្វេ អនុបញ្ញត្តិយោ. អនុប្បន្នបញ្ញត្តិ តស្មិំ នត្ថិ. សព្ពត្ថ បញ្ញត្តិ, បទេសបញ្ញត្តីតិ? សព្ពត្ថបញ្ញត្តិ. សាធារណបញ្ញត្តិ, អសាធារណបញ្ញត្តីតិ? សាធារណបញ្ញត្តិ. ឯកតោបញ្ញត្តិ, ឧភតោបញ្ញត្តីតិ? ឧភតោបញ្ញត្តិ. បញ្ចន្នំ បាតិមោក្ខុទ្ទេសានំ កត្ថោគធំ កត្ថ បរិយាបន្នន្តិ? និទានោគធំ និទានបរិយាបន្នំ. កតមេន ឧទ្ទេសេន ឧទ្ទេសំ អាគច្ឆតីតិ? ទុតិយេន ឧទ្ទេសេន ឧទ្ទេសំ អាគច្ឆតិ. ចតុន្នំ វិបត្តីនំ កតមា វិបត្តីតិ? សីលវិបត្តិ. សត្តន្នំ អាបត្តិក្ខន្ធានំ កតមោ ¶ អាបត្តិក្ខន្ធោតិ? បារាជិកាបត្តិក្ខន្ធោ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ កតិហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតីតិ? ឯកេន សមុដ្ឋានេន សមុដ្ឋាតិ – កាយតោ ¶ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ, ន វាចតោ…បេ… កេនាភតន្តិ? បរម្បរាភតំ –

ឧបាលិ ទាសកោ ចេវ, សោណកោ សិគ្គវោ តថា;

មោគ្គលិបុត្តេន បញ្ចមា, ឯតេ ជម្ពុសិរិវ្ហយេ. …បេ…;

ឯតេ ¶ នាគា មហាបញ្ញា, វិនយញ្ញូ មគ្គកោវិទា;

វិនយំ ទីបេ បកាសេសុំ, បិដកំ តម្ពបណ្ណិយាតិ.

១៨៩. យំ តេន ភគវតា ជានតា បស្សតា អរហតា សម្មាសម្ពុទ្ធេន អទិន្នំ អាទិយនបច្ចយា បារាជិកំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? រាជគហេ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? ធនិយំ កុម្ភការបុត្តំ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? ធនិយោ កុម្ភការបុត្តោ រញ្ញោ ទារូនិ អទិន្នំ អាទិយិ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ, ឯកា អនុបញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ តីហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ – សិយា កាយតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ, ន វាចតោ; សិយា វាចតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ, ន កាយតោ; សិយា កាយតោ ច វាចតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ…បេ….

១៩០. សញ្ចិច្ច មនុស្សវិគ្គហំ ជីវិតា វោរោបនបច្ចយា បារាជិកំ ¶ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? វេសាលិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? សម្ពហុលេ ភិក្ខូ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? សម្ពហុលា ភិក្ខូ អញ្ញមញ្ញំ ជីវិតា វោរោបេសុំ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ, ឯកា អនុបញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ តីហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ – សិយា កាយតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ, ន វាចតោ; សិយា វាចតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ, ន កាយតោ; សិយា កាយតោ ច វាចតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ…បេ….

១៩១. អសន្តំ អភូតំ ឧត្តរិមនុស្សធម្មំ ឧល្លបនបច្ចយា បារាជិកំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? វេសាលិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? វគ្គុមុទាតីរិយេ ភិក្ខូ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? វគ្គុមុទាតីរិយា ភិក្ខូ គិហីនំ អញ្ញមញ្ញស្ស ឧត្តរិមនុស្សធម្មស្ស វណ្ណំ ភាសិំសុ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ, ឯកា អនុបញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ តីហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ – សិយា កាយតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ, ន វាចតោ; សិយា វាចតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ, ន កាយតោ; សិយា កាយតោ ច វាចតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ…បេ….

ចត្តារោ បារាជិកា និដ្ឋិតា.

២. សង្ឃាទិសេសកណ្ឌាទិ

១៩២. យំ ¶ តេន ភគវតា ជានតា បស្សតា អរហតា សម្មាសម្ពុទ្ធេន ឧបក្កមិត្វា អសុចិំ មោចនបច្ចយា សង្ឃាទិសេសោ កត្ថ បញ្ញត្តោ, កំ អារព្ភ, កិស្មិំ វត្ថុស្មិំ…បេ… កេនាភតន្តិ?

យំ តេន ភគវតា ជានតា បស្សតា អរហតា សម្មាសម្ពុទ្ធេន ឧបក្កមិត្វា អសុចិំ មោចនបច្ចយា សង្ឃាទិសេសោ កត្ថ បញ្ញត្តោតិ? សាវត្ថិយំ ¶ បញ្ញត្តោ. កំ អារព្ភាតិ? អាយស្មន្តំ សេយ្យសកំ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? អាយស្មា សេយ្យសកោ ឧបក្កមិត្វា អសុចិំ មោចេសិ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. អត្ថិ តត្ថ បញ្ញត្តិ, អនុបញ្ញត្តិ, អនុប្បន្នបញ្ញត្តីតិ? ឯកា បញ្ញត្តិ, ឯកា អនុបញ្ញត្តិ. អនុប្បន្នបញ្ញត្តិ តស្មិំ នត្ថិ. សព្ពត្ថបញ្ញត្តិ, បទេសបញ្ញត្តីតិ? សព្ពត្ថបញ្ញត្តិ. សាធារណបញ្ញត្តិ, អសាធារណបញ្ញត្តីតិ? អសាធារណបញ្ញត្តិ. ឯកតោបញ្ញត្តិ, ឧភតោបញ្ញត្តីតិ? ឯកតោបញ្ញត្តិ. បញ្ចន្នំ បាតិមោក្ខុទ្ទេសានំ កត្ថោគធំ កត្ថ បរិយាបន្នន្តិ? និទានោគធំ និទានបរិយាបន្នំ. កតមេន ឧទ្ទេសេន ឧទ្ទេសំ អាគច្ឆតីតិ? តតិយេន ឧទ្ទេសេន ឧទ្ទេសំ អាគច្ឆតិ. ចតុន្នំ វិបត្តីនំ កតមា វិបត្តីតិ? សីលវិបត្តិ. សត្តន្នំ អាបត្តិក្ខន្ធានំ កតមោ អាបត្តិក្ខន្ធោតិ? សង្ឃាទិសេសាបត្តិក្ខន្ធោ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ កតិហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតីតិ? ឯកេន សមុដ្ឋានេន សមុដ្ឋាតិ – កាយតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ, ន វាចតោ…បេ… កេនាភតន្តិ? បរម្បរាភតំ –

ឧបាលិ ទាសកោ ចេវ, សោណកោ សិគ្គវោ តថា;

មោគ្គលិបុត្តេន បញ្ចមា, ឯតេ ជម្ពុសិរិវ្ហយេ. …បេ…;

ឯតេ នាគា មហាបញ្ញា, វិនយញ្ញូ មគ្គកោវិទា;

វិនយំ ¶ ទីបេ បកាសេសុំ, បិដកំ តម្ពបណ្ណិយាតិ.

មាតុគាមេន សទ្ធិំ កាយសំសគ្គំ សមាបជ្ជនបច្ចយា សង្ឃាទិសេសោ កត្ថ បញ្ញត្តោតិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តោ. កំ អារព្ភាតិ? អាយស្មន្តំ ឧទាយិំ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? អាយស្មា ឧទាយី មាតុគាមេន សទ្ធិំ កាយសំសគ្គំ សមាបជ្ជិ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ឯកេន សមុដ្ឋានេន សមុដ្ឋាតិ – កាយតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ, ន វាចតោ…បេ….

មាតុគាមំ ¶ ទុដ្ឋុល្លាហិ វាចាហិ ឱភាសនបច្ចយា សង្ឃាទិសេសោ កត្ថ បញ្ញត្តោតិ? សាវត្ថិយំ ¶ បញ្ញត្តោ. កំ អារព្ភាតិ? អាយស្មន្តំ ឧទាយិំ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? អាយស្មា ឧទាយី មាតុគាមំ ទុដ្ឋុល្លាហិ វាចាហិ ឱភាសិ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ តីហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ – សិយា កាយតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ, ន វាចតោ; សិយា វាចតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ, ន កាយតោ; សិយា កាយតោ ច វាចតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ…បេ….

មាតុគាមស្ស សន្តិកេ អត្តកាមបារិចរិយាយ វណ្ណំ ភាសនបច្ចយា សង្ឃាទិសេសោ កត្ថ បញ្ញត្តោតិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តោ. កំ អារព្ភាតិ? អាយស្មន្តំ ឧទាយិំ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? អាយស្មា ឧទាយី មាតុគាមស្ស សន្តិកេ អត្តកាមបារិចរិយាយ វណ្ណំ ភាសិ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ ¶ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ តីហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ…បេ….

សញ្ចរិត្តំ សមាបជ្ជនបច្ចយា សង្ឃាទិសេសោ កត្ថ បញ្ញត្តោតិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តោ. កំ អារព្ភាតិ? អាយស្មន្តំ ឧទាយិំ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? អាយស្មា ឧទាយី សញ្ចរិត្តំ សមាបជ្ជិ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ, ឯកា អនុបញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ឆហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ – សិយា កាយតោ សមុដ្ឋាតិ, ន វាចតោ ន ចិត្តតោ; សិយា វាចតោ សមុដ្ឋាតិ, ន កាយតោ ន ចិត្តតោ; សិយា កាយតោ ច វាចតោ ច សមុដ្ឋាតិ, ន ចិត្តតោ; សិយា កាយតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ, ន វាចតោ; សិយា វាចតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ, ន កាយតោ; សិយា កាយតោ ច វាចតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ…បេ….

សញ្ញាចិកាយ កុដិំ ការាបនបច្ចយា សង្ឃាទិសេសោ កត្ថ បញ្ញត្តោតិ ¶ ? អាឡវិយំ បញ្ញត្តោ. កំ អារព្ភាតិ? អាឡវកេ ភិក្ខូ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? អាឡវកា ភិក្ខូ សញ្ញាចិកាយ កុដិយោ ការាបេសុំ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ឆហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ…បេ….

មហល្លកំ ¶ វិហារំ ការាបនបច្ចយា សង្ឃាទិសេសោ កត្ថ បញ្ញត្តោតិ? កោសម្ពិយំ បញ្ញត្តោ. កំ អារព្ភាតិ? អាយស្មន្តំ ឆន្នំ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? អាយស្មា ឆន្នោ វិហារវត្ថុំ សោធេន្តោ អញ្ញតរំ ចេតិយរុក្ខំ ឆេទាបេសិ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា ¶ បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ឆហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ…បេ….

ភិក្ខុំ ¶ អមូលកេន បារាជិកេន ធម្មេន អនុទ្ធំសនបច្ចយា សង្ឃាទិសេសោ កត្ថ បញ្ញត្តោតិ? រាជគហេ បញ្ញត្តោ. កំ អារព្ភាតិ? មេត្តិយភូមជកេ ភិក្ខូ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? មេត្តិយភូមជកា ភិក្ខូ អាយស្មន្តំ ទព្ពំ មល្លបុត្តំ អមូលកេន បារាជិកេន ធម្មេន អនុទ្ធំសេសុំ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ តីហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ…បេ….

ភិក្ខុំ អញ្ញភាគិយស្ស អធិករណស្ស កិញ្ចិទេសំ លេសមត្តំ ឧបាទាយ បារាជិកេន ធម្មេន អនុទ្ធំសនបច្ចយា សង្ឃាទិសេសោ កត្ថ បញ្ញត្តោតិ? រាជគហេ បញ្ញត្តោ. កំ អារព្ភាតិ? មេត្តិយភូមជកេ ភិក្ខូ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? មេត្តិយភូមជកា ភិក្ខូ អាយស្មន្តំ ទព្ពំ មល្លបុត្តំ អញ្ញភាគិយស្ស អធិករណស្ស កិញ្ចិ ទេសំ លេសមត្តំ ឧបាទាយ បារាជិកេន ធម្មេន អនុទ្ធំសេសុំ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ តីហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ…បេ….

សង្ឃភេទកស្ស ភិក្ខុនោ យាវតតិយំ សមនុភាសនាយ ន បដិនិស្សជ្ជនបច្ចយា សង្ឃាទិសេសោ កត្ថ បញ្ញត្តោតិ? រាជគហេ បញ្ញត្តោ. កំ អារព្ភាតិ? ទេវទត្តំ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? ទេវទត្តោ សមគ្គស្ស សង្ឃស្ស ភេទាយ បរក្កមិ, តស្មិំ ¶ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ឯកេន សមុដ្ឋានេន សមុដ្ឋាតិ – កាយតោ ច វាចតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ…បេ….

ភេទកានុវត្តកានំ ភិក្ខូនំ យាវតតិយំ សមនុភាសនាយ ន បដិនិស្សជ្ជនបច្ចយា សង្ឃាទិសេសោ កត្ថ បញ្ញត្តោតិ? រាជគហេ បញ្ញត្តោ. កំ អារព្ភាតិ? សម្ពហុលេ ភិក្ខូ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? សម្ពហុលា ភិក្ខូ ទេវទត្តស្ស សង្ឃភេទាយ បរក្កមន្តស្ស អនុវត្តកា អហេសុំ វគ្គវាទកា, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ឯកេ ¶ សមុដ្ឋានេន សមុដ្ឋាតិ – កាយតោ ច វាចតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ…បេ….

ទុព្ពចស្ស ភិក្ខុនោ យាវតតិយំ សមនុភាសនាយ ន បដិនិស្សជ្ជនបច្ចយា សង្ឃាទិសេសោ កត្ថ បញ្ញត្តោតិ? កោសម្ពិយំ បញ្ញត្តោ. កំ អារព្ភាតិ? អាយស្មន្តំ ឆន្នំ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? អាយស្មា ឆន្នោ ភិក្ខូហិ សហធម្មិកំ វុច្ចមានោ អត្តានំ អវចនីយំ អកាសិ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ឯកេន សមុដ្ឋានេន សមុដ្ឋាតិ – កាយតោ ច វាចតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ…បេ….

កុលទូសកស្ស ¶ ភិក្ខុនោ យាវតតិយំ សមនុភាសនាយ ន បដិនិស្សជ្ជនបច្ចយា សង្ឃាទិសេសោ កត្ថ បញ្ញត្តោតិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តោ. កំ អារព្ភាតិ? អស្សជិបុនព្ពសុកេ ភិក្ខូ អារព្ភ. កិស្មិំ ¶ វត្ថុស្មិន្តិ? អស្សជិបុនព្ពសុកា ភិក្ខូ សង្ឃេន បព្ពាជនីយកម្មកតា ភិក្ខូ ឆន្ទគាមិតា ទោសគាមិតា មោហគាមិតា ភយគាមិតា បាបេសុំ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ឯកេន សមុដ្ឋានេន សមុដ្ឋាតិ – កាយតោ ច វាចតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ…បេ….

អនាទរិយំ បដិច្ច ឧទកេ ឧច្ចារំ វា បស្សាវំ វា ខេឡំ វា ករណបច្ចយា ទុក្កដំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? ឆព្ពគ្គិយេ ភិក្ខូ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? ឆព្ពគ្គិយា ភិក្ខូ ឧទកេ ឧច្ចារម្បិ បស្សាវម្បិ ខេឡម្បិ អកំសុ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ, ឯកា អនុបញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ឯកេន សមុដ្ឋានេន សមុដ្ឋាតិ – កាយតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ, ន វាចតោ…បេ….

កត្ថបញ្ញត្តិវារោ និដ្ឋិតោ បឋមោ.

២. កតាបត្តិវារោ

១. បារាជិកកណ្ឌំ

១៩៣. មេថុនំ ¶ ធម្មំ បដិសេវនបច្ចយា កតិ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ ¶ ? មេថុនំ ធម្មំ បដិសេវនបច្ចយា ចតស្សោ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ – អក្ខាយិតេ សរីរេ មេថុនំ ធម្មំ បដិសេវតិ, អាបត្តិ បារាជិកស្ស; យេភុយ្យេន ខាយិតេ សរីរេ មេថុនំ ធម្មំ បដិសេវតិ, អាបត្តិ ថុល្លច្ចយស្ស ¶ ; វដ្ដកតេ មុខេ អច្ឆុបន្តំ អង្គជាតំ បវេសេតិ, អាបត្តិ ទុក្កដស្ស; ជតុមដ្ឋកេ បាចិត្តិយំ – មេថុនំ ធម្មំ បដិសេវនបច្ចយា ឥមា ¶ ចតស្សោ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ.

អទិន្នំ អាទិយនបច្ចយា កតិ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ? អទិន្នំ អាទិយនបច្ចយា តិស្សោ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. បញ្ចមាសកំ វា អតិរេកបញ្ចមាសកំ វា អគ្ឃនកំ អទិន្នំ ថេយ្យសង្ខាតំ អាទិយតិ, អាបត្តិ បារាជិកស្ស; អតិរេកមាសកំ វា ឩនបញ្ចមាសកំ វា អគ្ឃនកំ អទិន្នំ ថេយ្យសង្ខាតំ អាទិយតិ, អាបត្តិ ថុល្លច្ចយស្ស; មាសកំ វា ឩនមាសកំ វា អគ្ឃនកំ អទិន្នំ ថេយ្យសង្ខាតំ អាទិយតិ, អាបត្តិ ទុក្កដស្ស – អទិន្នំ អាទិយនបច្ចយា ឥមា តិស្សោ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ.

សញ្ចិច្ច មនុស្សវិគ្គហំ ជីវិតា វោរោបនបច្ចយា កតិ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ? សញ្ចិច្ច មនុស្សវិគ្គហំ ជីវិតា វោរោបនបច្ចយា តិស្សោ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. មនុស្សំ ឱទិស្ស ឱបាតំ ខណតិ ‘‘បបតិត្វា មរិស្សតី’’តិ, អាបត្តិ ទុក្កដស្ស; បបតិតេ ទុក្ខា វេទនា ឧប្បជ្ជតិ, អាបត្តិ ថុល្លច្ចយស្ស; មរតិ, អាបត្តិ បារាជិកស្ស – សញ្ចិច្ច មនុស្សវិគ្គហំ ជីវិតា វោរោបនបច្ចយា ឥមា តិស្សោ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ.

អសន្តំ អភូតំ ឧត្តរិមនុស្សធម្មំ ឧល្លបនបច្ចយា កតិ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ? អសន្តំ ¶ អភូតំ ឧត្តរិមនុស្សធម្មំ ឧល្លបនបច្ចយា តិស្សោ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ – បាបិច្ឆោ ឥច្ឆាបកតោ អសន្តំ អភូតំ ឧត្តរិមនុស្សធម្មំ ឧល្លបតិ, អាបត្តិ បារាជិកស្ស, ‘‘យោ ¶ តេ វិហារេ វសតិ សោ ភិក្ខុ អរហា’’តិ ភណតិ, បដិវិជានន្តស្ស អាបត្តិ ថុល្លច្ចយស្ស; ន បដិវិជានន្តស្ស អាបត្តិ ទុក្កដស្ស – អសន្តំ អភូតំ ឧត្តរិមនុស្សធម្មំ ឧល្លបនបច្ចយា ឥមា តិស្សោ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ.

ចត្តារោ បារាជិកា និដ្ឋិតា.

២. សង្ឃាទិសេសកណ្ឌាទិ

១៩៤. ឧបក្កមិត្វា អសុចិំ មោចនបច្ចយា កតិ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ? ឧបក្កមិត្វា អសុចិមោចនបច្ចយា តិស្សោ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ – ចេតេតិ ឧបក្កមតិ មុច្ចតិ, អាបត្តិ សង្ឃាទិសេសស្ស; ចេតេតិ ¶ ឧបក្កមតិ ន មុច្ចតិ, អាបត្តិ ថុល្លច្ចយស្ស; បយោគេ ទុក្កដំ – ឧបក្កមិត្វា អសុចិមោចនបច្ចយា ឥមា តិស្សោ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ.

កាយសំសគ្គំ សមាបជ្ជនបច្ចយា កតិ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ? កាយសំសគ្គំ សមាបជ្ជនបច្ចយា បញ្ច អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ – អវស្សុតា ភិក្ខុនី អវស្សុតស្ស បុរិសបុគ្គលស្ស អធក្ខកំ ឧព្ភជាណុមណ្ឌលំ គហណំ សាទិយតិ, អាបត្តិ បារាជិកស្ស; ភិក្ខុ កាយេន កាយំ អាមសតិ, អាបត្តិ សង្ឃាទិសេសស្ស; កាយេន កាយបដិពទ្ធំ អាមសតិ, អាបត្តិ ថុល្លច្ចយស្ស; កាយបដិពទ្ធេន កាយបដិពទ្ធំ អាមសតិ, អាបត្តិ ទុក្កដស្ស; អង្គុលិបតោទកេ បាចិត្តិយំ – កាយសំសគ្គំ សមាបជ្ជនបច្ចយា ឥមា បញ្ច អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ.

មាតុគាមំ ទុដ្ឋុល្លាហិ វាចាហិ ឱភាសនបច្ចយា តិស្សោ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ – វច្ចមគ្គំ បស្សាវមគ្គំ អាទិស្ស វណ្ណម្បិ ភណតិ អវណ្ណម្បិ ភណតិ, អាបត្តិ សង្ឃាទិសេសស្ស; វច្ចមគ្គំ បស្សាវមគ្គំ ឋបេត្វា អធក្ខកំ ឧព្ភជាណុមណ្ឌលំ អាទិស្ស វណ្ណម្បិ ភណតិ ¶ អវណ្ណម្បិ ភណតិ, អាបត្តិ ថុល្លច្ចយស្ស; កាយបដិពទ្ធំ អាទិស្ស វណ្ណម្បិ ភណតិ អវណ្ណម្បិ ភណតិ, អាបត្តិ ទុក្កដស្ស.

អត្តកាមបារិចរិយាយ វណ្ណំ ភាសនបច្ចយា តិស្សោ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ – មាតុគាមស្ស សន្តិកេ អត្តកាមបារិចរិយាយ វណ្ណំ ភាសតិ, អាបត្តិ សង្ឃាទិសេសស្ស; បណ្ឌកស្ស ¶ សន្តិកេ អត្តកាមបារិចរិយាយ វណ្ណំ ភាសតិ, អាបត្តិ ថុល្លច្ចយស្ស; តិរច្ឆានគតស្ស សន្តិកេ អត្តកាមបារិចរិយាយ វណ្ណំ ភាសតិ, អាបត្តិ ទុក្កដស្ស.

សញ្ចរិត្តំ សមាបជ្ជនបច្ចយា តិស្សោ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ – បដិគ្គណ្ហាតិ វីមំសតិ បច្ចាហរតិ, អាបត្តិ សង្ឃាទិសេសស្ស; បដិគ្គណ្ហាតិ វីមំសតិ ន បច្ចាហរតិ, អាបត្តិ ថុល្លច្ចយស្ស; បដិគ្គណ្ហាតិ ន វីមំសតិ ន បច្ចាហរតិ, អាបត្តិ ទុក្កដស្ស.

សញ្ញាចិកាយ កុដិំ ការាបនបច្ចយា តិស្សោ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ – ការាបេតិ, បយោគេ ទុក្កដំ; ឯកំ បិណ្ឌំ [ឯកបិណ្ឌេ (ស្យា.)] អនាគតេ អាបត្តិ ថុល្លច្ចយស្ស; តស្មិំ បិណ្ឌេ អាគតេ អាបត្តិ សង្ឃាទិសេសស្ស.

មហល្លកំ ¶ វិហារំ ការាបនបច្ចយា តិស្សោ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ – ការាបេតិ, បយោគេ ទុក្កដំ; ឯកំ បិណ្ឌំ អនាគតេ, អាបត្តិ ថុល្លច្ចយស្ស; តស្មិំ បិណ្ឌេ អាគតេ អាបត្តិ សង្ឃាទិសេសស្ស.

ភិក្ខុំ អមូលកេន បារាជិកេន ធម្មេន អនុទ្ធំសនបច្ចយា តិស្សោ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ – អនោកាសំ ការាបេត្វា ចាវនាធិប្បាយោ ¶ វទេតិ, អាបត្តិ សង្ឃាទិសេសេន ទុក្កដស្ស; ឱកាសំ ការាបេត្វា អក្កោសាធិប្បាយោ វទេតិ, អាបត្តិ ឱមសវាទស្ស.

ភិក្ខុំ អញ្ញភាគិយស្ស អធិករណស្ស កិញ្ចិ ទេសំ លេសមត្តំ ឧបាទាយ បារាជិកេន ធម្មេន អនុទ្ធំសនបច្ចយា តិស្សោ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ – អនោកាសំ ការាបេត្វា ចាវនាធិប្បាយោ វទេតិ, អាបត្តិ សង្ឃាទិសេសេន ទុក្កដស្ស; ឱកាសំ ការាបេត្វា អក្កោសាធិប្បាយោ វទេតិ, អាបត្តិ ឱមសវាទស្ស.

សង្ឃភេទកោ ភិក្ខុ យាវតតិយំ សមនុភាសនាយ ន បដិនិស្សជ្ជនបច្ចយា តិស្សោ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ – ញត្តិយា ទុក្កដំ; ទ្វីហិ កម្មវាចាហិ ថុល្លច្ចយា; កម្មវាចាបរិយោសានេ អាបត្តិ សង្ឃាទិសេសស្ស.

ភេទកានុវត្តកា ភិក្ខូ យាវតតិយំ សមនុភាសនាយ ន បដិនិស្សជ្ជនបច្ចយា តិស្សោ អាបត្តិយោ ¶ អាបជ្ជតិ – ញត្តិយា ទុក្កដំ; ទ្វីហិ កម្មវាចាហិ ថុល្លច្ចយា; កម្មវាចាបរិយោសានេ អាបត្តិ សង្ឃាទិសេសស្ស.

ទុព្ពចោ ភិក្ខុ យាវតតិយំ សមនុភាសនាយ ន បដិនិស្សជ្ជនបច្ចយា តិស្សោ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ – ញត្តិយា ទុក្កដំ; ទ្វីហិ កម្មវាចាហិ ថុល្លច្ចយា; កម្មវាចាបរិយោសានេ អាបត្តិ សង្ឃាទិសេសស្ស.

កុលទូសកោ ភិក្ខុ យាវតតិយំ សមនុភាសនាយ ន បដិនិស្សជ្ជនបច្ចយា តិស្សោ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ – ញត្តិយា ទុក្កដំ; ទ្វីហិ កម្មវាចាហិ ថុល្លច្ចយា; កម្មវាចាបរិយោសានេ អាបត្តិ សង្ឃាទិសេសស្ស…បេ….

អនាទរិយំ បដិច្ច ឧទកេ ឧច្ចារំ វា បស្សាវំ វា ខេឡំ វា ¶ ករណបច្ចយា កតិ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ? អនាទរិយំ បដិច្ច ឧទកេ ឧច្ចារំ វា បស្សាវំ ¶ វា ខេឡំ វា ករណបច្ចយា ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជតិ. ទុក្កដំ – អនាទរិយំ បដិច្ច ឧទកេ ឧច្ចារំ វា បស្សាវំ វា ខេឡំ វា ករណបច្ចយា ឥមំ ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជតិ.

កតាបត្តិវារោ និដ្ឋិតោ ទុតិយោ.

៣. វិបត្តិវារោ

១៩៥. មេថុនំ ¶ ធម្មំ បដិសេវនបច្ចយា អាបត្តិយោ ចតុន្នំ វិបត្តីនំ កតិ វិបត្តិយោ ភជន្តិ? មេថុនំ ធម្មំ បដិសេវនបច្ចយា អាបត្តិយោ ចតុន្នំ វិបត្តីនំ ទ្វេ វិបត្តិយោ ភជន្តិ – សិយា សីលវិបត្តិំ សិយា អាចារវិបត្តិំ…បេ….

អនាទរិយំ បដិច្ច ឧទកេ ឧច្ចារំ វា បស្សាវំ វា ខេឡំ វា ករណបច្ចយា អាបត្តិ ចតុន្នំ វិបត្តីនំ កតិ វិបត្តិយោ ភជតិ? អនាទរិយំ បដិច្ច ឧទកេ ឧច្ចារំ វា បស្សាវំ វា ខេឡំ វា ករណបច្ចយា អាបត្តិ ចតុន្នំ វិបត្តីនំ ឯកំ វិបត្តិំ ភជតិ – អាចារវិបត្តិំ.

វិបត្តិវារោ និដ្ឋិតោ តតិយោ.

៤. សង្គហិតវារោ

១៩៦. មេថុនំ ¶ ធម្មំ បដិសេវនបច្ចយា អាបត្តិយោ សត្តន្នំ អាបត្តិក្ខន្ធានំ កតិហិ អាបត្តិក្ខន្ធេហិ សង្គហិតា? មេថុនំ ធម្មំ បដិសេវនបច្ចយា ¶ អាបត្តិយោ សត្តន្នំ អាបត្តិក្ខន្ធានំ ចតូហិ អាបត្តិក្ខន្ធេហិ សង្គហិតា – សិយា បារាជិកាបត្តិក្ខន្ធេន, សិយា ថុល្លច្ចយាបត្តិក្ខន្ធេន, សិយា បាចិត្តិយាបត្តិក្ខន្ធេន, សិយា ទុក្កដាបត្តិក្ខន្ធេន…បេ….

អនាទរិយំ បដិច្ច ឧទកេ ឧច្ចារំ វា បស្សាវំ វា ខេឡំ វា ករណបច្ចយា អាបត្តិ សត្តន្នំ អាបត្តិក្ខន្ធានំ កតិហិ អាបត្តិក្ខន្ធេហិ សង្គហិតា? អនាទរិយំ បដិច្ច ឧទកេ ឧច្ចារំ វា បស្សាវំ វា ខេឡំ វា ករណបច្ចយា អាបត្តិ សត្តន្នំ អាបត្តិក្ខន្ធានំ ឯកេន អាបត្តិក្ខន្ធេន សង្គហិតា – ទុក្កដាបត្តិក្ខន្ធេន.

សង្គហិតវារោ និដ្ឋិតោ ចតុត្ថោ.

៥. សមុដ្ឋានវារោ

១៩៧. មេថុនំ ¶ ¶ ធម្មំ បដិសេវនបច្ចយា អាបត្តិយោ ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ កតិហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋន្តិ? មេថុនំ ធម្មំ បដិសេវនបច្ចយា អាបត្តិយោ ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ឯកេន សមុដ្ឋានេន សមុដ្ឋន្តិ – កាយតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋន្តិ, ន វាចតោ…បេ….

អនាទរិយំ បដិច្ច ឧទកេ ឧច្ចារំ វា បស្សាវំ វា ខេឡំ វា ករណបច្ចយា អាបត្តិ ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ កតិហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ? អនាទរិយំ បដិច្ច ឧទកេ ឧច្ចារំ វា បស្សាវំ វា ខេឡំ វា ករណបច្ចយា អាបត្តិ ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ឯកេន សមុដ្ឋានេន សមុដ្ឋាតិ – កាយតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ, ន វាចតោ…បេ….

សមុដ្ឋានវារោ និដ្ឋិតោ បញ្ចមោ.

៦. អធិករណវារោ

១៩៨. មេថុនំ ¶ ¶ ធម្មំ បដិសេវនបច្ចយា អាបត្តិយោ ចតុន្នំ អធិករណានំ កតមំ អធិករណំ? មេថុនំ ធម្មំ បដិសេវនបច្ចយា អាបត្តិយោ ចតុន្នំ អធិករណានំ អាបត្តាធិករណំ…បេ….

អនាទរិយំ បដិច្ច ឧទកេ ឧច្ចារំ វា បស្សាវំ វា ខេឡំ វា ករណបច្ចយា អាបត្តិ ចតុន្នំ អធិករណានំ កតមំ អធិករណំ? អនាទរិយំ បដិច្ច ឧទកេ ឧច្ចារំ វា បស្សាវំ វា ខេឡំ វា ករណបច្ចយា អាបត្តិ ចតុន្នំ អធិករណានំ អាបត្តាធិករណំ.

អធិករណវារោ និដ្ឋិតោ ឆដ្ឋោ.

៧. សមថវារោ

១៩៩. មេថុនំ ¶ ធម្មំ បដិសេវនបច្ចយា អាបត្តិយោ សត្តន្នំ សមថានំ កតិហិ សមថេហិ សម្មន្តិ? មេថុនំ ធម្មំ បដិសេវនបច្ចយា អាបត្តិយោ សត្តន្នំ សមថានំ តីហិ សមថេហិ សម្មន្តិ – សិយា សម្មុខាវិនយេន ច បដិញ្ញាតករណេន ច; សិយា សម្មុខាវិនយេន តិណវត្ថារកេន ច…បេ….

អនាទរិយំ ¶ បដិច្ច ឧទកេ ឧច្ចារំ វា បស្សាវំ វា ខេឡំ វា ករណបច្ចយា អាបត្តិ សត្តន្នំ សមថានំ កតិហិ សមថេហិ សម្មតិ? អនាទរិយំ បដិច្ច ឧទកេ ឧច្ចារំ វា បស្សាវំ វា ខេឡំ វា ករណបច្ចយា អាបត្តិ សត្តន្នំ សមថានំ តីហិ សមថេហិ សម្មតិ – សិយា សម្មុខាវិនយេន ច បដិញ្ញាតករណេន ច, សិយា សម្មុខាវិនយេន ច តិណវត្ថារកេន ចាតិ.

សមថវារោ និដ្ឋិតោ សត្តមោ.

៨. សមុច្ចយវារោ

២០០. មេថុនំ ¶ ¶ ធម្មំ បដិសេវនបច្ចយា កតិ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ? មេថុនំ ធម្មំ បដិសេវនបច្ចយា ចតស្សោ អាបត្តិយោ ¶ អាបជ្ជតិ. អក្ខាយិតេ សរីរេ មេថុនំ ធម្មំ បដិសេវតិ, អាបត្តិ បារាជិកស្ស; យេភុយ្យេន ខាយិតេ សរីរេ មេថុនំ ធម្មំ បដិសេវតិ, អាបត្តិ ថុល្លច្ចយស្ស; វដ្ដកតេ មុខេ អច្ឆុបន្តំ អង្គជាតំ បវេសេតិ, អាបត្តិ ទុក្កដស្ស; ជតុមដ្ឋកេ បាចិត្តិយំ – មេថុនំ ធម្មំ បដិសេវនបច្ចយា ឥមា ចតស្សោ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. តា អាបត្តិយោ ចតុន្នំ វិបត្តីនំ កតិ វិបត្តិយោ ភជន្តិ? សត្តន្នំ អាបត្តិក្ខន្ធានំ កតិហិ អាបត្តិក្ខន្ធេហិ សង្គហិតា? ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ កតិហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋន្តិ? ចតុន្នំ អធិករណានំ កតមំ អធិករណំ? សត្តន្នំ សមថានំ កតិហិ សមថេហិ សម្មន្តិ? តា អាបត្តិយោ ចតុន្នំ វិបត្តីនំ ទ្វេ វិបត្តិយោ ភជន្តិ – សិយា សីលវិបត្តិំ សិយា អាចារវិបត្តិំ. សត្តន្នំ អាបត្តិក្ខន្ធានំ ចតូហិ អាបត្តិក្ខន្ធេហិ សង្គហិតា – សិយា បារាជិកាបត្តិក្ខន្ធេន, សិយា ថុល្លច្ចយាបត្តិក្ខន្ធេន, សិយា បាចិត្តិយាបត្តិក្ខន្ធេន, សិយា ទុក្កដាបត្តិក្ខន្ធេន. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ឯកេន សមុដ្ឋានេន សមុដ្ឋន្តិ – កាយតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋន្តិ, ន វាចតោ. ចតុន្នំ អធិករណានំ, អាបត្តាធិករណំ. សត្តន្នំ សមថានំ, តីហិ សមថេហិ សម្មន្តិ – សិយា សម្មុខាវិនយេន ច, បដិញ្ញាតករណេន ច, សិយា សម្មុខាវិនយេន ច តិណវត្ថារកេន ច…បេ….

អនាទរិយំ បដិច្ច ¶ ឧទកេ ឧច្ចារំ វា បស្សាវំ វា ខេឡំ វា ករណបច្ចយា កតិ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ? អនាទរិយំ បដិច្ច ឧទកេ ឧច្ចារំ វា បស្សាវំ វា ខេឡំ វា ករណបច្ចយា ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជតិ. ទុក្កដំ – អនាទរិយំ បដិច្ច ¶ ឧទកេ ឧច្ចារំ វា បស្សាវំ វា ខេឡំ វា ករណបច្ចយា ឥមំ ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជតិ. សា អាបត្តិ ចតុន្នំ វិបត្តីនំ កតិ វិបត្តិយោ ភជតិ? សត្តន្នំ អាបត្តិក្ខន្ធានំ កតិហិ អាបត្តិក្ខន្ធេហិ សង្គហិតា? ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ កតិហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ? ចតុន្នំ អធិករណានំ កតមំ ¶ អធិករណំ? សត្តន្នំ សមថានំ កតិហិ សមថេហិ សម្មតិ? សា អាបត្តិ ចតុន្នំ វិបត្តីនំ ឯកំ វិបត្តិំ ភជតិ – អាចារវិបត្តិំ. សត្តន្នំ អាបត្តិក្ខន្ធានំ ឯកេន អាបត្តិក្ខន្ធេន សង្គហិតា – ទុក្កដាបត្តិក្ខន្ធេន. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ឯកេន សមុដ្ឋានេន សមុដ្ឋាតិ – កាយតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ, ន វាចតោ. ចតុន្នំ អធិករណានំ, អាបត្តាធិករណំ. សត្តន្នំ សមថានំ តីហិ សមថេហិ សម្មតិ – សិយា សម្មុខាវិនយេន ច បដិញ្ញាតករណេន ច, សិយា សម្មុខាវិនយេន ច តិណវត្ថារកេន ចាតិ.

សមុច្ចយវារោ និដ្ឋិតោ អដ្ឋមោ.

អដ្ឋបច្ចយវារា និដ្ឋិតា.

មហាវិភង្គេ សោឡសមហាវារា និដ្ឋិតា.

ភិក្ខុវិភង្គមហាវារោ និដ្ឋិតោ.

ភិក្ខុនីវិភង្គោ

១. កត្ថបញ្ញត្តិវារោ

១. បារាជិកកណ្ឌំ

២០១. យំ ¶ ¶ ¶ ¶ តេន ភគវតា ជានតា បស្សតា អរហតា សម្មាសម្ពុទ្ធេន ភិក្ខុនីនំ បញ្ចមំ បារាជិកំ កត្ថ បញ្ញត្តំ? កំ អារព្ភ? កិស្មិំ វត្ថុស្មិំ? អត្ថិ តត្ថ បញ្ញត្តិ, អនុបញ្ញត្តិ, អនុប្បន្នបញ្ញត្តិ? សព្ពត្ថបញ្ញត្តិ, បទេសបញ្ញត្តិ? សាធារណបញ្ញត្តិ, អសាធារណបញ្ញត្តិ? ឯកតោបញ្ញត្តិ, ឧភតោបញ្ញត្តិ? ចតុន្នំ បាតិមោក្ខុទ្ទេសានំ កត្ថោគធំ កត្ថ បរិយាបន្នំ? កតមេន ឧទ្ទេសេន ឧទ្ទេសំ អាគច្ឆតិ? ចតុន្នំ វិបត្តីនំ កតមា វិបត្តិ? សត្តន្នំ អាបត្តិក្ខន្ធានំ កតមោ អាបត្តិក្ខន្ធោ? ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ កតិហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ? ចតុន្នំ អធិករណានំ កតមំ អធិករណំ? សត្តន្នំ សមថានំ កតិហិ សមថេហិ សម្មតិ? កោ តត្ថ វិនយោ? កោ តត្ថ អភិវិនយោ? កិំ តត្ថ បាតិមោក្ខំ? កិំ តត្ថ អធិបាតិមោក្ខំ? កា វិបត្តិ? កា សម្បត្តិ? កា បដិបត្តិ? កតិ អត្ថវសេ បដិច្ច ភគវតា ភិក្ខុនីនំ បញ្ចមំ បារាជិកំ បញ្ញត្តំ? កា សិក្ខន្តិ? កា សិក្ខិតសិក្ខា? កត្ថ ឋិតំ? កា ធារេន្តិ? កស្ស វចនំ? កេនាភតន្តិ?

២០២. យំ តេន ភគវតា ជានតា បស្សតា អរហតា សម្មាសម្ពុទ្ធេន ភិក្ខុនីនំ បញ្ចមំ បារាជិកំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? សុន្ទរីនន្ទំ ភិក្ខុនិំ អារព្ភ. កិស្មិំ ¶ វត្ថុស្មិន្តិ? សុន្ទរីនន្ទា ភិក្ខុនី អវស្សុតា អវស្សុតស្ស បុរិសបុគ្គលស្ស កាយសំសគ្គំ សាទិយិ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. អត្ថិ តត្ថ បញ្ញត្តិ អនុបញ្ញត្តិ អនុប្បន្នបញ្ញត្តីតិ? ឯកា បញ្ញត្តិ. អនុបញ្ញត្តិ អនុប្បន្នបញ្ញត្តិ តស្មិំ នត្ថិ. សព្ពត្ថបញ្ញត្តិ ¶ , បទេសបញ្ញត្តីតិ? សព្ពត្ថបញ្ញត្តិ. សាធារណបញ្ញត្តិ, អសាធារណបញ្ញត្តីតិ? អសាធារណបញ្ញត្តិ. ឯកតោបញ្ញត្តិ, ឧភតោបញ្ញត្តីតិ? ឯកតោបញ្ញត្តិ. ចតុន្នំ បាតិមោក្ខុទ្ទេសានំ កត្ថោគធំ កត្ថ បរិយាបន្នន្តិ? និទានោគធំ និទានបរិយាបន្នំ. កតមេន ឧទ្ទេសេន ឧទ្ទេសំ អាគច្ឆតីតិ? ទុតិយេន ឧទ្ទេសេន ឧទ្ទេសំ អាគច្ឆតិ. ចតុន្នំ វិបត្តីនំ កតមា វិបត្តីតិ? សីលវិបត្តិ. សត្តន្នំ អាបត្តិក្ខន្ធានំ កតមោ អាបត្តិក្ខន្ធោតិ? បារាជិកាបត្តិក្ខន្ធោ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ កតិហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតីតិ? ឯកេន សមុដ្ឋានេ ¶ សមុដ្ឋាតិ – កាយតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ, ន វាចតោ. ចតុន្នំ អធិករណានំ កតមំ អធិករណន្តិ? អាបត្តាធិករណំ? សត្តន្នំ សមថានំ កតិហិ សមថេហិ សម្មតីតិ? ទ្វីហិ សមថេហិ សម្មតិ – សម្មុខាវិនយេន ច បដិញ្ញាតករណេន ច. កោ តត្ថ វិនយោ, កោ តត្ថ អភិវិនយោតិ? បញ្ញត្តិ វិនយោ, វិភត្តិ អភិវិនយោ. កិំ តត្ថ បាតិមោក្ខំ, កិំ តត្ថ អធិបាតិមោក្ខន្តិ? បញ្ញត្តិ បាតិមោក្ខំ, វិភត្តិ អធិបាតិមោក្ខំ. កា វិបត្តីតិ? អសំវរោ វិបត្តិ. កា សម្បត្តីតិ ¶ ? សំវរោ សម្បត្តិ. កា បដិបត្តីតិ? ន ឯវរូបំ ករិស្សាមីតិ យាវជីវំ អាបាណកោដិកំ សមាទាយ សិក្ខតិ សិក្ខាបទេសុ. [អ. និ. ១០.៣១] កតិ អត្ថវសេ បដិច្ច ភគវតា ភិក្ខុនីនំ បញ្ចមំ បារាជិកំ បញ្ញត្តន្តិ? ទស អត្ថវសេ បដិច្ច ភគវតា ភិក្ខុនីនំ បញ្ចមំ បារាជិកំ បញ្ញត្តំ – សង្ឃសុដ្ឋុតាយ, សង្ឃផាសុតាយ, ទុម្មង្កូនំ ភិក្ខុនីនំ និគ្គហាយ, បេសលានំ ភិក្ខុនីនំ ផាសុវិហារាយ, ទិដ្ឋធម្មិកានំ អាសវានំ សំវរាយ, សម្បរាយិកានំ អាសវានំ បដិឃាតាយ, អប្បសន្នានំ បសាទាយ, បសន្នានំ ភិយ្យោភាវាយ, សទ្ធម្មដ្ឋិតិយា, វិនយានុគ្គហាយ. កា សិក្ខន្តីតិ? សេក្ខា ច បុថុជ្ជនកល្យាណិកា ច សិក្ខន្តិ. កា សិក្ខិតសិក្ខាតិ? អរហន្តិយោ [អរហន្តា (ក.)] សិក្ខិតសិក្ខា. កត្ថ ឋិតន្តិ? សិក្ខាកាមាសុ ឋិតំ. កា ធារេន្តីតិ? យាសំ វត្តតិ តា ធារេន្តិ. កស្ស វចនន្តិ? ភគវតោ វចនំ អរហតោ សម្មាសម្ពុទ្ធស្ស. កេនាភតន្តិ? បរម្បរាភតំ –

ឧបាលិ ទាសកោ ចេវ, សោណកោ សិគ្គវោ តថា;

មោគ្គលិបុត្តេន បញ្ចមា, ឯតេ ជម្ពុសិរិវ្ហយេ.

តតោ មហិន្ទោ ឥដ្ដិយោ, ឧត្តិយោ សម្ពលោ តថា;

ភទ្ទនាមោ ច បណ្ឌិតោ.

ឯតេ ¶ នាគា មហាបញ្ញា, ជម្ពុទីបា ឥធាគតា;

វិនយំ តេ វាចយិំសុ, បិដកំ តម្ពបណ្ណិយា.

និកាយេ បញ្ច វាចេសុំ, សត្ត ចេវ បករណេ;

តតោ អរិដ្ឋោ មេធាវី, តិស្សទត្តោ ច បណ្ឌិតោ.

វិសារទោ កាឡសុមនោ, ថេរោ ច ទីឃនាមកោ;

ទីឃសុមនោ ច បណ្ឌិតោ.

បុនទេវ ¶ កាឡសុមនោ, នាគត្ថេរោ ច ពុទ្ធរក្ខិតោ;

តិស្សត្ថេរោ ច មេធាវី, ទេវត្ថេរោ ច បណ្ឌិតោ.

បុនទេវ សុមនោ មេធាវី, វិនយេ ច វិសារទោ;

ពហុស្សុតោ ចូឡនាគោ, គជោវ ទុប្បធំសិយោ.

ធម្មបាលិតនាមោ ច, រោហណេ សាធុបូជិតោ;

តស្ស សិស្សោ មហាបញ្ញោ, ខេមនាមោ តិបេដកោ.

ទីបេ តារករាជាវ បញ្ញាយ អតិរោចថ;

ឧបតិស្សោ ច មេធាវី, ផុស្សទេវោ មហាកថី.

បុនទេវ សុមនោ មេធាវី, បុប្ផនាមោ ពហុស្សុតោ;

មហាកថី មហាសិវោ, បិដកេ សព្ពត្ថ កោវិទោ.

បុនទេវ ឧបាលិ មេធាវី, វិនយេ ច វិសារទោ;

មហានាគោ មហាបញ្ញោ, សទ្ធម្មវំសកោវិទោ.

បុនទេវ អភយោ មេធាវី, បិដកេ សព្ពត្ថ កោវិទោ;

តិស្សត្ថេរោ ច មេធាវី, វិនយេ ច វិសារទោ.

តស្ស ¶ សិស្សោ មហាបញ្ញោ, បុប្ផនាមោ ពហុស្សុតោ;

សាសនំ អនុរក្ខន្តោ, ជម្ពុទីបេ បតិដ្ឋិតោ.

ចូឡាភយោ ច មេធាវី, វិនយេ ច វិសារទោ;

តិស្សត្ថេរោ ច មេធាវី, សទ្ធម្មវំសកោវិទោ.

ចូឡទេវោ ច មេធាវី, វិនយេ ច វិសារទោ;

សិវត្ថេរោ ច មេធាវី, វិនយេ សព្ពត្ថ កោវិទោ.

ឯតេ នាគា មហាបញ្ញា, វិនយញ្ញូ មគ្គកោវិទា;

វិនយំ ¶ ទីបេ បកាសេសុំ, បិដកំ តម្ពបណ្ណិយាតិ.

២០៣. យំ ¶ តេន ភគវតា ជានតា បស្សតា អរហតា សម្មាសម្ពុទ្ធេន ភិក្ខុនីនំ ឆដ្ឋំ បារាជិកំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? ថុល្លនន្ទំ ភិក្ខុនិំ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? ថុល្លនន្ទា ភិក្ខុនី ជានំ បារាជិកំ ធម្មំ អជ្ឈាបន្នំ ភិក្ខុនិំ នេវត្តនា បដិចោទេសិ ¶ គណស្ស អារោចេសិ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ឯកេន សមុដ្ឋានេន សមុដ្ឋាតិ – កាយតោ ច វាចតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ…បេ….

២០៤. ភិក្ខុនីនំ សត្តមំ បារាជិកំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? ថុល្លនន្ទំ ភិក្ខុនិំ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? ថុល្លនន្ទា ភិក្ខុនី សមគ្គេន សង្ឃេន ឧក្ខិត្តំ អរិដ្ឋំ ភិក្ខុំ គទ្ធពាធិបុព្ពំ អនុវត្តិ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ឯកេន សមុដ្ឋានេន សមុដ្ឋាតិ – ធុរនិក្ខេបេ…បេ….

២០៥. ភិក្ខុនីនំ អដ្ឋមំ បារាជិកំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? ឆព្ពគ្គិយា ភិក្ខុនិយោ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? ឆព្ពគ្គិយា ភិក្ខុនិយោ អដ្ឋមំ វត្ថុំ បរិបូរេសុំ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ឯកេន សមុដ្ឋានេន សមុដ្ឋាតិ – ធុរនិក្ខេបេ…បេ….

អដ្ឋ បារាជិកា និដ្ឋិតា.

តស្សុទ្ទានំ –

មេថុនាទិន្នាទានញ្ច ¶ ¶ , មនុស្សវិគ្គហុត្តរិ;

កាយសំសគ្គំ ឆាទេតិ, ឧក្ខិត្តា អដ្ឋ វត្ថុកា;

បញ្ញាបេសិ មហាវីរោ, ឆេជ្ជវត្ថូ អសំសយាតិ.

២. សង្ឃាទិសេសកណ្ឌំ

២០៦. យំ តេន ភគវតា ជានតា បស្សតា អរហតា សម្មាសម្ពុទ្ធេន ឧស្សយវាទិកាយ ភិក្ខុនិយា អឌ្ឌំ ករោន្តិយា សង្ឃាទិសេសោ កត្ថ បញ្ញត្តោ? កំ អារព្ភ? កិស្មិំ វត្ថុស្មិំ…បេ… កេនាភតន្តិ?

២០៧. យំ តេន ភគវតា ជានតា បស្សតា អរហតា សម្មាសម្ពុទ្ធេន ឧស្សយវាទិកាយ ភិក្ខុនិយា អឌ្ឌំ ករោន្តិយា សង្ឃាទិសេសោ កត្ថ បញ្ញត្តោតិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តោ. កំ អារព្ភាតិ? ថុល្លនន្ទំ ភិក្ខុនិំ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? ថុល្លនន្ទា ភិក្ខុនី ឧស្សយវាទិកា វិហរិ, តស្មិំ ¶ វត្ថុស្មិំ. អត្ថិ តត្ថ បញ្ញត្តិ, អនុបញ្ញត្តិ, អនុប្បន្នបញ្ញត្តីតិ? ឯកា បញ្ញត្តិ. អនុបញ្ញត្តិ អនុប្បន្នបញ្ញត្តិ តស្មិំ នត្ថិ. សព្ពត្ថបញ្ញត្តិ, បទេសបញ្ញត្តីតិ? សព្ពត្ថបញ្ញត្តិ. សាធារណបញ្ញត្តិ, អសាធារណបញ្ញត្តីតិ? អសាធារណបញ្ញត្តិ. ឯកតោបញ្ញត្តិ, ឧភតោបញ្ញត្តីតិ? ឯកតោបញ្ញត្តិ. ចតុន្នំ បាតិមោក្ខុទ្ទេសានំ កត្ថោគធំ កត្ថ បរិយាបន្នន្តិ? និទានោគធំ និទានបរិយាបន្នំ ¶ . កតមេន ឧទ្ទេសេន ឧទ្ទេសំ អាគច្ឆតីតិ? តតិយេន ឧទ្ទេសេន ឧទ្ទេសំ អាគច្ឆតិ. ចតុន្នំ វិបត្តីនំ កតមា វិបត្តីតិ? សីលវិបត្តិ. សត្តន្នំ អាបត្តិក្ខន្ធានំ កតមោ អាបត្តិក្ខន្ធោតិ? សង្ឃាទិសេសាបត្តិក្ខន្ធោ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ កតិហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតីតិ? ទ្វីហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ – សិយា កាយតោ ច វាចតោ ច សមុដ្ឋាតិ, ន ចិត្តតោ; សិយា កាយតោ ច វាចតោ ¶ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ…បេ… កេនាភតន្តិ? បរម្បរាភតំ –

ឧបាលិ ទាសកោ ចេវ, សោណកោ សិគ្គវោ តថា;

មោគ្គលិបុត្តេន បញ្ចមា, ឯតេ ជម្ពុសិរិវ្ហយេ. …បេ…;

ឯតេ នាគា មហាបញ្ញា, វិនយញ្ញូ មគ្គកោវិទា;

វិនយំ ទីបេ បកាសេសុំ, បិដកំ តម្ពបណ្ណិយាតិ.

២០៨. ចោរិំ ¶ វុដ្ឋាបេន្តិយា សង្ឃាទិសេសោ កត្ថ បញ្ញត្តោតិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តោ. កំ អារព្ភាតិ? ថុល្លនន្ទំ ភិក្ខុនិំ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? ថុល្លនន្ទា ភិក្ខុនី ចោរិំ វុដ្ឋាបេសិ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ទ្វីហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ – សិយា វាចតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ, ន កាយតោ; សិយា កាយតោ ច វាចតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ…បេ….

២០៩. ឯកាយ គាមន្តរំ គច្ឆន្តិយា សង្ឃាទិសេសោ កត្ថ បញ្ញត្តោតិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តោ. កំ អារព្ភាតិ? អញ្ញតរំ ភិក្ខុនិំ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? អញ្ញតរា ភិក្ខុនី ឯកា គាមន្តរំ គច្ឆិ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ, តិស្សោ អនុបញ្ញត្តិយោ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ឯកេន សមុដ្ឋានេន សមុដ្ឋាតិ ¶ – បឋមបារាជិកេ…បេ….

២១០. សមគ្គេន សង្ឃេន ឧក្ខិត្តំ ភិក្ខុនិំ ធម្មេន វិនយេន សត្ថុសាសនេន អនបលោកេត្វា ការកសង្ឃំ អនញ្ញាយ គណស្ស ឆន្ទំ ¶ ឱសារេន្តិយា សង្ឃាទិសេសោ កត្ថ បញ្ញត្តោតិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តោ. កំ អារព្ភាតិ? ថុល្លនន្ទំ ភិក្ខុនិំ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? ថុល្លនន្ទា ភិក្ខុនី សមគ្គេន សង្ឃេន ឧក្ខិត្តំ ភិក្ខុនិំ ធម្មេន វិនយេន សត្ថុសាសនេន អនបលោកេត្វា ការកសង្ឃំ អនញ្ញាយ គណស្ស ឆន្ទំ ឱសារេសិ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ឯកេន សមុដ្ឋានេន សមុដ្ឋាតិ – ធុរនិក្ខេបេ…បេ….

២១១. អវស្សុតាយ ភិក្ខុនិយា អវស្សុតស្ស បុរិសបុគ្គលស្ស ហត្ថតោ ខាទនីយំ វា ភោជនីយំ វា សហត្ថា បដិគ្គហេត្វា ភុញ្ជន្តិយា សង្ឃាទិសេសោ កត្ថ បញ្ញត្តោតិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តោ. កំ អារព្ភាតិ? សុន្ទរីនន្ទំ ភិក្ខុនិំ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? សុន្ទរីនន្ទា ភិក្ខុនី អវស្សុតា អវស្សុតស្ស បុរិសបុគ្គលស្ស ហត្ថតោ អាមិសំ បដិគ្គហេសិ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ឯកេន សមុដ្ឋានេន សមុដ្ឋាតិ – បឋមបារាជិកេ…បេ….

២១២. ‘‘កិំ តេ, អយ្យេ, ឯសោ បុរិសបុគ្គលោ ករិស្សតិ អវស្សុតោ វា អនវស្សុតោ វា, យតោ ត្វំ អនវស្សុតា! ឥង្ឃ, អយ្យេ, យំ តេ ឯសោ បុរិសបុគ្គលោ ទេតិ ខាទនីយំ វា ភោជនីយំ វា, តំ ត្វំ ¶ សហត្ថា បដិគ្គហេត្វា ខាទ វា ភុញ្ជ វា’’តិ ឧយ្យោជេន្តិយា សង្ឃាទិសេសោ កត្ថ បញ្ញត្តោតិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តោ. កំ អរព្ភាតិ? អញ្ញតរំ ភិក្ខុនិំ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? អញ្ញតរា ¶ ភិក្ខុនី –‘‘កិំ តេ, អយ្យេ, ឯសោ បុរិសបុគ្គលោ ករិស្សតិ អវស្សុតោ វា អនវស្សុតោ វា, យតោ ត្វំ អនវស្សុតា! ឥង្ឃ, អយ្យេ, យំ តេ ឯសោ បុរិសបុគ្គលោ ទេតិ ខាទនីយំ វា ភោជនីយំ វា, តំ ត្វំ សហត្ថា បដិគ្គហេត្វា ខាទ វា ភុញ្ជ វា’’តិ ឧយ្យោជេសិ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ តីហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ…បេ….

២១៣. កុបិតាយ អនត្តមនាយ ភិក្ខុនិយា យាវតតិយំ សមនុភាសនាយ ន បដិនិស្សជ្ជន្តិយា ¶ សង្ឃាទិសេសោ កត្ថ បញ្ញត្តោតិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តោ. កំ អារព្ភាតិ? ចណ្ឌកាឡិំ ភិក្ខុនិំ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? ចណ្ឌកាឡី ភិក្ខុនី កុបិតា អនត្តមនា ឯវំ អវច – ‘‘ពុទ្ធំ បច្ចាចិក្ខាមិ, ធម្មំ បច្ចាចិក្ខាមិ, សង្ឃំ បច្ចាចិក្ខាមិ, សិក្ខំ បច្ចាចិក្ខាមី’’តិ, តស្មិំ ¶ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ឯកេន សមុដ្ឋានេន សមុដ្ឋាតិ – ធុរនិក្ខេបេ…បេ….

២១៤. កិស្មិញ្ចិទេវ អធិករណេ បច្ចាកតាយ ភិក្ខុនិយា យាវតតិយំ សមនុភាសនាយ ន បដិនិស្សជ្ជន្តិយា សង្ឃាទិសេសោ កត្ថ បញ្ញត្តោតិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តោ. កំ អារព្ភាតិ? ចណ្ឌកាឡិំ ¶ ភិក្ខុនិំ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? ចណ្ឌកាឡី ភិក្ខុនី កិស្មិញ្ចិទេវ អធិករណេ បច្ចាកតា កុបិតា អនត្តមនា ឯវំ អវច – ‘‘ឆន្ទគាមិនិយោ ច ភិក្ខុនិយោ, ទោសគាមិនិយោ ច ភិក្ខុនិយោ, មោហគាមិនិយោ ច ភិក្ខុនិយោ, ភយគាមិនិយោ ច ភិក្ខុនិយោ’’តិ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ឯកេន សមុដ្ឋានេន សមុដ្ឋាតិ – ធុរនិក្ខេបេ…បេ….

២១៥. សំសដ្ឋានំ ភិក្ខុនីនំ យាវតតិយំ សមនុភាសនាយ ន បដិនិស្សជ្ជន្តីនំ សង្ឃាទិសេសោ កត្ថ បញ្ញត្តោតិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តោ. កំ អារព្ភាតិ? សម្ពហុលា ភិក្ខុនិយោ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? សម្ពហុលា ភិក្ខុនិយោ សំសដ្ឋា វិហរិំសុ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ឯកេន សមុដ្ឋានេន សមុដ្ឋាតិ – ធុរនិក្ខេបេ…បេ….

២១៦. ‘‘សំសដ្ឋាវ, អយ្យេ, តុម្ហេ វិហរថ. មា តុម្ហេ នានា វិហរិត្ថា’’តិ ឧយ្យោជេន្តិយា យាវតតិយំ សមនុភាសនាយ ន បដិនិស្សជ្ជន្តិយា សង្ឃាទិសេសោ កត្ថ បញ្ញត្តោតិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តោ. កំ អារព្ភាតិ? ថុល្លនន្ទំ ភិក្ខុនិំ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? ថុល្លនន្ទា ភិក្ខុនី – ‘‘សំសដ្ឋាវ អយ្យេ, តុម្ហេ វិហរថ, មា តុម្ហេ នានា វិហរិត្ថា’’តិ ឧយ្យោជេសិ, តស្មិំ ¶ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ឯកេន សមុដ្ឋានេន សមុដ្ឋាតិ – ធុរនិក្ខេបេ…បេ….

ទស សង្ឃាទិសេសា និដ្ឋិតា.

តស្សុទ្ទានំ –

ឧស្សយចោរិ ¶ គាមន្តំ, ឧក្ខិត្តំ ខាទនេន ច;

កិំ តេ កុបិតា កិស្មិញ្ចិ, សំសដ្ឋា ញាយតេ ទសាតិ.

៣. និស្សគ្គិយកណ្ឌំ

២១៧. យំ ¶ តេន ភគវតា ជានតា បស្សតា អរហតា សម្មាសម្ពុទ្ធេន បត្តសន្និចយំ ករោន្តិយា និស្សគ្គិយំ បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? ឆព្ពគ្គិយា ភិក្ខុនិយោ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? ឆព្ពគ្គិយា ភិក្ខុនិយោ បត្តសន្និចយំ អកំសុ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ទ្វីហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ – កថិនកេ…បេ….

អកាលចីវរំ ‘‘កាលចីវរ’’ន្តិ អធិដ្ឋហិត្វា ភាជាបេន្តិយា និស្សគ្គិយំ បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? ថុល្លនន្ទំ ភិក្ខុនិំ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? ថុល្លនន្ទា ភិក្ខុនី ¶ អកាលចីវរំ ‘‘កាលចីវរ’’ន្តិ អធិដ្ឋហិត្វា ភាជាបេសិ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ តីហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ…បេ….

ភិក្ខុនិយា សទ្ធិំ ចីវរំ បរិវត្តេត្វា អច្ឆិន្ទន្តិយា និស្សគ្គិយំ បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? ថុល្លនន្ទំ ភិក្ខុនិំ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? ថុល្លនន្ទា ភិក្ខុនី ភិក្ខុនិយា សទ្ធិំ ចីវរំ បរិវត្តេត្វា អច្ឆិន្ទិ, តស្មិំ ¶ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ តីហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ…បេ….

អញ្ញំ វិញ្ញាបេត្វា អញ្ញំ វិញ្ញាបេន្តិយា និស្សគ្គិយំ បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? ថុល្លនន្ទំ ភិក្ខុនិំ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? ថុល្លនន្ទា ¶ ភិក្ខុនី អញ្ញំ វិញ្ញាបេត្វា អញ្ញំ វិញ្ញាបេសិ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ឆហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ…បេ….

អញ្ញំ ចេតាបេត្វា អញ្ញំ ចេតាបេន្តិយា និស្សគ្គិយំ បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? ថុល្លនន្ទំ ភិក្ខុនិំ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? ថុល្លនន្ទា ភិក្ខុនី អញ្ញំ ចេតាបេត្វា អញ្ញំ ចេតាបេសិ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ឆហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ…បេ….

អញ្ញទត្ថិកេន បរិក្ខារេន អញ្ញុទ្ទិសិកេន សង្ឃិកេន អញ្ញំ ចេតាបេន្តិយា និស្សគ្គិយំ បាចិត្តិយំ កត្ថំ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ ¶ ? សម្ពហុលា ភិក្ខុនិយោ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? សម្ពហុលា ភិក្ខុនិយោ អញ្ញទត្ថិកេន បរិក្ខារេន អញ្ញុទ្ទិសិកេន សង្ឃិកេន អញ្ញំ ចេតាបេសុំ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ឆហិ សមុដ្ឋានេហិ ¶ សមុដ្ឋាតិ…បេ….

អញ្ញទត្ថិកេន បរិក្ខារេន អញ្ញុទ្ទិសិកេន សង្ឃិកេន សញ្ញាចិកេន អញ្ញំ ចេតាបេន្តិយា និស្សគ្គិយំ បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? សម្ពហុលា ភិក្ខុនិយោ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? សម្ពហុលា ភិក្ខុនិយោ អញ្ញទត្ថិកេន បរិក្ខារេន អញ្ញុទ្ទិសិកេន សង្ឃិកេន សញ្ញាចិកេន អញ្ញំ ចេតាបេសុំ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ឆហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ…បេ….

អញ្ញទត្ថិកេន បរិក្ខារេន អញ្ញុទ្ទិសិកេន មហាជនិកេន អញ្ញំ ចេតាបេន្តិយា និស្សគ្គិយំ បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? សម្ពហុលា ភិក្ខុនិយោ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? សម្ពហុលា ភិក្ខុនិយោ អញ្ញទត្ថិកេន បរិក្ខារេន ¶ អញ្ញុទ្ទិសិកេន មហាជនិកេន អញ្ញំ ចេតាបេសុំ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ឆហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ…បេ….

អញ្ញទត្ថិកេន បរិក្ខារេន អញ្ញុទ្ទិសិកេន មហាជនិកេន សញ្ញាចិកេន អញ្ញំ ចេតាបេន្តិយា និស្សគ្គិយំ បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? សម្ពហុលា ភិក្ខុនិយោ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? សម្ពហុលា ភិក្ខុនិយោ អញ្ញទត្ថិកេន បរិក្ខារេន អញ្ញុទ្ទិសិកេន មហាជនិកេន សញ្ញាចិកេន ¶ អញ្ញំ ចេតាបេសុំ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ឆហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ…បេ….

អញ្ញទត្ថិកេន បរិក្ខារេន អញ្ញុទ្ទិសិកេន បុគ្គលិកេន សញ្ញាចិកេន អញ្ញំ ចេតាបេន្តិយា និស្សគ្គិយំ បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? ថុល្លនន្ទំ ភិក្ខុនិំ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? ថុល្លនន្ទា ភិក្ខុនី អញ្ញទត្ថិកេន បរិក្ខារេន អញ្ញុទ្ទិសិកេន បុគ្គលិកេន សញ្ញាចិកេន អញ្ញំ ចេតាបេសិ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ឆហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ…បេ….

អតិរេកចតុក្កំសបរមំ ¶ គរុបាវុរណំ ចេតាបេន្តិយា និស្សគ្គិយំ បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? ថុល្លនន្ទំ ភិក្ខុនិំ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? ថុល្លនន្ទា ភិក្ខុនី រាជានំ កម្ពលំ វិញ្ញាបេសិ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ឆហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ…បេ….

អតិរេកអឌ្ឍតេយ្យកំសបរមំ លហុបាវុរណំ ចេតាបេន្តិយា ¶ និស្សគ្គិយំ បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? ថុល្លនន្ទំ ភិក្ខុនិំ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? ថុល្លនន្ទា ភិក្ខុនី រាជានំ ខោមំ វិញ្ញាបេសិ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ឆហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ ¶ …បេ….

ទ្វាទស និស្សគ្គិយា បាចិត្តិយា និដ្ឋិតា.

តស្សុទ្ទានំ –

បត្តំ អកាលំ កាលញ្ច, បរិវត្តេ ច វិញ្ញាបេ;

ចេតាបេត្វា អញ្ញទត្ថិ, សង្ឃិកញ្ច មហាជនិកំ;

សញ្ញាចិកា បុគ្គលិកា, ចតុក្កំសឌ្ឍតេយ្យកាតិ.

៤. បាចិត្តិយកណ្ឌំ

១. លសុណវគ្គោ

២១៨. យំ តេន ភគវតា ជានតា បស្សតា អរហតា សម្មាសម្ពុទ្ធេន លសុណំ ខាទន្តិយា បាចិត្តិយំ ¶ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? ថុល្លនន្ទំ ភិក្ខុនិំ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? ថុល្លនន្ទា ភិក្ខុនី ន មត្តំ ជានិត្វា លសុណំ ហរាបេសិ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ទ្វីហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ ឯឡកលោមកេ…បេ….

សម្ពាធេ លោមំ សំហរាបេន្តិយា បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? ឆព្ពគ្គិយា ភិក្ខុនិយោ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? ឆព្ពគ្គិយា ភិក្ខុនិយោ សម្ពាធេ លោមំ សំហរាបេសុំ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ចតូហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ…បេ….

តលឃាតកេ ¶ បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? ទ្វេ ភិក្ខុនិយោ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ ¶ ? ទ្វេ ភិក្ខុនិយោ តលឃាតកំ អកំសុ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ឯកេន សមុដ្ឋានេន សមុដ្ឋាតិ – បឋមបារាជិកេ…បេ….

ជតុមដ្ឋកេ បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? អញ្ញតរំ ភិក្ខុនិំ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? អញ្ញតរា ភិក្ខុនី ជតុមដ្ឋកំ អាទិយិ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ឯកេន សមុដ្ឋានេន សមុដ្ឋាតិ – បឋមបារាជិកេ…បេ….

អតិរេកទ្វង្គុលបព្ពបរមំ ឧទកសុទ្ធិកំ អាទិយន្តិយា បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សក្កេសុ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? អញ្ញតរំ ភិក្ខុនិំ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? អញ្ញតរា ភិក្ខុនី អតិគម្ភីរំ ឧទកសុទ្ធិកំ អាទិយិ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ឯកេន សមុដ្ឋានេន សមុដ្ឋាតិ – បឋមបារាជិកេ…បេ….

ភិក្ខុស្ស ភុញ្ជន្តស្ស បានីយេន វា វិធូបនេន វា ឧបតិដ្ឋន្តិយា បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? អញ្ញតរំ ភិក្ខុនិំ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? អញ្ញតរា ភិក្ខុនី ភិក្ខុស្ស ភុញ្ជន្តស្ស បានីយេន ច វិធូបនេន ច ឧបតិដ្ឋិ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ទ្វីហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ – ឯឡកលោមកេ…បេ….

អាមកធញ្ញំ ¶ ¶ ¶ វិញ្ញាបេត្វា ភុញ្ជន្តិយា បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? សម្ពហុលា ភិក្ខុនិយោ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? សម្ពហុលា ភិក្ខុនិយោ អាមកធញ្ញំ វិញ្ញាបេត្វា ភុញ្ជិំសុ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ចតូហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ…បេ….

ឧច្ចារំ វា បស្សាវំ វា សង្ការំ វា វិឃាសំ វា តិរោកុដ្ដេ [តិរោកុឌ្ឌេ (សី. ស្យា.)] ឆឌ្ឌេន្តិយា បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? អញ្ញតរំ ភិក្ខុនិំ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? អញ្ញតរា ភិក្ខុនី ឧច្ចារំ [ឧច្ចារម្បិ បស្សាវម្បិ សង្ការម្បិ វិឃាសម្បិ (ក.)] តិរោកុដ្ដេ ឆឌ្ឌេសិ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ឆហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ…បេ….

ឧច្ចារំ ¶ វា បស្សាវំ វា សង្ការំ វា វិឃាសំ វា ហរិតេ ឆឌ្ឌេន្តិយា បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? សម្ពហុលា ភិក្ខុនិយោ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? សម្ពហុលា ភិក្ខុនិយោ ឧច្ចារម្បិ បស្សាវម្បិ សង្ការម្បិ វិឃាសម្បិ ហរិតេ ឆឌ្ឌេសុំ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ឆហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ…បេ….

នច្ចំ វា គីតំ វា វាទិតំ វា ទស្សនាយ គច្ឆន្តិយា បាចិត្តិយំ ¶ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? រាជគហេ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? ឆព្ពគ្គិយា ភិក្ខុនិយោ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? ឆព្ពគ្គិយា ភិក្ខុនិយោ នច្ចម្បិ គីតម្បិ វាទិតម្បិ ទស្សនាយ អគមំសុ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ទ្វីហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ – ឯឡកលោមកេ…បេ….

លសុណវគ្គោ បឋមោ.

២. រត្តន្ធការវគ្គោ

២១៩. រត្តន្ធការេ អប្បទីបេ បុរិសេន សទ្ធិំ ឯកេនេកាយ សន្តិដ្ឋន្តិយា បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? អញ្ញតរំ ភិក្ខុនិំ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? អញ្ញតរា ភិក្ខុនី រត្តន្ធការេ អប្បទីបេ បុរិសេន សទ្ធិំ ឯកេនេកា សន្តិដ្ឋិ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ទ្វីហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ – ថេយ្យសត្ថកេ…បេ….

បដិច្ឆន្នេ ¶ ឱកាសេ បុរិសេន សទ្ធិំ ឯកេនេកាយ សន្តិដ្ឋន្តិយា បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? អញ្ញតរំ ភិក្ខុនិំ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? អញ្ញតរា ភិក្ខុនី បដិច្ឆន្នេ ឱកាសេ បុរិសេន សទ្ធិំ ឯកេនេកា សន្តិដ្ឋិ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ទ្វីហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ – ថេយ្យសត្ថកេ…បេ….

អជ្ឈោកាសេ បុរិសេន សទ្ធិំ ឯកេនេកាយ សន្តិដ្ឋន្តិយា បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ ¶ ? អញ្ញតរំ ភិក្ខុនិំ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? អញ្ញតរា ភិក្ខុនី អជ្ឈោកាសេ បុរិសេន សទ្ធិំ ឯកេនេកា សន្តិដ្ឋិ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ទ្វីហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ – ថេយ្យសត្ថកេ…បេ….

រថិកា ¶ វា [រថិយាយ វា (ក.)] ព្យូហេ វា សិង្ឃាដកេ វា បុរិសេន សទ្ធិំ ឯកេនេកាយ សន្តិដ្ឋន្តិយា បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? ថុល្លនន្ទំ ភិក្ខុនិំ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? ថុល្លនន្ទា ភិក្ខុនី រថិកាយបិ ព្យូហេបិ សិង្ឃាដកេបិ បុរិសេន សទ្ធិំ ឯកេនេកា សន្តិដ្ឋិ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ទ្វីហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ – ថេយ្យសត្ថកេ…បេ….

បុរេភត្តំ កុលានិ ឧបសង្កមិត្វា អាសនេ និសីទិត្វា សាមិកេ អនាបុច្ឆា បក្កមន្តិយា បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ ¶ . កំ អារព្ភាតិ? អញ្ញតរំ ភិក្ខុនិំ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? អញ្ញតរា ភិក្ខុនី បុរេភត្តំ កុលានិ ឧបសង្កមិត្វា អាសនេ និសីទិត្វា សាមិកេ អនាបុច្ឆា បក្កាមិ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ទ្វីហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ – កថិនកេ…បេ….

បច្ឆាភត្តំ កុលានិ ឧបសង្កមិត្វា សាមិកេ អនាបុច្ឆា អាសនេ អភិនិសីទន្តិយា បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ ¶ . កំ អារព្ភាតិ? ថុល្លនន្ទំ ភិក្ខុនិំ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? ថុល្លនន្ទា ភិក្ខុនី បច្ឆាភត្តំ កុលានិ ឧបសង្កមិត្វា សាមិកេ អនាបុច្ឆា អាសនេ អភិនិសីទិ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ទ្វីហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ – កថិនកេ…បេ….

វិកាលេ កុលានិ ឧបសង្កមិត្វា សាមិកេ អនាបុច្ឆា សេយ្យំ សន្ថរិត្វា វា សន្ថរាបេត្វា វា ¶ អភិនិសីទន្តិយា បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? សម្ពហុលា ភិក្ខុនិយោ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? សម្ពហុលា ភិក្ខុនិយោ វិកាលេ កុលានិ ឧបសង្កមិត្វា សាមិកេ អនាបុច្ឆា សេយ្យំ សន្ថរិត្វា អភិនិសីទិំសុ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ទ្វីហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ – កថិនកេ…បេ….

ទុគ្គហិតេន ទូបធារិតេន បរំ ឧជ្ឈាបេន្តិយា បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? អញ្ញតរំ ភិក្ខុនិំ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? អញ្ញតរា ភិក្ខុនី ទុគ្គហិតេន ទូបធារិតេន បរំ ឧជ្ឈាបេសិ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ តីហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ…បេ….

អត្តានំ ¶ វា បរំ វា និរយេន វា ព្រហ្មចរិយេន វា អភិសបន្តិយា បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ ¶ អារព្ភាតិ? ចណ្ឌកាឡិំ ភិក្ខុនិំ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? ចណ្ឌកាឡី ភិក្ខុនី អត្តានម្បិ បរម្បិ និរយេនបិ ព្រហ្មចរិយេនបិ អភិសបិ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ តីហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ…បេ….

អត្តានំ វធិត្វា វធិត្វា រោទន្តិយា បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? ចណ្ឌកាឡិំ ភិក្ខុនិំ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? ចណ្ឌកាឡី ភិក្ខុនី អត្តានំ វធិត្វា វធិត្វា រោទិ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ឯកេន សមុដ្ឋានេន សមុដ្ឋាតិ – ធុរនិក្ខេបេ…បេ….

រត្តន្ធការវគ្គោ ទុតិយោ.

៣. នហានវគ្គោ

២២០. នគ្គាយ នហាយន្តិយា បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? សម្ពហុលា ភិក្ខុនិយោ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? សម្ពហុលា ភិក្ខុនិយោ នគ្គា នហាយិំសុ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ទ្វីហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ – ឯឡកលោមកេ…បេ….

បមាណាតិក្កន្តំ ឧទកសាដិកំ ការាបេន្តិយា បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ ¶ . កំ អារព្ភាតិ? ឆព្ពគ្គិយា ភិក្ខុនិយោ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? ឆព្ពគ្គិយា ភិក្ខុនិយោ អប្បមាណិកាយោ ឧទកសាដិកាយោ ធារេសុំ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា ¶ បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ឆហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ…បេ….

ភិក្ខុនិយា ¶ ចីវរំ វិសិព្ពេត្វា វា វិសិព្ពាបេត្វា វា នេវ សិព្ពេន្តិយា ន សិព្ពាបនាយ ឧស្សុក្កំ ករោន្តិយា បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? ថុល្លនន្ទំ ភិក្ខុនិំ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? ថុល្លនន្ទា ភិក្ខុនី ភិក្ខុនិយា ចីវរំ វិសិព្ពាបេត្វា នេវ សិព្ពេសិ ន សិព្ពាបនាយ ឧស្សុក្កំ អកាសិ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ឯកេន សមុដ្ឋានេន សមុដ្ឋាតិ – ធុរនិក្ខេបេ…បេ….

បញ្ចាហិកំ ¶ សង្ឃាដិចារំ អតិក្កាមេន្តិយា បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? សម្ពហុលា ភិក្ខុនិយោ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? សម្ពហុលា ភិក្ខុនិយោ ភិក្ខុនីនំ ហត្ថេ ចីវរំ និក្ខិបិត្វា សន្តរុត្តរេន ជនបទចារិកំ បក្កមិំសុ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ទ្វីហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ កថិនកេ…បេ….

ចីវរសង្កមនីយំ ធារេន្តិយា បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? អញ្ញតរំ ភិក្ខុនិំ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? អញ្ញតរា ភិក្ខុនី អញ្ញតរាយ ភិក្ខុនិយា ចីវរំ អនាបុច្ឆា បារុបិ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ទ្វីហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ – កថិនកេ…បេ….

គណស្ស ¶ ចីវរលាភំ អន្តរាយំ ករោន្តិយា បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? ថុល្លនន្ទំ ភិក្ខុនិំ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? ថុល្លនន្ទា ភិក្ខុនី គណស្ស ចីវរលាភំ អន្តរាយំ អកាសិ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ តីហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ…បេ….

ធម្មិកំ ចីវរវិភង្គំ បដិពាហន្តិយា បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ. សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? ថុល្លនន្ទំ ភិក្ខុនិំ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? ថុល្លនន្ទា ភិក្ខុនី ធម្មិកំ ¶ ចីវរវិភង្គំ បដិពាហិ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ តីហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ…បេ….

អគារិកស្ស វា បរិព្ពាជកស្ស វា បរិព្ពាជិកាយ វា សមណចីវរំ ទេន្តិយា បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? ថុល្លនន្ទំ ភិក្ខុនិំ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? ថុល្លនន្ទា ភិក្ខុនី អគារិកស្ស សមណចីវរំ អទាសិ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ឆហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ…បេ….

ទុព្ពលចីវរបច្ចាសាយ ចីវរកាលសមយំ អតិក្កាមេន្តិយា បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? ថុល្លនន្ទំ ភិក្ខុនិំ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? ថុល្លនន្ទា ¶ ភិក្ខុនី ទុព្ពលចីវរបច្ចាសាយ ចីវរកាលសមយំ អតិក្កាមេសិ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ តីហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ…បេ….

ធម្មិកំ ¶ កថិនុទ្ធារំ បដិពាហន្តិយា បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? ថុល្លនន្ទំ ភិក្ខុនិំ អារព្ភ ¶ . កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? ថុល្លនន្ទា ភិក្ខុនី ធម្មិកំ កថិនុទ្ធារំ បដិពាហិ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ តីហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ…បេ….

នហានវគ្គោ តតិយោ.

៤. តុវដ្ដវគ្គោ

២២១. ទ្វិន្នំ ភិក្ខុនីនំ ឯកមញ្ចេ តុវដ្ដេន្តីនំ បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? សម្ពហុលា ភិក្ខុនិយោ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? សម្ពហុលា ភិក្ខុនិយោ ¶ ទ្វេ ឯកមញ្ចេ តុវដ្ដេសុំ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ទ្វីហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ – ឯឡកលោមកេ…បេ….

ទ្វិន្នំ ភិក្ខុនីនំ ឯកត្ថរណបាវុរណេ តុវដ្ដេន្តីនំ បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? សម្ពហុលា ភិក្ខុនិយោ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? សម្ពហុលា ភិក្ខុនិយោ ទ្វេ ឯកត្ថរណបាវុរណា តុវដ្ដេសុំ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ទ្វីហិ សមុដ្ឋានេហិ ¶ សមុដ្ឋាតិ – ឯឡកលោមកេ…បេ….

ភិក្ខុនិយា សញ្ចិច្ច អផាសុំ ករោន្តិយា បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? ថុល្លនន្ទំ ភិក្ខុនិំ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? ថុល្លនន្ទា ភិក្ខុនី ភិក្ខុនិយា សញ្ចិច្ច អផាសុំ អកាសិ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ តីហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ…បេ….

ទុក្ខិតំ សហជីវិនិំ នេវ ឧបដ្ឋេន្តិយា ន ឧបដ្ឋាបនាយ ឧស្សុក្កំ ករោន្តិយា បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? ថុល្លនន្ទំ ភិក្ខុនិំ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? ថុល្លនន្ទា ភិក្ខុនី ទុក្ខិតំ សហជីវិនិំ នេវ ឧបដ្ឋេសិ ន ឧបដ្ឋាបនាយ ឧស្សុក្កំ អកាសិ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ឯកេន សមុដ្ឋានេន សមុដ្ឋាតិ – ធុរនិក្ខេបេ…បេ….

ភិក្ខុនិយា ¶ ឧបស្សយំ ទត្វា កុបិតាយ អនត្តមនាយ និក្កឌ្ឍន្តិយា បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? ថុល្លនន្ទំ ភិក្ខុនិំ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? ថុល្លនន្ទា ភិក្ខុនី ភិក្ខុនិយា ឧបស្សយំ ទត្វា កុបិតា អនត្តមនា និក្កឌ្ឍិ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ តីហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ…បេ….

សំសដ្ឋាយ ភិក្ខុនិយា យាវតតិយំ សមនុភាសនាយ ន បដិនិស្សជ្ជន្តិយា ¶ បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? ចណ្ឌកាឡិំ ភិក្ខុនិំ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? ចណ្ឌកាឡី ភិក្ខុនី សំសដ្ឋា វិហរិ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ឯកេន សមុដ្ឋានេន សមុដ្ឋាតិ – ធុរនិក្ខេបេ…បេ….

អន្តោរដ្ឋេ សាសង្កសម្មតេ សប្បដិភយេ អសត្ថិកាយ ចារិកំ ចរន្តិយា បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? សម្ពហុលា ¶ ភិក្ខុនិយោ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? សម្ពហុលា ភិក្ខុនិយោ អន្តោរដ្ឋេ សាសង្កសម្មតេ សប្បដិភយេ អសត្ថិកាយោ ចារិកំ ចរិំសុ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ទ្វីហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ – ឯឡកលោមកេ…បេ….

តិរោរដ្ឋេ ¶ សាសង្កសម្មតេ សប្បដិភយេ អសត្ថិកាយ ចារិកំ ចរន្តិយា បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? សម្ពហុលា ភិក្ខុនិយោ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? សម្ពហុលា ភិក្ខុនិយោ តិរោរដ្ឋេ សាសង្កសម្មតេ សប្បដិភយេ អសត្ថិកាយោ ចារិកំ ចរិំសុ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ទ្វីហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ – ឯឡកលោមកេ…បេ….

អន្តោវស្សំ ចារិកំ ចរន្តិយា បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? រាជគហេ ¶ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? សម្ពហុលា ភិក្ខុនិយោ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? សម្ពហុលា ភិក្ខុនិយោ អន្តោវស្សំ ចារិកំ ចរិំសុ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ទ្វីហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ – ឯឡកលោមកេ…បេ….

វស្សំវុដ្ឋាយ [វស្សំវុត្ថាយ (សី. ស្យា.)] ភិក្ខុនិយា ចារិកំ ន បក្កមន្តិយា បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? រាជគហេ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? សម្ពហុលា ភិក្ខុនិយោ អារព្ភ ¶ . កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? សម្ពហុលា ភិក្ខុនិយោ វស្សំវុដ្ឋា ចារិកំ ន បក្កមិំសុ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ឯកេន សមុដ្ឋានេន សមុដ្ឋាតិ – បឋមបារាជិកេ…បេ….

តុវដ្ដវគ្គោ ចតុត្ថោ.

៥. ចិត្តាគារវគ្គោ

២២២. រាជាគារំ វា ចិត្តាគារំ វា អារាមំ វា ឧយ្យានំ វា បោក្ខរណិំ វា ទស្សនាយ គច្ឆន្តិយា បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? ឆព្ពគ្គិយា ភិក្ខុនិយោ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? ឆព្ពគ្គិយា ភិក្ខុនិយោ រាជាគារម្បិ ចិត្តាគារម្បិ ទស្សនាយ អគមំសុ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ទ្វីហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ – ឯឡកលោមកេ…បេ….

អាសន្ទិំ វា បល្លង្កំ វា បរិភុញ្ជន្តិយា បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? សម្ពហុលា ¶ ភិក្ខុនិយោ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? សម្ពហុលា ភិក្ខុនិយោ អាសន្ទិម្បិ បល្លង្កម្បិ បរិភុញ្ជិំសុ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ទ្វីហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ – ឯឡកលោមកេ…បេ….

សុត្តំ ¶ កន្តន្តិយា បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? ឆព្ពគ្គិយា ភិក្ខុនិយោ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? ឆព្ពគ្គិយា ភិក្ខុនិយោ សុត្តំ កន្តិំសុ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ទ្វីហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ – ឯឡកលោមកេ…បេ….

គិហិវេយ្យាវច្ចំ ករោន្តិយា បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? សម្ពហុលា ភិក្ខុនិយោ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? សម្ពហុលា ភិក្ខុនិយោ គិហិវេយ្យាវច្ចំ អកំសុ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ទ្វីហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ – ឯឡកលោមកេ…បេ….

ភិក្ខុនិយា ‘‘ឯហាយ្យេ ឥមំ អធិករណំ វូបសមេហី’’តិ វុច្ចមានាយ ‘‘សាធូ’’តិ បដិស្សុណិត្វា នេវ វូបសមេន្តិយា ន វូបសមាយ ឧស្សុក្កំ ករោន្តិយា ¶ បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? ថុល្លនន្ទំ ភិក្ខុនិំ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? ថុល្លនន្ទា ¶ ភិក្ខុនី ភិក្ខុនិយា – ‘‘ឯហាយ្យេ, ឥមំ អធិករណំ វូបសមេហី’’តិ វុច្ចមានា ‘‘សាធូ’’តិ បដិស្សុណិត្វា នេវ វូបសមេសិ ¶ ន វូបសមាយ ឧស្សុក្កំ អកាសិ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ឯកេន សមុដ្ឋានេន សមុដ្ឋាតិ – ធុរនិក្ខេបេ…បេ….

អគារិកស្ស វា បរិព្ពាជកស្ស វា បរិព្ពាជិកាយ វា សហត្ថា ខាទនីយំ វា ភោជនីយំ វា ទេន្តិយា បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? ថុល្លនន្ទំ ភិក្ខុនិំ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? ថុល្លនន្ទា ភិក្ខុនី អគារិកស្ស សហត្ថា ខាទនីយម្បិ ភោជនីយម្បិ អទាសិ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ទ្វីហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ – ឯឡកលោមកេ…បេ….

អាវសថចីវរំ អនិស្សជ្ជិត្វា បរិភុញ្ជន្តិយា បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? ថុល្លនន្ទំ ភិក្ខុនិំ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? ថុល្លនន្ទា ភិក្ខុនី អាវសថចីវរំ អនិស្សជ្ជិត្វា បរិភុញ្ជិ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ទ្វីហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ – កថិនកេ…បេ….

អាវសថំ អនិស្សជ្ជិត្វា ចារិកំ បក្កមន្តិយា បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ ¶ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? ថុល្លនន្ទំ ភិក្ខុនិំ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? ថុល្លនន្ទា ភិក្ខុនី អាវសថំ អនិស្សជ្ជិត្វា ចារិកំ បក្កាមិ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ទ្វីហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ ¶ – កថិនកេ…បេ….

តិរច្ឆានវិជ្ជំ បរិយាបុណន្តិយា បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? ឆព្ពគ្គិយា ភិក្ខុនិយោ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? ឆព្ពគ្គិយា ភិក្ខុនិយោ តិរច្ឆានវិជ្ជំ បរិយាបុណិំសុ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ទ្វីហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ – បទសោធម្មេ…បេ….

តិរច្ឆានវិជ្ជំ វាចេន្តិយា បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? ឆព្ពគ្គិយា ភិក្ខុនិយោ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ. ឆព្ពគ្គិយា ភិក្ខុនិយោ ¶ តិរច្ឆានវិជ្ជំ វាចេសុំ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ទ្វីហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ – បទសោធម្មេ…បេ….

ចិត្តាគារវគ្គោ បញ្ចមោ.

៦. អារាមវគ្គោ

២២៣. ជានំ សភិក្ខុកំ អារាមំ អនាបុច្ឆា បវិសន្តិយា បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? សម្ពហុលា ភិក្ខុនិយោ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? សម្ពហុលា ភិក្ខុនិយោ អារាមំ អនាបុច្ឆា បវិសិំសុ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ, ទ្វេ អនុបញ្ញត្តិយោ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ឯកេន សមុដ្ឋានេន សមុដ្ឋាតិ – ធុរនិក្ខេបេ…បេ….

ភិក្ខុំ អក្កោសន្តិយា បរិភាសន្តិយា បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? វេសាលិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? ឆព្ពគ្គិយា ភិក្ខុនិយោ ¶ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? ឆព្ពគ្គិយា ភិក្ខុនិយោ អាយស្មន្តំ ឧបាលិំ អក្កោសិំសុ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ តីហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ…បេ….

ចណ្ឌីកតាយ គណំ បរិភាសន្តិយា បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ ¶ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? ថុល្លនន្ទំ ភិក្ខុនិំ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? ថុល្លនន្ទា ភិក្ខុនី ចណ្ឌីកតាយ ¶ គណំ បរិភាសិ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ តីហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ…បេ….

និមន្តិតាយ វា បវារិតាយ វា ខាទនីយំ វា ភោជនីយំ វា អញ្ញត្រ ភុញ្ជន្តិយា បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? សម្ពហុលា ភិក្ខុនិយោ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? សម្ពហុលា ភិក្ខុនិយោ ភុត្តាវិនិយោ បវារិតា អញ្ញត្រ ភុញ្ជិំសុ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ចតូហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ…បេ….

កុលំ មច្ឆរាយន្តិយា បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? អញ្ញតរំ ភិក្ខុនិំ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? អញ្ញតរា ភិក្ខុនី កុលំ មច្ឆរាយិ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ តីហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ…បេ….

អភិក្ខុកេ ¶ អាវាសេ វស្សំ វសន្តិយា បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ ¶ ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? សម្ពហុលា ភិក្ខុនិយោ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? សម្ពហុលា ភិក្ខុនិយោ អភិក្ខុកេ អាវាសេ វស្សំ វសិំសុ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ទ្វីហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ – ឯឡកលោមកេ…បេ….

វស្សំវុដ្ឋាយ ភិក្ខុនិយា ឧភតោសង្ឃេ តីហិ ឋានេហិ ន បវារេន្តិយា បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? សម្ពហុលា ភិក្ខុនិយោ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? សម្ពហុលា ភិក្ខុនិយោ វស្សំវុដ្ឋា ភិក្ខុសង្ឃំ [ភិក្ខុនិសំឃេ (ក.)] ន បវារេសុំ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ឯកេន សមុដ្ឋានេន សមុដ្ឋាតិ – ធុរនិក្ខេបេ…បេ….

ឱវាទាយ វា សំវាសាយ វា ន គច្ឆន្តិយា បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សក្កេសុ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? ឆព្ពគ្គិយា ភិក្ខុនិយោ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? ឆព្ពគ្គិយា ភិក្ខុនិយោ ឱវាទំ ន គច្ឆិំសុ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ឯកេន សមុដ្ឋានេន សមុដ្ឋាតិ – បឋមបារាជិកេ…បេ….

ឧបោសថម្បិ ន បុច្ឆន្តិយា ឱវាទម្បិ ន យាចន្តិយា បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ ¶ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? សម្ពហុលា ភិក្ខុនិយោ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? សម្ពហុលា ភិក្ខុនិយោ ឧបោសថម្បិ ន បុច្ឆិំសុ ឱវាទម្បិ ន យាចិំសុ, តស្មិំ ¶ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ឯកេន សមុដ្ឋានេន សមុដ្ឋាតិ – ធុរនិក្ខេបេ…បេ….

បសាខេ ជាតំ គណ្ឌំ វា រុធិតំ [រុហិតំ (សី. ស្យា.)] វា អនបលោកេត្វា សង្ឃំ វា គណំ វា បុរិសេន សទ្ធិំ ឯកេនេកាយ ភេទាបេន្តិយា បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? អញ្ញតរំ ភិក្ខុនិំ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? អញ្ញតរា ភិក្ខុនី បសាខេ ជាតំ គណ្ឌំ បុរិសេន សទ្ធិំ ឯកេនេកា ភេទាបេសិ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ទ្វីហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ – កថិនកេ…បេ….

អារាមវគ្គោ ឆដ្ឋោ.

៧. គព្ភិនីវគ្គោ

២២៤. គព្ភិនិំ ¶ វុដ្ឋាបេន្តិយា បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ ¶ . កំ អារព្ភាតិ? សម្ពហុលា ភិក្ខុនិយោ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? សម្ពហុលា ភិក្ខុនិយោ គព្ភិនិំ វុដ្ឋាបេសុំ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ តីហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ…បេ….

បាយន្តិំ វុដ្ឋាបេន្តិយា បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? សម្ពហុលា ភិក្ខុនិយោ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? សម្ពហុលា ភិក្ខុនិយោ បាយន្តិំ វុដ្ឋាបេសុំ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ តីហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ…បេ….

ទ្វេ ¶ វស្សានិ ឆសុ ធម្មេសុ អសិក្ខិតសិក្ខំ សិក្ខមានំ វុដ្ឋាបេន្តិយា បាចិត្តិយំ ¶ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? សម្ពហុលា ភិក្ខុនិយោ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? សម្ពហុលា ភិក្ខុនិយោ ទ្វេ វស្សានិ ឆសុ ធម្មេសុ អសិក្ខិតសិក្ខំ សិក្ខមានំ វុដ្ឋាបេសុំ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ តីហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ…បេ….

ទ្វេ វស្សានិ ឆសុ ធម្មេសុ សិក្ខិតសិក្ខំ សិក្ខមានំ សង្ឃេន អសម្មតំ វុដ្ឋាបេន្តិយា បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? សម្ពហុលា ភិក្ខុនិយោ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? សម្ពហុលា ភិក្ខុនិយោ ទ្វេ វស្សានិ ឆសុ ធម្មេសុ សិក្ខិតសិក្ខំ សិក្ខមានំ សង្ឃេន អសម្មតំ វុដ្ឋាបេសុំ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ តីហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ…បេ….

ឩនទ្វាទសវស្សំ គិហិគតំ វុដ្ឋាបេន្តិយា បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? សម្ពហុលា ភិក្ខុនិយោ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? សម្ពហុលា ភិក្ខុនិយោ ឩនទ្វាទសវស្សំ គិហិគតំ វុដ្ឋាបេសុំ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ តីហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ…បេ….

បរិបុណ្ណទ្វាទសវស្សំ គិហិគតំ ទ្វេ វស្សានិ ឆសុ ធម្មេសុ អសិក្ខិតសិក្ខំ ¶ វុដ្ឋាបេន្តិយា បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? សម្ពហុលា ភិក្ខុនិយោ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? សម្ពហុលា ភិក្ខុនិយោ បរិបុណ្ណទ្វាទសវស្សំ គិហិគតំ ទ្វេ វស្សានិ ឆសុ ធម្មេសុ អសិក្ខិតសិក្ខំ វុដ្ឋាបេសុំ ¶ , តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ តីហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ…បេ….

បរិបុណ្ណទ្វាទសវស្សំ គិហិគតំ ទ្វេ វស្សានិ ឆសុ ធម្មេសុ សិក្ខិតសិក្ខំ សង្ឃេន អសម្មតំ វុដ្ឋាបេន្តិយា បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? សម្ពហុលា ភិក្ខុនិយោ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? សម្ពហុលា ភិក្ខុនិយោ បរិបុណ្ណទ្វាទសវស្សំ គិហិគតំ ទ្វេ វស្សានិ ឆសុ ធម្មេសុ សិក្ខិតសិក្ខំ សង្ឃេន អសម្មតំ វុដ្ឋាបេសុំ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ តីហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ…បេ….

សហជីវិនិំ វុដ្ឋាបេត្វា ទ្វេ វស្សានិ នេវ អនុគ្គណ្ហន្តិយា ន អនុគ្គណ្ហាបេន្តិយា បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? ថុល្លនន្ទំ ភិក្ខុនិំ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? ថុល្លនន្ទា ភិក្ខុនី សហជីវិនិំ វុដ្ឋាបេត្វា ទ្វេ វស្សានិ នេវ អនុគ្គហេសិ ន អនុគ្គណ្ហាបេសិ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ឯកេន សមុដ្ឋានេន សមុដ្ឋាតិ – ធុរនិក្ខេបេ…បេ….

វុដ្ឋាបិតំ ¶ បវត្តិនិំ ទ្វេ វស្សានិ នានុពន្ធន្តិយា បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ ¶ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? សម្ពហុលា ភិក្ខុនិយោ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? សម្ពហុលា ភិក្ខុនិយោ វុដ្ឋាបិតំ បវត្តិនិំ ទ្វេ វស្សានិ នានុពន្ធិំសុ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ឯកេន សមុដ្ឋានេន សមុដ្ឋាតិ – បឋមបារាជិកេ…បេ….

សហជីវិនិំ វុដ្ឋាបេត្វា នេវ វូបកាសេន្តិយា ន វូបកាសាបេន្តិយា បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? ថុល្លនន្ទំ ភិក្ខុនិំ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? ថុល្លនន្ទា ភិក្ខុនី សហជីវិនិំ វុដ្ឋាបេត្វា នេវ វូបកាសេសិ ន វូបកាសាបេសិ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ឯកេន សមុដ្ឋានេន សមុដ្ឋាតិ – ធុរនិក្ខេបេ…បេ….

គព្ភិនិវគ្គោ សត្តមោ.

៨. កុមារីភូតវគ្គោ

២២៥. ឩនវីសតិវស្សំ កុមារិភូតំ វុដ្ឋាបេន្តិយា បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? សម្ពហុលា ភិក្ខុនិយោ អារព្ភ ¶ . កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? សម្ពហុលា ភិក្ខុនិយោ ឩនវីសតិវស្សំ កុមារិភូតំ វុដ្ឋាបេសុំ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ តីហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ…បេ….

បរិបុណ្ណវីសតិវស្សំ កុមារិភូតំ ទ្វេ វស្សានិ ឆសុ ធម្មេសុ អសិក្ខិតសិក្ខំ វុដ្ឋាបេន្តិយា បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ ¶ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? សម្ពហុលា ភិក្ខុនិយោ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? សម្ពហុលា ភិក្ខុនិយោ បរិបុណ្ណវីសតិវស្សំ កុមារិភូតំ ទ្វេ វស្សានិ ឆសុ ធម្មេសុ អសិក្ខិតសិក្ខំ វុដ្ឋាបេសុំ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ តីហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ…បេ….

បរិបុណ្ណវីសតិវស្សំ ¶ កុមារិភូតំ ទ្វេ វស្សានិ ឆសុ ធម្មេសុ សិក្ខិតសិក្ខំ សង្ឃេន អសម្មតំ វុដ្ឋាបេន្តិយា បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? សម្ពហុលា ភិក្ខុនិយោ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? សម្ពហុលា ភិក្ខុនិយោ បរិបុណ្ណវីសតិវស្សំ កុមារិភូតំ ទ្វេ វស្សានិ ឆសុ ធម្មេសុ សិក្ខិតសិក្ខំ សង្ឃេន អសម្មតំ វុដ្ឋាបេសុំ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ តីហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ…បេ….

ឩនទ្វាទសវស្សាយ ¶ វុដ្ឋាបេន្តិយា បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? សម្ពហុលា ភិក្ខុនិយោ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? សម្ពហុលា ភិក្ខុនិយោ ឩនទ្វាទសវស្សា វុដ្ឋាបេសុំ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ តីហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ…បេ….

បរិបុណ្ណទ្វាទសវស្សាយ សង្ឃេន អសម្មតាយ វុដ្ឋាបេន្តិយា បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? សម្ពហុលា ភិក្ខុនិយោ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? សម្ពហុលា ¶ ភិក្ខុនិយោ បរិបុណ្ណទ្វាទសវស្សា សង្ឃេន អសម្មតា វុដ្ឋាបេសុំ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ តីហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ – ទុតិយបារាជិកេ…បេ….

‘‘អលំ តាវ តេ, អយ្យេ, វុដ្ឋាបិតេនា’’តិ វុច្ចមានាយ ‘‘សាធូ’’តិ បដិស្សុណិត្វា បច្ឆា ខីយនធម្មំ អាបជ្ជន្តិយា បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? ចណ្ឌកាឡិំ ភិក្ខុនិំ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? ចណ្ឌកាឡី ភិក្ខុនី ‘‘អលំ តាវ តេ, អយ្យេ, វុដ្ឋាបិតេនា’’តិ វុច្ចមានា ¶ ‘‘សាធូ’’តិ បដិស្សុណិត្វា បច្ឆា ខីយនធម្មំ អាបជ្ជិ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ តីហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ…បេ….

សិក្ខមានំ – ‘‘សចេ មេ ត្វំ, អយ្យេ, ចីវរំ ទស្សសិ, ឯវាហំ តំ វុដ្ឋាបេស្សាមី’’តិ វត្វា នេវ វុដ្ឋាបេន្តិយា ន វុដ្ឋាបនាយ ឧស្សុក្កំ ករោន្តិយា បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? ថុល្លនន្ទំ ភិក្ខុនិំ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? ថុល្លនន្ទា ភិក្ខុនី សិក្ខមានំ – ‘‘សចេ មេ ត្វំ, អយ្យេ, ចីវរំ ទស្សសិ, ឯវាហំ តំ វុដ្ឋាបេស្សាមី’’តិ វត្វា នេវ វុដ្ឋាបេសិ ន វុដ្ឋាបនាយ ឧស្សុក្កំ អកាសិ ¶ , តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ឯកេន សមុដ្ឋានេន សមុដ្ឋាតិ – ធុរនិក្ខេបេ…បេ….

សិក្ខមានំ – ‘‘សចេ មំ ត្វំ, អយ្យេ, ទ្វេ វស្សានិ អនុពន្ធិស្សសិ, ឯវាហំ តំ វុដ្ឋាបេស្សាមី’’តិ វត្វា នេវ វុដ្ឋាបេន្តិយា ន វុដ្ឋាបនាយ ឧស្សុក្កំ ¶ ករោន្តិយា បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? ថុល្លនន្ទំ ភិក្ខុនិំ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? ថុល្លនន្ទា ភិក្ខុនី សិក្ខមានំ – ‘‘សចេ មំ ត្វំ, អយ្យេ, ទ្វេ វស្សានិ អនុពន្ធិស្សសិ, ឯវាហំ តំ វុដ្ឋាបេស្សាមី’’តិ វត្វា នេវ វុដ្ឋាបេសិ ន វុដ្ឋាបនាយ ឧស្សុក្កំ អកាសិ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ឯកេន សមុដ្ឋានេន សមុដ្ឋាតិ – ធុរនិក្ខេបេ…បេ….

បុរិសសំសដ្ឋំ កុមារកសំសដ្ឋំ ចណ្ឌិំ សោកាវាសំ សិក្ខមានំ វុដ្ឋាបេន្តិយា បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? ថុល្លនន្ទំ ភិក្ខុនិំ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? ថុល្លនន្ទា ភិក្ខុនី បុរិសសំសដ្ឋំ កុមារកសំសដ្ឋំ ចណ្ឌិំ សោកាវាសំ សិក្ខមានំ វុដ្ឋាបេសិ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ តីហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ…បេ….

មាតាបិតូហិ វា សាមិកេន វា អននុញ្ញាតំ សិក្ខមានំ វុដ្ឋាបេន្តិយា បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? ថុល្លនន្ទំ ភិក្ខុនិំ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? ថុល្លនន្ទា ភិក្ខុនី មាតាបិតូហិបិ សាមិកេនាបិ អននុញ្ញាតំ សិក្ខមានំ វុដ្ឋាបេសិ ¶ , តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ចតូហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ – សិយា វាចតោ សមុដ្ឋាតិ, ន កាយតោ ន ចិត្តតោ; សិយា កាយតោ ច វាចតោ ¶ ច សមុដ្ឋាតិ, ន ចិត្តតោ; សិយា វាចតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ, ន ¶ កាយតោ; សិយា កាយតោ ច វាចតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ…បេ….

បារិវាសិកឆន្ទទានេន សិក្ខមានំ វុដ្ឋាបេន្តិយា បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? រាជគហេ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? ថុល្លនន្ទំ ភិក្ខុនិំ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? ថុល្លនន្ទា ភិក្ខុនី បារិវាសិកឆន្ទទានេន សិក្ខមានំ វុដ្ឋាបេសិ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ តីហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ…បេ….

អនុវស្សំ វុដ្ឋាបេន្តិយា បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? សម្ពហុលា ភិក្ខុនិយោ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? សម្ពហុលា ភិក្ខុនិយោ អនុវស្សំ វុដ្ឋាបេសុំ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ តីហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ…បេ….

ឯកំ វស្សំ ទ្វេ វុដ្ឋាបេន្តិយា បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? សម្ពហុលា ភិក្ខុនិយោ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? សម្ពហុលា ភិក្ខុនិយោ ឯកំ ¶ វស្សំ ទ្វេ វុដ្ឋាបេសុំ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ តីហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ…បេ….

កុមារីភូតវគ្គោ អដ្ឋមោ.

៩. ឆត្តុបាហនវគ្គោ

២២៦. ឆត្តុបាហនំ ធារេន្តិយា បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ ¶ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? ឆព្ពគ្គិយា ភិក្ខុនិយោ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? ឆព្ពគ្គិយា ភិក្ខុនិយោ ឆត្តុបាហនំ ធារេសុំ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ, ឯកា អនុបញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ទ្វីហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ – ឯឡកលោមកេ…បេ….

យានេន យាយន្តិយា បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? ឆព្ពគ្គិយា ភិក្ខុនិយោ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? ឆព្ពគ្គិយា ភិក្ខុនិយោ យានេន យាយិំសុ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ, ឯកា អនុបញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ទ្វីហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ – ឯឡកលោមកេ…បេ….

សង្ឃាណិំ ¶ ធារេន្តិយា បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? អញ្ញតរំ ភិក្ខុនិំ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? អញ្ញតរា ភិក្ខុនី សង្ឃាណិំ ធារេសិ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ទ្វីហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ – ឯឡកលោមកេ…បេ….

ឥត្ថាលង្ការំ ធារេន្តិយា បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? ឆព្ពគ្គិយា ភិក្ខុនិយោ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? ឆព្ពគ្គិយា ភិក្ខុនិយោ ឥត្ថាលង្ការំ ធារេសុំ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ¶ ទ្វីហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ – ឯឡកលោមកេ…បេ….

គន្ធវណ្ណកេន នហាយន្តិយា បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? ឆព្ពគ្គិយា ភិក្ខុនិយោ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? ឆព្ពគ្គិយា ភិក្ខុនិយោ គន្ធវណ្ណកេន នហាយិំសុ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ទ្វីហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ – ឯឡកលោមកេ…បេ….

វាសិតកេន ¶ បិញ្ញាកេន នហាយន្តិយា បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? ឆព្ពគ្គិយា ភិក្ខុនិយោ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? ឆព្ពគ្គិយា ភិក្ខុនិយោ វាសិតកេន បិញ្ញាកេន នហាយិំសុ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ទ្វីហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ – ឯឡកលោមកេ…បេ….

ភិក្ខុនិយា ឧម្មទ្ទាបេន្តិយា បរិមទ្ទាបេន្តិយា បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? សម្ពហុលា ភិក្ខុនិយោ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? សម្ពហុលា ភិក្ខុនិយោ ភិក្ខុនិយា ឧម្មទ្ទាបេសុំ បរិមទ្ទាបេសុំ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ទ្វីហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ – ឯឡកលោមកេ…បេ….

សិក្ខមានា ¶ ឧម្មទ្ទាបេន្តិយា បរិមទ្ទាបេន្តិយា បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? សម្ពហុលា ¶ ភិក្ខុនិយោ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? សម្ពហុលា ភិក្ខុនិយោ សិក្ខមានាយ ឧម្មទ្ទាបេសុំ បរិមទ្ទាបេសុំ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ទ្វីហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ – ឯឡកលោមកេ…បេ….

សាមណេរិយា ឧម្មទ្ទាបេន្តិយា បរិមទ្ទាបេន្តិយា បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? សម្ពហុលា ភិក្ខុនិយោ អារព្ភ ¶ . កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? សម្ពហុលា ភិក្ខុនិយោ សាមណេរិយា ឧម្មទ្ទាបេសុំ បរិមទ្ទាបេសុំ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ទ្វីហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ – ឯឡកលោមកេ…បេ….

គិហិនិយា ឧម្មទ្ទាបេន្តិយា បរិមទ្ទាបេន្តិយា បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? សម្ពហុលា ភិក្ខុនិយោ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? សម្ពហុលា ភិក្ខុនិយោ គិហិនិយា ឧម្មទ្ទាបេសុំ បរិមទ្ទាបេសុំ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ទ្វីហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ – ឯឡកលោមកេ…បេ….

ភិក្ខុស្ស បុរតោ អនាបុច្ឆា អាសនេ និសីទន្តិយា បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? សម្ពហុលា ភិក្ខុនិយោ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? សម្ពហុលា ភិក្ខុនិយោ ភិក្ខុស្ស បុរតោ អនាបុច្ឆា អាសនេ និសីទិំសុ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ ¶ . ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ទ្វីហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ – កថិនកេ…បេ….

អនោកាសកតំ ¶ ភិក្ខុំ បញ្ហំ បុច្ឆន្តិយា បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? សម្ពហុលា ភិក្ខុនិយោ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? សម្ពហុលា ភិក្ខុនិយោ អនោកាសកតំ ភិក្ខុំ បញ្ហំ បុច្ឆិំសុ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ទ្វីហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ – បទសោធម្មេ…បេ….

អសង្កច្ចិកាយ [អសង្កច្ឆិកាយ (ស្យា.)] គាមំ បវិសន្តិយា បាចិត្តិយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? អញ្ញតរំ ភិក្ខុនិំ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? អញ្ញតរា ភិក្ខុនី អសង្កច្ចិកា គាមំ បាវិសិ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ទ្វីហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ – សិយា កាយតោ សមុដ្ឋាតិ, ន វាចតោ ន ចិត្តតោ; សិយា កាយតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ, ន វាចតោ…បេ….

ឆត្តុបាហនវគ្គោ នវមោ.

នវវគ្គខុទ្ទកា និដ្ឋិតា.

តស្សុទ្ទានំ –

លសុណំ ¶ សំហរេ លោមំ, តលមដ្ឋញ្ច សុទ្ធិកំ;

ភុញ្ជន្តាមកធញ្ញានំ, ទ្វេ វិឃាសេន ទស្សនា.

អន្ធការេ ¶ បដិច្ឆន្នេ, អជ្ឈោកាសេ រថិកាយ ច;

បុរេ បច្ឆា វិកាលេ ច, ទុគ្គហិ និរយេ វធិ.

នគ្គោទកា វិសិព្ពេត្វា, បញ្ចាហិកំ សង្កមនីយំ;

គណំ វិភង្គសមណំ, ទុព្ពលំ កថិនេន ច.

ឯកមញ្ចត្ថរណេន, សញ្ចិច្ច សហជីវិនី;

ទត្វា សំសដ្ឋអន្តោ ច, តិរោវស្សំ ន បក្កមេ.

រាជា អាសន្ទិ សុត្តញ្ច, គិហិ វូបសមេន ច;

ទទេ ចីវរាវសថំ, បរិយាបុណញ្ច វាចយេ.

អារាមក្កោសចណ្ឌី ¶ ច, ភុញ្ជេយ្យ កុលមច្ឆរី;

វាសេ បវារណោវាទំ, ទ្វេ ធម្មា បសាខេន ច.

គព្ភី បាយន្តី ឆ ធម្មេ, អសម្មតូនទ្វាទស;

បរិបុណ្ណញ្ច ¶ សង្ឃេន, សហ វុដ្ឋា ឆ បញ្ច ច.

កុមារី ទ្វេ ច សង្ឃេន, ទ្វាទស សម្មតេន ច;

អលំ សចេ ច ទ្វេវស្សំ, សំសដ្ឋា សាមិកេន ច.

បារិវាសិកានុវស្សំ, ទុវេ វុដ្ឋាបនេន ច;

ឆត្តយានេន សង្ឃាណិ, ឥត្ថាលង្ការវណ្ណកេ.

បិញ្ញាកភិក្ខុនី ចេវ, សិក្ខា ច សាមណេរិកា;

គិហិ ភិក្ខុស្ស បុរតោ, អនោកាសំ សង្កច្ចិកាតិ.

តេសំ វគ្គានំ ឧទ្ទានំ –

លសុណន្ធការា ន្ហានា, តុវដ្ដា ចិត្តគារកា;

អារាមំ ¶ គព្ភិនី ចេវ, កុមារី ឆត្តុបាហនាតិ.

៥. បាដិទេសនីយកណ្ឌំ

២២៧. សប្បិំ ¶ វិញ្ញាបេត្វា ភុញ្ជន្តិយា បាដិទេសនីយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? ឆព្ពគ្គិយា ភិក្ខុនិយោ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? ឆព្ពគ្គិយា ភិក្ខុនិយោ សប្បិំ វិញ្ញាបេត្វា ភុញ្ជិំសុ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ, ឯកា អនុបញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ចតូហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ…បេ….

តេលំ វិញ្ញាបេត្វា ភុញ្ជន្តិយា បាដិទេសនីយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? ឆព្ពគ្គិយា ភិក្ខុនិយោ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? ឆព្ពគ្គិយា ភិក្ខុនិយោ តេលំ វិញ្ញាបេត្វា ភុញ្ជិំសុ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ, ឯកា អនុបញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ចតូហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ…បេ….

មធុំ ¶ វិញ្ញាបេត្វា ភុញ្ជន្តិយា បាដិទេសនីយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? ឆព្ពគ្គិយា ភិក្ខុនិយោ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? ឆព្ពគ្គិយា ភិក្ខុនិយោ មធុំ វិញ្ញាបេត្វា ភុញ្ជិំសុ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ, ឯកា អនុបញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ចតូហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ…បេ….

ផាណិតំ ¶ វិញ្ញាបេត្វា ភុញ្ជន្តិយា បាដិទេសនីយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? ឆព្ពគ្គិយា ភិក្ខុនិយោ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? ឆព្ពគ្គិយា ភិក្ខុនិយោ ផាណិតំ វិញ្ញាបេត្វា ភុញ្ជិំសុ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ, ឯកា អនុបញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ចតូហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ…បេ….

មច្ឆំ វិញ្ញាបេត្វា ភុញ្ជន្តិយា បាដិទេសនីយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? ឆព្ពគ្គិយា ភិក្ខុនិយោ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? ឆព្ពគ្គិយា ភិក្ខុនិយោ មច្ឆំ វិញ្ញាបេត្វា ភុញ្ជិំសុ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ, ឯកា អនុបញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ចតូហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ…បេ….

មំសំ វិញ្ញាបេត្វា ភុញ្ជន្តិយា បាដិទេសនីយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? ឆព្ពគ្គិយា ភិក្ខុនិយោ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? ឆព្ពគ្គិយា ភិក្ខុនិយោ. មំសំ វិញ្ញាបេត្វា ភុញ្ជិំសុ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ, ឯកា អនុបញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ចតូហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ…បេ….

ខីរំ ¶ វិញ្ញាបេត្វា ភុញ្ជន្តិយា បាដិទេសនីយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? ឆព្ពគ្គិយា ភិក្ខុនិយោ ¶ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? ឆព្ពគ្គិយា ភិក្ខុនិយោ ខីរំ វិញ្ញាបេត្វា ភុញ្ជិំសុ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ, ឯកា អនុបញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ចតូហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ…បេ….

ទធិំ វិញ្ញាបេត្វា ភុញ្ជន្តិយា បាដិទេសនីយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? ឆព្ពគ្គិយា ភិក្ខុនិយោ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? ឆព្ពគ្គិយា ភិក្ខុនិយោ ទធិំ វិញ្ញាបេត្វា ភុញ្ជិំសុ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ, ឯកា អនុបញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ចតូហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ – សិយា កាយតោ សមុដ្ឋាតិ, ន វាចតោ ន ចិត្តតោ; សិយា កាយតោ ច វាចតោ ច សមុដ្ឋាតិ, ន ចិត្តតោ; សិយា ¶ កាយតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ, ន វាចតោ; សិយា កាយតោ ច វាចតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ…បេ….

អដ្ឋ បាដិទេសនីយា និដ្ឋិតា.

តស្សុទ្ទានំ –

សប្បិំ តេលំ មធុញ្ចេវ, ផាណិតំ មច្ឆមេវ ច;

មំសំ ខីរំ ទធិញ្ចាបិ, វិញ្ញាបេត្វាន ភិក្ខុនី;

បាដិទេសនីយា អដ្ឋ, សយំ ពុទ្ធេន ទេសិតាតិ.

យេ សិក្ខាបទា ភិក្ខុវិភង្គេ វិត្ថារិតា តេ សំខិត្តា

ភិក្ខុនិវិភង្គេ.

កត្ថបញ្ញត្តិវារោ និដ្ឋិតោ បឋមោ.

២. កតាបត្តិវារោ

១. បារាជិកកណ្ឌំ

២២៨. អវស្សុតា ¶ ¶ ភិក្ខុនី អវស្សុតស្ស បុរិសបុគ្គលស្ស កាយសំសគ្គំ សាទិយន្តី កតិ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ? អវស្សុតា ភិក្ខុនី អវស្សុតស្ស បុរិសបុគ្គលស្ស កាយសំសគ្គំ សាទិយន្តី ¶ តិស្សោ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ ¶ . អធក្ខកំ ឧព្ភជាណុមណ្ឌលំ គហណំ សាទិយតិ, អាបត្តិ បារាជិកស្ស; ឧព្ភក្ខកំ អធោជាណុមណ្ឌលំ គហណំ សាទិយតិ, អាបត្តិ ថុល្លច្ចយស្ស; កាយបដិពទ្ធំ គហណំ សាទិយតិ, អាបត្តិ ទុក្កដស្ស – អវស្សុតា ភិក្ខុនី អវស្សុតស្ស បុរិសបុគ្គលស្ស កាយសំសគ្គំ សាទិយន្តី ឥមា តិស្សោ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ.

វជ្ជប្បដិច្ឆាទិកា ភិក្ខុនី វជ្ជំ បដិច្ឆាទេន្តី កតិ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ? វជ្ជប្បដិច្ឆាទិកា ភិក្ខុនី វជ្ជំ បដិច្ឆាទេន្តី តិស្សោ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. ជានំ បារាជិកំ ធម្មំ បដិច្ឆាទេតិ, អាបត្តិ បារាជិកស្ស; វេមតិកា បដិច្ឆាទេតិ, អាបត្តិ ថុល្លច្ចយស្ស; អាចារវិបត្តិំ បដិច្ឆាទេតិ, អាបត្តិ ទុក្កដស្ស – វជ្ជប្បដិច្ឆាទិកា ភិក្ខុនី វជ្ជំ បដិច្ឆាទេន្តី ឥមា តិស្សោ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ.

ឧក្ខិត្តានុវត្តិកា ភិក្ខុនី យាវតតិយំ សមនុភាសនាយ ន បដិនិស្សជ្ជន្តី កតិ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ? ឧក្ខិត្តានុវត្តិកា ភិក្ខុនី យាវតតិយំ សមនុភាសនាយ ន បដិនិស្សជ្ជន្តី តិស្សោ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. ញត្តិយា ទុក្កដំ; ទ្វីហិ កម្មវាចាហិ ថុល្លច្ចយា; កម្មវាចាបរិយោសានេ ¶ អាបត្តិ បារាជិកស្ស – ឧក្ខិត្តានុវត្តិកា ភិក្ខុនី យាវតតិយំ សមនុភាសនាយ ន បដិនិស្សជ្ជន្តី ឥមា តិស្សោ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ.

អដ្ឋមំ វត្ថុំ បរិបូរេន្តី កតិ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ? អដ្ឋមំ វត្ថុំ បរិបូរេន្តី តិស្សោ អាបត្តិយោ ¶ អាបជ្ជតិ. បុរិសេន – ‘‘ឥត្ថន្នាមំ ឱកាសំ [ឥត្ថន្នាមំ គហនំ (សី.), ឥត្ថន្នាមំ គព្ភំ (ស្យា.)] អាគច្ឆា’’តិ វុត្តា គច្ឆតិ, អាបត្តិ ទុក្កដស្ស; បុរិសស្ស ហត្ថបាសំ ឱក្កន្តមត្តេ អាបត្តិ ថុល្លច្ចយស្ស; អដ្ឋមំ វត្ថុំ បរិបូរេតិ, អាបត្តិ បារាជិកស្ស – អដ្ឋមំ វត្ថុំ បរិបូរេន្តី ឥមា តិស្សោ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ.

បារាជិកា និដ្ឋិតា.

២. សង្ឃាទិសេសកណ្ឌំ

២២៩. ឧស្សយវាទិកា ភិក្ខុនី អឌ្ឌំ ករោន្តី តិស្សោ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. ឯកស្ស អារោចេតិ, អាបត្តិ ទុក្កដស្ស; ទុតិយស្ស អារោចេតិ, ¶ អាបត្តិ ថុល្លច្ចយស្ស; អឌ្ឌបរិយោសានេ អាបត្តិ សង្ឃាទិសេសស្ស.

ចោរិំ វុដ្ឋាបេន្តី តិស្សោ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. ញត្តិយា ទុក្កដំ; ទ្វីហិ កម្មវាចាហិ ថុល្លច្ចយា; កម្មវាចាបរិយោសានេ អាបត្តិ សង្ឃាទិសេសស្ស.

ឯកា គាមន្តរំ គច្ឆន្តី តិស្សោ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. គច្ឆតិ, អាបត្តិ ទុក្កដស្ស; បឋមំ បាទំ បរិក្ខេបំ អតិក្កាមេតិ, អាបត្តិ ថុល្លច្ចយស្ស; ទុតិយំ បាទំ អតិក្កាមេតិ, អាបត្តិ សង្ឃាទិសេសស្ស ¶ .

សមគ្គេន សង្ឃេន ឧក្ខិត្តំ ភិក្ខុនិំ ធម្មេន វិនយេន សត្ថុសាសនេន អនបលោកេត្វា ការកសង្ឃំ អនញ្ញាយ គណស្ស ឆន្ទំ ឱសារេន្តី តិស្សោ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. ញត្តិយា ទុក្កដំ; ទ្វីហិ កម្មវាចាហិ ថុល្លច្ចយា; កម្មវាចាបរិយោសានេ អាបត្តិ សង្ឃាទិសេសស្ស.

អវស្សុតា ភិក្ខុនី អវស្សុតស្ស បុរិសបុគ្គលស្ស ហត្ថតោ ខាទនីយំ វា ភោជនីយំ វា សហត្ថា បដិគ្គហេត្វា ភុញ្ជន្តី ¶ តិស្សោ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. ‘‘ខាទិស្សាមិ ភុញ្ជិស្សាមី’’តិ បដិគ្គណ្ហាតិ, អាបត្តិ ថុល្លច្ចយស្ស; អជ្ឈោហារេ អជ្ឈោហារេ អាបត្តិ សង្ឃាទិសេសស្ស; ឧទកទន្តបោនំ បដិគ្គណ្ហាតិ, អាបត្តិ ទុក្កដស្ស.

‘‘កិំ តេ, អយ្យេ, ឯសោ បុរិសបុគ្គលោ ករិស្សតិ អវស្សុតោ វា អនវស្សុតោ វា, យតោ ត្វំ ¶ អនវស្សុតា! ឥង្ឃ, អយ្យេ, យំ តេ ឯសោ បុរិសបុគ្គលោ ទេតិ ខាទនីយំ វា ភោជនីយំ វា, តំ ត្វំ សហត្ថា បដិគ្គហេត្វា ខាទ វា ភុញ្ជ វា’’តិ ឧយ្យោជេន្តី តិស្សោ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. តស្សា វចនេន ខាទិស្សាមិ ភុញ្ជិស្សាមីតិ បដិគ្គណ្ហាតិ, អាបត្តិ ទុក្កដស្ស; អជ្ឈោហារេ អជ្ឈោហារេ អាបត្តិ ថុល្លច្ចយស្ស; ភោជនបរិយោសានេ អាបត្តិ សង្ឃាទិសេសស្ស.

កុបិតា ភិក្ខុនី យាវតតិយំ សមនុភាសនាយ ន បដិនិស្សជ្ជន្តី តិស្សោ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. ញត្តិយា ទុក្កដំ; ទ្វីហិ កម្មវាចាហិ ថុល្លច្ចយា ¶ ; កម្មវាចាបរិយោសានេ អាបត្តិ សង្ឃាទិសេសស្ស.

កិស្មិញ្ចិទេវ អធិករណេ បច្ចាកតា ភិក្ខុនី យាវតតិយំ សមនុភាសនាយ ន បដិនិស្សជ្ជន្តី តិស្សោ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. ញត្តិយា ទុក្កដំ; ¶ ទ្វីហិ កម្មវាចាហិ ថុល្លច្ចយា; កម្មវាចាបរិយោសានេ អាបត្តិ សង្ឃាទិសេសស្ស.

សំសដ្ឋា ភិក្ខុនិយោ យាវតតិយំ សមនុភាសនាយ ន បដិនិស្សជ្ជន្តិយោ តិស្សោ អាបត្តិយោ អាបជ្ជន្តិ. ញត្តិយា ទុក្កដំ; ទ្វីហិ កម្មវាចាហិ ថុល្លច្ចយា; កម្មវាចាបរិយោសានេ អាបត្តិ សង្ឃាទិសេសស្ស.

‘‘សំសដ្ឋាវ, អយ្យេ, តុម្ហេ វិហរថ. មា តុម្ហេ នានា វិហរិត្ថា’’តិ ឧយ្យោជេន្តី យាវតតិយំ សមនុភាសនាយ ន បដិនិស្សជ្ជន្តី តិស្សោ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. ញត្តិយា ទុក្កដំ; ទ្វីហិ កម្មវាចាហិ ថុល្លច្ចយា; កម្មវាចាបរិយោសានេ អាបត្តិ សង្ឃាទិសេសស្ស.

សង្ឃាទិសេសា និដ្ឋិតា.

៣. និស្សគ្គិយកណ្ឌំ

២៣០. បត្តសន្និចយំ ករោន្តី ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជតិ. និស្សគ្គិយំ បាចិត្តិយំ.

អកាលចីវរំ ‘‘កាលចីវរ’’ន្តិ អធិដ្ឋហិត្វា ភាជាបេន្តី ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. ភាជាបេតិ, បយោគេ ទុក្កដំ; ភាជាបិតេ និស្សគ្គិយំ បាចិត្តិយំ.

ភិក្ខុនិយា ¶ សទ្ធិំ ចីវរំ បរិវត្តេត្វា អច្ឆិន្ទន្តី ទ្វេ អាបត្តិយោ ¶ អាបជ្ជតិ. អច្ឆិន្ទតិ, បយោគេ ទុក្កដំ; អច្ឆិន្នេ និស្សគ្គិយំ បាចិត្តិយំ.

អញ្ញំ វិញ្ញាបេត្វា អញ្ញំ វិញ្ញាបេន្តី ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. វិញ្ញាបេតិ, បយោគេ ទុក្កដំ; វិញ្ញាបិតេ និស្សគ្គិយំ បាចិត្តិយំ.

អញ្ញំ ចេតាបេត្វា អញ្ញំ ចេតាបេន្តី ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. ចេតាបេតិ, បយោគេ ទុក្កដំ; ចេតាបិតេ និស្សគ្គិយំ បាចិត្តិយំ.

អញ្ញទត្ថិកេន បរិក្ខារេន អញ្ញុទ្ទិសិកេន សង្ឃិកេន អញ្ញំ ចេតាបេន្តី ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. ចេតាបេតិ, បយោគេ ទុក្កដំ; ចេតាបិតេ និស្សគ្គិយំ បាចិត្តិយំ.

អញ្ញទត្ថិកេ ¶ បរិក្ខារេន អញ្ញុទ្ទិសិកេន សង្ឃិកេន សំយាចិកេន អញ្ញំ ចេតាបេន្តី ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. ចេតាបេតិ, បយោគេ ទុក្កដំ; ចេតាបិតេ និស្សគ្គិយំ បាចិត្តិយំ.

អញ្ញទត្ថិកេន បរិក្ខារេន អញ្ញុទ្ទិសិកេន មហាជនិកេន អញ្ញំ ចេតាបេន្តី ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. ចេតាបេតិ, បយោគេ ទុក្កដំ; ចេតាបិតេ និស្សគ្គិយំ បាចិត្តិយំ.

អញ្ញទត្ថិកេន បរិក្ខារេន អញ្ញុទ្ទិសិកេន មហាជនិកេន សំយាចិកេន អញ្ញំ ចេតាបេន្តី ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. ចេតាបេតិ, បយោគេ ទុក្កដំ; ចេតាបិតេ និស្សគ្គិយំ បាចិត្តិយំ.

អញ្ញទត្ថិកេន ¶ បរិក្ខារេន អញ្ញុទ្ទិសិកេ ¶ បុគ្គលិកេន សំយាចិកេន អញ្ញំ ចេតាបេន្តី ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. ចេតាបេតិ, បយោគេ ទុក្កដំ; ចេតាបិតេ និស្សគ្គិយំ បាចិត្តិយំ.

អតិរេកចតុក្កំសបរមំ គរុបាវុរណំ ចេតាបេន្តី ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. ចេតាបេតិ, បយោគេ ទុក្កដំ; ចេតាបិតេ និស្សគ្គិយំ បាចិត្តិយំ.

អតិរេកអឌ្ឍតេយ្យកំសបរមំ លហុបាវុរណំ ចេតាបេន្តី ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. ចេតាបេតិ, បយោគេ ទុក្កដំ; ចេតាបិតេ និស្សគ្គិយំ បាចិត្តិយំ.

និស្សគ្គិយា បាចិត្តិយា និដ្ឋិតា.

៤. បាចិត្តិយកណ្ឌំ

១. លសុណវគ្គោ

២៣១. លសុណំ ¶ ខាទន្តី ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. ខាទិស្សាមីតិ បដិគ្គណ្ហាតិ, អាបត្តិ ទុក្កដស្ស; អជ្ឈោហារេ អជ្ឈោហារេ អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស.

សម្ពាធេ លោមំ សំហរាបេន្តី ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. សំហរាបេតិ, បយោគេ ទុក្កដំ; សំហរាបិតេ អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស.

តលឃាតកំ ¶ ករោន្តី ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. ករោតិ, បយោគេ ទុក្កដំ; កតេ អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស.

ជតុមដ្ឋកំ អាទិយន្តី ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. អាទិយតិ, បយោគេ ទុក្កដំ, អាទិន្នេ អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស.

អតិរេកទ្វង្គុលបព្ពបរមំ ឧទកសុទ្ធិកំ អាទិយន្តី ទ្វេ អាបត្តិយោ ¶ អាបជ្ជតិ. អាទិយតិ, បយោគេ ទុក្កដំ; អាទិន្នេ អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស.

ភិក្ខុស្ស ភុញ្ជន្តស្ស បានីយេន វា វិធូបនេន វា ឧបតិដ្ឋន្តី ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. ហត្ថបាសេ តិដ្ឋតិ, អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស; ហត្ថបាសំ វិជហិត្វា តិដ្ឋតិ, អាបត្តិ ទុក្កដស្ស.

អាមកធញ្ញំ វិញ្ញាបេត្វា ភុញ្ជន្តី ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. ភុញ្ជិស្សាមីតិ បដិគ្គណ្ហាតិ, អាបត្តិ ទុក្កដស្ស; អជ្ឈោហារេ អជ្ឈោហារេ អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស.

ឧច្ចារំ វា បស្សាវំ វា សង្ការំ វា វិឃាសំ វា តិរោកុដ្ដេ វា តិរោបាការេ វា ឆឌ្ឌេន្តី ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. ឆឌ្ឌេតិ, បយោគេ ទុក្កដំ; ឆឌ្ឌិតេ អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស.

ឧច្ចារំ វា បស្សាវំ វា សង្ការំ វា វិឃាសំ វា ហរិតេ ឆឌ្ឌេន្តី ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. ឆឌ្ឌេតិ, បយោគេ ទុក្កដំ; ឆឌ្ឌិតេ អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស.

នច្ចំ ¶ វា គីតំ វា វាទិតំ វា ទស្សនាយ គច្ឆន្តី ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. គច្ឆតិ, អាបត្តិ ទុក្កដស្ស; យត្ថ ឋិតា បស្សតិ វា សុណាតិ វា, អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស.

លសុណវគ្គោ បឋមោ.

២. រត្តន្ធការវគ្គោ

២៣២. រត្តន្ធការេ អប្បទីបេ បុរិសេន សទ្ធិំ ឯកេនេកា សន្តិដ្ឋន្តី ¶ ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. ហត្ថបាសេ តិដ្ឋតិ, អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស; ហត្ថបាសំ វិជហិត្វា តិដ្ឋតិ, អាបត្តិ ទុក្កដស្ស.

បដិច្ឆន្នេ ¶ ឱកាសេ បុរិសេន សទ្ធិំ ឯកេនេកា សន្តិដ្ឋន្តី ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. ហត្ថបាសេ តិដ្ឋតិ, អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស; ហត្ថបាសំ វិជហិត្វា តិដ្ឋតិ, អាបត្តិ ទុក្កដស្ស.

អជ្ឈោកាសេ ¶ បុរិសេន សទ្ធិំ ឯកេនេកា សន្តិដ្ឋន្តី ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. ហត្ថបាសេ តិដ្ឋតិ, អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស; ហត្ថបាសំ វិជហិត្វា តិដ្ឋតិ, អាបត្តិ ទុក្កដស្ស.

រថិកាយ វា ព្យូហេ វា សិង្ឃាដកេ វា បុរិសេន សទ្ធិំ ឯកេនេកា សន្តិដ្ឋន្តី ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. ហត្ថបាសេ តិដ្ឋតិ, អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស; ហត្ថបាសំ វិជហិត្វា តិដ្ឋតិ, អាបត្តិ ទុក្កដស្ស.

បុរេភត្តំ កុលានិ ឧបសង្កមិត្វា អាសនេ និសីទិត្វា សាមិកេ អនាបុច្ឆា បក្កមន្តី ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. បឋមំ បាទំ អនោវស្សកំ អតិក្កាមេតិ, អាបត្តិ ទុក្កដស្ស; ទុតិយំ បាទំ អតិក្កាមេតិ, អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស.

បច្ឆាភត្តំ កុលានិ ឧបសង្កមិត្វា សាមិកេ អនាបុច្ឆា អាសនេ និសីទន្តី ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. និសីទតិ, បយោគេ ទុក្កដំ; និសិន្នេ អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស.

វិកាលេ ¶ កុលានិ ឧបសង្កមិត្វា សាមិកេ អនាបុច្ឆា សេយ្យំ សន្ថរិត្វា វា សន្ថរាបេត្វា វា អភិនិសីទន្តី ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. អភិនិសីទតិ, បយោគេ ទុក្កដំ; អភិនិសិន្នេ អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស.

ទុគ្គហិតេន ¶ ទូបធារិតេន បរំ ឧជ្ឈាបេន្តី ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. ឧជ្ឈាបេតិ, បយោគេ ទុក្កដំ; ឧជ្ឈាបិតេ អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស.

អត្តានំ វា បរំ វា និរយេន វា ព្រហ្មចរិយេន វា អភិសបន្តី ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. អភិសបតិ, បយោគេ ទុក្កដំ; អភិសបិតេ អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស.

អត្តានំ វធិត្វា វធិត្វា រោទន្តី ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. វធតិ រោទតិ, អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស; វធតិ ន រោទតិ, អាបត្តិ ទុក្កដស្ស.

រត្តន្ធការវគ្គោ ទុតិយោ.

៣. នហានវគ្គោ

២៣៣. នគ្គា ¶ នហាយន្តី ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. នហាយតិ, បយោគេ ទុក្កដំ; នហានបរិយោសានេ អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស.

បមាណាតិក្កន្តំ ឧទកសាដិកំ ការាបេន្តី ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. ការាបេតិ, បយោគេ ទុក្កដំ; ការាបិតេ, អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស.

ភិក្ខុនិយា ចីវរំ វិសិព្ពេត្វា វា វិសិព្ពាបេត្វា វា នេវ ¶ សិព្ពេន្តី ន សិព្ពាបនាយ ឧស្សុក្កំ ករោន្តី ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជតិ. បាចិត្តិយំ.

បញ្ចាហិកំ សង្ឃាដិចារំ អតិក្កាមេន្តី ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជតិ. បាចិត្តិយំ. ចីវរសង្កមនីយំ ធារេន្តី ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. ធារេតិ, បយោគេ ទុក្កដំ; ធារិតេ, អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស.

គណស្ស ចីវរលាភំ អន្តរាយំ ករោន្តី ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. ករោតិ, បយោគេ ទុក្កដំ; កតេ, អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស.

ធម្មិកំ ¶ ចីវរវិភង្គំ បដិពាហន្តី ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. បដិពាហតិ, បយោគេ ទុក្កដំ; បដិពាហិតេ, អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស.

អគារិកស្ស វា បរិព្ពាជកស្ស វា បរិព្ពាជិកាយ វា សមណចីវរំ ទេន្តី ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. ទេតិ, បយោគេ ទុក្កដំ; ទិន្នេ, អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស.

ទុព្ពលចីវរបច្ចាសា ¶ ចីវរកាលសមយំ អតិក្កាមេន្តី ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. អតិក្កាមេតិ, បយោគេ ទុក្កដំ; អតិក្កាមិតេ, អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស.

ធម្មិកំ កថិនុទ្ធារំ បដិពាហន្តី ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. បដិពាហតិ, បយោគេ ទុក្កដំ; បដិពាហិតេ, អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស.

នហានវគ្គោ តតិយោ.

៤. តុវដ្ដវគ្គោ

២៣៤. ទ្វេ ¶ ¶ ភិក្ខុនិយោ ឯកមញ្ចេ តុវដ្ដេន្តិយោ ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជន្តិ. និបជ្ជន្តិ, បយោគេ ទុក្កដំ; និបន្នេ, អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស.

ទ្វេ ភិក្ខុនិយោ ឯកត្ថរណបាវុរណា តុវដ្ដេន្តិយោ ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជន្តិ. និបជ្ជន្តិ, បយោគេ ទុក្កដំ; និបន្នេ, អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស.

ភិក្ខុនិយា សញ្ចិច្ច អផាសុំ ករោន្តី ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. ករោតិ, បយោគេ ទុក្កដំ; កតេ, អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស.

ទុក្ខិតំ សហជីវិនិំ នេវ ឧបដ្ឋេន្តី ន ឧបដ្ឋាបនាយ ឧស្សុក្កំ ករោន្តី ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជតិ. បាចិត្តិយំ.

ភិក្ខុនិយា ឧបស្សយំ ទត្វា កុបិតា អនត្តមនា និក្កឌ្ឍន្តី ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. និក្កឌ្ឍតិ, បយោគេ ទុក្កដំ; និក្កឌ្ឍិតេ, អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស.

សំសដ្ឋា ¶ ភិក្ខុនី យាវតតិយំ សមនុភាសនាយ ន បដិនិស្សជ្ជន្តី ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. ញត្តិយា ទុក្កដំ; កម្មវាចាបរិយោសានេ អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស.

អន្តោរដ្ឋេ សាសង្កសម្មតេ សប្បដិភយេ អសត្ថិកា ចារិកំ ចរន្តី ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. បដិបជ្ជតិ, បយោគេ ទុក្កដំ; បដិបន្នេ, អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស.

តិរោរដ្ឋេ ¶ សាសង្កសម្មតេ សប្បដិភយេ អសត្ថិកា ចារិកំ ចរន្តី ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. បដិបជ្ជតិ, បយោគេ ទុក្កដំ; បដិបន្នេ, អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស.

អន្តោវស្សំ ចារិកំ ចរន្តី ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. បដិបជ្ជតិ, បយោគេ ទុក្កដំ; បដិបន្នេ, អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស.

វស្សំវុដ្ឋា ភិក្ខុនី ចារិកំ ន បក្កមន្តី ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជតិ. បាចិត្តិយំ.

តុវដ្ដវគ្គោ ចតុត្ថោ.

៥. ចិត្តាគារវគ្គោ

២៣៥. រាជាគារំ ¶ វា ចិត្តាគារំ វា អារាមំ វា ឧយ្យានំ វា បោក្ខរណិំ វា ទស្សនាយ គច្ឆន្តី ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. គច្ឆតិ, អាបត្តិ ទុក្កដស្ស; យត្ថ ឋិតា បស្សតិ, អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស.

អាសន្ទិំ វា បល្លង្កំ វា បរិភុញ្ជន្តី ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. បរិភុញ្ជតិ, បយោគេ ទុក្កដំ; បរិភុត្តេ, អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស.

សុត្តំ កន្តន្តី ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. កន្តតិ, បយោគេ ទុក្កដំ; ឧជ្ជវុជ្ជវេ, អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស.

គិហិវេយ្យាវច្ចំ ករោន្តី ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. ករោតិ, បយោគេ ទុក្កដំ; កតេ, អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស.

ភិក្ខុនិយា ¶ ¶ – ‘‘ឯហាយ្យេ ឥមំ អធិករណំ វូបសមេហី’’តិ វុច្ចមានា – ‘‘សាធូ’’តិ ¶ បដិស្សុណិត្វា នេវ វូបសមេន្តី ន វូបសមាយ ឧស្សុក្កំ ករោន្តី ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជតិ. បាចិត្តិយំ.

អគារិកស្ស វា បរិព្ពាជកស្ស វា បរិព្ពាជិកាយ វា សហត្ថា ខាទនីយំ វា ភោជនីយំ វា ទេន្តី ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. ទេតិ, បយោគេ ទុក្កដំ; ទិន្នេ, អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស.

អាវសថចីវរំ អនិស្សជ្ជិត្វា បរិភុញ្ជន្តី ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. បរិភុញ្ជតិ, បយោគេ ទុក្កដំ; បរិភុត្តេ, អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស.

អាវសថំ អនិស្សជ្ជិត្វា ចារិកំ បក្កមន្តី ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. បឋមំ បាទំ បរិក្ខេបំ អតិក្កាមេតិ, អាបត្តិ ទុក្កដស្ស; ទុតិយំ បាទំ អតិក្កាមេតិ, អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស.

តិរច្ឆានវិជ្ជំ បរិយាបុណន្តី ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. បរិយាបុណាតិ, បយោគេ ទុក្កដំ; បទេ បទេ អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស.

តិរច្ឆានវិជ្ជំ វាចេន្តី ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. វាចេតិ, បយោគេ ទុក្កដំ; បទេ បទេ អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស.

ចិត្តាគារវគ្គោ បញ្ចមោ.

៦. អារាមវគ្គោ

២៣៦. ជានំ ¶ សភិក្ខុកំ អារាមំ អនាបុច្ឆា បវិសន្តី ទ្វេ អាបត្តិយោ ¶ អាបជ្ជតិ. បឋមំ បាទំ បរិក្ខេបំ អតិក្កាមេតិ, អាបត្តិ ទុក្កដស្ស; ទុតិយំ បាទំ អតិក្កាមេតិ, អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស.

ភិក្ខុំ អក្កោសន្តី បរិភាសន្តី ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. អក្កោសតិ, បយោគេ ទុក្កដំ; អក្កោសិតេ, អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស.

ចណ្ឌីកតា ¶ គណំ បរិភាសន្តី ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. បរិភាសតិ, បយោគេ ទុក្កដំ; បរិភាសិតេ, អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស.

និមន្តិតា វា បវារិតា វា ខាទនីយំ វា ភោជនីយំ វា ភុញ្ជន្តី ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. ‘‘ខាទិស្សាមិ ភុញ្ជិស្សាមី’’តិ បដិគ្គណ្ហាតិ, អាបត្តិ ទុក្កដស្ស; អជ្ឈោហារេ អជ្ឈោហារេ អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស.

កុលំ មច្ឆរាយន្តី ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. មច្ឆរាយតិ, បយោគេ ទុក្កដំ; មច្ឆរិតេ, អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស.

អភិក្ខុកេ អាវាសេ វស្សំ វសន្តី ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. ‘‘វស្សំ វសិស្សាមី’’តិ សេនាសនំ បញ្ញបេតិ បានីយំ បរិភោជនីយំ ឧបដ្ឋបេតិ បរិវេណំ សម្មជ្ជតិ, អាបត្តិ ទុក្កដស្ស; សហ អរុណុគ្គមនា អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស.

វស្សំវុដ្ឋា ភិក្ខុនី ឧភតោសង្ឃេ តីហិ ឋានេហិ ន បវារេន្តី ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជតិ. បាចិត្តិយំ.

ឱវាទាយ វា សំវាសាយ វា ន គច្ឆន្តី ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជតិ. បាចិត្តិយំ.

ឧបោសថម្បិ ¶ ន បុច្ឆន្តី ឱវាទម្បិ ន យាចន្តី ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជតិ. បាចិត្តិយំ.

បសាខេ ជាតំ គណ្ឌំ វា រុធិតំ វា អនបលោកេត្វា សង្ឃំ វា គណំ វា បុរិសេន សទ្ធិំ ឯកេនេកា ភេទាបេន្តី ទ្វេ ¶ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. ភេទាបេតិ, បយោគេ ទុក្កដំ; ភិន្នេ, អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស.

អារាមវគ្គោ ឆដ្ឋោ.

៧. គព្ភិនីវគ្គោ

២៣៧. គព្ភិនិំ ¶ វុដ្ឋាបេន្តី ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. វុដ្ឋាបេតិ, បយោគេ ទុក្កដំ; វុដ្ឋាបិតេ, អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស.

បាយន្តិំ ¶ វុដ្ឋាបេន្តី ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. វុដ្ឋាបេតិ, បយោគេ ទុក្កដំ; វុដ្ឋាបិតេ, អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស.

ទ្វេ វស្សានិ ឆសុ ធម្មេសុ អសិក្ខិតសិក្ខំ សិក្ខមានំ វុដ្ឋាបេន្តី ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. វុដ្ឋាបេតិ, បយោគេ ទុក្កដំ; វុដ្ឋាបិតេ, អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស.

ទ្វេ វស្សានិ ឆសុ ធម្មេសុ សិក្ខិតសិក្ខំ សិក្ខមានំ សង្ឃេន អសម្មតំ វុដ្ឋាបេន្តី ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. វុដ្ឋាបេតិ, បយោគេ ទុក្កដំ; វុដ្ឋាបិតេ, អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស.

ឩនទ្វាទសវស្សំ គិហិគតំ វុដ្ឋាបេន្តី ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. វុដ្ឋាបេតិ, បយោគេ ទុក្កដំ; វុដ្ឋាបិតេ, អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស.

បរិបុណ្ណទ្វាទសវស្សំ គិហិគតំ ទ្វេ វស្សានិ ឆសុ ធម្មេសុ ¶ អសិក្ខិតសិក្ខំ វុដ្ឋាបេន្តី ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. វុដ្ឋាបេតិ, បយោគេ ទុក្កដំ; វុដ្ឋាបិតេ, អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស.

បរិបុណ្ណទ្វាទសវស្សំ គិហិគតំ ទ្វេ វស្សានិ ឆសុ ធម្មេសុ សិក្ខិតសិក្ខំ សង្ឃេន អសម្មតំ វុដ្ឋាបេន្តី ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. វុដ្ឋាបេតិ, បយោគេ ទុក្កដំ; វុដ្ឋាបិតេ, អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស.

សហជីវិនិំ វុដ្ឋាបេត្វា ទ្វេ វស្សានិ នេវ អនុគ្គណ្ហន្តី នានុគ្គណ្ហាបេន្តី ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជតិ. បាចិត្តិយំ.

វុដ្ឋាបិតំ បវត្តិនិំ ទ្វេ វស្សានិ នានុពន្ធន្តី ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជតិ. បាចិត្តិយំ.

សហជីវិនិំ វុដ្ឋាបេត្វា នេវ វូបកាសេន្តី ន វូបកាសាបេន្តី ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជតិ. បាចិត្តិយំ.

គព្ភិនីវគ្គោ សត្តមោ.

៨. កុមារីភូតវគ្គោ

២៣៨. ឩនវីសតិវស្សំ ¶ ¶ កុមារិភូតំ វុដ្ឋាបេន្តី ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. វុដ្ឋាបេតិ, បយោគេ ទុក្កដំ; វុដ្ឋាបិតេ, អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស.

បរិបុណ្ណវីសតិវស្សំ កុមារិភូតំ ទ្វេ វស្សានិ ឆសុ ធម្មេសុ អសិក្ខិតសិក្ខំ វុដ្ឋាបេន្តី ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. វុដ្ឋាបេតិ, បយោគេ ទុក្កដំ; វុដ្ឋាបិតេ, អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស.

បរិបុណ្ណវីសតិវស្សំ កុមារិភូតំ ទ្វេ វស្សានិ ឆសុ ធម្មេសុ សិក្ខិតសិក្ខំ សង្ឃេន អសម្មតំ វុដ្ឋាបេន្តី ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ ¶ . វុដ្ឋាបេតិ, បយោគេ ទុក្កដំ; វុដ្ឋាបិតេ, អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស.

ឩនទ្វាទសវស្សា វុដ្ឋាបេន្តី ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. វុដ្ឋាបេតិ, បយោគេ ទុក្កដំ; វុដ្ឋាបិតេ, អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស.

បរិបុណ្ណទ្វាទសវស្សា សង្ឃេន អសម្មតា វុដ្ឋាបេន្តី ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. វុដ្ឋាបេតិ, បយោគេ ទុក្កដំ; វុដ្ឋាបិតេ, អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស.

‘‘អលំ តាវ តេ, អយ្យេ, វុដ្ឋាបិតេនា’’តិ វុច្ចមានា ‘‘សាធូ’’តិ បដិស្សុណិត្វា បច្ឆា ខីយនធម្មំ អាបជ្ជន្តី ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. ខិយ្យតិ, បយោគេ ទុក្កដំ; ខិយ្យិតេ, អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស.

សិក្ខមានំ – ‘‘សចេ មេ ត្វំ, អយ្យេ, ចីវរំ ទស្សសិ, ឯវាហំ តំ វុដ្ឋាបេស្សាមី’’តិ វត្វា នេវ វុដ្ឋាបេន្តី ន វុដ្ឋាបនាយ ឧស្សុក្កំ ករោន្តី ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជតិ. បាចិត្តិយំ.

សិក្ខមានំ ¶ – ‘‘សចេ មំ ត្វំ, អយ្យេ, ទ្វេ វស្សានិ អនុពន្ធិស្សសិ, ឯវាហំ តំ វុដ្ឋាបេស្សាមី’’តិ វត្វា នេវ វុដ្ឋាបេន្តី ន វុដ្ឋាបនាយ ឧស្សុក្កំ ករោន្តី ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជតិ. បាចិត្តិយំ.

បុរិសសំសដ្ឋំ ¶ កុមារកសំសដ្ឋំ ចណ្ឌិំ សោកាវាសំ សិក្ខមានំ វុដ្ឋាបេន្តី ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. វុដ្ឋាបេតិ, បយោគេ ទុក្កដំ; វុដ្ឋាបិតេ, អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស.

មាតាបិតូហិ វា សាមិកេន វា អននុញ្ញាតំ សិក្ខមានំ វុដ្ឋាបេន្តី ¶ ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. វុដ្ឋាបេតិ, បយោគេ ទុក្កដំ; វុដ្ឋាបិតេ, អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស.

បារិវាសិកឆន្ទទានេ ¶ សិក្ខមានំ វុដ្ឋាបេន្តី ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. វុដ្ឋាបេតិ, បយោគេ ទុក្កដំ; វុដ្ឋាបិតេ, អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស.

អនុវស្សំ វុដ្ឋាបេន្តី ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. វុដ្ឋាបេតិ, បយោគេ ទុក្កដំ; វុដ្ឋាបិតេ, អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស.

ឯកំ វស្សំ ទ្វេ វុដ្ឋាបេន្តី ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. វុដ្ឋាបេតិ, បយោគេ ទុក្កដំ; វុដ្ឋាបិតេ, អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស.

កុមារីភូតវគ្គោ អដ្ឋមោ.

៩. ឆត្តុបាហនវគ្គោ

២៣៩. ឆត្តុបាហនំ ធារេន្តី ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. ធារេតិ, បយោគេ ទុក្កដំ; ធារិតេ, អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស.

យានេន យាយន្តី ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. យាយតិ, បយោគេ ទុក្កដំ; យាយិតេ, អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស.

សង្ឃាណិំ ធារេន្តី ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. ធារេតិ, បយោគេ ទុក្កដំ; ធារិតេ, អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស.

ឥត្ថាលង្ការំ ធារេន្តី ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. ធារេតិ, បយោគេ ទុក្កដំ; ធារិតេ, អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស.

គន្ធវណ្ណកេន ¶ នហាយន្តី ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. នហាយតិ ¶ , បយោគេ ទុក្កដំ; នហានបរិយោសានេ, អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស.

វាសិតកេន បិញ្ញាកេន នហាយន្តី ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. នហាយតិ, បយោគេ ទុក្កដំ; នហានបរិយោសានេ, អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស.

ភិក្ខុនិយា ឧម្មទ្ទាបេន្តី បរិមទ្ទាបេន្តី ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. ឧម្មទ្ទាបេតិ, បយោគេ ទុក្កដំ; ឧម្មទ្ទិតេ, អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស.

សិក្ខមានាយ ឧម្មទ្ទាបេន្តី បរិមទ្ទាបេន្តី ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. ឧម្មទ្ទាបេតិ, បយោគេ ទុក្កដំ; ឧម្មទ្ទិតេ, អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស.

សាមណេរិយា ¶ ឧម្មទ្ទាបេន្តី បរិមទ្ទាបេន្តី ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. ឧម្មទ្ទាបេតិ, បយោគេ ទុក្កដំ; ឧម្មទ្ទិតេ, អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស.

គិហិនិយា ឧម្មទ្ទាបេន្តី បរិមទ្ទាបេន្តី ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. ឧម្មទ្ទាបេតិ, បយោគេ ទុក្កដំ; ឧម្មទ្ទិតេ, អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស.

ភិក្ខុស្ស បុរតោ អនាបុច្ឆា អាសនេ និសីទន្តី ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. និសីទតិ, បយោគេ ទុក្កដំ; និសិន្នេ, អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស.

អនោកាសកតំ ភិក្ខុំ បញ្ហំ បុច្ឆន្តី ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. បុច្ឆតិ, បយោគេ ទុក្កដំ; បុច្ឆិតេ, អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស.

អសង្កច្ចិកា គាមំ បវិសន្តី ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. បឋមំ ¶ បាទំ បរិក្ខេបំ អតិក្កាមេតិ, អាបត្តិ ទុក្កដស្ស; ទុតិយំ បាទំ អតិក្កាមេតិ, អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស.

ឆត្តុបាហនវគ្គោ នវមោ.

ខុទ្ទកំ និដ្ឋិតំ.

៥. បាដិទេសនីយកណ្ឌំ

២៤០. សប្បិំ ¶ វិញ្ញាបេត្វា ភុញ្ជន្តី ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. ភុញ្ជិស្សាមីតិ បដិគ្គណ្ហាតិ, អាបត្តិ ទុក្កដស្ស; អជ្ឈោហារេ អជ្ឈោហារេ អាបត្តិ បាដិទេសនីយស្ស.

តេលំ វិញ្ញាបេត្វា ភុញ្ជន្តី ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. ភុញ្ជិស្សាមីតិ បដិគ្គណ្ហាតិ, អាបត្តិ ទុក្កដស្ស; អជ្ឈោហារេ អជ្ឈោហារេ អាបត្តិ បាដិទេសនីយស្ស.

មធុំ វិញ្ញាបេត្វា ភុញ្ជន្តី ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. ភុញ្ជិស្សាមីតិ បដិគ្គណ្ហាតិ, អាបត្តិ ទុក្កដស្ស; អជ្ឈោហារេ អជ្ឈោហារេ អាបត្តិ បាដិទេសនីយស្ស.

ផាណិតំ វិញ្ញាបេត្វា ភុញ្ជន្តី ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. ភុញ្ជិស្សាមីតិ បដិគ្គណ្ហាតិ, អាបត្តិ ទុក្កដស្ស; អជ្ឈោហារេ អជ្ឈោហារេ អាបត្តិ បាដិទេសនីយស្ស.

មច្ឆំ ¶ វិញ្ញាបេត្វា ភុញ្ជន្តី ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. ភុញ្ជិស្សាមីតិ បដិគ្គណ្ហាតិ, អាបត្តិ ទុក្កដស្ស; អជ្ឈោហារេ អជ្ឈោហារេ អាបត្តិ បាដិទេសនីយស្ស.

មំសំ វិញ្ញាបេត្វា ភុញ្ជន្តី ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. ភុញ្ជិស្សាមីតិ ¶ បដិគ្គណ្ហាតិ, អាបត្តិ ទុក្កដស្ស; អជ្ឈោហារេ អជ្ឈោហារេ អាបត្តិ បាដិទេសនីយស្ស.

ខីរំ វិញ្ញាបេត្វា ភុញ្ជន្តី ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. ភុញ្ជិស្សាមីតិ បដិគ្គណ្ហាតិ, អាបត្តិ ទុក្កដស្ស; អជ្ឈោហារេ អជ្ឈោហារេ អាបត្តិ បាដិទេសនីយស្ស.

ទធិំ វិញ្ញាបេត្វា ភុញ្ជន្តី ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. ភុញ្ជិស្សាមីតិ បដិគ្គណ្ហាតិ, អាបត្តិ ទុក្កដស្ស; អជ្ឈោហារេ អជ្ឈោហារេ អាបត្តិ បាដិទេសនីយស្ស.

អដ្ឋ បាដិទេសនីយា និដ្ឋិតា.

កតាបត្តិវារោ និដ្ឋិតោ ទុតិយោ.

៣. វិបត្តិវារោ

២៤១. អវស្សុតា ¶ ¶ ភិក្ខុនិយា អវស្សុតស្ស បុរិសបុគ្គលស្ស កាយសំសគ្គំ សាទិយន្តិយា អាបត្តិយោ ចតុន្នំ វិបត្តីនំ កតិ វិបត្តិយោ ភជន្តិ? អវស្សុតាយ ភិក្ខុនិយា អវស្សុតស្ស បុរិសបុគ្គលស្ស កាយសំសគ្គំ សាទិយន្តិយា អាបត្តិយោ ចតុន្នំ វិបត្តីនំ ទ្វេ វិបត្តិយោ ភជន្តិ – សិយា សីលវិបត្តិំ, សិយា អាចារវិបត្តិំ…បេ….

ទធិំ វិញ្ញាបេត្វា ភុញ្ជន្តិយា អាបត្តិយោ ចតុន្នំ វិបត្តីនំ កតិ វិបត្តិយោ ភជន្តិ? ទធិំ វិញ្ញាបេត្វា ភុញ្ជន្តិយា អាបត្តិយោ ចតុន្នំ វិបត្តីនំ ឯកំ វិបត្តិំ ភជន្តិ – អាចារវិបត្តិំ.

វិបត្តិវារោ និដ្ឋិតោ តតិយោ.

៤. សង្គហវារោ

២៤២. អវស្សុតា ¶ ¶ ភិក្ខុនិយា អវស្សុតស្ស បុរិសបុគ្គលស្ស កាយសំសគ្គំ ¶ សាទិយន្តិយា អាបត្តិយោ សត្តន្នំ អាបត្តិក្ខន្ធានំ កតិហិ អាបត្តិក្ខន្ធេហិ សង្គហិតា? អវស្សុតាយ ភិក្ខុនិយា អវស្សុតស្ស បុរិសបុគ្គលស្ស កាយសំសគ្គំ សាទិយន្តិយា អាបត្តិយោ សត្តន្នំ អាបត្តិក្ខន្ធានំ តីហិ អាបត្តិក្ខន្ធេហិ សង្គហិតា – សិយា បារាជិកាបត្តិក្ខន្ធេន, សិយា ថុល្លច្ចយាបត្តិក្ខន្ធេន, សិយា ទុក្កដាបត្តិក្ខន្ធេន…បេ….

ទធិំ វិញ្ញាបេត្វា ភុញ្ជន្តិយា អាបត្តិយោ សត្តន្នំ អាបត្តិក្ខន្ធានំ កតិហិ អាបត្តិក្ខន្ធេហិ សង្គហិតា? ទធិំ វិញ្ញាបេត្វា ភុញ្ជន្តិយា អាបត្តិយោ សត្តន្នំ អាបត្តិក្ខន្ធានំ ទ្វីហិ អាបត្តិក្ខន្ធេហិ សង្គហិតា – សិយា បាដិទេសនីយាបត្តិក្ខន្ធេន, សិយា ទុក្កដាបត្តិក្ខន្ធេន.

សង្គហវារោ និដ្ឋិតោ ចតុត្ថោ.

៥. សមុដ្ឋានវារោ

២៤៣. អវស្សុតាយ ¶ ភិក្ខុនិយា អវស្សុតស្ស បុរិសបុគ្គលស្ស កាយសំសគ្គំ សាទិយន្តិយា អាបត្តិយោ ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ កតិហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋន្តិ? អវស្សុតាយ ភិក្ខុនិយា អវស្សុតស្ស បុរិសបុគ្គលស្ស កាយសំសគ្គំ សាទិយន្តិយា អាបត្តិយោ ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ឯកេន សមុដ្ឋានេន សមុដ្ឋន្តិ – កាយតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋន្តិ, ន វាចតោ…បេ….

ទធិំ វិញ្ញាបេត្វា ភុញ្ជន្តិយា អាបត្តិយោ ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ កតិហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋន្តិ? ទធិំ វិញ្ញាបេត្វា ¶ ភុញ្ជន្តិយា អាបត្តិយោ ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ចតូហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋន្តិ – សិយា កាយតោ សមុដ្ឋន្តិ, ន វាចតោ ន ចិត្តតោ; សិយា កាយតោ ច វាចតោ ច សមុដ្ឋន្តិ, ន ចិត្តតោ; សិយា កាយតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋន្តិ, ន វាចតោ; សិយា កាយតោ ច វាចតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋន្តិ.

សមុដ្ឋានវារោ និដ្ឋិតោ បញ្ចមោ.

៦. អធិករណវារោ

២៤៤. អវស្សុតា ¶ ¶ ភិក្ខុនិយា អវស្សុតស្ស បុរិសបុគ្គលស្ស កាយសំសគ្គំ សាទិយន្តិយា អាបត្តិយោ ចតុន្នំ អធិករណានំ កតមំ អធិករណំ? អវស្សុតាយ ភិក្ខុនិយា អវស្សុតស្ស បុរិសបុគ្គលស្ស កាយសំសគ្គំ សាទិយន្តិយា អាបត្តិយោ ចតុន្នំ អធិករណានំ – អាបត្តាធិករណំ…បេ….

ទធិំ វិញ្ញាបេត្វា ភុញ្ជន្តិយា អាបត្តិយោ ចតុន្នំ អធិករណានំ កតមំ អធិករណំ? ទធិំ វិញ្ញាបេត្វា ភុញ្ជន្តិយា អាបត្តិយោ ចតុន្នំ អធិករណានំ – អាបត្តាធិករណំ.

អធិករណវារោ និដ្ឋិតោ ឆដ្ឋោ.

៧. សមថវារោ

២៤៥. អវស្សុតាយ ¶ ភិក្ខុនិយា អវស្សុតស្ស បុរិសបុគ្គលស្ស កាយសំសគ្គំ សាទិយន្តិយា អាបត្តិយោ សត្តន្នំ សមថានំ កតិហិ សមថេហិ សម្មន្តិ? អវស្សុតាយ ភិក្ខុនិយា អវស្សុតស្ស បុរិសបុគ្គលស្ស កាយសំសគ្គំ សាទិយន្តិយា អាបត្តិយោ សត្តន្នំ សមថានំ តីហិ សមថេហិ សម្មន្តិ – សិយា សម្មុខាវិនយេន ច បដិញ្ញាតករណេន ច, សិយា សម្មុខាវិនយេន ច តិណវត្ថារកេន ច…បេ….

ទធិំ ¶ ¶ វិញ្ញាបេត្វា ភុញ្ជន្តិយា អាបត្តិយោ សត្តន្នំ សមថានំ កតិហិ សមថេហិ សម្មន្តិ? ទធិំ វិញ្ញាបេត្វា ភុញ្ជន្តិយា អាបត្តិយោ សត្តន្នំ សមថានំ តីហិ សមថេហិ សម្មន្តិ – សិយា សម្មុខាវិនយេន ច បដិញ្ញាតករណេន ច, សិយា សម្មុខាវិនយេន ច តិណវត្ថារកេន ច.

សមថវារោ និដ្ឋិតោ សត្តមោ.

៨. សមុច្ចយវារោ

២៤៦. អវស្សុតា ¶ ភិក្ខុនី អវស្សុតស្ស បុរិសបុគ្គលស្ស កាយសំសគ្គំ សាទិយន្តី កតិ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ? អវស្សុតា ភិក្ខុនី អវស្សុតស្ស បុរិសបុគ្គលស្ស ¶ កាយសំសគ្គំ សាទិយន្តី តិស្សោ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. អធក្ខកំ ឧព្ភជាណុមណ្ឌលំ គហណំ សាទិយតិ, អាបត្តិ បារាជិកស្ស; ឧព្ភក្ខកំ អធោជាណុមណ្ឌលំ គហណំ សាទិយតិ, អាបត្តិ ថុល្លច្ចយស្ស; កាយបដិពទ្ធំ គហណំ សាទិយតិ, អាបត្តិ ទុក្កដស្ស – អវស្សុតា ភិក្ខុនី អវស្សុតស្ស បុរិសបុគ្គលស្ស កាយសំសគ្គំ សាទិយន្តី ឥមា តិស្សោ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ.

តា ¶ អាបត្តិយោ ចតុន្នំ វិបត្តីនំ កតិ វិបត្តិយោ ភជន្តិ? សត្តន្នំ អាបត្តិក្ខន្ធានំ កតិហិ អាបត្តិក្ខន្ធេហិ សង្គហិតា? ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ កតិហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋន្តិ? ចតុន្នំ អធិករណានំ កតមំ អធិករណំ? សត្តន្នំ សមថានំ កតិហិ សមថេហិ សម្មន្តិ? តា អាបត្តិយោ ចតុន្នំ វិបត្តីនំ ទ្វេ វិបត្តិយោ ភជន្តិ – សិយា សីលវិបត្តិំ, សិយា អាចារវិបត្តិំ. សត្តន្នំ អាបត្តិក្ខន្ធានំ តីហិ អាបត្តិក្ខន្ធេហិ សង្គហិតា – សិយា ¶ បារាជិកាបត្តិក្ខន្ធេន, សិយា ថុល្លច្ចយាបត្តិក្ខន្ធេន, សិយា ទុក្កដាបត្តិក្ខន្ធេន. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ឯកេន សមុដ្ឋានេន សមុដ្ឋន្តិ – កាយតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋន្តិ, ន វាចតោ. ចតុន្នំ អធិករណានំ អាបត្តាធិករណំ. សត្តន្នំ សមថានំ តីហិ សមថេហិ សម្មន្តិ – សិយា សម្មុខាវិនយេន ច បដិញ្ញាតករណេន ច, សិយា សម្មុខាវិនយេន ច តិណវត្ថារកេន ច…បេ….

ទធិំ វិញ្ញាបេត្វា ភុញ្ជន្តី កតិ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ? ទធិំ វិញ្ញាបេត្វា ភុញ្ជន្តី ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. ភុញ្ជិស្សាមីតិ បដិគ្គណ្ហាតិ, អាបត្តិ ទុក្កដស្ស; អជ្ឈោហារេ អជ្ឈោហារេ អាបត្តិ បាដិទេសនីយស្ស – ទធិំ វិញ្ញាបេត្វា ភុញ្ជន្តី ឥមា ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ.

តា អាបត្តិយោ ចតុន្នំ វិបត្តីនំ កតិ វិបត្តិយោ ភជន្តិ? សត្តន្នំ អាបត្តិក្ខន្ធានំ កតិហិ អាបត្តិក្ខន្ធេហិ សង្គហិតា? ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ កតិហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋន្តិ? ចតុន្នំ អធិករណានំ កតមំ អធិករណំ? សត្តន្នំ សមថានំ កតិហិ សមថេហិ សម្មន្តិ? តា អាបត្តិយោ ចតុន្នំ វិបត្តីនំ ឯកំ វិបត្តិំ ភជន្តិ – អាចារវិបត្តិំ. សត្តន្នំ អាបត្តិក្ខន្ធានំ ទ្វីហិ អាបត្តិក្ខន្ធេហិ សង្គហិតា – សិយា បាដិទេសនីយាបត្តិក្ខន្ធេន, សិយា ទុក្កដាបត្តិក្ខន្ធេន. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ចតូហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋន្តិ – សិយា កាយតោ សមុដ្ឋន្តិ ន វាចតោ ន ចិត្តតោ, សិយា កាយតោ ច វាចតោ ច សមុដ្ឋន្តិ ន ចិត្តតោ, សិយា ¶ កាយតោ ¶ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋន្តិ ន វាចតោ, សិយា កាយតោ ច វាចតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋន្តិ. ចតុន្នំ អធិករណានំ – អាបត្តាធិករណំ. សត្តន្នំ សមថានំ តីហិ សមថេហិ សម្មន្តិ – សិយា សម្មុខាវិនយេន ច បដិញ្ញាតករណេន ច, សិយា សម្មុខាវិនយេន ច តិណវត្ថារកេន ច.

សមុច្ចយវារោ និដ្ឋិតោ អដ្ឋមោ.

១. កត្ថបញ្ញត្តិវារោ

១. បារាជិកកណ្ឌំ

២៤៧. យំ ¶ តេន ភគវតា ជានតា បស្សតា អរហតា សម្មាសម្ពុទ្ធេន កាយសំសគ្គំ សាទិយនបច្ចយា បារាជិកំ កត្ថ បញ្ញត្តំ? កំ អារព្ភ? កិស្មិំ វត្ថុស្មិំ…បេ… កេនាភតន្តិ?

យំ តេន ភគវតា ជានតា បស្សតា អរហតា សម្មាសម្ពុទ្ធេន កាយសំសគ្គំ សាទិយនបច្ចយា បារាជិកំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? សុន្ទរីនន្ទំ ភិក្ខុនិំ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? សុន្ទរីនន្ទា ភិក្ខុនី អវស្សុតា អវស្សុតស្ស បុរិសបុគ្គលស្ស កាយសំសគ្គំ សាទិយិ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. អត្ថិ តត្ថ បញ្ញត្តិ, អនុបញ្ញត្តិ, អនុប្បន្នបញ្ញត្តីតិ? ឯកា បញ្ញត្តិ. អនុបញ្ញត្តិ អនុប្បន្នបញ្ញត្តិ តស្មិំ នត្ថិ. សព្ពត្ថបញ្ញត្តិ, បទេសបញ្ញត្តីតិ? សព្ពត្ថបញ្ញត្តិ. សាធារណបញ្ញត្តិ, អសាធារណបញ្ញត្តីតិ? អសាធារណបញ្ញត្តិ. ឯកតោបញ្ញត្តិ, ឧភតោបញ្ញត្តីតិ? ឯកតោបញ្ញត្តិ. ចតុន្នំ បាតិមោក្ខុទ្ទេសានំ កត្ថោគធំ កត្ថ បរិយាបន្នន្តិ? និទានោគធំ និទានបរិយាបន្នំ? កតមេន ឧទ្ទេសេន ឧទ្ទេសំ អាគច្ឆតីតិ? ទុតិយេន ឧទ្ទេសេន ឧទ្ទេសំ អាគច្ឆតិ. ចតុន្នំ វិបត្តីនំ កតមា វិបត្តីតិ? សីលវិបត្តិ. សត្តន្នំ អាបត្តិក្ខន្ធានំ កតមោ អាបត្តិក្ខន្ធោតិ ¶ ? បារាជិកាបត្តិក្ខន្ធោ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ កតិហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតីតិ? ឯកេន សមុដ្ឋានេន សមុដ្ឋាតិ – កាយតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ, ន វាចតោ…បេ… កេនាភតន្តិ? បរម្បរាភតំ –

ឧបាលិ ¶ ទាសកោ ចេវ, សោណកោ សិគ្គវោ តថា;

មោគ្គលិបុត្តេន បញ្ចមា, ឯតេ ជម្ពុសិរិវ្ហយេ. …បេ…;

ឯតេ ¶ នាគា មហាបញ្ញា, វិនយញ្ញូ មគ្គកោវិទា;

វិនយំ ទីបេ បកាសេសុំ, បិដកំ តម្ពបណ្ណិយាតិ.

វជ្ជប្បដិច្ឆាទនបច្ចយា ¶ បារាជិកំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? ថុល្លនន្ទំ ភិក្ខុនិំ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? ថុល្លនន្ទា ភិក្ខុនី ជានំ បារាជិកំ ធម្មំ អជ្ឈាបន្នំ ភិក្ខុនិំ នេវត្តនា បដិចោទេសិ ន គណស្ស អារោចេសិ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ឯកេន សមុដ្ឋានេន សមុដ្ឋាតិ – ធុរនិក្ខេបេ…បេ….

យាវតតិយំ សមនុភាសនាយ ន បដិនិស្សជ្ជនបច្ចយា បារាជិកំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? ថុល្លនន្ទំ ភិក្ខុនិំ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? ថុល្លនន្ទា ភិក្ខុនី សមគ្គេន សង្ឃេន ឧក្ខិត្តំ អរិដ្ឋំ ភិក្ខុំ គទ្ធពាធិបុព្ពំ អនុវត្តិ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ឯកេន សមុដ្ឋានេន សមុដ្ឋាតិ – ធុរនិក្ខេបេ…បេ….

អដ្ឋមំ វត្ថុំ បរិបូរណបច្ចយា បារាជិកំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? ឆព្ពគ្គិយា ភិក្ខុនិយោ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? ឆព្ពគ្គិយា ភិក្ខុនិយោ អដ្ឋមំ វត្ថុំ បរិបូរេសុំ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ¶ ឯកេន សមុដ្ឋានេន សមុដ្ឋាតិ – ធុរនិក្ខេបេ…បេ….

បារាជិកា និដ្ឋិតា.

២. សង្ឃាទិសេសកណ្ឌាទិ

២៤៨. យំ តេន ភគវតា ជានតា បស្សតា អរហតា សម្មាសម្ពុទ្ធេន ឧស្សយវាទិកាយ ភិក្ខុនិយា អឌ្ឌំ ករណបច្ចយា សង្ឃាទិសេសោ កត្ថ បញ្ញត្តោ? កំ អារព្ភ? កិស្មិំ វត្ថុស្មិំ…បេ… កេនាភតន្តិ?

យំ តេន ភគវតា ជានតា បស្សតា អរហតា សម្មាសម្ពុទ្ធេន ឧស្សយវាទិកាយ ភិក្ខុនិយា អឌ្ឌំ ករណបច្ចយា សង្ឃាទិសេសោ កត្ថ បញ្ញត្តោតិ ¶ ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តោ. កំ អារព្ភាតិ ¶ ? ថុល្លនន្ទំ ភិក្ខុនិំ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? ថុល្លនន្ទា ភិក្ខុនី ឧស្សយវាទិកា វិហរិ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. អត្ថិ តត្ថ បញ្ញត្តិ, អនុបញ្ញត្តិ, អនុប្បន្នបញ្ញត្តីតិ? ឯកា បញ្ញត្តិ. អនុបញ្ញត្តិ អនុប្បន្នបញ្ញត្តិ តស្មិំ នត្ថិ. សព្ពត្ថបញ្ញត្តិ, បទេសបញ្ញត្តីតិ? សព្ពត្ថបញ្ញត្តិ. សាធារណបញ្ញត្តិ, អសាធារណបញ្ញត្តីតិ? អសាធារណបញ្ញត្តិ. ឯកតោបញ្ញត្តិ, ឧភតោបញ្ញត្តីតិ? ឯកតោបញ្ញត្តិ. ចតុន្នំ បាតិមោក្ខុទ្ទេសានំ កត្ថោគធំ កត្ថ បរិយាបន្នន្តិ? និទានោគធំ និទានបរិយាបន្នំ. កតមេន ឧទ្ទេសេន ឧទ្ទេសំ អាគច្ឆតីតិ? តតិយេន ឧទ្ទេសេន ឧទ្ទេសំ អាគច្ឆតិ. ចតុន្នំ វិបត្តីនំ កតមា វិបត្តីតិ? សីលវិបត្តិ. សត្តន្នំ អាបត្តិក្ខន្ធានំ កតមោ អាបត្តិក្ខន្ធោតិ? សង្ឃាទិសេសាបត្តិក្ខន្ធោ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ កតិហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតីតិ? ទ្វីហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ – សិយា កាយតោ ច វាចតោ ច សមុដ្ឋាតិ, ន ចិត្តតោ; សិយា កាយតោ ច វាចតោ ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ…បេ… កេនាភតន្តិ? បរម្បរាភតំ –

ឧបាលិ ទាសកោ ចេវ, សោណកោ សិគ្គវោ តថា;

មោគ្គលិបុត្តេន បញ្ចមា, ឯតេ ជម្ពុសិរិវ្ហយេ. …បេ…;

ឯតេ នាគា មហាបញ្ញា, វិនយញ្ញូ មគ្គកោវិទា;

វិនយំ ទីបេ បកាសេសុំ, បិដកំ តម្ពបណ្ណិយាតិ.

ចោរិំ ¶ វុដ្ឋាបនបច្ចយា សង្ឃាទិសេសោ កត្ថ បញ្ញត្តោតិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តោ. កំ អារព្ភាតិ? ថុល្លនន្ទំ ភិក្ខុនិំ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? ថុល្លនន្ទា ភិក្ខុនី ចោរិំ វុដ្ឋាបេសិ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ទ្វីហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ – សិយា វាចតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ, ន កាយតោ; សិយា កាយតោ ច វាចតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ…បេ….

ឯកា គាមន្តរំ គមនបច្ចយា សង្ឃាទិសេសោ កត្ថ បញ្ញត្តោតិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តោ. កំ អារព្ភាតិ? អញ្ញតរំ ភិក្ខុនិំ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? អញ្ញតរា ភិក្ខុនី ឯកា គាមន្តរំ គច្ឆិ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ, តិស្សោ អនុបញ្ញត្តិយោ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ឯកេន សមុដ្ឋានេន សមុដ្ឋាតិ – បឋមបារាជិកេ…បេ….

សមគ្គេន ¶ សង្ឃេន ឧក្ខិត្តំ ភិក្ខុនិំ ធម្មេន វិនយេន សត្ថុសាសនេន អនបលោកេត្វា ការកសង្ឃំ ¶ អនញ្ញាយ គណស្ស ឆន្ទំ ឱសារណបច្ចយា សង្ឃាទិសេសោ កត្ថ បញ្ញត្តោតិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តោ. កំ អារព្ភាតិ? ថុល្លនន្ទំ ភិក្ខុនិំ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? ថុល្លនន្ទា ភិក្ខុនី សមគ្គេន សង្ឃេន ឧក្ខិត្តំ ភិក្ខុនិំ ¶ ធម្មេន វិនយេន សត្ថុសាសនេន អនបលោកេត្វា ការកសង្ឃំ អនញ្ញាយ គណស្ស ឆន្ទំ ឱសារេសិ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ឯកេន សមុដ្ឋានេន សមុដ្ឋាតិ – ធុរនិក្ខេបេ…បេ….

អវស្សុតាយ ភិក្ខុនិយា អវស្សុតស្ស បុរិសបុគ្គលស្ស ហត្ថតោ ខាទនីយំ វា ភោជនីយំ វា សហត្ថា បដិគ្គហេត្វា ភុញ្ជនបច្ចយា សង្ឃាទិសេសោ កត្ថ បញ្ញត្តោតិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តោ. កំ អារព្ភាតិ? សុន្ទរីនន្ទំ ភិក្ខុនិំ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? សុន្ទរីនន្ទា ភិក្ខុនី អវស្សុតា អវស្សុតស្ស បុរិសបុគ្គលស្ស ហត្ថតោ អាមិសំ បដិគ្គហេសិ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ឯកេន សមុដ្ឋានេន សមុដ្ឋាតិ – បឋមបារាជិកេ…បេ….

‘‘កិំ តេ, អយ្យេ, ឯសោ បុរិសបុគ្គលោ ករិស្សតិ អវស្សុតោ វា អនវស្សុតោ វា, យតោ ត្វំ អនវស្សុតា! ឥង្ឃ, អយ្យេ, យំ តេ ឯសោ បុរិសបុគ្គលោ ទេតិ ខាទនីយំ វា ភោជនីយំ វា តំ ត្វំ សហត្ថា បដិគ្គហេត្វា ខាទ វា ភុញ្ជ វា’’តិ ឧយ្យោជនបច្ចយា សង្ឃាទិសេសោ កត្ថ បញ្ញត្តោតិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តោ. កំ អារព្ភាតិ? អញ្ញតរំ ភិក្ខុនិំ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? អញ្ញតរា ភិក្ខុនី – ‘‘កិំ តេ, អយ្យេ, ឯសោ បុរិសបុគ្គលោ ករិស្សតិ អវស្សុតោ វា អនវស្សុតោ វា, យតោ ត្វំ អនវស្សុតា! ឥង្ឃ, អយ្យេ, យំ តេ ឯសោ បុរិសបុគ្គលោ ទេតិ ខាទនីយំ វា ភោជនីយំ វា តំ ត្វំ សហត្ថា បដិគ្គហេត្វា ខាទ វា ភុញ្ជ វា’’តិ ឧយ្យោជេសិ, តស្មិំ ¶ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ តីហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ…បេ….

កុបិតាយ អនត្តមនាយ ភិក្ខុនិយា យាវតតិយំ សមនុភាសនាយ ន បដិនិស្សជ្ជនបច្ចយា សង្ឃាទិសេសោ កត្ថ បញ្ញត្តោតិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តោ. កំ អារព្ភាតិ? ចណ្ឌកាឡិំ ភិក្ខុនិំ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? ចណ្ឌកាឡី ភិក្ខុនី កុបិតា អនត្តមនា ឯវំ អវច – ‘‘ពុទ្ធំ បច្ចាចិក្ខាមិ, ធម្មំ បច្ចាចិក្ខាមិ, សង្ឃំ បច្ចាចិក្ខាមិ, សិក្ខំ បច្ចាចិក្ខាមី’’តិ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ ¶ . ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ឯកេន សមុដ្ឋានេន សមុដ្ឋាតិ – ធុរនិក្ខេបេ…បេ….

កិស្មិញ្ចិទេវ ¶ អធិករណេ បច្ចាកតាយ ភិក្ខុនិយា យាវតតិយំ សមនុភាសនាយ ន បដិនិស្សជ្ជនបច្ចយា សង្ឃាទិសេសោ កត្ថ បញ្ញត្តោតិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តោ. កំ អារព្ភាតិ? ចណ្ឌកាឡិំ ភិក្ខុនិំ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? ចណ្ឌកាឡី ភិក្ខុនី កិស្មិញ្ចិទេវ អធិករណេ បច្ចាកតា កុបិតា អនត្តមនា ឯវំ អវច – ‘‘ឆន្ទគាមិនិយោ ច ភិក្ខុនិយោ, ទោសគាមិនិយោ ច ភិក្ខុនិយោ, មោហគាមិនិយោ ច ភិក្ខុនិយោ, ភយគាមិនិយោ ច ភិក្ខុនិយោ’’តិ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ឯកេន សមុដ្ឋានេន សមុដ្ឋាតិ – ធុរនិក្ខេបេ…បេ….

សំសដ្ឋានំ ភិក្ខុនីនំ យាវតតិយំ សមនុភាសនាយ ន បដិនិស្សជ្ជនបច្ចយា ¶ សង្ឃាទិសេសោ កត្ថ បញ្ញត្តោតិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តោ. កំ អារព្ភាតិ? សម្ពហុលា ភិក្ខុនិយោ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? សម្ពហុលា ភិក្ខុនិយោ សំសដ្ឋា វិហរិំសុ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ឯកេន សមុដ្ឋានេន សមុដ្ឋាតិ – ធុរនិក្ខេបេ…បេ….

‘‘សំសដ្ឋា ¶ , អយ្យេ, តុម្ហេ វិហរថ. មា តុម្ហេ នានា វិហរិត្ថា’’តិ ឧយ្យោជេន្តិយា យាវតតិយំ សមនុភាសនាយ ន បដិនិស្សជ្ជនបច្ចយា សង្ឃាទិសេសោ កត្ថ បញ្ញត្តោតិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តោ. កំ អារព្ភាតិ? ថុល្លនន្ទំ ភិក្ខុនិំ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? ថុល្លនន្ទា ភិក្ខុនី – ‘‘សំសដ្ឋាវ អយ្យេ, តុម្ហេ វិហរថ. មា តម្ហេ នានា វិហរិត្ថា’’តិ ឧយ្យោជេសិ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ឯកេន សមុដ្ឋានេន សមុដ្ឋាតិ – ធុរនិក្ខេបេ…បេ….

ទធិំ វិញ្ញាបេត្វា ភុញ្ជនបច្ចយា បាដិទេសនីយំ កត្ថ បញ្ញត្តន្តិ? សាវត្ថិយំ បញ្ញត្តំ. កំ អារព្ភាតិ? ឆព្ពគ្គិយា ភិក្ខុនិយោ អារព្ភ. កិស្មិំ វត្ថុស្មិន្តិ? ឆព្ពគ្គិយា ភិក្ខុនិយោ ទធិំ វិញ្ញាបេត្វា ភុញ្ជិំសុ, តស្មិំ វត្ថុស្មិំ. ឯកា បញ្ញត្តិ, ឯកា អនុបញ្ញត្តិ. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ចតូហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋាតិ…បេ… ¶ .

កត្ថបញ្ញត្តិវារោ និដ្ឋិតោ បឋមោ.

២. កតាបត្តិវារោ

១. បារាជិកកណ្ឌំ

២៤៩. កាយសំសគ្គំ ¶ ¶ សាទិយនបច្ចយា កតិ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ? កាយសំសគ្គំ សាទិយនបច្ចយា បញ្ច អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. អវស្សុតា ភិក្ខុនី អវស្សុតស្ស បុរិសបុគ្គលស្ស អធក្ខកំ ឧព្ភជាណុមណ្ឌលំ គហណំ សាទិយតិ, អាបត្តិ បារាជិកស្ស; ភិក្ខុ កាយេន កាយំ អាមសតិ, អាបត្តិ សង្ឃាទិសេសស្ស; កាយេន កាយបដិពទ្ធំ អាមសតិ, អាបត្តិ ថុល្លច្ចយស្ស; កាយបដិពទ្ធេន កាយបដិពទ្ធំ អាមសតិ, អាបត្តិ ទុក្កដស្ស; អង្គុលិបតោទកេ បាចិត្តិយំ – កាយសំសគ្គំ សាទិយនបច្ចយា ឥមា បញ្ច អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ.

វជ្ជប្បដិច្ឆាទនបច្ចយា កតិ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ? វជ្ជប្បដិច្ឆាទនបច្ចយា ចតស្សោ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. ភិក្ខុនី ជានំ បារាជិកំ ធម្មំ [ធម្មំ អជ្ឈាបន្នំ (ស្យា.)] បដិច្ឆាទេតិ, អាបត្តិ បារាជិកស្ស; វេមតិកា បដិច្ឆាទេតិ, អាបត្តិ ថុល្លច្ចយស្ស; ភិក្ខុ សង្ឃាទិសេសំ បដិច្ឆាទេតិ, អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស; អាចារវិបត្តិំ បដិច្ឆាទេតិ, អាបត្តិ ទុក្កដស្ស – វជ្ជប្បដិច្ឆាទនបច្ចយា ឥមា ចតស្សោ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ.

យាវតតិយំ សមនុភាសនាយ ន បដិនិស្សជ្ជនបច្ចយា កតិ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ? យាវតតិយំ សមនុភាសនាយ ន បដិនិស្សជ្ជនបច្ចយា បញ្ច អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. ឧក្ខិត្តានុវត្តិកា ភិក្ខុនី យាវតតិយំ ¶ សមនុភាសនាយ ន បដិនិស្សជ្ជតិ, ញត្តិយា ទុក្កដំ; ទ្វីហិ កម្មវាចាហិ ថុល្លច្ចយា; កម្មវាចាបរិយោសានេ អាបត្តិ បារាជិកស្ស; ភេទកានុវត្តិកា ភិក្ខុនី យាវតតិយំ សមនុភាសនាយ ន បដិនិស្សជ្ជតិ, អាបត្តិ សង្ឃាទិសេសស្ស; បាបិកាយ ទិដ្ឋិយា យាវតតិយំ សមនុភាសនាយ ន បដិនិស្សជ្ជតិ, អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស ¶ – យាវតតិយំ សមនុភាសនាយ ន បដិនិស្សជ្ជនបច្ចយា ឥមា បញ្ច អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ.

អដ្ឋមំ វត្ថុំ បរិបូរណបច្ចយា កតិ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ? អដ្ឋមំ វត្ថុំ បរិបូរណបច្ចយា តិស្សោ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. បុរិសេន – ‘‘ឥត្ថន្នាមំ ឱកាសំ អាគច្ឆា’’តិ វុត្តា គច្ឆតិ, អាបត្តិ ទុក្កដស្ស; បុរិសស្ស ¶ ហត្ថបាសំ ឱក្កន្តមត្តេ អាបត្តិ ថុល្លច្ចយស្ស; អដ្ឋមំ វត្ថុំ បរិបូរេតិ, អាបត្តិ បារាជិកស្ស – អដ្ឋមំ វត្ថុំ បរិបូរណបច្ចយា ឥមា តិស្សោ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ.

បារាជិកា និដ្ឋិតា.

២. សង្ឃាទិសេសកណ្ឌាទិ

២៥០. ឧស្សយវាទិកា ភិក្ខុនី អឌ្ឌំ ករណបច្ចយា តិស្សោ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. ឯកស្ស អារោចេតិ, អាបត្តិ ទុក្កដស្ស; ទុតិយស្ស អារោចេតិ, អាបត្តិ ថុល្លច្ចយស្ស; អឌ្ឌបរិយោសានេ អាបត្តិ សង្ឃាទិសេសស្ស.

ចោរិំ វុដ្ឋាបនបច្ចយា ¶ តិស្សោ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. ញត្តិយា ទុក្កដំ; ទ្វីហិ កម្មវាចាហិ ថុល្លច្ចយា; កម្មវាចាបរិយោសានេ ¶ អាបត្តិ សង្ឃាទិសេសស្ស.

ឯកា គាមន្តរំ គមនបច្ចយា តិស្សោ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. គច្ឆតិ, អាបត្តិ ទុក្កដស្ស; បឋមំ បាទំ បរិក្ខេបំ អតិក្កាមេតិ, អាបត្តិ ថុល្លច្ចយស្ស; ទុតិយំ បាទំ អតិក្កាមេតិ, អាបត្តិ សង្ឃាទិសេសស្ស.

សមគ្គេន សង្ឃេន ឧក្ខិត្តំ ភិក្ខុនិំ ធម្មេន វិនយេន សត្ថុសាសនេន អនបលោកេត្វា ការកសង្ឃំ អនញ្ញាយ គណស្ស ឆន្ទំ ឱសារណបច្ចយា តិស្សោ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. ញត្តិយា ទុក្កដំ; ទ្វីហិ កម្មវាចាហិ ថុល្លច្ចយា; កម្មវាចាបរិយោសានេ អាបត្តិ សង្ឃាទិសេសស្ស.

អវស្សុតា ភិក្ខុនី អវស្សុតស្ស បុរិសបុគ្គលស្ស ហត្ថតោ ខាទនីយំ វា ភោជនីយំ វា សហត្ថា ¶ បដិគ្គហេត្វា ភុញ្ជនបច្ចយា តិស្សោ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. ‘‘ខាទិស្សាមិ ភុញ្ជិស្សាមី’’តិ បដិគ្គណ្ហាតិ, អាបត្តិ ថុល្លច្ចយស្ស; អជ្ឈោហារេ អជ្ឈោហារេ អាបត្តិ សង្ឃាទិសេសស្ស; ឧទកទន្តបោនំ បដិគ្គណ្ហាតិ, អាបត្តិ ទុក្កដស្ស.

‘‘កិំ តេ, អយ្យេ, ឯសោ បុរិសបុគ្គលោ ករិស្សតិ អវស្សុតោ វា អនវស្សុតោ វា, យតោ ត្វំ អនវស្សុតា! ឥង្ឃ, អយ្យេ, យំ តេ ឯសោ បុរិសបុគ្គលោ ¶ ទេតិ ខាទនីយំ វា ភោជនីយំ វា តំ ត្វំ សហត្ថា បដិគ្គហេត្វា ខាទ វា ភុញ្ជ វា’’តិ, ឧយ្យោជនបច្ចយា តិស្សោ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. តស្សា វចនេន ខាទិស្សាមិ ភុញ្ជិស្សាមីតិ ¶ បដិគ្គណ្ហាតិ, អាបត្តិ ទុក្កដស្ស; អជ្ឈោហារេ អជ្ឈោហារេ អាបត្តិ ថុល្លច្ចយស្ស; ភោជនបរិយោសានេ អាបត្តិ សង្ឃាទិសេសស្ស.

កុបិតា ភិក្ខុនី យាវតតិយំ សមនុភាសនាយ ន បដិនិស្សជ្ជនបច្ចយា តិស្សោ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. ញត្តិយា ទុក្កដំ; ទ្វីហិ កម្មវាចាហិ ថុល្លច្ចយា; កម្មវាចាបរិយោសានេ អាបត្តិ សង្ឃាទិសេសស្ស.

កិស្មិញ្ចិទេវ អធិករណេ បច្ចាកតា ភិក្ខុនី យាវតតិយំ សមនុភាសនាយ ន បដិនិស្សជ្ជនបច្ចយា តិស្សោ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. ញត្តិយា ទុក្កដំ; ទ្វីហិ កម្មវាចាហិ ថុល្លច្ចយា; កម្មវាចាបរិយោសានេ អាបត្តិ សង្ឃាទិសេសស្ស.

សំសដ្ឋា ភិក្ខុនី យាវតតិយំ សមនុភាសនាយ ន បដិនិស្សជ្ជនបច្ចយា តិស្សោ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. ញត្តិយា ទុក្កដំ; ទ្វីហិ កម្មវាចាហិ ថុល្លច្ចយា; កម្មវាចាបរិយោសានេ អាបត្តិ សង្ឃាទិសេសស្ស.

‘‘សំសដ្ឋាវ, អយ្យេ, តុម្ហេ វិហរថ, មា តុម្ហេ នានា វិហរិត្ថា’’តិ ឧយ្យោជេន្តី យាវតតិយំ សមនុភាសនាយ ន បដិនិស្សជ្ជនបច្ចយា តិស្សោ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. ញត្តិយា ទុក្កដំ; ទ្វីហិ កម្មវាចាហិ ថុល្លច្ចយា; កម្មវាចាបរិយោសានេ អាបត្តិ សង្ឃាទិសេសស្ស.

ទស សង្ឃាទិសេសា និដ្ឋិតា…បេ….

(យថា ហេដ្ឋា តថា វិត្ថារេតព្ពា បច្ចយមេវ នានាករណំ)

ទធិំ ¶ ¶ វិញ្ញាបេត្វា ភុញ្ជនបច្ចយា កតិ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ? ទធិំ វិញ្ញាបេត្វា ភុញ្ជនបច្ចយា ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. ភុញ្ជិស្សាមីតិ បដិគ្គណ្ហាតិ, អាបត្តិ ទុក្កដស្ស; អជ្ឈោហារេ អជ្ឈោហារេ អាបត្តិ បាដិទេសនីយស្ស – ទធិំ វិញ្ញាបេត្វា ភុញ្ជនបច្ចយា ឥមា ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ.

កតាបត្តិវារោ និដ្ឋិតោ ទុតិយោ.

៣. វិបត្តិវារោ

២៥១. កាយសំសគ្គំ ¶ ¶ សាទិយនបច្ចយា អាបត្តិយោ ចតុន្នំ វិបត្តីនំ កតិ វិបត្តិយោ ភជន្តិ? កាយសំសគ្គំ សាទិយនបច្ចយា អាបត្តិយោ ចតុន្នំ វិបត្តីនំ ទ្វេ វិបត្តិយោ ភជន្តិ – សិយា សីលវិបត្តិំ, សិយា អាចារវិបត្តិំ…បេ… ទធិំ វិញ្ញាបេត្វា ភុញ្ជនបច្ចយា អាបត្តិយោ ចតុន្នំ វិបត្តីនំ កតិ វិបត្តិយោ ភជន្តិ? ទធិំ វិញ្ញាបេត្វា ភុញ្ជនបច្ចយា អាបត្តិយោ ចតុន្នំ វិបត្តីនំ ឯកំ វិបត្តិំ ភជន្តិ – អាចារវិបត្តិំ.

វិបត្តិវារោ និដ្ឋិតោ តតិយោ.

៤. សង្គហវារោ

២៥២. កាយសំសគ្គំ ¶ សាទិយនបច្ចយា អាបត្តិយោ សត្តន្នំ អាបត្តិក្ខន្ធានំ ¶ កតិហិ អាបត្តិក្ខន្ធេហិ សង្គហិតា? កាយសំសគ្គំ សាទិយនបច្ចយា អាបត្តិយោ សត្តន្នំ អាបត្តិក្ខន្ធានំ បញ្ចហិ អាបត្តិក្ខន្ធេហិ សង្គហិតា – សិយា បារាជិកាបត្តិក្ខន្ធេន, សិយា សង្ឃាទិសេសាបត្តិក្ខន្ធេន, សិយា ថុល្លច្ចយាបត្តិក្ខន្ធេន, សិយា បាចិត្តិយាបត្តិក្ខន្ធេន, សិយា ទុក្កដាបត្តិក្ខន្ធេន…បេ….

ទធិំ វិញ្ញាបេត្វា ¶ ភុញ្ជនបច្ចយា អាបត្តិយោ សត្តន្នំ អាបត្តិក្ខន្ធានំ កតិហិ អាបត្តិក្ខន្ធេហិ សង្គហិតា? ទធិំ វិញ្ញាបេត្វា ភុញ្ជនបច្ចយា អាបត្តិយោ សត្តន្នំ អាបត្តិក្ខន្ធានំ ទ្វីហិ អាបត្តិក្ខន្ធេហិ សង្គហិតា – សិយា បាដិទេសនីយាបត្តិក្ខន្ធេន, សិយា ទុក្កដាបត្តិក្ខន្ធេន.

សង្គហវារោ និដ្ឋិតោ ចតុត្ថោ.

៥. សមុដ្ឋានវារោ

២៥៣. កាយសំសគ្គំ ¶ សាទិយនបច្ចយា អាបត្តិយោ ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ កតិហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋន្តិ? កាយសំសគ្គំ សាទិយនបច្ចយា អាបត្តិយោ ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ឯកេន សមុដ្ឋានេន សមុដ្ឋន្តិ – កាយតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋន្តិ, ន វាចតោ…បេ….

ទធិំ ¶ វិញ្ញាបេត្វា ភុញ្ជនបច្ចយា អាបត្តិយោ ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ កតិហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋន្តិ? ទធិំ វិញ្ញាបេត្វា ភុញ្ជនបច្ចយា អាបត្តិយោ ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ចតូហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋន្តិ – សិយា កាយតោ សមុដ្ឋន្តិ, ន វាចតោ ន ចិត្តតោ; សិយា កាយតោ ច វាចតោ ច សមុដ្ឋន្តិ, ន ចិត្តតោ; សិយា កាយតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋន្តិ, ន វាចតោ; សិយា កាយតោ ច វាចតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋន្តិ.

សមុដ្ឋានវារោ និដ្ឋិតោ បញ្ចមោ.

៦. អធិករណវារោ

២៥៤. កាយសំសគ្គំ ¶ សាទិយនបច្ចយា អាបត្តិយោ ចតុន្នំ អធិករណានំ កតមំ អធិករណំ? កាយសំសគ្គំ សាទិយនបច្ចយា អាបត្តិយោ ចតុន្នំ ¶ អធិករណានំ, អាបត្តាធិករណំ…បេ….

ទធិំ វិញ្ញាបេត្វា ភុញ្ជនបច្ចយា អាបត្តិយោ ចតុន្នំ អធិករណានំ កតមំ អធិករណំ? ទធិំ វិញ្ញាបេត្វា ភុញ្ជនបច្ចយា អាបត្តិយោ ចតុន្នំ អធិករណានំ – អាបត្តាធិករណំ.

អធិករណវារោ និដ្ឋិតោ ឆដ្ឋោ.

៧. សមថវារោ

២៥៥. កាយសំសគ្គំ ¶ សាទិយនបច្ចយា អាបត្តិយោ សត្តន្នំ សមថានំ កតិហិ សមថេហិ សម្មន្តិ? កាយសំសគ្គំ សាទិយនបច្ចយា អាបត្តិយោ សត្តន្នំ សមថានំ តីហិ សមថេហិ សម្មន្តិ – សិយា សម្មុខាវិនយេន ច បដិញ្ញាតករណេន ច, សិយា សម្មុខាវិនយេន ច តិណវត្ថារកេន ច…បេ….

ទធិំ វិញ្ញាបេត្វា ភុញ្ជនបច្ចយា អាបត្តិយោ សត្តន្នំ សមថានំ កតិហិ សមថេហិ សម្មន្តិ? ទធិំ វិញ្ញាបេត្វា ភុញ្ជនបច្ចយា អាបត្តិយោ សត្តន្នំ សមថានំ តីហិ សមថេហិ សម្មន្តិ – សិយា សម្មុខាវិនយេន ច បដិញ្ញាតករណេន ច, សិយា សម្មុខាវិនយេន ច តិណវត្ថារកេន ច.

សមថវារោ និដ្ឋិតោ សត្តមោ.

៨. សមុច្ចយវារោ

២៥៦. កាយសំសគ្គំ ¶ ¶ សាទិយនបច្ចយា កតិ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ? កាយសំសគ្គំ សាទិយនបច្ចយា បញ្ច អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. អវស្សុតា ភិក្ខុនី អវស្សុតស្ស បុរិសបុគ្គលស្ស អធក្ខកំ ឧព្ភជាណុមណ្ឌលំ គហណំ សាទិយតិ, អាបត្តិ បារាជិកស្ស; ភិក្ខុ កាយេន កាយំ អាមសតិ, អាបត្តិ សង្ឃាទិសេសស្ស; កាយេន កាយបដិពទ្ធំ អាមសតិ, អាបត្តិ ថុល្លច្ចយស្ស ¶ ; កាយបដិពទ្ធេន កាយបដិពទ្ធំ អាមសតិ, អាបត្តិ ទុក្កដស្ស; អង្គុលិបតោទកេ បាចិត្តិយំ – កាយសំសគ្គំ សាទិយនបច្ចយា ឥមា បញ្ច អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ.

តា ¶ អាបត្តិយោ ចតុន្នំ វិបត្តីនំ កតិ វិបត្តិយោ ភជន្តិ? សត្តន្នំ អាបត្តិក្ខន្ធានំ កតិហិ អាបត្តិក្ខន្ធេហិ សង្គហិតា? ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ កតិហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋន្តិ? ចតុន្នំ អធិករណានំ កតមំ អធិករណំ? សត្តន្នំ សមថានំ កតិហិ សមថេហិ សម្មន្តិ? តា អាបត្តិយោ ចតុន្នំ វិបត្តីនំ ទ្វេ វិបត្តិយោ ភជន្តិ – សិយា សីលវិបត្តិំ, សិយា អាចារវិបត្តិំ. សត្តន្នំ អាបត្តិក្ខន្ធានំ បញ្ចហិ អាបត្តិក្ខន្ធេហិ សង្គហិតា – សិយា បារាជិកាបត្តិក្ខន្ធេន, សិយា សង្ឃាទិសេសាបត្តិក្ខន្ធេន, សិយា ថុល្លច្ចយាបត្តិក្ខន្ធេន, សិយា បាចិត្តិយាបត្តិក្ខន្ធេន, សិយា ទុក្កដាបត្តិក្ខន្ធេន. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ឯកេន សមុដ្ឋានេន សមុដ្ឋន្តិ – កាយតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋន្តិ, ន វាចតោ. ចតុន្នំ អធិករណានំ អាបត្តាធិករណំ. សត្តន្នំ សមថានំ តីហិ សមថេហិ សម្មន្តិ – សិយា សម្មុខាវិនយេន ច បដិញ្ញាតករណេន ច, សិយា សម្មុខាវិនយេន ច តិណវត្ថារកេន ច…បេ….

ទធិំ វិញ្ញាបេត្វា ភុញ្ជនបច្ចយា កតិ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ? ទធិំ វិញ្ញាបេត្វា ភុញ្ជនបច្ចយា ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. ភុញ្ជិស្សាមីតិ បដិគ្គណ្ហាតិ, អាបត្តិ ទុក្កដស្ស; អជ្ឈោហារេ ¶ អជ្ឈោហារេ អាបត្តិ បាដិទេសនីយស្ស – ទធិំ វិញ្ញាបេត្វា ភុញ្ជនបច្ចយា ឥមា ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ.

តា អាបត្តិយោ ចតុន្នំ វិបត្តីនំ កតិ វិបត្តិយោ ភជន្តិ? សត្តន្នំ អាបត្តិក្ខន្ធានំ កតិហិ អាបត្តិក្ខន្ធេហិ សង្គហិតា? ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ កតិហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋន្តិ? ចតុន្នំ អធិករណានំ កតមំ អធិករណំ ¶ ? សត្តន្នំ សមថានំ កតិហិ សមថេហិ សម្មន្តិ? តា អាបត្តិយោ ចតុន្នំ វិបត្តីនំ ឯកំ វិបត្តិំ ភជន្តិ – អាចារវិបត្តិំ. សត្តន្នំ អាបត្តិក្ខន្ធានំ ទ្វីហិ អាបត្តិក្ខន្ធេហិ សង្គហិតា – សិយា បាដិទេសនីយាបត្តិក្ខន្ធេន, សិយា ទុក្កដាបត្តិក្ខន្ធេន. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ចតូហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋន្តិ – សិយា កាយតោ សមុដ្ឋន្តិ, ន វាចតោ ន ចិត្តតោ; សិយា កាយតោ ច វាចតោ ច សមុដ្ឋន្តិ, ន ចិត្តតោ; សិយា កាយតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋន្តិ ន វាចតោ; សិយា កាយតោ ច វាចតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋន្តិ. ចតុន្នំ អធិករណានំ, អាបត្តាធិករណំ. សត្តន្នំ សមថានំ តីហិ សមថេហិ សម្មន្តិ – សិយា សម្មុខាវិនយេន ច បដិញ្ញាតករណេន ច, សិយា សម្មុខាវិនយេន ច តិណវត្ថារកេន ចាតិ.

សមុច្ចយវារោ និដ្ឋិតោ អដ្ឋមោ. [ឥមស្សានន្តរំ បោរាណសីហឡបោត្ថកេ ឯវម្បិ§ទិស្សតិ –§‘‘តេសមុទ្ទានំ –§កតិវារោ ច វិបត្តិវារោ ច, សង្គហវារោ ច សមុដ្ឋានវារោ. អធិករណវារោ ច សមថវារោ ច, សមុច្ចយវារោ ច ឥមេ សត្ត វារា. អាទិតោ បញ្ញត្តិវារេន សហ អដ្ឋវារាតិ’’ឥតិ.]

អដ្ឋ បច្ចយវារា និដ្ឋិតា.

ភិក្ខុនីវិភង្គេ សោឡស មហាវារា និដ្ឋិតា.

សមុដ្ឋានសីសសង្ខេបោ

សមុដ្ឋានស្សុទ្ទានំ

២៥៧.

អនិច្ចា ¶ ¶ ¶ ¶ សព្ពេ សង្ខារា, ទុក្ខានត្តា ច សង្ខតា;

និព្ពានញ្ចេវ បញ្ញត្តិ, អនត្តា ឥតិ និច្ឆយា.

ពុទ្ធចន្ទេ អនុប្បន្នេ, ពុទ្ធាទិច្ចេ អនុគ្គតេ;

តេសំ សភាគធម្មានំ, នាមមត្តំ ន នាយតិ.

ទុក្ករំ វិវិធំ កត្វា, បូរយិត្វាន បារមី;

ឧប្បជ្ជន្តិ មហាវីរា, ចក្ខុភូតា សព្រហ្មកេ.

តេ ទេសយន្តិ សទ្ធម្មំ, ទុក្ខហានិំ សុខាវហំ;

អង្គីរសោ សក្យមុនិ, សព្ពភូតានុកម្បកោ.

សព្ពសត្តុត្តមោ សីហោ, បិដកេ តីណិ ទេសយិ;

សុត្តន្តមភិធម្មញ្ច, វិនយញ្ច មហាគុណំ.

ឯវំ នីយតិ សទ្ធម្មោ, វិនយោ យទិ តិដ្ឋតិ;

ឧភតោ ច វិភង្គានិ, ខន្ធកា យា ច មាតិកា.

មាលា សុត្តគុណេនេវ, បរិវារេន គន្ថិតា;

តស្សេវ បរិវារស្ស, សមុដ្ឋានំ និយតោ កតំ.

សម្ភេទំ ¶ និទានំ ចញ្ញំ, សុត្តេ ទិស្សន្តិ ឧបរិ;

តស្មា សិក្ខេ បរិវារំ, ធម្មកាមោ សុបេសលោតិ.

តេរសសមុដ្ឋានំ

វិភង្គេ ទ្វីសុ បញ្ញត្តំ, ឧទ្ទិសន្តិ ឧបោសថេ;

បវក្ខាមិ សមុដ្ឋានំ, យថាញាយំ សុណាថ មេ.

បារាជិកំ ¶ យំ បឋមំ, ទុតិយញ្ច តតោ បរំ;

សញ្ចរិត្តានុភាសនញ្ច, អតិរេកញ្ច ចីវរំ.

លោមានិ បទសោធម្មោ, ភូតំ សំវិធានេន ច;

ថេយ្យទេសនចោរី ច, អននុញ្ញាតាយ តេរស.

តេរសេតេ សមុដ្ឋាន នយា, វិញ្ញូហិ ចិន្តិតា.

ឯកេកស្មិំ សមុដ្ឋានេ, សទិសា ឥធ ទិស្សរេ.

១. បឋមបារាជិកសមុដ្ឋានំ

២៥៨.

មេថុនំ ¶ សុក្កសំសគ្គោ, អនិយតា បឋមិកា;

បុព្ពូបបរិបាចិតា, រហោ ភិក្ខុនិយា សហ.

សភោជនេ រហោ ទ្វេ ច, អង្គុលិ ឧទកេ ហសំ;

បហារេ ¶ ឧគ្គិរេ ចេវ, តេបញ្ញាសា ច សេខិយា.

អធក្ខគាមាវស្សុតា, តលមដ្ឋញ្ច សុទ្ធិកា;

វស្សំវុដ្ឋា ច ឱវាទំ, នានុពន្ធេ បវត្តិនិំ.

ឆសត្តតិ ឥមេ សិក្ខា, កាយមានសិកា កតា;

សព្ពេ ឯកសមុដ្ឋានា, បឋមំ បារាជិកំ យថា.

បឋមបារាជិកសមុដ្ឋានំ និដ្ឋិតំ.

២. ទុតិយបារាជិកសមុដ្ឋានំ

២៥៩.

អទិន្នំ ¶ វិគ្គហុត្តរិ, ទុដ្ឋុល្លា អត្តកាមិនំ;

អមូលា អញ្ញភាគិយា, អនិយតា ទុតិយិកា.

អច្ឆិន្ទេ បរិណាមនេ, មុសា ឱមសបេសុណា;

ទុដ្ឋុល្លា បថវីខណេ, ភូតំ អញ្ញាយ ឧជ្ឈាបេ.

និក្កឌ្ឍនំ ¶ សិញ្ចនញ្ច, អាមិសហេតុ ភុត្តាវី;

ឯហិ អនាទរិ ភិំសា, អបនិធេ ច ជីវិតំ.

ជានំ សប្បាណកំ កម្មំ, ឩនសំវាសនាសនា;

សហធម្មិកវិលេខា, មោហោ អមូលកេន ច.

កុក្កុច្ចំ ធម្មិកំ ចីវរំ, ទត្វា [កុក្កុច្ចំ ធម្មិកំ ចីវរំ (សី.), កុក្កុច្ចំ ធម្មិកំ ទត្វា (ស្យា.)] បរិណាមេយ្យ បុគ្គលេ;

កិំ តេ អកាលំ អច្ឆិន្ទេ, ទុគ្គហី និរយេន ច.

គណំ វិភង្គំ ទុព្ពលំ, កថិនាផាសុបស្សយំ;

អក្កោសចណ្ឌី មច្ឆរី, គព្ភិនី ច បាយន្តិយា.

ទ្វេវស្សំ ¶ សិក្ខា សង្ឃេន, តយោ ចេវ គិហីគតា;

កុមារិភូតា តិស្សោ ច, ឩនទ្វាទសសម្មតា.

អលំ តាវ សោកាវាសំ, ឆន្ទា អនុវស្សា ច ទ្វេ;

សិក្ខាបទា សត្តតិមេ, សមុដ្ឋានា តិកា កតា.

កាយចិត្តេន ន វាចា, វាចាចិត្តំ ន កាយិកំ;

តីហិ ទ្វារេហិ ជាយន្តិ, បារាជិកំ ទុតិយំ យថា.

ទុតិយបារាជិកសមុដ្ឋានំ និដ្ឋិតំ.

៣. សញ្ចរិត្តសមុដ្ឋានំ

២៦០.

សញ្ចរី ¶ កុដិ វិហារោ, ធោវនញ្ច បដិគ្គហោ;

វិញ្ញត្តុត្តរិ អភិហដ្ឋុំ, ឧភិន្នំ ទូតកេន ច.

កោសិយា សុទ្ធទ្វេភាគា, ឆព្ពស្សានិ និសីទនំ;

រិញ្ចន្តិ រូបិកា ចេវ, ឧភោ នានប្បការកា.

ឩនពន្ធនវស្សិកា, សុត្តំ វិកប្បនេន ច;

ទ្វារទានសិព្ពានិ ¶ [ទ្វារទានសិព្ពិនី (សី. ស្យា.)] ច, បូវបច្ចយជោតិ ច.

រតនំ សូចិ មញ្ចោ ច, តូលំ និសីទនកណ្ឌុ ច;

វស្សិកា ច សុគតេន, វិញ្ញត្តិ អញ្ញំ ចេតាបនា.

ទ្វេ សង្ឃិកា មហាជនិកា, ទ្វេ បុគ្គលលហុកា គរុ;

ទ្វេ វិឃាសា សាដិកា ច, សមណចីវរេន ច.

សមបញ្ញាសិមេ ធម្មា, ឆហិ ឋានេហិ ជាយរេ;

កាយតោ ន វាចាចិត្តា, វាចតោ ន កាយមនា.

កាយវាចា ន ច ចិត្តា [ន ចិត្តតោ (សី. ស្យា.)], កាយចិត្តា ន វាចិកា [ន វាចតោ (សី. ស្យា.)];

វាចាចិត្តា ¶ ន កាយេន, តីហិ ទ្វារេហិ [តីហិ ឋានេហិ (ស្យា.)] ជាយរេ.

ឆសមុដ្ឋានិកា ឯតេ, សញ្ចរិត្តេន សាទិសា.

សញ្ចរិត្តសមុដ្ឋានំ និដ្ឋិតំ.

៤. សមនុភាសនាសមុដ្ឋានំ

២៦១.

ភេទានុវត្តទុព្ពច ¶ ¶ , ទូសទុដ្ឋុល្លទិដ្ឋិ ច;

ឆន្ទំ ឧជ្ជគ្ឃិកា ទ្វេ ច, ទ្វេ ច សទ្ទា ន ព្យាហរេ.

ឆមា នីចាសនេ ឋានំ, បច្ឆតោ ឧប្បថេន ច;

វជ្ជានុវត្តិគហណា, ឱសារេ បច្ចាចិក្ខនា.

កិស្មិំ សំសដ្ឋា ទ្វេ វធិ, វិសិព្ពេ ទុក្ខិតាយ ច;

បុន សំសដ្ឋា ន វូបសមេ, អារាមញ្ច បវារណា.

អន្វទ្ធំ [អន្វទ្ធមាសំ (សី. ស្យា.)] សហ ជីវិនិំ, ទ្វេ ចីវរំ អនុពន្ធនា;

សត្តតិំស ¶ ឥមេ ធម្មា, កាយវាចាយ ចិត្តតោ.

សព្ពេ ឯកសមុដ្ឋានា, សមនុភាសនា យថា.

សមនុភាសនាសមុដ្ឋានំ និដ្ឋិតំ.

៥. កថិនសមុដ្ឋានំ

២៦២.

ឧព្ភតំ កថិនំ តីណិ, បឋមំ បត្តភេសជ្ជំ;

អច្ចេកំ ចាបិ សាសង្កំ, បក្កមន្តេន វា ទុវេ.

ឧបស្សយំ បរម្បរា, អនតិរិត្តំ និមន្តនា;

វិកប្បំ រញ្ញោ វិកាលេ, វោសាសារញ្ញកេន ច.

ឧស្សយាសន្និចយញ្ច, បុរេ បច្ឆា វិកាលេ ច;

បញ្ចាហិកា សង្កមនី, ទ្វេបិ អាវសថេន ច.

បសាខេ ¶ អាសនេ ចេវ, តិំស ឯកូនកា ឥមេ;

កាយវាចា ន ច ចិត្តា [ន ចិត្តតោ (ស្យា.)], តីហិ ទ្វារេហិ ជាយរេ.

ទ្វិសមុដ្ឋានិកា សព្ពេ, កថិនេន សហាសមា.

កថិនសមុដ្ឋានំ និដ្ឋិតំ.

៦. ឯឡកលោមសមុដ្ឋានំ

២៦៣.

ឯឡកលោមា ¶ ទ្វេ សេយ្យា, អាហច្ច បិណ្ឌភោជនំ;

គណវិកាលសន្និធិ, ទន្តបោនេន ចេលកា.

ឧយ្យុត្តំ សេនំ [ឧយ្យុត្តំ វសេ (ស្យា.)] ឧយ្យោធិ, សុរា ឱរេន ន្ហាយនា;

ទុព្ពណ្ណេ ទ្វេ ទេសនិកា, លសុណុបតិដ្ឋេ នច្ចនា.

ន្ហានមត្ថរណំ សេយ្យា, អន្តោរដ្ឋេ តថា ពហិ;

អន្តោវស្សំ ¶ ចិត្តាគារំ, អាសន្ទិ សុត្តកន្តនា.

វេយ្យាវច្ចំ សហត្ថា ច, អភិក្ខុកាវាសេន ច;

ឆត្តំ យានញ្ច សង្ឃាណិំ, អលង្ការំ គន្ធវាសិតំ.

ភិក្ខុនី សិក្ខមានា ច, សាមណេរី គិហិនិយា;

អសំកច្ចិកា អាបត្តិ, ចត្តារីសា ចតុត្តរិ.

កាយេន ន វាចាចិត្តេន, កាយចិត្តេន ន វាចតោ;

ទ្វិសមុដ្ឋានិកា សព្ពេ, សមា ឯឡកលោមិកាតិ.

ឯឡកលោមសមុដ្ឋានំ និដ្ឋិតំ.

៧. បទសោធម្មសមុដ្ឋានំ

២៦៤.

បទញ្ញត្រ ¶ អសម្មតា, តថា អត្ថង្គតេន ច;

តិរច្ឆានវិជ្ជា ¶ ទ្វេ វុត្តា, អនោកាសោ [អនោកាសេ (សី. ស្យា.)] ច បុច្ឆនា.

សត្ត សិក្ខាបទា ឯតេ, វាចា ន កាយចិត្តតោ [កាយចិត្តកា (ក.)];

វាចាចិត្តេន ជាយន្តិ, ន តុ កាយេន ជាយរេ.

ទ្វិសមុដ្ឋានិកា សព្ពេ, បទសោធម្មសទិសា.

បទសោធម្មសមុដ្ឋានំ និដ្ឋិតំ.

៨. អទ្ធានសមុដ្ឋានំ

២៦៥.

អទ្ធាននាវំ ¶ បណីតំ, មាតុគាមេន សំហរេ;

ធញ្ញំ និមន្តិតា ចេវ, អដ្ឋ ច បាដិទេសនី.

សិក្ខា បន្នរស ឯតេ, កាយា ន វាចា ន មនា;

កាយវាចាហិ ជាយន្តិ, ន តេ ចិត្តេន ជាយរេ.

កាយចិត្តេន ជាយន្តិ, ន តេ ជាយន្តិ វាចតោ;

កាយវាចាហិ ចិត្តេន, សមុដ្ឋានា ចតុព្ពិធា.

បញ្ញត្តា ¶ ពុទ្ធញាណេន, អទ្ធានេន សហា សមា [សមានយា (ស្យា.)].

អទ្ធានសមុដ្ឋានំ និដ្ឋិតំ.

៩. ថេយ្យសត្ថសមុដ្ឋានំ

២៦៦.

ថេយ្យសត្ថំ ¶ ឧបស្សុតិ, សូបវិញ្ញាបនេន ច;

រត្តិឆន្នញ្ច ឱកាសំ, ឯតេ ព្យូហេន សត្តមា.

កាយចិត្តេន ជាយន្តិ, ន តេ ជាយន្តិ វាចតោ;

តីហិ ទ្វារេហិ ជាយន្តិ, ទ្វិសមុដ្ឋានិកា ឥមេ.

ថេយ្យសត្ថសមុដ្ឋានា, ទេសិតាទិច្ចពន្ធុនា.

ថេយ្យសត្ថសមុដ្ឋានំ និដ្ឋិតំ.

១០. ធម្មទេសនាសមុដ្ឋានំ

២៦៧.

ឆត្តបាណិស្ស សទ្ធម្មំ, ន ទេសេន្តិ តថាគតា;

ឯវមេវ [តថេវ (សី. ស្យា.)] ទណ្ឌបាណិស្ស, សត្ថអាវុធបាណិនំ.

បាទុកុបាហនា យានំ, សេយ្យបល្លត្ថិកាយ ច;

វេឋិតោគុណ្ឋិតោ ចេវ, ឯកាទសមនូនកា.

វាចាចិត្តេន ជាយន្តិ, ន តេ ជាយន្តិ កាយតោ;

សព្ពេ ឯកសមុដ្ឋានា, សមកា ធម្មទេសនេ.

ធម្មទេសនាសមុដ្ឋានំ និដ្ឋិតំ.

១១. ភូតារោចនសមុដ្ឋានំ

២៦៨.

ភូតំ ¶ កាយេន ជាយតិ, ន វាចា ន ច ចិត្តតោ;

វាចតោ ច សមុដ្ឋាតិ, ន កាយា ន ច ចិត្តតោ.

កាយវាចាយ ¶ ជាយតិ, ន តុ ជាយតិ ចិត្តតោ;

ភូតារោចនកា ¶ នាម, តីហិ ឋានេហិ ជាយតិ.

ភូតារោចនសមុដ្ឋានំ និដ្ឋិតំ.

១២. ចោរិវុដ្ឋាបនសមុដ្ឋានំ

២៦៩.

ចោរី វាចាយ ចិត្តេន, ន តំ ជាយតិ កាយតោ;

ជាយតិ តីហិ ទ្វារេហិ, ចោរិវុដ្ឋាបនំ ឥទំ;

អកតំ ទ្វិសមុដ្ឋានំ, ធម្មរាជេន ភាសិតំ [ឋបិតំ (ស្យា.)].

ចោរិវុដ្ឋាបនសមុដ្ឋានំ និដ្ឋិតំ.

១៣. អននុញ្ញាតសមុដ្ឋានំ

២៧០.

អននុញ្ញាតំ វាចាយ, ន កាយា ន ច ចិត្តតោ;

ជាយតិ កាយវាចាយ, ន តំ ជាយតិ ចិត្តតោ.

ជាយតិ វាចាចិត្តេន, ន តំ ជាយតិ កាយតោ;

ជាយតិ ¶ តីហិ ទ្វារេហិ, អកតំ ចតុឋានិកំ.

អននុញ្ញាតសមុដ្ឋានំ និដ្ឋិតំ.

សមុដ្ឋានញ្ហិ សង្ខេបំ, ទស តីណិ សុទេសិតំ;

អសម្មោហករំ ឋានំ, នេត្តិធម្មានុលោមិកំ;

ធារយន្តោ ឥមំ វិញ្ញូ, សមុដ្ឋានេ ន មុយ្ហតីតិ.

សមុដ្ឋានសីសសង្ខេបោ និដ្ឋិតោ.

អន្តរបេយ្យាលំ

កតិបុច្ឆាវារោ

២៧១. កតិ ¶ ¶ ¶ ¶ អាបត្តិយោ? កតិ អាបត្តិក្ខន្ធា? កតិ វិនីតវត្ថូនិ? កតិ អគារវា? កតិ គារវា? កតិ វិនីតវត្ថូនិ? កតិ វិបត្តិយោ? កតិ អាបត្តិសមុដ្ឋានា? កតិ វិវាទមូលានិ? កតិ អនុវាទមូលានិ? កតិ សារណីយា ធម្មា? កតិ ភេទករវត្ថូនិ? កតិ អធិករណានិ? កតិ សមថា?

បញ្ច អាបត្តិយោ. បញ្ច អាបត្តិក្ខន្ធា. បញ្ច វិនីតវត្ថូនិ. សត្ត អាបត្តិយោ. សត្ត អាបត្តិក្ខន្ធា. សត្ត វិនីតវត្ថូនិ. ឆ អគារវា. ឆ គារវា. ឆ វិនីតវត្ថូនិ. ចតស្សោ វិបត្តិយោ. ឆ អាបត្តិសមុដ្ឋានា. ឆ វិវាទមូលានិ. ឆ អនុវាទមូលានិ. ឆ សារណីយា ធម្មា. អដ្ឋារស ភេទករវត្ថូនិ. ចត្តារិ អធិករណានិ. សត្ត សមថា.

តត្ថ កតមា បញ្ច អាបត្តិយោ? បារាជិកាបត្តិ, សង្ឃាទិសេសាបត្តិ, បាចិត្តិយាបត្តិ, បាដិទេសនីយាបត្តិ, ទុក្កដាបត្តិ – ឥមា បញ្ច អាបត្តិយោ.

តត្ថ កតមេ បញ្ច អាបត្តិក្ខន្ធា? បារាជិកាបត្តិក្ខន្ធោ, សង្ឃាទិសេសាបត្តិក្ខន្ធោ, បាចិត្តិយាបត្តិក្ខន្ធោ, បាដិទេសនីយាបត្តិក្ខន្ធោ, ទុក្កដាបត្តិក្ខន្ធោ – ឥមេ បញ្ច អាបត្តិក្ខន្ធា.

តត្ថ ¶ កតមានិ បញ្ច វិនីតវត្ថូនិ? បញ្ចហិ អាបត្តិក្ខន្ធេហិ អារតិ វិរតិ បដិវិរតិ វេរមណី អកិរិយា អករណំ អនជ្ឈាបត្តិ វេលាអនតិក្កមោ សេតុឃាតោ – ឥមានិ បញ្ច វិនីតវត្ថូនិ.

តត្ថ ¶ កតមា សត្ត អាបត្តិយោ? បារាជិកាបត្តិ, សង្ឃាទិសេសាបត្តិ, ថុល្លច្ចយាបត្តិ, បាចិត្តិយាបត្តិ, បាដិទេសនីយាបត្តិ, ទុក្កដាបត្តិ, ទុព្ភាសិតាបត្តិ – ឥមា សត្ត អាបត្តិយោ.

តត្ថ កតមេ សត្ត អាបត្តិក្ខន្ធា? បារាជិកាបត្តិក្ខន្ធោ, សង្ឃាទិសេសាបត្តិក្ខន្ធោ, ថុល្លច្ចយាបត្តិក្ខន្ធោ, បាចិត្តិយាបត្តិក្ខន្ធោ, បាដិទេសនីយាបត្តិក្ខន្ធោ, ទុក្កដាបត្តិក្ខន្ធោ, ទុព្ភាសិតាបត្តិក្ខន្ធោ – ឥមេ សត្ត អាបត្តិក្ខន្ធា.

តត្ថ ¶ កតមានិ សត្ត វិនីតវត្ថូនិ? សត្តហិ អាបត្តិក្ខន្ធេហិ អារតិ វិរតិ បដិវិរតិ វេរមណី អកិរិយា អករណំ អនជ្ឈាបត្តិ វេលាអនតិក្កមោ សេតុឃាតោ – ឥមានិ សត្ត វិនីតវត្ថូនិ.

តត្ថ ¶ កតមេ ឆ អគារវា? ពុទ្ធេ អគារវោ, ធម្មេ អគារវោ, សង្ឃេ អគារវោ, សិក្ខាយ អគារវោ, អប្បមាទេ អគារវោ, បដិសន្ធារេ អគារវោ – ឥមេ ឆ អគារវា.

តត្ថ កតមេ ឆ គារវា? ពុទ្ធេ គារវោ, ធម្មេ គារវោ, សង្ឃេ គារវោ, សិក្ខាយ គារវោ, អប្បមាទេ គារវោ, បដិសន្ធារេ គារវោ – ឥមេ ឆ គារវា.

តត្ថ កតមានិ ឆ វិនីតវត្ថូនិ? ឆហិ អគារវេហិ អារតិ វិរតិ បដិវិរតិ ¶ វេរមណី អកិរិយា អករណំ អនជ្ឈាបត្តិ វេលាអនតិក្កមោ សេតុឃាតោ – ឥមានិ ឆ វិនីតវត្ថូនិ.

តត្ថ កតមា ចតស្សោ វិបត្តិយោ? សីលវិបត្តិ, អាចារវិបត្តិ, ទិដ្ឋិវិបត្តិ, អាជីវវិបត្តិ – ឥមា ចតស្សោ វិបត្តិយោ.

តត្ថ កតមេ ឆ អាបត្តិសមុដ្ឋានា? អត្ថាបត្តិ កាយតោ សមុដ្ឋាតិ, ន វាចតោ ន ចិត្តតោ; អត្ថាបត្តិ វាចតោ សមុដ្ឋាតិ, ន កាយតោ ន ចិត្តតោ; អត្ថាបត្តិ កាយតោ ច វាចតោ ច សមុដ្ឋាតិ, ន ចិត្តតោ; អត្ថាបត្តិ កាយតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ, ន វាចតោ; អត្ថាបត្តិ វាចតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ, ន កាយតោ; អត្ថាបត្តិ កាយតោ ច វាចតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ – ឥមេ ឆ អាបត្តិសមុដ្ឋានា.

២៧២. តត្ថ ¶ [ចូឡវ. ២១៦; អ. និ. ៦.៣៦; ម. និ. ៣.៤៤; ទី. និ. ៣.៣២៥] កតមានិ ឆ វិវាទមូលានិ? ឥធ ភិក្ខុ កោធនោ ហោតិ ឧបនាហី. យោ សោ ភិក្ខុ កោធនោ ហោតិ ឧបនាហី សោ សត្ថរិបិ អគារវោ វិហរតិ អប្បតិស្សោ, ធម្មេបិ អគារវោ វិហរតិ អប្បតិស្សោ, សង្ឃេបិ អគារវោ វិហរតិ អប្បតិស្សោ, សិក្ខាយបិ ន បរិបូរការី ហោតិ. យោ សោ ភិក្ខុ សត្ថរិ អគារវោ វិហរតិ អប្បតិស្សោ, ធម្មេ…បេ… សង្ឃេ…បេ… សិក្ខាយ ន បរិបូរការី, សោ សង្ឃេ វិវាទំ ជនេតិ. យោ ហោតិ វិវាទោ ពហុជនាហិតាយ ពហុជនាសុខាយ ពហុនោ ជនស្ស អនត្ថាយ អហិតាយ ទុក្ខាយ ទេវមនុស្សានំ. ឯវរូបំ ចេ តុម្ហេ វិវាទមូលំ អជ្ឈត្តំ វា ¶ ពហិទ្ធា វា សមនុបស្សេយ្យាថ តត្រ តុម្ហេ ¶ តស្សេវ បាបកស្ស វិវាទមូលស្ស បហានាយ វាយមេយ្យាថ. ឯវរូបំ ចេ តុម្ហេ វិវាទមូលំ អជ្ឈត្តំ វា ពហិទ្ធា វា ន សមនុបស្សេយ្យាថ តត្រ តុម្ហេ តស្សេវ បាបកស្ស វិវាទមូលស្ស អាយតិំ អនវស្សវាយ បដិបជ្ជេយ្យាថ. ឯវមេតស្ស បាបកស្ស វិវាទមូលស្ស បហានំ ហោតិ. ឯវមេតស្ស បាបកស្ស វិវាទមូលស្ស អាយតិំ អនវស្សវោ ហោតិ.

[ចូឡវ. ២១៦] បុន ចបរំ ភិក្ខុ មក្ខី ហោតិ បឡាសី…បេ… ឥស្សុកី ហោតិ មច្ឆរី, សឋោ ហោតិ មាយាវី, បាបិច្ឆោ ហោតិ មិច្ឆាទិដ្ឋិ, សន្ទិដ្ឋិបរាមាសី ហោតិ អាធានគ្គាហី ទុប្បដិនិស្សគ្គី. យោ សោ ភិក្ខុ សន្ទិដ្ឋិបរាមាសី ហោតិ អាធានគ្គាហី ទុប្បដិនិស្សគ្គី សោ សត្ថរិបិ អគារវោ វិហរតិ អប្បតិស្សោ, ធម្មេបិ អគារវោ វិហរតិ អប្បតិស្សោ, សង្ឃេបិ អគារវោ វិហរតិ អប្បតិស្សោ, សិក្ខាយបិ ន បរិបូរការី ហោតិ. យោ សោ ភិក្ខុ សត្ថរិ អគារវោ វិហរតិ អប្បតិស្សោ ធម្មេ…បេ… សង្ឃេ…បេ… សិក្ខាយ ន បរិបូរការី, សោ សង្ឃេ វិវាទំ ជនេតិ. យោ សោ ហោតិ វិវាទោ ពហុជនាហិតាយ ពហុជនាសុខាយ ពហុនោ ជនស្ស អនត្ថាយ អហិតាយ ទុក្ខាយ ទេវមនុស្សានំ. ឯវរូបំ ចេ តុម្ហេ វិវាទមូលំ អជ្ឈត្តំ វា ពហិទ្ធា វា សមនុបស្សេយ្យាថ តត្រ តុម្ហេ តស្សេវ បាបកស្ស វិវាទមូលស្ស ¶ បហានាយ វាយមេយ្យាថ. ឯវរូបំ ចេ តុម្ហេ វិវាទមូលំ អជ្ឈត្តំ វា ពហិទ្ធា វា ន សមនុបស្សេយ្យាថ តត្រ តុម្ហេ តស្សេវ បាបកស្ស វិវាទមូលស្ស អាយតិំ អនវស្សវាយ បដិបជ្ជេយ្យាថ. ឯវមេតស្ស បាបកស្ស វិវាទមូលស្ស បហានំ ហោតិ. ឯវមេតស្ស បាបកស្ស វិវាទមូលស្ស អាយតិំ អនវស្សវោ ហោតិ. ឥមានិ ឆ វិវាទមូលានិ.

២៧៣. [ចូឡវ. ២១៧] តត្ថ កតមានិ ឆ អនុវាទមូលានិ? ឥធ ភិក្ខុ កោធនោ ហោតិ ឧបនាហី. យោ សោ ភិក្ខុ កោធនោ ហោតិ ឧបនាហី សោ សត្ថរិបិ អគារវោ វិហរតិ អប្បតិស្សោ, ធម្មេបិ អគារវោ វិហរតិ អប្បតិស្សោ, សង្ឃេបិ អគារវោ វិហរតិ អប្បតិស្សោ, សិក្ខាយបិ ន បរិបូរការី ហោតិ. យោ សោ ភិក្ខុ សត្ថរិ អគារវោ វិហរតិ អប្បតិស្សោ ធម្មេ…បេ… សង្ឃេ ¶ …បេ… សិក្ខាយ ន បរិបូរការី សោ សង្ឃេ អនុវាទំ ជនេតិ. យោ ហោតិ អនុវាទោ ពហុជនាហិតាយ ពហុជនាសុខាយ ពហុនោ ជនស្ស អនត្ថាយ អហិតាយ ទុក្ខាយ ទេវមនុស្សានំ. ឯវរូបំ ¶ ចេ តុម្ហេ អនុវាទមូលំ អជ្ឈត្តំ វា ពហិទ្ធា វា សមនុបស្សេយ្យាថ តត្រ តុម្ហេ តស្សេវ បាបកស្ស អនុវាទមូលស្ស បហានាយ វាយមេយ្យាថ. ឯវរូបំ ចេ តុម្ហេ អនុវាទមូលំ អជ្ឈត្តំ វា ពហិទ្ធា វា ន សមនុបស្សេយ្យាថ តត្រ តុម្ហេ តស្សេវ បាបកស្ស អនុវាទមូលស្ស អាយតិំ អនវស្សវាយ បដិបជ្ជេយ្យាថ. ឯវមេតស្ស បាបកស្ស អនុវាទមូលស្ស បហានំ ហោតិ. ឯវមេតស្ស បាបកស្ស អនុវាទមូលស្ស អាយតិំ អនវស្សវោ ហោតិ.

បុន ចបរំ ភិក្ខុ មក្ខី ហោតិ បលាសី…បេ… ឥស្សុកី ហោតិ មច្ឆរី, សឋោ ហោតិ មាយាវី, បាបិច្ឆោ ហោតិ មិច្ឆាទិដ្ឋិ, សន្ទិដ្ឋិបរាមាសី ¶ ហោតិ អាធានគ្គាហី ទុប្បដិនិស្សគ្គី. យោ សោ ភិក្ខុ សន្ទិដ្ឋិបរាមាសី ហោតិ អាធានគ្គាហី ទុប្បដិនិស្សគ្គី សោ សត្ថរិបិ អគារវោ វិហរតិ អប្បតិស្សោ, ធម្មេបិ អគារវោ វិហរតិ អប្បតិស្សោ, សង្ឃេបិ អគារវោ វិហរតិ អប្បតិស្សោ, សិក្ខាយបិ ន បរិបូរការី ហោតិ. យោ ភិក្ខុ សត្ថរិ អគារវោ វិហរតិ អប្បតិស្សោ ធម្មេ…បេ… សង្ឃេ…បេ… សិក្ខាយ ន បរិបូរការី សោ សង្ឃេ អនុវាទំ ជនេតិ. យោ ហោតិ អនុវាទោ ពហុជនាហិតាយ ពហុជនាសុខាយ ពហុនោ ជនស្ស អនត្ថាយ អហិតាយ ទុក្ខាយ ទេវមនុស្សានំ. ឯវរូបំ ចេ តុម្ហេ អនុវាទមូលំ អជ្ឈត្តំ វា ពហិទ្ធា វា សមនុបស្សេយ្យាថ តត្រ តុម្ហេ តស្សេវ បាបកស្ស អនុវាទមូលស្ស បហានាយ វាយមេយ្យាថ. ឯវរូបំ ចេ តុម្ហេ អនុវាទមូលំ អជ្ឈត្តំ វា ពហិទ្ធា វា ន សមនុបស្សេយ្យាថ តត្រ តុម្ហេ តស្សេវ បាបកស្ស អនុវាទមូលស្ស អាយតិំ អនវស្សវាយ បដិបជ្ជេយ្យាថ. ឯវមេតស្ស បាបកស្ស អនុវាទមូលស្ស បហានំ ហោតិ. ឯវមេតស្ស បាបកស្ស អនុវាទមូលស្ស អាយតិំ អនវស្សវោ ហោតិ. ឥមានិ ឆ អនុវាទមូលានិ.

២៧៤. [ទី. និ. ៣.៣២៤; អ. និ. ៦.១១] តត្ថ កតមេ ឆ សារណីយា ធម្មា? ឥធ ភិក្ខុនោ មេត្តំ កាយកម្មំ បច្ចុបដ្ឋិតំ ហោតិ សព្រហ្មចារីសុ អាវិ ចេវ រហោ ច. អយម្បិ ធម្មោ សារណីយោ បិយករណោ គរុករណោ សង្គហាយ អវិវាទាយ សាមគ្គិយា ឯកីភាវាយ សំវត្តតិ.

បុន ចបរំ ភិក្ខុនោ មេត្តំ ¶ វចីកម្មំ បច្ចុបដ្ឋិតំ ហោតិ សព្រហ្មចារីសុ អាវិ ចេវ រហោ ច. អយម្បិ ធម្មោ សារណីយោ បិយករណោ គរុករណោ សង្គហាយ អវិវាទាយ សាមគ្គិយា ឯកីភាវាយ សំវត្តតិ.

បុន ¶ ¶ ចបរំ ភិក្ខុនោ មេត្តំ មនោកម្មំ បច្ចុបដ្ឋិតំ ហោតិ សព្រហ្មចារីសុ អាវិ ចេវ រហោ ច. អយម្បិ ធម្មោ សារណីយោ បិយករណោ គរុករណោ សង្គហាយ អវិវាទាយ សាមគ្គិយា ឯកីភាវាយ សំវត្តតិ.

បុន ចបរំ ភិក្ខុ យេ តេ លាភា ធម្មិកា ធម្មលទ្ធា អន្តមសោ បត្តបរិយាបន្នមត្តម្បិ តថារូបេហិ លាភេហិ អប្បដិវិភត្តភោគី ហោតិ សីលវន្តេហិ សព្រហ្មចារីហិ សាធារណភោគី. អយម្បិ ធម្មោ សារណីយោ បិយករណោ គរុករណោ សង្គហាយ អវិវាទាយ សាមគ្គិយា ឯកីភាវាយ សំវត្តតិ.

បុន ចបរំ ភិក្ខុ យានិ តានិ សីលានិ អខណ្ឌានិ អច្ឆិទ្ទានិ អសពលានិ អកម្មាសានិ ភុជិស្សានិ វិញ្ញុបសត្ថានិ អបរាមដ្ឋានិ សមាធិសំវត្តនិកានិ ¶ , តថារូបេសុ សីលេសុ សីលសាមញ្ញគតោ វិហរតិ សព្រហ្មចារីហិ អាវិ ចេវ រហោ ច. អយម្បិ ធម្មោ សារណីយោ បិយករណោ គរុករណោ សង្គហាយ អវិវាទាយ សាមគ្គិយា ឯកីភាវាយ សំវត្តតិ.

បុន ចបរំ ភិក្ខុ យាយំ ទិដ្ឋិ អរិយា និយ្យានិកា និយ្យាតិ តក្ករស្ស សម្មា ទុក្ខក្ខយាយ តថារូបាយ ទិដ្ឋិយា ទិដ្ឋិសាមញ្ញគតោ វិហរតិ សព្រហ្មចារីហិ អាវិ ចេវ រហោ ច. អយម្បិ ធម្មោ សារណីយោ បិយករណោ គរុករណោ សង្គហាយ អវិវាទាយ សាមគ្គិយា ឯកីភាវាយ សំវត្តតិ. ឥមេ ឆ សារណីយា ធម្មា.

២៧៥. តត្ថ ¶ កតមានិ អដ្ឋារស ភេទករវត្ថូនិ? ឥធ ភិក្ខុ អធម្មំ ‘‘ធម្មោ’’តិ ទីបេតិ, ធម្មំ ‘‘អធម្មោ’’តិ ទីបេតិ, អវិនយំ ‘‘វិនយោ’’តិ ទីបេតិ, វិនយំ ‘‘អវិនយោ’’តិ ទីបេតិ, អភាសិតំ អលបិតំ តថាគតេន ‘‘ភាសិតំ លបិតំ តថាគតេនា’’តិ ទីបេតិ, ភាសិតំ លបិតំ តថាគតេន ‘‘អភាសិតំ អលបិតំ តថាគតេនា’’តិ ទីបេតិ, អនាចិណ្ណំ តថាគតេន ‘‘អាចិណ្ណំ តថាគតេនា’’តិ ទីបេតិ, អាចិណ្ណំ តថាគតេន ‘‘អនាចិណ្ណំ តថាគតេនា’’តិ ទីបេតិ, អបញ្ញត្តំ តថាគតេន ‘‘បញ្ញត្តំ តថាគតេនា’’តិ ទីបេតិ, បញ្ញត្តំ តថាគតេន ‘‘អបញ្ញត្តំ តថាគតេនា’’តិ ទីបេតិ, អាបត្តិំ ‘‘អនាបត្តី’’តិ ទីបេតិ, អនាបត្តិំ ‘‘អាបត្តី’’តិ ទីបេតិ, លហុកំ អាបត្តិំ ‘‘គរុកា អាបត្តី’’តិ ទីបេតិ, គរុកំ អាបត្តិំ ‘‘លហុកា អាបត្តី’’តិ ទីបេតិ, សាវសេសំ អាបត្តិំ ‘‘អនវសេសា អាបត្តី’’តិ ¶ ទីបេតិ, អនវសេសំ អាបត្តិំ ‘‘សាវសេសា អាបត្តី’’តិ ¶ ទីបេតិ, ទុដ្ឋុល្លំ អាបត្តិំ ‘‘អទុដ្ឋុល្លា អាបត្តី’’តិ ទីបេតិ, អទុដ្ឋុល្លំ អាបត្តិំ ‘‘ទុដ្ឋុល្លា អាបត្តី’’តិ ទីបេតិ. ឥមានិ អដ្ឋារស ភេទករវត្ថូនិ.

[ចូឡវ. ២១៥; បរិ. ៣៤០] តត្ថ កតមានិ ចត្តារិ អធិករណានិ? វិវាទាធិករណំ, អនុវាទាធិករណំ, អាបត្តាធិករណំ, កិច្ចាធិករណំ – ឥមានិ ចត្តារិ អធិករណានិ.

តត្ថ កតមេ សត្ត សមថា? សម្មុខាវិនយោ, សតិវិនយោ, អមូឡ្ហវិនយោ, បដិញ្ញាតករណំ, យេភុយ្យសិកា, តស្សបាបិយសិកា, តិណវត្ថារកោ ¶ – ឥមេ សត្ត សមថា.

កតិបុច្ឆាវារោ និដ្ឋិតោ.

តស្សុទ្ទានំ –

អាបត្តិ អាបត្តិក្ខន្ធា, វិនីតា សត្តធា បុន;

វិនីតាគារវា ចេវ, គារវា មូលមេវ ច.

បុន វិនីតា វិបត្តិ, សមុដ្ឋានា វិវាទនា;

អនុវាទា សារណីយំ, ភេទាធិករណេន ច.

សត្តេវ សមថា វុត្តា, បទា សត្តរសា ឥមេតិ.

១. ឆអាបត្តិសមុដ្ឋានវារោ

២៧៦. បឋមេន ¶ អាបត្តិសមុដ្ឋានេន បារាជិកំ អាបជ្ជេយ្យាតិ? ន ហីតិ វត្តព្ពំ. សង្ឃាទិសេសំ អាបជ្ជេយ្យាតិ? សិយាតិ វត្តព្ពំ. ថុល្លច្ចយំ អាបជ្ជេយ្យាតិ? សិយាតិ វត្តព្ពំ. បាចិត្តិយំ អាបជ្ជេយ្យាតិ? សិយាតិ វត្តព្ពំ. បាដិទេសនីយំ អាបជ្ជេយ្យាតិ? សិយាតិ វត្តព្ពំ. ទុក្កដំ អាបជ្ជេយ្យាតិ? សិយាតិ វត្តព្ពំ. ទុព្ភាសិតំ អាបជ្ជេយ្យាតិ? ន ហីតិ វត្តព្ពំ.

ទុតិយេន អាបត្តិសមុដ្ឋានេន បារាជិកំ អាបជ្ជេយ្យាតិ? ន ហីតិ វត្តព្ពំ. សង្ឃាទិសេសំ អាបជ្ជេយ្យាតិ? សិយាតិ វត្តព្ពំ. ថុល្លច្ចយំ អាបជ្ជេយ្យាតិ? សិយាតិ វត្តព្ពំ. បាចិត្តិយំ អាបជ្ជេយ្យាតិ? សិយាតិ វត្តព្ពំ. បាដិទេសនីយំ អាបជ្ជេយ្យាតិ? ន ហីតិ វត្តព្ពំ. ទុក្កដំ អាបជ្ជេយ្យាតិ? សិយាតិ វត្តព្ពំ. ទុព្ភាសិតំ អាបជ្ជេយ្យាតិ? ន ហីតិ វត្តព្ពំ.

តតិយេន ¶ ¶ អាបត្តិសមុដ្ឋានេន បារាជិកំ អាបជ្ជេយ្យាតិ? ន ហីតិ វត្តព្ពំ. សង្ឃាទិសេសំ អាបជ្ជេយ្យាតិ? សិយាតិ វត្តព្ពំ. ថុល្លច្ចយំ អាបជ្ជេយ្យាតិ? សិយាតិ វត្តព្ពំ. បាចិត្តិយំ អាបជ្ជេយ្យាតិ? សិយាតិ វត្តព្ពំ. បាដិទេសនីយំ អាបជ្ជេយ្យាតិ? សិយាតិ វត្តព្ពំ. ទុក្កដំ អាបជ្ជេយ្យាតិ? សិយាតិ វត្តព្ពំ. ទុព្ភាសិតំ អាបជ្ជេយ្យាតិ? ន ហីតិ វត្តព្ពំ.

ចតុត្ថេ ¶ ¶ អាបត្តិសមុដ្ឋានេន បារាជិកំ អាបជ្ជេយ្យាតិ? សិយាតិ វត្តព្ពំ. សង្ឃាទិសេសំ អាបជ្ជេយ្យាតិ? សិយាតិ វត្តព្ពំ. ថុល្លច្ចយំ អាបជ្ជេយ្យាតិ? សិយាតិ វត្តព្ពំ. បាចិត្តិយំ អាបជ្ជេយ្យាតិ? សិយាតិ វត្តព្ពំ. បាដិទេសនីយំ អាបជ្ជេយ្យាតិ? សិយាតិ វត្តព្ពំ. ទុក្កដំ អាបជ្ជេយ្យាតិ? សិយាតិ វត្តព្ពំ. ទុព្ភាសិតំ អាបជ្ជេយ្យាតិ? ន ហីតិ វត្តព្ពំ.

បញ្ចមេន អាបត្តិសមុដ្ឋានេន បារាជិកំ អាបជ្ជេយ្យាតិ? សិយាតិ វត្តព្ពំ. សង្ឃាទិសេសំ អាបជ្ជេយ្យាតិ? សិយាតិ វត្តព្ពំ. ថុល្លច្ចយំ អាបជ្ជេយ្យាតិ? សិយាតិ វត្តព្ពំ. បាចិត្តិយំ អាបជ្ជេយ្យាតិ? សិយាតិ វត្តព្ពំ. បាដិទេសនីយំ អាបជ្ជេយ្យាតិ? ន ហីតិ វត្តព្ពំ. ទុក្កដំ អាបជ្ជេយ្យាតិ? សិយាតិ វត្តព្ពំ. ទុព្ភាសិតំ អាបជ្ជេយ្យាតិ? សិយាតិ វត្តព្ពំ.

ឆដ្ឋេន អាបត្តិសមុដ្ឋានេន បារាជិកំ អាបជ្ជេយ្យាតិ? សិយាតិ វត្តព្ពំ. សង្ឃាទិសេសំ អាបជ្ជេយ្យាតិ? សិយាតិ វត្តព្ពំ. ថុល្លច្ចយំ អាបជ្ជេយ្យាតិ? សិយាតិ វត្តព្ពំ. បាចិត្តិយំ អាបជ្ជេយ្យាតិ? សិយាតិ វត្តព្ពំ. បាដិទេសនីយំ អាបជ្ជេយ្យាតិ? សិយាតិ វត្តព្ពំ. ទុក្កដំ អាបជ្ជេយ្យាតិ? សិយាតិ វត្តព្ពំ. ទុព្ភាសិតំ អាបជ្ជេយ្យាតិ? ន ហីតិ វត្តព្ពំ.

ឆអាបត្តិសមុដ្ឋានវារោ និដ្ឋិតោ បឋមោ.

២. កតាបត្តិវារោ

២៧៧. បឋមេន អាបត្តិសមុដ្ឋានេន កតិ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ? បឋមេន ¶ អាបត្តិសមុដ្ឋានេន បញ្ច អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. ភិក្ខុ កប្បិយសញ្ញី សញ្ញាចិកាយ កុដិំ ករោតិ អទេសិតវត្ថុកំ បមាណាតិក្កន្តំ សារម្ភំ អបរិក្កមនំ, បយោគេ ទុក្កដំ; ឯកំ បិណ្ឌំ អនាគតេ អាបត្តិ ¶ ថុល្លច្ចយស្ស; តស្មិំ បិណ្ឌេ អាគតេ អាបត្តិ សង្ឃាទិសេសស្ស; ភិក្ខុ កប្បិយសញ្ញី វិកាលេ ភោជនំ ភុញ្ជតិ, អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស; ភិក្ខុ កប្បិយសញ្ញី អញ្ញាតិកាយ ¶ ភិក្ខុនិយា អន្តរឃរំ បវិដ្ឋាយ ហត្ថតោ ខាទនីយំ វា ភោជនីយំ វា សហត្ថា បដិគ្គហេត្វា ភុញ្ជតិ, អាបត្តិ បាដិទេសនីយស្ស – បឋមេន អាបត្តិសមុដ្ឋានេន ឥមា បញ្ច អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ.

តា អាបត្តិយោ ចតុន្នំ វិបត្តីនំ កតិ វិបត្តិយោ ភជន្តិ? សត្តន្នំ អាបត្តិក្ខន្ធានំ កតិហិ អាបត្តិក្ខន្ធេហិ សង្គហិតា? ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ កតិហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋន្តិ? ចតុន្នំ អធិករណានំ កតមំ អធិករណំ? សត្តន្នំ សមថានំ កតិហិ សមថេហិ សម្មន្តិ? តា អាបត្តិយោ ចតុន្នំ វិបត្តីនំ ទ្វេ វិបត្តិយោ ភជន្តិ – សិយា សីលវិបត្តិំ, សិយា អាចារវិបត្តិំ. សត្តន្នំ អាបត្តិក្ខន្ធានំ បញ្ចហិ អាបត្តិក្ខន្ធេហិ សង្គហិតា – សិយា សង្ឃាទិសេសាបត្តិក្ខន្ធេន, សិយា ថុល្លច្ចយាបត្តិក្ខន្ធេន, សិយា បាចិត្តិយាបត្តិក្ខន្ធេន, សិយា បាដិទេសនីយាបត្តិក្ខន្ធេន, សិយា ទុក្កដាបត្តិក្ខន្ធេន. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ឯកេន សមុដ្ឋានេន សមុដ្ឋន្តិ – កាយតោ សមុដ្ឋន្តិ, ន វាចតោ ន ចិត្តតោ. ចតុន្នំ អធិករណានំ អាបត្តាធិករណំ ¶ . សត្តន្នំ សមថានំ តីហិ សមថេហិ សម្មន្តិ – សិយា សម្មុខាវិនយេន ច បដិញ្ញាតករណេន ច, សិយា សម្មុខាវិនយេន ច តិណវត្ថារកេន ច.

២៧៨. ទុតិយេន អាបត្តិសមុដ្ឋានេន កតិ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ? ទុតិយេន អាបត្តិសមុដ្ឋានេន ចតស្សោ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ – ភិក្ខុ កប្បិយសញ្ញី សមាទិសតិ ¶ – ‘‘កុដិំ មេ ករោថា’’តិ. តស្ស កុដិំ ករោន្តិ អទេសិតវត្ថុកំ បមាណាតិក្កន្តំ សារម្ភំ អបរិក្កមនំ. បយោគេ ទុក្កដំ; ឯកំ បិណ្ឌំ អនាគតេ អាបត្តិ ថុល្លច្ចយស្ស; តស្មិំ បិណ្ឌេ អាគតេ អាបត្តិ សង្ឃាទិសេសស្ស. ភិក្ខុ កប្បិយសញ្ញី អនុបសម្បន្នំ បទសោ ធម្មំ វាចេតិ, អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស – ទុតិយេន អាបត្តិសមុដ្ឋានេន ឥមា ចតស្សោ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ.

តា អាបត្តិយោ ចតុន្នំ វិបត្តីនំ កតិ វិបត្តិយោ ភជន្តិ…បេ… សត្តន្នំ សមថានំ កតិហិ សមថេហិ សម្មន្តិ? តា អាបត្តិយោ ចតុន្នំ វិបត្តីនំ ទ្វេ វិបត្តិយោ ភជន្តិ – សិយា សីលវិបត្តិំ, សិយា អាចារវិបត្តិំ. សត្តន្នំ អាបត្តិក្ខន្ធានំ ¶ ចតូហិ អាបត្តិក្ខន្ធេហិ សង្គហិតា – សិយា សង្ឃាទិសេសាបត្តិក្ខន្ធេន, សិយា ថុល្លច្ចយាបត្តិក្ខន្ធេន, សិយា បាចិត្តិយាបត្តិក្ខន្ធេន, សិយា ទុក្កដាបត្តិក្ខន្ធេន. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ឯកេន សមុដ្ឋានេន សមុដ្ឋន្តិ – វាចតោ សមុដ្ឋន្តិ, ន កាយតោ ន ចិត្តតោ. ចតុន្នំ អធិករណានំ, អាបត្តាធិករណំ. សត្តន្នំ សមថានំ តីហិ សមថេហិ សម្មន្តិ – សិយា សម្មុខាវិនយេន ¶ ច បដិញ្ញាតករណេន ច, សិយា សម្មុខាវិនយេន ច តិណវត្ថារកេន ច.

២៧៩. តតិយេន ¶ អាបត្តិសមុដ្ឋានេន កតិ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ? តតិយេន អាបត្តិសមុដ្ឋានេន បញ្ច អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. ភិក្ខុ កប្បិយសញ្ញី សំវិទហិត្វា កុដិំ ករោតិ អទេសិតវត្ថុកំ បមាណាតិក្កន្តំ សារម្ភំ អបរិក្កមនំ. បយោគេ ទុក្កដំ; ឯកំ បិណ្ឌំ អនាគតេ អាបត្តិ ថុល្លច្ចយស្ស; តស្មិំ បិណ្ឌេ អាគតេ អាបត្តិ សង្ឃាទិសេសស្ស. ភិក្ខុ កប្បិយសញ្ញី បណីតភោជនានិ អត្តនោ អត្ថាយ វិញ្ញាបេត្វា ភុញ្ជតិ, អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស. ភិក្ខុ កប្បិយសញ្ញី ភិក្ខុនិយា វោសាសន្តិយា ន និវារេត្វា ភុញ្ជតិ, អាបត្តិ បាដិទេសនីយស្ស – តតិយេន អាបត្តិសមុដ្ឋានេន ឥមា បញ្ច អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ.

តា អាបត្តិយោ ចតុន្នំ វិបត្តីនំ កតិ វិបត្តិយោ ភជន្តិ…បេ… សត្តន្នំ សមថានំ កតិហិ សមថេហិ សម្មន្តិ? តា អាបត្តិយោ ចតុន្នំ វិបត្តីនំ ទ្វេ វិបត្តិយោ ភជន្តិ – សិយា សីលវិបត្តិំ, សិយា អាចារវិបត្តិំ. សត្តន្នំ អាបត្តិក្ខន្ធានំ បញ្ចហិ អាបត្តិក្ខន្ធេហិ សង្គហិតា – សិយា សង្ឃាទិសេសាបត្តិក្ខន្ធេន, សិយា ថុល្លច្ចយាបត្តិក្ខន្ធេន, សិយា បាចិត្តិយាបត្តិក្ខន្ធេន, សិយា បាដិទេសនីយាបត្តិក្ខន្ធេន, សិយា ទុក្កដាបត្តិក្ខន្ធេន. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ឯកេន សមុដ្ឋានេន សមុដ្ឋន្តិ – កាយតោ ច វាចតោ ច សមុដ្ឋន្តិ, ន ចិត្តតោ. ចតុន្នំ អធិករណានំ, អាបត្តាធិករណំ ¶ . សត្តន្នំ សមថានំ តីហិ សមថេហិ សម្មន្តិ – សិយា សម្មុខាវិនយេន ច បដិញ្ញាតករណេន ច, សិយា សម្មុខាវិនយេន ច តិណវត្ថារកេន ច.

២៨០. ចតុត្ថេន អាបត្តិសមុដ្ឋានេន កតិ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ? ចតុត្ថេន អាបត្តិសមុដ្ឋានេន ឆ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ – ភិក្ខុ មេថុនំ ធម្មំ បដិសេវតិ, អាបត្តិ បារាជិកស្ស; ភិក្ខុ អកប្បិយសញ្ញី សញ្ញាចិកាយ កុដិំ ករោតិ ¶ អទេសិតវត្ថុកំ បមាណាតិក្កន្តំ សារម្ភំ អបរិក្កមនំ, បយោគេ ¶ ទុក្កដំ; ឯកំ បិណ្ឌំ អនាគតេ អាបត្តិ ថុល្លច្ចយស្ស; តស្មិំ បិណ្ឌេ អាគតេ អាបត្តិ សង្ឃាទិសេសស្ស. ភិក្ខុ អកប្បិយសញ្ញី វិកាលេ ភោជនំ ភុញ្ជតិ, អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស. ភិក្ខុ អកប្បិយសញ្ញី អញ្ញាតិកាយ ភិក្ខុនិយា អន្តរឃរំ បវិដ្ឋាយ ហត្ថតោ ខាទនីយំ វា ភោជនីយំ វា សហត្ថា បដិគ្គហេត្វា ភុញ្ជតិ, អាបត្តិ បាដិទេសនីយស្ស. ចតុត្ថេន អាបត្តិសមុដ្ឋានេន ឥមា ឆ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ.

តា អាបត្តិយោ ចតុន្នំ វិបត្តីនំ កតិ វិបត្តិយោ ភជន្តិ…បេ… សត្តន្នំ សមថានំ កតិហិ សមថេហិ សម្មន្តិ? តា អាបត្តិយោ ចតុន្នំ វិបត្តីនំ ទ្វេ វិបត្តិយោ ភជន្តិ – សិយា សីលវិបត្តិំ ¶ , សិយា អាចារវិបត្តិំ. សត្តន្នំ អាបត្តិក្ខន្ធានំ ឆហិ អាបត្តិក្ខន្ធេហិ សង្គហិតា – សិយា បារាជិកាបត្តិក្ខន្ធេន, សិយា សង្ឃាទិសេសាបត្តិក្ខន្ធេន, សិយា ថុល្លច្ចយាបត្តិក្ខន្ធេន, សិយា បាចិត្តិយាបត្តិក្ខន្ធេន, សិយា បាដិទេសនីយាបត្តិក្ខន្ធេន ¶ , សិយា ទុក្កដាបត្តិក្ខន្ធេន. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ឯកេន សមុដ្ឋានេន សមុដ្ឋន្តិ – កាយតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋន្តិ, ន វាចតោ. ចតុន្នំ អធិករណានំ, អាបត្តាធិករណំ. សត្តន្នំ សមថានំ តីហិ សមថេហិ សម្មន្តិ – សិយា សម្មុខាវិនយេន ច បដិញ្ញាតករណេន ច, សិយា សម្មុខាវិនយេន ច តិណវត្ថារកេន ច.

២៨១. បញ្ចមេន អាបត្តិសមុដ្ឋានេន កតិ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ? បញ្ចមេន អាបត្តិសមុដ្ឋានេន ឆ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. ភិក្ខុ បាបិច្ឆោ ឥច្ឆាបកតោ អសន្តំ អភូតំ ឧត្តរិមនុស្សធម្មំ ឧល្លបតិ, អាបត្តិ បារាជិកស្ស; ភិក្ខុ អកប្បិយសញ្ញី សមាទិសតិ – ‘‘កុដិំ មេ ករោថា’’តិ. តស្ស កុដិំ ករោន្តិ អទេសិតវត្ថុកំ បមាណាតិក្កន្តំ សារម្ភំ អបរិក្កមនំ. បយោគេ ទុក្កដំ; ឯកំ បិណ្ឌំ អនាគតេ អាបត្តិ ថុល្លច្ចយស្ស; តស្មិំ បិណ្ឌេ អាគតេ អាបត្តិ សង្ឃាទិសេសស្ស. ភិក្ខុ អកប្បិយសញ្ញី អនុបសម្បន្នំ បទសោ ធម្មំ វាចេតិ, អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស. ន ខុំសេតុកាមោ ន វម្ភេតុកាមោ ន មង្កុកត្តុកាមោ ទវកម្យតា ហីនេន ហីនំ វទេតិ, អាបត្តិ ទុព្ភាសិតស្ស – បញ្ចមេន អាបត្តិសមុដ្ឋានេន ឥមា ឆ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ.

តា អាបត្តិយោ ចតុន្នំ វិបត្តីនំ កតិ វិបត្តិយោ ភជន្តិ…បេ… សត្តន្នំ សមថានំ កតិហិ សមថេហិ សម្មន្តិ? តា អាបត្តិយោ ចតុន្នំ វិបត្តីនំ ¶ ទ្វេ វិបត្តិយោ ភជន្តិ – សិយា សីលវិបត្តិំ, សិយា អាចារវិបត្តិំ. សត្តន្នំ អាបត្តិក្ខន្ធានំ ឆហិ អាបត្តិក្ខន្ធេហិ ¶ សង្គហិតា – សិយា បារាជិកាបត្តិក្ខន្ធេន, សិយា សង្ឃាទិសេសាបត្តិក្ខន្ធេន, សិយា ថុល្លច្ចយាបត្តិក្ខន្ធេន, សិយា បាចិត្តិយាបត្តិក្ខន្ធេន, សិយា ទុក្កដាបត្តិក្ខន្ធេន, សិយា ទុព្ភាសិតាបត្តិក្ខន្ធេន. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ឯកេន សមុដ្ឋានេន សមុដ្ឋន្តិ – វាចតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋន្តិ, ន កាយតោ. ចតុន្នំ អធិករណានំ, អាបត្តាធិករណំ. សត្តន្នំ សមថានំ តីហិ សមថេហិ សម្មន្តិ – សិយា សម្មុខាវិនយេន ច បដិញ្ញាតករណេន ច, សិយា សម្មុខាវិនយេន ច តិណវត្ថារកេន ច.

២៨២. ឆដ្ឋេន អាបត្តិសមុដ្ឋានេន កតិ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ? ឆដ្ឋេន អាបត្តិសមុដ្ឋានេន ឆ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ – ភិក្ខុ សំវិទហិត្វា ភណ្ឌំ អវហរតិ, អាបត្តិ ¶ បារាជិកស្ស ¶ ; ភិក្ខុ អកប្បិយសញ្ញី សំវិទហិត្វា កុដិំ ករោតិ អទេសិតវត្ថុកំ បមាណាតិក្កន្តំ សារម្ភំ អបរិក្កមនំ, បយោគេ ទុក្កដំ; ឯកំ បិណ្ឌំ អនាគតេ អាបត្តិ ថុល្លច្ចយស្ស; តស្មិំ បិណ្ឌេ អាគតេ, អាបត្តិ សង្ឃាទិសេសស្ស. ភិក្ខុ អកប្បិយសញ្ញី បណីតភោជនានិ អត្តនោ អត្ថាយ វិញ្ញាបេត្វា ភុញ្ជតិ, អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស. ភិក្ខុ អកប្បិយសញ្ញី ភិក្ខុនិយា វោសាសន្តិយា ន និវារេត្វា ភុញ្ជតិ, អាបត្តិ បាដិទេសនីយស្ស – ឆដ្ឋេន អាបត្តិសមុដ្ឋានេន ឥមា ឆ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ.

តា អាបត្តិយោ ចតុន្នំ វិបត្តីនំ កតិ វិបត្តិយោ ភជន្តិ? សត្តន្នំ អាបត្តិក្ខន្ធានំ កតិហិ អាបត្តិក្ខន្ធេហិ សង្គហិតា ¶ ? ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ កតិហិ អាបត្តិសមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋន្តិ? ចតុន្នំ អធិករណានំ កតមំ អធិករណំ? សត្តន្នំ សមថានំ កតិហិ សមថេហិ សម្មន្តិ? តា អាបត្តិយោ ចតុន្នំ វិបត្តីនំ ទ្វេ វិបត្តិយោ ភជន្តិ – សិយា សីលវិបត្តិំ, សិយា អាចារវិបត្តិំ. សត្តន្នំ អាបត្តិក្ខន្ធានំ ឆហិ អាបត្តិក្ខន្ធេហិ សង្គហិតា – សិយា បារាជិកាបត្តិក្ខន្ធេន, សិយា សង្ឃាទិសេសាបត្តិក្ខន្ធេន, សិយា ថុល្លច្ចយាបត្តិក្ខន្ធេន, សិយា បាចិត្តិយាបត្តិក្ខន្ធេន, សិយា បាដិទេសនីយាបត្តិក្ខន្ធេន, សិយា ទុក្កដាបត្តិក្ខន្ធេន. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ឯកេន សមុដ្ឋានេន សមុដ្ឋន្តិ – កាយតោ ច វាចតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋន្តិ. ចតុន្នំ អធិករណានំ, អាបត្តាធិករណំ. សត្តន្នំ ¶ សមថានំ តីហិ សមថេហិ សម្មន្តិ – សិយា សម្មុខាវិនយេន ច បដិញ្ញាតករណេន ច, សិយា សម្មុខាវិនយេន ច តិណវត្ថារកេន ចាតិ.

ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ

កតាបត្តិវារោ និដ្ឋិតោ ទុតិយោ.

៣. អាបត្តិសមុដ្ឋានគាថា

២៨៣.

សមុដ្ឋានា កាយិកា អនន្តទស្សិនា;

អក្ខាតា លោកហិតេន វិវេកទស្សិនា;

អាបត្តិយោ តេន សមុដ្ឋិតា កតិ;

បុច្ឆាមិ តំ ព្រូហិ វិភង្គកោវិទ.

សមុដ្ឋានា ¶ កាយិកា អនន្តទស្សិនា;

អក្ខាតា លោកហិតេន វិវេកទស្សិនា;

អាបត្តិយោ តេន សមុដ្ឋិតា បញ្ច;

ឯតំ ¶ តេ អក្ខាមិ វិភង្គកោវិទ.

សមុដ្ឋានា វាចសិកា អនន្តទស្សិនា;

អក្ខាតា លោកហិតេន វិវេកទស្សិនា;

អាបត្តិយោ តេន សមុដ្ឋិតា កតិ;

បុច្ឆាមិ តំ ព្រូហិ វិភង្គកោវិទ.

សមុដ្ឋានា វាចសិកា អនន្តទស្សិនា;

អក្ខាតា លោកហិតេន វិវេកទស្សិនា;

អាបត្តិយោ តេន សមុដ្ឋិតា ចតស្សោ;

ឯតំ តេ អក្ខាមិ វិភង្គកោវិទ.

សមុដ្ឋានា កាយិកា វាចសិកា អនន្តទស្សិនា;

អក្ខាតា លោកហិតេន វិវេកទស្សិនា;

អាបត្តិយោ តេន សមុដ្ឋិតា កតិ;

បុច្ឆាមិ ¶ តំ ព្រូហិ វិភង្គកោវិទ.

សមុដ្ឋានា ¶ កាយិកា វាចសិកា អនន្តទស្សិនា;

អក្ខាតា លោកហិតេន វិវេកទស្សិនា;

អាបត្តិយោ តេន សមុដ្ឋិតា បញ្ច;

ឯតំ តេ អក្ខាមិ វិភង្គកោវិទ.

សមុដ្ឋានា កាយិកា មានសិកា អនន្តទស្សិនា;

អក្ខាតា លោកហិតេន វិវេកទស្សិនា;

អាបត្តិយោ តេន សមុដ្ឋិតា កតិ;

បុច្ឆាមិ តំ ព្រូហិ វិភង្គកោវិទ.

សមុដ្ឋានា ¶ កាយិកា មានសិកា អនន្តទស្សិនា;

អក្ខាតា លោកហិតេន វិវេកទស្សិនា;

អាបត្តិយោ តេន សមុដ្ឋិតា ឆ;

ឯតំ តេ អក្ខាមិ វិភង្គកោវិទ.

សមុដ្ឋានា វាចសិកា មានសិកា អនន្តទស្សិនា;

អក្ខាតា លោកហិតេន វិវេកទស្សិនា;

អាបត្តិយោ តេន សមុដ្ឋិតា កតិ;

បុច្ឆាមិ តំ ព្រូហិ វិភង្គកោវិទ.

សមុដ្ឋានា វាចសិកា មានសិកា អនន្តទស្សិនា;

អក្ខាតា លោកហិតេន វិវេកទស្សិនា;

អាបត្តិយោ តេន សមុដ្ឋិតា ឆ;

ឯតំ តេ អក្ខាមិ វិភង្គកោវិទ.

សមុដ្ឋានា កាយិកា វាចសិកា មានសិកា អនន្តទស្សិនា;

អក្ខាតា លោកហិតេន វិវេកទស្សិនា;

អាបត្តិយោ តេន សមុដ្ឋិតា កតិ;

បុច្ឆាមិ តំ ព្រូហិ វិភង្គកោវិទ.

សមុដ្ឋានា ¶ កាយិកា វាចសិកា មានសិកា អនន្តទស្សិនា;

អក្ខាតា លោកហិតេន វិវេកទស្សិនា;

អាបត្តិយោ តេន សមុដ្ឋិតា ឆ;

ឯតំ ¶ តេ អក្ខាមិ វិភង្គកោវិទាតិ.

អាបត្តិសមុដ្ឋានគាថា និដ្ឋិតា តតិយា.

៤. វិបត្តិបច្ចយវារោ

២៨៤. សីលវិបត្តិបច្ចយា ¶ កតិ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ? សីលវិបត្តិបច្ចយា ចតស្សោ ¶ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ – ភិក្ខុនី ជានំ បារាជិកំ ធម្មំ បដិច្ឆាទេតិ, អាបត្តិ បារាជិកស្ស; វេមតិកា បដិច្ឆាទេតិ, អាបត្តិ ថុល្លច្ចយស្ស; ភិក្ខុ សង្ឃាទិសេសំ បដិច្ឆាទេតិ, អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស; អត្តនោ ទុដ្ឋុល្លំ អាបត្តិំ បដិច្ឆាទេតិ, អាបត្តិ ទុក្កដស្ស – សីលវិបត្តិបច្ចយា ឥមា ចតស្សោ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ.

តា អាបត្តិយោ ចតុន្នំ វិបត្តីនំ កតិ វិបត្តិយោ ភជន្តិ…បេ… សត្តន្នំ សមថានំ កតិហិ សមថេហិ សម្មន្តិ? តា អាបត្តិយោ ចតុន្នំ វិបត្តីនំ ទ្វេ វិបត្តិយោ ភជន្តិ – សិយា សីលវិបត្តិំ, សិយា អាចារវិបត្តិំ. សត្តន្នំ អាបត្តិក្ខន្ធានំ ចតូហិ អាបត្តិក្ខន្ធេហិ សង្គហិតា – សិយា បារាជិកាបត្តិក្ខន្ធេន, សិយា ថុល្លច្ចយាបត្តិក្ខន្ធេន, សិយា បាចិត្តិយាបត្តិក្ខន្ធេន, សិយា ទុក្កដាបត្តិក្ខន្ធេន. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ឯកេន សមុដ្ឋានេន សមុដ្ឋន្តិ – កាយតោ ច វាចតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋន្តិ. ចតុន្នំ អធិករណានំ, អាបត្តាធិករណំ. សត្តន្នំ សមថានំ តីហិ សមថេហិ សម្មន្តិ – សិយា សម្មុខាវិនយេន ច បដិញ្ញាតករណេន ច, សិយា សម្មុខាវិនយេន ច តិណវត្ថារកេន ច.

២៨៥. អាចារវិបត្តិបច្ចយា កតិ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ? អាចារវិបត្តិបច្ចយា ¶ ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជតិ. អាចារវិបត្តិំ បដិច្ឆាទេតិ, អាបត្តិ ទុក្កដស្ស – អាចារវិបត្តិបច្ចយា ឥមំ ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជតិ.

សា អាបត្តិ ចតុន្នំ វិបត្តីនំ កតិ វិបត្តិយោ ភជតិ …បេ… សត្តន្នំ សមថានំ កតិហិ សមថេហិ សម្មតិ? សា អាបត្តិ ចតុន្នំ វិបត្តីនំ ឯកំ វិបត្តិំ ភជតិ – អាចារវិបត្តិំ. សត្តន្នំ អាបត្តិក្ខន្ធានំ ឯកេន អាបត្តិក្ខន្ធេន សង្គហិតា – ទុក្កដាបត្តិក្ខន្ធេន. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ឯកេន សមុដ្ឋានេន សមុដ្ឋាតិ – កាយតោ ច វាចតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋាតិ. ចតុន្នំ អធិករណានំ អាបត្តាធិករណំ. សត្តន្នំ សមថានំ តីហិ សមថេហិ សម្មតិ – សិយា សម្មុខាវិនយេន ច បដិញ្ញាតករណេន ច, សិយា សម្មុខាវិនយេន ច តិណវត្ថារកេន ច.

២៨៦. ទិដ្ឋិវិបត្តិបច្ចយា ¶ កតិ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ? ទិដ្ឋិវិបត្តិបច្ចយា ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. បាបិកាយ ទិដ្ឋិយា យាវតតិយំ សមនុភាសនាយ ន បដិនិស្សជ្ជតិ, ញត្តិយា ទុក្កដំ [ញត្តិយា ទុក្កដំ, ទ្វីហិ កម្មវាចាហិ ទុក្កដា (ស្យា. ក.)]; កម្មវាចាបរិយោសានេ អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស – ទិដ្ឋិវិបត្តិបច្ចយា ឥមា ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ.

តា ¶ អាបត្តិយោ ចតុន្នំ វិបត្តីនំ កតិ វិបត្តិយោ ភជន្តិ…បេ… សត្តន្នំ សមថានំ កតិហិ សមថេហិ សម្មន្តិ? តា អាបត្តិយោ ចតុន្នំ វិបត្តីនំ ឯកំ វិបត្តិំ ភជន្តិ – អាចារវិបត្តិំ. សត្តន្នំ អាបត្តិក្ខន្ធានំ ទ្វីហិ អាបត្តិក្ខន្ធេហិ សង្គហិតា ¶ – សិយា បាចិត្តិយាបត្តិក្ខន្ធេន ¶ , សិយា ទុក្កដាបត្តិក្ខន្ធេន. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ឯកេន សមុដ្ឋានេន សមុដ្ឋន្តិ – កាយតោ ច វាចតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋន្តិ. ចតុន្នំ អធិករណានំ, អាបត្តាធិករណំ. សត្តន្នំ សមថានំ តីហិ សមថេហិ សម្មន្តិ – សិយា សម្មុខាវិនយេន ច បដិញ្ញាតករណេន ច, សិយា សម្មុខាវិនយេន ច តិណវត្ថារកេន ច.

២៨៧. អាជីវវិបត្តិបច្ចយា កតិ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ? អាជីវវិបត្តិបច្ចយា ឆ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ – អាជីវហេតុ អាជីវការណា បាបិច្ឆោ ឥច្ឆាបកតោ អសន្តំ អភូតំ ឧត្តរិមនុស្សធម្មំ ឧល្លបតិ, អាបត្តិ បារាជិកស្ស; អាជីវហេតុ អាជីវការណា សញ្ចរិត្តំ សមាបជ្ជតិ, អាបត្តិ សង្ឃាទិសេសស្ស; អាជីវហេតុ អាជីវការណា ‘‘យោ តេ វិហារេ វសតិ, សោ ភិក្ខុ អរហា’’តិ ភណតិ, បដិវិជានន្តស្ស អាបត្តិ ថុល្លច្ចយស្ស; អាជីវហេតុ អាជីវការណា ភិក្ខុ បណីតភោជនានិ អត្តនោ អត្ថាយ វិញ្ញាបេត្វា ភុញ្ជតិ, អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស; អាជីវហេតុ អាជីវការណា ភិក្ខុនី បណីតភោជនានិ អត្តនោ អត្ថាយ វិញ្ញាបេត្វា ភុញ្ជតិ, អាបត្តិ បាដិទេសនីយស្ស; អាជីវហេតុ អាជីវការណា សូបំ វា ឱទនំ វា អគិលានោ អត្តនោ អត្ថាយ វិញ្ញាបេត្វា ភុញ្ជតិ, អាបត្តិ ទុក្កដស្ស – អាជីវវិបត្តិបច្ចយា ឥមា ឆ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ.

តា អាបត្តិយោ ចតុន្នំ វិបត្តីនំ កតិ វិបត្តិយោ ភជន្តិ…បេ… សត្តន្នំ សមថានំ កតិហិ សមថេហិ សម្មន្តិ. តា អាបត្តិយោ ចតុន្នំ វិបត្តីនំ ទ្វេ ¶ វិបត្តិយោ ¶ ភជន្តិ – សិយា សីលវិបត្តិំ, សិយា អាចារវិបត្តិំ. សត្តន្នំ អាបត្តិក្ខន្ធានំ ឆហិ អាបត្តិក្ខន្ធេហិ សង្គហិតា – សិយា បារាជិកាបត្តិក្ខន្ធេន, សិយា សង្ឃាទិសេសាបត្តិក្ខន្ធេន, សិយា ថុល្លច្ចយាបត្តិក្ខន្ធេន, សិយា បាចិត្តិយាបត្តិក្ខន្ធេន, សិយា បាដិទេសនីយាបត្តិក្ខន្ធេន, សិយា ទុក្កដាបត្តិក្ខន្ធេន. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ឆហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋន្តិ – សិយា កាយតោ សមុដ្ឋន្តិ, ន វាចតោ ន ចិត្តតោ; សិយា វាចតោ សមុដ្ឋន្តិ, ន កាយតោ ន ចិត្តតោ; សិយា កាយតោ ច វាចតោ ច សមុដ្ឋន្តិ, ន ចិត្តតោ; សិយា កាយតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋន្តិ, ន វាចតោ; សិយា វាចតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋន្តិ, ន កាយតោ; សិយា កាយតោ ច វាចតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋន្តិ. ចតុន្នំ អធិករណានំ, អាបត្តាធិករណំ. សត្តន្នំ សមថានំ តីហិ ¶ សមថេហិ សម្មន្តិ – សិយា សម្មុខាវិនយេន ច បដិញ្ញាតករណេន ច, សិយា សម្មុខាវិនយេន ច តិណវត្ថារកេន ច.

វិបត្តិបច្ចយវារោ និដ្ឋិតោ ចតុត្ថោ.

៥. អធិករណបច្ចយវារោ

២៨៨. វិវាទាធិករណបច្ចយា កតិ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ? វិវាទាធិករណបច្ចយា ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ – ឧបសម្បន្នំ ឱមសតិ, អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស; អនុបសម្បន្នំ ឱមសតិ, អាបត្តិ ទុក្កដស្ស – វិវាទាធិករណបច្ចយា ឥមា ទ្វេ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ.

តា អាបត្តិយោ ចតុន្នំ ¶ វិបត្តីនំ កតិ វិបត្តិយោ ភជន្តិ…បេ… សត្តន្នំ សមថានំ កតិហិ សមថេហិ សម្មន្តិ? តា អាបត្តិយោ ចតុន្នំ វិបត្តីនំ ឯកំ វិបត្តិំ ភជន្តិ – អាចារវិបត្តិំ. សត្តន្នំ អាបត្តិក្ខន្ធានំ ទ្វីហិ អាបត្តិក្ខន្ធេហិ សង្គហិតា – សិយា បាចិត្តិយាបត្តិក្ខន្ធេន, សិយា ទុក្កដាបត្តិក្ខន្ធេន. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ តីហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋន្តិ – សិយា កាយតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋន្តិ, ន វាចតោ; ¶ សិយា វាចតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋន្តិ, ន កាយតោ; សិយា កាយតោ ច វាចតោ ច ចិត្តតោ ¶ ច សមុដ្ឋន្តិ. ចតុន្នំ អធិករណានំ, អាបត្តាធិករណំ. សត្តន្នំ សមថានំ តីហិ សមថេហិ សម្មន្តិ – សិយា សម្មុខាវិនយេន ច បដិញ្ញាតករណេន ច, សិយា សម្មុខាវិនយេន ច តិណវត្ថារកេន ច.

២៨៩. អនុវាទាធិករណបច្ចយា កតិ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ? អនុវាទាធិករណបច្ចយា តិស្សោ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. ភិក្ខុំ អមូលកេន បារាជិកេន ធម្មេន អនុទ្ធំសេតិ, អាបត្តិ សង្ឃាទិសេសស្ស; អមូលកេន សង្ឃាទិសេសេន អនុទ្ធំសេតិ, អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស; អមូលិកាយ អាចារវិបត្តិយា អនុទ្ធំសេតិ, អាបត្តិ ទុក្កដស្ស – អនុវាទាធិករណបច្ចយា ឥមា តិស្សោ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ.

តា អាបត្តិយោ ចតុន្នំ វិបត្តីនំ កតិ វិបត្តិយោ ភជន្តិ…បេ… សត្តន្នំ សមថានំ កតិហិ សមថេហិ សម្មន្តិ? តា អាបត្តិយោ ចតុន្នំ វិបត្តីនំ ទ្វេ វិបត្តិយោ ភជន្តិ – សិយា សីលវិបត្តិំ, សិយា អាចារវិបត្តិំ. សត្តន្នំ អាបត្តិក្ខន្ធានំ តីហិ អាបត្តិក្ខន្ធេហិ សង្គហិតា – សិយា សង្ឃាទិសេសាបត្តិក្ខន្ធេន, សិយា បាចិត្តិយាបត្តិក្ខន្ធេន, សិយា ទុក្កដាបត្តិក្ខន្ធេន ¶ ¶ . ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ តីហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋន្តិ – សិយា កាយតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋន្តិ, ន វាចតោ; សិយា វាចតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋន្តិ, ន កាយតោ; សិយា កាយតោ ច វាចតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋន្តិ. ចតុន្នំ អធិករណានំ, អាបត្តាធិករណំ. សត្តន្នំ សមថានំ តីហិ សមថេហិ សម្មន្តិ – សិយា សម្មុខាវិនយេន ច បដិញ្ញាតករណេន ច, សិយា សម្មុខាវិនយេន ច តិណវត្ថារកេន ច.

២៩០. អាបត្តាធិករណបច្ចយា កតិ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ? អាបត្តាធិករណបច្ចយា ចតស្សោ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. ភិក្ខុនី ជានំ បារាជិកំ ធម្មំ បដិច្ឆាទេតិ, អាបត្តិ បារាជិកស្ស; វេមតិកា បដិច្ឆាទេតិ, អាបត្តិ ថុល្លច្ចយស្ស; ភិក្ខុ សង្ឃាទិសេសំ បដិច្ឆាទេតិ; អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស; អាចារវិបត្តិំ បដិច្ឆាទេតិ, អាបត្តិ ទុក្កដស្ស – អាបត្តាធិករណបច្ចយា ឥមា ចតស្សោ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ.

តា អាបត្តិយោ ចតុន្នំ វិបត្តីនំ កតិ វិបត្តិយោ ភជន្តិ…បេ… សត្តន្នំ សមថានំ កតិហិ សមថេហិ សម្មន្តិ? តា អាបត្តិយោ ចតុន្នំ វិបត្តីនំ ទ្វេ វិបត្តិយោ ភជន្តិ – សិយា សីលវិបត្តិំ, សិយា អាចារវិបត្តិំ. សត្តន្នំ ¶ អាបត្តិក្ខន្ធានំ ចតូហិ អាបត្តិក្ខន្ធេហិ សង្គហិតា – សិយា បារាជិកាបត្តិក្ខន្ធេន, សិយា ថុល្លច្ចយាបត្តិក្ខន្ធេន, សិយា បាចិត្តិយាបត្តិក្ខន្ធេន, សិយា ទុក្កដាបត្តិក្ខន្ធេន. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ឯកេន សមុដ្ឋានេន ¶ សមុដ្ឋន្តិ – កាយតោ ច វាចតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋន្តិ. ចតុន្នំ អធិករណានំ, អាបត្តាធិករណំ. សត្តន្នំ សមថានំ តីហិ សមថេហិ សម្មន្តិ – សិយា សម្មុខាវិនយេន ច បដិញ្ញាតករណេន ច, សិយា សម្មុខាវិនយេន ច តិណវត្ថារកេន ច.

២៩១. កិច្ចាធិករណបច្ចយា កតិ អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ? កិច្ចាធិករណបច្ចយា បញ្ច អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ. ឧក្ខិត្តានុវត្តិកា ភិក្ខុនី យាវតតិយំ សមនុភាសនាយ ន បដិនិស្សជ្ជតិ, ញត្តិយា ទុក្កដំ; ទ្វីហិ កម្មវាចាហិ ថុល្លច្ចយា; កម្មវាចាបរិយោសានេ អាបត្តិ បារាជិកស្ស. ភេទកានុវត្តកា ភិក្ខូ យាវតតិយំ សមនុភាសនាយ ន បដិនិស្សជ្ជន្តិ, អាបត្តិ សង្ឃាទិសេសស្ស; បាបិកាយ ទិដ្ឋិយា យាវតតិយំ សមនុភាសនាយ ន បដិនិស្សជ្ជតិ, អាបត្តិ បាចិត្តិយស្ស ¶ – កិច្ចាធិករណបច្ចយា ឥមា បញ្ច អាបត្តិយោ អាបជ្ជតិ.

តា អាបត្តិយោ ចតុន្នំ វិបត្តីនំ កតិ វិបត្តិយោ ភជន្តិ…បេ… សត្តន្នំ សមថានំ កតិហិ ¶ សមថេហិ សម្មន្តិ? តា អាបត្តិយោ ចតុន្នំ វិបត្តីនំ ទ្វេ វិបត្តិយោ ភជន្តិ – សិយា សីលវិបត្តិំ, សិយា អាចារវិបត្តិំ. សត្តន្នំ អាបត្តិក្ខន្ធានំ បញ្ចហិ អាបត្តិក្ខន្ធេហិ សង្គហិតា – សិយា បារាជិកាបត្តិក្ខន្ធេន, សិយា សង្ឃាទិសេសាបត្តិក្ខន្ធេន, សិយា ថុល្លច្ចយាបត្តិក្ខន្ធេន, សិយា បាចិត្តិយាបត្តិក្ខន្ធេន, សិយា ទុក្កដាបត្តិក្ខន្ធេន. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ឯកេន សមុដ្ឋានេន សមុដ្ឋន្តិ – កាយតោ ច វាចតោ ច ចិត្តតោ ច សមុដ្ឋន្តិ ¶ . ចតុន្នំ អធិករណានំ, អាបត្តាធិករណំ. សត្តន្នំ សមថានំ តីហិ សមថេហិ សម្មន្តិ – សិយា សម្មុខាវិនយេន ច បដិញ្ញាតករណេន ច, សិយា សម្មុខាវិនយេន ច តិណវត្ថារកេន ច.

ឋបេត្វា សត្ត អាបត្តិយោ សត្ត អាបត្តិក្ខន្ធេ, អវសេសា អាបត្តិយោ ចតុន្នំ វិបត្តីនំ កតិ វិបត្តិយោ ភជន្តិ? សត្តន្នំ អាបត្តិក្ខន្ធានំ កតិហិ អាបត្តិក្ខន្ធេហិ សង្គហិតា? ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ កតិហិ សមុដ្ឋានេហិ សមុដ្ឋន្តិ? ចតុន្នំ អធិករណានំ កតមំ អធិករណំ? សត្តន្នំ សមថានំ កតិហិ សមថេហិ សម្មន្តិ? ឋបេត្វា សត្ត អាបត្តិយោ សត្ត ¶ អាបត្តិក្ខន្ធេ អវសេសា អាបត្តិយោ ចតុន្នំ វិបត្តីនំ ន កតមំ វិបត្តិំ ភជន្តិ? សត្តន្នំ អាបត្តិក្ខន្ធានំ ន កតមេន អាបត្តិក្ខន្ធេន សង្គហិតា. ឆន្នំ អាបត្តិសមុដ្ឋានានំ ន កតមេន អាបត្តិសមុដ្ឋានេន សមុដ្ឋន្តិ. ចតុន្នំ អធិករណានំ ន កតមំ អធិករណំ. សត្តន្នំ សមថានំ ន កតមេន សមថេន សម្មន្តិ. តំ កិស្ស ហេតុ? ឋបេត្វា សត្ត អាបត្តិយោ សត្ត អាបត្តិក្ខន្ធេ, នត្ថញ្ញា អាបត្តិយោតិ.

អធិករណបច្ចយវារោ និដ្ឋិតោ បញ្ចមោ.

អន្តរបេយ្យាលំ [អនន្តរបេយ្យាលំ (សី. ស្យា.)] និដ្ឋិតំ.

តស្សុទ្ទានំ –

កតិបុច្ឆា សមុដ្ឋានា, កតាបត្តិ តថេវ ច;

សមុដ្ឋានា វិបត្តិ ច, តថាធិករណេន ចាតិ.

សមថភេទោ

៦. អធិករណបរិយាយវារោ

២៩២. វិវាទាធិករណស្ស ¶ ¶ ¶ – កិំ បុព្ពង្គមំ? កតិ ឋានានិ? កតិ វត្ថូនិ? កតិ ភូមិយោ? កតិ ហេតូ? កតិ មូលានិ? កតិហាការេហិ វិវទតិ? វិវាទាធិករណំ កតិហិ សមថេហិ សម្មតិ?

អនុវាទាធិករណស្ស – កិំ បុព្ពង្គមំ? កតិ ឋានានិ? កតិ វត្ថូនិ? កតិ ភូមិយោ? កតិ ហេតូ? កតិ មូលានិ? កតិហាការេហិ អនុវទតិ? អនុវាទាធិករណំ កតិហិ សមថេហិ សម្មតិ?

អាបត្តាធិករណស្ស – កិំ បុព្ពង្គមំ? កតិ ឋានានិ? កតិ វត្ថូនិ? កតិ ភូមិយោ? កតិ ហេតូ? កតិ មូលានិ? កតិហាការេហិ អាបត្តិំ អាបជ្ជតិ? អាបត្តាធិករណំ កតិហិ សមថេហិ សម្មតិ?

កិច្ចាធិករណស្ស – កិំ បុព្ពង្គមំ? កតិ ឋានានិ? កតិ វត្ថូនិ? កតិ ភូមិយោ? កតិ ហេតូ? កតិ មូលានិ? កតិហាការេហិ កិច្ចំ ជាយតិ? កិច្ចាធិករណំ កតិហិ សមថេហិ សម្មតិ?

២៩៣. វិវាទាធិករណស្ស ¶ កិំ បុព្ពង្គមន្តិ? លោភោ បុព្ពង្គមោ, ទោសោ បុព្ពង្គមោ, មោហោ បុព្ពង្គមោ, អលោភោ បុព្ពង្គមោ, អទោសោ បុព្ពង្គមោ, អមោហោ បុព្ពង្គមោ. កតិ ឋានានីតិ? អដ្ឋារស ភេទករវត្ថូនិ ឋានានិ. កតិ វត្ថូនីតិ? អដ្ឋារស ភេទករវត្ថូនិ. កតិ ភូមិយោតិ? អដ្ឋារស ភេទករវត្ថូនិ ភូមិយោ. កតិ ហេតូតិ? នវ ហេតូ – តយោ កុសលហេតូ ¶ , តយោ អកុសលហេតូ, តយោ អព្យាកតហេតូ. កតិ មូលានីតិ? ទ្វាទស មូលានិ. កតិហាការេហិ វិវទតីតិ? ទ្វីហាការេហិ វិវទតិ – ធម្មទិដ្ឋិ វា អធម្មទិដ្ឋិ វា. [ចូឡវ. ២២៨] វិវាទាធិករណំ កតិហិ សមថេហិ សម្មតីតិ? វិវាទាធិករណំ ¶ ទ្វីហិ សមថេហិ សម្មតិ – សម្មុខាវិនយេន ច យេភុយ្យសិកាយ ច.

២៩៤. អនុវាទាធិករណស្ស កិំ បុព្ពង្គមន្តិ? លោភោ បុព្ពង្គមោ, ទោសោ បុព្ពង្គមោ, មោហោ បុព្ពង្គមោ, អលោភោ បុព្ពង្គមោ, អទោសោ បុព្ពង្គមោ, អមោហោ បុព្ពង្គមោ. កតិ ឋានានីតិ? ចតស្សោ វិបត្តិយោ ¶ ឋានានិ. កតិ វត្ថូនីតិ? ចតស្សោ វិបត្តិយោ វត្ថូនិ. កតិ ភូមិយោតិ? ចតស្សោ វិបត្តិយោ ភូមិយោ. កតិ ហេតូតិ? នវ ហេតូ – តយោ កុសលហេតូ, តយោ អកុសលហេតូ, តយោ អព្យាកតហេតូ. កតិ មូលានីតិ? ចុទ្ទស មូលានិ. កតិហាការេហិ អនុវទតីតិ? ទ្វីហាការេហិ អនុវទតិ – វត្ថុតោ វា អាបត្តិតោ វា. [ចូឡវ. ២៣៦] អនុវាទាធិករណំ កតិហិ សមថេហិ សម្មតីតិ? អនុវាទាធិករណំ ចតូហិ សមថេហិ សម្មតិ – សម្មុខាវិនយេន ច សតិវិនយេន ច អមូឡ្ហវិនយេន ច តស្សបាបិយសិកាយ ច.

២៩៥. អាបត្តាធិករណស្ស កិំ បុព្ពង្គមន្តិ? លោភោ បុព្ពង្គមោ, ទោសោ បុព្ពង្គមោ, មោហោ បុព្ពង្គមោ, អលោភោ បុព្ពង្គមោ, អទោសោ បុព្ពង្គមោ, អមោហោ បុព្ពង្គមោ. កតិ ឋានានីតិ? សត្ត អាបត្តិក្ខន្ធា ឋានានិ. កតិ វត្ថូនីតិ? សត្ត អាបត្តិក្ខន្ធា វត្ថូនិ. កតិ ភូមិយោតិ? សត្ត អាបត្តិក្ខន្ធា ភូមិយោ. កតិ ហេតូតិ? ឆ ហេតូ [កតិ ហេតូតិ នវ ហេតូ, តយោ កុសលហេតូ (សី. ស្យា.)] – តយោ អកុសលហេតូ, តយោ អព្យាកតហេតូ. កតិ មូលានីតិ? ឆ អាបត្តិសមុដ្ឋានានិ មូលានិ ¶ . កតិហាការេហិ អាបត្តិំ អាបជ្ជតីតិ? ឆហាការេហិ អាបត្តិំ អាបជ្ជតិ – អលជ្ជិតា, អញ្ញាណតា, កុក្កុច្ចបកតតា, អកប្បិយេ កប្បិយសញ្ញិតា, កប្បិយេ អកប្បិយសញ្ញិតា, សតិសម្មោសា. [ចូឡវ. ២៣៩] អាបត្តាធិករណំ កតិហិ សមថេហិ សម្មតីតិ? អាបត្តាធិករណំ តីហិ សមថេហិ សម្មតិ – សម្មុខាវិនយេន ច បដិញ្ញាតករណេន ច, សម្មុខាវិនយេន ច តិណវត្ថារកេន ច.

២៩៦. កិច្ចាធិករណស្ស កិំ បុព្ពង្គមន្តិ? លោភោ បុព្ពង្គមោ, ទោសោ បុព្ពង្គមោ, មោហោ បុព្ពង្គមោ, អលោភោ បុព្ពង្គមោ, អទោសោ បុព្ពង្គមោ, អមោហោ បុព្ពង្គមោ. កតិ ឋានានីតិ? ចត្តារិ កម្មានិ ឋានានិ. កតិ វត្ថូនីតិ? ចត្តារិ កម្មានិ វត្ថូនិ. កតិ ភូមិយោតិ? ចត្តារិ កម្មានិ ភូមិយោ. កតិ ហេតូតិ? នវ ហេតូ – តយោ កុសលហេតូ, តយោ អកុសលហេតូ, តយោ អព្យាកតហេតូ. កតិ មូលានីតិ? ឯកំ មូលំ – សង្ឃោ. កតិហាការេហិ កិច្ចំ ជាយតីតិ ¶ ? ទ្វីហាការេហិ កិច្ចំ ជាយតិ – ញត្តិតោ វា អបលោកនតោ វា. [ចូឡវ. ២៤២] កិច្ចាធិករណំ ¶ កតិហិ សមថេហិ សម្មតីតិ? កិច្ចាធិករណំ ឯកេន សមថេន សម្មតិ – សម្មុខាវិនយេន.

កតិ ¶ សមថា? សត្ត សមថា. សម្មុខាវិនយោ, សតិវិនយោ, អមូឡ្ហវិនយោ, បដិញ្ញាតករណំ, យេភុយ្យសិកា, តស្សបាបិយសិកា, តិណវត្ថារកោ – ឥមេ សត្ត សមថា.

សិយា ឥមេ សត្ត សមថា ទស សមថា ហោន្តិ, ទស សមថា សត្ត សមថា ហោន្តិ វត្ថុវសេន បរិយាយេន សិយាតិ.

កថញ្ច សិយា? វិវាទាធិករណស្ស ទ្វេ សមថា ¶ , អនុវាទាធិករណស្ស ចត្តារោ សមថា, អាបត្តាធិករណស្ស តយោ សមថា, កិច្ចាធិករណស្ស ឯកោ សមថោ. ឯវំ ឥមេ សត្ត សមថា ទស សមថា ហោន្តិ, ទស សមថា សត្ត សមថា ហោន្តិ វត្ថុវសេន បរិយាយេន.

បរិយាយវារោ និដ្ឋិតោ ឆដ្ឋោ.

៧. សាធារណវារោ

២៩៧. កតិ សមថា វិវាទាធិករណស្ស សាធារណា? កតិ សមថា វិវាទាធិករណស្ស អសាធារណា? កតិ សមថា អនុវាទាធិករណស្ស សាធារណា? កតិ សមថា អនុវាទាធិករណស្ស អសាធារណា? កតិ សមថា អាបត្តាធិករណស្ស សាធារណា? កតិ សមថា អាបត្តាធិករណស្ស អសាធារណា? កតិ សមថា កិច្ចាធិករណស្ស សាធារណា? កតិ សមថា កិច្ចាធិករណស្ស អសាធារណា?

ទ្វេ សមថា វិវាទាធិករណស្ស សាធារណា – សម្មុខាវិនយោ, យេភុយ្យសិកា. បញ្ច សមថា វិវាទាធិករណស្ស អសាធារណា – សតិវិនយោ, អមូឡ្ហវិនយោ, បដិញ្ញាតករណំ, តស្សបាបិយសិកា, តិណវត្ថារកោ.

ចត្តារោ សមថា អនុវាទាធិករណស្ស សាធារណា – សម្មុខាវិនយោ; សតិវិនយោ, អមូឡ្ហវិនយោ, តស្សបាបិយសិកា. តយោ សមថា អនុវាទាធិករណស្ស អសាធារណា – យេភុយ្យសិកា, បដិញ្ញាតករណំ, តិណវត្ថារកោ.

តយោ ¶ ¶ សមថា អាបត្តាធិករណស្ស សាធារណា – សម្មុខាវិនយោ, បដិញ្ញាតករណំ, តិណវត្ថារកោ. ចត្តារោ សមថា អាបត្តាធិករណស្ស អសាធារណា – យេភុយ្យសិកា, សតិវិនយោ, អមូឡ្ហវិនយោ, តស្សបាបិយសិកា ¶ .

ឯកោ សមថោ កិច្ចាធិករណស្ស សាធារណោ – សម្មុខាវិនយោ. ឆ សមថា កិច្ចាធិករណស្ស អសាធារណា – យេភុយ្យសិកា, សតិវិនយោ, អមូឡ្ហវិនយោ, បដិញ្ញាតករណំ, តស្សបាបិយសិកា, តិណវត្ថារកោ.

សាធារណវារោ និដ្ឋិតោ សត្តមោ.

៨. តព្ភាគិយវារោ

២៩៨. កតិ សមថា វិវាទាធិករណស្ស តព្ភាគិយា? កតិ សមថា វិវាទាធិករណស្ស អញ្ញភាគិយា? កតិ សមថា អនុវាទាធិករណស្ស តព្ភាគិយា? កតិ សមថា អនុវាទាធិករណស្ស អញ្ញភាគិយា? កតិ សមថា អាបត្តាធិករណស្ស តព្ភាគិយា? កតិ សមថា អាបត្តាធិករណស្ស អញ្ញភាគិយា? កតិ សមថា កិច្ចាធិករណស្ស តព្ភាគិយា? កតិ សមថា កិច្ចាធិករណស្ស អញ្ញភាគិយា?

ទ្វេ ¶ សមថា វិវាទាធិករណស្ស តព្ភាគិយា – សម្មុខាវិនយោ, យេភុយ្យសិកា. បញ្ច សមថា វិវាទាធិករណស្ស អញ្ញភាគិយា – សតិវិនយោ, អមូឡ្ហវិនយោ, បដិញ្ញាតករណំ, តស្សបាបិយសិកា, តិណវត្ថារកោ.

ចត្តារោ សមថា អនុវាទាធិករណស្ស តព្ភាគិយា – សម្មុខាវិនយោ, សតិវិនយោ, អមូឡ្ហវិនយោ, តស្សបាបិយសិកា. តយោ សមថា អនុវាទាធិករណស្ស អញ្ញភាគិយា – យេភុយ្យសិកា, បដិញ្ញាតករណំ, តិណវត្ថារកោ.

តយោ សមថា អាបត្តាធិករណស្ស តព្ភាគិយា – សម្មុខាវិនយោ, បដិញ្ញាតករណំ, តិណវត្ថារកោ. ចត្តារោ សមថា អាបត្តាធិករណស្ស អញ្ញភាគិយា – យេភុយ្យសិកា, សតិវិនយោ, អមូឡ្ហវិនយោ, តស្សបាបិយសិកា.

ឯកោ ¶ ¶ ¶ សមថោ កិច្ចាធិករណស្ស តព្ភាគិយោ – សម្មុខាវិនយោ. ឆ សមថា កិច្ចាធិករណស្ស អញ្ញភាគិយា – យេភុយ្យសិកា, សតិវិនយោ, អមូឡ្ហវិនយោ, បដិញ្ញាតករណំ, តស្សបាបិយសិកា, តិណវត្ថារកោ.

តព្ភាគិយវារោ និដ្ឋិតោ អដ្ឋមោ.

៩. សមថា សមថស្ស សាធារណវារោ

២៩៩. សមថា សមថស្ស សាធារណា, សមថា សមថស្ស អសាធារណា. សិយា សមថា សមថស្ស សាធារណា, សិយា សមថា សមថស្ស អសាធារណា.

កថំ សិយា សមថា សមថស្ស សាធារណា? កថំ សិយា សមថា សមថស្ស អសាធារណា? យេភុយ្យសិកា សម្មុខាវិនយស្ស សាធារណា, សតិវិនយស្ស អមូឡ្ហវិនយស្ស បដិញ្ញាតករណស្ស តស្សបាបិយសិកាយ តិណវត្ថារកស្ស អសាធារណា.

សតិវិនយោ សម្មុខាវិនយស្ស សាធារណោ, អមូឡ្ហវិនយស្ស បដិញ្ញាតករណស្ស តស្សបាបិយសិកាយ តិណវត្ថារកស្ស យេភុយ្យសិកាយ អសាធារណោ.

អមូឡ្ហវិនយោ សម្មុខាវិនយស្ស សាធារណោ, បដិញ្ញាតករណស្ស តស្សបាបិយសិកាយ តិណវត្ថារកស្ស យេភុយ្យសិកាយ សតិវិនយស្ស អសាធារណោ.

បដិញ្ញាតករណំ សម្មុខាវិនយស្ស សាធារណំ, តស្សបាបិយសិកាយ តិណវត្ថារកស្ស យេភុយ្យសិកាយ សតិវិនយស្ស អមូឡ្ហវិនយស្ស អសាធារណំ.

តស្សបាបិយសិកា សម្មុខាវិនយស្ស សាធារណា, តិណវត្ថារកស្ស យេភុយ្យសិកាយ សតិវិនយស្ស អមូឡ្ហវិនយស្ស បដិញ្ញាតករណស្ស អសាធារណា.

តិណវត្ថារកោ សម្មុខាវិនយស្ស សាធារណោ, យេភុយ្យសិកាយ សតិវិនយស្ស អមូឡ្ហវិនយស្ស ¶ បដិញ្ញាតករណស្ស តស្សបាបិយសិកាយ អសាធារណោ ¶ . ឯវំ ¶ សិយា សមថា សមថស្ស សាធារណា; ឯវំ សិយា សមថា សមថស្ស អសាធារណា.

សមថា សមថស្ស សាធារណវារោ និដ្ឋិតោ នវមោ.

១០. សមថា សមថស្ស តព្ភាគិយវារោ

៣០០. សមថា សមថស្ស តព្ភាគិយា, សមថា សមថស្ស អញ្ញភាគិយា. សិយា សមថា សមថស្ស តព្ភាគិយា, សិយា សមថា សមថស្ស អញ្ញភាគិយា.

កថំ សិយា សមថា សមថស្ស តព្ភាគិយា? កថំ សិយា សមថា សមថស្ស អញ្ញភាគិយា? យេភុយ្យសិកា សម្មុខាវិនយស្ស តព្ភាគិយា, សតិវិនយស្ស អមូឡ្ហវិនយស្ស បដិញ្ញាតករណស្ស តស្សបាបិយសិកាយ តិណវត្ថារកស្ស អញ្ញភាគិយា.

សតិវិនយោ សម្មុខាវិនយស្ស តព្ភាគិយោ, អមូឡ្ហវិនយស្ស បដិញ្ញាតករណស្ស តស្សបាបិយសិកាយ តិណវត្ថារកស្ស យេភុយ្យសិកាយ អញ្ញភាគិយោ.

អមូឡ្ហវិនយោ សម្មុខាវិនយស្ស តព្ភាគិយោ, បដិញ្ញាតករណស្ស តស្សបាបិយសិកាយ តិណវត្ថារកស្ស យេភុយ្យសិកាយ សតិវិនយស្ស អញ្ញភាគិយោ.

បដិញ្ញាតករណំ សម្មុខាវិនយស្ស តព្ភាគិយំ, តស្សបាបិយសិកាយ តិណវត្ថារកស្ស យេភុយ្យសិកាយ សតិវិនយស្ស អមូឡ្ហវិនយស្ស អញ្ញភាគិយំ.

តស្សបាបិយសិកា សម្មុខាវិនយស្ស តព្ភាគិយា, តិណវត្ថារកស្ស យេភុយ្យសិកាយ សតិវិនយស្ស អមូឡ្ហវិនយស្ស បដិញ្ញាតករណស្ស អញ្ញភាគិយា.

តិណវត្ថារកោ សម្មុខាវិនយស្ស តព្ភាគិយោ, យេភុយ្យសិកាយ សតិវិនយស្ស អមូឡ្ហវិនយស្ស បដិញ្ញាតករណស្ស តស្សបាបិយសិកាយ អញ្ញភាគិយោ. ឯវំ សិយា សមថា សមថស្ស តព្ភាគិយា, ឯវំ សិយា ¶ សមថា សមថស្ស អញ្ញភាគិយា.

សមថា សមថស្ស តព្ភាគិយវារោ និដ្ឋិតោ ទសមោ.

១១. សមថសម្មុខាវិនយវារោ

៣០១. សមថោ ¶ ¶ សម្មុខាវិនយោ, សម្មុខាវិនយោ សមថោ? សមថោ យេភុយ្យសិកា, យេភុយ្យសិកា សមថោ? សមថោ សតិវិនយោ ¶ , សតិវិនយោ សមថោ? សមថោ អមូឡ្ហវិនយោ, អមូឡ្ហវិនយោ សមថោ? សមថោ បដិញ្ញាតករណំ, បដិញ្ញាតករណំ សមថោ? សមថោ តស្សបាបិយសិកា, តស្សបាបិយសិកា សមថោ? សមថោ តិណវត្ថារកោ, តិណវត្ថារកោ សមថោ?

យេភុយ្យសិកា សតិវិនយោ អមូឡ្ហវិនយោ បដិញ្ញាតករណំ តស្សបាបិយសិកា តិណវត្ថារកោ – ឥមេ សមថា សមថា, នោ សម្មុខាវិនយោ. សម្មុខាវិនយោ សមថោ ចេវ សម្មុខាវិនយោ ច.

សតិវិនយោ អមូឡ្ហវិនយោ បដិញ្ញាតករណំ តស្សបាបិយសិកា តិណវត្ថារកោ សម្មុខាវិនយោ – ឥមេ សមថា សមថា, នោ យេភុយ្យសិកា. យេភុយ្យសិកា សមថោ ចេវ យេភុយ្យសិកា ច.

អមូឡ្ហវិនយោ បដិញ្ញាតករណំ តស្សបាបិយសិកា តិណវត្ថារកោ សម្មុខាវិនយោ យេភុយ្យសិកា – ឥមេ សមថា សមថា, នោ សតិវិនយោ. សតិវិនយោ សមថោ ចេវ សតិវិនយោ ច.

បដិញ្ញាតករណំ តស្សបាបិយសិកា តិណវត្ថារកោ សម្មុខាវិនយោ យេភុយ្យសិកា សតិវិនយោ – ឥមេ សមថា សមថា, នោ អមូឡ្ហវិនយោ. អមូឡ្ហវិនយោ សមថោ ចេវ អមូឡ្ហវិនយោ ច.

តស្សបាបិយសិកា តិណវត្ថារកោ សម្មុខាវិនយោ យេភុយ្យសិកា សតិវិនយោ អមូឡ្ហវិនយោ – ឥមេ សមថា សមថា, នោ បដិញ្ញាតករណំ. បដិញ្ញាតករណំ ¶ សមថោ ចេវ បដិញ្ញាតករណញ្ច.

តិណវត្ថារកោ សម្មុខាវិនយោ យេភុយ្យសិកា សតិវិនយោ អមូឡ្ហវិនយោ បដិញ្ញាតករណំ – ឥមេ សមថា សមថា, នោ តស្សបាបិយសិកា. តស្សបាបិយសិកា សមថោ ចេវ តស្សបាបិយសិកា ច.

សម្មុខាវិនយោ ¶ យេភុយ្យសិកា សតិវិនយោ អមូឡ្ហវិនយោ បដិញ្ញាតករណំ តស្សបាបិយសិកា – ឥមេ សមថា សមថា, នោ តិណវត្ថារកោ. តិណវត្ថារកោ សមថោ ចេវ តិណវត្ថារកោ ច.

សមថសម្មុខាវិនយវារោ និដ្ឋិតោ ឯកាទសមោ.

១២. វិនយវារោ

៣០២. វិនយោ ¶ សម្មុខាវិនយោ, សម្មុខាវិនយោ វិនយោ? វិនយោ យេភុយ្យសិកា, យេភុយ្យសិកា វិនយោ? វិនយោ សតិវិនយោ, សតិវិនយោ វិនយោ? វិនយោ អមូឡ្ហវិនយោ, អមូឡ្ហវិនយោ វិនយោ? វិនយោ បដិញ្ញាតករណំ, បដិញ្ញាតករណំ វិនយោ? វិនយោ តស្សបាបិយសិកា, តស្សបាបិយសិកា វិនយោ? វិនយោ តិណវត្ថារកោ, តិណវត្ថារកោ វិនយោ?

វិនយោ សិយា សម្មុខាវិនយោ សិយា ន សម្មុខាវិនយោ. សម្មុខាវិនយោ វិនយោ ចេវ សម្មុខាវិនយោ ច.

វិនយោ សិយា យេភុយ្យសិកា, សិយា ន យេភុយ្យសិកា. យេភុយ្យសិកា វិនយោ ចេវ យេភុយ្យសិកា ច.

វិនយោ សិយា សតិវិនយោ, សិយា ន សតិវិនយោ. សតិវិនយោ វិនយោ ចេវ សតិវិនយោ ច.

វិនយោ សិយា អមូឡ្ហវិនយោ, សិយា ន អមូឡ្ហវិនយោ. អមូឡ្ហវិនយោ វិនយោ ចេវ អមូឡ្ហវិនយោ ច ¶ .

វិនយោ សិយា បដិញ្ញាតករណំ, សិយា ន បដិញ្ញាតករណំ. បដិញ្ញាតករណំ វិនយោ ចេវ បដិញ្ញាតករណញ្ច.

វិនយោ ¶ សិយា តស្សបាបិយសិកា, សិយា ន តស្សបាបិយសិកា. តស្សបាបិយសិកា វិនយោ ចេវ តស្សបាបិយសិកា ច.

វិនយោ សិយា តិណវត្ថារកោ, សិយា ន តិណវត្ថារកោ. តិណវត្ថារកោ វិនយោ ចេវ តិណវត្ថារកោ ច.

វិនយវារោ និដ្ឋិតោ ទ្វាទសមោ.

១៣. កុសលវារោ

៣០៣. សម្មុខាវិនយោ កុសលោ អកុសលោ អព្យាកតោ? យេភុយ្យសិកា កុសលា អកុសលា អព្យាកតា? សតិវិនយោ កុសលោ អកុសលោ អព្យាកតោ? អមូឡ្ហវិនយោ កុសលោ អកុសលោ ¶ អព្យាកតោ? បដិញ្ញាតករណំ កុសលំ អកុសលំ អព្យាកតំ? តស្សបាបិយសិកា កុសលា អកុសលា អព្យាកតា? តិណវត្ថារកោ កុសលោ អកុសលោ អព្យាកតោ?

សម្មុខាវិនយោ សិយា កុសលោ, សិយា អព្យាកតោ. នត្ថិ សម្មុខាវិនយោ អកុសលោ.

យេភុយ្យសិកា សិយា កុសលា, សិយា អកុសលា, សិយា អព្យាកតា.

សតិវិនយោ សិយា កុសលោ, សិយា អកុសលោ, សិយា អព្យាកតោ.

អមូឡ្ហវិនយោ សិយា កុសលោ, សិយា អកុសលោ, សិយា អព្យាកតោ.

បដិញ្ញាតករណំ សិយា កុសលំ, សិយា អកុសលំ, សិយា អព្យាកតំ.

តស្សបាបិយសិកា សិយា កុសលា, សិយា អកុសលា សិយា អព្យាកតា.

តិណវត្ថារកោ សិយា កុសលោ, សិយា អកុសលោ, សិយា អព្យាកតោ.

វិវាទាធិករណំ កុសលំ អកុសលំ អព្យាកតំ. អនុវាទាធិករណំ កុសលំ អកុសលំ ¶ អព្យាកតំ. អាបត្តាធិករណំ កុសលំ អកុសលំ អព្យាកតំ. កិច្ចាធិករណំ ¶ កុសលំ អកុសលំ អព្យាកតំ.

វិវាទាធិករណំ ¶ សិយា កុសលំ, សិយា អកុសលំ, សិយា អព្យាកតំ.

អនុវាទាធិករណំ សិយា កុសលំ, សិយា អកុសលំ, សិយា អព្យាកតំ.

អាបត្តាធិករណំ សិយា អកុសលំ, សិយា អព្យាកតំ. នត្ថិ អាបត្តាធិករណំ កុសលំ.

កិច្ចាធិករណំ សិយា កុសលំ, សិយា អកុសលំ, សិយា អព្យាកតំ.

កុសលវារោ និដ្ឋិតោ តេរសមោ.

១៤. យត្ថវារោ, បុច្ឆាវារោ

៣០៤. យត្ថ ¶ យេភុយ្យសិកា លព្ភតិ, តត្ថ សម្មុខាវិនយោ លព្ភតិ; យត្ថ សម្មុខាវិនយោ លព្ភតិ, តត្ថ យេភុយ្យសិកា លព្ភតិ. ន តត្ថ សតិវិនយោ លព្ភតិ, ន តត្ថ អមូឡ្ហវិនយោ លព្ភតិ, ន តត្ថ បដិញ្ញាតករណំ លព្ភតិ, ន តត្ថ តស្សបាបិយសិកា លព្ភតិ, ន តត្ថ តិណវត្ថារកោ លព្ភតិ.

យត្ថ សតិវិនយោ លព្ភតិ, តត្ថ សម្មុខាវិនយោ លព្ភតិ; យត្ថ សម្មុខាវិនយោ លព្ភតិ, តត្ថ សតិវិនយោ លព្ភតិ. ន តត្ថ អមូឡ្ហវិនយោ លព្ភតិ, ន តត្ថ បដិញ្ញាតករណំ លព្ភតិ, ន តត្ថ តស្សបាបិយសិកា លព្ភតិ, ន តត្ថ តិណវត្ថារកោ លព្ភតិ, ន តត្ថ យេភុយ្យសិកា លព្ភតិ.

យត្ថ អមូឡ្ហវិនយោ លព្ភតិ, តត្ថ សម្មុខាវិនយោ លព្ភតិ; យត្ថ សម្មុខាវិនយោ លព្ភតិ, តត្ថ អមូឡ្ហវិនយោ លព្ភតិ. ន តត្ថ បដិញ្ញាតករណំ លព្ភតិ, ន តត្ថ តស្សបាបិយសិកា លព្ភតិ, ន តត្ថ តិណវត្ថារកោ លព្ភតិ, ន តត្ថ យេភុយ្យសិកា លព្ភតិ, ន តត្ថ សតិវិនយោ លព្ភតិ.

យត្ថ ¶ បដិញ្ញាតករណំ លព្ភតិ, តត្ថ សម្មុខាវិនយោ ¶ លព្ភតិ; យត្ថ សម្មុខាវិនយោ លព្ភតិ, តត្ថ បដិញ្ញាតករណំ លព្ភតិ. ន តត្ថ តស្សបាបិយសិកា លព្ភតិ, ន តត្ថ តិណវត្ថារកោ លព្ភតិ, ន តត្ថ យេភុយ្យសិកា លព្ភតិ, ន តត្ថ សតិវិនយោ លព្ភតិ, ន តត្ថ អមូឡ្ហវិនយោ លព្ភតិ.

យត្ថ តស្សបាបិយសិកា លព្ភតិ, តត្ថ សម្មុខាវិនយោ លព្ភតិ; យត្ថ សម្មុខាវិនយោ លព្ភតិ, តត្ថ តស្សបាបិយសិកា លព្ភតិ. ន តត្ថ តិណវត្ថារកោ លព្ភតិ, ន តត្ថ យេភុយ្យសិកា លព្ភតិ, ន តត្ថ សតិវិនយោ លព្ភតិ, ន តត្ថ អមូឡ្ហវិនយោ លព្ភតិ, ន តត្ថ បដិញ្ញាតករណំ លព្ភតិ.

យត្ថ តិណវត្ថារកោ លព្ភតិ, តត្ថ សម្មុខាវិនយោ លព្ភតិ; យត្ថ សម្មុខាវិនយោ លព្ភតិ, តត្ថ តិណវត្ថារកោ លព្ភតិ. ន តត្ថ យេភុយ្យសិកា លព្ភតិ, ន តត្ថ សតិវិនយោ លព្ភតិ, ន តត្ថ អមូឡ្ហវិនយោ ¶ លព្ភតិ, ន តត្ថ បដិញ្ញាតករណំ លព្ភតិ, ន តត្ថ តស្សបាបិយសិកា លព្ភតិ.

យត្ថ យេភុយ្យសិកា តត្ថ សម្មុខាវិនយោ; យត្ថ សម្មុខាវិនយោ តត្ថ យេភុយ្យសិកា. ន តត្ថ សតិវិនយោ, ន តត្ថ អមូឡ្ហវិនយោ, ន តត្ថ បដិញ្ញាតករណំ, ន តត្ថ តស្សបាបិយសិកា, ន តត្ថ តិណវត្ថារកោ.

យត្ថ សតិវិនយោ តត្ថ សម្មុខាវិនយោ; យត្ថ សម្មុខាវិនយោ តត្ថ សតិវិនយោ. ន តត្ថ អមូឡ្ហវិនយោ, ន តត្ថ បដិញ្ញាតករណំ, ន តត្ថ តស្សបាបិយសិកា, ន តត្ថ តិណវត្ថារកោ, ន តត្ថ យេភុយ្យសិកា. សម្មុខាវិនយំ ¶ កាតុន មូលំ…បេ….

យត្ថ តិណវត្ថារកោ តត្ថ សម្មុខាវិនយោ; យត្ថ សម្មុខាវិនយោ តត្ថ តិណវត្ថារកោ. ន តត្ថ យេភុយ្យសិកា, ន តត្ថ សតិវិនយោ, ន តត្ថ អមូឡ្ហវិនយោ, ន តត្ថ បដិញ្ញាតករណំ, ន តត្ថ តស្សបាបិយសិកា.

ចក្កបេយ្យាលំ.

យត្ថវារោ និដ្ឋិតោ ចុទ្ទសមោ.

១៥. សមថវារោ, វិស្សជ្ជនាវារោ

៣០៥. យស្មិំ ¶ សមយេ សម្មុខាវិនយេន ច យេភុយ្យសិកាយ ច អធិករណំ វូបសម្មតិ, យត្ថ យេភុយ្យសិកា លព្ភតិ តត្ថ សម្មុខាវិនយោ លព្ភតិ, យត្ថ សម្មុខាវិនយោ លព្ភតិ តត្ថ យេភុយ្យសិកា លព្ភតិ. ន តត្ថ សតិវិនយោ លព្ភតិ, ន តត្ថ អមូឡ្ហវិនយោ លព្ភតិ, ន តត្ថ បដិញ្ញាតករណំ លព្ភតិ, ន តត្ថ តស្សបាបិយសិកា លព្ភតិ, ន តត្ថ តិណវត្ថារកោ លព្ភតិ.

យស្មិំ ¶ សមយេ សម្មុខាវិនយេន ច សតិវិនយេន ច អធិករណំ វូបសម្មតិ, យត្ថ សតិវិនយោ លព្ភតិ តត្ថ សម្មុខាវិនយោ លព្ភតិ, យត្ថ សម្មុខាវិនយោ លព្ភតិ តត្ថ សតិវិនយោ លព្ភតិ. ន តត្ថ អមូឡ្ហវិនយោ លព្ភតិ, ន តត្ថ បដិញ្ញាតករណំ លព្ភតិ, ន តត្ថ តស្សបាបិយសិកា ¶ លព្ភតិ, ន តត្ថ តិណវត្ថារកោ លព្ភតិ, ន តត្ថ យេភុយ្យសិកា លព្ភតិ.

យស្មិំ សមយេ សម្មុខាវិនយេន ច អមូឡ្ហវិនយេន ច អធិករណំ វូបសម្មតិ, យត្ថ អមូឡ្ហវិនយោ លព្ភតិ តត្ថ សម្មុខាវិនយោ លព្ភតិ, យត្ថ សម្មុខាវិនយោ លព្ភតិ តត្ថ អមូឡ្ហវិនយោ លព្ភតិ. ន តត្ថ បដិញ្ញាតករណំ លព្ភតិ, ន តត្ថ តស្សបាបិយសិកា លព្ភតិ, ន តត្ថ ¶ តិណវត្ថារកោ លព្ភតិ, ន តត្ថ យេភុយ្យសិកា លព្ភតិ, ន តត្ថ សតិវិនយោ លព្ភតិ.

យស្មិំ សមយេ សម្មុខាវិនយេន ច បដិញ្ញាតករណេន ច អធិករណំ វូបសម្មតិ, យត្ថ បដិញ្ញាតករណំ លព្ភតិ តត្ថ សម្មុខាវិនយោ លព្ភតិ, យត្ថ សម្មុខាវិនយោ លព្ភតិ តត្ថ បដិញ្ញាតករណំ លព្ភតិ. ន តត្ថ តស្សបាបិយសិកា លព្ភតិ, ន តត្ថ តិណវត្ថារកោ លព្ភតិ, ន តត្ថ យេភុយ្យសិកា លព្ភតិ, ន តត្ថ សតិវិនយោ លព្ភតិ, ន តត្ថ អមូឡ្ហវិនយោ លព្ភតិ.

យស្មិំ សមយេ សម្មុខាវិនយេន ច តស្សបាបិយសិកាយ ច អធិករណំ វូបសម្មតិ, យត្ថ តស្សបាបិយសិកា លព្ភតិ តត្ថ សម្មុខាវិនយោ លព្ភតិ, យត្ថ សម្មុខាវិនយោ លព្ភតិ តត្ថ តស្សបាបិយសិកា លព្ភតិ. ន តត្ថ តិណវត្ថារកោ លព្ភតិ, ន តត្ថ យេភុយ្យសិកា លព្ភតិ, ន ¶ តត្ថ សតិវិនយោ លព្ភតិ, ន តត្ថ អមូឡ្ហវិនយោ លព្ភតិ, ន តត្ថ បដិញ្ញាតករណំ លព្ភតិ.

យស្មិំ សមយេ សម្មុខាវិនយេន ច តិណវត្ថារកេន ច អធិករណំ វូបសម្មតិ, យត្ថ តិណវត្ថារកោ លព្ភតិ តត្ថ សម្មុខាវិនយោ លព្ភតិ, យត្ថ សម្មុខាវិនយោ លព្ភតិ តត្ថ តិណវត្ថារកោ លព្ភតិ. ន តត្ថ យេភុយ្យសិកា លព្ភតិ, ន តត្ថ សតិវិនយោ លព្ភតិ, ន តត្ថ អមូឡ្ហវិនយោ លព្ភតិ, ន តត្ថ បដិញ្ញាតករណំ លព្ភតិ, ន តត្ថ តស្សបាបិយសិកា លព្ភតិ.

សមថវារោ និដ្ឋិតោ បន្នរសមោ.

១៦. សំសដ្ឋវារោ

៣០៦. អធិករណន្តិ ¶ ¶ វា សមថាតិ វា ឥមេ ធម្មា សំសដ្ឋា ឧទាហុ វិសំសដ្ឋា? លព្ភា ច បនិមេសំ ធម្មានំ វិនិព្ភុជិត្វា វិនិព្ភុជិត្វា [វិនិព្ភុជ្ជិត្វា វិនិព្ភុជ្ជិត្វា (ក.), ដីកាយំ ឯកបទមេវ ទិស្សតិ] នានាករណំ បញ្ញាបេតុន្តិ?

អធិករណន្តិ វា សមថាតិ វា ឥមេ ធម្មា វិសំសដ្ឋា, នោ សំសដ្ឋា. លព្ភា ច បនិមេសំ ធម្មានំ វិនិព្ភុជិត្វា វិនិព្ភុជិត្វា នានាករណំ បញ្ញាបេតុន្តិ. សោ – ‘‘មា ហេវ’’ន្តិស្ស វចនីយោ. អធិករណន្តិ វា សមថាតិ វា ឥមេ ធម្មា សំសដ្ឋា, នោ វិសំសដ្ឋា. នោ ច លព្ភា [ន ច លព្ភា (ក.)] ឥមេសំ ធម្មានំ វិនិព្ភុជិត្វា វិនិព្ភុជិត្វា នានាករណំ បញ្ញាបេតុំ. តំ កិស្ស ហេតុ? ននុ វុត្តំ ភគវតា – ‘‘ចត្តារិមានិ, ភិក្ខវេ, អធិករណានិ, សត្ត សមថា. អធិករណា សមថេហិ សម្មន្តិ, សមថា អធិករណេហិ សម្មន្តិ. ឯវំ, ឥមេ ធម្មា សំសដ្ឋា នោ វិសំសដ្ឋា; នោ ច លព្ភា ឥមេសំ ធម្មានំ វិនិព្ភុជិត្វា វិនិព្ភុជិត្វា នានាករណំ បញ្ញាបេតុ’’ន្តិ.

សំសដ្ឋវារោ និដ្ឋិតោ សោឡសមោ.

១៧. សម្មតិវារោ

៣០៧. វិវាទាធិករណំ កតិហិ សមថេហិ សម្មតិ? អនុវាទាធិករណំ កតិហិ សមថេហិ សម្មតិ? អាបត្តាធិករណំ កតិហិ សមថេហិ សម្មតិ? កិច្ចាធិករណំ កតិហិ សមថេហិ សម្មតិ?

[ចូឡវ. ២២៨, ២៣៦ អាទយោ] វិវាទាធិករណំ ¶ ទ្វីហិ សមថេហិ សម្មតិ – សម្មុខាវិនយេន ច យេភុយ្យសិកាយ ច.

[ចូឡវ. ២២៨, ២៣៦ អាទយោ] អនុវាទាធិករណំ ចតូហិ សមថេហិ សម្មតិ – សម្មុខាវិនយេន ច សតិវិនយេន ច អមូឡ្ហវិនយេន ច តស្សបាបិយសិកាយ ច.

[ចូឡវ. ២៣៩, ២៤២ អាទយោ] អាបត្តាធិករណំ តីហិ សមថេហិ ¶ សម្មតិ – សម្មុខាវិនយេន ច បដិញ្ញាតករណេន ច តិណវត្ថារកេន ច.

[ចូឡវ. ២៣៩, ២៤២ អាទយោ] កិច្ចាធិករណំ ឯកេន សមថេន សម្មតិ – សម្មុខាវិនយេន.

វិវាទាធិករណញ្ច ¶ អនុវាទាធិករណញ្ច កតិហិ សមថេហិ សម្មន្តិ? វិវាទាធិករណញ្ច អនុវាទាធិករណញ្ច បញ្ចហិ សមថេហិ សម្មន្តិ – សម្មុខាវិនយេន ច យេភុយ្យសិកាយ ច សតិវិនយេន ច អមូឡ្ហវិនយេន ច តស្សបាបិយសិកាយ ច.

វិវាទាធិករណញ្ច ¶ អាបត្តាធិករណញ្ច កតិហិ សមថេហិ សម្មន្តិ? វិវាទាធិករណញ្ច អាបត្តាធិករណញ្ច ចតូហិ សមថេហិ សម្មន្តិ – សម្មុខាវិនយេន ច យេភុយ្យសិកាយ ច បដិញ្ញាតករណេន ច តិណវត្ថារកេន ច.

វិវាទាធិករណញ្ច កិច្ចាធិករណញ្ច កតិហិ សមថេហិ សម្មន្តិ? វិវាទាធិករណញ្ច កិច្ចាធិករណញ្ច ទ្វីហិ សមថេហិ សម្មន្តិ – សម្មុខាវិនយេន ច យេភុយ្យសិកាយ ច.

អនុវាទាធិករណញ្ច អាបត្តាធិករណញ្ច កតិហិ សមថេហិ សម្មន្តិ? អនុវាទាធិករណញ្ច អាបត្តាធិករណញ្ច ឆហិ សមថេហិ សម្មន្តិ – សម្មុខាវិនយេន ច សតិវិនយេន ច អមូឡ្ហវិនយេន ច បដិញ្ញាតករណេន ច តស្សបាបិយសិកាយ ច តិណវត្ថារកេន ច.

អនុវាទាធិករណញ្ច កិច្ចាធិករណញ្ច កតិហិ សមថេហិ សម្មន្តិ? អនុវាទាធិករណញ្ច កិច្ចាធិករណញ្ច ចតូហិ សមថេហិ សម្មន្តិ – សម្មុខាវិនយេន ច សតិវិនយេន ច អមូឡ្ហវិនយេន ច តស្សបាបិយសិកាយ ច.

អាបត្តាធិករណញ្ច ¶ កិច្ចាធិករណញ្ច កតិហិ សមថេហិ សម្មន្តិ? អាបត្តាធិករណញ្ច កិច្ចាធិករណញ្ច តីហិ សមថេហិ សម្មន្តិ – សម្មុខាវិនយេន ¶ ច បដិញ្ញាតករណេន ច តិណវត្ថារកេន ច.

វិវាទាធិករណញ្ច អនុវាទាធិករណញ្ច អាបត្តាធិករណញ្ច កតិហិ សមថេហិ សម្មន្តិ? វិវាទាធិករណញ្ច អនុវាទាធិករណញ្ច អាបត្តាធិករណញ្ច សត្តហិ សមថេហិ សម្មន្តិ – សម្មុខាវិនយេន ច យេភុយ្យសិកាយ ច សតិវិនយេន ច អមូឡ្ហវិនយេន ច បដិញ្ញាតករណេន ច តស្សបាបិយសិកាយ ច តិណវត្ថារកេន ច.

វិវាទាធិករណញ្ច អនុវាទាធិករណញ្ច កិច្ចាធិករណញ្ច កតិហិ សមថេហិ សម្មន្តិ? វិវាទាធិករណញ្ច អនុវាទាធិករណញ្ច កិច្ចាធិករណញ្ច បញ្ចហិ សមថេហិ ¶ សម្មន្តិ – សម្មុខាវិនយេន ច យេភុយ្យសិកាយ ច សតិវិនយេន ច អមូឡ្ហវិនយេន ច តស្សបាបិយសិកាយ ច.

អនុវាទាធិករណញ្ច អាបត្តាធិករណញ្ច កិច្ចាធិករណញ្ច កតិហិ សមថេហិ សម្មន្តិ? អនុវាទាធិករណញ្ច អាបត្តាធិករណញ្ច កិច្ចាធិករណញ្ច ឆហិ សមថេហិ សម្មន្តិ – សម្មុខាវិនយេន ច សតិវិនយេន ច អមូឡ្ហវិនយេន ច បដិញ្ញាតករណេន ច តស្សបាបិយសិកាយ ច តិណវត្ថារកេន ច.

វិវាទាធិករណញ្ច អនុវាទាធិករណញ្ច អាបត្តាធិករណញ្ច កិច្ចាធិករណញ្ច កតិហិ សមថេហិ សម្មន្តិ? វិវាទាធិករណញ្ច អនុវាទាធិករណញ្ច អាបត្តាធិករណញ្ច កិច្ចាធិករណញ្ច សត្តហិ សមថេហិ សម្មន្តិ – សម្មុខាវិនយេន ច យេភុយ្យសិកាយ ច សតិវិនយេន ច អមូឡ្ហវិនយេន ច បដិញ្ញាតករណេន ច តស្សបាបិយសិកាយ ច តិណវត្ថារកេន ច.

សម្មតិវារោ និដ្ឋិតោ សត្តរសមោ.

១៨. សម្មន្តិ ន សម្មន្តិវារោ

៣០៨. វិវាទាធិករណំ កតិហិ សមថេហិ សម្មតិ, កតិហិ សមថេហិ ន សម្មតិ? អនុវាទាធិករណំ កតិហិ សមថេហិ សម្មតិ, កតិហិ សមថេហិ ន សម្មតិ? អាបត្តាធិករណំ កតិហិ ¶ សមថេហិ សម្មតិ, កតិហិ សមថេហិ ន សម្មតិ? កិច្ចាធិករណំ កតិហិ សមថេហិ សម្មតិ, កតិហិ សមថេហិ ន សម្មតិ?

វិវាទាធិករណំ ទ្វីហិ សមថេហិ សម្មតិ – សម្មុខាវិនយេន ច យេភុយ្យសិកាយ ¶ ច. បញ្ចហិ សមថេហិ ន សម្មតិ – សតិវិនយេន ច អមូឡ្ហវិនយេន ច បដិញ្ញាតករណេន ច តស្សបាបិយសិកាយ ច តិណវត្ថារកេន ច.

អនុវាទាធិករណំ ចតូហិ សមថេហិ សម្មតិ – សម្មុខាវិនយេន ច សតិវិនយេន ច អមូឡ្ហវិនយេន ច តស្សបាបិយសិកាយ ច. តីហិ សមថេហិ ន សម្មតិ – យេភុយ្យសិកាយ ច បដិញ្ញាតករណេន ច តិណវត្ថារកេន ច.

[ចូឡវ. ២៣៩] អាបត្តាធិករណំ ¶ តីហិ សមថេហិ សម្មតិ – សម្មុខាវិនយេន ច បដិញ្ញាតករណេន ច តិណវត្ថារកេន ច. ចតូហិ សមថេហិ ន សម្មតិ – យេភុយ្យសិកាយ ច សតិវិនយេន ច អមូឡ្ហវិនយេន ច តស្សបាបិយសិកាយ ច.

កិច្ចាធិករណំ ¶ ឯកេន សមថេន សម្មតិ – សម្មុខាវិនយេន. ឆហិ សមថេហិ ន សម្មតិ – យេភុយ្យសិកាយ ច សតិវិនយេន ច អមូឡ្ហវិនយេន ច បដិញ្ញាតករណេន ច តស្សបាបិយសិកាយ ច តិណវត្ថារកេន ច.

វិវាទាធិករណញ្ច អនុវាទាធិករណញ្ច កតិហិ សមថេហិ សម្មន្តិ? កតិហិ សមថេហិ ន សម្មន្តិ? វិវាទាធិករណញ្ច អនុវាទាធិករណញ្ច បញ្ចហិ សមថេហិ សម្មន្តិ – សម្មុខាវិនយេន ច យេភុយ្យសិកាយ ច សតិវិនយេន ច អមូឡ្ហវិនយេន ច តស្សបាបិយសិកាយ ច. ទ្វីហិ សមថេហិ ន សម្មន្តិ – បដិញ្ញាតករណេន ច តិណវត្ថារកេន ច.

វិវាទាធិករណញ្ច អាបត្តាធិករណញ្ច កតិហិ សមថេហិ សម្មន្តិ? កតិហិ សមថេហិ ន សម្មន្តិ? វិវាទាធិករណញ្ច អាបត្តាធិករណញ្ច ចតូហិ សមថេហិ សម្មន្តិ – សម្មុខាវិនយេន ច យេភុយ្យសិកាយ ច បដិញ្ញាតករណេន ច ¶ តិណវត្ថារកេន ច. តីហិ សមថេហិ ន សម្មន្តិ – សតិវិនយេន ច អមូឡ្ហវិនយេន ច តស្សបាបិយសិកាយ ច.

វិវាទាធិករណញ្ច ¶ កិច្ចាធិករណញ្ច កតិហិ សមថេហិ សម្មន្តិ? កតិហិ សមថេហិ ន សម្មន្តិ? វិវាទាធិករណញ្ច កិច្ចាធិករណញ្ច ទ្វីហិ សមថេហិ សម្មន្តិ – សម្មុខាវិនយេន ច យេភុយ្យសិកាយ ច. បញ្ចហិ សមថេហិ ន សម្មន្តិ – សតិវិនយេន ច អមូឡ្ហវិនយេន ច បដិញ្ញាតករណេន ច តស្សបាបិយសិកាយ ច តិណវត្ថារកេន ច.

អនុវាទាធិករណញ្ច អាបត្តាធិករណញ្ច កតិហិ សមថេហិ សម្មន្តិ? កតិហិ សមថេហិ ន សម្មន្តិ? អនុវាទាធិករណញ្ច អាបត្តាធិករណញ្ច ឆហិ សមថេហិ សម្មន្តិ – សម្មុខាវិនយេន ច សតិវិនយេន ច អមូឡ្ហវិនយេន ច បដិញ្ញាតករណេន ច តស្សបាបិយសិកាយ ច តិណវត្ថារកេន ច. ឯកេន សមថេន ន សម្មន្តិ – យេភុយ្យសិកាយ.

អនុវាទាធិករណញ្ច កិច្ចាធិករណញ្ច កតិហិ សមថេហិ សម្មន្តិ? កតិហិ សមថេហិ ន សម្មន្តិ? អនុវាទាធិករណញ្ច កិច្ចាធិករណញ្ច ចតូហិ សមថេហិ សម្មន្តិ – សម្មុខាវិនយេន ច សតិវិនយេន ច អមូឡ្ហវិនយេន ច តស្សបាបិយសិកា ¶ ច. តីហិ សមថេហិ ន សម្មន្តិ – យេភុយ្យសិកាយ ច បដិញ្ញាតករណេន ច តិណវត្ថារកេន ច.

អាបត្តាធិករណញ្ច កិច្ចាធិករណញ្ច កតិហិ សមថេហិ សម្មន្តិ? កតិហិ សមថេហិ ន សម្មន្តិ? អាបត្តាធិករណញ្ច កិច្ចាធិករណញ្ច តីហិ សមថេហិ សម្មន្តិ – សម្មុខាវិនយេន ច បដិញ្ញាតករណេន ច តិណវត្ថារកេន ច ¶ . ចតូហិ សមថេហិ ន សម្មន្តិ – យេភុយ្យសិកាយ ច សតិវិនយេន ច អមូឡ្ហវិនយេន ច តស្សបាបិយសិកាយ ច.

វិវាទាធិករណញ្ច អនុវាទាធិករណញ្ច អាបត្តាធិករណញ្ច កតិហិ សមថេហិ សម្មន្តិ? កតិហិ សមថេហិ ន សម្មន្តិ? វិវាទាធិករណញ្ច អនុវាទាធិករណញ្ច អាបត្តាធិករណញ្ច សត្តហិ សមថេហិ សម្មន្តិ – សម្មុខាវិនយេន ច យេភុយ្យសិកាយ ច សតិវិនយេន ច អមូឡ្ហវិនយេន ច បដិញ្ញាតករណេន ច តស្សបាបិយសិកាយ ច តិណវត្ថារកេន ច.

វិវាទាធិករណញ្ច អនុវាទាធិករណញ្ច កិច្ចាធិករណញ្ច កតិហិ សមថេហិ សម្មន្តិ? កតិហិ សមថេហិ ន សម្មន្តិ? វិវាទាធិករណញ្ច អនុវាទាធិករណញ្ច កិច្ចាធិករណញ្ច បញ្ចហិ សមថេហិ សម្មន្តិ – សម្មុខាវិនយេន ច យេភុយ្យសិកាយ ច សតិវិនយេន ច អមូឡ្ហវិនយេន ច តស្សបាបិយសិកាយ ច. ទ្វីហិ សមថេហិ ន សម្មន្តិ – បដិញ្ញាតករណេន ច តិណវត្ថារកេន ច.

អនុវាទាធិករណញ្ច ¶ អាបត្តាធិករណញ្ច កិច្ចាធិករណញ្ច កតិហិ សមថេហិ សម្មន្តិ? កតិហិ សមថេហិ ន សម្មន្តិ? អនុវាទាធិករណញ្ច អាបត្តាធិករណញ្ច កិច្ចាធិករណញ្ច ឆហិ សមថេហិ សម្មន្តិ – សម្មុខាវិនយេន ច សតិវិនយេន ច អមូឡ្ហវិនយេន ច បដិញ្ញាតករណេន ច តស្សបាបិយសិកាយ ច តិណវត្ថារកេន ច. ឯកេន សមថេន ន សម្មន្តិ – យេភុយ្យសិកាយ.

វិវាទាធិករណញ្ច អនុវាទាធិករណញ្ច អាបត្តាធិករណញ្ច កិច្ចាធិករណញ្ច កតិហិ សមថេហិ សម្មន្តិ? កតិហិ សមថេហិ ន សម្មន្តិ? វិវាទាធិករណញ្ច អនុវាទាធិករណញ្ច ¶ អាបត្តាធិករណញ្ច កិច្ចាធិករណញ្ច សត្តហិ សមថេហិ សម្មន្តិ – សម្មុខាវិនយេន ច យេភុយ្យសិកាយ ច សតិវិនយេន ច អមូឡ្ហវិនយេន ច បដិញ្ញាតករណេន ច តស្សបាបិយសិកាយ ច តិណវត្ថារកេន ច.

សម្មន្តិ ន សម្មន្តិវារោ និដ្ឋិតោ អដ្ឋារសមោ.

១៩. សមថាធិករណវារោ

៣០៩. សមថា ¶ សមថេហិ សម្មន្តិ? សមថា អធិករណេហិ សម្មន្តិ? អធិករណា សមថេហិ សម្មន្តិ? អធិករណា អធិករណេហិ សម្មន្តិ?

សិយា ¶ សមថា សមថេហិ សម្មន្តិ, សិយា សមថា សមថេហិ ន សម្មន្តិ. សិយា សមថា អធិករណេហិ សម្មន្តិ, សិយា សមថា អធិករណេហិ ន សម្មន្តិ. សិយា អធិករណា សមថេហិ សម្មន្តិ, សិយា អធិករណា សមថេហិ ន សម្មន្តិ. សិយា អធិករណា អធិករណេហិ សម្មន្តិ, សិយា អធិករណា អធិករណេហិ ន សម្មន្តិ.

៣១០. កថំ សិយា សមថា សមថេហិ សម្មន្តិ, កថំ សិយា សមថា សមថេហិ ន សម្មន្តិ? យេភុយ្យសិកា សម្មុខាវិនយេន សម្មតិ; សតិវិនយេន ន សម្មតិ, អមូឡ្ហវិនយេន ន សម្មតិ, បដិញ្ញាតករណេន ន សម្មតិ, តស្សបាបិយសិកាយ ន សម្មតិ, តិណវត្ថារកេន ន សម្មតិ.

សតិវិនយោ សម្មុខាវិនយេន សម្មតិ; អមូឡ្ហវិនយេន ន សម្មតិ, បដិញ្ញាតករណេន ន ¶ សម្មាតិ, តស្សបាបិយសិកាយ ន សម្មតិ, តិណវត្ថារកេន ន សម្មតិ, យេភុយ្យសិកាយ ន សម្មតិ.

អមូឡ្ហវិនយោ សម្មុខាវិនយេន សម្មតិ; បដិញ្ញាតករណេន ន សម្មតិ, តស្សបាបិយសិកាយ ¶ ន សម្មតិ, តិណវត្ថារកេន ន សម្មតិ, យេភុយ្យសិកាយ ន សម្មតិ, សតិវិនយេន ន សម្មតិ.

បដិញ្ញាតករណំ សម្មុខាវិនយេន សម្មតិ; តស្សបាបិយសិកាយ ន សម្មតិ, តិណវត្ថារកេន ន សម្មតិ, យេភុយ្យសិកាយ ន សម្មតិ, សតិវិនយេន ន សម្មតិ, អមូឡ្ហវិនយេន ន សម្មតិ.

តស្សបាបិយសិកា សម្មុខាវិនយេន សម្មតិ; តិណវត្ថារកេន ន សម្មតិ, យេភុយ្យសិកាយ ន សម្មតិ, សតិវិនយេន ន សម្មតិ, អមូឡ្ហវិនយេន ន សម្មតិ, បដិញ្ញាតករណេន ន សម្មតិ.

តិណវត្ថារកោ សម្មុខាវិនយេន សម្មតិ; យេភុយ្យសិកាយ ន សម្មតិ, សតិវិនយេន ន សម្មតិ, អមូឡ្ហវិនយេន ន សម្មតិ, បដិញ្ញាតករណេន ន សម្មតិ, តស្សបាបិយសិកាយ ន សម្មតិ. ឯវំ សិយា សមថា សមថេហិ សម្មន្តិ. ឯវំ សិយា សមថា សមថេហិ ន សម្មន្តិ.

៣១១. កថំ ¶ សិយា សមថា អធិករណេហិ សម្មន្តិ, កថំ សិយា សមថា អធិករណេហិ ន សម្មន្តិ? សម្មុខាវិនយោ វិវាទាធិករណេន ន សម្មតិ, អនុវាទាធិករណេន ន សម្មតិ, អាបត្តាធិករណេន ន សម្មតិ; កិច្ចាធិករណេន សម្មតិ.

យេភុយ្យសិកា វិវាទាធិករណេន ន សម្មតិ, អនុវាទាធិករណេន ន សម្មតិ, អាបត្តាធិករណេន ន សម្មតិ; កិច្ចាធិករណេន សម្មតិ.

សតិវិនយោ វិវាទាធិករណេន ន សម្មតិ, អនុវាទាធិករណេន ន សម្មតិ, អាបត្តាធិករណេន ន សម្មតិ; កិច្ចាធិករណេន សម្មតិ.

អមូឡ្ហវិនយោ ¶ ¶ វិវាទាធិករណេន ន សម្មតិ, អនុវាទាធិករណេន ន សម្មតិ, អាបត្តាធិករណេន ន សម្មតិ; កិច្ចាធិករណេន សម្មតិ.

បដិញ្ញាតករណំ វិវាទាធិករណេន ន សម្មតិ, អនុវាទាធិករណេន ន សម្មតិ, អាបត្តាធិករណេន ន សម្មតិ; កិច្ចាធិករណេន សម្មតិ.

តស្សបាបិយសិកា វិវាទាធិករណេន ន សម្មតិ, អនុវាទាធិករណេន ន សម្មតិ, អាបត្តាធិករណេន ន សម្មតិ; កិច្ចាធិករណេន សម្មតិ.

តិណវត្ថារកោ វិវាទាធិករណេន ន សម្មតិ, អនុវាទាធិករណេន ន សម្មតិ, អាបត្តាធិករណេន ន សម្មតិ; កិច្ចាធិករណេន សម្មតិ. ឯវំ សិយា សមថា អធិករណេហិ សម្មន្តិ. ឯវំ សិយា សមថា អធិករណេហិ ន សម្មន្តិ.

៣១២. កថំ សិយា អធិករណា សមថេហិ សម្មន្តិ, កថំ សិយា អធិករណា សមថេហិ ន សម្មន្តិ? វិវាទាធិករណំ សម្មុខាវិនយេន ច យេភុយ្យសិកាយ ច សម្មតិ; សតិវិនយេន ច អមូឡ្ហវិនយេន ច បដិញ្ញាតករណេន ច តស្សបាបិយសិកាយ ច តិណវត្ថារកេន ច ន សម្មតិ.

អនុវាទាធិករណំ សម្មុខាវិនយេន ច សតិវិនយេន ច អមូឡ្ហវិនយេន ច តស្សបាបិយសិកាយ ច សម្មតិ; យេភុយ្យសិកាយ ច បដិញ្ញាតករណេន ច តិណវត្ថារកេន ច ន សម្មតិ.

អាបត្តាធិករណំ សម្មុខាវិនយេន ច បដិញ្ញាតករណេន ច តិណវត្ថារកេន ច សម្មតិ; យេភុយ្យសិកាយ ច សតិវិនយេន ច អមូឡ្ហវិនយេន ច តស្សបាបិយសិកាយ ច ន សម្មតិ.

កិច្ចាធិករណំ ¶ សម្មុខាវិនយេន សម្មតិ ¶ ; យេភុយ្យសិកាយ ច សតិវិនយេន ច អមូឡ្ហវិនយេន ច បដិញ្ញាតករណេន ច តស្សបាបិយសិកាយ ¶ តិណវត្ថារកេន ច ន សម្មតិ. ឯវំ សិយា អធិករណា សមថេហិ សម្មន្តិ. ឯវំ សិយា អធិករណា សមថេហិ ន សម្មន្តិ.

៣១៣. កថំ ¶ សិយា អធិករណា អធិករណេហិ សម្មន្តិ? កថំ សិយា អធិករណា អធិករណេហិ ន សម្មន្តិ? វិវាទាធិករណំ វិវាទាធិករណេន ន សម្មតិ, អនុវាទាធិករណេន ន សម្មតិ, អាបត្តាធិករណេន ន សម្មតិ; កិច្ចាធិករណេន សម្មតិ.

អនុវាទាធិករណំ វិវាទាធិករណេន ន សម្មតិ, អនុវាទាធិករណេន ន សម្មតិ, អាបត្តាធិករណេន ន សម្មតិ; កិច្ចាធិករណេន សម្មតិ.

អាបត្តាធិករណំ វិវាទាធិករណេន ន សម្មតិ, អនុវាទាធិករណេន ន សម្មតិ, អាបត្តាធិករណេន ន សម្មតិ; កិច្ចាធិករណេន សម្មតិ.

កិច្ចាធិករណំ វិវាទាធិករណេន ន សម្មតិ, អនុវាទាធិករណេន ន សម្មតិ, អាបត្តាធិករណេន ន សម្មតិ; កិច្ចាធិករណេន សម្មតិ. ឯវំ សិយា អធិករណា អធិករណេហិ សម្មន្តិ. ឯវំ សិយា អធិករណា អធិករណេហិ ន សម្មន្តិ.

ឆាបិ សមថា ចត្តារោបិ អធិករណា សម្មុខាវិនយេន សម្មន្តិ; សម្មុខាវិនយោ ន កេនចិ សម្មតិ.

សមថាធិករណវារោ និដ្ឋិតោ ឯកូនវីសតិមោ.

២០. សមុដ្ឋាបនវារោ

៣១៤. វិវាទាធិករណំ ¶ ចតុន្នំ អធិករណានំ កតមំ អធិករណំ សមុដ្ឋាបេតិ? វិវាទាធិករណំ ចតុន្នំ អធិករណានំ ន កតមំ អធិករណំ សមុដ្ឋាបេតិ; អបិច, វិវាទាធិករណបច្ចយា ចត្តារោ អធិករណា ជាយន្តិ. យថា កថំ វិយ? [ចូឡវ. ២១៥; បរិ. ៣៤៨ អាទយោ] ឥធ ភិក្ខូ វិវទន្តិ – ‘‘ធម្មោតិ វា, អធម្មោតិ វា, វិនយោតិ វា, អវិនយោតិ វា, អភាសិតំ អលបិតំ តថាគតេនាតិ វា, ភាសិតំ លបិតំ តថាគតេនាតិ វា, អនាចិណ្ណំ តថាគតេនាតិ វា, អាចិណ្ណំ តថាគតេនាតិ ¶ វា, អបញ្ញត្តំ តថាគតេនាតិ វា, បញ្ញត្តំ តថាគតេនាតិ វា, អាបត្តីតិ វា, អនាបត្តីតិ វា, លហុកា អាបត្តីតិ វា, គរុកា អាបត្តីតិ វា, សាវសេសា អាបត្តីតិ វា, អនវសេសា អាបត្តីតិ វា, ទុដ្ឋុល្លា អាបត្តីតិ វា អទុដ្ឋុល្លា អាបត្តីតិ វា’’. យំ តត្ថ ភណ្ឌនំ កលហោ វិគ្គហោ វិវាទោ នានាវាទោ អញ្ញថាវាទោ វិបច្ចតាយ វោហារោ មេធកំ [មេធគំ (ក.)], ឥទំ វុច្ចតិ វិវាទាធិករណំ. វិវាទាធិករណេ សង្ឃោ វិវទតិ. វិវាទាធិករណំ ¶ វិវទមានោ អនុវទតិ. អនុវាទាធិករណំ អនុវទមានោ អាបត្តិំ អាបជ្ជតិ អាបត្តាធិករណំ. តាយ អាបត្តិយា សង្ឃោ កម្មំ ករោតិ កិច្ចាធិករណំ. ឯវំ វិវាទាធិករណបច្ចយា ចត្តារោ អធិករណា ជាយន្តិ.

៣១៥. អនុវាទាធិករណំ ចតុន្នំ អធិករណានំ កតមំ អធិករណំ សមុដ្ឋាបេតិ? អនុវាទាធិករណំ ចតុន្នំ អធិករណានំ ន កតមំ អធិករណំ សមុដ្ឋាបេតិ; អបិច, អនុវាទាធិករណបច្ចយា ចត្តារោ អធិករណា ¶ ជាយន្តិ. យថា កថំ វិយ? [ចូឡវ. ២១៥; បរិ. ៣៤៨ អាទយោ] ឥធ ភិក្ខូ ភិក្ខុំ អនុវទន្តិ សីលវិបត្តិយា វា អាចារវិបត្តិយា វា ទិដ្ឋិវិបត្តិយា វា អាជីវវិបត្តិយា វា. យោ តត្ថ អនុវាទោ អនុវទនា អនុល្លបនា អនុភណនា អនុសម្បវង្កតា អព្ភុស្សហនតា អនុពលប្បទានំ, ឥទំ វុច្ចតិ អនុវាទាធិករណំ. អនុវាទាធិករណេ សង្ឃោ វិវទតិ. វិវាទាធិករណំ វិវទមានោ អនុវទតិ. អនុវាទាធិករណំ អនុវទមានោ អាបត្តិំ អាបជ្ជតិ អាបត្តាធិករណំ. តាយ អាបត្តិយា សង្ឃោ កម្មំ ករោតិ កិច្ចាធិករណំ. ឯវំ អនុវាទាធិករណបច្ចយា ចត្តារោ អធិករណា ជាយន្តិ.

៣១៦. អាបត្តាធិករណំ ចតុន្នំ អធិករណានំ កតមំ អធិករណំ សមុដ្ឋាបេតិ? អាបត្តាធិករណំ ចតុន្នំ អធិករណានំ ន កតមំ អធិករណំ សមុដ្ឋាបេតិ; អបិច, អាបត្តាធិករណបច្ចយា ចត្តារោ អធិករណា ជាយន្តិ. យថា កថំ វិយ? បញ្ចបិ អាបត្តិក្ខន្ធា អាបត្តាធិករណំ, សត្តបិ អាបត្តិក្ខន្ធា អាបត្តាធិករណំ, ឥទំ វុច្ចតិ អាបត្តាធិករណំ. អាបត្តាធិករណេ សង្ឃោ វិវទតិ. វិវាទាធិករណំ វិវទមានោ ¶ អនុវទតិ. អនុវាទាធិករណំ អនុវទមានោ អាបត្តិំ អាបជ្ជតិ អាបត្តាធិករណំ. តាយ ¶ អាបត្តិយា សង្ឃោ កម្មំ ករោតិ កិច្ចាធិករណំ. ឯវំ អាបត្តាធិករណបច្ចយា ចត្តារោ អធិករណា ជាយន្តិ.

៣១៧. កិច្ចាធិករណំ ចតុន្នំ អធិករណានំ កតមំ អធិករណំ សមុដ្ឋាបេតិ ¶ ? កិច្ចាធិករណំ ចតុន្នំ អធិករណានំ ន កតមំ អធិករណំ សមុដ្ឋាបេតិ, អបិច កិច្ចាធិករណបច្ចយា ចត្តារោ អធិករណា ជាយន្តិ. យថា កថំ វិយ? យា សង្ឃស្ស កិច្ចយតា ករណីយតា អបលោកនកម្មំ ញត្តិកម្មំ ញត្តិទុតិយកម្មំ ញត្តិចតុត្ថកម្មំ, ឥទំ វុច្ចតិ កិច្ចាធិករណំ. កិច្ចាធិករណេ សង្ឃោ វិវទតិ. វិវាទាធិករណំ វិវទមានោ អនុវទតិ. អនុវាទាធិករណំ អនុវទមានោ អាបត្តិំ អាបជ្ជតិ អាបត្តាធិករណំ. តាយ អាបត្តិយា ¶ សង្ឃោ កម្មំ ករោតិ កិច្ចាធិករណំ. ឯវំ កិច្ចាធិករណបច្ចយា ចត្តារោ អធិករណា ជាយន្តិ.

សមុដ្ឋាបនវារោ និដ្ឋិតោ វីសតិមោ.

២១. ភជតិវារោ

៣១៨. វិវាទាធិករណំ ចតុន្នំ អធិករណានំ កតមំ អធិករណំ ភជតិ? កតមំ អធិករណំ ឧបនិស្សិតំ? កតមំ អធិករណំ បរិយាបន្នំ? កតមេន អធិករណេន សង្គហិតំ?

អនុវាទាធិករណំ ចតុន្នំ អធិករណានំ កតមំ អធិករណំ ភជតិ? កតមំ អធិករណំ ឧបនិស្សិតំ? កតមំ អធិករណំ បរិយាបន្នំ? កតមេន អធិករណេន សង្គហិតំ?

អាបត្តាធិករណំ ចតុន្នំ អធិករណានំ កតមំ អធិករណំ ភជតិ? កតមំ អធិករណំ ឧបនិស្សិតំ? កតមំ អធិករណំ បរិយាបន្នំ? កតមេន អធិករណេន សង្គហិតំ?

កិច្ចាធិករណំ ចតុន្នំ អធិករណានំ កតមំ អធិករណំ ភជតិ? កតមំ អធិករណំ ឧបនិស្សិតំ? កតមំ អធិករណំ បរិយាបន្នំ? កតមេន អធិករណេន ¶ សង្គហិតំ?

វិវាទាធិករណំ ចតុន្នំ អធិករណានំ វិវាទាធិករណំ ភជតិ, វិវាទាធិករណំ ឧបនិស្សិតំ, វិវាទាធិករណំ បរិយាបន្នំ, វិវាទាធិករណេន សង្គហិតំ.

អនុវាទាធិករណំ ¶ ចតុន្នំ អធិករណានំ អនុវាទាធិករណំ ភជតិ, អនុវាទាធិករណំ ឧបនិស្សិតំ, អនុវាទាធិករណំ បរិយាបន្នំ, អនុវាទាធិករណេន សង្គហិតំ.

អាបត្តាធិករណំ ចតុន្នំ អធិករណានំ អាបត្តាធិករណំ ភជតិ, អាបត្តាធិករណំ ឧបនិស្សិតំ, អាបត្តាធិករណំ បរិយាបន្នំ, អាបត្តាធិករណេន សង្គហិតំ.

កិច្ចាធិករណំ ចតុន្នំ អធិករណានំ កិច្ចាធិករណំ ភជតិ, កិច្ចាធិករណំ ឧបនិស្សិតំ, កិច្ចាធិករណំ បរិយាបន្នំ, កិច្ចាធិករណេន សង្គហិតំ.

៣១៩. វិវាទាធិករណំ ¶ សត្តន្នំ សមថានំ កតិ សមថេ ភជតិ, កតិ សមថេ ឧបនិស្សិតំ, កតិ សមថេ បរិយាបន្នំ, កតិហិ សមថេហិ សង្គហិតំ, កតិហិ សមថេហិ សម្មតិ?

អនុវាទាធិករណំ សត្តន្នំ សមថានំ កតិ សមថេ ភជតិ, កតិ សមថេ ឧបនិស្សិតំ, កតិ សមថេ បរិយាបន្នំ, កតិហិ សមថេហិ សង្គហិតំ, កតិហិ សមថេហិ សម្មតិ?

អាបត្តាធិករណំ សត្តន្នំ សមថានំ កតិ សមថេ ភជតិ, កតិ សមថេ ឧបនិស្សិតំ, កតិ សមថេ បរិយាបន្នំ, កតិហិ សមថេហិ សង្គហិតំ, កតិហិ សមថេហិ សម្មតិ?

កិច្ចាធិករណំ សត្តន្នំ សមថានំ កតិ សមថេ ភជតិ, កតិ សមថេ ឧបនិស្សិតំ, កតិ សមថេ បរិយាបន្នំ, កតិហិ សមថេហិ សង្គហិតំ, កតិហិ សមថេហិ សម្មតិ?

វិវាទាធិករណំ សត្តន្នំ សមថានំ ទ្វេ សមថេ ភជតិ, ទ្វេ សមថេ ឧបនិស្សិតំ, ទ្វេ សមថេ បរិយាបន្នំ, ទ្វីហិ សមថេហិ សង្គហិតំ, ទ្វីហិ សមថេហិ សម្មតិ – សម្មុខាវិនយេន ច យេភុយ្យសិកាយ ច.

អនុវាទាធិករណំ សត្តន្នំ សមថានំ ចត្តារោ សមថេ ភជតិ, ចត្តារោ សមថេ ឧបនិស្សិតំ, ចត្តារោ សមថេ បរិយាបន្នំ, ចតូហិ សមថេហិ សង្គហិតំ, ចតូហិ សមថេហិ សម្មតិ – សម្មុខាវិនយេន ច សតិវិនយេន ¶ ច អមូឡ្ហវិនយេន ច តស្សបាបិយសិកាយ ច.

អាបត្តាធិករណំ ¶ សត្តន្នំ សមថានំ តយោ សមថេ ភជតិ, តយោ សមថេ ឧបនិស្សិតំ, តយោ សមថេ បរិយាបន្នំ, តីហិ សមថេហិ សង្គហិតំ តីហិ សមថេហិ សម្មតិ – សម្មុខាវិនយេន ច បដិញ្ញាតករណេន ¶ តិណវត្ថារកេន ច.

កិច្ចាធិករណំ សត្តន្នំ សមថានំ ឯកំ សមថំ ភជតិ, ឯកំ សមថំ ឧបនិស្សិតំ, ឯកំ សមថំ បរិយាបន្នំ, ឯកេន សមថេន សង្គហិតំ, ឯកេន សមថេន សម្មតិ – សម្មុខាវិនយេនាតិ.

ភជតិវារោ និដ្ឋិតោ ឯកវីសតិមោ.

សមថភេទោ និដ្ឋិតោ.

តស្សុទ្ទានំ –

អធិករណំ ¶ បរិយាយំ, សាធារណា ច ភាគិយា;

សមថា សាធារណិកា, សមថស្ស តព្ភាគិយា.

សមថា សម្មុខា ចេវ, វិនយេន កុសលេន ច;

យត្ថ សមថសំសដ្ឋា, សម្មន្តិ ន សម្មន្តិ ច.

សមថាធិករណញ្ចេវ, សមុដ្ឋានំ ភជន្តិ ចាតិ.

ខន្ធកបុច្ឆាវារោ

៣២០.

ឧបសម្បទំ ¶ ¶ ¶ ¶ បុច្ឆិស្សំ សនិទានំ សនិទ្ទេសំ;

សមុក្កដ្ឋបទានំ កតិ អាបត្តិយោ;

ឧបសម្បទំ វិស្សជ្ជិស្សំ សនិទានំ សនិទ្ទេសំ;

សមុក្កដ្ឋបទានំ ទ្វេ អាបត្តិយោ.

ឧបោសថំ បុច្ឆិស្សំ សនិទានំ សនិទ្ទេសំ;

សមុក្កដ្ឋបទានំ កតិ អាបត្តិយោ;

ឧបោសថំ វិស្សជ្ជិស្សំ សនិទានំ សនិទ្ទេសំ;

សមុក្កដ្ឋបទានំ តិស្សោ អាបត្តិយោ.

វស្សូបនាយិកំ បុច្ឆិស្សំ សនិទានំ សនិទ្ទេសំ;

សមុក្កដ្ឋបទានំ កតិ អាបត្តិយោ;

វស្សូបនាយិកំ វិស្សជ្ជិស្សំ សនិទានំ សនិទ្ទេសំ;

សមុក្កដ្ឋបទានំ ឯកា អាបត្តិ.

បវារណំ បុច្ឆិស្សំ សនិទានំ សនិទ្ទេសំ;

សមុក្កដ្ឋបទានំ កតិ អាបត្តិយោ;

បវារណំ វិស្សជ្ជិស្សំ សនិទានំ សនិទ្ទេសំ;

សមុក្កដ្ឋបទានំ តិស្សោ អាបត្តិយោ.

ចម្មសញ្ញុត្តំ បុច្ឆិស្សំ សនិទានំ សនិទ្ទេសំ;

សមុក្កដ្ឋបទានំ កតិ អាបត្តិយោ;

ចម្មសញ្ញុត្តំ ¶ ¶ វិស្សជ្ជិស្សំ សនិទានំ សនិទ្ទេសំ;

សមុក្កដ្ឋបទានំ តិស្សោ អាបត្តិយោ.

ភេសជ្ជំ បុច្ឆិស្សំ សនិទានំ សនិទ្ទេសំ;

សមុក្កដ្ឋបទានំ កតិ អាបត្តិយោ;

ភេសជ្ជំ វិស្សជ្ជិស្សំ សនិទានំ សនិទ្ទេសំ;

សមុក្កដ្ឋបទានំ តិស្សោ អាបត្តិយោ.

កថិនកំ ¶ បុច្ឆិស្សំ សនិទានំ សនិទ្ទេសំ;

សមុក្កដ្ឋបទានំ កតិ អាបត្តិយោ;

កថិនកំ វិស្សជ្ជិស្សំ សនិទានំ សនិទ្ទេសំ;

សមុក្កដ្ឋបទានំ នត្ថិ តត្ថ អាបត្តិ [ន កតមា អាបត្តិយោ (ក.)].

ចីវរសញ្ញុត្តំ បុច្ឆិស្សំ សនិទានំ សនិទ្ទេសំ;

សមុក្កដ្ឋបទានំ កតិ អាបត្តិយោ;

ចីវរសញ្ញុត្តំ វិស្សជ្ជិស្សំ សនិទានំ សនិទ្ទេសំ;

សមុក្កដ្ឋបទានំ តិស្សោ អាបត្តិយោ.

ចម្បេយ្យកំ បុច្ឆិស្សំ សនិទានំ សនិទ្ទេសំ;

សមុក្កដ្ឋបទានំ កតិ អាបត្តិយោ;

ចម្បេយ្យកំ វិស្សជ្ជិស្សំ សនិទានំ សនិទ្ទេសំ;

សមុក្កដ្ឋបទានំ ឯកា អាបត្តិ.

កោសម្ពកំ បុច្ឆិស្សំ សនិទានំ សនិទ្ទេសំ;

សមុក្កដ្ឋបទានំ កតិ អាបត្តិយោ;

កោសម្ពកំ ¶ វិស្សជ្ជិស្សំ សនិទានំ សនិទ្ទេសំ;

សមុក្កដ្ឋបទានំ ឯកា អាបត្តិ.

កម្មក្ខន្ធកំ បុច្ឆិស្សំ សនិទានំ សនិទ្ទេសំ;

សមុក្កដ្ឋបទានំ កតិ អាបត្តិយោ;

កម្មក្ខន្ធកំ ¶ វិស្សជ្ជិស្សំ សនិទានំ សនិទ្ទេសំ;

សមុក្កដ្ឋបទានំ ឯកា អាបត្តិ.

បារិវាសិកំ បុច្ឆិស្សំ សនិទានំ សនិទ្ទេសំ;

សមុក្កដ្ឋបទានំ កតិ អាបត្តិយោ;

បារិវាសិកំ វិស្សជ្ជិស្សំ សនិទានំ សនិទ្ទេសំ;

សមុក្កដ្ឋបទានំ ឯកា អាបត្តិ.

សមុច្ចយំ បុច្ឆិស្សំ សនិទានំ សនិទ្ទេសំ;

សមុក្កដ្ឋបទានំ កតិ អាបត្តិយោ;

សមុច្ចយំ វិស្សជ្ជិស្សំ សនិទានំ សនិទ្ទេសំ;

សមុក្កដ្ឋបទានំ ឯកា អាបត្តិ.

សមថំ ¶ បុច្ឆិស្សំ សនិទានំ សនិទ្ទេសំ;

សមុក្កដ្ឋបទានំ កតិ អាបត្តិយោ;

សមថំ វិស្សជ្ជិស្សំ សនិទានំ សនិទ្ទេសំ;

សមុក្កដ្ឋបទានំ ទ្វេ អាបត្តិយោ.

ខុទ្ទកវត្ថុកំ បុច្ឆិស្សំ សនិទានំ សនិទ្ទេសំ;

សមុក្កដ្ឋបទានំ កតិ អាបត្តិយោ;

ខុទ្ទកវត្ថុកំ ¶ វិស្សជ្ជិស្សំ សនិទានំ សនិទ្ទេសំ;

សមុក្កដ្ឋបទានំ តិស្សោ អាបត្តិយោ.

សេនាសនំ បុច្ឆិស្សំ សនិទានំ សនិទ្ទេសំ;

សមុក្កដ្ឋបទានំ កតិ អាបត្តិយោ;

សេនាសនំ វិស្សជ្ជិស្សំ សនិទានំ សនិទ្ទេសំ;

សមុក្កដ្ឋបទានំ តិស្សោ អាបត្តិយោ.

សង្ឃភេទំ បុច្ឆិស្សំ សនិទានំ សនិទ្ទេសំ;

សមុក្កដ្ឋបទានំ កតិ អាបត្តិយោ;

សង្ឃភេទំ ¶ វិស្សជ្ជិស្សំ សនិទានំ សនិទ្ទេសំ;

សមុក្កដ្ឋបទានំ ទ្វេ អាបត្តិយោ.

សមាចារំ បុច្ឆិស្សំ សនិទានំ សនិទ្ទេសំ;

សមុក្កដ្ឋបទានំ កតិ អាបត្តិយោ;

សមាចារំ វិស្សជ្ជិស្សំ សនិទានំ សនិទ្ទេសំ;

សមុក្កដ្ឋបទានំ ឯកា អាបត្តិ.

ឋបនំ បុច្ឆិស្សំ សនិទានំ សនិទ្ទេសំ;

សមុក្កដ្ឋបទានំ កតិ អាបត្តិយោ;

ឋបនំ វិស្សជ្ជិស្សំ សនិទានំ សនិទ្ទេសំ;

សមុក្កដ្ឋបទានំ ឯកា អាបត្តិ.

ភិក្ខុនិក្ខន្ធកំ បុច្ឆិស្សំ សនិទានំ សនិទ្ទេសំ;

សមុក្កដ្ឋបទានំ កតិ អាបត្តិយោ;

ភិក្ខុនិក្ខន្ធកំ ¶ វិស្សជ្ជិស្សំ សនិទានំ សនិទ្ទេសំ;

សមុក្កដ្ឋបទានំ ទ្វេ អាបត្តិយោ.

បញ្ចសតិកំ ¶ បុច្ឆិស្សំ សនិទានំ សនិទ្ទេសំ;

សមុក្កដ្ឋបទានំ កតិ អាបត្តិយោ;

បញ្ចសតិកំ វិស្សជ្ជិស្សំ សនិទានំ សនិទ្ទេសំ;

សមុក្កដ្ឋបទានំ នត្ថិ តត្ថ អាបត្តិ.

សត្តសតិកំ បុច្ឆិស្សំ សនិទានំ សនិទ្ទេសំ;

សមុក្កដ្ឋបទានំ កតិ អាបត្តិយោ;

សត្តសតិកំ វិស្សជ្ជិស្សំ សនិទានំ សនិទ្ទេសំ;

សមុក្កដ្ឋបទានំ នត្ថិ តត្ថ អាបត្តីតិ.

ខន្ធកបុច្ឆាវារោ និដ្ឋិតោ បឋមោ.

តស្សុទ្ទានំ –

ឧបសម្បទូបោសថោ ¶ , វស្សូបនាយិកបវារណា;

ចម្មភេសជ្ជកថិនា, ចីវរំ ចម្បេយ្យកេន ច.

កោសម្ពក្ខន្ធកំ កម្មំ, បារិវាសិសមុច្ចយា;

សមថខុទ្ទកា សេនា, សង្ឃភេទំ សមាចារោ;

ឋបនំ ភិក្ខុនិក្ខន្ធំ, បញ្ចសត្តសតេន ចាតិ.

ឯកុត្តរិកនយោ

១. ឯកកវារោ

៣២១. អាបត្តិករា ¶ ¶ ¶ ¶ ធម្មា ជានិតព្ពា. អនាបត្តិករា ធម្មា ជានិតព្ពា. អាបត្តិ ជានិតព្ពា. អនាបត្តិ ជានិតព្ពា. លហុកា អាបត្តិ ជានិតព្ពា. គរុកា អាបត្តិ ជានិតព្ពា. សាវសេសា អាបត្តិ ជានិតព្ពា. អនវសេសា អាបត្តិ ជានិតព្ពា. ទុដ្ឋុល្លា អាបត្តិ ជានិតព្ពា. អទុដ្ឋុល្លា អាបត្តិ ជានិតព្ពា. សប្បដិកម្មា អាបត្តិ ជានិតព្ពា. អប្បដិកម្មា អាបត្តិ ជានិតព្ពា. ទេសនាគាមិនី អាបត្តិ ជានិតព្ពា. អទេសនាគាមិនី អាបត្តិ ជានិតព្ពា. អន្តរាយិកា អាបត្តិ ជានិតព្ពា. អនន្តរាយិកា អាបត្តិ ជានិតព្ពា. សាវជ្ជបញ្ញត្តិ អាបត្តិ ជានិតព្ពា. អនវជ្ជបញ្ញត្តិ អាបត្តិ ជានិតព្ពា. កិរិយតោ សមុដ្ឋិតា អាបត្តិ ជានិតព្ពា. អកិរិយតោ សមុដ្ឋិតា អាបត្តិ ជានិតព្ពា. កិរិយាកិរិយតោ សមុដ្ឋិតា អាបត្តិ ជានិតព្ពា. បុព្ពាបត្តិ ជានិតព្ពា. អបរាបត្តិ ជានិតព្ពា. បុព្ពាបត្តីនំ អន្តរាបត្តិ ជានិតព្ពា. អបរាបត្តីនំ អន្តរាបត្តិ ជានិតព្ពា. ទេសិតា គណនូបគា អាបត្តិ ជានិតព្ពា. ទេសិតា ន គណនូបគា អាបត្តិ ជានិតព្ពា. បញ្ញត្តិ ជានិតព្ពា. អនុបញ្ញត្តិ ជានិតព្ពា. អនុប្បន្នបញ្ញត្តិ ជានិតព្ពា. សព្ពត្ថបញ្ញត្តិ ជានិតព្ពា. បទេសបញ្ញត្តិ ជានិតព្ពា. សាធារណបញ្ញត្តិ ជានិតព្ពា ¶ . អសាធារណបញ្ញត្តិ ជានិតព្ពា. ឯកតោបញ្ញត្តិ ជានិតព្ពា. ឧភតោបញ្ញត្តិ ជានិតព្ពា. ថុល្លវជ្ជា អាបត្តិ ជានិតព្ពា. អថុល្លវជ្ជា អាបត្តិ ជានិតព្ពា. គិហិបដិសំយុត្តា អាបត្តិ ជានិតព្ពា. ន គិហិបដិសំយុត្តា អាបត្តិ ជានិតព្ពា. និយតា អាបត្តិ ជានិតព្ពា. អនិយតា អាបត្តិ ជានិតព្ពា. អាទិករោ បុគ្គលោ ជានិតព្ពោ. អនាទិករោ បុគ្គលោ ជានិតព្ពោ. អធិច្ចាបត្តិកោ បុគ្គលោ ជានិតព្ពោ. អភិណ្ហាបត្តិកោ បុគ្គលោ ជានិតព្ពោ. ចោទកោ បុគ្គលោ ជានិតព្ពោ. ចុទិតកោ បុគ្គលោ ជានិតព្ពោ. អធម្មចោទកោ បុគ្គលោ ជានិតព្ពោ. អធម្មចុទិតកោ បុគ្គលោ ជានិតព្ពោ. ធម្មចោទកោ បុគ្គលោ ជានិតព្ពោ. ធម្មចុទិតកោ បុគ្គលោ ជានិតព្ពោ ¶ . និយតោ បុគ្គលោ ជានិតព្ពោ. អនិយតោ បុគ្គលោ ជានិតព្ពោ. អភព្ពាបត្តិកោ បុគ្គលោ ជានិតព្ពោ. ភព្ពាបត្តិកោ បុគ្គលោ ជានិតព្ពោ. ឧក្ខិត្តកោ បុគ្គលោ ជានិតព្ពោ. អនុក្ខិត្តកោ បុគ្គលោ ជានិតព្ពោ. នាសិតកោ បុគ្គលោ ¶ ជានិតព្ពោ. អនាសិតកោ បុគ្គលោ ជានិតព្ពោ. សមានសំវាសកោ បុគ្គលោ ជានិតព្ពោ. អសមានសំវាសកោ បុគ្គលោ ជានិតព្ពោ. ឋបនំ ជានិតព្ពន្តិ.

ឯកកំ និដ្ឋិតំ.

តស្សុទ្ទានំ –

ករា អាបត្តិ លហុកា, សាវសេសា ច ទុដ្ឋុល្លា;

បដិកម្មទេសនា ¶ ច, អន្តរា វជ្ជកិរិយំ.

កិរិយាកិរិយំ បុព្ពា, អន្តរា គណនូបគា;

បញ្ញត្តិ អនានុប្បន្ន, សព្ពសាធារណា ច ឯកតោ [បញ្ញត្តានុប្បន្នា សព្ពា, សាធារណា ច ឯកតោ (ស្យា.)].

ថុល្លគិហិនិយតា ¶ ច, អាទិ អធិច្ចចោទកោ;

អធម្មធម្មនិយតោ, អភព្ពោក្ខិត្តនាសិតា;

សមានំ ឋបនញ្ចេវ, ឧទ្ទានំ ឯកកេ ឥទន្តិ.

២. ទុកវារោ

៣២២. អត្ថាបត្តិ សញ្ញា វិមោក្ខា, អត្ថាបត្តិ នោ សញ្ញាវិមោក្ខា. អត្ថាបត្តិ លទ្ធសមាបត្តិកស្ស, អត្ថាបត្តិ ន លទ្ធសមាបត្តិកស្ស. អត្ថាបត្តិ សទ្ធម្មបដិសញ្ញុត្តា, អត្ថាបត្តិ អសទ្ធម្មបដិសញ្ញុត្តា. អត្ថាបត្តិ សបរិក្ខារបដិសញ្ញុត្តា, អត្ថាបត្តិ បរបរិក្ខារបដិសញ្ញុត្តា. អត្ថាបត្តិ សបុគ្គលបដិសញ្ញុត្តា, អត្ថាបត្តិ បរបុគ្គលបដិសញ្ញុត្តា. អត្ថិ សច្ចំ ភណន្តោ គរុកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជតិ, មុសា ភណន្តោ លហុកំ. អត្ថិ មុសា ភណន្តោ គរុកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជតិ, សច្ចំ ភណន្តោ លហុកំ. អត្ថាបត្តិ ភូមិគតោ អាបជ្ជតិ, នោ វេហាសគតោ. អត្ថាបត្តិ វេហាសគតោ អាបជ្ជតិ, នោ ភូមិគតោ. អត្ថាបត្តិ និក្ខមន្តោ អាបជ្ជតិ, នោ បវិសន្តោ. អត្ថាបត្តិ បវិសន្តោ អាបជ្ជតិ, នោ និក្ខមន្តោ. អត្ថាបត្តិ អាទិយន្តោ អាបជ្ជតិ, អត្ថាបត្តិ អនាទិយន្តោ ¶ អាបជ្ជតិ. អត្ថាបត្តិ ¶ សមាទិយន្តោ អាបជ្ជតិ ¶ , អត្ថាបត្តិ ន សមាទិយន្តោ អាបជ្ជតិ. អត្ថាបត្តិ ករោន្តោ អាបជ្ជតិ, អត្ថាបត្តិ ន ករោន្តោ អាបជ្ជតិ. អត្ថាបត្តិ ទេន្តោ អាបជ្ជតិ, អត្ថាបត្តិ ន ទេន្តោ អាបជ្ជតិ. (អត្ថាបត្តិ ទេសេន្តោ អាបជ្ជតិ, អត្ថាបត្តិ ន ទេសេន្តោ អាបជ្ជតិ.) [( ) (នត្ថិ កត្ថចិ)] អត្ថាបត្តិ បដិគ្គណ្ហន្តោ អាបជ្ជតិ, អត្ថាបត្តិ ន បដិគ្គណ្ហន្តោ អាបជ្ជតិ. អត្ថាបត្តិ បរិភោគេន អាបជ្ជតិ, អត្ថាបត្តិ ន បរិភោគេន អាបជ្ជតិ. អត្ថាបត្តិ រត្តិំ អាបជ្ជតិ, នោ ទិវា. អត្ថាបត្តិ ទិវា អាបជ្ជតិ, នោ រត្តិំ. អត្ថាបត្តិ អរុណុគ្គេ អាបជ្ជតិ, អត្ថាបត្តិ ន អរុណុគ្គេ អាបជ្ជតិ. អត្ថាបត្តិ ឆិន្ទន្តោ អាបជ្ជតិ, អត្ថាបត្តិ ន ឆិន្ទន្តោ អាបជ្ជតិ. អត្ថាបត្តិ ឆាទេន្តោ អាបជ្ជតិ, អត្ថាបត្តិ ន ឆាទេន្តោ អាបជ្ជតិ. អត្ថាបត្តិ ធារេន្តោ អាបជ្ជតិ, អត្ថាបត្តិ ន ធារេន្តោ អាបជ្ជតិ.

ទ្វេ ឧបោសថា – ចាតុទ្ទសិកោ ច បន្នរសិកោ ច. ទ្វេ បវារណា – ចាតុទ្ទសិកា ច បន្នរសិកា ច. ទ្វេ កម្មានិ – អបលោកនកម្មំ, ញត្តិកម្មំ. អបរានិបិ ទ្វេ កម្មានិ – ញត្តិទុតិយកម្មំ, ញត្តិចតុត្ថកម្មំ. ទ្វេ កម្មវត្ថូនិ – អបលោកនកម្មស្ស វត្ថុ, ញត្តិកម្មស្ស វត្ថុ. អបរានិបិ ទ្វេ កម្មវត្ថូនិ – ញត្តិទុតិយកម្មស្ស វត្ថុ, ញត្តិចតុត្ថកម្មស្ស វត្ថុ. ទ្វេ កម្មទោសា – អបលោកនកម្មស្ស ទោសោ, ញត្តិកម្មស្ស ទោសោ. អបរេបិ ¶ ទ្វេ កម្មទោសា – ញត្តិទុតិយកម្មស្ស ទោសោ, ញត្តិចតុត្ថកម្មស្ស ទោសោ. ទ្វេ កម្មសម្បត្តិយោ – អបលោកនកម្មស្ស សម្បត្តិ, ញត្តិកម្មស្ស សម្បត្តិ. អបរាបិ ទ្វេ កម្មសម្បត្តិយោ – ញត្តិទុតិយកម្មស្ស សម្បត្តិ, ញត្តិចតុត្ថកម្មស្ស សម្បត្តិ. ទ្វេ នានាសំវាសកភូមិយោ – អត្តនា វា អត្តានំ នានាសំវាសកំ ករោតិ, សមគ្គោ វា នំ សង្ឃោ ឧក្ខិបតិ អទស្សនេ វា អប្បដិកម្មេ វា អប្បដិនិស្សគ្គេ វា. ទ្វេ សមានសំវាសកភូមិយោ – អត្តនា វា អត្តានំ ¶ សមានសំវាសកំ ករោតិ, សមគ្គោ វា នំ សង្ឃោ ឧក្ខិត្តំ ឱសារេតិ ទស្សនេ វា បដិកម្មេ វា បដិនិស្សគ្គេ វា. ទ្វេ បារាជិកា – ភិក្ខូនញ្ច ភិក្ខុនីនញ្ច. ទ្វេ សង្ឃាទិសេសា, ទ្វេ ថុល្លច្ចយា, ទ្វេ បាចិត្តិយា, ទ្វេ បាដិទេសនីយា, ទ្វេ ទុក្កដា, ទ្វេ ទុព្ភាសិតា – ភិក្ខូនញ្ច ភិក្ខុនីនញ្ច. សត្ត អាបត្តិយោ, សត្ត អាបត្តិក្ខន្ធា. ទ្វីហាការេហិ សង្ឃោ ភិជ្ជតិ – កម្មេន វា សលាកគ្គាហេន វា.

ទ្វេ ¶ បុគ្គលា ន ឧបសម្បាទេតព្ពា – អទ្ធានហីនោ, អង្គហីនោ. អបរេបិ ទ្វេ បុគ្គលា ន ឧបសម្បាទេតព្ពា – វត្ថុវិបន្នោ, ករណទុក្កដកោ. អបរេបិ ទ្វេ បុគ្គលា ន ឧបសម្បាទេតព្ពា – អបរិបូរោ បរិបូរោ នោ ច យាចតិ. ទ្វិន្នំ បុគ្គលានំ និស្សាយ ន វត្ថព្ពំ – អលជ្ជិស្ស ច ពាលស្ស ច. ទ្វិន្នំ បុគ្គលានំ និស្សយោ ¶ ន ទាតព្ពោ – អលជ្ជិស្ស ច លជ្ជិនោ ច ន យាចតិ. ទ្វិន្នំ បុគ្គលានំ និស្សយោ ទាតព្ពោ – ពាលស្ស ច លជ្ជិស្ស ច យាចតិ. ទ្វេ បុគ្គលា អភព្ពា អាបត្តិំ អាបជ្ជិតុំ – ពុទ្ធា ច បច្ចេកពុទ្ធា ច. ទ្វេ បុគ្គលា ភព្ពា, អាបត្តិំ ¶ អាបជ្ជិតុំ – ភិក្ខូ ច ភិក្ខុនិយោ ច. ទ្វេ បុគ្គលា អភព្ពា សញ្ចិច្ច អាបត្តិំ អាបជ្ជិតុំ – ភិក្ខូ ច ភិក្ខុនិយោ ច អរិយបុគ្គលា. ទ្វេ បុគ្គលា ភព្ពា សញ្ចិច្ច អាបត្តិំ អាបជ្ជិតុំ – ភិក្ខូ ច ភិក្ខុនិយោ ច បុថុជ្ជនា. ទ្វេ បុគ្គលា អភព្ពា សញ្ចិច្ច សាតិសារំ វត្ថុំ អជ្ឈាចរិតុំ – ភិក្ខូ ច ភិក្ខុនិយោ ច អរិយបុគ្គលា. ទ្វេ បុគ្គលា ភព្ពា សញ្ចិច្ច សាតិសារំ វត្ថុំ អជ្ឈាចរិតុំ – ភិក្ខូ ច ភិក្ខុនិយោ ច បុថុជ្ជនា.

ទ្វេ បដិក្កោសា – កាយេន វា បដិក្កោសតិ វាចាយ វា បដិក្កោសតិ. ទ្វេ និស្សារណា – អត្ថិ បុគ្គលោ អប្បត្តោ និស្សារណំ តំ ចេ សង្ឃោ និស្សារេតិ ឯកច្ចោ សុនិស្សារិតោ, ឯកច្ចោ ទុន្និស្សារិតោ. ទ្វេ ឱសារណា – អត្ថិ បុគ្គលោ អប្បត្តោ ឱសារណំ តំ ចេ សង្ឃោ ឱសារេតិ ឯកច្ចោ សោសារិតោ, ឯកច្ចោ ទោសារិតោ. ទ្វេ បដិញ្ញា – កាយេន វា បដិជានាតិ វាចាយ វា បដិជានាតិ. ទ្វេ បដិគ្គហា – កាយេន វា បដិគ្គណ្ហាតិ កាយបដិពទ្ធេន វា បដិគ្គណ្ហាតិ. ទ្វេ បដិក្ខេបា – កាយេន វា បដិក្ខិបតិ វាចាយ វា បដិក្ខិបតិ. ទ្វេ ¶ ឧបឃាតិកា – សិក្ខូបឃាតិកា ច ភោគូបឃាតិកា ច. ទ្វេ ចោទនា – កាយេន វា ចោទេតិ វាចាយ វា ចោទេតិ. ទ្វេ កថិនស្ស បលិពោធា – អាវាសបលិពោធោ ច ចីវរបលិពោធោ ច. ទ្វេ កថិនស្ស អបលិពោធា – អាវាសអបលិពោធោ ច ចីវរអបលិពោធោ ច. ទ្វេ ចីវរានិ – គហបតិកញ្ច បំសុកូលញ្ច. ទ្វេ បត្តា – អយោបត្តោ មត្តិកាបត្តោ. ទ្វេ មណ្ឌលានិ – តិបុមយំ, សីសមយំ. ទ្វេ បត្តស្ស អធិដ្ឋានា – កាយេន វា អធិដ្ឋេតិ វាចាយ វា អធិដ្ឋេតិ. ទ្វេ ចីវរស្ស ¶ អធិដ្ឋានា – កាយេន វា អធិដ្ឋេតិ វាចាយ វា អធិដ្ឋេតិ. ទ្វេ វិកប្បនា – សម្មុខាវិកប្បនា ច បរម្មុខាវិកប្បនា ច. ទ្វេ វិនយា – ភិក្ខូនញ្ច ភិក្ខុនីនញ្ច. ទ្វេ ¶ វេនយិកា – បញ្ញត្តញ្ច បញ្ញត្តានុលោមញ្ច. ទ្វេ វិនយស្ស សល្លេខា – អកប្បិយេ សេតុឃាតោ, កប្បិយេ មត្តការិតា. ទ្វីហាការេហិ អាបត្តិំ អាបជ្ជតិ – កាយេន វា អាបជ្ជតិ វាចាយ វា អាបជ្ជតិ. ទ្វីហាការេហិ អាបត្តិយា វុដ្ឋាតិ – កាយេន វា វុដ្ឋាតិ វាចាយ វា វុដ្ឋាតិ. ទ្វេ បរិវាសា – បដិច្ឆន្នបរិវាសោ, អប្បដិច្ឆន្នបរិវាសោ. អបរេបិ ទ្វេ បរិវាសា – សុទ្ធន្តបរិវាសោ សមោធានបរិវាសោ. ទ្វេ មានត្តា – បដិច្ឆន្នមានត្តំ, អប្បដិច្ឆន្នមានត្តំ. អបរេបិ ទ្វេ មានត្តា – បក្ខមានត្តំ, សមោធានមានត្តំ. ទ្វិន្នំ បុគ្គលានំ រត្តិច្ឆេទោ ¶ – បារិវាសិកស្ស ច មានត្តចារិកស្ស ច. ទ្វេ អនាទរិយានិ – បុគ្គលានាទរិយញ្ច ធម្មានាទរិយញ្ច. ទ្វេ លោណានិ – ជាតិមញ្ច ការិមញ្ច [ជាតិមយញ្ច ខារិមយញ្ច (ស្យា.)]. អបរានិបិ ទ្វេ លោណានិ – សាមុទ្ទំ កាឡលោណំ. អបរានិបិ ទ្វេ លោណានិ – សិន្ធវំ, ឧព្ភិទំ [ឧព្ភិរំ (ឥតិបិ)]. អបរានិបិ ទ្វេ លោណានិ – រោមកំ, បក្កាលកំ. ទ្វេ បរិភោគា – អព្ភន្តរបរិភោគោ ច ពាហិរបរិភោគោ ច. ទ្វេ អក្កោសា – ហីនោ ច អក្កោសោ ឧក្កដ្ឋោ ច អក្កោសោ. ទ្វីហាការេហិ បេសុញ្ញំ ហោតិ – បិយកម្យស្ស វា ភេទាធិប្បាយស្ស ¶ វា. ទ្វីហាការេហិ គណភោជនំ បសវតិ – និមន្តនតោ វា វិញ្ញត្តិតោ វា. ទ្វេ វស្សូបនាយិកា – បុរិមិកា, បច្ឆិមិកា. ទ្វេ អធម្មិកានិ បាតិមោក្ខដ្ឋបនានិ. ទ្វេ ធម្មិកានិ បាតិមោក្ខដ្ឋបនានិ.

[អ. និ. ២.៩៩ អាទយោ] ទ្វេ បុគ្គលា ពាលា – យោ ច អនាគតំ ភារំ វហតិ, យោ ច អាគតំ ភារំ ន វហតិ. ទ្វេ បុគ្គលា បណ្ឌិតា – យោ ច អនាគតំ ភារំ ន វហតិ, យោ ច អាគតំ ភារំ វហតិ. អបរេបិ ទ្វេ បុគ្គលា ពាលា – យោ ច អកប្បិយេ កប្បិយសញ្ញី, យោ ច កប្បិយេ អកប្បិយសញ្ញី. ទ្វេ បុគ្គលា បណ្ឌិតា – យោ ច អកប្បិយេ អកប្បិយសញ្ញី, យោ ច កប្បិយេ កប្បិយសញ្ញី. អបរេបិ ទ្វេ បុគ្គលា ពាលា – យោ ច អនាបត្តិយា អាបត្តិសញ្ញី, យោ ច អាបត្តិយា អនាបត្តិសញ្ញី. ទ្វេ បុគ្គលា បណ្ឌិតា – យោ ¶ ច អាបត្តិយា អាបត្តិសញ្ញី, យោ ច អនាបត្តិយា អនាបត្តិសញ្ញី. អបរេបិ ទ្វេ បុគ្គលា ពាលា – យោ ច អធម្មេ ធម្មសញ្ញី, យោ ច ធម្មេ អធម្មសញ្ញី. ទ្វេ បុគ្គលា បណ្ឌិតា – យោ ច អធម្មេ អធម្មសញ្ញី, យោ ច ធម្មេ ធម្មសញ្ញី. អបរេបិ ទ្វេ បុគ្គលា ពាលា – យោ ច អវិនយេ វិនយសញ្ញី, យោ ¶ ច វិនយេ អវិនយសញ្ញី. ទ្វេ បុគ្គលា បណ្ឌិតា – យោ ច អវិនយេ អវិនយសញ្ញី, យោ ច វិនយេ វិនយសញ្ញី.

[អ. និ. ២.១០៩] ទ្វិន្នំ បុគ្គលានំ អាសវា វឌ្ឍន្តិ – យោ ច ន កុក្កុច្ចាយិតព្ពំ កុក្កុច្ចាយតិ, យោ ច កុក្កុច្ចាយិតព្ពំ ¶ កុក្កុច្ចាយតិ. ទ្វិន្នំ បុគ្គលានំ អាសវា ន វឌ្ឍន្តិ – យោ ច កុក្កុច្ចាយិតព្ពំ ន កុក្កុច្ចាយតិ, យោ ច កុក្កុច្ចាយិតព្ពំ កុក្កុច្ចាយតិ. អបរេសម្បិ ទ្វិន្នំ បុគ្គលានំ អាសវា វឌ្ឍន្តិ – យោ ច អកប្បិយេ កប្បិយសញ្ញី, យោ ច កប្បិយេ អកប្បិយសញ្ញី. ទ្វិន្នំ បុគ្គលានំ អាសវា ន វឌ្ឍន្តិ – យោ ច អកប្បិយេ អកប្បិយសញ្ញី, យោ ច កប្បិយេ កប្បិយសញ្ញី. អបរេសម្បិ ទ្វិន្នំ បុគ្គលានំ អាសវា វឌ្ឍន្តិ – យោ ច អនាបត្តិយា អាបត្តិសញ្ញី, យោ ច អាបត្តិយា អនាបត្តិសញ្ញី. ទ្វិន្នំ បុគ្គលានំ អាសវា ន វឌ្ឍន្តិ – យោ ច អនាបត្តិយា អនាបត្តិសញ្ញី, យោ ច អាបត្តិយា អាបត្តិសញ្ញី. អបរេសម្បិ ទ្វិន្នំ បុគ្គលានំ អាសវា វឌ្ឍន្តិ – យោ ច អធម្មេ ធម្មសញ្ញី, យោ ច ធម្មេ អធម្មសញ្ញី. ទ្វិន្នំ បុគ្គលានំ អាសវា ន វឌ្ឍន្តិ ¶ – យោ ច អធម្មេ អធម្មសញ្ញី, យោ ច ធម្មេ ធម្មសញ្ញី. អបរេសម្បិ ទ្វិន្នំ បុគ្គលានំ អាសវា វឌ្ឍន្តិ – យោ ច អវិនយេ វិនយសញ្ញី, យោ ច វិនយេ អវិនយសញ្ញី. ទ្វិន្នំ បុគ្គលានំ អាសវា ន វឌ្ឍន្តិ – យោ ច អវិនយេ អវិនយសញ្ញី, យោ ច វិនយេ វិនយសញ្ញី.

ទុកា និដ្ឋិតា.

តស្សុទ្ទានំ –

សញ្ញា ¶ លទ្ធា ច សទ្ធម្មា, បរិក្ខារា ច បុគ្គលា;

សច្ចំ ភូមិ និក្ខមន្តោ, អាទិយន្តោ សមាទិយំ.

ករោន្តោ ទេន្តោ គណ្ហន្តោ, បរិភោគេន រត្តិ ច;

អរុណាឆិន្ទំ ឆាទេន្តោ, ធារេន្តោ ច ឧបោសថា.

បវារណា កម្មាបរា, វត្ថុ អបរា ទោសា ច;

អបរា ទ្វេ ច សម្បត្តិ, នានា សមានមេវ ច.

បារាជិសង្ឃថុល្លច្ចយ, បាចិត្តិ បាដិទេសនា;

ទុក្កដា ទុព្ភាសិតា ចេវ, សត្ត អាបត្តិក្ខន្ធា ច.

ភិជ្ជតិ ¶ ឧបសម្បទា, តថេវ អបរេ ទុវេ;

ន វត្ថព្ពំ ន ទាតព្ពំ, អភព្ពាភព្ពមេវ ច.

សញ្ចិច្ច សាតិសារា ច, បដិក្កោសា និស្សារណា;

ឱសារណា ¶ បដិញ្ញា ច, បដិគ្គហា បដិក្ខិបា.

ឧបឃាតិ ចោទនា ច, កថិនា ច ទុវេ តថា;

ចីវរា បត្តមណ្ឌលា, អធិដ្ឋានា តថេវ ទ្វេ.

វិកប្បនា ច វិនយា, វេនយិកា ច សល្លេខា;

អាបជ្ជតិ ច វុដ្ឋាតិ, បរិវាសាបរេ ទុវេ.

ទ្វេ មានត្តា អបរេ ច, រត្តិច្ឆេទោ អនាទរិ;

ទ្វេ លោណា តយោ អបរេ, បរិភោគក្កោសេន ច.

បេសុញ្ញោ ច គណាវស្ស, ឋបនា ភារកប្បិយំ;

អនាបត្តិ អធម្មធម្មា, វិនយេ អាសវេ តថាតិ.

៣. តិកវារោ

៣២៣. អត្ថាបត្តិ ¶ តិដ្ឋន្តេ ភគវតិ អាបជ្ជតិ, នោ បរិនិព្ពុតេ; អត្ថាបត្តិ បរិនិព្ពុតេ ភគវតិ អាបជ្ជតិ, នោ តិដ្ឋន្តេ; អត្ថាបត្តិ ¶ តិដ្ឋន្តេបិ ភគវតិ អាបជ្ជតិ បរិនិព្ពុតេបិ. អត្ថាបត្តិ កាលេ អាបជ្ជតិ, នោ វិកាលេ; អត្ថាបត្តិ វិកាលេ អាបជ្ជតិ, នោ កាលេ; អត្ថាបត្តិ កាលេ ចេវ អាបជ្ជតិ វិកាលេ ច. អត្ថាបត្តិ រត្តិំ អាបជ្ជតិ, នោ ទិវា; អត្ថាបត្តិ ទិវា អាបជ្ជតិ, នោ រត្តិំ; អត្ថាបត្តិ រត្តិញ្ចេវ អាបជ្ជតិ ទិវា ច. អត្ថាបត្តិ ទសវស្សោ អាបជ្ជតិ, នោ ឩនទសវស្សោ; អត្ថាបត្តិ ឩនទសវស្សោ អាបជ្ជតិ, នោ ¶ ទសវស្សោ; អត្ថាបត្តិ ទសវស្សោ ចេវ អាបជ្ជតិ ឩនទសវស្សោ ច. អត្ថាបត្តិ បញ្ចវស្សោ អាបជ្ជតិ, នោ ឩនបញ្ចវស្សោ; អត្ថាបត្តិ ឩនបញ្ចវស្សោ អាបជ្ជតិ, នោ បញ្ចវស្សោ; អត្ថាបត្តិ បញ្ចវស្សោ ចេវ អាបជ្ជតិ ឩនបញ្ចវស្សោ ច. អត្ថាបត្តិ កុសលចិត្តោ អាបជ្ជតិ; អត្ថាបត្តិ អកុសលចិត្តោ អាបជ្ជតិ; អត្ថាបត្តិ អព្យាកតចិត្តោ អាបជ្ជតិ. អត្ថាបត្តិ សុខវេទនាសមង្គី អាបជ្ជតិ; អត្ថាបត្តិ ទុក្ខវេទនាសមង្គី អាបជ្ជតិ; អត្ថាបត្តិ អទុក្ខមសុខវេទនាសមង្គី អាបជ្ជតិ. តីណិ ចោទនាវត្ថូនិ ¶ – ទិដ្ឋេន, សុតេន, បរិសង្កាយ. តយោ សលាកគ្គាហា – គុឡ្ហកោ, វិវដកោ [វិវដ្ដកោ (ក.)], សកណ្ណជប្បកោ. តយោ បដិក្ខេបា – មហិច្ឆតា, អសន្តុដ្ឋិតា [អសន្តុដ្ឋតា (ស្យា.)], អសល្លេខតា. តយោ អនុញ្ញាតា – អប្បិច្ឆតា, សន្តុដ្ឋិតា, សល្លេខតា. អបរេបិ តយោ បដិក្ខេបា – មហិច្ឆតា, អសន្តុដ្ឋិតា, អមត្តញ្ញុតា. តយោ អនុញ្ញាតា – អប្បិច្ឆតា, សន្តុដ្ឋិតា, មត្តញ្ញុតា. តិស្សោ បញ្ញត្តិយោ – បញ្ញត្តិ, អនុបញ្ញត្តិ, អនុប្បន្នបញ្ញត្តិ. អបរាបិ តិស្សោ បញ្ញត្តិយោ – សព្ពត្ថបញ្ញត្តិ, បទេសបញ្ញត្តិ, សាធារណបញ្ញត្តិ. អបរាបិ តិស្សោ បញ្ញត្តិយោ – អសាធារណបញ្ញត្តិ, ឯកតោបញ្ញត្តិ, ឧភតោបញ្ញត្តិ.

អត្ថាបត្តិ ពាលោ អាបជ្ជតិ, នោ បណ្ឌិតោ; អត្ថាបត្តិ បណ្ឌិតោ អាបជ្ជតិ, នោ ពាលោ; អត្ថាបត្តិ ពាលោ ចេវ អាបជ្ជតិ បណ្ឌិតោ ¶ ច. អត្ថាបត្តិ កាឡេ អាបជ្ជតិ, នោ ជុណ្ហេ; អត្ថាបត្តិ ជុណ្ហេ អាបជ្ជតិ, នោ កាឡេ; អត្ថាបត្តិ កាឡេ ចេវ អាបជ្ជតិ ជុណ្ហេ ច. អត្ថិ កាឡេ កប្បតិ, នោ ជុណ្ហេ; អត្ថិ ជុណ្ហេ កប្បតិ, នោ កាឡេ; អត្ថិ កាឡេ ចេវ កប្បតិ ជុណ្ហេ ច. អត្ថាបត្តិ ហេមន្តេ អាបជ្ជតិ, នោ គិម្ហេ នោ វស្សេ; អត្ថាបត្តិ គិម្ហេ អាបជ្ជតិ, នោ ហេមន្តេ នោ វស្សេ; អត្ថាបត្តិ វស្សេ អាបជ្ជតិ, នោ ហេមន្តេ នោ គិម្ហេ. អត្ថាបត្តិ សង្ឃោ អាបជ្ជតិ, ន គណោ ន បុគ្គលោ; អត្ថាបត្តិ គណោ អាបជ្ជតិ, ន សង្ឃោ ន បុគ្គលោ; អត្ថាបត្តិ បុគ្គលោ អាបជ្ជតិ, ន សង្ឃោ ន គណោ. អត្ថិ សង្ឃស្ស កប្បតិ, ន គណស្ស ¶ ន បុគ្គលស្ស; អត្ថិ គណស្ស កប្បតិ, ន សង្ឃស្ស ន បុគ្គលស្ស; អត្ថិ បុគ្គលស្ស កប្បតិ, ន សង្ឃស្ស ន គណស្ស. តិស្សោ ឆាទនា វត្ថុំ ឆាទេតិ, នោ អាបត្តិំ; អាបត្តិំ ឆាទេតិ, នោ វត្ថុំ; វត្ថុញ្ចេវ ឆាទេតិ អាបត្តិញ្ច. តិស្សោ បដិច្ឆាទិយោ – ជន្តាឃរបដិច្ឆាទិ, ឧទកបដិច្ឆាទិ, វត្ថបដិច្ឆាទិ. [អ. និ. ៣.១៣២] តីណិ បដិច្ឆន្នានិ វហន្តិ, នោ វិវដានិ – មាតុគាមោ បដិច្ឆន្នោ វហតិ, នោ វិវដោ; ព្រាហ្មណានំ មន្តា បដិច្ឆន្នា វហន្តិ, នោ វិវដា; មិច្ឆាទិដ្ឋិ បដិច្ឆន្នា ¶ វហតិ, នោ វិវដា. តីណិ វិវដានិ វិរោចន្តិ, នោ បដិច្ឆន្នានិ – ចន្ទមណ្ឌលំ វិវដំ វិរោចតិ, នោ បដិច្ឆន្នំ; សូរិយមណ្ឌលំ វិវដំ វិរោចតិ, នោ បដិច្ឆន្នំ; តថាគតប្បវេទិតោ ¶ ធម្មវិនយោ វិវដោ វិរោចតិ, នោ បដិច្ឆន្នោ. តយោ សេនាសនគ្គាហា – បុរិមកោ ¶ , បច្ឆិមកោ, អន្តរាមុត្តកោ. អត្ថាបត្តិ គិលានោ អាបជ្ជតិ, នោ អគិលានោ; អត្ថាបត្តិ អគិលានោ អាបជ្ជតិ, នោ គិលានោ; អត្ថាបត្តិ គិលានោ ចេវ អាបជ្ជតិ អគិលានោ ច.

តីណិ អធម្មិកានិ បាតិមោក្ខដ្ឋបនានិ. តីណិ ធម្មិកានិ បាតិមោក្ខដ្ឋបនានិ. តយោ បរិវាសា – បដិច្ឆន្នបរិវាសោ, អប្បដិច្ឆន្នបរិវាសោ, សុទ្ធន្តបរិវាសោ. តយោ មានត្តា – បដិច្ឆន្នមានត្តំ, អប្បដិច្ឆន្នមានត្តំ, បក្ខមានត្តំ. តយោ បារិវាសិកស្ស ភិក្ខុនោ រត្តិច្ឆេទា – សហវាសោ, វិប្បវាសោ, អនារោចនា. អត្ថាបត្តិ អន្តោ អាបជ្ជតិ, នោ ពហិ; អត្ថាបត្តិ ពហិ អាបជ្ជតិ, នោ អន្តោ; អត្ថាបត្តិ អន្តោ ចេវ អាបជ្ជតិ ពហិ ច. អត្ថាបត្តិ អន្តោសីមាយ អាបជ្ជតិ, នោ ពហិសីមាយ; អត្ថាបត្តិ ពហិសីមាយ អាបជ្ជតិ, នោ អន្តោសីមាយ; អត្ថាបត្តិ អន្តោសីមាយ ចេវ អាបជ្ជតិ ពហិសីមាយ ច. តីហាការេហិ អាបត្តិំ អាបជ្ជតិ – កាយេន អាបជ្ជតិ, វាចាយ អាបជ្ជតិ, កាយេន វាចាយ អាបជ្ជតិ. អបរេហិបិ តីហាការេហិ អាបត្តិំ អាបជ្ជតិ – សង្ឃមជ្ឈេ, គណមជ្ឈេ, បុគ្គលស្ស សន្តិកេ. តីហាការេហិ អាបត្តិយា វុដ្ឋាតិ – កាយេន វុដ្ឋាតិ, វាចាយ វុដ្ឋាតិ, កាយេន វាចាយ វុដ្ឋាតិ. អបរេហិបិ តីហាការេហិ ¶ អាបត្តិយា វុដ្ឋាតិ – សង្ឃមជ្ឈេ, គណមជ្ឈេ, បុគ្គលស្ស សន្តិកេ. តីណិ អធម្មិកានិ អមូឡ្ហវិនយស្ស ទានានិ. តីណិ ធម្មិកានិ អមូឡ្ហវិនយស្ស ទានានិ.

[ចូឡវ. ៦] តីហង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ អាកង្ខមានោ សង្ឃោ តជ្ជនីយកម្មំ ករេយ្យ – ភណ្ឌនការកោ ហោតិ កលហការកោ វិវាទការកោ ភស្សការកោ សង្ឃេ អធិករណការកោ, ពាលោ ហោតិ អព្យត្តោ, អាបត្តិពហុលោ អនបទានោ គិហិសំសដ្ឋោ វិហរតិ អននុលោមិកេហិ គិហិសំសគ្គេហិ. [ចូឡវ. ១៥] តីហង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ អាកង្ខមានោ សង្ឃោ និយស្សកម្មំ ករេយ្យ – ភណ្ឌនការកោ ¶ ហោតិ…បេ… សង្ឃេ អធិករណការកោ, ពាលោ ហោតិ អព្យត្តោ, អាបត្តិពហុលោ អនបទានោ គិហិសំសដ្ឋោ វិហរតិ អននុលោមិកេហិ គិហិសំសគ្គេហិ. [ចូឡវ. ២៧] តីហង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ អាកង្ខមានោ សង្ឃោ បព្ពាជនីយកម្មំ ករេយ្យ – ភណ្ឌនការកោ ហោតិ…បេ… សង្ឃេ អធិករណការកោ, ពាលោ ហោតិ អព្យត្តោ, អាបត្តិពហុលោ អនបទានោ កុលទូកកោ ហោតិ បាបសមាចារោ បាបសមាចារា ទិស្សន្តិ ¶ ចេវ សុយ្យន្តិ ច. តីហង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ អាកង្ខមានោ សង្ឃោ បដិសារណីយកម្មំ ករេយ្យ – ភណ្ឌនការកោ ហោតិ…បេ… សង្ឃេ អធិករណការកោ, ពាលោ ហោតិ អព្យត្តោ, អាបត្តិ ពហុលោ អនបទានោ គិហី អក្កោសតិ បរិភាសតិ. [ចូឡវ. ៥០] តីហង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ អាកង្ខមានោ សង្ឃោ អាបត្តិយា អទស្សនេ ឧក្ខេបនីយកម្មំ ករេយ្យ ¶ – ភណ្ឌនការកោ ហោតិ…បេ… សង្ឃេ អធិករណការកោ, ពាលោ ហោតិ អព្យត្តោ, អាបត្តិពហុលោ អនបទានោ អាបត្តិំ អាបជ្ជិត្វា ន ឥច្ឆតិ អាបត្តិំ បស្សិតុំ. [ចូឡវ. ៥៩] តីហង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ ¶ អាកង្ខមានោ សង្ឃោ អាបត្តិយា អប្បដិកម្មេ ឧក្ខេបនីយកម្មំ ករេយ្យ – ភណ្ឌនការកោ ហោតិ…បេ… សង្ឃេ អធិករណការកោ, ពាលោ ហោតិ អព្យត្តោ, អាបត្តិពហុលោ អនបទានោ អាបត្តិំ អាបជ្ជិត្វា ន ឥច្ឆតិ អាបត្តិំ បដិកាតុំ. [ចូឡវ. ៦៩] តីហង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ អាកង្ខមានោ សង្ឃោ បាបិកាយ ទិដ្ឋិយា អប្បដិនិស្សគ្គេ ឧក្ខេបនីយកម្មំ ករេយ្យ – ភណ្ឌនការកោ ហោតិ…បេ… សង្ឃេ អធិករណការកោ, ពាលោ ហោតិ អព្យត្តោ, អាបត្តិពហុលោ អនបទានោ ន ឥច្ឆតិ បាបិកំ ទិដ្ឋិំ បដិនិស្សជ្ជិតុំ.

តីហង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ អាកង្ខមានោ សង្ឃោ អាគាឡ្ហាយ ចេតេយ្យ – ភណ្ឌនការកោ ហោតិ កលហការកោ វិវាទការកោ ភស្សការកោ សង្ឃេ អធិករណការកោ, ពាលោ ហោតិ អព្យត្តោ អាបត្តិពហុលោ អនបទានោ, គិហិសំសដ្ឋោ វិហរតិ អននុលោមិកេហិ គិហិសំសគ្គេហិ. តីហង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ កម្មំ កាតព្ពំ – អលជ្ជី ច ហោតិ, ពាលោ ច, អបកតត្តោ ច. អបរេហិបិ តីហង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ កម្មំ កាតព្ពំ – អធិសីលេ សីលវិបន្នោ ហោតិ, អជ្ឈាចារេ អាចារវិបន្នោ ហោតិ, អតិទិដ្ឋិយា ទិដ្ឋិវិបន្នោ ¶ ហោតិ. អបរេហិបិ តីហង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ កម្មំ កាតព្ពំ – កាយិកេន ទវេន សមន្នាគតោ ហោតិ, វាចសិកេន ទវេន សមន្នាគតោ ហោតិ, កាយិកវាចសិកេន ទវេន សមន្នាគតោ ហោតិ. អបរេហិបិ តីហង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ ¶ កម្មំ កាតព្ពំ – កាយិកេន អនាចារេន សមន្នាគតោ ហោតិ, វាចសិកេន អនាចារេន សមន្នាគតោ ហោតិ, កាយិកវាចសិកេន អនាចារេន សមន្នាគតោ ហោតិ. អបរេហិបិ តីហង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ ¶ កម្មំ កាតព្ពំ – កាយិកេន ឧបឃាតិកេន សមន្នាគតោ ហោតិ, វាចសិកេន ឧបឃាតិកេន សមន្នាគតោ ហោតិ, កាយិកវាចសិកេន ឧបឃាតិកេន សមន្នាគតោ ហោតិ. អបរេហិបិ តីហង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ កម្មំ កាតព្ពំ – កាយិកេន មិច្ឆាជីវេន សមន្នាគតោ ហោតិ, វាចសិកេន មិច្ឆាជីវេន សមន្នាគតោ ហោតិ, កាយិកវាចសិកេន មិច្ឆាជីវេន សមន្នាគតោ ហោតិ. អបរេហិបិ តីហង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ កម្មំ កាតព្ពំ – អាបត្តិំ អាបន្នោ កម្មកតោ ឧបសម្បាទេតិ, និស្សយំ ទេតិ, សាមណេរំ ឧបដ្ឋាបេតិ. អបរេហិបិ តីហង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ កម្មំ កាតព្ពំ – យាយ អាបត្តិយា សង្ឃេន កម្មំ កតំ ហោតិ តំ អាបត្តិំ អាបជ្ជតិ, អញ្ញំ វា តាទិសិកំ, តតោ វា បាបិដ្ឋតរំ. អបរេហិបិ តីហង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ កម្មំ កាតព្ពំ – ពុទ្ធស្ស អវណ្ណំ ភាសតិ, ធម្មស្ស អវណ្ណំ ភាសតិ, សង្ឃស្ស អវណ្ណំ ភាសតិ.

តីហង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ ¶ សង្ឃមជ្ឈេ ឧបោសថំ ឋបេន្តស្ស – ‘‘អលំ, ភិក្ខុ, មា ភណ្ឌនំ មា កលហំ មា វិគ្គហំ មា វិវាទ’’ន្តិ ឱមទ្ទិត្វា សង្ឃេន ឧបោសថោ កាតព្ពោ – អលជ្ជី ច ហោតិ, ពាលោ ច, អបកតត្តោ ច. តីហង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ សង្ឃមជ្ឈេ បវារណំ ឋបេន្តស្ស – ‘‘អលំ, ភិក្ខុ, មា ភណ្ឌនំ មា កលហំ មា វិគ្គហំ មា វិវាទ’’ន្តិ ឱមទ្ទិត្វា សង្ឃេន បវារេតព្ពំ – អលជ្ជី ច ហោតិ, ពាលោ ច, អបកតត្តោ ច. តីហង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ ន កាចិ សង្ឃសម្មុតិ ទាតព្ពា – អលជ្ជី ច ហោតិ, ពាលោ ច, អបកតត្តោ ច. តីហង្គេហិ សមន្នាគតេន ភិក្ខុនា សង្ឃេ ន វោហរិតព្ពំ [សំឃោ ន វោហរិតព្ពោ (ស្យា.)] – អលជ្ជី ច ហោតិ, ពាលោ ច, អបកតត្តោ ច. តីហង្គេហិ សមន្នាគតោ ភិក្ខុ ន កិស្មិំ ចិ បច្ចេកដ្ឋានេ ឋបេតព្ពោ – អលជ្ជី ច ហោតិ, ពាលោ ច, អបកតត្តោ ច. តីហង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ ¶ និស្សាយ ន វត្ថព្ពំ – អលជ្ជី ច ហោតិ, ពាលោ ច, អបកតត្តោ ច. តីហង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ និស្សយោ ន ទាតព្ពោ – អលជ្ជី ច ហោតិ, ពាលោ ច, អបកតត្តោ ច. តីហង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ ឱកាសកម្មំ ការាបេន្តស្ស នាលំ ឱកាសកម្មំ កាតុំ – អលជ្ជី ច ហោតិ, ពាលោ ច, អបកតត្តោ ច. តីហង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ សវចនីយំ នាទាតព្ពំ – អលជ្ជី ច ហោតិ, ពាលោ ¶ ច, អបកតត្តោ ច. តីហង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ វិនយោ ¶ ន បុច្ឆិតព្ពោ – អលជ្ជី ច ហោតិ, ពាលោ ច, អបកតត្តោ ច. តីហង្គេហិ សមន្នាគតេន ភិក្ខុនា វិនយោ ន បុច្ឆិតព្ពោ – អលជ្ជី ច ហោតិ, ពាលោ ច, អបកតត្តោ ច. តីហង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ វិនយោ ន វិស្សជ្ជេតព្ពោ – អលជ្ជី ច ហោតិ, ពាលោ ច, អបកតត្តោ ច. តីហង្គេហិ សមន្នាគតេន ភិក្ខុនា វិនយោ ន វិស្សជ្ជេតព្ពោ – អលជ្ជី ច ហោតិ, ពាលោ ច, អបកតត្តោ ¶ ច. តីហង្គេហិ សមន្នាគតស្ស ភិក្ខុនោ អនុយោគោ ន ទាតព្ពោ – អលជ្ជី ច ហោតិ, ពាលោ ច, អបកតត្តោ ច. តីហង្គេហិ សមន្នាគតេន ភិក្ខុនា សទ្ធិំ វិនយោ ន សាកច្ឆិតព្ពោ [សាកច្ឆាតព្ពោ (ក.)] – អលជ្ជី ច ហោតិ, ពាលោ ច, អបកតត្តោ ច. តីហង្គេហិ សមន្នាគតេន ភិក្ខុនា ន ឧបសម្បាទេតព្ពំ ន និស្សយោ ទាតព្ពោ ន សាមណេរោ ឧបដ្ឋាបេតព្ពោ – អលជ្ជី ច ហោតិ, ពាលោ ច, អបកតត្តោ ច.

តយោ ឧបោសថា – ចាតុទ្ទសិកោ, បន្នរសិកោ, សាមគ្គិឧបោសថោ. អបរេបិ តយោ ឧបោសថា – សង្ឃេឧបោសថោ, គណេឧបោសថោ, បុគ្គលេឧបោសថោ. អបរេបិ តយោ ឧបោសថា – សុត្តុទ្ទេសោឧបោសថោ, បារិសុទ្ធិឧបោសថោ, អធិដ្ឋានុបោសថោ. តិស្សោ បវារណា – ចាតុទ្ទសិកា, បន្នរសិកា, សាមគ្គិបវារណា. អបរាបិ តិស្សោ បវារណា – សង្ឃេបវារណា, គណេបវារណា, បុគ្គលេបវារណា. អបរាបិ តិស្សោ បវារណា – តេវាចិកាបវារណា ¶ , ទ្វេវាចិកាបវារណា, សមានវស្សិកាបវារណា.

តយោ អាបាយិកា នេរយិកា – ឥទមប្បហាយ, យោ ច អព្រហ្មចារី ព្រហ្មចារិបដិញ្ញោ, យោ ច សុទ្ធំ ព្រហ្មចារិំ បរិសុទ្ធព្រហ្មចរិយំ ចរន្តំ អមូលកេន អព្រហ្មចរិយេន អនុទ្ធំសេតិ, យោ ចាយំ ឯវំវាទី ឯវំទិដ្ឋិ [ឯវំទិដ្ឋី (សី.)] – ‘‘នត្ថិ កាមេសុ ទោសោ’’តិ សោ កាមេសុ បាតព្យតំ អាបជ្ជតិ. [អ. និ. ៣.៧០] តីណិ អកុសលមូលានិ – លោភោ អកុសលមូលំ, ទោសោ អកុសលមូលំ, មោហោ អកុសលមូលំ. [អ. និ. ៣.៧០] តីណិ កុសលមូលានិ – អលោភោ កុសលមូលំ, អទោសោ កុសលមូលំ, អមោហោ កុសលមូលំ. តីណិ ទុច្ចរិតានិ – កាយទុច្ចរិតំ, វចីទុច្ចរិតំ, មនោទុច្ចរិតំ. តីណិ សុចរិតានិ – កាយសុចរិតំ, វចីសុចរិតំ, មនោសុចរិតំ. តយោ អត្ថវសេ បដិច្ច ភគវតា កុលេសុ តិកភោជនំ បញ្ញត្តំ – ទុម្មង្កូនំ បុគ្គលានំ និគ្គហាយ, បេសលានំ ភិក្ខូនំ ¶ ផាសុវិហារាយ, ‘‘មា បាបិច្ឆា បក្ខំ និស្សាយ សង្ឃំ ភិន្ទេយ្យុ’’ន្តិ ¶ កុលានុទ្ទយតាយ ច. [ចូឡវ. ៣៥០] តីហិ អសទ្ធម្មេហិ អភិភូតោ បរិយាទិន្នចិត្តោ ទេវទត្តោ អាបាយិកោ នេរយិកោ កប្បដ្ឋោ អតេកិច្ឆោ បាបិច្ឆតា បាបមិត្តតា ឱរមត្តកេន វិសេសាធិគមេន អន្តរា វោសានំ អាបាទិ. តិស្សោ សម្មុតិយោ – ទណ្ឌសម្មុតិ, សិក្កាសម្មុតិ, ទណ្ឌសិក្កាសម្មុតិ. តិស្សោ បាទុកា ធុវដ្ឋានិកា អសង្កមនីយា – វច្ចបាទុកា, បស្សាវបាទុកា, អាចមនបាទុកា. តិស្សោ បាទឃំសនិយោ – សក្ខរំ, កថលា, សមុទ្ទផេណកោតិ.

តិកំ និដ្ឋិតំ.

តស្សុទ្ទានំ –

តិដ្ឋន្តេ ¶ កាលេ រត្តិញ្ច, ទស បញ្ច កុសលេន;

វេទនា ចោទនា វត្ថុ, សលាកា ទ្វេ បដិក្ខិបា.

បញ្ញត្តិ ¶ អបរេ ទ្វេ ច, ពាលោ កាឡេ ច កប្បតិ;

ហេមន្តេ សង្ឃោ សង្ឃស្ស, ឆាទនា ច បដិច្ឆាទិ.

បដិច្ឆន្នា វិវដា ច, សេនាសនគិលាយនា;

បាតិមោក្ខំ បរិវាសំ, មានត្តា បារិវាសិកា.

អន្តោ អន្តោ ច សីមាយ, អាបជ្ជតិ បុនាបរេ;

វុដ្ឋាតិ អបរេ ចេវ, អមូឡ្ហវិនយា ទុវេ.

តជ្ជនីយា និយស្សា ច, បព្ពាជបដិសារណី;

អទស្សនា បដិកម្មេ, អនិស្សគ្គេ ច ទិដ្ឋិយា.

អាគាឡ្ហកម្មាធិសីលេ, ទវានាចារ ឃាតិកា;

អាជីវាបន្នា តាទិសិកា, អវណ្ណុបោសថេន ច.

បវារណា សម្មុតិ ច, វោហារបច្ចេកេន ច;

ន វត្ថព្ពំ ន ទាតព្ពំ, ឱកាសំ ន ករេ តថា.

ន ករេ សវចនីយំ, ន បុច្ឆិតព្ពកា ទុវេ;

ន វិស្សជ្ជេ ទុវេ ចេវ, អនុយោគម្បិ នោ ទទេ.

សាកច្ឆា ¶ ¶ ឧបសម្បទា, និស្សយសាមណេរា ច;

ឧបោសថតិកា តីណិ, បវារណតិកា តយោ.

អាបាយិកា អកុសលា, កុសលា ចរិតា ទុវេ;

តិកភោជនសទ្ធម្មេ, សម្មុតិ បាទុកេន ច;

បាទឃំសនិកា ចេវ, ឧទ្ទានំ តិកកេ ឥទន្តិ.

៤. ចតុក្កវារោ

៣២៤. អត្ថាបត្តិ ¶ សកវាចាយ អាបជ្ជតិ, បរវាចាយ វុដ្ឋាតិ; អត្ថាបត្តិ បរវាចាយ អាបជ្ជតិ, សកវាចាយ វុដ្ឋាតិ; អត្ថាបត្តិ សកវាចាយ អាបជ្ជតិ, សកវាចាយ វុដ្ឋាតិ; អត្ថាបត្តិ បរវាចាយ អាបជ្ជតិ, បរវាចាយ វុដ្ឋាតិ. អត្ថាបត្តិ កាយេន អាបជ្ជតិ, វាចាយ វុដ្ឋាតិ; អត្ថាបត្តិ វាចាយ អាបជ្ជតិ, កាយេន វុដ្ឋាតិ; អត្ថាបត្តិ កាយេន អាបជ្ជតិ, កាយេន វុដ្ឋាតិ; អត្ថាបត្តិ វាចាយ អាបជ្ជតិ, វាចាយ វុដ្ឋាតិ. អត្ថាបត្តិ បសុត្តោ អាបជ្ជតិ, បដិពុទ្ធោ វុដ្ឋាតិ; អត្ថាបត្តិ បដិពុទ្ធោ ¶ អាបជ្ជតិ, បសុត្តោ វុដ្ឋាតិ; អត្ថាបត្តិ បសុត្តោ អាបជ្ជតិ, បសុត្តោ វុដ្ឋាតិ; អត្ថាបត្តិ បដិពុទ្ធោ អាបជ្ជតិ, បដិពុទ្ធោ វុដ្ឋាតិ. អត្ថាបត្តិ អចិត្តកោ អាបជ្ជតិ, សចិត្តកោ វុដ្ឋាតិ; អត្ថាបត្តិ សចិត្តកោ អាបជ្ជតិ, អចិត្តកោ វុដ្ឋាតិ; អត្ថាបត្តិ អចិត្តកោ អាបជ្ជតិ, អចិត្តកោ វុដ្ឋាតិ; អត្ថាបត្តិ សចិត្តកោ អាបជ្ជតិ, សចិត្តកោ វុដ្ឋាតិ. អត្ថាបត្តិ អាបជ្ជន្តោ ទេសេតិ; ទេសេន្តោ អាបជ្ជតិ; អត្ថាបត្តិ ¶ អាបជ្ជន្តោ វុដ្ឋាតិ; វុដ្ឋហន្តោ អាបជ្ជតិ. អត្ថាបត្តិ កម្មេន អាបជ្ជតិ, អកម្មេន វុដ្ឋាតិ; អត្ថាបត្តិ អកម្មេន អាបជ្ជតិ, កម្មេន វុដ្ឋាតិ; អត្ថាបត្តិ កម្មេន អាបជ្ជតិ, កម្មេន វុដ្ឋាតិ; អត្ថាបត្តិ អកម្មេន អាបជ្ជតិ, អកម្មេន វុដ្ឋាតិ.

[អ. និ. ៤.២៥០; ទី. និ. ៣.៣១៣; វិភ. ៩៣៩] ចត្តារោ អនរិយវោហារា – អទិដ្ឋេ ទិដ្ឋវាទិតា, អស្សុតេ សុតវាទិតា, អមុតេ មុតវាទិតា, អវិញ្ញាតេ វិញ្ញាតវាទិតា. ចត្តារោ អរិយវោហារា – អទិដ្ឋេ អទិដ្ឋវាទិតា, អស្សុតេ អស្សុតវាទិតា, អមុតេ អមុតវាទិតា, អវិញ្ញាតេ អវិញ្ញាតវាទិតា. អបរេបិ ចត្តារោ អនរិយវោហារា – ទិដ្ឋេ អទិដ្ឋវាទិតា, សុតេ អស្សុតវាទិតា, មុតេ អមុតវាទិតា, វិញ្ញាតេ អវិញ្ញាតវាទិតា. ចត្តារោ ¶ អរិយវោហារា – ទិដ្ឋេ ទិដ្ឋវាទិតា, សុតេ សុតវាទិតា, មុតេ មុតវាទិតា, វិញ្ញាតេ វិញ្ញាតវាទិតា.

ចត្តារោ បារាជិកា ភិក្ខូនំ ភិក្ខុនីហិ សាធារណា; ចត្តារោ បារាជិកា ភិក្ខុនីនំ ភិក្ខូហិ អសាធារណា. ចត្តារោ បរិក្ខារា – អត្ថិ បរិក្ខារោ រក្ខិតព្ពោ គោបេតព្ពោ មមាយិតព្ពោ បរិភុញ្ជិតព្ពោ; អត្ថិ បរិក្ខារោ រក្ខិតព្ពោ គោបេតព្ពោ មមាយិតព្ពោ, ន បរិភុញ្ជិតព្ពោ; អត្ថិ បរិក្ខារោ រក្ខិតព្ពោ គោបេតព្ពោ, ន មមាយិតព្ពោ ន បរិភុញ្ជិតព្ពោ; អត្ថិ បរិក្ខារោ ន រក្ខិតព្ពោ ន គោបេតព្ពោ, ន មមាយិតព្ពោ ន បរិភុញ្ជិតព្ពោ. អត្ថាបត្តិ ¶ សម្មុខា អាបជ្ជតិ, បរម្មុខា វុដ្ឋាតិ; អត្ថាបត្តិ បរម្មុខា អាបជ្ជតិ ¶ , សម្មុខា វុដ្ឋាតិ; អត្ថាបត្តិ សម្មុខា អាបជ្ជតិ, សម្មុខា វុដ្ឋាតិ; អត្ថាបត្តិ បរម្មុខា អាបជ្ជតិ, បរម្មុខា វុដ្ឋាតិ. អត្ថាបត្តិ អជានន្តោ អាបជ្ជតិ, ជានន្តោ វុដ្ឋាតិ; អត្ថាបត្តិ ជានន្តោ អាបជ្ជតិ, អជានន្តោ វុដ្ឋាតិ; អត្ថាបត្តិ អជានន្តោ អាបជ្ជតិ, អជានន្តោ វុដ្ឋាតិ; អត្ថាបត្តិ ជានន្តោ អាបជ្ជតិ, ជានន្តោ វុដ្ឋាតិ.

ចតូហាការេហិ អាបត្តិំ អាបជ្ជតិ – កាយេន អាបជ្ជតិ, វាចាយ អាបជ្ជតិ, កាយេន វាចាយ អាបជ្ជតិ, កម្មវាចាយ អាបជ្ជតិ. អបរេហិបិ ចតូហាការេហិ អាបត្តិំ អាបជ្ជតិ – សង្ឃមជ្ឈេ, គណមជ្ឈេ, បុគ្គលស្ស សន្តិកេ, លិង្គបាតុភាវេន. ចតូហាការេហិ អាបត្តិយា វុដ្ឋាតិ – កាយេន វុដ្ឋាតិ, វាចាយ វុដ្ឋាតិ, កាយេន វាចាយ វុដ្ឋាតិ, កម្មវាចាយ វុដ្ឋាតិ. អបរេហិបិ ចតូហាការេហិ អាបត្តិយា វុដ្ឋាតិ – សង្ឃមជ្ឈេ, គណមជ្ឈេ, បុគ្គលស្ស សន្តិកេ, លិង្គបាតុភាវេន. សហ បដិលាភេន បុរិមំ ជហតិ, បច្ឆិមេ បតិដ្ឋាតិ, វិញ្ញត្តិយោ បដិប្បស្សម្ភន្តិ, បណ្ណត្តិយោ និរុជ្ឈន្តិ. សហ បដិលាភេន បច្ឆិមំ ជហតិ, បុរិមេ បតិដ្ឋាតិ, វិញ្ញត្តិយោ បដិប្បស្សម្ភន្តិ, បណ្ណត្តិយោ និរុជ្ឈន្តិ. ចតស្សោ ចោទនា – សីលវិបត្តិយា ចោទេតិ ¶ , អាចារវិបត្តិយា ចោទេតិ, ទិដ្ឋិវិបត្តិយា ចោទេតិ, អាជីវវិបត្តិយា ចោទេតិ. ចត្តារោ បរិវាសា – បដិច្ឆន្នបរិវាសោ ¶ , អប្បដិច្ឆន្នបរិវាសោ, សុទ្ធន្តបរិវាសោ, សមោធានបរិវាសោ. ចត្តារោ មានត្តា – បដិច្ឆន្នមានត្តំ, អប្បដិច្ឆន្នមានត្តំ, បក្ខមានត្តំ, សមោធានមានត្តំ. ចត្តារោ មានត្តចារិកស្ស ភិក្ខុនោ រត្តិច្ឆេទា – សហវាសោ, វិប្បវាសោ, អនារោចនា, ឩនេ គណេ ចរតិ. ចត្តារោ សាមុក្កំសា ¶ . ចត្តារោ បដិគ្គហិតបរិភោគា – យាវកាលិកំ, យាមកាលិកំ, សត្តាហកាលិកំ, យាវជីវិកំ. ចត្តារិ មហាវិកដានិ – គូថោ, មុត្តំ, ឆារិកា, មត្តិកា. ចត្តារិ កម្មានិ – អបលោកនកម្មំ, ញត្តិកម្មំ, ញត្តិទុតិយកម្មំ, ញត្តិចតុត្ថកម្មំ. អបរានិបិ ចត្តារិ កម្មានិ – អធម្មេន វគ្គកម្មំ, អធម្មេន សមគ្គកម្មំ, ធម្មេន វគ្គកម្មំ, ធម្មេន សមគ្គកម្មំ. ចតស្សោ វិបត្តិយោ – សីលវិបត្តិ, អាចារវិបត្តិ, ទិដ្ឋិវិបត្តិ, អាជីវវិបត្តិ. ចត្តារិ អធិករណានិ – វិវាទាធិករណំ, អនុវាទាធិករណំ, អាបត្តាធិករណំ, កិច្ចាធិករណំ. [អ. និ. ៤.២១១] ចត្តារោ បរិសទូសនា – ភិក្ខុ ទុស្សីលោ បាបធម្មោ បរិសទូសនោ, ភិក្ខុនី ទុស្សីលា បាបធម្មា បរិសទូសនា, ឧបាសកោ ទុស្សីលោ បាបធម្មោ បរិសទូសនោ, ឧបាសិកា ទុស្សីលា បាបធម្មា បរិសទូសនា. ចត្តារោ បរិសសោភនា [បរិសសោភណា (ស្យា. ក.)] – ភិក្ខុ �