📜
នមោ តស្ស ភគវតោ អរហតោ សម្មាសម្ពុទ្ធស្ស
វិនយវិនិច្ឆយោ
គន្ថារម្ភកថា
វន្ទិត្វា ¶ ¶ សិរសា សេដ្ឋំ, ពុទ្ធមប្បដិបុគ្គលំ;
ភវាភាវករំ ធម្មំ, គណញ្ចេវ និរង្គណំ.
ភិក្ខូនំ ភិក្ខុនីនញ្ច, ហិតត្ថាយ សមាហិតោ;
បវក្ខាមិ សមាសេន, វិនយស្សវិនិច្ឆយំ.
អនាកុលមសំកិណ្ណំ, មធុរត្ថបទក្កមំ;
បដុភាវករំ ឯតំ, បរមំ វិនយក្កមេ.
អបារំ ឱតរន្តានំ, សារំ វិនយសាគរំ;
ភិក្ខូនំ ភិក្ខុនីនញ្ច, នាវាភូតំ មនោរមំ.
តស្មា វិនយនូបាយំ, វិនយស្សវិនិច្ឆយំ;
អវិក្ខិត្តេន ចិត្តេន, វទតោ មេ និពោធថ.
ភិក្ខុវិភង្គោ
បារាជិកកថា
បឋមបារាជិកកថា
តិវិធេ ¶ ¶ តិលមត្តម្បិ, មគ្គេ សេវនចេតនោ;
អង្គជាតំ បវេសេន្តោ, អល្លោកាសេ បរាជិតោ.
បវេសនំ បវិដ្ឋំ វា, ឋិតមុទ្ធរណម្បិ វា;
សសិក្ខោ សាទិយន្តោ សោ, ឋបេត្វា កិរិយំ ចុតោ.
សន្ថតេនង្គជាតេន, សន្ថតំ វា អសន្ថតំ;
មគ្គំ បន បវេសេន្តោ, តថេវាសន្ថតេន ច.
ឧបាទិន្នេនុបាទិន្នេ, អនុបាទិន្នកេន វា;
ឃដ្ដិតេ អនុបាទិន្នេ, សចេ សាទិយតេត្ថ សោ.
ហោតិ បារាជិកក្ខេត្តេ, បវិដ្ឋេ តុ បរាជិតោ;
ខេត្តេ ថុល្លច្ចយំ តស្ស, ទុក្កដញ្ច វិនិទ្ទិសេ.
មតេ អក្ខាយិតេ ចាបិ, យេភុយ្យក្ខាយិតេបិ ច;
មេថុនំ បដិសេវន្តោ, ហោតិ បារាជិកោ នរោ.
យេភុយ្យក្ខាយិតេ ចាបិ, ឧបឌ្ឍក្ខាយិតេបិ ច;
ហោតិ ថុល្លច្ចយាបត្តិ, សេសេ អាបត្តិ ទុក្កដំ.
និមិត្តមត្តំ សេសេត្វា, ខាយិតេបិ សរីរកេ;
និមិត្តេ មេថុនំ តស្មិំ, សេវតោបិ បរាជយោ.
ឧទ្ធុមាតាទិសម្បត្តេ, សព្ពត្ថាបិ ច ទុក្កដំ;
ខាយិតាក្ខាយិតំ នាម, សព្ពំ មតសរីរកេ.
ឆិន្ទិត្វា បន តច្ឆេត្វា, និមិត្តុប្បាដិតេ បន;
វណសង្ខេបតោ តស្មិំ, សេវំ ថុល្លច្ចយំ ផុសេ.
តតោ ¶ ¶ មេថុនរាគេន, បតិតាយ និមិត្តតោ;
តាយំ ឧបក្កមន្តស្ស, ទុក្កដំ មំសបេសិយំ.
នខបិដ្ឋិប្បមាណេបិ, មំសេ ន្ហារុម្ហិ វា សតិ;
មេថុនំ បដិសេវន្តោ, ជីវមានេ បរាជិតោ.
កណ្ណច្ឆិទ្ទក្ខិនាសាសុ, វត្ថិកោសេ វណេសុ វា;
អង្គជាតំ បវេសេន្តោ, រាគា ថុល្លច្ចយំ ផុសេ.
អវសេសសរីរស្មិំ, ឧបកច្ឆូរុកាទិសុ;
វសា មេថុនរាគស្ស, សេវមានស្ស ទុក្កដំ.
អស្សគោមហិសាទីនំ, ឱដ្ឋគទ្រភទន្តិនំ;
នាសាសុ វត្ថិកោសេសុ, សេវំ ថុល្លច្ចយំ ផុសេ.
តថា សព្ពតិរច្ឆានំ, អក្ខិកណ្ណវណេសុបិ;
អវសេសសរីរេសុ, សេវមានស្ស ទុក្កដំ.
តេសំ អល្លសរីរេសុ, មតានំ សេវតោ បន;
តិវិធាបិ សិយាបត្តិ, ខេត្តស្មិំ តិវិធេ សតិ.
ពហិ មេថុនរាគេន, និមិត្តំ ឥត្ថិយា បន;
និមិត្តេន ឆុបន្តស្ស, តស្ស ថុល្លច្ចយំ សិយា.
កាយសំសគ្គរាគេន, និមិត្តេន មុខេន វា;
និមិត្តំ ឥត្ថិយា តស្ស, ឆុបតោ គរុកំ សិយា.
តថេវោភយរាគេន, និមិត្តំ បុរិសស្សបិ;
និមិត្តេន ឆុបន្តស្ស, ហោតិ អាបត្តិ ទុក្កដំ.
និមិត្តេន និមិត្តំ តុ, តិរច្ឆានគតិត្ថិយា;
ថុល្លច្ចយំ ឆុបន្តស្ស, ហោតិ មេថុនរាគតោ.
កាយសំសគ្គរាគេន, តិរច្ឆានគតិត្ថិយា;
និមិត្តេន និមិត្តស្ស, ឆុបនេ ទុក្កដំ មតំ.
អង្គជាតំ បវេសេត្វា, តមាវដ្ដកតេ មុខេ;
តត្ថាកាសគតំ កត្វា, នីហរន្តស្ស ទុក្កដំ.
តថា ¶ ចតូហិ បស្សេហិ, ឥត្ថិយា ហេដ្ឋិមត្តលំ;
អឆុបន្តំ បវេសេត្វា, នីហរន្តស្ស ទុក្កដំ.
ឧប្បាដិតោដ្ឋមំសេសុ ¶ , ពហិ និក្ខន្តកេសុ វា;
ទន្តេសុ វាយមន្តស្ស, តស្ស ថុល្លច្ចយំ សិយា.
អដ្ឋិសង្ឃដ្ដនំ កត្វា, មគ្គេ ទុវិធរាគតោ;
សុក្កេ មុត្តេបិ វាមុត្តេ, វាយមន្តស្ស ទុក្កដំ.
ឥត្ថិំ មេថុនរាគេន, អាលិង្គន្តស្ស ទុក្កដំ;
ហត្ថគ្គាហបរាមាស-ចុម្ពនាទីស្វយំ នយោ.
អបទេ អហយោ មច្ឆា, កបោតា ទ្វិបទេបិ ច;
គោធា ចតុប្បទេ ហេដ្ឋា, វត្ថុ បារាជិកស្សិមេ.
សេវេតុកាមតាចិត្តំ, មគ្គេ មគ្គប្បវេសនំ;
ឥទមង្គទ្វយំ វុត្តំ, បឋមន្តិមវត្ថុនោ.
ទុក្កដំ បឋមស្សេវ, សាមន្តមិតិ វណ្ណិតំ;
សេសានំ បន តិណ្ណម្បិ, ថុល្លច្ចយមុទីរិតំ.
‘‘អនាបត្តី’’តិ ញាតព្ពំ, អជានន្តស្ស ភិក្ខុនោ;
តថេវាសាទិយន្តស្ស, ជានន្តស្សាទិកម្មិនោ.
វិនយេ អនយូបរមេ បរមេ;
សុជនស្ស សុខានយនេ នយនេ;
បដុ ហោតិ បធានរតោ ន រតោ;
ឥធ យោ បន សារមតេ រមតេ.
ឥមំ ហិតវិភាវនំ ភាវនំ;
អវេទិ សុរសម្ភវំ សម្ភវំ;
ស មារពឡិសាសនេ សាសនេ;
សមោ ភវតុបាលិនា បាលិនា.
ឥតិ វិនយវិនិច្ឆយេ បឋមបារាជិកកថា និដ្ឋិតា.
ទុតិយបារាជិកកថា
អាទិយន្តោ ¶ ហរន្តោវ-ហរន្តោ ឥរិយាបថំ;
វិកោបេន្តោ តថា ឋានា, ចាវេន្តោបិ បរាជិតោ.
តត្ថ ¶ នានេកភណ្ឌានំ, បញ្ចកានំ វសា បន;
អវហារា ទសេវេតេ, វិញ្ញាតព្ពា វិភាវិនា.
សាហត្ថាណត្តិកោ ចេវ, និស្សគ្គោ អត្ថសាធកោ;
ធុរនិក្ខេបនញ្ចាតិ, ឥទំ សាហត្ថបញ្ចកំ.
បុព្ពសហបយោគោ ច, សំវិទាហរណម្បិ ច;
សង្កេតកម្មំ នេមិត្តំ, បុព្ពយោគាទិបញ្ចកំ.
ថេយ្យបសយ្ហបរិកប្ប-បដិច្ឆន្នកុសាទិកា;
អវហារា ឥមេ បញ្ច, វេទិតព្ពាវ វិញ្ញុនា.
វត្ថុកាលគ្ឃទេសេ ច, បរិភោគញ្ច បញ្ចបិ;
ញត្វា ឯតានិ កាតព្ពោ, បណ្ឌិតេន វិនិច្ឆយោ.
ទុតិយំ វាបិ កុទ្ទាលំ, បិដកំ បរិយេសតោ;
គច្ឆតោ ថេយ្យចិត្តេន, ទុក្កដំ បុព្ពយោគតោ.
តត្ថជាតកកដ្ឋំ វា, លតំ វា ឆិន្ទតោ បន;
ទុក្កដំ ឧភយត្ថាបិ, វុត្តំ សហបយោគតោ.
បថវិំ ខណតោ វាបិ, ព្យូហតោ បំសុមេវ វា;
អាមសន្តស្ស វា កុម្ភិំ, ហោតិ អាបត្តិ ទុក្កដំ.
មុខេ បាសំ បវេសេត្វា, ខាណុកេ ពទ្ធកុម្ភិយា;
ពន្ធនានំ វសា ញេយ្យោ, ឋានភេទោ វិជានតា.
ទ្វេ ឋានានិ បនេកស្មិំ, ខាណុកេ ពទ្ធកុម្ភិយា;
វលយំ រុក្ខមូលស្មិំ, បវេសេត្វា កតាយ វា.
ឧទ្ធរន្តស្ស ខាណុំ វា, ឆិន្ទតោ សង្ខលិម្បិ វា;
ថុល្លច្ចយំ តតោ កុម្ភិំ, ឋានា ចាវេតិ ចេ ចុតោ.
បឋមំ ¶ បន កុម្ភិំ វា, ឧទ្ធរិត្វា តថា បុន;
ឋានា ចាវេតិ ខាណុំ វា, សង្ខលិំ វាបិ សោ នយោ.
ឥតោ ចិតោ ច ឃំសន្តោ, មូលេ សារេតិ រក្ខតិ;
វលយំ ខេគតំ តត្ថ, ករោន្តោវ បរាជិតោ.
ជាតំ ឆិន្ទតិ ចេ រុក្ខំ, ទុក្កដំ កុម្ភិមត្ថកេ;
សមីបេ ឆិន្ទតោ តស្ស, បាចិត្តិយមតត្ថជំ.
អន្តោកុម្ភិគតំ ¶ ភណ្ឌំ, ផន្ទាបេតិ សចេ បន;
អបព្យូហេតិ តត្ថេវ, តស្ស ថុល្លច្ចយំ សិយា.
ហរន្តោ កុម្ភិយា ភណ្ឌំ, មុដ្ឋិំ ឆិន្ទតិ អត្តនោ;
ភាជនេ វា គតំ កត្វា, ហោតិ ភិក្ខុ បរាជិតោ.
ហារំ វា បន បាមង្គំ, សុត្តារុឡ្ហំ តុ កុម្ភិយា;
ផន្ទាបេតិ យថាវត្ថុំ, ឋានា ចាវេតិ ចេ ចុតោ.
សប្បិអាទីសុ យំ កិញ្ចិ, បិវតោ បាទបូរណំ;
ឯកេនេវ បយោគេន, បីតមត្តេ បរាជយោ.
កត្វាវ ធុរនិក្ខេបំ, បិវន្តស្ស បុនប្បុនំ;
សកលម្បិ ច តំ កុម្ភិំ, បិវតោ ន បរាជយោ.
សចេ ខិបតិ យំ កិញ្ចិ, ភណ្ឌកំ តេលកុម្ភិយំ;
តំ បាទគ្ឃនកំ តេលំ, ធុវំ បិវតិ តាវទេ.
ហត្ថតោ មុត្តមត្តេវ, ថេយ្យចិត្តោ វិនស្សតិ;
អាវិញ្ជេត្វាបិ វា កុម្ភិំ, តេលំ គាឡេតិ ចេ តថា.
តេលស្សាកិរណំ ញត្វា, ខិត្តំ រិត្តាយ កុម្ភិយា;
បីតំ តេលញ្ច តំ ភណ្ឌំ, ឧទ្ធរន្តោវ ធំសិតោ.
តត្ថេវ ភិន្ទតោ តេលំ, ឆឌ្ឌេន្តស្ស តថេវ ច;
ឈាបេន្តស្ស អភោគំ វា, ករោន្តស្ស ច ទុក្កដំ.
ភូមដ្ឋកថា.
ឋបិតំ ¶ បត្ថរិត្វា ច, សាដកត្ថរណាទិកំ;
វេឋេត្វា ឧទ្ធរន្តស្ស, មុត្តេ ឋានា បរាភវោ.
ឱរិមន្តេន វា ផុដ្ឋ-មោកាសំ បារិមន្តតោ;
បារាជិកមតិក្កន្តេ, កឌ្ឍតោ ឧជុកម្បិ វា.
ថលដ្ឋកថា.
បុរតោ មុខតុណ្ឌញ្ច, កលាបគ្គញ្ច បច្ឆតោ;
ទ្វីសុ បស្សេសុ បក្ខន្តោ, ហេដ្ឋា បាទនខា តថា.
ឧទ្ធញ្ចាបិ ¶ សិខគ្គន្តិ, គគនេ គច្ឆតោ បន;
មោរស្ស ឆ បរិច្ឆេទា, វេទិតព្ពា វិភាវិនា.
ភិក្ខុ ‘‘សស្សាមិកំ មោរំ, គហេស្សាមី’’តិ ខេគតំ;
ហត្ថំ វាបិ បសារេតិ, បុរតោ វាស្ស តិដ្ឋតិ.
មោរោបិ គគនេ បក្ខេ, ចារេតិ ន ច គច្ឆតិ;
ទុក្កដំ គមនច្ឆេទេ, អាមសន្តស្ស ចេវ តំ.
ឋានា មោរមមោចេន្តោ, ផន្ទាបេតិ សចេ បន;
ឯវំ ផន្ទាបនេ តស្ស, ថុល្លច្ចយមុទីរិតំ.
អគ្គហេត្វា គហេត្វា វា, ហត្ថេន បន អត្តនោ;
ឋានា ចាវេតិ ចេ មោរំ, សយំ ឋានា ចុតោ សិយា.
ផុដ្ឋោកាសំ មុខគ្គេន, កលាបគ្គេន វា បន;
កលាបគ្គេន វា ផុដ្ឋំ, មុខតុណ្ឌេន ភិក្ខុ ចេ.
អតិក្កាមេយ្យ យោ មោរំ, ឋានា ចាវេតិ នាម សោ;
ឯសេវ ច នយោ បាទ-សិខាបក្ខេសុ ទីបិតោ.
គគនេ បន គច្ឆន្តោ, ករេ មោរោ និលីយតិ;
តំ ករេនេវ ចារេន្តោ, ផន្ទាបេតីតិ វុច្ចតិ.
សចេ ¶ គណ្ហាតិ តំ មោរំ, ឥតរេន ករេន សោ;
ចាវិតត្តា បន ឋានា, ភិក្ខុ ឋានា ចុតោ សិយា.
ឥតរំ បន មោរស្ស, ឧបនេតិ សចេ ករំ;
ន ទោសោ តត្ថ ឧឌ្ឌេត្វា, សយមេវ និលីយតិ.
ទិស្វា អង្គេ និលីនំ តំ, ថេយ្យចិត្តេន គច្ឆតោ;
បាទេ ថុល្លច្ចយំ ហោតិ, ទុតិយេ ច បរាជយោ.
ភូមិយំ ឋិតមោរស្ស, តីណិ ឋានានិ បណ្ឌិតោ;
បាទានញ្ច កលាបស្ស, វសេន បរិទីបយេ.
តតោ កេសគ្គមត្តម្បិ, មោរំ បថវិតោ បន;
ហោតិ បារាជិកំ តស្ស, ឧក្ខិបន្តស្ស ភិក្ខុនោ.
ឆិជ្ជមានំ សុវណ្ណាទិំ, បត្តេ បតតិ ចេ បន;
ហត្ថេន ឧទ្ធរន្តស្ស, តស្ស បារាជិកំ សិយា.
សចេ ¶ អនុទ្ធរិត្វាវ, ថេយ្យចិត្តេន គច្ឆតិ;
ទុតិយេ បទវារស្មិំ, បារាជិកមុទីរយេ.
ឯសេវ ច នយោ ញេយ្យោ, ហត្ថេ វត្ថេវ មត្ថកេ;
តំ តំ តស្ស ភវេ ឋានំ, យត្ថ យត្ថ បតិដ្ឋិតំ.
អាកាសដ្ឋកថា.
ថេយ្យចិត្តេន យំ កិញ្ចិ, មញ្ចបីឋាទិសុដ្ឋិតំ;
អាមាសម្បិ អនាមាសំ, អាមសន្តស្ស ទុក្កដំ.
សំហរិត្វា សចេ វំសេ, ឋបិតំ ហោតិ ចីវរំ;
កត្វា បុនោរតោ ភោគំ, តថា អន្តញ្ច បារតោ.
ចីវរេន ផុដ្ឋោកាសោ, ឋានំ តស្ស បវុច្ចតិ;
ន តុ ចីវរវំសោ សោ, ហោតីតិ សកលោ មតោ.
ឱរិមន្តេន ¶ ឱកាសំ, ផុដ្ឋំ តមិតរេន វា;
ឥតរេនបិ វា ផុដ្ឋំ, ឱរិមន្តេន វា បុន.
ទក្ខិណន្តេន ផុដ្ឋំ វា, វាមន្តេនិតរេន វា;
វាមន្តេន ផុដ្ឋដ្ឋានំ, អតិក្កាមយតោ ចុតិ.
ឧទ្ធំ វា ឧក្ខិបន្តស្ស, ចីវរំ បន វំសតោ;
កេសគ្គមត្តេ ឧក្ខិត្តេ, តស្ស បារាជិកំ ភវេ.
រជ្ជុកេន ច ពន្ធិត្វា, ឋបិតំ បន ចីវរំ;
ថុល្លច្ចយំ វិមោចេន្តោ, មុត្តេ បារាជិកំ ផុសេ.
វេឋេត្វា ឋបិតំ វំសេ, និព្ពេឋេន្តស្ស ភិក្ខុនោ;
វលយំ ឆិន្ទតោ វាបិ, មោចេន្តស្សប្យយំ នយោ.
ចីវរស្ស បសារេត្វា, ឋបិតស្ស ហិ វំសកេ;
សំហរិត្វា តុ និក្ខិត្តេ, ចីវរេ វិយ និច្ឆយោ.
សិក្កាយ បក្ខិបិត្វា យំ, លគ្គិតំ ហោតិ ភណ្ឌកំ;
សិក្កាតោ តំ ហរន្តោ វា, សហ សិក្កាយ វា ចុតោ.
កុន្តាទិំ នាគទន្តេសុ, ឋិតេសុ បដិបាដិយា;
អគ្គេ វា បន ពុន្ទេ វា, គហេត្វា បរិកឌ្ឍតោ.
បារាជិកំ ¶ ផុដ្ឋោកាសំ, អតិក្កាមយតោ សិយា;
ឧជុកំ ឧក្ខិបន្តស្ស, កេសគ្គេន បរាជយោ.
បាការាភិមុខោ ឋត្វា, អាកឌ្ឍតិ សចេ បន;
ឱរិមន្តផុដ្ឋោកាស-មិតរន្តច្ចយេ ចុតោ.
តថេវ បរតោ តស្ស, បេល្លេន្តស្សាបិ ភិក្ខុនោ;
ភិត្តិំ បន ច និស្សាយ, ឋបិតេបិ អយំ នយោ.
ចាលេន្តស្ស ច តាលស្ស, ផលំ វត្ថុ ហិ បូរតិ;
យេនស្ស ពន្ធនា មុត្តេ, តស្មិំ បារាជិកំ ភវេ.
បិណ្ឌិំ ¶ ឆិន្ទតិ តាលស្ស, សចេ បារាជិកំ សិយា;
ឯសេវ ច នយោ សេស-រុក្ខបុប្ផផលេសុបិ.
វេហាសដ្ឋកថា.
គច្ឆតោ ហិ និធិដ្ឋានំ, បទវារេន ទុក្កដំ;
ឧទកេ បន គម្ភីរេ, តថា និមុជ្ជនាទិសុ.
តត្ថជាតកបុប្ផេសុ, យេន បុប្ផេន បូរតិ;
វត្ថុ តំ ឆិន្ទតោ បុប្ផំ, តស្ស បារាជិកំ វទេ.
ឯកនាឡស្ស វា បស្សេ, វាកោ ឧប្បលជាតិយា;
ន ឆិជ្ជតិ តតោ យាវ, តាវ នំ បរិរក្ខតិ.
សាមិកេហេវ បុប្ផេសុ, ឆិន្ទិត្វា ឋបិតេសុបិ;
បុព្ពេ វុត្តនយេនេវ, វេទិតព្ពោ វិនិច្ឆយោ.
ភារពទ្ធានិ បុប្ផានិ, ឆស្វាការេសុ កេនចិ;
អាការេន សចេ តានិ, ឋានា ចាវេតិ នស្សតិ.
ឋបិតំ បន បុប្ផានំ, កលាបំ ជលបិដ្ឋិយំ;
ចាលេត្វា ឧទកំ បុប្ផ-ដ្ឋានា ចាវេតិ ចេ ចុតោ.
បរិកប្បេតិ ចេ ‘‘ឯត្ថ, គហេស្សាមី’’តិ រក្ខតិ;
ឧទ្ធរន្តោ គតដ្ឋានា, ភដ្ឋោ នាម បវុច្ចតិ.
អច្ចុគ្គតស្ស តំ ឋានំ, ជលតោ សកលំ ជលំ;
ឧប្បាដេត្វា តតោ បុប្ផំ, ឧជុមុទ្ធរតោ បន.
នាឡន្តេ ¶ ជលតោ មុត្ត-មត្តេ បារាជិកំ ភវេ;
អមុត្តេ ជលតោ តស្មិំ, ថុល្លច្ចយមុទីរិតំ.
បុប្ផេ គហេត្វា នាមេត្វា, ឧប្បាដេតិ សចេ បន;
ន តស្ស ឧទកំ ឋានំ, នដ្ឋោ ឧប្បាដិតក្ខណេ.
យោ ¶ ហិ សស្សាមិកេ មច្ឆេ, ថេយ្យចិត្តេន គណ្ហតិ;
ពឡិសេនបិ ជាលេន, ហត្ថេន កុមិនេន វា.
តស្សេវំ គណ្ហតោ វត្ថុ, យេន មច្ឆេន បូរតិ;
តស្មិំ ឧទ្ធដមត្តស្មិំ, ជលា ហោតិ បរាជយោ.
ឋានំ សលិលជានញ្ហិ, កេវលំ សកលំ ជលំ;
សលិលដ្ឋំ វិមោចេន្តោ, ជលា បារាជិកោ ភវេ.
នីរតោ ឧប្បតិត្វា យោ, តីរេ បតតិ វារិជោ;
គណ្ហតោ តំ បនាបត្តិំ, ភណ្ឌគ្ឃេន វិនិទ្ទិសេ.
មារណត្ថាយ មច្ឆានំ, តឡាកេ នទិយាបិ វា;
និន្នេ មច្ឆវិសំ នាម, បក្ខិបិត្វា គតេ បន.
បច្ឆា មច្ឆវិសំ មច្ឆា, ខាទិត្វា បិលវន្តិ ចេ;
បារាជិកំ មតេ មច្ឆេ, ថេយ្យចិត្តេន គណ្ហតោ.
បំសុកូលិកសញ្ញាយ, ន ទោសោ កោចិ គណ្ហតោ;
សាមិកេស្វាហរន្តេសុ, ភណ្ឌទេយ្យមុទីរិតំ.
គហេត្វា សាមិកា មច្ឆេ, សចេ យន្តិ និរាលយា;
គណ្ហតោ បន តេ សេសេ, ថេយ្យចិត្តេន ទុក្កដំ.
អមតេសុ អនាបត្តិំ, វទន្តិ វិនយញ្ញុនោ;
ឯសេវ ច នយោ សេសេ, កច្ឆបាទិម្ហិ វារិជេ.
ឧទកដ្ឋកថា.
‘‘នាវំ នាវដ្ឋំ វា ភណ្ឌំ, ថេនេត្វា គណ្ហិស្សាមី’’តិ;
បាទុទ្ធារេ ទោសា វុត្តា, ភិក្ខុស្សេវំ គច្ឆន្តស្ស.
ពទ្ធាយ ¶ នាវាយ ហិ ចណ្ឌសោតេ;
ឋានំ មតំ ពន្ធនមេកមេវ;
ភិក្ខុស្ស ¶ តស្មិំ មុត្តមត្តេ;
បារាជិកំ តស្ស វទន្តិ ធីរា.
និច្ចលេ ឧទកេ នាវ-មពន្ធនមវដ្ឋិតំ;
បុរតោ បច្ឆតោ វាបិ, បស្សតោ វាបិ កឌ្ឍតោ.
ឯកេនន្តេន សម្ផុដ្ឋ-មោកាសមិតរេន តំ;
អតិក្កាមយតោ នាវំ, តស្ស បារាជិកំ សិយា.
ឧទ្ធំ កេសគ្គមត្តម្បិ, ឧទកម្ហា វិមោចិតេ;
អធោនាវាតលំ តេន, ផុដ្ឋញ្ច មុខវដ្ដិយា.
ពន្ធិត្វា បន យា តីរេ, ឋបិតា និច្ចលេ ជលេ;
ពន្ធនញ្ច ឋិតោកាសោ, ឋានំ តស្សា ទ្វិធា មតំ.
ហោតិ ថុល្លច្ចយំ បុព្ពំ, ពន្ធនស្ស វិមោចនេ;
បច្ឆា កេនចុបាយេន, ឋានា ចាវេតិ ចេ ចុតោ.
ចាវេត្វា បឋមំ ឋានា, បច្ឆា ពន្ធនមោចនេ;
ឯសេវ ច នយោ វុត្តោ, ថេយ្យចិត្តស្ស ភិក្ខុនោ.
ឧស្សារេត្វា និកុជ្ជិត្វា, ឋបិតាយ ថលេ បន;
ផុដ្ឋោកាសោវ ហិ ឋានំ, នាវាយ មុខវដ្ដិយា.
ញេយ្យោ ឋានបរិច្ឆេទោ;
អាការេហេវ បញ្ចហិ;
យតោ កុតោចិ ចាវេន្តោ;
ហោតិ បារាជិកោ នរោ.
ឯសេវ ច នយោ ញេយ្យោ, នាវាយុក្កុជ្ជិតាយបិ;
ឋបិតាយបិ នាវាយ, ឃដិកានំ តថូបរិ.
ថេយ្យា ¶ តិត្ថេ ឋិតំ នាវំ, អារុហិត្វា សចេ បន;
អរិត្តេន ផិយេនាបិ, បាជេន្តស្ស បរាជយោ.
សចេ ឆត្តំ បណាមេត្វា, ឧស្សាបេត្វាវ ចីវរំ;
លង្ការសទិសំ កត្វា, គណ្ហាបេតិ សមីរណំ.
អាគម្ម ¶ ពលវា វាតោ, នាវំ ហរតិ ចេ បន;
វាតេនេវ ហដា នាវា, ន ទោសោ កោចិ វិជ្ជតិ.
សយមេវ ច យំ កិញ្ចិ, គាមតិត្ថមុបាគតំ;
អចាវេន្តោវ តំ ឋានា, កិណិត្វា ចេ បលាយតិ.
អវហារោ ន ភិក្ខុស្ស, ភណ្ឌទេយ្យមុទីរិតំ;
សយមេវ ច គច្ឆន្តិំ, ឋានា ចាវេតិ ចេ ចុតោ.
នាវដ្ឋកថា.
យានំ នាម រថោ វយ្ហំ, សកដំ សន្ទមានិកា;
យានំ អវហរិស្សាមិ, យានដ្ឋមិតិ វា បន.
គច្ឆតោ ទុក្កដំ វុត្តំ, ទុតិយំ បរិយេសតោ;
ឋានា ចាវនយោគស្មិំ, វិជ្ជមានេ បរាជយោ.
យានស្ស ទុកយុត្តស្ស, ទស ឋានានិ ទីបយេ;
យានំ បាជយតោ តស្ស, និសីទិត្វា ធុរេ បន.
ថុល្លច្ចយំ តុ គោណានំ, បាទុទ្ធារេ វិនិទ្ទិសេ;
ចក្កានញ្ហិ ឋិតោកាស-មតិក្កន្តេ បរាភវោ.
អយុត្តកស្សាបិ ច យានកស្ស, ធុរេនុបត្ថម្ភនិយំ ឋិតស្ស;
វសេនុបត្ថម្ភនិចក្កកានំ, ឋានានិ តីណេវ ភវន្តិ តស្ស.
តថា ធុរេន ទារូនំ, ឧបរិដ្ឋបិតស្ស ច;
ភូមិយម្បិ ធុរេនេវ, តថេវ ឋបិតស្ស ច.
បុរតោ ¶ បច្ឆតោ វាបិ, ឋានា ចាវេតិ ចេ បន;
ថុល្លច្ចយំ តុ តិណ្ណម្បិ, ឋានា ចាវេ បរាជយោ.
អបនេត្វាន ចក្កានិ, អក្ខានំ សីសកេហិ តុ;
ឋិតស្សូបរិ ទារូនំ, ឋានានិ ទ្វេ វិនិទ្ទិសេ.
កឌ្ឍន្តោ ឧក្ខិបន្តោ វា, ផុដ្ឋោកាសច្ចយេ ចុតោ;
ឋបិតស្ស បនញ្ញស្ស, ភូមិយំ យស្ស កស្សចិ.
អក្ខុទ្ធីនំ ធុរស្សាតិ, បញ្ច ឋានានិ ទីបយេ;
ឧទ្ធីសុ វា គហេត្វា តំ, ឋានា ចាវេតិ ចេ ចុតោ.
ឋបិតស្ស ¶ ហិ ចក្កស្ស, នាភិយា បន ភូមិយំ;
ឯកមេវ សិយា ឋានំ, បរិច្ឆេទោបិ បញ្ចធា.
ផុសិត្វា យំ ឋិតំ ភូមិំ, នេមិបស្សេន នាភិយា;
ឋានានិ ទ្វេ ភវន្តស្ស, នដ្ឋោ តេសមតិក្កមេ.
ទិស្វា យានមនារក្ខំ, បដិបន្នំ មហាបថេ;
អារុហិត្វា អចោទេត្វា, កិណិត្វា យាតិ វដ្ដតិ.
យានដ្ឋកថា.
សីសក្ខន្ធកដោលម្ព-វសា ភារោ ចតុព្ពិធោ;
តត្ថ សីសគតំ ភារំ, អាមសន្តស្ស ទុក្កដំ.
ឥតោ ចិតោ ច ឃំសន្តោ, ថេយ្យចិត្តេន យោ បន;
សិរស្មិំយេវ សារេតិ, តស្ស ថុល្លច្ចយំ សិយា.
ខន្ធំ ឱរោបិតេ ភារេ, តស្ស បារាជិកំ មតំ;
សីសតោ កេសមត្តម្បិ, មោចេន្តោបិ បរាជិតោ.
ភារំ បថវិយំ កិញ្ចិ, ឋបេត្វា សុទ្ធមានសោ;
បច្ឆា តំ ថេយ្យចិត្តេន, ឧទ្ធរន្តោ បរាជិតោ.៥២២
ឯត្ថ ¶ វុត្តនយេនេវ, សេសេសុបិ អសេសតោ;
ភារេសុ មតិសារេន, វេទិតព្ពោ វិនិច្ឆយោ.
ភារដ្ឋកថា.
ទុក្កដំ មុនិនា វុត្តំ, អារាមំ អភិយុញ្ជតោ;
បរាជេតិ បរំ ធម្មំ, ចរន្តោ ចេ បរាជិតោ.៥២២
វិមតិំ ជនយន្តស្ស, តស្ស ថុល្លច្ចយំ សិយា;
បរជ្ជតិ សយំ ធម្មំ, ចរន្តោ យោបិ តស្ស ច.
សាមិនោ ធុរនិក្ខេបេ, ‘‘ន ទស្សាមី’’តិ ចត្តនោ;
បារាជិកំ ភវេ តស្ស, សព្ពេសំ កូដសក្ខិនំ.
អារាមដ្ឋកថា.
វិហារំ ¶ សង្ឃិកំ កិញ្ចិ, អច្ឆិន្ទិត្វាន គណ្ហិតុំ;
សព្ពេសំ ធុរនិក្ខេបា-ភាវតោវ ន សិជ្ឈតិ.
វិហារដ្ឋកថា.
សីសានិ សាលិអាទីនំ, និរុម្ភិត្វាន គណ្ហតោ;
អសិតេន ច លាយិត្វា, ឆិន្ទិត្វា វា ករេន ច.
យស្មិំ ពីជេបិ វា វត្ថុ, សីសេ បូរេតិ មុដ្ឋិយំ;
ពន្ធនា មោចិតេ តស្មិំ, តស្ស បារាជិកំ ភវេ.
អច្ឆិន្នោ បន ទណ្ឌោ វា, តចោ វា អប្បមត្តកោ;
វីហិនាឡម្បិ វា ទីឃំ, អនិក្ខន្តោវ រក្ខតិ.
សចេ ¶ សោ បរិកប្បេតិ, ‘‘មទ្ទិត្វា បនិទំ អហំ;
បប្ផោដេត្វា ឥតោ សារំ, គណ្ហិស្សាមី’’តិ រក្ខតិ.
មទ្ទនុទ្ធរណេ នត្ថិ, ទោសោ បប្ផោដនេបិ វា;
អត្តនោ ភាជនគតំ, ករោន្តស្ស បរាជយោ.
ជានំ កេសគ្គមត្តម្បិ, បថវិំ បរសន្តកំ;
ថេយ្យចិត្តេន ចេ ខីលំ, សង្កាមេតិ បរាជយោ.
តញ្ច ខោ សាមិកានំ តុ, ធុរនិក្ខេបនេ សតិ;
អនគ្ឃា ភូមិ នាមេសា, តស្មា ឯវមុទីរិតំ.
គហេតព្ពា សចេ ហោតិ, ទ្វីហិ ខីលេហិ យា បន;
អាទោ ថុល្លច្ចយំ តេសុ, ទុតិយេវ បរាជយោ.
ញាបេតុកាមោ យោ ភិក្ខុ, ‘‘មមេទំ សន្តក’’ន្តិ ច;
រជ្ជុំ វាបិ បសារេតិ, យដ្ឋិំ បាតេតិ ទុក្កដំ.
យេហិ ទ្វីហិ បយោគេហិ, អត្តនោ សន្តកំ សិយា;
អាទោ ថុល្លច្ចយំ តេសុ, ទុតិយេ ច បរាជយោ.
ខេត្តដ្ឋកថា.
ខេត្តេ វុត្តនយេនេវ, វត្ថុដ្ឋស្ស វិនិច្ឆយោ;
គាមដ្ឋេបិ ច វត្តព្ពំ, អបុព្ពំ នត្ថិ កិញ្ចិបិ.
វត្ថុដ្ឋគាមដ្ឋកថា.
តិណំ ¶ វា បន បណ្ណំ វា, លតំ វា កដ្ឋមេវ វា;
ភណ្ឌគ្ឃេនេវ កាតព្ពោ, គណ្ហន្តោ តត្ថជាតកំ.
មហគ្ឃេ បន រុក្ខស្មិំ, ឆិន្នមត្តេបិ នស្សតិ;
តច្ឆេត្វា ឋបិតោ រុក្ខោ, គហេតព្ពោ ន កោចិបិ.
ឆិន្ទិត្វា ¶ ឋបិតំ មូលេ, រុក្ខមទ្ធគតំ បន;
‘‘ឆឌ្ឌិតោ សាមិកេហី’’តិ, គហេតុំ បន វដ្ដតិ.
លក្ខណេ ឆល្លិយោនទ្ធេ, ន ទោសោ កោចិ គណ្ហតោ;
អជ្ឈាវុត្ថំ កតំ វាបិ, វិនស្សន្តញ្ច គណ្ហតោ.
យោ ចារក្ខដ្ឋានំ បត្វា, កត្វា កម្មដ្ឋានាទីនិ;
ចិត្តេ ចិន្តេន្តោ វា អញ្ញំ, ភណ្ឌទេយ្យំ ហោតេវស្ស.
វរាហព្យគ្ឃច្ឆតរច្ឆកាទិតោ;
ឧបទ្ទវា មុច្ចិតុកាមតាយ យោ;
តថេវ តំ ឋានមតិក្កមេតិ ចេ;
ន កោចិ ទោសោ បន ភណ្ឌទេយ្យកំ.
ឥទមារក្ខណដ្ឋានំ, គរុកំ សុង្កឃាតតោ;
តស្មា ទុក្កដមុទ្ទិដ្ឋំ, តមនោក្កម្ម គច្ឆតោ.
ឯតំ បរិហរន្តស្ស, ថេយ្យចិត្តេន សត្ថុនា;
បារាជិកមនុទ្ទិដ្ឋំ, អាកាសេនាបិ គច្ឆតោ.
តស្មា ឯត្ថ វិសេសេន, សតិសម្បន្នចេតសា;
អប្បមត្តេន ហោតព្ពំ, បិយសីលេន ភិក្ខុនា.
អរញ្ញដ្ឋកថា.
តោយទុល្លភកាលស្មិំ, ភាជនេ គោបិតំ ជលំ;
អាវិញ្ជិត្វា បវេសេត្វា, ឆិទ្ទំ កត្វាបិ វា តថា.
វាបិយំ វា តឡាកេ វា, ភាជនំ អត្តនោ បន;
គណ្ហន្តស្ស បវេសេត្វា, ភណ្ឌគ្ឃេន វិនិទ្ទិសេ.
ឆិន្ទតោ មរិយាទំ តុ, អទិន្នាទានបុព្ពតោ;
ភូតគាមេន សទ្ធិម្បិ, ទុក្កដំ បរិទីបិតំ.
អន្តោ ¶ ¶ ឋត្វា ពហិ ឋត្វា, ឆិន្ទន្តោ ឧភយត្ថបិ;
ពហិអន្តេន កាតព្ពោ, អន្តោអន្តេន មជ្ឈតោ.
ឧទកកថា.
វារេន សាមណេរា យំ, ទន្តកដ្ឋមរញ្ញតោ;
អានេត្វាចរិយានម្បិ, អាហរន្តិ សចេ បន.
ឆិន្ទិត្វា យាវ សង្ឃស្ស, ន និយ្យាទេន្តិ តេ បន;
អាភតំ តាវ តំ សព្ពំ, តេសមេវ ច សន្តកំ.
តស្មា តំ ថេយ្យចិត្តេន, គណ្ហន្តស្ស ច ភិក្ខុនោ;
គរុភណ្ឌញ្ច សង្ឃស្ស, ភណ្ឌគ្ឃេន បរាភវោ.
យទា និយ្យាទិតំ តេហិ, តតោ បដ្ឋាយ សង្ឃិកំ;
គណ្ហន្តស្សាបិ ថេយ្យាយ, អវហារោ ន វិជ្ជតិ.
អរក្ខត្តា យថាវុឌ្ឍ-មភាជេតព្ពតោបិ ច;
សព្ពសាធារណត្តា ច, អញ្ញំ វិយ ន ហោតិទំ.
ទន្តកដ្ឋកថា.
អគ្គិំ វា ទេតិ សត្ថេន, អាកោដេតិ សមន្តតោ;
អាកោដេតិ វិសំ វាបិ, មណ្ឌូកណ្ដកនាមកំ.
យេន វា តេន វា រុក្ខោ, វិនស្សតិ ច ឌយ្ហតិ;
សព្ពត្ថ ភិក្ខុនោ តស្ស, ភណ្ឌទេយ្យំ បកាសិតំ.
វនប្បតិកថា.
សីសតោ កណ្ណតោ វាបិ, គីវតោ ហត្ថតោបិ វា;
ឆិន្ទិត្វា វាបិ មោចេត្វា, គណ្ហតោ ថេយ្យចេតសា.
ហោតិ ¶ មោចិតមត្តស្មិំ, សីសាទីហិ បរាជយោ;
ថុល្លច្ចយំ ករោន្តស្ស, អាកឌ្ឍនវិកឌ្ឍនំ.
ហត្ថា អនីហរិត្វាវ, វលយំ កដកម្បិ វា;
អគ្គពាហុញ្ច ឃំសន្តោ, ចារេតិ អបរាបរំ.
តមាកាសគតំ ¶ ចោរោ, ករោតិ យទិ រក្ខតិ;
សវិញ្ញាណកតោ មូលេ, វលយំវ ន ហោតិទំ.
និវត្ថំ បន វត្ថំ យោ, អច្ឆិន្ទតិ បរស្ស ចេ;
បរោបិ បន លជ្ជាយ, សហសា តំ ន មុញ្ចតិ.
អាកឌ្ឍតិ ច ចោរោបិ, សោ បរោ តាវ រក្ខតិ;
បរស្ស ហត្ថតោ វត្ថេ, មុត្តមត្តេ បរាជយោ.
សភណ្ឌហារកំ ភណ្ឌំ, នេន្តស្ស បឋមេ បទេ;
ថុល្លច្ចយមតិក្កន្តេ, ទុតិយេវ ចុតោ សិយា.
បាតាបេតិ សចេ ភណ្ឌំ, តជ្ជេត្វា ថេយ្យចេតនោ;
បរស្ស ហត្ថតោ ភណ្ឌេ, មុត្តមត្តេ បរាជយោ.
អថាបិ បរិកប្បេត្វា, បាតាបេតិ វ យោ បន;
តស្ស បាតាបនេ វុត្តំ, ទុក្កដាមសនេបិ ច.
ផន្ទាបេតិ យថាវត្ថុំ, ឋានា ចាវេតិ ចេ ចុតោ;
‘‘តិដ្ឋ តិដ្ឋា’’តិ វទតោ, ន ទោសោ ឆឌ្ឌិតេបិ ច.
អាគន្ត្វា ថេយ្យចិត្តេន, បច្ឆា តំ គណ្ហតោ សិយា;
បារាជិកំ តទុទ្ធារេ, សាលយេ សាមិកេ គតេ.
គណ្ហតោ សកសញ្ញាយ, គហណេ បន រក្ខតិ;
ភណ្ឌទេយ្យំ តថា បំសុ-កូលសញ្ញាយ គណ្ហតោ.
‘‘តិដ្ឋ ¶ តិដ្ឋា’’តិ វុត្តោ ច, ឆឌ្ឌេត្វា បន ភណ្ឌកំ;
កត្វាវ ធុរនិក្ខេបំ, ភីតោ ចោរា បលាយតិ.
គណ្ហតោ ថេយ្យចិត្តេន, ឧទ្ធារេ ទុក្កដំ បុន;
ទាតព្ពមាហរាបេន្តេ, អទេន្តស្ស បរាជយោ.
‘‘កស្មា? តស្ស បយោគេន, ឆឌ្ឌិតត្តា’’តិ សាទរំ;
មហាអដ្ឋកថាយំ តុ, វុត្តមញ្ញាសុ នាគតំ.
ហរណកថា.
សម្បជានមុសាវាទំ, ‘‘ន គណ្ហាមី’’តិ ភាសតោ;
អទិន្នាទានបុព្ពត្តា, ទុក្កដំ ហោតិ ភិក្ខុនោ.
‘‘រហោ ¶ មយា បនេតស្ស, ឋបិតំ កិំ នុ ទស្សតិ’’;
ឥច្ចេវំ វិមតុប្បាទេ, តស្ស ថុល្លច្ចយំ សិយា.
តស្មិំ ទានេ និរុស្សាហេ, បរោ ចេ និក្ខិបេ ធុរំ;
ឧភិន្នំ ធុរនិក្ខេបេ, ភិក្ខុ ហោតិ បរាជិតោ.
ចិត្តេនាទាតុកាមោវ, ‘‘ទស្សាមី’’តិ មុខេន ចេ;
វទតោ ធុរនិក្ខេបេ, សាមិនោ ហិ បរាជយោ.
ឧបនិធិកថា.
សុង្កឃាតស្ស អន្តោវ, ឋត្វា បាតេតិ ចេ ពហិ;
ធុវំ បតតិ ចេ ហត្ថា, មុត្តមត្តេ បរាជយោ.
តំ រុក្ខេ ខាណុកេ វាបិ, ហុត្វា បដិហតំ បុន;
វាតុក្ខិត្តម្បិ វា អន្តោ, សចេ បតតិ រក្ខតិ.
បតិត្វា ¶ ភូមិយំ បច្ឆា, វដ្ដន្តំ បន ភណ្ឌកំ;
សចេ បវិសត្យន្តោវ, តស្ស បារាជិកំ សិយា.
ឋត្វា ឋត្វា បវដ្ដន្តំ, បវិដ្ឋំ ចេ បរាជយោ;
អតិដ្ឋមានំ វដ្ដិត្វា, បវិដ្ឋំ បន រក្ខតិ.
ឥតិ វុត្តំ ទឡ្ហំ កត្វា, កុរុន្ទដ្ឋកថាទិសុ;
សារតោ តំ គហេតព្ពំ, យុត្តំ វិយ ច ទិស្សតិ.
សយំ វា យទិ វដ្ដេតិ, វដ្ដាបេតិ បរេន វា;
អដ្ឋត្វា វដ្ដមានំ តំ, គតំ នាសករំ សិយា.
ឋត្វា ឋត្វា សចេ អន្តោ, ពហិ គច្ឆតិ រក្ខតិ;
ឋបិតេ សុទ្ធចិត្តេន, សយំ វដ្ដតិ វដ្ដតិ.
គច្ឆន្តេ បន យានេ វា, គជេ វា តំ ឋបេតិ ចេ;
ពហិ នីហរណត្ថាយ, នាវហារោបិ នីហដេ.
ឋបិតេ ឋិតយានេ វា, បយោគេន វិនា គតេ;
សតិបិ ថេយ្យចិត្តស្មិំ, អវហារោ ន វិជ្ជតិ.
សចេ បាជេតិ តំ យានំ, ឋបេត្វា យានកេ មណិំ;
សិយា បារាជិកំ តស្ស, សីមាតិក្កមនេ បន.
សុង្កដ្ឋានេ ¶ មតំ សុង្កំ, គន្តុំ ទត្វាវ វដ្ដតិ;
សេសោ ឥធ កថាមគ្គោ, អរញ្ញដ្ឋកថាសមោ.
សុង្កឃាតកថា.
អន្តោជាតំ ធនក្កីតំ, ទិន្នំ វា បន កេនចិ;
ទាសំ ករមរានីតំ, ហរន្តស្ស បរាជយោ.
ភុជិស្សំ វា ហរន្តស្ស, មានុសំ មាតរាបិ វា;
បិតរាឋបិតំ វាបិ, អវហារោ ន វិជ្ជតិ.
តំ ¶ បលាបេតុកាមោវ, ឧក្ខិបិត្វា ភុជេហិ វា;
តំ ឋិតដ្ឋានតោ កិញ្ចិ, សង្កាមេតិ បរាជយោ.
តជ្ជេត្វា បទសា ទាសំ, នេន្តស្ស បទវារតោ;
ហោន្តិ អាបត្តិយោ វុត្តា, តស្ស ថុល្លច្ចយាទយោ.
ហត្ថាទីសុ គហេត្វា តំ, កឌ្ឍតោបិ បរាជយោ;
‘‘គច្ឆ យាហិ បលាយា’’តិ, វទតោបិ អយំ នយោ.
វេគសាវ បលាយន្តំ, ‘‘បលាយា’’តិ ច ភាសតោ;
ហោតិ បារាជិកេនស្ស, អនាបត្តិ ហិ ភិក្ខុនោ.
សណិកំ បន គច្ឆន្តំ, សចេ វទតិ សោបិ ច;
សីឃំ គច្ឆតិ ចេ តស្ស, វចនេន បរាជយោ.
បលាយិត្វា សចេ អញ្ញំ, គាមំ វា និគមម្បិ វា;
គតំ ទិស្វា តតោ តញ្ចេ, បលាបេតិ បរាជយោ.
បាណកថា.
ថេយ្យា សប្បករណ្ឌំ ចេ, បរាមសតិ ទុក្កដំ;
ផន្ទាបេតិ យថាវត្ថុំ, ឋានតោ ចាវនេ ចុតោ.
ឧគ្ឃាដេត្វា ករណ្ឌំ តុ, សប្បមុទ្ធរតោ បន;
ករណ្ឌតលតោ មុត្តេ, នង្គុដ្ឋេ តុ បរាជយោ.
ឃំសិត្វា កឌ្ឍតោ សប្បំ, នង្គុដ្ឋេ មុខវដ្ដិតោ;
តស្ស សប្បករណ្ឌស្ស, មុត្តមត្តេ បរាជយោ.
ករណ្ឌំ ¶ វិវរិត្វា ចេ, បក្កោសន្តស្ស នាមតោ;
សោ និក្ខមតិ ចេ សប្បោ, តស្ស បារាជិកំ សិយា.
តថា កត្វា តុ មណ្ឌូក-មូសិកានំ រវម្បិ វា;
បក្កោសន្តស្ស នាមេន, និក្ខន្តេបិ បរាជយោ.
មុខំ ¶ អវិវរិត្វាវ, ករោន្តស្សេវមេវ ច;
យេន កេនចិ និក្ខន្តេ, សប្បេ បារាជិកំ សិយា.
មុខេ វិវរិតេ សប្បោ, សយមេវ បលាយតិ;
ន បក្កោសតិ ចេ តស្ស, ភណ្ឌទេយ្យមុទីរិតំ.
អបទកថា.
ថេយ្យចិត្តេន យោ ហត្ថិំ, ករោតាមសនាទយោ;
ហោន្តិ អាបត្តិយោ តស្ស, តិវិធា ទុក្កដាទយោ.
សាលាយំ ឋិតហត្ថិស្ស, អន្តោវត្ថង្គណេសុបិ;
ឋានំ សាលា ច វត្ថុ ច, អង្គណំ សកលំ សិយា.
អពទ្ធស្ស ហិ ពទ្ធស្ស, ឋិតដ្ឋានញ្ច ពន្ធនំ;
តស្មា តេសំ វសា ហត្ថិំ, ហរតោ ការយេ ពុធោ.
នគរស្ស ពហិទ្ធា តុ, ឋិតស្ស បន ហត្ថិនោ;
ឋិតដ្ឋានំ ភវេ ឋានំ, បទវារេន ការយេ.
និបន្នស្ស គជស្សេកំ, ឋានំ តំ ឧដ្ឋបេតិ ចេ;
តស្មិំ ឧដ្ឋិតមត្តេ តុ, តស្ស បារាជិកំ សិយា.
ឯសេវ ច នយោ ញេយ្យោ, តុរង្គមហិសាទិសុ;
នត្ថិ កិញ្ចិបិ វត្តព្ពំ, ទ្វិបទេបិ ពហុប្បទេ.
ចតុប្បទកថា.
បរេសន្តិ វិជានិត្វា, បរេសំ សន្តកំ ធនំ;
គរុកំ ថេយ្យចិត្តេន, ឋានា ចាវេតិ ចេ ចុតោ.
អនាបត្តិ សសញ្ញិស្ស, តិរច្ឆានបរិគ្គហេ;
តាវកាលិកវិស្សាស-គ្គាហេ បេតបរិគ្គហេ.
យោ ¶ ¶ បនេត្ថ ច វត្តព្ពោ, បាឡិមុត្តវិនិច្ឆយោ;
តំ មយំ បរតោយេវ, ភណិស្សាម បកិណ្ណកេ.
បរាជិតានេកមលេន វុត្តំ;
បារាជិកំ យំ ទុតិយំ ជិនេន;
វុត្តោ សមាសេន មយស្ស ចត្ថោ;
វត្តុំ អសេសេន ហិ កោ សមត្ថោ.
ឥតិ វិនយវិនិច្ឆយេ ទុតិយបារាជិកកថា និដ្ឋិតា.
តតិយបារាជិកកថា
មនុស្សជាតិំ ជានន្តោ, ជីវិតា យោ វិយោជយេ;
និក្ខិបេយ្យស្ស សត្ថំ វា, វទេយ្យ មរណេ គុណំ.
ទេសេយ្យ មរណូបាយំ, ហោតាយម្បិ បរាជិតោ;
អសន្ធេយ្យោវ សោ ញេយ្យោ, ទ្វេធា ភិន្នសិលា វិយ.
វុត្តា បាណាតិបាតស្ស, បយោគា ឆ មហេសិនា;
សាហត្ថិកោ តថាណត្តិ-និស្សគ្គិថាវរាទយោ.
តត្ថ កាយេន វា កាយ-បដិពទ្ធេន វា សយំ;
មារេន្តស្ស បរំ ឃាតោ, អយំ សាហត្ថិកោ មតោ.
‘‘ឯវំ ត្វំ បហរិត្វា តំ, មារេហី’’តិ ច ភិក្ខុនោ;
បរស្សាណាបនំ នាម, អយមាណត្តិកោ នយោ.
ទូរំ មារេតុកាមស្ស, ឧសុអាទិនិបាតនំ;
កាយេន បដិពទ្ធេន, អយំ និស្សគ្គិយោ វិធិ.
អសញ្ចារិមុបាយេន, មារណត្ថំ បរស្ស ច;
ឱបាតាទិវិធានំ តុ, បយោគោ ថាវរោ អយំ.
បរំ ¶ ¶ មារេតុកាមស្ស, វិជ្ជាយ ជប្បនំ បន;
អយំ វិជ្ជាមយោ នាម, បយោគោ បញ្ចមោ មតោ.
សមត្ថា មារណេ យា ច, ឥទ្ធិ កម្មវិបាកជា;
អយមិទ្ធិមយោ នាម, បយោគោ សមុទីរិតោ.
ឯកេកោ ទុវិធោ តត្ថ, ហោតីតិ បរិទីបិតោ;
ឧទ្ទេសោបិ អនុទ្ទេសោ, ភេទោ តេសមយំ បន.
ពហុស្វបិ យមុទ្ទិស្ស, បហារំ ទេតិ ចេ បន;
មរណេន ច តស្សេវ, កម្មុនា តេន ពជ្ឈតិ.
អនុទ្ទិស្ស បហារេបិ, យស្ស កស្សចិ ទេហិនោ;
បហារប្បច្ចយា តស្ស, មរណំ ចេ បរាជយោ.
មតេ បហដមត្តេ វា, បច្ឆា មុភយថាបិ ច;
ហន្តា បហដមត្តស្មិំ, កម្មុនា តេន ពជ្ឈតិ.
ឯវំ សាហត្ថិកោ ញេយ្យោ, តថា អាណត្តិកោបិ ច;
ឯត្តាវតា សមាសេន, ទ្វេ បយោគា ហិ ទស្សិតា.
វត្ថុ កាលោ ច ទេសោ ច, សត្ថញ្ច ឥរិយាបថោ;
ករណស្ស វិសេសោតិ, ឆ អាណត្តិនិយាមកា.
មារេតព្ពោ ហិ យោ តត្ថ, សោ ‘‘វត្ថូ’’តិ បវុច្ចតិ;
បុព្ពណ្ហាទិ សិយា កាលោ, សត្តានំ យោព្ពនាទិ ច.
ទេសោ គាមាទិ វិញ្ញេយ្យោ, សត្ថំ តំ សត្តមារណំ;
មារេតព្ពស្ស សត្តស្ស, និសជ្ជាទិរិយាបថោ.
វិជ្ឈនំ ភេទនញ្ចាបិ, ឆេទនំ តាឡនម្បិ វា;
ឯវមាទិវិធោនេកោ, វិសេសោ ករណស្ស តុ.
‘‘យំ មារេហី’’តិ អាណត្តោ, អញ្ញំ មារេតិ ចេ តតោ;
‘‘បុរតោ បហរិត្វាន, មារេហី’’តិ ច ភាសិតោ.
បច្ឆតោ ¶ បស្សតោ វាបិ, បហរិត្វាន មារិតេ;
វត្ថាណត្តិ វិសង្កេតា, មូលដ្ឋោ បន មុច្ចតិ.
វត្ថុំ តំ អវិរជ្ឈិត្វា, យថាណត្តិញ្ច មារិតេ;
ឧភយេសំ យថាកាលំ, កម្មពទ្ធោ ឧទីរិតោ.
អាណត្តោ ¶ ‘‘អជ្ជ បុព្ពណ្ហេ, មារេហី’’តិ ច យោ បន;
សោ ចេ មារេតិ សាយន្ហេ, មូលដ្ឋោ បរិមុច្ចតិ.
អាណត្តស្សេវ សោ វុត្តោ;
កម្មពទ្ធោ មហេសិនា;
កាលស្ស ហិ វិសង្កេតា;
ទោសោ នាណាបកស្ស សោ.
‘‘អជ្ជ មារេហិ បុព្ពណ្ហេ, ស្វេវា’’តិ អនិយាមិតេ;
យទា កទាចិ បុព្ពណ្ហេ, វិសង្កេតោ ន មារិតេ.
ឯតេនេវ ឧបាយេន, កាលភេទេសុ សព្ពសោ;
សង្កេតោ ច វិសង្កេតោ, វេទិតព្ពោ វិភាវិនា.
‘‘ឥមំ គាមេ ឋិតំ វេរិំ, មារេហី’’តិ ច ភាសិតោ;
សចេ សោ បន មារេតិ, ឋិតំ តំ យត្ថ កត្ថចិ.
នត្ថិ តស្ស វិសង្កេតោ, ឧភោ ពជ្ឈន្តិ កម្មុនា;
‘‘គាមេយេវា’’តិ អាណត្តោ, វនេ វា សាវធារណំ.
‘‘វនេយេវា’’តិ វា វុត្តោ, គាមេ មារេតិ ចេបិ វា;
វិសង្កេតោ វិញ្ញាតព្ពោ, មូលដ្ឋោ បរិមុច្ចតិ.
ឯតេនេវ ឧបាយេន, សព្ពទេសេសុ ភេទតោ;
សង្កេតោ ច វិសង្កេតោ, វេទិតព្ពោវ វិញ្ញុនា.
‘‘សត្ថេន បន មារេហិ, អាណត្តោ’’តិ ច កេនចិ;
យេន កេនចិ សត្ថេន, វិសង្កេតោ ន មារិតេ.
‘‘ឥមិនា ¶ វាសិនា ហី’’តិ, វុត្តោ អញ្ញេន វាសិនា;
‘‘ឥមស្សាសិស្ស វាបិ ត្វំ, ធារាយេតាយ មារយ’’.
ឥតិ វុត្តោ សចេ វេរិំ, ធារាយ ឥតរាយ វា;
ថរុនា វាបិ តុណ្ឌេន, វិសង្កេតោវ មារិតេ.
ឯតេនេវ ឧបាយេន, សព្ពាវុធកជាតិសុ;
សង្កេតោ ច វិសង្កេតោ, វេទិតព្ពោ វិសេសតោ.
‘‘គច្ឆន្តមេនំ មារេហិ’’, ឥតិ វុត្តោ បរេន សោ;
មារេតិ នំ និសិន្នំ ចេ, វិសង្កេតោ ន វិជ្ជតិ.
‘‘និសិន្នំយេវ ¶ មារេហិ’’, ‘‘គច្ឆន្តំយេវ វា’’តិ ច;
វុត្តោ មារេតិ គច្ឆន្តំ, និសិន្នំ វា យថាក្កមំ.
វិសង្កេតន្តិ ញាតព្ពំ, ភិក្ខុនា វិនយញ្ញុនា;
ឯសេវ ច នយោ ញេយ្យោ, សព្ពិរិយាបថេសុ ច.
‘‘មារេហី’’តិ ច វិជ្ឈិត្វា, អាណត្តោ ហិ បរេន សោ;
វិជ្ឈិត្វាវ តមារេតិ, វិសង្កេតោ ន វិជ្ជតិ.
‘‘មារេហី’’តិ ច វិជ្ឈិត្វា, អាណត្តោ ហិ បរេន សោ;
ឆិន្ទិត្វា យទិ មារេតិ, វិសង្កេតោវ ហោតិ សោ.
ឯតេនេវ ឧបាយេន, សព្ពេសុ ករណេសុបិ;
សង្កេតេ ច វិសង្កេតេ, វេទិតព្ពោ វិនិច្ឆយោ.
ទីឃំ រស្សំ កិសំ ថូលំ, កាឡំ ឱទាតមេវ វា;
អាណត្តោ អនិយាមេត្វា, មារេហីតិ ច កេនចិ.
សោបិ យំ កិញ្ចិ អាណត្តោ, សចេ មារេតិ តាទិសំ;
នត្ថិ តត្ថ វិសង្កេតោ, ឧភិន្នម្បិ បរាជយោ.
មនុស្សំ កិញ្ចិ ឧទ្ទិស្ស, សចេ ខណតិវាដកំ;
ខណន្តស្ស ច ឱបាតំ, ហោតិ អាបត្តិ ទុក្កដំ.
ទុក្ខស្សុប្បត្តិយា ¶ តត្ថ, តស្ស ថុល្លច្ចយំ សិយា;
បតិត្វា ច មតេ តស្មិំ, តស្ស បារាជិកំ ភវេ.
និបតិត្វា បនញ្ញស្មិំ, មតេ ទោសោ ន វិជ្ជតិ;
អនុទ្ទិស្សកមោបាតោ, ខតោ ហោតិ សចេ បន.
‘‘បតិត្វា ឯត្ថ យោ កោចិ, មរតូ’’តិ ហិ យត្តកា;
មរន្តិ និបតិត្វា ចេ, ទោសា ហោន្តិស្ស តត្តកា.
អានន្តរិយវត្ថុស្មិំ, អានន្តរិយកំ វទេ;
តថា ថុល្លច្ចយាទីនំ, ហោន្តិ ថុល្លច្ចយាទយោ.
បតិត្វា គព្ភិនី តស្មិំ, សគព្ភា ចេ មរិស្សតិ;
ហោន្តិ បាណាតិបាតា ទ្វេ, ឯកោវេកេកធំសនេ.
អនុពន្ធេត្ថ ចោរេហិ, បតិត្វា ចេ មរិស្សតិ;
ឱបាតខណកស្សេវ, ហោតិ បារាជិកំ កិរ.
វេរិនោ ¶ តត្ថ បាតេត្វា, សចេ មារេន្តិ វេរិនោ;
បតិតំ តត្ថ មារេន្តិ, នីហរិត្វា សចេ ពហិ.
និព្ពត្តិត្វា ហិ ឱបាតេ, មតា ចេ ឱបបាតិកា;
អសក្កោន្តា ច និក្ខន្តុំ, សព្ពត្ថ ច បរាជយោ.
យក្ខាទយោ បនុទ្ទិស្ស, ខណនេ ទុក្ខសម្ភវេ;
ទុក្កដំ មរណេ វត្ថុ-វសា ថុល្លច្ចយាទយោ.
មនុស្សេយេវ ឧទ្ទិស្ស, ខតេ ឱបាតកេ បន;
អនាបត្តិ បតិត្វា ហិ, យក្ខាទីសុ មតេសុបិ.
តថា យក្ខាទយោ បាណេ, ខតេ ឧទ្ទិស្ស ភិក្ខុនា;
និបតិត្វា មរន្តេសុ, មនុស្សេសុប្យយំ នយោ.
‘‘បាណិនោ ឯត្ថ ពជ្ឈិត្វា, មរន្តូ’’តិ អនុទ្ទិសំ;
បាសំ ឱឌ្ឌេតិ យោ តត្ថ, សចេ ពជ្ឈន្តិ បាណិនោ.
ហត្ថតោ មុត្តមត្តស្មិំ, តស្ស បារាជិកំ សិយា;
អានន្តរិយវត្ថុស្មិំ, អានន្តរិយមេវ ច.
ឧទ្ទិស្ស ¶ ហិ កតេ បាសេ, យំ បនុទ្ទិស្ស ឱឌ្ឌិតោ;
ពន្ធនេសុ តទញ្ញេសំ, អនាបត្តិ បកាសិតា.
មូលេន វា មុធា វាបិ, ទិន្នេ បាសេ បរស្ស ហិ;
មូលដ្ឋស្សេវ ហោតីតិ, កម្មពទ្ធោ និយាមិតោ.
យេន លទ្ធោ សចេ លោបិ, បាសមុគ្គឡិតម្បិ វា;
ថិរំ វាបិ ករោតេវំ, ឧភិន្នំ កម្មពន្ធនំ.
យោ បាសំ ឧគ្គឡាបេត្វា, យាតិ បាបភយា សចេ;
តំ ទិស្វា បុន អញ្ញោបិ, សណ្ឋបេតិ ហិ តត្ថ ច.
ពទ្ធា ពទ្ធា មរន្តិ ចេ, មូលដ្ឋោ ន ច មុច្ចតិ;
ឋបេត្វា គហិតដ្ឋានេ, បាសយដ្ឋិំ វិមុច្ចតិ.
គោបេត្វាបិ ន មោក្ខោ ហិ, បាសយដ្ឋិំ សយំកតំ;
តមញ្ញោ បុន គណ្ហិត្វា, សណ្ឋបេតិ សចេ បន.
តប្បច្ចយា មរន្តេសុ, មូលដ្ឋោ ន ច មុច្ចតិ;
នាសេត្វា សព្ពសោ វា តំ, ឈាបេត្វា វា វិមុច្ចតិ.
រោបេន្តស្ស ¶ ច សូលំ វា, សជ្ជេន្តស្ស អទូហលំ;
ឱបាតេន ច បាសេន, សទិសោវ វិនិច្ឆយោ.
អនាបត្តិ អសញ្ចិច្ច, អជានន្តស្ស ភិក្ខុនោ;
តថាមរណចិត្តស្ស, មតេប្យុម្មត្តកាទិនោ.
មនុស្សបាណិម្ហិ ច បាណសញ្ញិតា;
សចស្ស ចិត្តំ មរណូបសំហិតំ;
ឧបក្កមោ តេន ច តស្ស នាសោ;
បញ្ចេត្ថ អង្គានិ មនុស្សឃាតេ.
ឥតិ វិនយវិនិច្ឆយេ តតិយបារាជិកកថា និដ្ឋិតា.
ចតុត្ថបារាជិកកថា
អសន្តមត្តស្សិតមេវ ¶ កត្វា;
ភវំ អធិដ្ឋាយ ច វត្តមានំ;
អញ្ញាបទេសញ្ច វិនាធិមានំ;
ឈានាទិភេទំ សមុទាចរេយ្យ.
កាយេន វាចាយបិ វា តទត្ថេ;
ញាតេវ វិញ្ញត្តិបថេ អភព្ពោ;
យថេវ តាលោ បន មត្ថកស្មិំ;
ឆិន្នោ អភព្ពោ បុន រុឡ្ហិភាវេ.
អសន្តមេវត្តនិ យោ បរស្ស;
ទីបេតិ ឈានាទិមនន្តរំ សោ;
ជានាតិ ចេ ហោតិ ចុតោ ហិ នោ ចេ;
ជានាតិ ថុល្លច្ចយមស្ស ហោតិ.
‘‘យោ ¶ តេ វិហារេ វសតីធ ភិក្ខុ;
សោ ឈានលាភី’’តិ ច ទីបិតេ ចេ;
ជានាតិ ថុល្លច្ចយមស្ស នោ ចេ;
ជានាតិ តំ ទុក្កដមេវ ហោតិ.
អសន្តមេវត្តនិ ធម្មមេតំ;
អត្ថីតិ កត្វា វទតោធិមានា;
វុត្តោ អនាបត្តិនយោ បនេវំ;
អវត្តុកាមស្ស តថាទិកស្ស.
បាបិច្ឆតា តស្ស អសន្តភាវោ;
អារោចនញ្ចេវ មនុស្សកស្ស;
នញ្ញាបទេសេន តទេវ ញាណំ;
បញ្ចេត្ថ អង្គានិ វទន្តិ ធីរា.
បឋមេ ទុតិយេ ចន្តេ, បរិយាយោ ន វិជ្ជតិ;
ទុតិយេ តតិយេយេវ, អាណត្តិ ន បនេតរេ.
អាទិ ¶ មេកសមុដ្ឋានំ, ទុវង្គំ កាយចិត្តតោ;
សេសា ច តិសមុដ្ឋានា, តេសមង្គានិ សត្ត តុ.
សុខោបេក្ខាយុតំ អាទិ, តតិយំ ទុក្ខវេទនំ;
ទុតិយញ្ច ចតុត្ថញ្ច, តិវេទនមុទីរិតំ.
បឋមស្សដ្ឋ ចិត្តានិ, តតិយស្ស ទុវេ បន;
ទុតិយស្ស ចតុត្ថស្ស, ទស ចិត្តានិ លព្ភរេ.
តស្មា សចិត្តកំ វុត្តំ, សព្ពមេតំ ចតុព្ពិធំ;
ក្រិយា សញ្ញាវិមោក្ខញ្ច, លោកវជ្ជន្តិ ទីបិតំ.
ឥទមាបត្តិយំយេវ, វិធានំ បន យុជ្ជតិ;
តស្មា អាបត្តិយំយេវ, គហេតព្ពំ វិភាវិនា.
មុទុបិដ្ឋិ ច លម្ពី ច, មុខគ្គាហី និសីទកោ;
បារាជិកា ឥមេ តេសំ, ចត្តារោ អនុលោមិកា.
ភិក្ខុនីនញ្ច ចត្តារិ, វិព្ភន្តា ភិក្ខុនី សយំ;
តថា ឯកាទសាភព្ពា, សព្ពេតេ ចតុវីសតិ.
ឥមេ ¶ បារាជិកា វុត្តា, ចតុវីសតិ បុគ្គលា;
អភព្ពា ភិក្ខុភាវាយ, សីសច្ឆិន្នោវ ជីវិតុំ.
បណ្ឌកោ ច តិរច្ឆានោ, ឧភតោព្យញ្ជនោបិ ច;
តយោ វត្ថុវិបន្នា ហិ, អហេតុបដិសន្ធិកា.
បញ្ចានន្តរិកា ថេយ្យ-សំវាសោបិ ច ទូសកោ;
តិត្ថិបក្កន្តកោ ចេតិ, ក្រិយានដ្ឋា បនដ្ឋ តេ.
វិនិច្ឆយោ យោ បន សារភូតោ;
បារាជិកានំ កថិតោ មយាយំ;
តស្សានុសារេន ពុធេន ញាតុំ;
សក្កា ហិ សេសោបិ អសេសតោវ.
បិដកេ ¶ បដុភាវករេ បរមេ;
វិនយេ វិវិធេហិ នយេហិ យុតេ;
បរមត្ថនយំ អភិបត្ថយតា;
បរិយាបុណិតព្ពមយំ សតតំ.
ឥតិ វិនយវិនិច្ឆយេ ចតុត្ថបារាជិកកថា និដ្ឋិតា.
សង្ឃាទិសេសកថា
មោចេតុកាមតាចិត្តំ, វាយាមោ សុក្កមោចនំ;
អញ្ញត្រ សុបិនន្តេន, ហោតិ សង្ឃាទិសេសតា.
បរេនុបក្កមាបេត្វា, អង្គជាតំ បនត្តនោ;
សុក្កំ យទិ វិមោចេតិ, គរុកំ តស្ស និទ្ទិសេ.
សញ្ចិច្ចុបក្កមន្តស្ស, អង្គជាតំ បនត្តនោ;
ថុល្លច្ចយំ សមុទ្ទិដ្ឋំ, សចេ សុក្កំ ន មុច្ចតិ.
សញ្ចិច្ចុបក្កមន្តស្ស ¶ , អាកាសេ កម្បនេនបិ;
ហោតិ ថុល្លច្ចយំ តស្ស, យទិ សុក្កំ ន មុច្ចតិ.
វត្ថិំ កីឡាយ បូរេត្វា, បស្សាវេតុំ ន វដ្ដតិ;
និមិត្តំ បន ហត្ថេន, កីឡាបេន្តស្ស ទុក្កដំ.
តិស្សន្នំ បន ឥត្ថីនំ, និមិត្តំ រត្តចេតសា;
បុរតោ បច្ឆតោ វាបិ, ឱលោកេន្តស្ស ទុក្កដំ.
ឯកេនេកំ បយោគេន, ទិវសម្បិ ច បស្សតោ;
នាបត្តិយា ភវេ អង្គំ, ឧម្មីលននិមីលនំ.
អមោចនាធិប្បាយស្ស, អនុបក្កមតោបិ ច;
សុបិនន្តេន មុត្តស្មិំ, អនាបត្តិ បកាសិតា.
សុក្កវិសដ្ឋិកថា.
អាមសន្តោ ¶ មនុស្សិត្ថិំ, កាយសំសគ្គរាគតោ;
‘‘មនុស្សិត្ថី’’តិ សញ្ញាយ, ហោតិ សង្ឃាទិសេសិកោ.
លោមេនន្តមសោ លោមំ, ផុសន្តស្សាបិ ឥត្ថិយា;
កាយសំសគ្គរាគេន, ហោតិ អាបត្តិ ភិក្ខុនោ.
ឥត្ថិយា យទិ សម្ផុដ្ឋោ, ផស្សំ សេវនចេតនោ;
វាយមិត្វាធិវាសេតិ, ហោតិ សង្ឃាទិសេសតា.
ឯកេន បន ហត្ថេន, គហេត្វា ទុតិយេន វា;
តត្ថ តត្ថ ផុសន្តស្ស, ឯកាវាបត្តិ ទីបិតា.
អគ្គហេត្វា ផុសន្តស្ស, យាវ បាទញ្ច សីសតោ;
កាយា ហត្ថមមោចេត្វា, ឯកាវ ទិវសម្បិ ច.
អង្គុលីនំ តុ បញ្ចន្នំ, គហណេ ឯកតោ បន;
ឯកាយេវ សិយាបត្តិ, ន ហិ កោដ្ឋាសតោ សិយា.
នានិត្ថីនំ សចេ បញ្ច, គណ្ហាត្យង្គុលិយោ បន;
ឯកតោ បញ្ច សង្ឃាទិ-សេសា ហោន្តិស្ស ភិក្ខុនោ.
ឥត្ថិយា វិមតិស្សាបិ, បណ្ឌកាទិកសញ្ញិនោ;
កាយេន ឥត្ថិយា កាយ-សម្ពទ្ធំ ផុសតោបិ វា.
បណ្ឌកេ ¶ យក្ខិបេតីសុ, តស្ស ថុល្លច្ចយំ សិយា;
ទុក្កដំ កាយសំសគ្គេ, តិរច្ឆានគតិត្ថិយា.
ភិក្ខុនោ បដិពទ្ធេន, កាយេន បន ឥត្ថិយា;
កាយេន បដិពទ្ធញ្ច, ផុសន្តស្សបិ ទុក្កដំ.
ឥត្ថីនំ ឥត្ថិរូបញ្ច, ទារុលោហមយាទិកំ;
តាសំ វត្ថមលង្ការំ, អាមសន្តស្ស ទុក្កដំ.
តត្ថជាតផលំ ខជ្ជំ, មុគ្គាទិំ តត្ថជាតកំ;
ធញ្ញានិ បន សព្ពានិ, អាមសន្តស្ស ទុក្កដំ.
សព្ពំ ¶ ធមនសង្ខាទិំ, បញ្ចង្គតុរិយម្បិ ច;
រតនានិ ច សព្ពានិ, អាមសន្តស្ស ទុក្កដំ.
សព្ពមាវុធភណ្ឌញ្ច, ជិយា ច ធនុទណ្ឌកោ;
អនាមាសមិទំ សព្ពំ, ជាលញ្ច សរវារណំ.
សុវណ្ណបដិពិម្ពាទិ, ចេតិយំ អារកូដកំ;
អនាមាសន្តិ និទ្ទិដ្ឋំ, កុរុន្ទដ្ឋកថាយ ហិ.
សព្ពំ ឱនហិតុំ វាបិ, ឱនហាបេតុមេវ វា;
វាទាបេតុញ្ច វាទេតុំ, វាទិតំ ន ច វដ្ដតិ.
‘‘ករិស្សាមុបហារ’’ន្តិ, វុត្តេន បន ភិក្ខុនា;
បូជា ពុទ្ធស្ស កាតព្ពា, វត្តព្ពាតិ ច វិញ្ញុនា.
សយំ ផុសិយមានស្ស, ឥត្ថិយា បន ធុត្តិយា;
អវាយមិត្វា កាយេន, ផស្សំ បដិវិជានតោ.
អនាបត្តិ អសញ្ចិច្ច, អជានន្តស្ស ភិក្ខុនោ;
មោក្ខាធិប្បាយិនោ ចេវ, តថា ឧម្មត្តកាទិនោ.
បឋមេន សមានាវ, សមុដ្ឋានាទយោ បន;
កាយសំសគ្គរាគស្ស, តថា សុក្កវិសដ្ឋិយា.
កាយសំសគ្គកថា.
ទុដ្ឋុល្លវាចស្សាទេន, ឥត្ថិយា ឥត្ថិសញ្ញិនោ;
ទ្វិន្នញ្ច បន មគ្គានំ, វណ្ណាវណ្ណវសេន ច.
មេថុនយាចនាទីហិ ¶ , ឱភាសន្តស្ស ភិក្ខុនោ;
វិញ្ញុំ អន្តមសោ ហត្ថ-មុទ្ទាយបិ គរុំ សិយា.
‘‘សិខរណីសិ ¶ , សម្ភិន្នា, ឧភតោព្យញ្ជនា’’តិ ច;
អក្កោសវចនេនាបិ, គរុកំ តុ សុណន្តិយា.
បុនប្បុនោភាសន្តស្ស, ឯកវាចាយ វា ពហូ;
គណនាយ ច វាចានំ, ឥត្ថីនំ គរុកា សិយុំ.
សា ចេ នប្បដិជានាតិ, តស្ស ថុល្លច្ចយំ សិយា;
អាទិស្ស ភណនេ ចាបិ, ឧព្ភជាណុមធក្ខកំ.
ឧព្ភក្ខកមធោជាណុ-មណ្ឌលំ បន ឧទ្ទិសំ;
វណ្ណាទិភណនេ កាយ-បដិពទ្ធេ ច ទុក្កដំ.
ថុល្លច្ចយំ ភវេ តស្ស, បណ្ឌកេ យក្ខិបេតិសុ;
អធក្ខកោព្ភជាណុម្ហិ, ទុក្កដំ បណ្ឌកាទិសុ.
ឧព្ភក្ខកមធោជាណុ-មណ្ឌលេបិ អយំ នយោ;
សព្ពត្ថ ទុក្កដំ វុត្តំ, តិរច្ឆានគតិត្ថិយា.
អត្ថធម្មបុរេក្ខារំ, កត្វា ឱភាសតោបិ ច;
វទតោបិ អនាបត្តិ, បុរក្ខត្វានុសាសនិំ.
តថា ឧម្មត្តកាទីនំ, សមុដ្ឋានាទយោ នយា;
អទិន្នាទានតុល្យាវ, វេទនេត្ថ ទ្វិធា មតា.
ទុដ្ឋុល្លវាចាកថា.
វណ្ណំ បនត្តនោ កាម-បារិចរិយាយ ភាសតោ;
តស្មិំយេវ ខណេ សា ចេ, ជានាតិ គរុកំ សិយា.
នោ ចេ ជានាតិ សា យក្ខិ-បេតិទេវីសុ បណ្ឌកេ;
ហោតិ ថុល្លច្ចយំ តស្ស, សេសេ អាបត្តិ ទុក្កដំ.
ចីវរាទីហិ អញ្ញេហិ, វត្ថុកាមេហិ អត្តនោ;
នត្ថិ ទោសោ ភណន្តស្ស, បារិចរិយាយ វណ្ណនំ.
ឥត្ថិសញ្ញា ¶ មនុស្សិត្ថី, បារិចរិយាយ រាគិតា;
ឱភាសោ តេន រាគេន, ខណេ តស្មិំ វិជាននំ.
បញ្ចង្គានិ ¶ ឥមានេត្ថ, វេទិតព្ពានិ វិញ្ញុនា;
សមុដ្ឋានាទយោប្យស្ស, អនន្តរសមា មតា.
អត្តកាមបារិចរិយកថា.
បដិគ្គណ្ហាតិ សន្ទេសំ, បុរិសស្សិត្ថិយាបិ វា;
វីមំសតិ គរុ ហោតិ, បច្ចាហរតិ ចេ បន.
‘‘យស្សា ហិ សន្តិកំ គន្ត្វា, អារោចេហី’’តិ បេសិតោ;
តមទិស្វា តទញ្ញស្ស, អវស្សារោចកស្ស សោ.
‘‘អារោចេហី’’តិ វត្វា តំ, បច្ចាហរតិ ចេ បន;
ភិក្ខុ សង្ឃាទិសេសម្ហា, សញ្ចរិត្តា ន មុច្ចតិ.
‘‘មាតរា រក្ខិតំ ឥត្ថិំ, គច្ឆ ព្រូហី’’តិ បេសិតោ;
បិតុរក្ខិតមញ្ញំ វា, វិសង្កេតោវ ភាសតោ.
បដិគ្គណ្ហនតាទីហិ, តីហិ អង្គេហិ សំយុតេ;
សញ្ចរិត្តេ សមាបន្នេ, គរុកាបត្តិមាទិសេ.
ទ្វីហិ ថុល្លច្ចយំ វុត្តំ, បណ្ឌកាទីសុ តីហិបិ;
ឯកេនេវ ច សព្ពត្ថ, ហោតិ អាបត្តិ ទុក្កដំ.
ចេតិយស្ស ច សង្ឃស្ស, គិលានស្ស ច ភិក្ខុនោ;
គច្ឆតោ បន កិច្ចេន, អនាបត្តិ បកាសិតា.
មនុស្សត្តំ តថា តស្សា, ននាលំវចនីយតា;
បដិគ្គណ្ហនតាទីនំ, វសា បញ្ចង្គិកំ មតំ.
ឥទញ្ហិ ឆសមុដ្ឋានំ, អចិត្តកមុទីរិតំ;
អលំវចនីយត្តំ វា, បណ្ណត្តិំ វា អជានតោ.
គហេត្វា ¶ សាសនំ កាយ-វិការេនូបគម្ម តំ;
វីមំសិត្វា ហរន្តស្ស, គរុកំ កាយតោ សិយា.
សុត្វា យថានិសិន្នោវ, វចនំ ឥត្ថិយា បុន;
តំ តត្ថេវាគតស្សេវ, អារោចេន្តស្ស វាចតោ.
អជានន្តស្ស បណ្ណត្តិំ, កាយវាចាហិ តំ វិធិំ;
ករោតោ ហរតោ វាបិ, គរុកំ កាយវាចតោ.
ជានិត្វាបិ ¶ ករោន្តស្ស, គរុកាបត្តិយោ តថា;
សចិត្តកេហិ តីហេវ, សមុដ្ឋានេហិ ជាយរេ.
សញ្ចរិត្តកថា.
សយំយាចិតកេហេវ, កុដិកំ អប្បមាណិកំ;
អត្តុទ្ទេសំ ករោន្តស្ស, តថាទេសិតវត្ថុកំ.
ហោន្តិ សង្ឃាទិសេសា ទ្វេ, សារម្ភាទីសុ ទុក្កដំ;
សចេ ឯកវិបន្នា សា, គរុកំ ឯកកំ សិយា.
បុរិសំ យាចិតុំ កម្ម-សហាយត្ថាយ វដ្ដតិ;
មូលច្ឆេជ្ជវសេនេវ, យាចមានស្ស ទុក្កដំ.
អវជ្ជំ ហត្ថកម្មម្បិ, យាចិតុំ បន វដ្ដតិ;
ហត្ថកម្មម្បិ នាមេតំ, កិញ្ចិ វត្ថុ ន ហោតិ ហិ.
គោណមាយាចមានស្ស, ឋបេត្វា ញាតកាទិកេ;
ទុក្កដំ តស្ស និទ្ទិដ្ឋំ, មូលច្ឆេជ្ជេន តេសុបិ.
‘‘គោណំ ទេមា’’តិ វុត្តេបិ, គហេតុំ ន ច វដ្ដតិ;
សកដំ ទារុភណ្ឌត្តា, គហេតុំ បន វដ្ដតិ.
វាសិផរសុកុទ្ទាល-កុឋារាទីស្វយំ នយោ;
អនជ្ឈាវុត្ថកំ សព្ពំ, ហរាបេតុម្បិ វដ្ដតិ.
វល្លិអាទិម្ហិ ¶ សព្ពស្មិំ, គរុភណ្ឌប្បហោនកេ;
បរេសំ សន្តកេយេវ, ហោតិ អាបត្តិ ទុក្កដំ.
បច្ចយេសុ ហិ តីស្វេវ, វិញ្ញត្តិ ន ច វដ្ដតិ;
តតិយេ បរិកថោភាស-និមិត្តានិ ច លព្ភរេ.
‘‘អទេសិតេ ច វត្ថុស្មិំ, បមាណេនាធិកំ កុដិំ;
ករិស្សាមី’’តិ ចិន្តេត្វា, អរញ្ញំ គច្ឆតោបិ ច.
ផរសុំ វាបិ វាសិំ វា, និសេន្តស្សាបិ ទុក្កដំ;
ឆិន្ទតោ ទុក្កដំ រុក្ខំ, តស្ស បាចិត្តិយា សហ.
ឯវំ បុព្ពបយោគស្មិំ, កុដិការកភិក្ខុនោ;
យថាបយោគមាបត្តិំ, វិនយញ្ញូ វិនិទ្ទិសេ.
យា ¶ បន ទ្វីហិ បិណ្ឌេហិ, និដ្ឋានំ តុ គមិស្សតិ;
ហោតិ ថុល្លច្ចយំ តេសុ, បឋមេ ទុតិយេ គរុ.
អនាបត្តិ សចញ្ញស្ស, ទេតិ វិប្បកតំ កុដិំ;
តថា ភូមិំ សមំ កត្វា, ភិន្ទតោបិ ច តំ កុដិំ.
គុហំ លេណំ ករោន្តស្ស, តិណបណ្ណច្ឆទម្បិ វា;
វាសាគារំ ឋបេត្វាន, អញ្ញស្សត្ថាយ វា តថា.
ទេសាបេត្វាវ ភិក្ខូហិ, វត្ថុំ បន ច ភិក្ខុនោ;
ក្រិយតោវ សមុដ្ឋាតិ, ករោតោ អប្បមាណិកំ.
អទេសេត្វា ករោន្តស្ស, តំ ក្រិយាក្រិយតោ សិយា;
សមុដ្ឋានាទយោ សេសា, សញ្ចរិត្តសមា មតា.
កុដិការសិក្ខាបទកថា.
អទេសេត្វា សចេ វត្ថុំ, យោ ករេយ្យ មហល្លកំ;
វិហារំ អត្តវាសត្ថំ, គរុកំ តស្ស និទ្ទិសេ.
បមាណាតិក្កមេនាបិ ¶ , ទោសោ នត្ថិ មហល្លកេ;
តស្មា ក្រិយសមុដ្ឋានា-ភាវំ សមុបលក្ខយេ.
បមាណនិយមាភាវា, ឯកសង្ឃាទិសេសតា;
សមុដ្ឋានាទិកំ សេសំ, អនន្តរសមំ មតំ.
មហល្លកកថា.
បារាជិកានិ វុត្តានិ, ចតុវីសតិ សត្ថុនា;
ភិក្ខុនោ អនុរូបានិ, តេសុ ឯកូនវីសតិ.
អមូលកេន ចោទេតិ, ហុត្វា ចាវនចេតនោ;
សុទ្ធំ វា យទិ វាសុទ្ធំ, តេសុ អញ្ញតរេន យោ.
គរុកំ តស្ស អាបត្តិំ, កតោកាសម្ហិ និទ្ទិសេ;
តថេវ អកតោកាសេ, ទុក្កដាបត្តិយា សហ.
‘‘កោណ្ឋោសិ ច និគណ្ឋោសិ;
សាមណេរោសិ តាបសោ;
គហដ្ឋោសិ ¶ តថា ជេដ្ឋ-;
ព្ពតិកោសិ ឧបាសកោ.
ទុស្សីលោ បាបធម្មោសិ, អន្តោបូតិ អវស្សុតោ’’;
ឥច្ចេវម្បិ វទន្តស្ស, គរុកំ តស្ស និទ្ទិសេ.
សម្មុខា ហត្ថមុទ្ទាយ, ចោទេន្តស្សបិ តង្ខណេ;
តំ ចេ បរោ វិជានាតិ, ហោតិ អាបត្តិ ភិក្ខុនោ.
គរុកំ សម្មុខេ ឋត្វា, ចោទាបេន្តស្ស កេនចិ;
តស្ស វាចាយ វាចាយ, ចោទាបេន្តស្ស និទ្ទិសេ.
អថ សោបិ ‘‘មយា ទិដ្ឋំ, សុតំ វា’’តិ ច ភាសតិ;
តេសំ ទ្វិន្នម្បិ សង្ឃាទិ-សេសោ ហោតិ ន សំសយោ.
ទូតំ ¶ វា បន បេសេត្វា, បណ្ណំ វា បន សាសនំ;
ចោទាបេន្តស្ស អាបត្តិ, ន ហោតីតិ បកាសិតា.
តថា សង្ឃាទិសេសេហិ, វុត្តេ ចាវនសញ្ញិនោ;
ហោតិ បាចិត្តិយាបត្តិ, សេសាបត្តីហិ ទុក្កដំ.
អក្កោសនាធិប្បាយស្ស, អកតោកាសមត្តនា;
សហ បាចិត្តិយេនស្ស, វទន្តស្ស ច ទុក្កដំ.
អសម្មុខា វទន្តស្ស, អាបត្តីហិបិ សត្តហិ;
តថា កម្មំ ករោន្តស្ស, ហោតិ អាបត្តិ ទុក្កដំ.
ន ទោសុម្មត្តកាទីនំ, ហោតិ បញ្ចង្គសំយុតំ;
ឧបសម្បន្នតា តស្មិំ, បុគ្គលេ សុទ្ធសញ្ញិតា.
បារាជិកេន ចោទេតិ, យេន តស្ស អមូលតា;
សម្មុខា ចោទនា ចេវ, តស្ស ចាវនសញ្ញិនោ.
តង្ខណេ ជាននញ្ចេវ, បញ្ចង្គានិ ភវន្តិ ហិ;
ឥទំ តុ តិសមុដ្ឋានំ, សចិត្តំ ទុក្ខវេទនំ.
ទុដ្ឋទោសកថា.
លេសមត្តមុបាទាយ, ភិក្ខុមន្តិមវត្ថុនា;
ចោទេយ្យ គរុកាបត្តិ, សចេ ចាវនចេតនោ.
ចោទេតិ ¶ វា តថាសញ្ញី, ចោទាបេតិ បរេន វា;
អនាបត្តិ សិយា សេសោ, អនន្តរសមោ មតោ.
ទុតិយទុដ្ឋទោសកថា.
សមគ្គស្ស ច សង្ឃស្ស, ភេទត្ថំ វាយមេយ្យ យោ;
ភេទហេតុំ គហេត្វា វា, តិដ្ឋេយ្យ បរិទីបយំ.
សោ ¶ ហិ ភិក្ខូហិ វត្តព្ពោ, ‘‘ភេទត្ថំ មា បរក្កម’’;
ឥតិ ‘‘សង្ឃស្ស មា តិដ្ឋ, គហេត្វា ភេទការណំ’’.
វុច្ចមានោ ហិ តេហេវ, និស្សជ្ជេយ្យ ន ចេវ យំ;
សមនុភាសិតព្ពោ តំ, អច្ចជំ គរុកំ ផុសេ.
បរក្កមន្តំ សង្ឃស្ស, ភិក្ខុំ ភេទាយ ភិក្ខុនោ;
ទិស្វា សុត្វា ហិ ញត្វា វា, អវទន្តស្ស ទុក្កដំ.
គន្ត្វា ច បន វត្តព្ពោ, អទ្ធយោជនតាទិកំ;
ទូរម្បិ បន គន្តព្ពំ, សចេ សក្កោតិ តាវទេ.
តិក្ខត្តុំ បន វុត្តស្ស, អបរិច្ចជតោបិ តំ;
ទូតំ វា បន បណ្ណំ វា, បេសតោបិ ច ទុក្កដំ.
ញត្តិយា បរិយោសានេ, ទុក្កដំ បរិទីបិតំ;
កម្មវាចាហិ ច ទ្វីហិ, ហោតិ ថុល្លច្ចយំ ទ្វយំ.
យ្យ-ការេ បន សម្បត្តេ, គរុកេយេវ តិដ្ឋតិ;
បស្សម្ភន្តិ ហិ តិស្សោបិ, ភិក្ខុនោ ទុក្កដាទយោ.
អកតេ បន កម្មស្មិំ, អបរិច្ចជតោបិ ច;
តស្ស សង្ឃាទិសេសេន, អនាបត្តិ បកាសិតា.
ញត្តិតោ បន បុព្ពេ វា, បច្ឆា វា តង្ខណេបិ វា;
អសម្បត្តេ យ្យ-ការស្មិំ, បដិនិស្សជ្ជតោបិ ច.
បដិនិស្សជ្ជតោ វាបិ, តំ វា សមនុភាសតោ;
តថេវុម្មត្តកាទីនំ, អនាបត្តិ បកាសិតា.
យញ្ហិ ភិក្ខុមនុទ្ទិស្ស, មច្ឆមំសំ កតំ ភវេ;
យស្មិញ្ច និព្ពេមតិកោ, តំ សព្ពំ តស្ស វដ្ដតិ.
សមុទ្ទិស្ស ¶ កតំ ញត្វា, ភុញ្ជន្តស្សេវ ទុក្កដំ;
តថា អកប្បិយំ មំសំ, អជានិត្វាបិ ខាទតោ.
ហត្ថុស្សច្ឆមនុស្សានំ ¶ , អហិកុក្កុរទីបិនំ;
សីហព្យគ្ឃតរច្ឆានំ, មំសំ ហោតិ អកប្បិយំ.
ថុល្លច្ចយំ មនុស្សានំ, មំសេ សេសេសុ ទុក្កដំ;
សចិត្តកំ សមុទ្ទិស្ស-កតំ សេសមចិត្តកំ.
បុច្ឆិត្វាយេវ មំសានំ, ភិក្ខូនំ គហណំ បន;
ឯតំ វត្តន្តិ វត្តដ្ឋា, វទន្តិ វិនយញ្ញុនោ.
ឥទមេកសមុដ្ឋានំ, វុត្តំ សមនុភាសនំ;
កាយកម្មំ វចីកម្មំ, អក្រិយំ ទុក្ខវេទនំ.
សង្ឃភេទកថា.
ទុតិយេ សង្ឃភេទស្មិំ, វត្តព្ពំ នត្ថិ កិញ្ចិបិ;
សមុដ្ឋានាទយោបិស្ស, បឋមេន សមា មតា.
ទុតិយសង្ឃភេទកថា.
ឧទ្ទេសបរិយាបន្នេ, ភិក្ខុ ទុព្ពចជាតិកោ;
អវចនីយមត្តានំ, ករោតិ គរុកំ សិយា.
ទុព្ពចេបិ បនេតស្មិំ, សង្ឃភេទកវណ្ណនេ;
សព្ពោ វុត្តនយេនេវ, វេទិតព្ពោ វិនិច្ឆយោ.
ទុព្ពចកថា.
យោ ឆន្ទគាមិតាទីហិ, បាបេន្តោ កុលទូសកោ.
កម្មេ ករិយមានេ តំ, អច្ចជំ គរុកំ ផុសេ.
ចុណ្ណំ បណ្ណំ ផលំ បុប្ផំ, វេឡុំ កដ្ឋញ្ច មត្តិកំ;
កុលសង្គហណត្ថាយ, អត្តនោ វា បរស្ស វា.
សន្តកំ ¶ ទទតោ ហោតិ, កុលទូសនទុក្កដំ;
ភណ្ឌគ្ឃេន ច កាតព្ពោ, ថេយ្យា សង្ឃញ្ញសន្តកេ.
សង្ឃិកំ ¶ គរុភណ្ឌំ វា, សេនាសននិយាមិតំ;
យោបិស្សរវតាយេវ, ទេន្តោ ថុល្លច្ចយំ ផុសេ.
ហរិត្វា វា ហរាបេត្វា, បក្កោសិត្វាគតស្ស វា;
កុលសង្គហណត្ថាយ, បុប្ផំ ទេន្តស្ស ទុក្កដំ.
ហរិត្វា វា ហរាបេត្វា, បិតូនំ បន វដ្ដតិ;
ទាតុំ បុប្ផំ បនញ្ញស្ស, អាគតស្សេវ ញាតិនោ.
តញ្ច ខោ វត្ថុបូជត្ថំ, ទាតព្ពំ ន បនញ្ញថា;
សិវាទិបូជនត្ថំ វា, មណ្ឌនត្ថំ ន វដ្ដតិ.
ផលាទីសុបិ សេសេសុ, ភិក្ខុនា វិនយញ្ញុនា;
បុប្ផេ វុត្តនយេនេវ, វេទិតព្ពោ វិនិច្ឆយោ.
បុប្ផាទិភាជនេ កោចិ, អាគច្ឆតិ សចេ បន;
សម្មតេនស្ស ទាតព្ពំ, ញាបេត្វា ឥតរេន តុ.
ឧបឌ្ឍភាគំ ទាតព្ពំ, ឥតិ វុត្តំ កុរុន្ទិយំ;
‘‘ថោកំ ថោក’’ន្តិ និទ្ទិដ្ឋំ, មហាបច្ចរិយំ បន.
គិលានានំ មនុស្សានំ, ទាតព្ពំ តុ សកំ ផលំ;
បរិព្ពយវិហីនស្ស, សម្បត្តិស្សរិយស្សបិ.
សង្ឃារាមេ យថា យត្រ, សង្ឃេន កតិកា កតា;
ផលរុក្ខបរិច្ឆេទំ, កត្វា តត្រាគតស្សបិ.
ផលំ យថាបរិច្ឆេទំ, ទទតោ បន វដ្ដតិ;
‘‘ទស្សេតព្ពាបិ វា រុក្ខា’’, ‘‘ឥតោ គណ្ហ ផល’’ន្តិ ច.
សយំ ខណិត្វា បថវិំ, មាលាគច្ឆាទិរោបនេ;
ហោតិ បាចិត្តិយេនស្ស, ទុក្កដំ កុលទូសនេ.
អកប្បិយេន ¶ វាក្យេន, តថា រោបាបនេបិ ច;
សព្ពត្ថ ទុក្កដំ វុត្តំ, ភិក្ខុនោ កុលទូសនេ.
រោបនេ ទុក្កដំយេវ, ហោតិ កប្បិយភូមិយំ;
តថា រោបាបនេ វុត្តំ, ឧភយត្ថ ច ភិក្ខុនោ.
សកិំ អាណត្តិយា តស្ស, ពហូនំ រោបនេ បន;
សទុក្កដា តុ បាចិត្តិ, សុទ្ធំ វា ទុក្កដំ សិយា.
កប្បិយេនេវ ¶ វាក្យេន, ឧភយត្ថ ច ភូមិយា;
រោបនេ បរិភោគត្ថំ, ន ទោសោ កោចិ វិជ្ជតិ.
កប្បិយភូមិ ចេ ហោតិ, សយំ រោបេតុមេវ ច;
វដ្ដតីតិ ច និទ្ទិដ្ឋំ, មហាបច្ចរិយំ បន.
អារាមាទីនមត្ថាយ, សយំ សំរោបិតស្ស វា;
វដ្ដតេវ ច ភិក្ខូនំ, តំ ផលំ បរិភុញ្ជិតុំ.
សិញ្ចនេ បន សព្ពត្ថ, សយំ សិញ្ចាបនេបិ ច;
អកប្បិយោទកេនេវ, ហោតិ បាចិត្តិ ភិក្ខុនោ.
កុលសង្គហណត្ថញ្ច, បរិភោគត្ថមេវ វា;
សទ្ធិំ បាចិត្តិយេនស្ស, សិញ្ចតោ ហោតិ ទុក្កដំ.
តេសំយេវ បនត្ថាយ, ទ្វិន្នំ កប្បិយវារិនា;
សិញ្ចនេ ទុក្កដំ វុត្តំ, តថា សិញ្ចាបនេបិ ច.
កុលសង្គហណត្ថាយ, បុប្ផានំ ឱចិនាបនេ;
សយមោចិននេ ចាបិ, សបាចិត្តិយទុក្កដំ.
បុប្ផានំ គណនាយស្ស, បុប្ផមោចិនតោ បន;
ហោតិ បាចិត្តិយាបត្តិ, កុលត្ថំ ចេ សទុក្កដា.
គន្ថិមំ គោប្ផិមំ នាម, វេធិមំ វេឋិមម្បិ ច;
បូរិមំ វាយិមំ ចេតិ, ឆព្ពិធោ បុប្ផសង្គហោ.
តត្ថ ¶ ទណ្ឌេន ទណ្ឌំ វា, វណ្ដេនបិ ច វណ្ដកំ;
គន្ថិត្វា ករណំ សព្ពំ, ‘‘គន្ថិម’’ន្តិ បវុច្ចតិ.
គោប្ផិមំ នាម គោប្ផេត្វា, សុត្តាទីហិ ករីយតិ;
ឯកតោវណ្ដិកា មាលា, ឧភតោវណ្ដិកា ច តំ.
វេធិមំ នាម វិជ្ឈិត្វា, ពុន្ទេសុ មកុលាទិកំ;
អាវុតា សូចិអាទីហិ, មាលាវិកតិ វុច្ចតិ.
វេឋិមំ នាម វេឋេត្វា, កតំ មាលាគុណេហិ វា;
វាកាទីហិ ច ពទ្ធំ វា, ‘‘វេឋិម’’ន្តិ បវុច្ចតិ.
បូរិមំ បន ទដ្ឋព្ពំ, បុប្ផមាលាហិ បូរណេ;
ពោធិំ បុប្ផបដាទីនំ, បរិក្ខេបេសុ លព្ភតិ.
វាយិមំ ¶ នាម ទដ្ឋព្ពំ, បុប្ផរូបបដាទិសុ;
បុប្ផមាលាគុណេហេវ, វាយិត្វា ករណេ បន.
សព្ពមេតំ សយំ កាតុំ, ការាបេតុំ បរេហិ វា;
ភិក្ខូនំ ភិក្ខុនីនញ្ច, ពុទ្ធស្សបិ ន វដ្ដតិ.
តថា កលម្ពកំ កាតុំ, អឌ្ឍចន្ទកមេវ វា;
អញ្ញេហិ បូរិតំ បុប្ផ-បដំ វា វាយិតុម្បិ ច.
បិដ្ឋកាចមយំ ទាមំ, គេណ្ឌុបុប្ផមយម្បិ ច;
ខរបត្តមយំ មាលំ, សព្ពំ កាតុំ ន វដ្ដតិ.
កណិការាទិបុប្ផានិ, វិតានេ ពទ្ធកណ្ដកេ;
ហីរាទីហិ បដាកត្ថំ, វិជ្ឈន្តស្សបិ ទុក្កដំ.
កណ្ដកាទីហិ ភិក្ខុស្ស, ឯកបុប្ផម្បិ វិជ្ឈិតុំ;
បុប្ផេសុយេវ វា បុប្ផំ, បវេសេតុំ ន វដ្ដតិ.
អសោកបិណ្ឌិអាទីនំ, អន្តរេ ធម្មរជ្ជុយា;
បវេសេន្តស្ស បុប្ផានិ, ន ទោសោ កោចិ វិជ្ជតិ.
ឋបិតេសុ ¶ បវេសេត្វា, កទលិច្ឆត្តភិត្តិសុ;
កណ្ដកេសុបិ បុប្ផានិ, វិជ្ឈន្តស្សបិ ទុក្កដំ.
កប្បិយំ បន វត្តព្ពំ, វចនំ វត្ថុបូជនេ;
និមិត្តោភាសបរិយា, វដ្ដន្តីតិ បកាសិតា.
ន កេវលមកត្តព្ពំ, កុលទូសនមេវ ច;
អថ ខោ វេជ្ជកម្មាទិ, ន កត្តព្ពំ កុទាចនំ.
កាតព្ពំ បន ភេសជ្ជំ, បញ្ចន្នំ សហធម្មិនំ;
កត្វាប្យកតវិញ្ញត្តិំ, កា កថា អត្តនោ ធនេ.
តថា មាតាបិតូនម្បិ, តទុបដ្ឋាកជន្តុនោ;
ភណ្ឌុកស្សត្តនោ ចេវ, វេយ្យាវច្ចករស្សបិ.
ជេដ្ឋភាតា កនិដ្ឋោ ច, តថា ភគិនិយោ ទុវេ;
ចូឡមាតា ចូឡបិតា, មហាមាតា មហាបិតា.
បិតុច្ឆា មាតុលោ ចាតិ, ទសិមេ ញាតយោ មតា;
ឥមេសម្បិ ទសន្នញ្ច, កាតុំ វដ្ដតិ ភិក្ខុនោ.
សចេ ¶ ភេសជ្ជមេតេសំ, នប្បហោតិ ន ហោតិ វា;
យាចន្តិបិ ច តំ ភិក្ខុំ, ទាតព្ពំ តាវកាលិកំ.
សចេ តេ ន ច យាចន្តិ, ទាតព្ពំ តាវកាលិកំ;
អាភោគំ បន កត្វា វា, ‘‘ទស្សន្តិ បុន មេ ឥមេ’’.
ឯតេសំ តុ កុលា យាវ, សត្តមា កុលទូសនំ;
ភេសជ្ជករណាបត្តិ, វិញ្ញត្តិ វា ន រូហតិ.
ភាតុជាយាបិ វា ហោតិ, សចេ ភគិនិសាមិកោ;
សចេ តេ ញាតកា ហោន្តិ, កាតុំ តេសម្បិ វដ្ដតិ.
អញ្ញាតកា សចេ ហោន្តិ, ភាតុនោ អនុជាយ វា;
‘‘តុម្ហាកំ ជគ្គនដ្ឋានេ, ទេថា’’តិ ច វទេ ពុធោ.
អថ ¶ តេសម្បិ បុត្តានំ, កត្វា ទាតព្ពមេវ វា;
‘‘មាតាបិតូនំ តុម្ហាកំ, ទេថា’’តិ វិនយញ្ញុនា.
អញ្ញោបិ យោ កោចិ បនិស្សរោ វា;
ចោរោបិ វា យុទ្ធបរាជិតោ វា;
អាគន្តុកោ ខីណបរិព្ពយោ វា;
អកល្លកោ ញាតិជនុជ្ឈិតោ វា.
ឯតេសំ បន សព្ពេសំ, អបច្ចាសីសតា សតា;
កាតព្ពោ បដិសន្ថារោ, ភិក្ខុនា សាធុនាធុនា.
បរិត្តោទកសុត្តានិ, វុត្តេ ទេថាតិ កេនចិ;
ជលំ ហត្ថេន ចាលេត្វា, មទ្ទិត្វា បន សុត្តកំ.
ទាតព្ពំ ភិក្ខុនា កត្វា, តេសមេវ ច សន្តកំ;
អត្តនោ ឧទកំ តេសំ, សុត្តំ វា ទេតិ ទុក្កដំ.
អនាមដ្ឋោបិ ទាតព្ពោ, បិណ្ឌបាតោ វិជានតា;
ទ្វិន្នំ មាតាបិតូនម្បិ, តទុបដ្ឋាយកស្ស ច.
ឥស្សរស្សាបិ ទាតព្ពោ, ចោរទាមរិកស្ស ច;
ភណ្ឌុកស្សត្តនោ ចេវ, វេយ្យាវច្ចករស្សបិ.
ទាតុំ បណ្ឌុបលាសស្ស, ថាលកេបិ ច វដ្ដតិ;
ឋបេត្វា តំ បនញ្ញស្ស, បិតុនោបិ ន វដ្ដតិ.
គិហីនំ ¶ បន ទូតេយ្យំ, ជង្ឃបេសនិយម្បិ ច;
សត្ថុនា ទុក្កដំ វុត្តំ, ករោន្តស្ស បទេ បទេ.
ភណ្ឌុមាតាបិតូនម្បិ, វេយ្យាវច្ចករស្ស ច;
សាសនំ សហធម្មីនំ, ហរិតុំ បន វដ្ដតិ.
កុលទូសនកម្មេន, លទ្ធំ អដ្ឋវិធេនបិ;
បញ្ចន្នំ សហធម្មីនំ, ន ច វដ្ដតិ ភុញ្ជិតុំ.
អជ្ឈោហារេសុ ¶ សព្ពត្ថ, ទុក្កដំ បរិទីបិតំ;
បរិភោគវសេនេវ, សេសេសុបិ អយំ នយោ.
កត្វា រូបិយវោហារំ, អភូតារោចនេន ច;
ឧប្បន្នបច្ចយា សព្ពេ, សមានាតិ បកាសិតា.
វិញ្ញត្តិនុប្បទានញ្ច, វេជ្ជកម្មមនេសនំ;
បារិភដុកតំ មុគ្គ-សូបតំ វត្ថុវិជ្ជកំ.
ជង្ឃបេសនិយំ ទូត-កម្មញ្ច កុលទូសនំ;
អភូតារោចនំ ពុទ្ធ-បដិកុដ្ឋំ វិវជ្ជយេ.
ន ទោសុម្មត្តកាទីនំ, បដិនិស្សជ្ជតោបិ តំ;
សមុដ្ឋានាទិកំ សព្ពំ, សង្ឃភេទសមំ មតំ.
កុលទូសនកថា.
ជានំ យាវតិហំ យេន, ឆាទិតាបត្តិ ភិក្ខុនា;
អកាមា បរិវត្ថព្ពំ, តេន តាវតិហំ បន.
អាបត្តិ ច អនុក្ខិត្តោ, បហុ ចានន្តរាយិកោ;
ចតុស្វបិ ច តំសញ្ញី, តស្ស ឆាទេតុកាមតា.
ឆាទនន្តិ បនេតេហិ, ទសហង្គេហិ ភិក្ខុនា;
ឆន្នា នាម សិយាបត្តិ, អរុណុគ្គមនេន សា.
ទ្វេ ភាណវារា និដ្ឋិតា.
តិវិធោ បរិវាសោ ហិ, តិវិធាបេតចេតសា;
បដិច្ឆន្នោ ច សុទ្ធន្តោ, សមោធានោតិ ទីបិតោ.
តត្រាយំ ¶ ¶ តុ បដិច្ឆន្ន-បរិវាសោ បកាសិតោ;
បដិច្ឆន្នាយ ទាតព្ពោ, វសេនាបត្តិយាតិ ច.
វត្ថុគោត្តវសេនាបិ, នាមាបត្តិវសេន វា;
កម្មវាចា ហិ កាតព្ពា, ទាតព្ពោ តស្ស តេន ច.
‘‘វត្តំ សមាទិយាមី’’តិ, ‘‘បរិវាស’’ន្តិ វា បុន;
សមាទិយិត្វា សង្ឃស្ស, អារោចេតព្ពមាទិតោ.
បុនប្បុនាគតានម្បិ, អារោចេន្តោវ រត្តិយា;
ឆេទំ វា វត្តភេទំ វា, អកត្វាវ សទា វសេ.
បរិវាសោ វិសោធេតុំ, ន សក្កា តត្ថ ចេ បន;
និក្ខិបិត្វាន តំ វត្តំ, វត្ថព្ពំ តេន ភិក្ខុនា.
តត្ថេវ សង្ឃមជ្ឈេ វា, បុគ្គលេ វាបិ និក្ខិបេ;
និក្ខិបាមីតិ វត្តំ វា, បរិវាសន្តិ វា តថា.
ឯវមេកបទេនាបិ, បទេហិ ទ្វីហិ វា បន;
វត្តំ និក្ខិបិតព្ពំ តំ, សមាទានេប្យយំ នយោ.
និក្ខិត្តកាលតោ ឧទ្ធំ, បកតត្តោតិ វុច្ចតិ;
បុន បច្ចូសកាលស្មិំ, សទ្ធិមេកេន ភិក្ខុនា.
បរិក្ខិត្តវិហារស្ស, ទ្វេ បរិក្ខេបតោ ពហិ;
បរិក្ខេបារហដ្ឋានា, អបរិក្ខិត្តតោ ពហិ.
លេឌ្ឌុបាតេ អតិក្កម្ម, ឱក្កមិត្វា ច មគ្គតោ;
គុម្ពេន វតិយា វាបិ, ឆន្នដ្ឋានេ ឋិតេន តុ.
តេន អន្តោរុណេយេវ, វត្តមាទាយ វិញ្ញុនា;
អារោចេត្វារុណេ តស្មិំ, វុដ្ឋិតេ តស្ស សន្តិកេ.
និក្ខិបិត្វា តតោ វត្តំ, គន្តព្ពំ តុ យថាសុខំ;
អន្តោយេវារុណេ ភិក្ខុ, គតោ ចេ យស្ស កស្សចិ.
អារោចេត្វាវ ¶ តំ វត្តំ, និក្ខិបេ បុន បណ្ឌិតោ;
សេសំ សមុច្ចយស្សដ្ឋ-កថាយ ច វិភាវយេ.
អាបត្តីនញ្ច រត្តីនំ, បរិច្ឆេទំ ន ជានតិ;
យោ តស្ស បន ទាតព្ពោ, ‘‘សុទ្ធន្តោ’’តិ បវុច្ចតិ.
ឯសេវ ¶ បរិសុទ្ធេហិ, សុទ្ធន្តោ ទុវិធោ មតោ;
ចូឡសុទ្ធន្តនាមោ ច, មហាសុទ្ធន្តនាមកោ.
ទុវិធោបិ អយំ រត្តិ-បរិច្ឆេទំ អជានតោ;
ឯកច្ចំ សកលំ វាបិ, ទាតព្ពោ វិមតិស្ស វា.
ឥតរោបិ សមោធាន-បរិវាសោ តិធា មតោ;
សោ ឱធានសមោធានោ, អគ្ឃមិស្សកបុព្ពកោ.
អាបជ្ជិត្វាន្តរាបត្តិំ, ឆាទេន្តស្ស ហិ ភិក្ខុនោ;
ទិវសេ បរិវុត្ថេ តុ, ឱធុនិត្វា បទីយតេ.
បុរិមាបត្តិយា មូល-ទិវសេ តុ វិនិច្ឆិតេ;
បច្ឆា អាបន្នមាបត្តិំ, សមោធាយ វិធានតោ.
យាចមានស្ស សង្ឃេន, ទាតព្ពោ បន ភិក្ខុនោ;
ឯសោធានសមោធាន-បរិវាសោ បកាសិតោ.
តថា សម្ពហុលាស្វេកា, ទ្វេ វា សម្ពហុលាបិ វា;
យា យា ចិរបដិច្ឆន្នា, តាសំ អគ្ឃវសេន ហិ.
អាបត្តីនំ តតោ ឩន-បដិច្ឆន្នានមេវ យោ;
សមោធាយ បទាតព្ពោ, បរិវាសោតិ វុច្ចតិ.
នានាវត្ថុកសញ្ញាយោ, សព្ពា អាបត្តិយោ បន;
សព្ពាតា ឯកតោ កត្វា, ទាតព្ពោ មិស្សកោ មតោ.
បរិវុត្ថបរិវាសស្ស, មានត្តំ ទេយ្យមុត្តរិ;
ឆ រត្តិយោ បដិច្ឆន្នា-បដិច្ឆន្នវសា ទុវេ.
តត្ថ ¶ យា អបដិច្ឆន្នា, ហោតិ អាបត្តិ យស្ស តុ;
តស្ស ទាតព្ពមានត្តំ, អបដិច្ឆន្ននាមកំ.
យស្សាបត្តិ បដិច្ឆន្នា, បរិវាសាវសានកេ;
តស្ស ទាតព្ពមានត្តំ, ‘‘បដិច្ឆន្ន’’ន្តិ វុច្ចតិ.
គន្ត្វា ចតូហិ ភិក្ខូហិ, បច្ចូសសមយេ សហ;
បរិវាសេ វិនិទ្ទិដ្ឋ-ប្បការំ ទេសមេវ ច.
‘‘វត្តំ សមាទិយាមី’’តិ, ‘‘មានត្ត’’មិតិ វា បន;
អាទិយិត្វាន តំ តេសំ, អារោចេត្វា វិសារទោ.
និក្ខិបេ ¶ សន្តិកេ តេសំ, វត្តំ តេសុ គតេសុ វា;
ភិក្ខុស្ស បុព្ពទិដ្ឋស្ស, អារោចេត្វាន និក្ខិបេ.
តស្ស ទានវិធានញ្ច, រត្តិច្ឆេទាទិកោ នយោ;
ញេយ្យោ សមុច្ចយស្សដ្ឋ-កថាបាឡិវសេន តុ.
បុន តំ ចិណ្ណមានត្តំ, សង្ឃោ វីសតិវគ្គិកោ;
អព្ភេយ្យ វិធិនា ភិក្ខុ, បកតត្តោ បុនព្ភិតោ.
ឆាទេន្តិយាបិ អាបត្តិំ, បរិវាសោ ន វិជ្ជតិ;
ន ច ភិក្ខុនិយាបត្តិ, អត្តនោ ឆាទយន្តិយា.
ឆាទេត្វា វាបិ អាបត្តិំ, អច្ឆាទេត្វាបិ វា បន;
កេវលំ ចរិតព្ពន្តិ, បក្ខមានត្តមេវ តុ.
វិនយនយមតិពុទ្ធិទីបនំ;
វិនយវិនិច្ឆយមេតមុត្តមំ;
វិវិធនយនយុតំ ឧបេន្តិ យេ;
វិនយនយេ បដុតំ ឧបេន្តិ តេ.
ឥតិ វិនយវិនិច្ឆយេ សង្ឃាទិសេសកថា និដ្ឋិតា.
អនិយតកថា
រហោ ¶ និសជ្ជស្សាទេន, មាតុគាមស្ស សន្តិកំ;
គន្តុកាមោ និវាសេតិ, អក្ខិំ អញ្ជេតិ ភុញ្ជតិ.
បយោគេ ច បយោគេ ច, ហោតិ សព្ពត្ថ ទុក្កដំ;
គច្ឆតោ បទវារេន, គន្ត្វា ចស្ស និសីទតោ.
និសជ្ជាយ ឧភិន្នម្បិ, បយោគគណនាយ ច;
ហោតិ បាចិត្តិយំ តស្ស, ពហុកានិ ពហូស្វបិ.
សមីបេបិ ¶ ឋិតោ អន្ធោ, អន្តោទ្វាទសហត្ថកេ;
ន ករោតិ អនាបត្តិំ, ឥត្ថីនំ តុ សតម្បិ ច.
ចក្ខុមាបិ និបជ្ជិត្វា, និទ្ទាយន្តោបិ កេវលំ;
ទ្វារេ បិហិតគព្ភស្ស, និសិន្នោបិ ន រក្ខតិ.
អនន្ធេ សតិ វិញ្ញុស្មិំ, ឋិតស្សារហសញ្ញិនោ;
និសជ្ជបច្ចយា ទោសោ, នត្ថិ វិក្ខិត្តចេតសោ.
ន ទោសុម្មត្តកាទីនំ, អាបត្តីហិបិ តីហិបិ;
សមុដ្ឋានាទយោ តុល្យា, បឋមន្តិមវត្ថុនា.
បឋមានិយតកថា.
អនន្ធាពធិរោ វិញ្ញូ, ឥត្ថី វា បុរិសោបិ វា;
អន្តោទ្វាទសហត្ថដ្ឋោ, អនាបត្តិករោ សិយា.
អន្ធោ អពធិរោ វាបិ, ពធិរោ វាបិ ចក្ខុមា;
ន ករោតិ អនាបត្តិំ, តិសមុដ្ឋានមេវិទំ.
ទុតិយានិយតកថា.
ឥតិ វិនយវិនិច្ឆយេ អនិយតកថា និដ្ឋិតា.
និស្សគ្គិយកថា
ខោមំ ¶ កប្បាសកោសេយ្យំ, សាណំ ភង្គញ្ច កម្ពលំ;
ចីវរំ ឆព្ពិធំ វុត្តំ, ជាតិតោ បន កប្បិយំ.
ទុកូលញ្ចេវ បត្តុណ្ណំ, ចិនំ សោមារបដ្ដកំ;
ឥទ្ធិជំ ទេវទិន្នញ្ច, តស្សេតំ អនុលោមិកំ.
តិចីវរំ បរិក្ខារ-ចោឡញ្ច មុខបុញ្ឆនំ;
និសីទនមធិដ្ឋេយ្យ, បច្ចត្ថរណមេវ ច.
ឯកាហម្បិ ¶ វិនា ភិក្ខុ, ន វសេយ្យ តិចីវរំ;
ន វសេយ្យ តថាធិដ្ឋា, ចាតុមាសំ និសីទនំ.
រជិត្វា កប្បិយំ ពិន្ទុំ, ទត្វា តត្ថ តិចីវរំ;
ឧបបន្នំ បមាណេន, អធិដ្ឋាតព្ពមេវ តំ.
បច្ឆិមន្តេន សង្ឃាដិ, ទីឃសោ មុដ្ឋិបញ្ចកា;
មុដ្ឋិត្តិកា ច តិរិយំ, ឧត្តមន្តេន សា បន.
សត្ថុនោ ចីវរូនាបិ, វដ្ដតីតិ បកាសិតា;
ឥទមេវុត្តរាសង្គេ, បមាណំ បរិទីបិតំ.
មុដ្ឋិបញ្ចកំ ទីឃន្តំ, បមាណំ តិរិយន្តតោ;
អឌ្ឍតេយ្យំ ទ្វិហត្ថំ វា, សេសេ អន្តរវាសកេ.
អហតាហតកប្បានំ, សង្ឃាដិ ទិគុណា មតា;
ឯកបដ្ដុត្តរាសង្គោ, ឯវមន្តរវាសកោ.
ឧតុទ្ធដានំ បន ចីវរានំ;
សង្ឃាដិ ភិក្ខុស្ស ចតុគ្គុណា វា;
ទុវេបិ សេសា ទិគុណាវ វុត្តា;
យថាសុខំ វដ្ដតិ បំសុកូលំ.
តីណិបិ ¶ ទ្វេបិ ចេកំ វា, ឆិន្ទិតព្ពំ បហោតិ ចេ;
សព្ពេសុ អប្បហោន្តេសុ, ទេយ្យមន្វាធិកម្បិ វា.
អច្ឆិន្នំ វា អនាទិន្នំ, ធារេន្តស្ស តិចីវរំ;
ភិក្ខុនោ ទុក្កដំ វុត្តំ, ទុព្ភោគេន ច សេវតោ.
កុសិំ អឌ្ឍកុសិញ្ចាបិ, មណ្ឌលំ អឌ្ឍមណ្ឌលំ;
វិវដ្ដំ អនុវិវដ្ដំ, ពាហន្តម្បិ ច ភិក្ខុនោ.
ទស្សេត្វាវ វិធិំ សព្ពំ, បញ្ចកាទិប្បភេទកំ;
ឆិន្នំ សមណសារុប្បំ, កាតព្ពំ តុ តិចីវរំ.
ទានេនច្ឆិជ្ជគាហេន, វិស្សាសគ្គហណេន ច;
ហីនាយាវត្តនេនាបិ, សិក្ខាយ ច បហានតោ.
បច្ចុទ្ធារវិនាសេហិ, លិង្គស្ស បរិវត្តនា;
សព្ពំ ភិជ្ជតិធិដ្ឋានំ, ឆិទ្ទភាវេ តិចីវរំ.
កនិដ្ឋស្សង្គុលស្សេវ ¶ , នខបិដ្ឋិប្បមាណកំ;
វិនិវិទ្ធំ បនច្ឆិទ្ទ-មធិដ្ឋានវិនាសនំ.
ឯកោ តន្តុបិ អច្ឆិន្នោ, អធិដ្ឋានំ ន ភិន្ទតិ;
សេតភាវំ ករោន្តេន, ធោតម្បិ រជកេន វា.
បឋមំ អគ្គឡំ ទត្វា, បច្ឆា ឆិន្ទតិ រក្ខតិ;
ឃដេត្វា កោដិយោ ទ្វេ វា, បច្ឆា ឆិន្ទតិ រក្ខតិ.
ចតុរដ្ឋង្គុលា ឱរំ, ឯកទ្វិន្នំ តិរីយតោ;
តិណ្ណម្បិ ទីឃតោ ឆិទ្ទំ, ភិន្ទតេវ វិទត្ថិយា.
និសីទនស្ស ទីឃេន, ភវន្តិ ទ្វេ វិទត្ថិយោ;
វិត្ថារេន ទិយឌ្ឍា ច, សុគតស្ស វិទត្ថិយា.
ហោន្តិ កណ្ឌុប្បដិច្ឆាទិ, តិរិយំ ទ្វេ វិទត្ថិយោ;
ទីឃតោបិ ចតស្សោវ, សុគតស្ស វិទត្ថិយា.
ទីឃតោ ¶ សុគតស្សេវ, ភវន្តិ ឆ វិទត្ថិយោ;
វិត្ថារេនឌ្ឍតេយ្យាវ, សិយា វស្សិកសាដិកា.
មុនិនា តីសុ ឯតេសុ, ករោន្តស្ស តទុត្តរិំ;
អធិកច្ឆេទនំ តស្ស, បាចិត្តិយមុទីរិតំ.
មុខបុញ្ឆនចោឡស្ស, បច្ចត្ថរណកស្ស វា;
បមាណំ អប្បមាណេន, ន ចេវ បរិទីបិតំ.
សទសំ អទសំ សព្ពំ, បច្ចត្ថរណចីវរំ;
មហន្តំ ខុទ្ទកំ ឯក-មនេកម្បិ ច វដ្ដតិ.
មុខបុញ្ឆនចោឡេកំ, ទ្វេបិ វដ្ដន្តិ សព្ពថា;
សទសំ អទសំ វាបិ, សទសំវ និសីទនំ.
អទសា រជិតាយេវ, វដ្ដតាទិន្នកប្បកា;
វុត្តា កណ្ឌុប្បដិច្ឆាទិ, តថា វស្សិកសាដិកា.
គណនំ វា បមាណំ វា, ន បរិក្ខារចោឡកេ;
បមាណគណនាតីតិ, ភណន្តិ បកតញ្ញុនោ.
សុគតដ្ឋង្គុលាយាមំ, ចតុរង្គុលវិត្ថតំ;
វិកប្បនុបគំ ហោតិ, បច្ឆិមំ នាម ចីវរំ.
បរិស្សាវបដំ ¶ បត្ត-បោត្ថកត្ថវិកាទិកំ;
អធិដ្ឋេយ្យ បរិក្ខារ-ចោឡំ បច្ឆិមចីវរំ.
ពហូនិ ឯកតោ កត្វា, អធិដ្ឋាតុម្បិ វដ្ដតិ;
មាតុអាទីនមត្ថាយ, ឋបិតេ នត្ថិ ទោសតា.
វស្សមាសេ អធិដ្ឋេយ្យ, ចតុរោ វស្សសាដិកំ;
បុន បច្ចុទ្ធរិត្វា តំ, វិកប្បេយ្យ តតោ បរំ.
តាវ កណ្ឌុប្បដិច្ឆាទិំ, យាវ រោគោ ន សម្មតិ;
អធិដ្ឋហិត្វា តតោ ឧទ្ធំ, ឧទ្ធរិត្វា វិកប្បយេ.
‘‘ឥមំ កណ្ឌុប្បដិច្ឆាទិំ, ឥមមន្តរវាសកំ;
អធិដ្ឋាមី’’តិធិដ្ឋេយ្យ, សេសេសុបិ អយំ នយោ.
‘‘ឥមំ ¶ កណ្ឌុប្បដិច្ឆាទិំ, ឯត’’ន្តិ ច អសម្មុខេ;
វត្វា បច្ចុទ្ធរេយ្យេវំ, សេសេសុបិ វិចក្ខណោ.
អាភោគំ មនសា កត្វា, កាយេន ផុសនាកតំ;
វចសាធិដ្ឋិតញ្ចាតិ, អធិដ្ឋានំ ទ្វិធា មតំ.
ឥតិ សព្ពមិទំ វុត្តំ, តេចីវរិកភិក្ខុនោ;
តថា វត្វាវធិដ្ឋេយ្យ, តំ បរិក្ខារចោឡិកោ.
តិចីវរំ បរិក្ខារ-ចោឡំ កាតុម្បិ វដ្ដតិ;
ឯវំ ចុទោសិតេ វុត្តោ, បរិហារោ និរត្ថកោ.
ន, តេចីវរិកស្សេវ, វុត្តត្តា តត្ថ សត្ថុនា;
តំ បរិក្ខារចោឡស្ស, តស្មា សព្ពម្បិ វដ្ដតិ.
‘‘អធិដ្ឋេតិ វិកប្បេតិ, អនាបត្តី’’តិ ឯត្ថ ច;
អធិដ្ឋាតព្ពកស្សេវ, វិកប្បនវិធានតោ.
ភិក្ខុស្សេវំ ករោន្តស្ស, ន ទោសោ ឧបលព្ភតិ;
ឯវញ្ច ន សិយា កស្មា, មុខបុញ្ឆនកាទិកំ.
មុខបុញ្ឆនកាទីនំ, តេសំ កិច្ចវិធានតោ;
អកិច្ចស្សាមិកស្សស្ស, អធិដ្ឋានំ តុ យុជ្ជតិ.
និធានមុខមេតន្តិ, មហាបច្ចរិយំ បន;
វុត្តត្តា ច និសេធេតុំ, ន សក្កា វិនយញ្ញុនា.
ចីវរំ ¶ បរិបុណ្ណន្តិ, និទានុប្បត្តិតោបិ ច;
និធានមុខមេតន្តិ, វេទិតព្ពំ វិភាវិនា.
កុសវាកាទិចីរានិ, កម្ពលំ កេសវាលជំ;
ថុល្លច្ចយំ ធារយតោ-លូកបក្ខាជិនក្ខិបេ.
កទលេរកទុស្សេសុ, អក្កទុស្សេ ច បោត្ថកេ;
ទុក្កដំ តិរិដេ វាបិ, វេឋនេ កញ្ចុកេបិ ច.
សព្ពនីលកមញ្ជេដ្ឋ-កណ្ហលោហិតបីតកេ ¶ ;
មហានាមមហារង្គ-រត្តេសុបិ ច ទុក្កដំ.
អច្ឆិន្នទសកេ ទីឃ-ផលបុប្ផទសេសុ ច;
អច្ឆិន្នចីវរស្សេត្ថ, នត្ថិ កិញ្ចិ អកប្បិយំ.
អធិដ្ឋេតិ វិកប្បេតិ, វិស្សជ្ជេតិ វិនស្សតិ;
អន្តោទសាហំ វិស្សាសេ, អនាបត្តិ បកាសិតា.
កថិនំ នាម នាមេន, សមុដ្ឋានមិទំ បន;
អចិត្តមក្រិយំ វុត្តំ, តិចិត្តញ្ច តិវេទនំ.
បឋមកថិនកថា.
គាមាទីសុ បទេសេសុ, តិបញ្ចសុ តិចីវរំ;
ឋបេត្វា ឯករត្តម្បិ, សង្ឃសម្មុតិយា វិនា.
ភិក្ខុនោ បន តេនស្ស, វិប្បវត្ថុំ ន វដ្ដតិ;
ហោតិ និស្សគ្គិយំ វិប្ប-វសតោ អរុណុគ្គមេ.
ចីវរំ និក្ខិបិត្វាន, ន្ហាយន្តស្សេវ រត្តិយំ;
អរុណេ ឧដ្ឋិតេ កិំ នុ, កាតព្ពំ តេន ភិក្ខុនា.
ទុក្កដំ មុនិនា វុត្តំ, និស្សគ្គិយនិវាសនេ;
តព្ភយា បន សោ ភិក្ខុ, នគ្គោ គច្ឆតិ ទុក្កដំ.
អច្ឆិន្នចីវរដ្ឋានេ, ឋិតត្តា បន ភិក្ខុនោ;
ន តស្សាកប្បិយំ នាម, ចីវរំ អត្ថិ កិញ្ចិបិ.
និគាសេត្វា គហេត្វា ច, គន្ត្វា ភិក្ខុស្ស សន្តិកំ;
និស្សជ្ជិត្វា បនាបត្តិ, ទេសេតព្ពាវ វិញ្ញុនា.
បរស្ស ¶ និស្សជ្ជិត្វា តំ, ទុក្កដំ បរិភុញ្ជតោ;
បយោគេ ច បយោគេ ច, ហោតិ បារុបនាទិសុ.
អនាបត្តិ ¶ តមញ្ញស្ស, ភិក្ខុនោ បរិភុញ្ជតោ;
អទេន្តស្ស ច និស្សដ្ឋំ, ទុក្កដំ បរិយាបុតំ.
ថេរេ ច ទហរេ មគ្គំ, គច្ឆន្តេសុ ឧភោសុបិ;
បត្តចីវរមាទាយ, ឱហីនេ ទហរេ បន.
អសម្បត្តេ គរុំ តស្មិំ, ឧគ្គច្ឆត្យរុណោ យទិ;
ហោតិ និស្សគ្គិយំ វត្ថំ, ន បស្សម្ភតិ និស្សយោ.
មុហុត្តំ វិស្សមិត្វាន, គច្ឆន្តេ ទហរេ បន;
ហោតិ និស្សគ្គិយំ វត្ថំ, បស្សម្ភតិ ច និស្សយោ.
សុតា ធម្មកថា យស្មិំ, ឧគ្គច្ឆត្យរុណោ យទិ;
ហោតិ និស្សគ្គិយំ វត្ថំ, បស្សម្ភតិ ច និស្សយោ.
បច្ចុទ្ធារេ អនាបត្តិ, លទ្ធសម្មុតិកស្សបិ;
អន្តោយេវារុណេ តំ វា, វិស្សជ្ជេតិ វិនស្សតិ.
បឋមេន សមានាវ, សមុដ្ឋានាទយោ នយា;
អបច្ចុទ្ធរណំ ឯត្ថ, អក្រិយាតិ វិសេសិតំ.
ទុតិយកថិនកថា.
អកាលចីវរំ មាស-បរមំ និក្ខិបេ សតិ;
បច្ចាសាយ តតោ ឧទ្ធំ, ឋបេតុំ ន ច វដ្ដតិ.
ទសាហាតិក្កមោយេវ;
បឋមេ កថិនេ ឥធ;
មាសស្សាតិក្កមោ វុត្តោ;
សេសោ តេន សមោ មតោ.
តតិយកថិនកថា.
ភិក្ខុ ¶ ភិក្ខុនិយា ភុត្តំ, វត្ថំ អញ្ញាតិកាយ យោ;
ធោវាបេតិ រជាបេតិ, អាកោដាបេតិ ចេ តតោ.
តស្ស ¶ និស្សគ្គិយាបត្តិ, បឋមេន បកាសិតា;
តថា សេសេហិ ច ទ្វីហិ, ទីបិតំ ទុក្កដទ្វយំ.
សិក្ខមានាយ វា ហត្ថេ, ធោវនត្ថាយ ទេតិ ចេ;
សា ហុត្វា ឧបសម្បន្នា, បច្ឆា ធោវតិ សោ នយោ.
សាមណេរនិទ្ទេសេបិ, លិង្គំ ចេ បរិវត្តតិ;
ភិក្ខុនីសុបសម្បជ្ជ, ធោតេ និស្សគ្គិយំ សិយា.
ទហរានញ្ច ភិក្ខូនំ, ហត្ថេ វត្ថេ និយ្យាទិតេ;
បរិវត្តិតលិង្គេសុ, តេសុបេស នយោ មតោ.
តថា ភិក្ខុនិយា ហត្ថេ, ទិន្នេ ‘‘ធោវា’’តិ ចីវរេ;
បរិវត្តេ តុ លិង្គស្មិំ, សចេ ធោវតិ វដ្ដតិ.
‘‘ធោវា’’តិ ភិក្ខុនី វុត្តា, សចេ សព្ពំ ករោតិ សា;
ធោវនប្បច្ចយាយេវ, តស្ស និស្សគ្គិយំ សិយា.
‘‘ឥមស្មិំ ចីវរេ សព្ពំ, កត្តព្ពំ ត្វំ ករោហិ’’តិ;
ហោតិ និស្សគ្គិយញ្ចេវ, វទតោ ទុក្កដទ្វយំ.
ញាតិកាញាតិសញ្ញិស្ស, បច្ចត្ថរនិសីទនំ;
អញ្ញស្ស សន្តកំ វាបិ, ធោវាបេន្តស្ស ទុក្កដំ.
ឯកតោឧបសម្បន្នា, ភិក្ខុនីនំ វសេន យា;
តាយ ធោវាបនេ វាបិ, ហោតិ អាបត្តិ ទុក្កដំ.
អវុត្តា បរិភុត្តំ វា, អញ្ញំ វា យទិ ធោវតិ;
ន ទោសោ, សញ្ចរិត្តេន, សមុដ្ឋានាទយោ សមា.
បុរាណចីវរធោវាបនកថា.
វិកប្បនុបគំ ¶ កិញ្ចិ, បច្ឆិមំ បន ចីវរំ;
គណ្ហតោ ហោតិ អាបត្តិ, ឋបេត្វា បារិវត្តកំ.
បយោគេ គហណត្ថាយ, ទុក្កដំ បរិយាបុតំ;
តស្ស និស្សគ្គិយាបត្តិ, គហណេន បកាសិតា.
សចេ អនុបសម្បន្ន-ហត្ថេ បេសេតិ ចីវរំ;
អញ្ញត្រ បារិវត្តាបិ, គហេតុំ បន វដ្ដតិ.
ញាតិកាយបិ ¶ អញ្ញាតិ-សញ្ញិស្ស វិមតិស្ស វា;
ឯកតោឧបសម្បន្ន-ហត្ថា គណ្ហាតិ ទុក្កដំ.
‘‘ទស្សាមី’’តិ ច អាភោគំ, កត្វា វា បារិវត្តកំ;
តាវកាលិកវិស្សាស-គ្គាហេ ទោសោ ន វិជ្ជតិ.
អញ្ញំ បន បរិក្ខារំ, ន ទោសោ ហោតិ គណ្ហតោ;
សញ្ចរិត្តសមុដ្ឋានំ, ឥទំ វុត្តំ ក្រិយាក្រិយំ.
ចីវរបដិគ្គហណកថា.
ចីវរំ វិញ្ញាបេន្តស្ស, អញ្ញាតកាប្បវារិតំ;
ហោតិ និស្សគ្គិយាបត្តិ, អញ្ញត្រ សមយា បន.
តិកបាចិត្តិយំ វុត្តំ, តថេវ ទ្វិកទុក្កដំ;
ញាតកេញាតិសញ្ញិស្ស, តត្ថ វេមតិកស្ស ច.
សមយេ វិញ្ញាបេន្តស្ស, ញាតកេ វា បវារិតេ;
អញ្ញស្សត្ថាយ វា តស្ស, ញាតកេ វា បវារិតេ.
អនាបត្តីតិ ញាតព្ពំ, តថា ឧម្មត្តកាទិនោ;
សមុដ្ឋានាទយោ សព្ពេ, សញ្ចរិត្តសមា មតា.
អញ្ញាតកវិញ្ញត្តិកថា.
អប្បវារិតមញ្ញាតិំ ¶ , ចីវរំ តុ តទុត្តរិំ;
ហោតិ និស្សគ្គិយាបត្តិ, វិញ្ញាបេន្តស្ស ភិក្ខុនោ.
យស្ស តីណិបិ នដ្ឋានិ, ទ្វេ វា ឯកម្បិ វា បន;
ទ្វេ វា ឯកម្បិ វា តេន, សាទិតព្ពំ ន កិញ្ចិបិ.
សេសកំ អាហរន្តស្ស, ទិន្នេ នច្ឆិន្នការណា;
សន្តកេ ញាតកាទីនំ, អត្តនោបិ ធនេន វា.
អនាបត្តីតិ ញាតព្ពំ, តថា ឧម្មត្តកាទិនោ;
សមុដ្ឋានាទយោ សព្ពេ, សញ្ចរិត្តសមា មតា.
តតុត្តរិកថា.
កល្យាណកម្យតាហេតុ ¶ , អាបជ្ជតិ វិកប្បនំ;
ចីវរេ បន យោ តស្ស, លាភា និស្សគ្គិយំ ភវេ.
មហគ្ឃំ ទាតុកាមម្ហិ, អប្បគ្ឃំ វិញ្ញាបេតិ យោ;
សន្តកេ ញាតកាទីនំ, អនាបត្តិ បកាសិតា.
ញាតកេញ្ញាតិសញ្ញិស្ស, ទុក្កដំ វិមតិស្ស ច;
សញ្ចរិត្តសមា វុត្តា, សមុដ្ឋានាទយោ នយា.
បឋមោបក្ខដកថា.
ទុតិយោបក្ខដេ យស្មា, វត្តព្ពំ នត្ថិ កិញ្ចិបិ;
តស្មា អនន្តរេនស្ស, សទិសោវ វិនិច្ឆយោ.
ទុតិយោបក្ខដកថា.
រញ្ញា វា រាជភោគ្គេន, ភិក្ខុមុទ្ទិស្សមាភតំ;
អកប្បិយំ សុវណ្ណាទិំ, គហេតុំ ន ច វដ្ដតិ.
រជតំ ¶ ជាតរូបំ វា, អត្តនោ វា បរស្ស វា;
អត្ថាយ គណ្ហិតុំ កិញ្ចិ, ទីយមានំ ន វដ្ដតិ.
អញ្ញស្សត្ថាយ និទ្ទិដ្ឋំ, ភិក្ខុនោ បដិគ្គណ្ហតោ;
ទុក្កដំ តស្ស ហោតីតិ, មហាបច្ចរិយំ បន.
នេត្វា អកប្បិយំ ភណ្ឌំ, ឥត្ថំ កោចិ សចេ វទេ;
‘‘ឥទំ សង្ឃស្ស ទម្មីតិ, បុគ្គលស្ស គណស្ស វា.
អារាមំ វា វិហារំ វា, ចេតិយំ វា ករោហិ’’តិ;
ន ច វដ្ដតិ តំ វត្ថុំ, សព្ពេសំ សម្បដិច្ឆិតុំ.
អនាមសិត្វា សង្ឃំ វា, គណំ វា បុគ្គលម្បិ វា;
‘‘ចេតិយស្ស វិហារស្ស, ទេមា’’តិបិ វទន្តិ ចេ.
តំ ហិរញ្ញំ សុវណ្ណំ វា, និសេធេតុំ ន វដ្ដតិ;
អារាមិកានំ វត្តព្ពំ, ‘‘វទន្តេវមិមេ’’តិ ច.
រជតំ ជាតរូបំ វា, សង្ឃស្ស បដិគ្គណ្ហតោ;
ហោតិ និស្សគ្គិយាបត្តិ, បរិភោគេ ច ទុក្កដំ.
តឡាកស្ស ¶ ច ខេត្តត្តា, សស្សុប្បត្តិនិទានតោ;
គហណំ បរិភោគោ វា, ន ច វដ្ដតិ ភិក្ខុនោ.
‘‘ចត្តារោ បច្ចយេ សង្ឃោ, គណោ វា បរិភុញ្ជតុ’’;
ឥច្ចេវំ បន វត្វា ចេ, ទេតិ សព្ពម្បិ វដ្ដតិ.
ការាបេតិ ច កេទារេ, ឆិន្ទាបេត្វា វនំ បន;
កេទារេសុ បុរាណេសុ, អតិរេកម្បិ គណ្ហតិ.
អបរិច្ឆិន្នភាគស្មិំ, នវសស្សេបិ ‘‘ឯត្តកំ;
ភាគំ ទេថា’’តិ វត្វា ចេ, ឧដ្ឋាបេតិ កហាបណេ.
វត្វា អកប្បិយំ វាចំ, ‘‘កសថ វបថា’’តិ ច;
ឧប្បាទិតញ្ច សព្ពេសំ, ហោតិ សព្ពមកប្បិយំ.
‘‘ឯត្តកោ ¶ នាម ភាគោតិ, ឯត្តិកាយ ច ភូមិយា’’;
បតិដ្ឋាបេតិ យោ ភូមិំ, អវត្វា កសថាទិកំ.
សយមេវ បមាណស្ស, ជាននត្ថំ តុ ភូមិយា;
រជ្ជុយា វាបិ ទណ្ឌេន, ខេត្តំ មិនាតិ យោ បន.
ខលេ វា រក្ខតិ ឋត្វា, ខលតោបិ តតោ បុន;
នីហរាបេតិ វា វីហី, តស្សេវេតមកប្បិយំ.
‘‘ឯត្តកេហិ ច វីហីហិ, ឥទំ អាហរថា’’តិ ច;
អាហរន្តិ សចេ វុត្តា, តស្សេវេតមកប្បិយំ.
‘‘ឯត្តកេន ហិរញ្ញេន, ឥទមាហរថា’’តិ ច;
អាហរន្តិ ច យំ វុត្តា, សព្ពេសំ តមកប្បិយំ.
បេសការកទាសំ វា, អញ្ញំ វា រជកាទិសុ;
អារាមិកានំ នាមេន, ទេន្តេ វដ្ដតិ គណ្ហិតុំ.
‘‘គាវោ ទេមា’’តិ វុត្តេបិ, គហេតុំ ន ច វដ្ដតិ;
បញ្ចគោរសភោគត្ថំ, វុត្តេ ទេមាតិ វដ្ដតិ.
អជិកាទីសុ ឯសេវ, នយោ ញេយ្យោ វិភាវិនា;
កប្បិយេន ច វាក្យេន, សព្ពំ វដ្ដតិ គណ្ហិតុំ.
ហត្ថិំ វា មហិសំ អស្សំ, គោណំ កុក្កុដសូករំ;
ទេន្តេសុ ច មនុស្សេសុ, ន ច វដ្ដតិ គណ្ហិតុំ.
បដិសិទ្ធេបិ ¶ សង្ឃស្ស, ទត្វា គច្ឆតិ ចេ បន;
មូលំ ទត្វា ច សង្ឃស្ស, កេចិ គណ្ហន្តិ វដ្ដតិ.
‘‘ខេត្តំ វត្ថុំ តឡាកំ វា, ទេម គោអជិកាទិកំ;
វិហារស្សា’’តិ វុត្តេបិ, និសេធេតុំ ន វដ្ដតិ.
តិក្ខត្តុំ ចោទនា វុត្តា, ឆក្ខត្តុំ ឋានមព្រវិ;
យទិ ចោទេតិយេវ ឆ, ចោទនា ទិគុណា ឋិតិ.
អនាបត្តិ ¶ អចោទេត្វា, លទ្ធេ ឧម្មត្តកាទិនោ;
សមុដ្ឋានាទយោ សព្ពេ, សញ្ចរិត្តសមា មតា.
រាជសិក្ខាបទកថា.
ចីវរវគ្គោ បឋមោ.
ឯកេនាបិ ច មិស្សេត្វា, សន្ថតំ កោសិយំសុនា;
ហោតិ និស្សគ្គិយាបត្តិ, ការាបេន្តស្ស ភិក្ខុនោ.
បរត្ថាយ ករោន្តស្ស, ការាបេន្តស្ស សន្ថតំ;
អញ្ញេន ច កតំ លទ្ធា, សេវមានស្ស ទុក្កដំ.
អនាបត្តិ វិតានំ វា, ភូមត្ថរណមេវ វា;
ភិសិ ពិព្ពោហនំ វាបិ, ករោន្តស្សាទិកម្មិនោ.
កោសិយកថា.
កាឡកេឡកលោមានំ, សុទ្ធានំ សន្ថតំ សចេ;
ករេយ្យាបត្តិ ហោតិស្ស, សេសំ តុ បឋមូបមំ.
សុទ្ធកាឡកកថា.
អនាបត្តិ តុលំ វាបិ, ពហុំ វា សព្ពមេវ វា;
ករោន្តស្ស គហេត្វាន, ឱទាតំ កបិលម្បិ វា.
អនុក្កមេន ឯតានិ, សន្ថតានិ ច តីណិបិ;
និស្សជ្ជិត្វាបិ លទ្ធានិ, សេវមានស្ស ទុក្កដំ.
សមុដ្ឋានាទយោ ¶ សព្ពេ, សញ្ចរិត្តសមា មតា;
ឥមេសំ បន តិណ្ណម្បិ, តតិយំ តុ ក្រិយាក្រិយំ.
ទ្វេភាគកថា.
ឆន្នំ ¶ ឱរេន វស្សានំ, ករោន្តស្ស ច សន្ថតំ;
ហោតិ និស្សគ្គិយាបត្តិ, ឋបេត្វា ភិក្ខុសម្មុតិំ.
អនាបត្តិ បរត្ថាយ, ការាបេតិ ករោតិ វា;
កតំ វា បន អញ្ញេន, លភិត្វា បរិភុញ្ជតោ.
ឆព្ពស្សានិ ករោន្តស្ស, តទុទ្ធម្បិ ច សន្ថតំ;
វិតានេ សាណិបាការេ, និស្សជ្ជិត្វា កតេបិ ច.
ឆព្ពស្សកថា.
អនាបត្តិ អនាទាយ, អសន្តេ សន្ថតេ បន;
អញ្ញស្សត្ថាយ ការេតុំ, កតញ្ច បរិភុញ្ជិតុំ.
អនាទានវសេនស្ស, សុគតស្ស វិទត្ថិយា;
ករណេន ច សត្ថារា, វុត្តមេតំ ក្រិយាក្រិយំ.
សមុដ្ឋានាទយោ សព្ពេ, សញ្ចរិត្តសមា មតា;
អនន្តរស្សិមស្សាបិ, វិសេសោ នុបលព្ភតិ.
និសីទនសន្ថតកថា.
គច្ឆន្តេ បន យានេ វា, ហត្ថិអស្សាទិកេសុ វា;
ឋបេតិ យទិ លោមានិ, សាមិកស្ស អជានតោ.
តិយោជនមតីតេសុ, តេសុ អាបត្តិ ភិក្ខុនោ;
អគច្ឆន្តេសុ តេស្វេវ, ឋបិតេសុប្យយំ នយោ.
យានេ បន អគច្ឆន្តេ, អស្សេ វា ហត្ថិបិដ្ឋិយំ;
ឋបេត្វា អភិរូហិត្វា, សចេ សារេតិ វដ្ដតិ.
ន វដ្ដតីតិ និទ្ទិដ្ឋំ, កុរុន្ទដ្ឋកថាយ ហិ;
តំ បនញ្ញំ ហរាបេតិ, វចនេន វិរុជ្ឈតិ.
កណ្ណច្ឆិទ្ទេសុ ¶ ¶ លោមានិ, បក្ខិបិត្វាបិ គច្ឆតោ;
ហោតិយេវ កិរាបត្តិ, លោមានំ គណនាវសា.
សុត្តកេន ច ពន្ធិត្វា, ឋបិតំ បន វដ្ដតិ;
វេណិំ កត្វា ហរន្តស្ស, អាបត្តិ បរិទីបិតា.
សុង្កឃាតំ អនុប្បត្វា, ចោរាទីហិ ឧបទ្ទុតោ;
យោ ចញ្ញវិហិតោ វាបិ, អាបត្តិ យទិ គច្ឆតិ.
តិយោជនំ ហរន្តស្ស, ឩនកំ វា តិយោជនំ;
តថា បច្ចាហរន្តស្ស, តានិយេវ តិយោជនំ.
និវាសត្ថាយ វា គន្ត្វា, ហរន្តស្ស តតោ បរំ;
អច្ឆិន្នំ វាបិ និស្សដ្ឋំ, លភិត្វា ហរតោបិ ច.
ហរាបេន្តស្ស អញ្ញេន, ហរតោ កតភណ្ឌកំ;
តថា ឧម្មត្តកាទីនំ, អនាបត្តិ បកាសិតា.
ឥទំ បន សមុដ្ឋានំ, កាយតោ កាយចិត្តតោ;
អចិត្តំ កាយកម្មញ្ច, តិចិត្តញ្ច តិវេទនំ.
ឯឡកលោមកថា.
សមុដ្ឋានាទិនា សទ្ធិំ, លោមធោវាបនម្បិ ច;
ចីវរស្ស បុរាណស្ស, ធោវាបនសមំ មតំ.
ឯឡកលោមធោវាបនកថា.
គណ្ហេយ្យ វា គណ្ហាបេយ្យ, រជតំ ជាតរូបកំ;
និស្សជ្ជិត្វា បនាបត្តិ, ទេសេតព្ពាវ ភិក្ខុនា.
រជតំ ជាតរូបញ្ច, ឧភិន្នំ មាសកោបិ ច;
ឯតំ ចតុព្ពិធំ វត្ថុ, ហោតិ និស្សគ្គិយាវហំ.
មុត្តា ¶ មណិ សិលា សង្ខោ, បវាឡំ លោហិតង្កកោ;
មសារគល្លំ ធញ្ញានិ, សត្ត គោមហិសាទិកំ.
ខេត្តំ វត្ថុំ តឡាកញ្ច, ទាសិទាសាទិកំ បន;
ទុក្កដស្សេវ វត្ថូនិ, ទីបិតានិ មហេសិនា.
មុគ្គមាសាទិកំ ¶ សព្ពំ, សប្បិអាទីនិ តណ្ឌុលា;
សុត្តំ វត្ថំ ហលំ ផាលំ, កប្បិយំ ឯវមាទិកំ.
តត្ថត្តនោ បនត្ថាយ, វត្ថុំ និស្សគ្គិយស្ស ហិ;
សម្បដិច្ឆតិ យោ ភិក្ខុ, តស្ស និស្សគ្គិយំ សិយា.
សង្ឃាទីនំ តមត្ថាយ, គណ្ហតោ ទុក្កដំ តថា;
ទុក្កដស្ស ច វត្ថុម្បិ, សព្ពត្ថាយ ច ទុក្កដំ.
សចេ កហាបណាទីនំ, សហស្សំ បដិគណ្ហតិ;
វត្ថូនំ គណនាយស្ស, អាបត្តិគណនា សិយា.
តថា សិថិលពទ្ធេសុ, ថវិកាទីសុ រូបតោ;
អាបត្តិគណនា វុត្តា, មហាបច្ចរិយំ បន.
‘‘ឥទំ អយ្យស្ស ហោតូ’’តិ, វុត្តេ វា បន កេនចិ;
សចេ គណ្ហិតុកាមោបិ, និសេធេតព្ពមេវ ច.
បដិក្ខិត្តេបិ តំ វត្ថុំ, ឋបេត្វា យទិ គច្ឆតិ;
តថា គោបាយិតព្ពំ តំ, យថា តំ ន វិនស្សតិ.
‘‘អាហរេទមិទំ គណ្ហ, ឥទំ ទេហីធ និក្ខិប’’;
ឥច្ចេវំ ភិក្ខុនោ វត្តុំ, ន វដ្ដតិ អកប្បិយំ.
ឋបេត្វា រូបិយគ្គាហំ, និស្សដ្ឋបរិវត្តិតំ;
សព្ពេហិ បរិភោត្តព្ពំ, ភាជេត្វា សប្បិអាទិកំ.
អត្តនោ បត្តភាគម្បិ, បដិគ្គាហកភិក្ខុនោ;
គហេតុំ អញ្ញតោ លទ្ធំ, ភុញ្ជិតុំ វា ន វដ្ដតិ.
យំ ¶ កិញ្ចិ បន សម្ភូតំ, បច្ចយំ វត្ថុតោ តតោ;
ភិក្ខុនោ សេវមានស្ស, ហោតិ អាបត្តិ ទុក្កដំ.
អជ្ឈារាមេ អនាបត្តិ, តមជ្ឈាវសថេបិ វា;
គហេត្វា វា គហាបេត្វា, និក្ខិបន្តស្ស ភិក្ខុនោ.
តិកបាចិត្តិយំ វុត្តំ, រូបិយន្តិ អរូបិយេ;
សញ្ញិនោ វិមតិស្សាបិ, ហោតិ អាបត្តិ ទុក្កដំ.
សមុដ្ឋានាទយោ ¶ សព្ពេ, សញ្ចរិត្តសមា មតា;
ក្រិយាក្រិយមិទំ វុត្តំ, អយមេវ វិសេសតា.
រូបិយបដិគ្គហណកថា.
វត្ថុំ និស្សគ្គិយស្សាបិ, វត្ថុំ វា ទុក្កដស្ស ច;
កប្បិយស្ស ច វត្ថុំ វា, យោ និស្សគ្គិយវត្ថុនា.
វត្ថុនា ទុក្កដស្សាបិ, វត្ថុំ និស្សគ្គិយស្ស វា;
បរិវត្តេតិ អាបត្តិ, កប្បិយេន ច វត្ថុនា.
ទុក្កដស្ស ច វត្ថុំ វា, វត្ថុំ វា កប្បិយស្ស ច;
វត្ថុនា ទុក្កដស្សេវ, បរិវត្តេតិ ទុក្កដំ.
វត្ថុនា កប្បិយស្សាបិ, តថា ទុក្កដវត្ថុកំ;
បរិវត្តេតិ យោ តស្ស, ហោតិ អាបត្តិ ទុក្កដំ.
វត្ថុនោ ទុក្កដស្សាបិ, តថា និស្សគ្គិយស្ស ច;
គហណំ វារិតំ បុព្ពេ, ឥមិនា បរិវត្តនំ.
រូបិយន្តិ ច សញ្ញិស្ស, វិមតិស្ស អរូបិយេ;
តេន ទ្វេ ទុក្កដា ហោន្តិ, ចេតាបេន្តស្ស រូបិយំ.
អរូបិយន្តិ សញ្ញិស្ស, អនាបត្តិ អរូបិយេ;
‘‘ឥទំ គហេត្វា ទេហី’’តិ, វទតោបិ ច បញ្ចហិ.
សេសំ ¶ អនន្តរេនេវ, សមុដ្ឋានាទិកំ សមំ;
ឥទំ ក្រិយសមុដ្ឋានំ, អយមេវ វិសេសតា.
រូបិយសំវោហារកថា.
កប្បិយំ កប្បិយេនេវ, បរិវត្តយតោ បន;
ហោតិ និស្សគ្គិយាបត្តិ, ឋបេត្វា សហធម្មិកេ.
អកប្បិយស្ស វត្ថុស្ស, តេនេវ បរិវត្តនំ;
ន គច្ឆតីតិ និទ្ទិដ្ឋំ, កយវិក្កយសង្គហំ.
តស្មា មាតាបិតូនម្បិ, វត្ថុំ យំ កិញ្ចិ កប្បិយំ;
‘‘ឥមំ ទេហិមិនា ហី’’តិ, វទតោ បន ទុក្កដំ.
សកំ ¶ វា ទេតិ ចេ ភណ្ឌំ, ឯវំ វត្វាន មាតុយា;
មាតុយា វា តថា ភណ្ឌំ, សយំ គណ្ហាតិ ទុក្កដំ.
សហត្ថំ បរភណ្ឌស្មិំ, បរហត្ថញ្ច អត្តនោ;
ភណ្ឌកេ បន សម្បត្តេ, និស្សគ្គិយមុទីរិតំ.
‘‘គហេត្វា វា ឥទំ នាម, ភុញ្ជិត្វា ឱទនំ ឥមំ;
ឥទំ នាម ករោហី’’តិ, វត្តុំ បន ន វដ្ដតិ.
វិឃាសាទមថញ្ញំ វា, ‘‘ភុញ្ជិត្វា ឱទនំ ឥមំ;
ឆល្លិំ វា បន វល្លិំ វា, កដ្ឋំ វា ទារុមេវ វា.
អាហរា’’តិ វទន្តស្ស, វត្ថូនំ គណនាវសា;
ហោន្តិ អាបត្តិយោ តស្ស, ភិក្ខុនោ កយវិក្កយេ.
‘‘ឥមញ្ច យាគុំ បិវ ភុញ្ជ ភត្តំ;
ភុត្តោសិ ភុញ្ជិស្សសិ ភុញ្ជសីទំ;
ភត្តំ, ឥមំ នាម ករោហិ កម្មំ’’;
ឥច្ចេវ វត្តុំ បន វដ្ដតេវ.
ភូមិយា ¶ សោធនេ វាបិ, លិម្បនេ វត្ថធោវនេ;
ឯត្ថ កិញ្ចាបិ នត្ថញ្ញំ, ភណ្ឌំ និស្សជ្ជិតព្ពកំ.
និស្សគ្គិយេ ច វត្ថុម្ហិ, នដ្ឋេ ភុត្តេបិ វា យថា;
ទេសេតព្ពាវ អាបត្តិ, ទេសេតព្ពា តថា អយំ.
‘‘ឥមិនាវ ឥមំ នាម, គហេត្វា ទេហិ មេ’’ឥតិ;
អាចិក្ខតិ អនាបត្តិ, ឋបេត្វា ភណ្ឌសាមិកំ.
‘‘ឥទំ មមត្ថិ អត្ថោ មេ, ឥមិនា’’តិ ច ភាសតោ;
សេសំ អនន្តរេនេវ, សមុដ្ឋានាទិកំ សមំ.
កយវិក្កយកថា.
កោសិយវគ្គោ ទុតិយោ.
មត្តិកាយោមយា បត្តា, កប្បិយា ជាតិតោ ទុវេ;
តយោ បត្តស្ស វណ្ណា តុ, ឧក្កដ្ឋោ មជ្ឈិមោមកោ.
ទ្វិន្នំ ¶ តណ្ឌុលនាឡីនំ, ភត្តំ មគធនាឡិយា;
ខាទនញ្ច ចតុព្ភាគំ, ព្យញ្ជនញ្ច តទូបិយំ.
ឧក្កដ្ឋោ នាម សោ បត្តោ, យោ តំ សព្ពំ តុ គណ្ហតិ;
មជ្ឈិមោ តស្សុបឌ្ឍោ ច, តទុបឌ្ឍោ ច ឱមកោ.
ឧក្កដ្ឋស្ស ច ឧក្កដ្ឋោ, តស្សេវោមកមជ្ឈិមា;
ឯវំ មជ្ឈិមឱមេសុ, នវ បត្តា ភវន្តិ ហិ.
ឧក្កដ្ឋុក្កដ្ឋកោ តេសុ, អបត្តោ ឱមកោមកោ;
តស្មា នាបិ អធិដ្ឋានំ, ន គច្ឆន្តិ វិកប្បនំ.
សេសំ សត្តវិធំ បត្តំ, បត្តលក្ខណសំយុតំ;
អធិដ្ឋាយ វិកប្បេត្វា, បរិភុញ្ជេយ្យ បណ្ឌិតោ.
ទសាហបរមំ ¶ កាលំ, ធារេយ្យ អតិរេកតោ;
អតិក្កមយតោ បត្តំ, តញ្ហិ និស្សគ្គិយំ សិយា.
យំ បត្តំ ន វិកប្បេតិ, យំ នាធិដ្ឋេតិ វា បន;
វិនយញ្ញូហិ សោ បត្តោ, អតិរេកោតិ វណ្ណិតោ.
វត្តព្ពំ តុ ‘‘ឥមំ បត្តំ, អធិដ្ឋាមី’’តិ សម្មុខេ;
‘‘ឯតំ បត្ត’’ន្តិ ទូរស្មិំ, បច្ចុទ្ធារេប្យយំ នយោ.
អាភោគំ មនសា កត្វា, កត្វា កាយវិការកំ;
កាយេនបិ ច បត្តស្ស, អធិដ្ឋានំ បកាសិតំ.
បត្តោ ជហតិធិដ្ឋានំ, ទានភេទកនាសតោ;
វិព្ភមុទ្ធារបច្ចក្ខ-បរិវត្តនគាហតោ.
កង្គុសិត្ថប្បមាណេន, ខេនាធិដ្ឋានមុជ្ឈតិ;
បិទហិត្វា អធិដ្ឋេយ្យ, អយោចុណ្ណេន វាណិយា.
យោ ហិ និស្សគ្គិយំ បត្តំ, អនិស្សជ្ជេវ ភុញ្ជតិ;
ទុក្កដំ តស្ស និទ្ទិដ្ឋំ, ភុត្វា ធោវនធោវនេ.
សុវណ្ណមណិបត្តោ ច, វេឡុរិយផលិកុព្ភវោ;
កំសកាចមយោ បត្តោ, តិបុសីសមយោបិ ច.
តថា ទារុមយោ បត្តោ, តម្ពសជ្ឈុមយោបិ ច;
ឯកាទសវិធោ បត្តោ, វុត្តោ ទុក្កដវត្ថុកោ.
ឃដសីសកដាហោ ¶ ច, តុម្ពំ ចស្សានុលោមិកំ;
តម្ពលោហមយំ តត្ថ, ថាលកំ បន វដ្ដតិ.
ផលិកកាចកំសានំ, តដ្ដិកាទីនិ កានិចិ;
បុគ្គលស្ស ន វដ្ដន្តិ, វដ្ដន្តិ គិហិសង្ឃិកា.
យំ កិញ្ចិ សោទកំ បត្តំ, បដិសាមេយ្យ ទុក្កដំ;
សាធុកំ វោទកំ កត្វា, បដិសាមេយ្យ បណ្ឌិតោ.
ភិក្ខុនោ ¶ សោទកំ បត្តំ, ឱតាបេតុំ ន វដ្ដតិ;
ឧណ្ហេ ន និទហេតព្ពោ, និទហន្តស្ស ទុក្កដំ.
មិឌ្ឍន្តេ បរិភណ្ឌន្តេ, ឋបេតុំ ន ច វដ្ដតិ;
មិឌ្ឍិយា បរិភណ្ឌេ វា, វិត្ថិណ្ណេ បន វដ្ដតិ.
ទារុអាធារកេ បត្តេ, ទ្វេ ឋបេតុម្បិ វដ្ដតិ;
អយមេវ នយោ ទណ្ឌ-ភូមិអាធារកេសុបិ.
តដ្ដិកាយបិ ចោឡេ វា, បោត្ថកេ កដសារកេ;
បរិភណ្ឌកតាយាបិ, ភូមិយំ វាលុកាសុ វា.
តថារូបាសុ សុទ្ធាសុ, ឋបេតុំ បន វដ្ដតិ;
សរជាយ ឋបេន្តស្ស, ទុក្កដំ ខរភូមិយា.
ទណ្ឌេ វា នាគទន្តេ វា, លគ្គេតុម្បិ ន វដ្ដតិ;
ឆត្តង្គមញ្ចបីឋេសុ, ឋបេន្តស្ស ច ទុក្កដំ.
អដនីសុ ហិ ពន្ធិត្វា, ឱលម្ពេតុម្បិ វដ្ដតិ;
ពន្ធិត្វា បន មញ្ចស្ស, ឋបេតុំបរិ វដ្ដតិ.
មញ្ចបីឋដ្ដកេ បត្តំ, ឋបេតុំ បន វដ្ដតិ;
ភត្តបូរោបិ វា ឆត្តេ, ឋបេតុំ ន ច វដ្ដតិ.
តយោ ភាណវារា និដ្ឋិតា.
កវាដំ ន បណាមេយ្យ, បត្តហត្ថោ សចេ បន;
យេន កេនចិ អង្គេន, បណាមេយ្យស្ស ទុក្កដំ.
ន នីហរេយ្យ បត្តេន, ចលកានដ្ឋិកានិ វា;
ឧច្ឆិដ្ឋមុទកំ វាបិ, នីហរន្តស្ស ទុក្កដំ.
បត្តំ ¶ បដិគ្គហំ កត្វា, ធោវិតុំ ហត្ថមេវ វា;
មុខតោ នីហដំ បត្តេ, ឋបេតុំ ន ច វដ្ដតិ.
អនាបត្តិ ¶ ទសាហស្ស, អន្តោយេវ ច យោ បន;
អធិដ្ឋេតិ វិកប្បេតិ, វិស្សជ្ជេតិ វិនស្សតិ.
បឋមស្ស ហិ បត្តស្ស, បឋមេន មហេសិនា;
សមុដ្ឋានាទយោ សព្ពេ, កថិនេន សមា មតា.
បឋមបត្តកថា.
បញ្ចពន្ធនឩនស្មិំ, បត្តេ សតិ ច យោ បន;
វិញ្ញាបេយ្យ នវំ បត្តំ, តស្ស និស្សគ្គិយំ សិយា.
ពន្ធនំ ឯកមុទ្ទិដ្ឋំ, ទ្វង្គុលាយ ច រាជិយា;
ពន្ធនានិ ច ចត្តារិ, តថាដ្ឋង្គុលរាជិយា.
បញ្ច វា រាជិយោ យស្ស, ឯកា វាបិ ទសង្គុលា;
អបត្តោ នាមយំ បត្តោ, វិញ្ញាបេយ្យ តតោ បរំ.
អយោបត្តោ អនេកេហិ, លោហមណ្ឌលកេហិ វា;
ពទ្ធោ វដ្ដតិ មដ្ឋោ ចេ, អយោចុណ្ណេន វាណិយា.
បត្តំ សង្ឃស្ស និស្សដ្ឋំ, តស្ស និស្សគ្គិយំ បន;
អនុកម្បាយ តំ តស្មិំ, អគណ្ហន្តស្ស ទុក្កដំ.
ទីយមានេ តុ បត្តស្មិំ, យស្ស សោ ន ច រុច្ចតិ;
អប្បិច្ឆតាយ វា បត្តំ, តំ ន គណ្ហាតិ វដ្ដតិ.
អបត្តស្ស តុ ភិក្ខុស្ស;
ន ទាតព្ពោតិ ទីបិតោ;
តត្ថ យោ បត្តបរិយន្តោ;
សោ ទេយ្យោ តស្ស ភិក្ខុនោ.
សចេ សោ តំ ជិគុច្ឆន្តោ, អប្បទេសេ ឋបេតិ វា;
វិស្សជ្ជេតិ អភោគេន, បរិភុញ្ជតិ ទុក្កដំ.
នដ្ឋេ ¶ ភិន្នេបិ វា បត្តេ, អនាបត្តិ បកាសិតា;
អត្តនោ ញាតកាទីនំ, គណ្ហតោ វា ធនេន វា.
សញ្ចរិត្តសមុដ្ឋានំ ¶ , ក្រិយំ បណ្ណត្តិវជ្ជកំ;
កាយកម្មំ វចីកម្មំ, តិចិត្តញ្ច តិវេទនំ.
ទុតិយបត្តកថា.
សប្បិអាទិំ បុរេភត្តំ, ភេសជ្ជំ បដិគយ្ហ ហិ;
សាមិសម្បិ បុរេភត្តំ, បរិភុញ្ជតិ វដ្ដតិ.
តតោ បដ្ឋាយ សត្តាហំ, តំ វដ្ដតិ និរាមិសំ;
សត្តាហាតិក្កមេ តស្ស, និស្សគ្គិយមុទីរិតំ.
បច្ឆាភត្តម្បិ គណ្ហិត្វា, កត្វា សន្និធិការកំ;
សាយតោ បន សត្តាហំ, វដ្ដតេវ និរាមិសំ.
បុរេភត្តម្បិ បច្ឆា វា, សយមុគ្គហិតំ បន;
សរីរភោគេ នេតព្ពំ, សាយិតុំ ន ច វដ្ដតិ.
នវនីតំ បុរេភត្តំ, ភិក្ខុនា គហិតំ សចេ;
តាបេត្វានុបសម្បន្នោ, ទេតិ វដ្ដតិ សាមិសំ.
សយំ តាបេតិ ចេ ភិក្ខុ, សត្តាហម្បិ និរាមិសំ;
តាបនំ នវនីតស្ស, សាមបាកោ ន ហោតិ សោ.
បច្ឆាភត្តំ គហេត្វា ចេ, យេន កេនចិ តាបិតំ;
វដ្ដតេវ ច តំ សប្បិ, សត្តាហម្បិ និរាមិសំ.
ខីរំ ទធិំ ចាបិ បដិគ្គហេត្វា;
សយំ បុរេភត្តមថោ ករោតិ;
សប្បិំ បុរេភត្តកមេវ តស្ស;
និរាមិសំ វដ្ដតិ ភិក្ខុនោ តំ.
បច្ឆាភត្តកតោ ឧទ្ធំ, តំ ន វដ្ដតិ សាយិតុំ;
សវត្ថុកស្ស សប្បិស្ស, គហិតត្តាវ ភិក្ខុនោ.
សត្តាហាតិក្កមេបិស្ស ¶ , ន ទោសោ កោចិ វិជ្ជតិ;
‘‘បដិគ្គហេត្វា តានី’’តិ, វុត្តត្តា ហិ មហេសិនា.
យថា កប្បិយសប្បិម្ហិ, និស្សគ្គិយមុទីរិតំ;
តថាកប្បិយសប្បិម្ហិ, ទុក្កដំ បរិទីបិតំ.
សព្ពាកប្បិយមំសានំ ¶ , វជ្ជេត្វា មំសមេវ ច;
ខីរំ ទធិ ច សប្បិ ច, នវនីតញ្ច វដ្ដតិ.
‘‘យេសំ កប្បតិ មំសញ្ហិ, តេសំ សប្បី’’តិ កិំ ឥទំ?
បណីតភោជនស្សាបិ, តថា សត្តាហកាលិកេ.
និស្សគ្គិយស្ស វត្ថូនំ, បរិច្ឆេទនិយាមនំ;
ន ចាកប្បិយមំសានំ, សប្បិអាទិ និវារិតំ.
នវនីតេបិ សប្បិម្ហិ, គហិតុគ្គហិតាទិកេ;
សព្ពោ វុត្តនយេនេវ, វេទិតព្ពោ វិនិច្ឆយោ.
តេលភិក្ខាយ ភិក្ខូនំ, បវិដ្ឋានំ ឧបាសកា;
តេលំ វា នវនីតំ វា, សប្បិំ វា អាកិរន្តិ ហិ.
ភត្តសិត្ថានិ វា តត្ថ, តណ្ឌុលា វា ភវន្តិ ចេ;
អាទិច្ចបក្កសំសដ្ឋំ, ហោតិ សត្តាហកាលិកំ.
តិលសាសបតេលំ វា, មធុកេរណ្ឌតេលកំ;
គហិតំ តុ បុរេភត្តំ, សាមិសម្បិ និរាមិសំ.
បច្ឆាភត្តកតោ ឧទ្ធំ, សាយិតព្ពំ និរាមិសំ;
សត្តាហាតិក្កមេ តេសំ, វសា និស្សគ្គិយំ សិយា.
ឯរណ្ឌមធុកដ្ឋីនិ, សាសបាទីនិ ចត្តនា;
គហេត្វា កតតេលម្បិ, ហោតិ សត្តាហកាលិកំ.
យាវជីវិកវត្ថុត្តា, តេសំ តិណ្ណម្បិ ភិក្ខុនោ;
សវត្ថុគហណេ តស្ស, កាចាបត្តិ ន វិជ្ជតិ.
អត្តនា ¶ យំ កតំ តេលំ, តំ វដ្ដតិ និរាមិសំ;
សត្តាហាតិក្កមេនស្ស, ហោតិ និស្សគ្គិយំ បន.
ទុក្កដំ សាសបាទីនំ, តេលត្ថាយេវ ភិក្ខុនា;
គហេត្វា ឋបិតានំ តុ, សត្តាហាតិក្កមេ សិយា.
នាឡិកេរករញ្ជានំ, តេលំ កុរុវកស្ស ច;
និម្ពកោសម្ពកានញ្ច, តេលំ ភល្លាតកស្ស ច.
ឥច្ចេវមាទិកំ សព្ពំ, អវុត្តំ បាឡិយំ បន;
គហេត្វា និក្ខិបន្តស្ស, ទុក្កដំ សមយច្ចយេ.
យាវកាលិកភេទញ្ច ¶ , យាវជីវកមេវ ច;
វិទិត្វា សេសមេត្ថាបិ, សប្បិនា សទិសោ នយោ.
អច្ឆមច្ឆវរាហានំ, សុសុកាគទ្រភស្ស ច;
វសានំ បន បញ្ចន្នំ, តេលំ បញ្ចវិធំ ភវេ.
សព្ពមេវ វសាតេលំ, កប្បិយាកប្បិយស្ស ច;
មនុស្សានំ វសាតេលំ, ឋបេត្វា បន វដ្ដតិ.
វសំ បដិគ្គហេត្វាន, បុរេភត្តំ បនត្តនា;
បក្កំ វដ្ដតិ សំសដ្ឋំ, សត្តាហម្បិ និរាមិសំ.
សចេ អនុបសម្បន្នោ, កត្វា តំ ទេតិ វដ្ដតិ;
សាមិសម្បិ បុរេភត្តំ, តតោ ឧទ្ធំ និរាមិសំ.
បដិគ្គហេតុំ កាតុំ វា, បច្ឆាភត្តំ ន វដ្ដតិ;
សេសោ វុត្តនយេនេវ, វេទិតព្ពោ វិភាវិនា.
គហិតញ្ហិ បុរេភត្តំ, មធុំ មធុករីកតំ;
វដ្ដតេវ បុរេភត្តំ, សាមិសម្បិ និរាមិសំ.
បច្ឆាភត្តកតោ ¶ ឧទ្ធំ, សត្តាហម្បិ និរាមិសំ;
សត្តាហាតិក្កមេ ទោសោ, វត្ថូនំ គណនាវសា.
ឧច្ឆុម្ហា បន និព្ពត្តំ, បក្កាបក្កំ ឃនាឃនំ;
រសាទិ បន តំ សព្ពំ, ‘‘ផាណិត’’ន្តិ បវុច្ចតិ.
ផាណិតំ តុ បុរេភត្តំ, គហិតំ បន វដ្ដតិ;
សាមិសម្បិ បុរេភត្តំ, តតោ ឧទ្ធំ និរាមិសំ.
អសំសដ្ឋេន ឧច្ឆុស្ស, រសេន កតផាណិតំ;
គហិតេន បុរេភត្តំ, តទហេវ និរាមិសំ.
ឧច្ឆុំ បដិគ្គហេត្វាន, កតេបេស នយោ មតោ;
បច្ឆាភត្តកតោ ឧទ្ធំ, តំ ន វដ្ដតិ សាយិតុំ.
គហិតត្តា សវត្ថុស្ស, សត្តាហាតិក្កមេបិ ច;
ហោតិ តស្ស អនាបត្តិ, បច្ឆាភត្តំ កតេបិ ច.
សំសដ្ឋញ្ច បុរេភត្តំ, គហិតំ តមុបាសកោ;
តទហេ ទេតិ ចេ កត្វា, សាមិសម្បិ ច វដ្ដតិ.
សំសដ្ឋេន ¶ បុរេភត្តំ, គហិតេន សយំកតំ;
បច្ឆាភត្តំ កតញ្ចាបិ, សត្តាហម្បិ និរាមិសំ.
កតំ មធុកបុប្ផានំ, ផាណិតំ សីតវារិនា;
សាមិសម្បិ បុរេភត្តំ, តតោ ឧទ្ធំ និរាមិសំ.
សត្តាហាតិក្កមេបិស្ស, ទុក្កដំ បរិទីបិតំ;
បក្ខិបិត្វា កតំ ខីរំ, ហោតិ តំ យាវកាលិកំ.
ផលានំ បន សព្ពេសំ, យាវកាលិកសញ្ញិនំ;
យាវកាលិកមិច្ចេវ, ផាណិតំ បរិទីបិតំ.
បច្ឆាភត្តម្បិ ភិក្ខុស្ស, បច្ចយេ សតិ កេវលំ;
កាលិកា បន វដ្ដន្តិ, បុរេភត្តំ យថាសុខំ.
លភិត្វា បន និស្សដ្ឋំ, តំ តុ សត្តាហកាលិកំ;
អរុអាទីនិ មក្ខេតុំ, សាយិតុំ វា ន វដ្ដតិ.
អញ្ញស្ស ¶ បន ភិក្ខុស្ស, កាយភោគេ ច វដ្ដតិ;
ចជិត្វា និរបេក្ខោវ, លភិត្វា បុន សាយិតុំ.
អនាបត្តិ អធិដ្ឋេតិ, វិស្សជ្ជេតិ វិនស្សតិ;
អច្ឆិន្ទិត្វា ច វិស្សាសំ, គណ្ហតុម្មត្តកាទិនោ.
សមុដ្ឋានាទយោ សព្ពេ, កថិនេន សមា មតា;
សទាកថិនចិត្តេន, បឋមេនេវ សត្ថុនា.
ភេសជ្ជសិក្ខាបទកថា.
មាសោ សេសោតិ គិម្ហានំ, បរិយេសេយ្យ សាដិកំ;
អទ្ធមាសោវ សេសោតិ, កត្វា បរិទហេ ពុធោ.
កត្វា បន សតុប្បាទំ, វស្សសាដិកចីវរំ;
និប្ផាទេន្តស្ស ភិក្ខុស្ស, សមយេ បិដ្ឋិសម្មតេ.
ហោតិ និស្សគ្គិយាបត្តិ, ញាតកាញ្ញាតកាទិនោ;
តេសុយេវ ច វិញ្ញត្តិំ, កត្វា និប្ផាទនេ តថា.
កត្វា បន សតុប្បាទំ, សមយេ កុច្ឆិសញ្ញិតេ;
និប្ផាទេន្តស្ស ភិក្ខុស្ស, វត្ថមញ្ញាតកាទិនោ.
តស្សាទិន្នកបុព្ពេសុ ¶ , វត្តភេទេន ទុក្កដំ;
ករោតោ តត្រ វិញ្ញត្តិំ, និស្សគ្គិយមុទីរិតំ.
ឱវស្សាបេតិ ចេ កាយំ, នគ្គោ សតិបិ ចីវរេ;
ន្ហានស្ស បរិយោសានេ, ទុក្កដំ វិវដង្គណេ.
ឩនកេ បន មាសស្មិំ, អតិរេកោតិ សញ្ញិនោ;
តត្ថ វេមតិកស្សាបិ, ហោតិ អាបត្តិ ទុក្កដំ.
អច្ឆិន្នចីវរស្សាបិ, អនាបត្តាបទាសុបិ;
ន្ហានកោដ្ឋកវាបីសុ, ន្ហាយន្តស្ស ច ភិក្ខុនោ.
សញ្ចរិត្តសមុដ្ឋានំ ¶ , ក្រិយំ បណ្ណត្តិវជ្ជកំ;
កាយកម្មំ វចីកម្មំ, តិចិត្តញ្ច តិវេទនំ.
វស្សិកសាដិកកថា.
សាមំ តុ ចីវរំ ទត្វា, អច្ឆិន្ទន្តស្ស តំ បុន;
សកសញ្ញាយ ភិក្ខុស្ស, តស្ស និស្សគ្គិយំ សិយា.
ឯកាយេវ បនាបត្តិ, ឯកមច្ឆិន្ទតោ សិយា;
ពហូនិ ឯកពទ្ធានិ, អច្ឆិន្ទន្តស្ស វា តថា.
វិសុំ ឋិតានិ ឯកេក-មាហរាបយតោ បន;
វត្ថានំ គណនាយស្ស, អាបត្តិគណនា សិយា.
‘‘មយា ទិន្នានិ សព្ពានិ, អាហរា’’តិ ច ភាសតោ;
ឯកេន វចនេនេវ, ហោន្តិ អាបត្តិយោ ពហូ.
អាណាបេតិ សចេ អញ្ញំ, ភិក្ខុំ គណ្ហាតិ ចីវរំ;
ពហូនិ គណ្ហតាណត្តោ, ឯកំ បាចិត្តិយំ សិយា.
‘‘មយា ទិន្នានិ សព្ពានិ, គណ្ហា’’តិ វទតោ បន;
ឯកាយស្ស ច វាចាយ, ហោន្តិ អាបត្តិយោ ពហូ.
‘‘សង្ឃាដិមុត្តរាសង្គំ, គណ្ហ គណ្ហា’’តិ ភាសតោ;
ហោតិ វាចាយ វាចាយ, អាណាបេន្តស្ស ទុក្កដំ.
វិកប្បនុបគំ កិញ្ចិ, ឋបេត្វា បច្ឆិមំ បរំ;
អញ្ញំ បន បរិក្ខារំ, ឆិន្ទាបេន្តស្ស ទុក្កដំ.
ឋបេត្វា ¶ ឧបសម្បន្នំ, អញ្ញេសំ ចីវរាទិកំ;
អច្ឆិន្ទតោបិ ភិក្ខុស្ស, ហោតិ អាបត្តិ ទុក្កដំ.
ឯវំ អនុបសម្បន្នេ, ឧបសម្បន្នសញ្ញិនោ;
តត្ថ វេមតិកស្សាបិ, អច្ឆិន្ទន្តស្ស ទុក្កដំ.
សោ ¶ វា ទេតិ សចេ តុដ្ឋោ, ទុដ្ឋោ វិស្សាសមេវ វា;
គណ្ហតោបិ អនាបត្តិ, តថា ឧម្មត្តកាទិនោ.
អទិន្នាទានតុល្យាវ, សមុដ្ឋានាទយោ នយា;
អញ្ញត្រ វេទនាយេត្ថ, ហោតិ សា ទុក្ខវេទនា.
ចីវរច្ឆិន្ទនកថា.
វិញ្ញាបេត្វា សចេ សុត្តំ, ឆព្ពិធំ សានុលោមិកំ;
ចីវរំ តន្តវាយេហិ, វាយាបេតិ ន វដ្ដតិ.
សាមំ វិញ្ញាបិតំ សុត្តំ, អកប្បិយមុទីរិតំ;
តន្តវាយោបិ វិញ្ញត្តោ, តថា អញ្ញាតកាទិកោ.
វិញ្ញត្តតន្តវាយេន, សុត្តេនាកប្បិយេន ច;
ចីវរំ វាយាបេន្តស្ស, និស្សគ្គិយមុទីរិតំ.
វិទត្ថិមត្តេ ទីឃេន, ហត្ថមត្តេ តិរីយតោ;
វីតេ និស្សគ្គិយំ វុត្តំ, ផលកេ ផលកេបិ ច.
តេនេវ កប្បិយំ សុត្តំ, វាយាបេន្តស្ស ទុក្កដំ;
តថេវ តន្តវាយេន, កប្បិយេន អកប្បិយំ.
ឯកន្តរិកតោ វាបិ, ទីឃតោ វា តិរីយតោ;
កប្បិយាកប្បិយេហេវ, វីតេ សុត្តេហិ ទុក្កដំ.
កប្បិយាកប្បិយេហេវ, តន្តវាយេហិ វេ កតេ;
កប្បិយាកប្បិយំ សុត្តំ, មិស្សេត្វា តស្ស ទុក្កដំ.
សចេ អកប្បិយំ សុត្តំ, វារេនេវ វិនន្តិ តេ;
ទស្សេត្វាវ បរិច្ឆេទំ, អកប្បិយវិតេ បន.
បាចិត្តិយំ បមាណស្មិំ, តទូនេ ទុក្កដំ សិយា;
ឥតរេន វិតេ វត្ថេ, ឧភយត្ថេវ ទុក្កដំ.
ទ្វេបិ ¶ ¶ វេមំ គហេត្វា វា, ឯកតោ វា វិនន្តិ ចេ;
ផលកេ ផលកេ តស្ស, ទុក្កដំ បរិទីបិតំ.
ឯតេនេវ ឧបាយេន, ភេទេ សព្ពត្ថ សាធុកំ;
អាបត្តិភេទោ វិញ្ញេយ្យោ, វិញ្ញុនា វិនយញ្ញុនា.
កប្បិយោ តន្តវាយោបិ, សចេ សុត្តម្បិ កប្បិយំ;
ចីវរំ វាយាបេន្តស្ស, អនាបត្តិ បកាសិតា.
អនាបត្តិ បរិស្សាវេ, អាយោគេ អំសពទ្ធកេ;
សមុដ្ឋានាទយោ សព្ពេ, សញ្ចរិត្តសមា មតា.
សុត្តវិញ្ញត្តិកថា.
អប្បវារិតញាតីនំ, តន្តវាយេ សមេច្ច ចេ;
វិកប្បំ ចីវរេ ភិក្ខុ, អាបជ្ជតិ ន វដ្ដតិ.
ទីឃាយតប្បិតត្ថាយ, សុត្តវឌ្ឍនកេ កតេ;
ភិក្ខុ និស្សគ្គិយាបត្តិំ, អាបជ្ជតិ ន សំសយោ.
ភិក្ខុនោ ញាតកាទីនំ, តន្តវាយេសុ អត្តនោ;
ធនេនញ្ញស្ស ចត្ថាយ, អនាបត្តិំ វិនិទ្ទិសេ.
វាយាបេន្តស្ស អប្បគ្ឃំ, មហគ្ឃំ កត្តុកាមិនោ;
តថា ឧម្មត្តកាទីនំ, សេសំ វុត្តមនន្តរេ.
បេសការកថា.
វស្សំវុដ្ឋេ យមុទ្ទិស្ស, ភិក្ខូ ទីយតិ ចីវរំ;
បវារណាយ បុព្ពេវ, តំ ហោតច្ចេកចីវរំ.
បុរេ បវារណាយេវ, ភាជេត្វា យទិ គយ្ហតិ;
វស្សច្ឆេទោ ន កាតព្ពោ, សង្ឃិកំ តំ ករោតិ ចេ.
អនាបត្តិ ¶ អធិដ្ឋេតិ, អន្តោសមយមេវ តំ;
វិស្សជ្ជេតិ វិកប្បេតិ, វិនស្សតិ ច ឌយ្ហតិ.
តស្សច្ចាយិកវត្ថស្ស, កថិនេ តុ អនត្ថតេ;
បរិហារេកមាសោវ, ទសាហបរមោ មតោ.
អត្ថតេ ¶ កថិនេ តស្ស, បញ្ច មាសា បកាសិតា;
បរិហារោ មុនិន្ទេន, ទសាហបរមា បន.
សមុដ្ឋានាទយោ សព្ពេ, កថិនេន សមា មតា;
បឋមេនាក្រិយាចិត្តំ, តិចិត្តញ្ច តិវេទនំ.
អច្ចេកចីវរកថា.
វសិត្វា បន ចេ ភិក្ខុ, បុព្ពកត្តិកបុណ្ណមំ;
ឋបេត្វា ចីវរំ គាមេ, បច្ចយេ សតិ តាទិសេ.
ឆារត្តបរមំ តេន, វសិតព្ពំ វិនា តតោ;
ឧត្តរិំ វសតោ ទោសោ, វិនា សង្ឃស្ស សម្មុតិំ.
កត្តិកេយេវ មាសស្មិំ, បឋមាយ បវារិតោ;
បច្ឆិមេន បមាណេន, យុត្តេ សាសង្កសម្មតេ.
សេនាសនេ វសន្តោវ, ឋបេតុំ ឯកចីវរំ;
ចតុរង្គសមាយោគេ, លភតីតិ បកាសិតោ.
យំ គាមំ គោចរំ កត្វា, ភិក្ខុ អារញ្ញកេ វសេ;
តស្មិំ គាមេ ឋបេតុំ តំ, មាសមេកំ តុ វដ្ដតិ.
អញ្ញត្ថេវ វសន្តស្ស, ឆារត្តបរមំ មតំ;
អយមស្ស អធិប្បាយោ, បដិច្ឆន្នោ បកាសិតោ.
សេនាសនមថាគន្ត្វា, សត្តមំ អរុណំ បន;
ឧដ្ឋាបេតុំ វិទូរត្តា, អសក្កោន្តស្ស ភិក្ខុនោ.
គាមសីមម្បិ ¶ វា គន្ត្វា, វសិត្វា យត្ថ កត្ថចិ;
ចីវរស្ស បវត្តិំ សោ, ញត្វា គច្ឆតិ វដ្ដតិ.
ឯវញ្ចាបិ អសក្កោន្តោ, ញត្វា តត្ថេវ បណ្ឌិតោ;
ខិប្បំ បច្ចុទ្ធរេ ឋានេ, អតិរេកេ ហិ តិដ្ឋតិ.
វិស្សជ្ជេតិ អនាបត្តិ, វិនស្សតិ ច ឌយ្ហតិ;
អច្ឆិន្ទនេ ច វិស្សាសេ, ភិក្ខុសម្មុតិយាបិ វា.
សមុដ្ឋានាទយោ ¶ សព្ពេ, កថិនេន សមា មតា;
ទុតិយេន, មុនិន្ទេន, តេន សាសង្កសម្មតេ.
សាសង្កកថា.
ជានំ បរិណតំ លាភំ, ភិក្ខុសង្ឃស្ស យោ បន;
អត្តនោ បរិណាមេយ្យ, តស្ស និស្សគ្គិយំ សិយា.
សចេ ‘‘អញ្ញស្ស ទេហី’’តិ, បរិណាមេតិ ភិក្ខុនោ;
សុទ្ធិកំ សុទ្ធចិត្តេន, បាចិត្តិយមុទីរិតំ.
ចីវរំ វា បរស្សេក-មេកំ វា បន អត្តនោ;
បរិណាមេយ្យ ចេ សទ្ធិំ, ទ្វេ បាចិត្តិយោ សិយុំ.
សង្ឃស្ស បន យំ ទិន្នំ, តំ គហេតុំ ន វដ្ដតិ;
សង្ឃស្សេវ បទាតព្ពោ, អទេន្តស្ស បរាជយោ.
ចេតិយស្ស ច សង្ឃស្ស, បុគ្គលស្សបិ វា បន;
អញ្ញស្ស បោណមញ្ញស្ស, បរិណាមេយ្យ ទុក្កដំ.
យោ បនន្តមសោ ភិក្ខុ, សុនខស្សបិ ឱណតំ;
សុនខស្ស បនញ្ញស្ស, បរិណាមេយ្យ ទុក្កដំ.
ឥទញ្ហិ ¶ តិសមុដ្ឋានំ, ក្រិយំ សញ្ញាវិមោក្ខកំ;
កាយកម្មំ វចីកម្មំ, តិចិត្តញ្ច តិវេទនំ.
បរិណតកថា.
បត្តវគ្គោ តតិយោ.
តេនេកវត្ថុគ្គតរង្គមាលំ;
សីលន្តមាបត្តិវិបត្តិគាហំ;
តរន្តិ បញ្ញត្តិមហាសមុទ្ទំ;
វិនិច្ឆយំ យេ បនិមំ តរន្តិ.
ឥតិ វិនយវិនិច្ឆយេ និស្សគ្គិយកថា និដ្ឋិតា.
បាចិត្តិយកថា
សម្បជានមុសាវាទេ ¶ , បាចិត្តិយមុទីរិតំ;
ទវា រវា ភណន្តស្ស, ន ទោសុម្មត្តកាទិនោ.
អញ្ញត្ថាបត្តិយោ បញ្ច, មុសាវាទស្ស ការណា;
សមុដ្ឋានាទយោ សព្ពេ, អទិន្នាទានតុល្យកា.
សម្បជានមុសាវាទកថា.
ជាតិអាទីសុ វុត្តេសុ, ទសស្វក្កោសវត្ថុសុ;
ភូតេន វា អភូតេន, យេន កេនចិ វត្ថុនា.
យាយ កាយចិ ភាសាយ, ហត្ថមុទ្ទាយ វា បន;
បារាជិកមនាបន្នំ, ភិក្ខុមាបន្នមេវ វា.
អញ្ញត្រញ្ញាបទេសេន, ឱមសន្តស្ស ភិក្ខុនោ;
តត្ថ បាចិត្តិយាបត្តិ, សម្ពុទ្ធេន បកាសិតា.
តេហេវញ្ញាបទេសេន ¶ , បាឡិមុត្តបទេហិបិ;
សព្ពត្ថានុបសម្បន្នំ, អក្កោសន្តស្ស ទុក្កដំ.
អនក្កោសិតុកាមស្ស, កេវលំ ទវកម្យតា;
វទតោ បន សព្ពត្ថ, ទុព្ភាសិតមុទីរិតំ.
បវិដ្ឋានុបសម្បន្ន-ដ្ឋានេ ឥធ ច ភិក្ខុនី;
អនាបត្តិ បុរក្ខត្វា, អត្ថធម្មានុសាសនិំ.
វទតោ បន ភិក្ខុស្ស, សមុដ្ឋានាទយោ នយា;
អនន្តរសមា វុត្តា, ទុក្ខា ហោតេត្ថ វេទនា.
ឱមសវាទកថា.
អាបត្តិ ភិក្ខុបេសុញ្ញេ, ទុវិធាការតោ សិយា;
អត្តនោ បិយកាមស្ស, បរភេទត្ថិនោបិ វា.
អក្កោសន្តស្ស បរិយាយ-បាឡិមុត្តនយេហិ ច;
វចនស្សុបសំហារេ, ហោតិ អាបត្តិ ទុក្កដំ.
តថា ¶ អនុបសម្បន្ន-អក្កោសំ ហរតោបិ ច;
ឋិតា អនុបសម្បន្ន-ដ្ឋានេ ឥធ ច ភិក្ខុនី.
ន ចេវ បិយកាមស្ស, ន ច ភេទត្ថិនោបិ វា;
បាបានំ គរហត្ថាយ, វទន្តស្ស ច ភិក្ខុនោ.
តថា ឧម្មត្តកាទីនំ, អនាបត្តីតិ ទីបិតា;
សមុដ្ឋានាទយោ សព្ពេ, អទិន្នាទានសាទិសា.
បេសុញ្ញកថា.
ឋបេត្វា ភិក្ខុនិំ ភិក្ខុំ, អញ្ញេន បិដកត្តយំ;
ធម្មំ សហ ភណន្តស្ស, តស្ស បាចិត្តិយំ សិយា.
រាជោវាទាទយោ ¶ វុត្តា, មហាបច្ចរិយាទិសុ;
អនារុឡ្ហេសុ សង្គីតិំ, អាបត្តិជនកាតិ ហិ.
ទុក្កដំ ហោតិ ភិក្ខុស្មិំ, តថា ភិក្ខុនិយាបិ ច;
ភិក្ខុស្សានុបសម្បន្ន-សញ្ញិនោ វិមតិស្ស វា.
ឯកតោ ឧទ្ទិសាបេតិ, សជ្ឈាយំ វា ករោតិ យោ;
ភណន្តំ បគុណំ គន្ថំ, ឱបាតេតិ ច យោ បន.
តស្ស ចានុបសម្បន្ន-សន្តិកេ គណ្ហតោបិ ច;
ឧទ្ទេសំ តុ អនាបត្តិ, ភណនេ តេន ឯកតោ.
វាចតោ ច សមុដ្ឋាតិ, វាចាចិត្តទ្វយាបិ ច;
សមុដ្ឋានមិទំ វុត្តំ, បទសោធម្មសញ្ញិតំ.
បទសោធម្មកថា.
សព្ពច្ឆន្នបរិច្ឆន្នេ, និបជ្ជេយ្យ សចេ បន;
យេភុយ្យេន បរិច្ឆន្នេ, ឆន្នេ សេនាសនេបិ វា.
តិស្សន្នំ បន រត្តីនំ, ឧទ្ធំ យោ បន រត្តិយំ;
ឋបេត្វា ភិក្ខុំ អញ្ញេន, តស្ស បាចិត្តិយំ សិយា.
វត្ថុំ យំ បន និទ្ទិដ្ឋំ, មេថុនស្ស បហោនកំ;
អាបត្យន្តមសោ តេន, តិរច្ឆានគតេនបិ.
និបន្នេ ¶ ឧបសម្បន្នេ, ឥតរោ ចេ និបជ្ជតិ;
ឥតរស្មិំ និបន្នេ វា, សចេ ភិក្ខុ និបជ្ជតិ.
ឧភិន្នំ ឧដ្ឋហិត្វា វា, និបជ្ជនបយោគតោ;
អាបត្តានុបសម្បន្ន-គណនាយបិ វា សិយា.
សចេ បិធាយ វា គព្ភំ, និបជ្ជតិបិធាយ វា;
អាបត្តត្ថង្គតេ សូរិយេ, ចតុត្ថទិវសេ សិយា.
ទិយឌ្ឍហត្ថុព្ពេធេន ¶ , បាការចយនាទិនា;
បរិក្ខិត្តម្បិ តំ សព្ពំ, បរិក្ខិត្តន្តិ វុច្ចតិ.
ភិក្ខុស្សន្តមសោ ទុស្ស-កុដិយំ វសតោបិ ច;
សហសេយ្យាយ អាបត្តិ, ហោតីតិ បរិទីបិតោ.
សព្ពច្ឆន្នបរិច្ឆន្ន-យេភុយ្យាទិប្បភេទតោ;
សត្ត បាចិត្តិយានេត្ថ, ទដ្ឋព្ពានិ សុពុទ្ធិនា.
អឌ្ឍច្ឆន្នបរិច្ឆន្នេ, ទុក្កដំ បរិទីបិតំ;
សព្ពចូឡបរិច្ឆន្ន-ឆន្នាទីហិបិ បញ្ចធា.
អនាបត្តិ ទិរត្តំ វា, តិរត្តំ វសតោ សហ;
អរុណស្ស បុរេយេវ, តតិយាយ ច រត្តិយា.
និក្ខមិត្វា វសន្តស្ស, បុន សទ្ធិញ្ច ភិក្ខុនោ;
តថា សព្ពបរិច្ឆន្ន-សព្ពច្ឆន្នាទិកេបិ ច.
ឯវំ អនុបសម្បន្នេ, និបន្នេបិ និសីទតោ;
សេសា ឯឡកលោមេន, សមុដ្ឋានាទយោ សមា.
សហសេយ្យកថា.
សចេ តទហុជាតាយ, អបិ យោ មានុសិត្ថិយា;
សហសេយ្យំ បកប្បេយ្យ, តស្ស បាចិត្តិយំ សិយា.
ទិស្សមានករូបាយ, យក្ខិយា បេតិយា សហ;
រត្តិយំ យោ និបជ្ជេយ្យ, ទេវិយា បណ្ឌកេន វា.
មេថុនវត្ថុភូតាយ, តិរច្ឆានគតិត្ថិយា;
វត្ថូនំ គណនាយស្ស, ហោតិ អាបត្តិ ទុក្កដំ.
ឥធេកទិវសេនេវ ¶ , អាបត្តិ បរិទីបិតា;
សេសោ អនន្តរេ វុត្ត-សទិសោវ វិនិច្ឆយោ.
ទុតិយសហសេយ្យកថា.
ឧទ្ធំ ¶ ឆប្បញ្ចវាចាហិ, វិញ្ញុំ បុរិសវិគ្គហំ;
វិនា ធម្មំ ភណន្តស្ស, ហោតិ បាចិត្តិ ឥត្ថិយា.
គាថាបាទោ បនេកោវ, ឯកវាចាតិ សញ្ញិតោ;
បទសោធម្មំ និទ្ទិដ្ឋំ, ធម្មមដ្ឋកថម្បិ វា.
ឆន្នំ ឧបរិ វាចានំ, បទាទីនំ វសា បន;
ទេសេន្តស្ស សិយាបត្តិ, បទាទិគណនាយ ច.
និម្មិនិត្វា ឋិតេនាបិ, សទ្ធិំ បុរិសវិគ្គហំ;
យក្ខេនបិ ច បេតេន, តិរច្ឆានគតេនបិ.
ឋិតស្ស មាតុគាមស្ស, ធម្មំ យោ បន ភាសតិ;
ឆន្នំ ឧបរិ វាចានំ, តស្ស បាចិត្តិយំ សិយា.
បុរិសេ ឥត្ថិសញ្ញិស្ស, វិមតិស្ស ច បណ្ឌកេ;
ឧត្តរិ ឆហិ វាចាហិ, វទតោ ហោតិ ទុក្កដំ.
ឥត្ថិរូបំ គហេត្វាន, ឋិតានំ ភាសតោបិ ច;
ទុក្កដំ យក្ខិបេតីនំ, តិរច្ឆានគតិត្ថិយា.
បុរិសេ សតិ វិញ្ញុស្មិំ, សយំ ឧដ្ឋាយ វា បុន;
ទេសេន្តស្ស និសីទិត្វា, មាតុគាមស្ស វា តថា.
អញ្ញិស្សា បុន អញ្ញិស្សា, ឥត្ថិយា ភណតោបិ ច;
ឆហិ បញ្ចហិ វាចាហិ, អនាបត្តិ បកាសិតា.
បទសោធម្មតុល្យាវ, សមុដ្ឋានាទយោ មតា;
អយមេវ វិសេសោតិ, ក្រិយាក្រិយមិទំ បន.
ធម្មទេសនាកថា.
មហគ្គតំ បណីតំ វា, អារោចេន្តស្ស ភិក្ខុនោ;
ឋបេត្វា ភិក្ខុនិំ ភិក្ខុំ, ភូតេ បាចិត្តិយំ សិយា.
នោ ¶ ¶ ចេ ជានាតិ សោ វុត្តំ, អារោចេន្តស្ស ភិក្ខុនោ;
បរិយាយវចនេ ចស្ស, ហោតិ អាបត្តិ ទុក្កដំ.
អនាបត្តិ តថារូបេ, ការណេ សតិ ភាសតោ;
សព្ពស្សបិ ច សីលាទិំ, វទតោ អាទិកម្មិនោ.
ឧម្មត្តកបទំ ឯត្ថ, ន វុត្តំ តទសម្ភវា;
ភូតារោចនកំ នាម, សមុដ្ឋានមិទំ មតំ.
កាយតោ វាចតោ កាយ-វាចតោ ច តិធា សិយា;
កុសលាព្យាកតេហេវ, ទ្វិចិត្តញ្ច ទ្វិវេទនំ.
ភូតារោចនកថា.
អាបត្តិំ បន ទុដ្ឋុល្លំ, អារោចេន្តស្ស ភិក្ខុនោ;
អាបត្តានុបសម្បន្នេ, ឋបេត្វា ភិក្ខុសម្មុតិំ.
សង្ឃាទិសេសមាបន្នោ, មោចេត្វា អសុចិំ អយំ;
ឃដេត្វា វត្ថុនាបត្តិំ, វទន្តស្សេវ វជ្ជតា.
ឥធ សង្ឃាទិសេសាវ, ទុដ្ឋុល្លាបត្តិយោ មតា;
តស្មា សុទ្ធស្ស ទុដ្ឋុល្លំ, វទំ បាចិត្តិយំ ផុសេ.
អទុដ្ឋុល្លាយ ទុដ្ឋុល្ល-សញ្ញិនោ វិមតិស្ស វា;
អាបត្តិយោបិ វា សេសា, អារោចេន្តស្ស ទុក្កដំ.
តថា អនុបសម្បន្នេ, ទុដ្ឋុល្លំ បញ្ចធា មតំ;
អជ្ឈាចារមទុដ្ឋុល្លំ, អារោចេតុំ ន វដ្ដតិ.
វត្ថុំ វា បន អាបត្តិំ, អារោចេន្តស្ស កេវលំ;
អនាបត្តីតិ ញាតព្ពំ, ភិក្ខុសម្មុតិយា តថា.
ឯវមុម្មត្តកាទីនំ, សមុដ្ឋានាទយោ នយា;
អទិន្នាទានតុល្យាវ, វេទនា ទុក្ខវេទនា.
ទុដ្ឋុល្លារោចនកថា.
ខណេយ្យ ¶ វា ខណាបេយ្យ, បថវិំ យោ អកប្បិយំ;
ភេទាបេយ្យ ច ភិន្ទេយ្យ, តស្ស បាចិត្តិយំ សិយា.
សយមេវ ¶ ខណន្តស្ស, បថវិំ បន ភិក្ខុនោ;
បហារស្មិំ បហារស្មិំ, បាចិត្តិយមុទីរិតំ.
អាណាបេន្តស្ស ឯកាវ, ទិវសំ ខណតោបិ ច;
បុនប្បុនាណាបេន្តស្ស, វាចតោ វាចតោ សិយា.
‘‘ខណ បោក្ខរណិំ វាបិំ, អាវាដំ ខណ កូបកំ’’;
ឥច្ចេវំ តុ វទន្តស្ស, កោចិ ទោសោ ន វិជ្ជតិ.
‘‘ឥមំ ខណ ច ឱកាសំ, ឥធ បោក្ខរណិំ ខណ;
ឥមស្មិំ ខណ ឱកាសេ’’, វត្តុមេវំ ន វដ្ដតិ.
‘‘កន្ទំ ខណ កុរុន្ទំ វា, ថូណំ ខណ ច ខាណុកំ;
មូលំ ខណ ច តាលំ វា’’, ឯវំ វទតិ វដ្ដតិ.
‘‘ឥមំ មូលំ ឥមំ វល្លិំ, ឥមំ តាលំ ឥមំ នឡំ;
ខណា’’តិ និយមេត្វាន, វត្តុំ បន ន វដ្ដតិ.
ឧស្សិញ្ចិតុំ សចេ សក្កា, ឃដេហិ តនុកទ្ទមោ;
ភិក្ខុនា អបនេតព្ពោ, ពហលំ ន ច វដ្ដតិ.
ភិជ្ជិត្វា នទិយាទីនំ, បតិតំ តោយសន្តិកេ;
តដំ វដ្ឋំ វិកោបេតុំ, ចាតុមាសម្បិ វដ្ដតិ.
សចេ បតតិ តោយស្មិំ, ទេវេ វុដ្ឋេបិ វដ្ដតិ;
ចាតុមាសមតិក្កន្តេ, តោយេ ទេវោ ហិ វស្សតិ.
បាសាណបិដ្ឋិយំ សោណ្ឌិំ, ខណន្តិ យទិ តត្ថ តុ;
រជំ បតតិ ចេ បុព្ពំ, បច្ឆា ទេវោភិវស្សតិ.
សោធេតុំ ភិន្ទិតុំ អន្តោ-ចាតុមាសំ តុ វដ្ដតិ;
ចាតុមាសកតោ ឧទ្ធំ, វិកោបេតុំ ន វដ្ដតិ.
វារិនា ¶ បឋមំ បុណ្ណេ, បច្ឆា បតតិ ចេ រជំ;
តំ វដ្ដតិ វិកោបេតុំ, តោយេ ទេវោ ហិ វស្សតិ.
អល្លីយតិ ផុសាយន្តេ, បិដ្ឋិបាសាណកេ រជំ;
ចាតុមាសច្ចយេ តម្បិ, វិកោបេតុំ ន វដ្ដតិ.
សចេ អកតបព្ភារេ, វម្មិកោ បន ឧដ្ឋិតោ;
យថាសុខំ វិកោបេយ្យ, ចាតុមាសច្ចយេបិ ច.
អព្ភោកាសេ ¶ សចេ វដ្ឋោ, ចាតុមាសំ តុ វដ្ដតិ;
រុក្ខេ ឧបចិកាទីនំ, មត្តិកាយបិ សោ នយោ.
មូសិកុក្ករ គោកណ្ដ-គណ្ឌុប្បាទមលេសុបិ;
អយមេវ នយោ វុត្តោ, អសម្ពទ្ធេសុ ភូមិយា.
តេហេវ សទិសា ហោន្តិ, កសិនង្គលមត្តិកា;
អច្ឆិន្នា ភូមិសម្ពន្ធា, សា ជាតបថវី សិយា.
សេនាសនម្បិ អច្ឆន្នំ, វិនដ្ឋឆទនម្បិ វា;
ចាតុមាសកតោ ឧទ្ធំ, ឱវដ្ឋំ ន វិកោបយេ.
តតោ ‘‘គោបានសិំ ភិត្តិំ, ថម្ភំ វា បទរត្ថរំ;
គណ្ហិស្សាមី’’តិ សញ្ញាយ, គហេតុំ បន វដ្ដតិ.
គណ្ហន្តស្សិដ្ឋកាទីនិ, សចេ បតតិ មត្តិកា;
អនាបត្តិ សិយាបត្តិ, មត្តិកំ យទិ គណ្ហតិ.
អតិន្តោ មត្តិកាបុញ្ជោ, អន្តោគេហេ សចេ សិយា;
អនោវដ្ឋោ ច ភិក្ខូនំ, សព្ពទា ហោតិ កប្បិយោ.
វុដ្ឋេ បុន ច គេហស្មិំ, គេហំ ឆាទេន្តិ តំ សចេ;
ចាតុមាសច្ចយេ សព្ពោ, តិន្តោ ហោតិ អកប្បិយោ.
យត្តកំ តត្ថ តិន្តំ តុ, តត្តកំ ហោត្យកប្បិយំ;
អតិន្តំ តត្ថ យំ យំ តុ, តំ តំ ហោតិ ហិ កប្បិយំ.
តេមិតោ ¶ វារិនា សោ ចេ, ឯកាពទ្ធោវ ភូមិយា;
បថវី ចេវ សា ជាតា, ន វដ្ដតិ តតោ បរំ.
អព្ភោកាសេ ច បាការោ, ឱវដ្ឋោ មត្តិកាមយោ;
ចាតុមាសច្ចយេ ‘‘ជាតា, បថវី’’តិ បវុច្ចតិ.
តត្ថ លគ្គំ រជំ សណ្ហំ, អឃំសន្តោវ មត្តសោ;
ឆុបិត្វា អល្លហត្ថេន, សចេ គណ្ហាតិ វដ្ដតិ.
សចេ ឥដ្ឋកបាការោ, យេភុយ្យកថលេ បន;
ឋានេ តិដ្ឋតិ សោ តស្មា, វិកោបេយ្យ យថាសុខំ.
អព្ភោកាសេ ឋិតំ ថម្ភំ, ចាលេត្វា បនិតោ ចិតោ;
បថវិំ តុ វិកោបេត្វា, គហេតុំ ន ច វដ្ដតិ.
អញ្ញម្បិ ¶ សុក្ខរុក្ខំ វា, ខាណុកំ វាបិ គណ្ហតោ;
អយមេវ នយោ ទោសោ, ឧជុមុទ្ធរតោ ន ច.
បាសាណំ យទិ វា រុក្ខំ, ឧច្ចាលេត្វា បវដ្ដតិ;
ន ទោសោ សុទ្ធចិត្តស្ស, សចេ បថវិ ភិជ្ជតិ.
ផាលេន្តានម្បិ ទារូនិ, សាខាទីនិ ច កឌ្ឍតោ;
អយមេវ នយោ វុត្តោ, ភូមិយំ សុទ្ធចេតសោ.
កណ្ដកំ សូចិមដ្ឋិំ វា, ខិលំ វា ភូមិយំ បន;
អាកោដេតុំ បវេសេតុំ, ភិក្ខុនោ ន ច វដ្ដតិ.
‘‘អហំ បស្សាវធារាយ, ភិន្ទិស្សាមី’’តិ មេទិនិំ;
ភិក្ខុស្ស បន បស្សាវ-មេវំ កាតុំ ន វដ្ដតិ.
អនាបត្តិ ករោន្តស្ស, សចេ ភិជ្ជតិ មេទិនី;
សមជ្ជតោ សមំ កាតុំ, ឃំសិតុំ ន ច វដ្ដតិ.
បាទង្គុដ្ឋេន វា ភូមិំ, លិខិតុម្បិ ន វដ្ដតិ;
ភិន្ទន្តេន ច បាទេហិ, តថា ចង្កមិតុម្បិ វា.
បថវិំ អល្លហត្ថេន, ឆុបិត្វា សុខុមំ រជំ;
អឃំសន្តោ គហេត្វា ចេ, ហត្ថំ ធោវតិ វដ្ដតិ.
សយំ ¶ ទហតិ ចេ ភូមិំ, ទហាបេតិ បរេហិ វា;
អាបត្តន្តមសោ បត្តំ, ទហន្តស្សាបិ ភិក្ខុនោ.
ឋានេសុ យត្តកេស្វគ្គិំ, ទេតិ ទាបេតិ វា បន;
តត្តកានេវ ភិក្ខុស្ស, ហោន្តិ បាចិត្តិយានិបិ.
ឋបេតុំ ភិក្ខុនោ អគ្គិំ, ភូមិយំ ន ច វដ្ដតិ;
កបាលេ បត្តបចនេ, ឋបេតុំ បន វដ្ដតិ.
អគ្គិំ ឧបរិ ទារូនំ, ឋបេតុំ ន ច វដ្ដតិ;
ទហន្តោ តានិ គន្ត្វា សោ, ភូមិំ ទហតិ ចេ បន.
ឯសេវ ច នយោ វុត្តោ, ឥដ្ឋកាវាសកាទិសុ;
ឋបេតុំ ឥដ្ឋកាទីនំ, មត្ថកេស្វេវ វដ្ដតិ.
កស្មា បនាតិ ចេ? តេស-មនុបាទានភាវតោ;
ខាណុកេ សុក្ខរុក្ខេ វា, អគ្គិំ ទាតុំ ន វដ្ដតិ.
អនាបត្តិ ¶ តិណុក្កំ តុ, គហេត្វា បន គច្ឆតោ;
ឌយ្ហមានេ តុ ហត្ថស្មិំ, សចេ បាតេតិ ភូមិយំ.
បុន តំ បតិតដ្ឋានេ, ទត្វា តស្ស បនិន្ធនំ;
អគ្គិំ វដ្ដតិ កាតុន្តិ, មហាបច្ចរិយំ រុតំ.
តស្សាបថវិយំយេវ, បថវីតិ ច សញ្ញិនោ;
វិមតិស្សុភយត្ថាបិ, ទុក្កដំ បរិយាបុតំ.
អនាបត្តិ ‘‘ឥមំ ជាន, ឥមមាហរ ទេហិ’’តិ;
វទន្តស្ស, សចិត្តញ្ច, តិសមុដ្ឋានមេវ ច.
បថវីខណនកថា.
មុសាវាទវគ្គោ បឋមោ.
ភវន្តស្ស ¶ ច ភូតស្ស, ភូតគាមស្ស ភិក្ខុនោ;
បាតព្យតានិមិត្តំ តុ, បាចិត្តិយមុទីរិតំ.
ឧទកដ្ឋោ ថលដ្ឋោតិ, ទុវិធោ ហោតិ សោ បន;
តិលពីជាទិកោ តត្ថ, សបណ្ណោបិ អបណ្ណកោ.
ឧទកដ្ឋោតិ វិញ្ញេយ្យោ, សព្ពោ សេវាលជាតិកោ;
វិកោបេន្តស្ស តំ សព្ពំ, តស្ស បាចិត្តិយំ សិយា.
វិយូហិត្វា តុ ហត្ថេន, ន្ហាយិតុំ បន វដ្ដតិ;
ហោតិ តស្ស ច សព្ពម្បិ, ឋានញ្ហិ សកលំ ជលំ.
ឧទកេន វិនា ចេច្ច, តំ បនុទ្ធរិតុំ ជលា;
ន ច វដ្ដតិ ភិក្ខុស្ស, ឋានសង្កមនញ្ហិ តំ.
ឧទកេនុក្ខិបិត្វា តំ, បក្ខិបន្តស្ស វារិសុ;
វដ្ដតីតិ ច និទ្ទិដ្ឋំ, សព្ពអដ្ឋកថាសុបិ.
ជលេ វល្លិតិណាទីនិ, ឧទ្ធរន្តស្ស តោយតោ;
វិកោបេន្តស្ស វា តត្ថ, ហោតិ បាចិត្តិ ភិក្ខុនោ.
បរេហុប្បាដិតានេត្ថ, វិកោបេន្តស្ស ទុក្កដំ;
គច្ឆន្តិ ហិ យតោ តានិ, ពីជគាមេន សង្គហំ.
ថលដ្ឋេ ¶ ឆិន្នរុក្ខានំ, ឋិតោ ហរិតខាណុកោ;
ឧទ្ធំ វឌ្ឍនកោ តស្ស, ភូតគាមេន សង្គហោ.
នាឡិកេរាទិកានម្បិ, ខាណុ ឧទ្ធំ ន វឌ្ឍតិ;
តស្មា តស្ស កតោ ហោតិ, ពីជគាមេន សង្គហោ.
តថា កទលិយា ខាណុ, ផលិតាយ បកាសិតោ;
អផលិតាយ យោ ខាណុ, ភូតគាមេន សោ មតោ.
ផលិតា កទលី យាវ, នីលបណ្ណា ច តាវ សា;
នឡវេឡុតិណាទីន-មយមេវ វិនិច្ឆយោ.
អគ្គតោ ¶ បន បដ្ឋាយ, យទាយំ វេឡុ សុស្សតិ;
តទា សង្គហិតោ ហោតិ, ពីជគាមេន នាមសោ.
ឥន្ទសាលាទិរុក្ខានំ, ពីជគាមេន សង្គហោ;
ឆិន្ទិត្វា ឋបិតានំ តុ, វិញ្ញេយ្យោ វិនយញ្ញុនា.
មណ្ឌបាទីនមត្ថាយ, និក្ខណន្តិ ច តេ សចេ;
និគ្គតេ មូលបណ្ណស្មិំ, ភូតគាមេន សង្គហោ.
មូលមត្តេបិ វា យេសំ, បណ្ណមត្តេបិ វា បន;
និគ្គតេបិ កតោ តេសំ, ពីជគាមេន សង្គហោ.
សកន្ទា បន តាលដ្ឋិ, ពីជគាមោតិ វុច្ចតិ;
បត្តវដ្ដិ យទា នីលា, និគ្គច្ឆតិ តទា ន ច.
នាឡិកេរតចំ ភិត្វា, ទន្តសូចីវ អង្កុរោ;
និគ្គច្ឆតិ តទា សោបិ, ពីជគាមោតិ វុច្ចតិ.
មិគសិង្គសមានាយ, សតិយា បត្តវដ្ដិយា;
អនិគ្គតេបិ មូលស្មិំ, ភូតគាមោតិ វុច្ចតិ.
ន ហោន្តិ ហរិតា យាវ, វីហិអាទីនមង្កុរា;
និគ្គតេសុបិ បណ្ណេសុ, ពីជគាមេន សង្គហោ.
ចត្តារោ ភាណវារា និដ្ឋិតា.
អម្ពជម្ពុដ្ឋិកាទីន-មេសេវ ច វិនិច្ឆយោ;
វន្ទាកា វាបិ អញ្ញំ វា, រុក្ខេ ជាយតិ យំ បន.
រុក្ខោវស្ស ¶ សិយា ឋានំ, វិកោបេតុំ ន វដ្ដតិ;
អមូលវល្លិអាទីន-មយមេវ វិនិច្ឆយោ.
បាការាទីសុ សេវាលោ, អគ្គពីជន្តិ វុច្ចតិ;
យាវ ទ្វេ តីណិ បត្តានិ, ន សញ្ជាយន្តិ តាវ សោ.
បត្តេសុ បន ជាតេសុ, វត្ថុ បាចិត្តិយស្ស សោ;
ឃំសិត្វា បន តំ តស្មា, អបនេតុំ ន វដ្ដតិ.
សេវាលេ ¶ ពហិ បានីយ-ឃដាទីនំ តុ ទុក្កដំ;
អព្ពោហារោវ សោ អន្តោ, បូវាទីសុបិ កណ្ណកំ.
បាសាណទទ្ទុសេវាល-សេលេយ្យប្បភុតីនិ ច;
ហោន្តិ ទុក្កដវត្ថូនិ, អបត្តានីតិ និទ្ទិសេ.
បុប្ផិតំ តុ អហិច្ឆត្តំ, អព្ពោហារិកតំ គតំ;
សចេ តំ មកុឡំ ហោតិ, ហោតិ ទុក្កដវត្ថុកំ.
រុក្ខេ តចំ វិកោបេត្វា, តថា បប្បដិកម្បិ ច;
និយ្យាសម្បិ បនល្លស្មិំ, គហេតុំ ន ច វដ្ដតិ.
នុហិអាទីសុ រុក្ខេសុ, តាលបណ្ណាទិកេសុ វា;
លិខតោ តត្ថជាតេសុ, បាចិត្តិយមុទីរយេ.
បុប្ផំ បណ្ឌុបលាសំ វា, ផលំ វា បក្កមេវ វា;
បាតេន្តស្ស ច ចាលេត្វា, បាចិត្តិយមុទីរិតំ.
នាមេត្វា ផលិនិំ សាខំ, ទាតុំ វដ្ដតិ គណ្ហតោ;
សយំ ខាទិតុកាមោ ចេ, ទាតុមេវំ ន វដ្ដតិ.
ឧក្ខិបិត្វា បរំ កញ្ចិ, គាហាបេតុម្បិ វដ្ដតិ;
បុប្ផានិ ឱចិនន្តេសុ, អយមេវ វិនិច្ឆយោ.
យេសំ រុហតិ រុក្ខានំ, សាខា តេសម្បិ សាខិនំ;
កប្បិយំ តមការេត្វា, វិកោបេន្តស្ស ទុក្កដំ.
អយមេវ នយោ អល្ល-សិង្គិវេរាទិកេសុបិ;
ទុក្កដំ ពីជគាមេសុ, និទ្ទិដ្ឋត្តា មហេសិនា.
‘‘រុក្ខំ ឆិន្ទ លតំ ឆិន្ទ, កន្ទំ មូលម្បិ ឧទ្ធរ;
ឧប្បាដេហី’’តិ វត្តុម្បិ, វដ្ដតេវានិយាមតោ.
‘‘អម្ពំ ¶ ជម្ពុម្បិ និម្ពំ វា, ឆិន្ទ ភិន្ទុទ្ធរា’’តិ វា;
គហេត្វា បន នាមម្បិ, វដ្ដតេវានិយាមតោ.
‘‘ឥមំ ¶ រុក្ខំ ឥមំ វល្លិំ, ឥមំ ឆល្លិំ ឥមំ លតំ;
ឆិន្ទ ភិន្ទា’’តិ វា វត្តុំ, និយមេត្វា ន វដ្ដតិ.
បូរេត្វា ឧច្ឆុខណ្ឌានំ, បច្ឆិយោ អាហរន្តិ ចេ;
សព្ពមេវ កតំ ហោតិ, ឯកស្មិំ កប្បិយេ កតេ.
ឯកតោ បន ពទ្ធានិ, ឧច្ឆុទារូនិ ហោន្តិ ចេ;
កប្បិយំ ករោន្តោ បន, ទារុំ វិជ្ឈតិ វដ្ដតិ.
វល្លិយា រជ្ជុយា វាបិ, យាយ ពទ្ធានិ តានិ ហិ;
ភាជនេន សមានត្តា, តំ វិជ្ឈតិ ន វដ្ដតិ.
ភត្តំ មរិចបក្កេហិ, មិស្សេត្វា អាហរន្តិ ចេ;
ឯកសិត្ថេបិ ភត្តស្ស, សចេ វិជ្ឈតិ វដ្ដតិ.
អយមេវ នយោ វុត្តោ, តិលតណ្ឌុលកាទិសុ;
ឯកាពទ្ធេ កបិត្ថេបិ, កដាហេ កប្បិយំ ករេ.
កដាហំ យទិ មុញ្ចិត្វា, អន្តោ ចរតិ មិញ្ជកំ;
ភិន្ទាបេត្វា កបិត្ថំ តំ, ការេតព្ពំ តុ កប្បិយំ.
អភូតគាមពីជេសុ, ភូតគាមាទិសញ្ញិនោ;
តត្ថ វេមតិកស្សាបិ, ហោតិ អាបត្តិ ទុក្កដំ.
អតថាសញ្ញិនោ តត្ថ, អសញ្ចិច្ចាសតិស្ស ច;
ឧម្មត្តកាទិកានញ្ច, អនាបត្តិ បកាសិតា.
ឥទញ្ច តិសមុដ្ឋានំ, ក្រិយំ សញ្ញាវិមោក្ខកំ;
កាយកម្មំ វចីកម្មំ, តិចិត្តញ្ច តិវេទនំ.
ភូតគាមកថា.
កតេ សង្ឃេន កម្មស្មិំ, អញ្ញវាទវិហេសកេ;
តថា បុន ករោន្តស្ស, ហោតិ បាចិត្តិយទ្វយំ.
តិកបាចិត្តិយំ ¶ ធម្មេ, អធម្មេ តិកទុក្កដំ;
កម្មេ អរោបិតេ ចេវំ, វទន្តស្ស ច ទុក្កដំ.
អាបត្តិំ ¶ វាបិ អាបន្នំ, អជានន្តស្ស, ‘‘ភណ្ឌនំ;
ភវិស្សតី’’តិ សញ្ញិស្ស, គិលានស្ស ន ទោសតា.
អទិន្នាទានតុល្យាវ, សមុដ្ឋានាទយោ នយា;
ក្រិយាក្រិយមិទំ វុត្តំ, វេទនា ទុក្ខវេទនា.
អញ្ញវាទកថា.
អយសំ កត្តុកាមោវ, សម្មតស្ស ហិ ភិក្ខុនោ;
វទន្តោ ឧបសម្បន្នេ, ឧជ្ឈាបេតិ ច ខីយតិ.
តស្មិំ វត្ថុទ្វយេ តស្ស, ហោតិ បាចិត្តិយទ្វយំ;
តិកបាចិត្តិយំ ធម្មេ, អធម្មេ តិកទុក្កដំ.
អវណ្ណំនុបសម្បន្ន-សន្តិកេ បន ភិក្ខុនោ;
អសម្មតស្ស ភិក្ខុស្ស, ភាសតោ យស្ស កស្សចិ.
សាមណេរស្ស វា វណ្ណំ, សម្មតាសម្មតស្សបិ;
វទតោ ទុក្កដំ ហោតិ, យស្ស កស្សចិ សន្តិកេ.
ឆន្ទាទីនំ វសេនេវ, ករោន្តំ ភណតោ បន;
អនាបត្តិ ក្រិយាសេស-មនន្តរសមំ មតំ.
ឧជ្ឈាបនកថា.
អជ្ឈោកាសេ តុ មញ្ចាទិំ, អត្តនោ វា បរស្ស វា;
អត្ថាយ សន្ថរាបេត្វា, សន្ថរិត្វាបិ វា បន.
នេវុទ្ធរេយ្យ សង្ឃស្ស, ឧទ្ធរាបេយ្យ វា ន តំ;
បក្កមន្តោ សចេ តស្ស, ហោតិ បាចិត្តិ ភិក្ខុនោ.
វស្សិកេ ¶ ចតុរោ មាសេ, សចេ ទេវោ ន វស្សតិ;
អជ្ឈោកាសេ តថា ចាបិ, ឋបេតុំ ន ច វដ្ដតិ.
យត្ថ វស្សតិ ហេមន្តេ, ចត្តារោ អបរេបិ ច;
ឋបេតុំ តត្ថ មញ្ចាទិំ, អដ្ឋ មាសេ ន វដ្ដតិ.
កាកាទីនំ និវាសស្មិំ, រុក្ខមូលេ កទាចិបិ;
មញ្ចាទិំ បន សង្ឃស្ស, ឋបេតុំ ន ច វដ្ដតិ.
អញ្ញស្សត្ថាយ ¶ យំ កិញ្ចិ, សន្ថតំ យទិ សង្ឃិកំ;
យត្ថ កត្ថចិ វា ឋានេ, យេន កេនចិ ភិក្ខុនា.
យាវ សោ ន និសីទេយ្យ, ‘‘គច្ឆា’’តិ ន វទេយ្យ វា;
តាវ សន្ថារកស្សេវ, ភារោ តន្តិ បវុច្ចតិ.
សចេ តំ សាមណេរេន, សន្ថរាបេតិ សន្ថតំ;
សន្ថរាបិតភិក្ខុស្ស, បលិពោធោតិ ទីបិតោ.
សន្ថតំ ភិក្ខុនា តំ ចេ, ភារោ តស្សេវ តាវ តំ;
យាវ អាណាបកោ តត្ថ, អាគន្ត្វា ន និសីទតិ.
ភិក្ខុំ វា សាមណេរំ វា, អារាមិកមុបាសកំ;
អនាបុច្ឆា និយ្យាតេត្វា, សង្ឃិកំ សយនាសនំ.
លេឌ្ឌុប្បាតមតិក្កម្ម, គច្ឆតោ បឋមេ បទេ;
ទុក្កដំ, ទុតិយេ វារេ, បាចិត្តិយមុទីរិតំ.
ឋត្វា ភោជនសាលាយំ, វត្វា យោ សាមណេរកំ;
អសុកស្មិំ ទិវាដ្ឋានេ, បញ្ញាបេហីតិ មញ្ចកំ.
និក្ខមិត្វា សចេ តស្មា, ឋានា អញ្ញត្ថ គច្ឆតិ;
បាទុទ្ធារេន សោ ភិក្ខុ, ការេតព្ពោតិ ទីបិតោ.
តិកបាចិត្តិយំ វុត្តំ, តិកាតីតេន សត្ថុនា;
តថា បុគ្គលិកេ តេន, ទីបិតំ តិកទុក្កដំ.
ចិមិលិំ តដ្ដិកំ ចម្មំ, ផលកំ បាទបុញ្ឆនិំ;
ភូមត្ថរណកំ វាបិ, ឧត្តរត្ថរណម្បិ វា.
ទារុមត្តិកភណ្ឌានិ ¶ , បត្តាធារកមេវ វា;
អព្ភោកាសេ ឋបេត្វា តំ, គច្ឆតោ ហោតិ ទុក្កដំ.
សចេ អារញ្ញកេនាបិ, អនោវស្សេ ច នោ សតិ;
លគ្គេត្វា បន រុក្ខស្មិំ, គន្តព្ពំ តុ យថាសុខំ.
យថា ឧបចិកាទីហិ, ន ខជ្ជតិ ន លុជ្ជតិ;
តថា កត្វាបិ តំ សព្ពំ, គន្តុំ បន ច វដ្ដតិ.
អនាបត្តុទ្ធរាបេត្វា, អាបុច្ឆិត្វាបិ គច្ឆតោ;
អត្តនោ សន្តកេ រុទ្ធេ, អាបទាសុបិ ភិក្ខុនោ.
សមុដ្ឋានាទយោ ¶ សព្ពេ, កថិនេន សមា មតា;
ក្រិយាក្រិយមិទំ វុត្ត-មយមេវ វិសេសតា.
បឋមសេនាសនកថា.
ភិសិចិមិលិកា ភូម-ត្ថរណំ ឧត្តរត្ថរំ;
តដ្ដិកា ចម្មខណ្ឌោ ច, បច្ចត្ថរនិសីទនំ.
សន្ថារោ តិណបណ្ណានំ, សេយ្យា ទសវិធា សិយា;
សព្ពច្ឆន្នបរិច្ឆន្នេ, វិហារេ ភិក្ខុ យោ បន.
ឯតំ ទសវិធំ សេយ្យំ, សន្ថរិត្វាបិ វា សយំ;
អនុទ្ធរិត្វានាបុច្ឆា, អតិក្កមតិ តំ សចេ.
អារាមស្សូបចារំ វា, បរិក្ខេបំ បនស្ស វា;
បឋមេ ទុក្កដំ បាទេ, បាចិត្តិ ទុតិយេ សិយា.
សេនាសនស្ស សេយ្យាយ, ឧភយេសំ វិនាសតោ;
គច្ឆតោ សន្ថរិត្វន្តោ-គព្ភេ បាចិត្តិ វណ្ណិតា.
ឧបចារេ វិហារស្ស, ទុក្កដំ មណ្ឌបាទិកេ;
គច្ឆតោ សន្ថរិត្វា វា, សេយ្យាមត្តំ វិនាសតោ.
តិកបាចិត្តិយំ ¶ វុត្តំ, សង្ឃិកេ ទសវត្ថុកេ;
តថា បុគ្គលិកេ តស្ស, ទីបិតំ តិកទុក្កដំ.
អនាបត្តុទ្ធរិត្វា វា, អាបុច្ឆំ វាបិ គច្ឆតោ;
បលិពុទ្ធេបិ វាញ្ញេន, អត្តនោ សន្តកេបិ វា.
សាបេក្ខោវ ច គន្ត្វា តំ, តត្ថ ឋត្វាបិ បុច្ឆតិ;
សមុដ្ឋានាទយោ សព្ពេ, អនន្តរសមា មតា.
ទុតិយសេនាសនកថា.
យោ បុព្ពុបគតំ ភិក្ខុំ, ជានំ អនុបខជ្ជ ច;
កប្បេយ្យ សង្ឃិកាវាសេ, សេយ្យំ បាចិត្តិយស្ស ចេ.
បាទធោវនបាសាណា, បវិសន្តស្ស ភិក្ខុនោ;
យាវ តំ មញ្ចបីឋំ វា, និក្ខមន្តស្ស វា បន.
មញ្ចបីឋកតោ ¶ យាវ, បស្សាវដ្ឋានមេវ តុ;
ឯត្ថន្តរេ ឥទំ ឋានំ, ឧបចារោតិ វុច្ចតិ.
តត្ថ ពាធេតុកាមស្ស, ឧបចារេ តុ ភិក្ខុនោ;
ទសស្វញ្ញតរំ សេយ្យំ, សន្ថរន្តស្ស ទុក្កដំ.
និសីទន្តស្ស វា តត្ថ, និបជ្ជន្តស្ស វា បន;
តថា ទ្វេបិ ករោន្តស្ស, ហោតិ បាចិត្តិយទ្វយំ.
បុនប្បុនំ ករោន្តស្ស, បយោគគណនាវសា;
តិកបាចិត្តិយំ វុត្តំ, បុគ្គលេ តិកទុក្កដំ.
វុត្តូបចារំ មុញ្ចិត្វា, សេយ្យំ សន្ថរតោបិ វា;
វិហារស្សូបចារេ វា, អជ្ឈោកាសេបិ វា បន.
សន្ថរាបយតោ វាបិ, តត្ថ តស្ស និសីទតោ;
សព្ពត្ថ ទុក្កដំ វុត្តំ, និវាសោ ច និវារិតោ.
អនាបត្តិ ¶ គិលានស្ស, សីតាទុប្បីឡិតស្ស វា;
អាបទាសុបិ ភិក្ខុស្ស, តថា ឧម្មត្តកាទិនោ.
សមុដ្ឋានាទយោ សព្ពេ, បឋមន្តិមវត្ថុនា;
សទិសាតិ ច វិញ្ញេយ្យា, ហោតីទំ ទុក្ខវេទនំ.
អនុបខជ្ជកថា.
វិហារា សង្ឃិកា ភិក្ខុំ, និក្កឌ្ឍេយ្យ សចេ បន;
និក្កឌ្ឍាបេយ្យ វា កុទ្ធោ, តស្ស បាចិត្តិយំ សិយា.
ពហុភូមាបិ បាសាទា, បយោគេនេកកេន យោ;
និក្កឌ្ឍេតិ សចេ តស្ស, ឯកា បាចិត្តិ ទីបិតា.
ឋបេត្វា ច ឋបេត្វា ច, និក្កឌ្ឍន្តស្ស អន្តរា;
ទ្វារានំ គណនាយស្ស, ហោន្តិ បាចិត្តិយោ បន.
‘‘និក្ខមា’’តិ វទន្តស្ស, វាចាយបិ អយំ នយោ;
អាណត្តិយា ខណេយេវ, អាណាបេន្តស្ស ទុក្កដំ.
សចេ សោ សកិមាណត្តោ, ទ្វារេបិ ពហុកេ បន;
អតិក្កាមេតិ ឯកាវ, ពហុកានិ ពហូនិ ចេ.
តស្សូបដ្ឋានសាលាទិ-វិហារស្សូបចារតោ ¶ ;
កាយេនបិ ច វាចាយ, តថា និក្កឌ្ឍនេបិ ច.
វិហារស្សូបចារា វា, វិហារា វាបិ ចេតរំ;
និក្កឌ្ឍន្តស្ស សព្ពេសំ, បរិក្ខារម្បិ ទុក្កដំ.
អសម្ពទ្ធេសុ ភិក្ខុស្ស, បរិក្ខារេសុ បណ្ឌិតោ;
វត្ថូនំ គណនាយស្ស, ទុក្កដំ បរិទីបយេ.
អន្តេវាសិមលជ្ជិំ វា, តថា សទ្ធិវិហារិកំ;
និក្កឌ្ឍន្តស្ស ឧម្មត្តំ, សយំ ឧម្មត្តកស្ស ច.
អត្តនោ ¶ វសនដ្ឋានា, តថា វិស្សាសិកស្ស វា;
បរិក្ខារញ្ច វា តេសំ, អនាបត្តិ បកាសិតា.
សង្ឃារាមាបិ សព្ពស្មា, តថា កលហការកំ;
ឥទំ តុ តិសមុដ្ឋានំ, វេទនា ទុក្ខវេទនា.
និក្កឌ្ឍនកថា.
មជ្ឈិមាសីសឃដ្ដាយ, វេហាសកុដិយូបរិ;
អាហច្ចបាទកេ មញ្ចេ, បីឋេ វា បន ភិក្ខុនោ.
និសីទន្តស្ស វា តស្មិំ, និបជ្ជន្តស្ស វា បន;
បយោគគណនាយេវ, តស្ស បាចិត្តិយោ សិយុំ.
តិកបាចិត្តិយំ វុត្តំ, បុគ្គលេ តិកទុក្កដំ;
ហេដ្ឋា អបរិភោគេ វា, សីសឃដ្ដាយ វា បន.
អវេហាសវិហារេ វា, អត្តនោ សន្តកេបិ វា;
វិស្សាសិកវិហារេ វា, ន ទោសុម្មត្តកាទិនោ.
យត្ថ បដាណិ វា ទិន្នា, តត្ថ ឋត្វា លគេតិ វា;
ឥទមេឡកលោមេន, សមុដ្ឋានំ សមំ មតំ.
វេហាសកុដិកថា.
យាវ ទ្វារស្ស កោសម្ហា, អគ្គឡដ្ឋបនាយ តុ;
ភិក្ខុនា លិម្បិតព្ពំ វា, លេបាបេតព្ពមេវ វា.
ញេយ្យោ ¶ អាលោកសន្ធីនំ, បរិកម្មេប្យយំ នយោ;
ឆទនស្ស ទ្វត្តិបរិយាយំ, ឋិតេន ហរិតេ បន.
អធិដ្ឋេយ្យំ តតោ ឧទ្ធំ, អធិដ្ឋេតិ សចេ បន;
តស្ស បាចិត្តិយំ ហោតិ, ទុក្កដំ តត្ថ តិដ្ឋតោ.
បិដ្ឋិវំសេ ¶ ឋិតោ កោចិ, ឆទនស្ស មុខវដ្ដិយា;
យស្មិំ ឋានេ ឋិតំ ភិក្ខុំ, ឱលោកេន្តោ ន បស្សតិ.
តស្មិំ ឋានេ បន ឋាតុំ, នេវ ភិក្ខុស្ស វដ្ដតិ;
វិហារស្ស បតន្តស្ស, បតនោកាសតោ ហិ តំ.
ឩនកទ្វត្តិបរិយាយេ, អតិរេកោតិ សញ្ញិនោ;
តត្ថ វេមតិកស្សាបិ, ហោតិ អាបត្តិ ទុក្កដំ.
ន ទោសោ ទ្វត្តិបរិយាយេ, លេណេ តិណកុដីសុ វា;
សមុដ្ឋានាទយោ សព្ពេ, សញ្ចរិត្តសមា មតា.
ទ្វត្តិបរិយាយកថា.
ជានំ សប្បាណកំ តោយំ, តិណំ វា មត្តិកម្បិ វា;
យទិ សិញ្ចេយ្យ បាចិត្តិ, សិញ្ចាបេយ្យ បរេហិ វា.
អច្ឆិន្ទិត្វា សចេ ធារំ, មត្តិកំ សិញ្ចតោ បន;
ឯកស្មិម្បិ ឃដេ ឯកា, បាចិត្តិ បរិទីបិតា.
វិច្ឆិន្ទតិ សចេ ធារំ, បយោគគណនាវសា;
សម្មុខម្បិ ករោន្តស្ស, មាតិកំ សន្ទមានកំ.
ឯកាវ ចេ សិយាបត្តិ, ទិវសម្បិ ច សន្ទតុ;
ពន្ធតោ តត្ថ តត្ថស្ស, បយោគគណនា សិយា.
សចេ សកដបុណ្ណម្បិ, មត្តិកំ តិណមេវ វា;
ឧទកេ បក្ខិបន្តស្ស, ឯកា បាចិត្តិ ឯកតោ.
ឯកេកំ បក្ខិបន្តស្ស, បយោគគណនាយ ចេ;
ខយំ វា អាវិលត្តំ វា, ជលំ គច្ឆតិ តាទិសេ.
‘‘សិញ្ចាហី’’តិ វទន្តស្ស, ហោតិ អាបត្តិ ទុក្កដំ;
ឯកាយាណត្តិយា ឯកា, ទិវសម្បិ ច សិញ្ចតោ.
អប្បាណេ ¶ ¶ ឧទកេ សុទ្ធេ, សប្បាណមិតិ សញ្ញិនោ;
សព្ពត្ថ វិមតិស្សាបិ, ហោតិ អាបត្តិ ទុក្កដំ.
សព្ពត្ថាបាណសញ្ញិស្ស, អសញ្ចិច្ចាសតិស្ស វា;
អជានតោ អនាបត្តិ, តថា ឧម្មត្តកាទិនោ.
សប្បាណកត្តំ តោយស្ស, សប្បាណន្តិ វិជាននំ;
វិនា វធកចិត្តេន, តិណាទីនំ និសេចនំ.
ចត្តារេវស្ស អង្គានិ, និទ្ទិដ្ឋានិ មហេសិនា;
អទិន្នាទានតុល្យាវ, សមុដ្ឋានាទយោ នយា.
ឥទំ បណ្ណត្តិវជ្ជញ្ច, តិចិត្តញ្ចាតិ ទីបិតំ;
ឥទមេវេត្ថ និទ្ទិដ្ឋំ, តស្ស ចស្ស វិសេសនំ.
សប្បាណកកថា.
សេនាសនវគ្គោ ទុតិយោ.
ភិក្ខុស្សាដ្ឋង្គយុត្តស្ស, ភិក្ខុនោវាទសម្មុតិ;
ឥធ ញត្តិចតុត្ថេន, អនុញ្ញាតា មហេសិនា.
យោ តាយាសម្មតោ ភិក្ខុ, គរុធម្មេហិ អដ្ឋហិ;
ឯកំ សម្ពហុលា វាបិ, ភិក្ខុនិសង្ឃមេវ វា.
ឱសារេន្តោវ តេ ធម្មេ, ឱវទេយ្យ សចេ បន;
ឱវាទបរិយោសានេ, តស្ស បាចិត្តិយំ សិយា.
អញ្ញេន បន ធម្មេន, ឱវទន្តស្ស ទុក្កដំ;
ឯកតោឧបសម្បន្នំ, គរុធម្មេហិ វា តថា.
ភិក្ខូនំ សន្តិកេយេវ, ឧបសម្បន្នភិក្ខុនិំ;
តថា, លិង្គវិបល្លាសេ, បាចិត្តេវ បកាសិតា.
សម្មតស្សាបិ ¶ ភិក្ខុស្ស, ទុក្កដំ សមុទីរិតំ;
ឱវាទំ អនិយាទេត្វា, ធម្មេនញ្ញេន ភាសតោ.
‘‘សមគ្គម្ហា’’តិ វុត្តេបិ, អញ្ញេនោវទតោ តថា;
‘‘វគ្គម្ហា’’តិ ច វុត្តេបិ, គរុធម្មេហិ ទុក្កដំ.
អគណ្ហន្តស្ស ¶ ឱវាទំ, អបច្ចាហរតោបិ តំ;
ឋបេត្វា ទុក្កដំ ពាលំ, គិលានំ គមិកំ សិយា.
អធម្មេ បន កម្មស្មិំ, អធម្មន្តិ ច សញ្ញិនោ;
វគ្គេ ភិក្ខុនិសង្ឃស្មិំ, តិកបាចិត្តិយំ សិយា.
តថា វេមតិកស្សាបិ, ធម្មកម្មន្តិ សញ្ញិនោ;
នវ បាចិត្តិយោ វុត្តា, សមគ្គេបិ ច តត្តកា.
នវកានំ វសា ទ្វិន្នំ, អដ្ឋារស ភវន្តិ តា;
ទុក្កដំ ធម្មកម្មេបិ, សត្តរសវិធំ សិយា.
‘‘ឱសារេហី’’តិ វុត្តោ វា, បញ្ហំ បុដ្ឋោ កថេតិ វា;
សិក្ខមានាយ វា នេវ, ទោសោ ឧម្មត្តកាទិនោ.
វាចុគ្គតាវ កាតព្ពា, បគុណា ទ្វេបិ មាតិកា;
សុត្តន្តតោ ច ចត្តារោ, ភាណវារា បកាសិតា.
ឯកោ បរិកថត្ថាយ, កថាមគ្គោ បកាសិតោ;
មង្គលាមង្គលត្ថាយ, តិស្សោយេវានុមោទនា.
ឧបោសថាទិអត្ថាយ, កម្មាកម្មវិនិច្ឆយោ;
កម្មដ្ឋានំ តថា ឯកំ, ឧត្តមត្ថស្ស បាបកំ.
ឯត្តកំ ឧគ្គហេត្វាន, បញ្ចវស្សោ ពហុស្សុតោ;
មុញ្ចិត្វា និស្សយំ កាមំ, វសិតុំ លភតិស្សរោ.
វាចុគ្គតា វិភង្គា ទ្វេ, បគុណា ព្យញ្ជនាទិតោ;
ចតូស្វបិ និកាយេសុ, ឯកោ វា បោត្ថកោបិ ច.
កម្មាកម្មញ្ច វត្តានិ, ឧគ្គហេតព្ពមេត្តកំ;
សព្ពន្តិមបរិច្ឆេទោ, ទសវស្សោ សចេ បន.
ពហុស្សុតោ ¶ ទិសាមោក្ខោ, យេនកាមំគមោ សិយា;
បរិសំ លភតេ កាមំ, ឧបដ្ឋាបេតុមិស្សរោ.
យស្ស សាដ្ឋកថំ សព្ពំ, វាចុគ្គំ បិដកត្តយំ;
សោយំ ពហុស្សុតោ នាម, ភិក្ខុនោវាទកោ សិយា.
អស្សាសម្មតតាទីនិ ¶ , តីណិ អង្គានិ ទីបយេ;
បទសោធម្មតុល្យាវ, សមុដ្ឋានាទយោ នយា.
ឱវាទកថា.
បាចិត្តិ គរុធម្មេហិ, ធម្មេនញ្ញេន វា បន;
ហោត្យត្ថង្គតេ សូរិយេ, ឱវទន្តស្ស ភិក្ខុនិំ.
តិកបាចិត្តិយំ វុត្តំ, សម្មតស្សាបិ ភិក្ខុនោ;
ឯកតោឧបសម្បន្នំ, ឱវទន្តស្ស ទុក្កដំ.
តថានត្ថង្គតេ សូរិយេ, គតេ អត្ថន្តិ សញ្ញិនោ;
តត្ថ វេមតិកស្សាបិ, ហោតិ អាបត្តិ ទុក្កដំ.
ឧទ្ទេសាទិនយេនស្ស, អនាបត្តិ បកាសិតា;
អនន្តរសមា សេសា, សមុដ្ឋានាទយោ នយា.
អត្ថង្គតសូរិយកថា.
ភិក្ខុនិំ ឱវទន្តស្ស, គន្ត្វា ភិក្ខុនុបស្សយំ;
គរុធម្មេហិ អញ្ញត្រ, កាលា បាចិត្តិយំ សិយា.
សចេ អសម្មតោ ហោតិ, ហោតិ បាចិត្តិយទ្វយំ;
អត្ថង្គតេ ច សូរិយេ, សចេ វទតិ តីណិបិ.
អញ្ញេន បន ធម្មេន, វទតោ ទុក្កដទ្វយំ;
ឯកំ បាចិត្តិយំ ហោតិ, ភិក្ខុនោ រត្តិហេតុកំ.
សម្មតស្សាបិ ភិក្ខុស្ស, ហោតិ បាចិត្តិយទ្វយំ;
គរុធម្មនិទានស្ស, សម្មតត្តា អភាវតោ.
តស្សេវញ្ញេន ¶ ធម្មេន, ឱវទន្តស្ស ទុក្កដំ;
សម្មតត្តា អនាបត្តិ, ឯកា បាចិត្តិ រត្តិយំ.
តិកបាចិត្តិយំ វុត្តំ, ទុក្កដំ ឥតរទ្វយេ;
ឯកតោឧបសម្បន្នំ, ឱវទន្តស្ស ទុក្កដំ.
តថា អញ្ញេន ធម្មេន, គន្ត្វា ភិក្ខុនុបស្សយំ;
សមុដ្ឋានាទយោ សព្ពេ, កថិនេន សមា មតា.
ភិក្ខុនុបស្សយកថា.
ចីវរាទីនមត្ថាយ ¶ , ឱវទន្តីតិ ភិក្ខុនិំ;
វទតោ សម្មតេ ភិក្ខុ, តស្ស បាចិត្តិយំ សិយា.
តិកបាចិត្តិយំ វុត្តំ, តថេវ តិកទុក្កដំ;
សង្ឃេនាសម្មតំ ភិក្ខុំ, វទន្តស្ស ច ទុក្កដំ.
តថេវានុបសម្បន្នំ, សម្មតំ វា អសម្មតំ;
ន ទោសោ អាមិសត្ថាយ, ឱវទន្តស្ស ភាសតោ.
តថា ឧម្មត្តកាទីនំ, អនាបត្តិ បកាសិតា;
ឥទញ្ហិ តិសមុដ្ឋានំ, វេទនា ទុក្ខវេទនា.
អាមិសកថា.
សចេ ភិក្ខុនិយា ភិក្ខុ, ទទេយ្យ បន ចីវរំ;
អញ្ញាតិកាយ បាចិត្តិ, ឋបេត្វា បារិវត្តកំ.
ចីវរស្ស បដិគ្គាហ-សិក្ខាបទសមោ នយោ;
អវសេសោ មតោ សទ្ធិំ, សមុដ្ឋានាទិនា បន.
តត្ថ ភិក្ខុនិយា ទិន្នំ, ចីវរំ ឥធ ភិក្ខុនា;
តត្ថ និស្សគ្គិយំ សុទ្ធ-បាចិត្តិ ឥធ សូចិតា.
ចីវរទានកថា.
ចីវរំ ¶ យោ ហិ សិព្ពេយ្យ, សិព្ពាបេយ្យ បរេន វា;
អញ្ញាតិកាយ បាចិត្តិ, ហោតិ ភិក្ខុនិយា បន.
យំ វា និវាសិតុំ សក្កា, យំ វា បារុបនូបគំ;
ចីវរន្តិ អធិប្បេតោ, ឥទមេត្ថ មហេសិនា.
សយំ សូចិំ បវេសេត្វា, សិព្ពន្តស្ស ច ភិក្ខុនោ;
សូចិនីហរណេ តស្ស, បាចិត្តិយមុទីរិតំ.
សតក្ខត្តុម្បិ វិជ្ឈិត្វា, សកិំ នីហរតោ បន;
ឯកំ បាចិត្តិយំ វុត្តំ, បយោគស្ស វសា ពហូ.
‘‘សិព្ពា’’តិ បន អាណត្តោ, អវិសេសេន ភិក្ខុនា;
និដ្ឋាបេតិ សចេ សព្ពំ, ឯកំ បាចិត្តិយំ សិយា.
‘‘យមេត្ថ ¶ ចីវរេ កម្មំ, ភារោ សព្ពំ តវា’’តិ ហិ;
អាណត្តោ ភិក្ខុនា សព្ពំ, និដ្ឋាបេតិ សចេ បន.
ភិក្ខុស្សាណាបកស្សេវ, ឯកាយាណត្តិយា បន;
ហោន្តិ បាចិត្តិយាបត្តិ, អនេការាបថេ បថេ.
បុនប្បុនាណាបេន្តស្ស, អនេកាណត្តិយំ បន;
កា ហិ នាម កថា អត្ថិ? តិកបាចិត្តិយំ សិយា.
ញាតិកាយ ច អញ្ញាតិ-សញ្ញិស្ស វិមតិស្ស វា;
ឯកតោឧបសម្បន្ន-ចីវរេ ទុក្កដំ សិយា.
ឋបេត្វា ចីវរំ អញ្ញំ, បរិក្ខារញ្ច សិព្ពតោ;
អនាបត្តិ វិនិទ្ទិដ្ឋា, សិក្ខមានាទិកាយបិ.
សញ្ចរិត្តសមុដ្ឋានំ, ក្រិយំ បណ្ណត្តិវជ្ជកំ;
កាយកម្មំ វចីកម្មំ, តិចិត្តញ្ច តិវេទនំ.
ចីវរសិព្ពនកថា.
ភិក្ខុ ¶ ភិក្ខុនិយា សទ្ធិំ, សំវិធាយ បនេកតោ;
បដិបជ្ជេយ្យ មគ្គំ ចេ, អញ្ញត្រ សមយា ឥធ.
គាមន្តរោក្កមេ វាបិ, អទ្ធយោជនតិក្កមេ;
អគាមកេ អរញ្ញេ វា, ហោតិ អាបត្តិ ភិក្ខុនោ.
ឯត្ថាកប្បិយភូមដ្ឋោ, សំវិធានំ ករោតិ យោ;
សំវិធាននិមិត្តំ តុ, ទុក្កដំ តស្ស ទីបិតំ.
សំវិធានំ ករោន្តស្ស, ឋត្វា កប្បិយភូមិយំ;
សំវិធាននិមិត្តំ តុ, ន វទន្តស្ស ទុក្កដំ.
ឧភយត្ថាបិ បាចិត្តិ, គច្ឆន្តស្សេវ ភិក្ខុនោ;
អនន្តរស្ស គាមស្ស, ឧបចារោក្កមេ សិយា.
តត្រាបិ បឋមេ បាទេ, ទុក្កដំ សមុទីរិតំ;
ទុតិយេ បទវារស្មិំ, បាចិត្តិយមុទីរិតំ.
អន្តរា សំវិធានេបិ, ភិក្ខុនោ ទុក្កដំ សិយា;
ទ្វារមគ្គវិសង្កេតេ, សតិ ចាបត្តិ វុច្ចតិ.
អសំវិទហិតេ ¶ កាលេ, វិទហិតោតិ សញ្ញិនោ;
ភិក្ខុស្សេវ វិធានស្មិំ, ហោតិ អាបត្តិ ទុក្កដំ.
សមយេ វិទហិត្វា វា, វិសង្កេតេន គច្ឆតោ;
អាបទាសុ អនាបត្តិ, តថា ឧម្មត្តកាទិនោ.
ឥទំ ចតុសមុដ្ឋានំ, កាយតោ កាយវាចតោ;
កាយចិត្តា សមុដ្ឋាតិ, កាយវាចាទិកត្តយា.
សំវិធានកថា.
ឯកមុជ្ជវនិំ នាវំ, តថា ឱជវនិម្បិ វា;
អភិរូហេយ្យ បាចិត្តិ, សទ្ធិំ ភិក្ខុនិយា សចេ.
សគាមតីរបស្សេន ¶ , គាមន្តរវសេន វា;
អគាមតីរបស្សេន, គមនេ អទ្ធយោជនេ.
តថា យោជនវិត្ថិណ្ណ-នទីមជ្ឈេន គច្ឆតោ;
អទ្ធយោជនសង្ខាយ, ហោន្តិ បាចិត្តិយោ បន.
យថាសុខំ សមុទ្ទស្មិំ, សព្ពអដ្ឋកថាសុ ហិ;
នទិយំយេវ អាបត្តិ, ន សមុទ្ទេ វិចារិតា.
តិត្ថសម្បាទនត្ថាយ, ឧទ្ធំ វា នទិយា អធោ;
សចេ ហរន្តិ តំយុត្តា, អនាបត្តិ បកាសិតា.
តថា សំវិទហិត្វា វា, តិរិយំ តរណាយ វា;
អាបទាសុ វិសេសោ ហិ, អនន្តរសមោ មតោ.
នាវាភិរុហនកថា.
ញត្វា ភិក្ខុនិយា ភត្តំ, ភុញ្ជតោ បរិបាចិតំ;
ហិត្វា គិហិសមារម្ភំ, ហោតិ បាចិត្តិ ភិក្ខុនោ.
ភោជនំ បញ្ចធា វុត្តំ, គហណេ តស្ស ទុក្កដំ;
អជ្ឈោហារេសុ សព្ពេសុ, តស្ស បាចិត្តិយោ សិយុំ.
សន្តកំ ញាតកាទីនំ, គិហិសម្បាទិតម្បិ វា;
វិនា ភិក្ខុនិយា ទោសោ, ភុញ្ជតោ បរិបាចិតំ.
បរិបាចិតសញ្ញិស្ស ¶ , ភិក្ខុស្សាបរិបាចិតេ;
ឧភោសុ វិមតិស្សាបិ, ហោតិ សព្ពត្ថ ទុក្កដំ.
ឯកតោឧបសម្បន្ន-បរិបាចិតភោជនំ;
អជ្ឈោហារវសេនេវ, ទុក្កដំ បរិភុញ្ជតោ.
អញ្ញំ វា បន យំ កិញ្ចិ, ឋបេត្វា បញ្ចភោជនំ;
ភុញ្ជន្តស្ស អនាបត្តិ, យាគុខជ្ជផលាទិកំ.
សមុដ្ឋានាទយោ ¶ តុល្យា, បឋមន្តិមវត្ថុនា;
ឥទំ បណ្ណត្តិវជ្ជំ តុ, តិចិត្តញ្ច តិវេទនំ.
បរិបាចិតកថា.
ទុតិយានិយតេនេវ, ទសមំ សទិសំ មតំ;
ឥទំ សិក្ខាបទំ សព្ពំ, សមុដ្ឋាននយាទិនា.
រហោនិសជ្ជកថា.
ភិក្ខុនិវគ្គោ តតិយោ.
ឯកោ អាវសថោ បិណ្ឌោ, អគិលានេន ភិក្ខុនា;
ភុញ្ជិតព្ពោ តតោ ឧទ្ធំ, បាចិត្តិ បរិភុញ្ជតោ.
អនោទិស្សេវ បញ្ញត្តេ, យាវទត្ថេវ ភិក្ខុនា;
ភុញ្ជិតព្ពំ សកិំ តត្ថ, តតោ ឧទ្ធំ ន វដ្ដតិ.
ទុតិយេ ទិវសេ តត្ថ, គហណេ ទុក្កដំ មតំ;
អជ្ឈោហារេសុ សព្ពេសុ, តស្ស បាចិត្តិយោ មតា.
កុលេនេកេន បញ្ញត្តេ, សហ នានាកុលេហិ វា;
នានេកដ្ឋានភេទេសុ, ឯកភាគោវ វដ្ដតិ.
នានាដ្ឋានេសុ បញ្ញត្តោ, យោ ច, នានាកុលេហិ វា;
ភុញ្ជតោ បន សព្ពត្ថ, ន ទោសោ បដិបាដិយា.
បដិបាដិមសេសេន, ខេបេត្វា បុន ភុញ្ជតោ;
អាទិតោ បន បដ្ឋាយ, ន ច កប្បតិ ភិក្ខុនោ.
អនាបត្តិ ¶ គិលានស្ស, អាគច្ឆន្តស្ស គច្ឆតោ;
ឱទិស្សបិ ច បញ្ញត្តេ, បរិត្តេ ភុញ្ជតោ សកិំ.
យាគុអាទីនិ ¶ និច្ចម្បិ, ភុញ្ជិតុំ បន វដ្ដតិ;
សេសមេឡកលោមេន, សមុដ្ឋានាទិកំ សមំ.
អាវសថកថា.
អញ្ញត្រ សមយា វុត្តា, បាចិត្តិ គណភោជនេ;
គណោតិ បន និទ្ទិដ្ឋា, ចត្តារោ វា តតុត្តរិំ.
យំ និមន្តនតោ វាបិ, លទ្ធំ វិញ្ញត្តិតោបិ វា;
ភោជនំ បន បញ្ចន្នំ, ហោតិ អញ្ញតរំ ឥធ.
ភោជនានម្បិ បញ្ចន្នំ, គហេត្វា នាមមេវ តុ;
និមន្តេតិ សចេ ភិក្ខូ, ចត្តារោ ពហុកេបិ វា.
‘‘ឱទនំ ភោជនំ ភត្តំ, សម្បដិច្ឆថ គណ្ហថ’’;
ឥតិ វេវចនេហេវ, អថ ភាសន្តរេន វា.
តតោ តស្ស ច តេ ភិក្ខូ, សាទិយិត្វា និមន្តនំ;
ឯកតោ នានតោ វា ចេ, គន្ត្វា គណ្ហន្តិ ឯកតោ.
សព្ពេសំ ហោតិ បាចិត្តិ, គណភោជនការណា;
ឯកតោ គហណំ ឯត្ថ, គណភោជនការណំ.
ឯកតោ នានតោ វាបិ, គមនំ ភោជនម្បិ វា;
ការណន្តិ ន តំ វិញ្ញូ, ភណន្តិ គណភោជនេ.
សចេបិ ឱទនាទីនំ, គហេត្វា នាមមេវ វា;
ឯកតោ នានតោ វាបិ, វិញ្ញាបេត្វា មនុស្សកេ.
នានតោ វេកតោ គន្ត្វា, សចេ គណ្ហន្តិ ឯកតោ;
ឯវម្បិ បន ហោតីតិ, វណ្ណិតំ គណភោជនំ.
ទុវិធស្សាបិ ឯតស្ស, បដិគ្គហណការណា;
ទុក្កដំ ហោតិ បាចិត្តិ, អជ្ឈោហារេសុ ទីបិតា.
សមយេសុ ¶ អនាបត្តិ, សត្តស្វបិ បកាសិតា;
គហេត្វា ឯកតោ ទ្វិន្នំ, តិណ្ណំ វា ភុញ្ជតំ តថា.
មុនិនានុបសម្បន្ន-ចារិបត្តានិមន្តិតា ¶ ;
ចតុត្ថេ ឯកតោ កត្វាបិ, គណភេទោ បកាសិតោ.
នេវ សមយលទ្ធានំ, វសេនបិ ហិ សព្ពសោ;
គណភេទោ បនាបត្តិ, វេទិតព្ពា វិភាវិនា.
ភោជនានញ្ច បញ្ចន្នំ, វសេន គណភោជនេ;
នត្ថេវ ច វិសង្កេតំ, យាគុអាទីសុ តំ សិយា.
គណភោជនសញ្ញិស្ស, ភិក្ខុស្សាគណភោជនេ;
តត្ថ វេមតិកស្សាបិ, ហោតិ អាបត្តិ ទុក្កដំ.
ភោជនានិ ច បញ្ចេវ, ឋបេត្វា យាគុអាទិសុ;
អនាបត្តីតិ ញាតព្ពា, និច្ចភត្តាទិកេសុបិ.
តថា ឧម្មត្តកាទីនំ, សមុដ្ឋានាទិនា បន;
ឥទំ ឯឡកលោមេន, សទិសន្តិ បកាសិតំ.
គណភោជនកថា.
ពហូហិ យោ ភិក្ខុ មនុស្សកេហិ;
និមន្តិតោ បញ្ចហិ ភោជនេហិ;
ហិត្វា សចេ បុព្ពនិមន្តនាយ;
វិកប្បនំ បញ្ចសុ យស្ស កស្ស.
បច្ឆា និមន្តិតំ ភត្តំ, តថា ឧប្បដិបាដិយា;
ភុញ្ជតោ ឯកសិត្ថម្បិ, តស្ស បាចិត្តិយំ សិយា.
ភោជនានំ តុ បញ្ចន្នំ, យេន កេន និមន្តិតោ;
តំ ឋបេត្វា សចេ អញ្ញំ, ភោជនំ បរិភុញ្ជតិ.
តេសមេវ ¶ ច បញ្ចន្នំ, ភោជនានំ មហេសិនា;
ឯតំ បរម្បរំ នាម, ភោជនំ បរិទីបិតំ.
យត្ថ ខីរំ រសំ វាបិ, អាកិរន្តិ សចេ បន;
យេន អជ្ឈោត្ថដំ ភត្តំ, សព្ពមេករសំ សិយា.
កោដិតោ បន បដ្ឋាយ, សំសដ្ឋំ បរិភុញ្ជតោ;
អនាបត្តីតិ និទ្ទិដ្ឋំ, មហាបច្ចរិយំ បន.
បរម្បរន្តិ ¶ សញ្ញាយ, អបរម្បរភោជនេ;
តត្ថ វេមតិកស្សាបិ, ទុក្កដំ បរិភុញ្ជតោ.
សកលេនបិ គាមេន, បូគេន និគមេន វា;
និមន្តិតស្ស វា និច្ច-ភត្តេ ទោសោ ន វិជ្ជតិ.
សមុដ្ឋានាទយោ សព្ពេ, កថិនេនាទិនា សមា;
ក្រិយាក្រិយមិទំ វុត្តំ, ភោជនញ្ចាវិកប្បនំ.
បរម្បរភោជនកថា.
បូវា បហេណកត្ថាយ, បដិយត្តា សចេ បន;
បាថេយ្យត្ថាយ មន្ថា វា, យេ ហិ តត្ថ ច ភិក្ខុនា.
ទ្វត្តិបត្តា គហេតព្ពា, បូរា បូវេហិ សត្តុហិ;
តតោ ចេ ឧត្តរិំ តស្ស, ហោតិ បាចិត្តិ គណ្ហតោ.
គហេត្វា និក្ខមន្តេន, ‘‘ទ្វត្តិបត្តា មយា ឥធ;
គហិតា បន បូវា’’តិ, ភិក្ខុំ ទិស្វា វទេ ពុធោ.
‘‘មា ខោ ត្វំ បដិគណ្ហា’’តិ, អវទន្តស្ស ទុក្កដំ;
គណ្ហតោបិ ច តំ សុត្វា, ហោតិ អាបត្តិ ទុក្កដំ.
ឩនកទ្វត្តិបត្តេសុ, អតិរេកោតិ សញ្ញិនោ;
តត្ថ វេមតិកស្សាបិ, ហោតិ អាបត្តិ ទុក្កដំ.
យេន ¶ តត្ថ តយោ លទ្ធា, បត្តបូរា តតោ បន;
ទ្វេ សង្ឃស្ស បទាតព្ពា, ទ្វេ ចេ ឯកោ, ន ឯកតោ.
អបហេណកបាថេយ្យំ, អវសេសម្បិ វា តតោ;
សន្តកំ ញាតកាទីនំ, ទេន្តានម្បិ តទូនកំ.
គណ្ហតោបិ អនាបត្តិ, តថា ឧម្មត្តកាទិនោ;
សមុដ្ឋានាទយោ សព្ពេ, សញ្ចរិត្តសមា មតា.
កាណមាតុកថា.
អញ្ញេន បន បញ្ចន្នំ, ភោជនានំ បវារិតោ;
បាចិត្តិនតិរិត្តំ ចេ, បុន ភុញ្ជតិ ភោជនំ.
អសនំ ¶ ភោជនញ្ចេវ, ហត្ថបាសាភិហារតា;
កាយវាចាបដិក្ខេបោ, បញ្ចង្គេហិ បវារណា.
ឱទនោ សត្តុ កុម្មាសោ, មច្ឆោ មំសន្តិ សព្ពសោ;
និប្បបញ្ចេន និទ្ទិដ្ឋំ, ភោជនំ បញ្ចធា មតំ.
ឱទនោ តត្ថ សត្តន្នំ, ធញ្ញានំ ឱទនោ មតោ;
ភជ្ជិតានំ តុ ធញ្ញានំ, ចុណ្ណំ ‘‘សត្តូ’’តិ វុច្ចតិ.
កុម្មាសោ យវកុម្មាសោ, មច្ឆោ វុច្ចតិ ឱទកោ;
មំសម្បិ កប្បិយមំសំ, អយមេត្ថ វិនិច្ឆយោ.
សាលិ វីហិ យវោ កង្គុ, វរកោ គោធុមោ តថា;
កុទ្រូសកោតិ សត្តេតេ, ធញ្ញា ធញ្ញេន ទេសិតា.
សាមាកាទិតិណំ សព្ពំ, កុទ្រូសេនេវ ទីបិតំ;
នីវារោ សាលិយំ វុត្តោ, វរកេ វរកចោរកោ.
សត្តន្នំ បន ធញ្ញានំ, ឱទនោ យាគុ វា បន;
អង្គសម្បត្តិយា យុត្តា, សញ្ជនេតិ បវារណំ.
ហត្ថេន ¶ គហិតោកាសេ, ឱធិំ ទស្សេតិ យា បន;
យាគុសា ឥធ សព្ពាបិ, ឱទនោតិ បវុច្ចតិ.
អព្ភុណ្ហា បន យា យាគុ, ឧទ្ធនោរោបិតា តនុ;
សចេ ឱធិំ ន ទស្សេតិ, ន ជនេតិ បវារណំ.
បុន សា សីតលីភូតា, ឃនភាវំ គតា សចេ;
ឱធិំ ទស្សេតិ សោ បុព្ពេ, តនុភាវោ ន រក្ខតិ.
តក្កធញ្ញរសាទីនិ, អារោបេត្វា ពហូនិបិ;
ផលបណ្ណកឡីរានិ, បក្ខិបិត្វាន តត្ថ ច.
តណ្ឌុលេ មុដ្ឋិមត្តេបិ, បក្ខិបិត្វា បចន្តិ ចេ;
ឱធិំ បន ច ទស្សេតិ, សញ្ជនេតិ បវារណំ.
រសេ ធញ្ញរសេ ខីរេ, វាកិរិត្វាន ឱទនំ;
‘‘យាគុំ គណ្ហថ, យាគុ’’ន្តិ, វត្វា ទេន្តិ សចេ បន.
កិញ្ចាបិ តនុកា ហោតិ, សញ្ជនេតិ បវារណំ;
តំ បចិត្វា សចេ ទេន្តិ, យាគុសង្គហិតា បន.
ឆុបន្តិ ¶ មច្ឆមំសំ វា, តនុកាយបិ យាគុយា;
សចេ សាសបមត្តម្បិ, បញ្ញាយតិ បវារណំ.
មច្ឆមំសរសោ សុទ្ធោ, សំសត្តោ រសយាគុ វា;
ន ចាកប្បិយមំសំ វា, សញ្ជនេតិ បវារណំ.
ឋបេត្វា វុត្តធញ្ញានំ, ឱទនំ បន សព្ពសោ;
វេឡុតណ្ឌុលកាទីនំ, ន បវារេតិ ឱទនោ.
បុថុកា វា តតោ តាហិ, កតភត្តម្បិ សត្តុបិ;
សុទ្ធា ន បន បូវា វា, បវារេន្តិ កទាចិបិ.
ខរបាកេន ភដ្ឋានំ, វីហីនំ តណ្ឌុលេ បន;
កោដ្ដេត្វា ទេន្តិ តំ ចុណ្ណំ, សត្តុសង្គហិតំ មតំ.
ភជ្ជិតានំ ¶ តុ វីហីនំ, ន បវារេន្តិ តណ្ឌុលា;
តេសំ បន ច យំ ចុណ្ណំ, តំ ជនេតិ បវារណំ.
ខរបាកេន ភដ្ឋានំ, វីហីនំ កុណ្ឌកម្បិ ច;
សត្តុនំ មោទកោ វាបិ, សញ្ជនេតិ បវារណំ.
សមបាកេន ភដ្ឋានំ, សុក្ខានំ អាតបេន ច;
កុណ្ឌកំ បន វីហីនំ, ន ជនេតិ បវារណំ.
លាជា វា បន តេហេវ, កតភត្តម្បិ សត្តុ វា;
ខជ្ជកំ បន សុទ្ធំ វា, ន ជនេតិ បវារណំ.
បូរិតំ មច្ឆមំសេហិ, តំ ជនេតិ បវារណំ;
យំ កិញ្ចិ ភជ្ជិតំ បិដ្ឋំ, ន បវារេតិ សុទ្ធកំ.
យវេហិ កតកុម្មាសោ, បវារេតិ, ន ចាបរោ;
មច្ឆមំសេសុ វត្តព្ពំ, បាកដត្តា ន វិជ្ជតិ.
ខាទន្តោ កប្បិយំ មំសំ, និសេធេតិ អកប្បិយំ;
ន សោ តេន បវារេតិ, អវត្ថុត្តាតិ ទីបិតំ.
តថេវាកប្បិយំ មំសំ, ខាទន្តោ កប្បិយំ សចេ;
និសេធេតិ បវារេតិ, វត្ថុកត្តាតិ វណ្ណិតំ.
មំសំ បន ច ខាទន្តោ, កប្បិយំ វា អកប្បិយំ;
បវារេតិ និសេធេតិ, កិញ្ចិ កប្បិយភោជនំ.
សចេ ¶ អកប្បិយំ មំសំ, ខាទន្តោវ អកប្បិយំ;
និសេធំ ន បវារេតិ, តថា អញ្ញំ អកប្បិយំ.
សចេ អជ្ឈោហដំ ហោតិ, សិត្ថមេកម្បិ ភិក្ខុនា;
បត្តេ ហត្ថេ មុខេ វាបិ, ភោជនំ បន វិជ្ជតិ.
បវារណបហោនំ ចេ, បដិក្ខិបតិ ភោជនំ;
បវារេតិ សចេ នត្ថិ, ន បវារេតិ កត្ថចិ.
គិលិត្វា ច មុខេ ភត្តំ, សេសមាទាយ គច្ឆតិ;
អន្តរា ច និសេធេន្តោ, ន បវារេតិ ភោជនំ.
មុខេ ¶ ច ភត្តំ គិលិតញ្ច ហត្ថេ;
ភត្តំ តុ អញ្ញស្ស ច ទាតុកាមោ;
បត្តេ ច ភត្តំ បុន ទាតុកាមោ;
បដិក្ខិបន្តោ ន បវារិតោ សោ.
អសនស្ស ឧបច្ឆេទា, ន បវារេតិ សោតិ ហិ;
កថយន្តិ មហាបញ្ញា, ការណាការណញ្ញុនោ.
គណ្ហតោ បច្ឆិមំ អង្គំ, ទទតោ បុរិមំ បន;
ឧភិន្នំ អឌ្ឍតេយ្យំ ចេ, វិនា ហត្ថំ បសារិតំ.
តស្មិំ អភិហដំ ឋានេ, បវារណបហោនកំ;
តាទិសំ ភុញ្ជមានោវ, និសេធេតិ បវារិតោ.
ហត្ថេ អាធារកេ វាបិ, បត្តំ ឩរូសុ វា ឋិតំ;
អាហរិត្វា សចេ ភិក្ខុ, ‘‘ភត្តំ គណ្ហា’’តិ ភាសតិ.
អនន្តរេ និសិន្នោវ, តំ បដិក្ខិបតោ បន;
អភិហារស្ស ចាភាវា, នត្ថិ តស្ស បវារណា.
ភត្តបច្ឆិំ បណាមេត្វា, ឋបេត្វា បុរតោ ‘‘ឥទំ;
គណ្ហាហី’’តិ ច វុត្តេបិ, អយមេវ វិនិច្ឆយោ.
អនន្តរស្ស ភិក្ខុស្ស, ទីយមានេ បនេតរោ;
បិទហន្តោ សកំ បត្តំ, ហត្ថេហិ ន បវារិតោ.
កាយេនាភិហដំ ភត្តំ, បដិក្ខិបតិ យោ បន;
កាយេន វាបិ វាចាយ, ហោតិ កស្ស បវារណា.
ឯកោ ¶ អភិហដេ ភត្តេ, បវារណភយា បន;
‘‘អាកិរាកិរ កោដ្ដេត្វា, កោដ្ដេត្វា បូរយា’’តិ ច.
សចេ វទតិ តស្សាបិ, ន បនត្ថិ បវារណា;
ឥច្ចេវាហ មហាថេរោ, មហាបទុមនាមកោ.
សមំសញ្ហិ ¶ រសំ នេត្វា, គណ្ហថាតិ រសំ វទេ;
តំ សុត្វា ច និសេធេន្តោ, នេវ ហោតិ បវារិតោ.
‘‘គណ្ហ មច្ឆរសំ សារំ, គណ្ហ មំសរស’’ន្តិ វា;
‘‘ឥទំ គណ្ហា’’តិ វា វុត្តេ, បដិក្ខេបេ បវារណា.
សចេ មំសំ វិសុំ កត្វា, ‘‘គណ្ហ មំសរស’’ន្តិ វា;
វទេយ្យត្ថិ ច មំសំ ចេ, បដិក្ខេបេ បវារណា.
ឱទនេន ច បុច្ឆន្តំ, ‘‘មុហុត្តំ អាគមេហិ’’តិ;
គហណត្ថំ ឋបេន្តស្ស, នេវ តស្ស បវារណា.
កឡីរបនសាទីហិ, មិស្សកំ មច្ឆមំសកំ;
‘‘កឡីរសូបកំ គណ្ហ, បនសព្យញ្ជន’’ន្តិ វា.
វទន្តិ ចេ បដិក្ខេបេ, នេវ ហោតិ បវារណា;
អបវារណហេតូនំ, នាមេន បន វុត្តតោ.
‘‘មច្ឆសូប’’ន្តិ វា វុត្តេ, ‘‘មំសសូប’’ន្តិ វា បន;
‘‘ឥទំ គណ្ហា’’តិ វា វុត្តេ, ហោតិយេវ បវារណា.
ឯសេវ ច នយោ វុត្តោ, ញេយ្យោ មំសករម្ពកេ;
សព្ពេសុ មច្ឆមំសេហិ, មិស្សកេសុ អយំ នយោ.
ភត្តសម្មិស្សិតំ យាគុំ, អាហរិត្វា សចេ បន;
‘‘យាគុំ គណ្ហា’’តិ វុត្តស្មិំ, ន បវារេតិ វារយំ.
‘‘ភត្តំ គណ្ហា’’តិ វុត្តេ តុ, បវារេតិ បដិក្ខិបំ;
យេន វាបុច្ឆិតោ តស្ស, អត្ថិតាយាតិ ការណំ.
‘‘យាគុមិស្សកំ គណ្ហា’’តិ, វុត្តេ តត្ថ ច យាគុ ចេ;
សមា ពហុតរា វា សា, ន បវារេតិ សោ កិរ.
មន្ទា យាគុ, ពហុំ ភត្តំ, សចេ ហោតិ បវារណា;
ឥទំ សព្ពត្ថ និទ្ទិដ្ឋំ, ការណំ បន ទុទ្ទសំ.
រសំ ¶ ពហុរសេ ភត្តេ, ខីរំ វា ពហុខីរកេ;
គណ្ហថាតិ វិសុំ កត្វា, ទេតិ នត្ថិ បវារណា.
គច្ឆន្តេនេវ ¶ ភោត្តព្ពំ, គច្ឆន្តោ ចេ បវារិតោ;
ភុញ្ជិតព្ពំ ឋិតេនេវ, ឋត្វា យទិ បវារិតោ.
ឧទកំ វាបិ បត្វា សោ, សចេ តិដ្ឋតិ កទ្ទមំ;
អតិរិត្តំ តុ ការេត្វា, ភុញ្ជិតព្ពំ តតោ បុន.
បីឋកេ យោ និសីទិត្វា, បវារេតិ សចេ បន;
អាសនំ អវិចាលេត្វា, ភុញ្ជិតព្ពំ យថាសុខំ.
សចេ មញ្ចេ និសីទិត្វា, បវារេតិ តតោ បន;
ឥតោ សំសរិតុំ ឯត្តោ, ឦសកម្បិ ន លព្ភតិ.
តេន មញ្ចេន នំ សទ្ធិំ, វដ្ដតញ្ញត្រ នេន្តិ ចេ;
ឯវំ សព្ពត្ថ ញាតព្ពំ, វិញ្ញុនា វិនយញ្ញុនា.
និបជ្ជិត្វាវ ភោត្តព្ពំ, និបន្នោ ចេ បវារិតោ;
វារេតុក្កុដិកោ ហុត្វា, ភុញ្ជិតព្ពំ តថេវ ច.
អថាលមេតំ សព្ពន្តិ, វត្តព្ពំ តេន ភិក្ខុនា;
អតិរិត្តំ ករោន្តេន, ឱនមេត្វាន ភាជនំ.
កប្បិយំ បន កាតព្ពំ, ន បត្តេយេវ កេវលំ;
បច្ឆិយំ យទិ វា កុណ្ឌេ, កាតុំ វដ្ដតិ ភាជនេ.
បវារិតានំ អបវារិតានំ;
អញ្ញេសមេតំ បន វដ្ដតេវ;
យេនាតិរិត្តំ តុ កតំ ឋបេត្វា;
តមេវ ចេកំ បរិភុញ្ជិតព្ពំ.
កប្បិយំ បន ការេត្វា, ភុញ្ជន្តស្សេវ ភិក្ខុនោ;
ព្យញ្ជនំ វាបិ យំ កិញ្ចិ, បត្តេ តស្សាកិរន្តិ ចេ.
អតិរិត្តំ តុ ការេត្វា, ភុញ្ជិតព្ពំ តថា បុន;
យេន តំ អកតំ យំ វា, កាតព្ពំ តេន តំ វិសុំ.
កតំ ¶ អកប្បិយាទីហិ, អតិរិត្តំ តុ សត្តហិ;
ន គិលានាតិរិត្តញ្ច, តំ ហោតិនតិរិត្តកំ.
យោបិ ¶ បាតោវ ឯកម្បិ, សិត្ថំ ភុត្វា និសីទតិ;
ឧបកដ្ឋូបនីតម្បិ, កាតុំ លភតិ កប្បិយំ.
អាហារត្ថាយ យាមាទិ-កាលិកំ បដិគណ្ហតោ;
អនាមិសំ តមេវស្ស, ទុក្កដំ បរិភុញ្ជតោ.
តថា អនតិរិត្តន្តិ, សញ្ញិនោ អតិរិត្តកេ;
តត្ថ វេមតិកស្សាបិ, ទុក្កដំ បរិទីបិតំ.
អនាបត្តាតិរិត្តំ តុ, ការាបេត្វាន ភុញ្ជតោ;
គិលានស្សាតិរិត្តំ វា, តថា ឧម្មត្តកាទិនោ.
សមុដ្ឋានាទយោ សព្ពេ, កថិនេន សមា មតា;
កប្បិយាករណញ្ចេវ, ភោជនញ្ច ក្រិយាក្រិយំ.
បឋមបវារណកថា.
យោ បនានតិរិត្តេន, បវារេយ្យ បវារិតំ;
ជានំ អាសាទនាបេក្ខោ, ភុត្តេ បាចិត្តិ តស្ស តុ.
ទុក្កដំ អភិហារេ ច, គហណេ ឥតរស្ស ហិ;
អជ្ឈោហារបយោគេសុ, សព្ពេសុបិ ច ទុក្កដំ.
ភោជនស្សាវសានស្មិំ, បាចិត្តិ បរិទីបិតា;
អភិហារកភិក្ខុស្ស, សព្ពំ តស្សេវ ទស្សិតំ.
បវារិតោតិ សញ្ញិស្ស, ភិក្ខុស្មិំ អបវារិតេ;
វិមតិស្សុភយត្ថាបិ, ទុក្កដំ បរិទីបិតំ.
អនាបត្តាតិរិត្តំ វា, ការាបេត្វាវ ទេតិ ចេ;
គិលានស្សាវសេសំ វា, អញ្ញស្សត្ថាយ ទេតិ វា.
សេសំ ¶ សព្ពមសេសេន, អនន្តរសមំ មតំ;
ឱមសវាទតុល្យាវ, សមុដ្ឋានាទយោ នយា.
ទុតិយបវារណកថា.
ខាទនីយំ វា ភោជនីយំ វា;
កិញ្ចិ វិកាលេ យោ បន ភិក្ខុ;
ខាទតិ ¶ ភុញ្ជតិ វាបិ ច តំ;
សោ ជិនវុត្តំ ទោសមុបេតិ.
យមាមិសគតញ្ចេត្ថ, វនមូលផលាទិកំ;
កាលិកេស្វសម្មោហត្ថំ, វេទិតព្ពមិទំ បន.
មូលំ កន្ទំ មុឡាលញ្ច, មត្ថកំ ខន្ធកំ តចំ;
បត្តំ បុប្ផំ ផលំ អដ្ឋិ, បិដ្ឋំ និយ្យាសមេវ ច.
មូលខាទនីយាទីនំ, មុខមត្តនិទស្សនំ;
ភិក្ខូនំ បាដវត្ថាយ, នាមត្ថេសុ និពោធថ.
មូលកំ ខារកញ្ចេវ, វត្ថុលំ តណ្ឌុលេយ្យកំ;
តម្ពកំ ជជ្ឈរិកញ្ច, ចច្ចុ វជកលីបិ ច.
មូលានិ ឯវមាទីនំ, សាកានំ អាមិសេ បន;
សង្គហំ ឥធ គច្ឆន្តិ, អាហារត្ថំ ផរន្តិ ហិ.
ឆឌ្ឌេន្តិ ជរដ្ឋំ ឆេត្វា, យំ តំ វជកលិស្ស តុ;
តំ យាវជីវិកំ វុត្តំ, សេសានំ យាវកាលិកំ.
ហលិទ្ទិ សិង្គិវេរញ្ច, វចត្តំ អតិវិសំ វចំ;
ឧសីរំ ភទ្ទមុត្តញ្ច, តថា កដុករោហិណី.
ឥច្ចេវមាទិកំ អញ្ញំ, បញ្ចមូលាទិកំ ពហុ;
នានប្បការកំ មូលំ, វិញ្ញេយ្យំ យាវជីវិកំ.
មសាលុបិណ្ឌលាទីនំ ¶ , វល្លីនំ អាលុវស្ស ច;
កន្ទោ ឧប្បលជាតីនំ, តថា បទុមជាតិយា.
កទលីសិគ្គុតាលានំ, មាលុវស្ស ច វេឡុយា;
សតាវរិ កសេរូនំ, កន្ទោ អម្ពាដកស្ស ច.
ឥច្ចេវមាទយោ កន្ទា;
ទស្សិតា យាវកាលិកា;
ធោតោ សោ អាមិសេ វុត្តោ;
កន្ទោ យោ ខីរវល្លិយា.
អធោតោ លសុណញ្ចេវ, ខីរកាកោលិអាទយោ;
កន្ទា វាក្យបថាតីតា, វិញ្ញេយ្យា យាវជីវិកា.
បុណ្ឌរីកមុឡាលញ្ច ¶ , មុឡាលំ បទុមស្ស ច;
ឯវមាទិមនេកម្បិ, មុឡាលំ យាវកាលិកំ.
តាលហិន្តាលកុន្តាល-នាឡិកេរាទិសម្ភវំ;
ហលិទ្ទិសិង្គិវេរានំ, មុឡាលំ យាវជីវិកំ.
តាលហិន្តាលកុន្តាល-កឡីរោ កេតកស្ស ច;
កទលីនាឡិកេរានំ, មត្ថកំ មូលកស្ស ច.
ខជ្ជុរេរកវេត្តានំ, ឧច្ឆុវេឡុនឡាទិនំ;
សត្តន្នំ បន ធញ្ញានំ, កឡីរោ សាសបស្ស ច.
ឥច្ចេវមាទយោនេកេ, មត្ថកា យាវកាលិកា;
អញ្ញេ ហលិទ្ទិអាទីនំ, មត្ថកា យាវជីវិកា.
តាលកុន្តាលកាទីនំ, ឆិន្ទិត្វា បាតិតោ បន;
គតោ ជរដ្ឋពុន្ទោ សោ, សង្គហំ យាវជីវិកេ.
ខន្ធខាទនីយំ នាម, ឧច្ឆុខន្ធោ បកាសិតោ;
សាលកល្យាណិយា ខន្ធោ, តថា បថវិយំ គតោ.
ឯវមុប្បលជាតីនំ, ទណ្ឌកោ យាវកាលិកោ;
បណ្ណទណ្ឌុប្បលាទីនំ, សព្ពោ បទុមជាតិយា.
យាវជីវិកសង្ខាតា ¶ , ករមទ្ទាទិទណ្ឌកា;
តចេសុច្ឆុតចោវេកោ, សរសោ យាវកាលិកោ.
មូលកំ ខារកោ ចច្ចុ, តម្ពកោ តណ្ឌុលេយ្យកោ;
វត្ថុលោ ចីនមុគ្គោ ច, ឧម្មា វជកលី តថា.
ជជ្ឈរី កាសមទ្ទោ ច, សេល្លុ សិគ្គុ ច នាឡិកា;
វរុណោ អគ្គិមន្ថោ ច, ជីវន្តី សុនិសន្នកោ.
រាជមាសោ ច មាសោ ច, និប្ផាវោ មិគបុប្ផិកា;
វណ្ដកោ ភូមិលោណីតិ, ឯវមាទិមនេកកំ.
បត្តខាទនីយំ នាម, កថិតំ យាវកាលិកំ;
ឥតរា ច មហាលោណិ, ទីបិតា យាវជីវិកា.
យាវកាលិកមិច្ចេវ, កថិតំ អម្ពបល្លវំ;
និម្ពស្ស កុដជស្សាបិ, បណ្ណំ សុលសិយាបិ ច.
កប្បាសិកបដោលានំ ¶ , តេសំ បុប្ផផលានិ ច;
ផណិជ្ជកជ្ជុកានញ្ច, បណ្ណំ តំ យាវជីវិកំ.
អដ្ឋន្នំ មូលកាទីនំ, បុប្ផំ និប្ផាវកស្ស ច;
តថា បុប្ផំ ករីរស្ស, បុប្ផំ វរុណកស្ស ច.
បុប្ផំ កសេរុកស្សាបិ, ជីវន្តី សិគ្គុបុប្ផកំ;
បទុមុប្បលជាតីនំ, បុប្ផានំ កណ្ណិកាបិ ច.
នាឡិកេរស្ស តាលស្ស, តរុណំ កេតកស្ស ច;
ឥច្ចេវមាទិកំ បុប្ផ-មនេកំ យាវកាលិកំ.
យាវកាលិកបុប្ផានិ, ឋបេត្វា បន សេសកំ;
យាវជីវិកបុប្ផន្តិ, ទីបយេ សព្ពមេវ ច.
តិលកមកុលសាលមល្លិកានំ ¶ ;
កកុធកបិត្ថកកុន្ទកឡីនំ;
កុរវកករវីរបាដលីនំ;
កុសុមមិទំ បន យាវជីវិកំ.
អម្ពម្ពាដកជម្ពូនំ, ផលញ្ច បនសស្ស ច;
មាតុលុង្គកបិត្ថានំ, ផលំ តិន្តិណិកស្ស ច.
តាលស្ស នាឡិកេរស្ស, ផលំ ខជ្ជូរិយាបិ ច;
លពុជស្ស ច ចោចស្ស, មោចស្ស មធុកស្ស ច.
ពទរស្ស ករមទ្ទស្ស, ផលំ វាតិង្គណស្ស ច;
កុម្ភណ្ឌតិបុសានញ្ច, ផលំ ឯឡាលុកស្ស ច.
រាជាយតនផលំ បុស្ស-ផលំ តិម្ពរុកស្ស ច;
ឯវមាទិមនេកម្បិ, ផលំ តំ យាវកាលិកំ.
តិផលំ បិប្ផលី ជាតិ-ផលញ្ច កដុកប្ផលំ;
គោដ្ឋផលំ ពិលង្គញ្ច, តក្កោលមរិចានិ ច.
ឯវមាទីនិ វុត្តានិ, អវុត្តានិ ច បាឡិយំ;
ផលានិ បន គច្ឆន្តិ, យាវជីវិកសង្គហំ.
បនសម្ពាដកដ្ឋីនិ, សាលដ្ឋិ លពុជដ្ឋិ ច;
ចិញ្ចាពិម្ពផលដ្ឋីនិ, បោក្ខរដ្ឋិ ច សព្ពសោ.
ខជ្ជូរិកេតកាទីនំ ¶ , តថា តាលផលដ្ឋិ ច;
ឯវមាទីនិ គច្ឆន្តិ, យាវកាលិកសង្គហំ.
បុន្នាគមធុកដ្ឋីនិ, សេល្លដ្ឋិ តិផលដ្ឋិ ច;
ឯវមាទីនិ អដ្ឋីនិ, និទ្ទិដ្ឋានិ អនាមិសេ.
សត្តន្នំ បន ធញ្ញានំ, អបរណ្ណានមេវ ច;
បិដ្ឋំ បនសសាលានំ, លពុជម្ពាដកស្ស ច.
តាលបិដ្ឋំ ¶ តថា ធោតំ, បិដ្ឋំ យំ ខីរវល្លិយា;
ឯវមាទិមនេកម្បិ, កថិតំ យាវកាលិកំ.
អធោតំ តាលបិដ្ឋញ្ច, បិដ្ឋំ យំ ខីរវល្លិយា;
អស្សគន្ធាទិបិដ្ឋញ្ច, ហោតិ តំ យាវជីវិកំ.
និយ្យាសោ ឧច្ឆុនិព្ពត្តោ, ឯកោ សត្តាហកាលិកោ;
អវសេសោ ច ហិង្គាទិ, និយ្យាសោ យាវជីវិកោ.
មូលាទីសុ មយា កិញ្ចិ, មុខមត្តំ និទស្សិតំ;
ឯតស្សេវានុសារេន, សេសោ ញេយ្យោ វិភាវិនា.
‘‘ភុញ្ជិស្សាមិ វិកាលេ’’តិ, អាមិសំ បដិគណ្ហតោ;
កាលេ វិកាលសញ្ញិស្ស, កាលេ វេមតិកស្ស ច.
ទុក្កដំ, កាលសញ្ញិស្ស, អនាបត្តិ បកាសិតា;
ឥទំ ឯឡកលោមេន, សមុដ្ឋានាទិនា សមំ.
វិកាលភោជនកថា.
ភោជនំ សន្និធិំ កត្វា, ខាទនំ វាបិ យោ បន;
ភុញ្ជេយ្យ វាបិ ខាទេយ្យ, តស្ស បាចិត្តិយំ សិយា.
ភិក្ខុ យំ សាមណេរានំ, បរិច្ចជត្យនាលយោ;
និទហិត្វា សចេ តស្ស, ទេន្តិ តំ បុន វដ្ដតិ.
សយំ បដិគ្គហេត្វាន, អបរិច្ចត្តមេវ យំ;
ទុតិយេ ទិវសេ តស្ស, និហិតំ តំ ន វដ្ដតិ.
តតោ អជ្ឈោហរន្តស្ស, ឯកសិត្ថម្បិ ភិក្ខុនោ;
បាចិត្តិ កថិតា សុទ្ធា, សុទ្ធចិត្តេន តាទិនា.
អកប្បិយេសុ ¶ មំសេសុ, មនុស្សស្សេវ មំសកេ;
ថុល្លច្ចយេន បាចិត្តិ, ទុក្កដេន សហេតរេ.
យាមកាលិកសង្ខាតំ ¶ , បាចិត្តិ បរិភុញ្ជតោ;
ទុក្កដាបត្តិយា សទ្ធិំ, អាហារត្ថាយ ភុញ្ជតោ.
សចេ បវារិតោ ហុត្វា, អន្នំ អនតិរិត្តកំ;
ភុញ្ជតោ បកតំ តស្ស, ហោតិ បាចិត្តិយទ្វយំ.
ថុល្លច្ចយេន សទ្ធិំ ទ្វេ, មំសេ មានុសកេ សិយុំ;
សេសេ អកប្បិយេ មំសេ, ទុក្កដេន សហ ទ្វយំ.
យាមកាលិកសង្ខាតំ, ភុញ្ជតោ សតិ បច្ចយេ;
សាមិសេន មុខេន ទ្វេ, ឯកមេវ និរាមិសំ.
តមេវជ្ឈោហរន្តស្ស, អាហារត្ថាយ កេវលំ;
ទ្វីសុ តេសុ វិកប្បេសុ, ទុក្កដំ បន វឌ្ឍតិ.
វិកាលេ ភុញ្ជតោ សុទ្ធំ, សន្និធិបច្ចយាបិ ច;
វិកាលភោជនា ចេវ, ហោតិ បាចិត្តិយទ្វយំ.
មំសេ ថុល្លច្ចយញ្ចេវ, ទុក្កដម្បិ ច វឌ្ឍតិ;
មនុស្សមំសេ សេសេ ច, យថានុក្កមតោ ទ្វយំ.
នត្ថេវានតិរិត្តម្បិ, វិកាលេ បរិភុញ្ជតោ;
ទោសោ សព្ពវិកប្បេសុ, ភិក្ខុនោ តន្និមិត្តកោ.
វិកាលបច្ចយា វាបិ, ន ទោសោ យាមកាលិកេ;
សត្តាហកាលិកំ យាវ-ជីវិកំ បដិគណ្ហតោ.
អាហារស្សេវ អត្ថាយ, គហណេ ទុវិធស្ស តុ;
អជ្ឈោហារបយោគេសុ, ទុក្កដំ តុ និរាមិសេ.
អថ អាមិសសំសដ្ឋំ, គហេត្វា ឋបិតំ សចេ;
បុន អជ្ឈោហរន្តស្ស, បាចិត្តេវ បកាសិតា.
កាលោ យាមោ ច សត្តាហំ, ឥតិ កាលត្តយំ ឥទំ;
អតិក្កមយតោ ទោសោ, កាលំ តំ តំ តុ កាលិកំ.
អត្តនា តីណិ សម្ភិន្ន-រសានិ ឥតរានិ ហិ;
សភាវមុបនេតេវ, យាវកាលិកមត្តនោ.
ឯវមេវ ¶ ¶ ច សេសេសុ, កាលិកេសុ វិនិទ្ទិសេ;
ឥមេសុ បន សព្ពេសុ, កាលិកេសុ ចតូស្វបិ.
កាលិកទ្វយមាទិម្ហិ, អន្តោវុត្ថញ្ច សន្និធិ;
ឧភយម្បិ ន ហោតេវ, បច្ឆិមំ កាលិកទ្វយំ.
អកប្បិយាយ កុដិយា, វុត្ថេនន្តទ្វយេន តំ;
គហិតំ តទហេ វាបិ, ទ្វយំ បុព្ពំ ន វដ្ដតិ.
មុខសន្និធិ នាមាយំ, អន្តោវុត្ថំ ន កប្បតិ;
ឥតិ វុត្តំ ទឡ្ហំ កត្វា, មហាបច្ចរិយំ បន.
ន ទោសោ និទហិត្វាបិ, បឋមំ កាលិកត្តយំ;
តំ តំ សកំ សកំ កាល-មនតិក្កម្ម ភុញ្ជតោ.
តថា ឧម្មត្តកាទីនំ, អនាបត្តិ បកាសិតា;
សមមេឡកលោមេន, សមុដ្ឋានាទិនា ឥទំ.
សន្និធិការកថា.
ភោជនានិ បណីតានិ, អគិលានោ បនត្តនោ;
អត្ថាយ វិញ្ញាបេត្វាន, បាចិត្តិ បរិភុញ្ជតោ.
‘‘សប្បិនា ទេហិ ភត្តំ មេ, សសប្បិំ សប្បិមិស្សកំ;
សប្បិភត្តញ្ច ទេហី’’តិ, វិញ្ញាបេន្តស្ស ទុក្កដំ.
វិញ្ញាបេត្វា តថា តំ ចេ, ទុក្កដំ បដិគណ្ហតោ;
បុន អជ្ឈោហរន្តស្ស, បាចិត្តិ បរិយាបុតា.
សុទ្ធានិ សប្បិអាទីនិ, វិញ្ញាបេត្វាន ភុញ្ជតោ;
សេខិយេសុបិ វិញ្ញត្តិ, ទុក្កដំ បរិទីបយេ.
តស្មា បណីតសំសដ្ឋំ, វិញ្ញាបេត្វាវ ភុញ្ជតោ;
សត្តធញ្ញមយំ ភត្តំ, បាចិត្តិយមុទីរយេ.
សចេ ¶ ‘‘គោសប្បិនា មយ្ហំ, ទេហិ ភត្ត’’ន្តិ យាចិតោ;
អជិយា សប្បិអាទីហិ, វិសង្កេតំ ទទាតិ ចេ.
‘‘សប្បិនា ទេហិ’’ វុត្តោ ចេ, នវនីតាទិកេសុបិ;
ទេតិ អញ្ញតរេនស្ស, វិសង្កេតន្តិ ទីបិតំ.
យេន ¶ យេន ហិ វិញ្ញត្តំ, តស្មិំ មូលេបិ តស្ស វា;
លទ្ធេបិ បន តំ លទ្ធំ, ហោតិយេវ ន អញ្ញថា.
ឋបេត្វា សប្បិអាទីនិ, អាគតានិ ហិ បាឡិយំ;
អញ្ញេហិ វិញ្ញាបេន្តស្ស, ហោតិ អាបត្តិ ទុក្កដំ.
សព្ពេហិ សប្បិអាទីហិ, វិញ្ញាបេត្វាវ ឯកតោ;
ភុញ្ជតេករសំ កត្វា, នវ បាចិត្តិយោ មតា.
អកប្បិយេន វុត្តេបិ, សប្បិនា ទេតិ តេន ចេ;
គហណេ បរិភោគេបិ, ទុក្កដំ បរិទីបិតំ.
គិលានស្ស គិលានោតិ, សញ្ញិនោ វិមតិស្ស វា;
ទុក្កដំ មុនិនា វុត្តំ, អនាបត្តិ បកាសិតា.
គិលានកាលេ វិញ្ញត្ត-មគិលានស្ស ភុញ្ជតោ;
គិលានស្សាវសេសំ វា, ញាតកាទីនមេវ វា.
ឥទំ ចតុសមុដ្ឋានំ, កាយតោ កាយវាចតោ;
កាយចិត្តា តថា កាយ-វាចាចិត្តត្តយាបិ ច.
បណីតភោជនកថា.
អទិន្នញ្ហិ មុខទ្វារំ, អាហារំ អាហរេយ្យ យោ;
ទន្តបោនោទកំ ហិត្វា, តស្ស បាចិត្តិយំ សិយា.
ហត្ថបាសោភិនីហារោ, មជ្ឈិមុច្ចារណក្ខមោ;
មនុស្សោ វាមនុស្សោ វា, ទេតិ កាយាទិនា តិធា.
បដិគ្គណ្ហាតិ ¶ តំ ភិក្ខុ, ទីយមានំ សចេ ទ្វិធា;
ឯវំ បញ្ចង្គសំយោគេ, គហណំ តស្ស រូហតិ.
ទាយកោ គគនដ្ឋោ ចេ, ភូមដ្ឋោ ចេតរោ សិយា;
ភូមដ្ឋស្ស ច សីសេន, គគនដ្ឋស្ស ទេហិនោ.
យមាសន្នតរំ អង្គំ, ឱរិមន្តេន តស្ស តុ;
ទាតុំ វាបិ គហេតុំ វា, វិនា ហត្ថំ បសារិតំ.
ហត្ថបាសោ មិនេតព្ពោ, នគដ្ឋាទីស្វយំ នយោ;
ឯវរូបេ បន ឋានេ, ឋត្វា ចេ ទេតិ វដ្ដតិ.
បក្ខី ¶ វា មុខតុណ្ឌេន, ហត្ថី សោណ្ឌាយ វា បន;
សចេ យំ កិញ្ចិ បុប្ផំ វា, ផលំ វា ទេតិ វដ្ដតិ.
ភត្តព្យញ្ជនបុណ្ណានិ, ភាជនានិ ពហូនិបិ;
សីសេនាទាយ ភិក្ខុស្ស, គន្ត្វា កស្សចិ សន្តិកំ.
ឦសកំ បន ឱនត្វា, ‘‘គណ្ហា’’តិ យទិ ភាសតិ;
តេន ហត្ថំ បសារេត្វា, ហេដ្ឋិមំ បន ភាជនំ.
បដិច្ឆិតព្ពំ តំ ឯក- ទេសេនាបិ ច ភិក្ខុនា;
ហោន្តិ ឯត្តាវតា តានិ, គហិតានេវ សព្ពសោ.
តតោ បដ្ឋាយ តំ សព្ពំ, ឱរោបេត្វា យថាសុខំ;
ឧគ្ឃាដេត្វា តតោ ឥដ្ឋំ, គហេតុំ បន វដ្ដតិ.
បច្ឆិអាទិម្ហិ វត្តព្ព-មត្ថិ កិំ ឯកភាជនេ;
កាជភត្តំ ហរន្តោ ចេ, ឱនត្វា ទេតិ វដ្ដតិ.
តិំសហត្ថោ សិយា វេឡុ, អន្តេសុ ច ទុវេ ឃដា;
សប្បិនោ, គហិតេកស្មិំ, សព្ពំ គហិតមេវ តំ.
ពហុបត្តា ច មញ្ចេ វា, បីឋេ វា កដសារកេ;
ឋបិតា ទាយកោ ហត្ថ-បាសេ ឋត្វាន ទេតិ ចេ.
បដិគ្គហណសញ្ញាយ, មញ្ចាទីនិ សចេ បន;
និសីទតិ ផុសិត្វា យោ, យញ្ច បត្តេសុ ទីយតិ.
គហិតំ ¶ តេន តំ សព្ពំ, ហោតិយេវ ន សំសយោ;
បដិគ្គហេស្សាមិច្ចេវ, មញ្ចាទីនិ សចេ បន.
គហិតំ ហោតិ តំ សព្ពំ, អារុហិត្វា និសីទតិ;
អាហច្ច កុច្ឆិយា កុច្ឆិំ, ឋិតា បត្តា ហិ ភូមិយំ.
យំ យំ អង្គុលិយា វាបិ, ផុសិត្វា សូចិយាបិ វា;
និសិន្នោ តត្ថ តត្ថេវ, ទីយមានំ តុ វដ្ដតិ.
កដសារេ មហន្តស្មិំ, តថា ហត្ថត្ថរាទិសុ;
គណ្ហតោ ហត្ថបាសស្មិំ, វិជ្ជមានេ តុ វដ្ដតិ.
តត្ថជាតកបណ្ណេសុ, គហេតុំ ន ច វដ្ដតិ;
ន បនេតានិ កាយេន, បដិពទ្ធានិ ហោន្តិ ហិ.
អសំហារិមបាសាណេ ¶ , ផលកេ វាបិ តាទិសេ;
ខាណុពទ្ធេបិ វា មញ្ចេ, គហណំ នេវ រូហតិ.
តិន្តិណិកាទិបណ្ណេសុ, ភូមិយំ បត្ថដេសុ វា;
ធារេតុមសមត្ថត្តា, គហណំ ន ច រូហតិ.
ហត្ថបាសមតិក្កម្ម, ទីឃទណ្ឌេន ទេតិ ចេ;
វត្តព្ពោ ភិក្ខុនាគន្ត្វា, ទេហីតិ បរិវេសកោ.
សចេ បត្តេ រជោ ហោតិ, ធោវិតព្ពោ ជលេ សតិ;
តស្មិំ អសតិ បុញ្ឆិត្វា, គហេតព្ពោ អសេសតោ.
បិណ្ឌាយ វិចរន្តស្ស, រជំ បតតិ ចេ បន;
ភិក្ខា បដិគ្គហេត្វាវ, គហេតព្ពា វិជានតា.
អប្បដិគ្គហិតេ ភិក្ខុំ, គណ្ហតោ បន ទុក្កដំ;
បដិគ្គហេត្វានាបត្តិ, បច្ឆា តំ បរិភុញ្ជតោ.
‘‘បដិគ្គហេត្វា ទេថា’’តិ, វុត្តេ តំ វចនំ បន;
អសុត្វានាទិយិត្វា វា, ទេន្តិ ចេ នត្ថិ ទុក្កដំ.
បច្ឆា បដិគ្គហេត្វាវ, គហេតព្ពំ វិជានតា;
សចេ រជំ និបាតេតិ, មហាវាតោ តតោ តតោ.
ន ¶ សក្កា ច សិយា ភិក្ខំ, គហេតុំ យទិ ភិក្ខុនា;
អញ្ញស្ស ទាតុកាមេន, គហេតុំ បន វដ្ដតិ.
សាមណេរស្ស តំ ទត្វា, ទិន្នំ វា តេន តំ បុន;
តស្ស វិស្សាសតោ វាបិ, ភុញ្ជិតុំ បន វដ្ដតិ.
ភិក្ខាចារេ សចេ ភត្តំ, សរជំ ទេតិ ភិក្ខុនោ;
‘‘បដិគ្គហេត្វា ភិក្ខំ ត្វំ, គណ្ហ វា ភុញ្ជ វា’’តិ ច.
វត្តព្ពោ សោ តថា តេន, កត្តព្ពញ្ចេវ ភិក្ខុនា;
រជំ ឧបរិ ភត្តស្ស, តស្សុប្លវតិ ចេ បន.
កញ្ជិកំ តុ បវាហេត្វា, ភុញ្ជិតព្ពំ យថាសុខំ;
អន្តោ បដិគ្គហេតព្ពំ, បវិដ្ឋំ តុ សចេ បន.
បតិតំ សុក្ខភត្តេ ចេ, អបនីយាវ តំ រជំ;
សុខុមំ ចេ សភត្តម្បិ, ភុញ្ជិតព្ពំ យថាសុខំ.
ឧឡុង្កេនាហរិត្វាបិ ¶ , ទេន្តស្ស បឋមំ បន;
ថេវោ ឧឡុង្កតោ បត្តេ, សចេ បតតិ វដ្ដតិ.
ភត្តេ អាកិរមានេ តុ, ចរុកេន តតោ បន;
មសិ វា ឆារិកា វាបិ, សចេ បតតិ ភាជនេ.
តស្ស ចាភិហដត្តាបិ, ន ទោសោ ឧបលព្ភតិ;
អនន្តរស្ស ភិក្ខុស្ស, ទីយមានំ តុ បត្តតោ.
ឧប្បភិត្វា សចេ បត្តេ, ឥតរស្ស ច ភិក្ខុនោ;
បតតិ វដ្ដតេវាយំ, បដិគ្គហិតមេវ តំ.
បាយាសស្ស ច បូរេត្វា, បត្តំ ចេ ទេន្តិ ភិក្ខុនោ;
ឧណ្ហត្តា បន តំ ហេដ្ឋា, គហេតុំ ន ច សក្កតិ.
វដ្ដតីតិ ច និទ្ទិដ្ឋំ, គហេតុំ មុខវដ្ដិយំ;
ន សក្កា ចេ គហេតព្ពោ, តថា អាធារកេនបិ.
សចេ ¶ អាសនសាលាយំ, គហេត្វា បត្តមត្តនោ;
និទ្ទាយតិ និសិន្នោវ, ទីយមានំ ន ជានតិ.
នេវាហរិយមានំ វា, អប្បដិគ្គហិតមេវ តំ;
អាភោគំ បន កត្វា ចេ, និសិន្នោ ហោតិ វដ្ដតិ.
សចេ ហត្ថេន មុញ្ចិត្វា, បត្តំ អាធារកម្បិ វា;
បេល្លេត្វា បន បាទេន, និទ្ទាយតិ ហិ វដ្ដតិ.
បាទេនាធារកំ អក្ក-មិត្វាបិ បដិគណ្ហតោ;
ជាគរស្សាបិ ហោតេវ, គហណស្មិំ អនាទរោ.
តស្មា តំ ន ច កាតព្ពំ, ភិក្ខុនា វិនយញ្ញុនា;
យំ ទីយមានំ បតតិ, គហេតុំ តំ តុ វដ្ដតិ.
ភុញ្ជន្តានញ្ច ទន្តា វា, ខីយន្តិបិ នខាបិ វា;
តថា បត្តស្ស វណ្ណោ វា, អព្ពោហារនយោ អយំ.
សត្ថកេនុច្ឆុអាទីនិ, ផាលេន្តានំ សចេ មលំ;
បញ្ញាយតិ ហិ តំ តេសុ, សិយា នវសមុដ្ឋិតំ.
បដិគ្គហេត្វា តំ បច្ឆា, ខាទិតព្ពំ តុ ភិក្ខុនា;
ន បញ្ញាយតិ ចេ តស្មិំ, មលំ វដ្ដតិ ខាទិតុំ.
បិសន្តានម្បិ ¶ ភេសជ្ជំ, កោដ្ដេន្តានម្បិ វា តថា;
និសទោទុក្ខលាទីនំ, ខីយនេបិ អយំ នយោ.
ភេសជ្ជត្ថាយ តាបេត្វា, វាសិំ ខីរេ ខិបន្តិ ចេ;
ឧដ្ឋេតិ នីលិកា តត្ថ, សត្ថកេ វិយ និច្ឆយោ.
សចេ អាមកតក្កេ វា, ខីរេ វា បក្ខិបន្តិ តំ;
សាមបាកនិមិត្តម្ហា, ន តុ មុច្ចតិ ទុក្កដា.
បិណ្ឌាយ វិចរន្តស្ស, វស្សកាលេសុ ភិក្ខុនោ;
បត្តេ បតតិ ចេ តោយំ, កិលិដ្ឋំ កាយវត្ថតោ.
បច្ឆា បដិគ្គហេត្វា តំ, ភុញ្ជិតព្ពំ យថាសុខំ;
ឯសេវ ច នយោ វុត្តោ, រុក្ខមូលេបិ ភុញ្ជតោ.
សត្តាហំ ¶ បន វស្សន្តេ, ទេវេ សុទ្ធំ ជលំ សចេ;
អព្ភោកាសេបិ វា បត្តេ, តោយំ បតតិ វដ្ដតិ.
ឱទនំ បន ទេន្តេន, សាមណេរស្ស ភិក្ខុនា;
ទាតព្ពោ អច្ឆុបន្តេន, តស្ស បត្តគតោទនំ.
បដិគ្គហេត្វា វា បត្តំ, ទាតព្ពោ តស្ស ឱទនោ;
ឆុបិត្វា ទេតិ ចេ ភត្តំ, តំ បនុគ្គហិតំ សិយា.
អញ្ញស្ស ទាតុកាមេន, បរិច្ចត្តំ សចេ បន;
យាវ ហត្ថគតំ តាវ, បដិគ្គហិតមេវ តំ.
‘‘គណ្ហា’’តិ និរបេក្ខោវ, បត្តមាធារកេ ឋិតំ;
សចេ វទតិ បច្ឆា តំ, បដិគ្គណ្ហេយ្យ បណ្ឌិតោ.
សាបេក្ខោយេវ យោ បត្តំ, ឋបេត្វាធារកេ បន;
‘‘ឯត្តោ បូវម្បិ ភត្តំ វា, កិញ្ចិ គណ្ហា’’តិ ភាសតិ.
សាមណេរោបិ តំ ភត្តំ, ធោវិត្វា ហត្ថមត្តនោ;
អត្តបត្តគតំ ភត្តំ, អផុសិត្វា សចេ បន.
បក្ខិបន្តោ សតក្ខត្តុំ, ឧទ្ធរិត្វាបិ គណ្ហតុ;
តំបដិគ្គហណេ កិច្ចំ, បុន តស្ស ន វិជ្ជតិ.
អត្តបត្តគតំ ភត្តំ, ផុសិត្វា យទិ គណ្ហតិ;
បច្ឆា បដិគ្គហេតព្ពំ, សំសដ្ឋត្តា បរេន តំ.
ភិក្ខូនំ ¶ យាគុអាទីនំ, បចនេ ភាជនេ បន;
បក្ខិបិត្វា ឋបេន្តេន, អញ្ញស្សត្ថាយ ឱទនំ.
ភាជនុបរិ ហត្ថេសុ, សាមណេរស្ស បក្ខិបេ;
បតិតំ ហត្ថតោ តស្មិំ, ន ករោតិ អកប្បិយំ.
បរិច្ចត្តញ្ហិ តំ ឯវំ, អកត្វាកិរតេវ ចេ;
ភុញ្ជិតព្ពំ តុ តំ កត្វា, បត្តំ វិយ និរាមិសំ.
សចេ យាគុកុដំ បុណ្ណំ, សាមណេរោ ហិ ទុព្ពលោ;
ភិក្ខុំ បដិគ្គហាបេតុំ, ន សក្កោតិ ហិ តំ បុន.
កុដស្ស ¶ គីវំ បត្តស្ស, ឋបេត្វា មុខវដ្ដិយំ;
ភិក្ខុនា ឧបនីតស្ស, អាវជ្ជេតិ ហិ វដ្ដតិ.
អថ វា ភូមិយំយេវ, ហត្ថេ ភិក្ខុ ឋបេតិ ចេ;
អារោបេតិ បវដ្ដេត្វា, តត្ថ ចេ បន វដ្ដតិ.
ភត្តបច្ឆុច្ឆុភារេសុ, អយមេវ វិនិច្ឆយោ;
ទ្វេ តយោ សាមណេរា វា, ទេន្តិ ចេ គហណូបគំ.
ភារមេកស្ស ភិក្ខុស្ស, គហេតុំ បន វដ្ដតិ;
ឯកេន វា តថា ទិន្នំ, គណ្ហន្តិ ទ្វេ តយោបិ វា.
មញ្ចស្ស បាទេ បីឋស្ស, បាទេ តេលឃដាទិកំ;
លគ្គេន្តិ តត្ថ ភិក្ខុស្ស, វដ្ដតេវ និសីទិតុំ.
អប្បដិគ្គហិតំ ហេដ្ឋា-មញ្ចេ ចេ តេលថាលកំ;
សម្មុជ្ជន្តោ ច ឃដ្ដេតិ, ន បនុគ្គហិតំ សិយា.
បដិគ្គហិតសញ្ញាយ, អប្បដិគ្គហិតំ បន;
គណ្ហិត្វា បុន តំ ញត្វា, ឋបេតុំ តត្ថ វដ្ដតិ.
វិវរិត្វា សចេ បុព្ពេ, ឋបិតំ បិហិតម្បិ ច;
តថេវ តំ ឋបេតព្ពំ, កត្តព្ពំ ន បនញ្ញថា.
ពហិ ឋបេតិ ចេ តេន, ឆុបិតព្ពំ ន តំ បុន;
យទិ ឆុបតិ ចេ ញត្វា, តំ បនុគ្គហិតំ សិយា.
បដិគ្គហិតតេលស្មិំ, ឧដ្ឋេតិ យទិ កណ្ណកា;
សិង្គីវេរាទិកេ មូលេ, ឃនចុណ្ណម្បិ វា តថា.
តំសមុដ្ឋានតោ ¶ សព្ពំ, តញ្ញេវាតិ បវុច្ចតិ;
បដិគ្គហណកិច្ចំ តុ, តស្មិំ បុន ន វិជ្ជតិ.
តាលំ វា នាឡិកេរំ វា, អារុឡ្ហោ កោចិ បុគ្គលោ;
តត្រដ្ឋោ តាលបិណ្ឌិំ សោ, ឱតារេត្វាន រជ្ជុយា.
សចេ ¶ វទតិ ‘‘គណ្ហា’’តិ, ន គហេតព្ពមេវ ច;
តមញ្ញោ បន ភូមដ្ឋោ, គហេត្វា ទេតិ វដ្ដតិ.
ឆិន្ទិត្វា ចេ វតិំ ឧច្ឆុំ, ផលំ វា ទេតិ គណ្ហិតុំ;
ទណ្ឌកេ អផុសិត្វាវ, និគ្គតំ បន វដ្ដតិ.
សចេ ន បុថុលោ ហោតិ, បាការោ អតិឧច្ចកោ;
អន្តោដ្ឋិតពហិដ្ឋានំ, ហត្ថបាសោ បហោតិ ចេ.
ឧទ្ធំ ហត្ថសតំ គន្ត្វា, សម្បត្តំ បុន តំ បន;
គណ្ហតោ ភិក្ខុនោ ទោសោ, កោចិ នេវូបលព្ភតិ.
ភិក្ខុនោ សាមណេរំ តុ, ខន្ធេន វហតោ សចេ;
ផលំ គហេត្វា តត្ថេវ, និសិន្នោ ទេតិ វដ្ដតិ.
អបរោបិ វហន្តោវ, ភិក្ខុំ យោ កោចិ បុគ្គលោ;
ផលំ ខន្ធេ និសិន្នស្ស, ភិក្ខុនោ ទេតិ វដ្ដតិ.
គហេត្វា ផលិនិំ សាខំ, ឆាយត្ថំ យទិ គច្ឆតិ;
បុន ចិត្តេ សមុប្បន្នេ, ខាទិតុំ បន ភិក្ខុនោ.
សាខំ បដិគ្គហាបេត្វា, ផលំ ខាទតិ វដ្ដតិ;
មក្ខិកានំ និវារត្ថំ, គហិតាយប្យយំ នយោ.
កប្បិយំ បន ការេត្វា, បដិគ្គណ្ហាតិ តំ បុន;
ភោត្តុកាមោ សចេ មូល-គហណំយេវ វដ្ដតិ.
មាតាបិតូនមត្ថាយ, គហេត្វា សប្បិអាទិកំ;
គច្ឆន្តោ អន្តរាមគ្គេ, យំ ឥច្ឆតិ តតោ បន.
តំ សោ បដិគ្គហាបេត្វា, បរិភុញ្ជតិ វដ្ដតិ;
តំ បដិគ្គហិតំ មូល-គហណំយេវ វដ្ដតិ.
សាមណេរស្ស បាថេយ្យ-តណ្ឌុលេ ភិក្ខុ គណ្ហតិ;
ភិក្ខុស្ស សាមណេរោបិ, គហេត្វា បន គច្ឆតិ.
តណ្ឌុលេសុ ¶ ហិ ខីណេសុ, អត្តនា គហិតេសុ សោ;
សចេ យាគុំ បចិត្វាន, តណ្ឌុលេហិតរេហិបិ.
ឧភិន្នំ ¶ ទ្វីសុ បត្តេសុ, អាកិរិត្វា បនត្តនោ;
យាគុំ ភិក្ខុស្ស តំ ទត្វា, សយំ បិវតិ តស្ស ចេ.
សន្និធិបច្ចយា នេវ, ន ឧគ្គហិតការណា;
សាមណេរស្ស បីតត្តា, ទោសោ ភិក្ខុស្ស វិជ្ជតិ.
មាតាបិតូនមត្ថាយ, តេលាទិំ ហរតោបិ ច;
សាខំ ឆាយាទិអត្ថាយ, ឥមស្ស ន វិសេសតា.
តស្មា ហិស្ស វិសេសស្ស, ចិន្តេតព្ពំ តុ ការណំ;
តស្ស សាលយភាវំ តុ, វិសេសំ តក្កយាមហំ.
តណ្ឌុលេ បន ធោវិត្វា, និច្ចាលេតុញ្ហិ ចេលកោ;
ន សក្កោតិ សចេ តេ ច, តណ្ឌុលេ ភាជនម្បិ ច.
បដិគ្គហេត្វា ធោវិត្វា, អារោបេត្វា បនុទ្ធនំ;
ភិក្ខុនាគ្គិ ន កាតព្ពោ, វិវរិត្វាបិ បក្កតា.
ញាតព្ពា បក្កកាលស្មិំ, ឱរោបេត្វា យថាសុខំ;
ភុញ្ជិតព្ពំ, ន បច្ឆស្ស, បដិគ្គហណការណំ.
អារោបេត្វា សចេ ភិក្ខុ, ឧទ្ធនំ សុទ្ធភាជនំ;
ឧទកំ យាគុអត្ថាយ, តាបេតិ យទិ វដ្ដតិ.
តត្តេ បនុទកេ កោចិ, ចេ បក្ខិបតិ តណ្ឌុលេ;
តតោ បដ្ឋាយ តេនគ្គិ, ន កាតព្ពោវ ភិក្ខុនា.
បដិគ្គហេត្វា តំ យាគុំ, បាតុំ វដ្ដតិ ភិក្ខុនោ;
សចេ បចតិ បច្ឆា តំ, សាមបាកា ន មុច្ចតិ.
តត្ថជាតផលំ កិញ្ចិ, សហ ចាលេតិ វល្លិយា;
តស្សេវ ច តតោ លទ្ធំ, ផលំ កិញ្ចិ ន វដ្ដតិ.
ផលរុក្ខំ បរាមដ្ឋុំ, តមបស្សយិតុម្បិ វា;
កណ្ដកេ ពន្ធិតុំ វាបិ, ភិក្ខុនោ កិរ វដ្ដតិ.
សណ្ឌាសេន ¶ ច ទីឃេន, គហេត្វា ថាលកំ បន;
បចតោ ភិក្ខុនោ តេលំ, ភស្មំ បតតិ តត្ថ ចេ.
អមុញ្ចន្តេន ¶ ហត្ថេន, បចិត្វា តេលថាលកំ;
ឱតារេត្វាវ តំ បច្ឆា, បដិគ្គណ្ហេយ្យ វដ្ដតិ.
បដិគ្គហេត្វា អង្គារេ, តានិ ទារូនិ វា បន;
ឋបិតានិ សចេ ហោន្តិ, បុព្ពគាហោវ វដ្ដតិ.
ឧច្ឆុំ ខាទតិ ចេ ភិក្ខុ, សាមណេរោបិ ឥច្ឆតិ;
‘‘ឆិន្ទិត្វា ត្វមិតោ គណ្ហ’’, ឥតិ វុត្តោ ច គណ្ហតិ.
នត្ថេវ អវសេសស្ស, បដិគ្គហណការណំ;
ខាទតោ គុឡបិណ្ឌម្បិ, អយមេវ វិនិច្ឆយោ.
កាតុំ សាគរតោយេន, លោណកិច្ចំ តុ វដ្ដតិ;
យាវជីវិកសង្ខាតំ, តោយត្តា ន តុ គច្ឆតិ.
ឥទំ កាលវិនិម្មុត្តំ, ឧទកំ បរិទីបិតំ;
និព្ពានំ វិយ និព្ពាន-កុសលេន មហេសិនា.
ឧទកេន សមា វុត្តា, ហិមស្ស ករកាបិ ច;
កូបាទីសុ ជលំ បាតុំ, ពហលម្បិ ច វដ្ដតិ.
ខេត្តេសុ កសិតដ្ឋានេ, ពហលំ តំ ន វដ្ដតិ;
សន្ទិត្វា យទិ តំ គន្ត្វា, នទិំ បូរេតិ វដ្ដតិ.
សោព្ភេសុ កកុធាទីនំ, ជលេ បុប្ផសមាកុលេ;
ន ញាយតិ រសោ តេសំ, ន បដិគ្គហណការណំ.
សរេណុកានិ បុប្ផានិ, បានីយស្ស ឃដេ បន;
បក្ខិត្តានិ សចេ ហោន្តិ, បដិគ្គណ្ហេយ្យ តំ បន.
បដិគ្គហេត្វា ទេយ្យានិ, វាសបុប្ផានិ តត្ថ វា;
កមល្លិកាសុ ទិន្នាសុ, អព្ពោហារោតិ វដ្ដតិ.
អប្បដិគ្គហិតស្សេវ ¶ , ទន្តកដ្ឋស្ស យោ រសោ;
អជានន្តស្ស បាចិត្តិ, សោ ចេ វិសតិ ខាទតោ.
សរីរដ្ឋេសុ ភូតេសុ, កិំ វដ្ដតិ? ន វដ្ដតិ?
កប្បាកប្បិយមំសានំ, ខីរំ សព្ពម្បិ វដ្ដតិ.
កណ្ណក្ខិគូថកោ ទន្ត- មលំ មុត្តំ ករីសកំ;
សេម្ហំ សិង្ឃាណិកា ខេឡោ, អស្សុ លោណន្តិ វដ្ដតិ.
យំ ¶ បនេត្ថ សកដ្ឋានា, ចវិត្វា បតិតំ សិយា;
បត្តេ វា បន ហត្ថេ វា, បដិគ្គណ្ហេយ្យ តំ បុន.
អង្គលគ្គមវិច្ឆន្នំ, បដិគ្គហិតមេវ តំ;
ឧណ្ហយាគុំ បិវន្តស្ស, សេទោ ហត្ថេសុ ជាយតិ.
បិណ្ឌាយ វិចរន្តស្ស, សេទោ ហត្ថានុសារតោ;
ឱរោហតិ សចេ បត្តំ, ន បដិគ្គហណការណំ.
សាមំ គហេត្វា ចត្តារិ, វិកដានិ នទាយកេ;
សប្បទដ្ឋក្ខណេយេវ, ន ទោសោ បរិភុញ្ជតោ.
បថវិំ មត្តិកត្ថាយ, ខណិតុំ ឆិន្ទិតុម្បិ វា;
តរុម្បិ ឆារិកត្ថាយ, ភិក្ខុនោ បន វដ្ដតិ.
អច្ឆេទគាហនិរបេក្ខនិសជ្ជតោ ច;
សិក្ខប្បហានមរណេហិ ច លិង្គភេទា;
ទានេន តស្ស ច បរស្ស អភិក្ខុកស្ស;
សព្ពំ បដិគ្គហណមេតិ វិនាសមេវំ.
ទុរូបចិណ្ណេ និទ្ទិដ្ឋំ, គហណុគ្គហិតស្សបិ;
អន្តោវុត្ថេ សយំបក្កេ, អន្តោបក្កេ ច ទុក្កដំ.
បដិគ្គហិតកេ តស្មិំ, អប្បដិគ្គហិតសញ្ញិនោ;
តត្ថ វេមតិកស្សាបិ, ហោតិ អាបត្តិ ទុក្កដំ.
បដិគ្គហិតសញ្ញិស្ស ¶ , ទន្តបោនោទកេសុបិ;
ន ទោសេឡកលោមេន, សមុដ្ឋានាទយោ សមា.
នវមជ្ឈិមថេរភិក្ខុនីនំ;
អវិសេសេន យតិច្ឆិតព្ពកោ;
សកលោ អសមាសតោវ មយា;
កថិតោ ឯត្ថ វិនិច្ឆយោ តតោ.
ទន្តបោនកថា.
ភោជនវគ្គោ ចតុត្ថោ.
យំ ¶ កិញ្ចិចេលកាទីនំ, តិត្ថិយានំ បនាមិសំ;
ទេន្តស្សេកបយោគេន, ឯកំ បាចិត្តិយំ សិយា.
វិច្ឆិន្ទិត្វាន ទេន្តស្ស, បយោគគណនាវសា;
ហោន្តិ បាចិត្តិយោ តស្ស, តិកបាចិត្តិយំ សិយា.
ឧទកំ ទន្តបោនំ វា, ទេន្តស្ស ច អតិត្ថិយេ;
តិត្ថិយោតិ ច សញ្ញិស្ស, ទុក្កដំ វិមតិស្ស ច.
ទាបេន្តស្ស បនញ្ញេន, សាមណេរាទិកេន វា;
និក្ខិត្តភាជនេ តេសំ, ទេន្តស្ស ពហិលេបនំ.
ឋបេត្វា ភោជនំ តេសំ, សន្តិកេ ‘‘គណ្ហថា’’តិ ច;
វទន្តស្ស អនាបត្តិ, សមុដ្ឋានេឡកូបមំ.
អចេលកកថា.
ទាបេត្វា វា អទាបេត្វា, ភិក្ខុ យំ កិញ្ចិ អាមិសំ;
កត្តុកាមោ សចេ សទ្ធិំ, ហសនាទីនិ ឥត្ថិយា.
ឧយ្យោជេតិ ¶ ហិ ‘‘គច្ឆា’’តិ, វត្វា តប្បច្ចយា បន;
តស្សុយ្យោជនមត្តស្មិំ, ទុក្កដំ បឋមេន ច.
បាទេនស្សុបចារស្មិំ, អតិក្កន្តេ ច ទុក្កដំ;
ទុតិយេនស្ស បាចិត្តិ, សីមាតិក្កមនេ បន.
ទស្សនេ ឧបចារស្ស, ហត្ថា ទ្វាទស ទេសិតា;
បមាណំ សវនេ ចេវំ, អជ្ឈោកាសេ ន ចេតរេ.
ភិក្ខុស្មិំ តិកបាចិត្តិ, ឥតរេ តិកទុក្កដំ;
ឧភិន្នំ ទុក្កដំ វុត្តំ, កលិសាសនរោបនេ.
ឧយ្យោជេន្តស្ស កិច្ចេន, ន ទោសុម្មត្តកាទិនោ;
អទិន្នាទានតុល្យាវ, សមុដ្ឋានាទយោ នយា.
ឧយ្យោជនកថា.
ខុទ្ទកេ បិដ្ឋិវំសំ យោ, អតិក្កម្ម និសីទតិ;
សភោជនេ កុលេ តស្ស, ហោតិ បាចិត្តិ ភិក្ខុនោ.
ហត្ថបាសំ ¶ អតិក្កម្ម, បិដ្ឋិសង្ឃាដកស្ស ច;
សយនស្ស បនាសន្នេ, ឋានេ ទោសោ មហល្លកេ.
អសយនិឃរេ តស្ស, សយនិឃរសញ្ញិនោ;
តត្ថ វេមតិកស្សាបិ, ទុក្កដំ បរិទីបិតំ.
និសីទន្តស្សនាបត្តិ, ភិក្ខុស្ស ទុតិយេ សតិ;
វីតរាគេសុ វា តេសុ, និក្ខន្តេសុ ឧភោសុ វា.
និសិន្នស្សានតិក្កម្ម, បទេសំ វុត្តលក្ខណំ;
សមុដ្ឋានាទយោ តុល្យា, បឋមន្តិមវត្ថុនា.
សភោជនកថា.
ចតុត្ថេ ¶ បញ្ចមេ ចេវ, វត្តព្ពំ នត្ថិ កិញ្ចិបិ;
វត្តព្ពំ យញ្ច តំ សព្ពំ, វុត្តំ អនិយតទ្វយេ.
សមុដ្ឋានំ បនេតេសំ, អនន្តរសមំ មតំ;
អយមេវ វិសេសោតិ, តេសមេសញ្ច ទីបិតោ.
រហោបដិច្ឆន្នរហោនិសជ្ជកថា.
ភោជនានំ តុ បញ្ចន្នំ, វុត្តោ អញ្ញតរេន យោ;
សន្តំ ភិក្ខុមនាបុច្ឆា, អាបជ្ជេយ្យ កុលេសុ ចេ.
ចារិត្តំ តស្ស បាចិត្តិ, អញ្ញត្រ សមយា សិយា;
ឋបេត្វា សមយំ ភិក្ខុ, ទុវិធំ វុត្តលក្ខណំ.
អវីតិវត្តេ មជ្ឈណ្ហេ, ឃរមញ្ញស្ស គច្ឆតិ;
ឃរូបចារោក្កមនេ, បឋមេន ហិ ទុក្កដំ.
អតិក្កន្តេ ឃរុម្មារេ, អបរម្បិ ច ទុក្កដំ;
ទុតិយេន ច បាទេន, បាចិត្តិ សមតិក្កមេ.
ឋិតដ្ឋានេ សចេ ភិក្ខុំ, ឱលោកេត្វា ន បស្សតិ;
‘‘អសន្ត’’ន្តិ អនាបុច្ឆា, បវិដ្ឋោ នាម វុច្ចតិ.
សចេ ទូរេ ឋិតោ ហោតិ, អសន្តោ នាម ភិក្ខុ សោ;
នត្ថិ អារោចនេ កិច្ចំ, គវេសិត្វា ឥតោ ចិតោ.
ន ¶ ទោសោ សមយេ សន្តំ, អាបុច្ឆិត្វា ច គច្ឆតោ;
ភិក្ខុំ ឃរេន មគ្គោ ចេ, អារាមំ គច្ឆតោបិ ច.
តិត្ថិយានម្បិ សេយ្យំ វា, តថា ភិក្ខុនុបស្សយំ;
អាបទាសនសាលំ វា, ភត្តិយស្ស ឃរម្បិ វា.
ឥទំ បន សមុដ្ឋានំ, កថិនេន សមំ មតំ;
ក្រិយាក្រិយមចិត្តញ្ច, តិចិត្តញ្ច តិវេទនំ.
ចារិត្តកថា.
សព្ពាបិ ¶ សាទិតព្ពាវ, ចតុមាសបវារណា;
ភិក្ខុនា អគិលានេន, បុន និច្ចបវារណា.
‘‘វិញ្ញាបេស្សាមិ រោគស្មិំ, សតិ មេ បច្ចយេ’’តិ ច;
ន បដិក្ខិបិតព្ពា សា, ‘‘រោគោ ទានិ ន មេ’’តិ ច.
តិកបាចិត្តិយំ វុត្តំ, ទុក្កដំ នតតុត្តរិំ;
តតុត្តរិន្តិ សញ្ញិស្ស, តត្ថ វេមតិកស្ស ច.
នតតុត្តរិសញ្ញិស្ស, យេហិ យេន បវារិតោ;
តតោ អញ្ញេហិ វា ភិយ្យោ, អាចិក្ខិត្វា យថាតថំ.
វិញ្ញាបេន្តស្ស ភិក្ខុស្ស, អញ្ញស្សត្ថាយ វា បន;
ញាតកានមនាបត្តិ, អត្តនោ វា ធនេនបិ.
តថា ឧម្មត្តកាទីនំ, អនាបត្តិ បកាសិតា;
សមុដ្ឋានាទយោ សព្ពេ, សញ្ចរិត្តសមា មតា.
ភេសជ្ជកថា.
ឧយ្យុត្តំ ភិក្ខុនោ សេនំ, ទស្សនត្ថាយ គច្ឆតោ;
អញ្ញត្រ បច្ចយា តស្ស, ទុក្កដំ តុ បទេ បទេ.
ទស្សនស្សុបចារស្មិំ, ឋត្វា បាចិត្តិ បស្សតោ;
ឧបចារំ វិមុញ្ចិត្វា, បស្សន្តស្ស បយោគតោ.
អារោហា បន ចត្តារោ, ទ្វេ ទ្វេ តំបាទរក្ខកា;
ឯវំ ទ្វាទសបោសោ ច, ឯកោ ហត្ថីតិ វុច្ចតិ.
ទ្វេបាទរក្ខា ¶ អារោហោ, ឯកោ តិបុរិសោហយោ;
ឯកោ សារថិ យោធេកោ, អាណិរក្ខា ទុវេ ជនា.
ចតុបោសោ រថោ វុត្តោ, ចតុសច្ចវិភាវិនា;
ចត្តារោ បទហត្ថា ច, បុរិសា បត្តីតិ វុច្ចតិ.
វុត្តលក្ខណសម្បន្នា ¶ , អយំ បច្ឆិមកោដិយា;
ចតុរង្គសមាយុត្តា, សេនា នាម បវុច្ចតិ.
ហត្ថិអាទីសុ ឯកេកំ, ទស្សនត្ថាយ គច្ឆតោ;
អនុយ្យុត្តេបិ ឧយ្យុត្ត-សញ្ញិស្សាបិ ច ទុក្កដំ.
អត្តនោ ច ឋិតោកាសំ, សម្បត្តំ បន បស្សតិ;
អាបទាសុ អនាបត្តិ, តថារូបេ ច បច្ចយេ.
ឧយ្យុត្តកថា.
ចតុត្ថេ ទិវសេ អត្ថ-ង្គតេ សូរិយេ អរោគវា;
សចេ តិដ្ឋតុ សេនាយ, និសីទតុ និបជ្ជតុ.
អាកាសេ ឥទ្ធិយា សេយ្យំ, បកប្បេតុ ច ឥទ្ធិមា;
ហោតេវ តស្ស បាចិត្តិ, តិកបាចិត្តិយំ សិយា.
ឩនកេ ច តិរត្តស្មិំ, អតិរេកោតិ សញ្ញិនោ;
តត្ថ វេមតិកស្សាបិ, ហោតិ អាបត្តិ ទុក្កដំ.
បុរារុណាវ និក្ខម្ម, តតិយាយ ច រត្តិយា;
ន ទោសោ បុន វសន្តស្ស, គិលានស្សាបទាសុបិ.
សេនាវាសកថា.
ឧយ្យោធិកំ ពលគ្គំ វា, សេនាព្យូហម្បិ វា បន;
ទស្សនត្ថាយនីកំ វា, ហោតិ បាចិត្តិ គច្ឆតោ.
បុរិមេ បន យោ វុត្តោ, ‘‘ហត្ថី ទ្វាទសបោរិសោ’’;
ឥតិ តេន តយោ ហត្ថី, ‘‘ហត្ថានីក’’ន្តិ ទីបិតំ.
សេសេសុបិ ¶ ច ឯសេវ, នយោ ញេយ្យោ វិភាវិនា;
តិណ្ណមេឡកលោមេន, សមុដ្ឋានាទយោ សមា.
ឧយ្យោធិកកថា.
អចេឡកវគ្គោ បញ្ចមោ.
បិដ្ឋាទីហិ ¶ កតំ មជ្ជំ, សុរា នាមាតិ វុច្ចតិ;
បុប្ផាទីហិ កតោ សព្ពោ, អាសវោ ហោតិ មេរយំ.
ពីជតោ បន បដ្ឋាយ, បិវន្តស្សុភយម្បិ ច;
បយោគេ ច បយោគេ ច, ហោតិ បាចិត្តិ ភិក្ខុនោ.
តិកបាចិត្តិយំ វុត្តំ, អមជ្ជេ មជ្ជសញ្ញិនោ;
តត្ថ វេមតិកស្សាបិ, ហោតិ អាបត្តិ ទុក្កដំ.
អមជ្ជំ មជ្ជវណ្ណញ្ច, មជ្ជគន្ធរសម្បិ ច;
អរិដ្ឋំ លោណសោវីរំ, សុត្តកំ បិវតោបិ ច.
វាសគាហាបនត្ថាយ, បក្ខិបិត្វាន ឦសកំ;
សូបាទីនំ តុ បាកេបិ, អនាបត្តិ បកាសិតា.
ហោតេឡកសមុដ្ឋានំ, អចិត្តំ វត្ថុជាននា;
ឥទញ្ចាកុសលេនេវ, បានតោ លោកវជ្ជកំ.
សុរាបានកថា.
យេន កេនចិ អង្គេន, ហសាធិប្បាយិនោ បន;
ផុសតោ ឧបសម្បន្នំ, ហោតិ បាចិត្តិ ភិក្ខុនោ.
សព្ពត្ថ ទុក្កដំ កាយ-បដិពទ្ធាទិកេ នយេ;
តថេវានុបសម្បន្នេ, ទីបិតំ តិកទុក្កដំ.
ឯត្ថ ¶ ចានុបសម្បន្ន-ដ្ឋានេ តិដ្ឋតិ ភិក្ខុនី;
ខិឌ្ឌាធិប្បាយិនោ តម្បិ, ផុសន្តស្ស ច ទុក្កដំ.
អនាបត្តិ នហសាធិ-ប្បាយស្ស ផុសតោ បរំ;
សតិ កិច្ចេ ផុសន្តស្ស, តថា ឧម្មត្តកាទិនោ.
អង្គុលិបតោទកកថា.
ជលេ និមុជ្ជនាទីន-មត្ថាយ បន កេវលំ;
បទវារេសុ សព្ពេសុ, ឱតរន្តស្ស ទុក្កដំ.
កីឡាបេក្ខោ សចេ ហុត្វា, ជលេ ឧបរិគោប្ផកេ;
និមុជ្ជេយ្យបិ វា ភិក្ខុ, ឧម្មុជ្ជេយ្យ តរេយ្យ វា.
បយោគេ ¶ ច បយោគេ ច, តស្ស បាចិត្តិយំ សិយា;
អន្តោយេវោទកេ តស្ស, និមុជ្ជិត្វាន គច្ឆតោ.
ហត្ថបាទបយោគេហិ, បាចិត្តិំ បរិទីបយេ;
ហត្ថេហេវ តរន្តស្ស, ហត្ថវារេហិ ការយេ.
យេន យេន បនង្គេន, ភិក្ខុនោ តរតោ ជលំ;
តស្ស តស្ស បយោគេន, បាចិត្តិំ បរិទីបយេ.
តរុតោ តីរតោ វាបិ, បាចិត្តិ បតតោ ជលេ;
តិកបាចិត្តិយំ វុត្តំ, តថេវ តិកទុក្កដំ.
បាជេន្តោបិ សចេ នាវំ, អរិត្តេន ផិយេន វា;
ឧស្សារេន្តោបិ តីរេ វា, នាវំ កីឡតិ ទុក្កដំ.
ហត្ថេន វាបិ បាទេន, កដ្ឋេន កថលាយ វា;
ឧទកំ នីហរន្តស្ស, ហោតិ អាបត្តិ ទុក្កដំ.
ឧទកំ កញ្ជិកំ វាបិ, ចិក្ខល្លំ វាបិ វិក្ខិបំ;
កីឡន្តស្សាបិ ភិក្ខុស្ស, ហោតិ អាបត្តិ ទុក្កដំ.
វិគាហិត្វា ¶ ជលំ កិច្ចេ, សតិ និម្មុជ្ជនាទិកំ;
ករោន្តស្ស អនាបត្តិ, តថា បារញ្ច គច្ឆតោ.
សមុដ្ឋានាទយោ តុល្យា, បឋមន្តិមវត្ថុនា;
អនន្តរស្សិមស្សាបិ, នត្ថិ កាចិ វិសេសតា.
ហសធម្មកថា.
វុច្ចមានោ សចេ ភិក្ខុ, បញ្ញត្តេនេវ ភិក្ខុនា;
អកត្តុកាមតាយស្ស, វចនំ ធម្មមេវ វា.
យោ អសិក្ខិតុកាមោវ, ន ករោតិ បនាទរំ;
តស្សានាទរិយេ តស្មិំ, បាចិត្តិយមុទីរយេ.
តិកបាចិត្តិយំ វុត្តំ, តិកាតីតេន សត្ថុនា;
តថេវានុបសម្បន្នា-នាទរេ តិកទុក្កដំ.
សុត្តេនេវាភិធម្មេន, អបញ្ញត្តេន ភិក្ខុនា;
ទុក្កដំ សាមណេរេន, វុត្តស្ស ឧភយេនបិ.
‘‘អាចរិយានមយំ ¶ គាហោ, អម្ហាកំ តុ បវេណិយា;
អាគតោ’’តិ ភណន្តស្ស, ន ទោសុម្មត្តកាទិនោ.
ឯត្ថ នេវ គហេតព្ពោ, គារយ្ហាចរិយុគ្គហោ;
ឱមសវាទតុល្យាវ, សមុដ្ឋានាទយោ នយា.
អនាទរិយកថា.
ភយសញ្ជននត្ថាយ, រូបាទិំ ឧបសំហរេ;
ភយានកំ កថំ វាបិ, កថេយ្យ បរសន្តិកេ.
ទិស្វា វា បន តំ សុត្វា, មា វា ភាយតុ, ភាយតុ;
ឥតរស្ស តុ ភិក្ខុស្ស, ហោតិ បាចិត្តិ តង្ខណេ.
តិកបាចិត្តិយំ ¶ វុត្តំ, តថេវ តិកទុក្កដំ;
សាមណេរំ គហដ្ឋំ វា, ភិំសាបេន្តស្ស ភិក្ខុនោ.
នភិំសាបេតុកាមស្ស, អនាបត្តាទិកម្មិនោ;
សមុដ្ឋានាទិ សព្ពម្បិ, អនន្តរសមំ មតំ.
ភិំសាបនកថា.
ជោតិំ តប្បេតុកាមោ ចេ, ជលាបេយ្យ ជលេយ្យ វា;
ឋបេត្វា ហោតិ បាចិត្តិ, តថារូបំ តុ បច្ចយំ.
សយំ សមាទហន្តស្ស, យាវ ជាលា ន ជាយតិ;
តាវ សព្ពបយោគេសុ, ហោតិ អាបត្តិ ទុក្កដំ.
ជាលុដ្ឋានេ បនាបត្តិ, បាចិត្តិ បរិទីបិតា;
ជាលាបេន្តស្ស អញ្ញេន, ហោតិ អាបត្តិ ទុក្កដំ.
គិលានស្ស គិលានោតិ, សញ្ញិស្ស វិមតិស្ស វា;
អលាតំ ឧក្ខិបន្តស្ស, អវិជ្ឈាតំ តុ ទុក្កដំ.
វិជ្ឈាតំ តុជ្ជលន្តស្ស, យថាវត្ថុកតា មតា;
អនាបត្តិ គិលានស្ស, កតំ អញ្ញេន វា បន.
វិសិព្ពេន្តស្ស អង្គារំ, បទីបុជ្ជាលនាទិកេ;
សមុដ្ឋានាទយោ សព្ពេ, សញ្ចរិត្តសមា មតា.
ជោតិសមាទហនកថា.
អបុណ្ណេ ¶ អទ្ធមាសស្មិំ, ទេសេ ចេ មជ្ឈិមេ បន;
‘‘ន្ហាយិស្សាមី’’តិ ចុណ្ណំ វា, មត្តិកំ វាបិ គោមយំ.
អភិសង្ខរតោ សព្ព-បយោគេសុបិ ទុក្កដំ;
ន្ហានស្ស បរិយោសានេ, ហោតិ បាចិត្តិ ភិក្ខុនោ.
អតិរេកទ្ធមាសូន-សញ្ញិនោ ¶ វិមតិស្ស វា;
ទុក្កដំ អតិរេកទ្ធ- មាសេ ច សមយេសុ ច.
ន្ហាយន្តស្ស អនាបត្តិ, នទីបារម្បិ គច្ឆតោ;
វាលិកំ ឧក្កិរិត្វាន, កតាវាដេសុ វា តថា.
បច្ចន្តិមេបិ វា ទេសេ, សព្ពេសំ អាបទាសុបិ;
ឥទមេឡកលោមេន, សមុដ្ឋានាទិនា សមំ.
ន្ហានកថា.
ចីវរំ យំ និវាសេតុំ, សក្កា បារុបិតុម្បិ វា;
ឆន្នមញ្ញតរំ ភិក្ខុ, រជិត្វា យត្ថ កត្ថចិ.
បទេសេ កំសនីលេន, បត្តនីលេន វា បន;
យេន កេនចិ កាឡេន, កទ្ទមេនបិ វា តថា.
មង្គុលស្ស មយូរស្ស, បិដ្ឋិអក្ខិប្បមាណកំ;
អកត្វា កប្បិយំ ពិន្ទុំ, បាចិត្តិ បរិភុញ្ជតោ.
បាឡិកណ្ណិកកប្បោ វា, ន ច វដ្ដតិ កត្ថចិ;
ឯកំ វាបិ អនេកំ វា, ពិន្ទុ វដ្ដតិ វដ្ដកំ.
អាទិន្នេបិ អនាទិន្ន-សញ្ញិនោ វិមតិស្ស ច;
ទុក្កដំ មុនិនា វុត្តំ, អនាបត្តិ បកាសិតា.
កប្បេ នដ្ឋេបិ វា សទ្ធិំ, តេន សំសិព្ពិតេសុ វា;
ក្រិយាក្រិយមិទំ វុត្តំ, សមុដ្ឋានេឡកូបមំ.
ទុព្ពណ្ណករណកថា.
វិកប្បនា ទុវេ វុត្តា, សម្មុខាសម្មុខាតិបិ;
សម្មុខាយ វិកប្បេន្តោ, ភិក្ខុស្សេកស្ស សន្តិកេ.
ឯកត្តំ ¶ ¶ ពហុភាវំ វា, ទូរសន្តិកតម្បិ វា;
ចីវរានំ តុ ជានិត្វា, យថាវចនយោគតោ.
‘‘ឥមាហំ ចីវរំ តុយ្ហំ, វិកប្បេមី’’តិ និទ្ទិសេ;
កប្បតេត្តាវតា កាមំ, និធេតុំ, ន ច កប្បតិ.
បរិភោគាទិកំ តេន, អបច្ចុទ្ធដតោ បន;
តេន បច្ចុទ្ធដេយេវ, បរិភោគាទិ វដ្ដតិ.
‘‘សន្តកំ បន មយ្ហំ ត្វំ, បរិភុញ្ជ បរិច្ចជ;
យថាបច្ចយំ ករោហី’’តិ, វុត្តេ បច្ចុទ្ធដំ សិយា.
អបរា សម្មុខា វុត្តា, ភិក្ខុស្សេកស្ស សន្តិកេ;
យស្ស កស្សចិ នាមំ តុ, គហេត្វា សហធម្មិនំ.
‘‘ឥមាហំ ចីវរំ តិស្ស- ភិក្ខុនោ, តិស្សថេរិយា;
វិកប្បេមី’’តិ វត្តព្ពំ, វត្តព្ពំ បុន តេនបិ.
‘‘តិស្សស្ស ភិក្ខុនោ វា ត្វំ, តស្សា តិស្សាយ ថេរិយា;
សន្តកំ បរិភុញ្ជាហិ, វិស្សជ្ជេហី’’តិ វា តថា.
តតោ បភុតិ សព្ពម្បិ, បរិភោគាទិ វដ្ដតិ;
ឯវំ បរម្មុខាយាបិ, វត្តព្ពំ ឯកសន្តិកេ.
‘‘ឥមាហំ ចីវរំ តុយ្ហំ, វិកប្បត្ថាយ ទម្មិ’’តិ;
បុន តេនបិ វត្តព្ពំ, ‘‘កោ តេ មិត្តោ’’តិ ភិក្ខុនា.
ឥតរេនបិ វត្តព្ពំ, ‘‘តិស្សោ តិស្សា’’តិ វា បុន;
វត្តព្ពំ ភិក្ខុនា តេន, ‘‘ឥទំ តិស្សស្ស សន្តកំ.
តិស្សាយ ថេរិយា វា ត្វំ, សន្តកំ បរិភុញ្ជ វា;
វិស្សជ្ជេហី’’តិ វា វុត្តេ, ហោតិ បច្ចុទ្ធដំ បុន.
ឥច្ចេតាសុ បន ទ្វីសុ, យាយ កាយចិ ចីវរំ;
វិកប្បេត្វា សធម្មេសុ, យស្ស កស្សចិ បញ្ចសុ.
អបច្ចុទ្ធារកំ វាបិ, អវិស្សាសេន តស្ស វា;
យេន តំ វិនយំ កម្មំ, កតំ បនិធ ភិក្ខុនា.
ចីវរំ ¶ បរិភុញ្ជេយ្យ, ហោតិ បាចិត្តិ ភិក្ខុនោ;
តញ្ចេវាធិដ្ឋហន្តស្ស, វិស្សជ្ជន្តស្ស ទុក្កដំ.
បច្ចុទ្ធារកវត្ថេសុ ¶ , អបច្ចុទ្ធារសញ្ញិនោ;
តត្ថ វេមតិកស្សាបិ, ហោតិ អាបត្តិ ទុក្កដំ.
បច្ចុទ្ធារណសញ្ញិស្ស, វិស្សាសា បរិភុញ្ជតោ;
អនាបត្តិ សមុដ្ឋានំ, កថិនេនាទិនា សមំ.
វិកប្បនកថា.
អធិដ្ឋានុបគំ បត្តំ, ចីវរំ វាបិ តាទិសំ;
តថា សូចិឃរំ កាយ-ពន្ធនំ វា និសីទនំ.
អបនេត្វា និធេន្តស្ស, ហសាបេក្ខស្ស កេវលំ;
ហោតិ បាចិត្តិយំ អញ្ញំ, អាណាបេន្តស្ស ទុក្កដំ.
តេនាបនិហិតេ តស្ស, បាចិត្តិំ បរិទីបយេ;
វុត្តំ អនុបសម្បន្ន-សន្តកេ តិកទុក្កដំ.
វិនា វុត្តប្បការានិ, បត្តាទីនិ តតោ បន;
អញ្ញំ អបនិធេន្តស្ស, ហោតិ អាបត្តិ ទុក្កដំ.
សព្ពេស្វនុបសម្បន្ន-សន្តកេសុបិ ទុក្កដំ;
ទុន្និក្ខិត្តមនាបត្តិ, បដិសាមយតោ បន.
តថា ‘‘ធម្មកថំ កត្វា, ទស្សាមី’’តិ និធេតិ ចេ;
អវិហេសេតុកាមស្ស, អកីឡស្សាទិកម្មិនោ.
សមុដ្ឋានាទយោ តុល្យា, ទុតិយន្តិមវត្ថុនា;
ឥទំ អកុសលេនេវ, សចិត្តញ្ច តិវេទនំ.
ចីវរាបនិធានកថា.
សុរាបានវគ្គោ ឆដ្ឋោ.
តិរច្ឆានគតំ ¶ បាណំ, មហន្តំ ខុទ្ទកម្បិ វា;
ហោតិ បាចិត្តិយាបត្តិ, មារេន្តស្សស្ស ភិក្ខុនោ.
អប្បាណេ បាណសញ្ញិស្ស, វិមតិស្សុភយត្ថ ច;
ទុក្កដំ តុ អនាបត្តិ, អសញ្ចិច្ច អជានតោ.
ន ¶ ច មារេតុកាមស្ស, តថា ឧម្មត្តកាទិនោ;
សមុដ្ឋានាទយោ តុល្យា, តតិយន្តិមវត្ថុនា.
សញ្ចិច្ចបាណកថា.
សប្បាណកំ ជលំ ជានំ, បាចិត្តិ បរិភុញ្ជតោ;
បយោគពហុតាយស្ស, បាចិត្តិពហុតា សិយា.
ឯកេនេវ បយោគេន, អវិច្ឆិជ្ជ សចេ បន;
បិវតោ បត្តបូរម្បិ, ឯកំ បាចិត្តិយំ សិយា.
តាទិសេនុទកេនស្ស, អាវិញ្ឆិត្វាន សាមិសំ;
ធោវតោ បន បត្តំ វា, និព្ពាបេន្តស្ស យាគុយោ.
ហត្ថេន តំ ឧឡុង្កេន, គហេត្វា ន្ហាយតោបិ វា;
បយោគេ ច បយោគេ ច, បាចិត្តិ បរិទីបិតា.
អប្បាណកេបិ សប្បាណ-សញ្ញិស្ស ឧភយត្ថបិ;
វិមតិស្សាបិ ភិក្ខុស្ស, ហោតិ អាបត្តិ ទុក្កដំ.
សប្បាណេបិ ច អប្បាណេ, អប្បាណមិតិ សញ្ញិនោ;
ន ទោសោ ‘‘បរិភោគេន, ន មរន្តី’’តិ ជានតោ.
បតនំ សលភាទីនំ, ញត្វា សុទ្ធេន ចេតសា;
បទីបុជ្ជលនញ្ចេត្ថ, ញត្វា សប្បាណភាវតំ.
ភុញ្ជតោ ជលសញ្ញាយ, ញេយ្យា បណ្ណត្តិវជ្ជតា;
សិញ្ចនេ សិញ្ចនំ វុត្តំ, បរិភោគេ ឥទំ បន.
អយមេវ ¶ វិសេសោតិ, តស្ស ចេវ បនស្ស ច;
អទិន្នាទានតុល្យាវ, សមុដ្ឋានាទយោ នយា.
សប្បាណកកថា.
និហតំ តុ យថាធម្មំ, កិច្ចាធិករណំ បុន;
និហាតព្ពន្តិ បាចិត្តិ, ឧក្កោដេន្តស្ស ភិក្ខុនោ.
‘‘អកតំ ទុក្កតំ កម្មំ, កាតព្ពំ បុនទេវិ’’តិ;
វទតា បន តំ កម្មំ, ឧច្ចាលេតុំ ន វដ្ដតិ.
សចេ ¶ វិប្បកតេ កម្មេ, បដិក្កោសតិ តំ បុន;
សញ្ញាបេត្វាវ កាតព្ពំ, ន កាតព្ពំ បនញ្ញថា.
អធម្មេ បន កម្មស្មិំ, ធម្មកម្មន្តិ សញ្ញិនោ;
វិមតិស្សុភយត្ថាបិ, ហោតិ អាបត្តិ ទុក្កដំ.
‘‘អធម្មេន ច វគ្គេន, ន ច កម្មារហស្ស វា;
កត’’ន្តិ ជានតោ នត្ថិ, ទោសោ ឧក្កោដនេ បន.
តថា ឧម្មត្តកាទីន-មនាបត្តិ បកាសិតា;
ឱមសវាទតុល្យាវ, សមុដ្ឋានាទយោ នយា.
ឧក្កោដនកថា.
សង្ឃាទិសេសំ ទុដ្ឋុល្លំ, អាបត្តិំ ភិក្ខុនោ បន;
ញត្វា ឆាទយតោ តស្ស, បាចិត្តិ បរិយាបុតា.
និក្ខិបិត្វា ធុរំ តស្ស, បដិច្ឆាទនហេតុកំ;
អារោចេតិ សចញ្ញស្ស, សោបិ អញ្ញស្ស វាតិ ហិ.
ឯវំ សតម្បិ ភិក្ខូនំ, សហស្សម្បិ ច តាវ តំ;
អាបជ្ជតេវ អាបត្តិំ, យាវ កោដិ ន ឆិជ្ជតិ.
មូលេនារោចិតស្សេវ ¶ , ទុតិយស្ស បកាសិតេ;
តតិយេន និវត្តិត្វា, កោដិ ឆិន្នាតិ វុច្ចតិ.
ទុដ្ឋុល្លាយ ច ទុដ្ឋល្ល-សញ្ញី បាចិត្តិយំ ផុសេ;
ឥតរេសុ បន ទ្វីសុ, ទុក្កដំ បរិទីបិតំ.
អទុដ្ឋុល្លាយ សព្ពត្ថ, និទ្ទិដ្ឋំ តិកទុក្កដំ;
សព្ពត្ថានុបសម្បន្ន-វារេសុបិ ច ទុក្កដំ.
‘‘សង្ឃស្ស ភេទនាទីនិ, ភវិស្សន្តី’’តិ វា បន;
ន ច ឆាទេតុកាមោ វា, សភាគំ វា ន បស្សតិ.
‘‘បញ្ញាយិស្សតិ កម្មេន, សកេនាយន្តិ កក្ខឡោ’’;
អនារោចេតិ ចេ ទោសោ, នត្ថិ ឧម្មត្តកាទិនោ.
ធុរនិក្ខេបតុល្យាវ, សមុដ្ឋានាទយោ នយា;
កាយកម្មំ វចីកម្មំ, អក្រិយំ ទុក្ខវេទនំ.
ទុដ្ឋុល្លកថា.
ឩនវីសតិវស្សំ ¶ យោ, ករេយ្យ ឧបសម្បទំ;
តស្ស បាចិត្តិយំ ហោតិ, សេសានំ ហោតិ ទុក្កដំ.
ឧបសម្បាទិតោ ចេសោ, ជានតា វា អជានតា;
ហោតេវានុបសម្បន្នោ, កាតព្ពោ បុនរេវ សោ.
ទសវស្សច្ចយេនស្ស, ឧបជ្ឈាយស្ស ចេ សតោ;
ឧបសម្បាទនេ ទោសោ, អញ្ញេសំ នត្ថិ កោចិបិ.
មុញ្ចិត្វា បន តំ ភិក្ខុំ, គណោ ចេ បរិបូរតិ;
ហោន្តិ តេ សូបសម្បន្នា, ន ទោសោ កោចិ វិជ្ជតិ.
ឧបជ្ឈាយោ សចេ ហុត្វា, គណំ អាចរិយម្បិ វា;
បរិយេសតិ បត្តំ វា, សម្មន្នតិ ច មាឡកំ.
‘‘ឧបសម្បាទយិស្សាមិ’’ ¶ , ឥតិ សព្ពេសុ តស្ស ហិ;
ញត្តិយា ច តថា ទ្វីសុ, កម្មវាចាសុ ទុក្កដំ.
កម្មវាចាយ ឱសានេ, បាចិត្តិ បរិទីបិតា;
ឩនវីសតិសញ្ញិស្ស, បរិបុណ្ណេបិ បុគ្គលេ.
វិមតិស្សុភយត្ថាបិ, ហោតិ អាបត្តិ ទុក្កដំ;
បរិបុណ្ណោតិ សញ្ញិស្ស, ឧភយត្ថ ន ទោសតា.
តថា ឧម្មត្តកស្សាបិ, អាទិកម្មិកភិក្ខុនោ;
អទិន្នាទានតុល្យាវ, សមុដ្ឋានាទយោ នយា.
ឩនវីសតិកថា.
ថេយ្យសត្ថេន ជានន្តោ, សំវិធាយ សចេ បន;
មគ្គំ គច្ឆតិ សទ្ធិំ យោ, តស្ស បាចិត្តិយំ សិយា.
គមនេ សំវិធានេ ច, វត្តព្ពោ យោ វិនិច្ឆយោ;
សោ ច ភិក្ខុនិវគ្គស្មិំ, វុត្តត្តា ន ច ឧទ្ធដោ.
មគ្គាដវិវិសង្កេតេ, យថាវត្ថុកមេវ តុ;
តេស្វសំវិទហន្តេសុ, សយំ វិទហតោបិ ច.
តថេវាថេយ្យសត្ថេបិ, ថេយ្យសត្ថន្តិ សញ្ញិនោ;
វិមតិស្សុភយត្ថាបិ, ហោតិ អាបត្តិ ទុក្កដំ.
អថេយ្យសត្ថសញ្ញិស្ស ¶ , អសំវិទហតោបិ ច;
អាបទាសុ អនាបត្តិ, វិសង្កេតេ ច កាលិកេ.
ថេយ្យសត្ថសមុដ្ឋានំ, កថិតំ កាយចិត្តតោ;
កាយវាចាចិត្តតោ ច, តិចិត្តញ្ច តិវេទនំ.
ថេយ្យសត្ថកថា.
ហោតិ ¶ ភិក្ខុនិយា សទ្ធិំ, សំវិធានេន សត្តមំ;
សមុដ្ឋានាទិនា តុល្យំ, វិសេសោ នត្ថិ កោចិបិ.
សំវិធានកថា.
កម្មំ កិលេសោ បាកោ ច, ឧបវាទោ អតិក្កមោ;
អន្តរាយករា ឯតេ, បញ្ច ធម្មា បកាសិតា.
‘‘អនន្តរាយិកា ឯតេ, យថា ហោន្តិ តថា អហំ;
ទេសិតំ មុនិនា ធម្ម-មាជានាមី’’តិ យោ វទេ.
តិក្ខត្តុំ តេហិ វត្តព្ពោ, យេ បស្សន្តិ សុណន្តិ ច;
‘‘មា ហេវំ អវចាយស្មា’’, ឥតិ ភិក្ខូហិ សោ បន.
ទុក្កដំ អវទន្តស្ស, តំ អនិស្សជតោបិ ច;
ញត្តិយា ច តថា ទ្វីហិ, កម្មវាចាហិ ទុក្កដំ.
កម្មវាចាយ ឱសានេ, បាចិត្តិ បរិទីបិតា;
តិកបាចិត្តិយំ វុត្តំ, អធម្មេ តិកទុក្កដំ.
នាបត្តាកតកម្មស្ស, បដិនិស្សជតោបិ ច;
សមុដ្ឋានាទយោ សព្ពេ, វុត្តា សមនុភាសនេ
អរិដ្ឋកថា.
ញត្វាកតានុធម្មេន, តថាវាទិកភិក្ខុនា;
សំវសេយ្យ ច ភុញ្ជេយ្យ, បាចិត្តិ សហ សេយ្យ វា.
ឧបោសថាទិកំ កម្មំ, ករោតោ សហ តេន ហិ;
កម្មស្ស បរិយោសានេ, តស្ស បាចិត្តិយំ សិយា.
ឯកេនេវ ¶ បយោគេន, គណ្ហតោ អាមិសំ ពហុំ;
ទទតោបិ តថា ឯកំ, ពហូនិ ច ពហូស្វបិ.
ឧក្ខិត្តកេ ¶ និបន្នស្មិំ, ឥតរោ សេតិ ចេ បន;
ឥតរស្មិំ និបន្នេ វា, បរោ សេតិ ឧភោបិ វា.
និបជ្ជនបយោគានំ, វសេនាបត្តិយោ សិយុំ;
ឯកនានូបចារេសុ, ឯកច្ឆន្នេ វិនិច្ឆយោ.
អនុក្ខិត្តេបិ ឧក្ខិត្ត-សញ្ញិនោ បន ភិក្ខុនោ;
វិមតិស្សុភយត្ថាបិ, ទុក្កដំ បរិទីបិតំ.
អនាបត្តុភយត្ថាបិ, អនុក្ខិត្តកសញ្ញិនោ;
និស្សដ្ឋោតិ ច តំ ទិដ្ឋិំ, សញ្ញិស្សោសារិតោតិ ច.
តថា ឧម្មត្តកាទីនំ, ឥទំ បណ្ណត្តិវជ្ជកំ;
អទិន្នាទានតុល្យាវ, សមុដ្ឋានាទយោ នយា.
ឧក្ខិត្តកថា.
តថា វិនាសិតំ ជានំ, ឧបលាបេយ្យ តេន វា;
ឧបដ្ឋាបេយ្យ បាចិត្តិ, សំភុញ្ជេយ្យ វសេយ្យ វា.
សំវាសេន ច លិង្គេន, ទណ្ឌកម្មេន នាសនា;
តិស្សោ ឯត្ថ អធិប្បេតា, ទណ្ឌកម្មេន នាសនា.
សម្ភោគា សហសេយ្យា ច, អនន្តរសមា មតា;
តត្ថ វុត្តនយេនេវ, វេទិតព្ពោ វិនិច្ឆយោ.
សមុដ្ឋានាទយោ សព្ពេ, អរិដ្ឋេន សមា មតា;
ន ហេត្ថ កិញ្ចិ វត្តព្ពំ, សព្ពំ ឧត្តានមេវិទំ.
កណ្ដកកថា.
សប្បាណកវគ្គោ សត្តមោ.
វុច្ចមានោ ¶ ហិ ភិក្ខូហិ, ភិក្ខុ សិក្ខាបទេន យោ;
‘‘សិក្ខាបទេ បនេតស្មិំ, ន សិក្ខិស្សាមិ តាវហំ.
យាវ ¶ នាញ្ញំ វិយត្តញ្ច, បកតញ្ញុំ ពហុស្សុតំ;
បុច្ឆាមី’’តិ ភណន្តស្ស, តស្ស បាចិត្តិយំ សិយា.
សត្ថុនានុបសម្បន្នេ, ទីបិតំ តិកទុក្កដំ;
ន សល្លេខាយិទំ ហោតិ, វុច្ចមានស្សុភោហិបិ.
អបញ្ញត្តេន តស្សេវំ, វទតោ ហោតិ ទុក្កដំ;
ន ទោសុម្មត្តកាទីនំ, ‘‘សិក្ខិស្សាមី’’តិ ភាសតោ.
សហធម្មិកកថា.
ឧទ្ទិដ្ឋេហិ កិមេតេហិ, កុក្កុច្ចាទិនិទានតោ;
ហោតិ បាចិត្តិយាបត្តិ, សិក្ខាបទវិវណ្ណនេ.
តិកបាចិត្តិយំ វុត្តំ, តថេវ តិកទុក្កដំ;
វិវណ្ណេនុបសម្បន្ន-សន្តិកេ តំ សចេ បន.
ទុក្កដំ បនុភិន្នម្បិ, អញ្ញធម្មវិវណ្ណនេ;
នវិវណ្ណេតុកាមស្ស, ‘‘សុត្តន្តំ បរិយាបុណ.
វិនយំ បន បច្ឆាបិ, ហន្ទ បរិយាបុណិស្សសិ’’;
ឥច្ចេវំ តុ វទន្តស្ស, តថា ឧម្មត្តកាទិនោ.
អនាបត្តីតិ ញាតព្ពំ, សមុដ្ឋានាទយោ នយា;
អនន្តរស្សិមស្សាបិ, ឱមសវាទសាទិសា.
វិលេខនកថា.
អញ្ញាណេន បនាបត្តិ, មោក្ខោ នេវស្ស វិជ្ជតិ;
ការេតព្ពោ តថា ភិក្ខុ, យថា ធម្មោ ឋិតោ បន.
តស្សារោបនិយោ ¶ មោហោ, ឧត្តរិម្បិ ហិ ភិក្ខុនោ;
ទុតិយេនេវ កម្មេន, និន្ទិត្វា តញ្ហិ បុគ្គលំ.
ឯវំ អារោបិតេ មោហេ, យទិ មោហេតិ យោ បន;
តស្មិំ មោហនកេ វុត្តា, បាចិត្តិ បន បុគ្គលេ.
អធម្មេ បន កម្មស្មិំ, ទីបិតំ តិកទុក្កដំ;
តថានារោបិតេ មោហេ, ទុក្កដំ បរិកិត្តិតំ.
ន ¶ ច មោហេតុកាមស្ស, វិត្ថារេនាសុតស្សបិ;
ឩនកេ ទ្វត្តិក្ខត្តុំ វា, វិត្ថារេនាសុតស្ស ច.
អនាបត្តីតិ វិញ្ញេយ្យំ, តថា ឧម្មត្តកាទិនោ;
សមុដ្ឋានាទយោ សព្ពេ, អនន្តរសមា មតា.
មោហនកថា.
កុទ្ធោ ទេតិ បហារំ ចេ, តស្ស បាចិត្តិយំ សិយា;
សម្បហរិតុកាមេន, បហារេ ភិក្ខុនោ បន.
ទិន្នេ ភិជ្ជតុ សីសំ វា, បាទោ វា បរិភិជ្ជតុ;
សោ ចេ មរតុ វា, មា វា, បាចិត្តិ បរិទីបិតា.
វិរូបករណាបេក្ខោ, ‘‘ឥច្ចាយំ ន វិរោចតិ’’;
កណ្ណំ វា តស្ស នាសំ វា, យទិ ឆិន្ទតិ ទុក្កដំ.
តថេវានុបសម្បន្នេ, ឥត្ថិយា បុរិសស្ស វា;
តិរច្ឆានគតស្សាបិ, បហារំ ទេតិ ទុក្កដំ.
សចេ បហរតិត្ថិញ្ច, ភិក្ខុ រត្តេន ចេតសា;
គរុកា តស្ស អាបត្តិ, វិនិទ្ទិដ្ឋា មហេសិនា.
បហារំ ទេតិ មោក្ខាធិ-ប្បាយោ ទោសោ ន វិជ្ជតិ;
កាយេន កាយពទ្ធេន, តថា និស្សគ្គិយេន វា.
បស្សិត្វា ¶ អន្តរាមគ្គេ, ចោរំ បច្ចត្ថិកម្បិ វា;
ហេឋេតុកាមមាយន្តំ, ‘‘មា ឥធាគច្ឆុបាសក’’.
ឥតិ វត្វា បនាយន្តំ, ‘‘គច្ឆ រេ’’តិ ច មុគ្គរំ;
សត្ថំ វាបិ គហេត្វា វា, បហរិត្វា តុ យាតិ ចេ.
អនាបត្តិ សចេ តេន, បហារេន មតេបិ ច;
ឯសេវ ច នយោ វុត្តោ, ធុត្តវាឡមិគេសុបិ.
តិកបាចិត្តិយំ វុត្តំ, សេសេ ច តិកទុក្កដំ;
កាយចិត្តសមុដ្ឋានំ, សចិត្តំ ទុក្ខវេទនំ.
បហារកថា.
កាយំ ¶ វា កាយពទ្ធំ វា, ឧច្ចារេយ្យ សចេ បន;
ហោតិ បាចិត្តិយាបត្តិ, តស្សុគ្គិរណបច្ចយា.
ឧគ្គិរិត្វា វិរទ្ធោ សោ, បហារំ ទេតិ ចេ បន;
អសម្បហរិតុកាមេន, ទិន្នត្តា ទុក្កដំ សិយា.
សចេ តេន បហារេន, បហដស្ស ច ភិក្ខុនោ;
ហត្ថាទីសុបិ យំ កិញ្ចិ, អង្គំ ភិជ្ជតិ ទុក្កដំ.
សេសោ អនន្តរេ វុត្ត-នយេន វិនយញ្ញុនា;
សមុដ្ឋានាទិនា សទ្ធិំ, វេទិតព្ពោ វិនិច្ឆយោ.
តលសត្តិកថា.
អមូលកេន សង្ឃាទិ-សេសេន បន ភិក្ខុ យោ;
ចោទាបេយ្យបិ ចោទេយ្យ, តស្ស បាចិត្តិយំ សិយា.
តិកបាចិត្តិយំ តត្ថ, ទិដ្ឋាចារវិបត្តិយា;
ចោទតោ ទុក្កដាបត្តិ, សេសេ ច តិកទុក្កដំ.
តថាសញ្ញិស្សនាបត្តិ ¶ , តថា ឧម្មត្តកាទិនោ;
ឱមសវាទតុល្យាវ, សមុដ្ឋានាទយោ នយា.
អមូលកកថា.
សញ្ចិច្ច បន កុក្កុច្ចំ, ឧប្បាទេន្តស្ស ភិក្ខុនោ;
‘‘ឩនវីសតិវស្សោ ត្វំ, មញ្ញេ’’ ឥច្ចេវមាទិនា.
ហោតិ វាចាយ វាចាយ, បាចិត្តិ បន ភិក្ខុនោ;
តថារូបេ បនញ្ញស្មិំ, សចេ អសតិ បច្ចយេ.
តិកបាចិត្តិយំ វុត្តំ, សេសេ ច តិកទុក្កដំ;
នឧប្បាទេតុកាមស្ស, កុក្កុច្ចំ នត្ថិ វជ្ជតា.
‘‘ហិតេសិតាយហំ មញ្ញេ, និសិន្នំ ឥត្ថិយា សហ;
វិកាលេ ច តយា ភុត្តំ, មា ឯវ’’ន្តិ ច ភាសតោ.
តថា ឧម្មត្តកាទីន-មនាបត្តិ បកាសិតា;
សមុដ្ឋានាទយោ សព្ពេ, អនន្តរសមា មតា.
សញ្ចិច្ចកថា.
សចេ ¶ ភណ្ឌនជាតានំ, ភិក្ខូនំ បន ភិក្ខុ យោ;
តិដ្ឋេយ្យុបស្សុតិំ សោតុំ, តស្ស បាចិត្តិយំ សិយា.
‘‘យំ ឥមេ តុ ភណិស្សន្តិ, តំ សោស្សាមី’’តិ គច្ឆតោ;
ចោទេតុកាមតាយស្ស, ទុក្កដំ តុ បទេ បទេ.
បុរតោ គច្ឆតោ សោតុំ, ឱហីយន្តស្ស ទុក្កដំ;
គច្ឆតោ តុរិតំ វាបិ, អយមេវ វិនិច្ឆយោ.
ឋិតោកាសំ បនាគន្ត្វា, យទិ មន្តេន្តិ អត្តនោ;
ឧក្កាសិត្វាបិ វា ឯត្ថ, ញាបេតព្ពមហន្តិ វា.
តស្សេវមករោន្តស្ស ¶ , បាចិត្តិ សវនេ សិយា;
តិកបាចិត្តិយំ វុត្តំ, សេសេ ច តិកទុក្កដំ.
‘‘ឥមេសំ វចនំ សុត្វា, ឱរមិស្ស’’ន្តិ គច្ឆតោ;
តថា ឧម្មត្តកាទីន-មនាបត្តិ បកាសិតា.
ថេយ្យសត្ថសមុដ្ឋានំ, ឥទំ ហោតិ ក្រិយាក្រិយំ;
កាយកម្មំ វចីកម្មំ, សទោសំ ទុក្ខវេទនំ.
ឧបស្សុតិកថា.
ធម្មិកានំ តុ កម្មានំ, ឆន្ទំ ទត្វា សចេ បន;
បច្ឆា ខីយតិ បាចិត្តិ, វាចតោ វាចតោ សិយា.
អធម្មេ បន កម្មស្មិំ, ធម្មកម្មន្តិ សញ្ញិនោ;
វិមតិស្សុភយត្ថាបិ, ហោតិ អាបត្តិ ទុក្កដំ.
‘‘អធម្មេន ច វគ្គេន, តថាកម្មារហស្ស ច;
ឥមេ កម្មំ ករោន្តី’’តិ, ញត្វា ខីយតិ តស្ស ច.
តថា ឧម្មត្តកាទីន-មនាបត្តិ បកាសិតា;
អមូលកសមានាវ, សមុដ្ឋានាទយោ នយា.
កម្មបដិពាហនកថា.
យាវ អារោចិតំ វត្ថុ, អវិនិច្ឆិតមេវ វា;
ឋបិតា ញត្តិ វា និដ្ឋំ, កម្មវាចា ន គច្ឆតិ.
ឯតស្មិំ ¶ អន្តរេ កម្មំ, កោបេតុំ បរិសាយ ហិ;
ហត្ថបាសំ ជហន្តស្ស, ហោតិ អាបត្តិ ទុក្កដំ.
អទត្វា ជហិតេ ឆន្ទំ, តស្ស បាចិត្តិយំ សិយា;
ធម្មកម្មេ អធម្មេ ច, វិមតិស្ស ច ទុក្កដំ.
អធម្មេបិ ¶ ច កម្មស្មិំ, ធម្មកម្មន្តិ សញ្ញិនោ;
‘‘សង្ឃស្ស ភណ្ឌនាទីនិ, ភវិស្សន្តី’’តិ សញ្ញិនោ.
គិលានោ វា គិលានស្ស, ករណីយេ ន ទោសតា;
ន ច កោបេតុកាមស្ស, កម្មំ បស្សាវនាទិនា.
បីឡិតស្សាគមិស្សាមិ, ឥច្ចេវំ គច្ឆតោបិ វា;
សមំ សមនុភាសេន, សមុដ្ឋានំ ក្រិយាក្រិយំ.
ឆន្ទំ អទត្វា គមនកថា.
សមគ្គេន ច សង្ឃេន, សទ្ធិំ ទត្វាន ចីវរំ;
សម្មតស្ស ហិ ភិក្ខុស្ស, បច្ឆា ខីយតិ យោ បន.
តស្ស វាចាយ វាចាយ, បាចិត្តិ បរិទីបិតា;
តិកបាចិត្តិយំ ធម្ម- កម្មេ វុត្តំ តុ ចីវរំ.
ឋបេត្វាញ្ញបរិក្ខារំ, ទត្វា ខីយតិ ទុក្កដំ;
សង្ឃេនាសម្មតស្សាបិ, ចីវរំ អញ្ញមេវ វា.
តថេវានុបសម្បន្នេ, សព្ពត្ថាបិ ច ទុក្កដំ;
ឆន្ទាទីនំ វសេនេវ, ករោន្តញ្ច សភាវតោ.
ខីយន្តស្ស អនាបត្តិ, តថា ឧម្មត្តកាទិនោ;
អមូលកសមា ញេយ្យា, សមុដ្ឋានាទយោ នយា.
ទុព្ពលកថា.
ឥទំ តិំសកកណ្ឌស្មិំ, អន្តិមេន ច សព្ពថា;
តុល្យំ ទ្វាទសមំ សព្ពំ, អយមេវ វិសេសតា.
តត្ថ ¶ និស្សគ្គិយំ វុត្តំ, អត្តនោ បរិណាមនា;
ឥធ សុទ្ធិកបាចិត្តិ, បុគ្គលេ បរិណាមនា.
បរិណាមនកថា.
សហធម្មិកវគ្គោ អដ្ឋមោ.
អនិក្ខន្តេ ¶ ចេ រាជស្មិំ, អនិក្ខន្តាយ ទេវិយា;
សយនីយឃរា តស្ស, ឧម្មារំ យោ អតិក្កមេ.
ទុក្កដំ បឋមេ បាទេ, បាចិត្តិ ទុតិយេ សិយា;
ទេវិយា វាបិ រញ្ញោ វា, សចេ ន វិទិតាគមោ.
បដិសំវិទិតេ នេវ-បដិសំវិទិតសញ្ញិនោ;
តត្ថ វេមតិកស្សាបិ, ទុក្កដំ បរិទីបិតំ.
បដិសំវិទិតសញ្ញិស្ស, នេវ ច ខត្តិយស្ស វា;
ន ខត្តិយាភិសេកេន, អភិសិត្តស្ស វា បន.
ឧភោសុភិន្នមញ្ញស្មិំ, និក្ខន្តេ វិសតោបិ វា;
ន ទោសុម្មត្តកាទីនំ, កថិនេន ក្រិយាក្រិយំ.
អន្តេបុរកថា.
រជតំ ជាតរូបំ វា, ឧគ្គណ្ហន្តស្ស អត្តនោ;
តស្ស និស្សគ្គិយាបត្តិ, ឧគ្គណ្ហាបយតោបិ វា.
គណបុគ្គលសង្ឃានំ, នវកម្មស្ស ចេតិយេ;
ឧគ្គណ្ហាបយតោ ហោតិ, ទុក្កដំ គណ្ហតោបិ វា.
អវសេសញ្ច មុត្តាទិ-រតនំ អត្តនោបិ វា;
សង្ឃាទីនម្បិ អត្ថាយ, ឧគ្គណ្ហន្តស្ស ទុក្កដំ.
សចេ ¶ កប្បិយវត្ថុំ វា, វត្ថុំ វាបិ អកប្បិយំ;
តាលបណ្ណម្បិ វា ហោតុ, មាតុកណ្ណបិលន្ធនំ.
ភណ្ឌាគារិកសីសេន, យំ កិញ្ចិ គិហិសន្តកំ;
តស្ស បាចិត្តិយាបត្តិ, បដិសាមយតោ បន.
‘‘ឥទំ ឋបេត្វា ទេហី’’តិ, វុត្តេន បន កេនចិ;
‘‘ន វដ្ដតី’’តិ វត្វា តំ, ន និធេតព្ពមេវ តុ.
‘‘ឋបេហី’’តិ ច បាតេត្វា, សចេ គច្ឆតិ បុគ្គលោ;
បលិពោធោ ហិ នាមេសោ, ឋបេតុំ បន វដ្ដតិ.
អនុញ្ញាតេ បនដ្ឋានេ, ឧគ្គហេត្វា អនាទរា;
សម្មា អនិក្ខិបន្តស្ស, ហោតិ អាបត្តិ ទុក្កដំ.
អនុញ្ញាតេ ¶ បនដ្ឋានេ, គហេត្វា រតនំ បន;
និក្ខិបន្តស្ស វា សម្មា, ភណ្ឌំ រតនសម្មតំ.
គណ្ហន្តស្ស ច វិស្សាសំ, តាវកាលិកមេវ ច;
ន ទោសុម្មត្តកាទីនំ, សញ្ចរិត្តសមោទយំ.
រតនកថា.
មជ្ឈណ្ហសមយា ឧទ្ធំ, អរុណុគ្គមតោ បុរេ;
ឯតស្មិំ អន្តរេ កាលោ, វិកាលោតិ បវុច្ចតិ.
សន្តំ ភិក្ខុមនាបុច្ឆា, វិកាលេ បច្ចយំ វិនា;
បរិក្ខិត្តស្ស គាមស្ស, បរិក្ខេបោក្កមេ បន.
អបរិក្ខិត្តគាមស្ស, ឧបចារោក្កមេបិ វា;
ទុក្កដំ បឋមេ បាទេ, បាចិត្តិ ទុតិយេ សិយា.
អថ សម្ពហុលា គាមំ, វិកាលេ បវិសន្តិ ចេ;
អាបុច្ឆិត្វាវ គន្តព្ពំ, អញ្ញមញ្ញំ ន ចញ្ញថា.
គច្ឆន្តិ ¶ ចេ តតោ អញ្ញំ, តតោ អញ្ញន្តិ វដ្ដតិ;
បុន អាបុច្ឆនេ កិច្ចំ, នត្ថិ គាមសតេបិ ច.
បស្សម្ភេត្វាន ឧស្សាហំ, វិហារត្ថាយ និគ្គតា;
បវិសន្តិ សចេ អញ្ញំ, បុច្ឆិតព្ពំ តុ អន្តរា.
កត្វា កុលឃរេ ភត្ត- កិច្ចំ អញ្ញត្ថ វា បន;
សចេ ចរិតុកាមោ យោ, សប្បិភិក្ខាយ វា សិយា.
អាបុច្ឆិត្វាវ គន្តព្ពំ, បស្សេ ចេ ភិក្ខុ លព្ភតិ;
អសន្តេ បន នត្ថីតិ, គន្តព្ពំ តុ យថាសុខំ.
ឱតរិត្វា មហាវីថិំ, ភិក្ខុំ យទិ ច បស្សតិ;
នត្ថិ អាបុច្ឆនេ កិច្ចំ, ចរិតព្ពំ យថាសុខំ.
គាមមជ្ឈេន មគ្គេន, គច្ឆន្តស្សេវ ភិក្ខុនោ;
‘‘ចរិស្សាមី’’តិ ឧប្បន្នេ, តេលភិក្ខាយ មានសេ.
អាបុច្ឆិត្វាវ គន្តព្ពំ, បស្សេ ចេ ភិក្ខុ វិជ្ជតិ;
អនោក្កម្ម ចរន្តស្ស, មគ្គា អាបុច្ឆនេន កិំ?
តិកបាចិត្តិយំ ¶ , កាលេ, វិកាលោយន្តិ សញ្ញិនោ;
កាលេ វេមតិកស្សាបិ, ហោតិ អាបត្តិ ទុក្កដំ.
អាបុច្ឆិត្វាវ សន្តំ វា, អនាបុច្ឆា អសន្តកំ;
កិច្ចេ អច្ចាយិកេ វាបិ, បវិសន្តស្ស ភិក្ខុនោ.
គច្ឆតោ អន្តរារាមំ, ភិក្ខុនីនំ ឧបស្សយំ;
តថា អាសនសាលំ វា, តិត្ថិយានំ ឧបស្សយំ.
សិយា គាមេន មគ្គោ ចេ, អនាបត្តាបទាសុបិ;
សមុដ្ឋានាទយោ សព្ពេ, កថិនេន សមា មតា.
ន កេវលមនាបុច្ឆា, អពន្ធិត្វា ច ពន្ធនំ;
អបារុបិត្វា សង្ឃាដិំ, គច្ឆតោបិនវជ្ជតា.
វិកាលគាមប្បវេសនកថា.
អដ្ឋិទន្តមយំ ¶ សូចិ-ឃរំ វាបិ វិសាណជំ;
ការាបនេ ច ករណេ, ភិក្ខុនោ ហោតិ ទុក្កដំ.
លាភេ ភេទនកំ តស្ស, បាចិត្តិយមុទីរិតំ;
អញ្ញស្សត្ថាយ ករណេ, តថា ការាបនេបិ ច.
អញ្ញេន ច កតំ លទ្ធា, ទុក្កដំ បរិភុញ្ជតោ;
អនាបត្តារណិកេ វិធេ, គណ្ឋិកញ្ជនិកាសុបិ.
ទកបុញ្ឆនិយា វាសិ-ជដេ ឧម្មត្តកាទិនោ;
សមុដ្ឋានាទយោ នយា, សញ្ចរិត្តសមា មតា.
សូចិឃរកថា.
នវំ មញ្ចម្បិ បីឋំ វា, ការាបេន្តេន ភិក្ខុនា;
អដ្ឋង្គុលប្បមាណេន, សុគតង្គុលតោ បន.
ការាបេតព្ពមេវំ តុ, ឋបេត្វា ហេដ្ឋិមាដនិំ;
សច្ឆេទា តស្ស បាចិត្តិ, តមតិក្កមតោ សិយា.
អញ្ញស្សត្ថាយ ករណេ, តថា ការាបនេបិ ច;
អញ្ញេន ច កតំ លទ្ធា, ទុក្កដំ បរិភុញ្ជតោ.
អនាបត្តិ ¶ បមាណេន, ករោន្តស្សប្បមាណិកំ;
លភិត្វា តស្ស បាទេសុ, ឆិន្ទិត្វា បរិភុញ្ជតោ.
នេវ ឆិន្ទិតុកាមោ ចេ, និខណិត្វា បមាណតោ;
ឧត្តានំ វាបិ អដ្ដំ វា, ពន្ធិត្វា បរិភុញ្ជតោ.
មញ្ចកថា.
មញ្ចំ វា បន បីឋំ វា, តូលោនទ្ធំ ករេយ្យ យោ;
តស្សុទ្ទាលនកំ វុត្តំ, បាចិត្តិយមនីតិនា.
អនាបត្តិ ¶ បនាយោគេ, ពន្ធនេ អំសពទ្ធកេ;
ពិព្ពោហនេ បរិស្សាវេ, ថវិកាទីសុ ភិក្ខុនោ.
អញ្ញេន ច កតំ លទ្ធា, ឧទ្ទាលេត្វា និសេវតោ;
អនន្តរស្សិមស្សាបិ, សញ្ចរិត្តសមា នយា.
តូលោនទ្ធកថា.
និសីទនំ ករោន្តេន, កាតព្ពំ តុ បមាណតោ;
បមាណាតិក្កមេ តស្ស, បយោគេ ទុក្កដំ សិយា.
បដិលាភេន សច្ឆេទំ, បាចិត្តិយមុទីរិតំ;
ទ្វីសុ ឋានេសុ ផាលេត្វា, តស្ស តិស្សោ ទសា សិយុំ.
អនាបត្តិ បមាណេន, ករោន្តស្ស តទូនកំ;
វិតានាទិំ ករោន្តស្ស, សញ្ចរិត្តសមា នយា.
និសីទនកថា.
រោគេ កណ្ឌុបដិច្ឆាទិ, កាតព្ពា ហិ បមាណតោ;
បមាណាតិក្កមេ តស្ស, បយោគេ ទុក្កដំ សិយា.
បដិលាភេន សច្ឆេទំ, បាចិត្តិយមុទីរិតំ;
អនាបត្តិនយោបេត្ថ, អនន្តរសមោ មតោ.
កណ្ឌុបដិច្ឆាទិកថា.
បមាណេនេវ ¶ កាតព្ពា, តថា វស្សិកសាដិកា;
បមាណាតិក្កមេ តស្ស, អនន្តរសមោ នយោ.
វស្សិកសាដិកកថា.
ចីវរេន ¶ សចេ តុល្យ-ប្បមាណំ សុគតស្ស តុ;
ចីវរំ ភិក្ខុ ការេយ្យ, ករណេ ទុក្កដំ សិយា.
បដិលាភេន សច្ឆេទំ, បាចិត្តិយមុទីរិតំ;
អនន្តរសមោយេវ, អនាបត្តិនយោ មតោ.
ទីឃសោ ច បមាណេន, នវ តស្ស វិទត្ថិយោ;
តិរិយំ ឆ វិនិទ្ទិដ្ឋា, សុគតស្ស វិទត្ថិយា.
អញ្ញេន ច កតំ លទ្ធា, សេវតោ ទុក្កដំ ភវេ;
សមុដ្ឋានាទយោ សព្ពេ, សញ្ចរិត្តសមា មតា.
នន្ទកថា.
រាជវគ្គោ នវមោ.
ឥតិ វិនយវិនិច្ឆយេ បាចិត្តិយកថា និដ្ឋិតា.
បាដិទេសនីយកថា
យោ ចន្តរឃរំ ភិក្ខុ, បវិដ្ឋាយ តុ ហត្ថតោ;
អញ្ញាតិកាយ យំ កិញ្ចិ, តស្ស ភិក្ខុនិយា បន.
សហត្ថា បដិគ្គណ្ហេយ្យ, ខាទនំ ភោជនម្បិ វា;
គហណេ ទុក្កដំ ភោគេ, បាដិទេសនិយំ សិយា.
រថិកាយបិ វា ព្យូហេ, សន្ធិសិង្ឃាដកេសុ វា;
ហត្ថិសាលាទិកេ ឋត្វា, គណ្ហតោបិ អយំ នយោ.
រថិកាយ ¶ សចេ ឋត្វា, ទេតិ ភិក្ខុនិ ភោជនំ;
អាបត្តិ អន្តរារាមេ, ឋត្វា គណ្ហាតិ ភិក្ខុ ចេ.
ឯត្ថន្តរឃរំ តស្សា, បវិដ្ឋាយ ហិ វាក្យតោ;
ភិក្ខុស្ស ច ឋិតដ្ឋានំ, នប្បមាណន្តិ វណ្ណិតំ.
តស្មា ¶ ភិក្ខុនិយា ឋត្វា, អារាមាទីសុ ទេន្តិយា;
វីថិយាទីសុ ចេ ឋត្វា, ន ទោសោ បដិគណ្ហតោ.
យាមកាលិកសត្តាហ-កាលិកំ យាវជីវិកំ;
អាហារត្ថាយ គហណេ, អជ្ឈោហារេ ច ទុក្កដំ.
អាមិសេន អសម្ភិន្ន-រសំ សន្ធាយ ភាសិតំ;
បាដិទេសនិយាបត្តិ, សម្ភិន្នេករសេ សិយា.
ឯកតោឧបសម្បន្ន-ហត្ថតោ បដិគណ្ហតោ;
កាលិកានំ ចតុន្នម្បិ, អាហារត្ថាយ ទុក្កដំ.
ញាតិកាយបិ អញ្ញាតិ-សញ្ញិនោ វិមតិស្ស វា;
ទុក្កដំ ញាតិសញ្ញិស្ស, តថា អញ្ញាតិកាយ វា.
ទាបេន្តិយា អនាបត្តិ, ទទមានាយ វា បន;
និក្ខិបិត្វាន្តរារាមា-ទីសុ ឋត្វាបិ ទេន្តិយា.
គាមតោ នីហរិត្វា វា, ទេតិ ចេ ពហិ វដ្ដតិ;
‘‘បច្ចយេ សតិ ភុញ្ជា’’តិ, ទេតិ ចេ កាលិកត្តយំ.
ហត្ថតោ សាមណេរីនំ, សិក្ខមានាយ វា តថា;
ឥទំ ឯឡកលោមេន, សមុដ្ឋានំ សមំ មតំ.
បឋមបាដិទេសនីយកថា.
អវុត្តេ ‘‘អបសក្កា’’តិ, ឯកេនាបិ ច ភិក្ខុនា;
សចេជ្ឈោហរណត្ថាយ, អាមិសំ បដិគណ្ហតិ.
គហណេ ទុក្កដំ ភោគេ, បាដិទេសនិយំ សិយា;
ឯកតោឧបសម្បន្នំ, ន វារេន្តស្ស ទុក្កដំ.
តថេវានុបសម្បន្នា-យុបសម្បន្នសញ្ញិនោ;
តត្ថ វេមតិកស្សាបិ, ហោតិ អាបត្តិ ទុក្កដំ.
អនាបត្តិត្តនោ ¶ ¶ ភត្តំ, បទាបេតិ ន ទេតិ ចេ;
តថា អញ្ញស្ស ភត្តំ វា, ន ទាបេតិ បទេតិ ចេ.
យំ ន ទិន្នំ តំ ទាបេតិ, ន ទិន្នំ យត្ថ វាបិ ច;
តត្ថ តម្បិ ច សព្ពេសំ, សមំ ទាបេតិ ភិក្ខុនី.
វោសាសន្តី ឋិតា សិក្ខ-មានា វា សាមណេរិកា;
ភោជនានិ ច បញ្ចេវ, វិនា, ឧម្មត្តកាទិនោ.
កថិនេន សមុដ្ឋានំ, សមានន្តិ បកាសិតំ;
ក្រិយាក្រិយមិទំ វុត្តំ, តិចិត្តញ្ច តិវេទនំ.
ទុតិយបាដិទេសនីយកថា.
សេក្ខន្តិ សម្មតេ ភិក្ខុ, លទ្ធសម្មុតិកេ កុលេ;
ឃរូបចារោក្កមនា, បុព្ពេវ អនិមន្តិតោ.
អគិលានោ គហេត្វា ចេ, បរិភុញ្ជេយ្យ អាមិសំ;
គហណេ ទុក្កដំ ភោគេ, បាដិទេសនិយំ សិយា.
យាមកាលិកសត្តាហ-កាលិកេ យាវជីវិកេ;
គហណេ បរិភោគេ ច, ហោតិ អាបត្តិ ទុក្កដំ.
អសេក្ខសម្មតេ សេក្ខ-សម្មតន្តិ ច សញ្ញិនោ;
តត្ថ វេមតិកស្សាបិ, តថេវ បរិទីបិតំ.
អនាបត្តិ គិលានស្ស, គិលានស្សាវសេសកេ;
និមន្តិតស្ស វា ភិក្ខា, អញ្ញេសំ តត្ថ ទីយតិ.
ឃរតោ នីហរិត្វា វា, ទេន្តិ ចេ យត្ថ កត្ថចិ;
និច្ចភត្តាទិកេ វាបិ, តថា ឧម្មត្តកាទិនោ.
អនាគតេ ហិ ភិក្ខុម្ហិ, ឃរតោ បឋមំ បន;
នីហរិត្វា សចេ ទ្វារេ, សម្បត្តេ ទេន្តិ វដ្ដតិ.
ភិក្ខុំ ¶ បន ច ទិស្វាវ, នីហរិត្វាន គេហតោ;
ន វដ្ដតិ សចេ ទេន្តិ, សមុដ្ឋានេឡកូបមំ.
តតិយបាដិទេសនីយកថា.
គហដ្ឋេនាគហដ្ឋេន ¶ , ឥត្ថិយា បុរិសេន វា;
អារាមំ ឧបចារំ វា, បវិសិត្វា សចេ បន.
‘‘ឥត្ថន្នាមស្ស តេ ភត្តំ, យាគុ វា អាហរីយតិ’’;
ឯវមារោចិតំ វុត្តំ, បដិសំវិទិតន្តិ ហិ.
អាហរីយតុ តំ បច្ឆា, យថារោចិតមេវ វា;
តស្ស វា បរិវារម្បិ, អញ្ញំ កត្វា ពហុំ បន.
យាគុយា វិទិតំ កត្វា, បូវំ ភត្តំ ហរន្តិ ចេ;
ឥទម្បិ វិទិតំ វុត្តំ, វដ្ដតីតិ កុរុន្ទិយំ.
កុលានិ បន អញ្ញានិ, ទេយ្យធម្មំ បនត្តនោ;
ហរន្តិ តេន សទ្ធិំ ចេ, សព្ពំ វដ្ដតិ តម្បិ ច.
អនារោចិតមេវំ យំ, យំ អារាមមនាភតំ;
តំ អសំវិទិតំ នាម, សហធម្មិកញាបិតំ.
យំ អសំវិទិតំ កត្វា, អាភតំ បន តំ ពហិ;
អារាមំ បន បេសេត្វា, ការាបេត្វា តមាហរេ.
គន្ត្វា វា អន្តរាមគ្គេ, គហេតព្ពំ តុ ភិក្ខុនា;
សចេ ឯវមកត្វា តំ, អារាមេ ឧបចារតោ.
គហេត្វាជ្ឈោហរន្តស្ស, គហណេ ទុក្កដំ សិយា;
អជ្ឈោហារបយោគេសុ, បាដិទេសនិយំ មតំ.
បដិសំវិទិតេយេវ, អសំវិទិតសញ្ញិនោ;
តត្ថ វេមតិកស្សាបិ, ហោតិ អាបត្តិ ទុក្កដំ.
បដិសំវិទិតេ ¶ តស្ស, គិលានស្សាវសេសកេ;
ពហារាមេ គហេត្វា វា, អន្តោយេវស្ស ភុញ្ជតោ.
តត្ថជាតផលាទីនិ, អនាបត្តេវ ខាទតោ;
សមុដ្ឋានាទយោ សព្ពេ, កថិនេន សមា មតា.
ចតុត្ថបាដិទេសនីយកថា.
ឥតិ វិនយវិនិច្ឆយេ បាដិទេសនីយកថា និដ្ឋិតា.
សេខិយកថា
យោ ¶ អនាទរិយេនេវ, បុរតោ បច្ឆតោបិ វា;
ឱលម្ពេត្វា និវាសេយ្យ, តស្ស ចាបត្តិ ទុក្កដំ.
ហត្ថិសោណ្ឌាទិតុល្យំ តុ, និវាសេន្តស្ស ទុក្កដំ;
អាបត្តិភីរុនា និច្ចំ, វត្ថព្ពំ បរិមណ្ឌលំ.
ជាណុមណ្ឌលតោ ហេដ្ឋា, អដ្ឋង្គុលប្បមាណកំ;
ឱតារេត្វា និវត្ថព្ពំ, តតោ ឩនំ ន វដ្ដតិ.
អសញ្ចិច្ចាសតិស្សាបិ, អជានន្តស្ស កេវលំ;
អនាបត្តិ គិលានស្សា-បទាសុម្មត្តកាទិនោ.
បរិមណ្ឌលកថា.
ឧភោ កោណេ សមំ កត្វា, សាទរំ បរិមណ្ឌលំ;
កត្វា បារុបិតព្ពេវំ, អករោន្តស្ស ទុក្កដំ.
អវិសេសេន វុត្តំ តុ, ឥទំ សិក្ខាបទទ្វយំ;
តស្មា ឃរេ វិហារេ វា, កត្តព្ពំ បរិមណ្ឌលំ.
ទុតិយំ.
គណ្ឋិកំ ¶ បដិមុញ្ចិត្វា, កត្វា កោណេ ឧភោ សមំ;
ឆាទេត្វា មណិពន្ធញ្ច, គន្តព្ពំ គីវមេវ ច.
តថា អកត្វា ភិក្ខុស្ស, ជត្តូនិបិ ឧរម្បិ ច;
វិវរិត្វា យថាកាមំ, គច្ឆតោ ហោតិ ទុក្កដំ.
តតិយំ.
គលវាដកតោ ឧទ្ធំ, សីសញ្ច មណិពន្ធតោ;
ហត្ថេ បិណ្ឌិកមំសម្ហា, ហេដ្ឋា បាទេ ឧភោបិ ច.
វិវរិត្វាវសេសញ្ច ¶ , ឆាទេត្វា ចេ និសីទតិ;
ហោតិ សោ សុប្បដិច្ឆន្នោ, ទោសោ វាសូបគស្ស ន.
ចតុត្ថំ.
ហត្ថំ វា បន បាទំ វា, អចាលេន្តេន ភិក្ខុនា;
សុវិនីតេន គន្តព្ពំ, ឆដ្ឋេ នត្ថិ វិសេសតា.
បញ្ចមឆដ្ឋានិ.
សតីមតាវិការេន, យុគមត្តញ្ច បេក្ខិនា;
សុសំវុតេន គន្តព្ពំ, ភិក្ខុនោក្ខិត្តចក្ខុនា.
យត្ថ កត្ថចិ ហិ ដ្ឋានេ, ឯកស្មិំ អន្តរេ ឃរេ;
ឋត្វា បរិស្សយាភាវំ, ឱលោកេតុម្បិ វដ្ដតិ.
យោ អនាទរិយំ កត្វា, ឱលោកេន្តោ តហិំ តហិំ;
សចេន្តរឃរេ យាតិ, ទុក្កដំ អដ្ឋមំ តថា.
សត្តមដ្ឋមានិ.
ឯកតោ ¶ ឧភតោ វាបិ, ហុត្វា ឧក្ខិត្តចីវរោ;
ឥន្ទខីលកតោ អន្តោ, គច្ឆតោ ហោតិ ទុក្កដំ.
នវមំ.
តថា និសិន្នកាលេបិ, នីហរន្តេន កុណ្ឌិកំ;
អនុក្ខិបិត្វា ទាតព្ពា, ទោសោ វាសូបគស្ស ន.
ទសមំ.
បឋមោ វគ្គោ.
ន វដ្ដតិ ហសន្តេន, គន្តុញ្ចេវ និសីទិតុំ;
វត្ថុស្មិំ ហសនីយស្មិំ, សិតមត្តំ តុ វដ្ដតិ.
បឋមទុតិយានិ.
អប្បសទ្ទេន ¶ គន្តព្ពំ, ចតុត្ថេបិ អយំ នយោ;
មហាសទ្ទំ ករោន្តស្ស, ឧភយត្ថាបិ ទុក្កដំ.
តតិយចតុត្ថានិ.
កាយប្បចាលកំ កត្វា, ពាហុសីសប្បចាលកំ;
គច្ឆតោ ទុក្កដំ ហោតិ, តថេវ ច និសីទតោ.
កាយំ ពាហុញ្ច សីសញ្ច, បគ្គហេត្វា ឧជុំ បន;
គន្តព្ពមាសិតព្ពញ្ច, សមេនិរិយាបថេន តុ.
និសីទនេន យុត្តេសុ, តីសុ វាសូបគស្ស ហិ;
អនាបត្តីតិ ញាតព្ពំ, វិញ្ញុនា វិនយញ្ញុនា.
ទុតិយោ វគ្គោ.
ខម្ភំ ¶ កត្វា សសីសំ វា, បារុបិត្វាន គច្ឆតោ;
ទុក្កដំ មុនិនា វុត្តំ, តថា ឧក្កុដិកាយ វា.
ហត្ថបល្លត្ថិកាយាបិ, ទុស្សបល្លត្ថិកាយ វា;
តស្សន្តរឃរេ ហោតិ, និសីទន្តស្ស ទុក្កដំ.
ទុតិយេ ច ចតុត្ថេ ច, ឆដ្ឋេ វាសូបគស្ស តុ;
អនាបត្តីតិ សារុប្បា, ឆព្ពីសតិ បកាសិតា.
ឆដ្ឋំ.
សក្កច្ចំ សតិយុត្តេន, ភិក្ខុនា បត្តសញ្ញិនា;
បិណ្ឌបាតោ គហេតព្ពោ, សមសូបោវ វិញ្ញុនា.
សូបោ ភត្តចតុព្ភាគោ, ‘‘សមសូបោ’’តិ វុច្ចតិ;
មុគ្គមាសកុលត្ថានំ, សូបោ ‘‘សូបោ’’តិ វុច្ចតិ.
អនាបត្តិ អសញ្ចិច្ច, គិលានស្ស រសេរសេ;
តថេវ ញាតកាទីនំ, អញ្ញត្ថាយ ធនេន វា.
សត្តមដ្ឋមនវមានិ.
អន្តោលេខាបមាណេន ¶ , បត្តស្ស មុខវដ្ដិយា;
បូរិតោវ គហេតព្ពោ, អធិដ្ឋានូបគស្ស តុ.
តត្ថ ថូបីកតំ កត្វា, គណ្ហតោ យាវកាលិកំ;
យំ កិញ្ចិ បន ភិក្ខុស្ស, ហោតិ អាបត្តិ ទុក្កដំ.
អធិដ្ឋានូបគេ បត្តេ, កាលិកត្តយមេវ ច;
សេសេ ថូបីកតំ សព្ពំ, វដ្ដតេវ ន សំសយោ.
ទ្វីសុ បត្តេសុ ភត្តំ តុ, គហេត្វា បត្តមេកកំ;
បូរេត្វា យទិ បេសេតិ, ភិក្ខូនំ បន វដ្ដតិ.
បត្តេ ¶ បក្ខិប្បមានំ យំ, ឧច្ឆុខណ្ឌផលាទិកំ;
ឱរោហតិ សចេ ហេដ្ឋា, ន តំ ថូបីកតំ សិយា.
បុប្ផតក្កោលកាទីនំ, ឋបេត្វា ចេ វដំសកំ;
ទិន្នំ អយាវកាលិត្តា, ន តំ ថូបីកតំ សិយា.
វដំសកំ តុ បូវស្ស, ឋបេត្វា ឱទនោបរិ;
បិណ្ឌបាតំ សចេ ទេន្តិ, ឥទំ ថូបីកតំ សិយា.
ភត្តស្សូបរិ បណ្ណំ វា, ថាលកំ វាបិ កិញ្ចិបិ;
ឋបេត្វា បរិបូរេត្វា, សចេ គណ្ហាតិ វដ្ដតិ.
បដិគ្គហេតុមេវស្ស, តំ តុ សព្ពំ ន វដ្ដតិ;
គហិតំ សុគហិតំ, បច្ឆា, ភុញ្ជិតព្ពំ យថាសុខំ.
តតិយោ វគ្គោ.
បឋមំ ទុតិយំ វុត្ត-នយំ តុ តតិយេ បន;
ឧបរោធិមទស្សេត្វា, ភោត្តព្ពំ បដិបាដិយា.
អញ្ញេសំ អត្តនោ ភត្តំ, អាកិរំ បន ភាជនេ;
នត្ថោមសតិ ចេ ទោសោ, តថា ឧត្តរិភង្គកំ.
តតិយំ.
ចតុត្ថេ យំ តុ វត្តព្ពំ, វុត្តំ បុព្ពេ អសេសតោ;
បញ្ចមេ មត្ថកំ ទោសោ, មទ្ទិត្វា បរិភុញ្ជតោ.
អនាបត្តិ ¶ គិលានស្ស, បរិត្តេបិ ច សេសកេ;
ឯកតោ បន មទ្ទិត្វា, សំកឌ្ឍិត្វាន ភុញ្ជតោ.
ចតុត្ថបញ្ចមានិ.
យោ ¶ ភិយ្យោកម្យតាហេតុ, សូបំ វា ព្យញ្ជនម្បិ វា;
បដិច្ឆាទេយ្យ ភត្តេន, តស្ស ចាបត្តិ ទុក្កដំ.
ឆដ្ឋំ.
វិញ្ញត្តិយំ តុ វត្តព្ពំ, អបុព្ពំ នត្ថិ កិញ្ចិបិ;
អដ្ឋមេ បន ឧជ្ឈានេ, គិលានោបិ ន មុច្ចតិ.
‘‘ទស្សាមិ ទាបេស្សាមី’’តិ, ឱលោកេន្តស្ស ភិក្ខុនោ;
អនាបត្តីតិ ញាតព្ពំ, ន ច ឧជ្ឈានសញ្ញិនោ.
អដ្ឋមំ.
មហន្តំ បន មោរណ្ឌំ, កុក្កុដណ្ឌញ្ច ខុទ្ទកំ;
តេសំ មជ្ឈប្បមាណេន, កត្តព្ពោ កពឡោ បន.
ខជ្ជកេ បន សព្ពត្ថ, មូលខាទនិយាទិកេ;
ផលាផលេ អនាបត្តិ, គិលានុម្មត្តកាទិនោ.
នវមំ.
អទីឃោ បន កាតព្ពោ, អាលោបោ បរិមណ្ឌលោ;
ខជ្ជតុត្តរិភង្គស្មិំ, អនាបត្តិ ផលាផលេ.
ទសមំ.
ចតុត្ថោ វគ្គោ.
អនាហដេ មុខទ្វារំ, អប្បត្តេ កពឡេ បន;
អត្តនោ ច មុខទ្វារំ, វិវរន្តស្ស ទុក្កដំ.
បឋមំ.
មុខេ ¶ ¶ ច សកលំ ហត្ថំ, បក្ខិបន្តស្ស ទុក្កដំ;
មុខេ ច កពឡំ កត្វា, កថេតុំ ន ច វដ្ដតិ.
វចនំ យត្តកេនស្ស, បរិបុណ្ណំ ន ហោតិ ហិ;
មុខស្មិំតត្តកេ សន្តេ, ព្យាហរន្តស្ស ទុក្កដំ.
មុខេ ហរីតកាទីនិ, បក្ខិបិត្វា កថេតិ យោ;
វចនំ បរិបុណ្ណំ ចេ, កថេតុំ បន វដ្ដតិ.
ទុតិយតតិយានិ.
យោ បិណ្ឌុក្ខេបកំ ភិក្ខុ, កពឡច្ឆេទកម្បិ វា;
មក្កដោ វិយ គណ្ឌេ វា, កត្វា ភុញ្ជេយ្យ ទុក្កដំ.
ចតុត្ថបញ្ចមឆដ្ឋានិ.
និទ្ធុនិត្វាន ហត្ថំ វា, ភត្តំ សិត្ថាវការកំ;
ជិវ្ហានិច្ឆារកំ វាបិ, តថា ‘‘ចបុ ចបូ’’តិ វា.
អនាទរវសេនេវ, ភុញ្ជតោ ហោតិ ទុក្កដំ;
សត្តមេ អដ្ឋមេ នត្ថិ, ទោសោ កចវរុជ្ឈនេ.
សត្តមទសមានិ.
បញ្ចមោ វគ្គោ.
កត្វា ឯវំ ន ភោត្តព្ពំ, សទ្ទំ ‘‘សុរុ សុរូ’’តិ ច;
ហត្ថនិល្លេហកំ វាបិ, ន ច វដ្ដតិ ភុញ្ជិតុំ.
ផាណិតំ ឃនយាគុំ វា, គហេត្វា អង្គុលីហិ តំ;
មុខេ អង្គុលិយោ ភោត្តុំ, បវេសេត្វាបិ វដ្ដតិ.
ន ¶ បត្តោ លេហិតព្ពោវ, ឯកាយង្គុលិកាយ វា;
ឯកឱដ្ឋោបិ ជិវ្ហាយ, ន ច និល្លេហិតព្ពកោ.
ចតុត្ថំ.
សាមិសេន ¶ តុ ហត្ថេន, ន ច បានីយថាលកំ;
គហេតព្ពំ, បដិក្ខិត្តំ, បដិក្កូលវសេន ហិ.
បុគ្គលស្ស ច សង្ឃស្ស, គហដ្ឋស្សត្តនោបិ ច;
សន្តកោ បន សង្ខោ វា, សរាវំ វាបិ ថាលកំ.
តស្មា ន ច គហេតព្ពំ, គណ្ហតោ ហោតិ ទុក្កដំ;
អនាមិសេន ហត្ថេន, គហណំ បន វដ្ដតិ.
បញ្ចមំ.
ឧទ្ធរិត្វាបិ ភិន្ទិត្វា, គហេត្វា វា បដិគ្គហេ;
នីហរិត្វា អនាបត្តិ, ឆឌ្ឌេន្តស្ស ឃរា ពហិ.
ឆដ្ឋំ.
ឆត្តំ យំ កិញ្ចិ ហត្ថេន, សរីរាវយវេន វា;
សចេ ធារយមានស្ស, ធម្មំ ទេសេតិ ទុក្កដំ.
សត្តមំ.
អយមេវ នយោ វុត្តោ, ទណ្ឌបាណិម្ហិ បុគ្គលេ;
ចតុហត្ថប្បមាណោវ, ទណ្ឌោ មជ្ឈិមហត្ថតោ.
អដ្ឋមំ.
តថេវ ¶ សត្ថបាណិស្ស, ធម្មំ ទេសេតិ ទុក្កដំ;
សត្ថបាណី ន ហោតាសិំ, សន្នយ្ហិត្វា ឋិតោ បន.
នវមំ.
ធនុំ សរេន សទ្ធិំ វា, ធនុំ វា សរមេវ វា;
សជិយំ និជិយំ វាបិ, គហេត្វា ធនុទណ្ឌកំ.
ឋិតស្សបិ និសិន្នស្ស, និបន្នស្សាបិ វា តថា;
សចេ ទេសេតិ សទ្ធម្មំ, ហោតិ អាបត្តិ ទុក្កដំ.
បដិមុក្កម្បិ ¶ កណ្ឋម្ហិ, ធនុំ ហត្ថេន យាវតា;
ន គណ្ហាតិ នរោ តាវ, ធម្មំ ទេសេយ្យ វដ្ដតិ.
ឆដ្ឋោ វគ្គោ.
បាទុការុឡ្ហកស្សាបិ, ធម្មំ ទេសេតិ ទុក្កដំ;
អក្កមិត្វា ឋិតស្សាបិ, បដិមុក្កស្ស វា តថា.
បឋមំ.
ឧបាហនគតស្សាបិ, អយមេវ វិនិច្ឆយោ;
សព្ពត្ថ អគិលានស្ស, យានេ វា សយនេបិ វា.
និបន្នស្សាគិលានស្ស, កដសារេ ឆមាយ វា;
បីឋេ មញ្ចេបិ វា ឧច្ចេ, និសិន្នេន ឋិតេន វា.
ន ច វដ្ដតិ ទេសេតុំ, ឋត្វា វា ឧច្ចភូមិយំ;
សយនេសុ គតេនាបិ, សយនេសុ គតស្ស ច.
សមានេ វាបិ ឧច្ចេ វា, និបន្នេ នេវ វដ្ដតិ;
និបន្នេន ឋិតស្សាបិ, និបន្នស្សបិ វដ្ដតិ.
និសិន្នេន ¶ និសិន្នស្ស, ឋិតស្សាបិ ច វដ្ដតិ;
ឋិតស្សេវ ឋិតេនាបិ, ទេសេតុម្បិ តថេវ ច.
ទុតិយតតិយចតុត្ថានិ.
បល្លត្ថិកា និសិន្នស្ស, អគិលានស្ស ទេហិនោ;
តថា វេឋិតសីសស្ស, ធម្មំ ទេសេតិ ទុក្កដំ.
កេសន្តំ វិវរាបេត្វា, ទេសេតិ យទិ វដ្ដតិ;
សសីសំ បារុតស្សាបិ, អយមេវ វិនិច្ឆយោ.
បញ្ចមឆដ្ឋសត្តមានិ.
អដ្ឋមេ ¶ នវមេ វាបិ, ទសមេ នត្ថិ កិញ្ចិបិ;
សចេបិ ថេរុបដ្ឋានំ, គន្ត្វាន ទហរំ ឋិតំ.
បញ្ហំ បុច្ឆតិ ចេ ថេរោ, កថេតុំ ន ច វដ្ដតិ;
តស្ស បស្សេ បនញ្ញស្ស, កថេតព្ពំ វិជានតា.
អដ្ឋមនវមទសមានិ.
សត្តមោ វគ្គោ.
គច្ឆតោ បុរតោ បញ្ហំ, ន វត្តព្ពំ តុ បច្ឆតោ;
‘‘បច្ឆិមស្ស កថេមី’’តិ, វត្តព្ពំ វិនយញ្ញុនា.
សទ្ធិំ ឧគ្គហិតំ ធម្មំ, សជ្ឈាយតិ ហិ វដ្ដតិ;
សមមេវ យុគគ្គាហំ, កថេតុំ គច្ឆតោបិ ច.
បឋមំ.
ឯកេកស្សាបិ ¶ ចក្កស្ស, បថេនាបិ ច គច្ឆតោ;
ឧប្បថេន សមំ វាបិ, គច្ឆន្តស្សេវ វដ្ដតិ.
ទុតិយំ.
តតិយេ នត្ថិ វត្តព្ពំ, ចតុត្ថេ ហរិតេ បន;
ឧច្ចារាទិចតុក្កំ តុ, ករោតោ ទុក្កដំ សិយា.
ជីវរុក្ខស្ស យំ មូលំ, ទិស្សមានំ តុ គច្ឆតិ;
សាខា វា ភូមិលគ្គា តំ, សព្ពំ ហរិតមេវ ហិ.
សចេ អហរិតំ ឋានំ, បេក្ខន្តស្សេវ ភិក្ខុនោ;
វច្ចំ និក្ខមតេវស្ស, សហសា បន វដ្ដតិ.
បលាលណ្ឌុបកេ វាបិ, គោមយេ វាបិ កិស្មិចិ;
កត្តព្ពំ, ហរិតំ បច្ឆា, តមោត្ថរតិ វដ្ដតិ.
កតោ អហរិតេ ឋានេ, ហរិតំ ឯតិ វដ្ដតិ;
សិង្ឃាណិកា គតា ឯត្ថ, ខេឡេនេវ ច សង្គហំ.
ចតុត្ថំ.
វច្ចកុដិសមុទ្ទាទិ-ឧទកេសុបិ ¶ ភិក្ខុនោ;
តេសំ អបរិភោគត្តា, ករោតោ នត្ថិ ទុក្កដំ.
ទេវេ បន ច វស្សន្តេ, ឧទកោឃេ សមន្តតោ;
អជលំ អលភន្តេន, ជលេ កាតុម្បិ វដ្ដតិ.
បញ្ចមំ.
អដ្ឋមោ វគ្គោ.
សមុដ្ឋានាទយោ ¶ ញេយ្យា, សេខិយានំ បនេត្ថ ហិ;
ឧជ្ជគ្ឃិកាទិចត្តារិ, កពឡេន មុខេន ច.
ឆមានីចាសនដ្ឋាន-បច្ឆា ឧប្បថវា ទស;
សមុដ្ឋានាទយោ តុល្យា, វុត្តា សមនុភាសនេ.
ឆត្តំ ទណ្ឌាវុធំ សត្ថំ, បាទុការុឡ្ហុបាហនា;
យានំ សយនបល្លត្ថ-វេឋិតោគុណ្ឋិតានិ ច.
ធម្មទេសនាតុល្យាវ, សមុដ្ឋានាទិនា បន;
សូបោទនេន វិញ្ញត្តិ, ថេយ្យសត្ថសមំ មតំ.
អវសេសា តិបញ្ញាស, សមានា បឋមេន តុ;
សេខិយេសុបិ សព្ពេសុ, អនាបត្តាបទាសុបិ.
ឧជ្ឈានសញ្ញិកេ ថូបី-កតេ សូបបដិច្ឆទេ;
តីសុ សិក្ខាបទេស្វេវ, គិលានោ ន បនាគតោ.
សេខិយកថា.
ឥមំ វិទិត្វា វិនយេ វិនិច្ឆយំ;
វិសារទោ ហោតិ, វិនីតមានសោ;
បរេហិ សោ ហោតិ ច ទុប្បធំសិយោ;
តតោ ហិ សិក្ខេ សតតំ សមាហិតោ.
ឥមំ ¶ បរមសំករំ សំករំ;
អវេច្ច សវនាមតំ នាមតំ;
បដុត្តមធិកេ ហិតេ កេ ហិ តេ;
ន យន្តិ កលិសាសនេ សាសនេ.
ឥតិ វិនយវិនិច្ឆយេ
ភិក្ខុវិភង្គកថា និដ្ឋិតា.
ភិក្ខុនីវិភង្គោ
ភិក្ខុនីនំ ¶ ¶ ហិតត្ថាយ, វិភង្គំ យំ ជិនោព្រវិ;
តស្មិំ អបិ សមាសេន, កិញ្ចិមត្តំ ភណាមហំ.
បារាជិកកថា
ឆន្ទសោ មេថុនំ ធម្មំ, បដិសេវេយ្យ យា បន;
ហោតិ បារាជិកា នាម, សមណី សា បវុច្ចតិ.
មនុស្សបុរិសាទីនំ, នវន្នំ យស្ស កស្សចិ;
សជីវស្សាប្យជីវស្ស, សន្ថតំ វា អសន្ថតំ.
អត្តនោ តិវិធេ មគ្គេ, យេភុយ្យក្ខាយិតាទិកំ;
អង្គជាតំ បវេសេន្តី, អល្លោកាសេ បរាជិតា.
ឥតោ បរមវត្វាវ, សាធារណវិនិច្ឆយំ;
អសាធារណមេវាហំ, ភណិស្សាមិ សមាសតោ.
អធក្ខកំ សរីរកំ, យទុព្ភជាណុមណ្ឌលំ;
សរីរកេន ចេ តេន, ផុសេយ្យ ភិក្ខុនី បន.
អវស្សុតស្សាវស្សុតា, មនុស្សបុគ្គលស្ស យា;
សរីរមស្ស តេន វា, ផុដ្ឋា បារាជិកា សិយា.
កប្បរស្ស បនុទ្ធម្បិ, គហិតំ ឧព្ភជាណុនា;
យថាវុត្តប្បការេន, កាយេនានេន អត្តនោ.
បុរិសស្ស តថា កាយ- បដិពទ្ធំ ផុសន្តិយា;
តថា យថាបរិច្ឆិន្ន- កាយពទ្ធេន អត្តនោ.
អវសេសេន វា តស្ស, កាយំ កាយេន អត្តនោ;
ហោតិ ថុល្លច្ចយំ តស្សា, បយោគេ បុរិសស្ស ច.
យក្ខបេតតិរច្ឆាន- បណ្ឌកានំ ¶ ¶ អធក្ខកំ;
ឧព្ភជាណុំ តថេវស្សា, ឧភតោវស្សវេ សតិ.
ឯកតោវស្សវេ ចាបិ, ថុល្លច្ចយមុទីរិតំ;
អវសេសេ ច សព្ពត្ថ, ហោតិ អាបត្តិ ទុក្កដំ.
ឧព្ភក្ខកមធោជាណុ-មណ្ឌលំ បន យំ ឥធ;
កប្បរស្ស ច ហេដ្ឋាបិ, គតំ ឯត្ថេវ សង្គហំ.
កេលាយតិ សចេ ភិក្ខុ, សទ្ធិំ ភិក្ខុនិយា បន;
ឧភិន្នំ កាយសំសគ្គ-រាគេ សតិ ហិ ភិក្ខុនោ.
ហោតិ សង្ឃាទិសេសោវ, នាសោ ភិក្ខុនិយា សិយា;
កាយសំសគ្គរាគោ ច, សចេ ភិក្ខុនិយា សិយា.
ភិក្ខុនោ មេថុនោ រាគោ, គេហបេមម្បិ វា ភវេ;
តស្សា ថុល្លច្ចយំ វុត្តំ, ភិក្ខុនោ ហោតិ ទុក្កដំ.
ឧភិន្នំ មេថុនេ រាគេ, គេហបេមេបិ វា សតិ;
អវិសេសេន និទ្ទិដ្ឋំ, ឧភិន្នំ ទុក្កដំ បន.
យស្ស យត្ថ មនោសុទ្ធំ, តស្ស តត្ថ ន ទោសតា;
ឧភិន្នម្បិ អនាបត្តិ, ឧភិន្នំ ចិត្តសុទ្ធិយា.
កាយសំសគ្គរាគេន, ភិន្ទិត្វា បឋមំ បន;
បច្ឆា ទូសេតិ ចេ នេវ, ហោតិ ភិក្ខុនិទូសកោ.
អថ ភិក្ខុនិយា ផុដ្ឋោ, សាទិយន្តោវ ចេតសា;
និច្ចលោ ហោតិ ចេ ភិក្ខុ, ន ហោតាបត្តិ ភិក្ខុនោ.
ភិក្ខុនី ភិក្ខុនា ផុដ្ឋា, សចេ ហោតិបិ និច្ចលា;
អធិវាសេតិ សម្ផស្សំ, តស្សា បារាជិកំ សិយា.
តថា ថុល្លច្ចយំ ខេត្តេ, ទុក្កដញ្ច វិនិទ្ទិសេ;
វុត្តត្តា ‘‘កាយសំសគ្គំ, សាទិយេយ្យា’’តិ សត្ថុនា.
តស្សា ក្រិយសមុដ្ឋានំ, ឯវំ សតិ ន ទិស្សតិ;
ឥទំ តព្ពហុលេនេវ, នយេន បរិទីបិតំ.
អនាបត្តិ ¶ អសញ្ចិច្ច, អជានិត្វាមសន្តិយា;
សតិ អាមសនេ តស្សា, ផស្សំ វាសាទិយន្តិយា.
វេទនដ្ដាយ ¶ វា ខិត្ត-ចិត្តាយុម្មត្តិកាយ វា;
សមុដ្ឋានាទយោ តុល្យា, បឋមន្តិមវត្ថុនា.
ឧព្ភជាណុមណ្ឌលកថា.
បារាជិកត្តំ ជានន្តិ, សលិង្គេ តុ ឋិតាយ ហិ;
‘‘ន កស្សចិ បរស្សាហំ, អារោចេស្សាមិ ទានិ’’តិ.
ធុរេ និក្ខិត្តមត្តស្មិំ, សា ច បារាជិកា សិយា;
អយំ វជ្ជបដិច្ឆាទិ- នាមិកា បន នាមតោ.
សេសំ សប្បាណវគ្គស្មិំ, ទុដ្ឋុល្លេន សមំ នយេ;
វិសេសោ តត្រ បាចិត្តិ, ឥធ បារាជិកំ សិយា.
វជ្ជបដិច្ឆាទិកថា.
សង្ឃេនុក្ខិត្តកោ ភិក្ខុ, ឋិតោ ឧក្ខេបនេ បន;
យំទិដ្ឋិកោ ច សោ តស្សា, ទិដ្ឋិយា គហណេន តំ.
អនុវត្តេយ្យ យា ភិក្ខុំ, ភិក្ខុនី សា វិសុម្បិ ច;
សង្ឃមជ្ឈេបិ អញ្ញាហិ, វុច្ចមានា តថេវ ច.
អចជន្តីវ តំ វត្ថុំ, គហេត្វា យទិ តិដ្ឋតិ;
តស្ស កម្មស្ស ឱសានេ, ឧក្ខិត្តស្សានុវត្តិកា.
ហោតិ បារាជិកាបន្នា, ហោតាសាកិយធីតរា;
បុន អប្បដិសន្ធេយា, ទ្វិធា ភិន្នា សិលា វិយ.
អធម្មេ បន កម្មស្មិំ, និទ្ទិដ្ឋំ តិកទុក្កដំ;
សមុដ្ឋានាទយោ សព្ពេ, វុត្តា សមនុភាសនេ.
ឧក្ខិត្តានុវត្តិកកថា.
អបារាជិកខេត្តស្ស ¶ , គហណំ យស្ស កស្សចិ;
អង្គស្ស បន តំ ហត្ថ-គ្គហណន្តិ បវុច្ចតិ.
បារុតស្ស និវត្ថស្ស, គហណំ យស្ស កស្សចិ;
ឯតំ សង្ឃាដិយា កណ្ណ-គ្គហណន្តិ បវុច្ចតិ.
កាយសំសគ្គសង្ខាត-អសទ្ធម្មស្ស ¶ ការណា;
ភិក្ខុនី ហត្ថបាសស្មិំ, តិដ្ឋេយ្យ បុរិសស្ស វា.
សល្លបេយ្យ តថា តត្ថ, ឋត្វា តុ បុរិសេន វា;
សង្កេតំ វាបិ គច្ឆេយ្យ, ឥច្ឆេយ្យា គមនស្ស វា.
តទត្ថាយ បដិច្ឆន្ន-ដ្ឋានញ្ច បវិសេយ្យ វា;
ឧបសំហរេយ្យ កាយំ វា, ហត្ថបាសេ ឋិតា បន.
អយមស្សមណី ហោតិ, វិនដ្ឋា អដ្ឋវត្ថុកា;
អភព្ពា បុនរុឡ្ហាយ, ឆិន្នោ តាលោវ មត្ថកេ.
អនុលោមេន វា វត្ថុំ, បដិលោមេន វា ចុតា;
អដ្ឋមំ បរិបូរេន្តី, តថេកន្តរិកាយ វា.
អថាទិតោ បនេកំ វា, ទ្វេ វា តីណិបិ សត្ត វា;
សតក្ខត្តុម្បិ បូរេន្តី, នេវ បារាជិកា សិយា.
អាបត្តិយោ បនាបន្នា, ទេសេត្វា តាហិ មុច្ចតិ;
ធុរនិក្ខេបនំ កត្វា, ទេសិតា គណនូបិកា.
ន ហោតាបត្តិយា អង្គំ, សឧស្សាហាយ ទេសិតា;
ទេសនាគណនំ នេតិ, ទេសិតាបិ អទេសិតា.
អនាបត្តិ អសញ្ចិច្ច, អជានិត្វា ករោន្តិយា;
សមុដ្ឋានាទយោ សព្ពេ, អនន្តរសមា មតា.
‘‘អសទ្ធម្មោ’’តិ នាមេត្ថ, កាយសំសគ្គនាមកោ;
អយមុទ្ទិសិតោ អត្ថោ, សព្ពអដ្ឋកថាសុបិ.
វិញ្ញូ ¶ បដិពលោ កាយ-សំសគ្គំ បដិបជ្ជិតុំ;
កាយសំសគ្គភាវេ តុ, សាធកំ វចនំ ឥទំ.
អដ្ឋវត្ថុកកថា.
អវស្សុតា បដិច្ឆាទី, ឧក្ខិត្តា អដ្ឋវត្ថុកា;
អសាធារណបញ្ញត្តា, ចតស្សោវ មហេសិនា.
បារាជិកកថា និដ្ឋិតា.
សង្ឃាទិសេសកថា
យា ¶ បន ភិក្ខុនី ឧស្សយវាទា;
អដ្ដករី មុខរី វិហរេយ្យ;
យេន កេនចិ នរេនិធ សទ្ធិំ;
សា គរុកំ កិរ ទោសមុបេតិ.
សក្ខិំ វាបិ សហាយំ វា, បរិយេសតិ ទុក្កដំ;
បទេ បទេ តថា អដ្ដំ, កាតុំ គច្ឆន្តិយាបិ ច.
អារោចេតិ សចេ បុព្ពំ, ភិក្ខុនី អត្តនោ កថំ;
ទិស្វា វោហារិកំ តស្សា, ហោតិ អាបត្តិ ទុក្កដំ.
អារោចេតិ សចេ បច្ឆា, ឥតរោ អត្តនោ កថំ;
ហោតិ ភិក្ខុនិយា តស្សា, ថុល្លច្ចយមនន្តរំ.
អារោចេតិតរោ បុព្ពំ, សចេ សោ អត្តនោ កថំ;
បច្ឆា ភិក្ខុនី ចេ បុព្ព-សទិសោវ វិនិច្ឆយោ.
‘‘អារោចេហី’’តិ វុត្តា ចេ, ‘‘កថំ តវ មមាបិ ច’’;
អារោចេតុ យថាកាមំ, បឋមេ ទុក្កដំ សិយា.
ទុតិយារោចនេ ¶ តស្សា, ថុល្លច្ចយមុទីរិតំ;
ឧបាសកេន វុត្តេបិ, អយមេវ វិនិច្ឆយោ.
អារោចិតកថំ សុត្វា, ឧភិន្នម្បិ យថា តថា;
វិនិច្ឆយេ កតេ តេហិ, អដ្ដេ បន ច និដ្ឋិតេ.
អដ្ដស្ស បរិយោសានេ, ជយេ ភិក្ខុនិយា បន;
បរាជយេបិ វា តស្សា, ហោតិ សង្ឃាទិសេសតា.
ទូតំ វាបិ បហិណិត្វា, អាគន្ត្វាន សយម្បិ វា;
បច្ចត្ថិកមនុស្សេហិ, អាកឌ្ឍីយតិ យា បន.
អារាមេ បន អញ្ញេហិ, អនាចារំ កតំ សចេ;
អនោទិស្ស បរំ កិញ្ចិ, រក្ខំ យាចតិ តត្ថ យា.
យាយ ¶ កិញ្ចិ អវុត្តាវ, ធម្មដ្ឋា សយមេវ តុ;
សុត្វា តំ អញ្ញតោ អដ្ដំ, និដ្ឋាបេន្តិ សចេ បន.
តស្សា, ឧម្មត្តិកាទីន-មនាបត្តិ បកាសិតា;
កថិនេន សមុដ្ឋានំ, តុល្យំ សកិរិយំ ឥទំ.
អដ្ដការិកថា.
ជានន្តី ភិក្ខុនី ចោរិំ, វជ្ឈំ វិទិតមេវ យា;
សង្ឃំ អនបលោកេត្វា, រាជានំ គណមេវ វា.
វុដ្ឋាបេយ្យ វិនា កប្បំ, ចោរិវុដ្ឋាបនំ បន;
សង្ឃាទិសេសមាបត្តិ-មាបន្នា នាម ហោតិ សា.
បញ្ចមាសគ្ឃនំ យាយ, ហរិតំ បរសន្តកំ;
អតិរេកគ្ឃនំ វាបិ, អយំ ‘‘ចោរី’’តិ វុច្ចតិ.
ភិក្ខុនីសុ បនញ្ញាសុ, តិត្ថិយេសុបិ វា តថា;
យា បព្ពជិតបុព្ពា សា, អយំ ‘‘កប្បា’’តិ វុច្ចតិ.
វុដ្ឋាបេតិ ¶ ច យា ចោរិំ, ឋបេត្វា កប្បមេវិទំ;
សចេ អាចរិនិំ បត្តំ, ចីវរំ បរិយេសតិ.
សម្មន្នតិ ច សីមំ វា, តស្សា អាបត្តិ ទុក្កដំ;
ញត្តិយា ទុក្កដំ ទ្វីហិ, កម្មវាចាហិ ច ទ្វយំ.
ថុល្លច្ចយស្ស, កម្មន្តេ, គរុកំ និទ្ទិសេ ពុធោ;
គណោ អាចរិនី ចេវ, ន ច មុច្ចតិ ទុក្កដំ.
អនាបត្តិ អជានន្តី, វុដ្ឋាបេតិ, តថេវ ច;
កប្បំ វា អបលោកេត្វា, តស្សា ឧម្មត្តិកាយ វា.
ចោរិវុដ្ឋាបនំ នាម, ជាយតេ វាចចិត្តតោ;
កាយវាចាទិតោ ចេវ, សចិត្តញ្ច ក្រិយាក្រិយំ.
ចោរិវុដ្ឋាបនកថា.
គាមន្តរំ នទីបារំ, គច្ឆេយ្យេកាវ យា សចេ;
ឱហីយេយ្យ គណម្ហា វា, រត្តិំ វិប្បវសេយ្យ វា.
បឋមាបត្តិកំ ¶ ធម្មំ, សាបន្នា គរុកំ សិយា;
សកគាមា អនាបត្តិ, ញាតព្ពា និក្ខមន្តិយា.
និក្ខមិត្វា តតោ អញ្ញំ, គាមំ គច្ឆន្តិយា បន;
ទុក្កដំ បទវារេន, វេទិតព្ពំ វិភាវិនា.
ឯកេន បទវារេន, គាមស្ស ឥតរស្ស ច;
បរិក្ខេបេ អតិក្កន្តេ, ឧបចារោក្កមេបិ វា.
ថុល្លច្ចយំ អតិក្កន្តេ, ឱក្កន្តេ ទុតិយេន តុ;
បាទេន គរុកាបត្តិ, ហោតិ ភិក្ខុនិយា បន.
និក្ខមិត្វា សចេ បច្ឆា, សកំ គាមំ វិសន្តិយា;
អយមេវ នយោ ញេយ្យោ, វតិច្ឆិទ្ទេន វា តថា.
បាការេន ¶ វិហារស្ស, ភូមិំ តុ បវិសន្តិយា;
កប្បិយន្តិ បវិដ្ឋត្តា, ន ទោសោ កោចិ វិជ្ជតិ.
ភិក្ខុនីនំ វិហារស្ស, ភូមិ តាសំ តុ កប្បិយា;
ហោតិ ភិក្ខុវិហារស្ស, ភូមិ តាសមកប្បិយា.
ហត្ថិអស្សរថាទីហិ, ឥទ្ធិយា វា វិសន្តិយា;
អនាបត្តិ សិយាបត្តិ, បទសា គមនេ បន.
យំ កិញ្ចិ សកគាមំ វា, បរគាមម្បិ វា តថា;
ពហិគាមេ បន ឋត្វា, អាបត្តិ បវិសន្តិយា.
លក្ខណេនុបបន្នាយ, នទិយា ទុតិយំ វិនា;
បារំ គច្ឆតិ យា តីរំ, តស្សា សមណិយា បន.
បឋមំ ឧទ្ធរិត្វាន, បាទំ តីរេ ឋបេន្តិយា;
ហោតិ ថុល្លច្ចយាបត្តិ, ទុតិយាតិក្កមេ គរុ.
អន្តរនទិយំយេវ, សទ្ធិំ ទុតិយិកាយ ហិ;
ភណ្ឌិត្វា ឱរិមំ តីរំ, តថា បច្ចុត្តរន្តិយា.
ឥទ្ធិយា សេតុនា នាវា-យានរជ្ជូហិ វា បន;
ឯវម្បិ ច បរំ តីរំ, អនាបត្តុត្តរន្តិយា.
ន្ហាយិតុំ បិវិតុំ វាបិ, ឱតិណ្ណាថ នទិំ បុន;
បទសាវោរិមំ តីរំ, បច្ចុត្តរតិ វដ្ដតិ.
បទសា ¶ ឱតរិត្វាន, នទិំ ឧត្តរណេ បន;
អារោហិត្វា តថា សេតុំ, អនាបត្តុត្តរន្តិយា.
សេតុនា ឧបគន្ត្វា វា, យានាកាសេហិ វា សចេ;
យាតិ ឧត្តរណេ កាលេ, បទសា គរុកំ ផុសេ.
នទិយា បារិមំ តីរំ, ឥតោ ឱរិមតីរតោ;
ឧល្លង្ឃិត្វាន វេគេន, អនាបត្តុត្តរន្តិយា.
បិដ្ឋិយំ វា និសីទិត្វា, ខន្ធេ វា ឧត្តរន្តិយា;
ហត្ថសង្ឃាតនេ វាបិ, ទុស្សយានេបិ វដ្ដតិ.
‘‘បុរេរុណោទយាយេវ ¶ , បាសំ ទុតិយិកាយ ហិ;
គមិស្សាមី’’តិ អាភោគំ, វិនា ភិក្ខុនិយា បន.
ឯកគព្ភេបិ វា ហត្ថ-បាសំ ទុតិយិកាយ ហិ;
អតិក្កម្ម សិយាបត្តិ, អរុណំ ឧដ្ឋបេន្តិយា.
‘‘គមិស្សាមី’’តិ អាភោគំ, កត្វា គច្ឆន្តិយា បន;
ន ទោសោ ទុតិយា បាសំ, ឧដ្ឋេតិ អរុណំ សចេ.
ឥន្ទខីលមតិក្កម្ម, អរញ្ញំ ឯត្ថ ទីបិតំ;
គាមតោ ពហិ និក្ខម្ម, តស្សា ទុតិយិកាយ តុ.
ទស្សនស្សុបចារំ តុ, ជានិត្វា វិជហន្តិយា;
ហោតិ ថុល្លច្ចយាបត្តិ, ជហិតេ គរុកំ សិយា.
សាណិបាការបាការ-តរុអន្តរិតេ បន;
សវនស្សុបចារេបិ, សតិ អាបត្តិ ហោតិ ហិ.
អជ្ឈោកាសេ តុ ទូរេបិ, ទស្សនស្សុបចារតា;
ហោតិ, ឯត្ថ កថំ ធម្ម-សវនារោចនេ វិយ.
មគ្គមូឡ្ហស្ស សទ្ទេន, វិយ កូជន្តិយា បន;
‘‘អយ្យេ’’តិ តស្សា សទ្ទស្ស, សវនាតិក្កមេបិ ច.
ហោតិ, ភិក្ខុនិយាបត្តិ, គរុកា ឯវរូបកេ;
ឯត្ថ ភិក្ខុនី ឯកាបិ, គណាយេវាតិ វុច្ចតិ.
ឱហីយិត្វាថ គច្ឆន្តី, ‘‘បាបុណិស្សាមិ ទានិហំ’’;
ឥច្ចេវំ តុ សឧស្សាហា, អនុពន្ធតិ វដ្ដតិ.
ទ្វិន្នំ ¶ មគ្គំ គច្ឆន្តីនំ, ឯកា គន្តុំ នោ សក្កោតិ;
ឧស្សាហស្សច្ឆេទំ កត្វា, ឱហីនា ចេ តស្សាបត្តិ.
ឥតរាបិ សចេ យាតិ, ‘‘ឱហីយតុ អយ’’ន្តិ ច;
ហោតិ តស្សាបិ អាបត្តិ, សឧស្សាហា ន ហោតិ ចេ.
គច្ឆន្តីសុ តថា ទ្វីសុ, បុរិមា យាតិ ឯកកំ;
អញ្ញំ បន សចេ មគ្គំ, បច្ឆិមាបិ ច គណ្ហតិ.
ឯកិស្សា ¶ បន បក្កន្ត-ដ្ឋានេ តិដ្ឋតិ ចេតរា;
តស្មា តត្ថ ឧភិន្នម្បិ, អនាបត្តិ បកាសិតា.
អរុណុគ្គមនា បុព្ពេ, និក្ខមិត្វា សគាមតោ;
អរុណុគ្គមនេ កាលេ, គាមន្តរគតាយ ហិ.
អតិក្កមន្តិយា បារំ, នទិយា ទុតិយិកំ វិនា;
អាបត្តិយោ ចតស្សោបិ, ហោន្តិ ឯកក្ខណេ បន.
បក្កន្តា វាបិ វិព្ភន្តា, យាតា បេតានំ លោកំ វា;
បក្ខសង្កន្តា វា នដ្ឋា, សទ្ធិំ យាតា សា ចេ ហោតិ.
គាមន្តរោក្កមាទីនិ, ចត្តារិបិ ករោន្តិយា;
អនាបត្តីតិ ញាតព្ពំ, ឯវំ ឧម្មត្តិកាយបិ.
រត្តិយំ វិប្បវាសំ តុ, ហត្ថបាសោវ រក្ខតិ;
អគាមកេ អរញ្ញេ តុ, គណា ឱហីយនំ មតំ.
សកគាមេ យថាកាមំ, ទិវា ច វិចរន្តិយា;
ចត្តារោបិ ច សង្ឃាទិ-សេសា តស្សា ន វិជ្ជរេ.
សមុដ្ឋានាទយោ តុល្យា, បឋមន្តិមវត្ថុនា;
សចិត្តំ កាយកម្មញ្ច, តិចិត្តញ្ច តិវេទនំ.
គាមន្តរគមនកថា.
សីមាសម្មុតិយា ចេវ, គណស្ស បរិយេសនេ;
ញត្តិយា ទុក្កដំ, ទ្វីហិ, ហោន្តិ ថុល្លច្ចយា ទុវេ.
កម្មស្ស បរិយោសានេ, ហោតិ សង្ឃាទិសេសតា;
តិកសង្ឃាទិសេសំ តុ, អធម្មេ តិកទុក្កដំ.
បុច្ឆិត្វា ¶ ការកំ សង្ឃំ, ឆន្ទំ ទត្វា គណស្ស វា;
វត្តេ វា បន វត្តន្តិំ, អសន្តេ ការកេបិ វា.
ភិក្ខុនិំ ¶ បន ឧក្ខិត្តំ, យា ឱសារេតិ ភិក្ខុនី;
តស្សា ឧម្មត្តិកាទីន-មនាបត្តិ បកាសិតា.
សង្ឃភេទសមា វុត្តា, សមុដ្ឋានាទយោ នយា;
ក្រិយាក្រិយមិទំ វុត្តំ, អយមេវ វិសេសតា.
ចតុត្ថំ.
សយំ អវស្សុតា តថា, អវស្សុតស្ស ហត្ថតោ;
មនុស្សបុគ្គលស្ស ចេ, យទេវ កិញ្ចិ គណ្ហតិ.
អាមិសំ, គហណេ តស្សា;
ថុល្លច្ចយមុទីរិតំ;
អជ្ឈោហារេសុ សង្ឃាទិ-;
សេសា ហោន្តិ បយោគតោ.
ឯកតោវស្សុតេ កិញ្ចិ, បដិគ្គណ្ហតិ, ទុក្កដំ;
អជ្ឈោហារប្បយោគេសុ, ថុល្លច្ចយចយោ សិយា.
យក្ខបេតតិរច្ឆាន-បណ្ឌកានញ្ច ហត្ថតោ;
មនុស្សវិគ្គហានម្បិ, ឧភតោវស្សុតេ តថា.
ឯកតោវស្សុតេ ឯត្ថ, ឧទកេ ទន្តកដ្ឋកេ;
គហណេ បរិភោគេ ច, សព្ពត្ថាបិ ច ទុក្កដំ.
ឧភយាវស្សុតាភាវេ, ន ទោសោ យទិ គណ្ហតិ;
‘‘អវស្សុតោ ន ចាយ’’ន្តិ, ញត្វា គណ្ហតិ យា បន.
តស្សា ឧម្មត្តិកាទីន-មនាបត្តិ បកាសិតា;
សមុដ្ឋានាទយោ តុល្យា, បឋមន្តិមវត្ថុនា.
បញ្ចមំ.
ឧយ្យោជនេ បនេកិស្សា, ឥតរិស្សា បដិគ្គហេ;
ទុក្កដានិ ច ភោគេសុ, ថុល្លច្ចយគណោ សិយា.
ភោជនស្សាវសានស្មិំ ¶ ¶ , ហោតិ សង្ឃាទិសេសតា;
យក្ខាទីនំ ចតុន្នម្បិ, តថេវ បុរិសស្ស ច.
ទន្តកដ្ឋុទកានញ្ច, គហណុយ្យោជនេ បន;
តេសញ្ច បរិភោគេបិ, ទុក្កដំ បរិកិត្តិតំ.
យក្ខាទីនំ តុ សេសស្ស, គហណុយ្យោជនេ បន;
ភោគេ ច ទុក្កដំ, ភុត្តេ, ថុល្លច្ចយមុទីរិតំ.
‘‘នាវស្សុតោ’’តិ ញត្វា វា, កុបិតា វា ន គណ្ហតិ;
កុលានុទ្ទយតា វាបិ, ឧយ្យោជេតិ ច យា បន.
តស្សា ឧម្មត្តិកាទីន-មនាបត្តិ បកាសិតា;
អទិន្នាទានតុល្យាវ, សមុដ្ឋានាទយោ នយា.
ឆដ្ឋំ.
សត្តមំ អដ្ឋមំ សង្ឃ-ភេទេន សទិសំ មតំ;
សមុដ្ឋានាទិនា សទ្ធិំ, នត្ថិ កាចិ វិសេសតា.
សត្តមដ្ឋមានិ.
នវមេ ទសមេ វាបិ, វត្តព្ពំ នត្ថិ កិញ្ចិបិ;
អនន្តរសមាយេវ, សមុដ្ឋានាទយោ នយា.
នវមទសមានិ.
ទុដ្ឋទោសទ្វយេនាបិ, សញ្ចរិត្តេន តេន ឆ;
យាវតតិយកា អដ្ឋ, ចត្តារិ ច ឥតោ តតោ.
សង្ឃាទិសេសកថា.
និស្សគ្គិយកថា
អធិដ្ឋានូបគំ ¶ ¶ បត្តំ, អនធិដ្ឋាយ ភិក្ខុនី;
វិកប្បនមកត្វា វា, ឯកាហម្បិ ឋបេយ្យ ចេ.
អរុណុគ្គមនេនេវ, សទ្ធិំ ភិក្ខុនិយា សិយា;
តស្សា និស្សគ្គិយាបត្តិ, បត្តសន្និធិការណា.
សេសោ បន កថាមគ្គោ, បត្តសិក្ខាបទេ ឥធ;
សព្ពោ វុត្តនយេនេវ, វេទិតព្ពោ វិនិច្ឆយោ.
ទសាហាតិក្កមេ តត្ថ, ឯកាហាតិក្កមេ ឥធ;
តស្សិមស្ស ឧភិន្នម្បិ, អយមេវ វិសេសតា.
បឋមំ.
អកាលេ ចីវរំ ទិន្នំ, ទិន្នំ កាលេបិ កេនចិ;
អាទិស្ស បន ‘‘សម្បត្តា, ភាជេន្តូ’’តិ និយាមិតំ.
អកាលចីវរំ ‘‘កាល-ចីវរ’’ន្តិ សចេ បន;
ភាជាបេយ្យ ច យា តស្សា, បយោគេ ទុក្កដំ សិយា.
អត្តនា បដិលទ្ធំ យំ, តំ តុ និស្សគ្គិយំ ភវេ;
លភិត្វា បន និស្សដ្ឋំ, យថាទានេ និយោជយេ.
កត្វា វិនយកម្មំ តុ, បដិលទ្ធម្បិ តំ បុន;
តស្ស ចាយមធិប្បាយោ, សេវិតុំ ន ច វដ្ដតិ.
អកាលវត្ថសញ្ញាយ, ទុក្កដំ កាលចីវរេ;
ឧភយត្ថបិ និទ្ទិដ្ឋំ, តថា វេមតិកាយបិ.
កាលចីវរសញ្ញាយ, ចីវរេ ឧភយត្ថបិ;
ន ទោសុម្មត្តិកាទីនំ, តិសមុដ្ឋានតា មតា.
ទុតិយំ.
ចីវរេសុបិ ¶ ពន្ធិត្វា, ឋបិតេសុ ពហូស្វបិ;
ឯកាយេវ សិយាបត្តិ, អច្ឆិន្ទតិ សចេ សយំ.
តថាច្ឆិន្ទាបនេ ¶ ឯកា, ឯកាយាណត្តិយា ភវេ;
ឥតរេសុ ច វត្ថូនំ, បយោគស្ស វសា សិយា.
តិកបាចិត្តិ អញ្ញស្មិំ, បរិក្ខារេ តុ ទុក្កដំ;
តិកទុក្កដមុទ្ទិដ្ឋំ, ឥតរិស្សា តុ ចីវរេ.
តាយ វា ទីយមានំ តុ, តស្សា វិស្សាសមេវ វា;
គណ្ហន្តិយា អនាបត្តិ, តិសមុដ្ឋានតា មតា.
តតិយំ.
វិញ្ញាបេត្វា សចេ អញ្ញំ, តទញ្ញំ វិញ្ញាបេន្តិយា;
វិញ្ញត្តិទុក្កដំ តស្សា, លាភា និស្សគ្គិយំ សិយា.
តិកបាចិត្តិយំ វុត្តំ, អនញ្ញេ ទ្វិកទុក្កដំ;
អនញ្ញេនញ្ញសញ្ញាយ, អប្បហោន្តេបិ វា បុន.
តស្មិំ តញ្ញេវ វា អញ្ញំ, អញ្ញេនត្ថេបិ វា សតិ;
អានិសំសញ្ច ទស្សេត្វា, តទញ្ញំ វិញ្ញាបេន្តិយា.
អនាបត្តីតិ ញាតព្ពំ, តថា ឧម្មត្តិកាយបិ;
សញ្ចរិត្តសមា វុត្តា, សមុដ្ឋានាទយោ នយា.
ចតុត្ថំ.
អញ្ញំ ចេតាបេត្វា បុព្ពំ, បច្ឆា អញ្ញំ ចេតាបេយ្យ;
ឯវំ សញ្ញាយញ្ញំ ធញ្ញំ, មយ្ហំ អានេត្វា ទេតីតិ.
ចេតាបនបយោគេន, មូលដ្ឋាយ ហិ ទុក្កដំ;
លាភេ និស្សគ្គិយំ ហោតិ, តេន ចញ្ញេន វាភតំ.
សេសំ ¶ អនន្តរេនេវ, សទិសន្តិ វិនិទ្ទិសេ;
សមុដ្ឋានាទិនា សទ្ធិំ, អបុព្ពំ នត្ថិ កិញ្ចិបិ.
បញ្ចមំ.
អញ្ញទត្ថាយ ទិន្នេន, បរិក្ខារេន យា បន;
ចេតាបេយ្យ សចេ អញ្ញំ, សង្ឃិកេនិធ ភិក្ខុនី.
បយោគេ ¶ ទុក្កដំ, លាភេ, តស្សា និស្សគ្គិយំ សិយា;
អនញ្ញទត្ថិកេ ឯត្ថ, និទ្ទិដ្ឋំ ទ្វិកទុក្កដំ.
សេសកំ អញ្ញទត្ថាយ, អនាបត្តុបនេន្តិយា;
បុច្ឆិត្វា សាមិកេ វាប្យា-បទាសុម្មត្តិកាយ វា.
សញ្ចរិត្តសមា វុត្តា, សមុដ្ឋានាទយោ នយា;
សត្តមំ ឆដ្ឋសទិសំ, សយំ យាចិតកំ វិនា.
ឆដ្ឋសត្តមានិ.
អដ្ឋមេ នវមេ វាបិ, វត្តព្ពំ នត្ថិ កិញ្ចិបិ;
‘‘មហាជនិកសញ្ញាចិ-កេនា’’តិ បទតាធិកា.
ទសមេបិ កថា សព្ពា, អនន្តរសមា មតា;
សមុដ្ឋានាទិនា សទ្ធិំ, វិសេសោ នត្ថិ កោចិបិ.
អដ្ឋមនវមទសមានិ.
បឋមោ វគ្គោ.
អតិរេកចតុក្កំសំ, គរុបាវុរណំ បន;
ចេតាបេយ្យ សចេ តស្សា, ចតុសច្ចប្បកាសិនា.
បយោគេ ¶ ទុក្កដំ វុត្តំ, លាភេ និស្សគ្គិយំ មតំ;
កហាបណចតុក្កំ តុ, កំសោ នាម បវុច្ចតិ.
ឩនកេ តុ ចតុក្កំសេ, ឧទ្ទិដ្ឋំ ទ្វិកទុក្កដំ;
អនាបត្តិ ចតុក្កំស-បរមំ គរុកំ បន.
ចេតាបេតិ តទូនំ វា, ញាតកានញ្ច សន្តកេ;
អញ្ញស្សត្ថាយ វា អត្ត-ធនេនុម្មត្តិកាយ វា.
ចេតាបេន្តំ មហគ្ឃំ យា, ចេតាបេតប្បមេវ វា;
សមុដ្ឋានាទយោ សព្ពេ, សញ្ចរិត្តសមា មតា.
ឯកាទសមំ.
លហុបាវុរណំ ¶ អឌ្ឍ- តេយ្យកំសគ្ឃនំ បន;
តតោ ចេ ឧត្តរិំ យំ តុ, ចេតាបេតិ ហិ ភិក្ខុនី.
តស្សា និស្សគ្គិយាបត្តិ, បាចិត្តិ បរិយាបុតា;
អនន្តរសមំ សេសំ, នត្ថិ កាចិ វិសេសតា.
ទ្វាទសមំ.
សាធារណានិ សេសានិ, តានិ អដ្ឋារសាបិ ច;
ឥមានិ ទ្វាទសេវាបិ, សមតិំសេវ ហោន្តិ ហិ.
និស្សគ្គិយកថា.
បាចិត្តិយកថា
លសុណំ ភណ្ឌិកំ វុត្តំ, ន ឯកទ្វិតិមិញ្ជកំ;
អាមកំ មាគធំយេវ, ‘‘ខាទិស្សាមី’’តិ គណ្ហតិ.
គហណេ ទុក្កដំ តស្សា, បាចិត្តិ យទិ ខាទតិ;
អជ្ឈោហារវសេនេវ, បាចិត្តិំ បរិទីបយេ.
ទ្វេ ¶ តយោ ភណ្ឌិកេ សទ្ធិំ, សង្ខាទិត្វា សចេ បន;
អជ្ឈោហរតិ យា តស្សា, ឯកំ បាចិត្តិយំ សិយា.
ភិន្ទិត្វា តត្ថ ឯកេកំ, មិញ្ជំ ខាទន្តិយា បន;
មិញ្ជានំ គណនាយស្សា, បាចិត្តិគណនា សិយា.
បលណ្ឌុកោ ភញ្ជនកោ, ហរិតោ ចាបលោបិ ច;
លសុណា បន ចត្តារោ, វដ្ដន្តេវ សភាវតោ.
បលណ្ឌុកោ បណ្ឌុវណ្ណោ, ភញ្ជនោ លោហិតោបិ ច;
ហរិតោ ហរិតវណ្ណោ, ចាបលោ សេតកោបិ ច.
ឯកា មិញ្ជា បលណ្ឌុស្ស, ភញ្ជនស្ស ទុវេ សិយុំ;
តិស្សោ ហរិតកស្សាបិ, ចាបលោ ហោត្យមិញ្ជកោ.
សូបមំសាទិសំបាកេ ¶ , សាឡវុត្តរិភង្គកេ;
ន ទោសុម្មត្តិកាទីនំ, សមុដ្ឋានេឡកូបមំ.
បឋមំ.
សម្ពាធេ ឧបកច្ឆេសុ, មុត្តស្ស ករណេបិ វា;
ឯកលោមម្បិ បាចិត្តិ, សំហរាបេន្តិយា សិយា.
ពហុកេបិ តថា លោមេ, សំហរាបេន្តិយា បន;
បយោគគណនាយស្សា, ន លោមគណនាយ ហិ.
ន ទោសោ សតិ អាពាធេ, លោមកេ សំហរន្តិយា;
សមុដ្ឋានាទយោ មគ្គ- សំវិធានសមា មតា.
ទុតិយំ.
ហោតិ អន្តមសោ មុត្ត-ករណស្ស តលឃាតនេ;
កេសរេនាបិ រាគេន, បាចិត្តិ បទុមស្ស វា.
គណ្ឌំ ¶ តត្ថ វណំ វាបិ, ន ទោសោ បហរន្តិយា;
សមុដ្ឋានាទយោ តុល្យា, បឋមន្តិមវត្ថុនា.
តតិយំ.
យា បនុប្បលបត្តម្បិ, ព្យញ្ជនេ ភិក្ខុនត្តនោ;
កាមរាគបរេតា តុ, បវេសេតិ ន វដ្ដតិ.
ឥទំ វត្ថុវសេនេវ, វុត្តំ តុ ជតុមដ្ឋកំ;
ទណ្ឌមេលាឡុកំ វាបិ, មុត្តស្ស ករណេ បន.
សម្ផស្សំ សាទិយន្តិយា, បវេសេតិ សចេ បន;
បវេសាបេតិ វា តស្មិំ, តស្សា បាចិត្តិយំ សិយា.
អាពាធបច្ចយា ទោសោ, នត្ថិ ឧម្មត្តិកាយ វា;
តលឃាតកតុល្យាវ, សមុដ្ឋានាទយោ មតា.
ចតុត្ថំ.
អង្គុលីនំ ¶ បន ទ្វិន្នំ, អគ្គបព្ពទ្វយាធិកំ;
បាចិត្តិយំ បវេសេត្វា, ទកសុទ្ធិំ ករោន្តិយា.
ឯកិស្សាង្គុលិយា តីណិ, បព្ពានិ បន ទីឃតោ;
បាចិត្តិយំ ភវេ សុទ្ធិំ, បវេសេត្វាទិយន្តិយា.
ចតុន្នំ វាបិ តិស្សន្នំ, ឯកបព្ពម្បិ យា បន;
វិត្ថារតោ បវេសេតិ, តស្សា បាចិត្តិយំ សិយា.
ឥតិ សព្ពប្បការេន, មហាបច្ចរិយា បន;
អភិព្យត្តតរំ កត្វា, អយមត្ថោ វិភាវិតោ.
ទោសោ ទ្វង្គុលបព្ពេ វា, នត្ថិ អាពាធការណា;
អធិកម្បិ បវេសេត្វា, ទកសុទ្ធិំ ករោន្តិយា.
តថា ¶ ឧម្មត្តិកាទីន-មនាបត្តិ បកាសិតា;
សមុដ្ឋានាទយោ សព្ពេ, តលឃាតសមា មតា.
បញ្ចមំ.
ភុញ្ជតោ បន ភិក្ខុស្ស, បានីយំ វា វិធូបនំ;
គហេត្វា ឧបតិដ្ឋេយ្យ, តស្សា បាចិត្តិយំ សិយា.
គហិតា ឧទកេនេវ, ខីរតក្កាទយោ រសា;
‘‘ពីជនី’’តិ ច យា កាចិ, វត្ថកោណាទិ វុច្ចតិ.
ហត្ថបាសេ ឥធដ្ឋាន-បច្ចយាបត្តិ ទីបិតា;
បហារបច្ចយា វុត្តំ, ខន្ធកេ ទុក្កដំ វិសុំ.
ហត្ថបាសំ ជហិត្វា វា, ឧបតិដ្ឋន្តិយា បន;
ខាទតោ ខាទនំ វាបិ, ហោតិ អាបត្តិ ទុក្កដំ.
ន ទោសោ ទេតិ ទាបេតិ, តថា ឧម្មត្តិកាយ វា;
ឥទំ ឯឡកលោមេន, សមុដ្ឋានំ សមំ មតំ.
ឆដ្ឋំ.
វិញ្ញត្វា អាមកំ ធញ្ញំ, ភជ្ជិត្វា យទិ ភិក្ខុនី;
កោដ្ដេត្វា ច បចិត្វា ច, បាចិត្តិ បរិភុញ្ជតិ.
ន ¶ កេវលំ តុ ធញ្ញានំ, គហណេយេវ ទុក្កដំ;
ហរណេបិ ច ធញ្ញានំ, តថា សុក្ខាបនេ បន.
ភជ្ជនត្ថាយ ធញ្ញានំ, កបល្លុទ្ធនសជ្ជនេ;
អគ្គិស្ស ករណេ ទព្ពិ-សជ្ជនេ ច, កបល្លកេ.
ធញ្ញបក្ខិបនេ តត្ថ, ទព្ពិយា ឃដ្ដកោដ្ដនេ;
បប្ផោដនាទិកេ សព្ព-បយោគេ ទុក្កដំ ភវេ.
ភោជនញ្ចេវ ¶ វិញ្ញត្តិ, បមាណំ ឥទមេត្ថ ហិ;
វិញ្ញត្វា វា សយំ តស្មា, ភជ្ជនាទីនិ អញ្ញតោ.
វិញ្ញាបេត្វា បនញ្ញាយ, ភជ្ជនាទីនិ វា សយំ;
ការាបេត្វាបិ កត្វា វា, អជ្ឈោហរតិ យា បន.
អជ្ឈោហារបយោគេសុ, តស្សា បាចិត្តិយោ សិយុំ;
មាតរំ វាបិ យាចិត្វា, បាចិត្តិ បរិភុញ្ជតិ.
ភជ្ជនាទីនិ កត្វា វា, ការាបេត្វាបិ វា បន;
អវិញ្ញត្តិ សយំ លទ្ធំ, ទុក្កដំ បរិភុញ្ជតិ.
វិញ្ញត្តិយា បនញ្ញាយ, លទ្ធំ តាយ សយម្បិ វា;
ការាបេត្វាបិ កត្វា វា, តថា អជ្ឈោហរន្តិយា.
សេទកម្មាទិអត្ថាយ, ធញ្ញវិញ្ញត្តិយា បន;
ឋបេត្វា សត្ត ធញ្ញានិ, សេសវិញ្ញត្តិយាបិ ច.
អនាបត្តីតិ ញាតព្ពំ, តថា ឧម្មត្តិកាយ ច;
ញាតកានម្បិ ធញ្ញំ តុ, អាមកំ ន ច វដ្ដតិ.
វិនា វិញ្ញត្តិយា លទ្ធំ, នវកម្មេសុ វដ្ដតិ;
សមុដ្ឋានាទយោ សព្ពេ, អទ្ធានសទិសា មតា.
សត្តមំ.
ឧច្ចារំ វាបិ បស្សាវំ, សង្ការំ វា វិឃាសកំ;
ឆឌ្ឌេយ្យ វា តិរោកុដ្ដេ, ឆឌ្ឌាបេយ្យ បរេហិ វា.
ហោតិ បាចិត្តិយំ តស្សា, បាការេបិ អយំ នយោ;
ឆឌ្ឌេន្តិយា បនេកេក-មនេកាបត្តិ ទីបិតា.
ឯតានិ ¶ បន វត្ថូនិ, ចត្តារិ សកលានិបិ;
ឯកេនេវ បយោគេន, ឯកា ឆឌ្ឌេន្តិយា សិយា.
អាណត្តិយម្បិ ¶ ឯសេវ, នយោ ញេយ្យោ វិភាវិនា;
ឆឌ្ឌនេ ទន្តកដ្ឋស្ស, បាចិត្តិ បរិទីបិតា.
សព្ពត្ថ បន ភិក្ខុស្ស, ហោតិ អាបត្តិ ទុក្កដំ;
អវលញ្ជេបិ វា ឋានេ, ឱលោកេត្វាបិ វា បន.
ឆឌ្ឌេន្តិយា អនាបត្តិ, តថា ឧម្មត្តិកាយ វា;
សញ្ចរិត្តសមុដ្ឋានំ, ក្រិយាក្រិយមិទំ សិយា.
អដ្ឋមំ.
ខេត្តេ វា នាឡិកេរាទិ-អារាមេ វាបិ យា បន;
រោបិមេ ហរិតដ្ឋានេ, យត្ថ កត្ថចិ ភិក្ខុនី.
តានិ ចត្តារិ វត្ថូនិ, សចេ ឆឌ្ឌេតិ វា សយំ;
ឆឌ្ឌាបេតិ តថា វុត្ត-នយោ អាបត្តិនិច្ឆយោ.
ភុញ្ជមានា និសីទិត្វា, ខេត្តេ តុ ហរិតេ តថា;
ឧច្ឆុអាទីនិ ខាទន្តី, គច្ឆន្តី បន តត្ថ យា.
ឆឌ្ឌេតិ យទិ ឧច្ឆិដ្ឋំ, ឧទកំ ចលកានិ វា;
ហោតិ បាចិត្តិយំ តស្សា, ភិក្ខុនោ ហោតិ ទុក្កដំ.
ឆឌ្ឌេន្តិយា សិយាបត្តិ, ឋានេ អន្តមសោ ជលំ;
បិវិត្វា មត្ថកច្ឆិន្នំ, នាឡិកេរម្បិ តាទិសេ.
កសិតេ តុ បនដ្ឋានេ, ពីជនិក្ខេបនេ កតេ;
ន ឧដ្ឋេតង្កុរំ យាវ, សព្ពេសំ តាវ ទុក្កដំ.
លាយិតម្បិ មនុស្សានំ, ខេត្តំ រក្ខតិ ចេ បុន;
រោហនត្ថាយ តត្ថស្សា, យថាវត្ថុកមេវ ហិ.
ន ទោសោ ឆឌ្ឌិតេ ខេត្តេ, សព្ពំ ឆឌ្ឌេន្តិយា បន;
សមុដ្ឋានាទយោ សព្ពេ, អដ្ឋមេន សមា មតា.
នវមំ.
នច្ចំ ¶ ¶ វា បន គីតំ វា, វាទិតំ វាបិ ភិក្ខុនី;
ទស្សនត្ថាយ គច្ឆេយ្យ, តស្សា បាចិត្តិយំ សិយា.
ទស្សនត្ថាយ នច្ចស្ស, គីតស្ស សវនាយ ច;
គច្ឆន្តិយា សិយា តស្សា, បទវារេន ទុក្កដំ.
សចេ ឯកបយោគេន, ឱលោកេន្តី ច បស្សតិ;
សុណាតិ តេសំ គីតម្បិ, ឯកា បាចិត្តិ ទីបិតា.
អញ្ញស្មិម្បិ ទិសាភាគេ, នច្ចំ បស្សតិ ចេ បន;
សុណាតិ អញ្ញតោ គីតំ, វិសុំ បាចិត្តិយោ សិយុំ.
បយោគគណនាយេត្ថ, អាបត្តិគណនា សិយា;
នច្ចិតុំ គាយិតុំ នេវ, សយំ លភតិ ភិក្ខុនី.
‘‘អញ្ញំ នច្ចាតិ វាទេហិ’’, ឥតិ វត្តុំ ន វដ្ដតិ;
‘‘ឧបដ្ឋានំ ករោមា’’តិ, វុត្តេ វា សម្បដិច្ឆិតុំ.
តស្សា បាចិត្តិ សព្ពត្ថ, ភិក្ខុនោ ហោតិ ទុក្កដំ;
‘‘ឧបដ្ឋានំ ករោមា’’តិ, វុត្តេ ភិក្ខុនិយា បន.
‘‘ឧបដ្ឋានំ បសត្ថ’’ន្តិ, វត្តុមេវំ តុ វដ្ដតិ;
អារាមេយេវ ឋត្វា វា, យា បស្សតិ សុណាតិ វា.
អត្តនោ ច ឋិតោកាសំ, អាគន្ត្វា ច បយោជិតំ;
គន្ត្វា បស្សន្តិយា វាបិ, តថារូបា ហិ ការណា.
បស្សន្តិយា តថា មគ្គំ, នច្ចំ បដិបថេបិ ច;
តថា ឧម្មត្តិកាទីន-មនាបត្តាបទាសុបិ.
ឥទមេឡកលោមេន, សមុដ្ឋានំ សមំ មតំ;
លោកវជ្ជមិទំ បាប-ចិត្តញ្ចេវ តិវេទនំ.
ទសមំ.
លសុណវគ្គោ បឋមោ.
យាធ ¶ រត្តន្ធការស្មិំ, អប្បទីបេ បនេកិកា;
សន្តិដ្ឋតិ សចេ សទ្ធិំ, បុរិសេន ច ភិក្ខុនី.
តស្សា ¶ បាចិត្តិយំ វុត្តំ, សទ្ធិំ វា សល្លបន្តិយា;
ហត្ថបាសំ សមាគន្ត្វា, រហស្សាទវសេន តុ.
ហត្ថបាសំ ជហិត្វា វា, បុរិសស្ស សចេ បន;
អជហិត្វាបិ វា យក្ខ-បេតាទីនម្បិ ភិក្ខុនី.
សន្តិដ្ឋតិ ច យា តស្សា, ទុក្កដំ បរិទីបិតំ;
អនាបត្តិ សចេ កោចិ, ទុតិយា វិញ្ញុ វិជ្ជតិ.
តថា ឧម្មត្តិកាទីន-មថញ្ញវិហិតាយ វា;
ថេយ្យសត្ថសមុដ្ឋានំ, ក្រិយំ សញ្ញាវិមោក្ខកំ.
បឋមំ.
ទុតិយេ តុ ‘‘បដិច្ឆន្នេ, ឱកាសេ’’តិ ឥទំ បន;
អធិកំ ឥតរំ សព្ពំ, បឋមេន សមំ មតំ.
ទុតិយំ.
តតិយេបិ ចតុត្ថេបិ, អបុព្ពំ នត្ថិ កិញ្ចិបិ;
សមានំ បឋមេនេវ, សមុដ្ឋានាទិនា សហ.
តតិយចតុត្ថានិ.
ឆទនន្តោ និសីទិត្វា, អនោវស្សប្បទេសកំ;
អជ្ឈោកាសេ និសីទិត្វា, ឧបចារម្បិ វា សចេ.
អតិក្កមេតិ យា, ហោតិ, ទុក្កដំ បឋមេ បទេ;
ទុតិយេ ច បទេ តស្សា, បាចិត្តិ បរិយាបុតា.
បល្លង្កស្ស ¶ អនោកាសេ, ទុក្កដំ សមុទីរិតំ;
តថាបុដ្ឋេ អនាបុដ្ឋ-សញ្ញាយ វិចិកិច្ឆតោ.
អសំហារិមេនាបត្តិ, គិលានាយាបទាសុ វា;
សមុដ្ឋានាទយោ សព្ពេ, កថិនេន សមា មតា.
បញ្ចមំ.
ឯកាបត្តិ ¶ និសីទិត្វា, ហោតិ គច្ឆន្តិយា បន;
ឯកាវ អនិសីទិត្វា, និបជ្ជិត្វា វជន្តិយា.
និសីទិត្វា និបជ្ជិត្វា, ហោន្តិ គច្ឆន្តិយា ទុវេ;
សេសំ អនន្តរេនេវ, សមុដ្ឋានាទិនា សមំ.
ឆដ្ឋំ.
ឆដ្ឋេន សត្តមំ តុល្យំ, អដ្ឋមេ នត្ថិ កិញ្ចិបិ;
វត្តព្ពំ តិសមុដ្ឋានំ, សចិត្តំ ទុក្ខវេទនំ.
សត្តមដ្ឋមានិ.
និរយព្រហ្មចរិយេហិ, អត្តានំ វា បរម្បិ វា;
អភិសបេយ្យ បាចិត្តិ, វាចតោ វាចតោ សិយា
ឋបេត្វា និរយញ្ចេវ, ព្រហ្មចរិយញ្ច យា បន;
‘‘សុនខី សូករី កាកី, កាណា កុណី’’តិអាទិនា.
អក្កោសតិ ច វាចាយ, វាចាយាបត្តិ ទុក្កដំ;
តិកបាចិត្តិយំ វុត្តំ, សេសាយ តិកទុក្កដំ.
បុរក្ខត្វា វទន្តីន-មត្ថធម្មានុសាសនិំ;
អនាបត្តដ្ឋមេនេវ, សមុដ្ឋានាទយោ សមា.
នវមំ.
រោទន្តិយា ¶ វធិត្វា វា, បាចិត្តិ បរិទីបិតា;
ទ្វីសុ តេសុ បនេកេកំ, ទុក្កដំ តុ ករោន្តិយា.
សេសមុត្តានមេវេត្ថ, សមុដ្ឋានាទយោ បន;
ធុរនិក្ខេបតុល្យាវ, ក្រិយាមត្តំ វិសេសកំ.
ទសមំ.
អន្ធការវគ្គោ ទុតិយោ.
ន្ហាយតិ ¶ នគ្គា យា បន ហុត្វា;
សព្ពបយោគេ ទុក្កដមស្សា;
តស្ស ច វោសានេ ជិនវុត្តំ;
ភិក្ខុនិ ទោសំ សា សមុបេតិ.
អច្ឆិន្នចីវរា នដ្ឋ-ចីវរា អាបទាសុ វា;
ន ទោសេឡកលោមេន, សមុដ្ឋានាទយោ សមា.
បឋមំ.
ទុតិយេ បន វត្តព្ពំ, អបុព្ពំ នត្ថិ កិញ្ចិបិ;
សមុដ្ឋានាទយោ សព្ពេ, សញ្ចរិត្តសមា មតា.
ទុតិយំ.
ទុស្សិព្ពិតំ វិសិព្ពេត្វា, សិព្ពនត្ថាយ ចីវរំ;
អនន្តរាយ តំ បច្ឆា, យា ន សិព្ពេយ្យ ភិក្ខុនី.
ឋបេត្វា ចតុបញ្ចាហំ, ‘‘ន សិព្ពិស្សាម្យហ’’ន្តិ ហិ;
ធុរេ និក្ខិត្តមត្តេវ, តស្សា បាចិត្តិយំ សិយា.
បច្ឆា ¶ សិព្ពតិ បាចិត្តិ, និក្ខិបិត្វា ធុរំ សចេ;
តិកបាចិត្តិយំ វុត្តំ, សេសាយ តិកទុក្កដំ.
វុត្តំ ឧភិន្នមញ្ញស្មិំ, បរិក្ខារេ តុ ទុក្កដំ;
អនាបត្តិ គិលានាយ, អន្តរាយេបិ វា សតិ.
អតិក្កមេតិ បញ្ចាហំ, ករោន្តី វាបិ ចីវរំ;
ធុរនិក្ខេបនំ នាម, សមុដ្ឋានមិទំ មតំ.
តតិយំ.
បញ្ចាហិកំ តុ សង្ឃាដិ-ចារំ យាតិក្កមេយ្យ ហិ;
ហោតិ បាចិត្តិយាបត្តិ, ឆដ្ឋេ តស្សារុណុគ្គមេ.
ឯកស្មិំ ចីវរេ ឯកា, បញ្ច បញ្ចសុ ទីបិតា;
តិចីវរញ្ច សំកច្ចិ, ទកសាដីតិ បញ្ច តុ.
តិកបាចិត្តិ ¶ បញ្ចាហា-នតិក្កន្តេ ទ្វិទុក្កដំ;
បញ្ចមេ ទិវសេ បញ្ច, ចីវរានិ និសេវតិ.
ឱតាបេតិ គិលានាយ, អនាបត្តិបទាសុបិ;
សមុដ្ឋានាទយោ សព្ពេ, កថិនេន សមា មតា.
ចតុត្ថំ.
គហេត្វា យា អនាបុច្ឆា, សង្កមេតព្ពចីវរំ;
បរិភុញ្ជតិ អញ្ញិស្សា, តស្សា បាចិត្តិយំ សិយា.
តិកបាចិត្តិយំ វុត្តំ, សេសាយ តិកទុក្កដំ;
អច្ឆិន្នចីវរា នដ្ឋ-ចីវរា អាបទាសុ វា.
តថា ឧម្មត្តិកាទីន-មនាបត្តិ បកាសិតា;
កថិនេន សមុដ្ឋានំ, តុល្យមេតំ ក្រិយាក្រិយំ.
បញ្ចមំ.
យា ¶ ហិ ភិក្ខុនិ សង្ឃស្ស, លភិតព្ពំ តុ ចីវរំ;
និវារេតិ សចេ តស្សា, បាចិត្តិ បរិទីបយេ.
គណស្សាបិ ច ឯកិស្សា, លាភេ អាបត្តិ ទុក្កដំ;
តថេវញ្ញំ បរិក្ខារំ, និវារេតិ សចេ បន.
អានិសំសំ និទស្សេត្វា, និវារេតិ ន ទោសតា;
អទិន្នាទានតុល្យាវ, សមុដ្ឋានាទយោ មតា.
ឆដ្ឋំ.
ចីវរានំ វិភង្គំ យា, បដិសេធេយ្យ ធម្មិកំ;
ហោតិ បាចិត្តិយំ តស្សា, ទុក្កដំ បរិទីបិតំ.
អធម្មេ ធម្មសញ្ញាយ, ឧភោ វេមតិកាយ វា;
អានិសំសំ និទស្សេត្វា, បដិសេធេន្តិយា បន.
តថា ឧម្មត្តិកាទីន-មនាបត្តិ បកាសិតា;
សមុដ្ឋានាទយោ សព្ពេ, អនន្តរសមា មតា.
សត្តមំ.
និវាសនូបគំ ¶ វាបិ, តថា បារុបនូបគំ;
កប្បពិន្ទុកតំ កិញ្ចិ, មុញ្ចិត្វា សហធម្មិកេ.
បិតរោបិ បនញ្ញស្ស, ទទេយ្យ យទិ ចីវរំ;
យស្ស កស្សចិ តស្សាបិ, បាចិត្តិ បរិយាបុតា.
គណនាយ វសេនេត្ថ, ចីវរានំ តុ តា បន;
បាចិត្តិយោ គណេតព្ពា, ភិក្ខុនោ ទុក្កដំ សិយា.
តាវកាលិកមញ្ញេស-មនាបត្តិ ទទាតិ ចេ;
សញ្ចរិត្តសមា វុត្តា, សមុដ្ឋានាទយោ នយា.
អដ្ឋមំ.
ចីវរស្ស ¶ វិភង្គំ យា, និសេធេត្វាន ចីវរេ;
កាលំ អតិក្កមេយ្យស្សា, ទុព្ពលាសាយ ទោសតា.
អទុព្ពលេ តុ ចីវរេ, សុទុព្ពលន្តិ ចេតសា;
ឧភោសុ កង្ខិតាយ វា, អវោច ទុក្កដំ ជិនោ.
អានិសំសំ និទស្សេត្វា, និវារេតិ ន ទោសតា;
អទិន្នាទានតុល្យាវ, សមុដ្ឋានាទយោ មតា.
នវមំ.
ធម្មិកំ កថិនុទ្ធារំ, យា និវារេយ្យ ភិក្ខុនី;
តស្សា បាចិត្តិយាបត្តិ, មុនិន្ទេន បកាសិតា.
អានិសំសោ មហា ហោតិ, យស្ស អត្ថារមូលកោ;
ឧទ្ធារមូលកោ អប្បោ, ន ទាតព្ពោ បនីទិសោ.
អានិសំសោ មហា ហោតិ, យស្ស ឧព្ភារមូលកោ;
អត្ថារមូលកោ អប្បោ, ទាតព្ពោ ឯវរូបកោ.
តថា សមានិសំសោបិ, សទ្ធាបាលនការណា;
អានិសំសំ និទស្សេត្វា, បដិសេធេតិ វដ្ដតិ.
សេសំ បន អសេសេន, សត្តមេន សមំ មតំ;
សមុដ្ឋានាទិនា សទ្ធិំ, អបុព្ពំ នត្ថិ កិញ្ចិបិ.
ទសមំ.
នគ្គវគ្គោ តតិយោ.
ឯកាយ ¶ តុ និបន្នាយ, អបរា វា និបជ្ជតុ;
និបជ្ជេយ្យុំ សហេវ ទ្វេ, ទ្វិន្នំ បាចិត្តិយំ សិយា.
អាបត្តិពហុកា ¶ ញេយ្យា, បុនប្បុនំ និបជ្ជនេ;
ឯកាយ ច និបន្នាយ, សចេ ឯកា និសីទតិ.
ឧភោ វាបិ និសីទន្តិ, សមំ, ឧម្មត្តិកាយ វា;
អនាបត្តិ សមុដ្ឋានំ, ឯឡកេន សមំ មតំ.
បឋមំ.
បាវារកដសារាទិំ, សន្ថរិត្វា បនេកកំ;
សំហារិមេសុ តេនេវ, បារុបិត្វា សចេ បន.
និបជ្ជន្តិ សហេវ ទ្វេ, តាសំ បាចិត្តិយំ សិយា;
ឯកស្មិំ ទុក្កដំ ទ្វិន្នំ, វុត្តំ តុ ទ្វិកទុក្កដំ.
វវត្ថានំ និទស្សេត្វា, និបជ្ជន្តិ សចេ បន;
ន ទោសុម្មត្តិកាទីនំ, សេសំ តុល្យំ បនាទិនា.
ទុតិយំ.
បុរតោ ច អនាបុច្ឆា, យទិ ចង្កមនាទយោ;
ករេយ្យ បន បាចិត្តិ, អញ្ញិស្សាផាសុការណា.
និវត្តនានំ គណនាយ តស្សា;
បាចិត្តិយានំ គណនា ច ញេយ្យា;
បយោគតោយេវ ភវន្តិ ទោសា;
និបជ្ជនដ្ឋាននិសីទនានំ.
ឧទ្ទេសាទីសុ បាចិត្តិ, បទានំ គណនាវសា;
តិកបាចិត្តិយំ វុត្តំ, សេសាយ តិកទុក្កដំ.
ន ច អផាសុកាមាយ, អាបុច្ឆា បុរតោ បន;
តស្សា ចង្កមនាទីនិ, អនាបត្តិ ករោន្តិយា.
អទិន្នាទានតុល្យាវ ¶ , សមុដ្ឋានាទយោ នយា;
ក្រិយាក្រិយមិទំ បាប- មានសំ ទុក្ខវេទនំ.
តតិយំ.
សយំ ¶ អនន្តរាយា យា, ទុក្ខិតំ សហជីវិនិំ;
នុបដ្ឋាបេយ្យ ចញ្ញាយ, នុបដ្ឋេយ្យ សយម្បិ វា.
ធុរេ និក្ខិត្តមត្តេវ, តស្សា បាចិត្តិយំ សិយា;
អន្តេវាសិនិយា វាបិ, ទុក្កដំ ឥតរាយ វា.
អនាបត្តិ គិលានាយ, គវេសិត្វាលភន្តិយា;
អាបទុម្មត្តិកាទីនំ, ធុរនិក្ខេបនោទយំ.
ចតុត្ថំ.
សកំ បុគ្គលិកំ ទត្វា, សកវាដំ ឧបស្សយំ;
សយំ ឧបស្សយា តម្ហា, និក្កឌ្ឍតិ សចេ បន.
ឯកេនេវ បយោគេន, ទ្វារាទីសុ ពហូនិបិ;
តំ និក្កឌ្ឍន្តិយា តស្សា, ឯកំ បាចិត្តិយំ សិយា.
បយោគគណនាយេត្ថ, បាចិត្តិគណនា មតា;
អាណត្តិយម្បិ ឯសេវ, នយោ វុត្តោ មហេសិនា.
‘‘ឯត្តកាវ ឥមំ ទ្វារា, និក្កឌ្ឍាហី’’តិ ភាសតិ;
ឯកាយាណត្តិយា ទ្វារ-គណនាបត្តិយោ សិយុំ.
ទុក្កដំ អកវាដម្ហា, សេសាយ តិកទុក្កដំ;
ឧភិន្នំ បន សព្ពត្ថ, បរិក្ខារេសុ ទុក្កដំ.
សេសមេត្ថ អសេសេន, សមុដ្ឋានាទិនា សហ;
សង្ឃិកា ហិ វិហារស្មា, និក្កឌ្ឍនសមំ មតំ.
បញ្ចមំ.
ឆដ្ឋេ ¶ បនិធ វត្តព្ពំ, អបុព្ពំ នត្ថិ កិញ្ចិបិ;
សិក្ខាបទេនរិដ្ឋស្ស, សទិសោវ វិនិច្ឆយោ.
ឆដ្ឋំ.
សាសង្កសម្មតេ អន្តោ-រដ្ឋេ ភិក្ខុនិយា បន;
ចរន្តិយា សិយាបត្តិ, វិនា សត្ថេន ចារិកំ.
គាមន្តរបវេសេ ¶ ច, អរញ្ញេ អទ្ធយោជនេ;
បាចិត្តិយនយោ ញេយ្យោ, ភិក្ខុនា វិនយញ្ញុនា.
ន ទោសោ សហ សត្ថេន, ខេមដ្ឋានាបទាសុ វា;
ឥទំ ឯឡកលោមេន, សមុដ្ឋានាទិនា សមំ.
សត្តមំ.
អដ្ឋមេ នវមេ វាបិ, អនុត្តានំ ន វិជ្ជតិ;
សត្តមេន សមានានិ, សមុដ្ឋានាទិនា សហ.
អដ្ឋមនវមានិ.
បាចិត្តិ ធុរនិក្ខេបេ, ‘‘ន គមិស្សាម្យហ’’ន្តិ ច;
កត្វា ច ធុរនិក្ខេបំ, បច្ឆា គច្ឆន្តិយា តថា.
យោជនានិ បវារេត្វា, បញ្ច គន្តុម្បិ វដ្ដតិ;
ឆសុ វត្តព្ពមេវត្ថិ, កិន្នុ នាមិធ តំ សិយា.
តីណិ គន្ត្វា ច តេនេវ, បច្ចាគន្តុំ ន វដ្ដតិ;
អញ្ញេន បន មគ្គេន, បច្ឆាគច្ឆតិ វដ្ដតិ.
អនាបត្តន្តរាយស្មិំ, តស្សា ទសវិធេ សតិ;
អាបទាសុ គិលានាយ, អលាភេ ទុតិយាយ វា.
រាជចោរមនុស្សគ្គិ-តោយវាឡសរីសបា;
មនុស្សជីវិតព្រហ្ម-ចរិយស្សន្តរាយិកា.
សមុដ្ឋានាទិនា ¶ តុល្យំ, បឋមន្តិមវត្ថុនា;
អយមេវ វិសេសោ ហិ, អក្រិយំ ទុក្ខវេទនំ.
ទសមំ.
តុវដ្ដវគ្គោ ចតុត្ថោ.
រាជាគារំ ចិត្តាគារំ, អារាមំ កីឡុយ្យានំ វា;
កីឡាវាបិំ នានាការំ, ទដ្ឋុំ គច្ឆន្តិនំ តានិ.
និទ្ទិដ្ឋំ ¶ មុនិនា តាសំ, ទុក្កដំ តុ បទេ បទេ;
បទំ អនុទ្ធរិត្វាវ, សចេ បស្សន្តិ បញ្ចបិ.
ឯកាយេវ បនាបត្តិ, បាចិត្តិ បរិទីបិតា;
គន្ត្វា បស្សន្តិ ចេ តំ តំ, បាដេក្កាបត្តិយោ សិយុំ.
បយោគពហុតាយាបិ, បាចិត្តិពហុតា សិយា;
ភិក្ខុស្ស បន សព្ពត្ថ, ហោតិ អាបត្តិ ទុក្កដំ.
អវសេសោ អនាបត្តិ-កថាមគ្គវិនិច្ឆយោ;
នច្ចទស្សនតុល្យោវ, សមុដ្ឋានាទិនា សហ.
បឋមំ.
អាសន្ទិំ វា បល្លង្កំ វា, មាណនាតីតំ វាឡូបេតំ;
សេវន្តីនំ យាសំ តាសំ, បាចិត្តាបត្តិំ សត្ថាហ.
និសីទនស្សាបិ និបជ្ជនស្ស;
បយោគពាហុល្លវសេន ហោតិ;
ឥច្ចេវមច្ចន្តយសេន វុត្តា;
បាចិត្តិយានំ គណនា បនេវំ.
បាទេ ¶ អាសន្ទិយា ឆេត្វា, ភិត្វា បល្លង្កវាឡកេ;
អនាបត្តិ សមុដ្ឋាន-មនន្តរសមំ មតំ.
ទុតិយំ.
ឆន្នំ អញ្ញតរំ សុត្តំ, យទិ កន្តតិ ភិក្ខុនី;
យត្តកំ អញ្ឆិតំ ហត្ថា, តស្មិំ តក្កម្ហិ វេឋិតេ.
ឯកា បាចិត្តិ និទ្ទិដ្ឋា, សុត្តកន្តនតោ បន;
សព្ពបុព្ពបយោគេសុ, ទុក្កដំ ហត្ថវារតោ.
ន ទោសោ កន្តិតំ សុត្តំ, បុន កន្តន្តិយា បន;
ឥទំ ឯឡកលោមេន, សមុដ្ឋានាទិនា សមំ.
តតិយំ.
កោដ្ដនំ ¶ តណ្ឌុលានំ តុ, អាទិំ កត្វាន ទុក្កដំ;
សព្ពបុព្ពបយោគេសុ, វេយ្យាវច្ចំ ករោន្តិយា.
ភាជនានិ គណេត្វាវ, បាចិត្តិ យាគុអាទិសុ;
ខជ្ជកាទីសុ រូបានំ, គណនាយ ហិ ទីបយេ.
សចេ មាតាបិតូនម្បិ, អាគតានំ បនត្តនោ;
កិញ្ចិ កម្មំ អការេត្វា, កិញ្ចិ កាតុំ ន វដ្ដតិ.
សង្ឃស្ស យាគុបានេ វា, សង្ឃភត្តេបិ វា តថា;
ចេតិយស្ស ច បូជាយ, វេយ្យាវច្ចករស្ស វា.
អត្តនោ ច អនាបត្តិ, តថា ឧម្មត្តិកាយ វា;
សមុដ្ឋានាទយោ សព្ពេ, តតិយេន សមា មតា.
ចតុត្ថំ.
បាចិត្តិ ¶ ធុរនិក្ខេបេ, យថា ចីវរសិព្ពនេ;
តថា ឥធ បនេកាហំ, បរិហារោ ន លព្ភតិ.
សេសំ វុត្តនយេនេវ, តត្ថ ចីវរសិព្ពនេ;
សមុដ្ឋានាទិនា សទ្ធិំ, វេទិតព្ពំ វិភាវិនា;
បញ្ចមំ.
កាយេន កាយពទ្ធេន, តថា និស្សគ្គិយេន វា;
គិហីនំ បន យំ កិញ្ចិ, ទន្តបោនោទកំ វិនា.
អជ្ឈោហរណិយំ អញ្ញំ, អញ្ញេសំ តុ ទទាតិ យា;
ហោតិ បាចិត្តិយំ តស្សា, ឋបេត្វា សហធម្មិកេ.
ទន្តកដ្ឋោទកេ វុត្តំ, ទុក្កដំ មុនិនា ឥធ;
យា ន ទេតិ ច ទាបេតិ, និក្ខមិត្វាបិ ទេន្តិយា.
ទេតិ ពាហិរលេបំ វា, ន ទោសុម្មត្តិកាយ វា;
សមុដ្ឋានាទយោ សព្ពេ, តតិយេន សមា មតា.
ឆដ្ឋំ.
អទត្វា ¶ បរិភុញ្ជេយ្យ, យា ចាវសថចីវរំ;
ទិវសេ តុ ចតុត្ថេ តំ, ធោវិត្វា បុន ចីវរំ.
សាមណេរាយ វា អន្ត-មសោ ឧតុនិយា សចេ;
តស្សា បាចិត្តិយំ វុត្តំ, តិកបាចិត្តិយំ សិយា.
តស្សា និស្សជ្ជិតេ តស្មិំ, វុត្តំ តុ ទ្វិកទុក្កដំ;
ឧតុនីនំ អភាវេ តុ, អញ្ញាសំ បុន បរិយយេ.
អច្ឆិន្នចីវរាទីន-មនាបត្តាបទាសុបិ;
សមុដ្ឋានាទយោ សព្ពេ, កថិនេន សមា មតា.
សត្តមំ.
អទត្វា ¶ រក្ខណត្ថាយ, វិហារំ សកវាដកំ;
ហោតិ បាចិត្តិយំ តស្សា, ចារិកំ បក្កមន្តិយា.
អត្តនោ គាមតោ អញ្ញំ, គាមំ គច្ឆន្តិយា បន;
បរិក្ខិត្តវិហារស្ស, បរិក្ខេបម្បិ វា តថា.
ឥតរស្សុបចារំ វា, បឋមេន បទេន តំ;
ទុក្កដំ សមតិក្កន្តេ, បាចិត្តិ ទុតិយេន តុ.
អកវាដពន្ធនស្មិំ, ទុក្កដំ បរិទីបិតំ;
អន្តរាយេ អនាបត្តិ, ជគ្គិកំ អលភន្តិយា.
អាបទាសុ គិលានាយ, តថា ឧម្មត្តិកាយ វា;
សមុដ្ឋានាទយោ សព្ពេ, កថិនេន សមា មតា.
អដ្ឋមំ.
ហត្ថិអស្សរថាទីហិ, សំយុត្តំ សិប្បមេវ វា;
បរូបឃាតកំ មន្តា-គទយោគប្បភេទកំ.
បរិយាបុណេយ្យ ចេ កិញ្ចិ, យស្ស កស្សចិ សន្តិកេ;
ហោតិ បាចិត្តិយំ តស្សា, បទាទីនំ វសេនិធ.
លេខេ បន អនាបត្តិ, ធារណាយ ច គុត្តិយា;
បរិត្តេសុ ច សព្ពេសុ, តថា ឧម្មត្តិកាយ វា.
នវមំ.
ទសមេ ¶ នត្ថិ វត្តព្ពំ, នវមេន សមំ ឥទំ;
សមុដ្ឋានាទយោ ទ្វិន្នំ, បទសោធម្មសាទិសា.
ទសមំ.
ចិត្តាគារវគ្គោ បញ្ចមោ.
សភិក្ខុកំ ¶ បនារាមំ, ជានិត្វា បវិសន្តិយា;
អនាបុច្ឆាវ យំ កិញ្ចិ, បាចិត្តិ បរិយាបុតា.
សចេ អន្តមសោ រុក្ខ-មូលស្សបិ ច ភិក្ខុនី;
អនាបុច្ឆា បរិក្ខេបំ, អតិក្កាមេតិ យា បន.
ឧបចារោក្កមេ វាបិ, អបរិក្ខិត្តកស្ស តុ;
ទុក្កដំ បឋមេ បាទេ, បាចិត្តិ ទុតិយេ សិយា.
អភិក្ខុកេ សភិក្ខូតិ, សញ្ញាយ បនុភោសុបិ;
ជាតកង្ខាយ វា តស្សា, ហោតិ អាបត្តិ ទុក្កដំ.
បឋមំ បវិសន្តីនំ, តាសំ សីសានុលោកិកា;
តា សន្និបតិតា យត្ថ, តាសំ គច្ឆតិ សន្តិកំ.
សន្តំ ភិក្ខុំ បនាបុច្ឆា, មគ្គោ វារាមមជ្ឈតោ;
តេន គច្ឆន្តិយា វាបិ, អាបទាសុ វិសន្តិយា.
តថា ឧម្មត្តិកាទីន-មនាបត្តិ បកាសិតា;
ធុរនិក្ខេបតុល្យាវ, សមុដ្ឋានាទយោ នយា.
បឋមំ.
អក្កោសេយ្យ ច យា ភិក្ខុំ, បរិភាសេយ្យ វា បន;
តិកបាចិត្តិយំ តស្សា, សេសេ ច តិកទុក្កដំ.
បុរក្ខត្វា វទន្តីន-;
មត្ថធម្មានុសាសនិំ;
ន ទោសោមសវាទេន;
តុល្យោ សេសនយោ មតោ.
ទុតិយំ.
យា ¶ សង្ឃំ បរិភាសេយ្យ, តស្សា បាចិត្តិយំ សិយា;
ឯកំ សម្ពហុលា វាបិ, តថេវ ឥតរាយ វា.
បរិភាសន្តិយា ¶ តស្សា, ទុក្កដំ បរិទីបិតំ;
សេសំ អនន្តរេនេវ, សមុដ្ឋានាទិនា សមំ.
តតិយំ.
និមន្តិតាបិ វា សចេ, បវារិតាបិ វា បន;
និមន្តនបវារណា, ឧភោបិ វុត្តលក្ខណា.
បុរេភត្តំ តុ យាគុញ្ច, ឋបេត្វា កាលិកត្តយំ;
យា ចជ្ឈោហរណត្ថាយ, យំ កិញ្ចិ បន អាមិសំ.
បដិគ្គណ្ហាតិ ចេ តស្សា, គហណេ ទុក្កដំ សិយា;
អជ្ឈោហារវសេនេត្ថ, បាចិត្តិ បរិទីបិតា.
កាលិកានិ ច តីណេវ, អាហារត្ថាយ គណ្ហតិ;
គហណេ ទុក្កដំ វុត្តំ, តថា អជ្ឈោហរន្តិយា.
និមន្តិតា យា បន អប្បវារិតា;
សចេបិ យាគុំ បិវតីធ វដ្ដតិ;
តថា កថេត្វា បុន សាមិកស្ស វា;
សចេបិ សា ភុញ្ជតិ អញ្ញភោជនំ.
កាលិកានិ ច តីណេវ, បច្ចយេ សតិ ភុញ្ជតិ;
តថា ឧម្មត្តិកាទីនំ, អនាបត្តិ បកាសិតា.
សមុដ្ឋានមិទំ តុល្យំ, អទ្ធានេន ក្រិយាក្រិយំ;
និមន្តិតា អនាបុច្ឆា, សាមិំ ភុញ្ជតិ ចេ បន.
កប្បិយំ បន ការេត្វា, អការេត្វាបិ វា យទិ;
បរិភុញ្ជតិ យា តស្សា, បាចិត្តិ ក្រិយតោ សិយា.
ចតុត្ថំ.
ភិក្ខុនីនំ អវណ្ណំ វា, បាចិត្តិ កុលសន្តិកេ;
កុលស្សាវណ្ណនំ វាបិ, ភិក្ខុនីនំ វទន្តិយា.
សន្តំ ¶ ¶ ភាសន្តិយា ទោសំ, ន ទោសុម្មត្តិកាយ វា;
ឱមសវាទតុល្យាវ, សមុដ្ឋានាទយោ នយា.
បញ្ចមំ.
អទ្ធយោជនតោ ឱរេ, ភិក្ខុ ឱវាទទាយកោ;
ន វសតិ សចេ មគ្គោ, អខេមោ វា សចេ សិយា.
អយំ អភិក្ខុកោ នាម, អាវាសោ បន តត្ថ ហិ;
ឧបគច្ឆន្តិយា វស្សំ, អាបត្តិ អរុណុគ្គមេ.
បក្កន្តា បក្ខសង្កន្តា, វិព្ភន្តា វា មតាបិ វា;
វស្សំ ឧបគតា ភិក្ខូ, អនាបត្តាបទាសុបិ.
សេសោ ញេយ្យោ កថាមគ្គោ;
ភិក្ខុនោវាទកោ បន;
ឥទំ ឯឡកលោមេន;
សមុដ្ឋានាទិនា សមំ.
ឆដ្ឋំ.
យា ភិក្ខុនុភតោសង្ឃេ, វស្សំវុដ្ឋា តតោ បុន;
‘‘នាហំ បវារេស្សាមី’’តិ, សា និក្ខិបតិ ចេ ធុរំ.
ធុរេ និក្ខិត្តមត្តស្មិំ, តស្សា បាចិត្តិយំ សិយា;
សតិ វា អន្តរាយស្មិំ, គិលានាយាបទាសុបិ.
បរិយេសិត្វាបិ វា ភិក្ខុំ, ន ទោសោ អលភន្តិយា;
ឥទំ តុ ធុរនិក្ខេប-សមុដ្ឋានមុទីរិតំ.
សត្តមំ.
‘‘ឱវាទាទីនមត្ថាយ, ន គច្ឆិស្សាម្យហ’’ន្តិ ហិ;
ធុរេ និក្ខិត្តមត្តស្មិំ, បាចិត្តិ បរិទីបយេ.
សទិសំ ¶ តុ សមុដ្ឋានំ, បឋមន្តិមវត្ថុនា;
អក្រិយំ លោកវជ្ជញ្ច, កាយិកំ ទុក្ខវេទនំ.
អដ្ឋមំ.
‘‘ន ¶ យាចិស្សាមិ ឱវាទំ, ន បុច្ឆិស្សាមុបោសថំ’’;
ឥច្ចេវំ បន និក្ខិត្តេ, ធុរេ បាចិត្តិយំ សិយា.
សតិ វា អន្តរាយស្មិំ, គិលានាយាបទាសុ វា;
ន ទោសោ បរិយេសិត្វា, ទុតិយំ អលភន្តិយា.
អដ្ឋមេបិ អនាបត្តិ, ឯវមេវ បកាសិតា;
ឥទំ តុ ធុរនិក្ខេប-សមុដ្ឋានមុទីរិតំ.
នវមំ.
បសាខេ បន សញ្ជាតំ, គណ្ឌំ រុចិតមេវ វា;
អនាបុច្ឆាវ សង្ឃំ វា, គណំ ឯកេន ឯកិកា.
‘‘ភិន្ទ ផាលេហិ ធោវា’’តិ, សព្ពានេវាណាបេន្តិយា;
កតេសុ ទុក្កដានិច្ឆ, តស្សា បាចិត្តិយោ ឆ ច.
‘‘យមេត្ថ អត្ថិ កាតព្ពំ, តំ សព្ពំ ត្វំ ករោហិ’’តិ;
អាណាបេតិ សចេ ឯវំ, សោ ច សព្ពំ ករោតិ ចេ.
ឯកាយ បន វាចាយ, ទុក្កដានិ បនច្ឆ ច;
តស្សា បាចិត្តិយច្ឆក្កំ, ទ្វាទសាបត្តិយោ សិយុំ.
ភេទនាទីសុ ឯកំ សា, អាណាបេតិ សចេ បន;
សោ ករោតិ ច សព្ពានិ, ឯកំ បាចិត្តិយំ សិយា.
អាបុច្ឆិត្វាបិ វា វិញ្ញុំ, គហេត្វា ទុតិយម្បិ វា;
ភេទនាទីនិ សព្ពានិ, ការាបេតិ សចេ បន.
តស្សា ¶ ឧម្មត្តិកាទីន-មនាបត្តិ បកាសិតា;
សមុដ្ឋានាទយោ សព្ពេ, កថិនេន សមា មតា.
ទសមំ.
អារាមវគ្គោ ឆដ្ឋោ.
គណំបរិយេសនាទិស្មិំ, គព្ភិនិំ វុដ្ឋបេន្តិយា;
ញត្តិយា កម្មវាចាហិ, ឧបជ្ឈាយាយ ទុក្កដំ.
កម្មវាចាយ ¶ ឱសានេ, បាចិត្តិ បរិយាបុតា;
តថា គព្ភិនិសញ្ញាយ, ន ច គព្ភិនិយា បន.
ឧភោ សញ្ជាតកង្ខាយ, ហោតិ អាបត្តិ ទុក្កដំ;
តថាចរិនិយា តស្សា, គណស្សាបិ ច ទីបិតំ.
ទ្វីស្វគព្ភិនិសញ្ញាយ, ន ទោសុម្មត្តិកាយ វា;
អទិន្នាទានតុល្យាវ, សមុដ្ឋានាទយោ នយា.
បឋមំ.
ទុតិយេ នត្ថិ វត្តព្ពំ, បឋមេន សមំ មតំ;
សមុដ្ឋានាទិនា សទ្ធិំ, នត្ថិ កាចិ វិសេសតា.
ទុតិយំ.
ឆស្វសិក្ខិតសិក្ខំ តុ, សិក្ខមានញ្ហិ ភិក្ខុនី;
ទ្វេ វស្សានិ សិយាបត្តិ, វុដ្ឋាបេយ្យ សចេ បន.
តិកបាចិត្តិយំ វុត្តំ, ធម្មកម្មេ តុ សត្ថុនា;
អធម្មេ បន កម្មស្មិំ, ទីបិតំ តិកទុក្កដំ.
ឆសុ សិក្ខិតសិក្ខំ យា, ទ្វេ វស្សានិ អខណ្ឌតោ;
វុដ្ឋាបេតិ អនាបត្តិ, តថា ឧម្មត្តិកាយ វា.
ឥមា ¶ ហិ ឆ ច សិក្ខាយោ, សដ្ឋិវស្សាបិ ចេ បន;
បព្ពជ្ជាយ បទាតព្ពា, អទត្វា ន ច ការយេ.
តតិយំ.
ចតុត្ថេ នត្ថិ វត្តព្ពំ, ឥធ សង្ឃេន សម្មតំ;
សិក្ខមានមនាបត្តិ, ហោតិ តំ វុដ្ឋបេន្តិយា.
អទិន្នា បឋមំ ហោតិ, សចេ វុដ្ឋានសម្មុតិ;
តត្ថាបិ ច បទាតព្ពា, ឧបសម្បទមាឡកេ.
តតិយញ្ច ចតុត្ថញ្ច, សមុដ្ឋានាទិនា បន;
បឋមេន សមំ ញេយ្យំ, ចតុត្ថំ តុ ក្រិយាក្រិយំ.
ចតុត្ថំ.
ឩនទ្វាទសវស្សំ ¶ តុ, កញ្ចិ គិហិគតំ បន;
បរិបុណ្ណាតិ សញ្ញាយ, ន ទោសោ វុដ្ឋបេន្តិយា.
ហោតិ វានុបសម្បន្នា, ឧបសម្បាទិតាបិ សា;
អសេសេន ច សេសំ តុ, បឋមេន សមំ មតំ.
បញ្ចមំ.
ឆដ្ឋំ តុ តតិយេ វុត្ត-នយេនេវ វិភាវយេ;
សត្តមម្បិ តថា សព្ពំ, ចតុត្ថេន សមំ មតំ.
ឆដ្ឋសត្តមានិ.
យំ តុវដ្ដកវគ្គស្មិំ, ទុក្ខិតំ សហជីវិនិំ;
វុត្តំ តេន សមំ ញេយ្យំ, អដ្ឋមំ ន វិសេសតា.
អដ្ឋមំ.
ទ្វេ ¶ វស្សានិ ច យា កាចិ, វុដ្ឋាបិតបវត្តិនិំ;
នានុពន្ធេយ្យ ចេ តស្សា, បាចិត្តិ បរិយាបុតា.
‘‘ទ្វេ វស្សានិ អហំ នានុ-ពន្ធិស្សាមី’’តិ ចេ បន;
ធុរេ និក្ខិត្តមត្តស្មិំ, តស្សា បាចិត្តិយំ សិយា.
តញ្ច ពាលមលជ្ជិំ វា, គិលានាយាបទាសុ វា;
នានុពន្ធន្តិយា តស្សា, ន ទោសុម្មត្តិកាយ វា.
សមុដ្ឋានាទយោ តុល្យា, បឋមន្តិមវត្ថុនា;
ឥទំ បនាក្រិយំ វុត្តំ, វេទនា ទុក្ខវេទនា.
នវមំ.
វុដ្ឋាបេត្វា តុ យា កាចិ, ភិក្ខុនី សហជីវិនិំ;
តំ គហេត្វា ន គច្ឆេយ្យ, ន ចញ្ញំ អាណាបេយ្យ ចេ.
ធុរេ និក្ខិត្តមត្តស្មិំ, តស្សា បាចិត្តិយំ សិយា;
សតិ វា អន្តរាយស្មិំ, ទុតិយំ អលភន្តិយា.
អាបទាសុ ¶ គិលានាយ, តថា ឧម្មត្តិកាយ វា;
ន ទោសោ ធុរនិក្ខេប-សមុដ្ឋានមិទំ បន.
ទសមំ.
គព្ភិនិវគ្គោ សត្តមោ.
កុមារិភូតវគ្គស្ស, បឋមាទីនិ តីណិបិ;
គិហិគតេហិ តីហេវ, សទិសានីតិ និទ្ទិសេ.
យា មហូបបទា ទ្វេ តុ, សិក្ខមានា បនាទិតោ;
‘‘គតា វីសតិវស្សា’’តិ, វិញ្ញាតព្ពា វិភាវិនា.
សចេ ¶ គិហិគតា ហោន្តិ, ន ច វា បុរិសំ គតា;
‘‘សិក្ខមានា’’តិ វត្តព្ពា, តា ហិ សម្មុតិអាទិសុ.
ន តា ‘‘កុមារិភូតា’’តិ, តថា ‘‘គិហិគតា’’តិ វា;
វត្តព្ពា បនុភោបេតា, ឯវំ វត្តុំ ន វដ្ដតិ.
សម្មុតិំ ទសវស្សាយ, ទត្វា ទ្វាទសវស្សិកា;
កត្តព្ពា ឧបសម្បន្នា, សេសាសុបិ អយំ នយោ.
យា អដ្ឋារសវស្សា តុ, តតោ បដ្ឋាយ សា បន;
វុត្តា ‘‘កុមារិភូតា’’តិ, តថា ‘‘គិហិគតា’’តិបិ.
វុត្តា ‘‘កុមារិភូតា’’តិ, សាមណេរី ហិ យា បន;
‘‘កុមារិភូតា’’ ឥច្ចេវ, វត្តព្ពា ន បនញ្ញថា.
ឯតា តុ បន តិស្សោបិ, សិក្ខាសម្មុតិទានតោ;
‘‘សិក្ខមានា’’តិ វត្តុម្បិ, វដ្ដតេវ ន សំសយោ.
តតិយំ.
ឩនទ្វាទសវស្សាវ, វុដ្ឋាបេតិ សចេ បរំ;
ហុត្វា សយមុបជ្ឈាយា, សិក្ខមានំ តុ ភិក្ខុនី.
បុព្ពេ វុត្តនយេនេវ, ទុក្កដានមនន្តរំ;
កម្មវាចានមោសានេ, តស្សា បាចិត្តិ ទីបិតា.
ចតុត្ថំ.
បញ្ចមេ ¶ នត្ថិ វត្តព្ពំ, ចតុត្ថំ បញ្ចមម្បិ ច;
ឧភយំ តិសមុដ្ឋានំ, បញ្ចមំ តុ ក្រិយាក្រិយំ.
បញ្ចមំ.
សង្ឃេនុបបរិក្ខិត្វា, ‘‘អលំ តាវា’’តិ វារិតា;
ឧបសម្បាទិតេនេត្ថ, បច្ឆា ខីយតិ ទោសតា.
ឧជ្ឈាយតិ ¶ សចេ ឆន្ទ-ទោសាទីហិ ករោន្តិយា;
ន ទោសោ តិសមុដ្ឋានំ, សចិត្តំ ទុក្ខវេទនំ.
ឆដ្ឋំ.
លទ្ធេ ច ចីវរេ បច្ឆា, អសន្តេ អន្តរាយិកេ;
‘‘វុដ្ឋាបេស្សាមិ នាហ’’ន្តិ, ធុរនិក្ខេបនេ បន.
ហោតិ បាចិត្តិយំ តស្សា, គិលានាយាបទាសុបិ;
ន ទោសោ បរិយេសិត្វា, បរិសំ អលភន្តិយា.
ឥទញ្ហិ ធុរនិក្ខេប-សមុដ្ឋានំ សចិត្តកំ;
អក្រិយំ លោកវជ្ជញ្ច, ហោតិទំ ទុក្ខវេទនំ.
សត្តមំ.
អដ្ឋមំ សត្តមេនេវ, សទិសំ បន សព្ពថា;
នវមេបិ ច វត្តព្ពំ, នត្ថិ ឧត្តានមេវិទំ.
នត្ថាជានន្តិយា ទោសោ, តថា ឧម្មត្តិកាយ វា;
អទិន្នាទានតុល្យាវ, សមុដ្ឋានាទយោ នយា.
អដ្ឋមនវមានិ.
មាតរា បិតរា វាថ, នានុញ្ញាតំ តុ សាមិនា;
តស្សា បាចិត្តិយាបត្តិ, តំ វុដ្ឋាបេន្តិយា សិយា.
ឧបសម្បទកាលស្មិំ, តថា បព្ពាជនក្ខណេ;
ទ្វិក្ខត្តុំ បុច្ឆិតព្ពំ តុ, ភិក្ខុនីហិ, ន ភិក្ខុនា.
អនាបត្តិ ¶ ន ជានាតិ, មាតុអាទីនមត្ថិតំ;
ឥទំ ចតុសមុដ្ឋានំ, វាចតោ កាយវាចតោ.
វាចាមានសតោ ¶ ចេវ, កាយវាចាទិតោបិ ច;
ក្រិយាក្រិយមចិត្តញ្ច, តិចិត្តញ្ច តិវេទនំ.
ទសមំ.
យា បារិវាសិកេនេត្ថ, ឆន្ទទានេន ភិក្ខុនី;
វុដ្ឋាបេតិ សចេ សិក្ខ-មានំ បាចិត្តិយំ សិយា.
អវុដ្ឋិតាយនាបត្តិ, បរិសាយាវិហាយ វា;
ឆន្ទំ តុ តិសមុដ្ឋានំ, តិចិត្តញ្ច តិវេទនំ.
ឯកាទសមំ.
ទ្វាទសេ តេរសេ វាបិ, វត្តព្ពំ នត្ថិ កិញ្ចិបិ;
សមុដ្ឋានាទយោ សព្ពេ, អនន្តរសមា មតា.
ទ្វាទសមតេរសមានិ.
កុមារីភូតវគ្គោ អដ្ឋមោ.
សមណី អគិលានា យា, ធារេយ្យ ឆត្តុបាហនំ;
តស្សា បាចិត្តិយាបត្តិ, ហោតីតិ បរិយាបុតា.
សចេ ឯកបយោគេន, មគ្គស្ស គមនេ បន;
ទិវសម្បិ ច ធារេតិ, ឯកំ បាចិត្តិយំ សិយា.
កទ្ទមាទីនិ បស្សិត្វា, ឱមុញ្ចិត្វា ឧបាហនា;
ឆត្តមេវ ច ធារេន្តី, យទិ គច្ឆតិ ទុក្កដំ.
សចេ ឧបាហនារុឡ្ហា, ទិស្វា គច្ឆាទិកំ បន;
តំ ឆត្តមបនាមេត្វា, ទុក្កដំ ហោតិ គច្ឆតិ.
ឆត្តម្បិ អបនាមេត្វា, ឱមុញ្ចិត្វា ឧបាហនា;
បុន ធារេន្តិយា តស្សា, ហោតិ បាចិត្តិយំ បន.
បយោគគណនាយេវ ¶ ¶ , បាចិត្តិគណនា សិយា;
តិកបាចិត្តិយំ វុត្តំ, តថេវ ទ្វិកទុក្កដំ.
អារាមេ ឧបចារេ វា, ទោសោ នត្ថាបទាសុបិ;
ឥទំ ឯឡកលោមេន, សមុដ្ឋានាទិនា សមំ.
បឋមំ.
ហោតិ ភិក្ខុនិយា យានា, ឱរោហិត្វា បុនប្បុនំ;
អភិរូហន្តិយាបត្តិ, បយោគគណនាវសា.
អាបទាសុ អនាបត្តិ, តថា ឧម្មត្តិកាយ វា;
សេសំ អនន្តរេនេវ, សមុដ្ឋានាទិនា សមំ.
ទុតិយំ.
យា ច ធារេយ្យ សង្ឃាណិំ, យំ កិញ្ចិបិ កដូបិយំ;
តស្សា បាចិត្តិយាបត្តិ, ហោតីតិ បរិយាបុតា.
ធារេន្តិយា បនេត្ថាបិ, ឱមុញ្ចិត្វា បុនប្បុនំ;
បយោគគណនាយេវ, តស្សា បាចិត្តិយោ សិយុំ.
អាពាធបច្ចយា យា តុ, ធារេតិ កដិសុត្តកំ;
តថា ឧម្មត្តិកាទីន-មនាបត្តិ បកាសិតា.
សេសំ តុ បឋមេនេវ, សទិសន្តិ បកាសិតំ;
ឥធ ចាកុសលំ ចិត្តំ, លោកវជ្ជំ វិសេសតា.
តតិយំ.
ធារេតិ បន យំ កិញ្ចិ, សចេ សីសូបគាទិសុ;
តស្សា តស្ស ច វត្ថុស្ស, គណនាបត្តិយោ សិយុំ.
អាពាធបច្ចយា ¶ ទោសោ, កិញ្ចិ ធារេន្តិយា ន ច;
សេសំ អនន្តរេនេវ, សទិសំ បរិទីបិតំ.
ចតុត្ថំ.
យេន ¶ កេនចិ គន្ធេន, សវណ្ណាវណ្ណកេន ច;
ន្ហាសន្តិយា បនាបត្តិ, ន្ហានោសានេ បកាសិតា.
គន្ធយោជនតោ សព្ព-បយោគេ ទុក្កដំ សិយា;
អាពាធបច្ចយា ទោសោ, នត្ថិ ឧម្មត្តិកាយ វា.
សេសំ តុ តតិយេនេវ, សទិសំ សព្ពថា មតំ;
ឆដ្ឋម្បិ តតិយេនេវ, សទិសន្តិ បកាសិតំ.
បញ្ចមឆដ្ឋានិ.
ឧព្ពដ្ដាបេយ្យ ចញ្ញាយ, សម្ពាហាបេយ្យ វា តថា;
ហោតិ ភិក្ខុនិយាបត្តិ, សចេ ភិក្ខុនិយា បន.
ឯត្ថ ហត្ថមមោចេត្វា, ឯកា ឧព្ពដ្ដនេ សិយា;
មោចេត្វា បន មោចេត្វា, បយោគគណនា សិយា.
សម្ពាហនេបិ ឯសេវ, នយោ ញេយ្យោ វិភាវិនា;
អាបទាសុ គិលានាយ, អនាបត្តិ បកាសិតា.
សេសំ តុ តតិយេនេវ, សមុដ្ឋានាទិនា សមំ;
សត្តមេន សមានាវ, អដ្ឋមាទីនិ តីណិបិ.
សត្តមដ្ឋមនវមទសមានិ.
យា អន្តោឧបចារស្មិំ, ភិក្ខុស្ស បុរតោ បន;
អនាបុច្ឆា និសីទេយ្យ, ឆមាយបិ ន វដ្ដតិ.
តិកបាចិត្តិយំ ¶ វុត្តំ, បុច្ឆិតេ ទុក្កដទ្វយំ;
អាបទាសុ គិលានាយ, ន ទោសុម្មត្តិកាយ វា.
ឥទំ បន សមុដ្ឋានំ, កថិនេន សមំ មតំ;
ក្រិយាក្រិយមចិត្តញ្ច, តិចិត្តញ្ច តិវេទនំ.
ឯកាទសមំ.
អនោកាសកតំ ភិក្ខុំ, បញ្ហំ បុច្ឆេយ្យ ទោសតា;
វិនយេ ច កតោកាសំ, សុត្តំ បុច្ឆន្តិយាបិ ច.
ការេត្វា ¶ បន ឱកាសំ, អនោទិស្សាបិ បុច្ឆតិ;
ន ទោសោ បទសោធម្ម-សមុដ្ឋានមិទំ បន.
ទ្វាទសមំ.
សំកច្ចិកំ វិនា គាមំ, បទសា បវិសន្តិយា;
បរិក្ខិត្តស្ស គាមស្ស, បរិក្ខេបោក្កមេ បន.
ទុក្កដំ បឋមេ បាទេ, បាចិត្តិ ទុតិយេ សិយា;
ឧបចារោក្កមេបេត្ថ, ឯសេវ ច នយោ មតោ.
យស្សា សំកច្ចិកំ នដ្ឋំ, អច្ឆិន្នំ វាបិ កេនចិ;
អនាបត្តិ សិយា តស្សា, គិលានាយាបទាសុបិ.
ឥទមេឡកលោមេន, សមុដ្ឋានាទិនា សមំ;
សេសំ វុត្តនយេនេវ, វិញ្ញាតព្ពំ វិភាវិនា.
តេរសមំ.
ឆត្តុបាហនវគ្គោ នវមោ.
ឥតិ វិនយវិនិច្ឆយេ បាចិត្តិយកថា និដ្ឋិតា.
បាដិទេសនីយកថា
អគិលានា ¶ សចេ សប្បិំ, លទ្ធំ វិញ្ញត្តិយា សយំ;
‘‘ភុញ្ជិស្សាមី’’តិ គហណេ, ទុក្កដំ បរិទីបិតំ.
អជ្ឈោហារវសេនេវ, បាដិទេសនិយំ សិយា;
តិបាដិទេសនីយំ តុ, គិលានាយ ទ្វិទុក្កដំ.
គិលានា វិញ្ញាបេត្វាន, បច្ឆា សេវន្តិយាបិ ច;
គិលានាយាវសេសំ វា, វិញ្ញត្តំ ញាតកាទិតោ.
អញ្ញស្សត្ថាយ ¶ វា អត្ត-ធនេនុម្មត្តិកាយ វា;
អនាបត្តិ សមុដ្ឋានំ, អទ្ធានសទិសំ មតំ.
បឋមំ.
អយមេវ ច សេសេសុ, ទុតិយាទីសុ និច្ឆយោ;
សមុដ្ឋានាទិនា សទ្ធិំ, នត្ថិ កាចិ វិសេសតា.
អនាគតេសុ សព្ពេសុ, សប្បិអាទីសុ បាឡិយំ;
ភុញ្ជន្តិយា តុ វិញ្ញត្វា, អដ្ឋសុបិ ច ទុក្កដំ.
ឥតិ វិនយវិនិច្ឆយេ
បាដិទេសនីយកថា និដ្ឋិតា.
សេខិយា បន យេ ធម្មា, ឧទ្ទិដ្ឋា បញ្ចសត្តតិ;
តេសំ មហាវិភង្គេ តុ, វុត្តោ អត្ថវិនិច្ឆយោ.
ឥតិ វិនយវិនិច្ឆយេ
សិក្ខាករណីយកថា និដ្ឋិតា.
ឧភតោបាតិមោក្ខានំ ¶ ;
សវិភង្គានមេវ យោ;
អត្ថោ អដ្ឋកថាសារោ;
សោ ច វុត្តោ វិសេសតោ.
តញ្ច សព្ពំ សមាទាយ, វិនយស្ស វិនិច្ឆយោ;
ភិក្ខូនំ ភិក្ខុនីនញ្ច, ហិតត្ថាយ កតោ មយា.
ឥមំ បដិភានជន្តុ នោ ជន្តុនោ;
សុណន្តិ វិនយេ ហិ តេ យេ ហិតេ;
ជនស្ស សុមតាយនេ តាយនេ;
ភវន្តិ បកតញ្ញុនោ តញ្ញុនោ.
ពហុសារនយេ វិនយេ បរមេ;
អភិបត្ថយតា ហិ វិសារទតំ;
បរមា បន ពុទ្ធិមតា មហតី;
ករណីយតមា យតិនាទរតា.
អវគច្ឆតិ យោ បន ភិក្ខុ ឥមំ;
វិនយស្ស វិនិច្ឆយមត្ថយុតំ;
អមរំ អជរំ អរជំ អរុជំ;
អធិគច្ឆតិ សន្តិបទំ បន សោ.
ឥតិ វិនយវិនិច្ឆយេ
ភិក្ខុនីវិភង្គកថា និដ្ឋិតា.
ខន្ធកកថា
មហាវគ្គោ
មហាខន្ធកកថា
បព្ពជ្ជាកថា
សីលក្ខន្ធាទិយុត្តេន ¶ ¶ , សុភក្ខន្ធេន ទេសិតេ;
ខន្ធកេបិ បវក្ខាមិ, សមាសេន វិនិច្ឆយំ.
មាតរា អននុញ្ញាតំ, បិតរា វាបិ ភិក្ខុនោ;
ភណ្ឌុកម្មមបុច្ឆិត្វា, បព្ពាជេន្តស្ស ទុក្កដំ.
ឧទ្ទេសបរិបុច្ឆាយ, សយំ ចេ ព្យាវដោ សិយា;
ទហរោ អាណាបេតព្ពោ, បព្ពាជេត្វានយាតិ ច.
ឧបជ្ឈាយមថុទ្ទិស្ស, អវុត្តោ ទហរោ បន;
បព្ពាជេតិ សចេ តំ សោ, សយមេវាបិ វដ្ដតិ.
សាមណេរោបិ វត្តព្ពោ, ទហរោ នត្ថិ តត្ថ ចេ;
‘‘ខណ្ឌសីមមិមំ នេត្វា, បព្ពាជេត្វានយា’’តិ ច.
សរណានិ បនេតស្ស, ទាតព្ពានេវ អត្តនា;
ឯវម្បិ ភិក្ខុនាយេវ, ហោតិ បព្ពាជិតោ នរោ.
បុរិសំ ភិក្ខុតោ អញ្ញោ, បព្ពាជេតិ ន វដ្ដតិ;
ឥត្ថិំ ភិក្ខុនិតោ អញ្ញោ, បព្ពាជេតិ ន វដ្ដតិ.
សាមណេរោបិ វា ទាតុំ, សាមណេរីបិ វា តថា;
អាណត្តិយា ឧភិន្នម្បិ, កាសាយានិ លភន្តិ តេ.
សយមេវ ច យំ កិញ្ចិ, បព្ពាជេន្តេន ភិក្ខុនា;
កេសាបនយនំ កត្វា, បឋមំ ឧទកេ បុន.
ន្ហាបេតព្ពោ ¶ ¶ សិយា សុដ្ឋុ, ឃំសិត្វា គោមយាទិនា;
សរីរេ បីឡកា វាបិ, កច្ឆុ វា តស្ស ហោន្តិ ចេ.
មាតា យថា និយំបុត្តំ, ន ជិគុច្ឆតិ សព្ពសោ;
ន្ហាបេតព្ពោវ យតិនា, តថេវ អជិគុច្ឆតា.
កស្មា? បនេត្តកេនាបិ, ឧបការេន សាសនេ;
សោ សទា ពលវស្នេហោ, ហោតុបជ្ឈាយកាទិសុ.
វិនោទេត្វា បនុប្បន្នំ, ឧក្កណ្ឋំ កុលបុត្តកា;
សិក្ខាយោ បរិបូរេត្វា, និព្ពានំ បាបុណន្តិ ហិ.
គន្ធចុណ្ណេន វា បច្ឆា, ចុណ្ណេនបិ ហលិទ្ទិយា;
សរីរំ តស្ស សីសញ្ច, ឧព្ពដ្ដេត្វា បុនប្បុនំ.
គិហិគន្ធំ វិនោទេត្វា, កាសាយានិ បនេកតោ;
ទ្វត្តិក្ខត្តុំ សកិំ វាបិ, ទាតព្ពានិស្ស ភិក្ខុនា.
អថ ហត្ថេបិ វា តស្ស, អទត្វា សយមេវ តំ;
អច្ឆាទេតិ ឧបជ្ឈាយោ, វដ្ដតាចរិយោបិ វា.
និវាសេតិ អនាណត្តោ, សោ បារុបតិ វា សយំ;
អបនេត្វា តតោ សព្ពំ, បុន ទាតព្ពមេវ តំ.
ភិក្ខុនា តុ សហត្ថេន, តថា អាណត្តិយាបិ វា;
ទិន្នំ វដ្ដតិ កាសាវំ, នាទិន្នំ បន វដ្ដតិ.
តស្សេវ សន្តកំ វាបិ, កា កថា អត្តសន្តកេ;
វន្ទាបេត្វា តត្ថ ភិក្ខូ, ការាបេត្វាន ឧក្កុដិំ.
អញ្ជលិំ បគ្គហាបេត្វា, ទាតព្ពំ សរណត្តយំ;
បដិបាដិវសេនេវ, ន ច ឧប្បដិបាដិយា.
សចេ ឯកបទំ វាបិ, ទេតិ ឯកក្ខរម្បិ វា;
បដិបាដិំ វិរជ្ឈិត្វា, គហិតំ ចេ ន វដ្ដតិ.
តិក្ខត្តុំ យទិ វា ទេតិ, ពុទ្ធំ សរណមេវ វា;
តថា សេសេសុ ចេវម្បិ, ន ទិន្នានេវ ហោន្តិ ហិ.
កត្វានុនាសិកន្តានិ ¶ , ឯកាពទ្ធានិ វា បន;
វិច្ឆិន្ទិត្វាថ ម-ន្តានិ, ទាតព្ពានិ វិជានតា.
ឧបសម្បទកម្មំ ¶ តុ, ឯកតោសុទ្ធិយា សិយា;
ន ហោតិ បន បព្ពជ្ជា, ឧភតោសុទ្ធិយា វិនា.
តស្មា អាចរិយេនាបិ, តថាន្តេវាសិកេនបិ;
ពុ-ទ្ធ-ការាទយោ វណ្ណា, ឋានករណសម្បទំ.
អហាបេន្តេន វត្តព្ពា, បព្ពជ្ជាគុណមិច្ឆតា;
ឯកវណ្ណវិនាសេន, បព្ពជ្ជា ហិ ន រូហតិ.
យទិ សិទ្ធាបិ បព្ពជ្ជា, សរណាគមនតោវ ហិ;
ទាតព្ពា ទស សីលានិ, បូរណត្ថាយ ភិក្ខុនា.
បព្ពជ្ជាកថា.
ឧបជ្ឈាយមថាចរិយំ, និស្សាយ វសតា បន;
កត្តព្ពានេវ វត្តានិ, បិយសីលេន ភិក្ខុនា.
អាសនំ បញ្ញបេតព្ពំ, ទន្តកដ្ឋំ មុខោទកំ;
ទាតព្ពំ តស្ស កាលេន, សចេ យាគុ ភវិស្សតិ.
យាគុ តស្សុបនេតព្ពា, សង្ឃតោ កុលតោបិ វា;
បត្តេ វត្តញ្ច កាតព្ពំ, វត្តំ គាមប្បវេសនេ.
ចីវរេ យានិ វត្តានិ, វុត្តានិ ហិ មហេសិនា;
សេនាសនេ តថា បាទ-បីឋកថលិកាទិសុ.
ឯវមាទីនិ វត្តានិ, សព្ពានិ បន រោគតោ;
វុដ្ឋានាគមនន្តានិ, សត្តតិំសសតំ សិយុំ.
វត្តភេទេន សព្ពត្ថ, ទុក្កដំ តុ បកាសិតំ;
អនាទរវសេនេវ, អករោន្តស្ស ភិក្ខុនោ.
ឧបជ្ឈាយាចរិយវត្តកថា.
ឧបជ្ឈាយស្ស ¶ វត្តានិ, តថា សទ្ធិវិហារិកេ;
សតំ តេរស ហោន្តេវ, តថាន្តេវាសិកេបិ ច.
សទ្ធិវិហារិកន្តេវាសិកវត្តកថា.
បក្កន្តេ វាបិ វិព្ភន្តេ, បក្ខសង្កន្តកេ មតេ;
អាណត្តិយា ឧបជ្ឈាយា, បស្សម្ភតិ ច និស្សយោ.
ហោតិ អាចរិយម្ហាបិ, ឆធា និស្សយភេទនំ;
បក្កន្តេ ¶ វាបិ វិព្ភន្តេ, បក្ខសង្កន្តកេ មតេ.
អាណត្តិយំ ឧភិន្នម្បិ, ធុរនិក្ខេបនេបិ ច;
ឯកេកស្ស ឧភិន្នំ វា, នាលយេ សតិ ភិជ្ជតិ.
ឧបជ្ឈាយសមោធាន-គតស្សាបិ ច ភិជ្ជតិ;
ទស្សនំ សវនញ្ចាតិ, សមោធានំ ទ្វិធា មតំ.
អទ្ធិកស្ស គិលានស្ស, គិលានុបដ្ឋកស្ស ច;
យាចិតស្ស ន ទោសោវ, វសិតុំ និស្សយំ វិនា.
ជានតា អត្តនោ ចេវ, វនេ ផាសុវិហារតំ;
សភាគេ ទាយកេសន្តេ, វសិតុម្បិ ច វដ្ដតិ.
និស្សយបដិប្បស្សម្ភនកថា.
កុដ្ឋិំ គណ្ឌិំ កិលាសិញ្ច, សោសិញ្ច អបមារិកំ;
តថា រាជភដំ ចោរំ, លិខិតំ ការភេទកំ.
កសាហតំ នរញ្ចេវ, បុរិសំ លក្ខណាហតំ;
ឥណាយិកញ្ច ទាសញ្ច, បព្ពាជេន្តស្ស ទុក្កដំ.
ហត្ថច្ឆិន្នមឡច្ឆិន្នំ, បាទច្ឆិន្នញ្ច បុគ្គលំ;
កណ្ណនាសង្គុលិច្ឆិន្នំ, កណ្ឌរច្ឆិន្នមេវ ច.
កាណំ កុណិញ្ច ខុជ្ជញ្ច, វាមនំ ផណហត្ថកំ;
ខញ្ជំ បក្ខហតញ្ចេវ, សីបទិំ បាបរោគិនំ.
ជរាយ ¶ ទុព្ពលំ អន្ធំ, ពធិរញ្ចេវ មម្មនំ;
បីឋសប្បិំ តថា មូគំ, បព្ពាជេន្តស្ស ទុក្កដំ.
អតិទីឃោតិរស្សោ វា, អតិកាលោបិ វា តថា;
អច្ចោទាតោបិ វា មដ្ឋ-តម្ពលោហនិទស្សនោ.
អតិថូលោ អតិកិស្សោ, មហាសីសោបិ វា តថា;
អតិខុទ្ទកសីសេន, សហិតេន យុត្តោបិ វា.
កុដកុដកសីសោ ¶ វា, តថា សិខរសីសកោ;
វេឡុនាឡិសមានេន, សីសេន ច យុតោ នរោ.
កប្បសីសោបិ បព្ភារ-សីសោ វា វណសីសកោ;
តថា កណ្ណិកកេសោ វា, ថូលកេសោបិ វា តថា.
បូតិនិល្លោមសីសោ វា, ជាតិបណ្ឌរកេសកោ;
ជាតិយា តម្ពកេសោ វា, តថេវាវដ្ដសីសកោ.
សីសលោមេកពទ្ធេហិ, ភមុកេហិ យុតោបិ វា;
សម្ពទ្ធភមុកោ វាបិ, និល្លោមភមុកោបិ វា.
មហន្តខុទ្ទនេត្តោ វា, តថា វិសមលោចនោ;
កេករោ វាបិ គម្ភីរ-នេត្តោ វិសមចក្កលោ.
ជតុមូសិកកណ្ណោ វា, ហត្ថិកណ្ណោបិ វា បន;
ឆិទ្ទមត្តកកណ្ណោ វា, តថេវាវិទ្ធកណ្ណកោ.
តថា ដង្កិតកណ្ណោ វា, បូតិកណ្ណោបិ វា បន;
យោនកាទិប្បភេទោបិ, នាយំ បរិសទូសកោ.
អតិបិង្គលនេត្តោ វា, តថា និប្បខុមក្ខិ វា;
អស្សុបគ្ឃរនេត្តោ វា, បក្កបុប្ផិតលោចនោ.
តថេវ ច មហានាសោ, អតិខុទ្ទកនាសិកោ;
តថា ចិបិដនាសោ វា, នរោ កុដិលនាសិកោ.
និច្ចវិស្សវនាសោ ¶ វា, យោ វា បន មហាមុខោ;
វង្កភិន្នមុខោ វាបិ, មហាឱដ្ឋោបិ វា បន.
តថា តនុកឱដ្ឋោ វា, វិបុលុត្តរឱដ្ឋកោ;
ឱដ្ឋឆិន្នោបិ ឧប្បក្ក-មុខោ ឯឡមុខោបិ វា.
សង្ខតុណ្ឌោបិ ទុគ្គន្ធ-មុខោ វា បន បុគ្គលោ;
មហាទន្តោបិ អច្ចន្តំ, តថា អសុរទន្តកោ.
ហេដ្ឋា ឧបរិតោ វាបិ, ពហិនិក្ខន្តទន្តកោ;
អទន្តោ បូតិទន្តោ វា, អតិខុទ្ទកទន្តកោ.
យស្ស ទន្តន្តរេ ទន្តោ, កាឡកទន្តសន្និភោ;
សុខុមោវ ឋិតោ, តំ ចេ, បព្ពាជេតុម្បិ វដ្ដតិ.
យោ ¶ មហាហនុកោ បោសោ;
ទីឃេន ហនុនា យុតោ;
ចិបិដហនុកោ វាបិ;
រស្សេន ហនុនា យុតោ.
និម្មស្សុទាឋិកោ វាបិ, អតិទីឃគលោបិ វា;
អតិរស្សគលោបិ វា, ភិន្នគណ្ឋិគលោបិ វា.
តថា ភដ្ឋំសកូដោ វា, ភិន្នបិដ្ឋិឧរោបិ វា;
សុទីឃរស្សហត្ថោ វា, កច្ឆុកណ្ឌុសមាយុតោ.
មហានិសទមំសោ វា, ឧទ្ធនគ្គុបមាយុតោ;
វាតណ្ឌិកោ មហាឩរុ, សង្ឃដ្ដនកជាណុកោ.
ភិន្នជាណុ មហាជាណុ, ទីឃជង្ឃោ វិជង្ឃកោ;
វិកដោ វាបិ បណ្ហោ វា, តថា ឧព្ពទ្ធបិណ្ឌិកោ.
យដ្ឋិជង្ឃោ មហាជង្ឃោ, មហាបាទោបិ យោ នរោ;
តថា បិដ្ឋិកបាទោ វា, មហាបណ្ហិបិ វា បន.
វង្កបាទោ ¶ នរោ យោ វា, គណ្ឋិកង្គុលិកោបិ វា;
យោ បនន្ធនខោ វាបិ, កាឡបូតិនខោបិ ច.
ឥច្ចេវមាទិកំ កញ្ចិ, នរំ បរិសទូសកំ;
បព្ពាជេន្តស្ស ភិក្ខុស្ស, ហោតិ អាបត្តិ ទុក្កដំ.
បរិសទូសកកថា.
‘‘សាមណេរជ្ជ មា ខាទ, មា ភុញ្ជ ច បិវា’’តិ ច;
និវារេន្តស្ស អាហារំ, ហោតិ អាបត្តិ ទុក្កដំ.
‘‘និវារេស្សាមិ អាហារ’’-មិតិ វា បត្តចីវរំ;
អន្តោ និក្ខិបតោ សព្ព-បយោគេសុបិ ទុក្កដំ.
ទុព្ពចសាមណេរស្ស, អនាចារស្ស កេវលំ;
ទណ្ឌកម្មំ ហវេ កត្វា, ហិតកាមេន ភិក្ខុនា.
យាគុំ វា បន ភត្តំ វា, ទស្សេត្វា កិរ ភាសិតុំ;
‘‘អាហដេ ទណ្ឌកម្មេ ត្វំ, លច្ឆសីទ’’ន្តិ វដ្ដតិ.
អបរាធានុរូបេន ¶ , ទណ្ឌកម្មំ តុ ការយេ;
វាលិកាសលិលាទីន-មាហរាបនមេវ តំ.
សីសេ វា និក្ខិបាបេតុំ, បាសាណាទីនិ កានិចិ;
និបជ្ជាបេតុមុណ្ហេ វា, បាសាណេ ភូមិយាបិ វា.
ឧទកំ វា បវេសេតុំ, ន ច វដ្ដតិ ភិក្ខុនោ;
ឥធាវរណមត្តំ តុ, ទណ្ឌកម្មំ បកាសិតំ.
និវារណកថា.
បក្ខោបក្កមិកាសិត្តា, ចតុត្ថោ បនុសូយកោ;
នបុំសកេន បញ្ចេតេ, បណ្ឌកា បរិទីបិតា.
តេសុ អាសិត្តុសូយានំ, បព្ពជ្ជា ន និវារិតា;
ឥតរេសំ តុ តិណ្ណម្បិ, បណ្ឌកានំ និវារិតា.
វារិតា ¶ យស្ស បព្ពជ្ជា, នាសេតព្ពោតិ សោ មតោ;
តិវិធេ បន តេ ញត្វា, បព្ពាជេន្តស្ស ទុក្កដំ.
បណ្ឌកកថា.
លិង្គត្ថេនោ ច សំវាស-ត្ថេនោ តទុភយស្ស ច;
ថេយ្យសំវាសកោ នាម, តិវិធោបិ បវុច្ចតិ.
សយមេវ ច យោ តត្ថ, បព្ពជិត្វា ន គណ្ហតិ;
ភិក្ខុវស្សានិ វា នេវ, យថាវុឌ្ឍម្បិ វន្ទនំ.
លិង្គត្ថេនោ អយំ លិង្គ-មត្តស្ស ថេនតោ សិយា;
យោ ច បព្ពជិតោ ហុត្វា, ភិក្ខុវស្សានិ គណ្ហតិ.
សំវាសំ សាទិយន្តោវ, សំវាសត្ថេនកោ មតោ;
ឧភយត្ថេនកោ វុត្ត-នយោយេវ, យថាហ ច.
‘‘រាជទុព្ភិក្ខកន្តារ-រោគវេរិភយេហិ វា;
ចីវរាហរណត្ថំ វា, លិង្គមាទិយតីធ យោ.
សំវាសំ នាធិវាសេតិ, យាវ សោ សុទ្ធមានសោ;
ថេយ្យសំវាសកោ នាម, តាវ ឯស ន វុច្ចតិ’’.
ថេយ្យសំវាសកកថា.
‘‘តិត្ថិយោហំ ¶ ភវិស្ស’’ន្តិ, ឧបសម្បន្នភិក្ខុ ចេ;
សលិង្គេនេវ យោ យាតិ, តិត្ថិយានមុបស្សយំ.
គច្ឆតោ បទវារេន, ហោតិ អាបត្តិ ទុក្កដំ;
ហោតិ តិត្ថិយបក្កន្តោ, លិង្គេ តេសំ តុ និស្សិតេ.
‘‘តិត្ថិយោហំ ភវិស្ស’’ន្តិ, កុសចីរាទិកំ បន;
សយមេវ និវាសេតិ, សោបិ បក្កន្តកោ សិយា.
នគ្គោ ¶ អាជីវកាទីនំ, គន្ត្វា តេសំ ឧបស្សយំ;
លុញ្ចាបេតិ សចេ កេសេ, វត្តានាទិយតីធ វា.
មោរបិញ្ឆាទិកំ តេសំ, លិង្គំ គណ្ហាតិ វា សចេ;
សារតោ ចេវ វា តេសំ, បព្ពជ្ជំ លទ្ធិមេវ វា.
ហោតិ តិត្ថិយបក្កន្តោ, ន បនេស វិមុច្ចតិ;
នគ្គស្ស គច្ឆតោ វុត្តំ, បទវារេន ទុក្កដំ.
វុត្តោ អនុបសម្បន្ន-វសេន ថេយ្យវាសកោ;
តថា តិត្ថិយបក្កន្តោ, ឧបសម្បន្នភិក្ខុនា.
តិត្ថិយបក្កន្តកថា.
នាគោ វាបិ សុបណ្ណោ វា, យក្ខោ សក្កោបិ វា ឥធ;
តិរច្ឆានគតោ វុត្តោ, បព្ពាជេតុំ ន វដ្ដតិ.
តិរច្ឆានកថា.
បញ្ចានន្តរិកេ បោសេ, បព្ពាជេន្តស្ស ទុក្កដំ;
ឧភតោព្យញ្ជនញ្ចេវ, តថា ភិក្ខុនិទូសកំ.
ឯកតោឧបសម្បន្នំ, ភិក្ខុនីនំ តុ សន្តិកេ;
ទូសេត្វា បន សោ នេវ, ភិក្ខុនីទូសកោ សិយា.
សចេ អនុបសម្បន្ន-ទូសកោ ឧបសម្បទំ;
លភតេវ ច បព្ពជ្ជំ, សា ច នេវ បរាជិតា.
ឯកាទសអភព្ពបុគ្គលកថា.
នូបសម្បាទនីយោវ ¶ , អនុបជ្ឈាយកោ នរោ;
ករោតោ ទុក្កដំ ហោតិ, ន កុប្បតិ សចេ កតំ.
កុប្បតីតិ ¶ វទន្តេកេ, ន គហេតព្ពមេវ តំ;
សេសេសុបិ អយំ ញេយ្យោ, នយោ សព្ពត្ថ វិញ្ញុនា.
ឧបសម្បទកម្មស្ស, អភព្ពា បញ្ចវីសតិ;
អជានិត្វា កតោ ចាបិ, ឱសារោ នាសនារហោ.
ហត្ថច្ឆិន្នាទិពាត្តិំស, កុដ្ឋិអាទិ ច តេរស;
អបត្តោ តេសមោសារោ, កតោ ចេ បន រូហតិ.
ឯកូបជ្ឈាយកោ ហោតិ;
ហោន្តិ អាចរិយា តយោ;
ឧបសម្បទាបេក្ខា ច;
ហោន្តិ ទ្វេ វា តយោបិ វា.
តីហិ អាចរិយេហេវ, ឯកតោ អនុសាវនំ;
ឱសារេត្វា កតំ កម្មំ, ន ច កុប្បតិ កប្បតិ.
ឯកូបជ្ឈាយកោ ហោតិ;
អាចរិយោបិ តថេកតោ;
ឧបសម្បទាបេក្ខា ច;
ហោន្តិ ទ្វេ វា តយោបិ វា.
អនុបុព្ពេន សាវេត្វា, តេសំ នាមំ តុ តេន ច;
ឯកតោ អនុសាវេត្វា, កតម្បិ ច ន កុប្បតិ.
នានុបជ្ឈាយកេនាបិ, នានាចរិយកេន ច;
អញ្ញមញ្ញានុសាវេត្វា, កតំ កម្មញ្ច វដ្ដតិ.
សុមនោ តិស្សថេរស្ស, អនុសាវេតិ សិស្សកំ;
តិស្សោ សុមនថេរស្ស, អនុសាវេតិ សិស្សកំ.
នានុបជ្ឈាយកេនេវ, ឯកាចរិយកេនិធ;
ឧបសម្បទា បដិក្ខិត្តា, ពុទ្ធេនាទិច្ចពន្ធុនា.
មហាខន្ធកកថា.
ឧបោសថក្ខន្ធកកថា
ពទ្ធាពទ្ធវសេនេវ ¶ ¶ , សីមា នាម ទ្វិធា មតា;
និមិត្តេន និមិត្តំ តុ, ឃដេត្វា បន សម្មតា.
អយំ សីមាវិបត្តីហិ, ឯកាទសហិ វជ្ជិតា;
ពទ្ធា នាម សិយា សីមា, សា តិសម្បត្តិសំយុតា.
ខណ្ឌសមានសំវាសា-វិប្បវាសាទិភេទតោ;
ឥតិ ពទ្ធា តិធា វុត្តា, អពទ្ធាបិ តិធា មតា.
គាមតោ ឧទកុក្ខេបា, សត្តព្ភន្តរតោបិ ច;
តត្ថ គាមបរិច្ឆេទោ, ‘‘គាមសីមា’’តិ វុច្ចតិ.
ជាតស្សរេ សមុទ្ទេ វា, នទិយា វា សមន្តតោ;
មជ្ឈិមស្សុទកុក្ខេបោ, ឧទកុក្ខេបសញ្ញិតោ.
អគាមកេ អរញ្ញេ តុ, សត្តេវព្ភន្តរា បន;
សមន្តតោ អយំ សីមា, សត្តព្ភន្តរនាមិកា.
ឯកំ អព្ភន្តរំ វុត្តំ, អដ្ឋវីសតិហត្ថកំ;
គុឡុក្ខេបនយេនេវ, ឧទកុក្ខេបកា មតា.
ឥមា ទ្វេ បន សីមាយោ, វឌ្ឍន្តិ បរិសាវសា;
អព្ភន្តរូទកុក្ខេបា, ឋិតោកាសា បរំ សិយុំ.
ឋិតោ អន្តោបរិច្ឆេទេ, ហត្ថបាសំ វិហាយ វា;
តត្តកំ អនតិក្កម្ម, បរិច្ឆេទម្បិ វា បរំ.
ឋិតោ កម្មំ វិកោបេតិ, ឥតិ អដ្ឋកថានយោ;
តស្មា សោ ហត្ថបាសេ វា, កាតព្ពោ ពហិ វា បន.
ពទ្ធសីមាយ សណ្ឋានំ, និមិត្តំ ទិសកិត្តនំ;
ញត្វា បមាណំ សោធេត្វា, សីមំ ពន្ធេយ្យ បណ្ឌិតោ.
តិកោណំ ¶ ចតុរស្សញ្ច, វដ្ដញ្ច បណវូបមំ;
វិតានំ ធនុកាការំ, មុទិង្គសកដូបមំ.
បព្ពតំ ¶ វនំ បាសាណំ, រុក្ខំ មគ្គញ្ច វម្មិកំ;
ឧទកញ្ច នទិញ្ចាតិ, និមិត្តានដ្ឋ ទីបយេ.
តេសុ តីណិ និមិត្តានិ, អាទិំ កត្វា សមន្តតោ;
និមិត្តានំ សតេនាបិ, ពន្ធិតុំ បន វដ្ដតិ.
តិយោជនបរា សីមា, ឧក្កដ្ឋាតិ បកាសិតា;
ឯកវីសតិ ភិក្ខូនំ, គណ្ហន្តី ហេដ្ឋិមា មតា.
ឧក្កដ្ឋាយបិ ឧក្កដ្ឋា, ហេដ្ឋិមាយបិ ហេដ្ឋិមា;
ឯតា ទ្វេបិ អសីមាតិ, វុត្តា អាទិច្ចពន្ធុនា.
និមិត្តំ បន កិត្តេត្វា, សព្ពមេវ សមន្តតោ;
បច្ឆា ញត្តិទុតិយេន, សីមំ ពន្ធិតុមរហតិ.
ពន្ធិត្វានន្តរំ បច្ឆា, ចីវរាវិប្បវាសកំ;
សម្មន្និត្វាន ពទ្ធា សា-វិប្បវាសាតិ វុច្ចតិ.
នទីសរសមុទ្ទេសុ, សីមំ ពន្ធតិ ចេ បន;
ន វោត្ថរតិ តេនេវ, អសីមាតិ ជិនោព្រវិ.
សីមាកថា.
ទិនការកកត្តព្ពា-ការានញ្ច វសា បន;
នវេវុបោសថា វុត្តា, ពុទ្ធេនាទិច្ចពន្ធុនា.
ចាតុទ្ទសោ បន្នរសោ, សាមគ្គី ច ឧបោសថោ;
ទិវសេនេវ និទ្ទិដ្ឋា, តយោបេតេ ឧបោសថា.
សង្ឃេ ឧបោសថោ ចេវ, គណេ បុគ្គលុបោសថោ;
ការកានំ វសេនេវ, តយោ វុត្តា ឧបោសថា.
សុត្តុទ្ទេសាភិធានោ ¶ ច, បារិសុទ្ធិឧបោសថោ;
អធិដ្ឋានន្តិ និទ្ទិដ្ឋា, តយោ កម្មេនុបោសថា.
សង្ឃស្ស បាតិមោក្ខោ ច, បារិសុទ្ធិ គណស្ស ច;
អធិដ្ឋានមថេកស្ស, និទ្ទិដ្ឋំ បន សត្ថុនា.
បាតិមោក្ខស្ស ឧទ្ទេសា, បញ្ច វុត្តា មហេសិនា;
និទានំ ឧទ្ទិសិត្វាន, សាវេតព្ពំ តុ សេសកំ.
អយមេវ ¶ នយោ ញេយ្យោ, សេសេសុបិ ច វិញ្ញុនា;
ចត្តារោ ភិក្ខុនីនញ្ច, ឧទ្ទេសា នវិមេ បន.
បាតិមោក្ខស្ស ឧទ្ទេសោ, កាតព្ពោវ ឧបោសថេ;
អន្តរាយំ វិនា ចេវ, អនុទ្ទេសោ និវារិតោ.
ថេរោ ច ឥស្សរោ តស្ស;
‘‘ថេរាធេយ្យ’’ន្តិ បាឋតោ;
អវត្តន្តេន អជ្ឈិដ្ឋោ;
យស្ស សោ បន វត្តតិ.
ឧទ្ទិសន្តេ សមប្បា វា, អាគច្ឆន្តិ សចេ បន;
ឧទ្ទិដ្ឋំ តំ សុឧទ្ទិដ្ឋំ, សាវេតព្ពំ តុ សេសកំ.
ឧទ្ទិដ្ឋមត្តេ ភិក្ខូនំ, បរិសាយុដ្ឋិតាយ វា;
បារិសុទ្ធិ តុ កត្តព្ពា, មូលេ តេសំ, សចេ ពហូ.
សម្មជ្ជិតុំ បទីបេតុំ, បញ្ញាបេតុំ ទកាសនេ;
វិនិទ្ទិដ្ឋស្ស ថេរេន, អករោន្តស្ស ទុក្កដំ.
កត្វា សម្មជ្ជនំ ទីបំ, ឋបេត្វា ឧទកាសនំ;
គណញត្តិំ ឋបេត្វាវ, កត្តព្ពោ តីហុបោសថោ.
បុព្ពកិច្ចំ សមាបេត្វា, អធិដ្ឋេយ្យ បនេកកោ;
នោ ចេ អធិដ្ឋហេយ្យស្ស, ហោតិ អាបត្តិ ទុក្កដំ.
អធម្មេន ¶ ច វគ្គេន, សមគ្គេន អធម្មតោ;
តថា ធម្មេន វគ្គេន, សមគ្គេន ច ធម្មតោ.
ឧបោសថស្ស ឯតានិ, កម្មានីតិ ជិនោព្រវិ;
ចតូស្វបិ បនេតេសុ, ចតុត្ថំ ធម្មិកំ មតំ.
អធម្មេនិធ វគ្គោ ហិ, កតមោ ចេត្ថុបោសថោ?
វសន្តិ ឯកសីមាយំ, ចត្តារោ យត្ថ ភិក្ខុនោ.
ឯកស្ស បារិសុទ្ធិំ តេ, អានយិត្វា តយោ ជនា;
ករោន្តិ បារិសុទ្ធិំ ចេ, អធម្មោ វគ្គុបោសថោ.
អធម្មេន សមគ្គោ ហិ, ចត្តារោ ភិក្ខុនេកតោ;
ករោន្តិ បារិសុទ្ធិំ ចេ, សមគ្គោ ហោត្យធម្មិកោ.
ធម្មេន ¶ បន វគ្គោ ហិ, កតមោ សោ ឧបោសថោ;
វសន្តិ ឯកសីមាយំ, ចត្តារោ យត្ថ ភិក្ខុនោ.
ឯកស្ស បារិសុទ្ធិំ តេ, អានយិត្វា តយោ ជនា;
បាតិមោក្ខុទ្ទិសន្តេ ចេ, វគ្គោ ធម្មេនុបោសថោ.
ធម្មតោ ហិ សមគ្គោ សោ;
ចត្តារោ ភិក្ខុនេកតោ;
បាតិមោក្ខុទ្ទិសន្តីធ;
សមគ្គោ ធម្មតោ មតោ.
វគ្គេ សមគ្គេ វគ្គោតិ, សញ្ញិនោ វិមតិស្ស វា;
ឧបោសថំ ករោន្តស្ស, ហោតិ អាបត្តិ ទុក្កដំ.
ភេទាធិប្បាយតោ តស្ស, ហោតិ ថុល្លច្ចយំ បន;
វគ្គេ សមគ្គេនាបត្តិ, សមគ្គោតិ ច សញ្ញិនោ.
ឧក្ខិត្តេន គហដ្ឋេន, សេសេហិ សហធម្មិហិ;
ចុតនិក្ខិត្តសិក្ខេហិ, ឯកាទសហិ វា សហ.
ឧបោសថោ ន កាតព្ពោ, សភាគាបត្តិកេន វា;
ឆន្ទេន បារិវុត្ថេន, ករោតោ ហោតិ ទុក្កដំ.
អទេសេត្វា ¶ បនាបត្តិំ, នាវិកត្វាន វេមតិំ;
ឧបោសថោ ន កាតព្ពោ, ទិនេ វា អនុបោសថេ.
ឧបោសថេ បនាវាសា, សភិក្ខុម្ហា ច ភិក្ខុនា;
អាវាសោ វា អនាវាសោ, ន គន្តព្ពោ កុទាចនំ.
យស្មិំ ឧបោសថេ កិច្ចំ;
អាវាសេ បន វត្តតិ;
សោ ចេ សភិក្ខុកោ នាម;
អាវាសោតិ បកាសិតោ.
ឧបោសថោ កិមត្ថាយ, កិមត្ថាយ បវារណា;
ឧបោសថោ សមគ្គត្ថោ, វិសុទ្ធត្ថា បវារណា.
កោបេតុំ ធម្មិកំ កម្មំ, បដិក្កោសេយ្យ ទុក្កដំ;
ឆន្ទំ វា កាយសាមគ្គិំ, អទេន្តស្សបិ ទុក្កដំ.
ហោតិ ¶ បញ្ចវិធោ សង្ឃោ, ចតុវគ្គាទិភេទតោ;
សោ ច កត្តព្ពកម្មស្ស, វសេន បរិទីបិតោ.
បវារណំ តថាព្ភានំ, កម្មញ្ច ឧបសម្បទំ;
ឋបេត្វា ចតុវគ្គេន, អកត្តព្ពំ ន វិជ្ជតិ.
បញ្ចវគ្គេន អព្ភានំ, មជ្ឈទេសូបសម្បទំ;
ទសវគ្គេន អព្ភានំ, វិនា សព្ពំ តុ វដ្ដតិ.
កម្មំ វីសតិវគ្គេន, ន កត្តព្ពំ ន កិញ្ចិបិ;
ឩនេ ទោសោតិ ញាបេតុំ, នាធិកេ អតិរេកតា.
ចត្តារោ បកតត្តាវ, កម្មប្បត្តាតិ ទីបិតា;
ចតុវគ្គេន កត្តព្ពេ, សេសេសុ ច អយំ នយោ.
ចតុវគ្គាទិកត្តព្ពំ, កត្វាសំវាសបុគ្គលំ;
គណបូរំ ករោន្តស្ស, កតំ កុប្បតិ ទុក្កដំ.
បរិវាសាទិកម្មេបិ ¶ , តត្រដ្ឋំ គណបូរកំ;
កត្វា បន ករោន្តានំ, តថា, សេសំ តុ វដ្ដតិ.
ឧបោសថក្ខន្ធកកថា.
វស្សូបនាយិកក្ខន្ធកកថា
បុរិមា បច្ឆិមា ចាតិ, ទុវេ វស្សូបនាយិកា;
អាលយោ វា វចីភេទោ, កត្តព្ពោ ឧបគច្ឆតា.
វស្សូបគមនំ វាបិ, ជានំ អនុបគច្ឆតោ;
តេមាសមវសិត្វា វា, ចរន្តស្សបិ ទុក្កដំ.
រុក្ខស្ស សុសិរេ ឆត្តេ, ចាដិឆវកុដីសុ វា;
អជ្ឈោកាសេបិ វា វស្សំ, ឧបគន្តុំ ន វដ្ដតិ.
វស្សច្ឆេទេ អនាបត្តិ, អន្តរាយោ សចេ សិយា;
ឆិន្នវស្សស្ស ភិក្ខុស្ស, វារិតាវ បវារណា.
មាតាបិតូនំ ¶ បន ទស្សនត្ថំ;
បញ្ចន្នមត្ថេ សហធម្មិកានំ;
ទដ្ឋុំ គិលានំ តទុបដ្ឋកានំ;
ភត្តាទិ នេសំ បរិយេសនត្ថំ.
តថានភិរតំ គន្ត្វា, វូបកាសេស្សមុដ្ឋិតំ;
ទិដ្ឋិំ វា តស្ស កុក្កុច្ចំ, វិនោទេស្សាមហន្តិ វា.
ឯវំ សត្តាហកិច្ចេន, ភិក្ខុនា វិនយញ្ញុនា;
អបេសិតេបិ គន្តព្ពំ, បគេវ បហិតេ បន.
វស្សំ ឧបគតេនេត្ថ, អនិមន្តិតភិក្ខុនា;
ធម្មស្ស សវនត្ថាយ, គន្តុំ បន ន វដ្ដតិ.
‘‘អសុកំ ¶ នាម ទិវសំ, សន្និបាតោ ភវិស្សតិ’’;
ឥច្ចេវំ កតិកា បុព្ពំ, កតា ចេ បន វដ្ដតិ.
‘‘ធោវិស្សាមិ រជិស្សាមិ, ភណ្ឌក’’ន្តិ ន វដ្ដតិ;
សចាចរិយុបជ្ឈាយា, បហិណន្តិ ច វដ្ដតិ.
ឧទ្ទេសាទីនមត្ថាយ, គន្តុំ នេវ ច វដ្ដតិ;
គរូនំ ទស្សនត្ថាយ, គន្តុំ លភតិ បុគ្គលោ.
សចេ អាចរិយោ ‘‘អជ្ជ, មា គច្ឆាហី’’តិ ភាសតិ;
រត្តិច្ឆេទេ អនាបត្តិ, ហោតីតិ បរិទីបិតា.
យស្ស កស្សចិ ញាតិស្ស, ឧបដ្ឋាកកុលស្ស វា;
គច្ឆតោ ទស្សនត្ថាយ, រត្តិច្ឆេទេ ច ទុក្កដំ.
‘‘អាគមិស្សាមិ អជ្ជេវ, គន្ត្វាហំ គាមក’’ន្តិ ច;
សចេ បាបុណិតុំ គច្ឆំ, ន សក្កោតេវ វដ្ដតិ.
វជេ សត្ថេបិ នាវាយំ, តីសុ ឋានេសុ ភិក្ខុនោ;
វស្សច្ឆេទេ អនាបត្តិ, បវារេតុញ្ច វដ្ដតិ.
សតិ បច្ចយវេកល្លេ, សរីរាផាសុតាយ វា;
ឯសេវ អន្តរាយោតិ, វស្សំ ឆេត្វាបិ បក្កមេ.
យេន កេនន្តរាយេន, វស្សំ នោបគតោ ហិ យោ;
ទុតិយា ឧបគន្តព្ពា, ឆិន្នវស្សេន វា បន.
វស្សំ ¶ អនុបគន្ត្វា វា, តទហេវ ច គច្ឆតិ;
ពហិទ្ធា ឯវ សត្តាហំ, ឧបគន្ត្វាបិ វា បន.
វីតិនាមេតិ ចេ តស្ស, បុរិមាបិ ន វិជ្ជតិ;
បដិស្សវេ ច ភិក្ខុស្ស, ហោតិ អាបត្តិ ទុក្កដំ.
វស្សំ បនុបគន្ត្វា ច, ឧដ្ឋាបេត្វា ន ចារុណំ;
គច្ឆតោ បន សត្តាហ-ករណេនេវ ភិក្ខុនោ.
អន្តោយេវ ច សត្តាហំ, និវត្តន្តស្ស តស្ស តុ;
អនាបត្តីតិ កោ វាទោ, វសិត្វា ពហិ គច្ឆតោ.
‘‘វសិស្សាមីធ ¶ វស្ស’’ន្តិ, អាលយោ យទិ វិជ្ជតិ;
នោបេតសតិយា វស្សំ, តេន សេនាសនំ បន.
គហិតំ សុគ្គហិតំ ហោតិ, ឆិន្នវស្សោ ន ហោតិ សោ;
លភតេវ បវារេតុំ, ន ទោសោ កោចិ វិជ្ជតិ.
‘‘ឥមស្មិំ វិហារេ តេមាសំ, ឥមំ វស្សំ ឧបេមិ’’តិ;
និច្ឆារិតេ ច តិក្ខត្តុំ, វស្សំ ឧបគតោ សិយា.
អាទិំ តុ នវមិំ កត្វា, គន្តុំ វដ្ដតិ ភិក្ខុនោ;
អាគច្ឆតុ ច បច្ឆា សោ, មា វា ទោសោ ន វិជ្ជតិ.
វស្សូបនាយិកក្ខន្ធកកថា.
បវារណក្ខន្ធកកថា
ចាតុទ្ទសី បញ្ចទសី, សាមគ្គី ច បវារណា;
តេវាចី ទ្វេកវាចី ច, សង្ឃេ ច គណបុគ្គលេ.
ឯតា បន មុនិន្ទេន, វុត្តា នវ បវារណា;
តីណិ កម្មានិ មុញ្ចិត្វា, អន្តេនេវ បវារយេ.
បុព្ពកិច្ចំ សមាបេត្វា, បត្តកល្លេ សមានិតេ;
ញត្តិំ ឋបេត្វា សង្ឃេន, កត្តព្ពា ហិ បវារណា.
បវារេន្តេសុ ¶ ថេរេសុ, និសីទេយ្យ នវោ បន;
សយំ យាវ បវារេយ្យ, តាវ ឧក្កុដិកញ្ហិ សោ.
ញត្តិំ វត្វា បវារេយ្យុំ, ចត្តារោ វា តយោបិ វា;
បុព្ពកិច្ចំ សមាបេត្វា, ឯកាវាសេ វសន្តិ ចេ.
អញ្ញមញ្ញំ បវារេយ្យុំ, វិនា ញត្តិំ ទុវេ ជនា;
អធិដ្ឋេយ្យ បនេកោបិ, សេសា សង្ឃបវារណា.
បវារិតេ ¶ ច សង្ឃស្មិំ, ករេយ្យនាគតោ បន;
អវុដ្ឋោ ឆិន្នវស្សោ វា, បារិសុទ្ធិឧបោសថំ.
បញ្ច យស្មិំ បនាវាសេ, ចត្តារោ វា តយោបិ វា;
ឯកេកស្ស ហរិត្វាន, សមណា តេ បវារណំ.
អញ្ញមញ្ញំ បវារេន្តិ, សចេ អាបត្តិ ទុក្កដំ;
សេសំ ឧបោសថេ វុត្ត-នយេនិធ នយេ ពុធោ.
បារិសុទ្ធិប្បទានេន, សម្បាទេតត្តនោ សុចិំ;
ឆន្ទទានេន សង្ឃស្ស, សព្ពំ សាធេតិ, នត្តនោ.
តស្មា បន ឧភិន្នម្បិ, កិច្ចសិទ្ធត្ថមេវិធ;
បារិសុទ្ធិបិ ទាតព្ពា, ឆន្ទំ ទេន្តេន ភិក្ខុនា.
ឆន្ទេកេន ពហូនម្បិ, ហាតព្ពោ បារិសុទ្ធិបិ;
បរម្បរាហដោ ឆន្ទោ, ន គច្ឆតិ វិសុទ្ធិយា.
ឆន្ទំ វា បារិសុទ្ធិំ វា, គហេត្វា វា បវារណំ;
សាមណេរាទិភាវំ វា, បដិជានេយ្យ ហារកោ.
សចេ សោ សង្ឃមប្បត្វា, វិព្ភមេយ្យ មរេយ្យ វា;
នាហដញ្ចេវ តំ សព្ពំ, បត្វា ចេវំ សិយាហដំ.
សង្ឃំ បត្វា បមត្តោ វា, សុត្តោ វា ខិត្តចិត្តកោ;
នារោចេតិ អនាបត្តិ, ហោតិ សញ្ចិច្ច ទុក្កដំ.
យេ តេ វិបស្សនាយុត្តា, រត្តិន្ទិវមតន្ទិតា;
បុព្ពរត្តាបររត្តំ, វិបស្សនបរាយណា.
លទ្ធផាសុវិហារានំ, សិយា ន បរិហានិតិ;
បវារណាយ សង្គាហោ, វុត្តោ កត្តិកមាសកេ.
បវារណក្ខន្ធកកថា.
ចម្មក្ខន្ធកកថា
ឯឡកាជមិគានំ ¶ ¶ តុ, ចម្មំ វដ្ដតិ ភិក្ខុនោ;
រោហិតេណិកុរង្គានំ, បសទំមិគមាតុយា.
ឋបេត្វា ចម្មមេតេសំ, អញ្ញំ ទុក្កដវត្ថុកំ;
ថវិកោបាហនេ សព្ពំ, ចម្មំ វដ្ដត្យមានុសំ.
វដ្ដន្តិ មជ្ឈិមេ ទេសេ, ន គុណង្គុណុបាហនា;
វដ្ដន្តិ អន្តោអារាមេ, សព្ពត្ថាបិ ច រោគិនោ.
បុដខល្លកពទ្ធា ច, តថេវ បាលិគុណ្ឋិមា;
តូលបុណ្ណា ន វដ្ដន្តិ, សព្ពនីលាទយោបិ ច.
ចិត្រា ឧបាហនា មេណ្ឌ-វិសាណូបមវទ្ធិកា;
ន ច វដ្ដន្តិ មោរស្ស, បិញ្ឆេន បរិសិព្ពិតា.
មជ្ជារកាឡកោលូក-សីហព្យគ្ឃុទ្ទទីបិនំ;
អជិនស្ស ច ចម្មេន, ន វដ្ដតិ បរិក្ខដា.
បុដាទិំ អបនេត្វា វា, ឆិន្ទិត្វា វាបិ សព្ពសោ;
វណ្ណភេទំ តថា កត្វា, ធារេតព្ពា ឧបាហនា.
សព្ពាបិ បន ធារេតុំ, ន ច វដ្ដន្តិ បាទុកា;
ឋបេត្វា តត្ថ បស្សាវ- វច្ចាចមនបាទុកា.
អាសន្ទិញ្ចេវ បល្លង្កំ, ឧច្ចាសយនសញ្ញិតំ;
អតិក្កន្តបមាណំ តុ, សេវមានស្ស ទុក្កដំ.
គោនកំ កុត្តកំ ចិត្តំ, បដិកំ បដលិកម្បិ ច;
ឯកន្តលោមិំ វិកតិំ, តូលិកំ ឧទ្ទលោមិកំ.
កដ្ដិស្សំ បន កោសេយ្យំ, ហត្ថិអស្សរថត្ថរំ;
កទលិមិគបវរ-បច្ចត្ថរណកម្បិ ច.
ហេដ្ឋា ¶ រត្តវិតានស្ស, ទ្វិធា រត្តូបធានកំ;
អកប្បិយមិទំ សព្ពំ, ទុក្កដំ បរិភុញ្ជតោ.
ហេដ្ឋា ¶ អកប្បិយេ បច្ចត្ថរេ សតិ ន វដ្ដតិ;
ឧទ្ធំ សេតវិតានម្បិ, តស្មិំ អសតិ វដ្ដតិ.
អាសន្ទិំ បន បល្លង្កំ, ឋបេត្វា តូលិកម្បិ ច;
សេសំ បន ច សព្ពម្បិ, លភតេ គិហិសន្តកំ.
ធម្មាសនេ អនាបត្តិ, ភត្តគ្គេបិ និសីទិតុំ;
ភូមត្ថរណកេ តត្ថ, សយិតុម្បិ ច វដ្ដតិ.
ចម្មក្ខន្ធកកថា.
ភេសជ្ជក្ខន្ធកកថា
វុត្តា គហបតិស្សាបិ, សម្មុតុស្សាវនន្តិកា;
គោនិសាទីតិ កប្បិយា, ចតស្សោ ហោន្តិ ភូមិយោ.
សង្ឃស្ស សន្តកំ គេហំ, សន្តកំ ភិក្ខុនោបិ វា;
កប្បិយំ បន កត្តព្ពំ, សហសេយ្យប្បហោនកំ.
ឋបេត្វា ភិក្ខុមញ្ញេហិ, ទិន្នំ កប្បិយភូមិយា;
អត្ថាយ សន្តកំ តេសំ, គេហំ គហបតេវិទំ.
សា ហិ សម្មុតិកា នាម, យា ហិ សង្ឃេន សម្មតា;
កម្មវាចមវត្វា វា, វដ្ដតេវាបលោកនំ.
បឋមិដ្ឋកបាសាណ-ថម្ភាទិដ្ឋបនេ បន;
‘‘កប្បិយកុដិំ ករោមា’’តិ, វទន្តេហិ សមន្តតោ.
ឧក្ខិបិត្វា ឋបេន្តេសុ, អាមសិត្វា បរេសុ វា;
សយមេវុក្ខិបិត្វា វា, ឋបេយ្យុស្សាវនន្តិកា.
ឥដ្ឋកាទិបតិដ្ឋានំ ¶ , ភិក្ខូនំ វទតំ បន;
វាចាយ បរិយោសានំ, សមកាលំ តុ វដ្ដតិ.
អារាមោ អបរិក្ខិត្តោ, សកលោ ភុយ្យតោបិ វា;
ទុវិធោបិ ច វិញ្ញូហិ, គោនិសាទីតិ វុច្ចតិ.
ឯតា ¶ បន ចតស្សោបិ, ហោន្តិ កប្បិយភូមិយោ;
ឯត្ថ បក្កញ្ច វុត្ថញ្ច, សព្ពំ វដ្ដតិ អាមិសំ.
ឧស្សាវនន្តិកា យា សា, ថម្ភាទីសុ អធិដ្ឋិតា;
ថម្ភាទីស្វបនីតេសុ, តទញ្ញេសុបិ តិដ្ឋតិ.
អបនីតេសុ សព្ពេសុ, សិយា ជហិតវត្ថុកា;
គោនិសាទី បរិក្ខិត្តា, សេសា ឆទននាសតោ.
ភិក្ខុំ ឋបេត្វា អញ្ញេសំ, ហត្ថតោ ច បដិគ្គហោ;
តេសញ្ច សន្និធិ អន្តោ- វុត្តំ ភិក្ខុស្ស វដ្ដតិ.
ភិក្ខុស្ស ភិក្ខុនិយា វា, សន្តកំ សង្ឃិកម្បិ វា;
អន្តោវុត្ថញ្ច បក្កញ្ច, ឧភិន្នំ ន ច វដ្ដតិ.
អកប្បកុដិយា វុត្ថំ, សប្បិអាទិវិមិស្សិតំ;
‘‘អន្តោវុត្ថ’’ន្តិ និទ្ទិដ្ឋំ, បឋមំ កាលិកទ្វយំ.
តេហេវ សប្បិអាទីហិ, ភិក្ខុនា យាវជីវិកំ;
បក្កំ តំ បន សត្តាហំ, វដ្ដតេវ និរាមិសំ.
សចេ អាមិសសំសដ្ឋំ, បក្កំ តំ បរិភុញ្ជតិ;
អន្តោវុត្ថញ្ច ភិយ្យោបិ, សាមបក្កញ្ច ភុញ្ជតិ.
យាវកាលិកមាហារោ, បានកំ យាមកាលិកំ;
សត្តាហកាលិកំ នាម, សប្បិអាទិកបញ្ចកំ.
សេសំ បន ហលិទ្ទាទិ, ភេសជ្ជំ យាវជីវិកំ;
ចតុធា កាលិកា វុត្តា, ឧទកំ ហោត្យកាលិកំ.
បដិគ្គហវសេនេវ, កាលាតីតា តិកាលិកា;
ហោន្តិ ទោសករា ភុត្តា, អភុត្តំ តតិយម្បិ ច.
អម្ពំ ¶ ជម្ពុ ច ចោចញ្ច, មោចញ្ច មធុ មុទ្ទិកា;
សាលុ ផារុសកញ្ចាតិ, បានកំ អដ្ឋធា មតំ.
បានកត្ថមនុញ្ញាតំ, ផលំ បក្កញ្ច អាមកំ;
បានហេតុ បដិក្ខិត្តោ, សវត្ថុកបដិគ្គហោ.
អម្ពបក្កំ សុកោដ្ដេត្វា, មទ្ទិត្វា ឧទកេ បន;
បច្ឆា បរិស្សវំ កត្វា, បាតុំ វដ្ដតិ បានកំ.
វដ្ដតាទិច្ចបាកំ ¶ តុ, អគ្គិបក្កំ ន វដ្ដតិ;
ឯសេវ ច នយោ សេស-បានកេសុបិ ទីបិតោ.
បុប្ផបត្តផលុច្ឆូនំ, ចត្តារោ បនិមេ រសា;
អនុញ្ញាតា ឥមានដ្ឋ, បានានិ អនុជានតា.
សព្ពោ បុប្ផរសោ វុត្តោ, មធុកស្ស រសំ វិនា;
សព្ពោ បត្តរសោ វុត្តោ, បក្កឌាករសំ វិនា.
សត្តន្នំ សានុលោមានំ, ធញ្ញានំ ផលជំ រសំ;
ឋបេត្វានុមតោ សព្ពោ, វិកាលេ ផលជោ រសោ.
យាវកាលិកបត្តាន-មបិ សីតុទកេ កតោ;
មទ្ទិត្វាទិច្ចបាកោបិ, វិកាលេ បន វដ្ដតិ.
តាលញ្ច នាឡិកេរញ្ច, បនសំ លពុជម្បិ ច;
តិបុសាលាពុកុម្ភណ្ឌំ, តថា បុស្សផលម្បិ ច.
ឯវមេឡាលុកញ្ចាតិ, នវេតានិ ផលានិ ហិ;
អបរណ្ណញ្ច សព្ពម្បិ, សត្តធញ្ញានុលោមិកំ.
ពទរំ តិម្ពរូ សេលុ, កោសម្ពំ ករមទ្ទកំ;
មាតុលុង្គកបិត្ថញ្ច, វេត្តំ ចិញ្ចផលម្បិ ច.
ផលានំ ឯវមាទីនំ, ខុទ្ទកានំ រសោ បន;
អដ្ឋបានានុលោមត្តា, និទ្ទិដ្ឋោ អនុលោមិកេ.
សានុលោមស្ស ¶ ធញ្ញស្ស, ឋបេត្វា ផលជំ រសំ;
អញ្ញោ ផលរសោ នត្ថិ, អយាមកាលិកោ ឥធ.
ភេសជ្ជក្ខន្ធកកថា.
កថិនក្ខន្ធកកថា
ភិក្ខូនំ វុដ្ឋវស្សានំ, កថិនត្ថារមព្រវិ;
បញ្ចន្នំ អានិសំសានំ, ការណា មុនិបុង្គវោ.
ន ¶ ឧល្លិខិតមត្តាទិ-ចតុវីសតិវជ្ជិតំ;
ចីវរំ ភិក្ខុនាទាយ, ឧទ្ធរិត្វា បុរាណកំ.
នវំ អធិដ្ឋហិត្វាវ, វត្តព្ពំ វចសា បុន;
‘‘ឥមិនាន្តរវាសេន, កថិនំ អត្ថរាមិ’’តិ.
វុត្តេ តិក្ខត្តុមិច្ចេវំ, កថិនំ ហោតិ អត្ថតំ;
សង្ឃំ បនុបសង្កម្ម, អាទាយ កថិនំ ឥតិ.
‘‘អត្ថតំ កថិនំ ភន្តេ, សង្ឃស្ស អនុមោទថ;
ធម្មិកោ កថិនត្ថារោ’’, វត្តព្ពំ តេន ភិក្ខុនា.
‘‘សុអត្ថតំ តយា ភន្តេ, សង្ឃស្ស កថិនំ បុន;
ធម្មិកោ កថិនត្ថារោ, អនុមោទាមិ’’តីរយេ.
កថិនស្ស ច កិំ មូលំ, កិំ វត្ថុ កា ច ភូមិយោ;
កតិធម្មវិទោ ភិក្ខុ, កថិនត្ថារមរហតិ.
មូលមេកំ, សិយា វត្ថុ, តិវិធំ, ភូមិយោ ឆ ច;
អដ្ឋធម្មវិទោ ភិក្ខុ, កថិនត្ថារមរហតិ.
សង្ឃោ មូលន្តិ និទ្ទិដ្ឋំ, វត្ថុ ហោតិ តិចីវរំ;
ខោមាទីនិ ឆ វុត្តានិ, ចីវរានិ ឆ ភូមិយោ.
បុព្ពបច្ចុទ្ធរាធិដ្ឋា-នត្ថារោ ¶ មាតិកាបិ ច;
បលិពោធោ ច ឧទ្ធារោ, អានិសំសា បនដ្ឋិមេ.
ធោវនញ្ច វិចារោ ច, ឆេទនំ ពន្ធនម្បិ ច;
សិព្ពនំ រជនំ កប្បំ, ‘‘បុព្ពកិច្ច’’ន្តិ វុច្ចតិ.
សង្ឃាដិ ឧត្តរាសង្គោ, អថោ អន្តរវាសកោ;
បច្ចុទ្ធារោ អធិដ្ឋានំ, អត្ថារោបេសមេវ តុ.
បក្កមនញ្ច និដ្ឋានំ, សន្និដ្ឋានញ្ច នាសនំ;
សវនាសា ច សីមា ច, សហុព្ភារោតិ អដ្ឋិមា.
កតចីវរមាទាយ, អាវាសេ និរបេក្ខកោ;
អតិក្កន្តាយ សីមាយ, ហោតិ បក្កមនន្តិកា.
អានិសំសមថាទាយ, វិហារេ អនបេក្ខកោ;
គន្ត្វា បន វិហារំ សោ, អញ្ញំ សុខវិហារិកំ.
តត្ថ ¶ តំ វិហរន្តោវ, ករោតិ យទិ ចីវរំ;
និដ្ឋិតេ ចីវរេ តស្មិំ, និដ្ឋានន្តាតិ វុច្ចតិ.
‘‘ចីវរំ ន ករិស្សាមិ, ន បច្ចេស្សំ តមស្សមំ’’;
ឯវំ តុ ធុរនិក្ខេបេ, សន្និដ្ឋានន្តិកា មតា.
កថិនច្ឆាទនំ លទ្ធា, ‘‘ន បច្ចេស្ស’’ន្តិ ចេ គតោ;
ករោន្តស្សេវ នដ្ឋំ វា, ទឌ្ឍំ វា នាសនន្តិកា.
លទ្ធានិសំសោ សាបេក្ខោ, ពហិសីមំ គតោ បន;
សុណាតិ ចន្តរុព្ភារំ, សា ហោតិ សវនន្តិកា.
ចីវរាសាយ បក្កន្តោ, ពហិសីមំ គតោ បន;
‘‘ទស្សាមិ ចីវរំ តុយ្ហំ’’, វុត្តោ សវតិ កេនចិ.
បុន វុត្តេ ‘‘ន សក្កោមិ, ទាតុន្តិ តវ ចីវរំ’’;
អាសាយ ឆិន្នមត្តាយ, អាសាវច្ឆេទិកា មតា.
វស្សំវុដ្ឋវិហារម្ហា ¶ , វិហារញ្ញំ គតោ សិយា;
អាគច្ឆំ អន្តរាមគ្គេ, តទុទ្ធារមតិក្កមេ.
តស្ស សោ កថិនុទ្ធារោ, សីមាតិក្កន្តិកោ មតោ;
កថិនានិសំសមាទាយ, សាបេក្ខោវ សចេ គតោ.
សម្ភុណាតិ បុនាគន្ត្វា, កថិនុទ្ធារមេវ ចេ;
តស្ស សោ កថិនុទ្ធារោ, ‘‘សហុព្ភារោ’’តិ វុច្ចតិ.
បក្កមនញ្ច និដ្ឋានំ, សន្និដ្ឋានញ្ច សីមតោ;
ចត្តារោ បុគ្គលាធីនា, សង្ឃាធីនន្តរុព្ភរោ.
នាសនំ សវនញ្ចេវ, អាសាវច្ឆេទិកាបិ ច;
តយោបិ កថិនុព្ភារា, ន តុ សង្ឃា, ន ភិក្ខុតោ.
អាវាសបលិពោធោ ច, បលិពោធោ ច ចីវរេ;
បលិពោធា ទុវេ វុត្តា, យុត្តមុត្តត្ថវាទិនា.
អដ្ឋន្នំ មាតិកានំ វា, អន្តរុព្ភារតោបិ វា;
ឧព្ភារាបិ ទុវេ វុត្តា, កថិនស្ស មហេសិនា.
អនាមន្តាសមាទានំ, គណតោ យាវទត្ថិកំ;
តត្ថ យោ ចីវរុប្បាទោ, អានិសំសា ច បញ្ចិមេ.
កថិនក្ខន្ធកកថា.
ចីវរក្ខន្ធកកថា
ចីវរស្ស ¶ បនុប្បាទា, អដ្ឋ ចីវរមាតិកា;
សីមាយ ទេតិ, កតិកា, ភិក្ខាបញ្ញត្តិយា, តថា.
សង្ឃស្ស, ឧភតោសង្ឃេ, វស្សំវុដ្ឋស្ស ទេតិ ច,;
អាទិស្ស, បុគ្គលស្សាតិ, អដ្ឋិមា បន មាតិកា.
តត្ថ ¶ សីមាយ ទេតីតិ, អន្តោសីមំ គតេហិ តុ;
ភិក្ខូហិ ភាជេតព្ពន្តិ, វណ្ណិតំ វរវណ្ណិនា.
កតិកាយ ច ទិន្នំ យេ, វិហារា ឯកលាភកា;
ឯត្ថ ទិន្នញ្ច សព្ពេហិ, ភាជេតព្ពន្តិ វុច្ចតិ.
សង្ឃស្ស ធុវការា ហិ, យត្ថ ករីយន្តិ តត្ថ ច;
ភិក្ខាបញ្ញត្តិយា ទិន្នំ, ទិន្នំ វុត្តំ មហេសិនា.
សង្ឃស្ស បន យំ ទិន្នំ, ឧជុភូតេន ចេតសា;
តញ្ហិ សម្មុខិភូតេន, ភាជេតព្ពន្តិ វុច្ចតិ.
ឧភតោសង្ឃ មុទ្ទិស្ស, ទេតិ សទ្ធាយ ចីវរំ;
ថោកា វា ពហុ វា ភិក្ខូ, សមភាគោវ វដ្ដតិ.
វស្សំវុដ្ឋស្ស សង្ឃស្ស, ចីវរំ ទេតិ យំ បន;
តំ តស្មិំ វុដ្ឋវស្សេន, ភាជេតព្ពន្តិ វណ្ណិតំ.
យាគុយា បន ភត្តេ វា, ទេតិអាទិស្ស ចេ បន;
ចីវរំ តត្ថ តត្ថេវ, យោជេតព្ពំ វិជានតា.
បុគ្គលំ បន ឧទ្ទិស្ស, ចីវរំ យំ តុ ទីយតិ;
បុគ្គលោទិស្សកំ នាម, ទានំ តំ តុ បវុច្ចតិ.
សហធម្មិកេសុ យោ កោចិ, បញ្ចស្វបិ ‘‘មមច្ចយេ;
អយំ មយ្ហំ បរិក្ខារោ, មាតុយា បិតុនោបិ វា.
ឧបជ្ឈាយស្ស វា ហោតុ’’, វទតិច្ចេវមេវ ចេ;
ន ហោតិ បន តំ តេសំ, សង្ឃស្សេវ ច សន្តកំ.
បញ្ចន្នំ ¶ អច្ចយេ ទានំ, ន ច រូហតិ កិញ្ចិបិ;
សង្ឃស្សេវ ច តំ ហោតិ, គិហីនំ បន រូហតិ.
ភិក្ខុ វា សាមណេរោ វា, កាលំ ភិក្ខុនុបស្សយេ;
ករោត្យស្ស បរិក្ខារា, ភិក្ខូនំយេវ សន្តកា.
ភិក្ខុនី ¶ សាមណេរី វា, វិហារស្មិំ សចេ មតា;
ហោន្តិ តស្សា បរិក្ខារា, ភិក្ខុនីនំ តុ សន្តកា.
‘‘ទេហិ នេត្វាសុកស្សា’’តិ, ទិន្នំ តំ បុរិមស្ស តុ;
‘‘ឥទំ ទម្មី’’តិ ទិន្នំ តំ, បច្ឆិមស្សេវ សន្តកំ.
ឯវំ ទិន្នវិធិំ ញត្វា, មតស្ស វាមតស្ស វា;
វិស្សាសំ វាបិ គណ្ហេយ្យ, គណ្ហេ មតកចីវរំ.
មូលបត្តផលក្ខន្ធ-តចបុប្ផប្បភេទតោ;
ឆព្ពិធំ រជនំ វុត្តំ, វន្តទោសេន តាទិនា.
មូលេ ហលិទ្ទិំ, ខន្ធេសុ, មញ្ជេដ្ឋំ តុង្គហារកំ;
បត្តេសុ អល្លិយា បត្តំ, តថា បត្តញ្ច នីលិយា.
កុសុម្ភំ កិំសុកំ បុប្ផេ, តចេ លោទ្ទញ្ច កណ្ឌុលំ;
ឋបេត្វា រជនំ សព្ពំ, ផលំ សព្ពម្បិ វដ្ដតិ.
កិលិដ្ឋសាដកំ វាបិ, ទុព្ពណ្ណំ វាបិ ចីវរំ;
អល្លិយា បន បត្តេន, ធោវិតុំ បន វដ្ដតិ.
ចីវរានំ កថា សេសា, បឋមេ កថិនេ បន;
តត្ថ វុត្តនយេនេវ, វេទិតព្ពា វិភាវិនា.
ចីវរក្ខន្ធកកថា.
មហាវគ្គោ និដ្ឋិតោ.
ចូឡវគ្គោ
បារិវាសិកក្ខន្ធកកថា
តជ្ជនីយំ ¶ ¶ និយស្សញ្ច, បព្ពាជំ បដិសារណំ;
តិវិធុក្ខេបនញ្ចាតិ, សត្ត កម្មានិ ទីបយេ.
តេចត្តាលីស វត្តានិ, ខន្ធកេ កម្មសញ្ញិតេ;
នវាធិកានិ តិំសេវ, ខន្ធកេ តទនន្តរេ.
ឯវំ សព្ពានិ វត្តានិ, ទ្វាសីតេវ មហេសិនា;
ហោន្តិ ខន្ធកវត្តានិ, គហិតាគហណេន តុ.
បារិវាសញ្ច វត្តញ្ច, សមាទិន្នស្ស ភិក្ខុនោ;
រត្តិច្ឆេទោ កថំ វុត្តោ, វត្តភេទោ កថំ ភវេ?
សហវាសោ វិនាវាសោ, អនារោចនមេវ ច;
បារិវាសិកភិក្ខុស្ស, រត្តិច្ឆេទោ ច ទុក្កដំ.
ឯកច្ឆន្នេ បនាវាសេ, បកតត្តេន ភិក្ខុនា;
និវាសោ ទកបាតេន, ឧក្ខិត្តស្ស និវារិតោ.
បារិវាសិកភិក្ខុស្ស, អន្តោយេវ ន លព្ភតិ;
ឥច្ចេវំ បន និទ្ទិដ្ឋំ, មហាបច្ចរិយំ បន.
‘‘អវិសេសេន និទ្ទិដ្ឋំ, មហាអដ្ឋកថាទិសុ;
ឧភិន្នំ ទកបាតេន, និវាសោ វារិតោ’’តិ ហិ.
អភិក្ខុកេ បនាវាសេ, អនាវាសេបិ កត្ថចិ;
វិប្បវាសំ វសន្តស្ស, រត្តិច្ឆេទោ ច ទុក្កដំ.
បារិវាសិកភិក្ខុស្ស, ភិក្ខុំ ទិស្វាន តង្ខណេ;
នារោចេន្តស្ស ចេតស្ស, រត្តិច្ឆេទោ ច ទុក្កដំ.
បញ្ចេវ ¶ ច យថាវុឌ្ឍំ, លភតេ បារិវាសិកោ;
កាតុំ តត្ថេវ ច ឋត្វា, ឧបោសថបវារណំ.
វស្សសាដិំ ¶ យថាវុឌ្ឍំ, ទេន្តិ ចេ សង្ឃទាយកា;
ឱណោជនំ តថា ភត្តំ, លភតេ បញ្ចិមេ បន.
បារិវាសិកក្ខន្ធកកថា.
សមថក្ខន្ធកកថា
វិវាទាធារតា ចានុ-វាទាធិករណម្បិ ច;
អាបត្តាធារតា ចេវ, កិច្ចាធិករណម្បិ ច.
ឯតានិ បន ចត្តារិ, វុត្តានិ ច មហេសិនា;
ភេទការកវត្ថូនិ, វិវាទោ តត្ថ និស្សិតោ.
វិបត្តិយោ ចតស្សោវ, អនុវាទោ ឧបាគតោ;
អាបត្តាធារតា នាម, សត្ត អាបត្តិយោ មតា.
សង្ឃកិច្ចានិ និស្សាយ, កិច្ចាធិករណំ សិយា;
ឯតេសំ តុ ចតុន្នម្បិ, សមត្តា សមថា មតា.
សម្មុខា សតិ ចាមូឡ្ហោ, បដិញ្ញាវិនយោបិ ច;
តស្សបាបិយសី ចេវ, តថា យេភុយ្យសីបិ ច.
តិណវត្ថារកោ ចេវ, សត្តមោ វិនយោ មតោ;
សត្តិមេ សមថា វុត្តា, ពុទ្ធេនាទិច្ចពន្ធុនា.
វិវាទោ សម្មតិ ទ្វីហិ, អនុវាទោ ចតូហិ ច;
អាបត្តិ បន តីហេវ, កិច្ចមេកេន សម្មតិ.
ឆដ្ឋេន បឋមេនាបិ, វិវាទោ ឯត្ថ សម្មតិ;
សម្មុខាវិនយាទីហិ, អនុបុព្ពេន តីហិបិ.
តថេវ ¶ បញ្ចមេនាបិ, អនុវាទោ ហិ សម្មតិ;
សម្មុខេន បដិញ្ញាយ, តិណវត្ថារកេន ច.
អាបត្តូបសមំ យាតិ, តីហេវ សមថេហិ សា;
សម្មុខាវិនយេនេវ, កិច្ចមេកេន សម្មតិ.
យេភុយ្យសិកកម្មេ ¶ តុ, សលាកំ គាហយេ ពុធោ;
គូឡ្ហេន វិវដេនាបិ, កណ្ណជប្បេន វា បន.
អលជ្ជុស្សទេ គូឡ្ហេន, វិវដេនេវ លជ្ជិសុ;
ពាលេសុ កណ្ណជប្បេន, សលាកំ គាហយេ ពុធោ.
លជ្ជី អលជ្ជី ពាលោតិ, កេន សក្កា វិជានិតុំ?
សកេន កម្មុនាយេវ, តេន សក្កា វិជានិតុំ.
អាបជ្ជតិ ច សញ្ចិច្ច, អាបត្តិំ បរិគូហតិ;
ឆន្ទាទិអគតិំ យាតិ, អលជ្ជី ឯទិសោ សិយា.
នាបជ្ជតិ ច សញ្ចិច្ច, អាបត្តិំ ន ច គូហតិ;
ន គច្ឆតិគតិញ្ចាបិ, ឯទិសោ លជ្ជិ បុគ្គលោ.
ទុច្ចិន្តិតោ ច ទុព្ភាសី, តថា ទុក្កដការិកោ;
ឯទិសោ បន ‘‘ពាលោ’’តិ, លក្ខណេនេវ ញាយតិ.
តិធា សលាកគាហេន, ពហុកា ធម្មវាទិនោ;
យេភុយ្យសិកកម្មេន, កត្តព្ពន្តិ ជិនោព្រវិ.
អលជ្ជី សានុវាទោ ច, អសុចី កម្មតោ ច យោ;
តស្សបាបិយសីកម្ម-យោគ្គោ សោ ហោតិ បុគ្គលោ.
ភណ្ឌនេ កលហេ ជាតេ, វិវាទស្មិំ អនប្បកេ;
ពហុអស្សាមណេ ចិណ្ណេ, អនគ្គេបិ ច ភស្សកេ.
មូលមូលំ គវេសន្តំ, ហោតិ វាឡញ្ច កក្ខឡំ;
តិណវត្ថារកេនេវ, កាតព្ពន្តិ បកាសិតំ.
យថា ¶ ច តិណបណ្ណេន, ឆន្នំ គូថញ្ច មុត្តកំ;
ន ច វាយតិ ទុគ្គន្ធំ, វូបសម្មតិ តង្ខណេ.
ឋបេត្វា ថុល្លវជ្ជញ្ច, គិហីហិ បដិសំយុតំ;
ទិដ្ឋាវិកម្មិកញ្ចេវ, យោ ច តត្ថ ន ហោតិ តំ.
សេសាយាបត្តិយា យាវ, ឧបសម្បទមាឡតោ;
សុទ្ធោ ហោតិ និរាបត្តិ, តិណវត្ថារកេ តថា.
សមថក្ខន្ធកកថា.
ខុទ្ទកវត្ថុក្ខន្ធកកថា
រុក្ខេ ¶ វា បន កុដ្ដេវា, អដ្ដានេ ថម្ភកេសុ វា;
ន្ហាយមានោ សកំ កាយំ, ឧគ្ឃំសេយ្យស្ស ទុក្កដំ.
កាយំ គន្ធព្ពហត្ថេន, កុរុវិន្ទកសុត្តិយា;
មល្លកេន ន ឃំសេយ្យ, នាញ្ញមញ្ញញ្ច កាយតោ.
អកតំ មល្លកំ នាម, គិលានស្សេវ វដ្ដតិ;
កតំ តំ មល្លកំ នាម, សព្ពេសម្បិ ន វដ្ដតិ.
កបាលិដ្ឋកខណ្ឌានិ, សព្ពស្ស បុថុបាណិកំ;
គិលានស្សាគិលានស្ស, វត្ថវដ្ដិ ច វដ្ដតិ.
វុត្តា ផេណកបាសាណ-កថលា បាទឃំសនេ;
វដ្ដំ វា ចតុរស្សំ វា, កតកំ ន ច វដ្ដតិ.
យំ កិញ្ចិបិ អលង្ការំ, ធារេន្តស្សបិ ទុក្កដំ;
ហោតិ អន្តមសោ តាល-បណ្ណមត្តម្បិ ភិក្ខុនោ.
ឱសណ្ហេយ្យ សកេ កេសេ, យោ ហត្ថផណកេន វា;
ផណកេនបិ កោច្ឆេន, ទុក្កដំ តស្ស និទ្ទិសេ.
សិត្ថតេលោទតេលេហិ ¶ , មណ្ឌនត្ថំ ន វដ្ដតិ;
អនុលោមនិបាតត្ថំ, ឧទ្ធំលោមេន ភិក្ខុនា.
ហត្ថំ តេលេន តេមេត្វា, បុញ្ឆិតព្ពា សិរោរុហា;
វដ្ដតុណ្ហាភិតត្តស្ស, អល្លហត្ថេន បុញ្ឆិតុំ.
អាទាសេ ឧទបត្តេ វា, យត្ថ កត្ថចិ អត្តនោ;
មុខពិម្ពំ វិនា ហេតុំ, ឱលោកេន្តស្ស ទុក្កដំ.
‘‘សញ្ឆវិំ តុ មុខំ, នោ’’តិ, ទដ្ឋុមាពាធបច្ចយា;
‘‘ជិណ្ណោ នោ’’តាយុសង្ខារ-ជាននត្ថញ្ច វដ្ដតិ.
នច្ចំ វា បន គីតំ វា, វាទិតំ វាបិ ភិក្ខុនោ;
ទដ្ឋុំ វា បន សោតុំ វា, គច្ឆតោ ហោតិ ទុក្កដំ.
ទដ្ឋុមន្តមសោ មោរ-នច្ចម្បិ ច ន វដ្ដតិ;
សោតុមន្តមសោ ទន្ត-គីតម្បិ ច ន វដ្ដតិ.
នច្ចន្តស្ស ¶ សយំ វាបិ, នច្ចាបេន្តស្ស ទុក្កដំ;
អនាបត្តន្តរារាមេ, ឋត្វា សុណាតិ បស្សតិ.
‘‘បស្សិស្សាមី’’តិ នច្ចំ វា, គីតំ វា បន វាទិតំ;
វិហារតោ វិហារំ វា, គច្ឆតោ ហោតិ ទុក្កដំ.
អាបត្តន្តោវិហារេបិ, ឧដ្ឋហិត្វាន គច្ឆតោ;
ឋត្វា គីវំ បសារេត្វា, បស្សតោបិ ច វីថិយំ.
កេសា ទីឃា ន ធារេយ្យា, យោ ធារេយ្យស្ស ទុក្កដំ;
ទ្វង្គុលំ វា ទុមាសំ វា, តតោ ឧទ្ធំ ន វដ្ដតិ.
នខេ នាសិកលោមានិ, ទីឃានិ ន តុ ធារយេ;
ន ច វីសតិមដ្ឋំ វា, កាតុំ វដ្ដតិ ភិក្ខុនោ.
កប្បាបេយ្យ វិសុំ មស្សុំ, ទាឋិកំ វា ឋបេយ្យ យោ;
សំហរាបេយ្យ វា លោមំ, សម្ពាធេ តស្ស ទុក្កដំ.
ឆិន្ទតោ ¶ ទុក្កដំ វុត្តំ, កេសេ កត្តរិកាយ វា;
អគិលានស្ស អញ្ញេន, ឆិន្ទាបេន្តស្ស វា តថា.
ឆិន្ទតោ អត្តនោ អង្គ-ជាតំ ថុល្លច្ចយំ សិយា;
សេសង្គឆេទនេ អត្ត-វធេ អាបត្តិ ទុក្កដំ.
អហិកីដាទិទដ្ឋស្ស, តាទិសាពាធបច្ចយា;
ន ទោសោ ឆិន្ទតោ អង្គំ, មោចេន្តស្ស ច លោហិតំ.
អបរិស្សាវនោ មគ្គំ, សចេ គច្ឆតិ ទុក្កដំ;
យាចមានស្ស វា មគ្គេ, តថេវាទទតោបិ តំ.
ន ភុញ្ជេ ន បិវេ នគ្គោ, ន ខាទេ ន ច សាយយេ;
ន ទទេ ន ច គណ្ហេយ្យ, ន គច្ឆេយ្យបិ អញ្ជសំ.
វន្ទិតព្ពំ ន នគ្គេន, វន្ទាបេតព្ពមេវ វា;
បរិកម្មំ ន កាតព្ពំ, ន នគ្គេន ច ការយេ.
បរិកម្មេ បដិច្ឆាទី, តិស្សោ ជន្តាឃរាទិកា;
វុត្តា, វត្ថបដិច្ឆាទី, សព្ពត្ថ បន វដ្ដតិ.
យត្ថ កត្ថចិ បេឡាយំ, ភុញ្ជិតុំ ន ច វដ្ដតិ;
ឯកតោ ភុញ្ជតោ ហោតិ, ទុក្កដំ ឯកភាជនេ.
ឯកបាវុរណា ¶ ឯក-ត្ថរណា វា និបជ្ជរេ;
ឯកមញ្ចេបិ វា តេសំ, ហោតិ អាបត្តិ ទុក្កដំ.
ន និសីទេយ្យ សង្ឃាដិ-បល្លត្ថិកមុបាគតោ;
កិញ្ចិ កីឡំ ន កីឡេយ្យ, បលិតំ ន ច គាហយេ.
ភមុកាយ នលាដេ វា, ទាឋិកាយបិ ឧគ្គតំ;
តាទិសំ បលិតំ ចញ្ញំ, គាហាបេតុម្បិ វដ្ដតិ.
អគិលានោ សចេ ភិក្ខុ, ឆត្តំ ធារេយ្យ ទុក្កដំ;
អត្តនោ ចីវរាទីនំ, គុត្តត្ថំ បន វដ្ដតិ.
ហត្ថិសោណ្ឌំ ¶ ចតុក្កណ្ណំ, វសនំ មច្ឆវាឡកំ;
វេល្លិយំ តាលវណ្ដញ្ច, និវាសេន្តស្ស ទុក្កដំ.
គហិបារុបនំ វាបិ, បារុបន្តស្ស ទុក្កដំ;
និវាសនេ បារុបនេ, បរិមណ្ឌលតា មតា.
លោកាយតំ ន វាចេយ្យ, ន ច តំ បរិយាបុណេ;
ន តិរច្ឆានវិជ្ជា វា, វាចេតព្ពាវ ភិក្ខុនា.
ន ច វដ្ដតិ ធារេតុំ, សព្ពា ចាមរិពីជនី;
ន ចាលិម្បេយ្យ ទាយំ វា, ន ច លញ្ជេ មុខម្បិ ច.
ន វហេ ឧភតោកាជំ, វដ្ដតន្តរកាជកំ;
សីសក្ខន្ធកដោលម្ព-ភារេ ទោសោ ន វិជ្ជតិ.
អដ្ឋង្គុលាទិកំ ភិក្ខុ, បច្ឆិមំ ចតុរង្គុលា;
ខាទតោ ទន្តកដ្ឋញ្ច, ហោតិ អាបត្តិ ទុក្កដំ.
រុក្ខំ នេវាភិរូហេយ្យ, កិច្ចេ សតិបិ បោរិសំ;
អាបទាសុ យថាកាមំ, វដ្ដតេវាភិរូហិតុំ.
លសុណំ ន ច ខាទេយ្យ, សចេ នាកល្លកោ សិយា;
នារោបេតព្ពកំ ពុទ្ធ-វចនំ អញ្ញថា បន.
ខិបិតេន ច វត្តព្ពំ, ‘‘ជីវា’’តិ, គិហិនា បុន;
‘‘ជីវថា’’តិ ច វុត្តេន, ‘‘ចិរំ ជីវា’’តិ វដ្ដតិ.
សាមណេរំ គហដ្ឋំ វា, អាកោដេន្តស្ស ទុក្កដំ;
សយនេ បុប្ផសំកិណ្ណេ, ន វដ្ដតិ និបជ្ជិតុំ.
ខុរភណ្ឌំ ¶ ន គណ្ហេយ្យ, សចេ ន្ហាបិតបុព្ពកោ;
ន ច ធារណិយា ឧណ្ហី, សព្ពា ពាហិរលោមិកា.
អង្គរាគំ ករោន្តស្ស, ទុក្កដំ សមុទីរិតំ;
អកាយពន្ធនស្សាបិ, គាមំ បវិសតោបិ ច.
លោហជំ ¶ ទារុជំ សព្ពំ, កប្បិយំ មត្តិកាមយំ;
វិនា សត្ថញ្ច បត្តញ្ច, កតកំ កុម្ភការិកំ.
ខុទ្ទកវត្ថុក្ខន្ធកកថា.
សេនាសនក្ខន្ធកកថា
អាសន្ទិកោ អតិក្កន្ត-បមាណោបិ ច វដ្ដតិ;
តថា បញ្ចង្គបីឋម្បិ, សត្តង្គម្បិ ច វដ្ដតិ.
តូលោនទ្ធា ឃរេយេវ, មញ្ចបីឋា និសីទិតុំ;
សីសបាទូបធានញ្ច, អគិលានស្ស វដ្ដតិ.
សន្ថរិត្វា គិលានស្ស, ឧបធានានិ តត្ថ ច;
បច្ចត្ថរណកំ ទត្វា, និបជ្ជន្តស្ស វដ្ដតិ.
តិរិយំ មុដ្ឋិរតនំ, ហោតិ ពិម្ពោហនំ មិតំ;
ទីឃតោ ច ទិយឌ្ឍំ វា, ទ្វិហត្ថន្តិ កុរុន្ទិយំ.
បូរិតា ចោឡបណ្ណុណ្ណ-តិណវាកេហិ បញ្ចហិ;
ភិសិយោ ភាសិតា បញ្ច, តូលានំ គណនាវសា.
ភិសិតូលានិ បញ្ចេវ, តថា តូលានិ តីណិបិ;
លោមានិ មិគបក្ខីនំ, គព្ភា ពិម្ពោហនស្សិមេ.
មនុស្សលោមំ លោមេសុ, បុប្ផេសុ ពកុលាទិកំ;
សុទ្ធំ តមាលបត្តញ្ច, បណ្ណេសុ ន ច វដ្ដតិ.
ឧណ្ណាទិកំ បញ្ចវិធញ្ច តូលំ;
មហេសិនា យំ ភិសិយំ បវុត្តំ;
មសូរកេ ¶ តំ បន វដ្ដតីតិ;
កុរុន្ទិយំ អដ្ឋកថាយ វុត្តំ.
យទេតំ ¶ តិវិធំ តូលំ, ភិសិយំ តំ អកប្បិយំ;
មិស្សំ តមាលបត្តំ តុ, សព្ពត្ថ បន វដ្ដតិ.
រូបំ តុ បុរិសិត្ថីនំ, តិរច្ឆានគតស្ស វា;
ការេន្តស្ស ករោតោ វា, ហោតិ អាបត្តិ ទុក្កដំ.
ជាតកំ បន វត្ថុំ វា, ការាបេតុំ បរេហិ វា;
មាលាកម្មំ លតាកម្មំ, សយំ កាតុម្បិ វដ្ដតិ.
សមានាសនិកោ នាម, ទ្វីហិ វស្សេហិ យោ បន;
វុឌ្ឍោ វា ទហរោ វាបិ, វស្សេនេកេន វា បន.
សមានវស្សេ វត្តព្ពំ, កិញ្ច នាមិធ វិជ្ជតិ;
សត្តវស្សតិវស្សេហិ, បញ្ចវស្សោ និសីទតិ.
ហេដ្ឋា ទីឃាសនំ តិណ្ណំ, យំ បហោតិ និសីទិតុំ;
ឯកមញ្ចេបិ បីឋេ វា, ទ្វេ និសីទន្តិ វដ្ដតិ.
ឧភតោព្យញ្ជនំ ឥត្ថិំ, ឋបេត្វា បណ្ឌកំ បន;
ទីឃាសនេ អនុញ្ញាតំ, សព្ពេហិបិ និសីទិតុំ.
បុរិមិកោ បច្ឆិមិកោ, តថេវន្តរមុត្តកោ;
តយោ សេនាសនគ្គាហា, សម្ពុទ្ធេន បកាសិតា.
បុព្ពារុណា បាដិបទស្ស យាវ;
បុនារុណោ ភិជ្ជតិ នេវ តាវ;
ឥទញ្ហិ សេនាសនគាហកស្ស;
ខេត្តន្តិ វស្សូបគមេ វទន្តិ.
បាតោវ គាហិតេ អញ្ញោ, ភិក្ខុ សេនាសនេ បន;
សចេ យាចតិ អាគន្ត្វា, វត្តព្ពោ គាហិតន្តិ សោ.
សង្ឃិកំ អបលោកេត្វា, គហិតំ វស្សវាសិកំ;
អន្តោវស្សេបិ វិព្ភន្តោ, លភតេ តត្រជំ សចេ.
វុដ្ឋវស្សោ ¶ សចេ ភិក្ខុ, កិញ្ចិ អាវាសិហត្ថតោ;
គហេត្វា កប្បិយំ ភណ្ឌំ, ទត្វា តស្សត្តនោ បន.
‘‘អសុកស្មិំ ¶ កុលេ មយ្ហំ, វស្សាវាសិកចីវរំ;
គាហិតំ គណ្ហ’’ឥច្ចេវំ, វត្វា គច្ឆតិ សោ ទិសំ.
ឧប្បព្ពជតិ ចេ តត្ថ, គតដ្ឋានេ, ន លព្ភតិ;
គហេតុំ តស្ស សម្បត្តំ, សង្ឃិកំយេវ តំ សិយា.
មនុស្សេ សម្មុខា តត្ថ, បដិច្ឆាបេតិ ចេ បន;
សព្ពំ លភតិ សម្បត្តំ, វស្សាវាសិកចីវរំ.
អារាមោ ច វិហារោ ច, វត្ថូនិ ទុវិធស្សបិ;
ភិសិ ពិម្ពោហនំ មញ្ច-បីឋន្តិ តតិយំ បន.
លោហកុម្ភី កដាហញ្ច, ភាណកោ លោហវារកោ;
វាសិ ផរសុ កុទ្ទាលោ, កុឋារី ច និខាទនំ.
វល្លិ វេឡុ តិណំ បណ្ណំ, មុញ្ជបព្ពជមេវ ច;
មត្តិកា ទារុភណ្ឌញ្ច, បញ្ចមំ តុ យថាហ ច.
‘‘ទ្វីហិ សង្គហិតានិ ទ្វេ, តតិយំ ចតុសង្គហំ;
ចតុត្ថំ នវកោដ្ឋាសំ, បញ្ចមំ អដ្ឋធា មតំ.
ឥតិ បញ្ចហិ រាសីហិ, បញ្ចនិម្មលលោចនោ;
បញ្ចវីសវិធំ នាថោ, គរុភណ្ឌំ បកាសយិ’’.
ឥទញ្ហិ បន សង្ឃស្ស, សន្តកំ គរុភណ្ឌកំ;
វិស្សជ្ជេន្តោ វិភាជេន្តោ, ភិក្ខុ ថុល្លច្ចយំ ផុសេ.
ភិក្ខុនា គរុភណ្ឌំ តុ, សង្ឃេន ហិ គណេន វា;
វិស្សជ្ជិតមវិស្សដ្ឋំ, វិភត្តមវិភាជិតំ.
បុរិមេសុ ហិ តីស្វេត្ថ, ន ចត្ថាគរុភណ្ឌកំ;
លោហកុម្ភី កដាហោ ច, លោហភាណកមេវ ច.
តិវិធំ ¶ ខុទ្ទកំ វាបិ, គរុភណ្ឌកមេវិទំ;
បាទគណ្ហនកោ លោហ-វារកោ ភាជិយោ មតោ.
ឧទ្ធំ បន តតោ លោហ-វារកោ គរុភណ្ឌកំ;
ភិង្ការាទីនិ សព្ពានិ, គរុភណ្ឌានិ ហោន្តិ ហិ.
ភាជេតព្ពោ អយោបត្តោ;
តម្ពាយោថាលកាបិ ច;
ធូមនេត្តាទិកំ ¶ នេវ;
ភាជេតព្ពន្តិ ទីបិតំ.
អត្តនា បដិលទ្ធំ តំ, លោហភណ្ឌំ តុ កិញ្ចិបិ;
ន បុគ្គលិកភោគេន, ភុញ្ជិតព្ពញ្ហិ ភិក្ខុនា.
កំសវដ្ដកលោហានំ, ភាជនានិបិ សព្ពសោ;
ន បុគ្គលិកភោគេន, វដ្ដន្តិ បរិភុញ្ជិតុំ.
តិបុភណ្ឌេបិ ឯសេវ, នយោ ញេយ្យោ វិភាវិនា;
ន ទោសោ សង្ឃិកេ អត្ថិ, គិហីនំ សន្តកេសុ វា.
ខីរបាសាណសម្ភូតំ, គរុកំ តដ្ដកាទិកំ;
បាទគណ្ហនតោ ឧទ្ធំ, ឃដកោ គរុភណ្ឌកោ.
សិង្គិសជ្ឈុមយំ ហារ-កូដជំ ផលិកុព្ភវំ;
ភាជនានិ ន វដ្ដន្តិ, គិហីនំ សន្តកានិបិ.
វាសិ ភាជនិយា ខុទ្ទា, គរុភណ្ឌំ មហត្តរី;
តថា ផរសុ វេជ្ជានំ, សិរាវេធនកម្បិ ច.
កុឋារិ វាសិ កុទ្ទាលោ, គរុភណ្ឌំ និខាទនំ;
សិខរម្បិ ច តេនេវ, គហិតន្តិ បកាសិតំ.
ចតុរស្សមុខំ ទោណិ-មុខំ វង្កម្បិ តត្ថ ច;
សទណ្ឌំ ខុទ្ទកំ សព្ពំ, គរុភណ្ឌំ និខាទនំ.
មុដ្ឋិកមធិករណី ¶ , សណ្ឌាសោ វា តុលាទិកំ;
កិញ្ចិ សង្ឃស្ស ទិន្នំ ចេ, តំ សព្ពំ គរុភណ្ឌកំ.
ន្ហាបិតស្ស ច សណ្ឌាសោ, កត្តរី ច មហត្តរី;
មហាបិប្ផលកំ តុន្ន-ការានំ គរុភណ្ឌកំ.
វល្លិ សង្ឃស្ស ទិន្នា វា, តត្ថជាតាបិ រក្ខិតា;
អឌ្ឍពាហុប្បមាណាបិ, គរុ វេត្តលតាទិកា.
សុត្តវាកាទិនិព្ពត្តា, រជ្ជុកា យោត្តកានិ វា;
សង្ឃស្ស ទិន្នកាលេ តុ, គច្ឆន្តិ គរុភណ្ឌតំ.
នាឡិកេរស្ស ហីរេ វា, វាកេ វា បន កេនចិ;
វដ្ដេត្វា ហិ កតា ឯក-វដ្ដាបិ គរុភណ្ឌកំ.
វេឡុ ¶ សង្ឃស្ស ទិន្នោ វា, រក្ខិតោ តត្ថជាតកោ;
អដ្ឋង្គុលាយតោ សូចិ-ទណ្ឌមត្តោ គរុំ សិយា.
ឆត្តទណ្ឌសលាកាយោ, ទណ្ឌោ កត្តរយដ្ឋិបិ;
បាទគណ្ហនកា តេល-នាឡី ភាជនិយា ឥមេ.
មុញ្ជាទីសុបិ យំ កិញ្ចិ, មុដ្ឋិមត្តំ គរុំ សិយា;
តាលបណ្ណាទិមេកម្បិ, ទិន្នំ វា តត្ថជាតកំ.
អដ្ឋង្គុលប្បមាណោបិ, គរុកំ រិត្តបោត្ថកោ;
មត្តិកា បកតី វាបិ, បញ្ចវណ្ណា សុធាបិ វា.
សិលេសាទីសុ វា កិញ្ចិ, ទិន្នំ វា តត្ថជាតកំ;
តាលបក្កបមាណំ តុ, គរុភណ្ឌន្តិ ទីបិតំ.
វល្លិវេឡាទិកំ កិញ្ចិ, អរក្ខិតមគោបិតំ;
គរុភណ្ឌំ ន ហោតេវ, គហេតព្ពំ យថាសុខំ.
រក្ខិតំ គោបិតំ វាបិ, គហេតព្ពំ តុ គណ្ហតា;
សមកំ អតិរេកំ វា, ទត្វា ផាតិកមេវ វា.
អញ្ជនំ ¶ ហរិតាលញ្ច, តថា ហិង្គុ មនោសិលា;
ភាជេតព្ពន្តិ វិញ្ញេយ្យំ, វិញ្ញុនា វិនយញ្ញុនា.
ទារុភណ្ឌេបិ យោ កោចិ, សូចិទណ្ឌប្បមាណកោ;
អដ្ឋង្គុលាយតោ ទារុ-ភណ្ឌកោ គរុភណ្ឌកំ.
មហាអដ្ឋកថាយំ តុ, វិភជិត្វាវ ទស្សិតំ;
អាសន្ទិកោបិ សត្តង្គោ, ភទ្ទបីឋញ្ច បីឋិកា.
បីឋមេឡកបាទញ្ច, តថាមណ្ឌកវដ្ដកំ;
កោច្ឆំ បលាលបីឋញ្ច, ធោវនេ ផលកម្បិ ច.
ភណ្ឌិកា មុគ្គរោ ចេវ, វត្ថឃដ្ដនមុគ្គរោ;
អម្ពណម្បិ ច មញ្ជូសា, នាវា រជនទោណិកា.
ឧឡុង្កោបិ សមុគ្គោបិ, ករណ្ឌម្បិ កដច្ឆុបិ;
ឯវមាទិ តុ សព្ពម្បិ, សង្ឃិកំ គរុភណ្ឌកំ.
សព្ពំ ទារុមយំ គេហ-សម្ភារំ គរុកំ មតំ;
ភាជិយំ កប្បិយំ ចម្មំ, អកប្បិយមភាជិយំ.
ឯឡចម្មំ ¶ គរុំ វុត្តំ, តថេវោទុក្ខលាទិកំ;
បេសការាទិភណ្ឌញ្ច, កសិភណ្ឌញ្ច សង្ឃិកំ.
តថេវាធារកោ បត្ត-បិធានំ តាលវណ្ដកំ;
ពីជនី បច្ឆិ ចង្កោដំ, សព្ពា សម្មុញ្ជនី គរុ.
យំ កិញ្ចិ ភូមត្ថរណំ, យោ កោចិ កដសារកោ;
ចក្កយុត្តកយានញ្ច, សព្ពម្បិ គរុភណ្ឌកំ.
ឆត្តញ្ច មុដ្ឋិបណ្ណញ្ច, វិសាណំតុម្ពភាជនំ;
ឧបាហនារណីធម្ម-ករណាទិ លហុំ ឥទំ.
ហត្ថិទន្តោ វិសាណញ្ច, យថាគតមតច្ឆិតំ;
មញ្ចបាទាទិ យំ កិញ្ចិ, ភាជនីយមនិដ្ឋិតំ.
និដ្ឋិតោ ¶ តច្ឆិតោ វាបិ, វិធោ ហិង្គុករណ្ឌកោ;
អញ្ជនី ច សលាកាយោ, ភាជនី ឧទបុញ្ឆនី.
សព្ពំ កុលាលភណ្ឌម្បិ, បរិភោគារហំ បន;
បត្តង្គារកដាហញ្ច, ធូមទានំ កបល្លិកា.
ថូបិកា ទីបរុក្ខោ ច, ចយនច្ឆទនិដ្ឋកា;
សង្ឃិកំ បន សព្ពម្បិ, គរុភណ្ឌន្តិ ទីបិតំ.
បត្តោ កញ្ចនកោ ចេវ, ថាលកំ កុណ្ឌិកាបិ ច;
ឃដកោ លោហភណ្ឌេបិ, កុណ្ឌិកាបិ ច ភាជិយា.
គរុនា គរុភណ្ឌញ្ច, ថាវរេន ច ថាវរំ;
សង្ឃស្ស បរិវត្តេត្វា, គណ្ហិតុំ បន វដ្ដតិ.
អធោតេន ច បាទេន, នក្កមេ សយនាសនំ;
អល្លបាទេន វា ភិក្ខុ, តថេវ សឧបាហនោ.
ភូមិយា និដ្ឋុភន្តស្ស, បរិកម្មកតាយ វា;
បរិកម្មកតំ ភិត្តិំ, អបស្សេន្តស្ស ទុក្កដំ.
បរិកម្មកតំ ភូមិំ, សង្ឃិកំ មញ្ចបីឋកំ;
អត្តនោ សន្តកេនេវ, បត្ថរិត្វាន កេនចិ.
និបជ្ជិតព្ពំ, សហសា, តស្ស និទ្ទាយតោ យទិ;
សរីរាវយវោ កោចិ, មញ្ចំ ផុសតិ ទុក្កដំ.
លោមេសុ ¶ បន លោមានំ, គណនាយេវ ទុក្កដំ;
តលេន ហត្ថបាទានំ, វដ្ដតក្កមិតុំ បន.
សហស្សគ្ឃនកោ កោចិ, បិណ្ឌបាតោ សចីវរោ;
បត្តោ អវស្សិកំ ភិក្ខុំ, លិខិត្វា ឋបិតោបិ ច.
តាទិសោ បិណ្ឌបាតោវ, សដ្ឋិវស្សានមច្ចយេ;
ឧប្បន្នោ សដ្ឋិវស្សស្ស, ឋិតិកាយ ទទេ ពុធោ.
ឧទ្ទេសភត្តំ ¶ ភុញ្ជិត្វា, ជាតោ ចេ សាមណេរកោ;
គហេតុំ លភតិ តំ បច្ឆា, សាមណេរស្ស បាឡិយា.
សម្បុណ្ណវីសវស្សោ យោ, ស្វេ ឧទ្ទេសំ លភិស្សតិ;
អជ្ជ សោ ឧបសម្បន្នោ, អតីតា ឋិតិកា សិយា.
សចេ បន សលាកា តុ, លទ្ធា ភត្តំ ន តំទិនេ;
លទ្ធំ, បុនទិនេ តស្ស, គាហេតព្ពំ, ន សំសយោ.
ឧត្តរុត្តរិភង្គស្ស, ភត្តស្សេកចរស្ស ហិ;
វិសុញ្ហិ ឋិតិកា កត្វា, ទាតព្ពា តុ សលាកិកា.
ភត្តមេវ សចេ លទ្ធំ, ន បនុត្តរិភង្គកំ;
លទ្ធមុត្តរិភង្គំ វា, ន លទ្ធំ ភត្តមេវ វា.
យេន យេន ហិ យំ យំ តុ, ន លទ្ធំ, តស្ស តស្ស ច;
តំ តំ បុនទិនេ ចាបិ, គាហេតព្ពន្តិ ទីបិតំ.
សង្ឃុទ្ទេសាទិកំ ភត្តំ, ឥទំ សត្តវិធម្បិ ច;
អាគន្តុកាទិភត្តញ្ច, ចតុព្ពិធមុទីរិតំ.
វិហារវារភត្តញ្ច, និច្ចញ្ច កុដិភត្តកំ;
បន្នរសវិធំ ភត្តំ, ឧទ្ទិដ្ឋំ សព្ពមេវិធ.
បាឡិមដ្ឋកថញ្ចេវ, ឱលោកេត្វា បុនប្បុនំ;
សង្ឃិកេ បច្ចយេ សម្មា, វិភជេយ្យ វិចក្ខណោ.
សេនាសនក្ខន្ធកកថា.
វត្តក្ខន្ធកកថា
អាគន្តុកាវាសិកបិណ្ឌចារី-;
សេនាសនារញ្ញនុមោទនាសុ ¶ ;
វត្តានិ ភត្តេ គមិកស្ស ជន្តា-;
ឃរេ តថា វច្ចកុដិប្បវេសេ.
អាចរិយុបជ្ឈាយកសិស្សសទ្ធិ- ¶ ;
វិហារិវត្តានិបិ សព្ពសោវ;
វត្តានិ វុត្តានិ ចតុទ្ទសេវ;
វិសុទ្ធចិត្តេន វិនាយកេន.
អាគន្តុកេន អារាមំ, បវិសន្តេន ភិក្ខុនា;
ឆត្តំ បនាបនេតព្ពំ, មុញ្ចិតព្ពា ឧបាហនា.
ឱគុណ្ឋនំ ន កាតព្ពំ, សីសេ ចីវរមេវ វា;
ន ហិ តេន ច ធោតព្ពា, បាទា បានីយវារិនា.
វន្ទិតព្ពាវ បុច្ឆិត្វា, វិហារេ វុឌ្ឍភិក្ខុនោ;
កាលេ សេនាសនំ តេន, បុច្ឆិតព្ពញ្ច ភិក្ខុនា.
វច្ចដ្ឋានញ្ច បស្សាវ-ដ្ឋានំ បានីយមេវ ច;
បរិភោជនីយំ សង្ឃ-កតិកំ គោចរាទិកំ.
វុឌ្ឍមាគន្តុកំ ទិស្វា, ភិក្ខុនាវាសិកេនបិ;
បត្តំ បដិគ្គហេតព្ពំ, បច្ចុគ្គន្ត្វាន ចីវរំ.
អាសនំ បញ្ញបេតព្ពំ, តស្ស បាទោទកម្បិ ច;
ឧបនិក្ខិបិតព្ពញ្ច, បុច្ឆិតព្ពញ្ច វារិនា.
វន្ទេយ្យោ បញ្ញបេតព្ពំ, តស្ស សេនាសនម្បិ ច;
អជ្ឈាវុត្ថមវុត្ថំ វា, គោចរាគោចរម្បិ ច.
វច្ចដ្ឋានញ្ច បស្សាវ-ដ្ឋានំ សេក្ខកុលានិ ច;
បវេសេ និក្ខមេ កាលោ, វត្តព្ពោ បានិយាទិកំ.
សចេ សោ នវកោ ហោតិ;
អាគតាគន្តុកោ យថា;
និសិន្នេនេវ ¶ តេនស្ស;
សព្ពមាវាសិភិក្ខុនា.
‘‘អត្រ ¶ បត្តំ ឋបេហីតិ, និសីទាហីទមាសនំ’’;
ឥច្ចេវំ បន វត្តព្ពំ, ទេយ្យំ សេនាសនម្បិ ច.
ទារុមត្តិកភណ្ឌានិ, គន្តុកាមេន ភិក្ខុនា;
គន្តព្ពំ បដិសាមេត្វា, ថកេត្វាវសថម្បិ ច.
អាបុច្ឆិត្វាបិ គន្តព្ពំ, ភិក្ខុនា សយនាសនំ;
បុច្ឆិតព្ពេ អសន្តេបិ, គោបេត្វា វាបិ សាធុកំ.
សហសា បវិសេ នាបិ, សហសា ន ច និក្ខមេ;
នាតិទូរេ នច្ចាសន្នេ, ឋាតព្ពំ បិណ្ឌចារិនា.
វាមហត្ថេន សង្ឃាដិំ, ឧច្ចារេត្វាថ ភាជនំ;
ទក្ខិណេន បណាមេត្វា, ភិក្ខំ គណ្ហេយ្យ បណ្ឌិតោ.
សូបំ វា ទាតុកាមាតិ, សល្លក្ខេយ្យ មុហុត្តកំ;
ឱលោកេយ្យន្តរា ភិក្ខុ, ន ភិក្ខាទាយិកាមុខំ.
បានីយាទិ បនានេយ្យំ, ភិក្ខុនារញ្ញកេនបិ;
នក្ខត្តំ តេន យោគោ ច, ជានិតព្ពា ទិសាបិ ច.
វច្ចបស្សាវតិត្ថានិ, ភវន្តិ បដិបាដិយា;
ករោន្តស្ស យថាវុឌ្ឍំ, ហោតិ អាបត្តិ ទុក្កដំ.
សហសា ឧព្ភជិត្វា វា, ន ច វច្ចកុដិំ វិសេ;
ឧក្កាសិត្វា ពហិ ឋត្វា, បវិសេ សណិកំ បន.
វច្ចំ ន និត្ថុនន្តេន, កាតព្ពំ បន ភិក្ខុនា;
ខាទតោ ទន្តកដ្ឋំ វា, ករោតោ ហោតិ ទុក្កដំ.
វច្ចំ បន ន កាតព្ពំ, ពហិទ្ធា វច្ចទោណិយា;
បស្សាវោបិ ន កាតព្ពោ, ពហិ បស្សាវទោណិយា.
ខរេន នាវលេខេយ្យ, ន កដ្ឋំ វច្ចកូបកេ;
ឆឌ្ឌេយ្យ ន ច បាតេយ្យ, ខេឡំ បស្សាវទោណិយា.
បាទុកាសុ ¶ ឋិតោយេវ, ឧព្ភជេយ្យ វិចក្ខណោ;
បដិច្ឆាទេយ្យ តត្ថេវ, ឋត្វា និក្ខមនេ បន.
នាចមេយ្យ ¶ សចេ វច្ចំ, កត្វា យោ សលិលេ សតិ;
តស្ស ទុក្កដមុទ្ទិដ្ឋំ, មុនិនា មោហនាសិនា.
សសទ្ទំ នាចមេតព្ពំ, កត្វា ចបុ ចបូតិ ច;
អាចមិត្វា សរាវេបិ, សេសេតព្ពំ ន តូទកំ.
ឩហតម្បិ អធោវិត្វា, និក្ខមន្តស្ស ទុក្កដំ;
ឧក្លាបាបិ សចេ ហោន្តិ, សោធេតព្ពំ អសេសតោ.
អវលេខនកដ្ឋេន, បូរោ ចេ បីឋរោ បន;
ឆឌ្ឌេយ្យ កុម្ភិ រិត្តា ចេ, កុម្ភិំ បូរេយ្យ វារិនា.
អនជ្ឈិដ្ឋោ ហិ វុឌ្ឍេន, បាតិមោក្ខំ ន ឧទ្ទិសេ;
ធម្មំ ន ច ភណេ, បញ្ហំ, ន បុច្ឆេយ្យ ន វិស្សជេ.
អាបុច្ឆិត្វា កថេន្តស្ស, វុឌ្ឍំ វុឌ្ឍតរាគមេ;
បុន អាបុច្ឆនេ កិច្ចំ, នត្ថីតិ បរិទីបិតំ.
វុឌ្ឍេនេកវិហារស្មិំ, សទ្ធិំ វិហរតា បន;
អនាបុច្ឆា ហិ សជ្ឈាយោ, ន កាតព្ពោ កទាចិបិ.
ឧទ្ទេសោបិ ន កាតព្ពោ, បរិបុច្ឆាយ កា កថា;
ន ច ធម្មោ កថេតព្ពោ, ភិក្ខុនា ធម្មចក្ខុនា.
ន ទីបោ វិជ្ឈាបេតព្ពោ, កាតព្ពោ វា ន ចេវ សោ;
វាតបានកវាដានិ, ថកេយ្យ វិវរេយ្យ នោ.
ចង្កមេ ចង្កមន្តោ ច, វុឌ្ឍតោ បរិវត្តយេ;
តម្បិ ចីវរកណ្ណេន, កាយេន ន ច ឃដ្ដយេ.
បុរតោ នេវ ថេរានំ, ន្ហាយេយ្យ ន បនូបរិ;
ឧត្តរំ ឱតរន្តានំ, ទទេ មគ្គំ, ន ឃដ្ដយេ.
វត្តំ ¶ អបរិបូរេន្តោ, ន សីលំ បរិបូរតិ;
អសុទ្ធសីលោ ទុប្បញ្ញោ, ចិត្តេកគ្គំ ន វិន្ទតិ.
វិក្ខិត្តចិត្តោនេកគ្គោ, សទ្ធម្មំ ន ច បស្សតិ;
អបស្សមានោ សទ្ធម្មំ, ទុក្ខា ន បរិមុច្ចតិ.
តស្មា ហិ វត្តំ បូរេយ្យ, ជិនបុត្តោ វិចក្ខណោ;
ឱវាទំ ពុទ្ធសេដ្ឋស្ស, កត្វា និព្ពានមេហិតិ.
វត្តក្ខន្ធកកថា.
ភិក្ខុនិក្ខន្ធកកថា
កាយំ ¶ ឩរុំ ថនំ វាបិ, វិវរិត្វាន ភិក្ខុនី;
អត្តនោ អង្គជាតំ វា, ភិក្ខុស្ស ន ច ទស្សយេ.
ភិក្ខុនា សហ យំ កិញ្ចិ, សម្បយោជេន្តិយាបិ ច;
តតោ ភាសន្តិយា ភិក្ខុំ, ហោតិ អាបត្តិ ទុក្កដំ.
ន ច ភិក្ខុនិយា ទីឃំ, ធារេយ្យ កាយពន្ធនំ;
តេនេវ កាយពន្ធេន, ថនបដ្ដេន វា បន.
វិលីវេន ច បដ្ដេន, ចម្មបដ្ដេន វា តថា;
ទុស្សបដ្ដេន វា ទុស្ស-វេណិយា ទុស្សវដ្ដិយា.
ន ផាសុកា នមេតព្ពា, ទុក្កដំ តុ នមេន្តិយា;
ន ឃំសាបេយ្យ សមណី, ជឃនំ អដ្ឋិកាទិនា.
ហត្ថំ វា ហត្ថកោច្ឆំ វា, បាទំ វា មុខមូរុកំ;
កោដ្ដាបេតិ សចេ តស្សា, ហោតិ អាបត្តិ ទុក្កដំ.
ន មុខំ លិម្បិតព្ពំ តុ, ន ចុណ្ណេតព្ពមេវ ច;
មនោសិលាយ វាបត្តិ, មុខំ លញ្ជន្តិយា សិយា.
អង្គរាគោ ¶ ន កាតព្ពោ, មុខរាគោបិ វា តថា;
អវង្គំ ន ច កាតព្ពំ, ន កាតព្ពំ វិសេសកំ.
ឱលោកនកតោ រាគា, ឱលោកេតុំ ន វដ្ដតិ;
ឋាតព្ពំ ន ច សាលោកេ, សនច្ចំ ន ច ការយេ.
ទុក្កដំ មុនិនា វុត្តំ, គណិកំ វុដ្ឋបេន្តិយា;
សុរំ វា បន មំសំ វា, បណ្ណំ វា វិក្កិណន្តិយា.
វឌ្ឍិំ វាបិ វណិជ្ជំ វា, បយោជេតុំ ន វដ្ដតិ;
តិរីដំ កញ្ចុកំ វាបិ, យទិ ធារេតិ ទុក្កដំ.
ទាសោ វា បន ទាសី វា, តថា កម្មករោបិ វា;
ន ចេវុបដ្ឋបេតព្ពោ, តិរច្ឆានគតោបិ វា.
ន ច ភិក្ខុនិយា សព្ព-នីលាទិំ បន ចីវរំ;
ធារេតព្ពំ, ន ធារេយ្យ, សព្ពំ នមតកម្បិ ច.
បដិច្ឆន្នាបដិច្ឆន្នំ ¶ , ឆិន្នំ វាច្ឆិន្នមេវ វា;
បុរិសព្យញ្ជនំ សព្ពំ, ឱលោកេតុំ ន វដ្ដតិ.
ទូរតោវ ច បស្សិត្វា, ភិក្ខុំ ភិក្ខុនិយា បន;
មគ្គោ តស្ស បទាតព្ពោ, ឱក្កមិត្វាន ទូរតោ.
ភិក្ខុំ បន ច បស្សិត្វា, បត្តំ ភិក្ខំ ចរន្តិយា;
នីហរិត្វា តមុក្កុជ្ជំ, ទស្សេតព្ពំ តុ ភិក្ខុនោ.
សំវេល្លិកញ្ច កាតុំ វា, ធារេតុំ កដិសុត្តកំ;
ឧតុកាលេ អនុញ្ញាតំ, ឧតុនីនំ មហេសិនា.
ឥត្ថិបោសយុតំ យានំ, ហត្ថវដ្ដកមេវ វា;
បាដង្កី ច គិលានាយ, វដ្ដតេវាភិរូហិតុំ.
គរុធម្មេ ឋិតាយាបិ, មានត្តំ តុ ចរន្តិយា;
សម្មន្និត្វា បទាតព្ពា, ទុតិយា បន ភិក្ខុនី.
យស្សា បព្ពជ្ជកាលេ តុ, គព្ភោ វុដ្ឋាតិ ឥត្ថិយា;
បុត្តោ យទិ ច តស្សាបិ, ទាតព្ពា ទុតិយា តថា.
មាតា ¶ លភតិ បាយេតុំ, ភោជេតុំ បុត្តមត្តនោ;
មណ្ឌេតុម្បិ ឧរេ កត្វា, សេតុំ លភតិ សា បន.
ឋបេត្វា សហសេយ្យំ តុ, តស្មិំ ទុតិយិកាយ ហិ;
បុរិសេសុ យថាញ្ញេសុ, វត្តិតព្ពំ តថេវ ច.
វិព្ភមេនេវ សា ហោតិ, យស្មា ឥធ អភិក្ខុនី;
តស្មា ភិក្ខុនិយា សិក្ខា-បច្ចក្ខានំ ន វិជ្ជតិ.
វិព្ភន្តាយ យថា តស្សា, បុន នត្ថូបសម្បទា;
គតាយ តិត្ថាយតនំ, តថា នត្ថូបសម្បទា.
ឆេទនំ នខកេសានំ, បុរិសេហិ ច វន្ទនំ;
វណស្ស បរិកម្មម្បិ, សាទិតុំ បន វដ្ដតិ.
ន វច្ចកុដិយា វច្ចោ, កាតព្ពោ យាយ កាយចិ;
ហេដ្ឋាបិ វិវដេ ឧទ្ធំ, បដិច្ឆន្នេបិ វដ្ដតិ.
ន ច វដ្ដតិ សព្ពត្ថ, បល្លង្កេន និសីទិតុំ;
គិលានាយឌ្ឍបល្លង្កំ, វដ្ដតីតិ បកាសិតំ.
ន ¶ ច ភិក្ខុនិយារញ្ញេ, វត្ថព្ពំ តុ កថញ្ចន;
អតិត្ថេ នរតិត្ថេ វា, ន្ហាយិតុំ ន ច វដ្ដតិ.
សមណី គន្ធចុណ្ណេន, យា ច វាសិតមត្តិយា;
ន្ហាយេយ្យ បដិសោតេ វា, តស្សា អាបត្តិ ទុក្កដំ.
‘‘ត្វំយេវ បរិភុញ្ជា’’តិ, បរិភោគត្ថមត្តនោ;
ទិន្នំ អភុត្វា អញ្ញស្ស, ទេន្តិយា បន ទុក្កដំ.
សព្ពំ បដិគ្គហាបេត្វា, ភិក្ខូហិ បរិភុញ្ជិតុំ;
អសន្តេនុបសម្បន្នេ, ភិក្ខុនីនំ តុ វដ្ដតិ.
ភិក្ខុនិក្ខន្ធកកថា.
ឥតិ វិនយវិនិច្ឆយេ ខន្ធកកថា និដ្ឋិតា.
ចតុព្ពិធកម្មកថា
ចត្តារិមានិ ¶ កម្មានិ, អបលោកនសញ្ញិតំ;
ញត្តិ ញត្តិទុតិយញ្ច, កម្មំ ញត្តិចតុត្ថកំ.
អបលោកនកម្មំ តុ, បញ្ច ឋានានិ គច្ឆតិ;
ញត្តិកម្មំ នវដ្ឋានំ, ទុតិយំ សត្ត គច្ឆតិ.
តថា ញត្តិចតុត្ថម្បិ, សត្ត ឋានានិ គច្ឆតិ;
និស្សារណញ្ច ឱសារោ, ភណ្ឌុកំ ព្រហ្មទណ្ឌកោ.
អបលោកនកម្មញ្ហិ, កម្មលក្ខណបញ្ចមំ;
និស្សារណញ្ច ឱសារំ, សមណុទ្ទេសតោ វទេ.
ភណ្ឌុកំ បព្ពជន្តេន, ឆន្នេន ព្រហ្មទណ្ឌកំ;
អញ្ញស្សបិ ច កាតព្ពោ, តថារូបស្ស ភិក្ខុនោ.
សព្ពោ សន្និបតិត្វាន, អាបុច្ឆិត្វាន សព្ពសោ;
ចីវរាទិបរិក្ខារំ, សង្ឃោ យំ ទេតិ តស្ស ហិ.
តិក្ខត្តុំ អបលោកេត្វា, ភិក្ខូនំ រុចិយា បន;
ឯវំ សង្ឃស្ស ទានំ តុ, ហោតិ តំ កម្មលក្ខណំ.
និស្សារណមថោសារោ ¶ , ឧបោសថបវារណា;
សម្មុតិ ចេវ ទានញ្ច, បដិគ្គាហោ ច សត្តមោ.
បច្ចុក្កឌ្ឍនតា ចេវ, អដ្ឋមី បរិកិត្តិតា;
កម្មស្ស លក្ខណញ្ចាតិ, នវ ឋានានិ ញត្តិយា.
វិនិច្ឆយេ អសម្បត្តេ, ថេរស្សាវិនយញ្ញុនោ;
តស្ស និស្សារណា វុត្តា, យា សា និស្សារណាតិ ហិ.
ឧបសម្បទាបេក្ខស្ស, អាគច្ឆោសារណាតិ សា;
ឧបោសថវសេនាបិ, បវារណវសេនបិ.
ញត្តិយា ¶ ឋបិតត្តា ហិ, ញត្តិកម្មានិមេ ទុវេ;
‘‘ឧបសម្បទាបេក្ខញ្ហិ, អនុសាសេយ្យហ’’ន្តិ ច.
‘‘ឥត្ថន្នាមមហំ ភិក្ខុំ, បុច្ឆេយ្យំ វិនយ’’ន្តិ ច;
ឯវមាទិបវត្តា ហិ, ឯទិសា ញត្តិ សម្មុតិ.
និស្សដ្ឋចីវរាទីនំ, ទានំ ‘‘ទាន’’ន្តិ វុច្ចតិ;
អាបត្តីនំ បដិគ្គាហោ, ‘‘បដិគ្គាហោ’’តិ វុច្ចតិ.
បច្ចុក្កឌ្ឍនតា នាម, បវារុក្កឌ្ឍនា មតា;
‘‘ឥមំ ឧបោសថំ កត្វា, កាលេ បវារយាមិ’’តិ.
តិណវត្ថារកេ សព្ព-បឋមា ញត្តិ ចេតរា;
កម្មលក្ខណមេតន្តិ, នវ ឋានានិ ញត្តិយា.
ញត្តិទុតិយកម្មម្បិ, សត្ត ឋានានិ គច្ឆតិ;
និស្សារណមថោសារំ, សម្មុតិំ ទានមេវ ច.
ឧទ្ធារំ ទេសនំ កម្ម-លក្ខណំ បន សត្តមំ;
បត្តនិក្កុជ្ជនាទី តុ, និស្សារោសារណា មតា.
សម្មុតិ នាម សីមាទិ, សា បញ្ចទសធា មតា;
ទានំ កថិនវត្ថស្ស, ទានំ មតកវាសសោ.
កថិនស្សន្តរុព្ភារោ, ‘‘ឧព្ភារោ’’តិ បវុច្ចតិ;
ទេសនា កុដិវត្ថុស្ស, វិហារស្ស ច វត្ថុនោ.
តិណវត្ថារកម្មេ ច, មោហារោបនតាទិសុ;
កម្មវាចាវសេនេត្ថ, កម្មលក្ខណតា មតា.
ឥតិ ¶ ញត្តិទុតិយស្ស, ឥមេ សត្ត បកាសិតា;
តថា ញត្តិចតុត្ថម្បិ, សត្ត ឋានានិ គច្ឆតិ.
និស្សារណមថោសារំ, សម្មុតិំ ទាននិគ្គហំ;
សមនុភាសនញ្ចេវ, សត្តមំ កម្មលក្ខណំ.
សត្តន្នំ តជ្ជនាទីនំ, កម្មានំ ករណំ បន;
និស្សារណាថ បស្សទ្ធិ, តេសំ ឱសារណា មតា.
ឱវាទោ ¶ ភិក្ខុនីនំ តុ, សម្មុតីតិ បកាសិតា;
មានត្តបរិវាសានំ, ទានំ ‘‘ទាន’’ន្តិ វុច្ចតិ.
បុន មូលាបដិក្កស្សោ, ‘‘និគ្គហោ’’តិ បវុច្ចតិ;
ឧក្ខិត្តស្សានុវត្តិកា, អដ្ឋ យាវតតីយកា.
អរិដ្ឋោ ចណ្ឌកាឡី ច, ឯកាទស ភវន្តិមេ;
ឥមេសំ តុ វសា ញេយ្យា, ទសេកា សមនុភាសនា.
ឧបសម្បទកម្មញ្ច, កម្មមព្ភានសញ្ញិតំ;
ឥទំ ញត្តិចតុត្ថេ តុ, សត្តមំ កម្មលក្ខណំ.
អបលោកនកម្មញ្ចា-បលោកេត្វាវ ការយេ;
ញត្តិយា ទុតិយេនាបិ, ចតុត្ថេន ន ការយេ.
ញត្តិទុតិយកម្មានិ, លហុកានត្ថិ កានិចិ;
កាតព្ពានបលោកេត្វា, សព្ពា សម្មុតិយោ សិយុំ.
សេសានិ អបលោកេត្វា, កាតុំ បន ន វដ្ដតិ;
យថាវុត្តនយេនេវ, តេន តេនេវ ការយេ.
ចតុព្ពិធកម្មកថា.
កម្មវិបត្តិកថា
វត្ថុតោ ញត្តិតោ ចេវ, អនុស្សាវនសីមតោ;
បរិសតោតិ បញ្ចេវ, កម្មទោសា បកាសិតា.
សម្មុខាករណីយំ ¶ យំ, តំ ករោតិ អសម្មុខា;
កម្មំ វត្ថុវិបន្នំ តំ, អធម្មន្តិ បវុច្ចតិ.
អសម្មុខាករណីយានិ, អដ្ឋេវ ច ភវន្តិ ហិ;
បត្តនិក្កុជ្ជនញ្ចេវ, បត្តស្សុក្កុជ្ជនម្បិ ច.
បកាសនីយកម្មញ្ច ¶ , សេក្ខឧម្មត្តសម្មុតិ;
អវន្ទិយោ តថា ព្រហ្ម-ទណ្ឌោ ទូតូបសម្បទា.
ឥមានដ្ឋ ឋបេត្វាន, សេសានិ បន សព្ពសោ;
សម្មុខាករណីយានិ, កម្មានិ សុគតោព្រវិ.
ញត្តិតោ បន បញ្ចេវ, វិបជ្ជននយា មតា;
ន បរាមសតិ វត្ថុញ្ច, សង្ឃំ បុគ្គលមេវ វា.
ន បរាមសតិ ញត្តិំ វា, បច្ឆា ញត្តិំ ឋបេតិ វា;
បញ្ចហេតេហិ កម្មានិ, ញត្តិតោវ វិបជ្ជរេ.
អនុស្សាវនតោ បញ្ច, កម្មទោសា បកាសិតា;
ន បរាមសតិ វត្ថុំ វា, សង្ឃំ បុគ្គលមេវ វា.
ហាបេតិ សាវនំ វាបិ, សាវេតសមយេបិ វា;
ឯវំ បន វិបជ្ជន្តិ, អនុស្សាវនតោបិ ច.
ឯកាទសហិ សីមាហិ, សីមតោ កម្មទោសតា;
វុត្តា ឧបោសថេ តាវ, ខន្ធកេ សព្ពសោ មយា.
ចតុវគ្គេន កាតព្ពេ, កម្មប្បត្តា អនាគតា;
ឆន្ទោ ច ន បនានីតោ, បដិក្កោសន្តិ សម្មុខា.
ឯវំ តិវង្គិកោ ទោសោ, បរិសាយ វសា សិយា;
អាគតា កម្មបត្តា ច, ឆន្ទោ ច ន បនាគតោ.
សម្មុខា បដិសេធេន្តិ, ទុតិយេ ចតុវគ្គិកេ;
អាគតា កម្មបត្តា ច, ឆន្ទោបិ ច សមាហដោ.
បដិក្កោសោវ ឯត្ថត្ថិ, តតិយេ ចតុវគ្គិកេ;
ឯវំ បញ្ចាទិវគ្គេសុ, សង្ឃេសុ តិវិធេសុបិ.
ចតុត្ថិកា ¶ សិយុំ ទោសា, ទស ទ្វេ បរិសាវសា;
ឯវំ ទ្វាទសធា ឯត្ថ, កម្មានិ ហិ វិបជ្ជរេ.
កម្មវិបត្តិកថា.
សេទមោចនកថា
ក.
សោឡសបរិវារស្ស ¶ , បរិវារស្ស សាទរា;
សុណាថ និបុណេ បញ្ហេ, គូឡ្ហត្ថេ ភណតោ មម.
ខ.
ទិវាបជ្ជតិ នោ រត្តិំ, រត្តិំយេវ ច នោ ទិវា;
កថញ្ច បដិគ្គណ្ហន្តោ, ន គណ្ហន្តោ កថំ បន.
គ.
ឆិន្ទន្តស្ស សិយាបត្តិ, តថេវាឆិន្ទតោបិ ច;
ឆាទេន្តស្ស តថាបត្តិ-ន ឆាទេន្តស្ស ភិក្ខុនោ.
ឃ.
កា ចាបត្តិ សមាបត្តិ-លាភិនោយេវ ភិក្ខុនោ;
អសមាបត្តិលាភិស្ស, កា ច នាមស្ស សា ភវេ.
ង.
គរុកំ ភណតោ សច្ចំ, អលិកំ ភណតោ សិយុំ;
លហុំ សច្ចំ ភណន្តស្ស, មុសា ច ភណតោ គរុំ.
ច.
បវិសន្តោ ច អារាមំ, អាបជ្ជតិ ន និក្ខមំ;
និក្ខមន្តោវ អាបត្តិ, ន ចេវ បវិសំ បន;
ឆ.
សមាទិយន្តោ អសមាទិយន្តោ;
អនាទិយន្តោបិ ច អាទិយន្តោ;
ទេន្តោ អទេន្តោបិ សិយា សទោសោ;
តថា ករោន្តោបិ ច នោ ករោន្តោ.
ជ.
អាបជ្ជតិ ច ធារេន្តោ, អធារេន្តោ តថេវ ច;
ទ្វិន្នំ មាតា បិតា សាវ, កថំ ហោតិ? ភណាហិ មេ.
ឈ.
ឧភតោព្យញ្ជនា ¶ ឥត្ថី, គព្ភំ គណ្ហាតិ អត្តនា;
គណ្ហាបេតិ បរំ គព្ភំ, តស្មា មាតាបិតា ច សា.
ញ.
គាមេ វា យទិ វារញ្ញេ, យំ បរេសំ មមាយិតំ;
ន ហរន្តោវ តំ ថេយ្យា, កថំ បារាជិកោ ភវេ;
ដ.
ថេយ្យសំវាសកោ ឯសោ, លិង្គសំវាសថេនកោ;
បរភណ្ឌំ អគណ្ហន្តោ, តេន ហោតិ បរាជិតោ.
ឋ.
នារិំ រូបវតិំ ភិក្ខុ, រត្តចិត្តោ អសញ្ញតោ;
មេថុនំ តាយ កត្វាបិ, ន សោ បារាជិកោ កថំ;
ឌ.
អច្ឆរាសទិសំ ¶ នារិំ, សុបិនន្តេន បស្សតិ;
តាយ មេថុនសំយោគេ, កតេបិ ន ភវិស្សតិ.
ឍ.
ពហិទ្ធា គេហតោ ភិក្ខុ, ឥត្ថី គព្ភន្តរំ គតា;
ឆិទ្ទំ គេហស្ស នេវត្ថិ, កថំ មេថុនតោ ចុតោ;
ណ.
អន្តោទុស្សកុដិដ្ឋេន, មាតុគាមេន មេថុនំ;
សន្ថតាទិវសេនេវ, កត្វា ហោតិ បរាជិតោ.
ត.
សុត្តេ ច វិនយេយេវ, ខន្ធកេ សានុលោមិកេ;
សព្ពត្ថ និបុណា ធីរា, ឥមេ បញ្ហេ ភណន្តិ តេ.
ថ.
ខន្ធកេ បរិវារេ ច, វិនយេ សានុលោមិកេ;
អាទរោ ករណីយោវ, បដុភាវំ បនិច្ឆិតា.
សេទមោចនកថា.
បកិណ្ណកវិនិច្ឆយកថា
ឆត្តំ បណ្ណមយំ កិញ្ចិ, ពហិ អន្តោ ច សព្ពសោ;
បញ្ចវណ្ណេន សុត្តេន, សិព្ពិតុំ ន ច វដ្ដតិ.
ឆិន្ទិតុំ ¶ អឌ្ឍចន្ទំ វា, បណ្ណេ មករទន្តកំ;
ឃដកំ វាឡរូបំ វា, លេខា ទណ្ឌេ ន វដ្ដតិ.
សិព្ពិតុំ ឯកវណ្ណេន, ឆត្តំ សុត្តេន វដ្ដតិ;
ថិរត្ថំ, បញ្ចវណ្ណានំ, បញ្ជរំ វា វិនន្ធិតុំ.
ឃដកំ វាឡរូបំ វា, លេខា វា បន កេវលា;
ភិន្ទិត្វា វាបិ ឃំសិត្វា, ធារេតុំ បន វដ្ដតិ.
អហិឆត្តកសណ្ឋានំ, ទណ្ឌពុន្ទម្ហិ វដ្ដតិ;
ឧក្កិរិត្វា កតា លេខា, ពន្ធនត្ថាយ វដ្ដតិ.
នានាវណ្ណេហិ សុត្តេហិ, មណ្ឌនត្ថាយ ចីវរំ;
សមំ សតបទាទីនំ, សិព្ពិតុំ ន ច វដ្ដតិ.
បត្តស្ស ¶ បរិយន្តេ វា, តថា បត្តមុខេបិ វា;
វេណិំ សង្ខលិកំ វាបិ, ករោតោ ហោតិ ទុក្កដំ.
បដ្ដម្បិ គណ្ឋិបាសានំ, អដ្ឋកោណាទិកំវិធិំ;
តត្ថគ្ឃិយគទារូបំ, មុគ្គរាទិំ ករោន្តិ ច.
តត្ថ កក្កដកក្ខីនិ, ឧដ្ឋាបេន្តិ ន វដ្ដតិ;
សុត្តា ច បិឡកា តត្ថ, ទុវិញ្ញេយ្យាវ ទីបិតា.
ចតុកោណាវ វដ្ដន្តិ, គណ្ឋិបាសកបដ្ដកា;
កណ្ណកោណេសុ សុត្តានិ, រត្តេ ឆិន្ទេយ្យ ចីវរេ.
សូចិកម្មវិការំ វា, អញ្ញំ វា បន កិញ្ចិបិ;
ចីវរេ ភិក្ខុនា កាតុំ, ការាបេតុំ ន វដ្ដតិ.
យោ ច បក្ខិបតិ ភិក្ខុ ចីវរំ;
កញ្ជិបិដ្ឋខលិអល្លិកាទិសុ;
វណ្ណមដ្ឋមភិបត្ថយំ បរំ;
តស្ស នត្ថិ បន មុត្តិ ទុក្កដា.
សូចិហត្ថមលាទីនំ ¶ , ករណេ ចីវរស្ស ច;
តថា កិលិដ្ឋកាលេ ច, ធោវនត្ថំ តុ វដ្ដតិ.
រជនេ បន គន្ធំ វា, តេលំ វា លាខមេវ វា;
កិញ្ចិ បក្ខិបិតុំ តត្ថ, ភិក្ខុនោ ន ច វដ្ដតិ.
សង្ខេន មណិនា វាបិ, អញ្ញេនបិ ច កេនចិ;
ចីវរំ ន ច ឃដ្ដេយ្យ, ឃំសិតព្ពំ ន ទោណិយា.
ចីវរំ ទោណិយំ កត្វា, នាបិ ឃដ្ដេយ្យ មុដ្ឋិនា;
រត្តំ បហរិតុំ កិញ្ចិ, ហត្ថេហេវ ច វដ្ដតិ.
គណ្ឋិកេ បន លេខា វា, បិឡកា វា ន វដ្ដតិ;
កប្បពិន្ទុវិការោ វា, បាឡិកណ្ណិកភេទតោ.
ថាលកស្ស ច បត្តស្ស, ពហិ អន្តោបិ វា បន;
អារគ្គេន កតា លេខា, ន ច វដ្ដតិ កាចិបិ.
អារោបេត្វា ភមំ បត្តំ, មជ្ជិត្វា ចេ បចន្តិ ច;
‘‘មណិវណ្ណំ ករិស្សាម’’, ឥតិ កាតុំ ន វដ្ដតិ.
បត្តមណ្ឌលកេ ¶ កិញ្ចិ, ភិត្តិកម្មំ ន វដ្ដតិ;
ន ទោសោ កោចិ តត្ថស្ស, កាតុំ មករទន្តកំ.
ន ធម្មករណច្ឆត្តេ, លេខា កាចិបិ វដ្ដតិ;
កុច្ឆិយំ វា ឋបេត្វា តំ, លេខំ តុ មុខវដ្ដិយំ.
សុត្តំ វា ទិគុណំ កត្វា, កោដ្ដេន្តិ ច តហិំ តហិំ;
កាយពន្ធនសោភត្ថំ, តំ ន វដ្ដតិ ភិក្ខុនោ.
ទសាមុខេ ទឡ្ហត្ថាយ, ទ្វីសុ អន្តេសុ វដ្ដតិ;
មាលាកម្មលតាកម្ម-ចិត្តិកម្បិ ន វដ្ដតិ.
អក្ខីនិ តត្ថ ទស្សេត្វា, កោដ្ដិតេ បន កា កថា;
កក្កដក្ខីនិ វា តត្ថ, ឧដ្ឋាបេតុំ ន វដ្ដតិ.
ឃដំ ¶ ទេឌ្ឌុភសីសំ វា, មករស្ស មុខម្បិ វា;
វិការរូបំ យំ កិញ្ចិ, ន វដ្ដតិ ទសាមុខេ.
ឧជុកំ មច្ឆកណ្ដំ វា, មដ្ឋំ វា បន បដ្ដិកំ;
ខជ្ជូរិបត្តកាការំ, កត្វា វដ្ដតិ កោដ្ដិតំ.
បដ្ដិកា សូករន្តន្តិ, ទុវិធំ កាយពន្ធនំ;
រជ្ជុកា ទុស្សបដ្ដាទិ, សព្ពំ តស្សានុលោមិកំ.
មុរជំ មទ្ទវីណញ្ច, ទេឌ្ឌុភញ្ច កលាពុកំ;
រជ្ជុយោ ន ច វដ្ដន្តិ, បុរិមា ទ្វេទសា សិយុំ.
ទសា បាមង្គសណ្ឋានា, និទ្ទិដ្ឋា កាយពន្ធនេ;
ឯកា ទ្វិតិចតស្សោ វា, វដ្ដន្តិ ន តតោ បរំ.
ឯករជ្ជុមយំ វុត្តំ, មុនិនា កាយពន្ធនំ;
តញ្ច បាមង្គសណ្ឋានំ, ឯកម្បិ ច ន វដ្ដតិ.
រជ្ជុកេ ឯកតោ កត្វា, ពហូ ឯកាយ រជ្ជុយា;
និរន្តរញ្ហិ វេឋេត្វា, កតំ វដ្ដតិ ពន្ធិតុំ.
ទន្តកដ្ឋវិសាណដ្ឋិ-លោហវេឡុនឡព្ភវា;
ជតុសង្ខមយាសុត្ត-ផលជា វិធកា មតា.
កាយពន្ធនវិធេបិ, វិការោ ន ច វដ្ដតិ;
តត្ថ តត្ថ បរិច្ឆេទ-លេខាមត្តំ តុ វដ្ដតិ.
មាលាកម្មលតាកម្ម-នានារូបវិចិត្តិតា ¶ ;
ន ច វដ្ដតិ ភិក្ខូនំ, អញ្ជនី ជនរញ្ជនី.
តាទិសំ បន ឃំសិត្វា, វេឋេត្វា សុត្តកេន វា;
វឡញ្ជន្តស្ស ភិក្ខុស្ស, ន ទោសោ កោចិ វិជ្ជតិ.
វដ្ដា វា ចតុរស្សា វា, អដ្ឋំសា វាបិ អញ្ជនី;
វដ្ដតេវាតិ និទ្ទិដ្ឋា, វណ្ណមដ្ឋា ន វដ្ដតិ.
តថាញ្ជនិសលាកាបិ ¶ , អញ្ជនិថវិកាយ ច;
នានាវណ្ណេហិ សុត្តេហិ, ចិត្តកម្មំ ន វដ្ដតិ.
ឯកវណ្ណេន សុត្តេន, សិបាដិំ យេន កេនចិ;
យំ កិញ្ចិ បន សិព្ពេត្វា, វឡញ្ជន្តស្ស វដ្ដតិ.
មណិកំ បិឡកំ វាបិ, បិប្ផលេ អារកណ្ដកេ;
ឋបេតុំ បន យំ កិញ្ចិ, ន ច វដ្ដតិ ភិក្ខុនោ.
ទណ្ឌកេបិ បរិច្ឆេទ-លេខាមត្តំ តុ វដ្ដតិ;
វលិត្វា ច នខច្ឆេទំ, ករោន្តីតិ ហិ វដ្ដតិ.
ឧត្តរារណិយំ វាបិ, ធនុកេ បេល្លទណ្ឌកេ;
មាលាកម្មាទិ យំ កិញ្ចិ, វណ្ណមដ្ឋំ ន វដ្ដតិ.
សណ្ឌាសេ ទន្តកដ្ឋានំ, តថា ឆេទនវាសិយា;
ទ្វីសុ បស្សេសុ លោហេន, ពន្ធិតុំ បន វដ្ដតិ.
តថា កត្តរទណ្ឌេបិ, ចិត្តកម្មំ ន វដ្ដតិ;
វដ្ដលេខាវ វដ្ដន្តិ, ឯកា វា ទ្វេបិ ហេដ្ឋតោ.
វិសាណេ នាឡិយំ វាបិ, តថេវាមណ្ឌសារកេ;
តេលភាជនកេ សព្ពំ, វណ្ណមដ្ឋំ តុ វដ្ដតិ.
បានីយស្ស ឧឡុង្កេបិ, ទោណិយំ រជនស្សបិ;
ឃដេ ផលកបីឋេបិ, វលយាធារកាទិកេ.
តថា បត្តបិធានេ ច, តាលវណ្ដេ ច ពីជនេ;
បាទបុញ្ឆនិយំ វាបិ, សម្មុញ្ជនិយមេវ ច.
មញ្ចេ ភូមត្ថរេ បីឋេ, ភិសិពិម្ពោហនេសុ ច;
មាលាកម្មាទិកំ ចិត្តំ, សព្ពមេវ ច វដ្ដតិ.
នានាមណិមយត្ថម្ភ-កវាដទ្វារភិត្តិកំ ¶ ;
សេនាសនមនុញ្ញាតំ, កា កថា វណ្ណមដ្ឋកេ.
សោវណ្ណិយំ ¶ ទ្វារកវាដពទ្ធំ;
សុវណ្ណនានាមណិភិត្តិភូមិំ;
ន កិញ្ចិ ឯកម្បិ និសេធនីយំ;
សេនាសនំ វដ្ដតិ សព្ពមេវ.
ពុទ្ធំ ធម្មញ្ច សង្ឃញ្ច, ន ឧទ្ទិស្ស ទវំ ករេ;
មូគព្ពតាទិកំ នេវ, គណ្ហេយ្យ តិត្ថិយព្ពតំ.
កាយំ វា អង្គជាតំ វា, ឩរុំ វា ន តុ ទស្សយេ;
ភិក្ខុនីនំ តុ តា វាបិ, ន សិញ្ចេ ឧទកាទិនា.
វស្សមញ្ញត្ថ វុដ្ឋោ ចេ, ភាគមញ្ញត្ថ គណ្ហតិ;
ទុក្កដំ បុន ទាតព្ពំ, គីវា នដ្ឋេបិ ជជ្ជរេ.
ចោទិតោ សោ សចេ តេហិ, ភិក្ខូហិ ន ទទេយ្យតំ;
ធុរនិក្ខេបនេ តេសំ, ភណ្ឌគ្ឃេនេវ ការយេ.
អកប្បិយសមាទានំ, ករោតោ ហោតិ ទុក្កដំ;
ទវា សិលំ បវិជ្ឈន្តោ, ទុក្កដា ន ច មុច្ចតិ.
គិហីគោបកទានស្មិំ, ន ទោសោ កោចិ គណ្ហតោ;
បរិច្ឆេទនយោ វុត្តោ, សង្ឃចេតិយសន្តកេ.
យានំ បុរិសសំយុត្តំ, ហត្ថវដ្ដកមេវ វា;
បាដង្កិញ្ច គិលានស្ស, វដ្ដតេវាភិរូហិតុំ.
ន ច ភិក្ខុនិយា សទ្ធិំ, សម្បយោជេយ្យ កិញ្ចិបិ;
ទុក្កដំ ភិក្ខុនិំ រាគា, ឱភាសេន្តស្ស ភិក្ខុនោ.
ភិក្ខុនីនំ ហវេ ភិក្ខុ, បាតិមោក្ខំ ន ឧទ្ទិសេ;
អាបត្តិំ វា សចេ តាសំ, បដិគ្គណ្ហេយ្យ ទុក្កដំ.
អត្តនោ បរិភោគត្ថំ, ទិន្នមញ្ញស្ស កស្សចិ;
បរិភោគមកត្វាវ, ទទតោ បន ទុក្កដំ.
អសប្បាយំ ¶ សចេ សព្ពំ, អបនេតុម្បិ វដ្ដតិ;
អគ្គំ គហេត្វា ទាតុំ វា, បត្តាទីសុប្យយំ នយោ.
បញ្ចវគ្គូបសម្បទា ¶ , គុណង្គុណឧបាហនា;
ចម្មត្ថារោ ធុវន្ហានំ, មជ្ឈទេសេ ន វដ្ដតិ.
សម្ពាធស្ស ច សាមន្តា, សត្ថកម្មំ ទុវង្គុលា;
វារិតំ, វត្ថិកម្មម្បិ, សម្ពាធេយេវ សត្ថុនា.
បណ្ណានិ អជ្ជុកាទីនំ, លោណំ វា ឧណ្ហយាគុយា;
បក្ខិបិត្វាន បាកត្ថំ, ចាលេតុំ ន ច វដ្ដតិ.
សចេ បរិសមញ្ញស្ស, ឧបឡាលេតិ ទុក្កដំ;
តត្ថ ចាទីនវំ តស្ស, វត្តុំ បន ច វដ្ដតិ.
‘‘មក្ខនំ គូថមុត្តេហិ, គតេន ន្ហាយិតុំ វិយ;
កតំ និស្សាយ ទុស្សីលំ, តយា វិហរតា’’តិ ច.
ភត្តគ្គេ យាគុបានេ ច, អន្តោគាមេ ច វីថិយំ;
អន្ធការេ អនាវជ្ជោ, ឯកាវត្តោ ច ព្យាវដោ.
សុត្តោ ខាទញ្ច ភុញ្ជន្តោ, វច្ចំ មុត្តម្បិ វា ករំ;
វន្ទនា តេរសន្នំ តុ, អយុត្តត្ថេន វារិតា.
នគ្គោ អនុបសម្បន្នោ, នានាសំវាសកោបិ ច;
យោ បច្ឆា ឧបសម្បន្នោ, ឧក្ខិត្តោ មាតុគាមកោ.
ឯកាទស អភព្ពា ច, គរុកដ្ឋា ច បញ្ចិមេ;
វន្ទតោ ទុក្កដំ វុត្តំ, ពាវីសតិ ច បុគ្គលេ.
យោ បុរេ ឧបសម្បន្នោ, នានាសំវាសវុឌ្ឍកោ;
ធម្មវាទី ច សម្ពុទ្ធោ, វន្ទនីយា តយោ ឥមេ.
តជ្ជនាទិកតេ ឯត្ថ, ចតុរោ បន បុគ្គលេ;
វន្ទតោបិ អនាបត្តិ, តេហិ កម្មញ្ច កុព្ពតោ.
អធិដ្ឋានំ ¶ បនេកស្ស, ទ្វិន្នំ វា តិណ្ណមេវ វា;
ទិដ្ឋាវិកម្មមុទ្ទិដ្ឋំ, តតោ ឧទ្ធំ និវារណំ.
សន្ទិដ្ឋោ ហោតិ សម្ភត្តោ, ជីវតាលបិតោបិ ច;
គហិតត្តមនោ ហោតិ, វិស្សាសោ បញ្ចធា សិយា.
សីលទិដ្ឋិវិបត្តិ ច, អាចារាជីវសម្ភវា;
វិបត្តិយោ ចតស្សោវ, វុត្តា អាទិច្ចពន្ធុនា.
តត្ថ ¶ អប្បដិកម្មា ច, យា ច វុដ្ឋានគាមិនី;
អាបត្តិយោ ទុវេ សីល-វិបត្តីតិ បកាសិតា.
អន្តគ្គាហិកទិដ្ឋិ ច, យា ទិដ្ឋិ ទសវត្ថុកា;
អយំ ទិដ្ឋិវិបត្តីតិ, ទុវិធា ទិដ្ឋិ ទីបិតា.
ទេសនាគាមិនិកា យា ច, បញ្ច ថុល្លច្ចយាទិកា;
វុត្តាចារវិបត្តីតិ, អាចារកុសលេន សា.
កុហនាទិប្បវត្តោ ហិ, មិច្ឆាជីវោតិ ទីបិតោ;
អាជីវបច្ចយាបត្តិ, ឆព្ពិធាតិ បកាសិតា.
កម្មុនា លទ្ធិសីមាហិ, នានាសំវាសកា តយោ;
ឧក្ខិត្តោ តិវិធោ កម្ម-នានាសំវាសកោ មតោ.
អធម្មវាទិបក្ខស្មិំ, និសិន្នោវ វិចិន្តិយំ;
‘‘ធម្មវាទី បនេតេ’’តិ, ឧប្បន្នេ បន មានសេ.
នានាសំវាសកោ នាម, លទ្ធិយាយំ បកាសិតោ;
តត្រដ្ឋោ បន សោ ទ្វិន្នំ, កម្មំ កោបេតិ សង្ឃិកំ.
ពហិសីមាគតោ សីមា-នានាសំវាសកោ មតោ;
នានាសំវាសកា ឯវំ, តយោ វុត្តា មហេសិនា.
ចុតោ អនុបសម្បន្នោ, នានាសំវាសកា តយោ;
ភិក្ខូនេកាទសាភព្ពា, អសំវាសា ឥមេ សិយុំ.
អសំវាសស្ស ¶ សព្ពស្ស, តថា កម្មារហស្ស ច;
សង្ឃេ ឧម្មត្តកាទីនំ, បដិក្ខេបោ ន រូហតិ.
សសំវាសេកសីមដ្ឋ-បកតត្តស្ស ភិក្ខុនោ;
វចនេន បដិក្ខេបោ, រូហតានន្តរស្សបិ.
ភិក្ខុ អាបជ្ជតាបត្តិំ, អាការេហិ បនច្ឆហិ;
វុត្តា សមណកប្បា ច, បញ្ច, បញ្ច វិសុទ្ធិយោ.
និទានំ បុគ្គលំ វត្ថុំ, វិធិំ បញ្ញត្តិយា បន;
វិបត្តាបត្តនាបត្តិ, សមុដ្ឋាននយម្បិ ច.
វជ្ជកម្មក្រិយាសញ្ញា, ចិត្តាណត្តិវិធិំ បន;
តថេវង្គវិធានញ្ច, វេទនា កុសលត្តិកំ.
សត្តរសវិធំ ¶ ឯតំ, ទស្សេត្វា លក្ខណំ ពុធោ;
សិក្ខាបទេសុ យោជេយ្យ, តត្ថ តត្ថ យថារហំ.
និទានំ តត្ថ វេសាលី, តថា រាជគហំ បុរំ;
សាវត្ថាឡវិ កោសម្ពី, សក្កភគ្គា បកាសិតា.
ទស វេសាលិយា វុត្តា, ឯកវីសំ គិរិព្ពជេ;
សតានិ ហិ ឆ ឩនានិ, តីណិ សាវត្ថិយា សិយុំ.
ឆ បនាឡវិយំ វុត្តា, អដ្ឋ កោសម្ពិយំ កតា;
អដ្ឋ សក្កេសុ បញ្ញត្តា, តយោ ភគ្គេ បកាសិតា.
តេវីសតិវិធា វុត្តា, សុទិន្នធនិយាទយោ;
ភិក្ខូនំ បាតិមោក្ខស្មិំ, អាទិកម្មិកបុគ្គលា.
ភិក្ខុនីនំ តថា បាតិ-មោក្ខស្មិំ អាទិកម្មិកា;
ថុល្លនន្ទាទយោ សត្ត, សព្ពេ តិំស ភវន្តិ តេ.
តរុំ ¶ តិមូលំ នវបត្តមេនំ;
ទ្វយង្កុរំ សត្តផលំ ឆបុប្ផំ;
ជានាតិ យោ ទ្វិប្បភវំ ទ្វិសាខំ;
ជានាតិ បញ្ញត្តិមសេសតោ សោ.
ឥតិ បរមមិមំ វិនិច្ឆយំ;
មធុរបទត្ថមនាកុលំ តុ យោ;
បឋតិ សុណតិ បុច្ឆតេ ច សោ;
ភវតុបាលិសមោ វិនិច្ឆយេ.
ឥតិ វិនយវិនិច្ឆយេ បកិណ្ណកវិនិច្ឆយកថា សមត្តា.
កម្មដ្ឋានភាវនាវិធានកថា
បាមោក្ខេ បាតិមោក្ខស្មិំ, មុខេ មោក្ខប្បវេសនេ;
សព្ពទុក្ខក្ខយេ វុត្តេ, វុត្តមេវិតរត្តយំ.
ឥទំ ¶ ចតុព្ពិធំ សីលំ, ញត្វា តត្ថ បតិដ្ឋិតោ;
សមាធិំ បុន ភាវេត្វា, បញ្ញាយ បរិមុច្ចតិ.
ទសានុស្សតិយោ វុត្តា, កសិណា ច ទសាសុភា;
ចតស្សោ អប្បមញ្ញាយោ, តថារុប្បា បរទ្វយំ.
ឥច្ចេវំ បន សព្ពម្បិ, ចត្តាលីសវិធំ សិយា;
កម្មដ្ឋានំ សមុទ្ទិដ្ឋំ, មម្មដ្ឋានំ មនោភុនោ.
ឧបចារប្បនាតោ ច, ឈានភេទា អតិក្កមា;
វឌ្ឍនាវឌ្ឍនា ចាបិ, តថារម្មណភូមិតោ.
គហណា បច្ចយា ភិយ្យោ, តថា ចរិយានុកូលតោ;
វិសេសោ អយមេតេសុ, វិញ្ញាតព្ពោ វិភាវិនា.
អដ្ឋានុស្សតិយោ ¶ សញ្ញា-វវត្ថានញ្ច តត្ថិមេ;
ឧបចារវហា, សេសា, តិំស ឈានវហា មតា.
បឋមជ្ឈានិកា តត្ថ, អសុភា កាយគតាសតិ;
អានាបានញ្ច កសិណា, ចតុក្កជ្ឈានិកា ឥមេ.
តិកជ្ឈានានិ តិស្សោវ, អប្បមញ្ញាថ បច្ឆិមា;
ចត្តារោបិ ច អារុប្បា, ចតុត្ថជ្ឈានិកា មតា.
អតិក្កមោ ទ្វិធា វុត្តោ, អង្គារម្មណតោបិ ច;
ចតុក្កតិកឈានេសុ, អង្គាតិក្កមតា មតា.
ចតុត្ថា អប្បមញ្ញាបិ, អង្គាតិក្កមតោ សិយា;
អារម្មណមតិក្កម្ម, អារុប្បា បន ជាយរេ.
កសិណានិ ទសេវេត្ថ, វឌ្ឍេតព្ពានិ យោគិនា;
សេសំ បន ច សព្ពម្បិ, ន វឌ្ឍេតព្ពមេវ តំ.
និមិត្តារម្មណា តត្ថ, កសិណា ច ទសាសុភា;
កាយេ សតានាបានញ្ច, ពាវីសតិ ភវន្តិមេ.
សេសានុស្សតិយោ អដ្ឋ, សញ្ញា ធាតុវវត្ថនំ;
វិញ្ញាណំ នេវសញ្ញា ច, ទស ទ្វេ ភាវគោចរា.
ចតស្សោ អប្បមញ្ញាយោ, ទ្វេ ច អារុប្បមានសា;
ឥមេ ធម្មា វិនិទ្ទិដ្ឋា, ឆ នវត្តព្ពគោចរា.
ទសាសុភា ¶ បដិក្កូល-សញ្ញា កាយគតាសតិ;
ទេវេសុ ន បវត្តន្តិ, ទ្វាទសេវាតិ ភូមិតោ.
តានិ ទ្វាទស ភិយ្យោ ច, អានាបានសតីបិ ច;
សព្ពសោ តេរស វាបិ, ព្រហ្មលោកេ ន ជាយរេ.
ឋបេត្វា ចតុរារុប្បេ, អរូបាវចរេ កិរ;
អញ្ញេ បន ន ជាយន្តិ, សព្ពេ ជាយន្តិ មានុសេ.
ចតុត្ថំ កសិណំ ហិត្វា, កសិណា ច ទសាសុភា;
ទិដ្ឋេនេវ គហេតព្ពា, បុព្ពភាគេ ភវន្តិ តេ.
អានាបានញ្ច ¶ ផុដ្ឋេន, ទិដ្ឋេន តចបញ្ចកំ;
មាលុតោ ទិដ្ឋផុដ្ឋេន, សុតេន ចេត្ថ សេសកំ.
អាកាសកសិណញ្ចេត្ថ, ឋបេត្វា កសិណា នវ;
បឋមារុប្បចិត្តស្ស, បច្ចយា បន ជាយរេ.
ភវន្តិ ហិ អភិញ្ញាណំ, កសិណានិ ទសាបិ ច;
តិស្សោបិ អប្បមញ្ញាយោ, ចតុត្ថស្ស តុ បច្ចយា.
ហេដ្ឋិមហេដ្ឋិមារុប្បំ, បរស្ស ច បរស្ស ច;
នេវសញ្ញា និរោធស្ស, បច្ចយោតិ បកាសិតា.
សព្ពេ សុខវិហារស្ស, ភវនិស្សរណស្ស ច;
តថា ភវសុខានញ្ច, បច្ចយាតិ ច ទីបិតា.
អសុភា ទស វិញ្ញេយ្យា, តថា កាយគតាសតិ;
អនុកូលា ឥមេ រាគ-ចរិតស្ស វិសេសតោ.
ចតស្សោ អប្បមញ្ញាយោ, សវណ្ណកសិណា តថា;
អនុកូលា ឥមេ ទោស-ចរិតស្ស បកាសិតា.
វិតក្កចរិតស្សាបិ, មោហប្បកតិនោបិ ច;
អានាបានសតេកាវ, សប្បាយាតិ វិភាវិតា.
សញ្ញា ចេវ វវត្ថានំ, មរណូបសមេ សតិ;
បញ្ញាបកតិនោ ឯតេ, អនុកូលាតិ ទីបិតា.
អាទិអនុស្សតិច្ឆក្កំ, សទ្ធាចរិតវណ្ណិតំ;
អារុប្បា កសិណា សេសា, ទស សព្ពានុរូបកា.
ឯវំ ¶ បភេទតោ ញត្វា, កម្មដ្ឋានានិ បណ្ឌិតោ;
ចរិយាយានុកូលំ តុ, តេសុ យំ អត្តនោ បន.
តំ គហេត្វាន មេធាវី, ទឡ្ហំ កល្យាណមិត្តកោ;
ឧច្ឆេទំ បលិពោធានំ, កត្វា បឋមមេវ ច.
អនុរូបេ វសន្តេន, វិហារេ ទោសវជ្ជិតេ;
ភាវេត្វា បឋមាទីនិ, ឈានានិ បន សព្ពសោ.
តតោ ¶ វុដ្ឋាយ សប្បញ្ញោ, ឈានម្ហា បឋមាទិតោ;
នាមរូបវវត្ថានំ, កត្វា កង្ខំ វិតីរិយ.
ឧបក្លេសេ អមគ្គោតិ, ទសោភាសាទយោ បន;
មគ្គោ វិបស្សនាញាណំ, ឥតិ ជានាតិ បណ្ឌិតោ.
តិណ្ណំ តេសំ វវត្ថានេ, កតេ ឯត្តាវតា បន;
តិណ្ណំ បន ច សច្ចានំ, វវត្ថានំ កតំ សិយា.
ឧទយព្ពយភង្គា ច, ភយាទីនវនិព្ពិទា;
មុញ្ចិតុកម្យតាញាណំ, បដិសង្ខានុបស្សនា.
សង្ខារុបេក្ខាញាណញ្ច, នវមំ សច្ចានុលោមិកំ;
អយំ ‘‘បដិបទាញាណ-ទស្សន’’ន្តិ បកាសិតា.
តតោ គោត្រភុចិត្តស្ស, សមនន្តរមេវ ច;
សន្តិមារម្មណំ កត្វា, ជាយតេ ញាណទស្សនំ.
‘‘ញាណទស្សនសុទ្ធី’’តិ, ឥទំ ញាណំ បកាសិតំ;
បច្ចវេក្ខណបរិយន្តំ, ផលំ តស្សានុជាយតេ.
តេនេវ ច ឧបាយេន, ភាវេន្តោ សោ បុនប្បុនំ;
បាបុណាតិ យថា ភិក្ខុ, សេសមគ្គផលានិ ច.
ឥច្ចេវមច្ចន្តមវេច្ច ធម្មំ;
វិទ្ធំសយិត្វាកុសលំ អសេសំ;
វិសោសយិត្វាន តយោ ភវេ សោ;
ឧបេតិ សន្តិំ និរុបាទិសេសំ.
វិញ្ញាសក្កមតោ វាបិ, បុព្ពាបរវសេន វា;
យទិ អក្ខរពន្ធេ វា, អយុត្តំ វិយ ទិស្សតិ.
តំ ¶ តថា ន គហេតព្ពំ, គហេតព្ពមទោសតោ;
មយា ឧបបរិក្ខិត្វា, កតត្តា បន សព្ពសោ.
សេដ្ឋស្ស ¶ ចោឡរដ្ឋស្ស, នាភិភូតេ និរាកុលេ;
សព្ពស្ស បន លោកស្ស, គាមេ សម្បិណ្ឌិតេ វិយ.
កទលីសាលតាលុច្ឆុ-នាឡិកេរវនាកុលេ;
កមលុប្បលសញ្ឆន្ន-សលិលាសយសោភិតេ.
កាវេរិជលសម្បាត-បរិភូតមហីតលេ;
ឥទ្ធេ សព្ពង្គសម្បន្នេ, មង្គលេ ភូតមង្គលេ.
បវរាការបាការ-បរិខាបរិវារិតេ;
វិហារេ វេណ្ហុទាសស្ស, ទស្សនីយេ មនោរមេ.
តីរន្តរុហវាតិរ-តរុរាជវិរាជិតេ;
នានាទិជគណារាមេ, នានារាមមនោរមេ.
ចារុបង្កជសំកិណ្ណ-តឡាកសមលង្កតេ;
សុរសោទកសម្បុណ្ណ-វរកូបោបសោភិតេ.
វិចិត្រវិបុលច្ចុគ្គ-វរមណ្ឌបមណ្ឌិតេ;
អាវាសេហិ ចនេកេហិ, អច្ចន្តមុបសោភិតេ.
ឧប្បតេន ច ថូបេន, ភេត្វាវ ធរណីតលំ;
ជិត្វាវាវហសន្តេន, កេលាសសិខរំ ខរំ.
សរទម្ពុទសង្កាសេ, ទស្សនីយេ សមុស្សិតេ;
បសាទជននេ រម្មេ, បាសាទេ វសតា មយា.
វុត្តស្ស ពុទ្ធសីហេន, វិនយស្ស វិនិច្ឆយោ;
ពុទ្ធសីហំ សមុទ្ទិស្ស, មម សទ្ធិវិហារិកំ.
កតោយំ បន ភិក្ខូនំ, ហិតត្ថាយ សមាសតោ;
វិនយស្សាវពោធត្ថំ, សុខេនេវាចិរេន ច.
អច្ចុតច្ចុតវិក្កន្តេ, កលម្ពកុលនន្ទនេ;
មហិំ សមនុសាសន្តេ, អារទ្ធោ ច សមាបិតោ.
យថា សិទ្ធិមយំ បត្តោ, អន្តរាយំ វិនា តថា;
សព្ពេ សិជ្ឈន្តុ សង្កប្បា, សត្តានំ ធម្មសំយុតា.
យាវ ¶ ¶ តិដ្ឋតិ លោកស្មិំ, មន្ទារោ ចារុកន្ទរោ;
តាវ តិដ្ឋតុ ពុទ្ធស្ស, សាសនំ កលិសាសនំ.
កាលេ សម្មា បវស្សន្តុ, វស្សំ វស្សវលាហកា;
បាលយន្តុ មហីបាលា, ធម្មតោ សកលំ មហិំ.
ឥមំ សារភូតំ ហិតំ អត្ថយុត្តំ;
ករោន្តេន បត្តំ មយា យំ តុ បុញ្ញំ;
អយំ តេន លោកោ មុនិន្ទប្បយាតំ;
សិវំ វីតសោកំ បុរំ បាបុណាតុ.
ឥតិ វិនយវិនិច្ឆយេ កម្មដ្ឋានភាវនាវិធានកថា
សមត្តា.
ឥតិ តម្ពបណ្ណិយេន បរមវេយ្យាករណេន តិបិដកនយវិធិកុសលេន បរមកវិជនហទយបទុមវនវិកសនករេន កវិវរវសភេន បរមរតិករវរមធុរវចនុគ្គារេន ឧរគបុរេន ពុទ្ធទត្តេន រចិតោយំ វិនយវិនិច្ឆយោ.
វិនយវិនិច្ឆយោ សមត្តោ.
នមោ តស្ស ភគវតោ អរហតោ សម្មាសម្ពុទ្ធស្ស
ឧត្តរវិនិច្ឆយោ
គន្ថារម្ភកថា
សព្ពសត្តុត្តមំ ¶ ¶ ធីរំ, វន្ទិត្វា សិរសា ជិនំ;
ធម្មញ្ចាធម្មវិទ្ធំសំ, គណមង្គណនាសនំ.
យោ មយា រចិតោ សារោ, វិនយស្ស វិនិច្ឆយោ;
តស្ស ទានិ ករិស្សាមិ, សព្ពានុត្តរមុត្តរំ.
ភណតោ បឋតោ បយុញ្ជតោ;
សុណតោ ចិន្តយតោ បនុត្តរំ;
បរមំ អពុទ្ធ ពុទ្ធិវឌ្ឍនំ;
វទតោ មេ និរតា និពោធថ.
មហាវិភង្គសង្គហកថា
មេថុនំ ¶ បដិសេវន្តោ, កតិ អាបត្តិយោ ផុសេ;
មេថុនំ បដិសេវន្តោ, តិស្សោ អាបត្តិយោ ផុសេ.
ភវេ បារាជិកំ ខេត្តេ, យេភុយ្យក្ខាយិតេ បន;
ថុល្លច្ចយំ មុខេ វដ្ដ-កតេ វុត្តំ តុ ទុក្កដំ.
អទិន្នំ អាទិយន្តោ យោ;
កតិ អាបត្តិយោ ផុសេ;
អទិន្នំ អាទិយន្តោ សោ;
តិស្សោ អាបត្តិយោ ផុសេ.
បញ្ចមាសគ្ឃនេ ¶ វាបិ, អធិកេ វា បរាជយោ;
មាសេ វា ទុក្កដំ ឩនេ, មជ្ឈេ ថុល្លច្ចយំ តតោ.
មនុស្សជាតិំ មារេន្តោ;
កតិ អាបត្តិយោ ផុសេ;
មនុស្សជាតិំ មារេន្តោ;
តិស្សោ អាបត្តិយោ ផុសេ.
មនុស្សមុទ្ទិស្សោបាតំ, ខណនេ ទុក្កដំ សិយា;
ទុក្ខេ ថុល្លច្ចយំ ជាតេ, មតេ បារាជិកំ សិយា.
អសន្តំ ឧត្តរិំ ធម្មំ, វទមត្តូបនាយិកំ;
កតិ អាបជ្ជតាបត្តី? តិស្សោ អាបត្តិយោ ផុសេ.
អសន្តំ ឧត្តរិំ ធម្មំ, ភណន្តស្ស បរាជយោ;
ថុល្លច្ចយំ បរិយាយេ, ញាតេ, នោ ចេ តុ ទុក្កដំ.
បារាជិកកថា.
ភណ សុក្កំ វិមោចេន្តោ;
កតិ អាបត្តិយោ ផុសេ;
សុណ ¶ សុក្កំ វិមោចេន្តោ;
តិស្សោ អាបត្តិយោ ផុសេ.
គរុកំ យទិ ចេតេតិ, ឧបក្កមតិ មុច្ចតិ;
ទ្វង្គេ ថុល្លច្ចយំ វុត្តំ, បយោគេ ទុក្កដំ សិយា.
ឥតោ បដ្ឋាយ មុញ្ចិត្វា, បញ្ហាបុច្ឆនមត្តកំ;
វិស្សជ្ជនវសេនេវ, ហោតិ អត្ថវិនិច្ឆយោ.
ឥត្ថិយា កាយសំសគ្គេ, តិស្សោ អាបត្តិយោ ផុសេ;
អាមសន្តស្ស កាយេន, កាយំ តុ គរុកំ សិយា.
កាយេន កាយពទ្ធំ តុ, ផុសំ ថុល្លច្ចយំ ផុសេ;
បដិពទ្ធេន កាយេន, បដិពទ្ធេ តុ ទុក្កដំ.
ឥត្ថិំ ¶ ទុដ្ឋុល្លវាចាហិ, តិស្សោ ឱភាសតោ សិយុំ;
វណ្ណាវណ្ណំ វទំ ទ្វិន្នំ, មគ្គានំ គរុកំ ផុសេ.
វណ្ណាទិភញ្ញេ អាទិស្ស, ឧព្ភជាណុមធក្ខកំ;
ហោតិ ថុល្លច្ចយំ, កាយ-បដិពទ្ធេ តុ ទុក្កដំ.
អត្តកាមចរិយាយ, វទតោ វណ្ណមិត្ថិយា;
សន្តិកេ គរុកំ ហោតិ, សចេ ជានាតិ សា បន.
សន្តិកេ បណ្ឌកស្សាបិ, តស្ស ថុល្លច្ចយំ សិយា;
តិរច្ឆានគតស្សាបិ, សន្តិកេ ទុក្កដំ មតំ.
បដិគ្គណ្ហនវីមំសា, បច្ចាហរណកត្តិកេ;
សញ្ចរិត្តំ សមាបន្នេ, គរុកំ និទ្ទិសេ ពុធោ.
តស្ស ទ្វង្គសមាយោគេ, ហោតិ ថុល្លច្ចយំ តថា;
អង្គេ សតិ បនេកស្មិំ, ហោតិ អាបត្តិ ទុក្កដំ.
សំយាចិកាយ ច កុដិំ;
វិហារញ្ច មហល្លកំ;
ការាបេតិ សចេ ភិក្ខុ;
តិស្សោ អាបត្តិយោ ផុសេ.
បយោគេ ទុក្កដំ វុត្តំ, ឯកបិណ្ឌេ អនាគតេ;
ហោតិ ថុល្លច្ចយំ, តស្មិំ, បិណ្ឌេ គរុកមាគតេ.
បារាជិកេន ¶ ធម្មេន, ភិក្ខុំ អមូលកេនិធ;
អនុទ្ធំសេតិ យោ តស្ស, តិស្សោ អាបត្តិយោ សិយុំ.
ឱកាសំ ន ច ការេត្វា, ហុត្វា ចាវនចេតនោ;
សចេ ចោទេតិ សង្ឃាទិ-សេសេន សហ ទុក្កដំ.
ឱកាសំ បន ការេត្វា, ហុត្វា អក្កោសចេតនោ;
ចោទេតិ ឱមសវាទេ, បាចិត្តិំ បរិទីបយេ.
អនន្តរសមានោវ ¶ , នវមេ អញ្ញភាគិយេ;
សព្ពោ អាបត្តិភេទោ ហិ, នត្ថិ កាចិ វិសេសតា.
សង្ឃស្ស ភេទកោ ភិក្ខុ, យាវតតិយកំ បន;
សមនុភាសនាយេវ, គាហំ ន បដិនិស្សជំ.
ញត្តិយា ទុក្កដំ, ទ្វីហិ, កម្មវាចាហិ ថុល្លតំ;
កម្មវាចាយ ឱសានេ, អាបត្តិ គរុកំ សិយា.
ភេទានុវត្តកេ ចេវ, ទុព្ពចេ កុលទូសកេ;
សង្ឃភេទកតុល្យោវ, ហោតិ អាបត្តិនិច្ឆយោ.
សង្ឃាទិសេសកថា.
អតិក្កមន្តោ អតិរេកចីវរំ;
ទសាហមាបជ្ជតិ ឯកមេវ;
និស្សគ្គិបាចិត្តិយមេករត្តិំ;
តិចីវរេនាបិ វិនា វសន្តោ.
មាសំ អតិក្កមន្តោ ហិ, គហេត្វា កាលចីវរំ;
ឯកំ អាបជ្ជតាបត្តិំ, និស្សគ្គិយមុទីរិតំ.
អញ្ញាតិកាយ យំ កិញ្ចិ;
បុរាណចីវរំ បន;
ធោវាបេតិ សចេ តស្ស;
ហោន្តិ អាបត្តិយោ ទុវេ.
ធោវាបេតិ បយោគស្មិំ, ទុក្កដំ សមុទាហដំ;
និស្សគ្គិយាវ បាចិត្តិ, ហោតិ ធោវាបិតេ បន.
អញ្ញាតិកាយ ¶ ហត្ថម្ហា, ចីវរំ បដិគណ្ហតោ;
គហណេ ទុក្កដំ វុត្តំ, បាចិត្តិ គហិតេ សិយា.
អញ្ញាតកំ គហបតិំ, គហបតានិមេវ វា;
ចីវរំ វិញ្ញាបេន្តោ ទ្វេ, ភិក្ខុ អាបត្តិយោ ផុសេ.
វិញ្ញាបេតិ ¶ បយោគស្មិំ, ទុក្កដំ បរិកិត្តិតំ;
វិញ្ញាបិតេ ច និស្សគ្គិ, បាចិត្តិ បរិយាបុតា.
ភិក្ខុ ចីវរមញ្ញាតិំ, វិញ្ញាបេន្តោ តទុត្តរិំ;
បយោគេ ទុក្កដំ, វិញ្ញា-បិតេ និស្សគ្គិយំ ផុសេ.
អញ្ញាតកំ កញ្ចិ ឧបាសកំ វា;
ឧបាសិកំ វា ឧបសង្កមិត្វា;
បុព្ពេវ ហុត្វា បន អប្បវារិតោ;
វត្ថេ វិកប្បំ បដិបជ្ជមានោ.
ទុវេ អាបជ្ជតាបត្តី, បយោគេ ទុក្កដំ សិយា;
វិកប្បំ បន អាបន្នេ, និស្សគ្គិយមុទីរិតំ.
អញ្ញាតិំ ឧបសង្កម្ម, បុព្ពេយេវប្បវារិតោ;
វិកប្បំ ចីវរេ ភិក្ខុ, អាបជ្ជន្តោ ទុវេ ផុសេ.
តថាតិរេកតិក្ខត្តុំ, ចោទនាយ ច ភិក្ខុ ចេ;
គន្ត្វាតិរេកឆក្ខត្តុំ, ឋានេនបិ ច ចីវរំ.
និប្ផាទេតិ សចេ តស្ស, ហោន្តិ អាបត្តិយោ ទុវេ;
បយោគេ ទុក្កដំ, តស្ស, លាភេ និស្សគ្គិយំ សិយា.
កថិនវគ្គោ បឋមោ.
ទោសា កោសិយវគ្គស្ស, ទ្វេទ្វេអាទីសុ បញ្ចសុ;
បយោគេ ទុក្កដំ វុត្តំ, លាភេ និស្សគ្គិយំ សិយា.
គហេត្វេឡកលោមានិ, តិយោជនមតិក្កមំ;
ទុក្កដំ បឋមេ បាទេ, និស្សគ្គិំ ទុតិយេ ផុសេ.
ភិក្ខុ ភិក្ខុនិយញ្ញាយ, ធោវាបេតេឡលោមកំ;
បយោគេ ទុក្កដំ, តស្ស, ធោតេ និស្សគ្គិយំ សិយា.
រូបិយំ ¶ ¶ បដិគណ្ហន្តោ, ទ្វេ បនាបត្តិយោ ផុសេ;
បយោគេ ទុក្កដំ វុត្តំ, និស្សគ្គិ គហិតេ សិយា.
នានាការំ សមាបជ្ជំ, សំវោហារញ្ច រូបិយេ;
សមាបន្នេ ច និស្សគ្គិំ, បយោគេ ទុក្កដំ ផុសេ.
នានប្បការកំ ភិក្ខុ, អាបជ្ជេ កយវិក្កយំ;
បយោគេ ទុក្កដំ, តស្មិំ, កតេ និស្សគ្គិយំ ផុសេ.
កោសិយវគ្គោ ទុតិយោ.
បត្តំ អតិក្កមេន្តស្ស, ទសាហមតិរេកកំ;
តស្ស និស្សគ្គិយាបត្តិ, ហោតិ ឯកាវ ភិក្ខុនោ.
អបញ្ចពន្ធនេ បត្តេ, វិជ្ជមានេបិ ភិក្ខុនោ;
អញ្ញំ បន នវំ បត្តំ, ចេតាបេតិ សចេ បន.
ទ្វេ បនាបត្តិយោ ភិក្ខុ, អាបជ្ជតិ, ន សំសយោ;
បយោគេ ទុក្កដំ, តស្ស, លាភេ និស្សគ្គិយំ ផុសេ.
បដិគ្គហេត្វា ភេសជ្ជំ, សត្តាហំ យោ អតិក្កមេ;
ឯកំ និស្សគ្គិយាបត្តិំ, អាបជ្ជតិ ហិ សោ បន.
អកាលេ បរិយេសន្តោ, វស្សសាដិកចីវរំ;
បយោគេ ទុក្កដំ, តស្ស, លាភេ និស្សគ្គិយំ ផុសេ.
ភិក្ខុនោ ចីវរំ ទត្វា, អច្ឆិន្ទន្តោ ទុវេ ផុសេ;
បយោគេ ទុក្កដំ វុត្តំ, ហដេ និស្សគ្គិយំ សិយា.
វិញ្ញាបេត្វា សយំ សុត្តំ, តន្តវាយេហិ ចីវរំ;
វាយាបេតិ សចេ ភិក្ខុ, ទ្វេ បនាបត្តិយោ ផុសេ.
យោ បនញ្ញាតកស្សេវ, តន្តវាយេ សមេច្ច ចេ;
វិកប្បំ ចីវរេ ភិក្ខុ, អាបជ្ជំ អប្បវារិតោ.
ទ្វេ ¶ បនាបត្តិយោ សោ ហិ, អាបជ្ជតិ, ន សំសយោ;
បយោគេ ទុក្កដំ, តស្ស, លាភេ និស្សគ្គិយំ សិយា.
បដិគ្គហេត្វា អច្ចេក-សញ្ញិតំ បន ចីវរំ;
កាលំ អតិក្កមេន្តោ តំ, ឯកំ និស្សគ្គិយំ ផុសេ.
តិណ្ណមញ្ញតរំ ¶ វត្ថំ, និទហិត្វា ឃរេធិកំ;
ឆារត្តតោ វិនា តេន, វសំ និស្សគ្គិយំ ផុសេ.
ជានំ បរិណតំ លាភំ, សង្ឃិកំ អត្តនោ បន;
បរិណាមេតិ ចេ ភិក្ខុ, ទ្វេ បនាបត្តិយោ ផុសេ.
បយោគេ ទុក្កដំ ហោតិ, និស្សគ្គិ បរិណាមិតេ;
សព្ពត្ថ អប្បនាវារ-បរិហានិ កតា មយា.
បត្តវគ្គោ តតិយោ.
តិំសនិស្សគ្គិយកថា.
វទន្តស្ស មុសាវាទំ, បញ្ច អាបត្តិយោ សិយុំ;
មនុស្សុត្តរិធម្មេ តុ, អភូតស្មិំ បរាជយោ.
ចោទនាយ គរុំ ភិក្ខុំ, អមូលន្តិមវត្ថុនា;
បរិយាយវចនេ ញាតេ, ថុល្លច្ចយមុទីរិតំ.
នោ ចេ បដិវិជានាតិ, ទុក្កដំ សមុទាហដំ;
សម្បជានមុសាវាទេ, បាចិត្តិ បរិទីបិតា.
អាបត្តិយោ ទុវេ វុត្តា, ភិក្ខុស្សោមសតោ បន;
បាចិត្តិ ឧបសម្បន្នំ, ទុក្កដំ ឥតរំ សិយា.
បេសុញ្ញហរណេ ទ្វេបិ, ហោន្តិ, បាចិត្តិយំ បន;
ឧបសម្បន្នបេសុញ្ញេ, សេសេ អាបត្តិ ទុក្កដំ.
បទសោនុបសម្បន្នំ ¶ , ធម្មំ វាចេតិ ចេ ទុវេ;
បយោគេ ទុក្កដំ, បាទេ, បាទេ បាចិត្តិយំ សិយា.
តិរត្តានុបសម្បន្ន-សហសេយ្យាយ ឧត្តរិំ;
បយោគេ ទុក្កដំ វុត្តំ, បន្នេ បាចិត្តិយំ សិយា.
កប្បេតិ មាតុគាមេន, សហសេយ្យំ សចេ បន;
ទ្វេ សោ អាបជ្ជតាបត្តី, រត្តិយំ ទុក្កដាទយោ.
ឧទ្ធំ ឆប្បញ្ចវាចាហិ, ធម្មំ ទេសេតិ ឥត្ថិយា;
បយោគេ ទុក្កដំ, បាទេ, បាទេ បាចិត្តិយំ សិយា.
ភូតំ ¶ អនុបសម្បន្នេ, មនុស្សុត្តរិធម្មកំ;
អារោចេតិ សចេ តស្ស, ហោន្តិ ទ្វេ ទុក្កដាទយោ.
វទំ អនុបសម្បន្នេ, ទុដ្ឋុល្លាបត្តិមញ្ញតោ;
បយោគេ ទុក្កដំ តស្ស, បាចិត្តារោចិតេ សិយា.
បថវិំ ខណតោ តស្ស, បយោគេ ទុក្កដំ មតំ;
បហារេ ច បហារេ ច, បាចិត្តិ បរិយាបុតា.
មុសាវាទវគ្គោ បឋមោ.
ភូតគាមំ តុ បាតេន្តោ, ទ្វេ បនាបត្តិយោ ផុសេ;
បយោគេ ទុក្កដំ, តស្ស, បាតេ បាចិត្តិ ទីបិតា.
អញ្ញេនញ្ញំ វទន្តស្ស, ទ្វេ សិយុំ អញ្ញវាទកេ;
អរោបិតេ ទុក្កដំ តុ, ហោតិ បាចិត្តិ រោបិតេ.
ឧជ្ឈាបេន្តោ បរំ ភិក្ខុំ, ទ្វេ បនាបត្តិយោ ផុសេ;
បយោគេ ទុក្កដំ, ឧជ្ឈា-បិតេ បាចិត្តិយំ សិយា.
អជ្ឈោកាសេ តុ មញ្ចាទិំ, សន្ថរិត្វាន សង្ឃិកំ;
បក្កមន្តោ អនាបុច្ឆា, អាបត្តិំ ទុវិធំ ផុសេ.
លេឌ្ឌុបាតេ ¶ អតិក្កន្តេ, បាទេន បឋមេន តុ;
ទុក្កដំ, ទុតិយេនាបិ, បាចិត្តិ បរិទីបយេ.
វិហារេ សង្ឃិកេ សេយ្យំ, សន្ថរិត្វា អនុទ្ធរំ;
អនាបុច្ឆា បក្កមន្តោ, ទុវិធាបត្តិយោ ផុសេ.
បរិក្ខេបេ អតិក្កន្តេ, បាទេន បឋមេន តុ;
ទុក្កដំ បន ឧទ្ទិដ្ឋំ, បាចិត្តិ ទុតិយេន តុ.
វិហារេ សង្ឃិកេ ជានំ, បុព្ពូបគតភិក្ខុកំ;
សេយ្យំ កប្បយតោ ហោន្តិ, បយោគេ ទុក្កដាទយោ.
សង្ឃិកា កុបិតោ ភិក្ខុំ, និក្កឌ្ឍតិ វិហារតោ;
បយោគេ ទុក្កដំ វុត្តំ, សេសំ និក្កឌ្ឍិតេ សិយា.
វិហារេ សង្ឃិកេ ភិក្ខុ, វេហាសកុដិយូបរិ;
អាហច្ចបាទកេ សីទំ, ផុសេ ទ្វេ ទុក្កដាទយោ.
អធិដ្ឋិត្វា ¶ ទ្វត្តិបរិយាយេ, ឧត្តរិម្បិ អធិដ្ឋតោ;
បយោគេ ទុក្កដំ ហោតិ, បាចិត្តិ បនធិដ្ឋិតេ.
ជានំ សប្បាណកំ តោយំ, តិណំ វា សិញ្ចតោ បន;
បយោគេ ទុក្កដំ ហោតិ, សិត្តេ បាចិត្តិយំ សិយា.
ភូតគាមវគ្គោ ទុតិយោ.
ផុសេ ភិក្ខុនិយោ ភិក្ខុ, ឱវទន្តោ អសម្មតោ;
បយោគេ ទុក្កដំ, តស្ស, បាចិត្តោវទិតេ សិយា.
ទុតិយេ តតិយេ ចេវ, ចតុត្ថេបិ ច សព្ពសោ;
បឋមេន សមានាវ, អាបត្តីនំ វិភាគតា.
ចីវរំ ភិក្ខុ អញ្ញាតិ-កាយ ទេន្តោ ទុវេ ផុសេ;
បយោគេ ទុក្កដំ វុត្តំ, ទិន្នេ បាចិត្តិយំ សិយា.
អញ្ញាតិកភិក្ខុនិយា ¶ , ភិក្ខុ សិព្ពេយ្យ ចីវរំ;
បយោគេ ទុក្កដំ តស្ស, បាចិត្តិ បន សិព្ពិតេ.
អទ្ធានញ្ញត្រ សមយា, ភិក្ខុ ភិក្ខុនិយា សហ;
សំវិធាយ តុ គច្ឆន្តោ, ផុសេ ទ្វេ ទុក្កដាទយោ.
នាវេកំ អភិរូហន្តោ, ភិក្ខុ ភិក្ខុនិយា សហ;
សំវិធាយ ផុសេ ទ្វេបិ, បយោគេ ទុក្កដាទយោ.
ជានំ ភិក្ខុនិយា បិណ្ឌ-បាតំ តុ បរិបាចិតំ;
ភុញ្ជន្តោ ទុវិធាបត្តិ-មាបជ្ជតិ, ន សំសយោ.
‘‘ភុញ្ជិស្សាមី’’តិ ចេ ភត្តំ, បដិគ្គណ្ហាតិ ទុក្កដំ;
អជ្ឈោហារបយោគេសុ, បាចិត្តិ បរិទីបិតា.
ភិក្ខុ ភិក្ខុនិយា សទ្ធិំ, និសជ្ជំ តុ រហោ បន;
កប្បេន្តោ ហិ ផុសេ ទ្វេបិ, បយោគេ ទុក្កដាទយោ.
ឱវាទវគ្គោ តតិយោ.
តទុត្តរិំ អាវសថ-បិណ្ឌំ តុ បរិភុញ្ជតោ;
អនន្តរស្ស វគ្គស្ស, នវមេន សមោ នយោ.
ទុតិយេ ¶ តតិយេ ចាបិ, វិសេសោ នត្ថិ កោចិបិ;
អនន្តរសមានាវ, អាបត្តីនំ វិភាគតា.
ទ្វត្តិបត្តេ គហេត្វាន, គណ្ហតោ ហិ តទុត្តរិំ;
បយោគេ ទុក្កដំ វុត្តំ, បាចិត្តិ គហិតេ សិយា.
បញ្ចមេ បឋមេនេវ, សមោ អាបត្តិនិច្ឆយោ;
ឆដ្ឋេ អនតិរិត្តេន, ភុត្តាវិំ តុ បវារិតំ.
អភិហដ្ឋុំ បវារេន្តោ, ទ្វេ បនាបត្តិយោ ផុសេ;
វចនេន ច តស្សេវ, ‘‘ភុញ្ជិស្សាមី’’តិ គណ្ហតិ.
គហណេ ¶ ទុក្កដំ តស្ស, បិដកេ សមុទាហដំ;
ភោជនស្ស បនោសានេ, បាចិត្តិ បរិយាបុតា.
សត្តមេ អដ្ឋមេ ចេវ, នវមេ ទសមេបិ ច;
បឋមេន សមានាវ, អាបត្តីនំ វិភាគតា.
ភោជនវគ្គោ ចតុត្ថោ.
អចេលកាទិនោ ទេន្តោ, សហត្ថា ភោជនាទិកំ;
បយោគេ ទុក្កដំ បត្តោ, ទិន្នេ បាចិត្តិយំ ផុសេ.
ទាបេត្វា វា អទាបេត្វា, ឧយ្យោជេន្តោ ទុវេ ផុសេ;
បយោគេ ទុក្កដំ, តស្មិំ, បាចិត្តុយ្យោជិតេ សិយា.
និសជ្ជំ ភិក្ខុ កប្បេន្តោ, កុលេ បន សភោជនេ;
អាបត្តិយោ ផុសេ ទ្វេបិ, បយោគេ ទុក្កដាទយោ.
ចតុត្ថេ បញ្ចមេ វាបិ, វិសេសោ នត្ថិ កោចិបិ;
តតិយេន សមានាវ, អាបត្តិគណនា សិយា.
សន្តំ ភិក្ខុំ អនាបុច្ឆា, សភត្តោ ច និមន្តិតោ;
កុលេសុ បន ចារិត្តំ, អាបជ្ជន្តោ ទុវេ ផុសេ.
បឋមេន ច បាទេន, ឧម្មារាតិក្កមេ បន;
ទុក្កដំ បិដកេ វុត្តំ, បាចិត្តិ ទុតិយេន តុ.
តទុត្តរិំ តុ ភេសជ្ជំ, វិញ្ញាបេន្តោ ទុវេ ផុសេ;
បយោគេ ទុក្កដំ, វិញ្ញា-បិតេ បាចិត្តិយំ សិយា.
ឧយ្យុត្តំ ¶ ទស្សនត្ថាយ, គច្ឆន្តោ ទ្វេ ផុសេ ពលំ;
គច្ឆតោ ទុក្កដំ វុត្តំ, ហោតិ បាចិត្តិ បស្សតោ.
អតិរេកតិរត្តំ តុ, សេនាយ វសតោ ទុវេ;
បយោគេ ទុក្កដំ វុត្តំ, បាចិត្តិ វសិតេ សិយា.
ឧយ្យោធិកំ ¶ តុ គច្ឆន្តោ, ទ្វេ បនាបត្តិយោ ផុសេ;
គច្ឆន្តោ ទុក្កដំ វុត្តំ, ហោតិ បាចិត្តិ បស្សតោ.
អចេលកវគ្គោ បញ្ចមោ.
សុរំ វា បន មេរេយ្យំ, បិវន្តោ ទ្វេ ផុសេ មុនិ;
គណ្ហតោ ទុក្កដំ បាតុំ, បីតេ បាចិត្តិយំ សិយា.
ភិក្ខង្គុលិបតោទេន, ហាសេន្តោ ទ្វេ ផុសេ ហវេ;
បយោគេ ទុក្កដំ តស្ស, បាចិត្តិ ហសិតេ សិយា.
កីឡន្តោ ឧទកេ ភិក្ខុ, ទ្វេ បនាបត្តិយោ ផុសេ;
ទុក្កដំ គោប្ផកា ហេដ្ឋា, បាចិត្តុបរិគោប្ផកេ.
យោ បនាទរិយំ ភិក្ខុ, ករោន្តោ ទ្វេ ផុសេ ហវេ;
បយោគេ ទុក្កដំ វុត្តំ, កតេ បាចិត្តិយំ សិយា.
ភិំសាបេន្តោ ហវេ ភិក្ខុ, ទ្វេ បនាបត្តិយោ ផុសេ;
បយោគេ ទុក្កដំ, ភិំសា-បិតេ បាចិត្តិយំ សិយា.
ជោតិំ សមាទហិត្វាន, វិសិព្ពេន្តោ ទុវេ ផុសេ;
បយោគេ ទុក្កដំ វុត្តំ, បាចិត្តិយំ វិសីវិតេ.
ឱរសោ អទ្ធមាសស្ស, ន្ហាយន្តោ ទ្វេ ផុសេ ហវេ;
បយោគេ ទុក្កដំ, ន្ហាន-ស្សោសានេ ឥតរំ សិយា.
ទុព្ពណ្ណករណានំ តុ, តិណ្ណមេកមនាទិយ;
ចីវរំ បរិភុញ្ជន្តោ, ទ្វេ ផុសេ ទុក្កដាទយោ.
ចីវរំ ភិក្ខុអាទីនំ, វិកប្បេត្វា អនុទ្ធរំ;
ទ្វេ ផុសេ បរិភុញ្ជន្តោ, បយោគេ ទុក្កដាទយោ.
ភិក្ខុស្សាបនិធេន្តោ ¶ ទ្វេ, ផុសេ បត្តាទិកំ បន;
បយោគេ ទុក្កដំ, តស្មិំ, សេសាបនិហិតេ សិយា.
សុរាបានវគ្គោ ឆដ្ឋោ.
សញ្ចិច្ច ¶ ជីវិតា បាណំ, វោរោបេន្តោ តបោធនោ;
អាបត្តិយោ ចតស្សោវ, អាបជ្ជតិ, ន សំសយោ.
អនោទិស្សកមោបាតំ, ខណតោ ហោតិ ទុក្កដំ;
មនុស្សោ មរតិ តស្មិំ, បតិត្វា ចេ បរាជយោ.
យក្ខោ វាបិ តិរច្ឆាន-គតោ មនុស្សវិគ្គហោ;
បតិត្វា មរតី បេតោ, តស្ស ថុល្លច្ចយំ សិយា.
តិរច្ឆានគតេ តស្មិំ, និបតិត្វា មតេ បន;
តស្ស បាចិត្តិយាបត្តិ, បញ្ញត្តា បដុពុទ្ធិនា.
ជានំ សប្បាណកំ តោយំ, បរិភុញ្ជំ ទុវេ ផុសេ;
បយោគេ ទុក្កដំ តស្ស, ភុត្តេ បាចិត្តិយំ សិយា.
និហតាធិករណំ ជានំ, ឧក្កោដេន្តោ ទុវេ ផុសេ;
បយោគេ ទុក្កដំ វុត្តំ, បាចិត្តុក្កោដិតេ សិយា.
ជានំ ភិក្ខុស្ស ទុដ្ឋុល្លំ, ឆាទេន្តោ បន វជ្ជកំ;
ឯកមាបជ្ជតាបត្តិំ, បាចិត្តិមិតិ ទីបិតំ.
ឩនវីសតិវស្សំ តុ, ករោន្តោ ឧបសម្បទំ;
បយោគេ ទុក្កដំ បត្តោ, សេសា សម្បាទិតេ សិយា.
ជានំ តុ ថេយ្យសត្ថេន, សំវិធាយ សហេវ ច;
តថេវ មាតុគាមេន, មគ្គំ តុ បដិបជ្ជតោ.
ទ្វេ បនាបត្តិយោ ហោន្តិ, បយោគេ ទុក្កដំ មតំ;
បដិបន្នេ បនុទ្ទិដ្ឋំ, បាចិត្តិយមនន្តរំ.
អច្ចជំ ¶ បាបិកំ ទិដ្ឋិំ, ញត្តិយា ទុក្កដំ ផុសេ;
កម្មវាចាយ ឱសានេ, ហោតិ បាចិត្តិ ភិក្ខុនោ.
តថាកដានុធម្មេន, សំភុញ្ជន្តោ ទុវេ ផុសេ;
បយោគេ ទុក្កដំ តស្ស, ភុត្តេ បាចិត្តិយំ សិយា.
នាសិតំ សមណុទ្ទេសំបលាបេន្តោ ទុវេ ផុសេ;
បយោគេ ទុក្កដំ វុត្តំ, បាចិត្តិ ឧបលាបិតេ.
សប្បាណកវគ្គោ សត្តមោ.
វុច្ចមានស្ស ¶ ភិក្ខុស្ស, ភិក្ខូហិ សហធម្មិកំ;
‘‘ន សក្ខិស្សាមិ’’ឥច្ចេវំ, ភណតោ ទុក្កដាទយោ.
វិនយំ តុ វិវណ្ណេន្តោ, ទ្វេ បនាបត្តិយោ ផុសេ;
បយោគេ ទុក្កដំ តស្ស, បាចិត្តេវ វិវណ្ណិតេ.
មោហេន្តោ ទ្វេ ផុសេ, មោហេ, ទុក្កដំ តុ អរោបិតេ;
រោបិតេ បន មោហស្មិំ, បាចិត្តិយមុទីរិតំ.
បហារំ កុបិតោ ទេន្តោ, ភិក្ខុស្ស ទ្វេ ផុសេ ហវេ;
បយោគេ ទុក្កដំ វុត្តំ, បាចិត្តិ បហដេ សិយា.
ភិក្ខុស្ស កុបិតោ ភិក្ខុ, ឧគ្គិរំ តលសត្តិកំ;
ទ្វេ ផុសេ ទុក្កដំ យោគេ, បាចិត្តុគ្គិរិតេ សិយា.
ភិក្ខុ សង្ឃាទិសេសេន, អមូលេនេវ ចោទយំ;
ទ្វេ ផុសេ ទុក្កដំ យោគេ, បាចិត្តុទ្ធំសិតេ សិយា.
ភិក្ខុ សញ្ចិច្ច កុក្កុច្ចំ, ជនយន្តោ ហិ ភិក្ខុនោ;
ទ្វេ ផុសេ ទុក្កដំ យោគេ, បាចិត្តុប្បាទិតេ សិយា.
តិដ្ឋន្តុបស្សុតិំ ភិក្ខុ, ទ្វេ បនាបត្តិយោ ផុសេ;
គច្ឆតោ ទុក្កដំ សោតុំ, បាចិត្តិ សុណតោ សិយា.
ធម្មិកានំ ¶ តុ កម្មានំ, ឆន្ទំ ទត្វា តតោ បុន;
ខីយនធម្មមាបជ្ជំ, ទ្វេ ផុសេ ទុក្កដាទយោ.
សង្ឃេ វិនិច្ឆយេ និដ្ឋំ, អគតេ ឆន្ទមត្តនោ;
អទត្វា គច្ឆតោ តស្ស, ទ្វេ បនាបត្តិយោ សិយុំ.
ហត្ថបាសំ តុ សង្ឃស្ស, ជហតោ ហោតិ ទុក្កដំ;
ជហិតេ ហត្ថបាសស្មិំ, ហោតិ បាចិត្តិ ភិក្ខុនោ.
សមគ្គេន ច សង្ឃេន, ទត្វាន សហ ចីវរំ;
ខីយន្តោ ទ្វេ ផុសេ បច្ឆា, បយោគេ ទុក្កដាទយោ.
លាភំ បរិណតំ ជានំ, សង្ឃិកំ បុគ្គលស្ស ហិ;
ទ្វេ ផុសេ បរិណាមេន្តោ, បយោគេ ទុក្កដាទយោ.
សហធម្មិកវគ្គោ អដ្ឋមោ.
បុព្ពេ ¶ អវិទិតោ ហុត្វា, រញ្ញោ អន្តេបុរំ បន;
បវិសន្តស្ស ភិក្ខុនោ, ទ្វេ បនាបត្តិយោ សិយុំ.
បឋមេន ច បាទេន, ឧម្មារាតិក្កមេ បន;
ទុក្កដំ បន ឧទ្ទិដ្ឋំ, បាចិត្តិ ទុតិយេន តុ.
រតនំ បន គណ្ហន្តោ, ទ្វេ បនាបត្តិយោ ផុសេ;
បយោគេ ទុក្កដំ តស្ស, បាចិត្តិ គហិតេ សិយា.
សន្តំ ភិក្ខុំ អនាបុច្ឆា, វិកាលេ គាមកំ បន;
សមណោ បវិសំ ទោសេ, អាបជ្ជតិ ទុវេ បន.
បឋមេន ច បាទេន, បរិក្ខេបំ អតិក្កមេ;
ទុក្កដំ តស្ស និទ្ទិដ្ឋំ, បាចិត្តិ ទុតិយេន តុ.
អដ្ឋិទន្តវិសាណាភិ-និព្ពត្តំ សូចិយា ឃរំ;
ការាបេន្តោ ផុសេ ទ្វេបិ, បយោគេ ទុក្កដាទយោ.
បមាណាតីតមញ្ចាទិំ ¶ , ការាបេន្តោ ទុវេ ផុសេ;
បយោគេ ទុក្កដំ វុត្តំ, សេសា ការាបិតេ សិយា.
តូលោនទ្ធំ តុ មញ្ចាទិំ, ការាបេន្តោ ទុវេ ផុសេ;
បយោគេ ទុក្កដំ, តស្មិំ, សេសា ការាបិតេ សិយា.
សត្តមេ អដ្ឋមេ ចេវ, នវមេ ទសមេបិ ច;
អនន្តរសមោយេវ, អាបត្តីនំ វិនិច្ឆយោ.
រតនវគ្គោ នវមោ.
បាចិត្តិយកថា.
ចតូសុ ទុវិធាបត្តិ, បាដិទេសនិយេសុបិ;
អវិសេសេន និទ្ទិដ្ឋា, ពុទ្ធេនាទិច្ចពន្ធុនា.
‘‘ភុញ្ជិស្សាមី’’តិ ភិក្ខុស្ស, ទុក្កដំ បដិគណ្ហតោ;
អជ្ឈោហារេសុ សព្ពត្ថ, បាដិទេសនិយំ សិយា.
បាដិទេសនីយកថា.
សេខិយេសុ ¶ ច ធម្មេសុ, ឯកាវាបត្តិ ទីបិតា;
អនាទរវសេនេវ, ទុក្កដំ សមុទាហដំ.
សេខិយកថា.
បញ្ញត្តា មេថុនំ ធម្មំ, បដិសេវនបច្ចយា;
កតិ អាបត្តិយោ ហោន្តិ? ចតស្សោវ ភវន្តិ ហិ.
មេថុនំ បដិសេវន្តោ, អល្លោកាសប្បវេសនេ;
មតេ អក្ខាយិតេ វាបិ, ភិក្ខុ បារាជិកំ ផុសេ.
ថុល្លច្ចយំ តុ យេភុយ្យ-ក្ខាយិតេ, ទុក្កដំ តថា;
មុខេ វដ្ដកតេ វុត្តំ, បាចិត្តិ ជតុមដ្ឋកេ.
បញ្ញត្តា ¶ កាយសំសគ្គំ, សមាបជ្ជនបច្ចយា;
កតិ អាបត្តិយោ ហោន្តិ? បញ្ច អាបត្តិយោ សិយុំ.
អវស្សុតស្ស បោសស្ស, តថា ភិក្ខុនិយាបិ ច;
បារាជិកមធក្ខាទិ-គហណំ សាទិយន្តិយា.
កាយេន ផុសតោ កាយំ, ភិក្ខុស្ស គរុកំ សិយា;
កាយេន កាយពទ្ធំ តុ, ផុសំ ថុល្លច្ចយំ សិយា.
បដិពទ្ធេន កាយេន, បដិពទ្ធំ តុ ទុក្កដំ;
បាចិត្តិយំ បនុទ្ទិដ្ឋំ, តស្សង្គុលិបតោទកេ.
សេសេសុ សេខិយន្តេសុ, អាបត្តីនំ វិនិច្ឆយោ;
ហេដ្ឋា វុត្តនយេនេវ, វេទិតព្ពោ វិភាវិនា.
មហាវិភង្គសង្គហោ និដ្ឋិតោ.
ភិក្ខុនីវិភង្គោ
ភិក្ខូនំ បាដវត្ថាយ, វិនយស្ស វិនិច្ឆយេ;
ភិក្ខុនីនំ វិភង្គោបិ, កិញ្ចិមត្តំ ភណាមហំ.
អវស្សុតស្ស ¶ បោសស្ស, ភិក្ខុនីបិ អវស្សុតា;
នន្ទន្តី កាយសំសគ្គំ, កតិ អាបត្តិយោ ផុសេ;
តិស្សោ អាបត្តិយោ ឧព្ភ-ជាណុស្សាធក្ខកស្ស ច;
ហោតិ បារាជិកំ តស្សា, គហណំ សាទិយន្តិយា.
ឧព្ភក្ខកំ អធោជាណុ-គហណំ សាទិយន្តិយា;
ថុល្លច្ចយំ សិយា, កាយ-បដិពទ្ធេ តុ ទុក្កដំ.
ឆាទេន្តី ភិក្ខុនី វជ្ជំ, តិស្សោ អាបត្តិយោ ផុសេ;
ជានំ បារាជិកំ ធម្មំ, ឆាទេន្តី សា បរាជិកា.
ថុល្លច្ចយំ ¶ វេមតិកា, បដិច្ឆាទេតិ ចេ បន;
អថាចារវិបត្តិំ ចេ, បដិច្ឆាទេតិ ទុក្កដំ.
និស្សជ្ជន្តី ន តំ លទ្ធិំ, ឧក្ខិត្តស្សានុវត្តិកា;
សមនុភាសនាយេវ, តិស្សោ អាបត្តិយោ ផុសេ.
ញត្តិយា ទុក្កដំ, ទ្វីហិ, កម្មវាចាហិ ថុល្លតា;
កម្មវាចាយ ឱសានេ, បារាជិកមុទីរិតំ.
បូរេន្តី អដ្ឋមំ វត្ថុំ, តិស្សោ អាបត្តិយោ ផុសេ;
បុរិសេនិធាគច្ឆាតិ, វុត្តាគច្ឆតិ ទុក្កដំ.
ថុល្លច្ចយំ តុ បោសស្ស, ហត្ថបាសប្បវេសនេ;
បូរេន្តី អដ្ឋមំ វត្ថុំ, សមណី សា បរាជិតា.
បារាជិកកថា.
ឧស្សយវាទិកា អដ្ដំ, ករោន្តី តិវិធំ ផុសេ;
ឯកស្សារោចនេ តស្សា, ហោតិ អាបត្តិ ទុក្កដំ.
ទុតិយារោចនេ តស្សា, ថុល្លច្ចយមុទីរិតំ;
អដ្ដស្ស បរិយោសានេ, ហោតិ សង្ឃាទិសេសតា.
ចោរិវុដ្ឋាបិកា វាបិ, ញត្តិយា ទុក្កដំ ផុសេ;
ទ្វីហិ ថុល្លច្ចយំ កម្ម-វាចោសានេ គរុំ សិយា.
ឯកា គាមន្តរំ គច្ឆេ, គមនេ ទុក្កដំ សិយា;
បរិក្ខេបេ អតិក្កន្តេ, បាទេន បឋមេន តុ.
ហោតិ ¶ ថុល្លច្ចយាបត្តិ, តស្សា សមណិយា បន;
ទុតិយេន អតិក្កន្តេ, គរុកេ បន តិដ្ឋតិ.
ចតុត្ថេ ទុតិយេ វុត្ត-សទិសោវ វិនិច្ឆយោ;
អាបត្តីនំ បភេទេ តុ, កាចិ នត្ថិ វិសេសតា.
អវស្សុតា ¶ សយំ ហុត្វា, តាទិសស្សេវ ហត្ថតោ;
គហេត្វា បន ភុញ្ជន្តី, ភោជនាទីសុ កិញ្ចិបិ.
ផុសេ អាបត្តិយោ តិស្សោ, ភោជនាទីសុ កិញ្ចិបិ;
បដិគ្គណ្ហន្តិយា តស្សា, ហោតិ ថុល្លច្ចយំ បន.
អជ្ឈោហារេសុ សព្ពេសុ, ហោតិ សង្ឃាទិសេសតា;
ឧទកំ ទន្តបោនំ វា, បដិគ្គណ្ហាតិ ទុក្កដំ.
‘‘សហត្ថេន គហេត្វា ត្វំ, ខាទ វា ភុញ្ជ វា’’តិបិ;
ឧយ្យោជេន្តី បនេវំ តុ, តិស្សោ អាបត្តិយោ ផុសេ.
ទុក្កដំ វចនេ តស្សា, ‘‘ភុញ្ជិស្សាមី’’តិ គណ្ហតិ;
អជ្ឈោហារេសុ សព្ពេសុ, តស្សា ថុល្លច្ចយំ សិយា.
ភោជនស្ស បនោសានេ, ហោតិ សង្ឃាទិសេសតា;
ឧយ្យោជេតិ ច យា តស្សា, ឥមា តិស្សោតិ ទីបយេ.
សត្តមេ អដ្ឋមេ ចាបិ, នវមេ ទសមេបិ ច;
ចោរិវុដ្ឋាបនេនេវ, សមានោវ វិនិច្ឆយោ.
សង្ឃាទិសេសកថា.
បត្តសន្និចយំ យិហ, ករោន្តី ភិក្ខុនី បន;
ឯកំ និស្សគ្គិយំយេវ, ផុសេ បាចិត្តិយំ តុ សា.
អកាលចីវរំ កាល-ចីវរំ ភាជាបេន្តិយា;
បយោគេ ទុក្កដំ វុត្តំ, លាភេ និស្សគ្គិយំ សិយា.
ចីវរំ បរិវត្តេត្វា, អច្ឆិន្ទតិ សចេ បន;
បយោគេ ទុក្កដំ, ឆិន្នេ, តស្សា និស្សគ្គិយំ សិយា.
វិញ្ញាបេត្វាវ អញ្ញំ ចេ, វិញ្ញាបេតិ តតោ បរំ;
បយោគេ ទុក្កដំ, វិញ្ញា-បិតេ និស្សគ្គិយំ សិយា.
ចេតាបេត្វា ¶ ¶ ហិ អញ្ញំ ចេ, ចេតាបេតិ តតោ បរំ;
បយោគេ ទុក្កដំ, ចេតា-បិតេ និស្សគ្គិយំ សិយា.
ឯវមេវ ច សេសេសុ, ឆដ្ឋាទីសុ ច សត្តសុ;
អនន្តរសមានោវ, អាបត្តីនំ វិនិច្ឆយោ.
និស្សគ្គិយកថា.
លសុណំ ខាទតិ ទ្វេ ចេ, ទុក្កដំ គហណេ សិយា;
អជ្ឈោហារបយោគេសុ, បាចិត្តិ បរិយាបុតា.
សំហរាបេន្តិយា លោមំ, សម្ពាធេ ទ្វេវ ហោន្តិ ហិ;
បយោគេ ទុក្កដំ វុត្តំ, ហោតិ បាចិត្តិ សំហដេ.
ករោន្តី តលឃាតំ តុ, ទ្វេ បនាបត្តិយោ ផុសេ;
បយោគេ ទុក្កដំ ហោតិ, កតេ បាចិត្តិយំ សិយា.
ជតុនា មដ្ឋកំ កិញ្ចិ, សាទិយន្តី ទុវេ ផុសេ;
បយោគេ ទុក្កដាទិន្នេ, តស្សា បាចិត្តិយំ សិយា.
បញ្ចមំ តុ ចតុត្ថេន, សមានមិតិ ទីបយេ;
អាបត្តីនំ វិភាគស្មិំ, វិសេសោ នត្ថិ កោចិបិ.
ភិក្ខុស្ស ភុញ្ជមានស្ស, បានីយេនុបតិដ្ឋតិ;
ហត្ថបាសេ តុ បាចិត្តិ, ហិត្វា តិដ្ឋតិ ទុក្កដំ.
វិញ្ញាបេត្វាមកំ ធញ្ញំ, ‘‘ភុញ្ជិស្សាមី’’តិ គណ្ហតិ;
ទុក្កដំ ហោតិ បាចិត្តិ, អជ្ឈោហារេសុ ទីបយេ.
ឧច្ចារាទិំ តិរោកុដ្ដេ, ឆឌ្ឌេន្តី ទ្វេ ផុសេ ហវេ;
បយោគេ ទុក្កដំ វុត្តំ, បាចិត្តិ ឆឌ្ឌិតេ សិយា.
ឧច្ចារាទិចតុក្កំ តុ, ឆឌ្ឌេតិ ហរិតេ សចេ;
បយោគេ ទុក្កដំ តស្សា, បាចិត្តិ ឆឌ្ឌិតេ សិយា.
នច្ចាទិំ ¶ ទស្សនត្ថាយ, សចេ គច្ឆតិ ទុក្កដំ;
បស្សន្តិយាបិ បាចិត្តិ, តថេវ ច សុណន្តិយា.
លសុណវគ្គោ បឋមោ.
បឋមេ ¶ ទុតិយេ ចេវ, តតិយេ ច ចតុត្ថកេ;
តុល្យោ លសុណវគ្គស្ស, ឆដ្ឋេនិធ វិនិច្ឆយោ.
កុលានិ ឧបសង្កម្ម, និសីទិត្វា បនាសនេ;
សាមិកេ តុ អនាបុច្ឆា, បក្កមន្តី ទុវេ ផុសេ.
បឋមេន ច បាទេន, អនោវស្សមតិក្កមេ;
ទុក្កដំ ហោតិ, បាចិត្តិ, ទុតិយាតិក្កមេ សិយា.
សាមិកេ តុ អនាបុច្ឆា, អាសនេ ចេ និសីទតិ;
បយោគេ ទុក្កដំ ហោតិ, បាចិត្តិ ច និសីទិតេ.
ឆដ្ឋេន សត្តមំ សព្ពំ, សមានំ អដ្ឋមេ បន;
បយោគេ ទុក្កដំ, ឧជ្ឈា-បិតេ បាចិត្តិយំ សិយា.
អត្តានំ ចាភិសប្បេន្តី, ទ្វេ ផុសេ និរយាទិនា;
បយោគេ ទុក្កដំ វុត្តំ, បាចិត្តិ អភិសប្បិតេ.
វធិត្វា បន អត្តានំ, រោទន្តី តុ ទុវេ ផុសេ;
វធតិ រោទតិ បាចិត្តិ, ករោតេកំ តុ ទុក្កដំ.
រត្តន្ធការវគ្គោ ទុតិយោ.
នគ្គា ន្ហាយតិ ទ្វេ ចេវ, បយោគេ ទុក្កដំ សិយា;
ន្ហានស្ស បរិយោសានេ, តស្សា បាចិត្តិយំ សិយា.
ការាបេតិ ¶ បមាណាតិ-ក្កន្តំ ឧទកសាដិកំ;
បយោគេ ទុក្កដំ, ការា-បិតេ បាចិត្តិយំ សិយា.
ចីវរំ តុ វិសិព្ពេត្វា, វិសិព្ពាបេត្វ វា បន;
នេវ សិព្ពន្តិយា វុត្ត-មេកំ បាចិត្តិយំ បន.
បញ្ចាហិកំ តុ សង្ឃាដិ-ចារំ បន អតិក្កមេ;
ឯកាវស្សា បនាបត្តិ, បាចិត្តិ បរិទីបិតា.
សចេ សង្កមនីយំ តុ, ធារេតិ បន ចីវរំ;
បយោគេ ទុក្កដំ វុត្តំ, បាចិត្តិ បន ធារិតេ.
គណចីវរលាភស្ស, អន្តរាយំ ករោតិ ចេ;
បយោគេ ទុក្កដំ ហោតិ, កតេ បាចិត្តិយំ សិយា.
វិភង្គំ ¶ បដិពាហន្តី, ចីវរានំ តុ ធម្មិកំ;
បយោគេ ទុក្កដំ វុត្តំ, បាចិត្តិ បដិពាហិតេ.
អគារិកាទិនោ ទេតិ, សចេ សមណចីវរំ;
បយោគេ ទុក្កដំ, ទិន្នេ, បាចិត្តិ បរិយាបុតា.
ចីវរេ ទុព្ពលាសាយ, កាលំ ចេ សមតិក្កមេ;
បយោគេ ទុក្កដំ វុត្តំ, បាចិត្តិ សមតិក្កមេ.
ធម្មិកំ កថិនុទ្ធារំ, បដិពាហន្តិយា ទុវេ;
បយោគេ ទុក្កដំ ហោតិ, បាចិត្តិ បដិពាហិតេ.
ន្ហានវគ្គោ តតិយោ.
ទុវេ ភិក្ខុនិយោ ឯក-មញ្ចស្មិំ ចេ តុវដ្ដេយ្យុំ;
បយោគេ ទុក្កដំ តាសំ, និបន្នេ ឥតរំ សិយា.
ទុតិយំ បឋមេនេវ, សទិសំ តតិយេ បន;
បយោគេ ទុក្កដំ ហោតិ, កតេ បាចិត្តិយំ សិយា.
នុបដ្ឋាបេន្តិយា ¶ វាបិ, ទុក្ខិតំ សហជីវិនិំ;
ឯកាយេវ បនាបត្តិ, បាចិត្តិ បរិទីបិតា.
សចេ ឧបស្សយំ ទត្វា, និក្កឌ្ឍតិ ច ភិក្ខុនិំ;
បយោគេ ទុក្កដំ តស្សា, ហោតិ បាចិត្តិ កឌ្ឍិតេ.
ឆដ្ឋេ បន ច សំសដ្ឋា, ញត្តិយា ទុក្កដំ ផុសេ;
កម្មវាចាយ ឱសានេ, បាចិត្តិ បរិទីបិតា.
អន្តោរដ្ឋេ តុ សាសង្កេ, ចារិកំ តុ ចរន្តិយា;
បយោគេ ទុក្កដំ វុត្តំ, បដិបន្នាយ សេសកំ.
អដ្ឋមំ នវមញ្ចេវ, សត្តមេន សមំ មតំ;
ទសមេ បន ឯកាវ, បាចិត្តិ បរិទីបិតា.
តុវដ្ដវគ្គោ ចតុត្ថោ.
រាជាគារាទិកំ សព្ពំ, ទស្សនត្ថាយ គច្ឆតិ;
បយោគេ ទុក្កដំ តស្សា, បាចិត្តិ យទិ បស្សតិ.
អាសន្ទិំ ¶ វាបិ បល្លង្កំ, បរិភុញ្ជន្តិយា ទុវេ;
បយោគេ ទុក្កដំ វុត្តំ, ភុត្តេ បាចិត្តិយំ សិយា.
សុត្តំ កន្តន្តិយា ទ្វេវ, បយោគេ ទុក្កដំ មតំ;
ឧជ្ជវុជ្ជវនេ តស្សា, បាចិត្តិ សមុទាហរេ.
វេយ្យាវច្ចំ គិហីនំ តុ, ទ្វេវ ហោន្តិ ករោន្តិយា;
បយោគេ ទុក្កដំ វុត្តំ, កតេ បាចិត្តិយំ សិយា.
បញ្ចមេ បន ឯកាវ, បាចិត្តិ បរិទីបិតា;
បយោគេ ទុក្កដំ ឆដ្ឋេ, ទិន្នេ បាចិត្តិយំ សិយា.
សត្តមំ ទុតិយេនេវ, សមាបត្តិបភេទតោ;
អដ្ឋមំ ទុតិយេ វគ្គេ, បញ្ចមេន សមំ មតំ.
តិរច្ឆានគតំ ¶ វិជ្ជំ, ទ្វេវ ហោន្តិ បឋន្តិយា;
បយោគេ ទុក្កដំ ហោតិ, បាចិត្តិ ហិ បទេ បទេ.
ទសមំ នវមេនេវ, សមានំ សព្ពថា បន;
‘‘បរិយាបុណាតិ, វាចេតិ’’, បទមត្តំ វិសេសកំ.
ចិត្តាគារវគ្គោ បញ្ចមោ.
សភិក្ខុកំ តមារាមំ, ជានន្តី បន ភិក្ខុនី;
បវិសន្តី អនាបុច្ឆា, ទ្វេ បនាបត្តិយោ ផុសេ.
បឋមេន ច បាទេន, បរិក្ខេបស្សតិក្កមេ;
ទុក្កដំ បិដកេ វុត្តំ, បាចិត្តិ ទុតិយេន តុ.
អក្កោសតិ ច យា ភិក្ខុំ, ភិក្ខុនី បរិភាសតិ;
បយោគេ ទុក្កដំ តស្សា, បាចិត្តក្កោសិតេ សិយា.
យា ហិ ចណ្ឌិកភាវេន, គណំ តុ បរិភាសតិ;
បយោគេ ទុក្កដំ តស្សា, បរិភដ្ឋេ បនេតរំ.
និមន្តិតា បវារិតា, ខាទនំ ភោជនម្បិ វា;
ភុញ្ជន្តី ភិក្ខុនី សា ហិ, ទ្វេ បនាបត្តិយោ ផុសេ.
‘‘ភុញ្ជិស្សាមី’’តិ យំ កិញ្ចិ, បដិគ្គណ្ហាតិ ទុក្កដំ;
អជ្ឈោហារបយោគេសុ, បាចិត្តិ បរិទីបយេ.
កុលំ ¶ តុ មច្ឆរាយន្តី, ទ្វេ បនាបត្តិយោ ផុសេ;
បយោគេ ទុក្កដំ វុត្តំ, សេសា មច្ឆរិតេ សិយា.
អភិក្ខុកេ បនាវាសេ, ភវេ វស្សំ វសន្តិយា;
ទុក្កដំ បុព្ពកិច្ចេសុ, បាចិត្តិ អរុណុគ្គមេ.
ភិក្ខុនី ឧភតោសង្ឃេ, វស្សំវុដ្ឋា តុ តីហិបិ;
ឋានេហិ អប្បវារេន្តី, ឯកំ បាចិត្តិយំ ផុសេ.
ឱវាទត្ថាយ ¶ វា ភិក្ខុំ, សំវាសត្ថាយ វា តថា;
ន គច្ឆតិ សចេ តស្សា, ឯកំ បាចិត្តិយំ សិយា.
ឱវាទម្បិ ន យាចន្តី, ន គច្ឆន្តី ឧបោសថំ;
ឯកំ បាចិត្តិយាបត្តិ-មាបជ្ជតិ, ន សំសយោ.
អបុច្ឆិត្វាវ សង្ឃំ វា, ភេទាបេតិ បសាខជំ;
បយោគេ ទុក្កដំ, ភិន្នេ, បាចិត្តិ បរិយាបុតា.
អារាមវគ្គោ ឆដ្ឋោ.
គព្ភិនិំ វុដ្ឋបេន្តី ហិ, ទ្វេ បនាបត្តិយោ ផុសេ;
បយោគេ ទុក្កដំ, វុដ្ឋា-បិតេ បាចិត្តិយំ សិយា.
ទុតិយំ តតិយញ្ចេវ, ចតុត្ថំ បញ្ចមម្បិ ច;
ឆដ្ឋញ្ច សត្តមញ្ចេវ, បឋមេន សមំ មតំ.
ភិក្ខុនី វុដ្ឋបេត្វាន, ភិក្ខុនិំ សហជីវិនិំ;
ទ្វេវស្សំ នានុគ្គណ្ហន្តី, ឯកំ បាចិត្តិយំ ផុសេ.
នវមំ ទសមញ្ចេវ, អដ្ឋមេន សមំ មតំ;
ទ្វីសុ អាបត្តិភេទស្មិំ, នានត្តំ នត្ថិ កិញ្ចិបិ.
គព្ភិនីវគ្គោ សត្តមោ.
កុមារីភូតវគ្គស្ស, អាទិតោ បន បញ្ចបិ;
សមានា គព្ភិនីវគ្គេ, បឋមេនេវ សព្ពសោ.
‘‘អលំ វុដ្ឋាបិតេនា’’តិ, វុច្ចមានា ហិ ខីយតិ;
បយោគេ ទុក្កដំ, បច្ឆា, ហោតិ បាចិត្តិ ខីយិតេ.
សត្តមេ ¶ ¶ អដ្ឋមេ ចេវ, ឯកំ បាចិត្តិយំ មតំ;
អាទិនាវ សមានានិ, នវមាទីនិ បញ្ចបិ.
កុមារីភូតវគ្គោ អដ្ឋមោ.
អាបត្តិយោ ផុសេ ទ្វេបិ, ធារេន្តី ឆត្តុបាហនំ;
បយោគេ ទុក្កដំ វុត្តំ, ហោតិ បាចិត្តិ ធារិតេ.
យានេន បន យាយន្តី, ទ្វេ កិរាបត្តិយោ ផុសេ;
បយោគេ ទុក្កដំ ហោតិ, បាចិត្តិ យទិ យាយិតេ.
ធារេន្តិយា តុ សង្ឃាណិំ, បយោគេ ទុក្កដំ សិយា;
ធារិតេ បន បាចិត្តិ, ចតុត្ថេបិ អយំ នយោ.
ន្ហាយន្តី គន្ធវណ្ណេន, បយោគេ ទុក្កដំ ផុសេ;
ន្ហានស្ស បរិយោសានេ, តស្សា បាចិត្តិយំ សិយា.
ឆដ្ឋម្បិ បញ្ចមេនេវ, សមានំ សព្ពថា បន;
សត្តមេ អដ្ឋមេ ចេវ, នវមេ ទសមេបិ ច.
បយោគេ ទុក្កដំ វុត្តំ, បាចិត្តុម្មទ្ទិតេ សិយា;
អាបត្តីនំ វិភាគស្មិំ, នត្ថិ កាចិ វិសេសតា.
អនាបុច្ឆា តុ ភិក្ខុស្ស, បុរតោ យា និសីទតិ;
បយោគេ ទុក្កដំ តស្សា, បាចិត្តិ តុ និសីទិតេ.
អនោកាសកតំ ភិក្ខុំ, បញ្ហំ បុច្ឆន្តិយា បន;
បយោគេ ទុក្កដំ ហោតិ, វុត្តា បាចិត្តិ បុច្ឆិតេ.
សំកច្ចិកំ វិនា គាមំ, បទសា បវិសន្តិយា;
បឋមេនេវ អារាម-វគ្គស្ស សទិសំ វទេ.
ឆត្តុបាហនវគ្គោ នវមោ.
បាចិត្តិយកថា.
អដ្ឋសុ ¶ ទុវិធាបត្តិ, បាដិទេសនិយេសុបិ;
វិញ្ញាបេត្វា សចេ សប្បិំ, ‘‘ភុញ្ជិស្សាមី’’តិ គណ្ហតិ.
តតោ ¶ ភិក្ខុនិយា តស្សា, ហោតិ អាបត្តិ ទុក្កដំ;
អជ្ឈោហារេសុ សព្ពេសុ, បាដិទេសនិយំ សិយា.
បាដិទេសនីយកថា.
ឥមំ វិទិត្វា បរមំ បនុត្តរំ;
និរុត្តរំ អត្ថវសេន ភិក្ខុ;
សុខេន បញ្ញត្តមហាសមុទ្ទំ;
ទុរុត្តរំ ឧត្តរតេវ ធីរោ.
យស្មា តស្មា អស្មិំ យោគំ;
ឧស្មាយុត្តោ យុត្តោ កាតុំ;
សត្តោ សត្តោ កង្ខច្ឆេទេ;
សត្ថេ សត្ថេ និច្ចំ និច្ចំ.
ភិក្ខុនីវិភង្គោ និដ្ឋិតោ.
ចតុវិបត្តិកថា
កតិ អាបត្តិយោ សីល-វិបត្តិបច្ចយា បន;
ចតស្សោវ សិយុំ សីល-វិបត្តិបច្ចយា បន.
ជានំ បារាជិកំ ធម្មំ, សចេ ឆាទេតិ ភិក្ខុនី;
ចុតា, ថុល្លច្ចយំ ហោតិ, សចេ វេមតិកា សិយា.
បាចិត្តិ ភិក្ខុ សង្ឃាទិ-សេសំ ឆាទេតិ ចេ បន;
អត្តនោ បន ទុដ្ឋុល្លំ, ឆាទេន្តោ ទុក្កដំ ផុសេ.
អាបត្តិយោ ¶ កតាចារ-វិបត្តិបច្ចយា បន;
ឯកាយេវ សិយាចារ-វិបត្តិបច្ចយា បន.
បដិច្ឆាទេតិ អាចារ-វិបត្តិំ បន ភិក្ខុ ចេ;
ឯកមេវស្ស ភិក្ខុស្ស, ហោតិ អាបត្តិ ទុក្កដំ.
កតិ អាបត្តិយោ ទិដ្ឋិ-វិបត្តិបច្ចយា បន?
ទ្វេ បនាបត្តិយោ ទិដ្ឋិ-វិបត្តិបច្ចយា សិយុំ.
អច្ចជំ ¶ បាបិកំ ទិដ្ឋិំ, ញត្តិយា ទុក្កដំ ផុសេ;
កម្មវាចាយ ឱសានេ, បាចិត្តិ បរិយាបុតា.
អាបត្តិយោ កតាជីវ-វិបត្តិបច្ចយា បន?
ឆឡេវាបជ្ជតាជីវ-វិបត្តិបច្ចយា បន.
អាជីវហេតុ បាបិច្ឆោ, អសន្តំ បន អត្តនិ;
មនុស្សុត្តរិធម្មំ តុ, វទំ បារាជិកំ ផុសេ.
សញ្ចរិត្តំ សមាបន្នោ, ហោតិ សង្ឃាទិសេសតា;
បរិយាយវចនេ ញាតេ, តស្ស ថុល្លច្ចយំ សិយា.
បណីតភោជនំ វត្វា, បាចិត្តិ បរិភុញ្ជតោ;
ភិក្ខុនី តុ សចេ ហោតិ, បាដិទេសនិយំ សិយា.
អាជីវហេតុ សូបំ វា, ឱទនំ វា បនត្តនោ;
អត្ថាយ វិញ្ញាបេត្វាន, ទុក្កដំ បរិភុញ្ជតោ.
ចតុវិបត្តិកថា.
អធិករណបច្ចយកថា
វិវាទាធិករណម្ហា, កតិ អាបត្តិយោ សិយុំ?
វិវាទាធិករណម្ហា, ទ្វេ បនាបត្តិយោ សិយុំ.
បាចិត្តិ ¶ ឧបសម្បន្នំ, ហោតិ ឱមសតោ បន;
ភិក្ខុស្សានុបសម្បន្នំ, ឱមសន្តស្ស ទុក្កដំ.
អនុវាទាធិករណ-បច្ចយាបត្តិយោ កតិ?
អនុវាទាធិករណ-បច្ចយា តិវិធា សិយុំ.
អនុទ្ធំសេតិ ចេ ភិក្ខុំ, អមូលន្តិមវត្ថុនា;
សង្ឃាទិសេសមាបត្តិ-មាបជ្ជតិ, ន សំសយោ.
តថា សង្ឃាទិសេសេន, អនុទ្ធំសេតិ ចេ បន;
បាចិត្តិ, ទុក្កដំ វុត្តំ, តថាចារវិបត្តិយា.
អាបត្តិបច្ចយា ¶ វុត្តា, កតិ អាបត្តិយោ បន?
អាបត្តិបច្ចយា វុត្តា, ចតស្សោវ មហេសិនា.
ជានំ បារាជិកំ ធម្មំ, សចេ ឆាទេតិ ភិក្ខុនី;
ចុតា, ថុល្លច្ចយំ ហោតិ, សចេ វេមតិកា សិយា.
បាចិត្តិ ភិក្ខុ សង្ឃាទិ-សេសំ ឆាទេតិ ចេ បន;
តថាចារវិបត្តិំ តុ, សចេ ឆាទេតិ ទុក្កដំ.
អាបត្តិយោ ហិ កិច្ចាធិ-ករណបច្ចយា កតិ?
បញ្ចេវ ហោន្តិ កិច្ចាធិ-ករណបច្ចយា បន.
សមនុភាសនាយេវ, ញត្តិយា ទុក្កដំ ផុសេ;
សមណី អច្ចជន្តីវ, ឧក្ខិត្តស្សានុវត្តិកា.
ថុល្លច្ចយំ ទ្វយំ ទ្វីហិ, កម្មវាចាហិ សា ផុសេ;
កម្មវាចាយ ឱសានេ, តស្សា បារាជិកំ សិយា.
សមនុភាសនាយេវ, ភេទកស្សានុវត្តិកា;
ន បរិច្ចជតិ តំ លទ្ធិំ, ហោតិ សង្ឃាទិសេសតា.
សមនុភាសនាយេវ, បាបិកាយ ច ទិដ្ឋិយា;
យាវតតិយកំ តស្សា, បាចិត្តច្ចជតោបិ ច.
អធិករណបច្ចយកថា.
ខន្ធកបុច្ឆាកថា
ខន្ធកេសុបិ ¶ អាបត្តិ-បភេទំ អាគតំ បន;
បាដវត្ថាយ ភិក្ខូនំ, បវក្ខាមិ និពោធថ.
ខន្ធកេ បឋមេ តាវ, កតិ អាបត្តិយោ សិយុំ?
ខន្ធកេ បឋមេ តាវ, ទ្វេ បនាបត្តិយោ សិយុំ.
ឩនវីសតិវស្សំ តុ, ករោតោ ឧបសម្បទំ;
ហោតិ បាចិត្តិយំ តស្ស, សេសេសុ បន ទុក្កដំ.
កតិ ¶ អាបត្តិយោ ហោន្តិ;
ខន្ធកេ តុ ឧបោសថេ?
តិស្សោ អាបត្តិយោ ហោន្តិ;
ខន្ធកេ តុ ឧបោសថេ.
‘‘នស្សន្តេតេ វិនស្សន្តុ’’, ឥតិ ភេទបុរក្ខកា;
ឧបោសថស្ស ករណេ, ថុល្លច្ចយមុទីរិតំ.
ឧក្ខិត្តកេន សទ្ធិំ តុ, ករោន្តស្ស ឧបោសថំ;
ហោតិ បាចិត្តិយំ តស្ស, សេសេសុ បន ទុក្កដំ.
កតិ អាបត្តិយោ វុត្តា, វទ វស្សូបនាយិកេ?
ឯកាវ ទុក្កដាបត្តិ, វុត្តា វស្សូបនាយិកេ.
កតិ អាបត្តិយោ វុត្តា, ខន្ធកេ តុ បវារណេ?
តិស្សោ អាបត្តិយោ វុត្តា, ឧបោសថសមា មតា.
កតិ អាបត្តិយោ វុត្តា, ចម្មេ? តិស្សោវ ទីបិតា;
មារេន្តានំ តុ បាចិត្តិ, គហេត្វា វច្ឆតរិំ បន.
អង្គជាតំ ឆុបន្តស្ស, រត្តេន បន ចេតសា;
តស្ស ថុល្លច្ចយំ វុត្តំ, សេសេសុ បន ទុក្កដំ.
កតិ អាបត្តិយោ វុត្តា, ភេសជ្ជក្ខន្ធកេ បន?
តិស្សោ អាបត្តិយោ វុត្តា, ភេសជ្ជក្ខន្ធកេ បន.
សមន្តា ¶ ទ្វង្គុលេ តត្ថ, ថុល្លច្ចយមុទីរិតំ;
ភោជ្ជយាគូសុ បាចិត្តិ, សេសេសុ បន ទុក្កដំ.
កថិនេ នត្ថិ អាបត្តិ, បញ្ញត្តំ កេវលំ បន;
កតិ ចីវរសំយុត្តេ, វុត្តា អាបត្តិយោ បន?
តិស្សោ ចីវរសំយុត្តេ, វុត្តា អាបត្តិយោ បន;
កុសវាកមយេ ចីរេ, ថុល្លច្ចយមុទីរិតំ.
សនិស្សគ្គាវ បាចិត្តិ, អតិរេកេ តុ ចីវរេ;
សេសេសុ ទុក្កដំ វុត្តំ, ពុទ្ធេនាទិច្ចពន្ធុនា.
ចម្បេយ្យកេ ច កោសម្ពេ, កម្មស្មិំ បារិវាសិកេ;
តថា សមុច្ចយេ ឯកា, ទុក្កដាបត្តិ ទីបិតា.
កតិ ¶ អាបត្តិយោ វុត្តា, សមថក្ខន្ធកេ បន?
ទ្វេយេវាបត្តិយោ វុត្តា, សមថក្ខន្ធកេ បន.
ឆន្ទស្ស ទាយកោ ភិក្ខុ, បាចិត្តិ យទិ ខីយតិ;
សេសេសុ បន សព្ពត្ថ, ទុក្កដំ សមុទាហដំ.
កតិ ខុទ្ទកវត្ថុស្មិំ, វុត្តា អាបត្តិយោ បន?
តិស្សោ ខុទ្ទកវត្ថុស្មិំ, វុត្តា អាបត្តិយោ បន.
អត្តនោ អង្គជាតំ តុ, ឆិន្ទំ ថុល្លច្ចយំ ផុសេ;
រោមន្ថេ ហោតិ បាចិត្តិ, សេសេ អាបត្តិ ទុក្កដំ.
តថា សេនាសនស្មិំ តុ, តិស្សោ អាបត្តិយោ សិយុំ;
វិស្សជ្ជនេ ច គរុនោ, ថុល្លច្ចយមុទីរិតំ.
និក្កឌ្ឍនេ ច បាចិត្តិ, សង្ឃិកម្ហា វិហារតោ;
សេសេសុ បន សព្ពត្ថ, ទុក្កដំ សមុទាហដំ.
កតិ អាបត្តិយោ សង្ឃ-ភេទេ វុត្តា មហេសិនា?
ទ្វេ បនាបត្តិយោ សង្ឃ-ភេទេ វុត្តា មហេសិនា.
ភេទានុវត្តកានំ ¶ តុ, ថុល្លច្ចយមុទីរិតំ;
គណភោគេ តុ ភិក្ខូនំ, បាចិត្តិ បរិទីបិតា.
ខន្ធកេ វត្តសំយុត្តេ, កតិ អាបត្តិយោ មតា?
ខន្ធកេ វត្តសំយុត្តេ, ទុក្កដាបត្តិយេវ សា.
ឋបនេ បាតិមោក្ខស្ស, តថា ឯកាវ ទីបិតា;
ភិក្ខុនិក្ខន្ធកេ ចាបិ, កតិ អាបត្តិយោ មតា?
ភិក្ខុនិក្ខន្ធកេ ចាបិ, ទ្វេ បនាបត្តិយោ មតា;
អបវារណាយ បាចិត្តិ, សេសេសុ បន ទុក្កដំ.
ខន្ធកបុច្ឆាកថា និដ្ឋិតា.
សមុដ្ឋានសីសកថា
វិភង្គេសុ ¶ បន ទ្វីសុ, បញ្ញត្តានិ មហេសិនា;
យានិ បារាជិកាទីនិ, ឧទ្ទិសន្តិ ឧបោសថេ.
តេសំ ទានិ បវក្ខាមិ, សមុដ្ឋានមិតោ បរំ;
បាដវត្ថាយ ភិក្ខូនំ, តំ សុណាថ សមាហិតា.
កាយោ ច វាចាបិ ច កាយវាចា;
តានេវ ចិត្តេន យុតានិ តីណិ;
ឯកង្គិកំ ទ្វង្គិតិវង្គិកន្តិ;
ឆធា សមុដ្ឋានវិធិំ វទន្តិ.
តេសុ ឯកេន វា ទ្វីហិ, តីហិ វាថ ចតូហិ វា;
ឆហិ វាបត្តិយោ នានា-សមុដ្ឋានេហិ ជាយរេ.
តត្ថ បញ្ចសមុដ្ឋានា, កា ចាបត្តិ ន វិជ្ជតិ;
ហោតិ ឯកសមុដ្ឋានា, បច្ឆិមេហេវ តីហិបិ.
តថេវ ¶ ទ្វិសមុដ្ឋានា, កាយតោ កាយចិត្តតោ;
វាចតោ វាចចិត្តម្ហា, តតិយច្ឆដ្ឋតោបិ ច.
ចតុត្ថច្ឆដ្ឋតោ ចេវ, បញ្ចមច្ឆដ្ឋតោបិ ច;
ជាយតេ បញ្ចធាវេសា, សមុដ្ឋាតិ ន អញ្ញតោ.
តិសមុដ្ឋានិកា នាម, បឋមេហិ ច តីហិបិ;
បច្ឆិមេហិ ច តីហេវ, សមុដ្ឋាតិ ន អញ្ញតោ.
បឋមា តតិយា ចេវ, ចតុត្ថច្ឆដ្ឋតោបិ ច;
ទុតិយា តតិយា ចេវ, បញ្ចមច្ឆដ្ឋតោបិ ច.
ទ្វិធា ចតុសមុដ្ឋានា, ជាយតេ ន បនញ្ញតោ;
ឯកធា ឆសមុដ្ឋានា, សមុដ្ឋាតិ ឆហេវ ហិ.
អាហ ច –
‘‘តិធា ឯកសមុដ្ឋានា, បញ្ចធា ទ្វិសមុដ្ឋិតា;
ទ្វិធា តិចតុរោ ឋានា, ឯកធា ឆសមុដ្ឋិតា’’.
តេរសេវ ¶ ច នាមានិ, សមុដ្ឋានវិសេសតោ;
លភន្តាបត្តិយោ សព្ពា, តានិ វក្ខាមិតោ បរំ.
បឋមន្តិមវត្ថុញ្ច, ទុតិយំ សញ្ចរិត្តកំ;
សមនុភាសនញ្ចេវ, កថិនេឡកលោមកំ.
បទសោធម្មមទ្ធានំ, ថេយ្យសត្ថញ្ច ទេសនា;
ភូតារោចនកញ្ចេវ, ចោរិវុដ្ឋាបនម្បិ ច.
អននុញ្ញាតកញ្ចាតិ, សីសានេតានិ តេរស;
តេរសេតេ សមុដ្ឋាន-នយា វិញ្ញូហិ ចិន្តិតា.
តត្ថ យា តុ ចតុត្ថេន, សមុដ្ឋានេន ជាយតេ;
អាទិបារាជិកុដ្ឋានា, អយន្តិ បរិទីបិតា.
សចិត្តកេហិ ¶ តីហេវ, សមុដ្ឋានេហិ យា បន;
ជាយតេ សា បនុទ្ទិដ្ឋា, អទិន្នាទានបុព្ពកា.
សមុដ្ឋានេហិ យាបត្តិ, ជាតុច្ឆហិបិ ជាយតេ;
សញ្ចរិត្តសមុដ្ឋានា, នាមាតិ បរិទីបិតា.
ឆដ្ឋេនេវ សមុដ្ឋាតិ, សមុដ្ឋានេន យា បន;
សមុដ្ឋានវសេនាយំ, វុត្តា សមនុភាសនា.
តតិយច្ឆដ្ឋតោយេវ, សមុដ្ឋាតិ ហិ យា បន;
សមុដ្ឋានវសេនាយំ, កថិនុបបទា មតា.
ជាយតេ យា បនាបត្តិ, កាយតោ កាយចិត្តតោ;
អយមេឡកលោមាទិ-សមុដ្ឋានាតិ ទីបិតា.
ជាយតេ យា បនាបត្តិ, វាចតោ វាចចិត្តតោ;
អយំ តុ បទសោធម្ម-សមុដ្ឋានាតិ វុច្ចតិ.
កាយតោ កាយវាចម្ហា, ចតុត្ថច្ឆដ្ឋតោបិ ច;
ជាយតេ សា បនទ្ធាន-សមុដ្ឋានាតិ សូចិតា.
ចតុត្ថច្ឆដ្ឋតោយេវ, សមុដ្ឋាតិ ហិ យា បន;
ថេយ្យសត្ថសមុដ្ឋានា, អយន្តិ បរិទីបិតា.
បញ្ចមេនេវ យា ចេត្ថ, សមុដ្ឋានេន ជាយតេ;
សមុដ្ឋានវសេនាយំ, ធម្មទេសនសញ្ញិតា.
អចិត្តកេហិ ¶ តីហេវ, សមុដ្ឋានេហិ យា សិយា;
សមុដ្ឋានវសេនាយំ, ភូតារោចនបុព្ពកា.
បញ្ចមច្ឆដ្ឋតោយេវ, យា សមុដ្ឋានតោ សិយា;
អយំ តុ បឋិតា ចោរិ-វុដ្ឋាបនសមុដ្ឋិតា.
ទុតិយា តតិយម្ហា ច, បញ្ចមច្ឆដ្ឋតោបិ យា;
ជាយតេ អននុញ្ញាត-សមុដ្ឋានា អយំ សិយា.
បឋមំ ទុតិយំ តត្ថ, ចតុត្ថំ នវមម្បិ ច;
ទសមំ ទ្វាទសមញ្ចាតិ, សមុដ្ឋានំ សចិត្តកំ.
ឯកេកស្មិំ ¶ សមុដ្ឋានេ, សទិសា ឥធ ទិស្សរេ;
សុក្កញ្ច កាយសំសគ្គោ, បឋមានិយតោបិ ច.
បុព្ពុបបរិបាកោ ច, រហោ ភិក្ខុនិយា សហ;
សភោជនេ, រហោ ទ្វេ ច, អង្គុលី, ឧទកេ ហសំ.
បហារេ, ឧគ្គិរេ ចេវ, តេបញ្ញាសា ច សេខិយា;
អធក្ខកុព្ភជាណុញ្ច, គាមន្តរមវស្សុតា.
តលមដ្ឋុទសុទ្ធិ ច, វស្សំវុដ្ឋា តថេវ ច;
ឱវាទាយ ន គច្ឆន្តី, នានុពន្ធេ បវត្តិនិំ.
បញ្ចសត្តតិ និទ្ទិដ្ឋា, កាយចិត្តសមុដ្ឋិតា;
ឥមេ ឯកសមុដ្ឋានា, មេថុនេន សមា មតា.
បឋមបារាជិកសមុដ្ឋានំ.
វិគ្គហំ, ឧត្តរិញ្ចេវ, ទុដ្ឋុល្លំ, អត្តកាមតា;
ទុដ្ឋទោសា ទុវេ ចេវ, ទុតិយានិយតោបិ ច.
អច្ឆិន្ទនញ្ច បរិណាមោ, មុសា, ឱមសបេសុណា;
ទុដ្ឋុល្លារោចនញ្ចេវ, បថវីខណនម្បិ ច.
ភូតគាមញ្ញវាទោ ច, ឧជ្ឈាបនកមេវ ច;
និក្កឌ្ឍោ, សិញ្ចនញ្ចេវ, តថា អាមិសហេតុ ច.
ភុត្តាវិំ, ឯហនាទរិំ, ភិំសាបនកមេវ ច;
អបនិធេយ្យ, សញ្ចិច្ច, បាណំ, សប្បាណកម្បិ ច.
ឧក្កោដនំ =០០ តថា ឩនោ, សំវាសោ, នាសនេន ច;
សហធម្មិកំ, វិលេខាយ, មោហនាមូលកេន ច.
កុក្កុច្ចំ, ខីយនំ ទត្វា, បរិណាមេយ្យ បុគ្គលេ;
កិំ តេ, អកាលំ, អច្ឆិន្ទេ, ទុគ្គហា, និរយេន វា.
គណស្ស ¶ ច វិភង្គញ្ច, ទុព្ពលាសា តថេវ ច;
ធម្មិកំ កថិនុទ្ធារំ, សញ្ចិច្ចាផាសុមេវ ច.
សយំ ឧបស្សយំ ទត្វា, អក្កោសេយ្យ ច ចណ្ឌិកា;
កុលមច្ឆរិនី អស្ស, គព្ភិនិំ វុដ្ឋបេយ្យ ច.
បាយន្តិំ, ទ្វេ ច វស្សានិ, សង្ឃេនាសម្មតម្បិ ច;
តិស្សោ គិហិគតា វុត្តា, តិស្សោយេវ កុមារិកា.
ឩនទ្វាទសវស្សា ទ្វេ, តថាលំ តាវ តេតិ ច;
សោកាវស្សា តថា បារិ-វាសិកច្ឆន្ទទានតោ.
អនុវស្សំ ទុវេ ចាតិ, សិក្ខា ឯកូនសត្តតិ;
អទិន្នាទានតុល្យត្តា, តិសមុដ្ឋានិកា កតា.
ទុតិយបារាជិកសមុដ្ឋានំ.
សញ្ចរិកុដិមហល្លកំ, ធោវាបនញ្ច បដិគ្គហោ;
ចីវរស្ស ច វិញ្ញត្តិ, គហណញ្ច តទុត្តរិំ.
ឧបក្ខដទ្វយញ្ចេវ, តថា ទូតេន ចីវរំ;
កោសិយំ, សុទ្ធកាឡានំ, ទ្វេភាគាទានមេវ ច.
ឆព្ពស្សានិ, បុរាណស្ស, លោមធោវាបនម្បិ ច;
រូបិយស្ស បដិគ្គាហោ, ឧភោ នានប្បការកា.
ឩនពន្ធនបត្តោ ច, វស្សសាដិកសុត្តកំ;
វិកប្បាបជ្ជនំ, យាវ, ទ្វារ, ទានញ្ច សិព្ពនំ.
បូវេហិ, បច្ចយោ ជោតិំ, រតនំ, សូចិ, មញ្ចកំ;
តូលំ, និសីទនំ, កណ្ឌុ, វស្សិកា, សុគតស្ស ច.
អញ្ញវិញ្ញត្តិសិក្ខា ច, អញ្ញចេតាបនម្បិ ច;
សង្ឃិកេន ទុវេ វុត្តា, ទ្វេ មហាជនិកេន ច.
តថា ¶ =០១ បុគ្គលិកេនេកំ, គរុបាវុរណំ លហុំ;
ទ្វេ វិឃាសោទសាដី ច, តថា សមណចីវរំ.
ឥតិ ឯកូនបណ្ណាស, ធម្មា ទុក្ខន្តទស្សិនា;
ឆសមុដ្ឋានិកា ឯតេ, សញ្ចរិត្តសមា កតា.
សញ្ចរិត្តសមុដ្ឋានំ.
សង្ឃភេទោ ច ភេទានុ-វត្តទុព្ពចទូសកា;
ទុដ្ឋុល្លច្ឆាទនំ, ទិដ្ឋិ, ឆន្ទ, ឧជ្ជគ្ឃិកា ទុវេ.
អប្បសទ្ទា ទុវេ វុត្តា, តថា ន ព្យាហរេតិ ច;
ឆមា, នីចាសនេ, ឋានំ, បច្ឆតោ, ឧប្បថេន ច.
វជ្ជច្ឆាទានុវត្តា ច, គហណំ, ឱសារេយ្យ ច;
បច្ចក្ខាមីតិ សិក្ខា ច, តថា កិស្មិញ្ចិទេវ ច.
សំសដ្ឋា ទ្វេ, វធិត្វា ច, វិសិព្ពេត្វា ច ទុក្ខិតំ;
បុនទេវ ច សំសដ្ឋា, នេវ វូបសមេយ្យ ច.
ជានំ សភិក្ខុការាមំ, តថេវ ន បវារយេ;
តថា អន្វទ្ធមាសញ្ច, សហជីវិនិយោ ទុវេ.
សចេ មេ ចីវរំ អយ្យេ, អនុពន្ធិស្សសីតិ ច;
សត្តតិំស ឥមេ ធម្មា, សម្ពុទ្ធេន បកាសិតា.
សព្ពេ ឯតេ សមុដ្ឋានា, កាយវាចាទិតោ សិយុំ;
សមាសមសមេនេវ, កតា សមនុភាសនា.
សមនុភាសនសមុដ្ឋានំ.
កថិនានិ ច តីណាទិ, បត្តោ, ភេសជ្ជមេវ ច;
អច្ចេកម្បិ ច សាសង្កំ, បក្កមន្តទ្វយម្បិ ច.
តថា ¶ ឧបស្សយំ គន្ត្វា, ភោជនញ្ច បរម្បរំ;
អនតិរិត្តំ សភត្តោ, វិកប្បេត្វា តថេវ ច.
រញ្ញោ, វិកាលេ, វោសាសា-រញ្ញកុស្សយវាទិកា;
បត្តសន្និចយញ្ចេវ, បុរេ, បច្ឆា, វិកាលកេ.
បញ្ចាហិកំ =០២, សង្កមនិំ, តថា អាវសថទ្វយំ;
បសាខេ, អាសនេ ចាតិ, ឯកូនតិំសិមេ បន.
ទ្វិសមុដ្ឋានិកា ធម្មា, និទ្ទិដ្ឋា កាយវាចតោ;
កាយវាចាទិតោ ចេវ, សព្ពេ កថិនសម្ភវា.
កថិនសមុដ្ឋានំ.
ទ្វេ សេយ្យាហច្ចបាទោ ច, បិណ្ឌញ្ច គណភោជនំ;
វិកាលេ, សន្និធិញ្ចេវ, ទន្តបោនមចេលកំ.
ឧយ្យុត្តញ្ច វសុយ្យោធិំ, សុរា, ឱរេន ន្ហាយនំ;
ទុព្ពណ្ណករណញ្ចេវ, បាដិទេសនិយទ្វយំ.
លសុណំ, ឧបតិដ្ឋេយ្យ, នច្ចទស្សនមេវ ច;
នគ្គំ, អត្ថរណំ, មញ្ចេ, អន្តោរដ្ឋេ, តថា ពហិ.
អន្តោវស្សមគារញ្ច, អាសន្ទិំ, សុត្តកន្តនំ;
វេយ្យាវច្ចំ, សហត្ថា ច, អាវាសេ ច អភិក្ខុកេ.
ឆត្តំ, យានញ្ច សង្ឃាណិំ, អលង្ការំ, គន្ធវាសិតំ;
ភិក្ខុនី, សិក្ខមានា ច, សាមណេរី, គិហីនិយា.
តថា សំកច្ចិកា ចាតិ, តេចត្តាលីសិមេ បន;
សព្ពេ ឯឡកលោមេន, ទ្វិសមុដ្ឋានិកា សមា.
ឯឡកលោមសមុដ្ឋានំ.
អញ្ញត្រាសម្មតោ ¶ ចេវ, តថា អត្ថង្គតេន ច;
តិរច្ឆានវិជ្ជា ទ្វេ វុត្តា, អនោកាសកតម្បិ ច.
សព្ពេ ឆ បនិមេ ធម្មា, វាចតោ វាចចិត្តតោ;
ទ្វិសមុដ្ឋានិកា ហោន្តិ, បទសោធម្មតុល្យតា.
បទសោធម្មសមុដ្ឋានំ.
ឯកំ នាវំ, បណីតញ្ច, សំវិធានញ្ច សំហរេ;
ធញ្ញំ, និមន្តិតា ចេវ, បាដិទេសនិយដ្ឋកំ.
ឯតា =០៣ ចតុសមុដ្ឋានា, សិក្ខា ចុទ្ទស ហោន្តិ ហិ;
បញ្ញត្តា ពុទ្ធសេដ្ឋេន, អទ្ធានេន សមា មតា.
អទ្ធានសមុដ្ឋានំ.
សុតិំ, សូបាទិវិញ្ញត្តិំ, អន្ធការេ តថេវ ច;
បដិច្ឆន្នេ ច ឱកាសេ, ព្យូហេ ចាតិ ឥមេ ឆបិ.
សព្ពេ តុ ទ្វិសមុដ្ឋានា, ចតុត្ថច្ឆដ្ឋតោ សិយុំ;
ថេយ្យសត្ថសមុដ្ឋានា, ទេសិតាទិច្ចពន្ធុនា.
ថេយ្យសត្ថសមុដ្ឋានំ.
ឆត្ត, ទណ្ឌករស្សាបិ, សត្ថាវុធករស្សបិ;
បាទុកូបាហនា, យានំ, សេយ្យា, បល្លត្ថិកាយ ច.
វេឋិតោគុណ្ឋិតោ ចាតិ, ឯកាទស និទស្សិតា;
សព្ពេ ឯកសមុដ្ឋានា, ធម្មទេសនសញ្ញិតា.
ធម្មទេសនសមុដ្ឋានំ.
ភូតារោចនកញ្ចេវ ¶ , ចោរិវុដ្ឋាបនម្បិ ច;
អននុញ្ញាតមត្តញ្ហិ, អសម្ភិន្នមិទំ តយំ.
សមុដ្ឋានសីសកថា និដ្ឋិតា.
ឯកុត្តរនយកថា
កតិ អាបត្តិយោ ហោន្តិ, សមុដ្ឋានេន អាទិនា?
បញ្ច អាបត្តិយោ ហោន្តិ, កុដិំ សំយាចិកាយ តុ.
ករោតោ បន តិស្សោវ, បយោគេ ទុក្កដាទយោ;
វិកាលេ បន បាចិត្តិ, តថា អញ្ញាតិហត្ថតោ.
គហេត្វា ភុញ្ជតោ វុត្តំ, បាដិទេសនិយម្បិ ច;
បញ្ចិមាបត្តិយោ ហោន្តិ, សមុដ្ឋានេន អាទិនា.
កតិ =០៤ អាបត្តិយោ ហោន្តិ, ទុតិយេន តុវំ ភណ?
អាបត្តិយោ ចតស្សោវ, ហោន្តីតិ បរិទីបយេ.
‘‘កុដិំ មម ករោថា’’តិ, សមាទិសតិ ភិក្ខុ ចេ;
ករោន្តិ ចេ កុដិំ តស្ស, វិបន្នំ សព្ពថា បន.
តិស្សោ បុរិមនិទ្ទិដ្ឋា, បយោគេ ទុក្កដាទយោ;
បទសោធម្មមូលេន, ចតស្សោវ ភវន្តិមា.
តតិយេន កតិ ជាយន្តិ, សមុដ្ឋានេន មេ ភណ?
តតិយេន តុវំ ព្រូមិ, បញ្ចធាបត្តិយោ សិយុំ.
ភិក្ខុ សំវិទហិត្វាន;
ករោតិ ច កុដិំ សចេ;
តិស្សោ អាបត្តិយោ ហោន្តិ;
បយោគេ ទុក្កដាទយោ.
បណីតភោជនំ ¶ វត្វា, ហោតិ បាចិត្តិ ភុញ្ជតោ;
ភិក្ខុនិំ ន និវារេត្វា, បាដិទេសនិយំ សិយា.
សិយុំ កតិ ចតុត្ថេន, សមុដ្ឋានេន មេ ភណ?
ឆឡេវាបត្តិយោ ហោន្តិ, មេថុនំ យទិ សេវតិ.
ហោតិ បារាជិកំ តស្ស, កុដិំ សំយាចិកាយ តុ;
ករោតោ បន តិស្សោវ, បយោគេ ទុក្កដាទយោ.
វិកាលេ បន បាចិត្តិ, តថា អញ្ញាតិហត្ថតោ;
គហេត្វា ភុញ្ជតោ វុត្តំ, បាដិទេសនិយម្បិ ច.
កតិ អាបត្តិយោ ហោន្តិ, បញ្ចមេន? ឆ ហោន្តិ ហិ;
មនុស្សុត្តរិធម្មំ តុ, វទំ បារាជិកំ ផុសេ.
‘‘កុដិំ មម ករោថា’’តិ;
សមាទិសតិ ភិក្ខុ ចេ;
ករោន្តិ ចេ កុដិំ តិស្សោ;
ហោន្តិ តា ទុក្កដាទយោ.
វាចេតិ បទសោ ធម្មំ, ហោតិ បាចិត្តិ ភិក្ខុនោ;
ទវកម្យតា វទន្តស្ស, តស្ស ទុព្ភាសិតំ សិយា.
សមុដ្ឋានេន =០៥ ឆដ្ឋេន, កតិ អាបត្តិយោ សិយុំ?
ឆ ច សំវិទហិត្វាន, ភណ្ឌំ ហរតិ ចេ ចុតោ.
‘‘កុដិំ មម ករោថា’’តិ;
សមាទិសតិ ភិក្ខុ ចេ;
ករោន្តិ ចេ កុដិំ តិស្សោ;
ហោន្តិ តា ទុក្កដាទយោ.
បណីតភោជនំ វត្វា, ហោតិ បាចិត្តិ ភុញ្ជតោ;
ភិក្ខុនិំ ន និវារេត្វា, បាដិទេសនិយំ សិយា.
ឥធ ¶ យោ វិមតូបរមំ បរមំ;
ឥមមុត្តរមុត្តរតិ;
វិនយំ សុនយំ សុនយេន យុតោ;
ស ច ទុត្តរមុត្តរមុត្តរតិ.
អាបត្តិសមុដ្ឋានកថា.
ឥតោ បរំ បវក្ខាមិ, បរមេកុត្តរំ នយំ;
អវិក្ខិត្តេន ចិត្តេន, តំ សុណាថ សមាហិតា.
កេ អាបត្តិករា ធម្មា, អនាបត្តិករាបិ កេ?
កា បនាបត្តិយោ នាម, លហុកា គរុកាបិ កា?
សាវសេសា ច កាបត្តិ, កា នាមានវសេសកា?
ទុដ្ឋុល្លា នាម កាបត្តិ, អទុដ្ឋុល្លាបិ នាម កា?
និយតា នាម កាបត្តិ, កា បនានិយតាបិ ច?
ទេសនាគាមិនី កា ច, កា ចាទេសនគាមិនី?
សមុដ្ឋានានិ អាបត្តិ-ករា ធម្មាតិ ទីបិតា;
អនាបត្តិករា ធម្មា, សមថា សត្ត ទស្សិតា.
បារាជិកាទយោ សត្ត-វិធា អាបត្តិយោ សិយុំ;
លហុកា តត្ថ បញ្ចេវ, ហោន្តិ ថុល្លច្ចយាទយោ.
បារាជិកំ ឋបេត្វាន, សាវសេសាវសេសកា;
ឯកា បារាជិកាបត្តិ, មតា អនវសេសកា.
‘‘ទុដ្ឋុល្លា’’តិ =០៦ ច និទ្ទិដ្ឋា, ទុវិធាបត្តិអាទិតោ;
សេសា បញ្ចវិធាបត្តិ, ‘‘អទុដ្ឋុល្លា’’តិ ទីបិតា.
បញ្ចានន្តរិយសំយុត្តា, និយតានិយតេតរា;
ទេសនាគាមិនី បញ្ច, ទ្វេ បនាទេសគាមិកា.
ឯកកកថា.
អភព្ពាបត្តិកោ ¶ កោ ច, ភព្ពាបត្តិកបុគ្គលោ?
ឧបសម្បទកម្មំ តុ, សត្ថុនា កស្ស វារិតំ?
អាបត្តិមាបជ្ជិតុំ ទ្វេវ លោកេ;
ពុទ្ធា ច បច្ចេកពុទ្ធា អភព្ពា;
អាបត្តិមាបជ្ជិតុំ ទ្វេវ លោកេ;
ភិក្ខូ ច ភព្ពា អថ ភិក្ខុនី ច.
អទ្ធវិហីនោ អង្គវិហីនោ;
វត្ថុវិបន្នោ ទុក្កដការី;
នោ បរិបុណ្ណោ យាចតិ យោ នោ;
តស្សុបសម្បទា បដិសិទ្ធា.
អត្ថាបត្តិ ហវេ លទ្ធ-សមាបត្តិស្ស ភិក្ខុនោ;
អត្ថាបត្តិ ហិ នោ លទ្ធ-សមាបត្តិស្ស ទីបិតា.
ភូតស្សារោចនំ លទ្ធ-សមាបត្តិស្ស និទ្ទិសេ;
អភូតារោចនាបត្តិ, អសមាបត្តិលាភិនោ.
អត្ថិ សទ្ធម្មសំយុត្តា, អសទ្ធម្មយុតាបិ ច;
សបរិក្ខារសំយុត្តា, បរសន្តកសំយុតា.
បទសោធម្មមូលាទី, សទ្ធម្មបដិសំយុតា;
ទុដ្ឋុល្លវាចសំយុត្តា, អសទ្ធម្មយុតា សិយា.
អតិរេកទសាហំ តុ, ឋបនេ ចីវរាទិនោ;
អនិស្សជ្ជិត្វា ភោគេ ច, សបរិក្ខារសំយុតា.
សង្ឃស្ស មញ្ចបីឋាទិំ, អជ្ឈោកាសត្ថរេបិ ច;
អនាបុច្ឆាវ គមនេ, បរសន្តកសំយុតា.
កថញ្ហិ =០៧ ភណតោ សច្ចំ, គរុកំ ហោតិ ភិក្ខុនោ?
កថំ មុសា ភណន្តស្ស, លហុកាបត្តិ ជាយតេ?
‘‘សិខរណី’’តិ ¶ សច្ចំ តុ, ភណតោ គរុកំ សិយា;
សម្បជានមុសាវាទេ, បាចិត្តិ លហុកា ភវេ.
កថំ មុសា ភណន្តស្ស, គរុកំ ហោតិ ភិក្ខុនោ?
កថញ្ច ភណតោ សច្ចំ, អាបត្តិ លហុកា សិយា?
អភូតារោចនេ តស្ស, គរុកាបត្តិ ទីបិតា;
ភូតស្សារោចនេ សច្ចំ, វទតោ លហុកា សិយា.
កថំ ភូមិគតោ ទោសំ, ន វេហាសគតោ ផុសេ?
កថំ វេហាសគោ ទោសំ, ន ច ភូមិគតោ ផុសេ?
សង្ឃកម្មំ វិកោបេតុំ, ហត្ថបាសំ ជហំ ផុសេ;
កេសមត្តម្បិ អាកាសេ, តិដ្ឋតោ នត្ថិ វជ្ជតា.
អាហច្ចបាទកំ មញ្ចំ, វេហាសកុដិយូបរិ;
បីឋំ វាភិនិសីទន្តោ, អាបជ្ជតិ ន ភូមិតោ.
បវិសន្តោ កថំ ភិក្ខុ, អាបជ្ជតិ, ន និក្ខមំ?
បវិសន្តោ កថំ ភិក្ខុ, បវិសន្តោ ន ចេវ តំ?
សឆត្តុបាហនោ វត្ត-មបូរេត្វាន កេវលំ;
បវិសន្តោ បនាបត្តិំ, អាបជ្ជតិ, ន និក្ខមំ.
គមិកោ គមិកវត្តានិ, អបូរេត្វាន និក្ខមំ;
និក្ខមន្តោវ អាបត្តិំ, ផុសេយ្យ, បវិសំ ន ច.
អាទិយន្តោ បនាបត្តិំ, អាបជ្ជតិ កថំ វទ?
តថេវានាទិយន្តោបិ, អាបជ្ជតិ កថំ វទ?
ភិក្ខុនី អតិគម្ភីរំ, យា កាចុទកសុទ្ធិកំ;
អាទិយន្តី បនាបត្តិំ, អាបជ្ជតិ, ន សំសយោ.
អនាទិយិត្វា ទុព្ពណ្ណ-ករណំ បន ចីវរំ;
យេវំ អនាទិយន្តោវ, អាបជ្ជតិ ហិ នាម សោ.
សមាទិយន្តោ អាបត្តិំ, អាបជ្ជតិ កថំ បន?
តថាសមាទិយន្តោបិ, អាបជ្ជតិ កថំ បន?
យោ ¶ =០៨ ហិ មូគព្ពតាទីនិ, វតានិធ សមាទិយំ;
សមាទិយន្តោ អាបត្តិំ, អាបជ្ជតិ ហិ នាម សោ.
យោ ហិ កម្មកតោ ភិក្ខុ, វុត្តំ វត្តំ បនត្តនោ;
តញ្ចាសមាទិយន្តោវ, អាបជ្ជតិ ហិ នាម សោ.
ករោន្តោវ បនាបត្តិំ, កថមាបជ្ជតេ នរោ?
ន ករោន្តោ កថំ នាម, សមណោ ទោសវា សិយា?
ភណ្ឌាគារិកកម្មញ្ច, វេជ្ជកម្មញ្ច ចីវរំ;
អញ្ញាតិកាយ សិព្ពន្តោ, ករំ អាបជ្ជតេ នរោ.
ឧបជ្ឈាយស្ស វត្តានិ, វត្តានិ ឥតរស្ស វា;
អករោន្តោ បនាបត្តិំ, អាបជ្ជតិ ហិ នាម សោ.
ទេន្តោ អាបជ្ជតាបត្តិំ, ន ទេន្តោបិ កថំ ភណ?
អញ្ញាតិកាយ យំ កិញ្ចិ, ភិក្ខុ ភិក្ខុនិយា បន.
ចីវរំ ទទមានោ ហិ, ទេន្តោ អាបជ្ជតេ បន;
តថន្តេវាសិកាទីនំ, អទេន្តោ ចីវរាទិកំ.
អត្តសន្និស្សិតា អត្ថិ, តថេវ បរនិស្សិតា;
មុទុលម្ពាទិនោ អត្តា, សេសា ហិ បរនិស្សិតា.
កថញ្ច បដិគណ្ហន្តោ, អាបជ្ជតិ ហិ វជ្ជតំ?
កថមប្បដិគណ្ហន្តោ, អាបជ្ជតិ ហិ វជ្ជតំ?
ចីវរំ បដិគណ្ហន្តោ, ភិក្ខុ អញ្ញាតិហត្ថតោ;
ឱវាទញ្ច ន គណ្ហន្តោ, អាបជ្ជតិ ហិ វជ្ជតំ.
កថញ្ច បរិភោគេន, អាបជ្ជតិ តបោធនោ?
កថំ ន បរិភោគេន, អាបជ្ជតិ តបោធនោ?
យោ ហិ និស្សគ្គិយំ វត្ថុំ, អច្ចជិត្វា និសេវតិ;
អយំ តុ បរិភោគេន, អាបជ្ជតិ, ន សំសយោ.
អតិក្កមេន្តី សង្ឃាដិ-ចារំ បញ្ចាហិកំ បន;
អយំ តុ បរិភោគេន, អាបជ្ជតិ ហិ ភិក្ខុនី.
ទិវាបជ្ជតិ ¶ នោ រត្តិំ, រត្តិមេវ ច នោ ទិវា;
ទ្វារំ អសំវរិត្វាន, សេន្តោ អាបជ្ជតេ ទិវា.
សគារសេយ្យកំ =០៩ រត្តិំ, អាបជ្ជតិ ហិ នោ ទិវា;
អរុណុគ្គេ បនាបត្តិ, កថំ ន អរុណុគ្គមេ?
ឯកឆារត្តសត្តាហ-ទសាហាទិអតិក្កមេ;
ផុសន្តោ វុត្តមាបត្តិំ, អាបជ្ជត្យរុណុគ្គមេ.
បវារេត្វាន ភុញ្ជន្តោ, ផុសេ ន អរុណុគ្គមេ;
ឆិន្ទន្តស្ស សិយាបត្តិ, កថមច្ឆិន្ទតោ សិយា?
ឆិន្ទន្តោ ភូតគាមញ្ច, អង្គជាតញ្ច អត្តនោ;
បារាជិកញ្ច បាចិត្តិំ, ផុសេ ថុល្លច្ចយម្បិ ច.
ន ឆិន្ទន្តោ នខេ កេសេ, អាបជ្ជតិ ហិ នាម សោ;
ឆាទេន្តោបជ្ជតាបត្តិំ, នច្ឆាទេន្តោ កថំ បន?
ឆាទេន្តោ បន អាបត្តិំ, ឆាទេន្តោបជ្ជតេ នរោ;
អាបជ្ជតិ បនច្ឆិន្នោ, នច្ឆាទេន្តោ តិណាទិនា.
អាបជ្ជតិ ហិ ធារេន្តោ, ន ធារេន្តោ កថំ បន?
ធារេន្តោ កុសចីរាទិំ, ធារេន្តោបជ្ជតេ បន.
ទិន្នំ និស្សដ្ឋបត្តំ តំ, អធារេន្តោវ ទោសវា;
សចិត្តកទុកំ សញ្ញា-វិមោក្ខកទុកំ ភវេ.
ទុកកថា.
អត្ថាបត្តិ ហិ តិដ្ឋន្តេ, នាថេ, នោ បរិនិព្ពុតេ;
និព្ពុតេ ន តុ តិដ្ឋន្តេ, អត្ថាបត្តុភយត្ថបិ.
រុហិរុប្បាទនាបត្តិ, ឋិតេ, នោ បរិនិព្ពុតេ;
ថេរមាវុសវាទេន, វទតោ បរិនិព្ពុតេ.
អាបត្តិយោ ¶ ឥមា ទ្វេបិ, ឋបេត្វា សុគតេ បន;
អវសេសា ធរន្តេបិ, ភវន្តិ បរិនិព្ពុតេ.
កាលេយេវ សិយាបត្តិ, វិកាលេ ន សិយា កថំ?
វិកាលេ តុ សិយាបត្តិ, ន កាលេ, ឧភយត្ថបិ?
ភុញ្ជតោនតិរិត្តំ តុ, កាលស្មិំ, នោ វិកាលកេ;
វិកាលភោជនាបត្តិ, វិកាលេ, តុ ន កាលកេ.
អវសេសំ =១០ បនាបត្តិំ, អាបជ្ជតិ ហិ សព្ពទា;
សព្ពំ កាលេ វិកាលេ ច, នត្ថិ តត្ថ ច សំសយោ.
រត្តិមេវ បនាបត្តិំ, អាបជ្ជតិ ច នោ ទិវា;
ទិវាបជ្ជតិ នោ រត្តិំ, អាបជ្ជតុភយត្ថបិ.
សហសេយ្យា សិយា រត្តិំ, ទ្វារាសំវរមូលកា;
ទិវា, សេសា បនាបត្តិ, សិយា រត្តិំ ទិវាបិ ច.
ទសវស្សោ តុ នោ ឩន-ទសវស្សោ សិយា កថំ?
ហោតូនទសវស្សោ, នោ, ទសវស្សូភយត្ថបិ?
ឧបដ្ឋាបេតិ ចេ ពាលោ, បរិសំ ទសវស្សិកោ;
អាបត្តិំ បន អព្យត្តោ, អាបជ្ជតិ, ន សំសយោ.
តថូនទសវស្សោ ច, ‘‘បណ្ឌិតោហ’’ន្តិ គណ្ហតិ;
បរិសំ, ទសវស្សោ នោ, សេសមាបជ្ជតេ ឧភោ.
កាឡេ អាបជ្ជតាបត្តិំ, ន ជុណ្ហេ ជុណ្ហកេ កថំ;
អាបជ្ជតិ, ន កាឡស្មិំ, អាបជ្ជតូភយត្ថបិ?
វស្សំ អនុបគច្ឆន្តោ, កាឡេ, នោ ជុណ្ហកេ បន;
អាបជ្ជតាបវារេន្តោ, ជុណ្ហេ, ន បន កាឡកេ.
អវសេសំ តុ បញ្ញត្ត-មាបត្តិមវិបត្តិនា;
កាឡេ ចេវ ច ជុណ្ហេ ច, អាបជ្ជតិ, ន សំសយោ.
វស្សូបគមនំ កាឡេ, នោ ជុណ្ហេ, តុ បវារណា;
ជុណ្ហេ កប្បតិ, នោ កាឡេ, សេសំ បនុភយត្ថបិ.
អត្ថាបត្តិ ¶ តុ ហេមន្តេ, ន ហោតីតរុតុទ្វយេ;
គិម្ហេយេវ ន សេសេសុ, វស្សេ នោ ឥតរទ្វយេ.
ទិនេ បាឡិបទក្ខាតេ, កត្តិកេ បុណ្ណមាសិយា;
ឋបិតំ តុ វិកប្បេត្វា, វស្សសាដិកចីវរំ.
អាបជ្ជតិ ច ហេមន្តេ, និវាសេតិ ច តំ សចេ;
បុណ្ណមាទិវសស្មិញ្ហិ, កត្តិកស្ស តុ បច្ឆិមេ.
តំ អបច្ចុទ្ធរិត្វាវ, ហេមន្តេយេវ, នេតរេ;
អាបជ្ជតីតិ និទ្ទិដ្ឋំ, កុរុន្ទដ្ឋកថាយ តុ.
‘‘អតិរេកមាសោ =១១ សេសោ’’តិ;
បរិយេសន្តោ ច គិម្ហិកេ;
គិម្ហេ អាបជ្ជតាបត្តិំ;
ន ត្វេវិតរុតុទ្វយេ.
វិជ្ជមានេ សចេ នគ្គោ, វស្សសាដិកចីវរេ;
ឱវស្សាបេតិ យោ កាយំ, វស្សេ អាបជ្ជតីធ សោ.
អាបជ្ជតិ ហិ សង្ឃោវ, ន គណោ ន ច បុគ្គលោ;
គណោវ ន ច សេសា ហិ, បុគ្គលោវ ន ចាបរេ.
អធិដ្ឋានំ ករោន្តោ វា, បារិសុទ្ធិឧបោសថំ;
សង្ឃោ វាបជ្ជតាបត្តិំ, ន គណោ ន ច បុគ្គលោ.
សុត្តុទ្ទេសមធិដ្ឋានំ, ករោន្តោ វា ឧបោសថំ;
គណោ វាបជ្ជតាបត្តិំ, ន សង្ឃោ ន ច បុគ្គលោ.
សុត្តុទ្ទេសំ ករោន្តោ វា, ឯកោ បន ឧបោសថំ;
បុគ្គលោបជ្ជតាបត្តិំ, ន ច សង្ឃោ គណោ ន ច.
អាបជ្ជតិ គិលានោវ, នាគិលានោ កថំ បន;
អាបជ្ជតាគិលានោវ, នោ គិលានោ ឧភោបិ ច?
ភេសជ្ជេន ¶ បនញ្ញេន, អត្ថេ សតិ ច យោ បន;
វិញ្ញាបេតិ តទញ្ញំ សោ, អាបជ្ជតិ អកល្លកោ.
ន ភេសជ្ជេន អត្ថេបិ, ភេសជ្ជំ វិញ្ញាបេតិ ចេ;
អាបជ្ជតាគិលានោវ, សេសំ បន ឧភោបិ ច.
អត្ថាបត្តិ ហិ អន្តោវ, ន ពហិទ្ធា, តថា ពហិ;
អាបជ្ជតិ, ន ចេវន្តោ, អត្ថាបត្តុភយត្ថបិ.
អនុបខជ្ជ សេយ្យំ តុ, កប្បេន្តោ បន កេវលំ;
អាបជ្ជតិ បនាបត្តិំ, អន្តោយេវ ច, នោ ពហិ.
អជ្ឈោកាសេ តុ មញ្ចាទិំ, សន្ថរិត្វាន បក្កមំ;
ពហិយេវ ច, នោ អន្តោ, សេសំ បនុភយត្ថបិ.
អន្តោសីមាយេវាបត្តិំ, ពហិសីមាយ នេវ ច;
ពហិសីមាយ, នោ អន្តោ-សីមាយ, ឧភយត្ថបិ.
សឆត្តុបាហនោ =១២ ភិក្ខុ, បវិសន្តោ តបោធនោ;
ឧបចារសីមោក្កន្តេ, អន្តោ អាបជ្ជតេ បន.
គមិកោ ទារុភណ្ឌាទិំ, បដិសាមនវត្តកំ;
អបូរេត្វាន គច្ឆន្តោ, ឧបចារស្សតិក្កមេ.
អាបជ្ជតិ បនាបត្តិំ, ពហិសីមាយយេវ សោ;
សេសមាបជ្ជតេ អន្តោ-ពហិសីមាយ សព្ពសោ.
តិកកថា.
សកវាចាយ អាបន្នោ, បរវាចាយ សុជ្ឈតិ;
បរវាចាយ អាបន្នោ, សកវាចាយ សុជ្ឈតិ.
សកវាចាយ អាបន្នោ, សកវាចាយ សុជ្ឈតិ;
បរវាចាយ អាបន្នោ, បរវាចាយ សុជ្ឈតិ.
វចីទ្វារិកមាបត្តិំ ¶ , អាបន្នោ សកវាចតោ;
តិណវត្ថារកំ គន្ត្វា, បរវាចាយ សុជ្ឈតិ.
តថា អប្បដិនិស្សគ្គេ, បាបិកាយ ហិ ទិដ្ឋិយា;
បរស្ស កម្មវាចាយ, អាបជ្ជិត្វាន វជ្ជតំ.
ទេសេន្តោ ភិក្ខុនោ មូលេ, សកវាចាយ សុជ្ឈតិ;
វចីទ្វារិកមាបត្តិំ, អាបន្នោ ភិក្ខុសន្តិកេ.
ទេសេត្វា តំ វិសុជ្ឈន្តោ, សកវាចាយ សុជ្ឈតិ;
សង្ឃាទិសេសមាបត្តិំ, យាវតតិយកំ បន.
បរស្ស កម្មវាចាយ, អាបជ្ជិត្វា តថា បុន;
បរស្ស បរិវាសាទិ-កម្មវាចាយ សុជ្ឈតិ.
កាយេនាបជ្ជតាបត្តិំ, វាចាយ ច វិសុជ្ឈតិ;
វាចាយាបជ្ជតាបត្តិំ, កាយេន ច វិសុជ្ឈតិ.
កាយេនាបជ្ជតាបត្តិំ, កាយេនេវ វិសុជ្ឈតិ;
វាចាយាបជ្ជតាបត្តិំ, វាចាយេវ វិសុជ្ឈតិ.
កាយទ្វារិកមាបត្តិំ, កាយេនាបជ្ជតេ, បុន;
ទេសេន្តោ តំ បនាបត្តិំ, វាចាយេវ វិសុជ្ឈតិ.
វចីទ្វារិកមាបត្តិំ =១៣, អាបជ្ជិត្វាន វាចតោ;
តិណវត្ថារកំ គន្ត្វា, កាយេនេវ វិសុជ្ឈតិ.
កាយទ្វារិកមាបត្តិំ, អាបជ្ជិត្វាន កាយតោ;
តិណវត្ថារកំ គន្ត្វា, កាយេនេវ វិសុជ្ឈតិ.
វចីទ្វារិកមាបត្តិំ, អាបជ្ជិត្វា តបោធនោ;
តមេវ បន ទេសេន្តោ, វាចាយេវ វិសុជ្ឈតិ.
សុត្តោ អាបជ្ជតាបត្តិំ, បដិពុទ្ធោ វិសុជ្ឈតិ;
អាបន្នោ បដិពុទ្ធោវ, សុត្តោ សុជ្ឈតិ សោ កថំ?
សុត្តោ អាបជ្ជតាបត្តិំ, សុត្តោយេវ វិសុជ្ឈតិ;
បដិពុទ្ធោវ អាបន្នោ, បដិពុទ្ធោ វិសុជ្ឈតិ?
សគារសេយ្យកាទិំ ¶ តុ, សុត្តោ អាបជ្ជតេ នរោ;
ទេសេន្តោ បន តំ ញត្វា, បដិពុទ្ធោ វិសុជ្ឈតិ.
អាបជ្ជិត្វាន ជគ្គន្តោ, តិណវត្ថារកេ បន;
សមថេ តុ សយន្តោវ, សុត្តោ វុដ្ឋាតិ នាម សោ.
សគារសេយ្យកាទិំ តុ, សុត្តោ អាបជ្ជតេ នរោ;
សយន្តោ តិណវត្ថារេ, សុត្តោយេវ វិសុជ្ឈតិ.
អាបជ្ជិត្វា បនាបត្តិំ, ជគ្គន្តោ បន កេវលំ;
ទេសេន្តោ បន តំ បច្ឆា, បដិពុទ្ធោ វិសុជ្ឈតិ.
អាបជ្ជិត្វា អចិត្តោវ, សចិត្តោវ វិសុជ្ឈតិ;
អាបជ្ជិត្វា សចិត្តោវ, អចិត្តោវ វិសុជ្ឈតិ.
អាបជ្ជិត្វា អចិត្តោវ, អចិត្តោវ វិសុជ្ឈតិ;
អាបជ្ជិត្វា សចិត្តោវ, សចិត្តោវ វិសុជ្ឈតិ.
អចិត្តោ, ចិត្តកាបត្តិំ, អាបជ្ជិត្វា តបោធនោ;
បច្ឆា តំ បន ទេសេន្តោ, សចិត្តោវ វិសុជ្ឈតិ.
តថា សចិត្តកាបត្តិំ, អាបជ្ជិត្វា សចិត្តកោ;
សយន្តោ តិណវត្ថារេ, អចិត្តោវ វិសុជ្ឈតិ.
ឯវមេវំ អមិស្សេត្វា, បច្ឆិមំ តុ បទទ្វយំ;
ឯត្ថ វុត្តានុសារេន, វេទិតព្ពំ វិភាវិនា.
អាបជ្ជតិ =១៤ ច កម្មេន, អកម្មេន វិសុជ្ឈតិ;
អាបជ្ជតិ អកម្មេន, កម្មេនេវ វិសុជ្ឈតិ.
កម្មេនាបជ្ជតាបត្តិំ, កម្មេនេវ វិសុជ្ឈតិ;
អាបជ្ជតិ អកម្មេន, អកម្មេន វិសុជ្ឈតិ.
អច្ចជំ បាបិកំ ទិដ្ឋិំ, អាបជ្ជិត្វាន កម្មតោ;
ទេសេន្តោ បន តំ បច្ឆា, អកម្មេន វិសុជ្ឈតិ.
វិសដ្ឋិអាទិកាបត្តិំ ¶ , អាបជ្ជិត្វា អកម្មតោ;
បរិសុជ្ឈតិ កម្មេន, បរិវាសាទិនា បន.
សមនុភាសនំ ភិក្ខុ, អាបជ្ជតិ ច កម្មតោ;
បរិវាសាទិនា បច្ឆា, កម្មេនេវ វិសុជ្ឈតិ.
អវសេសំ បនាបត្តិំ, អាបជ្ជតិ អកម្មតោ;
ទេសេន្តោ បន តំ បច្ឆា, អកម្មេនេវ សុជ្ឈតិ.
សម្មុខាបត្តិមាបន្នោ, វិសុជ្ឈតិ អសម្មុខា;
អសម្មុខាបិ អាបន្នោ, សម្មុខាវ វិសុជ្ឈតិ.
សម្មុខាបត្តិមាបន្នោ, សម្មុខាវ វិសុជ្ឈតិ;
អសម្មុខាវ អាបន្នោ, វិសុជ្ឈតិ អសម្មុខា.
អច្ចជំ បាបកំ ទិដ្ឋិំ, អាបន្នោ សង្ឃសម្មុខេ;
វុដ្ឋានកាលេ សង្ឃេន, កិញ្ចិ កម្មំ ន វិជ្ជតិ.
វិសដ្ឋិអាទិកាបត្តិំ, អាបជ្ជិត្វា អសម្មុខា;
សង្ឃសម្មុខតោយេវ, វិសុជ្ឈតិ ន ចញ្ញថា.
សមនុភាសនំ សង្ឃ-សម្មុខាបជ្ជតេ, បុន;
សង្ឃស្ស សម្មុខាយេវ, វិសុជ្ឈតិ, ន ចញ្ញថា.
មុសាវាទាទិកំ សេសំ, អាបជ្ជតិ អសម្មុខា;
តំ បច្ឆា បន ទេសេន្តោ, វិសុជ្ឈតិ អសម្មុខា.
អជានន្តោវ អាបន្នោ, ជានន្តោវ វិសុជ្ឈតិ;
ជានន្តោ បន អាបន្នោ, អជានន្តោ វិសុជ្ឈតិ.
អជានន្តោវ អាបន្នោ, អជានន្តោ វិសុជ្ឈតិ;
ជានន្តោ បន អាបន្នោ, ជានន្តោវ វិសុជ្ឈតិ.
អចិត្តកចតុក្កេន =១៥, សទិសំ សព្ពថា ឥទំ;
អជានន្តចតុក្កន្តិ, វេទិតព្ពំ វិភាវិនា.
អាគន្តុកោវ អាបត្តិំ, អាបជ្ជតិ, ន ចេតរោ;
អាវាសិកោវ អាបត្តិំ, អាបជ្ជតិ, ន ចេតរោ.
អាគន្តុកោ ¶ តថាវាសិ-កោបិ អាបជ្ជរេ ឧភោ;
អត្ថាបត្តិ ច សេសំ តុ, ឧភោ នាបជ្ជរេ បន.
សឆត្តុបាហនោ ចេវ, សសីសំ បារុតោបិ ច;
វិហារំ បវិសន្តោ ច, វិចរន្តោបិ តត្ថ ច.
អាគន្តុកោវ អាបត្តិំ, អាបជ្ជតិ, ន ចេតរោ;
អាវាសវត្តមាវាសី, អករោន្តោវ ទោសវា.
ន ចេវាគន្តុកោ, សេស-មាបជ្ជន្តិ ឧភោបិ ច;
អសាធារណមាបត្តិំ, នាបជ្ជន្តិ ឧភោបិ ច.
វត្ថុនានត្តតា អត្ថិ, នត្ថិ អាបត្តិនានតា;
អត្ថិ អាបត្តិនានត្តំ, នត្ថិ វត្ថុស្ស នានតា.
វត្ថុនានត្តតា ចេវ, អត្ថិ អាបត្តិនានតា;
នេវត្ថិ វត្ថុនានត្តំ, នោ ច អាបត្តិនានតា.
បារាជិកចតុក្កស្ស, វត្ថុនានត្តតា មតា;
អាបត្តិនានតា នត្ថិ, សេសាបត្តីស្វយំ នយោ.
សមណោ សមណី កាយ-សំសគ្គំ តុ ករោន្តិ ចេ;
សង្ឃាទិសេសោ ភិក្ខុស្ស, ភិក្ខុនិយា បរាជយោ.
ឯវំ អាបត្តិនានត្តំ, នត្ថិ វត្ថុស្ស នានតា;
កាយស្ស បន សំសគ្គោ, ឧភិន្នំ វត្ថុ ហោតិ ហិ.
តថេវ លសុណស្សាបិ, ខាទនេ ភិក្ខុនី បន;
អាបជ្ជតិ ហិ បាចិត្តិំ, ភិក្ខុនោ ហោតិ ទុក្កដំ.
បារាជិកានំ បន ចេ ចតុន្នំ;
សង្ឃាទិសេសេហិ ច តេរសេហិ;
ហោតេវ វត្ថុស្ស ច នានភាវោ;
អាបត្តិយា ចេវ ហិ នានភាវោ.
បារាជិកានិ =១៦ ¶ ចត្តារិ, អាបជ្ជន្តានមេកតោ;
ភិក្ខុនីសមណានំ តុ, ឧភិន្នំ បន សព្ពសោ.
វត្ថុស្ស នត្ថិ នានត្តំ, នត្ថិ អាបត្តិនានតា;
វិសុំ បនាបជ្ជន្តេសុ, អយមេវ វិនិច្ឆយោ.
អត្ថិ វត្ថុសភាគត្តំ, នត្ថាបត្តិសភាគតា;
អត្ថាបត្តិសភាគតា, នត្ថិ វត្ថុសភាគតា.
អត្ថិ វត្ថុសភាគត្តំ, អត្ថាបត្តិសភាគតា;
នត្ថិ វត្ថុសភាគត្តំ, នត្ថាបត្តិសភាគតា.
ភិក្ខូនំ ភិក្ខុនីនញ្ច, កាយសំសគ្គកេ សតិ;
អត្ថិ វត្ថុសភាគត្តំ, នត្ថាបត្តិសភាគតា.
អាទិតោ បន ភិក្ខុស្ស, ចតូស្វន្តិមវត្ថុសុ;
សិយាបត្តិសភាគត្តំ, ន ច វត្ថុសភាគតា.
ភិក្ខូនំ ភិក្ខុនីនញ្ច, ចតូស្វន្តិ មវត្ថុសុ;
អត្ថិ វត្ថុសភាគត្តំ, អត្ថាបត្តិសភាគតា.
សាធារណាសុ សព្ពាសុ, អាបត្តីស្វប្យយំ នយោ;
អសាធារណាសុ នេវត្ថិ, វត្ថាបត្តិសភាគតា.
អត្ថាបត្តិ ឧបជ្ឈាយេ, នេវ សទ្ធិវិហារិកេ;
អត្ថិ សទ្ធិវិហារស្មិំ, ឧបជ្ឈាយេ ន វិជ្ជតិ.
អត្ថាបត្តិ ឧបជ្ឈាយេ, តថា សទ្ធិវិហារិកេ;
នេវាបត្តិ ឧបជ្ឈាយេ, នេវ សទ្ធិវិហារិកេ.
ឧបជ្ឈាយេន កត្តព្ព-វត្តស្សាករណេ បន;
ឧបជ្ឈាយោ ផុសេ វជ្ជំ, ន ច សទ្ធិវិហារិកោ.
ឧបជ្ឈាយស្ស កត្តព្ព-វត្តស្សាករណេ បន;
នត្ថាបត្តិ ឧបជ្ឈាយេ, អត្ថិ សទ្ធិវិហារិកេ.
សេសំ បនិធ អាបត្តិំ, អាបជ្ជន្តិ ឧភោបិ ច;
អសាធារណមាបត្តិំ, នាបជ្ជន្តិ ឧភោបិ ច.
អាទិយន្តោ ¶ គរុំ ទោសំ, បយោជេន្តោ លហុំ ផុសេ;
អាទិយន្តោ លហុំ ទោសំ, បយោជេន្តោ គរុំ ផុសេ.
អាទិយន្តោ =១៧ បយោជេន្តោ, គរុកេយេវ តិដ្ឋតិ;
អាទិយន្តោ បយោជេន្តោ, លហុកេយេវ តិដ្ឋតិ.
បាទំ វាបិ តតោ ឧទ្ធំ, អាទិយន្តោ គរុំ ផុសេ;
‘‘គណ្ហា’’តិ ឩនកំ បាទំ, អាណាបេន្តោ លហុំ ផុសេ.
ឯតេនេវ ឧបាយេន, សេសកម្បិ បទត្តយំ;
អត្ថសម្ភវតោយេវ, វេទិតព្ពំ វិភាវិនា.
កាលេយេវ បនាបត្តិ, នោ វិកាលេ កថំ សិយា?
វិកាលេយេវ អាបត្តិ, ន ច កាលេ កថំ សិយា?
អត្ថាបត្តិ ហិ កាលេ ច, វិកាលេ ច បកាសិតា?
នេវ កាលេ វិកាលេ ច, អត្ថាបត្តិ បកាសិតា?
បវារេត្វាន ភុញ្ជន្តោ, កាលេ អនតិរិត្តកំ;
កាលេ អាបជ្ជតាបត្តិំ, ន វិកាលេតិ ទីបយេ.
វិកាលភោជនាបត្តិំ, វិកាលេ ន ច កាលកេ;
សេសំ កាលេ វិកាលេ ច, អាបជ្ជតិ, ន សំសយោ.
អសាធារណមាបត្តិំ, ភិក្ខុនីនំ វសា បន;
នេវាបជ្ជតិ កាលេបិ, នោ វិកាលេបិ សព្ពទា.
កិំ បដិគ្គហិតំ កាលេ, នោ វិកាលេ តុ កប្បតិ?
វិកាលេ កិញ្ច នោ កាលេ, គហិតំ បន កប្បតិ?
កាលេ ចេវ វិកាលេ ច, កិំ នាម វទ កប្បតិ?
នេវ កាលេ ច កិំ នាម, នោ វិកាលេ ច កប្បតិ?
អាមិសំ តុ បុរេភត្តំ, បដិគ្គហិតកំ បន;
កាលេយេវ តុ ភិក្ខូនំ, នោ វិកាលេ តុ កប្បតិ.
បានកំ តុ វិកាលស្មិំ, បដិគ្គហិតកំ បន;
វិកាលេយេវ កាលេ ច, អបរជ្ជុ ន កប្បតិ.
សត្តាហកាលិកញ្ចេវ ¶ , ចតុត្ថំ យាវជីវិកំ;
កាលេ ចេវ វិកាលេ ច, កប្បតីតិ វិនិទ្ទិសេ.
អត្តនោ អត្តនោ កាល-មតីតំ កាលិកត្តយំ;
មំសំ អកប្បិយញ្ចេវ, តថា ឧគ្គហិតម្បិ ច.
កុលទូសនកម្មាទិំ =១៨, កត្វា ឧប្បន្នភោជនំ;
កាលេ ចេវ វិកាលេ ច, ន ច កប្បតិ ភិក្ខុនោ.
បច្ចន្តិមេសុ ទេសេសុ, អាបជ្ជតិ ន មជ្ឈិមេ;
មជ្ឈិមេ បន ទេសស្មិំ, ន ច បច្ចន្តិមេសុ ហិ.
បច្ចន្តិមេសុ ទេសេសុ, អាបជ្ជតិ ច មជ្ឈិមេ;
បច្ចន្តិមេសុ ទេសេសុ, នាបជ្ជតិ ន មជ្ឈិមេ.
សីមំ សមុទ្ទេ ពន្ធន្តោ, ភិក្ខុ បច្ចន្តិមេសុ ហិ;
អាបជ្ជតិ បនាបត្តិំ, ន ចាបជ្ជតិ មជ្ឈិមេ.
គណេន បញ្ចវគ្គេន, ករោន្តោ ឧបសម្បទំ;
ចម្មត្ថរណំ ធុវន្ហានំ, សគុណង្គុណុបាហនំ.
ធារេន្តោ មជ្ឈិមេ វជ្ជំ, ផុសេ បច្ចន្តិមេសុ នោ;
អវសេសំ បនាបត្តិំ, អាបជ្ជតូភយត្ថបិ.
អសាធារណអាបត្តិំ, ភិក្ខុនីនំ វសា បន;
បច្ចន្តិមេសុ វា ភិក្ខុ, នាបជ្ជតិ ន មជ្ឈិមេ.
បច្ចន្តិមេសុ ទេសេសុ, កប្បតេ ន ច មជ្ឈិមេ;
កប្បតេ, មជ្ឈិមេ ទេសេ, នោ ច បច្ចន្តិមេសុ ហិ.
បច្ចន្តិមេសុ ទេសេសុ, កប្បតេ, មជ្ឈិមេបិ កិំ?
បច្ចន្តិមេសុ ចេវាបិ, កិំ ន កប្បតិ មជ្ឈិមេ?
បច្ចន្តិមេសុ ទេសេសុ, វុត្តំ វត្ថុ ចតុព្ពិធំ;
និទ្ទិសេ កប្បតី ចេវ, ន ច កប្បតិ មជ្ឈិមេ.
‘‘ឥទំ ¶ ចតុព្ពិធំ វត្ថុ, ទេសស្មិំ បន មជ្ឈិមេ;
ន កប្បតី’’តិ វុត្តញ្ហិ, ‘‘មជ្ឈិមេយេវ កប្បតិ’’.
បច្ចន្តិមេសុ ទេសេសុ, ឯវំ វុត្តំ ន កប្បតិ;
បញ្ចលោណាទិកំ សេសំ, ឧភយត្ថបិ កប្បតិ.
អកប្បិយន្តិ យំ នាម, បដិក្ខិត្តំ មហេសិនា;
ឧភយត្ថបិ តំ សព្ពំ, ន ច កប្បតិ ភិក្ខុនោ.
អន្តោ អាបជ្ជតាបត្តិំ, អាបជ្ជតិ ច, នោ ពហិ;
ពហិ អាបជ្ជតាបត្តិំ, ន ច អន្តោ កុទាចនំ.
អាបជ្ជតិ =១៩ បនន្តោ ច, ពហិ ចេវុភយត្ថបិ;
នេវ អន្តោ ច អាបត្តិំ, អាបជ្ជតិ ច, នោ ពហិ.
អនុបខជ្ជសេយ្យាទិំ, អន្តោយេវ ច, នោ ពហិ;
សង្ឃិកំ បន មញ្ចាទិំ, អជ្ឈោកាសេ តុ កិញ្ចិបិ.
និក្ខិបិត្វាន គច្ឆន្តោ, នោ អន្តោ, ពហិយេវ ច;
សេសមាបជ្ជតាបត្តិំ, អន្តោ ចេវ តថា ពហិ.
អសាធារណមាបត្តិំ, ភិក្ខុនីនំ វសា បន;
នេវាបជ្ជតិ អន្តោបិ, ន ពហិទ្ធាបិ សព្ពថា.
គាមេ អាបជ្ជតាបត្តិំ, នោ អរញ្ញេ កថំ វទ?
អាបជ្ជតិ អរញ្ញស្មិំ, ន ច គាមេ កថំ វទ?
អាបជ្ជតិ ច គាមេបិ, អរញ្ញេបិ កថំ វទ?
នេវាបជ្ជតិ គាមេបិ, នោ អរញ្ញេ កថំ វទ?
អន្តរឃរសំយុត្តា, សេក្ខបញ្ញត្តិយោ បន;
អាបជ្ជតិ ហិ តំ ភិក្ខុ, គាមស្មិំ, នោ អរញ្ញកេ.
អគណា អរុណំ នាម, ឧដ្ឋាបេន្តី ច ភិក្ខុនី;
អាបជ្ជតិ បនាបត្តិំ, អរញ្ញេ, នោ ច គាមកេ.
មុសាវាទាទិមាបត្តិំ ¶ , អាបជ្ជតូភយត្ថបិ;
អសាធារណមាបត្តិំ, អាបជ្ជតិ ន កត្ថចិ.
អាបជ្ជតិ គិលានោវ, នាគិលានោ កុទាចនំ;
អគិលានោវ អាបត្តិំ, ផុសេ, នោ ច គិលានកោ.
អគិលានោ គិលានោ ច, អាបជ្ជន្តិ ឧភោបិ ច;
នាបជ្ជន្តិ គិលានោ ច, អគិលានោ ឧភោបិ ច.
ភេសជ្ជេន បនញ្ញេន, អត្ថេ សតិ ច យោ បន;
វិញ្ញាបេតិ តទញ្ញំ សោ, អាបជ្ជតិ អកល្លកោ.
ន ភេសជ្ជេន អត្ថេបិ, ភេសជ្ជំ វិញ្ញាបេតិ ចេ;
អាបជ្ជតាគិលានោវ, អាបត្តិំ លោលមានសោ.
មុសាវាទាទិកំ សេសំ, អាបជ្ជន្តិ ឧភោបិ ច;
អសាធារណមាបត្តិំ, នាបជ្ជន្តិ ឧភោបិ ច.
ចតុក្កកថា.
បញ្ច =២០ អាបត្តិយោ ហោន្តិ, មុសាវាទស្ស ការណា;
បារាជិកំ គរុំថុល្ល-ច្ចយំ បាចិត្តិ ទុក្កដំ.
អានិសំសា បនុទ្ទិដ្ឋា, បញ្ចេវ កថិនត្ថរេ;
អនាមន្តាសមាទាន-ចរណំ គណភោជនំ.
យោ តត្ថ ចីវរុប្បាទោ, សោ ច នេសំ ភវិស្សតិ;
ចីវរំ យាវទត្ថញ្ច, គហេតុម្បិ ច វដ្ដតិ.
តេលំ បញ្ចវិធំ វុត្តំ, និប្បបញ្ចេន សត្ថុនា;
វសា មធុកឯរណ្ឌ-តិលសាសបសម្ភវំ.
អច្ឆមច្ឆវសា ចេវ, សុសុកា សូករស្ស ច;
គទ្រភស្ស វសា ចេតិ, វសា បញ្ចវិធា មតា.
មូលខន្ធគ្គពីជានិ ¶ , ផឡុពីជញ្ច បណ្ឌិតោ;
បញ្ចមំ ពីជពីជន្តិ, បញ្ច ពីជានិ ទីបយេ.
ផលំ សមណកប្បេហិ, បរិភុញ្ជេយ្យ បញ្ចហិ;
អគ្គិសត្ថនខក្កន្តំ, អពីជុព្ពដ្ដពីជកំ.
បណ្ណុណ្ណតិណចោឡានំ, វាកស្ស ច វសេនិធ;
ភិសិយោ ភាសិតា បញ្ច, មុនិនា មោហនាសិនា.
បវារណាបិ បញ្ចេវ, ឱទនាទីហិ បញ្ចហិ;
បដិគ្គាហាបិ បញ្ចេវ, កាយាទិគហណេន ច.
បញ្ចានិសំសា វិនយញ្ញុកស្មិំ;
មហេសិនា ការុណិកេន វុត្តា;
សុរក្ខិតំ ហោតិ សកញ្ច សីលំ;
កុក្កុច្ចមញ្ញស្ស និរាករោតិ.
វិសារទោ ភាសតិ សង្ឃមជ្ឈេ;
សុខេន និគ្គណ្ហតិ វេរិភិក្ខូ;
ធម្មស្ស ចេវ ឋិតិយា បវត្តោ;
តស្មាទរំ តត្ថ ករេយ្យ ធីរោ.
បញ្ចកកថា.
ឆវច្ឆេទនកា =២១ វុត្តា, ឆឡភិញ្ញេន តាទិនា;
មញ្ចបីឋមតិក្កន្ត-បមាណញ្ច និសីទនំ.
តថា កណ្ឌុបដិច្ឆាទី, វស្សសាដិកចីវរំ;
ចីវរំ សុគតស្សាបិ, ចីវរេន បមាណកំ.
ឆហាការេហិ អាបត្តិំ, អាបជ្ជតិ ន អញ្ញថា;
អលជ្ជិតាយ អញ្ញាណ-កុក្កុច្ចេហិ តថេវ ច.
វិបរិតាយ សញ្ញាយ, កប្បិយេបិ អកប្បិយេ;
សតិសម្មោសតោ ចេវ, អាបជ្ជតិ, ន សំសយោ.
ឆហិ ¶ អង្គេហិ យុត្តេន;
ឧបសម្បាទនា បន;
កាតព្ពា, និស្សយោ ចេវ;
ទាតព្ពោ, សាមណេរកោ.
ភិក្ខុនាបដ្ឋបេតព្ពោ, សតតំ ធម្មចក្ខុនា;
អាបត្តិំ បន ជានាតិ, អនាបត្តិំ គរុំ លហុំ.
បាតិមោក្ខានិ វិត្ថារា, ឧភយានិ បនស្ស ហិ;
ស្វាគតានិ ភវន្តេវ, សុវិភត្តានិ អត្ថតោ.
អនុព្យញ្ជនសោ ចេវ, សុត្តសោ សុវិនិច្ឆិតា;
ទសវស្សោបិ វា ហោតិតិរេកទសវស្សិកោ.
ឆក្កកថា.
សត្ត សាមីចិយោ វុត្តា, សត្តេវ សមថាបិ ច;
បញ្ញត្តាបត្តិយោ សត្ត, សត្តពោជ្ឈង្គទស្សិនា.
សត្តកកថា.
កុលានិ ឥធ ទូសេតិ, អាការេហិ បនដ្ឋហិ;
បុប្ផេន ច ផលេនាបិ, ចុណ្ណេនបិ ច ទូសកោ.
មត្តិកាទន្តកដ្ឋេហិ, វេឡុយា វេជ្ជិកាយបិ;
ជង្ឃបេសនិកេនាបិ, អាជីវស្សេវ ការណា.
អដ្ឋេវានតិរិត្តាបិ ¶ , អតិរិត្តាបិ អដ្ឋ ច;
អកប្បិយកតំ ចេវាគហិតុច្ចារិតម្បិ ច.
កតំ អហត្ថបាសេបិ, ន ច ភុត្តាវិនា កតំ;
បវារិតេន យញ្ចេវ, កតំ ភុត្តាវិនាបិ ច.
អាសនា ¶ វុដ្ឋិតេនាបិ, អតិរិត្តកតម្បិ ច;
អវុត្តមលមេតន្តិ, ន គិលានាតិរិត្តកំ.
ឥមេ អដ្ឋេវ និទ្ទិដ្ឋា, ញេយ្យា អនតិរិត្តកា;
អតិរិត្តា បនេតេសំ, បដិក្ខេបេន ទីបិតា.
សហបុព្ពបយោគេសុ, ទុក្កដំ ញាតញត្តិសុ;
ទុរូបចិណ្ណេ អាមាសេ, ទុក្កដំ បដិសាវនេ.
អដ្ឋមំ បន និទ្ទិដ្ឋំ, តថា វិនយទុក្កដំ;
ឥតិ អដ្ឋវិធំ ហោតិ, សព្ពមេវ ច ទុក្កដំ.
ឯហិភិក្ខូបសម្បទា, សរណគមនេន ច;
បញ្ហាព្យាករណោវាទា, គរុធម្មបដិគ្គហោ.
តថា ញត្តិចតុត្ថេន, កម្មេនេវដ្ឋវាចិកា;
ទូតេន ភិក្ខុនីនន្តិ, អដ្ឋេវ ឧបសម្បទា.
អសទ្ធម្មា បនដ្ឋេវ, និទ្ទិដ្ឋា សុទ្ធទិដ្ឋិនា;
អដ្ឋេវុបោសថង្គានិ, វេទិតព្ពានិ វិញ្ញុនា.
សក្ការោ ច អសក្ការោ;
លាភាលាភោ យសាយសោ;
បាបិច្ឆា បាបមិត្តត្តំ;
អសទ្ធម្មា បនដ្ឋិមេ.
បាណំ ន ហនេ, ន ចាទិន្នមាទិយេ;
មុសា ន ភាសេ, ន ច មជ្ជបោ សិយា;
អព្រហ្មចរិយា វិរមេយ្យ មេថុនា;
រត្តិំ ន ភុញ្ជេយ្យ វិកាលភោជនំ.
មាលំ ¶ ន ធារេ, ន ច គន្ធមាចរេ;
មញ្ចេ ឆមាយំវ សយេថ សន្ថតេ;
ឯតញ្ហិ ¶ អដ្ឋង្គិកមាហុបោសថំ;
ពុទ្ធេន ទុក្ខន្តគុនា បកាសិតំ.
អដ្ឋេវ បន បានានិ, និទ្ទិដ្ឋានិ មហេសិនា;
ភិក្ខុ អដ្ឋង្គសំយុត្តោ, ភិក្ខុនោវាទមរហតិ.
អដ្ឋកកថា.
ភោជនានិ បណីតានិ, នវ វុត្តានិ សត្ថុនា;
ទុក្កដំ បន និទ្ទិដ្ឋំ, នវ មំសានិ ខាទតោ.
បាតិមោក្ខស្ស ឧទ្ទេសា, នវេវ បរិទីបិតា;
ឧបោសថា នវេវេត្ថ, សង្ឃោ នវហិ ភិជ្ជតិ.
នវកកថា.
ទស អក្កោសវត្ថូនិ, ទស សិក្ខាបទានិ ច;
អកប្បិយានិ មំសានិ, ទស សុក្កានិ វេ ទស.
ជាតិ នាមញ្ច គោត្តញ្ច, កម្មំ សិប្បញ្ច រោគតា;
លិង្គាបត្តិ កិលេសា ច, អក្កោសេន ទសេវ ហិ.
ទស អាទីនវា រញ្ញោ, អន្តេបុរប្បវេសនេ;
ទសាការេហិ សង្ឃាទិ-សេសោ ឆន្នោតិ ទីបិតោ.
ទស កម្មបថា បុញ្ញា, អបុញ្ញាបិ តថា ទស;
ទសេវ ទានវត្ថូនិ, ទសេវ រតនានិ ច.
អន្នំ បានញ្ច វត្ថញ្ច, មាលា គន្ធវិលេបនំ;
យានញ្ច សេយ្យាវសថំ, បទីបេយ្យន្តិមេ ទស.
អវន្ទិយា មុនិន្ទេន, ទីបិតា ទស បុគ្គលា;
ទសេវ បំសុកូលានិ, ទស ចីវរធារណា.
សោសានិកំ ¶ បាបណិកំ, តថា ឧន្ទូរខាយិតំ;
គោខាយិតគ្គិនា ទឌ្ឍំ, អជិកូបចិកខាយិតំ.
ថូបចីវរិកញ្ចេវ, តថេវ អភិសេកិយំ;
គតបច្ឆាគតញ្ចេតិ, ទសធា បំសុកូលិកំ.
សព្ពនីលាទយោ ¶ វុត្តា, ទស ចីវរធារណា;
ចីវរានិ នវេវេត្ថ, សទ្ធិំ សំកច្ចិកាយ ច.
ទសកកថា.
ឯកាទស បនាភព្ពា, បុគ្គលា បណ្ឌកាទយោ;
ហោន្តេវានុបសម្បន្នា, ឧបសម្បាទិតាបិ ច.
បត្តា អកប្បិយា វុត្តា, ឯកាទស ភវន្តិ ហិ;
ទារុជេន ច បត្តេន, ទសេវ រតនុព្ភវា.
ឯកាទស តថា ហោន្តិ, បាទុកាបិ អកប្បិយា;
ឯកាទសេវ សីមាយោ, អសីមាតិ បកាសិតា.
អតិខុទ្ទាតិមហន្តា, ខណ្ឌច្ឆាយានិមិត្តកា;
អនិមិត្តា, ពហិដ្ឋេន, សម្មតា, នទិយំ តថា.
ជាតស្សរេ, សមុទ្ទេ វា, សម្ភិន្នជ្ឈោត្ថដាបិ ច;
សីមាយបិ អសីមាយោ, ឯកាទស ឥមា សិយុំ.
ឯកាទសេវ បថវី, កប្បិយា ច អកប្បិយា;
គណ្ឋិកា កប្បិយា វុត្តា, ឯកាទស ច វីធកា.
ឯកាទសវិធំ វុត្តំ, អធិដ្ឋាតព្ពចីវរំ;
តិចីវរំ តថា កណ្ឌុ-បដិច្ឆាទី, និសីទនំ.
បច្ចត្ថរណំ, វស្សិក-សាដិកា, មុខបុញ្ឆនំ;
ទកសាដិ, បរិក្ខារ-ចោឡំ, សំកច្ចិកាបិ ច.
យាវតតិយកា ¶ សព្ពេ, ឯកាទស បកាសិតា;
អរិដ្ឋោ, ចណ្ឌកាឡី ច, ឧក្ខិត្តស្សានុវត្តិកា.
អដ្ឋ សង្ឃាទិសេសេសុ, ឧភិន្នំ តុ វសា បន;
ឯកាទស ឥមេ យាវ-តតិយាតិ បកាសិតា.
និស្សយស្ស ទសេកាវ, បដិប្បស្សទ្ធិយោ បន;
ឆធាចរិយតោ វុត្តា, ឧបជ្ឈាយា តុ បញ្ចធា.
ឯកាទសកកថា.
តេរសេវ ¶ ធុតង្គានិ, បរមានិ ច ចុទ្ទស;
សោឡសេវ តុ ‘‘ជាន’’ន្តិ, បញ្ញត្តានិ មហេសិនា.
សឧត្តរំ វិនយវិនិច្ឆយំ តុ យោ;
អនុត្តរំ សកលមបីធ ជានតិ;
មហត្តរេ វិនយនយេ អនុត្តរេ;
និរុត្តរោ ភវតិ ហិ សោ, ន សំសយោ.
ឯកុត្តរនយោ សមត្តោ.
សេទមោចនកថា
ឥតោ បរំ បវក្ខាមិ, ភិក្ខូនំ សុណតំ បុន;
សេទមោចនគាថាយោ, បដុភាវករា វរា.
ឧព្ភក្ខកំ វិវជ្ជេត្វា, អធោនាភិំ វិវជ្ជិយ;
បដិច្ច មេថុនំ ធម្មំ, កថំ បារាជិកោ សិយា?
កពន្ធសត្តកាយស្ស, ឧរេ ហោតិ មុខំ សចេ;
មុខេន មេថុនំ ធម្មំ, កត្វា បារាជិកោ ភវេ.
សុញ្ញេ និស្សត្តកេ ទីបេ, ឯកោ ភិក្ខុ សចេ វសេ;
មេថុនបច្ចយា តស្ស, កថំ បារាជិកោ សិយា?
លម្ពី ¶ វា មុទុបិដ្ឋី វា, វច្ចមគ្គេ មុខេបិ វា;
អង្គជាតំ បវេសេន្តោ, សកេ បារាជិកោ ភវេ.
សយំ នាទិយតេ កិញ្ចិ, បរញ្ច ន សមាទបេ;
សំវិធានញ្ច នេវត្ថិ, កថំ បារាជិកោ សិយា?
សុង្កឃាតេ អតិក្កន្តេ, នាទិយន្តោ បរស្ស តុ;
អាណត្តិញ្ច វិនាយេវ, ហោតិ បារាជិកោ យតិ.
ហរន្តោ គរុកំ ភណ្ឌំ, ថេយ្យចិត្តេន បុគ្គលោ;
បរស្ស តុ បរិក្ខារំ, ន ច បារាជិកោ កថំ?
តិរច្ឆានគតានំ ¶ តុ, បុគ្គលោ គរុភណ្ឌកំ;
គណ្ហន្តោ ថេយ្យចិត្តេន, ន ច បារាជិកោ សិយា.
អត្តនោ សន្តកំ ទត្វា, ភិក្ខុ បារាជិកោ កថំ?
‘‘មរតូ’’តិ អសប្បាយ-ភោជនំ ទេតិ ចេ ចុតោ.
បិតរិ បិតុសញ្ញី ច, មាតុសញ្ញី ច មាតរិ;
ហន្ត្វានន្តរិយំ កម្មំ, ន ផុសេយ្យ កថំ នរោ?
តិរច្ឆានគតា មាតា, តិរច្ឆានគតោ បិតា;
តស្មានន្តរិយំ នត្ថិ, មារិតេសុ ឧភោសុបិ.
អនាទិយន្តោ គរុកំ, បរញ្ច ន សមាទបេ;
គច្ឆំ ឋិតោ និសិន្នោ វា, កថំ បារាជិកោ ភណ?
មនុស្សុត្តរិកេ ធម្មេ, កត្វាន កតិកំ តតោ;
សម្ភាវនាធិប្បាយោ សោ, អតិក្កមតិ ចេ ចុតោ.
សង្ឃាទិសេសា ចត្តារោ, ភវេយ្យុំ ឯកវត្ថុកា;
កថំ? កថេហិ មេ បុដ្ឋោ, វិនយេ ចេ វិសារទោ.
សញ្ចរិត្តញ្ច ទុដ្ឋុល្លំ, សំសគ្គំ អត្តកាមតំ;
ឥត្ថិយា បដិបជ្ជន្តោ, ផុសេយ្យ ចតុរោ ឥមេ.
សង្ឃាទិសេសមាបន្នោ, ឆាទេត្វា សុចិរំ បន;
អចរិត្វា យថាវុត្តំ, វត្តំ សោ វុដ្ឋិតោ កថំ?
សុក្កវិស្សដ្ឋិមាបន្នោ ¶ , ភិក្ខុភាវេ ឋិតោ បន;
បរិវត្តេ តុ លិង្គស្មិំ, នត្ថិ សង្ឃាទិសេសតា.
កុទ្ធោ អារាធកោ ហោតិ;
កុទ្ធោ ហោតិ ច និន្ទិតោ;
អថ កោ នាម សោ ធម្មោ;
យេន កុទ្ធោ បសំសិតោ?
វណ្ណស្មិំ ភញ្ញមានេ យោ, តិត្ថិយានំ តុ កុជ្ឈតិ;
អារាធកោ, សម្ពុទ្ធស្ស, យទិ កុជ្ឈតិ និន្ទិតោ.
អត្ថង្គតេ តុ សូរិយេ, ភោជនំ ភិក្ខុ ភុញ្ជតិ;
ន ខិត្តចិត្តោនុម្មត្តោ, និរាបត្តិ កថំ ភវេ?
យោ ¶ ច រោមន្ថយិត្វាន, រត្តិំ ឃសតិ ភោជនំ;
នត្ថិ តស្ស បនាបត្តិ, វិកាលភោជនេន ហិ.
អត្ថង្គតេ ច សូរិយេ, គហេត្វា ភិក្ខុ ភោជនំ;
សចេ ភុញ្ជេយ្យ អាបត្តិ, អនាបត្តិ កថំ ភវេ?
វិកាលុត្តរកុរុំ គន្ត្វា, តត្ថ លទ្ធាន ភោជនំ;
អាគន្ត្វា ឥធ កាលេន, នត្ថិ អាបត្តិ ភុញ្ជតោ.
គាមេ វា យទិ វារញ្ញេ, យំ បរេសំ មមាយិតំ;
ន ហរន្តោវ តំ ថេយ្យា, កថំ បារាជិកោ សិយា?
ថេយ្យសំវាសកោ នាម, លិង្គសំវាសថេនកោ;
បរភណ្ឌំ អគណ្ហន្តោ, ហោតិ ឯស បរាជិតោ.
នារី រូបវតី ពាលា, ភិក្ខុ រត្តេន ចេតសា;
មេថុនំ តាយ កត្វាបិ, សោ ន បារាជិកោ កថំ?
ភិក្ខុ រូបវតិំ នារិំ, សុបិនន្តេន បស្សតិ;
តាយ មេថុនសំយោគេ, កតេបិ ន វិនស្សតិ.
ឯកិស្សា ¶ ទ្វេ សិយុំ បុត្តា, ជាតា ឥធ បនិត្ថិយា;
ទ្វិន្នំ មាតា បិតា សាវ, កថំ ហោតិ ភណាហិ មេ?
ឧភតោព្យញ្ជនា ឥត្ថី, គព្ភំ គណ្ហាតិ អត្តនា;
គណ្ហាបេតិ បរំ គព្ភំ, តស្មា មាតា បិតា ច សា.
បុរិសេន សហាគារេ, រហោ វសតិ ភិក្ខុនី;
បរាមសតិ តស្សង្គំ, អនាបត្តិ កថំ សិយា?
សហាគារិកសេយ្យញ្ច, សព្ពញ្ច បដិជគ្គនំ;
ទារកស្ស ច មាតា ហិ, កាតុំ លភតិ ភិក្ខុនី.
កោ ច ភិក្ខូហិ សិក្ខាសុ, អសាធារណតំ គតោ;
ន បារិវាសិកោ ព្រូហិ, ន ឧក្ខិត្តាទិកោបិ ច?
គហេតុំ ខុរភណ្ឌំ តុ, សចេ ន្ហាបិតបុព្ពកោ;
ន សោ លភតិ អញ្ញេសំ, កប្បតីតិ ច និទ្ទិសេ.
កថេតិ កុសលំ ធម្មំ, បរមំ អត្ថសំហិតំ;
កតមោ បុគ្គលោ ព្រូហិ, ន មតោ ន ច ជីវតិ?
កថេតិ ¶ កុសលំ ធម្មំ, បរមំ អត្ថសំហិតំ;
ហោតិ និម្មិតពុទ្ធោ សោ, ន មតោ ន ច ជីវតិ.
សំយាចិកំ ករោន្តស្ស, កុដិំ ទេសិតវត្ថុកំ;
បមាណិកមនារម្ភំ, អាបត្តិ សបរិក្កមំ.
នរោ ករោតិ ចេ កុដិំ, ស សព្ពមត្តិកាមយំ;
ន មុច្ចតេវ វជ្ជតោ, ជិនេន វុត្តតោ តតោ.
សំយាចិកាយ ភិក្ខុស្ស, អនាបត្តិ កថំ សិយា;
សព្ពលក្ខណហីនំ តុ, ករោន្តស្ស កុដិំ បន?
សំយាចិកំ ករោន្តស្ស, តិណច្ឆទនកំ កុដិំ;
ភិក្ខុនោ ជិនចន្ទេន, អនាបត្តិ បកាសិតា.
ន ¶ កាយិកំ កញ្ចិ បយោគមាចរេ;
ន កិញ្ចិ វាចាយ បរំ ភណេយ្យ;
ផុសេ គរុំ អន្តិមវត្ថុហេតុកំ;
វិសារទោ ចេ វិនយេ ភណាហិ ត្វំ?
បរស្សា បន យា វជ្ជំ, បដិច្ឆាទេតិ ភិក្ខុនី;
អយំ បារាជិកាបត្តិំ, តន្និមិត្តំ គរុំ ផុសេ.
ន កាយិកំ កិញ្ចិបិ បាបមាចរេ;
ន កិញ្ចិ វាចាយ ចរេយ្យ បាបកំ;
សុនាសិតោយេវ ច នាសិតោ សិយា;
កថំ តុវំ ព្រូហិ មយាសិ បុច្ឆិតោ?
អភព្ពា បន យេ វុត្តា, បុគ្គលា បណ្ឌកាទយោ;
ឯកាទស មុនិន្ទេន, នាសិតា តេ សុនាសិតា.
អនុគ្គិរំ គិរំ កិញ្ចិ, សុភំ វា យទិ វាសុភំ;
ផុសេ វាចសិកំ វជ្ជំ, កថំ មេ បុច្ឆិតោ ភណ?
សន្តិមេវ បនាបត្តិំ, ភិក្ខុ នាវិករេយ្យ យោ;
សម្បជានមុសាវាទេ, ទុក្កដំ តស្ស វណ្ណិតំ.
ឯកតោឧបសម្បន្នា, ឧភោ តាសំ តុ ហត្ថតោ;
ចីវរំ គណ្ហតោ ហោន្តិ, នានាអាបត្តិយោ កថំ?
ឯកតោឧបសម្បន្នា ¶ , ភិក្ខូនំ តុ វសេន យា;
ចីវរំ ហត្ថតោ តស្សា, បាចិត្តិ បដិគណ្ហតោ.
ឯកតោឧបសម្បន្នា, ភិក្ខុនីនំ វសេន យា;
ចីវរំ ហត្ថតោ តស្សា, ទុក្កដំ បដិគណ្ហតោ.
សំវិធាយ ច ចត្តារោ, គរុំ ថេនិំសុ ភណ្ឌកំ;
ថេរោ ថុល្លច្ចយំ តេសុ, បត្តោ, សេសា បរាជយំ.
កថំ ¶ ? ឆមាសកំ ភណ្ឌំ, តត្ថ សាហត្ថិកា តយោ;
ហដា ថេរេន មាសា តុ, តយោ អាណត្តិយាបិ ច.
តីហិ សាហត្ថិកោកេកោ;
បញ្ច អាណត្តិយា ហដា;
តស្មា ថុល្លច្ចយំ ថេរោ;
បត្តោ, សេសា បរាជយំ.
ពហិទ្ធា គេហតោ ភិក្ខុ, ឥត្ថី គព្ភន្តរំ គតា;
ឆិទ្ទំ គេហស្ស នោ អត្ថិ, មេថុនបច្ចយា ចុតោ.
អន្តោទុស្សកុដិដ្ឋេន, មាតុគាមេន មេថុនំ;
សន្ថតាទិវសេនេវ, កត្វា ហោតិ បរាជិតោ.
សប្បិអាទិំ តុ ភេសជ្ជំ, គហេត្វា សាមមេវ តំ;
អវីតិវត្តេ សត្តាហេ, កថំ អាបត្តិ សេវតោ?
បរិវត្តិតលិង្គស្ស, ភិក្ខុនោ ឥតរាយ វា;
អវីតិវត្តេ សត្តាហេ, ហោតិ អាបត្តិ សេវតោ.
និស្សគ្គិយេន បាចិត្តិ, សុទ្ធបាចិត្តិយម្បិ ច;
ឯកតោវ កថំ ភិក្ខុ, អាបជ្ជេយ្យ ភណាហិ មេ?
សង្ឃេ បរិណតំ លាភំ, អត្តនោ ច បរស្ស ច;
ឯកតោ បរិណាមេន្តោ, បយោគេន ទ្វយំ ផុសេ.
ភិក្ខូ សមាគម្ម សមគ្គសញ្ញា;
សព្ពេ ករេយ្យុំ បន សង្ឃកម្មំ;
ភិក្ខុដ្ឋិតោ ទ្វាទសយោជនស្មិំ;
កថំ កតំ កុប្បតិ វគ្គហេតុ?
អត្ថិ ¶ សចេ បន ភិក្ខុ និសិន្នោ;
ទ្វាទសយោជនិកេ នគរេ តុ;
តត្ថ កតំ បន កម្មមកម្មំ;
នត្ថិ វិហារគតា យទិ សីមា.
សង្ឃាដិ ¶ បារុតា កាយេ, និវត្ថោន្តរវាសកោ;
និស្សគ្គិយានិ សព្ពានិ, កថំ ហោន្តិ កថេហិ មេ?
កណ្ណំ គហេត្វា តត្ថេវ, កទ្ទមំ យទិ ធោវតិ;
ភិក្ខុនី កាយង្គានេវ, តានិ និស្សគ្គិយានិ ហិ.
បុរិសំ អបិតរំ ហន្ត្វា, ឥត្ថិំ ហន្ត្វា អមាតរំ;
អានន្តរិយកំ កម្មំ, អាបជ្ជតិ កថំ នរោ?
បរិវត្តេ តុ លិង្គស្មិំ, បិតរំ ឥត្ថិតំ គតំ;
មាតរំ បុរិសត្តំ តុ, គតំ ហន្ត្វា គរុំ ផុសេ.
មាតរំ បន មារេត្វា, មារេត្វា បិតរម្បិ ច;
អានន្តរិយកំ កម្មំ, នាបជ្ជេយ្យ កថំ នរោ?
តិរច្ឆានគតា មាតា, តិរច្ឆានគតោ បិតា;
មាតរំ បិតរំ ហន្ត្វា, នានន្តរិយកំ ផុសេ.
ចោទេត្វា សម្មុខីភូតំ, សង្ឃោ កម្មំ ករេយ្យ ចេ;
កថំ កម្មំ អកម្មំ តំ, សង្ឃោ សាបត្តិកោ សិយា?
វុត្តំ តុ បណ្ឌកាទីនំ, សន្ធាយ ឧបសម្បទំ;
អនាបត្តិស្ស កម្មំ តុ, សន្ធាយាតិ កុរុន្ទិយំ.
កប្បពិន្ទុកតំ រត្តំ, ចីវរំ តុ អធិដ្ឋិតំ;
កថមស្ស សិយាបត្តិ, សេវមានស្ស ទុក្កដំ?
សកំ អនិស្សជិត្វាន, យោ និស្សគ្គិយចីវរំ;
បរិភុញ្ជតិ តស្សាយ-មាបត្តិ បរិទីបិតា.
បញ្ច បាចិត្តិយានេវ, នានាវត្ថុកតានិ ហិ;
អបុព្ពំ អចរិមំ ឯក-ក្ខណេ អាបជ្ជតេ កថំ?
ភេសជ្ជានិ ហិ បញ្ចេវ, គហេត្វា ភាជនេ វិសុំ;
ឋបិតេសុ ច សត្តាហា-តិក្កមេ ហោន្តិ បញ្ចបិ.
ន ¶ ¶ រត្តចិត្តោ ន ច ថេយ្យចិត្តោ;
ន ចាបិ ចិត្តំ មរណាយ តស្ស;
ទេន្តស្ស បារាជិកមាហ សត្ថា;
ថុល្លច្ចយំ តំ បដិគណ្ហតោបិ.
សលាកំ សង្ឃភេទាយ, បទេន្តស្ស បរាជយោ;
ហោតិ ថុល្លច្ចយំ តស្ស, សលាកំ បដិគណ្ហតោ.
ឯកត្ថ និក្ខិបិត្វាន, ចីវរំ អទ្ធយោជនេ;
អរុណំ ឧដ្ឋាបេន្តស្ស, អនាបត្តិ កថំ សិយា?
សុប្បតិដ្ឋិតនិគ្រោធ-សទិសេ រុក្ខមូលកេ;
អនាបត្តិ ហិ សោ រុក្ខោ, ហោតិ ឯកកុលស្ស ចេ.
កថំ អាបត្តិយោ នានា-;
វត្ថុកាយោ ហិ កាយិកា;
អបុព្ពំ អចរិមំ ឯក-;
ក្ខណេ សម្ពហុលា ផុសេ?
នានិត្ថីនំ តុ កេសេ វា, តាសំ អង្គុលិយោបិ វា;
ឯកតោ គហណេ តស្ស, ហោន្តិ សម្ពហុលា បន.
កថំ វាចសិកា នានា-វត្ថុកាយោ ន កាយិកា;
អបុព្ពំ អចរិមំ ឯក-ក្ខណេ អាបត្តិយោ ផុសេ?
ទុដ្ឋុល្លំ យោ វទតិ ច វាចំ;
‘‘សព្ពា តុម្ហេ សិខរណិយោ’’តិ;
វុត្តា ទោសា វិនយនសត្ថេ;
តស្សិត្ថីនំ គណនវសេន.
ឥត្ថិយា បុរិសេនាបិ, បណ្ឌកេន និមិត្តកេ;
មេថុនំ ន ច សេវន្តោ, មេថុនប្បច្ចយា ចុតោ?
មេថុនេ បុព្ពភាគំ តុ, កាយសំសគ្គតំ គតា;
មេថុនប្បច្ចយា ឆេជ្ជំ, អាបន្នា អដ្ឋវត្ថុកំ.
មាតរំ ¶ ចីវរំ យាចេ, សង្ឃេ បរិណតំ ន ច;
កេនស្ស ហោតិ អាបត្តិ, អនាបត្តិ ច ញាតកេ?
វស្សសាដិកលាភត្ថំ ¶ , សមយេ បិដ្ឋិសញ្ញិតេ;
សិយាបត្តិ សតុប្បាទំ, ករោតោ មាតរម្បិ ច.
សង្ឃាទិសេសមាបត្តិំ, បាចិត្តិំ ទុក្កដំ កថំ;
បាដិទេសនិយំ ថុល្ល-ច្ចយំ ឯកក្ខណេ ផុសេ?
អវស្សុតាវស្សុតហត្ថតោ ហិ;
បិណ្ឌំ គហេត្វា លសុណំ បណីតំ;
មនុស្សមំសញ្ច អកប្បមញ្ញំ;
សព្ពេកតោ ខាទតិ, ហោន្តិ តស្សា.
ឯកោ ឧបជ្ឈាយកបុគ្គលេកោ;
អាចរិយកោ ទ្វេបិ ច បុណ្ណវស្សា;
ឯកាវ តេសំ បន កម្មវាចា;
ឯកស្ស កម្មំ តុ ន រូហតេ កិំ?
កេសគ្គមត្តម្បិ មហិទ្ធិកេសុ;
អាកាសគោ ហោតិ សចេ បនេកោ;
កតម្បិ តំ រូហតិ នេវ កម្មំ;
អាកាសគស្សេវ, ន ភូមិគស្ស.
សង្ឃេនបិ ហិ អាកាសេ, ឋិតេន បន ឥទ្ធិយា;
ភូមិគស្ស ន កាតព្ពំ, ករោតិ យទិ កុប្បតិ.
ន ច កប្បកតំ វត្ថំ, ន ច រត្តំ អកប្បិយំ;
និវត្ថស្ស បនាបត្តិ, អនាបត្តិ កថំ សិយា?
អច្ឆិន្នចីវរស្សេត្ថ, ភិក្ខុស្ស បន កិញ្ចិបិ;
ន ចស្សាកប្បិយំ នាម, ចីវរំ បន វិជ្ជតិ.
ន ¶ កុតោបិ ច គណ្ហតិ កិញ្ចិ ហវេ;
ន តុ ទេតិ ច កិញ្ចិបិ ភោជនតោ;
គរុកំ បន វជ្ជមុបេតិ កថំ;
វទ មេ វិនយេ កុសលោសិ យទិ?
អាទាយ យំ កិញ្ចិ អវស្សុតម្ហា;
ឧយ្យោជិតា ភុញ្ជតិ ភោជនញ្ចេ;
ឧយ្យោជិតា ¶ យា បន យាយ តស្សា;
សង្ឃាទិសេសំ កថយន្តិ ធីរា.
កស្សចិ កិញ្ចិ ន ទេតិ សហត្ថា;
នេវ ច គណ្ហតិ កិញ្ចិ កុតោចិ;
វជ្ជមុបេតិ លហុំ, ន គរុំ តុ;
ព្រូហិ កថំ យទិ ពុជ្ឈសិ សាធុ?
ទន្តបោនោទកានំ តុ, គហណេ បន ភិក្ខុនី;
ឧយ្យោជេន្តី លហុំ វជ្ជំ, អាបជ្ជតិ និសេវិតេ.
អាបជ្ជតិ បនាបត្តិំ, គរុកំ សាវសេសកំ;
ឆាទេតិ, ន ផុសេ វជ្ជំ, កថំ ជានាសិ មេ វទ?
សង្ឃាទិសេសមាបត្តិំ, អាបជ្ជិត្វា អនាទរោ;
ឆាទេន្តោបិ តមាបត្តិំ, នាញ្ញំ ឧក្ខិត្តកោ ផុសេ.
សប្បាណប្បាណជំ នេវ, ជង្គមំ ន វិហង្គមំ;
ទ្វិជំ កន្តមកន្តញ្ច, សចេ ជានាសិ មេ វទ?
សប្បាណប្បាណជោ វុត្តោ;
ចិត្តជោ ឧតុជោបិ ច;
ទ្វីហេវ បន ជាតត្តា;
មតោ សទ្ទោ ទ្វិជោតិ ហិ.
វិនយេ ¶ អនយូបរមេ បរមេ;
សុជនស្ស សុខានយនេ នយនេ;
បដុ ហោតិ បធានរតោ ន រតោ;
ឥធ យោ បន សារមតេ រមតេ.
សេទមោចនគាថាយោ សមត្តា.
សាធារណាសាធារណកថា
សព្ពសិក្ខាបទានាហំ ¶ , និទានំ គណនម្បិ ច;
ភិក្ខូហិ ភិក្ខុនីនញ្ច, ភិក្ខូនំ ភិក្ខុនីហិ ច.
អសាធារណបញ្ញត្តំ, តថា សាធារណម្បិ ច;
បវក្ខាមិ សមាសេន, តំ សុណាថ សមាហិតា.
និទានំ នាម វេសាលី, តថា រាជគហំ បុរំ;
សាវត្ថាឡវិ កោសម្ពី, សក្កភគ្គា បកាសិតា.
កតិ វេសាលិយា វុត្តា, កតិ រាជគហេ កតា?
កតិ សាវត្ថិបញ្ញត្តា, កតិ អាឡវិយំ កតា?
កតិ កោសម្ពិបញ្ញត្តា, កតិ សក្កេសុ ភាសិតា?
កតិ ភគ្គេសុ បញ្ញត្តា, តំ មេ អក្ខាហិ បុច្ឆិតោ?
ទស វេសាលិយា វុត្តា, ឯកវីស គិរិព្ពជេ;
ឆឩនានិ សតានេវ, តីណិ សាវត្ថិយំ កតា.
ឆ បនាឡវិយំ វុត្តា, អដ្ឋ កោសម្ពិយំ កតា;
អដ្ឋ សក្កេសុ បញ្ញត្តា, តយោ ភគ្គេសុ ទីបិតា.
មេថុនំ វិគ្គហោ ចេវ, ចតុត្ថន្តិមវត្ថុកំ;
អតិរេកចីវរំ សុទ្ធ-កាឡកេឡកលោមកំ.
ភូតំ ¶ បរម្បរញ្ចេវ, មុខទ្វារមចេលកោ;
ភិក្ខុនីសុ ច អក្កោសោ, ទស វេសាលិយំ កតា.
ទុតិយន្តិមវត្ថុញ្ច, ទ្វេ អនុទ្ធំសនានិ ច;
សង្ឃភេទា ទុវេ ចេវ, ចីវរស្ស បដិគ្គហោ.
រូបិយំ សុត្តវិញ្ញត្តិ, តថា ឧជ្ឈាបនម្បិ ច;
បរិបាចិតបិណ្ឌោ ច, តថេវ គណភោជនំ.
វិកាលភោជនញ្ចេវ, ចារិត្តំ ន្ហានមេវ ច;
ឩនវីសតិវស្សញ្ច, ទត្វា សង្ឃេន ចីវរំ.
វោសាសន្តី ច នច្ចំ វា, គីតំ វា ចារិកទ្វយំ;
ឆន្ទទានេនិមេ រាជ-គហស្មិំ ឯកវីសតិ.
កុដិ ¶ កោសិយសេយ្យញ្ច, បថវីភូតគាមកំ;
សប្បាណកញ្ច សិញ្ចន្តិ, ឯតេ ឆាឡវិយំ កតា.
មហល្លកវិហារោ ច, ទោវចស្សំ តថេវ ច;
អញ្ញេនញ្ញំ តថា ទ្វារ-កោសា មជ្ឈញ្ច បញ្ចមំ.
អនាទរិយំ សហធម្មោ, បយោបានញ្ច សេខិយេ;
កោសម្ពិយំ តុ បញ្ញត្តា, អដ្ឋិមេ សុទ្ធទិដ្ឋិនា.
ធោវនេឡកលោមានិ, បត្តោ ច ទុតិយោ បន;
ឱវាទោបិ ច ភេសជ្ជំ, សូចិ អារញ្ញកេសុ ច.
ឧទកសុទ្ធិកញ្ចេវ, ឱវាទាគមនម្បិ ច;
បុរេ កបិលវត្ថុស្មិំ, បញ្ញត្តា បន អដ្ឋិមេ.
ជោតិំ សមាទហិត្វាន, សាមិសេន សសិត្ថកំ;
ឥមេ ភគ្គេសុ បញ្ញត្តា, តយោ អាទិច្ចពន្ធុនា.
បារាជិកានិ ចត្តារិ, គរុកា សោឡសា, ទុវេ;
អនិយតា, ចតុត្តិំស, ហោន្តិ និស្សគ្គិយានិ ហិ.
ឆប្បណ្ណាសសតញ្ចេវ ¶ , ខុទ្ទកានិ ភវន្តិ ហិ;
ទសេវ បន គារយ្ហា, ទ្វេសត្តតិ ច សេខិយា.
ឆឩនានិ ច តីណេវ, សតានិ សមចេតសា;
ឥមេ វុត្តាវសេសា ហិ, សព្ពេ សាវត្ថិយំ កតា.
បារាជិកានិ ចត្តារិ, សត្ត សង្ឃាទិសេសកា;
និស្សគ្គិយានិ អដ្ឋេវ, ទ្វត្តិំសេវ ច ខុទ្ទកា.
ទ្វេ គារយ្ហា, តយោ សេខា, ឆប្បញ្ញាសេវ សព្ពសោ;
ភវន្តិ ឆសុ បញ្ញត្តា, នគរេសុ ច បិណ្ឌិតា.
សព្ពានេវ បនេតានិ, នគរេសុ ច សត្តសុ;
អឌ្ឍុឌ្ឍានិ សតានេវ, បញ្ញត្តានិ ភវន្តិ ហិ.
សិក្ខាបទានិ ភិក្ខូនំ, វីសញ្ច ទ្វេ សតានិ ច;
ភិក្ខុនីនំ តុ ចត្តារិ, តថា តីណិ សតានិ ច.
បារាជិកានិ ចត្តារិ, គរុកា បន តេរស;
អនិយតា ទុវេ វុត្តា, តិំស និស្សគ្គិយានិ ច.
ខុទ្ទកា ¶ នវុតិ ទ្វេ ច, ចត្តារោ បាដិទេសនា;
និប្បបញ្ចេន និទ្ទិដ្ឋា, បញ្ចសត្តតិ សេខិយា.
ទ្វេ សតានិ ច វីសញ្ច, វសា ភិក្ខូនមេវ ច;
សិក្ខាបទានិ ឧទ្ទេសមាគច្ឆន្តិ ឧបោសថេ.
បារាជិកានិ អដ្ឋេវ, គរុកា ទស សត្ត ច;
និស្សគ្គិយានិ តិំសេវ, ឆសដ្ឋិ ច សតម្បិ ច.
ខុទ្ទកានដ្ឋ គារយ្ហា, បញ្ចសត្តតិ សេខិយា;
សព្ពានិ បន ចត្តារិ, តថា តីណិ សតានិ ច.
ភវន្តិ បន ឯតានិ, ភិក្ខុនីនំ វសា បន;
សិក្ខាបទានិ ឧទ្ទេសមាគច្ឆន្តិ ឧបោសថេ.
ឆចត្តាលីស ហោន្តេវ, ភិក្ខូនំ ភិក្ខុនីហិ តុ;
អសាធារណភាវំ តុ, គមិតានិ មហេសិនា.
ឆ ¶ ច សង្ឃាទិសេសា ច, តថា អនិយតា ទុវេ;
ទ្វាទសេវ ច និស្សគ្គា, ទ្វាវីសតិ ច ខុទ្ទកា.
ចត្តារោបិ ច គារយ្ហា, ឆចត្តាលីស ហោន្តិមេ;
ភិក្ខូនំយេវ បញ្ញត្តា, គោតមេន យសស្សិនា.
វិសដ្ឋិ កាយសំសគ្គោ, ទុដ្ឋុល្លំ អត្តកាមតា;
កុដិ ចេវ វិហារោ ច, ឆឡេតេ គរុកា សិយុំ.
និស្សគ្គិយាទិវគ្គស្មិំ, ធោវនញ្ច បដិគ្គហោ;
ឯឡកលោមវគ្គេបិ, អាទិតោ បន សត្ត ច.
តតិយេបិ ច វគ្គស្មិំ, បត្តោ ច បឋមោ តថា;
វស្សសាដិកមារញ្ញ-មិតិ ទ្វាទស ទីបិតា.
បាចិត្តិយានិ វុត្តានិ, សព្ពានិ គណនាវសា;
ភិក្ខូនំ ភិក្ខុនីនញ្ច, អដ្ឋាសីតិសតំ, តតោ.
សព្ពោ ភិក្ខុនិវគ្គោបិ, សបរម្បរភោជនោ;
តថា អនតិរិត្តោ ច, អភិហដ្ឋុំ បវារណា.
បណីតភោជនវិញ្ញត្តិ, តថេវាចេលកោបិ ច;
និមន្តិតោ សភត្តោ ច, ទុដ្ឋុល្លច្ឆាទនម្បិ ច.
ឩនវីសតិវស្សំ ¶ តុ, មាតុគាមេន សទ្ធិបិ;
អន្តេបុរប្បវេសោ ច, វស្សសាដិ និសីទនំ.
ខុទ្ទកានិ បនេតានិ, ទ្វាវីសតិ ភវន្តិ ហិ;
ចត្តារោ បន គារយ្ហា, ភិក្ខូនំ បាតិមោក្ខកេ.
ឯកតោ បន បញ្ញត្តា, ឆចត្តាលីស ហោន្តិមេ;
ភិក្ខុនីហិ តុ ភិក្ខូនំ, អសាធារណតំ គតា.
ភិក្ខូហិ ភិក្ខុនីនញ្ច, សតំ តិំស ភវន្តិ ហិ;
អសាធារណភាវំ តុ, គមិតានិ មហេសិនា.
បារាជិកានិ ចត្តារិ, ទស សង្ឃាទិសេសកា;
ទ្វាទសេវ ច និស្សគ្គា, ខុទ្ទកា នវុតិច្ឆ ច.
អដ្ឋេវ ¶ បន គារយ្ហា, សតំ តិំស ភវន្តិមេ;
ភិក្ខុនីនញ្ច ភិក្ខូហិ, អសាធារណតំ គតា.
ភិក្ខុនីនំ តុ សង្ឃាទិ-សេសេហិ ឆ បនាទិតោ;
យាវតតិយកា ចេវ, ចត្តារោតិ ឥមេ ទស.
អកាលចីវរញ្ចេវ, តថា អច្ឆិន្នចីវរំ;
សត្តញ្ញទត្ថិកាទីនិ, បត្តោ ចេវ គរុំ លហុំ.
ទ្វាទសេវ បនេតានិ, ភិក្ខុនីនំ វសេនិធ;
និស្សគ្គិយានិ សត្ថារា, បញ្ញត្តានិ បនេកតោ.
អសាធារណបញ្ញត្តា, ខុទ្ទកា នវុតិច្ឆ ច;
គារយ្ហា ច បនដ្ឋាតិ, សព្ពេវ គណនាវសា.
ភិក្ខុនីនំ តុ ភិក្ខូហិ, អសាធារណតំ គតា;
ឯកតោយេវ បញ្ញត្តា, សតំ តិំស ភវន្តិ ហិ.
អសាធារណុភិន្នម្បិ, សតំ សត្តតិ ចច្ឆ ច;
បារាជិកានិ ចត្តារិ, គរុកា ច ទសច្ឆ ច.
អនិយតា ទុវេ ចេវ, និស្សគ្គា ចតុវីសតិ;
សតំ អដ្ឋារសេវេត្ថ, ខុទ្ទកា បរិទីបិតា.
ទ្វាទសេវ ច គារយ្ហា, សតំ សត្តតិ ចច្ឆ ច;
អសាធារណុភិន្នម្បិ, ឥមេតិ បរិទីបិតា.
សាធារណា ¶ ឧភិន្នម្បិ, បញ្ញត្តា បន សត្ថុនា;
សតំ សត្តតិ ចត្តារិ, ភវន្តីតិ បកាសិតា.
បារាជិកានិ ចត្តារិ, សត្ត សង្ឃាទិសេសកា;
អដ្ឋារស ច និស្សគ្គា, សមសត្តតិ ខុទ្ទកា.
បញ្ចសត្តតិ បញ្ញត្តា, សេខិយាបិ ច សព្ពសោ;
សតំ សត្តតិ ចត្តារិ, ឧភិន្នំ សមសិក្ខតា.
សាធារណាសាធារណកថា.
លក្ខណកថា
ឥតោ ¶ បរំ បវក្ខាមិ, លក្ខណំ បន សព្ពគំ;
សវនេ សាទរំ កត្វា, វទតោ មេ និពោធថ.
និទានំ បុគ្គលោ វត្ថុ, បញ្ញត្តិវិធិមេវ ច;
វិបត្តាបត្តនាបត្តិ, អាណត្តង្គកិរិយាបិ ច.
សញ្ញាចិត្តសមុដ្ឋានំ, វជ្ជកម្មបភេទកំ;
តិកទ្វយន្តិ សព្ពត្ថ, យោជេតព្ពមិទំ បន.
បុព្ពេ វុត្តនយំ យញ្ច, យញ្ច ឧត្តានមេវិធ;
តំ សព្ពំ បន វជ្ជេត្វា, ករិស្សាមត្ថជោតនំ.
បុគ្គលោ នាម យំ យំ តុ, ភិក្ខុមារព្ភ ភិក្ខុនិំ;
សិក្ខាបទំ តុ បញ្ញត្តំ, អយំ វុច្ចតិ បុគ្គលោ.
តេវីសតិវិធា តេ ច, សុទិន្នធនិយាទយោ;
ភិក្ខូនំ បាតិមោក្ខស្មិំ, អាទិកម្មិកបុគ្គលា.
ភិក្ខុនីនំ តថា បាតិ-មោក្ខស្មិំ អាទិកម្មិកា;
ថុល្លនន្ទាទយោ សត្ត, សព្ពេ តិំស ភវន្តិ ហិ.
វត្ថូតិ បុគ្គលស្សេវ, តស្ស តស្ស ច សព្ពសោ;
វត្ថុនោ តស្ស តស្សេវ, អជ្ឈាចារោ បវុច្ចតិ.
កេវលា ¶ បន បញ្ញត្តិ, មូលភូតា តថេវ សា;
អន្វនុប្បន្នសព្ពត្ថ-បទេសបទបុព្ពិកា.
សាធារណា ច បញ្ញត្តិ, តថាសាធារណាបិ ច;
ឯកតោឧភតោបុព្ពា, ឯវំ នវវិធា សិយា.
តត្ថ ‘‘យោ មេថុនំ ធម្មំ, បដិសេវេយ្យ ភិក្ខុ’’តិ;
‘‘អទិន្នំ អាទិយេយ្យា’’តិ, បញ្ញត្តិច្ចេវមាទិកា.
ហោតិ ¶ ‘‘អន្តមសោ ភិក្ខុ, តិរច្ឆានគតាយបិ’’;
ឥច្ចេវមាទិកា សព្ពា, អនុបញ្ញត្តិ ទីបិតា.
តថានុប្បន្នបញ្ញត្តិ, អនុប្បន្នេ តុ វជ្ជកេ;
អដ្ឋន្នំ គរុធម្មានំ, វសេនេវាគតា ហិ សា.
ចម្មត្ថរណកញ្ចេវ, សគុណង្គុណុបាហនំ;
តថេវ ច ធុវន្ហានំ, បញ្ចវគ្គូបសម្បទា.
ឯសា បទេសបញ្ញត្តិ, នាមាតិ ហិ ចតុព្ពិធា;
វុត្តា មជ្ឈិមទេសស្មិំ-យេវ ហោតិ, ន អញ្ញតោ.
ឥតោ សេសា ហិ សព្ពត្ថ-បញ្ញត្តីតិ បកាសិតា;
អត្ថតោ ឯកមេវេត្ថ, សាធារណទុកាទិកំ.
សាណត្តិកា បនាបត្តិ, ហោតិ នាណត្តិកាបិ ច;
អាណត្តីតិ ច នាមេសា, ញេយ្យា អាណាបនា បន.
អាបត្តីនំ តុ សព្ពាសំ, សព្ពសិក្ខាបទេសុបិ;
សព្ពោ បនង្គភេទោ ហិ, វិញ្ញាតព្ពោ វិភាវិនា.
កាយេនបិ ច វាចាយ, យា ករោន្តស្ស ជាយតេ;
អយំ ក្រិយសមុដ្ឋានា, នាម បារាជិកា វិយ.
កាយវាចាហិ កត្តព្ពំ, អករោន្តស្ស ហោតិ យា;
សា ចាក្រិយសមុដ្ឋានា, បឋមេ កថិនេ វិយ.
ករោន្តស្សាករោន្តស្ស, ភិក្ខុនោ ហោតិ យា បន;
សា ក្រិយាក្រិយតោ ហោតិ, ចីវរគ្គហណេ វិយ.
សិយា បន ករោន្តស្ស, អករោន្តស្ស យា សិយា;
សា ក្រិយាក្រិយតោ ហោតិ, រូបិយុគ្គហណេ វិយ.
យា ករោតោ អកុព្ពតោ;
សិយា កិរិយតោ ចេវ;
សា ក្រិយាក្រិយតោបិ ច.
សព្ពា ចាបត្តិយោ សញ្ញា-;
វសេន ទុវិធា សិយុំ;
សញ្ញាវិមោក្ខា នោសញ្ញា-;
វិមោក្ខាតិ បកាសិតា.
វីតិក្កមនសញ្ញាយ, អភាវេន យតោ បន;
វិមុច្ចតិ អយំ សញ្ញា-វិមោក្ខាតិ បកាសិតា.
ឥតរា បន នោសញ្ញា-វិមោក្ខាតិ បកាសិតា;
បុន សព្ពាវ ចិត្តស្ស, វសេន ទុវិធា សិយុំ.
សចិត្តកា អចិត្តាតិ, សុចិត្តេន បកាសិតា;
សចិត្តកសមុដ្ឋាន-វសេន បន យា សិយា.
អយំ សចិត្តកា នាម, អាបត្តិ បរិទីបិតា;
សចិត្តកេហិ វា មិស្ស-វសេនាយមចិត្តកា.
សព្ពា ចាបត្តិយោ វជ្ជ-វសេន ទុវិធា រុតា;
សុវិជ្ជេនានវជ្ជេន, លោកបណ្ណត្តិវជ្ជតោ.
យស្សា សចិត្តកេ បក្ខេ, ចិត្តំ អកុសលំ សិយា;
លោកវជ្ជាតិ នាមាយំ, សេសា បណ្ណត្តិវជ្ជកា.
សព្ពា ចាបត្តិយោ កម្ម-វសេន តិវិធា សិយុំ;
កាយកម្មំ វចីកម្មំ, តថា តទុភយម្បិ ច.
តិកទ្វយន្តិ នាមេតំ, កុសលាទិតិកទ្វយំ;
កុសលាកុសលចិត្តោ វា, តថាព្យាកតមានសោ.
ហុត្វា ¶ អាបជ្ជតាបត្តិំ, អាបជ្ជន្តោ ន អញ្ញថា;
សុខវេទនាសមង្គី វា, តថា ទុក្ខាទិសំយុតោ.
ឥទំ តុ លក្ខណំ វុត្តំ, សព្ពសិក្ខាបទេសុបិ;
យោជេត្វា បន ទស្សេយ្យ, វិនយស្មិំ វិសារទោ.
តរុំ ¶ តិមូលំ នវបត្តមេនំ;
ចតុស្សិខំ សត្តផលំ ឆបុប្ផំ;
ជានាតិ យោ ទ្វិប្បភវំ ទ្វិសាខំ;
ជានាតិ បញ្ញត្តិមសេសតោ សោ.
ឥមមុត្តរំ គតមនុត្តរតំ;
បរិយាបុណាតិ បរិបុច្ឆតិ យោ;
ឧបយាតនុត្តរតមុត្តរតោ;
ស ច កាយវាចវិនយេ វិនយេ.
លក្ខណកថា.
សោឡសបរិវារស្ស, បរិវារស្ស សព្ពសោ;
ឥតោ បរំ បវក្ខាមិ, សព្ពសង្កលនំ នយំ.
កតិ អាបត្តិយោ វុត្តា;
កាយិកា, វាចសិកា កតិ?
ឆាទេន្តស្ស កតាបត្តី;
កតិ សំសគ្គបច្ចយា?
កាយិកា ឆព្ពិធាបត្តិ, តថា វាចសិកាបិ ច;
ឆាទេន្តស្ស ច តិស្សោវ, បញ្ច សំសគ្គបច្ចយា.
កតិ អាបត្តិមូលានិ, បញ្ញត្តានិ មហេសិនា?
កតិ អាបត្តិយោ វុត្តា, ទុដ្ឋុល្លច្ឆាទនេ បន?
ទ្វេ ¶ បនាបត្តិមូលានិ, កាយោ វាចា ភវន្តិ ហិ;
បារាជិកា ច បាចិត្តិ, ទុដ្ឋុល្លច្ឆាទនេ សិយុំ.
កតិ គាមន្តរេ វុត្តា, នទីបារេ តថា កតិ?
កតិ ថុល្លច្ចយំ មំសេ, កតិ មំសេសុ ទុក្កដំ?
គាមន្តរេ ចតស្សោវ, នទីបារេបិ តត្តកា;
ថុល្លច្ចយំ មនុស្សានំ, មំសេ, នវសុ ទុក្កដំ.
ភិក្ខុ ភិក្ខុនិយា សទ្ធិំ, សំវិធាតិ ច ទុក្កដំ;
បាចិត្តញ្ញស្ស គាមស្ស, ឧបចារោក្កមេ សិយា.
ថុល្លច្ចយំ ¶ បរិក្ខិត្តេ, គាមស្មិំ បឋមេ បទេ;
គរុកំ ទុតិយេ តស្សា, គាមន្តរំ វជន្តិយា.
តថា ភិក្ខុនិយា សទ្ធិំ, សំវិធានេ តុ ទុក្កដំ;
អភិរូហតិ នាវំ ចេ, ហោតិ បាចិត្តិ ភិក្ខុនោ.
នទិយុត្តរណេ កាលេ, បាទេ ថុល្លច្ចយំ ផុសេ;
បឋមេ, ទុតិយេ តស្សា, ហោតិ ភិក្ខុនិយា គរុំ.
កតិ វាចសិកា រត្តិំ, កតិ វាចសិកា ទិវា?
ទុវេ វាចសិកា រត្តិំ, ទុវេ វាចសិកា ទិវា.
រត្តន្ធការេ បុរិសេន សទ្ធិំ;
ឋិតា អទីបេ បន ហត្ថបាសេ;
បាចិត្តិ តស្សា យទិ សល្លបេយ្យ;
វទេយ្យ ចេ ទុក្កដមេវ ទូរេ.
ឆន្នេ ទិវា យា បុរិសេន សទ្ធិំ;
ឋិតា វទេយ្យស្ស ច ហត្ថបាសេ;
បាចិត្តិ, ហិត្វា បន ហត្ថបាសំ;
វទេយ្យ ចេ ទុក្កដមេវ តស្សា.
កតិ វា ទទមានស្ស, កតិ វា បដិគណ្ហតោ?
ទទមានស្ស តិស្សោវ, ចតស្សោវ បដិគ្គហេ.
មនុស្សស្ស ¶ វិសំ ទេតិ, សចេ មរតិ តេន សោ;
ហោតិ បារាជិកំ, យក្ខេ, បេតេ ថុល្លច្ចយំ មតំ.
តិរច្ឆានគតេ តេន, មតេ បាចិត្តិយំ សិយា;
តថា បាចិត្តិ អញ្ញាតិ-កាយ ចេ ទេតិ ចីវរំ.
ហត្ថគាហេ តថា វេណិ-គាហេ សង្ឃាទិសេសតា;
មុខេន អង្គជាតស្ស, គហណេ តុ បរាជយោ.
អញ្ញាតិកាយ ហត្ថម្ហា, ចីវរស្ស បដិគ្គហេ;
សនិស្សគ្គា ច បាចិត្តិ, ហោតីតិ បរិយាបុតា.
អវស្សុតស្ស ហត្ថម្ហា, សយំ វាបិ អវស្សុតា;
ហោតិ ថុល្លច្ចយំ តស្សា, ភោជនំ បដិគណ្ហតោ.
កតិ ¶ ញត្តិចតុត្ថេន, វុត្តា សម្មុតិយោ ឥធ?
ឯកា ឯវ បនុទ្ទិដ្ឋា, ភិក្ខុនោវាទសម្មុតិ.
កតិ ធញ្ញរសា វុត្តា, វិកាលេ កប្បិយា បន?
លោណសោវីរកំ ឯកំ, វិកាលេ កប្បិយំ មតំ.
កតិ បារាជិកា កាយា, កតិ សំវាសភូមិយោ?
រត្តិច្ឆេទោ កតីនំ តុ, បញ្ញត្តា ទ្វង្គុលា កតិ?
បារាជិកានិ កាយម្ហា, ទ្វេ ទ្វេ សំវាសភូមិយោ;
រត្តិច្ឆេទោ ទុវិន្នំ តុ, បញ្ញត្តា ទ្វង្គុលា ទុវេ.
បឋមន្តិមវត្ថុញ្ច, កាយសំសគ្គជម្បិ ច;
បារាជិកានិ កាយម្ហា, ឥមេ ទ្វេ បន ជាយរេ.
សមានសំវាសកភូមិ ឯកា;
តថេវ នានាបទបុព្ពិកា ច;
ទ្វេ ឯវ សំវាសកភូមិយោ ហិ;
មហេសិនា ការុណិកេន វុត្តា.
បារិវាសិកភិក្ខុស្ស ¶ , តថា មានត្តចារិនោ;
រត្តិច្ឆេទោ ទុវិន្នំ តុ, ទ្វយាតីតេន ទីបិតោ.
ទ្វង្គុលបព្ពបរមំ, អាទាតព្ពំ, តថេវ ច;
ទ្វង្គុលំ វា ទុមាសំ វា, បញ្ញត្តា ទ្វង្គុលា ទុវេ.
កតិ បាណាតិបាតស្មិំ, វាចា បារាជិកា កតិ?
កតិ ឱភាសនេ វុត្តា, សញ្ចរិត្តេ តថា កតិ?
តិស្សោ បាណាតិបាតស្មិំ;
វាចា បារាជិកា តយោ;
ឱភាសនេ តយោ វុត្តា;
សញ្ចរិត្តេ តថា តយោ.
អនោទិស្សកមោបាតេ, ខតេ មរតិ មានុសោ;
បារាជិកំ សិយា, យក្ខេ, បេតេ ថុល្លច្ចយំ មតេ.
តិរច្ឆានគតេ តត្ថ, មតេ បាចិត្តិយំ វទេ;
ឥមា បាណាតិបាតស្មិំ, តិស្សោ អាបត្តិយោ សិយុំ.
មនុស្សមារណាទិន្នា-ទានមាណត្តិយាបិ ¶ ច;
មនុស្សុត្តរិធម្មញ្ច, វទតោ វាចិកា តយោ.
មគ្គទ្វយំ បនោទិស្ស, វណ្ណាទិភណនេ គរុំ;
ថុល្លច្ចយំ បនោទិស្ស, ឧព្ភជាណុមធក្ខកំ.
ឧព្ភក្ខកមធោជាណុ-មាទិស្ស ភណតោ បន;
ទុក្កដំ បន និទ្ទិដ្ឋំ, តិស្សោ ឱភាសនា យិមា.
បដិគ្គណ្ហនតាទីហិ, តីហិ សង្ឃាទិសេសតា;
ទ្វីហិ ថុល្លច្ចយំ វុត្តំ, ឯកេន បន ទុក្កដំ.
ឆិន្ទតោ កតិ អាបត្តិ, ឆឌ្ឌិតប្បច្ចយា កតិ?
ឆិន្ទន្តស្ស តុ តិស្សោវ, បញ្ច ឆឌ្ឌិតបច្ចយា.
ហោតិ បារាជិកំ តស្ស, ឆិន្ទន្តស្ស វនប្បតិំ;
ភូតគាមំ តុ បាចិត្តិ, អង្គជាតំ តុ ថុល្លតា.
វិសំ ¶ ឆឌ្ឌេត្យនោទិស្ស, មនុស្សោ មរតិ តេន ចេ;
បារាជិកំ, មតេ យក្ខេ, បេតេ ថុល្លច្ចយំ សិយា.
តិរច្ឆានេ តុ បាចិត្តិ, វិសដ្ឋិឆឌ្ឌនេ គរុំ;
ហរិតុច្ចារបស្សាវ-ឆឌ្ឌនេ ទុក្កដំ មតំ.
គច្ឆតោ កតិធាបត្តិ, ឋិតស្ស កតិ មេ វទ?
កតិ ហោន្តិ និសិន្នស្ស, និបន្នស្សាបិ កិត្តកា?
គច្ឆន្តស្ស ចតស្សោវ, ឋិតស្សាបិ ច តត្តកា;
និសិន្នស្ស ចតស្សោវ, និបន្នស្សាបិ តត្តកា.
ភិក្ខុ ភិក្ខុនិយា សទ្ធិំ, សំវិធានេ តុ ទុក្កដំ;
បាចិត្តញ្ញស្ស គាមស្ស, ឧបចារោក្កមេ សិយា.
ថុល្លច្ចយំ បរិក្ខិត្តេ, គាមស្មិំ បឋមេ បទេ;
គរុកំ ទុតិយេ ហោតិ, គាមន្តរំ វជន្តិយា.
បដិច្ឆន្នេ បនោកាសេ, ភិក្ខុនី មិត្តសន្ថវា;
បោសស្ស ហត្ថបាសេ តុ, បាចិត្តិ យទិ តិដ្ឋតិ.
ហត្ថបាសំ ជហិត្វាន, សចេ តិដ្ឋតិ ទុក្កដំ;
អរុណុគ្គមនេ កាលេ, ទុតិយា ហត្ថបាសកំ.
ហិត្វា ¶ តិដ្ឋន្តិយា តស្សា, ថុល្លច្ចយមុទីរិតំ;
ហិត្វា តិដ្ឋតិ ចេ តស្សា, ហោតិ សង្ឃាទិសេសតា.
និសិន្នាយ ចតស្សោវ, និបន្នាយាបិ តត្តកា;
ហោន្តិ វុត្តប្បការាវ, វិញ្ញេយ្យា វិនយញ្ញុនា.
យាវតតិយកេ វុត្តា, កតិ អាបត្តិយោ វទ?
យាវតតិយកេ វុត្តា, តិស្សោ អាបត្តិយោ សុណ.
ផុសេ បារាជិកាបត្តិំ, ឧក្ខិត្តស្សានុវត្តិកា;
សង្ឃាទិសេសតា សង្ឃ-ភេទកស្សានុវត្តិនោ.
អនិស្សគ្គេ តុ បាចិត្តិ, បាបិកាយ ច ទិដ្ឋិយា;
យាវតតិយកេ តិស្សោ, ហោន្តិ អាបត្តិយោ ឥមា.
ខាទតោ ¶ កតិ និទ្ទិដ្ឋា, ភោជនប្បច្ចយា កតិ?
ខាទតោ បន តិស្សោវ, បញ្ច ភោជនការណា.
ថុល្លច្ចយំ មនុស្សានំ, មំសំ ខាទតិ, ទុក្កដំ;
សេសកានំ តុ, បាចិត្តិ, លសុណំ ភក្ខយន្តិយា.
អវស្សុតស្ស បោសស្ស, ហត្ថតោ ហិ អវស្សុតា;
គហេត្វា ភោជនំ កិញ្ចិ, សព្ពំ មំសំ អកប្បិយំ.
វិញ្ញាបេត្វាន អត្តត្ថំ, គហេត្វា ភោជនម្បិ ច;
លសុណម្បិ ច មិស្សេត្វា, ឯកតជ្ឈោហរន្តិយា.
ថុល្លច្ចយញ្ច បាចិត្តិ, បាដិទេសនិយម្បិ ច;
ទុក្កដំ គរុកញ្ចាតិ, បញ្ច អាបត្តិយោ សិយុំ.
ឱលោកេន្តស្ស និទ្ទិដ្ឋា, កតិ អាបត្តិយោ វទ?
ឱលោកេន្តស្ស និទ្ទិដ្ឋា, ឯកាបត្តិ មហេសិនា.
ទុក្កដំ រត្តចិត្តេន, អង្គជាតំ បនិត្ថិយា;
ឱលោកេន្តស្ស វា វុត្តំ, មុខំ ភិក្ខំ ទទន្តិយា.
កតិ ឧក្ខិត្តកា វុត្តា, សម្មាវត្តនកា កតិ?
តយោ ឧក្ខិត្តកា វុត្តា, តេចត្តាលីស វត្តនា.
អទស្សនប្បដីកម្មេ, អាបន្នាបត្តិយា ទុវេ;
ឯកោ អប្បដិនិស្សគ្គេ, បាបិកាយ ច ទិដ្ឋិយា.
កតិ ¶ នាសិតកា វុត្តា, កតីនំ ឯកវាចិកា?
តយោ នាសិតកា វុត្តា, តិណ្ណន្នំ ឯកវាចិកា.
មេត្តិយា ទូសកោ ចេវ, កណ្ដកោតិ តយោ ឥមេ;
លិង្គសំវាសទណ្ឌេហិ, នាសិតា ហិ យថាក្កមំ.
ឯកុបជ្ឈាយកេនេវ, ឯកេនាចរិយេន ច;
ទ្វេ តយោ អនុសាវេតុំ, វដ្ដតីតិ ច និទ្ទិសេ.
ញត្តិយា កប្បនា ចេវ, តថា វិប្បកតម្បិ ច;
អតីតករណញ្ចេតិ, តយោ កម្មស្ស សង្គហា.
ញត្តិយា ¶ កប្បនា នាម, ‘‘ទទេយ្យ’’ច្ចេវមាទិកា;
‘‘ទេតិ សង្ឃោ, ករោតី’’តិ, អាទិ វិប្បកតំ សិយា.
‘‘ទិន្នំ, កតំ’’ បនិច្ចាទិ, អតីតករណំ សិយា;
សង្គយ្ហន្តិ ហិ សព្ពានិ, កម្មានេតេហិ តីហិបិ.
សង្ឃេ សលាកគាហេន, កម្មេនបិ ច កេវលំ;
ការណេហិ បន ទ្វីហិ, សង្ឃោ ភិជ្ជតិ, នញ្ញថា.
សង្ឃភេទកភិក្ខុស្ស, តស្ស បារាជិកំ សិយា;
អនុវត្តកភិក្ខូនំ, ថុល្លច្ចយមុទីរិតំ.
បយុត្តាយុត្តវាចាយ, កតិ អាបត្តិយោ ផុសេ?
បយុត្តាយុត្តវាចាយ, ឆ បនាបត្តិយោ ផុសេ.
អាជីវហេតុ បាបិច្ឆោ, ឥច្ឆាបកតមានសោ;
អសន្តំ ឧត្តរិំ ធម្មំ, ឧល្លបន្តោ បរាជិតោ.
សញ្ចរិត្តំ សមាបន្នេ, តថា សង្ឃាទិសេសតា;
យោ តេ វសតិ អារាមេ, វទំ ថុល្លច្ចយំ ផុសេ.
វិញ្ញាបេត្វា បណីតំ តុ, ភោជនំ ភិក្ខុ ភុញ្ជតិ;
បាចិត្តិ ភិក្ខុនិយា ចេ, បាដិទេសនិយំ សិយា.
វិញ្ញាបេត្វាន សូបំ វា, ឱទនំ វា អនាមយោ;
ភិក្ខុ ភុញ្ជតិ ចេ តស្ស, ហោតិ អាបត្តិ ទុក្កដំ.
ទសសតានិ រត្តីនំ, ឆាទេត្វាបត្តិយោ បន;
ទស រត្តិយោ វសិត្វាន, មុច្ចេយ្យ បារិវាសិកោ.
បារាជិកានិ ¶ អដ្ឋេវ, តេវីស គរុកា បន;
ទ្វេយេវានិយតា វុត្តា, ពុទ្ធេនាទិច្ចពន្ធុនា.
និស្សគ្គិយានិ វុត្តានិ, ទ្វេចត្តាលីស ហោន្តិ ហិ;
ហោន្តិ បាចិត្តិយា សព្ពា, អដ្ឋាសីតិសតំ បន.
បាដិទេសនិយា ¶ វុត្តា, ទ្វាទសេវ មហេសិនា;
វុត្តា បន សុសិក្ខេន, បញ្ចសត្តតិ សេខិយា.
បញ្ញត្តានិ សុបញ្ញេន, គោតមេន យសស្សិនា;
ភវន្តិ បន សព្ពានិ, អឌ្ឍុឌ្ឍានិ សតានិ ហិ.
យោ បនេតេសុ វត្តព្ពោ;
សារភូតោ វិនិច្ឆយោ;
សោ មយា សកលោ វុត្តោ;
សមាសេនេវ សព្ពថា.
មយា សុដ្ឋុ វិចារេត្វា, បាឡិអដ្ឋកថានយំ;
កតត្តា អាទរំ កត្វា, ឧគ្គហេតព្ពមេវិទំ.
អត្ថេ អក្ខរពន្ធេ វា, វិញ្ញាសស្ស កមេបិ វា;
កង្ខា តស្មា ន កាតព្ពា, កាតព្ពា ពហុមានតា.
សឧត្តរំ យោ ជានាតិ;
វិនយស្ស វិនិច្ឆយំ;
និស្សយំ សោ វិមុញ្ចិត្វា;
យថាកាមង្គមោ សិយា.
និស្សយំ ទាតុកាមេន, សវិភង្គំ សមាតិកំ;
សុដ្ឋុ វាចុគ្គតំ កត្វា, ញត្វា ទាតព្ពមេវិទំ.
ឥមំ បឋតិ ចិន្តេតិ, សុណាតិ បរិបុច្ឆតិ;
វាចេតិ ច បរំ និច្ចំ, អត្ថំ ឧបបរិក្ខតិ.
យោ តស្ស បន ភិក្ខុស្ស, អត្ថា វិនយនិស្សិតា;
ឧបដ្ឋហន្តិ សព្ពេវ, ហត្ថេ អាមលកំ វិយ.
ឥមំ បរមមុត្តរំ ឧត្តរំ;
នរោ ហមតសាគរំ សាគរំ;
អពុទ្ធិជនសារទំ ¶ សារទំ;
សិយា វិនយបារគោ បារគោ.
អតោ ¶ ហិ និច្ចំ ឥមមុត្តមំ តមំ;
វិធូយ សិក្ខេ គុណសំហិតំ ហិតំ;
នរោ ហិ សក្កច្ចវបូរតោ រតោ;
សុខស្ស សព្ពង្គណកម្មទំ បទំ.
វិនយេ បដុភាវករេ បរមេ;
បិដកេ បដុតំ អភិបត្ថយតា;
វិធិនា បដុនា បដុនា យតិនា;
បរិយាបុណិតព្ពមិទំ សតតំ.
និគមនកថា
រចិតោ ពុទ្ធទត្តេន, សុទ្ធចិត្តេន ធីមតា;
សុចិរដ្ឋិតិកាមេន, សាសនស្ស មហេសិនោ.
អន្តរេនន្តរាយំ តុ, យថា សិទ្ធិមុបាគតោ;
អត្ថតោ គន្ថតោ ចេវ, ឧត្តរោយមនុត្តរោ.
តថា សិជ្ឈន្តុ សង្កប្បា, សត្តានំ ធម្មសំយុតា;
រាជា បាតុ មហិំ សម្មា, កាលេ ទេវោ បវស្សតុ.
យាវ តិដ្ឋតិ សេលិន្ទោ, យាវ ចន្ទោ វិរោចតិ;
តាវ តិដ្ឋតុ សទ្ធម្មោ, គោតមស្ស មហេសិនោ.
ខន្តិសោរច្ចសោសីល្យ-ពុទ្ធិសទ្ធាទយាទយោ;
បតិដ្ឋិតា គុណា យស្មិំ, រតនានីវ សាគរេ.
វិនយាចារយុត្តេន, តេន សក្កច្ច សាទរំ;
យាចិតោ សង្ឃបាលេន, ថេរេន ថិរចេតសា.
សុចិរដ្ឋិតិកាមេន ¶ , វិនយស្ស មហេសិនោ;
ភិក្ខូនំ បាដវត្ថាយ, វិនយស្ស វិនិច្ឆយេ.
អកាសិំ ¶ បរមំ ឯតំ, ឧត្តរំ នាម នាមតោ;
សវនេ សាទរំ កត្វា, សិក្ខិតព្ពោ តតោ អយំ.
បញ្ញាសាធិកសង្ខ្យានិ, នវគាថាសតានិ ហិ;
គណនា ឧត្តរស្សាយំ, ឆន្ទសានុដ្ឋុភេន តុ.
គាថា ចតុសហស្សានិ, សតញ្ច ឩនវីសតិ;
បមាណតោ ឥមា វុត្តា, វិនយស្ស វិនិច្ឆយេតិ.
ឥតិ តម្ពបណ្ណិយេន បរមវេយ្យាករណេន តិបិដកនយវិធិកុសលេន បរមកវិជនហទយបទុមវនវិកសនករេន កវិវរវសភេន បរមរតិករវរមធុរវចនុគ្គារេន ឧរគបុរេន ពុទ្ធទត្តេន រចិតោ ឧត្តរវិនិច្ឆយោ សមត្តោតិ.
ឧត្តរវិនិច្ឆយោ និដ្ឋិតោ.