ຕີກາ > ອຠິຘມ຺ມປິຏກ (ຏີກາ) > ອຠິຘມ຺ມມາຕິກາປາຬິ

ກຸສລາ ຘມ຺ມາ (ຘ. ສ. ຕິກມາຕິກາ ໑-໒໒), ອກຸສລາ ຘມ຺ມາ, ອພ຺ຍາກຕາ ຘມ຺ມາ. ສຸຂາຍ ເວທນາຍ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ຘມ຺ມາ, ທຸກ຺ຂາຍ ເວທນາຍ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ຘມ຺ມາ, ອທຸກ຺ຂມສຸຂາຍ ເວທນາຍ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ຘມ຺ມາ. ວິປາກາ ຘມ຺ມາ, ວິປາກຘມ຺ມຘມ຺ມາ, ເນວວິປາກນວິປາກຘມ຺ມຘມ຺ມາ. ອຸປາທິຓ຺ຓຸປາທານິຍາ ¶ ຘມ຺ມາ, ອນຸປາທິຓ຺ຓຸປາທານິຍາ ຘມ຺ມາ, ອນຸປາທິຓ຺ຓອນຸປາທານິຍາ ຘມ຺ມາ. ສໍກິລິຏ຺ຐສໍກິເລສິກາ ຘມ຺ມາ, ອສໍກິລິຏ຺ຐສໍກິເລສິກາ ຘມ຺ມາ, ອສໍກິລິຏ຺ຐອສໍກິເລສິກາ ຘມ຺ມາ. ສວິຕກ຺ກສວິຈາຣາ ຘມ຺ມາ, ອວິຕກ຺ກວິຈາຣມຕ຺ຕາ ຘມ຺ມາ, ອວິຕກ຺ກອວິຈາຣາ ຘມ຺ມາ. ປີຕິສຫຄຕາ ຘມ຺ມາ, ສຸຂສຫຄຕາ ຘມ຺ມາ, ອຸເປກ຺ຂາສຫຄຕາ ຘມ຺ມາ. ທສ຺ສເນນ ປຫາຕພ຺ພາ ຘມ຺ມາ, ຠາວນາຍ ປຫາຕພ຺ພາ ຘມ຺ມາ, ເນວ ທສ຺ສເນນ ນ ຠາວນາຍ ປຫາຕພ຺ພາ ຘມ຺ມາ. ທສ຺ສເນນ ປຫາຕພ຺ພເຫຕຸກາ ຘມ຺ມາ, ຠາວນາຍ ປຫາຕພ຺ພເຫຕຸກາ ຘມ຺ມາ, ເນວ ທສ຺ສເນນ ນ ຠາວນາຍ ປຫາຕພ຺ພເຫຕຸກາ ຘມ຺ມາ ¶ . ອາຈຍຄາມິໂນ ຘມ຺ມາ, ອປຈຍຄາມິໂນ ຘມ຺ມາ, ເນວາຈຍຄາມິນາປຈຍຄາມິໂນ ຘມ຺ມາ. ເສກ຺ຂາ ຘມ຺ມາ, ອເສກ຺ຂາ ຘມ຺ມາ, ເນວເສກ຺ຂນາເສກ຺ຂາ ຘມ຺ມາ. ປຣິຕ຺ຕາ ຘມ຺ມາ, ມຫຄ຺ຄຕາ ຘມ຺ມາ, ອປ຺ປມາຓາ ຘມ຺ມາ. ປຣິຕ຺ຕາຣມ຺ມຓາ ຘມ຺ມາ, ມຫຄ຺ຄຕາຣມ຺ມຓາ ຘມ຺ມາ, ອປ຺ປມາຓາຣມ຺ມຓາ ຘມ຺ມາ. ຫີນາ ຘມ຺ມາ, ມຊ຺ຌິມາ ຘມ຺ມາ, ປຓີຕາ ຘມ຺ມາ. ມິຈ຺ຉຕ຺ຕນິຍຕາ ຘມ຺ມາ, ສມ຺ມຕ຺ຕນິຍຕາ ຘມ຺ມາ, ອນິຍຕາ ຘມ຺ມາ. ມຄ຺ຄາຣມ຺ມຓາ ຘມ຺ມາ, ມຄ຺ຄເຫຕຸກາ ຘມ຺ມາ, ມຄ຺ຄາຘິປຕິໂນ ຘມ຺ມາ. ອຸປ຺ປນ຺ນາ ຘມ຺ມາ, ອນຸປ຺ປນ຺ນາ ຘມ຺ມາ, ອຸປ຺ປາທິໂນ ຘມ຺ມາ. ອຕີຕາ ຘມ຺ມາ, ອນາຄຕາ ຘມ຺ມາ, ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນາ ຘມ຺ມາ. ອຕີຕາຣມ຺ມຓາ ຘມ຺ມາ, ອນາຄຕາຣມ຺ມຓາ ຘມ຺ມາ, ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນາຣມ຺ມຓາ ຘມ຺ມາ. ອຊ຺ຌຕ຺ຕາ ຘມ຺ມາ, ພຫິທ຺ຘາ ຘມ຺ມາ, ອຊ຺ຌຕ຺ຕພຫິທ຺ຘາ ຘມ຺ມາ. ອຊ຺ຌຕ຺ຕາຣມ຺ມຓາ ຘມ຺ມາ, ພຫິທ຺ຘາຣມ຺ມຓາ ຘມ຺ມາ, ອຊ຺ຌຕ຺ຕພຫິທ຺ຘາຣມ຺ມຓາ ຘມ຺ມາ. ສນິທສ຺ສນສປ຺ປຏິຆາ ຘມ຺ມາ, ອນິທສ຺ສນສປ຺ປຏິຆາ ຘມ຺ມາ, ອນິທສ຺ສນອປ຺ປຏິຆາ ຘມ຺ມາ (ຘ. ສ. ຕິກມາຕິກາ ໑-໒໒).

ເຫຕູ ຘມ຺ມາ, ນ ເຫຕູ ຘມ຺ມາ. ສເຫຕຸກາ ຘມ຺ມາ, ອເຫຕຸກາ ຘມ຺ມາ. ເຫຕຸສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ຘມ຺ມາ, ເຫຕຸວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ຘມ຺ມາ. ເຫຕູ ເຈວ ຘມ຺ມາ ສເຫຕຸກາ ຈ, ສເຫຕຸກາ ເຈວ ຘມ຺ມາ ນ ຈ ເຫຕູ. ເຫຕູ ເຈວ ¶ ຘມ຺ມາ ເຫຕຸສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ຈ, ເຫຕຸສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ເຈວ ຘມ຺ມາ ນ ຈ ເຫຕູ. ນ ເຫຕູ ໂຂ ປນ ຘມ຺ມາ ສເຫຕຸກາປິ, ອເຫຕຸກາປິ. ເຫຕຸໂຄຈ຺ຉກໍ.

ສປ຺ປຈ຺ຈຍາ ຘມ຺ມາ, ອປ຺ປຈ຺ຈຍາ ຘມ຺ມາ. ສງ຺ຂຕາ ຘມ຺ມາ, ອສງ຺ຂຕາ ຘມ຺ມາ. ສນິທສ຺ສນາ ຘມ຺ມາ, ອນິທສ຺ສນາ ຘມ຺ມາ. ສປ຺ປຏິຆາ ຘມ຺ມາ, ອປ຺ປຏິຆາ ¶ ຘມ຺ມາ. ຣູປິໂນ ຘມ຺ມາ, ອຣູປິໂນ ຘມ຺ມາ. ໂລກິຍາ ຘມ຺ມາ, ໂລກຸຕ຺ຕຣາ ຘມ຺ມາ. ເກນຈິ ວິຎ຺ເຎຍ຺ຍາ ຘມ຺ມາ, ເກນຈິ ນ ວິຎ຺ເຎຍ຺ຍາ ຘມ຺ມາ. ຈູຬນ຺ຕຣທຸກໍ.

ອາສວາ ຘມ຺ມາ, ໂນ ອາສວາ ຘມ຺ມາ. ສາສວາ ຘມ຺ມາ, ອນາສວາ ຘມ຺ມາ. ອາສວສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ຘມ຺ມາ, ອາສວວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ຘມ຺ມາ. ອາສວາ ເຈວ ຘມ຺ມາ ສາສວາ ຈ, ສາສວາ ເຈວ ຘມ຺ມາ ໂນ ຈ ອາສວາ. ອາສວາ ເຈວ ຘມ຺ມາ ອາສວສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ຈ, ອາສວສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ເຈວ ຘມ຺ມາ ໂນ ຈ ອາສວາ. ອາສວວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ໂຂ ປນ ຘມ຺ມາ ສາສວາປິ, ອນາສວາປິ. ອາສວໂຄຈ຺ຉກໍ.

ສຎ຺ໂຎຊນາ ຘມ຺ມາ, ໂນ ສຎ຺ໂຎຊນາ ຘມ຺ມາ. ສຎ຺ໂຎຊນິຍາ ຘມ຺ມາ, ອສຎ຺ໂຎຊນິຍາ ຘມ຺ມາ. ສຎ຺ໂຎຊນສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ຘມ຺ມາ, ສຎ຺ໂຎຊນວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ຘມ຺ມາ. ສຎ຺ໂຎຊນາ ເຈວ ຘມ຺ມາ ສຎ຺ໂຎຊນິຍາ ຈ, ສຎ຺ໂຎຊນິຍາ ເຈວ ຘມ຺ມາ ໂນ ຈ ສຎ຺ໂຎຊນາ. ສຎ຺ໂຎຊນາ ເຈວ ຘມ຺ມາ ສຎ຺ໂຎຊນສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ຈ, ສຎ຺ໂຎຊນສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ເຈວ ຘມ຺ມາ ໂນ ຈ ສຎ຺ໂຎຊນາ. ສຎ຺ໂຎຊນວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ໂຂ ປນ ຘມ຺ມາ ສຎ຺ໂຎຊນິຍາປິ, ອສຎ຺ໂຎຊນິຍາປິ. ສຎ຺ໂຎຊນໂຄຈ຺ຉກໍ.

ຄນ຺ຖາ ຘມ຺ມາ, ໂນ ຄນ຺ຖາ ຘມ຺ມາ. ຄນ຺ຖນິຍາ ຘມ຺ມາ, ອຄນ຺ຖນິຍາ ຘມ຺ມາ. ຄນ຺ຖສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ຘມ຺ມາ, ຄນ຺ຖວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ຘມ຺ມາ. ຄນ຺ຖາ ເຈວ ຘມ຺ມາ ຄນ຺ຖນິຍາ ຈ, ຄນ຺ຖນິຍາ ເຈວ ຘມ຺ມາ ໂນ ຈ ຄນ຺ຖາ ¶ . ຄນ຺ຖາ ເຈວ ຘມ຺ມາ ຄນ຺ຖສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ຈ, ຄນ຺ຖສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ເຈວ ຘມ຺ມາ ໂນ ຈ ຄນ຺ຖາ. ຄນ຺ຖວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ໂຂ ປນ ຘມ຺ມາ ຄນ຺ຖນິຍາປິ, ອຄນ຺ຖນິຍາປິ. ຄນ຺ຖໂຄຈ຺ຉກໍ.

ໂອຆາ ¶ ຘມ຺ມາ, ໂນ ໂອຆາ ຘມ຺ມາ. ໂອຆນິຍາ ຘມ຺ມາ, ອໂນຆນິຍາ ຘມ຺ມາ. ໂອຆສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ຘມ຺ມາ, ໂອຆວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ຘມ຺ມາ. ໂອຆາ ເຈວ ຘມ຺ມາ ໂອຆນິຍາ ຈ, ໂອຆນິຍາ ເຈວ ຘມ຺ມາ ໂນ ຈ ໂອຆາ. ໂອຆາ ເຈວ ຘມ຺ມາ ໂອຆສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ຈ, ໂອຆສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ເຈວ ຘມ຺ມາ ໂນ ຈ ໂອຆາ. ໂອຆວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ໂຂ ປນ ຘມ຺ມາ ໂອຆນິຍາປິ, ອໂນຆນິຍາປິ. ໂອຆໂຄຈ຺ຉກໍ.

ໂຍຄາ ຘມ຺ມາ, ໂນ ໂຍຄາ ຘມ຺ມາ. ໂຍຄນິຍາ ຘມ຺ມາ, ອໂຍຄນິຍາ ຘມ຺ມາ. ໂຍຄສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ຘມ຺ມາ, ໂຍຄວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ຘມ຺ມາ. ໂຍຄາ ເຈວ ຘມ຺ມາ ໂຍຄນິຍາ ຈ, ໂຍຄນິຍາ ເຈວ ຘມ຺ມາ ໂນ ຈ ໂຍຄາ. ໂຍຄາ ເຈວ ຘມ຺ມາ ໂຍຄສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ຈ, ໂຍຄສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ເຈວ ຘມ຺ມາ ໂນ ຈ ໂຍຄາ. ໂຍຄວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ໂຂ ປນ ຘມ຺ມາ ໂຍຄນິຍາປິ, ອໂຍຄນິຍາປິ. ໂຍຄໂຄຈ຺ຉກໍ.

ນີວຣຓາ ຘມ຺ມາ, ໂນ ນີວຣຓາ ຘມ຺ມາ. ນີວຣຓິຍາ ຘມ຺ມາ, ອນີວຣຓິຍາ ຘມ຺ມາ. ນີວຣຓສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ຘມ຺ມາ, ນີວຣຓວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ຘມ຺ມາ. ນີວຣຓາ ເຈວ ຘມ຺ມາ ນີວຣຓິຍາ ຈ, ນີວຣຓິຍາ ເຈວ ຘມ຺ມາ ໂນ ຈ ນີວຣຓາ. ນີວຣຓາ ເຈວ ຘມ຺ມາ ນີວຣຓສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ຈ, ນີວຣຓສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ເຈວ ຘມ຺ມາ ໂນ ຈ ນີວຣຓາ. ນີວຣຓວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ໂຂ ປນ ຘມ຺ມາ ນີວຣຓິຍາປິ, ອນີວຣຓິຍາປິ. ນີວຣຓໂຄຈ຺ຉກໍ.

ປຣາມາສາ ຘມ຺ມາ, ໂນ ປຣາມາສາ ຘມ຺ມາ. ປຣາມຏ຺ຐາ ຘມ຺ມາ, ອປຣາມຏ຺ຐາ ຘມ຺ມາ. ປຣາມາສສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ຘມ຺ມາ, ປຣາມາສວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ຘມ຺ມາ. ປຣາມາສາ ເຈວ ຘມ຺ມາ ¶ ປຣາມຏ຺ຐາ ຈ, ປຣາມຏ຺ຐາເຈວ ¶ ຘມ຺ມາ ໂນ ຈ ປຣາມາສາ. ປຣາມາສວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ໂຂ ປນ ຘມ຺ມາ ປຣາມຏ຺ຐາປິ, ອປຣາມຏ຺ຐາປິ. ປຣາມາສໂຄຈ຺ຉກໍ.

ສາຣມ຺ມຓາ ຘມ຺ມາ, ອນາຣມ຺ມຓາ ຘມ຺ມາ. ຈິຕ຺ຕາ ຘມ຺ມາ, ໂນ ຈິຕ຺ຕາ ຘມ຺ມາ. ເຈຕສິກາ ຘມ຺ມາ, ອເຈຕສິກາ ຘມ຺ມາ. ຈິຕ຺ຕສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ຘມ຺ມາ, ຈິຕ຺ຕວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ຘມ຺ມາ. ຈິຕ຺ຕສໍສຏ຺ຐາ ຘມ຺ມາ, ຈິຕ຺ຕວິສໍສຏ຺ຐາ ຘມ຺ມາ. ຈິຕ຺ຕສມຸຏ຺ຐານາ ຘມ຺ມາ, ໂນ ຈິຕ຺ຕສມຸຏ຺ຐານາ ຘມ຺ມາ. ຈິຕ຺ຕສຫຠຸໂນ ຘມ຺ມາ, ໂນ ຈິຕ຺ຕສຫຠຸໂນ ຘມ຺ມາ. ຈິຕ຺ຕານຸປຣິວຕ຺ຕິໂນ ຘມ຺ມາ, ໂນ ຈິຕ຺ຕານຸປຣິວຕ຺ຕິໂນ ຘມ຺ມາ. ຈິຕ຺ຕສໍສຏ຺ຐສມຸຏ຺ຐານາ ຘມ຺ມາ, ໂນ ຈິຕ຺ຕສໍສຏ຺ຐສມຸຏ຺ຐານາ ຘມ຺ມາ. ຈິຕ຺ຕສໍສຏ຺ຐສມຸຏ຺ຐານສຫຠຸໂນ ຘມ຺ມາ, ໂນ ຈິຕ຺ຕສໍສຏ຺ຐສມຸຏ຺ຐານສຫຠຸໂນ ຘມ຺ມາ. ຈິຕ຺ຕສໍສຏ຺ຐສມຸຏ຺ຐານານຸປຣິວຕ຺ຕິໂນ ຘມ຺ມາ, ໂນ ຈິຕ຺ຕສໍສຏ຺ຐສມຸຏ຺ຐານານຸປຣິວຕ຺ຕິໂນ ຘມ຺ມາ. ອຊ຺ຌຕ຺ຕິກາ ຘມ຺ມາ, ພາຫິຣາ ຘມ຺ມາ. ອຸປາທາ ຘມ຺ມາ, ໂນ ອຸປາທາ ຘມ຺ມາ. ອຸປາທິຓ຺ຓາ ຘມ຺ມາ, ອນຸປາທິຓ຺ຓາ ຘມ຺ມາ. ມຫນ຺ຕຣທຸກໍ.

ອຸປາທານາ ຘມ຺ມາ, ໂນ ອຸປາທານາ ຘມ຺ມາ. ອຸປາທານິຍາ ຘມ຺ມາ, ອນຸປາທານິຍາ ຘມ຺ມາ. ອຸປາທານສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ຘມ຺ມາ, ອຸປາທານວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ຘມ຺ມາ. ອຸປາທານາ ເຈວ ຘມ຺ມາ ອຸປາທານິຍາ ຈ, ອຸປາທານິຍາ ເຈວ ຘມ຺ມາ ໂນ ຈ ອຸປາທານາ. ອຸປາທານາ ເຈວ ຘມ຺ມາ ອຸປາທານສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ຈ, ອຸປາທານສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ເຈວ ຘມ຺ມາ ໂນ ຈ ອຸປາທານາ. ອຸປາທານວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ໂຂ ປນ ຘມ຺ມາ ອຸປາທານິຍາປິ, ອນຸປາທານິຍາປິ. ອຸປາທານໂຄຈ຺ຉກໍ.

ກິເລສາ ຘມ຺ມາ, ໂນ ກິເລສາ ຘມ຺ມາ. ສໍກິເລສິກາ ຘມ຺ມາ, ອສໍກິເລສິກາ ຘມ຺ມາ. ສໍກິລິຏ຺ຐາ ຘມ຺ມາ, ອສໍກິລິຏ຺ຐາ ຘມ຺ມາ. ກິເລສສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ຘມ຺ມາ, ກິເລສວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ຘມ຺ມາ. ກິເລສາ ¶ ເຈວ ຘມ຺ມາ ສໍກິເລສິກາ ຈ, ສໍກິເລສິກາ ເຈວ ຘມ຺ມາ ໂນ ຈ ກິເລສາ. ກິເລສາ ເຈວ ຘມ຺ມາ ສໍກິລິຏ຺ຐາ ຈ, ສໍກິລິຏ຺ຐາ ເຈວ ຘມ຺ມາ ໂນ ຈ ກິເລສາ. ກິເລສາ ເຈວ ຘມ຺ມາ ກິເລສສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ¶ ຈ, ກິເລສສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ເຈວ ຘມ຺ມາ ໂນ ຈ ກິເລສາ. ກິເລສວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ໂຂ ປນ ຘມ຺ມາ ສໍກິເລສິກາປິ, ອສໍກິເລສິກາປິ. ກິເລສໂຄຈ຺ຉກໍ.

ທສ຺ສເນນ ປຫາຕພ຺ພາ ຘມ຺ມາ, ນ ທສ຺ສເນນ ປຫາຕພ຺ພາ ຘມ຺ມາ. ຠາວນາຍ ປຫາຕພ຺ພາ ຘມ຺ມາ, ນ ຠາວນາຍ ປຫາຕພ຺ພາ ຘມ຺ມາ. ທສ຺ສເນນ ປຫາຕພ຺ພເຫຕຸກາ ຘມ຺ມາ, ນ ທສ຺ສເນນ ປຫາຕພ຺ພເຫຕຸກາ ຘມ຺ມາ. ຠາວນາຍ ປຫາຕພ຺ພເຫຕຸກາ ຘມ຺ມາ, ນ ຠາວນາຍ ປຫາຕພ຺ພເຫຕຸກາ ຘມ຺ມາ. ສວິຕກ຺ກາ ຘມ຺ມາ, ອວິຕກ຺ກາ ຘມ຺ມາ. ສວິຈາຣາ ຘມ຺ມາ, ອວິຈາຣາ ຘມ຺ມາ. ສປ຺ປີຕິກາ ຘມ຺ມາ, ອປ຺ປີຕິກາ ຘມ຺ມາ. ປີຕິສຫຄຕາ ຘມ຺ມາ, ນ ປີຕິສຫຄຕາ ຘມ຺ມາ. ສຸຂສຫຄຕາ ຘມ຺ມາ, ນ ສຸຂສຫຄຕາ ຘມ຺ມາ. ອຸເປກ຺ຂາສຫຄຕາ ຘມ຺ມາ, ນ ອຸເປກ຺ຂາສຫຄຕາ ຘມ຺ມາ. ກາມາວຈຣາ ຘມ຺ມາ, ນ ກາມາວຈຣາ ຘມ຺ມາ. ຣູປາວຈຣາ ຘມ຺ມາ, ນ ຣູປາວຈຣາ ຘມ຺ມາ. ອຣູປາວຈຣາ ຘມ຺ມາ, ນ ອຣູປາວຈຣາ ຘມ຺ມາ. ປຣິຍາປນ຺ນາ ຘມ຺ມາ, ອປຣິຍາປນ຺ນາ ຘມ຺ມາ. ນິຍ຺ຍານິກາ ຘມ຺ມາ, ອນິຍ຺ຍານິກາ ຘມ຺ມາ. ນິຍຕາ ຘມ຺ມາ, ອນິຍຕາ ຘມ຺ມາ. ສອຸຕ຺ຕຣາ ຘມ຺ມາ, ອນຸຕ຺ຕຣາ ຘມ຺ມາ. ສຣຓາ ຘມ຺ມາ, ອຣຓາ ຘມ຺ມາ. ປິຏ຺ຐິທຸກໍ.

ວິຊ຺ຊາຠາຄິໂນ ຘມ຺ມາ, ອວິຊ຺ຊາຠາຄິໂນ ຘມ຺ມາ. ວິຊ຺ຊູປມາ ຘມ຺ມາ, ວຊິຣູປມາ ຘມ຺ມາ. ພາລາ ຘມ຺ມາ, ປຓ຺ຑິຕາ ຘມ຺ມາ. ກຓ຺ຫາ ຘມ຺ມາ ¶ , ສຸກ຺ກາ ຘມ຺ມາ. ຕປນີຍາ ຘມ຺ມາ, ອຕປນີຍາ ຘມ຺ມາ. ອຘິວຈນາ ຘມ຺ມາ, ອຘິວຈນປຖາ ຘມ຺ມາ. ນິຣຸຕ຺ຕິ ຘມ຺ມາ, ນິຣຸຕ຺ຕິປຖາ ຘມ຺ມາ. ປຎ຺ຎຕ຺ຕິ ຘມ຺ມາ, ປຎ຺ຎຕ຺ຕິປຖາ ຘມ຺ມາ. ນາມຎ຺ຈ, ຣູປຎ຺ຈ. ອວິຊ຺ຊາ ຈ, ຠວຕຓ຺ຫາ ຈ. ຠວທິຏ຺ຐິ ຈ, ວິຠວທິຏ຺ຐິ ຈ. ສສ຺ສຕທິຏ຺ຐິ ຈ, ອຸຈ຺ເຉທທິຏ຺ຐິ ຈ. ອນ຺ຕວາ ທິຏ຺ຐິ ຈ, ອນນ຺ຕວາ ທິຏ຺ຐິ ຈ. ປຸພ຺ພນ຺ຕານຸທິຏ຺ຐິ ຈ, ອປຣນ຺ຕານຸທິຏ຺ຐິ ຈ. ອຫິຣິກຎ຺ຈ, ອໂນຕ຺ຕປ຺ປຎ຺ຈ. ຫິຣີ ຈ, ໂອຕ຺ຕປ຺ປຎ຺ຈ. ໂທວຈສ຺ສຕາ ຈ, ປາປມິຕ຺ຕຕາ ຈ. ໂສວຈສ຺ສຕາ ຈ, ກລ຺ຍາຓມິຕ຺ຕຕາ ຈ. ອາປຕ຺ຕິກຸສລຕາ ຈ, ອາປຕ຺ຕິວຸຏ຺ຐານກຸສລຕາ ຈ. ສມາປຕ຺ຕິກຸສລຕາ ຈ, ສມາປຕ຺ຕິວຸຏ຺ຐານກຸສລຕາ ຈ. ຘາຕຸກຸສລຕາ ຈ, ມນສິກາຣກຸສລຕາ ¶ ຈ. ອາຍຕນກຸສລຕາ ຈ, ປຏິຈ຺ຈສມຸປ຺ປາທກຸສລຕາ ຈ. ຐານກຸສລຕາ ຈ, ອຏ຺ຐານກຸສລຕາ ຈ. ອຊ຺ຊໂວ ຈ, ມທ຺ທໂວ ຈ. ຂນ຺ຕິ ຈ, ໂສຣຈ຺ຈຎ຺ຈ. ສາຂລ຺ຍຎ຺ຈ, ປຏິສນ຺ຖາໂຣ ຈ. ອິນ຺ທ຺ຣິເຍສຸ ອຄຸຕ຺ຕທ຺ວາຣຕາ ຈ, ໂຠຊເນ ອມຕ຺ຕຎ຺ຎຸຕາ ຈ. ອິນ຺ທ຺ຣິເຍສຸ ຄຸຕ຺ຕທ຺ວາຣຕາ ຈ, ໂຠຊເນ ມຕ຺ຕຎ຺ຎຸຕາ ຈ. ມຸຏ຺ຐສ຺ສຈ຺ຈຎ຺ຈ, ອສມ຺ປຊຎ຺ຎຎ຺ຈ. ສຕິ ຈ, ສມ຺ປຊຎ຺ຎຎ຺ຈ. ປຏິສງ຺ຂານພລຎ຺ຈ, ຠາວນາພລຎ຺ຈ. ສມໂຖ ຈ, ວິປສ຺ສນາ ຈ. ສມຖນິມິຕ຺ຕຎ຺ຈ, ປຄ຺ຄາຫນິມິຕ຺ຕຎ຺ຈ. ປຄ຺ຄາໂຫ ຈ, ອວິກ຺ເຂໂປ ຈ. ສີລວິປຕ຺ຕິ ຈ, ທິຏ຺ຐິວິປຕ຺ຕິ ຈ. ສີລສມ຺ປທາ ຈ, ທິຏ຺ຐິສມ຺ປທາ ຈ. ສີລວິສຸທ຺ຘິ ຈ, ທິຏ຺ຐິວິສຸທ຺ຘິ ຈ. ທິຏ຺ຐິວິສຸທ຺ຘິ ໂຂ ປນ, ຍຖາທິຏ຺ຐິສ຺ສ ຈ ປຘານໍ. ສໍເວໂຄ ຈ ສໍເວຊນິເຍສຸ ຐາເນສຸ, ສໍວິຄ຺ຄສ຺ສ ຈ ໂຍນິໂສ ປຘານໍ. ອສນ຺ຕຸຏ຺ຐິຕາ ຈ ກຸສເລສຸ ຘມ຺ເມສຸ, ອປ຺ປຏິວານິຕາ ຈ ປຘານສ຺ມິໍ. ວິຊ຺ຊາ ຈ, ວິມຸຕ຺ຕິ ຈ. ຂເຍ ຎາຓໍ, ອນຸປ຺ປາເທ ຎາຓນ຺ຕິ.

ປຎ຺ຈກ຺ຂນ຺ຘາ ¶ – (ວິຠ. ໑) ຣູປກ຺ຂນ຺ໂຘ ເວທນາກ຺ຂນ຺ໂຘ ສຎ຺ຎາກ຺ຂນ຺ໂຘ ສງ຺ຂາຣກ຺ຂນ຺ໂຘ ວິຎ຺ຎາຓກ຺ຂນ຺ໂຘຕິ. ຂນ຺ຘວິຠງ຺ຄໍ.

ທ຺ວາທສາຍຕນານິ (ວິຠ. ໑໕໔) – ຈກ຺ຂາຍຕນໍ ຣູປາຍຕນໍ ໂສຕາຍຕນໍ ສທ຺ທາຍຕນໍ ຆານາຍຕນໍ ຄນ຺ຘາຍຕນໍ ຊິວ຺ຫາຍຕນໍ ຣສາຍຕນໍ ກາຍາຍຕນໍ ໂຜຏ຺ຐພ຺ພາຍຕນໍ ມນາຍຕນໍ ຘມ຺ມາຍຕນນ຺ຕິ. ອາຍຕນວິຠງ຺ຄໍ.

ອຏ຺ຐາຣສ ¶ ຘາຕຸໂຍ (ວິຠ. ໑໘໓) – ຈກ຺ຂຸຘາຕຸ ຣູປຘາຕຸ ຈກ຺ຂຸວິຎ຺ຎາຓຘາຕຸ, ໂສຕຘາຕຸ ສທ຺ທຘາຕຸ ໂສຕວິຎ຺ຎາຓຘາຕຸ, ຆານຘາຕຸ ຄນ຺ຘຘາຕຸ ຆານວິຎ຺ຎາຓຘາຕຸ, ຊິວ຺ຫາຘາຕຸ ຣສຘາຕຸ ຊິວ຺ຫາວິຎ຺ຎາຓຘາຕຸ, ກາຍຘາຕຸ ໂຜຏ຺ຐພ຺ພຘາຕຸ ກາຍວິຎ຺ຎາຓຘາຕຸ, ມໂນຘາຕຸ ຘມ຺ມຘາຕຸ ມໂນວິຎ຺ຎາຓຘາຕູຕິ. ຘາຕຸວິຠງ຺ຄໍ.

ຈຕ຺ຕາຣິ ອຣິຍສຈ຺ຈານິ (ວິຠ. ໑໘໙) – ທຸກ຺ຂໍ ອຣິຍສຈ຺ຈໍ, ທຸກ຺ຂສມຸທຍໍ ອຣິຍສຈ຺ຈໍ, ທຸກ຺ຂນິໂຣຘໍ ອຣິຍສຈ຺ຈໍ, ທຸກ຺ຂນິໂຣຘຄາມິນີ ປຏິປທາ ອຣິຍສຈ຺ຈນ຺ຕິ. ສຈ຺ຈວິຠງ຺ຄໍ.

ພາວີສຕິນ຺ທ຺ຣິຍານິ (ວິຠ. ໒໑໙) – ຈກ຺ຂຸນ຺ທ຺ຣິຍໍ ໂສຕິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ຆານິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ຊິວ຺ຫິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ກາຍິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ມນິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ອິຕ຺ຖິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ປຸຣິສິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ຊີວິຕິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ສຸຂິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ¶ ທຸກ຺ຂິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ໂສມນສ຺ສິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ໂທມນສ຺ສິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ອຸເປກ຺ຂິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ສທ຺ຘິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ວີຣິຍິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ສຕິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ສມາຘິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ປຎ຺ຎິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ອນຎ຺ຎາຕຎ຺ຎສ຺ສາມີຕິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ອຎ຺ຎິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ອຎ຺ຎາຕາວິນ຺ທ຺ຣິຍນ຺ຕິ. ອິນ຺ທ຺ຣິຍວິຠງ຺ຄໍ.

ອວິຊ຺ຊາປຈ຺ຈຍາ ສງ຺ຂາຣາ (ວິຠ. ໒໒໕), ສງ຺ຂາຣປຈ຺ຈຍາ ວິຎ຺ຎາຓໍ, ວິຎ຺ຎາຓປຈ຺ຈຍາ ນາມຣູປໍ, ນາມຣູປປຈ຺ຈຍາ ສຬາຍຕນໍ, ສຬາຍຕນປຈ຺ຈຍາ ຜສ຺ໂສ, ຜສ຺ສປຈ຺ຈຍາ ເວທນາ, ເວທນາປຈ຺ຈຍາ ຕຓ຺ຫາ, ຕຓ຺ຫາປຈ຺ຈຍາ ອຸປາທານໍ, ອຸປາທານປຈ຺ຈຍາ ຠໂວ, ຠວປຈ຺ຈຍາ ຊາຕິ, ຊາຕິປຈ຺ຈຍາ ຊຣາມຣຓໍ ໂສກປຣິເທວທຸກ຺ຂໂທມນສ຺ສຸປາຍາສາ ສມ຺ຠວນ຺ຕິ, ເອວເມຕສ຺ສ ເກວລສ຺ສ ທຸກ຺ຂກ຺ຂນ຺ຘສ຺ສ ສມຸທໂຍ ໂຫຕິ. ປຏິຈ຺ຈສມຸປ຺ປາທວິຠງ຺ຄໍ.

ຈຕ຺ຕາໂຣ ¶ ສຕິປຏ຺ຐານາ (ວິຠ. ໓໕໕) – ອິຘ ຠິກ຺ຂຸ ອຊ຺ຌຕ຺ຕໍ ກາເຍ ກາຍານຸປສ຺ສີ ວິຫຣຕິ, ພຫິທ຺ຘາ ກາເຍ ກາຍານຸປສ຺ສີ ວິຫຣຕິ, ອຊ຺ຌຕ຺ຕພຫິທ຺ຘາ ກາເຍ ກາຍານຸປສ຺ສີ ວິຫຣຕິ ອາຕາປີ ສມ຺ປຊາໂນ ສຕິມາ ວິເນຍ຺ຍ ໂລເກ ອຠິຊ຺ຌາໂທມນສ຺ສໍ.

ອຊ຺ຌຕ຺ຕໍ ເວທນາສຸ ເວທນານຸປສ຺ສີ ວິຫຣຕິ, ພຫິທ຺ຘາ ເວທນາສຸ ເວທນານຸປສ຺ສີ ວິຫຣຕິ, ອຊ຺ຌຕ຺ຕພຫິທ຺ຘາ ເວທນາສຸ ເວທນານຸປສ຺ສີ ວິຫຣຕິ ອາຕາປີ ສມ຺ປຊາໂນ ສຕິມາ ວິເນຍ຺ຍ ໂລເກ ອຠິຊ຺ຌາໂທມນສ຺ສໍ.

ອຊ຺ຌຕ຺ຕໍ ຈິຕ຺ເຕ ຈິຕ຺ຕານຸປສ຺ສີ ວິຫຣຕິ, ພຫິທ຺ຘາ ຈິຕ຺ເຕ ຈິຕ຺ຕານຸປສ຺ສີ ວິຫຣຕິ, ອຊ຺ຌຕ຺ຕພຫິທ຺ຘາ ຈິຕ຺ເຕ ຈິຕ຺ຕານຸປສ຺ສີ ວິຫຣຕິ ອາຕາປີ ສມ຺ປຊາໂນ ສຕິມາ ວິເນຍ຺ຍ ໂລເກ ອຠິຊ຺ຌາໂທມນສ຺ສໍ.

ອຊ຺ຌຕ຺ຕໍ ¶ ຘມ຺ເມສຸ ຘມ຺ມານຸປສ຺ສີ ວິຫຣຕິ, ພຫິທ຺ຘາ ຘມ຺ເມສຸ ຘມ຺ມານຸປສ຺ສີ ວິຫຣຕິ, ອຊ຺ຌຕ຺ຕພຫິທ຺ຘາ ຘມ຺ເມສຸ ຘມ຺ມານຸປສ຺ສີ ວິຫຣຕິ ອາຕາປີ ສມ຺ປຊາໂນ ສຕິມາ ວິເນຍ຺ຍ ໂລເກ ອຠິຊ຺ຌາໂທມນສ຺ສໍ. ສຕິປຏ຺ຐານວິຠງ຺ຄໍ.

ຈຕ຺ຕາໂຣ ສມ຺ມປ຺ປຘານາ (ວິຠ. ໓໙໐) – ອິຘ ຠິກ຺ຂຸ ອນຸປ຺ປນ຺ນານໍ ປາປການໍ ອກຸສລານໍ ຘມ຺ມານໍ ອນຸປ຺ປາທາຍ ຉນ຺ທໍ ຊເນຕິ ວາຍມຕິ ວີຣິຍໍ ອາຣຠຕິ ຈິຕ຺ຕໍ ປຄ຺ຄຓ຺ຫາຕິ ປທຫຕິ.

ອຸປ຺ປນ຺ນານໍ ປາປການໍ ອກຸສລານໍ ຘມ຺ມານໍ ປຫານາຍ ຉນ຺ທໍ ຊເນຕິ ວາຍມຕິ ວີຣິຍໍ ອາຣຠຕິ ຈິຕ຺ຕໍ ປຄ຺ຄຓ຺ຫາຕິ ປທຫຕິ.

ອນຸປ຺ປນ຺ນານໍ ກຸສລານໍ ຘມ຺ມານໍ ອຸປ຺ປາທາຍ ຉນ຺ທໍ ຊເນຕິ ວາຍມຕິ ວີຣິຍໍ ອາຣຠຕິ ຈິຕ຺ຕໍ ປຄ຺ຄຓ຺ຫາຕິ ປທຫຕິ.

ອຸປ຺ປນ຺ນານໍ ¶ ກຸສລານໍ ຘມ຺ມານໍ ຐິຕິຍາ ອສມ຺ໂມສາຍ ຠິຍ຺ໂຍຠາວາຍ ເວປຸລ຺ລາຍ ຠາວນາຍ ປາຣິປູຣິຍາ ຉນ຺ທໍ ຊເນຕິ ວາຍມຕິ ວີຣິຍໍ ອາຣຠຕິ ຈິຕ຺ຕໍ ປຄ຺ຄຓ຺ຫາຕິ ປທຫຕິ. ສມ຺ມປ຺ປຘານວິຠງ຺ຄໍ.

ຈຕ຺ຕາໂຣ ອິທ຺ຘິປາທາ (ວິຠ. ໔໓໐) – ອິຘ ຠິກ຺ຂຸ ຉນ຺ທສມາຘິປຘານສງ຺ຂາຣສມນ຺ນາຄຕໍ ອິທ຺ຘິປາທໍ ຠາເວຕິ, ວີຣິຍສມາຘິປຘານສງ຺ຂາຣສມນ຺ນາຄຕໍ ອິທ຺ຘິປາທໍ ຠາເວຕິ, ຈິຕ຺ຕສມາຘິປຘານສງ຺ຂາຣສມນ຺ນາຄຕໍ ອິທ຺ຘິປາທໍ ຠາເວຕິ, ວີມໍສາສມາຘິປຘານສງ຺ຂາຣສມນ຺ນາຄຕໍ ອິທ຺ຘິປາທໍ ຠາເວຕິ. ອິທ຺ຘິປາທວິຠງ຺ຄໍ.

ສຕ຺ຕ ¶ ໂພຊ຺ຌງ຺ຄາ (ວິຠ. ໔໖໖) – ສຕິສມ຺ໂພຊ຺ຌງ຺ໂຄ ຘມ຺ມວິຈຍສມ຺ໂພຊ຺ຌງ຺ໂຄ ວີຣິຍສມ຺ໂພຊ຺ຌງ຺ໂຄ ປີຕິສມ຺ໂພຊ຺ຌງ຺ໂຄ ປສ຺ສທ຺ຘິສມ຺ໂພຊ຺ຌງ຺ໂຄ ສມາຘິສມ຺ໂພຊ຺ຌງ຺ໂຄ ອຸເປກ຺ຂາສມ຺ໂພຊ຺ຌງ຺ໂຄ. ໂພຊ຺ຌງ຺ຄວິຠງ຺ຄໍ.

ອຣິໂຍ ອຏ຺ຐງ຺ຄິໂກ ມຄ຺ໂຄ (ວິຠ. ໔໘໖). ເສຍ຺ຍຖິທໍ – ສມ຺ມາທິຏ຺ຐິ ສມ຺ມາສງ຺ກປ຺ໂປ ສມ຺ມາວາຈາ ສມ຺ມາກມ຺ມນ຺ໂຕ ສມ຺ມາອາຊີໂວ ສມ຺ມາວາຍາໂມ ສມ຺ມາສຕິ ສມ຺ມາສມາຘິ. ມຄ຺ຄງ຺ຄວິຠງ຺ຄໍ.

ອິຘ ຠິກ຺ຂຸ ປາຕິໂມກ຺ຂສໍວຣສໍວຸໂຕ ວິຫຣຕິ (ວິຠ. ໕໐໘) ອາຈາຣໂຄຈຣສມ຺ປນ຺ໂນ ອຓຸມຕ຺ເຕສຸ ວຊ຺ເຊສຸ ຠຍທສ຺ສາວີ ສມາທາຍ ສິກ຺ຂຕິ ສິກ຺ຂາປເທສຸ ອິນ຺ທ຺ຣິເຍສຸ ຄຸຕ຺ຕທ຺ວາໂຣ ໂຠຊເນ ມຕ຺ຕຎ຺ຎູ ປຸພ຺ພຣຕ຺ຕາປຣຣຕ຺ຕໍ ຊາຄຣິຍານຸໂຍຄມນຸຍຸຕ຺ໂຕ ສາຕຈ຺ຈໍ ເນປກ຺ກໍ ໂພຘິປກ຺ຂິການໍ ຘມ຺ມານໍ ຠາວນານຸໂຍຄມນຸຍຸຕ຺ໂຕ.

ໂສ ¶ ອຠິກ຺ກນ຺ເຕ ປຏິກ຺ກນ຺ເຕ ສມ຺ປຊານກາຣີ ໂຫຕິ, ອາໂລກິເຕ ວິໂລກິເຕ ສມ຺ປຊານກາຣີ ໂຫຕິ, ສມິຎ຺ຊິເຕ ປສາຣິເຕ ສມ຺ປຊານກາຣີ ໂຫຕິ, ສງ຺ຆາຏິປຕ຺ຕຈີວຣຘາຣເຓ ສມ຺ປຊານກາຣີ ໂຫຕິ, ອສິເຕ ປີເຕ ຂາຍິເຕ ສາຍິເຕ ສມ຺ປຊານກາຣີ ໂຫຕິ, ອຸຈ຺ຈາຣປສ຺ສາວກມ຺ເມ ສມ຺ປຊານກາຣີ ໂຫຕິ, ຄເຕ ຐິເຕ ນິສິນ຺ເນ ສຸຕ຺ເຕ ຊາຄຣິເຕ ຠາສິເຕ ຕຸຓ຺ຫີຠາເວ ສມ຺ປຊານກາຣີ ໂຫຕິ.

ໂສ ¶ ວິວິຕ຺ຕໍ ເສນາສນໍ ຠຊຕິ ອຣຎ຺ຎໍ ຣຸກ຺ຂມູລໍ ປພ຺ພຕໍ ກນ຺ທຣໍ ຄິຣິຄຸຫໍ ສຸສານໍ ວນປຕ຺ຖໍ ອພ຺ໂຠກາສໍ ປລາລປຸຎ຺ຊໍ ອປ຺ປສທ຺ທໍ ອປ຺ປນິຄ຺ໂຆສໍ ວິຊນວາຕໍ ມນຸສ຺ສຣາຫສ຺ເສຍ຺ຍກໍ ປຏິສລ຺ລານສາຣຸປ຺ປໍ.

ໂສ ອຣຎ຺ຎຄໂຕ ວາ ຣຸກ຺ຂມູລຄໂຕ ວາ ສຸຎ຺ຎາຄາຣຄໂຕ ວາ ນິສີທຕິ ປລ຺ລງ຺ກໍ ອາຠຸຊິຕ຺ວາ ອຸຊຸໍ ກາຍໍ ປຓິຘາຍ ປຣິມຸຂໍ ສຕິໍ ອຸປຏ຺ຐເປຕ຺ວາ, ໂສ ອຠິຊ຺ຌໍ ໂລເກ ປຫາຍ ວິຄຕາຠິຊ຺ເຌນ ເຈຕສາ ວິຫຣຕິ, ອຠິຊ຺ຌາຍ ຈິຕ຺ຕໍ ປຣິໂສເຘຕິ, ພ຺ຍາປາທປໂທສໍ ປຫາຍ ອພ຺ຍາປນ຺ນຈິຕ຺ໂຕ ວິຫຣຕິ ສພ຺ພປາຓຠູຕຫິຕານຸກມ຺ປີ, ພ຺ຍາປາທປໂທສາ ຈິຕ຺ຕໍ ປຣິໂສເຘຕິ, ຖິນມິທ຺ຘໍ ປຫາຍ ວິຄຕຖິນມິທ຺ໂຘ ວິຫຣຕິ ອາໂລກສຎ຺ຎີ ສໂຕ ສມ຺ປຊາໂນ, ຖິນມິທ຺ຘາ ຈິຕ຺ຕໍ ປຣິໂສເຘຕິ, ອຸທ຺ຘຈ຺ຈກຸກ຺ກຸຈ຺ຈໍ ປຫາຍ ອນຸທ຺ຘໂຕ ວິຫຣຕິ ອຊ຺ຌຕ຺ຕໍ ວູປສນ຺ຕຈິຕ຺ໂຕ, ອຸທ຺ຘຈ຺ຈກຸກ຺ກຸຈ຺ຈາ ຈິຕ຺ຕໍ ປຣິໂສເຘຕິ, ວິຈິກິຈ຺ຉໍ ປຫາຍ ຕິຓ຺ຓວິຈິກິຈ຺ໂຉ ວິຫຣຕິ ອກຖໍກຖີ ກຸສເລສຸ ຘມ຺ເມສຸ, ວິຈິກິຈ຺ຉາຍ ຈິຕ຺ຕໍ ປຣິໂສເຘຕິ.

ໂສ ອິເມ ປຎ຺ຈ ນີວຣເຓ ປຫາຍ ເຈຕໂສ ອຸປກ຺ກິເລເສ ປຎ຺ຎາຍ ທຸພ຺ພລີກຣເຓ ວິວິຈ຺ເຈວ ກາເມຫິ ວິວິຈ຺ຈ ອກຸສເລຫິ ຘມ຺ເມຫິ ສວິຕກ຺ກໍ ສວິຈາຣໍ ວິເວກຊໍ ປີຕິສຸຂໍ ປຐມໍ ຌານໍ ອຸປສມ຺ປຊ຺ຊ ວິຫຣຕິ, ວິຕກ຺ກວິຈາຣານໍ ວູປສມາ ອຊ຺ຌຕ຺ຕໍ ສມ຺ປສາທນໍ ເຈຕໂສ ເອໂກທິຠາວໍ ອວິຕກ຺ກໍ ອວິຈາຣໍ ສມາຘິຊໍ ປີຕິສຸຂໍ ທຸຕິຍໍ ຌານໍ ອຸປສມ຺ປຊ຺ຊ ວິຫຣຕິ, ປີຕິຍາ ຈ ວິຣາຄາ ອຸເປກ຺ຂໂກ ຈ ວິຫຣຕິ ສໂຕ ຈ ສມ຺ປຊາໂນ ສຸຂຎ຺ຈ ກາເຍນ ປຏິສໍເວເທຕິ, ຍໍ ຕໍ ອຣິຍາ ອາຈິກ຺ຂນ຺ຕິ ‘‘ອຸເປກ຺ຂໂກ ສຕິມາ ສຸຂວິຫາຣີ’’ຕິ, ຕຕິຍໍ ຌານໍ ອຸປສມ຺ປຊ຺ຊ ວິຫຣຕິ, ສຸຂສ຺ສ ຈ ປຫານາ ທຸກ຺ຂສ຺ສ ຈ ປຫານາ ປຸພ຺ເພວ ໂສມນສ຺ສໂທມນສ຺ສານໍ ອຕ຺ຖງ຺ຄມາ ອທຸກ຺ຂມສຸຂໍ ອຸເປກ຺ຂາສຕິປາຣິສຸທ຺ຘິໍ ຈຕຸຕ຺ຖໍ ຌານໍ ອຸປສມ຺ປຊ຺ຊ ວິຫຣຕິ.

ສພ຺ພໂສ ¶ ¶ ຣູປສຎ຺ຎານໍ ສມຕິກ຺ກມາ ປຏິຆສຎ຺ຎານໍ ອຕ຺ຖງ຺ຄມາ ນານຕ຺ຕສຎ຺ຎານໍ ອມນສິກາຣາ ‘‘ອນນ຺ໂຕ ອາກາໂສ’’ຕິ ອາກາສານຎ຺ຈາຍຕນໍ ອຸປສມ຺ປຊ຺ຊ ວິຫຣຕິ, ສພ຺ພໂສ ອາກາສານຎ຺ຈາຍຕນໍ ສມຕິກ຺ກມ຺ມ ‘‘ອນນ຺ຕໍ ວິຎ຺ຎາຓ’’ນ຺ຕິ ວິຎ຺ຎາຓຎ຺ຈາຍຕນໍ ອຸປສມ຺ປຊ຺ຊ ວິຫຣຕິ, ສພ຺ພໂສ ວິຎ຺ຎາຓຎ຺ຈາຍຕນໍ ສມຕິກ຺ກມ຺ມ ‘‘ນຕ຺ຖິ ກິຎ຺ຈີ’’ຕິ ອາກິຎ຺ຈຎ຺ຎາຍຕນໍ ອຸປສມ຺ປຊ຺ຊ ວິຫຣຕິ, ສພ຺ພໂສ ອາກິຎ຺ຈຎ຺ຎາຍຕນໍ ສມຕິກ຺ກມ຺ມ ເນວສຎ຺ຎານາສຎ຺ຎາຍຕນໍ ອຸປສມ຺ປຊ຺ຊ ວິຫຣຕິ. ຌານວິຠງ຺ຄໍ.

ຈຕສ຺ໂສ ອປ຺ປມຎ຺ຎາໂຍ (ວິຠ. ໖໔໒) – ອິຘ ຠິກ຺ຂຸ ເມຕ຺ຕາສຫຄເຕນ ເຈຕສາ ເອກໍ ທິສໍ ຜຣິຕ຺ວາ ວິຫຣຕິ, ຕຖາ ທຸຕິຍໍ, ຕຖາ ຕຕິຍໍ, ຕຖາ ຈຕຸຕ຺ຖໍ. ອິຕິ ອຸທ຺ຘມໂຘ ຕິຣິຍໍ ສພ຺ພຘິ ສພ຺ພຕ຺ຕຕາຍ ສພ຺ພາວນ຺ຕໍ ໂລກໍ ເມຕ຺ຕາສຫຄເຕນ ເຈຕສາ ວິປຸເລນ ມຫຄ຺ຄເຕນ ອປ຺ປມາເຓນ ອເວເຣນ ອພ຺ຍາປຊ຺ເຊນ ຜຣິຕ຺ວາ ວິຫຣຕິ.

ກຣຸຓາສຫຄເຕນ ເຈຕສາ ເອກໍ ທິສໍ ຜຣິຕ຺ວາ ວິຫຣຕິ, ຕຖາ ທຸຕິຍໍ, ຕຖາ ຕຕິຍໍ, ຕຖາ ຈຕຸຕ຺ຖໍ. ອິຕິ ອຸທ຺ຘມໂຘ ຕິຣິຍໍ ສພ຺ພຘິສພ຺ພຕ຺ຕຕາຍ ສພ຺ພາວນ຺ຕໍ ໂລກໍ ກຣຸຓາສຫຄເຕນ ເຈຕສາ ວິປຸເລນ ມຫຄ຺ຄເຕນ ອປ຺ປມາເຓນ ອເວເຣນ ອພ຺ຍາປຊ຺ເຊນ ຜຣິຕ຺ວາ ວິຫຣຕິ.

ມຸທິຕາສຫຄເຕນ ເຈຕສາ ເອກໍ ທິສໍ ຜຣິຕ຺ວາ ວິຫຣຕິ, ຕຖາ ທຸຕິຍໍ, ຕຖາ ຕຕິຍໍ, ຕຖາ ຈຕຸຕ຺ຖໍ. ອິຕິ ອຸທ຺ຘມໂຘ ຕິຣິຍໍ ສພ຺ພຘິ ສພ຺ພຕ຺ຕຕາຍ ສພ຺ພາວນ຺ຕໍ ໂລກໍ ມຸທິຕາສຫຄເຕນ ເຈຕສາ ວິປຸເລນ ມຫຄ຺ຄເຕນ ອປ຺ປມາເຓນ ອເວເຣນ ອພ຺ຍາປຊ຺ເຊນ ຜຣິຕ຺ວາ ວິຫຣຕິ.

ອຸເປກ຺ຂາສຫຄເຕນ ¶ ເຈຕສາ ເອກໍ ທິສໍ ຜຣິຕ຺ວາ ວິຫຣຕິ, ຕຖາ ທຸຕິຍໍ, ຕຖາ ຕຕິຍໍ, ຕຖາ ຈຕຸຕ຺ຖໍ. ອິຕິ ອຸທ຺ຘມໂຘ ຕິຣິຍໍ ສພ຺ພຘິ ສພ຺ພຕ຺ຕຕາຍ ສພ຺ພາວນ຺ຕໍ ໂລກໍ ອຸເປກ຺ຂາສຫຄເຕນ ເຈຕສາ ວິປຸເລນ ມຫຄ຺ຄເຕນ ອປ຺ປມາເຓນ ອເວເຣນ ອພ຺ຍາປຊ຺ເຊນ ຜຣິຕ຺ວາ ວິຫຣຕິ. ອປ຺ປມຎ຺ຎາວິຠງ຺ຄໍ.

ປຎ຺ຈ ¶ ສິກ຺ຂາປທານິ (ວິຠ. ໗໐໓) – ປາຓາຕິປາຕາ ເວຣມຓີ ສິກ຺ຂາປທໍ, ອທິນ຺ນາທານາ ເວຣມຓີ ສິກ຺ຂາປທໍ, ກາເມສຸມິຈ຺ຉາຈາຣາ ເວຣມຓີ ສິກ຺ຂາປທໍ, ມຸສາວາທາ ເວຣມຓີ ສິກ຺ຂາປທໍ, ສຸຣາເມຣຍມຊ຺ຊປມາທຏ຺ຐານາ ເວຣມຓີ ສິກ຺ຂາປທໍ. ສິກ຺ຂາປທວິຠງ຺ຄໍ.

ຈຕສ຺ໂສ ປຏິສມ຺ຠິທາ (ວິຠ. ໗໑໘) – ອຕ຺ຖປຏິສມ຺ຠິທາ ຘມ຺ມປຏິສມ຺ຠິທາ ນິຣຸຕ຺ຕິປຏິສມ຺ຠິທາ ປຏິຠານປຏິສມ຺ຠິທາ. ປຏິສມ຺ຠິທາວິຠງ຺ຄໍ.

ເອກວິເຘນ ຎາຓວຕ຺ຖຸ (ວິຠ. ໗໕໑) – ປຎ຺ຈ ວິຎ຺ຎາຓາ ນ ເຫຕູ, ອເຫຕຸກາ, ເຫຕຸວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕາ, ສປ຺ປຈ຺ຈຍາ, ສງ຺ຂຕາ, ອຣູປາ, ໂລກິຍາ, ສາສວາ, ສໍໂຍຊນິຍາ, ຄນ຺ຖນິຍາ, ໂອຆນິຍາ, ໂຍຄນິຍາ, ນີວຣຓິຍາ, ປຣາມຏ຺ຐາ, ອຸປາທານິຍາ, ສໍກິເລສິກາ, ອພ຺ຍາກຕາ, ສາຣມ຺ມຓາ, ອເຈຕສິກາ, ວິປາກາ, ອຸປາທິຓ຺ຓຸປາທານິຍາ, ອສໍກິລິຏ຺ຐສໍກິເລສິກາ, ນ ສວິຕກ຺ກສວິຈາຣາ, ນ ອວິຕກ຺ກວິຈາຣມຕ຺ຕາ, ອວິຕກ຺ກອວິຈາຣາ, ນ ປີຕິສຫຄຕາ, ເນວ ທສ຺ສເນນ ນ ຠາວນາຍ ປຫາຕພ຺ພາ, ເນວ ທສ຺ສເນນ ນ ຠາວນາຍ ປຫາຕພ຺ພເຫຕຸກາ, ເນວາຈຍຄາມິນາປຈຍຄາມິໂນ, ເນວເສກ຺ຂນາເສກ຺ຂາ, ປຣິຕ຺ຕາ, ກາມາວຈຣາ, ນ ¶ ຣູປາວຈຣາ, ນ ອຣູປາວຈຣາ, ປຣິຍາປນ຺ນາ, ໂນ ອປຣິຍາປນ຺ນາ, ອນິຍຕາ, ອນິຍ຺ຍານິກາ.

ອຸປ຺ປນ຺ນວຕ຺ຖຸກາ, ອຸປ຺ປນ຺ນາຣມ຺ມຓາ, ປຸເຣຊາຕວຕ຺ຖຸກາ, ປຸເຣຊາຕາຣມ຺ມຓາ, ອຊ຺ຌຕ຺ຕິກວຕ຺ຖຸກາ, ພາຫິຣາຣມ຺ມຓາ, ອສມ຺ຠິນ຺ນວຕ຺ຖຸກາ, ອສມ຺ຠິນ຺ນາຣມ຺ມຓາ, ນານາວຕ຺ຖຸກາ, ນານາຣມ຺ມຓາ, ນ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎສ຺ສ ໂຄຈຣວິສຍໍ ປຈ຺ຈນຸໂຠນ຺ຕິ, ນ ອສມນ຺ນາຫາຣາ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ, ນ ອມນສິກາຣາ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ, ນ ອພ຺ໂພກິຓ຺ຓາ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ, ນ ອປຸພ຺ພໍ ອຈຣິມໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ, ນ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎສ຺ສ ສມນນ຺ຕຣາ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ.

ປຎ຺ຈ ວິຎ຺ຎາຓາ ອນາໂຠຄາ, ປຎ຺ຈຫິ ວິຎ຺ຎາເຓຫິ ນ ກຎ຺ຈິ ຘມ຺ມໍ ປຏິວິຊານາຕິ, ອຎ຺ຎຕ຺ຣ ¶ ອຠິນິປາຕມຕ຺ຕາ, ປຎ຺ຈນ຺ນໍ ວິຎ຺ຎາຓານໍ ສມນນ຺ຕຣາປິ ນ ກຎ຺ຈິ ຘມ຺ມໍ ປຏິວິຊານາຕິ, ປຎ຺ຈຫິ ວິຎ຺ຎາເຓຫິ ນ ກຎ຺ຈິ ອິຣິຍາປຖໍ ກປ຺ເປຕິ, ປຎ຺ຈນ຺ນໍ ວິຎ຺ຎາຓານໍ ສມນນ຺ຕຣາປິ ນ ກຎ຺ຈິ ອິຣິຍາປຖໍ ກປ຺ເປຕິ, ປຎ຺ຈຫິ ວິຎ຺ຎາເຓຫິ ນ ກາຍກມ຺ມໍ ນ ວຈີກມ຺ມໍ ປຏ຺ຐເປຕິ, ປຎ຺ຈນ຺ນໍ ວິຎ຺ຎາຓານໍ ສມນນ຺ຕຣາປິ ນ ກາຍກມ຺ມໍ ນ ວຈີກມ຺ມໍ ປຏ຺ຐເປຕິ, ປຎ຺ຈຫິ ວິຎ຺ຎາເຓຫິ ນ ກຸສລາກຸສລໍ ຘມ຺ມໍ ສມາທິຍຕິ, ປຎ຺ຈນ຺ນໍ ວິຎ຺ຎາຓານໍ ສມນນ຺ຕຣາປິ ນ ກຸສລາກຸສລໍ ຘມ຺ມໍ ສມາທິຍຕິ, ປຎ຺ຈຫິ ວິຎ຺ຎາເຓຫິ ນ ສມາປຊ຺ຊຕິ ນ ວຸຏ຺ຐາຕິ, ປຎ຺ຈນ຺ນໍ ວິຎ຺ຎາຓານໍ ສມນນ຺ຕຣາປິ ນ ສມາປຊ຺ຊຕິ ນ ວຸຏ຺ຐາຕິ, ປຎ຺ຈຫິ ວິຎ຺ຎາເຓຫິ ນ ຈວຕິ ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ປຎ຺ຈນ຺ນໍ ວິຎ຺ຎາຓານໍ ສມນນ຺ຕຣາປິ ນ ຈວຕິ ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ປຎ຺ຈຫິ ວິຎ຺ຎາເຓຫິ ນ ສຸປຕິ ນ ປຏິພຸຊ຺ຌຕິ ນ ສຸປິນໍ ປສ຺ສຕິ, ປຎ຺ຈນ຺ນໍ ວິຎ຺ຎາຓານໍ ສມນນ຺ຕຣາປິ ນ ສຸປຕິ ນ ປຏິພຸຊ຺ຌຕິ ນ ສຸປິນໍ ປສ຺ສຕິ, ຍາຖາວກວຕ຺ຖຸວິຠາວນາ ປຎ຺ຎາ. ເອວໍ ເອກວິເຘນ ຎາຓວຕ຺ຖຸ.

ທຸວິເຘນ ¶ ຎາຓວຕ຺ຖຸ – ໂລກິຍາ ປຎ຺ຎາ, ໂລກຸຕ຺ຕຣາ ປຎ຺ຎາ. ເກນຈິ ວິຎ຺ເຎຍ຺ຍາ ປຎ຺ຎາ, ເກນຈິ ນ ວິຎ຺ເຎຍ຺ຍາ ປຎ຺ຎາ. ສາສວາ ປຎ຺ຎາ, ອນາສວາ ປຎ຺ຎາ. ອາສວວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ສາສວາ ປຎ຺ຎາ, ອາສວວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ອນາສວາ ປຎ຺ຎາ. ສໍໂຍຊນິຍາ ປຎ຺ຎາ, ອສໍໂຍຊນິຍາ ປຎ຺ຎາ. ສໍໂຍຊນວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ສໍໂຍຊນິຍາ ປຎ຺ຎາ, ສໍໂຍຊນວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ອສໍໂຍຊນິຍາ ປຎ຺ຎາ. ຄນ຺ຖນິຍາ ປຎ຺ຎາ, ອຄນ຺ຖນິຍາ ປຎ຺ຎາ. ຄນ຺ຖວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ຄນ຺ຖນິຍາ ປຎ຺ຎາ, ຄນ຺ຖວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ອຄນ຺ຖນິຍາ ປຎ຺ຎາ.

ໂອຆນິຍາ ປຎ຺ຎາ, ອໂນຆນິຍາ ປຎ຺ຎາ. ໂອຆວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ໂອຆນິຍາ ປຎ຺ຎາ, ໂອຆວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ອໂນຆນິຍາ ປຎ຺ຎາ. ໂຍຄນິຍາ ປຎ຺ຎາ, ອໂຍຄນິຍາ ປຎ຺ຎາ. ໂຍຄວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ໂຍຄນິຍາ ປຎ຺ຎາ, ໂຍຄວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ອໂຍຄນິຍາ ປຎ຺ຎາ. ນີວຣຓິຍາ ປຎ຺ຎາ, ອນີວຣຓິຍາ ປຎ຺ຎາ. ນີວຣຓວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ນີວຣຓິຍາ ປຎ຺ຎາ, ນີວຣຓວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ອນີວຣຓິຍາ ປຎ຺ຎາ. ປຣາມຏ຺ຐາ ປຎ຺ຎາ, ອປຣາມຏ຺ຐາ ປຎ຺ຎາ. ປຣາມາສວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ປຣາມຏ຺ຐາ ປຎ຺ຎາ, ປຣາມາສວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ອປຣາມຏ຺ຐາ ປຎ຺ຎາ. ອຸປາທິຓ຺ຓາ ປຎ຺ຎາ, ອນຸປາທິຓ຺ຓາ ປຎ຺ຎາ. ອຸປາທານິຍາ ປຎ຺ຎາ, ອນຸປາທານິຍາ ປຎ຺ຎາ. ອຸປາທານວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ອຸປາທານິຍາ ປຎ຺ຎາ, ອຸປາທານວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ອນຸປາທານິຍາ ປຎ຺ຎາ.

ສໍກິເລສິກາ ປຎ຺ຎາ, ອສໍກິເລສິກາ ປຎ຺ຎາ. ກິເລສວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ສໍກິເລສິກາ ປຎ຺ຎາ, ກິເລສວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ¶ ອສໍກິເລສິກາ ປຎ຺ຎາ. ສວິຕກ຺ກາ ປຎ຺ຎາ, ອວິຕກ຺ກາ ປຎ຺ຎາ. ສວິຈາຣາ ປຎ຺ຎາ, ອວິຈາຣາ ປຎ຺ຎາ. ສປ຺ປີຕິກາ ປຎ຺ຎາ, ອປ຺ປີຕິກາ ປຎ຺ຎາ. ປີຕິສຫຄຕາ ປຎ຺ຎາ, ນ ປີຕິສຫຄຕາ ປຎ຺ຎາ. ສຸຂສຫຄຕາ ປຎ຺ຎາ, ນ ສຸຂສຫຄຕາ ປຎ຺ຎາ. ອຸເປກ຺ຂາສຫຄຕາ ປຎ຺ຎາ, ນ ອຸເປກ຺ຂາສຫຄຕາ ປຎ຺ຎາ ¶ . ກາມາວຈຣາ ປຎ຺ຎາ, ນ ກາມາວຈຣາ ປຎ຺ຎາ. ຣູປາວຈຣາ ປຎ຺ຎາ, ນ ຣູປາວຈຣາ ປຎ຺ຎາ. ອຣູປາວຈຣາ ປຎ຺ຎາ, ນ ອຣູປາວຈຣາ ປຎ຺ຎາ. ປຣິຍາປນ຺ນາ ປຎ຺ຎາ, ອປຣິຍາປນ຺ນາ ປຎ຺ຎາ. ນິຍ຺ຍານິກາ ປຎ຺ຎາ, ອນິຍ຺ຍານິກາ ປຎ຺ຎາ. ນິຍຕາ ປຎ຺ຎາ, ອນິຍຕາ ປຎ຺ຎາ. ສອຸຕ຺ຕຣາ ປຎ຺ຎາ, ອນຸຕ຺ຕຣາ ປຎ຺ຎາ. ອຕ຺ຖຊາປິກາ ປຎ຺ຎາ, ຊາປິຕຕ຺ຖາ ປຎ຺ຎາ. ເອວໍ ທຸວິເຘນ ຎາຓວຕ຺ຖຸ.

ຕິວິເຘນ ຎາຓວຕ຺ຖຸ – ຈິນ຺ຕາມຍາ ປຎ຺ຎາ, ສຸຕມຍາ ປຎ຺ຎາ, ຠາວນາມຍາ ປຎ຺ຎາ. ທານມຍາ ປຎ຺ຎາ, ສີລມຍາ ປຎ຺ຎາ, ຠາວນາມຍາ ປຎ຺ຎາ. ອຘິສີເລ ປຎ຺ຎາ, ອຘິຈິຕ຺ເຕ ປຎ຺ຎາ, ອຘິປຎ຺ຎາຍ ປຎ຺ຎາ. ອາຍໂກສລ຺ລໍ, ອປາຍໂກສລ຺ລໍ, ອຸປາຍໂກສລ຺ລໍ.

ວິປາກາ ປຎ຺ຎາ, ວິປາກຘມ຺ມຘມ຺ມາ ປຎ຺ຎາ, ເນວວິປາກນວິປາກຘມ຺ມຘມ຺ມາ ປຎ຺ຎາ. ອຸປາທິຓ຺ຓຸປາທານິຍາ ປຎ຺ຎາ, ອນຸປາທິຓ຺ຓຸປາທານິຍາ ປຎ຺ຎາ, ອນຸປາທິຓ຺ຓອນຸປາທານິຍາ ປຎ຺ຎາ. ສວິຕກ຺ກສວິຈາຣາ ປຎ຺ຎາ, ອວິຕກ຺ກວິຈາຣມຕ຺ຕາ ປຎ຺ຎາ, ອວິຕກ຺ກອວິຈາຣາ ປຎ຺ຎາ. ປີຕິສຫຄຕາ ປຎ຺ຎາ, ສຸຂສຫຄຕາ ປຎ຺ຎາ, ອຸເປກ຺ຂາສຫຄຕາ ປຎ຺ຎາ. ອາຈຍຄາມິນີ ປຎ຺ຎາ, ອປຈຍຄາມິນີ ປຎ຺ຎາ, ເນວາຈຍຄາມິນາປຈຍຄາມິນີ ປຎ຺ຎາ. ເສກ຺ຂາ ປຎ຺ຎາ, ອເສກ຺ຂາ ປຎ຺ຎາ, ເນວເສກ຺ຂນາເສກ຺ຂາ ປຎ຺ຎາ. ປຣິຕ຺ຕາ ປຎ຺ຎາ, ມຫຄ຺ຄຕາ ປຎ຺ຎາ, ອປ຺ປມາຓາ ປຎ຺ຎາ. ປຣິຕ຺ຕາຣມ຺ມຓາ ປຎ຺ຎາ, ມຫຄ຺ຄຕາຣມ຺ມຓາ ປຎ຺ຎາ, ອປ຺ປມາຓາຣມ຺ມຓາ ປຎ຺ຎາ. ມຄ຺ຄາຣມ຺ມຓາ ປຎ຺ຎາ, ມຄ຺ຄເຫຕຸກາ ປຎ຺ຎາ, ມຄ຺ຄາຘິປຕິນີ ປຎ຺ຎາ. ອຸປ຺ປນ຺ນາ ປຎ຺ຎາ, ອນຸປ຺ປນ຺ນາ ປຎ຺ຎາ, ອຸປ຺ປາທິນີ ປຎ຺ຎາ. ອຕີຕາ ປຎ຺ຎາ, ອນາຄຕາ ປຎ຺ຎາ, ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນາ ປຎ຺ຎາ. ອຕີຕາຣມ຺ມຓາ ປຎ຺ຎາ, ອນາຄຕາຣມ຺ມຓາ ປຎ຺ຎາ, ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນາຣມ຺ມຓາ ປຎ຺ຎາ. ອຊ຺ຌຕ຺ຕາ ປຎ຺ຎາ, ພຫິທ຺ຘາ ປຎ຺ຎາ, ອຊ຺ຌຕ຺ຕພຫິທ຺ຘາ ປຎ຺ຎາ. ອຊ຺ຌຕ຺ຕາຣມ຺ມຓາ ປຎ຺ຎາ, ພຫິທ຺ຘາຣມ຺ມຓາ ປຎ຺ຎາ, ອຊ຺ຌຕ຺ຕພຫິທ຺ຘາຣມ຺ມຓາ ປຎ຺ຎາ.

ສວິຕກ຺ກສວິຈາຣາ ¶ ປຎ຺ຎາ ອຕ຺ຖິ ວິປາກາ, ອຕ຺ຖິ ວິປາກຘມ຺ມຘມ຺ມາ, ອຕ຺ຖິ ເນວວິປາກນວິປາກຘມ຺ມຘມ຺ມາ. ອຕ຺ຖິ ອຸປາທິຓ຺ຓຸປາທານິຍາ, ອຕ຺ຖິ ອນຸປາທິຓ຺ຓຸປາທານິຍາ, ອຕ຺ຖິ ອນຸປາທິຓ຺ຓອນຸປາທານິຍາ ¶ . ອຕ຺ຖິ ປີຕິສຫຄຕາ, ອຕ຺ຖິ ສຸຂສຫຄຕາ, ອຕ຺ຖິ ອຸເປກ຺ຂາສຫຄຕາ. ອຕ຺ຖິ ອາຈຍຄາມິນີ, ອຕ຺ຖິ ອປຈຍຄາມິນີ, ອຕ຺ຖິ ເນວາຈຍຄາມິນາປຈຍຄາມິນີ. ອຕ຺ຖິ ເສກ຺ຂາ, ອຕ຺ຖິ ອເສກ຺ຂາ, ອຕ຺ຖິ ເນວເສກ຺ຂນາເສກ຺ຂາ. ອຕ຺ຖິ ປຣິຕ຺ຕາ, ອຕ຺ຖິ ມຫຄ຺ຄຕາ, ອຕ຺ຖິ ອປ຺ປມາຓາ. ອຕ຺ຖິ ປຣິຕ຺ຕາຣມ຺ມຓາ, ອຕ຺ຖິ ມຫຄ຺ຄຕາຣມ຺ມຓາ, ອຕ຺ຖິ ອປ຺ປມາຓາຣມ຺ມຓາ. ອຕ຺ຖິ ມຄ຺ຄາຣມ຺ມຓາ, ອຕ຺ຖິ ມຄ຺ຄເຫຕຸກາ, ອຕ຺ຖິ ມຄ຺ຄາຘິປຕິນີ. ອຕ຺ຖິ ອຸປ຺ປນ຺ນາ, ອຕ຺ຖິ ອນຸປ຺ປນ຺ນາ, ອຕ຺ຖິ ອຸປ຺ປາທິນີ. ອຕ຺ຖິ ອຕີຕາ, ອຕ຺ຖິ ອນາຄຕາ, ອຕ຺ຖິ ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນາ. ອຕ຺ຖິ ອຕີຕາຣມ຺ມຓາ, ອຕ຺ຖິ ອນາຄຕາຣມ຺ມຓາ, ອຕ຺ຖິ ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນາຣມ຺ມຓາ. ອຕ຺ຖິ ອຊ຺ຌຕ຺ຕາ, ອຕ຺ຖິ ພຫິທ຺ຘາ, ອຕ຺ຖິ ອຊ຺ຌຕ຺ຕພຫິທ຺ຘາ. ອຕ຺ຖິ ອຊ຺ຌຕ຺ຕາຣມ຺ມຓາ, ອຕ຺ຖິ ພຫິທ຺ຘາຣມ຺ມຓາ, ອຕ຺ຖິ ອຊ຺ຌຕ຺ຕພຫິທ຺ຘາຣມ຺ມຓາ.

ອວິຕກ຺ກວິຈາຣມຕ຺ຕາ ປຎ຺ຎາ ອຕ຺ຖິ ວິປາກາ, ອຕ຺ຖິ ວິປາກຘມ຺ມຘມ຺ມາ, ອຕ຺ຖິ ເນວວິປາກນວິປາກຘມ຺ມຘມ຺ມາ. ອຕ຺ຖິ ອຸປາທິຓ຺ຓຸປາທານິຍາ, ອຕ຺ຖິ ອນຸປາທິຓ຺ຓຸປາທານິຍາ, ອຕ຺ຖິ ອນຸປາທິຓ຺ຓອນຸປາທານິຍາ. ອຕ຺ຖິ ອາຈຍຄາມິນີ, ອຕ຺ຖິ ອປຈຍຄາມິນີ, ອຕ຺ຖິ ເນວາຈຍຄາມິນາປຈຍຄາມິນີ. ອຕ຺ຖິ ເສກ຺ຂາ, ອຕ຺ຖິ ອເສກ຺ຂາ, ອຕ຺ຖິ ເນວເສກ຺ຂນາເສກ຺ຂາ. ອຕ຺ຖິ ອຸປ຺ປນ຺ນາ, ອຕ຺ຖິ ອນຸປ຺ປນ຺ນາ, ອຕ຺ຖິ ອຸປ຺ປາທິນີ. ອຕ຺ຖິ ອຕີຕາ, ອຕ຺ຖິ ອນາຄຕາ, ອຕ຺ຖິ ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນາ. ອຕ຺ຖິ ອຊ຺ຌຕ຺ຕາ, ອຕ຺ຖິ ພຫິທ຺ຘາ, ອຕ຺ຖິ ອຊ຺ຌຕ຺ຕພຫິທ຺ຘາ.

ອວິຕກ຺ກອວິຈາຣາ ປຎ຺ຎາ ອຕ຺ຖິ ວິປາກາ, ອຕ຺ຖິ ວິປາກຘມ຺ມຘມ຺ມາ, ອຕ຺ຖິ ເນວວິປາກນວິປາກຘມ຺ມຘມ຺ມາ. ອຕ຺ຖິ ອຸປາທິຓ຺ຓຸປາທານິຍາ, ອຕ຺ຖິ ອນຸປາທິຓ຺ຓຸປາທານິຍາ, ອຕ຺ຖິ ອນຸປາທິຓ຺ຓອນຸປາທານິຍາ. ອຕ຺ຖິ ປີຕິສຫຄຕາ, ອຕ຺ຖິ ສຸຂສຫຄຕາ, ອຕ຺ຖິ ¶ ອຸເປກ຺ຂາສຫຄຕາ. ອຕ຺ຖິ ອາຈຍຄາມິນີ, ອຕ຺ຖິ ອປຈຍຄາມິນີ, ອຕ຺ຖິ ເນວາຈຍຄາມິນາປຈຍຄາມິນີ. ອຕ຺ຖິ ເສກ຺ຂາ, ອຕ຺ຖິ ອເສກ຺ຂາ, ອຕ຺ຖິ ເນວເສກ຺ຂນາເສກ຺ຂາ. ອຕ຺ຖິ ປຣິຕ຺ຕາຣມ຺ມຓາ, ອຕ຺ຖິ ມຫຄ຺ຄຕາຣມ຺ມຓາ, ອຕ຺ຖິ ອປ຺ປມາຓາຣມ຺ມຓາ. ອຕ຺ຖິ ມຄ຺ຄາຣມ຺ມຓາ, ອຕ຺ຖິ ມຄ຺ຄເຫຕຸກາ, ອຕ຺ຖິ ມຄ຺ຄາຘິປຕິນີ. ອຕ຺ຖິ ອຸປ຺ປນ຺ນາ, ອຕ຺ຖິ ອນຸປ຺ປນ຺ນາ, ອຕ຺ຖິ ອຸປ຺ປາທິນີ. ອຕ຺ຖິ ອຕີຕາ, ອຕ຺ຖິ ອນາຄຕາ, ອຕ຺ຖິ ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນາ. ອຕ຺ຖິ ອຕີຕາຣມ຺ມຓາ, ອຕ຺ຖິ ອນາຄຕາຣມ຺ມຓາ, ອຕ຺ຖິ ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນາຣມ຺ມຓາ. ອຕ຺ຖິ ອຊ຺ຌຕ຺ຕາ, ອຕ຺ຖິ ພຫິທ຺ຘາ, ອຕ຺ຖິ ອຊ຺ຌຕ຺ຕພຫິທ຺ຘາ. ອຕ຺ຖິ ອຊ຺ຌຕ຺ຕາຣມ຺ມຓາ, ອຕ຺ຖິ ພຫິທ຺ຘາຣມ຺ມຓາ, ອຕ຺ຖິ ອຊ຺ຌຕ຺ຕພຫິທ຺ຘາຣມ຺ມຓາ.

ປີຕິສຫຄຕາ ປຎ຺ຎາ, ສຸຂສຫຄຕາ ປຎ຺ຎາ ອຕ຺ຖິ ວິປາກາ, ອຕ຺ຖິ ວິປາກຘມ຺ມຘມ຺ມາ, ອຕ຺ຖິ ເນວວິປາກນວິປາກຘມ຺ມຘມ຺ມາ ¶ . ອຕ຺ຖິ ອຸປາທິຓ຺ຓຸປາທານິຍາ, ອຕ຺ຖິ ອນຸປາທິຓ຺ຓຸປາທານິຍາ, ອຕ຺ຖິ ອນຸປາທິຓ຺ຓອນຸປາທານິຍາ. ອຕ຺ຖິ ສວິຕກ຺ກສວິຈາຣາ, ອຕ຺ຖິ ອວິຕກ຺ກວິຈາຣມຕ຺ຕາ, ອຕ຺ຖິ ອວິຕກ຺ກອວິຈາຣາ. ອຕ຺ຖິ ອາຈຍຄາມິນີ, ອຕ຺ຖິ ອປຈຍຄາມິນີ, ອຕ຺ຖິ ເນວາຈຍຄາມິນາປຈຍຄາມິນີ. ອຕ຺ຖິ ເສກ຺ຂາ, ອຕ຺ຖິ ອເສກ຺ຂາ, ອຕ຺ຖິ ເນວເສກ຺ຂນາເສກ຺ຂາ. ອຕ຺ຖິ ປຣິຕ຺ຕາ, ອຕ຺ຖິ ມຫຄ຺ຄຕາ, ອຕ຺ຖິ ອປ຺ປມາຓາ. ອຕ຺ຖິ ປຣິຕ຺ຕາຣມ຺ມຓາ, ອຕ຺ຖິ ມຫຄ຺ຄຕາຣມ຺ມຓາ, ອຕ຺ຖິ ອປ຺ປມາຓາຣມ຺ມຓາ. ອຕ຺ຖິ ມຄ຺ຄາຣມ຺ມຓາ, ອຕ຺ຖິ ມຄ຺ຄເຫຕຸກາ, ອຕ຺ຖິ ມຄ຺ຄາຘິປຕິນີ. ອຕ຺ຖິ ອຸປ຺ປນ຺ນາ, ອຕ຺ຖິ ອນຸປ຺ປນ຺ນາ, ອຕ຺ຖິ ອຸປ຺ປາທິນີ. ອຕ຺ຖິ ອຕີຕາ, ອຕ຺ຖິ ອນາຄຕາ, ອຕ຺ຖິ ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນາ. ອຕ຺ຖິ ອຕີຕາຣມ຺ມຓາ, ອຕ຺ຖິ ອນາຄຕາຣມ຺ມຓາ, ອຕ຺ຖິ ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນາຣມ຺ມຓາ. ອຕ຺ຖິ ອຊ຺ຌຕ຺ຕາ, ອຕ຺ຖິ ພຫິທ຺ຘາ, ອຕ຺ຖິ ອຊ຺ຌຕ຺ຕພຫິທ຺ຘາ. ອຕ຺ຖິ ອຊ຺ຌຕ຺ຕາຣມ຺ມຓາ, ອຕ຺ຖິ ພຫິທ຺ຘາຣມ຺ມຓາ, ອຕ຺ຖິ ອຊ຺ຌຕ຺ຕພຫິທ຺ຘາຣມ຺ມຓາ.

ອຸເປກ຺ຂາສຫຄຕາ ປຎ຺ຎາ ອຕ຺ຖິ ວິປາກາ, ອຕ຺ຖິ ວິປາກຘມ຺ມຘມ຺ມາ, ອຕ຺ຖິ ເນວວິປາກນວິປາກຘມ຺ມຘມ຺ມາ. ອຕ຺ຖິ ອຸປາທິຓ຺ຓຸປາທານິຍາ ¶ , ອຕ຺ຖິ ອນຸປາທິຓ຺ຓຸປາທານິຍາ, ອຕ຺ຖິ ອນຸປາທິຓ຺ຓອນຸປາທານິຍາ. ອຕ຺ຖິ ອາຈຍຄາມິນີ, ອຕ຺ຖິ ອປຈຍຄາມິນີ, ອຕ຺ຖິ ເນວາຈຍຄາມິນາປຈຍຄາມິນີ. ອຕ຺ຖິ ເສກ຺ຂາ, ອຕ຺ຖິ ອເສກ຺ຂາ, ອຕ຺ຖິ ເນວເສກ຺ຂນາເສກ຺ຂາ. ອຕ຺ຖິ ປຣິຕ຺ຕາ, ອຕ຺ຖິ ມຫຄ຺ຄຕາ, ອຕ຺ຖິ ອປ຺ປມາຓາ. ອຕ຺ຖິ ປຣິຕ຺ຕາຣມ຺ມຓາ, ອຕ຺ຖິ ມຫຄ຺ຄຕາຣມ຺ມຓາ, ອຕ຺ຖິ ອປ຺ປມາຓາຣມ຺ມຓາ. ອຕ຺ຖິ ມຄ຺ຄາຣມ຺ມຓາ, ອຕ຺ຖິ ມຄ຺ຄເຫຕຸກາ, ອຕ຺ຖິ ມຄ຺ຄາຘິປຕິນີ. ອຕ຺ຖິ ອຸປ຺ປນ຺ນາ, ອຕ຺ຖິ ອນຸປ຺ປນ຺ນາ, ອຕ຺ຖິ ອຸປ຺ປາທິນີ. ອຕ຺ຖິ ອຕີຕາ, ອຕ຺ຖິ ອນາຄຕາ, ອຕ຺ຖິ ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນາ. ອຕ຺ຖິ ອຕີຕາຣມ຺ມຓາ, ອຕ຺ຖິ ອນາຄຕາຣມ຺ມຓາ, ອຕ຺ຖິ ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນາຣມ຺ມຓາ. ອຕ຺ຖິ ອຊ຺ຌຕ຺ຕາ, ອຕ຺ຖິ ພຫິທ຺ຘາ, ອຕ຺ຖິ ອຊ຺ຌຕ຺ຕພຫິທ຺ຘາ. ອຕ຺ຖິ ອຊ຺ຌຕ຺ຕາຣມ຺ມຓາ, ອຕ຺ຖິ ພຫິທ຺ຘາຣມ຺ມຓາ, ອຕ຺ຖິ ອຊ຺ຌຕ຺ຕພຫິທ຺ຘາຣມ຺ມຓາ. ເອວໍ ຕິວິເຘນ ຎາຓວຕ຺ຖຸ.

ຈຕຸພ຺ພິເຘນ ຎາຓວຕ຺ຖຸ – ກມ຺ມສ຺ສກຕຎາຓໍ, ສຈ຺ຈານຸໂລມິກໍ ຎາຓໍ, ມຄ຺ຄສມງ຺ຄິສ຺ສ ຎາຓໍ, ຜລສມງ຺ຄິສ຺ສ ຎາຓໍ. ທຸກ຺ເຂ ຎາຓໍ, ທຸກ຺ຂສມຸທເຍ ຎາຓໍ, ທຸກ຺ຂນິໂຣເຘ ຎາຓໍ, ທຸກ຺ຂນິໂຣຘຄາມິນິຍາ ປຏິປທາຍ ຎາຓໍ. ກາມາວຈຣາ ປຎ຺ຎາ, ຣູປາວຈຣາ ປຎ຺ຎາ, ອຣູປາວຈຣາ ປຎ຺ຎາ, ອປຣິຍາປນ຺ນາ ປຎ຺ຎາ. ຘມ຺ເມ ຎາຓໍ, ອນ຺ວເຍ ຎາຓໍ, ປຣິຈ຺ເຈ ຎາຓໍ, ສມ຺ມຸຕິ ຎາຓໍ. ອຕ຺ຖິ ປຎ຺ຎາ ອາຈຍາຍ, ໂນ ອປຈຍາຍ, ອຕ຺ຖິ ປຎ຺ຎາ ອປຈຍາຍ, ໂນ ອາຈຍາຍ, ອຕ຺ຖິ ປຎ຺ຎາ ອາຈຍາຍ ເຈວ, ອປຈຍາຍ ຈ, ອຕ຺ຖິ ປຎ຺ຎາ ເນວາຈຍາຍ, ໂນ ອປຈຍາຍ. ອຕ຺ຖິ ປຎ຺ຎາ ນິພ຺ພິທາຍ, ໂນ ປຏິເວຘາຍ, ອຕ຺ຖິ ປຎ຺ຎາ ປຏິເວຘາຍ, ໂນ ນິພ຺ພິທາຍ ¶ , ອຕ຺ຖິ ປຎ຺ຎາ ນິພ຺ພິທາຍ ເຈວ, ປຏິເວຘາຍ ຈ, ອຕ຺ຖິ ປຎ຺ຎາ ເນວ ນິພ຺ພິທາຍ, ໂນ ປຏິເວຘາຍ. ຫານຠາຄິນີ ປຎ຺ຎາ, ຐິຕິຠາຄິນີ ປຎ຺ຎາ, ວິເສສຠາຄິນີ ປຎ຺ຎາ, ນິພ຺ເພຘຠາຄິນີ ປຎ຺ຎາ.

ຈຕສ຺ໂສ ¶ ປຏິສມ຺ຠິທາ. ຈຕສ຺ໂສ ປຏິປທາ. ຈຕ຺ຕາຣິ ອາຣມ຺ມຓານິ. ຊຣາມຣເຓ ຎາຓໍ, ຊຣາມຣຓສມຸທເຍ ຎາຓໍ, ຊຣາມຣຓນິໂຣເຘ ຎາຓໍ, ຊຣາມຣຓນິໂຣຘຄາມິນິຍາ ປຏິປທາຍ ຎາຓໍ. ຊາຕິຍາ ຎາຓໍ…ເປ… ຠເວ ຎາຓໍ…ເປ… ອຸປາທາເນ ຎາຓໍ…ເປ… ຕຓ຺ຫາຍ ຎາຓໍ…ເປ… ເວທນາຍ ຎາຓໍ…ເປ… ຜສ຺ເສ ຎາຓໍ…ເປ… ສຬາຍຕເນ ຎາຓໍ…ເປ… ນາມຣູເປ ຎາຓໍ…ເປ… ວິຎ຺ຎາເຓ ຎາຓໍ…ເປ… ສງ຺ຂາເຣສຸ ຎາຓໍ, ສງ຺ຂາຣສມຸທເຍ ຎາຓໍ, ສງ຺ຂາຣນິໂຣເຘ ຎາຓໍ, ສງ຺ຂາຣນິໂຣຘຄາມິນິຍາ ປຏິປທາຍ ຎາຓໍ. ເອວໍ ຈຕຸພ຺ພິເຘນ ຎາຓວຕ຺ຖຸ.

ປຎ຺ຈວິເຘນ ຎາຓວຕ຺ຖຸ – ປຎ຺ຈງ຺ຄິໂກ ສມ຺ມາສມາຘິ, ປຎ຺ຈຎາຓິໂກ ສມ຺ມາສມາຘິ. ເອວໍ ປຎ຺ຈວິເຘນ ຎາຓວຕ຺ຖຸ.

ຉພ຺ພິເຘນ ຎາຓວຕ຺ຖຸ – ຉສຸ ອຠິຎ຺ຎາສຸ ປຎ຺ຎາ. ເອວໍ ຉພ຺ພິເຘນ ຎາຓວຕ຺ຖຸ.

ສຕ຺ຕວິເຘນ ຎາຓວຕ຺ຖຸ – ສຕ຺ຕສຕ຺ຕຕິ ຎາຓວຕ຺ຖູນິ. ເອວໍ ສຕ຺ຕວິເຘນ ຎາຓວຕ຺ຖຸ.

ອຏ຺ຐວິເຘນ ຎາຓວຕ຺ຖຸ – ຈຕູສຸ ມຄ຺ເຄສຸ, ຈຕູສຸ ຜເລສຸ ປຎ຺ຎາ. ເອວໍ ອຏ຺ຐວິເຘນ ຎາຓວຕ຺ຖຸ.

ນວວິເຘນ ຎາຓວຕ຺ຖຸ – ນວສຸ ອນຸປຸພ຺ພວິຫາຣສມາປຕ຺ຕີສຸ ປຎ຺ຎາ. ເອວໍ ນວວິເຘນ ຎາຓວຕ຺ຖຸ.

ທສວິເຘນ ຎາຓວຕ຺ຖຸ – ທສ ຕຖາຄຕສ຺ສ ຕຖາຄຕພລານິ, ເຍຫິ ພເລຫິ ສມນ຺ນາຄໂຕ ຕຖາຄໂຕ ອາສຠໍ ຐານໍ ປຏິຊານາຕິ, ປຣິສາສຸ ສີຫນາທໍ ນທຕິ, ພ຺ຣຫ຺ມຈກ຺ກໍ ປວຕ຺ເຕຕິ. ກຕມານິ ທສ? ອິຘ ຕຖາຄໂຕ ຐານຎ຺ຈ ຐານໂຕ ອຏ຺ຐານຎ຺ຈ ອຏ຺ຐານໂຕ ຍຖາຠູຕໍ ປຊານາຕິ, ຍມ຺ປິ ຕຖາຄໂຕ ຐານຎ຺ຈ ຐານໂຕ ອຏ຺ຐານຎ຺ຈ ອຏ຺ຐານໂຕ ຍຖາຠູຕໍ ປຊານາຕິ, ອິທມ຺ປິ ຕຖາຄຕສ຺ສ ຕຖາຄຕພລໍ ¶ ໂຫຕິ. ຍໍ ພລໍ ອາຄມ຺ມ ຕຖາຄໂຕ ອາສຠໍ ¶ ຐານໍ ປຏິຊານາຕິ, ປຣິສາສຸ ສີຫນາທໍ ນທຕິ, ພ຺ຣຫ຺ມຈກ຺ກໍ ປວຕ຺ເຕຕິ.

ປຸນ ຈປຣໍ ຕຖາຄໂຕ ອຕີຕານາຄຕປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນານໍ ກມ຺ມສມາທານານໍ ຐານໂສ ເຫຕຸໂສ ວິປາກໍ ຍຖາຠູຕໍ ປຊານາຕິ. ຍມ຺ປິ ຕຖາຄໂຕ ອຕີຕານາຄຕປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນານໍ ກມ຺ມສມາທານານໍ ຐານໂສ ເຫຕຸໂສ ວິປາກໍ ຍຖາຠູຕໍ ປຊານາຕິ, ອິທມ຺ປິ ຕຖາຄຕສ຺ສ ຕຖາຄຕພລໍ ໂຫຕິ. ຍໍ ພລໍ ອາຄມ຺ມ ຕຖາຄໂຕ ອາສຠໍ ຐານໍ ປຏິຊານາຕິ, ປຣິສາສຸ ສີຫນາທໍ ນທຕິ, ພ຺ຣຫ຺ມຈກ຺ກໍ ປວຕ຺ເຕຕິ.

ປຸນ ຈປຣໍ ຕຖາຄໂຕ ສພ຺ພຕ຺ຖຄາມິນິໍ ປຏິປທໍ ຍຖາຠູຕໍ ປຊານາຕິ, ຍມ຺ປິ ຕຖາຄໂຕ ສພ຺ພຕ຺ຖຄາມິນິໍ ປຏິປທໍ ຍຖາຠູຕໍ ປຊານາຕິ, ອິທມ຺ປິ ຕຖາຄຕສ຺ສ ຕຖາຄຕພລໍ ໂຫຕິ. ຍໍ ພລໍ ອາຄມ຺ມ ຕຖາຄໂຕ ອາສຠໍ ຐານໍ ປຏິຊານາຕິ, ປຣິສາສຸ ສີຫນາທໍ ນທຕິ, ພ຺ຣຫ຺ມຈກ຺ກໍ ປວຕ຺ເຕຕິ.

ປຸນ ຈປຣໍ ຕຖາຄໂຕ ອເນກຘາຕຸນານາຘາຕຸໂລກໍ ຍຖາຠູຕໍ ປຊານາຕິ, ຍມ຺ປິ ຕຖາຄໂຕ ອເນກຘາຕຸນານາຘາຕຸໂລກໍ ຍຖາຠູຕໍ ປຊານາຕິ, ອິທມ຺ປິ ຕຖາຄຕສ຺ສ ຕຖາຄຕພລໍ ໂຫຕິ. ຍໍ ພລໍ ອາຄມ຺ມ ຕຖາຄໂຕ ອາສຠໍ ຐານໍ ປຏິຊານາຕິ, ປຣິສາສຸ ສີຫນາທໍ ນທຕິ, ພ຺ຣຫ຺ມຈກ຺ກໍ ປວຕ຺ເຕຕິ.

ປຸນ ຈປຣໍ ຕຖາຄໂຕ ສຕ຺ຕານໍ ນານາຘິມຸຕ຺ຕິກຕໍ ຍຖາຠູຕໍ ປຊານາຕິ, ຍມ຺ປິ ຕຖາຄໂຕ ສຕ຺ຕານໍ ນານາຘິມຸຕ຺ຕິກຕໍ ຍຖາຠູຕໍ ປຊານາຕິ, ອິທມ຺ປິ ຕຖາຄຕສ຺ສ ຕຖາຄຕພລໍ ໂຫຕິ. ຍໍ ພລໍ ອາຄມ຺ມ ຕຖາຄໂຕ ອາສຠໍ ຐານໍ ປຏິຊານາຕິ, ປຣິສາສຸ ສີຫນາທໍ ນທຕິ, ພ຺ຣຫ຺ມຈກ຺ກໍ ປວຕ຺ເຕຕິ.

ປຸນ ຈປຣໍ ຕຖາຄໂຕ ປຣສຕ຺ຕານໍ ປຣປຸຄ຺ຄລານໍ ອິນ຺ທ຺ຣິຍປໂຣປຣິຍຕ຺ຕໍ ຍຖາຠູຕໍ ປຊານາຕິ, ຍມ຺ປິ ຕຖາຄໂຕ ປຣສຕ຺ຕານໍ ¶ ປຣປຸຄ຺ຄລານໍ ອິນ຺ທ຺ຣິຍປໂຣປຣິຍຕ຺ຕໍ ຍຖາຠູຕໍ ປຊານາຕິ, ອິທມ຺ປິ ຕຖາຄຕສ຺ສ ຕຖາຄຕພລໍ ໂຫຕິ. ຍໍ ພລໍ ອາຄມ຺ມ ຕຖາຄໂຕ ອາສຠໍ ຐານໍ ປຏິຊານາຕິ, ປຣິສາສຸ ສີຫນາທໍ ນທຕິ, ພ຺ຣຫ຺ມຈກ຺ກໍ ປວຕ຺ເຕຕິ.

ປຸນ ຈປຣໍ ຕຖາຄໂຕ ຌານວິໂມກ຺ຂສມາຘິສມາປຕ຺ຕີນໍ ສໍກິເລສໍ ໂວທານໍ ວຸຏ຺ຐານໍ ຍຖາຠູຕໍ ປຊານາຕິ, ຍມ຺ປິ ຕຖາຄໂຕ ຌານວິໂມກ຺ຂສມາຘິສມາປຕ຺ຕີນໍ ສໍກິເລສໍ ໂວທານໍ ວຸຏ຺ຐານໍ ຍຖາຠູຕໍ ປຊານາຕິ ¶ , ອິທມ຺ປິ ຕຖາຄຕສ຺ສ ຕຖາຄຕພລໍ ໂຫຕິ. ຍໍ ພລໍ ອາຄມ຺ມ ຕຖາຄໂຕ ອາສຠໍ ຐານໍ ປຏິຊານາຕິ, ປຣິສາສຸ ສີຫນາທໍ ນທຕິ, ພ຺ຣຫ຺ມຈກ຺ກໍ ປວຕ຺ເຕຕິ.

ປຸນ ຈປຣໍ ຕຖາຄໂຕ ປຸພ຺ເພນິວາສານຸສ຺ສຕິໍ ຍຖາຠູຕໍ ປຊານາຕິ, ຍມ຺ປິ ຕຖາຄໂຕ ປຸພ຺ເພນິວາສານຸສ຺ສຕິໍ ຍຖາຠູຕໍ ປຊານາຕິ, ອິທມ຺ປິ ຕຖາຄຕສ຺ສ ຕຖາຄຕພລໍ ໂຫຕິ. ຍໍ ພລໍ ອາຄມ຺ມ ຕຖາຄໂຕ ອາສຠໍ ຐານໍ ປຏິຊານາຕິ, ປຣິສາສຸ ສີຫນາທໍ ນທຕິ, ພ຺ຣຫ຺ມຈກ຺ກໍ ປວຕ຺ເຕຕິ.

ປຸນ ຈປຣໍ ຕຖາຄໂຕ ສຕ຺ຕານໍ ຈຸຕູປປາຕໍ ຍຖາຠູຕໍ ປຊານາຕິ, ຍມ຺ປິ ຕຖາຄໂຕ ສຕ຺ຕານໍ ຈຸຕູປປາຕໍ ຍຖາຠູຕໍ ປຊານາຕິ, ອິທມ຺ປິ ຕຖາຄຕສ຺ສ ຕຖາຄຕພລໍ ໂຫຕິ. ຍໍ ພລໍ ອາຄມ຺ມ ຕຖາຄໂຕ ອາສຠໍ ຐານໍ ປຏິຊານາຕິ, ປຣິສາສຸ ສີຫນາທໍ ນທຕິ, ພ຺ຣຫ຺ມຈກ຺ກໍ ປວຕ຺ເຕຕິ.

ປຸນ ຈປຣໍ ຕຖາຄໂຕ ອາສວານໍ ຂຍໍ ຍຖາຠູຕໍ ປຊານາຕິ, ຍມ຺ປິ ຕຖາຄໂຕ ອາສວານໍ ຂຍໍ ຍຖາຠູຕໍ ປຊານາຕິ, ອິທມ຺ປິ ຕຖາຄຕສ຺ສ ຕຖາຄຕພລໍ ໂຫຕິ. ຍໍ ພລໍ ອາຄມ຺ມ ຕຖາຄໂຕ ອາສຠໍ ຐານໍ ປຏິຊານາຕິ, ປຣິສາສຸ ສີຫນາທໍ ນທຕິ, ພ຺ຣຫ຺ມຈກ຺ກໍ ປວຕ຺ເຕຕິ.

ອິມານິ ¶ ທສ ຕຖາຄຕສ຺ສ ຕຖາຄຕພລານິ. ເຍຫິ ພເລຫິ ສມນ຺ນາຄໂຕ ຕຖາຄໂຕ ອາສຠໍ ຐານໍ ປຏິຊານາຕິ, ປຣິສາສຸ ສີຫນາທໍ ນທຕິ, ພ຺ຣຫ຺ມຈກ຺ກໍ ປວຕ຺ເຕຕິ. ເອວໍ ທສວິເຘນ ຎາຓວຕ຺ຖຸ.

ຊາຕິມໂທ (ວິຠ. ໘໓໒), ໂຄຕ຺ຕມໂທ, ອາໂຣຄ຺ຍມໂທ, ໂຍພ຺ພນມໂທ, ຊີວິຕມໂທ, ລາຠມໂທ, ສກ຺ກາຣມໂທ, ຄຣຸກາຣມໂທ, ປຸເຣກ຺ຂາຣມໂທ, ປຣິວາຣມໂທ, ໂຠຄມໂທ, ວຓ຺ຓມໂທ, ສຸຕມໂທ ¶ , ປຏິຠານມໂທ, ຣຕ຺ຕຎ຺ຎຸມໂທ, ປິຓ຺ຑປາຕິກມໂທ, ອນວຎ຺ຎາຕມໂທ, ອິຣິຍາປຖມໂທ, ອິທ຺ຘິມໂທ, ຍສມໂທ, ສີລມໂທ, ຌານມໂທ, ສິປ຺ປມໂທ, ອາໂຣຫມໂທ, ປຣິຓາຫມໂທ, ສຓ຺ຐານມໂທ, ປາຣິປູຣິມໂທ, ມໂທ, ປມາໂທ, ຖມ຺ໂຠ, ສາຣມ຺ໂຠ, ອຕ຺ຣິຈ຺ຉຕາ, ມຫິຈ຺ຉຕາ, ປາປິຈ຺ຉຕາ, ສິງ຺ຄໍ, ຕິນ຺ຕິຓໍ, ຈາປລ຺ຍໍ, ອສຠາຄວຸຕ຺ຕິ, ອຣຕິ, ຕນ຺ທີ, ວິຊມ຺ຠິຕາ, ຠຕ຺ຕສມ຺ມໂທ, ເຈຕໂສ ຈ ລີນຕ຺ຕໍ, ກຸຫນາ, ລປນາ, ເນມິຕ຺ຕິກຕາ, ນິປ຺ເປສິກຕາ, ລາເຠນ ລາຠໍ ນິຊິຄີສນຕາ, ‘‘ເສຍ຺ໂຍຫມສ຺ມີ’’ຕິ ມາໂນ, ‘‘ສທິໂສຫມສ຺ມີ’’ຕິ ມາໂນ, ‘‘ຫີໂນຫມສ຺ມີ’’ຕິ ມາໂນ. ເສຍ຺ຍສ຺ສ ‘‘ເສຍ຺ໂຍຫມສ຺ມີ’’ຕິ ມາໂນ, ເສຍ຺ຍສ຺ສ ‘‘ສທິໂສຫມສ຺ມີ’’ຕິ ມາໂນ, ເສຍ຺ຍສ຺ສ ‘‘ຫີໂນຫມສ຺ມີ’’ຕິ ມາໂນ, ສທິສສ຺ສ ‘‘ເສຍ຺ໂຍຫມສ຺ມີ’’ຕິ ມາໂນ, ສທິສສ຺ສ ‘‘ສທິໂສຫມສ຺ມີ’’ຕິ ມາໂນ, ສທິສສ຺ສ ‘‘ຫີໂນຫມສ຺ມີ’’ຕິ ມາໂນ, ຫີນສ຺ສ ‘‘ເສຍ຺ໂຍຫມສ຺ມີ’’ຕິ ມາໂນ, ຫີນສ຺ສ ¶ ‘‘ສທິໂສຫມສ຺ມີ’’ຕິ ມາໂນ, ຫີນສ຺ສ ‘‘ຫີໂນຫມສ຺ມີ’’ຕິ ມາໂນ, ມາໂນ, ອຕິມາໂນ, ມານາຕິມາໂນ, ໂອມາໂນ, ອຘິມາໂນ, ອສ຺ມິມາໂນ, ມິຈ຺ຉາມາໂນ, ຎາຕິວິຕກ຺ໂກ, ຊນປທວິຕກ຺ໂກ, ອມຣວິຕກ຺ໂກ, ປຣານຸທ຺ທຍຕາປຏິສໍຍຸຕ຺ໂຕ ວິຕກ຺ໂກ, ລາຠສກ຺ກາຣສິໂລກປຏິສໍຍຸຕ຺ໂຕ ວິຕກ຺ໂກ, ອນວຎ຺ຎຕ຺ຕິປຏິສໍຍຸຕ຺ໂຕ ວິຕກ຺ໂກ (ວິຠ. ໘໓໒). ເອກກໍ.

ໂກໂຘ ຈ ອຸປນາໂຫ ຈ, ມກ຺ໂຂ ຈ ປຬາໂສ ຈ, ອິສ຺ສາ ຈ ມຈ຺ຉຣິຍຎ຺ຈ, ມາຍາ ຈ ສາເຐຍ຺ຍຎ຺ຈ, ອວິຊ຺ຊາ ຈ ຠວຕຓ຺ຫາ ຈ, ຠວທິຏ຺ຐິ ຈ ວິຠວທິຏ຺ຐິ ຈ, ສສ຺ສຕທິຏ຺ຐິ ຈ ອຸຈ຺ເຉທທິຏ຺ຐິ ຈ, ອນ຺ຕວາທິຏ຺ຐິ ຈ ອນນ຺ຕວາທິຏ຺ຐິ ຈ, ປຸພ຺ພນ຺ຕານຸທິຏ຺ຐິ ຈ ອປຣນ຺ຕານຸທິຏ຺ຐິ ຈ, ອຫິຣິກຎ຺ຈ ອໂນຕ຺ຕປ຺ປຎ຺ຈ, ໂທວຈສ຺ສຕາ ຈ ປາປມິຕ຺ຕຕາ ຈ, ອນຊ຺ຊໂວ ຈ ອມທ຺ທໂວ ຈ, ອກ຺ຂນ຺ຕິ ຈ ອໂສຣຈ຺ຈຎ຺ຈ, ອສາຂລ຺ຍຎ຺ຈ ອປ຺ປຏິສນ຺ຖາໂຣ ຈ, ອິນ຺ທ຺ຣິເຍສຸ ອຄຸຕ຺ຕທ຺ວາຣຕາ ຈ ໂຠຊເນ ອມຕ຺ຕຎ຺ຎຸຕາ ຈ, ມຸຏ຺ຐສ຺ສຈ຺ຈຎ຺ຈ ອສມ຺ປຊຎ຺ຎຎ຺ຈ, ສີລວິປຕ຺ຕິ ຈ ທິຏ຺ຐິວິປຕ຺ຕິ ຈ, ອຊ຺ຌຕ຺ຕສໍໂຍຊນຎ຺ຈ ພຫິທ຺ຘາສໍໂຍຊນຎ຺ຈ. ທຸກໍ.

ຕີຓິ ອກຸສລມູລານິ, ຕໂຍ ອກຸສລວິຕກ຺ກາ, ຕິສ຺ໂສ ອກຸສລສຎ຺ຎາ, ຕິສ຺ໂສ ອກຸສລຘາຕຸໂຍ, ຕີຓິ ທຸຈ຺ຈຣິຕານິ, ຕໂຍ ອາສວາ, ຕີຓິ ສໍໂຍຊນານິ, ຕິສ຺ໂສ ຕຓ຺ຫາ, ອປຣາປິ ຕິສ຺ໂສ ຕຓ຺ຫາ, ອປຣາປິ ຕິສ຺ໂສ ຕຓ຺ຫາ, ຕິສ຺ໂສ ເອສນາ, ຕິສ຺ໂສ ວິຘາ, ຕີຓິ ຠຍານິ ¶ , ຕີຓິ ຕມານິ, ຕີຓິ ຕິຕ຺ຖາຍຕນານິ, ຕໂຍ ກິຎ຺ຈນາ, ຕີຓິ ອງ຺ຄຓານິ, ຕີຓິ ມລານິ, ຕີຓິ ວິສມານິ, ອປຣານິປິ ຕີຓິ ວິສມານິ, ຕໂຍ ອຄ຺ຄີ, ຕໂຍ ກສາວາ, ອປເຣປິ ຕໂຍ ກສາວາ.

ອສ຺ສາທທິຏ຺ຐິ ¶ ອຕ຺ຕານຸທິຏ຺ຐິ ມິຈ຺ຉາທິຏ຺ຐິ, ອຣຕິ ວິເຫສາ ອຘມ຺ມຈຣິຍາ, ໂທວຈສ຺ສຕາ ປາປມິຕ຺ຕຕາ ນານຕ຺ຕສຎ຺ຎາ, ອຸທ຺ຘຈ຺ຈໍ ໂກສຊ຺ຊໍ ປມາໂທ, ອສນ຺ຕຸຏ຺ຐິຕາ ອສມ຺ປຊຎ຺ຎຕາ ມຫິຈ຺ຉຕາ, ອຫິຣິກໍ ອໂນຕ຺ຕປ຺ປໍ ປມາໂທ, ອນາທຣິຍໍ ໂທວຈສ຺ສຕາ ປາປມິຕ຺ຕຕາ, ອສ຺ສທ຺ຘິຍໍ ອວທຎ຺ຎຸຕາ ໂກສຊ຺ຊໍ, ອຸທ຺ຘຈ຺ຈໍ ອສໍວໂຣ ທຸສ຺ສີລ຺ຍໍ, ອຣິຍານໍ ອທສ຺ສນກມ຺ຍຕາ ສທ຺ຘມ຺ມໍ ອໂສຕຸກມ຺ຍຕາ ອຸປາຣມ຺ຠຈິຕ຺ຕຕາ, ມຸຏ຺ຐສ຺ສຈ຺ຈໍ ອສມ຺ປຊຎ຺ຎໍ ເຈຕໂສ ວິກ຺ເຂໂປ, ອໂຍນິໂສ ມນສິກາໂຣ ກຸມ຺ມຄ຺ຄເສວນາ ເຈຕໂສ ຈ ລີນຕ຺ຕໍ. ຕິກໍ.

ຈຕ຺ຕາໂຣ ອາສວາ, ຈຕ຺ຕາໂຣ ຄນ຺ຖາ, ຈຕ຺ຕາໂຣ ໂອຆາ, ຈຕ຺ຕາໂຣ ໂຍຄາ, ຈຕ຺ຕາຣິ ອຸປາທານານິ, ຈຕ຺ຕາໂຣ ຕຓ຺ຫຸປ຺ປາທາ, ຈຕ຺ຕາຣິ ອຄຕິຄມນານິ, ຈຕ຺ຕາໂຣ ວິປຣິຍາສາ, ຈຕ຺ຕາໂຣ ອນຣິຍໂວຫາຣາ, ອປເຣປິ ຈຕ຺ຕາໂຣ ອນຣິຍໂວຫາຣາ, ຈຕ຺ຕາຣິ ທຸຈ຺ຈຣິຕານິ, ອປຣາປິ ຈຕ຺ຕາຣິ ທຸຈ຺ຈຣິຕານິ, ຈຕ຺ຕາຣິ ຠຍານິ, (ອປຣານິປິ ຈຕ຺ຕາຣິ ຠຍານິ,) ຈຕສ຺ໂສ ທິຏ຺ຐິໂຍ. ຈຕຸກ຺ກໍ.

ປຎ຺ໂຈຣມ຺ຠາຄິຍານິ ສໍໂຍຊນານິ, ປຎ຺ຈຸທ຺ຘມ຺ຠາຄິຍານິ ສໍໂຍຊນານິ, ປຎ຺ຈ ມຈ຺ຉຣິຍານິ, ປຎ຺ຈ ສງ຺ຄາ, ປຎ຺ຈ ສລ຺ລາ, ປຎ຺ຈ ເຈໂຕຂິລາ, ປຎ຺ຈ ເຈຕໂສວິນິພນ຺ຘາ, ປຎ຺ຈ ນີວຣຓານິ, ປຎ຺ຈ ກມ຺ມານິ ອານນ຺ຕຣິການິ, ປຎ຺ຈ ທິຏ຺ຐິໂຍ, ປຎ຺ຈ ເວຣາ, ປຎ຺ຈ ພ຺ຍສນາ, ປຎ຺ຈ ອກ຺ຂນ຺ຕິຍາ ອາທີນວາ, ປຎ຺ຈ ຠຍານິ, ປຎ຺ຈ ທິຏ຺ຐຘມ຺ມນິພ຺ພານວາທາ. ປຎ຺ຈກໍ.

ຉ ວິວາທມູລານິ, ຉ ຉນ຺ທຣາຄາ ຘມ຺ມາ, ຉ ວິໂຣຘວຕ຺ຖູນິ, ຉ ຕຓ຺ຫາກາຍາ, ຉ ອຄາຣວາ, ຉ ປຣິຫານິຍາ ຘມ຺ມາ, ອປເຣປິ ¶ ຉ ປຣິຫານິຍາ ຘມ຺ມາ, ຉ ໂສມນສ຺ສຸປວິຈາຣາ, ຉ ¶ ໂທມນສ຺ສຸປວິຈາຣາ, ຉ ອຸເປກ຺ຂຸປວິຈາຣາ, ຉ ເຄຫສິຕານິ ໂສມນສ຺ສານິ, ຉ ເຄຫສິຕານິ ໂທມນສ຺ສານິ, ຉ ເຄຫສິຕາ ອຸເປກ຺ຂາ, ຉ ທິຏ຺ຐິໂຍ. ຉກ຺ກໍ.

ສຕ຺ຕ ອນຸສຍາ, ສຕ຺ຕ ສໍໂຍຊນານິ, ສຕ຺ຕ ປຣິຍຸຏ຺ຐານານິ, ສຕ຺ຕ ອສທ຺ຘມ຺ມາ, ສຕ຺ຕ ທຸຈ຺ຈຣິຕານິ, ສຕ຺ຕ ມານາ, ສຕ຺ຕ ທິຏ຺ຐິໂຍ. ສຕ຺ຕກໍ.

ອຏ຺ຐ ກິເລສວຕ຺ຖູນິ, ອຏ຺ຐ ກຸສີຕວຕ຺ຖູນິ, ອຏ຺ຐສຸ ໂລກຘມ຺ເມສຸ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ປຏິຆາໂຕ, ອຏ຺ຐ ອນຣິຍໂວຫາຣາ, ອຏ຺ຐ ມິຈ຺ຉຕ຺ຕາ, ອຏ຺ຐ ປຸຣິສໂທສາ, ອຏ຺ຐ ອສຎ຺ຎິວາທາ, ອຏ຺ຐ ເນວສຎ຺ຎິນາສຎ຺ຎິວາທາ. ອຏ຺ຐກໍ.

ນວ ອາຆາຕວຕ຺ຖູນິ, ນວ ປຸຣິສມລານິ, ນວວິຘາ ມານາ, ນວ ຕຓ຺ຫາມູລກາ ຘມ຺ມາ, ນວ ອິຎ຺ຊິຕານິ, ນວ ມຎ຺ຎິຕານິ, ນວ ຜນ຺ທິຕານິ, ນວ ປປຎ຺ຈິຕານິ, ນວ ສງ຺ຂຕານິ. ນວກໍ.

ທສ ກິເລສວຕ຺ຖູນິ, ທສ ອາຆາຕວຕ຺ຖູນິ, ທສ ອກຸສລກມ຺ມປຖາ, ທສ ສໍໂຍຊນານິ, ທສ ມິຈ຺ຉຕ຺ຕາ, ທສວຕ຺ຖຸກາ ມິຈ຺ຉາທິຏ຺ຐິ, ທສວຕ຺ຖຸກາ ອນ຺ຕຄ຺ຄາຫິກາ ທິຏ຺ຐິ. ທສກໍ.

ອຏ຺ຐາຣສ ຕຓ຺ຫາວິຈຣິຕານິ ອຊ຺ຌຕ຺ຕິກສ຺ສ ອຸປາທາຍ, ອຏ຺ຐາຣສ ຕຓ຺ຫາວິຈຣິຕານິ ພາຫິຣສ຺ສ ອຸປາທາຍ, ຕເທກຊ຺ຌໍ ອຠິສຎ຺ຎຸຫິຕ຺ວາ ອຠິສງ຺ຂິປິຕ຺ວາ ຉຕ຺ຕິໍສ ຕຓ຺ຫາວິຈຣິຕານິ ໂຫນ຺ຕິ ¶ , ອິຕິ ອຕີຕານິ ຉຕ຺ຕິໍສ ຕຓ຺ຫາວິຈຣິຕານິ, ອນາຄຕານິ ຉຕ຺ຕິໍສ ຕຓ຺ຫາວິຈຣິຕານິ, ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນານິ ຉຕ຺ຕິໍສ ຕຓ຺ຫາວິຈຣິຕານິ, ຕເທກຊ຺ຌໍ ອຠິສຎ຺ຎຸຫິຕ຺ວາ ອຠິສງ຺ຂິປິຕ຺ວາ ອຏ຺ຐ ຕຓ຺ຫາວິຈຣິຕສຕໍ ໂຫຕິ, ຍານິ ຈ ທ຺ວາສຏ຺ຐິ ທິຏ຺ຐິຄຕານິ ພ຺ຣຫ຺ມຊາເລ ເວຍ຺ຍາກຣເຓ ວຸຕ຺ຕານິ ຠຄວຕາ.

ກຕິ ¶ ຂນ຺ຘາ, ກຕິ ອາຍຕນານິ, ກຕິ ຘາຕຸໂຍ, ກຕິ ສຈ຺ຈານິ, ກຕິ ອິນ຺ທ຺ຣິຍານິ, ກຕິ ເຫຕູ, ກຕິ ອາຫາຣາ, ກຕິ ຜສ຺ສາ, ກຕິ ເວທນາ, ກຕິ ສຎ຺ຎາ, ກຕິ ເຈຕນາ, ກຕິ ຈິຕ຺ຕານິ (ວິຠ. ໙໗໘)?

ປຎ຺ຈກ຺ຂນ຺ຘາ, ທ຺ວາທສາຍຕນານິ, ອຏ຺ຐາຣສ ຘາຕຸໂຍ, ຈຕ຺ຕາຣິ ສຈ຺ຈານິ, ພາວີສຕິນ຺ທ຺ຣິຍານິ, ນວ ເຫຕູ, ຈຕ຺ຕາໂຣ ອາຫາຣາ, ສຕ຺ຕ ຜສ຺ສາ, ສຕ຺ຕ ເວທນາ, ສຕ຺ຕ ສຎ຺ຎາ, ສຕ຺ຕ ເຈຕນາ, ສຕ຺ຕ ຈິຕ຺ຕານິ (ວິຠ. ໙໗໘).

ສງ຺ຄໂຫ ອສງ຺ຄໂຫ (ຘາຕຸ. ໑). ສງ຺ຄຫິເຕນ ອສງ຺ຄຫິຕໍ. ອສງ຺ຄຫິເຕນ ສງ຺ຄຫິຕໍ. ສງ຺ຄຫິເຕນ ສງ຺ຄຫິຕໍ. ອສງ຺ຄຫິເຕນ ອສງ຺ຄຫິຕໍ. ສມ຺ປໂຍໂຄ ວິປ຺ປໂຍໂຄ. ສມ຺ປຍຸຕ຺ເຕນ ວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕໍ. ວິປ຺ປຍຸຕ຺ເຕນ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕໍ. ສມ຺ປຍຸຕ຺ເຕນ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕໍ. ວິປ຺ປຍຸຕ຺ເຕນ ¶ ວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕໍ. ສງ຺ຄຫິເຕນ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕໍ ວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕໍ. ສມ຺ປຍຸຕ຺ເຕນ ສງ຺ຄຫິຕໍ ອສງ຺ຄຫິຕໍ. ອສງ຺ຄຫິເຕນ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕໍ ວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕໍ. ວິປ຺ປຍຸຕ຺ເຕນ ສງ຺ຄຫິຕໍ ອສງ຺ຄຫິຕໍ.

ປຎ຺ຈກ຺ຂນ຺ຘາ. ທ຺ວາທສາຍຕນານິ. ອຏ຺ຐາຣສ ຘາຕຸໂຍ. ຈຕ຺ຕາຣິ ສຈ຺ຈານິ. ພາວີສຕິນ຺ທ຺ຣິຍານິ. ປຏິຈ຺ຈສມຸປ຺ປາໂທ. ຈຕ຺ຕາໂຣ ສຕິປຏ຺ຐານາ. ຈຕ຺ຕາໂຣ ສມ຺ມປ຺ປຘານາ. ຈຕ຺ຕາໂຣ ອິທ຺ຘິປາທາ ¶ . ຈຕ຺ຕາຣິ ຌານານິ. ຈຕສ຺ໂສ ອປ຺ປມຎ຺ຎາໂຍ. ປຎ຺ຈິນ຺ທ຺ຣິຍານິ. ປຎ຺ຈ ພລານິ. ສຕ຺ຕ ໂພຊ຺ຌງ຺ຄາ. ອຣິໂຍ ອຏ຺ຐງ຺ຄິໂກ ມຄ຺ໂຄ. ຜສ຺ໂສ ເວທນາ ສຎ຺ຎາ ເຈຕນາ ຈິຕ຺ຕໍ ອຘິໂມກ຺ໂຂ ມນສິກາໂຣ.

ຕີຫິ ສງ຺ຄໂຫ. ຕີຫິ ອສງ຺ຄໂຫ. ຈຕູຫິ ສມ຺ປໂຍໂຄ. ຈຕູຫິ ວິປ຺ປໂຍໂຄ.

ສພ຺ພາປິ ຘມ຺ມສງ຺ຄຓີ ຘາຕຸກຖາຍ ມາຕິກາຕິ.

ຉ ປຎ຺ຎຕ຺ຕິໂຍ (ປຸ. ປ. ມາຕິກາ ໑) – ຂນ຺ຘປຎ຺ຎຕ຺ຕິ ອາຍຕນປຎ຺ຎຕ຺ຕິ ຘາຕຸປຎ຺ຎຕ຺ຕິ ສຈ຺ຈປຎ຺ຎຕ຺ຕິ ອິນ຺ທ຺ຣິຍປຎ຺ຎຕ຺ຕິ ປຸຄ຺ຄລປຎ຺ຎຕ຺ຕີຕິ.

ປຸຄ຺ຄລປຎ຺ຎຕ຺ຕິມາຕິກາ ນິຏ຺ຐິຕາ.

ສຸທ຺ຘສຈ຺ຈິກຏ຺ຐອນຸໂລມປຈ຺ຈນີກໍ

ປຸຄ຺ຄໂລ ¶ ¶ ອຸປລພ຺ຠຕິ ສຈ຺ຈິກຏ຺ຐປຣມຕ຺ເຖນາຕິ (ກຖາ. ໑), ອາມນ຺ຕາ. ໂຍ ສຈ຺ຈິກຏ຺ໂຐ ປຣມຕ຺ໂຖ, ຕໂຕ ໂສ ປຸຄ຺ຄໂລ ອຸປລພ຺ຠຕິ ສຈ຺ຈິກຏ຺ຐປຣມຕ຺ເຖນາຕິ? ນ ເຫວໍ ວຕ຺ຕພ຺ເພ.

ອາຊານາຫິ ນິຄ຺ຄຫໍ – ຫຎ຺ຈິ ປຸຄ຺ຄໂລ ອຸປລພ຺ຠຕິ ສຈ຺ຈິກຏ຺ຐປຣມຕ຺ເຖນ, ເຕນ ວຕ ເຣ ວຕ຺ຕພ຺ເພ ‘‘ໂຍ ສຈ຺ຈິກຏ຺ໂຐ ປຣມຕ຺ໂຖ, ຕໂຕ ໂສ ປຸຄ຺ຄໂລ ອຸປລພ຺ຠຕິ ສຈ຺ຈິກຏ຺ຐປຣມຕ຺ເຖນາ’’ຕິ. ຍໍ ຕຕ຺ຖ ວເທສິ ‘‘ວຕ຺ຕພ຺ເພ ໂຂ ‘ປຸຄ຺ຄໂລ ອຸປລພ຺ຠຕິ ສຈ຺ຈິກຏ຺ຐປຣມຕ຺ເຖນ’, ໂນ ຈ ວຕ຺ຕພ຺ເພ ‘ໂຍ ສຈ຺ຈິກຏ຺ໂຐ ປຣມຕ຺ໂຖ, ຕໂຕ ໂສ ປຸຄ຺ຄໂລ ອຸປລພ຺ຠຕິ ສຈ຺ຈິກຏ຺ຐປຣມຕ຺ເຖນາ’’’ຕິ, ມິຈ຺ຉາ.

ໂນ ເຈ ປນ ວຕ຺ຕພ຺ເພ ‘‘ໂຍ ສຈ຺ຈິກຏ຺ໂຐ ປຣມຕ຺ໂຖ, ຕໂຕ ໂສ ປຸຄ຺ຄໂລ ອຸປລພ຺ຠຕິ ສຈ຺ຈິກຏ຺ຐປຣມຕ຺ເຖນາ’’ຕິ, ໂນ ຈ ວຕ ເຣ ວຕ຺ຕພ຺ເພ ‘‘ປຸຄ຺ຄໂລ ອຸປລພ຺ຠຕິ ສຈ຺ຈິກຏ຺ຐປຣມຕ຺ເຖນາ’’ຕິ. ຍໍ ຕຕ຺ຖ ວເທສິ ‘‘ວຕ຺ຕພ຺ເພ ໂຂ ‘ປຸຄ຺ຄໂລ ອຸປລພ຺ຠຕິ ສຈ຺ຈິກຏ຺ຐປຣມຕ຺ເຖນ’, ໂນ ຈ ວຕ຺ຕພ຺ເພ ‘ໂຍ ສຈ຺ຈິກຏ຺ໂຐ ປຣມຕ຺ໂຖ, ຕໂຕ ໂສ ປຸຄ຺ຄໂລ ອຸປລພ຺ຠຕິ ສຈ຺ຈິກຏ຺ຐປຣມຕ຺ເຖນາ’’’ຕິ, ມິຈ຺ຉາ.

ປຸຄ຺ຄໂລ ນຸປລພ຺ຠຕິ ສຈ຺ຈິກຏ຺ຐປຣມຕ຺ເຖນາຕິ? ອາມນ຺ຕາ. ໂຍ ສຈ຺ຈິກຏ຺ໂຐ ປຣມຕ຺ໂຖ, ຕໂຕ ໂສ ປຸຄ຺ຄໂລ ນຸປລພ຺ຠຕິ ສຈ຺ຈິກຏ຺ຐປຣມຕ຺ເຖນາຕິ? ນ ເຫວໍ ວຕ຺ຕພ຺ເພ.

ອາຊານາຫິ ¶ ປຏິກມ຺ມໍ – ຫຎ຺ຈິ ປຸຄ຺ຄໂລ ນຸປລພ຺ຠຕິ ສຈ຺ຈິກຏ຺ຐປຣມຕ຺ເຖນ, ເຕນ ວຕ ເຣ ວຕ຺ຕພ຺ເພ ‘‘ໂຍ ສຈ຺ຈິກຏ຺ໂຐ ປຣມຕ຺ໂຖ, ຕໂຕ ໂສ ປຸຄ຺ຄໂລ ນຸປລພ຺ຠຕິ ສຈ຺ຈິກຏ຺ຐປຣມຕ຺ເຖນາ’’ຕິ. ຍໍ ¶ ຕຕ຺ຖ ວເທສິ ‘‘ວຕ຺ຕພ຺ເພ ໂຂ ‘ປຸຄ຺ຄໂລ ນຸປລພ຺ຠຕິ ສຈ຺ຈິກຏ຺ຐປຣມຕ຺ເຖນ’, ໂນ ຈ ວຕ຺ຕພ຺ເພ ‘ໂຍ ສຈ຺ຈິກຏ຺ໂຐ ປຣມຕ຺ໂຖ, ຕໂຕ ໂສ ປຸຄ຺ຄໂລ ນຸປລພ຺ຠຕິ ສຈ຺ຈິກຏ຺ຐປຣມຕ຺ເຖນາ’’’ຕິ, ມິຈ຺ຉາ.

ໂນ ເຈ ປນ ວຕ຺ຕພ຺ເພ ‘‘ໂຍ ສຈ຺ຈິກຏ຺ໂຐ ປຣມຕ຺ໂຖ, ຕໂຕ ໂສ ປຸຄ຺ຄໂລ ນຸປລພ຺ຠຕິ ສຈ຺ຈິກຏ຺ຐປຣມຕ຺ເຖນາ’’ຕິ, ໂນ ຈ ວຕ ເຣ ວຕ຺ຕພ຺ເພ ‘‘ປຸຄ຺ຄໂລ ນຸປລພ຺ຠຕິ ສຈ຺ຈິກຏ຺ຐປຣມຕ຺ເຖນາ’’ຕິ. ຍໍ ຕຕ຺ຖ ວເທສິ ‘‘ວຕ຺ຕພ຺ເພ ໂຂ ‘ປຸຄ຺ຄໂລ ນຸປລພ຺ຠຕິ ສຈ຺ຈິກຏ຺ຐປຣມຕ຺ເຖນ’, ໂນ ຈ ວຕ຺ຕພ຺ເພ ‘ໂຍ ສຈ຺ຈິກຏ຺ໂຐ ປຣມຕ຺ໂຖ, ຕໂຕ ໂສ ປຸຄ຺ຄໂລ ນຸປລພ຺ຠຕິ ສຈ຺ຈິກຏ຺ຐປຣມຕ຺ເຖນາ’’’ຕິ, ມິຈ຺ຉາ.

ຕ຺ວໍ ເຈ ປນ ມຎ຺ຎສິ ‘‘ວຕ຺ຕພ຺ເພ ໂຂ ‘ປຸຄ຺ຄໂລ ນຸປລພ຺ຠຕິ ສຈ຺ຈິກຏ຺ຐປຣມຕ຺ເຖນ’, ໂນ ຈ ວຕ຺ຕພ຺ເພ ‘ໂຍ ສຈ຺ຈິກຏ຺ໂຐ ປຣມຕ຺ໂຖ, ຕໂຕ ໂສ ປຸຄ຺ຄໂລ ນຸປລພ຺ຠຕິ ສຈ຺ຈິກຏ຺ຐປຣມຕ຺ເຖນາ’’’ຕິ. ເຕນ ຕວ ຕຕ຺ຖ ເຫຕາຍ ປຏິຎ຺ຎາຍ ເຫວໍ ປຏິຊານນ຺ຕໍ ເຫວໍ ນິຄ຺ຄເຫຕພ຺ເພ, ອຖ ຕໍ ນິຄ຺ຄຓ຺ຫາມ, ສຸນິຄ຺ຄຫິໂຕ ຈ ໂຫສິ –

ຫຎ຺ຈິ ປຸຄ຺ຄໂລ ນຸປລພ຺ຠຕິ ສຈ຺ຈິກຏ຺ຐປຣມຕ຺ເຖນ, ເຕນ ວຕ ເຣ ວຕ຺ຕພ຺ເພ ‘‘ໂຍ ສຈ຺ຈິກຏ຺ໂຐ ປຣມຕ຺ໂຖ, ຕໂຕ ໂສ ປຸຄ຺ຄໂລ ນຸປລພ຺ຠຕິ ສຈ຺ຈິກຏ຺ຐປຣມຕ຺ເຖນາ’’ຕິ. ຍໍ ຕຕ຺ຖ ວເທສິ ‘‘ວຕ຺ຕພ຺ເພ ໂຂ ‘ປຸຄ຺ຄໂລ ນຸປລພ຺ຠຕິ ສຈ຺ຈິກຏ຺ຐປຣມຕ຺ເຖນ’, ໂນ ຈ ວຕ຺ຕພ຺ເພ ‘ໂຍ ສຈ຺ຈິກຏ຺ໂຐ ປຣມຕ຺ໂຖ, ຕໂຕ ໂສ ປຸຄ຺ຄໂລ ນຸປລພ຺ຠຕິ ສຈ຺ຈິກຏ຺ຐປຣມຕ຺ເຖນາ’’’ຕິ, ມິຈ຺ຉາ.

ໂນ ¶ ເຈ ປນ ວຕ຺ຕພ຺ເພ ‘‘ໂຍ ສຈ຺ຈິກຏ຺ໂຐ ປຣມຕ຺ໂຖ, ຕໂຕ ໂສ ປຸຄ຺ຄໂລ ນຸປລພ຺ຠຕິ ສຈ຺ຈິກຏ຺ຐປຣມຕ຺ເຖນາ’’ຕິ, ໂນ ຈ ວຕ ເຣ ວຕ຺ຕພ຺ເພ ‘‘ປຸຄ຺ຄໂລ ນຸປລພ຺ຠຕິ ສຈ຺ຈິກຏ຺ຐປຣມຕ຺ເຖນາ’’ຕິ. ຍໍ ຕຕ຺ຖ ວເທສິ ‘‘ວຕ຺ຕພ຺ເພ ໂຂ ‘ປຸຄ຺ຄໂລ ນຸປລພ຺ຠຕິ ສຈ຺ຈິກຏ຺ຐປຣມຕ຺ເຖນ’, ໂນ ຈ ວຕ຺ຕພ຺ເພ ‘ໂຍ ສຈ຺ຈິກຏ຺ໂຐ ປຣມຕ຺ໂຖ, ຕໂຕ ໂສ ປຸຄ຺ຄໂລ ນຸປລພ຺ຠຕິ ສຈ຺ຈິກຏ຺ຐປຣມຕ຺ເຖນາ’’’ຕິ, ອິທໍ ເຕ ມິຈ຺ຉາ.

ເອເສ ¶ ເຈ ທຸນ຺ນິຄ຺ຄຫິເຕ ເຫວເມວໍ ຕຕ຺ຖ ທກ຺ຂ, ‘‘ວຕ຺ຕພ຺ເພ ໂຂ ‘ປຸຄ຺ຄໂລ ອຸປລພ຺ຠຕິ ສຈ຺ຈິກຏ຺ຐປຣມຕ຺ເຖນ’, ໂນ ຈ ວຕ຺ຕພ຺ເພ ‘ໂຍ ສຈ຺ຈິກຏ຺ໂຐ ປຣມຕ຺ໂຖ, ຕໂຕ ໂສ ປຸຄ຺ຄໂລ ອຸປລພ຺ຠຕິ ສຈ຺ຈິກຏ຺ຐປຣມຕ຺ເຖນາ’’’ຕິ, ໂນ ຈ ມຍໍ ຕຍາ ຕຕ຺ຖ ເຫຕາຍ ປຏິຎ຺ຎາຍ ເຫວໍ ປຏິຊານນ຺ຕາ ເຫວໍ ນິຄ຺ຄເຫຕພ຺ພາ, ອຖ ມໍ ນິຄ຺ຄຓ຺ຫາສິ, ທຸນ຺ນິຄ຺ຄຫິຕາ ຈ ໂຫມ –

ຫຎ຺ຈິ ປຸຄ຺ຄໂລ ອຸປລພ຺ຠຕິ ສຈ຺ຈິກຏ຺ຐປຣມຕ຺ເຖນ, ເຕນ ວຕ ເຣ ວຕ຺ຕພ຺ເພ ‘‘ໂຍ ສຈ຺ຈິກຏ຺ໂຐ ປຣມຕ຺ໂຖ, ຕໂຕ ໂສ ປຸຄ຺ຄໂລ ອຸປລພ຺ຠຕິ ສຈ຺ຈິກຏ຺ຐປຣມຕ຺ເຖນາ’’ຕິ. ຍໍ ຕຕ຺ຖ ວເທສິ ‘‘ວຕ຺ຕພ຺ເພ ໂຂ ‘ປຸຄ຺ຄໂລ ອຸປລພ຺ຠຕິ ສຈ຺ຈິກຏ຺ຐປຣມຕ຺ເຖນ’, ໂນ ຈ ວຕ຺ຕພ຺ເພ ‘ໂຍ ສຈ຺ຈິກຏ຺ໂຐ ປຣມຕ຺ໂຖ, ຕໂຕ ໂສ ປຸຄ຺ຄໂລ ອຸປລພ຺ຠຕິ ສຈ຺ຈິກຏ຺ຐປຣມຕ຺ເຖນາ’’’ຕິ, ມິຈ຺ຉາ.

ໂນ ເຈ ປນ ວຕ຺ຕພ຺ເພ ‘‘ໂຍ ສຈ຺ຈິກຏ຺ໂຐ ປຣມຕ຺ໂຖ, ຕໂຕ ໂສ ປຸຄ຺ຄໂລ ອຸປລພ຺ຠຕິ ສຈ຺ຈິກຏ຺ຐປຣມຕ຺ເຖນາ’’ຕິ, ໂນ ຈ ວຕ ເຣ ວຕ຺ຕພ຺ເພ ‘‘ປຸຄ຺ຄໂລ ອຸປລພ຺ຠຕິ ສຈ຺ຈິກຏ຺ຐປຣມຕ຺ເຖນາ’’ຕິ, ຍໍ ຕຕ຺ຖ ວເທສິ ‘‘ວຕ຺ຕພ຺ເພ ໂຂ ‘ປຸຄ຺ຄໂລ ອຸປລພ຺ຠຕິ ສຈ຺ຈິກຏ຺ຐປຣມຕ຺ເຖນ’, ໂນ ຈ ວຕ຺ຕພ຺ເພ ‘ໂຍ ສຈ຺ຈິກຏ຺ໂຐ ປຣມຕ຺ໂຖ, ຕໂຕ ໂສ ປຸຄ຺ຄໂລ ອຸປລພ຺ຠຕິ ສຈ຺ຈິກຏ຺ຐປຣມຕ຺ເຖນາ’’’ຕິ, ອິທໍ ເຕ ມິຈ຺ຉາ.

ນ ¶ ເຫວໍ ນິຄ຺ຄເຫຕພ຺ເພ, ເຕນ ຫິ ຍໍ ນິຄ຺ຄຓ຺ຫາສິ – ຫຎ຺ຈິ ປຸຄ຺ຄໂລ ອຸປລພ຺ຠຕິ ສຈ຺ຈິກຏ຺ຐປຣມຕ຺ເຖນ, ເຕນ ວຕ ເຣ ວຕ຺ຕພ຺ເພ ‘‘ໂຍ ສຈ຺ຈິກຏ຺ໂຐ ປຣມຕ຺ໂຖ, ຕໂຕ ໂສ ປຸຄ຺ຄໂລ ອຸປລພ຺ຠຕິ ສຈ຺ຈິກຏ຺ຐປຣມຕ຺ເຖນາ’’ຕິ. ຍໍ ຕຕ຺ຖ ວເທສິ ‘‘ວຕ຺ຕພ຺ເພ ໂຂ ‘ປຸຄ຺ຄໂລ ອຸປລພ຺ຠຕິ ສຈ຺ຈິກຏ຺ຐປຣມຕ຺ເຖນ’, ໂນ ຈ ວຕ຺ຕພ຺ເພ ‘ໂຍ ສຈ຺ຈິກຏ຺ໂຐ ປຣມຕ຺ໂຖ, ຕໂຕ ໂສ ປຸຄ຺ຄໂລ ອຸປລພ຺ຠຕິ ສຈ຺ຈິກຏ຺ຐປຣມຕ຺ເຖນາ’’’ຕິ, ມິຈ຺ຉາ.

ສຸທ຺ຘສຈ຺ຈິກຏ຺ຐປຈ຺ຈນີການຸໂລມໍ

ອາຊານາຫິ ນິຄ຺ຄຫໍ – ຫຎ຺ຈິ ປຸຄ຺ຄໂລ ນຸປລພ຺ຠຕິ ສຈ຺ຈິກຏ຺ຐປຣມຕ຺ເຖນ, ເຕນ ວຕ ເຣ ວຕ຺ຕພ຺ເພ ‘‘ໂຍ ສຈ຺ຈິກຏ຺ໂຐ ປຣມຕ຺ໂຖ, ຕໂຕ ໂສ ປຸຄ຺ຄໂລ ນຸປລພ຺ຠຕິ ສຈ຺ຈິກຏ຺ຐປຣມຕ຺ເຖນາ’’ຕິ. ຍໍ ຕຕ຺ຖ ວເທສິ ‘‘ວຕ຺ຕພ຺ເພ ໂຂ ‘ປຸຄ຺ຄໂລ ນຸປລພ຺ຠຕິ ສຈ຺ຈິກຏ຺ຐປຣມຕ຺ເຖນ’, ໂນ ຈ ວຕ຺ຕພ຺ເພ ‘ໂຍ ສຈ຺ຈິກຏ຺ໂຐ ¶ ປຣມຕ຺ໂຖ, ຕໂຕ ໂສ ປຸຄ຺ຄໂລ ນຸປລພ຺ຠຕິ ສຈ຺ຈິກຏ຺ຐປຣມຕ຺ເຖນາ’’’ຕິ, ມິຈ຺ຉາ.

ໂນ ເຈ ປນ ວຕ຺ຕພ຺ເພ ‘‘ໂຍ ສຈ຺ຈິກຏ຺ໂຐ ປຣມຕ຺ໂຖ, ຕໂຕ ໂສ ປຸຄ຺ຄໂລ ນຸປລພ຺ຠຕິ ສຈ຺ຈິກຏ຺ຐປຣມຕ຺ເຖນາ’’ຕິ, ໂນ ຈ ວຕ ເຣ ວຕ຺ຕພ຺ເພ ‘‘ປຸຄ຺ຄໂລ ນຸປລພ຺ຠຕິ ສຈ຺ຈິກຏ຺ຐປຣມຕ຺ເຖນາ’’ຕິ, ຍໍ ຕຕ຺ຖ ວເທສິ ‘‘ວຕ຺ຕພ຺ເພ ໂຂ ‘ປຸຄ຺ຄໂລ ນຸປລພ຺ຠຕິ ສຈ຺ຈິກຏ຺ຐປຣມຕ຺ເຖນ’, ໂນ ຈ ວຕ຺ຕພ຺ເພ ‘ໂຍ ສຈ຺ຈິກຏ຺ໂຐ ປຣມຕ຺ໂຖ, ຕໂຕ ໂສ ປຸຄ຺ຄໂລ ນຸປລພ຺ຠຕິ ສຈ຺ຈິກຏ຺ຐປຣມຕ຺ເຖນາ’’’ຕິ, ມິຈ຺ຉາ.

ປຸຄ຺ຄໂລ ອຸປລພ຺ຠຕິ ສຈ຺ຈິກຏ຺ຐປຣມຕ຺ເຖນາຕິ? ອາມນ຺ຕາ. ໂຍ ສຈ຺ຈິກຏ຺ໂຐ ປຣມຕ຺ໂຖ, ຕໂຕ ໂສ ປຸຄ຺ຄໂລ ອຸປລພ຺ຠຕິ ສຈ຺ຈິກຏ຺ຐປຣມຕ຺ເຖນາຕິ? ນ ເຫວໍ ວຕ຺ຕພ຺ເພ.

ອາຊານາຫິ ¶ ປຏິກມ຺ມໍ – ຫຎ຺ຈິ ປຸຄ຺ຄໂລ ອຸປລພ຺ຠຕິ ສຈ຺ຈິກຏ຺ຐປຣມຕ຺ເຖນ, ເຕນ ວຕ ເຣ ວຕ຺ຕພ຺ເພ ‘‘ໂຍ ສຈ຺ຈິກຏ຺ໂຐ ປຣມຕ຺ໂຖ, ຕໂຕ ໂສ ປຸຄ຺ຄໂລ ອຸປລພ຺ຠຕິ ສຈ຺ຈິກຏ຺ຐປຣມຕ຺ເຖນາ’’ຕິ. ຍໍ ຕຕ຺ຖ ວເທສິ ‘‘ວຕ຺ຕພ຺ເພ ໂຂ ‘ປຸຄ຺ຄໂລ ອຸປລພ຺ຠຕິ ສຈ຺ຈິກຏ຺ຐປຣມຕ຺ເຖນ’, ໂນ ຈ ວຕ຺ຕພ຺ເພ ‘ໂຍ ສຈ຺ຈິກຏ຺ໂຐ ປຣມຕ຺ໂຖ, ຕໂຕ ໂສ ປຸຄ຺ຄໂລ ອຸປລພ຺ຠຕິ ສຈ຺ຈິກຏ຺ຐປຣມຕ຺ເຖນາ’’’ຕິ, ມິຈ຺ຉາ.

ຕ຺ວໍ ¶ ເຈ ປນ ມຎ຺ຎສິ ‘‘ວຕ຺ຕພ຺ເພ ໂຂ ‘ປຸຄ຺ຄໂລ ອຸປລພ຺ຠຕິ ສຈ຺ຈິກຏ຺ຐປຣມຕ຺ເຖນ’, ໂນ ຈ ວຕ຺ຕພ຺ເພ ‘ໂຍ ສຈ຺ຈິກຏ຺ໂຐ ປຣມຕ຺ໂຖ, ຕໂຕ ໂສ ປຸຄ຺ຄໂລ ອຸປລພ຺ຠຕິ ສຈ຺ຈິກຏ຺ຐປຣມຕ຺ເຖນາ’’’ຕິ. ເຕນ ຕວ ຕຕ຺ຖ ເຫຕາຍ ປຏິຎ຺ຎາຍ ເຫວໍ ປຏິຊານນ຺ຕໍ ເຫວໍ ນິຄ຺ຄເຫຕພ຺ເພ, ອຖ ຕໍ ນິຄ຺ຄຓ຺ຫາມ, ສຸນິຄ຺ຄຫິໂຕ ຈ ໂຫສິ –

ເອເສ ¶ ເຈ ທຸນ຺ນິຄ຺ຄຫິເຕ ເຫວເມວໍ ຕຕ຺ຖ ທກ຺ຂ, ‘‘ວຕ຺ຕພ຺ເພ ໂຂ ‘ປຸຄ຺ຄໂລ ນຸປລພ຺ຠຕິ ສຈ຺ຈິກຏ຺ຐປຣມຕ຺ເຖນ’, ໂນ ຈ ວຕ຺ຕພ຺ເພ ‘ໂຍ ສຈ຺ຈິກຏ຺ໂຐ ປຣມຕ຺ໂຖ, ຕໂຕ ໂສ ປຸຄ຺ຄໂລ ນຸປລພ຺ຠຕິ ສຈ຺ຈິກຏ຺ຐປຣມຕ຺ເຖນາ’’’ຕິ, ໂນ ຈ ມຍໍ ຕຍາ ຕຕ຺ຖ ເຫຕາຍ ປຏິຎ຺ຎາຍ ເຫວໍ ປຏິຊານນ຺ຕາ ເຫວໍ ນິຄ຺ຄເຫຕພ຺ພາ, ອຖ ມໍ ນິຄ຺ຄຓ຺ຫາສິ, ທຸນ຺ນິຄ຺ຄຫິຕາ ຈ ໂຫມ –

ຫຎ຺ຈິ ¶ ປຸຄ຺ຄໂລ ນຸປລພ຺ຠຕິ ສຈ຺ຈິກຏ຺ຐປຣມຕ຺ເຖນ, ເຕນ ວຕ ເຣ ວຕ຺ຕພ຺ເພ ‘‘ໂຍ ສຈ຺ຈິກຏ຺ໂຐ ປຣມຕ຺ໂຖ, ຕໂຕ ໂສ ປຸຄ຺ຄໂລ ນຸປລພ຺ຠຕິ ສຈ຺ຈິກຏ຺ຐປຣມຕ຺ເຖນາ’’ຕິ. ຍໍ ຕຕ຺ຖ ວເທສິ ‘‘ວຕ຺ຕພ຺ເພ ໂຂ ‘ປຸຄ຺ຄໂລ ນຸປລພ຺ຠຕິ ສຈ຺ຈິກຏ຺ຐປຣມຕ຺ເຖນ’, ໂນ ຈ ວຕ຺ຕພ຺ເພ ‘ໂຍ ສຈ຺ຈິກຏ຺ໂຐ ປຣມຕ຺ໂຖ, ຕໂຕ ໂສ ປຸຄ຺ຄໂລ ນຸປລພ຺ຠຕິ ສຈ຺ຈິກຏ຺ຐປຣມຕ຺ເຖນາ’’’ຕິ, ມິຈ຺ຉາ.

ນ ເຫວໍ ນິຄ຺ຄເຫຕພ຺ເພ, ເຕນ ຫິ ຍໍ ນິຄ຺ຄຓ຺ຫາສິ – ຫຎ຺ຈິ ປຸຄ຺ຄໂລ ນຸປລພ຺ຠຕິ ສຈ຺ຈິກຏ຺ຐປຣມຕ຺ເຖນ, ເຕນ ວຕ ເຣ ວຕ຺ຕພ຺ເພ ‘‘ໂຍ ສຈ຺ຈິກຏ຺ໂຐ ປຣມຕ຺ໂຖ, ຕໂຕ ໂສ ປຸຄ຺ຄໂລ ນຸປລພ຺ຠຕິ ສຈ຺ຈິກຏ຺ຐປຣມຕ຺ເຖນາ’’ຕິ. ຍໍ ຕຕ຺ຖ ວເທສິ ‘‘ວຕ຺ຕພ຺ເພ ໂຂ ‘ປຸຄ຺ຄໂລ ນຸປລພ຺ຠຕິ ສຈ຺ຈິກຏ຺ຐປຣມຕ຺ເຖນ’, ໂນ ຈ ວຕ຺ຕພ຺ເພ ‘ໂຍ ສຈ຺ຈິກຏ຺ໂຐ ປຣມຕ຺ໂຖ, ຕໂຕ ໂສ ປຸຄ຺ຄໂລ ນຸປລພ຺ຠຕິ ສຈ຺ຈິກຏ຺ຐປຣມຕ຺ເຖນາ’’’ຕິ, ມິຈ຺ຉາ.

ໂອກາສສຈ຺ຈິກຏ຺ຐອນຸໂລມປຈ຺ຈນີກໍ

ປຸຄ຺ຄໂລ ອຸປລພ຺ຠຕິ ສຈ຺ຈິກຏ຺ຐປຣມຕ຺ເຖນາຕິ? ອາມນ຺ຕາ. ສພ຺ພຕ຺ຖ ປຸຄ຺ຄໂລ ອຸປລພ຺ຠຕິ ສຈ຺ຈິກຏ຺ຐປຣມຕ຺ເຖນາຕິ? ນ ເຫວໍ ວຕ຺ຕພ຺ເພ.

ອາຊານາຫິ ນິຄ຺ຄຫໍ – ຫຎ຺ຈິ ປຸຄ຺ຄໂລ ອຸປລພ຺ຠຕິ ສຈ຺ຈິກຏ຺ຐປຣມຕ຺ເຖນ, ເຕນ ວຕ ເຣ ວຕ຺ຕພ຺ເພ ‘‘ສພ຺ພຕ຺ຖ ປຸຄ຺ຄໂລ ອຸປລພ຺ຠຕິ ສຈ຺ຈິກຏ຺ຐປຣມຕ຺ເຖນາ’’ຕິ. ຍໍ ຕຕ຺ຖ ວເທສິ ‘‘ວຕ຺ຕພ຺ເພ ໂຂ ‘ປຸຄ຺ຄໂລ ອຸປລພ຺ຠຕິ ສຈ຺ຈິກຏ຺ຐປຣມຕ຺ເຖນ’, ໂນ ຈ ວຕ຺ຕພ຺ເພ ‘ສພ຺ພຕ຺ຖ ປຸຄ຺ຄໂລ ອຸປລພ຺ຠຕິ ສຈ຺ຈິກຏ຺ຐປຣມຕ຺ເຖນາ’’’ຕິ, ມິຈ຺ຉາ.

ໂນ ເຈ ປນ ວຕ຺ຕພ຺ເພ ‘‘ສພ຺ພຕ຺ຖ ປຸຄ຺ຄໂລ ອຸປລພ຺ຠຕິ ສຈ຺ຈິກຏ຺ຐປຣມຕ຺ເຖນາ’’ຕິ, ໂນ ຈ ວຕ ເຣ ວຕ຺ຕພ຺ເພ ‘‘ປຸຄ຺ຄໂລ ອຸປລພ຺ຠຕິ ສຈ຺ຈິກຏ຺ຐປຣມຕ຺ເຖນາ’’ຕິ. ຍໍ ຕຕ຺ຖ ວເທສິ ‘‘ວຕ຺ຕພ຺ເພ ໂຂ ‘ປຸຄ຺ຄໂລ ອຸປລພ຺ຠຕິ ສຈ຺ຈິກຏ຺ຐປຣມຕ຺ເຖນ’, ໂນ ຈ ວຕ຺ຕພ຺ເພ ‘ສພ຺ພຕ຺ຖ ປຸຄ຺ຄໂລ ອຸປລພ຺ຠຕິ ສຈ຺ຈິກຏ຺ຐປຣມຕ຺ເຖນາ’’’ຕິ, ມິຈ຺ຉາ…ເປ….

ປຸຄ຺ຄໂລ ¶ ອຸປລພ຺ຠຕິ ສຈ຺ຈິກຏ຺ຐປຣມຕ຺ເຖນາຕິ? ອາມນ຺ຕາ. ສພ຺ພທາ ປຸຄ຺ຄໂລ ອຸປລພ຺ຠຕິ ສຈ຺ຈິກຏ຺ຐປຣມຕ຺ເຖນາຕິ? ນ ເຫວໍ ວຕ຺ຕພ຺ເພ.

ອາຊານາຫິ ¶ ນິຄ຺ຄຫໍ – ຫຎ຺ຈິ ປຸຄ຺ຄໂລ ອຸປລພ຺ຠຕິ ສຈ຺ຈິກຏ຺ຐປຣມຕ຺ເຖນ, ເຕນ ວຕ ເຣ ວຕ຺ຕພ຺ເພ ‘‘ສພ຺ພທາ ປຸຄ຺ຄໂລ ອຸປລພ຺ຠຕິ ສຈ຺ຈິກຏ຺ຐປຣມຕ຺ເຖນາ’’ຕິ. ຍໍ ຕຕ຺ຖ ວເທສິ ‘‘ວຕ຺ຕພ຺ເພ ໂຂ ‘ປຸຄ຺ຄໂລ ອຸປລພ຺ຠຕິ ສຈ຺ຈິກຏ຺ຐປຣມຕ຺ເຖນ’, ໂນ ຈ ວຕ຺ຕພ຺ເພ ‘ສພ຺ພທາ ປຸຄ຺ຄໂລ ອຸປລພ຺ຠຕິ ສຈ຺ຈິກຏ຺ຐປຣມຕ຺ເຖນາ’’’ຕິ ມິຈ຺ຉາ.

ໂນ ເຈ ປນ ວຕ຺ຕພ຺ເພ ‘‘ສພ຺ພທາ ປຸຄ຺ຄໂລ ອຸປລພ຺ຠຕິ ສຈ຺ຈິກຏ຺ຐປຣມຕ຺ເຖນາ’’ຕິ, ໂນ ຈ ວຕ ເຣ ວຕ຺ຕພ຺ເພ ‘‘ປຸຄ຺ຄໂລ ອຸປລພ຺ຠຕິ ສຈ຺ຈິກຏ຺ຐປຣມຕ຺ເຖນາ’’ຕິ. ຍໍ ຕຕ຺ຖ ວເທສິ ‘‘ວຕ຺ຕພ຺ເພ ໂຂ ‘ປຸຄ຺ຄໂລ ອຸປລພ຺ຠຕິ ສຈ຺ຈິກຏ຺ຐປຣມຕ຺ເຖນ’, ໂນ ຈ ວຕ຺ຕພ຺ເພ ‘ສພ຺ພທາ ປຸຄ຺ຄໂລ ອຸປລພ຺ຠຕິ ສຈ຺ຈິກຏ຺ຐປຣມຕ຺ເຖນາ’’’ຕິ, ມິຈ຺ຉາ…ເປ….

ອວຍວສຈ຺ຈິກຏ຺ຐອນຸໂລມປຈ຺ຈນີກໍ

ປຸຄ຺ຄໂລ ອຸປລພ຺ຠຕິ ສຈ຺ຈິກຏ຺ຐປຣມຕ຺ເຖນາຕິ? ອາມນ຺ຕາ. ສພ຺ເພສຸ ປຸຄ຺ຄໂລ ອຸປລພ຺ຠຕິ ສຈ຺ຈິກຏ຺ຐປຣມຕ຺ເຖນາຕິ? ນ ເຫວໍ ວຕ຺ຕພ຺ເພ.

ອາຊານາຫິ ນິຄ຺ຄຫໍ – ຫຎ຺ຈິ ປຸຄ຺ຄໂລ ອຸປລພ຺ຠຕິ ສຈ຺ຈິກຏ຺ຐປຣມຕ຺ເຖນ, ເຕນ ວຕ ເຣ ວຕ຺ຕພ຺ເພ ‘‘ສພ຺ເພສຸ ປຸຄ຺ຄໂລ ອຸປລພ຺ຠຕິ ສຈ຺ຈິກຏ຺ຐປຣມຕ຺ເຖນາ’’ຕິ. ຍໍ ຕຕ຺ຖ ວເທສິ ‘‘ວຕ຺ຕພ຺ເພ ໂຂ ‘ປຸຄ຺ຄໂລ ອຸປລພ຺ຠຕິ ສຈ຺ຈິກຏ຺ຐປຣມຕ຺ເຖນ’, ໂນ ຈ ວຕ຺ຕພ຺ເພ ‘ສພ຺ເພສຸ ປຸຄ຺ຄໂລ ອຸປລພ຺ຠຕິ ສຈ຺ຈິກຏ຺ຐປຣມຕ຺ເຖນາ’’’ຕິ? ມິຈ຺ຉາ.

ໂນ ¶ ເຈ ປນ ວຕ຺ຕພ຺ເພ ‘‘ສພ຺ເພສຸ ປຸຄ຺ຄໂລ ອຸປລພ຺ຠຕິ ສຈ຺ຈິກຏ຺ຐປຣມຕ຺ເຖນາ’’ຕິ, ໂນ ຈ ວຕ ເຣ ວຕ຺ຕພ຺ເພ ‘‘ປຸຄ຺ຄໂລ ອຸປລພ຺ຠຕິ ສຈ຺ຈິກຏ຺ຐປຣມຕ຺ເຖນາ’’ຕິ. ຍໍ ຕຕ຺ຖ ວເທສິ ‘‘ວຕ຺ຕພ຺ເພ ໂຂ ‘ປຸຄ຺ຄໂລ ອຸປລພ຺ຠຕິ ສຈ຺ຈິກຏ຺ຐປຣມຕ຺ເຖນ’, ໂນ ຈ ວຕ຺ຕພ຺ເພ ‘ສພ຺ເພສຸ ປຸຄ຺ຄໂລ ອຸປລພ຺ຠຕິ ສຈ຺ຈິກຏ຺ຐປຣມຕ຺ເຖນາ’’’ຕິ, ມິຈ຺ຉາ…ເປ….

ໂອກາສສຈ຺ຈິກຏ຺ຐປຈ຺ຈນີການຸໂລມໍ

ປຸຄ຺ຄໂລ ¶ ນຸປລພ຺ຠຕິ ສຈ຺ຈິກຏ຺ຐປຣມຕ຺ເຖນາຕິ? ອາມນ຺ຕາ. ສພ຺ພຕ຺ຖ ປຸຄ຺ຄໂລ ນຸປລພ຺ຠຕິ ສຈ຺ຈິກຏ຺ຐປຣມຕ຺ເຖນາຕິ? ນ ເຫວໍ ວຕ຺ຕພ຺ເພ.

ອາຊານາຫິ ນິຄ຺ຄຫໍ – ຫຎ຺ຈິ ປຸຄ຺ຄໂລ ນຸປລພ຺ຠຕິ ສຈ຺ຈິກຏ຺ຐປຣມຕ຺ເຖນ, ເຕນ ວຕ ເຣ ວຕ຺ຕພ຺ເພ ‘‘ສພ຺ພຕ຺ຖ ປຸຄ຺ຄໂລ ນຸປລພ຺ຠຕິ ສຈ຺ຈິກຏ຺ຐປຣມຕ຺ເຖນາ’’ຕິ. ຍໍ ຕຕ຺ຖ ວເທສິ ‘‘ວຕ຺ຕພ຺ເພ ໂຂ ‘ປຸຄ຺ຄໂລ ນຸປລພ຺ຠຕິ ສຈ຺ຈິກຏ຺ຐປຣມຕ຺ເຖນ’, ໂນ ຈ ວຕ຺ຕພ຺ເພ ‘ສພ຺ພຕ຺ຖ ປຸຄ຺ຄໂລ ນຸປລພ຺ຠຕິ ສຈ຺ຈິກຏ຺ຐປຣມຕ຺ເຖນາ’’’ຕິ, ມິຈ຺ຉາ.

ໂນ ເຈ ປນ ວຕ຺ຕພ຺ເພ ‘‘ສພ຺ພຕ຺ຖ ປຸຄ຺ຄໂລ ນຸປລພ຺ຠຕິ ສຈ຺ຈິກຏ຺ຐປຣມຕ຺ເຖນາ’’ຕິ, ໂນ ຈ ວຕ ເຣ ວຕ຺ຕພ຺ເພ ‘‘ປຸຄ຺ຄໂລ ນຸປລພ຺ຠຕິ ສຈ຺ຈິກຏ຺ຐປຣມຕ຺ເຖນາ’’ຕິ. ຍໍ ຕຕ຺ຖ ວເທສິ ‘‘ວຕ຺ຕພ຺ເພ ໂຂ ‘ປຸຄ຺ຄໂລ ນຸປລພ຺ຠຕິ ສຈ຺ຈິກຏ຺ຐປຣມຕ຺ເຖນ’, ໂນ ຈ ວຕ຺ຕພ຺ເພ ‘ສພ຺ພຕ຺ຖ ປຸຄ຺ຄໂລ ນຸປລພ຺ຠຕິ ສຈ຺ຈິກຏ຺ຐປຣມຕ຺ເຖນາ’’’ຕິ, ມິຈ຺ຉາ…ເປ….

ປຸຄ຺ຄໂລ ¶ ນຸປລພ຺ຠຕິ ສຈ຺ຈິກຏ຺ຐປຣມຕ຺ເຖນາຕິ? ອາມນ຺ຕາ. ສພ຺ພທາ ປຸຄ຺ຄໂລ ນຸປລພ຺ຠຕິ ສຈ຺ຈິກຏ຺ຐປຣມຕ຺ເຖນາຕິ? ນ ເຫວໍ ວຕ຺ຕພ຺ເພ.

ອາຊານາຫິ ນິຄ຺ຄຫໍ – ຫຎ຺ຈິ ປຸຄ຺ຄໂລ ນຸປລພ຺ຠຕິ ສຈ຺ຈິກຏ຺ຐປຣມຕ຺ເຖນ, ເຕນ ວຕ ເຣ ວຕ຺ຕພ຺ເພ ‘‘ສພ຺ພທາ ປຸຄ຺ຄໂລ ນຸປລພ຺ຠຕິ ສຈ຺ຈິກຏ຺ຐປຣມຕ຺ເຖນາ’’ຕິ. ຍໍ ຕຕ຺ຖ ວເທສິ ‘‘ວຕ຺ຕພ຺ເພ ໂຂ ‘ປຸຄ຺ຄໂລ ນຸປລພ຺ຠຕິ ສຈ຺ຈິກຏ຺ຐປຣມຕ຺ເຖນ’, ໂນ ຈ ວຕ຺ຕພ຺ເພ ‘ສພ຺ພທາ ປຸຄ຺ຄໂລ ນຸປລພ຺ຠຕິ ສຈ຺ຈິກຏ຺ຐປຣມຕ຺ເຖນາ’’’ຕິ, ມິຈ຺ຉາ.

ໂນ ¶ ເຈ ປນ ວຕ຺ຕພ຺ເພ ‘‘ສພ຺ພທາ ປຸຄ຺ຄໂລ ນຸປລພ຺ຠຕິ ສຈ຺ຈິກຏ຺ຐປຣມຕ຺ເຖນາ’’ຕິ, ໂນ ຈ ວຕ ເຣ ວຕ຺ຕພ຺ເພ ‘‘ປຸຄ຺ຄໂລ ນຸປລພ຺ຠຕິ ສຈ຺ຈິກຏ຺ຐປຣມຕ຺ເຖນາ’’ຕິ. ຍໍ ຕຕ຺ຖ ວເທສິ ‘‘ວຕ຺ຕພ຺ເພ ໂຂ ‘ປຸຄ຺ຄໂລ ນຸປລພ຺ຠຕິ ສຈ຺ຈິກຏ຺ຐປຣມຕ຺ເຖນ’, ໂນ ຈ ວຕ຺ຕພ຺ເພ ‘ສພ຺ພທາ ປຸຄ຺ຄໂລ ນຸປລພ຺ຠຕິ ສຈ຺ຈິກຏ຺ຐປຣມຕ຺ເຖນາ’’’ຕິ, ມິຈ຺ຉາ…ເປ….

ອວຍວສຈ຺ຈິກຏ຺ຐປຈ຺ຈນີການຸໂລມໍ

ປຸຄ຺ຄໂລ ນຸປລພ຺ຠຕິ ສຈ຺ຈິກຏ຺ຐປຣມຕ຺ເຖນາຕິ? ອາມນ຺ຕາ. ສພ຺ເພສຸ ປຸຄ຺ຄໂລ ນຸປລພ຺ຠຕິ ສຈ຺ຈິກຏ຺ຐປຣມຕ຺ເຖນາຕິ? ນ ເຫວໍ ວຕ຺ຕພ຺ເພ.

ອາຊານາຫິ ນິຄ຺ຄຫໍ – ຫຎ຺ຈິ ປຸຄ຺ຄໂລ ນຸປລພ຺ຠຕິ ສຈ຺ຈິກຏ຺ຐປຣມຕ຺ເຖນ, ເຕນ ວຕ ເຣ ວຕ຺ຕພ຺ເພ ‘‘ສພ຺ເພສຸ ປຸຄ຺ຄໂລ ນຸປລພ຺ຠຕິ ສຈ຺ຈິກຏ຺ຐປຣມຕ຺ເຖນາ’’ຕິ. ຍໍ ຕຕ຺ຖ ວເທສິ ‘‘ວຕ຺ຕພ຺ເພ ໂຂ ‘ປຸຄ຺ຄໂລ ນຸປລພ຺ຠຕິ ສຈ຺ຈິກຏ຺ຐປຣມຕ຺ເຖນ’, ໂນ ຈ ວຕ຺ຕພ຺ເພ ‘ສພ຺ເພສຸ ປຸຄ຺ຄໂລ ນຸປລພ຺ຠຕິ ສຈ຺ຈິກຏ຺ຐປຣມຕ຺ເຖນາ’’’ຕິ, ມິຈ຺ຉາ.

ໂນ ¶ ເຈ ປນ ວຕ຺ຕພ຺ເພ ‘‘ສພ຺ເພສຸ ປຸຄ຺ຄໂລ ນຸປລພ຺ຠຕິ ສຈ຺ຈິກຏ຺ຐປຣມຕ຺ເຖນາ’’ຕິ, ໂນ ຈ ວຕ ເຣ ວຕ຺ຕພ຺ເພ ‘‘ປຸຄ຺ຄໂລ ນຸປລພ຺ຠຕິ ສຈ຺ຈິກຏ຺ຐປຣມຕ຺ເຖນາ’’ຕິ. ຍໍ ຕຕ຺ຖ ວເທສິ ‘‘ວຕ຺ຕພ຺ເພ ໂຂ ‘ປຸຄ຺ຄໂລ ນຸປລພ຺ຠຕິ ສຈ຺ຈິກຏ຺ຐປຣມຕ຺ເຖນ’, ໂນ ຈ ວຕ຺ຕພ຺ເພ ‘ສພ຺ເພສຸ ປຸຄ຺ຄໂລ ນຸປລພ຺ຠຕິ ສຈ຺ຈິກຏ຺ຐປຣມຕ຺ເຖນາ’’’ຕິ, ມິຈ຺ຉາ…ເປ….

ເຍ ¶ ເກຈິ ກຸສລາ ຘມ຺ມາ (ຍມ. ໑.ມູລຍມກ.໑ ອາທໂຍ), ສພ຺ເພ ເຕ ກຸສລມູລາ. ເຍ ວາ ປນ ກຸສລມູລາ, ສພ຺ເພ ເຕ ຘມ຺ມາ ກຸສລາ.

ເຍ ເກຈິ ກຸສລາ ຘມ຺ມາ, ສພ຺ເພ ເຕ ກຸສລມູເລນ ເອກມູລາ. ເຍ ວາ ປນ ກຸສລມູເລນ ເອກມູລາ, ສພ຺ເພ ເຕ ຘມ຺ມາ ກຸສລາ.

ເຍ ເກຈິ ກຸສລມູເລນ ເອກມູລາ ຘມ຺ມາ, ສພ຺ເພ ເຕ ກຸສລມູເລນ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎມູລາ. ເຍ ວາ ປນ ກຸສລມູເລນ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎມູລາ, ສພ຺ເພ ເຕ ຘມ຺ມາ ກຸສລາ.

ເຍ ເກຈິ ກຸສລາ ຘມ຺ມາ, ສພ຺ເພ ເຕ ກຸສລມູລມູລາ. ເຍ ວາ ປນ ກຸສລມູລມູລາ, ສພ຺ເພ ເຕ ຘມ຺ມາ ກຸສລາ.

ເຍ ¶ ເກຈິ ກຸສລາ ຘມ຺ມາ, ສພ຺ເພ ເຕ ກຸສລມູເລນ ເອກມູລມູລາ. ເຍ ວາ ປນ ກຸສລມູເລນ ເອກມູລມູລາ, ສພ຺ເພ ເຕ ຘມ຺ມາ ກຸສລາ.

ເຍ ເກຈິ ກຸສລມູເລນ ເອກມູລມູລາ ຘມ຺ມາ, ສພ຺ເພ ເຕ ກຸສລມູເລນ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎມູລມູລາ. ເຍ ວາ ປນ ກຸສລມູເລນ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎມູລມູລາ, ສພ຺ເພ ເຕ ຘມ຺ມາ ກຸສລາ.

ເຍ ເກຈິ ກຸສລາ ຘມ຺ມາ, ສພ຺ເພ ເຕ ກຸສລມູລກາ. ເຍ ວາ ປນ ກຸສລມູລກາ, ສພ຺ເພ ເຕ ຘມ຺ມາ ກຸສລາ.

ເຍ ເກຈິ ກຸສລາ ຘມ຺ມາ, ສພ຺ເພ ເຕ ກຸສລມູເລນ ເອກມູລກາ. ເຍ ວາ ປນ ກຸສລມູເລນ ເອກມູລກາ, ສພ຺ເພ ເຕ ຘມ຺ມາ ກຸສລາ.

ເຍ ¶ ເກຈິ ກຸສລມູເລນ ເອກມູລກາ ຘມ຺ມາ, ສພ຺ເພ ເຕ ກຸສລມູເລນ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎມູລກາ. ເຍ ວາ ປນ ກຸສລມູເລນ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎມູລກາ, ສພ຺ເພ ເຕ ຘມ຺ມາ ກຸສລາ.

ເຍ ເກຈິ ກຸສລາ ຘມ຺ມາ, ສພ຺ເພ ເຕ ກຸສລມູລມູລກາ. ເຍ ວາ ປນ ກຸສລມູລມູລກາ, ສພ຺ເພ ເຕ ຘມ຺ມາ ກຸສລາ.

ເຍ ເກຈິ ກຸສລາ ຘມ຺ມາ, ສພ຺ເພ ເຕ ກຸສລມູເລນ ເອກມູລມູລກາ. ເຍ ວາ ປນ ກຸສລມູເລນ ເອກມູລມູລກາ, ສພ຺ເພ ເຕ ຘມ຺ມາ ກຸສລາ.

ເຍ ເກຈິ ກຸສລມູເລນ ເອກມູລມູລກາ ຘມ຺ມາ, ສພ຺ເພ ເຕ ກຸສລມູເລນ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎມູລມູລກາ. ເຍ ວາ ປນ ກຸສລມູເລນ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎມູລມູລກາ, ສພ຺ເພ ເຕ ຘມ຺ມາ ກຸສລາ.

ເຍ ເກຈິ ອກຸສລາ ຘມ຺ມາ, ສພ຺ເພ ເຕ ອກຸສລມູລາ. ເຍ ວາ ປນ ອກຸສລມູລາ, ສພ຺ເພ ເຕ ຘມ຺ມາ ອກຸສລາ.

ເຍ ¶ ເກຈິ ອກຸສລາ ຘມ຺ມາ, ສພ຺ເພ ເຕ ອກຸສລມູເລນ ເອກມູລາ. ເຍ ວາ ປນ ອກຸສລມູເລນ ເອກມູລາ, ສພ຺ເພ ເຕ ຘມ຺ມາ ອກຸສລາ.

ເຍ ເກຈິ ອກຸສລມູເລນ ເອກມູລາ ຘມ຺ມາ, ສພ຺ເພ ເຕ ອກຸສລມູເລນ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎມູລາ. ເຍ ວາ ປນ ອກຸສລມູເລນ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎມູລາ, ສພ຺ເພ ເຕ ຘມ຺ມາ ອກຸສລາ.

ເຍ ເກຈິ ອກຸສລາ ຘມ຺ມາ, ສພ຺ເພ ເຕ ອກຸສລມູລມູລາ. ເຍ ວາ ປນ ອກຸສລມູລມູລາ, ສພ຺ເພ ເຕ ຘມ຺ມາ ອກຸສລາ.

ເຍ ເກຈິ ອກຸສລາ ຘມ຺ມາ, ສພ຺ເພ ເຕ ອກຸສລມູເລນ ເອກມູລມູລາ. ເຍ ວາ ປນ ອກຸສລມູເລນ ເອກມູລມູລາ, ສພ຺ເພ ເຕ ຘມ຺ມາ ອກຸສລາ.

ເຍ ¶ ເກຈິ ອກຸສລມູເລນ ເອກມູລມູລາ ຘມ຺ມາ, ສພ຺ເພ ເຕ ອກຸສລມູເລນ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎມູລມູລາ. ເຍ ວາ ປນ ອກຸສລມູເລນ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎມູລມູລາ, ສພ຺ເພ ເຕ ຘມ຺ມາ ອກຸສລາ.

ເຍ ເກຈິ ອກຸສລາ ຘມ຺ມາ, ສພ຺ເພ ເຕ ອກຸສລມູລກາ. ເຍ ວາ ປນ ອກຸສລມູລກາ, ສພ຺ເພ ເຕ ຘມ຺ມາ ອກຸສລາ.

ເຍ ເກຈິ ອກຸສລາ ຘມ຺ມາ, ສພ຺ເພ ເຕ ອກຸສລມູເລນ ເອກມູລກາ. ເຍ ວາ ປນ ອກຸສລມູເລນ ເອກມູລກາ, ສພ຺ເພ ເຕ ຘມ຺ມາ ອກຸສລາ.

ເຍ ເກຈິ ອກຸສລມູເລນ ເອກມູລກາ ຘມ຺ມາ, ສພ຺ເພ ເຕ ອກຸສລມູເລນ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎມູລກາ. ເຍ ວາ ປນ ອກຸສລມູເລນ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎມູລກາ, ສພ຺ເພ ເຕ ຘມ຺ມາ ອກຸສລາ.

ເຍ ເກຈິ ອກຸສລາ ຘມ຺ມາ, ສພ຺ເພ ເຕ ອກຸສລມູລມູລກາ. ເຍ ວາ ປນ ອກຸສລມູລມູລກາ, ສພ຺ເພ ເຕ ຘມ຺ມາ ອກຸສລາ.

ເຍ ¶ ເກຈິ ອກຸສລາ ຘມ຺ມາ, ສພ຺ເພ ເຕ ອກຸສລມູເລນ ເອກມູລມູລກາ. ເຍ ວາ ປນ ອກຸສລມູເລນ ເອກມູລມູລກາ, ສພ຺ເພ ເຕ ຘມ຺ມາ ອກຸສລາ.

ເຍ ເກຈິ ອກຸສລມູເລນ ເອກມູລມູລກາ ຘມ຺ມາ, ສພ຺ເພ ເຕ ອກຸສລມູເລນ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎມູລມູລກາ. ເຍ ວາ ປນ ອກຸສລມູເລນ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎມູລມູລກາ, ສພ຺ເພ ເຕ ຘມ຺ມາ ອກຸສລາ.

ເຍ ເກຈິ ອພ຺ຍາກຕາ ຘມ຺ມາ, ສພ຺ເພ ເຕ ອພ຺ຍາກຕມູລາ. ເຍ ວາ ປນ ອພ຺ຍາກຕມູລາ, ສພ຺ເພ ເຕ ຘມ຺ມາ ອພ຺ຍາກຕາ.

ເຍ ¶ ເກຈິ ອພ຺ຍາກຕາ ຘມ຺ມາ, ສພ຺ເພ ເຕ ອພ຺ຍາກຕມູເລນ ເອກມູລາ. ເຍ ວາ ປນ ອພ຺ຍາກຕມູເລນ ເອກມູລາ, ສພ຺ເພ ເຕ ຘມ຺ມາ ອພ຺ຍາກຕາ.

ເຍ ເກຈິ ອພ຺ຍາກຕມູເລນ ເອກມູລາ ຘມ຺ມາ, ສພ຺ເພ ເຕ ອພ຺ຍາກຕມູເລນ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎມູລາ. ເຍ ວາ ປນ ອພ຺ຍາກຕມູເລນ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎມູລາ, ສພ຺ເພ ເຕ ຘມ຺ມາ ອພ຺ຍາກຕາ.

ເຍ ເກຈິ ອພ຺ຍາກຕາ ຘມ຺ມາ, ສພ຺ເພ ເຕ ອພ຺ຍາກຕມູລມູລາ. ເຍ ວາ ປນ ອພ຺ຍາກຕມູລມູລາ, ສພ຺ເພ ເຕ ຘມ຺ມາ ອພ຺ຍາກຕາ.

ເຍ ເກຈິ ອພ຺ຍາກຕາ ຘມ຺ມາ, ສພ຺ເພ ເຕ ອພ຺ຍາກຕມູເລນ ເອກມູລມູລາ. ເຍ ວາ ປນ ອພ຺ຍາກຕມູເລນ ເອກມູລມູລາ, ສພ຺ເພ ເຕ ຘມ຺ມາ ອພ຺ຍາກຕາ.

ເຍ ເກຈິ ອພ຺ຍາກຕມູເລນ ເອກມູລມູລາ ຘມ຺ມາ, ສພ຺ເພ ເຕ ອພ຺ຍາກຕມູເລນ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎມູລມູລາ. ເຍ ວາ ປນ ອພ຺ຍາກຕມູເລນ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎມູລມູລາ, ສພ຺ເພ ເຕ ຘມ຺ມາ ອພ຺ຍາກຕາ.

ເຍ ¶ ເກຈິ ອພ຺ຍາກຕາ ຘມ຺ມາ, ສພ຺ເພ ເຕ ອພ຺ຍາກຕມູລກາ. ເຍ ວາ ປນ ອພ຺ຍາກຕມູລກາ, ສພ຺ເພ ເຕ ຘມ຺ມາ ອພ຺ຍາກຕາ.

ເຍ ເກຈິ ອພ຺ຍາກຕາ ຘມ຺ມາ, ສພ຺ເພ ເຕ ອພ຺ຍາກຕມູເລນ ເອກມູລກາ. ເຍ ວາ ປນ ອພ຺ຍາກຕມູເລນ ເອກມູລກາ, ສພ຺ເພ ເຕ ຘມ຺ມາ ອພ຺ຍາກຕາ.

ເຍ ເກຈິ ອພ຺ຍາກຕມູເລນ ເອກມູລກາ ຘມ຺ມາ, ສພ຺ເພ ເຕ ອພ຺ຍາກຕມູເລນ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎມູລກາ. ເຍ ວາ ປນ ອພ຺ຍາກຕມູເລນ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎມູລກາ, ສພ຺ເພ ເຕ ຘມ຺ມາ ອພ຺ຍາກຕາ.

ເຍ ເກຈິ ອພ຺ຍາກຕາ ຘມ຺ມາ, ສພ຺ເພ ເຕ ອພ຺ຍາກຕມູລມູລກາ. ເຍ ວາ ປນ ອພ຺ຍາກຕມູລມູລກາ, ສພ຺ເພ ເຕ ຘມ຺ມາ ອພ຺ຍາກຕາ.

ເຍ ¶ ເກຈິ ອພ຺ຍາກຕາ ຘມ຺ມາ, ສພ຺ເພ ເຕ ອພ຺ຍາກຕມູເລນ ເອກມູລມູລກາ. ເຍ ວາ ປນ ອພ຺ຍາກຕມູເລນ ເອກມູລມູລກາ, ສພ຺ເພ ເຕ ຘມ຺ມາ ອພ຺ຍາກຕາ.

ເຍ ເກຈິ ອພ຺ຍາກຕມູເລນ ເອກມູລມູລກາ ຘມ຺ມາ, ສພ຺ເພ ເຕ ອພ຺ຍາກຕມູເລນ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎມູລມູລກາ. ເຍ ວາ ປນ ອພ຺ຍາກຕມູເລນ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎມູລມູລກາ, ສພ຺ເພ ເຕ ຘມ຺ມາ ອພ຺ຍາກຕາ.

ເຍ ເກຈິ ນາມາ ຘມ຺ມາ, ສພ຺ເພ ເຕ ນາມມູລາ. ເຍ ວາ ປນ ນາມມູລາ, ສພ຺ເພ ເຕ ຘມ຺ມາ ນາມາ.

ເຍ ເກຈິ ນາມາ ຘມ຺ມາ, ສພ຺ເພ ເຕ ນາມມູເລນ ເອກມູລາ. ເຍ ວາ ປນ ນາມມູເລນ ເອກມູລາ, ສພ຺ເພ ເຕ ຘມ຺ມາ ນາມາ.

ເຍ ¶ ເກຈິ ນາມມູເລນ ເອກມູລາ ຘມ຺ມາ, ສພ຺ເພ ເຕ ນາມມູເລນ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎມູລາ. ເຍ ວາ ປນ ນາມມູເລນ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎມູລາ, ສພ຺ເພ ເຕ ຘມ຺ມາ ນາມາ.

ເຍ ເກຈິ ນາມາ ຘມ຺ມາ, ສພ຺ເພ ເຕ ນາມມູລມູລາ. ເຍ ວາ ປນ ນາມມູລມູລາ, ສພ຺ເພ ເຕ ຘມ຺ມາ ນາມາ.

ເຍ ເກຈິ ນາມາ ຘມ຺ມາ, ສພ຺ເພ ເຕ ນາມມູເລນ ເອກມູລມູລາ. ເຍ ວາ ປນ ນາມມູເລນ ເອກມູລມູລາ, ສພ຺ເພ ເຕ ຘມ຺ມາ ນາມາ.

ເຍ ເກຈິ ນາມມູເລນ ເອກມູລມູລາ ຘມ຺ມາ, ສພ຺ເພ ເຕ ນາມມູເລນ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎມູລມູລາ. ເຍ ວາ ປນ ນາມມູເລນ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎມູລມູລາ, ສພ຺ເພ ເຕ ຘມ຺ມາ ນາມາ.

ເຍ ເກຈິ ນາມາ ຘມ຺ມາ, ສພ຺ເພ ເຕ ນາມມູລກາ. ເຍ ວາ ປນ ນາມມູລກາ, ສພ຺ເພ ເຕ ຘມ຺ມາ ນາມາ.

ເຍ ¶ ເກຈິ ນາມາ ຘມ຺ມາ, ສພ຺ເພ ເຕ ນາມມູເລນ ເອກມູລກາ. ເຍ ວາ ປນ ນາມມູເລນ ເອກມູລກາ, ສພ຺ເພ ເຕ ຘມ຺ມາ ນາມາ.

ເຍ ເກຈິ ນາມມູເລນ ເອກມູລກາ ຘມ຺ມາ, ສພ຺ເພ ເຕ ນາມມູເລນ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎມູລກາ. ເຍ ວາ ປນ ນາມມູເລນ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎມູລກາ, ສພ຺ເພ ເຕ ຘມ຺ມາ ນາມາ.

ເຍ ເກຈິ ນາມາ ຘມ຺ມາ, ສພ຺ເພ ເຕ ນາມມູລມູລກາ. ເຍ ວາ ປນ ນາມມູລມູລກາ, ສພ຺ເພ ເຕ ຘມ຺ມາ ນາມາ.

ເຍ ເກຈິ ນາມາ ຘມ຺ມາ, ສພ຺ເພ ເຕ ນາມມູເລນ ເອກມູລມູລກາ. ເຍ ວາ ປນ ນາມມູເລນ ເອກມູລມູລກາ, ສພ຺ເພ ເຕ ຘມ຺ມາ ນາມາ.

ເຍ ¶ ເກຈິ ນາມມູເລນ ເອກມູລມູລກາ ຘມ຺ມາ, ສພ຺ເພ ເຕ ນາມມູເລນ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎມູລມູລກາ. ເຍ ວາ ປນ ນາມມູເລນ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎມູລມູລກາ, ສພ຺ເພ ເຕ ຘມ຺ມາ ນາມາ.

ເຍ ເກຈິ ກຸສລາ ຘມ຺ມາ, ສພ຺ເພ ເຕ ກຸສລເຫຕູ…ເປ… ກຸສລນິທານາ…ເປ… ກຸສລສມ຺ຠວາ…ເປ… ກຸສລປ຺ປຠວາ…ເປ… ກຸສລສມຸຏ຺ຐານາ…ເປ… ກຸສລາຫາຣາ…ເປ… ກຸສລາຣມ຺ມຓາ…ເປ… ກຸສລປຈ຺ຈຍາ…ເປ… ກຸສລສມຸທຍາ…ເປ….

ມູລໍ ເຫຕຸ ນິທານຎ຺ຈ, ສມ຺ຠໂວ ປຠເວນ ຈ;

ສມຸຏ຺ຐານາຫາຣາຣມ຺ມຓາ, ປຈ຺ຈໂຍ ສມຸທເຍນ ຈາຕິ.

ປຎ຺ຈກ຺ຂນ຺ຘາ (ຍມ. ໑.ຂນ຺ຘຍມກ.໑ ອາທໂຍ) – ຣູປກ຺ຂນ຺ໂຘ ເວທນາກ຺ຂນ຺ໂຘ ສຎ຺ຎາກ຺ຂນ຺ໂຘ ສງ຺ຂາຣກ຺ຂນ຺ໂຘ ວິຎ຺ຎາຓກ຺ຂນ຺ໂຘ.

ຣູປໍ ¶ ຣູປກ຺ຂນ຺ໂຘ, ຣູປກ຺ຂນ຺ໂຘ ຣູປໍ.

ເວທນາ ເວທນາກ຺ຂນ຺ໂຘ, ເວທນາກ຺ຂນ຺ໂຘ ເວທນາ.

ສຎ຺ຎາ ສຎ຺ຎາກ຺ຂນ຺ໂຘ, ສຎ຺ຎາກ຺ຂນ຺ໂຘ ສຎ຺ຎາ.

ສງ຺ຂາຣາ ສງ຺ຂາຣກ຺ຂນ຺ໂຘ, ສງ຺ຂາຣກ຺ຂນ຺ໂຘ ສງ຺ຂາຣາ.

ວິຎ຺ຎາຓໍ ວິຎ຺ຎາຓກ຺ຂນ຺ໂຘ, ວິຎ຺ຎາຓກ຺ຂນ຺ໂຘ ວິຎ຺ຎາຓໍ.

ນ ¶ ຣູປໍ ນ ຣູປກ຺ຂນ຺ໂຘ, ນ ຣູປກ຺ຂນ຺ໂຘ ນ ຣູປໍ.

ນ ເວທນາ ນ ເວທນາກ຺ຂນ຺ໂຘ, ນ ເວທນາກ຺ຂນ຺ໂຘ ນ ເວທນາ.

ນ ສຎ຺ຎາ ນ ສຎ຺ຎາກ຺ຂນ຺ໂຘ, ນ ສຎ຺ຎາກ຺ຂນ຺ໂຘ ນ ສຎ຺ຎາ.

ນ ສງ຺ຂາຣາ ນ ສງ຺ຂາຣກ຺ຂນ຺ໂຘ, ນ ສງ຺ຂາຣກ຺ຂນ຺ໂຘ ນ ສງ຺ຂາຣາ.

ນ ວິຎ຺ຎາຓໍ ນ ວິຎ຺ຎາຓກ຺ຂນ຺ໂຘ, ນ ວິຎ຺ຎາຓກ຺ຂນ຺ໂຘ ນ ວິຎ຺ຎາຓໍ.

ຣູປໍ ຣູປກ຺ຂນ຺ໂຘ, ຂນ຺ຘາ ເວທນາກ຺ຂນ຺ໂຘ.

ຣູປໍ ຣູປກ຺ຂນ຺ໂຘ, ຂນ຺ຘາ ສຎ຺ຎາກ຺ຂນ຺ໂຘ.

ຣູປໍ ຣູປກ຺ຂນ຺ໂຘ, ຂນ຺ຘາ ສງ຺ຂາຣກ຺ຂນ຺ໂຘ.

ຣູປໍ ຣູປກ຺ຂນ຺ໂຘ, ຂນ຺ຘາ ວິຎ຺ຎາຓກ຺ຂນ຺ໂຘ.

ເວທນາ ເວທນາກ຺ຂນ຺ໂຘ, ຂນ຺ຘາ ຣູປກ຺ຂນ຺ໂຘ.

ເວທນາ ເວທນາກ຺ຂນ຺ໂຘ, ຂນ຺ຘາ ສຎ຺ຎາກ຺ຂນ຺ໂຘ.

ເວທນາ ເວທນາກ຺ຂນ຺ໂຘ, ຂນ຺ຘາ ສງ຺ຂາຣກ຺ຂນ຺ໂຘ.

ເວທນາ ເວທນາກ຺ຂນ຺ໂຘ, ຂນ຺ຘາ ວິຎ຺ຎາຓກ຺ຂນ຺ໂຘ.

ສຎ຺ຎາ ¶ ສຎ຺ຎາກ຺ຂນ຺ໂຘ, ຂນ຺ຘາ ຣູປກ຺ຂນ຺ໂຘ.

ສຎ຺ຎາ ສຎ຺ຎາກ຺ຂນ຺ໂຘ, ຂນ຺ຘາ ເວທນາກ຺ຂນ຺ໂຘ.

ສຎ຺ຎາ ສຎ຺ຎາກ຺ຂນ຺ໂຘ, ຂນ຺ຘາ ສງ຺ຂາຣກ຺ຂນ຺ໂຘ.

ສຎ຺ຎາ ສຎ຺ຎາກ຺ຂນ຺ໂຘ, ຂນ຺ຘາ ວິຎ຺ຎາຓກ຺ຂນ຺ໂຘ.

ສງ຺ຂາຣາ ¶ ສງ຺ຂາຣກ຺ຂນ຺ໂຘ, ຂນ຺ຘາ ຣູປກ຺ຂນ຺ໂຘ.

ສງ຺ຂາຣາ ສງ຺ຂາຣກ຺ຂນ຺ໂຘ, ຂນ຺ຘາ ເວທນາກ຺ຂນ຺ໂຘ.

ສງ຺ຂາຣາ ສງ຺ຂາຣກ຺ຂນ຺ໂຘ, ຂນ຺ຘາ ສຎ຺ຎາກ຺ຂນ຺ໂຘ.

ສງ຺ຂາຣາ ສງ຺ຂາຣກ຺ຂນ຺ໂຘ, ຂນ຺ຘາ ວິຎ຺ຎາຓກ຺ຂນ຺ໂຘ.

ວິຎ຺ຎາຓໍ ວິຎ຺ຎາຓກ຺ຂນ຺ໂຘ, ຂນ຺ຘາ ຣູປກ຺ຂນ຺ໂຘ.

ວິຎ຺ຎາຓໍ ວິຎ຺ຎາຓກ຺ຂນ຺ໂຘ, ຂນ຺ຘາ ເວທນາກ຺ຂນ຺ໂຘ.

ວິຎ຺ຎາຓໍ ວິຎ຺ຎາຓກ຺ຂນ຺ໂຘ, ຂນ຺ຘາ ສຎ຺ຎາກ຺ຂນ຺ໂຘ.

ວິຎ຺ຎາຓໍ ວິຎ຺ຎາຓກ຺ຂນ຺ໂຘ, ຂນ຺ຘາ ສງ຺ຂາຣກ຺ຂນ຺ໂຘ.

ນ ຣູປໍ ນ ຣູປກ຺ຂນ຺ໂຘ, ນ ຂນ຺ຘາ ນ ເວທນາກ຺ຂນ຺ໂຘ.

ນ ຣູປໍ ນ ຣູປກ຺ຂນ຺ໂຘ, ນ ຂນ຺ຘາ ນ ສຎ຺ຎາກ຺ຂນ຺ໂຘ.

ນ ຣູປໍ ນ ຣູປກ຺ຂນ຺ໂຘ, ນ ຂນ຺ຘາ ນ ສງ຺ຂາຣກ຺ຂນ຺ໂຘ.

ນ ຣູປໍ ນ ຣູປກ຺ຂນ຺ໂຘ, ນ ຂນ຺ຘາ ນ ວິຎ຺ຎາຓກ຺ຂນ຺ໂຘ.

ນ ເວທນາ ນ ເວທນາກ຺ຂນ຺ໂຘ, ນ ຂນ຺ຘາ ນ ຣູປກ຺ຂນ຺ໂຘ.

ນ ເວທນາ ນ ເວທນາກ຺ຂນ຺ໂຘ, ນ ຂນ຺ຘາ ນ ສຎ຺ຎາກ຺ຂນ຺ໂຘ.

ນ ເວທນາ ນ ເວທນາກ຺ຂນ຺ໂຘ, ນ ຂນ຺ຘາ ນ ສງ຺ຂາຣກ຺ຂນ຺ໂຘ.

ນ ເວທນາ ນ ເວທນາກ຺ຂນ຺ໂຘ, ນ ຂນ຺ຘາ ນ ວິຎ຺ຎາຓກ຺ຂນ຺ໂຘ.

ນ ສຎ຺ຎາ ນ ສຎ຺ຎາກ຺ຂນ຺ໂຘ, ນ ຂນ຺ຘາ ນ ຣູປກ຺ຂນ຺ໂຘ.

ນ ສຎ຺ຎາ ນ ສຎ຺ຎາກ຺ຂນ຺ໂຘ, ນ ຂນ຺ຘາ ນ ເວທນາກ຺ຂນ຺ໂຘ.

ນ ສຎ຺ຎາ ນ ສຎ຺ຎາກ຺ຂນ຺ໂຘ, ນ ຂນ຺ຘາ ນ ສງ຺ຂາຣກ຺ຂນ຺ໂຘ.

ນ ສຎ຺ຎາ ນ ສຎ຺ຎາກ຺ຂນ຺ໂຘ, ນ ຂນ຺ຘາ ນ ວິຎ຺ຎາຓກ຺ຂນ຺ໂຘ.

ນ ¶ ¶ ສງ຺ຂາຣາ ນ ສງ຺ຂາຣກ຺ຂນ຺ໂຘ, ນ ຂນ຺ຘາ ນ ຣູປກ຺ຂນ຺ໂຘ.

ນ ສງ຺ຂາຣາ ນ ສງ຺ຂາຣກ຺ຂນ຺ໂຘ, ນ ຂນ຺ຘາ ນ ເວທນາກ຺ຂນ຺ໂຘ.

ນ ສງ຺ຂາຣາ ນ ສງ຺ຂາຣກ຺ຂນ຺ໂຘ, ນ ຂນ຺ຘາ ນ ສຎ຺ຎາກ຺ຂນ຺ໂຘ.

ນ ສງ຺ຂາຣາ ນ ສງ຺ຂາຣກ຺ຂນ຺ໂຘ, ນ ຂນ຺ຘາ ນ ວິຎ຺ຎາຓກ຺ຂນ຺ໂຘ.

ນ ວິຎ຺ຎາຓໍ ນ ວິຎ຺ຎາຓກ຺ຂນ຺ໂຘ, ນ ຂນ຺ຘາ ນ ຣູປກ຺ຂນ຺ໂຘ.

ນ ວິຎ຺ຎາຓໍ ນ ວິຎ຺ຎາຓກ຺ຂນ຺ໂຘ, ນ ຂນ຺ຘາ ນ ເວທນາກ຺ຂນ຺ໂຘ.

ນ ວິຎ຺ຎາຓໍ ນ ວິຎ຺ຎາຓກ຺ຂນ຺ໂຘ, ນ ຂນ຺ຘາ ນ ສຎ຺ຎາກ຺ຂນ຺ໂຘ.

ນ ວິຎ຺ຎາຓໍ ນ ວິຎ຺ຎາຓກ຺ຂນ຺ໂຘ, ນ ຂນ຺ຘາ ນ ສງ຺ຂາຣກ຺ຂນ຺ໂຘ.

ວິຎ຺ຎາຓໍ ຂນ຺ໂຘ, ຂນ຺ຘາ ວິຎ຺ຎາຓໍ.

ນ ເວທນາ ນ ຂນ຺ໂຘ, ນ ຂນ຺ຘາ ນ ເວທນາ.

ນ ສຎ຺ຎາ ນ ຂນ຺ໂຘ, ນ ຂນ຺ຘາ ນ ສຎ຺ຎາ.

ນ ສງ຺ຂາຣາ ນ ຂນ຺ໂຘ, ນ ຂນ຺ຘາ ນ ສງ຺ຂາຣາ.

ນ ວິຎ຺ຎາຓໍ ນ ຂນ຺ໂຘ, ນ ຂນ຺ຘາ ນ ວິຎ຺ຎາຓໍ.

ສງ຺ຂາຣາ ຂນ຺ໂຘ, ຂນ຺ຘາ ວິຎ຺ຎາຓໍ.

ວິຎ຺ຎາຓໍ ຂນ຺ໂຘ, ຂນ຺ຘາ ສງ຺ຂາຣາ.

ນ ¶ ຣູປໍ ນ ຂນ຺ໂຘ, ນ ຂນ຺ຘາ ນ ເວທນາ.

ນ ຣູປໍ ນ ຂນ຺ໂຘ, ນ ຂນ຺ຘາ ນ ສງ຺ຂາຣາ.

ນ ຣູປໍ ນ ຂນ຺ໂຘ, ນ ຂນ຺ຘາ ນ ວິຎ຺ຎາຓໍ.

ນ ເວທນາ ນ ຂນ຺ໂຘ, ນ ຂນ຺ຘາ ນ ສຎ຺ຎາ.

ນ ເວທນາ ນ ຂນ຺ໂຘ, ນ ຂນ຺ຘາ ນ ສງ຺ຂາຣາ.

ນ ເວທນາ ນ ຂນ຺ໂຘ, ນ ຂນ຺ຘາ ນ ວິຎ຺ຎາຓໍ.

ນ ¶ ສຎ຺ຎາ ນ ຂນ຺ໂຘ, ນ ຂນ຺ຘາ ນ ຣູປໍ.

ນ ສຎ຺ຎາ ນ ຂນ຺ໂຘ, ນ ຂນ຺ຘາ ນ ເວທນາ.

ນ ສຎ຺ຎາ ນ ຂນ຺ໂຘ, ນ ຂນ຺ຘາ ນ ສງ຺ຂາຣາ.

ນ ສຎ຺ຎາ ນ ຂນ຺ໂຘ, ນ ຂນ຺ຘາ ນ ວິຎ຺ຎາຓໍ.

ນ ສງ຺ຂາຣາ ນ ຂນ຺ໂຘ, ນ ຂນ຺ຘາ ນ ຣູປໍ.

ນ ສງ຺ຂາຣາ ນ ຂນ຺ໂຘ, ນ ຂນ຺ຘາ ນ ເວທນາ.

ນ ສງ຺ຂາຣາ ນ ຂນ຺ໂຘ, ນ ຂນ຺ຘາ ນ ສຎ຺ຎາ.

ນ ສງ຺ຂາຣາ ນ ຂນ຺ໂຘ, ນ ຂນ຺ຘາ ນ ວິຎ຺ຎາຓໍ.

ນ ວິຎ຺ຎາຓໍ ນ ຂນ຺ໂຘ, ນ ຂນ຺ຘາ ນ ຣູປໍ.

ນ ວິຎ຺ຎາຓໍ ນ ຂນ຺ໂຘ, ນ ຂນ຺ຘາ ນ ເວທນາ.

ນ ວິຎ຺ຎາຓໍ ນ ຂນ຺ໂຘ, ນ ຂນ຺ຘາ ນ ສຎ຺ຎາ.

ນ ວິຎ຺ຎາຓໍ ນ ຂນ຺ໂຘ, ນ ຂນ຺ຘາ ນ ສງ຺ຂາຣາ.

ທ຺ວາທສາຍຕນານິ ¶ (ຍມ. ໑.ອາຍຕນຍມກ.໑ ອາທໂຍ) – ຈກ຺ຂາຍຕນໍ ໂສຕາຍຕນໍ ຆານາຍຕນໍ ຊິວ຺ຫາຍຕນໍ ກາຍາຍຕນໍ ຣູປາຍຕນໍ ສທ຺ທາຍຕນໍ ຄນ຺ຘາຍຕນໍ ຣສາຍຕນໍ ໂຜຏ຺ຐພ຺ພາຍຕນໍ ມນາຍຕນໍ ຘມ຺ມາຍຕນໍ.

ຈກ຺ຂຸ ຈກ຺ຂາຍຕນໍ, ຈກ຺ຂາຍຕນໍ ຈກ຺ຂຸ.

ຊິວ຺ຫາ ¶ ຊິວ຺ຫາຍຕນໍ, ຊິວ຺ຫາຍຕນໍ ຊິວ຺ຫາ.

ສທ຺ໂທ ສທ຺ທາຍຕນໍ, ສທ຺ທາຍຕນໍ ສທ຺ໂທ.

ຄນ຺ໂຘ ຄນ຺ຘາຍຕນໍ, ຄນ຺ຘາຍຕນໍ ຄນ຺ໂຘ.

ໂຜຏ຺ຐພ຺ໂພ ໂຜຏ຺ຐພ຺ພາຍຕນໍ, ໂຜຏ຺ຐພ຺ພາຍຕນໍ ໂຜຏ຺ຐພ຺ໂພ.

ຘມ຺ໂມ ຘມ຺ມາຍຕນໍ, ຘມ຺ມາຍຕນໍ ຘມ຺ໂມ.

ນ ¶ ຈກ຺ຂຸ ນ ຈກ຺ຂາຍຕນໍ, ນ ຈກ຺ຂາຍຕນໍ ນ ຈກ຺ຂຸ.

ນ ໂສຕໍ ນ ໂສຕາຍຕນໍ, ນ ໂສຕາຍຕນໍ ນ ໂສຕໍ.

ນ ຆານໍ ນ ຆານາຍຕນໍ, ນ ຆານາຍຕນໍ ນ ຆານໍ.

ນ ຊິວ຺ຫາ ນ ຊິວ຺ຫາຍຕນໍ, ນ ຊິວ຺ຫາຍຕນໍ ນ ຊິວ຺ຫາ.

ນ ກາໂຍ ນ ກາຍາຍຕນໍ, ນ ກາຍາຍຕນໍ ນ ກາໂຍ.

ນ ຣູປໍ ນ ຣູປາຍຕນໍ, ນ ຣູປາຍຕນໍ ນ ຣູປໍ.

ນ ສທ຺ໂທ ນ ສທ຺ທາຍຕນໍ, ນ ສທ຺ທາຍຕນໍ ນ ສທ຺ໂທ.

ນ ຄນ຺ໂຘ ນ ຄນ຺ຘາຍຕນໍ, ນ ຄນ຺ຘາຍຕນໍ ນ ຄນ຺ໂຘ.

ນ ຣໂສ ນ ຣສາຍຕນໍ, ນ ຣສາຍຕນໍ ນ ຣໂສ.

ນ ໂຜຏ຺ຐພ຺ໂພ ນ ໂຜຏ຺ຐພ຺ພາຍຕນໍ, ນ ໂຜຏ຺ຐພ຺ພາຍຕນໍ ນ ໂຜຏ຺ຐພ຺ໂພ.

ນ ມໂນ ນ ມນາຍຕນໍ, ນ ມນາຍຕນໍ ນ ມໂນ.

ນ ຘມ຺ໂມ ນ ຘມ຺ມາຍຕນໍ, ນ ຘມ຺ມາຍຕນໍ ນ ຘມ຺ໂມ.

ຈກ຺ຂຸ ¶ ຈກ຺ຂາຍຕນໍ, ອາຍຕນາ ໂສຕາຍຕນໍ.

ຈກ຺ຂຸ ຈກ຺ຂາຍຕນໍ, ອາຍຕນາ ຆານາຍຕນໍ.

ຈກ຺ຂຸ ຈກ຺ຂາຍຕນໍ, ອາຍຕນາ ຊິວ຺ຫາຍຕນໍ…ເປ….

ຈກ຺ຂຸ ຈກ຺ຂາຍຕນໍ, ອາຍຕນາ ຘມ຺ມາຍຕນໍ.

ໂສຕໍ ໂສຕາຍຕນໍ, ອາຍຕນາ ຈກ຺ຂາຍຕນໍ.

ໂສຕໍ ໂສຕາຍຕນໍ, ອາຍຕນາ ຆານາຍຕນໍ…ເປ….

ໂສຕໍ ໂສຕາຍຕນໍ, ອາຍຕນາ ຘມ຺ມາຍຕນໍ.

ຆານໍ ¶ ຆານາຍຕນໍ, ອາຍຕນາ ຈກ຺ຂາຍຕນໍ…ເປ….

ຆານໍ ຆານາຍຕນໍ, ອາຍຕນາ ຘມ຺ມາຍຕນໍ…ເປ….

ຘມ຺ໂມ ຘມ຺ມາຍຕນໍ, ອາຍຕນາ ຈກ຺ຂາຍຕນໍ.

ຘມ຺ໂມ ຘມ຺ມາຍຕນໍ, ອາຍຕນາ ໂສຕາຍຕນໍ…ເປ….

ຘມ຺ໂມ ຘມ຺ມາຍຕນໍ, ອາຍຕນາ ມນາຍຕນໍ. (ຈກ຺ກໍ ພນ຺ຘິຕພ຺ພໍ.)

ນ ຈກ຺ຂຸ ນ ຈກ຺ຂາຍຕນໍ, ນາຍຕນາ ນ ໂສຕາຍຕນໍ.

ນ ຈກ຺ຂຸ ນ ຈກ຺ຂາຍຕນໍ, ນາຍຕນາ ນ ຆານາຍຕນໍ…ເປ….

ນ ຈກ຺ຂຸ ນ ຈກ຺ຂາຍຕນໍ, ນາຍຕນາ ນ ຘມ຺ມາຍຕນໍ.

ນ ໂສຕໍ ນ ໂສຕາຍຕນໍ, ນາຍຕນາ ນ ຈກ຺ຂາຍຕນໍ…ເປ….

ນ ໂສຕໍ ນ ໂສຕາຍຕນໍ, ນາຍຕນາ ນ ຘມ຺ມາຍຕນໍ.

ນ ຆານໍ ນ ຆານາຍຕນໍ, ນາຍຕນາ ນ ຈກ຺ຂາຍຕນໍ…ເປ….

ນ ຆານໍ ນ ຆານາຍຕນໍ, ນາຍຕນາ ນ ຘມ຺ມາຍຕນໍ…ເປ….

ນ ຘມ຺ໂມ ນ ຘມ຺ມາຍຕນໍ, ນາຍຕນາ ນ ຈກ຺ຂາຍຕນໍ.

ນ ຘມ຺ໂມ ນ ຘມ຺ມາຍຕນໍ, ນາຍຕນາ ນ ໂສຕາຍຕນໍ…ເປ….

ນ ຘມ຺ໂມ ນ ຘມ຺ມາຍຕນໍ, ນາຍຕນາ ນ ມນາຍຕນໍ. (ຈກ຺ກໍ ພນ຺ຘິຕພ຺ພໍ.)

ໂຜຏ຺ຐພ຺ໂພ ອາຍຕນໍ, ອາຍຕນາ ໂຜຏ຺ຐພ຺ໂພ.

ນ ຊິວ຺ຫາ ນາຍຕນໍ, ນາຍຕນາ ນ ຊິວ຺ຫາ.

ນ ¶ ໂຜຏ຺ຐພ຺ໂພ ນາຍຕນໍ, ນາຍຕນາ ນ ໂຜຏ຺ຐພ຺ໂພ.

ຈກ຺ຂຸ ¶ ອາຍຕນໍ, ອາຍຕນາ ໂສຕໍ…ເປ….

ໂສຕໍ ອາຍຕນໍ, ອາຍຕນາ ຈກ຺ຂຸ…ເປ….

ຆານໍ ອາຍຕນໍ, ອາຍຕນາ ຈກ຺ຂຸ…ເປ….

ຆານໍ ອາຍຕນໍ, ອາຍຕນາ ຘມ຺ໂມ…ເປ….

ຘມ຺ໂມ ອາຍຕນໍ, ອາຍຕນາ ໂສຕໍ…ເປ….

ຘມ຺ໂມ ອາຍຕນໍ, ອາຍຕນາ ມໂນ. (ຈກ຺ກໍ ພນ຺ຘິຕພ຺ພໍ.)

ນ ຈກ຺ຂຸ ນາຍຕນໍ, ນາຍຕນາ ນ ໂສຕໍ…ເປ….

ນ ໂສຕໍ ນາຍຕນໍ, ນາຍຕນາ ນ ຈກ຺ຂຸ…ເປ….

ນ ¶ ຆານໍ ນາຍຕນໍ, ນາຍຕນາ ນ ຈກ຺ຂຸ…ເປ….

ນ ຆານໍ ນາຍຕນໍ, ນາຍຕນາ ນ ຘມ຺ໂມ…ເປ….

ນ ຘມ຺ໂມ ນາຍຕນໍ, ນາຍຕນາ ນ ໂສຕໍ…ເປ….

ນ ຘມ຺ໂມ ນາຍຕນໍ, ນາຍຕນາ ນ ມໂນ. (ຈກ຺ກໍ ພນ຺ຘິຕພ຺ພໍ.)

ອຏ຺ຐາຣສ ¶ ຘາຕຸໂຍ (ຍມ. ໑.ຘາຕຸຣມກ.໑ ອາທໂຍ) – ຈກ຺ຂຸຘາຕຸ ໂສຕຘາຕຸ ຆານຘາຕຸ ຊິວ຺ຫາຘາຕຸ ກາຍຘາຕຸ ຣູປຘາຕຸ ສທ຺ທຘາຕຸ ຄນ຺ຘຘາຕຸ ຣສຘາຕຸ ໂຜຏ຺ຐພ຺ພຘາຕຸ ຈກ຺ຂຸວິຎ຺ຎາຓຘາຕຸ ໂສຕວິຎ຺ຎາຓຘາຕຸ ຆານວິຎ຺ຎາຓຘາຕຸ ຊິວ຺ຫາວິຎ຺ຎາຓຘາຕຸ ກາຍວິຎ຺ຎາຓຘາຕຸ ມໂນຘາຕຸ ມໂນວິຎ຺ຎາຓຘາຕຸ ຘມ຺ມຘາຕຸ.

ຈກ຺ຂຸ ຈກ຺ຂຸຘາຕຸ, ຈກ຺ຂຸຘາຕຸ ຈກ຺ຂຸ.

ໂສຕໍ ໂສຕຘາຕຸ, ໂສຕຘາຕຸ ໂສຕໍ…ເປ….

ຈກ຺ຂຸວິຎ຺ຎາຓໍ ຈກ຺ຂຸວິຎ຺ຎາຓຘາຕຸ, ຈກ຺ຂຸວິຎ຺ຎາຓຘາຕຸ ຈກ຺ຂຸວິຎ຺ຎາຓໍ…ເປ….

ມໂນວິຎ຺ຎາຓໍ ¶ ມໂນວິຎ຺ຎາຓຘາຕຸ, ມໂນວິຎ຺ຎາຓຘາຕຸ ມໂນວິຎ຺ຎາຓໍ.

ຘມ຺ໂມ ຘມ຺ມຘາຕຸ, ຘມ຺ມຘາຕຸ ຘມ຺ໂມ.

ນ ຈກ຺ຂຸ ນ ຈກ຺ຂຸຘາຕຸ, ນ ຈກ຺ຂຸຘາຕຸ ນ ຈກ຺ຂຸ.

ນ ໂສຕໍ ນ ໂສຕຘາຕຸ, ນ ໂສຕຘາຕຸ ນ ໂສຕໍ…ເປ….

ນ ຈກ຺ຂຸວິຎ຺ຎາຓໍ ນ ຈກ຺ຂຸວິຎ຺ຎາຓຘາຕຸ, ນ ຈກ຺ຂຸວິຎ຺ຎາຓຘາຕຸ ນ ຈກ຺ຂຸວິຎ຺ຎາຓໍ…ເປ….

ນ ມໂນ ນ ມໂນຘາຕຸ, ນ ມໂນຘາຕຸ ນ ມໂນ.

ນ ¶ ມໂນວິຎ຺ຎາຓໍ ນ ມໂນວິຎ຺ຎາຓຘາຕຸ, ນ ມໂນວິຎ຺ຎາຓຘາຕຸ ນ ມໂນວິຎ຺ຎາຓໍ.

ນ ຘມ຺ໂມ ນ ຘມ຺ມຘາຕຸ, ນ ຘມ຺ມຘາຕຸ ນ ຘມ຺ໂມ.

ຈກ຺ຂຸ ຈກ຺ຂຸຘາຕຸ, ຘາຕູ ໂສຕຘາຕຸ…ເປ….

ຈກ຺ຂຸ ຈກ຺ຂຸຘາຕຸ, ຘາຕູ ຘມ຺ມຘາຕຸ. (ຍຖາ ອາຍຕນຍມເກ ຈກ຺ກໍ ພນ຺ຘິຕໍ, ເອວມິຘ ຈກ຺ກໍ ພນ຺ຘິຕພ຺ພໍ.)

ນ ຈກ຺ຂຸ ນ ຈກ຺ຂຸຘາຕຸ, ນ ຘາຕູ ນ ໂສຕຘາຕຸ.

ນ ຈກ຺ຂຸ ນ ຈກ຺ຂຸຘາຕຸ, ນ ຘາຕູ ນ ຆານຘາຕຸ…ເປ….

ນ ຈກ຺ຂຸ ນ ຈກ຺ຂຸຘາຕຸ, ນ ຘາຕູ ນ ຘມ຺ມຘາຕຸ…ເປ….

ນ ຘມ຺ໂມ ນ ຘມ຺ມຘາຕຸ, ນ ຘາຕູ ນ ຈກ຺ຂຸຘາຕຸ…ເປ….

ນ ຘມ຺ໂມ ນ ຘມ຺ມຘາຕຸ, ນ ຘາຕູ ນ ມໂນວິຎ຺ຎາຓຘາຕຸ. (ຈກ຺ກໍ ພນ຺ຘິຕພ຺ພໍ.)

ຈກ຺ຂຸວິຎ຺ຎາຓໍ ຘາຕຸ, ຘາຕູ ຈກ຺ຂຸວິຎ຺ຎາຓໍ…ເປ….

ມໂນວິຎ຺ຎາຓໍ ຘາຕຸ, ຘາຕູ ມໂນວິຎ຺ຎາຓໍ.

ນ ຈກ຺ຂຸ ນ ຘາຕຸ, ນ ຘາຕູ ນ ຈກ຺ຂຸ…ເປ….

ນ ຈກ຺ຂຸວິຎ຺ຎາຓໍ ນ ຘາຕຸ, ນ ຘາຕູ ນ ຈກ຺ຂຸວິຎ຺ຎາຓໍ…ເປ….

ນ ¶ ມໂນວິຎ຺ຎາຓໍ ນ ຘາຕຸ, ນ ຘາຕູ ນ ມໂນວິຎ຺ຎາຓໍ.

ຘມ຺ໂມ ຘາຕຸ, ຘາຕູ ມໂນວິຎ຺ຎາຓໍ. (ຈກ຺ກໍ ພນ຺ຘິຕພ຺ພໍ.)

ນ ¶ ຈກ຺ຂຸ ນ ຘາຕຸ, ນ ຘາຕູ ນ ໂສຕໍ…ເປ….

ນ ຈກ຺ຂຸ ນ ຘາຕຸ, ນ ຘາຕູ ນ ຘມ຺ໂມ…ເປ….

ນ ຘມ຺ໂມ ນ ຘາຕຸ, ນ ຘາຕູ ນ ຈກ຺ຂຸ…ເປ….

ນ ຘມ຺ໂມ ນ ຘາຕຸ, ນ ຘາຕູ ນ ມໂນວິຎ຺ຎາຓໍ. (ຈກ຺ກໍ ພນ຺ຘິຕພ຺ພໍ. )

ຈຕ຺ຕາຣິ ສຈ຺ຈານິ (ຍມ. ໑.ສຈ຺ຈຍມກ.໑ ອາທໂຍ) – ທຸກ຺ຂສຈ຺ຈໍ ສມຸທຍສຈ຺ຈໍ ນິໂຣຘສຈ຺ຈໍ ມຄ຺ຄສຈ຺ຈໍ.

ທຸກ຺ຂໍ ¶ ທຸກ຺ຂສຈ຺ຈໍ, ທຸກ຺ຂສຈ຺ຈໍ ທຸກ຺ຂໍ.

ສມຸທໂຍ ສມຸທຍສຈ຺ຈໍ, ສມຸທຍສຈ຺ຈໍ ສມຸທໂຍ.

ນິໂຣໂຘ ນິໂຣຘສຈ຺ຈໍ, ນິໂຣຘສຈ຺ຈໍ ນິໂຣໂຘ.

ມຄ຺ໂຄ ມຄ຺ຄສຈ຺ຈໍ, ມຄ຺ຄສຈ຺ຈໍ ມຄ຺ໂຄ.

ນ ¶ ທຸກ຺ຂໍ ນ ທຸກ຺ຂສຈ຺ຈໍ, ນ ທຸກ຺ຂສຈ຺ຈໍ ນ ທຸກ຺ຂໍ.

ນ ສມຸທໂຍ ນ ສມຸທຍສຈ຺ຈໍ, ນ ສມຸທຍສຈ຺ຈໍ ນ ສມຸທໂຍ.

ນ ນິໂຣໂຘ ນ ນິໂຣຘສຈ຺ຈໍ, ນ ນິໂຣຘສຈ຺ຈໍ ນ ນິໂຣໂຘ.

ນ ມຄ຺ໂຄ ນ ມຄ຺ຄສຈ຺ຈໍ, ນ ມຄ຺ຄສຈ຺ຈໍ ນ ມຄ຺ໂຄ.

ທຸກ຺ຂໍ ທຸກ຺ຂສຈ຺ຈໍ, ສຈ຺ຈາ ສມຸທຍສຈ຺ຈໍ.

ທຸກ຺ຂໍ ທຸກ຺ຂສຈ຺ຈໍ, ສຈ຺ຈາ ນິໂຣຘສຈ຺ຈໍ.

ທຸກ຺ຂໍ ທຸກ຺ຂສຈ຺ຈໍ, ສຈ຺ຈາ ມຄ຺ຄສຈ຺ຈໍ.

ສມຸທໂຍ ສມຸທຍສຈ຺ຈໍ, ສຈ຺ຈາ ທຸກ຺ຂສຈ຺ຈໍ.

ສມຸທໂຍ ສມຸທຍສຈ຺ຈໍ, ສຈ຺ຈາ ນິໂຣຘສຈ຺ຈໍ.

ສມຸທໂຍ ສມຸທຍສຈ຺ຈໍ, ສຈ຺ຈາ ມຄ຺ຄສຈ຺ຈໍ.

ນິໂຣໂຘ ນິໂຣຘສຈ຺ຈໍ, ສຈ຺ຈາ ທຸກ຺ຂສຈ຺ຈໍ.

ນິໂຣໂຘ ນິໂຣຘສຈ຺ຈໍ, ສຈ຺ຈາ ສມຸທຍສຈ຺ຈໍ.

ນິໂຣໂຘ ນິໂຣຘສຈ຺ຈໍ, ສຈ຺ຈາ ມຄ຺ຄສຈ຺ຈໍ.

ມຄ຺ໂຄ ມຄ຺ຄສຈ຺ຈໍ, ສຈ຺ຈາ ທຸກ຺ຂສຈ຺ຈໍ.

ມຄ຺ໂຄ ມຄ຺ຄສຈ຺ຈໍ, ສຈ຺ຈາ ສມຸທຍສຈ຺ຈໍ.

ມຄ຺ໂຄ ມຄ຺ຄສຈ຺ຈໍ, ສຈ຺ຈາ ນິໂຣຘສຈ຺ຈໍ.

ນ ¶ ¶ ທຸກ຺ຂໍ ນ ທຸກ຺ຂສຈ຺ຈໍ, ນ ສຈ຺ຈາ ນ ສມຸທຍສຈ຺ຈໍ.

ນ ທຸກ຺ຂໍ ນ ທຸກ຺ຂສຈ຺ຈໍ, ນ ສຈ຺ຈາ ນ ນິໂຣຘສຈ຺ຈໍ.

ນ ທຸກ຺ຂໍ ນ ທຸກ຺ຂສຈ຺ຈໍ, ນ ສຈ຺ຈາ ນ ມຄ຺ຄສຈ຺ຈໍ.

ນ ສມຸທໂຍ ນ ສມຸທຍສຈ຺ຈໍ, ນ ສຈ຺ຈາ ນ ທຸກ຺ຂສຈ຺ຈໍ.

ນ ສມຸທໂຍ ນ ສມຸທຍສຈ຺ຈໍ, ນ ສຈ຺ຈາ ນ ນິໂຣຘສຈ຺ຈໍ.

ນ ສມຸທໂຍ ນ ສມຸທຍສຈ຺ຈໍ, ນ ສຈ຺ຈາ ນ ມຄ຺ຄສຈ຺ຈໍ.

ນ ນິໂຣໂຘ ນ ນິໂຣຘສຈ຺ຈໍ, ນ ສຈ຺ຈາ ນ ທຸກ຺ຂສຈ຺ຈໍ.

ນ ນິໂຣໂຘ ນ ນິໂຣຘສຈ຺ຈໍ, ນ ສຈ຺ຈາ ນ ສມຸທຍສຈ຺ຈໍ.

ນ ນິໂຣໂຘ ນ ນິໂຣຘສຈ຺ຈໍ, ນ ສຈ຺ຈາ ນ ມຄ຺ຄສຈ຺ຈໍ.

ນ ມຄ຺ໂຄ ນ ມຄ຺ຄສຈ຺ຈໍ, ນ ສຈ຺ຈາ ນ ທຸກ຺ຂສຈ຺ຈໍ.

ນ ມຄ຺ໂຄ ນ ມຄ຺ຄສຈ຺ຈໍ, ນ ສຈ຺ຈາ ນ ສມຸທຍສຈ຺ຈໍ.

ນ ມຄ຺ໂຄ ນ ມຄ຺ຄສຈ຺ຈໍ, ນ ສຈ຺ຈາ ນ ນິໂຣຘສຈ຺ຈໍ.

ນ ¶ ທຸກ຺ຂໍ ນ ສຈ຺ຈໍ, ນ ສຈ຺ຈາ ນ ທຸກ຺ຂໍ.

ນ ສມຸທໂຍ ນ ສຈ຺ຈໍ, ນ ສຈ຺ຈາ ນ ສມຸທໂຍ.

ນ ນິໂຣໂຘ ນ ສຈ຺ຈໍ, ນ ສຈ຺ຈາ ນ ນິໂຣໂຘ.

ນ ມຄ຺ໂຄ ນ ສຈ຺ຈໍ, ນ ສຈ຺ຈາ ນ ມຄ຺ໂຄ.

ສມຸທໂຍ ສຈ຺ຈໍ, ສຈ຺ຈາ ທຸກ຺ຂໍ…ເປ… ສຈ຺ຈາ ມຄ຺ໂຄ.

ນິໂຣໂຘ ສຈ຺ຈໍ, ສຈ຺ຈາ ທຸກ຺ຂໍ…ເປ… ສຈ຺ຈາ ມຄ຺ໂຄ.

ນ ທຸກ຺ຂໍ ນ ສຈ຺ຈໍ, ນ ສຈ຺ຈາ ນ ສມຸທໂຍ.

ນ ທຸກ຺ຂໍ ນ ສຈ຺ຈໍ, ນ ສຈ຺ຈາ ນ ນິໂຣໂຘ.

ນ ທຸກ຺ຂໍ ນ ສຈ຺ຈໍ, ນ ສຈ຺ຈາ ນ ມຄ຺ໂຄ.

ນ ¶ ສມຸທໂຍ ນ ສຈ຺ຈໍ, ນ ສຈ຺ຈາ ນ ທຸກ຺ຂໍ…ເປ… ນ ສຈ຺ຈາ ນ ມຄ຺ໂຄ.

ນ ນິໂຣໂຘ ນ ສຈ຺ຈໍ, ນ ສຈ຺ຈາ ນ ທຸກ຺ຂໍ…ເປ… ນ ສຈ຺ຈາ ນ ມຄ຺ໂຄ.

ນ ມຄ຺ໂຄ ນ ສຈ຺ຈໍ, ນ ສຈ຺ຈາ ນ ທຸກ຺ຂໍ.

ນ ມຄ຺ໂຄ ນ ສຈ຺ຈໍ, ນ ສຈ຺ຈາ ນ ສມຸທໂຍ.

ນ ມຄ຺ໂຄ ນ ສຈ຺ຈໍ, ນ ສຈ຺ຈາ ນ ນິໂຣໂຘ.

ຕໂຍ ¶ ສງ຺ຂາຣາ (ຍມ. ໒.ສງ຺ຂາຣຍມກ.໑ ອາທໂຍ) – ກາຍສງ຺ຂາໂຣ ວຈີສງ຺ຂາໂຣ ຈິຕ຺ຕສງ຺ຂາໂຣ. ອສ຺ສາສປສ຺ສາສາ ກາຍສງ຺ຂາໂຣ, ວິຕກ຺ກວິຈາຣາ ວຈີສງ຺ຂາໂຣ, ສຎ຺ຎາ ຈ ເວທນາ ຈ ຈິຕ຺ຕສງ຺ຂາໂຣ, ຐເປຕ຺ວາ ວິຕກ຺ກວິຈາເຣ ສພ຺ເພປິ ຈິຕ຺ຕສມ຺ປຍຸຕ຺ຕກາ ຘມ຺ມາ ຈິຕ຺ຕສງ຺ຂາໂຣ.

ກາໂຍ ກາຍສງ຺ຂາໂຣ, ກາຍສງ຺ຂາໂຣ ກາໂຍ.

ວຈີ ວຈີສງ຺ຂາໂຣ, ວຈີສງ຺ຂາໂຣ ວຈີ.

ຈິຕ຺ຕໍ ຈິຕ຺ຕສງ຺ຂາໂຣ, ຈິຕ຺ຕສງ຺ຂາໂຣ ຈິຕ຺ຕໍ.

ນ ¶ ກາໂຍ ນ ກາຍສງ຺ຂາໂຣ, ນ ກາຍສງ຺ຂາໂຣ ນ ກາໂຍ.

ນ ວຈີ ນ ວຈີສງ຺ຂາໂຣ, ນ ວຈີສງ຺ຂາໂຣ ນ ວຈີ.

ນ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ຈິຕ຺ຕສງ຺ຂາໂຣ, ນ ຈິຕ຺ຕສງ຺ຂາໂຣ ນ ຈິຕ຺ຕໍ.

ກາໂຍ ກາຍສງ຺ຂາໂຣ, ສງ຺ຂາຣາ ວຈີສງ຺ຂາໂຣ.

ກາໂຍ ກາຍສງ຺ຂາໂຣ, ສງ຺ຂາຣາ ຈິຕ຺ຕສງ຺ຂາໂຣ.

ວຈີ ວຈີສງ຺ຂາໂຣ, ສງ຺ຂາຣາ ກາຍສງ຺ຂາໂຣ.

ວຈີ ວຈີສງ຺ຂາໂຣ, ສງ຺ຂາຣາ ຈິຕ຺ຕສງ຺ຂາໂຣ.

ຈິຕ຺ຕໍ ¶ ຈິຕ຺ຕສງ຺ຂາໂຣ, ສງ຺ຂາຣາ ກາຍສງ຺ຂາໂຣ.

ຈິຕ຺ຕໍ ຈິຕ຺ຕສງ຺ຂາໂຣ, ສງ຺ຂາຣາ ວຈີສງ຺ຂາໂຣ.

ນ ກາໂຍ ນ ກາຍສງ຺ຂາໂຣ, ນ ສງ຺ຂາຣາ ນ ວຈີສງ຺ຂາໂຣ.

ນ ກາໂຍ ນ ກາຍສງ຺ຂາໂຣ, ນ ສງ຺ຂາຣາ ນ ຈິຕ຺ຕສງ຺ຂາໂຣ.

ນ ວຈີ ນ ວຈີສງ຺ຂາໂຣ, ນ ສງ຺ຂາຣາ ນ ກາຍສງ຺ຂາໂຣ.

ນ ວຈີ ນ ວຈີສງ຺ຂາໂຣ, ນ ສງ຺ຂາຣາ ນ ຈິຕ຺ຕສງ຺ຂາໂຣ.

ນ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ຈິຕ຺ຕສງ຺ຂາໂຣ, ນ ສງ຺ຂາຣາ ນ ກາຍສງ຺ຂາໂຣ.

ນ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ຈິຕ຺ຕສງ຺ຂາໂຣ, ນ ສງ຺ຂາຣາ ນ ວຈີສງ຺ຂາໂຣ.

ກາຍສງ຺ຂາໂຣ ¶ ວຈີສງ຺ຂາໂຣ, ວຈີສງ຺ຂາໂຣ ກາຍສງ຺ຂາໂຣ.

ກາຍສງ຺ຂາໂຣ ຈິຕ຺ຕສງ຺ຂາໂຣ, ຈິຕ຺ຕສງ຺ຂາໂຣ ກາຍສງ຺ຂາໂຣ.

ວຈີສງ຺ຂາໂຣ ຈິຕ຺ຕສງ຺ຂາໂຣ, ຈິຕ຺ຕສງ຺ຂາໂຣ ວຈີສງ຺ຂາໂຣ.

ນ ກາຍສງ຺ຂາໂຣ ນ ວຈີສງ຺ຂາໂຣ, ນ ວຈີສງ຺ຂາໂຣ ນ ກາຍສງ຺ຂາໂຣ.

ນ ກາຍສງ຺ຂາໂຣ ນ ຈິຕ຺ຕສງ຺ຂາໂຣ, ນ ຈິຕ຺ຕສງ຺ຂາໂຣ ນ ກາຍສງ຺ຂາໂຣ.

ນ ວຈີສງ຺ຂາໂຣ ນ ຈິຕ຺ຕສງ຺ຂາໂຣ, ນ ຈິຕ຺ຕສງ຺ຂາໂຣ ນ ວຈີສງ຺ຂາໂຣ.

ສຕ຺ຕານຸສຍາ ¶ (ຍມ. ໒.ອນຸສຍຍມກ.໑) – ກາມຣາຄານຸສໂຍ ປຏິຆານຸສໂຍ ມານານຸສໂຍ ທິຏ຺ຐານຸສໂຍ ວິຈິກິຈ຺ຉານຸສໂຍ ຠວຣາຄານຸສໂຍ ອວິຊ຺ຊານຸສໂຍ.

໑. ອຸປ຺ປາທນິໂຣຘກາລສມ຺ເຠທວາໂຣ

ຍສ຺ສ ¶ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ນ ນິຣຸຊ຺ຌຕິ (ຍມ. ໒.ຈິຕ຺ຕຍມກ.໑ ອາທໂຍ), ຕສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ນິຣຸຊ຺ຌິສ຺ສຕິ ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິສ຺ສຕິ. ຍສ຺ສ ວາ ປນ ຈິຕ຺ຕໍ ນິຣຸຊ຺ຌິສ຺ສຕິ ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິສ຺ສຕິ, ຕສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ນ ນິຣຸຊ຺ຌຕິ.

ຍສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ນິຣຸຊ຺ຌຕິ, ຕສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ນິຣຸຊ຺ຌິສ຺ສຕິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິສ຺ສຕິ. ຍສ຺ສ ວາ ປນ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ນິຣຸຊ຺ຌິສ຺ສຕິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິສ຺ສຕິ, ຕສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ນິຣຸຊ຺ຌຕິ.

ຍສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ຕສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ. ຍສ຺ສ ວາ ປນ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ, ຕສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ.

ຍສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ຕສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ. ຍສ຺ສ ວາ ປນ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ, ຕສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ.

ຍສ຺ສ ¶ ຈິຕ຺ຕໍ ນິຣຸຊ຺ຌຕິ, ຕສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ. ຍສ຺ສ ວາ ປນ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ, ຕສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ນິຣຸຊ຺ຌຕິ.

ຍສ຺ສ ¶ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ນິຣຸຊ຺ຌຕິ, ຕສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ. ຍສ຺ສ ວາ ປນ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ, ຕສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ນິຣຸຊ຺ຌຕິ.

ຍສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ຕສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິຕ຺ຖ. ຍສ຺ສ ວາ ປນ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິຕ຺ຖ, ຕສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ.

ຍສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ຕສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິຕ຺ຖ. ຍສ຺ສ ວາ ປນ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິຕ຺ຖ, ຕສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ.

ຍສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ຕສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິສ຺ສຕິ. ຍສ຺ສ ວາ ປນ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິສ຺ສຕິ, ຕສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ.

ຍສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ຕສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິສ຺ສຕິ. ຍສ຺ສ ວາ ປນ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິສ຺ສຕິ, ຕສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ.

ຍສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິຕ຺ຖ, ຕສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິສ຺ສຕິ. ຍສ຺ສ ວາ ປນ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິສ຺ສຕິ, ຕສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິຕ຺ຖ.

ຍສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິຕ຺ຖ, ຕສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິສ຺ສຕິ. ຍສ຺ສ ວາ ປນ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິສ຺ສຕິ, ຕສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິຕ຺ຖ.

ຍສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ນິຣຸຊ຺ຌຕິ, ຕສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ນິຣຸຊ຺ຌິຕ຺ຖ. ຍສ຺ສ ວາ ປນ ຈິຕ຺ຕໍ ນິຣຸຊ຺ຌິຕ຺ຖ, ຕສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ນິຣຸຊ຺ຌຕິ.

ຍສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ນິຣຸຊ຺ຌຕິ, ຕສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ນິຣຸຊ຺ຌິຕ຺ຖ. ຍສ຺ສ ວາ ປນ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ນິຣຸຊ຺ຌິຕ຺ຖ, ຕສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ນິຣຸຊ຺ຌຕິ.

ຍສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ນິຣຸຊ຺ຌຕິ, ຕສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ນິຣຸຊ຺ຌິສ຺ສຕິ. ຍສ຺ສ ວາ ປນ ຈິຕ຺ຕໍ ນິຣຸຊ຺ຌິສ຺ສຕິ, ຕສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ນິຣຸຊ຺ຌຕິ.

ຍສ຺ສ ¶ ¶ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ນິຣຸຊ຺ຌຕິ, ຕສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ນິຣຸຊ຺ຌິສ຺ສຕິ. ຍສ຺ສ ວາ ປນ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ນິຣຸຊ຺ຌິສ຺ສຕິ, ຕສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ນິຣຸຊ຺ຌຕິ.

ຍສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ນິຣຸຊ຺ຌິຕ຺ຖ, ຕສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ນິຣຸຊ຺ຌິສ຺ສຕິ. ຍສ຺ສ ວາ ປນ ຈິຕ຺ຕໍ ນິຣຸຊ຺ຌິສ຺ສຕິ, ຕສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ນິຣຸຊ຺ຌິຕ຺ຖ.

ຍສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ນິຣຸຊ຺ຌິຕ຺ຖ, ຕສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ນິຣຸຊ຺ຌິສ຺ສຕິ. ຍສ຺ສ ວາ ປນ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ນິຣຸຊ຺ຌິສ຺ສຕິ, ຕສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ນິຣຸຊ຺ຌິຕ຺ຖ.

ຍສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ຕສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ນິຣຸຊ຺ຌິຕ຺ຖ. ຍສ຺ສ ວາ ປນ ຈິຕ຺ຕໍ ນິຣຸຊ຺ຌິຕ຺ຖ, ຕສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ.

ຍສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ຕສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ນິຣຸຊ຺ຌິຕ຺ຖ. ຍສ຺ສ ວາ ປນ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ນິຣຸຊ຺ຌິຕ຺ຖ, ຕສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ.

ຍສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ຕສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ນິຣຸຊ຺ຌິສ຺ສຕິ. ຍສ຺ສ ວາ ປນ ຈິຕ຺ຕໍ ນິຣຸຊ຺ຌິສ຺ສຕິ, ຕສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ.

ຍສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ຕສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ນິຣຸຊ຺ຌິສ຺ສຕິ. ຍສ຺ສ ວາ ປນ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ນິຣຸຊ຺ຌິສ຺ສຕິ, ຕສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ.

ຍສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິຕ຺ຖ, ຕສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ນິຣຸຊ຺ຌິສ຺ສຕິ. ຍສ຺ສ ວາ ປນ ຈິຕ຺ຕໍ ນິຣຸຊ຺ຌິສ຺ສຕິ, ຕສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິຕ຺ຖ.

ຍສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິຕ຺ຖ, ຕສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ນິຣຸຊ຺ຌິສ຺ສຕິ. ຍສ຺ສ ວາ ປນ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ນິຣຸຊ຺ຌິສ຺ສຕິ, ຕສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິຕ຺ຖ.

ຍສ຺ສ ¶ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ຕສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ນິຣຸຊ຺ຌຕິ. ຍສ຺ສ ວາ ປນ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ນິຣຸຊ຺ຌຕິ, ຕສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ.

ຍສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ຕສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ນິຣຸຊ຺ຌຕິ. ຍສ຺ສ ວາ ປນ ຈິຕ຺ຕໍ ນິຣຸຊ຺ຌຕິ, ຕສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ.

ຍສ຺ສ ¶ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊມານໍ, ຕສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ. ຍສ຺ສ ວາ ປນ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ, ຕສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊມານໍ.

ຍສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊມານໍ, ຕສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ. ຍສ຺ສ ວາ ປນ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ, ຕສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊມານໍ.

ຍສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ນິຣຸຊ຺ຌມານໍ, ຕສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ. ຍສ຺ສ ວາ ປນ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ, ຕສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ນິຣຸຊ຺ຌມານໍ.

ຍສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ນິຣຸຊ຺ຌມານໍ, ຕສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ. ຍສ຺ສ ວາ ປນ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ, ຕສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ນິຣຸຊ຺ຌມານໍ.

ຍສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ, ຕສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິຕ຺ຖ. ຍສ຺ສ ວາ ປນ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິຕ຺ຖ, ຕສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ.

ຍສ຺ສ ¶ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ, ຕສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິຕ຺ຖ. ຍສ຺ສ ວາ ປນ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິຕ຺ຖ, ຕສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ.

ຍສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ, ຕສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິສ຺ສຕິ. ຍສ຺ສ ວາ ປນ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິສ຺ສຕິ, ຕສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ.

ຍສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ, ຕສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິສ຺ສຕິ. ຍສ຺ສ ວາ ປນ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິສ຺ສຕິ, ຕສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ.

ຍສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິຕ຺ຖ, ໂນ ຈ ຕສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ, ຕສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິສ຺ສຕິ. ຍສ຺ສ ວາ ປນ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິສ຺ສຕິ, ໂນ ຈ ຕສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ, ຕສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິຕ຺ຖ.

ຍສ຺ສ ¶ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິຕ຺ຖ, ໂນ ຈ ຕສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ, ຕສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິສ຺ສຕິ. ຍສ຺ສ ວາ ປນ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິສ຺ສຕິ, ໂນ ຈ ຕສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ, ຕສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິຕ຺ຖ.

ອຸປ຺ປນ຺ນໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊມານໍ, ອຸປ຺ປຊ຺ຊມານໍ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ.

ນ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊມານໍ, ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊມານໍ ນ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ.

ນິຣຸທ຺ຘໍ ນິຣຸຊ຺ຌມານໍ, ນິຣຸຊ຺ຌມານໍ ນິຣຸທ຺ຘໍ.

ນ ນິຣຸທ຺ຘໍ ນ ນິຣຸຊ຺ຌມານໍ, ນ ນິຣຸຊ຺ຌມານໍ ນ ນິຣຸທ຺ຘໍ.

ຍສ຺ສ ¶ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊມານໍ ຂຓໍ ຂຓໍ ວີຕິກ຺ກນ຺ຕໍ ອຕິກ຺ກນ຺ຕກາລໍ, ນິຣຸຊ຺ຌມານໍ ຂຓໍ ຂຓໍ ວີຕິກ຺ກນ຺ຕໍ ອຕິກ຺ກນ຺ຕກາລໍ ຕສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ. ຍສ຺ສ ວາ ປນ ຈິຕ຺ຕໍ ນິຣຸຊ຺ຌມານໍ ຂຓໍ ຂຓໍ ວີຕິກ຺ກນ຺ຕໍ ອຕິກ຺ກນ຺ຕກາລໍ, ອຸປ຺ປຊ຺ຊມານໍ ຂຓໍ ຂຓໍ ວີຕິກ຺ກນ຺ຕໍ ອຕິກ຺ກນ຺ຕກາລໍ ຕສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ.

ຍສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊມານໍ ຂຓໍ ຂຓໍ ວີຕິກ຺ກນ຺ຕໍ ອຕິກ຺ກນ຺ຕກາລໍ, ນ ນິຣຸຊ຺ຌມານໍ ຂຓໍ ຂຓໍ ວີຕິກ຺ກນ຺ຕໍ ອຕິກ຺ກນ຺ຕກາລໍ ຕສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ. ຍສ຺ສ ວາ ປນ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ນິຣຸຊ຺ຌມານໍ ຂຓໍ ຂຓໍ ວີຕິກ຺ກນ຺ຕໍ ອຕິກ຺ກນ຺ຕກາລໍ, ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊມານໍ ຂຓໍ ຂຓໍ ວີຕິກ຺ກນ຺ຕໍ ອຕິກ຺ກນ຺ຕກາລໍ ຕສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ.

໑. ອຸປ຺ປາທນິໂຣຘກາລສມ຺ເຠທວາໂຣ

ຍໍ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ນ ນິຣຸຊ຺ຌຕິ, ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນິຣຸຊ຺ຌິສ຺ສຕິ ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິສ຺ສຕິ. ຍໍ ວາ ປນ ຈິຕ຺ຕໍ ນິຣຸຊ຺ຌິສ຺ສຕິ ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິສ຺ສຕິ, ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ນ ນິຣຸຊ຺ຌຕິ.

ຍໍ ¶ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ນິຣຸຊ຺ຌຕິ, ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ນິຣຸຊ຺ຌິສ຺ສຕິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິສ຺ສຕິ. ຍໍ ວາ ປນ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ນິຣຸຊ຺ຌິສ຺ສຕິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິສ຺ສຕິ, ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ນິຣຸຊ຺ຌຕິ.

ຍໍ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ. ຍໍ ວາ ປນ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ, ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ.

ຍໍ ¶ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ. ຍໍ ວາ ປນ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ, ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ.

ຍໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນິຣຸຊ຺ຌຕິ, ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ. ຍໍ ວາ ປນ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ, ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນິຣຸຊ຺ຌຕິ.

ຍໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ນິຣຸຊ຺ຌຕິ, ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ. ຍໍ ວາ ປນ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ, ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ນິຣຸຊ຺ຌຕິ.

ຍໍ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິຕ຺ຖ. ຍໍ ວາ ປນ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິຕ຺ຖ, ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ.

ຍໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິຕ຺ຖ. ຍໍ ວາ ປນ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິຕ຺ຖ, ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ.

ຍໍ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິສ຺ສຕິ. ຍໍ ວາ ປນ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິສ຺ສຕິ, ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ.

ຍໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິສ຺ສຕິ. ຍໍ ວາ ປນ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິສ຺ສຕິ, ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ.

ຍໍ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິຕ຺ຖ, ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິສ຺ສຕິ. ຍໍ ວາ ປນ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິສ຺ສຕິ, ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິຕ຺ຖ.

ຍໍ ¶ ¶ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິຕ຺ຖ, ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິສ຺ສຕິ. ຍໍ ວາ ປນ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິສ຺ສຕິ, ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິຕ຺ຖ.

ຍໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນິຣຸຊ຺ຌຕິ, ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນິຣຸຊ຺ຌິຕ຺ຖ. ຍໍ ວາ ປນ ຈິຕ຺ຕໍ ນິຣຸຊ຺ຌິຕ຺ຖ, ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນິຣຸຊ຺ຌຕິ.

ຍໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ນິຣຸຊ຺ຌຕິ, ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ນິຣຸຊ຺ຌິຕ຺ຖ. ຍໍ ວາ ປນ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ນິຣຸຊ຺ຌິຕ຺ຖ, ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ນິຣຸຊ຺ຌຕິ.

ຍໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນິຣຸຊ຺ຌຕິ, ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນິຣຸຊ຺ຌິສ຺ສຕິ. ຍໍ ວາ ປນ ຈິຕ຺ຕໍ ນິຣຸຊ຺ຌິສ຺ສຕິ, ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນິຣຸຊ຺ຌຕິ.

ຍໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ນິຣຸຊ຺ຌຕິ, ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ນິຣຸຊ຺ຌິສ຺ສຕິ. ຍໍ ວາ ປນ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ນິຣຸຊ຺ຌິສ຺ສຕິ, ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ນິຣຸຊ຺ຌຕິ.

ຍໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນິຣຸຊ຺ຌິຕ຺ຖ, ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນິຣຸຊ຺ຌິສ຺ສຕິ. ຍໍ ວາ ປນ ຈິຕ຺ຕໍ ນິຣຸຊ຺ຌິສ຺ສຕິ, ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນິຣຸຊ຺ຌິຕ຺ຖ.

ຍໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ນິຣຸຊ຺ຌິຕ຺ຖ, ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ນິຣຸຊ຺ຌິສ຺ສຕິ. ຍໍ ວາ ປນ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ນິຣຸຊ຺ຌິສ຺ສຕິ, ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ນິຣຸຊ຺ຌິຕ຺ຖ.

ຍໍ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນິຣຸຊ຺ຌິຕ຺ຖ. ຍໍ ວາ ປນ ຈິຕ຺ຕໍ ນິຣຸຊ຺ຌິຕ຺ຖ, ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ.

ຍໍ ¶ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ນິຣຸຊ຺ຌິຕ຺ຖ. ຍໍ ວາ ປນ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ນິຣຸຊ຺ຌິຕ຺ຖ, ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ.

ຍໍ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນິຣຸຊ຺ຌິສ຺ສຕິ. ຍໍ ວາ ປນ ຈິຕ຺ຕໍ ນິຣຸຊ຺ຌິສ຺ສຕິ, ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ.

ຍໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ນິຣຸຊ຺ຌິສ຺ສຕິ. ຍໍ ວາ ປນ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ນິຣຸຊ຺ຌິສ຺ສຕິ, ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ.

ຍໍ ¶ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິຕ຺ຖ, ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນິຣຸຊ຺ຌິສ຺ສຕິ. ຍໍ ວາ ປນ ຈິຕ຺ຕໍ ນິຣຸຊ຺ຌິສ຺ສຕິ, ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິຕ຺ຖ.

ຍໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິຕ຺ຖ, ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ນິຣຸຊ຺ຌິສ຺ສຕິ. ຍໍ ວາ ປນ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ນິຣຸຊ຺ຌິສ຺ສຕິ, ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິຕ຺ຖ.

ຍໍ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ນິຣຸຊ຺ຌຕິ. ຍໍ ວາ ປນ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ນິຣຸຊ຺ຌຕິ, ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ.

ຍໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນິຣຸຊ຺ຌຕິ. ຍໍ ວາ ປນ ຈິຕ຺ຕໍ ນິຣຸຊ຺ຌຕິ, ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ.

ຍໍ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊມານໍ, ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ. ຍໍ ວາ ປນ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ, ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊມານໍ.

ຍໍ ¶ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊມານໍ, ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ. ຍໍ ວາ ປນ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ, ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊມານໍ.

ຍໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນິຣຸຊ຺ຌມານໍ, ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ. ຍໍ ວາ ປນ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ, ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນິຣຸຊ຺ຌມານໍ.

ຍໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ນິຣຸຊ຺ຌມານໍ, ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ. ຍໍ ວາ ປນ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ, ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ນິຣຸຊ຺ຌມານໍ.

ຍໍ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ, ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິຕ຺ຖ. ຍໍ ວາ ປນ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິຕ຺ຖ, ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ.

ຍໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ, ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິຕ຺ຖ. ຍໍ ວາ ປນ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິຕ຺ຖ, ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ.

ຍໍ ¶ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ, ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິສ຺ສຕິ. ຍໍ ວາ ປນ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິສ຺ສຕິ, ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ.

ຍໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ, ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິສ຺ສຕິ. ຍໍ ວາ ປນ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິສ຺ສຕິ, ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ.

ຍໍ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິຕ຺ຖ, ໂນ ຈ ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ, ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິສ຺ສຕິ. ຍໍ ວາ ປນ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິສ຺ສຕິ, ໂນ ຈ ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ, ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິຕ຺ຖ.

ຍໍ ¶ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິຕ຺ຖ, ໂນ ຈ ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ, ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິສ຺ສຕິ. ຍໍ ວາ ປນ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິສ຺ສຕິ, ໂນ ຈ ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ, ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິຕ຺ຖ.

ອຸປ຺ປນ຺ນໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊມານໍ, ອຸປ຺ປຊ຺ຊມານໍ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ.

ນ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊມານໍ, ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊມານໍ ນ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ.

ນິຣຸທ຺ຘໍ ນິຣຸຊ຺ຌມານໍ, ນິຣຸຊ຺ຌມານໍ ນິຣຸທ຺ຘໍ.

ນ ນິຣຸທ຺ຘໍ ນ ນິຣຸຊ຺ຌມານໍ, ນ ນິຣຸຊ຺ຌມານໍ ນ ນິຣຸທ຺ຘໍ.

ຍໍ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊມານໍ ຂຓໍ ຂຓໍ ວີຕິກ຺ກນ຺ຕໍ ອຕິກ຺ກນ຺ຕກາລໍ, ນິຣຸຊ຺ຌມານໍ ຂຓໍ ຂຓໍ ວີຕິກ຺ກນ຺ຕໍ ອຕິກ຺ກນ຺ຕກາລໍ ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ. ຍໍ ວາ ປນ ຈິຕ຺ຕໍ ນິຣຸຊ຺ຌມານໍ ຂຓໍ ຂຓໍ ວີຕິກ຺ກນ຺ຕໍ ອຕິກ຺ກນ຺ຕກາລໍ, ອຸປ຺ປຊ຺ຊມານໍ ຂຓໍ ຂຓໍ ວີຕິກ຺ກນ຺ຕໍ ອຕິກ຺ກນ຺ຕກາລໍ ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ.

ຍໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊມານໍ ຂຓໍ ຂຓໍ ວີຕິກ຺ກນ຺ຕໍ ອຕິກ຺ກນ຺ຕກາລໍ, ນ ນິຣຸຊ຺ຌມານໍ ຂຓໍ ຂຓໍ ວີຕິກ຺ກນ຺ຕໍ ອຕິກ຺ກນ຺ຕກາລໍ ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ. ຍໍ ວາ ¶ ປນ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ນິຣຸຊ຺ຌມານໍ ຂຓໍ ຂຓໍ ວີຕິກ຺ກນ຺ຕໍ ອຕິກ຺ກນ຺ຕກາລໍ, ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊມານໍ ຂຓໍ ຂຓໍ ວີຕິກ຺ກນ຺ຕໍ ອຕິກ຺ກນ຺ຕກາລໍ ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ.

໑. ອຸປ຺ປາທນິໂຣຘກາລສມ຺ເຠທວາໂຣ

ຍສ຺ສ ¶ ຍໍ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ນ ນິຣຸຊ຺ຌຕິ, ຕສ຺ສ ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນິຣຸຊ຺ຌິສ຺ສຕິ ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິສ຺ສຕິ. ຍສ຺ສ ວາ ປນ ຍໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນິຣຸຊ຺ຌິສ຺ສຕິ ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິສ຺ສຕິ, ຕສ຺ສ ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ນ ນິຣຸຊ຺ຌຕິ.

ຍສ຺ສ ຍໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ນິຣຸຊ຺ຌຕິ, ຕສ຺ສ ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ນິຣຸຊ຺ຌິສ຺ສຕິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິສ຺ສຕິ. ຍສ຺ສ ວາ ປນ ຍໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ນິຣຸຊ຺ຌິສ຺ສຕິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິສ຺ສຕິ, ຕສ຺ສ ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ນິຣຸຊ຺ຌຕິ.

ຍສ຺ສ ຍໍ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ຕສ຺ສ ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ. ຍສ຺ສ ວາ ປນ ຍໍ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ, ຕສ຺ສ ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ.

ຍສ຺ສ ຍໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ຕສ຺ສ ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ. ຍສ຺ສ ວາ ປນ ຍໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ, ຕສ຺ສ ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ.

ຍສ຺ສ ຍໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນິຣຸຊ຺ຌຕິ, ຕສ຺ສ ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ. ຍສ຺ສ ວາ ປນ ຍໍ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ, ຕສ຺ສ ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນິຣຸຊ຺ຌຕິ.

ຍສ຺ສ ຍໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ນິຣຸຊ຺ຌຕິ, ຕສ຺ສ ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ. ຍສ຺ສ ວາ ປນ ຍໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ, ຕສ຺ສ ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ນິຣຸຊ຺ຌຕິ.

ຍສ຺ສ ¶ ຍໍ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ຕສ຺ສ ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິຕ຺ຖ. ຍສ຺ສ ວາ ປນ ຍໍ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິຕ຺ຖ, ຕສ຺ສ ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ.

ຍສ຺ສ ¶ ຍໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ຕສ຺ສ ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິຕ຺ຖ. ຍສ຺ສ ວາ ປນ ຍໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິຕ຺ຖ, ຕສ຺ສ ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ.

ຍສ຺ສ ຍໍ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ຕສ຺ສ ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິສ຺ສຕິ. ຍສ຺ສ ວາ ປນ ຍໍ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິສ຺ສຕິ, ຕສ຺ສ ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ.

ຍສ຺ສ ຍໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ຕສ຺ສ ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິສ຺ສຕິ. ຍສ຺ສ ວາ ປນ ຍໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິສ຺ສຕິ, ຕສ຺ສ ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ.

ຍສ຺ສ ຍໍ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິຕ຺ຖ, ຕສ຺ສ ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິສ຺ສຕິ. ຍສ຺ສ ວາ ປນ ຍໍ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິສ຺ສຕິ, ຕສ຺ສ ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິຕ຺ຖ.

ຍສ຺ສ ຍໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິຕ຺ຖ, ຕສ຺ສ ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິສ຺ສຕິ. ຍສ຺ສ ວາ ປນ ຍໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິສ຺ສຕິ, ຕສ຺ສ ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິຕ຺ຖ.

ຍສ຺ສ ຍໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນິຣຸຊ຺ຌຕິ, ຕສ຺ສ ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນິຣຸຊ຺ຌິຕ຺ຖ. ຍສ຺ສ ວາ ປນ ຍໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນິຣຸຊ຺ຌິຕ຺ຖ, ຕສ຺ສ ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນິຣຸຊ຺ຌຕິ.

ຍສ຺ສ ຍໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ນິຣຸຊ຺ຌຕິ, ຕສ຺ສ ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ນິຣຸຊ຺ຌິຕ຺ຖ. ຍສ຺ສ ວາ ປນ ຍໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ນິຣຸຊ຺ຌິຕ຺ຖ, ຕສ຺ສ ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ນິຣຸຊ຺ຌຕິ.

ຍສ຺ສ ¶ ຍໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນິຣຸຊ຺ຌຕິ, ຕສ຺ສ ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນິຣຸຊ຺ຌິສ຺ສຕິ. ຍສ຺ສ ວາ ປນ ຍໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນິຣຸຊ຺ຌິສ຺ສຕິ, ຕສ຺ສ ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນິຣຸຊ຺ຌຕິ.

ຍສ຺ສ ຍໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ນິຣຸຊ຺ຌຕິ, ຕສ຺ສ ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ນິຣຸຊ຺ຌິສ຺ສຕິ. ຍສ຺ສ ວາ ປນ ຍໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ນິຣຸຊ຺ຌິສ຺ສຕິ, ຕສ຺ສ ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ນິຣຸຊ຺ຌຕິ.

ຍສ຺ສ ຍໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນິຣຸຊ຺ຌິຕ຺ຖ, ຕສ຺ສ ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນິຣຸຊ຺ຌິສ຺ສຕິ. ຍສ຺ສ ວາ ປນ ຍໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນິຣຸຊ຺ຌິສ຺ສຕິ, ຕສ຺ສ ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນິຣຸຊ຺ຌິຕ຺ຖ.

ຍສ຺ສ ຍໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ນິຣຸຊ຺ຌິຕ຺ຖ, ຕສ຺ສ ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ນິຣຸຊ຺ຌິສ຺ສຕິ. ຍສ຺ສ ວາ ປນ ຍໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ນິຣຸຊ຺ຌິສ຺ສຕິ, ຕສ຺ສ ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ນິຣຸຊ຺ຌິຕ຺ຖ.

ຍສ຺ສ ¶ ຍໍ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ຕສ຺ສ ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນິຣຸຊ຺ຌິຕ຺ຖ. ຍສ຺ສ ວາ ປນ ຍໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນິຣຸຊ຺ຌິຕ຺ຖ, ຕສ຺ສ ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ.

ຍສ຺ສ ຍໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ຕສ຺ສ ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ນິຣຸຊ຺ຌິຕ຺ຖ. ຍສ຺ສ ວາ ປນ ຍໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ນິຣຸຊ຺ຌິຕ຺ຖ, ຕສ຺ສ ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ.

ຍສ຺ສ ຍໍ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ຕສ຺ສ ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນິຣຸຊ຺ຌິສ຺ສຕິ. ຍສ຺ສ ວາ ປນ ຍໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນິຣຸຊ຺ຌິສ຺ສຕິ, ຕສ຺ສ ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ.

ຍສ຺ສ ຍໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ຕສ຺ສ ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ນິຣຸຊ຺ຌິສ຺ສຕິ. ຍສ຺ສ ວາ ປນ ຍໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ນິຣຸຊ຺ຌິສ຺ສຕິ, ຕສ຺ສ ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ.

ຍສ຺ສ ຍໍ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິຕ຺ຖ, ຕສ຺ສ ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນິຣຸຊ຺ຌິສ຺ສຕິ. ຍສ຺ສ ວາ ປນ ຍໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນິຣຸຊ຺ຌິສ຺ສຕິ, ຕສ຺ສ ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິຕ຺ຖ.

ຍສ຺ສ ¶ ຍໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິຕ຺ຖ, ຕສ຺ສ ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ນິຣຸຊ຺ຌິສ຺ສຕິ. ຍສ຺ສ ວາ ປນ ຍໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ນິຣຸຊ຺ຌິສ຺ສຕິ, ຕສ຺ສ ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິຕ຺ຖ.

ຍສ຺ສ ຍໍ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ຕສ຺ສ ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ນິຣຸຊ຺ຌຕິ. ຍສ຺ສ ວາ ປນ ຍໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ນິຣຸຊ຺ຌຕິ, ຕສ຺ສ ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ.

ຍສ຺ສ ຍໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ຕສ຺ສ ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນິຣຸຊ຺ຌຕິ. ຍສ຺ສ ວາ ປນ ຍໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນິຣຸຊ຺ຌຕິ, ຕສ຺ສ ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ.

ຍສ຺ສ ຍໍ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊມານໍ, ຕສ຺ສ ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ. ຍສ຺ສ ວາ ປນ ຍໍ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ, ຕສ຺ສ ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊມານໍ.

ຍສ຺ສ ຍໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊມານໍ, ຕສ຺ສ ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ. ຍສ຺ສ ວາ ປນ ຍໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ, ຕສ຺ສ ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊມານໍ.

ຍສ຺ສ ¶ ຍໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນິຣຸຊ຺ຌມານໍ, ຕສ຺ສ ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ. ຍສ຺ສ ວາ ປນ ຍໍ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ, ຕສ຺ສ ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນິຣຸຊ຺ຌມານໍ.

ຍສ຺ສ ຍໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ນິຣຸຊ຺ຌມານໍ, ຕສ຺ສ ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ. ຍສ຺ສ ວາ ປນ ຍໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ, ຕສ຺ສ ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ນິຣຸຊ຺ຌມານໍ.

ຍສ຺ສ ¶ ຍໍ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ, ຕສ຺ສ ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິຕ຺ຖ. ຍສ຺ສ ວາ ປນ ຍໍ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິຕ຺ຖ, ຕສ຺ສ ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ.

ຍສ຺ສ ຍໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ, ຕສ຺ສ ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິຕ຺ຖ. ຍສ຺ສ ວາ ປນ ຍໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິຕ຺ຖ, ຕສ຺ສ ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ.

ຍສ຺ສ ຍໍ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ, ຕສ຺ສ ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິສ຺ສຕິ. ຍສ຺ສ ວາ ປນ ຍໍ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິສ຺ສຕິ, ຕສ຺ສ ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ.

ຍສ຺ສ ຍໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ, ຕສ຺ສ ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິສ຺ສຕິ, ຍສ຺ສ ວາ ປນ ຍໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິສ຺ສຕິ, ຕສ຺ສ ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ.

ຍສ຺ສ ຍໍ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິຕ຺ຖ, ໂນ ຈ ຕສ຺ສ ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ, ຕສ຺ສ ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິສ຺ສຕິ. ຍສ຺ສ ວາ ປນ ຍໍ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິສ຺ສຕິ, ໂນ ຈ ຕສ຺ສ ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ, ຕສ຺ສ ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິຕ຺ຖ.

ຍສ຺ສ ຍໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິຕ຺ຖ, ໂນ ຈ ຕສ຺ສ ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ, ຕສ຺ສ ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິສ຺ສຕິ. ຍສ຺ສ ວາ ປນ ຍໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິສ຺ສຕິ, ໂນ ຈ ຕສ຺ສ ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ, ຕສ຺ສ ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິຕ຺ຖ.

ອຸປ຺ປນ຺ນໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊມານໍ, ອຸປ຺ປຊ຺ຊມານໍ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ.

ນ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊມານໍ, ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊມານໍ ນ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ.

ນິຣຸທ຺ຘໍ ¶ ¶ ນິຣຸຊ຺ຌມານໍ, ນິຣຸຊ຺ຌມານໍ ນິຣຸທ຺ຘໍ.

ນ ນິຣຸທ຺ຘໍ ນ ນິຣຸຊ຺ຌມານໍ, ນ ນິຣຸຊ຺ຌມານໍ ນ ນິຣຸທ຺ຘໍ.

ຍສ຺ສ ຍໍ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊມານໍ ຂຓໍ ຂຓໍ ວີຕິກ຺ກນ຺ຕໍ ອຕິກ຺ກນ຺ຕກາລໍ, ນິຣຸຊ຺ຌມານໍ ຂຓໍ ຂຓໍ ວີຕິກ຺ກນ຺ຕໍ ອຕິກ຺ກນ຺ຕກາລໍ ຕສ຺ສ ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ. ຍສ຺ສ ວາ ປນ ຍໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນິຣຸຊ຺ຌມານໍ ຂຓໍ ຂຓໍ ວີຕິກ຺ກນ຺ຕໍ ອຕິກ຺ກນ຺ຕກາລໍ, ອຸປ຺ປຊ຺ຊມານໍ ຂຓໍ ຂຓໍ ວີຕິກ຺ກນ຺ຕໍ ອຕິກ຺ກນ຺ຕກາລໍ ຕສ຺ສ ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ.

ຍສ຺ສ ຍໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊມານໍ ຂຓໍ ຂຓໍ ວີຕິກ຺ກນ຺ຕໍ ອຕິກ຺ກນ຺ຕກາລໍ, ນ ນິຣຸຊ຺ຌມານໍ ຂຓໍ ຂຓໍ ວີຕິກ຺ກນ຺ຕໍ ອຕິກ຺ກນ຺ຕກາລໍ ຕສ຺ສ ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ. ຍສ຺ສ ວາ ປນ ຍໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ນິຣຸຊ຺ຌມານໍ ຂຓໍ ຂຓໍ ວີຕິກ຺ກນ຺ຕໍ ອຕິກ຺ກນ຺ຕກາລໍ, ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊມານໍ ຂຓໍ ຂຓໍ ວີຕິກ຺ກນ຺ຕໍ ອຕິກ຺ກນ຺ຕກາລໍ ຕສ຺ສ ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ.

ຍສ຺ສ ສຣາຄໍ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ…ເປ… ຍສ຺ສ ວີຕຣາຄໍ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ. ຍສ຺ສ ສໂທສໍ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ. ຍສ຺ສ ວີຕໂທສໍ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ. ຍສ຺ສ ສໂມຫໍ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ. ຍສ຺ສ ວີຕໂມຫໍ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ. ຍສ຺ສ ສໍຂິຕ຺ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ. ຍສ຺ສ ວິກ຺ຂິຕ຺ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ. ຍສ຺ສ ມຫຄ຺ຄຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ. ຍສ຺ສ ອມຫຄ຺ຄຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ. ຍສ຺ສ ສອຸຕ຺ຕຣໍ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ. ຍສ຺ສ ອນຸຕ຺ຕຣໍ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ. ຍສ຺ສ ສມາຫິຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ. ຍສ຺ສ ອສມາຫິຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ. ຍສ຺ສ ວິມຸຕ຺ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ. ຍສ຺ສ ອວິມຸຕ຺ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ.

ຍສ຺ສ ¶ ¶ ກຸສລໍ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ…ເປ… ຍສ຺ສ ອກຸສລໍ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ. ຍສ຺ສ ອພ຺ຍາກຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ. ຍສ຺ສ ສຸຂາຍ ເວທນາຍ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ.

(ເອເຕນ ອຸປາເຍນ ຍາວ ສຣຓອຣຓາ ອຸທ຺ຘຣິຕພ຺ພາ.)

ຍສ຺ສ ອຣຓໍ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ນ ນິຣຸຊ຺ຌຕິ, ຕສ຺ສ ອຣຓໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນິຣຸຊ຺ຌິສ຺ສຕິ ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິສ຺ສຕິ. ຍສ຺ສ ວາ ປນ ອຣຓໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນິຣຸຊ຺ຌິສ຺ສຕິ ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິສ຺ສຕິ, ຕສ຺ສ ອຣຓໍ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ນ ນິຣຸຊ຺ຌຕິ.

ກຸສລາ ກຸສລາ ຘມ຺ມາ (ຍມ. ໓.ຘມ຺ມຍມກ.໑ ອາທໂຍ). ກຸສລາ ຘມ຺ມາ ກຸສລາ.

ອກຸສລາ ອກຸສລາ ຘມ຺ມາ. ອກຸສລາ ຘມ຺ມາ ອກຸສລາ.

ອພ຺ຍາກຕາ ອພ຺ຍາກຕາ ຘມ຺ມາ. ອພ຺ຍາກຕາ ຘມ຺ມາ ອພ຺ຍາກຕາ.

ນ ¶ ກຸສລາ ນ ກຸສລາ ຘມ຺ມາ. ນ ກຸສລາ ຘມ຺ມາ ນ ກຸສລາ.

ນ ¶ ອກຸສລາ ນ ອກຸສລາ ຘມ຺ມາ. ນ ອກຸສລາ ຘມ຺ມາ ນ ອກຸສລາ.

ນ ອພ຺ຍາກຕາ ນ ອພ຺ຍາກຕາ ຘມ຺ມາ. ນ ອພ຺ຍາກຕາ ຘມ຺ມາ ນ ອພ຺ຍາກຕາ.

ກຸສລາ ກຸສລາ ຘມ຺ມາ. ຘມ຺ມາ ອກຸສລາ ຘມ຺ມາ.

ກຸສລາ ກຸສລາ ຘມ຺ມາ. ຘມ຺ມາ ອພ຺ຍາກຕາ ຘມ຺ມາ.

ອກຸສລາ ອກຸສລາ ຘມ຺ມາ. ຘມ຺ມາ ກຸສລາ ຘມ຺ມາ.

ອກຸສລາ ອກຸສລາ ຘມ຺ມາ. ຘມ຺ມາ ອພ຺ຍາກຕາ ຘມ຺ມາ.

ອພ຺ຍາກຕາ ອພ຺ຍາກຕາ ຘມ຺ມາ. ຘມ຺ມາ ກຸສລາ ຘມ຺ມາ.

ອພ຺ຍາກຕາ ອພ຺ຍາກຕາ ຘມ຺ມາ. ຘມ຺ມາ ອກຸສລາ ຘມ຺ມາ.

ນ ກຸສລາ ນ ກຸສລາ ຘມ຺ມາ. ນ ຘມ຺ມາ ນ ອກຸສລາ ຘມ຺ມາ.

ນ ກຸສລາ ນ ກຸສລາ ຘມ຺ມາ. ນ ຘມ຺ມາ ນ ອພ຺ຍາກຕາ ຘມ຺ມາ.

ນ ອກຸສລາ ນ ອກຸສລາ ຘມ຺ມາ. ນ ຘມ຺ມາ ນ ກຸສລາ ຘມ຺ມາ.

ນ ອກຸສລາ ນ ອກຸສລາ ຘມ຺ມາ. ນ ຘມ຺ມາ ນ ອພ຺ຍາກຕາ ຘມ຺ມາ.

ນ ອພ຺ຍາກຕາ ນ ອພ຺ຍາກຕາ ຘມ຺ມາ. ນ ຘມ຺ມາ ນ ກຸສລາ ຘມ຺ມາ.

ນ ອພ຺ຍາກຕາ ນ ອພ຺ຍາກຕາ ຘມ຺ມາ. ນ ຘມ຺ມາ ນ ອກຸສລາ ຘມ຺ມາ.

ອພ຺ຍາກຕາ ຘມ຺ມາ. ຘມ຺ມາ ອພ຺ຍາກຕາ.

ນ ກຸສລາ ນ ຘມ຺ມາ. ນ ຘມ຺ມາ ນ ກຸສລາ.

ນ ອກຸສລາ ນ ຘມ຺ມາ. ນ ຘມ຺ມາ ນ ອກຸສລາ.

ນ ອພ຺ຍາກຕາ ນ ຘມ຺ມາ. ນ ຘມ຺ມາ ນ ອພ຺ຍາກຕາ.

ນ ¶ ກຸສລາ ນ ຘມ຺ມາ. ນ ຘມ຺ມາ ນ ອກຸສລາ.

ນ ກຸສລາ ນ ຘມ຺ມາ. ນ ຘມ຺ມາ ນ ອພ຺ຍາກຕາ.

ນ ອກຸສລາ ນ ຘມ຺ມາ. ນ ຘມ຺ມາ ນ ກຸສລາ.

ນ ອກຸສລາ ນ ຘມ຺ມາ. ນ ຘມ຺ມາ ນ ອພ຺ຍາກຕາ.

ນ ອພ຺ຍາກຕາ ນ ຘມ຺ມາ. ນ ຘມ຺ມາ ນ ກຸສລາ.

ນ ອພ຺ຍາກຕາ ນ ຘມ຺ມາ. ນ ຘມ຺ມາ ນ ອກຸສລາ.

ພາວີສຕິນ຺ທ຺ຣິຍານິ ¶ (ຍມ. ໓.ອິນ຺ທ຺ຣິຍຍມກ.໑ ອາທໂຍ) – ຈກ຺ຂຸນ຺ທ຺ຣິຍໍ ໂສຕິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ຆານິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ຊິວ຺ຫິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ກາຍິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ມນິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ອິຕ຺ຖິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ປຸຣິສິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ຊີວິຕິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ສຸຂິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ທຸກ຺ຂິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ໂສມນສ຺ສິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ໂທມນສ຺ສິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ອຸເປກ຺ຂິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ສທ຺ຘິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ວີຣິຍິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ສຕິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ສມາຘິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ປຎ຺ຎິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ອນຎ຺ຎາຕຎ຺ຎສ຺ສາມີຕິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ອຎ຺ຎິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ອຎ຺ຎາຕາວິນ຺ທ຺ຣິຍໍ.

ຈກ຺ຂຸ ¶ ຈກ຺ຂຸນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ຈກ຺ຂຸນ຺ທ຺ຣິຍໍ ຈກ຺ຂຸ.

ໂສຕໍ ໂສຕິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ໂສຕິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ໂສຕໍ.

ຆານໍ ຆານິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ຆານິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ຆານໍ.

ຊິວ຺ຫາ ຊິວ຺ຫິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ຊິວ຺ຫິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ຊິວ຺ຫາ.

ກາໂຍ ກາຍິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ກາຍິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ກາໂຍ.

ມໂນ ມນິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ມນິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ມໂນ.

ອິຕ຺ຖີ ອິຕ຺ຖິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ອິຕ຺ຖິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ອິຕ຺ຖີ.

ປຸຣິໂສ ປຸຣິສິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ປຸຣິສິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ປຸຣິໂສ.

ຊີວິຕໍ ຊີວິຕິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ຊີວິຕິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ຊີວິຕໍ.

ສຸຂໍ ສຸຂິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ສຸຂິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ສຸຂໍ.

ທຸກ຺ຂໍ ທຸກ຺ຂິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ທຸກ຺ຂິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ທຸກ຺ຂໍ.

ໂສມນສ຺ສໍ ໂສມນສ຺ສິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ໂສມນສ຺ສິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ໂສມນສ຺ສໍ.

ໂທມນສ຺ສໍ ໂທມນສ຺ສິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ໂທມນສ຺ສິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ໂທມນສ຺ສໍ.

ອຸເປກ຺ຂາ ອຸເປກ຺ຂິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ອຸເປກ຺ຂິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ອຸເປກ຺ຂາ.

ສທ຺ຘາ ສທ຺ຘິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ສທ຺ຘິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ສທ຺ຘາ.

ວີຣິຍໍ ວີຣິຍິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ວີຣິຍິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ວີຣິຍໍ.

ສຕິ ¶ ສຕິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ສຕິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ສຕິ.

ສມາຘິ ສມາຘິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ສມາຘິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ສມາຘິ.

ປຎ຺ຎາ ປຎ຺ຎິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ປຎ຺ຎິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ປຎ຺ຎາ.

ອນຎ຺ຎາຕຎ຺ຎສ຺ສາມີຕິ ອນຎ຺ຎາຕຎ຺ຎສ຺ສາມີຕິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ອນຎ຺ຎາຕຎ຺ຎສ຺ສາມີຕິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ອນຎ຺ຎາຕຎ຺ຎສ຺ສາມີຕິ.

ອຎ຺ຎໍ ອຎ຺ຎິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ອຎ຺ຎິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ອຎ຺ຎໍ.

ອຎ຺ຎາຕາວີ ອຎ຺ຎາຕາວິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ອຎ຺ຎາຕາວິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ອຎ຺ຎາຕາວີ.

ນ ¶ ຈກ຺ຂຸ ນ ຈກ຺ຂຸນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ນ ຈກ຺ຂຸນ຺ທ຺ຣິຍໍ ນ ຈກ຺ຂຸ.

ນ ໂສຕໍ ນ ໂສຕິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ນ ໂສຕິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ນ ໂສຕໍ.

ນ ຆານໍ ນ ຆານິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ນ ຆານິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ນ ຆານໍ.

ນ ຊິວ຺ຫາ ນ ຊິວ຺ຫິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ນ ຊິວ຺ຫິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ນ ຊິວ຺ຫາ.

ນ ກາໂຍ ນ ກາຍິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ນ ກາຍິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ນ ກາໂຍ.

ນ ມໂນ ນ ມນິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ນ ມນິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ນ ມໂນ.

ນ ອິຕ຺ຖີ ນ ອິຕ຺ຖິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ນ ອິຕ຺ຖິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ນ ອິຕ຺ຖີ.

ນ ປຸຣິໂສ ນ ປຸຣິສິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ນ ປຸຣິສິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ນ ປຸຣິໂສ.

ນ ຊີວິຕໍ ນ ຊີວິຕິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ນ ຊີວິຕິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ນ ຊີວິຕໍ.

ນ ສຸຂໍ ນ ສຸຂິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ນ ສຸຂິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ນ ສຸຂໍ.

ນ ທຸກ຺ຂໍ ນ ທຸກ຺ຂິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ນ ທຸກ຺ຂິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ນ ທຸກ຺ຂໍ.

ນ ໂສມນສ຺ສໍ ນ ໂສມນສ຺ສິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ນ ໂສມນສ຺ສິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ນ ໂສມນສ຺ສໍ.

ນ ໂທມນສ຺ສໍ ນ ໂທມນສ຺ສິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ນ ໂທມນສ຺ສິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ນ ໂທມນສ຺ສໍ.

ນ ອຸເປກ຺ຂາ ນ ອຸເປກ຺ຂິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ນ ອຸເປກ຺ຂິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ນ ອຸເປກ຺ຂາ.

ນ ສທ຺ຘາ ນ ສທ຺ຘິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ນ ສທ຺ຘິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ນ ສທ຺ຘາ.

ນ ວີຣິຍໍ ນ ວີຣິຍິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ນ ວີຣິຍິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ນ ວີຣິຍໍ.

ນ ສຕິ ນ ສຕິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ນ ສຕິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ນ ສຕິ.

ນ ສມາຘິ ນ ສມາຘິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ນ ສມາຘິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ນ ສມາຘິ.

ນ ¶ ປຎ຺ຎາ ນ ປຎ຺ຎິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ນ ປຎ຺ຎິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ນ ປຎ຺ຎາ.

ນ ອນຎ຺ຎາຕຎ຺ຎສ຺ສາມີຕິ ນ ອນຎ຺ຎາຕຎ຺ຎສ຺ສາມີຕິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ນ ອນຎ຺ຎາຕຎ຺ຎສ຺ສາມີຕິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ນ ອນຎ຺ຎາຕຎ຺ຎສ຺ສາມີຕິ.

ນ ອຎ຺ຎໍ ນ ອຎ຺ຎິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ນ ອຎ຺ຎິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ນ ອຎ຺ຎໍ.

ນ ອຎ຺ຎາຕາວີ ນ ອຎ຺ຎາຕາວິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ນ ອຎ຺ຎາຕາວິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ນ ອຎ຺ຎາຕາວີ.

ຈກ຺ຂຸ ¶ ຈກ຺ຂຸນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ໂສຕິນ຺ທ຺ຣິຍໍ.

ຈກ຺ຂຸ ຈກ຺ຂຸນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ຆານິນ຺ທ຺ຣິຍໍ.

ຈກ຺ຂຸ ຈກ຺ຂຸນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ຊິວ຺ຫິນ຺ທ຺ຣິຍໍ.

ຈກ຺ຂຸ ຈກ຺ຂຸນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ກາຍິນ຺ທ຺ຣິຍໍ.

ຈກ຺ຂຸ ຈກ຺ຂຸນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ມນິນ຺ທ຺ຣິຍໍ.

ຈກ຺ຂຸ ຈກ຺ຂຸນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ອິຕ຺ຖິນ຺ທ຺ຣິຍໍ.

ຈກ຺ຂຸ ຈກ຺ຂຸນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ປຸຣິສິນ຺ທ຺ຣິຍໍ.

ຈກ຺ຂຸ ຈກ຺ຂຸນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ຊີວິຕິນ຺ທ຺ຣິຍໍ.

ຈກ຺ຂຸ ຈກ຺ຂຸນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ສຸຂິນ຺ທ຺ຣິຍໍ.

ຈກ຺ຂຸ ຈກ຺ຂຸນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ທຸກ຺ຂິນ຺ທ຺ຣິຍໍ.

ຈກ຺ຂຸ ຈກ຺ຂຸນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ໂສມນສ຺ສິນ຺ທ຺ຣິຍໍ.

ຈກ຺ຂຸ ຈກ຺ຂຸນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ໂທມນສ຺ສິນ຺ທ຺ຣິຍໍ.

ຈກ຺ຂຸ ຈກ຺ຂຸນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ອຸເປກ຺ຂິນ຺ທ຺ຣິຍໍ.

ຈກ຺ຂຸ ຈກ຺ຂຸນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ສທ຺ຘິນ຺ທ຺ຣິຍໍ.

ຈກ຺ຂຸ ຈກ຺ຂຸນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ວີຣິຍິນ຺ທ຺ຣິຍໍ.

ຈກ຺ຂຸ ຈກ຺ຂຸນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ສຕິນ຺ທ຺ຣິຍໍ.

ຈກ຺ຂຸ ຈກ຺ຂຸນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ສມາຘິນ຺ທ຺ຣິຍໍ.

ຈກ຺ຂຸ ຈກ຺ຂຸນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ປຎ຺ຎິນ຺ທ຺ຣິຍໍ.

ຈກ຺ຂຸ ຈກ຺ຂຸນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ອນຎ຺ຎາຕຎ຺ຎສ຺ສາມີຕິນ຺ທ຺ຣິຍໍ.

ຈກ຺ຂຸ ຈກ຺ຂຸນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ອຎ຺ຎິນ຺ທ຺ຣິຍໍ.

ຈກ຺ຂຸ ຈກ຺ຂຸນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ອຎ຺ຎາຕາວິນ຺ທ຺ຣິຍໍ.

ໂສຕໍ ¶ ¶ ໂສຕິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ຈກ຺ຂຸນ຺ທ຺ຣິຍໍ…ເປ….

ໂສຕໍ ໂສຕິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ອຎ຺ຎາຕາວິນ຺ທ຺ຣິຍໍ.

ຆານໍ ຆານິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ຈກ຺ຂຸນ຺ທ຺ຣິຍໍ…ເປ….

ຆານໍ ຆານິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ອຎ຺ຎາຕາວິນ຺ທ຺ຣິຍໍ.

ຊິວ຺ຫາ ຊິວ຺ຫິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ຈກ຺ຂຸນ຺ທ຺ຣິຍໍ…ເປ….

ຊິວ຺ຫາ ຊິວ຺ຫິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ອຎ຺ຎາຕາວິນ຺ທ຺ຣິຍໍ.

ກາໂຍ ກາຍິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ຈກ຺ຂຸນ຺ທ຺ຣິຍໍ…ເປ….

ກາໂຍ ກາຍິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ອຎ຺ຎາຕາວິນ຺ທ຺ຣິຍໍ.

ມໂນ ມນິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ຈກ຺ຂຸນ຺ທ຺ຣິຍໍ…ເປ….

ມໂນ ມນິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ອຎ຺ຎາຕາວິນ຺ທ຺ຣິຍໍ.

ອິຕ຺ຖີ ອິຕ຺ຖິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ຈກ຺ຂຸນ຺ທ຺ຣິຍໍ…ເປ….

ອິຕ຺ຖີ ອິຕ຺ຖິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ອຎ຺ຎາຕາວິນ຺ທ຺ຣິຍໍ.

ປຸຣິໂສ ປຸຣິສິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ຈກ຺ຂຸນ຺ທ຺ຣິຍໍ…ເປ….

ປຸຣິໂສ ປຸຣິສິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ອຎ຺ຎາຕາວິນ຺ທ຺ຣິຍໍ.

ຊີວິຕໍ ຊີວິຕິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ຈກ຺ຂຸນ຺ທ຺ຣິຍໍ…ເປ….

ຊີວິຕໍ ຊີວິຕິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ອຎ຺ຎາຕາວິນ຺ທ຺ຣິຍໍ.

ສຸຂໍ ສຸຂິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ຈກ຺ຂຸນ຺ທ຺ຣິຍໍ…ເປ….

ສຸຂໍ ສຸຂິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ອຎ຺ຎາຕາວິນ຺ທ຺ຣິຍໍ.

ທຸກ຺ຂໍ ¶ ທຸກ຺ຂິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ຈກ຺ຂຸນ຺ທ຺ຣິຍໍ…ເປ….

ທຸກ຺ຂໍ ທຸກ຺ຂິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ອຎ຺ຎາຕາວິນ຺ທ຺ຣິຍໍ.

ໂສມນສ຺ສໍ ໂສມນສ຺ສິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ຈກ຺ຂຸນ຺ທ຺ຣິຍໍ…ເປ….

ໂສມນສ຺ສໍ ໂສມນສ຺ສິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ອຎ຺ຎາຕາວິນ຺ທ຺ຣິຍໍ.

ໂທມນສ຺ສໍ ໂທມນສ຺ສິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ຈກ຺ຂຸນ຺ທ຺ຣິຍໍ…ເປ….

ໂທມນສ຺ສໍ ໂທມນສ຺ສິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ອຎ຺ຎາຕາວິນ຺ທ຺ຣິຍໍ.

ອຸເປກ຺ຂາ ອຸເປກ຺ຂິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ຈກ຺ຂຸນ຺ທ຺ຣິຍໍ…ເປ….

ອຸເປກ຺ຂາ ອຸເປກ຺ຂິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ອຎ຺ຎາຕາວິນ຺ທ຺ຣິຍໍ.

ສທ຺ຘາ ¶ ສທ຺ຘິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ຈກ຺ຂຸນ຺ທ຺ຣິຍໍ…ເປ….

ສທ຺ຘາ ສທ຺ຘິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ອຎ຺ຎາຕາວິນ຺ທ຺ຣິຍໍ.

ວີຣິຍໍ ວີຣິຍິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ຈກ຺ຂຸນ຺ທ຺ຣິຍໍ…ເປ….

ວີຣິຍໍ ວີຣິຍິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ອຎ຺ຎາຕາວິນ຺ທ຺ຣິຍໍ.

ສຕິ ສຕິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ຈກ຺ຂຸນ຺ທ຺ຣິຍໍ…ເປ….

ສຕິ ສຕິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ອຎ຺ຎາຕາວິນ຺ທ຺ຣິຍໍ.

ສມາຘິ ສມາຘິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ຈກ຺ຂຸນ຺ທ຺ຣິຍໍ…ເປ….

ສມາຘິ ສມາຘິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ອຎ຺ຎາຕາວິນ຺ທ຺ຣິຍໍ.

ປຎ຺ຎາ ປຎ຺ຎິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ຈກ຺ຂຸນ຺ທ຺ຣິຍໍ…ເປ….

ປຎ຺ຎາ ປຎ຺ຎິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ອຎ຺ຎາຕາວິນ຺ທ຺ຣິຍໍ.

ອນຎ຺ຎາຕຎ຺ຎສ຺ສາມີຕິ ¶ ອນຎ຺ຎາຕຎ຺ຎສ຺ສາມີຕິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ຈກ຺ຂຸນ຺ທ຺ຣິຍໍ…ເປ….

ອນຎ຺ຎາຕຎ຺ຎສ຺ສາມີຕິ ອນຎ຺ຎາຕຎ຺ຎສ຺ສາມີຕິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ອຎ຺ຎາຕາວິນ຺ທ຺ຣິຍໍ.

ອຎ຺ຎໍ ອຎ຺ຎິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ຈກ຺ຂຸນ຺ທ຺ຣິຍໍ…ເປ….

ອຎ຺ຎໍ ອຎ຺ຎິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ອຎ຺ຎາຕາວິນ຺ທ຺ຣິຍໍ.

ອຎ຺ຎາຕາວີ ອຎ຺ຎາຕາວິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ຈກ຺ຂຸນ຺ທ຺ຣິຍໍ…ເປ….

ອຎ຺ຎາຕາວີ ອຎ຺ຎາຕາວິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ອຎ຺ຎິນ຺ທ຺ຣິຍໍ.

ນ ຈກ຺ຂຸ ນ ຈກ຺ຂຸນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ນ ໂສຕິນ຺ທ຺ຣິຍໍ.

ນ ຈກ຺ຂຸ ນ ຈກ຺ຂຸນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ນ ຆານິນ຺ທ຺ຣິຍໍ.

ນ ຈກ຺ຂຸ ນ ຈກ຺ຂຸນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ນ ຊິວ຺ຫິນ຺ທ຺ຣິຍໍ.

ນ ຈກ຺ຂຸ ນ ຈກ຺ຂຸນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ນ ກາຍິນ຺ທ຺ຣິຍໍ.

ນ ຈກ຺ຂຸ ນ ຈກ຺ຂຸນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ນ ມນິນ຺ທ຺ຣິຍໍ.

ນ ຈກ຺ຂຸ ນ ຈກ຺ຂຸນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ນ ອິຕ຺ຖິນ຺ທ຺ຣິຍໍ.

ນ ຈກ຺ຂຸ ນ ຈກ຺ຂຸນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ນ ປຸຣິສິນ຺ທ຺ຣິຍໍ.

ນ ¶ ຈກ຺ຂຸ ນ ຈກ຺ຂຸນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ນ ຊີວິຕິນ຺ທ຺ຣິຍໍ.

ນ ຈກ຺ຂຸ ນ ຈກ຺ຂຸນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ນ ສຸຂິນ຺ທ຺ຣິຍໍ.

ນ ຈກ຺ຂຸ ນ ຈກ຺ຂຸນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ນ ທຸກ຺ຂິນ຺ທ຺ຣິຍໍ.

ນ ຈກ຺ຂຸ ນ ຈກ຺ຂຸນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ນ ໂສມນສ຺ສິນ຺ທ຺ຣິຍໍ.

ນ ຈກ຺ຂຸ ນ ຈກ຺ຂຸນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ນ ໂທມນສ຺ສິນ຺ທ຺ຣິຍໍ.

ນ ຈກ຺ຂຸ ນ ຈກ຺ຂຸນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ນ ອຸເປກ຺ຂິນ຺ທ຺ຣິຍໍ.

ນ ຈກ຺ຂຸ ນ ຈກ຺ຂຸນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ນ ສທ຺ຘິນ຺ທ຺ຣິຍໍ.

ນ ຈກ຺ຂຸ ນ ຈກ຺ຂຸນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ນ ວີຣິຍິນ຺ທ຺ຣິຍໍ.

ນ ຈກ຺ຂຸ ນ ຈກ຺ຂຸນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ນ ສຕິນ຺ທ຺ຣິຍໍ.

ນ ຈກ຺ຂຸ ນ ຈກ຺ຂຸນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ນ ສມາຘິນ຺ທ຺ຣິຍໍ.

ນ ¶ ຈກ຺ຂຸ ນ ຈກ຺ຂຸນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ນ ປຎ຺ຎິນ຺ທ຺ຣິຍໍ.

ນ ຈກ຺ຂຸ ນ ຈກ຺ຂຸນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ນ ອນຎ຺ຎາຕຎ຺ຎສ຺ສາມີຕິນ຺ທ຺ຣິຍໍ.

ນ ຈກ຺ຂຸ ນ ຈກ຺ຂຸນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ນ ອຎ຺ຎິນ຺ທ຺ຣິຍໍ.

ນ ຈກ຺ຂຸ ນ ຈກ຺ຂຸນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ນ ອຎ຺ຎາຕາວິນ຺ທ຺ຣິຍໍ.

ນ ໂສຕໍ ນ ໂສຕິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ນ ຈກ຺ຂຸນ຺ທ຺ຣິຍໍ…ເປ… ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ນ ອຎ຺ຎາຕາວິນ຺ທ຺ຣິຍໍ.

ນ ຆານໍ ນ ຆານິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ນ ຈກ຺ຂຸນ຺ທ຺ຣິຍໍ…ເປ… ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ນ ອຎ຺ຎາຕາວິນ຺ທ຺ຣິຍໍ.

ນ ຊິວ຺ຫາ ນ ຊິວ຺ຫິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ນ ຈກ຺ຂຸນ຺ທ຺ຣິຍໍ…ເປ… ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ນ ອຎ຺ຎາຕາວິນ຺ທ຺ຣິຍໍ.

ນ ກາໂຍ ນ ກາຍິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ນ ຈກ຺ຂຸນ຺ທ຺ຣິຍໍ…ເປ… ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ນ ອຎ຺ຎາຕາວິນ຺ທ຺ຣິຍໍ.

ນ ມໂນ ນ ມນິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ນ ຈກ຺ຂຸນ຺ທ຺ຣິຍໍ…ເປ… ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ນ ອຎ຺ຎາຕາວິນ຺ທ຺ຣິຍໍ.

ນ ອິຕ຺ຖີ ນ ອິຕ຺ຖິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ນ ຈກ຺ຂຸນ຺ທ຺ຣິຍໍ…ເປ… ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ນ ອຎ຺ຎາຕາວິນ຺ທ຺ຣິຍໍ.

ນ ¶ ປຸຣິໂສ ນ ປຸຣິສິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ນ ຈກ຺ຂຸນ຺ທ຺ຣິຍໍ…ເປ… ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ນ ອຎ຺ຎາຕາວິນ຺ທ຺ຣິຍໍ.

ນ ຊີວິຕໍ ນ ຊີວິຕິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ນ ຈກ຺ຂຸນ຺ທ຺ຣິຍໍ…ເປ… ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ນ ອຎ຺ຎາຕາວິນ຺ທ຺ຣິຍໍ.

ນ ¶ ສຸຂໍ ນ ສຸຂິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ນ ຈກ຺ຂຸນ຺ທ຺ຣິຍໍ…ເປ… ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ນ ອຎ຺ຎາຕາວິນ຺ທ຺ຣິຍໍ.

ນ ທຸກ຺ຂໍ ນ ທຸກ຺ຂິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ນ ຈກ຺ຂຸນ຺ທ຺ຣິຍໍ…ເປ… ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ນ ອຎ຺ຎາຕາວິນ຺ທ຺ຣິຍໍ.

ນ ໂສມນສ຺ສໍ ນ ໂສມນສ຺ສິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ນ ຈກ຺ຂຸນ຺ທ຺ຣິຍໍ…ເປ… ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ນ ອຎ຺ຎາຕາວິນ຺ທ຺ຣິຍໍ.

ນ ໂທມນສ຺ສໍ ນ ໂທມນສ຺ສິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ນ ຈກ຺ຂຸນ຺ທ຺ຣິຍໍ…ເປ… ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ນ ອຎ຺ຎາຕາວິນ຺ທ຺ຣິຍໍ.

ນ ອຸເປກ຺ຂາ ນ ອຸເປກ຺ຂິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ນ ຈກ຺ຂຸນ຺ທ຺ຣິຍໍ…ເປ… ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ນ ອຎ຺ຎາຕາວິນ຺ທ຺ຣິຍໍ.

ນ ສທ຺ຘາ ນ ສທ຺ຘິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ນ ຈກ຺ຂຸນ຺ທ຺ຣິຍໍ…ເປ… ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ນ ອຎ຺ຎາຕາວິນ຺ທ຺ຣິຍໍ.

ນ ວີຣິຍໍ ນ ວີຣິຍິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ນ ຈກ຺ຂຸນ຺ທ຺ຣິຍໍ…ເປ… ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ນ ອຎ຺ຎາຕາວິນ຺ທ຺ຣິຍໍ.

ນ ສຕິ ນ ສຕິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ນ ຈກ຺ຂຸນ຺ທ຺ຣິຍໍ…ເປ… ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ນ ອຎ຺ຎາຕາວິນ຺ທ຺ຣິຍໍ.

ນ ສມາຘິ ນ ສມາຘິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ນ ຈກ຺ຂຸນ຺ທ຺ຣິຍໍ…ເປ… ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ນ ອຎ຺ຎາຕາວິນ຺ທ຺ຣິຍໍ.

ນ ປຎ຺ຎາ ນ ປຎ຺ຎິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ນ ຈກ຺ຂຸນ຺ທ຺ຣິຍໍ…ເປ… ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ນ ອຎ຺ຎາຕາວິນ຺ທ຺ຣິຍໍ.

ນ ອນຎ຺ຎາຕຎ຺ຎສ຺ສາມີຕິ ນ ອນຎ຺ຎາຕຎ຺ຎສ຺ສາມີຕິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ນ ຈກ຺ຂຸນ຺ທ຺ຣິຍໍ…ເປ… ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ນ ອຎ຺ຎາຕາວິນ຺ທ຺ຣິຍໍ.

ນ ¶ ¶ ອຎ຺ຎໍ ນ ອຎ຺ຎິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ນ ຈກ຺ຂຸນ຺ທ຺ຣິຍໍ…ເປ… ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ນ ອຎ຺ຎາຕາວິນ຺ທ຺ຣິຍໍ.

ນ ອຎ຺ຎາຕາວີ ນ ອຎ຺ຎາຕາວິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ນ ຈກ຺ຂຸນ຺ທ຺ຣິຍໍ…ເປ… ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ນ ອຎ຺ຎິນ຺ທ຺ຣິຍໍ.

ຈກ຺ຂຸ ອິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ຈກ຺ຂຸ.

ໂສຕໍ ອິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ໂສຕໍ.

ຆານໍ ອິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ຆານໍ.

ຊິວ຺ຫາ ອິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ຊິວ຺ຫາ.

ກາໂຍ ອິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ກາໂຍ.

ມໂນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ມໂນ.

ອິຕ຺ຖີ ອິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ອິຕ຺ຖີ.

ປຸຣິໂສ ອິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ປຸຣິໂສ.

ຊີວິຕໍ ອິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ຊີວິຕໍ.

ສຸຂໍ ອິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ສຸຂໍ.

ທຸກ຺ຂໍ ອິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ທຸກ຺ຂໍ.

ໂສມນສ຺ສໍ ອິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ໂສມນສ຺ສໍ.

ໂທມນສ຺ສໍ ອິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ໂທມນສ຺ສໍ.

ອຸເປກ຺ຂາ ອິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ອຸເປກ຺ຂາ.

ສທ຺ຘາ ອິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ສທ຺ຘາ.

ວີຣິຍໍ ອິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ວີຣິຍໍ.

ສຕິ ອິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ສຕິ.

ສມາຘິ ອິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ສມາຘິ.

ປຎ຺ຎາ ¶ ອິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ປຎ຺ຎາ.

ອນຎ຺ຎາຕຎ຺ຎສ຺ສາມີຕິ ອິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ອນຎ຺ຎາຕຎ຺ຎສ຺ສາມີຕິ.

ອຎ຺ຎໍ ¶ ອິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ອຎ຺ຎໍ.

ອຎ຺ຎາຕາວີ ອິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ອຎ຺ຎາຕາວີ.

ນ ຈກ຺ຂຸ ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ນ ຈກ຺ຂຸ.

ນ ໂສຕໍ ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ນ ໂສຕໍ.

ນ ຆານໍ ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ນ ຆານໍ.

ນ ຊິວ຺ຫາ ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ນ ຊິວ຺ຫາ.

ນ ກາໂຍ ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ນ ກາໂຍ.

ນ ມໂນ ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ນ ມໂນ.

ນ ອິຕ຺ຖີ ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ນ ອິຕ຺ຖີ.

ນ ປຸຣິໂສ ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ນ ປຸຣິໂສ.

ນ ຊີວິຕໍ ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ນ ຊີວິຕໍ.

ນ ສຸຂໍ ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ນ ສຸຂໍ.

ນ ທຸກ຺ຂໍ ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ນ ທຸກ຺ຂໍ.

ນ ໂສມນສ຺ສໍ ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ນ ໂສມນສ຺ສໍ.

ນ ໂທມນສ຺ສໍ ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ນ ໂທມນສ຺ສໍ.

ນ ອຸເປກ຺ຂາ ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ນ ອຸເປກ຺ຂາ.

ນ ສທ຺ຘາ ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ນ ສທ຺ຘາ.

ນ ວີຣິຍໍ ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ນ ວີຣິຍໍ.

ນ ສຕິ ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ນ ສຕິ.

ນ ສມາຘິ ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ນ ສມາຘິ.

ນ ປຎ຺ຎາ ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ນ ປຎ຺ຎາ.

ນ ອນຎ຺ຎາຕຎ຺ຎສ຺ສາມີຕິ ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ນ ອນຎ຺ຎາຕຎ຺ຎສ຺ສາມີຕິ.

ນ ອຎ຺ຎໍ ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ນ ອຎ຺ຎໍ.

ນ ອຎ຺ຎາຕາວີ ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ນ ອຎ຺ຎາຕາວີ.

ຈກ຺ຂຸ ¶ ¶ ອິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ໂສຕໍ.

ຈກ຺ຂຸ ອິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ຆານໍ.

ຈກ຺ຂຸ ອິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ຊິວ຺ຫາ.

ຈກ຺ຂຸ ອິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ກາໂຍ.

ຈກ຺ຂຸ ອິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ມໂນ.

ຈກ຺ຂຸ ອິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ອິຕ຺ຖີ.

ຈກ຺ຂຸ ອິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ປຸຣິໂສ.

ຈກ຺ຂຸ ອິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ຊີວິຕໍ.

ຈກ຺ຂຸ ອິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ສຸຂໍ.

ຈກ຺ຂຸ ອິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ທຸກ຺ຂໍ.

ຈກ຺ຂຸ ອິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ໂສມນສ຺ສໍ.

ຈກ຺ຂຸ ອິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ໂທມນສ຺ສໍ.

ຈກ຺ຂຸ ອິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ອຸເປກ຺ຂາ.

ຈກ຺ຂຸ ອິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ສທ຺ຘາ.

ຈກ຺ຂຸ ອິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ວີຣິຍໍ.

ຈກ຺ຂຸ ອິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ສຕິ.

ຈກ຺ຂຸ ອິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ສມາຘິ.

ຈກ຺ຂຸ ອິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ປຎ຺ຎາ.

ຈກ຺ຂຸ ອິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ອນຎ຺ຎາຕຎ຺ຎສ຺ສາມີຕິ.

ຈກ຺ຂຸ ອິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ອຎ຺ຎໍ.

ຈກ຺ຂຸ ອິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ອຎ຺ຎາຕາວີ.

ໂສຕໍ ອິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ຈກ຺ຂຸ…ເປ… ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ອຎ຺ຎາຕາວີ.

ຆານໍ ອິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ຈກ຺ຂຸ…ເປ… ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ອຎ຺ຎາຕາວີ.

ຊິວ຺ຫາ ¶ ອິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ຈກ຺ຂຸ…ເປ… ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ອຎ຺ຎາຕາວີ.

ກາໂຍ ອິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ຈກ຺ຂຸ…ເປ… ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ອຎ຺ຎາຕາວີ.

ມໂນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ຈກ຺ຂຸ…ເປ… ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ອຎ຺ຎາຕາວີ.

ອິຕ຺ຖີ ¶ ອິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ຈກ຺ຂຸ…ເປ… ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ອຎ຺ຎາຕາວີ.

ປຸຣິໂສ ອິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ຈກ຺ຂຸ…ເປ… ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ອຎ຺ຎາຕາວີ.

ຊີວິຕໍ ອິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ຈກ຺ຂຸ…ເປ… ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ອຎ຺ຎາຕາວີ.

ສຸຂໍ ອິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ຈກ຺ຂຸ…ເປ… ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ອຎ຺ຎາຕາວີ.

ທຸກ຺ຂໍ ອິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ຈກ຺ຂຸ…ເປ… ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ອຎ຺ຎາຕາວີ.

ໂສມນສ຺ສໍ ອິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ຈກ຺ຂຸ…ເປ… ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ອຎ຺ຎາຕາວີ.

ໂທມນສ຺ສໍ ອິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ຈກ຺ຂຸ…ເປ… ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ອຎ຺ຎາຕາວີ.

ອຸເປກ຺ຂາ ອິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ຈກ຺ຂຸ…ເປ… ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ອຎ຺ຎາຕາວີ.

ສທ຺ຘາ ອິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ຈກ຺ຂຸ…ເປ… ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ອຎ຺ຎາຕາວີ.

ວີຣິຍໍ ອິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ຈກ຺ຂຸ…ເປ… ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ອຎ຺ຎາຕາວີ.

ສຕິ ອິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ຈກ຺ຂຸ…ເປ… ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ອຎ຺ຎາຕາວີ.

ສມາຘິ ອິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ຈກ຺ຂຸ…ເປ… ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ອຎ຺ຎາຕາວີ.

ປຎ຺ຎາ ອິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ຈກ຺ຂຸ…ເປ… ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ອຎ຺ຎາຕາວີ.

ອນຎ຺ຎາຕຎ຺ຎສ຺ສາມີຕິ ອິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ຈກ຺ຂຸ…ເປ… ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ອຎ຺ຎາຕາວີ.

ອຎ຺ຎໍ ອິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ຈກ຺ຂຸ…ເປ… ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ອຎ຺ຎາຕາວີ.

ອຎ຺ຎາຕາວີ ອິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ຈກ຺ຂຸ…ເປ… ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ອຎ຺ຎໍ.

ນ ຈກ຺ຂຸ ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ນ ໂສຕໍ.

ນ ຈກ຺ຂຸ ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ນ ຆານໍ.

ນ ຈກ຺ຂຸ ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ນ ຊິວ຺ຫາ.

ນ ຈກ຺ຂຸ ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ນ ກາໂຍ.

ນ ຈກ຺ຂຸ ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ນ ມໂນ.

ນ ຈກ຺ຂຸ ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ນ ອິຕ຺ຖີ.

ນ ¶ ຈກ຺ຂຸ ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ນ ປຸຣິໂສ.

ນ ຈກ຺ຂຸ ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ນ ຊີວິຕໍ.

ນ ຈກ຺ຂຸ ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ນ ສຸຂໍ.

ນ ຈກ຺ຂຸ ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ນ ທຸກ຺ຂໍ.

ນ ຈກ຺ຂຸ ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ນ ໂສມນສ຺ສໍ.

ນ ¶ ຈກ຺ຂຸ ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ນ ໂທມນສ຺ສໍ.

ນ ຈກ຺ຂຸ ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ນ ອຸເປກ຺ຂາ.

ນ ຈກ຺ຂຸ ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ນ ສທ຺ຘາ.

ນ ຈກ຺ຂຸ ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ນ ວີຣິຍໍ.

ນ ຈກ຺ຂຸ ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ນ ສຕິ.

ນ ຈກ຺ຂຸ ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ນ ສມາຘິ.

ນ ຈກ຺ຂຸ ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ນ ປຎ຺ຎາ.

ນ ຈກ຺ຂຸ ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ນ ອນຎ຺ຎາຕຎ຺ຎສ຺ສາມີຕິ.

ນ ຈກ຺ຂຸ ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ນ ອຎ຺ຎໍ.

ນ ຈກ຺ຂຸ ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ນ ອຎ຺ຎາຕາວີ.

ນ ໂສຕໍ ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ນ ຈກ຺ຂຸ…ເປ… ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ນ ອຎ຺ຎາຕາວີ.

ນ ຆານໍ ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ນ ຈກ຺ຂຸ…ເປ… ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ນ ອຎ຺ຎາຕາວີ.

ນ ຊິວ຺ຫາ ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ນ ຈກ຺ຂຸ…ເປ… ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ນ ອຎ຺ຎາຕາວີ.

ນ ກາໂຍ ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ນ ຈກ຺ຂຸ…ເປ… ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ນ ອຎ຺ຎາຕາວີ.

ນ ມໂນ ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ນ ຈກ຺ຂຸ…ເປ… ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ນ ອຎ຺ຎາຕາວີ.

ນ ອິຕ຺ຖີ ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ນ ຈກ຺ຂຸ…ເປ… ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ນ ອຎ຺ຎາຕາວີ.

ນ ປຸຣິໂສ ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ນ ຈກ຺ຂຸ…ເປ… ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ນ ອຎ຺ຎາຕາວີ.

ນ ຊີວິຕໍ ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ນ ຈກ຺ຂຸ…ເປ… ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ນ ອຎ຺ຎາຕາວີ.

ນ ສຸຂໍ ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ນ ຈກ຺ຂຸ…ເປ… ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ນ ອຎ຺ຎາຕາວີ.

ນ ¶ ທຸກ຺ຂໍ ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ນ ຈກ຺ຂຸ…ເປ… ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ນ ອຎ຺ຎາຕາວີ.

ນ ໂສມນສ຺ສໍ ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ນ ຈກ຺ຂຸ…ເປ… ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ນ ອຎ຺ຎາຕາວີ.

ນ ¶ ໂທມນສ຺ສໍ ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ນ ຈກ຺ຂຸ…ເປ… ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ນ ອຎ຺ຎາຕາວີ.

ນ ອຸເປກ຺ຂາ ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ນ ຈກ຺ຂຸ…ເປ… ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ນ ອຎ຺ຎາຕາວີ.

ນ ສທ຺ຘາ ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ນ ຈກ຺ຂຸ…ເປ… ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ນ ອຎ຺ຎາຕາວີ.

ນ ວີຣິຍໍ ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ນ ຈກ຺ຂຸ…ເປ… ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ນ ອຎ຺ຎາຕາວີ.

ນ ສຕິ ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ນ ຈກ຺ຂຸ…ເປ… ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ນ ອຎ຺ຎາຕາວີ.

ນ ສມາຘິ ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ນ ຈກ຺ຂຸ…ເປ… ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ນ ອຎ຺ຎາຕາວີ.

ນ ປຎ຺ຎາ ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ນ ຈກ຺ຂຸ…ເປ… ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ນ ອຎ຺ຎາຕາວີ.

ນ ອນຎ຺ຎາຕຎ຺ຎສ຺ສາມີຕິ ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ນ ຈກ຺ຂຸ…ເປ… ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ນ ອຎ຺ຎາຕາວີ.

ນ ອຎ຺ຎໍ ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ນ ຈກ຺ຂຸ…ເປ… ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ນ ອຎ຺ຎາຕາວີ.

ນ ອຎ຺ຎາຕາວີ ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ນ ຈກ຺ຂຸ…ເປ… ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ນ ອຎ຺ຎໍ.

ອິນ຺ທ຺ຣິຍຍມກມາຕິກາ ນິຏ຺ຐິຕາ.

ເຫຕຸປຈ຺ຈໂຍ ¶ ອາຣມ຺ມຓປຈ຺ຈໂຍ ອຘິປຕິປຈ຺ຈໂຍ ອນນ຺ຕຣປຈ຺ຈໂຍ ສມນນ຺ຕຣປຈ຺ຈໂຍ ສຫຊາຕປຈ຺ຈໂຍ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎປຈ຺ຈໂຍ ນິສ຺ສຍປຈ຺ຈໂຍ ອຸປນິສ຺ສຍປຈ຺ຈໂຍ ປຸເຣຊາຕປຈ຺ຈໂຍ ປຈ຺ຉາຊາຕປຈ຺ຈໂຍ ອາເສວນປຈ຺ຈໂຍ ກມ຺ມປຈ຺ຈໂຍ ວິປາກປຈ຺ຈໂຍ ອາຫາຣປຈ຺ຈໂຍ ອິນ຺ທ຺ຣິຍປຈ຺ຈໂຍ ຌານປຈ຺ຈໂຍ ມຄ຺ຄປຈ຺ຈໂຍ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕປຈ຺ຈໂຍ ວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕປຈ຺ຈໂຍ ອຕ຺ຖິປຈ຺ຈໂຍ ນຕ຺ຖິປຈ຺ຈໂຍ ວິຄຕປຈ຺ຈໂຍ ອວິຄຕປຈ຺ຈໂຍຕິ (ປຏ຺ຐາ. ໑.໑.ປຈ຺ຈຍຸທ຺ເທສ).

ສຕ຺ຕປ຺ປກຣຓນາມໂຕ ¶ ¶ , ອຠິຘມ຺ມມເທສຍິ;

ເທວາຕິເທໂວ ເທວານໍ, ເທວໂລກມ຺ຫິ ຕໍ ປຸເຣ.

ຕສ຺ສາຍໍ ມາຕິກາ ສພ຺ພາ, ສກລສ຺ສາປິ ອຸທ຺ຘຣາ;

ຈິຣຏ຺ຐິຕຕ຺ຖໍ ຘມ຺ມສ຺ສ, ຕໍ ປຄ຺ຄຓ຺ຫນ຺ຕຸ ສາຘໂວ.

ທ຺ວາວີສຕິ ຕິກາ ເຈວ, ຕເຖວ ເຫຕຸໂຄຈ຺ຉກໍ;

ຈູຬນ຺ຕຣທຸກາ ສຕ຺ຕ, ໂຄຈ຺ຉກາ ຈ ຕໂຕ ປຣໍ.

ມຫນ຺ຕຣທຸກາ ຈາປິ, ຕໂຕ ຈຸທ຺ທສ ນິທ຺ທິເສ;

ໂຄຈ຺ຉການິ ທຸເວ ປິຏ຺ຐິ-ທຸການິຏ຺ຐາຣເສທິສາ.

ທ຺ວາຈຕ຺ຕາລີສ ສຸຕ຺ຕນ຺ຕ-ທຸກາ ເຕວນ຺ຕິ ປຎ຺ຈຘາ;

ສຕ຺ຕປ຺ປກຣຓິກາ ຠິນ຺ນາ, ຘມ຺ມສງ຺ຄຓິມາຕິກາ.

ນໂມ ຕສ຺ສ ຠຄວໂຕ ອຣຫໂຕ ສມ຺ມາສມ຺ພຸທ຺ຘສ຺ສ

໑. ກາຣຸຎ຺ຎຠາວິຕໍ ¶ ¶ ຍສ຺ສ, ຎາຓຈກ຺ຂຸ ມໂຫທຍໍ.

ອນ຺ຘຠູຕສ຺ສ ໂລກສ຺ສ, ຊາຕໍ ສາມຎ຺ຎໂລຈນໍ.

໒. ຕໍ ພຸທ຺ຘໍ ສຸຄຕໍ ຘີຣໍ, ສສທ຺ຘມ຺ມໍ ສສາວກໍ.

ວນ຺ທິຕ຺ວານຸສ຺ສຣິຕ຺ວາ ຈ, ໂຖເມຕ຺ວາ ຈ ວິນາຍກໍ.

໓. ເຖເຣ ຈ ຖິຣສີລາທິ-ຄຸຓາລງ຺ກາຣໂສຠິເຕ.

ສາສນຸຊ຺ໂຊຕເກ ຘີເຣ, ປຸພ຺ພເກ ວໍສປາລເກ.

໔. ວິສຸທ຺ຘິເທວເທໂວ ¶ ຍໍ, ເທວານໍ ຕິທສາລເຍ.

ປຎ຺ຎາຍ ເທສຍີ ຕສ຺ສ, ອຠິຘມ຺ມສ຺ສ ມາຕິກາ.

໕. ຍາ ຕສ຺ສາ ວິປຸລຕ຺ຖາຍ, ຘມ຺ມສງ຺ຄຓິອາທິຫິ.

ອເນເກຫິ ປກາເຣຫິ, ປາຬິອຏ຺ຐກຖາຫິ ຈ.

໗. ສມາເສນາຠິຘມ຺ມຕ຺ຖໍ, ມາຕິກາມຸຂໂຕຂິລໍ.

ຎາຕຸກາເມຫິ ສຸທ຺ເຘຫິ, ອນ຺ເຕວາສີຫິ ຍາຈິໂຕ.

໘. ສງ຺ກຑ຺ຒິຕ຺ວານ ¶ ນຍໂຕ, ປາຬິອຏ຺ຐກຖາຄຕໍ.

ອຕ຺ຖໍ ວິນິຈ຺ຉຍຎ຺ເຈວ, ສມາເສນ ນິຣາກຸລໍ.

໙. ສາມຕ຺ຖິຍຄຕໍ ອຕ຺ຖໍ, ນິກາຍນ຺ຕຣນິສ຺ສຏໍ.

ມຫາວິຫາຣວາສີນໍ, ກມາຠຕນຍານຸຄໍ.

໑໐. ທີປຍນ຺ໂຕ ນຍຎ຺ຎູນໍ, ສທາ ສມ຺ໂມທກາຣິນິໍ.

ໂມຫວິຈ຺ເຉທນິໍ ນາມ, ກຣິສ຺ສາມຕ຺ຖວຓ຺ຓນນ຺ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ¶ ¶ ອຠິຘມ຺ມສ຺ສ ມາຕິກາຕິ ເອຕ຺ຖ ເກນຏ຺ເຐນ ອຠິຘມ຺ໂມ? ຘມ຺ມາຕິເຣກຘມ຺ມວິເສສຏ຺ເຐນ. ອຕິເຣກວິເສສຕ຺ຖທີປໂກ ຫິ ເອຕ຺ຖ ອຠິ-ສທ຺ໂທ ‘‘ພາຬ຺ຫາ ເມ ທຸກ຺ຂາ ເວທນາ ອຠິກ຺ກມນ຺ຕິ, ໂນ ປຏິກ຺ກມນ຺ຕິ (ສໍ. ນິ. ໔.໘໗; ໕.໑໙໕, ໑໐໒໒; ມ. ນິ. ໓.໓໘໔, ໓໘໙), ອຠິກ຺ກນ຺ຕວຓ຺ຓາ’’ຕິອາທີສຸ (ສໍ. ນິ. ໑.໑; ຂຸ. ປາ. ໕.໑; ສຸ. ນິ. ມງ຺ຄລສຸຕ຺ຕ; ວິ. ວ. ໘໕໗) ວິຍ, ຕສ຺ມາ ຍຖາ ສມຸສ຺ສິເຕສຸ ພຫູສຸ ຉຕ຺ເຕສຸ ເຈວ ຘເຊສຸ ຈ ຍໍ ອຕິເຣກປ຺ປມາຓໍ, ວິເສສວຓ຺ຓສຓ຺ຐານຎ຺ຈ ຉຕ຺ຕໍ, ຕໍ ອຕິຈ຺ຉຕ຺ຕໍ, ໂຍ ອຕິເຣກປ຺ປມາໂຓ, ວິເສສວຓ຺ຓສຓ຺ຐາໂນ ຈ ຘໂຊ, ໂສ ອຕິທ຺ຘໂຊຕິ ຈ ວຸຈ຺ຈຕິ, ເອວເມວ ອຍມ຺ປິ ຘມ຺ໂມ ຘມ຺ມາຕິເຣກຘມ຺ມວິເສສຏ຺ເຐນ ‘‘ອຠິຘມ຺ໂມ’’ຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ. ຠຄວຕາ ຫິ ສຸຕ຺ຕນ຺ຕໍ ປຕ຺ວາ ຂນ຺ຘາຍຕນຘາຕຸສຈ຺ຈອິນ຺ທ຺ຣິຍປຈ຺ຈຍາກາຣາທໂຍ ຘມ຺ມາ ເອກເທເສນ ວິຠຕ຺ຕາ, ນ ນິປ຺ປເທເສນ, ອຠິຘມ຺ມໍ ປຕ຺ວາ ປນ ອເນເກຫິ ນຍວິເສເສຫິ ນິປ຺ປເທສໂຕວ ວິຠຕ຺ຕາ. ເອວໍ ຘມ຺ມາຕິເຣກຘມ຺ມວິເສສຏ຺ເຐນ ‘‘ອຠິຘມ຺ໂມ’’ຕິ ເວທິຕພ຺ໂພ.

ເກນຏ຺ເຐນ ມາຕິກາ? ມາຕຸສມຏ຺ເຐນ. ມາຕາ ວິຍາຕິ ຫິ ມາຕິກາ ຍຖາ ປທຸມິກໍ ມຸຂນ຺ຕິ. ຍຖາ ຫິ ມາຕາ ນານາວິເຘ ປຸຕ຺ເຕ ປສວຕິ, ເຕ ປາເລຕິ, ໂປເສຕິ ຈ, ເອວມຍມ຺ປິ ນານາວິເຘ ຘມ຺ເມ, ອຕ຺ເຖ ຈ ປສວຕິ, ເຕ ຈ ອວິນສ຺ສມາເນ ປາເລຕິ, ໂປເສຕິ ຈ, ຕສ຺ມາ ‘‘ມາຕິກາ’’ຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ. ມາຕິກໍ ຫິ ນິສ຺ສາຍ ຘມ຺ມສງ຺ຄຓີອາທິສຕ຺ຕປ຺ປກຣຓວເສນ ວິຕ຺ຖາຣິຍມານາ ອນນ຺ຕາປຣິມາຓາ ຘມ຺ມາ, ອຕ຺ຖາ ຈ ຕາຍ ປສຸຕາ, ປາລິຕາ, ໂປສິຕາ ວິຍ ຈ ໂຫນ຺ຕິ. ຕຖາ ຫິ ຘມ຺ມສງ຺ຄຓິປ຺ປກຣເຓ ຈຕສ຺ໂສ ວິຠຕ຺ຕິໂຍ ຈິຕ຺ຕວິຠຕ຺ຕິ ຣູປວິຠຕ຺ຕິ ນິກ຺ເຂປຣາສິ ອຕ຺ຖຸທ຺ຘາໂຣຕິ ¶ . ຕຕ຺ຖ ນານານເຍຫິ ເອກູນນວຸຕິຈິຕ຺ຕວິຠາວິນີ ¶ ຈິຕ຺ຕວິຠຕ຺ຕິ ວິຕ຺ຖາຣິຍມານາ ອນນ຺ຕາປຣິມາຓຠາຓວາຣາ ໂຫຕິ, ຕທນນ຺ຕຣໍ ເອກວິຘາທິນາ ຣູປວິຠາວິນີ ຣູປວິຠຕ຺ຕິ ວິຕ຺ຖາຣິຍມານາ ອນນ຺ຕາປຣິມາຓຠາຓວາຣາ ໂຫຕິ, ຕທນນ຺ຕຣໍ ມູລຂນ຺ຘທ຺ວາຣາທີນິ ນິກ຺ຂິປິຕ຺ວາ ເທສິໂຕ ນິກ຺ເຂປຣາສິ ວິຕ຺ຖາຣິຍມາໂນ ອນນ຺ຕາປຣິມາຓຠາຓວາໂຣ ໂຫຕິ, ຕທນນ຺ຕຣໍ ເຕປິຏກສ຺ສ ພຸທ຺ຘວຈນສ຺ສ ອຏ຺ຐກຖາຠູໂຕ ອຕ຺ຖຸທ຺ຘາໂຣ ວິຕ຺ຖາຣິຍມາໂນ ອນນ຺ຕາປຣິມາຓຠາຓວາໂຣ ໂຫຕິ. ເອວມິທໍ ຘມ຺ມສງ຺ຄຓິປ຺ປກຣຓໍ ວາຈນາມຄ຺ຄໂຕ ອຕິເຣກເຕຣສມຕ຺ຕຠາຓວາຣມ຺ປິ ສມານໍ ວິຕ຺ຖາຣິຍມານໍ ອນນ຺ຕາປຣິມາຓຠາຓວາຣໍ ໂຫຕິ.

ຕຖາ ວິຠງ຺ຄປ຺ປກຣເຓ ຂນ຺ຘວິຠງ຺ໂຄ ອາຍຕນຘາຕຸສຈ຺ຈອິນ຺ທ຺ຣິຍປຈ຺ຈຍາກາຣສຕິປຏ຺ຐານສມ຺ມປ຺ປຘານອິທ຺ຘິປາທໂພຊ຺ຌງ຺ຄມຄ຺ຄງ຺ຄຌານອປ຺ປມຎ຺ຎາສິກ຺ຂາປທປຏິສມ຺ຠິທາຎາຓຂຸທ຺ທກວຕ຺ຖຸຘມ຺ມຫທຍວິຠງ຺ຄາຕິ ອຏ຺ຐາຣສ ວິຠງ຺ຄາ ວິຠຕ຺ຕາ, ເຕ ສຸຕ຺ຕນ຺ຕຠາຊນີຍອຠິຘມ຺ມຠາຊນີຍາທິນານານເຍຫິ ວິຕ຺ຖາຣິຍມານາ ປຈ຺ເຈກໍ ອນນ຺ຕາປຣິມາຓຠາຓວາຣາ ໂຫນ຺ຕິ. ເອວມິທໍ ວິຠງ຺ຄປ຺ປກຣຓໍ ວາຈນາມຄ຺ຄໂຕ ປຎ຺ຈຕິໍສມຕ຺ຕຠາຓວາຣມ຺ປິ ສມານໍ ວິຕ຺ຖາຣິຍມານໍ ອນນ຺ຕາປຣິມາຓຠາຓວາຣໍ ໂຫຕິ.

ຕຖາ ຘາຕຸກຖາປກຣຓໍ ‘‘ສງ຺ຄໂຫ ອສງ຺ຄໂຫ’’ຕິອາທິນາ ຈຸທ຺ທສວິເຘນ ວິຠຕ຺ຕໍ ວາຈນາມຄ຺ຄໂຕ ອຕິເຣກຉຠາຓວາຣມຕ຺ຕມ຺ປິ ສມານໍ ວິຕ຺ຖາຣິຍມານໍ ອນນ຺ຕາປຣິມາຓຠາຓວາຣໍ ໂຫຕິ.

ຕຖາ ປຸຄ຺ຄລປຎ຺ຎຕ຺ຕິປ຺ປກຣຓໍ ຂນ຺ຘປຎ຺ຎຕ຺ຕິ ອາຍຕນຘາຕຸສຈ຺ຈອິນ຺ທ຺ຣິຍປຸຄ຺ຄລປຎ຺ຎຕ຺ຕີຕິ ຉພ຺ພິເຘນ ວິຠຕ຺ຕໍ ວາຈນາມຄ຺ຄໂຕ ອຕິເຣກປຎ຺ຈຠາຓວາຣມຕ຺ຕມ຺ປິ ວິຕ຺ຖາຣິຍມານໍ ອນນ຺ຕາປຣິມາຓຠາຓວາຣໍ ໂຫຕິ.

ຕຖາ ¶ ກຖາວຕ຺ຖຸປ຺ປກຣຓໍ ສກວາເທ ປຎ຺ຈ ສຸຕ຺ຕສຕານິ, ປຣວາເທ ປຎ຺ຈ ສຸຕ຺ຕສຕານີຕິ ສຸຕ຺ຕສຫສ຺ສໍ ສໂມຘາເນຕ຺ວາ ວິຠຕ຺ຕໍ ວາຈນາມຄ຺ຄໂຕ ສງ຺ຄີຕິອາໂຣປິຕນເຍນ ທີຆນິກາຍປ຺ປມາຓມ຺ປິ ວິຕ຺ຖາຣິຍມານໍ ອນນ຺ຕາປຣິມາຓຠາຓວາຣໍ ໂຫຕິ.

ຕຖາ ຍມກປ຺ປກຣຓໍ ມູລຍມກໍ ຂນ຺ຘາຍຕນຘາຕຸສຈ຺ຈສງ຺ຂາຣອນຸສຍຈິຕ຺ຕຘມ຺ມອິນ຺ທ຺ຣິຍຍມກນ຺ຕິ ທສວິເຘນ ວິຠຕ຺ຕໍ ວາຈນາມຄ຺ຄໂຕ ວີສຠາຓວາຣສຕມ຺ປິ ວິຕ຺ຖາຣິຍມານໍ ອນນ຺ຕາປຣິມາຓຠາຓວາຣໍ ໂຫຕິ.

ປຏ຺ຐານປ຺ປກຣຓໍ ¶ ເຫຕຸປຈ຺ຈຍອາຣມ຺ມຓປຈ຺ຈຍາທິຈຕຸວີສຕິປຈ຺ຈເຍ ຄເຫຕ຺ວາ ຕິກປຏ຺ຐານາທິຈຕຸວີສຕິວິເຘນ ວິຠຕ຺ຕໍ ປຈ຺ເຈກໍ ກຕິປຍຠາຓວາຣມ຺ປິ ວິຕ຺ຖາຣິຍມານໍ ອນນ຺ຕາປຣິມາຓຠາຓວາຣໍ ໂຫຕິ. ເອວໍ ອນນ຺ຕາປຣິມາຓານໍ ຘມ຺ມານໍ, ອຕ຺ຖານຎ຺ຈ ປສວນໂຕ, ປາລນໂຕ, ໂປສນໂຕ ຈ ‘‘ມາຕາ ວິຍາຕິ ມາຕິກາ’’ຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ. ປາລນໂປສນຎ຺ເຈຕ຺ຖ ສມ຺ມຸຏ຺ຐານໍ, ວິຣທ຺ຘານຎ຺ຈ ປາຬິອຕ຺ຖານໍ ມາຕິການຸສາເຣນ ສລ຺ລກ຺ເຂຕ຺ວາ ສມານຍນໂຕ, ຣກ຺ຂຓໂຕ ຈ ເວທິຕພ຺ພໍ. ສາ ປນາຍໍ ປຣິຈ຺ເຉທໂຕ ຘມ຺ມສງ຺ຄຓີມາຕິກາ ວິຠງ຺ຄມາຕິກາ ຘາຕຸກຖາມາຕິກາ ປຸຄ຺ຄລປຎ຺ຎຕ຺ຕິມາຕິກາ ກຖາວຕ຺ຖຸມາຕິກາ ຍມກມາຕິກາ ປຏ຺ຐານມາຕິກາຕິ ສຕ຺ຕນ຺ນໍ ປກຣຓານໍ ອາທິມ຺ຫິ ຐປິຕາ ສຕ຺ຕວິຘາ ໂຫຕິ.

ຕຕ຺ຖ ຘມ຺ມສງ຺ຄຓີມາຕິກາ ອາທິ, ສາປິ ຕິກມາຕິກາ ທຸກມາຕິກາຕິ ທຸວິຘາ. ຕຕ຺ຖ ທ຺ວາວີສຕິ ຕິກາ ຕິກມາຕິກາ ນາມ. ທ຺ເວຈຕ຺ຕາລີສສຕທຸກາ ທຸກມາຕິກາ ນາມ, ສາ ປຸນ ອາຫຈ຺ຈຠາສິຕາ ສາວກຠາສິຕາຕິ ທຸວິຘາ. ຕຕ຺ຖ ທ຺ວາວີສຕິ ຕິກາ ເຈວ, ‘‘ເຫຕູ ຘມ຺ມາ ນ ເຫຕູ ຘມ຺ມາ…ເປ… ສຣຓາ ຘມ຺ມາ ອຣຓາ ຘມ຺ມາ’’ຕິ ອິເມ ຈ ສຕໍ ¶ ທຸກາຕິ ອຍໍ ອາຫຈ຺ຈຠາສິຕາ ສມ຺ມາສມ຺ພຸທ຺ຘເທສິຕາ ສຕ຺ຕນ຺ນໍ ປກຣຓານໍ ມາຕິກາ ນາມ, ຕທນນ຺ຕຣາ ‘‘ວິຊ຺ຊາຠາຄິໂນ ຘມ຺ມາ ອວິຊ຺ຊາຠາຄິໂນ ຘມ຺ມາ…ເປ… ຂເຍຎາຓໍ ອນຸປ຺ປາເທຎາຓ’’ນ຺ຕິ ອິເມ ທ຺ວາຈຕ຺ຕາລີສ ສຸຕ຺ຕນ຺ຕິກທຸກາ ຘມ຺ມເສນາປຕິສາຣິປຸຕ຺ຕຕ຺ເຖເຣນ ຐປິຕຕ຺ຕາ ສາວກຠາສິຕາ ນາມ. ອິເມ ຐເປນ຺ໂຕ ປນ ເຖໂຣ ນ ສາມຸກ຺ກໍສິເກນ ອຕ຺ຕໂນ ຎາເຓນ ຐເປສິ, ເອກຸຕ຺ຕຣິຍໍ ປນ ເອກກນິປາຕທຸກນິປາຕສງ຺ຄີຕິສຸຕ຺ຕທສຸຕ຺ຕຣສຸຕ຺ເຕຫິ ສໂມຘາເນຕ຺ວາ ອາຠິຘມ຺ມິກຕ຺ເຖຣານໍ ສຸຕ຺ຕນ຺ຕໍ ປຕ຺ວາ ອກິລມນຕ຺ຖໍ ຐເປສິ.

ສາ ປຸນ ສປ຺ປເທສນິປ຺ປເທສວເສນ ທ຺ເວ ໂກຏ຺ຐາສາ ໂຫນ຺ຕິ. ເອຕ຺ຖ ຫິ ນວ ຕິກາ, ເອກສຕ຺ຕຕິ ຈ ທຸກາ ສປ຺ປເທສານໍ ສາວເສສານໍ ນາມຣູປານໍ ປຣິຄ຺ຄຫິຕຕ຺ຕາ ສປ຺ປເທສາ ນາມ, ອວເສສາ ເຕຣສ ຕິກາ, ເອກສຕ຺ຕຕິ ຈ ທຸກາ ນິປ຺ປເທສານໍ ນິຣວເສສານໍ ນາມຣູປານໍ ຄຫິຕຕ຺ຕາ ນິປ຺ປເທສາ ນາມ. ເຕສໍ ວິຠາໂຄ ຕຕ຺ຖ ຕຕ຺ເຖວ ອາວິ ຠວິສ຺ສຕິ. ຕຖາ ນາມລາຠວເສນ ທ຺ວິຘາ. ສພ຺ເພວ ຫິ ເອເຕ ຕິກທຸກາ ອາທິປທວເສນ, ສພ຺ພປທວເສນ ຈາຕິ ທ຺ວິຘາ ນາມໍ ລຠນ຺ຕິ. ຕຕ຺ຖ ‘‘ກຸສລາ ຘມ຺ມາ, ອກຸສລາ ຘມ຺ມາ, ອພ຺ຍາກຕາ ຘມ຺ມາ’’ຕິ ອຍໍ ຕາວ ອາທິປທວເສນ ລທ຺ຘນາໂມ ກຸສລຕ຺ຕິໂກ ນາມ. ‘‘ສຸຂາຍ ເວທນາຍ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ຘມ຺ມາ…ເປ… ຘມ຺ມາ’’ຕິ ອຍໍ ສພ຺ພປທວເສນ ລທ຺ຘນາໂມ ເວທນາຕ຺ຕິໂກ ນາມ. ເອວໍ ສພ຺ເພສມ຺ປິ ຕິກທຸການໍ ນາມໍ ເວທິຕພ຺ພໍ.

ສາ ປເນສາ ປຎ຺ຈທສຫິ ປຣິຈ຺ເຉເທຫິ ວວຕ຺ຖິຕາ. ຕິການໍ ຫິ ເອໂກ ປຣິຈ຺ເຉໂທ, ທຸການໍ ຈຸທ຺ທສ ¶ . ‘‘ເຫຕູ ຘມ຺ມາ ນເຫຕູ ຘມ຺ມາ’’ຕິອາທໂຍ ຫິ ຉ ທຸກາ ຄນ຺ຖໂຕ ຈ ອຕ຺ຖໂຕ ຈ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎສມ຺ພນ຺ເຘນ ກຓ຺ຓິກາ ວິຍ, ຆຏາ ວິຍ ຈ ຫຸຕ຺ວາ ຐິຕຕ຺ຕາ ‘‘ເຫຕຸໂຄຈ຺ຉໂກ’’ຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ. ຕໂຕ ອປເຣ ‘‘ສປ຺ປຈ຺ຈຍາ ຘມ຺ມາ’’ຕິອາທໂຍ ສຕ຺ຕ ທຸກາ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎໍ ອສມ຺ພນ຺ຘາ ¶ ເກວລໍ ທຸກສາມຎ຺ເຎນ ອຸຈ຺ຈິນິຕ຺ວາ ໂຄຈ຺ຉກນ຺ຕເຣ ຐປິຕຕ຺ຕາ, ອຎ຺ເຎຫິ ຈ ອນ຺ຕຣທຸເກຫິ ຈູຬກຕ຺ຕາ ‘‘ຈູຬນ຺ຕຣທຸກາ’’ຕິ ເວທິຕພ຺ພາ. ຕໂຕ ປຣໍ ອາສວທຸກາທີນໍ ຉນ຺ນໍ ທຸການໍ ວເສນ ອາສວໂຄຈ຺ຉໂກ ນາມ. ຕໂຕ ສໍໂຍຊນທຸກາທີນໍ ຉນ຺ນໍ ວເສນ ສໍໂຍຊນໂຄຈ຺ຉໂກ ນາມ. ຕຖາ ຄນ຺ຖໂອຆໂຍຄນີວຣຓທຸກາທີນໍ ຉນ຺ນໍ ຉນ຺ນໍ ວເສນ ຄນ຺ຖໂອຆໂຍຄນີວຣຓໂຄຈ຺ຉກາ ນາມ. ປຣາມາສທຸກາທີນໍ ປຎ຺ຈນ຺ນໍ ວເສນ ປຣາມາສໂຄຈ຺ຉໂກ ນາມ. ຕໂຕ ປຣໍ ສາຣມ຺ມຓທຸກາທໂຍ ຈຕຸທ຺ທສ ທຸກາ ມຫນ຺ຕຣທຸກາ ນາມ. ຕໂຕ ປຣໍ ອຸປາທານທຸກາທໂຍ ຉ ທຸກາ ອຸປາທານໂຄຈ຺ຉໂກ ນາມ. ຕໂຕ ກິເລສທຸກາທໂຍ ອຏ຺ຐທຸກາ ກິເລສໂຄຈ຺ຉໂກ ນາມ. ຕໂຕ ປຣໍ ທສ຺ສເນນປຫາຕພ຺ພທຸກາທໂຍ ອຏ຺ຐາຣສ ທຸກາ ອຠິຘມ຺ມມາຕິກາຍ ປຣິໂຍສາເນ ຐປິຕຕ຺ຕາ ປິຏ຺ຐິທຸກາ ນາມ. ວິຊ຺ຊາຠາຄິຍທຸກາທໂຍ ປນ ທ຺ວາຈຕ຺ຕາລີສ ທຸກາ ສຸຕ຺ຕນ຺ຕິກທຸກາ ນາມ. ເອວເມຕິສ຺ສາ ປຎ຺ຈທສຫິ ປຣິຈ຺ເຉເທຫິ ວວຕ຺ຖິຕາຍ ຕາວ ອຍໍ ອຕ຺ຖວຓ຺ຓນາ ຠວິສ຺ສຕິ.

ຍສ຺ມາ ປເນຕ຺ຖ ຕິກມາຕິກາ ອາທິ, ຕຕ຺ຖາປິ ກຸສລຕ຺ຕິໂກ ອາທິ, ຕສ຺ມາ ກຸສລຕ຺ຕິກສ຺ສ ຕາວ –

ອຕ຺ຖໂຕ ຠູມິເຠທາ ຈ, ປຈ຺ເຈກໍ ສມ຺ປໂຍຄໂຕ;

ອຸທ຺ເທສໂຕ ຈ ຘມ຺ມານໍ, ລກ຺ຂຓາທິວິຠາຄໂຕ.

ສງ຺ຄຫາ ສຸຎ຺ຎໂຕ ເຈວ, ວິສຍາທິປ຺ປເຠທໂຕ;

ຍຖານຸຣູປໍ ສພ຺ພຕ຺ຖ, ເວທິຕພ຺ໂພ ວິນິຈ຺ຉໂຍ.

ຕຕ຺ຖ ອຕ຺ຖໂຕ ຕາວ ກຸສລາ ຘມ຺ມາຕິ ເອຕ຺ຖ ກຸສລສທ຺ໂທ ອາໂຣຄ຺ຍານວຊ຺ຊເຉກສຸຂວິປາເກສຸ ທິສ຺ສຕິ. ອຍໍ ຫິ ¶ ‘‘ກຈ຺ຈິ ນຸ ໂຠໂຕ ກຸສລໍ, ກຈ຺ຈິ ໂຠໂຕ ອນາມຍ’’ນ຺ຕິອາທີສຸ (ຊາ. ໑.໑໕.໒໔໖; ໒.໒໐.໑໒໙) ອາໂຣຄ຺ເຍ ທິສ຺ສຕິ. ‘‘ກຕໂມ ປນ, ຠນ຺ເຕ, ກາຍສມາຈາໂຣ ກຸສໂລ ¶ ? ໂຍ ໂຂ, ມຫາຣາຊ, ກາຍສມາຈາໂຣ ອນວຊ຺ໂຊ’’ຕິອາທີສຸ (ມ. ນິ. ໒.໓໖໑) ອນວຊ຺ເຊ. ‘‘ກຸສໂລ ຕ຺ວໍ ຣຖສ຺ສ ອງ຺ຄປຈ຺ຈງ຺ຄານ’’ນ຺ຕິອາທີສຸ (ມ. ນິ. ໒.໘໗) ເຉເກ. ‘‘ກຸສລສ຺ສ ກມ຺ມສ຺ສ ກຕຕ຺ຕາ ອຸປຈິຕຕ຺ຕາ’’ຕິອາທີສຸ (ຘ. ສ. ໔໓໑) ສຸຂວິປາເກ. ສ຺ວາຍມິຘ ອາໂຣຄ຺ເຍປິ ອນວຊ຺ເຊປິ ສຸຂວິປາເກປິ ວຕ຺ຕຕິ. ຍເຖວ ຫິ ຣູປກາເຍ ນິພ຺ຍາຘິຕາຍ ອາໂຣຄ຺ຍຏ຺ເຐນ ກຸສລໍ ວຸຕ຺ຕໍ, ເອວໍ ອຣູປຘມ຺ເມປິ ກິເລສພ຺ຍາຘິໂນ ອຠາເວນ ອາໂຣຄ຺ຍຏ຺ເຐນ ກຸສລໍ ເວທິຕພ຺ພໍ. ກິເລສວຊ຺ຊສ຺ສ ປນ ອຠາວາ ອນວຊ຺ຊຏ຺ເຐນ ກຸສລໍ.

ຘມ຺ມ-ສທ຺ໂທ ປນາຍໍ ປຣິຍຕ຺ຕິເຫຕຸຄຸຓນິສ຺ສຕ຺ຕນິຊ຺ຊີວຕາທີສຸ ທິສ຺ສຕິ. ອຍໍ ຫິ ‘‘ຘມ຺ມໍ ປຣິຍາປຸຓາຕິ ສຸຕ຺ຕໍ ເຄຍ຺ຍ’’ນ຺ຕິອາທີສຸ (ອ. ນິ. ໔.໑໐໒) ປຣິຍຕ຺ຕິຍໍ ທິສ຺ສຕິ. ‘‘ເຫຕຸມ຺ຫິ ຎາຓໍ ຘມ຺ມປຏິສມ຺ຠິທາ’’ຕິອາທີສຸ (ວິຠ. ໗໒໐) ເຫຕຸມ຺ຫິ. ‘‘ນ ຫິ ຘມ຺ໂມ ອຘມ຺ໂມ ຈ, ອຸໂຠ ສມວິປາກິໂນ’’ຕິອາທີສຸ (ເຖຣຄາ. ໓໐໔) ຄຸເຓ. ‘‘ຘມ຺ເມສຸ ຘມ຺ມານຸປສ຺ສີ ວິຫຣຕີ’’ຕິອາທີສຸ (ທີ. ນິ. ໒.໓໗໓) ນິສ຺ສຕ຺ຕນິຊ຺ຊີວຕາຍໍ, ສ຺ວາຍມິຘາປິ ນິສ຺ສຕ຺ຕນິຊ຺ຊີວຕາຍເມວ ວຏ຺ຏຕິ.

ວຈນຕ຺ໂຖ ປເນຕ຺ຖ – ກຸຈ຺ຉິເຕ ປາປຘມ຺ເມ ສລຍນ຺ຕິ ຈລຍນ຺ຕິ ກມ຺ເປນ຺ຕິ ວິທ຺ຘໍເສນ຺ຕີຕິ ກຸສລາ. ກຸຈ຺ຉິເຕນ ວາ ອາກາເຣນ ສຍນ຺ຕີຕິ ກຸສາ, ເຕ ກຸເສ ລຸນນ຺ຕິ ຉິນ຺ທນ຺ຕີຕິ ກຸສລາ. ກຸຈ຺ຉິຕານໍ ວາ ສານໂຕ ຕນຸກຣຓໂຕ ຎາຓໍ ກຸສໍ ນາມ, ເຕນ ກຸເສນ ລາຕພ຺ພາ ປຣິວຕ຺ເຕຕພ຺ພາຕິ ກຸສລາ. ອຖ ວາ ໂກສລ຺ລໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ປຎ຺ຎາ, ຕໂຕ ໂກສລ຺ລໂຕ ສມ຺ຠູຕຕ຺ຕາ ກຸສລາ. ອິທໍ ປນ ອນນ຺ຕເຣ ວຸຕ຺ຕຎ຺ຈາຕິ ນິພ຺ພຈນທ຺ວຍໍ ກິຎ຺ຈາປິ ນິປ຺ປຣິຍາຍໂຕ ຎາຓສມ຺ປຍຸຕ຺ຕານເມວ ¶ ຍຸຊ຺ຊຕິ, ຣຸຬ຺ຫີວເສນ ປນ ຕໍສທິສຕາຍ ຎາຓວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕານມ຺ປີຕິ ຄເຫຕພ຺ພໍ. ຍຖາ ວາ ກຸສາ ອຸຠຍຠາຄຄຕໍ ຫຕ຺ຖປ຺ປເທສໍ ລຸນນ຺ຕິ, ເອວມິເມປິ ອຸປ຺ປນ຺ນານຸປ຺ປນ຺ນຠາເວນ ອຸຠຍຠາຄຄຕໍ ສໍກິເລສປກ຺ຂໍ ລຸນນ຺ຕິ, ຕສ຺ມາ ກຸສາ ວິຍ ລຸນນ຺ຕີຕິ ກຸສລາ. ອຕ຺ຕໂນ ປນ ສຠາວໍ ຘາເຣນ຺ຕີຕິ ຘມ຺ມາ, ຘາຣີຍນ຺ຕິ ວາ ປຈ຺ຈເຍຫິ, ຘາຣີຍນ຺ຕິ ວາ ຍຖາສຠາວໂຕ ອາຘາຣີຍນ຺ຕີຕິປິ ຘມ຺ມາ. ນ ກຸສລາ ອກຸສລາ, ມິຕ຺ຕປຏິປກ຺ຂາ ອມິຕ຺ຕາ ວິຍ ກຸສລປຏິປກ຺ຂາຕິ ອຕ຺ໂຖ. ນ ພ຺ຍາກຕາຕິ ອພ຺ຍາກຕາ, ກຸສລາກຸສລຠາເວນ ອກຖິຕາຕິ ອຕ຺ໂຖ. ເຕສຸ ອນວຊ຺ຊສຸຂວິປາກລກ຺ຂຓາ ກຸສລາ, ສາວຊ຺ຊທຸກ຺ຂວິປາກລກ຺ຂຓາ ອກຸສລາ, ອວິປາກລກ຺ຂຓາ ອພ຺ຍາກຕາ.

ກິໍ ປເນຕານິ ກຸສລາຕິ ວາ ຘມ຺ມາຕິ ວາຕິອາທີນິ ເອກຕ຺ຖານິ, ອຸທາຫຸ ນານຕ຺ຖານີຕິ? ກິຎ຺ເຈຕ຺ຖ ¶ ຍທິ ຕາວ ເອກຕ຺ຖານິ, ‘‘ກຸສລາ ຘມ຺ມາ’’ຕິ ອິທໍ ‘‘ກຸສລາ ກຸສລາ’’ຕິ ວຸຕ຺ຕສທິສໍ ໂຫຕິ. ອຖ ນານຕ຺ຖານິ, ຕິກທຸການໍ ຉກ຺ກຈຕຸກ຺ກຠາໂວ ອາປຊ຺ຊຕິ, ປທານຎ຺ຈ ອສມ຺ພນ຺ໂຘ ‘‘ກຸສລາ ຣູປໍ ຈກ຺ຂຸມາ’’ຕິອາທີນໍ ວິຍ. ອຖາປິ ຍທິ ເອຕານິ ເອກຕ຺ຖານິ, ກຸສລາກຸສລາພ຺ຍາກຕປທານໍ ຕິຓ຺ຓມ຺ປິ ຘມ຺ມານໍ ຘມ຺ມສຠາເວນ ເອກຕ຺ຕາ ກຸສລາທີນມ຺ປິ ເອກຕ຺ຕໍ ອາປຊ຺ຊຕິ. ອຖ ‘‘ກຸສລປທໂຕ ອກຸສລາທິປທສ຺ສ ອຎ຺ຎຕ຺ຕໍ ສິຍາ’’ຕິ ວທຖ, ນ ເອຕານິ ເອກຕ຺ຖານິ. ຕທາ ຘມ຺ໂມ ນາມ ຠາໂວ. ຠາວໂຕ ຈ ອຎ຺ໂຎ ອຠາໂວຕິ. ເອວໍ ອຎ຺ໂຎຎ຺ຎາເປກ຺ຂາຍ ອຠາວຕ຺ຕມາປນ຺ເນຫິ ຘມ຺ເມຫິ ອນຎ຺ເຎ ກຸສລາທໂຍປິ ອຠາວາ ເອວ ສິຍຸນ຺ຕິ? ສພ຺ພເມຕໍ ອກາຣຓໍ, ກສ຺ມາ? ຍຖານຸມຕິໂວຫາຣສິທ຺ຘິໂຕ, ນ ຫິ ‘‘ກຸສລາ ຘມ຺ມາ’’ຕິອາທີນິ ປທານິ ຍຖາ ກຸສລາ ກຸສລາຕິ, ເອວໍ ອຕ຺ຖວິເສສາຠາເວນ ປຓ຺ຑິເຕຫິ ¶ ອນຸມຕານິ, ນາປິ ກຸສລາ ຣູປໍ ຈກ຺ຂຸມາ-ສທ຺ທາ ວິຍ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎໍ ອໂນໂລກິຕຕ຺ຖຠາເວນ, ອຖ ໂຂ ອນວຊ຺ຊອິຏ຺ຐວິປາກຕ຺ຕາທິສງ຺ຂາຕສ຺ສ ອຕ຺ຖວິເສສສ຺ສ, ສຠາວສາຘາຣຓາທິອຕ຺ຖສາມຎ຺ຎສ຺ສ ຈ ໂຊຕກຕ຺ເຕນ ຍຖາກ຺ກມໍ ອນຸມຕານິ. ກຸສລ-ສທ຺ໂທ ຫິ ຘມ຺ມ-ສທ຺ທສ຺ສ ປຸຣໂຕ ວຸຈ຺ຈມາໂນ ກຸສລາກຸສລາທິສພ຺ພສາຘາຣຓສາມຎ຺ຎຕ຺ຖທີປກໍ ຘມ຺ມ-ສທ຺ທໍ ອກຸສລາທິໂຕ ນິວຕ຺ເຕຕ຺ວາ ອຕ຺ຕໂນ ອຕ຺ຕໂນ ອຕ຺ຖວິເສສວິສິຏ຺ຐຕ຺ຖທີປກໍ ກໂຣຕິ. ເອວໍ ປຈ຺ເຈກໍ ຠິນ຺ນວິສຍານມ຺ປິ ເນສໍ ວິເສສນວິເສສິຕພ຺ພຠາເວນ ປວຕ຺ຕິຍໍ ເອກຕ຺ຖຕາຍ ປຓ຺ຑິຕານຸມຕຕາຍ ຍຖາວຸຕ຺ຕໂທສາໂຣປເນ ກາຣຓໍ ວຸຕ຺ຕໍ, ສພ຺ພເມຕໍ ອກາຣຓໍ. ເອວໍ ຕໂຕ ປເຣສຸປິ ສພ຺ພຕ຺ຖ ຍຖານຸຣູປໂຕ ຎາຕພ຺ພໍ. ອຍໍ ຕາວ ປທຕ຺ຖໂຕ ວິນິຈ຺ຉໂຍ.

ຠູມິເຠທາຕິ ເຕສຸ ກຸສລາກຸສລາພ຺ຍາກເຕສຸ ຘມ຺ເມສຸ ກຸສລາ ຕາວ ຘມ຺ມາ ຠູມິເຠທໂຕ ຈຕຸພ຺ພິຘາ ໂຫນ຺ຕິ – ກາມາວຈຣາ ຣູປາວຈຣາ ອຣູປາວຈຣາ ໂລກຸຕ຺ຕຣາຕິ. ອຍໍ ຠູມິເຠທໂຕ ວິນິຈ຺ຉໂຍ.

ສມ຺ປໂຍຄໂຕຕິ ເອວໍ ຠູມິເຠທໂຕ ຈຕຸພ຺ພິຘານມ຺ປິ ເນສໍ ປຈ຺ເຈກໍ ສມ຺ປໂຍຄໂຕ ວິນິຈ຺ຉໂຍ ເວທິຕພ຺ໂພ. ຕຕ຺ຖ ກາມາວຈຣາ ຕາວ ສມ຺ປໂຍຄໂຕ ອຏ຺ຐວິຘາ ໂຫນ຺ຕິ. ເສຍ຺ຍຖິທໍ? ໂສມນສ຺ສສຫຄຕໍ ຎາຓສມ຺ປຍຸຕ຺ຕໍ ອສງ຺ຂາຣໍ, ຕຖາ ສສງ຺ຂາຣໍ. ອຸເປກ຺ຂາສຫຄຕໍ ຎາຓສມ຺ປຍຸຕ຺ຕໍ ອສງ຺ຂາຣໍ, ຕຖາ ສສງ຺ຂາຣໍ. ໂສມນສ຺ສສຫຄຕໍ ຎາຓວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕໍ ອສງ຺ຂາຣໍ, ຕຖາ ສສງ຺ຂາຣໍ. ອຸເປກ຺ຂາສຫຄຕໍ ຎາຓວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕໍ ອສງ຺ຂາຣໍ, ຕຖາ ສສງ຺ຂາຣນ຺ຕິ. ຕຕ຺ຖ ອິຏ຺ຐາຣມ຺ມຓຕາ, ສທ຺ຘາພາຫຸລ຺ລຕາ, ວິສຸທ຺ຘທິຏ຺ຐິຕາ, ອານິສໍສທສ຺ສາວິຕາ ຈ ເອກາທສ ປີຕິສມ຺ໂພຊ຺ຌງ຺ຄກາຣຓານິ ຈາຕິ ¶ ອິເມຫິ ຕາວ ກາຣເຓຫິ ໂສມນສ຺ສສຫຄຕຠາໂວ ເວທິຕພ຺ໂພ. ຎາຓສມ຺ປຕ຺ຕິໍ ປນ ¶ ປຕ຺ເຖຕ຺ວາ ກຕກມ຺ມໂຕ, ພ຺ຣຫ຺ມາທິອຸປປຕ຺ຕິໂຕ, ປຎ຺ຎາທສກວເສນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍປຣິປາກໂຕ, ວິກ຺ຂມ຺ຠເນນ ກິເລສທູຣິຠາວໂຕ ຈ ສຕ຺ຕວິຘຘມ຺ມວິຈຍສມ຺ໂພຊ຺ຌງ຺ຄກາຣຓໂຕ ຈ ຎາຓສມ຺ປຍຸຕ຺ຕຕາ ເວທິຕພ຺ພາ. ອຕ຺ຕໂນ ວາ ປເຣສໍ ວາ ວເສນ ປວຕ຺ໂຕ ປຸພ຺ພປໂຍໂຄ ສງ຺ຂາໂຣ ນາມ.

ເຕນ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ ສສງ຺ຂາຣໍ, ຕທຠາວາ ອສງ຺ຂາຣຎ຺ຈ ເວທິຕພ຺ພໍ. ເອເຕສຸ ຫິ ຍຖາວຸຕ຺ຕໂສມນສ຺ສຎາຓເຫຕຸໍ ອາຄມ຺ມ ປຫຏ຺ໂຐ ‘‘ອຕ຺ຖິ ທິນ຺ນ’’ນ຺ຕິ ອາທິນຍປ຺ປວຕ຺ຕໍ ສມ຺ມາທິຏ຺ຐິໍ ປຸຣກ຺ຂຕ຺ວາ ອສໍສີທນ຺ໂຕ, ປເຣຫິ ຈ ອນຸສ຺ສາຫິໂຕ ທານາທີນິ ປຸຎ຺ຎານິ ກໂຣຕິ, ຕທາສ຺ສ ໂສມນສ຺ສສຫຄຕໍ ຎາຓສມ຺ປຍຸຕ຺ຕໍ ປຐມໍ ກຸສລໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ. ຍທາ ປນ ວຸຕ຺ຕນເຍນ ຫຏ຺ຐຕຸຏ຺ໂຐ ສມ຺ມາທິຏ຺ຐິໍ ປຸຣກ຺ຂຕ຺ວາ ອມຸຕ຺ຕຈາຄິຕາທິວເສນ ສໍສີທມາໂນ, ອຕ຺ຕໂນ ປຏິສງ຺ຂາເຣນ ວາ ປເຣຫິ ວາ ອຸສ຺ສາຫິໂຕ ກໂຣຕິ, ຕທາສ຺ສ ຕເທວ ສສງ຺ຂາຣໍ ທຸຕິຍໍ ກຸສລໍ ໂຫຕິ. ຍທາ ປນ ຎາຕິຊນາທິປຏິປຕ຺ຕິທສ຺ສເນນ ຊາຕປຣິຈຍາ ພາລທາຣກາທໂຍ ຠິກ຺ຂຸອາທິທສ຺ສເນນ ໂສມນສ຺ສຊາຕາ ສຫສາ ທານວນ຺ທນາທີນິ ກໂຣນ຺ຕິ, ຕທາ ຎາຓວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕໍ ຕຕິຍໍ ກຸສລໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ. ຍທາ ປນ ຎາຕິອາທີຫິ ອຸສ຺ສາຫິຕາ ເອວໍ ປຏິປຊ຺ຊນ຺ຕິ, ຕທາ ຕເທວ ຈຕຸຕ຺ຖໍ ສສງ຺ຂາຣຈິຕ຺ຕໍ ໂຫຕິ. ຍທາ ປນ ໂສມນສ຺ສເຫຕຸໂນ ອຠາເວນ ວິສຸໍ ຈຕູສຸປິ ວິກປ຺ເປສຸ ໂສມນສ຺ສຣຫິຕາ ໂຫນ຺ຕິ, ຕທາ ເສສານິ ຈຕ຺ຕາຣິ ອຸເປກ຺ຂາສຫຄຕານິ ກຸສລານິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ. ເອວໍ ປຈ຺ເຈກໍ ສມ຺ປໂຍຄໂຕ ວິນິຈ຺ຉໂຍ ເວທິຕພ຺ໂພ.

ອຸທ຺ເທສໂຕ ຈ ຘມ຺ມານນ຺ຕິ ເອວໍ ສມ຺ປໂຍຄໂຕ ອຏ຺ຐວິເຘສຸ ກຸສເລສຸ ປຈ຺ເຈກໍ ຘມ຺ມານໍ ອຸທ຺ເທສໂຕປິ ວິນິຈ຺ຉໂຍ ເວທິຕພ຺ໂພ. ຕຕ຺ຖ ປຐມກຸສເລ ຕາວ ປາຬິຍາ ສຣູເປນ ອາຄຕາ ຕິໍສ ຘມ຺ມາ, ເຍວາປນກາ ນວາຕິ ເອກູນຈຕ຺ຕາລີສ ຘມ຺ມາ ¶ ໂຫນ຺ຕິ. ເສຍ຺ຍຖິທໍ – ຜສ຺ໂສ ເວທນາ ສຎ຺ຎາ ເຈຕນາ ຈິຕ຺ຕໍ ວິຕກ຺ໂກ ວິຈາໂຣ ປີຕິ ວີຣິຍໍ ຈິຕ຺ເຕກຄ຺ຄຕາ ຊີວິຕໍ ສທ຺ຘາ ສຕິ ຫິຣີ ໂອຕ຺ຕປ຺ປໍ ອໂລໂຠ ອໂທໂສ ອໂມໂຫ ກາຍປສ຺ສທ຺ຘິ ຈິຕ຺ຕປສ຺ສທ຺ຘິ ກາຍລຫຸຕາ ຈິຕ຺ຕລຫຸຕາ ກາຍມຸທຸຕາ ຈິຕ຺ຕມຸທຸຕາ ກາຍກມ຺ມຎ຺ຎຕາ ຈິຕ຺ຕກມ຺ມຎ຺ຎຕາ ກາຍປາຄຸຎ຺ຎຕາ ຈິຕ຺ຕປາຄຸຎ຺ຎຕາ ກາຍຸຊຸກຕາ ຈິຕ຺ຕຸຊຸກຕາຕິ ອິເມ ສຣູເປນ ອາຄຕາ ຕິໍສຘມ຺ມາ. ຉນ຺ໂທ ອຘິໂມກ຺ໂຂ ມນສິກາໂຣ ຕຕ຺ຣມຊ຺ຌຕ຺ຕຕາ ກຣຸຓາ ມຸທິຕາ ກາຍທຸຈ຺ຈຣິຕວິຣຕິ ວຈີທຸຈ຺ຈຣິຕວິຣຕິ ມິຈ຺ຉາຊີວວິຣຕີຕິ ອິເມ ເຍວາປນກາ ນວາຕິ.

‘‘ຍສ຺ມິໍ ສມເຍ ກາມາວຈຣໍ ກຸສລໍ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ ໂຫຕິ…ເປ… ຕສ຺ມິໍ ສມເຍ ຜສ຺ໂສ ໂຫຕິ, ເວທນາ…ເປ… ສຎ຺ຎາ ເຈຕນາ ຈິຕ຺ຕໍ ວິຕກ຺ໂກ ວິຈາໂຣ ປີຕິ ສຸຂໍ ຈິຕ຺ຕສ຺ເສກຄ຺ຄຕາ ສທ຺ຘິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ວີຣິຍິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ສຕິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ສມາຘິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ປຎ຺ຎິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ມນິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ໂສມນສ຺ສິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ຊີວິຕິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ສມ຺ມາທິຏ຺ຐິ ສມ຺ມາສງ຺ກປ຺ໂປ ສມ຺ມາວາຍາໂມ ສມ຺ມາສຕິ ສມ຺ມາສມາຘິ ສທ຺ຘາພລໍ ວີຣິຍພລໍ ສຕິພລໍ ສມາຘິພລໍ ປຎ຺ຎາພລໍ ຫິຣິພລໍ ໂອຕ຺ຕປ຺ປພລໍ ອໂລໂຠ ອໂທໂສ ອໂມໂຫ ອນຠິຊ຺ຌາ ອພ຺ຍາປາໂທ ສມ຺ມາທິຏ຺ຐິ ຫິຣີ ໂອຕ຺ຕປ຺ປໍ ກາຍປສ຺ສທ຺ຘິ ຈິຕ຺ຕປສ຺ສທ຺ຘິ ກາຍລຫຸຕາ ຈິຕ຺ຕລຫຸຕາ ກາຍມຸທຸຕາ ຈິຕ຺ຕມຸທຸຕາ ກາຍກມ຺ມຎ຺ຎຕາ ຈິຕ຺ຕກມ຺ມຎ຺ຎຕາ ກາຍປາຄຸຎ຺ຎຕາ ຈິຕ຺ຕປາຄຸຎ຺ຎຕາ ກາຍຸຊຸກຕາ ຈິຕ຺ຕຸຊຸກຕາ ສຕິ ສມ຺ປຊຎ຺ຎໍ ສມໂຖ ວິປສ຺ສນາ ປຄ຺ຄາໂຫ ອວິກ຺ເຂໂປ ໂຫຕີ’’ຕິ (ຘ. ສ. ໑) –

ເອວໍ ສຣູປໂຕ ອຸທ຺ທິຏ຺ຐາ ຉປຎ຺ຎາສ ຘມ຺ມາ ‘‘ເຍ ວາ ປນ ຕສ຺ມິໍ ສມເຍ ອຎ຺ເຎປິ ອຕ຺ຖິ ປຏິຈ຺ຈສມຸປ຺ປນ຺ນາ ອຣູປິໂນ ຘມ຺ມາ’’ຕິ ¶ (ຘ. ສ. ໑) ເອວໍ ເຍວາປນກວເສນ ສາມຎ຺ຎໂຕ ອຸທ຺ທິຏ຺ຐາ, ອຏ຺ຐກຖາຍໍ ຈສ຺ສາ ເຕສຸ ເຕສຸ ສຸຕ຺ຕປ຺ປເທເສສຸ ອາຄເຕ ຄເຫຕ຺ວາ ສຣູປໂຕ ນິທ຺ທິຏ຺ຐາ ຉນ຺ທາທໂຍ ນວາຕິ ປຎ຺ຈສຏ຺ຐິ ຘມ຺ມາ ອາຄຕາ. ຍສ຺ມາ ປນ ເຕສຸ ສຣູເປນ ອາຄຕາ ຌານງ຺ຄອິນ຺ທ຺ຣິຍມຄ຺ຄງ຺ຄພລມູລາທີນໍ ວເສນ ເອກສ຺ເສວ ພຫຸກິຈ຺ຈຕາທສ຺ສນຕ຺ຖໍ ປຸນປ຺ປຸນໍ ຄເຫຕ຺ວາ ປຣິຍາເຍນ ຉປຎ຺ຎາສວິເຘນ ເທສິຕາປິ ອຄຫິຕຄ຺ຄຫເຓນ ຍຖາວຸຕ຺ຕາ ສມຕິໍເສວ ຘມ຺ມາ ໂຫນ຺ຕິ, ເຕ ປນ ສວິຠຕ຺ຕິກາ ອວິຠຕ຺ຕິກາຕິ ທຸວິຘາ. ຕຕ຺ຖ ຜສ຺ສາທໂຍ ອຏ຺ຐາຣສ ເອກກຕ຺ຕາ ອວິຠຕ຺ຕິກາ. ເວທນາທໂຍ ທ຺ວາທສ ຘມ຺ມາ ອຏ຺ຐຕິໍສປ຺ປເຠເທນ ຍຖາໂຍຄໍ ວິຠຕ຺ຕຕ຺ຕາ ສວິຠຕ຺ຕິກາ, ເຍວາປນກາ ປນ ອວິຠຕ຺ຕິກາ ເອວ. ຕສ຺ມາ ເຕ ສພ຺ເພປິ ນິປ຺ປຣິຍາເຍນ ເອກູນຈຕ຺ຕາລີສ ຘມ຺ມາວ ໂຫນ຺ຕິ. ໂຫນ຺ຕິ ເຈຕ຺ຖ –

ຜສ຺ສາທິປຎ຺ຈກໍ ປຎ຺ຈຌານງ຺ຄານິນ຺ທ຺ຣິຍຏ຺ຐກໍ;

ມຄ຺ຄງ຺ຄປຎ຺ຈກໍ ສຕ຺ຕພລໍ ມູລຕ຺ຕິກມ຺ປິ ຈ.

ກມ຺ມປຖຕ຺ຕິກຎ຺ເຈວ ¶ , ໂລກປາລທຸກໍ ຕຖາ;

ປສ຺ສທ຺ຘິອາທີ ຉ ທຸກາ, ຕີຓິ ປິຏ຺ຐິທຸການິຕິ.

ສຕ຺ຕຣສຫິ ຣາສີຫິ, ຉປຎ຺ຎາເສວ ປາຬິຍໍ;

ວຸຕ຺ຕາ ສຠາວໂຕ ຕິໍສ, ຘມ຺ມາ ອຄຫິຕຄ຺ຄເຫ.

ຜສ຺ໂສ ຊີວິຕສຎ຺ຎາ ຈ, ເຈຕນາ ຈາຣປີຕິໂຍ;

ຉ ທຸກາ ກາຍປສ຺ສທ຺ຘິ-ປມຸຂາຏ຺ຐາຣເສກກາ.

ຈິຕ຺ຕໍ ວິຕກ຺ໂກ ສທ຺ຘາ ຈ, ຫິຣິໂອຕ຺ຕປ຺ປິຍມ຺ປິ ຈ;

ອໂລໂຠ ຈ ອໂທໂສ ຈ, ສຕ຺ຕ ທ຺ວິຘາ ວິຠາວິຕາ.

ເວທນາ ຕິວິຘາ ວີຣິຍໍ, ສຕິ ຈ ຈຕຸຘາ ມຕາ;

ຉທ຺ຘາ ເອກຄ຺ຄຕາ ປຎ຺ຎາ, ສຕ຺ຕຘາວ ວິຠາວິຕາ.

ວິຣຕີ ¶ ອປ຺ປມຎ຺ຎາໂຍ, ມນກ຺ກາໂຣ ຉນ຺ທມຊ຺ຌຕ຺ຕາ;

ຘິໂມກ຺ໂຂ ເຍວາປນກາ, ນເວເຕ ປຐເມ ມເນ.

ປຎ຺ຈສຏ຺ຐິວິເຘເນວ, ປຣິຍາເຍນ ເທສິຕາ;

ນວາຘິກາ ຈ ເຕຕ຺ຕິໍສ, ຘມ຺ມາວ ປຣມຕ຺ຖໂຕຕິ.

ເອຕ຺ຖ ຈ ສຣູເປນ ອາຄຕາ ຕິໍສ ຘມ຺ມາ, ເຍວາປນເກສຸ ຈຕ຺ຕາໂຣ ຈາຕິ ຈຕຸຕ຺ຕິໍສ ຘມ຺ມາ ເອກກ຺ຂເຓ ນິຍຕາ ລພ຺ຠນ຺ຕິ, ເສສາ ປນ ກຣຸຓາທໂຍ ປຎ຺ຈ ກຣຸຓາປຸພ຺ພຠາຄມຸທິຕາປຸພ຺ພຠາຄວເສນ, ກາຍທຸຈ຺ຈຣິຕວຈີທຸຈ຺ຈຣິຕມິຈ຺ຉາຊີເວຫິ ວິຣມຓວເສນ ຈ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ປວຕ຺ຕິກາເລສຸ ເອວ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິຕ຺ວາ ອຎ຺ຎຖານຸປ຺ປຊ຺ຊນໂຕ ອນິຍຕາ. ເຕ ຈ ຍສ຺ມາ ທຸກ຺ຂິຕສຸຂິຕສຕ຺ຕວເສນ, ກາຍທຸຈ຺ຈຣິຕາທິຕ຺ຕຍວເສນ ຈ ປຈ຺ເຈກໍ ຠິນ຺ນວິສຍຕ຺ຕາ ເອກໂຕ ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ, ຕສ຺ມາ ກຣຸຓາປຸພ຺ພຠາຄາທິວເສນ ປວຕ຺ເຕສຸ ປຎ຺ຈສຸ ຈິຕ຺ຕກ຺ຂເຓສຸ ນິຍຕາ ຈຕຸຕ຺ຕິໍສ, ກຣຸຓາທີສຸ ¶ ເອກນ຺ຕິ ປຎ຺ຈຕິໍສ ຘມ຺ມາ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ, ເກວລໍ ປນ ທານາທິວເສນ ປວຕ຺ຕິຍໍ ນິຍຕາ ຈຕຸຕ຺ຕິໍເສວ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕີຕິ ເວທິຕພ຺ພໍ. ອຍໍ ຘມ຺ມຸທ຺ເທສໂຕ ວິນິຈ຺ຉໂຍ.

ລກ຺ຂຓາທິວິຠາຄໂຕຕິ ເອວໍ ອຸທ຺ທິຏ຺ຐານໍ ຘມ຺ມານໍ ລກ຺ຂຓຣສາທິໂຕ ວິນິຈ຺ຉໂຍ ເວທິຕພ຺ໂພ. ຜຸສຕີຕິ ຜສ຺ໂສ. ສ຺ວາຍໍ ຜຸສນລກ຺ຂໂຓ, ສງ຺ຆຏ຺ຏນຣໂສ, ສນ຺ນິປາຕປຈ຺ຈຸປຏ຺ຐາໂນ, ອາປາຖຄຕວິສຍປທຏ຺ຐາໂນ. ອຍໍ ຫິ ອຣູປຘມ຺ໂມປິ ສມາໂນ ອາຣມ຺ມເຓ ຜຸສນາກາເຣນ ປວຕ຺ຕຕີຕິ ຜຸສນລກ຺ຂໂຓ, ສາ ຈສ຺ສ ຜຸສນາກາຣປ຺ປວຕ຺ຕິ ອມ຺ພິລາທິທສ຺ສເນ ເຂຬຸປ຺ປາທາທິນາ ຎາຕພ຺ພາ. ເອກເທເສນ ປນ ອນລ຺ລີຍມາໂນປິ ຣູປໍ ວິຍ ຈກ຺ຂຸໍ, ສທ຺ໂທ ວິຍ ຈ ໂສຕໍ ຈິຕ຺ຕມາຣມ຺ມຓຎ຺ຈ ສງ຺ຆຏ຺ເຏຕີຕິ ສງ຺ຆຏ຺ຏນຣໂສ. ຕິກສນ຺ນິປາຕສງ຺ຂາຕສ຺ສ ປນ ອຕ຺ຕໂນ ກາຣຓສ຺ສ ວເສນ ປເວທິຕຕ຺ຕາ ສນ຺ນິປາຕປຈ຺ຈຸປຏ຺ຐາໂນ, ຜລຏ຺ເຐນ ປຈ຺ຈຸປຏ຺ຐາເນນ ປເນສ ເວທນາປຈ຺ຈຸປຏ຺ຐາໂນ ນາມ ໂຫຕິ. ຕຊ຺ຊາສມນ຺ນາຫາເຣນ ເຈວ ¶ ອິນ຺ທ຺ຣິເຍນ ຈ ປຣິກ຺ຂເຕ ວິສເຍ ອນນ຺ຕຣາເຍນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນໂຕ ອາປາຖຄຕວິສຍປທຏ຺ຐາໂນຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ. ເວທນາຘິຏ຺ຐານຠາວໂຕ ປເນສ ນິຈ຺ຈມ຺ມາ ຄາວີ ວິຍ ທຏ຺ຐພ຺ໂພ. ລກ຺ຂຓາທີສຸ ຈ ເຕສໍ ເຕສໍ ຘມ຺ມານໍ ສຠາໂວ ວາ ສາມຎ຺ຎໍ ວາ ລກ຺ຂຓໍ ນາມ, ກິຈ຺ຈໍ ວາ ສມ຺ປຕ຺ຕິ ວາ ຣໂສ ນາມ, ອຸປຏ຺ຐານາກາໂຣ ວາ ຜລໍ ວາ ປຈ຺ຈຸປຏ຺ຐານໍ ນາມ, ອາສນ຺ນກາຣຓໍ ປທຏ຺ຐານໍ ນາມ. ເອວໍ ອຸປຣິປິ ສພ຺ພຕ຺ຖ ລກ຺ຂຓາທີນໍ ນານຕ຺ຕໍ ເວທິຕພ຺ພໍ.

ເວທຍຕີຕິ ເວທນາ, ສາ ເວທຍິຕລກ຺ຂຓາ, ສຠາວເຠທໂຕ ປເນສາ ປຎ຺ຈວິຘາ ໂຫຕິ – ສຸຂໍ ທຸກ຺ຂໍ ໂສມນສ຺ສໍ ໂທມນສ຺ສໍ ອຸເປກ຺ຂາຕິ. ຕຕ຺ຖ ອິຏ຺ຐໂຜຏ຺ຐພ຺ພານຸຠວນລກ຺ຂຓໍ ສຸຂໍ, ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕານໍ ອຸປພ຺ຣູຫນຣສໍ, ກາຍິກອສ຺ສາທປຈ຺ຈຸປຏ຺ຐານໍ, ກາຍິນ຺ທ຺ຣິຍປທຏ຺ຐານໍ. ອນິຏ຺ຐໂຜຏ຺ຐພ຺ພານຸຠວນລກ຺ຂຓໍ ທຸກ຺ຂໍ, ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕານໍ ມິລາປນຣສໍ, ກາຍິກາພາຘປຈ຺ຈຸປຏ຺ຐານໍ, ກາຍິນ຺ທ຺ຣິຍປທຏ຺ຐານໍ. ອິຏ຺ຐາຣມ຺ມຓານຸຠວນລກ຺ຂຓໍ ໂສມນສ຺ສໍ, ຍຖາ ຕຖາ ວາ ອິຏ຺ຐາກາຣສມ຺ໂຠຄຣສໍ, ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕານໍ ອຸປພ຺ຣູຫນຣສໍ ວາ, ເຈຕສິກອສ຺ສາທປຈ຺ຈຸປຏ຺ຐານໍ, ອິຏ຺ຐາກາຣທສ຺ສນປທຏ຺ຐານໍ. ອນິຏ຺ຐາຣມ຺ມຓານຸຠວນລກ຺ຂຓໍ ໂທມນສ຺ສໍ, ຍຖາ ຕຖາ ວາ ອນິຏ຺ຐາກາຣສມ຺ໂຠຄຣສໍ, ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕານໍ ມິລາປນຣສໍ ວາ, ເຈຕສິກາພາຘປຈ຺ຈຸປຏ຺ຐານໍ, ເອກນ຺ເຕນ ຫທຍວຕ຺ຖຸປທຏ຺ຐານໍ. ມຊ຺ຌຕ຺ຕເວທຍິຕລກ຺ຂຓາ ອຸເປກ຺ຂາ, ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕານໍ ນາຕິອຸປພ຺ຣູຫນມິລາປນຣສາ, ສນ຺ຕຠາວປຈ຺ຈຸປຏ຺ຐານາ, ນິປ຺ປີຕິກຈິຕ຺ຕປທຏ຺ຐານາ. ເອຕ຺ຖ ຈ ສຸຂໍ, ທຸກ຺ຂຎ຺ຈ ເອກນ຺ຕມພ຺ຍາກຕໍ, ໂທມນສ຺ສເມກນ຺ຕມກຸສລໍ, ໂສມນສ຺ສຸເປກ຺ຂາ ປນ ສິຍາ ກຸສລາ, ສິຍາ ອກຸສລາ, ສິຍາ ອພ຺ຍາກຕາ. ອິຘ ປນ ກຸສລາ ໂສມນສ຺ສເວທນາ ອຘິປ຺ເປຕາ.

ນີລາທິເຠທໍ ¶ ອາຣມ຺ມຓໍ ສຎ຺ຊານາຕີຕິ ສຎ຺ຎາ. ສາ ສຎ຺ຊານນລກ຺ຂຓາ, ປຈ຺ຈາຠິຎ຺ຎາຓຣສາ, ປຸນສຎ຺ຊານນປຈ຺ຈຍນິມິຕ຺ຕກຣຓຣສາ ວາ ທາຣຸອາທີສຸ ຕຈ຺ຉກາທໂຍ ວິຍ, ຍຖາຄຫິຕນິມິຕ຺ຕວເສນ ¶ ອຠິນິເວສກຣຓປຈ຺ຈຸປຏ຺ຐານາ ຫຕ຺ຖິທສ຺ສກອນ຺ຘາ ວິຍ, ອາຣມ຺ມເຓ ອໂນຄາຬ຺ຫວຸຕ຺ຕິຕາຍ ອຈິຣຏ຺ຐານປຈ຺ຈຸປຏ຺ຐານາ ວາ ວິຊ຺ຊຸ ວິຍ, ຍຖາອຸປຏ຺ຐິຕວິສຍປທຏ຺ຐານາ ຕິຓປຸຣິເສສຸ ມິຄໂປຕການໍ ປຸຣິສາຕິ ອຸປ຺ປນ຺ນສຎ຺ຎາ ວິຍ.

ເຈເຕຕີຕິ ເຈຕນາ, ສທ຺ຘິໍ ອຕ຺ຕນາ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕຘມ຺ເມ ອາຣມ຺ມເຓ ອຠິສນ຺ທຫຕີຕິ ອຕ຺ໂຖ. ສາ ເຈຕນາຠາວລກ຺ຂຓາ, ອາຍູຫນຣສາ, ສາ ຈ ກຸສລາກຸສເລສຸ ເອວ ໂຫຕິ. ອິຕເຣສຸ ປນ ຕໍສທິສຕາຍ ສໍວິທຫນປຈ຺ຈຸປຏ຺ຐານາ ສກິຈ຺ຈປຣກິຈ຺ຈສາຘກາ ເຊຏ຺ຐສິສ຺ສມຫາວຑ຺ຒກິອາທໂຍ ວິຍ. ອຈ຺ຈາຍິກກມ຺ມານຸສ຺ສຣຓາທີສຸ ປນາຍໍ ສມ຺ປຍຸຕ຺ເຕສຸ ອຸສ຺ສາຫນຠາເວນ ປວຕ຺ຕມານາ ປາກຏາ ໂຫຕິ.

ອາຣມ຺ມຓໍ ຈິນ຺ເຕຕີຕິ ຈິຕ຺ຕໍ, ວິຎ຺ຎາຓໍ. ວິຕ຺ຖາຣໂຕ ປນສ຺ສ ວຈນຕ຺ໂຖ ຈິຕ຺ຕທຸເກ ອາວິ ຠວິສ຺ສຕິ. ຕເທຕໍ ວິຊານນລກ຺ຂຓໍ ຈິຕ຺ຕໍ, ປຸພ຺ພງ຺ຄມຣສໍ, ນິຣນ຺ຕຣປ຺ປວຕ຺ຕິໂຕ ສນ຺ຘານປຈ຺ຈຸປຏ຺ຐານໍ, ນາມຣູປປທຏ຺ຐານໍ.

ວິຕກ຺ເກຕິ ອູເຫຕິ, ວິຕກ຺ກນມຕ຺ຕເມວ ວາ ໂສຕິ ວິຕກ຺ໂກ. ສ຺ວາຍມາຣມ຺ມເຓ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ອຠິໂຣປນລກ຺ຂໂຓ, ອາຫນນປຣິຍາຫນນຣໂສ, ອາຣມ຺ມເຓ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ອານຍນປຈ຺ຈຸປຏ຺ຐາໂນ.

ອາຣມ຺ມເຓ ເຕນ ຈິຕ຺ຕໍ ວິຈຣຕິ, ວິຈຣຓມຕ຺ຕເມວ ວາ ໂສຕິ ວິຈາໂຣ. ສ຺ວາຍມາຣມ຺ມຓານຸມຊ຺ຊນລກ຺ຂໂຓ, ຕຕ຺ຖ ສຫຊາຕານຸໂຍຊນຣໂສ, ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ອນຸປ຺ປພນ຺ຘນປຈ຺ຈຸປຏ຺ຐາໂນ. ອຠິນິໂຣປນານຸມຊ຺ຊນວເສນ ປເນສໍ ຍຖາກ຺ກມໍ ໂອຬາຣິກສຸຂຸມຕາຍ ຆຓ຺ຏາຠິຆາໂຕ ວິຍ ເຈຕໂສ ປຐມາຠິນິປາໂຕ ວິຕກ຺ໂກ, ຆຓ຺ຏານຸຣໂວ ວິຍ ອນຸປ຺ປພນ຺ໂຘ ວິຈາໂຣ. ວິປ຺ຜາຣວາ ເຈຕ຺ຖ ວິຕກ຺ໂກ ອາກາເສ ອຸປ຺ປຕິຕຸກາມປກ຺ຂິໂນ ປກ຺ຂວິກ຺ເຂໂປ ວິຍ, ສນ຺ຕວຸຕ຺ຕິ ວິຈາໂຣ ອາກາເສ ¶ ອຸປ຺ປຕິຕສ຺ສ ປກ຺ຂິໂນ ປກ຺ຂປສາຣຓໍ ວິຍ. ໂສ ປນ ເນສໍ ວິເສໂສ ປຐມທຸຕິຍຊ຺ຌາເນສຸ ປາກໂຏ ໂຫຕິ. ອຸໂຠປິ ປເນເຕ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕຘມ຺ມປທຏ຺ຐານາ.

ປິຓຍຕີຕິ ປີຕິ. ສາ ສມ຺ປິຍາຍນລກ຺ຂຓາ, ກາຍຈິຕ຺ຕປີຓນຣສາ, ຜຣຓຣສາ ວາ, ໂອທຄ຺ຍປຈ຺ຈຸປຏ຺ຐານາ, ໂສມນສ຺ສສຫຄຕຈິຕ຺ຕປທຏ຺ຐານາ.

ວີຣານໍ ¶ ຠາໂວ, ກມ຺ມໍ ວາ ວີຣິຍໍ, ວິວິເຘນ ວາ ອຸປາເຍນ ອີຣຍິຕພ຺ພໍ ປວຕ຺ຕຍິຕພ຺ພນ຺ຕິ ວີຣິຍໍ. ຕຎ຺ຈ ອຸສ຺ສາຫລກ຺ຂຓໍ, ສຫຊາຕານໍ ອຸປຕ຺ຖມ຺ຠນຣສໍ, ອສໍສີທນຠາວປຈ຺ຈຸປຏ຺ຐານໍ, ‘‘ສໍວິຄ຺ໂຄ ໂຍນິໂສ ປທຫຕີ’’ຕິ (ອ. ນິ. ໔.໑໑໓) ວຈນໂຕ ສໍເວຄປທຏ຺ຐານໍ, ວີຣິຍາຣມ຺ຠວຕ຺ຖຸປທຏ຺ຐານໍ ວາ. ອິທໍ ປນ ກຸສລປກ຺ເຂ ປທຏ຺ຐານໍ, ອກຸສລາທິປກ຺ເຂ ປນ ສາຘາຣຓວເສນ ຍຖາ ຕຖາ ວາ ທຸກ຺ຂວິໂນທນກາມຕາປທຏ຺ຐານໍ, ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕຘມ຺ມປທຏ຺ຐານໍ ວາ. ຕໍ ສມາຣທ຺ຘໍ ສພ຺ພາສໍ ສມ຺ປຕ຺ຕີນໍ ມູລໍ ໂຫຕີຕິ ທຏ຺ຐພ຺ພໍ.

ເອໂກ ອຄ຺ໂຄ ວິສໂຍ ອສ຺ສາຕິ ເອກຄ຺ຄໍ, ຈິຕ຺ຕໍ, ຕສ຺ສ ຠາໂວ ເອກຄ຺ຄຕາ, ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ເອກຄ຺ຄຕາ ຈິຕ຺ເຕກຄ຺ຄຕາ, ສມາຘິສ຺ເສຕໍ ນາມໍ. ສາ ອວິສາຣຓລກ຺ຂຓາ, ສຫຊາຕານໍ ສມ຺ປິຓ຺ຑນຣສາ ນຫານີຍຈຸຓ຺ຓານໍ ອຸທກໍ ວິຍ, ອຸປສມປຈ຺ຈຸປຏ຺ຐານາ, ຎາຓປຈ຺ຈຸປຏ຺ຐານາ ວາ, ສຸຂປທຏ຺ຐານາ, ອກຸສລາທິສາຘາຣຓວເສນ ປເນຕ຺ຖາປິ ປຈ຺ຈຸປຏ຺ຐານປທຏ຺ຐານານິ ວຸຕ຺ຕນເຍນ ໂຍເຊຕ຺ວາ ຎາຕພ຺ພານິ. ນິວາເຕ ທີປຈ຺ຈີນໍ ຐິຕິ ວິຍ ເຈຕໂສ ຐິຕີຕິ ທຏ຺ຐພ຺ພາ.

ເອຕ຺ຖ ຈ ກິຎ຺ຈາປິ ອາຣມ຺ມຓໍ ຠິນ຺ທິຕ຺ວາ ອນຸປວິສນ຺ຕາ ວິຍ ກຸສລປກ຺ເຂ ຈຕ຺ຕາໂຣ ຘມ຺ມາ ອາຣມ຺ມຓໍ ໂອຄາຫນ຺ຕິ ສທ຺ຘາ ສຕິ ເອກຄ຺ຄຕາ ປຎ຺ຎາຕິ, ເຕເນວ ສທ຺ຘາ ‘‘ໂອກປ຺ປນາ’’ຕິ ວຸຕ຺ຕາ, ສຕິ ຈ ‘‘ອປິລາປນາ’’ຕິ, ເອກຄ຺ຄຕາ ‘‘ອວຏ຺ຐິຕີ’’ຕິ, ປຎ຺ຎາ ¶ ‘‘ປຣິໂຍຄາຫນາ’’ຕິ ຈ ວຸຕ຺ຕາ. ອກຸສລປກ຺ເຂ ຈ ຕໂຍ ຕຓ຺ຫາ ທິຏ຺ຐິ ອວິຊ຺ຊາຕິ. ເຕນ ເຕ ເອວ ‘‘ໂອຆາ’’ຕິ ວຸຕ຺ຕາ. ຕຖາປິ ເນສໍ ລກ຺ຂຓາທິໂຕ ນານຕ຺ຕມ຺ປິ ສິທ຺ຘເມວ. ອກຸສລປກ຺ເຂ ປນ ເອກຄ຺ຄຕາ ອຸທ຺ຘຈ຺ຈສມາຄຕຕ຺ຕາ ‘‘ໂອຄາຫນາ’’ຕິ ນ ວຸຕ຺ຕາ. ອກຸສລຘມ຺ມາ ຫິ ເອກວິສເຍ ສມ຺ປິຓ຺ຑນກິຈ຺ເຈນ ສມາຘິນາ ຍຸຕ຺ຕາປິ ອຸທກສິຕ຺ຕຣຊຸຏ຺ຐານໍ ວິຍ ຕງ຺ຂຓຎ຺ເຎວ ວິກິຣຓສຠາວາ ໂຫນ຺ຕິ. ເຕເນວ ເຫຕ຺ຖ ອຸປຈາຣປ຺ປນາປ຺ປຕ຺ຕິ ນ ໂຫຕິ, ກຸສລຘມ຺ມາ ປນ ຍສ຺ມາ ອຸທກໍ ອາສິຎ຺ຈິຕ຺ວາ ອາສິຎ຺ຈິຕ຺ວາ ອາໂກຏນມຊ຺ຊນາທີນິ ກຕ຺ວາ ອຸປລິຕ຺ຕຏ຺ຐານໍ ວິຍ ສກລມ຺ປິ ທິວສໍ ນິຈ຺ຈລປວຕ຺ຕນສມຕ຺ຖາຕິ ອຸປຈາຣປ຺ປນາປ຺ປຕ຺ຕາປິ ໂຫຕິ, ຕສ຺ມາ ຕຕ຺ຖ ໂອຄາຫນາຕິ ວຸຕ຺ຕາຕິ ຄເຫຕພ຺ພໍ.

ຊີວນ຺ຕິ ເຕນ, ຊີວນມຕ຺ຕໍ ວາ ຕນ຺ຕິ ຊີວິຕໍ, ຕໍ ສຫຊາຕານຸປາລນລກ຺ຂຓໍ, ເຕສໍ ປວຕ຺ຕນຣສໍ, ເຕສຎ຺ເຎວ ຐປນປຈ຺ຈຸປຏ຺ຐານໍ, ຍາປຍິຕພ຺ພຘມ຺ມປທຏ຺ຐານໍ. ອຕ຺ຕໂນ ຐິຕິກ຺ຂເຓ ເອວ ເຈຕໍ ເຕ ຘມ຺ເມ ອນຸປາເລຕິ ອຸທກໍ ວິຍ ອຸປ຺ປລາທີນິ, ນ ຠງ຺ຄກ຺ຂເຓ. ສຍໍ ຠິຊ຺ຊມານຕ຺ຕາ ສຍໍ ປວຕ຺ຕິຕຘມ຺ມສມ຺ພນ຺ເຘເນວ ປວຕ຺ຕຕິ ນິຍາມໂກ ວິຍາຕິ ທຏ຺ຐພ຺ພໍ.

ສທ຺ທຫນ຺ຕິ ¶ ເອຕາຍ, ສຍໍ ວາ ສທ຺ທຫຕິ, ສທ຺ທຫນມຕ຺ຕໍ ວາ ເອສາຕິ ສທ຺ຘາ. ສາ ສທ຺ທຫນລກ຺ຂຓາ, ໂອກປ຺ປນລກ຺ຂຓາ ວາ, ປສາທນຣສາ ອຸທກປ຺ປສາທກມຓິ ວິຍ, ປກ຺ຂນ຺ທນຣສາ ວາ ໂອຆຸຕ຺ຕາຣກວີຣປຸຣິໂສ ວິຍ, ອກາລຸສິຍປຈ຺ຈຸປຏ຺ຐານາ, ອຘິມຸຕ຺ຕິປຈ຺ຈຸປຏ຺ຐານາ ວາ, ສທ຺ເຘຍ຺ຍວຕ຺ຖຸປທຏ຺ຐານາ, ສທ຺ຘມ຺ມສວນາທິໂສຕາປຕ຺ຕິຍງ຺ຄປທຏ຺ຐານາ ວາ, ຫຕ຺ຖວິຕ຺ຕພີຊານິ ວິຍ ທຏ຺ຐພ຺ພາ.

ສຣນ຺ຕິ ຕາຍ, ສຍໍ ວາ ສຣຕິ, ສຣຓມຕ຺ຕເມວ ວາ ເອສາຕິ ສຕິ. ສາ ອປິລາປນລກ຺ຂຓາ, ອສມ຺ໂມສນຣສາ, ອາຣກ຺ຂປຈ຺ຈຸປຏ຺ຐານາ, ວິສຍາຠິມຸຂຠາວປຈ຺ຈຸປຏ຺ຐານາ ວາ, ຖິຣສຎ຺ຎາປທຏ຺ຐານາ, ກາຍາທິສຕິປຏ຺ຐານປທຏ຺ຐານາ ວາ. ອາຣມ຺ມເຓ ¶ ທຬ຺ຫປຕິຏ຺ຐິຕຕ຺ຕາ ປນ ເອສິກາ ວິຍ, ຈກ຺ຂຸທ຺ວາຣາທິຣກ຺ຂຓໂຕ ໂທວາຣິໂກ ວິຍ ຈ ທຏ຺ຐພ຺ພາ.

ກາຍທຸຈ຺ຈຣິຕາທີຫິ ຫິຣີຍຕີຕິ ຫິຣີ, ລຊ຺ຊາເຍຕໍ ອຘິວຈນໍ. ເຕຫິເຍວ ໂອຕ຺ຕປ຺ປຕີຕິ ໂອຕ຺ຕປ຺ປໍ, ປາປໂຕ ອຸພ຺ເພຄສ຺ເສຕໍ ອຘິວຈນໍ. ຕຕ຺ຖ ປາປໂຕ ຊິຄຸຈ຺ຉນລກ຺ຂຓາ ຫິຣີ, ອຸຕ຺ຕາສລກ຺ຂຓໍ ໂອຕ຺ຕປ຺ປໍ. ລຊ຺ຊນາກາເຣນ ປາປການໍ ອກຣຓຣສາ ຫິຣີ, ອຸຕ຺ຕາສາກາເຣນ ໂອຕ຺ຕປ຺ປໍ. ອສຸຈິມກ຺ຂິຕສ຺ສ, ອຄ຺ຄິສນ຺ຕຕ຺ຕສ຺ສ ຈ ອໂຍຄຸຬສ຺ສ ຄເຫຕຸໍ ອວິສຫນໍ ວິຍ ເອເຕສໍ ຍຖາກ຺ກມໍ ຊິຄຸຈ຺ຉນສນ຺ຕາສາກາເຣຫິ ປາປາກຣຓໍ ເວທິຕພ຺ພໍ. ວຸຕ຺ຕາກາເຣເນວ ຈ ປາປໂຕ ສໍໂກຈນປຈ຺ຈຸປຏ຺ຐານານິ ເອຕານິ, ອຕ຺ຕປຣຄາຣວປທຏ຺ຐານານິ ກຸລວຘູເວສິຍາ ຠາໂວ ວິຍ, ໂລກປາລການິ ຈາຕິ ທຏ຺ຐພ຺ພານິ. ອຸຠິນ຺ນມ຺ປິ ປເນສໍ ສມຸຏ຺ຐານໍ ອຘິປຕິ ສຠາໂວ ລກ຺ຂເຓນ ຈາຕິ ມາຕິກໍ ຐເປຕ຺ວາ ຍຖາກ຺ກມໍ ອຊ຺ຌຕ຺ຕພຫິທ຺ຘາສມຸຏ຺ຐານຕາ, ອຕ຺ຕໂລກາຘິປຕິຕາ, ລຊ຺ຊາຠຍສຠາວສຓ຺ຐິຕຕາ, ສປ຺ປຕິສ຺ສວວຊ຺ຊຠຍທສ຺ສາວິຕາລກ຺ຂຓຕາ ຈ ອຏ຺ຐສາລິນິຍໍ (ຘ. ສ. ອຏ຺ຐ. ໑ ພລຣາສິວຓ຺ຓນາ) ວິຕ຺ຖາຣໂຕ ວິຠຕ຺ຕາ, ອຕ຺ຖິເກຫິ ຕໍ ຕຕ຺ເຖວ ຄເຫຕພ຺ພໍ.

ນ ລຸພ຺ຠຕິ ເອເຕນ, ສຍໍ ວາ ນ ລຸພ຺ຠຕິ, ອລຸພ຺ຠນມຕ຺ຕເມວ ວາ ຕນ຺ຕິ ອໂລໂຠ. ອໂທສາໂມເຫສຸປິ ເອເສວ ນໂຍ. ເຕສຸ ອໂລໂຠ ອາຣມ຺ມເຓ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ອເຄຘລກ຺ຂໂຓ, ອລຄ຺ຄຠາວລກ຺ຂໂຓ ວາ ກມລທເລ ຊລພິນ຺ທຸ ວິຍ, ອປຣິຄ຺ຄຫຣໂສ ມຸຕ຺ຕຠິກ຺ຂຸ ວິຍ, ອນລ຺ລີນຠາວປຈ຺ຈຸປຏ຺ຐາໂນ ອສຸຈິມ຺ຫິ ປຕິຕປຸຣິໂສ ວິຍ.

ອໂທໂສ ອຈຓ຺ຑິກ຺ກລກ຺ຂໂຓ, ອວິໂຣຘລກ຺ຂໂຓ ວາ ອນຸກູລມິຕ຺ໂຕ ວິຍ, ອາຆາຕວິນຍນຣໂສ, ປຣິຬາຫວິນຍນຣໂສ ວາ ຈນ຺ທນໍ ວິຍ, ໂສມ຺ມຠາວປຈ຺ຈຸປຏ຺ຐາໂນ ປຸຓ຺ຓຈນ຺ໂທ ວິຍ.

ອໂມໂຫ ¶ ¶ ຍຖາສຠາວປ຺ປຏິເວຘລກ຺ຂໂຓ, ອກ຺ຂລິຕປ຺ປຏິເວຘລກ຺ຂໂຓ ວາ ກຸສລິສ຺ສາສກ຺ຂິຕ຺ຕອຸສຸປ຺ປຏິເວໂຘ ວິຍ, ວິສໂຍຠາສນຣໂສ ອນຸທ຺ຘໂຏ ປທີໂປ ວິຍ, ອສມ຺ໂມຫປຈ຺ຈຸປຏ຺ຐາໂນ ອຣຎ຺ຎຄຕສຸເທສໂກ ວິຍ. ຕໂຍປິ ເຈເຕ ສພ຺ພກຸສລານໍ ມູລຠູຕາຕິ ທຏ຺ຐພ຺ພາ.

ອປິຈ ອໂລໂຠ ເຈຕ຺ຖ ທານເຫຕຸ, ອໂທໂສ ສີລເຫຕຸ, ອໂມໂຫ ຠາວນາເຫຕຸ. ຕີຫິປິ ເຈເຕຫິ ຍຖາປຏິປາຏິຍາ ເນກ຺ຂມ຺ມສຎ຺ຎາ ອພ຺ຍາປາທສຎ຺ຎາ ອວິຫິໍສາສຎ຺ຎາ ໂຫນ຺ຕິ, ຕຖາ ອຘິກອູນວິປຣີຕຄ຺ຄຫຓານໍ ອຠາໂວ, ຕຖາ ປິຍວິປ຺ປໂຍຄອປ຺ປິຍສມ຺ປໂຍຄອິຈ຺ຉິຕາລາຠທຸກ຺ຂານໍ, ຊາຕິຊຣາມຣຓທຸກ຺ຂານໍ, ເປຕນິຣຍຕິຣຈ຺ຉານຄຕິທຸກ຺ຂານຎ຺ຈ ອຠາໂວ, ຕຖາ ໂຠຄມິຕ຺ຕອຕ຺ຕສມ຺ປຕ຺ຕິປຈ຺ຈຍຠາໂວ, ຕຖາ ກາມສຸຂປຣິຈ຺ຈາຄອຕ຺ຕກິລມຖປຣິຈ຺ຈາຄມຊ຺ຌິມປຏິປຕ຺ຕີນໍ ສມ຺ຠໂວ, ຕຖາ ອສຸຠອປ຺ປມາຓຘາຕຸສຎ຺ຎານໍ, ອນິຈ຺ຈທຸກ຺ຂອນຕ຺ຕສຎ຺ຎານໍ, ທິພ຺ພພ຺ຣຫ຺ມອຣິຍວິຫາຣານຎ຺ຈ ສມ຺ຠໂວ ໂຫຕີຕິ ເອວມາທີຫິ ນເຍຫິ ເຕສໍ ວິຕ຺ຖາໂຣ ເວທິຕພ຺ໂພ.

ເອຕ຺ຖ ຈ ອໂມໂຫ ນາມ ປຎ຺ຎາ, ສາ ປຊານນລກ຺ຂຓາ. ວິຎ຺ຎາຓໍ ວິຊານນລກ຺ຂຓໍ. ສຎ຺ຎາ ສຎ຺ຊານນລກ຺ຂຓາ. ກິໍ ປເນຕາສໍ ສຎ຺ຎາວິຎ຺ຎາຓປຎ຺ຎານໍ ນານຕ຺ຕນ຺ຕິ? ສຎ຺ຊານນວິຊານນປຊານນເມວ. ເອຕາສໍ ຫິ ສມາເນປິ ຊານນຠາເວ ສຎ຺ຎາຍ ‘‘ນີລໍ ປີຕ’’ນ຺ຕິອາທິນາ ປຸນ ສຎ຺ຎຸປ຺ປາທກມຕ຺ເຕນ ອາກາເຣນ ສຎ຺ຊານນມຕ຺ຕເມວ ໂຫຕິ, ອຊາຕພຸທ຺ຘິທາຣກສ຺ສ ວິຍ ຈິຕ຺ຕວຏ຺ຏາທິຠາວມຕ຺ຕາກາເຣນ ກຫາປຓາທິທສ຺ສນໍ, ນ ຕໂຕ ອຸທ຺ຘໍ. ວິຎ຺ຎາຓສ຺ສ ປນ ຍຖາວຸຕ຺ເຕນ ຈ ຕໂຕ ວິສິຏ຺ເຐນ ຈ ອນິຈ຺ຈາທິນາ ອາກາເຣນ ຊານນໍ ໂຫຕິ, ຄາມິກປຸຣິສສ຺ສ ວິຍ ຍຖາວຸຕ຺ເຕນ ເຈວ ອຸປໂຠຄາຣຫຕາທິນາ ຈ ອາກາເຣນ ກຫາປຓາທິທສ຺ສນໍ, ນ ຕໂຕ ອຸທ຺ຘໍ. ປຎ຺ຎາຍ ປນ ເຕຫິ ຈ ຍຖາວຸຕ຺ເຕຫິ ນານປ຺ປກາເຣຫິ ຈ ¶ ມຄ຺ຄປາຕຸຠາວາທິເຫຕູຫິ ສພ຺ເພຫິ ອາກາເຣຫິ ປຊານນໍ ໂຫຕິ, ເຫຣຎ຺ຎິກສ຺ສ ວິຍ ຍຖາວຸຕ຺ເຕຫິ ເຈວ ເຉກກູຏອທ຺ຘສາຣາທິສພ຺ເພຫິ ອາກາເຣຫິ ຈ ກຫາປຓາທິທສ຺ສນໍ. ປຎ຺ຎາຍ ຫິ ອຊານິຕພ຺ພໍ ນາມ ນຕ຺ຖິ. ເອວໍ ສຎ຺ຊານນວິຊານນປຊານນາກາເຣຫິ ເອຕາສໍ ນານຕ຺ຕໍ ເວທິຕພ຺ພໍ. ເອຕ຺ຖ ຈ ຈກ຺ຂຸວິຎ຺ຎາຓາທີນິ ວິຕກ຺ກວີຣິຍາທິສຫຊາຕປຈ຺ຈຍວິຣຫໂຕ ຣູປາທີສຸ ສຎ຺ຎາກິຈ຺ຈໂຕ ອຘິກວິຊານນກິຈ຺ຈໍ ກາຕຸໍ ນ ສກ຺ໂກນ຺ຕິ, ພລປຣິຓາຍການິ ວິຍ ເສນງ຺ຄານິ ປຎ຺ຎານຸວຕ຺ຕກາເນວ ໂຫນ຺ຕີຕິ ເວທິຕພ຺ພານິ. ເຕນາຫ ຠຄວາ ‘‘ປຎ຺ຈຫິ ວິຎ຺ຎາເຓຫິ ນ ກຎ຺ຈິ ຘມ຺ມໍ ປຏິວິຊານາຕິ ອຎ຺ຎຕ຺ຣ ອຠິນິປາຕມຕ຺ຕາ’’ຕິອາທິ (ວິຠ. ໗໖໖).

ກາຍປສ຺ສມ຺ຠນໍ ¶ ກາຍປສ຺ສທ຺ຘິ. ຈິຕ຺ຕປສ຺ສມ຺ຠນໍ ຈິຕ຺ຕປສ຺ສທ຺ຘິ. ກາໂຍຕິ ປເນຕ຺ຖ ເວທນາທໂຍ ຕໂຍ ຂນ຺ຘາ. ອຸໂຠປິ ປເນຕາ ກາຍຈິຕ຺ຕທຣຖວູປສມລກ຺ຂຓາ, ກາຍຈິຕ຺ຕທຣຖນິມ຺ມທ຺ທນຣສາ, ກາຍຈິຕ຺ຕານໍ ອປຣິປ຺ຜນ຺ທສີຕິຠາວປຈ຺ຈຸປຏ຺ຐານາ, ກາຍຈິຕ຺ຕປທຏ຺ຐານາ. ກາຍຈິຕ຺ຕານຎ຺ຈ ອວູປສມກຣອຸທ຺ຘຈ຺ຈາທິກິເລສປຏິປກ຺ຂຠູຕາຕິ ທຏ຺ຐພ຺ພາ.

ກາຍລຫຸຠາໂວ ກາຍລຫຸຕາ. ຈິຕ຺ຕລຫຸຠາໂວ ຈິຕ຺ຕລຫຸຕາ. ເອວໍ ອຸປຣິປິ ປທຕ຺ໂຖ ທຏ຺ຐພ຺ໂພ. ກາຍຈິຕ຺ຕານໍ ຄຣຸຠາວວູປສມລກ຺ຂຓາ ກາຍລຫຸຕາ, ຈິຕ຺ຕລຫຸຕາ ຈ, ເຕສໍ ຄຣຸຠາວນິມ຺ມທ຺ທນຣສາ, ເຕສໍ ອທນ຺ຘຕາປຈ຺ຈຸປຏ຺ຐານາ, ເຕສໍ ຄຣຸຠາວກຣຖິນມິທ຺ຘາທິກິເລສປຏິປກ຺ຂຠູຕາຕິ ທຏ຺ຐພ຺ພາ.

ກາຍຈິຕ຺ຕານໍ ຖທ຺ຘຠາວວູປສມລກ຺ຂຓາ ກາຍມຸທຸຕາ, ຈິຕ຺ຕມຸທຸຕາ ຈ, ເຕສໍ ຖທ຺ຘຠາວນິມ຺ມທ຺ທນຣສາ, ອປ຺ປຏິຆາຕປຈ຺ຈຸປຏ຺ຐານາ, ກາຍຈິຕ຺ຕປທຏ຺ຐານາ, ເຕສໍ ຖທ຺ຘຠາວກຣທິຏ຺ຐິມານາທິກິເລສປຏິປກ຺ຂຠູຕາຕິ ທຏ຺ຐພ຺ພາ.

ກາຍຈິຕ຺ຕານໍ ¶ ອກມ຺ມຎ຺ຎຠາວວູປສມລກ຺ຂຓາ ກາຍກມ຺ມຎ຺ຎຕາ, ຈິຕ຺ຕກມ຺ມຎ຺ຎຕາ ຈ, ເຕສໍ ອກມ຺ມຎ຺ຎຠາວນິມ຺ມທ຺ທນຣສາ, ກາຍຈິຕ຺ຕານໍ ອາຣມ຺ມຓກຣຓສມ຺ປຕ຺ຕິປຈ຺ຈຸປຏ຺ຐານາ, ເຕສໍ ອກມ຺ມຎ຺ຎຠາວກຣາວເສສນີວຣຓປຏິປກ຺ຂຠູຕາຕິ ທຏ຺ຐພ຺ພາ. ປສາທນີຍວຕ຺ຖູສຸ ປສາທາວຫາ, ຫິຕກິຣິຍາສຸ ວິນິໂຍຄກ຺ຂມຠາວາວຫາ ສຸວຓ຺ຓວິສຸທ຺ຘິ ວິຍາຕິ ທຏ຺ຐພ຺ພາ.

ກາຍຈິຕ຺ຕານໍ ອເຄລຎ຺ຎຠາວລກ຺ຂຓາ ກາຍປາຄຸຎ຺ຎຕາ, ຈິຕ຺ຕປາຄຸຎ຺ຎຕາ ຈ, ເຕສໍ ເຄລຎ຺ຎນິມ຺ມທ຺ທນຣສາ, ນິຣາທີນວປຈ຺ຈຸປຏ຺ຐານາ, ເຕສໍ ເຄລຎ຺ຎກຣອສ຺ສທ຺ຘິຍາທິກິເລສປຏິປກ຺ຂຠູຕາຕິ ທຏ຺ຐພ຺ພາ. ກາຍຈິຕ຺ຕານໍ ອຊ຺ຊວລກ຺ຂຓາ ກາຍຸຊຸກຕາ, ຈິຕ຺ຕຸຊຸກຕາ ຈ, ເຕສໍ ກຸຏິລຠາວນິມ຺ມທ຺ທນຣສາ, ອຊິມ຺ຫຕາປຈ຺ຈຸປຏ຺ຐານາ, ເຕສໍ ກຸຏິລຠາວກຣມາຍາສາເຐຍ຺ຍາທິປຏິປກ຺ຂຠູຕາຕິ ທຏ຺ຐພ຺ພາ. ສພ຺ເພເປເຕ ປສ຺ສທ຺ຘິອາທໂຍ ຘມ຺ມາ ກາຍຈິຕ຺ຕປທຏ຺ຐານາຕິ ເວທິຕພ຺ພາ.

ກິໍ ປເນຕ຺ຖ ປສ຺ສທ຺ຘາທໂຍ ຘມ຺ມາ ອຸທ຺ຘຈ຺ຈາທິໍ ວິໂນເທຕຸໍ ນ ສກ຺ໂກນ຺ຕິ, ເຍນ ອິເມ ປສ຺ສທ຺ຘາທໂຍ ຘມ຺ມາ ນ ວິສຸໍ ວິຠຕ຺ຕາຕິ? ໂນ ນ ສກ຺ໂກນ຺ຕິ, ອິເມ ປນ ສຫິຕາ ເອວ ສກ຺ໂກນ຺ຕິ, ອິຕຣຖາ ເຕສໍ ອຸປ຺ປຕ຺ຕິຍາ ເອວ ອສມ຺ຠວໂຕ. ຍຖາ ວາ ປສ຺ສທ຺ຘາທີສຸ ວິຊ຺ຊມາເນສຸ ໂມຫາຫິຣິກາທີນໍ ອຸຊຸປຏິປກ຺ຂຠາເວນ ¶ ອໂມຫຫິຣິອາທໂຍ ໂຫນ຺ຕິ, ເອວເມເຕປິ ອຸທ຺ຘຈ຺ຈາທິອຸຊຸປຏິປກ຺ຂຠາເວນ ອິຈ຺ຉິຕພ຺ພາຕິ ຄເຫຕພ຺ພາ. ຍສ຺ມາ ເຈຕ຺ຖ ທ຺ວີຫິ ທ຺ວີຫິ ເອວ ຍຖາສກໍ ປຏິປກ຺ຂາ ຫຣິຕພ຺ພາ, ຕສ຺ມາ ເຕ ເອເຕ ເອວ ທ຺ວິຘາ ວິຠຕ຺ຕາ, ນ ອໂມຫາທໂຍຕິ ຎາຕພ຺ພາ.

ເຍວາປນເກສຸ ຉນ຺ໂທຕິ ກຕ຺ຕຸກາມຕາເຍຕໍ ອຘິວຈນໍ, ຕສ຺ມາ ໂສ ກຕ຺ຕຸກາມຕາລກ຺ຂໂຓ, ອາຣມ຺ມຓປຣິເຍສນຣໂສ, ອາຣມ຺ມເຓນ ອຕ຺ຖິກຕາປຈ຺ຈຸປຏ຺ຐາໂນ, ຕເທວສ຺ສ ¶ ປທຏ຺ຐານໍ. ອາຣມ຺ມຓຄ຺ຄຫເຓ ຈາຍໍ ເຈຕໂສ ຫຕ຺ຖປ຺ປສາຣຓໍ ວິຍ ທຏ຺ຐພ຺ໂພ. ອຍຎ຺ຈ ຍສ຺ມາ ວິຣຊ຺ຊິຕພ຺ພາທີສຸປິ ເນກ຺ຂມ຺ມາທິນາ ສຫ ໂລຠວິສທິເສນ ກຕ຺ຕຸກາມຕາກາເຣນ ປວຕ຺ຕຕິ, ຕສ຺ມາ ອເສຂານມ຺ປິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ. ໂລໂຠ ປນ ສຸຠສຸຂາທິວິປລ຺ລາສປຸພ຺ພເກນ ອຠິສງ຺ຄາກາເຣເນວ ປວຕ຺ຕຕີຕິ ອຍເມເຕສໍ ວິເສໂສ. ເອວໍ ເມຕ຺ຕາກຣຸຓາທີນມ຺ປິ ໂລຠາທີຫິ ວິເສໂສ ຍຖານຸຣູປໍ ຎາຕພ຺ໂພ.

ອຘິມຸຈ຺ຈນໍ ອຘິໂມກ຺ໂຂ. ໂສ ສນ຺ນິຏ຺ຐານລກ຺ຂໂຓ, ອສໍສປ຺ປນຣໂສ, ນິຈ຺ຉຍປຈ຺ຈຸປຏ຺ຐາໂນ, ສນ຺ນິຏ຺ຐາຕພ຺ພຘມ຺ມປທຏ຺ຐາໂນ, ອາຣມ຺ມເຓ ນິຈ຺ຈລຠາເວນ ອິນ຺ທຂີໂລ ວິຍ ທຏ຺ຐພ຺ໂພ. ນນຸ ຈ ສທ຺ຘາປິ ອຘິໂມກ຺ໂຂຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ. ຕຖາ ຫິ ອຘິໂມກ຺ຂລກ຺ຂເຓ ອິນ຺ທຏ຺ຐໍ ກາເຣຕີຕິ ສທ຺ຘິນ຺ທ຺ຣິຍນ຺ຕິ ວຸຈ຺ຈຕີຕິ? ສຈ຺ຈໍ, ສາ ຈ ໂຂ ສມ຺ປສາທນຠາເວນ ອຘິໂມກ຺ໂຂ, ອຍໍ ປນ ຍຖາ ຕຖາ ວາ ນິຈ຺ຉຍຠາເວນາຕິ ນ ໂກຈິ ວິໂຣໂຘ.

ກິຣິຍາ ກາໂຣ, ມນສ຺ມິໍ ກາໂຣ ມນສິກາໂຣ, ປຸຣິມມນໂຕ ວິສທິສໍ ມນໍ ກໂຣຕີຕິປິ ມນສິກາໂຣ, ສ຺ວາຍໍ ອາຣມ຺ມຓປຏິປາທໂກ ວີຖິປຏິປາທໂກ ຊວນປຏິປາທໂກຕິ ຕິປ຺ປກາໂຣ, ຕຕ຺ຖ ອາຣມ຺ມຓປຏິປາທໂກ ອິຘ ມນສິກາໂຣ. ໂສ ສາຣຓລກ຺ຂໂຓ, ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕານໍ ອາຣມ຺ມເຓສຸ ປໂຍຊນຣໂສ, ອາຣມ຺ມຓາຠິມຸຂຠາວປຈ຺ຈຸປຏ຺ຐາໂນ, ອາຣມ຺ມຓປທຏ຺ຐາໂນ, ສງ຺ຂາຣກ຺ຂນ຺ຘປຣິຍາປນ຺ໂນ. ອາຣມ຺ມຓປຏິປາທກຕ຺ເຕນ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕານໍ ສາຣຖິ ວິຍ ທຏ຺ຐພ຺ໂພ. ວີຖິປຏິປາທໂກຕິ ປນ ປຎ຺ຈທ຺ວາຣາວຊ຺ຊນສ຺ເສຕໍ ອຘິວຈນໍ. ຊວນປຏິປາທໂກຕິ ມໂນທ຺ວາຣາວຊ຺ຊນສ຺ສ, ນ ເຕ ອິຘ ອຘິປ຺ເປຕາ. ເອຕ຺ຖ ຈາຍໍ ມນສິກາໂຣ ສມນ຺ນາຫາຣມຕ຺ຕາກາເຣນ ອາຣມ຺ມເຓ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕານໍ ປໂຍຊໂກ, ເຈຕນາ ເຈໂຕກິຣິຍາຠາເວນ, ວິຕກ຺ໂກ ປນ ສງ຺ກປ຺ປາກາເຣນ, ອຸປນິຊ຺ຌາຍນາກາເຣນ ຈ ອຠິນິໂຣປໂກ. ເຕເນວ ເຫຕ຺ຖ ປທຠາຊນີເຍ ‘‘ຕກ຺ໂກ ¶ ສງ຺ກປ຺ໂປຕິ ຈ, ຌານງ຺ຄ’’ນ຺ຕິ ຈ ວຸຈ຺ຈຕີຕິ ອຍເມເຕສໍ ວິເສໂສ.

ເຕສຸ ¶ ເຕສຸ ຘມ຺ເມສຸ ມຊ຺ຌຕ຺ຕຕາ ຕຕ຺ຣມຊ຺ຌຕ຺ຕຕາ. ສາ ຈິຕ຺ຕເຈຕສິການໍ ສມວາຫິຕລກ຺ຂຓາ, ອູນາຘິກຕານິວາຣຓຣສາ, ປກ຺ຂປາຕຸປຈ຺ເຉທນຣສາ ວາ, ມຊ຺ຌຕ຺ຕຠາວປຈ຺ຈຸປຏ຺ຐານາ, ສມປ຺ປວຕ຺ຕສມ຺ປຍຸຕ຺ຕຘມ຺ມປທຏ຺ຐານາ. ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕຘມ຺ມານໍ ອຊ຺ຌຸເປກ຺ຂເຓນ ສມປ຺ປວຕ຺ຕານໍ ອາຊານີຍານໍ ອຊ຺ຌຸເປກ຺ຂກສາຣຖິ ວິຍ ທຏ຺ຐພ຺ພາ.

ປຣທຸກ຺ເຂ ສຕິ ສາຘູນໍ ຫທຍກມ຺ປນໍ ກໂຣຕີຕິ ກຣຸຓາ, ກິຣຕິ ວາ ປຣທຸກ຺ຂໍ ຫິໍສຕິ ຈ, ກິຣີຍຕິ ວາ ທຸກ຺ຂິເຕສຸ ປສາຣີຍຕີຕິ ກຣຸຓາ. ສາ ປຣທຸກ຺ຂາປນຍນາກາຣປ຺ປວຕ຺ຕິລກ຺ຂຓາ, ປຣທຸກ຺ຂາສຫນຣສາ, ອວິຫິໍສາປຈ຺ຈຸປຏ຺ຐານາ, ທຸກ຺ຂາຠິຠູຕານໍ ອນາຖຠາວທສ຺ສນປທຏ຺ຐານາ. ໂມທນ຺ຕິ ຕາຍ ຕໍສມງ຺ຄິໂນ, ສຍໍ ວາ ໂມທຕິ, ໂມທນມຕ຺ຕເມວ ວາ ຕນ຺ຕິ ມຸທິຕາ. ສາ ປໂມທລກ຺ຂຓາ, ອນິສ຺ສາຍນຣສາ, ອຣຕິວິຆາຕປຈ຺ຈຸປຏ຺ຐານາ, ສຕ຺ຕານໍ ສມ຺ປຕ຺ຕິທສ຺ສນປທຏ຺ຐານາ.

ກສ຺ມາ ປເນຕ຺ຖ ເມຕ຺ຕຸເປກ຺ຂາ ນ ວຸຕ຺ຕາຕິ? ປຸພ຺ເພ ຄຫິຕຕ຺ຕາ. ອໂທໂສ ເອວ ຫິ ສຕ຺ເຕສຸ ຫິຕຜຣຓວເສນ ປວຕ຺ຕິຍໍ ເມຕ຺ຕາ. ຕຕ຺ຣມຊ຺ຌຕ຺ຕຕາ ເອວ ຈ ອິຏ຺ຐານິຏ຺ຐສຕ຺ເຕສຸ ມຊ຺ຌຕ຺ຕາກາເຣນ ປວຕ຺ຕິຍໍ ອຸເປກ຺ຂາ. ເຕ ຈ ຘມ຺ມາ ນິຍຕາ, ເກວລໍ ປນ ເນສໍ ສຕ຺ເຕສຸ ເມຕ຺ຕຸເປກ຺ຂາຠາເວນ ປວຕ຺ຕິ ອນິຍຕາຕິ. ກາຍທຸຈ຺ຈຣິຕໂຕ ວິຣຕິ ກາຍທຸຈ຺ຈຣິຕວິຣຕິ. ເສສປທທ຺ວເຍປິ ເອເສວ ນໂຍ. ລກ຺ຂຓາທິໂຕ ປເນຕາ ຕິສ຺ໂສປິ ກາຍທຸຈ຺ຈຣິຕາທິວຕ຺ຖູນໍ ອວີຕິກ຺ກມລກ຺ຂຓາ, ຕໂຕ ສໍໂກຈນຣສາ, ເຕສໍ ອກິຣິຍປຈ຺ຈຸປຏ຺ຐານາ, ສທ຺ຘາຫິໂຣຕ຺ຕປ຺ປອປ຺ປິຈ຺ຉຕາທິຄຸຓປທຏ຺ຐານາ, ປາປກິຣິຍໂຕ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ວິມຸຂຠາວຠູຕາຕິ ທຏ຺ຐພ຺ພາ. ເອວໍ ລກ຺ຂຓາທິໂຕ ວິນິຈ຺ຉໂຍ ເວທິຕພ຺ໂພ.

ສງ຺ຄຫາຕິ ¶ ເອວໍ ເຍ ອິເມ ອິມສ຺ມິໍ ກາມາວຈຣປຐມກຸສເລ ວິຠຕ຺ຕາ ເອກູນຈຕ຺ຕາລີສ ຘມ຺ມາ, ສພ຺ເພເຕ ຂນ຺ຘໂຕ ຈຕຸພ຺ພິຘາ ໂຫນ຺ຕິ – ເວທນາກ຺ຂນ຺ໂຘ ສຎ຺ຎາກ຺ຂນ຺ໂຘ ສງ຺ຂາຣກ຺ຂນ຺ໂຘ ວິຎ຺ຎາຓກ຺ຂນ຺ໂຘຕິ. ຕຕ຺ຖ ຣາສຏ຺ເຐນ ໂສມນສ຺ສເວທນາ ເວທນາກ຺ຂນ຺ໂຘ, ຕຖາ ສຎ຺ຎາ ສຎ຺ຎາກ຺ຂນ຺ໂຘ, ຈິຕ຺ຕໍ ວິຎ຺ຎາຓກ຺ຂນ຺ໂຘ, ອວເສສາ ຜສ຺ສາທໂຍ ຉຕ຺ຕິໍສ ຘມ຺ມາ ສງ຺ຂາຣກ຺ຂນ຺ໂຘຕິ ເວທິຕພ຺ພາ.

ນນຸ ຈ ຍທິ ຣາສຏ຺ເຐນ ຂນ຺ໂຘ, ຜສ຺ສາທີນໍ ຕາວ ອເນກຕ຺ຕາ ສງ຺ຂາຣກ຺ຂນ຺ຘຕາ ຍຸຕ຺ຕາ, ກຖໍ ປນ ເວທນາທີນໍ ຕິຓ຺ຓໍ ຂນ຺ຘຕາຕິ? ອຸປຈາຣໂຕ. ປຈ຺ເຈກໍ ຫິ ອຕີຕາທິເຠທຠິນ຺ເນສຸ ເວທນາສຎ຺ຎາວິຎ຺ຎາເຓສຸ ນິຣຸຬ຺ໂຫປິ ຂນ຺ຘ-ສທ຺ໂທ ຕເທກເທເສສຸ ເອເກກເວທນາທີສຸປິ ສມຸທາໂຍປຈາເຣນ ¶ ໂວຫຣີຍຕີຕິ ຕເທກເທເສປິ ຕພ຺ໂພຫາໂຣ, ຍຖາ ຣຸກ຺ຂສ຺ສ ສາຂາຍ ຉິຊ຺ຊມານາຍ ‘‘ຣຸກ຺ໂຂ ຉິຊ຺ຊຕີ’’ຕິອາທີສຸ ວິຍາຕິ. ເອວໍ ຂນ຺ຘໂຕ ຈຕຸພ຺ພິຘາ ໂຫນ຺ຕິ.

ເຕ ປຸນ ອາຍຕນໂຕ ທຸວິຘາ ໂຫນ຺ຕິ – ມນາຍຕນໍ ຘມ຺ມາຍຕນນ຺ຕິ. ສຎ຺ຊາຕິສໂມສຣຓຏ຺ຐານຏ຺ເຐນ ເຫຕ຺ຖ ຈິຕ຺ຕໍ ມນາຍຕນໍ, ເສສາ ປນ ອຏ຺ຐຕິໍສ ຘມ຺ມາ ຘມ຺ມາຍຕນນ຺ຕິ. ເອວໍ ອາຍຕນໂຕ ທຸວິຘາ ໂຫນ຺ຕິ. ເຕ ປຸນ ຘາຕຸວເສນ ທຸວິຘາ ມໂນວິຎ຺ຎາຓຘາຕຸ ຘມ຺ມຘາຕູຕິ. ນິສ຺ສຕ຺ຕນິຊ຺ຊີວຏ຺ເຐນ ເຫຕ຺ຖ ຈິຕ຺ຕໍ ມໂນວິຎ຺ຎາຓຘາຕຸ, ເສສາ ຘມ຺ມຘາຕູຕິ. ເອວໍ ຘາຕຸວເສນ ທຸວິຘາ.

ຕຖາ ອາຫາຣານາຫາຣວເສນ. ຕຕ຺ຖ ຜສ຺ໂສ ເຈຕນາ ຈິຕ຺ຕນ຺ຕິ ອິເມ ຕໂຍ ຘມ຺ມາ ວິເສສປຈ຺ຈຍຕ຺ເຕນ ຍຖາກ຺ກມໍ ‘‘ຜສ຺ສາຫາໂຣ ມໂນສຎ຺ເຈຕນາຫາໂຣ ວິຎ຺ຎາຓາຫາໂຣ’’ຕິ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ, ອວເສສາ ນ ອາຫາຣາຕິ. ກິໍ ປເນເຕ ປຈ຺ຈຍາ ນ ໂຫນ຺ຕິ, ເຍ ນ ອາຫາຣາຕິ ວຸຈ຺ເຈຍ຺ຍຸນ຺ຕິ? ໂນ ນ ໂຫນ຺ຕິ, ວິເສສປຈ຺ຈຍາ ປນ ນ ໂຫນ຺ຕິ, ຜສ຺ສາທໂຍ ປນ ເຕສໍ ຘມ຺ມານໍ ວິເສສປຈ຺ຈຍາ ໂຫນ຺ຕິ, ວິເສສໂຕ ເວທນາທໂຍ ¶ ຈ ອາຫຣນ຺ຕິ. ຜສ຺ສາຫາໂຣ ຫິ ຕິສ຺ໂສ ເວທນາໂຍ ອາຫຣຕິ, ມໂນສຎ຺ເຈຕນາຫາໂຣ ຕໂຍ ຠເວ, ວິຎ຺ຎາຓາຫາໂຣ ປຏິສນ຺ຘິນາມຣູປໍ. ນນຸ ຈ ໂສ ວິປາໂກ, ອິທໍ ປນ ກຸສລວິຎ຺ຎາຓນ຺ຕິ? ກິຎ຺ຈາປິ ເອວໍ, ຕໍສຣິກ຺ຂຕາຍ ປນ ວິຎ຺ຎາຓາຫາໂຣຕ຺ເວວ ວຸຕ຺ຕໍ. ຍສ຺ມາ ວາ ອິເມ ‘‘ອຣູປິໂນ ອາຫາຣາ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕການໍ ຘມ຺ມານໍ ຕໍສມຸຏ຺ຐານານຎ຺ຈ ຣູປານໍ ອາຫາຣປຈ຺ຈເຍນ ປຈ຺ຈໂຍ’’ຕິ (ປຏ຺ຐາ. ໑.໑.໑໕) ວຈນໂຕ ກພຬີກາຣາຫາໂຣ ວິຍ ຣູປກາຍສ຺ສ ອຸປຕ຺ຖມ຺ຠກຏ຺ເຐນ ນາມກາຍສ຺ສ ອາຫາຣປຈ຺ຈຍາ ໂຫນ຺ຕິ, ຕສ຺ມາ ອິເມວ ‘‘ອາຫາຣາ’’ຕິ ວຸຕ຺ຕາຕິ ເວທິຕພ຺ພໍ. ເອວໍ ອາຫາຣານາຫາຣວເສນ ທຸວິຘາ.

ຕຖາ ອິນ຺ທ຺ຣິຍານິນ຺ທ຺ຣິຍໂຕ. ຕຕ຺ຖ ສທ຺ຘາ ວີຣິຍໍ ສຕິ ເອກຄ຺ຄຕາ ອໂມໂຫ ຈິຕ຺ຕໍ ໂສມນສ຺ສເວທນາ ຊີວິຕນ຺ຕິ ອິເມ ອຏ຺ຐ ຘມ຺ມາ ອຘິປຕິຍຏ຺ເຐນ ຍຖາກ຺ກມໍ ‘‘ສທ຺ຘິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ວີຣິຍິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ສຕິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ສມາຘິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ປຎ຺ຎິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ມນິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ໂສມນສ຺ສິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ຊີວິຕິນ຺ທ຺ຣິຍ’’ນ຺ຕິ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ, ອວເສສາ ນ ‘‘ອິນ຺ທ຺ຣິຍານີ’’ຕິ. ເອວໍ ອິນ຺ທ຺ຣິຍານິນ຺ທ຺ຣິຍໂຕ ທຸວິຘາ.

ຕຖາ ຌານງ຺ຄາຌານງ຺ຄວເສນ. ຕຕ຺ຖ ວິຕກ຺ໂກ ວິຈາໂຣ ປີຕິ ໂສມນສ຺ສໍ ເອກຄ຺ຄຕາຕິ ອິເມ ປຎ຺ຈ ຘມ຺ມາ ອຸປນິຊ຺ຌາຍນຏ຺ເຐນ ‘‘ຌານງ຺ຄານີ’’ຕິ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ, ອິຕເຣ ‘‘ອຌານງ຺ຄານີ’’ຕິ. ເອວໍ ຌານງ຺ຄາຌານງ຺ຄວເສນ ທຸວິຘາ.

ຕຖາ ¶ ມຄ຺ຄງ຺ຄາມຄ຺ຄງ຺ຄວເສນ. ຕຕ຺ຖ ອໂມໂຫ ວິຕກ຺ໂກ ວິຣຕິຕ຺ຕຍໍ ວີຣິຍໍ ສຕິ ເອກຄ຺ຄຕາຕິ ອິເມ ອຏ຺ຐ ຘມ຺ມາ ນິຍ຺ຍານຏ຺ເຐນ, ວິໂມກ຺ຂຏ຺ເຐນ ຈ ຍຖາກ຺ກມໍ ‘‘ສມ຺ມາທິຏ຺ຐິ ສມ຺ມາສງ຺ກປ຺ໂປ ສມ຺ມາວາຈາ ສມ຺ມາກມ຺ມນ຺ໂຕ ສມ຺ມາອາຊີໂວ ສມ຺ມາວາຍາໂມ ສມ຺ມາສຕິ ສມ຺ມາສມາຘີ’’ຕິ ນາເມນ ‘‘ມຄ຺ຄງ຺ຄານີ’’ຕິ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ, ອິຕເຣ ‘‘ອມຄ຺ຄງ຺ຄານີ’’ຕິ. ປາຬິຍໍ ປນ ໂລກິຍຈິຕ຺ເຕ ວິຣຕີນໍ ¶ ອນິຍຕຕ຺ຕາ, ເຍວາປນກຕ຺ຕາ ຈ ຕາ ວຊ຺ເຊຕ຺ວາ ‘‘ປຎ຺ຈງ຺ຄິໂກ ມຄ຺ໂຄ ໂຫຕີ’’ຕິ (ຘ. ສ. ໕໘, ໑໒໑) ວຸຈ຺ຈຕິ. ເອວໍ ມຄ຺ຄງ຺ຄາມຄ຺ຄງ຺ຄວເສນ ທຸວິຘາ.

ຕຖາ ພລາພລວເສນ. ຕຕ຺ຖ ສທ຺ຘາວີຣິຍໍ ສຕິ ສມາຘິ ປຎ຺ຎາ ຫິຣີ ໂອຕ຺ຕປ຺ປນ຺ຕິ ອິເມ ສຕ຺ຕ ຘມ຺ມາ ອກມ຺ປິຍຏ຺ເຐນ ພລານີຕິ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ, ອິຕເຣ ອພລານີຕິ. ເອວໍ ພລາພລວເສນ ທຸວິຘາ.

ຕຖາ ເຫຕຸນເຫຕຸວເສນ. ຕຕ຺ຖ ອໂລໂຠ ອໂທໂສ ອໂມໂຫຕິ ອິເມ ຕໂຍ ຘມ຺ມາ ມູລຏ຺ເຐນ ເຫຕູຕິ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ, ອິຕເຣ ນເຫຕູຕິ. ເອວໍ ເຫຕຸນເຫຕຸວເສນ ທຸວິຘາ. ເອວໍ ຜສ຺ສາຜສ຺ສເວທນາເວທນາ ສຎ຺ຎາສຎ຺ຎາຈິຕ຺ຕາຈິຕ຺ຕາທິວເສນປິ ວຸຕ຺ຕນຍານຸສາເຣນ ຍຖາໂຍຄໍ ສງ຺ຄຫວິຠາໂຄ ເວທິຕພ຺ໂພ. ອຍເມຕ຺ຖ ສງ຺ເຂໂປ, ວິຕ຺ຖາໂຣ ປນ ປທຠາຊນີຍສງ຺ຄຫວາເຣ (ຘ. ສ. ໑໐໓ ອາທໂຍ), ຕທຏ຺ຐກຖາຍຎ຺ຈ (ຘ. ສ. ອຏ຺ຐ. ໕໘-໑໒໐) ຄເຫຕພ຺ໂພ. ເອວໍ ສງ຺ຄຫໂຕ ວິນິຈ຺ຉໂຍ ເວທິຕພ຺ໂພ.

ສຸຎ຺ຎໂຕ ເຈວາຕິ ເອວໍ ຂນ຺ຘາທີຫິ ສງ຺ຄຫິເຕສຸ ເຕສຸ ຘມ຺ເມສຸ ຕພ຺ພິນິມຸຕ຺ໂຕ ກາຣກເວທກາທິສຠາໂວ ອຕ຺ຕາ ວາ ສສ຺ສໂຕ ວາ ຠາໂວ ນ ອຸປລພ຺ຠຕິ. ສຸຎ຺ຎາ ເຕ ຘມ຺ມາ ອຕ຺ເຕນ ວາ ອຕ຺ຕນິເຍນ ວາ, ເກວລໍ ປຏິຈ຺ຈສມຸປ຺ປນ຺ນາ, ສລກ຺ຂຓຘາຣຓໂຕ ຘມ຺ມມຕ຺ຕາ, ນິຈ຺ຈສຸຂາທິສາຣວິຣຫໂຕ ອສາຣາ, ປວຕ຺ຕກນິຍາມກາຠາວໂຕ ອປຣິຓາຍກາ ອນິຈ຺ຈາ, ທຸກ຺ຂາ, ອນຕ຺ຕາ, ອນຕ຺ຕນິຍາ ຈ ຫຸຕ຺ວາ ປວຕ຺ຕນ຺ຕີຕິ ອຍເມຕ຺ຖ ສງ຺ເຂໂປ, ວິຕ຺ຖາໂຣ ປນ ປທຠາຊນີຍສຸຎ຺ຎຕວາເຣ, ຕທຏ຺ຐກຖາຍຎ຺ຈ ຄເຫຕພ຺ໂພຕິ. ເອວໍ ສຸຎ຺ຎໂຕ ວິນິຈ຺ຉໂຍ ເວທິຕພ຺ໂພ.

ນິຏ຺ຐິຕາ ປຐມກຸສລສ຺ສ ອຕ຺ຖວຓ຺ຓນາ.

ທຸຕິຍາທີສຸປິ ¶ ປຐມກຸສເລ ວຸຕ຺ຕນເຍນ ຘມ຺ມຸທ຺ເທສາທິນາ ສພ຺ໂພ ວິນິຈ຺ຉໂຍ ເວທິຕພ຺ໂພ. ນ ເກວລຎ຺ຈ ເອຕ຺ເຖວ, ອິໂຕ ປເຣສຸປິ ສພ຺ພຕ຺ຖ ເຫຏ຺ຐາ ວຸຕ຺ຕສທິສານໍ ປທານໍ, ຘມ຺ມານຎ຺ຈ ອຕ຺ໂຖ, ສພ຺ໂພ ຈ ວິນິຈ຺ຉໂຍ ¶ ເອຕ຺ຖ ວຸຕ຺ຕນເຍເນວ ເວທິຕພ຺ໂພ. ອິໂຕ ປຣໍ ປນ ອປຸພ຺ພເມວ ວຓ຺ຓຍິສ຺ສາມ. ທຸຕິຍຈິຕ຺ເຕ ຕາວ ສສງ຺ຂາຣຠາວມຕ຺ຕເມວ ປຐມຈິຕ຺ຕໂຕ ວິເສໂສ, ເສສໍ ຕາທິສເມວ. ທຸຕິຍກຸສລໍ.

ຕຕິເຍປິ ຘມ຺ມຸທ຺ເທເສ ອໂມຫາຠາວາ ອິນ຺ທ຺ຣິຍມຄ຺ຄງ຺ຄພລມູລສງ຺ຄເຫສຸ ປຎ຺ຎິນ຺ທ຺ຣິຍສມ຺ມາທິຏ຺ຐິມຄ຺ຄງ຺ຄປຎ຺ຎາພລອໂມຫມູລານໍ ປຣິຫານິຍາ ສທ຺ຘິນ຺ທ຺ຣິຍາທີນໍ ຠາໂວວ ວິເສໂສ, ເສສໍ ຕາທິສເມວ. ຕຖາ ຈຕຸຕ຺ເຖ ສສງ຺ຂາຣຠາວມຕ຺ຕເມວ ວິເສໂສ. ຕຕິຍຈຕຸຕ຺ຖານິ.

ປຎ຺ຈມຉຏ຺ຐສຕ຺ຕມຏ຺ຐເມສຸ ປນ ສຸຂໂສມນສ຺ສຏ຺ຐາເນສຸ ອຸເປກ຺ຂາຠາໂວ, ປີຕິຍາ ຈ ອຠາໂວ. ເຕເນວ ຌານງ຺ຄສງ຺ຄຫວາເຣ ຈຕຸຣງ຺ຄຊ຺ຌານຕາວ ວິເສໂສ, ເສສໍ ປຐມທຸຕິຍຕຕິຍຈຕຸຕ຺ຖຈິຕ຺ຕສທິສເມວ. ອຸເປກ຺ຂາສຫຄເຕສຸ ເຈຕ຺ຖ ຈຕູສຸ ກຣຸຓາມຸທິຕາ ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕີຕິ ເກຈິ ວທນ຺ຕິ, ປຣິກມ຺ມຠູຕານໍ ປເນຕ຺ຖ ຕາສໍ ອຸປ຺ປຕ຺ຕິຍາ ມຫາອຏ຺ຐກຖາຍໍ ອນຸຎ຺ຎາຕຕ຺ຕາ ອຸປຈາຣປ຺ປຕ຺ຕາ ປນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ, ນ ອິຕຣາຕິ ຄເຫຕພ຺ພໍ. ປຎ຺ຈມຉຏ຺ຐສຕ຺ຕມຏ຺ຐມານິ.

ວິສຍາທິປ຺ປເຠທໂຕຕິ ເອວໍ ຘມ຺ມຸທ຺ເທສາທິນາ ວິຠຕ຺ຕານິ ອຏ຺ຐ ກາມາວຈຣກຸສລານິ ອາຣມ຺ມຓວິຠາຄໂຕ ປຈ຺ເຈກໍ ຉພ຺ພິຘານິ ໂຫນ຺ຕິ ຣູປາຣມ຺ມຓໍ…ເປ… ຘມ຺ມາຣມ຺ມຓນ຺ຕິ. ຕຕ຺ຖ ນີລາທິເຠທຠິນ຺ນາ, ອຕີຕານາຄຕປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນອຊ຺ຌຕ຺ຕິກພາຫິຣໂອຬາຣິກສຸຂຸມາທິເຠທຠິນ຺ນາ ຈ ວຓ຺ຓຘາຕຸ ຣູປາຣມ຺ມຓໍ ນາມ. ເອວໍ ສທ຺ທາຣມ຺ມຓາທີສຸປິ ຍຖານຸຣູປໍ ເຠໂທ ເວທິຕພ຺ໂພ.

ເອຕ຺ຖ ¶ ຈ ໂຜຏ຺ຐພ຺ພນ຺ຕິ ອາໂປຘາຕຸວຊ຺ຊິຕຠູຕຕ຺ຕຍໍ, ຘມ຺ມາຣມ຺ມຓນ຺ຕິ ປຎ຺ຈາຣມ຺ມຓານິ ວຊ຺ເຊຕ຺ວາ ອວເສສາ ຣູປາຣູປປຎ຺ຎຕ຺ຕິໂຍ ເວທິຕພ຺ພາ, ເສສໍ ຕາທິສເມວ. ເກຈິ ປເນຕ຺ຖ ‘‘ຈກ຺ຂຸວິຎ຺ຎາຓາທີນມາປາຖຄຕານິ ເອຕານາຣມ຺ມຓານິ ຣູປາຣມ຺ມຓາທິໂວຫາຣໍ ລຠນ຺ຕິ, ອນາປາຖຄຕານິ ປນ ອຕີຕານາຄຕທູຣສຸຂຸມາທິເຠທຠິນ຺ນານິ ຘມ຺ມາຣມ຺ມຓາເນວາ’’ຕິ ວທນ຺ຕິ, ຕໍ ນ ຍຸຕ຺ຕໍ ທິພ຺ພຈກ຺ຂາທີນໍ ຣູປາຣມ຺ມຓຕາທິວຈນໂຕ.

ອນາປາຖຄຕາ ເອວ ຫິ ຕານິ ທິພ຺ພຈກ຺ຂຸອາທີນໍ ອາຣມ຺ມຓໍ, ນ ຈ ຕານິ ຘມ຺ມາຣມ຺ມຓານິ. ຣູປາທໂຍ ຫິ ປຎ຺ຈ ປຈ຺ເຈກໍ ທ຺ວີສຸ ທ຺ວີສຸ ທ຺ວາເຣສຸ ເອກສ຺ມິໍ ຂເຓ ອາປາຖມາຄນ຺ຕ຺ວາ ຕໍຕໍທ຺ວາຣິກຊວນານໍ, ຕທນນ຺ຕເຣ ມໂນທ຺ວາຣິການຎ຺ຈ ອປຣຠາເຄ ຈ ທິຏ຺ຐສຸຕາທິວເສນານຸສ຺ສຣນ຺ຕສ຺ສ ສຸທ຺ຘມໂນທ຺ວາຣິການຎ຺ຈ ອາຣມ຺ມຓານິ ໂຫນ຺ຕິ. ຕຖາ ຫິ ນານາວຓ຺ຓວິຈິຕ຺ຕເຈຕິຍາທິທສ຺ສນໍ ກໂຣນ຺ຕສ຺ສ, ຘມ຺ມໍ ¶ ສຸຓນ຺ຕສ຺ສ, ເຠຣິສທ຺ທາທີຫິ ວາ ປູຊາທິໍ ກໂຣນ຺ຕສ຺ສ ຈ ຄນ຺ຘມາລາທີນິ ຆາຍິຕ຺ວາ, ຂາທນີຍໂຠຊນີຍາທິຎ຺ຈ ສາຍິຕ຺ວາ, ສຸຂສມ຺ຜສ຺ສານິ ອຕ຺ຖຣຓປາວຸຣຓາທີນິ ຈ ຜຸສິຕ຺ວາ ມນາປຠາວໍ ຎຕ຺ວາ ເຕຫິ ເຈຕິຍປູຊໍ ກໂຣນ຺ຕສ຺ສ, ຕຕ຺ຖ ຕຕ຺ຖ ອກຸສລໍ ວາ ອຸປ຺ປາເທນ຺ຕສ຺ສ, ຕສ຺ມິໍ ຕສ຺ມິໍ ຂເຓ ຄຍ຺ຫມານານິ ຣູປາທິປຎ຺ຈາຣມ຺ມຓານິ ສາຂາຍ ອກ຺ກມນໍ, ປຖວິຍໍ ຉາຍາຜຣຓຎ຺ຈ ເອກກ຺ຂເຓ ກຸຣຸມານໍ ຣຸກ຺ຂຄ຺ເຄ ນິລີຍມານໍ ປກ຺ຂິໂນ ສຣີຣໍ ວິຍ ຍຖາສກໍ ປສາທຎ຺ຈ ຆຏ຺ເຏຕ຺ວາ ຕສ຺ມິໍເຍວ ຂເຓ ຠວງ຺ຄຈລນປຈ຺ຈຍຠາເວນ ມໂນທ຺ວາເຣປິ ອາປາຖມາຄນ຺ຕ຺ວາ ຕໂຕ ຠວງ຺ຄໍ ວິຈ຺ຉິນ຺ທິຕ຺ວາ ອຸປ຺ປນ຺ນານໍ ອາວຊ຺ຊນາທິໂວຏ຺ຐພ຺ພນປຣິໂຍສານານໍ, ວີຖິຈິຕ຺ຕານໍ, ຕທນນ຺ຕຣານຎ຺ຈ ກຸສລາກຸສລາທິຊວນານໍ ອາຣມ຺ມຓໍ ຫຸຕ຺ວາ ຕທນນ຺ຕຣາສຸ ມໂນທ຺ວາຣວີຖີສຸ ຈ ອປຣຠາເຄ ຕຖາຣູປໍ ປຈ຺ຈຍໍ ອາຄມ຺ມ ອຕ຺ຕນາ ປູຊາທິກຣຓກາເລສຸ, ທິຏ຺ຐສຸຕຆາຍິຕສາຍິຕຜຸຏ຺ຐວເສນານຸສ຺ສຣນ຺ຕສ຺ສ, ປຈ຺ຈກ຺ຂໂຕ ອນຸຠຸຍ຺ຍມານານິ ວິຍ ມໂນທ຺ວາເຣ ຈ ອາຣມ຺ມຓານິ ໂຫນ຺ຕິ.

ອຖາປິ ¶ ປຎ຺ຈຫິ ທ຺ວາເຣຫິ ອຄຫິຕປຸພ຺ພານິ ພຸທ຺ຘຣູປາທີນິ, ທິພ຺ພຣູປາທີນິ ຈ ປຎ຺ຈາຣມ຺ມຓານິ ສວນວເສນ ສລ຺ລກ຺ເຂຕ຺ວາ ຊວນກ຺ຂເຓ ວາ ອປຣຠາເຄ ສຸຕວເສເນວ ອນຸສ຺ສຣິຕ຺ວາ ວາ ປສາທໍ, ກມ຺ມຜລສທ຺ຘາທິໍ, ໂລຠາທິຎ຺ຈ ອຸປ຺ປາເທນ຺ຕສ຺ສາປິ ມໂນທ຺ວາເຣ ອາປາຖມາຄຈ຺ຉນ຺ຕິ. ອຠິຎ຺ຎານໍ ປນ ສຸທ຺ຘມໂນທ຺ວາເຣ ເອວ, ຕສ຺ມາ ເອວໍ ປຎ຺ຈທ຺ວາເຣ, ມໂນທ຺ວາເຣ, ສຸທ຺ຘມໂນທ຺ວາເຣ ຈ ອາປາຖຄຕານິ ອຕີຕາທິເຠທຠິນ຺ນານິ ສພ຺ພານິປິ ປຎ຺ຈາຣມ຺ມຓານິ ກທາຈິປິ ຘມ຺ມາຣມ຺ມຓໍ ນ ໂຫນ຺ຕິ, ຕທິຕຣາ ນາມຣູປປຎ຺ຎຕ຺ຕິໂຍ ຘມ຺ມາຣມ຺ມຓນ຺ຕິ ຄເຫຕພ຺ພໍ. ນນຸ ເຈຕານິ ອິຏ຺ຐກນ຺ຕມນາປານິ ອາຣມ຺ມຓານິ ໂລຠສ຺ສ ວຕ຺ຖຸ, ກຖເມຕ຺ຖ ກຸສລໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕີຕິ? ນິຍມາທິກາຣຓໂຕ. ຈິຕ຺ຕໍ ຫິ ‘‘ກຸສລເມວ ມຍາ ກຕ຺ຕພ຺ພ’’ນ຺ຕິ ປຸພ຺ເພ ນິຍມິຕວເສນ ສພ຺ພຕ຺ຖ ອກຸສລປ຺ປວຕ຺ຕິໍ ນິວຕ຺ເຕຕ຺ວາ ກຸສເລ ປຣິຓາມນວເສນ ຈ ອຠິຓ຺ຫໍ ອາເສວິຕກຸສລສມຸທາຈາຣວເສນ ຈ ສປ຺ປຸຣິສູປນິສ຺ສຍາທິອຸປນິສ຺ສຍວເສນ ຈ ໂຍນິໂສອາຠຸຊິຕວເສນ ຈາຕິ ອິເມຫິ ກາຣເຓຫິ ກຸສລໍ ຫຸຕ຺ວາ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕີຕິ ເວທິຕພ຺ພໍ. ເອວມິເມສຸ ຉສຸ ອາຣມ຺ມເຓສຸ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນໂຕ ປຈ຺ເຈກໍ ຉພ຺ພິຘານິ ໂຫນ຺ຕິ. ອາຣມ຺ມຓວວຕ຺ຖານກຖາ.

ເອວໍ ອາຣມ຺ມຓເຠທຠິນ຺ເນສຸ ຣູປາຣມ຺ມຓໍ ຕາວ ກຸສລໍ ທສປຸຎ຺ຎກິຣິຍວຕ຺ຖຸວເສນ ທສວິຘໍ ໂຫຕິ. ຕຕ຺ຖ ເອເກກໍ ປນ ກາຍກມ຺ມໍ ວຈີກມ຺ມໍ ມໂນກມ຺ມນ຺ຕິ ຕິວິຘໍ. ຕຕ຺ຖ ກາຍທ຺ວາເຣ ປວຕ຺ຕໍ ກາຍກມ຺ມໍ, ວຈີທ຺ວາເຣ ປວຕ຺ຕໍ ວຈີກມ຺ມໍ, ມໂນທ຺ວາເຣ ປວຕ຺ຕໍ ມໂນກມ຺ມໍ. ຕຕ຺ຖ ກາຍທ຺ວາຣນ຺ຕິ ກາຍວິຎ຺ຎຕ຺ຕິ. ວຈີທ຺ວາຣນ຺ຕິ ວຈີວິຎ຺ຎຕ຺ຕິ. ຕາສໍ ວິຠາໂຄ ຣູປວິຠຕ຺ຕິຍໍ ອາວິ ຠວິສ຺ສຕິ. ມໂນທ຺ວາຣນ຺ຕິ ¶ ສພ຺ພໍ ເຈຕນາສມ຺ປຍຸຕ຺ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ວຸຈ຺ຈຕິ, ວິເສສໂຕ ກຸສລາກຸສລໍ. ຕໍ ຫິ ສຫຊາຕານໍ ເຈຕນານໍ, ກາຍງ຺ຄວາຈງ຺ຄໂຈປນໍ ອສມ຺ປາປຸຓິຕ຺ວາ ປວຕ຺ຕານໍ ສຸທ຺ຘມໂນກມ຺ມານໍ ປວຕ຺ຕິໂອກາສທານໂຕ ທ຺ວາຣນ຺ຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ, ອິເມສຸ ປນ ຕີສຸ ¶ ທ຺ວາເຣສຸ ປວຕ຺ຕາ ເຈຕນາ ກາຍກມ຺ມາທໂຍ ນາມ. ອປິຈ ປາຓາຕິປາຕາທໂຍ, ປາຓາຕິປາຕາເວຣມຓິອາທໂຍ ຈ ກາຍກມ຺ມໍ ນາມ, ມຸສາວາທາທໂຍ, ມຸສາວາທາເວຣມຓິອາທໂຍ ຈ ວຈີກມ຺ມໍ ນາມ, ອຠິຊ຺ຌາທໂຍ, ອນຠິຊ຺ຌາທໂຍ ຈ ມໂນກມ຺ມໍ ນາມ.

ກຸສລປກ຺ເຂ ປນ ທານາທິທສປຸຎ຺ຎກິຣິຍວຕ຺ຖູນິ ຈ ຍຖາຣຫໍ ກາຍວຈີມໂນກມ຺ມານິ ໂຫນ຺ຕິ. ເອວໍ ເຍຠຸຍ຺ຍວຸຕ຺ຕິໂຕ ເຈສ ກາຍກມ຺ມາທິຠາໂວ ວຸຕ຺ໂຕ ປາຓາຕິປາຕາທີນມ຺ປິ ວຈີທ຺ວາຣາທີສຸ ປວຕ຺ຕິໂຕ ເກສຎ຺ຈິ ປຸຣິສານໍ ວນຈຣກາທິຠາໂວ ວິຍ, ທ຺ວາຣານຎ຺ຈ ກາຍກມ຺ມທ຺ວາຣາທິຠາໂວ ເກສຎ຺ຈິ ຄາມານໍ ພ຺ຣາຫ຺ມຓຄາມາທິຠາໂວ ວິຍ. ອກຸສເລ ຕາວ ເອຕ຺ຖ ປາຓາຕິປາຕາທິກາຍກມ຺ມໍ ກາຍທ຺ວາເຣ, ວຈີທ຺ວາເຣ ຈ ຍຖາຣຫໍ ສມຸຏ຺ຐາຕິ, ໂນ ມໂນທ຺ວາເຣ. ຕຖາ ມຸສາວາທາທິວຈີກມ຺ມໍ. ປາຓາຕິປາຕາທິນິປ຺ຜາທນຕ຺ຖໍ ຫິ ມໂນທ຺ວາເຣ ເອວ ຈິນ຺ເຕນ຺ຕສ຺ສ ເຈຕນາພ຺ຍາປາທາທີສຸ ກມ຺ມປຖປ຺ປຕ຺ເຕສຸ ວາ ກມ຺ມປຖໍ ອປ຺ປຕ຺ເຕສຸ ວາ ມໂນກມ຺ເມສຸ ເອວ ປວິສນໂຕ ກາຍກມ຺ມາທິຠາວໍ ນ ປາປຸຓາຕິ. ນນຸ ວິຊ຺ຊາມເຍນາປິ ເກວລໍ ມໂນກມ຺ເມນ ປາຓາຕິປາຕາທິໍ ກໂຣນ຺ຕີຕິ? ນ ອໂລຓໂຠຊນທພ຺ຠສຍນມນ຺ຕປຣິຊປ຺ປນາທິກາຍວຈີປໂຍຄໍ ວິນາ ຕສ຺ສາສິຊ຺ຌນໂຕ. ອຠິຊ຺ຌາທິມໂນກມ຺ມໍ ປນ ຕີສຸປິ ທ຺ວາເຣສຸ ສມຸຏ຺ຐາຕິ. ອຠິຊ຺ຌາຍ ຫິ ກາເຍນ ປຣຠຓ຺ຑຄ຺ຄາຫາທີນໍ, ພ຺ຍາປາເທນ ທຓ຺ຑປຣາມສນາທີນໍ, ມິຈ຺ຉາທິຏ຺ຐິຍາ ຕິຕ຺ຖິຍວນ຺ທນາທີນໍ ກຣຓກາເລ, ວາຈາຍ ປຣສມ຺ປຕ຺ຕິປຕ຺ຖນາຍ ‘‘ຫຎ຺ຎນ຺ຕຸ ພຊ຺ຌນ຺ຕູ’’ຕິ ອນຕ຺ຖປຕ຺ຖນາຍ ຈ ຕິຕ຺ຖິຍຕ຺ຖຸຕິຕທຕ຺ຖທີປນາທີນຎ຺ຈ ຍຖາກ຺ກມໍ ປວຕ຺ຕິກາເລ ຈ ຕສ຺ສ ມໂນກມ຺ມສ຺ສ ກາຍວາຈາສຸ ປວຕ຺ຕິ ເວທິຕພ຺ພາ.

ກາມາວຈຣກຸສລໍ ປນ ປາຓາຕິປາຕາເວຣມຓິອາທິກໍ ກາຍວຈີມໂນກມ຺ມໍ ປຈ຺ເຈກໍ ທ຺ວາຣຕ຺ຕເຍປິ ປວຕ຺ຕຕິ. ຕຕ຺ຖ ປາຓາຕິປາຕາທີຫິ ¶ ສມ຺ຜປ຺ປລາປປຣິໂຍສາເນຫິ ສຕ຺ຕຫິ ວິຣມນ຺ຕສ຺ສ ຕາວ ຫຕ຺ຖມຸທ຺ທາຍ, ວຈີເຠເທນ ຈ ສມາທິຍນກາເລ, ມນສາ ວິຣມຓກາເລ ຈ ເຕສໍ ກາຍວຈີກມ຺ມານໍ ຕີສຸ ທ຺ວາເຣສຸ ປວຕ຺ຕິ ເວທິຕພ຺ພາ. ອນຠິຊ຺ຌາທີຫິ ສຫຄເຕນ ເຈຕສາ ຕຊ຺ຊສ຺ສ ກາຍປໂຍຄສ຺ສ, ‘‘ປຣວິຕ຺ຕຸປກຣຓໍ ຈິຣຏ຺ຐິຕິກໍ ໂຫຕຸ, ສພ຺ເພ ສຕ຺ຕາ ອເວຣາ ໂຫນ຺ຕຸ, ໂສ ຠຄວາ ອຣຫໍ ສມ຺ມາສມ຺ພຸທ຺ໂຘ’’ຕິອາທິນາ ວຈີປໂຍຄສ຺ສ, ເກວລໍ ມໂນປໂຍຄສ຺ສ ຈ ກຣຓກາເລ ມໂນກມ຺ມສ຺ສ ຕີສຸປິ ທ຺ວາເຣສຸ ປວຕ຺ຕິ ເວທິຕພ຺ພາ. ເອຕ຺ຖ ຈ ປຎ຺ຈທ຺ວາເຣ ອຸປ຺ປນ຺ນານິ ຊວນານິ ກາຍວຈີກມ຺ມານິ ¶ ນ ໂຫນ຺ຕິ, ມໂນກມ຺ມານິ ເອວ. ຕານິ ຈ ນ ກມ຺ມປຖປ຺ປຕ຺ຕານິ, ເກວລໍ ກຸສລາທີນິ ໂຫນ຺ຕິ. ມໂນທ຺ວາເຣ ປຏຸຕຣປ຺ປວຕ຺ຕານິ ເອວ ຫິ ກມ຺ມປຖປ຺ປຕ຺ຕານິ ມໂນກມ຺ມານິ ໂຫນ຺ຕິ, ຣູປາຣູປຊວນານິ ປນ ເອກນ຺ຕໍ ຠາວນາມຍໍ ມໂນກມ຺ມເມວ ມໂນທ຺ວາເຣ ເອວ ຈ ປວຕ຺ຕນ຺ຕິ.

ກິຎ຺ຈາປິ ອຠິຎ຺ຎາຎາຓານິ ວິຎ຺ຎຕ຺ຕິທ຺ວຍຊນການິ, ຕຖາປິ ກາຍວຈີກມ຺ມໂວຫາຣໍ ນ ລຠນ຺ຕິ, ໂລກຸຕ຺ຕຣກຸສລໍ ປນ ກາຍວຈີທ຺ວາເຣສຸ ອນຸປ຺ປຊ຺ຊມານມ຺ປິ ມິຈ຺ຉາວາຈາກມ຺ມນ຺ຕາຊີວານໍ ສມຸຈ຺ເຉທປ຺ປຫານກາຣີນໍ ວິຣຕີນໍ ວເສນ ກາຍວຈີກມ຺ມມ຺ປິ ໂຫຕິ, ຕທິຕຣມຄ຺ຄງ຺ຄວເສນ ມໂນກມ຺ມມ຺ປີຕິ ເອກກ຺ຂເຓ ຕີຓິປິ ກມ຺ມານິ ໂຫນ຺ຕິ, ຕຎ຺ຈ ຠາວນາມຍໍ, ທ຺ວາຣໍ ປນສ຺ສ ມໂນທ຺ວາຣເມວ. ຍຖາ ຈ ປາຓາຕິປາຕາເວຣມຓິຍາທີນໍ ວເສນ ກຸສລສ຺ສ ທ຺ວາຣຕ຺ຕເຍ ປວຕ຺ຕິ ວຸຕ຺ຕາ, ເອວໍ ທສປຸຎ຺ຎກິຣິຍວຕ຺ຖູນມ຺ປິ ວເສນ ວຕ຺ຕພ຺ພາ. ອຏ຺ຐກຖາສຸ ປນ ນ ວິຈາຣິຕາ, ຕຖາປິ ນຍໂຕ ເອວໍ ເວທິຕພ຺ພາ.

ເຕສຸ ທານໍ ກາຍກມ຺ມເມວ, ວຈີກມ຺ມມ຺ປິ ວາ. ປຕ຺ຕານຸປ຺ປທານໍ, ອພ຺ຠນຸໂມທນໍ, ເທສນາ ວຈີກມ຺ມເມວ. ສີລໍ ອປຈິຕິສຫຄຕໍ, ເວຍ຺ຍາວຈ຺ຈສຫຄຕຎ຺ຈ ກາຍກມ຺ມມ຺ປິ ອຕ຺ຖິ, ວຈີກມ຺ມມ຺ປິ ອຕ຺ຖິ. ຕຕ຺ຖ ສີລສ຺ສ ກາຍວຈີກມ຺ມຠາໂວ ສິທ຺ໂຘ ເອວ. ອປຈິຕິຍາ ປນ ¶ ປຸປ຺ຜປູຊາທິນາ, ວນ຺ທນາທິນາ ວາ ປວຕ຺ຕິກາເລ ກາຍກມ຺ມຠາໂວ, ຖຸຕິມຍປູຊາທິນາ ປວຕ຺ຕິກາເລ ວຈີກມ຺ມຠາໂວ ຈ ເວທິຕພ຺ໂພ. ເວຍ຺ຍາວຈ຺ຈສ຺ສາປິ ສຫຕ຺ຖາ ກຣຓກາເລ ກາຍກມ຺ມຠາໂວ, ຄິລານາທີນໍ ຈຕຸປຈ຺ຈຍສມາທາປນາທິວເສນ, ຄຣູຫິ ອາຓຕ຺ຕສທ຺ເທນ ອາໂຣຈນປກ຺ໂກສນາທິວເສນ ວຈີກມ຺ມຠາໂວ ຈ ເວທິຕພ຺ໂພ. ຠາວນາ, ສວນໍ, ທິຏ຺ຐິຊຸກມ຺ມຎ຺ຈ ມໂນກມ຺ມເມວ, ອພ຺ຠນຸໂມທນມ຺ປີຕິ ເກຈິ. ສວນມ຺ປິ ຫິ ໂສຕທ຺ວາຣານຸສາເຣນ ມໂນທ຺ວາເຣ ເອວ ຘມ຺ມຕ຺ຖສລ຺ລກ຺ຂຓວເສນ ປວຕ຺ຕິກາເລ ມໂນກມ຺ມເມວ.

ຕຕ຺ຖ ທານໍ ອປຈິຕິ ເວຍ຺ຍາວຈ຺ຈໍ ປຕ຺ຕານຸປ຺ປທານໍ ເທສນາຕິ ອິມານິ ປຎ຺ຈ ກາຍວຈີທ຺ວາເຣສຸ ເອວ ປວຕ຺ຕນ຺ຕິ, ນ ມໂນທ຺ວາເຣ. ເອຕ຺ຖ ຈ ປຕ຺ຕານຸປ຺ປທານເທສນານໍ ກາຍວິກາເຣນ ປຕ຺ຕິໍ ເທນ຺ຕສ຺ສ, ຘມ຺ມໍ ເທເສນ຺ຕສ຺ສ ຈ ກາຍທ຺ວາເຣປິ ປວຕ຺ຕິ ເວທິຕພ຺ພາ. ສີລໍ ຠາວນາ ອພ຺ຠນຸໂມທນໍ ສວນໍ ທິຏ຺ຐິຊຸກມ຺ມນ຺ຕິ ອິມານິ ປນ ປຎ຺ຈ ຕີສຸປິ ທ຺ວາເຣສຸ ປວຕ຺ຕນ຺ຕິ, ‘‘ນ ປຸເນວໍ ກຣິສ຺ສາມີ’’ຕິ ເຈຕ຺ຖ ມນສາວ ທຸຈ຺ຈຣິຕໂຕ ວິຣມນ຺ຕສ຺ສ, ອພ຺ຠນຸໂມທນ຺ຕສ຺ສ ຈ ວເສນ ສີລພ຺ຠນຸໂມທນານໍ ມໂນທ຺ວາເຣປິ ປວຕ຺ຕິ ເວທິຕພ຺ພາ. ຍໍ ປນ ອຏ຺ຐສາລິນິຍໍ ‘‘ທານມຍໍ ກາຍວຈີມໂນກມ຺ມວເສນ ຕິວິຘໍ ¶ ໂຫຕີ’’ຕິອາທິ ວຸຕ຺ຕໍ, ຕໍ ປຸພ຺ພເຈຕນາວເສນ ມໂນທ຺ວາເຣ ປວຕ຺ຕໍ ຄເຫຕ຺ວາ ປຣິຍາຍໂຕ ວຸຕ຺ຕໍ, ນິປ຺ປຣິຍາຍໂຕ ກາຍວຈີທ຺ວາຣປ຺ປວຕ຺ຕາ ສນ຺ນິຏ຺ຐານເຈຕນາວ. ເຕເນວ ຫິ ຕຕ຺ເຖວ ວຸຕ຺ຕໍ ‘‘ວິນຍປຣິຍາຍໍ ປຕ຺ວາ ຫິ ‘ທສ຺ສາມິ ກຣິສ຺ສາມີ’ຕິ ວາຈາ ຠິນ຺ນາ ໂຫຕີຕິ. ອິມິນາ ລກ຺ຂເຓນ ທານໍ ນາມ ໂຫຕິ, ອຠິຘມ຺ມປຣິຍາຍໍ ປຕ຺ວາ ປນ ວິຊ຺ຊມານກວຕ຺ຖຸໍ ອາຣພ຺ຠ ມນສາ ຈິນ຺ຕິຕກາລໂຕ ປຏ຺ຐາຍ ກຸສລໍ ໂຫຕິ. ອປຣຠາເຄ ກາເຍນ ວາ ວາຈາຍ ວາ ກຕ຺ຕພ຺ພໍ ກຣິສ຺ສຕີ’’ຕິ (ຘ. ສ. ອຏ຺ຐ. ໑). ອິຕຣຖາ ‘‘ທສ຺ສາມີ’’ຕິ ຈິນ຺ຕິຕມຕ຺ເຕນາປິ ທານໍ ¶ ນາມ ຠເວຍ຺ຍ, ຕຖາ ຈ ຕາທິສໍ ວຕ຺ຖຸໍ ຍຖາຈິນ຺ຕິຕນິຍາເມນ ອເທນ຺ຕສ຺ສ ຘຸຣນິກ຺ເຂເປ ອທິນ຺ນາທານມ຺ປິ ສິຍາ. ເອວໍ ມນສາ ປາຓາຕິປາຕາທໂຍປິ ສິຍຸໍ, ຕຎ຺ຈ ນ ຍຸຕ຺ຕໍ, ຕສ຺ມາ ວຸຕ຺ຕນເຍເນວ ຄເຫຕພ຺ພໍ. ອຖ ວາ ‘‘ສພ຺ພໍ ສາປເຕຍ຺ຍໍ ທິນ຺ນຎ຺ເຎວ ຫຣຕູ’’ຕິ ປຣິຈ຺ຈຊນສມ຺ຠວໂຕ ທານສ຺ສ ມໂນທ຺ວາເຣປິ ປວຕ຺ຕິ ເວທິຕພ຺ພາ.

ເອຕ຺ຖ ຈ ທານສີລາທິກາຍກມ຺ມານໍ ກາຍທ຺ວາເຣ ປວຕ຺ຕິຍໍ ກມ຺ມໍ ກາຍກມ຺ມເມວ, ທ຺ວາຣມ຺ປິ ກາຍທ຺ວາຣເມວ. ວຈີທ຺ວາເຣ ປວຕ຺ຕິຍໍ ກມ຺ມໍ ກາຍກມ຺ມເມວ, ທ຺ວາຣໍ ປນ ວຈີທ຺ວາຣໍ. ມໂນທ຺ວາເຣ ປວຕ຺ຕິຍມ຺ປິ ກມ຺ມໍ ກາຍກມ຺ມໍ, ທ຺ວາຣໍ ປນ ມໂນທ຺ວາຣໍ. ເທສນາພ຺ຠນຸໂມທນາທີນໍ ວຈີກມ຺ມານໍ ວຈີທ຺ວາເຣ ປວຕ຺ຕິຍໍ ກມ຺ມມ຺ປິ ວຈີກມ຺ມໍ, ທ຺ວາຣມ຺ປິ ວຈີທ຺ວາຣເມວ. ກາຍທ຺ວາເຣ ປວຕ຺ຕິຍມ຺ປິ ກມ຺ມໍ ວຈີກມ຺ມເມວ, ທ຺ວາຣໍ ປນ ກາຍທ຺ວາຣໍ. ມໂນທ຺ວາເຣ ປວຕ຺ຕິຍມ຺ປິ ກມ຺ມໍ ວຈີກມ຺ມໍ, ທ຺ວາຣໍ ປນ ມໂນທ຺ວາຣໍ. ຠາວນາທິມໂນກມ຺ມານໍ ມໂນທ຺ວາເຣ ປວຕ຺ຕິຍໍ ກມ຺ມມ຺ປິ ມໂນກມ຺ມໍ, ທ຺ວາຣມ຺ປິ ມໂນທ຺ວາຣເມວ. ກາຍທ຺ວາເຣ ປວຕ຺ຕິຍມ຺ປິ ກມ຺ມໍ ມໂນກມ຺ມເມວ, ທ຺ວາຣໍ ປນ ກາຍທ຺ວາຣໍ. ວຈີທ຺ວາເຣ ປວຕ຺ຕິຍມ຺ປິ ກມ຺ມໍ ມໂນກມ຺ມເມວ, ທ຺ວາຣໍ ປນ ວຈີທ຺ວາຣໍ. ເອວໍ ປາຓາຕິປາຕາທີນໍ, ປາຓາຕິປາຕາເວຣມຓິອາທີນຎ຺ຈ ວຸຕ຺ຕານຸສາເຣນ ກມ຺ມວວຕ຺ຖານໍ, ທ຺ວາຣວວຕ຺ຖານຎ຺ຈ ຍຖານຸຣູປໍ ໂຍເຊຕ຺ວາ ອສງ຺ກຣໂຕ ຎາຕພ຺ພໍ.

ທ຺ວາຣກມ຺ມວວຕ຺ຖານກຖາ ນິຏ຺ຐິຕາ.

ອິທານິ ຍສ຺ມາ ທສວິຘານິ ເຈຕານິ ປຸຎ຺ຎກິຣິຍວຕ຺ຖູນິ ຕີສຸ ເອວໍ ສງ຺ຄຍ຺ຫນ຺ຕິ ທານມເຍ ສີລມເຍ ຠາວນາມເຍຕິ. ປຕ຺ຕານຸປ຺ປທານໍ ຫິ ທານມເຍ ສງ຺ຄຍ຺ຫຕິ, ‘‘ອພ຺ຠນຸໂມທນມ຺ປີ’’ຕິ (ຘ. ສ. ອຏ຺ຐ. ໑໕໖-໑໕໙ ປຸຎ຺ຎກິຣິຍວຕ຺ຖາທິກຖາ) ອຏ຺ຐກຖາຍໍ. ອປຈິຕິເວຍ຺ຍາວຈ຺ຈານິ ສີລມເຍ. ເທສນາສວນທິຏ຺ຐິຊຸກມ຺ມານິ ຠາວນາມເຍ, ຕສ຺ມາ ຣູປາຣມ຺ມຓສ຺ສ ກຸສລສ຺ສ ¶ ທານສີລຠາວນາວເສນ ທ຺ວາຣຕ຺ຕຍປ຺ປວຕ຺ຕິໍ ໂຍເຊຕ຺ວາ ທສ຺ເສສ຺ສາມ. ຕທນຸສາເຣເນວ ອິຕເຣສໍ ວເສນາປິ ສກ຺ກາ ຎາຕຸນ຺ຕິ. ກຸສລໍ ຫິ ວຓ຺ຓາຣມ຺ມຓໍ ຫຸຕ຺ວາ ອຸປ຺ປຊ຺ຊມານໍ ທານສີລຠາວນາວເສເນວ ຕີສຸ ທ຺ວາເຣສຸ ¶ ປວຕ຺ຕຕິ. ກຖໍ? ຍທາ ຫິ ນີລປີຕາທິວຓ຺ຓວິຈິຕ຺ຕໍ ປຸປ຺ຜວຕ຺ຖາທິເທຍ຺ຍຘມ຺ມໍ ລຠິຕ຺ວາ ‘‘ວຓ຺ຓທານໍ ເມ ຠວິສ຺ສຕີ’’ຕິ ວຓ຺ຓວເສນ ອາຠຸຊິຕ຺ວາ ເຈຕິຍາທີສຸ ສຫຕ຺ເຖນ ປູເຊຕິ, ຕທາ ຣູປາຣມ຺ມຓໍ ທານມຍໍ ກາຍທ຺ວາເຣ ປວຕ຺ຕຕິ, ຕຎ຺ຈ ປຸພ຺ພເຈຕນາ ສນ຺ນິຏ຺ຐານເຈຕນາ ອປຣເຈຕນາຕິ ຕິວິຘໍ ໂຫຕິ. ເອວໍ ອຸປຣິປິ ສພ຺ພວາເຣສຸ ຕິວິຘຕາ ເວທິຕພ຺ພາ. ຍທາ ປນ ຕເທວ ຍຖາວຸຕ຺ຕວຕ຺ຖຸໍ ວາຈາຍ ອາຓາເປຕ຺ວາ ປຸຕ຺ຕທາຣາທີຫິ ທາເປຕິ, ຕທາຣູປາຣມ຺ມຓໍ ທານມຍໍ ວຈີທ຺ວາເຣ ປວຕ຺ຕຕິ. ຍທາ ປນ ຕເທວ ວິຊ຺ຊມານກວຕ຺ຖຸໍ ‘‘ທສ຺ສາມີ’’ຕິ ຈິນ຺ເຕຕິ, ປຈ຺ຈາສີສຕິ, ຍຖາຘິປ຺ປາຍໍ ນິປ຺ຜາເທສ຺ສຕິ, ຕທາ ປຸພ຺ພເຈຕນາວເສນ ປຣິຍາຍໂຕ ທານມຍໍ ມໂນທ຺ວາເຣ ປວຕ຺ຕຕິ ນາມ. ເອວໍ ຣູປາຣມ຺ມຓໍ ທານມຍໍ ທ຺ວາຣວເສນ ຕິວິຘໍ ໂຫຕິ.

ຍທາ ປນ ວຸຕ຺ຕປ຺ປກາຣວຓ຺ຓໍ ເທຍ຺ຍຘມ຺ມໍ ລຠິຕ຺ວາ ‘‘ເອວໍ ມນາປວຓ຺ຓານໍ ປຣິຈ຺ຈຊນໍ ນາມ ມຍ຺ຫໍ ກຸລວໍສາຄຕວຕ຺ຕເມຕ’’ນ຺ຕິ ສຫຕ຺ຖາ ປູເຊຕິ, ຕາທິສວຓ຺ຓວນ຺ຕໍ ວາ ປຣປຣິຄ຺ຄຫິຕາທິໂຠຄສມ຺ປຕ຺ຕິໍ ປຣິຈ຺ຈຊິຕ຺ວາ ສີລໍ ຣກ຺ຂຕິ, ຕທາ ຣູປາຣມ຺ມຓໍ ສີລໍ ກາຍທ຺ວາເຣ ຈ ປວຕ຺ຕຕິ. ຍທາ ປນ ວຸຕ຺ຕປ຺ປກາຣວຓ຺ຓໍ ເທຍ຺ຍຘມ຺ມໍ ກຸລວໍສາທິວເສນ ວາຈາຍ ອາຓາເປຕ຺ວາ ປເຣຫິ ທາເປຕິ, ຕາທິສໍ ວາ ປຣປຣິຄ຺ຄຫິຕາທິໍ ວາຈາຍ ອປເນຕ຺ວາ ສີລໍ ຣກ຺ຂຕິ, ຕທາ ຣູປາຣມ຺ມຓໍ ສີລໍ ວຈີທ຺ວາເຣ ປວຕ຺ຕຕິ. ຍທາ ປນ ຕາທິສໍ ວິຊ຺ຊມານກວຕ຺ຖຸໍ ກຸລວໍສາທິວເສນ ‘‘ທສ຺ສາມີ’’ຕິ, ຕາທິສໍ ປຣປຣິຄ຺ຄຫິຕາທິກໍ ອນາມສິຕ຺ວາ ‘‘ສີລໍ ຣກ຺ຂິສ຺ສາມີ’’ຕິ ວາ ຈິນ຺ເຕຕິ, ຕທາ ຣູປາຣມ຺ມຓໍ ສີລໍ ມໂນທ຺ວາເຣ ປວຕ຺ຕຕິ. ເອວໍ ຣູປາຣມ຺ມຓໍ ສີລມຍໍ ທ຺ວາຣວເສນ ຕິວິຘໍ ໂຫຕິ.

ຍທາ ¶ ປນ ວຸຕ຺ຕປ຺ປກາຣໍ ວຓ຺ຓວນ຺ຕໍ ທຕ຺ວາ ຕເທວ ວຓ຺ຓໍ, ສພ຺ພໍ ວາ ຣູປາຍຕນໍ ຈງ຺ກມນ຺ໂຕ ອນິຈ຺ຈາທິໂຕ ວິປສ຺ສຕິ, ຕທາ ຣູປາຣມ຺ມຓໍ ຠາວນາມຍໍ ກາຍທ຺ວາເຣ ປວຕ຺ຕຕິ. ຕເທວ ວຈີເຠທໍ ກຕ຺ວາ ສມ຺ມສນ຺ຕສ຺ສ ຣູປາຣມ຺ມຓໍ ຠາວນາມຍໍ ວຈີທ຺ວາເຣ ປວຕ຺ຕຕິ. ຕເທວ ກາຍງ຺ຄວາຈງ຺ຄໍ ອໂຈເປຕ຺ວາ ສມ຺ມສນ຺ຕສ຺ສ ຣູປາຣມ຺ມຓໍ ຠາວນາມຍໍ ມໂນທ຺ວາເຣ ປວຕ຺ຕຕິ. ເອວໍ ຣູປາຣມ຺ມຓໍ ຠາວນາມຍໍ ທ຺ວາຣວເສນ ຕິວິຘໍ ໂຫຕິ. ອິຕິ ຣູປາຣມ຺ມຓສ຺ສ ກຸສລສ຺ສ ຕິວິຘປຸຎ຺ຎກິຣິຍວຕ຺ຖຸວເສນ ນວສຸ ກມ຺ມທ຺ວາເຣສຸ ປວຕ຺ຕິວິຠາໂຄ ເວທິຕພ຺ໂພ. ອິມິນາວ ນເຍນ ຣູປາຣມ຺ມຓສ຺ສ ກຸສລສ຺ສ ທສປຸຎ຺ຎກິຣິຍວຕ຺ຖຸວເສນາປິ ຕິໍສາຍ ກມ຺ມທ຺ວາເຣສຸ ປວຕ຺ຕິວິຠາໂຄ ໂຍເຊຕ຺ວາ ຎາຕພ຺ໂພ. ຍຖາ ຈ ຣູປາຣມ຺ມຓສ຺ສ, ເອວໍ ສທ຺ທາຣມ຺ມຓາທີນມ຺ປິ ປຎ຺ຈນ຺ນໍ ກຸສລານໍ ປຸຎ຺ຎກິຣິຍວຕ຺ຖຸທ຺ວາເຣຫິ ວິຠາໂຄ, ໂຍຊນານໂຍ ຈ ຍຖານຸຣູປໍ ຎາຕພ຺ໂພ.

ອປິຈ ¶ ສທ຺ທໍ ນາມ ກນ຺ທມູລໍ ວິຍ ຫຕ຺ເຖນ ຄເຫຕ຺ວາ ທາຕຸໍ ນ ສກ຺ກາ. ຍທາ ປນ ‘‘ສທ຺ທທານໍ ເມ’’ຕິ ອາຠຸຊິຕ຺ວາ ເຠຣິອາທິຕູຣິເຍ ຕິຓ຺ຓໍ ຣຕນານໍ ເທຕິ, ເຕຫິ ອຸປຫາຣໍ ວາ ກໂຣຕິ, ຘມ຺ມກຖິກາທີນໍ ສຣເຠສຊ຺ຊາທິໍ ເທຕິ, ຘມ຺ມສ຺ສວນໍ ໂຆເສຕິ, ສຣຠຎ຺ຎຘມ຺ມກຖາທິໍ ວາ ກໂຣຕິ, ຕທາ ກຸສລໍ ສທ຺ທາຣມ຺ມຓໍ ໂຫຕິ. ເອວໍ ຄນ຺ຘາທິວຕ຺ຖຸປຣິຈ຺ຈາເຄປິ ຄນ຺ຘາທິອາຣມ຺ມຓໍ. ຘມ຺ມາຣມ຺ມຓໍ ປນ ໂອຊາຊີວິຕິນ຺ທ຺ຣິຍຕທາຍຕ຺ຕານໍ ວເສນ ຎາຕພ຺ພໍ. ຍທາ ຫິ ໂອຊວນ຺ຕານິ ອນ຺ນປານສປ຺ປິນວນີຕາທີນິ ‘‘ໂອຊທານໍ ເມ ຠວິສ຺ສຕີ’’ຕິ ເທຕິ, ຄິລານານໍ ເຠສຊ຺ຊໍ ວາ ເວຊ຺ຊໍ ວາ ອຸປເນຕ຺ວາ, ປາໂຓປໂຣຘກໍ ອາວຸຘຊາລກຸມິນາທິໍ ວິນາເສຕ຺ວາ ວາ, ວຊ຺ຌປ຺ປຕ຺ເຕ ປາຓິໂນ ໂມເຈຕ຺ວາ ວາ ‘‘ຊີວິຕທານໍ ເມ ຠວິສ຺ສຕິ ຊີວິຕາຍຕ຺ຕວຸຕ຺ຕິຕາຍ, ປຎ຺ຈປສາທໂສຬສສຸຂຸມຣູປຈິຕ຺ຕເຈຕສິການໍ ວເສນ ປສາທາທິທານໍ ເມ ຠວິສ຺ສຕີ’’ຕິ ຈ ມນສິ ກໂຣຕິ, ຕທາ ກຸສລໍ ຘມ຺ມາຣມ຺ມຓໍ ໂຫຕິ. ເສສໍ ຕາທິສເມວ.

ອຍໍ ¶ ນານາວຕ຺ຖູສຸ ຐິຕາຣມ຺ມຓານໍ ໂຍຊນາ. ເອກວຕ຺ຖຸສ຺ມິມ຺ປິ ຉາຣມ຺ມຓໍ ລພ຺ຠເຕວ. ປິຓ຺ຑປາຕສ຺ມິໍ ຫິ ມນາໂປ ວຓ຺ໂຓ, ຂາທນກາເລ ມຸຣຸມຸຣາຍນສທ຺ໂທ, ຄນ຺ໂຘ, ຣໂສ, ໂຜຏ຺ຐພ຺ພໍ, ໂອຊາ, ຕທາຍຕ຺ຕາ ວາ ຊີວິຕປສາທາທໂຍ, ຕພ຺ພິສຍານິ ຈ ວິຎ຺ຎາຓາທີນີຕິ ຉາຣມ຺ມຓມ຺ປິ ເວທິຕພ຺ພໍ. ເອວໍ ຈີວຣາທີສຸ ເຈວ ວຕ຺ຖາທີສຸ ຈ ຍຖານຸຣູປໍ ຎາຕພ຺ພໍ. ເອຕ຺ຖປິ ທານສີລຠາວນາມຍຕາ, ກາຍວຈີມໂນກມ຺ມຠາໂວ ຈ ວຸຕ຺ຕນເຍເນວ ເວທິຕພ຺ໂພ. ຍຖາ ຈ ກຸສລານໍ, ເອວໍ ອກຸສລານມ຺ປິ ອາຣມ຺ມຓກມ຺ມທ຺ວາຣວວຕ຺ຖານໍ, ອປຸຎ຺ຎກິຣິຍວຕ຺ຖູສຸ ໂຍຊນານໂຍ ຈ ວຸຕ຺ຕານຸສາເຣນ ຍຖາໂຍຄໍ ຎາຕພ຺ໂພ.

ເອວໍ ອາຣມ຺ມຓໂຕ, ປຸຎ຺ຎກິຣິຍວຕ຺ຖຸໂຕ, ກມ຺ມໂຕ, ທ຺ວາຣໂຕ ຈ ອເນກສຫສ຺ສປ຺ປເຠເທສຸ ເຈເຕສຸ ກຸສເລສຸ ອຸປຑ຺ຒານິ ປນ ຎາຓສມ຺ປຍຸຕ຺ຕານິ ຈຕຸນ຺ນໍ ອຘິປຕີນໍ ວເສນ ປຈ຺ເຈກໍ ຈຕຸພ຺ພິຘານິ, ຎາຓວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕານິ ປນ ອຸປຑ຺ຒານິ ວີມໍສາຘິປຕິວຊ຺ຊິຕາຘິປຕິຕ຺ຕຍວເສນ ປຈ຺ເຈກໍ ຕິວິຘານິ, ຕທຸຠຍານິ ປຸນ ຫີນຕ຺ຕິກວເສນ ປຈ຺ເຈກໍ ຕິວິຘານິ, ຕານິ ປຸນ ອປຣິມາເຓສຸ ປນ ຈກ຺ກວາເຬສຸ ປຈ຺ເຈກໍ ອປຣິມາເຓສຸ ສຕ຺ເຕສຸ ເອເກກສ຺ມິໍ ອຕີຕານາຄຕປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນໂອຬາຣິກສຸຂຸມຕາທີຫິ ອນນ຺ເຕຫິ ປກາເຣຫິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນໂຕ ອນນ຺ຕາປຣິມາຓານິ ໂຫນ຺ຕິ. ຕານິ ສພ຺ພານິ ສມ຺ພຸທ຺ໂຘ ອນນ຺ເຕນ ພຸທ຺ຘຎາເຓນ ມຫາຕຸລາຍ ຕຸລຍມາໂນ ວິຍ, ມຫາຕຸມ຺ເພ ປກ຺ຂິປິຕ຺ວາ ມິນຍມາໂນ ວິຍ ສພ຺ພາກາຣໂຕ ປຣິຈ຺ຉິນ຺ທິຕ຺ວາ ມຫາກຣຸຓາຍ ກາມາວຈຣຏ຺ເຐນ ສຣິກ຺ຂຕາຍ ເອກຕ຺ຕໍ ອຸປເນຕ຺ວາ, ປຸນ ໂສມນສ຺ສຸເປກ຺ຂາສຫຄຕຏ຺ເຐນ, ຎາຓສມ຺ປຍຸຕ຺ຕວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕຏ຺ເຐນ, ອສງ຺ຂາຣິກສສງ຺ຂາຣິກຏ຺ເຐນ ¶ ຈ ໂກຏ຺ຐາເສ ກຕ຺ວາ ເທເສສິ, ຍຖາ ຕໍ ໂລກວິທູ ສຕ຺ຖາ ເທວມນຸສ຺ສານນ຺ຕິ. ອຍເມຕ຺ຖ ສງ຺ເຂໂປ, ວິຕ຺ຖາໂຣ ປນ ອາທິໂຕ ປຏ຺ຐາຍ ຘມ຺ມສງ຺ຄຓິຍາ (ຘ. ສ. ໑), ຕທຏ຺ຐກຖາຍ ຈ ອຏ຺ຐສາລິນິຍາ (ຘ. ສ. ອຏ຺ຐ. ໑) ສພ຺ພາກາຣໂຕ ¶ ຎາຕພ຺ໂພຕິ. ເອວໍ ວິສຍາທິປ຺ປເຠທໂຕ ວິນິຈ຺ຉໂຍ ເວທິຕພ຺ໂພ.

ຣູປາວຈຣຘມ຺ມາ ປນ ກຸສລາ ຌານງ຺ຄສມ຺ປໂຍຄເຠທໂຕ ປຎ຺ຈວິຘາ ໂຫນ຺ຕິ. ເສຍ຺ຍຖິທໍ – ວິຕກ຺ກວິຈາຣປີຕິສຸເຂກຄ຺ຄຕາສມ຺ປຍຸຕ຺ຕໍ ປຐມຊ຺ຌານິກໍ, ຕໂຕ ວູປສນ຺ຕໍ ອຕິກ຺ກນ຺ຕວິຕກ຺ກໍ ວິຈາຣປີຕິສຸເຂກຄ຺ຄຕາສມ຺ປຍຸຕ຺ຕໍ ທຸຕິຍຊ຺ຌານິກໍ, ຕໂຕ ວູປສນ຺ຕໍ ອຕິກ຺ກນ຺ຕວິຈາຣໍ ປີຕິສຸເຂກຄ຺ຄຕາສມ຺ປຍຸຕ຺ຕໍ ຕຕິຍຊ຺ຌານິກໍ, ຕໂຕ ວູປສນ຺ຕໍ ວິຣຕ຺ຕປີຕິກໍ ສຸເຂກຄ຺ຄຕາສມ຺ປຍຸຕ຺ຕໍ ຈຕຸຕ຺ຖຊ຺ຌານິກໍ, ຕໂຕ ວູປສນ຺ຕໍ ອຕ຺ຖງ຺ຄຕສຸຂໍ ອຸເປກ຺ເຂກຄ຺ຄຕາສມ຺ປຍຸຕ຺ຕໍ ປຎ຺ຈມຊ຺ຌານິກນ຺ຕິ. ເອວໍ ສມ຺ປໂຍຄເຠທໂຕ ວິນິຈ຺ຉໂຍ ເວທິຕພ຺ໂພ.

ຘມ຺ມຸທ຺ເທສາທິໂຕ ປນ ປຐມຊ຺ຌາເນ ຕາວ ກາມາວຈຣປຐມກຸສເລ ວຸຕ຺ເຕສຸ ຐເປຕ຺ວາ ວິຣຕິຕ຺ຕຍໍ ເສສາ ຉຕ຺ຕິໍສ ຘມ຺ມາ ໂຫນ຺ຕິ. ຕຕ຺ຖ ຉນ຺ທາທໂຍ ຈຕ຺ຕາໂຣ, ກຣຸຓາ, ມຸທິຕາ ຈາຕິ ຉ ເຍວາປນກາ. ເສສໍ ສຸຎ຺ຎຕວາຣປຣິໂຍສານໍ ສພ຺ພໍ ກາມາວຈຣປຐມກຸສເລ ວຸຕ຺ຕສທິສເມວ. ເກວລໍ ຫິ ວິຣຕີນໍ ອຠາໂວ, ສງ຺ຄຫວາເຣ ປຎ຺ຈມຄ຺ຄງ຺ຄຠາໂວ, ຠູມນ຺ຕຣວເສນ ຣູປາວຈຣຠາໂວ ຈ ວິເສໂສ, ເສສໍ ຕາທິສເມວ. ປຐມຊ຺ຌານໍ.

ຕຖາ ທຸຕິຍຊ຺ຌາເນປິ ເກວລໍ ຘມ຺ມຸທ຺ເທເສ ວິຕກ຺ກາຠາໂວ, ສງ຺ຄຫວາເຣ ຈຕຸກ຺ກຊ຺ຌານງ຺ຄມຄ຺ຄງ຺ຄຠາໂວ ຈ ວິເສໂສ, ເສສໍ ປຐມສທິສເມວ. ທຸຕິຍໍ.

ຕຖາ ຕຕິຍຊ຺ຌາເນປິ ເກວລໍ ຘມ຺ມຸທ຺ເທເສ ວິຈາຣາຠາໂວ, ສງ຺ຄຫວາເຣ ຕິວງ຺ຄິກຊ຺ຌານຕາ ຈ ວິເສໂສ, ເສສໍ ທຸຕິຍສທິສເມວ. ຕຕິຍໍ.

ຕຖາ ¶ ຈຕຸຕ຺ເຖ ເກວລໍ ຘມ຺ມຸທ຺ເທເສ ປີຕິຍາ ອຠາໂວ, ໂກຏ຺ຐາສວາເຣ ທຸວງ຺ຄິກຊ຺ຌານຠາໂວ ຈ ວິເສໂສ, ເສສໍ ຕຕິຍສທິສເມວ. ຈຕຸຕ຺ຖໍ.

ຕຖາ ¶ ປຎ຺ຈເມ ເກວລໍ ຘມ຺ມຸທ຺ເທເສ ກຣຸຓາມຸທິຕາທີນໍ ອຠາໂວ, ໂສມນສ຺ສຏ຺ຐາເນ ອຸເປກ຺ຂາຠາໂວ, ໂກຏ຺ຐາສວາເຣ ຌານິນ຺ທ຺ຣິເຍສຸ ອຸເປກ຺ຂາຌານງ຺ຄຠາໂວ, ອຸເປກ຺ຂິນ຺ທ຺ຣິຍຠາໂວ ຈ ວິເສໂສ, ເສສໍ ຈຕຸຕ຺ຖສມເມວ. ປຎ຺ຈມໍ.

ປທຠາຊນີເຍ ປນ ວິຕກ຺ກວິຈາຣານໍ ວູປສມາ ທຸຕິຍໍ, ປີຕິຍາ ຈ ວິຣາຄາ ຕຕິຍໍ, ໂສມນສ຺ສສ຺ສ ຈ ອຕ຺ຖງ຺ຄມາ ຈຕຸຕ຺ຖນ຺ຕິ ຈຕຸກ຺ກນໂຍປິ ອາຄໂຕ, ໂສ ຕິກ຺ຂປຎ຺ຎານໍ ເອກປ຺ປຫາເຣເນວ ວິຕກ຺ກວິຈາຣສມຕິກ຺ກມສມ຺ຠວໂຕ ວຸຕ຺ໂຕ. ຕຕ຺ຖ ທຸຕິຍາທີນໍ ສພ຺ພໂສ ປຎ຺ຈກນເຍ ຕຕິຍາທິສມຕ຺ຕາ ຕຕ຺ຖ ວຸຕ຺ຕນເຍເນວ ສພ຺ໂພ ວິນິຈ຺ຉໂຍ ເວທິຕພ຺ໂພ ຕຕ຺ເຖວ ອນ຺ໂຕຄຘຠາໂວ ຈາຕິ. ຈຕຸກ຺ກນໂຍ.

ວິສຍາທິປ຺ປເຠທໂຕ ປນ ວິນິຈ຺ຉຍໍ ປຎ຺ຈກນເຍເນວ ວກ຺ຂາມ, ຕທນຸສາຣໂຕ ເອວ ຈຕຸກ຺ກນຍວເສນາປິ ສກ຺ກາ ຎາຕຸນ຺ຕິ. ເອວໍ ອຸປຣິ ໂລກຸຕ຺ຕເຣປິ. ປຎ຺ຈວິຘາປິ ເຈເຕ ຣູປາວຈຣກຸສລຘມ຺ມາ ກສິຓາຣມ຺ມຓເຠທໂຕ ປຈ຺ເຈກໍ ອຏ຺ຐວິຘາ ໂຫນ຺ຕິ ປຖວີກສິຓໍ ອາໂປເຕໂຊວາໂຍນີລປີຕໂລຫິໂຕທາຕກສິຓຎ຺ຈາຕິ, ອາໂລກາກາສກສິເຓຫິ ສທ຺ຘິໍ ທສວິຘາ ໂຫນ຺ຕິ. ປທຠາຊນີເຍ (ຘ. ສ. ໒໐໒) ປນ ອາໂລກກສິຓສ຺ສ ໂອທາຕກສິເຓນ ສງ຺ຄຫິຕຕ຺ຕາ ອຄ຺ຄຫຓໍ ທຏ຺ຐພ຺ພໍ, ອາກາສກສິຓສ຺ສ ປນ ອຸຄ຺ຆາຏນາສມ຺ຠວໂຕ ອນາຣຸປ຺ປຊ຺ຌານິກຕ຺ຕາ. ຕໍ ຫິ ປຸນປ຺ປຸນໍ ອຸຄ຺ຆາຏິຍມານມ຺ປິ ອາກາສເມວ ໂຫຕິ, ຕສ຺ມາ ຕຕ຺ຖຸປ຺ປນ຺ນໍ ຣູປາວຈຣປຎ຺ຈມຊ຺ຌານໍ ຠວວິເສສາຍ, ທິຏ຺ຐຘມ຺ມສຸຂວິຫາຣາຍ ຈ ສໍວຕ຺ຕຕິ, ອຠິຎ຺ຎາຍ, ວິປສ຺ສນາຍ ຈ ປາທກມ຺ປິ ໂຫຕິ, ອນາຣຸປ຺ປຕ຺ຕາ ປນ ¶ ນິໂຣຘປາທກໍ ນ ໂຫຕິ. ເສສານິ ປນ ນວ ກສິຓານິ ນິໂຣຘປາທການິປີຕິ ອຍເມເຕສໍ ວິເສໂສ. ອານາປານຊ຺ຌານສ຺ສາປິ ປເນຕ຺ຖ ວາໂຍກສິເຓ ສງ຺ຄໂຫ ທຏ຺ຐພ຺ໂພຕິ. ກສິຓກຖາ.

ເອວໍ ກສິຓວເສນ ອຏ຺ຐວິຘາ ເຈເຕ ອຠິຠາຍຕນວເສນ ປນ ປຈ຺ເຈກໍ ອຏ຺ຐວິຘາ ໂຫນ຺ຕິ. ຠຄວຕາ ຫິ –

‘‘ອຊ຺ຌຕ຺ຕໍ ອຣູປສຎ຺ຎີ ພຫິທ຺ຘາ ຣູປານິ ປສ຺ສຕິ ປຣິຕ຺ຕານິ, ຕານິ ອຠິຠຸຍ຺ຍ…ເປ… ອປ຺ປມາຓານິ. ຕານິ ອຠິຠຸຍ຺ຍ ¶ …ເປ… ປຣິຕ຺ຕານິ ສຸວຓ຺ຓທຸພ຺ພຓ຺ຓານິ…ເປ… ອປ຺ປມາຓານິ ສຸວຓ຺ຓທຸພ຺ພຓ຺ຓານິ ສຸວິສຸທ຺ຘໍ ນີລໍ ປີຕໍ ໂລຫິຕໍ ໂອທາຕ’’ນ຺ຕິ (ຘ. ສ. ໒໑໑ ອາທໂຍ) –

ອຏ຺ຐ ອຠິຠາຍຕນານິ ເທສິຕານິ, ຕານິ ຈ ກສິເຓສ຺ເວວ ອຠິຠວິຕ຺ວາ ສມາປຊ຺ຊນວເສນ ຌານຸປ຺ປຕ຺ຕິວິເສສໂຕ, ອນາຣມ຺ມຓວິເສສໂຕ. ຕຕ຺ຖ ຫິ ອຊ຺ຌຕ຺ຕໍ ອຣູປສຎ຺ຎີຕິ ອລາຠິຕາຍ ວາ ອນຕ຺ຖິກຕາຍ ວາ ອຊ຺ຌຕ຺ຕຣູເປ ກສິຓວເສນ ປຣິກມ຺ມສຎ຺ຎາວິຣຫິໂຕວ. ພຫິທ຺ຘາ ຣູປານິ ປສ຺ສຕີຕິ ພຫິທ຺ຘາ ອຏ຺ຐ ກສິຓຣູປານິ ປຣິກມ຺ມວເສນ ເຈວ ອປ຺ປນາວເສນ ຈ ປສ຺ສຕິ. ປຣິຕ຺ຕານີຕິ ຂຸທ຺ທກປຣິມາຓານິ, ຕານິ ອຠິຠຸຍ຺ຍ ປສ຺ສນ຺ໂຕ ຈ ສມ຺ປນ຺ນຄຫຓິໂກ ກຏຈ຺ຉຸມຕ຺ຕໍ ຠຕ຺ຕໍ ລຠິຕ຺ວາ ‘‘ກິໍ ເອຕ຺ຖ ຠຸຎ຺ຊິຕພ຺ພໍ ອຕ຺ຖີ’’ຕິ ສງ຺ກຑ຺ຒິຕ຺ວາ ສພ຺ພໍ ເອກກພຬເມວ ກໂຣຕິ, ເອວເມວ ຎາຓຸຕ຺ຕຣິໂກ ‘‘ກິເມຕ຺ຖ ປຣິຕ຺ຕເກ ອາຣມ຺ມເຓ ສມາປຊ຺ຊິຕພ຺ພໍ ອຕ຺ຖິ, ນາຍໍ ມມ ຠາໂຣ’’ຕິ ຕານິ ອຠິຠວິຕ຺ວາ ສຫ ນິມິຕ຺ຕຸປ຺ປາເທເນວ ອປ຺ປນໍ ນິພ຺ພຕ຺ເຕຕິ, ຕສ຺ມາ ຕໍ ຌານໍ ‘‘ອຠິຠາຍຕນ’’ນ຺ຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ. ອປ຺ປມາຓານີຕິ ມຫນ຺ຕານິ. ຕານິ ອຠິຠຸຍ຺ຍາຕິ ມຫຄ຺ຆໂສ ເອກໍ ຠຕ຺ຕປາຕິໍ ລຠິຕ຺ວາ ວິຍ ຎາຓຸຕ຺ຕໂຣ ອປ຺ປມາຓໍ ລຠິຕ຺ວາ ‘‘ເອຕໍ ວາ ໂຫຕຸ ອຎ຺ຎໍ ວາ, ກິເມຕ຺ຖ ສມາປຊ຺ຊິຕພ຺ພ’’ນ຺ຕິ ອປ຺ປນໍ ນິພ຺ພຕ຺ເຕຕິ. ສຸວຓ຺ຓທຸພ຺ພຓ຺ຓານີຕິ ປຣິສຸທ຺ຘາປຣິສຸທ຺ຘວຓ຺ຓານິ ¶ . ປຣິສຸທ຺ຘານິ ຫິ ນີລາທີນິ, ອປຣິສຸທ຺ຘານິ ຈ ສຸວຓ຺ຓທຸພ຺ພຓ຺ຓານີຕິ ອິຘ ອຘິປ຺ເປຕານິ, ເອຕານິປິ ‘‘ສຸວຓ຺ຓານິ ວາ ໂຫນ຺ຕຸ ທຸພ຺ພຓ຺ຓານິ ວາ, ປຣິຕ຺ຕອປ຺ປມາຓວເສເນວ ອຠິຠາຍຕນານີ’’ຕິ ອາຄມຏ຺ຐກຖາສຸ (ທີ. ນິ. ອຏ຺ຏ. ໒.໑໗໓; ມ. ນິ. ອຏ຺ຐ. ໒.໒໔໙; ອ. ນິ. ອຏ຺ຐ. ໓.໘.໖໕) ວຓ຺ຓິຕານິ. ວຓ຺ຓາໂຠຄສ຺ສ ຫິ ອຕ຺ຖິຕາຍ ປຸຣິມານິ ອຠິຠາຍຕນານິ ວຓ຺ຓາໂຠຄຣຫິຕສຫິຕຕາຍ ເອຕ຺ຖ ເກວລໂຕ ວິເສສສພ຺ຠາວາ ຈຕຸຘາ ວຸຕ຺ຕານິ, ນີລາທີນິ ປນ ຈຕ຺ຕາຣິ ສຸວິສຸທ຺ຘວຓ຺ຓວເສນ ສຸຂາໂຣຫຕາຍ ຎາຓຸຕ຺ຕຣິໂກ ອຠິຠວິຕ຺ວາ ອປ຺ປນໍ ນິພ຺ພຕ຺ເຕຕິ, ຕສ຺ມາ ອາຣມ຺ມຓວິເສສາຠາເວປິ ຌານຸປ຺ປຕ຺ຕິວິເສສໂຕ ອິເມສໍ ອຏ຺ຐນ຺ນໍ ອຠິຠາຍຕນານໍ ວເສນ ປຈ຺ເຈກໍ ອຏ຺ຐວິຘາ ໂຫນ຺ຕີຕິ ເວທິຕພ຺ພາ. ອຠິຠາຍຕນກຖາ.

ຕານິ ປຸນ ຍຖາ ຈ ອຠິຠາຍຕນວເສນ, ເອວໍ ວິໂມກ຺ຂວເສນາປິ ປຈ຺ເຈກໍ ຕິວິຘາ ໂຫນ຺ຕິ. ຠຄວຕາ ຫິ ‘‘ຣູປີ ຣູປານິ ປສ຺ສຕິ, ອຊ຺ຌຕ຺ຕໍ ອຣູປສຎ຺ຎີ ພຫິທ຺ຘາ ຣູປານິ ປສ຺ສຕິ, ສຸຠນ຺ຕ຺ເວວ ອຘິມຸຕ຺ໂຕ ໂຫຕີ’’ຕິ (ຘ. ສ. ໒໔໐ ອາທໂຍ; ທີ. ນິ. ໓.໓໓໙, ໓໕໘; ອ. ນິ. ໘.໖໖) ຕໂຍ ວິໂມກ຺ຂາ ເທສິຕາ. ເຕ ຈ ກສິເຓສ຺ເວວ ອຘິມຸຈ຺ຈນວເສນ ຌານຸປ຺ປຕ຺ຕິວິເສສໂຕ, ຠາວນາຣມ຺ມຓວິເສສໂຕ ກິມິທໍ ອຘິມຸຈ຺ຈນໍ ນາມ? ປຈ຺ຈນີກຘມ຺ເມຫິ ¶ ສຸຏ຺ຐຸ ວິມຸຈ຺ຈນໍ, ອາຣມ຺ມເຓສຸ ຈ ສຸຏ຺ຐຸ ອຠິຣຕິ, ປິຕຸ ມາຕຸ ອງ຺ເກ ວິສ຺ສຏ຺ຐງ຺ຄປຈ຺ຈງ຺ຄສ຺ສ ທາຣກສ຺ສ ສຍນໍ ວິຍ ອນິຄ຺ຄຫິຕຠາເວນ ນິຣາສງ຺ກຕາຍ ອາຣມ຺ມເຓ ປວຕ຺ຕີຕິ ວຸຕ຺ຕໍ ໂຫຕິ. ຕຕ຺ຖ ຣູປີຕິ ອຊ຺ຌຕ຺ຕໍ ເກສາທີສຸ ອຸປ຺ປາທິຕໍ ຣູປຊ຺ຌານໍ ຣູປໍ ນາມ, ຕທສ຺ສ ອຕ຺ຖີຕິ ຣູປີ. ອຊ຺ຌຕ຺ຕມ຺ປິ ຫິ ເກສາທີສຸ ນີລໍ, ເມທາທີສຸ ປີຕໍ, ມໍສາທີສຸ ໂລຫິຕໍ, ທນ຺ຕາທີສຸ ໂອທາຕຎ຺ຈ ວຓ຺ຓກສິຓວເສນ ອາຠຸຊິຕ຺ວາ ປຣິກມ຺ມໍ ກໂຣນ຺ຕສ຺ສ ຣູປຊ຺ຌານານິ, ກສິຓໍ ອຸຄ຺ຆາເຏຕ຺ວາ ຈ ອຣູປຊ຺ຌານານິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ເຕວ ¶ . ຣູປານິ ປສ຺ສຕີຕິ ພຫິທ຺ຘາປິ ນີລກສິຓາທິຣູປານິ ຌານຈກ຺ຂຸນາ ປສ຺ສຕິ, ອິມິນາ ອຊ຺ຌຕ຺ຕພຫິທ຺ຘວຕ຺ຖຸເກສຸ ກສິເຓສຸ ຌານປ຺ປຏິລາໂຠ ທສ຺ສິໂຕ. ອຊ຺ຌຕ຺ຕໍ ອຣູປສຎ຺ຎີຕິ ອຕ຺ຕໂນ ເກສາທີສຸ ອນຸປ຺ປາທິຕຣູປາວຈຣຊ຺ຌາໂນ, ອິມິນາ ພຫິທ຺ຘາ ປຏິລທ຺ຘຊ຺ຌານຕາ ທສ຺ສິຕາ. ສຸຠນ຺ຕ຺ເວວ ອຘິມຸຕ຺ໂຕ ໂຫຕີຕິ ອິມິນາ ສຸວິສຸທ຺ເຘສຸ ນີລາທິວຓ຺ຓກສິເຓສຸ ‘‘ສຸຠ’’ນ຺ຕິ ອຘິມຸຕ຺ຕິວເສນ ປຏິລທ຺ຘຊ຺ຌານຕາ ທສ຺ສິຕາ. ເອວໍ ອາຣມ຺ມຓວິເສສາຠາເວປິ ອຘິມຸຕ຺ຕິວເສນ ຌານຸປ຺ປຕ຺ຕິວິເສສໂຕ ອິເມສໍ ຕິຓ຺ຓໍ ວິໂມກ຺ຂານໍ ວເສນ ປຈ຺ເຈກໍ ຕິວິຘາ ໂຫນ຺ຕີຕິ ເວທິຕພ຺ພາ. ວິໂມກ຺ຂກຖາ.

ຍຖາ ຈ ວິໂມກ຺ຂໂຕ, ເອວໍ ປຏິປທາເຠທໂຕ ປຈ຺ເຈກໍ ຈຕຸພ຺ພິຘາ ໂຫນ຺ຕິ ທຸກ຺ຂປຏິປທໍ ທນ຺ຘາຠິຎ຺ຎໍ, ທຸກ຺ຂປຏິປທໍ ຂິປ຺ປາຠິຎ຺ຎໍ, ສຸຂປຏິປທໍ ທນ຺ຘາຠິຎ຺ຎໍ, ສຸຂປຏິປທໍ ຂິປ຺ປາຠິຎ຺ຎນ຺ຕິ. ຕຕ຺ຖ ປຐມສມນ຺ນາຫາຣໂຕ ປຏ຺ຐາຍ ຍາວ ອຸປຈາຣໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ຕາວ ປວຕ຺ຕາ ຌານຠາວນາ ‘‘ປຏິປທາ’’ຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ. ສາ ເອກຈ຺ຈສ຺ສ ທຸກ຺ຂາ ນີວຣຓາທິປຈ຺ຈນີກຘມ຺ມສມຸທາຈາຣຄຫນຕາຍ ອສຸຂເສວນາ ໂຫຕິ, ເອກຈ຺ຈສ຺ສ ຕທຠາວໂຕ ສຸຂາ. ອຸປຈາຣໂຕ ປນ ປຏ຺ຐາຍ ຍາວ ອປ຺ປນາ, ຕາວ ປວຕ຺ຕາ ປຎ຺ຎາ ‘‘ອຠິຎ຺ຎາ’’ຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ. ສາ ເອກຈ຺ຈສ຺ສ ທນ຺ຘາ ອສີຆປ຺ປວຕ຺ຕິນີ, ເອກຈ຺ຈສ຺ສ ຂິປ຺ປາ. ອສປ຺ປາຍເສວິໂນ ທຸກ຺ຂາ ປຏິປທາ ໂຫຕິ ທນ຺ຘາ ຈ ອຠິຎ຺ຎາ, ສປ຺ປາຍເສວິໂນ ສຸຂາ ປຏິປທາ ໂຫຕິ ຂິປ຺ປາ ຈ ອຠິຎ຺ຎາ. ປຸພ຺ພາປຣກາເລສຸ ສປ຺ປາຍາສປ຺ປາຍເສວນວເສນ ໂວມິສ຺ສຕາ ຈ ເວທິຕພ຺ພາ. ຕຖາ ປລິໂພຘຸປຈ຺ເຉທາທິກໍ ປຸພ຺ພກິຈ຺ຈໍ ອສມ຺ປາເທນ຺ຕສ຺ສ ປຏິປທາ ທຸກ຺ຂາ, ສມ຺ປາເທນ຺ຕສ຺ສ ສຸຂາ ປຏິປທາ. ອປ຺ປນາໂກສລ຺ລໍ ອສມ຺ປາເທນ຺ຕສ຺ສ ທນ຺ຘາຠິຎ຺ຎາ, ສມ຺ປາເທນ຺ຕສ຺ສ ຂິປ຺ປາ. ກິເລສິນ຺ທ຺ຣິຍານໍ ວາ ຕິກ຺ຂມຸທຸຕາຍ ປຐມາ, ວິປຣິຍາເຍນ ຈຕຸຕ຺ຖາ, ໂວມິສ຺ສຕາຍ ມຊ຺ຌິມາ ທ຺ເວຕິ ເວທິຕພ຺ພາ. ຕຓ຺ຫາວິຊ຺ຊາຠິຠວນານຠິຠວນວເສນ ວາ ສມຖວິປສ຺ສນາສຸ ກຕາຘິກາຣາກຕາຘິກາຣຕາວເສນ ວາປິ ¶ ເອຕາສໍ ປເຠໂທ ເວທິຕພ຺ໂພ. ປຐມຊ຺ຌານາທິອາຄມນວເສນາປິ ທຸຕິຍາທີນໍ ປຏິປທາຠິຎ຺ຎາເຠໂທ ໂຫຕິເຍວາຕິ ທຏ຺ຐພ຺ພໍ. ເອວໍ ປຏິປທາວເສນ ປຈ຺ເຈກໍ ຈຕຸພ຺ພິຘາ ໂຫນ຺ຕີຕິ ເວທິຕພ຺ພາ. ປຏິປທາກຖາ.

ຍຖາ ¶ ຈ ປຏິປທາຫິ, ເອວໍ ອາຣມ຺ມຓເຠທໂຕປິ ປຈ຺ເຈກໍ ຈຕຸພ຺ພິຘາ ໂຫນ຺ຕິ ປຣິຕ຺ຕໍ ປຣິຕ຺ຕາຣມ຺ມຓໍ, ປຣິຕ຺ຕໍ ອປ຺ປມາຓາຣມ຺ມຓໍ, ອປ຺ປມາຓໍ ປຣິຕ຺ຕາຣມ຺ມຓໍ, ອປ຺ປມາຓໍ ອປ຺ປມາຓາຣມ຺ມຓນ຺ຕິ. ຕຕ຺ຖ ຍໍ ອປ຺ປຄຸຓໍ, ອຸປຣິຊ຺ຌານສ຺ສ ປຈ຺ຈໂຍ ຠວິຕຸໍ ນ ສກ຺ໂກຕິ, ອິທໍ ປຣິຕ຺ຕໍ. ຍໍ ປນ ອວຑ຺ຒິເຕ ອາຣມ຺ມເຓ ປວຕ຺ຕໍ, ຕໍ ປຣິຕ຺ຕໍ ອາຣມ຺ມຓໍ ອສ຺ສາຕິ ປຣິຕ຺ຕາຣມ຺ມຓໍ. ວິປຣິຍາຍໂຕ ອປ຺ປມາຓໍ ອປ຺ປມາຓາຣມ຺ມຓໍ. ຕທຸຠຍໂວມິສ຺ສຕາຍ ມຊ຺ເຌ ອິຕຣທ຺ວຍໍ ເວທິຕພ຺ພໍ. ເອວໍ ອາຣມ຺ມຓເຠທໂຕ ຈຕຸພ຺ພິຘາ ໂຫນ຺ຕີຕິ ເວທິຕພ຺ພາ. ອາຣມ຺ມຓກຖາ.

ຍຖາ ຈ ປຏິປທາຣມ຺ມເຓຫິ, ເອວໍ ອຘິປຕີນໍ ວເສນ ປຈ຺ເຈກໍ ຈຕຸພ຺ພິຘຕາ, ຫີນຕ຺ຕິກວເສນ ປຸນ ຕິວິຘຕາ ຈ ໂຍເຊຕ຺ວາ ເວທິຕພ຺ພາ.

ຍຖາ ກສິຓມູເລສຸ, ເອວໍ ພ຺ຣຫ຺ມວິຫາຣມູເລສຸປິ ຍຖາໂຍຄໍ ວິຠາໂຄ ເວທິຕພ຺ໂພ – ເມຕ຺ຕາກຣຸຓາມຸທິຕາວເສນ ຫິ ອາທິໂຕ ຈຕ຺ຕາຣິ ຌານານິ ປຈ຺ເຈກໍ ຕິວິຘາ ໂຫນ຺ຕິ ເມຕ຺ຕາສຫຄຕໍ, ກຣຸຓາສຫຄຕໍ, ມຸທິຕາສຫຄຕນ຺ຕິ. ປຎ຺ຈມຊ຺ຌານໍ ປນ ອຸເປກ຺ຂາພ຺ຣຫ຺ມວິຫາຣວເສນ ເອກວິຘໍ ອຸເປກ຺ຂາສຫຄຕນ຺ຕິ. ປຸຣິເມສຸ ຫິ ຕີສຸ ປຎ຺ຈມຊ຺ຌານໍ ນຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ. ກສ຺ມາ? ໂສມນສ຺ສາວິປ຺ປໂຍຄໂຕ, ໂສມນສ຺ສສມຸຏ຺ຐິຕານໍ ພ຺ຍາປາທວິຫິໍສາຣຕີນໍ ຍຖາກ຺ກມໍ ນິສ຺ສຣຓຕ຺ຕາ, ປຈ຺ຉິເມ ຈ ຕິກຈຕຸກ຺ກຊ຺ຌານໍ ນຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ. ກສ຺ມາ? ອຸເປກ຺ຂາເວທນາສມ຺ປໂຍຄໂຕ, ຕສ຺ສາ ຈ ປຏິຆານຸນຍນິສ຺ສຣຓໂຕ ມຊ຺ຌຕ຺ຕາກາເຣນ ປວຕ຺ຕິໂຕ, ຕານິ ປຸນ ປຏິປທາຣມ຺ມຓາຘິປຕິຫີນຕ຺ຕິກເຠເທຫິ ປຸພ຺ເພ ¶ ວຸຕ຺ຕນເຍນ ໂຍເຊຕ຺ວາ ເວທິຕພ຺ພານິ. ເອຕ຺ຖ ຈ ອປ຺ປສຕ຺ຕາຣມ຺ມຓວເສນ ປຣິຕ຺ຕາຣມ຺ມຓຕາ, ພຫຸສຕ຺ຕາຣມ຺ມຓວເສນ ອປ຺ປມາຓາຣມ຺ມຓຕາ ຈ ເອກສ຺ມິໍ ສຕ຺ເຕ ອປ຺ປນໍ ປາເປຕ຺ວາ ອນຸກ຺ກເມນ ເອກາວາສເອກວີຖິຄາມາທິຄຕສຕ຺ເຕສຸ ປາປນວເສນ ວຑ຺ຒນາ ຈ ເວທິຕພ຺ພາ. ຘມ຺ມຸທ຺ເທເສ ປເນຕ຺ຖ ກຣຸຓາສຫຄເຕ ມຸທິຕາວິຣຫິຕາ ປຎ຺ຈຕິໍສ ຘມ຺ມາ, ເຕສຸ ຉນ຺ທາທໂຍ ຈຕ຺ຕາໂຣ, ກຣຸຓາ ຈາຕິ ປຎ຺ເຈວ ເຍວາປນກາ, ກຣຸຓາ ຈ ນິຍຕາຕິ ເວທິຕພ຺ພາ. ເອວໍ ມຸທິຕາສຫຄເຕປິ. ເກວລໍ ກຣຸຓາວິຣຫິຕາ ມຸທິຕາ ນິຍຕາ ປວຕ຺ຕາຕິ ອຍເມຕ຺ຖ ວິເສໂສ. ອວເສສພ຺ຣຫ຺ມວິຫາຣທ຺ວເຍ, ປນ ກສິຓາສຸຠາທີສຸ ຈ ສພ຺ພຕ຺ຖ ກຣຸຓາມຸທິຕາວິຣຫິຕາ ຈ ຈຕຸຕ຺ຕິໍສ ຘມ຺ມາ, ຕຕ຺ຖ ຈ ຉນ຺ທາທໂຍ ຈຕ຺ຕາໂຣວ ເຍວາປນກາ ເວທິຕພ຺ພາຕິ. ພ຺ຣຫ຺ມວິຫາຣມູລວິຠາຄກຖາ.

ອສຸຠເຠທໂຕ ¶ ປນ ປຐມຊ຺ຌານເມເວກໍ ທສວິຘໍ ໂຫຕິ ອຸທ຺ຘຸມາຕກສຎ຺ຎາສຫຄຕໍ ວິນີລກວິປຸພ຺ພກວິຈ຺ຉິທ຺ທກວິກ຺ຂາຍິຕກວິກ຺ຂິຕ຺ຕກຫຕວິກ຺ຂິຕ຺ຕກໂລຫິຕກປຸຬວກອຏ຺ຐິກສຎ຺ຎາສຫຄຕນ຺ຕິ, ທສວິເຘປິ ເຈຕສ຺ມິໍ ອສຸເຠ ປຏິກູລຕ຺ຕາ, ທຸພ຺ພລຕ຺ຕາ ຈ ວິຕກ຺ກພເລເນວ ຌານໍ ຕິຏ຺ຐຕິ, ນ ວິນາ ວິຕກ຺ເກນ ສີຆໂສຕາຍ ນທິຍາ ອຣິຕ຺ຕພເລເນວ ນາວາ ວິຍ, ຕສ຺ມາ ປຐມຊ຺ຌານເມເວຕ຺ຖ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ສມຖວິປສ຺ສນາທິອານິສໍສທສ຺ສາວິຕາຍ, ປເນຕ຺ຖ ນີວຣຓປ຺ປຫາເນນ ຈ ປີຕິໂສມນສ຺ສໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ພຫຸເວຕນລາຠທສ຺ສເນນ ປຸປ຺ຜຉຑ຺ຑກສ຺ສ ຄູຖຣາສິມ຺ຫິ ວິຍ, ອຸປສນ຺ຕພ຺ຍາຘິທຸກ຺ຂສ຺ສ ຈ ໂຣຄິໂນ ວມນວິເຣຈນປ຺ປວຕ຺ຕິຍໍ ວິຍາຕິ ທຏ຺ຐພ຺ພໍ. ຕໍ ປນ ທສວິຘມ຺ປິ ປຐມຊ຺ຌານໍ ປຏິປທາຣມ຺ມຓາຘິປຕິຫີນຕ຺ຕິກວເສນ ປຈ຺ເຈກໍ ໂຍເຊຕ຺ວາ ເວທິຕພ຺ພໍ. ເອຕ຺ຖ ຈ ອສຸຠາຣມ຺ມຓສ຺ສ ອວຑ຺ຒນີຍຕາຍ ຂຸທ຺ທເກ ອຸທ຺ຘຸມາຕກາທິຏ຺ຐາເນ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ ນິມິຕ຺ຕໍ ປຣິຕ຺ຕາຣມ຺ມຓໍ, ມຫນ຺ເຕ ອປ຺ປມາຓາຣມ຺ມຓໍ ເວທິຕພ຺ພໍ. ເອເຕສຸ ປນ ¶ ທສສຸ ອສຸເຠສຸ ສາມຎ຺ຎໂຕ ທ຺ວຕ຺ຕິໍສາກາຣວເສນ, ນວສິວຖິກປພ຺ພວເສນ ຈ ປວຕ຺ຕາ ກາຍຄຕາສຕິ ສງ຺ຄຫິຕາ, ວຓ຺ຓກສິເຓສຸ ຈ ເກສາທີນໍ ໂກຏ຺ຐາສານໍ ນີລາທິວຓ຺ຓາຣມ຺ມຓາ, ຈຕຸກ຺ກປຎ຺ຈກຊ຺ຌານວເສນ ອຸປ຺ປນ຺ນາ ກາຍຄຕາສຕິ ຈ ສງ຺ຄຫິຕາ. ປທຠາຊນີເຍ ວິສຸໍ ນ ວຸຕ຺ຕາ, ຕສ຺ມາ ເຕສໍ ວເສນາປິ ວິຠາໂຄ ເວທິຕພ຺ໂພ. ອສຸຠມູລວິຠາຄກຖາ.

ເອວໍ ອາຣມ຺ມຓາທິເຠທໂຕ ຈ ຠິນ຺ນານໍ ຣູປາວຈຣກຸສລຘມ຺ມານໍ ກາລເທສາທິເຠເທນ ອນນ຺ຕຕາ, ຠຄວຕາ ຈ ເອກຕ຺ຕໍ ອຸປເນຕ຺ວາ ເທສິຕຠາໂວ, ວິຕ຺ຖາຣນຍາຕິເທໂສ ຈ ກາມາວຈຣກຸສເລ ວຸຕ຺ຕານຸສາເຣນ ຍຖານຸຣູປໍ ຎາຕພ຺ໂພ. ອິໂຕ ປຣໍ ອຣູປາວຈຣາທີສຸປິ ວິເສສມຕ຺ຕເມວ ວກ຺ຂາມ. ເອວໍ ວິສຍາທິປ຺ປເຠທໂຕ ວິນິຈ຺ຉໂຍ ເວທິຕພ຺ໂພ.

ອຣູປາວຈຣາ ປນ ກຸສລຘມ຺ມາ ສມ຺ປໂຍຄໂຕ ນ ຠິນ຺ນາ, ສພ຺ເພປິ ອຸເປກ຺ເຂກຄ຺ຄຕາສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາວ, ຘມ຺ມຸທ຺ເທສາທິໂຕປິ ສພ຺ພໂສ ຣູປາວຈຣປຎ຺ຈມຊ຺ຌານສທິສາ. ອຣູປາວຈຣຠາໂວ ເອວ ເຫຕ຺ຖ ວິເສໂສ. ວິສຍາທິປ຺ປເຠທໂຕຕິ ເອຕ຺ຖ ປນ ອາຣມ຺ມຓໂຕ ເຕ ຈຕຸພ຺ພິຘາ ໂຫນ຺ຕິ. ເສຍ຺ຍຖິທໍ – ອາກາສານຎ຺ຈາຍຕນໍ ວິຎ຺ຎາຓຎ຺ຈາຍຕນໍ ອາກິຎ຺ຈຎ຺ຎາຍຕນໍ ເນວສຎ຺ຎານາສຎ຺ຎາຍຕນນ຺ຕິ. ຕຕ຺ຖ ຫິ ກສິຓຸຄ຺ຆາຏິມາກາເສ ‘‘ອນນ຺ໂຕ ອາກາໂສ’’ຕິ ປວຕ຺ຕໍ ປຐມໍ, ຕສ຺ມິໍ ປຐມາຣຸປ຺ປວິຎ຺ຎາເຓ ‘‘ອນນ຺ຕໍ ວິຎ຺ຎາຓ’’ນ຺ຕິ ປວຕ຺ຕໍ ທຸຕິຍໍ, ຕສ຺ສ ປຐມາຣຸປ຺ປວິຎ຺ຎາຓສ຺ສ ອຠາເວ ‘‘ນຕ຺ຖິ ກິຎ຺ຈີ’’ຕິ ປວຕ຺ຕໍ ¶ ຕຕິຍໍ, ຕສ຺ມິໍ ຕຕິເຍ ‘‘ສນ຺ຕເມຕໍ ປຓີຕເມຕ’’ນ຺ຕິ ປວຕ຺ຕໍ ຈຕຸຕ຺ຖໍ. ປຸຣິມປຸຣິເມຫິ ປຈ຺ຉິມປຈ຺ຉິມໍ ສນ຺ຕສນ຺ຕຕຣສນ຺ຕຕມນ຺ຕິ ຈ ເວທິຕພ຺ພໍ.

ນນຸ ¶ ຣູປາວຈເຣສຸ ວິຕກ຺ກາທິອງ຺ຄສມຕິກ຺ກມໂຕ ອຸປຣູປຣິຌານານໍ ສນ຺ຕຕຣາທິຠາໂວ ວຸຕ຺ໂຕ, ອງ຺ຄາຕິກ຺ກມຣຫິເຕສຸ ປນ ອາຣຸປ຺ເປສຸ ກຖນ຺ຕິ? ອາຣມ຺ມຓາຕິກ຺ກມໂຕ. ເອເຕສຸ ຫິ ກສິຓຣູປສມຕິກ຺ກມໂຕ ປຐມໍ ຌານໍ ຣູປາວຈຣປຎ຺ຈມຊ຺ຌານໂຕ ສນ຺ຕໍ, ຕໂຕປິ ກສິຓຸຄ຺ຆາຏິມາກາສາຕິກ຺ກມໂຕ ທຸຕິຍໍ, ຕໂຕປິ ອາກາເສ ປວຕ຺ຕວິຎ຺ຎາຓາຕິກ຺ກມໂຕ ຕຕິຍໍ, ຕໂຕປິ ອາກາເສ ປວຕ຺ຕວິຎ຺ຎາຓສ຺ສ ສມຕິກ຺ກມໂຕ ຈຕຸຕ຺ຖນ຺ຕິ. ເອວໍ ອງ຺ຄສມຕ຺ເຕປິ ຖູລຖູລາຕິກ຺ກເມນ ສຸຂຸມສຸຂຸມາຣມ຺ມຓຕາຍ ອຸປຣູປຣິຊ຺ຌານານໍ ສນ຺ຕຕຣາທິຠາໂວ ເວທິຕພ຺ໂພ ສມາຍາມວິຕ຺ຖາຣານມ຺ປິ ວຕ຺ຖານໍ ສຸຕ຺ຕສຸຂຸມຕຣາທິຠາໂວ ວິຍ. ນນຸ ອຠາວາຣມ຺ມຓຕາຍ ຕຕິຍາຣຸປ຺ປໍ ສນ຺ຕປຓີຕໂຕ ມນສິ ກໂຣນ຺ຕສ຺ສ ຈຕຸຕ຺ຖາຣຸປ຺ປສ຺ສ ກຖໍ ຕຕ຺ຖ ນິກນ຺ຕິປຣິຍາທານໍ, ກຖໍ ຈ ສມຕິກ຺ກໂມ ວາ ໂຫຕີຕິ? ອສມາປຊ຺ຊິຕຸກາມຕາຍ, ສາ ຈ ອຕ຺ຕໂນ ສນ຺ຕປຓີຕຕາຍ. ຍຖາ ຫິ ຣາຊາ ທນ຺ຕກາຣາທິສິປ຺ປິການໍ ອຕິສຸຂຸມມນາປສິປ຺ປໍ ທິສ຺ວາ ‘‘ເຉກາ ວຕິເມ ອາຈຣິຍາ’’ຕິ ເຕສໍ ເຉກຕາຍ ຕຸສ຺ສນ຺ໂຕປິ ນ ຕໍ ສິປ຺ປິກຠາວໍ ປຕ຺ເຖຕິ, ຕໍ ສມຕິກ຺ກມ຺ມ ຣາຊຠາເວ ເອວ ຕິຏ຺ຐຕິ, ເອວໍສມ຺ປທມິທໍ ທຏ຺ຐພ຺ພໍ. ເອວໍ ອາຣມ຺ມຓເຠທໂຕ ຈຕຸພ຺ພິຘານມ຺ເປເຕສໍ ປຸນ ປຏິປທາຣມ຺ມຓາຘິປຕິຫີນຕ຺ຕິກເຠເທຫິ ປຸພ຺ເພ ວຸຕ຺ຕນເຍເນວ ປຈ຺ເຈກໍ ເຠໂທ ເວທິຕພ຺ໂພ.

ເອຕ຺ຖ ຈ ຣູປາວຈຣຈຕຸຕ຺ຖຊ຺ຌານນິກນ຺ຕິ ປຣິຍາທານທຸກ຺ຂຕາຍ ປຐມາຣຸປ຺ປສ຺ສ, ປຐມາຣຸປ຺ປາທິນິກນ຺ຕິປຣິຍາທານທຸກ຺ຂຕາຍ ທຸຕິຍາຣຸປ຺ປາທີນຎ຺ຈ ທຸກ຺ຂປຏິປທຕາ, ປຣິຍາທິຓ຺ຓນິກນ຺ຕິກສ຺ສ ຕທປ຺ປນາປຣິວາສທນ຺ຘຕາຍ ທນ຺ຘາຠິຎ຺ຎຕາ, ວິປຣິຍາເຍນ ອິຕຣາ ຈ ເວທິຕພ຺ພາ. ປຣິຕ຺ຕກສິຓຸຄ຺ຆາຏິມາກາສມູລການໍ ປນ ຈຕຸນ຺ນໍ ປຣິຕ຺ຕາຣມ຺ມຓຕາ, ວິປຣິຍາຍານໍ ອປ຺ປມາຓາຣມ຺ມຓຕາ ເວທິຕພ຺ພາ. ຣູປາຣູປາວຈຣາ ປເນຕ຺ຖ ອຘິປຕິສຫິຕາວ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ, ນ ວິນາ ອຘິປຕີຫິ. ກາມາວຈຣາ ຕຸ ອຘິປຕິຣຫິຕາປິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ ¶ , ເຕ ຈ ອາຣມ຺ມຓາຘິປຕິ ສຫຊາຕາຘິປຕີຕິ ທ຺ເວປິ ລພ຺ຠນ຺ຕິ. ຣູປາຣູປາວຈຣາ ປນ ສຫຊາຕາຘິປຕິເມວ, ເນຕຣໍ. ຕຕ຺ຖ ຈ ຉນ຺ທາຘິປຕິນາ ສຫຊາຕາ ຘມ຺ມາ ຉນ຺ທາຘິປເຕຍ຺ຍາ, ຉນ຺ໂທ ປນ ອຘິປຕິ ເອວ, ນ ຉນ຺ທາຘິປເຕຍ຺ໂຍ. ອິຕເຣ ປນ ອຘິປເຕຍ຺ຍາວ, ນາຘິປຕໂຍ ອຎ຺ຎສ຺ສ ອຕ຺ຕນາ ສຫຊາຕສ຺ສ ຉນ຺ທສ຺ສ, ອິຕເຣສຎ຺ຈ ອຘິປຕິຍຕ຺ຖສ຺ສ ອຠາວາ. ເອກສ຺ມິໍ ຫິ ຈິຕ຺ຕຸປ຺ປາເທ ຉນ຺ທາທີສຸ ຈຕູສຸປິ ວິຊ຺ຊມາເນສຸ ຍຖາປຈ຺ຈຍໍ ສຫຊາຕາຘິປຕິ ¶ ເອໂກວ ລພ຺ຠຕິ. ເອວໍ ວີຣິຍາຘິປຕິຍາທີສຸປິ ຍຖານຸຣູປໍ ຎາຕພ຺ພໍ. ເອວໍ ວິສຍາທິປ຺ປເຠທໂຕ ວິນິຈ຺ຉໂຍ ຎາຕພ຺ໂພ.

ໂລກຸຕ຺ຕຣາ ປນ ກຸສລາ ມຄ຺ຄສມ຺ປໂຍຄເຠທໂຕ ຈຕຸພ຺ພິຘາ. ເສຍ຺ຍຖິທໍ – ໂສຕາປຕ຺ຕິມຄ຺ຄສມ຺ປຍຸຕ຺ຕໍ ສກທາຄາມິມຄ຺ຄສມ຺ປຍຸຕ຺ຕໍ ອນາຄາມິມຄ຺ຄສມ຺ປຍຸຕ຺ຕໍ ອຣຫຕ຺ຕມຄ຺ຄສມ຺ປຍຸຕ຺ຕນ຺ຕິ. ນນຸ ຈຕູສຸປິ ເຈເຕສຸ ມຄ຺ຄສມ຺ປໂຍໂຄ ສມາໂນ ອຏ຺ຐນ຺ນມ຺ປິ ມຄ຺ຄງ຺ຄານໍ ສພ຺ພຕ຺ຖ ອຸປ຺ປຕ຺ຕິໂຕ ກຖໍ ຕຕ຺ຖ ເຠໂທຕິ? ອນຸສຍປ຺ປຫານສງ຺ຂາຕສ຺ສ ມຄ຺ຄກິຈ຺ຈສ຺ສ ເຠທໂຕ. ອນຸສເຍ ມາເຣນ຺ໂຕ ຄຈ຺ຉຕີຕິ ຫິ ມຄ຺ໂຄ. ມຄ຺ຄາ ຫິ ຍຖາສກໍ ອນຸສເຍ ປຊຫນ຺ຕິ ເອວ, ນິມິຕ຺ຕາ ວຸຏ຺ຐຫນ຺ຕິ, ປວຕ຺ຕຎ຺ຈ ຉິນ຺ທນ຺ຕິ ນາມາຕິ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ. ນິມິຕ຺ຕນ຺ຕິ ຈ ປຎ຺ຈກ຺ຂນ຺ຘາ, ປວຕ຺ຕນ຺ຕິປິ ເຕ ເອວ. ຕໍ ທຸວິຘໍ ອຸປາທິນ຺ນກໍ, ອນຸປາທິນ຺ນກຎ຺ຈ.

ຕຕ຺ຖປິ ໂສຕາປຕ຺ຕິມຄ຺ໂຄ ທິຏ຺ຐານຸສຍໍ, ວິຈິກິຈ຺ຉານຸສຍໍ, ຕເທກຏ຺ເຐ ຈ ກິເລເສ, ຕໍສຫຊາຕານິ ທິຏ຺ຐິສມ຺ປຍຸຕ຺ຕານິ, ວິຈິກິຈ຺ຉາສມ຺ປຍຸຕ຺ຕຎ຺ຈາຕິ ປຎ຺ຈາກຸສລຈິຕ຺ຕານິ ຈ ອຸປ຺ປຊ຺ຊມາໂນວ ສມຸຄ຺ຆາເຕຕິ, ສມຸຄ຺ຆາເຕນ຺ໂຕ ຈ ອປາຍຠວໂຕ ເຈວ ສຸຄຕິຠວໂຕ ຈ ຐເປຕ຺ວາ ສຕ຺ຕ ຠເວ ຕທວເສສໂຕ ວຸຏ຺ຐາຕິ ¶ . ຕຕ຺ຖ ຍເທຕໍ ປຐມມຄ຺ຄານຸປ຺ປຕ຺ຕິຍໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊມານາຣຫໍ ທິຏ຺ຐິວິຈິກິຈ຺ຉາສມ຺ປຍຸຕ຺ຕປຎ຺ຈຈິຕ຺ຕສມຸຏ຺ຐານໍ ຣູປໍ, ຕໍ ຣູປກ຺ຂນ຺ໂຘ, ຕານິ ປຎ຺ຈ ຈິຕ຺ຕານິ ວິຎ຺ຎາຓກ຺ຂນ຺ໂຘ, ຕໍສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ເວທນາທໂຍ ອິຕເຣ ຕໂຍ ຂນ຺ຘາ. ອິເມ ອນຸປາທິນ຺ນປຎ຺ຈກ຺ຂນ຺ຘາ ອນຸປາທິນ຺ນນິມິຕ຺ຕໍ, ອນຸປາທິນ຺ນປ຺ປວຕ຺ຕໍ ນາມ. ຕໂຕ ປຐມມຄ຺ໂຄ ວຸຏ຺ຐາຕິ, ຕໍ ຉິນ຺ທຕິ ນາມ. ຍເທຕໍ ອປາຍຠເວ, ສຸຄຕິຍຎ຺ຈ ຐເປຕ຺ວາ ສຕ຺ຕ ຠເວ ຕທວເສເສ ຈ ປຐມມຄ຺ຄານຸປ຺ປຕ຺ຕິຍໍ ອາຍຕິໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊມານາຣຫໍ ກມ຺ມຊກ຺ຂນ຺ຘປຎ຺ຈກໍ, ຕໍ ອຸປາທິນ຺ນນິມິຕ຺ຕໍ, ອຸປາທິນ຺ນປ຺ປວຕ຺ຕໍ ນາມ. ຕໂຕ ປຐມມຄ຺ໂຄ ວຸຏ຺ຐາຕິ, ຕຎ຺ຈ ຉິນ຺ທຕິ ນາມ. ຕໂຕວ ປຐມມຄ຺ໂຄ ອນຸສຍໍ ປຊຫນ຺ໂຕວ ນິມິຕ຺ຕາ ວຸຏ຺ຐຫຕິ, ປວຕ຺ຕຎ຺ຈ ຉິນ຺ທຕິ ນາມາຕິ ເວທິຕພ຺ພໍ. ເອວໍ ອິຕຣມຄ຺ເຄສຸປິ ອຸປາທິນ຺ນານຸປາທິນ຺ນນິມິຕ຺ຕປ຺ປວຕ຺ຕໍ ວຸຏ຺ຐານໍ ຉິນ຺ທນໍ ຍຖານຸຣູປໍ ຎາຕພ຺ພໍ.

ສກທາຄາມິມຄ຺ໂຄ ປນ ໂອຬາຣິກກາມຣາຄານຸສຍໍ, ປຏິຆານຸສຍໍ, ຕເທກຏ຺ເຐ ຈ ກິເລເສ, ຕໍສຫຊາຕານິ ຈ ຕຖາ ປວຕ຺ຕານິ ຈຕ຺ຕາຣິ ທິຏ຺ຐິວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕານິ, ທ຺ເວ ຈ ໂທມນສ຺ສສຫຄຕານີຕິ ຉ ອກຸສລຈິຕ຺ຕານິ ¶ ຈ ອຸປ຺ປຊ຺ຊມາໂນວ ສມຸຄ຺ຆາເຕຕິ, ສມຸຄ຺ຆາເຕນ຺ໂຕ ຈ ກາມສຸຄຕິໂຕ ຐເປຕ຺ວາ ເອກຠວໍ ຕທວເສສໂຕ ວຸຏ຺ຐາຕິ, ປຕນຸຠູຕາວ ຕໍສມງ຺ຄິໂນ ກາມຣາຄພ຺ຍາປາທາ ອຘິມຕ຺ຕາ, ເຕ ຈ ກທາຈິ ວິຣຬາວ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕີຕິ ເວທິຕພ຺ພາ.

ອນາຄາມິມຄ຺ໂຄປິ ຕາເນວ ຕນຸສຫຄຕກາມຣາຄປ຺ປຏິຆານຸສຍວເສນ ອຸປ຺ປນ຺ນານິ ຉ ຈິຕ຺ຕານິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊມາໂນວ ສມຸຄ຺ຆາເຕຕິ, ສມຸຄ຺ຆາເຕນ຺ໂຕ ຈ ກາມຠວໂຕ ວຸຏ຺ຐາຕິ. ອຣຫຕ຺ຕມຄ຺ໂຄ ປນ ຣູປຣາຄອຣູປຣາຄມານາວິຊ຺ຊານຸສເຍ, ອຸທ຺ຘຈ຺ຈໍ, ຕເທກຏ຺ເຐ ສພ຺ເພ ກິເລເສ ຈ ຕໍສຫຊາຕານິ ຈຕ຺ຕາຣິ ທິຏ຺ຐິວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕານິ, ອຸທ຺ຘຈ຺ຈສຫຄຕຎ຺ຈາຕິ ປຎ຺ຈາກຸສລຈິຕ຺ຕານິ ຈ ອຸປ຺ປຊ຺ຊມາໂນວ ສມຸຄ຺ຆາເຕຕິ, ສມຸຄ຺ຆາເຕນ຺ໂຕ ຈ ຣູປາຣູປໂຕ, ສພ຺ພຠວໂຕປິ ¶ ວຸຏ຺ຐາຕິ. ເສສໍ ປຐມມຄ຺ເຄ ວຸຕ຺ຕານຸສາຣໂຕ ເວທິຕພ຺ພໍ. ເອວໍ ອນຸສຍປ຺ປຫານສງ຺ຂາຕກິຈ຺ຈເຠທໂຕ ຈຕຸນ຺ນໍ ມຄ຺ຄານໍ ເຠໂທ ເວທິຕພ຺ໂພ.

ຕເທວໍ ມຄ຺ຄສມ຺ປໂຍຄເຠທໂຕ ຈຕຸພ຺ພິຘໍ, ປຸນ ຌານງ຺ຄສມ຺ປໂຍຄເຠທໂຕ ປຈ຺ເຈກໍ ປຎ຺ຈວິຘາ ໂຫນ຺ຕິ. ກຖໍ? ປຐມມຄ຺ຄສມ຺ປຍຸຕ຺ຕໍ ຕາວ ວິຕກ຺ກວິຈາຣປີຕິສຸເຂກຄ຺ຄຕາສມ຺ປຍຸຕ຺ຕໍ ປຐມຊ຺ຌານິກໍ, ວິຈາຣປີຕິສຸເຂກຄ຺ຄຕາສມ຺ປຍຸຕ຺ຕໍ ທຸຕິຍຊ຺ຌານິກໍ, ປີຕິສຸເຂກຄ຺ຄຕາສມ຺ປຍຸຕ຺ຕໍ ຕຕິຍຊ຺ຌານິກໍ, ສຸເຂກຄ຺ຄຕາສມ຺ປຍຸຕ຺ຕໍ ຈຕຸຕ຺ຖຊ຺ຌານິກໍ, ອຸເປກ຺ເຂກຄ຺ຄຕາສມ຺ປຍຸຕ຺ຕໍ ປຎ຺ຈມຊ຺ຌານິກຎ຺ຈາຕິ ປຎ຺ຈວິຘໍ ໂຫຕິ. ເອວໍ ທຸຕິຍມຄ຺ຄາທິສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ຈາຕິ ວີສຕິວິຘາ ໂຫນ຺ຕິ, ເອຕ຺ຖ ຈ ຈຕຸກ຺ກນຍວເສນ ໂສຬສວິຘຕາປິ ໂຍເຊຕພ຺ພາ. ກິໍ ປເນຕ຺ຖ ເອວໍ ຌານງ຺ຄໂຍຄເຠທສ຺ສ ນິຍາມກໍ ກາຣຓນ຺ຕິ? ສງ຺ຂາຣຸເປກ຺ຂາຎາຓໍ. ຕສ຺ມິໍ ຫິ ວຸຏ຺ຐານຄາມິນິວິປສ຺ສນາຠູເຕ ໂສມນສ຺ສສຫຄເຕ ອຣິຍມຄ຺ຄາ ປຎ຺ຈມຊ຺ຌານິກາ ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ, ໂສມນສ຺ສສຫຄຕາ ຈຕຸກ຺ກຊ຺ຌານິກາວ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ, ອຸເປກ຺ຂາສຫຄເຕ ຈ ຈຕຸກ຺ກຊ຺ຌານິກາ ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ, ອຸເປກ຺ຂາສຫຄຕາ ປຎ຺ຈມຊ຺ຌານິກາວ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ.

ນນຸ ເຈຕ຺ຖ ສງ຺ຂາຣຸເປກ຺ຂາຎາຓໍ ໂສມນສ຺ສຸເປກ຺ຂາສຫຄຕຕ຺ຕາ ຈຕຸກ຺ກປຎ຺ຈມຊ຺ຌານິການໍ ໂສມນສ຺ສຸເປກ຺ຂາສຫຄຕຠາວສ຺ສ ນິຍາມກເຫຕຸ, ວິຕກ຺ກາທິອງ຺ຄສມຕິກ຺ກມໂຕ ປນ ເນສໍ ທຸຕິຍາທິຊ຺ຌານຠາວສ຺ສ ນິຍາມເກນ ອຎ຺ເຎນ ຠວິຕພ຺ພໍ. ນ ຫິ ສງ຺ຂາຣຸເປກ຺ຂາຎາຓໍ ວິຕກ຺ກາທິວິກລໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ. ເຍນ ຕໍ ນິຍາມກໍ ຠເວຍ຺ຍ, ກິໍ ຕໍ ນິຍາມກກາຣຓນ຺ຕິ? ປາທກຊ຺ຌານໍ, ສມ຺ມສິຕຊ຺ຌານໍ ວາ. ຣູປາຣູປາວຈເຣສຸ ຫິ ຍໍ ຍໍ ຌານໍ ສມາປຊ຺ຊິຕ຺ວາ ຕຕຸຏ຺ຐາຍ ເຍ ເກຈິ ປກິຓ຺ຓກສງ຺ຂາເຣ ສມ຺ມສິຕ຺ວາ ເຍ ມຄ຺ເຄ ອຸປ຺ປາເທຕິ, ເຕ ສພ຺ເພ ຕໍຕໍຌານສທິສາວ ໂຫນ຺ຕິ. ຍໍ ¶ ຍໍ ວາ ປນ ຌານໍ, ຕໍສມ຺ປຍຸຕ຺ເຕ ຈ ອນິຈ຺ຈາທິໂຕ ວິປສ຺ສິຕ຺ວາ ເຍ ¶ ເຍ ມຄ຺ເຄ ອຸປ຺ປາເທຕິ, ເຕ ຈ ຕໍຕໍຌານສທິສາວ ໂຫນ຺ຕິ ຠູມິວຓ຺ຓສທິສວຓ຺ຓາ ໂຄຘາ ວິຍ. ຕຕ຺ຖ ຈ ສຸກ຺ຂວິປສ຺ສກສ຺ສ ອຸປ຺ປນ຺ນມຄ຺ຄາປິ, ສມາປຕ຺ຕິລາຠິນາ ຌານໍ ປາທກໍ ອກຕ຺ວາ ອສມ຺ມສິຕ຺ວາວ ອຸປ຺ປາທິຕມຄ຺ຄາປິ ປຐມຊ຺ຌານໍ ປາທກໍ ກຕ຺ວາ ຕໍ ຕໍ ວາ ສມ຺ມສິຕ຺ວາ ອຸປ຺ປາທິຕມຄ຺ຄາປິ ສພ຺ເພ ເອກສທິສາ ປຐມຊ຺ຌານິກາວ ໂຫນ຺ຕິ. ນ ຫິ ໂລກຸຕ຺ຕຣມຄ຺ໂຄ ອປ຺ປນໍ ອປ຺ປຕ຺ໂຕ ນາມ ອຕ຺ຖິ. ທຸຕິຍຕຕິຍຈຕຸຕ຺ຖຊ຺ຌານານິ ປາທການິ ກຕ຺ວາ ວາ ຕຕ຺ຖ ຄເຕ ຘມ຺ເມ ສມ຺ມສິຕ຺ວາ ວາ ອຸປ຺ປາທິຕມຄ຺ຄາ ຍຖາກ຺ກມໍ ຈຕຸຣງ຺ຄິກາ, ຕິວງ຺ຄິກາ, ທຸວງ຺ຄິກາ ຈ ໂຫນ຺ຕິ. ປຎ຺ຈມຊ຺ຌານໍ, ປນ ອາຣຸປ຺ປຊ຺ຌານານິ ຈ ປາທກໍ ກຕ຺ວາ ວາ ຕຕ຺ຖ ຄເຕ ຘມ຺ເມ ສມ຺ມສິຕ຺ວາ ວາ ອຸປ຺ປາທິຕມຄ຺ຄາ ອຸເປກ຺ເຂກຄ຺ຄຕາວເສນ ທຸວງ຺ຄິກາວ ໂຫນ຺ຕິ. ເອເຕສຎ຺ຈ ປຎ຺ຈນ຺ນໍ ຌານິການມ຺ປິ ປຸພ຺ພຠາເຄ ວິປສ຺ສນາ ໂສມນສ຺ສສຫຄຕາປິ ໂຫຕິ ອຸເປກ຺ຂາສຫຄຕາປິ, ວຸຏ຺ຐານຄາມິນີ ປນ ວິປສ຺ສນາ ຈຕຸກ຺ກຊ຺ຌານິການໍ ໂສມນສ຺ສສຫຄຕາ ໂຫຕິ. ປຎ຺ຈມຊ຺ຌານິການໍ ປນ ອຸເປກ຺ຂາສຫຄຕາວາຕິ ຕເທວ ປາທກຊ຺ຌານໍ, ສມ຺ມສິຕຊ຺ຌານໍ ວາ ນິຍາມກກາຣຓນ຺ຕິ ເວທິຕພ຺ພໍ. ເອວໍ ສມ຺ປໂຍຄໂຕ ວິນິຈ຺ຉໂຍ.

ຘມ຺ມຸທ຺ເທສາທິໂຕ ປນ ປຐມຊ຺ຌານິເກສຸ ຕາວ ຈຕູສຸ ກາມາວຈຣປຐມກຸສເລ ວຸຕ຺ຕຘມ຺ເມສຸ ຐເປຕ຺ວາ ກຣຸຓາມຸທິຕາ ສຕ຺ຕຕິໍສ ຘມ຺ມາ ໂຫນ຺ຕິ. ວິຣຕິໂຍ ປເນຕ຺ຖ ນິຍຕາ, ປາຬິຍຎ຺ຈ (ຘ. ສ. ໒໗໗) ຣູເປນ ນິທ຺ທິຏ຺ຐາ, ຉນ຺ທາທໂຍ ຈ ຈຕ຺ຕາໂຣ ເຍວາປນກາຕິ ເວທິຕພ຺ພາ.

ສງ຺ຄຫວາເຣ ປນ ໂພຘິປກ຺ຂິຍຘມ຺ເມສຸ ປຸພ຺ເພ ສງ຺ຄຫິຕາວເສສານໍ ສຕິປຏ຺ຐານສມ຺ມປ຺ປຘານອິທ຺ຘິປາທໂພຊ຺ຌງ຺ຄານໍ ວເສນ ອຕິເຣກາ ຈຕ຺ຕາໂຣ ສງ຺ຄຫາ ເວທິຕພ຺ພາ. ປຐມຊ຺ຌານິກມຄ຺ຄສມ຺ປຍຸຕ຺ເຕສຸ ຫິ ຘມ຺ເມສຸ ສຕິ ອຸປຏ຺ຐານຏ຺ເຐນ ສຕິປຏ຺ຐານໍ, ສາ ວິສຍເຠເທນ ຈຕຸພ຺ພິຘາ, ອິຕເຣ ອສ຺ສຕິປຏ຺ຐານາຕິ ສພ຺ເພວ ¶ ເຕ ທ຺ວິຘາ ໂຫນ຺ຕິ. ຕຖາ ວີຣິຍໍ ປທຫນຏ຺ເຐນ ສມ຺ມປ຺ປຘານໍ, ຕໍ ກິຈ຺ຈເຠເທນ ຈຕຸພ຺ພິຘໍ, ອິຕເຣ ອສມ຺ມປ຺ປຘານາຕິ. ຕຖາ ຉນ຺ໂທ ວີຣິຍໍ ຈິຕ຺ຕໍ ອໂມໂຫຕິ ຈຕ຺ຕາໂຣ ຘມ຺ມາ ອິຊ຺ຌນກຏ຺ເຐນ ຍຖາກ຺ກມໍ ‘‘ຉນ຺ທິທ຺ຘິປາໂທ ວີຣິຍຈິຕ຺ຕວີມໍສິທ຺ຘິປາໂທ’’ຕິ ນາເມນ ‘‘ອິທ຺ຘິປາທາ’’ຕິ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ, ອິຕເຣ ‘‘ອນິທ຺ຘິປາທາ’’ຕິ. ຕຖາ ສຕິ ອໂມໂຫ ວີຣິຍໍ ປີຕິ ປສ຺ສທ຺ຘິ ສມາຘິ ຕຕ຺ຣມຊ຺ຌຕ຺ຕຕາຕິ ອິເມ ສຕ຺ຕ ຘມ຺ມາ ພຸຊ຺ຌນຏ຺ເຐນ ຍຖາກ຺ກມໍ ‘‘ສຕິສມ຺ໂພຊ຺ຌງ຺ໂຄ ຘມ຺ມວິຈຍສມ຺ໂພຊ຺ຌງ຺ໂຄ ວີຣິຍປີຕິປສ຺ສທ຺ຘິສມາຘິອຸເປກ຺ຂາສມ຺ໂພຊ຺ຌງ຺ໂຄ’’ຕິ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ, ອິຕເຣ ອໂພຊ຺ຌງ຺ຄາຕິ ເອວໍ ຈຕ຺ຕາໂຣ ສງ຺ຄຫາ.

ເສສໍ ສພ຺ພໍ ລກ຺ຂຓາທິໂຕ ປຏ຺ຐາຍ ສຸຎ຺ຎຕວາຣປຣິໂຍສານໍ ກາມາວຈຣປຐມກຸສເລ ວຸຕ຺ຕສທິສເມວ ¶ , ເກວລໍ ປນ ມຄ຺ຄງ຺ຄສງ຺ຄເຫ ‘‘ອຏ຺ຐງ຺ຄິໂກ ມຄ຺ໂຄ ໂຫຕີ’’ຕິ (ຘ. ສ. ໓໓໗) ປທຠາຊນີເຍ ສຣູເປເນວ ນິທ຺ທິຏ຺ຐໍ, ອິນ຺ທ຺ຣິຍສງ຺ຄເຫ ປຎ຺ຎິນ຺ທ຺ຣິຍຏ຺ຐາເນ ປຐມມຄ຺ຄສ຺ສ ອນຎ຺ຎາຕຎ຺ຎສ຺ສາມີຕິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ຄເຫຕ຺ວາ ອິຕຣມຄ຺ຄານໍ ອຎ຺ຎິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ຄເຫຕ຺ວາວ ອຏ຺ຐິນ຺ທ຺ຣິຍນ຺ຕິ ອຏ຺ຐິນ຺ທ຺ຣິຍຕາ, ສພ຺ພຕ຺ຖ ໂລກຸຕ຺ຕຣຕາ ຈ ວິເສໂສ, ເສສໍ ຕາທິສເມວ. ປຐມຊ຺ຌານິກາ ຈຕ຺ຕາໂຣ ມຄ຺ຄາ.

ຕຖາ ທຸຕິຍຊ຺ຌານິເກສຸປິ ເກວລໍ ຘມ຺ມຸທ຺ເທເສ ວິຕກ຺ກາຠາໂວ, ສງ຺ຄຫວາເຣ ຈຕຸຣງ຺ຄຊ຺ຌານຕາ, ສຕ຺ຕງ຺ຄມຄ຺ຄຕາ ຈ ວິເສໂສ, ເສສໍ ປຐມຊ຺ຌານິກສທິສເມວ. ທຸຕິຍຊ຺ຌານິກມຄ຺ຄາ.

ຕຖາ ຕຕິຍຊ຺ຌານິເກສຸປິ ເກວລໍ ຘມ຺ມຸທ຺ເທເສ ວິຈາຣາຠາໂວ, ສງ຺ຄຫວາເຣ ຕິວງ຺ຄິກຊ຺ຌານຕາ ຈ ວິເສໂສ, ເສສໍ ທຸຕິຍຊ຺ຌານິກສທິສເມວ. ຕຕິຍຊ຺ຌານິກມຄ຺ຄາ.

ຕຖາ ຈຕຸຕ຺ຖຊ຺ຌານິເກສຸປິ ເກວລໍ ຘມ຺ມຸທ຺ເທເສ ປີຕິຍາ ອຠາໂວ, ໂກຏ຺ຐາສວາເຣ ທຸວງ຺ຄິກຊ຺ຌານຕາ, ຉຬງ຺ຄິກໂພຊ຺ຌງ຺ຄຕາ ¶ ຈ ວິເສໂສ, ເສສໍ ຕຕິຍຊ຺ຌານິກສທິສເມວ. ຈຕຸຕ຺ຖຊ຺ຌານິກມຄ຺ຄາ.

ຕຖາ ປຎ຺ຈມຊ຺ຌານິເກສຸປິ ເກວລໍ ສພ຺ພຕ຺ຖ ເວທນາປຣິວຕ຺ຕນເມວ ວິເສໂສ, ເສສໍ ຈຕຸຕ຺ຖຊ຺ຌານິກສທິສເມວ. ປຎ຺ຈມຊ຺ຌານິກມຄ຺ຄາ. ເອວໍ ຘມ຺ມຸທ຺ເທສາທິໂຕ ວິນິຈ຺ຉໂຍ.

ວິສຍາທິປ຺ປເຠທໂຕ ປນ ສພ຺ເພປິ ໂລກຸຕ຺ຕຣກຸສລາ ອາຣມ຺ມຓໂຕ ນິພ຺ພານາຣມ຺ມຓາວ, ຕສ຺ມາ ນ ຕໂຕ ເນສໍ ເຠໂທ, ປຏິປທາທິເຠທໂຕ ປນ ປຸພ຺ເພ ວຸຕ຺ຕນເຍນ ປຈ຺ເຈກໍ ເຠໂທ ເວທິຕພ຺ໂພ. ເອຕ຺ຖ ຈ ໂຍ ນາມຣູປປຣິຄ຺ຄຫໂຕ ປຏ຺ຐາຍ ກິລມນ຺ໂຕ ວິປສ຺ສນໍ ອາຣຠິຕ຺ວາ ທຸກ຺ເຂນ ກສິເຣນ ກິເລເສ ວິກ຺ຂມ຺ເຠຕິ, ຕສ຺ສ ທຸກ຺ຂາ ປຏິປທາ ໂຫຕິ. ໂຍ ປນ ວິກ຺ຂມ຺ຠິຕກິເລໂສ, ໂສ ວິປສ຺ສນາປຣິວາສໍ ວາເສນ຺ໂຕ ຈິເຣນ ມຄ຺ຄປາຕຸຠາວໍ ປາປຸຓາຕິ, ຕສ຺ສ ທນ຺ຘາຠິຎ຺ຎາ ໂຫຕິ. ອິມິນາ ນເຍນ ອິຕຣາ ຕິສ຺ໂສປິ ປຏິປທາຠິຎ຺ຎາໂຍ ເວທິຕພ຺ພາ. ຍຖາ ຈ ປຏິປທາທິເຠທໂຕ, ເອວໍ ວິໂມກ຺ຂເຠທໂຕປິ ປຈ຺ເຈກໍ ທ຺ວິຘາ ໂຫນ຺ຕິ – ສຸຎ຺ຎຕວິໂມກ຺ໂຂ ອປ຺ປຓິຫິຕວິໂມກ຺ໂຂຕິ.

ຕຕ຺ຖ ສຸຎ຺ຎຕນ຺ຕິ, ອປ຺ປຓິຫິຕນ຺ຕິ ຈ ໂລກຸຕ຺ຕຣມຄ຺ຄສ຺ສ ນາມໍ. ໂສ ຫິ ອາຄມນໂຕ ສຄຸຓໂຕ ອາຣມ຺ມຓໂຕຕິ ຕີຫິ ກາຣເຓຫິ ນາມໍ ລຠຕິ. ກຖໍ? ອິຘ ຠິກ຺ຂຸ ວິປສ຺ສນາກມ຺ມຏ຺ຐານິໂກ ອາທິໂຕ ປຏ຺ຐາຍ ‘‘ອນິຈ຺ຈໍ ທຸກ຺ຂມນຕ຺ຕາ’’ຕິ ຕິວິຘໍ ອນຸປສ຺ສນໍ ອາໂຣເປຕ຺ວາ ¶ ສມ຺ມສນ຺ໂຕ ວິຈຣຕິ, ສຈສ຺ສ ວຸຏ຺ຐານຄາມິນິວິປສ຺ສນາ ເຕຠູມເກ ສງ຺ຂາເຣ ອນຕ຺ຕໂຕ ວິປສ຺ສຕິ, ອຍໍ ອຕ຺ຕສຸຎ຺ຎຕາທສ຺ສນຏ຺ເຐນ ສຸຎ຺ຎຕາ ນາມ ໂຫຕິ. ສເຈ ທຸກ຺ຂໂຕ ວິປສ຺ສຕິ, ອຍໍ ຕຓ຺ຫາປຓິຘິຣຫິຕຏ຺ເຐນ ອປ຺ປຓິຫິຕາ ນາມ ໂຫຕິ, ຕາ ອຸໂຠປິ ອາຄມນີຍຏ຺ຐາເນ ຐຕ຺ວາ ອຕ຺ຕໂນ ອຕ຺ຕໂນ ມຄ຺ຄສ຺ສ ຍຖາກ຺ກມໍ ສຸຎ຺ຎຕມຄ຺ໂຄ ¶ ອປ຺ປຓິຫິຕມຄ຺ໂຄຕິ ນາມໍ ເທນ຺ຕິ. ເອວໍ ອາຄມນໂຕ ນາມລາໂຠ ເວທິຕພ຺ໂພ. ນນຸ ສຸຕ຺ຕນ຺ເຕສຸ ສເຈ ວຸຏ຺ຐານຄາມິນິວິປສ຺ສນາ ອນິຈ຺ຈໂຕ ປສ຺ສຕິ, ຕສ຺ສາ ວເສນ ມຄ຺ໂຄ ອນິມິຕ຺ຕວິໂມກ຺ໂຂ ໂຫຕີຕິ ກຕ຺ວາ ຕໂຍ ວິໂມກ຺ຂາ ກຖິຕາຕິ? ສຈ຺ຈໍ, ອປິ ຈ ໂຂ ປຣິຍາຍໂຕ ກຖິຕາ, ນິປ຺ປຣິຍາຍໂຕ ປນ ສຍມ຺ປິ ສນິມິຕ຺ຕາ ອຕ຺ຕໂນ ມຄ຺ຄສ຺ສ ອນິມິຕ຺ຕນາມໍ ທາຕຸໍ ອສກ຺ກຸເຓຍ຺ຍຕາຍ ທ຺ເວ ເອວ ວິໂມກ຺ຂາ ໂຫນ຺ຕີຕິ. ຕິສ຺ໂສປິ ຫິ ວິປສ຺ສນາ ນິຈ຺ຈນິມິຕ຺ຕໍ, ສຸຂນິມິຕ຺ຕຎ຺ຈ ອຸຄ຺ຆາຏເນນ ອນິມິຕ຺ຕໂວຫາຣໍ ລຠນ຺ຕິ, ຕິສ຺ໂສປິ ນິມິຕ຺ຕຠູເຕສຸ ຂນ຺ເຘສຸ ຈຣຓໂຕ ສນິມິຕ຺ຕາວ, ຕສ຺ມາ ສຍໍ ອາຄມນີຍຏ຺ຐາເນ ຐຕ຺ວາ ອຕ຺ຕໂນ ມຄ຺ຄສ຺ສ ນິປ຺ປຣິຍາຍໂຕ ອນິມິຕ຺ຕນາມໍ ທາຕຸໍ ນ ສກ຺ໂກນ຺ຕິ. ຍສ຺ມາ ປນ ມຄ຺ໂຄ ສຍໍ ຣາຄາທີຫິ ສຸຎ຺ໂຎ, ຣາຄາທິນິມິຕ຺ຕປຓິຘິຣຫິໂຕ ຈ, ຕສ຺ມາ ສຄຸເຓເນວ ສຸຎ຺ຎຕນາມໍ, ອປ຺ປຓິຫິຕນາມຎ຺ຈ ລຠຕິ. ເອວມສ຺ສ ສຄຸຓໂຕ ນາມລາໂຠ ເວທິຕພ຺ໂພ. ຍສ຺ມາ ປນ ນິພ຺ພານໍ ຣາຄາທີຫິ, ສງ຺ຂາເຣຫິ ຈ ສຸຎ຺ຎຕ຺ຕາ, ຣາຄາທິນິມິຕ຺ຕປຓິຘິຣຫິຕຕ຺ຕາ ຈ ‘‘ສຸຎ຺ຎຕໍ, ອນິມິຕ຺ຕໍ, ອປ຺ປຓິຫິຕ’’ນ຺ຕິ ຈ ວຸຈ຺ຈຕິ, ຕສ຺ມາ ຕໍ ອາຣມ຺ມຓໍ ກຕ຺ວາ ອຸປ຺ປນ຺ນມຄ຺ໂຄປິ ‘‘ສຸຎ຺ຎໂຕ, ອນິມິຕ຺ໂຕ, ອປ຺ປຓິຫິໂຕ’’ຕິ ຈ ນາມໍ ລຠຕິ. ເອວໍ ອາຣມ຺ມຓໂຕ ນາມລາໂຠ ເວທິຕພ຺ໂພ.

ເຕສຸ ອິຘ ອາຄມນໂຕວ ມຄ຺ໂຄ ນາມໍ ລຠຕິ, ນ ສຄຸຓໂຕ, ນາປິ ອາຣມ຺ມຓໂຕ, ສຄຸຓາຣມ຺ມຓໂຕ ນາມລາຠສ຺ສ ສຸຕ຺ຕນ຺ເຕສຸ ປຣິຍາຍເທສິຕຕ຺ຕາ. ເຕເນວ ເຫຕ຺ຖ ມຄ຺ຄານໍ ສຄຸຓາຣມ຺ມຓໂຕປິ ອນິມິຕ຺ຕວິໂມກ຺ຂຕໍ ອຄ຺ຄເຫຕ຺ວາ ສຸຎ຺ຎຕອປ຺ປຓິຫິຕວິໂມກ຺ຂຕາວ ອາຄມນໂຕ ວຸຕ຺ຕາ, ຕຎ຺ຈາຄມນໍ ທຸວິຘໍ ວິປສ຺ສນາຄມນໍ, ມຄ຺ຄາຄມນຎ຺ຈ. ຕຕ຺ຖ ວິປສ຺ສນາຄມນໂຕ ມຄ຺ໂຄ ຈ ສຸຎ຺ຎຕາທິນາມໍ ລຠຕິ, ມຄ຺ຄາຄມນໂຕ ຈ ລຠເຕວ, ອິຘ ປນ ມຄ຺ຄສ຺ສ ອຘິປ຺ເປຕຕ຺ຕາ ¶ ວິປສ຺ສນາຄມນໂຕວ ເວທິຕພ຺ພໍ. ເອວໍ ວິໂມກ຺ຂເຠທໂຕ ປຈ຺ເຈກໍ ທ຺ວິຘາ ໂຫນ຺ຕິ. ເອວໍ ວິສຍາທິປ຺ປເຠທໂຕ ວິນິຈ຺ຉໂຍ.

ນິຏ຺ຐິຕາ ຈ ໂມຫວິຈ຺ເຉທນິຍາ ນາມ

‘‘ກຸສລາ ຘມ຺ມາ’’ຕິ ປທສ຺ສ ອຕ຺ຖວຓ຺ຓນາ.

ອກຸສລາ ¶ ປນ ຘມ຺ມາ ຠູມິໂຕ ເອກວິຘາ ກາມາວຈຣາວ, ສມ຺ປໂຍຄໂຕ ປນ ມູລວເສນ ຕິວິຘາ ໂຫນ຺ຕິ ໂລຠມູລາ ໂທສມູລາ ໂມຫມູລາຕິ. ຕຕ຺ຖ ໂລຠມູລາ ອຏ຺ຐວິຘາ ໂສມນສ຺ສສຫຄຕໍ ທິຏ຺ຐິຄຕສມ຺ປຍຸຕ຺ຕໍ ອສງ຺ຂາຣໍ, ຕຖາ ສສງ຺ຂາຣໍ, ໂສມນສ຺ສສຫຄຕໍ ທິຏ຺ຐິຄຕວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕໍ ອສງ຺ຂາຣໍ, ຕຖາ ສສງ຺ຂາຣໍ, ອຸເປກ຺ຂາສຫຄຕໍ ທິຏ຺ຐິຄຕສມ຺ປຍຸຕ຺ຕໍ ອສງ຺ຂາຣໍ, ຕຖາ ສສງ຺ຂາຣໍ, ອຸເປກ຺ຂາສຫຄຕໍ ທິຏ຺ຐິຄຕວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕໍ ອສງ຺ຂາຣໍ, ຕຖາ ສສງ຺ຂາຣນ຺ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ອິຏ຺ຐາຣມ຺ມເຓ ໂລຠພຫຸລຕາທີຫິ ກາຣເຓຫິ ໂສມນສ຺ສສຫຄຕຕາ, ອສທ຺ຘມ຺ມສວນອກລ຺ຍາຓມິຕ຺ຕຕາທີຫິ ທິຏ຺ຐິສມ຺ປຍຸຕ຺ຕຕາ ຈ ເວທິຕພ຺ພາ. ຍທາ ຫິ ‘‘ນຕ຺ຖິ ກາເມສຸ ອາທີນໂວ’’ຕິອາທິນາ ນເຍນ ມິຈ຺ຉາທິຏ຺ຐິໍ ປຸຣກ຺ຂຕ຺ວາ ຫຏ຺ຐຕຸຏ຺ໂຐ ກາເມ ວາ ປຣິຠຸຎ຺ຊຕິ, ທິຏ຺ຐມງ຺ຄລາທີນິ ວາ ສາຣໂຕ ປຈ຺ເຈຕິ ສຠາວຕິກ຺ເຂເນວ ອນຸສ຺ສາຫິເຕນ ຈິຕ຺ເຕນ, ຕທາ ປຐມໍ ອກຸສລຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ. ຍທາ ມນ຺ເທນ ສມຸສ຺ສາຫິເຕນ, ຕທາ ທຸຕິຍໍ. ຍທາ ມິຈ຺ຉາທິຏ຺ຐິໍ ອປຸຣກ຺ຂຕ຺ວາ ເກວລໍ ຫຏ຺ຐຕຸຏ຺ໂຐ ເມຖຸນໍ ວາ ເສວຕິ, ປຣສມ຺ປຕ຺ຕິໍ ¶ ວາ ອຠິຊ຺ຌາຍຕິ, ປຣຠຓ຺ຑໍ ວາ ຫຣຕິ ສຠາວຕິກ຺ເຂນານຸສ຺ສາຫິເຕນ, ຕທາ ຕຕິຍໍ. ຍທາ ສມຸສ຺ສາຫິເຕນ, ຕທາ ຈຕຸຕ຺ຖໍ. ຍທາ ປນ ກາມານໍ ວາ ອສມ຺ປຕ຺ຕິໍ ອາຄມ຺ມ, ອຎ຺ເຎສໍ ວາ ໂສມນສ຺ສເຫຕູນໍ ອຠາເວນ ຈຕູສຸປິ ວິກປ຺ເປສຸ ໂສມນສ຺ສຣຫິຕຕາ ໂຫຕິ, ຕທາ ເສສານິ ຈຕ຺ຕາຣິ ອຸເປກ຺ຂາສຫຄຕານິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕີຕິ ອຍໍ ສມ຺ປໂຍຄໂຕ ວິນິຈ຺ຉໂຍ.

ຘມ຺ມຸທ຺ເທສໂຕ ປນ ປຐມາກຸສເລ ຕາວ ນິຍຕາ ປາຬິຍໍ ສຣູເປນາຄຕາ ໂສຬສ, ເຍວາປນກວເສນ ຈຕ຺ຕາໂຣຕິ ວີສຕິ ຘມ຺ມາ ໂຫນ຺ຕິ. ກຖໍ? ຜສ຺ໂສ ເວທນາ ສຎ຺ຎາ ເຈຕນາ ຈິຕ຺ຕໍ ວິຕກ຺ໂກ ວິຈາໂຣ ປີຕິ ວີຣິຍໍ ເອກຄ຺ຄຕາ ຊີວິຕໍ ອຫິຣິກໍ ອໂນຕ຺ຕປ຺ປໍ ໂລໂຠ ໂມໂຫ ມິຈ຺ຉາທິຏ຺ຐີຕິ ອິເມ ສຣູເປນາຄຕາ ໂສຬສ ຘມ຺ມາ, ຉນ຺ໂທ ອຘິໂມກ຺ໂຂ ມນສິກາໂຣ ອຸທ຺ຘຈ຺ຈນ຺ຕິ ອິເມ ເຍວາປນກາ ຈຕ຺ຕາໂຣຕິ. ປທຠາຊນີເຍ ປນ ປຸພ຺ເພ ວຸຕ຺ຕນເຍເນວ ‘‘ຜສ຺ສປຎ຺ຈກໍ ຌານງ຺ຄປຎ຺ຈກໍ ວີຣິຍສມາຘິມໂນໂສມນສ຺ສຊີວິຕວເສນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍານິ ປຎ຺ຈ, ມິຈ຺ຉາທິຏ຺ຐິສງ຺ກປ຺ປວາຍາມສມາຘິວເສນ ມຄ຺ຄງ຺ຄານິ ຈຕ຺ຕາຣິ, ວີຣິຍສມາຘິອຫິຣິກາໂນຕ຺ຕປ຺ປວເສນ ພລານິ ຈຕ຺ຕາຣິ, ໂລໂຠ ໂມໂຫຕິ ທ຺ເວ ມູລານິ, ອຠິຊ຺ຌາ ມິຈ຺ຉາທິຏ຺ຐີຕິ ທ຺ເວ ກມ຺ມປຖານິ, ອຫິຣິກໍ ອໂນຕ຺ຕປ຺ປນ຺ຕິ ¶ ໂລກນາສທຸກໍ, ສມໂຖ ປຄ຺ຄາໂຫ ອວິກ຺ເຂໂປ ຈາຕິ ເອວໍ ສຣູເປນາຄຕານໍ ທ຺ວຕ຺ຕິໍສຘມ຺ມານໍ ໂສຬສສຸ ເອວ ສມວໂຣໂຘ, ສວິຠຕ຺ຕິກາວິຠຕ຺ຕິກເຠໂທ ຈ ກາມາວຈຣປຐມກຸສເລ ວຸຕ຺ຕານຸສາຣໂຕ ຎາຕພ຺ໂພ. ອຍໍ ຘມ຺ມຸທ຺ເທສໂຕ ວິນິຈ຺ຉໂຍ.

ລກ຺ຂຓາທິວິຠາຄໂຕ ປນ ນ ຫິຣີຍຕີຕິ ອຫິຣິໂກ, ອຫິຣິກສ຺ສ ຠາໂວ ອຫິຣິກ຺ກໍ, ນ ໂອຕ຺ຕປ຺ປໍ ອໂນຕ຺ຕປ຺ປໍ. ເຕສຸ ອຫິຣິກ຺ກໍ ກາຍທຸຈ຺ຈຣິຕາທີຫິ ອຊິຄຸຈ຺ຉນລກ຺ຂຓໍ, ອລຊ຺ຊາລກ຺ຂຓໍ ວາ, ອໂນຕ຺ຕປ຺ປໍ ເຕເຫວ ອສາຣຊ຺ຊນລກ຺ຂຓໍ, ອນຸຕ຺ຕາສລກ຺ຂຓໍ ¶ ວາ, ເສສໍ ຫິຣິໂອຕ຺ຕປ຺ປານໍ ວຸຕ຺ຕປ຺ປຏິປກ຺ຂວເສນ ເວທິຕພ຺ພໍ.

ລຸພ຺ຠຕິ ເຕນ, ສຍໍ ວາ ລຸພ຺ຠຕິ, ລຸພ຺ຠນມຕ຺ຕເມວ ວາ ຕນ຺ຕິ ໂລໂຠ. ໂສ ອາຣມ຺ມຓຄຫຓລກ຺ຂໂຓ ມກ຺ກຏາເລໂປ ວິຍ, ອຠິສງ຺ຄຣໂສ ຕຕ຺ຕກປາເລ ຂິຕ຺ຕມໍສເປສິ ວິຍ, ອປຣິຈ຺ຈາຄປຈ຺ຈຸປຏ຺ຐາໂນ ເຕລຎ຺ຊນຣາໂຄ ວິຍ, ສຎ຺ໂຎຊນີຍຘມ຺ເມສຸ ອສ຺ສາທທສ຺ສນປທຏ຺ຐາໂນ. ຕຓ຺ຫານທິຠາເວນ ວຑ຺ຒມາໂນ ສີຆໂສຕາ ນທີ ວິຍ ມຫາສມຸທ຺ທໍ ອປາຍເມວ ຄເຫຕ຺ວາ ຄຈ຺ຉຕີຕິ ທຏ຺ຐພ຺ໂພ.

ມຸຍ຺ຫນ຺ຕິ ເຕນ, ສຍໍ ວາ ມຸຍ຺ຫຕິ, ມຸຍ຺ຫນມຕ຺ຕເມວ ວາ ຕນ຺ຕິ ໂມໂຫ. ໂສ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ອນ຺ຘກາຣລກ຺ຂໂຓ, ອຎ຺ຎາຓລກ຺ຂໂຓ ວາ, ອສມ຺ປຏິເວຘຣໂສ, ອາຣມ຺ມຓສຠາວຈ຺ຉາທນຣໂສ ວາ, ອສມ຺ມາປຏິປຕ຺ຕິປຈ຺ຈຸປຏ຺ຐາໂນ, ອນ຺ຘກາຣປຈ຺ຈຸປຏ຺ຐາໂນ ວາ, ອໂຍນິໂສມນສິກາຣປທຏ຺ຐາໂນ, ສພ຺ພາກຸສລານໍ ມູລນ຺ຕິ ທຏ຺ຐພ຺ໂພ.

ມິຈ຺ຉາ ປສ຺ສນ຺ຕິ ຕາຍ, ສຍໍ ວາ ມິຈ຺ຉາ ປສ຺ສຕິ, ມິຈ຺ຉາທສ຺ສນມຕ຺ຕເມວ ວາ ເອສາຕິ ມິຈ຺ຉາທິຏ຺ຐິ. ສາ ອໂຍນິໂສ ອຠິນິເວສລກ຺ຂຓາ, ປຣາມາສຣສາ, ມິຈ຺ຉາຠິນິເວສປຈ຺ຈຸປຏ຺ຐານາ, ອຣິຍານໍ ອທສ຺ສນກາມຕາທິປທຏ຺ຐານາ, ປຣມໍ ວຊ຺ຊນ຺ຕິ ທຏ຺ຐພ຺ພາ.

ອຸທ຺ຘຕຠາໂວ ອຸທ຺ຘຈ຺ຈໍ. ຕໍ ອວູປສມລກ຺ຂຓໍ, ອນວຏ຺ຐານຣສໍ, ຠນ຺ຕຕາປຈ຺ຈຸປຏ຺ຐານໍ, ອໂຍນິໂສມນສິກາຣປທຏ຺ຐານໍ, ຈິຕ຺ຕວິກ຺ເຂໂປຕິ ທຏ຺ຐພ຺ໂພ. ເສໂສ ປເນຕ຺ຖ ສຸຎ຺ຎຕວາຣປຣິໂຍສາໂນ ສພ຺ໂພປິ ວິນິຈ຺ຉໂຍ ກຸສລາຘິກາເຣ ວຸຕ຺ຕານຸສາຣໂຕ ເວທິຕພ຺ໂພ. ເກວລໍ ສງ຺ຄຫວາເຣ ປາຬິຍໍ ອາຄຕວເສນ ¶ ປຎ຺ຈິນ຺ທ຺ຣິຍຕາ, ຈຕຸຣງ຺ຄມຄ຺ຄຕາ, ຈຕຸພ຺ພິຘພລຕາ, ທ຺ເວເຫຕຸຕາ, ສພ຺ພຕ຺ຖ ອກຸສລຠາໂວ ຈ ວິເສໂສ, ເສສໍ ຕາທິສເມວ. ປຐມາກຸສລໍ ນິຏ຺ຐິຕໍ.

ຍຖາ ¶ ຈ ປຐເມ, ເອວໍ ທຸຕິເຍປິ ສສງ຺ຂາຣຕາ, ເຍວາປນເກສຸ ຖິນມິທ຺ຘານໍ ສມ຺ຠໂວ, ນິຍຕຕາ ຈ ວິເສໂສ. ຕຕ຺ຖ ຖິນນຕາ ຖິນໍ, ມິທ຺ຘນຕາ ມິທ຺ຘໍ, ອນຸສ຺ສາຫນສໍສີທນຕາ, ສຕ຺ຕິວິຆາໂຕ ຈາຕິ ອຕ຺ໂຖ. ຕຕ຺ຖ ຖິນໍ ອນຸສ຺ສາຫລກ຺ຂຓໍ, ວີຣິຍວິໂນທນຣສໍ, ສໍສີທນປຈ຺ຈຸປຏ຺ຐານໍ. ມິທ຺ຘໍ ອກມ຺ມຎ຺ຎຕາລກ຺ຂຓໍ, ໂອນຫນຣສໍ, ລີນຕາປຈ຺ຈຸປຏ຺ຐານໍ, ປຈລາຍິການິທ຺ທາປຈ຺ຈຸປຏ຺ຐານໍ ວາ, ອຸຠຍມ຺ປິ ອຣຕິຕນ຺ທິວິຊມ຺ຠິກາທີສຸ ອໂຍນິໂສມນສິກາຣປທຏ຺ຐານໍ. ທຸຕິຍໍ.

ຕຕິເຍ ສພ຺ໂພປິ ວິນິຈ຺ຉໂຍ ປຐມາກຸສເລ ວຸຕ຺ຕນໂຍວ. ເກວລໍ ທິຏ຺ຐິຍາ ອຠາໂວ, ເຍວາປນເກສຸ ມານສ຺ສ ສມ຺ຠໂວ, ອນິຍຕຕາ ຈ, ສງ຺ຄຫວາເຣ ຕິວງ຺ຄິກມຄ຺ຄຕາ ຈ ວິເສໂສ, ເສສໍ ຕາທິສເມວ. ຕຕ຺ຖ ມຎ຺ຎຕີຕິ ມາໂນ. ໂສ ອຸຓ຺ຓຕິລກ຺ຂໂຓ, ສມ຺ປຄ຺ຄຫຣໂສ, ເກຕຸກມ຺ຍຕາປຈ຺ຈຸປຏ຺ຐາໂນ, ທິຏ຺ຐິວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕໂລຠປທຏ຺ຐາໂນ, ອຸມ຺ມາໂທ ວິຍ ທຏ຺ຐພ຺ໂພ. ຕຕິຍໍ.

ຍຖາ ຈ ຕຕິເຍ, ເອວໍ ຈຕຸຕ຺ເຖປິ. ຖິນມິທ຺ຘຎ຺ເຈຕ຺ຖ ສສງ຺ຂາຣຕາ ຈ ອຘິກາ, ເສສໍ ຕາທິສເມວ. ຈຕຸຕ຺ຖໍ.

ປຎ຺ຈມຉຏ຺ຐສຕ຺ຕມຏ຺ຐເມສຸ ໂສມນສ຺ສຏ຺ຐາເນ ອຸເປກ຺ຂາສມ຺ຠໂວ, ປີຕິຍາ ຈ ອຠາໂວ, ຕໂຕ ເອວ ສງ຺ຄຫວາເຣ ຈຕຸຣງ຺ຄຊ຺ຌານຕາ ຈ ວິເສໂສ, ເສສໍ ສພ຺ພໍ ປຐມທຸຕິຍຕຕິຍຈຕຸຕ຺ຖຈິຕ຺ຕສທິສເມວ.

ໂທສມູລາ ປນ ທ຺ວິຘາ ໂທມນສ຺ສສຫຄຕໍ ປຏິຆສມ຺ປຍຸຕ຺ຕໍ ອສງ຺ຂາຣໍ, ຕຖາ ສສງ຺ຂາຣໍ. ເອວໍ ສມ຺ປໂຍຄໂຕ. ຘມ຺ມຸທ຺ເທສາທິໂຕ ປນ ປຐເມ ຕາວ ປຐມາກຸສເລ ວຸຕ຺ເຕສຸ ປີຕິໂລຠທິຏ຺ຐິໂຍ ວຊ຺ເຊຕ຺ວາ ໂທສໍ ¶ , ເຍວາປນເກສຸ ອນິຍຕານິ ¶ ອິສ຺ສາມຈ຺ຉຣິຍກຸກ຺ກຸຈ຺ຈານິ, ໂສມນສ຺ສຏ຺ຐາເນ ໂທມນສ຺ສຎ຺ຈ ປກ຺ຂິປິຕ຺ວາ ເອກວີສຕິ ຘມ຺ມາ ໂຫນ຺ຕິ. ເຍວາປນກາ ເຈຕ຺ຖ ສຕ຺ຕ. ຕຕ຺ຖ ທຸສ຺ສນ຺ຕິ ເຕນ, ສຍໍ ວາ ທຸສ຺ສຕິ, ທຸສ຺ສນມຕ຺ຕເມວ ວາ ຕນ຺ຕິ ໂທໂສ. ໂສ ຈຓ຺ຑິກ຺ກລກ຺ຂໂຓ ປຫຏາສີວິໂສ ວິຍ, ວິສປ຺ປນຣໂສ ວິສນິປາໂຕ ວິຍ, ອຕ຺ຕໂນ ນິສ຺ສຍທຫນຣໂສ ວາ ທາວຄ຺ຄິ ວິຍ, ທຸສ຺ສນປຈ຺ຈຸປຏ຺ຐາໂນ ລທ຺ໂຘກາໂສ ວິຍ ສປຕ຺ໂຕ, ອາຆາຕວຕ຺ຖຸປທຏ຺ຐາໂນ, ວິສສໍສຏ຺ຐປູຕິມຸຕ຺ຕໍ ວິຍ ທຏ຺ຐພ຺ໂພ. ອິສ຺ສາຍນາ ອິສ຺ສາ. ສາ ປຣສມ຺ປຕ຺ຕີນໍ ອຸສູຍນລກ຺ຂຓາ, ຕຕ຺ເຖວ ອນຠິຣຕິຣສາ, ຕໂຕ ວິມຸຂຠາວປຈ຺ຈຸປຏ຺ຐານາ, ປຣສມ຺ປຕ຺ຕິປທຏ຺ຐານາ, ສຎ຺ໂຎຊນນ຺ຕິ ທຏ຺ຐພ຺ພາ. ມຈ຺ເຉຣຠາໂວ ມຈ຺ຉຣິຍໍ. ຕໍ ລທ຺ຘານໍ ວາ ລຠິຕພ຺ພານໍ ວາ ອຕ຺ຕໂນ ສມ຺ປຕ຺ຕີນໍ ນິຄູຫນລກ຺ຂຓໍ, ຕາສຎ຺ເຎວ ປເຣຫິ ສາຘາຣຓຠາວອກ຺ຂມນຣສໍ, ສງ຺ໂກຈນປຈ຺ຈຸປຏ຺ຐານໍ, ກຏຸກຎ຺ຈຸກຕາປຈ຺ຈຸປຏ຺ຐານໍ ວາ, ອຕ຺ຕສມ຺ປຕ຺ຕິປທຏ຺ຐານໍ, ເຈຕໂສ ວິຣູປຠາໂວຕິ ທຏ຺ຐພ຺ພໍ. ກຸຈ຺ຉິຕໍ ກຕໍ ກຸກຕໍ, ຕສ຺ສ ຠາໂວ ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈໍ. ຕໍ ປຈ຺ຉານຸຕາປລກ຺ຂຓໍ, ກຕາກຕານຸໂສຈນຣສໍ, ວິປ຺ປຏິສາຣປຈ຺ຈຸປຏ຺ຐານໍ, ກຕາກຕປທຏ຺ຐານໍ, ທາສພ຺ຍມິວ ທຏ຺ຐພ຺ພໍ. ສງ຺ຄຫວາເຣ ທຸກ຺ເຂນ ສທ຺ຘິໍ ຈຕຸຣງ຺ຄຊ຺ຌານຕາ, ໂທມນສ຺ເສນ ປຎ຺ຈິນ຺ທ຺ຣິຍຕາ, ຕິວງ຺ຄິກມຄ຺ຄຕາ, ໂທສໂມຫວເສນ ທ຺ວິເຫຕຸກຕາ ຈ ເວທິຕພ຺ພາ. ເສໂສ ປນ ສພ຺ໂພ ວິນິຈ຺ຉໂຍ ປຐມາກຸສເລ ວຸຕ຺ຕສທິໂສ ເອວ. ຍຖາ ຈ ປຐເມ, ເອວໍ ທຸຕິເຍປິ, ສສງ຺ຂາຣຕາ ປນ ຖິນມິທ຺ເຘຫິ ສທ຺ຘິໍ ນວເຍວາປນກຕາ ຈ ວິເສໂສ, ເສສໍ ຕາທິສເມວ.

ໂມຫມູລາປິ ທ຺ວິຘາ ອຸເປກ຺ຂາສຫຄຕໍ ວິຈິກິຈ຺ຉາສມ຺ປຍຸຕ຺ຕໍ, ຕຖາ ອຸທ຺ຘຈ຺ຈສມ຺ປຍຸຕ຺ຕນ຺ຕິ. ຕຕ຺ຖ ປຐເມ ຘມ຺ມຸທ຺ເທສໂຕ ຕາວ ຜສ຺ສປຎ຺ຈກໍ ວິຕກ຺ໂກ ວິຈາໂຣ ວີຣິຍໍ ເອກຄ຺ຄຕາ ຊີວິຕໍ ອຫິຣິກໍ ອໂນຕ຺ຕປ຺ປໍ ໂມໂຫ ວິຈິກິຈ຺ຉາຕິ ສຣູເປນາຄຕາ ຈຸທ຺ທສ ¶ , ອຸທ຺ຘຈ຺ຈໍ ມນສິກາໂຣຕິ ເຍວາປນກາ ທ຺ເວ ຈາຕິ ໂສຬສ ຘມ຺ມາ ໂຫນ຺ຕິ, ເອກຄ຺ຄຕາ ເຈຕ຺ຖ ຈິຕ຺ຕຏ຺ຐິຕິມຕ຺ຕາ, ອິນ຺ທ຺ຣິຍມຄ຺ຄພລຠາວໍ ນ ສມ຺ປາປຸຓາຕິ. ຕໂຕ ເອວ ສງ຺ຄຫວາເຣ ສມາຘິໍ ວຊ຺ເຊຕ຺ວາ ອຸເປກ຺ຂາຍ ສທ຺ຘິໍ ຈຕ຺ຕາຣິ ອິນ຺ທ຺ຣິຍານິ, ທ຺ເວ ¶ ມຄ຺ຄງ຺ຄານິ, ຕີຓິ ພລານິ ໂຫນ຺ຕິ. ໂມໂຫ ປເນຕ຺ຖ ເອໂກວ ເຫຕຸ. ເສໂສ ປເນຕ຺ຖ ສພ຺ໂພ ວິນິຈ຺ຉໂຍ ວຸຕ຺ຕນໂຍ ເອວ.

ຕຕ຺ຖ ວິຄຕາ ຈິກິຈ຺ຉາ ເອຕິສ຺ສາຕິ ວິຈິກິຈ຺ຉາ. ສາ ສໍສຍລກ຺ຂຓາ, ກມ຺ປນຣສາ, ອນິຈ຺ຉຍປຈ຺ຈຸປຏ຺ຐານາ, ອເນກໍສຠາວປຈ຺ຈຸປຏ຺ຐານາ ວາ, ອໂຍນິໂສມນສິກາຣປທຏ຺ຐານາ, ປຏິປຕ຺ຕິອນ຺ຕຣາຍກຣາຕິ ທຏ຺ຐພ຺ພາ. ຍຖາ ຈ ວິຈິກິຈ຺ຉາສມ຺ປຍຸຕ຺ເຕ, ເອວໍ ອຸທ຺ຘຈ຺ຈສມ຺ປຍຸຕ຺ເຕປິ. ເກວລໍ ວິຈິກິຈ຺ຉາຍ ອຠາໂວ, ອຘິໂມກ຺ຂສ຺ສ ຈ ຠາໂວ, ຕໂຕ ເອວ ພລວຕຣສມາຘິຕາ, ເຕເນວ ສງ຺ຄຫວາເຣ ສມາຘິນາ ສທ຺ຘິໍ ປຎ຺ຈິນ຺ທ຺ຣິຍຕາ, ຕິວງ຺ຄິກມຄ຺ຄຕາ, ຈຕຸພ຺ພລຕາ ຈ ໂຫຕິ. ອຸທ຺ຘຈ຺ຈຎ຺ເຈຕ຺ຖ ສຣູເປເນວ ນິທ຺ທິຏ຺ຐໍ, ອຘິໂມກ຺ຂມນສິກາຣາ ທ຺ເວ ເຍວາປນກວເສນາຕິ ອຍໍ ວິເສໂສ, ເສສໍ ຕາທິສເມວ. ອິມານິ ປນ ທ຺ເວ ຈິຕ຺ຕານິ ນານາວິສເຍ, ເອກວິສເຍ ຈ ອສຓ຺ຐຫນໂຕ ປວຏ຺ຏນການິ. ອຸທ຺ຘຈ຺ຈສຫຄຕໍ ຫິ ລທ຺ຘາຘິໂມກ຺ຂຕາຍ ລທ຺ຘປຕິຏ຺ຐໍ ເອກາຣມ຺ມເຓເຍວ ປຕິຏ຺ຐາຍ ປຕິຏ຺ຐາຍ ປວຏ຺ຏຕິ ຈຕຸຣສ຺ສມຓິ ວິຍ, ອິຕຣໍ ນານາຣມ຺ມເຓສຸ ວຏ຺ຏມຓິ ວິຍາຕິ ທຏ຺ຐພ຺ພໍ. ອຸທ຺ຘຈ຺ຈສຫຄຕຎ຺ຈ ຐເປຕ຺ວາ ເສສາ ເອກາທສ ປຏິສນ຺ຘິໍ ຊເນນ຺ຕີຕິ ເວທິຕພ຺ພໍ.

ວິສຍາທິປ຺ປເຠທໂຕ ປເນເຕ ທ຺ວາທສປິ ວຕ຺ຖາຣມ຺ມຓວເສນ ຕາວ ຉພ຺ພິຘາ ໂຫນ຺ຕິ. ເຕສຸ ໂລຠໂມຫມູລາ ປນ ທສ ປຎ຺ຈທ຺ວາເຣ ຫທຍວຕ຺ຖຸໍ ນິສ຺ສາເຍວ, ມໂນທ຺ວາເຣ ນິສ຺ສາຍ ວາ ອນິສ຺ສາຍ ວາ ຊວນກິຈ຺ຈໍ ສາຘຍມານາ ຉພ຺ພິຘາ. ຕຖາ ໂທສມູລາ ນິສ຺ສາເຍວ ປນ ປວຕ຺ຕນ຺ຕິ. ໂລຠມູລາ ປນ ¶ ອທິນ຺ນາທານກາມມິຈ຺ຉາຈາຣມຸສາວາທເປສຸຎ຺ຎສມ຺ຜປ຺ປລາປາຠິຊ຺ຌາສງ຺ຂາຕານໍ ຉນ຺ນໍ ກມ຺ມປຖານໍ ວເສນ ຉພ຺ພິຘາ. ທິຏ຺ຐິສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ປເນຕ຺ຖ ມິຈ຺ຉາທິຏ຺ຐິວເສນາປີຕິ ສຕ຺ຕວິຘາ ໂຫນ຺ຕິ. ໂທສມູລາ ປນ ປາຓາຠິປາຕາທິນ຺ນາທານມຸສາວາທເປສຸຎ຺ຎຜຣຸສສມ຺ຜປ຺ປລາປພ຺ຍາປາທວເສນ ສຕ຺ຕວິຘາ ໂຫນ຺ຕິ. ທສນ຺ນມ຺ປິ ປເນສໍ ທ຺ວາຣກມ຺ມວເສນ ເຈວ ວີມໍສາວຊ຺ຊິຕາຘິປຕິຕ຺ຕຍວເສນ ຈ ກຸສເລ ວຸຕ຺ຕນເຍນ ວິຠາໂຄ ເວທິຕພ຺ໂພ. ເອກນ຺ຕຫີນຕ຺ຕາ ຫີນຕ຺ຕິກເຠໂທ ນຕ຺ຖິ. ອາຣມ຺ມຓາຘິປຕິ ປເນຕ຺ຖ ໂລຠມູເລສຸ ເອວ, ນ ອິຕເຣສຸ, ໂມຫມູເລສຸ ປນ ສຫຊາຕາຘິປຕິປິ ນຕ຺ຖິ, ຕຖາ ກມ຺ມປຖເຠໂທປິ. ນ ຫິ ປວຏ຺ຏມານໍ ກຎ຺ຈິ ອຘິປຕິໍ ກໂຣຕິ. ໂທໂສ ວາ ສວິສຍໍ, ວິຈິກິຈ຺ຉາຈິຕ຺ຕຎ຺ຈ ປຏິປຕ຺ຕິມນ຺ຕຣາຍກຣຕ຺ເຕນ ທຸຈ຺ຈຣິຕເຫຕຸຠູຕມ຺ປິ ປາຓາຕິປາຕາທີນໍ ໂທສໂລຠມູລຈິຕ຺ເຕເຫວ ສນ຺ນິຏ຺ຐາປນິຍໂຕ ກມ຺ມປຖເຠທໍ ນ ຄຈ຺ຉຕິ, ປຸພ຺ພຠາເຄ ເອວ ປນ ເຫຕຸ ໂຫຕິ. ເຕເນວສ຺ສ ອປາຍເຫຕຸຕາ ປຐມມຄ຺ຄວຊ຺ຌຕາຕິ ທຏ຺ຐພ຺ພໍ. ອຕີຕາທິເຠທໂຕ ປນ ທ຺ວາທສນ຺ນໍ ປຈ຺ເຈກມນນ຺ຕຕາ, ເສໂສ ຈ ວິນິຈ຺ຉໂຍ ກຸສລາຘິກາເຣ ວຸຕ຺ຕນເຍເນວ ເວທິຕພ຺ໂພຕິ.

ອພ຺ຍາກຕາ ¶ ປນ ຘມ຺ມາ ຊາຕິໂຕ ຈຕຸພ຺ພິຘາ ວິປາກກິຣິຍຣູປນິພ຺ພານວເສນ. ຕຕ຺ຖ ວິປາກາພ຺ຍາກຕາ ຘມ຺ມາ ຊາຕິໂຕ ຈ ທ຺ວິຘາ ໂຫນ຺ຕິ ກຸສລາກຸສລວິປາກວເສນ. ຕຕ຺ຖ ກຸສລວິປາກາ ຠູມິໂຕ ຈຕຸພ຺ພິຘາ ກາມຣູປາຣູປາວຈຣໂລກຸຕ຺ຕຣວິປາກວເສນ. ຕຕ຺ຖ ກາມາວຈຣວິປາກາ ອເຫຕຸກາ ສເຫຕຸກາຕິ ທຸວິຘາ. ຕຕ຺ຖ ອໂລຠາທິສຫຊາຕເຫຕຸວິຣຫິຕາ ອເຫຕຸກາ. ເຕ ສມ຺ປໂຍຄວຕ຺ຖາຣມ຺ມຓາທິເຠທໂຕ ¶ ອຏ຺ຐວິຘາ. ເສຍ຺ຍຖິທໍ – ອຸເປກ຺ຂາສຫຄຕໍ ຈກ຺ຂຸວິຎ຺ຎາຓໍ, ຕຖາ ໂສຕຆານຊິວ຺ຫາວິຎ຺ຎາຓໍ, ສຸຂສຫຄຕໍ ກາຍວິຎ຺ຎາຓໍ, ອຸເປກ຺ຂາສຫຄຕາ ມໂນຘາຕຸ, ໂສມນສ຺ສສຫຄຕາ ມໂນວິຎ຺ຎາຓຘາຕຸ, ຕຖາ ອຸເປກ຺ຂາສຫຄຕາ ຈາຕິ. ຈກ຺ຂຸວິຎ຺ຎາຓາທີນິ ຫິ ຈຕ຺ຕາຣິ ຈກ຺ຂຸປສາທາທີສຸ ຈຕູສຸ ອຸປາທາຍຣູເປສຸ ອຸປາທາຍຣູປານໍ ຆຏ຺ຏນານິຆໍສສ຺ສ ປິຈຸປິຓ຺ເຑ ປິຈຸປິຓ຺ຑສ຺ເສວາຕິທຸພ຺ພລຕາຍ ອຸເປກ຺ຂາເວທນາສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາເນວ ໂຫນ຺ຕິ. ກາຍວິຎ຺ຎາຓໍ ປນ ກາຍິນ຺ທ຺ຣິເຍ ໂຜຏ຺ຐພ຺ພຠູຕຕ຺ຕຍຆຏ຺ຏນານິຆໍສສ຺ສ ອຘິກຣຓິມຕ຺ຖເກ ຐປິຕປິຈຸປິຓ຺ເຑ ກູຏປຫາຣສ຺ເສວ ພລວຕາຍ ປສາທນິສ຺ສເຍສຸປິ ຠູເຕສຸ ປຏິຆາຕສມ຺ຠວໂຕ ສຸຂສຫຄຕໍ ໂຫຕິ, ມໂນຘາຕຸ ອຕ຺ຕໂນ ຄຫຓທຸພ຺ພລຕາຍ ອຕິອິຏ຺ເຐປິ ອຸເປກ຺ຂາສຫຄຕາວ, ມໂນວິຎ຺ຎາຓຘາຕຸ ປນ ອຕິອິຏ຺ເຐ ໂສມນສ຺ສສຫຄຕາ, ອິຏ຺ຐມຊ຺ຌຕ຺ເຕ ອຸເປກ຺ຂາສຫຄຕາຕິ ອຍໍ ສມ຺ປໂຍຄໂຕ ວິນິຈ຺ຉໂຍ.

ຘມ຺ມຸທ຺ເທສາທິໂຕ ປນ ຈກ຺ຂຸວິຎ຺ຎາເຓ ຕາວ ຜສ຺ສປຎ຺ຈກໍ, ເອກຄ຺ຄຕາ, ຊີວິຕນ຺ຕິ ສຣູເປນາຄຕາ ສຕ຺ຕ, ເຍວາປນກວເສນ ມນສິກາໂຣ ເອໂກ ຈາຕິ ອຏ຺ຐ ຘມ຺ມາ ໂຫນ຺ຕິ. ສງ຺ຄຫໂຕ ປເນຕ຺ຖ ຂນ຺ຘາຍຕນຘາຕຸອາຫາຣິນ຺ທ຺ຣິຍວເສນ ປຎ຺ເຈວສງ຺ຄຫາ. ຕຕ຺ຖ ຈກ຺ຂຸວິຎ຺ຎາຓຘາຕຸຘມ຺ມຘາຕຸວເສນ ຘາຕຸສງ຺ຄໂຫ, ມໂນ ອຸເປກ຺ຂາຊີວິຕິນ຺ທ຺ຣິຍວເສນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍສງ຺ຄໂຫ ຈ ເວທິຕພ຺ໂພ. ເສສໍ ວຸຕ຺ຕນຍເມວ. ເອຕ຺ຖ ຈ ວິຊ຺ຊມານາປິ ເວທນາ ຌານງ຺ຄຕໍ ນ ຄຈ຺ຉຕິ, ອິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ປນ ໂຫຕິ. ເອກຄ຺ຄຕາ ອິນ຺ທ຺ຣິຍມຄ຺ຄງ຺ຄພລຠາວມ຺ປິ ນ ຄຈ຺ຉຕິ ອຕິທຸພ຺ພລຕ຺ຕາ. ວິຕກ຺ກປຈ຺ຉິມກໍ ຫິ ຌານໍ, ເຫຕຸປຈ຺ຉິມໂກ ມຄ຺ໂຄ, ພລຎ຺ຈ. ຍຖາ ເຈຕ຺ຖ, ເອວໍ ໂສຕຆານຊິວ຺ຫາກາຍວິຎ຺ຎາເຓສຸປິ. ເກວລໍ ປນ ສງ຺ຄຫວາເຣ ໂສຕວິຎ຺ຎາຓຘາຕຸອາທິວເສນ ຘາຕຸສງ຺ຄໂຫ, ກາຍວິຎ຺ຎາເຓ ເວທນາປຣິວຕ຺ຕນຎ຺ຈ ວິເສໂສ. ຍຖາ ¶ ເຈຕ຺ຖ, ເອວໍ ມໂນຘາຕຸຍາປິ. ເກວລໍ ປນ ວິຕກ຺ກວິຈາຣາ ທ຺ເວ ເຍວາປນກາ ຈ ອຘິໂມກ຺ໂຂຕິ ຕໂຍ ຘມ຺ມາ ອຘິກາ. ສງ຺ຄຫວາເຣ ມໂນຘາຕຸຘມ຺ມຘາຕຸວເສນ ຘາຕຸສງ຺ຄໂຫ, ວິຕກ຺ກວິຈາຣຸເປກ຺ເຂກຄ຺ຄຕາຫິ ຈຕູຫິ ຌານງ຺ຄສງ຺ຄໂຫ ຈ ວິເສໂສ. ປາຬິຍໍ ປເນຕ຺ຖ ກິຎ຺ຈາປິ ຌານງ຺ຄສງ຺ຄໂຫ ¶ ນ ອຸທ຺ຘໂຏ, ຕຖາປິ ສວິຕກ຺ເກສຸ ນິຍເມນ ຌານງ຺ຄຕາສມ຺ຠວໂຕ ຄເຫຕພ຺ໂພວ. ຍຖາ ເຈຕ຺ຖ, ເອວໍ ມໂນວິຎ຺ຎາຓຘາຕຸທ຺ວເຍປິ. ໂສມນສ຺ສສຫຄຕຕາຍ ປເນຕ຺ຖ ປີຕິ ອຘິກາ, ສງ຺ຄຫວາເຣ ຈ ປຎ຺ຈງ຺ຄຊ຺ຌານຕາ, ເວທນາປຣິວຕ຺ຕນໍ, ອຸຠຍຕ຺ຖາປິ ມໂນວິຎ຺ຎາຓຘາຕຸຘມ຺ມຘາຕຸວເສນ ຘາຕຸສງ຺ຄໂຫ ຈ ວິເສໂສ, ເສສໍ ຕາທິສເມວ.

ວິສຍາທິປ຺ປເຠທໂຕ ປນ ຈກ຺ຂຸວິຎ຺ຎາຓາທີນິ ປຎ຺ຈ ຍຖາກ຺ກມໍ ຈກ຺ຂາທິເອເກກເມວ ວຕ຺ຖຸໍ ນິສ຺ສາຍ ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ເນ, ອິຏ຺ເຐ ຈ ຣູປາທິເອເກກາຣມ຺ມເຓ ເອວ ກິຣິຍມໂນຘາຕຸອນນ຺ຕຣໍ ອາໂລກາກາສວາຍຸຊລປຖວີສຫກາຣີນິ ປສາທກາທີນິ ທສ຺ສນສວນຆາຍນສາຍນຜຸສນກິຈ຺ຈານິ ສາຘຍມານານິ ຈກ຺ຂຸທ຺ວາຣາທີສຸ ເອເກກສ຺ມິໍ ເອວ ວິປຈ຺ຈນ຺ຕິ. ເອວເມເຕສໍ ວຕ຺ຖຸທ຺ວາຣາຣມ຺ມຓກິຈ຺ຈານິ ວິສຸໍ ນິຍຕານິ. ຐານໍ ປນ ເຕສໍ ປຎ຺ຈນ຺ນມ຺ປິ ເອກເມວ, ເຕນ ເນສໍ ນ ເຠໂທ. ມໂນຘາຕຸ ປນ ຫທຍວຕ຺ຖຸໍ ນິສ຺ສາເຍວ ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ເນສຸ ຣູປາທີສຸ ປຎ຺ຈສຸປິ ອາຣມ຺ມເຓສຸ ປຎ຺ຈວິຎ຺ຎາຓານນ຺ຕຣໍ ສມ຺ປຏິຈ຺ຉນກິຈ຺ຈໍ ສາຘຍມານາ ປຎ຺ຈສຸປິ ທ຺ວາເຣສຸ ປວຕ຺ຕຕິ, ໂສມນສ຺ສສຫຄຕາ ມໂນວິຎ຺ຎາຓຘາຕຸ ປນ ຫທຍວຕ຺ຖຸໍ ນິສ຺ສາເຍວ ອຕິອິຏ຺ເຐ ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ເນ ປຎ຺ຈາຣມ຺ມເຓ ວິປາກມໂນຘາຕຸອນນ຺ຕຣໍ ສນ຺ຕີຣຓກິຈ຺ຈໍ, ຉສຸປິ ທ຺ວາເຣສຸ ຉສຸ ພລວກາມາວຈຣາຣມ຺ມເຓສຸ ອຕີຕາທີສຸ ຊວນານນ຺ຕຣໍ ຕທາຣມ຺ມຓກິຈ຺ຈຎ຺ຈ ສາຘຍມານາ ວິປຈ຺ຈຕິ. ເອວເມຕິສ຺ສາ ທ຺ວາຣາຣມ຺ມຓກິຈ຺ຈຏ຺ຐານານິ ອນິພທ຺ຘານິ, ຕໂຕ ເຕຫິ ເຠໂທ ໂຫຕິ, ວຕ຺ຖຸ ປນ ຕຕ຺ເຖວ ນິພທ຺ຘໍ, ຕໂຕ ນ ເຠໂທ, ເອວມຸເປກ຺ຂາສຫຄຕາຍປິ. ເກວລໍ ¶ ປເນສາ ທ຺ວາຣວິນິມຸຕ຺ຕາປິ ຫຸຕ຺ວາ ສຸຄຕິຍໍ ຊຈ຺ຈນ຺ຘພຘິຣຊຈ຺ຈຸມ຺ມຕ຺ຕກາທີນໍ ປຏິສນ຺ຘິກາເລ ປຸຣິມຈຸຕິຈິຕ຺ຕານນ຺ຕຣໍ ກມ຺ມພເລໂນປຏ຺ຐິຕໍ ກມ຺ມກມ຺ມນິມິຕ຺ຕຄຕິນິມິຕ຺ເຕສຸ ອຎ຺ຎຕຣໍ ອຕີຕາທິເຠທໍ ຉພ຺ພິຘມ຺ປິ ກາມາວຈຣາຣມ຺ມຓມາຣພ຺ຠ ປຏິສນ຺ຘິກິຈ຺ຈໍ, ຕທນນ຺ຕຣໂຕ ປຏ຺ຐາຍ ຍາວຕາຍຸກໍ ຠວງ຺ຄກິຈ຺ຈໍ, ອນ຺ເຕ ຈຸຕິກິຈ຺ຈຎ຺ຈ, ວຸຕ຺ຕນເຍນ ສນ຺ຕີຣຓຕທາຣມ຺ມຓກິຈ຺ຈານິ ຈ ສາຘຍມານາ ອິເມສຸ ປຎ຺ຈສຸ ຐາເນສຸ ວິປຈ຺ຈຕີຕິ ອຍໍ ວິເສໂສ, ເສສໍ ຕາທິສເມວ.

ເອຕ຺ຖ ຈ ວຘພນ຺ຘາທິວສປ຺ປວຕ຺ເຕ ອນິຏ຺ຐາຣມ຺ມເຓ ຂນ຺ຕິປຏິສງ຺ຂານາທິວເສນ ກຸສລຸປ຺ປຕ຺ຕິໂຕ ຕນ຺ນິພ຺ພຕ຺ຕານໍ ປຏິສນ຺ຘິອາທິວິຎ຺ຎາຓານໍ ກມ຺ມນິມິຕ຺ຕຎ຺ເຈ ອາຣມ຺ມຓໍ ໂຫຕິ, ອນິຏ຺ເຐເນວ ເຕນ ຠວິຕພ຺ພໍ. ເອວໍ ອິຏ຺ຐວິສເຍ ອຸປ຺ປນ຺ນານໍ ກຸສລວິປາການໍ ອນິຏ຺ຐາຣມ຺ມເຓສຸ ອນຸປ຺ປຕ຺ຕິໂຕ ກມ຺ມຄຕິນິມິຕ຺ຕເມວ ເຕສໍ ອາຣມ຺ມຓໍ ໂຫຕີຕິ ວິຎ຺ຎາຍຕິ. ວິຈາເຣຕ຺ວາ ຍຖາ ອວິໂຣໂຘ ໂຫຕິ, ຕຖາ ຄເຫຕພ຺ພໍ. ເອວໍ ອິຏ຺ຐວິສເຍ ອຸປ຺ປນ຺ນກຸສລໂຕ ນິພ຺ພຕ຺ຕານມ຺ປິ ປຏິສນ຺ຘິອາທິວິຎ຺ຎາຓານໍ ກມ຺ມນິມິຕ຺ຕາຣມ຺ມຓຕາຍ ¶ ອວິໂຣໂຘ ຎາຕພ຺ໂພ. ອຕີຕາທິເຠທໂຕ ປນ ອຏ຺ຐນ຺ນມ຺ປິ ປຈ຺ເຈກມນນ຺ຕຣຕາ ເຫຏ຺ຐາ ວຸຕ຺ຕນເຍນ ຄເຫຕພ຺ພາ.

ອໂລຠາທິວິປາກເຫຕຸສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ປນ ສເຫຕຸກາ, ເຕ ສມ຺ປໂຍຄໂຕ ກາມາວຈຣກຸສລາ ວິຍ ອຏ຺ຐວິຘາ. ໂສມນສ຺ສຎາຓາທິສມ຺ປໂຍໂຄ ປເນຕ຺ຖ ອາຄມນາທິໂຕ ເວທິຕພ຺ໂພ. ຕິເຫຕຸກໍ ຫິ ກາມາວຈຣກຸສລໍ ຕິເຫຕຸກທ຺ວິເຫຕຸກປຏິສນ຺ຘິໂຍ ທຕ຺ວາ ປວຕ຺ເຕ ຉສຸ ທ຺ວາເຣສຸ ໂສຬສ ວິປາການິ ເທຕິ, ທຸເຫຕຸກໍ ປນ ກຸສລໍ ທຸເຫຕຸກາເຫຕຸກປຏິສນ຺ຘິໂຍ ທຕ຺ວາ ປວຕ຺ເຕ ຉສຸ ທ຺ວາເຣສຸ ຕິເຫຕຸກຣຫິຕານິ ¶ ທ຺ວາທສ ວິປາການິ ເທຕິ. ອສງ຺ຂາຣິກສສງ຺ຂາຣິກຠາໂວ ປເນຕ຺ຖ ປຈ຺ຈຍວິເສສໂຕປິ ໂຫຕິ. ພລວປຈ຺ຈເຍນາປິ ຫິ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ ອສງ຺ຂາຣິກໍ ໂຫຕິ, ທຸພ຺ພເລນາປິ ອິຕຣໍ. ເກຈິ ປນ ອສງ຺ຂາຣິເກນ ສສງ຺ຂາຣວິປາການໍ, ສສງ຺ຂາຣິເກນ ຈ ອສງ຺ຂາຣິການໍ ອຸປ຺ປຕ຺ຕິໍ ນ ອິຈ຺ຉນ຺ຕິ. ຍສ຺ມາ ປເນຕານິ ປຏິສນ຺ຘິທາຍກໂຕ ອຎ຺ເຎນາປິ ກມ຺ເມນ ປວຕ຺ເຕ ອກຸສລວິປາການິ ປວຕ຺ຕນ຺ຕິ, ປຏ຺ຐາເນ ຈ ‘‘ສເຫຕຸກໍ ຠວງ຺ຄໍ ອເຫຕຸກສ຺ສ ຠວງ຺ຄສ຺ສ ອນນ຺ຕຣປຈ຺ຈເຍນ ປຈ຺ຈໂຍ’’ຕິ (ປຏ຺ຐາ. ໓.໑.໑໐໒) ວຸຕ຺ຕໍ, ຕສ຺ມາ ອເຫຕຸກປຏິສນ຺ຘິກສ຺ສ ປຸຄ຺ຄລສ຺ສ ສຸຄຕິຍໍ ປວຕ຺ເຕ ສເຫຕຸການິປິ ວິປາການິ ປວຕ຺ຕນ຺ຕິ. ທຸຄ຺ຄຕິຍໍ, ປນ ຣູປາວຈຣຠູມິຍຎ຺ຈ ອເຫຕຸກາເນວ ປວຕ຺ຕນ຺ຕິ. ເຕສຸປິ ອຕິອິຏ຺ເຐ ອາຣມ຺ມເຓ ໂສມນສ຺ສສຫຄຕານິ, ອິຏ຺ຐມຊ຺ຌຕ຺ເຕ ອຸເປກ຺ຂາສຫຄຕານີຕິ ເອວໍ ອາຄມນາທິໂຕ ສມ຺ປໂຍຄເຠໂທ ເວທິຕພ຺ໂພ.

ຘມ຺ມຸທ຺ເທສາທິໂຕ ປນ ຍາວ ສຸຎ຺ຎຕວາຣປຣິໂຍສານາ ກາມາວຈຣກຸສລສທິໂສວ ສພ຺ໂພ ວິນິຈ຺ຉໂຍ, ເກວລຎ຺ເຈຕ຺ຖ ເຍວາປນເກສຸ ກຣຸຓາມຸທິຕາ ນ ສນ຺ຕິ ສຕ຺ຕາຣມ຺ມຓຕ຺ຕາ. ເອກນ຺ຕປຣິຕ຺ຕາຣມ຺ມຓາ ຫິ ກາມາວຈຣວິປາກາ. ວິຣຕິໂຍເປຕ຺ຖ ໂລກິເຍສຸ ເອກນ຺ຕກຸສລສຠາວຕ຺ຕາ ນ ສນ຺ຕິ. ‘‘ປຎ຺ຈສິກ຺ຂາປທາ ກຸສລາ ເອວາ’’ຕິ (ວິຠ. ໗໑໕ ອາທໂຍ) ຫິ ວຸຕ຺ຕໍ. ຜສ຺ສາທໂຍ ເຈຕ຺ຖ ¶ ວິປາກຕ຺ຕາ ອາທາເສ ມຸຂນິມິຕ຺ຕໍ ວິຍ ນິຣຸສ຺ສາຫສນ຺ຕາ, ກຸສລາ ປນ ມຸຂໍ ວິຍ ສອຸສ຺ສາຫາ. ສງ຺ຄຫວາເຣ ຈ ປຎ຺ຈງ຺ຄິໂກ ມຄ຺ໂຄ ໂຫຕິ, ອຍໍ ວິເສໂສ. ເສສໍ ຕາທິສເມວ.

ວິສຍາທິປ຺ປເຠທໂຕ ປນ ຍ຺ວາຍໍ ກຸສເລສຸ ກມ຺ມທ຺ວາຣປຸຎ຺ຎກິຣິຍາຘິປຕີຫິ ເຠໂທ ວຸຕ຺ໂຕ, ໂສ ອິຘ ນຕ຺ຖິ ອວິຎ຺ຎຕ຺ຕິຊນກໂຕ, ອວິປາກຘມ຺ມໂຕ, ຕຖາ ອປ຺ປວຕ຺ຕິໂຕ ຈ. ຫີນຕ຺ຕິກເຠໂທ ປນ ອຕ຺ຖິ ຫີນມຊ຺ຌິມປ຺ປຓີຕານໍ ກຸສລານໍ ວິປາກຕ຺ຕາ ¶ , ຕຖາ ທ຺ວາຣາຣມ຺ມຓາທິເຠໂທ. ເອເຕ ຫິ ຫທຍວຕ຺ຖຸໍ ນິສ຺ສາຍ ທ຺ວາຣວິນິມຸຕ຺ຕາ ຫຸຕ຺ວາ ເທວມນຸສ຺ເສສຸ ທ຺ວິເຫຕຸກຕິເຫຕຸການໍ ເຫຏ຺ຐາ ວຸຕ຺ຕນເຍນ ປຏິສນ຺ຘິຠວງ຺ຄຈຸຕິກິຈ຺ຈານິ, ຉທ຺ວາເຣ ຉສຸ ອາຣມ຺ມເຓສຸ ຕທາຣມ຺ມຓກິຈ຺ຈຎ຺ຈ ສາຘຍມານາ ເອວໍ ຈຕູສຸ ຐາເນສຸ ວິປຈ຺ຈນ຺ຕິ. ເອວເມເຕສໍ ທ຺ວາຣາຣມ຺ມຓກິຈ຺ຈຏ຺ຐານານິ ອນິພທ຺ຘານິ, ຕໂຕ ເຕຫິ ເຠໂທ ໂຫຕິ. ວຕ຺ຖຸ ປນ ຕຕ຺ເຖວ ນິພທ຺ຘໍ, ຕໂຕ ນ ເຠໂທ. ອຕີຕາທິເຠທໂຕ ປເນຕ຺ຖາປິ ອນນ຺ຕຕາ ວຸຕ຺ຕນຍາ ເອວາຕິ.

ກາມາວຈຣສເຫຕຸກກຸສລວິປາກາ ນິຏ຺ຐິຕາ.

ຣູປາວຈຣວິປາກາປິ ສມ຺ປໂຍຄເຠທໂຕ ອຕ຺ຕໂນ ກຸສລາ ວິຍ ປຎ຺ຈວິຘາ ໂຫນ຺ຕິ. ສພ຺ໂພ ເຈຕ຺ຖ ວິນິຈ຺ຉຍເຠໂທ ກຸສເລ ວຸຕ຺ຕນໂຍ ເອວ. ວິປາກຠາວໂຕ ປເນຕ຺ຖ ຍຖາ ຫຕ຺ຖິອາທີນໍ ຉາຍາ ຕໍສທິສາ, ເອວໍ ກຸສລາຄມນໂຕ ຈ ຌານງ຺ຄາທິສມ຺ປຍຸຕ຺ຕຘມ຺ມສມາໂຍໂຄ, ປຏິປທາທິເຠໂທ ຈ ໂຫຕິ. ອປິເຈຕ຺ຖ ຕິວິຘາຍ ປຐມຊ຺ຌານຠູມິຍາ ປຐມຊ຺ຌານວິປາກາ, ຕຖາ ທຸຕິຍຊ຺ຌານຠູມິຍາ ທຸຕິຍຊ຺ຌານວິປາກາ ຕຕິຍຊ຺ຌານວິປາກາ ຈ, ຕຕິຍຊ຺ຌານຠູມິຍາ ຈຕຸຕ຺ຖຊ຺ຌານວິປາກາ, ເວຫປ຺ຜລປຎ຺ຈສຸທ຺ຘາວາສວເສນ ຉພ຺ພິຘາຍ ຈຕຸຕ຺ຖຊ຺ຌານຠູມິຍາ ປຎ຺ຈມຊ຺ຌານວິປາກາ ຈ ວຸຕ຺ຕນເຍນ ປຏິສນ຺ຘິຠວງ຺ຄຈຸຕິກິຈ຺ຈານິ ສາຘຍມານາ ຫທຍວຕ຺ຖຸໍ ນິສ຺ສາຍ ທ຺ວາຣວິນິມຸຕ຺ຕາວ ກມ຺ມນິມິຕ຺ຕສງ຺ຂາຕປຎ຺ຎຕ຺ຕາຣມ຺ມຓາ ຫຸຕ຺ວາ ວິປຈ຺ຈນ຺ຕີຕິ ອຍໍ ວິເສໂສ, ເສສໍ ຕາທິສເມວ.

ເອວໍ ¶ ອຣູປາວຈຣວິປາກາປິ ອາຣມ຺ມຓເຠທໂຕ ອຕ຺ຕໂນ ກຸສລາ ວິຍ ຈຕຸພ຺ພິຘາ ໂຫນ຺ຕິ. ວິນິຈ຺ຉໂຍ ຈ ສພ຺ໂພ ກຸສເລ ¶ ວຸຕ຺ຕນໂຍວ. ກຸສລໂຕ ເຈຕ຺ຖ ວິເສໂສ ຣູປາວຈຣວິປາເກ ວຸຕ຺ຕນເຍນ ເວທິຕພ຺ໂພ. ເກວລໍ ປເນຕ຺ຖ ກມ຺ມນິມິຕ຺ຕຠູຕປຎ຺ຎຕ຺ຕາຣມ຺ມໂຓ ອາກາສານຎ຺ຈາຍຕນວິປາໂກ ປຐມາຣຸປ຺ປຠູມິຍໍ, ຕຖາ ມຫຄ຺ຄຕາຣມ຺ມໂຓ ວິຎ຺ຎາຓຎ຺ຈາຍຕນວິປາໂກ ທຸຕິຍາຣຸປ຺ປຠູມິຍໍ, ກມ຺ມນິມິຕ຺ຕຠູຕປຎ຺ຎຕ຺ຕາຣມ຺ມໂຓ ອາກິຎ຺ຈຎ຺ຎາຍຕນວິປາໂກ ຕຕິຍາຣຸປ຺ປຠູຂິຍໍ, ມຫຄ຺ຄຕາຣມ຺ມໂຓ ເນວສຎ຺ຎານາສຎ຺ຎາຍຕນວິປາໂກ ຈຕຸຕ຺ຖາຣຸປ຺ປຠູມິຍຎ຺ຈ ອວຕ຺ຖຸກາ ວຸຕ຺ຕນເຍນ ປຏິສນ຺ຘິຠວງ຺ຄຈຸຕິກິຈ຺ຈານິ ສາຘຍມານາວ ປວຕ຺ຕນ຺ຕີຕິ ອຍເມວ ວິເສໂສ.

ຕຖາ ໂລກຸຕ຺ຕຣວິປາກາປິ ອຕ຺ຕໂນ ກຸສລາ ວິຍ ຕໍຕໍມຄ຺ຄຜລຕ຺ຕາ ຈຕຸພ຺ພິຘາ, ຌານງ຺ຄໂຍຄເຠທໂຕ ປຈ຺ເຈກໍ ປຎ຺ຈ ປຎ຺ຈ ກຕ຺ວາ ວີສຕິວິຘາວ ໂຫນ຺ຕິ. ວິນິຈ຺ຉໂຍ ເຈຕ຺ຖ ກຸສເລ ວຸຕ຺ຕນໂຍວ. ເກວລໍ ສງ຺ຄຫວາເຣ ໂສຕາປຕ຺ຕິມຄ຺ຄຜລໍ ສກທາຄາມິມຄ຺ຄຜລໍ ອນາຄາມິມຄ຺ຄຜລນ຺ຕິ ອິເມສໍ ຕິຓ຺ຓໍ ອຎ຺ຎິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ອຣຫຕ຺ຕຜລສ຺ສ ຈ ອຎ຺ຎາຕາວິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ປຎ຺ຎິນ຺ທ຺ຣິຍຏ຺ຐາເນ ຄເຫຕ຺ວາ ອຏ຺ຐິນ຺ທ຺ຣິຍຕາ, ໂພຊ຺ຌງ຺ຄມຄ຺ຄງ຺ຄາທິໂພຘິປກ຺ຂິຍຘມ຺ມາ, ປຏິປທາທິເຠໂທ ຈ ມຄ຺ຄາຄມນວເສເນວ ໂຫຕີຕິ ເວທິຕພ຺ໂພ. ອຘິປຕິເຠໂທເປຕ຺ຖ ລພ຺ຠຕິ. ໂລກຸຕ຺ຕຣກຸສລາ ຫິ ອຕ຺ຕໂນ ຜລານໍ ອນນ຺ຕຣຸປ຺ປຕ຺ຕິໂຕ, ຊວນວຸຕ຺ຕິໂຕ ຈ ອຘິປຕິໍ ວິຘາຕຸໍ ສກ຺ໂກນ຺ຕິ, ໂລກິຍາ ປນ ວິປຣີຕໂຕ ນ ສກ຺ໂກນ຺ຕິ. ເຕນາຫຸ ໂປຣາຓາ ‘‘ວິປາເກ ອຘິປຕີ ນຕ຺ຖິ ຐເປຕ຺ວາ ໂລກຸຕ຺ຕຣ’’ນ຺ຕິ (ຘ. ສ. ອຏ຺ຐ. ໕໐໕). ວິໂມກ຺ຂເຠທໂຕ ປເນເຕ ມຄ຺ຄາຄມນໂຕ ຕິວິຘາ ໂຫນ຺ຕິ ສຸຎ຺ຎຕອນິມິຕ຺ຕອປ຺ປຓິຫິຕວິໂມກ຺ຂວເສນ. ມຄ຺ຄາ ຫິ ວິປສ຺ສນາຄມນໂຕ ‘‘ສຸຎ຺ຎໂຕ ອປ຺ປຓິຫິໂຕ’’ຕິ ທ຺ເວ ນາມານິ ລຠິຕ຺ວາ ສຄຸຓາຣມ຺ມຓໂຕ ປຣິຍາເຍນ ¶ ອນິມິຕ຺ຕາຕິປິ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ, ຕສ຺ມາ ສຍໍ ອາຄມນີຍຏ຺ຐາເນ ຐຕ຺ວາ ອຕ຺ຕໂນ ອຕ຺ຕໂນ ອນນ຺ຕຣຜລານໍ ນິປ຺ປຣິຍາຍໂຕ ຕີຓິປິ ນາມານິ ເທນ຺ຕິ. ອປຣຠາເຄ ປນ ຜລສມາປຕ຺ຕິຠູຕານໍ ນ ເທນ຺ຕິ. ຕຕ຺ຖ ວິປສ຺ສນາຄມນໂຕວ ມຄ຺ເຄ ວຸຕ຺ຕນເຍນ ¶ ທຸວິໂຘ ນາມລາໂຠ ເວທິຕພ຺ໂພ. ເຕ ຈ ນ ມຄ຺ຄາ ວິຍ ເອກຈິຕ຺ຕກ຺ຂຓິກາ, ມຄ຺ຄວີຖິຍໍ ປນ ທ຺ວຕ຺ຕິກ຺ຂຕ຺ຕຸໍ, ຜລສມາປຕ຺ຕິວີຖິຍໍ ສກລມ຺ປິ ທິວສໍ ອປ຺ປນາຊວນວເສເນວ ນິຣນ຺ຕຣໍ ມຫຄ຺ຄຕຊວນານິ ວິຍ ປວຕ຺ຕນ຺ຕີຕິ ອຍໍ ວິເສໂສ.

ອກຸສລວິປາກາ ປນ ກາມາວຈຣາວ, ໂລຠາທິສມ຺ປຍຸຕ຺ຕເຫຕຸ ອຠາວໂຕ ອເຫຕຸກາ ເອວ ຈ ໂຫນ຺ຕິ. ເຕ ສມ຺ປໂຍຄໂຕ ອຸເປກ຺ຂາສຫຄຕໍ ຈກ຺ຂຸວິຎ຺ຎາຓໍ, ຕຖາ ໂສຕຆານຊິວ຺ຫາວິຎ຺ຎາຓານິ, ຕຖາ ທຸກ຺ຂສຫຄຕໍ ກາຍວິຎ຺ຎາຓໍ, ອຸເປກ຺ຂາສຫຄຕາ ມໂນຘາຕຸ, ຕຖາ ມໂນວິຎ຺ຎາຓຘາຕູຕິ ສຕ຺ຕວິຘາ. ວິນິຈ຺ຉໂຍ ປເນສ ສພ຺ພຕ຺ຖ ຕາທິສາເຫຕຸກກຸສລວິປາເກສຸ ວຸຕ຺ຕນໂຍ ເອວ. ເກວລໍ ປນານິຏ຺ຐາຣມ຺ມຓຕາ, ກາຍວິຎ຺ຎາຓສ຺ສ ທຸກ຺ຂສຫຄຕຕາ, ອຸເປກ຺ຂາສຫຄຕມໂນວິຎ຺ຎາຓຘາຕຸຍາ ອຸທ຺ຘຈ຺ຈວຊ຺ຊິຕາກຸສລປຈ຺ຈຍາ ຈຕູສຸ ອປາເຍສຸ ປຏິສນ຺ຘິຠວງ຺ຄຈຸຕິກິຈ຺ຈານິ, ສຸຄຕິຍຎ຺ຈ ສນ຺ຕີຣຓຕທາຣມ຺ມຓກິຈ຺ຈານິ ຈ ສາຘນວເສນ ປວຕ຺ຕິ ຈ ວິເສໂສ, ເສສໍ ຕາທິສເມວ.

ກິຣິຍາພ຺ຍາກຕາ ປນ ກາມຣູປາຣູປາວຈຣວເສນ ຕິວິຘາ. ຕຕ຺ຖ ກາມາວຈຣກິຣິຍາ ອເຫຕຸກາ ສເຫຕຸກາຕິ ທຸວິຘາ. ຕຕ຺ຖ ສຫຊາຕເຫຕຸວິຣຫິຕາ ອເຫຕຸກາ. ຕາ ¶ ສມ຺ປໂຍຄາທິໂຕ ຕິວິຘາ ອຸເປກ຺ຂາສຫຄຕາ ມໂນຘາຕຸ, ໂສມນສ຺ສສຫຄຕາ ມໂນວິຎ຺ຎາຓຘາຕຸ, ຕຖາ ອຸເປກ຺ຂາສຫຄຕາຕິ. ກິຣິຍາຕິ ກຣຓມຕ຺ຕໍ, ກິຈ຺ຈມຕ຺ຕນ຺ຕິ ອຕ຺ໂຖ. ສພ຺ເພສຸເຍວ ຫິ ກິຣິຍຈິຕ຺ເຕສຸ ຍໍ ອາວຊ຺ຊນກິຈ຺ຈທ຺ວຍໍ, ຕໍ ອຊວນວຸຕ຺ຕິໂຕ ໂມຆປຸປ຺ຜໍ ວິຍ. ຍໍ ຊວນວຸຕ຺ຕິກໍ, ຕໍ ນິຣານຸສຍສນ຺ຕານປ຺ປວຕ຺ຕິໂຕ ຉິນ຺ນມູລຣຸກ຺ຂປຸປ຺ຜໍ ວິຍ ອຜລໍ ໂຫຕິ. ຕໍຕໍອາວຊ຺ຊນຊວນກິຈ຺ຈສາຘນວເສນ ປວຕ຺ຕຕ຺ຕາ ປນ ກິຈ຺ຈມຕ຺ຕຕໍ ອຸປາທາຍ ‘‘ກິຣິຍາ’’ຕິ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕຕ຺ຖ ມໂນຘາຕຸຍາ ວິປາກມໂນຘາຕຸຍໍ ວຸຕ຺ຕນເຍນ ¶ ສພ຺ໂພ ວິນິຈ຺ຉໂຍ ເວທິຕພ຺ໂພ. ເກວລໍ ປນ ປຎ຺ຈທ຺ວາເຣ ອິຏ຺ເຐສຸ ວາ ອນິຏ຺ເຐສຸ ວາ ປຎ຺ຈາຣມ຺ມເຓສຸ ປຎ຺ຈປສາເທ ຆຏ຺ຏິເຕສຸ ອຸປ຺ປນ຺ນຠວງ຺ຄຸປຈ຺ເຉທານນ຺ຕຣໍ ຕເມວ ປຎ຺ຈາຣມ຺ມຓມາຣພ຺ຠ ຫທຍວຕ຺ຖຸໍ ນິສ຺ສາເຍວາວຊ຺ຊນກິຈ຺ຈໍ ສາຘຍມານາ ປຎ຺ຈສຸປິ ທ຺ວາເຣສຸ ປວຕ຺ຕຕີຕິ ອຍໍ ວິເສໂສ.

ມໂນວິຎ຺ຎາຓຘາຕຸທ຺ວຍມ຺ປິ ຍຖາກ຺ກມໍ ກຸສລວິປາກາເຫຕຸກມໂນວິຎ຺ຎາຓຘາຕຸທ຺ວຍສທິສໍ, ວີຣິຍໍ ປເນຕ຺ຖ ອຘິກໍ, ວີຣິຍູປຕ຺ຖມ຺ໂຠວ ສມາຘິ ພລວາ ໂຫຕິ. ຕໂຕ ເອເວຕ຺ຖ ສງ຺ຄຫວາເຣ ວີຣິຍສມາຘິມໂນໂສມນສ຺ສຊີວິຕິນ຺ທ຺ຣິຍານໍ ປຎ຺ຈນ຺ນໍ ວເສນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍສງ຺ຄໂຫ ໂຫຕິ, ອິຘາປິ ພລສງ຺ຄໂຫ ນຕ຺ເຖວ. ຍໍ ປເນຕ຺ຖ ປທຠາຊນີເຍ ສມາຘິວີຣິຍານໍ ນິທ຺ເທເສ ‘‘ສມາຘິພລໍ ວີຣິຍພລ’’ນ຺ຕິ (ຘ. ສ. ໕໗໐-໕໗໒) ພລເວວຈນໍ ວຸຕ຺ຕໍ, ຕໍ ອິຕຣາເຫຕຸກຈິຕ຺ຕສມ຺ປຍຸຕ຺ເຕຫິ ອິເມສໍ ພລວຕຣຕາທສ຺ສນຕ຺ຖໍ ປຣິຍາຍໂຕ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕໂຕ ເອວ ຫິ ສງ຺ຄຫວາເຣ ‘‘ທ຺ເວ ພລານິ ໂຫນ຺ຕີ’’ຕິ ນ ວຸຕ຺ຕໍ, ຕສ຺ມາ ອເຫຕຸເກສຸ ນິປ຺ປຣິຍາຍໂຕ ພລໍ ນຕ຺ຖິ ເອວາຕິ ຄເຫຕພ຺ພໍ.

ວິສຍາທິປ຺ປເຠທໂຕ ປເນຕ຺ຖ ໂສມນສ຺ສສຫຄຕາ ຕາວ ຫທຍວຕ຺ຖຸຎ຺ເຎວ ນິສ຺ສາຍ ປຎ຺ຈທ຺ວາເຣ ໂວຏ຺ຐພ຺ພນກິຈ຺ຈາຍ ຈ, ມໂນທ຺ວາເຣ ອນຸຬາເຣສຸ ຉສຸ ກາມາວຈຣາຣມ຺ມເຓສຸ ອາວຊ຺ຊນກິຈ຺ຈາຍ ¶ ຈ ມໂນວິຎ຺ຎາຓຘາຕຸຍາ ອນນ຺ຕຣໍ ຊວນກິຈ຺ຈໍ ສາຘຍມານາ ຂີຓາສວານຎ຺ເຎວ ຫສິຕໍ ອຸປ຺ປາເທນ຺ຕີ ປວຕ຺ຕຕິ. ຫສິຕໍ ຫິ ໂສມນສ຺ສສຫຄຕກາມາວຈເຣເຫວ ຊວເນຫິ, ເຕສຸ ອເສຂານໍ ປຎ຺ຈຫິ ກິຣິຍາຊວເນຫິ, ເສຂານໍ ປນ ກຸສເລຫິ ເຈວ ທິຏ຺ຐິວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕໂລຠມູເລຫິ ຈາຕິ ຉຫິ, ປຸຖຸຊ຺ຊນານໍ ທິຏ຺ຐິສມ຺ປຍຸຕ຺ເຕຫິ ຈາຕິ ອຏ຺ຐຫີຕິ ເຕຣສຫິ ຈິຕ຺ເຕຫິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ. ອຸເປກ຺ຂາສຫຄຕາ ປນ ປຎ຺ຈທ຺ວາເຣ ຫທຍວຕ຺ຖຸຎ຺ເຎວ ນິສ຺ສາຍ ສນ຺ຕີຣຓກິຈ຺ຈາຍ ວິປາກມໂນວິຎ຺ຎາຓຘາຕຸຍາ ອນນ຺ຕຣໍ ໂວຏ຺ຐພ຺ພນກິຈ຺ຈໍ, ມໂນທ຺ວາເຣ ສພ຺ເພສຸ ຉສຸປິ ອາຣມ຺ມເຓສຸ ສວຕ຺ຖຸກາ, ອວຕ຺ຖຸກາ ວາ ຠວງ຺ຄຈລນານນ຺ຕຣໍ ອາວຊ຺ຊນກິຈ຺ຈໍ ສາຘຍມານາ ປວຕ຺ຕຕິ. ອຍໍ ຫິ ຕີສຸ ຠເວສຸ ກສ຺ສຈິ ສຈິຕ຺ຕກປຸຄ຺ຄລສ຺ສ ນ ກິສ຺ມິຎ຺ຈິ ວິສເຍ ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ສພ຺ພຎ຺ຎຸຕຎ຺ຎາຓສທິສໍ ມຫາຄມນໍ ນາເມຕໍ ຈິຕ຺ຕນ຺ຕິ ອຍໍ ວິເສໂສ, ເສສໍ ຕາທິສເມວ.

ອໂລຠາທິກິຣິຍາເຫຕຸສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ¶ ປນ ສເຫຕຸກາ, ເຕ ສມ຺ປໂຍຄໂຕ ກຸສລາ ວິຍ ອຏ຺ຐວິຘາ. ສພ຺ໂພເປຕ຺ຖ ວິນິຈ຺ຉໂຍ ກຸສເລສຸ ວຸຕ຺ຕນໂຍ ເອວ. ເກວລໍ ປເນຕ຺ຖ ວິຣຕິໂຍ ນ ສນ຺ຕິ, ກຸສລາ ຈ ເສຂປຸຖຸຊ຺ຊນານໍ ວຸຕ຺ຕນເຍນ ຉສຸ ທ຺ວາເຣສຸ ວຕ຺ຖຸໍ ນິສ຺ສາຍ ວາ ອນິສ຺ສາຍ ວາ ຊວນກິຈ຺ຈໍ ສາຘຍມານາ ປວຕ຺ຕນ຺ຕິ, ອິເມ ປນ ອເສຂານນ຺ຕິ ອຍໍ ວິເສໂສ. ກາມາວຈຣກິຣິຍາ.

ຣູປາວຈຣກິຣິຍາ ຈ ກຸສລາ ວິຍ ປຎ຺ຈວິຘາ. ວິນິຈ຺ຉໂຍ ຈ ຕຕ຺ຖ ວຸຕ຺ຕນໂຍ ເອວ. ເກວລໍ ຫິ ກຸສລາ ເສຂປຸຖຸຊ຺ຊນານໍ ປຎ຺ຎຕ຺ຕາຣມ຺ມຓາ ¶ , ອຠິຎ຺ຎາວເສນ ປວຕ຺ຕໍ ປຎ຺ຈມຊ຺ຌານໍ ສພ຺ພາຣມ຺ມຓຎ຺ຈ ຫຸຕ຺ວາ ມໂນທ຺ວາເຣ ຫທຍວຕ຺ຖຸຎ຺ເຎວ ນິສ຺ສາຍ ຊວນກິຈ຺ຈໍ ສາຘຍມານາ ປວຕ຺ຕນ຺ຕິ, ອິເມ ປນ ອເສຂານນ຺ຕິ ອຍເມວ ວິເສໂສ. ຣູປາວຈຣກິຣິຍາ.

ອຣູປາວຈຣກິຣິຍາ ຈ ກຸສລາ ວິຍ ຈຕຸພ຺ພິຘາ. ວິນິຈ຺ຉໂຍ ຈ ຕຕ຺ຖ ວຸຕ຺ຕນໂຍ ເອວ. ເກວລໍ ຫິ ກຸສລາ ເສຂປຸຖຸຊ຺ຊນານໍ ສວຕ຺ຖຸກາ, ອວຕ຺ຖຸກາ ວາ ເຫຏ຺ຐາ ວຸຕ຺ຕນເຍນ ຍຖາໂຍຄໍ ປຎ຺ຎຕ຺ຕິມຫຄ຺ຄຕາຣມ຺ມຓາ ມໂນທ຺ວາເຣ ຊວນກິຈ຺ຈໍ ສາເຍມານາ ປວຕ຺ຕນ຺ຕິ, ອິເມ ປນ ອເສຂານນ຺ຕິ ອຍໍ ວິເສໂສ. ອຣູປາວຈຣກິຣິຍາ.

ເອຕ຺ຖ ¶ ຐຕ຺ວາ ສພ຺ເພ ຈິຕ຺ຕເຈຕສິກຘມ຺ເມ ຊາຕິສງ຺ຄຫາທິໂຕ ສໂມຘາເນຕ຺ວາ ປກິຓ຺ຓກກຖາ ວຕ຺ຕພ຺ພາ. ຍຖາວຸຕ຺ຕານິ ຫິ ຈິຕ຺ຕານິ ກຸສລານິ ເອກວີສຕິ, ອກຸສລານິ ທ຺ວາທສ, ວິປາການິ ຉຕ຺ຕິໍສ, ກິຣິຍານິ ວີສຕິ ຈາຕິ ສພ຺ພານິປິ ເອກູນນວຸຕິວິຘານິ, ໂລກຸຕ຺ຕຣານໍ ຌານງ຺ຄໂຍຄເຠທໂຕ ຈຕ຺ຕາລີສວິຘຕ຺ຕາ ເອກວີສສຕໍ ວາ ໂຫນ຺ຕິ. ເຕສຸ ກາມາວຈຣານິ ຈຕຸປຎ຺ຎາສ, ຣູປາວຈຣານິ ປນ຺ນຣສ, ອຣູປາວຈຣານິ ທ຺ວາທສ, ໂລກຸຕ຺ຕຣານິ ອຏ຺ຐ, ຈຕ຺ຕາລີສໍ ວາ. ກາມາວຈເຣສຸ ຈ ກຸສລານິ ອຏ຺ຐ, ວິປາການິ ເຕວີສຕິ, ກິຣິຍານິ ເອກາທສ, ອເຫຕຸການິ ອຏ຺ຐາຣສ. ເສສານິ ປນ ຈຕຸຠູມການິປິ ສເຫຕຸການິ. ເຕສຸ ຈ ຊາຕິໂຕ ຈິຕ຺ຕຄຓນາ ປຸພ຺ເພ ວຸຕ຺ຕາວ ¶ . ເຈຕສິກາ ປນ ສທ຺ຘາ ສຕິ ຫິຣີໂອຕ຺ຕປ຺ປໍ ອໂລໂຠ ອໂທໂສ ກາຍປສ຺ສທ຺ຘາທໂຍ ທ຺ວາທສ, ຕຕ຺ຣມຊ຺ຌຕ຺ຕຕາ ອໂມໂຫ ອປ຺ປມຎ຺ຎາທ຺ວຍໍ, ວິຣຕິຕ຺ຕຍຎ຺ຈ ໂມໂຫ ອຫິຣິກໍ ອໂນຕ຺ຕປ຺ປໍ ອຸທ຺ຘຈ຺ຈຎ຺ຈ ໂລໂຠ ທິຏ຺ຐິ ໂທໂສ ວິຈິກິຈ຺ຉາ ຈ ມາໂນ ອິສ຺ສາ ມຈ຺ຉຣິຍໍ ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈໍ ຖິນໍ ມິທ຺ຘຎ຺ຈ ຜສ຺ໂສ ເວທນາ ສຎ຺ຎາ ເຈຕນາ ເອກຄ຺ຄຕາ ຊີວິຕິນ຺ທ຺ຣິຍຎ຺ຈ ມນສິກາໂຣ ຈ ວິຕກ຺ໂກ ວິຈາໂຣ ປີຕິ ວີຣິຍໍ ຉນ຺ໂທ ອຘິໂມກ຺ໂຂ ຈາຕິ ທ຺ເວປຎ຺ຎາສ ໂຫນ຺ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ຕຕ຺ຣມຊ຺ຌຕ຺ຕຕາ, ອປ຺ປມຎ຺ຎາທ຺ວຍໍ, ມານາທີນິ ຉ, ມນສິກາໂຣ ຉນ຺ໂທ ອຘິໂມກ຺ໂຂ ຈາຕິ ທ຺ວາທສ ຘມ຺ມາ ຍຖາຐາເນ ເຍວາປນກາ ເອວ, ວິຣຕິຕ຺ຕຍໍ, ອຸທ຺ຘຈ຺ຈຎ຺ຈ ກຕ຺ຖຈິ ເຍວາປນກາ. ເຕສຸ ຈ ຕຕ຺ຣມຊ຺ຌຕ຺ຕຕາ ມນສິກາໂຣ ຉນ຺ໂທ ອຘິໂມກ຺ໂຂ ອຸທ຺ຘຈ຺ຈໍ ວິຣຕິໂຍຕິ ອິເມ ຐເປຕ຺ວາ ເສສາ ອຏ຺ຐ ຍຖາຐາເນ ອນິຍຕາ ເອວ, ວິຣຕິໂຍ ປນ ກຕ຺ຖຈິ ອນິຍຕາ, ອິເມ ປນ ເອກາທສ ຐເປຕ຺ວາ ເສສາ ເອກຈຕ຺ຕາລີສ ຘມ຺ມາ ນິຍຕາ ເອວ. ຕຕ຺ຖ ສທ຺ຘາທໂຍ ປຎ຺ຈວີສຕິ ຘມ຺ມາ ກຸສລາພ຺ຍາກຕາເຍວ, ໂມຫາທໂຍ ຈຸທ຺ທສ ອກຸສລາ ເອວ, ຜສ຺ສາທໂຍ ເຕຣສ ກຸສລາກຸສລາພ຺ຍາກຕາ ຕິຊາຕິກາ. ເອກນ຺ຕໂຕ ຫິ ກຸສລາ ວາ ອພ຺ຍາກຕາ ວາ ຘມ຺ມາ ນຕ຺ຖິ, ກຸສລຈິຕ຺ຕສມ຺ປຍຸຕ຺ຕສມເຍ ປນ ກຸສລາ, ອພ຺ຍາກຕຈິຕ຺ຕສມ຺ປຍຸຕ຺ຕສມເຍ ອພ຺ຍາກຕາ ຈ ໂຫນ຺ຕິ. ໂມຫາທໂຍ ປນ ສຣູເປເນວ ອກຸສລາ, ອິຕເຣ ຈ ຕໍສມ຺ປໂຍເຄນ ສພ຺ເພປິ ເຈເຕ ອຕ຺ຖນາ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕຈິຕ຺ຕເຠເທນ ເຠທວນ຺ໂຕວ ໂຫນ຺ຕີຕິ ເວທິຕພ຺ພາ.

ເຕສຸ ຫິ ສທ຺ຘາທໂຍ ເອກູນວີສຕິ ສພ຺ເພສຸ ກຸສເລສຸ ເຈວ ສເຫຕຸກາພ຺ຍາກເຕສຸ ຈາຕິ ເອກູນສຏ຺ຐິຈິຕ຺ເຕສຸ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ, ຕໂຕ ປຈ຺ເຈກໍ ເອກູນສຏ຺ຐິປ຺ປເຠທາ ຈ ໂຫນ຺ຕິ. ເອວມຎ຺ເຎປິ ຎາຕພ຺ພາ ¶ . ອໂມໂຫ ເຕສຸ ຎາຓວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕານິ ທ຺ວາທສ ¶ ຐເປຕ຺ວາ ເສເສສຸ, ອປ຺ປມຎ຺ຎາ ປນ ກາມາວຈເຣສຸ ສເຫຕຸກກິຣິຍກຸສເລສຸ ເຈວ ປຎ຺ຈມຊ຺ຌານວຊ຺ຊິຕຣູປາວຈເຣສຸ ຈາຕິ ອຏ຺ຐວີສຕິຈິຕ຺ເຕສຸ, ວິຣຕິໂຍ ປນ ກາມາວຈຣກຸສເລສຸ, ໂລກຸຕ຺ຕເຣສຸ ຈາຕິ ໂສຬສສຸ. ເອວເມເຕ ປຎ຺ຈວີສຕິ ຘມ຺ມາ ກຸສລາພ຺ຍາກເຕສຸ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນໂຕ ກຸສລາພ຺ຍາກຕາ ນາມ ຊາຕາ. ອກຸສເລສຸ ປນ ໂມຫາທໂຍ ຈຕ຺ຕາໂຣ ທ຺ວາທສສຸປິ ອກຸສລຈິຕ຺ເຕສຸ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ, ໂລໂຠ ອຏ຺ຐສຸ ໂລຠມູເລສຸ, ທິຏ຺ຐິ ຕຕ຺ຖ ທິຏ຺ຐິສມ຺ປຍຸຕ຺ເຕສຸ, ມາໂນ ທິຏ຺ຐິວິປ຺ປຍຸຕ຺ເຕສຸ, ໂທໂສ ອິສ຺ສາ ມຈ຺ຉຣິຍໍ ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈໍ ປຏິຆສມ຺ປຍຸຕ຺ເຕສຸ, ຖິນມິທ຺ຘໍ ປຎ຺ຈສຸ ສສງ຺ຂາຣິເກສຸ, ວິຈິກິຈ຺ຉາ ວິຈິກິຈ຺ຉາສມ຺ປຍຸຕ຺ເຕ ເອວາຕິ. ເອວເມເຕ ຈຸທ຺ທສປິ ສຍໍ ອກຸສລຕ຺ຕາ, ອກຸສເລສ຺ເວວ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນໂຕ ຈ ອກຸສລາ ນາມ.

ອິຕເຣສຸ ຈ ຜສ຺ສາທໂຍ ສຕ຺ຕ ຘມ຺ມາ ສພ຺ພຈິຕ຺ເຕສຸ, ນ ຫິ ຕໍ ຈິຕ຺ຕມຕ຺ຖິ, ຍໍ ອິເມສຸ ເອເກນາປິ ວິນາ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ. ສພ຺ພຕ຺ຖກາ ຫິ ເອເຕ. ວິຕກ຺ກາທໂຍ ປນ ຍຖາໂຍຄິກາ. ເຕສຸ ຫິ ວິຕກ຺ໂກ ຕາວ ທ຺ວິປຎ຺ຈວິຎ຺ຎາຓວຊ຺ຊິຕກາມາວຈເຣສຸ ເຈວ ເອກາທສສຸ ປຐມຊ຺ຌານິກຣູປາວຈຣໂລກຸຕ຺ຕເຣສຸ ຈາຕິ ປຎ຺ຈປຎ຺ຎາສຈິຕ຺ເຕສຸ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ. ວິຈາໂຣ ປນ ເຕສຸ ເຈວ ຕຖາ ທຸຕິຍຊ຺ຌານິກຈິຕ຺ເຕສຸ ຈາຕິ ຉສຏ຺ຐິຈິຕ຺ເຕສຸ. ປີຕິ ຈຕຸຕ຺ຖຊ຺ຌານິກວຊ຺ຊິຕໂສມນສ຺ສສຫຄເຕສຸ. ວີຣິຍໍ ທ຺ວິປຎ຺ຈວິຎ຺ຎາຓມໂນຘາຕຸສນ຺ຕີຣຓຕ຺ຕິກວຊ຺ຊິເຕສຸ. ຉນ຺ໂທ ອເຫຕຸກໂມມູຫວຊ຺ຊິເຕສຸ. ອຘິໂມກ຺ໂຂ ທ຺ວິປຎ຺ຈວິຎ຺ຎາຓວິຈິກິຈ຺ຉາຍຸຕ຺ຕວຊ຺ຊິເຕສຸ. ເອວເມເຕ ເຕຣສ ກຸສລາກຸສລາພ຺ຍາກເຕສຸ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນໂຕ ຕິຊາຕິກາ ນາມ ຊາຕາ. ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕຈິຕ຺ຕເຠເທນ ເຈສໍ ປຈ຺ເຈກໍ ຄຓນາເຠໂທປິ ເວທິຕພ຺ໂພ. ຍຖາ ຫິ ຈິຕ຺ຕໍ ສລກ຺ຂຓໂຕ ເອກວິຘມ຺ປິ ສມ຺ປໂຍຄາວຕ຺ຖາທິເຠເທເນວ ຠິນ຺ນໍ, ຕຖາ ເຈຕສິກາປິ ປຈ຺ເຈກນ຺ຕິ ຎາຕພ຺ພາ, ວິເສສໍ ປນ ເນສໍ ວກ຺ຂາມ.

ວຕ຺ຖຸສງ຺ຄເຫ ¶ ປນ ເນສໍ ຈິຕ຺ເຕສຸ ຕາວ ກາມາວຈຣວິປາກມໂນຘາຕຸຫສິຕານິ, ໂທສສມ຺ປຍຸຕ຺ຕປຏິຆຣູປາວຈຣປຐມມຄ຺ຄານິ ຈາຕິ ເຕຈຕ຺ຕາລີສ ຈິຕ຺ຕານິ ເຫຏ຺ຐາ ວຸຕ຺ຕນເຍນ ຍຖາສກໍ ວຕ຺ຖູນິ ນິສ຺ສາເຍວ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ, ອຣູປາວຈຣວິປາການິ ປນ ອນິສ຺ສາເຍວ, ເສສານິ ທ຺ເວຈຕ຺ຕາລີສ ນິສ຺ສາຍປິ, ອາຣຸປ຺ເປສຸປິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນໂຕ ອນິສ຺ສາຍປິ. ອຣູປີນໍ ຫິ ຉປິ ວຕ຺ຖູນິ ນ ສນ຺ຕິ, ຣູປີນໍ ປນ ຆານາທີນິ ຕີຓິ, ສພ຺ພຕ຺ຖ ຈ ຕໍຕໍວຕ຺ຖຸຣຫິຕານໍ ສພ຺ພຕ຺ຖ ນິຍຕວິຎ຺ຎາຓານິປິ, ອສຎ຺ຎີນໍ ປນ ສພ຺ພານິປິ ວຕ຺ຖຸວິຎ຺ຎາຓານິ ນ ສນ຺ຕິ. ເຕສໍ ຫິ ຊີວິຕນວກເມວ ຣູປໍ ປຏິສນ຺ຘິ, ປວຕ຺ຕິຍໍ ຠວງ຺ຄໍ, ມຣຓກາເລ ຈຸຕິ ຈ ຫຸຕ຺ວາ ປວຕ຺ຕຕິ. ຍຖາ ເຈຕ຺ຖ ຈິຕ຺ຕານໍ, ເອວໍ ຕໍສມ຺ປຍຸຕ຺ຕເຈຕສິການມ຺ປິ ວຕ຺ຖຸໂຕ ສງ຺ຄຫເຠໂທ ເວທິຕພ຺ໂພ. ອຍໍ ປນ ວິເສໂສ – ເຕສຸ ຫິ ໂທໂສ ອິສ຺ສາ ¶ ມຈ຺ຉຣິຍໍ ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈຎ຺ຈ ຫທຍວຕ຺ຖຸໍ ນິສ຺ສາຍ ກາມໂລເກ ເອວ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ. ກຣຸຓາມຸທິຕາ ປນ ຣູປໂລເກປິ, ນ ອຣູເປ. ຕຕ຺ຖ ຫິ ຣູປາວຈຣປຸພ຺ພຠາຄານິປິ ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ, ເສສາ ປນ ສພ຺ເພ ນິສ຺ສາຍປິ ອນິສ຺ສາຍປິ ຕີສຸປິ ຠເວສຸ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ. ຕຕ຺ຖ ຫິ ຜສ຺ສາທໂຍ ສຕ຺ຕ ຉປິ ວຕ຺ຖູນິ, ອິຕເຣ ປນ ຫທຍເມວາຕິ, ເສສໍ ຈິຕ຺ຕສມໍ.

ກິຈ຺ຈທ຺ວາຣສງ຺ຄເຫ ປນ ເນສໍ ຈິຕ຺ຕໍ ຍຖາ ຈ ຈຸທ຺ທສຫິ ກິຈ຺ເຈຫິ ຉທ຺ວາຣິກທ຺ວາຣວິນິມຸຕ຺ຕຠາເວນ, ເອວໍ ປວຕ຺ຕິກ຺ກໂມ ເວທິຕພ຺ໂພ. ຍທາ ຫິ ກຸສລາກຸສລພເລນ ຕີສຸ ຠູມີສຸ ສຕ຺ຕາ ນິພ຺ພຕ຺ຕນ຺ຕິ, ຕທາ ເຕສໍ ມຣຓກາເລ ເຍຠຸຍ຺ເຍນ ຉນ຺ນໍ ທ຺ວາຣານມຎ຺ຎຕຣສ຺ມິໍ ປຈ຺ຈຸປຏ຺ຐິຕໍ ກມ຺ມກມ຺ມນິມິຕ຺ຕຄຕິນິມິຕ຺ຕານມຎ຺ຎຕຣໍ ຄເຫຕ຺ວາ ອຸເປກ຺ຂາສຫຄຕວິປາກາເຫຕຸກມໂນວິຎ຺ຎາຓຘາຕຸທ຺ວຍຎ຺ເຈວ ອຏ຺ຐ ມຫາວິປາການິ, ນວ ຣູປາຣູປວິປາການິ ເຈຕິ ເອກູນວີສຕິ ຈິຕ຺ຕານິ ເຫຏ຺ຐາ ວຸຕ຺ຕນເຍນ ຍຖາສກຠູມີສຸ ປຏິສນ຺ຘິ ຫຸຕ຺ວາ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ, ຕາເນວ ຠວງ຺ຄຈຸຕິວເສນ ທ຺ວາຣວິນິມຸຕ຺ຕານິ ນາມ ໂຫນ຺ຕິ. ມຣຓກາເລ ຫິ ¶ ສຕ຺ຕານໍ ອສຎ຺ຎິສຕ຺ຕວິຣຫິຕານໍ ຠວນ຺ຕເຣ ປຏິສນ຺ຘິຊນກໍ ອຕີຕໍ ກມ຺ມໍ ວາ ຕໍກມ຺ມກຣຓກາເລ ວິສໂຍປກຣຓາທິຠູຕໍ ຣູປາທິຉພ຺ພິຘມ຺ປິ ອຕີຕາທິເຠທໍ ກາລວິນິມຸຕ຺ຕຎ຺ຈ ກມ຺ມນິມິຕ຺ຕໍ ວາ ອຸປປຊ຺ຊມານຠວານຸຣູປໍ ກປ຺ປຣຸກ຺ຂມາຕຸກຸຈ຺ຉິນິຣຍຄ຺ຄິຊາລາທິຄຕິນິມິຕ຺ຕໍ ວາ ກມ຺ມພເລນ ຍຖາຣຫໍ ຉນ຺ນໍ ທ຺ວາຣານມຎ຺ຎຕຣສ຺ມິໍ ສາຍນ຺ເຫ ປພ຺ພຕຈ຺ຉາຍາ ປຖວິຍໍ ວິຍ ຈິຕ຺ຕສນ຺ຕາເນ ອລ຺ລີຍມານໍ ອຸປຏ຺ຐາຕິ. ເອວໍ ອຸປຏ຺ຐິເຕ ຈ ຕສ຺ມິໍ ອາຣມ຺ມເຓ ກມ຺ມພເລນ ນິຣນ຺ຕຣໍ ປວຕ຺ຕມານຈິຕ຺ຕສນ຺ຕານສ຺ສ ອາຍຸກ຺ຂຍກມ຺ມກ຺ຂຍອຸຠຍກ຺ຂຍອຸປຈ຺ເຉທກກມ຺ມານມຎ຺ຎຕເຣນ ປຈ຺ຈາສນ຺ນມຣຓສ຺ສ ຕສ຺ສ ຕສ຺ສ ວີຖິຈິຕ຺ຕຠວງ຺ຄານນ຺ຕຣໍ ຈຸຕິຈິຕ຺ຕໍ ໂຫຕິ, ຕທນນ຺ຕຣໍ ກມ຺ມກມ຺ມນິມິຕ຺ຕາທີສຸ ຍຖາຄຫິຕໍ ອາຣພ຺ຠ ຍຖາຣຫໍ ຕີສຸ ຠເວສຸ ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ປຏິສນ຺ຘິຈິຕ຺ຕໍ ຠວນ຺ຕເຣ ປຐມຈິຕ຺ຕໍ ຫຸຕ຺ວາ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ.

ຕຕ຺ຖ ຈ ທຸເຫຕຸກາເຫຕຸກຈຸຕິຍານນ຺ຕຣໍ ທສ ກາມາວຈຣປຏິສນ຺ຘິໂຍວ ໂຫນ຺ຕິ, ນ ອິຕຣາ, ກາມາວຈຣຕິເຫຕຸກາຍ ຈຸຕິຍາ ສພ຺ພາປິ ໂຫນ຺ຕິ, ຣູປາວຈຣາຍ ປນ ຈຸຕິຍາປິ ອເຫຕຸກປຏິສນ຺ຘິຣຫິຕາ, ອຣູປາວຈຣາຍ ຈຸຕິຍາ ເຫຏ຺ຐິມວຊ຺ຊິຕາຣຸປ຺ປປຏິສນ຺ຘິໂຍ ເຈວ ກາມາວຈຣຕິເຫຕຸກປຏິສນ຺ຘິໂຍ ຈ, ອສຎ຺ຎີນໍ ປນ ຣູປຈຸຕິໂຕ ຠວນ຺ຕເຣ ຄຫິຕປຸພ຺ພໍ ກມ຺ມາທິເມວາຣພ຺ຠ ອເຫຕຸກຣຫິຕາ ກາມາວຈຣປຏິສນ຺ຘິໂຍວ ໂຫນ຺ຕິ, ນ ອິຕຣາ. ປຸຖຸຊ຺ຊນານໍ, ປນ ໂສຕາປນ຺ນສກທາຄາມີນຎ຺ຈ ຈຸຕິຍາ ສຸທ຺ຘາວາເສສຸ ປຏິສນ຺ຘິ ນ ໂຫຕິ, ເສຂານໍ ທ຺ວິເຫຕຸກາເຫຕຸກາສຎ຺ຎິປຏິສນ຺ຘິໂຍ, ອເສຂານໍ ປນ ສພ຺ພາປິ ປຏິສນ຺ຘິໂຍ ນ ໂຫນ຺ຕິ. ເຕ ຫິ ຈຸຕິໂຕ ¶ ນິຣຸປຘິເສສນິພ຺ພາເນນ ອນຸປາທາປຣິນິພ຺ພານປ຺ປຕ຺ຕາ ນາມ ໂຫນ຺ຕິ. ເອວໍ ຄຫິຕປຏິສນ຺ຘິນິໂຣຘໂຕ ປຣໍ ຕເທວ ຈິຕ຺ຕໍ ຕສ຺ມິຎ຺ເຎວາຣມ຺ມເຓ ຠວງ຺ຄໍ ຫຸຕ຺ວາ ຈຸຕິປຣິໂຍສານໍ ອສຕິ ວີຖິຈິຕ຺ຕຸປ຺ປາເທ ສຸປິນມ຺ປິ ອທິສ຺ວາ ນິທ຺ໂທກ຺ກມນກາລາທີສຸ ¶ ອປຣິມາຓສງ຺ຂມ຺ປິ ນທີໂສຕໍ ວິຍ ນິຣນ຺ຕຣໍ ປວຕ຺ຕຕິ. ເອວໍ ເອກູນວີສຕິວິຎ຺ຎາຓານໍ ປຏິສນ຺ຘິຠວງ຺ຄຈຸຕິວເສນ ປວຕ຺ຕິກ຺ກໂມ ເວທິຕພ຺ໂພ.

ເອວໍ ປນ ວຕ຺ຕມາເນ ຠວງ຺ຄສນ຺ຕາເນ ຍທາ ອິນ຺ທ຺ຣິຍປຣິປາກມາຄມ຺ມ ສຠາຄປຈ຺ຈຍນ຺ຕຣສຫິຕໍ ອຕິມຫນ຺ຕໍ ຣູປາຣມ຺ມຓໍ ຈກ຺ຂຸທ຺ວາເຣ ຆຏ຺ເຏຕິ, ຕທາ ຆຏ຺ຏນານຸຠາເວນ ທ຺ວິກ຺ຂຕ຺ຕຸໍ ຕຕ຺ຖ ຠວງ຺ຄຈລນໍ ໂຫຕິ, ຕທນນ຺ຕຣໍ ຠວງ຺ຄໍ ໂວຈ຺ຉິນ຺ທິຕ຺ວາ ຕສ຺ມິໍ ຣູປາຣມ຺ມເຓ ກິຣິຍມໂນຘາຕຸ ອາວຊ຺ຊນກິຈ຺ຈໍ ສາຘຍມານາ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິຕ຺ວາ ນິຣຸຊ຺ຌຕິ, ຕຖາ ຕທນນ຺ຕຣໍ ຈກ຺ຂຸວິຎ຺ຎາຓທ຺ວເຍ ຍຖາຣຫເມກໍ ທສ຺ສນກິຈ຺ຈໍ, ຕທນນ຺ຕຣໍ ວິປາກມໂນຘາຕຸທ຺ວຍາ ອຎ຺ຎຕຣໍ ສມ຺ປຏິຈ຺ຉນກິຈ຺ຈໍ, ຕທນນ຺ຕຣໍ ວິປາກມໂນວິຎ຺ຎາຓຘາຕຸຕ຺ຕຍາ ອຎ຺ຎຕຣໍ ສນ຺ຕີຣຓກິຈ຺ຈໍ, ຕທນນ຺ຕຣໍ ອຸເປກ຺ຂາສຫຄຕກິຣິຍາເຫຕຸກມໂນວິຎ຺ຎາຓຘາຕຸ ໂວຏ຺ຐພ຺ພນກິຈ຺ຈໍ, ຕທນນ຺ຕຣໍ ເອກູນຕິໍສກາມາວຈຣຊວເນສຸ ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ຍຖາຣຫໍ ສຕ຺ຕກ຺ຂຕ຺ຕຸໍ, ຉກ຺ຂຕ຺ຕຸໍ, ມຣຓກາລາທີສຸ ປຎ຺ຈກ຺ຂຕ຺ຕຸເມວ ວາ ຊວນກິຈ຺ຈໍ ສາຘຍມານໍ, ຕທນນ຺ຕຣໍ ເອກາທສສຸ ຕທາຣມ຺ມຓກິຈ຺ເຈສຸ ມຫາວິປາກສນ຺ຕີຣເຓສຸ ຍຖາຣຫເມກໍ ສກິໍ, ທ຺ວິກ຺ຂຕ຺ຕຸໍ ວາ ຕທາຣມ຺ມຓກິຈ຺ຈໍ ສາຘຍມານໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິຕ຺ວາ ນິຣຸຊ຺ຌຕິ, ຕທນນ຺ຕຣໍ ຠວງ຺ຄສນ຺ຕຕິ ເອວ ປວຕ຺ຕຕິ. ເອວໍ ຈກ຺ຂຸທ຺ວາເຣ ສຕ຺ຕກິຈ຺ຈານິ ຉຈຕ຺ຕາລີສ ຈິຕ຺ຕານິ ສມ຺ຠວນ຺ຕິ.

ຍທາ ປນ ວຸຕ຺ຕນເຍນ ສທ຺ທາຣມ຺ມຓາທີນິ ໂສຕທ຺ວາຣາທີສຸ ຆຏ຺ເຏນ຺ຕິ, ຕທາປິ ຈກ຺ຂຸທ຺ວາເຣ ວິຍ ປຈ຺ເຈກຎ຺ຈ ຉຈຕ຺ຕາລີເສວ ຠວນ຺ຕິ. ເກວລໍ ເຫຕ຺ຖ ອາວຊ຺ຊນານນ຺ຕຣໍ ຈກ຺ຂຸວິຎ຺ຎາຓຏ຺ຐາເນ ໂສຕວິຎ຺ຎາຓາທິທ຺ວຍານິ ຍຖາກ຺ກມໍ ສວນາທິກິຈ຺ຈານິ ສາຘຍມານານິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕີຕິ. ເອວໍ ປຎ຺ຈທ຺ວາເຣ ອຕິມຫນ຺ເຕ ປຎ຺ຈາຣມ຺ມເຓ ຈຕຸປຎ຺ຎາສ ກາມາວຈຣຈິຕ຺ຕາເນວ ສມ຺ຠວນ຺ຕິ. ເກຈິ ປເນຕ຺ຖ ‘‘ສສງ຺ຂາຣິກຊວນານິ ປຎ຺ຈທ຺ວາເຣ ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ ປຸພ຺ພປ຺ປໂຍຄາສມ຺ຠວາ, ມໂນທ຺ວາເຣເຍເວຕານິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕີ’’ຕິ ວທນ຺ຕິ.

ມຫນ຺ເຕ ¶ ປນ ຕທາຣມ຺ມຓວຊ຺ຊິຕານິ. ວິສຍສ຺ສ ຊວນສມກາລເມວ ອຕີຕຕ຺ຕາ ຊວນາວສາເນ ຠວງ຺ຄໍ ໂຫຕິ. ປຣິຕ຺ເຕ ປນ ຊວນມ຺ປິ ນຕ຺ຖິ. ໂວຏ຺ຐພ຺ພນໍ ເຫຕ຺ຖ ຊວນຏ຺ຐາເນ ຐຕ຺ວາ ທ຺ວຕ຺ຕິກ຺ຂຕ຺ຕຸໍ ປວຕ຺ຕິຕ຺ວາ ນິຣຸຊ຺ຌຕິ, ຕໂຕ ປຣໍ ຠວງ຺ຄໍ ໂຫຕິ. ອຍໍ ປນ ວາໂຣ ‘‘ທິຏ຺ຐໍ ວິຍ ເມ ¶ , ສຸຕໍ ວິຍ ເມ’’ຕິອາທິກຖນກາເລ ລພ຺ຠຕິ. ອຕິປຣິຕ຺ເຕ ປນ ໂວຏ຺ຐພ຺ພນປ຺ປາທາ ອສຓ຺ຐຫນໂຕ ຠວງ຺ຄຈລນມຕ຺ຕເມວ, ນ ອາວຊ຺ຊນາທີນິ. ອາວຊ຺ຊເນນ ຫິ ຠວງ຺ເຄ ອາວຏ຺ຏິເຕ ໂວຏ຺ຐພ຺ພນໍ ອປ຺ປຕ຺ວາ ອນ຺ຕຣາ ຈກ຺ຂຸວິຎ຺ຎາຓານນ຺ຕຣໍ ຈິຕ຺ຕໍ ຠວງ຺ຄໍ ໂອຕຣິສ຺ສຕີຕິ ເນຕໍ ຐານໍ ວິຊ຺ຊຕິ, ນາປິ ອປ຺ປວຕ຺ຕມາເນ ວິສເຍ ປຎ຺ຈທ຺ວາຣິກວີຖິຈິຕ຺ຕານິ ປວຕ຺ຕນ຺ຕີຕິ. ອຍໍ ປຎ຺ຈທ຺ວາເຣ ວິສຍປ຺ປວຕ຺ຕິເຠເທນ ຈິຕ຺ຕປ຺ປວຕ຺ຕິນິຍໂມ.

ມໂນທ຺ວາເຣ ປນ ຉສຸ ອາຣມ຺ມເຓສຸ ອາປາຖຄເຕສຸ ວຸຕ຺ຕນເຍນ ຠວງ຺ຄຈລນມໂນທ຺ວາຣາວຊ຺ຊນານນ຺ຕຣໍ ກຸສລາກຸສລຜລນາວຊ຺ຊນກິຣິຍຈິຕ຺ເຕສຸ ປຎ຺ຈປຎ຺ຎາສຊວນກິຈ຺ເຈສຸ ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ກາມາວຈຣາຣມ຺ມຓມາຣພ຺ຠ ປວຕ຺ຕຕິ, ຕໂຕ ປຠຸຕິ ກາມາວຈຣາຣມ຺ມເຓ ຕທາຣມ຺ມຓໍ ໂຫຕິ. ອປ຺ປນາຊວເນ ອຍໍ ປວຕ຺ຕິກ຺ກໂມ – ສມຖວິປສ຺ສນາກມ຺ມຏ຺ຐານິການໍ ຫິ ຍຖາສກວິສເຍ ອຸປ຺ປາທິຕປຸພ຺ພຠາຄຠາວນານໍ ‘‘ອິທານິ ອປ຺ປນາ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິສ຺ສຕີ’’ຕິ ຠວງ຺ຄຈລນາວຊ຺ຊນາວສາເນ ຎາຓສມ຺ປຍຸຕ຺ຕກາມາວຈຣຊວເນສຸ ອຎ຺ຎຕຣສ຺ມິໍ ຍຖາຣຫໍ ປຣິກມ຺ໂມປຈາຣານຸໂລມໂຄຕ຺ຣຠຸນາເມນ ຈຕຸກ຺ຂຕ຺ຕຸໍ, ຕິກ຺ຂຕ຺ຕຸເມວ ວາ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິຕ຺ວາ ນິຣຸທ຺ເຘ ຈຕຸຕ຺ຖໍ, ປຎ຺ຈມໍ ວາ ມຫຄ຺ຄຕຊວເນສຸ ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ປຐມກປ຺ປນາຠິຎ຺ຎາຠູຕໍ ເອກວາຣເມວ, ຌານສມາປຕ຺ຕິຠູຕໍ ອນນ຺ຕວາຣມ຺ປິ ຊວຕິ. ໂລກຸຕ຺ຕຣຊວເນສຸ ປນ ກຸສລານິ ເອກສນ຺ຕາເນ ເອກວາຣເມວ ຊວນ຺ຕິ, ຕທນນ຺ຕຣໍ ຍຖາສກໍ ຜລຈິຕ຺ຕຎ຺ຈ ທ຺ວຕ຺ຕິວາຣໍ, ຜລສມາປຕ຺ຕິວີຖິຍໍ ຜລເມວ ອນນ຺ຕວາຣມ຺ປິ ຊວຕິ, ນິໂຣຘສມາປຕ຺ຕິຍໍ ປນ ອນຸປຸພ຺ພນິໂຣຘວເສນ ¶ ປຐມຊ຺ຌານໂຕ ຍາວາກິຎ຺ຈຎ຺ຎາຍຕນາ ຍຖາກ຺ກມໍ ອາວຊ຺ຊນປຣິກມ຺ມາທິວເສເນວ ສມາປຊ຺ຊິຕ຺ວາ ວຸຏ຺ຐິຕສ຺ສ ໂຄຕ຺ຣຠຸໂຕ ອນນ຺ຕຣໍ ຈຕຸຕ຺ຖາຣຸປ຺ປຊວເນ ທ຺ວິກ຺ຂຕ຺ຕຸໍ ຊວິຕ຺ວາ ນິຣຸທ຺ເຘ ຍຖາປຣິຈ຺ຉິນ຺ນກາລຎ຺ຈ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ວຸຏ຺ຐານກາເລ ຈ ອາວຊ຺ຊນປຣິກມ຺ມຈິຕ຺ຕນິຍາເມນ ອນາຄາມິຜລໍ, ອຣຫຕ຺ຕຜລໍ ວາ ຍຖາຣຫເມກວາຣເມວ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ. ຕຕ຺ຖ ຈ ກຸສລໂຄຕ຺ຣຠຸໂຕ ອນນ຺ຕຣໍ ກຸສລຎ຺ເຈວ ອາທິໂຕ ຜລຕ຺ຕຍຎ຺ຈ ອປ຺ເປຕິ, ກິຣິຍາໂຄຕ຺ຣຠຸໂຕ ກິຣິຍໍ, ອຣຫຕ຺ຕຜລຎ຺ຈ. ຕຕ຺ຖາປິ ໂສມນສ຺ສສຫຄຕໂຕ ໂສມນສ຺ສສຫຄຕເມວ, ອຸເປກ຺ຂາສຫຄຕໂຕ ຈ ອຸເປກ຺ຂາສຫຄຕເມວ ອປ຺ເປຕິ. ອເສຂານເມວ ເຈຕ຺ຖ ອຣຫຕ຺ຕຜລກິຣິຍາຊວນານິ, ຍຖາສກໍ ເສຂານເມວ ເສສໂລກຸຕ຺ຕຣານິ, ເສຂປຸຖຸຊ຺ຊນານເມວ ກຸສລາກຸສລານິ, ຕິເຫຕຸການເມວ ອປ຺ປນາ ໂຫນ຺ຕິ, ອຍໍ ຊວນນິຍໂມ.

ອປ຺ປນາຊວນໂຕ ປຣໍ ປນ ຕທາຣມ຺ມຓໍ ນຕ຺ຖິ. ຊວນາຣມ຺ມເຓສຸ ຫິ ກາມາວຈຣຠູເຕສ຺ເວວ ກາມາວຈຣປຏິສນ຺ຘິການເມວ ອຕິມຫນ຺ເຕ, ວິຠູເຕ ຈ ວິສເຍ ຕທາຣມ຺ມຓມຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ. ອຕິອິຏ຺ເຐ ປນາຣມ຺ມເຓ ¶ ສນ຺ຕີຣຓກິຣິຍາຊວນຕທາຣມ຺ມຓານິ ໂສມນສ຺ສສຫຄຕານິ, ອິຏ຺ຐມຊ຺ຌຕ຺ເຕ, ອນິຏ຺ເຐ ຈ ອຸເປກ຺ຂາສຫຄຕານິ ໂຫນ຺ຕິ. ຍທາ ປນ ໂທມນສ຺ສານນ຺ຕຣໍ ໂສມນສ຺ສສ຺ສ ປຏ຺ຐາເນ ປຏິກ຺ຂິຕ຺ຕຕ຺ຕາ ໂສມນສ຺ສປຏິສນ຺ຘິກສ຺ສ ອຕິອິຏ຺ຐາທີສຸ ປຏິເຆ ຊວິເຕ ຕທາຣມ຺ມຓຠວງ຺ຄານິ ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ, ຕທາ ອຎ຺ຎໍ ປຣິຈິຕປຸພ຺ພໍ ປຣິຕ຺ຕາຣມ຺ມຓມາຣພ຺ຠ ອນາວຊ຺ຊນມ຺ປິ ນິໂຣຘໂຕ ວຸຏ຺ຐຫນ຺ຕສ຺ສ ສາມຎ຺ຎຜລໍ ວິຍ ອນ຺ຕຣາ ອຸເປກ຺ຂາສຫຄຕສນ຺ຕີຣຓໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ຕມນນ຺ຕຣິຕ຺ວາ ຠວງ຺ຄໍ ໂຫຕີຕິ ອຍໍ ຕທາຣມ຺ມຓນິຍໂມ.

ເອວໍ ປນ ຠວງ຺ຄານນ຺ຕຣໍ ຉທ຺ວາເຣ ອາວຊ຺ຊນາທີນິ ວີຖິຈິຕ຺ຕານິ. ອິຕິ ຍາວຕາຍຸກໍ ອິມິນາວ ກເມນ ຈິຕ຺ຕນິຍາມໂຕ ວິຎ຺ຎາຓານິ ປວຕ຺ຕນ຺ຕິ. ວີຖິຈິຕ຺ຕານນ຺ຕຣໍ, ປນ ຠວງ຺ຄານນ຺ຕຣໍ ວາ ສພ຺ພປຈ຺ຉິມໍ ¶ ຕໍ ເອກູນວີສຕິວິຘໍ ຠວງ຺ຄເມວ ຕສ຺ມິຎ຺ເຎວາຣມ຺ມເຓ ຈຸຕິກິຈ຺ຈຎ຺ຈ ສາຘຍມານໍ ປວຕ຺ຕຕິ, ຕສ຺ມິໍ ນິຣຸທ຺ເຘ ສຕ຺ໂຕ ຈຸໂຕ ນາມ ໂຫຕິ. ຕໂຕປິ ຈຸຕິໂຕ ປຸນ ປຏິສນ຺ຘິຠວງ຺ຄວີຖິຈຸຕິໂຍຕິ ເອວໍ ປຸນປ຺ປຸນໍ ຈິຕ຺ຕສນ຺ຕານໍ ຍນ຺ຕຍຸຕ຺ຕໂຄໂຓ ວິຍ ຠວາທີສຸ ຍາວານຸປາທາຍ ອາສເວຫິ ນ ວິມຸຈ຺ຈຕິ, ຕາວາວິຈ຺ຉິນ຺ນໍ ປວຕ຺ຕຕິ ເອວ. ເອວໍ ປວຕ຺ຕມາເນ ຈ ຈິຕ຺ຕສນ຺ຕາເນ ‘‘ຕ຺ວໍ ຠວງ຺ຄໍ ນາມ ໂຫຕິ, ຕ຺ວໍ ຕທນນ຺ຕຣໍ ອາວຊ຺ຊນໍ…ເປ… ຕ຺ວໍ ຕທນນ຺ຕຣໍ ຕທາຣມ຺ມຓໍ ນາມ ໂຫຕິ, ຕ຺ວໍ ປນ ຠວງ຺ຄ’’ນ຺ຕິອາທິນາ ນິຍາມໂກ ກຕ຺ຕາ ນາມ ນຕ຺ຖິ, ຈິຕ຺ຕນິຍາເມເນເວຕໍ ປວຕ຺ຕຕິ.

ປຎ຺ຈວິໂຘ ຫິ ນິຍາໂມ – ພີຊນິຍາໂມ ອຸຕຸນິຍາໂມ ກມ຺ມນິຍາໂມ ຘມ຺ມນິຍາໂມ ຈິຕ຺ຕນິຍາໂມຕິ, ຕຕ຺ຖ ອງ຺ກຸຣປຓ຺ຓທຓ຺ຑປຸປ຺ຜຜລາທິກ຺ກເມນ ເຕສໍ ເຕສໍ ພີຊານໍ ອຎ຺ໂຎຎ຺ຎວິສທິສຣຸກ຺ຂຕິຓຄຈ຺ຉລຕາທິສນ຺ຕາເນ ອຕ຺ຕນາ ສທິສຜລທານໍ ພີຊນິຍາໂມ ນາມ. ຕສ຺ມິໍ ຕສ຺ມິໍ ສມເຍ ເຕສໍ ເຕສໍ ຣຸກ຺ຂານໍ ເອກປ຺ປຫາເຣນ ປຸປ຺ຜຜລປລ຺ລວານໍ ຄຫຓໍ ອຸຕຸນິຍາໂມ ນາມ. ຕສ຺ສ ຕສ຺ສ ວາ ກຸສລາກຸສລກມ຺ມສ຺ສ ຕໍຕໍສທິສາສທິສຣູປາຣູປວິປາກທານໍ, ກມ຺ມສຣິກ຺ຂກວິປາກທານຎ຺ຈ ກມ຺ມນິຍາໂມ ນາມ. ໂພຘິສຕ຺ຕານໍ ປຏິສນ຺ຘິຄ຺ຄຫເຓ, ມາຕຸກຸຈ຺ຉິໂຕ ອຠິນິກ຺ຂມເນ, ອຠິສມ຺ໂພຘິຘມ຺ມຈກ຺ກປ຺ປວຕ຺ຕນາທີສຸ ຈ ທ຺ວຕ຺ຕິໍສ ປຸພ຺ພນິມິຕ຺ຕານິ ຘມ຺ມນິຍາໂມ ນາມ. ຍຖາວຸຕ຺ເຕນ ຠວງ຺ຄາວຊ຺ຊນາທິກິຈ຺ຈກ຺ກເມເນວ ຈິຕ຺ຕປ຺ປວຕ຺ຕິ ຈິຕ຺ຕນິຍາໂມ ນາມ. ອິມິນາ ປນ ຈິຕ຺ຕນິຍາເມນ ຍຖາກ຺ກມໍ ກິຈ຺ຈວນ຺ເຕສຸ ເຈເຕສຸ ຈິຕ຺ເຕສຸ ທ຺ວິປຎ຺ຈວິຎ຺ຎາຓມໂນຘາຕຸຊວນານິ ຍຖາສມ຺ຠວໍ ເອກກິຈ຺ຈຏ຺ຐານານິ, ເສສານິ ປນ ທ຺ວິຕິຈຕຸປຎ຺ຈກິຈ຺ຈຏ຺ຐານານິ, ຕານິ ຈ ປຸພ຺ເພ ວຸຕ຺ຕານິ, ສຸວິຎ຺ເຎຍ຺ຍານິ ຈ. ເອວໍ ເອກທ຺ວາຣິກາທີນິ ຈ. ຍຖາ ຈ ຈິຕ຺ຕານໍ, ເອວໍ ຕໍສມ຺ປຍຸຕ຺ຕເຈຕສິການມ຺ປິ ¶ ກິຈ຺ຈທ຺ວາຣວເສນ ສງ຺ຄໂຫ ເວທິຕພ຺ໂພ. ອຍໍ ປນ ວິເສໂສ – ກິຈ຺ຈໂຕ ຫິ ສພ຺ພຕ຺ຖກາ ຕາວ ສຕ຺ຕ ຈິຕ຺ຕໍ ວິຍ ຈຸທ຺ທສ ກິຈ຺ຈານິ ກໂຣນ຺ຕິ. ວິຕກ຺ກວິຈາຣາຘິໂມກ຺ຂາ ¶ ປນ ຕໂຍ ທສ຺ສນາທິປຎ຺ຈກິຈ຺ຈານິ ວຊ຺ເຊຕ຺ວາ ນວ, ວີຣິຍໍ ຕໂຕ ສມ຺ປຏິຈ຺ຉນສນ຺ຕີຣຓານິ ວຊ຺ເຊຕ຺ວາ ສຕ຺ຕ, ປີຕິ ໂວຏ຺ຐພ຺ພນາວຊ຺ຊນານິປິ ວຊ຺ເຊຕ຺ວາ ສນ຺ຕີຣເຓນ ສທ຺ຘິໍ ຉ, ວິຣຕິອປ຺ປມຎ຺ຎາວຊ຺ຊິຕາ ປນ ວີສຕິ ກຸສລາພ຺ຍາກຕາ ເຈວ ຉນ຺ໂທ ຈ ສນ຺ຕີຣຓມ຺ປິ ວຊ຺ເຊຕ຺ວາ ປຎ຺ຈ, ຕໂຕ ອປ຺ປມຎ຺ຎາ ຕທາຣມ຺ມຓມ຺ປິ ວຊ຺ເຊຕ຺ວາ ຈຕ຺ຕາຣິ, ວິຣຕິໂຍ ປນ ກຸສລາ ຊວນກິຈ຺ຈເມວ ກໂຣນ຺ຕິ. ທ຺ວາຣໂຕ ຈ ວິຣຕິໂຍ ມໂນທ຺ວາຣິກາ ເອວ, ຕຖາ ກຣຸຓາມຸທິຕາ, ທ຺ວາຣວິນິມຸຕ຺ຕາ ຈ ປນ ໂຫນ຺ຕິ. ມໂນທ຺ວາເຣ ເອວ ຫິ ທຸຈ຺ຈຣິຕວິຣມຓໍ ສຕ຺ຕປຎ຺ຎຕ຺ຕິຄ຺ຄຫຓຎ຺ຈ ໂຫຕິ. ອກຸສລາ ປນ ຉທ຺ວາຣິກາ, ຕຕ຺ຖາປິ ມານອິສ຺ສາມຈ຺ຉຣິຍກຸກ຺ກຸຈ຺ຈານິ ມໂນທ຺ວາຣິກາເນວາຕິ ເກຈິ. ອວເສສາ ຉທ຺ວາຣິກາ ເຈວ ທ຺ວາຣວິນິມຸຕ຺ຕາ ຈ. ເສສໍ ຈິຕ຺ຕສທິສເມວ. ອາຣມ຺ມຓສງ຺ຄໂຫ ປນ ເນສໍ ປຣິຕ຺ຕາຣມ຺ມຓຕ຺ຕິເກ ອາວິ ຠວິສ຺ສຕີຕິ. ອຍໍ ປກິຓ຺ຓກກຖາ.

ຈິຕ຺ຕຸປ຺ປາທກຓ຺ຑວຓ຺ຓນາ ນິຏ຺ຐິຕາ.

ອພ຺ຍາກຕປທໍ ປນ ເນວ ຕາວ ນິຏ຺ຐິຕໍ. ອພ຺ຍາກເຕສຸ ຫິ ວິປາກາພ຺ຍາກຕໍ, ກິຣິຍາພ຺ຍາກຕຎ຺ຈ ວິຠຕ຺ຕໍ, ຣູປາພ຺ຍາກຕໍ, ປນ ນິພ຺ພານາພ຺ຍາກຕຎ຺ຈ ອວສິຏ຺ຐໍ. ຕຕ຺ຖ ຣູປາພ຺ຍາກຕໍ ຕາວ ຠູມິໂຕ ກາມາວຈຣເມວ, ນ ຠິນ຺ນໍ, ຕຖາ ສມ຺ປໂຍຄໂຕປິ ອສມ຺ຠໂວ ເອວ. ສາຣມ຺ມຓຘມ຺ມານເມວ, ຫິ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎສມ຺ປໂຍໂຄ, ນ ອິຕເຣສນ຺ຕິ. ຘມ຺ມຸທ຺ເທສໂຕ ປເນຕໍ ອຏ຺ຐວີສຕິວິຘໍ ໂຫຕິ. ເສຍ຺ຍຖິທໍ – ປຖວີຘາຕຸ ອາໂປຘາຕຸ ເຕໂຊຘາຕຸ ວາໂຍຘາຕຸ ຈກ຺ຂຸ ໂສຕໍ ຆານໍ ຊິວ຺ຫາ ກາໂຍ ຣູປໍ ສທ຺ໂທ ຄນ຺ໂຘ ຣໂສ ອິຕ຺ຖິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ປຸຣິສິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ຊີວິຕິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ຫທຍວຕ຺ຖຸ ກາຍວິຎ຺ຎຕ຺ຕິ ວຈີວິຎ຺ຎຕ຺ຕິ ອາກາໂສ ຣູປສ຺ສ ລຫຸຕາ ມຸທຸຕາ ກມ຺ມຎ຺ຎຕາ ຣູປສ຺ສ ອຸປຈໂຍ ສນ຺ຕຕິ ຊຣຕາ ອນິຈ຺ຈຕາ ກພຬີກາໂຣ ອາຫາໂຣຕິ. ປທຠາຊນີເຍ ປເນຕ຺ຖ ກິຎ຺ຈາປິ ຫທຍວຕ຺ຖຸ ນ ອາຄຕໍ, ອຸປຣິ ປນ ປຏ຺ຐານປາຬິຍໍ ¶ ‘‘ຍໍ ຣູປໍ ນິສ຺ສາຍ ມໂນຘາຕຸ ຈ ມໂນວິຎ຺ຎາຓຘາຕຸ ຈ ວຕ຺ຕນ຺ຕີ’’ຕິອາທິນາ (ປຏ຺ຐາ. ໑.໑.໘) ສຣູເປເນວ ອາຄມິສ຺ສຕີຕິ ຕໍ ອິຘ ຄຫິຕໍ. ເກຈິ ປນ ມິທ຺ຘຣູປໍ ພລຣູປໍ ສມ຺ຠວຣູປໍ ຊາຕິຣູປໍ ໂຣຄຣູປນ຺ຕິ ອິມານິປິ ປຎ຺ຈ ຄເຫຕ຺ວາ ‘‘ເຕຕ຺ຕິໍສ ຣູປານິ ໂຫນ຺ຕີ’’ຕິ ວທນ຺ຕິ, ເຕ ເຕສໍ ອຠາວໍ, ອນ຺ໂຕຄຘຠາວຎ຺ຈ ວຕ຺ວາ ປຏິກ຺ຂິປິຕພ຺ພາ. ອິເມສຸ ຫິ ມິທ຺ຘໍ ຣູປເມວ ນ ໂຫຕິ ອຣູປຘມ຺ມຕ຺ຕາ ນີວຣຓານໍ. ມິທ຺ເຘເນວ ຫິ ປຈລາຍິກາກາເຣນ ຣູປປ຺ປວຕ຺ຕິ ໂຫຕິ, ພລຣູປໍ ປນ ວາໂຍຘາຕຸຍາ ອນ຺ໂຕຄຘໍ ຕໍສຠາວຕ຺ຕາ, ສມ຺ຠວຣູປໍ ອາໂປຘາຕຸຍາ, ຊາຕິຣູປໍ ¶ ອຸປຈຍສນ຺ຕຕີສຸ, ໂຣຄຣູປຎ຺ຈ ຊຣຕາອນິຈ຺ຈຕາສຸ ປວິສຕິ ສປ຺ປຈ຺ຈຍສມຸຏ຺ຐິຕຣູປວິກາຣເຠເທສຸ ໂຣຄພ຺ຍປເທສໂຕຕິ ສພ຺ພໍ ຣູປໍ ອຏ຺ຐວີສຕິວິຘເມວ ໂຫຕິ. ອຍໍ ຘມ຺ມຸທ຺ເທສໂຕ ວິນິຈ຺ຉໂຍ.

ລກ຺ຂຓາທິໂຕ ປເນຕ຺ຖ ກກ຺ຂຬຕ຺ຕລກ຺ຂຓາ ປຖວີຘາຕຸ, ປຕິຏ຺ຐານຣສາ, ສມ຺ປຏິຈ຺ຉນປຈ຺ຈຸປຏ຺ຐານາ. ປຄ຺ຆຣຓລກ຺ຂຓາ ອາໂປຘາຕຸ, ພ຺ຣູຫນຣສາ, ສງ຺ຄຫປຈ຺ຈຸປຏ຺ຐານາ. ອຸຓ຺ຫຕ຺ຕລກ຺ຂຓາ ເຕໂຊຘາຕຸ, ປຣິປາຈນຣສາ, ມທ຺ທວານຸປ຺ປທານປຈ຺ຈຸປຏ຺ຐານາ. ວິຕ຺ຖມ຺ຠນລກ຺ຂຓາ ວາໂຍຘາຕຸ, ສມຸທີຣຓຣສາ, ອຠິນີຫາຣປຈ຺ຈຸປຏ຺ຐານາ. ຈຕສ຺ໂສປິ ເຈຕາ ເສສຠູຕຕ຺ຕຍປທຏ຺ຐານາ. ຣູປາຠິຆາຕາຣຫຠູຕປ຺ປສາທລກ຺ຂຓໍ, ທຏ຺ຐຸກາມຕານິທານກມ຺ມສມຸຏ຺ຐານຠູຕປ຺ປສາທລກ຺ຂຓໍ ວາ ຈກ຺ຂຸ, ຣູເປສຸ ອາວິຎ຺ຉນຣສໍ, ຈກ຺ຂຸວິຎ຺ຎາຓສ຺ສ ອາຘາຣຠາວປຈ຺ຈຸປຏ຺ຐານໍ, ທຏ຺ຐຸກາມຕານິທານກມ຺ມຊຠູຕປທຏ຺ຐານໍ. ອິທໍ ປນ ຍເທຕໍ ອກ຺ຂິກູປເກ ປຕິຏ຺ຐິຕໍ ນຫາຣຸສຸຕ຺ຕເກນ ມຕ຺ຖລຸງ຺ເຄນ ອາພທ຺ຘມໍສຍຸຕ຺ຕໍ, ຍຕ຺ຖ ເສຕມ຺ປິ ອຕ຺ຖິ ກຓ຺ຫມ຺ປິ ໂລຫິຕມ຺ປິ ຈຕ຺ຕາຣິປິ ມຫາຠູຕານິ, ຍຎ຺ຈ ເສມ຺ຫຸສ຺ສທຕ຺ຕາ ເສຕໍ, ປິຕ຺ຕຸສ຺ສທຕ຺ຕາ ກຓ຺ຫໍ, ຣຸຫິຣຸສ຺ສທຕ຺ຕາ ໂລຫິຕກໍ, ປຖວຸສ຺ສທຕ຺ຕາ ປຕ຺ຖິຓ຺ຓໍ ໂຫຕິ, ອາປຸສ຺ສທຕ຺ຕາ ປຄ຺ຆຣຕິ, ເຕຊຸສ຺ສທຕ຺ຕາ ¶ ປຣິທຍ຺ຫຕິ, ວາຍຸສ຺ສທຕ຺ຕາ ປຣິພ຺ຠມຕິ, ຍຎ຺ຈ ໂລເກ ນີລປຂຸມສມາກິຓ຺ຓໍ ກຓ຺ຫສຸກ຺ກມຓ຺ຑລວິຈິຕ຺ຕໍ ນີລຸປ຺ປລທລສນ຺ນິຠໍ ທີຆໍ ປຸຖຸລໍ ຈກ຺ຂູຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ, ຕສ຺ສ ສສມ຺ຠາຣຈກ຺ຂຸໂນ ເສຕມຓ຺ຑລປຣິກ຺ຂິຕ຺ຕສ຺ສ ກຓ຺ຫມຓ຺ຑລສ຺ສ ມຊ຺ເຌ ອຠິມຸເຂ ຐິຕານໍ ສຣີຣສຓ຺ຐານຸປ຺ປຕ຺ຕິເທເສ ສຕ຺ຕສຸ ປິຈຸປຏເລສຸ ອາສິຕ຺ຕເຕລໍ ປິຈຸປຏລານິ ວິຍ ສຕ຺ຕ ອກ຺ຂິປຏລານິ ພ຺ຍາເປຕ຺ວາ ຘາຣຓນຫາປນມຓ຺ຑນພີຊນກິຈ຺ຈາຫິ ຈຕູຫິ ຘາຕີຫິ ຂຕ຺ຕິຍກຸມາໂຣ ວິຍ ສນ຺ຘາຣຓາພນ຺ຘນປຣິປາຈນສມຸທີຣຓກິຈ຺ຈາຫິ ຈຕູຫິ ຘາຕູຫິ ກຕູປກາຣໍ ອາຍຸນາ ອນຸປາລິຍມານໍ ວຓ຺ຓຄນ຺ຘຣສາທີຫິ ປຣິວຸຕໍ ອຸຕຸຈິຕ຺ຕາຫາເຣຫິ ອຸປຕ຺ຖມ຺ຠິຍມານໍ ປມາຓໂຕ ອູກາສິຣມຕ຺ຕໍ ຈກ຺ຂຸວິຎ຺ຎາຓາທີນໍ ຍຖາຣຫໍ ວຕ຺ຖຸທ຺ວາຣຠາວໍ ສາຘຍມານໍ ຕິຏ຺ຐຕິ. ວຸຕ຺ຕມ຺ປິ ເຈຕໍ ຘມ຺ມເສນາປຕິນາ –

‘‘ເຍນ ຈກ຺ຂຸປສາເທນ, ຣູປານິ ມນຸປສ຺ສຕິ;

ປຣິຕ຺ຕໍ ສຸຂຸມໍ ເອຕໍ, ອູກາສິຣສມູປມ’’ນ຺ຕິ.

ສທ຺ທາຠິຆາຕາຣຫຠູຕປ຺ປສາທລກ຺ຂຓໍ, ໂສຕຸກາມຕານິທານກມ຺ມສມຸຏ຺ຐານຠູຕປ຺ປສາທລກ຺ຂຓໍ ວາ ໂສຕໍ, ສທ຺ເທສຸ ອາວິຎ຺ຉນຣສໍ, ໂສຕວິຎ຺ຎາຓສ຺ສ ອາຘາຣຠາວປຈ຺ຈຸປຏ຺ຐານໍ, ໂສຕຸກາມຕານິທານກມ຺ມຊຠູຕປທຏ຺ຐານໍ ¶ . ອິທໍ ປນ ສສມ຺ຠາຣໂສຕພິລສ຺ສ ອນ຺ໂຕ ຕນຸຕມ຺ພໂລມາຈິເຕ ອງ຺ຄຸລິເວຘກສຓ຺ຐາເນ ປເທເສ ວຸຕ຺ຕປ຺ປກາຣາຫິ ຘາຕຸອາທີຫິ ກຕູປກາຣານຸປາລນປຣິວາໂຣປຕ຺ຖມ຺ຠໍ ໂສຕວິຎ຺ຎາຓາທີນໍ ຍຖາຣຫໍ ວຕ຺ຖຸທ຺ວາຣຠາວໍ ສາຘຍມານໍ ຕິຏ຺ຐຕິ.

ຄນ຺ຘາຠິຆາຕາຣຫຠູຕປ຺ປສາທລກ຺ຂຓໍ, ຆາຍິຕຸກາມຕານິທານກມ຺ມສມຸຏ຺ຐານຠູຕປ຺ປສາທລກ຺ຂຓໍ ວາ ຆານໍ, ຄນ຺ເຘສຸ ອາວິຎ຺ຉນຣສໍ, ຆານວິຎ຺ຎາຓສ຺ສ ອາຘາຣຠາວປຈ຺ຈຸປຏ຺ຐານໍ, ຆາຍິຕຸກາມຕານິທານກມ຺ມຊຠູຕປທຏ຺ຐານໍ ¶ . ອິທຎ຺ຈ ສສມ຺ຠາຣຆານພິລສ຺ສ ອນ຺ໂຕ ອຊປທສຓ຺ຐາເນ ປເທເສ ວຸຕ຺ຕປ຺ປກາໂຣປກາຣານຸປາລນປຣິວາໂຣປຕ຺ຖມ຺ຠໍ ຆານວິຎ຺ຎາຓາທີນໍ ຍຖາຣຫໍ ວຕ຺ຖຸທ຺ວາຣຠາວໍ ສາຘຍມານໍ ຕິຏ຺ຐຕິ.

ຣສາຠິຆາຕາຣຫຠູຕປ຺ປສາທລກ຺ຂຓາ, ສາຍິຕຸກາມຕານິທານກມ຺ມສມຸຏ຺ຐານຠູຕປ຺ປສາທລກ຺ຂຓາ ວາ ຊິວ຺ຫາ, ຣເສສຸ ອາວິຎ຺ຉນຣສາ, ຊິວ຺ຫາວິຎ຺ຎາຓສ຺ສ ອາຘາຣຠາວປຈ຺ຈຸປຏ຺ຐານາ, ສາຍິຕຸກາມຕານິທານກມ຺ມຊຠູຕປທຏ຺ຐານາ. ເອສາ ຈ ສສມ຺ຠາຣຊິວ຺ຫາມຊ຺ຌສ຺ສ ອຸປຣິ ອຸປ຺ປລທລຄ຺ຄສຓ຺ຐາເນ ປເທເສ ວຸຕ຺ຕປ຺ປກາໂຣປກາຣານຸປາລນປຣິວາໂຣປຕ຺ຖມ຺ຠາ ຊິວ຺ຫາວິຎ຺ຎາຓາທີນໍ ຍຖາຣຫໍ ວຕ຺ຖຸທ຺ວາຣຠາວໍ ສາຘຍມານາ ຕິຏ຺ຐຕິ.

ໂຜຏ຺ຐພ຺ພາຠິຆາຕາຣຫຠູຕປ຺ປສາທລກ຺ຂໂຓ, ຜຸສິຕຸກາມຕານິທານກມ຺ມສມຸຏ຺ຐານຠູຕປ຺ປສາທລກ຺ຂໂຓ ວາ ກາໂຍ, ໂຜຏ຺ຐພ຺ເພສຸ ອາວິຎ຺ຉນຣໂສ, ກາຍວິຎ຺ຎາຓສ຺ສ ອາຘາຣຠາວປຈ຺ຈຸປຏ຺ຐາໂນ, ຜຸສິຕຸກາມຕານິທານກມ຺ມຊຠູຕປທຏ຺ຐາໂນ. ອຍໍ ປນ ອິມສ຺ມິໍ ກາເຍ ຍາວຕາ ອຸປາທິນ຺ນາ ປຖວີອາໂປໂກຏ຺ຐາສາ ໂຫນ຺ຕິ, ຕຕ຺ຖ ສພ຺ພຕ຺ຖ ກປ຺ປາສປຏເລ ສ຺ເນໂຫ ວິຍ ອນຸຄໂຕ ວຸຕ຺ຕປ຺ປກາໂຣປກາຣານຸປາລນປຣິວາໂຣປຕ຺ຖມ຺ໂຠ ກາຍວິຎ຺ຎາຓາທີນໍ ຍຖາຣຫໍ ວຕ຺ຖຸທ຺ວາຣຠາວໍ ສາຘຍມາໂນ ຕິຏ຺ຐຕິ. ເກຈິ (ຘ. ສ. ອຏ຺ຐ. ໖໐໐) ປນ ‘‘ເຕຊາຘິການໍ ຠູຕານໍ ປສາໂທ ຈກ຺ຂຸ, ວິວຣວາຍຸອາປປຖວິອຘິການໍ ໂສຕຆານຊິວ຺ຫາກາຍາ’’ຕິ ວທນ຺ຕິ. ອປເຣ (ຘ. ສ. ອ. ໖໐໐) ‘‘ເຕໂຊສຠາວໍ ຈກ຺ຂຸ, ອາກາສປຖວິອາປວາຍຸສຠາວາ ໂສຕຆານຊິວ຺ຫາກາຍາ’’ຕິ ວທນ຺ຕິ. ‘‘ເຕຊາທິສຫກາຣິຕ຺ຕາ, ເຕຊາທິຄຸຓຣູປາທິວິສຍຕ຺ຕາ ຈາ’’ຕິ ກາຣຓຎ຺ຈ ຍຖາກ຺ກມໍ ວທນ຺ຕິ. ເຕ ຈ ວຕ຺ຕພ຺ພາ – ໂກ ປເນວມາຫ ‘‘ສຫກາຣິສຠາເວເຫວ ອິນ຺ທ຺ຣິເຍຫິ ຠວິຕພ຺ພ’’ນ຺ຕິ, ‘‘ຣູປາທໂຍ ວາ ເຕຊາທີນໍ ¶ ຄຸຓາ’’ຕິ. ອວິນິພ຺ໂຠເຄສຸ ຫິ ຠູເຕສຸ ‘‘ອຍໍ ອິມສ຺ສ ຄຸໂຓ, ອຍໍ ອິມສ຺ສ ຄຸໂຓ’’ຕິ ນ ລພ຺ຠາ ວຕ຺ຕຸນ຺ຕິ. ອຖາປິ ວເທຍ຺ຍຸໍ ‘‘ເຕຊາທິອຘິເກສຸ ສມ຺ຠາເຣສຸ ຣູປາທີນໍ ອຘິກຠາວທສ຺ສນໂຕ ¶ ອິຈ຺ຉິຕພ຺ພເມຕໍ ‘ຣູປາທໂຍ ເຕຊາທີນໍ ຄຸຓາ’’’ຕິ, ເຕ ວຕ຺ຕພ຺ພາ ອິຈ຺ເຉຍ຺ຍາມ, ຍທິ ອາປາຘິກສ຺ສ ອາສວສ຺ສ ຄນ຺ຘໂຕ ປຖວິອຘິເກ ກປ຺ປາເສ ຄນ຺ໂຘ ອຘິກຕໂຣ ສິຍາ, ເຕຊາຘິກສ຺ສ ຈ ອຸຓ຺ໂຫທກສ຺ສ ວຓ຺ຓໂຕປິ ສີຕູທກສ຺ສ ວຓ຺ໂຓ ປຣິຫາເຍຖ. ຍສ຺ມາ ປເນຕໍ ອຸຠຍມ຺ປິ ນຕ຺ຖິ, ຕສ຺ມາ ປຫາເຍຖ ຕເມເຕສໍ ນິສ຺ສຍຠູຕານໍ ວິເສສກປ຺ປນໍ. ຍຖາ ອວິເສເສປິ ເອກກລາເປ ຠູຕານໍ ຣູປຣສາທໂຍ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎໍ ວິສທິສາ ໂຫນ຺ຕິ, ເອວໍ ຈກ຺ຂຸປສາທາທໂຍປີຕິ ຄເຫຕພ຺ພເມຕໍ. ກິໍ ປເນສໍ ວິເສສກາຣຓໍ ນຕ຺ຖີຕິ? ໂນ ນຕ຺ຖິ. ກິໍ ປນ ຕນ຺ຕິ? ກມ຺ມເມວ ເນສໍ ອສາຘາຣຓໍ ກາຣຓໍ ຊນກຕຓ຺ຫາຊນິຕານໍ ຠູຕານໍ ວິເສສໂຕ. ຠູຕວິເສເສ ຫິ ສຕິ ປສາໂທວ ນຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ. ສມານານໍ ຫິ ຠູຕານໍ ປສາໂທ, ນ ວິສມານານນ຺ຕິ ໂປຣາຓາ. ເອວໍ ກມ຺ມວິເສສໂຕ ວິເສສວນ຺ເຕສຸ ເຈເຕສຸ ຈກ຺ຂຸໂສຕານິ ອສມ຺ປຕ຺ຕວິສຍຄ຺ຄາຫການິ ອຕ຺ຕໂນ ນິສ຺ສຍໍ ອນລ຺ລີນນິສ຺ສເຍວ ວິສເຍ ວິຎ຺ຎາຓເຫຕຸຕ຺ຕາ. ຆານຊິວ຺ຫາກາຍາ ປນ ສມ຺ປຕ຺ຕວິສຍຄ຺ຄາຫກາ ນິສ຺ສຍວເສນ ເຈວ ສຍຎ຺ຈ ອຕ຺ຕໂນ ນິສ຺ສຍໍ ອລ຺ລີເນ ເອວ ວິສເຍ ວິຎ຺ຎາຓເຫຕຸຕ຺ຕາ.

ເກຈິ ປນ ‘‘ຈກ຺ຂຸໂສຕານິປິ ສມ຺ປຕ຺ຕວິສຍຄ຺ຄາຫກາເນວ, ທູເຣ ຐິເຕສຸປິ ຈນ຺ທຣູປາທີສຸ ສີຆຍາຍິນຍນຣໍສິສຎ຺ໂຎເຄນ, ສທ຺ທານຎ຺ຈ ປຣມ຺ປຣາຍາຄນ຺ຕ຺ວາ ໂສຕພິເລ ຆຏ຺ຏເນນ ວິຎ຺ຎາຓຸປ຺ປຕ຺ຕິໂຕ. ເຕເນວ ຫິ ກຸຏ຺ຏາທິອນ຺ຕຣິເຕສຸ, ວິຈ຺ຉິທ຺ທປພ຺ພຕເລຓາທິຄເຕສຸ ຈ ຣູປສທ຺ເທສຸ ວິຎ຺ຎາຓໍ ນ ¶ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕີ’’ຕິ ວທນ຺ຕິ. ເຕສມ຺ປິ ຫິ ຈກ຺ຂຸໂນ ທູຣາສນ຺ເນສຸ ຈນ຺ທຣຸກ຺ຂາທີສຸ ອນຸປລກ຺ຂິຕກາລເຠເທນ ຣໍສິສມາໂຍຊນສາມຕ຺ຖິຍໍ, ສທ຺ທານມ຺ປິ ທູຣາສນ຺ນານໍ ອວິທິຕຕາເຠທໍ ອາຄນ຺ຕ຺ວາ ໂສຕພິລຆຏ຺ຏນສາມຕ຺ຖິຍໍ ວິຎ຺ຎາຓຸປ຺ປຕ຺ຕິເຫຕຸຠູຕໍ ອຸປຄນ຺ຕພ຺ພໍ. ຕໂຕ ປຣໍ ຕຕ຺ເຖວ ຐິຕານຎ຺ເຎວ ວິຎ຺ຎາຓຸປ຺ປາທນສາມຕ຺ຖິໂຍປຄມນໍ. ກຸຏ຺ຏເລຓາທິອນ຺ຕຣິຕານຎ຺ຈ ຣູປສທ຺ທານໍ ສຫກາຣິປຈ຺ຈຍວິຣຫໂຕ ອນາປາຖຄມນໍ. ອິຕຣຖາ ເຕສມ຺ປິ ຕາທິເສສຸ ອິນ຺ທ຺ຣິຍສຎ຺ໂຎຄໍ ນ ຘາວິຕພ຺ພໍ. ຄມນນິວາຣຓມ຺ປິ ອຸປ຺ປຕ຺ຕິນິວາຣຓເມວ, ຕເຖວ ສຫກາຣິປຈ຺ຈຍວິຣຫໂຕ ຍາທິເສວ ເຕສໍ ອິນ຺ທ຺ຣິຍສຎ຺ໂຎໂຄ ໂຫຕິ, ຕາທິເສ ວິຎ຺ຎາຓຸປ຺ປຕ຺ຕິ ໂຫຕີຕິ ຄເຫຕພ຺ພໍ.

ຈກ຺ຂຸ ຕາວ ທູເຣ ຐິຕານໍ ຈນ຺ທາທີນມ຺ປິ ຄຫຓໂຕ ອສມ຺ປຕ຺ຕຄ຺ຄາຫກໍ ໂຫຕຸ, ໂສຕໍ ປນ ທູເຣ ຣຸກ຺ຂໍ ຉິນ຺ທນ຺ຕານໍ, ວຕ຺ຖໍ ໂຘວນ຺ຕານຎ຺ຈ ທູຣໂຕວ ປຎ຺ຎາຍມານກາຍວິກາຣາທິນາ ສທ຺ຘິໍ ສທ຺ທໍ ຄເຫຕຸໍ ອສມຕ຺ຖຕາຍ ກຖໍ ສຓິກໍ ວວຕ຺ຖາປຍມານໍ ຕໍ ອສມ຺ປຕ຺ຕຄ຺ຄາຫກໍ ໂຫຕີຕິ? ຕຕ຺ຖາປິ ຈ ກຸຐາຣິວຕ຺ຖາທີນໍ ປຐມນິປາຕສທ຺ທານໍ ມນ຺ທຕາຍ ຍຖາ ຫຕ຺ຖຉິຊ຺ຊມານສາຂາປລາສຈລນາທິສມຸຏ຺ຐິຕມນ຺ທສທ຺ທານໍ ປຣມ຺ປຣາຍາຄມນໍ ນຕ຺ຖິ, ຕຖາ ອນາປາຖຄມນມ຺ປິ, ປຈ຺ຉາ ປນ ຆຏ຺ຏນານິຆໍສສ຺ສ ພລວຕາຍ ¶ ອຸປ຺ປນ຺ນມຫາສທ຺ທານໍ ອາຄມນໍ ວິຍ ຕຕ຺ເຖວ ຐິຕານຎ຺ເຎວ ອາປາຖຄມນໍ ໂຫຕິ, ອິຕຣຖາ ທູຣາສນ຺ນາທິວວຕ຺ຖານານິ ນ ສິຍຸໍ ຄນ຺ຘາທີນໍ ວິຍ, ຕສ຺ມາ ອສມ຺ປຕ຺ຕໂຄຈຣາເນເວຕານິ, ຆານາທີນິ ຈ ສມ຺ປຕ຺ຕໂຄຈຣານີຕິ ເວທິຕພ຺ພານິ.

ອຫິສຸໍສຸມາຣປກ຺ຂິກຸກ຺ກຸຣສິງ຺ຄາລສທິສານິ ເຈຕານິ. ຍຖາ ຫິ ອຫິ ນາມ ພຫິສິຕ຺ຕສມ຺ມຏ຺ຐຏ຺ຐາເນ ນາຠິຣມຕິ, ຕໍ ວິຫາຍ ຕິຓປຓ຺ຓຄຫນວມ຺ມິກາທິວິສມຊ຺ຌາສໂຍວ ໂຫຕິ, ເອວໍ ¶ ຈກ຺ຂຸປິ ສມ຺ມຏ຺ຐຠິຕ຺ຕິອາທິໍ ວິຫາຍ ອິຕ຺ຖິປຸຣິສປຸປ຺ຜລຕາຈິຕ຺ຕາທິວິສມຊ຺ຌາສຍໍ ໂຫຕິ. ຍຖາ ຈ ສຸໍສຸມາໂຣປິ ພຫິ ຈຣຓໍ ວິຫາຍ ອຸທເກ ພິລຊ຺ຌາສໂຍ ໂຫຕິ, ເອວໍ ໂສຕມ຺ປິ ວາຕປານຈ຺ຉິທ຺ທາທິພິລຊ຺ຌາສຍໍ ໂຫຕິ. ຍຖາ ຫິ ຄິຊ຺ຌາທິປກ຺ຂີປິ ຠູມິຣຸກ຺ຂາທິໍ ວິຫາຍ ອາກາເສ ປກ຺ຂນ຺ທນຊ຺ຌາສໂຍ ໂຫຕິ, ເອວໍ ຆານມ຺ປິ ອຸທ຺ຘຄ຺ຄໍ ຫຸຕ຺ວາ ຄນ຺ຘປເວສກວາຕາກຑ຺ຒນຕ຺ຖໍ ອາກາສຊ຺ຌາສຍໍ ໂຫຕິ. ຍຖາ ກຸກ຺ກຸໂຣ ພຫິຄາມຈາຣໍ ວິຫາຍ ອາມິສຄເວສີ ຄາມຊ຺ຌາສໂຍ ມຫານສາທິນິນ຺ນຈິຕ຺ໂຕ ໂຫຕິ, ເອວໍ ຊິວ຺ຫາປິ ອາປຊ຺ຌາສຍາ ໂຫຕິ. ຍຖາ ຈ ສິງ຺ຄາໂລ ພຫິສຸສານຈາຣໍ ວິຫາຍ ມໍສຄເວສີ ສຸສານຊ຺ຌາສໂຍ ໂຫຕິ, ເອວໍ ກາໂຍປິ ອນຸປາທິນ຺ນໍ ສຸຂສມ຺ຜສ຺ສສຍນາທິໍ ລຠິຕ຺ວາປິ ອຸປາທິນ຺ນຊ຺ຌາສໂຍ ໂຫຕິ. ອຎ຺ຎໍ ຫິ ອຸປາທິນ຺ນກໍ ອລຠມານາ ສຕ຺ຕາ ອຕ຺ຕໂນ ຊຓ຺ຓຸການິ ອຸຣນ຺ຕຣໍ ປເວເສຕ຺ວາ ຫຕ຺ຖຕເລ ສີສໍ ກຕ຺ວາປິ ນິປຊ຺ຊນ຺ຕິ. ອາໂລກວິວຣວາຍຸຊລປຖວິປຈ຺ຈຍານິ ເຈຕານິ ວິຎ຺ຎາຓຸປ຺ປາທການິ. ເອວເມເຕສໍ ປຎ຺ຈນ຺ນໍ ປສາທານໍ ລກ຺ຂຓຣສປຈ຺ຈຸປຏ຺ຐານປເທສນິສ຺ສຍໂຄຈຣຊ຺ຌາສຍປ຺ປຈ຺ຈຍເຠເທນ ວວຕ຺ຖານໍ ເວທິຕພ຺ພໍ.

ຈກ຺ຂຸປຏິຫນນລກ຺ຂຓໍ ຣູປໍ, ຈກ຺ຂຸວິຎ຺ຎາຓສ຺ສ ວິສຍຠາວຣສໍ, ຕສ຺ເສວ ໂຄຈຣຠາວປຈ຺ຈຸປຏ຺ຐານໍ, ຈຕຸມຫາຠູຕປທຏ຺ຐານໍ, ຍຖາ ເຈຕສ຺ສ, ເອວໍ ສພ຺ເພສມ຺ປິ ອຸປາທາຣູປານໍ ປທຏ຺ຐານໍ ເວທິຕພ຺ພໍ, ວິເສສໍ ປນ ວກ຺ຂາມ. ຕຍິທໍ ຣູປໍ ນີລປີຕໂລຫິໂຕທາຕກາຬມຎ຺ຊິຏ຺ຐສາມຉາຍາຕປອາໂລກນ຺ຘກາຣາທິວເສນ ອເນກວິຘໍ. ເກຈິ ປນ ‘‘ອນ຺ຘກາໂຣ ນາມ ອາໂລກາຠາວມຕ຺ໂຕ ເອວ, ຕໂຕ ເອວ ຕຕ຺ຖ ຄຕຣູປານິ ນ ທິສ຺ສນ຺ຕີ’’ຕິ ວທນ຺ຕິ, ຕໍ ນ ຍຸຕ຺ຕໍ. ຍຖາ ຫິ ນີລເມຆມຓິອາທີນໍ ຉາຍາ ອາໂລກວິສທິສາ ວຓ຺ຓາຍຕນຠູຕາ ໂຫຕິ, ເອວໍ ຠິຕ຺ຕິຈ຺ຉທນຠູມິປພ຺ພຕາທິຈ຺ຉາຍາ ຈ ຆນີຠູຕາ ຆຏຣູປາທິຈ຺ຉາທນໂຕ ອາໂລກວິສທິໂສ ອນ຺ຘກາໂຣຕິ ¶ ທຏ຺ຐພ຺ໂພ, ໂສຕປຏິຫນນລກ຺ຂໂຓ ສທ຺ໂທ, ໂສຕວິຎ຺ຎາຓສ຺ສ ວິສຍຠາວຣໂສ, ຕສ຺ເສວ ໂຄຈຣຠາວປຈ຺ຈຸປຏ຺ຐາໂນ. ໂສ ຄີຕເຠຣິສທ຺ທາທິວເສນ ອເນກວິໂຘ. ຆານປຏິຫນນລກ຺ຂໂຓ ຄນ຺ໂຘ, ຆານວິຎ຺ຎາຓສ຺ສ ວິສຍຠາວຣໂສ, ຕສ຺ເສວ ໂຄຈຣຠາວປຈ຺ຈຸປຏ຺ຐາໂນ. ໂສ ມູລຄນ຺ຘສາຣຄນ຺ຘາທິວເສນ ອເນກວິໂຘ ¶ . ຊິວ຺ຫາປຏິຫນນລກ຺ຂໂຓ ຣໂສ, ຊິວ຺ຫາວິຎ຺ຎາຓສ຺ສ ວິສຍຠາວຣໂສ, ຕສ຺ເສວ ໂຄຈຣຠາວປຈ຺ຈຸປຏ຺ຐາໂນ. ໂສ ມູລຣສຕຈຣສາທີນໍ ວເສນ ອເນກວິໂຘ.

ອິຕ຺ຖິຠາວລກ຺ຂຓໍ ອິຕ຺ຖິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ອິຕ຺ຖີຕິ ປກາສນຣສໍ, ອິຕ຺ຖິລິງ຺ຄນິມິຕ຺ຕກຸຕ຺ຕາກປ຺ປານໍ ກາຣຓຠາວປຈ຺ຈຸປຏ຺ຐານໍ. ປຸຣິສຠາວລກ຺ຂຓໍ ປຸຣິສິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ປຸຣິໂສຕິ ປກາສນຣສໍ, ປຸຣິສລິງ຺ຄນິມິຕ຺ຕກຸຕ຺ຕາກປ຺ປານໍ ກາຣຓຠາວປຈ຺ຈຸປຏ຺ຐານໍ. ອຸຠິນ຺ນມ຺ເປສໍ ອິຕ຺ຖິປຸຣິສລິງ຺ຄາທີນໍ ກາຣຓຠາໂວ ນ ສຣສໂຕ ອຕ຺ຖິ ເກນຈິ ປຈ຺ຈເຍນ ເນສໍ ປຈ຺ຈຍຠາວສ຺ສ ປຏ຺ຐາເນ ອນາຄຕຕ຺ຕາ, ອຕ຺ຕໂນ ປນ ຊນກປຈ຺ຈຍຠູຕອາຄມນໂຕວ. ອິຕ຺ຖິປຸຣິສານໍ ປຏິນິຍຕລິງ຺ຄນິມິຕ຺ຕກຸຕ຺ຕາກປ຺ປຠາວານຸຄຸຓຣູປານມ຺ປິ ນິຍເມນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນໂຕ, ລິງ຺ຄນິມິຕ຺ຕາທິໂວຫາຣານຎ຺ຈ ຕປ຺ປຘານໂຕ ປຈ຺ຈຍຠາໂວ, ອິນ຺ທ຺ຣິຍຠາໂວ ຈ ປຣິຍາຍໂຕ ວຸຕ຺ໂຕ. ເຕເນວ ຫິ ອິຕ຺ຖິອຸຠໂຕພ຺ຍຎ຺ຊນກສ຺ສ ປຸຣິສິນ຺ທ຺ຣິຍາຠາເວປິ ປຸຣິສລິງ຺ຄນິມິຕ຺ຕາທິພ຺ຍຎ຺ຊນໍ, ປຸຣິສອຸຠໂຕພ຺ຍຎ຺ຊນກສ຺ສ ອິຕ຺ຖິນ຺ທ຺ຣິຍາຠາເວປິ ອິຕ຺ຖິລິງ຺ຄນິມິຕ຺ຕາທິພ຺ຍຎ຺ຊນຎ຺ຈ ປຸຣິມກມ຺ມໂຕ ເອວ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ. ຍທິ ຫິ ເນສໍ ຕໍຕໍອິນ຺ທ຺ຣິເຍເນວ ປຏິນິຍຕພ຺ຍຎ຺ຊນານິ ອຸປ຺ປຊ຺ເຊຍ຺ຍຸໍ, ທຸຕິຍພ຺ຍຎ຺ຊນສ຺ສ ອຠາໂວ ອາປຊ຺ຊຕິ. ນ ຫິ ເຕສໍ ຠາວທ຺ວຍໍ ອຕ຺ຖິ. ຍທິ ສິຍາ, ສພ຺ພທາປິ ພ຺ຍຎ຺ຊນທ຺ວຍສ຺ສ ຠາວປ຺ປສງ຺ໂຄ ສິຍາ. ອິຕ຺ຖິອຸຠໂຕພ຺ຍຎ຺ຊນກສ຺ສ ຫິ ອິຕ຺ຖິນ຺ທ຺ຣິຍເມວ ວິຊ຺ຊຕິ, ນ ອິຕຣໍ. ຕສ຺ສ ປນ ຍທາ ອິຕ຺ຖິຍໍ ຣາຄຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ຕທາ ປຸຣິສພ຺ຍຎ຺ຊນໍ ປາຕຸຠວຕິ, ອິຕ຺ຖິພ຺ຍຎ຺ຊນໍ ປຏິຈ຺ຉນ຺ນໍ ໂຫຕິ. ຕຖາ ອິຕຣສ຺ສ ອິຕຣໍ. ຍສ຺ມາ ປເນສໍ ເອກເມວ ອິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ນິຍຕໍ ¶ , ຕສ຺ມາ ອິຕ຺ຖິອຸຠໂຕພ຺ຍຎ຺ຊນໂກ ສຍມ຺ປິ ຄພ຺ຠໍ ຄຓ຺ຫາຕິ, ປຣມ຺ປິ ຄຓ຺ຫາເປຕິ. ປຸຣິສອຸຠໂຕພ຺ຍຎ຺ຊນໂກ ປຣໍ ຄຓ຺ຫາເປຕິ, ສຍໍ ປນ ນ ຄຓ຺ຫາຕິ. ຍຖາ ເຕສໍ ອຸຠໂຕພ຺ຍຎ຺ຊນການໍ ກມ຺ມສຫາຍໍ ຣາຄຈິຕ຺ຕເມວ ພ຺ຍຎ຺ຊນກາຣຓໍ, ນ ຠາໂວ, ເອວໍ ປກຕິຕ຺ຖິປຸຣິສານມ຺ປິ ຠາວທ຺ວຍຊນກກມ຺ມາທິປຈ຺ຈໂຍ ເອວ ຕໍຕໍລິງ຺ຄນິມິຕ຺ຕາທິກາຣຓນ຺ຕິ ຄເຫຕພ຺ພໍ. ອຸຠຍມ຺ປິ ເຈຕໍ ປຐມກປ຺ປິການໍ ປວຕ຺ເຕ ສມຸຏ຺ຐາຕິ, ຕໂຕ ອປຣຠາເຄ ປຏິສນ຺ຘິຍເມວ, ສພ຺ເພສໍ ປນ ປວຕ຺ເຕ ເອວ ປຣິວຕ຺ຕຕິ. ອິເມສຸ ຈ ປຸຣິສລິງ຺ຄໍ ອຸຕ຺ຕມໍ, ອິຕ຺ຖິລິງ຺ຄໍ ຫີນໍ, ຕສ຺ມາ ປຸຣິສລິງ຺ຄໍ ພລວອກຸສເລນ ອນ຺ຕຣຘາຍຕິ, ອິຕ຺ຖິລິງ຺ຄໍ ທຸພ຺ພລກຸສເລນ ປຕິຏ຺ຐາຕິ. ອິຕ຺ຖິລິງ຺ຄໍ ປນ ອນ຺ຕຣຘາຍນ຺ຕໍ ທຸພ຺ພລາກຸສເລນ ອນ຺ຕຣຘາຍຕິ, ອິຕຣໍ ພລວກຸສເລນ ປຕິຏ຺ຐາຕິ. ເອວໍ ອຸຠຍມ຺ປິ ສຸຄຕິຍໍ ອກຸສເລເນວ ອນ຺ຕຣຘາຍຕິ, ກຸສເລເນວ ປຕິຏ຺ຐາຕິ. ກາຍປ຺ປສາໂທ ວິຍ ຈ ສກລສຣີຣພ຺ຍາປກເມວ, ນ ຈ ກາຍປ຺ປສາທາທີນໍ ຐິໂຕກາເສ ຕິຏ຺ຐຕິ.

ຍທິ ເອວໍ ນ ສພ຺ພຕ຺ຖ ກາຍຠາວິນ຺ທ຺ຣິຍານີຕິ? ເນວໍ ປຣມຕ຺ຖໂຕ ສພ຺ພຕ຺ຖ, ວິນິພ຺ຠຸຊິຕ຺ວາ ປເນສໍ ¶ ໂອກາສເຠທໍ ປຎ຺ຎາເປຕຸໍ ນ ສກ຺ກາ ຣູປຣສາທີນໍ ວິຍ. ນ ຫິ ປຣມຕ຺ຖໂຕ ຣູເປ ຣໂສ ອຕ຺ຖິ. ຍທິ ສິຍາ, ຣູປຄ຺ຄຫເຓເນວ ຄຫຓໍ ຄຈ຺ເຉຍ຺ຍ. ເອວໍ ກາຍຠາວິນ຺ທ຺ຣິຍານິ ປຣມຕ຺ຖໂຕ ນ ສພ຺ພຕ຺ຖ, ນ ຈ ສພ຺ພຕ຺ຖ ນຕ຺ຖິ ວິເວເຈຕຸໍ ອສກ຺ກຸເຓຍ຺ຍຕາຍ ເຫຏ຺ຐາ ວຸຕ຺ຕລກ຺ຂຓາທິວວຕ຺ຖານໂຕປິ ເຈສໍ ອສມ຺ມິສ຺ສຕາ ເທສໂຕ ນ ວິເວກາຠາເວປິ. ນ ເກວລຎ຺ຈ ອິມາເນວ, ສພ຺ພານິປິ ຣູປານິ ອສມ຺ມິສ຺ສາເນວ ໂຫນ຺ຕິ. ຍຖາ ຫິ ປຎ຺ຈວຓ຺ເຓນ ກປ຺ປາເສນ ວຏ຺ຏິໍ ກຕ຺ວາ ທີເປ ຊລິເຕ ກິຎ຺ຈາປິ ຊາລາ ເອກາພທ຺ຘາ ວິຍ ໂຫນ຺ຕິ, ຕສ຺ສ ຕສ຺ສ ປນ ອໍສຸໂນ ປາຏິເຍກ຺ກໍ ຊາລາ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎໍ ອສມ຺ມິສ຺ສາວ. ເອວໍ ກາຍຠາວິນ຺ທ຺ຣິຍາທີນິ ເອກສ຺ມິໍ ຐາເນ ສໂມສຏານິປິ ຠິນ຺ນຏ຺ຐາເນສຸ ເຫຏ຺ຐຸປຣິຍາທິວເສນ ນຕ຺ຖິ, ຕານິປິ ອສມ຺ມິສ຺ສາເນວ ໂຫນ຺ຕິ.

ສຫຊຣູປານໍ ¶ ອນຸປາລນລກ຺ຂຓໍ ຊີວິຕິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ເຕສໍ ປວຕ຺ຕນຣສໍ, ເຕສໍເຍວ ຐປນປຈ຺ຈຸປຏ຺ຐານໍ, ຍາປຍິຕພ຺ພຘມ຺ມປທຏ຺ຐານໍ. ອຕ຺ຖິກ຺ຂເຓ ເອວ ເຈຕໍ ສຫຊຣູປານິ ອນຸປາເລຕິ ອຸທກໍ ວິຍ ອຸປ຺ປລາທີນິ, ນ ຠງ຺ຄກ຺ຂເຓ ສຍໍ ຠິຊ຺ຊມານຕ຺ຕາ, ຍຖາສກໍ ປຈ຺ຈຍຸປ຺ປນ຺ເນປິ ຈ ຘມ຺ເມ ປາເລຕິ ຘາຕີ ວິຍ ກຸມາຣໍ, ສຍໍປວຕ຺ຕິຕຘມ຺ມສມ຺ພນ຺ເຘເນວ ຈ ປວຕ຺ຕຕິ ນິຍາມໂກ ວິຍາຕິ ທຏ຺ຐພ຺ພໍ.

ມໂນຘາຕຸມໂນວິຎ຺ຎາຓຘາຕູນໍ ນິສ຺ສຍລກ຺ຂຓໍ ຫທຍວຕ຺ຖຸ, ຕາສຎ຺ເຎວ ຘາຕູນໍ ຘາຣຓຣສໍ, ອຸພ຺ພຫນປຈ຺ຈຸປຏ຺ຐານໍ. ອິທໍ ປນ ຫທຍວຕ຺ຖຸ ຍເທຕໍ ອນ຺ໂຕສຣີເຣ ທ຺ວິນ຺ນໍ ຖນານໍ ມຊ຺ເຌ ພາຫິຣປຕ຺ຕານິ ອປເນຕ຺ວາ ອໂຘມຸຂຏ຺ຐປິຕຣຕ຺ຕປທຸມມກຸລສຓ຺ຐານໍ ພຫິ ມຏ຺ຐໍ, ອນ຺ໂຕ ໂກສາຕກີຜລສ຺ສ ອພ຺ຠນ຺ຕຣສທິສໍ, ປຎ຺ຎວນ຺ຕານໍ ໂຖກໍ ວິກສິຕໍ, ມນ຺ທປຎ຺ຎານໍ ມກຸຬິຕໍ, ຫທຍມໍສຍມກໍ ປຣິກ຺ຂິປິຕ຺ວາ ວກ຺ກຍກນກິໂລມກປິຫກາທໂຍ ຕິຏ຺ຐນ຺ຕິ. ຕສ຺ສ ສສມ຺ຠາຣຫທຍມໍສສ຺ສ ອນ຺ໂຕ ປຸນ຺ນາຄຏ຺ຐິປຕິຏ຺ຐານມຕ຺ເຕ ອາວາຏເກ ສຓ຺ຐິຕໍ ອທ຺ຘປສຕມຕ຺ຕໂລຫິຕໍ ສຓ຺ຐາຕິ. ຕຎ຺ຈ ຣາຄຈຣິຕສ຺ສ ຣຕ຺ຕໍ, ໂທສຈຣິຕສ຺ສ ກາຬກໍ, ໂມຫຈຣິຕສ຺ສ ມໍສໂຘວນອຸທກສທິສໍ, ວິຕກ຺ກຈຣິຕສ຺ສ ກຸລຕ຺ຖຍູສວຓ຺ຓໍ, ສທ຺ຘາຈຣິຕສ຺ສ ກຓິກາຣປຸປ຺ຜວຓ຺ຓໍ, ພຸທ຺ຘິຈຣິຕສ຺ສ ອຈ຺ຉໍ ວິປ຺ປສນ຺ນໍ ອນາວິລໍ ປຓ຺ຑຣໍ ປຣິສຸທ຺ຘໍ ນິທ຺ໂຘຕຊາຕິມຓິ ວິຍ ຊຸຕິມນ຺ຕໍ ໂຫຕິ, ພ຺ຍາເປຕ຺ວາ ສນ຺ຘາຣຓາທິກິຈ຺ເຈຫິ ຠູເຕຫິ ກຕູປກາຣໍ ອາຍຸນາ ອນຸປາລິຍມານໍ ວຓ຺ຓາທິປຣິວຸຕໍ ອຸຕຸຈິຕ຺ຕາຫາເຣຫິ ອຸປຕ຺ຖມ຺ຠິຍມານໍ ມໂນຘາຕຸມໂນວິຎ຺ຎາຓຘາຕູນຎ຺ເຈວ ຕໍສມ຺ປຍຸຕ຺ຕານຎ຺ຈ ວຕ຺ຖຸຠາວໍ ສາຘຍມານໍ ຕິຏ຺ຐຕິ.

ອຠິກ຺ກມາທິປ຺ປວຕ຺ຕກຈິຕ຺ຕສມຸຏ຺ຐານວາໂຍຘາຕຸຍາ ສຫຊຣູປກາຍສນ຺ຖມ຺ຠນສນ຺ຘາຣຓຈລນສ຺ສ ປຈ຺ຈຍາກາຣວິກາຣລກ຺ຂຓາ ກາຍວິຎ຺ຎຕ຺ຕິ, ອຘິປ຺ປາຍປ຺ປກາສນຣສາ, ກາຍວິປ຺ຜນ຺ທນເຫຕຸຠາວປຈ຺ຈຸປຏ຺ຐານາ ¶ , ຈິຕ຺ຕສມຸຏ຺ຐານວາໂຍຘາຕຸປທຏ຺ຐານາ. ວຈີເຠທປ຺ປວຕ຺ຕກຈິຕ຺ຕສມຸຏ຺ຐານປຖວີຘາຕຸຍາ ອຸປາທິນ຺ນຆຏ຺ຏນສ຺ສ ¶ ປຈ຺ຈຍາກາຣວິກາຣລກ຺ຂຓາ ວຈີວິຎ຺ຎຕ຺ຕິ, ອຘິປ຺ປາຍປ຺ປກາສນຣສາ, ວຈີໂຆສສ຺ສ ເຫຕຸຠາວປຈ຺ຈຸປຏ຺ຐານາ, ຈິຕ຺ຕສມຸຏ຺ຐານປຖວີຘາຕຸປທຏ຺ຐານາ. ອຸໂຠເປຕາ ກາຍວິປ຺ຜນ຺ທນວຈີໂຆເສຫິ ສຍໍ ວິຎ຺ເຎຍ຺ຍຕ຺ຕາ, ອຘິປ຺ປາຍວິຎ຺ຎາປນໂຕ ຈ ‘‘ກາຍວຈີວິຎ຺ຎຕ຺ຕິໂຍ’’ຕິ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ. ຈກ຺ຂຸໂສຕປຖສ຺ມິໍ ຫິ ຐຕ຺ວາ ເກນຈິ ຫຕ຺ຖວິກາຣສີສຸກ຺ຂິປນາທິກາຍວິກາເຣ, ສທ຺ເທ ວາ ກເຕ ຕຖາປວຕ຺ຕຣູປສທ຺ທາຍຕນານິ ຈກ຺ຂຸໂສຕວິຎ຺ເຎຍ຺ຍານິ, ນ ຕານິ ວິຎ຺ຎຕ຺ຕິໂຍ, ຈິຕ຺ຕສມຸຏ຺ຐິຕກລາປຄຕາຍ ປນ ວາໂຍຘາຕຸຍາ ສຫຊາຕຣູປກາຍສນ຺ຘາຣຓຈລນາທີນໍ ປຈ຺ຈຍຠູໂຕ ວິກາໂຣ ກາຍວິຎ຺ຎຕ຺ຕິ, ຕຖາ ຈິຕ຺ຕສມຸຏ຺ຐິຕປຖວີຘາຕຸຍາ ອຸປາທິນ຺ນຆຏ຺ຏນສ຺ສ ປຈ຺ຈຍຠູໂຕ ອາກາຣວິກາໂຣ ວຈີວິຎ຺ຎຕ຺ຕິ. ນ ຈ ຕາ ຈກ຺ຂຸໂສຕວິຎ຺ເຎຍ຺ຍາ, ຕາ ປນ ມໂນທ຺ວາຣິກຊວເນຫິ ຕາລປຓ຺ຓາທິສຎ຺ຎາຍ ອຸທປານາທີນິ ວິຍ ຍຖາຄຫິຕກາຍວິກາຣວຈີໂຆສານຸສາເຣນ ຕິຣຈ຺ຉານານມ຺ປິ ວິຎ຺ເຎຍ຺ຍາ, ຕທນຸສາເຣເນວ ‘‘ອິທຎ຺ຈິທຎ຺ຈ ເອສ ກາເຣຕິ, ວທຕິ ຈາ’’ຕິ ອຘິປ຺ປາໂຍ ຈ ວິຎ຺ເຎຍ຺ໂຍ ໂຫຕິ, ຕສ຺ມາ ສຍໍ ວິຎ຺ເຎຍ຺ຍໂຕ, ອຘິປ຺ປາຍວິຎ຺ຎາປນໂຕ ຈ ‘‘ວິຎ຺ຎຕ຺ຕິໂຍ’’ຕິ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ຈ ມໂນທ຺ວາຣິກຊວນວີຖິຍໍ ສຕ຺ຕສຸ ກາມາວຈຣຊວເນສຸ ກາຍວິຎ຺ຎຕ຺ຕິຊນເກສຸ ປຸຣິເມຫິ ຉຫິ ຊວເນຫິ ສມຸຏ຺ຐິຕວາໂຍຘາຕຸໂຍ ອຸປຕ຺ຖມ຺ຠນສນ຺ຘາຣຓກິຈ຺ຈເມວ ກາຕຸໍ ສກ຺ໂກນ຺ຕິ, ອຠິກ຺ກມາທິໍ ປນ ນິປ຺ຜາເທຕຸໍ ນ ສກ຺ໂກນ຺ຕິ. ສຕ຺ຕມຊວນສມຸຏ຺ຐິຕາ ປນ ເຫຏ຺ຐາ ຉຫິ ຊວເນຫິ ສມຸຏ຺ຐິຕວາໂຍຘາຕຸໂຍປຕ຺ຖມ຺ຠໍ ລຠິຕ຺ວາ ສຕ຺ຕຫິ ຍຸເຄຫິ ອາກຑ຺ຒິຕພ຺ພຠາຣໍ ສກຏໍ ສຕ຺ຕມຍຸຄຍຸຕ຺ຕໂຄໂຓ ວິຍ ອິຕຣຉຍຸຄຍຸຕ຺ຕໂຄໂຓປຕ຺ຖມ຺ຠໍ ລຠິຕ຺ວາ ຣູປກາຍສ຺ສ ອຠິກ຺ກມປຏິກ຺ກມາທິໍ ກາເຣຕຸໍ ສກ຺ໂກຕິ, ເອວໍ ວຈີວິຎ຺ຎຕ຺ຕິຊນເກປິ ສຕ຺ຕມຊວເນຫິ ສມຸຏ຺ຐິຕາຍ ປຖວີຘາຕຸຍາປິ ອຸປາທິນ຺ນຆຏ຺ຏນສ຺ສ ¶ ປຈ຺ຈຍຠາໂວ ເວທິຕພ຺ໂພ. ອິຘ ປນ ປຸຣິມຊວນສມຸຏ຺ຐິຕາຍ ອຸປຕ຺ຖມ຺ຠກຕ຺ຕໍ, ສຕ຺ຕມຊວນສມຸຏ຺ຐິຕາຍ ຈລນປຈ຺ຈຍຕ຺ຕຎ຺ຈ ນຕ຺ຖິ ເຕສໍ ວາໂຍຘາຕຸກິຈ຺ຈຕ຺ຕາ, ປຸຣິມສຫຄຕາ ປນ ປຈ຺ຉິມາ ປຖວີຘາຕຸ ອຸປາທິນ຺ນຆຏ຺ຏນສມຕ຺ຖາ ໂຫຕິ, ເສສໍ ຕາທິສເມວ. ຈິຕ຺ຕສມຸຏ຺ຐິຕກາເຍ ປນ ວາໂຍຘາຕຸຍາ ຈລນ຺ເຕ ຕທຸປຕ຺ຖມ຺ຠິຕເຕສມຸຏ຺ຐານິການມ຺ປິ ຈລນໂຕ ສກລກາຍສ຺ສ ອຠິກ຺ກມາທໂຍ ໂຫນ຺ຕິ ອຸທເກ ຄຈ຺ຉນ຺ເຕ ຕຕ຺ຖ ປຕິຕຕິຓປຓ຺ຓານິ ວິຍາຕິ ທຏ຺ຐພ຺ພໍ.

ຣູປປຣິຈ຺ເຉທລກ຺ຂຓາ ອາກາສຘາຕຸ, ຣູປປຣິຍນ຺ຕປ຺ປກາສນຣສາ, ຣູປມຣິຍາທປຈ຺ຈຸປຏ຺ຐານາ, ອສມ຺ຜຸຏ຺ຐຠາວປຈ຺ຈຸປຏ຺ຐານາ, ຉິທ຺ທວິວຣຠາວປຈ຺ຈຸປຏ຺ຐານາ ວາ, ປຣິຈ຺ຉິນ຺ນຣູປປທຏ຺ຐານາ, ຍາຍ ປຣິຈ຺ຉິນ຺ເນສຸ ຣູເປສຸ ‘‘ອິທມິໂຕ ອຸທ຺ຘໍ, ອໂຘ, ຕິຣິຍ’’ນ຺ຕິ ຈ ໂຫຕິ.

ອທນ຺ຘຕາລກ຺ຂຓາ ¶ ຣູປສ຺ສລຫຸຕາ, ຣູປານໍ ຄຣຸຠາວວິໂນທນຣສາ, ລຫຸປຣິວຕ຺ຕິຕາປຈ຺ຈຸປຏ຺ຐານາ, ລຫຸຣູປປທຏ຺ຐານາ. ອຖທ຺ຘຕາລກ຺ຂຓາ ຣູປສ຺ສມຸທຸຕາ, ຣູປານໍ ຖທ຺ຘຠາວວິໂນທນຣສາ, ສພ຺ພກິຣິຍາສຸ ອວິໂຣຘິຕາປຈ຺ຈຸປຏ຺ຐານາ, ມຸທຸຣູປປທຏ຺ຐານາ. ສຣີຣກິຣິຍານຸກູລກມ຺ມຎ຺ຎຠາວລກ຺ຂຓາ ຣູປສ຺ສກມ຺ມຎ຺ຎຕາ, ອກມ຺ມຎ຺ຎຕາວິໂນທນຣສາ, ອທຸພ຺ພລຠາວປຈ຺ຈຸປຏ຺ຐານາ, ກມ຺ມຎ຺ຎຕາຣູປປທຏ຺ຐານາ. ເອຕາ ປນ ຕິສ຺ໂສປິ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎໍ ນ ວິຊຫນ຺ຕິ, ຄຣຸຖທ຺ຘອກມ຺ມຎ຺ຎຣູປປຏິປກ຺ຂຠາເວນ ຈ ສມຸຏ຺ຐິຕານໍ ອຸຕຸຈິຕ຺ຕາຫາຣຊານໍ ລຫຸມຸທຸກມ຺ມຎ຺ຎຠູຕານໍ ຣູປານໍ ວິກາຣຕາຍ ຈ ປຣິຍາຍໂຕ ຄຣຸຖທ຺ຘາກມ຺ມຎ຺ຎຠາວວິໂນທນກິຈ຺ຈາ ວຸຕ຺ຕາ, ນ ປນ ສຠາວໂຕ ສຍໍ ອວິຊ຺ຊມານຕ຺ຕາ.

ອາຈຍລກ຺ຂໂຓ ຣູປສ຺ສອຸປຈໂຍ, ປຸພ຺ພນ຺ຕໂຕ ຣູປານໍ ອຸມ຺ມຸຊ຺ຊາປນຣໂສ, ນິຍ຺ຍາຕນປຈ຺ຈຸປຏ຺ຐາໂນ, ປຣິປຸຓ຺ຓຠາວປຈ຺ຈຸປຏ຺ຐາໂນ ວາ, ອຸປຈິຕຣູປປທຏ຺ຐາໂນ. ປວຕ຺ຕິລກ຺ຂຓາ ຣູປສ຺ສສນ຺ຕຕິ, ອນຸປ຺ປພນ຺ຘນຣສາ, ອນຸປຈ຺ເຉທປຈ຺ຈຸປຏ຺ຐານາ, ອນຸປ຺ປພນ຺ຘກຣູປປທຏ຺ຐານາ ¶ . ອຸຠຍມ຺ເປຕໍ ຊາຕິຣູປສ຺ເສວາຘິວຈນໍ. ສມ຺ປິຓ຺ຑິຕານໍ ຫິ ຈຕຸສມຸຏ຺ຐານິກຣູປານໍ ປຐມຸປ຺ປຕ຺ຕິ ອຸປຈໂຍ ນາມ, ອຸປຣູປຣຸປ຺ປຕ຺ຕິ ສນ຺ຕຕິ ນາມ. ເຕເນວ ຕາສໍ ປທຠາຊນີເຍ ‘‘ໂຍ ຣູປສ຺ສ ອຸປຈໂຍ, ສາ ຣູປສ຺ສ ສນ຺ຕຕີ’’ຕິ (ຘ. ສ. ໖໔໒) ວຸຕ຺ຕໍ, ອາກາຣນານຕ຺ຕໂຕ ປນ ວິສຸໍ ອຸທ຺ທິຏ຺ຐາ.

ຣູປປຣິປາກລກ຺ຂຓາ ຣູປສ຺ສຊຣຕາ, ອຸປນຍນຣສາ, ສຠາວານປຄເມປິ ນວຠາວາປຄມປຈ຺ຈຸປຏ຺ຐານາ ວີຫິປຸຣາຓຠາໂວ ວິຍ, ປຣິປຈ຺ຈມານຣູປປທຏ຺ຐານາ. ຂເຓ ຂເຓ ຠິຊ຺ຊມານາປິ ເຈສາ ອຸປາທິນ຺ເນສຸ ຂຓ຺ຑທນ຺ຕາທິໂຕ, ອນຸປາທິນ຺ເນສຸ ຣຸກ຺ຂລຕາທີສຸ ວຓ຺ຓວິກາຣາທິໂຕ ຈ ອນ຺ຕຣນ຺ຕຣາ ຈ ສຸວິຎ຺ເຎຍ຺ຍວິກາຣຕ຺ຕາ ‘‘ປາກຏຊຣາ, ສວີຈິຊຣາ’’ຕິ ຈ ວຸຈ຺ຈຕິ, ມຓິກນກຈນ຺ທສູຣິຍາທີສຸ ທຸວິຎ຺ເຎຍ຺ຍຕ຺ຕາ, ນິຣນ຺ຕຣຕ຺ຕາ ຈ ‘‘ອປາກຏຊຣາ, ອວີຈິຊຣາ’’ຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ. ອີທິເສສຸ ຫິ ກປ຺ປວິນາສາທິກາເລ ວິກາຣໂຕ ຊຣາ ປຎ຺ຎາເຍຍ຺ຍ. ສພ຺ພທາປິ ປນ ອປຎ຺ຎາຍມານວິກາຣຕ຺ຕາ ອຣູປຘມ຺ເມສຸ ຊຣາ ປຏິຈ຺ຉນ຺ນຊຣາ ນາມ. ນ ຈ ຕຕ຺ຖ ວຓ຺ຓວິກາຣາທໂຍ ຊຣາ ເຕສໍ ຈກ຺ຂຸວິຎ຺ເຎຍ຺ຍໂຕ. ນ ຫິ ຊຣາ ຈກ຺ຂຸວິຎ຺ເຎຍ຺ຍາ, ມໂນວິຎ຺ເຎຍ຺ຍາ ປນ ໂຫຕິ. ຍຖາ ໂອເຆນ ປຣິຠິນ຺ນຠູມິອາທິທສ຺ສເນນ ອທິຏ຺ໂຐປິ ໂອໂຆ ສຸວິຎ຺ເຎຍ຺ໂຍ ໂຫຕິ, ເອວໍ ວິກາຣທສ຺ສເນນ ຊຣາຕິ ຄເຫຕພ຺ພໍ.

ປຣິເຠທລກ຺ຂຓາ ຣູປສ຺ສອນິຈ຺ຈຕາ, ສໍສີທນຣສາ, ຂຍວຍປຈ຺ຈຸປຏ຺ຐານາ, ປຣິຠິຊ຺ຊມານຣູປປທຏ຺ຐານາ. ນ ເກວລຎ຺ເຈຕານິ ອຸປຈຍາທິຈຕູຫິ ຄຫິຕານິ ຊາຕິຊຣາມຣຓານິ ຣູປຘມ຺ມານເມວ ¶ , ອຣູປຘມ຺ມານມ຺ປິ ໂຫນ຺ຕິເຍວ. ເອຕານິ ຈ ອິເມສໍ ສຕ຺ຕານໍ ອຣຎ຺ຎປ຺ປເວສກປວິຏ຺ຐປຣິປາຕກປຕິຕຆາຕກໂຈເຣຫິ ຍຖາກ຺ກມໍ ສທິສານີຕິ ທຏ຺ຐພ຺ພານິ.

ໂອຊາລກ຺ຂໂຓ ¶ ກພຬີກາໂຣ ອາຫາໂຣ, ຣູປາຫຣຓຣໂສ, ອຸປຕ຺ຖມ຺ຠນປຈ຺ຈຸປຏ຺ຐາໂນ, ກພຬໍ ກຕ຺ວາ ອາຫຣິຕພ຺ພວຕ຺ຖຸປທຏ຺ຐາໂນ. ອຍໍ ລກ຺ຂຓາທິໂຕ ວິນິຈ຺ຉໂຍ.

ສງ຺ຄຫໂຕ ປນ ສພ຺ພມ຺ເປຕໍ ຣູປໍ ຂນ຺ຘໂຕ ເອກວິຘໍ ຣູປກ຺ຂນ຺ໂຘວ ໂຫຕິ, ຕຖາ ອເຫຕຸກໍ ສປ຺ປຈ຺ຈຍໍ ສງ຺ຂຕໍ ໂລກິຍໍ ສາສວໍ ສຎ຺ໂຎຊນີຍໍ ໂອຆນີຍໍ ໂຍຄນີຍໍ ນີວຣຓີຍໍ ປຣາມຏ຺ຐໍ ສໍກິເລສິກໍ ອນາຣມ຺ມຓໍ ອປ຺ປຫາຕພ຺ພນ຺ຕິອາທິນາ ຈ ເອກວິຘໍ, ຕໍ ປຸນ ຠູໂຕປາທາຍວເສນ ທຸວິຘໍ, ຕຖາ ນິປ຺ຜນ຺ນານິປ຺ຜນ຺ນາທິວເສນ ຈ. ຕຕ຺ຖ ປຖວີອາທີນິ ຈຕ຺ຕາຣິ ມຫາຠູຕານິ ຠູຕຣູປໍ ນາມ, ເສສໍ ອຸປາທາຣູປໍ ນາມ. ປຖວີອາທໂຍ ສຕ຺ຕຣສ, ກພຬີກາໂຣ ອາຫາໂຣ ເຈຕິ ອຏ຺ຐາຣສວິຘມ຺ປິ ປຣມຕ຺ຖໂຕ ວິຊ຺ຊມານຕ຺ຕາ ນິປ຺ຜນ຺ນຣູປໍ ນາມ, ອິຕຣໍ ອນິປ຺ຜນ຺ນຣູປໍ ນາມ. ຈກ຺ຂາທໂຍ ປຎ຺ຈ ປສາທາ, ຠາວທ຺ວຍໍ, ຊີວິຕິນ຺ທ຺ຣິຍນ຺ຕິ ອຏ຺ຐວິຘມ຺ປິ ອິນ຺ທ຺ຣິຍຣູປໍ ນາມ, ອິຕຣໍ ອນິນ຺ທ຺ຣິຍໍ. ຕານິ ອິນ຺ທ຺ຣິຍານິ ເຈວ ຫທຍຎ຺ຈາຕິ ນວວິຘມ຺ປິ ອຸປາທິນ຺ນໍ, ອິຕຣໍ ອນຸປາທິນ຺ນໍ, ປຎ຺ຈ ປສາທາ, ຈຕ຺ຕາໂຣ ຣູປສທ຺ທຄນ຺ຘຣສາ, ອາໂປຘາຕຸວິວຊ຺ຊິຕຠູຕຕ຺ຕຍຎ຺ຈາຕິ ທ຺ວາທສວິຘມ຺ປິ ໂອຬາຣິກຣູປໍ, ສນ຺ຕິເກຣູປໍ, ສປ຺ປຏິຆຣູປຎ຺ຈ, ເສສໍ ສຸຂຸມຣູປໍ, ທູເຣຣູປໍ, ອປ຺ປຏິຆຣູປຎ຺ຈ. ປສາທາ, ຫທຍຎ຺ຈ ວຕ຺ຖຸຣູປໍ, ອິຕຣໍ ອວຕ຺ຖຸຣູປໍ. ປສາທາ, ວິຎ຺ຎຕ຺ຕິທ຺ວຍຎ຺ຈ ທ຺ວາຣຣູປໍ, ອິຕຣໍ ອທ຺ວາຣໍ. ປສາທາ ອຊ຺ຌຕ຺ຕິກຣູປໍ, ໂຄຈຣຄ຺ຄາຫິກຣູປຎ຺ຈ, ອິຕຣໍ ພາຫິຣໍ, ອໂຄຈຣຄ຺ຄາຫິກຣູປຎ຺ຈ. ຈຕ຺ຕາຣິ ຠູຕຣູປານິ, ຣູປຄນ຺ຘຣສໂອຊາ ຈາຕິ ອິທໍ ສຸທ຺ຘຏ຺ຐກໍ ອວິນິພ຺ໂຠຄຣູປໍ ນາມ, ອິຕຣໍ ວິນິພ຺ໂຠຄຣູປໍ.

ຈກ຺ຂຸ ນຈກ຺ຂູຕິ ເອວມາທິວເສນ ຈ ທຸວິຘໍ ໂຫຕິ. ປຸນ ຕໍ ສນິທສ຺ສນຕ຺ຕິກວເສນ ຕິວິຘໍ ໂຫຕິ. ຕຕ຺ຖ ຣູປາຍຕນໍ ສນິທສ຺ສນສປ຺ປຏິຆໍ, ເສສໂມຬາຣິກຣູປໍ ອນິທສ຺ສນສປ຺ປຏິຆໍ, ສພ຺ພມ຺ປິ ສຸຂຸມຣູປໍ ອນິທສ຺ສນອປ຺ປຏິຆໍ. ຕຖາ ກມ຺ມຊາທິຕ຺ຕິກວເສນ. ຕຕ຺ຖ ນວວິຘໍ ອຸປາທິນ຺ນຣູປໍ, ສຸທ຺ຘຏ຺ຐກໍ, ອາກາໂສ ຈ ກມ຺ມຊໍ ນາມ, ວິຎ຺ຎຕ຺ຕິທ຺ວຍໍ, ລຫຸຕາທິຕ຺ຕຍຎ຺ຈ ສທ຺ໂທ ¶ ຈ ອກມ຺ມຊໍ ນາມ, ອຸປຈຍາທິຈຕຸພ຺ພິຘໍ ລກ຺ຂຓຣູປໍ ອຊໍ ນາມ. ສຸທ຺ຘຏ຺ຐກໍ, ອາກາໂສ, ວິຎ຺ຎຕ຺ຕິທ຺ວຍໍ, ລຫຸຕາທິຕ຺ຕຍໍ, ສທ຺ໂທ ຈ ຈິຕ຺ຕຊໍ ນາມ, ຕທວເສສໍ ລກ຺ຂຓຣູປວິຣຫິຕໍ ອຈິຕ຺ຕຊໍ ນາມ, ລກ຺ຂຓຣູປໍ ອຊໍ ນາມ. ສຸທ຺ຘຏ຺ຐກໍ, ອາກາໂສ, ລຫຸຕາທິຕ຺ຕຍຎ຺ຈ ອາຫາຣຊໍ ນາມ, ເສສໍ ລກ຺ຂຓວຊ຺ຊິຕໍ ¶ ອນາຫາຣຊໍ ນາມ, ລກ຺ຂຓໍ ອຊໍ ນາມ. ສຸທ຺ຘຏ຺ຐກໍ, ອາກາໂສ, ລຫຸຕາທິຕ຺ຕຍໍ, ສທ຺ໂທ ຈ ອຸຕຸຊໍ ນາມ, ເສສໍ ລກ຺ຂຓວິຣຫິຕໍ ອນຸຕຸຊໍ ນາມ, ລກ຺ຂຓໍ ອຊໍ ນາມ. ລກ຺ຂຓານິ ຫິ ຊາຍມານຊີຍມານປຣິຠິຊ຺ຊມານຘມ຺ມານໍ ສຠາວຕາຍ ກຸໂຕຈິ ຊາຕິໂວຫາຣໍ ນ ລຠນ຺ຕິ ເຠສມ຺ປິ ຊາຕິອາທິປ຺ປສງ຺ຄໂຕ. ນ ຫິ ‘‘ຊາຕິ ຊາຍຕິ, ຊຣາ ຊີຣຕິ, ມຣຓໍ ມີຍຕີ’’ຕິ ໂວຫຣິຕຸໍ ຍຸຕ຺ຕໍ ອນວຏ຺ຐານໂຕ. ຕທວເສສານໍ ປນ ອາກາສວິຎ຺ຎຕ຺ຕາທິອນິປ຺ຜນ຺ນານໍ ຍທິປິ ປຣມຕ຺ຖໂຕ ອວິຊ຺ຊມານຕາຍ ນ ກຸໂຕຈິ ອຸປ຺ປຕ຺ຕິ ອຕ຺ຖິ, ຕຖາປິ ຕຖາ ຕຖາ ປວຕ຺ຕຣູປໍ ອຸປາທາຍ ເນສໍ ວິຊ຺ຊມານໂວຫາຣສ຺ເສວ ເຫຕຸສມຸປ຺ປນ຺ນໂວຫາຣສ຺ສາປິ ວິໂຣຘາຠາວໂຕ ສເຫຕຸກຕາ ວຸຕ຺ຕາ. ຍໍ ປນ ປາຬິຍໍ ‘‘ຣູປາຍຕນໍ…ເປ… ຣູປສ຺ສ ອຸປຈໂຍ ຣູປສ຺ສ ສນ຺ຕຕິ ກພຬີກາໂຣ ອາຫາໂຣ. ອິເມ ຘມ຺ມາ ຈິຕ຺ຕສມຸຏ຺ຐານາ’’ຕິອາທີສຸ (ຘ. ສ. ໑໒໐໒) ຊາຕິຍາປິ ກຸໂຕຈິ ຊາຕຕ຺ຕໍ ວຸຕ຺ຕໍ, ຕໍ ຣູປຊນກປຈ຺ຈຍານໍ ກິຈ຺ຈານຸຠາວລກ຺ຂເຓ ທິຏ຺ຐຕ຺ຕາ ຣູປຸປ຺ປຕ຺ຕິກ຺ຂເຓ ວິຊ຺ຊມານຕໍ ສນ຺ຘາຍ ວຸຕ຺ຕໍ, ຊຣາມຣຓານໍ ປນ ຣູປຸປ຺ປຕ຺ຕິກ຺ຂເຓ ອຠາວໂຕ ນ ວຸຕ຺ຕໍ. ‘‘ຊຣາມຣຓໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອນິຈ຺ຈໍ ສງ຺ຂຕໍ ປຏິຈ຺ຈສມຸປ຺ປນ຺ນ’’ນ຺ຕິ (ສໍ. ນິ. ໒.໒໐) ອິທໍ ປນ ຊຣາມຣຓສີເສນ ຕຖາປວຕ຺ຕວິຎ຺ຎາຓນາມຣູປາທີນເມວ ຄຫິຕຕ຺ຕາ ວຸຕ຺ຕນ຺ຕິ ເວທິຕພ຺ພໍ. ຍໍ ຕໍ ຣູປໍ ອຊ຺ຌຕ຺ຕິກໍ, ຕໍ ອຸປາທາ, ຍໍ ຕໍ ຣູປໍ ພາຫິຣໍ, ຕໍ ອຕ຺ຖິ ອຸປາທາ, ອຕ຺ຖິ ໂນ ອຸປາທາຕິ ເອວມາທິນາ ນເຍນາປິ ຕິວິຘໍ ໂຫຕິ.

ປຸນ ¶ ຕໍ ສພ຺ພໍ ທິຏ຺ຐສຸຕມຸຕວິຎ຺ຎາຕວເສນ ຈຕຸພ຺ພິຘໍ ໂຫຕິ. ຕຕ຺ຖ ຣູປາຍຕນໍ ທິຏ຺ຐໍ ນາມ, ສທ຺ໂທ ສຸຕໍ ນາມ, ຄນ຺ຘຣສໂຜຏ຺ຐພ຺ພານິ ປຕ຺ວາວ ຄເຫຕພ຺ພໂຕ ມຸຕໍ ນາມ, ເສສໍ ມນສາ ວິຎ຺ຎາຕພ຺ພໂຕ ວິຎ຺ຎາຕໍ ນາມ. ຕຖາ ຣູປຣູປຈຕຸກ຺ກາທິວເສນ ຈຕຸພ຺ພິຘໍ, ຕຕ຺ຖ ອຏ຺ຐາຣສວິຘໍ ນິປ຺ຜນ຺ນໍ ຣູປຣູປໍ ນາມ, ອາກາໂສ ປຣິຈ຺ເຉທຣູປໍ ນາມ, ວິຎ຺ຎຕ຺ຕິທ຺ວຍໍ, ລຫຸຕາທິຕ຺ຕຍຎ຺ຈ ວິກາຣຣູປໍ ນາມ, ອຸປຈຍາທິຈຕຸພ຺ພິຘໍ ລກ຺ຂຓຣູປໍ ນາມ. ຕຖາ ຫທຍວຕ຺ຖຸ ວຕ຺ຖຸ, ນ ທ຺ວາຣໍ ນາມ, ວິຎ຺ຎຕ຺ຕິທ຺ວຍໍ ທ຺ວາຣໍ, ນ ວຕ຺ຖຸ ນາມ, ຈກ຺ຂາທໂຍ ປຎ຺ຈ ປສາທາ ວຕ຺ຖຸ ເຈວ ທ຺ວາຣຎ຺ຈ ນາມ, ເສສໍ ເນວ ວຕ຺ຖຸ ນ ທ຺ວາຣໍ ນາມາຕິ ເອວມາທິນາ ນເຍນ ຈຕຸພ຺ພິຘໍ.

ຕໍ ປຸນ ເອກຊາທິວເສນ ປຎ຺ຈວິຘໍ. ນວວິຘໍ ຫິ ອຸປາທິນ຺ນຣູປໍ ກມ຺ເມເນວ, ວິຎ຺ຎຕ຺ຕິທ຺ວຍຎ຺ຈ ຈິຕ຺ເຕເນວ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນໂຕ ເອກຊໍ ນາມ, ສທ຺ໂທ ອຸຕຸຈິຕ຺ເຕຫິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນໂຕ ທ຺ວິຊໍ ນາມ, ລຫຸຕາທິຕ຺ຕຍໍ ອຸຕຸຈິຕ຺ຕາຫາເຣຫິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນໂຕ ຕິຊໍ ນາມ, ສຸທ຺ຘຏ຺ຐກໍ, ອາກາໂສ ຈ ຈຕູຫິປິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນໂຕ ຈຕຸຊ຺ຊໍ ນາມ, ລກ຺ຂຓານິ ອຊໍ ນາມ. ເອວມາທິນາ ປຎ຺ຈວິຘໍ ໂຫຕິ.

ຕໍ ປຸນ ຈກ຺ຂຸໂສຕຆານຊິວ຺ຫາກາຍມນອິນ຺ທ຺ຣິຍວິຎ຺ເຎຍ຺ຍວເສນ ຉພ຺ພິຘໍ. ສຕ຺ຕວິຎ຺ຎາຓຘາຕຸວິຎ຺ເຎຍ຺ຍວເສນ ¶ ສຕ຺ຕວິຘໍ. ຕເທວ ມໂນວິຎ຺ຎາຓຘາຕຸວິຎ຺ເຎຍ຺ຍໍ ຠູໂຕປາທາຍວເສນ ທ຺ວິຘາ ກຕ຺ວາ ອຏ຺ຐວິຘໍ ໂຫຕິ. ຕຕ຺ຖ ຫິ ອາໂປຘາຕຸ ມໂນວິຎ຺ຎາເຓເນວ ວິຎ຺ເຎຍ຺ຍໍ ຠູຕຣູປໍ ນາມ, ອິຕຣໍ ປສາທສຫິຕສຸຂຸມຣູປໍ ມໂນວິຎ຺ຎາຓວິຎ຺ເຎຍ຺ໂຍປາທາຍຣູປໍ ນາມ. ຕເທວ ປຸນ ມໂນວິຎ຺ຎາຓວິຎ຺ເຎຍ຺ໂຍປາທາຍຣູປໍ ອິນ຺ທ຺ຣິຍານິນ຺ທ຺ຣິຍວເສນ ທ຺ວິຘາ ກຕ຺ວາ ນວວິຘໍ ໂຫຕິ. ຕໍ ປຸນ ປສາທວິສຍອາໂປຘາຕຸຠາວຫທຍຊີວິຕປຣິຈ຺ເຉທວິກາຣລກ຺ຂຓອາຫາຣວເສນ ທສວິຘໍ ໂຫຕິ.

ຕເທວ ປຸນ ຈກ຺ຂາຍຕນໍ ໂສຕາຍຕນໍ ຆານາຍຕນໍ ຊິວ຺ຫາຍຕນໍ ກາຍາຍຕນໍ ຣູປາຍຕນໍ ສທ຺ທາຍຕນໍ ຄນ຺ຘາຍຕນໍ ¶ ຣສາຍຕນໍ ໂຜຏ຺ຐພ຺ພາຍຕນໍ ຘມ຺ມາຍຕນນ຺ຕິ ເອວໍ ອາຍຕນໂຕ ເອກາທສວິຘໍ ໂຫຕິ, ຕຖາ ຘາຕຸວເສນ. ຕຕ຺ຖ ອາໂປຘາຕຸວິວຊ຺ຊິຕຠູຕຕ຺ຕຍໍ ໂຜຏ຺ຐພ຺ພາຍຕນໍ ໂຜຏ຺ຐພ຺ພຘາຕຸ ‘‘ກາຍວິຎ຺ເຎຍ຺ຍໍ, ກາຍວິຎ຺ຎາຓວິຎ຺ເຎຍ຺ຍ’’ນ຺ຕິ ຈ ວຸຈ຺ຈຕິ, ສຸຂຸມຣູປໍ ຘມ຺ມາຍຕນໍ ຘມ຺ມຘາຕູຕິ, ຕເທວ ປສາທສຫິຕໍ ‘‘ມໂນວິຎ຺ເຎຍ຺ຍໍ, ມໂນວິຎ຺ຎາຓວິຎ຺ເຎຍ຺ຍ’’ນ຺ຕິ ຈ ວຸຕ຺ຕໍ. ເສສໍ ສຸວິຎ຺ເຎຍ຺ຍເມວ.

ກສ຺ມາ ປເນຕ຺ຖ ອາໂປຘາຕຸວິວຊ຺ຊິຕານຎ຺ເຎວ ຠູຕານໍ ໂຜຏ຺ຐພ຺ພຕາ ວຸຕ຺ຕາ, ນນຸ ອາໂປຘາຕຸປິ ສີຕວເສນ ຜຸສິຕ຺ວາ ເວທິຕພ຺ພາຕິ? ນ ສີຕສ຺ສາປິ ເຕໂຊຘາຕຸຕ຺ຕາ. ອຸຓ຺ຫເມວ ຫິ ສີຕນ຺ຕິ ພ຺ຍປທິສ຺ສຕິ. ກຐິນາກຐິນຕໍ ອຸປາທາຍ ຣຸກ຺ຂາທິວິຣຬຈ຺ຉາຍາ ວິຍ, ຕໍ ວາ ອຸປາທາຍ ສນ຺ທຈ຺ຉາຍາທິ, ອຎ຺ຎຖາ ກສ຺ເສຕໍ ສີຕຕ຺ຕໍ ສຠາວໍ ສິຍາ. ‘‘ອາໂປຘາຕຸຍາ’’ ອິຕິ ເຈ. ຍທິ ເອວໍ ອຸຓ຺ໂຫທກາທີສຸ ອາປຕ຺ຕໍ ນ ສິຍາ ອາໂປເຕຊານຎ຺ຈ ສຫປວຕ຺ຕານໍ ວິຣຸທ຺ຘລກ຺ຂຓຕ຺ຕາ, ນ ຈ ສາ ເຕໂຊສນ຺ນິຘາເນ ສີຕຕ຺ຕໍ ວິຫາຍ ຕິຏ຺ຐຕິ. ນ ຫິ ສຠາວາ ເກນຈິ ສຫຠາເວນ ຕໍສຠາວໍ ຊຫນ຺ຕິ ອຠາວາປຕ຺ຕິໂຕ, ນາປິສ຺ສາ ສີຕຠາວໍ ມຸຎ຺ຈິຕ຺ວາ ອປຣສຠາໂວ ອຕ຺ຖິ, ເຍນ ສຫຠາໂວ ຍຸຊ຺ເຊຍ຺ຍ. ຍທິ ສິຍາ ‘‘ອາໂປ ສີຕຕ຺ຕ’’ນ຺ຕິ, ຠາວທ຺ວຍໍ ສິຍາ ອຎ຺ໂຎຎ຺ຎວິລກ຺ຂຓສຠາວຕ຺ຕາ ຠາວສ຺ສ, ອຖາປິ ນ ສີຕຕ຺ຕໍ, ອາໂປຘາຕຸຍາ ສຣູປໍ ສີຕຄຸໂຓ, ໂສ ຈ ອຸຓ຺ຫສນ຺ນິຘາເນ ວິຄຈ຺ຉຕິ, ຄຸຓີຣູປເມວ ຕິຏ຺ຐຕີຕິ ເຈ? ຕທາ ຕຫິໍ ສຍໍ ອໂຜຏ຺ຐພ຺ພາວ ອາໂປຘາຕຸ, ນ ນິຍຕຜສ຺ສວຕີຕິ ຈ ສິຍາ, ໂຍ ຈ ສີຕຜສ຺ໂສ ຄຸໂຓຕິ ສຸວຸຕ຺ໂຕ, ໂສ ອມ຺ເຫຫິ ເຕໂຊຘາຕຸວິເສໂສຕິ.

ອຍເມວ ວິເສໂສຕິ ເຈ, ນນຸ ສີຕຕ຺ຕໍ, ອຸຓ຺ຫຕ຺ຕຎ຺ຈ ອຎ຺ໂຎຎ຺ຎວິຣຸທ຺ຘໍ, ກຖໍ ເຕໂຊຘາຕຸຍາ ສຠາວໍ ສິຍາຕິ? ນາຍໍ ໂທໂສ ເອກກລາເປ ເຕສໍ ສມ຺ຠວາຠາວໂຕ, ຠິນ຺ນກລາເປສຸ ¶ ປນ ປວຕ຺ຕິຍໍ ອາໂລກນ຺ຘກາຣນີລປີຕາທີນໍ ວຓ຺ຓາຍຕນຕາ ວິຍ ເຕໂຊຘາຕຸຕ຺ຕໍ ນ ວິຣຸຊ຺ຌຕີຕິ. ຍທິ ອາໂປຘາຕຸຍາ ນ ສີຕຕ຺ຕໍ ສຣູປໍ, ກິໍ ປນສ຺ສາ ສຣູປນ຺ຕິ? ທ຺ຣວຕາ. ຍທິ ເອວໍ ທ຺ຣວຕາປິ ຜຸສິຕ຺ວາ ¶ ຎາຕພ຺ພໂຕ ໂຜຏ຺ຐພ຺ພໍ ສິຍາຕິ? ນ ສີຕາທິໍ ຜຸສິຕ຺ວາ ມນສາວ ວຓ຺ຓໍ ທິສ຺ວາ ຎາຕພ຺ພໂຕ. ອນ຺ຘກາເຣ ສຍນ຺ຕາ ຫິ ອຕິສີຕລຕາຍ ປຕ຺ຕາທິໍ ຜຸສິຕ຺ວາ ‘‘ອຸທກໍ ເອຕ຺ຖາ’’ຕິ ອາສງ຺ກິຕາ ໂຫນ຺ຕິ, ອຸທກໍ ວາ ຜຸສິຕ຺ວາ ສປ຺ປາທິສຎ຺ຎິໂນ, ຕສ຺ມາ ອໂຜຏ຺ຐພ຺ພເມວ ອາໂປຘາຕຸ, ອິຕຣຠູຕຕ຺ຕຍເມວ ໂຜຏ຺ຐພ຺ພນ຺ຕິ ຄເຫຕພ຺ພໍ.

ກິໍ ປເນຕໍ ຠູຕຕ຺ຕຍໍ ເອກໂຕ ອາຣມ຺ມຓໍ ກຕ຺ວາ ກາຍວິຎ຺ຎາຓໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິຕຸໍ ສກ຺ໂກຕິ, ນ ສກ຺ໂກຕີຕິ? ນ ສກ຺ໂກຕິ. ກສ຺ມາ? ອາຠຸຊິຕວເສນ ວາ ອຸສ຺ສທວເສນ ວາ ເຕສຸ ເອກເມວາຣມ຺ມຓໍ ກຕ຺ວາ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນໂຕ. ອາຠຸຊິຕວເສນ ຫິ ໂອທນຖາລິຍໍ ສິຕ຺ຖໍ ຄເຫຕ຺ວາ ຖທ຺ຘມຸທຸຠາວໍ ວີມໍສນ຺ຕສ຺ສ, ອຸຓ຺ໂຫທກຠາຊເນ ວາ ຫຕ຺ຖໍ ໂອຕາເຣຕ຺ວາ ອຸຓ຺ຫຠາວໍ ວີມໍສນ຺ຕສ຺ສ, ອຸຓ຺ຫສມເຍ ວາ ວາຕປານໍ ວິວຣິຕ຺ວາ ວາເຕນ ສຣີຣໍ ປຫຣາເປນ຺ຕສ຺ສ ຈ ຕຕ຺ຖ ຕຕ຺ຖ ກິຎ຺ຈາປິ ອິຕຣໍ ຠູຕຕ຺ຕຍມ຺ປິ ອຕ຺ຖິ, ຍຖາຠຸຊິຕໍ ປນ ຕໍຕໍປຖວີເຕໂຊວາໂຍຘາຕຸເມວ ຍຖາກ຺ກມໍ ອາຣພ຺ຠ ກາຍວິຎ຺ຎາຓໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ. ເອວໍ ອາຠຸຊິຕວເສນ ອາຣມ຺ມຓໍ ກໂຣຕິ ນາມ. ອຸສ຺ສທວເສນ ປນ ຠຸຎ຺ຊນສມເຍ ສກ຺ຂຣໍ ຑໍສນ຺ຕສ຺ສ, ມຄ຺ເຄ ວາ ອຄ຺ຄິໍ ອກ຺ກມນ຺ຕສ຺ສ, ພລວວາເຕນ ວາ ກຓ຺ຓສກ຺ຂລິຍມ຺ປິ ປຫຣນ຺ຕສ຺ສ ຈ ຕຕ຺ຖ ຕຕ຺ຖ ກິຎ຺ຈາປິ ອິຕຣຠູຕຕ຺ຕຍມ຺ປິ ອຕ຺ຖິ, ຍຖາອຸສ຺ສທໍ ປນ ຕໍຕໍປຖວີເຕໂຊວາໂຍຘາຕຸເມວາຣພ຺ຠ ຍຖາກ຺ກມໍ ກາຍວິຎ຺ຎາຓໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ. ອຄ຺ຄິມ຺ຫິ ວາ ນິມຸຄ຺ຄສກລສຣີຣສ຺ສ ຍທິປິ ເອກປ຺ປຫາເຣນ ອຄ຺ຄິນາ ກາໂຍ ຆຏ຺ຏີຍຕິ, ຍສ຺ມິໍ ຍສ຺ມິໍ ປນ ຐາເນ ກາຍປ຺ປສາໂທ ອຸສ຺ສນ຺ໂນ ໂຫຕິ, ຍຕ຺ຖ ຍຕ຺ຖ ວາ ປນ ວິສຍຆຏ຺ຏນານິຆໍໂສ ພລວາ ໂຫຕິ, ຕຕ຺ຖ ຕຕ຺ເຖວ ປຐມໍ ກາຍວິຎ຺ຎາຓໍ ¶ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ປຈ຺ຉາ ອິຕຣຏ຺ຐາເນສຸ. ຂຓປຣິຕ຺ຕຕາຍ ປນ ສຫສາ ປຣິວຕ຺ຕິຕ຺ວາ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນວເສນ ເອກປ຺ປຫາເຣນ ສກລສຣີຣໍ ຑຍ຺ຫມານໍ ວິຍ ຂາຍຕິ. ນ ຫິ ເອກສ຺ມິໍ ຂເຓ ພຫູນິ ວິຎ຺ຎາຓານິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ, ພ຺ຍາເປຕ຺ວາ ວາ ເອກໍ. ເອເກກສ຺ມິໍ ປນ ອວິນິພ຺ໂຠເຄ ກາຍທສເກ ເອກເມວ ກາຍວິຎ຺ຎາຓໍ ອຸສ຺ສທວເສນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ເອວໍ ອິຕຣວຕ຺ຖູສຸປິ ວິຎ຺ຎາຓານໍ ອວິນິພ຺ໂຠເຄ ປເທເສ ເອເກການເມວ ອຸປ຺ປຕ຺ຕິ ເວທິຕພ຺ພາ. ເອວໍ ອຸສ຺ສທວເສນ ອາຣມ຺ມຓໍ ກໂຣຕິ ນາມ.

ເກນ ປນ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ອາຣມ຺ມຓສງ຺ກນ຺ຕິ ໂຫຕີຕິ? ອຊ຺ຌາສຍໂຕ, ວິສຍາຘິມຕ຺ຕໂຕ ວາ. ນານາຐາເນສຸ ຫິ ຈິຕ຺ຕປຏິມາທີນິ ປສ຺ສິຕຸກາມສ຺ສ ປຐມໍ ເອກຏ຺ຐາເນ ທິສ຺ວາ ຕໂຕ ອິຕຣຏ຺ຐາເນສຸ ຈ ຣູປານິ ປສ຺ສິຕຸໍ ສຣເສນາວຊ຺ຊນໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ. ເອວໍ ອຊ຺ຌາສຍໂຕ ສງ຺ກນ຺ຕິ ໂຫຕິ. ຣູປາຣມ຺ມຓໍ ປນ ມຫນ຺ຕມ຺ປິ ປສ຺ສນ຺ຕສ຺ສ ສພ຺ພຕູຣິຍນິຄ຺ໂຆເສ ອຸຏ຺ຐິເຕ ຕໍ ວາ ສຸຓນ຺ຕສ຺ສ ມນຸຎ຺ຎາມນຸຎ຺ເຎ ອຘິມຕ຺ຕຄນ຺ຘຣສໂຜຏ຺ຐພ຺ເພ ¶ ອິນ຺ທ຺ຣິເຍສຸ ຆຏ຺ຏິເຕ ອິຕຣິຕເຣ ຈິຕ຺ຕໍ ສງ຺ກມຕິ, ເອວໍ ວິສຍາຘິມຕ຺ຕໂຕ ສງ຺ກນ຺ຕິ ໂຫຕີຕິ ອຍເມຕ຺ຖ ສງ຺ຄຫໂຕ ວິນິຈ຺ຉໂຍ. ສຸຎ຺ຎໂຕ, ປນ ອຕີຕາທິວເສນ ປຈ຺ເຈກໍ ອນນ຺ຕປ຺ປເຠທໂຕ ຈ ວິນິຈ຺ຉໂຍ ຈິຕ຺ຕວິຠຕ຺ຕິຍໍ ວຸຕ຺ຕນຍານຸສາເຣນ ຍຖານຸຣູປໍ ເວທິຕພ຺ໂພ.

ສມຸຏ຺ຐານໂຕ, ປເນຕ຺ຖ ຠວໂຍນີສຸ ປວຕ຺ຕິກ຺ກມໂຕ ຈ ປກິຓ຺ຓກກຖາ ເວທິຕພ຺ພາ – ຈຕຸສມຸຏ຺ຐານິການິ ຫິ ຣູປານິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊມານານິ ທ຺ວີສຸ ຠເວສຸ ຈຕູສຸ ໂຍນີສຸ ທສກາທິກລາປວເສເນວ ປຏິສນ຺ຘິປ຺ປວຕ຺ຕີສຸ ຍຖາສມ຺ຠວໍ ສມຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ. ຕຕ຺ຖ ກມ຺ມເຊສຸ ຕາວ ວີສຕິຍາ ກາມາວຈຣກຸສລາກຸສເລຫິ ກາມໂລເກເຍວ ສໍເສທຊານໍ, ໂອປປາຕິການຎ຺ຈ ຉ ວຕ຺ຖູນິ, ຠາວທ຺ວເຍ ອຎ຺ຎຕຣໍ, ຊີວິຕຎ຺ຈາຕິ ອຏ຺ຐ ຣູປານິ ຍຖາສມ຺ຠວໍ ປຏິສນ຺ຘິໂຕ ປຏ຺ຐາຍ ປາຕຸຠວນ຺ຕິ. ຕານິ ຈ ສຸທ຺ຘຏ຺ຐກໍ, ຊີວິຕຎ຺ຈ ຊີວິຕນວກໍ, ຕເທວ ນວກໍ ຈກ຺ຂຸນາ ສຫ ¶ ຈກ຺ຂຸທສກໍ, ໂສເຕນ ໂສຕທສກໍ, ຆາເນນ ຆານທສກໍ, ຊິວ຺ຫາຍ ຊິວ຺ຫາທສກໍ, ກາເຍນ ກາຍທສກໍ, ຫທຍວຕ຺ຖຸນາ ວຕ຺ຖຸທສກໍ, ຠາວຎ຺ຎຕເຣນ ຠາວທສກຎ຺ຈາຕິ ນວ ກລາປາ ຫຸຕ຺ວາ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ. ນປຸໍສການໍ ປເນຕ຺ຖ ຠາວທສກໍ ນຕ຺ຖິ, ຕຖາ ຊຈ຺ຈນ຺ຘາທີນໍ ຈກ຺ຂຸໂສຕຆານທສການິ. ເອວໍ ອຓ຺ຑຊຊລາພຸຊານມ຺ປິ, ເຕສໍ ປນ ປຏິສນ຺ຘິຈິຕ຺ເຕນ ສຫ ກາຍວຕ຺ຖຸຠາວທສກາເນວ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ, ຕໂຕ ປວຕ຺ຕິກາເລ ຊີວິຕນວກຈກ຺ຂຸທສກາທີນິ ຍຖານຸຣູປໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ. ຣູປຠເວ ປນ ຆານທສກາທິຕ຺ຕຍໍ, ຠາວທສກທ຺ວຍໍ, ອຸທຣຄ຺ຄິນວກຎ຺ຈ ນຕ຺ຖິ, ເສສານິ ປຎ຺ຈຫິ ຣູປາວຈຣກຸສລກມ຺ເມຫິ ປຏິສນ຺ຘິໂຕ ປຠຸຕິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ. ອຎ຺ຎຎ຺ຎີນໍ ປນ ປຎ຺ຈມຊ຺ຌານກຸສເລນ ຊີວິຕນວກເມວ. ເອວໍ ກາມຣູປາວຈຣກມ຺ມສມຸຏ຺ຐິຕາ ນວ ຣູປກລາປາ ທ຺ວີສຸ ຠເວສຸ ຈຕູສຸ ໂຍນີສຸ ຍຖາສມ຺ຠວໍ ປຏິສນ຺ຘິໂຕ ປຏ຺ຐາຍ ຍາວ ຈຸຕິຈິຕ຺ໂຕປຣິສຕ຺ຕຣສມຈິຕ຺ຕສ຺ສ ຐິຕິ, ຕາວ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ອຸປ຺ປາທຐິຕິຠງ຺ຄສງ຺ຂາເຕສຸ ຕີສຸ ຂເຓສຸ ນິຣນ຺ຕຣໍ ອຊ຺ຌຕ຺ຕສນ຺ຕາເນ ເອວ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ, ຕໂຕ ປຠຸຕິ ອນຸປ຺ປຊ຺ຊິຕ຺ວາ ຈຸຕິຈິຕ຺ເຕນ ສຫ ນິຣຸຊ຺ຌນ຺ຕິ.

ຈິຕ຺ຕຊານິ ປນ ປຎ຺ຈໂວກາຣຠເວ ທ຺ວິປຎ຺ຈວິຎ຺ຎາຓອາຣຸປ຺ປວິປາກວຊ຺ຊິຕປຎ຺ຈສຕ຺ຕຕິຈິຕ຺ເຕຫິ ອຕ຺ຕໂນ ອຕ຺ຕໂນ ອຸປ຺ປຕ຺ຕິກ຺ຂເຓ ເອວ ສມຸຏ຺ຐາປິຕານິ ປຐມຠວງ຺ຄມຸປາທາຍ ຈຸຕິຈິຕ຺ຕປຣິໂຍສານໍ ອຊ຺ຌຕ຺ຕສນ຺ຕາເນ ເອວ ສຸທ຺ຘຏ຺ຐກໍ, ຕເທວ ກາຍວິຎ຺ຎຕ຺ຕິຍາ ສຫ ກາຍວິຎ຺ຎຕ຺ຕິນວກໍ, ວຈີວິຎ຺ຎຕ຺ຕິສທ຺ເທຫິ ວຈີວິຎ຺ຎຕ຺ຕິທສກໍ, ລຫຸຕາທິຕ຺ຕເຍນ ລຫຸຕາເທກາທສກໍ, ກາຍວິຎ຺ຎຕ຺ຕິລຫຸຕາທີຫິ ທ຺ວາທສກໍ, ວຈີວິຎ຺ຎຕ຺ຕິສທ຺ທລຫຸຕາທີຫິ ເຕຣສກຎ຺ຈາຕິ ຉ ກລາປາ ຫຸຕ຺ວາ ຍຖາໂຍຄໍ ປວຕ຺ຕນ຺ຕິ. ຣູປຊນກຈິຕ຺ເຕສຸ ເຈຕ຺ຖ ໂສມນສ຺ສສຫຄຕກາມາວຈຣຊວນານິ ອິຣິຍາປຖວິຎ຺ຎຕ຺ຕິຫສນສຫິຕໍ ¶ ສພ຺ພໍ ຈິຕ຺ຕຊຣູປໍ ສມຸຏ຺ຐາເປນ຺ຕິ, ເສສກາມາວຈຣຊວນາຠິຎ຺ຎາໂວຏ຺ຐພ຺ພນານິ ຫສນວຊ຺ຊໍ, ອປ຺ປນາຊວນານິ ຈ ອິຣິຍາປຖາທິວິຣຫິຕເມວ, ຍຖາປວຕ຺ຕໍ ປນ ອິຣິຍາປຖໍ ¶ ອວິນສ຺ສມານໍ ອຸປຕ຺ຖມ຺ເຠນ຺ຕິ. ເສສານິ ປນ ຣູປາວຈຣວິປາກມໂນຘາຕຸຕທາຣມ຺ມຓານິ ເອກູນວີສຕິ ຕມ຺ປິ ນ ກໂຣນ຺ຕິ, ສຸທ຺ຘຏ຺ຐກໍ, ສທ຺ທນວກໍ, ລຫຸຕາເທກາທສກໍ, ສທ຺ທລຫຸຕາທິທ຺ວາທສກຎ຺ຈາຕິ ຈຕ຺ຕາໂຣ ກລາເປ ອຸປ຺ປາເທນ຺ຕິ, ຕຕ຺ຖາປິ ສພ຺ເພສມ຺ປິ ປຏິສນ຺ຘິຈິຕ຺ຕານິ, ອຣຫນ຺ຕານໍ ຈຸຕິຈິຕ຺ຕານິ, ອຣູປຠວູປປນ຺ນານິ ຈ ນ ກິຎ຺ຈິ ຣູປໍ ສມຸຏ຺ຐາເປນ຺ຕິ, ອາຣຸປ຺ປວິປາກທ຺ວິປຎ຺ຈວິຎ຺ຎາຓານິ ສພ຺ພຖາ ນ ອຸປ຺ປາເທນ຺ຕີຕິ.

ອາຫາຣຊານິ ປນ ກາມຠເວ ເອວ ອຊ຺ໂຌຫຏາຫາເຣ ຐິເຕນ ຐິຕິປ຺ປຕ຺ເຕນ ໂອຊາສງ຺ຂາເຕນ ອາຫາເຣນ ສມຸຏ຺ຐິຕານິ ອຊ຺ຌຕ຺ຕສນ຺ຕາເນ ເອວ ສຸທ຺ຘຏ຺ຐກໍ, ລຫຸຕາເທກາທສກຎ຺ຈາຕິ ທ຺ເວ ກລາປາ ຫຸຕ຺ວາ ຍາວຕາຍຸກໍ ປວຕ຺ຕນ຺ຕິ, ນ ຣູປຠູມິຍໍ. ອຸຕຸຊານິ ອຊ຺ຌຕ຺ຕິກພາຫິເຣນ ເຕໂຊຘາຕຸສງ຺ຂາເຕນ ຐິຕິປ຺ປຕ຺ເຕນ ອຸຕຸນາ ອຊ຺ຌຕ຺ຕສນ຺ຕາເນ ສມຸຏ຺ຐິຕານິ ສຸທ຺ຘຏ຺ຐກໍ, ສທ຺ທນວກໍ, ລຫຸຕາເທກາທສກໍ, ສທ຺ທລຫຸຕາເທກາທສກໍ, ສທ຺ທລຫຸຕາທິທ຺ວາທສກຎ຺ຈາຕິ ຈຕ຺ຕາໂຣ ກລາປາ ຫຸຕ຺ວາ ຍາວຕາຍຸກໍ, ພຫິທ຺ຘາ ປນ ປຖວີປພ຺ພຕເທວພ຺ຣຫ຺ມວິມານາທີສຸ ສຸທ຺ຘຏ຺ຐກໍ, ສມຸທ຺ທໂຆສາທິສທ຺ທນວກຎ຺ຈາຕິ ທ຺ເວ ກລາປາວ ຫຸຕ຺ວາ ປວຕ຺ຕນ຺ຕິ. ອາກາສລກ຺ຂຓານິ ເຈຕ຺ຖ ສພ຺ພກລາເປສຸ ວິຊ຺ຊມານານິປິ ກລາປສງ຺ຄເຫ ໂວຫາຣາຠາວາ ນ ຄຓີຍນ຺ຕິ. ປຏິສນ຺ຘິກ຺ຂເຓ ເຈຕ຺ຖ ອຸຕຸຈິຕ຺ຕາຫາຣຊານິ ນ ໂຫນ຺ຕິ, ນ ສພ຺ພຕ຺ຖາປິ ອຸປ຺ປຕ຺ຕິກ຺ຂເຓ ຊຣາມຣຓານີຕິ ເອວໍ ຈຕຸສມຸຏ຺ຐານິກຣູປສ຺ສ ຠວໂຍນີສຸ, ປຏິສນ຺ຘິປ຺ປວຕ຺ຕີສຸ ຈ ປວຕ຺ຕິກ຺ກໂມ ເວທິຕພ຺ໂພ.

ອປິຈ ທ຺ວາຈຕ຺ຕາລີສາຍ ໂກຏ຺ຐາສານໍ ວເສນາປິ ເຈຕ຺ຖ ຕສ຺ສ ອຊ຺ຌຕ຺ຕໍ, ມຫາຠູຕາທິວເສນ ພຫິທ຺ຘາ ຈ ປວຕ຺ຕິ ເອວໍ ເວທິຕພ຺ພາ – ອຊ຺ຌຕ຺ຕິກາ ຫິ ເກສາ ໂລມາ…ເປ… ກຣີສໍ ມຕ຺ຖລຸງ຺ຄນ຺ຕິ ອິເມ ວີສຕິ ປຖວາຘິກໂກຏ຺ຐາສາ, ປິຕ຺ຕໍ…ເປ… ມຸຕ຺ຕນ຺ຕິ ອິເມ ທ຺ວາທສ ອາປາຘິກໂກຏ຺ຐາສາ, ເຍນ ຈ ສນ຺ຕປ຺ປຕິ, ເຍນ ¶ ຈ ຊີຣຕິ, ເຍນ ຈ ປຣິຑຍ຺ຫຕິ, ເຍນ ຈ ອສິຕປີຕຂາຍິຕສາຍິຕໍ ສມ຺ມາປຣິຓາມໍ ຄຈ຺ຉຕີຕິ ອິເມ ຈຕ຺ຕາໂຣ ເຕຊາຘິກໂກຏ຺ຐາສາ, ອຸທ຺ຘໍຄໂມ ອໂຘຄໂມ ກຸຈ຺ຉິສໂຍ ໂກຏ຺ຐາສໂຍ ອງ຺ຄມງ຺ຄານຸສາຣີ ອສ຺ສາສປສ຺ສາໂສ ຈາຕິ ອິເມ ຉ ວາຍຸອຘິກໂກຏ຺ຐາສາຕິ ທ຺ເວຈຕ຺ຕາລີສ ໂກຏ຺ຐາສາ ໂຫນ຺ຕິ. ເຕສຸ ອຸທຣິຍໍ ກຣີສໍ ປຸພ຺ໂພ ມຸຕ຺ຕນ຺ຕິ ອິເມ ຈຕ຺ຕາໂຣ ໂກຏ຺ຐາສາ ອຸຕຸຊາ. ເອວເມເຕສຸ ເອເກກໍ ອຸຕຸຊຏ຺ຐກເມວ ໂຫຕິ, ເສໂທ ອສ຺ສຸ ເຂໂຬ ສິງ຺ຆາຓິກາຕິ ອິເມ ຈຕ຺ຕາໂຣ ອຸຕຸຈິຕ຺ຕຊາ, ເຕສຸ ເອເກກສ຺ມິໍ ທ຺ເວ ທ຺ເວ ອຏ຺ຐກາ ໂຫນ຺ຕິ. ອສິຕາທິປຣິປາຈໂກ ¶ ເຕໂຊ ກມ຺ມໂຊວ, ຕຕ຺ຖ ຊີວິຕນວກເມວ. ອສ຺ສາສປສ຺ສາໂສ ປນ ຈິຕ຺ຕໂຊວ, ຕຕ຺ຖ ຈິຕ຺ຕຊສທ຺ທນວກເມວ. ອິເມ ທສ ໂກຏ຺ຐາເສ ຐເປຕ຺ວາ ເສສາ ທ຺ວຕ຺ຕິໍສ ຈຕຸຊາ.

ຕຕ຺ຖ ອຏ຺ຐສຸ ເຕໂຊວາໂຍໂກຏ຺ຐາເສສຸ ເອເກກສ຺ມິໍ ຊີວິຕນວກຎ຺ເຈວ ຕີຓິ ຈ ອຸຕຸຈິຕ຺ຕາຫາຣຊຏ຺ຐການິ ໂຫນ຺ຕິ, ວາໂຍໂກຏ຺ຐາເສສຸ ເຈຕ຺ຖ ອຸຕຸຈິຕ຺ຕຊສທ຺ທນວກມ຺ປິ ໂຫຕິ, ເສເສສຸ ຈຕຸວີສຕິຍາ ໂກຏ຺ຐາເສສຸ ເກສໂລມນຂທນ຺ຕານໍ ມໍສວິນິມຸຕ຺ຕຏ຺ຐານໍ ຐເປຕ຺ວາ ສພ຺ພຕ຺ຖ ທ຺ເວ ກາຍຠາວທສການິ, ຕີຓິ ຈ ອຏ຺ຐການິ, ມໍສມຸຕ຺ເຕສຸ ປນ ເກສາທີສຸ ອຸຕຸຊຏ຺ຐກເມວ ໂຫຕິ. ຕານິ ຈ ຍຖາວຸຕ຺ຕທສກນວກຏ຺ຐການິ ສກລສຣີຣພ຺ຍາປີສຸ ຕຈມໍສຣຸຫິຣາທີສຸ, ອພ຺ຍາປີສຸ ຈ ເກສາທີສຸ ໂກຏ຺ຐາເສສຸ ອວິນິພ຺ໂຠເຄ ເອກສ຺ມິໍ ອຓຸປເທເສ ໂຫນ຺ຕີຕິ ປຈ຺ເຈກໍ ອນນ຺ຕາປຣິມາຓາ, ອນນ຺ຕຘາຕຸປຈ຺ຈຍຕ຺ຕາ ເຕສໍ ສຣີຣສ຺ມິໍ ຫິ ປຣມາຓຸເຠທສຎ຺ຈຸຓ຺ຓານິ ອນນ຺ຕານິ ຈຕ຺ຕາຣິ ມຫາຠູຕານິ ເຈວ ສອຸປາທາຣູປານິ ຈ ອຎ຺ໂຎຎ຺ຎປຈ຺ຈຍຠູຕານິ ອຊ຺ຌຕ຺ຕໍ ທ຺ວາຈຕ຺ຕາລີສໂກຏ຺ຐາສສຣີຣາໂຣຫປຣິຓາຫສຓ຺ຐານາທິນາ, ພຫິທ຺ຘາ ຈ ປຖວີປພ຺ພຕາທິນາ ຈ ອາກາເຣນ ຍຖາປຈ຺ຈຍໍ ສມຸປ຺ປນ຺ນານິ. ມາຍາກາຣາທໂຍ ວິຍ ນ ພາລຊນປ຺ປໂພຘການິ ໂຫນ຺ຕິ.

ປຖວີຘາຕຸ ¶ ເຈຕ຺ຖ ສຸຂຸມສຎ຺ຈຸຓ຺ຓາ ຣຊຠູຕາ ເອວ ອາໂປຘາຕຸຍາ ສງ຺ຄຫິຕາ, ເຕໂຊຘາຕຸຍາ ອນຸປາລິຕາ, ວາໂຍຘາຕຸຍາ ວິຕ຺ຖມ຺ຠິຕາ, ວຓ຺ຓາທີຫິ ປຣິວາຣິຕາ ນ ວິກິຣິຍມານາ ອຊ຺ຌຕ຺ຕໍ ອິຕ຺ຖິປຸຣິສມິຄປກ຺ຂິເທວພ຺ຣຫ຺ມາທິສຣີຣຠາວໍ, ພຫິທ຺ຘາ ຈ ປຖວີປພ຺ພຕຣຸກ຺ຂເທວພ຺ຣຫ຺ມໂລກຈນ຺ທສູຣິຍນກ຺ຂຕ຺ຕມຓິກນກາທິຠາວຎ຺ຈ ອຸປຄຈ຺ຉຕິ, ຍູສຄຕາ ພນ຺ຘນຠູຕາ ປເນຕ຺ຖ ອາໂປຘາຕຸ ປຖວີປຕິຏ຺ຐິຕາ. ອວເສສານຸປາລນວິຕ຺ຖມ຺ຠນປຣິປາຈນປຣິວາຣິຕາ ນ ປຄ຺ຆຣຕິ, ອປຄ຺ຆຣມານາ ປີຓິຕຠາວໍ ທສ຺ເສຕິ, ອຸສຸມຕ຺ຕຄຕາ ເຕໂຊຘາຕຸ ເສສຘາຕຸປຕິຏ຺ຐານສງ຺ຄຫວິຕ຺ຖມ຺ຠນປຣິວາຣິຕາ ອິມໍ ກາຍໍ ປຣິປາເຈຕິ, ວຓ຺ຓສມ຺ປຕ຺ຕິຎ຺ຈສ຺ສ ອປູຕິຠາວຎ຺ຈ ສາເຘຕິ, ວາໂຍຘາຕຸ ວິຕ຺ຖມ຺ຠນສມຸທີຣຓສຠາວາ ເສສຘາຕຸປຕິຏ຺ຐານສງ຺ຄຫານຸປາລນປຣິວາຣິຕາ ວິຕ຺ຖມ຺ເຠຕິ ຈາເລຕິ, ສຣີຣວິມານາທີນໍ ຄມນາທິປທວີຕິຫຣຓາທີນໍ ຐິຕິຎ຺ຈ ສມ຺ປາເທຕິ. ຈຕສ຺ໂສປິ ເຈຕາ ສມ຺ຠູຍ ປຖວີອຘິກຕາຍ ເກສາທິຠາວໍ, ປຖວີປພ຺ພຕາທິຠາວຎ຺ຈ, ອາປາຘິກຕາຍ ປິຕ຺ຕາທິຠາວໍ, ສມຸທ຺ທຊລາທິຠາວຎ຺ຈ, ວາຍຸອຘິກຕາຍ ອຸທ຺ຘງ຺ຄມວາຕາທິຠາວໍ, ປຖວີສນ຺ຘາຣກວາຕາທິຠາວຎ຺ຈ, ເຕຊາຘິກຕາຍ ປຣິປາຈກຄ຺ຄິອາທິຠາວໍ, ນຣກຄ຺ຄິອາທິຠາວຎ຺ຈ ສາເຘນ຺ຕິ, ຍາສໍ ປໂກເປນ ໂຣຄຊຣາມຣຓຎ຺ເຈວ ກປ຺ປວິນາສາທໂຍ ຈ ໂຫນ຺ຕິ. ເອວເມຕາສໍ ຈຸຓ຺ຓວິຈຸຓ຺ຓານໍ ຘາຕູນໍ ສຎ຺ຈຍຕ຺ຕາ ປຈ຺ເຈກໍ ¶ ອນນ຺ຕາປຣິມາຓາ ກລາປາ ເອວ ອຊ຺ຌຕ຺ຕິກໂກຏ຺ຐາສາ ໂຫນ຺ຕິ, ຕຖາ ພາຫິຣານິ ຣູປານິ. ຕານິ ຈ ເຕນ ເຕນ ປຈ຺ຈເຍນ ຕຖາຕຖາກາເຣນ ສມຸທິຕາວ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ ເຈວ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິສ຺ສນ຺ຕິ ຈ.

ຍທິ ປຐມໍ ຘາຕຸໂຍ ອຓຸຣູເປນ ຐຕ຺ວາ ປຈ຺ຉາ ສໍຍຸຊ຺ຊນ຺ຕິ, ຕຖາ ຐາເນ ວິນິໂຍຄາຠາວໂຕ ອປເຣນາປິ ປຣິຍາເຍນ ເຈຕ຺ຖ ກມ຺ມຊໍ ກມ຺ມປຈ຺ຈຍໍ ກມ຺ມປຈ຺ຈຍອຸຕຸສມຸຏ຺ຐານໍ, ອາຫາຣຊໍ ¶ ອາຫາຣປຈ຺ຈຍໍ ອາຫາຣປຈ຺ຈຍອຸຕຸສມຸຏ຺ຐານໍ, ອຸຕຸຊໍ ອຸຕຸປຈ຺ຈຍໍ ອຸຕຸປຈ຺ຈຍອຸຕຸສມຸຏ຺ຐານໍ, ຈິຕ຺ຕຊໍ ຈິຕ຺ຕປຈ຺ຈຍໍ ຈິຕ຺ຕປຈ຺ຈຍອຸຕຸສມຸຏ຺ຐານນ຺ຕິ ເອວໍ ສມຸຏ຺ຐານເຠໂທ ເວທິຕພ຺ໂພ. ຕຕ຺ຖ ອຸປາທິນ຺ນຣູປໍ ກມ຺ມຊໍ ນາມ, ມໍສມຸຕ຺ຕເກສໂລມທນ຺ຕສິງ຺ຆາຓິກາທິ ກມ຺ມປຈ຺ຈຍໍ ນາມ, ສມ຺ປຕ຺ຕິກຣມຫາເມຆປຖວີປພ຺ພຕາທິ, ຈກ຺ກຣຕນເທວວິມານາທິ ຈ ກມ຺ມປຈ຺ຈຍອຸຕຸສມຸຏ຺ຐານໍ ນາມ. ອາຫາຣໂຕ ສມຸຏ຺ຐິຕໍ ສຸທ຺ຘຏ຺ຐກໍ ອາຫາຣຊໍ ນາມ, ກພຬີກາໂຣ ອາຫາໂຣ ອາຫາຣຊສ຺ສ ຊນໂກ ຫຸຕ຺ວາ ກມ຺ມຊສ຺ສ ອນຸປາລໂກ ໂຫຕີຕິ ຕທນຸປາລິຕໍ ກມ຺ມຊຣູປໍ ອາຫາຣປຈ຺ຈຍໍ ນາມ, ວິສຠາຄາຫາຣໍ ເສວິຕ຺ວາ ອາຕເປ ຄຈ຺ຉນ຺ຕສ຺ສ ກາຬກຸຏ຺ຐາທີນິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ, ອິທໍ ອາຫາຣປຈ຺ຈຍອຸຕຸສມຸຏ຺ຐານໍ ນາມ. ກມ຺ມຊອຸຕຸໂຕ ສມຸຏ຺ຐິຕໍ ສຸທ຺ຘຏ຺ຐກໍ ອຸຕຸຊໍ ນາມ, ຕສ຺ມິໍ ອຸຕຸ ອຎ຺ຎໍ ອຏ຺ຐກໍ ສມຸຏ຺ຐາເປຕິ, ອິທໍ ອຸຕຸປຈ຺ຈຍໍ ນາມ, ຕສ຺ມິມ຺ປິ ອຸຕຸ ອຎ຺ຎໍ ອຏ຺ຐກໍ ສມຸຏ຺ຐາເປຕິ, ອິທໍ ອຸຕຸປຈ຺ຈຍອຸຕຸສມຸຏ຺ຐານໍ ນາມ. ເອວໍ ອຸປາທິນ຺ນເກ ຕິສ຺ໂສ ເອວ ສນ຺ຕຕິໂຍ ຆຏ຺ເຏຕຸໍ ສກ຺ໂກນ຺ຕິ, ອນຸປາທິນ຺ນເກ ປນ ວລາຫໂກ ອຸຕຸຊໍ ນາມ, ວຸຏ຺ຐິຘາຣາ ອຸຕຸປຈ຺ຈຍໍ ນາມ, ເທເວ ປນ ວຸຏ຺ເຐ ປຖວີ ຄນ຺ຘໍ ມຸຎ຺ຈຕິ, ພີຊານິ ວິຣຸຫນ຺ຕີຕິ ເອວໍ ຍໍ ອນນ຺ຕໍ ສນ຺ຕຕິວເສນ ປວຕ຺ຕໍ, ເອຕໍ ອຸຕຸປຈ຺ຈຍອຸຕຸສມຸຏ຺ຐານໍ ນາມ. ຈິຕ຺ຕໂຕ ສມຸຏ຺ຐິຕໍ ສຸທ຺ຘຏ຺ຐກາທິ ຈິຕ຺ຕຊໍ ນາມ, ຈິຕ຺ເຕນ ປຈ຺ຉາຊາຕປຈ຺ຈຍຠາເວນ ອຸປຕ຺ຖມ຺ຠິໂຕ ກາໂຍ ຈິຕ຺ຕປຈ຺ຈຍໍ ນາມ, ອຠິຎ຺ຎາຈິຕ຺ເຕນ ພຫິທ຺ຘາ ສມຸຏ຺ຐາປິຕຫຕ຺ຖິອສ຺ສາທິກໍ ຈິຕ຺ຕປຈ຺ຈຍອຸຕຸສມຸຏ຺ຐານໍ ນາມ. ປກິຓ຺ຓກກຖາ.

ນິພ຺ພານາພ຺ຍາກຕໍ ປນ ຠູມິໂຕ ໂລກຸຕ຺ຕຣເມວ, ຘມ຺ມໂຕປິ ຈ ເອກເມວ, ເຠໂທ ນຕ຺ຖິ, ລກ຺ຂຓາທິໂຕ ປນ ສນ຺ຕິລກ຺ຂຓໍ ¶ ນິພ຺ພານໍ, ນິວຕ຺ຕິລກ຺ຂຓໍ, ອສງ຺ຂຕລກ຺ຂຓໍ ວາ, ອຈ຺ຈຸຕິຣສໍ ¶ , ອນິມິຕ຺ຕປຈ຺ຈຸປຏ຺ຐານໍ, ອສງ຺ຂຕຕາຍ ປນສ຺ສ ກາຣກເຫຕຸວິຣຫໂຕ ປທຏ຺ຐານໍ ນຕ຺ຖິ, ປາປກເຫຕຸວເສນ ປເນຕໍ ‘‘ທຸກ຺ຂນິໂຣຘຄາມິນິປຏິປທາ’’ຕິອາທິວຈນໂຕ (ວິຠ. ໒໐໖) ‘‘ອຣິຍມຄ຺ຄປທຏ຺ຐານ’’ນ຺ຕິ ວຕ຺ຕຸໍ ວຏ຺ຏຕິ. ສງ຺ຄຫໂຕ ປນ ເຠທາຠາວາ ຂນ຺ເຘສຸ ສງ຺ຄຫໍ ນ ຄຈ຺ຉຕິ, ອາຍຕນາທີສຸ ຘມ຺ມາຍຕນຘມ຺ມຘາຕູສຸ ສງ຺ຄຫໍ ຄຈ຺ຉຕິ. ສຸຎ຺ຎໂຕ ປນ ອຕ຺ຕສຸຎ຺ຎໍ, ສລກ຺ຂຓຘາຣຓໂຕ ອນຕ຺ຕກໍ ຘມ຺ມມຕ຺ຕໍ, ອສງ຺ຂຕຕາຍ ວາ ອຈ຺ຈນ຺ຕຕ຺ຕາ ຈ ອນິຈ຺ຈຕາສຸຎ຺ຎໍ, ທຸກ຺ຂຕາສຸຎ຺ຎໍ, ຣາຄາທິສຸຎ຺ຎໍ, ນິມິຕ຺ຕສຸຎ຺ຎນ຺ຕິ ປວຕ຺ຕໍ ສຸຎ຺ຎນ຺ຕິ ຄເຫຕພ຺ພໍ.

ເຠທໂຕ ປນ ສນ຺ຕິລກ຺ຂຓາທິສຠາວໂຕ ເອກວິຘມ຺ປິ ກາຣຓປຣິຍາຍໂຕ ສອຸປາທິເສສນິພ຺ພານຘາຕຸ, ອນຸປາທິເສສນິພ຺ພານຘາຕຸ ເຈຕິ ທຸວິຘໍ ໂຫຕິ. ສຣສວເສນ ປນ ປຣິກປ຺ປິຕາກາຣເຠທໂຕ ສຸຎ຺ຎຕໍ ອນິມິຕ຺ຕໍ ອປ຺ປຓິຫິຕນ຺ຕິ ຕິວິຘໍ ໂຫຕິ. ສງ຺ຂຕຘມ຺ມເຠທມຸປາທາຍ ປຏິກ຺ຂິປິຕພ຺ພາກາຣໂຕ ນ ຈິຕ຺ຕໍ, ນ ເຈຕສິກໍ, ນ ຣູປໍ, ນ ອຕີຕໍ, ນ ອນາຄຕໍ, ນ ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນໍ, ນ ມຄ຺ໂຄ, ນ ຜລນ຺ຕິອາທິນາ ອນນ຺ຕປ຺ປກາຣໍ ໂຫຕິ.

ເອວໍ ອິມສ຺ມິໍ ກຸສລຕ຺ຕິເກ ອວຸຕ຺ໂຕ ສຠາວຘມ຺ໂມ ນາມ ນຕ຺ຖິ. ອສຠາວຘມ຺ເມສຸ ປເນຕ຺ຖ ກິຎ຺ຈາປິ ຣູປຘມ຺ມານໍ ປຣິຈ຺ເຉທາກາສລກ຺ຂຓານິ ເອວ ວຸຕ຺ຕານິ, ກສິຓາທິປຏິຠາຄນິມິຕ຺ຕານິ ປນ ກສິຓຸຄ຺ຆາຏິມາກາໂສ, ວິຎ຺ຎາຓາຠາໂວ, ນິໂຣຘສມາປຕ຺ຕິ, ຕິສ຺ໂສ ນາມປຸຄ຺ຄລອຸປາທາປຎ຺ຎຕ຺ຕິໂຍ, ອຣູປຘມ຺ມານໍ ອນິຈ຺ຈຕາທິລກ຺ຂຓາທໂຍ ຈ ນ ວຸຕ຺ຕາ, ຕຖາປິ ເຕສມ຺ປິ ສຠາວຘມ຺ມພ຺ຍຕິເຣກາຠາວໂຕ ຄຫຓໍ ໂຫຕິ, ຕສ຺ມາ ອຍໍ ຕິໂກ ນິປ຺ປເທສຕ຺ຕິໂກຕິ ເວທິຕພ຺ໂພ ¶ . ຍຖາ ເຈຕ຺ຖ, ເອວໍ ອິໂຕ ປເຣສຸປິ ຕິກທຸເກສຸ ປຎ຺ຎຕ຺ຕິຄ຺ຄຫຓາຠາເວປິ ນິຣວເສສປຣມຕ຺ຖຄ຺ຄຫເຓເນວ ນິປ຺ປເທສຕາ, ວິປຣິຍາຍໂຕ ສປ຺ປເທສຕາ ຈ ເວທິຕພ຺ພາ. ຍຕ຺ຖ ປນ ສມ຺ມຸຕິຄ຺ຄຫຓໍ ອຕ຺ຖິ, ຕຕ຺ຖ ວກ຺ຂາມ.

ອິທານິ ¶ ກຸສລຕ຺ຕິການນ຺ຕຣໍ ເວທນາຕ຺ຕິກາທີນໍ ອຕ຺ຖວຓ຺ຓນາ ອນຸປ຺ປຕ຺ຕາ, ຍສ຺ມາ ປນ ຍ຺ວາຍໍ ກຸສລຕ຺ຕິກສ຺ສ –

‘‘ອຕ຺ຖໂຕ ຠູມິເຠທາ ຈ, ປຈ຺ເຈກໍ ສມ຺ປໂຍຄໂຕ;

ອຸທ຺ເທສໂຕ ຈ ຘມ຺ມານໍ, ລກ຺ຂຓາທິວິຠາຄໂຕ’’ຕິ. –

ອາທິນາ ມາຕິກໍ ນິກ຺ຂິປິຕ຺ວາ ‘‘ກຸສລາ ຕາວ ຘມ຺ມາ ຠູມິໂຕ ຈຕຸພ຺ພິຘາ ໂຫນ຺ຕິ ກາມາວຈຣາ…ເປ… ໂລກຸຕ຺ຕຣາ’’ຕິເອວມາທິນາ ວິນິຈ຺ຉຍນໂຍ ວຸຕ຺ໂຕ, ໂສ ເອວ ເສສຕ຺ຕິກທຸການມ຺ປິ ຍຖາໂຍຄໍ ໂຫຕິ. ຍຖາ ຫິ ເອຕ຺ຖ, ເອວໍ ‘‘ສຸຂາຍ ເວທນາຍ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ຕາວ ຘມ຺ມາ ຠູມິໂຕ ຕິວິຘາ ໂຫນ຺ຕິ ກາມາວຈຣາ ຣູປາວຈຣາ ໂລກຸຕ຺ຕຣາ’’ຕິອາທິນາ ອນຸກ຺ກເມນ ສພ຺ພຕ຺ຕິກທຸການມ຺ປິ ປຓ຺ຑິເຕຫິ ສກ຺ກາ ວິນິຈ຺ຉຍນຍໍ ສລ຺ລກ຺ເຂຕຸໍ, ຕສ຺ມາ ຕໍ ວິຕ຺ຖາຣນຍໍ ວຊ຺ເຊຕ຺ວາ ນິກ຺ເຂປກຓ຺ເຑ, ອຕ຺ຖຸທ຺ຘາຣກຓ຺ເຑ ຈ ວຸຕ຺ຕານຸສາຣໂຕ ນາຕິສງ຺ເຂປວິຕ຺ຖາຣນເຍນ ເວທນາຕ຺ຕິກາທີນໍ ຕິກທຸການໍ –

ປທຕ຺ຖາ ຕໍສຣູປາ ຈ, ນວຕ຺ຕພ຺ພວິຠາຄໂຕ;

ວິນິຈ຺ຉໂຍ ວິຊານີໂຍ, ຕຕ຺ຖ ຕຕ຺ຖ ຍຖາຣຫໍ.

ຕຕ຺ຖ ¶ ເວທນາຕ຺ຕິເກ ປທຕ຺ຖໂຕ ຕາວ ‘‘ສຸຂາຍ ເວທນາຍາ’’ຕິອາທີສຸ ສຸຂ-ສທ຺ໂທ ສຸຂເວທນາສຸຂມູລສຸຂາຣມ຺ມຓສຸຂເຫຕຸສຸຂປຈ຺ຈຍຏ຺ຐານອພ຺ຍາພຊ຺ຌນິພ຺ພານາທີສຸ ທິສ຺ສຕິ. ອຍໍ ຫິ ‘‘ສຸຂສ຺ສ ຈ ປຫານາ’’ຕິອາທີສຸ (ທີ. ນິ. ໑.໒໓໒; ຘ. ສ. ໑໖໕; ວິຠ. ໕໙໔) ສຸຂເວທນາຍ ທິສ຺ສຕິ. ‘‘ສຸໂຂ ພຸທ຺ຘານມຸປ຺ປາໂທ’’ຕິອາທີສຸ (ຘ. ປ. ໑໙໔) ສຸຂມູເລ. ‘‘ຍສ຺ມາ ຈ ໂຂ, ມຫາລິ, ຣູປໍ ສຸຂໍ ສຸຂານຸປຕິຕໍ ສຸຂາວກ຺ກນ຺ຕ’’ນ຺ຕິອາທີສຸ (ສໍ. ນິ. ໓.໖໐) ສຸຂາຣມ຺ມເຓ. ‘‘ສຸຂສ຺ເສຕໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຘິວຈນໍ, ຍທິທໍ ປຸຎ຺ຎານີ’’ຕິອາທີສຸ (ອ. ນິ. ໗.໖໒; ອິຕິວຸ. ໒໒) ສຸຂເຫຕຸມ຺ຫິ. ‘‘ຍາວຎ຺ຈິທໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ນ ສຸກຣໍ ອກ຺ຂາເນນ ປາປຸຓິຕຸໍ, ຍາວ ສຸຂາ ສຄ຺ຄາ (ມ. ນິ. ໓.໒໕໕). ນ ເຕ ສຸຂໍ ປຊານນ຺ຕິ, ເຍ ນ ປສ຺ສນ຺ຕິ ນນ຺ທນ’’ນ຺ຕິ (ສໍ. ນິ. ໑.໑໑) ອາທີສຸ ສຸຂປຈ຺ຈຍຏ຺ຐາເນ. ‘‘ທິຏ຺ຐຘມ຺ມສຸຂວິຫາຣາ ¶ ເອເຕ ຘມ຺ມາ’’ຕິອາທີສຸ (ມ. ນິ. ໑.໘໒) ອພ຺ຍາພຊ຺ເຌ. ‘‘ນິພ຺ພານໍ ປຣມໍ ສຸຂ’’ນ຺ຕິອາທີສຸ (ຘ. ປ. ໒໐໓-໒໐໔; ມ. ນິ. ໒໑໕, ໒໑໗) ນິພ຺ພາເນ. ອິຘ ປນາຍໍ ສຸຂເວທນາຍເມວ ທຏ຺ຐພ຺ໂພ.

ເວທນາ-ສທ຺ໂທ ‘‘ວິທິຕາ ເວທນາ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕີ’’ຕິອາທີສຸ (ມ. ນິ. ໓.໒໐໘) ເວທຍິຕສ຺ມິໍ ເຍວ ວຕ຺ຕຕິ. ທຸກ຺ຂ-ສທ຺ໂທ ທຸກ຺ຂເວທນາທຸກ຺ຂວຕ຺ຖຸທຸກ຺ຂາຣມ຺ມຓທຸກ຺ຂປຈ຺ຈຍທຸກ຺ຂປຈ຺ຈຍຏ຺ຐານາທີສຸ ທິສ຺ສຕິ. ອຍໍ ຫິ ‘‘ທຸກ຺ຂສ຺ສ ຈ ປຫານາ’’ຕິອາທີສຸ (ທີ. ນິ. ໑.໒໓໒; ຘ. ສ. ໑໖໕; ວິຠ. ໕໙໔) ທຸກ຺ຂເວທນາຍໍ ທິສ຺ສຕິ. ‘‘ຊາຕິປິ ທຸກ຺ຂາ’’ຕິອາທີສຸ (ທີ. ນິ. ໒.໓໘໗; ວິຠ. ໑໙໐) ທຸກ຺ຂວຕ຺ຖຸສ຺ມິໍ. ‘‘ຍສ຺ມາ ຈ ໂຂ, ມຫາລິ, ຣູປໍ ທຸກ຺ຂໍ ທຸກ຺ຂານຸປຕິຕໍ ທຸກ຺ຂາວກ຺ກນ຺ຕ’’ນ຺ຕິອາທີສຸ (ສໍ. ນິ. ໓.໖໐) ທຸກ຺ຂາຣມ຺ມເຓ. ‘‘ທຸກ຺ໂຂ ປາປສ຺ສ ອຸຈ຺ຈໂຍ’’ຕິອາທີສຸ (ຘ. ປ. ໑໑໗) ທຸກ຺ຂປຈ຺ຈເຍ. ‘‘ຍາວຎ຺ຈິທໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ນ ສຸກຣໍ ອກ຺ຂາເນນ ປາປຸຓິຕຸໍ, ຍາວ ທຸກ຺ຂາ ນິຣຍາ’’ຕິອາທີສຸ (ມ. ນິ. ໓.໒໕໐) ທຸກ຺ຂປຈ຺ຈຍຏ຺ຐາເນ. ອິຘ ປນາຍໍ ທຸກ຺ຂເວທນາຍເມວ ທຏ຺ຐພ຺ໂພ.

ວຈນຕ຺ໂຖ ¶ ປເນຕ຺ຖ – ສຸຂຍຕິ ສຕ຺ຕໍ, ສຸຏ຺ຐຸ ວາ ຂາທຕິ, ຂນຕິ ຈ ກາຍຈິຕ຺ຕາພາຘນ຺ຕິ ສຸຂາ, ກາຍິກເຈຕສິການໍ ສຸຂໂສມນສ຺ສານເມຕໍ ອຘິວຈນໍ. ທຸກ຺ຂຍຕີຕິ ທຸກ຺ຂາ, ກາຍິກເຈຕສິການໍ ທຸກ຺ຂໂທມນສ຺ສານເມຕໍ ອຘິວຈນໍ. ນ ທຸກ຺ຂາ ນ ສຸຂາຕິ ອທຸກ຺ຂມສຸຂາ, ອຸເປກ຺ຂາເຍຕໍ ອຘິວຈນໍ. ມ-ກາໂຣ ປທສນ຺ຘິກໂຣ. ເອວໍ ຕີຫິ ປເທຫິ ປຎ຺ຈວິຘາປິ ເວທນາ ຄຫິຕາ. ສພ຺ພາປິ ອາຣມ຺ມຓຣສໍ ເວທິຍນ຺ຕິ ອນຸຠວນ຺ຕີຕິ ເວທນາ. ໂຍ ປນາຍໍ ຕີສຸປິ ປເທສຸ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕ-ສທ຺ໂທ, ຕສ຺ສຕ຺ໂຖ – ສມໍ ປກາເຣຫິ ຍຸຕ຺ຕາຕິ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາ, ກຕເຣຫິ ປກາເຣຫີຕິ? ‘‘ອຕ຺ຖິ ເກຈິ ຘມ຺ມາ ເກຫິຈິ ຘມ຺ເມຫິ ສຫຄຕາ ສຫຊາຕາ ສໍສຏ຺ຐາ ເອກຸປ຺ປາທາ ເອກນິໂຣຘາ ເອກວຕ຺ຖຸກາ ເອກາຣມ຺ມຓາ’’ຕິ (ກຖາ. ໔໗໓) ເອວໍ ວຸຕ຺ເຕຫິ ອິເມຫິ ເອກຸປ຺ປາທຕາທີຫິ ຈຕູຫິ ປກາເຣຫິ. ອຸກ຺ກຏ຺ຐນິທ຺ເທໂສ ເຈສ. ອາຣຸປ຺ເປ ຫິ ວິນາປິ ເອກວຕ຺ຖຸກຠາວໍ ສມ຺ປໂຍໂຄ ລພ຺ຠຕີຕິ. ເສສໍ ວຸຕ຺ຕຕ຺ຖເມວ. ອຍໍ ຕາເວຕ຺ຖ ປທຕ຺ຖໂຕ ວິນິຈ຺ຉໂຍ.

ຕໍສຣູປາຕິ ຕສ຺ສ ປທຕ຺ຖສ຺ສ ສຣູປມຕ຺ຕທສ຺ສນໂຕ. ຕຕ຺ຖ ສຸຂສຫຄຕໍ ກາຍວິຎ຺ຎາຓໍ, ໂສມນສ຺ສສຫຄຕານິ ອຏ຺ຐາຣສ ກາມາວຈຣຈິຕ຺ຕານິ, ປຐມທຸຕິຍຕຕິຍຈຕຸຕ຺ຖຊ຺ຌານິການິ ຈຕຸຈຕ຺ຕາລີສ ຣູປາວຈຣໂລກຸຕ຺ຕຣຈິຕ຺ຕານິ ຈາຕິ ເຕສຏ຺ຐິ ຈິຕ຺ຕານິ ສຸຂາຍ ເວທນາຍ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ນາມ ¶ . ຕຖາ ທຸກ຺ຂສຫຄຕໍ ກາຍວິຎ຺ຎາຓໍ, ທ຺ເວ ໂທມນສ຺ສສຫຄຕານິ ຈາຕິ ຕີຓິ ຈິຕ຺ຕານິ ທຸກ຺ຂາຍ ເວທນາຍ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ນາມ. ເສສານິ ອຸເປກ຺ຂາສຫຄຕານິ ປຎ຺ຈປຎ຺ຎາສ ຈິຕ຺ຕານິ ອທຸກ຺ຂມສຸຂາຍ ເວທນາຍ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ນາມ. ຍຖາ ຈ ຈິຕ຺ຕານໍ ສຸຂາທິສມ຺ປໂຍໂຄ, ເອວໍ ຕໍຈິຕ຺ຕສມ຺ປຍຸຕ຺ຕານໍ ເຈຕສິການມ຺ປິ. ນ ເກວລຎ຺ຈ ເອຕ຺ເຖວ, ອິໂຕ ປເຣສຸປິ ຕິກທຸເກສຸ ຈິຕ຺ຕວເສເນວ ຕໍສມ຺ປຍຸຕ຺ຕເຈຕສິການມ຺ປິ ສງ຺ຄໂຫ ເວທິຕພ຺ໂພ ¶ . ຍຕ຺ຖ ປນ ວິເສໂສ ໂຫຕິ, ຕຕ຺ຖ ວກ຺ຂາມ. ອິຘ ປນ ເຈຕສິເກສຸ ສປ຺ປີຕິການິ ເວທນາວຊ຺ຊິຕານິ ຉ ເຈຕສິການິ ເອວ ປຎ຺ຈຫິປິ ເວທນາຫິ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕານິ, ອິຕຣານິ ປນ ກາຍິກສຸຂທຸກ຺ຂວຊ຺ຊິຕາຫິ ຕີເຫວ. ເຕສຸ ຈ ປີຕິວຊ຺ຊິຕາ ປຎ຺ຈ ຍຖາໂຍຄິກາ ເຈວ ໂມໂຫ ອຫິຣິກໍ ອໂນຕ຺ຕປ຺ປໍ ອຸທ຺ຘຈ຺ຈໍ ຖິນໍ ມິທ຺ຘຎ຺ຈາຕິ ອິເມ ເອກາທສ ຍຖາໂຍຄໍ ຕີຫິປິ. ຕຕ຺ຖາປິ ວິຕກ຺ກວິຈາຣາ ມຫຄ຺ຄຕໂລກຸຕ຺ຕຣຠູຕາຍ ສຸຂາຍ ເອວ, ປີຕິ ປນ ສພ຺ພຕ຺ຖ ສຸຂາຍ ເອວ, ໂທສອິສ຺ສາມຈ຺ເຉຣກຸກ຺ກຸຈ຺ຈານິ ທຸກ຺ຂາຍ ເອວ, ວິຈິກິຈ຺ຉາ ອຸເປກ຺ຂາຍ ເອວ, ເສສານິ ອຏ຺ຐວີສຕິໂສມນສ຺ສຸເປກ຺ຂາຫິ ເອວ ເວທນາຫິ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕານິ, ຕຕ຺ຖາປິ ກຣຸຓາມຸທິຕາ ມຫຄ຺ຄຕຠູຕາຍ ສຸຂາຍ ເອວາຕິ ອຍໍ ວິເສໂສ. ເສສໍ ຈິຕ຺ຕສມ຺ປໂຍຄສທິສໍ. ອຍໍ ສຣູປໂຕ ວິນິຈ຺ຉໂຍ.

ນວຕ຺ຕພ຺ພວິຠາຄໂຕຕິ ອິມສ຺ມິໍ ຕິເກ ສພ຺ພາ ເວທນາ ສພ຺ພໍ ຣູປໍ ນິພ຺ພານໍ ສມ຺ມຸຕິໂຍຕິ ອິເມ ຘມ຺ມາ ‘‘ສຸຂາຍ ເວທນາຍ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາ’’ຕິ ວາ ‘‘ທຸກ຺ຂາຍ ເວທນາຍ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາ’’ຕິ ວາ ‘‘ອທຸກ຺ຂມສຸຂາຍ ເວທນາຍ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາ’’ຕິ ວາ ນ ວຕ຺ຕພ຺ພາ. ນ ຫິ ເວທນາ ເວທນາຍ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ໂຫຕິ ຣູປາທໂຍ ວາ, ຕສ຺ມາ ອິເມ ອິມສ຺ມິໍ ຕິເກ ນ ລພ຺ຠນ຺ຕິ. ອຍຎ຺ຈ ສປ຺ປເທສຕ຺ຕິໂກ ໂຫຕິ. ຍຖາ ເຈຕ຺ຖ, ເອວໍ ອິໂຕ ປເຣສຸປິ ຕິກທຸເກສຸ ນວຕ຺ຕພ຺ພໂຍຊນາ. ຍໍ ຍສ຺ມິຎ຺ຈ ນ ວຸຕ຺ຕໍ ອຕ຺ຖິ, ຕສ຺ສ ສປ຺ປເທສຕາ ເວທິຕພ຺ພາ. ອິໂຕ ປຣໍ ປນ ຍຕ຺ຖ ອສງ຺ຄຫິຕາ ຘມ຺ມາ ໂຫນ຺ຕິ, ຕຕ຺ຖ ເຕສໍ ວິຠາຄໍ ທສ຺ເສຕ຺ວາ ‘‘ອິເມ ນວຕ຺ຕພ຺ພາ’’ຕິ ເອຕ຺ຕກເມວ ວກ຺ຂາມ, ເຕນສ຺ສ ສປ຺ປເທສຕາປິ ຎາຕພ຺ພາ. ຍຕ຺ຖ ປນ ອສງ຺ຄຫິຕາ ນຕ຺ຖິ, ຕໍ ນິປ຺ປເທສນ຺ຕິ ວກ຺ຂາມ. ເຕນ ຕຕ຺ຖ ນວຕ຺ຕພ຺ພາຠາໂວປິ ວິຎ຺ຎາຕພ຺ໂພ. ສພ຺ພຕ຺ຖ ປນ ມາຕິກໍ ອນຸທ຺ຘຣິຕ຺ວາວ ປທຕ຺ຖໍ, ຕໍສຣູປວິຠາຄຎ຺ຈ ວກ຺ຂາມ. ອຍໍ ນວຕ຺ຕພ຺ພວິຠາຄໂຕ ວິນິຈ຺ຉໂຍ.

ວິປາກຕ຺ຕິເກ ¶ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎວິສິຏ຺ຐານໍ ກຸສລາກຸສລານໍ ປາກາຕິ ວິປາກາ, ວິປກ຺ກຠາວມາປນ຺ນານໍ ອຣູປຘມ຺ມານເມຕໍ ອຘິວຈນໍ. ກິຎ຺ຈາປິ ອຣູປຘມ຺ມາ ວິຍ ຣູປຘມ຺ມາປິ ກມ຺ມສມຸຏ຺ຐານາ ¶ ອຕ຺ຖິ, ອນາຣມ຺ມຓຕ຺ຕາ ປນ ເຕ ກມ຺ມສຣິກ຺ຂກາ ນ ໂຫນ຺ຕີຕິ ສາຣມ຺ມຓາ ອຣູປຘມ຺ມາວ ກມ຺ມສຣິກ຺ຂຕ຺ຕາ ວິປາກາຕິ ວຸຕ຺ຕາ ພີຊສຣິກ຺ຂກໍ ຜລໍ ວິຍ. ຍຖາ ຫິ ສາລິພີຊໂຕ ນິກ຺ຂນ຺ຕສີສເມວ ສາລິຜລນ຺ຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ, ນ ອງ຺ກຸຣາທີນິ, ຕານິ ປນ ‘‘ສາລິຊາຕານິ, ສາລິນິພ຺ພຕ຺ຕານິ ຈາ’’ຕິ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ, ເອວໍ ກມ຺ມສທິສາ ອຣູປຘມ຺ມາວ ‘‘ວິປາກາ’’ຕິ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ, ຣູປຘມ຺ມາ ປນ ກມ຺ມຊາ ‘‘ອຸປາທິນ຺ນາ’’ຕິ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ. ວິປາກຘມ຺ມຘມ຺ມາຕິ ວິປາກສຠາວາ ຘມ຺ມາ. ຍຖາ ຫິ ຊາຕິຊຣາສຠາວາ ສຕ຺ຕາ ‘‘ຊາຕິຘມ຺ມາ ຊຣາຘມ຺ມາ’’ຕິ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ, ເອວໍ ວິປາກຊນກຏ຺ເຐນ ວິປາກສຠາວາ ວິປາກປກຕິກາ ຘມ຺ມາຕິ ອຕ຺ໂຖ. ຕຕິຍປທໍ ອຸຠຍສຠາວປຏິກ຺ເຂປວເສນ ວຸຕ຺ຕໍ, ອຍໍ ປທຕ຺ໂຖ.

ຕຕ຺ຖ ຈຕູສຸ ຠູມີສຸ ຉຕ຺ຕິໍສ ວິປາກຈິຕ຺ຕານິ ວິປາກາ ນາມ, ຕຖາ ເອກວີສຕິ ກຸສລານິ, ທ຺ວາທສ ອກຸສລານິ ຈາຕິ ເຕຕ຺ຕິໍສ ວິປາກຘມ຺ມຘມ຺ມາ ນາມ, ຕີສຸ ຠູມີສຸ ວີສຕິ ກິຣິຍຈິຕ຺ຕານິ, ສພ຺ພຎ຺ຈ ຣູປໍ, ນິພ຺ພານຎ຺ຈາຕິ ອິເມ ເນວວິປາກນວິປາກຘມ຺ມຘມ຺ມາ ນາມ. ເຈຕສິເກສຸ ປນ ຈຸທ຺ທສ ອກຸສລາ ວິປາກຘມ຺ມຘມ຺ມາ ເອວ, ວິຣຕິໂຍ ສິຍາ ວິປາກາ, ສິຍາ ວິປາກຘມ຺ມຘມ຺ມາ, ຕທວເສສາ ປນ ສິຍາ ວິປາກາ, ສິຍາ ວິປາກຘມ຺ມຘມ຺ມາ, ສິຍາ ເນວວິປາກນວິປາກຘມ຺ມຘມ຺ມາຕິ ຈິຕ຺ຕໍ ວິຍ ຕິວິຘາ ໂຫນ຺ຕີຕິ ອຍໍ ວິເສໂສ, ເສສໍ ຈິຕ຺ຕສມໍ, ອິທຎ຺ຈ ນິປ຺ປເທສຕ຺ຕິກນ຺ຕິ ເວທິຕພ຺ພໍ.

ອາຣມ຺ມຓກຣຓວເສນ ຕຓ຺ຫາທິຏ຺ຐີຫິ ອຸເປເຕນ ກມ຺ມຸນາ ອາທິນ຺ນາ ຜລຠາເວນ ຄຫິຕາຕິ ອຸປາທິນ຺ນາ, ອາຣມ຺ມຓຠາວໍ ອຸປຄນ຺ຕ຺ວາ ອຸປາທານສມ຺ພນ຺ເຘນ ອຸປາທານານໍ ຫິຕາຕິ ອຸປາທານິຍາ, ອຸປາທານສ຺ສ ອາຣມ຺ມຓປຈ຺ຈຍຠູຕານເມຕໍ ອຘິວຈນໍ. ອຸປາທິນ຺ນາ ຈ ¶ ເຕ ອຸປາທານິຍາ ຈາຕິ ອຸປາທິນ຺ນຸປາທານິຍາ, ສາສວກມ຺ມນິພ຺ພຕ຺ຕານໍ ຣູປາຣູປຘມ຺ມານເມຕໍ ອຘິວຈນໍ. ອິມິນາ ນເຍນ ເສສປທທ຺ວເຍປິ ປຏິເສຘສຫິໂຕ ອຕ຺ໂຖ ເວທິຕພ຺ໂພ.

ຕຕ຺ຖ ທ຺ວຕ຺ຕິໍສ ໂລກິຍວິປາກຈິຕ຺ຕານິ, ນວ ກມ຺ມຊກລາປາ ຈ ອຸປາທິນ຺ນຸປາທານິຍາ ນາມ. ອວເສສໂລກິຍຈິຕ຺ຕານິ ເຈວ ອກມ຺ມຊຣູປກລາປາ ຈ ອນຸປາທິນ຺ນຸປາທານິຍາ ນາມ. ໂລກຸຕ຺ຕຣຈິຕ຺ຕນິພ຺ພານານິ ອນຸປາທິນ຺ນອນຸປາທານິຍາ ນາມ. ກິຎ຺ຈາປິ ຂີຓາສວານໍ ອຸປາທານກ຺ຂນ຺ຘາ ¶ ‘‘ອມ຺ຫາກໍ ມາຕຸລຕ຺ເຖໂຣ’’ຕິອາທິນາ ວທນ຺ຕານໍ ປເຣສໍ ອຸປາທານສ຺ສ ອາຣມ຺ມຓປຈ຺ຈຍາ ໂຫນ຺ຕິ, ມຄ຺ຄຜລນິພ຺ພານານິ ປນ ທິວສໍ ສນ຺ຕຕ຺ຕອໂຍຄຸໂຬ ວິຍ ມກ຺ຂິກາຫິ ເຕຊຸສ຺ສທຕ຺ຕາ ອຸປາທາເນຫິ ອນຸປາທິນ຺ນາເນວ. ອສໍກິລິຏ຺ຐອສໍກິເລສິເກສຸປິ ເອເສວ ນໂຍ. ເຈຕສິເກສຸ ປນ ກຸສລາ ອນຸປາທິນ຺ນຸປາທານິຍາ ເອວ, ກຣຸຓາມຸທິຕາ ສິຍາ ອຸປາທິນ຺ນຸປາທານິຍາ, ສິຍາ ອນຸປາທິນ຺ນຸປາທານິຍາ ວິຣຕິໂຍ ປນ ສິຍາ ອນຸປາທິນ຺ນຸປາທານິຍາ, ສິຍາ ອນຸປາທິນ຺ນອນຸປາທານິຍາ, ເສສາ ຈິຕ຺ຕໍ ວິຍ ຕິວິຘາ ໂຫນ຺ຕິ, ອິທຎ຺ຈ ນິປ຺ປເທສຕ຺ຕິກນ຺ຕິ ເວທິຕພ຺ພໍ. ອຸປາທິນ຺ນຸປາທານິຍຕ຺ຕິກໍ.

ສໍກິເລເສຕີຕິ ສໍກິເລໂສ, ວິພາຘຕິ ອຸປຕາເປຕີຕິ ອຕ຺ໂຖ. ສໍກິເລເສນ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ສໍກິລິຏ຺ຐາ, ສໍກິເລສສຫຄຕາຕິ ອຕ຺ໂຖ. ອຕ຺ຕານໍ ອາຣມ຺ມຓໍ ກຕ຺ວາ ປວຕ຺ຕເນນ ສໍກິເລສໍ ອຣຫນ຺ຕິ, ສໍກິເລເສ ວາ ນິຍຸຕ຺ຕາ ຕສ຺ສ ອາຣມ຺ມຓຠາວໍ ອນຕິກ຺ກມນໂຕຕິ ສໍກິເລສິກາ, ສໍກິເລສສ຺ສ ອາຣມ຺ມຓປຈ຺ຈຍຠູຕານເມຕໍ ອຘິວຈນໍ. ສໍກິລິຏ຺ຐາ ຈ ເຕ ສໍກິເລສິກາ ຈາຕິ ສໍກິລິຏ຺ຐສໍກິເລສິກາ. ເສສປທທ຺ວຍໍ ປຸຣິມຕ຺ຕິເກ ວຸຕ຺ຕນເຍເນວ ເວທິຕພ຺ພໍ.

ຕຕ຺ຖ ທ຺ວາທສ ອກຸສລຈິຕ຺ຕຸປ຺ປາທາ ສໍກິລິຏ຺ຐສໍກິເລສິກາ ນາມ. ເສສໂລກິຍຈິຕ຺ຕານິ ເຈວ ສພ຺ພໍ ຣູປຎ຺ຈ ¶ ອສໍກິລິຏ຺ຐສໍກິເລສິກາ ນາມ. ໂລກຸຕ຺ຕຣຈິຕ຺ຕານິ, ນິພ຺ພານຎ຺ຈ ອສໍກິລິຏ຺ຐອສໍກິເລສິກາ ນາມ. ເຈຕສິເກສຸ ປນ ອກຸສລາ ສໍກິລິຏ຺ຐສໍກິເລສິກາວ, ກຣຸຓາມຸທິຕາ ອສໍກິລິຏ຺ຐອສໍກິເລສິກາວ, ເສສກຸສລາພ຺ຍາກຕາ ສິຍາ ສໍກິລິຏ຺ຐສໍກິເລສິກາ, ສິຍາ ອສໍກິລິຏ຺ຐສໍກິເລສິກາ, ສິຍາ ອສໍກິລິຏ຺ຐອສໍກິເລສິກາຕິ ຕິຘາປິ ໂຫນ຺ຕິ, ອິທຎ຺ຈ ນິປ຺ປເທສຕ຺ຕິກໍ. ສໍກິລິຏ຺ຐສໍກິເລສິກຕ຺ຕິກໍ.

ສມ຺ປໂຍຄວເສນ ວຕ຺ຕມາເນນ ສຫ ວິຕກ຺ເກນ ສວິຕກ຺ກາ, ຕຖາ ສຫ ວິຈາເຣນ ສວິຈາຣາ, ສວິຕກ຺ກາ ຈ ເຕ ສວິຈາຣາ ຈາຕິ ສວິຕກ຺ກສວິຈາຣາ. ອຸຠຍຣຫິຕາ ອວິຕກ຺ກອວິຈາຣາ. ວິຕກ຺ກວິຈາເຣສຸ ວິຈາໂຣວ ມຕ຺ຕາ ປມາຓເມເຕສນ຺ຕິ ວິຈາຣມຕ຺ຕາ, ວິຈາຣໂຕ ອຸຕ຺ຕຣິໍ ວິຕກ຺ເກນ ສທ຺ຘິໍ ສມ຺ປໂຍຄໍ ນ ຄຈ຺ຉນ຺ຕີຕິ ອຕ຺ໂຖ. ອວິຕກ຺ກາ ຈ ເຕ ວິຈາຣມຕ຺ຕາ ຈາຕິ ອວິຕກ຺ກວິຈາຣມຕ຺ຕາ.

ຕຕ຺ຖ ທ຺ວິປຎ຺ຈວິຎ຺ຎາຓວຊ຺ຊິຕກາມາວຈຣຈິຕ຺ຕານິ ເຈວ ເອກາທສ ມຫຄ຺ຄຕໂລກຸຕ຺ຕຣປຐມຊ຺ຌານິກຈິຕ຺ຕານິ ¶ ຈ ຕໍສມ຺ປຍຸຕ຺ເຕສຸ ວິຕກ຺ກວິຈາເຣ ຐເປຕ຺ວາ ເສສາ ຈ ສວິຕກ຺ກສວິຈາຣາ ນາມ. ເຕສຸ ວິຕກ຺ໂກ ເອກາທສ ທຸຕິຍຊ຺ຌານິກມຫຄ຺ຄຕໂລກຸຕ຺ຕຣານິ ຈ ຕໍສມ຺ປຍຸຕ຺ເຕສຸ ວິຈາຣໍ ຐເປຕ຺ວາ ເສສາ ຈ ອວິຕກ຺ກວິຈາຣມຕ຺ຕາ ນາມ. ທຸຕິຍຊ຺ຌານິເກສຸ ວິຈາໂຣ, ເສສາ ປຎ຺ຈຈຕ຺ຕາລີສ ມຫຄ຺ຄຕໂລກຸຕ຺ຕຣຈິຕ຺ຕານິ, ທ຺ວິປຎ຺ຈວິຎ຺ຎາຓານິ, ຕໍສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ຈ ສພ຺ພຎ຺ຈ ຣູປໍ, ນິພ຺ພານຎ຺ຈ ອວິຕກ຺ກອວິຈາຣາ ນາມ. ອປິຈ ກຸສລເຈຕສິກາ ສວິຕກ຺ກສວິຈາຣາວ, ວິຕກ຺ໂກ ອວິຕກ຺ກວິຈາຣມຕ຺ໂຕວ, ວິຈາໂຣ ປນ ທຸຕິຍຊ຺ຌານິເກສຸ ສິຍາ ອວິຕກ຺ກອວິຈາໂຣ, ສວິຕກ຺ກຈິຕ຺ເຕສຸ ສິຍາ ນ ວຕ຺ຕພ຺ໂພ, ອວເສສາ ປນ ສພ຺ເພ ເຈຕສິກາ ຘມ຺ມາ ຕິຘາປິ ໂຫນ຺ຕິ. ອິມສ຺ມິໍ ປນ ຕິເກ ວິຕກ຺ກສຫຊາໂຕ ວິຈາໂຣວ ນ ວຕ຺ຕພ຺ໂພ. ວິຕກ຺ກຕ຺ຕິກໍ.

ປີຕິຍາ ¶ ສຫ ເອກຸປ຺ປາທາທິຠາວໍ ຄຕາຕິ ປີຕິສຫຄຕາ, ປີຕິສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາຕິ ອຕ຺ໂຖ. ເສສປທທ຺ວເຍປິ ເອເສວ ນໂຍ. ອຸເປກ຺ຂາຕິ ເຈຕ຺ຖ ອທຸກ຺ຂມສຸຂາ ເວທນາ ວຸຕ຺ຕາ. ສາ ຫິ ສຸຂທຸກ຺ຂາກາຣປ຺ປວຕ຺ຕິໍ ອຸເປກ຺ຂຕິ ມຊ຺ຌຕ຺ຕາກາຣສຓ຺ຐິຕຕ຺ຕາ ເຕນາກາເຣນ ປວຕ຺ຕຕີຕິ ອຸເປກ຺ຂາ. ອິຕິ ເວທນາຕ຺ຕິກໂຕ ປທທ຺ວຍເມວ ຄເຫຕ຺ວາ ນິປ຺ປີຕິກສຸຂສ຺ສ ສປ຺ປີຕິກສຸຂໂຕ ວິເສສທສ຺ສນວເສນ ອຍໍ ຕິໂກ ວຸຕ຺ໂຕ.

ຕຕ຺ຖ ປີຕິ ປຎ຺ຈວິຘາ ຂຸທ຺ທິກາ ຂຓິກາ ໂອກ຺ກນ຺ຕິກາ ອຸພ຺ເພຄາ ຜຣຓາຕິ. ຕຕ຺ຖ ຂຸທ຺ທິກາ ປີຕິ ສຣີເຣ ໂລມຫໍສນມຕ຺ຕເມວ ກາຕຸໍ ສກ຺ໂກຕິ. ຂຓິກາ ປີຕິ ຂເຓ ຂເຓ ວິຊ຺ຊຸປ຺ປາທສທິສາ ໂຫຕິ. ໂອກ຺ກນ຺ຕິກາ ປີຕິ ສມຸທ຺ທຕີຣໍ ວີຈິ ວິຍ ກາຍໍ ໂອກ຺ກມິຕ຺ວາ ໂອກ຺ກມິຕ຺ວາ ຠິຊ຺ຊຕິ. ອຸພ຺ເພຄາ ປີຕິ ພລວຕີ ໂຫຕິ ກາຍໍ ອຸທ຺ຘຄ຺ຄໍ ກຕ຺ວາ ອາກາເສ ລງ຺ຆາປນປ຺ປມາຓປ຺ປຕ຺ຕາ. ຜຣຓາຍ ປີຕິຍາ ປນ ອຸປ຺ປນ຺ນາຍ ສກລສຣີຣໍ ຘມິຕ຺ວາ ປູຣິຕວຕ຺ຖິ ວິຍ, ມຫຕາ ອຸທໂກເຆນ ປກ຺ຂນ຺ທປພ຺ພຕກຸຈ຺ຉິ ວິຍ ຈ ອນຸປຣິປ຺ຜຸຏໍ ໂຫຕິ. ຕຕ຺ຖ ຜຣຓາ ຣູປາວຈຣໂລກຸຕ຺ຕຣາວ, ເສສາ ກາມາວຈຣາວ.

ສຸຂໍ ປນ ກາຍິກໍ, ເຈຕສິກຎ຺ເຈຕິ ທຸວິຘໍ ໂຫຕິ. ສຕິປິ ຈ ເນສໍ ກຕ຺ຖຈິ ອວິປ຺ປໂຍເຄ ອິຏ຺ຐາຣມ຺ມຓປຏິລາຠຕຸຏ຺ຐິ ປີຕິ, ປຏິລທ຺ຘຣສານຸຠວນໍ ສຸຂໍ. ຍຕ຺ຖ ປີຕິ, ຕຕ຺ຖ ສຸຂໍ. ຍຕ຺ຖ ສຸຂໍ, ຕຕ຺ຖ ນ ນິຍມໂຕ ປີຕິ. ສງ຺ຂາຣກ຺ຂນ຺ຘສງ຺ຄຫິຕາ ປີຕິ, ເວທນາກ຺ຂນ຺ຘສງ຺ຄຫິຕໍ ສຸຂໍ. ກນ຺ຕາຣຂິນ຺ນສ຺ສ ວນນ຺ໂຕທກທສ຺ສນສວເນສຸ ວິຍ ປີຕິ, ວນຈ຺ຉາຍາປເວສນອຸທກປຣິໂຠເຄສຸ ວິຍ ສຸຂໍ. ຕສ຺ມິໍ ຕສ຺ມິໍ ສມເຍ ປາກຏຠາວໂຕ ເຈຕໍ ວຸຕ຺ຕນ຺ຕິ ເວທິຕພ຺ພໍ.

ຕຕ຺ຖ ¶ ສຸຂສຫຄຕາ, ອຸເປກ຺ຂາສຫຄຕາ ຈ ເວທນາຕ຺ຕິເກ ວຸຕ຺ຕາວ, ສຸຂສຫຄຕໍ ປນ ກາຍວິຎ຺ຎາຓໍ, ມຫຄ຺ຄຕໂລກຸຕ຺ຕຣຈຕຸຕ຺ຖຊ຺ຌານິກຈິຕ຺ເຕ ຈ ວຊ຺ເຊຕ຺ວາ ເສສາ ປີຕິສຫຄຕາ ນາມ, ຕຕ຺ຖ ປີຕິ ນ ປີຕິສຫຄຕາ, ສຸຂສຫຄຕາວ ໂຫຕິ ¶ , ສຸຂໍ ປນ ປີຕິສຫຄຕໍ ນາມ ສິຍາ ນ ປີຕິສຸຂສຫຄຕາ. ອິມສ຺ມິໍ ຕິເກ ທ຺ເວ ໂທມນສ຺ສສຫຄຕຈິຕ຺ຕຸປ຺ປາທາ, ທຸກ຺ຂສຫຄຕໍ ກາຍວິຎ຺ຎາຓໍ, ຣູປໍ, ນິພ຺ພານຎ຺ຈ ນວຕ຺ຕພ຺ພາ. ເຈຕສິເກສຸ ປນ ປີຕິ ສຸຂສຫຄຕາວ, ວິຈິກິຈ຺ຉາ ອຸເປກ຺ຂາສຫຄຕາວ, ໂລຠທິຏ຺ຐິມານາ, ປຎ຺ຈວີສຕິ ກຸສລາພ຺ຍາກຕາ ຈ ຕິຘາປິ ໂຫນ຺ຕິ, ເຈຕສິກສຸຂໍ ສິຍາ ປີຕິສຫຄຕໍ, ປຐມທຸຕິຍຕຕິຍຊ຺ຌານິເກສຸ ຈຕຸຕ຺ຖຊ຺ຌານິເກສຸ ສິຍາ ນວຕ຺ຕພ຺ພໍ, ກາຍິກໍ ປນ ສຸຂໍ ທຸກ຺ຂໍ ໂທມນສ຺ສໍ ສພ຺ພາ ຈ ອຸເປກ຺ຂາ ໂທໂສ ອິສ຺ສາ ມຈ຺ຉຣິຍໍ ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈຎ຺ຈ ນວຕ຺ຕພ຺ພາວ, ເສສາ ສຕ຺ຕຣສ ຘມ຺ມາ ສິຍາ ຕິຘາປິ ໂຫນ຺ຕິ ນວຕ຺ຕພ຺ພາປິ. ເສສໍ ສຸວິຎ຺ເຎຍ຺ຍເມວ. ປີຕິຕ຺ຕິກໍ.

ທສ຺ສເນນາຕິ ໂສຕາປຕ຺ຕິມຄ຺ເຄນ. ໂສ ຫິ ປຐມໍ ນິພ຺ພານທສ຺ສນໂຕ ‘‘ທສ຺ສນ’’ນ຺ຕິ ວຸຕ຺ໂຕ. ໂຄຕ຺ຣຠຸ ປນ ກິຎ຺ຈາປິ ປຐມຕຣໍ ປສ຺ສຕິ, ຍຖາ ປນ ຣຎ຺ໂຎ ສນ຺ຕິກໍ ເກນຈິເທວ ກຣຓີເຍນ ອາຄໂຕ ປຸຣິໂສ ທູຣໂຕວ ຣຖິກາຍ ຈຣນ຺ຕໍ ຫຕ຺ຖິກ຺ຂນ຺ຘຄຕໍ ຣາຊານໍ ທິສ຺ວາປິ ‘‘ທິຏ຺ໂຐ ເຕ ຣາຊາ’’ຕິ ປຸຏ຺ໂຐ ທິສ຺ວາປິ ກາຕພ຺ພກິຈ຺ຈສ຺ສ ອກຕຕ຺ຕາ ‘‘ນ ປສ຺ສາມີ’’ຕິ ວທຕິ, ເອວເມວ ນິພ຺ພານໍ ທິສ຺ວາ ກຕ຺ຕພ຺ພສ຺ສ ກິເລສປ຺ປຫານສ຺ສ ອຠາວາ ‘‘ທສ຺ສນ’’ນ຺ຕິ ນ ວຸຈ຺ຈຕິ. ຕໍ ຫິ ຎາຓໍ ມຄ຺ຄສ຺ສ ອາວຊ຺ຊນຏ຺ຐາເນ ຕິຏ຺ຐຕິ. ຠາວນາຍາຕິ ເສສມຄ຺ຄຕ຺ຕເຍນ. ເສສມຄ຺ຄຕ຺ຕຍໍ ຫິ ປຐມມຄ຺ເຄນ ທິຏ຺ຐສ຺ມິໍເຍວ ຘມ຺ເມ ຠາວນາວເສນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ອທິຏ຺ຐປຸພ຺ພໍ ກຎ຺ຈິ ນ ປສ຺ສຕິ, ຕສ຺ມາ ‘‘ຠາວນາ’’ຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ. ຕຕິຍປທໍ ອຸຠຍປຏິກ຺ເຂປວເສນ ວຸຕ຺ຕໍ.

ຕຕ຺ຖ ຈຕ຺ຕາໂຣ ທິຏ຺ຐິຄຕສມ຺ປຍຸຕ຺ຕຈິຕ຺ຕຸປ຺ປາທາ, ວິຈິກິຈ຺ຉາສຫຄໂຕ ຈາຕິ ປຎ຺ຈ ທສ຺ສເນນ ປຫາຕພ຺ພາວ, ອຸທ຺ຘຈ຺ຈສຫຄໂຕ ຠາວນາຍ ເອວ ປຫາຕພ຺ໂພ, ອວເສສາ ຉ ອກຸສລຈິຕ຺ຕຸປ຺ປາທາ ອປາຍເຫຕຸຠາເວນ ປວຕ຺ຕິໂຕ, ອປ຺ປວຕ຺ຕິໂຕ ຈ ສິຍາ ທສ຺ສເນນປຫາຕພ຺ພາ, ສິຍາ ຠາວນາຍປຫາຕພ຺ພາ, ອກຸສລວຊ຺ຊິຕາ ¶ ປນ ສພ຺ເພ ຈິຕ຺ຕຸປ຺ປາທາ, ຣູປໍ, ນິພ຺ພານຎ຺ຈ ເນວທສ຺ສເນນນຠາວນາຍປຫາຕພ຺ພາ. ເຈຕສິເກສຸ ປນ ທິຏ຺ຐິ ວິຈິກິຈ຺ຉາ ອິສ຺ສາ ມຈ຺ຉຣິຍໍ ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈໍ ທສ຺ສເນນປຫາຕພ຺ພາວ, ເສສາ ອກຸສລາ ສິຍາ ທສ຺ສເນນປຫາຕພ຺ພາ, ສິຍາ ຠາວນາຍປຫາຕພ຺ພາຕິ ຕິຊາຕິກາ ເຕຣສວິຘາ ໂຫນ຺ຕິ, ວຸຕ຺ຕາວເສສາ ເນວທສ຺ສເນນນຠາວນາຍປຫາຕພ຺ພາວ. ຍໍ ປນ ‘‘ໂສຕາປຕ຺ຕິມຄ຺ຄຎາເຓນ ອຠິສງ຺ຂາຣວິຎ຺ຎາຓສ຺ສ ນິໂຣເຘນ ສຕ຺ຕ ຠເວ ¶ ຐເປຕ຺ວາ ອນມຕຄ຺ເຄ ສໍສາເຣ ເຍ ອຸປ຺ປຊ຺ເຊຍ຺ຍຸໍ ນາມຎ຺ຈ ຣູປຎ຺ຈ, ເອຕ຺ເຖເຕ ນິຣຸຊ຺ຌນ຺ຕີ’’ຕິອາທິນາ (ຈູຬນິ. ອຊິຕມາຓວປຸຈ຺ຉານິທ຺ເທສ ໖) ນເຍນ ກຸສລາພ຺ຍາກຕານມ຺ປິ ປຫານໍ ອນຸຎ຺ຎາຕໍ, ຕໍ ເຕສໍ ມຄ຺ຄານໍ ອຠາວິຕຕ຺ຕາ ເຍ ອຸປ຺ປຊ຺ເຊຍ຺ຍຸໍ, ເຕ ອຸປນິສ຺ສຍປຈ຺ຈຍານໍ ກິເລສານໍ ປຫີນຕ຺ຕາ ປຫີນາຕິ ອິມໍ ປຣິຍາຍໍ ສນ຺ຘາຍ ວຸຕ຺ຕໍ, ອິທຎ຺ຈ ນິປ຺ປເທສຕ຺ຕິກໍ. ທສ຺ສເນນປຫາຕພ຺ພຕ຺ຕິກໍ.

ທສ຺ສເນນ ປຫາຕພ຺ໂພ ເຫຕຸ ເອເຕສນ຺ຕິ ທສ຺ສເນນປຫາຕພ຺ພເຫຕຸກາ. ທຸຕິຍປເທປິ ເອເສວ ນໂຍ. ຕຕິຍປເທ ປນ ເນວທສ຺ສເນນນຠາວນາຍປຫາຕພ຺ໂພ ເຫຕຸ ເອເຕສນ຺ຕິ ເອວມຕ຺ຖໍ ອຄ຺ຄເຫຕ຺ວາ ເນວທສ຺ສເນນນຠາວນາຍ ປຫາຕພ຺ໂພ ເຫຕຸ ເອເຕສໍ ອຕ຺ຖີຕິ ເອວມຕ຺ໂຖ ຄເຫຕພ຺ໂພ. ອິຕຣຖາ ຫິ ອເຫຕຸການໍ ອຄ຺ຄຫຓໍ ຠເວຍ຺ຍ. ເຫຕຸ ເອວ ຫິ ເຕສໍ ນຕ຺ຖິ, ໂຍ ທສ຺ສນຠາວນາຫິ ປຫາຕພ຺ໂພ ສິຍາ. ສເຫຕຸເກສຸປິ ເຫຕຸວຊ຺ຊານໍ ປຫານໍ ອາປຊ຺ຊຕິ, ນ ເຫຕູນໍ. ເຫຕຸເຍວ ຫິ ເອເຕສໍ ເນວທສ຺ສເນນນຠາວນາຍປຫາຕພ຺ໂພຕິ ວຸຕ຺ໂຕ, ນ ເຕ ຘມ຺ມາ. ອຸຠຍມ຺ປິ ເຈຕໍ ອນຘິປ຺ເປຕໍ, ຕສ຺ມາ ວຸຕ຺ຕນເຍນ ອຕ຺ໂຖ ຄເຫຕພ຺ໂພ. ອິໂຕ ປຣໍ ສພ຺ໂພ ວິນິຈ຺ຉໂຍ ອນນ຺ຕຣຕ຺ຕິກສທິໂສວ. ເກວລໍ ເຈຕສິເກສຸ ວິຈິກິຈ຺ຉຸທ຺ຘຈ຺ຈສມ຺ປຍຸຕ຺ໂຕ ໂມໂຫ ທສ຺ສນຠາວນາຫິ ປຫາຕພ຺ພເຫຕຸເກສຸ ນ ປວິສຕິ ສຫຊາຕສ຺ສ ອຎ຺ຎສ຺ສ ເຫຕຸໂນ ອຠາວາ, ເນວທສ຺ສເນນນຠາວນາຍປຫາຕພ຺ພເຫຕຸເກສຸ ¶ ປນ ປວິສຕິ. ໂລຠໂທສມູລຈິຕ຺ເຕສຸ ປນ ເຫຕູສຸ ໂມໂຫ ໂລເຠນ ເຈວ ໂທເສນ ຈ ສເຫຕຸໂກ, ໂລຠໂທສາ ຈ ໂມເຫເນວາຕິ ອິເມ ປຫາຕພ຺ພເຫຕຸກປເທ ປວິຏ຺ຐາຕິ ອຍໍ ວິເສໂສ, ເສສໍ ຕາທິສເມວາຕິ. ທສ຺ສເນນປຫາຕພ຺ພເຫຕຸກຕ຺ຕິກໍ.

ກມ຺ມກິເລເສຫິ ອາຈີຍຕີຕິ ອາຈໂຍ, ປຏິສນ຺ຘິຈຸຕິຄຕິປວຕ຺ຕິສງ຺ຂາຕານໍ ອຸປາທິນ຺ນກ຺ຂນ຺ຘານເມຕໍ ອຘິວຈນໍ. ຕສ຺ສ ກາຣຓໍ ຫຸຕ຺ວາ ນິປ຺ຜາທນຠາເວນ ຕໍ ອາຈຍໍ ຄຈ຺ຉນ຺ຕິ, ຍສ຺ສ ວາ ປວຕ຺ຕນ຺ຕິ, ຕໍ ປຸຄ຺ຄລໍ ຍຖາວຸຕ຺ຕເມວ ອາຈຍໍ ຄເມນ຺ຕີຕິ ອາຈຍຄາມິໂນ. ຕໂຕ ເອວ ອາຈຍສງ຺ຂາຕາ ຈຍາ ອເປຕຕ຺ຕາ ນິພ຺ພານໍ ອເປຕໍ ຈຍາຕິ ອປຈໂຍ, ຕໍ ອາຣມ຺ມຓໍ ກຕ຺ວາ ປວຕ຺ຕນໂຕ ອປຈຍໍ ຄຈ຺ຉນ຺ຕີຕິ ອປຈຍຄາມິໂນ. ອປິຈ ປາກາຣໍ ອິຏ຺ຐກວຑ຺ຒກີ ວິຍ ປວຕ຺ຕໍ ອາຈິນນ຺ຕາ ຄຈ຺ຉນ຺ຕີຕິ ອາຈຍຄາມິໂນ. ເຕເນວ ວຑ຺ຒກິນາ ຈິຕໍ ຈິຕໍ ວິທ຺ຘໍສຍມາໂນ ປຸຣິໂສ ວິຍ ຕເທວ ປວຕ຺ຕໍ ອປຈິນນ຺ຕາ ຄຈ຺ຉນ຺ຕີຕິ ອປຈຍຄາມິໂນ. ຕຕິຍປທໍ ອຸຠຍປຏິກ຺ເຂເປນ ວຸຕ຺ຕໍ.

ຕຕ຺ຖ ໂລກິຍກຸສລາກຸສລານິ ອາຈຍຄາມິໂນ ນາມ, ຈຕ຺ຕາຣິ ມຄ຺ຄານິ ອປຈຍຄາມິໂນ ນາມ ¶ , ສພ຺ພານິ ວິປາກຜລກິຣິຍານິ, ຣູປໍ, ນິພ຺ພານຎ຺ຈ ເນວອາຈຍຄາມິໂນ ນ ອປຈຍຄາມິໂນ ນາມ. ເຈຕສິເກສຸ ປນ ອກຸສລາ ອາຈຍຄາມິໂນ ເອວ, ກຣຸຓາ ມຸທິຕາ ສິຍາ ອາຈຍຄາມິໂນ, ສິຍາ ເນວາຈຍຄາມິໂນ ນ ອປຈຍຄາມິໂນ ນາມ, ເສສາ ຕິຘາປິ ໂຫນ຺ຕິ, ອິທຎ຺ຈ ນິປ຺ປເທສຕ຺ຕິກໍ. ອາຈຍຄາມິຕ຺ຕິກໍ.

ຕີສຸ ສິກ຺ຂາສຸ ຊາຕາ, ສຕ຺ຕນ຺ນໍ ວາ ເສຂານໍ ເອເຕຕິປິ ເສຂາ, ອປຣິໂຍສິຕສິກ຺ຂຕ຺ຕາ ສຍເມວ ສິກ຺ຂນ຺ຕີຕິປິ ເສຂາ. ອຸປຣິ ສິກ຺ຂິຕພ຺ພາຠາວໂຕ ນ ເສຂາຕິ ອເສຂາ, ວຸທ຺ຘິປ຺ປຕ຺ຕາ ວາ ເສຂາຕິປິ ອເສຂາ. ຕຕິຍປທໍ ອຸຠຍປຏິກ຺ເຂເປນ ວຸຕ຺ຕໍ.

ຕຕ຺ຖ ¶ ຈຕ຺ຕາຣິ ໂລກຸຕ຺ຕຣກຸສລານິ, ເຫຏ຺ຐິມານິ ຈ ຕີຓິ ສາມຎ຺ຎຜລານີຕິ ສຕ຺ຕ ເສຂາ ນາມ, ອຣຫຕ຺ຕຜລໍ ອເສຂາ ນາມ, ໂລກິຍຈິຕ຺ຕານິ, ຣູປໍ, ນິພ຺ພານຎ຺ຈ ເນວເສຂາ ນາເສຂາ ນາມ. ເຈຕສິເກສຸ ປນ ອກຸສລາ ຈ ອປ຺ປມຎ຺ຎາ ຈ ເນວເສຂາ ນາເສຂາ ເອວ, ເສສາ ຕິຘາປິ ໂຫນ຺ຕິ, ອິທຎ຺ຈ ນິປ຺ປເທສຕ຺ຕິກໍ. ເສຂຕ຺ຕິກໍ.

ສມນ຺ຕໂຕ ຂຓ຺ຑິຕຕ຺ຕາ ອປ຺ປມຕ຺ຕກໍ ປຣິຕ຺ຕນ຺ຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ ‘‘ປຣິຕ຺ຕໍ ໂຄມຍປິຓ຺ຑ’’ນ຺ຕິ (ສໍ. ນິ. ໓.໙໖) ອາທີສຸ ວິຍ. ກາມາວຈຣຘມ຺ມາ ຫິ ອປ຺ປານຸຠາວຕາຍ ປຣິຕ຺ຕາ ວິຍາຕິ ປຣິຕ຺ຕາ. ກິເລສວິກ຺ຂມ຺ຠນສມຕ຺ຖຕາຍ, ມຫນ຺ຕວິປຸລຜລຕາຍ, ທີຆສນ຺ຕານຕາຍ ຈ ມຫນ຺ຕຠາວໍ ຄຕາ, ມຫນ຺ເຕຫິ ວາ ອຸຬາຣຈ຺ຉນ຺ທວີຣິຍຈິຕ຺ຕປຎ຺ເຎຫິ ຄຕາ ປຏິປນ຺ນາຕິປິ ມຫຄ຺ຄຕາ. ປມາຓກຣາ ຘມ຺ມາ ຣາຄາທໂຍ ປມາຓໍ ນາມ, ອາຣມ຺ມຓໂຕ ວາ ສມ຺ປໂຍຄໂຕ ວາ ນຕ຺ຖິ ເອເຕສໍ ປມາຓໍ, ປມາຓສ຺ສ ຈ ປຏິປກ຺ຂາຕິ ອປ຺ປມາຓາ.

ຕຕ຺ຖ ຈຕຸປຎ຺ຎາສ ກາມາວຈຣຈິຕ຺ຕານິ, ຣູປຎ຺ຈ ປຣິຕ຺ຕາ ນາມ, ສຕ຺ຕວີສຕິ ຣູປາຣູປາວຈຣຈິຕ຺ຕານິ ມຫຄ຺ຄຕາ ນາມ, ໂລກຸຕ຺ຕຣຈິຕ຺ຕານິ, ນິພ຺ພານຎ຺ຈ ອປ຺ປມາຓາ ນາມ. ເຈຕສິເກສຸ ປນ ອກຸສລາ ປຣິຕ຺ຕາ ເອວ, ອປ຺ປມຎ຺ຎາ ປຣິຕ຺ຕມຫຄ຺ຄຕາ ເອວ, ວິຣຕິໂຍ ປຣິຕ຺ຕອປ຺ປມາຓາ ເອວ, ເສສາ ຕິຘາປິ ໂຫນ຺ຕິ, ອິທຎ຺ຈ ນິປ຺ປເທສຕ຺ຕິກໍ. ປຣິຕ຺ຕຕ຺ຕິກໍ.

ປຣິຕ຺ຕໍ ອາຣມ຺ມຓໍ ເອເຕສນ຺ຕິ ປຣິຕ຺ຕາຣມ຺ມຓາ. ເສສປທທ຺ວເຍປິ ເອເສວ ນໂຍ. ສຍໍ ປຣິຕ຺ຕາ ວາ ໂຫນ຺ຕຸ ມຫຄ຺ຄຕາ ວາ, ປຣິຕ຺ຕາທິຘມ຺ເມ ອາຣພ຺ຠ ປວຕ຺ຕາ ຕທາຣມ຺ມຓາຕິ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ¶ ເຕວີສຕິ ກາມາວຈຣວິປາກາ, ກິຣິຍາມໂນຘາຕຸອເຫຕຸກຊວນຎ຺ຈ ປຣິຕ຺ຕາຣມ຺ມຓາວ, ວິຎ຺ຎາຓຎ຺ຈາຍຕນເນວສຎ຺ຎານາສຎ຺ຎາຍຕນກຸສລວິປາກກິຣິຍານິ ມຫຄ຺ຄຕາຣມ຺ມຓາວ, ອຏ຺ຐ ໂລກຸຕ຺ຕຣຈິຕ຺ຕານິ ອປ຺ປມາຓາຣມ຺ມຓາວ, ອກຸສລຈິຕ຺ຕານິ ¶ ຈ ອຏ຺ຐ ຎາຓວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕຊວນານິ ຈ ສິຍາ ປຣິຕ຺ຕາຣມ຺ມຓາ, ສິຍາ ມຫຄ຺ຄຕາຣມ຺ມຓາ, ສິຍາ ນວຕ຺ຕພ຺ພາຣມ຺ມຓຕາຍ ນ ວຕ຺ຕພ຺ພາ, ນ ກທາຈິ ອປ຺ປມາຓາຣມ຺ມຓາ, ອຏ຺ຐ ຎາຓສມ຺ປຍຸຕ຺ຕກາມາວຈຣຊວນານິ, ອຠິຎ຺ຎາ, ມໂນທ຺ວາຣາວຊ຺ຊນຎ຺ຈາຕິ ເອກາທສ ຕິຘາປິ ໂຫນ຺ຕິ ນວຕ຺ຕພ຺ພາປິ. ເຕສຸ ຈ ກຸສລານິ ປຎ຺ຈ ອຣຫຕ຺ຕມຄ຺ຄຜລວຊ຺ຊິຕສພ຺ພາຣມ຺ມຓານິ. ຕຕ຺ຖາປິ ຕໍຕໍເສຂານເມວ ຍຖາສກໍ ມຄ຺ຄຜລານິ ອາຣມ຺ມຓານິ ໂຫນ຺ຕິ, ກິຣິຍານິ ຉ ສພ຺ພຖາປິ ສພ຺ພາຣມ຺ມຓານິ, ອຠິຎ຺ຎາວຊ຺ຊິຕຣູປາວຈຣານິ ເຈວ ຉ ອາກາສານຎ຺ຈາຍຕນອາກິຎ຺ຈຎ຺ຎາຍຕນຈິຕ຺ຕານິ ຈ ນິຍເມນ ປຎ຺ຎຕ຺ຕາຣມ຺ມຓຕາຍ, ຣູປນິພ຺ພານານຎ຺ຈ ອນາຣມ຺ມຓຕາຍ ສພ຺ພຖາ ນວຕ຺ຕພ຺ພາຕິ. ເຈຕສິເກສຸ ປນ ອກຸສລາ ອກຸສລຈິຕ຺ຕສທິສາວ, ວິຣຕິໂຍ ສິຍາ ປຣິຕ຺ຕາຣມ຺ມຓາ, ສິຍາ ອປ຺ປມາຓາຣມ຺ມຓາ, ກຣຸຓາມຸທິຕາ ນວຕ຺ຕພ຺ພາວ, ເສສາ ຕິຘາປິ ໂຫນ຺ຕິ ສິຍາ ນວຕ຺ຕພ຺ພາຕິ. ເສສໍ ສຸວິຎ຺ເຎຍ຺ຍເມວ. ປຣິຕ຺ຕາຣມ຺ມຓຕ຺ຕິກໍ.

ຫີນາຕິ ລາມກາ, ອກຸສລາ ຘມ຺ມາ. ຫີນປຓີຕານໍ ມຊ຺ເຌ ຠວາຕິ ມຊ຺ຌິມາ, ອວເສສາ ເຕຠູມກາ ຣູປາຣູປຘມ຺ມາວ. ອຸຕ຺ຕມຏ຺ເຐນ, ອຕປ຺ປກຏ຺ເຐນ ຈ ປຓີຕາ, ໂລກຸຕ຺ຕຣຈິຕ຺ຕນິພ຺ພານານິ. ເຈຕສິເກສຸ ປນ ອກຸສລາ ຫີນາວ, ກຣຸຓາມຸທິຕາ ມຊ຺ຌິມາວ, ເສສກຸສລາພ຺ຍາກຕາ ມຊ຺ຌິມປຓີຕາວ, ເສສາ ຕິຘາປິ ໂຫນ຺ຕິ, ອິທຎ຺ຈ ນິປ຺ປເທສຕ຺ຕິກໍ. ເສສໍ ສຸວິຎ຺ເຎຍ຺ຍເມວ. ຫີນຕ຺ຕິກໍ.

‘‘ຫິຕສຸຂາວຫາ ເມ ຠວິສ຺ສນ຺ຕີ’’ຕິ ເອວໍ ອາສີສິຕາປິ ຕຖາ ອຠາວໂຕ, ອສຸຠາທີສຸເຍວ ສຸຠນ຺ຕິອາທິວິປຣີຕປ຺ປວຕ຺ຕິໂຕ ຈ ມິຈ຺ຉາ ສຠາວາຕິ ມິຈ຺ຉຕ຺ຕາ, ວິປາກທາເນ ສຕິ ຂນ຺ຘເຠທານນ຺ຕຣເມວ ວິປາກທານໂຕ ນິຍຕາ, ມິຈ຺ຉຕ຺ຕາ ຈ ເຕ ນິຍຕາ ຈາຕິ ມິຈ຺ຉຕ຺ຕນິຍຕາ. ວຸຕ຺ຕວິປຣີເຕນ ອຕ຺ເຖນ ສມ຺ມາ ສຠາວາຕິ ສມ຺ມຕ຺ຕາ, ສມ຺ມຕ຺ຕາ ຈ ເຕ ນິຍຕາ ຈາຕິ ສມ຺ມຕ຺ຕນິຍຕາ. ອຸຠຍຖາປິ ນ ນິຍຕາຕິ ອນິຍຕາ.

ອານນ຺ຕຣິກຠາເວນ ¶ ປວຕ຺ຕິຍໍ ສິຍາ ມິຈ຺ຉຕ຺ຕນິຍຕາ, ອຎ຺ຎຖາ ປວຕ຺ຕິຍໍ ສິຍາ ອນິຍຕາ. ອເຫຕຸກອກິຣິຍນຕ຺ຖິກທິຏ຺ຐີສຸ ຫິ ອຎ຺ຎຕຣາ ທິຏ຺ຐິ ຍສ຺ສ ນິຍຕາ, ຕໍ ພຸທ຺ຘສຕມ຺ປິ ວິໂພເຘຕຸໍ ¶ ນ ສກ຺ໂກຕິ. ເຍນ ຈ ອນນ຺ຕເຣ ເອວ ອຕ຺ຕຠາເວ ຜລທານໂຕ ອານນ຺ຕຣິເກສຸ ມາຕຸຆາຕກປິຕຸຆາຕກອຣຫນ຺ຕຆາຕກສງ຺ຆເຠທກໂລຫິຕຸປ຺ປາທກສງ຺ຂາເຕສຸ ປຎ຺ຈສຸ ກມ຺ເມສຸ ເອກມ຺ປິ ກມ຺ມໍ ປຏິຆຈິຕ຺ເຕນ ກຕໍ ໂຫຕິ, ໂສ ສິເນຣຸປ຺ປມາເຓປິ ສຸວຓ຺ຓຖູເປ ກຕ຺ວາ ສກລຈກ຺ກວາຬໍ ປູເຣຕ຺ວາ ນິສິນ຺ນສມ຺ພຸທ຺ຘປ຺ປມຸຂໍ ສງ຺ຆໍ ຍາວຊີວໍ ຈຕູຫິ ປຈ຺ຈເຍຫິ ອຸປຏ຺ຐຫິຕ຺ວາປິ ເຕນ ກຸສເລນ ອານນ຺ຕຣິກສ຺ສ ວິປາກໍ ປຏິພາຫິຕຸໍ ນ ສກ຺ໂກຕິ, ອານນ຺ຕຣິເກນ ປນ ອຘິເກນ ອານນ຺ຕຣິກໍ ປຏິພາຫຕິ, ຕສ຺ມາ ນິຍຕມິຈ຺ຉາທິຏ຺ຐິ ອານນ຺ຕຣິກາ ຈ ມຄ຺ຄຜລານໍ, ມຫຄ຺ຄຕານຎ຺ຈ ປຏິພາຫກຕາຍ ອນນ຺ຕຣເມວ ນິຣເຍ ວິປາກທານໂຕ ມິຈ຺ຉຕ຺ຕນິຍຕາ ຈ ຊາຕາ, ຈຕ຺ຕາໂຣ ປນ ມຄ຺ຄາ ສມ຺ມຕ຺ຕນິຍຕາ ນາມ, ເສສຈິຕ຺ຕຣູປນິພ຺ພານານິ ອນິຍຕາ ນາມ. ເຈຕສິເກສຸ ປນ ໂມໂຫ ອຫິຣິກໍ ອໂນຕ຺ຕປ຺ປໍ ອຸທ຺ຘຈ຺ຈໍ ໂລໂຠ ທິຏ຺ຐິ ໂທໂສ ຖິນໍ ມິທ຺ຘນ຺ຕິ ອິເມ ນວ ສິຍາ ມິຈ຺ຉຕ຺ຕນິຍຕາ, ສິຍາ ອນິຍຕາ, ເສສອກຸສລາ, ກຣຸຓາ, ມຸທິຕາ ຈ ອນິຍຕາ ເອວ, ເສສກຸສລາພ຺ຍາກຕາ ສິຍາ ສມ຺ມຕ຺ຕນິຍຕາ, ສິຍາ ອນິຍຕາ, ຕິຊາຕິກາ ປນ ຕິຘາປິ ໂຫນ຺ຕິ, ອິທຎ຺ຈ ນິປ຺ປເທສຕ຺ຕິກນ຺ຕິ. ມິຈ຺ຉຕ຺ຕຕ຺ຕິກໍ.

ນິພ຺ພານໍ ມຄ຺ຄຕິ, ກິເລເສ ວາ ມາເຣນ຺ໂຕ ຄຈ຺ຉຕີຕິ ມຄ຺ໂຄ, ອຣິຍມຄ຺ໂຄ, ໂສ ອາຣມ຺ມຓເມເຕສນ຺ຕິ ມຄ຺ຄາຣມ຺ມຓາ. ໂລກິໂຍ ອຏ຺ຐງ຺ຄິໂກປິ ມຄ຺ໂຄ ປຈ຺ຈຍຏ຺ເຐນ ເອເຕສໍ ເຫຕູຕິ ມຄ຺ຄເຫຕຸກາ, ມຄ຺ຄສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ຘມ຺ມາ. ມຄ຺ເຄ ວາ ເຫຕູຕິ ມຄ຺ຄເຫຕູ, ອໂລຠາທໂຍ. ເຕ ເອເຕສໍ ເຫຕູຕິ ມຄ຺ຄເຫຕຸກາ. ສມ຺ມາທິຏ຺ຐິ ສຍໍ ມຄ຺ໂຄ ເຈວ ເຫຕຸ ຈ, ອິຕິ ມຄ຺ຄຠູໂຕ ເຫຕຸ ເອເຕສນ຺ຕິ ມຄ຺ຄເຫຕຸກາ, ໂລກຸຕ຺ຕຣາວ ¶ . ອຠິຠວິຕ຺ວາ ປວຕ຺ຕນຏ຺ເຐນ ມຄ຺ໂຄ ອຘິປຕິ ອາຣມ຺ມຓຠູໂຕ, ສຫຊາໂຕ ວາ ເອເຕສນ຺ຕິ ມຄ຺ຄາຘິປຕິໂນ, ຕທຸຠຍໍ.

ຕຕ຺ຖ ຣູປາວຈຣຈຕຸຕ຺ຖຊ຺ຌານກຸສລກິຣິຍາ ຈ ອຠິຎ຺ຎາຠູຕາ, ມໂນທ຺ວາຣາວຊ຺ຊນຎ຺ຈ ສິຍາ ມຄ຺ຄາຣມ຺ມຓາ, ສິຍາ ນວຕ຺ຕພ຺ພາ, ອຣິຍານໍ ຫິ ເຈໂຕປຣິຍອນາຄຕໍສຎາຓານິ ປເຣສຎ຺ເຎວ ມຄ຺ຄຈິຕ຺ຕສ຺ສ ຊານນກາເລ ມຄ຺ຄາຣມ຺ມຓານິ, ປຸພ຺ເພນິວາສຎາຓມໂນທ຺ວາຣາວຊ຺ຊນານິ ປນ ອຕ຺ຕໂນ, ປເຣສຎ຺ຈາປິ ຕທຎ຺ຎາຣມ຺ມຓກາເລ ປນ ນວຕ຺ຕພ຺ພານິ, ເຈໂຕປຣິຍຎາຓສ຺ສ ປນ ນິຍເມນ ປຣຈິຕ຺ຕວິສຍຕ຺ຕາ ເຕນ ອຕ຺ຕນາ ອຘິຄຕມຄ຺ຄໍ ອຣິຍາ ອາລມ຺ພິຕຸໍ ນ ສກ຺ໂກນ຺ຕິ, ອນາຄຕໍສຎາເຓນ ປນ ອຕ຺ຕໂນ ອນາຄເຕ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນກສ຺ສ ອຸປຣິມຄ຺ຄສ຺ສ ອວິສຍຕ຺ຕາ ນ ສກ຺ໂກນ຺ຕິ. ອຣິຍາ ຫິ ຍຖາສກໍ, ເຫຏ຺ຐິມຎ຺ຈ ມຄ຺ຄຜລໍ ຊານິຕຸໍ ສກ຺ໂກນ຺ຕິ, ນ ອຸປຣິມໍ. ຕານິ ປນ ອຠິຎ຺ຎາຊວນານິ ມຄ຺ເຄນ ອສຫຊາຕຕ຺ຕາ ນ ມຄ຺ຄເຫຕຸການິ. ມຄ຺ຄໍ ຄຣຸໍກຕ຺ວາ ອປ຺ປວຕ຺ຕນໂຕ ¶ ນ ມຄ຺ຄາຘິປຕີນິ. ນ ຫິ ຕານິ ກິຎ຺ຈິ ອາຣມ຺ມຓໍ ອຘິປຕິໍ ກໂຣນ຺ຕິ, ອນ຺ຕມໂສ ໂລກຸຕ຺ຕຣມປິ. ກສ຺ມາ? ອຕ຺ຕໂນ ມຫຄ຺ຄຕຕາຍ ຣາຊານໍ ທິສ຺ວາ ຕສ຺ສ ມາຕາປິຕໂຣ ວິຍ, ມໂນທ຺ວາຣາວຊ຺ຊນໍ ປນ ອຕ຺ຕໂນ ອເຫຕຸກຕາຍ ຣາຊານໍ ທິສ຺ວາ ຂຸຊ຺ຊເຈຏກາທໂຍ ວິຍ. ຈຕ຺ຕາຣິ ມຄ຺ຄຏ຺ຐຈິຕ຺ຕານິ ສພ຺ພທາ ມຄ຺ຄເຫຕຸກາ ເອວ, ຕາເນວ ຈ ວີມໍສາວີຣິຍານໍ ອຘິປຕິຠາເວນ ປວຕ຺ຕິຍໍ ສິຍາ ມຄ຺ຄາຘິປຕິໂນ, ອິຕເຣສໍ ຉນ຺ທຈິຕ຺ຕານໍ ອຘິປຕິຠາເວນ ປວຕ຺ຕິຍໍ ສິຍາ ນວຕ຺ຕພ຺ພາ, ອຏ຺ຐ ຎາຓສມ຺ປຍຸຕ຺ຕກາມາວຈຣຊວນານິ ສິຍາ ມຄ຺ຄາຣມ຺ມຓາ, ສິຍາ ມຄ຺ຄາຘິປຕິໂນ, ສິຍາ ນວຕ຺ຕພ຺ພາ. ຕານິ ຫິ ອຕ຺ຕນາ, ປເຣຫິ ຈ ປຏິວິທ຺ຘມຄ຺ຄປຈ຺ຈເວກ຺ຂຓກາເລ ມຄ຺ຄາຣມ຺ມຓາ, ອຕ຺ຕໂນ ມຄ຺ຄໍ ຄຣຸໍກຕ຺ວາ ປຈ຺ຈເວກ຺ຂຓກາເລ ມຄ຺ຄາຘິປຕິໂນ ຈ ຕຖາອປ຺ປວຕ຺ຕິຍໍ ນວຕ຺ຕພ຺ພາ ຈ ໂຫນ຺ຕິ. ອຣິຍາ ຫິ ປເຣສໍ ມຄ຺ຄຜລານິ ປຈ຺ຈເວກ຺ຂນ຺ຕາ ¶ ຄຣຸໍ ກໂຣນ຺ຕາປິ ອຕ຺ຕໂນ ມຄ຺ຄຜລານິ ວິຍ ຄຣຸໍ ນ ກໂຣນ຺ຕິ, ອປິ ສມ຺ມາສມ຺ພຸທ຺ຘານໍ. ເຕສຸ ໂສຕາປນ຺ໂນ ໂສຕາປນ຺ນານເມວ ມຄ຺ຄຜລານິ ຊານິຕຸໍ ສກ຺ໂກຕິ, ນາຎ຺ເຎສໍ, ສກທາຄາມີ ປນ ສກທາຄາມີນມ຺ປິ, ນ ອນາຄາມິອຣຫນ຺ຕານໍ, ອນາຄາມີ ປນ ອນາຄາມີນມ຺ປິ, ນ ອຣຫນ຺ຕານໍ, ອຣຫາ ປນ ສພ຺ເພສມ຺ປິ ມຄ຺ຄຜລານິ ຊານາຕິ, ໂສຠນໂລກິຍຈິຕ຺ຕຣູປນິພ຺ພານານິ ນວຕ຺ຕພ຺ພາເນວ. ເຈຕສິເກສຸ ປນ ວິຣຕິໂຍ ໂລກຸຕ຺ຕຣກຸສເລ ມຄ຺ຄສທິສາວ, ອຎ຺ຎຕ຺ຖ ນວຕ຺ຕພ຺ພາ, ກຣຸຓາ, ມຸທິຕາ, ອກຸສລາ ຈ ນວຕ຺ຕພ຺ພາ, ເສສາ ຕິຘາປິ ໂຫນ຺ຕິ ນວຕ຺ຕພ຺ພາ ຈ. ເສສໍ ສຸວິຎ຺ເຎຍ຺ຍເມວາຕິ. ມຄ຺ຄາຣມ຺ມຓຕ຺ຕິກໍ.

ອຸປ຺ປນ຺ນາຕິ ເອຕ຺ຖ ວຕ຺ຕມານຠູຕາປຄຕໂອກາສກຕຠູມິລທ຺ຘວເສນ ອຸປ຺ປນ຺ນາ ອເນກປ຺ປເຠທາ ໂຫນ຺ຕິ. ຕຕ຺ຖ ສພ຺ພມ຺ປິ ອຸປ຺ປາທຊຣາຠງ຺ຄສມງ຺ຄີສງ຺ຂາຕໍ ສງ຺ຂຕໍ ວຕ຺ຕມານຸປ຺ປນ຺ນໍ ນາມ, ອາຣມ຺ມຓຣສໍ ອນຸຠວິຕ຺ວາ ນິຣຸທ຺ຘໍ ອນຸຠູຕາປຄຕສງ຺ຂາຕໍ ກຸສລາກຸສລຎ຺ຈ ອຸປ຺ປາທາທິຕ຺ຕຍໍ ອນຸປ຺ປຕ຺ວາ ນິຣຸທ຺ຘໍ ຠູຕາປຄຕສງ຺ຂາຕໍ, ເສສສງ຺ຂຕຎ຺ຈ ຠູຕາປຄຕຸປ຺ປນ຺ນໍ ນາມ, ‘‘ຍານິສ຺ສ ຕານິ ປຸພ຺ເພກຕານິ ກມ຺ມານີ’’ຕິ ເອວມາທິນາ ນເຍນ ວຸຕ຺ຕໍ ກມ຺ມໍ ອຕີຕມ຺ປິ ສມານໍ ອຎ຺ຎໍ ວິປາກໍ ປຏິພາຫິຕ຺ວາ ອຕ຺ຕໂນ ວິປາກສ຺ໂສກາສໍ ກຕ຺ວາ ຐິຕຕ຺ຕາ, ຕຖາກໂຕກາສຎ຺ຈ ວິປາກໍ ອນຸປ຺ປນ຺ນມ຺ປິ ເອກໍເສນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນກໂຕ ໂອກາສກຕຸປ຺ປນ຺ນໍ ນາມ, ຕາສຸ ຕາສຸ ຠູມີສຸ ອສມູຫຕໍ ອກຸສລໍ ຠູມິລທ຺ຘຸປ຺ປນ຺ນໍ ນາມ. ເອຕ຺ຖ ຈ ວິປສ຺ສນາຍ ອາຣມ຺ມຓຠູຕາ ເຕຠູມກາ ປຎ຺ຈກ຺ຂນ຺ຘາ ຠູມິ ນາມ, ເຕສຸ ຂນ຺ເຘສຸ ອຸປ຺ປຕ຺ຕາຣຫກິເລສຊາຕາ ຠູມິລທ຺ຘໍ ນາມ, ເຕຫິ ກິເລເສຫິ ສາ ຠູມິ ລທ຺ຘາ ໂຫຕີຕິ ເອວເມເຕສຸ ອຸປ຺ປນ຺ເນສຸ ອິຘ ວຕ຺ຕມານຸປ຺ປນ຺ນາ ອຘິປ຺ເປຕາ.

ຕຕ຺ຣາຍໍ ວຈນຕ຺ໂຖ – ປຸພ຺ພນ຺ຕໂຕ ອຸປ຺ປາທໂຕ ປຏ຺ຐາຍ ຍາວ ຠງ຺ຄາ ປນ຺ນາ ຄຕາ ປວຕ຺ຕາຕິ ອຸປ຺ປນ຺ນາ, ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນາຕິ ¶ ອຕ຺ໂຖ ¶ . ນ ອຸປ຺ປນ຺ນາຕິ ອນຸປ຺ປນ຺ນາ. ປຣິນິຏ຺ຐິຕກາຣເຓກເທສຕ຺ຕາ ອວສ຺ສໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິສ຺ສນ຺ຕີຕິ ອຸປ຺ປາທິໂນ, ອຸຠເຍນາປິ ອນາຄຕາວ ທສ຺ສິຕາ. ອຍໍ ຫິ ຕິໂກ ທ຺ວິນ຺ນໍ ອທ຺ຘານໍ ວເສນ ປູເຣຕ຺ວາ ທສ຺ສິໂຕ. ລທ຺ໂຘກາສສ຺ສ ຫິ ກມ຺ມສ຺ສ ວິປາໂກ ອຸປ຺ປາທີ ນາມ. ຍທິ ປນ ອາຍູຫິຕກຸສລາກຸສລໍ ກມ຺ມໍ ສພ຺ພໍ ວິປາກໍ ທເທຍ຺ຍ, ອສ຺ສ ໂອກາໂສ ນ ຠເວຍ຺ຍ. ຕໍ ປນ ທຸວິຘໍ ໂຫຕິ ຘຸວວິປາກໍ, ອທ຺ຘຸວວິປາກຎ຺ຈ. ຕຕ຺ຖ ປຎ຺ຈານນ຺ຕຣິກອຏ຺ຐສມາປຕ຺ຕິຈຕຸຕ຺ຖມຄ຺ຄາທິ ຘຸວວິປາກໍ ນາມ. ຕໍ ປນ ກມ຺ມໍ ຂຓປ຺ປຕ຺ຕມ຺ປິ ອຕ຺ຖິ ອປ຺ປຕ຺ຕມ຺ປິ. ຕຕ຺ຖ ຂຓປ຺ປຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ ນາມ, ອປ຺ປຕ຺ຕໍ ອນຸປ຺ປນ຺ນໍ ນາມ. ຕສ຺ສ ທຸວິຘສ຺ສ ຈ ວິປາໂກ ທຸວິໂຘ ໂຫຕິ ຂຓປ຺ປຕ຺ໂຕ ຈ ອປ຺ປຕ຺ໂຕ ຈ. ຕຕ຺ຖ ຂຓປ຺ປຕ຺ໂຕ ອຸປ຺ປນ຺ໂນ ນາມ, ອປ຺ປຕ຺ໂຕ ຈິຕ຺ຕານນ຺ຕເຣ ວາ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕຸ, ກປ຺ປສຕສຫສ຺ສາຕິກ຺ກເມ ວາ ຘຸວປຈ຺ຈຍຏ຺ເຐນ ອຸປ຺ປາທີ ນາມ ໂຫຕິ. ເມຕ຺ເຕຍ຺ຍສ຺ສ ໂພຘິສຕ຺ຕສ຺ສ ມຄ຺ໂຄ ອນຸປ຺ປນ຺ໂນ ນາມ ໂຫຕິ, ຜລໍ ອຸປ຺ປາທີ ນາມ. ຕຕ຺ຖ ຈຕູສຸ ຠູມີສຸ ວິປາໂກ, ກມ຺ມຊຣູປຎ຺ຈ ວຕ຺ຕມານຸປ຺ປນ຺ນາ ນາມ, ອຸປ຺ປຊ຺ຊນາຣຫາ ອຸປ຺ປາທິໂນ ນາມ, ນ ປນ ວຕ຺ຕພ຺ພາ ‘‘ອນຸປ຺ປນ຺ນາ’’ຕິ. ກຸສລາກຸສລກິຣິຍາ, ກມ຺ມຊຣູປຎ຺ຈ ສິຍາ ອຸປ຺ປນ຺ນາ, ສິຍາ ອນຸປ຺ປນ຺ນາ, ນ ປນ ວຕ຺ຕພ຺ພາ ‘‘ອຸປ຺ປາທິໂນ’’ຕິ. ເຈຕສິເກສຸ ປນ ອກຸສລາ ອກຸສລຈິຕ຺ຕສທິສາວ, ເສສາ ທຸວິຘາປິ ໂຫນ຺ຕິ, ອຕີຕາ, ປເນຕ຺ຖ ນິພ຺ພານຎ຺ຈ ນວຕ຺ຕພ຺ພາ. ເສສໍ ສຸວິຎ຺ເຎຍ຺ຍເມວາຕິ. ອຸປ຺ປນ຺ນຕ຺ຕິກໍ.

ອຕ຺ຕໂນ ສຠາວໍ, ອຸປ຺ປາທາທິກ຺ຂຓໍ ວາ ປຕ຺ວາ ຕໍ ອຕິກ຺ກມິຕ຺ວາ ອິຕາ ຄຕາ ປຕ຺ຕາຕິ ອຕີຕາ. ຕທຸຠຍມ຺ປິ ນ ອາຄຕາຕິ ອນາຄຕາ. ຕໍ ຕໍ ກາຣຓໍ ປຏິຈ຺ຈ ອຸປ຺ປນ຺ນາຕິ ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນາ, ສພ຺ເພ ສງ຺ຂຕາ ນາມຣູປຘມ຺ມາ. ນ ສງ຺ຂຕຘມ຺ເມສຸ ເຕກາລິກຠາວໍ ອປ຺ປຕ຺ໂຕ ນາມ ອຕ຺ຖິ, ສພ຺ເພປິ ເຕ ຕິຘາ ໂຫນ຺ຕິ. ນິພ຺ພານໍ ປເນຕ຺ຖ ນວຕ຺ຕພ຺ພນ຺ຕິ. ອຕີຕຕ຺ຕິກໍ.

ອຕີຕໍ ອາຣມ຺ມຓໍ ເອເຕສນ຺ຕິ ອຕີຕາຣມ຺ມຓາ. ເສສປທທ຺ວເຍປິ ເອເສວ ນໂຍ.

ຕຕ຺ຖ ¶ ກຸສລວິປາກກິຣິຍາວເສນ ຉພ຺ພິຘານິ ວິຎ຺ຎາຓຎ຺ຈາຍຕນເນວສຎ຺ຎານາສຎ຺ຎາຍຕນານິ ເຫຏ຺ຐາ ອຕີຕສມາປຕ຺ຕິໍ ອາຣພ຺ຠ ປວຕ຺ຕິໂຕ ອຕີຕາຣມ຺ມຓານິ, ທ຺ວິປຎ຺ຈວິຎ຺ຎາຓມໂນຘາຕຸໂຍ ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນາຣມ຺ມຓາວ, ເສສາ ເອກາທສ ກາມາວຈຣວິປາກາ, ອເຫຕຸກຫສນຈິຕ຺ຕຎ຺ຈ ຕິຘາປິ ໂຫນ຺ຕິ, ເສສກາມາວຈຣກິຣິຍກຸສລາກຸສລາ ຈ ອຠິຎ຺ຎາຠູຕຣູປາວຈຣຈຕຸຕ຺ຖຊ຺ຌານກຸສລກິຣິຍາ ຈ ຕິຘາປິ ໂຫນ຺ຕິ ນວຕ຺ຕພ຺ພາ ຈ. ເຕສຸ ກາມາວຈຣານໍ ອຕີຕາທີສຸ ຉສຸ ອາຣມ຺ມເຓສຸ ປວຕ຺ຕິວິຠາໂຄ ເຫຏ຺ຐາ ວຸຕ຺ໂຕວ. ນວຕ຺ຕພ຺ພຕາ ປນ ເຕສຸ ຎາຓວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕຊວນກຸສລານໍ ¶ ປຎ຺ຎຕ຺ຕາຣມ຺ມຓວເສເນວ, ນ ນິພ຺ພານາຣມ຺ມຓວເສນ, ເຕສຸປິ ຕິເຫຕຸກຊວນາວຊ຺ຊນານໍ ມຄ຺ຄຜລຣູປາຣູປຊ຺ຌານານໍ, ປຸເຣຈາຣິກຠາເວນາປິ ນິພ຺ພານຈຕຸກ຺ກຊ຺ຌານວິສຍານຎ຺ຈ ປຈ຺ຈເວກ຺ຂຓຠາເວນາປິ ນວຕ຺ຕພ຺ພຕາ ເວທິຕພ຺ພາ, ອຠິຎ຺ຎານໍ ປນ ອິທ຺ຘິວິຘຎາຓສ຺ສ ຕາວ ກາຍວເສນ ຈິຕ຺ຕໍ ປຣິຓາເມຕ຺ວາ ກາຍສນ຺ນິສ຺ສິຕໍ ກຕ຺ວາ ທິສ຺ສມາເນນ ກາເຍນ ຄຈ຺ຉນ຺ຕສ຺ສ ອຕີຕໍ ປາທກຊ຺ຌານຈິຕ຺ຕໍ ອາຣພ຺ຠ ປວຕ຺ຕນໂຕ ອຕີຕາຣມ຺ມຓໍ, ‘‘ອນາຄເຕສຸ ຣູປານິ ເອວໍ ໂຫນ຺ຕູ’’ຕິ ອຘິຏ຺ຐຫນ຺ຕສ຺ສ ອນາຄຕາຣມ຺ມຓໍ, ກາຍໍ ປນ ຈິຕ຺ຕສນ຺ນິສ຺ສິຕໍ ກຕ຺ວາ ອທິສ຺ສມາເນນ ກາເຍນ ຄມນກາເລ, ອຊ຺ຌຕ຺ຕໍ ກຸມາຣວຓ຺ຓາທີນໍ, ພຫິທ຺ຘາປາສາທກູຏາຄາຣາທີນຎ຺ຈ ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນານໍ ນິມ຺ມານກາເລ ຈ ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນາຣມ຺ມຓຎ຺ຈ ຕາວ ໂຫຕີຕິ ເອວໍ ອິທ຺ຘິວິຘສ຺ສ ຉພ຺ພິຘມ຺ປິ ອຊ຺ຌຕ຺ຕິກໍ, ພາຫິຣຎ຺ຈ ເຕກາລິກໍ ອາຣມ຺ມຓໍ ໂຫຕີຕິ ເວທິຕພ຺ພໍ.

ທິພ຺ພໂສຕສ຺ສ ກຸຈ຺ຉິຄຕໍ ອຊ຺ຌຕ຺ຕິກໍ, ພາຫິຣຎ຺ຈ ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນໍ ສທ຺ທາຍຕນເມວາຣມ຺ມຓໍ. ເຈໂຕປຣິຍຎາຓສ຺ສ ອຕີເຕ ສຕ຺ຕທິວສພ຺ຠນ຺ຕເຣ, ອນາຄເຕ ສຕ຺ຕທິວສພ຺ຠນ຺ຕເຣ ຈ ປເຣສຎ຺ເຎວ ຈິຕ຺ຕໍ ອຕີຕຎ຺ຈ ອນາຄຕຎ຺ຈາຣມ຺ມຓໍ ໂຫຕິ. ສຕ຺ຕທິວສາຕິກ຺ກເມ ປເນຕໍ ປຣຈິຕ຺ຕໍ ຊານິຕຸໍ ນ ສກ຺ໂກຕິ. ອຕີຕໍສອນາຄຕໍສຎາຓານໍ ¶ ຫິ ເອສ ວິສໂຍ, ນ ເອຕສ຺ສ. ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນຈິຕ຺ຕຊານນກາເລ ປນສ຺ສ ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນມາຣມ຺ມຓໍ ໂຫຕິ.

ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນຎ຺ຈ ນາເມຕໍ ຕິວິຘໍ ຂຓປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນໍ ສນ຺ຕຕິປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນໍ ອທ຺ຘາປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນຎ຺ຈາຕິ. ຕຕ຺ຖ ອຸປ຺ປາທຏ຺ຐິຕິຠງ຺ຄປ຺ປຕ຺ຕໍ ຂຓປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນໍ ນາມ. ສນ຺ຕຕິປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນໍ ປນ ທຸວິຘໍ ຣູປາຣູປວເສນ. ຕຕ຺ຖ ອາຕປຏ຺ຐານາ ອາຄນ຺ຕ຺ວາ ຄພ຺ຠໍ ປວິຏ຺ຐສ຺ສ ຍາວ ອນ຺ຘກາຣຠາໂວ ນ ວິຄຈ຺ຉຕິ, ອນ຺ໂຕຄພ຺ເຠ ວາ ວສິຕ຺ວາ ທິວາ ອາຕປຏ຺ຐານໍ ໂອໂລເກນ຺ຕສ຺ສ ຍາວ ອກ຺ຂີນໍ ຜນ຺ທນຠາໂວ ນ ວູປສມ຺ມຕິ, ອຍໍ ຣູປສນ຺ຕຕິ ນາມ. ທ຺ເວ ຕໂຍ ຊວນວາຣາ ອຣູປສນ຺ຕຕິ ນາມ, ຕທຸຠຍໍ ສນ຺ຕຕິປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນນ຺ຕິ ເວທິຕພ຺ພໍ. ເອກຠວປຣິຈ຺ຉິນ຺ນໍ ອທ຺ຘາປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນໍ ນາມ. ອິມສ຺ມິໍ ປນ ເຈໂຕປຣິຍຎາຓວິສເຍ ກຕິປຍຊວນວາຣາ ອທ຺ຘາປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນໍ ນາມ. ຕຕ຺ຖ ຂຓປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນໍ ຈິຕ຺ຕໍ ເຈໂຕປຣິຍຎາຓສ຺ສ ອາຣມ຺ມຓໍ ນ ໂຫຕິ ອາວຊ຺ຊເນນ ສທ຺ຘິໍ ນິຣຸຊ຺ຌນໂຕ. ນ ຫິ ອາວຊ຺ຊນຊວນານໍ ເອຕ຺ຖ ຠິນ຺ນາຣມ຺ມຓຕາ ຍຸຕ຺ຕາ. ຣູປສນ຺ຕຕິປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນໍ ປນ ກຕິປຍຊວນວາຣປຣິຈ຺ຉິນ຺ນໍ ອທ຺ຘາປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນໍ ອສ຺ສ ອາຣມ຺ມຓໍ ໂຫຕິ. ອິທ຺ຘິມາ ຫິ ປຣສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ຊານິຕຸກາໂມ ອາວຊ຺ເຊຕິ, ຕໍ ອາວຊ຺ຊິຕກ຺ຂເຓ ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນຈິຕ຺ຕມາຣມ຺ມຓໍ ກຕ຺ວາ ເຕເນວ ສຫ ນິຣຸຊ຺ຌຕິ. ຕໂຕ ຕເທວ ນິຣຸທ຺ຘໍ ຈິຕ຺ຕມາລມ຺ພິຕ຺ວາ ຈຕ຺ຕາຣິ, ປຎ຺ຈ ວາ ຊວນານິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ, ເຕສໍ ປຈ຺ຉິມໍ ອິທ຺ຘິຈິຕ຺ຕໍ, ເສສານິ ກາມາວຈຣຊວນານິ ¶ . ເຕສຎ຺ຈ ເອກາຣມ຺ມຓຕ຺ເຕປິ ອິທ຺ຘິຈິຕ຺ຕເມວ ປຣສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ຊານາຕິ, ນ ອິຕຣານິ. ຍຖາ ຈກ຺ຂຸທ຺ວາຣວີຖິຍໍ ຈກ຺ຂຸວິຎ຺ຎາຓເມວ ຣູປໍ ປສ຺ສຕິ, ນ ອິຕຣານິ, ເຕສຸ ຈ ອາວຊ຺ຊນເມວ ນິປ຺ປຣິຍາຍໂຕ ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນາຣມ຺ມຓໍ, ອິຕຣານິ ປນ ອທ຺ຘາສນ຺ຕຕິວເສນ ປຣິຍາຍໂຕຕິ ຄເຫຕພ຺ພໍ, ເອວເມຕສ຺ສ ອຕີຕານາຄຕປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນໍ ຈິຕ຺ຕເມວາຣມ຺ມຓໍ ໂຫຕິ, ຕຎ຺ຈ ໂຂ ປຣສ຺ເສວ, ນ ອຕ຺ຕໂນ.

ປຸພ຺ເພນິວາສຎາຓໍ ປນ ນາມໂຄຕ຺ຕກສິຓປຎ຺ຎຕ຺ຕາທິອນຸສ຺ສຣເຓ, ນິພ຺ພານານຸສ຺ສຣເຓ ຈ ນວຕ຺ຕພ຺ພາຣມ຺ມຓໍ, ສງ຺ຂຕຘມ຺ມານຸສ຺ສຣເຓ ¶ ອຕີຕາຣມ຺ມຓເມວ. ຕສ຺ສ ຫິ ອຕີເຕສຸ ສາສວານາສເວສຸ, ອຊ຺ຌຕ຺ຕິກພາຫິເຣສຸ ຈ ຘມ຺ເມສຸ ອນາຣມ຺ມຓໍ ນາມ ນຕ຺ຖິ, ພຸທ຺ຘານໍ ສພ຺ພຎ຺ຎຸຕຎ຺ຎາຓສມຄຕິກໍ ໂຫຕິ. ຍຖາກມ຺ມູປຄຎາຓສ຺ສ ອຊ຺ຌຕ຺ຕິກໍ, ພາຫິຣຎ຺ຈ ອຕີຕໍ ກຸສລາກຸສລເຈຕນາມຕ຺ຕເມວ. ‘‘ເຈໂຕປຣິຍຎາຓສ຺ສ ຈິຕ຺ຕເມວາຣມ຺ມຓໍ ໂຫຕິ, ນ ຕໍສມ຺ປຍຸຕ຺ຕຘມ຺ມາ’’ຕິ ອຏ຺ຐກຖາສຸ ວຸຕ຺ຕໍ, ປຏ຺ຐາເນ ປນ ‘‘ກຸສລາ ຂນ຺ຘາ ອິທ຺ຘິວິຘຎາຓສ຺ສ ເຈໂຕປຣິຍຎາຓສ຺ສ ປຸພ຺ເພນິວາສານຸສ຺ສຕິຎາຓສ຺ສ ຍຖາກມ຺ມູປຄຎາຓສ຺ສ ອນາຄຕໍສຎາຓສ຺ສ ອາຣມ຺ມຓປຈ຺ຈເຍນ ປຈ຺ຈໂຍ’’ຕິ (ປຏ຺ຐາ. ໑.໑.໔໐໔) ວຸຕ຺ຕຕ຺ຕາ ເຈໂຕປຣິຍຎາຓຍຖາກມ຺ມູປຄຎາຓານໍ ຈິຕ຺ຕສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາປິ ເຈຕນາສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາປິ ຈຕ຺ຕາໂຣ ຂນ຺ຘາ ອາຣມ຺ມຓໍ ໂຫນ຺ຕິ ເອວາຕິ ທຏ຺ຐພ຺ພໍ.

ທິພ຺ພຈກ຺ຂຸຎາຓສ຺ສ ປນ ອຊ຺ຌຕ຺ຕິກໍ, ພາຫິຣຎ຺ຈ ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນໍ ວຓ຺ຓາຍຕນເມວາຣມ຺ມຓໍ. ອນາຄຕໍສຎາຓສ຺ສ ຉພ຺ພິຘມ຺ປິ ອນາຄຕເມວ ອຊ຺ຌຕ຺ຕຎ຺ຈ ພາຫິຣຎ຺ຈາຣມ຺ມຓໍ, ອິທມ຺ປິ ປຸພ຺ເພນິວາສຎາຓໍ ວິຍ ອນາຄເຕ ສພ຺ພຎ຺ຎຸຕຎ຺ຎາຓສທິສນ຺ຕິ. ເອວໍ ອຠິຎ຺ຎານໍ ອຕີຕານາຄຕປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ເນສຸ, ນວຕ຺ຕພ຺ເພສຸ ຈ ອຊ຺ຌຕ຺ຕິກພາຫິເຣສຸ ຉສຸ ອາຣມ຺ມເຓສຸ ຍຖາໂຍຄໍ ປວຕ຺ຕິ ເວທິຕພ຺ພາ. ເສສານິ ປນ຺ນຣສ ຣູປາວຈຣຈິຕ຺ຕານິ, ອາກາສານຎ຺ຈາຍຕນອາກິຎ຺ຈຎ຺ຎາຍຕນກຸສລວິປາກກິຣິຍານິ, ອຏ຺ຐ ໂລກຸຕ຺ຕຣຈິຕ຺ຕານິ, ຣູປນິພ຺ພານານິ ຈ ນວຕ຺ຕພ຺ພານິ. ເຈຕສິເກສຸ ປນ ອປ຺ປມຎ຺ຎາ ນວຕ຺ຕພ຺ພາວ. ເສສໍ ສຸວິຎ຺ເຎຍ຺ຍເມວ. ອຕີຕາຣມ຺ມຓຕ຺ຕິກໍ.

‘‘ເອວໍ ປວຕ຺ຕມານາ ມຍໍ ອຕ຺ຕາຕິ ຄຫຓໍ ຄມິສ຺ສາມາ’’ຕິ ອິມິນາ ວິຍ ອຘິປ຺ປາເຍນ ອຕ຺ຕານໍ ອຘິກາຣໍ ກຕ຺ວາ ປວຕ຺ຕາຕິ ອຊ຺ຌຕ຺ຕາ. ອຊ຺ຌຕ຺ຕ-ສທ຺ໂທ ປນາຍໍ ໂຄຈຣຊ຺ຌຕ຺ເຕ ນິຍກຊ຺ຌຕ຺ເຕ ອຊ຺ຌຕ຺ຕຊ຺ຌຕ຺ເຕ ວິສຍຊ຺ຌຕ຺ເຕຕິ ຈຕູສຸ ອຕ຺ເຖສຸ ທິສ຺ສຕິ. ‘‘ອຊ຺ຌຕ຺ຕຣໂຕ ¶ ສມາຫິໂຕ’’ຕິອາທີສຸ (ຘ. ປ. ໓໖໒) ຫິ ອຍໍ ໂຄຈຣຊ຺ຌຕ຺ເຕ ທິສ຺ສຕິ. ‘‘ອຊ຺ຌຕ຺ຕໍ ວາ ຘມ຺ເມສຸ ຘມ຺ມານຸປສ຺ສີ ວິຫຣຕີ’’ຕິອາທີສຸ ¶ (ທີ. ນິ. ໒.໓໗໓) ນິຍກຊ຺ຌຕ຺ເຕ. ‘‘ຉ ອຊ຺ຌຕ຺ຕິການິ ອາຍຕນານີ’’ຕິອາທີສຸ (ມ. ນິ. ໓.໓໐໔) ອຊ຺ຌຕ຺ຕຊ຺ຌຕ຺ເຕ. ‘‘ອຊ຺ຌຕ຺ຕໍ ສຸຎ຺ຎຕໍ ອຸປສມ຺ປຊ຺ຊ ວິຫຣຕີ’’ຕິອາທີສຸ (ມ. ນິ. ໓.໑໘໗) ວິສຍຊ຺ຌຕ຺ເຕ, ອິສ຺ສຣິຍຏ຺ຐາເນຕິ ອຕ຺ໂຖ. ຜລສມາປຕ຺ຕິ ຫິ ພຸທ຺ຘານໍ ອິສ຺ສຣິຍຏ຺ຐານໍ ນາມ. ອິຘ ປນາຍໍ ນິຍກຊ຺ຌຕ຺ເຕ ວຕ຺ຕຕິ, ຕສ຺ມາ ອຕ຺ຕໂນ ສນ຺ຕາເນ ປວຕ຺ຕາ ປາຏິປຸຄ຺ຄລິກາ ຣູປາຣູປຘມ຺ມາ ອິຘ ອຊ຺ຌຕ຺ຕາຕິ ເວທິຕພ຺ພາ. ຕໂຕ ພຫິຠູຕາ ອິນ຺ທ຺ຣິຍພທ຺ຘາ ວາ ອນິນ຺ທ຺ຣິຍພທ຺ຘາ ວາ ຣູປາຣູປປຎ຺ຎຕ຺ຕິໂຍ ພຫິທ຺ຘາ ນາມ, ຕຕິຍປທໍ ຕທຸຠຍວເສນ ວຸຕ຺ຕໍ.

ຕຕ຺ຖ ສພ຺ພານິ ຈິຕ຺ຕເຈຕສິການິ ອິນ຺ທ຺ຣິຍພທ຺ຘຣູປໍ ຕິຘາ ໂຫນ຺ຕິ, ອນິນ຺ທ຺ຣິຍພທ຺ຘຣູປໍ, ນິພ຺ພານປຎ຺ຎຕ຺ຕິໂຍ ຈ ພຫິທ຺ຘາວ. ອິມສ຺ມິໍ ຫິ ຕິເກ ກຸສລຕ຺ຕິເກ ອລພ຺ຠມານາ ປຎ຺ຎຕ຺ຕິໂຍປິ ລພ຺ຠນ຺ຕິ ຐເປຕ຺ວາ ອາກິຎ຺ຈຎ຺ຎາຍຕນາຣມ຺ມຓໍ, ຕເທວ ອິຘ ນວຕ຺ຕພ຺ພໍ. ເຕເນວ ຫິ ຠຄວຕາ ອນນ຺ຕຣຕ຺ຕິເກ ‘‘ກສິຓາທິປຎ຺ຎຕ຺ຕາຣມ຺ມຓານິ ກາມຣູປາວຈຣາທິຈິຕ຺ຕານິ ພຫິທ຺ຘາຣມ຺ມຓານິ, ອາກິຎ຺ຈຎ຺ຎາຍຕນຎ຺ຈ ນວຕ຺ຕພ຺ພ’’ນ຺ຕິ ວຸຕ຺ຕໍ, ອິທຎ຺ຈ ນິປ຺ປເທສຕ຺ຕິກໍ. ອຊ຺ຌຕ຺ຕຕ຺ຕິກໍ.

ຍຖາວຸຕ຺ເຕ ອຊ຺ຌຕ຺ຕາທິເກ ອາຣມ຺ມຓໍ ກຕ຺ວາ ປວຕ຺ຕານໍ ວເສນ ອຍໍ ຕິໂກ ວຸຕ຺ໂຕ. ຕຕ຺ຖ ຉພ຺ພິຘານິ ວິຎ຺ຎາຓຎ຺ຈາຍຕນເນວສຎ຺ຎານາສຎ຺ຎາຍຕນຈິຕ຺ຕານິ ອຊ຺ຌຕ຺ຕາຣມ຺ມຓາເນວ, ອາກາສານຎ຺ຈາຍຕນຕ຺ຕຍໍ, ຣູປາວຈຣໂລກຸຕ຺ຕຣຈິຕ຺ຕານິ ຈ ພຫິທ຺ຘາຣມ຺ມຓາເນວ, ໂວຏ຺ຐພ຺ພນວຊ຺ຊິຕາ ອເຫຕຸກມຫາວິປາກາ ຕິຘາປິ ໂຫນ຺ຕິ, ອວເສສາ ປນ ອາກິຎ຺ຈຎ຺ຎາຍຕນວຊ຺ຊິຕານິ ອາວຊ຺ຊນຊວນານິ, ອຠິຎ຺ຎາ ຈ ສິຍາ ຕິຘາປິ ໂຫນ຺ຕິ, ອາກິຎ຺ຈຎ຺ຎາຍຕນາຣມ຺ມຓສ຺ສ ອາວຊ຺ຊນປຣິກມ຺ມປຈ຺ຈເວກ຺ຂຓາທິຠາວປ຺ປວຕ຺ຕິຍໍ ສິຍາ ນວຕ຺ຕພ຺ພາຕິ. ເຕສໍ ¶ ອຊ຺ຌຕ຺ຕາທິອາຣມ຺ມຓຕາ ອນນ຺ຕຣຕ຺ຕິເກ, ເຫຏ຺ຐາ ຈ ວຸຕ຺ຕນຍານຸສາເຣນ ຎາຕພ຺ພາ, ອາກິຎ຺ຈຎ຺ຎາຍຕນຕ຺ຕຍໍ, ປນ ຣູປນິພ຺ພານານິ ຈ ນວຕ຺ຕພ຺ພາວ. ເຈຕສິເກສຸ ປນ ອປ຺ປມຎ຺ຎາວິຣຕີ ພຫິທ຺ຘາຣມ຺ມຓາວ, ເສສາ ຕິຘາປິ ໂຫນ຺ຕິ ນວຕ຺ຕພ຺ພາ ຈ. ເສສໍ ສຸວິຎ຺ເຎຍ຺ຍເມວ. ອຊ຺ຌຕ຺ຕາຣມ຺ມຓຕ຺ຕິກໍ.

ທຏ຺ຐພ຺ພຠາວສງ຺ຂາເຕນ ສຫ ນິທສ຺ສເນນາຕິ ສນິທສ຺ສນາ, ປຏິຫນນຠາວສງ຺ຂາເຕນ ສຫ ປຏິເຆນາຕິ ສປ຺ປຏິຆາ, ສນິທສ຺ສນາ ຈ ເຕ ສປ຺ປຏິຆາ ຈາຕິ ສນິທສ຺ສນສປ຺ປຏິຆາ, ຣູປາຍຕນເມວ. ນີລາທິເຠທມຸປາທາຍ ປນ ພຫຸວຈນນິທ຺ເທໂສ. ນຕ຺ຖິ ເອເຕສໍ ທຏ຺ຐພ຺ພຠາວສງ຺ຂາຕໍ ນິທສ຺ສນນ຺ຕິ ອນິທສ຺ສນາ, ອນິທສ຺ສນາ ຈ ເຕ ວຸຕ຺ຕນເຍນ ສປ຺ປຏິຆາ ຈາຕິ ອນິທສ຺ສນສປ຺ປຏິຆາ, ¶ ເສສານິ ໂອຬາຣິກຣູປານິ. ຕຕິຍປທໍ ອຸຠຍປຏິກ຺ເຂເປນ ວຸຕ຺ຕໍ, ສຸຂຸມຣູປຈິຕ຺ຕເຈຕສິກນິພ຺ພານານິ ອນິທສ຺ສນອປ຺ປຏິຆາ ນາມ, ອິທຎ຺ຈ ນິປ຺ປເທສຕ຺ຕິກນ຺ຕິ ເວທິຕພ຺ພໍ. ສນິທສ຺ສນຕ຺ຕິກໍ.

ທຸກມາຕິກາຍ ປນ ເຫຏ຺ຐາ ອນາຄຕປທຕ຺ຖວຓ຺ຓນໍເຍວ ກຣິສ຺ສາມ. ເຫຕຸໂຄຈ຺ຉເກ ຕາວ ເຫຕູ ຘມ຺ມາຕິ ເອຕ຺ຖ ເຫຕຸເຫຕຸ ປຈ຺ຈຍເຫຕຸ ອຸຕ຺ຕມເຫຕຸ ສາຘາຣຓເຫຕູຕິ ຈຕຸພ຺ພິຘາ ເຫຕູ. ຕຕ຺ຖ ອໂລຠາທໂຍ ຉ ຘມ຺ມາ ເຫຕຸເຫຕູ ນາມ, ອຸປາທາຣູປາທີນໍ ມຫາຠູຕາທໂຍ ປຈ຺ຈຍເຫຕູ ນາມ, ວິປາກຸປ຺ປຕ຺ຕິຍໍ ກຸສລາກຸສລໍ, ອິຏ຺ຐານິຏ຺ຐາຣມ຺ມຓຎ຺ຈ ອຸຕ຺ຕມເຫຕູ ນາມ, ສງ຺ຂາຣາທີນໍ ອວິຊ຺ຊາທໂຍ ສາຘາຣຓເຫຕູ ນາມ. ອິຘ ປນ ເຫຕຸເຫຕຸ ອຘິປ຺ເປໂຕ. ເຫຕູ ຘມ຺ມາຕິ ມູລຏ຺ເຐນ ເຫຕຸສງ຺ຂາຕາ ຘມ຺ມາ, ‘‘ເຫຕຸຘມ຺ມາ’’ຕິປິ ປາໂຐ, ໂສເຍວຕ຺ໂຖ. ນ ເຫຕູຕິ ເຕສຎ຺ເຎວ ປຏິກ຺ເຂປວຈນໍ.

ຕຕ຺ຖ ¶ ອໂລໂຠ ອໂທໂສ ອໂມໂຫຕິ ກຸສລາພ຺ຍາກຕາ ຕໂຍ, ໂລໂຠ ໂທໂສ ໂມໂຫຕິ ອກຸສລາ ຕໂຍ ຈາຕິ ອິເມ ຉ ຘມ຺ມາ ເຫຕູ ນາມ. ອິເມ ຐເປຕ຺ວາ ອວເສສາ ເຈຕສິກາ, ສພ຺ພານິ ຈ ຈິຕ຺ຕານິ, ຣູປນິພ຺ພານານິ ຈາຕິ ອິເມ ຘມ຺ມາ ນ ເຫຕູ ນາມ, ອິທຎ຺ຈ ນິປ຺ປເທສທຸກນ຺ຕິ ເວທິຕພ຺ພໍ. ເຫຕຸທຸກໍ ປຐມໍ.

ສມ຺ປໂຍຄໂຕ ປວຕ຺ເຕນ ສຫ ເຫຕຸນາຕິ ສເຫຕຸກາ. ຕເຖວ ປວຕ຺ໂຕ ນຕ຺ຖິ ເອເຕສໍ ເຫຕູຕິ ອເຫຕຸກາ.

ຕຕ຺ຖ ອເຫຕຸກຈິຕ຺ຕວຊ຺ຊິຕານິ ເອກສຕ຺ຕຕິ ຈິຕ຺ຕານິ ສເຫຕຸກາ ນາມ. ເຕສຸ ທ຺ເວ ໂມຫມູລານິ ໂມເຫເນວ ສເຫຕຸການິ, ອຏ຺ຐ ໂລຠມູລານິ ໂລຠໂມເຫຫິ ທ຺ວີຫິ, ທ຺ເວ ໂທສມູລານິ ໂທສໂມເຫຫິ, ທ຺ວາທສ ຎາຓວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕກຸສລາພ຺ຍາກຕານິ ອໂລຠາໂທເສຫິ, ເສສານິ ສຕ຺ຕຈຕ຺ຕາລີສ ອໂລຠາທີຫິ ຕີຫິປິ ສເຫຕຸການີຕິ, ໂມຫມູເລສຸ ປນ ໂມໂຫ, ທ຺ວິປຎ຺ຈວິຎ຺ຎາຓໍ, ມໂນຘາຕຸ, ສນ຺ຕີຣຓຕ຺ຕຍໍ, ໂວຏ຺ຐພ຺ພນໍ, ຫສິຕຸປ຺ປາທການິ ອຏ຺ຐາຣສ ຈິຕ຺ຕານິ, ຣູປນິພ຺ພານານິ ຈາຕິ ອິເມ ຘມ຺ມາ ອເຫຕຸກາ ນາມ. ເຈຕສິເກສຸ ປນ ໂລຠໂທສາ, ວິຈິກິຈ຺ຉາ ຈ ໂມເຫເນວ ສເຫຕຸກາ, ທິຏ຺ຐິມາໂນ ¶ ໂລຠໂມເຫຫິ ທ຺ວີຫິ, ອິສ຺ສາມຈ຺ຉຣິຍກຸກ຺ກຸຈ຺ຈານິ ໂທສໂມເຫຫິ, ໂມໂຫ ປນ ສິຍາ ໂລເຠນ, ສິຍາ ໂທເສນາຕິ ທ຺ວີຫິ ສເຫຕຸໂກປິ ໂມຫມູເລສຸ ອເຫຕຸໂກປິ, ຖິນມິທ຺ຘານິ ສິຍາ ໂລຠໂມເຫຫິ, ສິຍາ ໂທສໂມເຫຫີຕິ ຕີຫິປິ ສເຫຕຸການິ, ອຫິຣິກາໂນຕ຺ຕປ຺ປອຸທ຺ຘຈ຺ຈານິ ຕຖາ ຈ ເກວລໂມເຫນ ຈ, ອໂມໂຫ ປນ ອໂລຠາໂທເສເຫວ ທ຺ວີຫິ, ອໂລໂຠ ສິຍາ ອໂທສາໂມເຫຫິ, ສິຍາ ອໂທເສນາຕິ ¶ ທ຺ວີຫິ, ອໂທໂສ ສິຍາ ອໂລຠາໂມເຫຫິ, ສິຍາ ອໂລເຠນາຕິ ທ຺ວີຫິ, ເສສາ ປນ ທ຺ວາວີສຕິ ກຸສລາພ຺ຍາກຕາ ສິຍາ ຕີຫິ, ສິຍາ ທ຺ວີຫິປິ ເຫຕູຫິ ສເຫຕຸກາ, ຉນ຺ໂທ ປນ ຍຖາໂຍຄໍ ຕີຫິ, ປີຕິໂທສວຊ຺ຊິເຕຫິ ປຎ຺ຈຫິ ສິຍາ ສເຫຕຸກາປິ ອເຫຕຸກາປິ, ເສສາ ເອກາທສ ຕິຊາຕິກາ ຉຫິ ເຫຕູຫິ ສເຫຕຸກາປິ ອເຫຕຸກາປິ, ເວທນາ ເຈຕ຺ຖ ໂທມນສ຺ສຠູຕາ ທ຺ວິເຫຕຸກາວ, ໂສມນສ຺ສອຸເປກ຺ຂາ ຍຖາໂຍຄໍ ໂທສວຊ຺ຊິເຕຫິ ປຎ຺ຈຫິ ສເຫຕຸກາປິ ອເຫຕຸກາປິ, ສຸຂທຸກ຺ຂຠູຕາ ອເຫຕຸກາວ, ອິທຎ຺ຈ ນິປ຺ປເທສທຸກນ຺ຕິ. ທຸຕິຍໍ.

ເອກຸປ຺ປາທາທິຕາຍ ເຫຕຸນາ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາຕິ ເຫຕຸສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາ. ເຫຕຸນາ ວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕາຕິ ເຫຕຸວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕາ. ອຍໍ ເຫຕຸສມ຺ປຍຸຕ຺ຕທຸໂກ ອນນ຺ຕເຣ ວຸຕ຺ຕສເຫຕຸກທຸເກນ ອຕ຺ຖໂຕ ນິນ຺ນານາກຣໂຓ. ສເຫຕຸກທຸໂກ ເອວ ຫິ ຠຄວຕາ ເທສນາວິລາເສນ, ຕຖາ ພຸຊ຺ຌນກປຸຄ຺ຄລານໍ ວາ ອຊ຺ຌາສຍວເສນ ເຫຕຸສມ຺ປຍຸຕ຺ຕທຸກຠາເວນາປິ ວຸຕ຺ໂຕ. ເອວໍ ອຸປຣິປິ ສມານຕ຺ຖທຸການໍ ວຈເນ ກາຣຓໍ ເວທິຕພ຺ພໍ. ຕຕິຍໍ.

ຈຕຸຕ຺ຖາທໂຍ ປນ ຍສ຺ມາ ປຐມທຸກທຸຕິຍຕຕິຍທຸເກສຸ ປຐມປເທນ ໂຍເຊຕ຺ວາ ທ຺ເວ ທຸກາ, ປຐມທຸເກ ຈ ປຈ຺ຉິມປທໍ ທຸຕິຍທຸເກນ ໂຍເຊຕ຺ວາ ເອກໍ ທຸກນ຺ຕິ ຕໂຍ ທຸກາ ເທສິຕາ, ຕສ຺ມາ ເຕສໍ ປທຕ຺ໂຖ ວຸຕ຺ຕນໂຍວ.

ຕຕ຺ຖ ຈ ຍເຖວ ‘‘ເຫຕູ ເຈວ ຘມ຺ມາ ສເຫຕຸກາ ຈ, ສເຫຕຸກາ ເຈວ ຘມ຺ມາ ນ ຈ ເຫຕູ’’ຕິ ອຍໍ ທຸໂກ ສມ຺ຠວຕິ, ຕຖາ ‘‘ເຫຕູ ເຈວ ຘມ຺ມາ ອເຫຕຸກາ ຈ, ອເຫຕຸກາ ເຈວ ຘມ຺ມາ ນ ຈ ເຫຕູ’’ຕິ ອຍມ຺ປິ ສມ຺ຠວຕິ. ອິມິນາ ນເຍນ ເຫຕຸສມ຺ປຍຸຕ຺ຕທຸເກນ ໂຍຊນາຍປິ ເອໂກ ¶ ລພ຺ຠຕິ. ຍຖາ ຈ ‘‘ນ ເຫຕູ ໂຂ ປນ ຘມ຺ມາ ສເຫຕຸກາປິ, ອເຫຕຸກາປີ’’ຕິ ອຍໍ ລພ຺ຠຕິ, ຕຖາ ‘‘ເຫຕູ ໂຂ ປນ ຘມ຺ມາ ສເຫຕຸກາປິ, ອເຫຕຸກາປີ’’ຕິ ອຍມ຺ປິ. ຍຖາ ເຈຕ຺ຖ ສເຫຕຸກທຸເກ ທ຺ເວ ທຸກາ, ເອວໍ ເຫຕຸສມ຺ປຍຸຕ຺ຕທຸເກປິ ‘‘ນ ເຫຕູ ໂຂ ປນ ຘມ຺ມາ ເຫຕຸສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາປິ, ເຫຕຸວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕາປີ’’ຕິ ຈ ‘‘ເຫຕູ ໂຂ ປນ ຘມ຺ມາ ເຫຕຸສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາປິ, ເຫຕຸວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕາປີ’’ຕິ ຈ ທ຺ເວ ທຸກາ ລພ຺ຠນ຺ຕີຕິ ອປເຣປິ ປຎ຺ຈ ທຸກາ ເຫຕຸໂຄຈ຺ຉເກ ໂຍເຊຕຸໍ ສກ຺ກາ. ເຕ ປນ ຠຄວຕາ ວຸຕ຺ຕານຸສາເຣເນວ ສກ຺ກາ ຎາຕຸນ຺ຕິ ຉສຸ ເອວ ¶ ສງ຺ຄຫິຕາຕິ ເວທິຕພ຺ພາ. ຕຕ຺ຖ ເຍ ຕາວ ເອກສ຺ມິໍ ຈິຕ຺ເຕ ທ຺ເວ ຕໂຍ ເຫຕູ ເອກໂຕ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ, ເຕ ເຫຕູ ເຈວ ອຎ຺ໂຎຎ຺ຎາເປກ຺ຂາຍ ສເຫຕຸກາ ຈ ນາມ. ສເຫຕຸກຈິຕ຺ເຕສຸ ປນ ເຫຕຸໍ ຐເປຕ຺ວາ ເສສາ ຈິຕ຺ຕເຈຕສິກາ ຘມ຺ມາ ສເຫຕຸກາ ເຈວ ນ ຈ ເຫຕູ ນາມ. ອິມສ຺ມິໍ ທຸເກ ສພ຺ເພ ອເຫຕຸກຘມ຺ມາ ນ ວຕ຺ຕພ຺ພາ. ເຈຕສິເກສຸ ປນ ເຫຕຸວຊ຺ຊິຕາ ອກຸສລາ ເຈວ ກຸສລາພ຺ຍາກຕາ ຈ, ຉນ຺ໂທ ຈ ສເຫຕຸໂກ ເຈວ ນ ເຫຕຸ ເອວ, ເສສາ ຕິຊາຕິກາ, ຕຖາ ນວຕ຺ຕພ຺ພາ ຈ, ໂມໂຫ ປນ ເຫຕຸ ເຈວ ສເຫຕຸໂກ ຈ ນວຕ຺ຕພ຺ໂພ ຈ. ຈຕຸຕ຺ຖໍ.

ອນນ຺ຕຣທຸໂກປິ ອິມິນາ ທຸເກນ ສພ຺ພຖາປິ ສທິໂສວາຕິ. ປຎ຺ຈມໍ.

ສເຫຕຸກຈິຕ຺ເຕສຸ ເຫຕຸວຊ຺ຊິຕາ ຈິຕ຺ຕເຈຕສິກາ ຘມ຺ມາ ນເຫຕູ ສເຫຕູ ນາມ, ອເຫຕຸກຈິຕ຺ຕຣູປນິພ຺ພານານິ ນເຫຕູ ອເຫຕຸກາ ນາມ. ອິມສ຺ມິໍ ປນ ທຸເກ ຉ ເຫຕູ ນ ວຕ຺ຕພ຺ພາ. ເສສໍ ສຸວິຎ຺ເຎຍ຺ຍເມວາຕິ. ຉຏ຺ຐໍ.

ສຕ຺ຕສຸ ¶ ຈູຬນ຺ຕຣທຸເກສຸ ອຕ຺ຕໂນ ນິປ຺ຜາທເກນ ສຫ ປຈ຺ຈເຍນາຕິ ສປ຺ປຈ຺ຈຍາ, ຈິຕ຺ຕເຈຕສິກຣູປານິ. ນຕ຺ຖິ ເອເຕສໍ ອຸປ຺ປາເທ ວາ ຐິຕິຍໍ ວາ ປຈ຺ຈໂຍ ອຫຸຕ຺ວາ ຠວນສ຺ເສວາຠາວາຕິ ອປ຺ປຈ຺ຈຍາ, ນິພ຺ພານເມວ. ເທສນາຍ ປເນຕ຺ຖ ປຣມຕາຍ ໂສຕປຕິຕວເສນ ພຫຸວຈນນິທ຺ເທໂສ ກໂຕ. ເອວໍ ສນິທສ຺ສນາທີສຸປິ. ອິທຎ຺ຈ ອິໂຕ ປຣານິ ຉ ຈ ນິປ຺ປເທສທຸການີຕິ ເວທິຕພ຺ພານິ. ຕໂຕ ປຣຎ຺ຈ ຍຕ຺ຖ ‘‘ອິເມ ນ ວຕ຺ຕພ຺ພາ’’ຕິ ນ ວກ຺ຂາມ, ຕໍ ນິປ຺ປເທສນ຺ຕິ ຄເຫຕພ຺ພໍ. ສປ຺ປຈ຺ຈຍທຸກໍ.

ປຈ຺ຈເຍຫິ ສມາຄນ຺ຕ຺ວາ ກຕາຕິ ສງ຺ຂຕາ. ນ ສງ຺ຂຕາຕິ ອສງ຺ຂຕາ. ອິທຎ຺ຈ ສພ຺ພຖາ ສປ຺ປຈ຺ຈຍທຸກສທິສເມວ. ສປ຺ປຈ຺ຈຍສງ຺ຂຕອຸຠຍທຸກໍ ສພ຺ພຖາ ສທິສເມວ. ສງ຺ຂຕທຸກໍ.

ຣູປາຍຕນໍ ສນິທສ຺ສນໍ ນາມ. ເສສຣູປຈິຕ຺ຕເຈຕສິກນິພ຺ພານານິ ອນິທສ຺ສນາ ນາມ. ສນິທສ຺ສນທຸກໍ.

ປສາທວິສຍຣູປານິ ¶ ທ຺ວາທສ ສປ຺ປຏິຆາ ນາມ. ເສສຣູປຈິຕ຺ຕເຈຕສິກນິພ຺ພານານິ ອປ຺ປຏິຆາ ນາມ. ສປ຺ປຏິຆທຸກໍ.

ອວິນິພ຺ໂຠຄວເສນ ຣູປໍ ເອເຕສໍ ອຕ຺ຖີຕິ ຣູປິໂນ, ຣຸປ຺ປນລກ຺ຂຓໍ ວາ ຣູປໍ, ຕໍ ເອເຕສໍ ອຕ຺ຖີຕິ ຣູປິໂນ, ຠູໂຕປາທາຍຣູປເມວ. ນ ຣູປິໂນ ອຣູປິໂນ, ຈິຕ຺ຕເຈຕສິກນິພ຺ພານານິ. ຣູປິທຸກໍ.

ໂລໂກ ວຸຈ຺ຈຕິ ລຸຊ຺ຊນປລຸຊ຺ຊນຏ຺ເຐນ ວຏ຺ຏໍ, ຕສ຺ມິໍ ປຣິຍາປນ຺ນຠາເວນ ໂລເກ ນິຍຸຕ຺ຕາຕິ ໂລກິຍາ, ປຎ຺ຈຸປາທານກ຺ຂນ຺ຘາ. ຕໂຕ ໂລກໂຕ ຕຕ຺ຖ ອປຣິຍາປນ຺ນຠາເວນ ອຸຕ຺ຕິຓ຺ຓາຕິ ໂລກຸຕ຺ຕຣາ, ອຣິຍມຄ຺ຄຜລນິພ຺ພານານິ. ເຈຕສິເກສຸ ປເນຕ຺ຖ ຍໍ ວຕ຺ຕພ຺ພໍ, ຕໍ ອເສຂຕ຺ຕິເກ ວຸຕ຺ຕນເຍນ ເວທິຕພ຺ພໍ. ໂລກິຍທຸກໍ.

ເກນຈິ ¶ ວິຎ຺ເຎຍ຺ຍາຕິ ຈກ຺ຂຸວິຎ຺ຎາຓາທີສຸ ເກນຈິ ເອເກນ ຈກ຺ຂຸວິຎ຺ຎາເຓນ ວາ ໂສຕວິຎ຺ຎາຓາທິນາ ວາ ວິຊານິຕພ຺ພາ. ເກນຈິ ນ ວິຎ຺ເຎຍ຺ຍາຕິ ເຕເນວ ຈກ຺ຂຸວິຎ຺ຎາເຓນ ວາ ໂສຕວິຎ຺ຎາຓາທິນາ ວາ ນ ເກນຈິ ວິຊານິຕພ຺ພານິ. ເອວໍ ຫິ ສຕິ ທ຺ວິນ຺ນມ຺ປິ ປທານໍ ອຕ຺ຖນານຕ຺ຕໂຕ ທຸໂກ ໂຫຕິ. ປທຠາຊນີຍສ຺ມິມ຺ປິ ‘‘ເຍ ເຕ ຘມ຺ມາ ຈກ຺ຂຸວິຎ຺ເຎຍ຺ຍາ, ນ ເຕ ຘມ຺ມາ ໂສຕວິຎ຺ເຎຍ຺ຍາ’’ຕິ (ຘ. ສ. ໑໑໐໑) ເອຕ຺ຕກໍ ເອກທຸກນ຺ຕິ ອຄ຺ຄເຫຕ຺ວາ ‘‘ເຍ ເຕ ຘມ຺ມາ ຈກ຺ຂຸວິຎ຺ເຎຍ຺ຍາ, ນ ເຕ ຘມ຺ມາ ໂສຕວິຎ຺ເຎຍ຺ຍາ, ເຍ ວາ ປນ ເຕ ຘມ຺ມາ ໂສຕວິຎ຺ເຎຍ຺ຍາ, ນ ເຕ ຘມ຺ມາ ຈກ຺ຂຸວິຎ຺ເຎຍ຺ຍາ’’ຕິ (ຘ. ສ. ໑໑໐໑) ອຍເມໂກ ທຸໂກຕິ ເວທິຕພ຺ໂພ. ຕສ຺ສ ປນ ຣູປໍ ຈກ຺ຂຸວິຎ຺ເຎຍ຺ຍໍ, ສທ຺ໂທ ນ ຈກ຺ຂຸວິຎ຺ເຎຍ຺ໂຍຕິ ອຍມຕ຺ໂຖ. ເອວໍ ເສເສສຸປິ ທຸກປຣິຈ຺ເຉໂທ ຎາຕພ຺ໂພ. ຕຕ຺ຖ ຣູປາຍຕນໍ ຈກ຺ຂຸນາ ວາ ຈກ຺ຂຸວິຎ຺ຎາເຓນ ວາ ວິຎ຺ເຎຍ຺ຍໍ ນາມ. ເສສຣູປາຣູປຘມ຺ມາ ເຕເນວ ຈກ຺ຂຸນາ ວາ ຈກ຺ຂຸວິຎ຺ຎາເຓນ ວາ ເກນຈິ ນວິຎ຺ເຎຍ຺ຍາ. ເອວໍ ໂສຕຆານຊິວ຺ຫາກາຍຕພ຺ພິຎ຺ຎາຓມູລິກາສຸປິ ຈຕູສຸ ໂຍຊນາສຸ ວິຠາໂຄ ຍຖານຸຣູປໍ ຎາຕພ຺ໂພ. ຣູປາທໂຍ ປນ ປຎ຺ຈວິສຍາ ມໂນຘາຕຸຕ຺ຕເຍນ ເກນຈິ ວິຎ຺ເຎຍ຺ຍາ. ເສສຣູປາຣູປຘມ຺ມາ ເຕເນວ ມໂນຘາຕຸຕ຺ຕເຍນ ເກນຈິ ນວິຎ຺ເຎຍ຺ຍາ. ກິຎ຺ຈາປິ ສາມຎ຺ຎໂຕ ມໂນວິຎ຺ຎາເຓນ ອວິຎ຺ເຎຍ຺ຍສ຺ສ ອຠາວໂຕ ປາຬິຍໍ ມໂນວິຎ຺ຎາຓວິຎ຺ເຎຍ຺ຍວເສນ ທຸໂກ ນ ວຸຕ຺ໂຕ, ຕຖາປິ ວິເສສໂຕ ວຕ຺ຕພ຺ໂພວ. ຕຖາ ຫິ ຉພ຺ພິຘາປິ ກາມາວຈຣຘມ຺ມາ ກາມາວຈຣວິປາກາທິນາ ມໂນວິຎ຺ຎາເຓນ ເກນຈິ ວິຎ຺ເຎຍ຺ຍາ, ຣູປາຣູປາວຈຣໂລກຸຕ຺ຕຣປຎ຺ຎຕ຺ຕິໂຍ ເຕເນວ ເກນຈິ ນວິຎ຺ເຎຍ຺ຍາ. ຕຖາ ກາມຣູປາຣູປາວຈຣປຎ຺ຎຕ຺ຕິໂຍ ອກຸສລາທິນາ ¶ ເກນຈິ ວິຎ຺ເຎຍ຺ຍາ, ໂລກຸຕ຺ຕຣາ ເຕເນວ ເກນຈິ ນວິຎ຺ເຎຍ຺ຍາ. ຕຖາ ນິພ຺ພານໍ ໂລກຸຕ຺ຕເຣນ ເກນຈິ ວິຎ຺ເຎຍ຺ຍໍ ¶ , ເສສໂລກິຍໂລກຸຕ຺ຕຣາ ເຕເນວ ເກນຈິ ນວິຎ຺ເຎຍ຺ຍາຕິ ອິມິນາ ນເຍນ ຣູປາຣູປາວຈຣາທິເຠເທນ ມໂນວິຎ຺ຎາເຓນ ເກນຈິ ວິຎ຺ເຎຍ຺ຍາວິຎ຺ເຎຍ຺ຍຘມ຺ມາ ຍຖາໂຍຄໍ ໂຍເຊຕພ຺ພາ. ເອວໍ ສພ຺ເພ ຘມ຺ມາ ເກນຈິ ວິຎ຺ເຎຍ຺ຍາ, ເກນຈິ ນ ວິຎ຺ເຎຍ຺ຍາ ນາມ. ອິມສ຺ມິຎ຺ຈ ທຸເກ ປຎ຺ຎຕ຺ຕິໂຍປິ ລພ຺ຠນ຺ຕີຕິ ເວທິຕພ຺ພາຕິ. ເກນຈິວິຎ຺ເຎຍ຺ຍທຸກໍ.

ອາສວໂຄຈ຺ຉເກ ອາສມນ຺ຕໂຕ ສວນ຺ຕີຕິ ອາສວາ, ຈກ຺ຂຸໂຕປິ…ເປ… ມນໂຕປິ ສວນ຺ຕິ, ປວຕ຺ຕນ຺ຕີຕິ ວຸຕ຺ຕໍ ໂຫຕິ. ຘມ຺ມໂຕ ຍາວໂຄຕ຺ຣຠຸໍ, ໂອກາສໂຕ ຍາວຠວຄ຺ຄາ ສວນ຺ຕີຕິ ວາ ອາສວາ, ເອເຕ ຘມ຺ເມ, ເອຕຎ຺ຈ ໂອກາສໍ ອນ຺ໂຕກຣິຕ຺ວາ ປວຕ຺ຕນ຺ຕີຕິ ອຕ຺ໂຖ. ອນ຺ໂຕກຣຓຕ຺ໂຖ ຫິ ອຍໍ ອາ-ກາໂຣ. ຈິຣປາຣິວາສິຍຏ຺ເຐນ ມທິຣາທິອາສວາ ວິຍາຕິປິ ອາສວາ. ຍທິ ຈ ຈິຣປາຣິວາສິຍຏ຺ເຐນ ອາສວາ, ເອເຕ ເອວ ຠວິຕຸໍ ອຣຫນ຺ຕິ. ອນາທິຕ຺ຕາ ອາຍຕໍ ວາ ສໍສາຣທຸກ຺ຂໍ ສວນ຺ຕິ ປສວນ຺ຕີຕິປິ ອາສວາ. ຕໂຕ ອຎ຺ເຎ ໂນ ອາສວາ ນາມ.

ຕຕ຺ຖ ກາມາສໂວ ຠວາສໂວ ທິຏ຺ຐາສໂວ ອວິຊ຺ຊາສໂວຕິ ອິເມ ຈຕ຺ຕາໂຣ ອາສວາ ນາມ. ຕຕ຺ຖ ອຏ຺ຐສຸ ໂລຠສຫຄຕຈິຕ຺ເຕສຸ ອຸປ຺ປນ຺ໂນ ສພ຺ໂພປິ ໂລໂຠ ກາມາສໂວ ນາມ. ອຏ຺ຐສາລິນິຍໍ ປນ ‘‘ປຎ຺ຈກາມຄຸຓິໂກ ຣາໂຄ ກາມາສໂວ’’ຕິ (ຘ. ສ. ອຏ຺ຐ. ໑໑໐໒) ຈ, ‘‘ທິຏ຺ຐິສຫຊາໂຕ ຣາໂຄ ກາມາສໂວ ນ ໂຫຕິ, ທິຏ຺ຐິຣາໂຄ ນາມ ໂຫຕີ’’ຕິ (ຘ. ສ. ອຏ຺ຐ. ໑໑໐໕) ຈ, ‘‘ໂຍ ພ຺ຣຫ຺ມານໍ ວິມານກປ຺ປຣຸກ຺ຂາຠຣເຓສຸ ຉນ຺ທຣາໂຄ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ໂສ ກາມາສໂວ ນ ໂຫຕິ ປຎ຺ຈກາມຄຸຓິກສ຺ສ ຣາຄສ຺ສ ອິເຘວ ປຫີນຕ຺ຕາ’’ຕິ ຈ ວຸຕ຺ຕໍ. ປາຬິຍໍ ປນ ‘‘ກາມາສໂວ ອຏ຺ຐສຸ ໂລຠສຫຄເຕສຸ ¶ ຈິຕ຺ຕຸປ຺ປາເທສຸ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕີ’’ຕິ (ຘ. ສ. ໑໔໖໕) ຈ, ‘‘ກາມາສວໍ ປຏິຈ຺ຈ ທິຏ຺ຐາສໂວ ອວິຊ຺ຊາສໂວ’’ຕິ (ປຏ຺ຐາ. ໓.໓.໑) ຈ ວຸຕ຺ຕຕ຺ຕາ ຠວາສວໍ ຐເປຕ຺ວາ ອວເສໂສ ສພ຺ໂພປິ ໂລໂຠ ກາມາສໂວຕິ ປຎ຺ຎາຍຕິ ທິຏ຺ຐິສມ຺ປຍຸຕ຺ຕຣາຄສ຺ສ, ພ຺ຣຫ຺ມານໍ ວຕ຺ຖາຠຣຓາທີສຸ ຣາຄສ຺ສ ຈ ຠວາສວຕ຺ຕາຠາວາ. ທິຏ຺ຐິວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕຣາໂຄ ເອວ ຫິ ຣູປາຣູປຠວປຕ຺ຖນາວເສນ ປວຕ຺ຕິຍໍ ຠວາສໂວ ໂຫຕິ ‘‘ຣູປຘາຕຸຍາ ອຣູປຘາຕຸຍາ ເອຕ຺ຖ ຠວຣາຄານຸສໂຍ ອນຸເສຕີ’’ຕິອາທິວຈນໂຕ (ຍມ. ໒.ອນຸສຍຍມກ.໒), ນ ຈ ກາມາສວຠວາສວວິນິມຸຕ຺ໂຕ ໂລໂຠ ອຕ຺ຖິ. ຍທິ ສິຍາ, ‘‘ໂລໂຠ ສິຍາ ອາສໂວ, ສິຍາ ໂນ ອາສໂວ’’ຕິ ປາຬິຍໍ ວຕ຺ຕພ຺ໂພ ຠເວຍ຺ຍ, ‘‘ທິຏ຺ຐິວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕໂລເຠນ ສມ຺ປຍຸຕ຺ໂຕ ¶ ອວິຊ຺ຊາສໂວ ສິຍາ ອາສວສມ຺ປຍຸຕ຺ໂຕ, ສິຍາ ອາສວວິປ຺ປຍຸຕ຺ໂຕ’’ຕິ ຈ ວຕ຺ຕພ຺ໂພ ສິຍາ. ປທຠາຊນີເຍ ຈ ກາມາສວນິທ຺ເທເສ ອາຄຕສ຺ສ ‘‘ກາເມສຸ ກາມຈ຺ຉນ຺ໂທ’’ຕິ (ຘ. ສ. ໑໑໐໓) ອິມສ຺ສ ປທສ຺ສ ອຏ຺ຐສາລິນິຍໍ ‘‘ປຎ຺ຈກາມຄຸເຓສຸ ກາມຈ຺ຉນ຺ໂທ’’ຕິ (ຘ. ສ. ອ. ໑໑໐໓) ອຕ຺ໂຖ ວຸຕ຺ໂຕ, ຕສ຺ສ ປນ ປທສ຺ສ ວຕ຺ຖຸກາເມສຸ ກິເລສກາໂມຕິປິ ອຕ຺ຖໂຍຊນາ ສກ຺ກາ ກາຕຸໍ ເຕຠຸມກສ຺ສ ຘມ຺ມສ຺ສ ວຕ຺ຖຸກາມຕ຺ຕາ, ຕຕ຺ຖ ສພ຺ພຕ຺ຖ ຣາຄສ຺ສ ຈ ກິເລສກາມຕ຺ຕາ. ວຸຕ຺ຕໍ ເຫຕໍ ຘມ຺ມເສນາປຕິນາ ມຫານິທ຺ເທເສ –

‘‘ກຕເມ ວຕ຺ຖຸກາມາ? ມນາປິກາ ຣູປາ…ເປ… ສພ຺ເພປິ ກາມາວຈຣາ ຘມ຺ມາ, ສພ຺ເພປິ ຣູປາວຈຣາ ຘມ຺ມາ, ສພ຺ເພປິ ອຣູປາວຈຣາ ຘມ຺ມາ…ເປ… ອິເມ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ວຕ຺ຖຸກາມາ.

‘‘ກຕເມ ກິເລສກາມາ? ຉນ຺ໂທ ກາໂມ ຣາໂຄ ກາໂມ…ເປ… ໂຍ ກາເມສຸ ກາມຈ຺ຉນ຺ໂທ ກາມຣາໂຄ ¶ ກາມນນ຺ທີ ກາມຕຓ຺ຫາ ກາມສ຺ເນໂຫ ກາມປຣິຬາໂຫ ກາມມຸຈ຺ຉາ ກາມຊ຺ໂຌສານໍ ກາໂມໂຆ ກາມໂຍໂຄ ກາມຸປາທານໍ ກາມຈ຺ຉນ຺ທນີວຣຓໍ…ເປ… ອິເມ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ກິເລສກາມາ’’ຕິ (ມຫານິ. ໑).

ອປິເຈຕ຺ຖ ‘‘ກາໂມໂຆ ກາມໂຍໂຄ’’ຕິອາທິນາ ກິເລສກາມສ຺ສ ກາໂມຆາທິຠາວໍ ວທຕາ ຘມ຺ມເສນາປຕິນາ ວຕ຺ຖຸກາມຕ຺ຕວິສຍສ຺ສ ຣາຄສ຺ສ ອາສວາທິຠາໂວ ອນຸຎ຺ຎາໂຕ, ນ ປຎ຺ຈກອາມຄຸຓິກສ຺ເສວ ຣາຄສ຺ສ. ນ ຈ ໂອຆາສເວສຸ ໂກຈິ ວິເສໂສ ອຕ຺ຖິ. ອຏ຺ຐສາລິນິຍມ຺ປິ ຫິ ອຸປາທານໂຄຈ຺ຉກສ຺ສ ປທຠາຊນີເຍ ‘‘ກາເມສຸ ກາມຈ຺ຉນ຺ໂທ’’ຕິ (ຘ. ສ. ໑໒໒໐) ອິມສ຺ສ ‘‘ວຕ຺ຖຸກາເມສຸ ກາມຈ຺ຉນ຺ໂທ’’ຕິ (ຘ. ສ. ອ. ໑໒໒໐) ອຍເມວຕ຺ໂຖ ວຸຕ຺ໂຕ. ຕໂຕ ອຎ຺ເຎສຸ ເຫຕຸຄນ຺ຖກິເລສໂຄຈ຺ຉເກສຸ ໂລຠສ຺ເສວ ອນວເສສປຣິຍາທານໍ ວຸຕ຺ຕໍ, ນ ອິຕຣໂຄຈ຺ຉເກສຸ. ເຕສຸ ຈ ໂລຠສ຺ສ ປາຬິອນຸສາຣໂຕ ໂອໂລກິຍມາເນ ກິເລສກາມມຕ຺ຕໂກ. ອນວເສສໂລຠປຣິຍາທານໍ ປຎ຺ຎາຍຕິ. ວີມໍສິຕ຺ວາ ຄເຫຕພ຺ພໍ.

ຈຕູສຸ ປນ ທິຏ຺ຐິຄຕວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕຈິຕ຺ເຕສຸ ອຸປ຺ປນ຺ໂນ ຣູປາຣູປຠເວສຸ ຉນ຺ທຣາຄຠາເວນ, ກາມຊ຺ໂຌສານນິກນ຺ຕິຠາເວນ ¶ ຈ ປວຕ຺ໂຕ ໂລໂຠ ຠວາສໂວ ນາມ. ອຏ຺ຐສາລິນິຍໍ ປນ ‘‘ສສ຺ສຕທິຏ຺ຐິສຫຊາໂຕ ຣາໂຄ ຠວາສໂວ’’ຕິ (ຘ. ສ. ອຏ຺ຐ. ໑໑໐໒) ວຸຕ຺ຕໍ. ປາຬິຍໍ ປນ ‘‘ຠວາສໂວ ຈຕູສຸ ທິຏ຺ຐິຄຕວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕໂລຠສຫຄເຕສູ’’ຕິ (ຘ. ສ. ໑໔໖໕) ນິຍມິຕຕ຺ຕາ ນ ສກ຺ກາ ຄເຫຕຸໍ, ອຘິປ຺ປາໂຍ ປນ ຄເວສິຕພ຺ໂພ. ທ຺ວາສຏ຺ຐິປເຠທາ ສພ຺ພາປິ ທິຏ຺ຐິ ທິຏ຺ຐາສໂວ ນາມ. ອຏ຺ຐວຕ຺ຖຸໂກ ສພ຺ໂພປິ ໂມໂຫ ອວິຊ຺ຊາສໂວ ນາມ. ເຕສຸ ທິຏ຺ຐາສໂວ ປຐເມນ ມຄ຺ເຄນ ປຫີຍຕິ, ກາມາສໂວ ¶ ຈຕູຫິປີຕິ ວຕ຺ຕຸໍ ຍຸຕ຺ຕໍ, ‘‘ຕຕິເຍນາ’’ຕິ ປນ ວຸຕ຺ຕໍ. ຠວາສໂວ, ອວິຊ຺ຊາສໂວ ຈ ຈຕຸຕ຺ເຖນ ປຫີຍຕິ. ອິເມສຎ຺ຈ ກາມາສວຠວາສວານໍ ໂລຠສຠາວຕ຺ຕາ ສຠາວໂຕ ຕໂຍ ຘມ຺ມາ ວິຠາຄໂຕ ຈຕ຺ຕາໂຣ ອາສວາ ນາມ ຊາຕາ. ອິເມ ຐເປຕ຺ວາ ເສສາ ໂລກິຍໂລກຸຕ຺ຕຣາ ສພ຺ເພ ຘມ຺ມາ ໂນ ອາສວາ ນາມ. ອາສວທຸກໍ ປຐມໍ.

ອຕ຺ຕານໍ ອາຣມ຺ມຓໍ ກຕ຺ວາ ປວຕ຺ເຕຫິ ສຫ ອາສເວຫີຕິ ສາສວາ, ສພ຺ເພ ໂລກິຍຘມ຺ມາ. ເອວໍ ປວຕ຺ຕມານາ ນຕ຺ຖິ ເອເຕສໍ ອາສວາຕິ ອນາສວາ, ນວ ໂລກຸຕ຺ຕຣຘມ຺ມາວ. ເຈຕສິກາ ປເນຕ຺ຖ ໂລກິຍທຸເກ ວຸຕ຺ຕສທິສາວ. ສາສວທຸກໍ ທຸຕິຍໍ.

ຕຕິຍາທີນໍ ຈຕຸນ຺ນໍ ທຸການໍ ປທຕ຺ໂຖ ວຸຕ຺ຕນໂຍວ. ເສສເມຕ຺ຖ ເຫຕຸໂຄຈ຺ຉເກ ວຸຕ຺ຕນເຍນ ເວທິຕພ຺ພໍ. ອຍໍ ປນ ວິເສໂສ – ຍຖາ ຕຕ຺ຖ ‘‘ນ ເຫຕູ ໂຂ ປນ ຘມ຺ມາ ສເຫຕຸກາປິ, ອເຫຕຸກາປີ’’ຕິ ອຍໍ ໂອສານທຸໂກ ປຐມທຸເກ ທຸຕິຍປທໍ ທຸຕິຍທຸເກນ ໂຍເຊຕ຺ວາ ວຸຕ຺ໂຕ, ເອວມິຘ ‘‘ໂນ ອາສວາ ໂຂ ປນ ຘມ຺ມາ ສາສວາປິ, ອນາສວາປີ’’ຕິ ນ ວຸຕ຺ໂຕ. ອຍຎ຺ຈ ຕຕ຺ຖ ຕຕ຺ຖ ວຸຕ຺ຕນເຍນ ອິຫ ສງ຺ຄຫິໂຕຕິ ເວທິຕພ຺ໂພ. ຍຖາ ເຈຕ຺ຖ, ເອວໍ ສຎ຺ໂຎຊນໂຄຈ຺ຉກາທີສຸປິ ຍຖານຸຣູປໍ ຎາຕພ຺ພໍ.

ຕຕ຺ຖ ທ຺ວາທສ ອກຸສລຈິຕ຺ຕຸປ຺ປາທາ ອາສວສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ນາມ. ໂທສໂມຫມູລຈິຕ຺ເຕສຸ ໂມໂຫ, ກຸສລາພ຺ຍາກຕຈິຕ຺ຕຣູປນິພ຺ພານານິ ຈ ອາສວວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ນາມ. ເຈຕສິເກສຸ ປນ ໂມຫໍ ຐເປຕ຺ວາ ເສສາ ອກຸສລາ ອາສວສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາວ, ໂມໂຫ ປນ ຕິຊາຕິໂກ ຈ ທ຺ວິຘາປິ ໂຫຕິ, ເສສາ ອາສວວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ເອວາຕິ. ຕຕິຍໍ.

ຈຕ຺ຕາໂຣ ¶ ອາສວາ ອາສວາ ເຈວ ສາສວາ ຈ ນາມ. ຕທວເສສາ ໂລກິຍຘມ຺ມາ ສາສວາ ເຈວ ໂນ ຈ ອາສວາ ນາມ. ອິຘ ປນ ໂລກຸຕ຺ຕຣາ ນ ວຕ຺ຕພ຺ພາ. ເຈຕສິເກສຸ ປນ ອາສວາຕິ ວຸຕ຺ເຕຫິ ¶ ເສສາ ອກຸສລາ, ກຣຸຓາມຸທິຕາ ຈ ສາສວາ ເຈວ ໂນ ຈ ອາສວາ ເອວ, ເສສາ ຕຖາ ຈ ນ ວຕ຺ຕພ຺ພາ ຈ. ຈຕຸຕ຺ຖໍ.

ເຍ ປນ ໂລຠມູເລສຸ ໂລຠໂມຫາ, ໂລຠທິຏ຺ຐິໂມໂຫ ຈາຕິ ທ຺ເວ ຕໂຍ ເອກໂຕ ກຕ຺ວາ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ, ເຕ ອາສວາ ເຈວ ອາສວສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ຈ ນາມ. ທ຺ວາທສ ອກຸສລຈິຕ຺ຕານິ ເຈວ ອາສວວຊ຺ຊິຕາ ຕໍສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ຈ ອາສວສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ເຈວ ໂນ ຈ ອາສວາ ນາມ. ອິຘ ປນ ອາສວວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ນ ວຕ຺ຕພ຺ພາ. ເຈຕສິເກສຸ ປນ ອາສວວຊ຺ຊິຕາ ອກຸສລາ ອາສວສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ເຈວ ໂນ ຈ ອາສວາ ເອວ, ໂມໂຫ ສິຍາ ອາສໂວ ເຈວ ອາສວສມ຺ປຍຸຕ຺ໂຕ ຈ, ສິຍາ ນ ວຕ຺ຕພ຺ໂພ, ຕິຊາຕິກາ ສິຍາ ອາສວສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ເຈວ ໂນ ຈ ອາສວາ, ສິຍາ ນ ວຕ຺ຕພ຺ພາ, ກຸສລາພ຺ຍາກຕາ ນ ວຕ຺ຕພ຺ພາວ. ເສສໍ ສຸວິຎ຺ເຎຍ຺ຍເມວ. ປຎ຺ຈມໍ.

ໂລກຸຕ຺ຕຣວຊ຺ຊິຕາ ອາສວວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ສາສວາ ນາມ. ໂລກຸຕ຺ຕຣາ ອາສວວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ອນາສວາ ນາມ. ອິຘ ປນ ອາສວສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ນ ວຕ຺ຕພ຺ພາວ. ເຈຕສິເກສຸ ປນ ກຣຸຓາມຸທິຕາ ອາສວວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ສາສວາ ເອວ, ໂມໂຫ ຕຖາ ຈ ນ ວຕ຺ຕພ຺ໂພ ຈ, ເສສກຸສລາພ຺ຍາກຕາ ທ຺ວິຘາປິ ໂຫນ຺ຕິ, ຕິຊາຕິກາ ທ຺ວິຘາປິ ນ ວຕ຺ຕພ຺ພາວ, ໂມຫວຊ຺ຊິຕາ ປນ ອກຸສລາ ນ ວຕ຺ຕພ຺ພາວ. ຉຏ຺ຐໍ.

ສໍໂຍຊນໂຄຈ຺ຉເກ ¶ ຍສ຺ສ ສໍວິຊ຺ຊນ຺ຕິ, ຕໍ ປຸຄ຺ຄລໍ ວຏ຺ຏສ຺ມິໍ ສໍໂຍເຊນ຺ຕິ ພນ຺ຘນ຺ຕີຕິ ສໍໂຍຊນາ. ຕໂຕ ອຎ຺ເຎ ໂນ ສໍໂຍຊນາ.

ຕຕ຺ຖ ກາມຣາຄສໍໂຍຊນໍ ຠວຣາຄປຏິຆມານທິຏ຺ຐິວິຈິກິຈ຺ຉາສີລພ຺ພຕປຣາມາສອິສ຺ສາມຈ຺ຉຣິຍອວິຊ຺ຊາສໍໂຍຊນນ຺ຕິ ອິເມ ທສ ຘມ຺ມາ ສໍໂຍຊນາ ນາມ. ເຕສຸ ກາມຠວທິຏ຺ຐິອວິຊ຺ຊາສໍໂຍຊນານິ ອາສວໂຄຈ຺ຉເກ ວຸຕ຺ຕນຍາເນວ. ‘‘ອນຕ຺ຖໍ ເມ ອຈຣິ, ຈຣຕິ, ຈຣິສ຺ສຕິ, ປິຍສ຺ສ ເມ ອນຕ຺ຖໍ ອຈຣິ, ຈຣຕິ, ຈຣິສ຺ສຕິ, ອປ຺ປິຍສ຺ສ ເມ ອຕ຺ຖໍ ອຈຣິ, ຈຣຕິ, ຈຣິສ຺ສຕີ’’ຕິ (ຘ. ສ. ໑໐໖໖) ເອວໍ ວຸຕ຺ເຕຫິ ນວຫິ ອາກາເຣຫິ ສຕ຺ເຕສຸ, ອຏ຺ຐານໂກປວເສນ ສງ຺ຂາເຣສຸ ຈ ອຸປ຺ປຊ຺ຊມາໂນ ສພ຺ໂພປິ ໂທໂສ ປຏິຆສໍໂຍຊນໍ ນາມ.

‘‘ເສຍ຺ໂຍຫມສ຺ມິ ¶ , ສທິໂສຫມສ຺ມິ, ຫີໂນຫມສ຺ມີ’’ຕິ ເອວໍ ຕີຫິ ອາກາເຣຫິ ປວຕ຺ໂຕ ສພ຺ໂພ ມາໂນ ມານສໍໂຍຊນໍ ນາມ. ຕຕ຺ຖ ເສຍ຺ຍສ຺ເສວ ສໂຕ ປຸຄ຺ຄລສ຺ສ ‘‘ເສຍ຺ໂຍຫມສ຺ມິ, ສທິໂສ, ຫີໂນ’’ຕິ ຈ ຕິຘາ ມາໂນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ຕຖາ ສທິສຫີນານມ຺ປິ. ຕຕ຺ຖ ເສຍ຺ຍສ຺ສ ເສຍ຺ຍມາໂນວ ຍາຖາວມາໂນ. ຕຖາ ສທິສສ຺ສ ສທິສມາໂນ, ຫີນສ຺ສ ຫີນມາໂນ ຈ. ຕິຓ຺ຓມ຺ປິ ອິຕເຣ ທ຺ເວ ທ຺ເວ ມານາ ອຍາຖາວມານາຕິ ຎາຕພ຺ພາ.

ສຕ຺ຖຸຘມ຺ມສງ຺ຆສິກ຺ຂາສຸ, ປຸພ຺ພນ຺ຕາປຣນ຺ຕຕທຸຠຍປຏິຈ຺ຈສມຸປ຺ປນ຺ເນສຸ ຈ ກງ຺ຂຕາວເສນ ປວຕ຺ຕາ ສພ຺ພາປິ ວິຈິກິຈ຺ຉາ ວິຈິກິຈ຺ຉາສໍໂຍຊນໍ ນາມ.

ໂຄສີລໂຄວຕາທີຫິ ສຸທ຺ຘີຕິ ຄຫຓາກາຣປ຺ປວຕ຺ຕາ ທິຏ຺ຐິ ເອວ ສີລພ຺ພຕປຣາມາສສໍໂຍຊນໍ ນາມ.

ຕທວເສສາ ທິຏ຺ຐິ ທິຏ຺ຐິສໍໂຍຊນນ຺ຕິ ຄເຫຕພ຺ພໍ.

ປຣລາຠສກ຺ກາຣຄຣຸກາຣມານນວນ຺ທນປູຊນາທີສຸ ¶ ອສຫນາກາເຣນ ປວຕ຺ຕາ ອິສ຺ສາ ອິສ຺ສາສໍໂຍຊນໍ ນາມ. ອາວາສມຈ຺ຉຣິຍໍ ກຸລລາຠວຓ຺ຓຘມ຺ມມຈ຺ຉຣິຍນ຺ຕິ ປຎ຺ຈວິຘໍ ມຈ຺ຉຣິຍໍ ມຈ຺ຉຣິຍສໍໂຍຊນໍ ນາມ. ສກລາຣາເມປິ ຫິ ປຣິເວໂຓວຣກາທີສຸ ວາ ວສນ຺ໂຕ ຕຕ຺ຖ ອຎ຺ຎສ຺ສ ວຕ຺ຕສມ຺ປນ຺ນສ຺ສ ເປສລສ຺ສ ຠິກ຺ຂຸໂນ ອາຄມນໍ ນ ອິຈ຺ຉຕິ, ອາຄຕສ຺ສາປິ ຂິປ຺ປໍ ຄມນຎ຺ເຎວ ອິຈ຺ຉຕິ, ອິທໍ ອາວາສມຈ຺ຉຣິຍໍ ນາມ. ຠຓ຺ຑນກາຣກາທີນໍ ປນ ຕຕ຺ຖ ວາສໍ ອນິຈ຺ຉໂຕ ອາວາສມຈ຺ຉຣິຍໍ ນາມ ນ ໂຫຕິ.

ອຕ຺ຕໂນ ປນ ອຸປຏ຺ຐາກກຸເລ ວາ ຎາຕິກຸເລ ວາ ອຎ຺ຎສ຺ສ ເປສລສ຺ສ ອຸປສງ຺ກມນໍ ອນິຈ຺ຉໂຕ ກຸລມຈ຺ຉຣິຍໍ ໂຫຕິ, ປາປປຸຄ຺ຄລສ຺ສ ອນິຈ຺ຉໂຕ ປນ ນ ໂຫຕິ. ໂສ ຫິ ເຕສໍ ປສາທເຠທາຍ ປຏິປຊ຺ຊຕີຕິ.

ອຕ຺ຕນາ ລຠນຏ຺ຐາເນ ຈຕຸປຈ຺ຈຍໍ ລຠນ຺ເຕ ສີລວນ຺ເຕ ທິສ຺ວາ ‘‘ມາ ລຠນ຺ຕູ’’ຕິ ຈິນ຺ເຕນ຺ຕສ຺ສ ລາຠມຈ຺ຉຣິຍໍ ໂຫຕິ. ໂຍ ປນ ສທ຺ຘາເທຍ຺ຍໍ ວິນິປາເຕຕິ, ປູຕິຠາວມ຺ປິ ຄຈ຺ຉນ຺ຕໍ ອຎ຺ຎສ຺ສ ນ ເທຕິ ¶ , ຕໍ ລຠນ຺ຕໍ ທິສ຺ວາ ‘‘ສເຈ ອິມໍ ອຎ຺ໂຎ ສີລວາ ລເຠຍ຺ຍ, ປຣິໂຠຄໍ ຄຈ຺ເຉຍ຺ຍາ’’ຕິ ຈິນ຺ເຕນ຺ຕສ຺ສ ມຈ຺ຉຣິຍໍ ນາມ ນຕ຺ຖິ.

ວຓ຺ໂຓ ນາມ ອຕ຺ຕນາ ສທິໂສ ສຣີຣວຓ຺ໂຓປິ ຄຸຓວຓ຺ໂຓປິ. ຕຕ຺ຖ ‘‘ຣູປວາ ປາສາທິໂກ’’ຕິ ປຣສ຺ສ ສຣີຣວຓ຺ຓໍ, ‘‘ສີລວາ, ຘຸຕວາ’’ຕິອາທິນາ ຄຸຓວຓ຺ຓຎ຺ຈ ອຕ຺ຕໂນ ວຓ຺ຓຠຓນຏ຺ຐາເນ ວຸຈ຺ຈມານໍ ອສຫນ຺ຕສ຺ສ ທຸວິຘໍ ວຓ຺ຓມຈ຺ຉຣິຍໍ ນາມ ໂຫຕິ, ອເປສລໍ ປນ ວິປນ຺ນໍ ປສໍສິຕ຺ວາ ປຣິສາສຸ ອຸປຕ຺ຖມ຺ເຠນ຺ຕໍ ທິສ຺ວາ ປາປຄຣຫິຕາຍ ອສຫນ຺ຕສ຺ສ ນ ໂຫຕິ.

ຘມ຺ໂມຕິ ປຣິຍຕ຺ຕິເຍວ, ນ ປຏິເວໂຘ ອຣິຍານໍ ຕຕ຺ຖ ມຈ຺ຉຣິຍາຠາວາ. ປຣິຍຕ຺ຕິໍ ປນ ຄຸຬ຺ຫຄນ຺ຖໍ ອຎ຺ເຎສໍ ອກເຖຕຸກາມສ຺ສ ຘມ຺ມມຈ຺ຉຣິຍໍ ນາມ ໂຫຕິ, ຘມ຺ມານຸຄ຺ຄເຫນ ປນ ໂລລສ຺ສ ¶ , ກາເລນ ສມໂຓ, ກາເລນ ນິຄຓ຺ຐາທິ ຈ ຫຸຕ຺ວາ ວິຈຣນ຺ຕສ຺ສ ປເວຓິອາຄຕໍ ຕນ຺ຕິໍ ‘‘ສຓ຺ຫສຸຂຸມໍ ຘມ຺ມນ຺ຕຣໍ ຠິນ຺ທິຕ຺ວາ ອາລຸຬິສ຺ສຕິ, ອມ຺ຫາກໍ ສມຍໍ ຠິນ຺ທິສ຺ສຕີ’’ຕິ ຈ ນ ເທນ຺ຕສ຺ສ, ປຸຄ຺ຄລານຸຄ຺ຄເຫນ ວາ ປກຕິຍາ ສຐສ຺ສ ມາຍາວິໂນ ‘‘ສຓ຺ຫສຸຂຸມຘມ຺ມໍ ອຸຄ຺ຄຓ຺ຫິຕ຺ວາ ອຎ຺ຎໍ ພ຺ຍາກຣິຕ຺ວາ ນສ຺ສິສ຺ສຕີ’’ຕິ ນ ເທນ຺ຕສ຺ສ ຈ ຘມ຺ມມຈ຺ຉຣິຍໍ ນ ໂຫຕິ. ຍຖາ ຈ ຠິກ຺ຂູນໍ, ເອວໍ ຄຫຏ຺ຐານມ຺ປິ ປຎ຺ຈວິຘໍ ມຈ຺ຉຣິຍໍ ຍຖານຸຣູປໍ ຎາຕພ຺ພໍ. ສງ຺ເຂປໂຕ ປນ ຄຫຏ຺ຐປພ຺ພຊິຕານໍ ອຕ຺ຕສມ຺ປຕ຺ຕິນິຄູຫນລກ຺ຂຓໍ ມຈ຺ຉຣິຍໍ ນາມາຕິ ຄເຫຕພ຺ພໍ.

ອິເມສຸ ຈ ສໍໂຍຊເນສຸ ທິຏ຺ຐິວິຈິກິຈ຺ຉາສີລພ຺ພຕປຣາມາສອິສ຺ສາມຈ຺ຉຣິຍານິ ໂສຕາປຕ຺ຕິມຄ຺ເຄນ ປຫີຍນ຺ຕິ, ປຏິໂຆ ອນາຄາມິມຄ຺ເຄນ, ກາມຣາໂຄ ຈຕູຫິປີຕິ ວຕ຺ຕພ຺ພໍ, ‘‘ຕຕິເຍນາ’’ຕິ ປນ ວຸຕ຺ຕໍ. ມານຠວຣາຄອວິຊ຺ຊາ ອຣຫຕ຺ຕມຄ຺ເຄນ. ຕຕ຺ຖ ຈ ອຍາຖາວມາໂນ ປຐມມຄ຺ເຄນ ປຫີຍຕີຕິ ທຏ຺ຐພ຺ໂພ, ອິເມສໍ ກາມຣາຄຠວຣາຄານໍ ໂລຠສຠາວຕ຺ຕາ ທິຏ຺ຐິສີລພ຺ພຕປຣາມາສານໍ ມິຈ຺ຉາທິຏ຺ຐິສຠາວຕ຺ຕາ ສຠາວໂຕ ອຏ຺ເຐວ ຘມ຺ມາ ທສ ສໍໂຍຊນາ ນາມ ຊາຕາ. ອິເມ ທສ ຐເປຕ຺ວາ ເສສາ ໂລກິຍໂລກຸຕ຺ຕຣຘມ຺ມາ ໂນ ສໍໂຍຊນາ ນາມ. ເສສໍ ອາສວທຸກສທິສໍ. ສໍໂຍຊນທຸກໍ ປຐມໍ.

ອາຣມ຺ມຓຠາວໍ ອຸປຄນ຺ຕ຺ວາ ສໍໂຍຊນສໍວຑ຺ຒເນນ ສໍໂຍຊນານໍ ຫິຕາຕິ ສໍໂຍຊນິຍາ, ສາສວຘມ຺ມາ ເອວ. ຕຖາ ນີວຣຓິຍາຕິ ເອຕ຺ຖາປິ. ນ ສໍໂຍຊນິຍາ ອສໍໂຍຊນິຍາ, ອນາສວາ. ເສສໍ ສາສວທຸກສທິສເມວ. ທຸຕິຍໍ.

ຕຕິຍາທໂຍປິ ¶ ອາສວໂຄຈ຺ຉເກ ຕຕິຍາທິສທິສາ ເອວ, ວິເສສມຕ຺ຕເມເວຕ຺ຖ ວກ຺ຂາມ. ຕຕ຺ຖ ຫິ ທ຺ວາທສາກຸສລຈິຕ຺ຕານິ ສໍໂຍຊນສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ນາມ, ອຸທ຺ຘຈ຺ຈສຫຄໂຕ ໂມໂຫ, ເສສຈິຕ຺ຕຣູປນິພ຺ພານານິ ສໍໂຍຊນວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ນາມ. ເສສໍ ສມເມວ. ຕຕິຍໍ.

ທສ ¶ ສໍໂຍຊນານິ ສໍໂຍຊນາ ເຈວ ສໍໂຍຊນິຍາ ຈ ນາມ. ຕທວເສສໂລກິຍຘມ຺ມາ ສໍໂຍຊນິຍາ ເຈວ ໂນ ຈ ສໍໂຍຊນາ ນາມ. ເສສໍ ສຸວິຎ຺ເຎຍ຺ຍເມວ. ຈຕຸຕ຺ຖໍ.

ເຍ ປນ ອຸທ຺ຘຈ຺ຈວິຣຫິເຕສຸ ເອກາທສສຸ ອກຸສລຈິຕ຺ເຕສຸ ວິຈິກິຈ຺ຉາໂມຫາ ໂທສໂມຫາ ໂທສອິສ຺ສາໂມຫາ ໂທສມຈ຺ຉຣິຍໂມຫາ ໂລຠມານໂມຫາ ໂລຠທິຏ຺ຐິໂມຫາ ຈາຕິ ທ຺ເວ ຕໂຍ ເອກໂຕ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ, ເຕ ສໍໂຍຊນາ ເຈວ ສໍໂຍຊນສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ຈ ນາມ. ທ຺ວາທສາກຸສລຈິຕ຺ຕານິ ເຈວ ສໍໂຍຊນວຊ຺ຊິຕຕໍສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ຈ ສໍໂຍຊນສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ເຈວ ໂນ ຈ ສໍໂຍຊນາ ນາມ. ເສສມິຘ ອນນ຺ຕຣທຸກຎ຺ຈ ອາສວໂຄຈ຺ຉເກ ປຎ຺ຈມຉຏ຺ຐທຸກສທິສເມວ. ເກວລໍ ອາສວປທຏ຺ຐາເນ ສໍໂຍຊນປທເມວ ວິເສໂສ. ປຎ຺ຈມຉຏ຺ຐທຸການິ.

ຄນ຺ຖໂຄຈ຺ຉເກ ຍສ຺ສ ສໍວິຊ຺ຊນ຺ຕິ, ຕໍ ຈຸຕິປຏິສນ຺ຘິວເສນ ວຏ຺ຏສ຺ມິໍ ຄນ຺ເຖນ຺ຕິ ຆເຏນ຺ຕີຕິ ຄນ຺ຖາ. ຕໂຕ ອຎ຺ເຎ ໂນ ຄນ຺ຖາ.

ຕຕ຺ຖ ອຠິຊ຺ຌາກາຍຄນ຺ໂຖ, ພ຺ຍາປາໂທ, ສີລພ຺ພຕປຣາມາໂສ, ອິທໍສຈ຺ຈາຠິນິເວໂສ ກາຍຄນ຺ໂຖຕິ ອິເມ ຈຕ຺ຕາໂຣ ຘມ຺ມາ ຄນ຺ຖາ ນາມ. ຕຕ຺ຖ ອຠິຊ຺ຌາ ເອວ ນາມກາຍໍ ວຸຕ຺ຕນເຍນ ຄນ຺ເຖຕີຕິ ອຠິຊ຺ຌາກາຍຄນ຺ໂຖ. ເອວໍ ເສເສສຸປິ. ສພ຺ພຎ຺ຎຸຠາສິຕມ຺ປິ ປຏິກ຺ຂິປິຕ຺ວາ ‘‘ສສ຺ສໂຕ ໂລໂກ, ອິທເມວ ສຈ຺ຈໍ, ໂມຆມຎ຺ຎ’’ນ຺ຕິ ອິມິນາ ອາກາເຣນ ອຠິນິວິສນໂຕ ສີລພ຺ພຕປຣາມາສວິຣຫິຕາ ສພ຺ພາປິ ທິຏ຺ຐິ ອິທໍສຈ຺ຈາຠິນິເວໂສ ນາມ. ເສສາ ວຸຕ຺ຕຕ຺ຖາວ. ອິເມສຸ ຈ ປຈ຺ຉິມາ ທ຺ເວ ຄນ຺ຖາ ປຐເມນ ມຄ຺ເຄນ ປຫີຍນ຺ຕິ, ພ຺ຍາປາໂທ ຕຕິເຍນ, ອຠິຊ຺ຌາ ຈຕູຫິປິ. ອິເມ ຈ ສຠາວໂຕ ຕໂຍ ຘມ຺ມາ ຈຕ຺ຕາໂຣ ¶ ຄນ຺ຖາ ນາມ ຊາຕາ. ອິເມ ປນ ຐເປຕ຺ວາ ເສສາ ສພ຺ເພ ຘມ຺ມາ ໂນ ຄນ຺ຖາ ນາມ. ຄນ຺ຖທຸກໍ ປຐມໍ.

ອາຣມ຺ມຓກຣຓວເສນ ¶ ຄນ຺ເຖຫິ ຄນ຺ຖິຕພ຺ພາຕິ ຄນ຺ຖນິຍາ. ນ ຄນ຺ຖນິຍາ ອຄນ຺ຖນິຍາ. ເສສໍ ສາສວທຸກສທິສເມວ. ທຸຕິຍໍ.

ໂມຫມູລວຊ຺ຊິຕານິ ທສ ອກຸສລຈິຕ຺ຕານິ, ທິຏ຺ຐິວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕຈິຕ຺ເຕສຸ ໂລຠໍ, ໂທສມູເລສຸ ຈ ໂທສໍ ຐເປຕ຺ວາ ຕໍສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ຈ ຄນ຺ຖສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ນາມ. ຍຖາວຸຕ຺ໂຕ ໂລໂຠ, ໂທໂສ, ໂມຫມູລານິ, ກຸສລາພ຺ຍາກຕານິ ຈິຕ຺ຕານິ, ຣູປນິພ຺ພານານິ ຈ ຄນ຺ຖວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ນາມ. ເຈຕສິເກສຸ ປນ ທິຏ຺ຐິມານອິສ຺ສາມຈ຺ຉຣິຍກຸກ຺ກຸຈ຺ຈຖິນມິທ຺ຘານິ ຄນ຺ຖສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ເອວ. ໂທສວິຈິກິຈ຺ຉາ, ກຸສລາພ຺ຍາກຕາ ຈ ຄນ຺ຖວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ເອວ, ເສສາ ທ຺ວິຘາປິ ໂຫນ຺ຕິ. ຕຕິຍໍ.

ຈຕ຺ຕາໂຣ ຄນ຺ຖາ ຄນ຺ຖາ ເຈວ ຄນ຺ຖນິຍາ ຈ ນາມ. ຕທວເສສາ ໂລກິຍາ ຄນ຺ຖນິຍາ ເຈວ ໂນ ຈ ຄນ຺ຖາ ນາມ. ຕຖາ ເຈຕສິເກສຸ ຄນ຺ຖວຊ຺ຊິຕາ ອກຸສລາ, ອປ຺ປມຎ຺ຎາ ຈ, ເສສາ ເຈຕສິກາ ປນ ຕຖາ ຈ ນ ວຕ຺ຕພ຺ພາ ຈ, ອິຘ ປນ ໂລກຸຕ຺ຕຣາ ນ ວຕ຺ຕພ຺ພາ. ຈຕຸຕ຺ຖໍ.

ທິຏ຺ຐິ ຄນ຺ຖາເຈວ ຄນ຺ຖສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ຈ ນາມ. ໂລໂຠ ຕຖາ ຈ ນ ວຕ຺ຕພ຺ໂພ ຈ, ຄນ຺ຖສມ຺ປຍຸຕ຺ເຕສຸ ຄນ຺ເຖ ຐເປຕ຺ວາ ເສສາ ຄນ຺ຖສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ເຈວ ໂນ ຈ ຄນ຺ຖາ ນາມ. ອິຘ ປນ ຄນ຺ຖວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ນ ວຕ຺ຕພ຺ພາ. ເຈຕສິເກສຸ ປນ ມານອິສ຺ສາມຈ຺ຉຣິຍກຸກ຺ກຸຈ຺ຈຖິນມິທ຺ຘານິ ຄນ຺ຖສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ເຈວ ໂນ ຈ ຄນ຺ຖາ ເອວ, ໂມຫາຫິຣິກາໂນຕ຺ຕປ຺ປອຸທ຺ຘຈ຺ຈານິ ຕິຊາຕິກາ ຈ ສິຍາ, ຕຖາ ນວຕ຺ຕພ຺ພາ ຈ, ເສສາ ນ ວຕ຺ຕພ຺ພາ. ເສສໍ ສຸວິຎ຺ເຎຍ຺ຍເມວ. ປຎ຺ຈມໍ.

ໂລກຸຕ຺ຕຣວຊ຺ຊິຕາ ຄນ຺ຖວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ຄນ຺ຖນິຍາ ນາມ. ໂລກຸຕ຺ຕຣາ ປນ ຄນ຺ຖວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ອຄນ຺ຖນິຍາ ນາມ. ອິຘ ປນ ຄນ຺ຖສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ນ ວຕ຺ຕພ຺ພາ. ເຈຕສິເກສຸ ປນ ໂທໂສ ວິຈິກິຈ຺ຉາ ¶ ກຣຸຓາ ມຸທິຕາ ຄນ຺ຖວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ຄນ຺ຖນິຍາ ເອວ, ໂມຫາຫິຣິກາໂນຕ຺ຕປ຺ປອຸທ຺ຘຈ຺ຈໂລຠາ ຕຖາ ນ ວຕ຺ຕພ຺ພາ ຈ, ເສສາ ກຸສລາພ຺ຍາກຕາ ທ຺ວິຘາປິ ໂຫນ຺ຕິ, ຕິຊາຕິກາ ປນ ທ຺ວິຘາປິ ນ ວຕ຺ຕພ຺ພາ ຈ, ເສສາ ອກຸສລາປິ ນ ວຕ຺ຕພ຺ພາ ຈ. ຉຏ຺ຐໍ.

ໂອຆໂຍຄໂຄຈ຺ຉການິ ສພ຺ພຖາ ອາສວໂຄຈ຺ຉກສທິສານິ. ປທຕ຺ຖມຕ຺ຕເມວ, ເຫຕ຺ຖ ນາມມຕ຺ຕຎ຺ຈ ວິເສໂສ ¶ . ຕຕ຺ຖ ຍສ຺ສ ສໍວິຊ຺ຊນ຺ຕິ, ຕໍ ວຏ຺ຏສ຺ມິໍ ໂອຫນນ຺ຕິ ໂອສີທາເປນ຺ຕີຕິ ໂອຆາ. ອາຣມ຺ມຓໍ ກຕ຺ວາ ອຕິກ຺ກມນີຍໂຕ ໂອເຆຫິ ອຕິກ຺ກມິຕພ຺ພາຕິ ໂອຆນິຍາ. ຕຖາ ໂຍຄນິຍາຕິ ເອຕ຺ຖາປິ. ວຏ຺ຏສ຺ມິໍ ໂຍເຊນ຺ຕີຕິ ໂຍຄາ. ເສສໍ ຕາທິສເມວ.

ນີວຣຓໂຄຈ຺ຉເກ ຈິຕ຺ຕໍ ນີວຣນ຺ຕິ ປຣິໂຍນນ຺ຘນ຺ຕີຕິ ນີວຣຓາ. ຕຕ຺ຖ ກາມຈ຺ຉນ຺ທນີວຣຓໍ ພ຺ຍາປາທນີວຣຓໍ ຖິນມິທ຺ຘນີວຣຓໍ ອຸທ຺ຘຈ຺ຈກຸກ຺ກຸຈ຺ຈນີວຣຓໍ ວິຈິກິຈ຺ຉານີວຣຓໍ ອວິຊ຺ຊານີວຣຓນ຺ຕິ ອິເມ ຉ ນີວຣຓາ ນາມ. ຕຕ຺ຖ ຖິນນ຺ຕິ ສປ຺ປິປິຓ຺ໂຑ ວິຍ ອວິປ຺ຜາຣິກຕາຍ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ຆນຠາໂວ, ຖທ຺ຘຕາຕິ ອຕ຺ໂຖ. ເມຘຕີຕິ ມິທ຺ຘໍ, ອກມ຺ມຎ຺ຎຠາໂວ, ປຈລາຍິກຠາວກໂຣຕິ ອຕ຺ໂຖ. ອິທຎ຺ຈ ເສຂປຸຖຸຊ຺ຊນານໍ ນິທ຺ທາຍ ປຸພ຺ພຠາເຄ, ອປຣຠາເຄ ຈ ປຈລາຍນເຫຕຸກໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ນ ນິທ຺ໂທກ຺ກມນກາເລ. ຂີຓາສວານມ຺ປິ ຫິ ກຣຊກາຍສ຺ສ ທຸພ຺ພລຠາເວນ ອສມ຺ມິສ຺ສຠວງ຺ຄສນ຺ຕຕິວເສນ ນິທ຺ໂທກ຺ກມນໍ ໂຫຕິ, ຕໍ ປນ ເຕສໍ ຖິນມິທ຺ຘເຫຕຸກໍ ນ ໂຫຕິ, ອິຕເຣສເມວ ໂຫຕິ.

ເກຈິ ¶ ປນ ຣູປເມວ ‘‘ມິທ຺ຘ’’ນ຺ຕິ ວທນ຺ຕິ, ຕໍ ນ ຍຸຕ຺ຕໍ, ‘‘ຖິນມິທ຺ຘນີວຣຓໍ ອວິຊ຺ຊານີວຣເຓນ ນີວຣຓຎ຺ເຈວ ນີວຣຓສມ຺ປຍຸຕ຺ຕຎ຺ຈາ’’ຕິ ອຣູປຘມ຺ເມຫິ ສມ຺ປໂຍຄວຈນໂຕ ອຣູປເມວ. ອກຸສລຎ຺ຈ ‘‘ຖິນມິທ຺ຘນີວຣຓສ຺ສ ປຫີນຕ຺ຕາ’’ຕິອາທິປຫານວຈນໂຕ. ອກຸສລາ ເອວ ຫິ ປຫາຕພ຺ພາ, ຕສ຺ມາ ອາຣຸປ຺ເປປິ ເຈຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ. ‘‘ນີວຣຓໍ ຘມ຺ມໍ ປຏິຈ຺ຈ ນີວຣໂຓ ຘມ຺ໂມ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ນ ປຸເຣຊາຕປຈ຺ຈຍາ’’ຕິ (ປຏ຺ຐາ. ໓.໘.໘) ເອຕສ຺ສ ວິຠງ຺ເຄ ‘‘ອາຣຸປ຺ເປ ກາມຈ຺ຉນ຺ທນີວຣຓໍ ປຏິຈ຺ຈ ຖິນມິທ຺ຘອຸທ຺ຘຈ຺ຈອວິຊ຺ຊານີວຣຓ’’ນ຺ຕິ (ປຏ຺ຐາ. ໓.໘.໘) ສພ຺ພໍ ວິຕ຺ຖາເຣຕພ຺ພໍ. ‘‘ໂສປ຺ປໍ ປຈລາຍິກາ’’ຕິ (ຘ. ສ. ໑໑໖໓) ປທຠາຊນີເຍ ປນສ຺ສ ຜລູປຈາເຣນ ວຸຕ຺ຕນ຺ຕິ ເວທິຕພ຺ພໍ. ຖິນໍ ມິທ຺ຘຎ຺ຈາຕິ ອິທໍ ທ຺ວຍໍ ນີວຣຓຏ຺ຐາເນ ເອກນີວຣຓໍ ວຸຕ຺ຕໍ, ຕຖາ ອຸທ຺ຘຈ຺ຈກຸກ຺ກຸຈ຺ຈຎ຺ຈາຕິ ອິທໍ ທ຺ວຍໍ. ຕຕ຺ຖ ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ‘‘ອກຕໍ ວຕ ເມ ກລ຺ຍາຓໍ, ກຕໍ ປາປ’’ນ຺ຕິອາທິນາ ອຸປ຺ປຊ຺ຊມາໂນ ວິປ຺ປຏິສາໂຣ. ເຕເນວສ຺ສ ປທຠາຊນີເຍ ‘‘ເຈຕໂສ ວິປ຺ປຏິສາໂຣ ມໂນວິເລໂຂ’’ຕິ ຈ ວຸຕ຺ຕໍ. ‘‘ອກປ຺ປິເຍ ກປ຺ປິຍສຎ຺ຎິຕາ’’ຕິອາທິ ປນ ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈມູລທສ຺ສນຕ຺ຖໍ. ເອວໍສຎ຺ຎິຕາຍ ຫິ ກເຕ ວີຕິກ຺ກເມ ປຈ຺ຉາ ‘‘ທຸຏ຺ຐຸ ມຍາ ກຕ’’ນ຺ຕິ ສຸທິນ຺ນາທີນໍ ວິຍ ວິປ຺ປຏິສາໂຣ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ. ຍໍ ປນ ວິນເຍ ‘‘ອຖ ໂຂ ອາຍສ຺ມາ ສາຣິປຸຕ຺ໂຕ…ເປ… ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈາຍນ຺ໂຕ ນ ປຏິຄ຺ຄເຫສີ’’ຕິ (ປາຈິ. ໒໐໔) ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈໍ ອາຄຕໍ, ຕໍ ນີວຣຓກຸກ຺ກຸຈ຺ຈໍ ¶ . ນ ຫິ ອຣຫໂຕ ນີວຣຓໍ ອຕ຺ຖິ, ນີວຣຓວຕິຣູປກໍ ປນ ‘‘ກປ຺ປຕິ, ນ ກປ຺ປຕີ’’ຕິ ວີມໍສນສງ຺ຂາຕໍ ວິນຍກຸກ຺ກຸຈ຺ຈໍ ນາເມຕນ຺ຕິ ເວທິຕພ຺ພໍ. ເສສນີວຣຓານິ ວຸຕ຺ຕຕ຺ຖານິ ເອວ. ອິເມສຸ ຈ ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈວິຈິກິຈ຺ຉາ ປຐເມນ ມຄ຺ເຄນ ປຫີຍນ຺ຕິ, ພ຺ຍາປາໂທ ຕຕິເຍນ, ຖິນມິທ຺ຘຸທ຺ຘຈ຺ຈາວິຊ຺ຊາ ຈຕຸຕ຺ເຖນ, ກາມຈ຺ຉນ຺ໂທ ຈຕູຫິປີຕິ ວຕ຺ຕພ຺ພໍ, ‘‘ຕຕິເຍນາ’’ຕິ ປນ ວຸຕ຺ຕໍ. ອິເມ ຈ ສຠາວໂຕ ອຏ຺ຐ ຘມ຺ມາ ຉ ນີວຣຓາ ນາມ ຊາຕາ, ອິເມ ປນ ຐເປຕ຺ວາ ເສສາ ໂນ ນີວຣຓາ ນາມ. ນີວຣຓທຸກໍ ປຐມໍ.

ທຸຕິຍໍ ¶ ສາສວທຸກສທິສເມວ. ທ຺ວາທສ ອກຸສລຈິຕ຺ຕານິ ນີວຣຓສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ນາມ. ເສສຈິຕ຺ຕຣູປນິພ຺ພານານິ ນີວຣຓວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ນາມ. ເຈຕສິເກສຸ ອກຸສລາ ນີວຣຓສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາວ, ກຸສລາພ຺ຍາກຕາ ນີວຣຓວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕາວ, ເສສາ ທ຺ວິຘາປິ ໂຫນ຺ຕິ. ຕຕິຍໍ.

ຉ ນີວຣຓາ ນີວຣຓາ ເຈວ ນີວຣຓິຍາ ຈ ນາມ. ເສສາ ໂລກິຍາ ນີວຣຓິຍາ ເຈວ ໂນ ຈ ນີວຣຓາ ນາມ. ໂລກຸຕ຺ຕຣາ ນ ວຕ຺ຕພ຺ພາ. ເສສໍ ອາສວໂຄຈ຺ຉເກ ຈຕຸຕ຺ຖສທິສເມວ. ຈຕຸຕ຺ຖໍ.

ຉ ນີວຣຓາ ນີວຣຓາ ເຈວ ນີວຣຓສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ຈ ນາມ. ຕທຎ຺ເຎ ນີວຣຓສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ປນ ນີວຣຓສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ເຈວ ໂນ ຈ ນີວຣຓາ ນາມ. ຕຖາ ເຈຕສິເກສຸ ນີວຣຓວິຣຫິຕາ ອກຸສລາ, ຕິຊາຕິກາ ປນ ຕຖາ ຈ ນ ວຕ຺ຕພ຺ພາ ຈ, ກຸສລາພ຺ຍາກຕາ ນ ວຕ຺ຕພ຺ພາວ. ອິຘ ປນ ນີວຣຓວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ສພ຺ເພ ນ ວຕ຺ຕພ຺ພາ. ປຎ຺ຈມໍ.

ໂລກຸຕ຺ຕຣວຊ຺ຊິຕາ ນີວຣຓວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ນີວຣຓິຍາ ນາມ. ໂລກຸຕ຺ຕຣາ ນີວຣຓວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ອນີວຣຓິຍາ ນາມ. ອິຘ ປນ ນີວຣຓສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ນ ວຕ຺ຕພ຺ພາ. ເຈຕສິເກສຸ ປນ ກຣຸຓາມຸທິຕາ ນີວຣຓວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ນີວຣຓິຍາວ, ກຸສລາພ຺ຍາກຕາ ທ຺ວິຘາປິ ໂຫນ຺ຕິ, ຕິຊາຕິກາ ຕຖາ ຈ ນ ວຕ຺ຕພ຺ພາ ຈ, ອກຸສລາ ປນ ນ ວຕ຺ຕພ຺ພາວ. ຉຏ຺ຐໍ.

ປຣາມາສໂຄຈ຺ຉເກ ຘມ຺ມານໍ ຍຖາຠູຕໍ ອນິຈ຺ຈາທິອາກາຣໍ ອຕິກ຺ກມິຕ຺ວາ ‘‘ນິຈ຺ຈ’’ນ຺ຕິອາທິວເສນ ¶ ປວຕ຺ຕມານາ ປຣໂຕ ອາມສນ຺ຕີຕິ ປຣາມາສາ. ມິຈ຺ຉາທິຏ຺ຐິ. ພຫຸວຈນນິທ຺ເທເສ ກາຣຓໍ ວຸຕ຺ຕເມວ. ຕທຎ຺ເຎ ສພ຺ເພ ຘມ຺ມາ ໂນ ປຣາມາສາ ນາມ. ປຣາມາສທຸກໍ ປຐມໍ.

ປຣາມາເສຫິ ¶ ອາຣມ຺ມຓກຣຓວເສນ ປຣາມຏ຺ຐຕ຺ຕາ ປຣາມຏ຺ຐາ. ເສສໍ ອາສວທຸກສທິສເມວ. ທຸຕິຍໍ.

ທິຏ຺ຐິສມ຺ປຍຸຕ຺ຕຈິຕ຺ເຕສຸ ທິຏ຺ຐິວິຣຫິຕາ ຘມ຺ມາ ປຣາມາສສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ນາມ. ເສສຈິຕ຺ຕຣູປນິພ຺ພານານິ ປຣາມາສວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ນາມ. ອິຘ ປນ ທິຏ຺ຐິ ນ ວຕ຺ຕພ຺ພາ, ເສສເຈຕສິເກສຸ ປນ ມານໂທສອິສ຺ສາມຈ຺ຉຣິຍກຸກ຺ກຸຈ຺ຈວິຈິກິຈ຺ຉາ, ກຸສລາພ຺ຍາກຕາ ຈ ປຣາມາສວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ເອວ, ເສສາ ທ຺ວິຘາປິ ໂຫນ຺ຕິ. ຕຕິຍໍ.

ທິຏ຺ຐິ ເອວ ປຣາມາສາ ເຈວ ປຣາມຏ຺ຐາ ຈ ນາມ. ເສສໂລກິຍາ ປຣາມຏ຺ຐາ ເຈວ ໂນ ຈ ປຣາມາສາ ນາມ. ອິຘ ປນ ໂລກຸຕ຺ຕຣາ ນ ວຕ຺ຕພ຺ພາ. ເສສໍ ສຸວິຎ຺ເຎຍ຺ຍເມວ. ຈຕຸຕ຺ຖໍ.

ອິມສ຺ມິໍ ປນ ໂຄຈ຺ຉເກ ‘‘ປຣາມາສາ ເຈວ ຘມ຺ມາ ປຣາມາສສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ຈາ’’ຕິ ອຍໍ ທຸໂກ ນ ລພ຺ຠຕິ. ນ ຫິ ທິຏ຺ຐິ ທິຏ຺ຐິຍາ ສມ຺ປຍຸຊ຺ຊຕິ. ປຈ຺ຉິມທຸເກ ໂລກຸຕ຺ຕຣວຊ຺ຊິຕາ ປຣາມາສວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ປຣາມຏ຺ຐາ ນາມ. ໂລກຸຕ຺ຕຣາ ປຣາມາສວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ອປຣາມຏ຺ຐາ ນາມ. ອິຘ ປນ ປຣາມາໂສ, ຕໍສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ຈ ນ ວຕ຺ຕພ຺ພາ. ເສສໍ ວຸຕ຺ຕນຍເມວ.

ມຫນ຺ຕຣທຸເກສຸ ອາຣມ຺ມຓໍ ອຄ຺ຄເຫຕ຺ວາ ອປ຺ປວຕ຺ຕິໂຕ ສຫ ອາຣມ຺ມເຓນາຕິ ສາຣມ຺ມຓາ, ຈິຕ຺ຕເຈຕສິກາ. ນຕ຺ຖິ ອາຣມ຺ມຓເມເຕສນ຺ຕິ ອນາຣມ຺ມຓາ, ຣູປນິພ຺ພານານິ. ສາຣມ຺ມຓທຸກໍ.

ຈິນ຺ຕນຏ຺ເຐນ ຈິຕ຺ຕໍ, ຈິຕ຺ຕຕາຍ ວາ ຈິຕ຺ຕໍ. ຕໍ ຫິ ວຕ຺ຖຸທ຺ວາຣາຣມ຺ມຓກິຈ຺ຈາທິເຠທໂຕ, ອຕີຕາທິເຠທໂຕ ຈ ອຕ຺ຕໂນ ວິຈິຕ຺ຕຕາຍ ຈິຕ຺ຕນ຺ຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ ຈິຕ຺ຕກຣຓຕາຍ ວາ. ໂລກສ຺ມິໍ ຫິ ຈິຕ຺ຕກມ຺ມໂຕ ອຸຕ຺ຕຣິຕຣໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນາມ ນຕ຺ຖິ, ຕສ຺ມິມ຺ປິ ຈຣຓໍ ¶ ນາມ ຈິຕ຺ຕໍ ອຕິຈິຕ຺ຕໍ ໂຫຕິ. ຍໍ ວາ ປນຎ຺ຎມ຺ປິ ໂລເກ ສິປ຺ປຊາຕໍ, ສພ຺ພໍ ຕໍ ຈິຕ຺ເຕເນວ ກຣີຍຕິ. ເອວໍ ຕສ຺ສ ຕສ຺ສ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ນິປ຺ຜາທກໍ ¶ ຈິຕ຺ຕມ຺ປິ ຕເຖວ ຈິຕ຺ຕໍ ໂຫຕິ. ຍຖາ ຈິນ຺ຕິຕສ຺ສ ວາ ອນວເສສສ຺ສ ອນິປ຺ຜຊ຺ຊນໂຕ ຕໂຕປິ ຈິຕ຺ຕເມວ ຈິຕ຺ຕຕຣໍ, ຕຖາ ຍເທຕໍ ເທວມນຸສ຺ສນິຣຍຕິຣຈ຺ຉານເຠທາສຸ ຄຕີສຸ ກຸສລາກຸສລກມ຺ມນານຕ຺ຕໍ, ເຕນ ຕາສຸ ຄຕີສຸ ອປທທ຺ວິປທາທິອຸຈ຺ຈຕ຺ຕນີຈຕ຺ຕາທິນານຕ຺ຕໍ, ຕສ຺ມິໍ ຕສ຺ມິໍ ອຕ຺ຕຠາເວ ທີຆຣສ຺ສຖູລາຖູລສຸວຓ຺ຓທຸພ຺ພຓ຺ຓາທິລາຠາລາຠາທິ ຈາຕິ ເອວມາທິ ອຊ຺ຌຕ຺ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ, ພຫິທ຺ຘາ ຈ ປຖວີປພ຺ພຕຕິຓຣຸກ຺ຂລຕາທິເທວພ຺ຣຫ຺ມວິມານກປ຺ປຣຸກ຺ຂາທິຠູຕໍ ກມ຺ມປຈ຺ຈຍໍ ຈິຕ຺ຕໍ, ຕມ຺ປິ ຈິຕ຺ເຕເນວ ກຕໍ, ຕໂຕ ຈິຕ຺ຕເມວ ຈິຕ຺ຕຕຣໍ ຈິນ຺ຕິຕນິຍາເມນ ສພ຺ພາກາຣສ຺ສ ອສມ຺ຠວໂຕ. ເອວໍ ຈິນ຺ຕນຏ຺ເຐນ, ຈິຕ຺ຕວິຈິຕ຺ຕຏ຺ເຐນ, ຈິຕ຺ຕກຣຓຏ຺ເຐນ ຈ ‘‘ຈິຕ຺ຕ’’ນ຺ຕິ ວິຎ຺ຎາຓໍ ເວທິຕພ຺ພໍ, ຕເທວ ວິຎ຺ຎາຓໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນາມ. ເຈຕສິກຣູປນິພ຺ພານານິ ໂນ ຈິຕ຺ຕາ ນາມ. ຈິຕ຺ຕທຸກໍ.

ອວິປ຺ປໂຍຄວເສນ ເຈຕສິ ນິຍຸຕ຺ຕາ ເຈຕສິກາ, ຜສ຺ສາທໂຍ ທ຺ວິປຎ຺ຎາສ ຘມ຺ມາ. ຈິຕ຺ຕຣູປນິພ຺ພານານິ ອເຈຕສິກາ ນາມ. ເຈຕສິກທຸກໍ.

ເຈຕສິກາ ເອວ ຈິຕ຺ຕສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ນາມ. ຣູປນິພ຺ພານານິ ຈິຕ຺ຕວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ນາມ, ອິຘ ປນ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ວຕ຺ຕພ຺ພໍ. ຈິຕ຺ຕສມ຺ປຍຸຕ຺ຕທຸກໍ.

ນິຣນ຺ຕຣຠາວູປຄມນຕາຍ ອຸປ຺ປາທໂຕ ຍາວ ຠງ຺ຄາຈິຕ຺ເຕນ ສໍສຏ຺ຐາຕິ ຈິຕ຺ຕສໍສຏ຺ຐາ. ເອກໂຕ ວຕ຺ຕມານາປິ ນິຣນ຺ຕຣຠາວໍ ອນຸປຄມນຕາຍ ຈິຕ຺ເຕນ ວິສໍສຏ຺ຐາຕິ ຈິຕ຺ຕວິສໍສຏ຺ຐາ. ເສສໍ ອນນ຺ຕຣທຸກສທິສເມວ. ຈິຕ຺ຕສໍສຏ຺ຐທຸກໍ.

ສມຸຏ຺ຐຫນ຺ຕິ ເອເຕນາຕິ ສມຸຏ຺ຐານໍ, ຈິຕ຺ຕໍ ສມຸຏ຺ຐານໍ ເອເຕສນ຺ຕິ ຈິຕ຺ຕສມຸຏ຺ຐານາ, ເຈຕສິການິ ເຈວ ຈິຕ຺ຕຊຣູປກລາປາ ຈ ¶ . ຈິຕ຺ຕໍ, ປນ ອຈິຕ຺ຕຊຣູປກລາປາ, ນິພ຺ພານຎ຺ຈ ໂນ ຈິຕ຺ຕສມຸຏ຺ຐານາ ນາມ. ຈິຕ຺ຕສມຸຏ຺ຐານທຸກໍ.

ສຫ ຠວນ຺ຕີຕິ ສຫຠຸໂນ, ຈິຕ຺ເຕນ ສຫຠຸໂນ ຈິຕ຺ຕສຫຠຸໂນ, ເຈຕສິການິ ເຈວ ກາຍວຈີວິຎ຺ຎຕ຺ຕິໂຍ ຈ. ຈິຕ຺ຕໍ, ປນ ວິຎ຺ຎຕ຺ຕິວຊ຺ຊິຕຣູປນິພ຺ພານານິ ຈ ໂນ ຈິຕ຺ຕສຫຠຸໂນ ນາມ. ຈິຕ຺ຕສຫຠຸທຸກໍ.

ອນຸປຣິວຕ຺ຕນ຺ຕີຕິ ¶ ອນຸປຣິວຕ຺ຕິໂນ, ກິໍ ອນຸປຣິວຕ຺ຕນ຺ຕິ? ຈິຕ຺ຕໍ, ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ອນຸປຣິວຕ຺ຕິໂນ ຈິຕ຺ຕານຸປຣິວຕ຺ຕິໂນ. ເສສໍ ອນນ຺ຕຣທຸກສທິສເມວ. ຈິຕ຺ຕານຸປຣິວຕ຺ຕິທຸກໍ.

ອິໂຕ ປເຣ ປນ ຕໂຍ ທຸກາ ເຈຕສິກທຸກສທິສາວ, ເກວລໍ ປທຕ຺ຖມຕ຺ຕເມວ ວິເສໂສ. ຕຕ຺ຖ ຈິຕ຺ຕສໍສຏ຺ຐາ ຈ ເຕ ຈິຕ຺ຕສມຸຏ຺ຐານາ ເອວ ຈາຕິ ຈິຕ຺ຕສໍສຏ຺ຐສມຸຏ຺ຐານາ. ຈິຕ຺ຕສໍສຏ຺ຐາ ຈ ເຕ ຈິຕ຺ຕສມຸຏ຺ຐານາ ຈ ຈິຕ຺ຕສຫຠຸໂນ ເອວ ຈາຕິ ຈິຕ຺ຕສໍສຏ຺ຐສມຸຏ຺ຐານສຫຠຸໂນ, ຈິຕ຺ຕສໍສຏ຺ຐາ ຈ ເຕ ຈິຕ຺ຕສມຸຏ຺ຐານາ ຈ ຈິຕ຺ຕານຸປຣິວຕ຺ຕິໂນ ເອວ ຈາຕິ ຈິຕ຺ຕສໍສຏ຺ຐສມຸຏ຺ຐານານຸປຣິວຕ຺ຕິໂນ. ເສສໍ ສຸວິຎ຺ເຎຍ຺ຍເມວ.

ຕທນນ຺ຕເຣ ປນ ອຊ຺ຌຕ຺ຕິກທຸເກ ອຊ຺ຌຕ຺ຕຊ຺ຌຕ຺ຕໍ ອຊ຺ຌຕ຺ຕຕ຺ຕິເກ ວຸຕ຺ຕວເສນ ອຊ຺ຌຕ຺ຕາວ ອຊ຺ຌຕ຺ຕິກາ. ປສາທຣູປຈິຕ຺ຕສງ຺ຂາຕານິ ຉ ອຊ຺ຌຕ຺ຕິການິ ອາຍຕນານິ. ຕໂຕ ພຫິຠູຕາ ພາຫິຣາ. ເສສຣູປເຈຕສິກນິພ຺ພານປຎ຺ຎຕ຺ຕິສງ຺ຂາຕານິ ຉ ພາຫິຣາຍຕນານິ, ອິຘ ປນ ປຎ຺ຎຕ຺ຕິໂຍປິ ລພ຺ຠນ຺ຕິ. ອຊ຺ຌຕ຺ຕິກທຸກໍ.

ອຸປາທິຍນ຺ເຕວ ຠູຕານິ, ນ ຠູຕາ ວິຍ ອຸປາທິຍນ຺ຕີຕິ ອຸປາທາ, ຈຕຸວີສຕິ ອຸປາທາຣູປານິ ເອວ. ນ ອຸປາທິຍນ຺ຕີຕິ ໂນ ອຸປາທາ, ຈຕຸມຫາຠູຕຈິຕ຺ຕເຈຕສິກນິພ຺ພານານິ. ອຸປາທາທຸກໍ.

ທ຺ວຕ຺ຕິໍສ ໂລກິຍວິປາກຈິຕ຺ຕານິ, ກມ຺ມຊຣູປຎ຺ຈ ອຸປາທິນ຺ນາ ນາມ. ເສສໂລກິຍໂລກຸຕ຺ຕຣານິ, ນິພ຺ພານຎ຺ຈ ອນຸປາທິນ຺ນາ ນາມ ¶ . ເສສໍ ອຸປາທິນ຺ນຸປາທານິຍຕ຺ຕິເກ ວຸຕ຺ຕານຸສາເຣນ ຎາຕພ຺ພໍ. ອຸປາທິນ຺ນທຸກໍ.

ອຸປາທານໂຄຈ຺ຉເກຠຸສໍ ອາທິຍນ຺ຕີຕິ ອຸປາທານາ, ທຬ຺ຫຄ຺ຄາຫໍ ຄຓ຺ຫນ຺ຕີຕິ ອຕ຺ໂຖ. ທຬ຺ຫຕ຺ໂຖ ຫິ ເອຕ຺ຖ ອຸປ-ສທ຺ໂທ ‘‘ອຸປາຍາໂສ’’ຕິອາທີສຸ ວິຍ. ຕໂຕ ອຎ຺ເຎ ໂນ ອຸປາທານາ. ຕຕ຺ຖ ກາມຸປາທານໍ ທິຏ຺ຐຸປາທານໍ ສີລພ຺ພຕຸປາທານໍ ອຕ຺ຕວາທຸປາທານນ຺ຕິ ອິເມ ອຸປາທານາ ນາມ. ຕຕ຺ຖ ວຕ຺ຖຸກາເມສຸ ອຸປ຺ປນ຺ໂນ ກິເລສກາໂມວ ວຸຕ຺ຕນເຍນ ອຸປາທານນ຺ຕິ ກາມຸປາທານໍ. ເອວໍ ເສເສສຸປິ. ຕຕ຺ຖ ວີສຕິວຕ຺ຖຸກາ ສກ຺ກາຍທິຏ຺ຐິ ອຕ຺ຕວາທຸປາທານໍ ນາມ. ເສສານິ ປຸພ຺ເພ ວຸຕ຺ຕາເນວ. ປຈ຺ຉິມານິ ປເນຕ຺ຖ ຕີຓິ ອຸປາທານານິ ຕຖາປວຕ຺ຕທິຏ຺ຐິ ເອວ. ຕານິ ຈ ປຐເມນ ມຄ຺ເຄນ ປຫີຍນ຺ຕິ, ກາມຸປາທານໍ ຈຕູຫິປິ ¶ . ອິເມ ຈ ສຠາວໂຕ ທ຺ເວ ຘມ຺ມາ ວິຠາຄໂຕ ຈຕຸຣຸປາທານາ ນາມ ຊາຕາ. ອິເມ ປນ ຐເປຕ຺ວາ ເສສາ ສພ຺ເພ ຘມ຺ມາ ໂນ ອຸປາທານາ ນາມ. ອຸປາທານທຸກໍ ປຐມໍ.

ອຸປາທານິຍທຸໂກ ສໍໂຍຊນິຍທຸກສທິໂສວ. ທຸຕິຍໍ.

ອຏ຺ຐໂລຠສຫຄຕຈິຕ຺ຕານິ, ຕໍສມ຺ປຍຸຕ຺ເຕສຸ ທິຏ຺ຐິວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕໂລຠໍ ຐເປຕ຺ວາ ເສສາ ຈ ອຸປາທານສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ນາມ. ທິຏ຺ຐິວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕໂລຠໂທສໂມຫມູລານິ, ກຸສລາພ຺ຍາກຕານິ ຈ ຈິຕ຺ຕານິ, ຣູປນິພ຺ພານານິ ຈ ອຸປາທານວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ນາມ. ເຈຕສິເກສຸ ປນ ທິຏ຺ຐິມານາ ອຸປາທານສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາວ, ໂທສອິສ຺ສາມຈ຺ຉຣິຍກຸກ຺ກຸຈ຺ຈວິຈິກິຈ຺ຉາ, ກຸສລາພ຺ຍາກຕາ ຈ ອຸປາທານວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ເອວ. ເສສາ ທຸວິຘາປິ ໂຫນ຺ຕິ. ຕຕິຍໍ.

ຈຕ຺ຕາຣິ ອຸປາທານານິ ອຸປາທານາ ເຈວ ອຸປາທານິຍາ ຈ ນາມ. ຕທວເສສາ ໂລກິຍາ ອຸປາທານິຍາ ເຈວ ໂນ ຈ ¶ ອຸປາທານາ ນາມ. ອິຘ ປນ ໂລກຸຕ຺ຕຣາ ນ ວຕ຺ຕພ຺ພາ. ເສສໍ ວຸຕ຺ຕນຍເມວ. ຈຕຸຕ຺ຖໍ.

ປຎ຺ຈມຉຏ຺ຐທຸກາ ປາຐໂຕ ຄນ຺ຖໂຄຈ຺ຉເກ ປຎ຺ຈມຉຏ຺ຐທຸກສທິສາວ, ເກວລໍ ປຎ຺ຈມທຸເກ ‘‘ເຈຕສິເກສຸ ມາໂນ ອຸປາທານສມ຺ປຍຸຕ຺ໂຕ ເຈວ ໂນ ຈ ອຸປາທາໂນ ເອວ, ໂມຫາຫິຣິກາໂນຕ຺ຕປ຺ປອຸທ຺ຘຈ຺ຈຖິນມິທ຺ຘານິ ຕິຊາຕິການິ ຕຖາ ຈ ນ ວຕ຺ຕພ຺ພາ ຈາ’’ຕິ ອິທຎ຺ຈ, ຉຏ຺ຐທຸເກ ‘‘ເຈຕສິເກສຸ ໂທສອິສ຺ສາມຈ຺ຉຣິຍກຸກ຺ກຸຈ຺ຈວິຈິກິຈ຺ຉາ ອປ຺ປມຎ຺ຎາ ອຸປາທານວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ອຸປາທານິຍາ ເອວ, ໂມຫາຫິຣິກາໂນຕ຺ຕປ຺ປອຸທ຺ຘຈ຺ຈໂລຠຖິນມິທ຺ຘານິ ຕຖາ ຈ ນ ວຕ຺ຕພ຺ພານິ ຈາ’’ຕິ ເອຕ຺ຕກເມວ ປາຐໂຕ ວິເສໂສ, ອຕ຺ຖໂຕ ປນ ນາມມຕ຺ຕໂກວ ວິເສໂສ. ເສໂສ ສຸວິຎ຺ເຎຍ຺ໂຍວ. ປຎ຺ຈມຉຏ຺ຐານິ.

ກິເລສໂຄຈ຺ຉເກ ສໍກິລິຏ຺ຐຕ຺ຕິເກ ວຸຕ຺ຕນເຍນ ປທຕ຺ໂຖ ເວທິຕພ຺ໂພ. ໂລໂຠ ໂທໂສ ໂມໂຫ ມາໂນ ທິຏ຺ຐິ ວິຈິກິຈ຺ຉາ ຖິນໍ ອຸທ຺ຘຈ຺ຈໍ ອຫິຣິກໍ ອໂນຕ຺ຕປ຺ປນ຺ຕິ ອິເມ ທສ ຘມ຺ມາ ກິເລສາ ນາມ. ອິເມ ຈ ວຸຕ຺ຕຕ຺ຖາ ເອວ, ອິຘ ປນ ໂລໂຠ, ເຫຕຸຄນ຺ຖນີວຣຓອຸປາທານໂຄຈ຺ຉເກສຸ ໂລໂຠ ຈ ນິປ຺ປເທສໂຕ ຈຕຸມຄ຺ຄວຊ຺ໂຌປິ ເອເກເນວ ໂກຏ຺ຐາເສນ ຐິໂຕ, ເສສໂຄຈ຺ຉເກສຸ ໂສ ສພ຺ໂພປິ ໂລໂຠ ‘‘ກາມາສໂວ ຠວາສໂວ’’ຕິອາທິນາ ¶ ທ຺ເວ ທ຺ເວ ໂກຏ຺ຐາສາ ຫຸຕ຺ວາ ຐິໂຕ, ອິມິນາ ປນ ອຏ຺ຐກຖາວຈເນນາປິ ຠວາສວາທິພ຺ຍຕິຣິຕ຺ໂຕ ສພ຺ໂພ ຈຕຸມຄ຺ຄວຊ຺ໂຌປິ ຣາໂຄ ກາມາສວາທີສຸ ສງ຺ຄຫິໂຕ. ກາມຈ຺ຉນ຺ທນີວຣຓໍ ປນ ຠວຣາໂຄປິ ນ ປຎ຺ຈກາມຄຸຓິກຣາຄມຕ຺ໂຕວາຕິ ປຎ຺ຎາຍຕິ, ‘‘ອາຣຸປ຺ເປ ກາມຈ຺ຉນ຺ທນີວຣຓໍ ປຏິຈ຺ຈ ຖິນມິທ຺ຘນີວຣຓ’’ນ຺ຕິອາທິປາຬິໂຕ (ປຏ຺ຐາ. ໓.໘.໘) ເຈຕໍ ທຏ຺ຐພ຺ພໍ ປຎ຺ຈກາມຄຸຓິກຣາຄສ຺ສ ຣູປາຣູປຠູມີສຸ ອນຸປ຺ປຊ຺ຊນໂຕ. ອິເມສຸ ¶ ຈ ກິເລເສສຸ ທິຏ຺ຐິວິຈິກິຈ຺ຉາ ປຐເມນ ມຄ຺ເຄນ ປຫີຍນ຺ຕິ, ໂທໂສ ຕຕິເຍນ, ໂລຠາທໂຍ ຈຕູຫິປິ. ອິເມ ປນ ທສ ຘມ຺ເມ ຐເປຕ຺ວາ ເສສາ ໂນ ກິເລສາ ນາມ. ກິເລສທຸກໍ ປຐມໍ.

ສໍກິເລສິກທຸໂກ ສາສວທຸກສທິໂສວ. ທຸຕິຍໍ.

ສໍກິລິຏ຺ຐທຸໂກ, ກິເລສສມ຺ປຍຸຕ຺ຕທຸໂກ ຈາຕິ ທ຺ເວປິ ສມານຕ຺ຖາວ. ເຕ ຈ ນີວຣຓໂຄຈ຺ຉເກ ຕຕິຍທຸກສທິສາວ. ຕຕິຍຈຕຸຕ຺ຖານິ.

ທສ ກິເລສາ ກິເລສາ ເຈວ ສໍກິເລສິກາ ຈ ນາມ. ເສສາ ໂລກິຍຘມ຺ມາ ສໍກິເລສິກາ ເຈວ ໂນ ຈ ກິເລສາ ນາມ. ອິຘ ປນ ໂລກຸຕ຺ຕຣາ ນ ວຕ຺ຕພ຺ພາ. ເສສໍ ນີວຣຓໂຄຈ຺ຉເກ ຈຕຸຕ຺ຖທຸກສທິສເມວ. ປຎ຺ຈມໍ.

ຉຏ຺ຐສຕ຺ຕມທຸການິປິ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎໍ ສມານຕ຺ຖາເນວ. ຕານິ ຉຏ຺ຐສຕ຺ຕມານິ ນີວຣຓໂຄຈ຺ຉເກ ຍຖາກ຺ກມໍ ປາຐໂຕ ປຎ຺ຈມຉຏ຺ຐທຸກສທິສານິ, ອຕ຺ຖໂຕ ປນ ນາມມຕ຺ຕໂກວ ວິເສໂສ. ເສໂສ ສຸວິຎ຺ເຎຍ຺ໂຍ. ຉຏ຺ຐສຕ຺ຕມອຏ຺ຐມານິ.

ປິຏ຺ຐິທຸເກສຸ ອາທິໂຕ ຈຕ຺ຕາໂຣ ທຸກາ ທສ຺ສເນນປຫາຕພ຺ພຕ຺ຕິເກ, ທສ຺ສເນນປຫາຕພ຺ພເຫຕຸເກ ຈ ວຸຕ຺ຕນເຍນ ເວທິຕພ຺ພາ. ເກວລໍ ປນ ຕຕ຺ຖ ປຐມຕ຺ຕິເກ ວຸຕ຺ເຕສຸ ທສ຺ສເນນປຫາຕພ຺ເພ ຘມ຺ເມ ຐເປຕ຺ວາ ເສສາ ອິຘ ປຐມທຸກສ຺ສ ທຸຕິຍປເທ ທສ຺ສເນນປຫາຕພ຺ເພສຸ ປວິສນ຺ຕິ, ຠາວນາຍປຫາຕພ຺ເພ ຐເປຕ຺ວາ ເສສາ ອິຘ ທຸຕິຍທຸເກ ນຠາວນາຍປຫາຕພ຺ເພສຸ ປວິສນ຺ຕິ. ຕຕ຺ຖ ຈ ທຸຕິຍຕ຺ຕິເກ ວຸຕ຺ເຕສຸ ທສ຺ສເນນປຫາຕພ຺ພເຫຕຸເກ ຐເປຕ຺ວາ ¶ ເສສາ ອິຘ ຕຕິຍທຸເກ ນທສ຺ສເນນປຫາຕພ຺ພເຫຕຸເກ, ຠາວນາຍປຫາຕພ຺ພເຫຕຸເກ ຈ ຐເປຕ຺ວາ ເສສາ ອິຘ ຈຕຸຕ຺ຖທຸເກ ນຠາວນາຍປຫາຕພ຺ພເຫຕຸເກສຸ ປວິສນ຺ຕິ.

ປທຕ຺ໂຖ ¶ ຈ ທສ຺ສເນນ ປຫາຕພ຺ໂພ ເຫຕຸ ເອເຕສໍ ອຕ຺ຖີຕິ ທສ຺ສເນນປຫາຕພ຺ພເຫຕຸກາ. ເອວໍ ຠາວນາຍປຫາຕພ຺ພເຫຕຸກາຕິ ເອຕ຺ຖາປິ ອຕ຺ໂຖ ເວທິຕພ຺ໂພ. ເອວໍ ຫິ ສຕິ ອເຫຕຸການໍ ອຄ຺ຄຫຓໍ ສິຍາຕິ ເອຕ຺ຕກເມວ ວິເສໂສ. ຕິກທ຺ວຍເມວ ຫິ ຠຄວາ ເທສນາວິລາເສນ ຈຕ຺ຕາໂຣ ທຸເກ ກຕ຺ວາ ເທເສສິ. ເສສໍ ຕາທິສເມວ. ຈຕ຺ຕາໂຣ ທຸກາ ນິຏ຺ຐິຕາ.

ປຎ຺ຈປຎ຺ຎາສສວິຕກ຺ກຈິຕ຺ເຕສຸ ວິຕກ຺ກວິຣຫິຕາ ຈິຕ຺ຕເຈຕສິກາ ຘມ຺ມາ ສວິຕກ຺ກາ ນາມ. ວິຕກ຺ໂກ, ປນ ເສສຈິຕ຺ຕຣູປນິພ຺ພານານິ ຈ ອວິຕກ຺ກາ ນາມ. ປຎ຺ຈມໍ.

ຉສຏ຺ຐິຍາ ສວິຈາຣຈິຕ຺ເຕສຸ ວິຈາຣວິຣຫິຕາ ຘມ຺ມາ ສວິຈາຣາ ນາມ. ວິຈາໂຣ, ປນ ເສສຈິຕ຺ຕຣູປນິພ຺ພານານິ ຈ ອວິຈາຣາ ນາມ. ເສສໍ ອິຘ, ອນນ຺ຕເຣ ວຸຕ຺ຕທຸເກ ຈ ວິຕກ຺ກຕ຺ຕິເກ ວຸຕ຺ຕານຸສາເຣນ ຎາຕພ຺ພໍ. ຉຏ຺ຐໍ.

ອິໂຕ ປເຣສຸ ສປ຺ປີຕິກທຸໂກ, ປີຕິສຫຄຕທຸໂກ ຈ ສມານຕ຺ຖາວ, ເຕ ຈ ສຸຂສຫຄຕອຸເປກ຺ຂາສຫຄຕທຸກາ ຈາຕິ ຈຕ຺ຕາໂຣປິ ທຸກາ ປີຕິຕ຺ຕິເກ ວຸຕ຺ຕນຍາວ. ເກວລໍ ປເນເຕສໍ ທຸການໍ ປຐມໍ ປທໍ ຕຕ຺ຖ ປວິສຕິ, ປີຕິຕ຺ຕິເກ ອິຕຣີຕຣປທທ຺ວຍສງ຺ຄຫິຕາ, ອສງ຺ຄຫິຕາ ຈ ສພ຺ເພ ອຕ຺ຖາ ເຫຏ຺ຐາ ວຸຕ຺ຕນເຍເນຕ຺ຖ ທຸການໍ ທຸຕິຍປເທສຸ ອຕ຺ຖໂຕ ສງ຺ຄຫິຕາ, ອິເມ ຈ ນິປ຺ປເທສທຸກາຕິ ອຍເມວ ວິເສໂສ. ສຕ຺ຕມອຏ຺ຐມນວມທສມາ.

ຕທນນ຺ຕເຣສຸ ກາມາວຈຣາຕິ ເອຕ຺ຖ ‘‘ເຫຏ຺ຐໂຕ ອວີຈິນິຣຍໍ ປຣິຍນ຺ຕໍ ກຣິຕ຺ວາ ອຸປຣິໂຕ ປຣນິມ຺ມິຕວສວຕ຺ຕີ ເທເວ ອນ຺ໂຕ ກຣິຕ຺ວາ ຍໍ ຕສ຺ມິໍ ອນ຺ຕເຣ ເອຕ຺ຖາວຈຣາ ເອຕ຺ຖ ປຣິຍາປນ຺ນາ’’ຕິ ເອວໍ (ຘ. ສ. ໑໒໘໗) ປາຬິຍໍ ປຣິຈ຺ຉິນ຺ນານໍ ຈຕຸນ຺ນໍ ອປາຍານໍ, ມນຸສ຺ສານໍ, ຉນ຺ນໍ ເທວໂລການຎ຺ຈ ວເສນ ໂອກາສໂຕ ເອກາທສວິໂຘ ກາມຠໂວ ¶ ‘‘ກາໂມ’’ຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ ອຸຕ຺ຕຣປທໂລເປນ ຍຖາ ‘‘ຣູປູປປຕ຺ຕິຍາ’’ຕິອາທີສຸ ຣູປຠໂວ ‘‘ຣູປ’’ນ຺ຕິ. ຕສ຺ມິໍ ກາເມ ອວຈຣນ຺ຕິ ປວຕ຺ຕນ຺ຕີຕິ ກາມາວຈຣາ. ເຍຠຸຍ຺ຍໂຕ ເຈຕໍ ວຸຕ຺ຕໍ ຣູປາຣູເປສຸ ເຈເຕສຎ຺ຈ ອິຘ ປວຕ຺ຕິໂຕ ‘‘ຖລຈຣາ’’ຕິອາທີສຸ ວິຍ. ກາມຠວສງ຺ຂາເຕ ວາ ກາເມ ປຏິສນ຺ຘິໍ ອວຈາເຣນ຺ຕີຕິປິ ກາມາວຈຣາ, ກຸສລາກຸສລານິ ¶ . ອຸທ຺ຘຈ຺ຈສຫຄຕຈິຕ຺ຕໍ ປນ ອພ຺ຍາກຕຈິຕ຺ຕສທິສໍ. ຕທາຍຕ຺ຕຕາຍ, ອາຣມ຺ມຓກຣຓວເສນ ວາ ກິເລສກາໂມ ເອຕ຺ຖ ອວຈຣຕີຕິປິ ກາມາວຈຣໍ. ກາມຎ຺ເຈສ ຣູປາຣູປາວຈຣຘມ຺ເມສຸປິ ອວຈຣຕິ, ຣຸຬ຺ຫິໂຕ ປນ ‘‘ວທຕີຕິ ວຈ຺ໂຉ’’ຕິອາທີສຸ ວິຍ ອິເມ ເອວ ‘‘ກາມາວຈຣາ’’ຕິ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ. ອປິຈ ກາມຕຓ຺ຫາ ຣູປຕຓ຺ຫາ ອຣູປຕຓ຺ຫາຕິ ເອຕ຺ຖ ວຸຕ຺ຕກາມຕຓ຺ຫາສງ຺ຂາໂຕ ກາໂມ ເອຕ຺ຖ ອວຈຣຕີຕິປິ ກາມາວຈຣາ. ເອວໍ ພ຺ຣຫ຺ມານໍ ວິມານາຠຣຓາທີສຸ ຉນ຺ທຣາຄສ຺ສາປິ ກາມຕຓ຺ຫາຠາໂວ ສິທ຺ໂຘ, ຣູປຕຓ຺ຫາວິສຍານມ຺ປິ ຈ ພ຺ຣຫ຺ມານໍ ກມ຺ມຊຣູປາທີນໍ ກາມຕຓ຺ຫາຍປິ ວິສຍຕາຍ ກາມາວຈຣຕາ ສິທ຺ຘາ ໂຫຕິ. ນ ຣູປາຣູປາວຈຣານໍ ຕທຠາວໂຕ ຕທຎ຺ເຎ ນ ກາມາວຈຣາ. ອິມິນາ ນເຍນ ຣູປາວຈຣາທິທຸການມ຺ປິ ປທຕ຺ໂຖ ຍຖາຣຫໍ ຎາຕພ຺ໂພ. ຕຕ຺ຖ ຈຕຸປຎ຺ຎາສ ກາມາວຈຣຈິຕ຺ຕານິ, ສພ຺ພຎ຺ຈ ຣູປໍ ກາມາວຈຣາ ນາມ. ເສສຈິຕ຺ຕນິພ຺ພານານິ ນ ກາມາວຈຣາ ນາມ. ເຈຕສິເກສຸ ວຕ຺ຕພ຺ພໍ ປຣິຍາປນ຺ນທຸເກ ເອວ ອາວິ ຠວິສ຺ສຕິ. ເອກາທສມໍ.

ປນ຺ນຣສ ຣູປາວຈຣຈິຕ຺ຕານິ ຣູປາວຈຣາ ນາມ. ເສສຈິຕ຺ຕຣູປນິພ຺ພານານິ ນ ຣູປາວຈຣາ ນາມ. ທ຺ວາທສມໍ.

ທ຺ວາທສ ອຣູປາວຈຣຈິຕ຺ຕານິ ອຣູປາວຈຣາ ນາມ. ເສສຈິຕ຺ຕຣູປນິພ຺ພານານິ ນ ອຣູປາວຈຣາ ນາມ. ເຕຣສມໍ.

ເຕຠູມກວຏ຺ເຏ ປຣິຍາປນ຺ນາ ອນ຺ໂຕຄຘາຕິ ປຣິຍາປນ຺ນາ, ໂລກິຍຘມ຺ມາວ. ຕຕ຺ຖ ນ ປຣິຍາປນ຺ນາຕິ ອປຣິຍາປນ຺ນາ, ໂລກຸຕ຺ຕຣາ. ເຈຕສິເກສຸ ປນ ກາມາວຈຣາທິທຸການໍ ຈຕຸນ຺ນມ຺ປິ ¶ ສາຘາຣໂຓ ວິນິຈ຺ຉໂຍ ເອວໍ ເວທິຕພ຺ໂພ – ອກຸສລເຈຕສິກາ ກາມາວຈຣາວ, ອປ຺ປມຎ຺ຎາ ກາມຣູປາວຈຣາ, ວິຣຕິໂຍ ປນ ກາມາວຈຣປຣິຍາປນ຺ນາ, ວິຕກ຺ກວິຈາຣປີຕິໂຍ ປນ ກາມຣູປາວຈຣປຣິຍາປນ຺ນາ, ເສສາ ຈຕຸຠູມກາຕິ. ຈຸທ຺ທສມໍ.

ວຏ຺ຏມູລໍ ຉິນ຺ທນ຺ຕາ ນິພ຺ພານໍ ອາຣມ຺ມຓໍ ກຕ຺ວາ ວຏ຺ຏໂຕ ນີຍນ຺ຕີຕິ ນິຍ຺ຍານິກາ, ຈຕ຺ຕາຣິ ໂລກຸຕ຺ຕຣມຄ຺ຄຈິຕ຺ຕານິ. ອິມິນາ ລກ຺ຂເຓນ ນ ນິຍ຺ຍນ຺ຕີຕິ ອນິຍ຺ຍານິກາ, ເສສຈິຕ຺ຕຣູປນິພ຺ພານານິ. ເສສໍ ສຸວິຎ຺ເຎຍ຺ຍເມວ. ປຎ຺ຈທສມໍ.

ຈຸຕິຍາ ¶ ວາ ອຕ຺ຕໂນ ວາ ປວຕ຺ຕິຍາ ອນນ຺ຕຣໍ ຜລທາເນ ນິຍຕຕ຺ຕາ ນິຍຕາ, ມິຈ຺ຉຕ຺ຕນິຍຕາ, ສມ຺ມຕ຺ຕນິຍຕາ ຈ. ຕຖາ ອນິຍຕຕ຺ຕາ ອນິຍຕາ, ເສສຘມ຺ມາ. ເສສໍ ວຸຕ຺ຕນຍເມວ. ໂສຬສມໍ.

ອຎ຺ເຎ ຘມ຺ເມ ອຸຕ຺ຕຣນ຺ຕິ ອຕິກ຺ກມນ຺ຕີຕິ ອຸຕ຺ຕຣາ, ອຕ຺ຕານໍ ອຸຕ຺ຕຣິຕຸໍ ສມຕ຺ເຖຫິ ສຫ ອຸຕ຺ຕເຣຫີຕິ ສອຸຕ຺ຕຣາ, ໂລກິຍາວ. ນຕ຺ຖິ ເອເຕສໍ ອຸຕ຺ຕຣາຕິ ອນຸຕ຺ຕຣາ, ໂລກຸຕ຺ຕຣາ. ສຕ຺ຕຣສມໍ.

ຣຓນ຺ຕິ ກນ຺ທນ຺ຕິ ເອເຕຫີຕິ ຣຓາ, ເຍຫິ ອຠິຠູຕາ ສຕ຺ຕາ ນານປ຺ປກາຣໂຕ ປຣິເທວນ຺ຕິ, ເຕສໍ ອກຸສລມູລານໍ ເອຕໍ ອຘິວຈນໍ, ເຕຫິ ສມ຺ປໂຍຄວເສນ, ປຫາເນກຏ຺ຐຕາວເສນ ຈ ສຫ ຣເຓຫີຕິ ສຣຓາ. ເອເຕນາກາເຣນ ນຕ຺ຖິ ເອເຕສໍ ຣຓາຕິ ອຣຓາ.

ຕຕ຺ຖ ທ຺ວາທສ ອກຸສລຈິຕ຺ຕານິ ສຣຓາ ນາມ. ສຣຓຘມ຺ເມສຸ ເຈຕ຺ຖ ໂລຠໂທສໂມຫາ ຣຓາ ເຈວ ສຣຓາ ຈ, ເຕສຸ ໂລຠໂທສາ ໂມເຫເນວ ສມ຺ປໂຍຄໂຕ ສຣຓາ, ຕຖາ ວິຈິກິຈ຺ຉຸທ຺ຘຈ຺ຈສຫຄຕຈິຕ຺ຕໍ, ຕໍສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ຈ. ໂມໂຫ ປນ ເຕສຸ ສມ຺ປໂຍຄໂຕ ສຣໂຓ, ທິຏ຺ຐິສມ຺ປຍຸຕ຺ຕຣາເຄນ, ປນ ຠວຣາເຄນ ຈ ຣຓຠູເຕນ ປຫາເນກຏ຺ຐຕາວເສເນວ ສຣໂຓ ¶ . ໂລຠໂທສໂມຫມູລສມ຺ປຍຸຕ຺ເຕສຸ ປນ ໂມໂຫ ໂລເຠນ ເຈວ ໂທເສນ ຈ, ເສສາ ໂລຠໂມເຫນ ເຈວ ໂທສໂມເຫນ ຈ ສມ຺ປໂຍຄໂຕ ສຣຓາຕິ ເວທິຕພ຺ພາ. ສພ຺ພານິ ກຸສລາພ຺ຍາກຕຈິຕ຺ຕານິ, ຣູປນິພ຺ພານານິ ຈ ອຣຓາ ນາມ. ເຈຕສິເກສຸ ປນ ອກຸສລາ ສຣຓາວ, ກຸສລາພ຺ຍາກຕາ ອຣຓາວ, ຕິຊາຕິກາ ປນ ທ຺ວິຘາປິ ໂຫນ຺ຕີຕິ. ອຏ຺ຐາຣສມໍ.

ອຠິຘມ຺ມທຸກມາຕິກຕ຺ຖວຓ຺ຓນາ ນິຏ຺ຐິຕາ.

ສຸຕ຺ຕນ຺ຕິກທຸກມາຕິກຕ຺ຖວຓ຺ຓນາ

ສຸຕ຺ຕນ຺ຕິກທຸເກສຸ ເວເທຕິ, ວິວິເຘນ ວາ ອາກາເຣນ ຊານາຕີຕິ ວິຊ຺ຊາ, ວິປສ຺ສນາຎາຓມໂນມຍິທ຺ຘິຉອຠິຎ຺ຎາວສປ຺ປວຕ຺ຕາ ປຎ຺ຎາ, ຕສ຺ມິໍ ວິຊ຺ຊາຠາເຄ ວິຊ຺ຊາໂກຏ຺ຐາເສ ວິຊ຺ຊາສຠາເວ ¶ ວຕ຺ຕນ຺ຕີຕິ ວິຊ຺ຊາຠາຄິໂນ. ຕາ ເອວ ວິຊ຺ຊາ, ຕໍ ວາ ວິຊ຺ຊໍ ສມ຺ປໂຍຄວເສນ ຠຊນ຺ຕີຕິປິ ວິຊ຺ຊາຠາຄິໂນ, ອຏ຺ຐວິຘວິຊ຺ຊາສມ຺ປຍຸຕ຺ຕຘມ຺ມາ. ຕາສຸ ຍາ ກາຈິ ເອກາ ວິຊ຺ຊາ ວິຊ຺ຊາ, ເສສາ ວິຊ຺ຊາຠາຄິໂນຕິ ເອວໍ ວິຊ຺ຊາປິ ວິຊ຺ຊາສມ຺ປຍຸຕ຺ຕຘມ຺ມາປິ ວິຊ຺ຊາຠາຄິໂນຕ຺ເວວ ເວທິຕພ຺ພາ, ອິຘ ປນ ວິຊ຺ຊາສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ຘມ຺ມາວ ອຘິປ຺ເປຕາ. ນ ວິຊານາຕີຕິ ອວິຊ຺ຊາ, ຈຕຸສຈ຺ຈຈ຺ຉາທກວເສນ ຈຕຸພ຺ພິໂຘ ໂມໂຫ, ຕສ຺ມິໍ ອວິຊ຺ຊາຠາເຄ ອວິຊ຺ຊາໂກຏ຺ຐາເສ ອວິຊ຺ຊາສຠາເວ ວຕ຺ຕນ຺ຕີຕິ ອວິຊ຺ຊາຠາຄິໂນ. ຕາ ເອວ ອວິຊ຺ຊາ, ຕໍ ວາ ອວິຊ຺ຊໍ ສມ຺ປໂຍຄວເສນ ຠຊນ຺ຕີຕິປິ ອວິຊ຺ຊາຠາຄິໂນ, ອວິຊ຺ຊາສມ຺ປຍຸຕ຺ຕຘມ຺ມາ. ເອວໍ ອວິຊ຺ຊາປິ ອວິຊ຺ຊາສມ຺ປຍຸຕ຺ຕຘມ຺ມາປິ ອວິຊ຺ຊາຠາຄິໂນຕ຺ເວວ ເວທິຕພ຺ພາ, ອິຘ ປນ ອວິຊ຺ຊາສມ຺ປຍຸຕ຺ຕຘມ຺ມາວ ອຘິປ຺ເປຕາ.

ຕຕ຺ຖ ອຣຫຕ຺ຕມຄ຺ຄຈິຕ຺ຕໍ, ປຎ຺ຎາວິຣຫິຕຕໍສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ຈ ວິຊ຺ຊາຠາຄິໂນ ຈ ຎາຓສມ຺ປຍຸຕ຺ຕກາມາວຈຣຊວນານິ, ຎາຓວິຣຫິຕຕໍສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ¶ ຈ ວິປສ຺ສນາຠາເວນ ປວຕ຺ຕິຍໍ ວິຊ຺ຊາຠາຄິໂນ, ອຎ຺ຎທາ ນ ວຕ຺ຕພ຺ພາ. ຣູປາວຈຣຈຕຸຕ຺ຖຊ຺ຌານິກຊວນຈິຕ຺ຕານິ, ປຎ຺ຎາວິຣຫິຕຕໍສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ຈ ມໂນມຍິທ຺ຘິຠາເວນ ຈ ປຎ຺ຈາຠິຎ຺ຎາຠາເວນ ຈ ປວຕ຺ຕິຍໍ ວິຊ຺ຊາຠາຄິໂນ, ອຎ຺ຎທາ ນ ວຕ຺ຕພ຺ພາ. ຕຕ຺ຖ ທ຺ວາທສາກຸສລຈິຕ຺ຕານິ, ອວິຊ຺ຊາວິຣຫິຕຕໍສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ຈ ອວິຊ຺ຊາຠາຄິໂນວ, ອິຘ ປນ ອວິຊ຺ຊາ, ເສສຈິຕ຺ຕຣູປນິພ຺ພານານິ ຈ ນ ວຕ຺ຕພ຺ພາວ. ເຈຕສິເກສຸ ປນ ໂມຫອປ຺ປມຎ຺ຎາ ນ ວຕ຺ຕພ຺ພາວ, ເສສາ ກຸສລາພ຺ຍາກຕາ ສິຍາ ວິຊ຺ຊາຠາຄິໂນ, ສິຍາ ນ ວຕ຺ຕພ຺ພາ, ຕິຊາຕິກາ ທ຺ວິຘາປິ ນ ວຕ຺ຕພ຺ພາ ຈ. ເສສໍ ສຸວິຎ຺ເຎຍ຺ຍເມວ. ປຐມໍ.

ປຸນ ອນຊ຺ໂຌຕ຺ຖຣຓວເສນ ກິເລສນ຺ຘກາຣໍ ວິທ຺ຘໍເສຕຸໍ ອສມຕ຺ຖຕາຍ ວິຊ຺ຊຸ ອຸປມາ ເອເຕສນ຺ຕິ ວິຊ຺ຊູປມາ, ອາທິໂຕ ຕີສຸ ມຄ຺ເຄສຸ ຎາຓໍວ. ນິສ຺ເສສໍ ວິທ຺ຘໍສນສມຕ຺ຖຕາຍ ວຊິຣໍ ອຸປມາ ເອເຕສນ຺ຕິ ວຊິຣູປມາ, ອຣຫຕ຺ຕມຄ຺ເຄ ຎາຓໍ. ຍຖາ ຫິ ເມຆນ຺ຘກາເຣ ມຄ຺ຄປຏິປນ຺ນສ຺ສ ປຏິຈ຺ຉາທນອນ຺ຘກາຣໍ ວິຘມິຕ຺ວາ ວິຊ຺ຊຸຍາ ອຸປ຺ປນ຺ນກ຺ຂເຓ ຈາຕຸທິສາ ມຄ຺ຄາ ປາກຏາ ໂຫນ຺ຕິ, ວິຊ຺ຊຸຍາ ນິຣຸທ຺ຘາຍ ປຸນ ອນ຺ຘກາໂຣ ໂອຕ຺ຖຣິຕ຺ວາ ມຄ຺ຄໍ ປຏິຈ຺ຉາເທຕິ, ເອວໍ ວິປສ຺ສນາຍານິກສ຺ສ ຍຖາສກໍ ສຈ຺ຈຈ຺ຉາທກກິເລສນ຺ຘກາຣໍ ວິຘມິຕ຺ວາ ຕີສຸ ມຄ຺ເຄສຸ ຍຖາກ຺ກມໍ ອຸປ຺ປນ຺ເນສຸ ຈຕ຺ຕາຣິ ສຈ຺ຈານິ ປາກຏານິ ໂຫນ຺ຕິ, ເຕສຸ ນິຣຸທ຺ເຘສຸ ປຸນ ອວສິຏ຺ຐກິເລສນ຺ຘກາໂຣ ຈຕຸສຈ຺ຈໍ ປຏິຈ຺ຉາເທຕິ, ຕສ຺ມາ ຕີສຸ ມຄ຺ເຄສຸ ປຎ຺ຎາ ວິຊ຺ຊູປມາ ວຸຕ຺ຕາ. ຍຖາ ປນ ວຊິຣສ຺ສ ອເຠຊ຺ໂຊ ປາສາໂຓ ນາມ ນຕ຺ຖິ, ຕຎ຺ຈ ນິສ຺ເສສໂຕ ວຊິຣໍ ເຂເປຕິ, ວຊິເຣນ ຈ ຄຕມຄ຺ເຄ ປາສາຓສ຺ສ ປຸນ ¶ ປາກຕິກຠາໂວ ນຕ຺ຖິ, ເອວໍ ອຣຫຕ຺ຕມຄ຺ຄຎາຓສ຺ສ ອວຊ຺ຌກິເລໂສ ນາມ ນຕ຺ຖິ, ຕຎ຺ຈ ນິສ຺ເສສໂຕ ອຣຫຕ຺ຕມຄ຺ຄຎາຓໍ ເຂເປຕິ, ເຕນ ຈ ເຂປິເຕ ກິເລເສ ອວສິຏ຺ຐກິເລສາຠາວໂຕ ຕສ຺ສ ປຸນ ປຈ຺ຈຸທາວຕ຺ຕນໍ ນາມ ນຕ຺ຖິ, ຕສ຺ມາ ¶ ຈຕຸຕ຺ຖມຄ຺ເຄ ປຎ຺ຎາ ວຊິຣູປມາ ວຸຕ຺ຕາ. ປຎ຺ຎາ ເອວ ເຫຕ຺ຖ ສິຍາ ວິຊ຺ຊູປມາ, ສິຍາ ນ ວຕ຺ຕພ຺ພາ ຈ ໂຫຕິ. ເສສເຈຕສິກຈິຕ຺ຕຣູປນິພ຺ພານານິ ປນ ສພ຺ພານິ ນ ວຕ຺ຕພ຺ພາເນວ. ທຸຕິຍໍ.

ພາເລສຸ ຐິຕຕ຺ຕາ, ຍຕ຺ຖ ຐິຕາ ຕທຸປຈາເຣນ ພາລາ, ພາລກຣຕ຺ຕາ ວາ ພາລາ, ທ຺ວາທສາກຸສລຈິຕ຺ຕານິ. ອິຘ ປນ ອຫິຣິກຎ຺ຈ ອໂນຕ຺ຕປ຺ປຎ຺ຈ ພາລາ ນາມ. ປຓ຺ຑິເຕສຸ ຐິຕຕ຺ຕາ ປຓ຺ຑິຕາ, ປຓ຺ຑິຕກຣຕ຺ຕາ ວາ ປຓ຺ຑິຕາ, ເອກວີສຕິ ກຸສລຈິຕ຺ຕານິ. ອິຘ ປນ ຫິຣີ ຈ ໂອຕ຺ຕປ຺ປຎ຺ຈ ປຓ຺ຑິຕາ ນາມ. ເສສຈິຕ຺ຕຣູປນິພ຺ພານານິ ນ ວຕ຺ຕພ຺ພານິ. ເສສໍ ສຸວິຎ຺ເຎຍ຺ຍເມວ. ຕຕິຍໍ.

ກຓ຺ຫາຕິ ກາຬກາ, ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ອປຠສ຺ສຣຠາວກຣຓາ. ສຸກ຺ກາຕິ ໂອທາຕາ, ປຠສ຺ສຣຠາວກຣຓາ. ເສສໍ ສພ຺ພໍ ພາລທຸກສທິສເມວ. ຈຕຸຕ຺ຖໍ.

ອິຘ ເຈວ ສມ຺ປຣາເຍ ຈ ຕເປນ຺ຕີຕິ ຕປນີຍາ. ນ ຕປນີຍາ ອຕປນີຍາ. ເສສໍ ພາລທຸກສທິສເມວ. ປຎ຺ຈມໍ.

‘‘ສິຣິວຑ຺ຒໂກ ຘນວຑ຺ຒໂກ’’ຕິອາທໂຍ ວິຍ ວຈນມຕ຺ຕເມວ ອຘິກາຣໍ ກຕ຺ວາ ປວຕ຺ຕາ ອຘິວຈນາ ນາມ. ນາມເຘຍ຺ຍນ຺ຕິ ເຕສໍ ເຕສໍ ຘມ຺ມານໍ ນາມານິ. ຕານິ ຈຕຸພ຺ພິຘານິ ສາມຎ຺ຎນາມໍ ຄຸຓນາມໍ ກິຕ຺ຕິມນາມໍ ໂອປປາຕິກນາມນ຺ຕິ. ຕຕ຺ຖ ປຐມກປ຺ປິເກສຸ ມຫາຊເນນ ສມ຺ມນ຺ນິຕ຺ວາ ຐປິຕຕ຺ຕາ ‘‘ມຫາສມ຺ມໂຕ’’ຕິ ຣຎ຺ໂຎ ນາມນ຺ຕິ ເອວຣູປໍ ສາມຎ຺ຎນາມໍ ນາມ. ‘‘ຘມ຺ມກຖິໂກ ປໍສຸກູລິໂກ ກາໂຬ ຣສ຺ໂສ’’ຕິ ເອວຣູປໍ ຄຸຓໂຕ ອາຄຕໍ, ‘‘ຠຄວາ ອຣຫໍ ສມ຺ມາສມ຺ພຸທ຺ໂຘ’’ຕິອາທີນິປິ ຕຖາຄຕສ຺ສ ອເນການິ ນາມສຕານິ ຄຸຓນາມໍ ນາມ. ຍໍ ປນ ຊາຕສ຺ສ ກຸມາຣສ຺ສ ຎາຕກາ ກປ຺ເປຕ຺ວາ ປກປ຺ເປຕ຺ວາ ‘‘ອຍໍ ອສຸໂກ ນາມາ’’ຕິ ນາມໍ ກໂຣນ຺ຕິ, ອິທໍ ກິຕ຺ຕິມນາມໍ ¶ ນາມ. ຍາ ປນ ປຸຣິມປຎ຺ຎຕ຺ຕິ ອປຣປຎ຺ຎຕ຺ຕິຍໍ ນິປຕຕິ, ເສຍ຺ຍຖິທໍ – ປຸຣິມກປ຺ເປປິ ຈນ຺ໂທ ຈນ຺ໂທ ເອວ, ເອຕຣຫິປິ ອນາຄເຕປິ ຈນ຺ໂທ ເອວ. ຕຖາ ‘‘ສູຣິໂຍ ສມຸທ຺ໂທ ປຖວີ ຣູປໍ ເວທນາ ສຎ຺ຎາ ສງ຺ຂາຣາ ວິຎ຺ຎາຓໍ ນິພ຺ພານ’’ນ຺ຕິເອວມາທິ ໂອປປາຕິກນາມໍ ນາມ. ຕານິ ປຸນ ວິຊ຺ຊມານປຎ຺ຎຕ຺ຕິ ອວິຊ຺ຊມານປຎ຺ຎຕ຺ຕິ ວິຊ຺ຊມາເນນອວິຊ຺ຊມານປຎ຺ຎຕ຺ຕິ ອວິຊ຺ຊມາເນນວິຊ຺ຊມານປຎ຺ຎຕ຺ຕິ ¶ ວິຊ຺ຊມາເນນວິຊ຺ຊມານປຎ຺ຎຕ຺ຕິ ອວິຊ຺ຊມາເນນອວິຊ຺ຊມານປຎ຺ຎຕ຺ຕີຕິ ເອວໍ ນາມປຎ຺ຎຕ຺ຕິວເສນ ຉພ຺ພິຘານິ ໂຫນ຺ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ປຣມຕ຺ຖໂຕ ອຸປລພ຺ຠມານາ ຍຖາວຸຕ຺ຕທ຺ວາສຕ຺ຕຕິວິຘາ ນາມຣູປຘມ຺ມາ ວິຊ຺ຊມານາ ນາມ, ເຕສໍ ປກາເຣຫິ ຎາປນໂຕ ປຎ຺ຎຕ຺ຕິ ວິຊ຺ຊມານປຎ຺ຎຕ຺ຕິ ນາມ, ‘‘ຈິຕ຺ຕໍ ຜສ຺ໂສ ປຖວີ ຣູປໍ ນິພ຺ພານ’’ນ຺ຕິອາທໂຍ ປຣມຕ຺ຖວາຈກາ ສທ຺ທາ. ອຸປາທິນ຺ນນາມຣູປຘມ຺ເມ ປນ ອຸປາທາຍ ປຎ຺ຎຕ຺ຕາ ສຕ຺ຕປຸຄ຺ຄລອິຕ຺ຖິປຸຣິສເທວມນຸສ຺ສຕິຣຈ຺ຉານາທິເຠທາ, ອນຸປາທິນ຺ນຣູປຘມ຺ເມ ອຸປາທາຍ ປຎ຺ຎຕ຺ຕາ ຠູມິປພ຺ພຕຣຸກ຺ຂສກຏຈນ຺ທສູຣິຍນກ຺ຂຕ຺ຕທິສາກາລກສິຓາທິເຠທາ ຈ ປຣມຕ຺ຖໂຕ ອນຸປລພ຺ຠມານາ ອວິຊ຺ຊມານາ ນາມ, ເຕສໍ ປຎ຺ຎຕ຺ຕິ ອວິຊ຺ຊມານປຎ຺ຎຕ຺ຕິ ນາມ. ຕຖາ ‘‘ອຕ຺ຕາ ຠູມີ’’ຕິອາທໂຍ ອຕ຺ຖປຎ຺ຎຕ຺ຕິວາຈກາ ສທ຺ທາ ຈ ຈິຕ຺ຕສນ຺ຕຕິວຓ຺ຓຸປຄນ຺ຕິອາທິ ວິຊ຺ຊມານຕ຺ຖວາຈກາ ສທ຺ທາ ວິຊ຺ຊມາເນນອວິຊ຺ຊມານປຎ຺ຎຕ຺ຕິ ນາມ. ‘‘ປຸຣິສສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ, ເມຆວຓ຺ໂຓ’’ຕິອາທີສຸ ອວິຊ຺ຊມາເນນວິຊ຺ຊມານປຎ຺ຎຕ຺ຕິ ນາມ. ‘‘ຈິຕ຺ຕລຫຸຕາ ປຖວີຄນ຺ໂຘ’’ຕິອາທິ ວິຊ຺ຊມາເນນວິຊ຺ຊມານປຎ຺ຎຕ຺ຕິ ນາມ. ‘‘ມນຸສ຺ສສຣີຣໍ ຣຸກ຺ຂສາຂາ’’ຕິອາທິ ອວິຊ຺ຊມາເນນອວິຊ຺ຊມານປຎ຺ຎຕ຺ຕິ ນາມ. ເອວໍ ຉພ຺ພິຘາປິ ເຈຕາ ອຘິປ຺ປາຍໍ ວິຎ຺ຎາເປຕຸກາມຕາຈິຕ຺ຕສມຸຏ຺ຐາປິຕສວິຎ຺ຎຕ຺ຕິສທ຺ທານຸສາເຣນ ຎາຕສງ຺ເກຕສ຺ສ ໂສຕວິຎ຺ຎາຓວີຖິອນນ຺ຕຣໍ ອຸປ຺ປນ຺ເນຫິ ມໂນທ຺ວາຣິກວິຎ຺ຎາເຓຫິ ‘‘ອິມສ຺ເສທໍ ນາມ’’ນ຺ຕິ ອເນກສທ຺ເທສຸ ເອກຕ຺ຕມາໂຣເປຕ຺ວາ ວວຕ຺ຖາປິຕາ ອຕ຺ຖາຠິມຸຂໍ ນມນໂຕ ປກາເຣຫິ ອຕ຺ຖສ຺ສ ຎາປນໂຕ ‘‘ນາມປຎ຺ຎຕ຺ຕີ’’ຕິ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ, ເຕສໍ ¶ ອຘິວຈນານໍ ປຖາ ອຕ຺ຖາ ອຘິວຈນປຖາ, ສມ຺ມຸຕິປຣມຕ຺ຖເຠທາ ສພ຺ເພ ຘມ຺ມາ ສທ຺ທວຈນີຍສຠາວາ. ຉຏ຺ຐໍ.

ອິໂຕ ປຣໍ ທ຺ເວ ທຸກາ ອຘິວຈນທຸກສທິສາວ, ເກວລໍ ປທຕ຺ຖມຕ຺ຕເມວ ວິເສໂສ. ຕຕ຺ຖ ອຠິສງ຺ຂໂຣນ຺ຕີຕິ ສງ຺ຂາຣາຕິ ເອວໍ ນິທ຺ຘາເຣຕ຺ວາ ສເຫຕຸກໍ ກຕ຺ວາ ວຸຈ຺ຈມານາ ນິຣຸຕ຺ຕິ ນາມ, ‘‘ຕກ຺ໂກ ວິຕກ຺ໂກ ສງ຺ກປ຺ໂປ’’ຕິ ເອວໍ ເຕນ ເຕນ ປກາເຣນ ຎາປນໂຕ ປຎ຺ຎຕ຺ຕິ ນາມ, ຍຖາວຸຕ຺ຕນາມປຎ຺ຎຕ຺ຕິໂຍວ. ນ ຫິ ອຘິວຈນນິຣຸຕ຺ຕິປຎ຺ຎຕ຺ຕີສຸ ອຕ຺ຖໂຕ ໂກຈິປິ ເຠໂທ ອຕ຺ຖິ, ນິພ຺ພຕ຺ຕິນິມິຕ຺ຕເຠທທສ຺ສນຕ຺ຖໍ ປນ ເນສໍ ວິຠາເຄນ ປທຕ຺ໂຖ ທສ຺ສິໂຕ. ອິເມສຸ ຈ ຕີສຸ ທຸເກສຸ ປຎ຺ຎຕ຺ຕິສຫິຕາ ສພ຺ເພ ຘມ຺ມາ ລພ຺ຠນ຺ຕິ, ອນນ຺ຕເຣ ນາມຣູປທຸເກ ປຎ຺ຎຕ຺ຕິຣຫິຕາຕິ ອິເມ ຈຕ຺ຕາໂຣ ທຸກາ ອິເມສຸ ສຸຕ຺ຕນ຺ຕິກທຸເກສຸ ນິປ຺ປເທສາ, ເສສາ ປນ ອຏ຺ຐຕິໍສາປິ ສປ຺ປເທສາຕິ ເວທິຕພ຺ພາ. ສຕ຺ຕມຏ຺ຐມານິ.

ນາມກຣຓຏ຺ເຐນ, ນມນຏ຺ເຐນ, ນາມນຏ຺ເຐນ ຈ ນາມໍ, ອຣູປກ຺ຂນ຺ຘນິພ຺ພານານິ. ຕານິ ຫິ ສພ຺ພທາປິ ¶ ເວທນາ ສຎ຺ຎາ ສງ຺ຂາຣາ ວິຎ຺ຎາຓໍ ນິພ຺ພານນ຺ຕິ ໂອປປາຕິກນາມວເສນ ອຕ຺ຕໂນ ນາມໍ ກໂຣນ຺ຕາວ ປວຕ຺ຕນ຺ຕິ ຈນ຺ທສູຣິຍາທໂຍ ວິຍ. ນ ຫິ ເຕສໍ ສາມຎ຺ຎຄຸຓກິຕ຺ຕິມວເສນ ນາມກຣຓກິຈ຺ຈໍ ອຕ຺ຖີຕິ. ເອວໍ ນາມກຣຓຏ຺ເຐນ ນາມໍ ເວທິຕພ຺ພໍ. ອາຣມ຺ມຓາຠິມຸຂໍ ປນ ນມນຏ຺ເຐນ, ອຎ຺ຎມຎ຺ຎໍ ຕຕ຺ຖ ນາມນຏ຺ເຐນ ຈ ຈຕ຺ຕາໂຣ ອຣູປກ຺ຂນ຺ຘາວ ນາມໍ. ນິພ຺ພານໍ ປນ ອາຣມ຺ມຓາຘິປຕິປຈ຺ຈຍຕາຍ ອຕ຺ຕນິ ອນວຊ຺ຊຘມ຺ມານໍ ນາມນຏ຺ເຐເນວ ນາມໍ ເວທິຕພ຺ພໍ. ຣຸປ຺ປນຏ຺ເຐນ ຣູປໍ, ຣູປກ຺ຂນ຺ໂຘ. ນວມໍ.

ອວິຊ຺ຊາຕິ ທຸກ຺ຂາທິປຏິຈ຺ຉາທໂກ ສພ຺ໂພ ໂມໂຫ. ຠວຕຓ຺ຫາຕິ ຠວປຕ຺ຖນາວເສນ ປວຕ຺ໂຕ ໂລໂຠ. ຕຖາ ອປ຺ປວຕ຺ໂຕ ປເນຕ຺ຖ ໂລໂຠ, ເສສເຈຕສິກຈິຕ຺ຕຣູປນິພ຺ພານານິ ຈ ນ ວຕ຺ຕພ຺ພານິ. ອິໂຕ ປຣໍ ປນ ເອວໍ ນວຕ຺ຕພ຺ພວິຠາຄໍ ອທສ຺ເສຕ຺ວາ ປທຕ຺ຖສຣູປມຕ຺ຕເມວ ທສ຺ສຍິສ຺ສາມ, ທສ຺ສິຕາວເສສາ ນ ວຕ຺ຕພ຺ພາຕິ ຄເຫຕພ຺ພາ. ທສມໍ.

ຠໂວ ¶ ວຸຈ຺ຈຕິ ສສ຺ສຕໍ. ‘‘ຠວິສ຺ສຕິ ອຕ຺ຕາ ຈ ໂລໂກ ຈາ’’ຕິ ສສ຺ສຕວເສນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນກທິຏ຺ຐິ ຠວທິຏ຺ຐິ ນາມ. ວິຠໂວ ວຸຈ຺ຈຕິ ອຸຈ຺ເຉໂທ. ‘‘ນ ຠວິສ຺ສຕິ ອຕ຺ຕາ ຈ ໂລໂກ ຈາ’’ຕິ ອຸຈ຺ເຉທວເສນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນກທິຏ຺ຐິ ວິຠວທິຏ຺ຐິ ນາມ. ອຸຠເຍນາປິ ມິຈ຺ຉາທິຏ຺ຐິ ຄຫິຕາ. ຕຖາ ອນນ຺ຕເຣສຸປິ ຕີສຸ ທຸເກສຸ. ເອກາທສມໍ.

ຂນ຺ຘປຎ຺ຈກໍ ‘‘ອຕ຺ຕາ ຈ ໂລໂກ ຈາ’’ຕິ ຄເຫຕ຺ວາ ‘‘ສສ຺ສໂຕ ອຕ຺ຕາ ຈ ໂລໂກ ຈາ’’ຕິ ປວຕ຺ຕາ ທິຏ຺ຐິ ສສ຺ສຕທິຏ຺ຐິ ນາມ. ຕຖາ ‘‘ອຸຈ຺ຉິຊ຺ຊິສ຺ສຕີ’’ຕິ ປວຕ຺ຕາ ທິຏ຺ຐິ ອຸຈ຺ເຉທທິຏ຺ຐິ ນາມ. ‘‘ອນ຺ຕວາ’’ຕິ ປວຕ຺ຕາ ອນ຺ຕວາທິຏ຺ຐິ ນາມ. ‘‘ອນນ຺ຕວາ’’ຕິ ປວຕ຺ຕາ ອນນ຺ຕວາທິຏ຺ຐິ ນາມ. ປຸພ຺ພນ຺ຕໍ ອນຸຄຕາ ພ຺ຣຫ຺ມຊາເລ ວຸຕ຺ຕນເຍນ ອຕີຕໂກຏ຺ຐາສໍ ອາຣມ຺ມຓໍ ກຕ຺ວາ ປວຕ຺ຕາ ອຏ຺ຐາຣສວິຘາ ປຸພ຺ພນ຺ຕານຸທິຏ຺ຐິ ນາມ. ອປຣນ຺ຕໍ ອນຸຄຕາ ຕຕ຺ເຖວ ອາຄຕນເຍນ ອນາຄຕໂກຏ຺ຐາສໍ ອາຣມ຺ມຓໍ ກຕ຺ວາ ປວຕ຺ຕາ ຈຕຸຈຕ຺ຕາລີສວິຘາ ອປຣນ຺ຕານຸທິຏ຺ຐິ ນາມ. ອຍເມຕ຺ຖ ສງ຺ເຂໂປ, ວິຕ຺ຖາໂຣ ປນ ພ຺ຣຫ຺ມຊາເລ (ທີ. ນິ. ໑.໒໘), ຕທຏ຺ຐກຖາຍ (ທີ. ນິ. ອຏ຺ຐ. ໑.໒໘) ຈ ເວທິຕພ຺ໂພ. ທ຺ວາທສມເຕຣສມຈຸທ຺ທສມານິ.

ອຫິຣິກທຸກໍ, ຫິຣິທຸກຎ຺ຈ ສຸວິຎ຺ເຎຍ຺ຍເມວ. ປຎ຺ຈທສມໂສຬສມານິ.

ທຸກ຺ຂໍ ¶ ວໂຈ ເອຕສ຺ມິໍ ວິປ຺ປຏິກູລຄາຫິມ຺ຫິ ວິປຈ຺ຈນີກສາເຕ ອນາທເຣ ປຸຄ຺ຄເລຕິ ທຸພ຺ພໂຈ, ສຫຘມ຺ມິກໍ ທສ຺ເສຕ຺ວາ ໂອວທິຍມາເນ ອນາທຣກາຣໂກ ປຸຄ຺ຄໂລ, ຕສ຺ສ ກມ຺ມໍ ໂທວຈສ຺ສໍ, ຕສ຺ສ ຠາໂວ ໂທວຈສ຺ສຕາ, ອນາທຣວເສນ ປວຕ຺ຕາ ທ຺ເວ ປຏິຆຈິຕ຺ຕາ, ຕໍສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ຈ. ປາປາ ອສ຺ສທ຺ຘາທໂຍ ປຸຄ຺ຄລາ ເອຕສ຺ສ ມິຕ຺ຕາຕິ ປາປມິຕ຺ໂຕ, ຕສ຺ສ ຠາໂວ ປາປມິຕ຺ຕຕາ, ປາປປຸຄ຺ຄເລສຸ ທຬ຺ຫຠຕ຺ຕິວເສນ, ກາຍຈິຕ຺ເຕຫິ ຕໍເສວນາຕນ຺ນິນ຺ນຕາວເສນ ຈ ປວຕ຺ຕານິ ອຏ຺ຐ ໂລຠຈິຕ຺ຕານິ. ສຕ຺ຕຣສມໍ.

ໂສວຈສ຺ສຕາ ¶ , ກລ຺ຍາຓມິຕ຺ຕຕາ ຈ ວຸຕ຺ຕປຏິປກ຺ຂວເສນ ເວທິຕພ຺ພາ. ອຕ຺ຖໂຕ ປນ ຕຖາປວຕ຺ຕານິ ສເຫຕຸກກາມາວຈຣກຸສລກິຣິຍຈິຕ຺ຕານິ. ອຏ຺ຐາຣສມໍ.

ປຎ຺ຈສຸ, ສຕ຺ຕສຸ ວາ ອາປຕ຺ຕີສຸ ກຸສລຠາໂວ ອາປຕ຺ຕິກຸສລຕາ, ສຫ ວຕ຺ຖຸນາ ຕາສໍ ອາປຕ຺ຕີນໍ ອາປຊ຺ຊນປຣິຈ຺ເຉທຊານນວເສນ ປວຕ຺ຕາ ກາມາວຈຣຊວນປຎ຺ຎາ. ອາປຕ຺ຕີຫິ ວຸຏ຺ຐາເນ ກຸສລຠາໂວ ອາປຕ຺ຕິວຸຏ຺ຐານກຸສລຕາ, ວຸຏ຺ຐານວິຘາເນນ ສທ຺ຘິໍ ອາປຕ຺ຕິວຸຏ຺ຐານປຣິຈ຺ເຉທຊານນວເສນ ປວຕ຺ຕາ ຍຖາວຸຕ຺ຕຈິຕ຺ຕສມ຺ປຍຸຕ຺ຕປຎ຺ຎາວ. ເອກູນວີສຕິມໍ.

ສມາປຊ຺ຊິຕພ຺ພໂຕ ສມາປຕ຺ຕິ, ຕາສຸ ໂລກິຍໂລກຸຕ຺ຕຣາສຸ ສວິຕກ຺ກສວິຈາຣາທີສຸ ສມາປຕ຺ຕີສຸ ກຸສລຕາ ສມາປຕ຺ຕິກຸສລຕາ, ສຫ ປຣິກມ຺ເມນ ອປ຺ປນາປຣິຈ຺ເຉທຊານນວເສນ ປວຕ຺ຕາ ປຎ຺ຎາ. ສມາປຕ຺ຕີຫິ ວຸຏ຺ຐາເນ ກຸສລຠາໂວ ສມາປຕ຺ຕິວຸຏ຺ຐານກຸສລຕາ, ຍຖາປຣິຈ຺ຉິນ຺ນກາເລເຍວ ຕາຫິ ວຸຏ຺ຐານກປຎ຺ຎາ ກາມາວຈຣຊວນປຎ຺ຎາວ. ວີສຕິມໍ.

ອຏ຺ຐາຣສສຸ ຘາຕູສຸ ກຸສລຠາໂວ ຘາຕຸກຸສລຕາ, ສວນຘາຣຓປຏິເວຘປຈ຺ຈເວກ຺ຂຓປຎ຺ຎາ. ຕາສຎ຺ເຎວ ຘາຕູນໍ ມນສິກາເຣ ກຸສລຠາໂວ ມນສິກາຣກຸສລຕາ, ຕາສໍ ສມ຺ມສນປຏິເວຘປຈ຺ຈເວກ຺ຂຓປຎ຺ຎາ. ເອສ ນໂຍ ອາຍຕນກຸສລຕາຍປິ. ຕຕ຺ຖ ຫິ ສວນຘາຣຓປຈ຺ຈເວກ຺ຂຓາ ກາມາວຈຣາວ, ປຏິເວໂຘ ໂລກຸຕ຺ຕໂຣວ, ສມ຺ມສນໍ ກາມາວຈຣໂລກຸຕ຺ຕຣໍ. ອຎ຺ຎມຎ຺ຎໍ ປຏິຈ຺ຈ ສຫິຕໍ ຜລໍ ອຸປ຺ປາເທຕີຕິ ປຏິຈ຺ຈສມຸປ຺ປາໂທ, ອວິຊ຺ຊາທີຫິ ນິທ຺ທິຏ຺ໂຐ ປຈ຺ຈຍສມູໂຫ, ຕສ຺ມິໍ ທ຺ວາທສງ຺ເຄ ອນຸໂລມປຏິຈ຺ຈສມຸປ຺ປາເທ ກຸສລຠາໂວ ປຏິຈ຺ຈສມຸປ຺ປາທກຸສລຕາ, ‘‘ອິມິນາ ປຈ຺ຈເຍນ ອິທໍ ໂຫຕີ’’ຕິ ຊານນວເສນ ປວຕ຺ຕາ ໂລກິຍຊວນປຎ຺ຎາວ. ເອກວີສຕິມທ຺ວາວີສຕິມານິ.

ຕິຏ຺ຐຕິ ¶ ¶ ເອຕ຺ຖ ຜລໍ ຕທາຍຕ຺ຕວຸຕ຺ຕິຕາຍາຕິ ຐານໍ, ກາຣຓໍ, ຕສ຺ມິໍ ຐາເນ ກຸສລຕາ ຐານກຸສລຕາ. ນ ຐາເນ ກຸສລຕາ ອຏ຺ຐານກຸສລຕາ. ເຕວີສຕິມໍ.

ອຸຊຸຠາໂວ ອຊ຺ຊໂວ. ມຸທຸຠາໂວ ມທ຺ທໂວ. ກາຍຈິຕ຺ຕຸຊຸກຕາມຸທຸກຕາທ຺ວຍໍ. ຈຕຸວີສຕິມໍ.

ອຘິວາສນສງ຺ຂາຕາ ຂມນໍ ຂນ຺ຕິ, ຕຖາປວຕ຺ຕກາມາວຈຣຊວນານິ. ປາປໂຕ ສຸຏ຺ຐຸ ໂອຣໂຕ ວິຣໂຕຕິ ໂສຣໂຕ, ຕສ຺ສ ຠາໂວ ໂສຣຈ຺ຈໍ. ກາຍວຈີມໂນສໍວຣສີລສງ຺ຂາຕານິ ໂລກິຍໂລກຸຕ຺ຕຣຊວນານິ. ປຎ຺ຈວີສຕິມໍ.

ສມ຺ໂມທກປິຍວາທິຕາສງ຺ຂາໂຕ ສຂິລຠາໂວ ສາຂລ຺ຍໍ, ຍຖາ ປເຣຫິ ສທ຺ຘິໍ ອຕ຺ຕໂນ ຉິທ຺ທໍ ວິວຣໍ ນ ໂຫຕິ, ເອວໍ ຘມ຺ມາມິເສຫິ ປຏິສນ຺ຖຣຓໍ ປຏິຈ຺ຉາທນໍ ປຏິສນ຺ຖາໂຣ. ອາຄນ຺ຕຸກສ຺ສ ຫິ ປຈ຺ຈຸຄ຺ຄມນປຕ຺ຕຈີວຣປຏິຄ຺ຄຫຓອາສນທານພີຊນປາທໂຘວນມກ຺ຂນາທິນາ, ປານີເຍນ ອາປຸຈ຺ຉເນນ, ກາເລ ອາຄຕສ຺ສ ຍາຄຸອາທີນໍ, ວິກາເລ ປານກາທີນຎ຺ຈ ທາເນນ, ປຸນທິວເສ ປິຓ຺ຑາຍ ຈຣຓຏ຺ຐານທສ຺ສນປເວສນນິກ຺ຂມນກາລາໂຣຈນາທິນາ ຈ ປພ຺ພຊິຕາ, ຄຫຏ຺ຐານຎ຺ຈ ວິນເຍ ອາຄຕນເຍນ ຍຖານຸຣູປໍ ອາມິສປຏິສນ຺ຖາໂຣ ກາຕພ຺ໂພ. ອາຄນ຺ຕຸກໍ ປນ ອຸປສງ຺ກມິຕ຺ວາ ‘‘ຕຸມ຺ເຫ ກຕຣຠາຓກາ’’ຕິ ອປຸຈ຺ຉິຕ຺ວາ ‘‘ອາຈຣິຍຸປຊ຺ຌາຍາ ໂວ ກຕຣໍ ຄນ຺ຖໍ ວຬຎ຺ເຊນ຺ຕີ’’ຕິ ປຸຈ຺ຉິຕ຺ວາ ຕສ຺ສ ວິສເຍ ປຎ຺ຫປຸຈ຺ຉເນນ ສເຈ ນ ສກ຺ໂກຕິ, ສຍໍ ກເຖຕ຺ວາ ທາເນນ, ຘມ຺ມກຖນປຎ຺ຫວິສ຺ສຊ຺ຊນກມ຺ມຏ຺ຐານກຖນກຸກ຺ກຸຈ຺ຈທິຏ຺ຐິວິໂນທນາທິນາ, ປຣິວາສາທິວິນຍກມ຺ມກຣເຓນ, ປພ຺ພາຊນອຸປສມ຺ປທາທິນາ ຈ ຘມ຺ມປຏິສນ຺ຖາໂຣ ກາຕພ຺ໂພ. ອຍເມຕ຺ຖ ສງ຺ເຂໂປ, ວິຕ຺ຖາຣໂຕ ປນາຍໍ ສທ຺ຘິໍ ອານິສໍສທີປກວຕ຺ຖູຫິ ອຏ຺ຐສາລິນິຍໍ (ຘ. ສ. ອຏ຺ຐ. ໑໓໕໑) ຎາຕພ຺ໂພ. ເອຕສ຺ມິໍ ທຸວິເຘ ປຏິສນ຺ຖາເຣ ກຸສລຠາໂວ ປຏິສນ຺ຖາຣກຸສລຕາ, ຕຖາປວຕ຺ຕກາມາວຈຣຊວນານິ ເອວ. ຉພ຺ພີສຕິມໍ.

ອິນ຺ທ຺ຣິເຍສຸ ¶ ມນຈ຺ຉຏ຺ເຐສຸ ອາປາຖຄຕຣູປາທີສຸ ອາຣມ຺ມເຓສຸ ນິມິຕ຺ຕຄຫຓາທິນາ ອິນ຺ທ຺ຣິຍສໍວຣເຠທສງ຺ຂາໂຕ ອຄຸຕ຺ຕທ຺ວາຣຠາໂວ ອິນ຺ທ຺ຣິເຍສຸ ອຄຸຕ຺ຕທ຺ວາຣຕາ. ປຏິຄ຺ຄຫຓປຣິໂຠຄວເສນ ໂຠຊເນ ມຕ຺ຕໍ ອຊານນຠາໂວ ໂຠຊເນ ອມຕ຺ຕຎ຺ຎຸຕາ, ຕຖາປວຕ຺ຕອກຸສລຈິຕ຺ຕານິ. ສຕ຺ຕວີສຕິມໍ.

ອນນ຺ຕຣທຸເກປິ ¶ ວຸຕ຺ຕປຏິປກ຺ຂວເສນ ກາມາວຈຣສເຫຕຸກກຸສລກິຣິຍຈິຕ຺ຕານິ ເວທິຕພ຺ພານິ. ອຏ຺ຐວີສຕິມໍ.

ສຕິວິປ຺ປວາສສງ຺ຂາໂຕ ມຸຏ຺ຐສຕິຠາໂວ ມຸຏ຺ຐສ຺ສຈ຺ຈໍ, ສພ຺ເພ ອກຸສລາ ຘມ຺ມາ, ອສມ຺ປຊານນຠາໂວ ອສມ຺ປຊຎ຺ຎໍ, ໂມໂຫ. ເອກູນຕິໍສຕິມໍ.

ອນນ຺ຕຣທຸເກ ຈຕຸຠູມິກາ ສຕິປຎ຺ຎາວ ວຸຕ຺ຕາ. ຕິໍສຕິມໍ.

ອປ຺ປຏິສງ຺ຂາເນ ອປ຺ປຏິວານສງ຺ຂາເຕ ອກມ຺ປິຍຏ຺ເຐນ ໂຍນິໂສທສ຺ສນສງ຺ຂາຕໍ ປຏິສງ຺ຂານເມວ ພລນ຺ຕິ ປຏິສງ຺ຂານພລໍ, ກາມາວຈຣປຎ຺ຎາວ. ສຕ຺ຕໂພຊ຺ຌງ຺ຄາທິຠາວນາວເສນ ປວຕ຺ຕາ ຈຕຸຠູມກຘມ຺ມາ ຠາວນາພລໍ. ເອກຕິໍສຕິມໍ.

ປຈ຺ຈນີກຘມ຺ເມ ສເມຕີຕິ ສມໂຖ, ໂສ ຕິວິໂຘ ຈິຕ຺ຕສມໂຖ ອຘິກຣຓສມໂຖ ສພ຺ພສງ຺ຂາຣສມໂຖຕິ. ຕຕ຺ຖ ຈ ປຸພ຺ພຠາຄາສຸ ອຏ຺ຐສມາປຕ຺ຕີສຸ ເອກຄ຺ຄຕາ ຈິຕ຺ຕສມໂຖ ນາມ, ສມ຺ມຸຂາວິນຍາທິ ສຕ຺ຕວິໂຘ ອຘິກຣຓສມໂຖ ນາມ, ນິພ຺ພານໍ ສພ຺ພສງ຺ຂາຣສມໂຖ ນາມ. ອິຘ ປນ ຈຕຸຠູມໂກ ສມາຘິ ອຘິປ຺ເປໂຕ. ອນິຈ຺ຈາທິວເສນ ວິວິເຘນາກາເຣນ ປສ຺ສຕີຕິ ວິປສ຺ສນາ, ໂລກິຍໂລກຸຕ຺ຕຣາ ວິປສ຺ສນາປຎ຺ຎາວ. ພາຕ຺ຕິໍສຕິມໍ.

ສມໂຖວ ຕໍ ອາກາຣໍ ຄເຫຕ຺ວາ ປຸນ ປວຕ຺ເຕຕພ຺ພສ຺ສ ສມຖສ຺ສ ນິມິຕ຺ຕນ຺ຕິ ສມຖນິມິຕ຺ຕໍ. ປຄ຺ຄາຫນິມິຕ຺ເຕປິ ເອເສວ ນໂຍ. ຈຕຸຠູມກສມາຘິວີຣິຍານິ ເອວ. ເຕຕ຺ຕິໍສຕິມໍ.

ອນນ຺ຕຣທຸເກປິ ¶ ວີຣິຍສມາຘີ ເອວ ວຸຕ຺ຕາ. ຈຕຸຕ຺ຕິໍສຕິມໍ.

ສີລວິນາສິກາ ອສໍວຣສງ຺ຂາຕາ ສີລສ຺ສ ວິປຕ຺ຕີຕິ ສີລວິປຕ຺ຕິ, ຕຖາປວຕ຺ຕາ ອກຸສລຘມ຺ມາ. ສມ຺ມາທິຏ຺ຐິຍາ ວິປຕ຺ຕິ ທິຏ຺ຐິວິປຕ຺ຕິ, ມິຈ຺ຉາທິຏ຺ຐິ ເອວ. ປຎ຺ຈຕິໍສຕິມໍ.

ໂສຣຈ຺ຈເມວ ສີລສ຺ສ ສມ຺ປາທນໂຕ ສີລປຣິປູຣຓໂຕ ສີລສ຺ສ ສມ຺ປທາຕິ ສີລສມ຺ປທາ. ທິຏ຺ຐິປາຣິປູຣິຠູຕໍ ¶ ຎາຓເມວ ທິຏ຺ຐິຍາ ສມ຺ປທາຕິ ທິຏ຺ຐິສມ຺ປທາ. ຈຕຸຠູມກາ ສີລປຎ຺ຎາວ. ຕຖາ ອນນ຺ຕຣທຸເກປິ. ຉຕ຺ຕິໍສຕິມໍ.

ວິສຸທ຺ຘິຠາວໍ ສມ຺ປຕ຺ຕາ ສີລສງ຺ຂາຕາ ສີລສ຺ສ ວິສຸທ຺ຘິ ສີລວິສຸທ຺ຘິ. ນິພ຺ພານສງ຺ຂາຕໍ ວິສຸທ຺ຘິໍ ປາເປຕຸໍ ສມຕ຺ຖາ ທສ຺ສນສງ຺ຂາຕາ ທິຏ຺ຐິຍາ ວິສຸທ຺ຘິ ທິຏ຺ຐິວິສຸທ຺ຘິ. ສຕ຺ຕຕ຺ຕິໍສຕິມໍ.

ກມ຺ມສ຺ສກຕາສຈ຺ຈານຸໂລມິກມຄ຺ຄຜລສມ຺ປຍຸຕ຺ຕປຎ຺ຎາ ທິຏ຺ຐິ ວິສຸທ຺ຘິ ນາມ. ຍຖາທິຏ຺ຐິສ຺ສ ຕທນຸຣູປໍ ປຘານໍ ຍຖາທິຏ຺ຐິສ຺ສ ຈ ປຘານໍ ນາມ. ອຏ຺ຐຕິໍສຕິມໍ.

ສໍເວຄຊນການິ ຊາຕິຊຣາພ຺ຍາຘິມຣຓສງ຺ຂາຕານິ ກາຣຓານິ ສໍເວຊນີຍຏ຺ຐານານິ ນາມ, ເຕສຸ ຊາຕິອາທິປຏິຈ຺ຈສມຸປ຺ປນ຺ນຠຍສງ຺ຂາຕໍ ສໍວິຊນໍ ສໍເວໂຄ ນາມ, ຕຖາປວຕ຺ຕກຸສລາທິ ເອວ. ເອວໍ ສໍເວຄຊາຕສ຺ສ ໂຍນິໂສ ອຸປາເຍນ ປຘານໍ ສໍວິຄ຺ຄສ຺ສ ໂຍນິໂສ ປຘານໍ, ໂລກິຍໂລກຸຕ຺ຕຣວີຣິຍເມວ. ເອກູນຈຕ຺ຕາລີສຕິມໍ.

ກຸສລຘມ຺ມປູຣເຓ ອສນ຺ຕຸຏ຺ຐິຠາໂວ ອສນ຺ຕຸຏ຺ຐິຕາ. ໂຍ ປນ ທານໍ ທຕ຺ວາ ຕໂຕ ເຕນ ອສນ຺ຕຸຏ຺ໂຐ ຫຸຕ຺ວາ ສຣຓຄມນໍ ອາກງ຺ຂຕິ, ຕໂຕ ປຎ຺ຈສີລາທິໍ, ປພ຺ພຊ຺ຊໍ, ພຸທ຺ຘວຈນານໍ ອຸຄ຺ຄຓ຺ຫນໍ, ສມຖວິປສ຺ສນໍ, ຕໂຕ ເຕນາປິ ອສນ຺ຕຸຏ຺ໂຐ ອນຸກ຺ກເມນ ອຣຫຕ຺ຕໍ ຄຓ຺ຫາຕິ, ອຍໍ ອສນ຺ຕຸຏ຺ຐິຕາ ກຸສເລສຸ ຘມ຺ເມສຸ. ອຘິກຸສລຘມ຺ມານໍ ຠາວນາຍ ອຸກ຺ກຓ຺ຐມາໂນ ປຘານໍ ປຏິວາເປຕິ ນິວຕ຺ຕາເປຕີຕິ ປຏິວານິ, ນ ປຏິວານິ ¶ ອປ຺ປຏິວານິ, ຕສ຺ສ ຠໂວ ອປ຺ປຏິວານິຕາ. ອຣຫຕ຺ຕໍ ອປ຺ປຕ຺ວາ ປຘານສ຺ມິໍ ອນິວຕ຺ຕນຕາ ອໂນສກ຺ກນຕາ, ຕຖາປວຕ຺ຕໂລກິຍໂລກຸຕ຺ຕຣກຸສລາ ຘມ຺ມາ. ຈຕ຺ຕາລີສຕິມໍ.

ວິຊານນໂຕ ວິຊ຺ຊາ, ປຸພ຺ເພນິວາສຈຸຕູປປາຕອາສວກ຺ຂຍຎາຓານິ. ວິມຸຈ຺ຈນໂຕ ວິມຸຕ຺ຕິ, ອຏ຺ຐ ສມາປຕ຺ຕິໂຍ, ນິພ຺ພານຎ຺ຈ. ອຏ຺ຐ ສມາປຕ຺ຕິໂຍ ຫິ ອາຣມ຺ມເຓ ອຘິມຸຈ຺ຈນໂຕ, ສຍໍ ວິກ຺ຂມ຺ຠິຕກິເລເສຫິ ວິມຸຈ຺ຈນຏ຺ເຐນ ຈ ວິມຸຕ຺ຕີຕິ ວຸຕ຺ຕາ, ນິພ຺ພານໍ ປນ ສພ຺ພກິເລເສຫິ ອຈ຺ຈນ຺ຕວິມຸຈ຺ຈນຏ຺ເຐນ. ເອກຈຕ຺ຕາລີສຕິມໍ.

ກິເລສກ຺ຂຍກເຣສຸ ¶ ຈຕູສຸ ອຣິຍມຄ຺ເຄສຸ ຎາຓໍ ຂເຍ ຎາຓໍ ນາມ. ປຏິສນ຺ຘິວເສນ ອນຸປ຺ປາທຠູເຕ ຕໍຕໍມຄ຺ຄວຊ຺ຌກິເລສານໍ ອນຸປ຺ປາທປຣິໂຍສາເນ ອຸປ຺ປນ຺ນອຣິຍຜເລ ຎາຓໍ ອນຸປ຺ປາເທ ຎາຓໍ ນາມ. ເສສໍ ສພ຺ພຕ຺ຖ ສຸວິຎ຺ເຎຍ຺ຍເມວ. ທ຺ວາຈຕ຺ຕາລີສຕິມໍ.

ສຸຕ຺ຕນ຺ຕິກທຸກມາຕິກຕ຺ຖວຓ຺ຓນາ ນິຏ຺ຐິຕາ.

ໂມຫວິຈ຺ເຉທນິຍາ ອຠິຘມ຺ມມາຕິກຕ຺ຖວຓ຺ຓນາຍ

ຘມ຺ມສງ຺ຄຓີມາຕິກຕ຺ຖວຓ຺ຓນາ ນິຏ຺ຐິຕາ.

ອິທານິ ¶ ¶ ຘມ຺ມສງ຺ຄຓີມາຕິການນ຺ຕຣໍ ວິຠງ຺ຄມາຕິກາຍ ອຕ຺ຖວຓ຺ຓນາ ອນຸປ຺ປຕ຺ຕາ. ຕສ຺ສາ ປນ –

ອຕ຺ຖໂຕ ຘມ຺ມເຠເທນ, ວິຠງ຺ຄນຍທສ຺ສນາ;

ປາຬິມຸຕ຺ຕນຍາ ຈາປິ, ໂຫຕິ ສໍວຓ຺ຓນານໂຍ.

ສາ ປເນສາ ອຏ຺ຐາຣສນ຺ນໍ ວິຠງ຺ຄານໍ ອາທິມ຺ຫິ ຐປິຕາ ອຏ຺ຐາຣສວິຘາ ໂຫຕິ – ຂນ຺ຘວິຠງ຺ຄມາຕິກາ-ອາຍຕນ-ຘາຕຸ-ສຈ຺ຈ-ອິນ຺ທ຺ຣິຍ-ປຈ຺ຈຍາກາຣ-ສຕິປຏ຺ຐານ-ສມ຺ມປ຺ປຘານ-ອິທ຺ຘິປາທໂພຊ຺ຌງ຺ຄ-ມຄ຺ຄງ຺ຄຌານ-ອປ຺ປມຎ຺ຎາ-ສິກ຺ຂາປທ-ປຏິສມ຺ຠິທາ-ຎາຓ-ຂຸທ຺ທກວຕ຺ຖຸ-ຘມ຺ມຫທຍວິຠງ຺ຄມາຕິ

ຕຕ຺ຖ ອາທິຠູຕາຍ ຂນ຺ຘວິຠງ຺ຄມາຕິກາຍ ອຕ຺ຖໂຕ ຕາວ – ປຎ຺ຈກ຺ຂນ຺ຘາຕິ ເອຕ຺ຖ ປຎ຺ຈາຕິ ຄຓນປຣິຈ຺ເຉໂທ, ເຕນ ນ ຕໂຕ ເຫຏ຺ຐາ, ນ ອຸທ຺ຘນ຺ຕິ ທສ຺ເສຕິ. ຂນ຺ຘາຕິ ປຣິຈ຺ຉິນ຺ນຘມ຺ມນິທສ຺ສນໍ. ຕຕ຺ຣາຍໍ ຂນ຺ຘ-ສທ຺ໂທ ສມ຺ພຫຸເລສຸ ຐາເນສຸ ນິປຕຕິ ຣາສິມ຺ຫິ ຄຸເຓ ປຓ຺ຓຕ຺ຕິຍໍ ຣຸຬ຺ຫິຍນ຺ຕິ. ຕຕ຺ຖ ‘‘ມຫາອຸທກກ຺ຂນ຺ໂຘ’’ຕິອາທີສຸ (ສໍ. ນິ. ໕.໑໐໓໗; ອ. ນິ. ໔.໕໑; ໕.໔໕; ໖.໓໗) ຫິ ຣາສິໂຕ ຂນ຺ໂຘ ນາມ. ‘‘ສີລກ຺ຂນ຺ໂຘ ສມາຘິກ຺ຂນ຺ໂຘ’’ຕິອາທີສຸ (ທີ. ນິ. ໓.໓໕໕) ຄຸຓໂຕ. ‘‘ອທ຺ທສາ ໂຂ ຠຄວາ ມຫນ຺ຕໍ ທາຣຸກ຺ຂນ຺ຘ’’ນ຺ຕິອາທີສຸ (ສໍ. ນິ. ໔.໒໔໑) ປຓ຺ຓຕ຺ຕິໂຕ. ‘‘ວິຎ຺ຎາຓໍ ວິຎ຺ຎາຓກ຺ຂນ຺ໂຘ’’ຕິອາທີສຸ (ຘ. ສ. ໖໓) ເອກມ຺ປິ ຈິຕ຺ຕໍ ຣຸຬ຺ຫິໂຕ ຂນ຺ໂຘ ນາມ, ສ຺ວາຍມິຘ ຣາສິໂຕ ອຘິປ຺ເປໂຕ. ຣາສຏ຺ໂຐ ຫິ ຂນ຺ຘ-ສທ຺ໂທ, ໂກຏ຺ຐາສຏ຺ໂຐຕິປິ ວຕ຺ຕຸໍ ວຏ຺ຏຕິ. ໂລກສ຺ມິໍ ຫິ ອິຓໍ ຄເຫຕ຺ວາ ໂຈທິຍມານາ ‘‘ທ຺ວີຫິ ຂນ຺ເຘຫິ ທສ຺ສາມ ¶ , ຕີຫິ ຂນ຺ເຘຫິ ທສ຺ສາມາ’’ຕິ ວທນ຺ຕິ, ຕສ຺ມາ ຂນ຺ໂຘຕິ ໂກຏ຺ຐາໂສຕິ ວຸຕ຺ຕໍ ¶ ໂຫຕິ. ຣູປກ຺ຂນ຺ໂຘຕິ ເອຕ຺ຖ ຣຸປ຺ປຕີຕິ ຣູປໍ, ສີຕຸຓ຺ຫາທີຫິ ປສິທ຺ຘາກາເຣນ ຣຸປ຺ປຕິ ຆຏ຺ຏີຍຕິ, ປີຬິຍຕີຕິ ອຕ຺ໂຖ. ວຸຕ຺ຕໍ ເຫຕໍ ຠຄວຕາ –

‘‘ຣຸປ຺ປຕີຕິ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ຕສ຺ມາ ຣູປນ຺ຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ. ເກນ ຣຸປ຺ປຕິ? ສີເຕນປິ ຣຸປ຺ປຕິ, ອຸຓ຺ເຫນປິ ຣຸປ຺ປຕິ, ຊິຆຈ຺ຉາຍປິ ຣຸປ຺ປຕິ, ປິປາສາຍປິ ຣຸປ຺ປຕີ’’ຕິອາທິ (ສໍ. ນິ. ໓.໗໙).

ຣູປຎ຺ຈ ຕໍ ຂນ຺ໂຘ ຈາຕິ ຣູປກ຺ຂນ຺ໂຘ, ຣູປຣາສິ ຣູປໂກຏ຺ຐາໂສຕິ ອຕ຺ໂຖ. ເວທນາກ຺ຂນ຺ຘາທີສຸປິ ເອເສວ ນໂຍຕິ ອຍໍ ຕາເວຕ຺ຖ ອຕ຺ຖໂຕ ສໍວຓ຺ຓນານໂຍ.

ຘມ຺ມເຠທໂຕ ປເນຕ຺ຖ ເຫຏ຺ຐາ ກຸສລຕ຺ຕິເກ ວິຠຕ຺ຕາ ອຕີຕາທິເຠທຠິນ຺ນາ ສພ຺ເພ ຣູປຘມ຺ມາ ຣູປກ຺ຂນ຺ໂຘ ນາມ. ຕຖາ ຈຕຸຠູມກາ ເວທນາສຎ຺ຎາໂຍ ເວທນາກ຺ຂນ຺ໂຘ ນາມ, ສຎ຺ຎາກ຺ຂນ຺ໂຘ ນາມ. ເວທນາສຎ຺ຎາ ປນ ຐເປຕ຺ວາ ເສສາ ຜສ຺ສາທໂຍ ປຎ຺ຎາສ ເຈຕສິກາ ສງ຺ຂາຣກ຺ຂນ຺ໂຘ ນາມ. ປຎ຺ຈສຸ ຂນ຺ເຘສຸ ນິພ຺ພານເມວ ອສງ຺ຄຫິຕໍ, ອຸປາທານກ຺ຂນ຺ເຘສຸ ປນ ສພ຺ເພ ໂລກຸຕ຺ຕຣຘມ຺ມາ. ອຍເມວ ຫິ ຂນ຺ເຘຫິ ອຸປາທານກ຺ຂນ຺ຘານໍ ວິເສໂສ. ຂນ຺ຘາ ອວິເສສໂຕ ວຸຕ຺ຕາ, ອຸປາທານກ຺ຂນ຺ຘາ ສາສໂວປາທານິຍຠາເວນ ວິເສເສຕ຺ວາ. ອິຘ ປນ ອວິເສເສນ ວຸຕ຺ຕຕ຺ຕາ ນິພ຺ພານໍ ຐເປຕ຺ວາ ອວເສສາ ສພ຺ເພ ຘມ຺ມາ ສງ຺ຄຫໍ ຄຈ຺ຉນ຺ຕີຕິ ອຍໍ ຘມ຺ມເຠທໂຕ ສໍວຓ຺ຓນານໂຍ.

ວິຠງ຺ຄນຍທສ຺ສນາຕິ ວິຠງ຺ຄປາຬິຍາ ອາຄຕອຕ຺ຖນຍທສ຺ສນໂຕ. ວິຠງ຺ຄປາຬິຍໍ ຫິ ສຸຕ຺ຕນ຺ຕຠາຊນີຍໍ ອຠິຘມ຺ມຠາຊນີຍໍ ປຎ຺ຫາປຸຈ຺ຉກນ຺ຕິ ຕີຫິ ນເຍຫິ ຂນ຺ຘວິຠງ຺ໂຄ ວິຠຕ຺ໂຕ. ຕຖາ ອາຍຕນວິຠງ຺ຄາທໂຍ. ເກວລໍ ຫິ ອິນ຺ທ຺ຣິຍວິຠງ຺ເຄ, ສິກ຺ຂາປທວິຠງ຺ເຄ ຈ ສຸຕ຺ຕນ຺ຕຠາຊນີຍໍ ນຕ຺ຖິ. ປຈ຺ຈຍາກາຣວິຠງ຺ເຄ ປຎ຺ຫາປຸຈ຺ຉກໍ ນຕ຺ຖິ. ຎາຓວິຠງ຺ຄາທີສຸ ປນ ຕີສຸ ຕໂຍປິ ນຍາ ¶ ນ ສນ຺ຕິ. ເຕສຸ ຫິ ຎາຓວິຠງ຺ໂຄ ເອກວິຘໂຕ ປຏ຺ຐາຍ ຍາວ ທສວິຘາ ວິຠຕ຺ໂຕ, ຂຸທ຺ທກວຕ຺ຖຸວິຠງ຺ໂຄ ເອກວິຘໂຕ ປຏ຺ຐາຍ ຍາວ ທ຺ວາສຏ຺ຐິປເຠທາ ວິຠຕ຺ໂຕ, ຘມ຺ມຫທຍວິຠງ຺ໂຄ ປນ ສພ຺ພສງ຺ຄຫາທີຫິ ທສຫິ ວາເຣຫິ ວິຠຕ຺ໂຕ, ຕສ຺ມາ ເຕສໍ ເຕສໍ ນຍານໍ ມຸຂມຕ຺ຕທສ຺ສນວເສນ ຕຕ຺ຖ ຕຕ຺ຖ ສໍວຓ຺ຓນາ ຠວິສ຺ສນ຺ຕິ. ຕຕ຺ຣິທໍ ຂນ຺ຘວິຠງ຺ເຄ ຕິຓ຺ຓໍ ນຍານໍ ມຸຂມຕ຺ຕທສ຺ສນໍ. ເສຍ຺ຍຖິທໍ – ສຸຕ຺ຕນ຺ຕຠາຊນີເຍ ຕາວ ຣູປກ຺ຂນ຺ໂຘ –

‘‘ຕຕ຺ຖ ¶ ກຕໂມ ຣູປກ຺ຂນ຺ໂຘ? ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ຣູປໍ ອຕີຕານາຄຕປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນໍ ອຊ຺ຌຕ຺ຕໍ ວາ ພຫິທ຺ຘາ ວາ ໂອຬາຣິກໍ ວາ ສຸຂຸມໍ ວາ ຫີນໍ ວາ ປຓີຕໍ ວາ ຍໍ ທູເຣ ສນ຺ຕິເກ ວາ, ຕເທກຊ຺ຌໍ ອຠິສຎ຺ຎູຫິຕ຺ວາ ອຠິສງ຺ຂິປິຕ຺ວາ ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ຣູປກ຺ຂນ຺ໂຘ’’ຕິ (ວິຠ. ໒) –

ເອວໍ ອຸທ຺ທິສິຕ຺ວາ ວິຕ຺ຖາຣໂຕ ວິຠຕ຺ໂຕ, ຕຖາ ເວທນາກ຺ຂນ຺ຘາທໂຍປິ. ຕຕ຺ຖ ນິຍກຊ຺ຌຕ຺ຕໍ ນາມ ອຊ຺ຌຕ຺ຕຣູປໍ ອຊ຺ຌຕ຺ຕໍ ນາມ, ຕໂຕ ອຎ຺ຎໍ ປຣປຸຄ຺ຄລຄຕໍ, ອວິຎ຺ຎາຓຎ຺ຈ ພຫິທ຺ຘາ ນາມ, ຕຖາ ເວທນາທໂຍປິ. ປສາທວິສຍຣູປໍ ປນ ໂອຬາຣິກໍ ນາມ, ເສສໍ ສຸຂຸມໍ ນາມ. ອນິຏ຺ຐຣູປໍ ຫີນໍ ນາມ, ອິຏ຺ຐຣູປໍ ປຓີຕໍ ນາມ.

ນນຸ ອິຏ຺ຐານິຏ຺ຐໍ ນາມ ປາເຏກ຺ກໍ ປຏິວິຠຕ຺ຕໍ ນາມ ນຕ຺ຖິ, ເອກໍ ເອກຈ຺ຈສ຺ສ ອິຏ຺ຐໍ ໂຫຕິ ມນາປໍ, ຕເທວ ອຎ຺ຎສ຺ສ ຈ ອນິຏ຺ຐໍ ໂຫຕິ. ວຕ຺ຖາທີນິ ຫິ ສູກຣາທີນໍ ນປ຺ປິຍານິ ໂຫນ຺ຕິ, ນ ມນຸສ຺ສາທີນໍ, ເຕສຎ຺ຈ ວຕ຺ຖາຠຣຓາທີນິ ປິຍານິ, ນ ສູກຣາທີນນ຺ຕິ, ຕສ຺ມາ ຣຸຈິວເສເນວ ອິຏ຺ຐານິຏ຺ຐຕາ ຄເຫຕພ຺ພາ? ນ, ອິຏ຺ຐານິຏ຺ຐານໍ ປາເຏກ຺ກໍ ວິຠຕ຺ຕຕ຺ຕາ. ກຸສລກມ຺ມຊໍ ຫິ ກຸສລວິປາກວິສໂຍວ ອິຏ຺ຐໍ ນາມ, ອກຸສລກມ຺ມຊໍ ອກຸສລວິປາກວິສໂຍວ ອນິຏ຺ຐໍ ນາມ, ສຎ຺ຎາວິປລ຺ລາເສນ ປນ ໂກຈິ ¶ ອິຏ຺ຐເມວ ພຸທ຺ຘຣູປາທິໍ ຊວນກ຺ຂເຓ ອນິຏ຺ຐໂຕ ມນສິ ກໂຣຕິ, ອນິຏ຺ຐຎ຺ຈ ນິຣຍຄ຺ຄິສຕ຺ຖວິສາທິໍ ອິຏ຺ຐໂຕ ມນສິ ກໂຣຕິ. ຊວເນຫິ ເອວ ວິປລ຺ລາສຠາໂວ, ນ ວິປາເກຫີຕິ ວິປາກວເສນ ອິຏ຺ຐານິຏ຺ຐໍ ນິຍຕໍ ເວທິຕພ຺ພໍ.

ສມ຺ໂມຫວິໂນທນິຍາ ປນ ວິຠງ຺ຄຏ຺ຐກຖາຍ –

‘‘ສຸຂສມ຺ຜສ຺ສໍ ຫິ ຄູຖກລລໍ ຈກ຺ຂຸທ຺ວາຣຆານທ຺ວາເຣສຸ ອນິຏ຺ຐໍ, ກາຍທ຺ວາເຣ ອິຏ຺ຐໍ ໂຫຕິ. ຈກ຺ກວຕ຺ຕິໂນ ມຓິຣຕເນນ ໂປຖິຍມານສ຺ສ, ສຸວຓ຺ຓສູເລ ອຸຕ຺ຕາສິຍມານສ຺ສ ຈ ມຓິຣຕນສຸວຓ຺ຓສູລານິ ຈກ຺ຂຸທ຺ວາເຣ ອິຏ຺ຐານິ ໂຫນ຺ຕິ, ກາຍທ຺ວາເຣ ອນິຏ຺ຐານີ’’ຕິ (ວິຠ. ອຏ຺ຐ. ໖) –

ເອວໍ ທ຺ວາຣວເສນ ເອກສ຺ເສວ ວຕ຺ຖຸໂນ ອິຏ຺ຐຕາ, ອນິຏ຺ຐຕາ ຈ ວຸຕ຺ຕາ. ສາ ຈ ເອກກ຺ຂເຓ ນ ຍຸຕ຺ຕາ ເອກກລາປຄຕຠູໂຕປາທາຍຣູປານໍ ເອກສາມຄ຺ຄິຍມຸປ຺ປຕ຺ຕິໂຕ. ນ ຫິ ຠູເຕສຸ ອກຸສລວເສນ ອນິຏ຺ເຐສຸ ¶ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ເຕສຸ ຕທຸປາທາຍຣູປາທິກຸສເລນ ອິຏ຺ຐານິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ, ຠິນ຺ນກ຺ຂເຓ ປນ ອິຏ຺ຐານິ ມຓິຣຕນາທີນິ ເຕຫິ ໂປຖິຍມານສ຺ສ ອກຸສລປຈ຺ຈເຍນ ອຸຕຸນາ ອນິຏ຺ຐານິ ວິປຣິຓມນ຺ຕິ, ກຸສລປຈ຺ຈເຍນ ອນິຏ຺ຐານິ ຄູຖກລລາທີນິ ອິຏ຺ຐານີຕິ, ອຍໍ ໂນ ອຕ຺ຕໂນມຕິ. ເອວໍ ວິຠຕ຺ເຕສຸ ຈ ອິຏ຺ຐານິຏ຺ເຐສຸ ຕໍ ຕໍ ຣູປໍ ອຸປາທາຍຸປາທາຍ ຫີນໍ, ປຓີຕຎ຺ຈ ທຏ຺ຐພ຺ພໍ. ສຸຂຸມໍ ປນ ຣູປໍ ທູເຣຣູປໍ ນາມ, ໂອຬາຣິກໍ ສນ຺ຕິເກຣູປໍ ນາມ. ຕໍ ຕໍ ວາ ປນ ຣູປໍ ອຸປາທາຍຸປາທາຍ ຣູປໍ ທູເຣ ສນ຺ຕິເກ ທຏ຺ຐພ຺ພໍ. ເສສໍ ວຸຕ຺ຕນຍເມວ.

ເວທນາທີສຸ ປນ ອກຸສລາ ເວທນາ ໂອຬາຣິກາ, ອິຕຣາ ສຸຂຸມາ. ກຸສລາກຸສລາ ໂອຬາຣິກາ, ອພ຺ຍາກຕາ ສຸຂຸມາ. ທຸກ຺ຂາ ເວທນາ ໂອຬາຣິກາ, ອິຕຣາ ສຸຂຸມາ. ສຸຂທຸກ຺ຂາ ວາ ໂອຬາຣິກາ, ອິຕຣາ ສຸຂຸມາ. ອສມາປນ຺ນສ຺ສ ວາ ເວທນາ ໂອຬາຣິກາ, ສມາປນ຺ນສ຺ສ ສຸຂຸມາ. ສາສວາ ໂອຬາຣິກາ ¶ , ອນາສວາ ສຸຂຸມາ. ຕໍ ຕໍ ວາ ປນ ເວທນໍ ອຸປາທາຍຸປາທາຍ ໂອຬາຣິກສຸຂຸມຕາ ທຏ຺ຐພ຺ພາ. ອກຸສລາ ເວທນາ ກຸສລາພ຺ຍາກຕາຫິ ທູເຣ, ຕາ ຈ ຕາຍ ທູເຣຕິ ເອວໍ ຊາຕິສຠາວປຸຄ຺ຄລຠູມິເຠທໂຕ ວຸຕ຺ຕນເຍນ ທູເຣເວທນາ ທຏ຺ຐພ຺ພາ, ກຸສລາ ເວທນາ ກຸສລາຍ ສນ຺ຕິເກຕິ ເອວໍ ຊາຕິອາທິສາມຎ຺ຎໂຕ ສນ຺ຕິເກເວທນາ ທຏ຺ຐພ຺ພາ. ຕໍ ຕໍ ວາ ປນ ເວທນໍ ອຸປາທາຍຸປາທາຍ ເວທນາ ທູເຣສນ຺ຕິເກ ທຏ຺ຐພ຺ພາ. ເອວໍ ສຎ຺ຎາກ຺ຂນ຺ຘາທີສຸປິ ຍຖານຸຣູປໍ ໂອຬາຣິກສຸຂຸມຕາທໂຍ ເວທິຕພ຺ພາຕິ. ອຍເມຕ຺ຖ ສງ຺ເຂໂປ, ວິຕ຺ຖາໂຣ ປນ ວິຠງ຺ຄປາຬິອຏ຺ຐກຖາສຸ (ວິຠ. ໘ ອາທໂຍ; ວິຠ. ອຏ຺ຐ. ໘ ອາທໂຍ) ຄເຫຕພ຺ໂພຕິ ອຍໍ ສຸຕ຺ຕນ຺ຕຠາຊນີຍນໂຍ.

ອຠິຘມ຺ມຠາຊນີຍນເຍ ຣູປກ຺ຂນ຺ຘສ຺ສ ຕາວ ເອກວິຘາທິໂຕ ຍາວ ເອກາທສວິຘາ ຣູປກຓ຺ເຑ ວຸຕ຺ຕນເຍນ ເວທິຕພ຺ພາ. ເວທນາກ຺ຂນ຺ໂຘ ປນ ເອກວິໂຘ ຜສ຺ສສມ຺ປຍຸຕ຺ໂຕ, ທຸວິໂຘ ສເຫຕຸກທຸກວເສນ, ຕິວິໂຘ ກຸສລຕ຺ຕິກວເສນ, ຈຕຸພ຺ພິໂຘ ຈຕຸຠູມກວເສນ, ປຎ຺ຈວິໂຘ ສຠາວເຠເທນ, ຉພ຺ພິໂຘ ຉທ຺ວາຣິກວເສນ, ສຕ຺ຕວິໂຘ ສຕ຺ຕວິຎ຺ຎາຓສມ຺ປໂຍຄວເສນ, ອຏ຺ຐວິໂຘ ເຕສຸ ກາຍວິຎ຺ຎາຓສມ຺ປຍຸຕ຺ຕໍ ສຸຂທຸກ຺ຂວເສນ ທ຺ວິຘາ ຠິນ຺ທິຕ຺ວາ, ນວວິໂຘ ເຕສຸ ມໂນວິຎ຺ຎາຓສມ຺ປຍຸຕ຺ຕໍ ກຸສລຕ຺ຕິກວເສນ ຕິຘາ ຠິນ຺ທິຕ຺ວາ, ທສວິໂຘ ເຕສຸ ກາຍວິຎ຺ຎາຓສມ຺ປຍຸຕ຺ຕໍ ທຸວິຘາ, ມໂນວິຎ຺ຎາຓສມ຺ປຍຸຕ຺ຕຎ຺ຈ ຕິຘາ ຠິນ຺ທິຕ຺ວາຕິ ເອວໍ ສເຫຕຸກທຸກມູລໍ ປຐມວາຣໍ ວຕ຺ວາ ປຸນ ກຸສລຕ຺ຕິກຏ຺ຐາເນ ເວທນາຕ຺ຕິກປີຕິຕ຺ຕິກສນິທສ຺ສນຕ຺ຕິກວຊ຺ຊິເຕ ສພ຺ພຕ຺ຕິເກ ໂຍເຊຕ຺ວາ ຍາວ ທສວິຘາ, ອປເຣປິ ອຏ຺ຐາຣສ ວາຣາ ວຸຕ຺ຕາ. ຍຖາ ເຈຕ຺ຖ ສເຫຕຸກທຸກມູລິກາ ສພ຺ພຕ຺ຕິກໂຍຊນາ, ເອວໍ ເຫຕຸສມ຺ປຍຸຕ຺ຕທຸກາທີສຸ ອນຸຣູປທຸກມູລິກາປິ ສຣຓທຸກປຣິໂຍສານາ ປຈ຺ເຈກໍ ສພ຺ພຕ຺ຕິກໂຍຊນາປິ ເວທິຕພ຺ພາຕິ ¶ ອຍໍ ທຸກມູລໂກ ໂຍຊນານໂຍ. ຍຖາ ຈ ເອເກກທຸເກນ ສພ຺ພຕ຺ຕິກໂຍຊນາວເສນ ທຸກມູລໂກ ¶ ນໂຍ ວຸຕ຺ໂຕ, ເອວໍ ເອເກກຕ຺ຕິເກນ ຍຖານຸຣູປໍ ສພ຺ພທຸກໂຍຊນາວເສນ ຕິກມູລໂກ, ຕທຸຠຍມິສ຺ສກວເສນ ອຸຠໂຕວຑ຺ຒນໂກ ຈ ນໂຍ ເວທິຕພ຺ໂພ. ຍຖາ ເຈຕ຺ຖ ເວທນາກ຺ຂນ຺ເຘ, ເອວໍ ສຎ຺ຎາກ຺ຂນ຺ຘາທີສຸປິ ຍຖາຣຫໍ ທຸກມູລກາທິນຍາ ເວທິຕພ຺ພາຕິ ອຍໍ ອຠິຘມ຺ມຠາຊນີຍນໂຍ.

ປຎ຺ຫາປຸຈ຺ຉກນເຍ ປນ ປຎ຺ຈນ຺ນໍ ຂນ຺ຘານໍ ກຕິ ກຸສລາ, ກຕິ ອກຸສລາ, ກຕິ ອພ຺ຍາກຕາ, ກຕິ ສຸຂາຍ ເວທນາຍ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາ…ເປ… ກຕິ ສຣຓາ, ກຕິ ອຣຓາຕິ? ຣູປກ຺ຂນ຺ໂຘ ອພ຺ຍາກໂຕ, ຈຕ຺ຕາໂຣ ຂນ຺ຘາ ສິຍາ ກຸສລາ, ສິຍາ ອກຸສລາ, ສິຍາ ອພ຺ຍາກຕາ, ຣູປໍ, ເວທນາ ຈ ເວທນາຕ຺ຕິເກ ນ ວຕ຺ຕພ຺ພາ, ເສສາ ຕິຘາປິ ໂຫນ຺ຕິ, ຣູປໍ ເນວວິປາກນວິປາກຘມ຺ມຘມ຺ມໍ, ສິຍາ ອຸປາທິນ຺ນຸປາທານິຍໍ, ສິຍາ ອນຸປາທິນ຺ນຸປາທານິຍໍ, ອສໍກິລິຏ຺ຐສໍກິເລສິກໍ, ເສສາ ຈຕ຺ຕາໂຣ ຂນ຺ຘາ ຕີຫິ ຕິເກຫິ ຕິຘາປິ ໂຫນ຺ຕິ. ຣູປໍ ອວິຕກ຺ກອວິຈາຣໍ, ຕໂຍ ຂນ຺ຘາ ຕິຘາປິ ໂຫນ຺ຕິ, ສງ຺ຂາຣກ຺ຂນ຺ໂຘ ຕິຘາ ຈ ນ ວຕ຺ຕພ຺ໂພ ຈ. ຣູປໍ ນ ວຕ຺ຕພ຺ພໍ, ເວທນາ ສິຍາ ປີຕິສຫຄຕາ, ນ ວຕ຺ຕພ຺ພາ, ຕໂຍ ຕິຘາ ຈ ນ ວຕ຺ຕພ຺ພາ ຈ. ຣູປໍ ເນວທສ຺ສເນນນຠາວນາຍປຫາຕພ຺ພໍ, ນທສ຺ສເນນນຠາວນາຍປຫາຕພ຺ພເຫຕຸກໍ, ເນວາຈຍຄາມິນອປຈຍຄາມິ, ເນວເສຂໍນາເສຂໍ, ປຣິຕ຺ຕໍ, ເສສາ ຕິຘາປິ ໂຫນ຺ຕິ. ປຣິຕ຺ຕາຣມ຺ມຓຕ຺ຕິເກ ຣູປໍ ອນາຣມ຺ມຓໍ, ເສສາ ຕິຘາ ຈ ນ ວຕ຺ຕພ຺ພາ ຈ. ຣູປໍ ມຊ຺ຌິມໍ, ອນິຍຕໍ, ເສສາ ຕິຘາປິ. ມຄ຺ຄາຣມ຺ມຓຕ຺ຕິເກ ຈ ຣູປໍ ອນາຣມ຺ມຓໍ, ເສສາ ຕິຘາປິ ວາ ນ ວຕ຺ຕພ຺ພາ. ອຸປ຺ປນ຺ນາຕີຕຕ຺ຕິເກສຸ ປຎ຺ຈປິ ຕິຘາ ໂຫນ຺ຕິ. ອຕີຕາຣມ຺ມຓຕ຺ຕິເກ ຣູປໍ ອນາຣມ຺ມຓໍ, ເສສາ ຕິຘາ ຈ ນ ວຕ຺ຕພ຺ພາ ຈ. ອຊ຺ຌຕ຺ຕຕ຺ຕິເກ ປຎ຺ຈປິ ຕິຘາ ໂຫນ຺ຕິ. ອຊ຺ຌຕ຺ຕາຣມ຺ມຓຕ຺ຕິເກ ຣູປໍ ອນາຣມ຺ມຓໍ, ເສສາ ຕິຘາປິ ນ ວຕ຺ຕພ຺ພາ ຈ. ຈຕ຺ຕາໂຣ ຂນ຺ຘາ ອນິທສ຺ສນອປ຺ປຏິຆາ, ຣູປກ຺ຂນ຺ໂຘ ຕິຘາປິ ໂຫຕິ.

ຈຕ຺ຕາໂຣ ¶ ຂນ຺ຘາ ນເຫຕູ, ສງ຺ຂາຣກ຺ຂນ຺ໂຘ ສິຍາ ເຫຕຸ, ສິຍາ ນ ເຫຕຸ. ຣູປໍ ອເຫຕຸກໍ, ເຫຕຸວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕໍ, ເສສາ ທ຺ວິຘາປິ. ຕໂຍ ຂນ຺ຘາ ສິຍາ ສເຫຕຸກາ ເຈວ ນ ຈ ເຫຕູ, ສິຍາ ນ ວຕ຺ຕພ຺ພາ ຈ, ສງ຺ຂາຣກ຺ຂນ຺ໂຘ ທ຺ວິຘາ ຈ ນ ວຕ຺ຕພ຺ໂພ ຈ, ຣູປໍ ນ ວຕ຺ຕພ຺ພເມວ. ຕຖາ ອນນ຺ຕຣທຸເກປິ. ຣູປໍ ນເຫຕຸອເຫຕຸກໍ, ຕໂຍ ທ຺ວິຘາປິ, ສງ຺ຂາຣກ຺ຂນ຺ໂຘ ທ຺ວິຘາ ຈ ນ ວຕ຺ຕພ຺ໂພ ຈ. ປຎ຺ຈປິ ສປ຺ປຈ຺ຈຍາ, ສງ຺ຂຕາ, ຈຕ຺ຕາໂຣ ອນິທສ຺ສນາ, ອປ຺ປຏິຆາ, ຣູປໍ ທ຺ວິຘາປິ. ຣູປໍ ຣູປີ, ເສສາ ອຣູປິໂນ. ຣູປໍ ໂລກິຍໍ, ເສສາ ທ຺ວິຘາປິ. ປຎ຺ຈປິ ເກນຈິ ວິຎ຺ເຎຍ຺ຍາ, ນ ຈ ເກນຈິ ວິຎ຺ເຎຍ຺ຍາ ຈ. ຈຕ຺ຕາໂຣ ໂນ ອາສວາ, ສງ຺ຂາຣາ ທ຺ວິຘາປິ, ນ ວຕ຺ຕພ຺ພາ ຈ. ຣູປໍ ສາສໂວ, ອາສວວິປ຺ປຍຸຕ຺ໂຕ ¶ , ເສສາ ທ຺ວິຘາປິ. ຣູປໍ ສາສວາ ເຈວ ໂນ ຈ ອາສວາ, ຕໂຍ ຕຖາ ຈ ນ ວຕ຺ຕພ຺ພາ ຈ. ສງ຺ຂາໂຣ ທ຺ວິຘາ ຈ ນ ວຕ຺ຕພ຺ໂພ ຈ. ຣູປໍ ນ ວຕ຺ຕພ຺ພເມວ, ຕໂຍ ສິຍາ ອາສວສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ເຈວ ໂນ ຈ ອາສວາ, ສິຍາ ນ ວຕ຺ຕພ຺ພາ, ສງ຺ຂາໂຣ ທ຺ວິຘາ ຈ ນ ວຕ຺ຕພ຺ໂພ ຈ. ຣູປໍ ອາສວວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕໍ ສາສວຎ຺ຈ, ເສສາ ທ຺ວິຘາ ຈ ນ ວຕ຺ຕພ຺ພາ ຈ. ອິມິນາ ນເຍນ ສໍໂຍຊນໂຄຈ຺ຉກາທີສຸປິ ໂຍຊນາ ເວທິຕພ຺ພາ. ເກວລໍ ຫິ ປຣາມາສສມ຺ປຍຸຕ຺ຕທຸເກ ຣູປໍ ປຣາມາສວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕໍ, ຕໂຍ ທ຺ວິຘາປິ, ສງ຺ຂາໂຣ ທ຺ວິຘາປິ, ທິຏ຺ຐິວເສນ ນ ວຕ຺ຕພ຺ໂພ ຈ. ຕຕິເຍ ເອຕ຺ຕກເມວ ວິເສໂສ. ຣູປໍ ອນາຣມ຺ມຓໍ, ເສສາ ສາຣມ຺ມຓາ. ວິຎ຺ຎາຓໍ ຈິຕ຺ຕໍ, ເສສາ ໂນ ຈິຕ຺ຕາ. ຕໂຍ ເຈຕສິກາ, ທ຺ເວ ອເຈຕສິກາ. ຕໂຍ ຈິຕ຺ຕສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາ, ຣູປໍ ຈິຕ຺ຕວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕໍ. ວິຎ຺ຎາຓໍ ນ ວຕ຺ຕພ຺ພໍ. ຕຖາ ຈິຕ຺ຕສໍສຏ຺ຐທຸເກປິ. ຕໂຍ ຈິຕ຺ຕສມຸຏ຺ຐານາ, ວິຎ຺ຎາຓໍ ໂນ ຈິຕ຺ຕສມຸຏ຺ຐານໍ. ຣູປໍ ທ຺ວິຘາປິ. ຕຖາ ອນນ຺ຕຣທຸກທ຺ວເຍປິ. ຕໂຍ ຈິຕ຺ຕສໍສຏ຺ຐສມຸຏ຺ຐານາ, ທ຺ເວ ໂນ ຈິຕ຺ຕສໍສຏ຺ຐສມຸຏ຺ຐານາ. ຕຖາ ອນນ຺ຕຣທຸກທ຺ວເຍປິ. ວິຎ຺ຎາຓໍ ອຊ຺ຌຕ຺ຕິກໍ, ຕໂຍ ພາຫິຣາ, ຣູປໍ ທ຺ວິຘາປິ. ຈຕ຺ຕາໂຣ ໂນ ອຸປາທາ. ຣູປໍ ທ຺ວິຘາປິ. ປຎ຺ຈປິ ສິຍາ ອຸປາທິນ຺ນາ, ສິຍາ ອນຸປາທິນ຺ນາ, ໂນ ອຸປາທານາ.

ກິເລສໂຄຈ຺ຉໂກ ¶ ວຸຕ຺ຕນໂຍວ. ຣູປໍ ເນວທສ຺ສເນນນຠາວນາຍ ປຫາຕພ຺ພໍ, ເສສາ ທ຺ວິຘາປິ. ເອວໍ ຍາວປີຕິທຸກາ ໂຍຊນາ ເວທິຕພ຺ພາ.

ຣູປໍ ນ ເວທນາ, ນ ສຸຂາ, ນ ສຸຂສຫຄຕາ, ເສສາ ທ຺ວິຘາປິ. ຕຖາ ອນນ຺ຕຣທຸເກປິ. ຣູປໍ ກາມາວຈຣໍ, ເສສາ ທ຺ວິຘາປິ. ເອວໍ ຍາວ ສຣຓທຸກາ ໂຍຊນາ ເວທິຕພ຺ພາ. ອຍໍ ປຎ຺ຫາປຸຈ຺ຉກນໂຍ.

ອິເມ ປນ ນຍາ ວິຕ຺ຖາຣໂຕ ປາຬິອຏ຺ຐກຖາຫິ ຎາຕພ຺ພາ. ອຕ຺ຖວິນິຈ຺ຉໂຍ ຈ ເນສໍ ຘມ຺ມສງ຺ຄຓີມາຕິກຕ຺ຖສໍວຓ຺ຓນາຍ ວຸຕ຺ຕານຸສາເຣນ ຎາຕພ຺ໂພ. ອິໂຕ ປຣໍ ອຕິເຣກໍ ອວຕ຺ວາ ອປຸພ຺ພເມວ ວຓ຺ຓຍິສ຺ສາມາຕິ ອຍໍ ວິຠງ຺ຄນຍທສ຺ສນໂຕ ສໍວຓ຺ຓນານໂຍ.

ກມໂຕນູນາຘິກໂຕ, ທຏ຺ຐພ຺ພສມເຠທໂຕ;

ປາຬິມຸຕ຺ຕນໂຍ ເຎຍ຺ໂຍ, ຂນ຺ຘໂກສລ຺ລມິຈ຺ຉຕາ.

ຕຕ຺ຖ ¶ ກມໂຕຕິ ເອຕ຺ຖ ອຸປ຺ປຕ຺ຕິກ຺ກໂມ ປຫານກ຺ກໂມ ປຏິປຕ຺ຕິກ຺ກໂມ ຠູມິກ຺ກໂມ ເທສນາກ຺ກໂມຕິ ພຫຸວິເຘສຸ ກເມສຸ ຂນ຺ຘານໍ ເທສນາກ຺ກໂມວ ຍຸຊ຺ຊຕິ, ນ ອິຕເຣ, ອສມ຺ຠວາ. ອເຠເທນ ຫິ ປຎ຺ຈສຸ ຂນ຺ເຘສຸ ອຕ຺ຕຄ຺ຄາຫປຕິຕໍ ເວເນຍ຺ຍຊນໍ ສມູຫຆນວິນິພ຺ໂຠຄທສ຺ສເນນ ອຕ຺ຕຄ຺ຄາຫໂຕ ໂມເຈຕຸກາໂມ ຠຄວາ ຫິຕກາໂມ ຕສ຺ສ ຕສ຺ສ ຊນສ຺ສ ສຸຂຄ຺ຄຫຓຕ຺ຖໍ ຈກ຺ຂຸອາທີນໍ ວິສຍຠູຕໍ ໂອຬາຣິກໍ ປຐມໍ ຣູປກ຺ຂນ຺ຘໍ ເທເສສິ, ຕໂຕ ອິຏ຺ຐານິຏ຺ຐວິສຍສໍເວທກໍ ໂອຬາຣິກໍ ເວທນໍ, ຍໍ ເວເທຕິ, ຕໍ ສຎ຺ຊານາຕີຕິ ເອວໍ ເວທນາວິສຍສ຺ສ ອາກາຣຄ຺ຄາຫິກໍ ສຎ຺ຎໍ, ສຎ຺ຎາວເສນາຠິສງ຺ຂາຣເກ ສງ຺ຂາເຣ, ເຕສໍ ເວທນາທີນໍ ນິສ຺ສຍາຘິປຕິຠູຕໍ ວິຎ຺ຎາຓນ຺ຕິ ອຍໍ ຕາເວຕ຺ຖ ກໂມ.

ອນູນາຘິກໂຕຕິ ¶ ກສ຺ມາ ປນ ຠຄວຕາ ປຎ຺ເຈວ ຂນ຺ຘາ ວຸຕ຺ຕາ ອນູນາ ອນຘິກາຕິ? ສພ຺ພສງ຺ຂຕສຠາເຄກສງ຺ຄຫໂຕ, ອຕ຺ຕຕ຺ຕນິຍຄ຺ຄາຫວຕ຺ຖຸສ຺ສ ເອຕປ຺ປຣມໂຕ, ອຎ຺ເຎສຎ຺ຈ ຕທວໂຣຘໂຕ. ອເນກປ຺ປເຠເທສຸ ຫິ ສງ຺ຂຕຘມ຺ເມສຸ ສຠາຄວເສນ ສງ຺ຄຍ຺ຫມາເນສຸ ຣູປໍ ຣູປສຠາເຄກສງ຺ຄຫວເສນ ເອໂກ ຂນ຺ໂຘ ໂຫຕິ, ເວທນາ ເວທນາສຠາເຄກສງ຺ຄຫວເສນ ເອໂກ ຂນ຺ໂຘ ໂຫຕິ. ເອສ ນໂຍ ສຎ຺ຎາທີສຸປິ, ຕສ຺ມາ ສພ຺ພສງ຺ຂຕສຠາເຄກສງ຺ຄຫໂຕ ປຎ຺ເຈວ ວຸຕ຺ຕາ. ເອຕປຣມຎ຺ເຈຕໍ ອຕ຺ຕຕ຺ຕນິຍຄ຺ຄາຫວຕ຺ຖຸ, ຍທິທໍ ຣູປາທໂຍ ປຎ຺ຈ, ຕສ຺ມາ ອຕ຺ຕຕ຺ຕນິຍຄ຺ຄາຫວຕ຺ຖຸສ຺ສ ເອຕປຣມໂຕປິ ປຎ຺ເຈວ ວຸຕ຺ຕາ. ເຍປິ ຈຎ຺ເຎ ສີລາທໂຍ ປຎ຺ຈ ຘມ຺ມກ຺ຂນ຺ຘາ ວຸຕ຺ຕາ, ເຕປິ ສງ຺ຂາຣກ຺ຂນ຺ຘປຣິຍາປນ຺ນຕ຺ຕາ ເອຕ຺ເຖວ ອວໂຣຘໍ ຄຈ຺ຉນ຺ຕິ, ຕສ຺ມາ ອຎ຺ເຎສໍ ຕທວໂຣຘໂຕປິ ປຎ຺ເຈວ ວຸຕ຺ຕາຕິ ອຍໍ ອນູນາຘິກໂຕ.

ທຏ຺ຐພ຺ພສມເຠທໂຕຕິ ທຏ຺ຐພ຺ພເຠທໂຕ, ອຸປມາເຠທໂຕ ຈ. ຕຕ຺ຖ ທຏ຺ຐພ຺ພເຠທໂຕ ຕາວ ປຎ຺ຈຸປາທານກ຺ຂນ຺ຘາ ສາມຎ຺ຎໂຕ ອຸກ຺ຂິຕ຺ຕາສິກປຈ຺ຈຕ຺ຖິກໂຕ, ຠາຣໂຕ, ຂາທກໂຕ, ອນິຈ຺ຈທຸກ຺ຂອນຕ຺ຕສງ຺ຂາຕວຘກໂຕ ຈ ທຏ຺ຐພ຺ພາ. ວິເສສໂຕ ປນ ເຜຓປິຓ຺ຑໍ ວິຍ ຣູປໍ ທຏ຺ຐພ຺ພໍ, ອຸທກພຸພ຺ພຸຬມຣີຈິກກທລິກ຺ຂນ຺ຘມາຍາ ວິຍ ຍຖາກ຺ກມໍ ເວທນາທໂຍ ທຏ຺ຐພ຺ພາ. ຍຖາ ຫິ ເຜຓປິຓ຺ໂຑ ວິມທ຺ທາສໂຫ, ໂສ ຈ ປຕ຺ຕຖາລກາທິອຕ຺ຖໍ ຄຫິໂຕປິ ຕມຕ຺ຖໍ ນ ສາເຘຕິ, ຠິຊ຺ຊຕິ, ເອວໍ ຣູປມ຺ປິ ວິມທ຺ທາສຫໍ, ຕຎ຺ຈ ສຸຠາທິວເສນ ຄຫິຕມ຺ປິ ນ ຕຖາ ຕິຏ຺ຐຕິ, ອສຸຠາທິເຍວ ໂຫຕິ.

ຍຖາ ວາ ເຜຓປິຓ຺ໂຑ ອເນກສນ຺ຘິຆຏິໂຕ ພຫຸນ຺ນໍ ອຸທກສປ຺ປາທິປາຓການໍ ອາວາໂສ, ອາທິໂຕ ເຈສ ພທຣປກ຺ກມຕ຺ໂຕ ຫຸຕ຺ວາ ອນຸປຸພ຺ພວຑ຺ຒນໂກ ອຸຏ຺ຐິຕມຕ຺ໂຕປິ ເຈສ ຠິຊ຺ຊຕິ, ໂຖກໍ ຄນ຺ຕ຺ວາປິ, ສມຸທ຺ທໍ ປຕ຺ວາ ປນ ອວສ຺ສເມວ ຠິຊ຺ຊຕິ ¶ , ເອວໍ ຣູປມ຺ປິ ຉິທ຺ທາວຉິທ຺ທໍ ອເນກສນ຺ຘິຆຏິຕໍ ¶ ອສີຕິກິມິກຸລໂວກິຓ຺ຓໍ, ອາທິໂຕ ເຈຕໍ ກລລມຕ຺ຕໍ ຫຸຕ຺ວາ ອນຸປຸພ຺ພວຑ຺ຒນກໍ, ກລລມຕ຺ເຕປິ ເຈຕໍ ຠິຊ຺ຊຕິ, ອພ຺ພຸທາທິຠາເວປິ ອາຍຸກ຺ຂຍໍ ປຕ຺ວາ ອວສ຺ສເມວ ຠິຊ຺ຊຕິ. ເອວໍ ເຜຓປິຓ຺ຑສທິສໍ ທຏ຺ຐພ຺ພໍ.

ຍຖາ ປນ ພຸພ຺ພຸໂຬ ມຸຫຸຕ຺ຕຣມຓີໂຍ ອຄຍ຺ຫຸປໂຄ ນ ຈິຣຏ຺ຐິຕິໂກວ, ເອວໍ ເວທນາປິ. ຍຖາ ຈ ພຸພ຺ພຸໂຬ ອຸທກຕລໍ, ອຸທກພິນ຺ທຸໍ, ອຸທກຊລ຺ລກໍ ສງ຺ກຑ຺ຒິຕ຺ວາ ປຸຏໍ ກຕ຺ວາ ຄຫຓວາຕຎ຺ຈາຕິ ຈຕ຺ຕາຣິ ກາຣຓານິ ປຏິຈ຺ຈ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ເອວໍ ເວທນາປິ ວຕ຺ຖຸໍ, ອາຣມ຺ມຓໍ, ກິເລສຊລ຺ລໍ, ຜສ຺ສສງ຺ຆຏ຺ຏນຎ຺ຈາຕິ ຈຕ຺ຕາຣິ ກາຣຓານິ ປຏິຈ຺ຈ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕີຕິ ສາ ພຸພ຺ພຸຬສທິສາ ທຏ຺ຐພ຺ພາ.

ຍຖາ ປນ ມຣີຈິກາ ຊລາສຍາທິຠາເວນ ວິປ຺ປລມ຺ຠິກາ, ເອວໍ ສຎ຺ຎາປິ ນິຈ຺ຈາທິຠາເວນາຕິ ມຣີຈິສທິສາ ທຏ຺ຐພ຺ພາ. ຍຖາ ປນ ກທລິກ຺ຂນ຺ໂຘ ອຄຍ຺ຫຸປໂຄ ພຫຸວຏ຺ຏິສໂມຘາໂນ, ເອວໍ ສງ຺ຂາຣກ຺ຂນ຺ໂຘປິ ອຄຍ຺ຫຸປໂຄນິຈ຺ຈາທິສາຣວິຣຫິໂຕ, ຜສ຺ສາທິພຫຸຘມ຺ມສໂມຘາໂນ ຈ ໂຫຕີຕິ ໂສ ກທລິກ຺ຂນ຺ຘສທິໂສ ທຏ຺ຐພ຺ໂພ. ຍຖາ ປນ ມາຍາ ອສຸວຓ຺ຓຣຊຕາທິຣູປານິປິ ຕຖາ ຄາຫາເປຕ຺ວາ ມຫາຊນໍ ວຎ຺ເຈຕິ, ເອວໍ ວິຎ຺ຎາຓມ຺ປິ ອນິຈ຺ຈາທິຣູປໍ ເຕເນວ ຈິຕ຺ເຕນ ອາຄຈ຺ຉນ຺ຕໍ ວິຍ ນິຈ຺ຈາທິໂຕ ຈ ຄາຫາເປຕ຺ວາ ວຎ຺ເຈຕີຕິ ຕໍ ມາຍາສທິສໍ ທຏ຺ຐພ຺ພໍ. ວຸຕ຺ຕຎ຺ຈ –

‘‘ເຜຓປິຓ຺ຑູປມໍ ຣູປໍ, ເວທນາ ພຸພ຺ພຸຬູປມາ;

ມຣີຈິກູປມາ ສຎ຺ຎາ, ສງ຺ຂາຣາ ກທລູປມາ;

ມາຍູປມຎ຺ຈ ວິຎ຺ຎາຓໍ, ເທສິຕາທິຈ຺ຈພນ຺ຘຸນາ’’ຕິ. (ສໍ. ນິ. ໓.໙໕);

ອຸປມາເຠທໂຕ ຈ ປນ ຄິລານສາລູປໂມ ຣູປຸປາທານກ຺ຂນ຺ໂຘ, ເຄລຎ຺ຎູປໂມ ເວທນຸປາທານກ຺ຂນ຺ໂຘ, ເຄລຎ຺ຎສມຸຏ຺ຐານູປໂມ ສຎ຺ຎຸປາທານກ຺ຂນ຺ໂຘ, ອສປ຺ປາຍເສວນູປໂມ ສງ຺ຂາຣຸປາທານກ຺ຂນ຺ໂຘ ¶ , ຄິລານູປໂມ ວິຎ຺ຎາຓຸປາທານກ຺ຂນ຺ໂຘ. ອປິຈ ຈາຣກກາຣຓອປຣາຘກາຣຓກາຣກອປຣາຘິກູປມາ ເອເຕ ຠາຊນໂຠຊນພ຺ຍຎ຺ຊນປຣິເວສກຠຸຎ຺ຊກູປມາ ຈາຕິ ອຍເມຕ຺ຖ ອຸປມາເຠໂທ. ເອວໍ ປາຬິມຸຕ຺ຕກວິນິຈ຺ຉຍນໂຍ ເຎຍ຺ໂຍ.

ຂນ຺ຘວິຠງ຺ຄມາຕິກຕ຺ຖວຓ຺ຓນາ ນິຏ຺ຐິຕາ.

ອາຍຕນວິຠງ຺ຄມາຕິກາຍ ¶ ປນ ອຕ຺ຖໂຕ ຕາວ – ທ຺ວາທສາຍຕນານີຕິ ເອຕ຺ຖ ອາຍຕນໂຕ, ອາຍານໍ ຕນນໂຕ, ອາຍຕສ຺ສ ຈ ນຍນໂຕ ອາຍຕນານິ. ຈກ຺ຂຸຣູປາທີສຸ ຫິ ຕໍຕໍທ຺ວາຣາຣມ຺ມຓາ ຈິຕ຺ຕເຈຕສິກາ ຘມ຺ມາ ເສນ ເສນ ອນຸຠວນາທິນາ ກິຈ຺ເຈນ ອາຍຕນ຺ຕິ ອຸປຏ຺ຐຫນ຺ຕິ ຆເຏນ຺ຕິ ວາຍມນ຺ຕິ, ເຕ ຈ ປນ ອາຍຠູເຕ ຘມ຺ເມ ເອຕານິ ຕໂນນ຺ຕິ ວິຕ຺ຖາເຣນ຺ຕິ, ອິທຎ຺ຈ ອຕີວ ອາຍຕໍ ສໍສາຣທຸກ຺ຂໍ ນຍນ຺ເຕວ, ປວຕ຺ຕຍນ຺ຕີຕິ ວຸຕ຺ຕໍ ໂຫຕິ, ຕສ຺ມາ ‘‘ອາຍຕນານີ’’ຕິ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ.

ອປິຈ ນິວາສຏ຺ຐານຏ຺ເຐນ, ອາກຣຏ຺ເຐນ, ສໂມສຣຓຏ຺ຐານຏ຺ເຐນ, ສຎ຺ຊາຠິເທສຏ຺ເຐນ, ກາຣຓຏ຺ເຐນ ຈ ສາສເນ, ໂລເກ ຈ ‘‘ອາຍຕນ’’ນ຺ຕິ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ. ຈກ຺ຂຸອາທີສຸ ຫິ ເຕ ເຕ ຈິຕ຺ຕເຈຕສິກາ ຘມ຺ມາ ຕທາຍຕ຺ຕວຸຕ຺ຕິຕາຍ ນິວສນ຺ຕິ, ເຕສຸ ຈ ອາກຣຠູເຕສຸ ອາກິຓ຺ຓາ ວຕ຺ຖາຣມ຺ມຓວເສນ ຈ ສໂມສຣນ຺ຕິ, ຈກ຺ຂາທໂຍວ ເນສໍ ສຎ຺ຊາຕິເທໂສ, ກາຣຓຎ຺ຈ, ຕສ຺ມາ ນິວາສຏ຺ຐານາທິນາ ອຕ຺ເຖນ ຈກ຺ຂາທີນິ ອາຍຕນານີຕິ ເວທິຕພ຺ພານິ.

ຈກ຺ຂາຍຕນນ຺ຕິອາທີສຸ ຈກ຺ຂຕີຕິ ຈກ຺ຂຸ, ຣູປໍ ອສ຺ສາເທຕິ, ວິຠາເວຕິ ຈາຕິ ອຕ຺ໂຖ. ຣູປຍຕີຕິ ຣູປໍ. ວຓ຺ຓວິກາຣໍ ອາປຊ຺ຊມານໍ ¶ ຫທຍງ຺ຄຕຠາວໍ ປກາເສຕີຕິ ອຕ຺ໂຖ. ສຸຓາຕີຕິ ໂສຕໍ. ສປ຺ປຕີຕິ ສທ຺ໂທ, ອຸທາຫຣີຍຕີຕິ ອຕ຺ໂຖ. ຆາຍຕີຕິ ຆານໍ. ຄນ຺ຘຍຕີຕິ ຄນ຺ໂຘ, ອຕ຺ຕໂນ ວຕ຺ຖຸໍ ສູຈຍຕີຕິ ອຕ຺ໂຖ. ຊີວິຕໍ ອວ຺ຫາຍຕີຕິ ຊິວ຺ຫາ. ຣສນ຺ຕິ ຕໍ ສຕ຺ຕາຕິ ຣໂສ, ອສ຺ສາເທນ຺ຕີຕິ ອຕ຺ໂຖ. ກຸຈ຺ຉິຕານໍ ສາສວຘມ຺ມານໍ ອາໂຍຕິ ກາໂຍ, ອຸປ຺ປຕ຺ຕິເທໂສ. ຜຸສີຍຕີຕິ ໂຜຏ຺ຐພ຺ພໍ. ມນຕີຕິ ມໂນ. ອຕ຺ຕໂນ ລກ຺ຂຓໍ ຘາເຣນ຺ຕີຕິ ຘມ຺ມາ. ຈກ຺ຂຸ ຈ ຕໍ ຍຖາວຸຕ຺ເຕນຕ຺ເຖນ ອາຍຕນຎ຺ຈາຕິ ຈກ຺ຂາຍຕນໍ…ເປ… ຘມ຺ມາ ຈ ເຕ ອາຍຕນຎ຺ຈາຕິ ຘມ຺ມາຍຕນນ຺ຕິ ອຍໍ ຕາເວຕ຺ຖ ປທຕ຺ໂຖ.

ຘມ຺ມເຠທໂຕ ປເນຕ຺ຖ ສພ຺ພມ຺ປິ ວິຎ຺ຎາຓໍ ມນາຍຕນໍ ນາມ. ເຈຕສິກສຸຂຸມຣູປນິພ຺ພານານິ ຘມ຺ມາຍຕນໍ ນາມ. ເສສານິ ສຸວິຎ຺ເຎຍ຺ຍານິ. ອິເມສຸ ຈ ອາຍຕເນສຸ ອຕີຕາທິເຠທຠິນ຺ນາ, ກາລວິນິມຸຕ຺ຕາ ຈ ໂລກິຍໂລກຸຕ຺ຕຣາ ສພ຺ເພ ນາມຣູປຘມ຺ມາ, ປຎ຺ຎຕ຺ຕິໂຍ ຈ ສງ຺ຄຫິຕາຕິ ເວທິຕພ຺ພາ. ‘‘ຊາຕິ ທ຺ວີຫິ ຂນ຺ເຘຫິ ເອເກນາຍຕເນນ ເອກາຍ ຘາຕຸຍາ ສງ຺ຄຫິຕາ’’ຕິອາທິວຈນໂຕ (ຘາຕຸ. ໗໑) ຫິ ¶ ຣູປາຣູປລກ຺ຂຓານໍ ຊາຕິຊຣາຠງ຺ຄານໍ ສງ຺ຂາຣກ຺ຂນ຺ຘຘມ຺ມາຍຕນຘມ຺ມຘາຕູສຸ ສງ຺ຄຫິຕຕ຺ຕາ ອິຕຣາສມ຺ປິ ປຎ຺ຎຕ຺ຕີນໍ ຍຖາຣຫໍ ຕຕ຺ຖ ສງ຺ຄຫິຕຠາໂວ ເວທິຕພ຺ໂພຕິ ອຍເມຕ຺ຖ ຘມ຺ມເຠໂທ.

ວິຠງ຺ຄນຍໂຕ ປເນຕ຺ຖ ສຸຕ຺ຕນ຺ຕຠາຊນີເຍ ຕາວ ‘‘ຈກ຺ຂຸໍ ອນິຈ຺ຈໍ ທຸກ຺ຂໍ ອນຕ຺ຕາ ວິປຣິຓາມຘມ຺ມໍ. ຣູປາ ອນິຈ຺ຈາ ທຸກ຺ຂາ ອນຕ຺ຕາ ວິປຣິຓາມຘມ຺ມາ…ເປ… ຘມ຺ມາ ອນິຈ຺ຈາ ທຸກ຺ຂາ ອນຕ຺ຕາ ວິປຣິຓາມຘມ຺ມາ’’ຕິ (ວິຠ. ໑໕໔) ເອວໍ ວິສຍິວິສຍາຍຕນວເສນ ອາຍຕນານິ ວຸຕ຺ຕານີຕິ ອຍໍ ສຸຕ຺ຕນ຺ຕຠາຊນີຍນໂຍ.

ອຠິຘມ຺ມຠາຊນີເຍ ປນ ປສາທວິສຍາຍຕນານິ ຕາວ ‘‘ຕຕ຺ຖ ກຕມໍ ຈກ຺ຂາຍຕນໍ? ຍໍ ຈກ຺ຂຸ ຈຕຸນ຺ນໍ ມຫາຠູຕານໍ ອຸປາທາຍ ¶ ປສາໂທ’’ຕິອາທິນາ (ວິຠ. ໑໕໖) ຣູປກຓ຺ເຑ (ຘ. ສ. ໕໙໗) ວຸຕ຺ຕນເຍນ ວິຠຕ຺ຕານິ. ມນາຍຕນໍ ປນ ເອກວິຘໂຕ ປຏ຺ຐາຍ ຍາວທສວິຘາ ເວທນາກ຺ຂນ຺ເຘ ວຸຕ຺ຕນເຍນ ວິຠຕ຺ຕໍ. ຘມ຺ມາຍຕນໍ ປນ ‘‘ຕຕ຺ຖ ກຕມໍ ຘມ຺ມາຍຕນໍ? ເວທນາກ຺ຂນ຺ໂຘ ສຎ຺ຎາກ຺ຂນ຺ໂຘ ສງ຺ຂາຣກ຺ຂນ຺ໂຘ, ຍຎ຺ຈ ຣູປໍ ອນິທສ຺ສນອປ຺ປຏິຆໍ ຘມ຺ມາຍຕນປຣິຍາປນ຺ນໍ ອສງ຺ຂຕາ ຈ ຘາຕູ’’ຕິ (ວິຠ. ໑໖໗) ອຸທ຺ທິສິຕ຺ວາ ‘‘ຕຕ຺ຖ ກຕໂມ ເວທນາກ຺ຂນ຺ໂຘ’’ຕິອາທິນາ (ວິຠ. ໑໖໗) ເວທນາກ຺ຂນ຺ຘາທີສຸ ວຸຕ຺ຕນເຍນ ວິຠຕ຺ຕໍ. ສຸຂຸມຣູປນິພ຺ພານານິ ຣູປກຓ຺ເຑ ວຸຕ຺ຕນຍາເນວາຕິ ອຍໍ ອຠິຘມ຺ມຠາຊນີຍນໂຍ.

ປຎ຺ຫາປຸຈ຺ຉກນຍໍ ປນ ອິໂຕ ປຣໍ ວິຕ຺ຖາຣໂຕ ອທສ຺ເສຕ຺ວາ ຕິກທຸການໍ ອາທິອນ຺ເຕຫິ ເຈວ ວິເສສຕ຺ຖທີປເກຫິ ຈ ຕິກທຸເກຫິ ໂຍເຊຕ຺ວາ ທສ຺ສຍິສ຺ສາມ, ເສເສຫິປິ ຕິກທຸເກຫິ ໂຍຊນານໂຍ ຂນ຺ເຘ ວຸຕ຺ຕນເຍນ ສກ຺ກາ ຎາຕຸນ຺ຕິ. ກຖໍ ທ຺ວາທສນ຺ນໍ ອາຍຕນານໍ ກຕິ ກຸສລາ…ເປ… ກຕິ ອຣຓາຕິ? ທສາຍຕນາ ອພ຺ຍາກຕາ, ທ຺ວາຍຕນາ ສິຍາ ກຸສລາ, ສິຍາ ອກຸສລາ, ສິຍາ ອພ຺ຍາກຕາ. ເວທນາຕ຺ຕິເກ ທສາຍຕນານິ ນ ວຕ຺ຕພ຺ພານິ, ມນາຍຕນໍ ຕິຘາປິ, ຘມ຺ມາຍຕນໍ ຕິຘາ ນ ວຕ຺ຕພ຺ພຎ຺ຈ…ເປ… ຣູປາຍຕນໍ ສນິທສ຺ສນສປ຺ປຏິຆໍ, ນວາຍຕນານິ ອນິທສ຺ສນສປ຺ປຏິຆານິ, ມນາຍຕນຘມ຺ມາຍຕນານິ ອນິທສ຺ສນອປ຺ປຏິຆານິ, ເອກາທສາຍຕນານິ ນ ເຫຕູ, ຘມ຺ມາຍຕນໍ ສິຍາ ເຫຕຸ, ສິຍາ ນ ເຫຕຸ…ເປ… ເອກາທສາຍຕນານິ ສປ຺ປຈ຺ຈຍານິ, ຘມ຺ມາຍຕນໍ ສິຍາ ສປ຺ປຈ຺ຈຍໍ, ສິຍາ ອປ຺ປຈ຺ຈຍໍ…ເປ… ທສາຍຕນານິ ຣູປໍ, ມນາຍຕນໍ ອຣູປໍ, ຘມ຺ມາຍຕນໍ ທ຺ວິຘາປິ…ເປ… ທສາຍຕນານິ ອຣຓານິ, ທ຺ວາຍຕນານິ ສິຍາ ສຣຓານິ, ສິຍາ ອຣຓານີຕິ ອຍໍ ປຎ຺ຫາປຸຈ຺ຉກນໂຍ.

ກມໂຕ ຕາວຕ຺ຕໂຕ ຈ, ເຕສໍ ທຏ຺ຐພ຺ພເຠທໂຕ;

ປາຬິມຸຕ຺ຕນເຍເນຕ຺ຖ, ວິຎ຺ຎາຕພ຺ໂພ ວິນິຈ຺ຉໂຍ.

ຕຕ຺ຖ ¶ ກມໂຕຕິ ອິຘາປິ ເທສນາກ຺ກໂມວ ຍຸຊ຺ຊຕິ. ອຊ຺ຌຕ຺ຕິເກສຸ ຫິ ອາຍຕເນສຸ ສນິທສ຺ສນສປ຺ປຏິຆວິສຍຕ຺ຕາ ຈກ຺ຂາຍຕນໍ ປາກຏນ຺ຕິ ປຐມໍ ເທສິຕໍ, ຕໂຕ ອນິທສ຺ສນສປ຺ປຏິຆວິສຍານິ ໂສຕາຍຕນາທີນິ. ອຖ ວາ ທສ຺ສນານຸຕ຺ຕຣິຍສວນານຸຕ຺ຕຣິຍເຫຕຸຠາວໂຕ ພຫູປກາຣຕ຺ຕາ ຈກ຺ຂຸໂສຕາຍຕນານິ ປຐມໍ ເທສິຕານິ, ຕໂຕ ຆານາຍຕນາທີນິ ຕີຓິ, ປຎ຺ຈນ຺ນມ຺ປິ ປນ ໂຄຈຣວິສຍຕ຺ຕາ ອນ຺ເຕ ມນາຍຕນໍ, ຈກ຺ຂາຍຕນາທີນໍ ໂຄຈຣຕ຺ຕາ ເຕສໍ ອນນ຺ຕຣໍ ຣູປາຍຕນາທີນິ. ອປິຈ ວິຎ຺ຎາຓຸປ຺ປຕ຺ຕິກາຣຓວວຕ຺ຖານໂຕປິ ອຍເມເຕສໍ ກໂມ ເວທິຕພ຺ໂພ. ວຸຕ຺ຕໍ ເຫຕໍ ‘‘ຈກ຺ຂຸຎ຺ຈ ປຏິຈ຺ຈ ຣູເປ ຈ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ຈກ຺ຂຸວິຎ຺ຎາຓໍ…ເປ… ມນຎ຺ຈ ປຏິຈ຺ຈ ຘມ຺ເມ ຈ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ມໂນວິຎ຺ຎາຓ’’ນ຺ຕິ (ມ. ນິ. ໓.໔໒໑; ສໍ. ນິ. ໔.໖໐, ໑໑໓; ມຫານິ. ໑໐໗) ອຍໍ ຕາເວຕ຺ຖ ກໂມ.

ຕາວຕ຺ຕໂຕຕິ ຕາວຠາວໂຕ. ອິທໍ ວຸຕ຺ຕໍ ໂຫຕິ – ຈກ຺ຂາທໂຍປິ ຫິ ຘມ຺ມາ ເອວ, ເອວໍ ສຕິ ຘມ຺ມາຍຕນມິຈ຺ເຈວ ອວຕ຺ວາ ກສ຺ມາ ທ຺ວາທສາຍຕນານິ ວຸຕ຺ຕານີຕິ ເຈ? ຉວິຎ຺ຎາຓກາຍຸປ຺ປຕ຺ຕິຍາ ທ຺ວາຣາຣມ຺ມຓວວຕ຺ຖານໂຕ ອຍເມເຕສໍ ເຠໂທ ໂຫຕີຕິ ທ຺ວາທສ ວຸຕ຺ຕານິ. ຈກ຺ຂຸວິຎ຺ຎາຓວີຖິປຣິຍາປນ຺ນສ຺ສ ຫິ ວິຎ຺ຎາຓກາຍສ຺ສ ຈກ຺ຂາຍຕນເມວ ອຸປ຺ປຕ຺ຕິທ຺ວາຣໍ, ຣູປາຍຕນເມວາຣມ຺ມຓໍ. ຕຖາ ອິຕຣານິ ອິຕເຣສໍ. ຉຏ຺ຐສ຺ສ ປນ ຠວງ຺ຄມນສງ຺ຂາໂຕ ມນາຍຕເນກເທໂສວ ອຸປ຺ປຕ຺ຕິທ຺ວາຣໍ, ອສາຘາຣຓຎ຺ຈ ຘມ຺ມາຍຕນໍ ອາຣມ຺ມຓນ຺ຕິ. ອິຕິ ຉນ຺ນໍ ວິຎ຺ຎາຓກາຍານໍ ອຸປ຺ປຕ຺ຕິທ຺ວາຣາຣມ຺ມຓວວຕ຺ຖານໂຕ ທ຺ວາທສ ວຸຕ຺ຕານີຕິ ອຍເມຕ຺ຖ ຕາວຕ຺ຕຕາ.

ທຏ຺ຐພ຺ພເຠທໂຕຕິ ເອຕ຺ຖ ປນ ສພ຺ພານິ ເຈຕານິ ອາຍຕນານິ ອນາຄມນໂຕ, ອນິຄ຺ຄມນໂຕ ຈ ທຏ຺ຐພ຺ພານິ. ນ ຫິ ຕານິ ປຸພ຺ເພ ອຸທຍາ ກຸໂຕຈິ ອາຄຈ຺ຉນ຺ຕິ, ນປິ ອຸທ຺ຘໍ ວຍາ ກຸຫິຎ຺ຈິ ຄຈ຺ຉນ຺ຕິ ¶ , ອຖ ໂຂ ປຸພ຺ເພ ອຸທຍາ ອປ຺ປຏິລທ຺ຘສຠາວານິ ອຸທ຺ຘໍ ວຍາ ປຣິຠິນ຺ນສຠາວານິ, ປຸພ຺ພນ຺ຕາປຣນ຺ຕເວມຊ຺ເຌ ປຈ຺ຈຍາຍຕ຺ຕວຸຕ຺ຕິຕາຍ ອວສານິ ປວຕ຺ຕນ຺ຕິ, ຕສ຺ມາ ອນາຄມນໂຕ, ອນິຄ຺ຄມນໂຕ ຈ ທຏ຺ຐພ຺ພານິ. ຕຖາ ນິຣີຫໂຕ, ອພ຺ຍາປາຣໂຕ ຈ. ນ ຫິ ຈກ຺ຂຸຣູປາທີນໍ ເອວໍ ໂຫຕິ ¶ ‘‘ອໂຫ ວຕ ອມ຺ຫາກໍ ສາມຄ຺ຄິຍໍ ວິຎ຺ຎາຓໍ ນາມ ອຸປ຺ປຊ຺ເຊຍ຺ຍາ’’ຕິ, ນ ຈ ຕານິ ວິຎ຺ຎາຓຸປ຺ປາທນຕ຺ຖໍ ທ຺ວາຣຠາເວນ, ວຕ຺ຖຸຠາເວນ, ອາຣມ຺ມຓຠາເວນ ວາ ພ຺ຍາປາຣມາປຊ຺ຊນ຺ຕິ, ອຖ ໂຂ ຘມ຺ມຕາເວສາ ຍໍ ຈກ຺ຂຸຣູປາທິສາມຄ຺ຄິຍໍ ຈກ຺ຂຸວິຎ຺ຎາຓາທີນິ ສມ຺ຠວນ຺ຕິ, ຕສ຺ມາ ນິຣີຫໂຕ, ອພ຺ຍາປາຣໂຕ ຈ ທຏ຺ຐພ຺ພານິ. ອປິຈ ອຊ຺ຌຕ຺ຕິການິ ສຸຎ຺ໂຎ ຄາໂມ ວິຍ ທຏ຺ຐພ຺ພານິ ຘຸວສຸຠສຸຂຕ຺ຕຠາວວິຣຫິຕຕ຺ຕາ, ພາຫິຣານິ ຄາມຆາຕກໂຈຣາ ວິຍ. ຕຖາ ອຊ຺ຌຕ຺ຕິການິ ຉປາຓກາ ວິຍ ທຏ຺ຐພ຺ພານິ, ພາຫິຣານິ ເຕສໍ ໂຄຈຣາ ວິຍາຕິ ອຍເມຕ຺ຖ ທຏ຺ຐພ຺ພເຠໂທ. ເອວໍ ປາຬິມຸຕ຺ຕນເຍເນຕ຺ຖ ວິຎ຺ຎາຕພ຺ໂພ ວິນິຈ຺ຉໂຍ.

ອາຍຕນວິຠງ຺ຄມາຕິກຕ຺ຖວຓ຺ຓນາ ນິຏ຺ຐິຕາ.

ຘາຕຸວິຠງ຺ຄມາຕິກາຍ ປນ ອຕ຺ຖໂຕ ຕາວ – ອຏ຺ຐາຣສ ຘາຕຸໂຍຕິ ເອຕ຺ຖ ວິທຫຕິ, ຘີຍເຕ, ວິຘານໍ, ວິຘີຍເຕ ເອຕາຍ, ເອຕ຺ຖ ວາ ຘີຍຕີຕິ ຘາຕຸ. ໂລກິຍາ ຫິ ຘາຕຸໂຍ ກາຣຓຠາເວນ ວວຕ຺ຖິຕາ. ອເນກປ຺ປກາຣໍ ສໍສາຣທຸກ຺ຂໍ ວິທຫນ຺ຕິ ນິປ຺ຜາເທນ຺ຕິ, ສຕ຺ເຕຫິ ຈ ຘີຍນ຺ເຕ ຘາຣີຍນ຺ຕິ, ທຸກ຺ຂວິຘານມຕ຺ຕເມວ ເຈຕາ, ເອຕາຫິ ຈ ກາຣຓຠູຕາຫິ ສໍສາຣທຸກ຺ຂໍ ສຕ຺ເຕຫິ ອນຸວິຘີຍຕິ, ຍຖາວິຫິຕຎ຺ຈ ທຸກ຺ຂໍ ເອຕາສ຺ເວວ ຘີຍຕິ ຐປີຍຕີຕິ ເອເຕຫິ ອຕ຺ເຖຫິ ຍຖາສມ຺ຠວໍ ‘‘ຘາຕຸໂຍ’’ຕິ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ.

ຍຖາ ¶ ວາ ສຣີຣສງ຺ຂາຕສ຺ສ ສມຸທາຍສ຺ສ ອວຍວຠູເຕສຸ ຣສໂສຓິຕາທີສຸ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎໍ ວິສຠາຄລກ຺ຂຓປຣິຈ຺ຉິນ຺ເນສຸ ຘາຕຸສມຎ຺ຎາ, ເອວເມເຕສຸປິ ປຎ຺ຈກ຺ຂນ຺ຘສງ຺ຂາຕສ຺ສ ອຕ຺ຕຠາວສ຺ສ ຈກ຺ຂາທີສຸ ຘາຕຸສມຎ຺ຎາ ເວທິຕພ຺ພາ. ໂລກິຍໂລກຸຕ຺ຕຣສາຘາຣຓຕ຺ຖວເສນ ປນ ອຕ຺ຕໂນ ສຠາວໍ ຘາເຣນ຺ຕີຕິ ຘາຕຸໂຍ. ນິຊ຺ຊີວມຕ຺ຕານເມຕໍ ອຘິວຈນໍ, ຕສ຺ມາ ຍຖາວຸຕ຺ເຕນຕ຺ເຖນ ຈກ຺ຂຸ ຈ ຕໍ ຘາຕຸ ຈາຕິ ຈກ຺ຂຸຘາຕຸ. ເອວໍ ເສເສສຸປີຕິ ອຍໍ ຕາເວຕ຺ຖ ປທຕ຺ໂຖ.

ຘມ຺ມເຠທໂຕ ປເນຕ຺ຖ ອາຍຕເນສຸ ວຸຕ຺ຕນເຍນ ເວທິຕພ຺ໂພ. ອປິຈ ປຎ຺ຈທ຺ວາຣາວຊ຺ຊນສມ຺ປຏິຈ຺ຉນທ຺ວຍວິຎ຺ຎາຓໍ ¶ ມໂນຘາຕຸ ນາມ. ປຎ຺ຈວິຎ຺ຎາຓມໂນຘາຕຸວຊ຺ຊິຕໍ ປນ ສພ຺ພມ຺ປິ ວິຎ຺ຎາຓໍ ມໂນວິຎ຺ຎາຓຘາຕຸ ນາມ. ເສສໍ ສຸວິຎ຺ເຎຍ຺ຍເມວ.

ວິຠງ຺ຄນຍໂຕ ປເນຕ຺ຖ ສຸຕ຺ຕນ຺ຕຠາຊນີເຍ ຕາວ – ‘‘ປຖວີຘາຕຸ ອາໂປ ເຕໂຊ ວາໂຍ ອາກາສວິຎ຺ຎາຓຘາຕູ’’ຕິ ຉ ຘາຕຸໂຍ ອຸທ຺ທິສິຕ຺ວາ ອາທິໂຕ ປຎ຺ຈ ອຊ຺ຌຕ຺ຕິກພາຫິຣວເສນ, ປຈ຺ຉິມາ ຈ ຉ ວິຎ຺ຎາຓວເສນ ວິຠຕ຺ຕາ, ອປຣາປິ ‘‘ສຸຂຘາຕຸ ທຸກ຺ຂໂສມນສ຺ສໂທມນສ຺ສຸເປກ຺ຂາອວິຊ຺ຊາຘາຕູ’’ຕິ ຉ ຘາຕຸໂຍ ອຸທ຺ທິສິຕ຺ວາ ຕຖາ ຕຖາ ວິຠຕ຺ຕາ, ປຸນ ອປຣາປິ ‘‘ກາມຘາຕຸ ພ຺ຍາປາທວິຫິໍສາເນກ຺ຂມ຺ມອພ຺ຍາປາທອວິຫິໍສາຘາຕູ’’ຕິ ຉ ຘາຕຸໂຍ ອຸທ຺ທິສິຕ຺ວາ, ເອວໍ ຕີຫິ ຉກ຺ເກຫິ ປຈ຺ເຈກໍ ເຕຠູມກາ ອຏ຺ຐາຣສ ຘາຕຸໂຍ ສຣູປໂຕ, ລກ຺ຂຓາຫາຣໂຕ, ນິສ຺ສຍວິສຍປໂຍຄວິນາຠາວາທິໂຕ ຈ ວຸຕ຺ຕາຕິ ເວທິຕພ຺ພາຕິ ອຍໍ ສຸຕ຺ຕນ຺ຕຠາຊນີຍນໂຍ.

ອຠິຘມ຺ມຠາຊນີເຍ ປນ ສຣູເປເນວ ອຏ຺ຐາຣສ ຘາຕຸໂຍ ອຸທ຺ທິສິຕ຺ວາ ປສາທວິສຍຘາຕຸໂຍ ອາຍຕເນ ວຸຕ຺ຕນເຍນ ວິຠຕ຺ຕາ, ສຕ຺ຕ ວິຎ຺ຎາຓຘາຕຸໂຍ ປນ –

‘‘ຕຕ຺ຖ ກຕມາ ຈກ຺ຂຸວິຎ຺ຎາຓຘາຕຸ? ຈກ຺ຂຸຎ຺ຈ ປຏິຈ຺ຈ ຣູເປ ຈ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ຈິຕ຺ຕໍ…ເປ… ຈກ຺ຂຸວິຎ຺ຎາຓຘາຕຸ. ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ຈກ຺ຂຸວິຎ຺ຎາຓຘາຕຸ…ເປ… ກາຍວິຎ຺ຎາຓຘາຕຸ.

‘‘ຕຕ຺ຖ ¶ ກຕມາ ມໂນຘາຕຸ? ຈກ຺ຂຸວິຎ຺ຎາຓຘາຕຸຍາ…ເປ… ກາຍວິຎ຺ຎາຓຘາຕຸຍາ…ເປ… ນິຣຸທ຺ຘສມນນ຺ຕຣາ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ຈິຕ຺ຕໍ…ເປ… ສພ຺ພຘມ຺ເມສຸ ວາ ປນ ປຐມສມນ຺ນາຫາໂຣ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ຈິຕ຺ຕໍ…ເປ… ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ມໂນຘາຕຸ.

‘‘ຕຕ຺ຖ ກຕມາ ຘມ຺ມຘາຕຸ? ເວທນາກ຺ຂນ຺ໂຘ ສຎ຺ຎາກ຺ຂນ຺ໂຘ ສງ຺ຂາຣກ຺ຂນ຺ໂຘ, ຍຎ຺ຈ ຣູປໍ ອນິທສ຺ສນໍ ອປ຺ປຏິຆໍ ຘມ຺ມາຍຕນປຣິຍາປນ຺ນໍ, ອສງ຺ຂຕາ ຈ ຘາຕຸ…ເປ… ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ຘມ຺ມຘາຕຸ.

‘‘ຕຕ຺ຖ ກຕມາ ມໂນວິຎ຺ຎາຓຘາຕຸ…ເປ… ມໂນຘາຕຸຍາປິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິຕ຺ວາ ນິຣຸທ຺ຘສມນນ຺ຕຣາ ¶ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ຈິຕ຺ຕໍ…ເປ… ມນຎ຺ຈ ປຏິຈ຺ຈ ຘມ຺ເມ ຈ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ຈິຕ຺ຕໍ…ເປ… ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ມໂນວິຎ຺ຎາຓຘາຕູ’’ຕິ (ວິຠ. ໑໘໔) –

ເອວໍ ວິຠຕ຺ຕາ. ຕຕ຺ຖ ສພ຺ພຘມ຺ເມສຸ ວາ ປນ ປຐມສມນ຺ນາຫາໂຣຕິ ເອຕ຺ຖ ປຎ຺ຈວິຎ຺ຎາຓວິສເຍສຸ ສພ຺ພຘມ຺ເມສູຕິ ເອວໍ ອຕ຺ໂຖ ຄເຫຕພ຺ໂພ. ມໂນຘາຕຸຍາປິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິຕ຺ວາ ນິຣຸທ຺ຘສມນນ຺ຕຣາຕິ ເອຕ຺ຖ ປນ ປິ-ກາໂຣ ສມ຺ປິຓ຺ຑນຕ຺ໂຖ, ຕສ຺ມາ ມໂນຘາຕຸຍາປິ ສນ຺ຕີຣຓໂວຏ຺ຐພ຺ພນາທິມໂນວິຎ຺ຎາຓຘາຕຸຍາປີຕິ ເອວມຕ຺ໂຖ ຄເຫຕພ຺ໂພ. ມນຎ຺ຈ ປຏິຈ຺ຈາຕິອາທີສຸ ມໂນທ຺ວາເຣ ຠວງ຺ຄມນຎ຺ເຈວ ຈຕຸຠູມກຘມ຺ມາຣມ຺ມຓຎ຺ຈ ປຏິຈ຺ຈ ສຫາວຊ຺ຊນກຊວນໍ ນິພ຺ພຕ຺ຕຕີຕິ ອຕ຺ໂຖ. ອຍໍ ອຠິຘມ຺ມຠາຊນີຍນໂຍ.

ປຎ຺ຫາປຸຈ຺ຉກນເຍ ປນ ອຏ຺ຐາຣສນ຺ນໍ ຘາຕູນໍ ກຕິ ກຸສລາ…ເປ… ກຕິ ອຣຓາຕິ? ໂສຬສ ຘາຕຸໂຍ ອພ຺ຍາກຕາ, ທ຺ເວ ຘາຕຸໂຍ ຕິຘາປິ ໂຫນ຺ຕິ…ເປ… ທສ ຘາຕຸໂຍ ເນວວິປາກນວິປາກຘມ຺ມຘມ຺ມາ, ປຎ຺ຈ ຘາຕຸໂຍ ວິປາກາ, ມໂນຘາຕຸ ສິຍາ ວິປາກາ, ສິຍາ ເນວວິປາກນວິປາກຘມ຺ມຘມ຺ມາ, ທ຺ເວ ຘາຕຸໂຍ ຕິຘາປິ ¶ ໂຫນ຺ຕິ. ທສ ຘາຕຸໂຍ ອຸປາທິນ຺ນຸປາທານິຍາ, ສທ຺ທຘາຕຸໂຍ ອນຸປາທິນ຺ນຸປາທານິຍາ, ປຎ຺ຈ ຘາຕຸໂຍ ສິຍາ ອຸປາທິນ຺ນຸປາທານິຍາ, ສິຍາ ອນຸປາທິນ຺ນຸປາທານິຍາ, ທ຺ເວ ຘາຕຸໂຍ ຕິຘາປິ…ເປ… ທສ ຘາຕຸໂຍ ສິຍາ ອຸປ຺ປນ຺ນາ, ສິຍາ ອຸປ຺ປາທິໂນ, ສທ຺ທຘາຕຸ ສິຍາ ອຸປ຺ປນ຺ນາ, ສິຍາ ອນຸປ຺ປນ຺ນາ, ສິຍາ ນ ວຕ຺ຕພ຺ພາ ອຸປ຺ປາທິໂນຕິ, ຉ ຘາຕຸໂຍ ຕິຘາປິ. ຘມ຺ມຘາຕຸ ຕິຘາວ…ເປ… ຣູປຘາຕຸ ສນິທສ຺ສນສປ຺ປຏິຆາ, ນວ ຘາຕຸໂຍ ອນິທສ຺ສນສປ຺ປຏິຆາ, ອຏ຺ຐ ຘາຕຸໂຍ ອນິທສ຺ສນອປ຺ປຏິຆາ. ສຕ຺ຕຣສ ຘາຕຸໂຍ ນ ເຫຕູ, ຘມ຺ມຘາຕຸ ທ຺ວິຘາວ…ເປ… ໂສຬສ ຘາຕຸໂຍ ອຣຓາ, ທ຺ເວ ຘາຕຸໂຍ ທ຺ວິຘາປີຕິ ອຍໍ ປຎ຺ຫາປຸຈ຺ຉກນໂຍ.

ກມຕາວຕ຺ຕໂຕ ທຏ຺ຐພ຺ພາ, ປຈ຺ຈຍານໍ ວິຠາຄໂຕ;

ຘາຕູນມິຘ ວິຎ຺ເຎຍ຺ໂຍ, ປາຬິມຸຕ຺ຕວິນິຈ຺ຉໂຍ.

ຕຕ຺ຖ ກມໂຕ ຕາວ ອິຘາປິ ເທສນາກ຺ກໂມວ ຍຸຊ຺ຊຕິ. ໂສ ຈ ປນາຍໍ ເຫຕຸຜລານຸປຸພ຺ພວວຕ຺ຖານວເສນ ¶ ວຸຕ຺ໂຕ. ຈກ຺ຂຸຘາຕຸ ຣູປຘາຕູຕິ ອິທໍ ຫິ ທ຺ວຍໍ ເຫຕຸ, ຈກ຺ຂຸວິຎ຺ຎາຓຘາຕູຕິ ອິທໍ ຜລໍ. ເອວໍ ສພ຺ພຕ຺ຖ. ອຍໍ ຕາເວຕ຺ຖ ກໂມ.

ຕາວຕ຺ຕໂຕ ປນ ຍາ ອິຘ ສຸຕ຺ຕນ຺ຕຠາຊນີເຍ ຕີຫິ ຉກ຺ເກຫິ ວຸຕ຺ຕາ ຘາຕຸໂຍ ເຈວ, ເຕສຸ ເຕສຸ ສຸຕ຺ຕາຠິຘມ຺ມປເທເສສຸ ‘‘ອາຠາຘາຕຸ…ເປ… ອເນກຘາຕຸນານາຘາຕຸໂລໂກ’’ຕິອາທິນາ ອາຄຕາ ຈາຕິ ອຎ຺ຎາປິ ພຫຸຘາຕຸໂຍ ທິສ຺ສນ຺ຕິ, ຕາສມ຺ປິ ວເສນ ປຣິຈ຺ເຉທໍ ອວຕ຺ວາ ກສ຺ມາ ອຏ຺ຐາຣເສວ ວຸຕ຺ຕາຕິ? ຕາສມ຺ປິ ຕທນ຺ໂຕຄຘຕ຺ຕາ.

ອປິຈ ວິຊານນສຠາເວ ວິຎ຺ຎາເຓ ຊີວສຎ຺ຎີນໍ ຕສ຺ສາ ຈກ຺ຂຸວິຎ຺ຎາຓາທິເຠເທນ ອເນກຕໍ, ຈກ຺ຂຸຣູປາທິປຈ຺ຈຍາຍຕ຺ຕວຸຕ຺ຕິຕາຍ ອນິຈ຺ຈຕຎ຺ຈ ປກາເສຕ຺ວາ ຕສ຺ມິໍ ທີຆຣຕ຺ຕານຸສຍິຕຊີວສຎ຺ຎາສມູຫນນຕ຺ຖຎ຺ຈ ອຏ຺ຐາຣເສວ ວຸຕ຺ຕາ. ກິຎ຺ຈ ຠິຍ຺ໂຍ ¶ – ເວເນຍ຺ຍຊ຺ຌາສຍວເສນ ຈ. ເວເນຍ຺ຍາ ຫິ ອຣູປມູຬ຺ໂຫ ຣູປມູຬ຺ໂຫ ອຸຠຍມູຬ຺ໂຫຕິ ຕິວິຘາ ໂຫນ຺ຕິ. ເຕສໍ ຕິຓ຺ຓມ຺ປິ ຍຖາກ຺ກມໍ ນາຕິສງ຺ເຂປວິຕ຺ຖາຣໂຕ ອຣູປເຠທວິຠາວິນີ ຂນ຺ຘເທສນາ, ຣູປເຠທວິຠາວິນີ ອາຍຕນເທສນາ, ຕທຸຠຍເຠທວິຠາວິນີ ຘາຕຸເທສນາ ສປ຺ປາຍາຕິ ເວເນຍ຺ຍຊ຺ຌາສຍວເສນ ອຏ຺ຐາຣເສວ ວຸຕ຺ຕາຕິ. ວຸຕ຺ຕຎ຺ຈ –

‘‘ສງ຺ເຂປວິຕ຺ຖາຣນເຍນ ຕຖາ ຕຖາ ຫິ,

ເວເນຍ຺ຍສຕ຺ຕຫທເຍສຸ ຕໂມ ປຍາຕີ’’ຕິ. (ວິຠ. ອຏ຺ຐ. ໑໘໓);

ທຏ຺ຐພ຺ພໂຕ ປເນຕາ ສພ຺ພາປິ ສງ຺ຂຕາ ຘາຕຸໂຍ ປຸພ຺ພນ຺ຕາປຣນ຺ຕວິວິຕ຺ຕໂຕ, ຘຸວສຸຠສຸຂຕ຺ຕຠາວສຸຎ຺ຎໂຕ, ປຈ຺ຈຍາຍຕ຺ຕວຸຕ຺ຕິໂຕ ຈ ທຏ຺ຐພ຺ພາ. ວິເສສໂຕ ປເນຕ຺ຖ ເຠຣິຕລໍ ວິຍ ຈກ຺ຂຸຘາຕຸ ທຏ຺ຐພ຺ພາ, ທຓ຺ໂຑ ວິຍ ຣູປຘາຕຸ, ສທ຺ໂທ ວິຍ ຈກ຺ຂຸວິຎ຺ຎາຓຘາຕຸ. ຕຖາ ຕິສ຺ໂສປິ ເຈຕາ ຍຖາກ຺ກມໍ ອາທາສຕລມຸຂມຸຂນິມິຕ຺ຕານິ ວິຍ. ຕຖາ ຕິລຍນ຺ຕຈກ຺ກເຕລານິ ວິຍ, ອຘຣາຣຓີອຸຕ຺ຕຣາຣຓີອຄ຺ຄີ ວິຍ ຈ ທຏ຺ຐພ຺ພາ. ເອສ ນໂຍ ໂສຕຘາຕຸອາທີສຸປິ. ມໂນຘາຕຸ ປນ ຍຖາສມ຺ຠວໂຕ ຈກ຺ຂຸວິຎ຺ຎາຓຘາຕຸອາທີນໍ ປຸເຣຈຣານຸຈຣາ ວິຍ ທຏ຺ຐພ຺ພາ. ຘມ຺ມຘາຕຸຍໍ ປນ ເວທນາ ສລ຺ລສູລມິວ ¶ , ສຎ຺ຎາ ຣິຕ຺ຕມຸຏ຺ຐິ ວິຍ, ສງ຺ຂາຣາ ວິສຣຸກ຺ຂມິວ, ສຸຂຸມຣູປໍ ຂຸຣຈກ຺ກໍ ວິຍ, ອສງ຺ຂຕາ ຘາຕຸ ເຂມນ຺ຕຠູມິ ວິຍ ຈ ທຏ຺ຐພ຺ພາ, ມໂນວິຎ຺ຎາຓຘາຕຸ ປນ ມກ຺ກໂຏ ວິຍ, ອສ຺ສຂຬຸງ຺ໂກ ວິຍ, ຍຕ຺ຖກາມນິປາຕິໂຕ ເວຫາສກ຺ຂິຕ຺ຕທຓ຺ໂຑ ວິຍ, ຣງ຺ຄນໂຏ ວິຍ ຈ ທຏ຺ຐພ຺ພາ. ອຍເມຕ຺ຖ ທຏ຺ຐພ຺ພຕາ.

ປຈ຺ຈຍານໍ ¶ ວິຠາຄໂຕ ປເນຕ຺ຖ ຈກ຺ຂຸວິຎ຺ຎາຓຘາຕຸຍາ ຈກ຺ຂຸ ນິສ຺ສຍປຈ຺ຈໂຍ, ຣູປໍ ອາຣມ຺ມຓປຈ຺ຈໂຍ, ກິຣິຍາມໂນຘາຕຸ ອນນ຺ຕຣປຈ຺ຈໂຍ, ຕໂຍ ອຣູປິໂນ ຂນ຺ຘາ ສຫຊາຕປຈ຺ຈໂຍ. ເອວໍ ໂສຕວິຎ຺ຎາຓາທີສຸປິ. ມໂນວິຎ຺ຎາຓຘາຕຸຍາ ປນ ມໂນຘາຕຸ ອນນ຺ຕຣປຈ຺ຈໂຍ, ຘມ຺ມຘາຕຸ ອາຣມ຺ມຓປຈ຺ຈໂຍ, ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕນິສ຺ສຍສຫຊາຕາທິປຈ຺ຈໂຍຕິ ອຍໍ ປຈ຺ຈຍວິຠາໂຄ. ເອວໍ ວິຎ຺ເຎຍ຺ໂຍ ປາຬິມຸຕ຺ຕວິນິຈ຺ຉໂຍ.

ຘາຕຸວິຠງ຺ຄມາຕິກຕ຺ຖວຓ຺ຓນາ ນິຏ຺ຐິຕາ.

ສຈ຺ຈວິຠງ຺ຄມາຕິກາຍ ປນ ອຕ຺ຖໂຕ ຕາວ – ຈຕ຺ຕາຣິ ອຣິຍສຈ຺ຈານີຕິ ເອຕ຺ຖາຍໍ ສຈ຺ຈ-ສທ຺ໂທ ອເນເກສຸ ອຕ຺ເຖສຸ ທິສ຺ສຕິ. ເສຍ຺ຍຖິທໍ – ‘‘ສຈ຺ຈໍ ຠເຓ ນ ກຸຊ຺ເຌຍ຺ຍາ’’ຕິອາທີສຸ (ຘ. ປ. ໒໒໔) ວາຈາສຈ຺ເຈ. ‘‘ສຈ຺ເຈ ຐິຕາ ສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓາ’’ຕິອາທີສຸ (ຊາ. ໒.໒໑.໔໓໓) ວິຣຕິສຈ຺ເຈ. ‘‘ກສ຺ມາ ນຸ ສຈ຺ຈານິ ວທນ຺ຕິ ນານາ, ປວາທິຍາເສ ກຸສລາວທານາ’’ຕິອາທີສຸ (ສຸ. ນິ. ໘໙໑) ທິຏ຺ຐິສຈ຺ເຈ. ‘‘ເອກໍ ຫິ ສຈ຺ຈໍ, ນ ທຸຕິຍມຕ຺ຖີ’’ຕິອາທີສຸ (ສຸ. ນິ. ໘໙໐) ປຣມຕ຺ຖສຈ຺ເຈ, ນິພ຺ພາເນ ເຈວ ມຄ຺ເຄ ຈ. ‘‘ຈຕຸນ຺ນໍ ອຣິຍສຈ຺ຈານໍ ກຕິ ກຸສລາ’’ຕິອາທີສຸ (ວິຠ. ໒໑໖) ອຣິຍສຈ຺ເຈ. ສ຺ວາຍມິຘາປິ ອຣິຍສຈ຺ເຈ ວຕ຺ຕຕິ. ເກນຏ຺ເຐນ ສຈ຺ຈານິ? ຕຖຏ຺ເຐນ. ໂກຍໍ ຕຖຏ຺ໂຐ ນາມ? ໂຍ ປຎ຺ຎາຈກ຺ຂຸນາ ອຸປປຣິກ຺ຂມານານໍ ມາຍາວ ວິປຣີໂຕ, ມຣີຈີວ ວິສໍວາທໂກ, ຕິຕ຺ຖິຍານໍ ອຕ຺ຖາ ວິຍ ອນຸປລພ຺ຠມານສຠາໂວ ຈ ນ ໂຫຕິ, ອຖ ໂຂ ພາຘນປ຺ປຠວສນ຺ຕິນິຍ຺ຍານຠູເຕນ ຕຈ຺ຉາວິປຣີຕຠູຕຠາເວນ ອຣິຍຎາຓສ຺ສ ໂຄຈໂຣ ໂຫຕິ. ອຍໍ ຕຖຏ຺ໂຐ ສຈ຺ຈຏ຺ໂຐຕິ ເວທິຕພ຺ໂພ. ວຸຕ຺ຕຎ຺ຈ –

‘‘ອິຕິ ¶ ¶ ຕຈ຺ຉາວິປລ຺ລາສຠູຕຠາວໍ ຈຕູສຸປິ;

ທຸກ຺ຂາທີສ຺ວວິເສເສນ, ສຈ຺ຈຏ຺ຐໍ ອາຫຸ ປຓ຺ຑິຕາ’’ຕິ (ວິຠ. ອຏ຺ຐ. ໑໘໙; ສາຣຕ຺ຖ. ຏີ. ມຫາວຄ຺ຄ ໓.໑໔).

ອຣິຍານິ ຈ ຕານິ ສຈ຺ຈານິ ຈາຕິ ອຣິຍສຈ຺ຈານິ. ອຣິຍານີຕິ ອຸຕ຺ຕມານິ, ອວິສໍວາທການີຕິ ອຕ຺ໂຖ. ອຣິເຍຫິ ພຸທ຺ຘາທີຫິ ປຏິວິຊ຺ຌິຕພ຺ພານິ ສຈ຺ຈານິ, ອຣິຍສ຺ສ ວາ ສມ຺ມາສມ຺ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສນ຺ຕການິ ສຈ຺ຈານິ ເຕນ ອຸປ຺ປາທິຕຕ຺ຕາ, ປກາສິຕຕ຺ຕາ ຈ, ອຣິຍຠາວກຣານິ ວາ ສຈ຺ຈານິ ເຕສໍ ອຠິສມ຺ພຸທ຺ຘຕ຺ຕາ ອຣິຍຠາວສິທ຺ຘິໂຕຕິ ອຣິຍສຈ຺ຈານິ. ‘‘ທຸກ຺ຂໍ ອຣິຍສຈ຺ຈ’’ນ຺ຕິອາທີສຸ ປນ ທຸ-ອິຕິ ອຍໍ ສທ຺ໂທ ກຸຈ຺ຉິເຕ ທິສ຺ສຕິ. ກຸຈ຺ຉິຕໍ ຫິ ປຸຕ຺ຕໍ ‘‘ທຸປຸຕ຺ໂຕ’’ຕິ ວທນ຺ຕິ. ຂໍ-ສທ຺ໂທ ປນ ຕຸຈ຺ເຉ. ຕຸຈ຺ຉໍ ຫິ ອາກາສໍ ‘‘ຂ’’ນ຺ຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ. ອິທຎ຺ຈ ປຐມສຈ຺ຈໍ ກຸຈ຺ຉິຕໍ ອເນໂກປທ຺ທວາຘິຏ຺ຐານໂຕ, ຕຸຈ຺ຉໍ ພາລຊນປຣິກປ຺ປິຕຘຸວສຸຠສຸຂຕ຺ຕຠາວວິຣຫິຕໂຕ, ຕສ຺ມາ ກຸຈ຺ຉິຕຕ຺ຕາ, ຕຸຈ຺ຉຕ຺ຕາ ຈ ‘‘ທຸກ຺ຂ’’ນ຺ຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ. ສໍ-ອິຕິ ຈ ອຍໍ ສທ຺ໂທ ‘‘ສມາຄໂມ, ສເມຕ’’ນ຺ຕິອາທີສຸ ສໍໂຍຄໍ ທີເປຕິ. ອຸ-ອິຕິ ອຍໍ ສທ຺ໂທ ‘‘ອຸປ຺ປນ຺ນໍ ອຸທິຕ’’ນ຺ຕິອາທີສຸ ອຸປ຺ປຕ຺ຕິໍ. ອຍ-ສທ຺ໂທ ປນ ກາຣຓໍ ທີເປຕິ. ອິທຎ຺ຈ ທຸຕິຍສຈ຺ຈໍ ອວເສສປຈ຺ຈຍສມາໂຍເຄ ສຕິ ທຸກ຺ຂສ຺ສຸປ຺ປຕ຺ຕິກາຣຓນ຺ຕິ ‘‘ທຸກ຺ຂສມຸທໂຍ’’ຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ.

ຕຕິຍສຈ຺ຈໍ ປນ ຍສ຺ມາ ນິ-ສທ຺ໂທ ອຠາວໍ, ໂຣຘ-ສທ຺ໂທ ຈາຣກໍ ທີເປຕິ, ຕສ຺ມາ ອຠາໂວ ເອຕ຺ຖ, ເອຕສ຺ມິໍ ວາ ອຘິຄເຕ ສໍສາຣຈາຣກສງ຺ຂາຕສ຺ສ ທຸກ຺ຂນິໂຣຘສ຺ສ ສພ຺ພຄຕິສຸຎ຺ຎຕ຺ຕາ, ຕປ຺ປຏິປກ຺ຂຕ຺ຕາ ຈາຕິ ‘‘ທຸກ຺ຂນິໂຣຘ’’ນ຺ຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ, ທຸກ຺ຂສ຺ສ ວາ ອນຸປ຺ປາທນິໂຣຘປຈ຺ຈຍຕ຺ຕາ. ຈຕຸຕ຺ຖໍ ປນ ຍສ຺ມາ ເອຕໍ ທຸກ຺ຂນິໂຣຘໍ ຄຈ຺ຉຕິ, ສຕ຺ຕໍ ວາ ຕໍ ຄມຍຕິ ອາຣມ຺ມຓວເສນ ຕທຠິມຸຂຕ຺ຕາ, ປຏິປທາ ຈ ໂຫຕິ ທຸກ຺ຂນິໂຣຘປ຺ປຕ຺ຕິຍາ, ຕສ຺ມາ ‘‘ທຸກ຺ຂນິໂຣຘຄາມິນີ ປຏິປທາ’’ຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ.

ອປິຈ ¶ ທຸກ຺ຂາທີນໍ ຈຕ຺ຕາໂຣ ຈຕ຺ຕາໂຣ ອຕ຺ຖາ ວິຠຕ຺ຕາ ຕຖາ ອວິຕຖາ ອນຎ຺ຎຖາ, ເຍ ທຸກ຺ຂາທີນິ ອຠິສເມນ຺ເຕຫິ ອຠິສເມຕພ຺ພາ. ຍຖາຫ –

‘‘ທຸກ຺ຂສ຺ສ ປີຬນຏ຺ໂຐ ສງ຺ຂຕຏ຺ໂຐ ສນ຺ຕາປຏ຺ໂຐ ວິປຣິຓາມຏ຺ໂຐ, ອິເມ ຈຕ຺ຕາໂຣ ທຸກ຺ຂສ຺ສ ທຸກ຺ຂຏ຺ຐາ ຕຖາ ອວິຕຖາ ອນຎ຺ຎຖາ. ສມຸທຍສ຺ສ ອາຍູຫນຏ຺ໂຐ ນິທານຏ຺ໂຐ ສໍໂຍຄຏ຺ໂຐ ປລິໂພຘຏ຺ໂຐ ¶ …ເປ… ນິໂຣຘສ຺ສ ນິສ຺ສຣຓຏ຺ໂຐ ວິເວກຏ຺ໂຐ ອສງ຺ຂຕຏ຺ໂຐ ອມຕຏ຺ໂຐ…ເປ… ມຄ຺ຄສ຺ສ ນິຍ຺ຍານຏ຺ໂຐ ເຫຕ຺ວຏ຺ໂຐ ທສ຺ສນຏ຺ໂຐ ອາຘິປເຕຍ຺ຍຏ຺ໂຐ…ເປ… ອນຎ຺ຎຖາ’’ຕິ (ປຏິ. ມ. ໒.໘).

ເອວໍ ວິຠຕ຺ຕານໍ ຈຕຸນ຺ນໍ ຈຕຸນ຺ນໍ ອຕ຺ຖານໍ ວເສນ ທຸກ຺ຂາທີນິ ເວທິຕພ຺ພານິ. ອຍໍ ຕາເວຕ຺ຖ ປທຕ຺ໂຖ.

ຘມ຺ມເຠທໂຕ ປນ ຕຓ຺ຫາວຊ຺ຊິຕາ ສພ຺ພໂລກິຍຘມ຺ມາ, ສໍກິເລສິກວຊ຺ຊິຕາ ວາ ທຸກ຺ຂສຈ຺ຈໍ ນາມ, ຕຓ຺ຫາ ປນ ສພ຺ພາ ອກຸສລາ ວາ ໂລກິຍກຸສລາ ວາ ຘມ຺ມາ ສມຸທຍສຈ຺ຈໍ ນາມ, ນິພ຺ພານໍ ນິໂຣຘສຈ຺ຈໍ ນາມ, ໂລກຸຕ຺ຕຣກຸສລຈິຕ຺ຕສມ຺ປຍຸຕ຺ຕານິ ອຏ຺ຐມຄ຺ຄງ຺ຄານິ ທຸກ຺ຂນິໂຣຘຄາມິນີ ປຏິປທາ ອຣິຍສຈ຺ຈໍ ນາມ. ອິເມຫິ ປນ ມຄ຺ຄງ຺ເຄຫິ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ຈິຕ຺ຕເຈຕສິກາ ຘມ຺ມາ ເຈວ ສາມຎ຺ຎຜລານິ ເຈຕ຺ຖ ອສງ຺ຄຫິຕານີຕິ ເວທິຕພ຺ພານິ. ຕານິ ຫິ ‘‘ຍທນິຈ຺ຈໍ ຕໍ ທຸກ຺ຂ’’ນ຺ຕິ (ສໍ. ນິ. ໓.໑໕) ວຈນໂຕ ສງ຺ຂາຣທຸກ຺ຂສງ຺ຄຫິຕານິປິ. ຍາຍ ປຣິຎ຺ຎາຍ ຠຄວຕິ ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍໍ ວຸສ຺ສຕິ ຕຖຕ຺ເຕນ ນ ໂຫນ຺ຕິ, ທຸກ຺ຂໍ ອຣິຍສຈ຺ຈນ຺ຕິ ນ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ, ຕານິ ຐເປຕ຺ວາ ສພ຺ເພ ໂລກິຍໂລກຸຕ຺ຕຣຘມ຺ມາ ສງ຺ຄຫິຕາຕິ ທຏ຺ຐພ຺ພາ. ອຍໍ ຘມ຺ມເຠໂທ.

ວິຠງ຺ຄນຍໂຕ ປເນຕ຺ຖ ສຸຕ຺ຕນ຺ຕຠາຊນີເຍ ທຸກ຺ຂສຈ຺ຈໍ ຕາວ –

‘‘ຕຕ຺ຖ ¶ ກຕມໍ ທຸກ຺ຂໍ ອຣິຍສຈ຺ຈໍ? ຊາຕິປິ ທຸກ຺ຂາ, ຊຣາປິ ທຸກ຺ຂາ, ມຣຓມ຺ປິ ທຸກ຺ຂໍ, ໂສກປຣິເທວທຸກ຺ຂໂທມນສ຺ສຸປາຍາສາປິ ທຸກ຺ຂາ, ອປ຺ປິເຍຫິ ສມ຺ປໂຍໂຄ ທຸກ຺ໂຂ, ປິເຍຫິ ວິປ຺ປໂຍໂຄ ທຸກ຺ໂຂ, ຍມ຺ປິຈ຺ຉໍ ນ ລຠຕິ, ຕມ຺ປິ ທຸກ຺ຂໍ, ສໍຂິຕ຺ເຕນ ປຎ຺ຈຸປາທານກ຺ຂນ຺ຘາ ທຸກ຺ຂາ’’ຕິ (ວິຠ. ໑໙໐) –

ອຸທ຺ທິສິຕ຺ວາ ວິຠຕ຺ຕໍ. ຕຕ຺ຖ ທຸກ຺ຂໍ ຕິວິຘໍ ໂຫຕິ ທຸກ຺ຂທຸກ຺ຂໍ ວິປຣິຓາມທຸກ຺ຂໍ ສງ຺ຂາຣທຸກ຺ຂນ຺ຕິ. ຕຕ຺ຖ ທຸກ຺ຂທຸກ຺ຂໍ ທຸວິຘໍ ປຣິຍາຍທຸກ຺ຂໍ ນິປ຺ປຣິຍາຍທຸກ຺ຂນ຺ຕິ. ຕຕ຺ຖ ກາຍິກເຈຕສິກທຸກ຺ຂໂທມນສ຺ສເວທນາ ນິປ຺ປຣິຍາຍທຸກ຺ຂໍ ນາມ, ຕທວເສສາ ປນ ທຸກ຺ຂທຸກ຺ຂສ຺ສ ວຕ຺ຖຸຠູຕາ ປຎ຺ຈຸປາທານກ຺ຂນ຺ຘາ ປຣິຍາຍທຸກ຺ຂໍ ນາມ. ສຸຂໂສມນສ຺ສເວທນາ ວິປຣິຓາມທຸກ຺ຂໍ ນາມ. ສພ຺ເພ ປນ ປຎ຺ຈຸປາທານກ຺ຂນ຺ຘາ, ສພ຺ພສງ຺ຂຕາ ວາ ສງ຺ຂາຣທຸກ຺ຂໍ ນາມ. ອິເມສໍ ຕິຓ຺ຓໍ ທຸກ຺ຂານໍ ວເສນ ຍຖາໂຍຄໍ ຕີສຸ ¶ ຠເວສຸ ຊາຕິອາທີນໍ ທຸກ຺ຂທຸກ຺ຂຕາ ເວທິຕພ຺ພາ. ກາມຠວສ຺ມິໍ ຫິ ຊາຕິ ຕາວ ສຍໍ ນ ທຸກ຺ຂາ, ອປາຍຄຕິມນຸສ຺ສຄຕິອາທີສຸ ປນ ນິຣຍຄ຺ຄິສນ຺ຕາປາທິມູລກໍ, ຄພ຺ໂຠກ຺ກນ຺ຕິກາທິມູລກໍ, ຊິຆຈ຺ຉາປິປາສາທິມູລກຎ຺ຈ ທຸກ຺ຂໍ ຕສ຺ສ ສພ຺ພສ຺ສ ກາຍິກເຈຕສິກທຸກ຺ຂສ຺ສ ວຕ຺ຖຸຠາເວນ ປຣິຍາຍໂຕ ທຸກ຺ຂນ຺ຕິ. ຕຖາ ຊຣາມຣຓາທໂຍປິ. ເກວລໍ ຊຣາ ກາຍທຸພ຺ພລຕາມູລສ຺ສ, ປຸຕ຺ຕທາຣາທິປຣິຠວມູລສ຺ສ ຈ, ມຣຓໍ ປນ ມາຣຓນ຺ຕິກເວທນາຠູຕສ຺ສ, ນິຣຍາທິຄຕິນິມິຕ຺ຕທສ຺ສນມູລສ຺ສ ຈ ທຸກ຺ຂສ຺ສ ວຕ຺ຖຸຠາວໂຕ, ໂສກາທໂຍ ໂສກາທິມູລສ຺ສ ກາຍິກເຈຕສິກທຸກ຺ຂສ຺ສ ວຕ຺ຖຸຠາວຕ຺ຕາ ເຈວ ສຍໍ ທຸກ຺ຂຕ຺ຕາ ຈ ທຸກ຺ຂາຕິ ເວທິຕພ຺ພາ. ວິປຣິຓາມທຸກ຺ຂສງ຺ຂາຣທຸກ຺ຂຕາ ເຈສໍ ປສິທ຺ຘາເຍວ. ເອວໍ ກາມຠເວ ຊາຕິອາທີນໍ ຕີຫິປິ ທຸກ຺ເຂຫິ ທຸກ຺ຂຕາ ເວທິຕພ຺ພາ. ຣູປາຣູປຠເວສຸ ປນ ຍສ຺ມາ ໂສກປຣິເທວທຸກ຺ຂໂທມນສ຺ສຸປາຍາສາ ນ ສນ຺ຕິ, ຕສ຺ມາ ຕຕ຺ຖ ຊາຕິອາທີນໍ ¶ ວິປຣິຓາມທຸກ຺ຂສງ຺ຂາຣທຸກ຺ຂວເສນ ຈ ທຸກ຺ຂຕາ ເວທິຕພ຺ພາ, ນ ທຸກ຺ຂທຸກ຺ຂວເສນາຕິ ອຍໍ ທຸກ຺ຂສຈ຺ເຈ ນໂຍ.

ສມຸທຍສຈ຺ຈໍ ປນ ‘‘ກາມຕຓ຺ຫາ ຠວຕຓ຺ຫາ ວິຠວຕຓ຺ຫາ’’ຕິ (ວິຠ. ໒໐໓) ຕຕ຺ຕກເມວ ອຸທ຺ທິສິຕ຺ວາ ‘‘ສາ ໂຂ ປເນສາ ຕຓ຺ຫາ ກຕ຺ຖ ອຸປ຺ປຊ຺ຊມານາ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕີ’’ຕິ (ວິຠ. ໒໐໓) ປຸຈ຺ຉິຕ຺ວາ ຉນ຺ນໍ ຉນ຺ນໍ ອິນ຺ທ຺ຣິຍວິສຍວິຎ຺ຎາຓຜສ຺ສເວທນາສຎ຺ຎາເຈຕນາຕຓ຺ຫາວິຕກ຺ກວິຈາຣານໍ ວິສຍຠູຕານໍ ວເສນ ຕຓ຺ຫາຍ ‘‘ເອຕ຺ເຖສາ ຕຓ຺ຫາ ອຸປ຺ປຊ຺ຊມານາ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕີ’’ຕິ ເອວໍ ອຸປ຺ປຕ຺ຕິໍ ປກາເສຕ຺ວາ ວິຕ຺ຖາຣໂຕ ວິຠຕ຺ຕໍ.

ນິໂຣຘສຈ຺ຈໍ ປນ ‘‘ຕສ຺ສາ ເອວ ຕຓ຺ຫາຍ ອເສສວິຣາຄນິໂຣໂຘ ຈາໂຄ ປຏິນິສ຺ສຄ຺ໂຄ ມຸຕ຺ຕິ ອນາລໂຍ’’ຕິ (ວິຠ. ໒໐໔) ວຕ຺ວາ ປຸນ ‘‘ສາ ໂຂ ປເນສາ ຕຓ຺ຫາ ກຕ຺ຖ ນິຣຸຊ຺ຌມານາ ນິຣຸຊ຺ຌຕີ’’ຕິ (ວິຠ. ໒໐໔) ປຸຈ຺ຉິຕ຺ວາ ສມຸທຍສຈ຺ເຈ ວຸຕ຺ຕອິນ຺ທ຺ຣິຍາທີນໍ ວເສນ ປຏິໂລມໂຕ ຕຓ຺ຫາຍ ນິໂຣຘໍ ປກາເສຕ຺ວາ ວິຕ຺ຖາຣໂຕ ວິຠຕ຺ຕໍ. ຕຕ຺ຖ ອເສສວິຣາຄນິໂຣໂຘຕິອາທີນິ ປທານິ ນິພ຺ພານເວວຈນານິ. ນິພ຺ພານໍ ຫິ ອາຄມ຺ມ ຕຓ຺ຫາ ອເສສາ ວິຣຊ຺ຊຕິ, ນິຣຸຊ຺ຌຕິ, ຈຊີຍຕິ, ປຏິນິສ຺ສຊ຺ຊີຍຕິ, ມຸຈ຺ຈຕິ, ນ ອລ຺ລີຍຕິ, ຕສ຺ມາ ‘‘ອເສສວິຣາຄນິໂຣໂຘ ຈາໂຄ ປຏິນິສ຺ສຄ຺ໂຄ ມຸຕ຺ຕິ ອນາລໂຍ’’ຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ. ເອກເມວ ຫິ ນິພ຺ພານໍ, ນາມານິ ປນສ຺ສ ສພ຺ພສງ຺ຂຕານໍ ນາມປຏິປກ຺ຂວເສນ ອເນການິ ໂຫນ຺ຕິ.

ນນຸ ປາເຏກ຺ກໍ ນິພ຺ພານໍ ນາມ ນຕ຺ຖິ, ກິເລສກ຺ຂຍມຕ຺ຕເມວ ນິພ຺ພານໍ, ເຕເນວ ຈ ຕາສຸ ຕາສຸ ¶ ສຸຕ຺ຕາຠິຘມ຺ມເທສນາສຸ ‘‘ຣາຄກ຺ຂໂຍ ໂທສກ຺ຂໂຍ’’ຕິອາທິນາ (ສໍ. ນິ. ໔.໓໑໔) ວຸຕ຺ຕນ຺ຕິ ເຈ? ນ, ອຣຫຕ຺ຕນິພ຺ພານານໍ ເອກຕາປຊ຺ຊນໂຕ. ອຣຫຕ຺ຕມ຺ປິ ຫິ ‘‘ໂຍ ໂຂ, ອາວຸໂສ, ຣາຄກ຺ຂໂຍ ໂທສກ຺ຂໂຍ ໂມຫກ຺ຂໂຍ, ອິທໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ອຣຫຕ຺ຕ’’ນ຺ຕິ (ສໍ. ນິ. ໔.໓໑໔) ຣາຄາທີນໍ ປຣິກ຺ຂຍນ຺ເຕ ອຸປ຺ປນ຺ນຕ຺ຕາ ອຸປຈາເຣນ ¶ ອຣຫຕ຺ຕໍ ຣາຄກ຺ຂຍາທິຠາເວນ ວຸຈ຺ຈຕິ, ຕຖາ ຣາຄາທີນໍ ຂຍເຫຕຸຕ຺ຕາ ນິພ຺ພານມ຺ປິ ຣາຄກ຺ຂຍາທິຠາເວນ ວຸຕ຺ຕນ຺ຕິ ຄເຫຕພ຺ພໍ. ອິຕຣຖາ ນິພ຺ພານສ຺ສ ພຫຸຕ຺ຕໍ ອາປຊ຺ຊຕິ ຣາຄາທີນໍ ພຫຸນ຺ນໍ ຂຍສ຺ສາປິ ພຫຸຕ຺ຕາ. ສພ຺ພກິເລສານມ຺ປິ ຂຍສ຺ສ ເອກຕ຺ເຕນ ປຐມມຄ຺ເຄນ ທິຏ຺ຐິອາທີນໍ ຂເຍ ສພ຺ພກິເລສກ຺ຂໂຍ ອາປຊ຺ຊຕິ, ໂອຬາຣິກຕ຺ຕຎ຺ຈສ຺ສ ສິຍາ ຕິຣຈ຺ຉານານມ຺ປິ ອຸປ຺ປນ຺ນຣາຄກ຺ຂຍສ຺ສ ປາກຏຕ຺ເຕນ ນິພ຺ພານປ຺ປຕ຺ຕິໂຕ, ໂຄຕ຺ຣຠູກ຺ຂເຓປິ ຈ ຣາຄາທິກ຺ຂໂຍ ໂຫຕິ ໂຄຕ຺ຣຠຸໂນ ນິພ຺ພານວິສຍຕ຺ຕາ, ມຄ຺ຄສ຺ສ ປນ ນິພ຺ພານາຣມ຺ມຓຕາອປ຺ປສງ຺ໂຄ. ນ ຫິ ອຕ຺ຕນາ ເຂປິຍມານກິເລສກ຺ຂຍມາຣພ຺ຠ ມຄ຺ໂຄ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ອຠາໂວ ຈສ຺ສ ອາປຊ຺ຊຕິ ຣາຄາທິກ຺ຂຍຠູຕສ຺ສ ປນ ອຠາວສ຺ສ ປກ຺ຂວເສນ ຕຸຈ຺ຉຣູປຕ຺ຕາ, ຕສ຺ສາປິ ຠາວຕ຺ຕາຠາວາວ ວິເວກລກ຺ຂຓໍ ນ ສິຍາ, ສງ຺ຂຕຕາ ຈສ຺ສ ສິຍາ. ນ ຫິ ກທາຈິ ອຸປລພ຺ຠມານໍ ອສງ຺ຂຕໍ ຠວິຕຸມຣຫຕິ ສພ຺ເພສມ຺ປິ ອເຫຕຸກຕ຺ຕາປຕ຺ຕິໂຕ, ສງ຺ຂຕຕ຺ເຕປິ ຈສ຺ສ ນ ນິພ຺ພານຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຕ຺ຕິຊຣາຠງ຺ຄສມງ຺ຄິຕາຍ ທຸກ຺ຂຕ຺ຕາ, ຕຖາ ຈ ອຠາວສ຺ສາປິ ອຠາໂວ, ອນວຏ຺ຐານຎ຺ຈ ຂີຓານມ຺ປິ ຣາຄາທີນໍ ປຸນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນໍ ເຍສໍ ເຕສເມວ ອຠາໂວ ອຠາວສ຺ສ ວິນຏ຺ຐຕ຺ຕາ.

ອປິຈ ກາຣຓນ຺ຕເຣນ ວາ ຠາເວ ອຸປ຺ປນ຺ເນ ຣາຄາທີນໍ ນ ກາຈິ ຫານິ ໂຫຕິ. ນ ຫິ ອຎ຺ຎສ຺ສຸປ຺ປຕ຺ຕິຍໍ ອຎ຺ຎໍ ວິຄຈ຺ຉຕິ. ອຠາໂວ ຠາວສ຺ສ ວິໂຣຘິ, ວິໂຣຘິສນ຺ນິຘາເນ ຈ ອິຕຣໍ ວິຄຈ຺ຉຕີຕິ ເຈ? ກິມິທໍ ວິຄມນໍ ນາມ. ຍທິ ຕມ຺ປິ ຠາວຣູປໍ, ສມານໂທສຕາ ຈສ຺ສ ສິຍາ ອນວຏ຺ຐານຎ຺ຈ, ນ ຈ ອຕ຺ຖສິທ຺ຘິ. ຍທິ ຕຸຈ຺ຉຣູປໍ, ກິໍ ປຐມເມວສ຺ສ ຕຸຈ຺ຉຣູປຕາຍ ອຸປຄຕາຍ ທູຣມ຺ປິ ຄນ຺ຕ຺ວາ ອຸປຄນ຺ຕພ຺ພາຕິ ສິທ຺ຘາ, ຣາຄາທິກ຺ຂຍຠູຕສ຺ສ ນິພ຺ພານສ຺ສ ຕຸຈ຺ຉຣູປຕາຍ ອຠາໂວ, ນ ຈ ອຠາໂວ ເອວ ນິພ຺ພານໍ. ອຕີຕານາຄຕໂທສານມຠາເວ ນິພ຺ພານປ຺ປຕ຺ຕິຍາ ອຠາວໂຕ ວຕ຺ຕມານານຎ຺ຈ ¶ ອຠາໂວ ນາມ. ອຠາໂວ ນາມ ນ ກິເລສວິຄມມຕ຺ໂຕ, ອປິ ຕຸ ອນຸປ຺ປຕ຺ຕິຠາເວນ. ອຈ຺ຈນ຺ຕວິຄໂມ ນິພ຺ພາເນນາປິ ສມ຺ປາທີຍຕີຕິ ເຈ? ນ, ຕສ຺ສ ກາຣຓຠາວາ. ວິປສ຺ສນາ ກາຣຓມິຕິ ເຈ? ນ, ອຕ຺ຕາທິວິກປ຺ປຊນກສງ຺ຂຕຘມ຺ມທສ຺ສເນນ ວິນາ ອນຕ຺ຕາທິວິກປ຺ປຠູຕາຍ ວິປສ຺ສນາຍ ອນຸປ຺ປຕ຺ຕິໂຕ. ຍທິ ຫິ ອຸປ຺ປຊ຺ເຊຍ຺ຍ, ຕາຍ ສພ຺ເພປິ ສຕ຺ຕາ ວິມຸຕ຺ຕາ ເອວ ສິຍຸໍ, ໂນ ຈ ກທາຈິ ນ ປຸຈ຺ເຉຍ຺ຍ ວິຣຸທ຺ຘຘມ຺ມທສ຺ສນາຠາວາ. ນ ຫິ ທສ຺ສນໍ ວິນາ ວິກປ຺ໂປ ສມ຺ຠວຕິ, ນ ຈ ອຕ຺ຕາຕິ ວິກປ຺ປຊນກຣູປາທິທສ຺ສນເມວ ຕພ຺ພິຣຸທ຺ຘວິກປ຺ປຊນກໍ ¶ ໂຫຕິ. ພຸທ຺ຘານຎ຺ຈ ປຣມ຺ປໂຣປເທເສນ ຣູປາທີສຸ ວິປສ຺ສນາວິກປ຺ໂປ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕີຕິ ເຈ? ນ, ເຕສມ຺ປິ ວິຣຸທ຺ຘທສ຺ສນາຠາເວນ ວິປສ຺ສນາວິກປ຺ປານຸປ຺ປຕ຺ຕິໂຕ. ນ ຫິ ຍາທິສາຍ ກາຣຓສາມຄ຺ຄິຍາ ຍາທິສໍ ກາຣິຍໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ຕາທິສາຍ ເອວ ຕພ຺ພິຣຸທ຺ຘໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ອເຫຕຸກຕ຺ຕປ຺ປສງ຺ຄໂຕ. ນ ຈ ວິຣຸທ຺ຘທສ຺ສນາຠາເວນ ເອກສ຺ສ ວິປສ຺ສນາວິກປ຺ປຊນກສາມຕ຺ຖິຍາຠາວໂຕ ຕາທິສານໍ ປຣມ຺ປຣາຍປິ ຕພ຺ຠາໂວ, ຕທຸປເທໂສ ຈ ສມ຺ຠວຕິ. ຕິລກ຺ຂຓູປເທສນານນ຺ຕຣິກຕາຍ ປນ ພຸທ຺ຘານໍ ນິພ຺ພານສຈ຺ຉິກິຣິຍາ ສິທ຺ຘິ, ເຕເນວສ຺ສ ກິເລສານມຈ຺ຈນ຺ຕປ຺ປຫານສ຺ສ, ວິປສ຺ສໂນປເທສສາມຕ຺ຖິຍສ຺ສ ຈ ສິທ຺ຘີຕິ ນິພ຺ພານເມວ ຕທຸຠຍກາຣຓໍ, ນາຎ຺ຎນ຺ຕິ ຄເຫຕພ຺ພໍ.

ກສ຺ມາ ປນ ນິພ຺ພານທສ຺ສເນນ ຣາຄາທີນໍ ອຈ຺ຈນ຺ຕປ຺ປຫານໍ, ຕິລກ຺ຂຓຎ຺ຈ ໂຫຕິ. ນ ຫິ ອຎ຺ຎສ຺ສ ທສ຺ສເນນ ອິຕຣຣາຄປ຺ປຫານໍ, ຕິລກ຺ຂຓຎາຓຎ຺ຈ ຍຸຕ຺ຕນ຺ຕິ? ນ, ອສງ຺ຂຕທສ຺ສເນນ ສງ຺ຂຕສ຺ສ ວາ ໂທສສ຺ສ ວາ ປາກຏຕ຺ຕາ. ທິຏ຺ຐອຈ຺ຈນ຺ຕສຸຂານໍ ຫິ ວຏ຺ຏສຸເຂ, ຕນ຺ນິສ຺ສຍາຣມ຺ມຓາທີສຸ ຈ ສຸຂາຠິມາໂນ, ວຏ຺ຏາຠິຣຕິ ຈ ປຫີຍຕິ ທິຏ຺ຐປຣຕີຣສ຺ສ ນາວິກສ຺ສ ນາວາເຍກເທເສ ສຸຂາຠິມານາຠິຣຕິໂຍ ວິຍ. ອປິຈ ສງ຺ຂຕຘມ຺ເມສຸ ອລ຺ລິນາ ຣາຄາທໂຍ ອສງ຺ຂຕຘມ຺ເມ ສຓ຺ຐາຕຸໍ ນ ¶ ສກ຺ໂກນ຺ຕິ ອຄ຺ຄິກ຺ຂນ຺ເຘ ວິຍ ມກ຺ຂິກາ, ຖເລ ວິຍ ຈ ຊລຈຣາ, ນິພ຺ພານທສ຺ສເນນ ປຫີນໂທສສ຺ສ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ຍາຖາວໂຕ ເຕສຸ ສງ຺ຂເຕສຸ ຕິລກ຺ຂຓທສ຺ສນໍ ສມ຺ຠວຕິ ເຠສຊ຺ຊາເລເປນ ວິຫຕກາຈຕິມິຣາທິໂທສສ຺ສ ຈກ຺ຂຸໂນ ຆຏາທິຣູປທສ຺ສນໍ ວິຍ, ທິຏ຺ຐໂທເສສຸ ຈສ຺ສ ສງ຺ຂາເຣສຸ ນ ປຸນ ຣາຄາທີນມຸປ຺ປຕ຺ຕິ ຎາຕາ ສຸຈິຠາເວ ວິຍ ວຈ຺ຈກູເປຕິ ເວທິຕພ຺ພໍ.

ກສ຺ມາ ປນ ເກສຎ຺ຈິ ສຕ຺ຕານໍ ເອວ ນິພ຺ພານສຈ຺ຉິກິຣິຍາສມ຺ຠໂວ, ນ ສພ຺ເພສນ຺ຕິ? ອນາທິພຸທ຺ຘປຣມ຺ປໂຣປເທສສາເປກ຺ຂຕ຺ຕາ, ເຕສຎ຺ຈ ອຸປເທສການໍ ສພ຺ພຕ຺ຖ ສພ຺ພທາ ອຠາວໂຕ, ໂສຕູນຎ຺ຈ ຂຓສມ຺ປຕ຺ຕິຍາ ອຈ຺ຈນ຺ຕທຸລ຺ລຠຕ຺ຕາ, ຈກ຺ກວາຬານຎ຺ຈ ອນນ຺ຕຕ຺ຕາ, ຕສ຺ມາ ເກຈິ ເອວ ພຸທ຺ຘຸປ຺ປາທກາເລ ຕິລກ຺ຂໂຓປເທສລາເຠນ ນິພ຺ພານໍ ສຈ຺ຉິກໂຣນ຺ຕິ, ນ ສພ຺ເພຕິ ຄເຫຕພ຺ພໍ.

ກຖໍ ປເນຕ຺ຖ ຣາຄາທີນໍ ອຈ຺ຈນ຺ຕວິຄໂມ ນິພ຺ພາເນນ ສາຘີຍຕີຕິ? ນ ຕາວ ໂສ, ອຕີຕານາຄຕານໍ ເຕສມິທານິ ອຠາວາ, ປຸພ຺ເພ ຈ ຕສ຺ສ ວິຊ຺ຊມານຕ຺ຕາ, ວຕ຺ຕມານານໍ ສຣສນິໂຣຘໂຕ. ກຖຎ຺ຈສ຺ສ ຕຸຈ຺ຉຣູປສ຺ສ ນິພ຺ພານສ຺ສ ເຫຕຸຕ຺ເຕ ຍຖາວຸຕ຺ຕໂທສານມວສໂຣຕິ ເຈ? ນ, ຕສ຺ສ ຠາວຣູປຕ຺ຕາ. ປຸພ຺ພຠາຄປຏິປຕ຺ຕິຍາ ຫິ ນິພ຺ພານມາຣພ຺ຠ ອນຸສຍາຊນນຠາເວນ ອຸປ຺ປນ຺ນມຄ຺ຄາ ເອວ ¶ ກິເລສານມນຸປ຺ປາທນິໂຣໂຘ ຕທຸປ຺ປຕ຺ຕິຍາ ອາຍຕິໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນາຣຫານໍ ອນຸປ຺ປຕ຺ຕິໂຕ ອຄ຺ຄິສນ຺ນິຘາເນ ອງ຺ກຸຣາຊນກຠາເວນ ອຸປ຺ປນ຺ນສາລິກ຺ຂນ຺ຘສ຺ສ ພີຊຕາຠາວຣູປຕາ ວິຍ. ນ ຫິ ອຠາໂວ ນາມ ໂກຈິ ປຣມຕ຺ຖໂຕ ອຕ຺ຖິ, ໂຍ ກາຣເຓນ ຊນີຍຕິ ຕພ຺ພິຣຸທ຺ຘກ຺ຂຓຸປ຺ປາທນຠາໂວວຸປ຺ປາທນໍ ອເນກກ຺ຂຓຸປ຺ປາທເນນ ຂນ຺ຘກາຣາຠາວຸປ຺ປາທນໍ ວິຍ, ຕສ຺ມາ ກິເລສານໍ ອນຸປ຺ປຕ຺ຕິນິໂຣຘສງ຺ຂາຕສ຺ສ ອຣິຍມຄ຺ຄສ຺ສ ອຸປນິສ຺ສຍຕ຺ຕາ ອຸປນິສ຺ສໂຍປຈາເຣນ ນິພ຺ພານໍ ‘‘ອເສສວິຣາຄນິໂຣໂຘ’’ຕິອາທິນາ ວຸຕ຺ຕໍ. ສຣູເປເນວ ກສ຺ມາ ນ ວຸຕ຺ຕນ຺ຕິ ເຈ? ອຠິສຸຂຸມຕ຺ຕາ, ອນຸປລທ຺ຘປຸພ຺ພຕ຺ຕາ ຈ, ສຸຂຸມຕາ ຈສ຺ສ ຠຄວໂຕ ¶ ອປ຺ໂປສ຺ສຸກ຺ກຕາວຈນໂຕ, ອຣິເຍນ ຈກ຺ຂຸນາ ປສ຺ສິຕພ຺ພໂຕ ຈ ເວທິຕພ຺ພາ.

ເອຕ຺ຖ ປນ ປຣວາທີ ອາຫ – ‘‘ນຕ຺ເຖວ ນິພ຺ພານໍ ອນຸປລພ຺ຠນີຍໂຕ’’ຕິ. ນ ອນຸປລພ຺ຠນີຍໍ ຕສ຺ສ ສິທ຺ຘຕ຺ຕາ. ອຸປລພ຺ຠຕິ ຫິ ຕໍ ຕທນຸຣູປປຏິປຕ຺ຕິຍາ ອຣິເຍຫິ. ອປິຈ ນິພ຺ພານໍ ນຕ຺ຖີຕິ ນ ວຕ຺ຕພ຺ພໍ ສພ຺ພສຕ຺ຕານໍ ວິຣຸທ຺ຘຘມ຺ມານໍ ຠາເວນ ອປວຄ຺ຄາຠາວປ຺ປສງ຺ຄໂຕ. ນ ຈ ຕໍ ຍຸຕ຺ຕໍ ອຸຓ຺ຫາທິປຏິປກ຺ຂສ຺ສ ສີຕາທິໂນ ວິຍ ຠວປຏິປກ຺ຂສ຺ສ ນິພ຺ພານສ຺ສປິ ອວສ຺ສໍຠາວາ. ວຸຕ຺ຕຎ຺ຈ –

‘‘ຍຖາປິ ອຸຓ຺ເຫ ວິຊ຺ຊນ຺ເຕ, ອປຣໍ ວິຊ຺ຊຕິ ສີຕລໍ;

ເອວໍ ຕິວິຘຄ຺ຄິ ວິຊ຺ຊນ຺ເຕ, ນິພ຺ພານໍ ອິຈ຺ຉິຕພ຺ພກ’’ນ຺ຕິ. (ພຸ. ວໍ. ໒.໑໑) –

ອາທິ. ອຈ຺ຈນ຺ຕນິໂຣຘເຫຕຸໂນ ວິປສ຺ສໂນປເທສສ຺ສ ທສ຺ສນໂຕ ຈ ອຕ຺ເຖວ ນິພ຺ພານໍ ຕໍ ວິນາ ຕສ຺ສາສມ຺ຠວໂຕຕິ ວຸຕ຺ໂຕວາຍມຕ຺ໂຖ. ຕເທຕໍ ປຸຣິມາຍ ໂກຏິຍາ ອຠາວໂຕ ອປ຺ປຠວໍ, ຕໂຕວ ອຊຣາມຣຓໍ, ນິຈ຺ຈຎ຺ຈ ໂຫຕີຕິ ອຓຸອາທີນມ຺ປິ ນິຈ຺ຈຠາວປຕ຺ຕິ ນິພ຺ພານສ຺ເສວ ນິຈ຺ຈຕ຺ຕາຕິ ເຈ? ນ, ຠິນ຺ນາຘິກຣຓຕ຺ເຕນ ເຫຕຸລກ຺ຂຓສ຺ສານຸປປຕ຺ຕິໂຕ. ອຓຸອາທີນມ຺ປິ ອສງ຺ຂຕຕາ ອິຕິ ເຈ? ນ, ອສງ຺ຂຕຕາສິທ຺ຘິໂຕ ອສງ຺ຂຕານຎ຺ຈາເນກຕ຺ຕານຸປປຕ຺ຕິໂຕ. ຍທິ ຫິ ອສງ຺ຂຕໍ ນາມ ຠເວຍ຺ຍ, ເອເກເນວ ຠວິຕພ຺ພໍ ເທສກາລສຠາວເຠທສ຺ສ ກາຣຓເຠທກຕ຺ຕາ, ຠິນ຺ນສຠາວານມ຺ປິ ອເຫຕຸກຕ຺ເຕ ອຕິປ຺ປສງ຺ຄໂຕ.

ສງ຺ຂເຕຫິ ສຠາວຠິນ຺ນສ຺ສ ນິພ຺ພານສ຺ສ ກຖໍ ອເຫຕຸກຕາຕິ ເຈ? ອສງ຺ຂຕສຠາເວນ ສງ຺ຂຕສຠາເວຫິ ຠິນ຺ນສ຺ສ ກາຣຓານເປກ຺ຂຕ຺ຕາ. ອສງ຺ຂຕຕ຺ເຕ ຫິ ສມາເນ ຠວສຠາວເຠໂທ ¶ ກາຣຓເຠທໍ ສູຈຍຕິ ¶ , ຕສ຺ມາ ເອກເມວ ນິຈ຺ຈໍ ຠວິຕຸມຣຫຕິ, ຕຎ຺ຈ ຍຖາວຸຕ຺ຕຍຸຕ຺ຕິໂຕ, ສພ຺ພຎ຺ຎຸວຈນໂຕ ຈ ປຣມຕ຺ຖໂຕ ວິຊ຺ຊມານໍ ນິພ຺ພານເມວ. ວຸຕ຺ຕໍ ເຫຕໍ ຠຄວຕາ ‘‘ອຕ຺ຖິ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຊາຕໍ ອຠູຕໍ ອກຕໍ ອສງ຺ຂຕ’’ນ຺ຕິ (ອິຕິວຸ. ໔໓). ອຍໍ ທຸກ຺ຂນິໂຣຘສຈ຺ເຈ ນໂຍ.

ອິຕຣໍ ປນ ‘‘ສມ຺ມາທິຏ຺ຐິ…ເປ… ສມ຺ມາສມາຘີ’’ຕິ ອຸທ຺ທິສິຕ຺ວາ ວິຕ຺ຖາຣໂຕ ວິຠຕ຺ຕໍ. ວິນິຈ຺ຉໂຍ ປເນຕ຺ຖ ມຄ຺ຄງ຺ຄວິຠງ຺ເຄ ອາວິ ຠວິສ຺ສຕີຕິ ອຍໍ ສຸຕ຺ຕນ຺ຕຠາຊນີຍນໂຍ.

‘‘ຈຕ຺ຕາຣິ ສຈ຺ຈານິ ທຸກ຺ຂໍ ທຸກ຺ຂສມຸທໂຍ ທຸກ຺ຂນິໂຣໂຘ ທຸກ຺ຂນິໂຣຘຄາມິນີ ປຏິປທາ. ຕຕ຺ຖ ຕຓ຺ຫາ ທຸກ຺ຂສມຸທໂຍ. ອວເສສາ ສາສວຘມ຺ມາ…ເປ… ທຸກ຺ຂໍ. ຕຓ຺ຫາຍ ປຫານໍ ທຸກ຺ຂນິໂຣໂຘ. ອຏ຺ຐງ຺ຄິໂກ ມຄ຺ໂຄ ທຸກ຺ຂນິໂຣຘຄາມິນີ ປຏິປທາ’’ຕິ (ວິຠ. ໒໐໖) –

ວຕ຺ວາ ອຏ຺ຐ ມຄ຺ຄງ຺ຄານິ ວິຕ຺ຖາຣໂຕ ນິທ຺ທິສິຕ຺ວາ ‘‘ອວເສສາ ຘມ຺ມາ ທຸກ຺ຂນິໂຣຘຄາມິນິຍາ ປຏິປທາຍ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາ’’ຕິ (ວິຠ. ໒໐໖ ອາທໂຍ) ເອວໍ ປຐມວາເຣ ຈຕ຺ຕາຣິ ສຈ຺ຈານິ ວິຠຕ຺ຕານິ. ຕານິ ປຸນ ອປເຣຫິປິ ‘‘ຕຓ຺ຫາ, ອວເສສາ ຈ ກິເລສາ ສມຸທໂຍ, ຕຖາ ຕຓ຺ຫາ, ອວເສສາ ຈ ກິເລສາ, ອວເສສາ ຈ ອກຸສລາ ສມຸທໂຍ, ຕຖາ ຕຓ຺ຫາ, ອວເສສາ ຈ ກິເລສາ, ອວເສສາ ຈ ອກຸສລາ, ຕີຓິ ຈ ກຸສລມູລານິ, ສາສວານິ ສມຸທໂຍ, ຕຖາ ຕຓ຺ຫາ, ອວເສສາ ຈ ກິເລສາ, ອວເສສາ ຈ ອກຸສລາ, ຕີຓິ ຈ ກຸສລມູລານິ, ສາສວານິ, ອວເສສາ ຈ ສາສວກຸສລຘມ຺ມາ ສມຸທໂຍ. ອວເສສາ ສາສວຘມ຺ມາ ທຸກ຺ຂໍ, ຕສ຺ສ ຕສ຺ສ ສມຸທຍສ຺ສ ປຫານໍ ນິໂຣໂຘ, ອຏ຺ຐງ຺ຄິໂກ ມຄ຺ໂຄ ປຏິປທາ’’ຕິ ¶ ອິເມຫິ ວາເຣຫິ ວິຠຕ຺ຕານິ. ຕຕ຺ຖ ‘‘ອຣິຍສຈ຺ຈານີ’’ຕິ ອວຕ຺ວາ ນິປ຺ປເທສໂຕ ປຈ຺ຈຍສງ຺ຂາຕໍ ສມຸທຍໍ ທສ຺ເສຕຸໍ ‘‘ສຈ຺ຈານີ’’ຕິ ວຸຕ຺ຕໍ. ອຣິຍສຈ຺ເຈສຸ ຫິ ຕຓ຺ຫາວ ສມຸທໂຍ, ນ ອິຕເຣ. ນ ຈ ເກວລໍ ຕຓ຺ຫາວ ທຸກ຺ຂໍ ສມຸທາເນຕິ, ອວເສສາ ກຸສລາກຸສລາປິ ປຈ຺ຈຍໍ ສມຸທາເນນ຺ຕິເຍວາຕິ ເຕປິ ສມຸທຍໂຕ ທສ຺ເສຕຸໍ ‘‘ສຈ຺ຈານິ’’ຕ຺ເວວ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕໂຕ ປຣໍ ຍສ຺ມາ ອຏ຺ຐງ຺ຄິໂກ ມຄ຺ໂຄວ ປຏິປທາຕິ. ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ປນ ຜສ຺ສາທໂຍ ສພ຺ເພປິ ຘມ຺ມາ ປຏິປທາ ເອວ, ຕສ຺ມາ ຕໍ ນຍໍ ທສ຺ເສຕຸໍ ສພ຺ພສງ຺ຄາຫິກວາເຣປິ ສພ຺ພານິ ວິຠຕ຺ຕານິ ¶ . ເອຕ຺ຖ ຫິ ອຣິຍຘນາເນວ ສງ຺ຄຫິຕານິ. ເສສໍ ສທິສເມວາຕິ ອຍໍ ອຠິຘມ຺ມຠາຊນີຍນໂຍ.

ປຎ຺ຫາປຸຈ຺ຉກນເຍ ປນ ຈຕຸນ຺ນໍ ອຣິຍສຈ຺ຈານໍ ກຕິ ກຸສລາ…ເປ… ກຕິ ອຣຓາ? ສມຸທຍສຈ຺ຈໍ ອກຸສລໍ, ນິໂຣຘສຈ຺ຈໍ ອພ຺ຍາກຕໍ, ທຸກ຺ຂສຈ຺ຈໍ ຕິຘາປິ. ສມຸທໂຍ ສວິຕກ຺ກສວິຈາໂຣ, ນິໂຣໂຘ ອວິຕກ຺ກອວິຈາໂຣ, ມຄ຺ໂຄ ຕິຘາປິ, ທຸກ຺ຂໍ ຕິຘາປິ, ນ ວຕ຺ຕພ຺ພໍ ຈ. ຕີຓິ ສຈ຺ຈານິ ອນິທສ຺ສນອປ຺ປຏິຆານິ, ທຸກ຺ຂໍ ຕິຘາປິ. ສມຸທໂຍ ເຫຕຸ, ນິໂຣໂຘ ນ ເຫຕຸ, ເສສາ ທ຺ວິຘາປິ. ທ຺ເວ ສຈ຺ຈານິ ໂລກິຍານິ, ມຄ຺ຄນິໂຣຘາ ໂລກຸຕ຺ຕຣາ. ສມຸທຍສຈ຺ຈໍ ສຣຓໍ, ທ຺ເວ ສຈ຺ຈານິ ອຣຓານິ, ທຸກ຺ຂໍ ທຸວິຘາປິ. ອຍໍ ປຎ຺ຫາປຸຈ຺ຉກນໂຍ. ອິທານິ ປເນຕ຺ຖ –

ກມໂຕນູນາຘິກໂຕ, ລກ຺ຂຓາທີຫິ ສຸຎ຺ຎໂຕ;

ຎາຓກິຈ຺ໂຈປມາ ເຎຍ຺ໂຍ, ປາຬິມຸຕ຺ຕວິນິຈ຺ຉໂຍ.

ຕຕ຺ຖ ກມໂຕ ຕາວ ອິຘາປິ ເທສນາກ຺ກໂມວ ຍຸຊ຺ຊຕິ. ເອຕ຺ຖ ໂອຬາຣິກຕ຺ຕາ, ສພ຺ພສຕ຺ຕສາຘາຣຓຕ຺ຕາ ຈ ສຸວິຎ຺ເຎຍ຺ຍນ຺ຕິ ທຸກ຺ຂສຈ຺ຈໍ ປຐມໍ ວຸຕ຺ຕໍ, ຕໂຕ ຕສ຺ເສວ ເຫຕຸທສ຺ສນຕ຺ຖໍ ສມຸທຍສຈ຺ຈໍ, ຕໂຕ ‘‘ເຫຕຸນິໂຣຘາ ຠວນິໂຣໂຘ’’ຕິ ຎາປນຕ຺ຖໍ ນິໂຣຘສຈ຺ຈໍ, ຕທຘິຄມຸປາຍທສ຺ສນຕ຺ຖໍ ອນ຺ເຕ ມຄ຺ຄສຈ຺ຈໍ. ຠວສຸຂສ຺ສາທຄຘິຕານໍ ສໍເວຄຊນນຕ຺ຖໍ ປຐມໍ ທຸກ຺ຂມາຫ, ຕໂຕ ‘‘ຠວໍ ¶ ເນວ ອເຫຕຸກໍ ອາຄຈ຺ຉຕິ, ນ ອິສ຺ສຣນິມ຺ມານາທິນາ ໂຫຕິ, ອິໂຕ ປນ ໂຫຕີ’’ຕິ ຎາປນຕ຺ຖໍ ສມຸທຍສຈ຺ຈໍ, ຕໂຕ ສເຫຕຸເກນ ທຸກ຺ເຂນ ອຠິຠູຕຕ຺ຕາ ສໍວິຄ຺ຄມານສານໍ ຕນ຺ນິສ຺ສຣຓທສ຺ສເນນ ອສ຺ສາສຊນນຕ຺ຖໍ ນິໂຣຘໍ, ຕໂຕ ນິໂຣຘສມ຺ປາປກໍ ມຄ຺ຄນ຺ຕິ ອຍເມຕ຺ຖ ກໂມ.

ອນູນາຘິກໂຕ ປນ ກສ຺ມາ ຈຕ຺ຕາຣິ ເອວ ສຈ຺ຈານີຕິ ເຈ? ຕໂຕ ອຎ຺ຎສ຺ສ ອສມ຺ຠວໂຕ, ອຎ຺ຎຕຣສ຺ສ ຈ ອນປເນຍ຺ຍໂຕ. ອປິຈ ປວຕ຺ຕິມາຈິກ຺ຂນ຺ໂຕ ຠຄວາ ສເຫຕຸກໍ ອາຈິກ຺ຂຕິ, ນິວຕ຺ຕິຎ຺ຈ ສອຸປາຍໍ. ອິຕິ ປວຕ຺ຕິນິວຕ຺ຕິຕທຸຠຍເຫຕູນໍ ເອຕປຣມໂຕ ຈຕ຺ຕາຣິ ເອວ ວຸຕ຺ຕານີຕິ ອຍເມຕ຺ຖານູນາຘິກໂຕ.

ລກ຺ຂຓາທີຫິ ປເນຕ຺ຖ ລກ຺ຂຓໂຕ ພາຘນລກ຺ຂຓໍ ທຸກ຺ຂສຈ຺ຈໍ, ສນ຺ຕາປນຣສໍ, ປວຕ຺ຕິປຈ຺ຈຸປຏ຺ຐານໍ. ປຠວລກ຺ຂຓໍ ສມຸທຍສຈ຺ຈໍ, ອນຸປຈ຺ເຉທກຣຓຣສໍ, ປລິໂພຘປຈ຺ຈຸປຏ຺ຐານໍ. ສນ຺ຕິລກ຺ຂຓໍ ¶ ນິໂຣຘສຈ຺ຈໍ, ອຈ຺ຈຸຕິຣສໍ, ອນິມິຕ຺ຕປຈ຺ຈຸປຏ຺ຐານໍ. ນິຍ຺ຍານລກ຺ຂຓໍ ມຄ຺ຄສຈ຺ຈໍ, ກິເລສປຫານກຣຓຣສໍ, ວຸຏ຺ຐານປຈ຺ຈຸປຏ຺ຐານໍ. ອປິຈ ປວຕ຺ຕິປວຕ຺ຕກນິວຕ຺ຕິນິວຕ຺ຕກລກ຺ຂຓານິ ປຏິປາຏິຍາ, ຕຖາ ສງ຺ຂຕຕຓ຺ຫາອສງ຺ຂຕທສ຺ສນລກ຺ຂຓານິ ຈາຕິ ອິມາເນຕ຺ຖ ລກ຺ຂຓານິ.

ສຸຎ຺ຎໂຕ ປເນຕານິ ຍຖາກ຺ກມໍ ເວທກກາຣກນິພ຺ພຸຕຄມກາຠາວໂຕ ສຸຎ຺ຎານິ. ວຸຕ຺ຕຎ຺ຈ –

‘‘ທຸກ຺ຂເມວ ຫິ, ນ ໂກຈິ ທຸກ຺ຂິໂຕ,

ອຕ຺ຖິ ນິພ຺ພຸຕິ, ນ ນິພ຺ພຸໂຕ ປຸມາ,

ມຄ຺ຄມຕ຺ຖິ, ຄມໂກ ນ ວິຊ຺ຊຕີ’’ຕິ. (ວິຠ. ອຏ຺ຐ. ໑໘໙);

ມຄ຺ໂຄ ອິຕິ ສຸຎ຺ຎໂຕ ເຕສຸ. (ວິຠ. ອຏ຺ຐ. ໑໘໙);

ນິໂຣຘສຸຎ຺ຎານິ ວາ ຕີຓິ. ນິໂຣໂຘ ຈ ເສສຕ຺ຕຍສຸຎ຺ໂຎ. ຜລສຸຎ຺ໂຎ ວາ ເຫຕ຺ຖ ເຫຕຸ ສມຸທຍມຄ຺ເຄສຸ ທຸກ຺ຂນິໂຣຘານໍ ອຠາວາ ປກຕິວາທີນໍ ປກຕິ ວິຍ. ເຫຕຸສຸຎ຺ຎຎ຺ຈ ຜລໍ ທຸກ຺ຂສມຸທຍານໍ, ນິໂຣຘມຄ຺ຄານຎ຺ຈ ອສມວາຍາ, ນ ເຫຕຸສມເວຕໍ ເຫຕຸຜລໍ. ເຫຕຸຜລສມວາຍວາທີນໍ ທ຺ວິອຓຸກາທີນິ ວິຍາຕິ ອຍເມຕ຺ຖ ສຸຎ຺ຎຕາ.

ຎາຓກິຈ຺ຈໂຕຕິ ເອຕ຺ຖ ທຸວິຘໍ ສຈ຺ຈຎາຓໍ ອນຸໂພຘຎາຓໍ, ປຏິເວຘຎາຓຎ຺ຈ. ຕຕ຺ຖ ອນຸໂພຘຎາຓໍ ໂລກິຍໍ, ຕໍ ອນຸສ຺ສວາທິວເສນ ນິໂຣເຘ, ມຄ຺ເຄ ຈ ປວຕ຺ຕຕິ. ປຏິເວຘຎາຓໍ ໂລກຸຕ຺ຕຣໍ, ຕໍ ສຈ຺ຈາວໂພຘປຏິປກ຺ຂກິເລເສ ເຂເປນ຺ຕໍ ນິໂຣຘມາຣມ຺ມຓໍ ກຕ຺ວາ ກິຈ຺ຈໂຕ ຈຕ຺ຕາຣິປິ ສຈ຺ຈານິ ປຏິວິຊ຺ຌຕິ. ຍໍ ປເນຕໍ ໂລກິຍໍ, ຕຕ຺ຖ ທຸກ຺ຂຎາຓໍ ປຣິຍຸຏ຺ຐານາຠິຠວນວເສນ ປວຕ຺ຕມານໍ ສກ຺ກາຍທິຏ຺ຐິໍ ນິວຕ຺ເຕຕິ, ສມຸທຍຎາຓໍ ອຸຈ຺ເຉທທິຏ຺ຐິໍ, ນິໂຣຘຎາຓໍ ສສ຺ສຕທິຏ຺ຐິໍ, ມຄ຺ຄຎາຓໍ ¶ ອກິຣິຍທິຏ຺ຐິໍ. ທຸກ຺ຂຎາຓໍ ວາ ເຕສຸ ຘຸວສຸຠສຸຂຕ຺ຕຠາວຣຫິເຕສຸ ຂນ຺ເຘສຸ ຘຸວສຸຠສຸຂຕ຺ຕຠາວສຎ຺ຎາສງ຺ຂາຕໍ ຜເລ ວິປ຺ປຏິປຕ຺ຕິໍ, ສມຸທຍຎາຓໍ ‘‘ອິສ຺ສຣປຘານກາລສຠາວາທີຫິ ໂລໂກ ປວຕ຺ຕຕີ’’ຕິ ອກາຣເຓ ກາຣຓາຠິມານປ຺ປວຕ຺ຕໍ ເຫຕຸມ຺ຫິ ວິປ຺ປຏິປຕ຺ຕິໍ, ນິໂຣຘຎາຓໍ ອຣູປໂລກາທີສຸ ອປວຄ຺ຄຄ຺ຄາຫຠູຕໍ ນິໂຣເຘ ວິປ຺ປຏິປຕ຺ຕິໍ, ມຄ຺ຄຎາຓໍ ກາມສຸຂລ຺ລິກອຕ຺ຕກິລມຖານຸໂຍຄປ຺ປເຠເທ ອວິສຸທ຺ຘິມຄ຺ເຄ ວິສຸທ຺ຘິມຄ຺ຄຄ຺ຄາຫວເສນ ປວຕ຺ຕໍ ອຸປາເຍ ວິປ຺ປຏິປຕ຺ຕິໍ ນິວຕ຺ເຕຕິ. ອິທເມຕ຺ຖ ຎາຓກິຈ຺ຈໍ.

ອຸປມາໂຕ ¶ ປເນຕ຺ຖ ຠາໂຣ ວິຍ ຫິ ທຸກ຺ຂສຈ຺ຈໍ ທຏ຺ຐພ຺ພໍ, ຠາຣາທານມິວ ສມຸທຍສຈ຺ຈໍ, ຠາຣນິກ຺ເຂປນມິວ ນິໂຣຘສຈ຺ຈໍ, ຠາຣນິກ຺ເຂປນຸປາໂຍ ວິຍ ມຄ຺ຄສຈ຺ຈໍ. ອປິຈ ໂຣຄຕນ຺ນິທານຕທຸປສມເຠສຊ຺ເຊຫິ, ໂອຣິມຕີຣມໂຫຆປາຣິມຕີຣຕໍສມ຺ປາປໂກປາເຍຫິ ຈາຕິ ເອວມາທີຫິ ຍຖາກ຺ກມໍ ໂຍເຊຕ຺ວາປິ ເອຕານິ ອຸປມາໂຕ ເວທິຕພ຺ພານິ. ອຍເມຕ຺ຖ ອຸປມາ. ເອວໍ ເຎຍ຺ໂຍ ປາຬິມຸຕ຺ຕວິນິຈ຺ຉໂຍ.

ສຈ຺ຈວິຠງ຺ຄມາຕິກຕ຺ຖວຓ຺ຓນາ ນິຏ຺ຐິຕາ.

ອິນ຺ທ຺ຣິຍວິຠງ຺ຄມາຕິກຕ຺ຖວຓ຺ຓນາ

ອິນ຺ທ຺ຣິຍວິຠງ຺ຄມາຕິກາຍ ປນ ອຕ຺ຖໂຕ ຕາວ – ທ຺ວາວີສຕິ ອິນ຺ທ຺ຣິຍານີຕິ ເອຕ຺ຖ ອິນ຺ທ຺ຣິຍຏ຺ຐສມ຺ຠວໂຕ ອິນ຺ທ຺ຣິຍານິ. ໂກ ປເນສ ອິນ຺ທ຺ຣິຍຏ຺ໂຐ ນາມາຕິ? ອິນ຺ທລິງ຺ຄຏ຺ໂຐ, ອິນ຺ທເທສິຕຏ຺ໂຐ, ອິນ຺ທທິຏ຺ຐຏ຺ໂຐ, ອິນ຺ທສິຏ຺ຐຏ຺ໂຐ, ອິນ຺ທຊຸຏ຺ຐຏ຺ໂຐ ຈ, ໂສ ສພ຺ໂພປິ ອິຘ ຍຖາໂຍຄໍ ຍຸຊ຺ຊຕິ. ກຸສລາກຸສລໍ ກມ຺ມໍ ອິນ຺ໂທ ນາມ ກມ຺ເມສຸ ກສ຺ສຈິ ອິສ຺ສຣິຍາຠາວໂຕ, ເຕເນເວຕ຺ຖ ກມ຺ມສຎ຺ຊນິຕານິ ຕາວ ອິນ຺ທ຺ຣິຍານິ ອຕ຺ຕໂນ ຊນກກມ຺ມໍ ອຸລ຺ລິງ຺ເຄນ຺ຕິ, ເຕນ ຈ ສິຏ຺ຐານີຕິ ອິນ຺ທລິງ຺ຄຏ຺ເຐນ, ອິນ຺ທສິຏ຺ຐຏ຺ເຐນ ຈ ອິນ຺ທ຺ຣິຍານິ. ສມ຺ມາສມ຺ພຸທ຺ໂຘ ປນ ປຣມິສ຺ສຣິຍຠາວໂຕ ອິນ຺ໂທ, ຕໂຕ ສພ຺ພານິເປຕານິ ອິນ຺ທ຺ຣິຍານິ ຠຄວຕາ ຍຖາຠູຕໂຕ ປກາສິຕານິ, ອຠິສມ຺ພຸທ຺ຘານິ ຈາຕິ ອິນ຺ທເທສິຕຏ຺ເຐນ, ອິນ຺ທທິຏ຺ຐຏ຺ເຐນ ຈ ອິນ຺ທ຺ຣິຍານິ. ເຕເນວ ຠຄວຕາ ການິຈິ ໂຄຈຣາເສວນາຍ, ການິຈິ ຠາວນາເສວນາຍ ເສວິຕານີຕິ ອິນ຺ທຊຸຏ຺ຐຏ຺ເຐນປິ ອິນ຺ທ຺ຣິຍານິ. ອປິຈ ອາຘິປຈ຺ຈສງ຺ຂາເຕນ ອິສ຺ສຣິຍຏ຺ເຐນາປິ ເອຕານິ ອິນ຺ທ຺ຣິຍານິ.

ຈກ຺ຂຸນ຺ທ຺ຣິຍນ຺ຕິອາທີສຸ ¶ ຈກ຺ຂາທີນໍ ປທຕ຺ໂຖ ເຫຏ຺ຐາ ປກາສິໂຕ. ປຈ຺ຉິເມສຸ ປນ ຕີສຸ ປຸພ຺ພຠາເຄ ອນຎ຺ຎາຕໍ ອມຕໍ ປທໍ, ຈຕຸສຈ຺ຈຘມ຺ມໍ ວາ ຊານິສ຺ສາມີຕິ ເອວໍ ປຏິປນ຺ນສ຺ສ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນໂຕ ¶ , ອິນ຺ທ຺ຣິຍຏ຺ຐສມ຺ຠວໂຕ ຈ ອນຎ຺ຎາຕຎ຺ຎສ຺ສາມີຕິນ຺ທ຺ຣິຍໍ. ອາຊານນໂຕ ອຎ຺ຎາ ເອວ ອິນ຺ທ຺ຣິຍນ຺ຕິ ອຎ຺ຎິນ຺ທ຺ຣິຍໍ. ອຎ຺ຎາຕາວິໂນ ຈຕູສຸ ສຈ຺ເຈສຸ ນິຏ຺ຐິຕຎາຓກິຈ຺ຈສ຺ສ ຂີຓາສວສ຺ສ ອິນ຺ທ຺ຣິຍນ຺ຕິ ອຎ຺ຎາຕາວິນ຺ທ຺ຣິຍໍ. ຕຕ຺ຖ ຈ ປສາທິນ຺ທ຺ຣິຍານນ຺ຕຣໍ ຈກ຺ຂຸວິຎ຺ຎາຓາທິວີຖິຈິຕ຺ຕປ຺ປວຕ຺ຕິຍໍ ຣູປາທີນໍ ນິຍຕຠາວສ຺ສ, ອຕ຺ຕໂນ ຕິກ຺ຂມນ຺ທຕານຸວິຘານສ຺ສ ຈ ອາປາທນໂຕ ອາຘິປຈ຺ຈໍ ເວທິຕພ຺ພໍ. ມນິນ຺ທ຺ຣິຍາທີນໍ ປນ ອຕ຺ຕໂນ ອຕ຺ຕໂນ ວິຊານນາທິລກ຺ຂເຓ ອາຘິປຈ຺ຈໍ ເວທິຕພ຺ພໍ. ເສສໍ ສຸວິຎ຺ເຎຍ຺ຍເມວ. ອຍໍ ຕາເວຕ຺ຖ ປທຕ຺ໂຖ.

ຘມ຺ມເຠທໂຕ ປເນຕ຺ຖ ຊີວິຕິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ຣູປາຣູປວເສນ ທ຺ວິຘາ. ສຸຂິນ຺ທ຺ຣິຍາທີນິ ປຎ຺ຈ ເວທນາຠາວໂຕ ເອກຘມ຺ໂມ, ຕຖາ ປຎ຺ຎິນ຺ທ຺ຣິຍາທີນິ ຈຕ຺ຕາຣິ ອໂມຫຠາວໂຕ. ເສສານິ ປນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍານິ ເອເກກຘມ຺ມາ ເອວາຕິ ເອວໍ ປຣມຕ຺ຖໂຕ ໂສຬສ ຘມ຺ມາວ ທ຺ວາວີສຕິນ຺ທ຺ຣິຍຠາເວນ ເທສິຕານິ. ເສສານິ ປເນຕ຺ຖ ເຈຕສິກຣູປນິພ຺ພານານິ ອສງ຺ຄຫິຕານີຕິ ອຍໍ ຘມ຺ມເຠໂທ.

ວິຠງ຺ຄນຍໂຕ ປເນຕ຺ຖ ສຸຕ຺ຕນ຺ຕຠາຊນີຍໍ ນາມ ນ ຄຫິຕໍ. ກສ຺ມາ? ສຸຕ຺ຕນ຺ເຕ ອິມາຍ ປຏິປາຏິຍາ ທ຺ວາວີສຕິຍາ ອິນ຺ທ຺ຣິຍານໍ ອນາຄຕຕ຺ຕາ. ສຸຕ຺ຕນ຺ຕສ຺ມິໍ ຫິ ກຕ຺ຖຈິ ທ຺ເວ ອິນ຺ທ຺ຣິຍານິ ກຖິຕານິ, ກຕ຺ຖຈິ ຕີຓິ, ກຕ຺ຖຈິ ປຎ຺ຈ, ເອວໍ ປນ ນິຣນ຺ຕຣໍ ທ຺ວາວີສຕິ ອາຄຕານິ ນາມ ນຕ຺ຖິ. ອຠິຘມ຺ມຠາຊນີເຍປິ ວິເສໂສ ນຕ຺ຖິ.

ປຎ຺ຫາປຸຈ຺ຉກນເຍ ປນ ທ຺ວາວີສຕິຍາ ອິນ຺ທ຺ຣິຍານໍ ກຕິ ກຸສລາ…ເປ… ກຕິ ອຣຓາຕິ? ອນຎ຺ຎາຕຎ຺ຎສ຺ສາມີຕິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ກຸສລໍ, ໂທມນສ຺ສິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ອກຸສລໍ, ສທ຺ຘາສຕິປຎ຺ຎາອຎ຺ຎິນ຺ທ຺ຣິຍານິ ຈຕ຺ຕາຣິ ກຸສລາພ຺ຍາກຕານິ, ມນຊີວິຕໂສມນສ຺ສອຸເປກ຺ຂາວີຣິຍສມາຘິນ຺ທ຺ຣິຍານິ ຉ ຕິຘາປິ, ເສສານິ ທສ ອພ຺ຍາກຕານິ. ຉ ອິນ຺ທ຺ຣິຍານິ ສິຍາ ສຸຂາຍ ເວທນາຍ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາ, ສິຍາ ອທຸກ຺ຂມສຸຂາຍ ເວທນາຍ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາຕິ, ຕີຓິ ຕິຘາປິ, ຊີວິຕໍ ຕິຘາ ຈ ນ ວຕ຺ຕພ຺ພຎ຺ຈ, ທ຺ວາທສິນ຺ທ຺ຣິຍານິ ນ ວຕ຺ຕພ຺ພານິ ¶ ເອວ. ຕີຓິ ວິປາການິ, ທ຺ເວ ວິປາກຘມ຺ມຘມ຺ມານິ, ຣູປິນ຺ທ຺ຣິຍານິ ສຕ຺ຕ ເນວວິປາກນວິປາກຘມ຺ມຘມ຺ມານິ, ອຎ຺ຎິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ສິຍາ ວິປາກໍ, ສິຍາ ວິປາກຘມ຺ມຘມ຺ມໍ, ນວິນ຺ທ຺ຣິຍານິ ຕິຘາປິ. ນວິນ຺ທ຺ຣິຍານິ ອຸປາທິນ຺ນຸປາທານິຍານິ, ໂທມນສ຺ສິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ອນຸປາທິນ຺ນຸປາທານິຍໍ, ຕີຓິ ອນຸປາທິນ຺ນອນຸປາທານິຍານິ, ນວ ຕິຘາປິ. ໂທມນສ຺ສິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ສວິຕກ຺ກສວິຈາຣໍ, ອຸເປກ຺ຂິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ¶ ຕຖາ ຈ ອວິຕກ຺ກອວິຈາຣຎ຺ຈ, ນວ ອວິຕກ຺ກອວິຈາຣານິ, ເອກາທສ ຕິຘາປິ. ສຕ຺ຕ ຣູປິນ຺ທ຺ຣິຍານິ ເຈວ ສຸຂທຸກ຺ຂໂທມນສ຺ສິນ຺ທ຺ຣິຍານິ ຈາຕິ ທສ ປຣິຕ຺ຕານິ, ປຈ຺ຉິມານິ ຕີຓິ ອປ຺ປມາຓານິ, ເສສານິ ນວ ຕິຘາວ. ຕຕ຺ຖ ຈ ໂສມນສ຺ສິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ຣູປາວຈຣວເສເນວ ມຫຄ຺ຄຕໍ, ຕທວເສສານິ ອຣູປາວຈຣວເສນາປີຕິ ເວທິຕພ຺ພໍ. ປຎ຺ຈິນ຺ທ຺ຣິຍານິ ອນິທສ຺ສນສປ຺ປຏິຆານິ, ສຕ຺ຕຣສ ອນິທສ຺ສນອປ຺ປຏິຆາເນວ.

ປຎ຺ຎິນ຺ທ຺ຣິຍາທີນິ ຈຕ຺ຕາຣິ ເຫຕູ, ເສສາ ນ ເຫຕູ…ເປ… ໂທມນສ຺ສິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ສຣຓໍ, ມນຊີວິຕໂສມນສ຺ສອຸເປກ຺ຂາວີຣິຍສມາຘິນ຺ທ຺ຣິຍານິ ທ຺ວິຘາປິ, ເສສານິ ປນ຺ນຣສ ອຣຓາເນວາຕິ ອຍໍ ປຎ຺ຫາປຸຈ຺ຉກນໂຍ.

ອິນ຺ທ຺ຣິເຍສຸ ປເນເຕສຸ, ປາຬິມຸຕ຺ຕວິນິຈ຺ຉໂຍ;

ກມໂຕ ທານິ ວິຎ຺ເຎຍ຺ໂຍ, ຕຕ຺ຖ ໂກສລ຺ລມິຈ຺ຉຕາ.

ກມໂຕຕິ ອຍມ຺ປິ ເທສນາກ຺ກໂມວ. ຕຕ຺ຖ ອຊ຺ຌຕ຺ຕຘມ຺ເມ ປຣິຎ຺ຎາຍ ອຣິຍຠູມິປຏິລາໂຠ ໂຫຕີຕິ ອຕ຺ຕຠາວປຣິຍາປນ຺ນານິ ຈກ຺ຂຸນ຺ທ຺ຣິຍາທີນິ ປຐມໍ ເທສິຕານິ. ໂສ ມນຸສ຺ສຕ຺ຕຠາໂວ ຍໍ ຘມ຺ມໍ ອຸປາທາຍ ‘‘ອິຕ຺ຖີ’’ຕິ ວາ ‘‘ປຸຣິໂສ’’ຕິ ວາ ສງ຺ຂໍ ຄຈ຺ຉຕິ, ‘‘ອຍໍ ໂສ’’ຕິ ນິທສ຺ສນຕ຺ຖໍ ຕໂຕ ອິຕ຺ຖິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ປຸຣິສິນ຺ທ຺ຣິຍຎ຺ຈ. ໂສ ທຸວິໂຘປິ ຊີວິຕິນ຺ທ຺ຣິຍປຏິພທ຺ຘວຸຕ຺ຕີຕິ ຎາປນຕ຺ຖໍ ຕໂຕ ຊີວິຕິນ຺ທ຺ຣິຍໍ. ຍາວ ຕສ຺ສ ປວຕ຺ຕິ, ຕາວ ເອເຕສໍ ເວທຍິຕານໍ ອນິວຕ຺ຕິ. ຍຎ຺ຈ ກິຎ຺ຈິ ເວທຍິຕໍ, ສພ຺ພໍ ຕໍ ສຸຂໍ ທຸກ຺ຂນ຺ຕິ ຎາປນຕ຺ຖໍ ຕໂຕ ສຸຂິນ຺ທ຺ຣິຍາທີນິ. ຕນ຺ນິໂຣຘຕ຺ຖໍ ປນ ເອເຕ ຘມ຺ມາ ຠາເວຕພ຺ພາຕິ ປຏິປຕ຺ຕິທສ຺ສນຕ຺ຖໍ ຕໂຕ ສທ຺ຘາທີນິ. ‘‘ອິມາຍ ປຏິປຕ຺ຕິຍາ ເອສ ຘມ຺ໂມ ປຐມໍ ອຕ຺ຕນິ ປາຕຸຠວຕີ’’ຕິ ປຏິປຕ຺ຕິຍາ ¶ ອໂມຆຠາວທສ຺ສນຕ຺ຖໍ ຕໂຕ ອນຎ຺ຎາຕຎ຺ຎສ຺ສາມີຕິນ຺ທ຺ຣິຍໍ. ຕສ຺ເສວ ຜລຕ຺ຕາ, ຕໂຕ ອນນ຺ຕຣໍ ຠາເວຕພ຺ພຕ຺ຕາ ຈ ຕໂຕ ອຎ຺ຎິນ຺ທ຺ຣິຍໍ. ອິໂຕ ປຣໍ ຠາວນາຍ ອິມສ຺ສ ອຘິຄໂມ, ອຘິຄເຕ ຈ ປນ ອິມສ຺ມິໍ ນຕ຺ຖິ ກິຎ຺ຈິ ອຸຕ຺ຕຣິ ກຣຓີຍນ຺ຕິ ຎາປນຕ຺ຖໍ ອນ຺ເຕ ປຣມສ຺ສາສຠູຕໍ ອຎ຺ຎາຕາວິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ເທສິຕນ຺ຕິ ເອວໍ ກມໂຕ ປາຬິມຸຕ຺ຕວິນິຈ຺ຉຍນໂຍ ວິຎ຺ເຎຍ຺ໂຍ.

ອິນ຺ທ຺ຣິຍວິຠງ຺ຄມາຕິກຕ຺ຖວຓ຺ຓນາ ນິຏ຺ຐິຕາ.

ປຈ຺ຈຍາກາຣວິຠງ຺ຄມາຕິກຕ຺ຖວຓ຺ຓນາ

ປຈ຺ຈຍາກາຣວິຠງ຺ຄມາຕິກາຍ ¶ ປນ ອຕ຺ຖໂຕ ຕາວ – ອວິຊ຺ຊາປຈ຺ຈຍາຕິອາທີສຸ ອວິນ຺ທິຍໍ ກາຍທຸຈ຺ຈຣິຕາທິໍ ວິນ຺ທຕິ ປຏິລຠຕິ, ວິນ຺ທິຍໍ ວາ ກາຍສຸຈຣິຕາທິໍ ນ ວິນ຺ທຕິ, ຘມ຺ມານໍ ວາ ຍຖາສຠາວໍ ອວິທິຕໍ ກໂຣຕິ, ອນ຺ຕວິຣຫິເຕ ວາ ສໍສາເຣ ສຕ຺ເຕ ຊວາເປຕິ, ອວິຊ຺ຊມາເນສຸ ວາ ຊວຕິ, ວິຊ຺ຊມາເນສຸ ວາ ນ ຊວຕີຕິ ອວິຊ຺ຊາ. ປຏິຈ຺ຈ ຜລເມຕິ ເອຕສ຺ມາຕິ ປຈ຺ຈໂຍ, ຘມ຺ມານໍ ອຸປ຺ປຕ຺ຕິຍາ, ຐິຕິຍາ ຈ ອຸປກາຣໂກ ຘມ຺ໂມ. ອວິຊ຺ຊາ ຈ ສາ ປຈ຺ຈໂຍ ຈາຕິ ອວິຊ຺ຊາປຈ຺ຈໂຍ, ຕສ຺ມາ ອວິຊ຺ຊາປຈ຺ຈຍາ. ສງ຺ຂຕມຠິສງ຺ຂໂຣນ຺ຕີຕິ ສງ຺ຂາຣາ.

ອິໂຕ ປຣໍ ສງ຺ຂາຣປຈ຺ຈຍາ ວິຎ຺ຎາຓນ຺ຕິອາທີສຸ ວຸຕ຺ຕໍ ວຸຕ຺ຕນເຍເນວ ເວທິຕພ຺ພໍ. ອວຸຕ຺ເຕສຸ ປນ ວິຊານາຕີຕິ ວິຎ຺ຎາຓໍ. ນມຕີຕິ ນາມໍ, ຣຸປ຺ປຕີຕິ ຣູປໍ, ນາມຎ຺ຈ ຣູປຎ຺ຈ ນາມຣູປຎ຺ຈ ນາມຣູປນ຺ຕິ ເອກເທສສຣູເປກເສສນເຍນ ເວທິຕພ຺ພໍ. ອາເຍ ຕໂນຕິ, ອາຍຕຎ຺ຈ ນຍຕີຕິ ອາຍຕນໍ, ຉຏ຺ຐາຍຕນຎ຺ຈ ສຬາຍຕນຎ຺ຈ ສຬາຍຕນນ຺ຕິ ເອກເສສນເຍນ ເວທິຕພ຺ພໍ. ຜຸສຕີຕິ ຜສ຺ໂສ. ເວທຍຕີຕິ ເວທນາ. ປຣິຕສ຺ສຕີຕິ ຕຓ຺ຫາ. ອຸປາທິຍຕີຕິ ອຸປາທານໍ. ຠວຕິ, ຠາວຍຕິ ຈາຕິ ຠໂວ. ຊນນໍ ຊາຕິ. ຊີຣຓໍ ຊຣາ. ມຣນ຺ຕິ ເອເຕນາຕິ ¶ ມຣຓໍ. ໂສຈນໍ ໂສໂກ. ປຣິເທວນໍ ປຣິເທໂວ. ທຸກ຺ຂຍຕິ, ອຸປ຺ປາທຏ຺ຐິຕິວເສນ ທ຺ວິຘາ ຂຓຕີຕິປິ ທຸກ຺ຂໍ. ທຸມ຺ມນສ຺ສ ຠາໂວ ໂທມນສ຺ສໍ. ຠຸໂສ ອາຍາໂສ ອຸປາຍາໂສ. ສມ຺ຠວນ຺ຕີຕິ ນິພ຺ພຕ຺ຕນ຺ຕິ. ນ ເກວລຎ຺ຈ ໂສກາທີເຫວ, ອຖ ໂຂ ອວິຊ຺ຊາປຈ຺ຈຍາ ສງ຺ຂາຣາ ສມ຺ຠວນ຺ຕີຕິອາທິນາ ສພ຺ພປເທຫິປິ ສມ຺ຠວນ຺ຕິ-ສທ຺ທສ຺ສ ໂຍຊນາ ກາຕພ຺ພາ. ເອວໍ ຫິ ປຈ຺ຈຍປຈ຺ຈຍຸປ຺ປນ຺ນວວຕ຺ຖານໍ ກຕໍ ໂຫຕິ.

ເອວນ຺ຕິ ນິທ຺ທິຏ຺ຐນຍນິທສ຺ສນໍ, ເຕນ ອວິຊ຺ຊາທີເຫວ ກາຣເຓຫິ, ນ ອິສ຺ສຣນິມ຺ມານາທີຫີຕິ ທສ຺ເສຕິ. ເອຕສ຺ສາຕິ ຍຖາວຸຕ຺ຕສ຺ສ. ເກວລສ຺ສາຕິ ອສມ຺ມິສ຺ສສ຺ສ, ສກລສ຺ສ ວາ, ທຸກ຺ຂກ຺ຂນ຺ຘສ຺ສາຕິ ທຸກ຺ຂສມູຫສ຺ສ, ນ ສຕ຺ຕສ຺ສ, ນ ສຸຂສຸຠາທີນໍ. ສມຸທໂຍຕິ ນິພ຺ພຕ຺ຕິ, ໂຫຕີຕິ ສມ຺ຠວຕິ. ອຍໍ ຕາເວຕ຺ຖ ປທຕ຺ໂຖ.

ຘມ຺ມເຠທໂຕ ປເນຕ຺ຖ ອວິຊ຺ຊາຕິ ສຸຕ຺ຕນ຺ຕປຣິຍາເຍນ ທຸກ຺ຂາທີສຸ ຈຕູສຸ, ອຠິຘມ຺ມປຣິຍາເຍນ ປຸພ຺ພນ຺ຕາທີຫິ ສທ຺ຘິໍ ອຏ຺ຐສຸ ວາ ຐາເນສຸ ອຎ຺ຎາຓໍ. ສງ຺ຂາຣາ ປນ ປຸຎ຺ຎາປຸຎ຺ຎາເນຎ຺ຊາຠິສງ຺ຂາຣາ ຕໂຍ, ກາຍວຈີຈິຕ຺ຕສງ຺ຂາຣາ ຕໂຍ ຈາຕິ ຉພ຺ພິຘາ. ຕຕ຺ຖ ອຏ຺ຐ ກາມາວຈຣກຸສລເຈຕນາ, ປຎ຺ຈ ຣູປາວຈຣກຸສລເຈຕນາ ¶ ເຈຕິ ເຕຣສ ເຈຕນາ ປຸຎ຺ຎາຠິສງ຺ຂາໂຣ ນາມ. ທ຺ວາທສ ອກຸສລເຈຕນາ ອປຸຎ຺ຎາຠິສງ຺ຂາໂຣ ນາມ. ຈຕສ຺ໂສ ອຣູປາວຈຣກຸສລເຈຕນາ ອາເນຎ຺ຊາຠິສງ຺ຂາໂຣ ນາມ. ອິເມສໍ ປນ ຕິຓ຺ຓໍ ສງ຺ຂາຣານໍ ເອວ ທ຺ວາຣໂຕ ປວຕ຺ຕິທສ຺ສນຕ຺ຖໍ ອຍໍ ສງ຺ຂາຣາທິຕ຺ຕິໂກ ວຸຕ຺ໂຕ.

ອຏ຺ຐ ກາມາວຈຣກຸສລເຈຕນາ ເຈວ ທ຺ວາທສາກຸສລເຈຕນາ ຈ ກາຍທ຺ວາເຣ ປວຕ຺ຕິຍໍ ກາຍສງ຺ຂາໂຣ, ວຈີທ຺ວາເຣ ປວຕ຺ຕິຍໍ ວຈີສງ຺ຂາໂຣ, ເອຕາ ເຈວ ມໂນທ຺ວາເຣ ປວຕ຺ຕິຍໍ, ມໂນທ຺ວາເຣ ເອວ ປວຕ຺ຕນກາ ຣູປາຣູປກຸສລເຈຕນາ ຈ ຈິຕ຺ຕສງ຺ຂາໂຣຕິ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ. ອຠິຎ຺ຎາເຈຕນາ, ປເນຕ຺ຖ ອຸທ຺ຘຈ຺ຈເຈຕນາ ຈ ປຣໂຕ ປຏິສນ຺ຘິວິຎ຺ຎາຓປຈ຺ຈຍຠາເວ ອປເນຕພ຺ພາປິ ¶ ອວິຊ຺ຊາປຈ຺ຈຍາ ສມ຺ຠວໂຕ ອິຘ ຄເຫຕພ຺ພາວາຕິ ອຍໍ ຕິໂກ ປຸຣິມຕ຺ຕິກເມວ ປວິສຕີຕິ ອຕ຺ຖໂຕ ໂລກິຍກຸສລາກຸສລເຈຕນາວ ອວິຊ຺ຊາປຈ຺ຈຍາ ສງ຺ຂາຣາຕິ ເວທິຕພ຺ພໍ. ອິທຎ຺ຈ ສຸຕ຺ຕນ຺ຕຠາຊນີຍນເຍນ, ອຠິຘມ຺ມຠາຊນີຍນເຍນ ປນ ໂລກິຍໂລກຸຕ຺ຕເຣ ເອເກກຈິຕ຺ຕກ຺ຂເຓ ທ຺ວາທສງ຺ຄສ຺ສ ປຏິຈ຺ຈສມຸປ຺ປາທສ຺ສ ຄຫຓໂຕ ສພ຺ພາປິ ເຈຕນາ ສງ຺ຂາຣາຕິ ເວທິຕພ຺ພໍ. ເອວໍ ວິຎ຺ຎາຓນາມຣູປາທີສຸປິ ສພ຺ພຈິຕ຺ຕສມ຺ປຍຸຕ຺ຕວເສນ ຈ ຘມ຺ມເຠໂທ ເວທິຕພ຺ໂພ. ສຸຕ຺ຕນ຺ຕຠາຊນີຍນເຍເນວ ປນ ທສ຺ສຍິສ຺ສາມ.

ສງ຺ຂາຣປຈ຺ຈຍາ ວິຎ຺ຎາຓຎ຺ຈ ຈກ຺ຂຸວິຎ຺ຎາຓາທິຉພ຺ພິຘໍ ພາຕ຺ຕິໍສໂລກິຍວິປາກວິຎ຺ຎາຓເມວ ໂຫຕິ, ໂລກຸຕ຺ຕຣານິ ປນ ວຏ຺ຏກຖາຍ ນ ຍຸຊ຺ຊນ຺ຕີຕິ ນ ຄຫິຕານິ. ວິຎ຺ຎາຓປຈ຺ຈຍາ ນາມຣູປໍ ປນ ສພ຺ພໂລກິຍວິຎ຺ຎາຓສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ຕໂຍ ອຣູປິໂນ ຂນ຺ຘາ. ຣູປໍ ສພ຺ພານິ ຠູຕຸປາທາຍຣູປານິ. ສຬາຍຕນໍ ມນຈ຺ຉຏ຺ຐານິ ອິນ຺ທ຺ຣິຍານິ. ຜສ຺ໂສ ຈກ຺ຂຸສມ຺ຜສ຺ສາທິໂກ ຉວິປາກຜສ຺ໂສ, ຕຖາ ເວທນາປິ. ຕຓ຺ຫາ ຣູປຕຓ຺ຫາທິເຠທໂຕ ຉພ຺ພິໂຘ ໂລໂຠ. ອຸປາທານໍ ກາມຸປາທານາທິໂຕ ຈຕຸພ຺ພິຘາ ໂລຠທິຏ຺ຐິໂຍວ. ຠໂວ ປນ ທຸວິໂຘ ກມ຺ມຠໂວ, ອຸປປຕ຺ຕິຠໂວຕິ. ຕຕ຺ຖ ກມ຺ມຠໂວ ເຕຠູມກກຸສລາກຸສລເຈຕນາ ຈ ຕໍສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ອຠິຊ຺ຌາທໂຍ ຈ. ອຸປປຕ຺ຕິຠໂວ ປນ ກມ຺ມາຠິນິພ຺ພຕ຺ຕາ ປຎ຺ຈປິ ຂນ຺ຘາ. ໂສ ປເຠທໂຕ ກາມຣູປາຣູປຠວາ ຕໂຍ, ສຎ຺ຎາ ອສຎ຺ຎາ ເນວສຎ຺ຎານາສຎ຺ຎາ ຠວາ ຕໂຍ, ເອກຈຕຸປຎ຺ຈໂວກາຣຠວາ ຕໂຍຕິ ນວວິໂຘ ນິທ຺ທິຏ຺ໂຐ. ຊາຕິອາທີນິ ປຸພ຺ເພ ວຸຕ຺ຕານິ. ເຕສຸ ຊາຕິຄ຺ຄຫເຓນ ວິຎ຺ຎາຓນາມຣູປສຬາຍຕນຜສ຺ສເວທນາວ ຄຫິຕາ ຕທວິນາຠາວໂຕ. ຕຖາ ຊຣາມຣຓຄ຺ຄຫເຓນາປິ ເຕສຎ຺ເຎວ ປາກເຠທຕ຺ຕາ. ໂສກາທໂຍ ປນ ຊຣາມຣເຓນ ທ຺ວາທສເມນ ອງ຺ເຄນ ເອກສງ຺ເຂປໍ ກຕ຺ວາ ວຸຕ຺ຕາ, ນ ວິສຸໍ ອງ຺ຄຠາເວນ. ກິມຕ຺ຖນ຺ຕິ ເຈ? ຠວຈກ຺ກສ຺ສ ອວິຈ຺ເຉທທສ຺ສນຕ຺ຖໍ. ໂສກາທິໂຕ ¶ ຫິ ອວິຊ຺ຊາ ສິທ຺ຘາ ໂຫຕິ ອວິຊ຺ຊາວິປ຺ປໂຍຄໂຕ ¶ , ອວິຊ຺ຊາສມຸປ຺ປຕ຺ຕິໂຕ ຈ. ຊຣາມຣຓພ຺ຠາຫຕສ຺ສ ຫິ ພາລສ຺ເສວ ເຕ ສມ຺ຠວນ຺ຕິ, ເຕຫິ ຈ ອວິຊ຺ຊາຍ ສິທ຺ຘາຍ ປຸນ ອວິຊ຺ຊາປຈ຺ຈຍາ ສງ຺ຂາຣາຕິ ເອວໍ ເຫຕຸຜລປຣມ຺ປຣາຍ ຠວຈກ຺ກໍ ອວິຈ຺ຉິນ຺ນໍ, ອນາທິກໍ, ອປຣິຍນ຺ຕໍ, ອປຣິໂຍສານຎ຺ຈ ໂຫຕິ.

ຍທິ ເອວໍ, ກສ຺ມາ ອວິຊ຺ຊາ ອາທິໂຕ ວຸຕ຺ຕາຕິ? ປຘານທສ຺ສນຕ຺ຖໍ ປນ ອາທິໂຕ ວຸຕ຺ຕາ. ຕິຓ຺ຓໍ ຫິ ວຏ຺ຏານໍ ອວິຊ຺ຊາ ປຘາໂນ ເຫຕຸ ຕສ຺ສາ ຠາເວ ຠາວໂຕ, ນິໂຣເຘນ ຈ ນິຣຸຊ຺ຌນໂຕ. ເອວໍ ອວິຊ຺ຊາທີຫິ ທ຺ວາທສຫິ ອງ຺ເຄຫິ ສຸຕ຺ຕນ຺ຕຠາຊນີຍນເຍນ ສພ຺ເພ ໂລກິຍຘມ຺ມາວ ປຈ຺ຈຍປຈ຺ຈຍຸປ຺ປນ຺ນຠາເວນ ວຸຕ຺ຕາຕິ ເວທິຕພ຺ພາ. ອຠິຘມ຺ມປຣິຍາເຍນ ປນ ໂລກຸຕ຺ຕຣາປີຕິ ອຍເມຕ຺ຖ ຘມ຺ມເຠໂທ.

ວິຠງ຺ຄນຍໂຕ ປເນຕ຺ຖ ປຎ຺ຫາປຸຈ຺ຉກນໂຍ ນຕ຺ຖິ, ສຸຕ຺ຕນ຺ຕຠາຊນີຍນຍາປິ ຘມ຺ມເຠເທ ວຸຕ຺ຕນເຍເນວ ວິຕ຺ຖາຣໂຕ ວິຠຕ຺ຕາຕິ ເວທິຕພ຺ໂພ. ອຠິຘມ຺ມຠາຊນີເຍ ປນ –

‘‘ອວິຊ຺ຊາປຈ຺ຈຍາ ສງ຺ຂາໂຣ, ສງ຺ຂາຣປຈ຺ຈຍາ ວິຎ຺ຎາຓໍ, ວິຎ຺ຎາຓປຈ຺ຈຍາ ນາມໍ, ນາມປຈ຺ຈຍາ ຉຏ຺ຐາຍຕນໍ, ຉຏ຺ຐາຍຕນປຈ຺ຈຍາ ຜສ຺ໂສ, ຜສ຺ສປຈ຺ຈຍາ ເວທນາ, ເວທນາປຈ຺ຈຍາ ຕຓ຺ຫາ, ຕຓ຺ຫາປຈ຺ຈຍາ ອຸປາທານໍ, ອຸປາທານປຈ຺ຈຍາ ຠໂວ, ຠວປຈ຺ຈຍາ ຊາຕິ, ຊາຕິປຈ຺ຈຍາ ຊຣາມຣຓໍ, ເອວເມຕສ຺ສ ເກວລສ຺ສ ທຸກ຺ຂກ຺ຂນ຺ຘສ຺ສ ສມຸທໂຍ ໂຫຕິ.

‘‘ອວິຊ຺ຊາປຈ຺ຈຍາ ສງ຺ຂາໂຣ…ເປ… ວິຎ຺ຎາຓປຈ຺ຈຍາ ນາມໍ, ນາມປຈ຺ຈຍາ ຜສ຺ໂສ…ເປ… ສມຸທໂຍ ໂຫຕິ.

‘‘ອວິຊ຺ຊາປຈ຺ຈຍາ…ເປ… ວິຎ຺ຎາຓປຈ຺ຈຍາ ນາມຣູປໍ, ນາມຣູປປຈ຺ຈຍາ ຉຏ຺ຐາຍຕນໍ, ຉຏ຺ຐາຍຕນປຈ຺ຈຍາ ຜສ຺ໂສ…ເປ… ສມຸທໂຍ ໂຫຕິ.

‘‘ອວິຊ຺ຊາປຈ຺ຈຍາ ¶ …ເປ… ວິຎ຺ຎາຓປຈ຺ຈຍາ ນາມຣູປໍ, ນາມຣູປປຈ຺ຈຍາ ສຬາຍຕນໍ, ຉຏ຺ຐາຍຕນປຈ຺ຈຍາ ຜສ຺ໂສ…ເປ… ສມຸທໂຍ ໂຫຕີ’’ຕິ (ວິຠ. ໒໔໓) –

ເອວໍ ປຈ຺ຈຍຈຕຸກ຺ກໍ, ປຸນ ‘‘ອວິຊ຺ຊາປຈ຺ຈຍາ ສງ຺ຂາໂຣ ອວິຊ຺ຊາເຫຕຸໂກ’’ຕິອາທິນາ (ວິຠ. ໒໔໔) ວຸຕ຺ຕນເຍເນວ ¶ ເຫຕຸຈຕຸກ຺ກໍ, ປຸນ ‘‘ອວິຊ຺ຊາປຈ຺ຈຍາ ສງ຺ຂາໂຣ ອວິຊ຺ຊາສມ຺ປຍຸຕ຺ໂຕ’’ຕິອາທິນາ (ວິຠ. ໒໔໕) ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕຈຕຸກ຺ກໍ, ປຸນ ‘‘ອວິຊ຺ຊາປຈ຺ຈຍາ ສງ຺ຂາໂຣ, ສງ຺ຂາຣປຈ຺ຈຍາປິ ອວິຊ຺ຊາ’’ຕິອາທິນາ (ວິຠ. ໒໔໖) ອຎ຺ຎມຎ຺ຎປຈ຺ຈຍຈຕຸກ຺ກນ຺ຕິ ເອວໍ ອວິຊ຺ຊາມູລການິ ຈຕ຺ຕາຣິ ຈຕຸກ຺ການິ ວຸຕ຺ຕານິ. ເອວໍ ‘‘ສງ຺ຂາຣປຈ຺ຈຍາ ອວິຊ຺ຊາ’’ຕິອາທິນາ ສງ຺ຂາຣາທິມູລກາທິອຸປາທານມູລກປຣິໂຍສານານິ ອຏ຺ຐສຸ ປເທສຸ ຈຕ຺ຕາຣິ ຈຕ຺ຕາຣິ ຈຕຸກ຺ການີຕິ ພາຕ຺ຕິໍສ ຈຕຸກ຺ການິ ມາຕິກໍ ກຕ຺ວາ ນິກ຺ຂິປິຕ຺ວາ ປຸນ ອກຸສລກຸສລວິປາກກິຣິຍຈິຕ຺ເຕສຸ ໂລກິຍໂລກຸຕ຺ຕເຣສຸ ເອເກກສ຺ມິໍ ຈິຕ຺ເຕ ຍຖານິກ຺ຂິຕ຺ເຕຫິ ຉຕ຺ຕິໍສພາຕ຺ຕິໍສມາຕິກາຈຕຸກ຺ເກຫິ ວິຕ຺ຖາຣໂຕ ຍຖານຸຣູປໍ ປຈ຺ຈຍາກາໂຣ ວິຠຕ຺ໂຕ. ອິທຎ຺ຈ ຍສ຺ມາ ນ ເກວລໍ ອຍໍ ປຈ຺ຈຍາກາໂຣ ນານາຈິຕ຺ເຕສຸ ເອວ ໂຫຕິ, ເອກຈິຕ຺ເຕປິ ໂຫຕິເຍວ. ນາປິ ວຏ຺ຏຈິຕ຺ເຕ ເອວ ໂຫຕິ, ຕຓ຺ຫາຠາວໂຕ ວິວຏ຺ຏຈິຕ຺ເຕປິ, ຕສ຺ມາ ຕໍ ນິປ຺ປເທສໂຕ ເອກຈິຕ຺ຕກ຺ຂຓິກໍ ປຈ຺ຈຍາກາຣໍ ທສ຺ເສຕຸໍ ວຸຕ຺ຕໍ. ເຕເນວ ເຫຕ຺ຖ ‘‘ອວິຊ຺ຊາປຈ຺ຈຍາ ສງ຺ຂາຣາ’’ຕິ ອວຕ຺ວາ ‘‘ອວິຊ຺ຊາປຈ຺ຈຍາ ສງ຺ຂາໂຣ’’ຕິ ເອກວຈເນນ ວຸຕ຺ຕໍ ເອກຈິຕ຺ຕກ຺ຂເຓ ພຫຸເຈຕນາຠາວາ. ຕຕ຺ຖ ຍເທຕໍ ປຐມຈຕຸກ຺ກໍ, ຕຕ຺ຖ ປຐມວາໂຣ ນາມຣູປຏ຺ຐາເນ ນາມໍ, ສຬາຍຕນຏ຺ຐາເນ ຉຏ຺ຐາຍຕນຎ຺ຈ ຄເຫຕ຺ວາ ຣູປາຣູປາທິສພ຺ພຠວສາຘາຣຓວເສນ, ເອກຈິຕ຺ຕກ຺ຂຓປຣິຍາປນ຺ນຘມ຺ມຄ຺ຄຫຓວເສນ ຈ ຣູປໍ ຉຑ຺ເຑຕ຺ວາ ວຸຕ຺ໂຕ ຣູປສ຺ສ ສພ຺ພຠວາສາຘາຣຓຕ຺ຕາ, ພຫຸຈິຕ຺ຕກ຺ຂຓິກຕ຺ຕາ ຈ. ທຸຕິໂຍ ນາມຣູປຏ຺ຐາເນ ນາມໍ, ‘‘ນາມປຈ຺ຈຍາ ຜສ຺ໂສ’’ຕິ ສຬາຍຕນຏ຺ຐາເນ ຜສ຺ສເມວ ¶ ຄເຫຕ຺ວາ ຜສ຺ສສ຺ສ ສຬາຍຕນໍ ວິນາປິ ປຈ຺ຈຍວິເສສສມ຺ຠວທສ຺ສນວເສນ ເຈວ ມຫານິທານສຸຕ຺ຕນຍທສ຺ສນວເສນ (ທີ. ນິ. ໒.໙໕ ອາທໂຍ) ຈ ວຸຕ຺ໂຕ. ຕຕິໂຍ ສຬາຍຕນຏ຺ຐາເນ ຉຏ຺ຐາຍຕນເມວ ຄເຫຕ຺ວາ ຄພ຺ຠເສຍ຺ຍການໍ ອປຣິປຸຓ຺ຓາຍຕນານໍ, ຣູປຠວິກາທີນຎ຺ຈ ວເສນ ວຸຕ຺ໂຕ. ຈຕຸຕ຺ໂຖ ‘‘ນາມປຈ຺ຈຍາ ສຬາຍຕນໍ, ສຬາຍຕນປຈ຺ຈຍາ ຜສ຺ໂສ’’ຕິ ເອວໍ ອິຕຣາຍຕເນຫິປິ ສຬາຍຕນສ຺ສ ວິເສສໂຕ ຜສ຺ສປຈ຺ຈຍຕໍວ ທສ຺ເສຕ຺ວາ ໂອປປາຕິການໍ, ປຣິປຸຓ຺ຓາຍຕນານໍ ກາມຠວິການຎ຺ຈ ວເສນ ວຸຕ຺ໂຕ. ເອວໍ ທຸຕິຍຈຕຸກ຺ກາທີສຸປິ.

ສພ຺ພຕ຺ຖາປິ ເຈຕ຺ຖ ຍສ຺ມາ ໂສກາທໂຍ ສພ຺ເພ ເອກຈິຕ຺ຕກ຺ຂເຓ ນ ສມ຺ຠວນ຺ຕິ, ສພ຺ພສ຺ມິຎ຺ຈ ຈິຕ຺ເຕ, ຠເວ ຈ ນປ຺ປວຕ຺ຕນ຺ຕິ, ຕສ຺ມາ ນ ຄຫິຕາ. ຊາຕິຊຣາມຣຓານິ ປເນຕ຺ຖ ອຣູປຘມ຺ມານໍ ລກ຺ຂຓມຕ຺ຕານິ, ຕານິ ຈ ອຈິຕ຺ຕກ຺ຂຓມຕ຺ຕານິປິ ສມານານິ ຈິຕ຺ຕກ຺ຂເຓ ອນ຺ໂຕຄຘຕ຺ຕາ ປຣິຍາຍໂຕ ປຈ຺ຈຍຸປ຺ປນ຺ເນ ກຕ຺ວາ ອງ຺ຄປຣິປູຣຓຕ຺ຖໍ ຄຫິຕານິ. ຠໂວຕິ ເຈຕ຺ຖ ອຸປາທານາທິປຈ຺ຈຍວິຣຫິຕາ ຈຕ຺ຕາໂຣ ອຣູປິໂນ ຂນ຺ຘາ, ຕຓ຺ຫາປຈ຺ຈຍາ ອຸປາທານນ຺ຕິ ເອຕ຺ຖ ກາມຸປາທານໍ ວຊ຺ເຊຕ຺ວາ ຕີຓິ ອຸປາທານານິ ເອວ ຄເຫຕພ຺ພານິ ¶ . ທ຺ວິນ຺ນມ຺ປິ ເອກລກ຺ຂຓານໍ ຘມ຺ມານໍ ເອກກ຺ຂເຓ ອສມ຺ຠວາ ໂລຠມູລວິຣຫິເຕສຸ ໂທສໂມຫມູເລສຸ ເຈວ ກຸສລາພ຺ຍາກເຕສຸ ຈ ຈິຕ຺ເຕສຸ ເວທນາປຈ຺ຈຍາ ປຏິຆໍ ວິຈິກິຈ຺ຉາ ອຸທ຺ຘຈ຺ຈນ຺ຕິ ເອວໍ ຕຓ຺ຫາຐາເນ ຍຖາໂຍຄໍ ປຏິຆາທໂຍ ຕໂຍ. ເຕສຸ ວິຈິກິຈ຺ຉາວຊ຺ຊິເຕສຸ ເຈວ ທິຏ຺ຐິວິປ຺ປຍຸຕ຺ເຕສຸ ຈ ອຸປາທານຏ຺ຐາເນ ອຘິໂມກ຺ໂຂ ຄຫິໂຕ. ວິຈິກິຈ຺ຉາຍ ປນ ສທ຺ຘິໍ ອຘິໂມກ຺ຂສ຺ສາປິ ອສມ຺ຠວາ ວິຈິກິຈ຺ຉາປຈ຺ຈຍາ ຠໂວຕິ ຈ ຄຫິໂຕ. ອຸປາທານຏ຺ຐາເນ ຈ ອຘິໂມກ຺ໂຂ ຈ ຄຫິໂຕ. ໂລກິຍານຎ຺ເຈຕ຺ຖ ກຸສລາພ຺ຍາກຕານໍ ອຸປນິສ຺ສຍວເສນ ອວິຊ຺ຊາປຈ຺ຈຍຕາ ວຸຕ຺ຕາ. ໂລກຸຕ຺ຕຣານໍ ປນ ຍສ຺ມາ ອປ຺ປຫີນາວິຊ຺ໂຊ ອວິຊ຺ຊາຍ ປຫານຕ຺ຖໍ, ປຏິປ຺ປສ຺ສມ຺ຠນຕ຺ຖຎ຺ຈ ໂລກຸຕ຺ຕຣໍ ¶ ຠາເວຕິ, ຕສ຺ມາ ສມຕິກ຺ກມນວເສນ ອວິຊ຺ຊາປຈ຺ຈຍຕາ ວຸຕ຺ຕາ, ນ ສຫຊາຕວເສນ. ເຕເນວ ເຕສໍ ນິທ຺ເທສວາເຣສຸ ‘‘ຕຕ຺ຖ ກຕມາ ອວິຊ຺ຊາ’’ຕິ ອວິຠຊິຕ຺ວາ ‘‘ຕຕ຺ຖ ກຕໂມ ອວິຊ຺ຊາປຈ຺ຈຍາ ສງ຺ຂາໂຣ’’ຕິ (ວິຠ. ໒໔໐) ວິຠຕ຺ຕໍ. ກິຣິຍຘມ຺ມານໍ ປນ ເກນຈິ ປຣິຍາເຍນ ອວິຊ຺ຊາມູລກຕ຺ຕໍ ນຕ຺ຖີຕິ ‘‘ສງ຺ຂາຣປຈ຺ຈຍາ ວິຎ຺ຎາຓ’’ນ຺ຕິອາທິນາ ສງ຺ຂາຣມູລກາທິໂກ ນໂຍ ວຸຕ຺ໂຕ, ນ ອວິຊ຺ຊາມູລໂກ. ອປິຈ ໂລກິຍກຸສລາທີສຸ ເຕສໍ ຘມ຺ມານໍ ທຸກ຺ຂສຈ຺ຈປຣິຍາປນ຺ນຕ຺ຕາ ‘‘ເອວເມຕສ຺ສ ເກວລສ຺ສ ທຸກ຺ຂກ຺ຂນ຺ຘສ຺ສ ສມຸທໂຍ ໂຫຕີ’’ຕິ (ວິຠ. ໒໒໕) ເອວໍ ອປ຺ປນາ ກຕາ, ໂລກຸຕ຺ຕຣກຸສລາທີສຸ ‘‘ເອວເມເຕສໍ ຘມ຺ມານ’’ນ຺ຕິ. ອຍໍ ໂລກິຍໂຕ ໂລກຸຕ຺ຕຣານໍ ເທສນາຍ ວິເສໂສຕິ ອຍໍ ອຠິຘມ຺ມຠາຊນີເຍ ນໂຍ.

ອິທານິ ປຈ຺ຈຍນຍາ, ກາຣກາທີຫິ ສຸຎ຺ຎໂຕ;

ມູລທ຺ຘສນ຺ຘິສງ຺ເຂປາກາຣວຏ຺ຏວິຠາຄໂຕ.

ວາຣໂຓປມໂຕເປຕ຺ຖ, ຄມ຺ຠີຣນຍເຠທໂຕ;

ຍຖາຣຫໍ ວິຊານີໂຍ, ປາຬິມຸຕ຺ຕວິນິຈ຺ຉໂຍ.

ຕຕ຺ຖ ປຈ຺ຈຍນໂຍ ສາມຎ຺ຎໂຕ, ວິເສສໂຕ ຈາຕິ ທຸວິໂຘ ໂຫຕິ. ຕຕ຺ຖ ຕພ຺ຠາວຠາວິມຕ຺ຕຕາປກາສໂກ ສາມຎ຺ຎໂຕ ປຈ຺ຈຍນໂຍ. ວິເສສໂຕ ປນ ປຏ຺ຐາເນ ອາຄເຕສຸ ເຫຕຸປຈ຺ຈຍາທິຈຕຸວີສຕິຍາ ປຈ຺ຈເຍສຸ ຍຖານຸຣູປໍ ປຈ຺ຈຍວິເສສຸປ຺ປນ຺ນມຕ຺ຕຕາປກາສໂກ. ສາ ຈ ເນສໍ ຈຕຸວີສຕິຍາ ປຈ຺ຈຍານໍ ວິຠາຄຕາ ປຏ຺ຐານມາຕິກຕ຺ຖສໍວຓ຺ຓນາຍ ອາວິ ຠວິສ຺ສຕິ. ຕຕ຺ຖ ສາມຎ຺ຎໂຕ ສງ຺ຂາຣາທໂຍ ອວິຊ຺ຊາທິປຈ຺ຈຍຠາເວ ເອວ ຠາວິໂນຕິ ເວທິຕພ຺ພາ. ຍສ຺ສ ຫິ ຈຕູສຸ ສຈ຺ເຈສຸ, ປຸພ຺ພນ຺ຕາທີສຸ ຈ ອວິຊ຺ຊາ ອປ຺ປຫີນາ ໂຫຕິ, ໂສ ທຸກ຺ເຂ ຕາວ ປຸພ຺ພນ຺ຕາທີສຸ ຈ ອຎ຺ຎາເຓນ ¶ ຕີສຸ ¶ ຠເວສຸ ຊາຕິຊຣາໂຣຄມຣຓາທິອເນກາທີນວໂວກິຓ຺ຓໍ ປຸຎ຺ຎຜລສງ຺ຂາຕໍ ສງ຺ຂາຣວິປຣິຓາມທຸກ຺ຂໍ ທຸກ຺ຂໂຕ ອຊານນ຺ໂຕ ສຸຂສຎ຺ຎາຍ ປຕ຺ເຖຕ຺ວາ ຕີຫິ ທ຺ວາເຣຫິ ປຸຎ຺ຎາເນຎ຺ຊາຠິສງ຺ຂາເຣ ອາຣຠຕິ. ສມຸທເຍ ອຎ຺ຎາເຓນ ທຸກ຺ຂເຫຕຸຠູເຕສຸປິ ຕຓ຺ຫາປຣິກ຺ຂາເຣສຸ ທຸກ຺ຂເຫຕຸກໍ ອາປາຍິກາທິທຸກ຺ຂໍ, ທຸກ຺ຂເຫຕຸຠູເຕສຸ ກາມູປເສວນາທີສຸ ຈ ອາທີນວໍ ອປສ຺ສນ຺ໂຕ ສຸຂເຫຕຸສຎ຺ຎາຍ ເຈວ ກິເລສາຠິຠູຕຕາຍ ຈ ຕິວິເຘປິ ສງ຺ຂາເຣ ອາຣຠຕິ. ນິໂຣເຘ, ປນ ມຄ຺ເຄ ຈ ອຎ຺ຎາເຓນ ອນິໂຣຘຠູເຕ ຄຕິວິເສເສ ນິໂຣຘສຎ຺ຎີ, ນິໂຣຘສ຺ສ ຈ ວາ ອມຄ຺ຄຠູເຕສຸປິ ຍຎ຺ຎາມຣຕປາທີສຸປິ ນິໂຣຘມຄ຺ຄສຎ຺ຎີ ຫຸຕ຺ວາ ຕິວິເຘປິ ສງ຺ຂາເຣ ອາຣຠຕິ. ອິທປ຺ປຈ຺ຈຍຕາປຏິຈ຺ຈສມຸປ຺ປນ຺ເນສຸ ຘມ຺ເມສຸ ອຎ຺ຎາເຓນ ‘‘ອເຫຕູ ອປ຺ປຈ຺ຈຍາ ສຕ຺ຕາ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ, ນ ໂຫນ຺ຕິ ປຣໍ ມຣຓາ’’ຕິ ວາ ‘‘ອຕ຺ຕາວ ຊານາຕິ ວາ ນ ຊານາຕິ ວາ, ໂສວ ສງ຺ຂາເຣ ສງ຺ຂໂຣຕິ, ໂສວ ປຏິສນ຺ຘິຍໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ຕສ຺ສ ອຓຸອິສ຺ສຣາທໂຍ ກລລາທິຠາເວນ ສຣີຣໍ ສຓ຺ຐາເປນ຺ຕາ ອິນ຺ທ຺ຣິຍານິ ສມ຺ປາເທນ຺ຕິ, ໂສວ ອິນ຺ທ຺ຣິຍສມ຺ປນ຺ໂນ ຜຸສຕິ, ເວທຍຕິ, ຕຓ຺ຫິຍຕິ, ອຸປາທານາທີນິ ຈ ກໂຣຕີ’’ຕິ ວາ ‘‘ສພ຺ເພ ສຕ຺ຕາ ນິຍຕິສງ຺ຄຕິຠວປຣິຓຕາ’’ຕິ ວາ ວິກປ຺ເປຕິ. ໂສ ເອວໍ ອວິຊ຺ຊາຍ ອນ຺ຘີກໂຕ –

‘‘ຍຖາປິ ນາມ ຊຈ຺ຈນ຺ໂຘ, ນໂຣ ອປຣິຓາຍໂກ;

ເອກທາ ຍາຕິ ມຄ຺ເຄນ, ອຸມ຺ມຄ຺ເຄນາປິ ເອກທາ.

‘‘ສໍສາເຣ ສໍສຣໍ ພາໂລ, ຕຖາ ອປຣິຓາຍໂກ;

ກໂຣຕິ ເອກທາ ປຸຎ຺ຎໍ, ອປຸຎ຺ຎມປິ ເອກທາ’’ຕິ. (ວິຠ. ອຏ຺ຐ. ໒໒໖ ສງ຺ຄາຣປທນິທ຺ເທສ) –

ວຸຕ຺ຕນເຍນ ຕິວິເຘ ສງ຺ຂາເຣ ອຠິສງ຺ຂໂຣຕີຕິ. ກິໍ ປເນຕ຺ຖ ເອກາວ ອວິຊ຺ຊາ ສງ຺ຂາຣານໍ ປຈ຺ຈໂຍ ໂຫຕິ, ນນຸ ເອກສ຺ມາ ¶ ກາຣຓາ ເອກໍວ ກາຣິຍໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ອເນກໍ ກາຣິຍໍ ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ອເນກສ຺ມາ ວາ ເອກນ຺ຕິ, ອເນກສ຺ມາ ກາຣຓາ ອເນກໍ ກາຣິຍໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕີຕິ? ສຈ຺ຈໍ, ປຘານຕ຺ຕປາກຏຕ຺ຕອສາຘາຣຓຕ຺ຕທີປນຕ຺ຖໍ ປເນຕ຺ຖ ອເນເກສຸ ກາຣເຓສຸປິ ເອກາ ອວິຊ຺ຊາ ເອວ ປຈ຺ຈຍຠາເວນ ນິທ຺ທິຏ຺ຐາ ‘‘ຜສ຺ສປຈ຺ຈຍາ ເວທນາ (ອຸທາ. ໓), ເສມ຺ຫສມຸຏ຺ຐານາ ອາພາຘາ’’ຕິອາທີສຸ (ອ. ນິ. ໑໐.໖໐; ມຫານິ. ໕; ຈູຬນິ. ຂຄ຺ຄວິສາຓສຸຕ຺ຕນິທ຺ເທສ ໑໒໘) ວິຍ. ອວິຊ຺ຊາ ຫິ ປຘາໂນ ເຫຕຸ, ສງ຺ຂາຣານໍ ປາກໂຏ, ອສາຘາຣໂຓ ຈ ຕຓ຺ຫາທິເຫຕູນມ຺ປິ ເຫຕຸຕ຺ຕາ, ນ ວຕ຺ຖາຣມ຺ມຓາທີນິ ¶ ຂີຓາສວສ຺ສ ເຕສໍ ສມ຺ຠເວປິ ສງ຺ຂາຣານໍ ອຠາວາຕິ. ເອວໍ ຕາເວຕ຺ຖ ວຏ຺ຏສງ຺ຂາຣານໍ ອວິຊ຺ຊາຍ ເອວ ຠາເວ ຠາໂວ ເວທິຕພ຺ໂພ. ຕຖາ ວິຎ຺ຎາຓສ຺ສາປິ ອຸປຈິຕກມ຺ມາຠາເວ ອຠາວໂຕ, ສພ຺ພຕ຺ຖ ສພ຺ເພສຎ຺ຈ ສພ຺ພວິປາກວິຎ຺ຎາຓຸປ຺ປຕ຺ຕິປ຺ປສງ຺ຄໂຕ ຈ ສງ຺ຂາຣານໍ ເອວ ຠາເວ ຠາໂວ ເວທິຕພ຺ໂພ. ຍຖາ ເຈຕ຺ຖ, ເອວໍ ອຸປຣິປິ ນາມຣູປາທີນໍ ວິຎ຺ຎາຓາທິຠາເວ ຠາໂວ ຍຖານຸຣູປໍ ອນຸຠວຍຸຕ຺ຕີຫິ ຎາຕພ຺ໂພຕິ ອຍໍ ສາມຎ຺ຎໂຕ ປຈ຺ຈຍນໂຍ.

ວິເສສໂຕ ປນ ອວິຊ຺ຊາ ປຸຎ຺ຎາຠິສງ຺ຂາຣານໍ ຕາວ ອາຣມ຺ມຓປຈ຺ຈເຍນ, ອຸປນິສ຺ສຍປຈ຺ຈເຍນ ຈາຕິ ທ຺ວິຘາ ປຈ຺ຈໂຍ ໂຫຕິ. ສາ ຫິ ອວິຊ຺ຊໍ ອາຣພ຺ຠ ສມ຺ມສນາທິວເສນ ອຸປ຺ປຕ຺ຕິຍໍ ກາມາວຈຣານໍ, ອຠິຎ຺ຎາຈິຕ຺ເຕນ ສໂມຫຈິຕ຺ຕສ຺ສ ຊານນກາເລ ຣູປາວຈຣານຎ຺ຈ ປຸຎ຺ຎາຠິສງ຺ຂາຣານໍ ຕາວ ອາຣມ຺ມຓປຈ຺ຈເຍນ ປຈ຺ຈໂຍ ໂຫຕິ, ອວິຊ຺ຊາສມຕິກ຺ກມນຕ຺ຖາຍ ປນ ອວິຊ຺ຊາສມ຺ມູຬ຺ຫຕາຍ ກາມຣູປຠວສມ຺ປຕ຺ຕິໂຍ ປຕ຺ເຖຕ຺ວາວ ກາມຣູປາວຈຣປຸຎ຺ຎານິ ກໂຣນ຺ຕສ຺ສ ອຸປນິສ຺ສຍປຈ຺ຈເຍນ ປຈ຺ຈໂຍ ໂຫຕິ. ອປຸຎ຺ຎາຠິສງ຺ຂາຣານໍ ປເນສາ ອວິຊ຺ຊໍ ອາຣພ຺ຠ ຣາຄາທີນໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນກາເລ ອາຣມ຺ມຓາທິປຈ຺ຈເຍນ ອວິຊ຺ຊາສມ຺ມູຬ຺ຫຕາຍ ປາຓາຕິປາຕາທີນິ ກໂຣນ຺ຕສ຺ສ ນິສ຺ສຍປຈ຺ຈເຍນ, ທຸຕິຍຊວນາທີນໍ ¶ ອນນ຺ຕຣູປນິສ຺ສຍາເສວນນຕ຺ຖິວິຄຕປຈ຺ຈເຍຫິ ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ອກຸສລໍ ກໂຣນ຺ຕສ຺ສ ເຫຕຸສຫຊາຕອຎ຺ຎມຎ຺ຎນິສ຺ສຍສມ຺ປຍຸຕ຺ຕອຕ຺ຖິອວິຄຕປຈ຺ຈເຍຫີຕິ ເອວໍ ອເນກຘາ ປຈ຺ຈໂຍ ໂຫຕິ, ອາເນຎ຺ຊາຠິສງ຺ຂາຣານໍ ປນ ເອເກນ ອຸປນິສ຺ສຍປຈ຺ຈເຍເນວ ປຈ຺ຈໂຍ ໂຫຕິ.

ສງ຺ຂາຣປຈ຺ຈຍາ ວິຎ຺ຎາຓປເທ ປນ ຕໂຍປິ ສງ຺ຂາຣາ ວິຎ຺ຎາຓສ຺ສ ຍຖາຣຫໍ ຕີສຸ ຠເວສຸ ປຏິສນ຺ຘິປວຕ຺ຕີສຸ ກມ຺ມປຈ຺ຈເຍນ ເຈວ ອຸປນິສ຺ສຍປຈ຺ຈເຍນ ຈາຕິ ທ຺ວິຘາ ປຈ຺ຈຍາ ໂຫນ຺ຕິ. ອຠິຘມ຺ມຠາຊນີຍນເຍນ ສຫຊາຕສ຺ສ ວິຎ຺ຎາຓສ຺ສ ສຫຊາຕອຎ຺ຎມຎ຺ຎນິສ຺ສຍສມ຺ປຍຸຕ຺ຕກມ຺ມຕ຺ຖິອວິຄຕາທິປຈ຺ຈເຍຫິ ປຈ຺ຈຍາ ໂຫນ຺ຕິ.

ວິຎ຺ຎາຓປຈ຺ຈຍາ ນາມຣູປປເທ ປນ ວິຎ຺ຎາຓໍ ວິປາກຠູຕໍ, ອວິປາກຠູຕຎ຺ຈ ນາມສ຺ສ ເກວລສ຺ສ ວາ ຣູປມິສ຺ສກສ຺ສ ວາ ປຏິສນ຺ຘິປວຕ຺ຕີສຸ ສຫຊາຕອຎ຺ຎມຎ຺ຎນິສ຺ສຍສມ຺ປຍຸຕ຺ຕວິປາກອາຫາຣອິນ຺ທ຺ຣິຍອຕ຺ຖິອວິຄຕປຈ຺ຈເຍຫິ ຍຖາຣຫໍ ນວຘາ, ອຏ຺ຐຘາ ວາ ປຈ຺ຈໂຍ ໂຫຕິ. ປຏິສນ຺ຘິຍໍ ວິປາກວິຎ຺ຎາຓໍ ວຕ຺ຖຸຣູປສ຺ສ ສຫຊາຕອຎ຺ຎມຎ຺ຎນິສ຺ສຍວິປາກອາຫາຣອິນ຺ທ຺ຣິຍວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕອຕ຺ຖິ ອວິຄຕປຈ຺ຈເຍຫິ ນວຘາ ປຈ຺ຈໂຍ ໂຫຕິ. ຐເປຕ຺ວາ ປນ ວຕ຺ຖຸຣູປໍ ເສສຣູປສ຺ສ ເຕເຫວ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎປຈ຺ຈຍຣຫິເຕຫິ ອຏ຺ຐຫິ ປຈ຺ຈໂຍ ໂຫຕິ. ອຠິສງ຺ຂາຣວິຎ຺ຎາຓໍ ປນ ເອກໂວກາຣປຎ຺ຈໂວກາຣຠເວສຸ ¶ ກມ຺ມຊຣູປສ຺ສ ສຸຕ຺ຕນ຺ຕິກປຣິຍາເຍນ ອຸປນິສ຺ສຍວເສນ ປຈ຺ຈໂຍ ໂຫຕິ. ປວຕ຺ຕິຍໍ ປນ ສພ຺ພມ຺ປິ ວິຎ຺ຎາຓໍ ຕສ຺ສ ຕສ຺ສ ນາມຣູປສ຺ສ ຍຖາຣຫໍ ປຈ຺ຈໂຍ ໂຫຕິ. ຕຕ຺ຖ ອຣູປຠເວ ວິຎ຺ຎາຓໍ ນາມສ຺ເສວ, ອສຎ຺ຎິຠເວ ຣູປສ຺ເສວ, ປຎ຺ຈໂວກາຣຠເວ ນາມຣູປສ຺ສ ປຈ຺ຈໂຍ ໂຫຕີຕິ ເວທິຕພ຺ພໍ. ເຕເນວ ນາມຎ຺ຈ ຣູປຎ຺ຈ ນາມຣູປຎ຺ຈ ນາມຣູປນ຺ຕິ ນິພ຺ພຈນໍ ກຕນ຺ຕິ.

ນາມຣູປປຈ຺ຈຍາ ¶ ສຬາຍຕນປເທ ປນ ນາມໍ ວິປາກຠູຕໍ, ອວິປາກຠູຕຎ຺ຈ ອຣູປຠເວ ຉຏ຺ຐາຍຕນສ຺ສ ອວກໍສໂຕ ສຫຊາຕອຎ຺ຎມຎ຺ຎນິສ຺ສຍສມ຺ປຍຸຕ຺ຕວິປາກອຕ຺ຖິອວິຄຕວເສນ ຍຖາຣຫໍ ສຕ຺ຕຘາ ປຈ຺ຈໂຍ ໂຫຕິ. ອິຕເຣສໍ ປເນຕໍ ປຎ຺ຈນ຺ນໍ ຈກ຺ຂາຍຕນາທີນໍ ປຎ຺ຈໂວກາຣຠເວ ປຏິສນ຺ຘິຍໍ ຈຕຸມຫາຠູຕສຫາຍໍ ຫຸຕ຺ວາ ສຫຊາຕນິສ຺ສຍວິປາກວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕອຕ຺ຖິອວິຄຕວເສນ ຉຘາ ປຈ຺ຈໂຍ ໂຫຕິ. ກິຎ຺ຈິ ປເນຕ຺ຖ ເຫຕຸປຈ຺ຈເຍນ, ກິຎ຺ຈິ ອາຫາຣປຈ຺ຈເຍນ ຈາຕິ ເຕສໍ ວເສນ ສພ຺ພວາເຣສຸ ອຸກ຺ກໍສາວກໍໂສ ເວທິຕພ຺ໂພ. ປວຕ຺ເຕ ປນ ຈກ຺ຂາທີນໍ ປຎ຺ຈນ຺ນໍ ວິປາກມວິປາກມ຺ປິ ນາມໍ ປຈ຺ຉາຊາຕວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕອຕ຺ຖິອວິຄຕວເສນ ຈຕຸຘາ ປຈ຺ຈໂຍ ໂຫຕີຕິ. ເອວໍ ຕາວ ນາມເມວ ສຬາຍຕນສ຺ສ ປຈ຺ຈໂຍ ໂຫຕີຕິ ເວທິຕພ຺ພໍ.

ຣູປໍ ປນ ວຕ຺ຖຸຠູຕໍ ປຏິສນ຺ຘິຍໍ ຉຏ຺ຐາຍຕນສ຺ສ ສຫຊາຕອຎ຺ຎມຎ຺ຎນິສ຺ສຍວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕອຕ຺ຖິອວິຄຕວເສນ ຉຘາ ປຈ຺ຈໂຍ ໂຫຕິ. ຈຕຸມຫາຠູຕຣູປໍ ຈກ຺ຂາທີນໍ ປຎ຺ຈນ຺ນໍ ປຏິສນ຺ຘິຍໍ, ປວຕ຺ເຕ ຈ ສຫຊາຕນິສ຺ສຍອຕ຺ຖິອວິຄຕປຈ຺ຈເຍຫິ ຈຕຸຘາ ປຈ຺ຈໂຍ ໂຫຕິ. ຣູປຊີວິຕິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ປນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍອຕ຺ຖິອວິຄຕວເສນ ຕິວິຘາ. ຕຖາ ອາຫາໂຣ ອາຫາຣຕ຺ຖິອວິຄຕວເສນ. ໂສ ຈ ອາຫາຣູປຊີວີນໍ ປວຕ຺ເຕເຍວ, ໂນ ປຏິສນ຺ຘິຍໍ. ຕານິ ປນ ປຎ຺ຈ ຈກ຺ຂາຍຕນາທີນິ ປຎ຺ຈວິຎ຺ຎາຓສງ຺ຂາຕສ຺ສ ຉຏ຺ຐສ຺ສ ມນາຍຕນສ຺ສ ນິສ຺ສຍປຸເຣຊາຕອິນ຺ທ຺ຣິຍວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕອຕ຺ຖິອວິຄຕວເສນ ຉຘາ ປຈ຺ຈຍາ ໂຫນ຺ຕິ ປວຕ຺ເຕເຍວ, ໂນ ປຏິສນ຺ຘິຍໍ. ຕຖາ ປຎ຺ຈວິຎ຺ຎາຓວິຣຫິຕມນາຍຕນສ຺ສ ວຕ຺ຖຸຣູປໍ ນິສ຺ສຍປຸເຣຊາຕວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕອຕ຺ຖິອວິຄຕວເສນ ປຎ຺ຈຘາ ປຈ຺ຈໂຍ ໂຫຕີຕິ. ເອວໍ ຣູປເມວ ຉຏ຺ຐາຍຕນສ຺ສ, ສຬາຍຕນສ຺ສ ຈ ປຈ຺ຈໂຍ ໂຫຕີຕິ ເວທິຕພ຺ພໍ. ຂນ຺ຘຕ຺ຕຍວຕ຺ຖຸຣູປສງ຺ຂາຕໍ ປນ ນາມຣູປໍ ຉຏ຺ຐາຍຕນສ຺ສ ປຏິສນ຺ຘິຍໍ ສຫຊາຕອຎ຺ຎມຎ຺ຎນິສ຺ສຍສມ຺ປຍຸຕ຺ຕວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕວິປາກອຕ຺ຖິອວິຄຕາທິວເສນ ຍຖາຣຫໍ ປຈ຺ຈໂຍ ໂຫຕີຕິ. ເອວໍ ¶ ນາມຎ຺ຈ ຣູປຎ຺ຈ ນາມຣູປຎ຺ຈ ຍຖາຣຫໍ ຉຏ຺ຐາຍຕນສ຺ສ, ສຬາຍຕນສ຺ສ ຈ ປຈ຺ຈໂຍ ໂຫຕີຕິ ເວທິຕພ຺ພໍ.

ສຬາຍຕນປຈ຺ຈຍາ ຜສ຺ສປເທ ປນ ຉຏ຺ຐາຍຕນໍ ວິປາກໍ, ອວິປາກຎ຺ຈ ສພ຺ພຕ຺ຖ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕຜສ຺ສສ຺ສ ¶ ສຫຊາຕາທິວເສນ ນວຘາ, ອຏ຺ຐຘາ ວາ ປຈ຺ຈໂຍ ໂຫຕິ. ຈກ຺ຂາຍຕນາທີນິ ປຎ຺ຈ ຍຖາກ຺ກມໍ ປວຕ຺ເຕ ຈກ຺ຂຸສມ຺ຜສ຺ສາທີນໍ ປຎ຺ຈນ຺ນໍ ນິສ຺ສຍປຸເຣຊາຕອິນ຺ທ຺ຣິຍວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕອຕ຺ຖິອວິຄຕວເສນ ຉຘາ, ຣູປາຍຕນາທີນິ ປຎ຺ຈ ເຕສໍ ອາຣມ຺ມຓປຸເຣຊາຕອຕ຺ຖິອວິຄຕວເສນ ຕິຘາ. ມໂນສມ຺ຜສ຺ສສ຺ສ ປນ ຕານິ, ຘມ຺ມາຣມ຺ມຓຎ຺ຈ ຕຖາ ຈ ອາຣມ຺ມຓາຘິປຕິມຕ຺ເຕນ ຈາຕິ ພຫຸຘາ ປຈ຺ຈຍາ ໂຫນ຺ຕິ. ເອວໍ ຉຏ຺ຐາຍຕນຎ຺ຈ ສຬາຍຕນຎ຺ຈ ຉພ຺ພິຘສ຺ສາປິ ຜສ຺ສສ຺ສ ປຈ຺ຈໂຍ ໂຫຕີຕິ ເວທິຕພ຺ພໍ.

ຜສ຺ສປຈ຺ຈຍາ ເວທນາປເທ ສພ຺ໂພປິ ຜສ຺ໂສ ສຫຊາຕານໍ ເວທນານໍ ສຫຊາຕອຎ຺ຎມຎ຺ຎນິສ຺ສຍວິປາກອາຫາຣສມ຺ປຍຸຕ຺ຕອຕ຺ຖິອວິຄຕວເສນ ອຏ຺ຐຘາ, ສຕ຺ຕຘາ ວາ ປຈ຺ຈໂຍ ໂຫຕິ, ອສຫຊາຕານໍ ອຸປນິສ຺ສຍວເສເນວາຕິ.

ເວທນາປຈ຺ຈຍາ ຕຓ຺ຫາປເທ ວິປາກເວທນາ ອນຸສຍປຕິຕາຍ ຕຓ຺ຫາຍ ອຸປນິສ຺ສຍວເສນ, ສຫຊາຕາທິວເສນ ຈ ປຈ຺ຈໂຍ ໂຫຕິ. ຍສ຺ມາ ປນ –

ທຸກ຺ຂີ ສຸຂໍ ປຕ຺ຖຍຕິ, ສຸຂີ ຠິຍ຺ໂຍປິ ອິຈ຺ຉຕິ;

ອຸເປກ຺ຂາ ປນ ສນ຺ຕຕ຺ຕາ, ສຸຂມິຈ຺ເຈວ ຠາສິຕາ;

ຕຓ຺ຫາຍ ປຈ຺ຈຍາ ຕສ຺ມາ, ໂຫນ຺ຕິ ຕິສ຺ໂສປິ ເວທນາຕິ. (ວິສຸທ຺ຘິ. ໒.໖໔໔);

ຕຓ຺ຫາປຈ຺ຈຍາ ອຸປາທານປເທ ຕຓ຺ຫາ ອສຫຊາຕາ ຈຕຸນ຺ນມ຺ປິ ອຸປາທານານໍ ອຸປນິສ຺ສຍວເສນ ເຈວ ອນນ຺ຕຣາທິວເສນ ຈ, ສຫຊາຕາ ປນ ກາມຸປາທານວຊ຺ຊິຕານໍ ຕິຓ຺ຓໍ ເຫຕຸສຫຊາຕ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎນິສ຺ສຍສມ຺ປຍຸຕ຺ຕອຕ຺ຖິອວິຄຕວເສນ ສຕ຺ຕຘາ ປຈ຺ຈໂຍ ໂຫຕິ.

ອຸປາທານປຈ຺ຈຍາ ¶ ຠວປເທ ຈຕຸພ຺ພິຘມ຺ປິ ອຸປາທານໍ ອສຫຊາຕສ຺ສ ສພ຺ພກມ຺ມຠວສ຺ສ ເຈວ ອຸປປຕ຺ຕິຠວສ຺ສ ຈ ອຸປນິສ຺ສຍວເສເນວ ປຈ຺ຈໂຍ ໂຫຕິ, ສຫຊາຕສ຺ສ ປນ ກມ຺ມຠວສ຺ສ ເຫຕຸສຫຊາຕາທິວເສນ ປຈ຺ຈໂຍ ໂຫຕິ.

ຠວປຈ຺ຈຍາ ¶ ຊາຕິປເທ ຠໂວຕິ ກມ຺ມຠໂວວ ອຘິປ຺ເປໂຕ, ໂສ ຈ ຊາຕິຍາ ກມ຺ມປຈ຺ຈຍອຸປນິສ຺ສຍປຈ຺ຈຍວເສນ ທ຺ວິຘາ ປຈ຺ຈໂຍ ໂຫຕິ.

ຊາຕິປຈ຺ຈຍາ ຊຣາມຣຓາທິປເທ ຊາຕິ ປນ ຊຣາມຣຓານໍ, ໂສກາທີນຎ຺ຈ ຕພ຺ຠາວຠາວີຠາວມຕ຺ຕໂຕ ສຸຕ຺ຕນ຺ຕິກນເຍນ ອຸປນິສ຺ສຍໂກຏິຍາວ ປຈ຺ຈໂຍ ໂຫຕີຕິ ອຍໍ ຕາເວຕ຺ຖ ປຈ຺ຈຍນໂຍ.

ກາຣກາທີຫິ ສຸຎ຺ຎໂຕ ປເນເຕ ອວິຊ຺ຊາທໂຍ ທ຺ວາທສ ຘມ຺ມາ ຍສ຺ມາ ເອວໍ ປຈ຺ຈຍປຈ຺ຈຍຸປ຺ປນ຺ນຠາເວນ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎໍ ປຏິພທ຺ຘາ ອຎ຺ຎນິຣເປກ຺ຂາ ຫຸຕ຺ວາ ອວິຈ຺ຉິນ຺ນາ ອນາທິກາ ປວຕ຺ຕນ຺ຕິ, ຕສ຺ມາ ຕໂຕ ອຎ຺ເຎນ ພ຺ຣຫ຺ມາທິນາ ກາຣເກນ, ປກຕິອຓຸກາລາທິເຫຕຸນາ ວາ ກາຣກເວທກຣູເປນ ປຣປຣິກປ຺ປິເຕນ ອຕ຺ຕນາ ວາ ຣຫິຕາ. ນ ເຈເຕ ອຕ຺ຕາ, ນ ອຕ຺ຕນິ, ນ ອຕ຺ຕວນ຺ໂຕ, ສຸຎ຺ຎາ ເອເຕ ອຕ຺ເຕນ ວາ ອຕ຺ຕນິເຍນ ວາ ຘຸວຠາເວນ ວາ ສຸຠຠາເວນ ວາ ສຸຂຠາເວນ ວາຕິ ອຍໍ ກາຣກາທີຫິ ສຸຎ຺ຎຕາ.

ມູລທ຺ຘສນ຺ຘິສງ຺ເຂປາກາຣວຏ຺ຏວິຠາຄໂຕຕິ ເອຕ຺ຖ ມູລໂຕ ຕາວ ອວິຊ຺ຊາ, ຕຓ຺ຫາ ຈາຕິ ທ຺ເວ ຘມ຺ມາ ມູລນ຺ຕິ ເວທິຕພ຺ພາ. ອທ຺ຘໂຕ ປເນຕ຺ຖ ອວິຊ຺ຊາ, ສງ຺ຂາຣາຕິ ທ຺ເວ ອງ຺ຄານິ ອຕີໂຕ ອທ຺ຘາ, ວິຎ຺ຎາຓາທີນິ ຠວາວສານານິ ອຏ຺ຐ ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ໂນ ອທ຺ຘາ, ຊາຕິ ເຈວ ຊຣາມຣຓຎ຺ຈາຕິ ທ຺ເວ ອນາຄໂຕ ອທ຺ຘາຕິ ຕໂຍ ອທ຺ຘາ ເວທິຕພ຺ພາ. ສນ຺ຘິໂຕ ປນ ສງ຺ຂາຣານໍ, ປຏິສນ຺ຘິວິຎ຺ຎາຓສ຺ສ ຈ ອນ຺ຕຣາ ເອໂກ ເຫຕຸຜລສນ຺ຘິ, ເວທນາຍ ຈ ຕຓ຺ຫາຍ ຈ ອນ຺ຕຣາ ເອໂກ ຜລເຫຕຸສນ຺ຘິ, ຠວສ຺ສ ¶ ຈ ຊາຕິຍາ ຈ ອນ຺ຕຣາ ເອໂກ ເຫຕຸຜລສນ຺ຘິ ຈາຕິ ຕໂຍ ສນ຺ຘີ ເວທິຕພ຺ພາ. ສງ຺ເຂປໂຕ ປນ ສນ຺ຘີນໍ ອາທິປຣິໂຍສານວວຕ຺ຖິຕາ ຈຕ຺ຕາໂຣ ສງ຺ເຂປາ ໂຫນ຺ຕິ. ເສຍ຺ຍຖິທໍ – ອວິຊ຺ຊາສງ຺ຂາຣາ ເອໂກ ສງ຺ເຂໂປ, ວິຎ຺ຎາຓນາມຣູປສຬາຍຕນຜສ຺ສເວທນາ ທຸຕິໂຍ, ຕຓ຺ຫຸປາທານຠວາ ຕຕິໂຍ, ຊາຕິຊຣາມຣຓານິ ຈຕຸຕ຺ໂຖຕິ ເອວໍ ຈຕ຺ຕາໂຣ ສງ຺ເຂປາ ເວທິຕພ຺ພາ.

ອຕີເຕ ເຫຕຸໂຍ ປຎ຺ຈ, ອິທານິ ຜລປຎ຺ຈກໍ;

ອິທານິ ເຫຕຸໂຍ ປຎ຺ຈ, ອາຍຕິໍ ຜລປຎ຺ຈກນ຺ຕິ. –

ເອຕ຺ຖ ຫິ ສຣູປໂຕ ວຸຕ຺ຕາ ອວິຊ຺ຊາສງ຺ຂາຣາ, ເຕສໍ ຄຫເຓນ ຕທວິນາຠາວໂຕ ຄຫິຕາ ຕຓ຺ຫຸປາທານຠວາຕິ ອິເມ ປຎ຺ຈ ຘມ຺ມາ ອຕີເຕ ເຫຕຸໂຍ ນາມ, ສຣູປໂຕ ວຸຕ຺ຕາ ວິຎ຺ຎາຓາທໂຍ ປຎ຺ຈ ຘມ຺ມາ ອິທານິ ຜລປຎ຺ຈກໍ ນາມ, ສຣູປໂຕ ປນ ວຸຕ຺ຕາ ຕຓ຺ຫຸປາທານຠວາ, ເຕສໍ ຄຫເຓນ ຕທວິນາຠາວໂຕ ຄຫິຕາ ອວິຊ຺ຊາສງ຺ຂາຣາຕິ ອິເມ ປຎ຺ຈ ອິທານິ ເຫຕຸໂຍ ນາມ. ຊາຕິອາທິອປເທເສນ ວຸຕ຺ຕາ ວິຎ຺ຎາຓາທໂຍ ປຎ຺ຈ ຘມ຺ມາ ອາຍຕິໍ ຜລປຎ຺ຈກໍ ນາມາຕິ ເອວໍ ວີສຕິ ອາກາຣາ ເວທິຕພ຺ພາ. ວຏ຺ຏໂຕ ປເນຕ຺ຖ ສງ຺ຂາຣຠວາ ກມ຺ມວຏ຺ຏໍ, ອວິຊ຺ຊາຕຓ຺ຫຸປາທານາ ກິເລສວຏ຺ຏໍ, ເສສານິ ວິປາກວຏ຺ຏນ຺ຕິ ຕີຓິ ວຏ຺ຏານິ ໂຫນ຺ຕິ. ຍາວ ຈ ເຕສຸ ກິເລສວຏ຺ຏໍ ອຣິຍມຄ຺ເຄນ ນ ອຸປຈ຺ຉິຊ຺ຊຕິ, ຕາວ ອິທໍ ຠວຈກ຺ກໍ ອນຸປຈ຺ຉິນ຺ນໍ ປວຕ຺ຕຕີຕິ ອຍເມຕ຺ຖ ມູລທ຺ຘສນ຺ຘິສງ຺ເຂປາກາຣວຏ຺ຏວິຠາໂຄ.

ວາຣໂຓປມໂຕຕິ ¶ ເອຕ຺ຖ ວາຣຓໂຕ ຕາວ – ‘‘ອວິຊ຺ຊາປຈ຺ຈຍາ ສງ຺ຂາຣາ’’ຕິ ອິທມເຫຕຸກວິສມເຫຕຸກທສ຺ສນນິວາຣຓໍ, ‘‘ສງ຺ຂາຣປຈ຺ຈຍາ ວິຎ຺ຎາຓ’’ນ຺ຕິ ອຸຈ຺ເຉທອຕ຺ຕສງ຺ກນ຺ຕິທສ຺ສນນິວາຣຓໍ, ‘‘ວິຎ຺ຎາຓປຈ຺ຈຍາ ນາມຣູປ’’ນ຺ຕິ ອຕ຺ຕາຕິ ປຣິກປ຺ປິຕວຕ຺ຖຸເຠທທສ຺ສນໂຕ ຆນສຎ຺ຎານິວາຣຓໍ, ‘‘ນາມຣູປປຈ຺ຈຍາ ສຬາຍຕນ’’ນ຺ຕິອາທິ ອຕ຺ຕາ ປສ຺ສຕິ…ເປ… ວິຊານາຕິ ຜຸສຕິ, ເວທຍຕິ, ຕຓ຺ຫິຍຕິ, ອຸປາທິຍຕິ, ຠວຕິ, ຊາຍຕິ, ຊີຍຕິ, ມີຍຕີຕິ ເອວມາທິທສ຺ສນນິວາຣຓນ຺ຕິ ອິທເມຕ຺ຖ ມິຈ຺ຉາທສ຺ສນນິວາຣຓໍ.

ອຸປມາໂຕ ປເນຕ຺ຖ ອນ຺ໂຘ ວິຍ ອວິຊ຺ຊາ, ຕສ຺ສ ອຸປກ຺ຂລນໍ ວິຍ ສງ຺ຂາຣາ, ປຕນໍ ວິຍ ວິຎ຺ຎາຓໍ, ເຕນ ຄຓ຺ຑປາຕຸຠາໂວ ວິຍ ນາມຣູປໍ, ຕສ຺ສ ຄຓ຺ຑເຠທປີຬກາ ວິຍ ສຬາຍຕນໍ, ຕສ຺ສ ສງ຺ຆຏ຺ຏນໍ ວິຍ ຜສ຺ໂສ, ຕຊ຺ຊນິຕທຸກ຺ຂໍ ວິຍ ເວທນາ, ທຸກ຺ຂສ຺ສ ປຏິກາຣາຠິລາໂສ ວິຍ ຕຓ຺ຫາ, ອສປ຺ປາຍຄ຺ຄຫຓໍ ວິຍ ອຸປາທານໍ, ອສປ຺ປາຍາເລປນໍ ວິຍ ຠໂວ, ເຕນ ຄຓ຺ຑວິກາຣປາຕຸຠາໂວ ວິຍ ຊາຕິ, ຕພ຺ພິກາຣເຠໂທ ວິຍ ຊຣາມຣຓໍ. ຍຖາສຠາວທສ຺ສນນິວາຣຓາທິໂຕ ວາ ເອເຕ ອວິຊ຺ຊາທໂຍ ອກ຺ຂິປຏລາທິ ອຸປມາຫິປິ ເວທິຕພ຺ພາຕິ ອຍເມຕ຺ຖ ອຸປມາ.

ຄມ຺ຠີຣນຍເຠທໂຕຕິ ເອຕ຺ຖ ຄມ຺ຠີຣເຠໂທ ຕາວ ອິເມສໍ ອວິຊ຺ຊາທີນໍ ປຈ຺ເຈກໍ ຘມ຺ມຕ຺ຖເທສນາປຏິເວຘຄມ຺ຠີຣຕາ ເວທິຕພ຺ພາ. ອິເມ ຫິ ອວິຊ຺ຊາທໂຍ ຘມ຺ມາ ເຍນາກາເຣນ ຍທວຕ຺ຖາ ຈ ສງ຺ຂາຣາທີນໍ ¶ ຜລານໍ ປຈ຺ຈຍາ ໂຫນ຺ຕິ, ໂສ ເນສໍ ປຈ຺ຈຍຏ຺ໂຐ ທຸຣວໂພຘໂຕ ຄມ຺ຠີໂຣຕິ ອຍເມຕ຺ຖ ຘມ຺ມຄມ຺ຠີຣຕາ. ຘມ຺ໂມຕິ ເຫຕຸ ‘‘ເຫຕຸມ຺ຫິ ຎາຓໍ ຘມ຺ມປຏິສມ຺ຠິທາ’’ຕິ (ວິຠ. ໗໒໐) ວຈນໂຕ. ຊຣາມຣຓາທີນໍ ຜລານໍ ຊາຕິອາທີຫິ ປຈ຺ຈເຍຫິ ສມ຺ຠູຕສມຸທາຄຕຏ຺ໂຐ ທຸຣວໂພຘໂຕ ຄມ຺ຠີໂຣຕິ ອຍໍ ອຕ຺ຖຄມ຺ຠີຣຕາ. ອຕ຺ໂຖຕິ ຜລໍ ‘‘ເຫຕຸຜເລ ຎາຓໍ ¶ ອຕ຺ຖປຏິສມ຺ຠິທາ’’ຕິ (ວິຠ. ໗໒໐) ວຈນໂຕ. ເຕສໍ ປນ ເຫຕູນໍ, ຜລານຎ຺ຈ ເຕນ ເຕນາກາເຣນ ອວິປຣີຕໂຕ ເທສນາປິ ສພ຺ພຎ຺ຎຸຕຎ຺ຎາຓສ຺ເສວ ໂຄຈຣໂຕ ຄມ຺ຠີຣາຕິ ອຍໍ ເທສນາຄມ຺ຠີຣຕາ. ໂຍ ປເນສໍ ອວິຊ຺ຊາສງ຺ຂາຣາທີນໍ ອທສ຺ສນາຍູຫນາທິສຠາໂວ, ໂສ ມນ຺ທປຎ຺ເຎຫິ ທຸປ຺ປຣິໂຍຄາຫຕ຺ຕາ ຄມ຺ຠີໂຣຕິ ອຍໍ ປຏິເວຘຄມ຺ຠີຣຕາຕິ ອຍເມຕ຺ຖ ຄມ຺ຠີຣເຠໂທ.

ນຍເຠໂທ ປເນຕ຺ຖ ເອກຕ຺ຕນໂຍ ນານຕ຺ຕນໂຍ ອພ຺ຍາປາຣນໂຍ ເອວໍຘມ຺ມຕານໂຍຕິ ອິເມສໍ ຈຕຸນ຺ນໍ ອຕ຺ຖນຍານໍ ວເສນ ເວທິຕພ຺ໂພ. ຕຕ຺ຖ ຫິ ‘‘ອວິຊ຺ຊາປຈ຺ຈຍາ ສງ຺ຂາຣາ, ສງ຺ຂາຣປຈ຺ຈຍາ ວິຎ຺ຎາຓ’’ນ຺ຕິ ເອວໍ ພີຊສ຺ສ ອງ຺ກຸຣາທິຠາເວນ ຣຸກ຺ຂຠາວປ຺ປຕ຺ຕິ ວິຍ ສນ຺ຕານານຸປຈ຺ເຉໂທ ເອກຕ຺ຕນໂຍ ນາມ. ຍໍ ສມ຺ມາ ປສ຺ສນ຺ໂຕ ເຫຕຸຜລສມ຺ພນ຺ເຘນ ສນ຺ຕານານຸປຈ຺ເຉທາວໂພຘໂຕ ອຸຈ຺ເຉທທິຏ຺ຐິໍ ປຊຫຕິ, ມິຈ຺ຉາ ປສ຺ສນ຺ໂຕ ເຫຕຸຜລສມ຺ພນ຺ເຘນ ປວຕ຺ຕມານສ຺ສ ສນ຺ຕານານຸປຈ຺ເຉທສ຺ສ ເອກຕ຺ຕຄ຺ຄຫຓໂຕ ສສ຺ສຕທິຏ຺ຐິໍ ອຸປາທິຍຕິ.

ອວິຊ຺ຊາທີນໍ ປນ ຍຖາສກໍ ລກ຺ຂຓວວຕ຺ຖານໍ ນານຕ຺ຕນໂຍ ນາມ. ຍໍ ສມ຺ມາ ປສ຺ສນ຺ໂຕ ນວນວານໍ ອຸປ຺ປາທທສ຺ສນໂຕ ສສ຺ສຕທິຏ຺ຐິໍ ປຊຫຕິ, ມິຈ຺ຉາ ປສ຺ສນ຺ໂຕ ເອກສນ຺ຕານປຕິຕສ຺ສ ຠິນ຺ນສນ຺ຕານສ຺ເສວ ນານຕ຺ຕຄ຺ຄຫຓໂຕ ອຸຈ຺ເຉທທິຏ຺ຐິໍ ອຸປາທິຍຕິ.

ອວິຊ຺ຊາຍ ປນ ‘‘ສງ຺ຂາຣາ ມຍາ ອຸປ຺ປາເທຕພ຺ພາ, ສງ຺ຂາຣານໍ ວາ ວິຎ຺ຎາຓໍ ອມ຺ເຫຫີ’’ຕິ ເອວມາທິພ຺ຍາປາຣາຠາໂວ ອພ຺ຍາປາຣນໂຍ ນາມ. ຍໍ ສມ຺ມາ ປສ຺ສນ຺ໂຕກາຣກສ຺ສ ອຠາວາວໂພຘໂຕ ອຕ຺ຕທິຏ຺ຐິໍ ປຊຫຕິ, ມິຈ຺ຉາ ປສ຺ສນ຺ໂຕ ໂຍ ອສຕິປິ ພ຺ຍາປາເຣ ອວິຊ຺ຊາທີນໍ ສຠາວນິຍມສິທ຺ໂຘ ເຫຕຸຠາໂວ, ຕສ຺ສ ອຄ຺ຄຫຓໂຕ ອກິຣິຍທິຏ຺ຐິໍ ອຸປາທິຍຕິ.

ອວິຊ຺ຊາທີຫິ ¶ ປນ ກາຣເຓຫິ ສງ຺ຂາຣາທີນໍເຍວ ສມ຺ຠໂວ ຂີຣາທີຫິ ທຘິອາທີນໍ ວິຍ, ນ ອຎ຺ເຎສນ຺ຕິ ອຍໍ ເອວໍຘມ຺ມຕານໂຍ ນາມ. ຍໍ ສມ຺ມາ ປສ຺ສນ຺ໂຕ ປຈ຺ຈຍານຸຣູປໂຕ ຜລາວໂພຘໂຕ ອເຫຕຸກທິຏ຺ຐິໍ, ອກິຣິຍທິຏ຺ຐິຎ຺ຈ ປຊຫຕິ, ມິຈ຺ຉາ ປສ຺ສນ຺ໂຕ ປຈ຺ຈຍານຸຣູປໍ ຜລປ຺ປວຕ຺ຕິໍ ອຄ຺ຄເຫຕ຺ວາ ¶ ຍໂຕ ກຸໂຕຈິ ຍສ຺ສ ກສ຺ສຈິ ອສມ຺ຠວຄ຺ຄຫຓໂຕ ອເຫຕຸກທິຏ຺ຐິໍ ເຈວ ນິຍຕວາທຎ຺ຈ ອຸປາທິຍຕີຕິ ອຍເມຕ຺ຖ ນຍເຠໂທຕິ ເອວໍ ວິຊານີໂຍ ປາຬິມຸຕ຺ຕວິນິຈ຺ຉໂຍ.

ປຈ຺ຈຍາກາຣວິຠງ຺ຄມາຕິກຕ຺ຖວຓ຺ຓນາ ນິຏ຺ຐິຕາ.

ສຕິປຏ຺ຐານວິຠງ຺ຄມາຕິກຕ຺ຖວຓ຺ຓນາ

ສຕິປຏ຺ຐານວິຠງ຺ຄມາຕິກາຍ ປນ ອຕ຺ຖໂຕ ຕາວ – ຈຕ຺ຕາໂຣຕິ ຄຓນປຣິຈ຺ເຉໂທ, ເຕນ ນ ຕໂຕ ເຫຏ຺ຐາ, ນ ອຸທ຺ຘນ຺ຕິ ທີເປຕິ. ສຕິປຏ຺ຐານາຕິ ເອຕ຺ຖ ທ຺ເວ ສຕິປຏ຺ຐານາ ສຕິໂຄຈໂຣປິ ສຕິປິ. ‘‘ຈຕຸນ຺ນໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຕິປຏ຺ຐານານໍ ສມຸທຍຎ຺ຈ ອຕ຺ຖງ຺ຄມຎ຺ຈ ເທເສສ຺ສາມີ’’ຕິອາທີສຸ (ສໍ. ນິ. ໕.໔໐໘) ຫິ ສຕິໂຄຈໂຣ ‘‘ສຕິປຏ຺ຐານ’’ນ຺ຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ, ຕສ຺ສຕ຺ໂຖ ປຕິຏ຺ຐາຕິ ຕສ຺ມິນ຺ຕິ ປຏ຺ຐານໍ, ກາ ປຕິຏ຺ຐາຕິ? ສຕິ. ສຕິຍາ ປຏ຺ຐານໍ ສຕິປຏ຺ຐານໍ. ປຘານໍ ຐານນ຺ຕິ ວາ ປຏ຺ຐານໍ, ສຕິຍາ ປຏ຺ຐານໍ ສຕິປຏ຺ຐານໍ. ‘‘ຈຕ຺ຕາໂຣ ສຕິປຏ຺ຐານາ ຠາວິຕາ ພຫຸລີກຕາ ສຕ຺ຕ ໂພຊ຺ຌງ຺ເຄ ປຣິປູເຣນ຺ຕີ’’ຕິອາທີສຸ (ມ. ນິ. ໓.໑໔໗) ປນ ສຕິ. ຕສ຺ສຕ຺ໂຖ ປຕິຏ຺ຐາຕີຕິ ປຏ຺ຐານໍ, ອຸປຏ຺ຐາຕິ ໂອກ຺ກນ຺ຕິຕ຺ວາ ປກ຺ຂນ຺ທິຕ຺ວາ ປວຕ຺ຕຕີຕິ ອຕ຺ໂຖ. ສຕິເຍວ ປຏ຺ຐານຕ຺ເຖນ ສຕິປຏ຺ຐານໍ. ອຖ ວາ ສຣຓຏ຺ເຐນ ສຕິ, ສາ ຈ ອຸປຏ຺ຐານຏ຺ເຐນ ປຏ຺ຐານນ຺ຕິ ສຕິປຏ຺ຐານໍ, ອິທມິຘ ອຘິປ຺ເປຕໍ. ຍທິ ເອວໍ, ກສ຺ມາ ສຕິປຏ຺ຐານາຕິ ພຫຸວຈນໍ ກຕໍ? ສຕິຍາ ພຫຸຕ຺ຕາ. ອາຣມ຺ມຓເຠເທນ ຫິ ພຫຸກາ ຕາ ສຕິໂຍ.

ອິຘາຕິ ¶ ອິມສ຺ມິໍ ສາສເນ, ເຕນ ອຊ຺ຌຕ຺ຕາທິວເສນ ສພ຺ພປ຺ປກາຣຈຕຸຈຕ຺ຕາລີສວິຘສຕິປຏ຺ຐານນິພ຺ພຕ຺ຕກສ຺ສ ປຸຄ຺ຄລສ຺ສ ນິສ຺ສຍຠູຕໍ ສາສນເມວ, ນາຎ຺ຎໍ ສາສນນ຺ຕິ ທີເປຕິ. ວຸຕ຺ຕໍ ເຫຕໍ ‘‘ອິເຘວ, ຠິກ຺ຂເວ, ສມໂຓ…ເປ… ສຸຎ຺ຎາ ປຣປ຺ປວາທາ ສມເຓຫິ ອຎ຺ເຎຫີ’’ຕິ (ທີ. ນິ. ໒.໒໑໔; ມ. ນິ. ໑.໑໓໙; ອ. ນິ. ໔.໒໔໑).

ຠິກ຺ຂູຕິ ສໍສາເຣ ຠຍໍ ອິກ຺ຂນໂກ. ເຕນ ກິຎ຺ຈາປິ ຠຄວໂຕ ເທວໂລເກ ນິສີທິຕ຺ວາ ສຕິປຏ຺ຐານໍ ເທເສນ຺ຕສ຺ສ ສນ຺ຕິເກ ເທວຄຓໍ ມຸຎ຺ຈິຕ຺ວາ ເອກຠິກ຺ຂຸປິ ນິສິນ຺ໂນ ນາມ ນຕ຺ຖິ, ຕຖາປິ ເທໂວ ວາ ໂຫຕຸ ມນຸສ຺ໂສ ວາ ຄຫຏ຺ໂຐ ວາ ປພ຺ພຊິໂຕ ວາ, ສໍສາເຣ ຠຍນ຺ຕິ ສມ຺ມາ ອິກ຺ຂມາໂນ ຍຖານຸສິຏ຺ຐໍ ¶ ປຏິປຊ຺ຊມາໂນວ ຠິກ຺ຂຸ ນາມ ໂຫຕິ, ນາຎ຺ໂຎຕິ ທສ຺ເສຕິ. ຍຖາຫ ‘‘ອລງ຺ກໂຕ ເຈປີ’’ຕິ (ຘ. ປ. ໑໔໒).

ອຊ຺ຌຕ຺ຕນ຺ຕິ ນິຍກຊ຺ຌຕ຺ຕໍ. ກາເຍຕິ ເອຕ຺ຖ ອາຍນ຺ຕິ ຕໂຕຕິ ອາໂຍ. ເກ ອາຍນ຺ຕິ? ກຸຈ຺ຉິຕາ ເກສາທໂຍ, ອິຕິ ກຸຈ຺ຉິຕານໍ ອາໂຍຕິ ກາໂຍ. ອຖ ວາ ອງ຺ຄປຈ຺ຈງ຺ຄານໍ, ເກສາທີນຎ຺ຈ ສມູຫຏ຺ເຐນປິ ກາໂຍ, ຣູປກາໂຍ, ຕສ຺ມິໍ ອຕ຺ຕໂນ ກາເຍຕິ ອຕ຺ໂຖ. ກາຍານຸປສ຺ສີຕິ ກາຍໍ ອນຸປສ຺ສນສີໂລ. ‘‘ກາເຍ’’ຕິ ຈ ວຕ຺ວາ ປຸນ ‘‘ກາຍານຸປສ຺ສີ’’ຕິ ທຸຕິຍກາຍ-ຄ຺ຄຫຓໍ ‘‘ເອວໍ ນ ກາເຍ ອງ຺ຄປຈ຺ຈງ຺ຄວິນິມຸຕ຺ຕເອກຘມ຺ມານຸປສ຺ສີ, ນາປິ ເກສໂລມາທິວິນິມຸຕ຺ຕອິຕ຺ຖິປຸຣິສານຸປສ຺ສີ, ນ ຈ ຠູຕຸປາທາຍວິນິມຸຕ຺ຕເອກຘມ຺ມານຸປສ຺ສີ, ອຖ ໂຂ ຣຖສມ຺ຠາຣນຄຣາວຍວກທລິກ຺ຂນ຺ຘວິຠາຄານຸປສ຺ສໂກ ວິຍ ຍຖາກ຺ກມໍ ອງ຺ຄປຈ຺ຈງ຺ຄເກສາທິຠູຕຸປາທາຍສມູຫານຸປສ຺ສີ ເອວາ’’ຕິ ທສ຺ສນຕ຺ຖໍ ກຕໍ. ຕຖາ ເຫຕ຺ຖ ຍຖາວຸຕ຺ຕຘມ຺ມສມູຫວິນິມຸຕ຺ໂຕ ອິຕ຺ຖິປຸຣິສາທິໂກ, ອຎ຺ໂຎ ວາ ໂກຈິ ຘມ຺ໂມ ນ ທິສ຺ສຕິ, ຍຖາວຸຕ຺ຕຘມ຺ມສມູຫມຕ຺ເຕເຍວ ປນ ພາລາ ຕຖາ ຕຖາ ສຸຠາທິໂຕ ຈ ມິຈ຺ຉາຠິນິເວສໍ ກໂຣນ຺ຕິ, ອຍໍ ¶ ປນ ໂຍຄີ ຕຕ຺ຖ ກາຍານຸປສ຺ສີ ເອວ ອນິຈ຺ຈທຸກ຺ຂອນຕ຺ຕາສຸຠານຸປສ຺ສີ ເອວາຕິ ວຸຕ຺ຕໍ ໂຫຕິ. ອຖ ວາ ຍ຺ວາຍໍ ມຫາສຕິປຏ຺ຐາເນ ອສ຺ສາສປສ຺ສາສາທິໂກ ຈຸທ຺ທສວິໂຘ ກາໂຍ ວຸຕ຺ໂຕ, ຕສ຺ສ ສພ຺ພສ຺ສ ອິມສ຺ມິໍເຍວ ກາເຍ ອນຸປສ຺ສນໂຕ ‘‘ກາເຍ ກາຍານຸປສ຺ສີ’’ຕິ ເອວມາທິນາປິ ອຕ຺ໂຖ ທຏ຺ຐພ຺ໂພ.

ວິຫຣຕີຕິ ອິຣິຍຕິ, ຈຕູສຸ ອິຣິຍາປເຖສຸ ເອເກນາຄຕໍ ສຣີຣພາຘນໍ ອຎ຺ເຎນ ອິຣິຍາປເຖນ ວິຈ຺ຉິນ຺ທິຕ຺ວາ ອປຕມານໍ ອຕ຺ຕຠາວໍ ຫຣຕິ, ປວຕ຺ເຕຕີຕິ ອຕ຺ໂຖ. ພຫິທ຺ຘາ ກາເຍຕິ ປຣສ຺ສ ກາເຍ. ອຊ຺ຌຕ຺ຕພຫິທ຺ຘາ ກາເຍຕິ ກາເລນ ອຕ຺ຕໂນ, ກາເລນ ປຣສ຺ສ ກາເຍ. ກາເລນ ຫິ ອຊ຺ຌຕ຺ຕພຫິທ຺ຘາກາເຍສຸປິ ເອກສ຺ມິໍ ຂເຓ ກາຍານຸປສ຺ສນາ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ປຄຸຓກມ຺ມຏ຺ຐານສ຺ສ ປນ ອປຣາປຣໍ ສຎ຺ຈຣຓກາໂລ ເອຕ຺ຖ ກຖິໂຕ. ອາຕາປີຕິ ກາຍປຣິຄ຺ຄາຫກວີຣິເຍນ ວີຣິຍວາ. ໂສ ຫິ ຍສ຺ມາ ກິເລສານໍ ອາຕາປນໂຕ ອາຕາໂປ ວຸຈ຺ຈຕິ ວີຣິຍໍ, ໂສ ຈສ຺ສ ອຕ຺ຖິ, ຕສ຺ມາ ອາຕາປີຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ. ສມ຺ປຊາໂນຕິ ກາຍປຣິຄ຺ຄາຫເກນ ສມ຺ປຊຎ຺ເຎນ ສມນ຺ນາຄໂຕ. ສຕິມາຕິ ກາຍປຣິຄ຺ຄາຫິກາຍ ສຕິຍາ ສມນ຺ນາຄໂຕ. ອຍໍ ປນ ຍສ຺ມາ ສຕິຍາ ອາຣມ຺ມຓໍ ປຣິຄ຺ຄເຫຕ຺ວາ ປຎ຺ຎາຍ ອນຸປສ຺ສຕິ, ວີຣິເຍນ ຈ ອນ຺ຕຣາ ໂວສານໍ ນາປຊ຺ຊຕິ, ຕສ຺ມາ ເຍສໍ ຘມ຺ມານໍ ອານຸຠາເວນ ຕໍ ສຕິປຏ຺ຐານໍ ສມ຺ປຊ຺ຊຕິ, ເຕສໍ ທສ຺ສນຕ຺ຖໍ ‘‘ອາຕາປີ ສມ຺ປຊາໂນ ສຕິມາ’’ຕິ ອິທໍ ວຸຕ຺ຕນ຺ຕິ ເວທິຕພ຺ພໍ.

ອິຕິ ¶ ກາຍານຸປສ຺ສນາສຕິປຏ຺ຐານໍ, ສມ຺ປໂຍຄງ຺ຄຎ຺ຈ ທສ຺ເສຕ຺ວາ ອິທານິ ປຫານງ຺ຄໍ ທສ຺ເສຕຸໍ ‘‘ວິເນຍ຺ຍ ໂລເກ ອຠິຊ຺ຌາໂທມນສ຺ສ’’ນ຺ຕິ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕຕ຺ຖ ວິເນຍ຺ຍາຕິ ຕທງ຺ຄວິນເຍນ ວາ ວິກ຺ຂມ຺ຠນວິນເຍນ ວາ ວິນຍິຕ຺ວາ. ໂລເກຕິ ຍ຺ວາຍໍ ອຊ຺ຌຕ຺ຕາທິເຠໂທ ກາໂຍ ວຸຕ຺ໂຕ, ສ຺ເວວ ອິຘ ລຸຊ຺ຊນປລຸຊ຺ຊນຏ຺ເຐນ ໂລໂກ ນາມ. ວິຠງ຺ເຄ ປນ ຍສ຺ມາ ຣູປກາເຍ ¶ ປຫີນອຠິຊ຺ຌາທໂຍ ເວທນາທີສຸປິ ປຫີຍນ຺ຕິ ເອວ, ຕສ຺ມາ ປຎ຺ຈປິ ອຸປາທານກ຺ຂນ຺ຘາ ‘‘ໂລໂກ’’ຕິ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕສ຺ມິໍ ໂລເກ ອຠິຊ຺ຌາໂທມນສ຺ສສງ຺ຂາຕໍ ກາມຈ຺ຉນ຺ທພ຺ຍາປາທໍ ວິເນຍ຺ຍາຕິ ສມ຺ພນ຺ໂຘ. ອິມສ຺ສ ຈ ນີວຣເຓສຸ ພລວຘມ຺ມທ຺ວຍສ຺ສ ປຫານທສ຺ສເນນ ເສສນີວຣຓານມ຺ປິ ປຫານໍ ວຸຕ຺ຕໍເຍວາຕິ ເວທິຕພ຺ພໍ. ວິເສເສນ ເຈຕ຺ຖ ອຠິຊ຺ຌາໂທມນສ຺ສວິນເຍນ ຍຖາກ຺ກມໍ ກາຍສມ຺ປຕ຺ຕິວິປຕ຺ຕິມູລານໍ ອນຸໂຣຘວິໂຣຘານໍ, ອຕ຺ຕອຠິຣຕິຕທສຸຠາກາຣາທິຠາວນານຠິຣຕີນໍ, ອຠູຕຄຸຓປກ຺ເຂປຠູຕໂທສາປນຍນານຎ຺ຈ ປຫານໍ ວຸຕ຺ຕໍ, ເຕນ ໂຍຄາວຈຣສ຺ສ ໂຍຄານຸຠາວນິພ຺ພຕ຺ຕຜລໍ, ໂຍຄສມຕ຺ຖຕາ ຈ ທີປິຕາ ໂຫຕິ.

ອຊ຺ຌຕ຺ຕໍ ເວທນາສູຕິອາທີສຸປິ ອຊ຺ຌຕ຺ຕາທີນິ ວຸຕ຺ຕນເຍນ ເວທິຕພ຺ພານິ. ເອຕ຺ຖ ປນ ເວທນາຕິ ຕິສ຺ໂສ ເວທນາ ໂລກິຍາ, ຕຖາ ຈິຕ຺ຕໍ, ຘມ຺ມາ ຈ, ເຕສໍ ວິຠາໂຄ ວິຠງ຺ຄນເຍ ອາວິ ຠວິສ຺ສຕິ. ເກວລໍ ປເນຕ຺ຖ ຍຖາ ເວທນາທໂຍ ອນຸປສ຺ສນ຺ໂຕ ເວທນາທິອນຸປສ຺ສີ ນາມ ໂຫຕິ, ໂສ ນໂຍ ທສ຺ເສຕພ຺ໂພ. ເສຍ຺ຍຖິທໍ – ເວທນາສຸ ຕາວ ສຸຂາ ເວທນາ ທຸກ຺ຂໂຕ, ທຸກ຺ຂາ ສລ຺ລໂຕ, ອິຕຣາ ຈ ອນິຈ຺ຈໂຕ ອນຸປສ຺ສິຕພ຺ພາ. ຍຖາຫ –

‘‘ໂຍ ສຸຂໍ ທຸກ຺ຂໂຕ ອທ຺ທ, ທຸກ຺ຂມທ຺ທກ຺ຂິ ສລ຺ລໂຕ;

ອທຸກ຺ຂມສຸຂໍ ສນ຺ຕໍ, ອທ຺ທກ຺ຂິ ນໍ ອນິຈ຺ຈໂຕ’’ຕິ (ສໍ. ນິ. ໔.໒໕໓; ອິຕິວຸ. ໕໓).

ສພ຺ພາ ເອວ ເອຕາ ທຸກ຺ຂໂຕ ອນຸປສ຺ສິຕພ຺ພາ ‘‘ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ເວທຍິຕໍ, ຕໍ ທຸກ຺ຂສ຺ມິນ຺ຕິ ວທາມີ’’ຕິ (ສໍ. ນິ. ໔.໒໕໙) ວຈນໂຕ. ເອວໍ ອນຸປສ຺ສນ຺ໂຕ ປນ ອນິຈ຺ຈາທິສຕ຺ຕານຸປສ຺ສນາວເສນ ວາ ອນຸປສ຺ສນ຺ໂຕປິ ‘‘ອິມໍ ເວທນໍ ໂກ ເວທຍຕິ, ກສ຺ສາຍໍ ເວທນາ, ກິໍ ກາຣຓາຍໍ ເວທນາ’’ຕິ ອຸປປຣິກ຺ຂິຕ຺ວາ ‘‘ນ ໂກຈິ ສຕ຺ຕາທິໂກ ເວທຍຕິ, ນ ເກສຎ຺ຈິ ສຕ຺ຕາທີນໍ ເວທນາ, ວຕ຺ຖາຣມ຺ມຓາທິກາຣຓາ ¶ ປນາຍໍ ເວທນາ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕີ’’ຕິ ອນຸປສ຺ສນ຺ໂຕປິ ເວທນານຸປສ຺ສີ ນາມ ໂຫຕິ. ອຖ ວາ ສຸຂາທີນໍ ອຸປ຺ປຕ຺ຕິກ຺ຂເຓ ທຸກ຺ຂາທີນໍ ອສມ຺ຠວາ ອນິຈ຺ຈາ ອທ຺ຘຸວາ ວິປຣິຓາມຘມ຺ມາຕິ ເອວໍ ວາ ອນຸປສ຺ສນ຺ໂຕ ເວທນານຸປສ຺ສີ ນາມ ໂຫຕິ. ອິມິນາວ ນເຍນ ປາຬິນຍານຸສາເຣນ ¶ ເສສຈິຕ຺ຕຘມ຺ມານມ຺ປິ ອນຸປສ຺ສນາກາໂຣ ເວທິຕພ຺ໂພ. ວິເສສໂຕ ປເນຕ຺ຖ ຈິຕ຺ເຕສຸ ອນິຈ຺ຈຕາວເສນ, ຘມ຺ເມສຸ ອນຕ຺ຕຕາວເສນ ຈ ອນຸປສ຺ສນ຺ໂຕ ຈິຕ຺ຕານຸປສ຺ສີ, ຘມ຺ມານຸປສ຺ສີ ຈ ນາມ ໂຫຕີຕິ ເວທິຕພ຺ພໍ. ເສສໍ ສຸວິຎ຺ເຎຍ຺ຍເມວ. ອຍໍ ຕາເວຕ຺ຖ ປທຕ຺ໂຖ.

ຘມ຺ມເຠໂທ ປເນຕ຺ຖ ນຕ຺ຖິ, ສຣຓວເສນ ຈ ເອກາວ ສຕິ ອາຣມ຺ມຓວເສນ ‘‘ຈຕ຺ຕາໂຣ ສຕິປຏ຺ຐານາ’’ຕິ ວຸຕ຺ຕາຕິ.

ວິຠງ຺ຄນຍໂຕ ປເນຕ຺ຖ ສຸຕ຺ຕນ຺ຕຠາຊນີເຍ ຕາວ ອຊ຺ຌຕ຺ຕພຫິທ຺ຘາຕທຸຠຍກາເຍ ເກສາທິໂກຏ຺ຐາສຠາວນາວເສນ ປຐມໍ ສຕິປຏ຺ຐານໍ ວິຕ຺ຖາຣິຕໍ. ຕຖາ ອຊ຺ຌຕ຺ຕາທີສຸ ປຈ຺ເຈກໍ ສາມິສນິຣາມິສວເສນ ທຸວິຘານໍ ສຸຂທຸກ຺ຂອທຸກ຺ຂມສຸຂເວທນານໍ ວເສນ ທຸຕິຍໍ, ສຣາຄວີຕຣາຄສໂທສວີຕໂທສສໂມຫວີຕໂມຫສໍຂິຕ຺ຕວິກ຺ຂິຕ຺ຕມຫຄ຺ຄຕອມຫຄ຺ຄຕສອຸຕ຺ຕຣານຸຕ຺ຕຣສມາຫິຕາສມາຫິຕວິມຸຕ຺ຕາວິມຸຕ຺ຕເຠທໂຕ ໂສຬສວິເຘຫິ ຈິຕ຺ຕປຊານນວເສນ ຕຕິຍໍ, ປຎ຺ຈນີວຣຓານໍ, ສຕ຺ຕໂພຊ຺ຌງ຺ຄານຎ຺ຈ ສມ຺ຠວາສມ຺ຠວອຸປ຺ປາທປຫານປຫີນານຸປ຺ປຕ຺ຕິຠາວນາປາຣິປູຣິເຫຕຸຊ຺ຌານວເສນ ຈຕຸຕ຺ຖໍ ສຕິປຏ຺ຐານໍ ວິຕ຺ຖາຣິຕໍ. ອຍໍ ສຸຕ຺ຕນ຺ຕຠາຊນີຍນໂຍ.

ອຠິຘມ຺ມຠາຊນີເຍ ປນ ຕາວ ‘‘ຈຕ຺ຕາໂຣ ສຕິປຏ຺ຐານາ. ອິຘ ຠິກ຺ຂຸ ກາເຍ ກາຍານຸປສ຺ສີ ວິຫຣຕິ ເວທນາສຸ…ເປ… ຘມ຺ເມສຸ ຘມ຺ມານຸປສ຺ສີ ວິຫຣຕີ’’ຕິ (ວິຠ. ໓໘໐) ເອວໍ ມາຕິກໍ ຐເປຕ຺ວາ ຘມ຺ມສງ຺ຄຓິຍໍ ວຸຕ຺ຕນຍສ຺ສ ວິຕ຺ຖາເຣສຸ ອຏ຺ຐສຸ ໂລກຸຕ຺ຕຣຈິຕ຺ເຕສຸ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕສຕິວເສເນວ ວິຕ຺ຖາຣໂຕ ວິຠຕ຺ຕາ.

ປຎ຺ຫາປຸຈ຺ຉກນເຍປິ ¶ ຈຕຸນ຺ນໍ ສຕິປຏ຺ຐານານໍ ກຕິ ກຸສລາ…ເປ… ກຕິ ອຣຓາ? ສິຍາ ກຸສລາ, ສິຍາ ອພ຺ຍາກຕາ…ເປ… ອນຸປາທິນ຺ນອນຸປາທານິຍາວ, ອສໍກິລິຏ຺ຐອສໍກິເລສິກາວ…ເປ… ອນິທສ຺ສນອປ຺ປຏິຆາວ. ນ ເຫຕູ ອເຫຕຸກາວ…ເປ… ອນຸຕ຺ຕຣາ ອຣຓາວາຕິ ໂລກຸຕ຺ຕຣວເສເນວ ວິຠຕ຺ຕາ. ສມ຺ມາສມ຺ພຸທ຺ເຘນ ຫິ ສຸຕ຺ຕນ຺ຕຠາຊນີຍສ຺ມິຎ຺ເຎວ ໂລກິຍໂລກຸຕ຺ຕຣມິສ຺ສກາ ສຕິປຏ຺ຐານາ ກຖິຕາ, ອຠິຘມ຺ມຠາຊນີຍປຎ຺ຫາປຸຈ຺ຉເກສຸ ປນ ໂລກຸຕ຺ຕຣາເຍວ. ເຕສຸ ຈ ໂລກິຍາ ນານາຈິຕ຺ເຕສຸ ເອວ ລພ຺ຠນ຺ຕິ. ອຎ຺ເຎເນວ ຫິ ຈິຕ຺ເຕນ ກາຍໍ ປຄ຺ຄຓ຺ຫນ຺ຕິ, ອຎ຺ເຎນ ເວທນາທໂຍຕິ. ໂລກຸຕ຺ຕຣາ ປນ ຈຕ຺ຕາໂຣປິ ມຄ຺ຄກ຺ຂເຓ ເອກຈິຕ຺ເຕເຍວ ລພ຺ຠນ຺ຕິ. ເອກສ຺ມິຎ຺ຫິ ມຄ຺ຄຈິຕ຺ຕກ຺ຂເຓ ອາຣມ຺ມຓໂຕ ນິພ຺ພານາຣມ຺ມຓາ ເອກາວ ສຕິ ກາຍາທີສຸ ສຸຠສຸຂນິຈ຺ຈອຕ຺ຕວິປລ຺ລາສສມຸຈ຺ເຉທກຕາຍ ¶ ຈຕຸກິຈ຺ຈສາຘນຏ຺ເຐນ ຈຕ຺ຕາຣິປິ ນາມານິ ລຠຕີຕິ ອຍເມຕ຺ຖ ວິຠງ຺ຄນໂຍ.

ກມໂຕ ສຕິປຏ຺ຐາເນ, ອນູນາຘິກໂຕປິ ຈ;

ປາຬິມຸຕ຺ຕນໂຍ ເຎຍ຺ໂຍ, ຕຕ຺ຖ ໂກສລ຺ລມິຈ຺ຉຕາ.

ຕຕ຺ຖ ກມໂຕ ຕາວ ອຍມ຺ປິ ເທສນາກ຺ກໂມວ, ໂສປິ ປາກຏາປາກຏວເສນ ວຸຕ຺ໂຕ. ອິມາສຸ ຫິ ຣູປກມ຺ມຏ຺ຐານໍ ປາກຏນ຺ຕິ ປຐມໍ ກາຍານຸປສ຺ສນາ ວຸຕ຺ຕາ. ຕໂຕ ອຣູປກມ຺ມຏ຺ຐານໍ. ຕຕ຺ຖາປິ ອາຣມ຺ມຓໍ ອນຸຠວນ຺ຕີ ອຸປ຺ປຊ຺ຊມານາ ເວທນາ ປາກຏາຕິ ອນນ຺ຕຣາ ເວທນານຸປສ຺ສນາ, ຕໂຕ ອາຣມ຺ມຓໍ ວິຊານນ຺ຕໍ ວິຎ຺ຎາຓໍ ປາກຏນ຺ຕິ ຈິຕ຺ຕານຸປສ຺ສນາ, ຈິຕ຺ເຕ ປາກເຏ ຕນ຺ນິສ຺ສິຕາ ສຸຂຸມາປິ ຘມ຺ມາ ປາກຏາ ໂຫນ຺ຕີຕິ ອນ຺ເຕ ຘມ຺ມານຸປສ຺ສນາ ວຸຕ຺ຕາ. ອຍໍ ຕາເວຕ຺ຖ ກໂມ.

ອນູນາຘິກໂຕຕິ ເອຕ຺ຖ ປນ ກສ຺ມາ ຠຄວຕາ ຈຕ຺ຕາໂຣວ ສຕິປຏ຺ຐານາ ວຸຕ຺ຕາ, ອນູນາ ອນຘິກາຕິ? ຕຓ຺ຫາຈຣິຕທິຏ຺ຐິຈຣິຕສມຖຍານິກວິປສ຺ສນາຍານິການໍ ມນ຺ທຕິກ຺ຂວເສນ ທ຺ວິຘາ ປວຕ຺ຕານໍ ວິສຸທ຺ຘິມຄ຺ຄວເສນ. ມນ຺ທສ຺ສ ຫິ ຕຓ຺ຫາຈຣິຕສ຺ສ ໂອຬາຣິກໍ ¶ ກາຍານຸປສ຺ສນາສຕິປຏ຺ຐານໍ ວິສຸທ຺ຘິມຄ຺ໂຄ, ຕິກ຺ຂສ຺ສ ສຸຂຸມໍ ເວທນານຸປສ຺ສນາສຕິປຏ຺ຐານໍ, ທິຏ຺ຐິຈຣິຕສ຺ສາປິ ມນ຺ທສ຺ສ ນາຕິປ຺ປເຠທຄຕໍ ຈິຕ຺ຕານຸປສ຺ສນາສຕິປຏ຺ຐານໍ, ຕິກ຺ຂສ຺ສ ອຕິປ຺ປເຠທຄຕໍ ຘມ຺ມານຸປສ຺ສນາສຕິປຏ຺ຐານໍ ວິສຸທ຺ຘິມຄ຺ໂຄ. ສມຖຍານິກສ຺ສ ຈ ມນ຺ທສ຺ສ ອກິຈ຺ເຉນ ອຘິຄນ຺ຕພ຺ພນິມິຕ຺ຕໍ ປຐມໍ ສຕິປຏ຺ຐານໍ ວິສຸທ຺ຘິມຄ຺ໂຄ, ຕິກ຺ຂສ຺ສ ທຸຕິຍໍ, ວິປສ຺ສນາຍານິກສ຺ສາປິ ມນ຺ທສ຺ສ ຕຕິຍໍ, ຕິກ຺ຂສ຺ສ ຈຕຸຕ຺ຖໍ ວິສຸທ຺ຘິມຄ຺ໂຄຕິ ເວເນຍ຺ຍຊ຺ຌາສຍໂຕ ຈຕ຺ຕາໂຣ ວຸຕ຺ຕາ. ສຸຠສຸຂນິຈ຺ຈອຕ຺ຕຠາວວິປລ຺ລາສປ຺ປຫານຕ຺ຖໍ ວາ ຈຕຸໂຣຆໂຍຄາສວຄນ຺ຖອຸປາທານອຄຕິປ຺ປຫານຕ຺ຖມ຺ປິ ຈຕຸພ຺ພິຘາຫາຣປຣິຎ຺ຎຕ຺ຖຎ຺ຈ ຈຕ຺ຕາໂຣວ ວຸຕ຺ຕາ, ອນູນາ ອນຘິກາຕິ ອຍເມຕ຺ຖ ອນູນາຘິກຕາ. ເອວໍ ປາຬິມຸຕ຺ຕນໂຍ ເຎຍ຺ໂຍ.

ສຕິປຏ຺ຐານວິຠງ຺ຄມາຕິກຕ຺ຖວຓ຺ຓນາ ນິຏ຺ຐິຕາ.

ສມ຺ມປ຺ປຘານວິຠງ຺ຄມາຕິກຕ຺ຖວຓ຺ຓນາ

ສມ຺ມປ຺ປຘານວິຠງ຺ຄມາຕິກາຍ ¶ ປນ ອຕ຺ຖໂຕ ຕາວ – ສມ຺ມປ຺ປຘານາຕິ ກາຣຓປ຺ປຘານາ ອຸປາຍປ຺ປຘານາ. ໂຍນິໂສ ປທຫນໂຕ ປຣມໍ ຘານໍ ປຘານໍ, ປຘານວີຣິຍານີຕິ ອຕ຺ໂຖ. ອິຘ ຠິກ຺ຂູຕິ ອິມສ຺ມິໍ ສາສເນ ປຏິປນ຺ນໂກ ຠິກ຺ຂຸ. ອນຸປ຺ປນ຺ນານນ຺ຕິ ອນິພ຺ພຕ຺ຕານໍ. ປາປການນ຺ຕິ ລາມການໍ. ອກຸສລານໍ ຘມ຺ມານນ຺ຕິ ອໂກສລ຺ລສມ຺ຠູຕານໍ ຘມ຺ມານໍ. ອນຸປ຺ປາທາຍາຕິ ນ ອຸປ຺ປາທນຕ຺ຖາຍ. ຉນ຺ທໍ ຊເນຕີຕິ ກຕ຺ຕຸກມ຺ຍຕາສງ຺ຂາຕໍ ກຸສລຈ຺ຉນ຺ທໍ ຊເນຕິ ອຸປ຺ປາເທຕິ. ວາຍມຕີຕິ ປໂຍຄໍ ປຣກ຺ກມໍ ກໂຣຕິ. ວີຣິຍໍ ອາຣຠຕີຕິ ກາຍິກເຈຕສິກວີຣິຍໍ ກໂຣຕິ. ຈິຕ຺ຕໍ ປຄ຺ຄຓ຺ຫາຕີຕິ ເຕເນວ ສຫຊາຕວີຣິເຍນ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸກ຺ຂິປຕິ. ປທຫຕີຕິ ປຘານວີຣິຍໍ ກໂຣຕິ. ປຏິປາຏິຍາ ປເນຕານິ ຈຕ຺ຕາຣິປິ ປທານິ ວີຣິຍສ຺ເສວ ອາເສວນາຠາວນາພຫຸລີກມ຺ມສາຕຈ຺ຈກິຣິຍາຫິ ໂຍເຊຕພ຺ພານິ.

ອຸປ຺ປນ຺ນານນ຺ຕິ ¶ ອນຸປ຺ປນ຺ນາຕິ ອວຕ຺ຕພ຺ພຕໍ ອາປນ຺ນານໍ. ປຫານາຍາຕິ ປຊຫນຕ຺ຖາຍ. ອນຸປ຺ປນ຺ນານໍ ກຸສລານໍ ຘມ຺ມານນ຺ຕິ ອນິພ຺ພຕ຺ຕານໍ ໂກສລ຺ລສມ຺ຠູຕານໍ ຘມ຺ມານໍ. ອຸປ຺ປາທາຍາຕິ ອຸປ຺ປາທນຕ຺ຖາຍ. ອຸປ຺ປນ຺ນານນ຺ຕິ ນິພ຺ພຕ຺ຕານໍ. ຐິຕິຍາຕິ ຐິຕຕ຺ຖາຍ. ອສມ຺ໂມສາຍາຕິ ອນສ຺ສນຕ຺ຖໍ. ຠິຍ຺ໂຍຠາວາຍາຕິ ປຸນປ຺ປຸນໍ ຠວນາຍ. ເວປຸລ຺ລາຍາຕິ ວິປຸລຠາວາຍ. ຠາວນາຍາຕິ ວຑ຺ຒິຍາ. ປາຣິປູຣິຍາຕິ ປຣິປູຣຓຕ຺ຖາຍ. ເສສໍ ປທໂຕ ອຸຕ຺ຕານເມວ.

ອຕ຺ຖໂຕ ປເນຕ຺ຖ ‘‘ອນຸປ຺ປນ຺ນານໍ ປາປການ’’ນ຺ຕິອາທີສຸ ອສມຸທາຈາຣວເສນ ວາ ອນນຸຠູຕາຣມ຺ມຓວເສນ ວາ ກິເລສານໍ ອນຸປ຺ປຕ຺ຕິ ເວທິຕພ຺ພາ. ອຎ຺ຎຖາ ຫິ ອນມຕຄ຺ເຄ ສໍສາເຣ ອນຸປ຺ປນ຺ນາ ອກຸສລຘມ຺ມາ ນາມ ນຕ຺ຖິ. ກຸສລຘມ຺ເມສຸ ປນ ຣຕນຕ຺ຕຍປ຺ປສາທວິປສ຺ສນາທິວິວຏ຺ຏູປນິສ຺ສຍກຸສລາທິວເສນ ອນຸປ຺ປນ຺ນາປິ ອຕ຺ຖິ. ເຕສມ຺ປິ ອຸປ຺ປນ຺ນປຸພ຺ພຕ຺ເຕ ສຕິ ສພ຺ພສຕ຺ຕານໍ ອິໂຕ ປຸພ຺ເພ ຈ ອາສວກ຺ຂຍປ຺ປສງ຺ຄໂຕ. ເອກນ຺ຕປ຺ປວຕ຺ຕສາຘກາ ເຕສໍ. ຕຕ຺ຖ ເອກຈ຺ຈສ຺ສ ວຕ຺ຕຄນ຺ຖຘຸຕງ຺ຄສມາຘິວິປສ຺ສນານວກມ຺ເມສຸ ອຎ຺ຎຕຣສ຺ມິໍ ນິຈ຺ຈປ຺ປຍຸຕ຺ຕສ຺ສ, ຆຏໂຕ, ວາຍມໂຕ ຈ ພ຺ຣຫ຺ມໂລກາ ອາຄຕຕ຺ຕາ ຠວວເສນ ກິເລເສສຸ ອລທ຺ຘາເສວນສ຺ສ ສຕ຺ຕສ຺ສ ກິເລສາ ນ ສມຸທາຈຣນ຺ຕິ, ອປຣຠາເຄ ປນສ຺ສ ວຕ຺ຕາທີນິ ວິສ຺ສຊ຺ເຊຕ຺ວາ ກຸສີຕສ຺ສ ຈຣໂຕ ເຈວ ອກລ຺ຍາຓມິຕ຺ຕາທິໂຕ ກິເລເສສຸ ລທ຺ຘາເສວນສ຺ສ ຈ ອໂຍນິໂສມນສິກາຣໍ, ສຕິໂວສ຺ສຄ຺ຄຎ຺ຈ ອາຄມ຺ມ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ. ເອວໍ ຕາວ ອສມຸທາຈາຣວເສນ ກິເລສານໍ ອນຸປ຺ປຕ຺ຕິ ເວທິຕພ຺ພາ.

ເອກຈ຺ຈສ຺ສ ¶ ປນ ຕສ຺ມິໍ ອຕ຺ຕຠາເວ ອນນຸຠູຕປຸພ຺ພໍ ທິພ຺ພາທິເຠທໍ ມນາປິຍໍ ອາຣມ຺ມຓໍ ລຠິຕ຺ວາ ຕຕ຺ຖ ອໂຍນິໂສມນສິກາຣສຕິໂວສ຺ສຄ຺ເຄ ອາຄມ຺ມ ກິເລສາ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ, ອລຠິຕ຺ວາ ເອວໍ ອນນຸຠູຕາຣມ຺ມຓວເສນ ກິເລສານໍ ອນຸປ຺ປຕ຺ຕິ ເວທິຕພ຺ພາ.

‘‘ອຸປ຺ປນ຺ນານໍ ¶ ປາປການ’’ນ຺ຕິ ເອຕ຺ຖ ປນ ຈຕຸພ຺ພິຘໍ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ ວຕ຺ຕມານຠູຕາປຄຕໂອກາສກຕຠູມິລທ຺ຘວເສນ, ເຕສໍ ວິຠາໂຄ ອຸປ຺ປນ຺ນຕ຺ຕິເກ ວຸຕ຺ໂຕວ. ອປຣມ຺ປິ ຈຕຸພ຺ພິຘໍ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ ສມຸທາຈາຣອາຣມ຺ມຓາຘິຄ຺ຄຫິຕອວິກ຺ຂມ຺ຠິຕອສມຸຄ຺ຆາຕິຕວເສນ. ຕຕ຺ຖ ສມ຺ປຕິ ວຕ຺ຕມານໍເຍວ ສມຸທາຈາຣຸປ຺ປນ຺ນໍ ນາມ. ເສສໍ ປາກຏເມວ. ຍສ຺ມາ ປເນຕ຺ຖ ອິເມສຸ ອຸປ຺ປນ຺ເນສຸ ວຕ຺ຕມານຠູຕາປຄຕໂອກາສກຕສມຸທາຈາຣສງ຺ຂາຕໍ ຈຕຸພ຺ພິຘໍ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ ນ ມຄ຺ຄາທິວຊ຺ຌໍ, ຕສ຺ມາ ຠູມິລທ຺ຘອາຣມ຺ມຓາຘິຄ຺ຄຫິຕອສມຸຄ຺ຆາຕິຕສງ຺ຂາຕໍ ຈຕຸພ຺ພິຘໍ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ ສນ຺ຘາເຍຕ຺ຖ ‘‘ອຸປ຺ປນ຺ນານໍ ປາປການໍ ປຫານາຍາ’’ຕິ ວຸຕ຺ຕໍ.

ກຖໍ ປນ ມຄ຺ຄກ຺ຂເຓ ອນຸປ຺ປນ຺ນານໍ ກຸສລານໍ ອຸປ຺ປາທາຍ ວາຍາໂມ ໂຫຕິ, ກຖຎ຺ຈ ອຸປ຺ປນ຺ນານໍ ຐິຕິຍາຕິ? ມຄ຺ຄປ຺ປວຕ຺ຕິຍາ ເອວ. ມຄ຺ໂຄ ຫິ ປວຕ຺ຕມາໂນ ປຸພ຺ເພ ອນຸປ຺ປນ຺ນປຸພ຺ພຕ຺ຕາ ອນຸປ຺ປນ຺ໂນ ນາມ ວຸຈ຺ຈຕິ. ຍາ ຈສ຺ສ ປວຕ຺ຕິ, ອຍເມວ ຐິຕິ ນາມາຕິ ອຍໍ ຕາເວຕ຺ຖ ປທຕ຺ໂຖ.

ຘມ຺ມເຠໂທ ປເນຕ຺ຖາປິ ເອກສ຺ເສວ ວີຣິຍສ຺ສ ກິຈ຺ຈເຠທໂຕ ຈຕຸຘາ ວຸຕ຺ຕາຕິ ອຍເມຕ຺ຖ ປາຬິມຸຕ຺ຕວິນິຈ຺ຉໂຍ.

ວິຠງ຺ຄນຍໂຕ ປນ ສຸຕ຺ຕນ຺ຕຠາຊນີເຍ ຕາວ ຈຕ຺ຕາໂຣ ສມ຺ມປ຺ປຘານາ ໂລກິຍໂລກຸຕ຺ຕຣກຸສລຈິຕ຺ຕສມ຺ປຍຸຕ຺ຕວີຣິຍວເສນ ອກຸສລາທິປເທຫິ ສທ຺ຘິໍ ວິຕ຺ຖາຣໂຕ ວິຠຕ຺ຕາ. ອຠິຘມ຺ມຠາຊນີຍປຎ຺ຫາປຸຈ຺ຉເກສຸ ປເນເຕ ໂລກຸຕ຺ຕຣກຸສລຈິຕ຺ຕສມ຺ປຍຸຕ຺ຕວເສເນວ ວິຠຕ຺ຕາ, ຜລຈິຕ຺ຕສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ປນ ນ ຄຫິຕາ. ເຕເນວ ປຎ຺ຫາປຸຈ຺ຉເກ ‘‘ກຸສລາ ເອວ, ວິປາກຘມ຺ມຘມ຺ມາ ເອວ, ອປຈຍຄາມິໂນວ, ເສຂາວາ’’ຕິອາທິນາ ວຸຕ຺ຕາ. ເສໂສ ປເນຕ຺ຖ ວິນິຈ຺ຉໂຍ ສຕິປຏ຺ຐາເນ ວຸຕ຺ຕນຍານຸສາເຣນ ເວທິຕພ຺ໂພ.

ສມ຺ມປ຺ປຘານວິຠງ຺ຄມາຕິກຕ຺ຖວຓ຺ຓນາ ນິຏ຺ຐິຕາ.

ອິທ຺ຘິປາທວິຠງ຺ຄມາຕິກຕ຺ຖວຓ຺ຓນາ

ອິທ຺ຘິປາທວິຠງ຺ຄມາຕິກາຍ ¶ ¶ ປນ ຈຕ຺ຕາໂຣ ອິທ຺ຘິປາທາຕິ ເອຕ຺ຖ ອິຊ຺ຌຕີຕິ ອິທ຺ຘິ, ສມິຊ຺ຌຕິ ນິປ຺ຜຊ຺ຊຕີຕິ ອຕ຺ໂຖ, ອິທ຺ຘິ ເອວ ປາໂທ ອິທ຺ຘິປາໂທ, ອິທ຺ຘິໂກຏ຺ຐາໂສຕິ ອຕ຺ໂຖ. ອິຊ຺ຌນ຺ຕິ ວາ ເອຕາຍ ສຕ຺ຕາ ອິທ຺ຘາ ວຸທ຺ຘາ ອຸກ຺ກໍສຄຕາ ໂຫນ຺ຕີຕິປິ ອິທ຺ຘິ, ປຊ຺ຊນ຺ຕິ ເອເຕນາຕິ ປາໂທ, ປຕິຏ຺ຐາ ອຘິຄມູປາໂຍຕິ ອຕ຺ໂຖ, ອິທ຺ຘິຍາ ປາໂທ ອິທ຺ຘິປາໂທ. ຉນ຺ທສມາຘິປຘານສງ຺ຂາຣສມນ຺ນາຄຕນ຺ຕິ ເອຕ຺ຖ ຉນ຺ທເຫຕຸໂກ, ຉນ຺ທາຘິໂກ ວາ ສມາຘິ ຉນ຺ທສມາຘິ, ກຕ຺ຕຸກມ຺ຍຕາຉນ຺ທໍ ອຘິປຕິໍ ກຣິຕ຺ວາ ປຏິລທ຺ຘສມາຘິສ຺ເສຕໍ ອຘິວຈນໍ. ປຘານຠູຕາ ສງ຺ຂາຣາ ປຘານສງ຺ຂາຣາ, ຈຕຸກິຈ຺ຈສາຘກສ຺ສ ສມ຺ມປ຺ປຘານວີຣິຍສ຺ເສຕໍ ອຘິວຈນໍ. ສມນ຺ນາຄຕນ຺ຕິ ເຕນ ຉນ຺ທສມາຘິນາ, ປຘານສງ຺ຂາເຣນ ຈ ອຸເປຕໍ. ອິທ຺ຘິປາທນ຺ຕິ ຍຖາວຸຕ຺ຕຕ຺ເຖນ ‘‘ອິທ຺ຘີ’’ຕິ ສງ຺ຂ຺ຍໍ ຄຕານໍ ອຸປຈາຣຊ຺ຌານາທິກຸສລຈິຕ຺ຕສມ຺ປຍຸຕ຺ຕານໍ ຉນ຺ທສມາຘິປຘານສງ຺ຂາຣານໍ ອຘິຏ຺ຐານຏ຺ເຐນ ປາທຠູຕເສສຈິຕ຺ຕເຈຕສິກຣາສິໍ. ຠາເວຕີຕິ ວຑ຺ເຒຕິ, ອຕ຺ຕໂນ ສນ຺ຕາເນ ປຸນປ຺ປຸນໍ ຊເນຕີຕິ ອຕ຺ໂຖ. ອິມິນາ ນເຍນ ເສເສສຸປິ ອຕ຺ໂຖ ເວທິຕພ຺ໂພ. ຕຕ຺ຖ ວີມໍສາຕິ ປຎ຺ຎາ. ເສສໍ ປທໂຕ ສຸວິຎ຺ເຎຍ຺ຍເມວ.

ອຕ຺ຖໂຕ ປເນຕ຺ຖ ເຕນ ກິໍ ກຖິຕໍ? ຈຕຸນ຺ນໍ ຠິກ຺ຂູນໍ ມຕ຺ຖກປ຺ປຕ຺ຕໍ ກມ຺ມຏ຺ຐານໍ ກຖິຕໍ. ຍຖາ ຫິ ຈຕູສຸ ອມຈ຺ຈປຸຕ຺ເຕສຸ ຐານນ຺ຕຣໍ ປຕ຺ເຖຕ຺ວາ ວິຈຣນ຺ເຕສຸ ເອໂກ ອຸປຏ຺ຐາເນນ, ເອໂກ ສູຣຠາເວນ, ເອໂກ ຊາຕິສມ຺ປຕ຺ຕິຍາ, ເອໂກ ມນ຺ຕພເລນາຕິ ເອວໍ ເຕ ປຈ຺ເຈກກາຣເຓນ ຣາຊານໍ ອາຣາເຘຕ຺ວາ ຐານນ຺ຕຣໍ ປາປຸຓນ຺ຕິ, ເອວໍ ຠິກ຺ຂູປິ ຉນ຺ທວີຣິຍຈິຕ຺ຕວີມໍສາສຸ ເອເກກໍ ເຊຏ຺ຐໍ ຘຸຣໍ ປຸພ຺ພງ຺ຄມໍ ກຕ຺ວາ ໂລກຸຕ຺ຕຣຘມ຺ມນິພ຺ພຕ຺ຕກາ ໂຫນ຺ຕິ. ເອຕ຺ຖ ຈ ຉນ຺ໂທ ສມາຘິ ປຘານສງ຺ຂາໂຣຕິ ຕໂຍ ຘມ຺ມາ ອິທ຺ຘີປິ ໂຫນ຺ຕິ ອິທ຺ຘິປາທາປິ, ເສສາ ປນ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ຈຕ຺ຕາໂຣ ຂນ຺ຘາ ອິທ຺ຘິປາທາ ເອວ. ເອວໍ ເສສາຘິປຕິຍຸຕ຺ຕຈິຕ຺ເຕສຸປິ ອິທ຺ຘິປາທາຕິ ເວທິຕພ຺ພາ.

ອປິຈ ¶ ຌານວິປສ຺ສນາສຸ ປຸພ຺ພຠາໂຄ ອິທ຺ຘິປາໂທ. ໂຍ ປຏິລາໂຠ, ສາ ອິທ຺ຘິ. ປຐມຊ຺ຌານາທີນໍ ຫິ ປຸພ຺ພຠາຄປຣິກມ຺ມານິ ອິທ຺ຘິປາໂທ ນາມ, ປຐມຊ຺ຌານາທໂຍ ອິທ຺ຘິ ນາມ. ປຐມມຄ຺ຄາທີນໍ ປຸພ຺ພຠາຄວິປສ຺ສນາ ອິທ຺ຘິປາໂທ ນາມ, ປຐມມຄ຺ຄາທໂຍ ອິທ຺ຘິ ນາມ. ປຏິລາຠວເສນາປິ ທີເປຕຸໍ ວຏ຺ຏຕິ. ປຐມຊ຺ຌານາທໂຍ ຫິ ປຐມມຄ຺ຄາທໂຍ ຈ ອິທ຺ຘິປາໂທ ນາມ, ທຸຕິຍຊ຺ຌານາທໂຍ, ທຸຕິຍມຄ຺ຄາທໂຍ ຈ ອິທ຺ຘິ ນາມາຕິ ອຍໍ ຕາເວຕ຺ຖ ປທຕ຺ໂຖ.

ຘມ຺ມເຠໂທ ¶ ປເນຕ຺ຖ ວິຠງ຺ຄນເຍເນວ ປາກໂຏ ຠວິສ຺ສຕິ. ຕຕ຺ຖ ຫິ ສຸຕ຺ຕນ຺ຕຠາຊນີເຍ ຕາວ ຉນ຺ທາທີນໍ ປທານໍ ວິຠງ຺ຄໍ ວຕ຺ວາ ອນ຺ເຕ ‘‘ອິທ຺ຘິປາໂທຕິ ຕຖາຠູຕສ຺ສ ເວທນາກ຺ຂນ຺ໂຘ…ເປ… ວິຎ຺ຎາຓກ຺ຂນ຺ໂຘ. ອິທ຺ຘິປາທໍ ຠາເວຕີຕິ ເຕ ຘມ຺ເມ ອາເສວຕິ ຠາເວຕິ ພຫຸລີກໂຣຕິ, ເຕນ ວຸຈ຺ຈຕິ ອິທ຺ຘິປາທໍ ຠາເວຕີ’’ຕິ (ວິຠ. ໔໓໔) ເອວໍ ສພ຺ເພ ໂລກິຍໂລກຸຕ຺ຕຣຘມ຺ມາ ອິທ຺ຘິປາໂທຕິ ວຸຕ຺ຕາ.

ອຠິຘມ຺ມຠາຊນີເຍ ປນ ຉນ຺ທາທີນິ ປທານິ ວິຠຊິຕ຺ວາ ອນ຺ເຕ ‘‘ອິທ຺ຘິປາໂທຕິ ຕຖາຠູຕສ຺ສ ຜສ຺ໂສ…ເປ… ປຄ຺ຄາໂຫ ອວິກ຺ເຂໂປ’’ຕິ (ວິຠ. ໔໔໗) ເອວໍ ສພ຺ເພ ໂລກຸຕ຺ຕຣກຸສລຘມ຺ມາ ອິທ຺ຘິປາທາຕິ ວຕ຺ວາ ປຸນ ‘‘ຉນ຺ທິທ຺ຘິປາໂທ ວີຣິຍິທ຺ຘິປາໂທ ຈິຕ຺ຕິທ຺ຘິປາໂທ ວີມໍສິທ຺ຘິປາໂທ’’ຕິ (ວິຠ. ໔໕໗) ມາຕິກໍ ຐເປຕ຺ວາ ‘‘ຕຕ຺ຖ ກຕໂມ ຉນ຺ທິທ຺ຘິປາໂທ? ອິຘ ຠິກ຺ຂຸ ຍສ຺ມິໍ ສມເຍ ໂລກຸຕ຺ຕຣໍ ຌານໍ ຠາເວຕິ…ເປ… ໂຍ ຕສ຺ມິໍ ສມເຍ ຉນ຺ໂທ ຉນ຺ທິກຕາ…ເປ… ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ຉນ຺ທິທ຺ຘິປາໂທ’’ຕິອາທິນາ ໂລກຸຕ຺ຕຣກຸສລຈິຕ຺ຕສມ຺ປຍຸຕ຺ຕຉນ຺ທວີຣິຍຈິຕ຺ຕວີມໍສາ ເອວ ອິທ຺ຘິປາທາຕິ ວຸຕ຺ຕາ. ຕຖາ ປຎ຺ຫາປຸຈ຺ຉເກປິ ກຸສລາ ເອວ, ອນິທສ຺ສນອປ຺ປຏິຆາ ເອວ, ວີມໍສິທ຺ຘິປາໂທ ເຫຕຸ, ເສສາ ນ ເຫຕູ…ເປ… ຈິຕ຺ຕິທ຺ຘິປາໂທ ນ ວຕ຺ຕພ຺ໂພ, ເສສາ ຈິຕ຺ຕສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາ…ເປ… ອນຸຕ຺ຕຣາວ, ອຣຓາວາຕິ. ເສສເມຕ຺ຖ ສຕິປຏ຺ຐາເນ ວຸຕ຺ຕສທິສເມວ. ປາຬິມຸຕ຺ຕກນໂຍ ປເນຕ຺ຖາປິ ນ ອຸທ຺ຘໂຏຕິ.

ອິທ຺ຘິປາທວິຠງ຺ຄມາຕິກຕ຺ຖວຓ຺ຓນາ ນິຏ຺ຐິຕາ.

ໂພຊ຺ຌງ຺ຄວິຠງ຺ຄມາຕິກຕ຺ຖວຓ຺ຓນາ

ໂພຊ຺ຌງ຺ຄວິຠງ຺ຄມາຕິກາຍ ¶ ປນ ອຕ຺ຖໂຕ ຕາວ – ສຕ຺ຕ ໂພຊ຺ຌງ຺ຄາຕິ ເອຕ຺ຖ ໂພຘິຍາ, ໂພຘິສ຺ສ ວາ ອງ຺ຄາຕິ ໂພຊ຺ຌງ຺ຄາ. ອິທໍ ວຸຕ຺ຕໍ ໂຫຕິ – ຍາຍ ເອວ ຘມ຺ມສາມຄ຺ຄິຍາ ມຄ຺ຄກ຺ຂເຓ ອຸປ຺ປຊ຺ຊມານາຍ ລີນຸທ຺ຘຈ຺ຈາທິອເນເກສໍ ອຸປທ຺ທວານໍ ປຏິປກ຺ຂຠູຕາຍ ສຕິຘມ຺ມວິຈຍາທິສຕ຺ຕວິຘາຍ ຘມ຺ມສາມຄ຺ຄິຍາ ອຣິຍສາວໂກ ພຸຊ຺ຌຕິ, ກິເລສນິທ຺ທາຍ ອຸຏ຺ຐຫຕິ, ສຈ຺ຈານິ ວາ ປຏິວິຊ຺ຌຕິ, ຕສ຺ສາ ຘມ຺ມສາມຄ຺ຄິສງ຺ຂາຕາຍ ໂພຘິຍາ ອງ຺ຄາຕິ ໂພຊ຺ຌງ຺ຄາ ຌານງ຺ຄມຄ຺ຄງ຺ຄານິ ວິຍ. ໂຍ ປເນສ ຍຖາວຸຕ຺ຕປ຺ປກາຣາຍ ເອຕາຍ ຘມ຺ມສາມຄ຺ຄິຍາ ພຸຊ຺ຌຕີຕິ ກຕ຺ວາ ອຣິຍສາວໂກ ‘‘ໂພຘີ’’ຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ, ຕສ຺ສ ໂພຘິສ຺ສ ອງ຺ຄາຕິ ໂພຊ຺ຌງ຺ຄາ ເສນງ຺ຄຣຖງ຺ຄາທໂຍ ວິຍ. ອປິຈ ‘‘ໂພຘາຍ ສໍວຕ຺ຕນ຺ຕີຕິ ໂພຊ຺ຌງ຺ຄາ’’ຕິອາທິນາ ¶ ປຏິສມ຺ຠິທານເຍນາປິ ໂພຊ຺ຌງ຺ຄຕ຺ໂຖ ເວທິຕພ຺ໂພ. ປສຕ຺ໂຖ, ສຸນ຺ທໂຣ ວາ ໂພຊ຺ຌງ຺ໂຄ ສມ຺ໂພຊ຺ຌງ຺ໂຄ, ສຕິເຍວ ສມ຺ໂພຊ຺ຌງ຺ໂຄ ສຕິສມ຺ໂພຊ຺ຌງ຺ໂຄ. ເອວໍ ເສເສສຸປິ. ຕຕ຺ຖ ຘມ຺ເມ ວິຈິນາຕິ ອນິຈ຺ຈາທິໂຕ ປຣິວີມໍສຕິ ຊານາຕິ, ຘມ຺ເມ ວາ ເອເຕນ ສຕ຺ຕາ ວິຈິນນ຺ຕີຕິ ຘມ຺ມວິຈໂຍ, ປຎ຺ຎາ. ອຸເປກ຺ຂຕິ ສມຣສານໍ ຘມ຺ມານໍ ຫາປນວຑ຺ຒເນ ອວາວຏຕາຍ ປຏິສງ຺ຂານາກາເຣນ ມຊ຺ຌຕ຺ຕາ ໂຫຕີຕິ ອຸເປກ຺ຂາ, ຕຕ຺ຣມຊ຺ຌຕ຺ຕຕາ. ປຏິສງ຺ຂານລກ຺ຂໂຓ ຫິ ອຸເປກ຺ຂາສມ຺ໂພຊ຺ຌງ຺ໂຄຕິ. ເສສໍ ສຸວິຎ຺ເຎຍ຺ຍເມວ. ອຍໍ ຕາເວຕ຺ຖ ປທຕ຺ໂຖ. ຘມ຺ມເຠໂທເປຕ຺ຖ ສຸວິຎ຺ເຎຍ຺ໂຍວ.

ວິຠງ຺ຄນຍໂຕ ປເນຕ຺ຖ ສຸຕ຺ຕນ຺ຕຠາຊນີເຍ ຕາວ ໂລກິຍໂລກຸຕ຺ຕຣວເສນ ເສເສສຸ ໂລກຸຕ຺ຕຣກຸສລວິປາກວເສນ ວິຠຕ຺ຕາ. ປຎ຺ຫາປຸຈ຺ຉເກ ປນ ສິຍາ ກຸສລາ, ສິຍາ ອພ຺ຍາກຕາ, ປີຕິສມ຺ໂພຊ຺ຌງ຺ໂຄ ສຸຂາຍ ເວທນາຍ ສມ຺ປຍຸຕ຺ໂຕວ, ເສສາ ທ຺ວີຫິ…ເປ… ປີຕິສມ຺ໂພຊ຺ຌງ຺ໂຄ ສຸຂສຫຄໂຕວ, ເສສາ ຕິຘາປິ, ອນິທສ຺ສນອປ຺ປຏິຆາ, ຘມ຺ມວິຈຍສມ຺ໂພຊ຺ຌງ຺ໂຄ ¶ ເຫຕຸ, ເສສາ ນ ເຫຕູ…ເປ… ຣູປາວຈຣາວ, ອຣຓາວາຕິ. ເສສໍ ສຕິປຏ຺ຐາເນ ວຸຕ຺ຕນຍເມວ. ອຍເມຕ຺ຖ ວິຠງ຺ຄນໂຍ.

ກມໂຕ ຕາວຕ຺ຕໂຕ ຈ, ເຫຕຸຠູມິວິຠາຄໂຕ;

ວິເວກໂຕ ຈ ວິຎ຺ເຎຍ຺ໂຍ, ປາຬິມຸຕ຺ຕວິນິຈ຺ຉໂຍ.

ຕຕ຺ຖ ກມໂຕ ຕາວ ອຍມ຺ປິ ເທສນາກ຺ກໂມວ. ສພ຺ເພສໍ ຫິ ໂພຊ຺ຌງ຺ຄານໍ ອຸປກາຣຕ຺ຕາ ສຕິສມ຺ໂພຊ຺ຌງ຺ໂຄ ປຐມໍ ວຸຕ຺ໂຕ, ຕໂຕ ຍສ຺ມາ ອຸປຏ຺ຐິຕສຕິໂກ ຘມ຺ເມ ປຎ຺ຎາຍ ປວິຈິນາຕິ, ປວິຈິຕຘມ຺ໂມ ວີຣິຍໍ ອາຣຠຕິ, ອາຣທ຺ຘວີຣິຍສ຺ສ ປີຕິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ປີຕິມນສ຺ສ ກາໂຍປິ ຈິຕ຺ຕມ຺ປິ ປສ຺ສມ຺ຠຕິ, ປສ຺ສທ຺ຘກາຍສ຺ສ ສຸຂິໂນ ຈິຕ຺ຕໍ ສມາຘິຍຕິ, ສມາຫິຕຈິຕ຺ໂຕ ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ສາຘຸກໍ ອຊ຺ຌຸເປກ຺ຂິຕາ ໂຫຕິ, ຕສ຺ມາ ຘມ຺ມວິຈຍສມ຺ໂພຊ຺ຌງ຺ຄາທໂຍ ຍຖາກ຺ກມໍ ວຸຕ຺ຕາຕິ ອຍໍ ຕາເວຕ຺ຖ ກໂມ.

ຕາວຕ຺ຕໂຕ ປນ ກສ຺ມາ ເຕ ສຕ຺ເຕວ ວຸຕ຺ຕາ, ອນູນາ ອນຘິກາຕິ? ລີນຸທ຺ຘຈ຺ຈປຏິປກ຺ຂໂຕ, ສພ຺ພຕ຺ຕິກໂຕ ຈ. ເອຕ຺ຖ ຫິ ຕໂຍ ໂພຊ຺ຌງ຺ຄາ ລີນສ຺ສ ປຏິປກ຺ຂາ. ຍຖາຫ – ‘‘ຍສ຺ມິໍ ຈ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ສມເຍ ລີນໍ ຈິຕ຺ຕໍ ໂຫຕິ, ກາໂລ ຕສ຺ມິໍ ສມເຍ ຘມ຺ມວິຈຍສມ຺ໂພຊ຺ຌງ຺ຄສ຺ສ ຠາວນາຍ, ກາໂລ ¶ ວີຣິຍ…ເປ… ປີຕິສມ຺ໂພຊ຺ຌງ຺ຄສ຺ສ ຠາວນາຍາ’’ຕິ (ສໍ. ນິ. ໕.໒໓໔). ຕໂຍ ອຸທ຺ຘຈ຺ຈສ຺ສ ປຏິປກ຺ຂາ. ຍຖາຫ – ‘‘ຍສ຺ມິໍ ຈ ໂຂ, ຠິກ຺ຂເວ, ສມເຍ ອຸທ຺ຘຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ໂຫຕິ, ກາໂລ ຕສ຺ມິໍ ສມເຍ ປສ຺ສທ຺ຘິສມ຺ໂພຊ຺ຌງ຺ຄສ຺ສ ຠາວນາຍ, ກາໂລ ສມາຘິ…ເປ… ອຸເປກ຺ຂາສມ຺ໂພຊ຺ຌງ຺ຄສ຺ສ ຠາວນາຍາ’’ຕິ (ສໍ. ນິ. ໕.໒໓໔). ເອໂກ ປເນຕ຺ຖ ໂລຓຘູປນໍ ວິຍ ສພ຺ພພ຺ຍຎ຺ຊເນສຸ ສພ຺ພໂພຊ຺ຌງ຺ເຄສຸ ອິຈ຺ຉິຕພ຺ໂພ. ຍຖາຫ – ‘‘ສຕິຎ຺ຈ ¶ ຂ຺ວາຫໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ສພ຺ພຕ຺ຖິກໍ ວທາມີ’’ຕິ (ສໍ. ນິ. ໕.໒໓໔). ເອວໍ ລີນຸທ຺ຘຈ຺ຈປຏິປກ຺ຂໂຕ ຈ ສພ຺ພຕ຺ຖິກໂຕ ຈ ສຕ຺ເຕວ ວຸຕ຺ຕາຕິ ອຍໍ ຕາວຕ຺ຕໂຕ.

ເຫຕຸຠູມິວິຠາຄໂຕຕິ ເອຕ຺ຖ ເຫຕຸວິຠາຄໂຕ ຕາວ – ຈຕ຺ຕາໂຣ ສຕິສມ຺ໂພຊ຺ຌງ຺ຄສ຺ສ ອຸປ຺ປາທາຍ ສໍວຕ຺ຕນ຺ຕິ ສຕິສມ຺ປຊຎ຺ຎໍ ມຸຏ຺ຐສ຺ສຕິປຸຄ຺ຄລປຣິວຊ຺ຊນຕາ ອຸປຏ຺ຐິຕສ຺ສຕິປຸຄ຺ຄລເສວນຕາ ຕທຘິມຸຕ຺ຕຕາຕິ. ຕຖາ ສຕ຺ຕ ຘມ຺ມາ ທຸຕິຍສ຺ສ ປຣິປຸຈ຺ຉກຕາ ວຕ຺ຖຸວິສທກິຣິຍາ ອິນ຺ທ຺ຣິຍສມຕ຺ຕປຏິປາທນາ ທຸປ຺ປຎ຺ຎປຸຄ຺ຄລປຣິວຊ຺ຊນາ ປຎ຺ຎວນ຺ຕປຸຄ຺ຄລເສວນາ ຄມ຺ຠີຣຎາຓຈຣິຍປຈ຺ຈເວກ຺ຂຓຕາ ຕທຘິມຸຕ຺ຕຕາຕິ. ຕຕ຺ຖ ອຊ຺ຌຕ຺ຕິກພາຫິຣານໍ ສຣີຣປຣິກ຺ຂາຣຠູຕານໍ ວຕ຺ຖູນໍ ວິສທຠາວກຣຓໍ ວຕ຺ຖຸວິສທກິຣິຍາ ນາມ. ຕຖາ ເອກາທສ ຘມ຺ມາ ຕຕິຍສ຺ສ ອປາຍຠຍຄມນວີຖິທາຍຊ຺ຊມຫຕ຺ຕສຕ຺ຖຸມຫຕ຺ຕຊາຕິມຫຕ຺ຕສພ຺ຣຫ຺ມຈາຣິມຫຕ຺ຕານໍ ປຈ຺ຈເວກ຺ຂຓຕາ ອານິສໍສທສ຺ສາວິຕາ ປິຓ຺ຑປາຕາປຈາຍນຕາ ກຸສີຕປຸຄ຺ຄລປຣິວຊ຺ຊນຕາ ອາຣທ຺ຘວີຣິຍປຸຄ຺ຄລເສວນຕາ ຕທຘິມຸຕ຺ຕຕາຕິ. ຕຕ຺ຖ ‘‘ພຸທ຺ຘາທີຫິ ຄຕມຄ຺ໂຄ ມຍາ ຄນ຺ຕພ຺ໂພ’’ຕິ ປຈ຺ຈເວກ຺ຂຓາ ວີຖິປຈ຺ຈເວກ຺ຂຓາ ນາມ. ‘‘ທາຍເກຫິ ທິນ຺ນປິຓ຺ຑປາຕສ຺ສ ມຫປ຺ຜລຕໍ ສມ຺ປາເທສ຺ສາມີ’’ຕິ ອຕ຺ຕານໍ ທມນໍ ປິຓ຺ຑປາຕາປຈາຍນໍ ນາມ. ຕຖາ ເອກາທສ ຘມ຺ມາ ຈຕຸຕ຺ຖສ຺ສ ພຸທ຺ຘຘມ຺ມສງ຺ຆສີລຈາຄເທວໂຕປສມານຸສ຺ສຕິໂຍ ສຕ຺ຕ, ລູຂປຸຄ຺ຄລປຣິວຊ຺ຊນຕາ ສິນິທ຺ຘປຸຄ຺ຄລເສວນຕາ ປສາທນີຍສຸຕ຺ຕນ຺ຕປຈ຺ຈເວກ຺ຂຓຕາ ຕທຘິມຸຕ຺ຕຕາຕິ. ຕຖາ ສຕ຺ຕ ຘມ຺ມາ ປຎ຺ຈມສ຺ສ ປຓີຕໂຠຊນເສວນຕາ, ອຸຕຸສຸຂອິຣິຍາປຖສຸຂເສວນຕາ ທ຺ເວ ມຊ຺ຌຕ຺ຕປ຺ປໂຍຄຕາ ສາຣທ຺ຘກາຍປຸຄ຺ຄລປຣິວຊ຺ຊນຕາ ສນ຺ຕກາຍປຸຄ຺ຄລເສວນຕາ ຕທຘິມຸຕ຺ຕຕາຕິ. ເອກາທສ ຘມ຺ມາ ຉຏ຺ຐສ຺ສ ວຕ຺ຖຸວິສທກິຣິຍາ ອິນ຺ທ຺ຣິຍສມຕ຺ຕປຏິປາທນາ ນິມິຕ຺ຕກຸສລຕາ ສມເຍ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ປຄ຺ຄຫນິຄ຺ຄຫສມ຺ປຫໍສນຊ຺ຌຸເປກ຺ຂນາ ຈຕສ຺ໂສ ¶ , ອສມາຫິຕສມາຫິຕປຸຄ຺ຄລານໍ ປຣິວຊ຺ຊນເສວນຕາ ທ຺ເວ, ຌານວິໂມກ຺ຂປຈ຺ຈເວກ຺ຂຓຕາ ຕທຘິມຸຕ຺ຕຕາຕິ. ຕຕ຺ຖ ກສິຓາທິນິມິຕ຺ຕານໍ ອຸຄ຺ຄຫຓກຸສລຕາ ນິມິຕ຺ຕກຸສລຕາ ນາມ. ປຎ຺ຈ ຘມ຺ມາ ສຕ຺ຕມສ຺ສ ສຕ຺ຕສງ຺ຂາຣເກລາຍນມຊ຺ຌຕ຺ຕປຸຄ຺ຄລານໍ ປຣິວຊ຺ຊນເສວນຕາ ¶ ທ຺ເວ ທ຺ເວ, ຕທຘິມຸຕ຺ຕຕາຕິ. ອຍເມຕ຺ຖ ສງ຺ເຂໂປ, ວິຕ຺ຖາໂຣ ປນ ສມ຺ໂມຫວິໂນທນິຍາ ວິຠງ຺ຄຏ຺ຐກຖາຍ ຄເຫຕພ຺ໂພຕິ ອຍເມຕ຺ຖ ເຫຕຸວິຠາໂຄ.

ຠູມິວິຠາຄໂຕ ປເນເຕ ກາມາວຈຣາ, ໂລກຸຕ຺ຕຣາ ວາ ໂຫນ຺ຕິ, ກາມາວຈເຣສຸ ພລວວິປສ຺ສນາທີສຸ ເອວ ໂພຊ຺ຌງ຺ຄາ ລພ຺ຠນ຺ຕິ, ນ ອິຕເຣສຸ. ໂລກຸຕ຺ຕເຣສຸ ປນ ສພ຺ພຕ຺ຖ ລພ຺ຠນ຺ຕິ, ຣູປາວຈຣາຣູປາວຈຣຈິຕ຺ເຕສຸ ສພ຺ພຖາ ນ ລພ຺ຠນ຺ຕິ ອໂພຘິປກ຺ຂິກຕ຺ຕາ. ເກຈິ ປນ ເຖຣາ ວິປສ຺ສນາປາທເກສຸ ກສິຓາສຸຠພ຺ຣຫ຺ມວິຫາຣຊ຺ຌາເນສຸປິ ໂພຊ຺ຌງ຺ເຄ ອຸທ຺ຘຣນ຺ຕິ, ນ ຈ ເຕ ປຏິສິທ຺ຘາ ອຏ຺ຐກຖາຈຣິເຍຫິ, ຕສ຺ມາ ເຕສໍ ມເຕນ ຣູປາວຈຣາປິ ໂຫນ຺ຕິ, ນ ເກນຈິ ປຣິຍາເຍນ ອຣູປາວຈຣາຕິ ອຍເມຕ຺ຖ ຠູມິວິຠາໂຄ.

ວິເວກໂຕຕິ ເອຕ຺ຖ ວິເວໂກຕິ ວິວິຕ຺ຕຕາ, ສ຺ວາຍໍ ປຎ຺ຈວິໂຘ ຕທງ຺ຄວິກ຺ຂມ຺ຠນສມຸຈ຺ເຉທປຏິປສ຺ສທ຺ຘິນິສ຺ສຣຓວິເວກວເສນ. ຕທງ຺ຄວິເວໂກຕິ ວິປສ຺ສນາ, ວິກ຺ຂມ຺ຠນວິເວໂກຕິ ອຏ຺ຐ ສມາປຕ຺ຕິໂຍ, ສມຸຈ຺ເຉທວິເວໂກຕິ ມຄ຺ໂຄ, ປຏິປສ຺ສທ຺ຘິວິເວໂກຕິ ຜລໍ, ນິສ຺ສຣຓວິເວໂກຕິ ສພ຺ພນິມິຕ຺ຕນິສ຺ສຏໍ ນິພ຺ພານໍ. ຕຕ຺ຣິເມ ຕທງ຺ຄສມຸຈ຺ເຉທປຏິປສ຺ສທ຺ຘິນິສ຺ສຣຓວິເວກນິສ຺ສິຕາ ໂຫນ຺ຕິ. ຕຖາ ເຫເຕ ວິປສ຺ສນາກ຺ຂເຓ ກິຈ຺ຈໂຕ ຕທງ຺ຄວິເວກນິສ຺ສິຕາ, ອຊ຺ຌາສຍໂຕ ນິສ຺ສຣຓວິເວກນິສ຺ສິຕາ. ມຄ຺ຄກາເລ ປນ ກິຈ຺ຈໂຕ ສມຸຈ຺ເຉທວິເວກນິສ຺ສິຕາ, ອາຣມ຺ມຓໂຕ ນິສ຺ສຣຓວິເວກນິສ຺ສິຕາ, ຜລກ຺ຂເຓ ກິຈ຺ຈໂຕ ປຏິປສ຺ສທ຺ຘິວິເວກນິສ຺ສິຕາ. ອາຣມ຺ມຓໂຕ ນິສ຺ສຣຓວິເວກນິສ຺ສິຕາ ¶ ຈ ໂຫນ຺ຕິ. ເກສຎ຺ຈິ ເຖຣານໍ ມເຕ ວິປສ຺ສນາປາທກຣູປາວຈຣຊ຺ຌານກ຺ຂເຓ ວິກ຺ຂມ຺ຠນວິເວກນິສ຺ສິຕາວາຕິ ປຎ຺ຈວິເວກນິສ຺ສິຕາປິ ໂຫນ຺ຕີຕິ ອຍເມຕ຺ຖ ວິເວໂກ. ເອວໍ ວິຎ຺ເຎຍ຺ໂຍ ປາຬິມຸຕ຺ຕວິນິຈ຺ຉໂຍ.

ໂພຊ຺ຌງ຺ຄວິຠງ຺ຄມາຕິກຕ຺ຖວຓ຺ຓນາ ນິຏ຺ຐິຕາ.

ມຄ຺ຄງ຺ຄວິຠງ຺ຄມາຕິກຕ຺ຖວຓ຺ຓນາ

ມຄ຺ຄງ຺ຄວິຠງ຺ຄມາຕິກາຍ ປນ ອຕ຺ຖໂຕ ຕາວ – ອຣິໂຍຕິ ຕໍຕໍມຄ຺ຄວຊ຺ຌກິເລເສຫິ ອາຣກຕ຺ຕາ ¶ , ອຣິຍຠາວກຣຕ຺ຕາ ຈ ອຣິໂຍ, ອຏ຺ຐ ອງ຺ຄານິ ອສ຺ສາຕິ ອຏ຺ຐງ຺ຄິໂກ, ນິພ຺ພານຕ຺ຖິເກຫິ ມຄ຺ຄີຍຕິ, ນິພ຺ພານໍ ວາ ມຄ຺ຄຕິ, ກິເລເສ ວາ ມາເຣນ຺ໂຕ ຄຈ຺ຉຕີຕິ ມຄ຺ໂຄ. ເສຍ຺ຍຖິທນ຺ຕິ ໂສ ກຕໂມຕິ ເຈ, ອິທານິ ສ຺ວາຍໍ ມຄ຺ໂຄ ຈຕຸຣງ຺ຄິນີ ວິຍ ເສນາ ອງ຺ຄມຕ຺ຕເມວ ໂຫຕິ, ອງ຺ຄວິນິມຸຕ຺ໂຕ ນຕ຺ຖີຕິ ທສ຺ເສນ຺ໂຕ ‘‘ສມ຺ມາທິຏ຺ຐິ…ເປ… ສມ຺ມາສມາຘີ’’ຕິ ອາຫ. ຕຕ຺ຖ ສມ຺ມາ ປສ຺ສຕີຕິ ສມ຺ມາທິຏ຺ຐິ, ປຎ຺ຎາ. ສມ຺ມາ ສງ຺ກປ຺ເປຕິ ຕກ຺ເກຕີຕິ ສມ຺ມາສງ຺ກປ຺ໂປ, ວິຕກ຺ໂກ. ເສສໍ ສຸວິຎ຺ເຎຍ຺ຍເມວ. ຕໂຕ ຘມ຺ມເຠໂທປິ ວິຠງ຺ຄນໂຍປິ ໂພຊ຺ຌງ຺ເຄສຸ ວຸຕ຺ຕສທິໂສ.

ອຠິຘມ຺ມຠາຊນີເຍ ປນ ວິຣຕິຕ຺ຕຍວຊ຺ຊິໂຕ ປຎ຺ຈງ຺ຄິໂກປິ ມຄ຺ໂຄ ວິຠຕ຺ໂຕ, ຕຎ຺ຈ ປຎ຺ຈນ຺ນໍ ອງ຺ຄານໍ ກິຈ຺ຈາຘິກຕໍ, ວິຣຕີນຎ຺ຈ ອວຸຕ຺ຕສິທ຺ຘຕໍ ສນ຺ຘາຍ, ວິຣຕິວຊ຺ຊິຕສ຺ສ ປນ ໂລກຸຕ຺ຕຣມຄ຺ຄສ຺ສ ອຠາວາ ໂສປິ ອຏ຺ຐງ຺ຄິໂກວາຕິ ເວທິຕພ຺ໂພ.

ປຎ຺ຫາປຸຈ຺ຉເກປິ ສມ຺ມາສງ຺ກປ຺ໂປ ສຸຂາຍ ເວທນາຍ ສມ຺ປຍຸຕ຺ໂຕວ, ເສສາ ທ຺ວີຫິ. ສມ຺ມາສງ຺ກປ຺ໂປ ອວິຕກ຺ກວິຈາຣມຕ຺ໂຕ, ປີຕິສຫຄໂຕ ສຸຂສຫຄໂຕວ, ນ ອຸເປກ຺ຂາສຫຄໂຕ, ເສສາ ຕິຘາປິ. ສມ຺ມາທິຏ຺ຐິ ເຫຕຸ, ເສສາ ນເຫຕູຕິ ອຍໍ ວິເສໂສ. ເສສໍ ສມເມວ. ອິທານິ ປນ –

ກມໂຕ ¶ ກິຈ຺ຈເຠທໂຕ, ຠູມິເຠທວິເວກໂຕ;

ມຄ຺ຄງ຺ເຄສຸ ວິຊານີໂຍ, ປາຬິມຸຕ຺ຕວິນິຈ຺ຉໂຍ.

ຕຕ຺ຖ ກມໂຕ ຕາວ ອຍມ຺ປິ ເທສນາກ຺ກໂມວ. ຠຄວຕາ ຫິ ນິພ຺ພານາຘິຄມາຍ ປຏິປນ຺ນສ຺ສ ປຎ຺ຎາປຊ຺ໂຊຕປຎ຺ຎາສຕ຺ຖຕາຍ ອວິຊ຺ຊນ຺ຘກາຣວິຘມນໂຕ ພຫູປກາຣຕ຺ຕາ ປຐມໍ ສມ຺ມາທິຏ຺ຐິ ເທສິຕາ. ຕໂຕ ເຫຣຎ຺ຎິກສ຺ສ ກຫາປຓປຣິວຕ຺ຕກຫຕ຺ໂຖ ວິຍ ຍຖາສຠາວທສ຺ສນສ຺ສ ສມ຺ມາທິຏ຺ຐິຍາ ພຫູປກາຣຕ຺ຕາ ສມ຺ມາສງ຺ກປ຺ໂປ. ສ຺ວາຍໍ ຍຖາ ສມ຺ມາທິຏ຺ຐິຍາ, ເອວໍ ສມ຺ມາວາຈາຍປິ ອຸປກາຣໂກ. ຍຖາຫ ‘‘ປຸພ຺ເພ ໂຂ, ຄຫປຕິ, ຕກ຺ເກຕ຺ວາ ວິຈາເຣຕ຺ວາ ປຈ຺ຉາ ວາຈໍ ຠິນ຺ທຕີ’’ຕິ (ມ. ນິ. ໑.໔໖໓), ຕສ຺ມາ ຕທນນ຺ຕຣໍ ສມ຺ມາວາຈາ. ຍສ຺ມາ ປນ ວາຈາຍ ສໍວິທຫິຕ຺ວາ ໂລເກ ກມ຺ມນ຺ເຕ ປໂຍເຊນ຺ຕິ, ຕສ຺ມາ ຕທນນ຺ຕຣໍ ສມ຺ມາກມ຺ມນ຺ໂຕ. ກາຍວຈີທຸຈ຺ຈຣິຕໍ ປຫາຍ ອຸຠຍສຸຈຣິຕໍ ປູເຣນ຺ຕສ຺ເສວ ຍສ຺ມາ ອາຊີວຏ຺ຐມກໍ ສີລໍ ປູຣຕິ, ນ ອິຕຣສ຺ສ, ຕສ຺ມາ ຕທຸຠຍານນ຺ຕຣໍ ສມ຺ມາອາຊີໂວ ວຸຕ຺ໂຕ. ເອວໍ ‘‘ວິສຸທ຺ຘທິຏ຺ຐິສີເລນາປິ ເອຕ຺ຕາວຕາ ປຣິໂຕສໍ ອກຕ຺ວາ ອິທໍ ວີຣິຍໍ ອາຣຠິຕພ຺ພ’’ນ຺ຕິ ທສ຺ເສຕຸໍ ຕທນນ຺ຕຣໍ ສມ຺ມາວາຍາໂມ. ອາຣທ຺ຘວີຣິເຍນາປິ ກາຍາທີສຸ ສຕິ ສູປຏ຺ຐິຕາ ກາຕພ຺ພາຕິ ທສ຺ສນຕ຺ຖໍ ຕທນນ຺ຕຣໍ ¶ ສມ຺ມາສຕິ. ສູປຏ຺ຐິຕາຍ ສຕິຍາ ເອກຕ຺ຕາຣມ຺ມເຓ ຈິຕ຺ຕໍ ສມາຘາຕຸໍ ສກ຺ກາຕິ ຕທນນ຺ຕຣໍ ສມ຺ມາສມາຘິ ວຸຕ຺ໂຕຕິ ອຍໍ ຕາເວຕ຺ຖ ກໂມ.

ກິຈ຺ຈໂຕ ປເນສໍ ເອເກກສ຺ສ ຕີຓິ ຕີຓິ ກິຈ຺ຈານິ, ເສຍ຺ຍຖິທໍ – ສມ຺ມາທິຏ຺ຐິ ຕາວ ອຎ຺ເຎຫິປິ ອຕ຺ຕໂນ ປຈ຺ຈນີກກິເລເສຫິ ສທ຺ຘິໍ ມິຈ຺ຉາທິຏ຺ຐິໍ ປຊຫຕິ, ອາຣມ຺ມຓໂຕ ນິໂຣຘສຈ຺ຈໍ ສຈ຺ຉິກໂຣຕິ, ອສມ຺ໂມຫໂຕ ເສສສຈ຺ຈານິ ປຏິວິຊ຺ຌຕິ. ເອວໍ ສມ຺ມາສງ຺ກປ຺ປາທີນໍ ມິຈ຺ຉາສງ຺ກປ຺ປປຊຫນາທິວເສນ ຍຖານຸຣູປນ຺ຕິ ກິຈ຺ຈຕາ ເວທິຕພ຺ພາ. ວິເສສໂຕ ປເນຕ຺ຖ ສມ຺ມາສງ຺ກປ຺ໂປ ສຫຊາຕຘມ຺ເມ ອຠິນິໂຣເປຕິ, ສມ຺ມາວາຈາ ປຣິຄ຺ຄຓ຺ຫາຕິ ¶ , ສມ຺ມາກມ຺ມນ຺ໂຕ ສມຸຏ຺ຐາເປຕິ, ສມ຺ມາອາຊີໂວ ໂວທາເປຕິ, ສມ຺ມາວາຍາໂມ ປຄ຺ຄຓ຺ຫາຕິ, ສມ຺ມາສຕິ ອຸປຏ຺ຐາເປຕິ, ສມ຺ມາສມາຘິ ສມາທຫຕີຕິ ອິທເມຕ຺ຖ ກິຈ຺ຈໍ.

ເຠທໂຕ ປນ ປຸພ຺ພຠາເຄ ສມ຺ມາທິຏ຺ຐິ ‘‘ທຸກ຺ເຂ ຎາຓ’’ນ຺ຕິອາທິນາ ຈຕູສຸ ສຈ຺ເຈສຸ ຎາຓວເສນ ນານກ຺ຂຓາ ນານາຣມ຺ມຓາ ນານານາມາ ໂຫຕິ, ທຸຕິໂຍ ປນ ເນກ຺ຂມ຺ມອພ຺ຍາປາທອວິຫິໍສາສງ຺ກປ຺ປວເສນ, ວິຣຕິໂຍ ຈຕຸພ຺ພິຘວຈີທຸຈ຺ຈຣິຕຕິວິຘກາຍທຸຈ຺ຈຣິຕມິຈ຺ຉາຊີວວິຣມຓສງ຺ຂາຕເຈຕນາວເສນປິ ວິຣຕິວເສນປິ, ຉຏ຺ຐສຕ຺ຕມາ ຈຕຸພ຺ພິຘສມ຺ມປ຺ປຘານສຕິປຏ຺ຐານວເສນ ນານກ຺ຂຓາ ນານາຣມ຺ມຓາ ນານານາມາ ໂຫນ຺ຕິ. ມຄ຺ຄກາເລ ປເນເຕ ສມ຺ມາທິຏ຺ຐິອາທໂຍ ເອກກ຺ຂຓາ ເອກາຣມ຺ມຓາ. ກິຈ຺ຈໂຕ ປນ ຕານິ ປຸພ຺ພຠາເຄ ນານານາມານິ ລຠນ຺ຕິ, ສມ຺ມາສມາຘິ ປນ ປຸພ຺ພຠາເຄປິ ມຄ຺ຄກ຺ຂເຓປິ ຈຕຸກ຺ກປຎ຺ຈກຊ຺ຌານວເສນ ນານກ຺ຂໂຓ ນານານາໂມ, ມຄ຺ຄກ຺ຂເຓ ປນ ເອກາຣມ຺ມໂຓ ໂຫຕິ. ເອກສ຺ສ ຫິ ປຐມມຄ຺ໂຄ ປາທກຊ຺ຌານາທິນິຍມໂຕ ປຐມຊ຺ຌານາທິໂກ ວາ ທຸຕິຍຊ຺ຌານາທີສຸ ອຎ຺ຎຕຣຊ຺ຌານິໂກ ວາ, ທຸຕິຍມຄ຺ຄາທໂຍປິສ຺ສ ປຐມມຄ຺ຄສທິສຊ຺ຌານິກາ ວາ ວິສທິສຊ຺ຌານິກາ ວາຕິ ໂສ ມຄ຺ຄກາເລປິ ນານກ຺ຂໂຓ ນານານາໂມ ວາຕິ ອຍເມຕ຺ຖ ເຠໂທ.

ຠູມິໂຕ ຈ ວິເວກໂຕ ຈ ວິນິຈ຺ຉໂຍ ໂພຊ຺ຌງ຺ເຄສຸ ວຸຕ຺ຕານຸສາເຣນ ເວທິຕພ຺ໂພຕິ ເອວໍ ວິຊານີໂຍ ປາຬິມຸຕ຺ຕວິນິຈ຺ຉໂຍ.

ມຄ຺ຄງ຺ຄວິຠງ຺ຄມາຕິກຕ຺ຖວຓ຺ຓນາ ນິຏ຺ຐິຕາ.

ຌານວິຠງ຺ຄມາຕິກາຍ ¶ ປນ ອຕ຺ຖໂຕ ຕາວ – ປາຕິໂມກ຺ຂສໍວຣສໍວຸໂຕຕິອາທີສຸ ປາຕິໂມກ຺ຂນ຺ຕິ ສິກ຺ຂາປທສີລໍ. ຕໍ ຫິ ໂຍ ນໍ ປາຕິ ຣກ຺ຂຕິ, ຕໍ ໂມກ຺ເຂຕິ ໂມເຈຕິ ອາປາຍິກາທີຫິ ¶ ທຸກ຺ເຂຫິ, ຕສ຺ມາ ‘‘ປາຕິໂມກ຺ຂ’’ນ຺ຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ. ສໍວຣຓໍ, ສໍວຣນ຺ຕິ ວາ ເຕນາຕິ ສໍວໂຣ, ປາຕິໂມກ຺ຂເມວ ສໍວໂຣ ປາຕິໂມກ຺ຂສໍວໂຣ, ກມ຺ມວາຈາປຣິໂຍສາເນ ອິຊ຺ຌນກສ຺ສ ອຕ຺ຖໂຕ ເຈຕນາທິຣູປສ຺ສ ປາຕິໂມກ຺ຂສໍວຣສີລສ຺ເສເວຕໍ ອຘິວຈນໍ. ເຕນ ສໍວຸໂຕ ປິຫິຕກາຍວຈີປໂຍໂຄຕິ ປາຕິໂມກ຺ຂສໍວຣສໍວຸໂຕ. ວິຫຣຕີຕິ ອິຣິຍຕິ ປວຕ຺ເຕຕິ. ອາຈາຣໂຄຈຣສມ຺ປນ຺ໂນຕິ ເອຕ຺ຖ ອາຈຣິຕພ຺ພໂຕ ອາຈາໂຣ, ຄາໂວ ຈຣນ຺ຕິ ເອຕ຺ຖາຕິ ໂຄຈໂຣ, ຄຸນ຺ນໍ ຈຣຓຏ຺ຐານໍ. ຕໍສທິສຕາຍ ປນ ສພ຺ໂພປິ ປວຕ຺ຕິວິສໂຍ ໂຄຈໂຣຕິ ເວທິຕພ຺ໂພ. ເຕສໍ ວິຠາໂຄ ນິທ຺ເທເສ ວຸຕ຺ຕນເຍເນວ ເວທິຕພ຺ໂພ.

‘‘ອາຈາຣໂຄຈຣສມ຺ປນ຺ໂນຕິ ອຕ຺ຖິ ອາຈາໂຣ, ອຕ຺ຖິ ອນາຈາໂຣ. ຕຕ຺ຖ ກຕໂມ ອນາຈາໂຣ? ກາຍິໂກ ວີຕິກ຺ກໂມ, ວາຈສິໂກ ວີຕິກ຺ກໂມ, ກາຍິກວາຈສິໂກ ວີຕິກ຺ກໂມ, ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ອນາຈາໂຣ, ສພ຺ພມ຺ປິ ທຸສ຺ສີລ຺ຍໍ ອນາຈາໂຣ, ອິເຘກຈ຺ໂຈ ເວຬຸທາເນນ ວາ ປຕ຺ຕ…ເປ… ປຸປ຺ຜຜລສິນານທນ຺ຕກຏ຺ຐທາເນນ ວາ ຈາຏຸກມ຺ຍຕາຍ ວາ ມຸຄ຺ຄສຸປ຺ຍຕາຍ ວາ ປາຣິຠຏຸຕາຍ ວາ ຊງ຺ຆເປສນິເກນ ວາ ອຎ຺ຎຕຣຎ຺ຎຕເຣນ ວາ ພຸທ຺ຘປຕິກຸຏ຺ເຐນ ມິຈ຺ຉາອາຊີເວນ ຊີວິກໍ ກປ຺ເປຕິ, ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ອນາຈາໂຣ.

‘‘ຕຕ຺ຖ ກຕໂມ ອາຈາໂຣ? ກາຍິໂກ ອວີຕິກ຺ກໂມ’’ຕິອາທິນາ (ວິຠ. ໕໑໓) –

ວຸຕ຺ຕວິປຣິຍາເຍນ ອາຈາໂຣ ນິທ຺ທິຏ຺ໂຐ.

‘‘ໂຄຈໂຣຕິ ¶ ອຕ຺ຖິ ໂຄຈໂຣ, ອຕ຺ຖິ ອໂຄຈໂຣ. ຕຕ຺ຖ ກຕໂມ ອໂຄຈໂຣ? ອິເຘກຈ຺ໂຈ ເວສິຍາໂຄຈໂຣ ວາ ໂຫຕິ, ວິຘວາ…ເປ… ຖຸລ຺ລກຸມາຣີປຓ຺ຑກຠິກ຺ຂຸນີປານາຄາຣໂຄຈໂຣ ¶ ວາ, ສໍສຏ຺ໂຐ ວິຫຣຕິ ຣາຊູຫິ ຣາຊມຫາມຕ຺ເຕຫິ ຕິຕ຺ຖິເຍຫິ ຕິຕ຺ຖິຍສາວເກຫິ ອນນຸໂລມິເກນ ສໍສຄ຺ເຄນ, ຍານິ ວາ ປນ ຕານິ ກຸລານິ ອສ຺ສທ຺ຘານິ ອປ຺ປສນ຺ນານິ…ເປ… ຕຖາຣູປານິ ກຸລານິ ເສວຕິ ຠຊຕິ ປຍິຣຸປາສຕິ, ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ອໂຄຈໂຣ.

‘‘ຕຕ຺ຖ ກຕໂມ ໂຄຈໂຣ? ອິເຘກຈ຺ໂຈ ນ ເວສິຍາໂຄຈໂຣ ໂຫຕີ’’ຕິອາທິນາ (ວິຠ. ໕໑໔) –

ວຸຕ຺ຕວິປຣິຍາເຍນ ໂຄຈໂຣ ນິທ຺ທິຏ຺ໂຐ.

ອປິເຈຕ຺ຖ ເຖຣານໍ ຠິກ຺ຂູນໍ ປຸຣໂຕ ຄມນນິສີທນຈງ຺ກມນຆຏ຺ຏນາຠິຠວນາທິກາຍິກາຈິຕ຺ຕີກາຣກິຣິຍານຎ຺ເຈວ ເຖເຣ ຠິກ຺ຂູ ອນາປຸຈ຺ຉາ ຘມ຺ມກຖນຂຸໍສນາທິວາຈສິກາຈິຕ຺ຕີກາຣກິຣິຍານຎ຺ຈ ອນາຈາຣານໍ ປຏິປກ຺ຂວເສນ ກາຍິກວາຈສິໂກ ອາຈາໂຣ ເວທິຕພ຺ໂພ. ອປິຈ ຠິກ຺ຂຸ ສຄາຣໂວ ສປ຺ປຕິສ຺ໂສ ຫິໂຣຕ຺ຕປ຺ປສມ຺ປນ຺ໂນ ສຸນິວຕ຺ໂຖ ສຸປາຣຸໂຕ ປາສາທິເກນ ອຠິກ຺ກນ຺ຕາທິນາ ໂອກ຺ຂິຕ຺ຕຈກ຺ຂຸ ອິຣິຍາປຖສມ຺ປນ຺ໂນ ອາຠິສມາຈາຣິເກສຸ ສກ຺ກຈ຺ຈກາຣີ ຄຣຸຈິຕ຺ຕີກາຣພຫຸໂລ ວິຫຣຕິ, ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ອາຈາໂຣ. ໂຄຈໂຣ ປນ ຕິວິໂຘ ອຸປນິສ຺ສຍໂຄຈໂຣ ອາຣກ຺ຂໂຄຈໂຣ ອຸປນິພນ຺ຘໂຄຈໂຣຕິ. ຕຕ຺ຖ ທສກຖາວຕ຺ຖຸຄຸຓສມນ຺ນາຄໂຕ ກລ຺ຍາຓມິຕ຺ໂຕ ອຸປນິສ຺ສຍໂຄຈໂຣ ນາມ. ອນ຺ຕຣຆຣາທີສຸ ໂອກ຺ຂິຕ຺ຕຈກ຺ຂຸຕາທີຫິ ທິສາ ວິທິສາ ອໂນໂລເກຕ຺ວາ ຄມນໍ ອາຣກ຺ຂໂຄຈໂຣ ນາມ. ຈຕ຺ຕາໂຣ ປນ ສຕິປຏ຺ຐານາ ອຸປນິພນ຺ຘໂຄຈໂຣ ນາມ. ຍຕ຺ຖ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປນິພນ຺ຘຕິ, ອຍໍ ຕິວິໂຘເປຕ຺ຖ ¶ ໂຄຈໂຣຕິ ເວທິຕພ຺ໂພ. ອິມິນາຕິ ອິມິນາ ອາຈາເຣນ, ໂຄຈເຣນ ຈ ສມນ຺ນາຄໂຕ ອາຈາຣໂຄຈຣສມ຺ປນ຺ໂນ ນາມ.

ອຓຸມຕ຺ເຕສຸ ວຊ຺ເຊສູຕິ ອຓຸປ຺ປມາເຓສຸ ໂທເສສຸ. ຠຍທສ຺ສາວີຕິ ຠຍທສ຺ສນສີໂລ, ອຓຸມຕ຺ຕໍ ເຣຓຸໍ ສິເນຣຸສທິສໍ ປສ຺ສນ຺ໂຕ ວິຍ ສພ຺ພລຫຸກມ຺ປິ ທຸກ຺ກຏທຸພ຺ຠາສິຕມຕ຺ຕໍ ປາຣາຊິກສທິສໍ ກຕ຺ວາ ວຊ຺ຊໂຕ ຠຍໂຕ ທສ຺ສນສີໂລຕິ ອຕ຺ໂຖ. ສມາທາຍ ສິກ຺ຂຕິ ສິກ຺ຂາປເທສູຕິ ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ສິກ຺ຂາປເທສຸ ສິກ຺ຂິຕພ຺ພໍ, ຕໍ ສຸຏ຺ຐຸ ອາທາຍ ຄເຫຕ຺ວາ ສິກ຺ຂຕິ.

ອິນ຺ທ຺ຣິເຍສຸ ຄຸຕ຺ຕທ຺ວາໂຣຕິ ມນຈ຺ຉຏ຺ເຐສຸ ອິນ຺ທ຺ຣິເຍສຸ ຣູປາທິອາຣມ຺ມຓນິມິຕ຺ຕາທີນໍ ອຄ຺ຄຫຓສງ຺ຂາຕສຕິສໍວເຣນ ¶ ປິຫິຕທ຺ວາໂຣ. ໂຠຊເນ ມຕ຺ຕຎ຺ຎູຕິ ປິຓ຺ຑປາເຕ ປຏິຄ຺ຄຫຓປຣິໂຠເຄສຸ ປຈ຺ຈເວກ຺ຂຓຎາຓວເສນ ເຈວ ອປ຺ປິຈ຺ຉຕາທີຫິ ຈ ມຕ຺ຕຊານນໂກ, ປິຓ຺ຑປາຕວເສນ ເຈຕ຺ຖ ຈຕຸນ຺ນໍ ປຈ຺ຈຍານໍ ຄຫຓໍ ເວທິຕພ຺ພໍ. ອຖ ວາ ຠຸຎ຺ຊິຕພ຺ພໂຕ ໂຠຊນນ຺ຕິ ຈຕຸນ຺ນໍ ປຈ຺ຈຍານໍ ຄຫຓໍ ເວທິຕພ຺ພໍ. ປຸພ຺ພຣຕ຺ຕາປຣຣຕ຺ຕນ຺ຕິ ເອຕ຺ຖ ອຑ຺ຒຣຕ຺ຕິສງ຺ຂາຕາຍ ຣຕ຺ຕິຍາ ປຸພ຺ເພ ປຸພ຺ພຣຕ຺ຕໍ, ອິມິນາ ປຐມຍາມຎ຺ເຈວ ປຈ຺ຉາຠຕ຺ຕຎ຺ຈ ຄຓ຺ຫາຕິ. ຣຕ຺ຕິຍາ ປຈ຺ຉາ ອປຣຣຕ຺ຕໍ, ອິມິນາ ປຈ຺ຉິມຍາມຎ຺ເຈວ ປຸເຣຠຕ຺ຕຎ຺ຈ ຄຓ຺ຫາຕິ. ປຈ຺ຉິມຍາໂມ ປນສ຺ສ ຠິກ຺ຂຸໂນ ນິທ຺ທາກິລມຖວິໂນທໂນກາໂສຕິ ນ ຄຫິໂຕ.

ຊາຄຣິຍານຸໂຍຄມນຸຍຸຕ຺ໂຕຕິ ອສຸຠຠາວນາສງ຺ຂາຕສ຺ສ ຠາວນາຣາມສ຺ສ ອນຸໂຍຄສງ຺ຂາຕໍ ອາເສວນຠາວນໍ ອນຸຍຸຕ຺ໂຕ ຈງ຺ກມນນິສຊ຺ຊາຫິ ໂຍນິໂສມນສິກາເຣນ ອາວຣຓີເຍຫິ ຘມ຺ເມຫິ ຈິຕ຺ຕປຣິໂສຘເນ ຍຸຕ຺ຕປ຺ປຍຸຕ຺ໂຕຕິ ອຕ຺ໂຖ. ສາຕຈ຺ຈໍ ເນປກ຺ກນ຺ຕິ ສຕຕໍ ປວຕ຺ຕຍິຕພ຺ພໂຕ ສາຕຈ຺ຈສງ຺ຂາຕໍ ວີຣິຍໍ, ປຣິປາກຄຕຕ຺ຕາ ເນປກ຺ກສງ຺ຂາຕຎ຺ຈ ປຎ຺ຎໍ ອນຸຍຸຕ຺ໂຕຕິ ສມ຺ພນ຺ໂຘ. ອິມິນາ ວີຣິຍປຎ຺ຎາຫິ ຍຸຕ຺ຕສ຺ເສວ ຊາຄຣິຍານຸໂຍຄສິທ຺ຘີຕິ ທສ຺ເສຕິ.

ອິທານິ ¶ ຕໍ ຊາຄຣິຍານຸໂຍຄໍ ສຣູປໂຕ ທສ຺ເສນ຺ໂຕ ‘‘ໂພຘິປກ຺ຂິການໍ ຘມ຺ມານ’’ນ຺ຕິອາທິມາຫ. ໂພຘິປກ຺ຂິການໍ ຘມ຺ມານນ຺ຕິ ຈຕຸສຈ຺ຈາວໂພຘສງ຺ຂາຕສ຺ສ ມຄ຺ຄຎາຓສ຺ສ ປກ຺ເຂ ຠວານໍ ຈຕຸສຈ຺ຈສຕິປຏ຺ຐານາທິສຕ຺ຕຕິໍສຘມ຺ມານໍ. ນິທ຺ເທເສ ປນສ຺ສ ໂລກິຍຠາວນາຍ ວິເສສໂພຘິປກ຺ຂິຍຘມ຺ເມ ເອກາຣມ຺ມເຓ ປວຕ຺ຕນສມຕ຺ຖຕາຍ ສຕ຺ຕ ໂພຊ຺ຌງ຺ຄາ ເອວ ນິທ຺ທິຏ຺ຐາ. ເຕສໍ ຄຫເຓນ ປນ ເສສານມ຺ປິ ຕຕ຺ຖ ຄຫຓໍ ເວທິຕພ຺ພໍ. ໂສ ອຠິກ຺ກນ຺ເຕ ປຏິກ຺ກນ຺ເຕຕິອາທີສຸ ອຠິກ຺ກນ຺ຕໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ປຸຣໂຕ ຄມນໍ, ປຏິກ຺ກນ຺ຕໍ ນິວຕ຺ຕນໍ, ຕທຸຠຍຎ຺ຈ ຐານນິສຊ຺ຊາສຍເນສຸປິ ປຸຣໂຕ, ປຈ຺ຉໂຕ ຈ ກາຍສ຺ສ ອຠິຄມນອປຄມນວເສນ ລພ຺ຠຕິ. ສມ຺ປຊານກາຣີ ໂຫຕີຕິ ສມ຺ປຊຎ຺ເຎນ ສພ຺ພກິຈ຺ຈກາຣີ, ສມ຺ປຊຎ຺ຎສ຺ເສວ ວາ ກາຣີ, ສມ຺ປຊຎ຺ຎ-ຄ຺ຄຫເຓນ ເຈຕ຺ຖ ອວິປ຺ປໂຍຄໂຕ ສຕິປິ ຄຫິຕາວ ໂຫຕິ. ເຕເນວສ຺ສ ນິທ຺ເທເສ ‘‘ສໂຕ ສມ຺ປຊາໂນ ອຠິກ຺ກມຕີ’’ຕິອາທິ ວຸຕ຺ຕໍ.

ອາໂລກິເຕຕິອາທີສຸ ອາໂລກິຕໍ ນາມ ປຸຣໂຕ ເປກ຺ຂນໍ. ວິໂລກິຕໍ ນາມ ອນຸທິສາເປກ຺ຂນໍ. ອິເມສໍ ປນ ທ຺ວິນ຺ນໍ ຄຫເຓນ ເຫຏ຺ຐາ ອຸປຣິ ປຈ຺ຉໂຕ ເປກ຺ຂນສງ຺ຂາຕານິ ໂອໂລກິຕຸລ຺ໂລກິຕາປໂລກິຕານິປິ ຄຫິຕານີຕິ ເວທິຕພ຺ພານິ.

ສມິຎ຺ຊິເຕ ¶ ປສາຣິເຕຕິ ປພ຺ພານໍ ສມິຎ຺ຊເນ, ປສາຣເຓ ຈ. ສງ຺ຆາຏິປຕ຺ຕຈີວຣຘາຣເຓຕິ ເອຕ຺ຖ ສງ຺ຆາຏິຈີວຣານໍ ນິວາສນປາຣຸປນວເສນ, ປຕ຺ຕສ຺ສ ຠິກ຺ຂາປຏິຄ຺ຄຫຓາທິວເສນ ຈ ປຣິໂຠໂຄ ຘາຣຓໍ ນາມ. ອສິເຕຕິ ປິຓ຺ຑປາຕາທິໂຠຊເນ. ປີເຕຕິ ຍາຄຸອາທິປາເນ. ຂາຍິເຕຕິ ປິຏ຺ຐຂຊ຺ຊາທິຂາທເນ. ສາຍິເຕຕິ ມຘຸຜາຓິຕາທິສາຍິເຕ. ອຸຈ຺ຈາຣປສ຺ສາວກມ຺ເມຕິ ອຸຈ຺ຈາຣສ຺ສ ຈ ປສ຺ສາວສ຺ສ ຈ ກຣເຓ. ຄເຕຕິ ຄມເນ. ຐິເຕຕິ ຐາເນ. ນິສິນ຺ເນຕິ ນິສຊ຺ຊາຍ. ສຸຕ຺ເຕຕິ ສຍເນ. ຊາຄຣິເຕຕິ ຊາຄຣເຓ. ເອຕ຺ຖ ຈ ຠິກ຺ຂາຈາຣຄມນາທິວເສນ ¶ ‘‘ອຠິກ຺ກນ຺ເຕ’’ຕິ ວຸຕ຺ຕໍ. ວິຫາເຣ ປນ ຈງ຺ກມນາທິອິຣິຍາປຖວເສເນວ ‘‘ຄເຕ’’ຕິອາທິ ວຸຕ຺ຕນ຺ຕິ ເວທິຕພ຺ພໍ. ຠາສິເຕຕິ ກຖເນ. ຕຸຓ຺ຫີຠາເວຕິ ອກຖເນ.

ສພ຺ເພສຸ ປນ ເຕສຸ ອຠິກ຺ກນ຺ຕາທີສຸ ປຈ຺ເຈກໍ ສາຕ຺ຖກສມ຺ປຊຎ຺ຎໍ ສປ຺ປາຍສມ຺ປຊຎ຺ຎໍ ໂຄຈຣສມ຺ປຊຎ຺ຎໍ ອສມ຺ໂມຫສມ຺ປຊຎ຺ຎນ຺ຕິ ຈຕຸພ຺ພິຘໍ ສມ຺ປຊຎ຺ຎໍ ເວທິຕພ຺ພໍ. ຕຕ຺ຖ ອຠິກ຺ກມິຕຸກາມຕາທິຈິຕ຺ເຕ ອຸປ຺ປນ຺ເນ ຈິຕ຺ຕວເສເນວ ຄມນາທິໍ ອກຕ຺ວາ ‘‘ກິໍ ນຸ ເມ ຕຕ຺ຖ ຄເຕນ ອຕ຺ໂຖ’’ຕິ ປຣິຄ຺ຄຓ຺ຫິຕ຺ວາ ເຈຕິຍທສ຺ສນາທິໂນ ຕສ຺ສ ຕສ຺ສ ອຕ຺ຖສ຺ສ ປຣິຄ຺ຄຓ຺ຫນໍ ສາຕ຺ຖກສມ຺ປຊຎ຺ຎໍ ນາມ. ສາຕ຺ຖເກສຸ ປເນເຕສຸ ຄມນາທີສຸ ຊີວິຕພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍນ຺ຕຣາຍານຎ຺ເຈວ ສລ຺ເລຂປຏິປຕ຺ຕິວິຆາຕກຣານໍ ກາຍິກເຈຕສິກປຣິກ຺ກິເລສານຎ຺ຈ ສພ຺ເພສານໍ ສພ຺ຠາວາຠາວໍ ປຣິຄ຺ຄເຫຕ຺ວາ ສປ຺ປາຍປຣິຄ຺ຄຓ຺ຫນໍ ສປ຺ປາຍສມ຺ປຊຎ຺ຎໍ ນາມ. ເອວໍ ປຣິຄ຺ຄຫິຕສາຕ຺ຖກສປ຺ປາຍສ຺ສ ປນ ອຏ຺ຐຕິໍສາຍ ກມ຺ມຏ຺ຐາເນສຸ, ວິປສ຺ສນາຍ ວາ ອຕ຺ຕໂນ ອຠິຣຸຈິຕໍ ກມ຺ມຏ຺ຐານສງ຺ຂາຕໍ ໂຄຈຣໍ ອວິສ຺ສຊ຺ເຊຕ຺ວາວ ອຠິກ຺ກມາທີນໍ ກຣຓໍ ໂຄຈຣສມ຺ປຊຎ຺ຎໍ ນາມ. ອຠິກ຺ກມາທີສຸ ປນ ອນ຺ຘພາລປຸຖຸຊ຺ຊນາ ‘‘ອຕ຺ຕາ ອຠິກ຺ກມາທີນິ ກໂຣຕິ, ອຫໍ ກໂຣມີ’’ຕິ ວາ ສມ຺ມຸຍ຺ຫນ຺ຕິ, ຕຖາ ອສມ຺ມຸຍ຺ຫິຕ຺ວາ ‘‘ອຠິກ຺ກມິຕຸກາມຕາທິຈິຕ຺ຕກິຣິຍວາໂຍຘາຕຸ ວິປ຺ຜາຣາທິກາຣຓສາມຄ຺ຄິຍາ ອຍໍ ກາຍສງ຺ຂາໂຕ ອຏ຺ຐິສງ຺ຆາໂຏ ອຠິກ຺ກມາທີນິ ກໂຣຕິ, ຕໂຕ ອຎ຺ໂຎ ອພ຺ຠນ຺ຕເຣ ອຕ຺ຕາ ວາ ສຕ຺ໂຕ ວາ ອຠິກ຺ກມນ຺ໂຕ ວາ ປຏິກ຺ກມນ຺ໂຕ ວາ…ເປ… ຕຸຓ຺ຫີ ຠວນ຺ໂຕ ວາ ນຕ຺ຖີ’’ຕິ ເອວມາທິນາ ຍາຖາວໂຕ ຊານນວເສນ ປຎ຺ຎາຍ ປວຕ຺ຕນໍ ອສມ຺ໂມຫສມ຺ປຊຎ຺ຎໍ ນາມ. ອຍເມຕ຺ຖ ສງ຺ເຂໂປ, ວິຕ຺ຖາໂຣ ປນ ສມ຺ໂມຫວິໂນທນິຍໍ (ວິຠ. ອຏ຺ຐ. ໕໐໘) ຄເຫຕພ຺ໂພ.

ອິທານິ ຍສ຺ມາ ຍສ຺ສ ອພ຺ຠນ຺ຕເຣ ຍຖາວຸຕ຺ຕາ ເອຕ຺ຕກາ ຄຸຓາ ນຕ຺ຖິ, ຕສ຺ສ ອຣຎ຺ຎວາໂສ ປນ ມກ຺ກຏາທີນໍ ວິຍ ອນຸຈ຺ຉວິໂກ ¶ ນ ໂຫຕິ, ອຸປຈາຣມຕ຺ຕມ຺ປິສ຺ສ ຌານໍ ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ. ຍສ຺ສ ປນ ສນ຺ຕິ, ຕສ຺ສ ອຣຎ຺ຎວາໂສ ອນຸຈ຺ຉວິໂກ ໂຫຕິ. ໂສ ຫິ ຕຕ຺ຖ ສພ຺ພປ຺ປກາຣຊ຺ຌານໍ ນິພ຺ພຕ຺ເຕຕຸໍ ¶ ສກ຺ໂກຕິ, ອຣຎ຺ຎວາສຎ຺ເຈວ ອາຣຎ຺ຎເກ ຈ ອຸປໂສເຠຕິ, ສກລຎ຺ຈ ສາສນໍ ປສາເທຕິ, ຕສ຺ມາ ເອວຣູປສ຺ສ ຠິກ຺ຂຸໂນ ອຸປາສນຏ຺ຐານໂຍຄປຖໍ ສປ຺ປາຍເສນາສນໍ ທສ຺ເສນ຺ໂຕ ‘‘ໂສ ວິວິຕ຺ຕໍ ເສນາສນໍ ຠຊຕີ’’ຕິອາທິມາຫ. ຕຕ຺ຖ ວິວິຕ຺ຕນ຺ຕິ ສຸຎ຺ຎໍ. ເສຕິ ເຈວ ອາສຕິ ຈ ເອຕ຺ຖາຕິ ເສນາສນໍ, ມຎ຺ຈາທິ, ວິຫາຣາທິ ຈ. ເຕເນວສ຺ສ ນິທ຺ເທເສ ‘‘ມຎ຺ໂຈ ປີຐ’’ນ຺ຕິອາທິ ວຸຕ຺ຕໍ.

ອິທານິ ອຎ຺ຎມ຺ປິສ຺ສ ປເຠທໍ ທສ຺ເສຕຸໍ ‘‘ອຣຎ຺ຎ’’ນ຺ຕິອາທິ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕຕ຺ຖ ອຣຎ຺ຎນ຺ຕິ ວິນຍປຣິຍາເຍນ ຕາວ ຐເປຕ຺ວາ ຄາມຎ຺ຈ ຄາມູປຈາຣຎ຺ຈ ອວເສສໍ, ສຸຕ຺ຕນ຺ຕປຣິຍາເຍນ ຈ ອາຣຎ຺ຎກໍ ຠິກ຺ຂຸໍ ສນ຺ຘາຍ ປຎ຺ຈຘນຸສຕິກໍ ປຈ຺ຉິມໍ ອຣຎ຺ຎນ຺ຕິ ວຸຕ຺ຕໍ, ອຠິຘມ຺ມປຣິຍາເຍນ ປນ ຄາມທ຺ວາຣສ຺ສ ອິນ຺ທຂີລໂຕ ພຫິ ສພ຺ພໍ ‘‘ອຣຎ຺ຎ’’ນ຺ຕິ ຄເຫຕພ຺ພໍ. ‘‘ນິກ຺ຂມິຕ຺ວາ ພຫິ ອິນ຺ທຂີລາ’’ຕິ (ວິຠ. ໕໒໙) ຫິ ວຸຕ຺ຕໍ. ກນ຺ທຣນ຺ຕິ ກໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ອຸທກໍ, ເຕນ ທຣິຕໍ ອຸທເກນ ຠິນ຺ນໍ ປພ຺ພຕປເທສໍ, ຍໍ ‘‘ນິຕຸມ຺ພ’’ນ຺ຕິປິ ‘‘ນທີກຸຎ຺ຊ’’ນ຺ຕິປິ ວທນ຺ຕິ. ຕຕ຺ຖ ຫິ ຣຊຕປຏ຺ຏສທິສວາລິກາປຸລິເນ ມຓິວິຕານສທິເສ ສນ຺ທຈ຺ຉາເຍ ວນຄຫເນ ນິສີທິຕ຺ວາ ມຓິກ຺ຂນ຺ຘສທິເສ ອຸທເກ ສນ຺ທມາເນ ສີເຕນ ວາເຕນ ພີຊິຍມານສ຺ສ ສມຓຘມ຺ມໍ ກໂຣໂຕ ຈິຕ຺ຕໍ ເອກຄ຺ຄໍ ໂຫຕິ. ຄິຣິຄຸຫນ຺ຕິ ທ຺ວິນ຺ນໍ ປພ຺ພຕານມນ຺ຕຣໍ, ເອກສ຺ມິຎ຺ເຎວ ວາ ອຸມງ຺ຄສທິສໍ ມຫາວິວຣໍ. ວນປຕ຺ຖນ຺ຕິ ຄາມນ຺ຕໍ ອຕິກ຺ກມິຕ຺ວາ ມນຸສ຺ສານໍ ອນຸປຈາຣຏ຺ຐານໍ, ຍຕ຺ຖ ນ ກສນ຺ຕິ ນ ວປນ຺ຕິ. ເຕເນວສ຺ສ ນິທ຺ເທເສ ‘‘ວນປຕ຺ຖນ຺ຕິ ທູຣານເມຕໍ ເສນາສນານໍ ອຘິວຈນ’’ນ຺ຕິອາທິ ວຸຕ຺ຕໍ.

ອພ຺ໂຠກາສນ຺ຕິ ອຈ຺ຉນ຺ນໍ. ອາກງ຺ຂມາໂນ ປເນຕ຺ຖ ຈີວຣກຸຏິໍ ກຕ຺ວາ ວສຕິ. ປລາລປຸຎ຺ຊນ຺ຕິ ປລາລຣາສິໍ. ມຫາປລາລປຸຎ຺ຊໂຕ ¶ ຫິ ປລາລໍ ນິກ຺ກຑ຺ຒິຕ຺ວາ ປພ຺ຠາຣເລຓສທິເສ ອາລເຍ ກໂຣນ຺ຕິ, ຄຈ຺ຉຄຸມ຺ພາທີນມ຺ປິ ອຸປຣິ ປລາລໍ ປກ຺ຂິປິຕ຺ວາ ເຫຏ຺ຐາ ນິສີທນ຺ຕິ, ຕໍ ສນ຺ຘາເຍຕໍ ວຸຕ຺ຕໍ. ອປ຺ປສທ຺ທນ຺ຕິອາທີສຸ ວຈນສທ຺ເທນ ວິຣຫິຕຕ຺ຕາ ອປ຺ປສທ຺ທໍ. ນຄຣນິຄ຺ໂຆສສທ຺ເທນ ເຈວ ມິຄປກ຺ຂິນິຄ຺ໂຆເສນ ຈ ຣຫິຕຕ຺ຕາ ອປ຺ປນິຄ຺ໂຆສໍ. ວິຊນວາຕນ຺ຕິ ອນຸສຎ຺ຈຣກຊນສ຺ສ ສຣີຣວາເຕນ ວິຣຫິຕຕ຺ຕາ ວິຊນວາຕໍ, ‘‘ວິຊນວາທ’’ນ຺ຕິປິ ປາໂຐ. ເສນາສນສ຺ສ ອນ຺ໂຕ ຊນວາທສທ຺ເທນ ຣຫິຕນ຺ຕິ ອຕ຺ໂຖ. ມນຸສ຺ສານໍ ຣຫສ຺ສ ກິຣິຍາຣຫຕ຺ຕາ ມນຸສ຺ສຣາຫສ຺ເສຍ຺ຍກໍ, ຕໂຕ ຕໂຕ ປຏິນິວຕ຺ຕິຕ຺ວາ ສມ຺ມເທວ ກມ຺ມຏ຺ຐາເນ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ລີຍນໂຕ ປຏິສລ຺ລານສງ຺ຂາຕສ຺ສ ວິເວກສ຺ສ ຠາວນາຣາມສ຺ສ ອນຸຣູປຕ຺ຕາ ປຏິສລ຺ລານສາຣຸປ຺ປໍ. ຠຊຕີຕິ ສມ຺ພນ຺ໂຘ. ອຣຎ຺ຎຄໂຕຕິອາທີສຸ ອຣຎ຺ຎໍ, ຣຸກ຺ຂມູລຎ຺ຈ ຐເປຕ຺ວາ ອວເສສໍ ສພ຺ພມ຺ປິ ເສນາສນໍ ສຸຎ຺ຎາຄາເຣນ ສງ຺ຄຫິຕໍ.

ປລ຺ລງ຺ກໍ ¶ ອາຠຸຊິຕ຺ວາຕິ ສມນ຺ຕໂຕ ອູຣຸພທ຺ຘາສນໍ ພນ຺ຘິຕ຺ວາ. ອຸຊຸໍ ກາຍໍ ປຓິຘາຍາຕິ ອຸປຣິມກາຍໍ ອຸຊຸໍ ຐເປຕ຺ວາ, ອຏ຺ຐາຣສ ປິຏ຺ຐິກຓ຺ຏເກ ໂກຏິຍາ ໂກຏິໍ ປຏິປາເທຕ຺ວາ. ເອວໍ ນິສິນ຺ນສ຺ສ ຫິ ຈມ຺ມມໍສນຫາຣູນິ ນ ປຓມນ຺ຕິ, ອຖສ຺ສ ເຕສໍ ອປຓມນປຈ຺ຈຍາ ຂເຓ ຂເຓ ເວທນາ ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ, ຕໂຕ ຈິຕ຺ຕໍ ເອກຄ຺ຄໍ ໂຫຕິ, ກມ຺ມຏ຺ຐານໍ ວຸທ຺ຘິໍ ອຸປຄຈ຺ຉຕິ. ປຣິມຸຂໍ ສຕິໍ ອຸປຏ຺ຐເປຕ຺ວາຕິ ກມ຺ມຏ຺ຐານາຠິມຸຂໍ ສຕິໍ ປຏ຺ຐເປຕ຺ວາ, ມຸຂສມີເປ ວາ ກຕ຺ວາ. ເຕເນວສ຺ສ ນິທ຺ເທເສ ‘‘ອຍໍ ສຕິ ອຸປຏ຺ຐິຕາ ໂຫຕິ ສູປຏ຺ຐິຕາ, ນາສິກຄ຺ເຄ ວາ ມຸຂນິມິຕ຺ເຕ ວາ’’ຕິ (ວິຠ. ໕໓໗) ວຸຕ຺ຕໍ. ມຸຂນິມິຕ຺ຕນ຺ຕິ ເຈຕ຺ຖ ອຸຕ຺ຕໂຣຏ຺ຐສ຺ສ ເວມຊ຺ຌປເທໂສ, ຍຕ຺ຖ ນາສິກາວາໂຕ ປຏິຫຎ຺ຎຕິ. ອຖ ວາ ‘‘ປຣີຕິ ປຣິຄ຺ຄຫຏ຺ໂຐ, ມຸຂນ຺ຕິ ນິຍ຺ຍານຏ຺ໂຐ, ສຕີຕິ ອຸປຏ຺ຐານຏ຺ໂຐ, ເຕນ ວຸຈ຺ຈຕິ ປຣິມຸຂໍ ສຕິ’’ນ຺ຕິ (ປຏິ. ມ. ໑.໑໖໔) ວໍ ປຏິສມ຺ຠິທາຍໍ ວຸຕ຺ຕນເຍນເປຕ຺ຖ ອຕ຺ໂຖ ທຏ຺ຐພ຺ໂພ. ຕຕ຺ຣາຍໍ ສງ຺ເຂປຕ຺ໂຖ ‘‘ປຣິຄ຺ຄຫິຕນິຍ຺ຍານໍ ສຕິໍ ກຕ຺ວາ’’ຕິ.

ອຠິຊ຺ຌໍ ¶ ໂລເກຕິອາທີສຸ ອຠິມຸຂໍ ຌາຍຕິ ຈິນ຺ເຕຕີຕິ ອຠິຊ຺ຌາ, ຣາໂຄ. ລຸຊ຺ຊນປລຸຊ຺ຊນຏ຺ເຐນ ໂລໂກ, ປຎ຺ຈຸປາທານກ຺ຂນ຺ຘາ. ເຕສຸ ກາມຈ຺ຉນ຺ທໍ ວິກ຺ຂມ຺ເຠຕ຺ວາຕິ ອຕ຺ໂຖ. ວິກ຺ຂມ຺ຠນວເສເນວ ວິຄຕາຠິຊ຺ເຌນ, ນ ຈກ຺ຂຸວິຎ຺ຎາຓາທິສທິເສນາຕິ ອຕ຺ໂຖ. ເຈຕສາຕິ ຈິຕ຺ເຕນ, ອິຕ຺ຖມ຺ຠູໂຕ ວິຫຣຕີຕິ ອຕ຺ໂຖ. ອຠິຊ຺ຌາຍາຕິ ອຠິຊ຺ຌາໂຕ. ຈິຕ຺ຕໍ ປຣິໂສເຘຕີຕິ ຍຖາ ນໍ ສາ ມຸຎ຺ຈິຕ຺ວາ ນ ປຸນ ຄຓ຺ຫາຕິ, ເອວໍ ປຣິໂມເຈຕີຕິ ອຕ຺ໂຖ. ພ຺ຍາປຊ຺ຊຕິ ອິມິນາ ຈິຕ຺ຕໍ ປູຕິກຸມ຺ມາສາທໂຍ ວິຍ ປກຕິໍ ຊຫາຕີຕິ ພ຺ຍາປາໂທ. ວິກາຣປ຺ປຕ຺ຕິຍາ ປທຸສ຺ສຕິ, ປຣໍ ວາ ປທູເສຕິ ວິນາເສຕີຕິ ປໂທໂສ, ອຸຠຍມ຺ເປຕໍ ໂກຘສ຺ເສວາຘິວຈນໍ. ຍສ຺ມາ ເຈຕໍ ສພ຺ພກມ຺ມຏ຺ຐານສາຘາຣຓວເສນ ເທສີຍຕິ, ຕສ຺ມາ ‘‘ສພ຺ພປາຓຠູຕຫິຕານຸກມ຺ປີ’’ຕິ ເອວໍ ເມຕ຺ຕາວເສນ ອວຕ຺ວາ ‘‘ອພ຺ຍາປນ຺ນຈິຕ຺ໂຕ’’ຕິ ເອຕ຺ຕກເມວ ວຸຕ຺ຕໍ.

ຖິນໍ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ເຄລຎ຺ຎໍ, ມິທ຺ຘໍ ເຈຕສິການໍ. ອາໂລກສຎ຺ຎີຕິ ຣຕ຺ຕິຍມ຺ປິ ທິວາປິ ທິຏ຺ຐອາໂລກສຎ຺ຊານນສຎ຺ຎາຍ ສມນ຺ນາຄໂຕ, ຕາຍ ປນ ອາໂລກສຎ຺ຎາຍ ຖິນມິທ຺ຘວິໂນທນສ຺ສ ວິເສສໂຕ ສຕິສມ຺ປຊຎ຺ຎໍ ອິຈ຺ຉິຕພ຺ພນ຺ຕິ ອາຫ ‘‘ສໂຕ ສມ຺ປຊາໂນ’’ຕິ.

ອນຸທ຺ຘໂຕຕິ ອວິກ຺ຂິຕ຺ໂຕ ຕຖາ ເອວ ອຊ຺ຌຕ຺ຕໍ ວູປສນ຺ຕຈິຕ຺ໂຕ. ຕິຓ຺ຓວິຈິກິຈ຺ໂຉຕິ ວິຈິກິຈ຺ຉໍ ອຕິກ຺ກມິຕ຺ວາ ຐິໂຕ. ອກຖໍກຖີ ກຸສເລສຸ ຘມ຺ເມສູຕິ ອນວຊ຺ຊຘມ຺ເມສຸ ‘‘ກຖໍ ອິເມ, ກຖໍ ອິເມ’’ຕິ ເອວໍ ປວຕ຺ຕນໂຕ ກຖໍກຖີສງ຺ຂາຕາຍ ວິຈິກິຈ຺ຉາຍ ວິຣຫິໂຕ. ເອວໍ ປຎ຺ຈນີວຣຓປ຺ປຫານໍ ¶ ທສ຺ເສຕ຺ວາ ອິທານິ ຍສ຺ມາ ອປ຺ປຫີນນີວຣຓສ຺ສ ຌານໍ ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ນ ຫິ ກາມຈ຺ຉນ຺ທາທີຫິ ນານາວິສຍວິກ຺ຂິຕ຺ຕຈິຕ຺ຕໍ ເອກຕ຺ຕາຣມ຺ມເຓ ສມາຘິຍຕິ, ນ ກາມຘາຕຸສມຕິກ຺ກມນາຍ ວາ ປຏິປຊ຺ຊຕິ, ຕສ຺ມາ ‘‘ໂສ ອິເມ ປຎ຺ຈ ນີວຣເຓ ປຫາຍາ’’ຕິອາທິ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕຕ຺ຖ ¶ ໂສຕິ ໂຍ ຍຖາວຸຕ຺ຕສີລາທິຄຸເຓ ປຕິຏ຺ຐາຍ ອຣຎ຺ຎາທິອນຸຣູປເສນາສນຄໂຕ ອຕ຺ຕໂນ ຈຣິຍານຸກຸລກມ຺ມຏ຺ຐາເນ ລີນຸທ຺ຘຈ຺ຈຣຫິຕາຍ ສາຕຈ຺ຈກິຣິຍາຍ ອຸປ຺ປາທິຕຸປຈາຣຊ຺ຌາເນນ ປຫີນປຎ຺ຈນີວຣໂຓ ປຐມຊ຺ຌານາຘິຄມາຍ ວາຍມຕິ, ໂສຕິ ອຕ຺ໂຖ.

ເຈຕໂສ ອຸປກ຺ກິເລເສຕິ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ອປ຺ປຠສ຺ສຣຠາວກຣເຓ. ປຎ຺ຎາຍ ທຸພ຺ພລີກຣເຓຕິ ຍສ຺ມາ ອິເມ ນີວຣຓາ ອຸປ຺ປຊ຺ຊມານາ ອນຸປ຺ປນ຺ນາຍ ໂລກິຍໂລກຸຕ຺ຕຣາຍ ປຎ຺ຎາຍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິຕຸໍ ນ ເທນ຺ຕິ, ອຸປ຺ປນ຺ນາຍ ປນ ໂລກິຍອຏ຺ຐສມາປຕ຺ຕິຍາ, ອຠິຎ຺ຎາຠູຕາຍ ວາ ມູລໍ ອຸປຈ຺ຉິນ຺ທິຕ຺ວາ ປາເຕນ຺ຕິ, ຕສ຺ມາ ‘‘ປຎ຺ຎາຍ ທຸພ຺ພລີກຣຓາ’’ຕິ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ. ວິວິຈ຺ເຈວ ກາເມຫີຕິອາທີສຸ ກາເມຫີຕິ ວຕ຺ຖຸກາມກິເລສກາເມຫິ. ວິວິຈ຺ເຈວາຕິ ວິວິຈ຺ຈິຕ຺ວາ ວິນາ ຫຸຕ຺ວາ, ອປກ຺ກມິຕ຺ວາຕິ ອຕ຺ໂຖ. ນິຍມຕ຺ເຖນ ປເນຕ຺ຖ ເອວ-ກາເຣນ ຌານປຏິປກ຺ຂຠູຕານໍ ກາມານໍ ປຣິຈ຺ຈາເຄເນວ ປຐມຊ຺ຌານາຘິຄໂມ, ອນ຺ຘກາຣປຣິຈ຺ຈາເຄເນວ ທີປປ຺ປວຕ຺ຕິ ວິຍາຕິ ທສ຺ເສຕິ. ອຸຕ຺ຕຣປເທປິ ເຈສ ເອວ-ກາໂຣ ອາເນຕ຺ວາ ‘‘ວິວິຈ຺ເຈວ ອກຸສເລຫິ ຘມ຺ເມຫີ’’ຕິ ສມ຺ພນ຺ຘິຕພ຺ໂພ. ນ ຫິ ສກ຺ກາ ກາມໂຕ ອຎ຺ເຎຫິ ນີວຣຓສງ຺ຂາເຕຫິ ອກຸສລຘມ຺ເມຫິ ອວິວິຈ຺ຈາປິ ຌານໍ ອຸປສມ຺ປຊ຺ຊ ວິຫຣິຕຸໍ. ປທທ຺ວເຍປິ ປນ ‘‘ວິວິຈ຺ຈາ’’ຕິ ອິມິນາ ກາຍວິເວກາທີສຸ, ຕທງ຺ຄວິເວກາທີສຸ ຈ ຕທງ຺ຄນິສ຺ສຣຓວິເວກວຊ຺ຊິຕາ ສພ຺ເພປິ ວິເວກາ ອິຘ ອຘິປ຺ເປຕາ. ວຕ຺ຖຸກາມວິເວກວຈນໂຕ ຫິ ກາຍວິເວໂກ ວຸຕ຺ໂຕ, ກິເລສກາເມຫິ ປນ ເສສາກຸສເລຫິ ຈ ວິເວກວຈນໂຕ ຈິຕ຺ຕອຸປຘິວິເວກາ, ວິກ຺ຂມ຺ຠນາທິວິເວກາ ຈ ວຸຕ຺ຕາ. ໂລກຸຕ຺ຕຣຊ຺ຌານມ຺ປິ ສງ຺ຄຫິຕຕ຺ຕາ ທຏ຺ຐພ຺ພໍ. ເອວເມເຕນ ປທທ຺ວເຍນ ຍຖາກ຺ກມໍ ກາມຈ຺ຉນ຺ທນີວຣຓເສສນີວຣຓວິກ຺ຂມ຺ຠນາທິໂກ ວຸຕ຺ໂຕ. ເອວໍ ໂອຆາທີສຸປິ ຍຖາຣຫໍ ໂຍເຊຕພ຺ພໍ.

ເອຕ຺ຕາວຕາ ຈ ປຐມສ຺ສ ຌານສ຺ສ ປຫານງ຺ຄໍ ທສ຺ເສຕ຺ວາ ອິທານິ ສມ຺ປໂຍຄງ຺ຄໍ ທສ຺ເສຕຸໍ ‘‘ສວິຕກ຺ກໍ ສວິຈາຣ’’ນ຺ຕິອາທິ ວຸຕ຺ຕໍ ¶ . ຕຕ຺ຖ ວິຕກ຺ເກນ ຈ ວິຈາເຣນ ຈ ສຫ ວຕ຺ຕຕິ ຣຸກ຺ໂຂ ວິຍ ປຸປ຺ເຜນ, ຜເລນ ຈາຕິ ອິທໍ ຌານໍ ‘‘ສວິຕກ຺ກໍ ສວິຈາຣ’’ນ຺ຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ. ວິເວກຊນ຺ຕິ ເອຕ຺ຖ ວິວິຕ຺ຕິ ວິເວໂກ, ນີວຣຓວິຄໂມຕິ ອຕ຺ໂຖ. ວິວິຕ຺ໂຕຕິ ວາ ວິເວໂກ, ນີວຣຓວິວິຕ຺ໂຕ ຌານສມ຺ປຍຸຕ຺ຕຘມ຺ມຣາສີຕິ ອຕ຺ໂຖ, ຕສ຺ມາ ວິເວກໂຕ, ຕສ຺ມິໍ ວາ ວິເວເກ ຊາຕນ຺ຕິ ວິເວກຊໍ. ປີຕິສຸຂນ຺ຕິ ເອຕ຺ຖ ປີຕີຕິ ອປ຺ປນາປ຺ປຕ຺ຕາ ຜຣຓາປີຕິ, ສຸຂຎ຺ຈ ຕໍສມ຺ປຍຸຕ຺ຕໍ, ອິຕິ ອຍຎ຺ຈ ປີຕິ ¶ ອິທຎ຺ຈ ສຸຂໍ ອສ຺ສ ຌານສ຺ສ, ອສ຺ມິໍ ວາ ອຕ຺ຖີຕິ ອິທໍ ຌານໍ ‘‘ປີຕິສຸຂ’’ນ຺ຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ. ອຖ ວາ ປີຕິ ຈ ສຸຂຎ຺ຈ ປີຕິສຸຂໍ, ວິເວກຊໍ ປີຕິສຸຂໍ ອສ຺ສ, ອສ຺ມິໍ ວາຕິ ວິເວກຊໍ ປີຕິສຸຂໍ, ເອວໍ ເອກປທວເສນ ‘‘ວິເວກຊປີຕິສຸຂ’’ນ຺ຕິ ວຕ຺ຕພ຺ເພ ນິຄ຺ຄຫີຕາຄມໍ ກຕ຺ວາ ‘‘ວິເວກຊໍ ປີຕິສຸຂ’’ນ຺ຕິປິ ວຕ຺ຕຸໍ ຍຸຊ຺ຊຕິ. ຍເຖວ ຫິ ຌານໍ, ເອວໍ ປີຕິສຸຂມ຺ປິ ວິເວກຊເມວ ໂຫຕີຕິ. ປຐມໍ ຌານນ຺ຕິ ຄຓນານຸປຸພ຺ພໂຕ ປຐມໍ, ປຐມໍ ອຸປ຺ປຕ຺ຕິໂຕປິ ປຐມໍ. ອາຣມ຺ມຓູປນິຊ຺ຌານໂຕ, ປຈ຺ຈນີກຌາປນໂຕ ວາ ຌານໍ, ອິມິນາ ນເຍນ ອຸປຣິ ‘‘ທຸຕິຍໍ ຌານ’’ນ຺ຕິອາທີສຸ ອຕ຺ໂຖ ເວທິຕພ຺ໂພ. ອຸປສມ຺ປຊ຺ຊ ວິຫຣຕີຕິ ເອວໍ ປຎ຺ຈງ຺ຄວິປ຺ປຫີນໍ ປຎ຺ຈງ຺ຄສມນ຺ນາຄຕໍ ຕິວິຘກລ຺ຍາຓໍ ທສລກ຺ຂຓສມ຺ປນ຺ນໍ ປຐມໍ ຌານໍ ອຘິຄນ຺ຕ຺ວາ ຕທນຸຣູເປນ ອິຣິຍາປຖວິຫາເຣນ ປວຕ຺ຕຕີຕິ ອຕ຺ໂຖ. ເອຕ຺ຖ ຈ ຈິຕ຺ເຕກຄ຺ຄຕາ ກິຎ຺ຈາປິ ‘‘ສວິຕກ຺ກສວິຈາຣ’’ນ຺ຕິ ອິມສ຺ມິໍ ປາເຐ ນ ນິທ຺ທິຏ຺ຐາ, ຕຖາປິ ວິຠງ຺ເຄ ‘‘ຌານນ຺ຕິ ວິຕກ຺ໂກ ວິຈາໂຣ ປີຕິ ສຸຂໍ ຈິຕ຺ຕສ຺ເສກຄ຺ຄຕາ’’ຕິ (ວິຠ. ໕໖໙) ວຸຕ຺ຕຕ຺ຕາ ອງ຺ຄເມວ.

ເອວໍ ປຐມຊ຺ຌານາຘິຄມໍ ທສ຺ເສຕ຺ວາ ອິທານິ ຕທນນ຺ຕຣໍ ອຘິຄຕປຐມຊ຺ຌານສ຺ສ ຕໍ ອາວຊ຺ຊນສມາປຊ຺ຊນວຸຏ຺ຐານາຘິຏ຺ຐານປຈ຺ຈເວກ຺ຂຓສງ຺ຂາຕາຫິ ປຎ຺ຈຫິ ວສີຫິ ວສີຠູຕໍ ກຕ຺ວາ ຕໂຕ ວຸຏ຺ຐາຍ ຕຕ຺ຖ ອາສນ຺ນນີວຣຓປຈ຺ຈຕ຺ຖິກຕາຍ ເຈວ ໂອຬາຣິກວິຕກ຺ກວິຈາຣກ຺ໂຂຠສມງ຺ຄິຕາຍ ຈ ໂທສໍ ທິສ຺ວາ ນິກນ຺ຕິໍ ປຣິຍາທາຍ ວິຕກ຺ກາທິເຠໂທຬາຣິກງ຺ຄປ຺ປຫານາຍ, ປີຕິອາທິສນ຺ຕງ຺ຄປຏິລາຠາຍ ¶ ຈ ຕເທວ ກມ຺ມຏ຺ຐານໍ ປຸນປ຺ປຸນໍ ມນສິກໂຣໂຕ ທຸຕິຍໍ ຌານໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ຕປ຺ປາທກຎ຺ຈ ໂລກຸຕ຺ຕຣຊ຺ຌານໍ ປຸຄ຺ຄລາຘິຏ຺ຐາເນນ ທສ຺ເສຕຸໍ ‘‘ວິຕກ຺ກວິຈາຣານໍ ວູປສມາ’’ຕິອາທິມາຫ. ຕຕ຺ຖ ວູປສມາຕິ ສມຕິກ຺ກມາ, ທຸຕິຍຊ຺ຌານກ຺ຂເຓ ອປາຕຸຠາວາຕິ ວຸຕ຺ຕໍ ໂຫຕິ. ອຊ຺ຌຕ຺ຕນ຺ຕິ ອຕ຺ຕນິ ຊາຕໍ, ອຕ຺ຕສນ຺ຕາເນ ນິພ຺ພຕ຺ຕນ຺ຕິ ອຕ຺ໂຖ. ສມ຺ປສາທນນ຺ຕິ ສທ຺ຘາສງ຺ຂາຕສມ຺ປສາທນໂຍຄໂຕ ຌານມ຺ປິ ສມ຺ປສາທນໍ ນີລວຓ຺ຓໂຍຄໂຕ ນີລວຕ຺ຖໍ ວິຍ. ເອໂກທິຠາວນ຺ຕິ ເອຕ຺ຖ ວິຕກ຺ກວິຈາເຣຫິ ອນຊ຺ຌາຣຸຬ຺ຫຕ຺ຕາ ເອໂກ ອຄ຺ໂຄ ເສຏ຺ໂຐ ອຸເທຕີຕິ ເອໂກທິ, ສມາຘິ. ຕໍ ຠາເວຕິ ວຑ຺ເຒຕີຕິ ທຸຕິຍຊ຺ຌານໍ ເອໂກທິຠາວໍ. ໂສ ປນາຍໍ ເອໂກທິ ຍສ຺ມາ ເຈຕໂສ, ນ ສຕ຺ຕສ຺ສ, ນ ຊີວສ຺ສ, ຕສ຺ມາ ເອຕໍ ‘‘ເຈຕໂສ ເອໂກທິຠາວ’’ນ຺ຕິ ວຸຕ຺ຕໍ.

ນນຸ ຈາຍໍ ສທ຺ຘາ ປຐມຊ຺ຌາເນປິ ອຕ຺ຖິ, ອຍຎ຺ຈ ເອໂກທິນາມໂກ ສມາຘິ, ອຖ ກສ຺ມາ ອິທເມວ ເອວໍ ວຸຕ຺ຕນ຺ຕິ? ວຸຈ຺ຈເຕ – ອິມສ຺ມິຎ຺ຫິ ຌາເນ ວິຕກ຺ກວິຈາຣກ຺ໂຂຠາຠາເວນ ພລວຕີ ສທ຺ຘາ, ສມາຘິ ຈ, ຕສ຺ມາ ອິທເມວ ເອວໍ ວຸຕ຺ຕນ຺ຕິ. ອວິຕກ຺ກໍ ອວິຈາຣນ຺ຕິ ຠາວນາຍ ປຫີນຕ຺ຕາ ນຕ຺ຖິ ¶ ເອຕສ຺ມິໍ, ເອຕສ຺ສ ວາ ວິຕກ຺ໂກ ວິຈາໂຣ, ນ ຕຕິຍຊ຺ຌານາທິ ວິຍ, ຈກ຺ຂຸວິຎ຺ຎາຓາທິ ວິຍ ຈ ອຠາວປ຺ປຕ຺ຕິໂຕ, ຕສ຺ມາ ອິມສ຺ສ ‘‘ວິຕກ຺ກວິຈາຣານໍ ວູປສມາ’’ຕິ ອິທໍ ກາຣຓວຈນນ຺ຕິ ທຏ຺ຐພ຺ພໍ. ສມາຘິຊນ຺ຕິ ປຐມຊ຺ຌານສມາຘິໂຕ, ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕສມາຘິໂຕ ວາ ຊາຕໍ, ວິຕກ຺ກາທິກ຺ໂຂຠາຠາເວນ ເຈຕສ຺ສ ວຓ຺ຓຠຓນຕ຺ຖໍ ອິທເມວ ‘‘ສມາຘິຊ’’ນ຺ຕິ ວຸຕ຺ຕໍ. ອຸປສມ຺ປຊ຺ຊ ວິຫຣຕີຕິ ເອວໍ ທຸວງ຺ຄວິປ຺ປຫີນໍ ຕິວງ຺ຄສມນ຺ນາຄຕໍ ຕິວິຘກລ຺ຍາຓາທິຍຸຕ຺ຕໍ ທຸຕິຍໍ ຌານໍ ອຘິຄນ຺ຕ຺ວາ ວຸຕ຺ຕນເຍນ ວຕ຺ຕຕີຕິ ອຕ຺ໂຖ.

ເອວໍ ທຸຕິຍຊ຺ຌານາຘິຄມໍ ທສ຺ເສຕ຺ວາ ອິທານິ ຕທນນ຺ຕຣໍ ອຘິຄຕທຸຕິຍຊ຺ຌານສ຺ສ ຕໍ ວຸຕ຺ຕນເຍເນວ ວສີຠູຕໍ ກຕ຺ວາ ຕຕ຺ຖ ¶ ອາສນ຺ນວິຕກ຺ກວິຈາຣປຈ຺ຈຕ຺ຖິກຕາຍ ເຈວ ໂອຬາຣິກປີຕງ຺ຄສມງ຺ຄິຕາຍ ຈ ໂທສໍ ທິສ຺ວາ ນິກນ຺ຕິໍ ປຣິຍາທາຍ ຕໂທຬາຣິກງ຺ຄປ຺ປຫານາຍ ເສສສນ຺ຕງ຺ຄປຏິລາຠາຍ ຕເທວາຣມ຺ມຓໍ ປຸນປ຺ປຸນໍ ມນສິກໂຣໂຕ ຕຕິຍໍ ຌານໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ຕປ຺ປາທກຎ຺ຈ ໂລກຸຕ຺ຕຣໍ, ຕໍ ທສ຺ເສຕຸໍ ‘‘ປີຕິຍາ ຈ ວິຣາຄາ’’ຕິອາທິມາຫ. ຕຕ຺ຖ ວິຣຊ຺ຊນໍ ວິຣາໂຄ, ສມຕິກ຺ກໂມ, ຕສ຺ມາ ວິຣາຄາ. ຈ-ກາເຣນ ວິຕກ຺ກວິຈາຣານໍ ວູປສມໍ ສມ຺ປິຓ຺ເຑຕິ ‘‘ປີຕິຍາ ຈ ວິຣາຄາ, ວິຕກ຺ກວິຈາຣານຎ຺ຈ ວູປສມາ’’ຕິ. ອິທຎ຺ເຈຕສ຺ສ ອາຄມນມຄ຺ຄປຣິທີປນຕ຺ຖໍ, ວຓ຺ຓຠຓນຕ຺ຖຎ຺ຈ ວຸຕ຺ຕໍ. ອຸເປກ຺ຂໂກ ວິຫຣຕີຕິ ເອຕ຺ຖ ອຸປປຕ຺ຕິໂຕ ອິກ຺ຂຕິ ອປກ຺ຂປຕິຕາ ຫຸຕ຺ວາ ປສ຺ສຕີຕິ ອຸເປກ຺ຂາ, ຕຕ຺ຣມຊ຺ຌຕ຺ຕຕາ. ຕາຍ ວິສທາຍ ປີຕິວິຣາຄປທຏ຺ຐານາຍ ຖາມຄຕາຍ ສມນ຺ນາຄຕຕ຺ຕາ ຕຕິຍຊ຺ຌານສມງ຺ຄີ ‘‘ອຸເປກ຺ຂໂກ’’ຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ, ວິຕກ຺ກາທິກ຺ໂຂຠາຠາເວນ ປເນສາ ເອຕ຺ເຖວ ປຣິພ຺ຍຕ຺ຕກິຈ຺ຈາ ຊາຕາ, ນ ປຐມຊ຺ຌານາທີສູຕິ. ສໂຕ ຈ ສມ຺ປຊາໂນຕິ ປຸຄ຺ຄລາຘິຏ຺ຐາເນນ ສຕິ ຈ ສມ຺ປຊຎ຺ຎຎ຺ຈ ວຸຕ຺ຕໍ, ອິທຎ຺ຈ ສຕິສມ຺ປຊຎ຺ຎພເລເນວ ຐິຕໍ ຕໍປີຕິສຫຈຣິຕໍ ສຸຂໍ, ຕໂຕ ອປນີຕໍ ວຈ຺ໂຉ ວິຍ ພນ຺ຘນພເລນ ເຘນຸໍ ປີຕິໍ ນ ອຸປຄຈ຺ຉຕິ, ອິມສ຺ມິຎ຺ຈ ສຕິ ອຕິມຘຸເຣ ສຸເຂ ໂຍຄິໂນ ນ ສາຣຊ຺ຊນ຺ຕິ, ໂນ ອຎ຺ຎຖາຕິ ອິມມ຺ປິ ອຕ຺ຖວິເສສໍ ທສ຺ເສຕຸໍ ອິເຘວ ວຸຕ຺ຕນ຺ຕິ ເວທິຕພ຺ພໍ. ສຸຂຎ຺ຈ ກາເຍນ ປຏິສໍເວເທຕີຕິ ເອຕ຺ຖ ກິຎ຺ຈາປິ ຕຕິຍຊ຺ຌານສມງ຺ຄິໂນ ສຸຂປຏິສໍເວທນາໂຠໂຄ ນຕ຺ຖິ, ເອວໍ ສນ຺ເຕປິ ຍສ຺ມາ ຕສ຺ສ ນາມກາເຍນ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕໍ ອຕິປຓີຕໍ ສຸຂໍ, ຕໍສມຸຏ຺ຐິເຕນ ຕສ຺ສ ອຕິປຓີເຕນ ຣູເປນ ຣູປກາໂຍ ຜຸຏ຺ໂຐ, ຍສ຺ສ ຜຸຏ຺ຐຕ຺ຕາ ຌານາ ວຸຏ຺ຐິໂຕປິ ກາຍິກສຸຂໍ ປຏິສໍເວເທຍ຺ຍ, ຕສ຺ມາ ເອຕມຕ຺ຖໍ ທສ຺ເສນ຺ໂຕ ‘‘ສຸຂຎ຺ຈ ກາເຍນ ປຏິສໍເວເທຕີ’’ຕິ ອາຫ. ຍໍ ຕນ຺ຕິອາທີສຸ ຍນ຺ຕິ ຍສ຺ມາ, ຍໍ ¶ ຌານເຫຕູຕິ ອຕ຺ໂຖ. ຕນ຺ຕິ ຕໍ ຕຕິຍຊ຺ຌານສມງ຺ຄິປຸຄ຺ຄລໍ ພຸທ຺ຘາທໂຍ ອຣິຍາ ອາຈິກ຺ຂນ຺ຕິ ປສໍສນ຺ຕິ. ກິນ຺ຕິ? ‘‘ອຸເປກ຺ຂໂກ ສຕິມາ ສຸຂວິຫາຣີ’’ຕິ. ເອວໍ ເອກງ຺ຄວິປ຺ປຫີນໍ ທຸວງ຺ຄສມນ຺ນາຄຕໍ ຕິວິຘກລ຺ຍາຓາທິຍຸຕ຺ຕໍ ¶ ຕຕິຍໍ ຌານໍ ອຘິຄນ຺ຕ຺ວາ ປວຕ຺ຕຕີຕິ ອຕ຺ໂຖ. ຍໍ ປນ ຌານໍ ວິຠງ຺ເຄ ‘‘ຌານນ຺ຕິ ອຸເປກ຺ຂາ ສຕິ ສມ຺ປຊຎ຺ຎໍ ສຸຂໍ ຈິຕ຺ຕສ຺ເສກຄ຺ຄຕາ’’ຕິ (ວິຠ. ໕໙໑) ວຸຕ຺ຕໍ, ຕໍ ສປຣິກ຺ຂາຣໍ ຌານໍ ທສ຺ເສຕຸໍ ປຣິຍາເຍນ ວຸຕ຺ຕໍ. ອຸປນິຊ຺ຌານລກ຺ຂຓານໍ ປນ ສຸຂຈິຕ຺ເຕກຄ຺ຄຕານໍ ວເສນ ທຸວງ຺ຄິກເມເວຕໍ ເວທິຕພ຺ພໍ. ຍຖາຫ – ‘‘ທຸວງ຺ຄິກໍ ຌານໍ ໂຫຕີ’’ຕິອາທິ (ວິຠ. ໖໒໔).

ເອວໍ ຕຕິຍຊ຺ຌານາຘິຄມໍ ທສ຺ເສຕ຺ວາ ອິທານິ ຕທນນ຺ຕຣໍ ອຘິຄຕຕຕິຍຊ຺ຌານສ຺ສ ຕໍ ວສີຠູຕໍ ກຕ຺ວາ ຕໂຕ ວຸຏ຺ຐາຍ ຕຕ຺ຖ ວຸຕ຺ຕນເຍນ ໂທສໍ ທິສ຺ວາ ນິກນ຺ຕິໍ ປຣິຍາທາຍ ໂອຬາຣິກສຸຂງ຺ຄປ຺ປຫານາຍ, ອຸເປກ຺ເຂກຄ຺ຄຕາສງ຺ຂາຕເສສສນ຺ຕງ຺ຄປຏິລາຠາຍ ຈ ຕເທວ ນິມິຕ຺ຕໍ ມນສິກໂຣໂຕ ຈຕຸຕ຺ຖໍ ຌານໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ຕປ຺ປາທກຎ຺ຈ ໂລກຸຕ຺ຕຣໍ, ຕໍ ປຸຄ຺ຄລາຘິຏ຺ຐາເນນ ທສ຺ເສຕຸໍ ‘‘ສຸຂສ຺ສ ຈ ປຫານາ’’ຕິອາທິມາຫ. ຕຕ຺ຖ ສຸຂສ຺ສ ຈ ປຫານາ ທຸກ຺ຂສ຺ສ ຈ ປຫານາຕິ ກາຍິກສ຺ສ ສຸຂສ຺ສ, ທຸກ຺ຂສ຺ສ ຈ ປຫານາ. ປຸພ຺ເພວາຕິ ຕຎ຺ຈ ໂຂ ປຸພ຺ເພວ, ນ ຈຕຸຕ຺ຖຊ຺ຌານກ຺ຂເຓຕິ ອຕ຺ໂຖ. ໂສມນສ຺ສໂທມນສ຺ສານໍ ອຕ຺ຖງ຺ຄມາຕິ ເຈຕສິກສ຺ສ ສຸຂສ຺ສ, ທຸກ຺ຂສ຺ສ ຈ ປຸພ຺ເພວ ປຫານາ. ກທາ ປນ ເຕສໍ ປຫານໍ ໂຫຕີຕິ? ຈຕຸນ຺ນໍ ຌານານໍ ອຸປຈາຣກ຺ຂເຓ. ທຸກ຺ຂໂທມນສ຺ສສຸຂໂສມນສ຺ສານິ ຫິ ຍຖາກ຺ກມໍ ປຐມາທິຈຕຸນ຺ນໍ ຌານານໍ ອຸປຈາຣກ຺ຂເຓ ເອວ ປຫີຍນ຺ຕິ. ຍທິ ເອວໍ, ກສ຺ມາ ປເນສ ‘‘ວິວິຈ຺ເຈວ…ເປ… ປຐມໍ ຌານໍ ອຸປສມ຺ປຊ຺ຊ ວິຫຣຕິ, ເອຕ຺ຖຸປ຺ປນ຺ນໍ ທຸກ຺ຂິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ອປຣິເສສໍ ນິຣຸຊ຺ຌຕິ…ເປ… ຈຕຸຕ຺ຖໍ ຌານໍ ອຸປສມ຺ປຊ຺ຊ ວິຫຣຕິ, ເອຕ຺ຖຸປ຺ປນ຺ນໍ ໂສມນສ຺ສິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ອປຣິເສສໍ ນິຣຸຊ຺ຌຕີ’’ຕິ (ສໍ. ນິ. ໕.໕໑໐) ເອວໍ ຌາເນສ຺ເວວ ນິໂຣໂຘ ວຸຕ຺ໂຕຕິ? ອຕິສຍນິໂຣຘສ຺ສ ¶ ວຸຕ຺ຕຕ຺ຕາ. ອຸປຈາຣກ຺ຂເຓສຸ ຫິ ໂຍ ນິໂຣໂຘ, ໂສ ນິໂຣໂຘ ເອວ, ນາຕິສຍນິໂຣໂຘ, ໂສ ປນ ຌານກ຺ຂເຓສຸ ເອວ. ຕໂຕ ເອວ ຫິ ຕຕ຺ຖ ຕຕ຺ຖ ອປຣິເສສຄ຺ຄຫຓໍ ກຕນ຺ຕິ, ຕຕ຺ຖ ຕຕ຺ຖ ປນ ປຫີນາປິ ເອຕາ ເວທນາ ເອຕ຺ຖ ທຸວິຎ຺ເຎຍ຺ຍລກ຺ຂຓາຍ ອທຸກ຺ຂມສຸຂາຍ ເວທນາຍ ທຸກ຺ຂາທິພ຺ຍຕິເຣເກນ ສຸຂຄ຺ຄຫຓຕ຺ຖໍ, ວຓ຺ຓຠຓນຕ຺ຖຎ຺ຈສ຺ສ ຌານສ຺ສ ສມາຫຏາ, ປຈ຺ຈຍທສ຺ສນຕ຺ຖຎ຺ຈສ຺ສ. ຍຖາຫ – ‘‘ຈຕ຺ຕາໂຣ ໂຂ, ອາວຸໂສ, ປຈ຺ຈຍາ ອທຸກ຺ຂມສຸຂາຍ ເຈໂຕວິມຸຕ຺ຕິຍາ ສມາປຕ຺ຕິຍາ, ອິຘາວຸໂສ, ຠິກ຺ຂຸ ສຸຂສ຺ສ ຈ ປຫານາ’’ຕິອາທິ (ມ. ນິ. ໑.໔໕໘).

ອຸເປກ຺ຂາສຕິປາຣິສຸທ຺ຘິນ຺ຕິ ຕຕ຺ຣມຊ຺ຌຕ຺ຕຕາສງ຺ຂາຕາຍ ອຸເປກ຺ຂາຍ ຊນິຕສຕິຍາ ປາຣິສຸທ຺ຘິ. ນິຣຸປກ຺ເລສຕາຍ ຫິ ຕໍ ປຣິສຸທ຺ຘຕ຺ຕໍ. ນ ເກວລຎ຺ເຈຕ຺ຖ ອຸເປກ຺ຂາຍ ສຕິ ເອວ ປຣິສຸທ຺ຘາ, ອປິຈ ໂຂ ສພ຺ເພປິ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕຘມ຺ມາ, ສຕິສີເສນ ປນາຍໍ ເທສນາ ກຕາຕິ. ອຸປສມ຺ປຊ຺ຊ ວິຫຣຕີຕິ ເອວໍ ເອກງ຺ຄວິປ຺ປຫີນໍ ¶ ທຸວງ຺ຄສມນ຺ນາຄຕໍ ຕິວິຘກລ຺ຍາຓາທິຍຸຕ຺ຕໍ ຈຕຸຕ຺ຖໍ ຌານໍ ອຘິຄນ຺ຕ຺ວາ ຕທນຸຣູເປນ ອິຣິຍາປຖວິຫາເຣນ ປວຕ຺ຕຕີຕິ ອຕ຺ໂຖ.

ເອວໍ ຣູປາວຈຣໂລກຸຕ຺ຕຣຈຕຸກ຺ກຊ຺ຌານໍ ທສ຺ເສຕ຺ວາ ອິທານິ ອຣູປາວຈຣຊ຺ຌານໍ ທສ຺ເສນ຺ໂຕ ຍໍ ຕຕ຺ຖ ປຐມໍ, ເອວໍ ອຘິຄຕຣູປາວຈຣຈຕຸຕ຺ຖຊ຺ຌານສ຺ສ ກຣຊຣູເປ ທຓ຺ຑາທານາທີນຎ຺ເຈວ ຈກ຺ຂຸໂຣຄາທິອາພາຘານຎ຺ຈ ວເສນ ທິຏ຺ຐາທີນວສ຺ສ ກຣຊຣູປສ຺ສ ສມຕິກ຺ກມາຍ ອາກາສກສິຓວິຣຫິເຕສຸ ນວສຸ ກສິເຓສຸ ອຎ຺ຎຕຣສ຺ມິໍ ຈຕຸຕ຺ຖໍ ຌານໍ ອຸປ຺ປາເທຕ຺ວາ ຕສ຺ສາຣມ຺ມຓຠູຕໍ ກສິຓປຏິຠາຄຣູປມ຺ປິ ກຣຊຣູປປຏິຠາຄຕາຍ, ອຣຎ຺ເຎ ສປ຺ປານຸພນ຺ຘສ຺ສ ຠເຍນ ປລາຍໂຕ ຣຊ຺ຊຸຕາລປຓ຺ຓາທິໍ ສປ຺ປປຏິຠາຄຕາຍ ວິຍ ສມຕິກ຺ກມິຕຸກາມສ຺ສ ປຎ຺ຈຫາກາເຣຫິ ຕໍ ຌານໍ ວສີຠູຕໍ ກຕ຺ວາ ຕໂຕ ວຸຏ຺ຐາຍ ຕຕ຺ຖ ¶ ນິພ຺ເພຊນີຍຣູປປຏິຠາຄາຣມ຺ມຓຕາຍ, ອາສນ຺ນໂສມນສ຺ສປຈ຺ຈຕ຺ຖິກຕາຍ ຈ ໂທສໍ ທິສ຺ວາ ນິກນ຺ຕິໍ ປຣິຍາທາຍ ອງ຺ເຄສຸ ສມຕິກ຺ກມິຕພ຺ພາຠາເວນ ອາຣມ຺ມຓສມຕິກ຺ກມຠູຕໍ ອາກາສານຎ຺ຈາຍຕນໍ ສນ຺ຕໂຕ ມນສິກຣິຕ຺ວາ ຈກ຺ກວາຬປຣິຍນ຺ຕໍ ວາ ຍຕ຺ຕກໍ ວາ ອິຈ຺ຉຕິ, ຕຕ຺ຕກໍ ກສິຓໍ ປຕ຺ຖຣິຕ຺ວາ ວາ ກສິຓໍ ອມນສິກຣິຕ຺ວາ ເຕນ ຜຸຏ຺ໂຐກາສໍ ‘‘ອາກາໂສ ອາກາໂສ’’ຕິ ວາ ‘‘ອນນ຺ໂຕ ອາກາໂສ’’ຕິ ວາ ມນສິກາເຣນ ກສິຓໍ ອຸຄ຺ຆາເຏຕ຺ວາ ວາ ຕໍ ກສິຓຸຄ຺ຆາຏິມາກາສນິມິຕ຺ຕໍ ‘‘ອາກາໂສ’’ຕິ ປຸນປ຺ປຸນໍ ມນສິກໂຣໂຕ ອາກາສານຎ຺ຈາຍຕນໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ຕໍ ຕາວ ທສ຺ເສຕຸໍ ‘‘ສພ຺ພໂສ ຣູປສຎ຺ຎານໍ ສມຕິກ຺ກມາ’’ຕິອາທິມາຫ.

ຕຕ຺ຖ ສພ຺ພໂສຕິ ສພ຺ພາກາເຣນ, ສພ຺ພາສໍ ວາ ອນວເສສານນ຺ຕິ ອຕ຺ໂຖ. ຣູປສຎ຺ຎານນ຺ຕິ ສຎ຺ຎາສີເສນ ວຸຕ຺ຕານໍ ກຸສລວິປາກກິຣິຍວເສນ ປຎ຺ຈທສຣູປາວຈຣຊ຺ຌານານຎ຺ເຈວ ຕທາຣມ຺ມຓານຎ຺ຈ. ຣູປຊ຺ຌານມ຺ປິ ຫິ ‘‘ຣູເປ ສຎ຺ຎາ ຣູປສຎ຺ຎາ’’ຕິ ເອວໍ ສຎ຺ຎາສີເສນ ວຸຈ຺ຈຕິ, ຕທາຣມ຺ມຓກສິຓມ຺ປິ ຣູປນ຺ຕິ ສຎ຺ຎາ ນາມມສ຺ສາຕິ ‘‘ຣູປສຎ຺ຎ’’ນ຺ຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ. ສມຕິກ຺ກມາຕິ ວິຣາຄາ, ນິໂຣຘາ ຈ. ວິຠງ຺ເຄ ປນ ສຎ຺ຎາສຸ ສມຕິກ຺ກນ຺ຕາສຸ ອາຣມ຺ມຓໍ ສມຕິກ຺ກນ຺ຕເມວ ໂຫຕີຕິ ‘‘ສມາປນ຺ນສ຺ສ ວາ ອຸປປນ຺ນສ຺ສ ວາ ທິຏ຺ຐຘມ຺ມສຸຂວິຫາຣິສ຺ສ ວາ’’ຕິອາທິນາ (ວິຠ. ໖໐໒) ສຎ຺ຎານເມວ ສມຕິກ຺ກໂມ ວຸຕ຺ໂຕ, ອາຣມ຺ມເຓ ອວິຣຕ຺ຕສ຺ສ ສຎ຺ຎາສມຕິກ຺ກໂມ ນຕ຺ເຖວາຕິ ຕໍ ສມຕິກ຺ກມວເສນາປິ ອຕ຺ຖວຓ຺ຓນາ ກາຕພ຺ພາວ.

ປຏິຆສຎ຺ຎານໍ ອຕ຺ຖງ຺ຄມາຕິ ຈກ຺ຂາທີນໍ ວຕ຺ຖູນໍ, ຣູປາທີນຎ຺ຈ ອາຣມ຺ມຓານໍ ປຏິຆາເຕນ ສມຸປ຺ປນ຺ນາ ¶ ທ຺ວິປຎ຺ຈວິຎ຺ຎາຓສຎ຺ຎາ ປຏິຆສຎ຺ຎາ, ຕາສໍ ອຕ຺ຖງ຺ຄມາ. ກິຎ຺ຈາປິ ຕາ ຣູປາວຈຣຊ຺ຌານສມາປນ຺ນສ຺ສາປິ ນ ສນ຺ຕິ, ອຖ ໂຂ ນ ປຫີນຕ຺ຕາ ນ ສນ຺ຕິ. ນ ຫິ ຣູປວິຣາຄາຍ ຣູປາວຈຣຠາວນາ ສໍວຕ຺ຕຕິ, ຣູປາຍຕ຺ຕາວ ເອຕາສໍ ¶ ປວຕ຺ຕິ, ອຍໍ ປນ ຠາວນາ ຣູປວິຣາຄາຍ ສໍວຕ຺ຕຕິ, ຕສ຺ມາ ຕາ ເອຕ຺ຖ ປຫີນາຕິ ວຕ຺ຕຸໍ ວຏ຺ຏຕິ. ນານຕ຺ຕສຎ຺ຎານໍ ອມນສິກາຣາຕິ ນານຕ຺ເຕ ໂຄຈເຣ ປວຕ຺ຕານໍ, ນານຕ຺ຕານໍ ວາ ມໂນວິຎ຺ຎາຓຘາຕຸວເສນ ປວຕ຺ຕານຎ຺ຈ ຈຕຸຈຕ຺ຕາລີສກາມາວຈຣສຎ຺ຎານໍ ອມນສິກາຣາ ອນາວຊ຺ຊນາ. ເອຕ຺ຖ ຈ ຣູປປຏິຆສຎ຺ຎານໍ ອິມິນາ ຌາເນນ ນິພ຺ພຕ຺ຕຠເວປິ ອນຸປ຺ປຕ຺ຕິໂຕ ‘‘ສມຕິກ຺ກມາ ອຕ຺ຖງ຺ຄມາ’’ຕິ ເອວໍ ອຠາໂວ ເອວ ວຸຕ຺ໂຕ. ‘‘ນານຕ຺ຕສຎ຺ຎານໍ ອມນສິກາຣາ’’ຕິ ອຏ຺ຐກາມາວຈຣກຸສລານໍ ນວກິຣິຍານໍ ທສາກຸສລານໍ ວເສນ ສຕ຺ຕວີສຕິສຎ຺ຎານໍ ອຣູປຠເວປິ ມນສິກາເຣນ ອຸປ຺ປຕ຺ຕິສມ຺ຠວໂຕ ຕາສໍ ອມນສິກາຣາ ອິຈ຺ເຈວ ວຸຕ຺ຕນ຺ຕິ ເວທິຕພ຺ພໍ.

ອນນ຺ໂຕ ອາກາໂສຕິ ເອຕ຺ຖ ນາສ຺ສ ອຸປ຺ປາທນ຺ໂຕ ວາ ວຍນ຺ໂຕ ວາ ປຎ຺ຎາຍຕີຕິ ອນນ຺ໂຕ. ອາກາໂສຕິ ກສິຓຸຄ຺ຆາຏິມາກາໂສ ວຸຈ຺ຈຕິ, ມນສິກາຣວເສນເປຕ຺ຖ ອນນ຺ຕຕາ ເວທິຕພ຺ພາ. ເຕເນວ ວິຠງ຺ເຄ ວຸຕ຺ຕໍ ‘‘ຕສ຺ມິໍ ອາກາເສ ຈິຕ຺ຕໍ ຐເປຕິ…ເປ… ອນນ຺ຕໍ ຜຣຕິ, ເຕນ ວຸຈ຺ຈຕິ ອນນ຺ໂຕ ອາກາໂສ’’ຕິ (ວິຠ. ໖໐໕). ອິທໍ ປນສ຺ສ ຠາວນາກາຣທສ຺ສນໍ. ອາກາສານຎ຺ຈາຍຕນນ຺ຕິ ເອຕ຺ຖ ນາສ຺ສ ອນ຺ໂຕຕິ ອນນ຺ຕໍ ອາກາສເມວ ອນນ຺ຕໍ ອາກາສານນ຺ຕໍ, ອາກາສານນ຺ຕເມວ ອາກາສານຎ຺ຈໍ, ຕເທວ ອາກາສານຎ຺ຈໍ ອຘິຏ຺ຐານຏ຺ເຐນ, ສຎ຺ຊາຕິສໂມສຣຓຏ຺ເຐນ ຈ ອາຍຕນໍ, ຕໍ ອາຣມ຺ມຓມສ຺ສ ສສມ຺ປຍຸຕ຺ຕຘມ຺ມສ຺ສ ຌານສ຺ສາຕິ ອາກາສານຎ຺ຈາຍຕນໍ. ຕໍ ອຸປສມ຺ປຊ຺ຊ ວຸຕ຺ຕນເຍນ ວິຫຣຕີຕິ ອຕ຺ໂຖ.

ເອວໍ ອາກາສານຎ຺ຈາຍຕນາຘິຄມໍ ທສ຺ເສຕ຺ວາ ອິທານິ ຍໍ ຕທນນ຺ຕຣໍ ອຘິຄຕປຐມາຣຸປ຺ປສ຺ສ ຕໍ ວສີຠູຕໍ ກຕ຺ວາ ຕຕ຺ຖ ອາສນ຺ນຣູປຊ຺ຌານປຈ຺ຈຕ຺ຖິກຕາຍ, ຣູປປຏິຠາຄາກາສາຣມ຺ມຓຕາຍ ຈ ໂທສໍ ທິສ຺ວາ ນິກນ຺ຕິໍ ປຣິຍາທາຍ ຕໍ ສມຕິກ຺ກມາຍ ອາກາສໍ ຜຣິຕ຺ວາ ປວຕ຺ຕໍ ວິຎ຺ຎາຓໍ ‘‘ອນນ຺ຕໍ ວິຎ຺ຎາຓ’’ນ຺ຕິ ປຸນປ຺ປຸນໍ ¶ ມນສິກໂຣໂຕ ວິຎ຺ຎາຓຎ຺ຈາຍຕນໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ຕໍ ທສ຺ເສຕຸໍ ‘‘ສພ຺ພໂສ ອາກາສານຎ຺ຈາຍຕນໍ ສມຕິກ຺ກມ຺ມາ’’ຕິອາທິ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕຕ຺ຖ ປຸພ຺ເພ ວຸຕ຺ຕນເຍນ ຌານມ຺ປິ ອາກາສານຎ຺ຈາຍຕນໍ ອາຣມ຺ມຓມ຺ປິ. ອາຣມ຺ມຓມ຺ປິ ຫິ ປຸຣິມນເຍນ ອາກາສານຎ຺ຈຎ຺ຈ ຕໍ ປຐມາຣຸປ຺ປສ຺ສ ອາຣມ຺ມຓຕ຺ຕາ ວຸຕ຺ຕນເຍນ ອາຍຕນຎ຺ຈາຕິ ‘‘ອາກາສານຎ຺ຈາຍຕນ’’ນ຺ຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ. ອິຕິ ອຸຠຍສ຺ສາປິ ອປ຺ປວຕ຺ຕິກຣເຓນ, ອມນສິກຣເຓນ ຈ ເອກຊ຺ຌໍ ກຕ຺ວາ ‘‘ອາກາສານຎ຺ຈາຍຕນໍ ສມຕິກ຺ກມ຺ມາ’’ຕິ ອິທໍ ວຸຕ຺ຕນ຺ຕິ ເວທິຕພ຺ພໍ.

ອນນ຺ຕໍ ¶ ວິຎ຺ຎາຓນ຺ຕິ ຕຎ຺ເຎວ ປຐມາຣຸປ຺ປວິຎ຺ຎາຓໍ ອາກາສໍ ອນນ຺ຕໂຕ ຜຣິຕ຺ວາ ປວຕ຺ຕໍ ‘‘ອນນ຺ຕໍ ວິຎ຺ຎາຓ’’ນ຺ຕິ ເອວໍ ມນສິກໂຣໂຕຕິ ວຸຕ຺ຕໍ ໂຫຕິ, ມນສິກາຣວເສນ ວາ ອນນ຺ຕໍ. ວິຠງ຺ເຄປິ ຫິ ‘‘ອນນ຺ຕໍ ຜຣຕີ’’ຕິ (ວິຠ. ໖໑໐) ວຸຕ຺ຕໍ. ວິຎ຺ຎາຓຎ຺ຈາຍຕນນ຺ຕິ ເອຕ຺ຖ ວຸຕ຺ຕນເຍນ ອນນ຺ຕເມວ ອານຎ຺ຈໍ, ວິຎ຺ຎາຓຎ຺ຈ ຕໍ ອານຎ຺ຈຎ຺ຈາຕິ ວິຎ຺ຎາຓານນ຺ຕນ຺ຕິ ວຕ຺ຕພ຺ເພ ຣຸຬ຺ຫິໂຕ ‘‘ວິຎ຺ຎາຓຎ຺ຈ’’ນ຺ຕິ ວຸຕ຺ຕໍ, ຕເທວ ອາຍຕນມາຣມ຺ມຓມສ຺ສາຕິ ວິຎ຺ຎາຓຎ຺ຈາຍຕນໍ. ເສສໍ ວຸຕ຺ຕນຍເມວ.

ເອວໍ ວິຎ຺ຎາຓຎ຺ຈາຍຕນໍ ທສ຺ເສຕ຺ວາ ອິທານິ ຍໍ ຕທນນ຺ຕຣໍ ອຘິຄຕທຸຕິຍາຣຸປ຺ປສ຺ສ ຕໍ ວສີຠູຕໍ ກຕ຺ວາ ຕຕ຺ຖ ອາສນ຺ນາກາສານຎ຺ຈາຍຕນປຈ຺ຈຕ຺ຖິກຕາຍ, ຕທາຣມ຺ມຓຕາຍ ຈ ໂທສໍ ທິສ຺ວາ ນິກນ຺ຕິໍ ປຣິຍາທາຍ ຕໍ ສມຕິກ຺ກມາຍ ປຐມາຣຸປ຺ປວິຎ຺ຎາຓາຠາວໍ ‘‘ນຕ຺ຖິ ນຕ຺ຖີ’’ຕິ ວາ ‘‘ສຸຎ຺ຎໍ ສຸຎ຺ຎ’’ນ຺ຕິ ວາ ‘‘ວິວິຕ຺ຕໍ ວິວິຕ຺ຕ’’ນ຺ຕິ ວາ ປຸນປ຺ປຸນໍ ມນສິກໂຣໂຕ ອາກິຎ຺ຈຎ຺ຎາຍຕນໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ຕໍ ທສ຺ເສຕຸໍ ‘‘ສພ຺ພໂສ’’ຕິອາທິມາຫ. ອິຘາປິ ວຸຕ຺ຕນເຍນ ຌານສ຺ສ, ຕທາຣມ຺ມຓສ຺ສ ຈ ວິຎ຺ຎາຓຎ຺ຈາຍຕນສ຺ສ ສມຕິກ຺ກໂມວ ເວທິຕພ຺ໂພ. ນຕ຺ຖິ ກິຎ຺ຈີຕິ ‘‘ນຕ຺ຖິ ນຕ຺ຖິ, ສຸຎ຺ຎໍ ສຸຎ຺ຎໍ, ວິວິຕ຺ຕໍ ວິວິຕ຺ຕ’’ນ຺ຕິ ເອວໍ ມນສິກໂຣໂຕຕິ ອຕ຺ໂຖ.

ອາກິຎ຺ຈຎ຺ຎາຍຕນນ຺ຕິ ¶ ເອຕ຺ຖ ນາສ຺ສ ກິຎ຺ຈນນ຺ຕິ ອກິຎ຺ຈນໍ, ອນ຺ຕມໂສ ຠງ຺ຄມຕ຺ຕມ຺ປິສ຺ສ ອວສິຏ຺ຐໍ ນຕ຺ຖີຕິ ວຸຕ຺ຕໍ ໂຫຕິ, ອກິຎ຺ຈນສ຺ສ ຠາໂວ ອາກິຎ຺ຈຎ຺ຎໍ, ອາກາສານຎ຺ຈາຍຕນວິຎ຺ຎາຓາປຄມສ຺ເສຕໍ ອຘິວຈນໍ, ອາກິຎ຺ຈຎ຺ຎໍ ອາຍຕນມາຣມ຺ມຓມສ຺ສາຕິ ອາກິຎ຺ຈຎ຺ຎາຍຕນໍ. ເສສໍ ສຸວິຎ຺ເຎຍ຺ຍເມວ.

ເອວໍ ອາກິຎ຺ຈຎ຺ຎາຍຕນາຘິຄມໍ ທສ຺ເສຕ຺ວາ ອິທານິ ຍໍ ຕທນນ຺ຕຣໍ ອຘິຄຕຕຕິຍາຣຸປ຺ປສ຺ສ ຕໍ ວສີຠູຕໍ ກຕ຺ວາ ຕຕ຺ຖ ອາສນ຺ນວິຎ຺ຎາຓຎ຺ຈາຍຕນປຈ຺ຈຕ຺ຖິກຕາຍ ໂທສໍ ທິສ຺ວາ ນິກນ຺ຕິໍ ປຣິຍາທາຍ ຕໍ ສມຕິກ຺ກມາຍ ຕເທວ ອາກິຎ຺ຈຎ຺ຎາຍຕນໍ ‘‘ສນ຺ຕໍ ສນ຺ຕ’’ນ຺ຕິ ປຸນປ຺ປຸນໍ ມນສິກໂຣໂຕ ເນວສຎ຺ຎານາສຎ຺ຎາຍຕນໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ຕໍ ທສ຺ເສຕຸໍ ‘‘ສພ຺ພໂສ’’ຕິອາທິມາຫ. ຕຕ຺ຖ ເນວສຎ຺ຎານາສຎ຺ຎາຍຕນນ຺ຕິ ໂອຬາຣິກາຍ ສຎ຺ຎາຍ ອຠາວໂຕ, ສຸຂຸມາຍ ຈ ຠາວໂຕ ເນວສ຺ສ ສສມ຺ປຍຸຕ຺ຕຘມ຺ມສ຺ສ ຌານສ຺ສ ສຎ຺ຎາ ນາສຎ຺ຎາຕິ ເນວສຎ຺ຎານາສຎ຺ຎໍ, ຕເທວ ຘມ຺ມາຍຕນມນາຍຕນປຣິຍາປນ຺ນຕ຺ຕາ ອາຍຕນນ຺ຕິ ເນວສຎ຺ຎານາສຎ຺ຎາຍຕນໍ.

ອຖ ວາ ຍາຍເມຕ຺ຖ ສຎ຺ຎາ, ສາ ປຏຸສຎ຺ຎາກິຈ຺ຈໍ ກາຕຸໍ ອສມຕ຺ຖຕາຍ ເນວສຎ຺ຎາ, ສງ຺ຂາຣາວເສສສຸຂຸມຠາເວນ ¶ ວິຊ຺ຊມານຕ຺ຕາ ນາສຎ຺ຎາຕິ ເນວສຎ຺ຎານາສຎ຺ຎາ, ເນວສຎ຺ຎານາສຎ຺ຎາ ຈ ສາ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕຘມ຺ມານໍ ອຘິຏ຺ຐານຏ຺ເຐນ ອາຍຕນຎ຺ຈາຕິ ເນວສຎ຺ຎານາສຎ຺ຎາຍຕນໍ. ນ ເກວລຎ຺ເຈຕ຺ຖ ສຎ຺ຎາວ ເອທິສີ, ອປິ ຕຸ ຜສ຺ໂສປິ ເນວຜສ຺ໂສ ນາຜສ຺ໂສ, ຈິຕ຺ຕມ຺ປິ ເນວຈິຕ຺ຕໍ ນາຈິຕ຺ຕໍ, ເອວໍ ເສສສມ຺ປຍຸຕ຺ຕຘມ຺ມາປິ, ສຎ຺ຎາສີເສນ ປນາຍໍ ເທສນາ ກຕາຕິ ເວທິຕພ຺ພາ. ຕຕ຺ຖ ສງ຺ຂາຣາວເສສສຸຂຸມຠາເວນາຕິ ອຈ຺ຈນ຺ຕສຸຂຸມຠາວປ຺ປຕ຺ຕສງ຺ຂາຣຠາເວນ. ເສສໍ ວຸຕ຺ຕນຍເມວ.

ອຍໍ ປເນຕ຺ຖ ອາທິໂຕ ປຏ຺ຐາຍ ປິຓ຺ຑຕ຺ຖປ຺ປກາສນາ – ‘‘ອິຘ ຠິກ຺ຂຸ ປາຕິໂມກ຺ຂສໍວຣສໍວຸໂຕ’’ຕິອາທິນາ ສາສເນ ໂລກິຍໂລກຸຕ຺ຕຣຊ຺ຌານນິພ຺ພຕ຺ຕກປຸຄ຺ຄລສ຺ສ ¶ ປຕິຏ຺ຐາຠູຕສີເລສຸ ປາຕິໂມກ຺ຂສໍວຣສີລວິສຸທ຺ຘິໍ ອຸປທິສຕິ. ‘‘ວິຫຣຕີ’’ຕິ ອິມິນາ ຕທນຸຣູປວິຫາຣສມງ຺ຄິຠາວໍ. ‘‘ອາຈາຣໂຄຈຣສມ຺ປນ຺ໂນ’’ຕິ ອິມິນາ ອາຊີວປາຣິສຸທ຺ຘິສີລໍ, ຕທຸປກາຣເກ ຈ ຘມ຺ເມ. ‘‘ອຓຸມຕ຺ເຕສູ’’ຕິອາທິນາ ຍຖາວຸຕ຺ຕສີເລຫິ ອຈວນໍ, ເຕສຎ຺ຈ ອນວເສສໂຕ ສມາທານໍ. ‘‘ອິນ຺ທ຺ຣິເຍສຸ ຄຸຕ຺ຕທ຺ວາໂຣ’’ຕິ ອິມິນາ ອິນ຺ທ຺ຣິຍສໍວຣສີລໍ. ‘‘ໂຠຊເນ ມຕ຺ຕຎ຺ຎູ’’ຕິ ອິມິນາ ປຈ຺ຈຍສນ຺ນິສ຺ສິຕສີລໍ, ສນ຺ໂຕສາທິຄຸຓຎ຺ຈ. ‘‘ປຸພ຺ພຣຕ຺ຕາປຣຣຕ຺ຕ’’ນ຺ຕິອາທິນາ ສີລຘຸຕງ຺ເຄສຸ ປຕິຏ຺ຐິຕສ຺ສ ຠາວນາຣາມສ຺ສ ຕທຸປກາຣເກ ຘມ຺ເມ. ‘‘ໂພຘິປກ຺ຂິການ’’ນ຺ຕິອາທິນາ ປຏິປຕ຺ຕິຍາ ນິພ຺ເພຘຠາຄິຍຕໍ. ‘‘ໂສ ອຠິກ຺ກນ຺ເຕ’’ຕິອາທິນາ ຍຖາວຸຕ຺ຕຄຸຓານໍ ອປຣິຫານາຍ, ວກ຺ຂມານານຎ຺ຈ ປຏິລາຠາຍ ສຕິສມ຺ປໂຍຄໍ. ‘‘ໂສ ວິວິຕ຺ຕ’’ນ຺ຕິອາທິນາ ຠາວນານຸຣູປເສນາສນປຣິຄ຺ຄຫໍ. ‘‘ໂສ ອຣຎ຺ຎຄໂຕ’’ຕິອາທິນາ ຌານຠາວນາຣມ຺ຠປ຺ປກາຣໍ. ‘‘ໂສ ອຠິຊ຺ຌ’’ນ຺ຕິອາທິນາ ຌານຠາວນາຠິໂຍເຄນ ປຫີນປຎ຺ຈນີວຣຓສ຺ສ ອຸປຈາຣຊ຺ຌານຸປ຺ປຕ຺ຕິໍ. ‘‘ໂສ ອິເມ ປຎ຺ຈ ນີວຣເຓ’’ຕິອາທິນາ ຕສ຺ສ ອຸປຣູປຣິ ວາຍມໂຕ ຣູປາຣູປຊ຺ຌານຸປ຺ປຕ຺ຕິກ຺ກມໍ ອຸປທິສຕິ. ອຍໍ ຕາເວຕ຺ຖ ປທຕ຺ໂຖ.

ຘມ຺ມເຠໂທ ປເນຕ຺ຖ ວິຠງ຺ຄນເຍ ປາກໂຏ ຠວິສ຺ສຕິ. ຕີສຸ ຫິ ນເຍສຸ ມຫຄ຺ຄຕໂລກຸຕ຺ຕຣາ ກຸສລວິປາກກິຣິຍຈິຕ຺ຕສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ວິຕກ຺ກວິຈາຣປີຕິສຸຂອຸເປກ຺ຂາເອກຄ຺ຄຕາສງ຺ຂາຕາ ຌານຘມ຺ມາ ນານານເຍຫິ ວິຠຕ຺ຕາ, ຌານສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ປນ ເສສກາມາວຈຣຘມ຺ມາວ ອິຘ ສງ຺ຄຫິຕາ. ກິຎ຺ຈາປິ ປເນຕ຺ຖ ປາຕິໂມກ຺ຂສໍວຣສີລາທໂຍປິ ວຸຕ຺ຕາ, ຕຖາປິ ເຕ ຌານານໍ ປຸພ຺ພຠາຄປ຺ປຏິປຕ຺ຕິທສ຺ສນວເສນ ເຈວ ຌານສມ຺ປຍຸຕ຺ຕຘມ຺ມວເສນ ຈ ວຸຕ຺ຕາ, ອິຘ ປນ ນ ສງ຺ຄຫິຕາຕິ ເວທິຕພ຺ພາ.

ປຎ຺ຫາປຸຈ຺ຉເກ ປນ ສິຍາ ກຸສລາ, ສິຍາ ອພ຺ຍາກຕາ, ຕີຓິ ຌານານິ ສຸຂາຍ ເວທນາຍ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາ, ຈຕຸຕ຺ຖໍ ອທຸກ຺ຂມສຸຂາຍ ¶ ເວທນາຍ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕໍ, ອຸເປກ຺ຂາ ປເນຕ຺ຖ ເວທນາ ນ ວຕ຺ຕພ຺ພາ, ສິຍາ ¶ ວິປາກາ, ສິຍາ ວິປາກຘມ຺ມຘມ຺ມາ, ປຐມຊ຺ຌານໍ ວິຕກ຺ກວິຈາຣວຊ຺ຊິຕໍ ສວິຕກ຺ກສວິຈາຣໍ, ວິຕກ຺ໂກ ປເນຕ຺ຖ ອວິຕກ຺ກວິຈາຣມຕ຺ໂຕ, ວິຈາໂຣ ນ ວຕ຺ຕພ຺ໂພ, ຕີຓິ ຌານານິ ອວິຕກ຺ກອວິຈາຣາ, ທ຺ເວ ຌານານິ ປີຕິວຊ຺ຊິຕານິ ປີຕິສຫຄຕານິ, ຕີຓິ ສຸຂວຊ຺ຊິຕານິ ສຸຂສຫຄຕານິ, ຈຕຸຕ຺ຖໍ ອຸເປກ຺ຂາວຊ຺ຊິຕໍ ອຸເປກ຺ຂາສຫຄຕໍ, ຕຕິຍຊ຺ຌາເນ ສຸຂໍ, ອຸເປກ຺ຂາ ຈ ອິຘ ນ ວຕ຺ຕພ຺ພໍ…ເປ… ສິຍາ ມຫຄ຺ຄຕາ, ສິຍາ ອປ຺ປມາຓາ, ຕີຓິ ສິຍາ ອປ຺ປມາຓາຣມ຺ມຓາ, ສິຍາ ນ ວຕ຺ຕພ຺ພາ, ຈຕຸຕ຺ຖໍ ຕິຘາປິ ນ ວຕ຺ຕພ຺ພຎ຺ຈ, ຕີຓິ ສິຍາ ມຄ຺ຄເຫຕຸກາ, ສິຍາ ມຄ຺ຄາຘິປຕິໂນ, ສິຍາ ນ ວຕ຺ຕພ຺ພາ, ຈຕຸຕ຺ຖໍ ຕິຘາປິ ນ ວຕ຺ຕພ຺ພຎ຺ຈ…ເປ… ປີຕິ ພຫິທ຺ຘາຣມ຺ມຓານິ, ຈຕຸຕ຺ຖໍ ຕິຘາປິ ນ ວຕ຺ຕພ຺ພຎ຺ຈ…ເປ… ອນິທສ຺ສນອປ຺ປຏິຆາ ນ ເຫຕູ…ເປ… ໂນຈິຕ຺ຕເຈຕສິກາ ອຣຓາຕິ. ເສສໍ ສຸວິຎ຺ເຎຍ຺ຍເມວ. ປາຬິມຸຕ຺ຕນໂຍ ປເນຕ຺ຖ ນຕ຺ຖິ, ອິໂຕ ປຣໍ ປນ ເອຕ຺ຕກມ຺ປິ ອວຕ຺ວາ ວິຊ຺ຊມານຏ຺ຐາເນ ເອວ ວກ຺ຂາມ.

ຌານວິຠງ຺ຄມາຕິກຕ຺ຖວຓ຺ຓນາ ນິຏ຺ຐິຕາ.

ອປ຺ປມຎ຺ຎາວິຠງ຺ຄມາຕິກຕ຺ຖວຓ຺ຓນາ

ອປ຺ປມຎ຺ຎາວິຠງ຺ຄມາຕິກາຍ ປນ ອຕ຺ຖໂຕ ຕາວ – ຈຕສ຺ໂສ ອປ຺ປມຎ຺ຎາໂຍຕິອາທີສຸ ຜຣຓອປ຺ປມາຓວເສນ ອປ຺ປມຎ຺ຎາໂຍ. ເອຕາ ຫິ ອາຣມ຺ມຓວເສນ ອປ຺ປມາເຓ ວາ ສຕ຺ເຕ ຜຣນ຺ຕິ, ເອກສຕ຺ຕມ຺ຫິ ວາ ອນວເສສຜຣຓວເສນ ອປ຺ປມາຓໂຕ ຜຣນ຺ຕີຕິ ເອວໍ ຜຣຓອປ຺ປມາຓວເສນ ‘‘ອປ຺ປມຎ຺ຎາໂຍ’’ຕິ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ, ສຕ຺ຕ ອປ຺ປມາຓວເສນາປິ ວຕ຺ຕຸໍ ວຏ຺ຏຕິ. ເມຕ຺ຕາສຫຄເຕນາຕິ ເມຕ຺ຕາຍ ສມນ຺ນາຄເຕນ. ເອກໍ ທິສນ຺ຕິ ປຸຣຕ຺ຖິມາທີສຸ ຈຕູສຸ ທິສາສຸ ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ເອກໍ ທິສໍ, ຕໍທິສາປຣິຍາປນ຺ນສຕ຺ຕຜຣຓວເສນ ເຈຕໍ ວຸຕ຺ຕໍ. ຜຣິຕ຺ວາຕິ ຜຸສິຕ຺ວາ ອາຣມ຺ມຓໍ ¶ ກຕ຺ວາ. ວິຫຣຕີຕິ ປວຕ຺ເຕຕິ. ຕຖາ ທຸຕິຍນ຺ຕິອາທີສຸ. ຍຖາ ເອກໍ ທິສໍ ຜຣິຕ຺ວາ, ຕເຖວ ຕທນນ຺ຕຣໍ ທຸຕິຍໍ, ຕຕິຍໍ, ຈຕຸຕ຺ຖຎ຺ຈາຕິ ອຕ຺ໂຖ. ອິຕິ ອຸທ຺ຘມໂຘ ຕິຣິຍນ຺ຕິ ເອເຕເນວ ນເຍນ ອຸປຣິມໍ ທິສໍ, ເຫຏ຺ຐິມໍ ທິສໍ, ອນຸທິສຎ຺ຈ ອນຸກ຺ກເມນ ເມຕ຺ຕາສຫຄເຕນ ເຈຕສາ ຜຣິຕ຺ວາ ວິຫຣຕີຕິ ອຕ຺ໂຖ. ເອຕ຺ຕາວຕາ ເອກເມກໍ ທິສໍ ປຣິຄ຺ຄເຫຕ຺ວາ ໂອຘິໂສ ເມຕ຺ຕາຜຣຓຕໍ ທສ຺ສິຕໍ.

ສພ຺ພຘີຕິອາທິ ¶ ປນ ອໂນຘິໂສ ທສ຺ສນຕ຺ຖໍ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕຕ຺ຖ ສພ຺ພຘີຕິ ສພ຺ພຕ຺ຖ. ສພ຺ພຕ຺ຕຕາຍາຕິ ສພ຺ເພສຸ ຫີນມຊ຺ຌິມຸກ຺ກຏ຺ຐມິຕ຺ຕສປຕ຺ຕມຊ຺ຌຕ຺ຕາທິປ຺ປເຠເທສຸ ອຕ຺ຕຕາຍ, ເຕສຸ ວິຠາຄໍ ອກຕ຺ວາ ອຕ຺ຕສມຕາຍາຕິ ວຸຕ຺ຕໍ ໂຫຕິ. ອຖ ວາ ສພ຺ພຕ຺ຕຕາຍາຕິ ສພ຺ເພນ ຈິຕ຺ຕຠາເວນ, ອີສກມ຺ປິ ພຫິ ອວິກ຺ເຂປມາໂນຕິ ອຕ຺ໂຖ. ສພ຺ພາວນ຺ຕນ຺ຕິ ສພ຺ພສຕ຺ຕວນ຺ຕໍ, ສພ຺ພສຕ຺ຕຍຸຕ຺ຕນ຺ຕິ ອຕ຺ໂຖ. ໂລກນ຺ຕິ ສຕ຺ຕໂລກໍ. ປຸນ ‘‘ເມຕ຺ຕາສຫຄເຕນາ’’ຕິ ອິທໍ ‘‘ວິປຸເລນາ’’ຕິອາທີຫິ ວິເສສເນຫິ ສມ຺ພນ຺ຘທສ຺ສນວເສນ ວາ ວຸຕ຺ຕໍ, ນິຄມນວເສນ ວາ. ຕຕ຺ຖ ຜຣຓວເສນ ວິປຸລຕາ ເວທິຕພ຺ພາ. ຠູມິວເສນ ປນ ມຫຄ຺ຄຕຕາ. ປຄຸຓວເສນ, ອປ຺ປມາຓສຕ຺ຕາຣມ຺ມຓວເສນ ຈ ອປ຺ປມາຓຕາ. ພ຺ຍາປາທປຈ຺ຈຕ຺ຖິກປ຺ປຫາເນນ ອເວຣຕາ. ໂທມນສ຺ສປ຺ປຫາເນນ ນິທ຺ທຸກ຺ຂຕາ, ສງ຺ຂຕຕາ, ອພ຺ຍາປຊ຺ຊຕາ ຈ ທຏ຺ຐພ຺ພາ. ເອວໍ ກຣຸຓາສຫຄເຕນາຕິອາທີສຸປິ ອຕ຺ໂຖ ເວທິຕພ຺ໂພຕິ ອຍໍ ຕາເວຕ຺ຖ ປທຕ຺ໂຖ.

ຘມ຺ມເຠໂທ ປເນຕ຺ຖ ສຸວິຎ຺ເຎຍ຺ໂຍວ. ວິຠງ຺ຄນເຍນ ປນ ຕີສຸ ຣູປາວຈຣກຸສລວິປາກກິຣິຍາຈິຕ຺ເຕສຸ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ສຕ຺ເຕສຸ ເມຕ຺ຕາທິພ຺ຣຫ຺ມວິຫາຣຠູຕາ ອໂທໂສ ກຣຸຓາ ມຸທິຕາ ຕຕ຺ຣມຊ຺ຌຕ຺ຕຕາຕິ ຈຕ຺ຕາໂຣ ຘມ຺ມາ ນານານເຍຫິ ວິຠຕ຺ຕາ, ຕໍສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ປນ ກາມາວຈຣຠູຕາ ຈ ເອຕາ ອິຘ ນ ຄຫິຕາ. ອຣູປາວຈຣໂລກຸຕ຺ຕເຣສຸ ປເນຕາ ອປ຺ປມຎ຺ຎາ ນຕ຺ເຖວາຕິ. ປຎ຺ຫາປຸຈ຺ຉເກ ປເນຕາ ຕາວ ສິຍາ ກຸສລາ, ສິຍາ ¶ ອພ຺ຍາກຕາ. ຕິສ຺ໂສ ສຸຂາຍ, ຈຕຸຕ຺ຖາ ອທຸກ຺ຂມສຸຂາຍ ເວທນາຍ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາ. ວິປາກຕ຺ຕິເກ ຕິຘາປິ, ອຸເປກ຺ຂາ ອວິຕກ຺ກອວິຈາຣາ, ເສສາ ຕິຘາປິ, ມຫຄ຺ຄຕາວ, ປຣິຕ຺ຕາຣມ຺ມຓອຕີຕາຣມ຺ມຓຕ຺ຕິເກສຸ ນ ວຕ຺ຕພ຺ພາວ, ພຫິທ຺ຘາຣມ຺ມຓາວ, ອນິທສ຺ສນອປ຺ປຏິຆາວ, ເມຕ຺ຕາ ເຫຕຸ, ເສສາ ນ ເຫຕູ, ໂນ ຈິຕ຺ຕາ, ເຈຕສິກາ, ຣູປາວຈຣາ, ສອຸຕ຺ຕຣາວ. ເສສໍ ສຸວິຎ຺ເຎຍ຺ຍເມວາຕິ.

ອປ຺ປມຎ຺ຎາວິຠງ຺ຄມາຕິກຕ຺ຖວຓ຺ຓນາ ນິຏ຺ຐິຕາ.

ສິກ຺ຂາປທວິຠງ຺ຄມາຕິກຕ຺ຖວຓ຺ຓນາ

ສິກ຺ຂາປທວິຠງ຺ຄມາຕິກາຍ ປນ ອຕ຺ຖໂຕ ຕາວ – ສິກ຺ຂາປທານີຕິ ສິກ຺ຂິຕພ຺ພປທານິ, ສິກ຺ຂາໂກຏ຺ຐາສາຕິ ອຕ຺ໂຖ. ອປິຈ ສພ຺ເພປິ ກຸສລາ ຘມ຺ມາ ສິກ຺ຂິຕພ຺ພໂຕ ສິກ຺ຂາ, ຕາສໍ ປຕິຏ຺ຐານຏ຺ເຐນ ¶ ປທໍ, ປຎ຺ຈສຸ ປນ ສີລງ຺ເຄສຸ ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ອງ຺ຄໍ. ປາຓາຕິປາຕາທີສຸ ປາຓສ຺ສ ອຕີວ ປາໂຕ ປາຓາຕິປາໂຕ, ປາຓວໂຘຕິ ອຕ຺ໂຖ. ປາໂຓຕິ ເຈຕ຺ຖ ໂວຫາຣໂຕ ສຕ຺ໂຕ, ປຣມຕ຺ຖໂຕ ຊີວິຕິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ຕສ຺ມິໍ ປນ ປາເຓ ປາຓສຎ຺ຎິໂນ ຊີວິຕິນ຺ທ຺ຣິຍຸປຈ຺ເຉທກອຸປກ຺ກມສມຸຏ຺ຐາປິກາ ກາຍວຈີທ຺ວາຣານໍ ອຎ຺ຎຕຣທ຺ວາຣປ຺ປວຕ຺ຕາ ວຘກເຈຕນາ ປາຓາຕິປາໂຕ, ຕສ຺ມາ ປາຓາຕິປາຕາ. ເວຣມຓີຕິ ວິຣຕິ, ສາ ເອວ ວຸຕ຺ຕນເຍນ ສິກ຺ຂາປທນ຺ຕິ ເວຣມຓິສິກ຺ຂາປທໍ. ອທິນ຺ນນ຺ຕິ ນ ທິນ຺ນໍ, ປຣປຣິຄ຺ຄຫິຕໍ, ປຣປຣິຄ຺ຄຫິຕສ຺ສ ອທິນ຺ນສ຺ສ ອາທານໍ ອທິນ຺ນາທານໍ. ປຣສ຺ສ ຫຣຓໍ ເຖຍ຺ຍໍ ໂຈຣິກາຕິ ວຸຕ຺ຕໍ ໂຫຕິ. ອຕ຺ຖໂຕ ປນ ປຣປຣິຄ຺ຄຫິເຕ ຕຖາສຎ຺ຎິໂນ ຕທາທາຍກອຸປກ຺ກມສມຸຏ຺ຐາປິກາ ເຖຍ຺ຍເຈຕນາ ອທິນ຺ນາທານໍ. ກາເມສູຕິ ວຕ຺ຖຸກາເມສຸ. ມິຈ຺ຉາຈາຣາຕິ ກິເລສກາມວເສນ ລາມກາຈາຣາ, ປຸຣິສສ຺ສ ມາຕຸຣກ຺ຂິຕາທິສງ຺ຂາຕາສຸ, ອິຕ຺ຖິຍາ ອຕ຺ຕໂນ ¶ ນິຍມິຕປຸຣິສໂຕ ປຣປຸຣິສສງ຺ຂາເຕສຸ ຈ ອຄມນີຍຏ຺ຐາເນສຸ ວີຕິກ຺ກມາຈາຣາຕິ ວຸຕ຺ຕໍ ໂຫຕິ. ອຕ຺ຖໂຕ ປນ ອຄມນີຍວຕ຺ຖູສຸ ມຄ຺ເຄນມຄ຺ຄປ຺ປຏິປາທໂນປກ຺ກມສມຸຏ຺ຐາປິກາ, ອຘິວາສນາກາຣປ຺ປວຕ຺ຕາ ວາ ເມຖຸນເຈຕນາ ກາເມສຸມິຈ຺ຉາຈາໂຣ. ມຸສາຕິ ອຠູຕໍ ອຕຈ຺ຉໍ ວຕ຺ຖຸ, ວາໂທຕິ ຕສ຺ສ ອຠູຕຕໍ ຎຕ຺ວາວ ຠູຕໂຕ ຕຈ຺ຉໂຕ ວິຎ຺ຎາປນໍ. ລກ຺ຂຓໂຕ ປນ ອຕຖໍ ວຕ຺ຖຸໍ ຎຕ຺ວາ ຕຖໂຕ ປຣໍ ວິຎ຺ຎາເປຕຸກາມສ຺ສ ອຕ຺ຖຠຎ຺ຊກກາຍວຈີປໂຍຄສມຸຏ຺ຐາປິກາ ເຈຕນາ ມຸສາວາໂທ. ສຸຣາຕິ ປິຏ຺ຐສຸຣາ ປູວສຸຣາ ໂອທນສຸຣາ ກິຓ຺ຓປກ຺ຂິຕ຺ຕາ ສມ຺ຠາຣສໍຍຸຕ຺ຕາຕິ ປຎ຺ຈ ສຸຣາ. ເມຣຍນ຺ຕິ ປຸປ຺ຜາສໂວ ຜລາສໂວ ຄຸຬາສໂວ ມຘ຺ວາສໂວ ສມ຺ຠາຣສໍຍຸຕ຺ໂຕຕິ ປຎ຺ຈ ອາສວາ. ຕທຸຠຍມ຺ປິ ມທນີຍຏ຺ເຐນ ມຊ຺ຊໍ, ຍາຍ ເຈຕນາຍ ຕໍ ມຊ຺ຊໍ ປິວຕິ, ສາ ປມາທກາຣຓຕ຺ຕາ ປມາທຏ຺ຐານໍ, ຕສ຺ມາ ສຸຣາເມຣຍມຊ຺ຊປມາທຏ຺ຐານາ. ເສສໍ ສຸວິຎ຺ເຎຍ຺ຍເມວາຕິ ອຍໍ ຕາເວຕ຺ຖ ປທຕ຺ໂຖ.

ຘມ຺ມເຠໂທ ປນ ວິຠງ຺ຄນເຍ ປາກໂຏ ຠວິສ຺ສຕິ. ເອວໍ ອຸປຣິປິ. ວິຠງ຺ຄນເຍສຸ ເຈຕ຺ຖ ສຸຕ຺ຕນ຺ຕຠາຊນີຍໍ ນຕ຺ຖິ, ອຠິຘມ຺ມຠາຊນີເຍ ປເນຕານິ ປຎ຺ຈ ສິກ຺ຂາປທານິ ກາມາວຈຣກຸສລຈິຕ຺ຕສມ຺ປຍຸຕ຺ຕານໍ ວິຣຕີນໍ ວເສນ ນານປ຺ປກາຣໂຕ ປຐມວາເຣ ວິຠຕ຺ຕານິ, ຕຖາ ທຸຕິຍວາເຣ ເຈຕນາວເສນ, ວິຣຕິເຈຕນາສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ປເນຕ຺ຖ ຘມ຺ມາ ນ ສິກ຺ຂາປທານິ, ສິກ຺ຂາປທສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ປນ ໂຫນ຺ຕິ, ຕຖາ ຕຕິຍນເຍ ຜສ຺ສາທີນໍ ສພ຺ເພສໍ ຘມ຺ມານໍ ວເສນ ນານປ຺ປກາຣໂຕ ວິຠຕ຺ຕາຕິ.

ປຎ຺ຫາປຸຈ຺ຉເກ ປນ ເຈຕນາຍ, ຜສ຺ສາທີນຎ຺ຈ ປຣິຍາຍສິກ຺ຂາປທຕ຺ຕາ ນິປ຺ປຣິຍາຍສິກ຺ຂາປທຠູຕານໍ ວິຣຕີນໍ ວເສເນວ ວິຠຕ຺ຕານິ. ຕຕ຺ຖ ຫິ ປຎ຺ຈ ສິກ຺ຂາປທານິ ກຸສລາ ເອວ, ສິຍາ ¶ ສຸຂາຍ, ສິຍາ ອທຸກ຺ຂມສຸຂາຍ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາ…ເປ… ປຣິຕ຺ຕາຣມ຺ມຓາວ, ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນາຣມ຺ມຓາວ, ພຫິທ຺ຘາຣມ຺ມຓາວ, ອນິທສ຺ສນອປ຺ປຏິຆາວ, ນ ເຫຕູ, ສເຫຕຸກາ, ໂນ ຈິຕ຺ຕາ, ເຈຕສິກາ, ກາມາວຈຣາ ¶ , ສອຸຕ຺ຕຣາວ, ອຣຓາວາຕິ. ເອຕ຺ຖ ຈ ຍານິ ສິກ຺ຂາປທານິ ສຕ຺ຕາຣມ຺ມຓານິ ວຸຕ຺ຕານິ, ຕານິ ຈ ວິຣຕິສຠາວຕ຺ຕາ ຍສ຺ມາ ‘‘ສຕ຺ໂຕ’’ຕິ ສງ຺ຂໍ ຄເຕ ປຣິຕ຺ຕຘມ຺ເມ ເອວ ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ເນ ເອວ ຘມ຺ເມ ອາຣມ຺ມຓໍ ກໂຣນ຺ຕິ, ຕສ຺ມາ ປຣິຕ຺ຕາຣມ຺ມຓາຕິ ຈ ວຸຕ຺ຕາຕິ ເວທິຕພ຺ພາ. ອິທານິ ວິຣມິຕພ຺ພປາຓາຕິປາຕາທີນໍ –

ຘມ຺ມກມ຺ມປຖາລມ຺ພ-ເວທນາມູລກມ຺ມໂຕ;

ສາວຊ຺ຊງ຺ຄາທິໂຕ ເຎຍ຺ໂຍ, ປາຬິມຸຕ຺ຕວິນິຈ຺ຉໂຍ.

ຕຕ຺ຖ ຘມ຺ມໂຕ ຕາວ – ປຎ຺ຈເປເຕ ປາຓາຕິປາຕາທໂຍ ເຈຕນາສຠາວາວ ໂຫນ຺ຕິ. ກມ຺ມປຖໂຕ ປຎ຺ຈ ກມ຺ມປຖາວ. ອາຣມ຺ມຓໂຕ ປນ ປາຓາຕິປາໂຕ ຊີວິຕິນ຺ທ຺ຣິຍາຣມ຺ມໂຓ, ອທິນ຺ນາທານໍ ສຕ຺ຕາຣມ຺ມຓໍ, ສງ຺ຂາຣາຣມ຺ມຓໍ ວາ, ຕຖາ ມຸສາວາໂທ, ມິຈ຺ຉາຈາໂຣ ອິຕ຺ຖິປຸຣິສາຣມ຺ມໂຓ, ສຸຣາປານໍ ສງ຺ຂາຣາຣມ຺ມຓໍ. ເວທນາໂຕ ປນ ປາຓາຕິປາໂຕ ທຸກ຺ຂເວທໂນ, ອທິນ຺ນາທານໍ ຕິເວທນໍ, ຕຖາ ມຸສາວາໂທ, ມິຈ຺ຉາຈາໂຣ ປນ ສຸຂມຊ຺ຌຕ຺ຕວເສນ ທ຺ວິເວທໂນ, ຕຖາ ສຸຣາປານໍ. ມູລໂຕ ປນ ປຐໂມ ໂທສໂມຫມູໂລ, ທຸຕິຍໍ ສິຍາ ໂລຠໂມຫມູລໍ, ສິຍາ ໂທສໂມຫມູລໍ, ຕຖາ ມຸສາວາໂທ, ມິຈ຺ຉາຈາໂຣ ປນ ໂລຠໂມຫມູໂລວ, ຕຖາ ສຸຣາປານໍ. ກມ຺ມໂຕ ປເນຕ຺ຖ ມຸສາວາໂທ ວຈີກມ຺ມໍ, ເສສາ ກາຍກມ຺ມເມວ.

ສາວຊ຺ຊໂຕ ປນ ປາຓາຕິປາໂຕ ຕາວ ອມນຸສ຺ສເກ ປາເຓ ອປ຺ປສາວຊ຺ໂຊ, ມນຸສ຺ສເກ ມຫາສາວຊ຺ໂຊ. ເຕສຸ ຈ ຂຸທ຺ທກສຣີເຣ ອປ຺ປສາວຊ຺ໂຊ, ມຫາສຣີເຣ ມຫາສາວຊ຺ໂຊ. ກສ຺ມາ? ປໂຍຄມຫນ຺ຕຕາຍ. ປໂຍຄສມຕ຺ເຕປິ ອປ຺ປຄຸເຓ ອປ຺ປສາວຊ຺ໂຊ, ມຫາຄຸເຓ ມຫາສາວຊ຺ໂຊ. ສຣີຣຄຸຓານໍ ສມຠາເວ ສຕິ ກິເລສານໍ, ອຸປກ຺ກມານຎ຺ຈ ມຸທຸຕິພ຺ພຕາຍ ອປ຺ປມຫາສາວຊ຺ໂຊ ໂຫຕິ, ຂີຓາສເວ ປນ ມຫາສາວຊ຺ຊຕໂຣຕິ. ອທິນ຺ນາທານໍ ວຕ຺ຖຸໂນ ຫີນປ຺ປຓີຕຕາຍ ເຈວ ຄຸຓວິຣຫິຕຕພ຺ພນ຺ຕສນ຺ຕກຕາຍ ¶ ຈ. ຕຕ຺ຖາປິ ຕໍ ຕໍ ອຸປາທາຍຸປາທາຍ ຈ ອປ຺ປມຫາສາວຊ຺ຊໍ, ຂີຓາສວສນ຺ຕເກ ມຫາສາວຊ຺ຊຕຣນ຺ຕິ ເວທິຕພ຺ພໍ. ມິຈ຺ຉາຈາໂຣ ທຸສ຺ສີລສີລວນ຺ຕວຕ຺ຖຸວີຕິກ຺ກມເນນ. ຕຕ຺ຖາປິ ຕໍ ຕໍ ອຸປາທາຍຸປາທາຍ ຈ ອປ຺ປມຫາສາວຊ຺ໂຊ, ຂີຓາສວວຕ຺ຖຸວີຕິກ຺ກມເນ ມຫາສາວຊ຺ຊຕໂຣຕິ ຈ ເວທິຕພ຺ໂພ. ມຸສາວາໂທ ຍມຕ຺ຖໍ ຠຎ຺ຊຕິ, ຕສ຺ສ ອປ຺ປມຫນ຺ຕຕໍ, ວຕ຺ຖຸສາມິໂນ ຄຸຓວິຣຫິຕຕໍ, ຕພ຺ພນ຺ຕຕຎ຺ຈ ອຸປາທາຍຸປາທາຍ ອປ຺ປມຫາສາວຊ຺ໂຊ ໂຫຕິ. ອປິຈ ອຕ຺ຕໂນ ¶ ສນ຺ຕກໍ ອທາຕຸກາມຕາຍ, ຫສາຘິປ຺ປາເຍນ ວາ ‘‘ນຕ຺ເຖຕ’’ນ຺ຕິອາທິນຍປ຺ປວຕ຺ໂຕ ອປ຺ປສາວຊ຺ໂຊ, ອທິຏ຺ຐໍ ‘‘ທິຏ຺ຐ’’ນ຺ຕິອາທິນາ ກູຏສກ຺ຂິອາທິຠາເວນ ວາ ປວຕ຺ໂຕ ມຫາສາວຊ຺ໂຊ, ມຸສາ ວຕ຺ວາ ປນ ສງ຺ຆເຠທເນ ມຫາສາວຊ຺ຊຕໂຣ. ສຸຣາປານໍ ພິນ຺ທຸມຕ຺ຕໂຕ ປຏ຺ຐາຍ ຕໍ ຕໍ ອຸປາທາຍຸປາທາຍ ອປ຺ປສາວຊ຺ຊໍ, ພຫຸເກ ມຫາສາວຊ຺ຊໍ, ກາຍວິກາຣຊນນປໂຫນກປາເນ ປນ ມຫາສາວຊ຺ຊຕຣເມວ.

ອງ຺ຄາທິໂຕ ປນ ປາຓາຕິປາຕສ຺ສ ປາໂຓ ປາຓສຎ຺ຎິຕາ ວຘກຈິຕ຺ຕໍ ອຸປກ຺ກໂມ ເຕນ ມຣຓນ຺ຕິ ປຎ຺ຈ ອງ຺ຄານິ. ສາຫຕ຺ຖິໂກ ອາຓຕ຺ຕິໂກ ນິສ຺ສຄ຺ຄິໂກ ຖາວໂຣ ວິຊ຺ຊາມໂຍ ອິທ຺ຘິມໂຍຕິ ຉ ປໂຍຄາ. ອທິນ຺ນາທານສ຺ສ ປຣປຣິຄ຺ຄຫິຕຕາ ຕຖາສຎ຺ຎິຕາ ເຖຍ຺ຍຈິຕ຺ຕໍ ອຸປກ຺ກໂມ ເຕນ ຫຣຓນ຺ຕິ ປຎ຺ຈ ອງ຺ຄານິ. ສາຫຕ຺ຖິກາທໂຍ ຉ ເອວ ປໂຍຄາ. ເຕ ຈ ໂຂ ຍຖານຸຣູປໍ ເຖຍ຺ຍາວຫາຣາທີນໍ ວເສນ ປວຕ຺ຕາ. ມິຈ຺ຉາຈາຣສ຺ສ ອຄມນີຍວຕ຺ຖຸຕາ ເສວນຈິຕ຺ຕໍ ມຄ຺ເຄນ ມຄ຺ຄປ຺ປຏິປຕ຺ຕີຕິ ຕີຓິ ອງ຺ຄານິ. ສາຫຕ຺ຖິໂກ ເອໂກວ ປໂຍໂຄ. ເອວໍ ເສສານມ຺ປິ ປໂຍໂຄ ເວທິຕພ຺ໂພ. ມຸສາວາທສ຺ສ ອຕຖໍ ວຕ຺ຖຸ, ວິສໍວາທນຈິຕ຺ຕໍ, ຕຊ຺ໂຊ ວາຍາໂມ, ປຣສ຺ສ ຕທຕ຺ຖວິຊານນນ຺ຕິ ຈຕ຺ຕາຣິ ອງ຺ຄານິ. ສຸຣາປານສ຺ສ ສຸຣາທີນໍ ອຎ຺ຎຕຣຕາ ອຊ຺ໂຌຫຣຓນ຺ຕິ ທ຺ເວ ອງ຺ຄານີຕິ.

ເອວໍ ¶ ປາຓາຕິປາຕາທີນໍ ຘມ຺ມາທິໂຕ ວິນິຈ຺ຉຍໍ ຎຕ຺ວາ ອິທານິ ປາຓາຕິປາຕາເວຣມຓິອາທີນໍ ປຎ຺ຈນ຺ນມ຺ປິ –

ຘມ຺ມກມ຺ມປຖາລມ຺ພ-ສມາທານປໂຍຄໂຕ;

ຂຓ຺ຑໂຕ ຈ ວິຊານີໂຍ, ປາຬິມຸຕ຺ຕວິນິຈ຺ຉໂຍ.

ຕຕ຺ຖ ຘມ຺ມກມ຺ມປຖໂຕ ວິນິຈ຺ຉໂຍ ວຸຕ຺ຕນໂຍວ. ອາຣມ຺ມຓໂຕ ປເນຕານິ ຊີວິຕິນ຺ທ຺ຣິຍາທິຕໍຕໍວີຕິກ຺ກມິຕພ຺ພວຕ຺ຖາຣມ຺ມຓານິ. ສມາທານໂຕ ເອກສ຺ສ ສນ຺ຕິເກ ວາ ສຍເມວ ວາ ‘‘ປຎ຺ຈ ສີລານິ ອຘິຏ຺ຐຫາມີ’’ຕິ ເອກໂຕ ວາ ປາຏິເອກ຺ກໍ ວາ ສມາທິຍນ຺ເຕນ ເອຕານິ ສມາທິນ຺ນາເນວ ໂຫນ຺ຕິ. ປໂຍຄໂຕ ປນ ສພ຺ພານິປິ ສາຫຕ຺ຖິກປໂຍຄາເນວ. ຂຓ຺ຑໂຕ ຄຫຏ຺ຐາ ຍໍ ຍໍ ວີຕິກ຺ກມນ຺ຕິ, ຕໍ ຕເທວ ຂຓ຺ຑໍ ໂຫຕິ, ເນຕເຣ. ຄຫຏ຺ຐາ ອນິພທ຺ຘສີລາ ໂຫນ຺ຕິ, ຍໍ ຍໍ ສກ຺ໂກນ຺ຕິ, ຕໍ ຕເທວ ໂຄເປນ຺ຕິ. ສາມເຓຣານໍ ປນ ເອກສ຺ມິໍ ວີຕິກ຺ກມິເຕ ສພ຺ພານິປິ ຠິຊ຺ຊນ຺ຕີຕິ ເອວໍ ວິຊານີໂຍ ປາຬິມຸຕ຺ຕວິນິຈ຺ຉໂຍ.

ສິກ຺ຂາປທວິຠງ຺ຄມາຕິກຕ຺ຖວຓ຺ຓນາ ນິຏ຺ຐິຕາ.

ປຏິສມ຺ຠິທາວິຠງ຺ຄມາຕິກຕ຺ຖວຓ຺ຓນາ

ປຏິສມ຺ຠິທາວິຠງ຺ຄມາຕິກາຍ ¶ ອຕ຺ຖໂຕ ຕາວ – ຈຕສ຺ໂສ ປຏິສມ຺ຠິທາຕິ ຈຕ຺ຕາໂຣ ປເຠທາ. ນິທ຺ເທເສ ປນ ‘‘ອຕ຺ເຖ ຎາຓໍ ອຕ຺ຖປ຺ປຏິສມ຺ຠິທາ’’ຕິອາທິນາ (ວິຠ. ໗໑໘) ຎາຓວເສນ ນິທ຺ທິຏ຺ຐຕ຺ຕາ ຎາຓສ຺ເສວ, ນ ອຎ຺ຎສ຺ສ ກສ຺ສຈີຕິ ເວທິຕພ຺ພໍ. ອຕ຺ຖປຏິສມ຺ຠິທາຕິ ອຕ຺ຖວິສຍຎາຓປ຺ປເຠທາ, ອຕ຺ຖປ຺ປເຠທສລ຺ລກ຺ຂຓວິຠາວນວວຕ຺ຖານກຣຓສມຕ຺ຖຕາວເສນ ອຕ຺ເຖ ປເຠທຄຕໍ ຎາຓນ຺ຕິ ອຕ຺ໂຖ. ເສສປເທສຸປິ ເອເສວ ນໂຍ. ເອຕ຺ຖ ຈ ອຕ຺ໂຖຕິ ເຫຕຸຜລໍ. ໂສ ຫິ ເຫຕຸວເສນ ອຣຓີຍໂຕ ຄນ຺ຕພ຺ພໂຕ, ອຸປ຺ປາເທຕພ຺ພໂຕ ຈ ‘‘ອຕ຺ໂຖ’’ຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ. ປເຠທໂຕ ¶ ປເນໂສປິ ປຎ຺ຈວິໂຘ ໂຫຕິ ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ປຈ຺ຈຍຸປ຺ປນ຺ນໍ, ນິພ຺ພານໍ, ຠາສິຕຕ຺ໂຖ, ວິປາໂກ, ກິຣິຍາຕິ.

ຘມ຺ໂມຕິ ປຈ຺ຈໂຍ, ໂສ ຫິ ຜລໍ ວິທຫຕິ ປວຕ຺ເຕຕິ ອຸປ຺ປາເທຕິ ເຈວ ປາເປຕິ ຈາຕິ ‘‘ຘມ຺ໂມ’’ຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ. ປເຠທໂຕ ປເນໂສປິ ປຎ຺ຈວິໂຘ ໂຫຕິ ໂຍ ໂກຈິ ຜລນິພ຺ພຕ຺ຕໂກ ເຫຕຸ, ອຣິຍມຄ຺ໂຄ, ຠາສິຕໍ, ກຸສລໍ, ອກຸສລນ຺ຕິ.

ນິຣຸຕ຺ຕີຕິ ຍຖາວຸຕ຺ຕານໍ ຘມ຺ມານໍ, ອຕ຺ຖານຎ຺ຈ ວາຈໂກ ສຠາວນິຣຸຕ຺ຕິສງ຺ຂາໂຕ ສທ຺ໂທ. ອິມາ ຘມ຺ມຕ຺ຖນິຣຸຕ຺ຕິໂຍ ອາຣມ຺ມຓໍ ກຕ຺ວາ ປຈ຺ຈເວກ຺ຂນ຺ຕສ຺ສ ຕຕ຺ຖ ຕຕ຺ຖ ປເຠທຄຕໍ ຎາຓໍ ນິຣຸຕ຺ຕິປຏິສມ຺ຠິທາ ນາມ.

ເອຕ຺ຖ ຈ ນິຣຸຕ຺ຕິປຏິສມ຺ຠິທາ ສທ຺ທາຣມ຺ມຓາ, ນ ປຎ຺ຎຕ຺ຕາຣມ຺ມຓາ, ປຏິສມ຺ຠິທາປຕ຺ໂຕ ຫິ ‘‘ຜສ຺ໂສ ເວທນາ’’ຕິອາທິກໍ ສທ຺ທໍ ສຸຕ຺ວາ ‘‘ອຍໍ ສຠາວນິຣຸຕ຺ຕີ’’ຕິ ຊານາຕິ, ‘‘ຜສ຺ສາ ເວທໂນ’’ຕິອາທິກໍ ປນ ‘‘ນ ສຠາວນິຣຸຕ຺ຕີ’’ຕິ ຊານາຕິ. ສຠາວນິຣຸຕ຺ຕີຕິ (ວິຠ. ອຏ຺ຐ. ໗໑໘) ຈ ມາຄຘິກາ ຠາສາ, ຍາຍ ສມ຺ມາສມ຺ພຸທ຺ຘາ ເຕປິຏກໍ ພຸທ຺ຘວຈນໍ ຕນ຺ຕິໍ ອາໂຣເປນ຺ຕິ, ພ຺ຣຫ຺ມາໂນ ຈ ອຄາມເກ ອຣຎ຺ເຎ ກິຎ຺ຈິ ວຈນໍ ອສຸຕ຺ວາ ວຑ຺ຒິຕທາຣກາ ຈ ອຕ຺ຕໂນ ຘມ຺ມຕາຍ ຠາສນ຺ຕິ, ຍາ ຈ ອປາເຍສຸ ມນຸສ຺ເສ ເທວໂລເກ ເຈວ ມາຄຘຠາສາ ອຸສ຺ສນ຺ນາ, ປຈ຺ຉາ ຈ ຕໂຕ ອນ຺ຘກໂຍນກທມິຬາທິເທສຠາສາ ເຈວ ສກ຺ກຕາທິອຏ຺ຐາຣສມຫາຠາສາ ຈ ນິພ຺ພຕ຺ຕາ, ສາ ຫິ ຍສ຺ມາ ອິຕຣາສຸ ຠາສາສຸ ປຣິວຕ຺ຕນ຺ຕາສຸປິ ນ ປຣິວຕ຺ຕຕິ, ສພ຺ພກາລໍ ອຕ຺ຕໂນ ສຠາເວ ເອວ ຕິຏ຺ຐຕິ, ຕສ຺ມາ ‘‘ສຠາວນິຣຸຕ຺ຕີ’’ຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ. ຍາ ພ຺ຣຫ຺ມໂວຫາໂຣ, ອຣິຍໂວຫາໂຣຕິ ຈ ວຸຈ຺ຈຕິ, ຕາຍ ປນ ມາຄຘຠາສາຍ ຕນ຺ຕິໍ ອາຣຸຬ຺ຫສ຺ສ ພຸທ຺ຘວຈນສ຺ສ ປຏິສມ຺ຠິທາປຕ຺ຕານໍ ໂສຕປຖາຄມນເມວ ປປຎ຺ໂຈ ¶ ¶ . ໂສເຕ ປນ ສງ຺ຆຏ຺ຏິຕມຕ຺ເຕ ເອວ ນຍສເຕນ ນຍສຫສ຺ເສນ ອຕ຺ໂຖ ອຸປຏ຺ຐາຕິ. ອຎ຺ຎາຍ ປນ ຠາສາຍ ຕນ຺ຕິໍ ອາຣຸຬ຺ຫໍ ຕໍ ເຕສໍ ຈິຕ຺ຕໍ ສຫສາ ນາໂຣຫຕິ, ກິຈ຺ເຉນ ອຸຄ຺ຄເຫຕພ຺ພໍ ໂຫຕິ, ປຸຖຸຊ຺ຊນານຎ຺ຈ ສກລໍ ພຸທ຺ຘວຈນໍ ອຸຄ຺ຄເຫຕ຺ວາປິ ປຏິສມ຺ຠິທາປຕ຺ຕິ ນາມ ນຕ຺ຖິ, ອຣິຍສາວໂກ ໂນ ປຏິສມ຺ຠິທາປຕ຺ໂຕ ນາມ ນຕ຺ຖິ, ປຏິສມ຺ຠິທາປຕ຺ໂຕ ອຎ຺ຎໍ ສທ຺ທໍ ນາມາຂ຺ຍາໂຕປສຄ຺ຄນິປາຕເຠທໂຕ ຊານາຕິ, ນ ຊານາຕີຕິ? ຍທຄ຺ເຄນ ສທ຺ທໍ ສຸຕ຺ວາ ‘‘ອຍໍ ສຠາວນິຣຸຕ຺ຕິ, ອຍໍ ນ ສຠາວນິຣຸຕ຺ຕີ’’ຕິ ຊານາຕິ, ຕທຄ຺ເຄນ ເອຕມ຺ປິ ຊານິສ຺ສຕິ, ນ ເຈຕໍ ປຏິສມ຺ຠິທາກິຈ຺ຈນ຺ຕິ ເວທິຕພ຺ພໍ.

ປຏິຠານນ຺ຕິ ຘມ຺ມຕ຺ຖາທິວິສຍໍ ສພ຺ພຕ຺ຖກຎາຓໍ, ຕໍ ຎາຓໍ ອາຣມ຺ມຓໍ ກຕ຺ວາ ປຈ຺ຈເວກ຺ຂນ຺ຕສ຺ສ ປເຠທຄຕໍ ຎາຓໍ ປຏິຠານປຏິສມ຺ຠິທາ ນາມ, ອິມາ ຈຕສ຺ໂສປິ ປຏິສມ຺ຠິທາ ອຘິຄເມນ ປຣິຍຕ຺ຕິອຸຄ຺ຄຫເຓນ ສກ຺ກຈ຺ຈຘມ຺ມສ຺ສວເນນ ອຕ຺ຖປຣິປຸຈ຺ຉາຍ ປຸພ຺ພໂຍເຄນາຕິ ປຎ຺ຈຫິ ກາຣເຓຫິ ວິສທາ ໂຫນ຺ຕິ, ເສຂຠູມິຍໍ, ອເສຂຠູມິຍຎ຺ຈາຕິ ທ຺ວີສຸ ຐາເນສຸ ປເຠທໍ ຄຈ຺ຉນ຺ຕີຕິ ເວທິຕພ຺ພາ. ອຍໍ ຕາເວຕ຺ຖ ປທຕ຺ໂຖ.

ຘມ຺ມເຠໂທ ປເນຕ຺ຖາປິ ວິຠງ຺ຄນເຍ ປາກໂຏ ຠວິສ຺ສຕິ. ວິຠງ຺ຄນເຍສຸ ຫິ ຕີສຸປິ ຘມ຺ມນິຣຸຕ຺ຕິປຏິຠານປຏິສມ຺ຠິທາ ຕິສ຺ໂສປິ ກາມາວຈຣຊວນສມ຺ປຍຸຕ຺ຕຎາຓານໍ ວເສນ ຕພ຺ພິສຍປ຺ປເຠເທນ ສທ຺ຘິໍ ນານປ຺ປກາຣໂຕ ວິຠຕ຺ຕາ. ອຕ຺ຖປຏິສມ຺ຠິທາ ປນ ເຕສໍ ຎາຓານຎ຺ເຈວ ອຏ຺ຐໂລກຸຕ຺ຕຣຈິຕ຺ຕສມ຺ປຍຸຕ຺ຕານຎ຺ຈ ວເສນ ຕພ຺ພິສຍປ຺ປເຠເທນ ສທ຺ຘິໍ. ໂລກຸຕ຺ຕຣຎາຓານິປິ ຫິ ມຄ຺ຄປ຺ປຕ຺ຕພ຺ພຕາຍ ອຕ຺ຖຠູຕນິພ຺ພານາຣມ຺ມຓຕ຺ຕາ ‘‘ອຕ຺ຖປຏິສມ຺ຠິທາ’’ຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ.

ປຎ຺ຫາປຸຈ຺ຉເກ ປນ ສິຍາ ກຸສລາ, ສິຍາ ອພ຺ຍາກຕາ, ຕິສ຺ໂສ ປຏິສມ຺ຠິທາ ສິຍາ ວິປາກຘມ຺ມຘມ຺ມາ, ສິຍາ ເນວວິປາກນວິປາກຘມ຺ມຘມ຺ມາ, ອຕ຺ຖປຏິສມ຺ຠິທາ ຕິຘາປິ, ຕິສ຺ໂສ ປຏິສມ຺ຠິທາ ປຣິຕ຺ຕາ, ອຕ຺ຖປຏິສມ຺ຠິທາ ສິຍາ ປຣິຕ຺ຕາ, ສິຍາ ອປ຺ປມາຓາ ¶ , ນິຣຸຕ຺ຕິປຏິສມ຺ຠິທາ ປຣິຕ຺ຕາຣມ຺ມຓາ, ພຫິທ຺ຘາຣມ຺ມຓາ ຈ, ເສສາ ຕິຘາປິ, ນິຣຸຕ຺ຕິປຏິສມ຺ຠິທາ ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນາຣມ຺ມຓາວ, ອຕ຺ຖປຏິສມ຺ຠິທາ ຕິຘາປິ ນ ວຕ຺ຕພ຺ພາ ຈ, ອນິທສ຺ສນອປ຺ປຏິຆາ, ເຫຕູ, ສເຫຕຸກາ, ຕິສ຺ໂສ ປຏິສມ຺ຠິທາ ສອຸຕ຺ຕຣາ, ອຕ຺ຖປຏິສມ຺ຠິທາ ທ຺ວິຘາປິ, ອຣຓາ ຈາຕິ. ເສສໍ ສຸວິຎ຺ເຎຍ຺ຍເມວ.

ປຏິສມ຺ຠິທາວິຠງ຺ຄມາຕິກຕ຺ຖວຓ຺ຓນາ ນິຏ຺ຐິຕາ.

ຎາຓວິຠງ຺ຄມາຕິກາຍ ¶ ປນ ອຕ຺ຖໂຕ ຕາວ – ເອກວິເຘນາຕິ ເອກປ຺ປກາເຣນ, ເອກໂກຏ຺ຐາເສນ ວາ. ຎາຓວຕ຺ຖູຕິ ເອຕ຺ຖ ປນ ຎາຓຎ຺ຈ ຕໍ ວຕ຺ຖຸ ຈ ນານປ຺ປກາຣານໍ ສມ຺ປຕ຺ຕີນນ຺ຕິ ຎາຓວຕ຺ຖຸ. ປຎ຺ຈ ວິຎ຺ຎາຓາຕິ ຈກ຺ຂຸວິຎ຺ຎາຓາທີນິ ປຎ຺ຈ. ນ ເຫຕູ ອເຫຕຸກາຕິອາທີສຸ ເຫຏ຺ຐາ ເຫຕຸທຸກາທີສຸ ວຸຕ຺ຕນຍານຸສາເຣນ ສພ຺ພຕ຺ຖ ອຕ຺ໂຖ ເວທິຕພ຺ໂພ. ອປິຈ ເຫຕຸທຸກາທີສຸ ປຎ຺ຈ ວິຎ຺ຎາຓາ ເຫຕູ ຘມ຺ມາຕິ ວາ ສເຫຕຸກາ ຘມ຺ມາຕິ ວາ ນ ວຕ຺ຕພ຺ພາ, ເອກນ຺ເຕນ ປນ ນ ເຫຕູ ເອວ, ອເຫຕຸກາ ເອວາຕິ. ເອວໍ ‘‘ຍາຖາວກວຕ຺ຖຸວິຠາວນາ ປຎ຺ຎາ’’ຕິ ອິມິນາ ອຸປຣິ ເອກວິຘປຣິຈ຺ເຉທາວສາເນ ວກ຺ຂມາເນນ ສມ຺ພນ຺ໂຘຕິ. ອິມິນາ ນເຍນ ສພ຺ພຕ຺ຖ ຍຖານຸຣູປໍ ອຕ຺ໂຖ ເວທິຕພ຺ໂພ. ຕຕ຺ຖ ຈ ອເຈຕສິກາຕິ ຈິຕ຺ຕານິ ເອວ ປຎ຺ຈວິຎ຺ຎາຓສມ຺ປຍຸຕ຺ຕານໍ ອິຘ ອປຣາມຏ຺ຐຕ຺ຕາ.

ອຸປ຺ປນ຺ນວຕ຺ຖຸກາ ອຸປ຺ປນ຺ນາຣມ຺ມຓາຕິ ຂຓປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນວເສນ ອນາຄຕປຏິກ຺ເຂໂປ. ນ ຫິ ຕານິ ອນາຄເຕສຸ ປຎ຺ຈສຸ ວຕ຺ຖາຣມ຺ມເຓສຸ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ. ປຸເຣຊາຕວຕ຺ຖຸກາ ປຸເຣຊາຕາຣມ຺ມຓາຕິ ສຫຸປ຺ປຕ຺ຕິປຏິກ຺ເຂໂປ. ນ ຫິ ຕານິ ສຫຸປ຺ປນ຺ນໍ ວຕ຺ຖາຣມ຺ມຓໍ ປຏິຈ຺ຈ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ. ອຊ຺ຌຕ຺ຕິກວຕ຺ຖຸກາຕິ ອຊ຺ຌຕ຺ຕຊ຺ຌຕ຺ຕຠູເຕ ປຎ຺ຈ ປສາເທ ວຕ຺ຖຸໍ ກຕ຺ວາ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນກາ. ເອຕ຺ຖ ຈ ປຎ຺ຈ ວິຎ຺ຎາຓາ ສຍມ຺ປິ ອຊ຺ຌຕ຺ຕິກາ, ອຊ຺ຌຕ຺ຕິກວຕ຺ຖຸກາ ຈ, ມໂນວິຎ຺ຎາຓໍ ¶ ຫທຍນິສ຺ສິຕໍ ອຊ຺ຌຕ຺ຕິກໍ, ພາຫິຣວຕ຺ຖຸກໍ, ປຎ຺ຈວິຎ຺ຎາຓສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ຕໂຍ ຂນ຺ຘາ ພາຫິຣາ, ອຊ຺ຌຕ຺ຕິກວຕ຺ຖຸກາ, ມໂນວິຎ຺ຎາຓສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ຕໂຍ ຂນ຺ຘາ ພາຫິຣາ, ພາຫິຣວຕ຺ຖຸກາຕິ ເອວໍ ຈຕຸກ຺ກໍ ເວທິຕພ຺ພໍ.

ອສມ຺ຠິນ຺ນວຕ຺ຖຸກາ ອສມ຺ຠິນ຺ນາຣມ຺ມຓາຕິ ອນິຣຸທ຺ຘວຕ຺ຖາຣມ຺ມຓາ. ນ ຫິ ຕານິ ນິຣຸທ຺ຘວຕ຺ຖາຣມ຺ມຓໍ ປຏິຈ຺ຈ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ. ນານາວຕ຺ຖຸກາ ນານາຣມ຺ມຓາຕິ ຕານິ ຍຖາກ຺ກມໍ ຈກ຺ຂຸຣູປາທິນິຍເຕເກກວຕ຺ຖາຣມ຺ມຓຕາຍ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎໍ ຠິນ຺ນວຕ຺ຖຸກາ, ຠິນ຺ນາຣມ຺ມຓາ ຈ. ນ ຫິ ຈກ຺ຂຸວິຎ຺ຎາຓໍ ຈກ຺ຂຸໍ ມຸຎ຺ຈິຕ຺ວາ ໂສຕາທີສຸ ອຎ຺ຎຕຣໍ ວຕ຺ຖຸໍ ກຕ຺ວາ ຣູປໍ ມຸຎ຺ຈິຕ຺ວາ ສທ຺ທາທີສຸ ອຎ຺ຎຕຣາຣມ຺ມຓໍ ປຏິຈ຺ຈ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ນ ອິຕຣານິ ເຈຕຣານິ. ນ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎສ຺ສ ໂຄຈຣວິສຍໍ ປຈ຺ຈນຸໂຠນ຺ຕີຕິ ອິມິນາ ຈ ເນສໍ ນານາຣມ຺ມຓຕໍເຍວ ວິຠາເວຕິ. ນ ອສມນ຺ນາຫາຣາ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕີຕິ ອນາວຊ຺ຊເນ ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ, ປຎ຺ຈທ຺ວາຣາວຊ຺ຊເນນ ອນາວຊ຺ຊິເຕ ວິສເຍ ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕີຕິ ອຕ຺ໂຖ. ນ ອມນສິກາຣາຕິ ຕເມເວຕ຺ຖ ປຣິຍາຍນ຺ຕເຣນ ວິຠາເວຕິ. ນ ອພ຺ໂພກິຓ຺ຓາຕິ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎໍ ນິຣນ຺ຕຣາ ຫຸຕ຺ວາ ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ. ນ ອປຸພ຺ພໍ ອຈຣິມນ຺ຕິ ເອກກ຺ຂເຓປິ ສຫ ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ. ນ ¶ ເກວລຎ຺ຈ ເອຕານິ, ອຎ຺ຎານິປິ ວິຎ຺ຎາຓານິ ທ຺ເວ ວາ ຕທຸຕ຺ຕຣິໍ ວາ ເອກໂຕ ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ, ເອເກກເມວ ປນ ວິຎ຺ຎາຓໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕີຕິ ເວທິຕພ຺ພໍ. ຍຖາຫ – ‘‘ອຎ຺ຎໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊເຕ ຈິຕ຺ຕໍ, ອຎ຺ຎໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນິຣຸຊ຺ຌຕີ’’ຕິອາທິ (ທີ. ນິ. ອຏ຺ຐ. ໑.໒໑໔; ມ. ນິ. ອຏ຺ຐ. ໑.໑໐໙; ສໍ. ນິ. ອຏ຺ຐ. ໓.໕.໓໖໘; ວິຠ. ອຏ຺ຐ. ໕໒໓). ນ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎສ຺ສ ສມນນ຺ຕຣາຕິ ອິມິນາ ອນພ຺ໂພກິຓ຺ຓຕາຍ ເອວ ວິຠາວນາ.

ອນາໂຠຄາຕິ ອນາວຊ຺ຊນຠູຕາ ອາວຊ຺ຊນຏ຺ຐາເນ ຐຕ຺ວາ ອາວຊ຺ຊນກິຈ຺ຈໍ ກາຕຸໍ ນ ສມຕ຺ຖາຕິ ອຕ຺ໂຖ. ນ ກຎ຺ຈິ ຘມ຺ມໍ ປຏິວິຊານາຕີຕິ ‘‘ມໂນປຸພ຺ພງ຺ຄມາ ຘມ຺ມາ’’ຕິ (ຘ. ປ. ໑-໒) ເອວໍ ວຸຕ຺ຕໍ ເອກມ຺ປິ ກຸສລາກຸສລໍ ຘມ຺ມໍ ໂກຈິປິ ປຸຄ຺ຄໂລ ນ ປຏິວິຊານາຕິ, ເຕຫິ ວິຎ຺ຎາເຓຫິ ນ ສາເຘຕີຕິ ອຕ຺ໂຖ. ອຎ຺ຎຕ຺ຣ ¶ ອຠິນິປາຕມຕ຺ຕາຕິ ຐເປຕ຺ວາ ຣູປາທິອາຣມ຺ມຓານໍ ອຠິນິປາຕມຕ຺ຕໍ ອາປາຖຄມນມຕ຺ຕໍ, ພ຺ຍຕ຺ຕຕໂຣປິ ປຸຄ຺ຄໂລ ປຎ຺ຈວິຎ຺ຎາເຓຫິ ອາປາຖຄຕາຣມ຺ມຓປຏິວິຊານນມຕ຺ຕໂຕ ອຎ຺ຎໍ ກຸສລາກຸສລປຏິວິຊານນໍ ກາຕຸໍ ນ ສກ຺ໂກຕີຕິ ອຕ຺ໂຖ.

ປຎ຺ຈນ຺ນໍ ວິຎ຺ຎາຓານໍ ສມນນ຺ຕຣາປີຕິ ມໂນຘາຕຸຍາປິ. ອປິ-ສທ຺ໂທ ເຈຕ຺ຖ ສມ຺ປິຓ຺ຑນຕ຺ໂຖ, ເຕນ ນ ເກວລໍ ມໂນຘາຕຸຍາວ, ຕໂຕ ປເຣຫິປິ ປຎ຺ຈທ຺ວາຣິກວິຎ຺ຎາເຓຫິ ຕທາຣມ຺ມຓປຣິໂຍສາເນຫິ ນ ກິຎ຺ຈິ ກຸສລາກຸສລໍ ຘມ຺ມໍ ປຏິວິຊານາຕີຕິ ອຍມຕ຺ໂຖ ທສ຺ສິໂຕຕິ ຄເຫຕພ຺ໂພ. ກິຎ຺ຈາປິ ປຎ຺ຈທ຺ວາເຣ ກຸສລາກຸສລາທີນິ ຊວນານິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ, ຕຖາປິ ຕານິ ໂມຆປຸປ຺ຜານິ ວິຍ ອພ຺ໂພຫາຣິການີຕິ ທຏ຺ຐພ຺ພານິ. ນ ກຎ຺ຈິ ອິຣິຍາປຖໍ ກປ຺ເປຕີຕິອາທີສຸປິ ເອເສວ ນໂຍ. ນ ຫິ ປຎ຺ຈທ຺ວາຣິກວິຎ຺ຎາເຓຫິ ຄມນາທີສຸ ກຎ຺ຈິ ອິຣິຍາປຖໍ ກປ຺ເປຕິ, ນ ກາຍວຈີກມ຺ມໍ ປຏ຺ຐເປຕິ, ນ ວິຎ຺ຎຕ຺ຕິໍ ວາ ສມຸຏ຺ຐາເປຕິ, ນ ກຸສລາກຸສລໍ ຘມ຺ມໍ ສມາທິຍຕິ, ນ ໂລກິຍໂລກຸຕ຺ຕຣໍ ສມາຘິໍ ສມາປຊ຺ຊຕິ, ນ ຕໂຕ ວຸຏ຺ຐາຕິ, ນ ຠວໂຕ ຈວຕິ, ນ ຠວນ຺ຕເຣ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ສພ຺ພມ຺ເປຕໍ ກິຈ຺ຈໍ ມໂນທ຺ວາຣິກຈິຕ຺ເຕເນວ ໂຫຕິ. ຍຖາ ເຈເຕສໍ ເອຕານິ ກິຈ຺ຈານິ ນຕ຺ຖິ, ເອວໍ ນິຍາໂມກ຺ກມນາທີນິປິ. ນ ຫິ ໂກຈິ ປຎ຺ຈທ຺ວາຣິກຊວເນຫິ ມິຈ຺ຉຕ຺ຕນິຍາມໍ, ສມ຺ມຕ຺ຕນິຍາມໍ ວາ ໂອກ຺ກມຕິ, ນ ເຈຕານິ ນາມໂຄຕ຺ຕໍ ວາ ກສິຓາທິປຎ຺ຎຕ຺ຕິໍ ວາ ຕິລກ຺ຂຓາທິໍ ວາ ອາຣພ຺ຠ ຠວນ຺ຕິ. ນ ສຸປຕີຕິອາທີສຸ ສພ຺ເພຫິ ປຎ຺ຈທ຺ວາຣິກຈິຕ຺ເຕຫິ ນ ນິທ຺ທໍ ໂອກ຺ກມຕິ, ນ ກິຎ຺ຈິ ສຸປິນໍ ປສ຺ສຕິ. ນິທ຺ທາຍນ຺ຕສ຺ສ ຫິ ອິນ຺ທ຺ຣິເຍສຸ ມຫາປທີປຕຸຣິຍສທ຺ທາທິໂອຬາຣິເກຫິປິ ຣູປາທິປຎ຺ຈາຣມ຺ມເຓຫິ ຆຏ຺ຏິເຕສຸ ປຐມໍ ປຎ຺ຈທ຺ວາຣິການິ ອາວຊ຺ຊນານິ ຠວງ຺ຄໍ ອາວຏ຺ເຏຕຸໍ ນ ສກ຺ໂກນ຺ຕິ, ມໂນທ຺ວາຣິກເມວ ອາວຊ຺ຊນໍ ສກ຺ໂກຕິ, ຕສ຺ມິຎ຺ຈ ອຸປ຺ປນ຺ເນ ມໂນທ຺ວາຣິກຊວນໍ ຊວິຕ຺ວາ ຠວງ຺ຄໍ ¶ ໂອຕຣຕິ. ທຸຕິຍວາເຣ ປນ ປຎ຺ຈທ຺ວາຣິກອາວຊ຺ຊເນສຸ ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ຍຖາຣຫໍ ¶ ຠວງ຺ຄໍ ອາວຏ຺ເຏຕິ, ຕໂຕ ຕທາຣມ຺ມຓປຣິໂຍສານານິ ຕໍຕໍທ຺ວາຣິກວີຖິຈິຕ຺ຕານິ ຍຖາກ຺ກມໍ ປວຕ຺ຕິຕ຺ວາ ຠວງ຺ຄໍ ໂອຕຣນ຺ຕິ. ຕຕິຍວາເຣ ປນ ມໂນທ຺ວາຣິກາວຊ຺ຊນຊວນານິ ປວຕ຺ຕນ຺ຕິ, ຕສ຺ມິໍ ຂເຓ ຣູປາທິປຎ຺ຈາຣມ຺ມຓວວຕ຺ຖານໍ ໂຫຕິ, ສຕ຺ໂຕ ຈ ນິທ຺ທາຍ ປຏິພຸທ຺ໂຘຕິ, ເອວໍ ມໂນທ຺ວາຣິກຈິຕ຺ເຕເນວ ປຏິພຸຊ຺ຌຕິ.

ສຸປິນມ຺ປິ ຫິ ເຕເນວ ປສ຺ສຕິ, ນ ປຎ຺ຈທ຺ວາຣິເກນ, ຕຎ຺ຈ ປເນຕໍ ສຸປິນໍ ປສ຺ສນ຺ໂຕ ຈຕູຫິ ກາຣເຓຫິ ປສ຺ສຕິ ຘາຕຸກ຺ໂຂຠໂຕ ວາ ອນຸຠູຕປຸພ຺ພໂຕ ວາ ເທວໂຕປສໍຫາຣໂຕ ວາ ປຸພ຺ພນິມິຕ຺ຕໂຕ ວາ. ອິເມສໍ ປນ ສໍສຄ຺ຄສນ຺ນິປາຕໂຕປິ ພຫຸຘາ ປປຎ຺ເຈນ຺ຕິ. ຕຕ຺ຖ ຍໍ ວາຕປິຕ຺ຕາທິຘາຕຸກ຺ໂຂຠໂຕ, ອນຸຠູຕປຸພ຺ພໂຕ ຈ ສຸປິນໍ ປສ຺ສຕິ, ນ ຕໍ ສຈ຺ຈໍ. ຍໍ ເທວໂຕປສໍຫາຣໂຕ ປສ຺ສຕິ, ຕໍ ສຈ຺ຈໍ ວາ ໂຫຕິ ອລິກໍ ວາ. ກຸທ຺ຘາ ຫິ ເທວຕາ ວິປຣີຕມ຺ປິ ກຕ຺ວາ ທສ຺ເສນ຺ຕິ. ຍໍ ປຸພ຺ພນິມິຕ຺ຕໂຕ ປສ຺ສຕິ, ຕໍ ເອກນ຺ຕສຈ຺ຈເມວ ໂພຘິສຕ຺ຕໂກສລຣາຊາທີນໍ ປຎ຺ຈໂສຬສມຫາສຸປິນານິ ວິຍ. ຕຎ຺ຈ ປເນຕໍ ຈຕຸພ຺ພິຘໍ ສຸປິນໍ ເສຂປຸຖຸຊ຺ຊນາວ ປສ຺ສນ຺ຕິ, ນ ອເສຂາ ປຫີນວິປລ຺ລາສຕ຺ຕາ. ກິໍ ປເນຕໍ ປສ຺ສນ຺ໂຕ ສຸຕ຺ໂຕ ປສ຺ສຕິ ປຏິພຸທ຺ໂຘ ວາ? ກິຎ຺ເຈຕ຺ຖ, ຍທິ ສຸຕ຺ໂຕ ປສ຺ສຕິ, ສຸປິນສ຺ສ ກຸສລາທິສຠາວໂຕ, ຠວງ຺ຄສ຺ສ ຈ ຕທຠາວາ ອຠິຘມ຺ມວິໂຣໂຘ ອາປຊ຺ຊຕິ. ອຖ ປຏິພຸທ຺ໂຘ, ສຸປິນໍ ປສ຺ສນ຺ເຕນ ກຕສ຺ສ ອພ຺ໂພຫາຣິກສ຺ສາປິ ວີຕິກ຺ກມສ຺ສ ສພ຺ໂພຫາຣິກສ຺ເສວ ເອກນ຺ຕສາວຊ຺ຊຕ຺ຕາ ອນາປຕ຺ຕິ ນ ສິຍາຕິ ວິນຍວິໂຣໂຘ ອາປຊ຺ຊຕິ. ປກາຣນ຺ຕໂຣ ຈ ນຕ຺ຖິ, ເຍນ ສຸປິນໍ ປສ຺ເສຍ຺ຍາຕິ ສຸປິນສ຺ສ ອຠາໂວວ ອາປຊ຺ຊຕີຕິ? ນາປຊ຺ຊຕິ. ກສ຺ມາ? ຍສ຺ມາ ກປິມິທ຺ຘປເຣໂຕ ປສ຺ສຕິ ‘‘ກປິມິທ຺ຘປເຣໂຕ ໂຂ, ມຫາຣາຊ, ສຸປິນໍ ປສ຺ສຕີ’’ຕິ (ມິ. ປ. ໕.໓.໕) ວຈນໂຕ, ຍາ ປນ ນິທ຺ທາ ມກ຺ກຏນິທ຺ທາ ວິຍ ປຸນປ຺ປຸນໍ ກຸສລາທິຈິຕ຺ຕໂວກິຓ຺ຓຕ຺ຕາ ລຫຸປຣິວຕ຺ຕາ, ຕໍ ກປິມິທ຺ຘໍ, ເຕນ ¶ ສຸຕ຺ໂຕ ສຸປິນໍ ປສ຺ສຕິ, ຕສ຺ມາ ສຸປິໂນ ກຸສໂລປິ ໂຫຕິ ອກຸສໂລປິ, ອາວຊ຺ຊນຕທາຣມ຺ມຓວເສນ ອພ຺ຍາກໂຕປິ, ສຸປິເນ ຈ ກຕໍ ກຸສລາກຸສລທຸພ຺ພລຕາຍ ປຏິສນ຺ຘິໍ ອາກຑ຺ຒິຕຸໍ ນ ສກ຺ໂກຕິ, ປວຕ຺ເຕ ເວທນີຍໍ ປນ ໂຫຕິ. ‘‘ຍາຖາວກວຕ຺ຖຸວິຠາວນາ ປຎ຺ຎາ’’ຕິ ເອຕ຺ຖ ໂຍ ປຎ຺ຈນ຺ນໍ ວິຎ຺ຎາຓານໍ ຍຖາວຸຕ຺ໂຕ ນ ເຫຕຸກຏ຺ໂຐ, ອເຫຕຸກຏ຺ໂຐ…ເປ… ນ ສຸປິນໍ ປສ຺ສນຏ຺ໂຐ, ໂສ ຍາຖາວຏ຺ໂຐ, ຕໍຕໍຍາຖາວຕ຺ຖຸໍ ວິຠາເວຕີຕິ ຍາຖາວກວຕ຺ຖຸວິຠາວນາ ປຎ຺ຎາ. ເອວໍ ເອກວິເຘນ ຎາຓວຕ຺ຖູຕິ ເອວໍ ວຸຕ຺ເຕນ ເອເກນ ປກາເຣນ ເອເກນ ອາກາເຣນ, ເອກໂກຏ຺ຐາເສນ ຎາຓວຕ຺ຖຸ ໂຫຕີຕິ.

ທຸເກສຸ ¶ ອຕ຺ຖຊາປິກາຕິ ເອຕ຺ຖ ອຕ຺ຖປຏິສມ຺ຠິທາວິຠງ຺ເຄ ວຸຕ຺ເຕສຸ ປຎ຺ຈສຸ ອຕ຺ເຖສຸ ຍຖານຸຣູປໍ ອຕ຺ຖໍ ຊາເປຕິ ຊເນຕິ ປວຕ຺ເຕຕີຕິ ອຕ຺ຖຊາປິກາ, ຈຕຸຠູມກກຸສລຈິຕ຺ເຕສຸ ເຈວ ອເສຂານໍ ອຠິຎ຺ຎາສມາປຕ຺ຕີນໍ ປຣິກມ຺ມາທິຠູຕກາມາວຈຣກິຣິຍາຈິຕ຺ເຕສຸ ຈ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ປຎ຺ຎາ. ຕາສຸ ຫິ ຍສ຺ມາ ກຸສລສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາວ ປຎ຺ຎາ ອຕ຺ຕໂນ ອຕ຺ຕໂນ ຠູມິປຣິຍາປນ຺ນໍ ວິປາກສງ຺ຂາຕໍ ອຕ຺ຖໍ ຊາເປຕິ ຊເນຕິ. ກາມາວຈຣກິຣິຍາສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ປນ ປຣິກມ຺ມາທິຠູຕາ ອຠິຎ຺ຎາສມາປຕ຺ຕິກິຣິຍາ ອຣຫຕ຺ຕຜລສງ຺ຂາຕໍ ອຕ຺ຖໍ ຊາເປຕິ ຊເນຕິ, ຕສ຺ມາ ເອຕາ ອຕ຺ຖຊາປິກາຕິ ວຸຕ຺ຕາ. ອຏ຺ຐກຖາສຸ ປນ ປາຬິຍໍ ອວຸຕ຺ຕາປິ ຕີສຸ ຠູມີສຸ ກິຣິຍຊວນປຎ຺ຎາ ອນນ຺ຕຣາທິປຈ຺ຈຍວເສນ ອຕ຺ຕໂນ ອນນ຺ຕຣໍ ກິຣິຍຕ຺ຖໍ ຊາເປຕີຕິ ‘‘ອຕ຺ຖຊາປິກາ’’ຕ຺ເວວ ວຸຕ຺ຕາ. ຊາປິຕຕ຺ຖາ ປຎ຺ຎາຕິ ສຫຊາຕໍ ວິປາກຕ຺ຖໍ ຊາເປຕ຺ວາ ຐິຕາ, ອຕ຺ຕໂນ ວາ ກາຣເຓຫິ ຊາປິຕາ ຊນິຕາ ປວຕ຺ຕິຕາ ສຍມ຺ປິ ອຕ຺ຖຠູຕາຕິ ຊາປິຕຕ຺ຖາ. ຈຕຸຠູມກວິປາເກສຸ ຈ ກິຣິຍາຠິຎ຺ຎາສມາປຕ຺ຕີສຸ ຈ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ປຎ຺ຎາ. ອຏ຺ຐກຖາສຸ ປນ ປາຬິຍໍ ອວຸຕ຺ຕາ ເສສກິຣິຍາສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາປິ ປຎ຺ຎາ ຍຖາສກໍ ກາຣເຓຫິ ຊາປິຕາ, ສຍຎ຺ຈ ອຕ຺ຖຠູຕາຕິ ¶ ‘‘ຊາປິຕຕ຺ຖາ’’ຕ຺ເວວ ວຸຕ຺ຕາ. ເສສໍ ສຸວິຎ຺ເຎຍ຺ຍເມວ.

ຕິເກສຸ ປນ ຈິນ຺ຕາມຍຕ຺ຕິເກ ປຣໂຕ ອທິສ຺ວາ ອສຸຕ຺ວາວ ອຕ຺ຕໂນ ຘມ຺ມຕາຍ ‘‘ເອວໍ ສຕິ ເອວໍ ຠວິສ຺ສຕີ’’ຕິ ເອວໍ ຈິນ຺ຕາມຍອນຸພຸທ຺ຘິຍາ ອຸປ຺ປາທິຕາ ອນວຊ຺ຊກມ຺ມາຍຕນສິປ຺ປາຍຕນວິຊ຺ຊາຏ຺ຐາເນສຸ ປຎ຺ຎາ ເຈວ ກມ຺ມສ຺ສກຕຎາຓໍ, ສຈ຺ຈານຸໂລມິກຎາຓຎ຺ຈ ຈິນ຺ຕາມຍາ ນາມ ປຎ຺ຎາ. ຕຕ຺ຖ ວຑ຺ຒກິກມ຺ມປຸປ຺ຜຉຑ຺ຑກກມ຺ມາທິ ຫີນຎ຺ເຈວ ກສິວາຓິຊ຺ຊາທິ ອຸກ຺ກຏ຺ຐຎ຺ຈ ກມ຺ມເມວ ກມ຺ມາຍຕນໍ. ນຬກາຣເປສກາຣສິປ຺ປາທິ ຫີນຎ຺ເຈວ ມຸທ຺ທາຄຓນາເລຂາທິ ອຸກ຺ກຏ຺ຐຎ຺ຈ ສິປ຺ປເມວ ສິປ຺ປາຍຕນໍ. ນາຄມຓ຺ຑລປຣິຕ຺ຕາທິ ຘມ຺ມິກວິຊ຺ຊາວ ວິຊ຺ຊາຏ຺ຐານໍ. ເຕສຸ ຈິນ຺ຕາພເລເນວ ອຸປ຺ປນ຺ນາ ປຎ຺ຎາ. ໂພຘິສຕ຺ຕາທໂຍ ຫິ ສຕ຺ຕຫິຕາຍ ອທິຏ຺ຐໍ ອສຸຕໍ ຕໍຕໍອນວຊ຺ຊກມ຺ມສິປ຺ປຕທຸປກຣຓກຣຓປ຺ປກາຣຎ຺ຈ ຎາຓພເລນ ຈິນ຺ເຕຕ຺ວາ ນິປ຺ຜາເທນ຺ຕິ. ນາຄມຓ຺ຑລປຣິຕ຺ຕາທິວິຊ຺ຊມ຺ປິ ອຸປ຺ປາເທນ຺ຕິ, ເອວໍ ກຕານິປິ ຕານິ ປຸພ຺ເພ ອຸຄ຺ຄຓ຺ຫິຕ຺ວາ ກໂຣນ຺ເຕຫິ ກຕສິປ຺ປສທິສາເນວ ໂຫນ຺ຕິ. ກມ຺ມສ຺ສກຕຎາຓໍ ນາມ ກຸສລກມ຺ມໍ ສຕ຺ຕານໍ ສກໍ, ອກຸສລໍ ໂນ ສກນ຺ຕິ ເອວໍ ຊານນປຎ຺ຎາ. ອຖ ວາ ກຸສລກມ຺ມເມວ ສຕ຺ຕານໍ ສກໍ ຕທາຍຕ຺ຖວຸຕ຺ຕິຕາຍ, ນາຎ຺ຎນ຺ຕິ ເອວໍ ຊານນປຎ຺ຎາປິ. ສຈ຺ຈານຸໂລມິກໍ ຎາຓນ຺ຕິ ວິປສ຺ສນາຎາຓໍ. ຕໍ ຫິ ມຄ຺ຄສຈ຺ຈສ຺ສ ປຣມຕ຺ຖສຈ຺ຈສ຺ສ ອນຸໂລມນໂຕ ‘‘ສຈ຺ຈານຸໂລມິກ’’ນ຺ຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ. ອິທມ຺ປິ ຫິ ຎາຓທ຺ວຍໍ ປຣໂຕ ອສຸຕ຺ວາ ຈິນ຺ຕາພເລນ ອຸປ຺ປາທິຕໍ ຈິນ຺ຕາມຍຎາຓເມວ ໂຫຕິ. ອິທຎ຺ຈ ນ ເຍສໍ ເກສຎ຺ຈິ ສຕ຺ຕານໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ອຠິຎ຺ຎາຕານໍ ປນ ປຸຎ຺ຎວນ຺ຕານໍ ມຫາສຕ຺ຕານເມວ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ. ຕຕ຺ຖາປິ ສຈ຺ຈານຸໂລມິກຎາຓໍ ປຈ຺ຉິມຠວິການໍ ທ຺ວິນ຺ນຎ຺ເຎວ ໂພຘິສຕ຺ຕານໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕີຕິ ເວທິຕພ຺ພໍ. ສຸຕມຍາ ປຎ຺ຎາຕິ ປຣໂຕ ສຸຕ຺ວາ ສຸຕວເສນ ອຸປ຺ປາທິຕາ ຍຖາວຸຕ຺ຕກມ຺ມາຍຕນາທິປຎ຺ຎາວ. ປຣໂຕ ອສຸຕ຺ວາ ¶ ປນ ກມ຺ມາຍຕນາທິ ປເຣນ ກຍິຣມານໍ, ກຕໍ ວາ ທິສ຺ວາ ¶ ອຸຄ຺ຄເຫຕ຺ວາ ວາ ປຏິລທ຺ຘາປິ ປຎ຺ຎາ ‘‘ສຸຕມຍາ’’ຕ຺ເວວ ວຸຈ຺ຈຕິ. ຕທຸຠຍາປິ ຈິນ຺ຕາມຍາ, ສຸຕມຍາ ຈ ກາມາວຈຣາວ. ຠາວນາມຍາ ປນ ປຎ຺ຎາ ຈິນ຺ຕາມຍວເສນ, ສຸຕມຍວເສນ ວາ ປວຕ຺ຕິຕກາມາວຈຣປຸພ຺ພຠາຄຠາວນານິປ຺ຜຕ຺ຕິຍາ ສມຸປ຺ປນ຺ນາ ມຫຄ຺ຄຕໂລກຸຕ຺ຕຣຊວນປຎ຺ຎາ.

ທານມຍຕ຺ຕິເກ ເທຍ຺ຍຘມ຺ມປຣິຈ຺ຈາຄວເສນ ປວຕ຺ຕາ ທານມຍາ, ສີລປູຣຓວເສນ ປວຕ຺ຕາ ສີລມຍາ, ຕທຸຠຍາປິ ກາມາວຈຣາວ. ຠາວນາມຍາ ປເນຕ຺ຖ ສມຖວິປສ຺ສນາວເສນ ປວຕ຺ຕາ ຈຕຸຠູມກປຎ຺ຎາ. ນິທ຺ເທເສ ປນສ຺ສ ກິຎ຺ຈາປິ ‘‘ສມາປນ຺ນສ຺ສ ປຎ຺ຎາ’’ຕິ (ວິຠ. ໗໖໘) ເອວໍ ມຫຄ຺ຄຕໂລກຸຕ຺ຕຣປຎ຺ຎາວ ວຸຕ຺ຕາ, ຕຖາປິ ຕໍ ອຸກ຺ກຏ຺ຐວເສນ ວຸຕ຺ຕໍ. ກາມາວຈຣານໍ ປນ ປຸພ຺ພຠາຄຠາວນານໍ, ອນຸສ຺ສຕິອຸປຈາຣຠາວນານຎ຺ຈ ຠາວນາມເຍ ສງ຺ຄໂຫຕິ ທຏ຺ຐພ຺ພໍ. ປຸຣິມຕ຺ຕິເກ ປເນຕາສໍ ຈິນ຺ຕາມເຍ ສງ຺ຄຫິຕຕ຺ຕາ ຠາວນາມເຍ ອສງ຺ຄໂຫ, ຕຕ຺ຖາປິ ຠາວນາພລນິປ຺ຜນ຺ນານເມວ ສງ຺ຄໂຫ ທຏ຺ຐພ຺ໂພ.

ອຘິສີລຕ຺ຕິເກ ປາຕິໂມກ຺ຂສໍວຣສີລໍ ວິປສ຺ສນາເຫຕຸຕ຺ຕາ ເສສສີລໂຕ ອຘິກໍ ສີລນ຺ຕິ ອຘິສີລໍ, ຕສ຺ມິໍ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ປຎ຺ຎາ ອຘິສີເລ ປຎ຺ຎາ. ວິປສ຺ສນາປາທິກາ ປນ ອຏ຺ຐ ສມາປຕ຺ຕິໂຍ ເສສຈິຕ຺ເຕຫິ ອຘິກຕ຺ຕາ ອຘິຈິຕ຺ຕໍ, ຕສ຺ມິໍ ປຎ຺ຎາ ອຘິຈິຕ຺ເຕ ປຎ຺ຎາ, ຈິຕ຺ຕສີເສນ ເຈຕ຺ຖ ສມາຘິ ນິທ຺ທິຏ຺ໂຐ. ສວິປສ຺ສນາ ປນ ມຄ຺ຄຜລປຎ຺ຎາ ເສສາຫິ ອຘິກຕ຺ຕາ ອຘິປຎ຺ຎາ ນາມ. ສາ ຈ ອຘິປຎ຺ຎາຍ ປຎ຺ຎາຕິ ເທສນາຍ ສມຣສຕາຍ ວຸຕ຺ຕາ. ສີລາທໂຍ ‘‘ສີລໍ ຈິຕ຺ຕໍ ປຎ຺ຎາ, ອຘິສີລໍ ອຘິຈິຕ຺ຕໍ ອຘິປຎ຺ຎາ’’ຕິ ປຈ຺ເຈກໍ ທຸວິຘາ ໂຫນ຺ຕິ. ເຕສຸ ປຸຣິມາ ປຎ຺ຈສີລທສສີລານິ, ວຏ຺ຏປາທິກອຏ຺ຐສມາປຕ຺ຕິໂຍ, ນິພ຺ເພຘຠາຄິຍກມ຺ມສ຺ສກຕປຎ຺ຎາ ຈ ຍຖາກ຺ກມໍ ໂຫນ຺ຕິ. ເຕ ຈ ຘມ຺ມາ ອນຸປ຺ປນ຺ເນປິ ຕຖາຄເຕ ໂພຘິສຕ຺ຕານໍ, ຕາປສປຣິພ຺ພາຊການໍ, ຈກ຺ກວຕ຺ຕິຣາຊາທີນຎ຺ຈ ¶ ກາເລ ປວຕ຺ຕນ຺ຕິ, ປຈ຺ຉິມາ ປນ ວຸຕ຺ຕາວເສສາ ອຸປ຺ປນ຺ເນ ເອວ ຕຖາຄເຕ ວິຕ຺ຖາຣິກາ ໂຫນ຺ຕິ, ໂນ ອນຸປ຺ປນ຺ເນຕິ ເວທິຕພ຺ໂພ. ເອຕ຺ຖ ຈ ຣຕນຕ຺ຕເຍ ທານາປຈາຍນາທິວເສນ, ສຣຓຄມນສທ຺ຘມ຺ມສວນາທິວເສນ ຈ ປວຕ຺ຕາ ວິວຏ຺ຏູປນິສ຺ສຍຠູຕາ ກຸສລຘມ຺ມາປິ ອຘິສີລອຘິປຎ຺ຎາສຸ ຄຫິຕາ ເອວາຕິ ຄເຫຕພ຺ພາ.

ອາຍໂກສລ຺ລຕ຺ຕິເກ ¶ ອາໂຍຕິ ວຑ຺ຒິ, ສາ ອກຸສລາທິອນຕ຺ຖຫານິໂຕ, ກຸສລາທິອຕ຺ຖຸປ຺ປຕ຺ຕິໂຕ ຈ ທຸວິຘາ. ອປາໂຍຕິ ອວຑ຺ຒິ, ສາປິ ກຸສລາທິອຕ຺ຖຫານິໂຕ, ອກຸສລາທິອນຕ຺ຖຸປ຺ປຕ຺ຕິໂຕ ຈ ທຸວິຘາ. ເຕສຸ ໂກສລ຺ລໍ, ກຸສລສຠາວາ ປຎ຺ຎາ. ອປາຍໂກສລ຺ລໍ ປຎ຺ຎວໂຕ ເອວ ‘‘ເອວໍ ມນສິກາຣາທິປ຺ປວຕ຺ຕິຍໍ ອວຑ຺ຒິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ວຑ຺ຒິ ປຣິຫາຍຕີ’’ຕິ ຎຕ຺ວາ ຕທຸຠຍປຏິປຕ຺ຕິສມ຺ຠວໂຕ. ອຸປາຍໂກສລ຺ລນ຺ຕິ ອຕ຺ຣ ອຸປາໂຍ ອຈ຺ຈາຍິກກິຈ຺ຈາທີສຸ ຐານຸປ຺ປຕ຺ຕິກອຸປາຍຊານນປຎ຺ຎາ, ຕິວິຘາປິ ເຈຕາ ກາມາວຈຣປຎ຺ຎາຕິ ເວທິຕພ຺ພາ. ເສສໍ ສຸວິຎ຺ເຎຍ຺ຍເມວ.

ຈຕຸກ຺ເກສຸ ປນ ປຐເມ ກມ຺ມສ຺ສກຕຎາຓໍ ສຈ຺ຈານຸໂລມິກໍ ຎາຓຎ຺ຈ ວຸຕ຺ຕເມວ, ອິຘ ປນ ຐເປຕ຺ວາ ສຈ຺ຈານຸໂລມິກຎາຓໍ ສພ຺ພາປິ ສາສວາ ກຸສລາ ປຎ຺ຎາ ກມ຺ມສ຺ສກຕຎາຓນ຺ຕິ ເວທິຕພ຺ພໍ. ຈຕູສຸ ມຄ຺ເຄສຸ, ຜເລສຸ ຈ ປຎ຺ຎາວ ມຄ຺ຄສມງ຺ຄິສ຺ສ ຎາຓໍ, ຜລສມງ຺ຄິສ຺ສ ຎາຓຎ຺ຈາຕິ.

ສຈ຺ຈຈຕຸກ຺ເກ ອຣິຍມຄ຺ຄຜລປຎ຺ຎາວ ຈຕູສຸ ສຈ຺ເຈສຸ ເອກປຏິເວຘວເສນ ‘‘ທຸກ຺ເຂ ຎາຓ’’ນ຺ຕິອາທິນາ ຈຕູສຸ ຐາເນສຸ ຄຫິຕາ. ກິຎ຺ຈາປິ ຫິ ກາມາວຈຣຎາຓມ຺ປິ ຈຕູສຸ ສຈ຺ເຈສຸ ອາຣມ຺ມຓວເສນ ປວຕ຺ຕຕິ, ປຏິເວຘກິຈ຺ຈວເສນ ປນ ອິຘາຘິປ຺ເປຕຕ຺ຕາ ປາຬິຍໍ ຕໍ ນ ຄຫິຕນ຺ຕິ ເວທິຕພ຺ພໍ.

ຘມ຺ມຈຕຸກ຺ເກ ມຄ຺ຄຜເລສຸ ປຎ຺ຎາ ຘມ຺ເມ ຎາຓໍ ນາມ. ເຕສຸ ຫິ ມຄ຺ຄຎາຓໍ ຕາວ ຈຕຸສຈ຺ຈຘມ຺ມານໍ ເອກປຏິເວຘວເສນ ຊານນໂຕ ‘‘ຘມ຺ເມ ¶ ຎາຓ’’ນ຺ຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ. ຜລຎາຓໍ ປນ ນິໂຣຘສຈ຺ຈວເສນ ຘມ຺ເມ ຎາຓນ຺ຕິ ເວທິຕພ຺ພໍ. ມຄ຺ຄານຸຠາວນິພ຺ພຕ຺ຕໍ ປນ ອຕີຕານາຄເຕສຸ ສຈ຺ຈປຏິເວຘນຍສງ຺ຄຫຓວເສນ ປວຕ຺ຕໍ ປຈ຺ຈເວກ຺ຂຓຎາຓໍ ອນ຺ວເຍ ຎາຓໍ ນາມ. ຕສ຺ສ ຈ ເຍຫິ ນເຍຫິ ອຣິຍາ ອຕີຕມທ຺ຘານໍ ຈຕຸສຈ຺ຈຘມ຺ມໍ ຊານິໍສຸ, ເຕປິ ອິມຎ຺ເຎວ ຈຕຸສຈ຺ຈໍ ເອວເມວ ຊານິໍສຸ, ອນາຄຕມທ຺ຘານມ຺ປິ ຊານິສ຺ສນ຺ຕີຕິ ເອວໍ ຊານນວເສນ ປວຕ຺ຕິ ອາກາໂຣ ເວທິຕພ຺ໂພ. ສຣາຄາທິວເສນ ປຣຈິຕ຺ຕປຣິຈ຺ເຉທຎາຓໍ ປຣິເຍ ຎາຓໍ ນາມ. ຘມ຺ມນ຺ວຍປຣິຍຎາຓານິ ປນ ຐເປຕ຺ວາ ສພ຺ພໂລກິຍປຎ຺ຎາຎາຓນ຺ຕິ ສມ຺ມຕຕ຺ຕາ ສມ຺ມຸຕິມ຺ຫິ ຎາຓນ຺ຕິ ສມ຺ມຸຕິຎາຓໍ ນາມ.

ອາຈຍຈຕຸກ຺ເກ ກາມາວຈຣກຸສເລ ປຎ຺ຎາ ອາຈຍາຍ ໂນ ອປຈຍາຍ. ສາ ຫິ ຈຸຕິປຏິສນ຺ຘິໍ ¶ ອາຈິໂນຕິ ເອວ, ໂນ ອປຈິໂນຕິ. ມຄ຺ຄປຎ຺ຎາ ປນ ອປຈຍາຍ ໂນ ອາຈຍາຍ. ຣູປາຣູປກຸສລປຎ຺ຎາ ອາຈຍາຍ ເຈວ ອປຈຍາຍ ຈ. ສາ ຫິ ວິກ຺ຂມ຺ຠນວເສນ ກິເລເສ ຈ ຕມ຺ມູລເກ ຈ ວິປາກຘມ຺ເມ ອປຈິໂນຕິ. ເສສາ ອພ຺ຍາກຕາ ປຎ຺ຎາ ເນວາຈຍາຍ ໂນ ອປຈຍາຍ.

ນິພ຺ພິທາຈຕຸກ຺ເກ ຣູປາວຈຣປຐມຊ຺ຌານປຎ຺ຎາ ນິພ຺ພິທາຍ ໂນ ປຏິເວຘາຍ. ສາ ຫິ ກາມວິເວເກນ ປຕ຺ຕພ຺ພຕ຺ຕາ ກິເລສນິພ຺ພິທາຍ ປວຕ຺ຕຕິ, ອຠິຎ຺ຎາປາທກຠາວໍ ປນ ອປ຺ປຕ຺ຕຕາຍ ເນວາຠິຎ຺ຎາປຏິເວຘາຍ ສໍວຕ຺ຕຕິ. ຈຕຸຕ຺ຖຊ຺ຌານປຎ຺ຎາ ປຏິເວຘາຍ ໂນ ນິພ຺ພິທາຍ. ສາ ຫິ ອຠິຎ຺ຎາປາທກຠາເວນາປິ ອຠິຎ຺ຎາຠາວປ຺ປຕ຺ຕິຍາປິ ປຏິເວຘາຍ ສໍວຕ຺ຕຕິ. ປຐມຊ຺ຌານກ຺ຂເຓ ເອວ ນີວຣຓນິພ຺ພິນ຺ທນຕ຺ຕາ ໂນ ນິພ຺ພິທາຍ. ທຸຕິຍຕຕິຍຊ຺ຌານປຎ຺ຎາ ປນ ໂສມນສ຺ສສຫຄຕຕາຍ ປຐມຊ຺ຌານສນ຺ນິສ຺ສິຕາ ວາ ອວິຕກ຺ກຕາຍ ຈຕຸຕ຺ຖຊ຺ຌານສນ຺ນິສ຺ສິຕາ ວາ ກາຕພ຺ພາ. ມຄ຺ຄປຎ຺ຎາ ປນ ນິພ຺ພິທາຍ ເຈວ ປຏິເວຘາຍ ຈ. ເອຕ຺ຖ ຫິ ຈຕຸສຈ຺ຈປຏິເວຘວເສນ ນິພ຺ພິທາຍ ເຈເວຕາສໍ ຉຬຠິຎ຺ຎາປ຺ປຕ຺ຕິຍາ ປຏິເວຘາຍ ຈ ສໍວຕ຺ຕນໍ ເວທິຕພ຺ພໍ. ເສສາ ໂລກິຍໂລກຸຕ຺ຕຣາ ¶ ປຎ຺ຎາ ເນວ ນິພ຺ພິທາຍ ໂນ ປຏິເວຘາຍ.

ຫານຠາຄິຍຈຕຸກ຺ເກ ຫານໍ ຠຊຕີຕິ ຫານຠາຄິນີ, ເອວໍ ເສເສສຸປິ. ນິພ຺ເພໂຘຕິ ເຈຕ຺ຖ ອຣິຍມຄ຺ໂຄ ຕນ຺ນິພ຺ພຕ຺ຕກວິປສ຺ສນາປາທກຕ຺ຕາ. ນິພ຺ເພຘຠາຄິນີຕິ ຈຕູສຸປິ ຐາເນສຸ ຣູປາຣູປກຸສລປຎ຺ຎາວ ວຸຕ຺ຕາ. ຕານິ ຫິ ອຕ຺ຕໂນ ສຠາວາ ປຣິຫາຍິຕ຺ວາ ເຫຏ຺ຐາ ໂອໂຣຫຓປຈ຺ຈຍຠູຕາ ຫານຠາຄິນີ. ອຸປນິຊ຺ຌານປຈ຺ຈຍຠູຕາ ວິເສສຠາຄິນີ, ຕໍ ປນ ຌານນິກນ຺ຕິຍາ ພລວຕາຍ ວິເສສໍ, ຫານິໍ ວາ ອນຸສ຺ສຸກ຺ກິຕ຺ວາ ຐິຕິໂກຏ຺ຐາສິກາ ຐິຕິຠາຄິນີ, ອຣິຍມຄ຺ຄປທຏ຺ຐານວິປສ຺ສນາປາທກຠູຕາວ ນິພ຺ເພຘຠາຄິນີ ຈ ໂຫນ຺ຕີຕິ ເວທິຕພ຺ພາ.

ຈຕສ຺ໂສ ປຏິສມ຺ຠິທາຕິ ອຕ຺ຖຘມ຺ມນິຣຸຕ຺ຕິປຏິຠານປຏິສມ຺ຠິທາວ. ຈຕສ຺ໂສ ປຏິປທາຕິ ທຸກ຺ຂາປຏິປທາທນ຺ຘາຠິຎ຺ຎາທໂຍ ເຫຏ຺ຐາ ວຸຕ຺ຕາວ. ຈຕ຺ຕາຣິ ອາຣມ຺ມຓານີຕິ ປຣິຕ຺ຕາ, ປຣິຕ຺ຕາຣມ຺ມຓາຕິອາທິກາ ເຫຏ຺ຐາ ວຸຕ຺ຕນຍາວ. ຊຣາມຣຓາທິຈຕຸກ຺ເກສຸປິ ມຄ຺ຄຎາຓວເສເນວ ຈຕສ຺ໂສ ໂຍຊນາ ວຸຕ຺ຕາ. ເສສໍ ສຸວິຎ຺ເຎຍ຺ຍເມວ.

ປຎ຺ຈເກສຸ ¶ ປນ ປຎ຺ຈງ຺ຄິໂກ ສມ຺ມາສມາຘີຕິ ປີຕິຜຣຓຕາ ສຸຂຜຣຓຕາ ເຈໂຕຜຣຓຕາ ອາໂລກຜຣຓຕາ ປຈ຺ຈເວກ຺ຂຓນິມິຕ຺ຕນ຺ຕິ ເອວໍ ປາຬິຍໍ ວຸຕ຺ເຕຫິ ປຎ຺ຈຫິ ຎາຓງ຺ເຄຫິ ສມນ຺ນາຄໂຕ ສມາຘິ. ຕຕ຺ຖ ປີຕິໍ ຜຣມານາ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕີຕິ ທ຺ວີສຸ ຌາເນສຸ ປຎ຺ຎາ ປີຕິຜຣຓຕາ ນາມ, ສຸຂໍ ຜຣມານາ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕີຕິ ຕີສຸ ຌາເນສຸ ປຎ຺ຎາ ສຸຂຜຣຓຕາ ນາມ. ປເຣສໍ ເຈໂຕຜຣມານາ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕີຕິ ເຈໂຕປຣິຍຎາຓໍ ເຈໂຕຜຣຓຕາ ນາມ. ອາໂລກຜຣເຓ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕີຕິ ທິພ຺ພຈກ຺ຂຸຎາຓໍ ອາໂລກຜຣຓຕາ ນາມ. ປຈ຺ຈເວກ຺ຂຓຎາຓໍ ປຈ຺ຈເວກ຺ຂຓນິມິຕ຺ຕໍ ນາມ. ເອຕ຺ຖ ຈ ປີຕິຜຣຓຕາ, ສຸຂຜຣຓຕາ ຈ ທ຺ເວ ປາທາ ວິຍ, ເຈໂຕຜຣຓຕາ, ອາໂລກຜຣຓຕາ ຈ ທ຺ເວ ¶ ຫຕ຺ຖາ ວິຍ, ປຈ຺ຈເວກ຺ຂຓນິມິຕ຺ຕໍ ສີສໍ ວິຍ, ອຠິຎ຺ຎາປາທກຊ຺ຌານໍ ມຊ຺ຌິມກາໂຍ ວິຍ. ອິຕິ ຠຄວາ ປຎ຺ຈງ຺ຄິກໍ ສມ຺ມາສມາຘິໍ ອງ຺ຄປຈ຺ຈງ຺ຄສມ຺ປນ຺ນໍ ປຸຣິສໍ ວິຍ ກຕ຺ວາ ທສ຺ເສຕິ. ອິມິນາ ຈ ສມາຘິນາ ອງ຺ຄານິ ປຎ຺ຈ ຎາຓງ຺ຄານິ ວຸຕ຺ຕານີຕິ ເວທິຕພ຺ພານິ.

‘‘‘ອຍໍ ສມາຘິ ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນສຸໂຂ ເຈວ ອາຍຕິຎ຺ຈ ສຸຂວິປາໂກ’ຕິ ປຈ຺ຈຕ຺ຕຎ຺ເຎວ ຎາຓໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ‘ອຍໍ ສມາຘິ ອຣິໂຍ ນິຣາມິໂສ’ຕິ…ເປ… ‘ມຫາປຸຣິສເສວິໂຕ’ຕິ…ເປ… ‘ສນ຺ໂຕ ປຓີໂຕ ປຏິປສ຺ສທ຺ຘິລທ຺ໂຘ ເອໂກທິຠາວາຘິຄໂຕ ນ ສສງ຺ຂາຣນິຄ຺ຄຍ຺ຫວາຣິຕຄໂຕ’ຕິ…ເປ… ‘ໂສ ໂຂ ປນາຫໍ ອິມໍ ສມາຘິໍ ສໂຕວ ສມາປຊ຺ຊາມິ, ສໂຕ ວຸຏ຺ຐຫາມີ’ຕິ ປຈ຺ຈຕ຺ຕຎ຺ເຎວ ຎາຓໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕີ’’ຕິ (ວິຠ. ໘໐໔) –

ເອວໍ ປາຬິຍໍ ວຸຕ຺ເຕຫິ ປຎ຺ຈຫິ ປຈ຺ຈເວກ຺ຂຓຎາເຓຫິ ຍຸຕ຺ໂຕ ອຣຫຕ຺ຕຜລສງ຺ຂາໂຕ ສມາປຕ຺ຕິຜລສມາຘິ. ໂສ ເອວໍ ຫິ ອປ຺ປິຕປ຺ປິຕກ຺ຂເຓ ສຸຂຕ຺ຕາ ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນສຸໂຂ, ປຸຣິໂມ ປຸຣິໂມ ປຈ຺ຉິມສ຺ສ ປຈ຺ຉິມສ຺ສ ສມາຘິສຸຂສ຺ສ ເຈວ ອຕ຺ຕນາ ສມຸຏ຺ຐາປິຕມ຺ປິ ປຓີຕຣູເປນ ຜຸຏ຺ຐສກລກາຍຕາຍ ຜລສມາປຕ຺ຕິໂຕ ວຸຏ຺ຐິຕກາເລ ອຕິປຓີຕໍ ກາຍວິຎ຺ຎາຓສຸຂສ຺ສ ປຈ຺ຈຍຕ຺ຕາ ອາຍຕິໍ ສຸຂວິປາໂກ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ອິມິນາປິ ປຣິຍາເຍນ ອາຍຕິໍ ສຸຂວິປາໂກຕິ ເອກໍ ອງ຺ຄໍ, ກິເລເສຫິ ອາຣກຕ຺ຕາ ອຣິໂຍ ກາມາມິສວຏ຺ຏາມິສໂລກາມິສານໍ ອຠາວາ ນິຣາມິໂສຕິ ເອກໍ, ພຸທ຺ຘາທີຫິ ມຫາປຸຣິເສຫິ ເສວິຕຕ຺ຕາ ອກາປຸຣິສເສວິໂສຕິ ເອກໍ, ອງ຺ຄາຣມ຺ມເຓ ສນ຺ຕຕາຍ, ສພ຺ພກິເລສທຣຖສນ຺ຕຕາຍ ຈ ສນ຺ໂຕ ອຕປ຺ປນີຍຏ຺ເຐນ ປຓີໂຕ ¶ ກິເລສປຏິປສ຺ສທ຺ຘິຠາວສ຺ສ ລທ຺ຘຕ຺ຕາ ປຏິປສ຺ສທ຺ຘລທ຺ໂຘ ¶ ເອໂກທິຠາເວນ ຈ ອຘິຄໂຕ ອປ຺ປຄຸຓສາສວສມາຘິ ວິຍ ສສງ຺ຂາເຣນ ສປ຺ປໂຍເຄນ ປຈ຺ຈນີກຘມ຺ເມ ນິຄ຺ຄຍ຺ຫ ກິເລເສ ວາເຣຕ຺ວາ ອນຘິຄຕຕ຺ຕາ ນ ສສງ຺ຂາຣນິຄ຺ຄຍ຺ຫວາຣິຕຄໂຕ. ປຸຄ຺ຄລສ຺ສາຍໍ ສມາຘີຕິ ເອວໍ ຂີຓາສວສ຺ສ ສຕິເວປຸລ຺ລປ຺ປຕ຺ຕິຍາ ຍຖາປຣິຈ຺ຉິນ຺ນກາລວເສນ ອິມໍ ສມາຘິໍ ສໂຕວ ສມາປຊ຺ຊຕິ, ອຸຏ຺ຐຫຕິ ຈາຕິ ເອກມງ຺ຄນ຺ຕິ ອິເມຫິ ປຎ຺ຈຫິ ອງ຺ເຄຫິ ສພ຺ພາກາຣໂຕ ຍຸຕ຺ຕຕ຺ຕາ ‘‘ປຎ຺ຈຎາຓິໂກ ສມ຺ມາສມາຘີ’’ຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ.

ຉກ຺ເກ ຉສຸ ອຠິຎ຺ຎາສຸ ປຎ຺ຎາຕິ ອິທ຺ຘິວິເຘ ຎາຓໍ, ທິພ຺ພໂສຕຘາຕຸຍາ ຎາຓໍ, ເຈໂຕປຣິເຍ ຎາຓໍ, ປຸພ຺ເພນິວາສານຸສ຺ສຕິຍໍ ຎາຓໍ, ຈຸຕູປປາເຕ ຎາຓໍ, ອາສວານໍ ຂເຍ ຎາຓນ຺ຕິ ເອວໍ ວຸຕ຺ຕານິ ຉຬຠິຎ຺ຎາຈິຕ຺ຕສມ຺ປຍຸຕ຺ຕານິ ຎາຓານິ. ເຕສຸ ປຈ຺ຉິມໍ ໂລກຸຕ຺ຕຣໍ, ເສສານິ ຣູປາວຈຣປຎ຺ຈມຊ຺ຌານິການີຕິ.

ສຕ຺ຕເກ ສຕ຺ຕສຕ຺ຕຕິ ຎາຓວຕ຺ຖູນີຕິ ‘‘ອວິຊ຺ຊາປຈ຺ຈຍາ ສງ຺ຂາຣາ’’ຕິ ປຈ຺ຈເວກ຺ຂຓຎາຓໍ ເອກໍ, ‘‘ອສຕິ ອວິຊ຺ຊາຍ ນຕ຺ຖິ ສງ຺ຂາຣາ’’ຕິ ເອກນ຺ຕິ ທ຺ເວ ຎາຓານິ, ເອວໍ ອຕີເຕປິ ທ຺ເວ, ອນາຄເຕປິ ທ຺ເວຕິ ຉ, ຕໍ ຉພ຺ພິຘມ຺ປິ ຎາຓໍ ‘‘ຂຍຘມ຺ມ’’ນ຺ຕິອາທິນາ ປຈ຺ຈເວກ຺ຂຓຎາເຓນ ສທ຺ຘິໍ ສຕ຺ຕ ຎາຓານິ. ເອວໍ ເສເສສຸປິ ຊາຕິປຣິໂຍສາເນສຸ ຈາຕິ ເອວໍ ເອກາທສສຸ ປຏິຈ຺ຈສມຸປ຺ປາທງ຺ເຄສຸ ປຈ຺ເຈກໍ ກາລຕ຺ຕເຍປິ ອນ຺ວຍພ຺ຍຕິເຣກຎາຓໍ ເຕສໍ ວຍທສ຺ສນຎາຓສ຺ສ ຈ ວເສນ ສຕ຺ຕ ສຕ຺ຕ ກຕ຺ວາ ສຕ຺ຕສຕ຺ຕຕິ ຎາຓານິ.

ນວເກ ນວສຸ ອນຸປຸພ຺ພວິຫາຣສມາປຕ຺ຕີສຸ ປຎ຺ຎາຕິ ນິໂຣຘສມາປຕ຺ຕິໍ ສມາປຊ຺ຊນ຺ຕສ຺ສ ອນຸປຏິປາຏິຍາ ວິຫາຕພ຺ພໂຕ ອຸປ຺ປາເທຕພ຺ພໂຕ ອນຸປຸພ຺ພວິຫາຣສງ຺ຂາຕາສຸ ຣູປາຣູປສມາປຕ຺ຕີສຸ ¶ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ¶ ອຏ຺ຐ ປຎ຺ຎາ ເຈວ ຕທນນ຺ຕຣໍ ນິໂຣຘໍ ຜຸສິຕ຺ວາ ວຸຏ຺ຐິຕສ຺ສ ນິໂຣຘໍ ສນ຺ຕໂຕ ປຈ຺ຈເວກ຺ຂຓຎາຓຎ຺ຈາຕິ ນວ.

ທສເກ ຕຖາຄຕສ຺ສາຕິ ຍຖາ ວິປສ຺ສີອາທໂຍ ປຸພ຺ພກາ ອິສໂຍ ອາຄຕາ, ຕຖາ ອາຄຕສ຺ສ ສມ຺ມາສມ຺ພຸທ຺ຘສ຺ສ. ຕຖາຄຕພລານີຕິ ອຎ຺ເຎຫິ ອສາຘາຣຓານິ ຕຖາຄຕສ຺ເສວ ພລານິ, ຍຖາ ວາ ປຸພ຺ພພຸທ຺ຘານໍ ພລານິ ປຸຎ຺ຎຸສ຺ສຍສມ຺ປຕ຺ຕິຍາ ອາຄຕານິ, ຕຖາ ອາຄຕານິ ພລານີຕິປິ ອຕ຺ໂຖ. ຕຕ຺ຖ ທຸວິຘໍ ຕຖາຄຕສ຺ສ ພລໍ ກາຍພລໍ, ຎາຓພລຎ຺ຈ. ເຕສຸ ກາຍພລໍ ຫຕ຺ຖິກຸລານຸສາເຣນ ເວທິຕພ຺ພໍ. ວຸຕ຺ຕໍ ເຫຕໍ ໂປຣາເຓຫິ –

‘‘ກາຬາວກຎ຺ຈ ຄງ຺ເຄຍ຺ຍໍ, ປຓ຺ຑຣໍ ຕມ຺ພປິງ຺ຄລໍ;

ຄນ຺ຘມງ຺ຄລເຫມຎ຺ຈ, ອຸໂປສຖຉທ຺ທນ຺ຕິເມ ທສາ’’ຕິ. (ວິຠ. ອຏ຺ຐ. ໗໖໐; ມ. ນິ. ອຏ຺ຐ. ໑.໑໔໘; ສໍ. ນິ. ອຏ຺ຐ. ໒.໒.໒໒; ອ. ນິ. ໑໐.໒໑; ອຸທາ. ອຏ຺ຐ. ໗໕; ພຸ. ວໍ. ອຏ຺ຐ. ໑.໓໙; ປຏິ. ມ. ອຏ຺ຐ. ໒.໒.໔໔; ຈູຬນິ. ອຏ຺ຐ. ໘໑);

ອິມານິ ຫິ ທສ ຫຕ຺ຖິກຸລານິ. ຕຕ຺ຖ ກາຬາວກນ຺ຕິ ປກຕິຫຕ຺ຖິກຸລໍ, ຍໍ ທສນ຺ນໍ ປຸຣິສານໍ ກາຍພລໍ, ຕໍ ເອກສ຺ສ ກາຬາວກຫຕ຺ຖິໂນ ພລໍ, ຍໍ ເຕສໍ ທສນ຺ນໍ ພລໍ, ຕໍ ເອກສ຺ສ ຄງ຺ເຄຍ຺ຍສ຺ສ, ເຕສໍ ທສນ຺ນໍ ປຓ຺ຑຣສ຺ສ, ເຕສໍ ທສນ຺ນໍ ຕມ຺ພສ຺ສ, ເຕສໍ ທສນ຺ນໍ ປິງ຺ຄລສ຺ສ, ເຕສໍ ທສນ຺ນໍ ຄນ຺ຘຫຕ຺ຖິໂນ, ເຕສໍ ທສນ຺ນໍ ມງ຺ຄລສ຺ສ, ເຕສໍ ທສນ຺ນໍ ເຫມສ຺ສ, ເຕສໍ ທສນ຺ນໍ ອຸໂປສຖສ຺ສ, ເຕສໍ ທສນ຺ນໍ ພລໍ ຉທ຺ທນ຺ຕສ຺ສ, ຍໍ ທສນ຺ນໍ ຉທ຺ທນ຺ຕານໍ ພລໍ, ຕໍ ຕຖາຄຕສ຺ສ ນາຣາຍຓພລນ຺ຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ. ຕເທຕໍ ປກຕິຫຕ຺ຖິຄຓນາຍ ຫຕ຺ຖີນໍ ໂກຏິສຫສ຺ສໍ, ປຸຣິສຄຓນາຍ ທສນ຺ນໍ ປຸຣິສໂກຏິສຫສ຺ສານໍ ພລໍ ໂຫຕິ. ອິທໍ ຕາວ ຕຖາຄຕສ຺ສ ກາຍພລໍ. ຍານິ ປນ ທສພລຈຕຸເວສາຣຊ຺ຊາທີນິ ອເນການິ ຎາຓສຫສ຺ສານິ, ເອຕໍ ຎາຓພລໍ ນາມ. ອິຘາປິ ຎາຓພລເມວ ອຘິປ຺ເປຕໍ. ຎາຓຎ຺ຫິ ອກມ຺ປິຍຏ຺ເຐນ, ອຸປຕ຺ຖມ຺ຠນຏ຺ເຐນ ຈ ພລນ຺ຕິ ວຸຕ຺ຕໍ.

ເຍຫິ ¶ ພເລຫິ ສມນ຺ນາຄໂຕຕິ ເຍຫິ ທສຫິ ຎາຓພເລຫິ ອຸເປໂຕ. ອາສຠຓ຺ຐານນ຺ຕິ ເສຏ຺ຐຏ຺ຐານໍ. ອປິຈ ¶ ຄວສຕເຊຏ຺ຐໂກ ອຸສໂຠ, ຄວສຫສ຺ສເຊຏ຺ຐໂກ ວສໂຠ. ວຊສຕເຊຏ຺ຐໂກ ວາ ອຸສໂຠ, ວຊສຫສ຺ສເຊຏ຺ຐໂກ ວສໂຠ, ສພ຺ພຄວເສຏ຺ໂຐ ນິສໂຠ, ເສໂຕ ປາສາທິໂກ ມຫາຠາຣວໂຫ ສພ຺ພປຣິສ຺ສຍສໂຫ ອສນິສຕສທ຺ເທຫິປິ ອກມ຺ປນີໂຍ ນິສໂຠ, ໂສ ອິຘ ອຸສໂຠຕິ ອຘິປ຺ເປໂຕ. ອິທມ຺ປິ ຫິ ຕສ຺ສ ປຣິຍາຍວຈນໍ. ອຸສຠສ຺ສ ອິທນ຺ຕິ ອາສຠໍ. ຐານນ຺ຕິ ຕສ຺ສ ນິສຠພລສມນ຺ນາຄຕສ຺ສ ຈຕູຫິ ປາເທຫິ ປຖວິໍ ອຸປ຺ປີເຬຕ຺ວາ ອຈລຏ຺ຐານໍ, ອິທໍ ປນ ອາສຠໍ ວິຍາຕິ ອາສຠໍ. ຍເຖວ ຫິ ນິສຠສງ຺ຂາໂຕ ອຸສໂຠ ອຸສຠພເລນ ສມນ຺ນາຄໂຕ ຈຕູຫິ ປາເທຫິ ປຖວິໍ ອຸປ຺ປີເຬຕ຺ວາ ອຈລຏ຺ຐາເນນ ຕິຏ຺ຐຕິ, ເອວໍ ຕຖາຄໂຕປິ ຫິ ທສພລສມນ຺ນາຄໂຕ ຈຕຸເວສາຣຊ຺ຊປາເທຫິ ອຏ຺ຐປຣິສປຖວິໍ ອຸປ຺ປີເຬຕ຺ວາ ສເທວເກ ໂລເກ ເກນຈິ ອປ຺ປຘໍສິໂຍ ອຈເລນ ຐາເນນ ຕິຏ຺ຐຕິ, ຕຎ຺ເຈສ ປຏິຊານາຕິ ອຸປຄຈ຺ຉຕິ ນ ປຈ຺ຈກ຺ຂາຕິ ອຕ຺ຕນິ ອາໂຣເປຕິ, ເຕນ ວຸຕ຺ຕໍ ‘‘ອາສຠໍ ຐານໍ ປຏິຊານາຕີ’’ຕິ (ວິຠ. ໗໖໐).

ປຣິສາສູຕິ ອຏ຺ຐສຸ ປຣິສາສຸ. ສີຫນາທໍ ນທຕີຕິ ເສຏ຺ຐນາທໍ ອຠີຕນາທໍ, ສີຫນາທສທິສໍ ວາ ນາທໍ ນທຕິ. ອຍມຕ຺ໂຖ ສີຫນາທສຸຕ຺ເຕນ ທີເປຕພ຺ໂພ. ຍຖາ ວາ ສີໂຫ ສຫນໂຕ ຈ ຫນນໂຕ ຈ ‘‘ສີໂຫ’’ຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ, ເອວໍ ຕຖາຄໂຕປິ ໂລກຘມ຺ມານໍ ສຫນໂຕ, ປຣປ຺ປວາທານຎ຺ຈ ຫນນໂຕ ‘‘ສີໂຫ’’ຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ, ຕສ຺ສ ນາທໍ ນທຕິ.

ພ຺ຣຫ຺ມຈກ຺ກນ຺ຕິອາທີສຸ ພ຺ຣຫ຺ມນ຺ຕິ ອຸຕ຺ຕມໍ ວິສຸທ຺ຘໍ. ຈກ຺ກ-ສທ຺ໂທ ປນາຍໍ ‘‘ຈຕ຺ຕາຣິມານິ, ຠິກ຺ຂເວ, ຈກ຺ການິ, ເຍຫິ ສມນ຺ນາຄຕານໍ ເທວມນຸສ຺ສານ’’ນ຺ຕິອາທີສຸ (ອ. ນິ. ໔.໓໑) ສມ຺ປຕ຺ຕິຍໍ ທິສ຺ສຕິ. ‘‘ປາທຕເລສຸ ຈກ຺ການິ ¶ ຊາຕານີ’’ຕິອາທີສຸ (ທີ. ນິ. ໒.໓໕; ໓.໒໐໔; ມ. ນິ. ໒.໓໘໖) ລກ຺ຂເຓ. ‘‘ຈກ຺ກໍວ ວຫໂຕ ປທ’’ນ຺ຕິ (ຘ. ປ. ໑) ເອຕ຺ຖ ຣຖງ຺ເຄ. ‘‘ຈຕຸຈກ຺ກໍ ນວທ຺ວາຣ’’ນ຺ຕິ (ສໍ. ນິ. ໑.໒໙) ເອຕ຺ຖ ອິຣິຍາປເຖ. ‘‘ຈກ຺ກໍ ປວຕ຺ຕຍ ສພ຺ພປາຓິນ’’ນ຺ຕິ (ຊາ. ໑.໗.໑໔໙) ເອຕ຺ຖ ທາເນ. ‘‘ທິພ຺ພໍ ຈກ຺ກຣຕນໍ ປາຕຸຣໂຫສີ’’ຕິ (ທີ. ນິ. ໓.໘໕) ເອຕ຺ຖ ຣຕນຈກ຺ເກ. ‘‘ອິຈ຺ຉາຫຕສ຺ສ ໂປສສ຺ສ, ຈກ຺ກໍ ຠມຕິ ມຕ຺ຖເກ’’ຕິ (ຊາ. ໑.໑.໑໐໔; ໑.໕.໑໐໓) ເອຕ຺ຖ ອຸຣຈກ຺ເກ. ‘‘ຂຸຣປຣິຍນ຺ເຕນ ເຈປິ ຈກ຺ເກນາ’’ຕິ (ທີ. ນິ. ໑.໑໖໖) ເອຕ຺ຖ ປຫຣຓຈກ຺ເກ. ‘‘ອສນິຈກ຺ກ’’ນ຺ຕິ (ທີ. ນິ. ໓.໖໑; ສໍ. ນິ. ໒.໑໖໒) ເອຕ຺ຖ ອສນິມຓ຺ຑເລ. ‘‘ມຍາ ປວຕ຺ຕິຕໍ ຈກ຺ກ’’ນ຺ຕິ (ສຸ. ນິ. ໕໖໒) ເອຕ຺ຖ ຘມ຺ມຈກ຺ເກ. ອິຘ ປນ ຘມ຺ມຈກ຺ເກ ປວຕ຺ຕຕິ.

ຘມ຺ມຈກ຺ກຎ຺ຈ ¶ ທຸວິຘໍ ໂຫຕິ ປຏິເວຘຎາຓຎ຺ຈ ເທສນາຎາຓຎ຺ຈ. ຕຕ຺ຖ ປຎ຺ຎາປຠາວິຕໍ ອຕ຺ຕໂນ ອຣິຍຜລາວຫໍ ໂລກຸຕ຺ຕຣໍ ປຏິເວຘຎາຓໍ, ກຣຸຓາປຠາວິຕໍ ສາວການໍ ອຣິຍຜລາວຫໍ ກາມາວຈຣໍ ເທສນາຎາຓໍ, ອຸຠຍມ຺ປິ ປເນຕໍ ອຎ຺ເຎຫິ ອສາຘາຣຓໍ ພຸທ຺ຘານຎ຺ເຎວ ໂອຣສຎາຓໍ, ຕໍ ປວຕ຺ເຕຕິ ອຸປ຺ປາເທຕິ ວິຠາເວຕິ ວິຕ຺ຖາຣິກໍ ກໂຣຕີຕິ ອຕ຺ໂຖ.

ອິທານິ ຍານິ ທສ ຎາຓານິ ອາທິໂຕ ‘‘ຕຖາຄຕພລານີ’’ຕິ ນິກ຺ຂິຕ຺ຕານິ, ຕານິ ວິຕ຺ຖາເຣຕຸໍ ‘‘ກຕມານິ ທສ? ອິຘ ຕຖາຄໂຕ’’ຕິອາທິມາຫ. ຕຕ຺ຖ ຐານຎ຺ຈ ຐານໂຕຕິ ກາຣຓຎ຺ຈ ກາຣຓໂຕ. ກາຣຓໍ ຫິ ຍສ຺ມາ ຕຕ຺ຖ ຜລໍ ຕິຏ຺ຐຕິ ຕທາຍຕ຺ຕວຸຕ຺ຕິຕາຍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ເຈວ ປວຕ຺ຕຕິ ຈ, ຕສ຺ມາ ຐານນ຺ຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ. ອຏ຺ຐານຎ຺ຈ ອຏ຺ຐານໂຕຕິ ອກາຣຓຎ຺ຈ ອກາຣຓໂຕ. ຍມ຺ປີຕິ ເຍນ ຎາເຓນ ຍຖາຠູຕໍ ປຊານາຕິ, ອິທມ຺ປິ ຐານາຐານຎາຓໍ ຕຖາຄຕສ຺ສ ຕຖາຄຕພລໍ ນາມ ໂຫຕີຕິ ອຕ຺ໂຖ. ເອວໍ ອຸປຣິປິ ສພ຺ພຕ຺ຖ ໂຍຊນາ ເວທິຕພ຺ພາ. ກຖໍ ປເນຕ຺ຖ ຠຄວາ ຐານຎ຺ຈ ຐານໂຕ, ອຏ຺ຐານຎ຺ຈ ອຏ຺ຐານໂຕ ¶ ຍຖາຠູຕໍ ປຊານາຕີຕິ? ອຏ຺ຐານເມຕໍ ອນວກາໂສ, ຍໍ ທິຏ຺ຐິສມ຺ປນ຺ໂນ ປຸຄ຺ຄໂລ ກຎ຺ຈິ ສງ຺ຂາຣໍ ນິຈ຺ຈໂຕ ອຸປຄຈ຺ເຉຍ຺ຍ…ເປ… ກຎ຺ຈິ ຘມ຺ມໍ ອຕ຺ຕໂຕ ອຸປຄຈ຺ເຉຍ຺ຍ, ມາຕຣໍ ຊີວິຕາ ໂວໂຣເປຍ຺ຍ, ປິຕຣໍ…ເປ… ອຣຫນ຺ຕໍ ຊີວິຕາ ໂວໂຣເປຍ຺ຍ, ປທຸຏ຺ຐຈິຕ຺ເຕນ ຕຖາຄຕສ຺ສ ໂລຫິຕໍ ອຸປ຺ປາເທຍ຺ຍ, ສງ຺ຆໍ ຠິນ຺ເທຍ຺ຍ, ອຎ຺ຎໍ ສຕ຺ຖາຣໍ ອຸທ຺ທິເສຍ຺ຍ, ອຏ຺ຐມໍ ຠວໍ ນິພ຺ພຕ຺ເຕຍ຺ຍ, ເນຕໍ ຐານໍ ວິຊ຺ຊຕິ, ປຸຖຸຊ຺ຊໂນ ປເນຕໍ ສພ຺ພໍ ກເຣຍ຺ຍາຕິ ຐານເມຕໍ ວິຊ຺ຊຕີຕິ ປຊານາຕິ, ຕຖາ ຍໍ ເອກິສ຺ສາ ໂລກຘາຕຸຍາ ທ຺ເວ ອຣຫນ຺ໂຕ ສມ຺ມາສມ຺ພຸທ຺ຘາ ອປຸພ຺ພໍ ອຈຣິມໍ ອຸປ຺ປຊ຺ເຊຍ຺ຍຸໍ, ຕຖາ ທ຺ເວ ຣາຊາໂນ ຈກ຺ກວຕ຺ຕີ ອຸປ຺ປຊ຺ເຊຍ຺ຍຸໍ, ເນຕໍ ຐານໍ ວິຊ຺ຊຕິ, ເອໂກ ປນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ຐານເມຕໍ ວິຊ຺ຊຕີຕິ ປຊານາຕິ, ຕຖາ ຍໍ ກາຍທຸຈ຺ຈຣິຕາທີນໍ ຕິຓ຺ຓໍ ທຸຈ຺ຈຣິຕານໍ ອິຏ຺ໂຐ ວິປາໂກ, ສຸຈຣິຕານຎ຺ຈ ອນິຏ຺ໂຐ ວິປາໂກ ນິພ຺ພຕ຺ເຕຍ຺ຍາຕິ ເນຕໍ ຐານໍ ວິຊ຺ຊຕິ, ຕພ຺ພິປຣີໂຕ ປນ ເນສໍ ວິປາໂກ ນິພ຺ພຕ຺ເຕຍ຺ຍາຕິ ຐານເມຕໍ ວິຊ຺ຊຕີຕິ, ເຍ ເຍ ຘມ຺ມາ ເຍສໍ ເຍສໍ ຘມ຺ມານໍ ເຫຕູ ປຈ຺ຈຍາ ອຸປ຺ປາທາຍ, ຕໍ ຕໍ ຐານໍ, ອິຕເຣ ອຏ຺ຐານນ຺ຕິ ຍຖາຠູຕໍ ປຊານາຕິ, ເອຕ຺ຖ ປນາຍໍ ສງ຺ເຂປໂຕ ອຏ຺ຐກຖາວິນິຈ຺ຉໂຍ. ‘‘ສຸຂໂຕ ອຸປຄຈ຺ເຉຍ຺ຍາ’’ຕິ ອິທໍ ‘‘ເອກນ຺ຕສຸຂີ ອຕ຺ຕາ’’ຕິອາທິນາ (ມ. ນິ. ໓.໒໗) ທິຏ຺ຐິວິປລ຺ລາສວເສນ ສຸຂໂຕ ຄາຫໍ ສນ຺ຘາຍ ວຸຕ຺ຕໍ, ສຎ຺ຎາຈິຕ຺ຕວິປລ຺ລາສວເສນ ປນ ອຣິຍສາວໂກປິ ກິເລສປຣິຬາຫາຠິຠູໂຕ ມຕ຺ຕຫຕ຺ຖິປຣິຕາສິໂຕ ວິຍ, ສຸຈິກາໂມ ຄູຖກູປໍ ວິຍ ກຎ຺ຈິ ສງ຺ຂາຣໍ ສຸຂໂຕ ອຸປຄຈ຺ຉຕິ, ອຕ຺ຕໂຕ ອຸປຄມນວາເຣ ກສິຓາທິປຓ຺ຓຕ຺ຕິຍາ, ນິພ຺ພານສ຺ສ ຈ ສງ຺ຄຓ຺ຫນຕ຺ຖໍ ‘‘ສງ຺ຂາຣ’’ນ຺ຕິ ອວຕ຺ວາ ‘‘ກຎ຺ຈິ ຘມ຺ມ’’ນ຺ຕິ ວຸຕ຺ຕໍ.

ມາຕຣນ຺ຕິອາທີສຸ ¶ ກິຎ຺ຈາປິ ອຣິຍສາວໂກ ສີສຈ຺ເຉທໍ ປາປຸຓນ຺ໂຕປິ ກຸນ຺ຖກິປິລ຺ລິກໍ ອຸປາທາຍ ປາຓາຕິປາຕໍ, ອທິນ຺ນາທານາທີສຸ ວາ ຍໍກິຎ຺ຈິ ທຸຈ຺ຈຣິຕໍ ອປາຍເຫຕຸຠູຕໍ ກາຕຸໍ ຠວນ຺ຕເຣປິ ¶ ນ ສກ຺ໂກຕິ, ປຸຖຸຊ຺ຊນຠາວສ຺ສ ປນ ມຫາສາວຊ຺ຊຕາທສ຺ສນຕ຺ຖເມຕ຺ຖ ປຎ຺ຈານນ຺ຕຣິຍາເນວ ອຸທ຺ຘຏານິ. ສາວຊ຺ໂຊ ຫິ ປຸຖຸຊ຺ຊນຠາໂວ, ຍຕ຺ຣ ຫິ ນາມ ອານນ຺ຕຣິຍານິປິ ກຣິສ຺ສຕີຕິ. ເອຕ຺ຖ ຈ ມນຸສ຺ສຠູຕສ຺ເສວ ມນຸສ຺ສຠູຕໍ ຊນິກໍ ມາຕຣໍ, ປິຕຣໍ ວາ ອປິ ປຣິວຕ຺ຕລິງ຺ຄໍ ຊີວິຕາ ໂວໂຣເປນ຺ຕສ຺ສ ກມ຺ມໍ ອານນ຺ຕຣິຍໍ ໂຫຕິ. ຕິຣຈ຺ຉານຠູຕໍ ປນ ມາຕຣໍ, ປິຕຣໍ ວາ ສຍໍ ວາ ຕິຣຈ຺ຉານຠູໂຕ ມນຸສ຺ສຠູຕໍ, ຕິຣຈ຺ຉານຠູຕໍ ວາ ຊີວິຕາ ໂວໂຣເປນ຺ໂຕ ອານນ຺ຕຣິຍໍ ນ ຜຸສຕິ, ກມ຺ມໍ ປນ ຠາຣິຍໍ, ອານນ຺ຕຣິຍໍ ອາຫຈ຺ເຈວ ຕິຏ຺ຐຕິ. ອຣຫນ຺ຕມ຺ປິ ມນຸສ຺ສຠູຕເມວ ຆາເຕນ຺ໂຕ ອານນ຺ຕຣິຍໍ ຜຸສຕິ. ຕສ຺ສ ຈ ປຸຖຸຊ຺ຊນກາເລ ປຫາຣໍ ທຕ຺ວາ ອຣຫຕ຺ຕໍ ປຕ຺ວາ ຕສ຺ມິໍ ເຕເນວ ໂຣເຄນ ມເຕປິ ອຣຫນ຺ຕຆາຕໂກ ໂຫຕິ, ນ ຍກ຺ຂຠູຕໍ ອຣຫນ຺ຕໍ, ເສສອຣິຍປຸຄ຺ຄເລ ວາ ມນຸສ຺ສຠູເຕປິ ຆາເຕນ຺ໂຕ, ກມ຺ມໍ ປນ ອານນ຺ຕຣິຍສທິສໍ ໂຫຕິ. ຍໍ ປນ ປຸຖຸຊ຺ຊນກາເລ ທິນ຺ນໍ ທານໍ ອຣຫຕ຺ຕໍ ປຕ຺ວາ ປຣິຠຸຎ຺ຊຕິ, ປຸຖຸຊ຺ຊນສ຺ເສວ ຕໍ ທິນ຺ນໍ ໂຫຕິ, ເສສອຣິຍປຸຄ຺ຄເລ ມາເຣນ຺ຕສ຺ສ ອານນ຺ຕຣິຍໍ ນຕ຺ຖິ, ກມ຺ມໍ ປນ ຄຣຸກໍ ໂຫຕິ. ເອຕ຺ຖ ຈ ເອຬກາທິຈຕຸກ຺ກໍ ເວທິຕພ຺ພໍ – ‘‘ເອຬກໍ ມາເຣມີ’’ຕິ ຫິ ອຠິສນ຺ຘິນາ ເອຬກຏ຺ຐາເນ ນິປນ຺ນໍ ມາຕຣໍ, ປິຕຣໍ, ອຣຫນ຺ຕໍ ວາ ມາເຣນ຺ໂຕ ອານນ຺ຕຣິຍໍ ຜຸສຕິ, ເອຬກາຠິສນ຺ຘິນາ ວາ ມາຕາທິອຠິສນ຺ຘິນາ ວາ ເອຬກໍ ມາເຣນ຺ໂຕ ອານນ຺ຕຣິຍໍ ນ ຜຸສຕິ, ມາຕາທິອຠິສນ຺ຘິນາ ເຕ ເອວ ມາເຣນ຺ໂຕ ຜຸສເຕວ. ເອສ ນໂຍ ໂຈຣຈຕຸກ຺ກາທີສຸປິ.

ໂລຫິຕຸປ຺ປາເທ ຕຖາຄຕສ຺ສ ອເຠຊ຺ຊກາຍຕາຍ ກຸທ຺ຘຈິຕ຺ຕສ຺ສ ປຣສ຺ສ ອຸປກ຺ກເມນ ຈມ຺ມຈ຺ເຉໂທ, ໂລຫິຕປຄ຺ຆຣຓໍ ວາ ນຕ຺ຖິ, ເທວທຕ຺ເຕນ ປນ ປວິທ຺ຘສິລາໂຕ ຠິຊ຺ຊິຕ຺ວາ ຄຕສກ຺ຂລິກປ຺ປຫາເຣນ ວິຍ ສຣີຣສ຺ສ ອນ຺ໂຕເຍວ ເອກສ຺ມິໍ ຐາເນ ຍຖາ ຂຸທ຺ທິກມກ຺ຂິກາປິວນມຕ຺ຕມ຺ປິ ໂລຫິຕໍ ວິສມໍ ສໂມສຣຕິ, ຕຖາ ກໂຣນ຺ຕສ຺ສ ອານນ຺ຕຣິຍໍ ໂຫຕິ, ນ ປນ ຊີວກສ຺ເສວ ມຸທຸຈິຕ຺ເຕນ ທຸຏ຺ຐໂລຫິຕໍ ນີຫຣິຕ຺ວາ ຜາສຸກໍ ກໂຣນ຺ຕສ຺ສ ¶ , ປຸຎ຺ຎເມວ ປນສ຺ສ ໂຫຕິ, ປຣິນິພ຺ພຸເຕ ຠຄວຕິ ເຈຕິຍໍ ຠິນ຺ທນ຺ຕສ຺ສ, ໂພຘິໍ ຉິນ຺ທນ຺ຕສ຺ສ, ຘາຕູສຸ ອຸປກ຺ກມນ຺ຕສ຺ສ ຈ ອານນ຺ຕຣິຍໍ ນ ໂຫຕິ, ກມ຺ມໍ ປນ ອານນ຺ຕຣິຍສທິສໍ ໂຫຕິ. ໂພຘິຣຸກ຺ຂສ຺ສ ປນ ຖູປໍ ວາ ສຘາຕຸກໍ ປຏິມໍ ວາ ພາຘຍມານໍ ສາຂໍ, ເຈຕິຍວຕ຺ຖຸໍ ຠິນ຺ທິຕ຺ວາ ຄຈ຺ຉນ຺ຕໍ ໂພຘິມູລຎ຺ຈ ຉິນ຺ທິຕ຺ວາ ຫຣິຕຸໍ ວຏ຺ຏຕິ. ສເຈປິ ສາຂາຍ ນິລີນາ ສກຸຓາ ເຈຕິເຍ ວຈ຺ຈໍ ປາເຕນ຺ຕິ, ຉິນ຺ທິຕຸໍ ວຏ຺ຏຕິ. ປຣິໂຠຄເຈຕິຍໂຕ ຫິ ສຣີຣເຈຕິຍເມວ ມຫນ຺ຕຕຣໍ. ຘາຕຸນິຘານຣຫິຕໍ ປຏິມາຆຣໍ ວາ ໂພຘິຆຣໍ ວາ ພາເຘນ຺ຕໍ ¶ ສາຂໍ ຉິນ຺ທິຕຸໍ ນ ວຏ຺ຏຕິ, ໂອໂຊຫຣຓສາຂໍ, ປນສ຺ສ ປູຕິຏ຺ຐານໍ ວາ ຉິນ຺ທິຕຸໍ ວຏ຺ຏຕິ, ສຣີຣປຏິຊຄ຺ຄເນ ວິຍ ປຸຎ຺ຎເມວ ໂຫຕິ.

ສງ຺ຆເຠເທ ສມານສໍວາສສີມາຍ ສມານສໍວາສເກ ສງ຺ເຆ ເອກໂຕ ຐິເຕ ວິສຸໍ ວຄ຺ຄສງ຺ຆໍ ຄເຫຕ຺ວາ ປຎ຺ຈຫິ ກາຣເຓຫິ ສງ຺ຆໍ ຠິນ຺ທນ຺ຕສ຺ສ ສງ຺ຆເຠໂທ ໂຫຕິ ອານນ຺ຕຣິຍກມ຺ມຎ຺ຈ. ວຸຕ຺ຕໍ ເຫຕໍ ‘‘ປຎ຺ຈຫິ, ອຸປາລິ, ອາກາເຣຫິ ສງ຺ໂຆ ຠິຊ຺ຊຕິ. ກຕເມຫິ ປຎ຺ຈຫິ? ກມ຺ເມນ ອຸທ຺ເທເສນ ໂວຫຣນ຺ໂຕ ອນຸສ຺ສາວເນນ ສລາກຄ຺ຄາເຫນາ’’ຕິ (ປຣິ. ໔໕໘). ຕຕ຺ຖ ກມ຺ເມນາຕິ ອປໂລກນາທີສຸ ຈຕູສຸ ອຎ຺ຎຕເຣນ ກມ຺ເມນ. ອຸທ຺ເທເສນາຕິ ປາຕິໂມກ຺ຂຸທ຺ເທເສນ. ໂວຫຣນ຺ໂຕ ກຖຍນ຺ໂຕ ຕາຫິ ຕາຫິ ອຸປປຕ຺ຕີຫິ ‘‘ອຘມ຺ມໍ ຘມ຺ໂມ’’ຕິອາທີນິ ອຏ຺ຐາຣສ ເຠທກຣວຕ຺ຖູນິ ທີເປນ຺ໂຕ. ອນຸສ຺ສາວເນນາຕິ ‘‘ນນຸ ຕຸມ຺ເຫ ຊານາຖ ມຍ຺ຫໍ ພຫຸສ຺ສຸຕາທິຠາວໍ, ກຖໍ ຫິ ນາມ ມາທິໂສ ອຸທ຺ຘມ຺ມໍ ອຸພ຺ພິນຍໍ ສຕ຺ຖຸສາສນໍ ຄາເຫຍ຺ຍ, ກິມຫໍ ອປາຍໂຕ ນ ຠາຍາມີ’’ຕິອາທິນາ ນເຍນ ກຓ຺ຓມູເລ ວຈີເຠທໍ ກຕ຺ວາ ອນຸສ຺ສາວເນນ. ສລາກຄ຺ຄາເຫນາຕິ ເອວໍ ໂວຫາຣານຸສ຺ສາວເນຫິ ເຕສໍ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປຕ຺ຖມ຺ເຠຕ຺ວາ ອນິວຕ຺ຕິຘມ຺ມໍ ກຕ຺ວາ ‘‘ຄຓ຺ຫຖ ອິມໍ ສລາກ’’ນ຺ຕິ ສລາກຄ຺ຄາເຫນ.

ເອຕ຺ຖ ¶ ຈ ກມ຺ມເມວ ອຸທ຺ເທໂສ ວາ ປມາຓໍ, ໂວຫາຣານຸສ຺ສາວນສລາກຄ຺ຄາຫາ ປນ ປຸພ຺ພຠາຄາ. ເຕສຸ ນິປ຺ຜນ຺ເນສຸປິ ອຠິນ຺ໂນວ ໂຫຕິ ສງ຺ໂຆ. ຍທາ ປນ ໂວຫາຣານຸສ຺ສາວເນຫິ ຈຕ຺ຕາໂຣ ວາ ອຕິເຣເກ ວາ ຠິກ຺ຂູ ສລາກໍ ຄາເຫຕ຺ວາ ວຄ຺ຄໍ ສງ຺ຆໍ ຄເຫຕ຺ວາ ວິສຸໍ ກມ຺ມໍ ວາ ອຸທ຺ເທສໍ ວາ ກໂຣຕິ, ຕທາ ສງ຺ໂຆ ຠິນ຺ໂນ ນາມ ໂຫຕິ. ອເຠທປຸເຣກ຺ຂາຣສ຺ສ ປນ ສມຄ຺ຄສຎ຺ຎາຍ ວຏ຺ຏຕິ. ສມຄ຺ຄສຎ຺ຎາຍ ຫິ ກໂຣນ຺ຕສ຺ສ ເນວ ເຠໂທ ໂຫຕິ, ນ ອານນ຺ຕຣິຍໍ, ຕຖາ ຕໂຕ ອູນປຣິສາຍ ກໂຣນ຺ຕສ຺ສ. ວຸຕ຺ຕໍ ເຫຕໍ ‘‘ເອກໂຕ, ອຸປາລິ, ຈຕ຺ຕາໂຣ ໂຫນ຺ຕິ ເອກໂຕ ຈຕ຺ຕາໂຣ, ນວໂມ ອນຸສ຺ສາເວຕີ’’ຕິອາທິ (ຈູຬວ. ໓໕໑).

ອິເມສຸ ປນ ປຎ຺ຈສຸ ອານນ຺ຕຣິເຍສຸ ສງ຺ຆເຠໂທ ວຈີກມ຺ມໍ, ເສສານິ ກາຍກມ຺ມານິ, ສພ຺ພາເນວ ໂຂ ຕານິ ກາຍທ຺ວາຣໂຕປິ ວຈີທ຺ວາຣໂຕປິ ສມຸຏ຺ຐຫນ຺ຕິ. ສງ຺ຆເຠໂທປິ ຫິ ຫຕ຺ຖມຸທ຺ທາຍ ເຠທໍ ກໂຣນ຺ຕສ຺ສ ກາຍທ຺ວາຣໂຕປິ ສມຸຏ຺ຐາຕິ, ສງ຺ຆເຠໂທ ເຈຕ຺ຖ ກປ຺ປຏ຺ຐິຕິໂຍ. ກປ຺ປວິນາເສ ເອວ ຫິ ສງ຺ຆເຠທໂຕ ມຸຈ຺ຈຕິ, ເສສານໍ ປນ ຕຖາ ນິຍໂມ ນຕ຺ຖິ. ເຍນ ຈ ປຎ຺ຈເປຕານິ ກມ຺ມານິ ກຕານິ ໂຫນ຺ຕິ, ຕສ຺ສ ສງ຺ຆເຠໂທວ ນິຣເຍ ວິປຈ຺ຈຕິ, ເສສານິ ‘‘ອໂຫສິ ກມ຺ມໍ ນາໂຫສິ ກມ຺ມວິປາໂກ’’ຕິ ເອວມາທີສຸ ສງ຺ຂ຺ຍໍ ຄຈ຺ຉນ຺ຕິ. ສງ຺ຆເຠທາຠາເວ ໂລຫິຕຸປ຺ປາໂທ, ຕທຠາເວ ອຣຫນ຺ຕຆາໂຕ ¶ , ຕທຠາເວ ມາຕຸຆາໂຕ, ປິຕຸຆາໂຕ ວາ, ຕສ຺ມິມ຺ປິ ສີລສມ຺ປນ຺ນຕເຣ. ປຸຣິມານິ ເຈຕ຺ຖ ຈຕ຺ຕາຣິ ສພ຺ເພສໍ ຄຫຏ຺ຐປພ຺ພຊິຕານໍ ສາຘາຣຓານິ, ສງ຺ຆເຠໂທ ປນ ປກຕຕ຺ຕສ຺ສ ຠິກ຺ຂຸໂນວ, ອສາຘາຣໂຓ ອຎ຺ເຎສໍ, ຠິກ຺ຂຸນີປິ ຫິ ສງ຺ຆໍ ນ ຠິນ຺ທຕິ, ປເຄວ ອິຕເຣ. ປຎ຺ຈປິ ເຈຕານິ ທຸກ຺ຂເວທນາສມ຺ປຍຸຕ຺ຕານິ, ໂທສມູລານິ ຈາຕິ ເວທິຕພ຺ພານິ.

ອຏ຺ຐມໍ ຠວໍ ນິພ຺ພຕ຺ເຕຍ຺ຍາຕິ ເອຕ຺ຖ ອຣິຍສາວກສ຺ສ ອຏ຺ຐມຠວາຄຫຓໍ ເກນ ນິຍາມິຕນ຺ຕິ? ວິປສ຺ສນາຍ. ຍສ຺ສ ຫິ ສາ ¶ ຕິກ຺ຂາ, ໂສ ເອກໍ ເອວ ຠວໍ ນິພ຺ພຕ຺ຕິຕ຺ວາ ອຣຫຕ຺ຕໍ ປຕ຺ວາ ເອກພີຊີ ນາມ ໂຫຕິ. ຍສ຺ສ ມນ຺ທາ, ໂສ ທຸຕິເຍ…ເປ… ຉຏ຺ເຐ ວາ ຠເວ ອຣຫຕ຺ຕໍ ປຕ຺ວາ ໂກລໍໂກໂລ ນາມ ໂຫຕິ. ຍສ຺ສ ປນ ອຕິມນ຺ທາ, ໂສ ສຕ຺ຕມໍ ຠວໍ ນາຕິກ຺ກມຕິ, ຕຕ຺ຖ ນິຍເມນ ອຣຫຕ຺ຕໍ ປາປຸຓິຕ຺ວາ ສຕ຺ຕກ຺ຂຕ຺ຕຸປຣໂມ ນາມ ໂຫຕິ. ສເຈປິ ຫິສ຺ສ ສຕ຺ຕເມ ຠເວ ນິທ຺ທໍ ໂອກ຺ກນ຺ຕສ຺ສ ມຕ຺ຖເກ ອສນິ ວາ ປພ຺ພຕກູໂຏ ວາ ປເຕຍ຺ຍ, ຕສ຺ມິມ຺ປິ ກາເລ ອຣຫຕ຺ຕໍ ປຕ຺ວາວ ປຣິນິພ຺ພາຕິ. ອຸຕ຺ຕມໂກຏິຍາ ຫິ ສຕ຺ຕມຠວານຕິກ຺ກມນຎ຺ເຎວ ສນ຺ຘາເຍວ ‘‘ນິຍໂຕ ສມ຺ໂພຘິປຣາຍໂຓ’’ຕິ (ມ. ນິ. ໑.໖໖; ໒.໑໖໙; ສໍ. ນິ. ໕.໙໙໘) ວຸຕ຺ໂຕຕິ.

ເອກິສ຺ສາ ໂລກຘາຕຸຍາ ທ຺ເວ ອຣຫນ຺ໂຕ ສມ຺ມາສມ຺ພຸທ຺ຘາຕິອາທີສຸ ທສສຫສ຺ສຈກ຺ກວາຬສງ຺ຂາຕໍ ຊາຕິເຂຕ຺ຕໍ ເອກາ ໂລກຘາຕຸ ນາມ ອາຓາວິສຍເຂຕ຺ເຕສຸ ພຸທ຺ຘຸປ຺ປຕ຺ຕິສງ຺ກາຍ ເອວາຠາວໂຕ. ຕຕ຺ຖ ທ຺ວິນ຺ນໍ ພຸທ຺ຘານໍ ອຸປ຺ປຕ຺ຕິປຏິເສຘໍ ອກຕ຺ວາ ຊາຕິເຂຕ຺ເຕ ເອວ ກໂຕ. ຐເປຕ຺ວາ ອິມໍ ຈກ຺ກວາຬໍ ອຎ຺ຎສ຺ມິໍ ຈກ຺ກວາເຬ ພຸທ຺ຘາ ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ ພຸທ຺ຘຕ຺ຕເຫຕູນໍ ອນາທິພຸທ຺ຘປຣມ຺ປຣາທີນໍ ຕຖາຠາວາ. ຕໂຕ ເອວ ຫິ ສຕ຺ຕາ ນິຣວເສສໂຕ ນິພ຺ພຸຕິໍ ນ ປາປຸຓນ຺ຕິ. ຍທິ ຫິ ສພ຺ພຈກ຺ກວາເຬສຸ ພຸທ຺ຘາ ອຸປ຺ປຊ຺ເຊຍ຺ຍຸໍ, ສພ຺ເພ ສຕ຺ຕາ ອິໂຕ ປຸພ຺ເພ ນິຣວເສສໂຕ ນິພ຺ພຸຕິໍ ປາປຸເຓຍ຺ຍຸໍ, ນ ຈ ຕໍ ອຕ຺ຖິ, ຕສ຺ມາ ອນາທິພຸທ຺ຘປຣມ຺ປຣາຍ ວິວຏ຺ຏູປນິສ຺ສຍສມ຺ປນ຺ນານໍ ນິວາສຠູເຕ ອິມສ຺ມິໍ ຈກ຺ກວາເຬ ເອວ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕີຕິ ເວທິຕພ຺ພາ. ເຕ ເຈຕ຺ຖາປິ ທຸລ຺ລຠາ, ເຕສໍ ທຸລ຺ລຠຕ຺ຕາ ເອເວຕ຺ຖ ກປ຺ປານໍ ອສງ຺ຂ຺ເຍຍ຺ຍມ຺ປິ ພຸທ຺ຘຸປ຺ປາທຣຫິຕໍ ໂຫຕິ. ຍທິ ຈ ເຕ ສຸລຠາ ຠເວຍ຺ຍຸໍ, ເອກສ຺ມິໍ ວິວຏ຺ຏຏ຺ຐາຍິອສງ຺ຂ຺ເຍຍ຺ເຍ ຈຕຸສຏ຺ຐິພຸທ຺ຘານມ຺ປິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິຕຸໍ ສກ຺ກາ ຠເວຍ຺ຍ ອນ຺ຕຣກປ຺ປສ຺ສ ພຸທ຺ຘນ຺ຕຣຕ຺ຕາ. ຠທ຺ທກປ຺ເປສຸ ເຈຕ຺ຖ ປຎ຺ຈ ພຸທ຺ຘາ ເອວ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ. ກຖໍ ປເນຕ຺ຖາປິ ທຸລ຺ລຠຕຣາ ຈກ຺ກວາຬນ຺ຕເຣສຸ ອຸປ຺ປຊ຺ເຊຍ຺ຍຸໍ, ພຸທ຺ຘານຎ຺ຈ ທຸລ຺ລຠຕາ ກາຣຓທຸລ຺ລຠຕາຍ, ຕສ຺ມາ ອິມສ຺ມິຎ຺ເຎວ ¶ ຈກ຺ກວາເຬ ພຸທ຺ຘາ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ? ເອຕ຺ຖາປິ ນ ເທວພ຺ຣຫ຺ມໂລເກສຸ, ມນຸສ຺ສໂລເກ ເອວ ປນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ ເອຕ຺ເຖວ ສພ຺ພໂສ ຕິວິຘສທ຺ຘມ຺ມາຘາຣສ຺ສ ສງ຺ຆຣຕນສ຺ສ ປາຕຸຠາວໂຕ, ອິຕຣໂລເກສຸ ນິຣວເສສໂຕ ປກາຣາສມ຺ຠວໂຕ ຈ.

ຍທິ ¶ ຫິ ພຸທ຺ຘາ ເທວໂລກາທີສຸ ອຸປ຺ປຊ຺ເຊຍ຺ຍຸໍ, ມນຸສ຺ສາ ຠເຍນ ອຸປສງ຺ກມິຕຸເມວ ນ ສກ຺ໂກນ຺ຕິ, ປເຄວ ຘມ຺ມສວນປພ຺ພຊ຺ຊາທິໍ ກາຕຸໍ, ເຕເນວ ອມ຺ຫາກໍ ໂພຘິສຕ຺ໂຕ ອຕ຺ຕໂນ ຣູປກາຍານຸຠາວາທິສມ຺ປຕ຺ຕິຍາ ອຸປ຺ປນ຺ນອມນຸສ຺ສສງ຺ກາກຸຕູຫລໍ ຊນໍ ນິຊ຺ຌາເປຕຸໍ ອຸຕ຺ຕານເສຍ຺ຍກາທິນິຍາເມນ ວຑ຺ຒິຕ຺ວາ ທາຣປຣິຄ຺ຄຫາທິໍ ອກາສິ, ເອວໍ ກຕ຺ວາ ປພ຺ພຊິຕມ຺ປິ ນໍ ຣາຊຄເຫ ປິຓ຺ຑາຍ ປວິສິຕ຺ວາ ປຓ຺ຑວປພ຺ພຕປສ຺ເສ ນິສີທິຕ຺ວາ ປິຓ຺ຑປາຕໍ ປຣິຠຸຎ຺ຊນ຺ຕໍ ພິມ຺ພິສາໂຣ ນານປ຺ປກາຣໂຕ ມນຸສ຺ສຠາວໍ ວິຈິນິຕ຺ວາວ ອຸປສງ຺ກມິຕຸໍ ວິສຫິ, ໂນ ອຎ຺ຎຖາ. ໂລກນິຕ຺ຖາຣຓຕ຺ຖາຍ ຫິ ພຸທ຺ຘາ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ, ນ ອຕ຺ຕໂນ ສກ຺ກາຣາທິອຕ຺ຖາຍ, ຕສ຺ມາ ມນຸສ຺ເສສຸ ເອວ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕີຕິ ເວທິຕພ຺ໂພ. ຕຕ຺ຖາປິ ອິມສ຺ມິໍ ຊມ຺ພຸທີເປ ເອວ, ຕຕ຺ຖາປິ ອິມສ຺ມິໍ ມຊ຺ຌິມປເທເສ ເອວ. ນ ເກວລຎ຺ຈ ພຸທ຺ຘາວ, ປຈ຺ເຈກພຸທ຺ຘາ, ອຄ຺ຄສາວກມຫາສາວກາ ຈ ຈກ຺ກວຕ຺ຕິອາທໂຍ ຈ ອຎ຺ເຎປິ ປຸຎ຺ຎວນ຺ຕສຕ຺ຕາ ເອຕ຺ເຖວ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ.

ອປຸພ຺ພໍ ອຈຣິມນ຺ຕິ ເອຕ຺ຖ ມາຕຸກຸຈ຺ຉິສ຺ມິໍ ປຏິສນ຺ຘິຄ຺ຄຫຓໂຕ ປຸເຣ ປຸພ຺ພໍ ນາມ, ຘາຕຸອນ຺ຕຣຘານໂຕ ປຈ຺ຉາ ຈຣິມໍ ນາມ, ອຸຠິນ຺ນມນ຺ຕຣາ ອປຸພ຺ພໍ ອຈຣິມໍ ນາມ. ເອຕ຺ຖນ຺ຕເຣ ອຎ຺ຎສ຺ສ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ອຸປ຺ປຕ຺ຕິ ນິວາຣິຕາ, ຘາຕຸອນ຺ຕຣຘາເນ ປນ ຊາເຕ ອຎ຺ຎສ຺ສ ອຸປ຺ປຕ຺ຕິ ນ ນິວາຣິຕາ. ກິຎ຺ຈາປິ ນ ນິວາຣິຕາ, ອນ຺ຕຣກປ຺ປໍ ປນ ເຂເປຕ຺ວາວ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕີຕິ ເວທິຕພ຺ພໍ.

ປຎ຺ຈ ຫິ ອນ຺ຕຣຘານານິ ນາມ ອຘິຄມອນ຺ຕຣຘານໍ ປຏິປຕ຺ຕິອນ຺ຕຣຘານໍ ປຣິຍຕ຺ຕິອນ຺ຕຣຘານໍ ລິງ຺ຄອນ຺ຕຣຘານໍ ຘາຕຸອນ຺ຕຣຘານນ຺ຕິ. ຕຕ຺ຖ ອຘິຄໂມຕິ ມຄ຺ຄຜລາຠິຎ຺ຎາປຏິສມ຺ຠິທາໂຍ, ໂສ ¶ ປຣິຫາຍມາໂນ ປຏິສມ຺ຠິທາໂຕ ປຏ຺ຐາຍ ປຣິຫາຍຕິ. ປຣິນິພ຺ພານໂຕ ຫິ ວສ຺ສສຫສ຺ສເມວ ປຏິສມ຺ຠິທາ ນິພ຺ພຕ຺ເຕຕຸໍ ສກ຺ໂກນ຺ຕິ, ຕໂຕ ປຣໍ ອຠິຎ຺ຎາ, ຕາປິ ນິພ຺ພຕ຺ເຕຕຸໍ ອສກ຺ໂກນ຺ຕາ ສຸກ຺ຂວິປສ຺ສກຂີຓາສວາ ໂຫນ຺ຕິ, ຕໂຕ ອນາຄາມິໂນ, ຕໂຕ ສກທາຄາມິໂນ, ໂສຕາປນ຺ນາ ຈ ໂຫນ຺ຕິ, ເຕສຸ ຘຣນ຺ເຕສຸປິ ອຘິຄໂມ ອນນ຺ຕຣຫິໂຕວ ໂຫຕິ, ປຈ຺ຉິມກສ຺ສ ປນ ໂສຕາປນ຺ນສ຺ສ ຊີວິຕກ຺ຂເຍນ ອຘິຄໂມ ອນ຺ຕຣຫິໂຕ ນາມ ໂຫຕິ. ອິທໍ ອຘິຄມອນ຺ຕຣຘານໍ.

ຕໂຕ ມຄ຺ຄຜລານິ ນິພ຺ພຕ຺ເຕຕຸໍ ອສກ຺ໂກນ຺ຕາ ‘‘ນຕ຺ຖິ ທານິ ໂນ ອຣິຍຘມ຺ມປຏິເວໂຘ’’ຕິ ຌານວິປສ຺ສນາສຸ ໂວສານໍ ອາປຊ຺ຊິຕ຺ວາ ໂກສຊ຺ຊພຫຸລາ ຈຕຸປາຣິສຸທ຺ຘິສີລມຕ຺ຕໍ ຣກ຺ຂນ຺ໂຕ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎໍ ນ ໂຈເທນ຺ຕິ, ນ ສາເຣນ຺ຕິ, ອກຸກ຺ກຸຈ຺ຈກາ ໂຫນ຺ຕິ, ຕໂຕ ປຏ຺ຐາຍ ຂຸທ຺ທານຸຂຸທ຺ທການິ ມທ຺ທນ຺ຕິ, ຕໂຕ ຄຣຸກາປຕ຺ຕິໍ ອາປຊ຺ຊນ຺ຕິ, ປາຣາຊິກມຕ຺ຕເມວ ຣກ຺ຂນ຺ຕິ, ເຕສຸ ຘຣນ຺ເຕສຸປິ ປຏິປຕ຺ຕິ ¶ ອນນ຺ຕຣຫິຕາວ ໂຫຕິ, ປຈ຺ຉິມກສ຺ສ ປນ ຠິກ຺ຂຸໂນ ສີລເຠເທນ ວາ ຊີວິຕກ຺ຂເຍນ ວາ ປຏິປຕ຺ຕິ ອນ຺ຕຣຫິຕາ ນາມ ໂຫຕິ. ອິທໍ ປຏິປຕ຺ຕິອນ຺ຕຣຘານໍ ນາມ.

ປຣິຍຕ຺ຕີຕິ ສາຏ຺ຐກຖໍ ເຕປິຏກໍ ພຸທ຺ຘວຈນໍ, ຄຈ຺ຉນ຺ເຕ ຄຈ຺ຉນ຺ເຕ ກາເລ ອຘມ຺ມິເກຫິ ກລິຍຸຄຣາຊາທີຫິ ວິປນ຺ນສສ຺ສາທິສມ຺ປຕ຺ຕິຕາຍ ປຈ຺ຈຍທາຍກາ ທຸຄ຺ຄຕາ ໂຫນ຺ຕິ, ຠິກ຺ຂູ ຈ ປຈ຺ຈເຍຫິ ກິລມນ຺ຕາ ອນ຺ເຕວາສິເກ ຄເຫຕຸໍ ນ ສກ຺ໂກນ຺ຕິ. ຕໂຕ ອຏ຺ຐກຖາ ປຣິຫາຍຕິ, ປາຬິວເສເນວ ປຣິຍຕ຺ຕິໍ ຘາເຣນ຺ຕິ, ຕໂຕ ປາຬິໍ ສກລໍ ຘາເຣຕຸໍ ນ ສກ຺ໂກນ຺ຕິ, ປຐມໍ ອຠິຘມ຺ມປິຏກໍ ປຣິຫາຍຕິ, ຕຎ຺ຈສ຺ສ ປຣິຫາຍນໍ ມຕ຺ຖກໂຕ ປຐາຍ. ປຐມເມວ ຫິ ມຫາປກຣຓໍ ປຣິຫາຍຕິ, ຕໂຕ ຍມກໍ ກຖາວຕ຺ຖຸ ປຸຄ຺ຄລປຎ຺ຎຕ຺ຕິ ຘາຕຸກຖາ ວິຠງ຺ໂຄ ຘມ຺ມສງ຺ຄໂຫ ຈ ອນຸກ຺ກເມນ ປຣິຫາຍນ຺ຕິ, ຕໂຕ ມຕ຺ຖກໂຕ ປຏ຺ຐາຍ ສຸຕ຺ຕນ຺ຕປິຏກໍ ປຣິຫາຍຕິ, ປຐມໍ ຫິ ອງ຺ຄຸຕ຺ຕຣນິກາໂຍ ¶ ເອກາທສກນິປາຕໂຕ ປຏ຺ຐາຍ ຍາວເອກກນິປາຕາ ປຣິຫາຍຕິ, ຕໂຕ ມຕ຺ຖກໂຕ ປຏ຺ຐາຍ ສໍຍຸຕ຺ຕນິກາໂຍ, ປຐມໍ ຫິ ມຫາວຄ຺ໂຄ ປຣິຫາຍຕິ, ຕໂຕ ສຬາຍຕນວຄ຺ໂຄ ຂນ຺ຘກວຄ຺ໂຄ ນິທານວຄ຺ໂຄ ສຄາຖາວຄ຺ໂຄຕິ, ເອວໍ ມຊ຺ຌິມນິກາຍທີຆນິກາຍາທໂຍ ຈ ມຕ຺ຖກໂຕ ປຏ຺ຐາຍ ປຣິຫາຍນ຺ຕິ, ຕໂຕ ວິນຍປິຏກເມວ ຕິຏ຺ຐຕິ, ຕມ຺ປິ ປຣິວາຣໂຕ ປຏ຺ຐາຍ ຍາວ ມຫາວິຠງ຺ຄາ ປຣິຫາຍຕິ, ຕໂຕ ອຸໂປສຖກ຺ຂນ຺ຘກໂຕ ມາຕິກາມຕ຺ຕເມວ ຘາເຣນ຺ຕິ, ຕທາປິ ຍາວ ຈຕຸປ຺ປທິກາປິ ຄາຖາ ມນຸສ຺ເສສຸ ປວຕ຺ຕຕິ, ຕາວ ປຣິຍຕ຺ຕິ ອນນ຺ຕຣຫິຕາວ ໂຫຕິ, ຕາຍ ອນ຺ຕຣຫິຕາຍ ປຣິຍຕ຺ຕິ ອນ຺ຕຣຫິຕາ ນາມ ໂຫຕິ. ອິທໍ ປຣິຍຕ຺ຕິອນ຺ຕຣຘານໍ ນາມ.

ຄຈ຺ຉນ຺ເຕ ຄຈ຺ຉນ຺ເຕ ກາເລ ປຕ຺ຕຈີວຣຄ຺ຄຫຓາທິອາກປ຺ປໍ ນ ປາສາທິກໍ ໂຫຕິ, ນິຄຓ຺ຐາທໂຍ ວິຍ ອລາພຸປຕ຺ຕາທິໍ ອຄ຺ຄພາຫາຍ ປກ຺ຂິປິຕ຺ວາປິ ໂອລມ຺ພິຕ຺ວາປິ ສິກ຺ກາຍ ໂອລຄ຺ເຄຕ຺ວາປິ ວິຈຣນ຺ຕິ, ຈີວຣຣຊນມ຺ປິ ນ ສາຣຸປ຺ປໍ, ໂອຏ຺ຐຏ຺ຐິກວຓ຺ຓໍ ກຕ຺ວາ ຘາເຣນ຺ຕິ, ຕໂຕ ຣຊນມ຺ປິ ໂອວຏ຺ຏິກວິຊ຺ຌນມ຺ປິ ນ ໂຫຕິ, ທສາ ເຉຕ຺ວາ ປຣິພ຺ພາຊກາ ວິຍ ກາສາວມຕ຺ຕເມວ ຘາເຣນ຺ຕິ, ຕໂຕ ປຣິກ຺ຂີເຓ ກາເລ ຂຸທ຺ທກກາສາວຂຓ຺ຑໍ ຫຕ຺ເຖ ວາ ຄີວາຍ ວາ ພນ຺ຘິຕ຺ວາ ກສິກມ຺ມາທີນິ ກຕ຺ວາ ທາຣຠຣຓາທິໍ ກໂຣນ຺ຕິ, ຕທາ ທກ຺ຂິຓໍ ເທນ຺ໂຕ ຊໂນ ສງ຺ຆໍ ອຸທ຺ທິສ຺ສ ເອເຕສໍ ເທຕິ, ອິທໍ ສນ຺ຘາຍ ຠຄວຕາ ວຸຕ຺ຕໍ ‘‘ຠວິສ຺ສນ຺ຕິ ໂຂ ປນານນ຺ທ, ອນາຄຕມທ຺ຘານໍ ໂຄຕ຺ຣຠຸໂນ ກາສາວກຓ຺ຐາ ທຸສ຺ສີລາ ປາປຘມ຺ມາ, ເຕສຸ ທຸສ຺ສີເລສຸ ສງ຺ຆໍ ອຸທ຺ທິສ຺ສ ທານໍ ທສ຺ສນ຺ຕິ, ຕທາປຫໍ, ອານນ຺ທ, ສງ຺ຆຄຕໍ ທກ຺ຂິຓໍ ອສງ຺ຂ຺ເຍຍ຺ຍໍ ອປ຺ປເມຍ຺ຍໍ ວທາມີ’’ຕິ (ມ. ນິ. ໓.໓໘໐). ຕໂຕ ‘‘ປປຎ຺ໂຈ ເອສ, ກິໍ ອິມິນາ ອມ຺ຫາກ’’ນ຺ຕິ ¶ ຕໍ ກາສາວຂຓ຺ຑໍ ຉິນ຺ທິຕ຺ວາ ອຣຎ຺ເຎ ຂິປນ຺ຕິ, ເອຕສ຺ມິໍ ¶ ກາເລ ລິງ຺ຄໍ ອນ຺ຕຣຫິຕໍ ນາມ ໂຫຕິ. ອິທໍ ລິງ຺ຄອນ຺ຕຣຘານໍ ນາມ.

ຕໂຕ ຕຕ຺ຖ ຕຕ຺ຖ ສກ຺ກາຣສມ຺ມານໍ ອລຠມານາ ຘາຕຸໂຍ ພຸທ຺ຘານໍ ອຘິຏ຺ຐານພເລນ ສກ຺ກາຣສມ຺ມານລພ຺ຠມານກຏ຺ຐານໍ ຄມິສ຺ສນ຺ຕິ, ຕໂຕ ສພ຺ພຕ຺ຖ ອລຠມານາ ສພ຺ພຘາຕຸໂຍ ມຫາໂພຘິມຓ຺ຑເມວ ຄມິສ຺ສນ຺ຕິ. ສາສປມຕ຺ຕາປິ ຫິ ຘາຕຸ ນ ອນ຺ຕຣາ ນສ຺ສິສ຺ສຕິ, ຕາ ປນ ໂພຘິມຓ຺ເຑ ປລ຺ລງ຺ເກນ ນິສິນ຺ນພຸທ຺ຘສຣີຣສິຣິໍ, ຍມກປາຏິຫາຣິຍຎ຺ຈ ທສ຺ເສສ຺ສນ຺ຕິ, ຕໂຕ ຘາຕຸສຣີຣໂຕ ເຕໂຊ ສມຸຏ຺ຐາຍ ຕໍ ສຣີຣໍ ອປຓ຺ຓຕ຺ຕິກຠາວໍ ຄເມຕິ, ຕທາ ທສສຫສ຺ສຈກ຺ກວາເຬ ເທວຕາ ປຣິນິພ຺ພານທິວເສ ວິຍ ປຣິເທວິຕ຺ວາ ປູຊາສກ຺ກາຣໍ ກຕ຺ວາ ປກ຺ກມນ຺ຕິ. ອິທໍ ຘາຕຸອນ຺ຕຣຘານໍ ນາມ.

ອິມສ຺ສ ປຎ຺ຈວິຘສ຺ສ ອນ຺ຕຣຘານສ຺ສ ປຣິຍຕ຺ຕິອນ຺ຕຣຘານເມວ ມູລໍ. ປຣິຍຕ຺ຕິຍໍ ຫິ ສຕິ ປຏິເວຘາທໂຍປິ ນຏ຺ຐາ ນາມ ນ ໂຫນ຺ຕິ, ອສຕິ ນຏ຺ຐາຕິ. ຍຖາ ຈ ນິຘິກຸມ຺ຠິຍາ ຊານນຕ຺ຖາຍ ປາສາຓປິຏ຺ເຐ ອຸປນິພທ຺ຘອກ຺ຂເຣສຸ ຘຣນ຺ເຕສຸ ນິຘິກຸມ຺ຠິ ນຏ຺ຐາ ນາມ ນ ໂຫຕິ, ອກ຺ຂເຣສຸ ປນ ນຏ຺ເຐສຸ ນຏ຺ຐາ, ເອວໍສມ຺ປທມິທໍ ເວທິຕພ຺ພໍ. ຍຖາຫ –

ໂຍຄກ຺ເຂມາ ນ ຘໍສຕີ’’ຕິ; (ອ. ນິ. ອຏ຺ຐ. ໑.໑.໑໓໐; ສາຣຕ຺ຖ. ຏີ. ປາຈິຕ຺ຕິຍ ໓.໔໓໘);

ເອວມິເມສຸ ປຎ຺ຈສຸ ອນ຺ຕຣຘາເນສຸ ຘາຕຸອນ຺ຕຣຘານໂຕ ປຈ຺ຉາ ຈຣິມໍ ນາມາຕິ ເວທິຕພ຺ພໍ.

ກສ຺ມາ ປນ ທ຺ເວ ສມ຺ມາສມ຺ພຸທ຺ຘາ ອປຸພ຺ພໍ ອຈຣິມໍ ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕີຕິ? ນິຣຕ຺ຖກໂຕວ. ເອໂກວ ຫິ ສມ຺ມາສມ຺ພຸທ຺ໂຘ ອນນ຺ເຕສຸ ຈກ຺ກວາເຬສຸ ສພ຺ພສຕ຺ຕານມ຺ປິ ຍທິ ອຸປນິສ຺ສໂຍ ຠເວຍ຺ຍ, ເອກກ຺ຂເຓ ສປາຏິຫາຣິຍໍ ສພ຺ພານຸກູລໍ ຘມ຺ມໍ ເທເສຕ຺ວາ ເຕ ວິເນຕຸໍ ສກ຺ໂກຕິ, ກິມງ຺ຄໍ ປນ ນານກ຺ຂເຓສຸ, ຕສ຺ມາ ເອກສ຺ມິໍ ກາເລ ອເນເກສໍ ສມ຺ມາສມ຺ພຸທ຺ຘານໍ ອຸປ຺ປຕ຺ຕິ ນິຣຕ຺ຖິກາວ. ອນຕ຺ຖກຕາ ປນ ອນຈ຺ຉຣິຍອຄາຣວວິວາທາທິໂທສໂຕ ເຈວ ມຫາປຖວິຍາ ທ຺ວິນ຺ນໍ ພຸທ຺ຘານໍ ຘາຣເຓ ອສມຕ຺ຖຕາຍ ວິກິຣຓາທິໂທສໂຕ ຈ ເວທິຕພ຺ພາ. ຈກ຺ກວຕ຺ຕິໂນ ປນ ເອກສ຺ມິໍ ຈກ຺ກວາເຬ ທ຺ເວ ເອກໂຕ ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ, ເອໂກວ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ. ນານາຈກ຺ກວາເຬສຸ ປນ ພຫູປິ ເອກໂຕ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕີຕິ ເວທິຕພ຺ພາ. ເອຕ຺ຖ ຫິ ‘‘ເອກິສ຺ສາ ໂລກຘາຕຸຍາ’’ຕິ ເອຕສ຺ສ ເອກສ຺ມິໍ ຈກ຺ກວາເຬຕິ ອຕ຺ໂຖ ຄເຫຕພ຺ໂພ. ອປຸພ຺ພໍ ອຈຣິມຎ຺ເຈຕ຺ຖ ຈກ຺ກຣຕນປາຕຸຠາວອນ຺ຕຣຘານານໍ ເວມຊ຺ຌໍ ເວທິຕພ຺ພໍ. ອນ຺ຕຣຘານຎ຺ຈສ຺ສ ຈກ຺ກວຕ຺ຕິໂນ ກາລກິຣິຍໂຕ, ປພ຺ພຊ຺ຊາໂຕ ວາ ສຕ຺ຕເມ ທິວເສ ໂຫຕິ, ຕສ຺ສ ຈ ອານຸຠາເວນ ທ຺ວິນ຺ນໍ ເອກຕ຺ຖ ສຫອນຸປ຺ປຕ຺ຕິ ຈ ເວທິຕພ຺ພາ. ເສສໍ ສຸວິຎ຺ເຎຍ຺ຍເມວ. ຐານາຐານຎາຓພລໍ ປຐມໍ.

ທຸຕິເຍ ກມ຺ມສມາທານານນ຺ຕິ ສມາທິຍິຕ຺ວາ ກຕານໍ ກຸສລາກຸສລານໍ, ກມ຺ມເມວ ວາ ກມ຺ມສມາທານໍ. ຐານໂສ ເຫຕຸໂສຕິ ປຈ຺ຈຍໂຕ ເຈວ ເຫຕຸສງ຺ຂາຕກາຣຓໂຕ ຈ ¶ . ຕຕ຺ຖ ຄຕິອຸປຘິກາລປໂຍຄາ ວິປາກສ຺ສ ປຈ຺ຈຍາ, ກມ຺ມໍ ເຫຕຸ. ຕທຸຠຍໂຕ ກມ຺ມວິປາກໍ ຍຖາຠູຕໍ ປຊານາຕິ. ກຖໍ? ຠຄວາ ຫິ ‘‘ເອກຈ຺ຈສ຺ສ ພຫູນິ ປາປກມ຺ມານິ ຄຕິອຸປຘິກາລປໂຍຄານໍ ສມ຺ປຕ຺ຕິຍາ ປຏິພາຫິຕານິ ນ ວິປຈ຺ຈນ຺ຕິ, ເຕສໍ ວິປຕ຺ຕິໍ ອາຄມ຺ມ ວິປຈ຺ຈນ຺ຕິ, ເອກຈ຺ຈສ຺ສ ພຫູນິ ກລ຺ຍາຓກມ຺ມານິ ເຕສໍ ວິປຕ຺ຕິຍາ ປຏິພາຫິຕານິ ນ ວິປຈ຺ຈນ຺ຕິ, ເຕສໍ ສມ຺ປຕ຺ຕິໍ ອາຄມ຺ມ ວິປຈ຺ຈນ຺ຕີ’’ຕິ ປຊານາຕິ.

ຕຕ຺ຖ ຄຕິວິປຕ຺ຕີຕິ ຈຕ຺ຕາໂຣ ອປາຍາ. ຄຕິສມ຺ປຕ຺ຕີຕິ ມນຸສ຺ສເທວຄຕິໂຍ. ອຸປຘີຕິ ອຕ຺ຕຠາໂວ ¶ . ຕສ຺ສ ສມິທ຺ຘິ ສມ຺ປຕ຺ຕິ ນາມ, ອສມິທ຺ຘິ ວິປຕ຺ຕິ ນາມ. ກາລສມ຺ປຕ຺ຕີຕິ ສຸຣາຊສຸມນຸສ຺ສກາລສງ຺ຂາໂຕ ສມ຺ປນ຺ນກາໂລ, ຕປ຺ປຏິປກ຺ໂຂ ກາລວິປຕ຺ຕິ ນາມ. ຕສ຺ສ ຕສ຺ສ ປນ ກມ຺ມສ຺ສ ສມ຺ມາປໂຍໂຄ ປໂຍຄສມ຺ປຕ຺ຕິ, ມິຈ຺ຉາປໂຍໂຄ ປໂຍຄວິປຕ຺ຕິ ນາມ. ຕຕ຺ຖ ຫິ ເອກຈ຺ຈສ຺ສ ກຸສລກມ຺ເມນ ເທວຄຕິອາທີສຸ ຄຕິຍໍ ນິພ຺ພຕ຺ຕສ຺ສ ຕໍ ຄຕິສມ຺ປຕ຺ຕິໍ ອາຄມ຺ມ ກຸສລານິ ເອວ ວິປຈ຺ຈນ຺ຕິ. ຕາຍ ປນ ຄຕິສມ຺ປຕ຺ຕິຍາ ປຏິພາຫິຕານິ ອກຸສລານິ ຕຕ຺ຖ ວິປຈ຺ຈິຕຸໍ ນ ສກ຺ໂກນ຺ຕິ. ຕານິ ປຸນ ນິຣຍາທີສຸ ອປາເຍສຸ ນິພ຺ພຕ຺ຕສ຺ສ ຕໍ ຄຕິວິປຕ຺ຕິໍ ອາຄມ຺ມ ຍຖາສຸຂໍ ວິປຈ຺ຈນ຺ຕິ. ຕາຍ ປນ ຄຕິວິປຕ຺ຕິຍາ ປຏິພາຫິຕານິ ກຸສລານິ ຕຕ຺ຖ ວິປຈ຺ຈິຕຸໍ ນ ສກ຺ໂກນ຺ຕິ. ເອກຈ຺ຈສ຺ສ ທສ຺ສນີເຍນາຠິຣູເປນ ກາເຍນ ສມນ຺ນາຄຕສ຺ສ ຍທິປິ ໂສ ທາໂສ ວາ ໂຫຕິ ຫີນຊຈ຺ໂຈ ວາ, ຕໍ ອຸປຘິສມ຺ປຕ຺ຕິໍ ອາຄມ຺ມ ກຸສລານິ ເອວສ຺ສ ວິປຈ຺ຈນ຺ຕິ. ຕາທິສໍ ຫິ ສຸຣູປໍ ‘‘ອຍໍ ກິລິຏ຺ຐກມ຺ມສ຺ສ ນານຸຈ຺ຉວິໂກ’’ຕິ ອຸຈ຺ເຈສຸ ອມຈ຺ຈາທິຏ຺ຐາເນສຸ ຐເປນ຺ຕິ, ຈຓ຺ຑາລິມ຺ປິ ສຸຣູປໍ ອຄ຺ຄມເຫສິອາທິຏ຺ຐາເນສຸ ຐເປນ຺ຕິ. ຕາຍ ປນ ອຸປຘິສມ຺ປຕ຺ຕິຍາ ປຏິພາຫິຕານິ ອກຸສລານສ຺ສ ວິປຈ຺ຈິຕຸໍ ນ ສກ຺ໂກນ຺ຕິ. ຕານິ ປນ ອຸປຘິວິປຕ຺ຕິຍໍ ຈ ຐິຕສ຺ສ ຍຖາສຸຂໍ ວິປຈ຺ຈນ຺ຕິ. ຣາຊກຸລາທີສຸ ຫິ ອຸປ຺ປນ຺ນມ຺ປິ ທຸຣູປໍ ຫີເນສຸ ຐເປນ຺ຕິ. ເອກຈ຺ຈສ຺ສ ປນ ປຐມກປ຺ປິການໍ ວາ ຈກ຺ກວຕ຺ຕິຣຎ຺ໂຎ ວາ ພຸທ຺ຘານໍ ວາ ສຸຣາຊສຸມນຸສ຺ສານໍ ¶ ສມ຺ປນ຺ເນ ກາເລ ນິພ຺ພຕ຺ຕສ຺ສ ຕໍ ກາລສມ຺ປຕ຺ຕິໍ ອາຄມ຺ມ ກຸສລານິ ເອວ ວິປຈ຺ຈນ຺ຕິ, ນ ອກຸສລານິ. ຕານິ ປຸນ ທຸຣາຊທຸມນຸສ຺ສານໍ ວິປນ຺ເນ ກາເລ ຕໍ ກາລວິປຕ຺ຕິໍ ອາຄມ຺ມ ວິປຈ຺ຈນ຺ຕິ, ນ ປນ ກຸສລານິ ຕາຍ ກາລວິປຕ຺ຕິຍາ ປຏິພາຫິຕຕ຺ຕາ. ເອກຈ຺ຈສ຺ສ ປນ ສີລສໍຍມາທິອນວຊ຺ຊປໂຍເຄນ ເຈວ ສາວຊ຺ເຊນ ວາ ອນວຊ຺ເຊນ ວາ ເທສກາລານຸສາເຣນ ອາຍຸຘສິປ຺ປາທິປໂຍຄສາມຕ຺ຖິເຍນ ຈ ສມນ຺ນາຄຕສ຺ສ ຕໍ ປໂຍຄສມ຺ປຕ຺ຕິໍ ອາຄມ຺ມ ກຸສລານິ ເອວ ວິປຈ຺ຈນ຺ຕິ, ນ ອກຸສລານິ. ຕານິ ປຸນ ຍຖາວຸຕ຺ຕວິປຣີຕປໂຍຄວິປຕ຺ຕິໍ ອາຄມ຺ມ ວິປຈ຺ຈນ຺ຕິ, ນ ປນ ກຸສລານິ ຕາຍ ປຏິພາຫິຕຕ຺ຕາ. ຍຸທ຺ຘາທີສຸ ຫິ ປາຓາຕິປາຕາທິອກຸສລໍ ກໂຣນ຺ຕາປິ ຕໍຕໍອາຍຸຘສິປ຺ປາທິປໂຍຄສມ຺ປຕ຺ຕິໍ ນິສ຺ສາເຍວ ເສນາປຕິຏ຺ຐານາທິມຫາສມ຺ປຕ຺ຕິໍ ລຠນ຺ຕິ, ນ ປນ ຕໍ ອກຸສລໍ ນິສ຺ສາຍ. ຍຖາ ທານເວຍ຺ຍາວຈ຺ຈາທີສຸ ກຸສລໍ ກໂຣນ຺ຕາປິ ອຘິມຕ຺ຕວາຍາມາທິປໂຍຄວິປຕ຺ຕິໍ ນິສ຺ສາຍ ອນຍພ຺ຍສນມ຺ປິ ປາປຸຓນ຺ຕິ, ນ ປນ ຕໍ ກຸສລໍ ນິສ຺ສາຍ. ເອວເມຕາຫິ ຈຕູຫິ ສມ຺ປຕ຺ຕີຫິ, ວິປຕ຺ຕີຫິ ຈ ກຸສລາກຸສລານໍ ວິປຈ຺ຈນາວິປຈ຺ຈນວິຠາຄໍ ຠຄວາ ຍຖາຠູຕໍ ປຊານາຕິ. ອຍໍ ຕາເວຕ຺ຖ ວິຠງ຺ຄນເຍນ ທຸຕິຍພລສ຺ສ ວິຠາວນາ.

‘‘ອໂຫສິ ¶ ກມ຺ມໍ ອໂຫສິ ກມ຺ມວິປາໂກ, ອໂຫສິ ກມ຺ມໍ ນາໂຫສິ ກມ຺ມວິປາໂກ, ອໂຫສິ ກມ຺ມໍ ອຕ຺ຖິ ກມ຺ມວິປາໂກ, ອໂຫສິ ກມ຺ມໍ ນຕ຺ຖິ ກມ຺ມວິປາໂກ, ອໂຫສິ ກມ຺ມໍ ຠວິສ຺ສຕິ ກມ຺ມວິປາໂກ, ອໂຫສິ ກມ຺ມໍ ນ ຠວິສ຺ສຕິ ກມ຺ມວິປາໂກ, ອຕ຺ຖິ ກມ຺ມໍ ນຕ຺ຖິ ກມ຺ມວິປາໂກ, ອຕ຺ຖິ ກມ຺ມໍ ນຕ຺ຖິ ກມ຺ມວິປາໂກ, ອຕ຺ຖິ ກມ຺ມໍ ຠວິສ຺ສຕິ ກມ຺ມວິປາໂກ, ອຕ຺ຖິ ກມ຺ມໍ ນ ຠວິສ຺ສຕິ ກມ຺ມວິປາໂກ, ຠວິສ຺ສຕິ ກມ຺ມໍ ຠວິສ຺ສຕິ ກມ຺ມວິປາໂກ ¶ , ຠວິສ຺ສຕິ ກມ຺ມໍ ນ ຠວິສ຺ສຕິ ກມ຺ມວິປາໂກ’’ຕິ (ປຏິ. ມ. ໑.໒໓໔) –

ອິມິນາ ປຏິສມ຺ຠິທາຍໍ ວຸຕ຺ເຕນາປິ ນເຍນ ວິຠາວນາ ເວທິຕພ຺ພາ. ຕຕ຺ຖ ຍໍ ອຕີຕຕ຺ຕຠາເວ ອາຍູຫິຕໍ ກມ຺ມໍ ວຸຕ຺ຕໍ, ເຫຕຸປຈ຺ຈຍໍ ອາຄມ຺ມ ຕຕ຺ເຖວ ວິປາກໍ ອທາສິ. ອິທໍ ສນ຺ຘາຍ ‘‘ອໂຫສິ ກມ຺ມໍ ອໂຫສິ ກມ຺ມວິປາໂກ’’ຕິ ປຐມໍ ປທໍ ວຸຕ຺ຕໍ. ຍໍ ອຕີເຕສຸ ປນ ທິຏ຺ຐຘມ຺ມເວທນີຍາທີສຸ ພຫູສຸ ເອກໍ ທິຏ຺ຐຘມ຺ມເວທນີຍໍ ລທ຺ຘປຈ຺ຈຍໍ ວິປາກໍ ເທຕິ, ເສສານິ ອວິປາການິ. ເອກໍ ອຸປປຊ຺ຊເວທນີຍໍ ປນ ປຏິສນ຺ຘິໍ ອາກຑ຺ຒຕິ, ເອກໍ ອານນ຺ຕຣິຍໍ ນິຣຍປຏິສນ຺ຘິໍ ເທຕິ, ເສສານິ ອວິປາການິ. ອຏ຺ຐສຸ ສມາປຕ຺ຕີສຸ ເອກາຍ ພ຺ຣຫ຺ມໂລເກ ນິພ຺ພຕ຺ຕຕິ, ເສສາ ອວິປາກາ. ອິທໍ ສນ຺ຘາຍ ‘‘ອໂຫສິ ກມ຺ມໍ ນາໂຫສິ ກມ຺ມວິປາໂກ’’ຕິ ທຸຕິຍໍ ປທໍ ວຸຕ຺ຕໍ. ຍໍ ອຕີຕໍ ກມ຺ມໍ ເອຕຣຫິ ວິປາກໍ ເທຕິ, ອິທໍ ສນ຺ຘາຍ ຕຕິຍໍ. ຍໍ ປຸຣິມນເຍນ ນ ວິປຈ຺ຈຕິ, ອິທໍ ສນ຺ຘາຍ ຈຕຸຕ຺ຖໍ. ຍໍ ອນາຄເຕ ວິປາກໍ ທສ຺ສຕິ, ອິທໍ ສນ຺ຘາຍ ປຎ຺ຈມໍ. ຍໍ ນ ວິປຈ຺ຈຕິ, ອິທໍ ສນ຺ຘາຍ ຉຏ຺ຐໍ. ຍໍ ເອຕຣຫິ ອາຍູຫິຕໍ ກມ຺ມໍ ເອຕຣເຫວ ວິປາກໍ ເທຕິ, ອິທໍ ສນ຺ຘາຍ ສຕ຺ຕມໍ. ຍໍ ນ ວິປຈ຺ຈຕິ, ອິທໍ ສນ຺ຘາຍ ອຏ຺ຐມໍ. ອິມິນາ ນເຍນ ເສສປທານມ຺ປິ ອຕ຺ໂຖ ທຏ຺ຐພ຺ໂພ. ອິທໍ ຕຖາຄຕສ຺ສາຕິ ອິທໍ ສພ຺ເພຫິ ເອເຕຫິ ປກາເຣຫິ ອຕີຕານາຄຕປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນານໍ ກມ຺ມນ຺ຕຣວິປາກນ຺ຕຣານໍ ຍຖາຠູຕໂຕ ຊານນຎາຓນ຺ຕິ ອຕ຺ໂຖ. ທຸຕິຍພລໍ.

ຕຕິເຍ ສພ຺ພຕ຺ຖຄາມິນິນ຺ຕິ ສພ຺ພຄຕິຄາມິນິຎ຺ຈ ອຄຕິຄາມິນິຎ຺ຈ. ປຏິປທນ຺ຕິ ມຄ຺ຄໍ. ຍຖາຠູຕໍ ປຊານາຕີຕິ ພຫູສຸປິ ມນຸສ຺ເສສຸ ປາຓາຕິປາຕາທີສຸ ເອກເມວ ອກຸສລໍ ເອກໂຕ ກໂຣນ຺ເຕສຸ ອິມສ຺ສ ເຈຕນາ ນິຣຍຄາມິນີ ຠວິສ຺ສຕິ, ອິມສ຺ສ ຕິຣຈ຺ຉານໂຍນິຄາມິນີ, ອິມສ຺ສ ເປຕ຺ຕິວິສຍຄາມິນີ, ນິຣຍາທີສຸປິ ປເນສາ ເອວຣູເປ ເອວຣູເປ ຐາເນ ເອວຎ຺ເຈວຎ຺ຈ ວິປາກໍ ທສ຺ສຕິ, ອິມສ຺ສ ປຏິສນ຺ຘິໍ ອາກຑ຺ຒິຕຸໍ ນ ສກ຺ໂກຕິ, ອຎ຺ເຎນ ກມ຺ເມນ ¶ ທິນ຺ນປຏິສນ຺ຘິກສ຺ສ ທຸພ຺ພລໍ ອຸປຘິເວປກ຺ກໍ ຠວິສ຺ສຕິ. ພຫູສຸ ວາ ເອກໂຕ ທານາທິກຸສລໍ, ວິປສ຺ສນໍ ວາ ປຏ຺ຐເປນ຺ເຕສຸ ອິມສ຺ສ ¶ ເຈຕນາ ມນຸສ຺ສຄຕິຄາມິນີ ຠວິສ຺ສຕິ, ອິມສ຺ສ ເທວຄຕິຄາມິນີ, ຕຕ຺ຖາປິ ເອວຎ຺ເຈວຎ຺ຈ ວິປາກໍ ທສ຺ສຕິ, ອິມສ຺ສ ວາ ວິປສ຺ສນາ ເອກໍ ມຄ຺ຄໍ ທ຺ເວ ວາ ຕໂຍ ວາ ຈຕ຺ຕາໂຣ ວາ ປຏິສມ຺ຠິທາທິສຫິເຕ ວາ ຣຫິເຕ ວາ ນິປ຺ຜາເທສ຺ສຕິ, ອິມສ຺ສ ນ ກຎ຺ຈິ ປຏິເວຘໍ ສາເຘສ຺ສຕີຕິອາທິນາ ອນນ຺ເຕຫິ ອາກາເຣຫິ ເອກວຕ຺ຖຸສ຺ມິມ຺ປິ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ ກຸສລາກຸສລສງ຺ຂາຕໍ ສພ຺ພຕ຺ຖຄາມິນິປຏິປທໍ ອວິປຣີຕໂຕ ປຊານາຕີຕິ. ຕຕິຍພລໍ.

ຈຕຸຕ຺ເຖ ອເນກຘາຕຸນ຺ຕິ ຈກ຺ຂຸຘາຕຸອາທີຫິ, ກາມຘາຕຸອາທີຫິ ວາ ພຫຸຘາຕຸໍ. ນານາຘາຕຸນ຺ຕິ ຕາສຎ຺ເຎວ ຘາຕູນໍ ວິລກ຺ຂຓຕ຺ຕາ ນານປ຺ປກາຣໍ ຘາຕຸໍ. ໂລກນ຺ຕິ ຂນ຺ຘາຍຕນຘາຕຸໂລກໍ. ຍຖາຠູຕໍ ປຊານາຕີຕິ ຕາສໍ ຕາສໍ ຘາຕູນໍ ຂນ຺ຘາຍຕນຘາຕຸວິຠງ຺ຄາທີສຸ ວຸຕ຺ຕນເຍນ ອນນ຺ຕປ຺ປເຠທໍ ນານຕ຺ຕໍ ອວິປຣີຕໂຕ ປຊານາຕິ. ນ ເກວລຎ຺ຈ ຕຖາຄໂຕ ອຸປາທິນ຺ນກສງ຺ຂາຣໂລກສ຺ເສວ ນານຕ຺ຕໍ ປຊານາຕິ, ອຖ ໂຂ ອນຸປາທິນ຺ນກສງ຺ຂາຣໂລກສ຺ສາປິ ປຈ຺ເຈກພຸທ຺ຘາທີຫິ ປຏິວິຊ຺ຌິຕຸໍ ອສກ຺ກຸເຓຍ຺ຍໍ ນານຕ຺ຕໍ ປຊານາຕິເຍວ. ເຕຫິ ອຸປາທິນ຺ນກໂລກສ຺ສາປິ ນານຕ຺ຕໍ ເອກເທສໂຕວ ຊານນ຺ຕິ, ອນຸປາທິນ຺ນສ຺ສ ປນ ເນວ ຊານນ຺ຕິ, ສພ຺ພຎ຺ຎຸພຸທ຺ຘສ຺ເສເວຕໍ ວິສໂຍ. ເອວໍ ຫິ ອິມາຍ ນາມ ຘາຕຸຍາ ອຸສ຺ສນ຺ນາຍ ອິເມສໍ ຣຸກ຺ຂຄຈ຺ຉລຕາທີນໍ, ຂນ຺ຘທຓ຺ຑວລ຺ລິຕຈປຕ຺ຕປຸປ຺ຜຜລາທິໂນ ສຓ຺ຐານວຓ຺ຓຄນ຺ຘຣສໂອຊາຫິ, ເທສກາເລຫິ ຈ ອນນ຺ຕປ຺ປເຠທໍ ນານຕ຺ຕໍ, ປຖວີປພ຺ພຕາທີນຎ຺ຈ ນານຕ຺ຕໍ ໂຫຕີຕິ ອນນ຺ເຕຫິ ອາກາເຣຫິ ຊານິຕຸໍ ສກ຺ໂກຕິ, ນາຎ຺ເຎຕິ. ຈຕຸຕ຺ຖພລໍ.

ປຎ຺ຈເມ ນານາຘິມຸຕ຺ຕິກນ຺ຕິ ຫີນາທີຫິ ອຘິມຸຕ຺ຕີຫິ ນານາຘິມຸຕ຺ຕິກຠາວໍ. ຍຖາຠູຕໍ ປຊານາຕີຕິ ຕີສຸປິ ກາເລສຸ ຫີນາຘິມຸຕ຺ຕິກາ ຫີນາຘິມຸຕ຺ຕິເກ ເອວ ເສວນ຺ຕິ, ປຓີຕາຘິມຸຕ຺ຕິກາ ຈ ປຓີຕາຘິມຸຕ຺ຕິເກ. ຕຕ຺ຖາປິ ອສ຺ສທ຺ຘາ ອສ຺ສທ຺ເຘ, ທຸສ຺ສີລາ ¶ ທຸສ຺ສີເລ, ມິຈ຺ຉາທິຏ຺ຐິກາ ມິຈ຺ຉາທິຏ຺ຐິເກ, ສທ຺ຘາ ສທ຺ເຘ, ສີລສຸຕຈາຄປຎ຺ຎາທິສມ຺ປນ຺ນາ ຈ ເຕ ເຕ ເອວ ເສວນ຺ຕີຕິ ນານປ຺ປກາຣໂຕ ຊານາຕິ. ສທ຺ຘາສີລາທິສມ຺ປນ຺ນາ ຫິ ຕພ຺ພິຣຫິເຕ ອຕ຺ຕໂນ ອາຈຣິຍຸປຊ຺ຌາເຍປິ ນ ເສວນ຺ຕິ, ເຕປິ ອິຕເຣ, ອຕ຺ຕນາ ອຕ຺ຕນາ ປນ ສທິເສ ເອວ ເສວນ຺ຕີຕິ. ປຎ຺ຈມພລໍ.

ຉຏ຺ເຐ ປຣສຕ຺ຕານນ຺ຕິ ປຘານສຕ຺ຕານໍ. ປຣປຸຄ຺ຄລານນ຺ຕິ ຕໂຕ ປເຣສໍ ຫີນສຕ຺ຕານໍ. ເອກຕ຺ຖເມວ ວາ ເອຕໍ ປທທ຺ວຍໍ ເວເນຍ຺ຍວເສນ ທ຺ວິຘາ ວຸຕ຺ຕໍ. ອິນ຺ທ຺ຣິຍປໂຣປຣິຍຕ຺ຕນ຺ຕິ ສທ຺ຘາທີນໍ ອິນ຺ທ຺ຣິຍານໍ ປຣຠາວຎ຺ຈ ອປຣຠາວຎ຺ຈ, ວຸທ຺ຘິຎ຺ຈ ຫານິຎ຺ຈາຕິ ອຕ຺ໂຖ. ຍຖາຠູຕນ຺ຕິ ສພ຺ເພສໍ ສຕ຺ຕານໍ ອາສຍານຸສຍຈຣິຕາຘິມຸຕ຺ຕິອາທີຫິ ສທ຺ຘາທິ ຕິກ຺ຂິນ຺ທ຺ຣິຍມຸທິນ຺ທ຺ຣິຍຕໍ ສພ຺ພາກາຣໂຕ ຊານາຕິ. ຕຕ຺ຖ ອາສໂຍຕິ ¶ ນິວາສຏ຺ຐານໍ, ຍຕ຺ຖ ສຕ຺ຕານໍ ຈິຕ຺ຕສນ຺ຕານໍ ນິຈ຺ຈໍ ນິວສຕິ. ໂສ ທຸວິໂຘ ວຏ຺ຏາສໂຍ ວິວຏ຺ຏາສໂຍ ຈ. ຕຕ຺ຖ ສສ຺ສຕຸຈ຺ເຉທວເສນ ປວຕ຺ຕໍ ສພ຺ພໍ ທິຏ຺ຐິຄຕໍ ວຏ຺ຏາສໂຍ ນາມ. ສປ຺ປຈ຺ຈຍນາມຣູປປຣິຄ຺ຄຫໂຕ ປຏ຺ຐາຍ ສພ຺ພໍ ວິປສ຺ສນາຎາຓໍ, ມຄ຺ຄຎາຓຎ຺ຈ ວິວຏ຺ຏາສໂຍ ນາມ. ມຄ຺ຄຎາຓມ຺ປິ ຫິ ‘‘ທສຍິເມ, ຠິກ຺ຂເວ, ອຣິຍາວາສາ, ຍທຣິຍາ ອາວສິໍສູ’’ຕິອາທິວຈນໂຕ (ອ. ນິ. ໑໐.໑໙) ອາສໂຍວ. ອິມໍ ປນ ຠຄວາ ສຕ຺ຕານໍ ອາສຍໍ ຊານນ຺ໂຕ ອຸຠິນ຺ນໍ ທິຏ຺ຐິຎາຓານໍ ອປ຺ປວຕ຺ຕິກ຺ຂເຓປິ ຊານາຕິ ເອວ. ກາມຣາຄາທິກິເລສາຘິມຸຕ຺ຕຎ຺ເຎວ ຫິ ປຸຄ຺ຄລໍ ຠຄວາ ຕເຖວ ຊານາຕິ. ‘‘ອຍໍ ເນກ຺ຂມ຺ມາທິອຠິຣໂຕ ວິວຏ຺ຏາສໂຍ’’ຕິ ເນກ຺ຂມ຺ມາທິໍ ເສວນ຺ຕຎ຺ເຎວ ຊານາຕິ, ‘‘ອຍໍ ກາມາທິອຠິຣໂຕ ວຏ຺ຏາສໂຍ’’ຕິ ອນຸສຍຈຣິຕາທິຊານເນປິ ເອເສວ ນໂຍ. ຕຕ຺ຖ ອນຸສໂຍ ກາມຣາຄານຸສຍາທິໂຕ ສຕ຺ຕວິໂຘ. ຈຣິຕນ຺ຕິ ຕີຫິ ທ຺ວາເຣຫິ ອຠິສງ຺ຂຕໂລກິຍກຸສລາກຸສລໍ. ອຘິມຸຕ຺ຕີຕິ ອຊ຺ຌາສໂຍ. ເອວເມຕ຺ຖ ອາສຍານຸສຍຎາຓໍ, ອິນ຺ທ຺ຣິຍປໂຣປຣິຍຕ຺ຕຎາຓຎ຺ຈາຕິ ທ຺ເວ ຎາຓານິ ເອກໂຕ ຫຸຕ຺ວາ ເອກໍ ພລຎາຓໍ ນາມ ຊາຕນ຺ຕິ. ຉຏ຺ຐພລໍ.

ສຕ຺ຕເມ ¶ ຌານວິໂມກ຺ຂສມາຘິສມາປຕ຺ຕີນນ຺ຕິ ປຐມາທີນໍ ຈຕຸນ຺ນໍ ຌານານໍ, ‘‘ຣູປີ ຣູປານິ ປສ຺ສຕີ’’ຕິອາທີນໍ ອຏ຺ຐນ຺ນໍ ວິໂມກ຺ຂານໍ, ສວິຕກ຺ກສວິຈາຣາທີນໍ ຕິຓ຺ຓໍ ສມາຘີນໍ, ປຐມຊ຺ຌານສມາປຕ຺ຕິອາທີນໍ ນວນ຺ນໍ ອນຸປຸພ຺ພສມາປຕ຺ຕີນໍ. ສໍກິເລສນ຺ຕິ ຫານຠາຄິຍຘມ຺ມໍ. ໂວທານນ຺ຕິ ວິເສສຠາຄິຍໍ ຘມ຺ມໍ. ວຸຏ຺ຐານນ຺ຕິ ເຍນ ກາຣເຓນ ຌານາທີຫິ ວຸຏ຺ຐຫນ຺ຕິ, ຕໍ ກາຣຓໍ. ຕໍ ປນ ທຸວິຘໍ ໂວທານມ຺ປິ ຠວງ຺ຄມ຺ປິ. ເຫຏ຺ຐິມໍ ຫິ ປຄຸຓໍ ຌານໍ ອຕ຺ຕໂນ ໂວທານວເສນ ອຸປຣິມສ຺ສ ຌານສ຺ສ ປທຏ຺ຐານໂຕ ‘‘ວຸຏ຺ຐານ’’ນ຺ຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ, ຕມ຺ຫາ ຕມ຺ຫາ ປນ ສມາຘິມ຺ຫາ ຠວງ຺ຄວເສເນວ ວຸຏ຺ຐານໂຕ ຠວງ຺ຄມ຺ປິ. ນິໂຣຘໂຕ ປນ ຜລສມາປຕ຺ຕິຍາວ ວຸຏ຺ຐຫນ຺ຕິ. ອິທໍ ປາຬິມຸຕ຺ຕກວຸຏ຺ຐານໍ ນາມ, ຕໍ ສພ຺ພໍ ຠຄວາ ຍຖາຠູຕໍ ສພ຺ພາກາເຣນ ປຊານາຕິ. ສຕ຺ຕມພລໍ.

ອຏ຺ຐເມ ປຸພ຺ເພນິວາສານຸສ຺ສຕີຕິ ປຸພ຺ເພນິວຸຕ຺ຖກ຺ຂນ຺ຘານຸສ຺ສຣຓໍ, ຕໍ ນາມໂຄຕ຺ຕວຓ຺ຓາຫາຣສຸຂທຸກ຺ຂາທີຫິ ຕຕ຺ຖ ຕຕ຺ຖ ຠເວ ວິຊ຺ຊມາເນຫິ ອນນ຺ເຕຫິ ອາກາເຣຫິ ຍຖາຠູຕໍ ປຊານາຕີຕິ. ອຏ຺ຐມພລໍ.

ນວເມ ຈຸຕູປປາຕນ຺ຕິ ຈຸຕິຎ຺ຈ ອຸປປາຕຎ຺ຈ, ຕໍ ຈວມານອຸປປຊ຺ຊມານຫີນປຓີຕສຸວຓ຺ຓທຸພ຺ພຓ຺ຓາທິໂຕ ອນນ຺ຕປເຠເທ ຍຖາກມ຺ມູປເຄ ສຕ຺ເຕ ທິພ຺ພຈກ຺ຂຸຎາເຓນ ວຓ຺ຓາຍຕນຄ຺ຄຫຓມຸເຂນ ທິສ຺ວາ ສພ຺ພາກາຣໂຕ ປຊານາຕີຕິ. ນວມພລໍ.

ທສເມ ¶ ອາສວານໍ ຂຍນ຺ຕິ ອາສວນິໂຣຘໍ ນິພ຺ພານໍ, ຕໍ ອຣຫຕ຺ຕມຄ຺ຄຎາເຓນ ຈຕຸສຈ຺ຈປຏິເວຘໂຕ ປຊານາຕີຕິ. ທສມພລໍ.

ອິມານີຕິ ຍານິ ເຫຏ຺ຐາ ‘‘ຕຖາຄຕສ຺ສ ທສ ຕຖາຄຕພລານີ’’ຕິ ອໂວຈ, ອິມານິ ຕານີຕິ ອປ຺ປນໍ ກໂຣຕິ. ຍສ຺ມາ ເຈໂຕປຣິຍຎາຓາທີນິ ສາວກາທີນມ຺ປິ ຍຖາຣຫໍ ວິຊ຺ຊມານານິປິ ສວິສຍໍ ກິຎ຺ຈິເທວ ຊານນ຺ຕິ, ນ ຈ ສພ຺ພາກາຣໂຕ. ພຸທ຺ຘານໍ ¶ ປນ ສພ຺ພຎ຺ຎຸຕຎ຺ຎາຓໍ ວິຍ ສພ຺ພຘມ຺ເມສຸ ຍຖາສກໍ ວິສເຍ ສພ຺ພຕ຺ຖ ສພ຺ພາກາຣໂຕ ເອກກ຺ຂເຓ ອປ຺ປຏິຫຕໍ ປວຕ຺ຕຕິ, ຕສ຺ມາ ‘‘ຕຖາຄຕພລານີ’’ຕິ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ. ຍທິ ເອວໍ ສພ຺ພຎ຺ຎຸຕຎ຺ຎາຓສ຺ເສວາຍໍ ປເຠໂທ ໂຫຕິ, ກສ຺ມາ ປນ ‘‘ທສພລຎາຓານີ’’ຕິ ວິສຸໍ ວິຠຕ຺ຕານີຕິ? ວິສຍກິຈ຺ຈຠູມິເຠທໂຕ ເນສໍ ອຎ຺ຎຕ຺ຕາ. ທສພລຎາເຓສຸ ຫິ ປຐມໍ ກາຣຓາກາຣຓເມວ ຊານາຕິ, ທຸຕິຍໍ ກມ຺ມນ຺ຕຣວິປາກນ຺ຕຣເມວ ຊານາຕິ, ຕຕິຍໍ ກມ຺ມປຣິຈ຺ເຉທເມວ, ຈຕຸຕ຺ຖໍ ນານຕ຺ຕກາຣຓເມວ, ປຎ຺ຈມໍ ສຕ຺ຕານໍ ອຊ຺ຌາສຍາຘິມຸຕ຺ຕິເມວ, ຉຏ຺ຐໍ ອິນ຺ທ຺ຣິຍານໍ ຕິກ຺ຂມຸທຸຠາວເມວ, ສຕ຺ຕມໍ ຌານາທີຫິ ສທ຺ຘິໍ ເຕສໍ ສໍກິເລສາທິເມວ, ອຏ຺ຐມໍ ປຸພ຺ເພນິວຸຕ຺ຖກ຺ຂນ຺ຘສນ຺ຕຕິເມວ, ນວມໍ ສຕ຺ຕານໍ ຈຸຕິປຏິສນ຺ຘິເມວ, ທສມໍ ສຈ຺ຈປຣິຈ຺ເຉທເມວ, ນາຎ຺ຎໍ.

ສພ຺ພຎ຺ຎຸຕຎ຺ຎາຓໍ ປນ ເອເຕຫິ ຊານິຕພ຺ພຎ຺ຈ ຕໂຕ ອຸຕ຺ຕຣິຎ຺ຈ ສພ຺ພໍ ອຕີຕາທິເຠທໍ ເອກກ຺ຂເຓ ສພ຺ພາກາຣໂຕ ຊານາຕິ, ເອເຕສໍ ປນ ກິຈ຺ຈໍ ນ ສພ຺ພໍ ກໂຣຕິ. ຕໍ ຫິ ຌານໍ ຫຸຕ຺ວາ ອປ຺ເປຕຸໍ, ອິທ຺ຘິ ຫຸຕ຺ວາ ວິກຸພ຺ພິຕຸໍ, ມຄ຺ໂຄ ຫຸຕ຺ວາ ກິເລເສ ເຂເປຕຸໍ ນ ສກ຺ໂກຕິ. ທສພລຎາຓານິ ປນ ຕໍ ສພ຺ພໍ ຍຖາຣຫໍ ກາຕຸໍ ສກ຺ໂກນ຺ຕິ. ເຕສຸ ຈ ປຏິປາຏິຍາ ສຕ຺ຕ ຎາຓານິ ກາມາວຈຣານິ, ຕໂຕ ທ຺ເວ ຣູປາວຈຣານິ, ອວສາເນ ເອກໍ ໂລກຸຕ຺ຕຣໍ. ສພ຺ພຎ຺ຎຸຕຎ຺ຎາຓໍ ປນ ກາມາວຈຣເມວາຕິ ເອວໍ ວິສຍກິຈ຺ຈຠູມິເຠທໂຕ ອຎ຺ຎເມວ ທສພລຎາຓໍ. ອຎ຺ຎໍ ສພ຺ພຎ຺ຎຸຕຎ຺ຎາຓນ຺ຕິ. ອຍໍ ຕາວ ປທຕ຺ຖານຸສາຣໂຕ ວິນິຈ຺ຉໂຍ. ຘມ຺ມເຠທາທິໂຕ ປນ ສພ຺ໂພປິ ວິນິຈ຺ຉໂຍ ເອກວິຘໂກຏ຺ຐາສໂຕ ປຏ຺ຐາຍ ເອຕ຺ຖ ວຸຕ຺ຕານຸສາຣໂຕວ ຎາຕພ຺ໂພ, ສຸຕ຺ຕນ຺ຕຠາຊນີຍາທໂຍ ຫິ ວິຠງ຺ຄນຍເຠທາ ເອຕ຺ຖ, ອິໂຕ ປເຣສຸ ຈ ວິຠງ຺ເຄສຸ ນຕ຺ຖີຕິ.

ຎາຓວິຠງ຺ຄມາຕິກຕ຺ຖວຓ຺ຓນາ ນິຏ຺ຐິຕາ.

ຂຸທ຺ທກວຕ຺ຖຸວິຠງ຺ຄມາຕິກຕ຺ຖວຓ຺ຓນາ

ຂຸທ຺ທກວຕ຺ຖຸວິຠງ຺ຄມາຕິກາຍ ¶ ¶ ປນາຍໍ ນິກ຺ເຂປປຣິຈ຺ເຉເທນ ສທ຺ຘິໍ ອຕ຺ຖໂຕ ວິນິຈ຺ຉໂຍ. ມາຕິກາຍ ຫິ ອາທິໂຕ ຕາວ – ຊາຕິມໂທຕິອາທໂຍ ເຕສຕ຺ຕຕິ ເອກກາ ນິກ຺ຂິຕ຺ຕາ, ຕໂຕ ໂກໂຘ ຈ ອຸປນາໂຫ ຈາຕິອາທໂຍ ອຏ຺ຐາຣສ ທຸກາ, ອກຸສລມູລາທໂຍ ປຎ຺ຈຕິໍສ ຕິກາ, ອາສວຈຕຸກ຺ກາທໂຍ ຈຸທ຺ທສ ຈຕຸກ຺ກາ, ໂອຣມ຺ຠາຄິຍສໍໂຍຊນາທໂຍ ປນ຺ນຣສ ປຎ຺ຈກາ, ວິວາທມູລາທໂຍ ຈຸທ຺ທສ ຉກ຺ກາ, ອນຸສຍາທໂຍ ສຕ຺ຕ ສຕ຺ຕກາ, ກິເລສວຕ຺ຖຸອາທໂຍ ອຏ຺ຐ ອຏ຺ຐກາ, ອາຆາຕວຕ຺ຖຸອາທໂຍ ນວ ນວກາ, ກິເລສວຕ຺ຖຸອາທໂຍ ສຕ຺ຕ ທສກາ, ຉນ຺ນໍ ອຏ຺ຐາຣສການໍ ວເສນ ອຏ຺ຐສຕຕຓ຺ຫາວິຈຣິຕານິ ຈ ຍຖາກ຺ກມໍ ນິກ຺ຂິປິຕ຺ວາ ອນ຺ເຕ ທ຺ວາສຏ຺ຐິ ທິຏ຺ຐິຄຕານິ ພ຺ຣຫ຺ມຊາລສຸຕ຺ເຕ ອຕິທສ຺ສິຕານີຕິ ສພ຺ພານິປິ ເຕສຏ຺ຐິອຘິການິ ອຏ຺ຐກິເລສສຕານິ ນິກ຺ຂິຕ຺ຕານີຕິ ເວທິຕພ຺ພານິ. ອຍໍ ຕາວ ນິກ຺ເຂປປຣິຈ຺ເຉໂທ.

ອຕ຺ຖໂຕ ປນ ‘‘ຊາຕິມໂທ’’ຕິອາທີສຸ ຊາຕິອຸຈ຺ຈາກຸລີນຕໍ ນິສ຺ສາຍ ‘‘ຂຕ຺ຕິຍາທີນໍ ຈຕຸນ຺ນມ຺ປິ ວຓ຺ຓານໍ ອຫໍ ອຸຕ຺ຕມຊາຕິໂກ, ອິເມ ນ ອຸຕ຺ຕມຊາຕິກາ’’ຕິ ເອວໍ ອຕ຺ຕຸກ຺ກໍສນປຣວມ຺ຠນວເສນ ອຸປ຺ປນ຺ໂນ ມຊ຺ຊນາກາຣປ຺ປວຕ຺ໂຕ ມາໂນ ຊາຕິມໂທ ນາມ. ເສສປເທສຸປິ ເອເສວ ນໂຍ. ຕຕ຺ຖ ອາທິຈ຺ຈໂຄຕ຺ຕກສ຺ສປໂຄຕ຺ຕາທິອຸຕ຺ຕມໂຄຕ຺ຕໍ ນິສ຺ສາຍ ໂຄຕ຺ຕມໂທ. ນິຣາພາຘຕໍ, ໂຍພ຺ພຎ຺ຎໍ, ‘‘ຈິຣໍ ສຸຂໍ ຊີວິໍ ຊີວາມິ ຊີວິສ຺ສາມີ’’ຕິ ເອວໍ ຊີວິຕໍ, ພຫຸລາຠຎ຺ຈ ນິສ຺ສາຍ ຍຖາກ຺ກມໍ ອາໂຣຄ຺ຍມທາທໂຍ ວຸຕ຺ຕາ. ສຸກຕປຓີຕປຈ຺ຈຍລາຠໍ, ມານນວນ຺ທນາທິຄຣຸກາຣໍ ມຎ຺ເຎວ ປມຸຂໍ ກຕ຺ວາ ປຎ຺ຫໍ ປຸຈ຺ຉນ຺ຕິ, ປຣິວາເຣຕ຺ວາ ຄຈ຺ຉນ຺ຕີຕິ ເອວໍ ປຸເຣກ຺ຂາຣໍ, ມຫາປຣິວາຣໍ, ສຸຈິປຣິວາຣຎ຺ຈ ນິສ຺ສາຍ ຍຖາກ຺ກມໍ ສກ຺ກາຣມທາທໂຍ ຈ ເວທິຕພ຺ພາ. ໂຠໂຄ ປນ ກິຎ຺ຈາປິ ລາຠຄ຺ຄຫເຓເນວ ຄຫິໂຕ, ນິຫິຕຘນວເສນ ປເນຕ຺ຖ ¶ ລາໂຠ ເວທິຕພ຺ໂພ, ‘‘ອນ຺ນປານວຕ຺ຖາຠຣຓມາລາຄນ຺ຘາທິອຸປໂຠຄສມິທ຺ຘິວເສນາປິ ວຕ຺ຕຸໍ ວຏ຺ຏຕີ’’ຕິປິ ວທນ຺ຕິ. ສຣີຣວຓ຺ຓໍ, ຄຸຓວຓ຺ຓຎ຺ຈ ນິສ຺ສາຍ ວຓ຺ຓມໂທ. ພາຫຸສຈ຺ຈໍ, ປຏິຠານໍ, ‘‘ວຓ຺ຓໍ ພຸທ຺ຘວໍສໍ ຣາຊວໍສໍ ຊນປທວໍສໍ ຄາມວໍສໍ ຣຕ຺ຕິນ຺ທິວປຣິຈ຺ເຉທໍ ນກ຺ຂຕ຺ຕມຸຫຸຕ຺ຕໂຍຄໍ ຊານາມີ’’ຕິ ເອວໍ ຣຕ຺ຕຎ຺ຎຸຕໍ ວາ ນິສ຺ສາຍ ຍຖາກ຺ກມໍ ສຸຕມທາທໂຍ ຈ ເວທິຕພ຺ພາ. ຊາຕິປິຓ຺ຑປາຕິກຕໍ, ອນວຎ຺ຎາຕຕໍ, ອິຣິຍາປຖປາສາທິກຕໍ, ມຫິທ຺ຘິກຕຎ຺ຈ ນິສ຺ສາຍ ຍຖາກ຺ກມໍ ປິຓ຺ຑປາຕິກມທາທໂຍ. ກິຎ຺ຈາປິ ປຣິວາຣ-ຄ຺ຄຫເຓນ ຍໂສ ຄຫິໂຕ. ປຣິວາຣສ຺ສ ປນ ສວສວຕ຺ຕກຠາເວນ ປຕ຺ຖຏຕໍ ກິຕ຺ຕິຍສຎ຺ເຎວ ວາ ນິສ຺ສາຍ ຍສມໂທ. ປຣິສຸທ຺ຘສີລໍ ¶ , ອຸປຈາຣປ຺ປນາຌານໍ, ສິປ຺ປໂກສລ຺ລໍ, ສຣີຣສ຺ສ ອາໂຣຫສມ຺ປທໍ, ປຣິຓາຫສມ຺ປທໍ, ອນູນນິທ຺ໂທສອງ຺ຄປຈ຺ຈງ຺ຄຕາຍ ສຣີຣປາຣິປູຣິຎ຺ຈ ນິສ຺ສາຍ ສີລມທາທໂຍ ເວທິຕພ຺ພາ.

ອິມິນາ ເອຕ຺ຕເກນ ຐາເນນ ສວຕ຺ຖຸກໍ ມານໍ ທສ຺ເສຕ຺ວາ ອິທານິ ອວຕ຺ຖຸກເມວ ສາມຎ຺ຎໂຕ ມານໍ ທສ຺ເສນ຺ໂຕ ‘‘ມໂທ’’ຕິ ອາຫ. ປມາໂທຕິອາທີສຸ ປຎ຺ຈກາມຄຸເຓສຸ ຈິຕ຺ຕໂວສ຺ສຄ຺ຄສງ຺ຂາໂຕ ສຸຈຣິຕາເສວນາຍ, ທຸຈ຺ຈຣິຕເສວນາຍ ຈ ເຫຕຸຠູໂຕ ປມຊ຺ຊນາກາຣປ຺ປວຕ຺ໂຕ ອກຸສລຈິຕ຺ຕຸປ຺ປາໂທ ປມາໂທ ນາມ, ສ຺ວາຍໍ ສຕິໂວສ຺ສຄ຺ຄລກ຺ຂໂຓ. ວາຕຠຣິຕຠຕ຺ຕາ ວິຍ ມາຕາປິຕູສຸປິ ອໂນຓຕຠາວສງ຺ຂາໂຕ ກກ຺ຂຬມາໂນ ຖມ຺ໂຠ ນາມ, ສ຺ວາຍໍ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ອຸທ຺ຘຸມາຕຠາວລກ຺ຂໂຓ. ອຎ຺ເຎສໍ ເຄຫາທິອຸປກຣຓສມ຺ປທໍ, ວິຊ຺ຊາສມ຺ປທໍ ວາ ທິສ຺ວາ ຕທ຺ທິຄຸຓສມາຣມ຺ຠນວສປ຺ປວຕ຺ໂຕ ອກຸສລຈິຕ຺ຕຸປ຺ປາໂທ ສາຣມ຺ໂຠ ນາມ. ຄນ຺ໂຖປິ ຫິ ສາຣມ຺ຠວເສນ ອຸຄ຺ຄເຫຕຸໍ ນ ວຏ຺ຏຕິ, ອກຸສລເມວ ໂຫຕິ. ສ຺ວາຍໍ ກຣຓຸຕ຺ຕຣິຍລກ຺ຂໂຓ.

ອຕ຺ຣ ¶ ອຕ຺ຣ ວິສເຍ ອິຈ຺ຉາ ອສ຺ສາຕິ ອຕ຺ຣິຈ຺ໂຉ, ປຸຄ຺ຄໂລ, ຕສ຺ສ ຠາໂວ ອຕ຺ຣິຈ຺ຉຕາ. ເອວໍ ມຫິຈ຺ຉຕາທີສຸປິ ອຕ຺ໂຖ ເວທິຕພ຺ໂພ. ຕຕ຺ຖ ຍໍ ຍໍ ລທ຺ຘໍ, ເຕນ ເຕນ ອສນ຺ຕຸສ຺ສິຕ຺ວາ ອປຣສ຺ສ ອປຣສ຺ສ ປຕ຺ຖນາວເສນ ປວຕ຺ໂຕ ໂລໂຠ ອຕ຺ຣິຈ຺ຉຕາ. ຍາຍ ອຕ຺ຕນາ ລທ຺ຘໍ ປຓີຕມ຺ປິ ລາມກໍ ວິຍ ຂາຍຕິ, ປເຣນ ລທ຺ຘໍ ລາມກມ຺ປິ ປຓີຕໍ ວິຍ ຂາຍຕິ. ສາຍໍ ອປຣາປຣລາຠປຕ຺ຖນາລກ຺ຂຓາ. ສນ຺ຕຄຸຓວິຠາວນາວສປ຺ປວຕ຺ໂຕ ເຈວ ຕທຸປ຺ປນ຺ເນຫິ ອຕິມຫນ຺ເຕຫິປິ ວຕ຺ຖູຫິ ອສນ຺ຕຸສ຺ສນາກາຣປ຺ປວຕ຺ໂຕ ຈ ໂລໂຠ ມຫິຈ຺ຉຕາ. ຍາຍ ສມນ຺ນາຄໂຕ ປຸຄ຺ຄໂລ ປຈ຺ຈເຍຫິ ທຸປ຺ປູໂຣ ອຄ຺ຄິ ວິຍ ອຸປາທາເນນ, ສມຸທ຺ໂທ ວິຍ ຈ ອຸທເກນ. ຍາ ຈາຍໍ ສນ຺ຕຄຸຓສມ຺ຠາວນຕາ, ປຏິຄ຺ຄຫເຓ ຈ ປຣິໂຠເຄ ຈ ອມຕ຺ຕຎ຺ຎຸຕາ, ເອຕໍ ມຫິຈ຺ຉຕາລກ຺ຂຓໍ.

ອສນ຺ຕານໍ ປນ ສທ຺ຘາສີລານໍ, ມຄ຺ຄຜລາທີນຎ຺ຈ ໂລກິຍໂລກຸຕ຺ຕຣານໍ ຄຸຓານໍ ວິຠາວນາວສປ຺ປວຕ຺ໂຕ ເຈວ ຕທຸປ຺ປນ຺ເນຫິ ອຕິມຫນ຺ເຕຫິປິ ປຈ຺ຈເຍຫິ ອສນ຺ຕຸສ຺ສນາກາຣປ຺ປວຕ຺ໂຕ ຈ ໂລໂຠ ປາປິຈ຺ຉຕາ. ຍາ ຈາຍໍ ອສນ຺ຕຄຸຓສມ຺ຠາວນຕາ, ປຏິຄ຺ຄຫເຓ ຈ ປຣິໂຠເຄ ຈ ອມຕ຺ຕຎ຺ຎຸຕາ ເອຕໍ ປາປິຈ຺ຉຕາລກ຺ຂຓໍ.

ສິງ຺ຄນ຺ຕິ ວິຊ຺ຌນຏ຺ເຐນ ສິງ຺ຄໍ, ນາຄຣິກຠາວສງ຺ຂາຕສ຺ສ ກິເລສສິງ຺ຄສ຺ເສຕໍ ອຘິວຈນໍ, ຕໍ ອຕ຺ຖໂຕ ສິງ຺ຄາຣກຣຓວສປ຺ປວຕ຺ໂຕ ໂລໂຠວ. ຕິນ຺ຕິຓນ຺ຕິ ຂີຍນໍ, ຕໍ ອຕ຺ຖໂຕ ນິວາສຏ຺ຐາເນ ສຸນຂານໍ ¶ ວິຍ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎໍ ສຕ຺ຕານໍ ‘‘ຕວ ສນ຺ຕກໍ, ມມ ສນ຺ຕກ’’ນ຺ຕິ ຂິຍ຺ຍນາກາຣປ຺ປວຕ຺ໂຕ ໂທໂສວ. ຈາປລ຺ຍນ຺ຕິ ຈປລຕາ, ຕໍ ປຕ຺ຕຈີວຣາທິປຣິກ຺ຂາຣານໍ, ອຕ຺ຕຠາວສ຺ສ ຈ ມຓ຺ຑນວິຠູສນເກຬາຍນວສປ຺ປວຕ຺ໂຕ ຣາໂຄວ, ເຍນ ສມນ຺ນາຄໂຕ ຊິຓ຺ໂຓປິ ທຫໂຣ ວິຍ ໂຫຕິ. ອສຠາຄວຸຕ຺ຕີຕິ ວິສຠາຄວຸຕ຺ຕິ ວິສຠາຄກິຣິຍາ, ສາ ຄຣຸຏ຺ຐານິເຍສຸປິ ອນາທຣວເສນ ວິປຈ຺ຈນີກຄ຺ຄາຫິຕາວສປ຺ປວຕ຺ໂຕ ໂທໂສວ ¶ , ຍາຍ ສມນ຺ນາຄໂຕ ຄິລາເນປິ ມາຕາປິຕຸອາຈຣິຍຸປຊ຺ຌາຍາທິເກ ນ ໂອໂລເກຕິ, ເຕຫິ ສທ຺ຘິໍ ລາຠສກ຺ກາຣກາຣຓາ ກລຫໍ ກໂຣຕິ, ເຕສຸ ຫິໂຣຕ຺ຕປ຺ປໍ, ເຈຕິຍາທີສຸ ຈິຕ຺ຕີກາຣຎ຺ຈ ນ ປຈ຺ຈຸປຏ຺ຐເປຕິ. ອຣຕີຕິ ປນ຺ເຕສຸ ເສນາສເນສຸ, ສມຖວິປສ຺ສນາສຸ ຈ ອນຠິຣມຓາ ອຸກ຺ກຓ຺ຐິຕຕາ, ສາ ຕຖາປວຕ຺ໂຕ ອກຸສລຈິຕ຺ຕຸປ຺ປາໂທ. ຕນ຺ທີຕິ ອາລສ຺ຍໍ. ວິຊມ຺ຠິຕາຕິ ກາຍສ຺ສ ອານມນາທິອາກາເຣນ ຜນ຺ທນາ ວິຊມ຺ຠນາ. ຠຕ຺ຕສມ຺ມໂທຕິ ຠຕ຺ຕມຸຈ຺ຉາຍ ກາຍສ຺ສ ອກມ຺ມຎ຺ຎຕາ. ເຈຕໂສ ຈ ລີນຕ຺ຕນ຺ຕິ ຈິຕ຺ຕສງ຺ໂກໂຈ. ອຕ຺ຖໂຕ ປເນຕານິ ສພ຺ພານິປິ ຖິນມິທ຺ຘວເສນ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ຄິລານາກາໂຣວ.

ກຸຫນາຕິອາທີສຸ ລາຠສກ຺ກາຣສິໂລກສນ຺ນິສ຺ສິຕສ຺ສ ປາປິຈ຺ຉສ຺ສ ເຕນ ເຕນ ອຸປາເຍນ ວິມ຺ຫາປນາ ກຸຫນາ ນາມ. ສາ ຕິວິຘາ ປຈ຺ຈຍປຏິເສວນສາມນ຺ຕຊປ຺ປນອິຣິຍາປຖສຓ຺ຐາປນວເສນ. ຕຕ຺ຖ ຈີວຣາທີຫິ ນິມນ຺ຕິຕສ຺ສ ຕທຕ຺ຖິກສ຺ເສວ ສໂຕ ປາປິຈ຺ຉຕໍ ນິສ຺ສາຍ ປຏິກ຺ຂິປເນນ, ເຕ ຈ ຄຫປຕິເກ ອຕ຺ຕນິ ສຸປ຺ປຕິຏ຺ຐິຕສທ຺ເຘ ຎຕ຺ວາ ປຸນ ເຕສໍ ‘‘ອໂຫ ອຍ຺ໂຍ ອປ຺ປິຈ຺ໂຉ ນ ກິຎ຺ຈິ ປຏິຄ຺ຄຓ຺ຫິຕຸໍ ອິຈ຺ຉຕິ, ສຸລທ຺ຘໍ ວຕ ໂນ ອສ຺ສ, ສເຈ ອປ຺ປມຕ຺ຕກໍ ກິຎ຺ຈິ ປຏິຄ຺ຄຓ຺ເຫຍ຺ຍາ’’ຕິ ນານາວິເຘຫິ ອຸປາເຍຫິ ປຓີຕານິ ຈີວຣາທີນິ ອຸປນາເມນ຺ຕານໍ ຕທນຸຄ຺ຄຫກາມຕຎ຺ເຎວ ອາວິກຕ຺ວາ ປຏິຄ຺ຄຫເຓນ ຈ ຕໂຕ ປຠຸຕິ ອປິ ສກຏຠາເຣຫິ ອຸປນາມນເຫຕຸຠູຕໍ ວິມ຺ຫາປນໍ ປຈ຺ຈຍປຏິເສວນສງ຺ຂາຕາ ກຸຫນາ ນາມ. ປາປິຈ຺ຉສ຺ເສວ ປນ ສໂຕ ‘‘ໂຍ ເອວຣູປໍ ຈີວຣໍ ຘາເຣຕິ, ໂສ ສມໂຓ ມເຫສກ຺ໂຂ’’ຕິອາທິນາ ອຸຕ຺ຕຣິມນຸສ຺ສຘມ຺ມາຘິຄມປຣິທີປນວາຈາຍ ຕຖາ ຕຖາ ວິມ຺ຫາປນໍ ສາມນ຺ຕຊປ຺ປນສງ຺ຂາຕາ ກຸຫນາ ນາມ. ປາປິຈ຺ຉສ຺ເສວ ປນ ສໂຕ ສມາຫິຕສ຺ເສວ ສມ຺ຠາວນາຘິປ຺ປາຍກເຕນ ປຓິຘາຍ ສຓ຺ຐປິເຕນ ຄມນາທິອິຣິຍາປເຖນ ວິມ຺ຫາປນໍ ອິຣິຍາປຖສຓ຺ຐປນສງ຺ຂາຕາ ກຸຫນາ ນາມ.

ອາລປນາຕິອາທິນາ ¶ ປນ ວຸຕ຺ຕປຈ຺ຈຍປຏິສໍຍຸຕ຺ຕາ ວາຈາເຍວ ທສ຺ສິຕາ. ອນຸປ຺ປິຍຠາຓິຕາ, ຈາຏຸກມ຺ຍຕາ, ມຸຄ຺ຄສູປ຺ຍຕາ, ປາຣິຠຏຍຕາ ຈ ອາລປນາ ນາມ. ຕຕ຺ຖ ອາລປນາຕິອາທິໂຕວ ລປນາ. ອນຸປ຺ປິຍຠາຓິຕາຕິ ສຈ຺ຈານຸຣູປໍ, ຘມ຺ມານຸຣູປໍ ວາ ອນປໂລເກຕ຺ວາ ປຸນປ຺ປຸນໍ ປິຍຠຓນໍ. ຈາຏຸກມ຺ຍຕາຕິ ¶ ນີຈວຸຕ຺ຕິຕາ, ອຕ຺ຕານໍ ເຫຏ຺ຐໂຕ ຐເປຕ຺ວາ ປວຕ຺ຕນໍ. ມຸຄ຺ຄສູປ຺ຍຕາຕິ ມຸຄ຺ຄສູປສທິສຕາ, ອປກ຺ກມຸຄ຺ຄສທິເສນ ອປ຺ປສຈ຺ເຈນ ສມນ຺ນາຄຕວຈນຕາ. ປາຣິຠຏຍຕາຕິ ກຸລທາຣການໍ ອງ຺ເກນ ປຣິຫຣຓາທິກໍ ປຣິຠຏສ຺ສ ກິຈ຺ຈໍ. ເອວມຍໍ ສພ຺ໂພປິ ກິຣິຍາເຠໂທ ‘‘ລປນາ’’ຕ຺ເວວ ວຸຈ຺ຈຕິ. ປເຣສໍ ປນ ປຈ຺ຈຍທານສຎ຺ຎາຊນກໍ ກາຍວຈີກມ຺ມໍ ເນມິຕ຺ຕິກຕາ ນາມ, ຍາ ‘‘ປຣິກໂຖຠາສນິມິຕ຺ຕກມ຺ມ’’ນ຺ຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ. ອກ຺ໂກສນວມ຺ຠນຄຣຫຓາທີຫິ ຍຖາ ທາຍໂກ ອວຓ຺ຓໍ ຠາຍຕິ, ເອວໍ ຕໍ ນິປ຺ປີຬນໍ ນິປ຺ເປສິກຕາ ນາມ. ອຍໍ ຫິ ຍສ຺ມາ ເວຬຸເປສິກາຍ ວິຍ ອພ຺ຠງ຺ຄໍ ອິມາຍ ປຣສ຺ສ ຄຸຓໍ ນິປ຺ເປເສຕິ ນິປຸຎ຺ຉຕິ, ຍສ຺ມາ ວາ ຄນ຺ຘຊາຕໍ ປິສິຕ຺ວາ ຄນ຺ຘມຄ຺ຄນາ ວິຍ ປຣຄຸເຓ ນິປ຺ປິສິຕ຺ວາ ວິຈຸຓ຺ເຓຕ຺ວາ ເອສາ ລາຠມຄ຺ຄນາ ໂຫຕິ, ຕສ຺ມາ ‘‘ນິປ຺ເປສິກຕາ’’ຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ. ເອກສ຺ມິໍ ປນ ກຸເລ ລທ຺ຘາມິສໍ ອຎ຺ຎຕ຺ຖ ທານວເສນ ລາເຠນ ລາຠສ຺ສ ປຕ຺ຖນາ ລາເຠນ ລາຠໍ ນິຊິຄີສນາ ນາມ. ອິເມ ຈ ກຸຫນາທໂຍ ປຎ຺ຈປິ ຕຖາ ຕຖາ ປວຕ຺ຕາ ໂລຠາທິອກຸສລຈິຕ຺ຕຸປ຺ປາທາຕິ ເວທິຕພ຺ພາ. ‘‘ເສຍ຺ໂຍຫມສ຺ມີ’’ຕິອາທໂຍ ທ຺ວາທສ ມານາ ເຫຏ຺ຐາ ສໍໂຍຊນໂຄຈ຺ຉເກ ວຸຕ຺ຕານຸສາເຣນ ສຸວິຎ຺ເຎຍ຺ຍາວ. ຕຕ຺ຖ ຈ ອາທິໂຕ ຕໂຍ ມານາ ປຸຄ຺ຄລໍ ອນິສ຺ສາຍ ຊາຕິໂຄຕ຺ຕຣູປໂຠຄສິປ຺ປສຸຕາທິມານວຕ຺ຖຸວເສເນວ ກຖິຕາ, ຕໂຕ ປຣໍ ປນ ນວ ມານາ ເສຍ຺ຍສທິສຫີນປຸຄ຺ຄເລ ນິສ຺ສາຍ ກຖິຕາ.

ເອວເມເຕຫິ ທ຺ວາທສຫິ ປເທຫິ ສວຕ຺ຖຸເກ ມາເນ ກເຖຕ຺ວາ ອິທານິ ອວຕ຺ຖຸກໍ ທສ຺ເສຕຸໍ ‘‘ມາໂນ’’ຕິອາທິ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕໂຕ ¶ ປຣໍ ອຕິມາໂນຕິອາທີສຸ ‘‘ຊາຕິອາທີຫິ ມຍາ ສທິໂສ ນຕ຺ຖີ’’ຕິ ອຕິກ຺ກມິຕ຺ວາ ມຎ຺ຎນາວເສນ ປວຕ຺ໂຕ ມາໂນ ອຕິມາໂນ ນາມ. ‘‘ອິເມ ມຍາ ປຸພ຺ເພ ສທິສາ, ອິທານິ ອຫໍ ເສຏ຺ໂຐ, ອິເມ ຫີນຕຣາ’’ຕິ ອຸປ຺ປນ຺ໂນ ມາໂນ ຠາຣາຕິຠາໂຣ ວິຍ ມານາຕິມາໂນ ນາມ. ອຕ຺ຕານໍ ປນ ອວມຎ຺ຎນາວເສນ ປວຕ຺ໂຕ ມາໂນ ໂອມາໂນ ນາມ, ໂສ ‘‘ຫີໂນຫມສ຺ມີ’’ຕິ ປວຕ຺ຕຫີນມານສທິໂສວ. ອນຘິຄເຕສຸ ອຣິຍຘມ຺ເມສຸ ‘‘ອຘິຄຕາ ມຍາ’’ຕິ ອຸປ຺ປນ຺ໂນ ມາໂນ ອຘິກມານຕ຺ຕາ ອຘິມາໂນ ນາມ, ອຍໍ ປນ ໂສຕາປນ຺ນາທິອຣິຍສາວການໍ ‘‘ອຫໍ ສກທາຄາມີ’’ຕິອາທິນາ ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ເຕສໍ ມຄ຺ຄຜລນິພ຺ພານປຫີນກິເລສາວສິຏ຺ຐກິເລສປຈ຺ຈເວກ຺ຂເຓນ ອຣິຍຄຸຓປຏິເວເຘ ນິກ຺ກງ຺ຂຕ຺ຕາ. ທຸສ຺ສີລສ຺ສ ປນ ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊເຕວ, ສີລວໂຕປິ ປຣິຈ຺ຈຕ຺ຕກມ຺ມຏ຺ຐານສ຺ສ ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ປຣິສຸທ຺ຘສີລສ຺ເສວ ປນ ສຸທ຺ຘສມຖລາຠິໂນ, ສຸທ຺ຘວິປສ຺ສນາລາຠິໂນ, ຕທຸຠຍລາຠິໂນ ວາ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ. ເຕສຸ ຕທຸຠຍລາຠີ ອຣຫຕ຺ເຕ ເອວ ອຘິມຎ຺ຎິຕ຺ວາ ປຕິຏ຺ຐາຕິ ສຸວິກ຺ຂມ຺ຠິຕກິເລສຕ຺ຕາ, ປຣິມທ຺ທິຕສງ຺ຂາຣຕ຺ຕາ ຈ, ອິຕເຣ ໂສຕາປນ຺ນາທີສຸປີຕິ ເວທິຕພ຺ພາ. ປຎ຺ຈສຸ ປນ ຂນ຺ເຘສຸ ‘‘ອຫມສ຺ມີ’’ຕິອາທິນາ ປວຕ຺ໂຕ ມາໂນ ອສ຺ມິມາໂນ ¶ ນາມ. ປາປເກນ ປນ ປຣູປຆາຕເກນ ກມ຺ມາຍຕນສິປ຺ປາຍຕນວິຊ຺ຊາຏ຺ຐານາທິນາ ອຕ຺ຕານໍ ເສຍ຺ຍາທິໂຕ ຊປ຺ປນວເສນ ປວຕ຺ໂຕ ມາໂນ ມິຈ຺ຉາມາໂນ ນາມ.

ຎາຕິວິຕກ຺ໂກຕິອາທີສຸ ‘‘ມຍ຺ຫໍ ຎາຕກາ ສຸຂຊີວິໂນ ສມ຺ປຕ຺ຕິຍຸຕ຺ຕາ’’ຕິ ເອວໍ ເຄຫສິຕເປເມນ ຎາຕເກ ອຸທ຺ທິສ຺ສ ອຸປ຺ປນ຺ໂນ ວິຕກ຺ໂກ ຎາຕິວິຕກ຺ໂກ ນາມ, ‘‘ຎາຕກາ ຂຍໍ ຄຕາ ວຍໍ ຄຕາ ສທ຺ຘາ ປສນ຺ນາ’’ຕິອາທິນາ ປນ ເນກ຺ຂມ຺ມສິໂຕ ຎາຕິວິຕກ຺ໂກ ນາມ ນ ໂຫຕິ. ເອວໍ ຊນປທວິຕກ຺ເກປິ, ຕສ຺ສ ປນ ‘‘ອມ຺ຫາກໍ ຊນປໂທ ສຸຠິກ຺ໂຂ ສຸນ຺ທໂຣ’’ຕິອາທິນາ ປວຕ຺ຕິອາກາໂຣ ເວທິຕພ຺ໂພ. ອມຣຕ຺ຖາຍ ວິຕກ຺ໂກ, ອມໂຣ ¶ ວາ ວິຕກ຺ໂກຕິ ອມຣວິຕກ຺ໂກ. ຕຕ຺ຖ ໂຍ ອຸກ຺ກຸຏິກປ຺ປຘານາທີຫິ ທຸກ຺ເຂ ນິຊ຺ຊິຓ຺ເຓ ສມ຺ປຣາເຍ ອຕ຺ຕາ ສຸຂີ ອມໂຣ ໂຫຕີຕິ ເອວໍ ປວຕ຺ໂຕ, ໂສ ອມຣຕ຺ຖາຍ ວິຕກ຺ໂກ ນາມ. ໂຍ ປນ ທິຏ຺ຐິຄຕິກສ຺ສ ເອກສ຺ມິໍ ປກ຺ເຂ ອສຓ຺ຐຫິຕ຺ວາ ‘‘ເອວມ຺ປິ ເມ ໂນ, ຕຖາປິ ເມ ໂນ, ອຎ຺ຎຖາປິ ເມ ໂນ’’ຕິອາທິນາ ອມຣມຈ຺ໂຉ ວິຍ ຄເຫຕຸໍ ອສກ຺ກຸເຓຍ຺ຍຕາຍ ປວຕ຺ໂຕ, ໂສ ອມໂຣ ວິຕກ຺ໂກ ນາມ. ຕໍ ທຸວິຘມ຺ປິ ເອກໂຕ ກຕ຺ວາ ອິຘ ‘‘ອມຣວິຕກ຺ໂກ’’ຕິ ວຸຕ຺ໂຕ.

ອນຸທ຺ທຍຕາ ປຕິຣູປເກນ ປນ ຄິຫີຫິ ສຫໂສກິສຫນນ຺ທິຕາທິວເສນ ເຄຫສິຕເປເມນ ຍຸຕ຺ໂຕ ປຣານຸທ຺ທຍຕາປຏິສໍຍຸຕ຺ໂຕ ວິຕກ຺ໂກ ນາມ. ລາເຠນ ເຈວ ສກ຺ກາເຣນ ຈ ກິຕ຺ຕິສທ຺ເທນ ຈ ສທ຺ຘິໍ ອາຣມ຺ມຓກຣຓວເສນ ຍຸຕ຺ໂຕ ເຄຫສິໂຕ ວິຕກ຺ໂກ ລາຠສກ຺ກາຣສິໂລກປຏິສໍຍຸຕ຺ໂຕ ວິຕກ຺ໂກ ນາມ, ຕສ຺ສ ປນ ‘‘ອໂຫ ວຕ ເມ ລາຠາທໂຍ ອຸປ຺ປຊ຺ເຊຍ຺ຍຸ’’ນ຺ຕິອາທິນາ ປວຕ຺ຕິອາກາໂຣ ເວທິຕພ຺ໂພ. ‘‘ອໂຫ ວຕ ມໍ ປເຣ ນ ອວຊາເນຍ຺ຍຸ’’ນ຺ຕິ ອຸປ຺ປນ຺ໂນ ເຄຫສິໂຕ ວິຕກ຺ໂກ ອນວຎ຺ຎຕ຺ຕິປຏິສໍຍຸຕ຺ໂຕ ວິຕກ຺ໂກ ນາມ. ເອກກໍ.

ທຸກາທີສຸ ໂກຘາທໂຍ ເຫຏ຺ຐາ ວຸຕ຺ຕຕ຺ເຖ ວຊ຺ເຊຕ຺ວາ ອວເສສານຎ຺ເຎວ ວຓ຺ຓນາ ໂຫຕິ. ຕຕ຺ຖ ທຸເກສຸ ຕາວ ອຸປນາໂຫຕິອາທີສຸ ປຸພ຺ພຠາເຄ ໂກໂຘ ‘‘ອກ຺ໂກຈ຺ຉິມ’’ນ຺ຕິອາທິນາ ອາເສວເນນ ອປຣກາເລ ເວຣຈິຕ຺ເຕ ທຬ຺ຫຕຣໍ ອາພທ຺ໂຘ ອຸປນາໂຫ ນາມ, ເຍນ ສມນ຺ນາຄໂຕ ເວຣໍ ນິສ຺ສຊ຺ຊິຕຸໍ ນ ສກ຺ໂກຕິ ວສາເຕລມກ຺ຂິຕປິໂລຕິກາ ວິຍ, ໂສຘິຍມານມ຺ປິສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ປຣິສຸຊ຺ຌຕິ, ສ຺ວາຍໍ ເວຣຸປນິພນ຺ຘນລກ຺ຂໂຓ.

ປຣຄຸຓໍ ປນ ວິນາເສຕ຺ວາ ຕຕ຺ຖ ໂທສມກ຺ຂນວເສນ ປວຕ຺ໂຕ ໂກໂຘ ມກ຺ໂຂ ນາມ. ອຍໍ ຫິ ປຐມຕຣໍ ¶ ອຕ຺ຕໂນ ຈິຕ຺ຕໍ ຄູໂຖ ວິຍ ຄູຖຄ຺ຄາຫກໍ ຫຕ຺ຖໍ ມກ຺ເຂຕິ, ປຈ຺ຉາ ¶ ປຣນ຺ຕິ ‘‘ມກ຺ໂຂ’’ຕິ ວຸຕ຺ໂຕ, ສ຺ວາຍໍ ປຣຄຸຓມກ຺ຂນລກ຺ຂໂຓ. ປຬາເສຕີຕິ ປຬາໂສ, ປຣສ຺ສ ຄຸເຓ ທສ຺ເສຕ຺ວາ ອຕ຺ຕໂນ ຄຸເຓຫິ ສເມ ກໂຣຕີຕິ ອຕ຺ໂຖ. ຕຖາປວຕ຺ໂຕ ໂລໂຠ, ສ຺ວາຍໍ ຍຸຄຄ຺ຄາຫລກ຺ຂໂຓ.

ທ຺ວາຣຕ຺ຕເຍປິ ວິຊ຺ຊມານສ຺ເສວ ໂທສສ຺ສ ປຏິຈ຺ຉາທນໂຕ ຈກ຺ຂຸໂມຫນມາຍາ ວິຍາຕິ ມາຍາ, ສາ ກຕໂທສປຏິຈ຺ຉາທນລກ຺ຂຓາ. ສຐສ຺ສ ຠາໂວ, ກມ຺ມໍ ວາ ສາເຐຍ຺ຍໍ, ເກຣາຏິຍໍ, ຕໍ ອວິຊ຺ຊມານຄຸຓປ຺ປກາສນລກ຺ຂຓໍ.

ອນຊ຺ຊວາທໂຍ ເຫຏ຺ຐາ ວຸຕ຺ຕອຊ຺ຊວາທິປຏິປກ຺ຂອກຸສລວເສນ ເວທິຕພ຺ພາ. ອຊ຺ຌຕ຺ຕສໍໂຍຊນນ຺ຕິອາທີສຸ ອຊ຺ຌຕ຺ຕນ຺ຕິ ກາມຠໂວ, ຕຕ຺ຖ ສຕ຺ເຕ ພນ຺ຘນວເສນ ປວຕ຺ຕານິ ປຎ຺ໂຈຣມ຺ຠາຄິຍສໍໂຍຊນານິ ອຊ຺ຌຕ຺ຕສໍໂຍຊນໍ ນາມ. ພຫິທ຺ຘາຕິ ຣູປາຣູປຠໂວ. ຕຕ຺ຖ ພນ຺ຘນວເສນ ປວຕ຺ຕານິ ປຎ຺ຈ ອຸທ຺ຘມ຺ຠາຄິຍສໍໂຍຊນານິ ພຫິທ຺ຘາສໍໂຍຊນໍ ນາມ. ກາມຠເວ ຫິ ສຕ຺ຕານໍ ອາລໂຍ ພຫຸໂກ, ນ ອິຕເຣສຸ, ຕສ຺ມາ ໂສ ອຊ຺ຌຕ຺ຕໍ ອິຕເຣ ຈ ພຫິທ຺ຘາຕິ ເວທິຕພ຺ພາ. ທຸກໍ.

ຕິເກສຸ ປນ ໂລຠາທີນິ ຕີຓິ ອກຸສລມູລານິ ນາມ. ກາມພ຺ຍາປາທວິຫິໍສາສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ວິຕກ຺ກາ ຕໂຍ ອກຸສລວິຕກ຺ກາ ນາມ. ເຕ ເອວ ສຎ຺ຎາສີເສນ ຕິສ຺ໂສ ອກຸສລສຎ຺ຎາ. ສຠາວຏ຺ເຐນ ຕິສ຺ໂສ ອກຸສລຘາຕຸໂຍຕິ ຈ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ. ກາຍວຈີມໂນທຸຈ຺ຈຣິຕານິ ຕີຓິ ທຸຈ຺ຈຣິຕານິ ນາມ, ຕານິ ທ຺ວາຣຕ຺ຕຍປ຺ປວຕ຺ຕານໍ ປາຓາຕິປາຕາທີນໍ, ສພ຺ພາກຸສລານໍ ວາ ວເສນ ໂຍເຊຕພ຺ພານິ. ສຸຕ຺ຕນ຺ຕປຣິຍາເຍນ ປນ ທິຏ຺ຐາສວວຊ຺ຊິຕາ ກາມາສວາທໂຍ ຕໂຍ ອາສວາ ນາມ. ສກ຺ກາຍທິຏ຺ຐິວິຈິກິຈ຺ຉາສີລພ຺ພຕປຣາມາສາ ຕີຓິ ສໍໂຍຊນານິ ນາມ.

ກາມຕຓ຺ຫາ ຠວຕຓ຺ຫາ ວິຠວຕຓ຺ຫາ ຈ ຕິສ຺ໂສ ຕຓ຺ຫາ ນາມ. ຕຕ຺ຖ ສສ຺ສຕທິຏ຺ຐິສຫຄໂຕ ຣາໂຄ ຠວຕຓ຺ຫາ, ອຸຈ຺ເຉທທິຏ຺ຐິສຫຄໂຕ ¶ ຣາໂຄ ວິຠວຕຓ຺ຫາ, ອວເສສາ ປນ ສພ຺ພາປິ ຕຓ຺ຫາ ກາມຕຓ຺ຫາ. ກາມຘາຕຸປຏິສໍຍຸຕ຺ໂຕ ວາ ຣາໂຄ ກາມຕຓ຺ຫາ, ຣູປາຣູປຘາຕຸປຏິສໍຍຸຕ຺ໂຕ ຠວຕຓ຺ຫາ, ອຸຈ຺ເຉທທິຏ຺ຐິສຫຄໂຕ ວິຠວຕຓ຺ຫາຕິ ເວທິຕພ຺ພາ. ກາມຕຓ຺ຫາ ຣູປຕຓ຺ຫາ ອຣູປຕຓ຺ຫາ ຈ ອປຣາປິ ຕິສ຺ໂສ ຕຓ຺ຫາ ນາມ. ຣູປຕຓ຺ຫາ ອຣູປຕຓ຺ຫາ ນິໂຣຘຕຓ຺ຫາ ຈ ປຸນ ອປຣາປິ ຕິສ຺ໂສ ຕຓ຺ຫາ ນາມ. ຕຕ຺ຖ ນິໂຣຘຕຓ຺ຫາຕິ ອຸຈ຺ເຉທທິຏ຺ຐິສຫຄໂຕ. ກາເມສນາ ຠເວສນາ ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິເຍສນາ ຈ ຕິສ຺ໂສ ເອສນາ ນາມ. ຕຕ຺ຖ ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິເຍສນາຕິ ສສ຺ສຕຸຈ຺ເຉທທິຏ຺ຐິສງ຺ຂາຕພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍສ຺ສ ຄເວສນາ. ‘‘ເສຍ຺ໂຍຫມສ຺ມີຕິ ¶ ວິຘາ, ສທິໂສຫມສ຺ມີຕິ ວິຘາ, ຫີໂນຫມສ຺ມີຕິ ວິຘາ’’ຕິ ເອວໍ ວຸຕ຺ຕມານວິຘາ ຕິສ຺ໂສ ວິຘາ ນາມ. ມາໂນ ຫິ ເສຍ຺ຍາທິວເສນ ວິທຫນໂຕ ມຎ຺ຎນໂຕ ‘‘ວິຘາ’’ຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ. ຊາຕິຊຣາມຣຓານິ ປຏິຈ຺ຈ ອຸປ຺ປນ຺ນານິ ຠຍານິ ຕີຓິ ຠຍານິ ນາມ. ‘‘ອຕີຕໍ ວາ ອທ຺ຘານໍ ອາຣພ຺ຠາ’’ຕິອາທິນາ ວຸຕ຺ຕານິ ຕີຓິ, ພຸທ຺ຘາທີສຸ ກງ຺ຂນວິຈິກິຈ຺ຉນວເສນ ປວຕ຺ຕາ ຕິສ຺ໂສ ອວິຊ຺ຊາ ຕີຓິ ຕມານິ ນາມ. ວິຈິກິຈ຺ຉາສີເສນ ຕສ຺ສ ວິຠງ຺ເຄ ຕໍສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ອວິຊ຺ຊາວ ວຸຕ຺ຕາ, ຕສ຺ສາ ເອວ ປຏິຈ຺ຉາທກຕ຺ເຕນປິ ຕມຠາວໂຕຕິ ທຏ຺ຐພ຺ພໍ.

ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ປນ ສຕ຺ຕສ຺ສ ສຸຂາທິກໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ຕໍ ສພ຺ພໍ ປຸພ຺ເພກຕເຫຕູຕິ ເອກໍ ຕິຕ຺ຖາຍຕນໍ, ອິສ຺ສຣນິມ຺ມານເຫຕູຕິ ທຸຕິຍໍ, ອເຫຕຸອປ຺ປຈ຺ຈຍາຕິ ຕຕິຍນ຺ຕິ ອິມານິ ຕີຓິ ຕິຕ຺ຖາຍຕນານິ ນາມ. ຕຕ຺ຖ ປຐມວາທີ ກຸສລາກຸສລກິຣິຍອຸຕຸຈິຕ຺ຕາຫາຣາທິກໍ, ຄຕິອຸປຘິອາທິກໍ, ສປ຺ປຸຣິສູປນິສ຺ສຍສທ຺ຘມ຺ມສ຺ສວນາທິກຎ຺ຈ ສພ຺ພໍ ປຈ຺ຈຍປຈ຺ຈຍຸປ຺ປນ຺ນໍ ປຏິກ຺ຂິປິຕ຺ວາ ເອກໍ ກມ຺ມວິປາກເມວ ສມ຺ປຏິຈ຺ຉຕິ, ອິຕເຣ ປນ ທ຺ເວປິ ສພ຺ພໍ ເຫຕຸໍ ປຏິກ຺ຂິປິຕ຺ວາ ອິສ຺ສຣເຫຕຸກໍ, ອເຫຕຸກຎ຺ຈ ສມ຺ປຏິຈ຺ຉນ຺ຕິ, ເຕສໍ ຕິຓ຺ຓໍ ວາທານໍ ວເສເນວ ປໂຍຊນາຠາວາທິໂຕ ຍຖານຸຣູປໍ ໂທໂສ ຎາຕພ຺ໂພ. ຄນ຺ຖວິຕ຺ຖາຣຠເຍນ ປເນຕ຺ຖ ນ ວິຕ຺ຖາຣຍິມ຺ຫ.

ຣາຄໂທສໂມຫາ ¶ ປນ ຕໂຍ ປລິໂພຘຏ຺ເຐນ ກິຎ຺ຈນາ ນາມ. ເຕ ເອວ ຫິ ກິເລສຏ຺ເຐນ ອງ຺ຄຓານິ, ມລີນຠາວກຣຓຏ຺ເຐນ ມລານິ, ປກ຺ຂລນປາຕເຫຕຸໂຕ ວິສມານິ ຈ ໂຫນ຺ຕິ. ປາຓາຕິປາຕາທີນິ ກາຍວຈີມໂນວິສມານິ ອປຣານິປິ ຕີຓິ ວິສມານິ ນາມ. ຣາຄໂທສໂມຫາ ອນຸທຫນຏ຺ເຐນ ຕໂຍ ອຄ຺ຄີ, ກສຏນິໂຣຊຏ຺ເຐນ ກສາວາ ຈ ໂຫນ຺ຕິ. ປາຓາຕິປາຕາທີນິ ກາຍກສາວາທໂຍ ປນ ອປເຣປິ ຕໂຍ ກສາວາ ນາມ. ອສ຺ສາທທິຏ຺ຐິຕ຺ຕິເກ ກາມປຣິໂຠເຄ ‘‘ນຕ຺ຖິ ກາເມສຸ ໂທໂສ’’ຕິ ເອວໍ ປວຕ຺ຕາ ສສ຺ສຕທິຏ຺ຐິ ອສ຺ສາທທິຏ຺ຐິ ນາມ. ວີສຕິວຕ຺ຖຸກາ ປນ ອຕ຺ຕທິຏ຺ຐິ ອຕ຺ຕານໍ ອນຸຄຕຕ຺ຕາ ອຕ຺ຕານຸທິຏ຺ຐິ ນາມ. ຕສ຺ສາ ປນ ‘‘ຣູປໍ ອຕ຺ຕໂຕ ສມນຸປສ຺ສຕິ, ຣູປວນ຺ຕໍ ວາ ອຕ຺ຕານໍ, ອຕ຺ຕນິ ວາ ຣູປໍ, ຣູປສ຺ມິໍ ວາ ອຕ຺ຕານໍ ສມນຸປສ຺ສຕີ’’ຕິ ເອວໍ ຣູປກ຺ຂນ຺ເຘ ຈຕສ຺ໂສ ທິຏ຺ຐິໂຍ. ເອວໍ ເສສກ຺ຂນ຺ເຘສຸປີຕິ ວີສຕິວຕ຺ຖຸກຕາ ເວທິຕພ຺ພາ.

ຕຕ຺ຖ ຈ ຣູປໍ ອຕ຺ຕໂຕທິອາທິນາ ປຎ຺ຈກ຺ຂນ຺ເຘ ອຕ຺ຕໂຕ ຄຫຓວເສນ ປວຕ຺ຕາ ປຎ຺ຈ ອຸຈ຺ເຉທທິຏ຺ຐິໂຍ, ເສສາ ປນ ສສ຺ສຕທິຏ຺ຐິໂຍຕິ ເວທິຕພ຺ພາ. ‘‘ນຕ຺ຖິ ທິນ຺ນ’’ນ຺ຕິອາທິນຍປ຺ປວຕ຺ຕາ ປນ ນຕ຺ຖິກທິຏ຺ຐິ ມິຈ຺ຉາທິຏ຺ຐິ ນາມ, ລາມກທິຏ຺ຐີຕິ ອຕ຺ໂຖ. ອຣຕິຕ຺ຕິເກ ປາຓິເລຑ຺ຑຸທຓ຺ຑາທີຫິ ສຕ຺ຕານໍ ¶ ວິຫິໍສນາ ວິເຫສາ ນາມ. ທ຺ວາຣຕ຺ຕຍປ຺ປວຕ຺ຕອກຸສລຘມ຺ມສ຺ສ ຈຣິຍາ ອຘມ຺ມຈຣິຍາ ນາມ. ໂທວຈສ຺ສຕາຕິເກ ສາວ ກາມພ຺ຍາປາທວິຫິໍສາສຎ຺ຎາ ນານາຣມ຺ມເຓສຸ ປວຕ຺ຕິໂຕ, ນານາຠູຕຕ຺ຕາ ຈ ນານຕ຺ຕສຎ຺ຎາ ນາມ. ອຸທ຺ຘຈ຺ຈຕ຺ຕິເກ ກຸສີຕສ຺ສ ຠາໂວ ໂກສຊ຺ຊໍ, ປມາໂທວ. ອນາທຣິຍຕ຺ຕິເກ ໂອວາທສ຺ສ ອນາທິຍນວສປ຺ປວຕ຺ໂຕ ໂກໂຘ ອນາທຣິຍໍ ນາມ. ອສ຺ສທ຺ຘິຍຕ຺ຕິເກ ຣຕນຕ຺ຕຍກມ຺ມຜລານໍ ອສທ຺ທຫນວສປ຺ປວຕ຺ຕາ ອກຸສລຘມ຺ມາ ອສ຺ສທ຺ຘິຍໍ ນາມ. ປຎ຺ຈວິຘມຈ຺ຉຣິຍວເສນ ‘‘ເທຫີ’’ຕິ ວຈນສ຺ສ ອຊານນາ ອວທຎ຺ຎຸຕາ ນາມ.

ອຸທ຺ຘຈ຺ຈຕ຺ຕິເກ ¶ ມນຈ຺ຉຏ຺ເຐສຸ ອິນ຺ທ຺ຣິເຍສຸ ອຄຸຕ຺ຕທ຺ວາຣຕາ ອສໍວໂຣ ນາມ. ກາຍິກວາຈສິກວີຕິກ຺ກໂມ ທຸສ຺ສີລ຺ຍໍ ນາມ. ອຣິຍຕ຺ຕິເກ ພຸທ຺ຘປຈ຺ເຈກພຸທ຺ຘສາວການໍ ທສ຺ສໂນປາສນາທີສຸ ອນິຈ຺ຉາ ອຣິຍານໍ ອທສ຺ສນກມ຺ຍຕາ ນາມ. ໂພຘິປກ຺ຂິກສທ຺ຘມ຺ມສ຺ສ ສວນຘາຣຓາທີສຸ ອນິຈ຺ຉາ ສທ຺ຘມ຺ມໍ ອໂສຕຸກມ຺ຍຕາ ນາມ. ປຣສ຺ສ ໂທສາໂຣປເນ ຣນ຺ຘຄເວສິຕາສງ຺ຂາໂຕ ອຸປາຣມ຺ໂຠວ ອຸປາຣມ຺ຠຈິຕ຺ຕຕາ ນາມ. ມຸຏ຺ຐສ຺ສຈ຺ຈຕ຺ຕິເກ ອຸທ຺ຘຈ຺ຈໍ ເຈຕໂສ ວິກ຺ເຂໂປ ນາມ. ອໂຍນິໂສມນສິກາຣຕ຺ຕິເກ ‘‘ອນິຈ຺ເຈ ນິຈ຺ຈ’’ນ຺ຕິອາທິນາ, ສຈ຺ຈປຏິປກ຺ຂວເສນ ວາ ອນຸປາຍມນສິກາຣສງ຺ຂາຕໍ ອາວຊ຺ຊນຈິຕ຺ຕໍ ອໂຍນິໂສມນສິກາໂຣ ນາມ. ມິຈ຺ຉາທິຏ຺ຐິມິຈ຺ຉາສງ຺ກປ຺ປາທໂຍ ອຏ຺ຐ ມິຈ຺ຉາມຄ຺ຄາ ກຸມ຺ມຄ຺ໂຄ ນາມ, ມິຈ຺ຉາມຄ຺ຄສ຺ສ ອາເສວນາ ກຸມ຺ມຄ຺ຄເສວນາ ນາມ. ຖິນມິທ຺ຘໍ ເຈຕໂສ ຈ ລີນຕ຺ຕໍ ນາມ. ຕິກໍ.

ຈຕຸກ຺ເກສຸ ຈີວຣາທີສຸ ຈຕູສຸ ປຈ຺ຈເຍສຸ ‘‘ກຕ຺ຖ ມນາປໍ ລຠິສ຺ສາມີ’’ຕິ ຕຓ຺ຫາຍ ອຸປ຺ປາໂທ ຈຕ຺ຕາໂຣ ຕຓ຺ຫຸປ຺ປາທາ ນາມ. ນ ຄຈ຺ຉນ຺ຕິ ເອຕາຫິ ອຣິຍາຕິ ອຄຕິໂຍ, ຉນ຺ທໂທສໂມຫຠຍາ. ຕາ ຫິ ອຄນ຺ຕພ຺ພມຄ຺ຄຄມນານິ ອກຕ຺ຕພ຺ພກຣຓານິ ຈຕ຺ຕາຣິ ອຄຕິຄມນານິ ນາມ. ຕຕ຺ຖ ຉນ຺ໂທຕິ ປກ຺ຂປາຕຣາໂຄ. ຠຍນ຺ຕິ ຕຖາປວຕ຺ໂຕ ໂທໂສ. ອນິຈ຺ຈາທີສຸ ‘‘ນິຈ຺ຈໍ ສຸຂໍ ອຕ຺ຕາ ສຸຠ’’ນ຺ຕິ ເອວໍ ປວຕ຺ຕາ ຈຕ຺ຕາໂຣ ວິປຣິຍາສາ ວິປຣີຕໂຕ ຘມ຺ເມ ເອສນໂຕ. ເຕສຸ ວາ ອາສນໂຕ ປວິສນໂຕ ຈຕ຺ຕາໂຣ ວິປຣິຍາສາ ນາມ. ເຕ ສຎ຺ຎາຈິຕ຺ຕທິຏ຺ຐິວິປຣິຍາສວເສນ ປຈ຺ເຈກໍ ຕໂຍ ຕໂຍ ຫຸຕ຺ວາ ທ຺ວາທສ ໂຫນ຺ຕິ. ເຕສຸ ອນິຈ຺ເຈ ນິຈ຺ຈໍ, ອນຕ຺ຕນິ ອຕ຺ຕາຕິ ສຎ຺ຎາຈິຕ຺ຕທິຏ຺ຐິວິປຣິຍາສາ ຉ, ທຸກ຺ເຂ ສຸຂໍ, ອສຸເຠ ສຸຠນ຺ຕິ ທິຏ຺ຐິວິປຣິຍາສາ ທ຺ເວ ຈາຕິ ອຏ຺ຐ ໂສຕາປຕ຺ຕິມຄ຺ເຄນ ປຫີຍນ຺ຕິ, ອສຸເຠ ສຸຠນ຺ຕິ ສຎ຺ຎາຈິຕ຺ຕວິປຣິຍາສາ ທ຺ເວ ອນາຄາມິມຄ຺ເຄນ, ທຸກ຺ເຂ ສຸຂນ຺ຕິ ສຎ຺ຎາຈິຕ຺ຕວິປຣິຍາສາ ທ຺ເວ ອຣຫຕ຺ຕມຄ຺ເຄນາຕິ ເວທິຕພ຺ພາ.

ອທິຏ຺ເຐ ¶ ¶ ທິຏ຺ຐໍ, ອສຸເຕ ສຸຕໍ, ອມຸເຕ ມຸຕໍ, ອວິຎ຺ຎາເຕ ວິຎ຺ຎາຕນ຺ຕິ ເອວໍ ປວຕ຺ຕາ ຈຕ຺ຕາໂຣ ອນຣິຍໂວຫາຣາ ນາມ. ທິຏ຺ຐາທີສຸ ປນ ອທິຏ຺ຐໍ ອສຸຕໍ ອມຸຕໍ ອວິຎ຺ຎາຕນ຺ຕິ ເອວໍ ປວຕ຺ຕາ ອປເຣປິ ຈຕ຺ຕາໂຣ ອນຣິຍໂວຫາຣາ ນາມ. ອິເມ ຈ ປຸຣິເມຫິ ສທ຺ຘິໍ ອຏ຺ຐ ອນຣິຍໂວຫາຣາຕິປິ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ. ປາຓາຕິປາຕອທິນ຺ນາທານກາເມສຸມິຈ຺ຉາຈາຣມຸສາວາທາ ຈຕ຺ຕາຣິ ທຸຈ຺ຈຣິຕານິ ນາມ. ມຸສາວາທາທິວຈີທຸຈ຺ຈຣິຕານິ ອປຣານິປິ ຈຕ຺ຕາຣິ ວຈີທຸຈ຺ຈຣິຕານິ ນາມ. ຊາຕິຊຣາພ຺ຍາຘິມຣຓຠຍານິ ຈຕ຺ຕາຣິ ຠຍານິ ນາມ. ຣາຊໂຈຣອຄ຺ຄິອຸທກຠຍານິ ຈຕ຺ຕາຣິ, ສມຸທ຺ທໍ ໂອໂຣຫນ຺ຕສ຺ສ ປນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນການິ ອູມິກຸມ຺ຠີລອາວຏ຺ຏສຸສຸກາຠຍານິ ຈ ຈຕ຺ຕາຣິ, ອຕ຺ຕານຸວາທປຣານຸວາທທຓ຺ຑທຸຄ຺ຄຕິຠຍານິ ຈຕ຺ຕາຣິ ຈາຕິ ອິມານິ ວາ ອປຣານິ ຕີຓິ ຈຕຸກ຺ການິ ຈຕ຺ຕາຣິ ຠຍານິ ນາມ. ຕຕ຺ຖ ສຸສຸກາຕິ ຈຓ຺ຑມຈ຺ຉາ. ສພ຺ພານິປິ ເຈຕານິ ຠຍານິ ປຏິຆຈິຕ຺ຕານີຕິ ເວທິຕພ຺ພານິ. ສພ຺ພໍ ສຸຂທຸກ຺ຂາທິກໍ ສຍໍກຕໍ ປຣໍກຕໍ ອຸຠຍກຕໍ ອຘິຈ຺ຈສມຸປ຺ປນ຺ນນ຺ຕິ ເອວໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊມານາ ອິມາ ຈຕສ຺ໂສ ທິຏ຺ຐິໂຍ ນາມ. ຈຕຸກ຺ກໍ.

ປຎ຺ຈເກສຸ ປຎ຺ໂຈຣມ຺ຠາຄິຍາຕິອາທີສຸ ໂອຣໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ກາມຘາຕຸ ເຫຏ຺ຐາຠາວໂຕ, ຕຕ຺ຖ ອຸປປຕ຺ຕິນິປ຺ຜາທນໂຕ ຕໍ ໂອຣໍ ຠຊນ຺ຕີຕິ ສກ຺ກາຍທິຏ຺ຐິວິຈິກິຈ຺ຉາສີລພ຺ພຕປຣາມາສກາມຣາຄປຏິຆາ ປຎ຺ຈ ໂອຣມ຺ຠາຄິຍສໍໂຍຊນານິ ນາມ. ອຸທ຺ຘນ຺ຕິ ຣູປາຣູປຘາຕຸ ອຸປຣິຠາວໂຕ, ຕໍ ວຸຕ຺ຕນເຍນ ຠຊນ຺ຕີຕິ ຣູປຣາຄອຣູປຣາຄມານອຸທ຺ຘຈ຺ຈອວິຊ຺ຊາ ປຎ຺ຈ ອຸທ຺ຘມ຺ຠາຄິຍສໍໂຍຊນານິ ນາມ. ຣາຄໂທສໂມຫມານທິຏ຺ຐິໂຍ ປຎ຺ຈ ລຄ຺ຄນຏ຺ເຐນ ສງ຺ຄາ ນາມ. ເຕ ເອວ ປຎ຺ຈ ອນຸປວິສນຏ຺ເຐນ, ຕຸທນຏ຺ເຐນ ຈ ປຎ຺ຈ ສລ຺ລາ ນາມ. ສຕ຺ຖຸຘມ຺ມສງ຺ຆສິກ຺ຂາສຸ ກງ຺ຂນານິ ຈຕ຺ຕາຣິ, ສພ຺ຣຫ຺ມຈາຣີສຸ ກຸປິຕຈິຕ຺ຕຕາ ຈາຕິ ອິເມ ປຎ຺ຈ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ຖທ຺ຘກຈວຣຂາຓຸກຠາວກຣຓຕ຺ຕາ ເຈໂຕຂິລາ ນາມ. ກາເມສຸ ອວີຕຣາໂຄ. ກາເຍ…ເປ… ຣູເປ…ເປ… ຍາວທຕ຺ຖໍ ຠຸຎ຺ຊິຕ຺ວາ ເສຍ຺ຍສຸຂໍ ¶ ປສ຺ສສຸຂໍ ມິທ຺ຘສຸຂໍ ອນຸຍຸຕ຺ໂຕ ວິຫຣຕິ, ອຎ຺ຎຕຣໍ ເທວນິກາຍໍ ປຓິຘາຍ ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍໍ ຈຣຕີຕິ ເອວໍ ປວຕ຺ຕາ ປຎ຺ຈ ຘມ຺ມາ ຈິຕ຺ຕໍ ພນ຺ຘິຕ຺ວາ ມຸຏ຺ຐິຍໍ ກຕ຺ວາ ວິຍ ຄຫຓໂຕ ເຈຕໂສວິນິພນ຺ຘາ ນາມ. ຕຕ຺ຖ ກາເຍຕິ ອຊ຺ຌຕ຺ຕິເກ ກາເຍ, ຣູເປຕິ ພຫິທ຺ຘາຣູເປ. ສຎ຺ຎີ ອຕ຺ຕາ, ອສຎ຺ຎີ ອຕ຺ຕາ, ເນວສຎ຺ຎີນາສຎ຺ຎີ ອຕ຺ຕາ, ສໍວິຊ຺ຊມາໂນ ປນ ອຕ຺ຕາ ອຸຈ຺ຉິຊ຺ຊຕິ, ທິຏ຺ຐຘມ຺ມນິພ຺ພານໍ ວາ ປາປຸຓາຕີຕິ ເອວໍ ປວຕ຺ຕາ ປຎ຺ຈ ທິຏ຺ຐິໂຍ ນາມ.

ປາຓາຕິປາຕາທິມຊ຺ຊປານປຣິໂຍສານາ ປຎ຺ຈ ເວຣກຣຓຏ຺ເຐນ ເວຣາ ນາມ. ຎາຕິໂຠຄໂຣຄສີລທິຏ຺ຐິພ຺ຍສນານິ ປຎ຺ຈ ພ຺ຍສນາ ນາມ. ຕຕ຺ຖ ພ຺ຍສນາຕິ ວິນາສສຫຊາຕາ, ຕໂຕ ອຸປ຺ປນ຺ນາ ອກຸສລາ ¶ . ພຫຸຊນສ຺ສ ອປ຺ປິຍຕາ, ເວຣພຫຸລຕາ, ວຊ຺ຊພຫຸລຕາ, ສມ຺ມູຬ຺ຫມຣຓໍ, ອປາຍຄມນນ຺ຕິ ອິເມ ປຎ຺ຈ ອກ຺ຂນ຺ຕິຍາ ອາທີນວາ, ອນຘິວາສນາຍ ໂທສາຕິ ອຕ຺ໂຖ. ອາຊີວກຠຍໍ ອສິໂລກຠຍໍ ປຣິສສາຣຊ຺ຊຠຍໍ ມຣຓຠຍໍ ທຸຄ຺ຄຕິຠຍນ຺ຕິ ອິມານິ ປຎ຺ຈ ຠຍານິ ນາມ. ຍາວທຕ຺ຖໍ ປຎ຺ຈກາມຄຸຓປຣິໂຠເຄນ ເຈວ ປຐມຊ຺ຌານາທີຫິ ຈຕູຫິ ຌາເນຫິ ຈາຕິ ປຎ຺ຈຫິ ກາຣເຓຫິ ອຕ຺ຕາ ປຣມທິຏ຺ຐຘມ຺ມນິພ຺ພານປ຺ປຕ຺ໂຕ ໂຫຕີຕິ ປວຕ຺ຕາ ວາທາ ປຎ຺ຈ ທິຏ຺ຐຘມ຺ມນິພ຺ພານວາທາ ນາມ. ປຎ຺ຈກໍ.

ຉກ຺ເກສຸ ປນ ໂກໂຘ ມກ຺ໂຂ ອິສ຺ສາ ສາເຐຍ຺ຍໍ ປາປິຈ຺ຉຕາ ສນ຺ທິຏ຺ຐິປຣາມາສິຕາຕິ ອິມານິ ຉ ວິວາທມູລານິ. ມນາປິເຍສຸ ຣູປາທີສຸ ຉສຸ ອາຣມ຺ມເຓສຸ ຉນ຺ທຣາໂຄຕິ ອິເມ ຉ ຉນ຺ທຣາຄາ ເຄຫສິຕາ ຘມ຺ມາ ນາມ. ອມນາປິເຍສຸ ຉສຸ ອາຣມ຺ມເຓສຸ ປຏິໂຆ ຉ ວິໂຣຘວຕ຺ຖູນິ ນາມ. ວິໂຣໂຘ ເອວ ວຕ຺ຖຸ ວິໂຣຘວຕ຺ຖຸ. ຉສຸ ອາຣມ຺ມເຓສຸ ຕຓ຺ຫາວ ຉ ຕຓ຺ຫາກາຍາ ນາມ. ສຕ຺ຖຸຘມ຺ມສງ຺ຆສິກ຺ຂາສຸ, ອປ຺ປມາເທ, ປຏິສນ຺ຖາເຣ ຈ ອຄາຣວາ ຉ ອຄາຣວາ ນາມ. ກມ຺ມາຣາມຕາ, ຠສ຺ສນິທ຺ທາສງ຺ຄຓິກສໍສຄ຺ຄປປຎ຺ຈາຣາມຕາ ຈ ຉ ປຣິຫານິຍາ ຘມ຺ມາ ນາມ, ປຣິຫານິກຣາຕິ ອຕ຺ໂຖ. ຕຕ຺ຖ ສວນທສ຺ສນສມຸລ຺ລປນປຣິໂຠຄກາຍສໍສຄ຺ເຄສຸ ¶ ປຎ຺ຈສຸ ຍຸຕ຺ຕປຍຸຕ຺ຕຕາ ສໍສຄ຺ຄາຣາມຕາ. ຕຓ຺ຫາມານທິຏ຺ຐິປປຎ຺ເຈສຸ ຍຸຕ຺ຕປຍຸຕ຺ຕຕາ ປປຎ຺ຈາຣາມຕາຕິ ເວທິຕພ຺ພໍ. ກມ຺ມຠສ຺ສນິທ຺ທາສງ຺ຄຓິກາຣາມຕາ ຈຕ຺ຕາໂຣ, ໂທວຈສ຺ສຕາ, ປາປມິຕ຺ຕຕາ ທ຺ເວ ຈາຕິ ອິເມ ອປເຣປິ ຉ ປຣິຫານິຍາ ຘມ຺ມາ ນາມ.

ໂສມນສ຺ສຏ຺ຐານິເຍສຸ ຣູປາທີສຸ ຉສຸ ອາຣມ຺ມເຓສຸ ອຸປ຺ປນ຺ນາ ເຄຫສິຕໂສມນສ຺ສສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ວິຈາຣາ ໂສມນສ຺ສຸປວິຈາຣາ ນາມ, ວິຕກ຺ກາທໂຍ ຘມ຺ມາ, ຕໍສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ຈາຕິ ຄເຫຕພ຺ພາ. ເອສ ນໂຍ ອິຕຣທ຺ວເຍປິ. ອຎ຺ຎາຓສຫິຕາ ປເນຕ຺ຖ ເວທນຸເປກ຺ຂາ ອຸເປກ຺ຂາຕິ ເວທິຕພ຺ພາ, ຍາ ‘‘ອຎ຺ຎາຓຸເປກ຺ຂາ’’ຕິປິ ວຸຈ຺ຈຕິ. ອິຏ຺ຐານິຏ຺ຐມຊ຺ຌຕ຺ເຕສຸ ຉສຸ ອາຣມ຺ມເຓສຸ ຍຖາກ຺ກມໍ ອຸປ຺ປນ຺ນາ ເວທນາ ‘‘ຉ ເຄຫສິຕານິ ໂສມນສ຺ສານີ’’ຕິອາທິນາ ຉກ຺ກຕ຺ຕເຍນ ວຸຕ຺ຕາ. ‘‘ອຕ຺ຖິ ເມ ອຕ຺ຕາ’’ຕິ ວາ, ‘‘ນຕ຺ຖິ ເມ ອຕ຺ຕາ’’ຕິ ວາ, ‘‘ອຕ຺ຕນາ ວາ ອຕ຺ຕານໍ ສຎ຺ຊານາມີ’’ຕິ ວາ, ‘‘ອຕ຺ຕນາ ວາ ອນຕ຺ຕານໍ ສຎ຺ຊານາມີ’’ຕິ ວາ, ‘‘ອຕ຺ຕນາ ວາ ອຕ຺ຕານໍ ສຎ຺ຊານາມີ’’ຕິ ວາ, ‘‘ໂສ ເມ ອຍໍ ອຕ຺ຕາ ກາຣໂກ ເວທໂກ ນິຈ຺ໂຈ ຘຸໂວ’’ຕິ ເອວໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊມານາ ອິມາ ຉ ທິຏ຺ຐິໂຍ ນາມ. ຕຕ຺ຖ ອຕ຺ຖີຕິ ສສ຺ສຕທິຏ຺ຐິ. ນຕ຺ຖີຕິ ອຸຈ຺ເຉທທິຏ຺ຐິ. ປຎ຺ຈປິ ຂນ຺ເຘ ‘‘ອຕ຺ຕາ’’ຕິ ຄເຫຕ຺ວາ ສຎ຺ຎາກ຺ຂນ຺ເຘນ ເສສານໍ ຊານນວເສນ ອຕ຺ຕນາ ວາ ອຕ຺ຕານໍ ສຎ຺ຊານາມີຕິ ທິຏ຺ຐິ, ສຎ຺ຎາກ຺ຂນ຺ຘໍ ປນ ‘‘ອຕ຺ຕາ’’ຕິ, ອິຕເຣ ຈ ‘‘ອນຕ຺ຕາ’’ຕິ ຄເຫຕ຺ວາ ອຕ຺ຕນາ ວາ ອນຕ຺ຕານໍ ສຎ຺ຊານາມີຕິ ທິຏ຺ຐິ, ສຎ຺ຎາກ຺ຂນ຺ຘໍ ¶ ປນ ‘‘ອນຕ຺ຕາ’’ຕິ, ອິຕເຣ ຈ ‘‘ອຕ຺ຕາ’’ຕິ ຄເຫຕ຺ວາ ອນຕ຺ຕນາ ວາ ອຕ຺ຕານໍ ສຎ຺ຊານາມີຕິ ທິຏ຺ຐິ ຈ ເວທິຕພ຺ພາ. ຉກ຺ກໍ.

ສຕ຺ຕເກສຸ ປນ ກາມຣາຄປຏິຆມານທິຏ຺ຐິວິຈິກິຈ຺ຉາຠວຣາຄອວິຊ຺ຊາ ສຕ຺ຕ ຖາມຄຕຏ຺ເຐນ, ອປ຺ປຫີນຏ຺ເຐນ ຈ ຈິຕ຺ຕສນ຺ຕາເນ ອນຸ ອນຸ ສຍນໂຕ ອນຸສຍາ ນາມ. ເຕ ເອວ ສຕ຺ເຕ ວຏ຺ຏສ຺ມິໍ ສໍໂຍຊນໂຕ ສໍໂຍຊນານິ. ສມຸທາຈາຣວເສນ ປຣິຍຸຏ຺ຐານໂຕ ປຣິຍຸຏ຺ຐານາຕິ ເວທິຕພ຺ພາ. ອສ຺ສທ຺ຘິຍໍ ¶ ອຫິຣິກໍ ອໂນຕ຺ຕປ຺ປໍ ອປ຺ປສ຺ສຸຕຕາ ໂກສຊ຺ຊໍ ມຸຏ຺ຐສ຺ສຈ຺ຈໍ ທຸປ຺ປຎ຺ຎຕາຕິ ອິເມ ສຕ຺ຕ ອສຕໍ ອສປ຺ປຸຣິສານໍ, ອສນ຺ຕາ ວາ ລາມກາ ຘມ຺ມາຕິ ອສທ຺ຘມ຺ມາ ນາມ. ປາຓາຕິປາຕາທໂຍ ກາຍວຈີທຸຈ຺ຈຣິຕານິ ສຕ຺ຕ ທຸຈ຺ຈຣິຕານິ ນາມ. ມາໂນ ອຕິມາໂນ ມານາຕິມາໂນ ໂອມາໂນ ອຘິມາໂນ ອສ຺ມິມາໂນ ມິຈ຺ຉາມາໂນຕິ ອິເມ ສຕ຺ຕ ມານາ ນາມ. ‘‘ມນຸສ຺ສໂລເກ ມາຕາເປຕ຺ຕິກສມ຺ຠໂວ ອຕ຺ຕາ ອຸຈ຺ຉິຊ຺ຊຕິ, ຕຖາ ຉສຸ ເທວໂລເກສຸ ທິພ຺ໂພ ກພຬີກາຣຠກ຺ໂຂ ອຕ຺ຕາ, ຣູປໂລເກ ຣູປີ ມໂນມໂຍ ອຕ຺ຕາ, ຈຕູສຸ ອຣູປຠເວສຸ ຈຕຸພ຺ພິໂຘ ອຣູປີ ອຕ຺ຕາ ຕຕ຺ຖ ຕຕ຺ຖ ອຸຈ຺ຉິຊ຺ຊຕິ ວິນສ຺ສຕິ ນ ໂຫຕິ ປຣໍ ມຣຓາ’’ຕິ ເອວໍ ປວຕ຺ຕາ ສຕ຺ຕ ອຸຈ຺ເຉທທິຏ຺ຐິໂຍ ສຕ຺ຕ ທິຏ຺ຐິໂຍ ນາມ. ເອຕ຺ຖ ຈ ອາທິໂຕ ຕິສ຺ໂສ ທິຏ຺ຐິໂຍ ຣູປກ຺ຂນ຺ຘໍ ອຕ຺ຕໂຕ ຄເຫຕ຺ວາ ປວຕ຺ຕາ ອຸຈ຺ເຉທທິຏ຺ຐິໂຍ, ເສສາ ຈຕສ຺ໂສ ອຣູປກ຺ຂນ຺ເຘຕິ ຎາຕພ຺ພາ. ສຕ຺ຕກໍ.

ອຏ຺ຐເກສຸ ປນ ໂລໂຠ ໂທໂສ ໂມໂຫ ມາໂນ ທິຏ຺ຐິ ວິຈິກິຈ຺ຉາ ຖິນໍ ອຸທ຺ຘຈ຺ຈຎ຺ຈາຕິ ອຏ຺ຐ ກິເລສວຕ຺ຖູນິ ນາມ. ‘‘ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ກມ຺ມໍ ກຕ຺ຕພ຺ພໍ ເມ’’ຕິ ເອກໍ, ຕຖາ ‘‘ກຕໍ ເມ’’ຕິ, ‘‘ມຄ຺ໂຄ ເມ ຄນ຺ຕພ຺ໂພ’’ຕິ, ‘‘ຄໂຕ’’ຕິ, ‘‘ອປ຺ປກໍ ເມ ຠຸຕ຺ຕ’’ນ຺ຕິ, ‘‘ສຸຠຸຕ຺ຕ’’ນ຺ຕິ, ‘‘ອາພາໂຘ ເມ ອຸປ຺ປນ຺ໂນ’’ຕິ, ‘‘ອຈິຣວຸຏ຺ຐິໂຕ ເຄລຎ຺ຎາ’’ຕິ ເອກນ຺ຕິ ອິມານິ ອຏ຺ຐ ກຸສີຕວຕ຺ຖູນິ ນາມ, ກຸສີຕສ຺ສ ໂກສຊ຺ຊກາຣຓານີຕິ ອຕ຺ໂຖ. ລາເຠ ອລາເຠ ຈ ຍເສ ອຍເສ ຈ ປສໍສາຍ ນິນ຺ທາຍ ຈ ສຸເຂ ທຸກ຺ເຂ ຈ ຍຖາກ຺ກມໍ ຣາຄໂທເສຫິ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ປຏິຫນນໍ ອຏ຺ຐສຸ ໂລກຘມ຺ເມສຸ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ປຏິຆາໂຕ ນາມ. ເຫຏ຺ຐາ ທ຺ວີຫິ ຈຕຸກ຺ເກຫິ ວຸຕ຺ຕາ ອຏ຺ຐ ອນຣິຍໂວຫາຣາ ນາມ. ມິຈ຺ຉາທິຏ຺ຐິມິຈ຺ຉາສງ຺ກປ຺ປາທໂຍ ອຏ຺ຐ ມິຈ຺ຉຕ຺ຕາ ນາມ. ຠິກ຺ຂູຫິ ວິຊ຺ຊມານາຍ ອາປຕ຺ຕິຍາ ໂຈທິຍມານສ຺ສ ‘‘ນ ສຣາມີ’’ຕິ ນິພ຺ເພຐນໍ ເອກໍ, ‘‘ຕ຺ວໍ ພາໂລ’’ຕິອາທິນາ ¶ ໂຈທກປຏິປ຺ຜຣຓໍ ເອກໍ, ຕຖາ ‘‘ຕຸວໍ ເຈຕມາປນ຺ໂນ’’ຕິ ໂຈທກສ຺ສ ປຈ຺ຈາໂຣປນໍ, ອຎ຺ເຎນຎ຺ຎໍ ປຏິຈຣຓໍ, ສງ຺ເຆ ພາຫາວິກ຺ເຂປຠຓນໍ, ຕຸຓ຺ຫີຠາເວນ ວິເຫຐນໍ, ສງ຺ຆໍ, ໂຈທກຎ຺ຈ ອນາທິຍິຕ຺ວາ ປກ຺ກມນໍ, ໂຈທນາຠຍາ ສິກ຺ຂາປຈ຺ຈກ຺ຂານນ຺ຕິ ອິເມ ອຏ຺ຐ ປຸຣິສໂທສາ ນາມ. ອສຎ຺ຎີ ອຕ຺ຕາ ຣູປີ, ອຣູປີ ¶ , ຣູປີ ຈ ອຣູປີ ຈ, ເນວຣູປີນາຣູປີ, ອນ຺ຕວາ, ອນນ຺ຕວາ, ອນ຺ຕວາ ຈ ອນນ຺ຕວາ ຈ, ເນວນ຺ຕວານານນ຺ຕວາຕິ ເອວໍ ປວຕ຺ຕາ ອຏ຺ຐ ອສຎ຺ຎີວາທາ ນາມ. ເນວສຎ຺ຎີນາສຎ຺ຎີ ອຕ຺ຕາ ຣູປີ ອຣູປີຕິອາທິນາ ປວຕ຺ຕາ ອຏ຺ຐ ເນວສຎ຺ຎີນາສຎ຺ຎີວາທາ ນາມ. ອຏ຺ຐກໍ.

ນວເກສຸ ປນ ‘‘ອນຕ຺ຖໍ ເມ ອຈຣິ, ຈຣຕິ, ຈຣິສ຺ສຕິ, ປິຍສ຺ສ ເມ ອນຕ຺ຖໍ ອຈຣິ, ຈຣຕິ, ຈຣິສ຺ສຕິ, ອປ຺ປິຍສ຺ສ ເມ ອຕ຺ຖໍ ອຈຣິ, ຈຣຕິ, ຈຣິສ຺ສຕີ’’ຕິ ເອວໍ ປວຕ຺ຕາ ນວ ອາຆາຕາ ເອວ ອາຆາຕວຕ຺ຖູນິ ນາມ. ໂກໂຘ ມກ຺ໂຂ ອິສ຺ສາ ມຈ຺ຉຣິຍໍ ມາຍາ ສາເຐຍ຺ຍໍ ມຸສາວາໂທ ປາປິຈ຺ຉຕາ ມິຈ຺ຉາທິຏ຺ຐີຕິ ອິມານິ ນວ ປຸຣິສມລານິ ນາມ. ‘‘ເສຍ຺ຍສ຺ສ ເສຍ຺ໂຍຫມສ຺ມີ’’ຕິອາທໂຍ ນວວິຘາ ມານາ ນາມ. ‘‘ຕຓ຺ຫໍ ປຏິຈ຺ຈ ປຣິເຍສນາ, ປຣິເຍສນໍ ປຏິຈ຺ຈ ລາໂຠ, ຕໍ ປຏິຈ຺ຈ ວິນິຈ຺ຉໂຍ, ຕໍ ປຏິຈ຺ຈ ຉນ຺ທຣາໂຄ, ຕໍ ປຏິຈ຺ຈ ອຊ຺ໂຌສານໍ, ຕຖາ ປຣິຄ຺ຄໂຫ, ມຈ຺ຉຣິຍໍ, ອາຣກ຺ໂຂ, ອາຣກ຺ຂາຘິກຣຓໍ ທຓ຺ຑາທານສຕ຺ຖາທານກລຫວິຄ຺ຄຫວິວາທາທິອເນເກ ປາປກາ ຘມ຺ມາ’’ຕິ ເອວໍ ວຸຕ຺ຕາ ອິເມ ນວ ຕຓ຺ຫາມູລກາ ຘມ຺ມາ ນາມ. ຕຕ຺ຖ ວິນິຈ຺ຉໂຍຕິ ຎາຓຕຓ຺ຫາທິຏ຺ຐິວິຕກ຺ກວເສນ ຈຕູສຸ ວິນິຈ຺ຉເຍສຸ ວິຕກ຺ກວິນິຈ຺ຉໂຍ ອິຘ ອຘິປ຺ເປໂຕ. ລາຠໍ ຫິ ລຠິຕ຺ວາ ‘‘ອິທໍ ຣູປາຣມ຺ມຓຕ຺ຖາຍ, ອິທໍ ສທ຺ທາຣມ຺ມຓາທິອຕ຺ຖາຍາ’’ຕິ ເອວໍ ວິຕກ຺ເກເນວ ວິນິຈ຺ຉໂຍ. ຉນ຺ທຣາໂຄ ທຸພ຺ພລຣາໂຄ, ອຊ຺ໂຌສານນ຺ຕິ ພລວສນ຺ນິຏ຺ຐານໍ. ປຣິຄ຺ຄໂຫຕິ ຕຓ຺ຫາທິຏ຺ຐິວເສນ ປຣິຄ຺ຄຫກຣຓນ຺ຕິ ເວທິຕພ຺ພໍ. ‘‘ອສ຺ມີ’’ຕິ, ‘‘ອຫມສ຺ມີ’’ຕິ, ‘‘ອຍມຫມສ຺ມີ’’ຕິ, ‘‘ຠວິສ຺ສ’’ນ຺ຕິ, ‘‘ຣູປີ ຠວິສ຺ສ’’ນ຺ຕິ, ‘‘ອຣູປີ ຠວິສ຺ສ’’ນ຺ຕິ, ‘‘ສຎ຺ຎີ ຠວິສ຺ສ’’ນ຺ຕິ, ‘‘ອສຎ຺ຎີ ¶ ຠວິສ຺ສ’’ນ຺ຕິ, ‘‘ເນວສຎ຺ຎີນາສຎ຺ຎີ ຠວິສ຺ສ’’ນ຺ຕິ ເອວໍ ວຸຕ຺ຕານິ ອິມານິ ນວ ຈລນຏ຺ເຐນ ອິຎ຺ຊິຕານິ ນາມ. ອິມາເນວ ມຎ຺ຎນຏ຺ເຐນ ມຎ຺ຎິຕານິ, ວິປ຺ຜນ຺ທນໂຕ ວິປ຺ຜນ຺ທິຕານິ, ປປຎ຺ຈນໂຕ ປປຎ຺ຈິຕານິ, ຕາເນວ ເຕຫິ ເຕຫິ ກາຣເຓຫິ ສງ຺ຂຕຕ຺ຕາ ສງ຺ຂຕານິ ຈ ນາມ ໂຫນ຺ຕິ. ສພ຺ເພຫິ ເຕຫິ ປຎ຺ຈຫິ ນວເກຫິ ມາໂນ ເອວ ກຖິໂຕ. ໂສປິ ຫິ ‘‘ອສ຺ມີ’’ຕິອາທີຫິ ສຎ຺ຎີຫິ ຈ ອາກາເຣຫິ ທິຏ຺ຐິ ວິຍ ປວຕ຺ຕຕີຕິ. ນວກໍ.

ທສເກສຸ ປນ ໂລໂຠ ໂທໂສ ໂມໂຫ ມາໂນ ທິຏ຺ຐິ ວິຈິກິຈ຺ຉາ ຖິນໍ ອຸທ຺ຘຈ຺ຈໍ ອຫິຣິກໍ ອໂນຕ຺ຕປ຺ປນ຺ຕິ ອິເມ ທສ ກິເລສາ ເອວ ກິເລສວຕ຺ຖູນິ ນາມ. ‘‘ອນຕ຺ຖໍ ເມ ອຈຣີ’’ຕິອາທໂຍ ນວ ຂາຓຸກຓ຺ຏກາທີສຸ ອຏ຺ຐານອາຆາເຕນ ສທ຺ຘິໍ ທສ ອາຆາຕວຕ຺ຖູນິ ນາມ. ປາຓາຕິປາຕາທໂຍ ທສ ອກຸສລກມ຺ມປຖາ ນາມ. ກາມຣາຄສໍໂຍຊນໍ ປຏິຆມານທິຏ຺ຐິວິຈິກິຈ຺ຉາສີລພ຺ພຕປຣາມາສຠວຣາຄອິສ຺ສາມຈ຺ຉຣິຍອວິຊ຺ຊາສໍໂຍຊນນ຺ຕິ ອິມານິ ທສ ສໍໂຍຊນານິ ນາມ. ມິຈ຺ຉາທິຏ຺ຐິມິຈ຺ຉາສງ຺ກປ຺ປາທໂຍ ¶ ອຏ຺ຐ, ມິຈ຺ຉາຎາຓມິຈ຺ຉາວິມຸຕ຺ຕີຫິ ສທ຺ຘິໍ ທສ ມິຈ຺ຉຕ຺ຕາ ນາມ. ຕຕ຺ຖ ມິຈ຺ຉາຎາຓນ຺ຕິ ປາປກິຣິຍາສຸ ອຸປາຍຈິນ຺ຕາວເສນ ເຈວ ປາປກໍ ກຕ຺ວາ ‘‘ສຸກຕໍ ມຍາ’’ຕິ ປຈ຺ຈເວກ຺ຂຓວເສນ ຈ ປວຕ຺ໂຕ ໂມໂຫ. ມິຈ຺ຉາວິມຸຕ຺ຕີຕິ ອວິມຸຕ຺ຕສ຺ເສວ ສໂຕ ວິມຸຕ຺ຕສຎ຺ຎິຕາ. ‘‘ນຕ຺ຖິ ທິນ຺ນໍ, ນຕ຺ຖິ ຍິຏ຺ຐ’’ນ຺ຕິອາທີຫິ ທສຫິ ອາກາເຣຫິ ປວຕ຺ຕໍ ນຕ຺ຖິກທສ຺ສນໍ ທສວຕ຺ຖຸກາ ມິຈ຺ຉາທິຏ຺ຐິ ນາມ. ‘‘ສສ຺ສໂຕ ໂລໂກ, ຕຖາ ອສສ຺ສໂຕ, ອນ຺ຕວາ, ອນນ຺ຕວາ, ຕໍ ຊີວໍ ຕໍ ສຣີຣ’’ນ຺ຕິ ວາ, ‘‘ອຎ຺ຎໍ ຊີວໍ ອຎ຺ຎໍ ສຣີຣ’’ນ຺ຕິ ວາ, ‘‘ໂຫຕິ ຕຖາຄໂຕ ປຣໍ ມຣຓາ’’ຕິ ວາ, ‘‘ນ ໂຫຕິ…ເປ… ໂຫຕິ ຈ ນ ໂຫຕິ ຈ, ເນວ ໂຫຕິ ນ ນ ໂຫຕິ ຕຖາຄໂຕ ປຣໍ ມຣຓາ’’ຕິ ວາ ເອວໍ ປວຕ຺ຕາ ທສວຕ຺ຖຸກາ ອນ຺ຕຄ຺ຄາຫິກາ ທິຏ຺ຐິ ນາມ. ຕຕ຺ຖ ໂລໂກຕິ ຂນ຺ຘາທໂຍ, ‘‘ອນ຺ຕວາ’’ຕິ ອິທໍ ປຣິຕ຺ຕໍ ກສິຓຊ຺ຌານໍ ສນ຺ຘາຍ ວຸຕ຺ຕໍ. ‘‘ອນນ຺ຕວາ’’ຕິ ອິທໍ ວິປຸລນ຺ຕິ ຄເຫຕພ຺ພໍ. ຕຖາຄໂຕຕິ ສຕ຺ໂຕ. ທສກໍ.

ອຏ຺ຐາຣສເກສຸ ¶ ຕຓ຺ຫາວິຈຣິຕານີຕິ ຕຓ຺ຫາສມຸທາຈາຣາ ຕຓ຺ຫາປວຕ຺ຕິໂຍ. ອຊ຺ຌຕ຺ຕິກສ຺ສຸປາທາຍາຕິ ອຊ຺ຌຕ຺ຕິກໍ ຂນ຺ຘປຎ຺ຈກໍ ອຸປາທາຍ. ອິທໍ ຫິ ອຸປໂຍຄຕ຺ເຖ ສາມິວຈນໍ. ຕຕ຺ຖ ‘‘ອສ຺ມີຕິ ໂຫຕິ, ອິຕ຺ຖສ຺ມີຕິ ໂຫຕິ, ເອວສ຺ມີຕິ ໂຫຕິ, ອຎ຺ຎຖາສ຺ມີຕິ ໂຫຕິ, ຕຖາ ຠວິສ຺ສນ຺ຕິ, ອິຕ຺ຖໍ ຠວິສ຺ສນ຺ຕິ, ເອວໍ ຠວິສ຺ສນ຺ຕິ, ອຎ຺ຎຖາ ຠວິສ຺ສນ຺ຕິ ໂຫຕິ, ຕຖາ ອສ຺ມີຕິ, ສາຕສ຺ມີຕິ ໂຫຕິ, ຕຖາ ສິຍນ຺ຕິ, ອິຕ຺ຖໍ ສິຍນ຺ຕິ, ເອວໍ ສິຍນ຺ຕິ, ອຎ຺ຎຖາ ສິຍນ຺ຕິ ໂຫຕິ, ຕຖາ ອປາຫໍ ສິຍນ຺ຕິ, ອປາຫໍ ອິຕ຺ຖໍ ສິຍນ຺ຕິ, ອປາຫໍ ເອວໍ ສິຍນ຺ຕິ, ອປາຫໍ ອຎ຺ຎຕາ ສິຍນ຺ຕິ ໂຫຕີ’’ຕິ ເອວໍ ວຸຕ຺ຕານິ ອິມານິ ອຊ຺ຌຕ຺ຕິກສ຺ສຸປາທາຍ ອຏ຺ຐາຣສ ຕຓ຺ຫາວິຈຣິຕານິ ນາມ.

ຕຕ຺ຖ ອສ຺ມີຕິ ໂຫຕີຕິ ອຊ຺ຌຕ຺ຕິເກສຸ ຂນ຺ຘປຎ຺ຈເກສຸ ສມູຫໂຕ ‘‘ອຫມສ຺ມີ’’ຕິ ຄຫເຓ ສຕີຕິ ອຕ຺ໂຖ. ເອວໍ ປນ ຄຫເຓ ສຕິ ຕໂຕ ປຣໍ ອນຸປນິຘາຍ, ອຸປນິຘາຍ ວາຕິ ທ຺ວິຘາ ຄຫຓໍ ໂຫຕິ. ຕຕ຺ຖ ອນຸປນິຘາຍາຕິ ອຎ຺ຎໍ ອາກາຣໍ ອນຸປນິຘາຍ ອນຸປຄມ຺ມ ສກຠາວເມວາຣມ຺ມຓໍ ກຕ຺ວາ ອິຕ຺ຖສ຺ມີຕິ ໂຫຕິ. ຕສ຺ສ ‘‘ຂຕ຺ຕິຍາທີສຸ ອິທໍປກາໂຣ ອຫ’’ນ຺ຕິ ຕຓ຺ຫາມານທິຏ຺ຐິວເສນ ຄຫຓໍ ໂຫຕີຕິ ອຕ຺ໂຖ. ອຸປນິຘາຍ ຄຫຓໍ ປນ ທຸວິຘໍ ໂຫຕິ ສມໂຕ ຈ ອສມໂຕ ຈ. ຕຕ຺ຖ ສມໂຕ ຄຫຓໍ ເອວສ຺ມີຕິ ອິທໍ, ຕສ຺ສ ຍຖາ ອຍໍ ຂຕ຺ຕິໂຍ, ພ຺ຣາຫ຺ມຓາທໂຍ ວາ ເທວມນຸສ຺ສຣູປີອຣູປິອາທໂຍ ວາ, ເອວມຫມສ຺ມີຕິ ອຕ຺ໂຖ. ອຎ຺ຎຖາສ຺ມີຕິ ອິທໍ ປນ ອສມໂຕ ຄຫຓໍ, ຕສ຺ສ ຍຖາ ອິເມ ຂຕ຺ຕິຍາທໂຍ, ຕໂຕ ອຎ຺ຎຖາ ອຫໍ ຫີໂນ ວາ ອຘິໂກ ວາຕິ ອຕ຺ໂຖ. ອິມານິ ຕາວ ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນວເສນ ຈຕ຺ຕາຣິ ຕຓ຺ຫາວິຈຣິຕານິ, ຠວິສ຺ສນ຺ຕິອາທີນິ ປນ ຈຕ຺ຕາຣິ ອນາຄຕວເສນ ¶ ວຸຕ຺ຕານິ. ເຕສໍ ປຸຣິມຈຕຸກ຺ເກ ວຸຕ຺ຕນຍວເສນ ອຕ຺ໂຖ ເວທິຕພ຺ໂພ. ຕຕ຺ຖ ອສ຺ມີຕິອາທິທ຺ວຍໍ ສສ຺ສຕຸຈ຺ເຉທຄ຺ຄາຫວເສນ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕຕ຺ຖ ຫິ ອສ຺ມີຕິ ສສ຺ສຕໍ, ສີທຕີຕິ ສາຕໍ, ອສສ຺ສຕໍ, ອິໂຕ ປຣານິ ¶ ສິຍນ຺ຕິອາທີນິ ຈຕ຺ຕາຣິ ສໍສຍປຣິວິຕກ຺ກວເສນ ວຸຕ຺ຕານິ. ອປາຫໍ ສິຍນ຺ຕິອາທີນິ ຈຕ຺ຕາຣິ ‘‘ອປິ ນາມາຫໍ ຠເວຍ຺ຍ’’ນ຺ຕິ ເອວໍ ປວຕ຺ຕປຕ຺ຖນາກປ຺ປນວເສນ ວຸຕ຺ຕານີຕິ ທຏ຺ຐພ຺ພໍ. ອຏ຺ຐາຣສກໍ ປຐມໍ.

ທຸຕິເຍ ພາຫິຣສ຺ສຸປາທາຍາຕິ ພາຫິຣໍ ຂນ຺ຘປຎ຺ຈກໍ ອຸປາທາຍ. ຕຕ຺ຖ ‘‘ອິມິນາ ອສ຺ມີຕິ ໂຫຕິ, ອິມິນາ ອິຕ຺ຖສ຺ມີຕິ ໂຫຕິ, ອິມິນາ ເອວສ຺ມີຕິ ໂຫຕິ, ອິມິນາ ອຎ຺ຎຖາສ຺ມີຕິ ໂຫຕີ’’ຕິອາທິນາ ອນນ຺ຕເຣ ວຸຕ຺ຕນເຍນ ພາຫິຣສ຺ສຸປາທາຍ ອຏ຺ຐາຣສ ຕຓ຺ຫາວິຈຣິຕານີຕິ ເວທິຕພ຺ພານິ. ‘‘ອິມິນາ’’ຕິ ປທມຕ຺ຕເມວ ເຫຕ຺ຖ ປຸຣິເມຫິ ວິເສໂສ. ຕຕ຺ຖ ອິມິນາຕິ ອິມິນາ ພາຫິເຣນ ຣູເປນ ວາ…ເປ… ວິຎ຺ຎາເຓນ ວາຕິ ອຕ຺ໂຖ. ຕຕ຺ຖ ຈ ຉຕ຺ຕຂຄ຺ຄພີຊນິອນ຺ນປານຘນຘຎ຺ຎາທິອຸປກຣຓວເສນ ພາຫິຣໍ ຣູປໍ ເວທິຕພ຺ພໍ. ທາສທາສິຎາຕິປຣິຊນຫຕ຺ຖິອສ຺ສາທິອຸປກຣຓວເສນ ເວທນາທໂຍ ເວທິຕພ຺ພາ. ອິເມຫິ ພາຫິເຣຫິ ຣູປາທີຫິ ‘‘ອິຕ຺ຖສ຺ມີຕິ ເອວສ຺ມີ’’ຕິອາທິນາ ສພ຺ພຕ຺ຖ ໂຍຊນາ ເວທິຕພ຺ພາ. ອຏ຺ຐາຣສກໍ ທຸຕິຍໍ.

ອິຕເຣສຸ ປນ ຕເທກຊ຺ຌໍ ອຠິສໍຍູຫິຕ຺ວາຕິອາທີສຸ ຕທຸຠຍໍ ອຏ຺ຐາຣສກໍ ເອກໂຕ ໂຍເຊຕ຺ວາ ຉຕ຺ຕິໍສຕຓ຺ຫາວິຈຣິຕານິ ໂຫນ຺ຕິ, ເອວໍ ເອເກກສ຺ສ ປຸຄ຺ຄລສ຺ສ ອຕີຕກາເລ ທ຺ວິນ຺ນໍ ອຏ຺ຐາຣສການໍ ວເສນ ຉຕ຺ຕິໍສ, ຕຖາ ອນາຄເຕ ຉຕ຺ຕິໍສ ໂຫນ຺ຕິ. ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ເນ ປນ ເອກສ຺ສ ຍຖາລາຠວເສນ ຕານິປິ ລພ຺ຠນ຺ຕິ, ສພ຺ພສຕ຺ຕານໍ ວເສນ ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ເນປິ ຉຕ຺ຕິໍສ ລພ຺ຠນ຺ຕິ. ອິຕິ ເອວໍ ວຸຕ຺ເຕນ ປກາເຣນ ຕໍ ສພ຺ພໍ ເອກໂຕ ກຕ຺ວາ ສພ຺ພສຕ຺ຕານໍ ກາລຕ຺ຕເຍປິ ຉນ຺ນໍ ອຏ຺ຐາຣສການໍ ວເສນ ອຏ຺ຐສຕໍ ຕຓ຺ຫາວິຈຣິຕານິ ໂຫນ຺ຕີຕິ ອຕ຺ໂຖ. ອຏ຺ຐຕຓ຺ຫາວິຈຣິຕສຕໍ ໂຫຕີຕິ ເອຕ຺ຖາປິ ເອວເມວ ອຕ຺ໂຖ ທຏ຺ຐພ຺ໂພ.

ຍານິ ຈາຕິອາທີສຸ ຍານິ ເຈຕ຺ຖ ທ຺ວາສຏ຺ຐິ ທິຏ຺ຐິຄຕານິ ວຕ຺ຕພ຺ພານິ, ຕານິ ພ຺ຣຫ຺ມຊາລນາມເກ ທີຆນິກາຍສ຺ສ ປຐມສຸຕ຺ຕນ຺ເຕ ¶ (ທີ. ນິ. ໑.໒໙ ອາທໂຍ) ສຕ຺ຖາຣາ ສຍໍ ອາຫຈ຺ຈ ຠາສິຕານີຕິ ອຕ຺ໂຖ. ພ຺ຣຫ຺ມຊາເລ ຫິ ຈຕ຺ຕາໂຣ ສສ຺ສຕວາທາ, ຈຕ຺ຕາໂຣ ເອກຈ຺ຈສສ຺ສຕິກາ, ຈຕ຺ຕາໂຣ ອນ຺ຕານນ຺ຕິກາ, ຈຕ຺ຕາໂຣ ອມຣາວິກ຺ເຂປິກາ, ທ຺ເວ ອຘິຈ຺ຈສມຸປ຺ປນ຺ນິກາ, ໂສຬສ ສຎ຺ຎີວາທາ, ອຏ຺ຐ ອສຎ຺ຎີວາທາ ¶ , ອຏ຺ຐ ເນວສຎ຺ຎີນາສຎ຺ຎີວາທາ, ສຕ຺ຕ ອຸຈ຺ເຉທວາທາ, ປຎ຺ຈ ທິຏ຺ຐຘມ຺ມນິພ຺ພານວາທາຕິ ອິມານິ ທ຺ວາສຏ຺ຐິ ທິຏ຺ຐິຄຕານິ ສນິທານານິ ນານານຍໂຕ ວຸຕ຺ຕານິ, ຕຕ຺ຖ ວຸຕ຺ຕນເຍເນວ ເນສໍ ວິຠາໂຄ ເວທິຕພ຺ໂພ. ອຍໍ ຕາເວຕ຺ຖ ປທຕ຺ຖານຸສາຣໂຕ ວິນິຈ຺ຉໂຍ, ເສໂສເປຕ຺ຖ ວິນິຈ຺ຉໂຍ ປທຕ຺ເຖ ວຸຕ຺ຕານຸສາຣໂຕວ ສຸວິຎ຺ເຎຍ຺ໂຍຕິ.

ຂຸທ຺ທກວຕ຺ຖຸວິຠງ຺ຄມາຕິກຕ຺ຖວຓ຺ຓນາ ນິຏ຺ຐິຕາ.

ຘມ຺ມຫທຍວິຠງ຺ຄມາຕິກຕ຺ຖວຓ຺ຓນາ

ຘມ຺ມຫທຍວິຠງ຺ຄມາຕິກາຍ ປນ ປທຕ຺ຖາທິໂຕ ວິນິຈ຺ຉໂຍ ປຸພ຺ເພ ວຸຕ຺ໂຕວ. ຍສ຺ມາ ປນ ຠຄວຕາ ເຫຏ຺ຐາ ນານານຍໂຕ ວິຠຕ຺ຕານຎ຺ເຎວ ຂນ຺ຘາຍຕນາທີນໍ ທ຺ວາທສນ຺ນໍ ຘມ຺ມໂກຏ຺ຐາສານໍ ປຸນ ສພ຺ພສງ຺ຄາຫິກຈຕຸຠູມຸປ຺ປຕ຺ຕິຕປ຺ປຣິຍາປນ຺ນຕາທີຫິ ທສຫິ ວາເຣຫິ ອປຸພ຺ພນຍສຫສ຺ສວິຠາວເກຫິ ສພ຺ພຘມ຺ມາຘິປ຺ປາຍສງ຺ຂາເຕຫິ ຘມ຺ມຫທເຍຫິ ວິຠາຄທສ຺ສນຕ຺ຖເມວາຍໍ ວິຠງ຺ໂຄ ວຸຕ຺ໂຕ, ຕສ຺ມາ ວິຠງ຺ຄນຍໂຕ ເຈຕ຺ຖ ວິນິຈ຺ຉໂຍ ໂຫຕິ. ວິຠງ຺ເຄ ຫິ ປຐມໍ ‘‘ກຕິ ຂນ຺ຘາ’’ຕິອາທິນາ ສປຸຈ຺ຉກໍ ທ຺ວາທສປທິກໍ ມາຕິກໍ ນິກ຺ຂິປິຕ຺ວາ ເຫຏ຺ຐາ ວຸຕ຺ຕານຸສາເຣເນວ ຈຕຸຠູມກສາມຎ຺ຎໂຕ ສພ຺ພສງ຺ຄາຫິກວາໂຣ ນາມ ວິຠຕ຺ໂຕ, ຕຕ຺ຖ ສຕ຺ຕ ຜສ຺ສາທໂຍ ສຕ຺ຕນ຺ນໍ ວິຎ຺ຎາຓຘາຕູນໍ ວເສນ ເວທິຕພ຺ພາ.

ທຸຕິໂຍ ¶ ປນ ວາໂຣ ເຕສໍ ຈຕູສຸ ຠູມີສຸ ຈຕູຫິ ໂກຏ຺ຐາເສຫິ ອຸປ຺ປຕ຺ຕານຸປ຺ປຕ຺ຕິທສ຺ສນວເສນ ປວຕ຺ໂຕ. ຕຕ຺ຖ ປຐມໂກຏ຺ຐາເສ ຕາວ –

‘‘ກາມຘາຕຸຍາ ກຕິ ຂນ຺ຘາ…ເປ… ກຕິ ຈິຕ຺ຕານິ? ກາມຘາຕຸຍາ ປຎ຺ຈກ຺ຂນ຺ຘາ, ທ຺ວາທສາຍຕນານິ, ອຏ຺ຐາຣສ ຘາຕຸໂຍ, ຕີຓິ ສຈ຺ຈານິ, ພາວີສຕິນ຺ທ຺ຣິຍານິ, ນວ ເຫຕູ, ຈຕ຺ຕາໂຣ ອາຫາຣາ, ສຕ຺ຕ ຜສ຺ສາ, ເວທນາ, ສຎ຺ຎາ, ເຈຕນາ, ຈິຕ຺ຕານີ’’ຕິ –

ມາຕິກໍ ນິກ຺ຂິປິຕ຺ວາ ວິຠຕ຺ຕາ. ຕຕ຺ຖ ຍສ຺ມາ ຈຕຸຠູມກາປິ ຘມ຺ມາ ເຍຠຸຍ຺ເຍນ ກາມາວຈຣສຕ຺ຕານໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ ¶ , ນ ກາມາວຈຣາວ. ເຕເນຕ຺ຖ ‘‘ປຎ຺ຈກ຺ຂນ຺ຘາ’’ຕິອາທິນາ ຈຕຸຠູມກາປິ ວຸຕ຺ຕາ. ຕຕ຺ຖຸປ຺ປຊ຺ຊນກຘມ຺ມາ ເຫຕ຺ຖ ອຘິປ຺ເປຕາ, ນ ຕໍຠູມິປຣິຍາປນ຺ນາວ. ຣູປຘາຕຸອາທີສຸປິ ເອເສວ ນໂຍ.

ເອຕ຺ຖ ຈ ຕີຓິ ສຈ຺ຈານີຕິ ອິທໍ ນິໂຣຘສຈ຺ຈສ຺ສ ເທສວິນິມຸຕ຺ຕຕາຍ ກຕ຺ຖຈິ ເທເສ ອນິທ຺ທິສິຕພ຺ພໂຕ ຕໍ ວຊ຺ເຊຕ຺ວາ ວຸຕ຺ຕໍ. ກາຣຓສາເປກ຺ຂາ ຫິ ຘມ຺ມາ ອຕ຺ຕໂນ ນິສ຺ສຍກາຣຓຠູຕໍ ເທສໍ ສມາວສນ຺ຕິ ອກາຣຓສ຺ສ ອນິສ຺ສຍຕ຺ຕາ, ຍຖາ ວາ ກທາຈິ ອຸປລພ຺ຠມານາ ຘມ຺ມາ ກາລນິຍຕຕາຍ ອຕ຺ຕໂນ ສງ຺ຂຕຕ຺ຕໍວ ສູເຈນ຺ຕິ. ອຎ຺ຎຖາ ອິຕຣກາເລສຸປິ ຠາວສ຺ສ ຈ ປສງ຺ຄໂຕ, ເອຕຣຫິປິ ວາ ອຠາວສ຺ສ, ເອວໍ ກ຺ວຈິ ເທເສ ອຸປລພ຺ຠມານາປີຕິ ຄເຫຕພ຺ພໍ. ສພ຺ພເທສອພ຺ຍາປິຕາ ປນ ອສງ຺ຂຕສ຺ສ, ສງ຺ຂຕສ຺ສ ວາ ອສມ຺ຠວໂຕ ເອວ ໂນປປຊ຺ຊຕິ, ຕສ຺ມາ ເທສກາລວິນິມຸຕ຺ຕເມວ ອສງ຺ຂຕນ຺ຕິ ຄເຫຕພ຺ພໍ.

‘‘ຣູປຘາຕຸຍາ ປຎ຺ຈກ຺ຂນ຺ຘາ, ຉ ອາຍຕນານິ, ນວ ຘາຕຸໂຍ, ຕີຓິ ສຈ຺ຈານິ, ຈຸທ຺ທສິນ຺ທ຺ຣິຍານິ, ອຏ຺ຐ ເຫຕູ, ຕໂຍ ¶ ອາຫາຣາ, ຈຕ຺ຕາໂຣ ຜສ຺ສາ…ເປ… ຈຕ຺ຕາຣິ ຈິຕ຺ຕານີ’’ຕິ –

ມາຕິກໍ ນິກ຺ຂິປິຕ຺ວາ ວິຠຕ຺ຕາ. ຍສ຺ມາ ປນ ຣູປີນໍ ຆານາທີນໍ ອຠາເວນ ວິຊ຺ຊມານານິປິ ຄນ຺ຘາຍຕນາທີນິ ອາຍຕນາທິກິຈ຺ຈໍ ນ ກໂຣນ຺ຕິ, ຕສ຺ມາ ເຕ ວຊ຺ເຊຕ຺ວາ ‘‘ຉ ອາຍຕນານິ, ນວ ຘາຕຸໂຍ’’ຕິອາທິ ວຸຕ຺ຕໍ ນ ເຕສໍ ອຠາວາ. ເກຈິ ປນ ‘‘ຣູປໂລເກ ຄນ຺ຘຣສາ ກພຬີກາໂຣ ອາຫາໂຣ ຈ ມຫາຠູຕານຎ຺ຈ ໂຜຏ຺ຐພ຺ພກິຈ຺ຈຕາ ນຕ຺ຖິ, ເຕເນວ ປາຬິຍໍ ນ ອຸທ຺ຘຏາ’’ຕິ ວຕ຺ວາ ຕໍ ສາເຘຕຸໍ ພຫຸໍ ເຫຕຸປຏິຣູປກໍ ວຕ຺ວາ ປປຎ຺ເຈນ຺ຕິ, ຕໍ ເຕສໍ ມຕິມຕ຺ຕເມວາຕິ ນ ຄເຫຕພ຺ພໍ. ຄນ຺ຘາທີນໍ ອວິນິພ຺ໂຠຄຕ຺ຕາ, ໂຜຏ຺ຐພ຺ພຕ຺ຕາ, ຘາຕຸສຠາວຕ຺ຕາ ຈ ຆານາທິຕ຺ຕຍຠາວທ຺ວຍສຸຂທຸກ຺ຂໂທມນສ຺ສິນ຺ທ຺ຣິຍານິ, ປນ ໂທມນສ຺ສເຫຕຸກພຬີກາຣາຫາຣຆານາທິຕ຺ຕຍສມ຺ຜສ຺ສາທີນິ ຈ ວຊ຺ເຊຕ຺ວາ ຈຸທ຺ທສິນ຺ທ຺ຣິຍາທິຠາໂວ ເວທິຕພ຺ໂພ.

‘‘ອຣູປຘາຕຸຍາ ¶ ຈຕ຺ຕາໂຣ ຂນ຺ຘາ, ທ຺ເວ ອາຍຕນານິ, ທ຺ເວ ຘາຕຸໂຍ, ຕີຓິ ສຈ຺ຈານິ, ເອກາທສິນ຺ທ຺ຣິຍານິ, ອຏ຺ຐ ເຫຕູ, ຕໂຍ ອາຫາຣາ, ເອໂກ ຜສ຺ໂສ…ເປ… ເອກໍ ຈິຕ຺ຕ’’ນ຺ຕິ –

ມາຕິກໍ ນິກ຺ຂິປິຕ຺ວາ ວິຠຕ຺ຕາ. ເອຕ຺ຖ ຈ ຈກ຺ຂຸໂສຕອນຎ຺ຎາຕຎ຺ຎສ຺ສາມີຕິນ຺ທ຺ຣິຍານມ຺ປິ ອຠາວາ ເອກາທສິນ຺ທ຺ຣິຍານິ ເວທິຕພ຺ພານິ.

‘‘ອປຣິຍາປນ຺ເນ ຈຕ຺ຕາໂຣ ຂນ຺ຘາ, ທ຺ເວ ອາຍຕນານິ, ທ຺ເວ ຘາຕຸໂຍ, ທ຺ເວ ສຈ຺ຈານິ, ທ຺ວາທສິນ຺ທ຺ຣິຍານິ, ຉ ເຫຕູ, ຕໂຍ ອາຫາຣາ, ເອໂກ ຜສ຺ໂສ…ເປ… ເອກໍ ຈິຕ຺ຕ’’ນ຺ຕິ –

ມາຕິກໍ ¶ ນິກ຺ຂິປິຕ຺ວາ ວິຠຕ຺ຕາ. ຍສ຺ມາ ຈ ໂອກາສວເສນ ວາ ສຕ຺ຕຸປ຺ປຕ຺ຕິວເສນ ວາ ອປຣິຍາປນ຺ນຘາຕຸ ນາມ ນຕ຺ຖິ, ຕສ຺ມາ ‘‘ອປຣິຍາປນ຺ນຘາຕຸຍາ’’ຕິ ອວຕ຺ວາ ນິພ຺ພຕ຺ຕິຕໂລກຸຕ຺ຕຣເມວ ທສ຺ເສຕຸໍ ‘‘ອປຣິຍາປນ຺ເນ ຈຕ຺ຕາໂຣ ຂນ຺ຘາ’’ຕິອາທິ ວຸຕ຺ຕໍ. ເອວໍ ຈຕູຫິ ໂກຏ຺ຐາເສຫິ ທຸຕິໂຍ ວາໂຣ ເວທິຕພ຺ໂພ.

‘‘ຣູປກ຺ຂນ຺ໂຘ ກາມຘາຕຸປຣິຍາປນ຺ໂນ, ຈຕ຺ຕາໂຣ ຂນ຺ຘາ ສິຍາ ກາມຘາຕຸປຣິຍາປນ຺ນາ, ສິຍາ ນ ກາມຘາຕຸປຣິຍາປນ຺ນາ’’ຕິອາທິນາ –

ຈຕູສຸ ຠູມີສຸ ຈຕູຫິ ໂກຏ຺ຐາເສຫິ ຕໍຕໍຠູມິປຣິຍາປນ຺ນຘມ຺ມທສ຺ສນວເສນ ປວຕ຺ໂຕ, ໂສ ຈ ເຫຏ຺ຐາ ວຸຕ຺ຕານຸສາເຣນ ສກ຺ກາ ຎາຕຸນ຺ຕິ ນ ວິຕ຺ຖາຣິໂຕ. ຕຕ຺ຖ ຈ ກາມຘາຕຸປຣິຍາປນ຺ໂນຕິ ກາມາວຈຣຠາເວນ ຕຕ຺ຖ ອນ຺ໂຕຄໂຘ ກາມາວຈໂຣຕິ ອຕ຺ໂຖ. ເສເສສຸປິ ເອເສວ ນໂຍ.

ຈຕຸຕ຺ໂຖ ປນ ວາໂຣ ຕີສຸ ຠູມີສຸ ຈຕູຫິ ໂກຏ຺ຐາເສຫິ ປຏິສນ຺ຘິກ຺ຂເຓ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນການຸປ຺ປຊ຺ຊນກຘມ຺ມທສ຺ສນວເສນ ປວຕ຺ໂຕ. ຕຕ຺ຖ ປຐມໂກຏ຺ຐາເສ ຕາວ –

‘‘ກາມຘາຕຸຍາ ¶ ອຸປປຕ຺ຕິກ຺ຂເຓ ສພ຺ເພສໍ ປຎ຺ຈກ຺ຂນ຺ຘາ ປາຕຸຠວນ຺ຕິ, ກສ຺ສຈິ ເອກາທສາຍຕນານິ ປາຕຸຠວນ຺ຕິ, ກສ຺ສຈິ ທສາຍຕນານິ ປາຕຸຠວນ຺ຕິ, ກສ຺ສຈິ ອປຣານິ ທສ, ກສ຺ສຈິ ນວ, ກສ຺ສຈິ ສຕ຺ຕ, ກສ຺ສຈິ ເອກາທສ ຘາຕຸໂຍ…ເປ… ສຕ຺ຕ ຘາຕຸໂຍ. ສພ຺ເພສໍ ເອກໍ ສຈ຺ຈໍ ປາຕຸຠວຕິ. ກສ຺ສຈິ ຈຸທ຺ທສິນ຺ທ຺ຣິຍານິ, ກສ຺ສຈິ ເຕຣສ, ກສ຺ສຈິ ອປຣານິ ເຕຣສ, ກສ຺ສຈິ ທ຺ວາທສ, ກສ຺ສຈິ ທສ, ກສ຺ສຈິ ນວ, ກສ຺ສຈິ ອປຣານິ ນວ, ກສ຺ສຈິ ອຏ຺ຐ, ກສ຺ສຈິ ອປຣານິ ອຏ຺ຐ, ກສ຺ສຈິ ສຕ຺ຕ ¶ , ກສ຺ສຈິ ປຎ຺ຈ, ກສ຺ສຈິ ຈຕ຺ຕາຣິນ຺ທ຺ຣິຍານິ ປາຕຸຠວນ຺ຕິ, ກສ຺ສຈິ ຕໂຍ ເຫຕູ ປາຕຸຠວນ຺ຕິ, ກສ຺ສຈິ ທ຺ເວ, ກສ຺ສຈິ ອເຫຕຸກາ ປາຕຸຠວນ຺ຕິ. ສພ຺ເພສໍ ຈຕ຺ຕາໂຣ ອາຫາຣາ, ເອໂກ ຜສ຺ໂສ…ເປ… ເອກໍ ຈິຕ຺ຕໍ ປາຕຸຠວຕີ’’ຕິ –

ມາຕິກໍ ນິກ຺ຂິປິຕ຺ວາ ວິຠຕ຺ຕາ. ຕຕ຺ຖ ປຏິສນ຺ຘິກ຺ຂເຓ ກາມາວຈຣານໍ ໂອປປາຕິການໍ, ອາປາຍິການໍ, ເທວມນຸສ຺ສານໍ ປຣິປຸຓ຺ຓາຍຕນານໍ ສທ຺ທາຍຕນວຊ຺ຊິຕານິ ເອກາທສາຍຕນານິ ປາຕຸຠວນ຺ຕິ, ຕາເນວ ເອກາທສ ຘາຕຸໂຍ ໂຫນ຺ຕິ. ສທ຺ໂທ ຫິ ເອກນ຺ເຕນ ປຏິສນ຺ຘິຍໍ ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ເຕສຎ຺ເຎວ ປນ ຊຈ຺ຈນ຺ຘານໍ ທສ, ຊຈ຺ຈພຘິຣານໍ ອປຣານິ ທສ, ຊຈ຺ຈນ຺ຘພຘິຣານໍ ນວ, ຄພ຺ຠເສຍ຺ຍການໍ ຣູປຄນ຺ຘຣສກາຍໂຜຏ຺ຐພ຺ພມໂນຘມ຺ມວເສນ ສຕ຺ຕ ອາຍຕນຘາຕຸໂຍ ປາຕຸຠວນ຺ຕິ. ໂອປປາຕິການໍ ຕິເຫຕຸການໍ ມນຈ຺ຉຏ຺ຐານິ ອິນ຺ທ຺ຣິຍານິ, ຠາວທ຺ວເຍ ເອກໍ, ຊີວິຕິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ໂສມນສ຺ສຸເປກ຺ຂິນ຺ທ຺ຣິເຍສຸ ເອກໍ, ສທ຺ຘາທີນິ ປຎ຺ຈາຕິ ຈຸທ຺ທສິນ຺ທ຺ຣິຍານິ, ເຕສໍ ທ຺ວິເຫຕຸການໍ ປຎ຺ຎິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ວຊ຺ເຊຕ຺ວາ ເຕຣສ, ປຐມກປ຺ປິການໍ ມນຸສ຺ສານໍ ຕິເຫຕຸການໍ ຠາວິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ວຊ຺ເຊຕ຺ວາ ອປຣານິປິ ເຕຣສ, ເຕສຎ຺ເຎວ ທຸເຫຕຸການໍ ທ຺ວາທສ, ຄພ຺ຠເສຍ຺ຍການໍ ປນ ຕິເຫຕຸການໍ ປຸຣິເມສຸ ຈຸທ຺ທສສຸ ຈກ຺ຂາທີນິ ຈຕ຺ຕາຣິ ວຊ຺ເຊຕ຺ວາ ທສ, ເຕສໍ ທຸເຫຕຸການໍ ນວ, ໂອປປາຕິການໍ ອເຫຕຸການໍ ປຣິປຸຓ຺ຓາຍຕນານໍ ປຸຣິເມສຸ ຈຸທ຺ທສສຸ ສທ຺ທາທີນິ ວຊ຺ເຊຕ຺ວາ ອປຣານິ ນວ, ເຕສຎ຺ເຎວ ຊຈ຺ຈນ຺ຘານໍ ອຏ຺ຐ, ຕຖາ ພຘິຣານໍ, ອນ຺ຘພຘິຣານໍ ປນ ສຕ຺ຕ, ຄພ຺ຠເສຍ຺ຍການໍ ປນ ອເຫຕຸການໍ ກາຍມໂນຠາວຊີວິຕອຸເປກ຺ຂິນ຺ທ຺ຣິຍານິ ປຎ຺ຈ, ເຕສຎ຺ເຎວ ນປຸໍສການໍ ຈຕ຺ຕາຣິ ປາຕຸຠວນ຺ຕິ. ອເຫຕຸກຈິຕ຺ເຕສຸ ຫິ ວິຊ຺ຊມານາປິ ເອກຄ຺ຄຕາ ສມາຘິນ຺ທ຺ຣິຍຕໍ ນ ຄຈ຺ຉຕິ, ມໂນວິຎ຺ຎາຓຘາຕຸວເສນ ປນ ‘‘ເອໂກ ຜສ຺ໂສ’’ຕິອາທໂຍ ເວທິຕພ຺ພາ.

‘‘ຣູປຘາຕຸຍາ ¶ ອຸປປຕ຺ຕິກ຺ຂເຓ ຐເປຕ຺ວາ ອສຎ຺ຎສຕ຺ຕານໍ ເທວານໍ ປຎ຺ຈກ຺ຂນ຺ຘາ ປາຕຸຠວນ຺ຕິ. ປຎ຺ຈາຍຕນານິ, ປຎ຺ຈ ຘາຕຸໂຍ, ເອກໍ ສຈ຺ຈໍ, ທສິນ຺ທ຺ຣິຍານິ, ຕໂຍ ເຫຕູ, ຕໂຍ ອາຫາຣາ, ເອໂກ ຜສ຺ໂສ…ເປ… ເອກໍ ຈິຕ຺ຕ’’ນ຺ຕິ –

ມາຕິກໍ ນິກ຺ຂິປິຕ຺ວາ ວິຠຕ຺ຕາ. ຕຕ຺ຖ ຈກ຺ຂຸຣູປໂສຕມໂນຘມ຺ມານໍ ວເສນ ປຎ຺ຈາຍຕນຘາຕຸໂຍ ເວທິຕພ຺ພາ. ເອຕ຺ຖາປິ ຄນ຺ຘຣສໂຜຏ຺ຐພ຺ພານໍ ອຄ຺ຄຫເຓ ກາຣຓໍ ປຸພ຺ເພ ວຸຕ຺ຕເມວ. ຈກ຺ຂຸໂສຕມໂນຊີວິຕິນ຺ທ຺ຣິຍານິ, ໂສມນສ຺ສຸເປກ຺ຂານໍ ອຎ຺ຎຕຣໍ, ສທ຺ຘາທີນິ ປຎ຺ຈາຕິ ທສິນ຺ທ຺ຣິຍານິ ເວທິຕພ຺ພານິ.

‘‘ອສຎ຺ຎສຕ຺ຕານໍ ເທວານໍ ອຸປປຕ຺ຕິກ຺ຂເຓ ເອໂກ ຂນ຺ໂຘ ປາຕຸຠວຕິ ຣູປກ຺ຂນ຺ໂຘ, ທ຺ເວ ອາຍຕນານິ ຣູປາຍຕນໍ ຘມ຺ມາຍຕນໍ, ທ຺ເວ ຘາຕຸໂຍ ຣູປຘາຕຸ ຘມ຺ມຘາຕຸ, ເອກໍ ທຸກ຺ຂສຈ຺ຈໍ, ເອກໍ ຣູປຊີວິຕິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ອສຎ຺ຎສຕ຺ຕາ ເທວາ ອເຫຕຸກາ, ອນາຫາຣາ, ອຜສ຺ສກາ…ເປ… ອຈິຕ຺ຕກາ’’ຕິ –

ສນິທ຺ເທສມາຕິກາ ນິກ຺ຂິຕ຺ຕາ. ເອຕ຺ຖ ຈ ຣູປມ຺ປິ ກິຎ຺ຈາປິ ເຕສໍ ອາຍຕນາທິກິຈ຺ຈໍ ນ ກໂຣຕິ, ສວິຎ຺ຎາຓກຣູປີສຸ ປນ ຄຫິຕຕ຺ຕາ ອິຘາປິ ຄຫິຕໍ. ຄນ຺ຘາທໂຍ ປນ ຕຕ຺ຖ ນ ຄຫິຕຕ຺ຕາ ອິຘາປິ ນ ຄຫິຕາ, ໂນ ອວິຊ຺ຊມານຕາຍ. ເອກຕລວາສິການໍ ວາ ເສສພ຺ຣຫ຺ມານໍ ຈກ຺ຂຸວິສຍຕ຺ຕາ ອິຘາປິ ຣູປາຍຕນໍ ອຸທ຺ຘຏໍ, ອສຎ຺ຎີນໍ ປນ ປຎ຺ຈາຍຕນານິ, ເອໂກ ອາຫາໂຣ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕີຕິ ເວທິຕພ຺ພໍ.

‘‘ອຣູປຘາຕຸຍາ ອຸປປຕ຺ຕິກ຺ຂເຓ ຈຕ຺ຕາໂຣ ຂນ຺ຘາ, ທ຺ເວ ອາຍຕນານິ, ທ຺ເວ ຘາຕຸໂຍ, ເອກໍ ສຈ຺ຈໍ, ອຏ຺ຐິນ຺ທ຺ຣິຍານິ ¶ , ຕໂຍ ເຫຕູ, ຕໂຍ ອາຫາຣາ, ເອໂກ ຜສ຺ໂສ…ເປ… ເອກໍ ຈິຕ຺ຕ’’ນ຺ຕິ –

ມາຕິກາປທານິ ນິກ຺ຂິປິຕ຺ວາ ວິຠຕ຺ຕາ. ເອຕ຺ຖ ຈ ມໂນຊີວິຕອຸເປກ຺ຂິນ຺ທ຺ຣິຍານິ, ສທ຺ຘາທີນິ ປຎ຺ຈາຕິ ¶ ອຏ຺ຐິນ຺ທ຺ຣິຍານິ ເວທິຕພ຺ພານິ. ເສສໍ ສຸວິຎ຺ເຎຍ຺ຍເມວ. ເອວໍ ຈຕູຫິ ໂກຏ຺ຐາເສຫິ ຈຕຸຕ຺ໂຖ ວາໂຣ ເວທິຕພ຺ໂພ.

ປຎ຺ຈໂມ ປນ ວາໂຣ ເຕສໍ ຘມ຺ມານໍ ຠູມນ຺ຕຣວເສນ ‘‘ກາມາວຈຣຘມ຺ມາ, ນ ກາມາວຈຣາ…ເປ… ປຣິຍາປນ຺ນາ’’ຕິ ຈຕ຺ຕາໂຣ ທຸເກ ມາຕິກາວເສນ ນິກ຺ຂິປິຕ຺ວາ ວິຠຊນວເສນ ປວຕ຺ໂຕ, ໂສ ເຫຏ຺ຐາ ວຸຕ຺ຕຕ຺ໂຖວ.

ຉຏ຺ໂຐ ປນ ວາໂຣ ສມ຺ມຸຕິເທວອຸປປຕ຺ຕິເທວວິສຸທ຺ຘິເທເວ ນິທ຺ທິສິຕ຺ວາ ມນຸສ຺ສເທວຄຕີສຸ ອຸປ຺ປາທກກມ຺ມອາຍຸປ຺ປມາຓທສ຺ສນວເສນ ວຸຕ຺ໂຕ. ຕຕ຺ຖາຍໍ ສງ຺ເຂປຕ຺ໂຖ – ສຕ຺ຕາ ຫິ ທານສີລາທິກາມາວຈຣກຸສລໍ ກຕ຺ວາ ມນຸສ຺ສໂລເກ ຂຕ຺ຕິຍມຫາສາລາທິກຸເລສຸ ເຈວ ຈາຕຸມຫາຣາຊິກຕາວຕິໍສຍາມຕຸສິຕນິມ຺ມານຣຕິປຣນິມ຺ມິຕວສວຕ຺ຕິສງ຺ຂາເຕສຸ ຉສຸ ເທວໂລເກສຸ ຈ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ, ຕຕ຺ຖ ສິເນຣຸປພ຺ພຕເວມຊ຺ຌປຣິຠຓ຺ຑປພ຺ພຕໂຕ ປຏ຺ຐາຍ ເຫຏ຺ຐາ ຍາວ ຠູມິ ຕິຣິຍໍ ຈກ຺ກວາຬປພ຺ພຕໍ ອາຫຈ຺ຈ ເອຕ຺ຖນ຺ຕເຣ ປພ຺ພຕອາກາສຣຸກ຺ຂປຖວິນິສ຺ສິຕາ ຈາຕຸມຫາຣາຊຈນ຺ທສູຣິຍາ ສພ຺ເພ ຈາຕຸມຫາຣາຊິກາ. ຕໂຕ ອຸທ຺ຘໍ ຈກ຺ກວາຬປຣິຍນ຺ຕໍ ຕາວຕິໍສາທໂຍ ຍຖາກ຺ກມໍ ອຸປຣູປຣິ ຐິຕາຕິ ເວທິຕພ຺ພາ. ເທວໂລໂກປິ ປຣມ຺ປຣຈກ຺ກວາຬປພ຺ພຕໍ ອປ຺ປຕ຺ໂຕ ນາມ ນຕ຺ຖິ.

ປຐມຊ຺ຌານໍ ປນ ປຣິຕ຺ຕໍ ຠາເວຕ຺ວາ ພ຺ຣຫ຺ມປາຣິສຊ຺ເຊສຸ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ, ມຊ຺ຌິມໍ ຠາເວຕ຺ວາ ພ຺ຣຫ຺ມປຸໂຣຫິເຕສຸ, ປຓີຕໍ ຠາເວຕ຺ວາ ມຫາພ຺ຣຫ຺ເມສຸ, ອິເມ ຕໂຍປິ ຊນາ ປຐມຊ຺ຌານຠູມິຍໍ ເອກຕເລ ¶ ວສນ຺ຕິ. ອາຍຸອາຠາທິເຠເທນ ປເນສໍ ເຠໂທ, ເອວໍ ອຸປຣິປິ.

ຈຕຸກ຺ກນເຍ ປນ ທຸຕິຍຊ຺ຌານໍ, ປຎ຺ຈກນເຍ ທຸຕິຍຕຕິຍຊ຺ຌານຎ຺ຈ ປຣິຕ຺ຕໍ, ມຊ຺ຌິມໍ, ປຓີຕຎ຺ຈ ຠາເວຕ຺ວາ ປຣິຕ຺ຕາຠາອປ຺ປມາຓາຠາອາຠສ຺ສເຣສຸ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ. ຕຕິຍຊ຺ຌານໍ ປຣິຕ຺ຕາທິວເສນ ຠາເວຕ຺ວາ ປຣິຕ຺ຕສຸຠອປ຺ປມາຓສຸຠສຸຠກິຓ຺ເຫສຸ. ຈຕຸຕ຺ຖຊ຺ຌານໍ ປນ ຠາເວຕ຺ວາ ອາຣມ຺ມຓມນສິກາຣຉນ຺ທາຘິມຸຕ຺ຕິອາທິນານຕ຺ຕໂຕ ເກຈິ ອສຎ຺ຎີສຸ, ເກຈິ ເວຫປ຺ຜເລສຸ, ເກຈິ ອວິເຫສຸ, ອຕປ຺ເປສຸ, ສຸທສ຺ເສສຸ, ສຸທສ຺ສີສຸ, ເກຈິ ອກນິຏ຺ເຐສຸ, ອາກາສານຎ຺ຈາຍຕນາທີສຸ ຈຕູສຸ ຈ ຍຖາກ຺ກມໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ. ຕຕ຺ຖ ຫິ ເອກຈ຺ເຈ ຕິຕ຺ຖິຍາ ‘‘ຈິຕ຺ຕໍ ນິສ຺ສາຍ ຣຊ຺ຊນທຸສ຺ສນາທໂຍ, ຕນ຺ນິທານານິ ຈ ທຸກ຺ຂານິ ສມຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕີ’’ຕິ ຈິຕ຺ເຕ ໂທສໍ ທິສ຺ວາ ‘‘ທິຏ຺ຐຘມ຺ມນິພ຺ພານເມຕ’’ນ຺ຕິ ສຎ຺ຎາວິຣາຄໍ ¶ ຊເນຕ຺ວາ ຕຕ຺ຣູປປຕ຺ຕິຍາ ຌານໍ ຠາເວຕ຺ວາ ຣູປກາຍມຕ຺ຕາ ຐິຕາ ວາ ນິສິນ຺ນາ ວາ ນິປນ຺ນາ ວາ ຫຸຕ຺ວາ ນິພ຺ພຕ຺ຕິຕ຺ວາ ຕຕ຺ເຖວ ປຎ຺ຈກປ຺ປສຕານິ ຕິຏ຺ຐນ຺ຕີຕິ ເວທິຕພ຺ພາ.

ອຏ຺ຐສມາປຕ຺ຕິລາຠີນໍ ກຕຣໍ ຌານໍ ວິປຈ຺ຈຕີຕິ? ປຄຸຓໍ, ສພ຺ເພສຸ ປຄຸເຓສຸ ຍສ຺ສ ວິປາກຠູມິໍ ປຕ຺ເຖຕິ, ຕໍປຕ຺ຖນາຍ ຈ ອສຕິ ຍໍ ມຣຓສມເຍ ສມາປຊ຺ຊຕິ, ຕໍ, ຕສ຺ມິມ຺ປິ ອສຕິ ອຸຕ຺ຕມວເສນ ເນວສຎ຺ຎານາສຎ຺ຎາຍຕນໍ ວິປຈ຺ຈຕິ. ສຸທ຺ຘາວາເສສຸ ຈ ອວິຫາທີສຸ ອນາຄາມິວຊ຺ຊິຕາ ສຕ຺ຕາ ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ, ອນາຄາມິໂນ ປນ ອສຎ຺ຎີວຊ຺ຊິຕພ຺ຣຫ຺ມໂລເກສຸ ສພ຺ພຕ຺ຖ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິຕຸໍ ລຠນ຺ຕິ. ສພ຺ເພສມ຺ປິ ຈ ອຣິຍານໍ ຕຕ຺ຣູປປຕ຺ຕິໂຕ ອຸປຣູປປຕ຺ຕິປິ, ນ ເຫຏ຺ຐູປປຕ຺ຕິ. ເຕ ຫິ ປຐມຊ຺ຌານຠູມິຍໍ ນິພ຺ພຕ຺ຕາ ອນາຄາມິໂນ ນວ ພ຺ຣຫ຺ມໂລເກ ໂສເຘຕ຺ວາ ມຕ຺ຖເກ ເວຫປ຺ຜເລສຸ ຐິຕາ ປຣິນິພ຺ພນ຺ຕິ, ນ ນິວຕ຺ຕນ຺ຕິ ອຣິຍານໍ ເຫຏ຺ຐູປປຕ຺ຕິອຠາວາ. ເວຫປ຺ຜລອກນິຏ຺ຐເນວສຎ຺ຎານາສຎ຺ຎາຍຕນຠວາ ຕໂຍປິ ເສຏ຺ຐຠວາ ນາມ. ອິເມສຸ ຕີສຸ ຐາເນສຸ ນິພ຺ພຕ຺ຕາ ອນາຄາມິໂນ ເນວ ອຸທ຺ຘໍ ຄຈ຺ຉນ຺ຕິ, ນ ອໂຘ. ຕຕ຺ເຖວ ປຣິນິພ຺ພາຍນ຺ຕິ ¶ . ມນຸສ຺ສໂລເກ ຈ ເສຂາ ຄິຫິຠາເວ ຍາວຊີວໍ ຕິຏ຺ຐນ຺ຕິ, ນ ອເສຂາ. ເຕ ຫິ ອຣຫຕ຺ຕໍ ປຕ຺ຕທິວເສ ປພ຺ພຊນ຺ຕິ ວາ, ປຣິນິພ຺ພນ຺ຕິ ວາ. ຠຸມ຺ມເທເວສຸ ປນ ຂີຓາສວາປິ ຍາວຊີວໍ ຕິຏ຺ຐນ຺ຕິ. ຉສຸ ກາມາວຈຣເທເວສຸ ໂສຕາປນ຺ນສກທາຄາມິໂນວ ຕິຏ຺ຐນ຺ຕິ, ອນາຄາມິໂນ ປນ ຕທເຫວ ຣູປຠວໍ ຄນ຺ຕຸໍ ວຏ຺ຏຕິ ຂີຓາສເວນ ປຣິນິພ຺ພາຕຸນ຺ຕິ ຄເຫຕພ຺ພໍ. ເອວໍ ອິມາສຸ ສຕ຺ຕວີສຕິຍາ ຠູມີສຸ ປຣິຍາປນ຺ນມນຸສ຺ສເທວພ຺ຣຫ຺ມໂລເກສຸ ນິພ຺ພຕ຺ຕສຕ຺ເຕສຸ ມນຸສ຺ສານໍ ຕາວ ອິມສ຺ມິໍ ພຸທ຺ຘຸປ຺ປາເທວ ວສ຺ສສຕໍ ອາຍຸປ຺ປມາຓໍ, ອປ຺ປໍ ວາ ຠິຍ຺ໂຍ. ອາປາຍິການໍ, ຠຸມ຺ມເທວານຎ຺ຈ ກທາຈິ ອາຍຸປຣິຈ຺ເຉໂທ ນຕ຺ຖິ, ກມ຺ມເມວ ປມາຓໍ. ເຕ ຫິ ສຕ຺ຕາເຫນປິ ມຣນ຺ຕິ, ກປ຺ປມ຺ປິ ຕິຏ຺ຐນ຺ຕີຕິ.

ຈາຕຸມຫາຣາຊິການໍ ປນ ມານຸສການິ ປຎ຺ຎາສ ວສ຺ສານິ ເອກໍ ຣຕ຺ຕິນ຺ທິວໍ, ຕາຍ ຣຕ຺ຕິຍາ ຕິໍສ ຣຕ຺ຕິໂຍ ມາໂສ, ເຕນ ມາເສນ ທ຺ວາທສມາສິໂຍ ສໍວຈ຺ຉໂຣ, ເຕນ ສໍວຈ຺ຉເຣນ ທິພ຺ພານິ ປຎ຺ຈວສ຺ສສຕານິ ອາຍຸປ຺ປມາຓໍ. ຕານິ ມນຸສ຺ສຄຓນາຍ ນວຸຕິວສ຺ສສຕສຫສ຺ສານິ ໂຫນ຺ຕິ. ຕາວຕິໍສານໍ ມານຸສກໍ ວສ຺ສສຕໍ ເອກໍ ຣຕ຺ຕິນ຺ທິວໍ ກຕ຺ວາ ເອວມາຄຕໍ ທິພ຺ພໍ ວສ຺ສສຫສ຺ສໍ. ເອວໍ ຍາມາທີນໍ ວສ຺ສຄຓນຎ຺ຈ ທິຄຸຓໍ ກຕ຺ວາ ເຫຏ຺ຐິມໂຕ ທິຄຸຓຈຕຸຄ຺ຄຸຓໍ ອາຍຸປ຺ປມາຓໍ ເວທິຕພ຺ພໍ.

ພ຺ຣຫ຺ເມສຸ ປນ ພ຺ຣຫ຺ມປາຣິສຊ຺ຊານໍ ກປ຺ປສ຺ສ ຕຕິໂຍ ຠາໂຄ ອາຍຸປ຺ປມາຓໍ, ພ຺ຣຫ຺ມປຸໂຣຫິຕານໍ ອຸປຑ຺ຒກປ຺ໂປ ¶ , ມຫາພ຺ຣຫ຺ມານໍ ເອໂກ ກປ຺ໂປ, ປຣິຕ຺ຕາຠານໍ ທ຺ເວ ກປ຺ປາຕິ ເອວໍ ອຸປຣູປຣິ ທິຄຸຓໍ ກຕ຺ວາ ຍາວ ສຸຠກິຓ຺ຫາ ໂຍເຊຕພ຺ພໍ. ສຸຠກິຓ຺ຫານໍ ຫິ ຈຕຸສຏ຺ຐິກປ຺ປໍ ອາຍຸປ຺ປມາຓໍ, ອສຎ຺ຎີນໍ, ເວຫປ຺ຜລານຎ຺ຈ ປຎ຺ຈກປ຺ປສຕານິ, ອວິຫານໍ ກປ຺ປສຫສ຺ສນ຺ຕິ ອຸປຣູປຣິ ທິຄຸຓວເສນ ຍາວ ອກນິຏ຺ຐາ ໂຍເຊຕພ຺ພໍ. ອກນິຏ຺ຐານໍ ຫິ ໂສຬສກປ຺ປສຫສ຺ສານິ, ອຣູປານໍ ຈຕຸນ຺ນໍ ຍຖາກ຺ກມໍ ວີສຕິ, ຈຕ຺ຕາຣິ, ສຏ຺ຐິ, ຈຕຸຣາສີຕິ ກປ຺ປສຫສ຺ສານິ ອາຍຸປ຺ປມາຓນ຺ຕິ.

ອຸກ຺ຂິຕ຺ຕາ ¶ ປຸຎ຺ຎເຕເຊນ, ກາມຣູປຄຕິໍ ຄຕາ;

ຠວຄ຺ຄຕມ຺ປິ ສມ຺ປຕ຺ຕາ, ປຸນາຄຈ຺ຉນ຺ຕິ ທຸຄ຺ຄຕິໍ.

ຕາວ ທີຆາຍຸກາ ສຕ຺ຕາ, ຈວນ຺ຕິ ອາຍຸສງ຺ຂຍາ;

ນຕ຺ຖິ ໂກຈິ ຠໂວ ນິຈ຺ໂຈ, ອິຕິ ວຸຕ຺ຕໍ ມເຫສິນາ.

ຕສ຺ມາ ຫິ ຘີຣາ ນິປກາ, ນິປຸຓາ ອຕ຺ຖຈິນ຺ຕກາ;

ຊຣາມຣຓໂມກ຺ຂາຍ, ຠາເວນ຺ຕິ ມຄ຺ຄມຸຕ຺ຕມໍ.

ຠາວຍິຕ຺ວາ ສຸຈິໍ ມຄ຺ຄໍ, ນິພ຺ພາໂນຄຘຄາມິນໍ;

ສພ຺ພາສເວ ປຣິຎ຺ຎາຍ, ປຣິນິພ຺ພນ຺ຕິ ອນາສວາຕິ. (ວິຠ. ໑໐໒໙);

ສຕ຺ຕໂມ ປນ ວາໂຣ ເຕສໍ ຂນ຺ຘາທີນໍ ອຠິຎ຺ເຎຍ຺ຍາທິຠາວວິຠາວນວເສນ ປວຕ຺ໂຕ. ຕຕ຺ຖ ຫິ –

‘‘ຣູປກ຺ຂນ຺ໂຘ ອຠິຎ຺ເຎຍ຺ໂຍ, ປຣິຎ຺ເຎຍ຺ໂຍ, ນ ປຫາຕພ຺ໂພ, ນ ຠາເວຕພ຺ໂພ, ນ ສຈ຺ຉິກາຕພ຺ໂພ. ຈຕ຺ຕາໂຣ ຂນ຺ຘາ ອຠິຎ຺ເຎຍ຺ຍາ ປຣິຎ຺ເຎຍ຺ຍາ, ສິຍາ ປຫາຕພ຺ພາ, ສິຍາ ຠາເວຕພ຺ພາ, ສິຍາ ສຈ຺ຉິກາຕພ຺ພາ, ສິຍາ ນ ປຫາຕພ຺ພາ ນ ຠາເວຕພ຺ພາ ນ ສຈ຺ຉິກາຕພ຺ພາ’’ຕິອາທິນາ –

ທ຺ວາທສປິ ໂກຏ຺ຐາສາ ວິຕ຺ຖາຣໂຕ ວິຠຕ຺ຕາ. ຕຕ຺ຖ ລກ຺ຂຓປຣິຄ຺ຄາຫິກາຍ ປຎ຺ຎາຍ ຂນ຺ຘາທໂຍ ສພ຺ເພ ຘມ຺ມາ ¶ ອຠິຎ຺ເຎຍ຺ຍາ. ຎາຕຕີຣຓປຫານປຣິຎ຺ຎາສຸ ຍຖາໂຍຄໍ ຍາຍ ກາຍຈິ ປຣິຎ຺ຎາຍ ວເສນ ສພ຺ເພປິ ຘມ຺ມາ ປຣິຎ຺ເຎຍ຺ຍາ. ໂລກຸຕ຺ຕຣຘມ຺ມາປິ ຎາຕປຣິຎ຺ເຎຍ຺ຍາວ. ອກຸສລາ ປນ ປຫາຕພ຺ພາ. ມຄ຺ໂຄ ຠາເວຕພ຺ໂພ, ຜລໍ, ນິພ຺ພານຎ຺ຈ ສຈ຺ຉິກາຕພ຺ພໍ. ຕຕ຺ຖ ຣູປກ຺ຂນ຺ໂຘ ຎາຕຕີຣຓວເສນ ປຣິຎ຺ເຎຍ຺ໂຍ. ວິປສ຺ສນາວິສເຍ ຫິ ສພ຺ພໍ ຕີຣຓປຣິຎ຺ຎາຍ ປຣິຎ຺ເຎຍ຺ຍນ຺ຕິ. ອິມິນາ ນເຍນ ສພ຺ພຕ຺ຖ ອຠິຎ຺ເຎຍ຺ຍາທິຠາໂວ ເວທິຕພ຺ໂພ.

ອຏ຺ຐໂມ ¶ ປນ ວາໂຣ ເຕສໍ ສາຣມ຺ມຓຕາວິຠາວນວເສນ ປວຕ຺ໂຕ, ນວໂມ ປເນສໍ ທິຏ຺ຐສຸຕມຸຕວິຎ຺ຎາເຕສຸ ສງ຺ຄຫທສ຺ສນວເສນ. ທສໂມ ກຸສລຕ຺ຕິກາທີຫິ ສຣຓທຸກປຣິໂຍສາເນຫິ ຕິກທຸເກຫິ ວິຠາຄທສ຺ສນວເສນ ປວຕ຺ໂຕ, ເຕປິ ເຫຏ຺ຐາ ວຸຕ຺ຕນຍາວາຕິ ອຍເມຕ຺ຖ ສງ຺ເຂໂປ, ວິຕ຺ຖາໂຣ ປເນຕ຺ຖ ເຫຏ຺ຐາ ວຸຕ຺ໂຕເຍວ. ອາທິໂຕ ປຏ຺ຐາຍ ສພ຺ພຕ຺ຖ ວິຠງ຺ຄປາຬິອຏ຺ຐກຖາສຸ (ວິຠ. ໙໗໘ ອາທໂຍ; ວິຠ. ອຏ຺ຐ. ໙໗໘ ອາທໂຍ) ຄເຫຕພ຺ໂພຕິ.

ຘມ຺ມຫທຍວິຠງ຺ຄມາຕິກຕ຺ຖວຓ຺ຓນາ ນິຏ຺ຐິຕາ.

ໂມຫວິຈ຺ເຉທນິຍາ ອຠິຘມ຺ມມາຕິກຕ຺ຖວຓ຺ຓນາຍ

ວິຠງ຺ຄມາຕິກຕ຺ຖວຓ຺ຓນາ ນິຏ຺ຐິຕາ.

ອິທານິ ¶ ¶ ວິຠງ຺ຄມາຕິການນ຺ຕຣໍ –

ອຍໍ ຘາຕຸກຖາທີນໍ, ສມ຺ປຕ຺ຕາ ອຕ຺ຖວຓ຺ຓນາ;

ມາຕິການໍ ຍໂຕ ຕສ຺ມາ, ປຎ຺ຈນ຺ນມ຺ປິ ຍຖາຣຫໍ.

ອນຸຕ຺ຕານຕ຺ຖໂຕ ເຈວ, ສງ຺ເຂເປນຕ຺ຖນິຈ຺ຉຍາ;

ວິຠງ຺ຄນຍໂຕ ເຈວ, ໂຫຕິ ສໍວຓ຺ຓນານໂຍ.

ຕຕ຺ຖ ຘາຕຸກຖາມາຕິກາຍ ຕາວ ສໍວຓ຺ຓນາ ໂຫຕິ. ສາ ປເນສາ ນິກ຺ເຂປໂຕ ປຎ຺ຈຘາ ຐິຕາ – ນຍມາຕິກາ ອພ຺ຠນ຺ຕຣມາຕິກາ ນຍມຸຂມາຕິກາ ລກ຺ຂຓມາຕິກາ ພາຫິຣມາຕິກາຕິ. ຕຕ຺ຖ ‘‘ສງ຺ຄໂຫ, ອສງ຺ຄໂຫ…ເປ… ວິປ຺ປຍຸຕ຺ເຕນ ສງ຺ຄຫິຕໍ ອສງ຺ຄຫິຕ’’ນ຺ຕິ ອຍໍ ຈຸທ຺ທສຫິ ປເທຫິ ນິກ຺ຂິຕ຺ຕາ ສງ຺ຄຫາທິເກນ ນເຍນ ຘາຕຸກຖາຍ ຘມ຺ມາ ວິຠຕ຺ຕາຕິ ທສ຺ເສຕຸໍ ຐປິຕຕ຺ຕາ ນຍມາຕິກາ ນາມ, ຍາ ‘‘ມູລມາຕິກາ’’ຕິປິ ວຸຈ຺ຈຕິ.

‘‘ປຎ຺ຈກ຺ຂນ຺ຘາ…ເປ… ມນສິກາໂຣ’’ຕິ ອຍໍ ປຎ຺ຈວີສາຘິເກນ ປທສເຕນ ນິກ຺ຂິຕ຺ຕາ ສງ຺ຄຫາທິນເຍນ ວິຠຊິຕພ຺ພຠາເວນ ຘາຕຸກຖາຍ ອພ຺ຠນ຺ຕເຣ ເອວ ຐປິຕຕ຺ຕາ ອພ຺ຠນ຺ຕຣມາຕິກາ ນາມ, ຍາ ‘‘ຘາຕຸກຖາມາຕິກາ’’ຕິປິ ວຸຈ຺ຈຕິ.

‘‘ຕີຫິ ສງ຺ຄໂຫ, ຕີຫິ ອສງ຺ຄໂຫ, ຈຕູຫິ ສມ຺ປໂຍໂຄ, ຈຕູຫິ ວິປ຺ປໂຍໂຄ’’ຕິ ອຍໍ ຈຕູຫິ ປເທຫິ ນິກ຺ຂິຕ຺ຕາ ຂນ຺ຘາທີສຸ ຈ ກຸສລຕ຺ຕິກາທີສຸ ຈ ມາຕິກາຘມ຺ເມສຸ ຕີຫິ ຂນ຺ຘາຍຕນຘາຕຸປເທເຫວ ¶ ສງ຺ຄໂຫ ອສງ຺ຄໂຫ ຈ, ຕຖາ ຈຕູຫິ ອຣູປກ຺ຂນ຺ເຘຫິ ສມ຺ປໂຍໂຄ, ວິປ຺ປໂຍໂຄ ຈາຕິ ອິເມສໍ ສງ຺ຄຫາສງ຺ຄຫາທີນໍ ນຍານໍ ມຸຂານີຕິ ທສ຺ເສຕຸໍ ຐປິຕຕ຺ຕາ ນຍມຸຂມາຕິກາ ນາມ.

‘‘ສຠາໂຄ ¶ ວິສຠາໂຄ’’ຕິ ອຍໍ ທ຺ວີຫິ ປເທຫິ ນິກ຺ຂິຕ຺ຕາ ສຠາຄວິສຠາຄລກ຺ຂຓວເສເນວ ສງ຺ຄຫາສງ຺ຄຫນຍາ ເຈວ ສມ຺ປໂຍຄວິປ຺ປໂຍຄນຍາ ຈ ໂຫນ຺ຕີຕິ ທສ຺ເສຕຸໍ ຐປິຕຕ຺ຕາ ລກ຺ຂຓມາຕິກາ ນາມ. ສພ຺ພາປິ ຘມ຺ມສງ຺ຄຓີ ຘາຕຸກຖາຍ ມາຕິກາຕິ ອຍໍ ຉສຏ຺ຐິ ຕິກປທານິ, ທ຺ເວ ຈ ທຸກປທສຕານິ ສງ຺ຂິປິຕ຺ວາ ນິກ຺ຂິຕ຺ຕາ ຘາຕຸກຖາ ມາຕິກາໂຕ ພຫິ ຐປິຕຕ຺ຕາ ພາຫິຣມາຕິກາ ນາມ. ເອວເມຕິສ຺ສາ ປຎ຺ຈວິຘາຍ ມາຕິກາຍ ອຍມນຸຕ຺ຕານຕ຺ຖວຓ຺ຓນາ.

ສງ຺ຄໂຫຕິອາທີສຸ ຫິ ສງ຺ຄໂຫ ຕາວ ຊາຕິສຎ຺ຊາຕິກິຣິຍາຄຓນວເສນ ຈຕຸພ຺ພິໂຘ. ຕຕ຺ຖ ‘‘ສພ຺ເພ ຂຕ຺ຕິຍາ ອາຄຈ຺ຉນ຺ຕຸ, ຍາ ຈາວຸໂສ ວິສາຂ, ສມ຺ມາວາຈາ, ໂຍ ຈ ສມ຺ມາກມ຺ມນ຺ໂຕ, ໂຍ ຈ ສມ຺ມາອາຊີໂວ, ອິເມ ຘມ຺ມາ ສີລກ຺ຂນ຺ເຘ ສງ຺ຄຫິຕາ’’ຕິ (ມ. ນິ. ໑.໔໖໒) ອຍໍ ຊາຕິສງ຺ຄໂຫ ນາມ. ‘‘ສພ຺ເພ ໂກສລກາ ອາຄຈ຺ຉນ຺ຕຸ, ໂຍ ຈາວຸໂສ ວິສາຂ, ສມ຺ມາວາຍາໂມ, ຍາ ຈ ສມ຺ມາສຕິ, ໂຍ ຈ ສມ຺ມາສມາຘິ, ອິເມ ຘມ຺ມາ ສມາຘິກ຺ຂນ຺ເຘ ສງ຺ຄຫິຕາ’’ຕິ (ມ. ນິ. ໑.໔໖໒) ອຍໍ ສຎ຺ຊາຕິສງ຺ຄໂຫ ນາມ, ເອກຏ຺ຐາເນ ຊາຕິສມ຺ພນ຺ຘຠາເວນ ສງ຺ຄໂຫຕິ ອຕ຺ໂຖ. ‘‘ສພ຺ເພ ຫຕ຺ຖາໂຣຫາ ອາຄຈ຺ຉນ຺ຕຸ, ຍາ ຈາວຸໂສ ວິສາຂ, ສມ຺ມາທິຏ຺ຐິ, ໂຍ ຈ ສມ຺ມາສງ຺ກປ຺ໂປ, ອິເມ ຘມ຺ມາ ປຎ຺ຎາກ຺ຂນ຺ເຘ ສງ຺ຄຫິຕາ’’ຕິ (ມ. ນິ. ໑.໔໖໒) ອຍໍ ກິຣິຍາສງ຺ຄໂຫ ນາມ. ‘‘ຫຎ຺ຈິ ຈກ຺ຂາຍຕນໍ ຣູປກ຺ຂນ຺ຘຄຓນໍ ຄຈ຺ຉຕິ, ເຕນ ວຕ ເຣ ວຕ຺ຕພ຺ເພ ‘ຈກ຺ຂາຍຕນໍ ຣູປກ຺ຂນ຺ເຘນ ສງ຺ຄຫິຕ’’’ນ຺ຕິ (ກຖາ. ໔໗໑) ອຍໍ ຄຓນສງ຺ຄໂຫ ນາມ, ອຍມິຘ ອຘິປ຺ເປໂຕ. ຕປ຺ປຏິປກ຺ເຂນ ອສງ຺ຄໂຫ ເວທິຕພ຺ໂພ. ເຕສໍ ວິກປ຺ປໂຕ ສງ຺ຄຫິເຕນ ອສງ຺ຄຫິຕາທີນິ, ເອກຸປ຺ປາເທກນິໂຣຘເອກວຕ຺ຖຸກເອກາຣມ຺ມຓຕາວເສນ ສມ຺ປໂຍໂຄ, ຕປ຺ປຏິປກ຺ຂໂຕ ວິປ຺ປໂຍໂຄ, ເຕສໍ ວິກປ຺ປໂຕ ສມ຺ປຍຸຕ຺ເຕນ ວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕາທີນິ, ຕທຸຠຍສໍສຄ຺ຄວິກປ຺ປໂຕ ສງ຺ຄຫິເຕນ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕໍ ວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕນ຺ຕິອາທີນິ ຈ ¶ ເວທິຕພ຺ພານິ. ເສສໍ ວຸຕ຺ຕຕ຺ຖເມວ. ອຍໍ ຕາເວຕ຺ຖ ອນຸຕ຺ຕານປທຕ຺ໂຖ.

ອຕ຺ຖວິນິຈ຺ຉຍໂຕ ປນ ຍສ຺ມາ ອພ຺ຠນ຺ຕຣມາຕິກາຍ ຣູປກ຺ຂນ຺ຘາທີນິ, ພາຫິຣມາຕິກາຍ ກຸສລາທີນິ ຈ ‘‘ສງ຺ຄໂຫ ອສງ຺ຄໂຫ’’ຕິອາທິເກຫິ ນຍມາຕິກາປເທຫິ ‘‘ຕີຫິ ສງ຺ຄໂຫ, ຕີຫິ ອສງ຺ຄໂຫ’’ຕິອາທິນຍມຸຂມາຕິກາວເສນ ¶ ຍຖາຣຫໍ ນິທ຺ເທສຕ຺ຖາຍ ຠຄວຕາ ຐປິຕານິ, ຕສ຺ມາ ຂນ຺ຘາທີນໍ ສງ຺ຄຫາທີນໍ ປາຬິຍໍ ວຸຕ຺ຕານຸສາເຣເນວ ສງ຺ເຂປໂຕ ອຕ຺ຖວິນິຈ຺ຉໂຍ ໂຫຕິ. ອິມິນາ ນເຍນ ວິຠງ຺ຄນໂຍ ສກ຺ກາ ຎາຕຸນ຺ຕິ ຕໍ ວິສຸໍ ນ ວກ຺ຂາມ.

ຕຕ຺ຖ ສງ຺ຄຫາສງ຺ຄຫວາເຣ ຂນ຺ຘານໍ ຕາວ ອຍໍ ນິທ຺ເທເສ ນໂຍ – ຣູປກ຺ຂນ຺ໂຘ ເອເກນ ຂນ຺ເຘນ ເອກາທສຫິ ອາຍຕເນຫິ ເອກາທສຫິ ຘາຕູຫິ ສງ຺ຄຫິໂຕ. ຈຕູຫິ ຂນ຺ເຘຫິ ເອເກນາຍຕເນນ ສຕ຺ຕຫິ ຘາຕູຫິ ອສງ຺ຄຫິໂຕ. ຕຕ຺ຖ ເອກາທສຫີຕິ ມນາຍຕນວຊ຺ເຊຫິ. ຘມ຺ມາຍຕເນນາປິ ຫິ ເກຈິ ຣູປຘມ຺ມາ ສງ຺ຄຫິຕາ. ເອກາທສຫີຕິ ສຕ຺ຕວິຎ຺ຎາຓຘາຕຸວຊ຺ຊາຫິ. ເສສໍ ສຸວິຎ຺ເຎຍ຺ຍເມວ.

ເວທນາທໂຍ ຕໂຍ ຂນ຺ຘາ ຍຖາສກໍ ເອເກນ ຂນ຺ເຘນ ເອເກນາຍຕເນນ ເອກາຍ ຘາຕຸຍາ ສງ຺ຄຫິຕາ, ຈຕູຫິ ຂນ຺ເຘຫິ ເອກາທສຫິ ອາຍຕເນຫິ ສຕ຺ຕຣສຫິ ຘາຕູຫິ ອສງ຺ຄຫິຕາ, ຕຖາ ວິຎ຺ຎາຓກ຺ຂນ຺ໂຘປິ. ເກວລໍ ປເນຕ຺ຖ ສຕ຺ຕຫິ ວິຎ຺ຎາຓຘາຕູຫິ ສງ຺ຄຫິໂຕ, ເອກາທສຫິ ຘາຕູຫິ ອສງ຺ຄຫິໂຕຕິ ເອຕ຺ຕກເມວ ວິເສໂສ. ຕຕ຺ຖ ຫິ ເວທນາທີນໍ ຕິຓ຺ຓໍ ຂນ຺ຘານໍ ເອເກນ ຘມ຺ມາຍຕເນນ ຈ ເອກາຍ ຘມ຺ມຘາຕຸຍາ ຈ ສງ຺ຄຫິຕຕາ ເວທິຕພ຺ພາ. ປາຬິຍໍ ປເນຕ຺ຖ ຂນ຺ຘປທນິທ຺ເທເສ, ອຸປຣິ ອາຍຕນາທິນິທ຺ເທເສສຸ ຈ ‘‘ຣູປກ຺ຂນ຺ໂຘ ຈ ເວທນາກ຺ຂນ຺ໂຘ ຈ ທ຺ວີຫິ ຂນ຺ເຘຫິ ເອກາທສຫາຍຕເນຫິ ເອກາທສຫິ ¶ ຘາຕູຫິ ສງ຺ຄຫິຕາ’’ຕິອາທິນາ (ຘາຕຸ. ໑໕) ທ຺ວິມູລກາທິນເຍນາປິ ວິຕ຺ຖາຣນໂຍ ວິຠຕ຺ໂຕ, ໂສປິ ອິມິນາ ເອກມູລນຍານຸສາເຣນ ສພ຺ພຕ຺ຖ ສຸວິຎ຺ເຎຍ຺ໂຍຕິ ນ ວິຕ຺ຖາຣຍິມ຺ຫາ. ອຍໍ ຂນ຺ຘປທນິທ຺ເທສນໂຍ.

ອາຍຕນຘາຕຸປທານມ຺ປິ ຂນ຺ຘປເທ ວຸຕ຺ຕານຸສາເຣເນວ ຕີຫິ ສງ຺ຄໂຫ, ຕີຫິ ອສງ຺ຄໂຫ ຈ ຍຖາໂຍຄໍ ໂຍເຊຕ຺ວາ ຎາຕພ຺ໂພ. ເກວລໍ ປເນຕ຺ຖ ຘມ຺ມາຍຕນຘມ຺ມຘາຕູສຸ ອສງ຺ຂຕສ຺ສ ຂນ຺ຘສງ຺ຄຫາຠາວາ ຕໍ ຐເປຕ຺ວາ ເສສານໍ ຂນ຺ເຘສຸ ສງ຺ຄໂຫ ເວທິຕພ຺ໂພ.

ສຈ຺ເຈສຸ ທຸກ຺ຂສຈ຺ຈໍ ສພ຺ເພຫິ ຂນ຺ຘາຍຕນຘາຕູຫິ. ສມຸທຍມຄ຺ຄສຈ຺ຈານິ ສງ຺ຂາຣກ຺ຂນ຺ເຘນ, ຘມ຺ມາຍຕນຘມ຺ມຘາຕູຫິ ຈ ສງ຺ຄຫິຕານິ. ນິໂຣຘສຈ຺ຈໍ ຂນ຺ເຘນ ອສງ຺ຄຫິຕໍ, ຘມ຺ມາຍຕນຘມ຺ມຘາຕູຫິ ເອວ ສງ຺ຄຫິຕໍ.

ອິນ຺ທ຺ຣິເຍສຸ ຊີວິຕິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ທ຺ວີຫິ ຣູປກ຺ຂນ຺ຘສງ຺ຂາຣກ຺ຂນ຺ເຘຫິ. ສຸຂິນ຺ທ຺ຣິຍາທີນິ ປຎ຺ຈ ເວທນາກ຺ຂນ຺ເຘນ ¶ , ສທ຺ຘາທີນິ ສງ຺ຂາຣກ຺ຂນ຺ເຘນ, ສພ຺ພານິ ເຈຕານິ ຊີວິຕິນ຺ທ຺ຣິຍາທີນິ, ອິຕ຺ຖິນ຺ທ຺ຣິຍປຸຣິສິນ຺ທ຺ຣິຍາທີນິປິ ຘມ຺ມາຍຕນຘມ຺ມຘາຕູຫິ ສງ຺ຄຫິຕານິ. ເສສິນ຺ທ຺ຣິຍານິ ສຸວິຎ຺ເຎຍ຺ຍານິ.

ປຏິຈ຺ຈສມຸປ຺ປາເທສຸ ນາມຣູປໍ ວິຎ຺ຎາຓວຊ຺ຊິເຕຫິ ຈຕູຫິ ຂນ຺ເຘຫິ, ເອກາທສຫິ ອາຍຕນຘາຕູຫິ ຈ ສງ຺ຄຫິຕໍ. ເອຕ຺ຖ ຫິ ປວຕ຺ຕິຍໍ ນາມຣູປສ຺ສາປິ ຄຫິຕຕ຺ຕາ ສທ຺ທາຍຕນມ຺ປິ ຄຫິຕນ຺ຕິ ເວທິຕພ຺ພໍ. ສຬາຍຕນໍ ທ຺ວີຫິ ຂນ຺ເຘຫິ, ປສາທວິຎ຺ຎາຓຠູເຕຫິ ຉຫິ ອາຍຕເນຫິ, ທ຺ວາທສຫິ ຘາຕູຫິ ສງ຺ຄຫິຕໍ. ອຸປປຕ຺ຕິຠໂວ ປນ ກາມຠວຠູໂຕ ປຎ຺ຈຫິ ຂນ຺ເຘຫິ, ສທ຺ທາຍຕນວຊ຺ຊິເຕຫິ ເອກາທສຫິ ອາຍຕເນຫິ, ສຕ຺ຕຣສຫິ ຘາຕູຫິ. ຣູປຠໂວ ປຎ຺ຈຫິ ຂນ຺ເຘຫິ, ສທ຺ທາທິຈຕຸກ຺ກຆານາທິຕ຺ຕຍຕພ຺ພິຎ຺ຎາຓວຊ຺ເຊຫິ ປຎ຺ຈຫາຍຕເນຫິ, ອຏ຺ຐຫິ ຘາຕູຫິ ¶ ສງ຺ຄຫິໂຕ. ອສຎ຺ຎີຠໂວ ເອເກນ ຣູປກ຺ຂນ຺ເຘນ, ຣູປຘມ຺ມວເສນ ທ຺ວີຫິ ອາຍຕນຘາຕູຫິ ສງ຺ຄຫິໂຕ. ຆານາທິຕ຺ຕຍໍ ປເນຕ຺ຖ ອາຍຕນາທິກິຈ຺ຈາກຣຓໂຕ ອາຍຕນຘາຕູຫິ ອສງ຺ຄຫິຕມ຺ປິ ຣູປກ຺ຂນ຺ເຘນ ສງ຺ຄຫິຕນ຺ຕິ ທຏ຺ຐພ຺ພໍ. ຠວສ຺ສ ຈ ເອກນ຺ຕມຸປາທິນ຺ນຕ຺ຕາ ປວຕ຺ຕິວິປາການໍ ຈກ຺ຂຸວິຎ຺ຎາຓາທີນໍ ຄຫເຓປິ ອນຸປາທິນ຺ນສທ຺ທາຍຕນສ຺ສ ອິຘ ອຄ຺ຄຫຓໍ ທຏ຺ຐພ຺ພໍ. ອຣູປຠໂວ ຈຕູຫິ ຂນ຺ເຘຫິ ທ຺ວີຫິ ອາຍຕນຘາຕູຫິ. ຊາຕິຊຣາມຣຓານິ ນາມຣູປຘມ຺ມານໍ ລກ຺ຂຓຕ຺ຕາ ທ຺ວີຫິ ຣູປກ຺ຂນ຺ຘສງ຺ຂາຣກ຺ຂນ຺ເຘຫິ. ໂສກທຸກ຺ຂໂທມນສ຺ສານິ ເວທນາກ຺ຂນ຺ເຘນ. ອຸປາຍາໂສ ສງ຺ຂາຣກ຺ຂນ຺ເຘນ, ຘມ຺ມາຍຕນຘມ຺ມຘາຕູຫິ ຈ ສງ຺ຄຫິໂຕ. ປຣິເທໂວ ຣູປກ຺ຂນ຺ຘສທ຺ທາຍຕນສທ຺ທຘາຕູຫິ. ເສສານິ ປເນຕ຺ຖ ປຏິຈ຺ຈສມຸປ຺ປາທງ຺ຄານິ, ສຕິປຏ຺ຐານສມ຺ມປ຺ປຘານາ ຈ ສຸວິຎ຺ເຎຍ຺ຍາວ.

ອິທ຺ຘິປາທາ ທ຺ວີຫິ ຂນ຺ເຘຫິ, ອາຍຕເນຫິ, ຘາຕູຫິ ສງ຺ຄຫິຕາ. ເອຕ຺ຖ ຈ ຈິຕ຺ຕິທ຺ຘິປາທສ຺ສ ຘມ຺ມຘາຕຸມໂນວິຎ຺ຎາຓຘາຕຸນິຍມໂຕ ໂສຬສຫິ ຘາຕູຫິ ອສງ຺ຄໂຫ ເວທິຕພ຺ໂພ. ຌານານິ ທ຺ວີຫິ ເວທນາສງ຺ຂາຣກ຺ຂນ຺ເຘຫິ, ເອເກນາຍຕເນນ, ເອກາຍ ຘາຕຸຍາ ຈ ສງ຺ຄຫິຕານິ. ອປ຺ປມຎ຺ຎາ ເອເກນ ຂນ຺ເຘນ, ເອເກນ ອາຍຕເນນ, ເອກາຍ ຘາຕຸຍາ ສງ຺ຄຫິຕາ. ເອວໍ ປຎ຺ຈິນ຺ທ຺ຣິຍາທີນິປິ. ເກວລໍ ປນ ຈິຕ຺ຕໍ ສຕ຺ຕຫິ ວິຎ຺ຎາຓຘາຕູຫິ ສງ຺ຄຫິຕນ຺ຕິ ເອຕ຺ຕກເມວ ວິເສໂສ. ສພ຺ເພສມ຺ປິ ເຈສ ວຸຕ຺ຕາວເສເສຫິ ຂນ຺ຘາຍຕນຘາຕູຫິ ອສງ຺ຄຫິຕຠາໂວ ເວທິຕພ຺ໂພ.

ອິມິນາ ນເຍນ ພາຫິຣມາຕິກາຍປິ ‘‘ກຸສລາ ຘມ຺ມາ, ອກຸສລາ ຘມ຺ມາ ຈຕູຫິ ຂນ຺ເຘຫິ, ທ຺ວີຫິ ອາຍຕເນຫິ, ຘາຕູຫິ ສງ຺ຄຫິຕາ. ອພ຺ຍາກຕາ ປນ ອສງ຺ຂຕໍ ຂນ຺ຘໂຕ ຐເປຕ຺ວາ ປຎ຺ຈຫິ ຂນ຺ເຘຫິ ທ຺ວາທສຫິ ອາຍຕເນຫິ ອຏ຺ຐາຣສຫິ ຘາຕູຫິ ສງ຺ຄຫິຕາ’’ຕິອາທິນາ ໂຍເຊຕ຺ວາ ສງ຺ຄຫາສງ຺ຄໂຫ ຎາຕພ຺ໂພຕິ ¶ ¶ ອຍເມຕ຺ຖ ສງ຺ເຂໂປ, ວິຕ຺ຖາໂຣ ປນ ຘາຕຸກຖາປາຬິອຏ຺ຐກຖາສຸ (ຘາຕຸ. ໗໗ ອາທໂຍ; ຘາຕຸ. ອຏ຺ຐ. ໗໗) ຄເຫຕພ຺ໂພຕິ.

ນິຏ຺ຐິໂຕ ‘‘ສງ຺ຄໂຫ ອສງ຺ຄໂຫ’’ຕິ ປທສ຺ສ

ສງ຺ຄຫິເຕນອສງ຺ຄຫິຕປທຕ຺ຖວຓ຺ຓນາ

ສງ຺ຄຫິເຕນອສງ຺ຄຫິຕປເທ ສພ຺ເພສໍ ຣູປກ຺ຂນ຺ຘາທິປທານໍ ນິທ຺ເທໂສ ນ ສມ຺ຠວຕິ. ຍານິ ປເນຕ຺ຖ ປທານິ ຣູເປກເທສໍ, ອຣູເປນ ອສມ຺ມິສ຺ສໍ ວິຎ຺ຎາເຓກເທສຎ຺ຈ ອຎ຺ເຎນ ອສມ຺ມິສ຺ສໍ ທີເປນ຺ຕິ, ເຕສມິຘ ນິທ຺ເທໂສ. ຕານິ ປນ ມນາຍຕນຘມ຺ມາຍຕນວຊ຺ຊິຕານໍ ທສາຍຕນານໍ, ຘມ຺ມຘາຕຸວຊ຺ຊິຕານໍ ສຕ຺ຕຣສນ຺ນໍ ຘາຕູນໍ, ສຕ຺ຕຣູປິນ຺ທ຺ຣິຍານຎ຺ຈ ວເສນ ເວທິຕພ຺ພານິ, ນ ຣູປກ຺ຂນ຺ຘາທີນໍ. ເຕເນວ ປາຬິຍໍ –

ສຕ຺ຕິນ຺ທ຺ຣິຍາ ອສຎ຺ຎາຠໂວ ເອກໂວກາຣຠໂວ;

ອນິທສ຺ສນໍ ປຸນເທວ ສປ຺ປຏິຆໍ ອຸປາທາ’’ຕິ. (ຘາຕຸ. ໑໗໘) –

ເອວໍ ອຸທ຺ທານຄາຖາ ວຸຕ຺ຕາ. ຣູປກ຺ຂນ຺ເຘນ ຫິ ຣູປກ຺ຂນ຺ໂຘວ ສງ຺ຄຫິໂຕ, ເອວໍ ເວທນາກ຺ຂນ຺ຘາທີຫິ ຈ ເວທນາກ຺ຂນ຺ຘາທໂຍວ. ເຕປິ ຈ ເຍຫິ ເກຫິຈິ ອາຍຕນຘາຕູຫິ ອສງ຺ຄຫິຕາ ນາມ ນຕ຺ຖີຕິ ເຕສໍ ສງ຺ຄຫິເຕນ ອສງ຺ຄຫິຕຕ຺ຕາຠາວາ ຍຖາວຸຕ຺ຕາຍຕນານໍ ວເສເນເວຕ຺ຖ ອຕ຺ຖວິນິຈ຺ຉໂຍ ໂຫຕິ. ອິທໍ ເຫຕ຺ຖ ລກ຺ຂຓໍ – ຍໍ ຂນ຺ຘປເທນ ສງ຺ຄຫິຕໍ ຫຸຕ຺ວາ ອາຍຕນຘາຕຸປເທຫິ ອສງ຺ຄຫິຕໍ, ຂນ຺ຘາຍຕນປເທຫິ ວາ ສງ຺ຄຫິຕໍ ຫຸຕ຺ວາ ຘາຕຸປເທນ ອສງ຺ຄຫິຕໍ, ຕສ຺ສ ຂນ຺ຘາຍຕນຘາຕູຫິ ອສງ຺ຄໂຫ ¶ ວຸຈ຺ຈຕິ. ກຖໍ? ຈກ຺ຂາຍຕເນນ ເຍ ຘມ຺ມາ ຂນ຺ຘສງ຺ຄເຫນ ສງ຺ຄຫິຕາ, ອາຍຕນສງ຺ຄເຫນ, ຘາຕຸສງ຺ຄເຫນ ຈ ອສງ຺ຄຫິຕາ, ເຕ ຘມ຺ມາ ກຕິຫິ ຂນ຺ເຘຫິ, ອາຍຕເນຫິ, ຘາຕູຫິ ອສງ຺ຄຫິຕາ? ເຕ ຘມ຺ມາ ຈຕູຫິ ຂນ຺ເຘຫິ ທ຺ວີຫິ ອາຍຕເນຫິ ¶ ອຏ຺ຐຫິ ຘາຕູຫິ ອສງ຺ຄຫິຕາ. ເອວໍ ຣູປາຍຕນາທີສຸປິ ປສາທວິສຍຠູເຕສຸ ຘາຕູສຸ, ຣູປິນ຺ທ຺ຣິຍາທີສຸ ຈ ໂຍຊນກ຺ກໂມ ເວທິຕພ຺ໂພ.

ຕຕ຺ຣາຍໍ ນໂຍ – ຈກ຺ຂາຍຕເນນ ເຍ ຣູປຘມ຺ມາ ຂນ຺ຘສງ຺ຄເຫນ ຣູປກ຺ຂນ຺ໂຘຕິ ສງ຺ຄຫິຕາ, ອາຍຕນຘາຕຸສງ຺ຄເຫນ ຈກ຺ຂາຍຕເນນ ອສງ຺ຄຫິຕາ, ຈກ຺ຂຸຘາຕຸຍາ ອສງ຺ຄຫິຕາ, ຈກ຺ຂາຍຕນຈກ຺ຂຸຘາຕູຫິ ເອກສ຺ເສເວຕສ຺ສ ຈກ຺ຂຸສ຺ສ ວິສຸໍ ອາຍຕນຘາຕູສຸ ສງ຺ຄຫິຕຕ຺ຕາ ເຕ ຈກ຺ຂາຍຕນວິຣຫິຕາ ສພ຺ເພ ຣູປຘມ຺ມາ ຈຕູຫິ ອຣູປກ຺ຂນ຺ເຘຫິ ຈກ຺ຂາຍຕນໍ ມນາຍຕນນ຺ຕິ ທ຺ວີຫິ ອາຍຕເນຫິ ຈກ຺ຂຸຘາຕຸ ສຕ຺ຕວິຎ຺ຎາຓຘາຕູຕິ ອຏ຺ຐຫິ ຘາຕູຫິ ອສງ຺ຄຫິຕາ. ອຸປຣິ ຣູປາຍຕນາທີສຸປິ ເອເສວ ນໂຍ. ອິມສ຺ມິໍ ຫິ ວາເຣ ຈກ຺ຂາຍຕນສ຺ສ ອຕ຺ຕໂນ ຕີຫິປິ ຂນ຺ຘາຍຕນຘາຕຸສງ຺ຄເຫຫິ ສງ຺ຄຫິຕຕາຍ ອສງ຺ຄຫິຕຕ຺ຕາຠາວາ ຂນ຺ຘສງ຺ຄເຫນ ສງ຺ຄຫິຕໍ, ອາຍຕນສງ຺ຄເຫນ ອສງ຺ຄຫິຕໍ, ຘາຕຸສງ຺ຄເຫນ ອສງ຺ຄຫິຕນ຺ຕິ ເອວໍ ຕີຫິປິ ສງ຺ຄຫິຕາສງ຺ຄຫິຕວິເສສເນຫິ ວິສິຏ຺ຐສ຺ເສວ ‘‘ກຕິຫິ ຂນ຺ເຘຫີ’’ຕິອາທິນາ ຂນ຺ຘາທີຫິ ອສງ຺ຄຫສ຺ສ ວຸຈ຺ຈມານຕ຺ຕາ ຈ ອຣູປກ຺ຂນ຺ເຘຫິ ສຫ ພຫິຠູຕຕາ ເວທິຕພ຺ພາ. ຍຖາ ເຈຕ຺ຖ ຈກ຺ຂາຍຕເນນ ອຸປລກ຺ຂິຕານໍ ຣູປຘມ຺ມານໍເຍວ ສງ຺ຄຫິເຕນ ອສງ຺ຄຫິຕຕາ, ນ ຈກ຺ຂາຍຕນສ຺ສ, ເອວໍ ອຸປຣິ ຣູປາຍຕນາທີຫິ ອຸປລກ຺ຂິຕວາເຣປິ ຍຖາຣຫໍ ຎາຕພ຺ພາ.

ເສເສສຸ ປນ ຈກ຺ຂຸວິຎ຺ຎາຓຘາຕຸຍາ ເຍ ຘມ຺ມາ ຂນ຺ຘສງ຺ຄເຫນ ສງ຺ຄຫິຕາ, ອາຍຕນສງ຺ຄເຫນ ສງ຺ຄຫິຕາ, ຘາຕຸສງ຺ຄເຫນ ອສງ຺ຄຫິຕາ, ເຕ ຘມ຺ມາ ຈຕູຫິ ຂນ຺ເຘຫິ ເອກາທສຫິ ອາຍຕເນຫິ ¶ ທ຺ວາທສຫິ ຘາຕູຫິ ອສງ຺ຄຫິຕາ. ເອວໍ ເສສວິຎ຺ຎາຓຘາຕູສຸປິ. ປຏິຈ຺ຈສມຸປ຺ປາທງ຺ເຄສຸ ອສຎ຺ຎີຠເວນ ເຍ ຘມ຺ມາ…ເປ… ເຕ ຘມ຺ມາ ຈຕູຫິ ຂນ຺ເຘຫິ ທສຫາຍຕເນຫິ ໂສຬສຫິ ຘາຕູຫິ ອສງ຺ຄຫິຕາ. ອຸປາທາຘມ຺ເມຫິ ເຍ ຘມ຺ມາ…ເປ… ເຕ ຘມ຺ມາ ຈຕູຫິ ຂນ຺ເຘຫິ ເອກາທສຫາຍຕເນຫິ ສຕ຺ຕຣສຫິ ຘາຕູຫິ ອສງ຺ຄຫິຕາຕິ ອິເມ ຈຕ຺ຕາໂຣ ວາຣາ ອປຸພ຺ພວິເສສາ ສມາເຍວ. ຕຕ຺ຖ ຈກ຺ຂຸວິຎ຺ຎາຓວາເຣ ທ຺ວາທສຫີຕິ ຉ ວິຎ຺ຎາຓຘາຕຸໂຍ ວຊ຺ເຊຕ຺ວາ ອວເສສາຫິ ຘາຕູຫິ ເສສາ ຉ ວິຎ຺ຎາຓຘາຕຸໂຍວ ຂນ຺ຘາຍຕນສງ຺ຄເຫຫິ ສງ຺ຄຫິຕາ, ຘາຕຸສງ຺ຄເຫເນວ ອສງ຺ຄຫິຕາ. ອວເສສາຫິ ທ຺ວາທສຫິ ຘາຕູຫິ ອສງ຺ຄຫິຕາຕິ. ເອສ ນໂຍ ເສສວິຎ຺ຎາຓຘາຕູສຸປິ.

ທຸຕິເຍ ຕີຫາຍຕເນຫີຕິ ຣູປາຍຕນຘມ຺ມາຍຕນມນາຍຕເນຫິ. ອສຎ຺ຎິພ຺ຣຫ຺ມໂລເກ ຫິ ຣູປາຍຕນຘມ຺ມາຍຕນວເສນ ທ຺ເວ ອາຍຕນານິ ອຸປປຕ຺ຕິຠວຠາເວນ ປາຬິຍໍ ອາຄຕານິ, ເຕ ປນ ຂນ຺ເຘຫິ ສງ຺ຄຫິຕານິ, ອາຍຕນຘາຕູສຸ ອສງ຺ຄຫິຕານິ. ຕທວເສສານິ ນວ ຣູປາຍຕນານິ, ຕານິ ເຕເຫວ ¶ ຈ ທ຺ວີຫິ ມນາຍຕນຘມ຺ມາຍຕເນຫິ ຈ ອສງ຺ຄຫິຕານິ ນາມ ໂຫນ຺ຕິ. ນວຫິ ຘາຕູຫີຕິ ຣູປຘາຕຸຘມ຺ມຘາຕູຫິ ສທ຺ຘິໍ ສຕ຺ຕຫິ ວິຎ຺ຎາຓຘາຕູຫິ.

ຕຕິເຍ ທສຫີຕິ ຣູປາຍຕນຘມ຺ມາຍຕນວຊ຺ເຊຫິ. ໂສຬສຫີຕິ ຣູປຘາຕຸຘມ຺ມຘາຕຸວຊ຺ຊາຫິ. ອນິທສ຺ສນສປ຺ປຏິຆານິ ນາມ ນວ ໂອຬາຣິກາຍຕນານິ, ຕານິ ເຕຫິ ຂນ຺ຘສງ຺ຄເຫນ ສງ຺ຄຫິຕານິ, ອາຍຕນຘາຕຸສງ຺ຄເຫຫິ ຈ ອສງ຺ຄຫິຕານິ, ຣູປາຍຕນຘມ຺ມາຍຕນານິ ທ຺ເວປິ ເສເສຫິ ອາຍຕນຘາຕູຫິ ອສງ຺ຄຫິຕານິ ນາມ ໂຫນ຺ຕິ.

ຈຕຸຕ຺ເຖ ເອກາທສຫີຕິ ໂຜຏ຺ຐພ຺ພາຍຕນວຊ຺ເຊຫິ ໂຜຏ຺ຐພ຺ພາຍຕນສ຺ສ ອຸປາທາຘມ຺ເມຫິ ອາຍຕນາທີສຸ ອສງ຺ຄຫິຕຕ຺ຕາ. ເສສໍ ¶ ສຸວິຎ຺ເຎຍ຺ຍເມວ. ອຍໍ ສງ຺ຄຫິເຕນອສງ຺ຄຫິຕປເທ ນໂຍ.

ອສງ຺ຄຫິເຕນສງ຺ຄຫິຕປທຕ຺ຖວຓ຺ຓນາ

ອສງ຺ຄຫິເຕນສງ຺ຄຫິຕປເທ ປນ ຍານິ ປທານິ ວິຎ຺ຎາເຓນ ວາ ໂອຬາຣິກຣູເປນ ວາ ອສມ຺ມິສ຺ສໍ ຘມ຺ມາຍຕເນກເທສໍ ທີເປນ຺ຕິ, ຕາເນວ ນິທ຺ທິສີຍນ຺ຕິ, ຕານິ ປນ ເວທນາທີນໍ ຕິຓ຺ຓໍ ຂນ຺ຘານໍ, ທຸກ຺ຂສຈ຺ຈວຊ຺ຊິຕານໍ ຕິຓ຺ຓໍ ສຈ຺ຈານໍ, ປສາທມໂນວຊ຺ຊິຕານໍ ໂສຬສນ຺ນໍ ອິນ຺ທ຺ຣິຍານໍ, ອວິຊ຺ຊາສງ຺ຂາຣຜສ຺ສເວທນາຕຓ຺ຫຸປາທານກມ຺ມຠວຊາຕິຊຣາມຣຓໂສກທຸກ຺ຂໂທມນສ຺ສຸປາຍາສວເສນ ຈຸທ຺ທສປຈ຺ຈຍາກາຣປທານຎ຺ຈ ວເສນ ເວທິຕພ຺ພານິ, ນ ຣູປກ຺ຂນ຺ຘາທີນໍ. ເຕເນວ ອຏ຺ຐກຖາຍໍ –

‘‘ຕໂຍ ຂນ຺ຘາ ຕຖາ ສຈ຺ຈາ, ອິນ຺ທ຺ຣິຍານິ ຈ ໂສຬສ;

ປທານິ ປຈ຺ຈຍາກາເຣ, ຈຸທ຺ທສູປຣິ ຈຸທ຺ທສ.

‘‘ສມຕິໍສ ປທາ ໂຫນ຺ຕິ, ໂຄຈ຺ຉເກສຸ ທສສ຺ວຖ;

ທຸເວ ຈູຬນ຺ຕຣທຸກາ, ອຏ຺ຐ ໂຫນ຺ຕິ ມຫນ຺ຕຣາ’’ຕິ. (ຘາຕຸ. ອຏ຺ຐ. ໑໗໙) –

ເອວໍ ອຸທ຺ທານຄາຖາ ວຸຕ຺ຕາ. ອິທໍ ເຫຕ຺ຖ ລກ຺ຂຓໍ – ຍໍ ຂນ຺ຘປເທນ ອສງ຺ຄຫິຕໍ, ອາຍຕນຘາຕຸປເທຫິ ສງ຺ຄຫິຕໍ, ຕສ຺ເສວ ຕີຫິ ວິເສສເນຫິ ວິສິຏ຺ຐສ຺ສ ຂນ຺ຘາທີຫິ ສງ຺ຄໂຫ ວຸຈ຺ຈຕິ. ກຖໍ? ເວທນາກ຺ຂນ຺ເຘນ ເຍ ຘມ຺ມາ ຂນ຺ຘສງ຺ຄເຫນ ອສງ຺ຄຫິຕາ, ອາຍຕນຘາຕຸສງ຺ຄເຫຫິ ສງ຺ຄຫິຕາ, ເຕ ຘມ຺ມາ ກຕິຫິ ¶ ຂນ຺ເຘຫິ, ອາຍຕເນຫິ, ຘາຕູຫິ ສງ຺ຄຫິຕາ? ເຕ ຘມ຺ມາ ອສງ຺ຂຕໍ ຂນ຺ຘໂຕ ຐເປຕ຺ວາ ຕີຫິ ຂນ຺ເຘຫິ ເອເກນາຍຕເນນ ເອກາຍ ຘາຕຸຍາ ສງ຺ຄຫິຕາຕິ.

ຕຕ຺ຣາຍໍ ນໂຍ – ເວທນາກ຺ຂນ຺ເຘນ ຫິ ນິພ຺ພານໍ, ສຸຂຸມຣູປໍ, ສຎ຺ຎາສງ຺ຂາຣາ ຈ ຂນ຺ຘສງ຺ຄເຫນ ອສງ຺ຄຫິຕາ ຫຸຕ຺ວາ ຘມ຺ມາຍຕນຘມ຺ມຘາຕຸສງ຺ຄເຫນ ສງ຺ຄຫິຕາ. ເຕສຸ ນິພ຺ພານໍ ຂນ຺ຘສງ຺ຄຫໍ ນ ¶ ຄຈ຺ຉຕິ, ເສສາ ຕີຫິ ຣູປສຎ຺ຎາສງ຺ຂາຣກ຺ຂນ຺ເຘຫິ ສງ຺ຄຫໍ ຄຈ຺ຉນ຺ຕິ, ອາຍຕນຘາຕຸໂຍ ປເນຕ຺ຖ ຘມ຺ມາຍຕນຘມ຺ມຘາຕູນໍ ວເສເນວ ສພ຺ພຕ຺ຖ ເວທິຕພ຺ພາ ອິຕຣາສໍ ອສມ຺ຠວາ, ອິເມສຸ ຈ ນິພ຺ພານມ຺ປິ ສງ຺ຄຫໍ ຄຈ຺ຉຕິ. ເຕເນວ ຫິ ‘‘ອສງ຺ຂຕໍ ຂນ຺ຘໂຕ ຐເປຕ຺ວາ’’ຕິ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕສ຺ສາຍມຕ຺ໂຖ – ຂນ຺ຘສງ຺ຄເຫ ເອວ ອສງ຺ຂຕໍ ຐເປຕ຺ວາ, ນ ອິຕຣສງ຺ຄເຫສູຕິ ເອວໍ ສຎ຺ຎາກ຺ຂນ຺ຘາທີສຸປິ ໂຍຊນາ ເວທິຕພ຺ພາ. ອຍໍ ປນ ວິເສໂສ – ຊີວິຕິນ຺ທ຺ຣິເຍນ ເຍ ຘມ຺ມາ…ເປ… ເຕ ຘມ຺ມາ ທ຺ວີຫິ ເວທນາສຎ຺ຎາກ຺ຂນ຺ເຘຫິ ສງ຺ຄຫິຕາ, ຣູປາຣູປຊີວິຕິນ຺ທ຺ຣິເຍຫິ ນິພ຺ພານເວທນາສຎ຺ຎາວິຎ຺ຎາຓກ຺ຂນ຺ຘາ ຂນ຺ຘສງ຺ຄເຫນ ອສງ຺ຄຫິຕາ, ເຕສຸ ຈ ນິພ຺ພານເວທນາສຎ຺ຎາວ ອາຍຕນຘາຕຸສງ຺ຄເຫນ ສງ຺ຄຫິຕາຕິ. ເສສໍ ສຸວິຎ຺ເຎຍ຺ຍເມວ. ອຍໍ ອສງ຺ຄຫິເຕນສງ຺ຄຫິຕປເທ ນໂຍ.

ສງ຺ຄຫິເຕນສງ຺ຄຫິຕປທຕ຺ຖວຓ຺ຓນາ

ສງ຺ຄຫິເຕນສງ຺ຄຫິຕປເທ ປນ ຍານິ ປທານິ ສງ຺ຂາເຣກເທສໍ ອຎ຺ເຎນ ອສມ຺ມິສ຺ສໍ ທີເປນ຺ຕິ ເວທເນກເທສໍ ວາ ສຸຂຸມຣູປໍ ວາ ສທ຺ເທກເທສໍ ວາ, ຕາເນວ ນິທ຺ທິສີຍນ຺ຕິ. ຂນ຺ຘາຍຕນຘາຕູສຸ ເອກມ຺ປິ ໂກຏ຺ຐາສໍ ສກເລນ ຄເຫຕ຺ວາ ຐິຕປທານິ ນ ຍຸຊ຺ຊນ຺ຕິ. ຕານິ ປນ ທ຺ວິນ຺ນໍ ສມຸທຍມຄ຺ຄສຈ຺ຈານໍ, ປນ຺ນຣສິນ຺ທ຺ຣິຍານໍ, ເອກາທສປຏິຈ຺ຈປທາທີນຎ຺ຈ ວເສນ ເວທິຕພ຺ພານິ. ອິທໍ ເຫຕ຺ຖ ລກ຺ຂຓໍ – ຍໍ ອຕ຺ຕນາ ຂນ຺ຘາທິວເສນ ສງ຺ຄຫິເຕຫິ ຂນ຺ຘາທິໂຕ ສງ຺ຄຫິຕໍ, ຕສ຺ເສວ ປຐມໍ ອຸທ຺ຘຏປທສ຺ສ ປຸນ ຂນ຺ຘາທີຫິ ສງ຺ຄໂຫ ວຸຈ຺ຈຕິ.

ຕຕ຺ຣາຍໍ ອາທິປເທ ນໂຍ – ສມຸທຍສຈ຺ເຈນ ເຍ ຘມ຺ມາ ຂນ຺ຘາທີຫິ ຕີຫິ ສງ຺ຄເຫຫິປິ ສງ຺ຄຫິຕາ, ເຕຫິ ຘມ຺ເມຫິ ເຍ ຘມ຺ມາ ຂນ຺ຘາທີຫິ ຕີຫິປິ ສງ຺ຄຫິຕາ, ເຕ ຘມ຺ມາ ¶ ເອເກນ ຂນ຺ເຘນ ເອເກນາຍຕເນນ ເອກາຍ ຘາຕຸຍາ ສງ຺ຄຫິຕາຕິ. ສມຸທຍສຈ຺ເຈນ ຫິ ຕຓ຺ຫາວຊ຺ຊາ ເສສາ ສງ຺ຂາຣາ ຂນ຺ຘາທີຫິ ສງ຺ຄເຫຫິ ສງ຺ຄຫິຕາ, ປຸນ ເຕຫິ ຈ ຕຓ຺ຫາວ ສງ຺ຄຫິຕາ, ສາ ຈ ປຸນ ສງ຺ຂາຣກ຺ຂນ຺ຘຘມ຺ມາຍຕນຘມ຺ມຘາຕູຫິ ¶ ສງ຺ຄຫິຕາ. ເສເສສຸປິ ເອເສວ ນໂຍ. ອຍໍ ສງ຺ຄຫິເຕນສງ຺ຄຫິຕປເທ ນໂຍ.

ອສງ຺ຄຫິເຕນອສງ຺ຄຫິຕປທຕ຺ຖວຓ຺ຓນາ

ອສງ຺ຄຫິເຕນອສງ຺ຄຫິຕປເທ ປນ ຍານິ ປທານິ ປຎ຺ຈກ຺ຂນ຺ຘຄາຫເກຫິ ທຸກ຺ຂສຈ຺ຈາທີຫິ, ວິຎ຺ຎາເຓນ ສທ຺ຘິໍ ສຸຂຸມຣູປຄາຫເກຫິ ອເຈຕສິກາທີຫິ ຈ ປເທຫິ ວິວຊ຺ຊິຕານິ ຣູປກ຺ຂນ຺ຘາທີນິ, ຕາເນວ ນິທ຺ທິສີຍນ຺ຕິ. ອິທໍ ເຫຕ຺ຖ ລກ຺ຂຓໍ – ຍໍ ປຐມໍ ອຸທ຺ຘເຏນ ຣູປກ຺ຂນ຺ຘາທິປເທນ ຂນ຺ຘາທິໂຕ ອສງ຺ຄຫິຕໍ, ຍໍ ເຕຫິ ອສງ຺ຄຫິຕໍ, ຕສ຺ເສວ ປຸນ ຂນ຺ຘາທີຫິ ອສງ຺ຄໂຫ ວຸຈ຺ຈຕິ.

ຕຕ຺ຣາຍໍ ເອກປທໂຍຊນາ – ຣູປກ຺ຂນ຺ເຘນ ເຍ ຘມ຺ມາ ຂນ຺ຘາທີຫິ ຕີຫິປິ ອສງ຺ຄເຫຫິ ອສງ຺ຄຫິຕາ, ເຕຫິ ຘມ຺ເມຫິ ເຍ ຘມ຺ມາ ຂນ຺ຘາທີຫິ ຕີຫິ ອສງ຺ຄຫິຕາ, ເຕ ຘມ຺ມາ ເອເກນ ຂນ຺ເຘນ ເອເກນາຍຕເນນ ສຕ຺ຕຫິ ຘາຕູຫິ ອສງ຺ຄຫິຕາ. ຣູປກ຺ຂນ຺ເຘນ ຫິ ຈຕ຺ຕາໂຣ ຂນ຺ຘາ, ນິພ຺ພານຎ຺ຈ ຂນ຺ຘສງ຺ຄເຫນ ອສງ຺ຄຫິຕາ, ອາຍຕນາທີຫິ ປນ ວິຎ຺ຎາຓເມວ ຐເປຕ຺ວາ ເວທນາທໂຍ ຘມ຺ມາຍຕເນນ ຣູປກ຺ຂນ຺ເຘກເທເສນ ສງ຺ຄຫິຕາຕິ ວິຎ຺ຎາຓເມວ ຕີຫິປິ ຂນ຺ຘສງ຺ຄຫາທີຫິ ຣູປກ຺ຂນ຺ເຘນ ອສງ຺ຄຫິຕໍ ນາມ. ເຕນ ປຸນ ວິຎ຺ຎາເຓນ ສທ຺ຘິໍ ສນິພ຺ພານາ ຈຕ຺ຕາໂຣ ຂນ຺ຘາ ຂນ຺ຘາທີຫິ ອສງ຺ຄຫິຕາ, ເຕ ສພ຺ເພປິ ປຸນ ວິຎ຺ຎາຓຠູເຕນ ເອເກນ ຂນ຺ເຘນ ເອເກນາຍຕເນນ ສຕ຺ຕຫິ ຘາຕູຫິ ອສງ຺ຄຫິຕາຕິ. ອຍໍ ອສງ຺ຄຫິເຕນອສງ຺ຄຫິຕປເທ ນໂຍ.

ສມ຺ປໂຍຄວິປ຺ປໂຍຄປເທ ¶ ປນ ຍານິ ປທານິ ນິພ຺ພາເນນ, ຣູເປນ ວາ ມິສ຺ເສສຸ ສຕ຺ຕສຸ ວິຎ຺ຎາຓຘາຕູສຸ ເອກາຍປິ ອວິປ຺ປຍຸຕ຺ເຕ ອຣູປຘມ຺ເມ ປກາເສນ຺ຕິ, ເຕສໍ ຘມ຺ມາຍຕນທຸກ຺ຂສຈ຺ຈາທີນໍ ນິທ຺ເທໂສ ນ ສມ຺ຠວຕິ. ກາຫິຈິ ປນ ວິຎ຺ຎາຓຘາຕູຫິ ວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕານໍ ຣູປມິສ຺ສາຣູປຘມ຺ມານໍ, ເກວລານາຣມ຺ມຓານໍ ວາ ສກລຣູປກ຺ຂນ຺ຘານໍ ວາ ປກາສການໍ ຣູປຠວຣູປກ຺ຂນ຺ຘກຸສລາທິປທານໍ ສມ຺ປໂຍຄປເທ ເອວ ນິທ຺ເທໂສ ນ ສມ຺ຠວຕິ, ວິປ຺ປໂຍຄປເທ ປນ ສມ຺ຠວຕິ. ອຣູປກ຺ຂນ຺ຘານໍ ປນ ປຈ຺ເຈກໍ, ທ຺ວິນ຺ນໍ, ຕິຓ຺ຓໍ, ຕເທກເທສານໍ ວາ ຕທຸຠເຍປິ ສມ຺ຠວຕິ. ‘‘ຈຕູຫິ ສມ຺ປໂຍໂຄ, ຈຕູຫິ ວິປ຺ປໂຍໂຄ, ສຠາໂຄ ວິສຠາໂຄ’’ຕິ ຫິ ວຈນໂຕ ຈຕູຫິ ອຣູປກ຺ຂນ຺ເຘເຫວ ສຠາຄານໍ ເອກສນ຺ຕາເນ ເອກກ຺ຂເຓວ ອຸປ຺ປນ຺ນານໍ ອຣູປກ຺ຂນ຺ຘານໍ ເອວ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎໍ ສມ຺ປໂຍໂຄ ລພ຺ຠຕິ. ຣູປຘມ຺ມານໍ ¶ ປນ ຣູເປນ, ນິພ຺ພາເນນ ວາ, ນິພ຺ພານສ຺ສ ຈ ຣູເປນ ສທ຺ຘິໍ ສມ຺ປໂຍໂຄ ນາມ ນຕ຺ຖິ, ຕຖາ ຣູປນິພ຺ພານານໍ ອຣູປກ຺ຂນ຺ເຘຫິ. ວິສຠາຄາ ຫິ ເຕ ເຕສໍ ຍຖາ ອຣູປກ຺ຂນ຺ຘານໍ ຣູປນິພ຺ພາເນຫິ, ເອວໍ ຠິນ຺ນສນ຺ຕານິເກຫິ ນານກ຺ຂຓິເກຫິ ອຣູປຘມ຺ເມຫິປິ ສທ຺ຘິໍ ນຕ຺ຖິເຍວ. ເຕປິ ຫິ ເຕສໍ ສນ຺ຕານກ຺ຂຓວິສຠາຄຕາຍ ວິສຠາຄາ ເອວ. ອຍໍ ປນ ວິສຠາຄຕາ ອິຘ ສາມຎ຺ຎໂຕ ນ ຄຫິຕາ ເຕສໍ ອວິເສເສນ ສມ຺ປໂຍຄສ຺ສາປິ ສມ຺ຠວາ. ຍຕ຺ຖ ປນ ວິເສເສຕ຺ວາ ຈກ຺ຂຸວິຎ຺ຎາຓຕໍສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາທໂຍ ນິກ຺ຂິຕ຺ຕາ, ຕຕ຺ຖາຍມ຺ປິ ວິສຠາຄຕາ ຄຫິຕາ. ຍຕ຺ຖ ປນ ເຍ ອນິທ຺ຘາຣິຕວິເສສນາ, ຕຕ຺ຖາປິ ສພ຺ພຖາ ສມ຺ປໂຍຄລກ຺ຂຓໍ ນ ສມ຺ຠວຕິ. ໂສ ຈ ຕສ຺ສ ເອກນ຺ເຕນ ວິສຠາໂຄຕິ ອິຘ ຄຍ຺ຫຕິ.

ຕຕ຺ຣາຍໍ ນໂຍ – ຣູປກ຺ຂນ຺ໂຘ ເກນຈິ ສມ຺ປຍຸຕ຺ໂຕຕິ? ນຕ຺ຖິ. ກຕິຫິ ວິປ຺ປຍຸຕ຺ໂຕ? ຈຕູຫິ ຂນ຺ເຘຫິ ເອເກນາຍຕເນນ ສຕ຺ຕຫິ ¶ ຘາຕູຫິ ວິປ຺ປຍຸຕ຺ໂຕ, ເອເກນາຍຕເນນ ເອກາຍ ຘາຕຸຍາ ເກຫິຈິ ວິປ຺ປຍຸຕ຺ໂຕ. ເອສ ນໂຍ ຈກ຺ຂາຍຕນາທິອນາຣມ຺ມເຓສຸປິ. ສາຣມ຺ມເຓສຸ ປນ ເວທນາກ຺ຂນ຺ໂຘ ຕີຫິ ຂນ຺ເຘຫິ ເອເກນາຍຕເນນ ສຕ຺ຕຫິ ຘາຕູຫິ ສມ຺ປຍຸຕ຺ໂຕ, ເອເກນາຍຕເນນ ເອກາຍ ຘາຕຸຍາ ເກຫິຈິ ສມ຺ປຍຸຕ຺ໂຕ. ເອເກນ ຂນ຺ເຘນ ທສຫິ ອາຍຕເນຫິ ທສຫິ ຘາຕູຫິ ວິປ຺ປຍຸຕ຺ໂຕ, ເອເກນາຍຕເນນ ເອກາຍ ຘາຕຸຍາ ເກຫິຈິ ວິປ຺ປຍຸຕ຺ໂຕ. ເອສ ນໂຍ ສຎ຺ຎາກ຺ຂນ຺ຘາທີສຸປິ.

ຕຕ຺ຖ ເອເກນາຕິ ມນາຍຕເນນ. ສຕ຺ຕຫີຕິ ວິຎ຺ຎາຓຘາຕູຫິ. ເກຫິຈີຕິ ຘມ຺ມາຍຕນຘມ຺ມຘາຕຸປຣິຍາປນ຺ເນຫິ ເວທນາສຎ຺ຎາສງ຺ຂາເຣຫິ. ທຸຕິຍນເຍ ຕີຫີຕິ ອຕ຺ຕານໍ ຐເປຕ຺ວາ ເສເສຫິ ອຣູປກ຺ຂນ຺ເຘຫິ. ເກຫິຈິ ວິປ຺ປຍຸຕ຺ໂຕຕິ ຘມ຺ມາຍຕນຘມ຺ມຘາຕູສຸ ສຎ຺ຎາສງ຺ຂາເຣຫິ. ເກຫິຈິ ວິປ຺ປຍຸຕ຺ໂຕຕິ ຣູປນິພ຺ພາເນຫິ. ເອວໍ ອຸປຣິປິ ສພ຺ພຕ຺ຖ ຍຖານຸຣູປໍ ຎາຕພ຺ພໍ. ເສສໍ ວຸຕ຺ຕນຍເມວ. ອຍໍ ປນ ວິເສໂສ ‘‘ສມຸທຍມຄ຺ຄສຈ຺ຈາທໂຍ ເອກາຍ ມໂນວິຎ຺ຎາຓຘາຕຸຍາ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາ, ອຘິໂມກ຺ໂຂ ປນ ມໂນຘາຕຸມໂນວິຎ຺ຎາຓຘາຕູຫິ ທ຺ວີເຫວາ’’ຕິ. ອຍໍ ສມ຺ປໂຍຄວິປ຺ປໂຍຄປເທ ນໂຍ.

ສມ຺ປຍຸຕ຺ເຕນວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕປທຕ຺ຖວຓ຺ຓນາ

ສມ຺ປຍຸຕ຺ເຕນວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕປເທ ປນ ສມ຺ປໂຍຄາຣຫປເທສຸ ຍານິ ປທານິ ຘມ຺ມຘາຕຸຍາ ສມ຺ປຍຸຕ຺ເຕ ຘມ຺ເມ, ວິຎ຺ຎາຓຎ຺ຈ ອຎ຺ເຎນ ອສມ຺ມິສ຺ສໍ ທີເປນ຺ຕິ, ເຕສເມວ ນິທ຺ເທໂສ. ຕານິ ປນ ຈຕຸນ຺ນໍ ອຣູປກ຺ຂນ຺ຘປທານໍ, ມນາຍຕນສ຺ສ, ສຕ຺ຕນ຺ນໍ ວິຎ຺ຎາຓຘາຕູນໍ, ມໂນເປກ຺ຂາວເສນ ທ຺ວິນ຺ນໍ ອິນ຺ທ຺ຣິຍານໍ, ວິຎ຺ຎາຓຜສ຺ສເວທນານໍ ¶ ຕິຓ຺ຓໍ ປຏິຈ຺ຈສມຸປ຺ປາທປທານໍ, ຜສ຺ສສຕ຺ຕກສ຺ສ, ອທຸກ຺ຂມສຸຂສວິຕກ຺ກສວິຈາຣອຸເປກ຺ຂາສຫຄຕານໍ ວເສນ ຕິຓ຺ຓໍ ຕິກປທານໍ, ສຕ຺ຕມຫນ຺ຕຣທຸກປທາທີນຎ຺ຈ ວເສນ ເວທິຕພ຺ພານິ, ນ ອິຕເຣສໍ ອສມ຺ຠວາ. ເຕເນວ ອຏ຺ຐກຖາຍໍ –

ທ຺ເວ ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ຘາຕຸປທານິ ສຕ຺ຕ;

ຍຸຕ຺ຕໍ ອຸເປກ຺ຂາຍ ຈ ເອກເມວາ’’ຕິ. (ຘາຕຸ. ອຏ຺ຐ. ໓໐໖) –

ອຸທ຺ທານຄາຖາ ວຸຕ຺ຕາ. ອິທໍ ເຫຕ຺ຖ ລກ຺ຂຓໍ – ເຍ ຘມ຺ມາ ປຐມໍ ອຸທ຺ຘຏປເທນ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາ, ເຕຫິ ເຍ ຘມ຺ມາ ວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕາ, ເຕສໍ ຂນ຺ຘາທີຫິ ວິປ຺ປໂຍໂຄ ວຸຈ຺ຈຕິ.

ຕຕ຺ຣາຍໍ ນໂຍ – ເວທນາກ຺ຂນ຺ເຘນ ເຍ ຘມ຺ມາ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາ, ເຕຫິ ຘມ຺ເມຫິ ເຍ ຘມ຺ມາ ວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕາ, ເຕ ຘມ຺ມາ ຈຕູຫິ ຂນ຺ເຘຫິ ເອເກນາຍຕເນນ ສຕ຺ຕຫິ ຘາຕູຫິ ວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕາ, ເອເກນາຍຕເນນ ເອກາຍ ຘາຕຸຍາ ເກຫິຈິ ວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕາ. ຈກ຺ຂຸວິຎ຺ຎາຓຘາຕຸຍາ ເຍ ຘມ຺ມາ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາ, ເຕຫິ ຘມ຺ເມຫິ ເຍ ຘມ຺ມາ ວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕາ, ເຕ ຘມ຺ມາ ນ ເກຫິຈິ ຂນ຺ຘາຍຕເນຫິ ວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕາ, ເອກາຍ ປນ ຘາຕຸຍາ ວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕາຕິ ເອວໍ ສພ຺ພຕ຺ຖ ໂຍຊນາ ເວທິຕພ຺ພາ.

ຕຕ຺ຖ ເຕ ຘມ຺ມາຕິ ຣູປນິພ຺ພານຘມ຺ມາ, ເຕ ເວທນາຍ ສມ຺ປຍຸຕ຺ເຕຫິ ວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕາ. ເອເກນາຕິ ມນາຍຕເນນ. ທຸຕິຍນເຍ ເຕ ຘມ຺ມາຕິ ສປ຺ປີຕິກາ ເຕ ຘມ຺ມາ. ນ ເກຫິຈີຕິ ປຐມໍ ອຸທ຺ຘຏໍ ຈກ຺ຂຸວິຎ຺ຎາຓຘາຕຸໍ ຐເປຕ຺ວາ ເສສາ ຉວິຎ຺ຎາຓຘາຕູ, ຕໍສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາ, ຣູປໍ, ນິພ຺ພານຎ຺ຈ. ເຕຫິ ສພ຺ເພສໍ ຂນ຺ຘາຍຕນານໍ ສງ຺ຄຫິຕຕ຺ຕາ ນ ເກຫິຈິ ຂນ຺ເຘຫິ, ອາຍຕເນຫິ ວາ ວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕາ. ນ ຫິ ສຍໍ ອຕ຺ຕນາ ວິປ຺ປຍຸຊ຺ຊຕິ, ສມ຺ປຍຸຊ຺ຊຕິ ວາຕິ. ເອກາຍາຕິ ຈກ຺ຂຸວິຎ຺ຎາຓຘາຕຸຍາ. ເສສໍ ສຸວິຎ຺ເຎຍ຺ຍເມວ. ອຍໍ ສມ຺ປຍຸຕ຺ເຕນວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕປເທ ນໂຍ.

ວິປ຺ປຍຸຕ຺ເຕນສມ຺ປຍຸຕ຺ຕປທຕ຺ຖວຓ຺ຓນາ

ວິປ຺ປຍຸຕ຺ເຕນສມ຺ປຍຸຕ຺ຕປເທ ¶ ¶ ປນ ວິປ຺ປຍຸຕ຺ເຕນ ສມ຺ປຍຸຕ຺ໂຕ ນາມ ຘມ຺ໂມ ນຕ຺ຖິ, ເທສນາສມ຺ປທມຕ຺ຕາຍ ປນ ໂມຆມ຺ເປຕໍ ປທໍ ອຸທ຺ຘຏໍ, ເຕເນວ ປາຬິຍໍ ສພ຺ພວາເຣສຸປິ ‘‘ນຕ຺ຖິ ນຕ຺ຖິ’’ ອິຈ຺ເຈວ ວຸຕ຺ຕໍ. ຣູປກ຺ຂນ຺ຘາທິອນາຣມ຺ມຓຘມ຺ເມຫິ ວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ຈຕ຺ຕາໂຣ ຂນ຺ຘາ, ເຕສຎ຺ຈ ອຎ຺ເຎຫິ ສມ຺ປໂຍໂຄ ນຕ຺ຖິ. ເວທນາທີຫິປິ ຣູປນິພ຺ພານາທີນິ ວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕານິ, ເຕສຎ຺ຈ ເກນຈິ ສມ຺ປໂຍໂຄວ ນຕ຺ຖີຕິ. ອຍໍ ວິປ຺ປຍຸຕ຺ເຕນສມ຺ປຍຸຕ຺ຕປເທ ນໂຍ.

ສມ຺ປຍຸຕ຺ເຕນສມ຺ປຍຸຕ຺ຕປທຕ຺ຖວຓ຺ຓນາ

ສມ຺ປຍຸຕ຺ເຕນສມ຺ປຍຸຕ຺ຕປເທ ປນ ຍານິ ປທານິ ຣູເປນ ອສມ຺ມິສ຺ສໍ ອຣູປກ຺ຂນ຺ເຘກເທສເມວ ທີເປນ຺ຕິ, ເຕສເມວ ນິທ຺ເທໂສ, ນ ຣູປາຣູປສມ຺ມິສ຺ສານໍ, ສພ຺ພຣູປກ຺ຂນ຺ຘທີປການໍ ເຕສໍ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕຕາໂຍຄາຠາວາ. ສພ຺ພາຣູປກ຺ຂນ຺ເຘນາປິ ຫິ ກຸສລາທິນາ ອຎ຺ໂຎ ສມ຺ປຍຸຕ຺ໂຕ ນາມ ນຕ຺ຖິ. ອິທໍ ເຫຕ຺ຖ ລກ຺ຂຓໍ – ເຍ ຘມ຺ມາ ປຐມໍ ອຸທ຺ຘຏາ, ອຕ຺ຕນາ ສມ຺ປຍຸຕ຺ເຕນ ປຸນ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາ, ເຕສຎ຺ເຎວ ຂນ຺ຘາທີຫິ ສມ຺ປໂຍໂຄ ວຸຈ຺ຈຕິ.

ຕຕ຺ຣາຍໍ ນໂຍ – ເວທນາກ຺ຂນ຺ເຘນ ເຍ ຘມ຺ມາ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາ, ເຕຫິ ຘມ຺ເມຫິ ເຍ ຘມ຺ມາ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາ, ເຕ ຘມ຺ມາ ຕີຫິ ຂນ຺ເຘຫິ ເອເກນາຍຕເນນ ສຕ຺ຕຫິ ຘາຕູຫິ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາ, ເອເກນາຍຕເນນ…ເປ… ເກຫິຈິ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາ. ສມຸທຍສຈ຺ເຈນ ເຍ ຘມ຺ມາ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາ, ເຕຫິ ຘມ຺ເມຫິ ເຍ ຘມ຺ມາ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາ, ເຕ ຘມ຺ມາ ຕີຫິ ຂນ຺ເຘຫິ ເອເກນາຍຕເນນ ເອກາຍ ມໂນວິຎ຺ຎາຓຘາຕຸຍາ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາ, ເອເກນ ຂນ຺ເຘນ ເອເກນາຍຕເນນ ເອກາຍ ຘາຕຸຍາ ເກຫິຈິ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາຕິ. ເສສໍ ສຸວິຎ຺ເຎຍ຺ຍເມວ. ອຍໍ ສມ຺ປຍຸຕ຺ເຕນສມ຺ປຍຸຕ຺ຕປເທ ນໂຍ.

ວິປ຺ປຍຸຕ຺ເຕນວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕປທຕ຺ຖວຓ຺ຓນາ

ວິປ຺ປຍຸຕ຺ເຕນວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕປເທ ¶ ປນ ສມ຺ປໂຍຄປເທ ວຸຕ຺ຕປທາເນວ ນິທ຺ທິສີຍນ຺ຕິ. ອິທໍ ເຫຕ຺ຖ ລກ຺ຂຓໍ – ເຍ ຘມ຺ມາ ປຐມໍ ອຸທ຺ຘຏປເທນ ວິປ຺ປຍຸຕ຺ເຕຫິ ປຸນ ວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕາ, ເຕສໍ ຂນ຺ຘາທີຫິ ວິປ຺ປໂຍໂຄ ວຸຈ຺ຈຕິ.

ຕຕ຺ຣາຍໍ ¶ ນໂຍ – ຣູປກ຺ຂນ຺ເຘນ ເຍ ຘມ຺ມາ ວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕາ, ເຕຫິ ຘມ຺ເມຫິ ເຍ ຘມ຺ມາ ວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕາ, ເຕ ຘມ຺ມາ ຈຕູຫິ ຂນ຺ເຘຫິ ເອເກນາຍຕເນນ ສຕ຺ຕຫິ ຘາຕູຫິ ວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕາ, ເອເກນາຍຕເນນ…ເປ… ເກຫິຈິ ວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕາ. ເວທນາກ຺ຂນ຺ເຘນ ເຍ ຘມ຺ມາ ວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕາ, ເຕຫິ ຘມ຺ເມຫິ ເຍ ຘມ຺ມາ ວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕາ, ເຕ ຘມ຺ມາ ເອເກນ ຂນ຺ເຘນ ທສຫາຍຕເນຫິ ທສຫິ ຘາຕູຫິ ວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕາ, ເອເກນ…ເປ… ເກຫິຈິ ວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕາຕິ. ເສສໍ ສຸວິຎ຺ເຎຍ຺ຍເມວ. ອຍໍ ວິປ຺ປຍຸຕ຺ເຕນວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕປເທ ນໂຍ.

ສງ຺ຄຫິເຕນສມ຺ປຍຸຕ຺ຕວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕປທຕ຺ຖວຓ຺ຓນາ

ສງ຺ຄຫິເຕນສມ຺ປຍຸຕ຺ຕວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕປເທ ປນ ສງ຺ຄຫິເຕນສງ຺ຄຫິຕປເທ ນິທ຺ທິຏ຺ຐານິ ສມຸທຍສຈ຺ຈາທິປທາເນວ ນິທ຺ທິສີຍນ຺ຕິ. ອິທໍ ເຫຕ຺ຖ ລກ຺ຂຓໍ – ເຍ ຘມ຺ມາ ປຐມໍ ອຸທ຺ຘຏປເທນ ຂນ຺ຘາທີຫິ ຕີຫິປິ ສງ຺ຄຫິຕາ, ເຕສໍ ຂນ຺ຘາທີຫິ ສມ຺ປໂຍໂຄ, ວິປ຺ປໂຍໂຄ ຈ ວຸຈ຺ຈຕິ.

ຕຕ຺ຣາຍໍ ນໂຍ – ສມຸທຍສຈ຺ເຈນ ເຍ ຘມ຺ມາ ຂນ຺ຘາທີຫິ ຕີຫິປິ ສງ຺ຄເຫຫິ ສງ຺ຄຫິຕາ, ເຕ ຘມ຺ມາ ຕີຫິ ຂນ຺ເຘຫິ ເອເກນາຍຕເນນ ສຕ຺ຕຫິ ຘາຕູຫິ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາ, ເອເກນ ຂນ຺ເຘນ ເອເກນາຍຕເນນ ເອກາຍ ຘາຕຸຍາ ເກຫິຈິ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາ. ເອເກນ ຂນ຺ເຘນ ທສຫາຍຕນຘາຕູຫິ ວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕາ, ເອເກນາຍຕເນນ ເອກາຍ ຘາຕຸຍາ ເກຫິຈິ ວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕາ. ອິຕ຺ຖິນ຺ທ຺ຣິເຍນ ເຍ ຘມ຺ມາ ຂນ຺ຘາທີຫິ ຕີຫິປິ ສງ຺ຄຫິຕາ, ເຕ ຘມ຺ມາ ¶ ນ ເກຫິຈິ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາ, ຈຕູຫິ ຂນ຺ເຘຫິ ເອເກນາຍຕເນນ ສຕ຺ຕຫິ ຘາຕູຫິ ວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕາ, ເອເກນ…ເປ… ເກຫິຈິ ວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕາຕິ.

ຕຕ຺ຖ ເອເກນາຕິ ມນາຍຕເນນ. ເອເກນ ຂນ຺ເຘນາຕິ ສງ຺ຂາຣກ຺ຂນ຺ເຘນ. ເກຫິຈີຕິ ສງ຺ຂາຣກ຺ຂນ຺ເຘ ຕຓ຺ຫາຍ ຘມ຺ມາຍຕນຘມ຺ມຘາຕູສຸ ຕຓ຺ຫາເວທນາສຎ຺ຎາຫິ. ເສສໍ ສຸວິຎ຺ເຎຍ຺ຍເມວ. ອຍໍ ສງ຺ຄຫິເຕນສມ຺ປຍຸຕ຺ຕວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕປເທ ນໂຍ.

ສມ຺ປຍຸຕ຺ເຕນສງ຺ຄຫິຕາສງ຺ຄຫິຕປທຕ຺ຖວຓ຺ຓນາ

ສມ຺ປຍຸຕ຺ເຕນສງ຺ຄຫິຕາສງ຺ຄຫິຕປເທ ປນ ສມ຺ປຍຸຕ຺ເຕນສມ຺ປຍຸຕ຺ຕປເທ ນິທ຺ທິຏ຺ຐານິ ເວທນາກ຺ຂນ຺ຘາທິປທາເນວ ນິທ຺ທິສີຍນ຺ຕິ. ອິທໍ ເຫຕ຺ຖ ລກ຺ຂຓໍ – ເຍ ຘມ຺ມາ ປຐມໍ ອຸທ຺ຘຏປເທນ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາ, ເຕສໍ ຂນ຺ຘາທີຫິ ສງ຺ຄໂຫ, ອສງ຺ຄໂຫ ຈ ວຸຈ຺ຈຕິ.

ຕຕ຺ຣາຍໍ ¶ ນໂຍ – ເວທນາກ຺ຂນ຺ເຘນ ເຍ ຘມ຺ມາ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາ, ເຕ ຘມ຺ມາ ຕີຫິ ຂນ຺ເຘຫິ ທ຺ວີຫິ ອາຍຕເນຫິ ອຏ຺ຐຫິ ຘາຕູຫິ ສງ຺ຄຫິຕາ, ເສເສຫິ ອສງ຺ຄຫິຕາ. ວິຎ຺ຎາຓກ຺ຂນ຺ເຘນ ເຍ ຘມ຺ມາ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາ, ເຕ ຘມ຺ມາ ຕີຫິ ຂນ຺ເຘຫິ ເອເກນາຍຕເນນ ເອກາຍ ຘາຕຸຍາ ສງ຺ຄຫິຕາ, ເສເສຫິ ອສງ຺ຄຫິຕາຕິ.

ຕຕ຺ຖ ຕີຫີຕິ ສຎ຺ຎາກ຺ຂນ຺ຘາທີຫິ ຕີຫິ. ເຕຫິ ເວທນາຍ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາ. ທ຺ວີຫີຕິ ຘມ຺ມາຍຕນມນາຍຕເນຫິ. ເສສໍ ສຸວິຎ຺ເຎຍ຺ຍເມວ. ອຍໍ ສມ຺ປຍຸຕ຺ເຕນສງ຺ຄຫິຕາສງ຺ຄຫິຕປເທ ນໂຍ.

ອສງ຺ຄຫິເຕນສມ຺ປຍຸຕ຺ຕວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕປທຕ຺ຖວຓ຺ຓນາ

ອສງ຺ຄຫິເຕນສມ຺ປຍຸຕ຺ຕວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕປເທ ປນ ຍານິ ປທານິ ສຸຂຸມຣູປໍ ອວິຎ຺ຎາຓໍ, ອຣູປໍ ສວິຎ຺ຎາຓໍ ວາ, ເກວລໍ ອຣູປໍ ວາ ຖູລຣູປສ຺ສປິ ເກວລໍ ວາ, ສຸຂຸມຣູປໍ ທີເປນ຺ຕິ, ເຕສເມວ ນິທ຺ເທໂສ ¶ . ອິທໍ ເຫຕ຺ຖ ລກ຺ຂຓໍ – ເຍ ຘມ຺ມາ ປຐມໍ ອຸທ຺ຘຏຘມ຺ເມຫິ ຂນ຺ຘາທີຫິ ຕີຫິປິ ອສງ຺ຄຫິຕາ, ເຕສໍ ຂນ຺ຘາທີຫິ ສມ຺ປໂຍໂຄ, ວິປ຺ປໂຍໂຄ ຈ ວຸຈ຺ຈຕິ.

ຕຕ຺ຣາຍໍ ນໂຍ – ຣູປກ຺ຂນ຺ເຘນ ເຍ ຘມ຺ມາ ຂນ຺ຘາທີຫິ ອສງ຺ຄຫິຕາ, ເຕ ຘມ຺ມາ ຕີຫິ ຂນ຺ເຘຫິ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາ, ເອເກນາຍຕເນນ ເອກາຍ ຘາຕຸຍາ ເກຫິຈິ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາ, ເອເກນ ຂນ຺ເຘນ ທສຫິ ອາຍຕນຘາຕູຫິ ວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕາ, ເອເກນາຍຕເນນ ເອກາຍ ຘາຕຸຍາ ເກຫິຈິ ວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕາ. ເອວໍ ຘມ຺ມາຍຕນອິຕ຺ຖິນ຺ທ຺ຣິຍາທີສຸປິ ໂຍຊນາ.

ອຣູປຠເວນ ເຍ ຘມ຺ມາ ຂນ຺ຘາທີຫິ ອສງ຺ຄຫິຕາ, ເຕ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາຕິ ນຕ຺ຖິ. ເຕ ຈຕູຫິ ຂນ຺ເຘຫິ ເອເກນາຍຕເນນ ສຕ຺ຕຫິ ຘາຕູຫິ ວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕາ, ເອເກນາຍຕເນນ ເອກາຍ ຘາຕຸຍາ ເກຫິຈິ ວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕາ. ເອວໍ ອິທ຺ຘິປາທກຸສລາທິປເທສຸປິ ໂຍຊນາ.

ຕຕ຺ຖ ຣູປກ຺ຂນ຺ເຘນ ວິຎ຺ຎາຓສ຺ເສວ ຕີຫິປິ ອສງ຺ຄຫິຕຕ຺ຕາ ຕສ຺ສ ຕີຫິ ເວທນາທີຫິ ສມ຺ປໂຍໂຄ, ອິຕເຣຫິ ຈ ວິປ຺ປໂຍໂຄ ຎາຕພ຺ໂພ. ເສສໍ ສຸວິຎ຺ເຎຍ຺ຍເມວ. ອຍໍ ອສງ຺ຄຫິເຕນສມ຺ປຍຸຕ຺ຕວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕປເທ ນໂຍ.

ວິປ຺ປຍຸຕ຺ເຕນສງ຺ຄຫິຕາສງ຺ຄຫິຕປທຕ຺ຖວຓ຺ຓນາ

ວິປ຺ປຍຸຕ຺ເຕນສງ຺ຄຫິຕາສງ຺ຄຫິຕປເທ ¶ ປນ ຍານິ ປທານິ ເກວລານໍ ສາຣມ຺ມຓານໍ, ອນາຣມ຺ມຓານໍ ວາ ຘມ຺ມານໍ ປກາສການິ ຈ ສຠາວຊາຕິຠູມິກາລສນ຺ຕານວເສນ ຠິນ຺ນຕາຍ ເກຫິຈິ ອຣູປກ຺ຂນ຺ເຘຫິ ວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕານໍ ອນາຣມ຺ມຓຘມ຺ມມິສ຺ສາຣູປກ຺ຂນ຺ຘານໍ ປກາສການິ ທຸກ຺ຂສຈ຺ຈອພ຺ຍາກຕປຣິຕ຺ຕອຕີຕອຊ຺ຌຕ຺ຕາທິປທານິ, ເຕສເມວ ນິທ຺ເທໂສ ອິຕເຣສໍ ຘມ຺ມາຍຕນຊີວິຕິນ຺ທ຺ຣິຍນາມຣູປສຬາຍຕນຊາຕິຊຣາມຣຓອຊ຺ຌຕ຺ຕພຫິທ຺ຘາອນິທສ຺ສນອປ຺ປຏິຆນເຫຕຸອາທີນໍ ເຕສໍ ເກນຈິ ວິປ຺ປໂຍຄາສມ຺ຠວາ. ອິທໍ ເຫຕ຺ຖ ລກ຺ຂຓໍ – ເຍ ຘມ຺ມາ ປຐມໍ ອຸທ຺ຘຏປເທນ ¶ ວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕາ, ເຕສໍ ຂນ຺ຘາທີຫິ ສງ຺ຄໂຫ, ອສງ຺ຄໂຫ ຈ ວຸຈ຺ຈຕິ.

ຕຕ຺ຣາຍໍ ນໂຍ – ຣູປກ຺ຂນ຺ເຘນ ເຍ ຘມ຺ມາ ວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕາ, ເຕ ຘມ຺ມາ ຈຕູຫິ ຂນ຺ເຘຫິ ທ຺ວີຫາຍຕເນຫິ ອຏ຺ຐຫິ ຘາຕູຫິ ສງ຺ຄຫິຕາ, ເອເກນ ຂນ຺ເຘນ ທສຫິ ອາຍຕນຘາຕູຫິ ອສງ຺ຄຫິຕາ. ທຸກ຺ຂສຈ຺ເຈນ ເຍ ຘມ຺ມາ ວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕາ, ເຕ ຘມ຺ມາ ຈຕູຫິ ຂນ຺ເຘຫິ ທ຺ວີຫາຍຕເນຫິ ທ຺ວີຫິ ຘາຕູຫິ ສງ຺ຄຫິຕາ. ຕຕ຺ຖ ທຸກ຺ຂສຈ຺ເຈນ ວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ນາມ ໂລກຸຕ຺ຕຣຈິຕ຺ຕເຈຕສິການິ, ເຕ ຈ ຘມ຺ມາ ເວທນາກ຺ຂນ຺ຘາທິຈຕຸກ຺ຂນ຺ເຘຫິ ມໂນວິຎ຺ຎາຓຘມ຺ມຘາຕຸວເສນ ທ຺ວີຫິ ຘາຕູຫິ ສງ຺ຄຫິຕາຕິ. ເສສໍ ສຸວິຎ຺ເຎຍ຺ຍເມວ. ອຍໍ ວິປ຺ປຍຸຕ຺ເຕນສງ຺ຄຫິຕາສງ຺ຄຫິຕປເທ ນໂຍ. ອຍເມຕ຺ຖ ສງ຺ເຂປໂຕ ວິຠງ຺ຄນເຍນ ສທ຺ຘິໍ ອຕ຺ຖນິຈ຺ຉໂຍ, ວິຕ຺ຖາໂຣ ປນ ຘາຕຸກຖາປາຬິອຏ຺ຐກຖາສຸ (ຘາຕຸ. ໑໒; ຘາຕຸ. ອຏ຺ຐ. ໑-໒) ຄເຫຕພ຺ໂພຕິ.

ໂມຫວິຈ຺ເຉທນິຍາ ອຠິຘມ຺ມມາຕິກຕ຺ຖວຓ຺ຓນາຍ

ຘາຕຸກຖາມາຕິກຕ຺ຖວຓ຺ຓນາ ນິຏ຺ຐິຕາ.

ອິທານິ ¶ ¶ ປຸຄ຺ຄລປຎ຺ຎຕ຺ຕິມາຕິກາສໍວຓ຺ຓນານໂຍ ໂຫຕິ. ຕຕ຺ຖ ອນຸຕ຺ຕານຕ຺ຖໂຕ ຕາວ ຉ ປຎ຺ຎຕ຺ຕິໂຍຕິ ເອຕ຺ຖ ‘‘ອາຈິກ຺ຂຕິ ເທເສຕິ ປຎ຺ຎເປຕິ ປຏ຺ຐເປຕີ’’ຕິ (ສໍ. ນິ. ໒.໒໐) ອາຄຕຏ຺ຐາເນ ສນ຺ທສ຺ສນາ ປກາສນາ ປຎ຺ຎຕ຺ຕິ ນາມ. ‘‘ສຸປຎ຺ຎຕ຺ຕໍ ມຎ຺ຈປີຐ’’ນ຺ຕິ (ປາຣາ. ໒໖໙) ອາຄຕຏ຺ຐາເນ ຐປນາ ນິກ຺ຂິປນາ ປຎ຺ຎຕ຺ຕິ ນາມ, ອິຘ ອຸຠຍມ຺ປິ ວຏ຺ຏຕິ. ຉ ປຎ຺ຎຕ຺ຕິໂຍຕິ ຫິ ຉ ປຎ຺ຎາປນາ ຉ ສນ຺ທສ຺ສນາ ປກາສນາຕິປິ, ຉ ຐປນາ ນິກ຺ຂິປນາຕິປິ ວຸຕ຺ຕໍ ໂຫຕິ. ນາມປຎ຺ຎຕ຺ຕິເຍວ ຫິ ເຕ ເຕ ວິຊ຺ຊມານາວິຊ຺ຊມາເນ ຘມ຺ເມ ສນ຺ທສ຺ເສຕີຕິປິ. ເຕນ ເຕນ ໂກຏ຺ຐາເສນ ຐເປຕີຕິປິ. ຂນ຺ຘປຎ຺ຎຕ຺ຕີຕິອາທິ ປນ ສງ຺ເຂປໂຕ ຕາສໍ ປຎ຺ຎຕ຺ຕີນໍ ສຣູປທສ຺ສນໍ. ຕຕ຺ຖ ຂນ຺ຘານໍ ‘‘ຂນ຺ຘາ’’ຕິ ປຎ຺ຎາປນາ ສນ຺ທສ຺ສນາ ປກາສນາ ຈ ຐປນາ ນິກ຺ຂິປນາ ຈ ຂນ຺ຘປຎ຺ຎຕ຺ຕິ ນາມ…ເປ… ປຸຄ຺ຄລານໍ ‘‘ປຸຄ຺ຄລາ’’ຕິ ປຎ຺ຎາປນາ ສນ຺ທສ຺ສນາ ປກາສນາ ຈ ຐປນາ ນິກ຺ຂິປນາ ຈ ປຸຄ຺ຄລປຎ຺ຎຕ຺ຕິ ນາມ. ອິມາ ເອວ ຉ ປຎ຺ຎຕ຺ຕິໂຍ ວິຊ຺ຊນ຺ຕິ. ອຎ຺ຎາສມ຺ປິ ສມ຺ມຸຕິປຣມຕ຺ຖກຖານໍ ປຎ຺ຎຕ຺ຕີນໍ ອນນ຺ຕຕ຺ຕາ, ອຸປລກ຺ຂຓວເສນ ປນ ປຘານຠາວໂຕ ຈ ເອຕາວ ວຸຕ຺ຕາ. ປາຬິມຸຕ຺ຕກນເຍນ ປນ ສພ຺ພສງ຺ຄາຫິກາ ວິຊ຺ຊມານປຎ຺ຎຕ຺ຕິອາທໂຍ ຉ ນາມປຎ຺ຎຕ຺ຕິໂຍ ອຏ຺ຐກຖາສຸ (ປຸ. ປ. ອຏ຺ຐ. ມາຕິກາວຓ຺ຓນາ ໑) ອາຄຕາ, ຕາ ຈ ເຫຏ຺ຐາ ວຸຕ຺ຕາຕິ ອິຘ ນ ວຸຕ຺ຕາ. ຕາສຸ ອິຘ ປຸຄ຺ຄລປຎ຺ຎຕ຺ຕິປເທນ ອວິຊ຺ຊມານປຎ຺ຎຕ຺ຕິ, ເສເສຫິ ວິຊ຺ຊມານປຎ຺ຎຕ຺ຕິ ຈາຕິ ທ຺ເວ ເອວ ລພ຺ຠນ຺ຕິ.

ອຏ຺ຐກຖາມຸຕ຺ຕເກນ ປນ ອາຈຣິຍນເຍນ ອປຣາປິ ຉ ປຎ຺ຎຕ຺ຕິໂຍ – ອຸປາທາປຎ຺ຎຕ຺ຕິ ອຸປນິຘາປຎ຺ຎຕ຺ຕິ ສໂມຘານປຎ຺ຎຕ຺ຕິ ອຸປນິກ຺ຂິຕ຺ຕປຎ຺ຎຕ຺ຕິ ຕຊ຺ຊາປຎ຺ຎຕ຺ຕິ ສນ຺ຕຕິປຎ຺ຎຕ຺ຕີຕິ, ຍາ ‘‘ອຕ຺ຖປຎ຺ຎຕ຺ຕີ’’ຕິ ¶ ວຸຈ຺ຈຕິ. ຕຕ຺ຖ ຍາ ຂນ຺ຘປຎ຺ຈກໍ ອຸປາທາຍ ນິສ຺ສາຍ ສມ຺ມຕາ ¶ ສຕ຺ຕາທິກາ, ອງ຺ຄານິ ອຸປາທາຍ ຣຖາທິກາ, ຈນ຺ທາທິປຣິວຕ຺ຕາທໂຍ ອຸປາທາຍ ກາລທິສາທິກາ, ຕໍຕໍຠູຕນິມິຕ຺ຕໍ, ຠາວນາວິເສສຎ຺ຈ ອຸປາທາຍ ກສິຓາທິອຸຄ຺ຄຫປຏິຠາຄນິມິຕ຺ຕາທິກາຕິ ອຍໍ ເອວຣູປາ ສຠາວຘມ຺ເມຫິ ເອກຕ຺ເຕນ ວາ ສຈ຺ຉິກຏ຺ຐປຣມຕ຺ເຖນ ອນຸປລພ຺ຠສຠາວາ ອຸປາທາປຎ຺ຎຕ຺ຕິ ນາມ. ປຎ຺ຎາເປຕພ຺ພຏ຺ເຐນ ເຈສາ ປຎ຺ຎຕ຺ຕິ ວຸຕ຺ຕາ, ນ ປນ ປຎ຺ຎາປນຏ຺ເຐນ. ຍາ ຕສ຺ສ ຕສ຺ສຕ຺ຖສ຺ສ ປຎ຺ຎາປນາ, ສາ ອວິຊ຺ຊມານປຎ຺ຎຕ຺ຕິເຍວ.

ຍາ ປນ ອຎ຺ຎໍ ປຐມາທິໍ ອຸປນິຘາຍ ອເປກ຺ຂິຕ຺ວາ ທຸຕິຍໍ ຣສ຺ສໍ ທີຆໍ ທູຣໍ ສນ຺ຕິກນ຺ຕິອາທິກາ ຕທຎ຺ຎາເປກ຺ຂູປນິຘາ, ຉຕ຺ຕປາຓີຕິອາທິກາ ຫຕ຺ຖຄຕູປນິຘາ, ກຸຓ຺ຑລີຕິອາທິກາ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕູປນິຘາ, ຘຎ຺ຎສກຏນ຺ຕິ ອາທິກາ ສມາໂຣປິຕູປນິຘາ, ອິນ຺ທສາລຄຸຫາຕິອາທິກາ ອວິທູຣຄຕູປນິຘາ, ສຸວຓ຺ຓວຓ຺ໂຓຕິອາທິກາ ປຏິຠາຄູປນິຘາ, ພ຺ຣາຫ຺ມຓຄາໂມຕິອາທິກາ ຕພ຺ພຫຸລູປນິຘາ, ມຓິກຏກນ຺ຕິອາທິກາ ຕພ຺ພິສິຏ຺ຐູປນິຘາຕິ ເອວມາທິ ອເນກປ຺ປກາຣາ ປຎ຺ຎາປນາ, ອຍໍ ອຸປນິຘາປຎ຺ຎຕ຺ຕິ ນາມ.

ຘຎ຺ຎຣາສີຕິອາທິກາ ປນ ສໂມຘານປຎ຺ຎຕ຺ຕິ ນາມ. ປຸຣິມສ຺ສ ປຸຣິມສ຺ສ ອຸປນິກ຺ຂິປິຕ຺ວາ ທ຺ເວ ຕີຓີຕິອາທິກາ ອຸປນິກ຺ຂິຕ຺ຕປຎ຺ຎຕ຺ຕິ ນາມ. ຕໍຕໍສຠາວນິສ຺ສິຕາ ປຖວີອາທິກາ ຕຊ຺ຊາປຎ຺ຎຕ຺ຕິ ນາມ. ອາສີຕິໂກຕິອາທິກາ ປນ ສນ຺ຕຕິປຎ຺ຎຕ຺ຕິ ນາມ.

ອຏ຺ຐກຖາມຸຕ຺ຕເກເນວ ອາຈຣິຍນເຍນ ອປຣາປິ ຘມ຺ມກຖິກາທິກາ ກິຈ຺ຈປຎ຺ຎຕ຺ຕິ, ກິສຖູລາທິກາ ສຓ຺ຐານປຎ຺ຎຕ຺ຕິ, ອິຕ຺ຖິປຸຣິສາທິກາ ລິງ຺ຄປຎ຺ຎຕ຺ຕິ, ກາມາວຈຣາທິກາ, ໂກສລກາທິກາ ຈ ຠູມິປຎ຺ຎຕ຺ຕິ, ຕິສ຺ໂສ ນາໂຄຕິອາທິກາ ປຈ຺ຈຕ຺ຕປຎ຺ຎຕ຺ຕິ, ນິໂຣຘາທິກາ ອສງ຺ຂຕປຎ຺ຎຕ຺ຕິ ຈາຕິ ຉ ປຎ຺ຎຕ຺ຕິໂຍ.

ເອຕາສຸ ¶ ປນ ທ຺ວາທສສຸ ຕຊ຺ຊາປຎ຺ຎຕ຺ຕິ, ເອກຈ຺ຈາ ຠູມິປຎ຺ຎຕ຺ຕິ, ອສງ຺ຂຕປຎ຺ຎຕ຺ຕິ ຈ ວິຊ຺ຊມານປຎ຺ຎຕ຺ຕິສງ຺ຂາຕາ ນາມປຎ຺ຎຕ຺ຕິ, ຕທຎ຺ຎາ ປຣມຕ຺ຖາວເສສາ, ປນ ອຕ຺ຖປຎ຺ຎຕ຺ຕີຕິ ທີປິຕາ ອວິຊ຺ຊມານາທິປຎ຺ຎຕ຺ຕິໂຍ ຈາຕິ. ອຍໍ ຕາເວຕ຺ຖ ອນຸຕ຺ຕານຕ຺ຖໂຕ ສໍວຓ຺ຓນາ.

ອຕ຺ຖນິຈ຺ຉໂຍ ປເນຕ຺ຖາປິ ປາຬິນເຍເນວ ສທ຺ຘິໍ ໂຫຕິ, ນ ວິນາ ປາຬິໍ ຕສ຺ສ ວຕ຺ຕຸມສກ຺ກຸເຓຍ຺ຍຕ຺ຕາ ¶ . ປາຬິຍຎ຺ຈ ຍສ຺ມາ ອາທິໂຕ ປຎ຺ຈ ປຎ຺ຎຕ຺ຕິໂຍ, ຕທຕ຺ຖຠູຕາ ຂນ຺ຘາທໂຍ ຈ ເຫຏ຺ຐາ ວິຠງ຺ຄປ຺ປກຣເຓ ນິປ຺ປເທສໂຕ ກຖິຕາຕິ ຕາ ອິຘ ‘‘ກິຕ຺ຕາວຕາ ຂນ຺ຘານໍ ຂນ຺ຘປຎ຺ຎຕ຺ຕິ, ຍາວຕາ ປຎ຺ຈກ຺ຂນ຺ຘາ ຣູປກ຺ຂນ຺ໂຘ’’ຕິອາທິນາ ສງ຺ເຂເປເນວ ນິທ຺ທິຏ຺ຐາ, ຕາ ເຈຕ຺ຖາປິ ວຸຕ຺ຕຕ຺ຖາ. ປຸຄ຺ຄລປຎ຺ຎຕ຺ຕິ ປນ ເຫຏ຺ຐາ ນ ວຸຕ຺ຕາຕິ ‘‘ກິຕ຺ຕາວຕາ ປຸຄ຺ຄລານໍ ປຸຄ຺ຄລປຎ຺ຎຕ຺ຕິ? ສມຍວິມຸຕ຺ໂຕ, ອສມຍວິມຸຕ຺ໂຕ’’ຕິອາທິນາ ເອກກາທິເຠເທນ ຍາວ ທສກາ ທສຘາ ມາຕິກໍ ຐເປຕ຺ວາ ວິຕ຺ຖາເຣເນວ ວິຠຕ຺ຕາ, ສາ ຈ ຎາຕພ຺ພປເຠທໂຕ ອວຸຈ຺ຈມານາ ທຸພ຺ພິຎ຺ເຎຍ຺ຍາ, ຕສ຺ມາ ປຸຄ຺ຄລປຎ຺ຎຕ຺ຕິຍາ ເອວ ເຈຕ຺ຖ ປາຬິນຍານຸສາເຣນ ສງ຺ເຂປໂຕ ອຕ຺ຖນິຈ຺ຉໂຍ ໂຫຕິ, ໂສ ເຈຕ຺ຖ ມາຕິກາຍໍ ວຸຕ຺ເຕ ສພ຺ພປຸຄ຺ຄເລ ອນຸທ຺ຘຣິຕ຺ວາ ຎາຕພ຺ພານໍ ທຸພ຺ພິຎ຺ເຎຍ຺ຍານໍ ປຸຄ຺ຄລານໍ ເອກກາທິເຠທໂຕວ ມາຕິກໍ ອຸທ຺ຘຣິຕ຺ວາ ວິຠຊນວເສນ ສງ຺ເຂປໂຕວ ໂຫຕິ. ກຖໍ? ‘‘ສມຍວິມຸຕ຺ໂຕ ອສມຍວິມຸຕ຺ໂຕ, ກຸປ຺ປຘມ຺ໂມ ອກຸປ຺ປຘມ຺ໂມ, ເຈຕນາຠພ຺ໂພ ອນຸຣກ຺ຂຓາຠພ຺ໂພ, ຠຍູປຣໂຕ ອຠຍູປຣໂຕ, ຠພ຺ພາຄມໂນ ອຠພ຺ພາຄມໂນ, ນິຍໂຕ ອນິຍໂຕ, ປຏິປນ຺ນໂກ ຜເລ ຐິໂຕ, ສມສີສີ ຐິຕກປ຺ປີ, ໂສຕາປນ຺ໂນ ສຕ຺ຕກ຺ຂຕ຺ຕຸປຣໂມ ໂກລໍໂກໂລ ເອກພີຊີ, ສກທາຄາມີ, ອນາຄາມີ ອນ຺ຕຣາປຣິນິພ຺ພາຍີ ອຸປຫຈ຺ຈປຣິນິພ຺ພາຍີ ອສງ຺ຂາຣປຣິນິພ຺ພາຍີ ສສງ຺ຂາຣປຣິນິພ຺ພາຍີ ອຸທ຺ຘໍໂສໂຕ ອກນິຏ຺ຐຄາມີ, ອຣຫາ’’ຕິ ເອກກມາຕິກາ.

ຕຕ຺ຖ ¶ ໂຍ ອປ຺ປນໍ ນິພ຺ພຕ຺ເຕຕຸໍ ຍຸຕ຺ຕປຕ຺ຕກາເລ ຣູປາຣູປສມາປຕ຺ຕິສງ຺ຂາເຕຫິ ອຏ຺ຐຫິ ວິໂມກ຺ເຂຫິ ປຈ຺ຈນີກຘມ຺ມໂຕ ວິມຸຈ຺ຈິຕ຺ວາ ຕີສຸ ມຄ຺ເຄສຸ ເຍນ ເກນຈິ ຍຖາສກໍ ອາສເວ ເຂເປຕ຺ວາ ວຸຏ຺ຐິໂຕ, ອຍໍ ສມຍວິມຸຕ຺ໂຕ ນາມ. ‘‘ເອກຈ຺ເຈ ອາສວາ ປຣິກ຺ຂີຓາ’’ຕິອາທິວຈນໂຕ (ປຸ. ປ. ໑) ຫິ ອຏ຺ຐສມາປຕ຺ຕິລາຠີ ປຸຖຸຊ຺ຊໂນ ວາ ຂີຓາສໂວ ວາ ອິຘ ນ ຄຫິໂຕ, ສມາປຕ຺ຕິລາຠິໂນ ປນ ຜລຏ຺ຐເສຂາວ ຄຫິຕາຕິ ເວທິຕພ຺ພາ. ສຸກ຺ຂວິປສ຺ສກຂີຓາສໂວ, ສພ຺ເພປິ ຈ ອຣິຍາ ມຄ຺ຄວິໂມກ຺ຂໍ ສນ຺ຘາຍ ອສມຍວິມຸຕ຺ຕາ ນາມ. ພາຫິຣານຎ຺ຫິ ອຏ຺ຐນ຺ນໍ ສມາປຕ຺ຕີນໍ ສມາປຊ຺ຊນ຺ຕສ຺ສ ປວິເວກຏ຺ຐານລາຠາທິສມໂຍປິ ອຕ຺ຖິ, ວຕ຺ຕກຣຓກາລາທິອສມໂຍປິ ອຕ຺ຖິ. ມຄ຺ຄວິໂມກ຺ເຂນ ວິມຸຈ຺ຈນສ຺ສ ປນ ຕາທິໂສ ສມໂຍ ວາ ອສມໂຍ ວາ ນຕ຺ຖິ, ຍສ຺ສ ສທ຺ຘາ ພລວຕີ, ວິປສ຺ສນາ ຈ ອາຣທ຺ຘາ, ຕສ຺ສ ຄຈ຺ຉນ຺ຕສ຺ສ ວາ ຠຸຎ຺ຊນ຺ຕສ຺ສ ວາ ມຄ຺ຄຜລປຏິເວໂຘ ນາມ ນ ໂຫຕີຕິ ນຕ຺ຖິ, ຕສ຺ມາ ສພ຺ເພ ອຣິຍາ ອຣິຍວິໂມກ຺ເຂ ອສມຍວິມຸຕ຺ຕາຕິ ເວທິຕພ຺ພາ. ປຸຣິມປເທປິ ໂລກິຍສມາປຕ຺ຕິຎ຺ເຎວ ສນ຺ຘາຍ ເສຂາ ສມຍວິມຸຕ຺ຕາ ນາມ ຊາຕາ.

ອວສິຠາວາ ອຏ຺ຐສມາປຕ຺ຕິລາຠີ ປນ ປຸຖຸຊ຺ຊໂນ, ໂສຕາປນ຺ນສກທາຄາມິໂນ ທ຺ເວ ເສຂາ ອຏ຺ຐສມາປຕ຺ຕິໍ ¶ ສນ຺ຘາຍ ກຸປ຺ປຘມ຺ໂມ ນາມ. ປຣິຫານຘມ຺ໂມຕິປິ ທຸວິຘາ ເອວ. ອນາຄາມິອາທໂຍ ສຸປ຺ປຫີນສມາຘິປາຣິປນ຺ຖິກຕ຺ຕາ ວສິຠາວາ ສມາປຕ຺ຕິລາຠີ ປຸຖຸຊ຺ຊໂນ, ອຣິຍາ ຈ ໂລກຸຕ຺ຕຣຘມ຺ເມປິ ສນ຺ຘາຍ ອກຸປ຺ປຘມ຺ໂມ ນາມ. ອປຣິຫານຘມ຺ໂມຕິ ເຕ ເອວ. ເຈຕນາຠພ຺ໂພຕິ ເຈຕນາສງ຺ຂາເຕນ ຌານສມາປຕ຺ຕິວຬຎ຺ຊເນນ ອປຣິຫານິໍ ອາປຊ຺ຊິຕຸໍ ຠພ຺ໂພ. ໂຍ ຫິ ຣູປາຣູປຊ຺ຌາເນສຸ ອາຈິຓ຺ຓວສິຕາຍ ເຈຕນາສງ຺ຂາຕາຍ ຌານສມາປຕ຺ຕິຍາ ນິຣນ຺ຕຣໍ ວຬຎ຺ຊມາໂນ ເຕຫິ ນ ປຣິຫາຍຕິ, ອວຬຎ຺ຊມາໂນ ຈ ປຣິຫາຍຕິ, ອຍໍ ວຬຎ຺ຊມາໂນ ເຈຕນາຠພ຺ໂພ ¶ ນາມ. ອນຸຣກ຺ຂຓາຠພ຺ໂພຕິ ຌານສ຺ສ ອຸປກາຣານຸປກາຣຘມ຺ເມ ຊານິຕ຺ວາ ອນຸຣກ຺ຂຓາຍ ອວຬຎ຺ຊມາໂນປິ ອປຣິຫານິໍ ອາປຊ຺ຊິຕຸໍ ຠພ຺ໂພ, ເອໂສ ຈ ປຸຣິມໂຕ ພລວຕໂຣ, ອາຈິຓ຺ຓວສິໂນ ປຎ຺ຎາສມ຺ປທາຍ ອຸປກາຣານຸປກາຣຘມ຺ເມ ຊານິຕ຺ວາ ຕທນຸຣູປໍ ປຏິປຊ຺ຊນໂຕຕິ ເວທິຕພ຺ໂພ.

ຠຍູປຣໂຕຕິ ຠເຍນ ປາປໂຕ ອຸປຣໂຕ ວິຣໂຕ ເສໂຂ, ກລ຺ຍາຓປຸຖຸຊ຺ຊໂນ ຈ. ເຕສຸ ປຈ຺ຉິໂມ ທຸຄ຺ຄຕິວຏ຺ຏກິເລສອຸປວາທສງ຺ຂາເຕຫິ ຈຕູຫິ ຠເຍຫິ ປາປໂຕ ໂອຣມຕິ, ເສໂຂ ທຸຄ຺ຄຕິວຊ຺ເຊຫິ, ອປາເຍຫິ ມຸຕ຺ຕຕ຺ຕາ. ຂີຓາສໂວ ປນ ອຠຍູປຣໂຕ ນາມ ສມຸຈ຺ຉິນ຺ນຠຍຕ຺ຕາ, ອຸປວາທໂຕ ປນ ໂອຣມິຕພ຺ໂພ.

ອຠພ຺ພາຄມໂນຕິ ສມ຺ມຕ຺ຕນິຍາມາຄມນສ຺ສ ອຠພ຺ໂພ, ເຍ ອານນ຺ຕຣິຍສງ຺ຂາເຕນ ກມ຺ມາວຣເຓນ, ນິຍຕມິຈ຺ຉາທິຏ຺ຐິສງ຺ຂາເຕນ ກິເລສາວຣເຓນ, ອເຫຕຸກທຸເຫຕຸກປຏິສນ຺ຘິສງ຺ຂາເຕນ ວິປາກາວຣເຓນ ຈ ສມນ຺ນາຄຕາ, ພຸທ຺ຘາທີສຸ ຈ ສທ຺ຘາຣຫິຕາ, ມຄ຺ຄຠາວນາຍ ຈ ອຸຕ຺ຕຣກຸຣຸກາທໂຍ ວິຍ ອຈ຺ຉນ຺ທິກາ, ປຸພ຺ພູປນິສ຺ສຍຣຫິຕາ ຈ, ສພ຺ເພເຕ ອຠພ຺ພາຄມນາ ນາມ. ວິປຣີຕາ ຠພ຺ພາຄມນາ ນາມ. ປຎ຺ຈານນ຺ຕຣິຍນິຍຕມິຈ຺ຉາທິຏ຺ຐິກາ ນິຣຍຄມເນ, ອຏ຺ຐ ອຣິຍປຸຄ຺ຄລາ ອນຸປາທາປຣິນິພ຺ພານາທີສຸ ນິຍຕາ ນາມ. ອວເສສປຸຄ຺ຄລາ ອນິພທ຺ຘຄຕິກຕາຍ ອນິຍຕາ ນາມ, ອຸຕ຺ຕຣກຸຣຸກາ ປນ ສຸຄຕິນິຍຕາປິ ມິຈ຺ຉຕ຺ຕສມ຺ມຕ຺ຕນິຍາມສ຺ເສວ ອິຘາຘິປ຺ເປຕຕ຺ຕາ ‘‘ນິຍຕາ’’ຕິ ນ ວຸຕ຺ຕາ. ມຄ຺ຄສມງ຺ຄີ ປຸຄ຺ຄໂລ ມຄ຺ຄກ຺ຂເຓ ຜລຕ຺ຖາຍ ປຏິປນ຺ນໂກ ນາມ, ຜລສມງ຺ຄີ ຜລານຸປ຺ປຕ຺ຕິຍມ຺ປິ ຜເລ ຐິໂຕ ນາມ.

ຍສ຺ສ ປນ ອປຸພ຺ພາຈຣິມໍ ອາສວປຣິຍາທານຎ຺ຈ ໂຫຕິ ຊີວິຕປຣິຍາທານຎ຺ຈ, ອຍໍ ສມສີສີ ນາມ. ໂສ ຈ ຕິວິໂຘ ໂຫຕິ ອິຣິຍາປຖສມສີສີ ໂຣຄສມສີສີ ຊີວິຕສມສີສີຕິ. ຕຕ຺ຖ ໂຍ ຈຕູສຸ ອິຣິຍາປເຖສຸ ເອກສ຺ມິໍ ວິປສ຺ສນໍ ປຏ຺ຐເປຕ຺ວາ ¶ ອຣຫຕ຺ຕໍ ປຕ຺ວາ ຕສ຺ມິຎ຺ເຎວ ອິຣິຍາປເຖ ປຣິນິພ຺ພາຕິ, ອຍໍ ອິຣິຍາປຖສມສີສີ ນາມ. ໂຍ ປນ ເອກໍ ໂຣຄໍ ປຕ຺ວາ ອນ຺ໂຕໂຣເຄ ເອວ ¶ ວິປສ຺ສນໍ ປຏ຺ຐເປຕ຺ວາ ອຣຫຕ຺ຕໍ ປຕ຺ວາ ເຕເນວ ໂຣເຄນ ປຣິນິພ຺ພາຕິ, ອຍໍ ໂຣຄສມສີສີ ນາມ. ຍສ຺ສ ປນ ກິເລສສີສສງ຺ຂາຕາ ອວິຊ຺ຊາ, ອຣຫຕ຺ຕມຄ຺ເຄນ ປວຕ຺ຕສີສສງ຺ຂາຕໍ ຊີວິຕິນ຺ທ຺ຣິຍຎ຺ຈ ຈຸຕິຈິຕ຺ເຕນ ສມໍ ປຣິຍາທານໍ ຄຈ຺ຉຕິ, ອຍໍ ຊີວິຕສມສີສີ ນາມ. ກຖມິທໍ ສມໍ ໂຫຕີຕິ? ວາຣສມຕາຍ. ຍສ຺ມິໍ ຫິ ວາເຣ ມຄ຺ເຄນ ກິເລເສ ເຂປິເຕ ປຈ຺ຈເວກ຺ຂຓຎາຓານິ ປວຕ຺ຕນ຺ຕິ, ຕສ຺ສານນ຺ຕຣເມວ ປຣິນິພ຺ພາຍໂຕ ອິມາຍ ວາຣສມຕາຍ ອິທໍ ອຸຠຍສີສປຣິຍາທານມ຺ປິ ສມໍ ໂຫຕິ ນາມ, ອຍເມວ ຊີວິຕສມສີສີ ອິຘາຘິປ຺ເປໂຕ.

ຐິຕກປ຺ປີຕິ ຐິໂຕ ກປ຺ໂປ ຐິຕກປ຺ໂປ, ສ຺ວາສ຺ສ ອຕ຺ຖີຕິ ຐິຕກປ຺ປີ, ກປ຺ປມ຺ຫິ ວິນສ຺ສມານມ຺ຫິ ກປ຺ປໍ ຐເປຕຸໍ ສມຕ຺ໂຖຕິ ອຕ຺ໂຖ.

ສເຈ ຫິ ເຍສໍ ມຄ຺ຄສມງ຺ຄິກ຺ຂເຓ ກປ຺ປວິນາໂສ ຠເວຍ຺ຍ, ເນວ ຕາວ ກປ຺ໂປ ວິນສ຺ເສຍ຺ຍ, ຍາວາຍໍ ຍຖາສກໍ ຜລໍ ນ ສຈ຺ຉິກໂຣຕີຕິ ເຕ ວິນສ຺ສມານມ຺ປິ ກປ຺ປໍ ຐເປນ຺ຕີຕິ ຐິຕກປ຺ປິໂນ ນາມ ຊາຕາຕິ. ກິຎ຺ຈາປິ ກປ຺ປວິນາສນກາເລ ສາສນໍ ນຕ຺ຖິ, ຄຕໂກຏິເກ ຫິ ກາເລ ກປ຺ປວິນາໂສ ໂຫຕິ, ເອວໍ ສນ຺ເຕປິ ມຄ຺ຄານນ຺ຕຣຜລສ຺ສ ອນນ຺ຕຣາຍໍ ທີເປຕຸໍ ອິທໍ ອຠູຕມ຺ປິ ກາຣຓໍ ອາຫຏໍ.

ໂສຕາປນ຺ໂນຕິ ນິພ຺ພານສມຸທ຺ທນິນ຺ນຕາຍ ໂສຕສງ຺ຂາຕສ຺ສ ມຄ຺ຄສ຺ສ ປຐມສມງ຺ຄີ ວຸຈ຺ຈຕິ, ອິຘ ປນ ຜລຏ຺ໂຐ ອຘິປ຺ເປໂຕ. ຕສ຺ເສວ ຈ ປເຠທທສ຺ສນຕ຺ຖໍ ‘‘ສຕ຺ຕກ຺ຂຕ຺ຕຸປຣໂມ’’ຕິອາທິ ວຸຕ຺ຕໍ. ສຕ຺ຕວາຣາ ປຣມາ ອສ຺ສ ຠວູປປຕ຺ຕີຕິ ສຕ຺ຕກ຺ຂຕ຺ຕຸປຣໂມ, ຕໂຕ ປຣໍ ອຏ຺ຐມໍ ຠວໍ ນາທິຍຕີຕິ ອຕ຺ໂຖ. ໂສຕາປນ຺ໂນ ຫິ ໂຍ ສຕ຺ຕກ຺ຂຕ຺ຕຸໍ ເທເວສຸ, ມນຸສ຺ເສສຸ ຈ ປຏິສນ຺ຘິໍ ¶ ຄເຫຕ຺ວາ ສຕ຺ຕເມ ຠເວ ທຸກ຺ຂສ຺ສນ຺ຕໍ ກໂຣຕິ, ອຍໍ ສຕ຺ຕກ຺ຂຕ຺ຕຸປຣໂມ ນາມ. ກຸລໂຕ ກຸລໍ ຠວໂຕ ຠວໍ ຄຈ຺ຉຕີຕິ ໂກລໍໂກໂລ. ໂສ ຫິ ເທວມນຸສ຺ສວເສນ ທ຺ເວ ຄຕິໂຍ ຠເວ ສໍສຣິຕ຺ວາ ທຸກ຺ຂສ຺ສນ຺ຕໍ ກໂຣຕິ, ອຍໍ ໂກລໍໂກໂລ ນາມ. ກມ຺ມປຏິສນ຺ຘິຍາ ເອກໍ ກມ຺ມໍ ກິເລສພີຊໍ ອສ຺ສາຕິ ເອກພີຊີ. ໂສ ຫິ ເອກສ຺ມິຎ຺ເຎວ ຠເວ ຂີຓາສໂວ ໂຫຕິ. ກິໍ ປນສ຺ສ ເຠທສ຺ສ ນິຍາມກນ຺ຕິ? ວິປສ຺ສນາຠິຎ຺ຎາເຠທາ. ໂສຕາປນ຺ເນສຸ ຫິ ໂຍ ວິປສ຺ສນາຍ ປມຕ຺ໂຕ, ໂສ ສຕ຺ຕກ຺ຂຕ຺ຕຸປຣໂມ ໂຫຕິ. ໂຍ ກິຎ຺ຈິ ອປ຺ປມຕ຺ໂຕ, ໂສ ໂກລໍໂກໂລ. ໂຍ ປນ ວິປສ຺ສນາຍ ອຕິວິຍ ອປ຺ປມຕ຺ໂຕ, ໂສ ເອກພີຊີ ໂຫຕິ. ເຍ ປນ ອຠິວິຍ ປມຕ຺ຕາ ວຏ຺ຏຊ຺ຌາສຍາ ອນາຖປິຓ຺ຑິກວິສາຂາສກ຺ກາທໂຍ, ເຕ ປຸນປ຺ປຸນໍ ວຏ຺ຏສ຺ມິໍເຍວ ວິຈຣນ຺ຕາ ອາທິໂຕ ປຏ຺ຐາຍ ຉ ເທວໂລເກ ໂອສາເປຕ຺ວາ ພ຺ຣຫ຺ມໂລເກສຸປິ ຍຖາກ຺ກມໍ ນິພ຺ພຕ຺ຕິຕ຺ວາ ອກນິຏ຺ເຐ ຐຕ຺ວາ ປຣິນິພ຺ພນ຺ຕິ, ນ ເຕ ອິຘ ຄຫິຕາ. ເຕ ຫິ ມນຸສ຺ສຄຕິໍ ປຸນປ຺ປຸນໍ ¶ ອາທິຍນ຺ຕິ. ເຍ ປນ ມນຸສ຺ສຄຕິຍມ຺ປິ ຠວໍ ອາທິຍນ຺ຕິ, ເຕສໍ ວເສນ ສຕ຺ຕກ຺ຂຕ຺ຕຸປຣໂມ ໂກລໍໂກໂລ ມານຸສິກຠວນິພ຺ພຕ຺ຕໂກ ເອວ ເອກພີຊີ ຄຫິໂຕ. ເຕ ປນ ສທ຺ຘາຘຸເຣນ ອາຄຕາ ຕໂຍ, ປຎ຺ຎາຘຸເຣນ ອາຄຕາ ຕໂຍຕິ ໂສຕາປນ຺ໂນ ຉພ຺ພິໂຘ ໂຫຕີຕິ ເວທິຕພ຺ໂພ.

ປຏິສນ຺ຘິວເສນ ປນ ສກິໍ ອິມໍ ມນຸສ຺ສຄຕິໍ ອາຄຈ຺ຉຕີຕິ ສກທາຄາມີ, ທຸຕິຍມຄ຺ຄຜລສມງ຺ຄີ. ອິມິນາ ປຎ຺ຈສຸ ສກທາຄາມີສຸ ຈຕ຺ຕາໂຣ ວຊ຺ເຊຕ຺ວາ ເອໂກວ ຄຫິໂຕ. ເອກຈ຺ໂຈ ຫິ ສກທາຄາມິຜເລ ຐຕ຺ວາ ປຸນ ທຸຕິຍຠເວ ອິເຘວ ປຣິນິພ຺ພາຕິ, ເອກຈ຺ໂຈ ອິຘ ປຕ຺ວາ ເທວໂລເກ ປຣິນິພ຺ພາຕິ, ເອກຈ຺ໂຈ ເທວໂລເກ ປຕ຺ວາ ທຸຕິຍຠເວ ຕຕ຺ເຖວ ປຣິນິພ຺ພາຕິ, ເອກຈ຺ໂຈ ເທວໂລເກ ປຕ຺ວາ ອິຘູປປຊ຺ຊິຕ຺ວາ ປຣິນິພ຺ພາຕິ, ອິເມ ຈຕ຺ຕາໂຣປິ ອິຘ ນ ຄຫິຕາ. ໂຍ ປນ ອິຘ ປຕ຺ວາ ເທວໂລເກ ¶ ນິພ຺ພຕ຺ຕິຕ຺ວາ ປຸນ ອິຘູປປຊ຺ຊິຕ຺ວາ ປຣິນິພ຺ພາຕິ, ອຍເມໂກວ ອິຘ ຄຫິໂຕ. ອິມສ຺ສ ຈ ທ຺ເວ ປຏິສນ຺ຘິໂຍ, ເອກພີຊິສ຺ສ ປນ ເອກາວາຕິ ອິທໍ ເຕສໍ ນານາກຣຓນ຺ຕິ ເວທິຕພ຺ພໍ.

ປຏິສນ຺ຘິວເສນ ກາມຠວໍ ນາຄຈ຺ຉຕີຕິ ອນາຄາມີ, ຕຕິຍມຄ຺ຄຜລສມງ຺ຄີ. ຕສ຺ເສວ ປນ ປເຠທທສ຺ສນຕ຺ຖໍ ‘‘ອນ຺ຕຣາປຣິນິພ຺ພາຍີ’’ຕິອາທິ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕຕ຺ຖ ອນ຺ຕຣາປຣິນິພ຺ພາຍີຕິ ອາຍຸເວມຊ຺ຌສ຺ສ ອນ຺ຕຣາ ເອວ ອຣຫຕ຺ຕມຄ຺ຄໍ ອຸປ຺ປາເທຕ຺ວາ ກິເລສປຣິນິພ຺ພາເນນ ປຣິນິພ຺ພາຍນສີໂລ ເອໂກ ອນາຄາມີ. ໂສ ຈ ອຸປ຺ປນ຺ນສມນນ຺ຕຣໍ ປຣິນິພ຺ພາຍີ, ອາຍຸເວມຊ຺ຌໍ ອປ຺ປຕ຺ວາ ປຣິນິພ຺ພາຍີ, ອາຍຸເວມຊ຺ຌໍ ປຕ຺ວາ ປຣິນິພ຺ພາຍີຕິ ຕິວິໂຘ ໂຫຕິ. ອຸປຫຈ຺ຈປຣິນິພ຺ພາຍີຕິ ອາຍຸເວມຊ຺ຌໍ ອຸປຫຈ຺ຈ ອຕິກ຺ກມິຕ຺ວາ, ມຣຓສມຍໍ ວາ ອຸປຫຈ຺ຈ ອຸປຄນ຺ຕ຺ວາ ປຣິນິພ຺ພາຍີ, ອາຍຸເວມຊ຺ຌໍ ອຕິກ຺ກມິຕ຺ວາ ຍາວ ມຣຓສມຍາ ປຣິນິພ຺ພາຍີຕິ ອຕ຺ໂຖ. ອສງ຺ຂາຣປຣິນິພ຺ພາຍີຕິ ອສງ຺ຂາເຣນ ອປ຺ປທຸກ຺ເຂນ ອຘິມຕ຺ຕປ຺ປໂຍຄໍ ອກຕ຺ວາ ປຣິນິພ຺ພາຍນສີໂລ. ສສງ຺ຂາຣປຣິນິພ຺ພາຍີຕິ ສສງ຺ຂາເຣນ ທຸກ຺ເຂນ ກສິເຣນ ອຘິມຕ຺ຕປ຺ປໂຍເຄນ ປຣິນິພ຺ພາຍນສີໂລ. ອຸທ຺ຘໍໂສໂຕຕິ ອຸທ຺ຘໍວາຫິຠາເວນ ອຸທ຺ຘມສ຺ສ ຕຓ຺ຫາໂສຕໍ ວຏ຺ຏໂສຕຎ຺ຈ, ອຸທ຺ຘໍ ວາ ຄນ຺ຕ຺ວາ ປຏິລຠິຕພ຺ພໂຕ ອຸທ຺ຘໍ ມຄ຺ຄໂສຕມສ຺ສາຕິປິ ອຸທ຺ຘໍໂສໂຕ. ອກນິຏ຺ຐໍ ຄຈ຺ຉຕີຕິ ອກນິຏ຺ຐຄາມີ. ອິເມສໍ ປນ ອນາຄາມີນໍ ປເຠທທສ຺ສນຕ຺ຖມ຺ເປຕ຺ຖ ອຸທ຺ຘໍໂສໂຕ ອກນິຏ຺ຐຄາມີຕິອາທິ ຈຕຸກ຺ກໍ ເວທິຕພ຺ພໍ.

ຕຕ຺ຖ ໂຍ ອວິຫໂຕ ປຏ຺ຐາຍ ຈຕູສຸ ຍຖາກ຺ກມໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິຕ຺ວາ ຍາວຕາຍຸກໍ ຐຕ຺ວາ ຈຸໂຕ ອກນິຏ຺ເຐ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິຕ຺ວາ ປຣິນິພ຺ພາຕິ, ອຍໍ ອຸທ຺ຘໍໂສໂຕ ອກນິຏ຺ຐຄາມີ ນາມ. ໂຍ ປນ ອກນິຏ຺ຐໍ ອປ຺ປຕ຺ວາ ອນ຺ຕຣາ ປຣິນິພ຺ພາຕິ, ອຍໍ ອຸທ຺ຘໍໂສໂຕ ນ ອກນິຏ຺ຐຄາມີ ນາມ. ໂຍ ມນຸສ຺ສໂລໂກ ອກນິຏ຺ຐເມວ ¶ ຄນ຺ຕ຺ວາ ປຣິນິພ຺ພາຕິ, ອຍໍ ນ ອຸທ຺ຘໍໂສໂຕ ອກນິຏ຺ຐຄາມີ ນາມ. ໂຍ ປນ ເຫຏ຺ຐາ ຈຕູສຸ ສຸທ຺ຘາວາເສສຸ ອຎ຺ຎຕຣສ຺ມິໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິຕ຺ວາ ຕຕ຺ເຖວ ປຣິນິພ຺ພາຕິ, ອຍໍ ນ ອຸທ຺ຘໍໂສໂຕ ນ ອກນິຏ຺ຐຄາມີ ນາມ ¶ . ເອວເມເຕ ອນາຄາມິໂນ ອຏ຺ຐຈຕ຺ຕາລີສວິຘາ ໂຫນ຺ຕິ. ກຖໍ? ອວິເຫສຸ ຕາວ ຕໂຍ ອນ຺ຕຣາປຣິນິພ຺ພາຍິໂນ, ເອໂກ ອຸປຫຈ຺ຈປຣິນິພ຺ພາຍີ, ເອໂກ ອຸທ຺ຘໍໂສໂຕຕິ ປຎ຺ຈ, ເຕ ອສງ຺ຂາຣປຣິນິພ຺ພາຍິສສງ຺ຂາຣປຣິນິພ຺ພາຍິວເສນ ທສ ໂຫນ຺ຕິ, ເອວໍ ອຕປ຺ປສຸທສ຺ສສຸທສ຺ສີສູຕິ ຈຕ຺ຕາລີສໍ, ອກນິຏ຺ເຐ ປນ ອຸທ຺ຘໍໂສໂຕ ນຕ຺ຖິ, ຕສ຺ມາ ຕຕ຺ຖ ຕໍ ສສງ຺ຂາຣາສງ຺ຂາຣວເສນ ທຸວິຘໍ ອຸທ຺ຘໍໂສຕໍ ວຊ຺ເຊຕ຺ວາ ອຏ຺ຐ ຈາຕິ ອຏ຺ຐຈຕ຺ຕາລີສ ໂຫນ຺ຕິ.

ອຣຫາຕິ ກິເລສາຣີນໍ ຫຕຕ຺ຕາທິນາ ຂີຓາສໂວ ອຣຫາ ນາມ. ໂສ ສຸຎ຺ຎຕາທິວິໂມກ຺ຂຕ຺ຕຍວເສນ ຕິວິໂຘ ຫຸຕ຺ວາ ປຸນ ປຈ຺ເຈກໍ ປຏິປທາຈຕຸກ຺ກວເສນ ທ຺ວາທສວິຘາ ໂຫນ຺ຕິ. ຍຖາ ຈ ອຣຫາ ທ຺ວາທສວິໂຘ, ເອວໍ ທ຺ວາທເສວ ສກທາຄາມິໂນ, ຈຕຸວີສຕິ ໂສຕາປນ຺ນາ ອຏ຺ຐຈຕ຺ຕາລີສ ອນາຄາມິໂນວ ປຈ຺ເຈກນ຺ຕິ ເວທິຕພ຺ພໍ. ອິເມ ຈ ສພ຺ເພ ອຣິຍາ ອິມສ຺ມິໍ ສາສເນ ເອວ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ, ໂນ ພຫິທ຺ຘາຕິ. ເອກກນໂຍ.

ທຸກາທີສຸ ‘‘ທ຺ເວ ປຸຄ຺ຄລາ – ໂກຘໂນ ຈ ອຸປນາຫີ ຈ ມກ຺ຂີ ຈ ປຬາສີ ຈາ’’ຕິອາທິນາ ທຸກຎ຺ຈ, ‘‘ຕໂຍ ປຸຄ຺ຄລາ – ນິຣາໂສ ອາສໍໂສ ວິຄຕາໂສ’’ຕິອາທິນາ ຕິກຎ຺ຈ, ‘‘ຈຕ຺ຕາໂຣ ປຸຄ຺ຄລາ – ອສປ຺ປຸຣິໂສ, ອສປ຺ປຸຣິເສນອສປ຺ປຸຣິສຕໂຣ, ສປ຺ປຸຣິໂສ, ສປ຺ປຸຣິເສນສປ຺ປຸຣິສຕໂຣ’’ຕິອາທິນາ ຈຕຸກ຺ກຎ຺ຈ, ‘‘ປຎ຺ຈ ປຸຄ຺ຄລາ – ອຕ຺ເຖກຈ຺ໂຈ ປຸຄ຺ຄໂລ ອາຣຠຕິ ຈ ວິປ຺ປຏິສາຣີ ຈ ໂຫຕິ, ຕຎ຺ຈ ເຈໂຕວິມຸຕ຺ຕິໍ ປຎ຺ຎາວິມຸຕ຺ຕິໍ ຍຖາຠູຕໍ ນປ຺ປຊານາຕິ. ຍຕ຺ຖສ຺ສ ເຕ ອຸປ຺ປນ຺ນາ ປາປກາ ອກຸສລາ ຘມ຺ມາ ອປຣິເສສາ ນິຣຸຊ຺ຌນ຺ຕິ, ອຕ຺ເຖກຈ຺ໂຈ ປຸຄ຺ຄໂລ ອາຣຠຕິ ນ ວິປ຺ປຏິສາຣີ ຈ ໂຫຕິ…ເປ… ອປຣິເສສາ ນິຣຸຊ຺ຌນ຺ຕິ, ອຕ຺ເຖກຈ຺ໂຈ ປຸຄ຺ຄໂລ ນາຣຠຕິ ວິປ຺ປຏິສາຣີ ຈ ໂຫຕິ…ເປ… ອປຣິເສສາ ນິຣຸຊ຺ຌນ຺ຕິ. ອຕ຺ເຖກຈ຺ໂຈ ¶ ປຸຄ຺ຄໂລ ນາຣຠຕິ ນ ວິປ຺ປຏິສາຣີ ໂຫຕິ…ເປ… ອປຣິເສສາ ນິຣຸຊ຺ຌນ຺ຕີ’’ຕິອາທິນາ ປຎ຺ຈກຎ຺ຈ ວິຕ຺ຖາຣໂຕ ມາຕິກໍ ນິກ຺ຂິປິຕ຺ວາ ສພ຺ເພປິ ເຕ ປຸຄ຺ຄລາ ນິທ຺ທິຏ຺ຐາ, ອິຘ ປນ ເຕ ຄນ຺ຖວິຕ຺ຖາຣຠເຍນ ສພ຺ເພ ນ ອຸທ຺ທິຏ຺ຐາ, ປາຬິຍາ ເອວ ຎາຕພ຺ພາຕິ.

ຕຕ຺ຖ ¶ ຕິເກ ນິຣາໂສຕິ ອຣຫຕ຺ຕາສາຍ ວິຣຫິໂຕ ທຸສ຺ສີໂລ. ຕສ຺ສ ຫິ ອຕ຺ຕໂນ ອຠພ຺ພຕາຍ ຠພ຺ພສຫາຍກສ຺ສ ສີລວໂຕ ອຣຫຕ຺ຕປ຺ປຕ຺ຕິໍ ສຸຕ຺ວາ, ຈຓ຺ຑາລປຸຕ຺ຕສ຺ສ ວິຍ ກສ຺ສຈິ ຣາຊປຸຕ຺ຕສ຺ສ ຣຊ຺ຊາຠິເສກໍ ສຸຕ຺ວາ ອຠິເສກປ຺ປຕ຺ຕິຍໍ, ‘‘ກຸທາສ຺ສຸ ນາມາຫມ຺ປິ ອຣຫຕ຺ຕໍ ປາປຸເຓຍ຺ຍ’’ນ຺ຕິ ອຣຫຕ຺ຕປ຺ປຕ຺ຕິຍໍ ປຕ຺ຖນາປິ ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ. ອາສໍໂສຕິ ອຣຫຕ຺ຕໍ ອາສີສມາໂນ ປຕ຺ຖຍມາໂນ ສີລວາ. ຕສ຺ສ ຫິ ອຣຫຕ຺ຕປຕ຺ຖນາຍ ສີລສມ຺ປຕ຺ຕິຍາ ຐິຕຕ຺ຕາ ກສ຺ສຈິ ອຣຫຕ຺ຕປ຺ປຕ຺ຕິໍ ສຸຕ຺ວາ, ອຸຠໂຕສຸຊາຕສ຺ສ ຣາຊກຸມາຣສ຺ສ ວິຍ ຕາທິສສ຺ສ ກສ຺ສຈິ ຣຊ຺ຊາຠິເສກໍ ສຸຕ຺ວາ ອຠິເສກປ຺ປຕ຺ຕິຍໍ, ອຣຫຕ຺ຕປ຺ປຕ຺ຕິຍໍ ປຕ຺ຖນາ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ. ວິຄຕາໂສຕິ ອຣຫາ. ໂສ ຫິ ປຕ຺ຕອຣຫຕ຺ຕຕາຍ ຕຕ຺ຖ ວິຄຕາໂສ ໂຫຕິ ປຕ຺ຕາຠິເສໂກ ວິຍ ຂຕ຺ຕິໂຍ ອຠິເສກປ຺ປຕ຺ຕິຍນ຺ຕິ ເວທິຕພ຺ພໍ.

ຈຕຸກ຺ເກ ປນ ປາຓາຕິປາຕາທິອກຸສລກມ຺ມປຖສມນ຺ນາຄໂຕ ອສປ຺ປຸຣິໂສ ນາມ. ໂຍ ປນ ສຍມ຺ປິ ປາຓາຕິປາຕາທີນິ ກຕ຺ວາ ປຣຎ຺ຈ ຕຕ຺ຖ ສມາທເປຕິ, ອຍໍ ອສປ຺ປຸຣິເສນອສປ຺ປຸຣິສຕໂຣ, ອສປ຺ປຸຣິສໂຕປິ ອສປ຺ປຸຣິສຕໂຣຕິ ອຕ຺ໂຖ. ວຸຕ຺ຕປຏິປກ຺ຂກຸສລວເສນ ສປ຺ປຸຣິໂສ, ສປ຺ປຸຣິເສນສປ຺ປຸຣິສຕໂຣ ຈ ເວທິຕພ຺ໂພ.

ປຎ຺ຈເກ ອາຣຠຕິ ຈ ວິປ຺ປຏິສາຣີ ຈ ໂຫຕີຕິ ເອຕ຺ຖ ອາຣມ຺ຠ-ສທ຺ໂທ ອາປຕ຺ຕິວີຕິກ຺ກເມ ວຕ຺ຕຕິ, ຕສ຺ມາ ອາປຕ຺ຕິວີຕິກ຺ກມວເສນ ອາຣຠຕິ ເຈວ ຕປ຺ປຈ຺ຈຍາ ຈ ວິປ຺ປຏິສາຣີ ໂຫຕີຕິ ອຕ຺ໂຖ. ເຈໂຕວິມຸຕ຺ຕິນ຺ຕິ ຜລສມ຺ປຍຸຕ຺ຕສມາຘິໍ. ປຎ຺ຎາວິມຸຕ຺ຕິນ຺ຕິ ຜລສມ຺ປຍຸຕ຺ຕຎາຓໍ. ຍຖາຠູຕໍ ນປ຺ປຊານາຕີຕິ ອນຘິຄຕຕ຺ຕາ ¶ ຍຖາສຠາວໂຕ ນປ຺ປຊານາຕິ. ຍຕ຺ຖສ຺ສາຕິ ຍສ຺ມິໍ ອຣຫຕ຺ຕຜລສງ຺ຂາເຕ ຌາເນ ອຘິຄເຕ ອສ຺ສ ປຸຄ຺ຄລສ຺ສ ສພ຺ເພ ປາປກາ ອກຸສລາ ຘມ຺ມາ ນິຣວເສສາ ນິຣຸຊ຺ຌນ຺ຕິ, ເຕ ນປ຺ປຊານາຕີຕິ ສມ຺ພນ຺ໂຘ. ກິຎ຺ຈາປິ ເຕ ມຄ຺ຄກ຺ຂເຓ ເອວ ນິຣຸຊ຺ຌນ຺ຕິ ນາມ, ຜລກ຺ຂເຓ ປນ ນິຣຸທ຺ຘາ ນາມ ໂຫນ຺ຕິ, ອິຘ ປນ ມຄ຺ຄກິຈ຺ຈວເສນ ‘‘ຜລກ຺ຂເຓ ນິຣຸຊ຺ຌນ຺ຕີ’’ຕິ ວຸຕ຺ຕາຕິ ເວທິຕພ຺ພາ.

ອາຣຠຕິ ນ ວິປ຺ປຏິສາຣີ ຈ ໂຫຕີຕິ ອາປຕ຺ຕິໍ ອາປຊ຺ຊຕິ, ຕໍ ປນ ເທເສຕຸໍ ສຠາຄປຸຄ຺ຄລໍ ປຣິເຍສຕິ, ວຸຏ຺ຐາເປຕິ ວາ, ຕສ຺ມາ ນ ວິປ຺ປຏິສາຣີ ໂຫຕິ. ນາຣຠຕິ ວິປ຺ປຏິສາຣີ ຈ ໂຫຕີຕິ ອາປຕ຺ຕິໍ ນາປຊ຺ຊຕິ, ວິນຍປຎ຺ຎຕ຺ຕິຍໍ ປນ ອໂກວິທຕ຺ຕາ ອນາປຕ຺ຕິຍາ ອາປຕ຺ຕິສຎ຺ຎິຕາຍ ວຸຏ຺ຐິຕາຍປິ ຕໍ ອາປຕ຺ຕິຍາ ວິປ຺ປຏິສາຣໍ ວິໂນເທຕຸໍ ອສກ຺ກຸເຓຍ຺ຍຕາຍ ວິປ຺ປຏິສາຣີ ໂຫຕິ. ນາຣຠຕິ ນ ວິປ຺ປຏິສາຣີ ໂຫຕີຕິ ນາຣຠຕິ ເນວ ອາປຕ຺ຕິໍ ອາປຊ຺ຊຕິ, ນ ວິປ຺ປຏິສາຣີ ໂຫຕິ. ອຣຫຕ຺ຕຎ຺ຈ ¶ ນ ປາປຸຓາຕິ. ກຕໂຣ ປເນສ ປຸຄ຺ຄໂລຕິ? ສີລວາ ໂອສ຺ສຏ຺ຐວີຣິໂຍ ປຸຄ຺ຄໂລ. ໂສ ຫິ ‘‘ກິໍ ເມ ອິມສ຺ມິໍ ພຸທ຺ຘກາເລ ປຣິນິພ຺ພາເນນ, ອນາຄເຕ ເມຕ຺ເຕຍ຺ຍສມ຺ມາສມ຺ພຸທ຺ຘກາເລ ປຣິນິພ຺ພາຍິສ຺ສາມີ’’ຕິ ວິສຸທ຺ຘສີໂລປິ ປຏິປຕ຺ຕິໍ ນ ປູເຣຕິ. ອິເມ ຈຕ຺ຕາໂຣປິ ປຸຄ຺ຄລາ ຕຖາ ຕຖາ ໂອວທິຕ຺ວາ ອາສວກ຺ຂເຍ ປຕິຏ຺ຐາເປຕພ຺ພາ. ເອວໍ ຫິ ເຕປິ ຍ຺ວາຍໍ ປຎ຺ຈໂມ ປຸຄ຺ຄໂລ ນາຣຠຕິ ນ ວິປ຺ປຏິສາຣີ ອາຣທ຺ຘວີຣິໂຍ ອຣຫຕ຺ຕໍ ປາປຸຓາຕິ, ເຕນ ສມສມາວ ຠວິສ຺ສນ຺ຕີຕິ.

‘‘ຉ ປຸຄ຺ຄລາ – ອຕ຺ເຖກຈ຺ໂຈ ປຸຄ຺ຄໂລ ປຸພ຺ເພ ອນນຸສ຺ສຸເຕສຸ ຘມ຺ເມສຸ ສາມໍ ສຈ຺ຈານິ ອຠິສມ຺ພຸຊ຺ຌຕິ, ຕຕ຺ຖ ຈ ສພ຺ພຎ຺ຎຸຕໍ ປາປຸຓາຕິ ພເລສຸ ຈ ວສີຠາວໍ. ອຕ຺ເຖກຈ຺ໂຈ ປຸຄ຺ຄໂລ…ເປ… ອຠິສມ຺ພຸຊ຺ຌຕິ, ນ ຈ ຕຕ຺ຖ ສພ຺ພຎ຺ຎຸຕໍ ¶ ປາປຸຓາຕິ, ນ ຈ ພເລສຸ ວສິຠາວໍ. ອຕ຺ເຖກຈ຺ໂຈ ປຸຄ຺ຄໂລ…ເປ… ອນຠິສມ຺ພຸຊ຺ຌຕິ, ທິຏ຺ເຐວ ຘມ຺ເມ ທຸກ຺ຂສ຺ສນ຺ຕກໂຣ ໂຫຕິ, ສາວກປາຣມິຎ຺ຈ ປາປຸຓາຕິ. ອຕ຺ເຖກຈ຺ໂຈ ປຸຄ຺ຄໂລ…ເປ… ທຸກ຺ຂສ຺ສນ຺ຕກໂຣ ໂຫຕິ, ນ ຈ ສາວກປາຣມິໍ ປາປຸຓາຕິ. ອຕ຺ເຖກຈ຺ໂຈ ປຸຄ຺ຄໂລ…ເປ… ອນຠິສມ຺ພຸຊ຺ຌຕິ, ນ ຈ ທິຏ຺ເຐວ ຘມ຺ເມ ທຸກ຺ຂສ຺ສນ຺ຕກໂຣ ໂຫຕິ, ອນາຄາມີ ໂຫຕິ ອນາຄນ຺ຕາ ອິຕ຺ຖຕ຺ຕໍ. ອຕ຺ເຖກຈ຺ໂຈ ປຸຄ຺ຄໂລ…ເປ… ອນຠິສມ຺ພຸຊ຺ຌຕິ, ນ ຈ ທິຏ຺ເຐວ ຘມ຺ເມ ທຸກ຺ຂສ຺ສນ຺ຕກໂຣ ໂຫຕິ, ອາຄາມີ ໂຫຕິ ອາຄນ຺ຕາ ອິຕ຺ຖຕ຺ຕ’’ນ຺ຕິ –

ຉກ຺ກໍ, ‘‘ສຕ຺ຕ ປຸຄ຺ຄລາ – ສຕ຺ຕ ອຸທກູປມາ ປຸຄ຺ຄລາ ສກິໍ ນິມຸຄ຺ໂຄ ນິມຸຄ຺ໂຄວ ໂຫຕິ, ອຸມ຺ມຸຊ຺ຊິຕ຺ວາ ນິມຸຊ຺ຊຕິ, ອຸມ຺ມຸຊ຺ຊິຕ຺ວາ ຐິໂຕ ໂຫຕິ, ອຸມ຺ມຸຊ຺ຊິຕ຺ວາ ວິປສ຺ສຕິ ວິໂລເກຕິ, ອຸມ຺ມຸຊ຺ຊິຕ຺ວາ ປຕຣຕິ, ອຸມ຺ມຸຊ຺ຊິຕ຺ວາ ປຏິຄາຘປ຺ປຕ຺ໂຕ ໂຫຕິ, ອຸມ຺ມຸຊ຺ຊິຕ຺ວາ ຕິຓ຺ໂຓ ໂຫຕິ ປາຣງ຺ຄໂຕ, ຖເລ ຕິຏ຺ຐຕິ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ’’ຕິອາທິນາ ສຕ຺ຕກໍ, ‘‘ອຏ຺ຐ ປຸຄ຺ຄລາ – ຈຕ຺ຕາໂຣ ມຄ຺ຄສມງ຺ຄິໂນ, ຈຕ຺ຕາໂຣ ຜລສມງ຺ຄິໂນ ປຸຄ຺ຄລາ’’ຕິ ອຏ຺ຐກໍ, ‘‘ນວ ປຸຄ຺ຄລາ – ສມ຺ມາສມ຺ພຸທ຺ໂຘ ປຈ຺ເຈກສມ຺ພຸທ຺ໂຘ ອຸຠໂຕຠາຄວິມຸຕ຺ໂຕ ປຎ຺ຎາວິມຸຕ຺ໂຕ ກາຍສກ຺ຂີ ທິຏ຺ຐິປ຺ປຕ຺ໂຕ ສທ຺ຘາວິມຸຕ຺ໂຕ ຘມ຺ມານຸສາຣີ ສທ຺ຘານຸສາຣີ’’ຕິ ນວກໍ, ‘‘ທສ ປຸຄ຺ຄລາ – ປຎ຺ຈນ຺ນໍ ອິຘ ນິຏ຺ຐາ, ປຎ຺ຈນ຺ນໍ ອິຘ ວິຫາຍ ນິຏ຺ຐາ’’ຕິ ທສກຎ຺ຈ ມາຕິກໍ ນິກ຺ຂິປິຕ຺ວາ ປາຬິຍໍ ນິທ຺ເທໂສ ກໂຕ. ຕຕ຺ຖ ຉກ຺ເກ ປຐເມນ ປເທນ ສມ຺ມາສມ຺ພຸທ຺ໂຘ ທຏ຺ຐພ຺ໂພ. ໂສ ຫິ ອນາຈຣິຍໂກ ອຕ຺ຕນາ ອຸປ຺ປາທິເຕນ ສພ຺ພຎ຺ຎຸຕຎ຺ຎາຓປທຏ຺ຐາເນນ ອຣຫຕ຺ຕມຄ຺ຄຎາເຓນ ສພ຺ພາກາຣໂຕ ສຈ຺ຈານິ ອຠິສມ຺ພຸຊ຺ຌິຕ຺ວາ ສພ຺ພຎ຺ຎຸຕໍ ປາປຸຓິ, ທສຎາຓພເລສຸ ¶ ຈ ວສິຠາວນ຺ຕິ. ທຸຕິເຍນ ປນ ປຈ຺ເຈກສມ຺ພຸທ຺ໂຘ ທຏ຺ຐພ຺ໂພ. ຕຕິເຍນ ອຄ຺ຄສາວໂກ, ຈຕຸຕ຺ເຖນ ອວເສສາ ອຣຫນ຺ໂຕ ¶ , ປຎ຺ຈເມນ ອນາຄາມີ, ຉຏ຺ເຐນ ໂສຕາປນ຺ນສກທາຄາມິໂນ ທຏ຺ຐພ຺ພາ. ເຕ ຫິ ‘‘ອາຄນ຺ຕາ ອິຕ຺ຖຕ຺ຕ’’ນ຺ຕິ ວຸຕ຺ຕາຕິ.

ສຕ຺ຕເກ ປຐເມນ ປເທນ ສາສເນ ອນິວິຏ຺ຐສທ຺ໂຘ ນິຍຕມິຈ຺ຉາທິຏ຺ຐິຘມ຺ເມຫິ ເອກນ຺ຕກາຬເກຫິ ສມນ຺ນາຄໂຕ ຄຫິໂຕ. ໂສ ຫິ ສມຸທ຺ເທ ອຸທກຠີຣຸກປຸຣິໂສ ວິຍ ສໍສາເຣ ອປາເຍ ນິມຸຄ຺ໂຄ ນິມຸຄ຺ໂຄວ ໂຫຕິ, ນ ປຸນ ຠວໂຕ ວຸຏ຺ຐາຕິ, ອນນ຺ຕມ຺ປິ ກາລໍ ຠເວ ເອວ ວິຈຣຕິ ສາສນສມາໂຍຄາຠາວາ. ທຸຕິເຍນ ປເທນ ສາສເນ ປຏິລທ຺ຘສທ຺ໂຘປິ ເທວທຕ຺ຕາທໂຍ ວິຍ ສທ຺ຘາທິປຣິຫານິຍໍ ຐິໂຕ ທຸສ຺ສີໂລ ຄຫິໂຕ. ໂສ ຫິ ສມຸທ຺ເທ ເກນຈິ ກາຣເຓນ ອຸມ຺ມຸຊ຺ຊິຕ຺ວາ ປຸນ ນິມຸຄ຺ໂຄ ວິຍ ສາສນສທ຺ຘາຍ ອຸມ຺ມຸຊ຺ຊິຕ຺ວາປິ ອປາເຍ ນິມຸຊ຺ຊຕິ ເອວ, ອຍໍ ປນ ຈິຣກາລາຕິກ຺ກເມນ ພຸທ຺ຘາທີຫິ, ອຕ຺ຕນາ ເອວ ວາ ປຈ຺ເຈກໂພຘິຎາເຓນ ຠວໂຕ ອຸທ຺ຘຣຓີໂຍ ໂຫຕິ ສາສເນ ສກິໍ ອຸປ຺ປນ຺ນາຍປິ ສທ຺ຘາຍ ໂມກ຺ຂຠາເວນ ນິຍເມນ ນິພ຺ພານາວຫຕ຺ຕາ. ອຍເມວ ຫິສ຺ສ ປຸຣິມປຸຄ຺ຄລໂຕ ວິເສໂສ, ອິຕຣຖາ ຕສ຺ສ ວິສຸໍ ຄຫເຓ ປໂຍຊນເມວ ນ ສິຍາຕິ ຄເຫຕພ຺ພໍ. ຕຕິເຍນ ສາສເນ ອຸປ຺ປນ຺ນສທ຺ໂຘ ຐິຕິຠາຄິເຍຫິ ສີລາທິຄຸເຓຫິ ສມນ຺ນາຄໂຕ ຄຫິໂຕ. ໂສ ຫິ ອຸມ຺ມຸຊ຺ຊິຕ຺ວາ ຕີຣໍ ອທິສ຺ວາວ ສມຸທ຺ທມຊ຺ເຌ ນາວາທິອາຄມນໍ ໂອໂລເກນ຺ໂຕ ປຸນ ອນິມຸຊ຺ຊິຕ຺ວາ ອຸຓ຺ຓຕປ຺ປເທເສ ຐິໂຕ ວິຍ ສາສນສທ຺ຘາຍ ອຸມ຺ມຸຊ຺ຊິຕ຺ວາ ນິພ຺ພານໍ ອທິສ຺ວາວ ພຸທ຺ຘາທິໍ ໂອໂລກຍມາໂນ ສຄ຺ເຄ, ສີລາທິມ຺ຫິ ຐິໂຕ ໂຫຕິ. ຈຕຸຕ຺ເຖນ ປນ ໂສຕາປນ຺ໂນ ຄຫິໂຕ. ໂສ ຫິ ອຸມ຺ມຸຊ຺ຊິຕ຺ວາ ຐິໂຕ ຕີຣໍ ທິສ຺ວາ ອຸຕ຺ຕຣຓູປາຍໍ ວິໂລກຍມາໂນ ວິຍ ໂລກຸຕ຺ຕຣສທ຺ຘາຍ ອຸມ຺ມຸຊ຺ຊິຕ຺ວາ ນິພ຺ພານຕີຣໍ ທິສ຺ວາ ອຸຕ຺ຕຣໂຓປາຍໍ ວິໂລເກຕິ. ປຎ຺ຈເມນ ສກທາຄາມີ ຄຫິໂຕ. ໂສ ຫິ ສມຸທ຺ເທ ຕີຣໍ ທິສ຺ວາ ຕທຠິມຸຂໍ ¶ ປຕຣມາໂນ ວິຍ ປຐມມຄ຺ເຄນ ນິພ຺ພານຕີຣໍ ທິສ຺ວາ ຕທຠິມຸຂໍ ທຸຕິຍມຄ຺ເຄນ ປຕຣຕິ ນາມ. ຉຏ຺ເຐນ ອນາຄາມີ ຄຫິໂຕ. ໂສ ຫິ ປຕຣິຕ຺ວາ ຕີຣໍ ອຸປຄ຺ຄມ຺ມ ກຏິປ຺ປມາເຓ ອຸທເກ ຐິໂຕ ວິຍ ອຣຫຕ຺ຕສມີເປ ສຕິກວາຏປຕິຕ຺ເຖ ອນາວຕ຺ຕິຘມ຺ມຕາຍ ຕຕິຍມຄ຺ເຄນ ຕິຏ຺ຐຕິ. ສຕ຺ຕເມນ ປນ ອຣຫາ ຄຫິໂຕ, ໂສ ຫິ ຕຣິຕ຺ວາ ປາຣໍ ປຕ຺ວາ ຐິຕປຸຣິໂສ ວິຍ ຈຕ຺ຕາໂຣ ໂອເຆ ຕຣິຕ຺ວາ ນິພ຺ພານຕ຺ຖເລ ຐິໂຕ ຂີຓາສວພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ນາມ ໂຫຕີຕິ.

ນວເກ ອຸຠໂຕຠາຄວິມຸຕ຺ໂຕຕິ ຣູປາຣູປສມາປຕ຺ຕິຍາ ວິກ຺ຂມ຺ຠນວິໂມກ຺ເຂນ, ອຣິຍມຄ຺ເຄນ ສມຸຈ຺ເຉທວິໂມກ຺ເຂນ ກິເລສໂຕ ວິມຸຕ຺ໂຕ, ອຣູປສມາປຕ຺ຕິຍາ ວາ ຣູປກາຍໂຕ, ມຄ຺ເຄນ ຈ ນາມກາຍໂຕຕິ ອິເມຫິ ອຸຠໂຕຠາເຄຫິ ວິມຸຕ຺ໂຕຕິປິ ອຸຠໂຕຠາຄວິມຸຕ຺ໂຕ, ໂສ ຈຕຸນ຺ນໍ ອຣູປສມາປຕ຺ຕີນໍ ¶ ເອເກກໂຕ ວຸຏ຺ຐາຍ ສງ຺ຂາເຣ ສມ຺ມສິຕ຺ວາ ອຣຫຕ຺ຕປ຺ປຕ຺ຕານໍ ຈຕຸນ຺ນໍ, ນິໂຣຘາ ວຸຏ຺ຐາຍ ອຣຫຕ຺ຕປ຺ປຕ຺ຕອນາຄາມິໂນ ຈ ວເສນ ປຎ຺ຈວິໂຘ, ເຕສຸ ປຈ຺ຉິໂມວ ນິປ຺ປຣິຍາຍໂຕ ອຸຠໂຕຠາຄວິມຸຕ຺ໂຕ ນາມ, ເສສາ ປຣິຍາເຍນ. ເອຕ຺ຖ ຈ ຣູປາວຈຣຈຕຸຕ຺ຖຊ຺ຌານໍ ກິເລສກາຍໂຕ ວິມຸຕ຺ຕມ຺ປິ ຣູປກາຍໂຕ ອວິມຸຕ຺ຕໍ, ອຣູປາວຈຣໍ ປນ ຕທຠຍໂຕປິ ວິມຸຕ຺ຕໍ, ຕສ຺ມາ ຕເທວ ປາທກໍ ກຕ຺ວາ ອຣຫຕ຺ຕປ຺ປຕ຺ໂຕວ ອຸຠໂຕຠາຄວິມຸຕ຺ໂຕ ໂຫຕິ, ນ ຣູປາວຈຣນ຺ຕິ ເວທິຕພ຺ພໍ. ປຎ຺ຎາວິມຸຕ຺ໂຕຕິ ອຣຫຕ຺ຕມຄ຺ຄປຎ຺ຎາຍ ອາສເວຫິ ວິມຸຕ຺ໂຕ. ໂສ ຫິ ສຸກ຺ຂວິປສ຺ສໂກ, ຈຕູຫິ ຣູປາວຈຣຊ຺ຌາເນຫິ ວຸຏ຺ຐາຍ ອຣຫຕ຺ຕປ຺ປຕ຺ຕາ ຈຕ຺ຕາໂຣ ຈາຕິ ປຎ຺ຈວິໂຘ. ອຣູປາວຈຣຊ຺ຌາເນສຸ ຫິ ເອກສ຺ມິມ຺ປິ ສຕິ ອຸຠໂຕຠາຄວິມຸຕ຺ໂຕວ ນາມ ໂຫຕິ.

ກາຍສກ຺ຂີຕິ ຣູປາຣູປຊ຺ຌານລາຠີ ອຣິໂຍ. ໂສ ຫິ ໂສຕາປຕ຺ຕິມຄ຺ຄຏ຺ຐວຊ຺ຊິຕານໍ ຉນ຺ນໍ ເສຂານໍ ວເສນ ຉພ຺ພິໂຘ. ເຕເນວ ¶ ຫິສ຺ສ ‘‘ເອກຈ຺ເຈ ອາສວາ ປຣິກ຺ຂີຓາ’’ຕິ ນິທ຺ເທເສ ວຸຕ຺ຕໍ. ໂສຕາປຕ຺ຕິມຄ຺ຄຏ຺ຐສ຺ສ ຈ ນ ເກຈິປິ ອາສວາ ປຣິກ຺ຂີຓາຕິ ວຕ຺ຕພ຺ພາ, ປຣິກ຺ຂີຍິສ຺ສນ຺ຕີຕິ ປນ ວຕ຺ຕພ຺ພາ, ອຣຫໂຕ ປນ ສພ຺ເພປິ ອາສວາ ປຣິກ຺ຂີຓາ, ນ ເອກຈ຺ເຈຕິ. ໂສ ຫິ ຜຸຏ຺ຐນ຺ຕໍ ສຈ຺ຉິກໂຣຕີຕິ ກາຍສກ຺ຂີ, ຜຸຏ຺ຐານໍ ປຏິລທ຺ຘານໍ ຌານານໍ ອນນ຺ຕຣໍ ນາມກາເຍນ ນິໂຣຘໍ ສຈ຺ຉິກໂຣຕີຕິປິ ກາຍສກ຺ຂີ, ກາເຍນາຕິ ເຈຕ຺ຖ ‘‘ນາມກາເຍນ ເຈວ ປຣມຕ຺ຖສຈ຺ຈໍ ສຈ຺ຉິກໂຣຕິ, ປຎ຺ຎາຍ ຈ ອຕິວິຊ຺ຌ ປສ຺ສຕີ’’ຕິ ວຈນໂຕ ອຣຫຕ຺ຕຜລໍ ຐເປຕ຺ວາ ເສສມຄ຺ຄຜລານເມຕໍ ອຘິວຈນໍ, ເຕນ ກາເຍນ ປຐມຊ຺ຌານານນ຺ຕຣໍ ນິພ຺ພານສ຺ສ ສຈ຺ຉິກຣຓໂຕປິ ກາຍສກ຺ຂີຕິ ເກຈິ. ທິຏ຺ຐິປ຺ປຕ຺ໂຕຕິ ສຸກ຺ຂວິປສ຺ສໂກ, ຣູປຊ຺ຌານລາຠີ ຈ ຍຖາວຸຕ຺ໂຕ ຉພ຺ພິໂຘ ເສໂຂ ຈ, ອຍໍ ທິຏ຺ຐນ຺ຕປ຺ປຕ຺ໂຕຕິ ທິຏ຺ຐິປ຺ປຕ຺ໂຕ. ທສ຺ສນໍ ທິຏ຺ຐິ, ປຐມມຄ຺ໂຄ, ຕສ຺ສ ອນນ຺ຕຣໍ ນິໂຣຘປ຺ປຕ຺ໂຕຕິ ອຕ຺ໂຖ. ທິຏ຺ຐປ຺ປຕ຺ໂຕຕິປິ ປາໂຐ, ຕສ຺ສ ປຐມມຄ຺ເຄນ ທິຏ຺ຐໍ ນິພ຺ພານໍ ປຸນ ປຕ຺ໂຕຕິ ອຕ຺ໂຖ.

ສທ຺ຘາວິມຸຕ຺ໂຕຕິ ສຸກ຺ຂວິປສ຺ສໂກ, ຣູປຊ຺ຌານລາຠີ ຈ ຍຖາວຸຕ຺ໂຕ ຉພ຺ພິໂຘ ເສໂຂ ຈ. ອຍໍ ຫິ ສທ຺ທຫນ຺ໂຕ ວິມຸຕ຺ໂຕຕິ ສທ຺ຘາວິມຸຕ຺ໂຕ. ກຖໍ ປເນຕສ຺ສ ທິຏ຺ຐິປ຺ປຕ຺ຕໂຕ ນານຕ຺ຕນ຺ຕິ? ອາຄມນີຍປຏິປທາຍ. ທິຏ຺ຐິປ຺ປຕ຺ໂຕ ຫິ ປຎ຺ຎາສມ຺ປທາຍ ປຸພ຺ພຠາເຄ ວິປສ຺ສນາຍ ກິເລເສ ອປ຺ປທຸກ຺ເຂນ ວິກ຺ຂມ຺ເຠນ຺ໂຕ ອາຄໂຕ, ສທ຺ຘາວິມຸຕ຺ໂຕ ປນ ສທ຺ຘາພຫຸລຕາຍ ກິເລເສ ທຸກ຺ເຂນ ວິກ຺ຂມ຺ເຠນ຺ໂຕ ອາຄໂຕ. ເອຕເມວ ຫິ ເຠທໍ ສນ຺ຘາຍ ນິທ຺ເທເສ ‘‘ເອກຈ຺ເຈ ອາສວາ ປຣິກ຺ຂີຓາ ໂຫນ຺ຕິ, ໂນ ຈ ໂຂ ຍຖາທິຏ຺ຐິປ຺ປຕ຺ຕສ຺ສາ’’ຕິ ວຸຕ຺ຕໍ.

ຘມ຺ມານຸສາຣີຕິ ¶ ຍສ຺ສ ໂສຕາປຕ຺ຕິມຄ຺ຄກ຺ຂເຓ ປຎ຺ຎິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ອຘິມຕ຺ຕໍ ໂຫຕິ, ອຍໍ ປຎ຺ຎາສງ຺ຂາເຕນ ຘມ຺ເມນ ສຣຕິ ອນຸສ຺ສຣຕີຕິ ຘມ຺ມານຸສາຣີ, ໂສຕາປຕ຺ຕິມຄ຺ຄຏ຺ຐສ຺ເສຕໍ ນາມໍ. ຜເລ ປນ ປຕ຺ເຕ ທິຏ຺ຐິປ຺ປຕ຺ໂຕ ນາມ ໂຫຕິ. ສທ຺ຘານຸສາຣີຕິ ຍສ຺ສ ¶ ໂສຕາປຕ຺ຕິມຄ຺ຄກ຺ຂເຓ ສທ຺ຘິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ອຘິມຕ຺ຕໍ ໂຫຕິ, ອຍໍ ສທ຺ຘາຍ ສຣຕິ ອນຸສ຺ສຣຕີຕິ ສທ຺ຘານຸສາຣີ, ໂສຕາປຕ຺ຕິມຄ຺ຄຏ຺ຐສ຺ເສຕໍ ນາມໍ. ຜເລ ປນ ປຕ຺ເຕ ສທ຺ຘາວິມຸຕ຺ໂຕ ນາມ ໂຫຕິ.

ໂລກຸຕ຺ຕຣຘມ຺ມໍ ຫິ ນິພ຺ພຕ຺ເຕນ຺ຕານໍ ທ຺ເວ ຘຸຣານິ ນາມ, ທ຺ເວ ອຠິນິເວສາ ນາມ, ທ຺ເວ ສີສານິ ນາມ. ຕຕ຺ຖ ສທ຺ຘາຘຸຣໍ ປຎ຺ຎາຘຸຣນ຺ຕິ ທ຺ເວ ຘຸຣານິ ນາມ. ເອໂກ ປນ ສມຖາຠິນິເວໂສ, ເອໂກ ວິປສ຺ສນາຠິນິເວໂສຕິ ທ຺ເວ ອຠິນິເວສາ. ເອໂກ ຈ ອຣຫຕ຺ຕໍ ມຕ຺ຖກໍ ປາປຸຓນ຺ໂຕ ອຸຠໂຕຠາຄວິມຸຕ຺ໂຕ ໂຫຕິ, ເອໂກ ປຎ຺ຎາວິມຸຕ຺ໂຕຕິ ອິມານິ ທ຺ເວ ສີສານິ ນາມ. ເຍ ຫິ ເກຈິ ໂລກຸຕ຺ຕຣໍ ຘມ຺ມໍ ນິພ຺ພຕ຺ເຕນ຺ຕິ, ສພ຺ເພ ເຕ ທ຺ເວ ອິເມ ຘມ຺ເມ ຘຸຣໍ ກຕ຺ວາ ອິເມສຸ ທ຺ວີສຸ ຐາເນສຸ ອຠິນິວິສິຕ຺ວາ ອິເມຫິ ທ຺ວີຫິ ຐາເນຫິ ວິມຸຈ຺ຈນ຺ຕິ. ເຕສຸ ໂຍ ຠິກ຺ຂຸ ອຏ຺ຐສມາປຕ຺ຕິລາຠີ ປຎ຺ຎໍ ຘຸຣໍ ກຕ຺ວາ ສມຖວເສນ ອຠິນິວິຏ຺ໂຐ ອຎ຺ຎຕຣໍ ອຣູປສມາປຕ຺ຕິໍ ປທຏ຺ຐານໍ ກຕ຺ວາ ວິປສ຺ສນໍ ປຏ຺ຐເປຕ຺ວາ ອຣຫຕ຺ຕໍ ປາປຸຓາຕິ, ອຍໍ ໂສຕາປຕ຺ຕິມຄ຺ຄກ຺ຂເຓ ຘມ຺ມານຸສາຣີ ນາມ. ປຣໂຕ ປນ ຉສຸ ຐາເນສຸ ກາຍສກ຺ຂີ ນາມ. ອຣຫຕ຺ຕຜລໍ ປຕ຺ເຕ ອຸຠໂຕຠາຄວິມຸຕ຺ໂຕ ນາມ.

ອປໂຣ ປຎ຺ຎເມວ ຘຸຣໍ ກຕ຺ວາ ວິປສ຺ສນາວເສນ ອຠິນິວິຏ຺ໂຐ ສຸທ຺ຘສງ຺ຂາເຣ ວາ ຣູປາວຈຣຊ຺ຌາເນສຸ ວາ ອຎ຺ຎຕຣໍ ສມ຺ມສິຕ຺ວາ ອຣຫຕ຺ຕໍ ປາປຸຓາຕິ, ອຍມ຺ປິ ໂສຕາປຕ຺ຕິມຄ຺ຄກ຺ຂເຓ ຘມ຺ມານຸສາຣີ ນາມ. ປຣໂຕ ປນ ຉສຸ ຐາເນສຸ ທິຏ຺ຐິປ຺ປຕ຺ໂຕ ນາມ, ອຣຫຕ຺ຕໍ ປຕ຺ເຕ ປຎ຺ຎາວິມຸຕ຺ໂຕ ນາມ.

ອປໂຣ ປນ ອຏ຺ຐສມາປຕ຺ຕິລາຠີ ສທ຺ຘໍ ຘຸຣໍ ກຕ຺ວາ ສມາຘິວເສນ ອຠິນິວິຏ຺ໂຐ ອຎ຺ຎຕຣໍ ອຣູປສມາປຕ຺ຕິໍ ປທຏ຺ຐານໍ ກຕ຺ວາ ວິປສ຺ສນໍ ປຏ຺ຐເປຕ຺ວາ ອຣຫຕ຺ຕໍ ປາປຸຓາຕິ, ອຍໍ ໂສຕາປຕ຺ຕິມຄ຺ຄກ຺ຂເຓ ສທ຺ຘານຸສາຣີ ນາມ, ປຣໂຕ ຉສຸ ຐາເນສຸ ກາຍສກ຺ຂີເຍວ ¶ ນາມ. ອຣຫຕ຺ຕໍ ປຕ຺ເຕ ອຸຠໂຕຠາຄວິມຸຕ຺ໂຕເຍວ ນາມ. ອປໂຣ ສທ຺ຘເມວ ຘຸຣໍ ກຕ຺ວາ ວິປສ຺ສນາວເສນ ອຠິນິວິຏ຺ໂຐ ສຸທ຺ຘສງ຺ຂາເຣ ວາ ຣູປາວຈຣຊ຺ຌາເນສຸ ວາ ອຎ຺ຎຕຣໍ ສມ຺ມສິຕ຺ວາ ອຣຫຕ຺ຕໍ ປາປຸຓາຕິ, ອຍມ຺ປິ ໂສຕາປຕ຺ຕິມຄ຺ຄກ຺ຂເຓ ສທ຺ຘານຸສາຣີ ນາມ, ປຣໂຕ ຉສຸ ຐາເນສຸ ສທ຺ຘາວິມຸຕ຺ໂຕ ນາມ. ອຣຫຕ຺ຕປ຺ປຕ຺ເຕ ປຎ຺ຎາວິມຸຕ຺ໂຕ ນາມ. ອິເມ ສຕ຺ຕ ປຸຄ຺ຄລາ ສມ຺ມາສມ຺ພຸທ຺ຘປຈ຺ເຈກສມ຺ພຸທ຺ເຘຫິ ສທ຺ຘິໍ ນວ ໂລເກ ອຄ຺ຄທກ຺ຂິເຓຍ຺ຍາ ນາມາຕິ.

ທສເກ ¶ ປຎ຺ຈນ຺ນໍ ອິຘ ນິຏ຺ຐາຕິ ສຕ຺ຕກ຺ຂຕ຺ຕຸປຣໂມ, ໂກລໍໂກໂລ, ເອກພີຊີ, ສກທາຄາມີ ກາມາວຈຣປຏິສນ຺ຘິໂກ, ອຣຫາ ຈາຕິ ອິເມສໍ ປຎ຺ຈນ຺ນໍ ອິຘ ກາມາວຈຣຠູມິຍຎ຺ເຎວ ອນຸປາທິເສສນິພ຺ພານສງ຺ຂາຕາ ນິຏ຺ຐາຕິ ອຕ຺ໂຖ. ກາມາວຈຣຕ຺ຕຠາເວ ເອວ ຫິ ເອເຕ ປຣິນິພ຺ພາຍນ຺ຕິ, ນາຎ຺ຎສ຺ມິໍ. ປຎ຺ຈນ຺ນໍ ອິຘ ວິຫາຍ ນິຏ຺ຐາຕິ ອນ຺ຕຣາປຣິນິພ຺ພາຍີ ອຸປຫຈ຺ຈປຣິນິພ຺ພາຍີ ອສງ຺ຂາຣປຣິນິພ຺ພາຍີ ສສງ຺ຂາຣປຣິນິພ຺ພາຍີ ອຸທ຺ຘໍໂສໂຕ ອກນິຏ຺ຐຄາມີ ຈາຕິ ອິເມສໍ ປຎ຺ຈນ຺ນໍ ອິຘ ກາມາວຈເຣ ອຕ຺ຕຠາວໍ ວິຫາຍ ວິຊຫິຕ຺ວາ ພ຺ຣຫ຺ມຕ຺ຕຠາເວ ຐິຕານຎ຺ເຎວ ນິຏ຺ຐາຕິ ອຕ຺ໂຖ. ເສສເມຕ຺ຖ ອຸຕ຺ຕານຕ຺ຖເມວາຕິ. ອຍເມຕ຺ຖ ສງ຺ເຂປໂຕ ປາຬິນເຍນ ສທ຺ຘິໍ ອຕ຺ຖນິຈ຺ຉໂຍ, ວິຕ຺ຖາໂຣ ປນ ປຸຄ຺ຄລປຎ຺ຎຕ຺ຕິປາຬິອຏ຺ຐກຖາສຸ (ປຸ. ປ. ມາຕິກາ ໑ ອາທໂຍ; ປຸ. ປ. ອຏ຺ຐ. ມາຕິກາວຓ຺ຓນາ ໑) ຄເຫຕພ຺ໂພຕິ.

ໂມຫວິຈ຺ເຉທນິຍາ ອຠິຘມ຺ມມາຕິກຕ຺ຖວຓ຺ຓນາຍ

ປຸຄ຺ຄລປຎ຺ຎຕ຺ຕິມາຕິກຕ຺ຖວຓ຺ຓນາ ນິຏ຺ຐິຕາ.

ອິທານິ ¶ ¶ ກຖາວຕ຺ຖຸມາຕິກາຍ ອຕ຺ຖສໍວຓ຺ຓນານໂຍ ໂຫຕິ. ຕຕ຺ຖ ອນຸຕ຺ຕານຕ຺ຖໂຕ ຕາວ ‘‘ປຸຄ຺ຄໂລ ອຸປລພ຺ຠຕິ ສຈ຺ຈິກຏ຺ຐປຣມຕ຺ເຖນາ’’ຕິ ອຍໍ ປຸຈ຺ຉາ, ‘‘ອາມນ຺ຕາ’’ຕິ ອຍໍ ປຏິຊານນາ. ກສ຺ສ ປນາຍໍ ປຸຈ຺ຉາ, ກສ຺ສ ປຏິຊານນາຕິ? ‘‘ອສຸກສ຺ສາ’’ຕິ ນ ວຕ຺ຕພ຺ພາ. ນ ຫິ ຠຄວາ ປຣວາທີຫິ ສທ຺ຘິໍ ວິຄ຺ຄາຫິກກຖໍ ກເຖນ຺ໂຕ ອິມໍ ມາຕິກໍ ຐເປສິ, ປຸຄ຺ຄລປຎ຺ຎຕ຺ຕິເທສນາທິໍ ປນ ນິສ຺ສາຍ ‘‘ປຣມຕ຺ຖໂຕ ອຕ຺ຕາ ນາມ ອຕ຺ຖີ’’ຕິອາທິນາ ອນາຄເຕ ວິປລ຺ລາສຄາຫິຠິກ຺ຂູນໍ, ປຣວາທີນຎ຺ຈ ນານປ຺ປກາຣທິຏ຺ຐິຏ຺ຐານວິໂສຘນຕ຺ຖໍ ໂມຄ຺ຄລິປຸຕ຺ຕຕິສ຺ສຕ຺ເຖຣສ຺ສ ວາທນຍທສ຺ສນວເສນ ປຸຄ຺ຄລວາທເມຕໍ ອາຣພ຺ຠ ຕນ຺ຕິວເສນ ມາຕິກໍ ຐເປນ຺ໂຕ ສກວາທິປຣວາທີນໍ ປຸຈ຺ຉາວິສຊ຺ຊນໂທສາໂຣປນນິຄ຺ຄຫປາປນາທິວຈນປຏິວຈນວເສເນວ ຐເປສິ, ຕສ຺ມາ ຕທຕ຺ຖສ຺ສ ສຸຂາວຘາຣຓຕ຺ຖໍ ສກວາທີປຸຈ຺ຉາ ປຣວາທີປຸຈ຺ຉາ ສກວາທີປຏິຎ຺ຎາ ປຣວາທີປຏິຎ຺ຎາຕິ ເອວໍ ວິຠາຄໍ ທສ຺ເສຕ຺ວາ ອຕ຺ຖວຓ຺ຓນໍ ກຣິສ຺ສາມ.

‘‘ປຸຄ຺ຄໂລ ອຸປລພ຺ຠຕິ ສຈ຺ຈິກຏ຺ຐປຣມຕ຺ເຖນາ’’ຕິ ອຍໍ ສກວາທີປຸຈ຺ຉາ, ຕາຍ ຈ ‘‘ເຍ ‘ອຕ຺ຖິ ປຸຄ຺ຄໂລ’ຕິ ເອວໍລທ຺ຘິກາ ປຸຄ຺ຄລວາທິໂນ, ເຕ ເອວໍ ປຸຈ຺ຉິຕພ຺ພາ’’ຕິ ທີເປຕິ. ເກ ປນ ເຕ ປຸຄ຺ຄລວາທິໂນຕິ? ສາສເນ ວຊ຺ຊິປຸຕ຺ຕກາ ເຈວ ສມ຺ມິຕິຍາ ຈ ພຫິທ຺ຘາ ພຫູ ອຎ຺ຎຕິຕ຺ຖິຍາ ຈ. ກທາ ປເນເຕ ສາສເນ ອຸປ຺ປນ຺ນາຕິ? ປຣິນິພ຺ພານໂຕ ທຸຕິເຍ ວສ຺ສສເຕ. ຠຄວຕິ ກິຣ ປຣິນິພ຺ພຸເຕ ມຫາກສ຺ສປຕ຺ເຖເຣນ ສມຸສ຺ສາຫິເຕຫິ ຕປ຺ປມຸເຂຫິ ວສິຄເຓຫິ ສຸຠທ຺ທວຸຑ຺ຒປພ຺ພຊິຕາທີນໍ ປາປຠິກ຺ຂູນໍ ປເວໂສກາສນິເສຘນຕ຺ຖໍ ອຊາຕສຕ຺ຕຸຣາຊານໍ ສຫາຍໍ ລຠິຕ຺ວາ ຘມ຺ມວິນຍສຣີຣໍ ສງ຺ຄຫໍ ອາໂຣເປຕ຺ວາ ສາສເນ ອຈເລ ປວຕ຺ຕາປິເຕ ຕໂຕ ວສ຺ສສຕສ຺ສ ອຈ຺ຈເຍນ ເວສາລິຍໍ ວຊ຺ຊິປຸຕ຺ຕເກຫິ ທີປິຕານິ ¶ ທສ ວຕ຺ຖູນິ ມທ຺ທິຕ຺ວາ ເຕ ຈ ຠິກ຺ຂູ ¶ ນິຄ຺ຄເຫຕ຺ວາ ຍສຕ຺ເຖຣສມຸສ຺ສາຫິເຕຫິ ວສິຄເຓຫິ ປຸນ ຘມ຺ມວິນຍສງ຺ຄເຫ ກເຕ ເຕຫິ ນິຄ຺ຄຫິຕາ ທສສຫສ຺ສາ ວຊ຺ຊິປຸຕ຺ຕກາ ກຎ຺ຈິ ທຸພ຺ພລຣາຊານໍ ພລໍ ລຠິຕ຺ວາ ມູລສງ຺ຄຫໍ ຠິນ຺ທິຕ຺ວາ ອຕ຺ຕໂນ ອນາຈາຣານຸກູລວຈນໍ ປກ຺ຂິປິຕ຺ວາ ພຸທ຺ຘວຈນຎ຺ຈ ຉຑ຺ເຑຕ຺ວາ ມຫາສງ຺ຄີຕີຫິ ວິສຸໍ ຘມ຺ມວິນຍສງ຺ຄຫໍ ກຕ຺ວາ ມຫາສງ຺ຆິກາຈຣິຍກຸລໍ ນາມ ອກໍສຸ. ປຣິສຸທ຺ຘສາສນໍ ປນ ເຖເຣຫິ ປຣິປາລິຕຕ຺ຕາ ‘‘ເຖຣວາໂທ’’ຕິ ປຎ຺ຎາຍິ, ອິເມສຸ ປນ ທ຺ວີສຸ ວາເທສຸ ມຫາສງ຺ຆິກໂຕ ຠິຊ຺ຊິຕ຺ວາ ເອກພ຺ໂຍຫາຣິກາ, ໂຄກຸລິກາ ຈ, ຕໂຕ ປຓ຺ຓຕ຺ຕິວາທາ, ພຫຸລິຍາ, ເຈຕິຍວາທາ ຈາຕິ ປຎ຺ຈ ວາທາ, ມຫາສງ຺ຆິເກຫິ ປນ ສທ຺ຘິໍ ຉ ອາຈຣິຍກຸລານິ ນາມ ຊາຕານິ. ຕຖາ ເຖຣວາທໂຕ ຠິຊ຺ຊິຕ຺ວາ ມຫິສາສກາ, ວຊ຺ຊິປຸຕ຺ຕກາ ຈ, ຕໂຕ ຘມ຺ມຸຕ຺ຕຣິຍາ, ຠທ຺ຣຍານິກາ, ຉນ຺ນາຄາຣິກາ, ສມ຺ມິຕິຍາ ຈ, ມຫິສາສກໂຕ ຘມ຺ມຄຸຕ຺ຕິກາ, ສພ຺ພຕ຺ຖິກາ ຈ, ຕໂຕ ກສ຺ສປິກາ, ຕໂຕ ສງ຺ກນ຺ຕິກາ, ຕໂຕ ສຸຕ຺ຕວາທາ ຈາຕິ ອິເມ ເອກາທສ ວາທາ ຊາຕາ. ເຕ ປຸຣິເມຫິ ຉຫິ ສທ຺ຘິໍ ສຕ຺ຕຣສ ຠິນ຺ນວາທາ ທຸຕິເຍ ວສ຺ສສເຕ ອຸປ຺ປນ຺ນາ, ເຖຣວາໂທ ປນ ເອໂກວ ອສມ຺ຠິນ຺ນໂກ, ເຕນ ສທ຺ຘິໍ ສາສເນ ອຏ຺ຐາຣສ ນິກາຍາ ຊາຕາຕິ ເວທິຕພ຺ພາ, ເຍ ‘‘ອຏ຺ຐາຣສາຈຣິຍກຸລານີ’’ຕິ ປວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ. ອິເມສໍ ປນ ອຏ຺ຐາຣສນ຺ນໍ ອາຈຣິຍວາທານໍ ວເສນ ອາຍຕິໍ ສາສນສ຺ສ ອາລຸຬນໍ ຎຕ຺ວາ ສມ຺ມາສມ຺ພຸທ຺ໂຘ ທ຺ວິນ຺ນໍ ວສ຺ສສຕານໍ ອຈ຺ຈເຍນ ສາສເນ ປຏິລທ຺ຘສທ຺ເຘນ ອໂສເກນ ຘມ຺ມຣຎ຺ຎາ ພາຫິຣເກ ອໂນໂລເກຕ຺ວາ ສາສເນ ເອວ ລາຠສກ຺ກາເຣ ປວຕ຺ຕນ຺ເຕ ລາຠສກ຺ກາຣຕ຺ຖາຍ ສາສນເວສໍ ຄເຫຕ຺ວາ ສການິ ສການິ ທິຏ຺ຐິຄຕານິ ຕຖໂຕ ທີເປນ຺ເຕສຸ ທ຺ວາສຏ຺ຐິທິຏ຺ຐິຄຕິເກສຸ ຍຖາວຸຕ຺ຕສຕ຺ຕຣສາຈຣິຍກຸເລສຸ ຈ ສມຍກຸສລຕາຍ ວິຈິນິຕ຺ວາ ເສຕການິ ທຕ຺ວາ ອຸປ຺ປພ຺ພາຊິເຕສຸ ປຣິສຸທ຺ເຘ ມຫາຠິກ຺ຂຸສງ຺ເຆ ນິສີທິຕ຺ວາ ໂມຄ຺ຄລິປຸຕ຺ຕຕິສ຺ສຕ຺ເຖຣສ຺ສ ຍານິ ຕທາ ອຸປ຺ປນ຺ນານິ ວຕ຺ຖູນິ, ຍານິ ຈ ອາຍຕິໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິສ຺ສນ຺ຕິ, ສພ຺ພານິປິ ¶ ຕານິ ອຕ຺ຕໂນ ສຕ຺ຖາຣາ ທິນ຺ນມາຕິກາມຸຂມຕ຺ເຕນ ປຏິພາຫິຕ຺ວາ ສຸຕ຺ຕສຫສ຺ສປຏິມຓ຺ຑິຕໍ ປຣປ຺ປວາທມຖນໍ ອາຍຕິລກ຺ຂຓໍ ກຖາວຕ຺ຖຸປ຺ປກຣຓໍ ມາຕິກາວິຠຊນວເສນ ຠາສິຕ຺ວາ ຕໍ ຕຕິຍສງ຺ຄີຕິຍໍ ສງ຺ຄຫໍ ອາໂຣເປຕ຺ວາ ອາລຸຬິຕໍ ສາສນໍ ປຄ຺ຄເຫຕຸໍ ສມຕ຺ຖຠາວໍ ຠິກ຺ຂຸສງ຺ເຆ ປກາສນຕ຺ຖໍ ອາຍຕິວາທປ຺ປຏິພາຫນນຍທສ຺ສນວເສນ ອິມໍ ກຖາວຕ຺ຖຸມາຕິກໍ ວຕ຺ວາ ເຖຣສ຺ສ ໂອກາສໍ ຐເປນ຺ໂຕ ຕສ຺ສາ ວິຠງ຺ຄໍ ນ ອໂວຈາຕິ ເວທິຕພ຺ພໍ.

ຕຕ຺ຖ ປຸຄ຺ຄໂລຕິ ອຕ຺ຕາ ຊີໂວ ສຕ຺ໂຕ. ອຸປລພ຺ຠຕີຕິ ປຎ຺ຎາຍ ອຸປຄນ຺ຕ຺ວາ ລພ຺ຠຕິ, ຎາຍຕີຕິ ອຕ຺ໂຖ. ສຈ຺ຈິກຏ຺ຐປຣມຕ຺ເຖນາຕິ ເອຕ຺ຖ ສຈ຺ຈິກຏ຺ໂຐຕິ ມາຍາມຣີຈິອາທໂຍ ວິຍ ອຠູຕາກາເຣນ ອຄ຺ຄເຫຕພ຺ໂພ ຠູຕຏ຺ໂຐ. ປຣມຕ຺ໂຖຕິ ອນຸສ຺ສວາທິວເສນ ອຄ຺ຄເຫຕພ຺ໂພ ອຸຕ຺ຕມຕ຺ໂຖ. ອຸຠເຍນາປິ ຍຖາ ຣູປເວທນາທໂຍ ¶ ຘມ຺ມາ ຠູເຕນ ສຠາເວນ ອຸປລພ຺ຠນ຺ຕິ, ເອວໍ ຕາວ ‘‘ປຸຄ຺ຄໂລ ອຸປລພ຺ຠຕີ’’ຕິ ປຸຈ຺ຉຕິ. ປຣວາທີ ‘‘ອາມນ຺ຕາ’’ຕິ ປຏິຊານາຕິ. ປຏິຊານນຎ຺ຫິ ກຕ຺ຖຈິ ‘‘ອາມ ຠນ຺ເຕ’’ຕິ ອາຄຈ຺ຉຕິ, ກຕ຺ຖຈິ ‘‘ອາໂມ’’ຕິ ອາຄຈ຺ຉຕິ, ອິຘ ປນ ‘‘ອາມນ຺ຕາ’’ຕິ ອາຄຕໍ. ຕຕ຺ຣາຍໍ ອຘິປ຺ປາໂຍ – ປຣວາທີ ຫິ ຍສ຺ມາ ຠຄວຕາ ‘‘ອຕ຺ຖິ ປຸຄ຺ຄໂລ ອຕ຺ຕຫິຕາຍ ປຏິປນ຺ໂນ’’ຕິອາທິນາ (ອ. ນິ. ໔.໙໕-໙໖) ປຸຄ຺ຄໂລ ປກາສິໂຕ, ຠຄວາ ຈ ອວິຕຖວາທີ, ຕສ຺ມາ ໂສ ‘‘ສຈ຺ຈິກຏ຺ຐປຣມຕ຺ເຖເນວ ອຕ຺ຖີ’’ຕິ ລທ຺ຘິໍ ຄເຫຕ຺ວາ ‘‘ອາມນ຺ຕາ’’ຕິ ປຏິຊານາຕິ.

ອຖສ຺ສ ຕາທິສສ຺ສ ເລສວຈນສ຺ສ ຉລວາທສ຺ສ ໂອກາສໍ ອທທມາໂນ ສກວາທີ ‘‘ໂຍ ສຈ຺ຈິກຏ຺ໂຐ’’ຕິອາທິມາຫ. ຕຕ຺ຣາຍໍ ອຘິປ຺ປາໂຍ – ຍ຺ວາຍໍ ເຫຏ຺ຐາ ຣູປເວທນາທິໂກ ຘມ຺ມປ຺ປເຠໂທ ອາຄໂຕ, ນ ສມ຺ມຸຕິສຈ຺ຈວເສນ, ນາປິ ອນຸສ຺ສວາທິວເສນ ຄເຫຕພ຺ໂພ, ອຕ຺ຕໂນ ປນ ຠູຕຕາຍ ເອວ ສຈ຺ຈິກຏ຺ໂຐ, ອຕ຺ຕປຈ຺ຈກ຺ຂຕາຍ ຈ ປຣມຕ຺ໂຖ, ໂສ ¶ ຕຖາປຏິຎ຺ຎາໂຕ ປຸຄ຺ຄໂລ ຕໂຕ ເຕນ ສຈ຺ຈິກຏ຺ຐປຣມຕ຺ເຖນ ອາກາເຣນ ອຸປລພ຺ຠຕິ, ຍຖາ ຣຸປ຺ປນານຸຠວນາທິນາ ສກິເຍນາກາເຣນ ປຸນ ສຈ຺ຈິກຏ຺ຐປຣມຕ຺ໂຖ ອຸປລພ຺ຠຕິ, ກິໍ ຕວ ປຸຄ຺ຄໂລປິ ເອວໍ ອຸປລພ຺ຠຕີຕິ ວຸຕ຺ຕໍ ໂຫຕິ. ນ ເຫວໍ ວຕ຺ຕພ຺ເພຕິ ອວຊານນາ ປຣວາທິສ຺ສ. ໂສ ຫິ ຕຖາຣູປໍ ປຸຄ຺ຄລໍ ອນິຈ຺ຉນ຺ໂຕ ອວຊານາຕິ. ນ ຫິ ອຕ຺ຕາ ນາມ ຂນ຺ຘາທິວິມຸຕ຺ໂຕ ໂກຈິ ທິສ຺ສຕິ ອຎ຺ຎຕ຺ຣ ພ຺ຍາໂມຫມຕ຺ຕາ. ຕຕ຺ຣາຍໍ ປທຈ຺ເຉໂທ – ນ ຫິ ເອວໍ ວຕ຺ຕພ຺ເພຕິ. ‘‘ນ ຫ ເອວ’’ນ຺ຕິປິ ປຐນ຺ຕິ, ທ຺ວິນ຺ນມ຺ປິ ເອວໍ ນ ວຕ຺ຕພ຺ໂພຕິ ອຕ຺ໂຖ.

ອາຊານາຫິ ນິຄ຺ຄຫນ຺ຕິ ສກວາທິວຈນໍ. ຍສ຺ມາ ເຕ ປຸຣິມາຍ ວຕ຺ຕພ຺ພປຏິຎ຺ຎາຍ ປຈ຺ຉິມາ ນວຕ຺ຕພ຺ພປຏິຎ຺ຎາ, ປຈ຺ຉິມາຍ ຈ ປຸຣິມາ ນ ສນ຺ຘີຍຕິ, ຕສ຺ມາ ນິຄ຺ຄຫໍ ປຕ຺ໂຕ, ຕໍ ນິຄ຺ຄຫໍ ໂທສໍ ອປຣາຘໍ ອາຊານາຫິ, ສມ຺ປຏິຈ຺ຉາຫີຕິ ອຕ຺ໂຖ. ເອວໍ ນິຄ຺ຄຫໍ ອາຊານາເປຕ຺ວາ ອິທານິ ຕໍ ຐປນາຍ ເຈວ ອນຸໂລມປຏິໂລມໂຕ ປາປນາໂຣປນານຎ຺ຈ ວເສນ ປາກຏໍ ກໂຣນ຺ໂຕ ‘‘ຫຎ຺ຈິ ປຸຄ຺ຄໂລ’’ຕິອາທິມາຫ. ຕຕ຺ຖ ຫຎ຺ຈີຕິ ຍທິ, ສເຈ ປຸຄ຺ຄໂລ ອຸປລພ຺ຠຕີຕິ ອຕ຺ໂຖ. ອຍໍ ຕາວ ປຣວາທີປກ຺ຂສ຺ສ ອນຸວທເນນ ຐປນໂຕ ນິຄ຺ຄຫປຕິຏ຺ຐາປນໂຕ ນິຄ຺ຄຫປາປນາໂຣປນານໍ ລກ຺ຂຓຠູຕາ ອນຸໂລມຏ຺ຐປນາ ນາມ. ເຕນ ວຕ ເຣຕິອາທິ ອນຸໂລມປກ຺ເຂ ນິຄ຺ຄຫສ຺ສ ປາປິກຕ຺ຕາ ອນຸໂລມປາປນາ ນາມ. ຕຕ຺ຖ ເຕນາຕິ ກາຣຓວຈນໍ. ວຕາຕິ ໂອກປ຺ປນວຈນໍ ນິຍມວຈນໍ. ເຣຕິ ອາມນ຺ຕນວຈນໍ. ອິທໍ ວຸຕ຺ຕໍ ໂຫຕິ – ເຕນ ວຕ ເຣ ວຕ຺ຕພ຺ເພ ວຕ ເຣ ຫມ຺ໂຠ ຠທ຺ຣມຸຂ ເຕນ ກາຣເຓນ ວຕ຺ຕພ຺ໂພ ເອວາຕິ ອຕ຺ໂຖ. ຍໍ ຕຕ຺ຖ ວເທສີຕິອາທິ ອນຸໂລມປກ຺ເຂ ນິຄ຺ຄຫສ຺ສ ອາໂຣປິຕຕ຺ຕາ ອນຸໂລມໂຣປນາ ນາມ. ຍຎ຺ຈສ຺ສ ປຣິໂຍສາເນ ‘‘ມິຈ຺ຉາ’’ຕິ ປທໍ, ຕສ຺ສ ປຸຣໂຕ ‘‘ອິທໍ ¶ ເຕ’’ຕິ ອາຫຣິຕພ຺ພໍ. ອິທໍ ເຕ ມິຈ຺ຉາຕິ ອຍຎ຺ເຫຕ຺ຖ ອຕ຺ໂຖ. ເອວໍ ອຸປຣິປິ ¶ . ປຣໂຕ ປາຬິຍມ຺ປິ ເອຕໍ ອາຄຕເມວ. ໂນ ເຈ ປນ ວຕ຺ຕພ຺ເພຕິອາທິ ‘‘ນ ເຫວໍ ວຕ຺ຕພ຺ເພ’’ຕິ ປຏິກ຺ຂິຕ຺ຕປກ຺ຂສ຺ສ ອນຸວທເນນ ຐປິຕຕ຺ຕາ ປຏິໂລມໂຕ ນິຄ຺ຄຫປາປນາໂຣປນານໍ ລກ຺ຂຓຠູຕາ ປຏິໂລມຏ຺ຐປນາ ນາມ. ໂນ ຈ ວຕ ເຣຕິອາທິ ປຏິໂລມປກ຺ເຂ ນິຄ຺ຄຫສ຺ສ ປາປິຕຕ຺ຕາ ປຏິໂລມປາປນາ ນາມ. ປຸນ ຍໍ ຕຕ຺ຖ ວເທສີຕິອາທິ ປຏິໂລມປກ຺ເຂ ນິຄ຺ຄຫສ຺ສ ອາໂຣປິຕຕ຺ຕາ ປຏິໂລມໂຣປນາ ນາມ.

ຕຕ຺ຣາຍໍ ອາທິໂຕ ປຏ຺ຐາຍ ສງ຺ເຂປຕ຺ໂຖ – ຍທິ ປຸຄ຺ຄໂລ ອຸປລພ຺ຠຕິ ສຈ຺ຈິກຏ຺ຐປຣມຕ຺ເຖນ, ເຕນ ວຕ ໂຠ ໂສ ອຸປລພ຺ຠຕີຕິ ວຕ຺ຕພ຺ໂພ. ຍໍ ປນ ຕຕ຺ຖ ວເທສິ ‘‘ວຕ຺ຕພ຺ໂພ ໂຂ ປຸຣິມປຎ຺ເຫ ‘ສຈ຺ຈິກຏ຺ຐປຣມຕ຺ເຖນ ອຸປລພ຺ຠຕີ’ຕິ ໂນ ຈ ວຕ຺ຕພ຺ໂພ ທຸຕິຍປຎ຺ເຫ ‘ຕໂຕ ໂສ ປຸຄ຺ຄໂລ ອຸປລພ຺ຠຕີ’’’ຕິ, ອິທໍ ເຕ ມິຈ຺ຉາຕິ ເອວໍ ຕາວ ອນຸໂລມໂຕ ຐປນາປາປນາໂຣປນາ ໂຫນ຺ຕິ.

ອຖ ນ ວຕ຺ຕພ຺ໂພ ທຸຕິຍປຎ຺ເຫ ‘‘ຕໂຕ ໂສ ປຸຄ຺ຄໂລ ອຸປລພ຺ຠຕີ’’ຕິ, ປຸຣິມປຎ຺ເຫປິ ນ ວຕ຺ຕພ຺ໂພວ. ຍໍ ປນ ຕຕ຺ຖ ວເທສິ ‘‘ວຕ຺ຕພ຺ໂພ ໂຂ ປຸຣິມປຎ຺ເຫ ‘ສຈ຺ຈິກຏ຺ຐປຣມຕ຺ເຖນ ອຸປລພ຺ຠຕີ’ຕິ, ໂນ ຈ ວຕ຺ຕພ຺ໂພ ທຸຕິຍປຎ຺ເຫ ‘ຕໂຕ ໂສ ປຸຄ຺ຄໂລ ອຸປລພ຺ຠຕີ’’’ຕິ, ອິທໍ ເຕ ມິຈ຺ຉາຕິ ເອວໍ ປຏິໂລມໂຕ ຐປນາປາປນາໂຣປນາ ໂຫນ຺ຕິ. ເອວເມຕໍ ນິຄ຺ຄຫສ຺ສ ຈ ອນຸໂລມໂຕ ທ຺ວິນ຺ນໍ, ປຏິໂລມໂຕ ທ຺ວິນ຺ນນ຺ຕິ ຈຕຸນ຺ນໍ ປາປນາໂຣປນານຎ຺ຈ ວຸຕ຺ຕຕ຺ຕາ ອຸປລພ຺ຠຕີຕິອາທິກໍ ອນຸໂລມປຎ຺ຈກໍ ນາມ. ເອຕ຺ຖ ຈ ກິຎ຺ຈາປິ ອນຸໂລມໂຕ ປາປນາໂຣປນາຫິ ເອໂກ, ປຏິໂລມໂຕ ປາປນາໂຣປນາຫິ ເອໂກຕິ ທ຺ເວ ນິຄ຺ຄຫາ ກຕາ, ອາຊານາຫິ ນິຄ຺ຄຫນ຺ຕິ ເອຕສ຺ເສວ ປນ ປຐມສ຺ສ ນິຄ຺ຄຫສ຺ສ ທ຺ວີຫາກາເຣຫິ ອາໂຣປິຕຕ຺ຕາ ເອໂກວາຍໍ ນິຄ຺ຄໂຫຕິ ຄເຫຕພ຺ໂພ. ປຐໂມ ນິຄ຺ຄໂຫ.

ອິທານິ ¶ ປຈ຺ຈນີກນໂຍ ໂຫຕິ. ຕຕ຺ຖ ປຸຄ຺ຄໂລ ນຸປລພ຺ຠຕີຕິ ປຸຈ຺ຉາ ປຣວາທິສ຺ສ. ສກວາທີ ຍຖາ ຣູປເວທນາທໂຍ ຘມ຺ມາ ອຸປລພ຺ຠນ຺ຕິ, ເອວໍ ອນຸປລພ຺ຠນີຍໂຕ ‘‘ອາມນ຺ຕາ’’ຕິ ປຏິຊານາຕິ. ປຸນ ອິຕໂຣ ອຕ຺ຕນາ ອຘິປ຺ເປຕໍ ສຈ຺ຈິກຏ຺ຐໍເຍວ ສນ຺ຘາຍ ‘‘ໂຍ ສຈ຺ຈິກຏ຺ໂຐ’’ຕິອາທິມາຫ. ສມ຺ມຸຕິສຈ຺ຈປຣມຕ຺ຖສຈ຺ຈານິ ວາ ເອກໂຕ ກຕ຺ວາປິ ປຣວາທີ ເອວມາຫ. ສກວາທີ ປຸຄ຺ຄໂລ ຫິ ອຸປາທາຍປຎ຺ຎຕ຺ຕິສພ຺ຠາວໂຕປິ ທ຺ວິນ຺ນໍ ສຈ຺ຈານໍ ເອກໂຕ ກຕ຺ວາ ປຸຈ຺ຉິຕຕ຺ຕາປິ ‘‘ນ ເຫວ’’ນ຺ຕິ ປຏິກ຺ຂິປຕິ. ອິທານິ ກິຎ຺ຈາປິ ເຕນ ປຐມໍ ປຣມຕ຺ຖສຈ຺ຈວເສນ ນຸປລພ຺ຠນີຍຕາ ສມ຺ປຏິຈ຺ຉິຕາ, ປຈ຺ຉາ ປນ ສມ຺ມຸຕິສຈ຺ຈວເສນ ວາ ໂວມິສ຺ສກວເສນ ວາ ປຏິກ຺ຂິຕ຺ຕາ. ປຣວາທີ ປນ ¶ ‘‘ນຸປລພ຺ຠຕີ’’ຕິ ວຈນສາມຎ຺ຎມຕ຺ຕໍ ຉລວາທໍ ນິສ຺ສາຍ ‘‘ຍໍ ຕຍາ ປຐມໍ ປຏິຎ຺ຎາຕໍ, ຕໍ ປຈ຺ຉາ ປຏິກ຺ຂິຕ຺ຕ’’ນ຺ຕິ ຠຓ຺ຑນສ຺ສ ປຏິຠຓ຺ຑນໍ ວິຍ ອຕ຺ຕໂນ ກຕສ຺ສ ນິຄ຺ຄຫກມ຺ມສ຺ສ ປຏິກມ຺ມໍ ກໂຣນ຺ໂຕ ‘‘ອາຊານາຫິ ປຏິກມ຺ມ’’ນ຺ຕິ ອາຫ. ອິທານິ ຍຖາສ຺ສ ອນຸໂລມປຎ຺ຈເກ ສກວາທິນາ ວາທຏ຺ຐປນໍ ກຕ຺ວາ ອນຸໂລມປຏິໂລມໂຕ ປາປນາໂຣປນາຫິ ປຣວາທິນິຄ຺ຄໂຫ ປາກໂຏ ກໂຕ, ເອວໍ ປຏິກມ຺ມໍ ປາກຏໍ ກໂຣນ຺ໂຕ ‘‘ຫຎ຺ຈິ ປຸຄ຺ຄໂລ’’ຕິອາທິມາຫ. ຕໍ ເຫຏ຺ຐາ ວຸຕ຺ຕນເຍເນວ ອຕ຺ຖໂຕ ເວທິຕພ຺ພໍ. ຍສ຺ມາ ປເນຕ຺ຖ ຐປນາ ນາມ ປຣວາທິປກ຺ຂສ຺ສ ຐປນໂຕ ‘‘ອຍໍ ຕວ ໂທໂສ’’ຕິ ທສ຺ເສຕຸໍ ຐປນມຕ຺ຕເມວ ໂຫຕິ, ນ ນິຄ຺ຄຫສ຺ສ ວາ ປຏິກມ຺ມສ຺ສ ວາ ປາກຏີຠາວກຣຓໍ, ປາປນາໂຣປນາຫິ ປນສ຺ສ ປາກຏີກຣຓໍ ໂຫຕິ, ຕສ຺ມາ ອິທໍ ອນຸໂລມປຏິໂລມໂຕ ປາປນາໂຣປນານໍ ວເສນ ຈຕູຫາກາເຣຫິ ປຏິກມ຺ມສ຺ສ ກຕຕ຺ຕາ ປຏິກມ຺ມຈຕຸກ຺ກໍ ນາມາຕິ ເອກໍ ຈຕຸກ຺ກໍ ເວທິຕພ຺ພໍ.

ເອວໍ ປຏິກມ຺ມໍ ກຕ຺ວາ ອິທານິ ຍ຺ວາສ຺ສ ອນຸໂລມປຎ຺ຈເກ ສກວາທິນາ ນິຄ຺ຄໂຫ ກໂຕ, ຕສ຺ສ ຕເມວ ຉລວາທໍ ນິສ຺ສາຍ ທຸກ຺ກຏຠາວໍ ທສ຺ເສນ຺ໂຕ ‘‘ຕ຺ວໍ ເຈ ປນ ມຎ຺ຎສີ’’ຕິອາທິມາຫ. ຕຕ຺ຖ ຕ຺ວໍ ເຈ ປນ ມຎ຺ຎສີຕິ ຍທິ ຕ຺ວໍ ມຎ຺ຎສິ. ‘‘ວຕ຺ຕພ຺ເພ ¶ ໂຂ’’ຕິ ອິທໍ ປຈ຺ຈນີເກ ‘‘ອາມນ຺ຕາ’’ຕິ ປຏິຊານນໍ ສນ຺ຘາຍ ວຸຕ຺ຕໍ, ‘‘ໂນ ຈ ວຕ຺ຕພ຺ເພ’’ຕິ ອິທໍ ປນ ‘‘ນ ເຫວາ’’ຕິ ອວຊານນໍ ສນ຺ຘາຍ ວຸຕ຺ຕໍ. ເຕນ ຕວ ຕຕ຺ຖາຕິ ເຕນ ກາຣເຓນ ຕ຺ວໍເຍວ ຕສ຺ມິໍ ‘‘ໂຍ ນຸປລພ຺ຠຕີ’’ຕິ ປກ຺ເຂ ເຫວໍ ປຏິຊານນ຺ຕິ ‘‘ອາມນ຺ຕາ’’ຕິ ເອວໍ ປຏິຊານນ຺ໂຕ. ເຫວໍ ນິຄ຺ຄເຫຕພ຺ເພຕິ ປຸນ ‘‘ນ ເຫວາ’’ຕິ ອວຊານນ຺ໂຕ ເອວໍ ນິຄ຺ຄເຫຕພ຺ໂພ. ອຖ ຕໍ ນິຄ຺ຄຓ຺ຫາມາຕິ ອເຖວໍ ນິຄ຺ຄຓ຺ຫນາຣຫໍ ຕໍ ນິຄ຺ຄຓ຺ຫາມ, ສຸນິຄ຺ຄຫິໂຕ ຈ ໂຫສີຕິ ສເກນ ມເຕນ ນິຄ຺ຄຫິຕຕ຺ຕາ ສຸນິຄ຺ຄຫິໂຕ ຈ ຠວສິ. ເອວມສ຺ສ ນິຄ຺ຄເຫຕພ຺ພຠາວໍ ທສ຺ເສຕ຺ວາ ອິທານິ ຕໍ ນິຄ຺ຄຓ຺ຫນ຺ໂຕ ‘‘ຫຎ຺ຈີ’’ຕິອາທິມາຫ. ຕຕ຺ຖ ຐປນາປາປນາໂຣປນາ ເຫຏ຺ຐາ ວຸຕ຺ຕນເຍເນວ ເວທິຕພ຺ພາ. ປຣິໂຍສາເນ ປນ ອິທໍ ເຕ ມິຈ຺ຉາຕິ ອິທໍ ຕວ ວຈນໍ ມິຈ຺ຉາ ໂຫຕີຕິ ອຕ຺ໂຖ. ອິທໍ ຉລວາເທນ ຈຕູຫິ ອາກາເຣຫິ ນິຄ຺ຄຫສ຺ສ ກຕຕ຺ຕາ ນິຄ຺ຄຫຈຕຸກ຺ກໍ ນາມ.

ເອວໍ ນິຄ຺ຄຫໍ ກຕ຺ວາປິ ອິທານິ ‘‘ຍທິ ອຍໍ ມຍາ ຕວ ມເຕນ ກໂຕ ນິຄ຺ຄໂຫ ທຸນ຺ນິຄ຺ຄໂຫ, ໂຍປິ ມມ ຕຍາ ເຫຏ຺ຐາ ອນຸໂລມປຎ຺ຈເກ ກໂຕ ນິຄ຺ຄໂຫ, ໂສປິ ທຸນ຺ນິຄ຺ຄໂຫ’’ຕິ ທສ຺ເສນ຺ໂຕ ‘‘ເອເສ ເຈ ທຸນ຺ນິຄ຺ຄຫິເຕ’’ຕິອາທິມາຫ. ຕຕ຺ຖ ເອເສ ເຈ ທຸນ຺ນິຄ຺ຄຫິເຕຕິ ເອໂສ ເຈ ຕວ ວາໂທ ມຍາ ທຸນ຺ນິຄ຺ຄຫິໂຕ, ອຖ ວາ ເອໂສ ເຈ ຕວ ມຍາ ກໂຕ ນິຄ຺ຄໂຫ ທຸນ຺ນິຄ຺ຄໂຫ. ເຫວເມວໍ ຕຕ຺ຖ ທກ຺ຂາຕິ ຕຕ຺ຖາປິ ຕຍາ ມມ ເຫຏ຺ຐາ ກເຕ ນິຄ຺ຄເຫ ເອວເມວໍ ປສ຺ສ. ອິທານິ ຍ຺ວາສ຺ສ ເຫຏ຺ຐາ ສກວາທິນາ ນິຄ຺ຄໂຫ ¶ ກໂຕ, ຕໍ ‘‘ວຕ຺ຕພ຺ເພ ໂຂ’’ຕິອາທິວຈເນນ ທສ຺ເສຕ຺ວາ ປຸນ ຕໍ ນິຄ຺ຄຫໍ ອນິຄ຺ຄຫຠາວໍ ອຸປເນນ຺ໂຕ ‘‘ໂນ ຈ ມຍໍ ຕຍາ’’ຕິອາທິມາຫ. ຕຕ຺ຖ ໂນ ຈ ມຍໍ ຕຍາ ຕຕ຺ຖ ເຫຕາຍ ປຏິຎ຺ຎາຍາຕິອາທີສຸ ອຍມຕ຺ໂຖ – ຍສ຺ມາ ໂສ ຕຍາ ມມ ກໂຕ ນິຄ຺ຄໂຫ ທຸນ຺ນິຄ຺ຄໂຫ, ຕສ຺ມາ ມຍໍ ຕຍາ ຕຕ຺ຖ ອນຸໂລມປຎ຺ຈເກ ‘‘ອາມນ຺ຕາ’’ຕິ ເອຕາຍ ປຏິຎ຺ຎາຍ ເອວໍ ປຏິຊານນ຺ຕາ ປຸນ ‘‘ນ ເຫວາ’’ຕິ ປຏິກ຺ເຂເປ ກເຕປິ ¶ ‘‘ອາຊານາຫິ ນິຄ຺ຄຫ’’ນ຺ຕິ ເອວໍ ນິຄ຺ຄເຫຕພ຺ພາເຍວ, ເອວໍ ອນິຄ຺ຄເຫຕພ຺ພມ຺ປິ ມໍ ນິຄ຺ຄຓ຺ຫາສິ, ອີທິເສນ ປນ ນິຄ຺ຄເຫນ ທຸນ຺ນິຄ຺ຄຫິຕາ ມຍໍ ໂຫມ. ອິທານິ ຍໍ ນິຄ຺ຄຫໍ ສນ຺ຘາຍ ທຸນ຺ນິຄ຺ຄຫິຕາ ຈ ໂຫມາຕິ ອໂວຈ, ຕໍ ທສ຺ເສຕຸໍ ‘‘ຫຎ຺ຈິ ປຸຄ຺ຄໂລ…ເປ… ອິທໍ ເຕ ມິຈ຺ຉາ’’ຕິ ອາຫ. ເອວມິທໍ ອນຸໂລມປຏິໂລມໂຕ ຈຕູຫິ ປາປນາໂຣປນາຫິ ນິຄ຺ຄຫສ຺ສ ອຸປນີຕຕ຺ຕາ ອຸປນຍນຈຕຸກ຺ກໍ ນາມ ໂຫຕິ.

ອິທານິ ນ ເຫວໍ ນິຄ຺ຄເຫຕພ຺ເພຕິອາທິກໍ ນິຄ຺ຄມນຈຕຸກ຺ກໍ ນາມ ໂຫຕິ. ຕຕ຺ຖ ນ ເຫວໍ ນິຄ຺ຄເຫຕພ຺ເພຕິ ຍຖາຫໍ ຕຍາ ນິຄ຺ຄຫິໂຕ, ນ ຫິ ເອວໍ ນິຄ຺ຄເຫຕພ຺ໂພ, ເອຕສ຺ສ ຫິ ນິຄ຺ຄຫສ຺ສ ທຸນ຺ນິຄ຺ຄຫຠາໂວ ມຍາ ສາຘິໂຕ. ເຕນ ຫີຕິ ເຕນ ກາຣເຓນ. ຍສ຺ມາ ເອສ ນິຄ຺ຄໂຫ ທຸນ຺ນິຄ຺ຄໂຫ, ຕສ຺ມາ ຍໍ ມໍ ນິຄ຺ຄຓ຺ຫາສິ. ຫຎ຺ຈິ ປຸຄ຺ຄໂລ…ເປ… ອິທໍ ເຕ ມິຈ຺ຉາຕິ ອິທໍ ນິຄ຺ຄຓ຺ຫນໍ ຕວ ມິຈ຺ຉາຕິ ອຕ຺ໂຖ. ເຕນ ຫິ ເຍ ກເຕ ນິຄ຺ຄເຫຕິ ເຍນ ກາຣເຓນ ອິທໍ ມິຈ຺ຉາ, ເຕນ ກາຣເຓນ ໂຍ ຕຍາ ນິຄ຺ຄໂຫ ກໂຕ, ໂສ ທຸກ຺ກໂຏ. ຍໍ ມຍາ ປຏິກມ຺ມໍ ກຕໍ, ຕເທວ ສຸກຕໍ. ຍາປິ ເຈສາ ປຏິກມ຺ມຈຕຸກ຺ກາທິວເສນ ກຖາມຄ຺ຄສມ຺ປຏິປາທນາ ກຕາ, ສາປິ ສຸກຕາຕິ. ຕເທວ ປຸຄ຺ຄໂລ ອຸປລພ຺ຠຕີຕິອາທິກສ຺ສ ອນຸໂລມປຎ຺ຈກສ຺ສ ນຸປລພ຺ຠຕີຕິອາທິການໍ ປຏິກມ຺ມນິຄ຺ຄໂຫປນຍນນິຄ຺ຄມນຈຕຸກ຺ການຎ຺ຈ ວເສນ ອນຸໂລມປຈ຺ຈນີກໍ ນາມ ນິທ຺ທິຏ຺ຐນ຺ຕິ ເວທິຕພ຺ພໍ. ເອຕ຺ຕາວຕາ ສກວາທິໂນ ປຸພ຺ພປກ຺ເຂ ສຕິ ປຣວາທິໂນ ວຈນສາມຎ຺ຎມຕ຺ເຕນ ຉລວາເທນ ຊໂຍ ໂຫຕິ.

ອິທານິ ຍຖາ ປຣວາທິໂນ ປຸພ຺ພປກ຺ເຂ ສຕິ ສກວາທິໂນ ຘມ຺ເມເນວ ຕເຖນ ຊໂຍ ໂຫຕິ, ຕຖາ ວາທຸປ຺ປຕ຺ຕິໍ ທສ຺ເສຕຸໍ ‘‘ປຸຄ຺ຄໂລ ນຸປລພ຺ຠຕີ’’ຕິ ປຈ຺ຈນີການຸໂລມປຎ຺ຈກໍ ອາຣທ຺ຘໍ. ຕຕ຺ຖ ປຈ຺ຈນີເກ ປຸຈ຺ຉາ ປຣວາທິສ຺ສ, ຣູປາທິເຠທໍ ສຈ຺ຈິກຏ຺ຐປຣມຕ຺ຖໍ ¶ ສນ຺ຘາຍ ປຏິຎ຺ຎາ ສກວາທິສ຺ສ, ສຸທ຺ຘສມ຺ມຸຕິສຈ຺ຈໍ ວາ ປຣມຕ຺ຖມິສ຺ສກໍ ວາ ສມ຺ມຸຕິສຈ຺ຈໍ ສນ຺ຘາຍ ‘‘ໂຍ ສຈ຺ຈິກຏ຺ໂຐ’’ຕິ ປຸນ ອນຸໂຍໂຄ ປຣວາທິສ຺ສ, ສມ຺ມຸຕິວເສນ ‘‘ປຸຄ຺ຄໂລ ນຸປລພ຺ຠຕີ’’ຕິ ນວຕ຺ຕພ຺ພຕ຺ຕາ ມິສ຺ສກວເສນ ວາ ອນຸໂຍຄສ຺ສ ສໍກິຓ຺ຓຕ຺ຕາ ‘‘ນ ເຫວ’’ນ຺ຕິ ປຏິກ຺ເຂໂປ ສກວາທິສ຺ສ, ປຏິຎ຺ຎາຕໍ ປຏິກ຺ຂິປຕີຕິ ວຈນສາມຎ຺ຎມຕ຺ເຕນ ‘‘ອາຊານາຫິ ນິຄ຺ຄຫ’’ນ຺ຕິອາທິວຈນໍ ປຣວາທິສ຺ສ. ເອວມຍໍ ປຸຄ຺ຄໂລ ນຸປລພ຺ຠຕີຕິ ¶ ທຸຕິຍວາທໍ ນິສ຺ສາຍ ທຸຕິໂຍ ນິຄ຺ຄໂຫ ໂຫຕີຕິ ເວທິຕພ຺ໂພ. ເອວໍ ເຕນ ຉເລນ ນິຄ຺ຄໂຫ ອາໂຣປິໂຕ.

ອິທານິ ຘມ຺ເມນ ສເມນ ປຣວາທິປຏິຎ຺ຎາຍ ອຕ຺ຕໂນ ວາເທ ຊຍໍ ທສ຺ເສຕຸໍ ອນຸໂລມນເຍ ປຸຈ຺ຉາ ສກວາທິສ຺ສ, ອຕ຺ຕໂນ ລທ຺ຘິໍ ນິສ຺ສາຍ ປຏິຎ຺ຎາ ປຣວາທິສ຺ສ, ລທ຺ຘິຍາ ໂອກາສໍ ອທຕ຺ວາ ປຣມຕ຺ຖວເສນ ປຸນ ອນຸໂຍໂຄ ສກວາທິສ຺ສ, ປຣມຕ຺ຖວເສນ ປຸຄ຺ຄລສ຺ສ ອນຸປລພ຺ຠນໂຕ ປຏິກ຺ເຂໂປ ປຣວາທິສ຺ສ, ຕໂຕ ປຣໍ ຘມ຺ເມນ ສເມນ ອຕ຺ຕໂນ ຊຍທສ຺ສນຕ຺ຖໍ ‘‘ອາຊານາຫິ ປຏິກມ຺ມ’’ນ຺ຕິອາທິ ສພ຺ພໍ ສກວາທິວຈນເມວ ໂຫຕິ. ຕຕ຺ຖ ສພ຺ເພສໍ ປຏິກມ຺ມນິຄ຺ຄໂຫປນຍນນິຄ຺ຄມນຈຕຸກ຺ການໍ ເຫຏ຺ຐາ ວຸຕ຺ຕນເຍເນວ ອຕ຺ໂຖ ເວທິຕພ຺ໂພ. ເອວມິທໍ ‘‘ປຸຄ຺ຄໂລ ນຸປລພ຺ຠຕີ’’ຕິອາທິກສ຺ສ ປຈ຺ຈນີກປຎ຺ຈກສ຺ສ ‘‘ອຸປລພ຺ຠຕີ’’ຕິອາທີນໍ ປຏິກມ຺ມນິຄ຺ຄໂຫປນຍນນິຄ຺ຄມນຈຕຸກ຺ການຎ຺ຈ ວເສນ ປຈ຺ຈນີການຸໂລມປຎ຺ຈກໍ ນາມ ນິທ຺ທິຏ຺ຐໍ ໂຫຕິ. ເອວເມຕານິ ປຐມສຈ຺ຈິກຏ຺ເຐ ທ຺ເວ ປຎ຺ຈການິ ນິທ຺ທິຏ຺ຐານິ, ຕຕ຺ເຖຕໍ ວຸຈ຺ຈຕິ –

‘‘ນິຄ຺ຄໂຫ ປຣວາທິສ຺ສ, ສຸທ຺ໂຘ ປຐມປຎ຺ຈເກ;

ອສຸທ຺ໂຘ ປນ ຕສ຺ເສວ, ປຏິກມ຺ມຊໂຍ ຕຫິໍ.

‘‘ນິຄ຺ຄໂຫ ສກວາທິສ຺ສ, ອສຸທ຺ໂຘ ທຸຕິຍປຎ຺ຈເກ;

ວິສຸທ຺ໂຘ ປນ ຕສ຺ເສວ, ປຏິກມ຺ມຊໂຍ ຕຫິໍ.

‘‘ຕສ຺ມາ ທ຺ວີສຸປິ ຐາເນສຸ, ຊໂຍວ ສກວາທິໂນ;

ຘມ຺ເມນ ຫິ ຊໂຍ ນາມ, ອຘມ຺ເມນ ກຸໂຕ ຊໂຍ.

‘‘ສຈ຺ຈິກຏ຺ເຐ ¶ ຍຖາ ເຈຕ຺ຖ, ປຎ຺ຈກທ຺ວຍມຓ຺ຑິເຕ;

ຘມ຺ມາຘມ຺ມວເສເນວ, ວຸຕ຺ໂຕ ຊຍປຣາຊໂຍ.

‘‘ອິໂຕ ປເຣສຸ ສພ຺ເພສຸ, ສຈ຺ຈິກຏ຺ເຐສຸ ປຓ຺ຑິໂຕ;

ເອວເມວ ວິຠາເວຍ຺ຍ, ອຸໂຠ ຊຍປຣາຊເຍ’’ຕິ. (ກຖາ. ອຏ຺ຐ. ໗-໑໐);

ປຐໂມ ສຸທ຺ຘິກສຈ຺ຈິກຏ຺ໂຐ ນິຏ຺ຐິໂຕ.

ເອວໍ ¶ ສຸທ຺ຘິກສຈ຺ຈິກຏ຺ຐໍ ວິຕ຺ຖາເຣຕ຺ວາ ອິທານິ ຕເມວ ອປເຣຫິປິ ໂອກາສາທີຫິ ນເຍຫິ ວິຕ຺ຖາເຣຕຸໍ ປຸນ ‘‘ປຸຄ຺ຄໂລ ອຸປລພ຺ຠຕີ’’ຕິອາທິ ອາຣທ຺ຘໍ. ຕຕ຺ຖ ປຸຈ຺ຉາ ສກວາທິສ຺ສ, ປຏິຎ຺ຎາ ປຣວາທິສ຺ສ. ປຸນ ສພ຺ພຕ຺ຖາຕິ ສຣີຣໍ ສນ຺ຘາຍ ອນຸໂຍໂຄ ສກວາທິສ຺ສ, ຣູປສ຺ມິໍ ອຕ຺ຕານໍ ສມນຸປສ຺ສນາໂທສຎ຺ຈ ‘‘ອຎ຺ຎໍ ຊີວໍ ອຎ຺ຎໍ ສຣີຣ’’ນ຺ຕິ ອາປຊ຺ຊນໂທສຎ຺ຈ ທິສ຺ວາ ປຏິກ຺ເຂໂປ ປຣວາທິສ຺ສ. ເສສເມຕ຺ຖ ອນຸໂລມປຈ຺ຈນີກປຎ຺ຈເກ ເຫຏ຺ຐາ ວຸຕ຺ຕນເຍເນວ ເວທິຕພ຺ພໍ. ປາໂຐ ປນ ສໍຂິຕ຺ໂຕ. ຕຕ຺ຖ ຍສ຺ມາ ສຣີຣໍ ສນ຺ຘາຍ ‘‘ສພ຺ພຕ຺ຖ ນຸປລພ຺ຠຕີ’’ຕິ ວຸຕ຺ເຕ ສຣີຣໂຕ ພຫິ ອຸປລພ຺ຠຕີຕິ ອາປຊ຺ຊຕິ, ຕສ຺ມາ ປຈ຺ຈນີເກ ປຏິກ຺ເຂໂປ ສກວາທິສ຺ສ, ປຐມໍ ອນຸຊານິຕ຺ວາ ປຈ຺ຉາ ອວຊານາຕີຕິ ຉລວາທສ຺ສ ວເສນ ປຏິກມ຺ມໍ ປຣວາທິສ຺ສ, ເສສໍ ປາກຏເມວ.

ທຸຕິຍນເຍ ສພ຺ພທາຕິ ປຸຣິມປຈ຺ຉິມຊາຕິກາລຎ຺ຈ ຘຣມານປຣິນິພ຺ພຸຕກາລຎ຺ຈ ສນ຺ຘາຍ ອນຸໂຍໂຄ ສກວາທິສ຺ສ, ສ຺ເວວ ຂຕ຺ຕິໂຍ ໂສ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓຕິອາທີນໍ ອາປຕ຺ຕິໂທສຎ຺ຈ ຘຣມານປຣິນິພ຺ພຸຕານໍ ວິເສສາຠາວໂທສຎ຺ຈ ທິສ຺ວາ ປຏິກ຺ເຂໂປ ປຣວາທິສ຺ສ. ເສສໍ ປຐມນເຍ ວຸຕ຺ຕສທິສເມວ.

ຕຕິຍນເຍ ສພ຺ເພສູຕິ ຂນ຺ຘາຍຕນາທີນິ ສນ຺ຘາຍ ປຸຈ຺ຉາ ສກວາທິສ຺ສ, ຣູປສ຺ມິໍ ອຕ຺ຕາ, ຈກ຺ຂຸສ຺ມິໍ ອຕ຺ຕາຕິອາທິໂທສຠເຍນ ປຏິກ຺ເຂໂປ ປຣວາທິສ຺ສ. ເສສໍ ຕາທິສເມວາຕິ.

ເອວມິມານິ ¶ ຕີຓິ ມຸຂານິ ອນຸໂລມປຈ຺ຈນີກປຎ຺ຈເກ ອນຸໂລມມຕ຺ຕວເສເນວ ຕາວ ປຏິປາຏິຍາ ຠາເຊຕ຺ວາ ປຸນ ປຈ຺ຈນີການຸໂລມປຎ຺ຈເກ ປຈ຺ຈນີກມຕ຺ຕວເສເນວ ຠາເຊຕຸໍ ‘‘ປຸຄ຺ຄໂລ ນຸປລພ຺ຠຕີ’’ຕິອາທິ ອາຣທ຺ຘໍ. ຕຕ຺ຖ ເຫຏ຺ຐາ ວຸຕ຺ຕນເຍນ ອຕ຺ໂຖ ເວທິຕພ຺ໂພ. ເອຕ຺ຕາວຕາ ສຸທ຺ຘິກສ຺ສ ເຈວ ອິເມສຎ຺ຈ ຕິຓ຺ຓນ຺ຕິ ຈຕຸນ຺ນໍ ສຈ຺ຈິກຏ຺ຐານໍ ເອເກກສ຺ມິໍ ສຈ຺ຈິກຏ຺ເຐ ອນຸໂລມປຈ຺ຈນີກສ຺ສ, ປຈ຺ຈນີການຸໂລມສ຺ສ ຈາຕິ ທ຺ວິນ຺ນໍ ທ຺ວິນ຺ນໍ ປຈ຺ຈນີການໍ ວເສນ ອຍໍ ອຏ຺ຐມຸຂາ ນາມ ວາທຍຸຕ຺ຕິ ນິທ຺ທິຏ຺ຐາ ໂຫຕີຕິ ເວທິຕພ຺ພາ. ຍາ ເອເກກສ຺ມິໍ ມຸເຂ ເອເກກສ຺ສ ນິຄ຺ຄຫສ຺ສ ວເສນ ວຸຈ຺ຈຕິ. ຕຕ຺ເຖຕໍ ວຸຈ຺ຈຕິ –

‘‘ເອວໍ ຈຕຸພ຺ພິເຘ ປຎ຺ເຫ, ປຎ຺ຈກທ຺ວຍເຠທໂຕ;

ເອສາ ອຏ຺ຐມຸຂາ ນາມ, ວາທຍຸຕ຺ຕິ ປກາສິຕາ.

‘‘ອຏ຺ເຐວ ¶ ນິຄ຺ຄຫາ ຕຕ຺ຖ, ຈຕ຺ຕາໂຣ ເຕສຸ ຘມ຺ມິກາ;

ອຘມ຺ມິກາ ຈ ຈຕ຺ຕາໂຣ, ສພ຺ພຕ຺ຖ ສກວາທິໂນ;

ຊໂຍ ປຣາຊໂຍ ເຈວ, ສພ຺ພຕ຺ຖ ປຣວາທິໂນ’’ຕິ. (ກຖາ. ອຏ຺ຐ. ໑໔);

ອຍໍ ຕາເວຕ຺ຖ ອນຸຕ຺ຕານຕ຺ຖໂຕ ສໍວຓ຺ຓນາ.

ອຕ຺ຖວິນິຈ຺ຉໂຍ ປເນຕ຺ຖາປິ ໂມຄ຺ຄລິປຸຕ຺ຕຕິສ຺ສຕ຺ເຖເຣນ ກຕນິທ຺ເທສສ຺ສ ນຍມຸຂມຕ຺ຕທສ຺ສນວເສເນວ ໂຫຕິ. ເຖເຣນ ຫິ ຠຄວຕາ ຐປິຕາຍ ເອຕິສ຺ສາ ມາຕິກາຍ ປທຸທ຺ຘາຣວເສນ ນິທ຺ເທສໍ ອກຕ຺ວາ ຠຄວຕາ ທິນ຺ນອຏ຺ຐມຸຂວາທຍຸຕ຺ຕິນເຍ ຐຕ຺ວາ ອປເຣຫິ ປຣິຍາເຍຫິ ປຸຄ຺ຄລວາທໍ, ຕທຎ຺ຎໍ ນານປ຺ປກາຣໍ ມິຈ຺ຉາຄາຫຎ຺ຈ ນິຣາກໂຣນ຺ເຕເນວ ປຸຄ຺ຄລກຖໍ ອາທິໍ ກຕ຺ວາ ສາຘິກທ຺ວິສຕກຖາຫິ ນິທ຺ເທໂສ ກໂຕ.

ຕຕ຺ຖ ປຸຄ຺ຄລວາທນິຣາກຣຓຕ຺ຖໍ ຕາວ ຂນ຺ຘາຍຕນຘາຕຸອິນ຺ທ຺ຣິຍວເສນ ສຕ຺ຕປຎ຺ຎາສາຍ ຘມ຺ເມສຸ ເອເກເກນ ສທ຺ຘິໍ ‘‘ປຸຄ຺ຄໂລ ອຸປລພ຺ຠຕິ ສຈ຺ຈິກຏ຺ຐປຣມຕ຺ເຖນ, ຣູປຎ຺ຈ ອຸປລພ຺ຠຕິ ສຈ຺ຈິກຏ຺ຐປຣມຕ຺ເຖນ…ເປ… ປຸຄ຺ຄໂລ ອຸປລພ຺ຠຕິ ສຈ຺ຈິກຏ຺ຐປຣມຕ຺ເຖນ, ເວທນາປິ ¶ ອຸປລພ຺ຠຕິ ສຈ຺ຈິກຏ຺ຐປຣມຕ຺ເຖນາ’’ຕິອາທິນາ ນເຍນ ປຸຄ຺ຄລສໍສນ຺ທນວສປ຺ປວຕ຺ຕໍ ສຸທ຺ຘິກສໍສນ຺ທນໍ, ຍຖາ ຣູປເວທນາທໂຍ ສຕ຺ຕປຎ຺ຎາສ ຘມ຺ມາ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎາ ວິສທິສາ ອຸປລພ຺ຠນ຺ຕິ, ເອວໍ ຣູປາທີຫິ ວິສທິໂສ ປຸຄ຺ຄໂລ ອຸປລພ຺ຠຕີຕິ ປຸຈ຺ຉນວສປ຺ປວຕ຺ຕໍ ໂອປມ຺ມສໍສນ຺ທນໍ, ‘‘ຣູປໍ ປຸຄ຺ຄໂລ, ຣູປສ຺ມິໍ ປຸຄ຺ຄໂລ, ອຎ຺ຎຕ຺ຣ ຣູປາ ປຸຄ຺ຄໂລ, ປຸຄ຺ຄລສ຺ມິໍ ຣູປ’’ນ຺ຕິ ເອວໍ ຈຕຸກ຺ກນເຍນ ສຕ຺ຕປຎ຺ຎາສາຍ ຘມ຺ເມຫິ ປຸຈ຺ຉນວສປ຺ປວຕ຺ຕໍ ຈຕຸກ຺ກນຍສໍສນ຺ທນນ຺ຕິ ຕິວິຘາ ສໍສນ຺ທນນຍາ ວຸຕ຺ຕາ. ຕຕ຺ຖ ປຸຄ຺ຄລສ຺ສ ຣູປາທິສຠາວຕ຺ເຕ ນິຈ຺ຈສສ຺ສຕຸຈ຺ເຉທາທິປ຺ປສງ຺ຄໂຕ ຍຖານຸຣູປໍ ນິຣາກຣຓໍ ເວທິຕພ຺ພໍ, ອຕິວິຕ຺ຖາຣຠເຍເນຕ຺ຖ ອຸປຣິ ເຈຕໍ ນ ວິຕ຺ຖາຣີຍຕິ.

ຕໂຕ ‘‘ຍຖາ ຣູປາທໂຍ ສປ຺ປຈ຺ຈຍາ, ອປ຺ປຈ຺ຈຍາທໂຍ ວາ ໂຫນ຺ຕິ, ເອວໍ ຕວ ປຸຄ຺ຄໂລປິ ສປ຺ປຈ຺ຈຍຕາທິລກ຺ຂຓຍຸຕ຺ໂຕ’’ຕິ ປຸຈ຺ຉນວສປ຺ປວຕ຺ຕາ ລກ຺ຂຓຍຸຕ຺ຕິກຖາ, ‘‘ປຸຄ຺ຄໂລ’’ຕິ, ‘‘ອຸປລພ຺ຠຕີ’’ຕິ ຈ ປທທ຺ວຍາທິໂສຘນຕ຺ຖໍ ‘‘ໂຍ ປຸຄ຺ຄໂລ, ໂສ ອຸປລພ຺ຠຕິ. ໂຍ ວາ ອຸປລພ຺ຠຕິ, ໂສ ປຸຄ຺ຄໂລ’’ຕິອາທິປຸຈ຺ຉນວສປ຺ປວຕ຺ຕໍ ວຈນໂສຘນໍ, ‘‘ຣູປຘາຕຸຍາ ຣູປີ’’ຕິອາທິ ນາມປຎ຺ຎຕ຺ຕິໂສຘນວສປ຺ປວຕ຺ໂຕ ປຎ຺ຎຕ຺ຕານຸໂຍໂຄ ຈ, ‘‘ໂສວ ປຸຄ຺ຄໂລ ສນ຺ຘາວຕິ ອສ຺ມາ ໂລກາ ປຣໍ ໂລກໍ, ອຎ຺ໂຎ ວາ, ນ ອຎ຺ໂຎ ວາ, ເນວ ອຎ຺ໂຎ ນານຎ຺ໂຎ ວາ’’ຕິອາທິນາ ຄຕິປຣິວຕ຺ຕນມຸເຂນ ຈຸຕິປຏິສນ຺ຘານຸໂຍໂຄ ¶ , ‘‘ຣຸກ຺ຂໍ ອຸປາທາຍ ຉາຍາທີນໍ ວິຍ ຂນ຺ຘາທິໍ ອຸປາທາຍ ປຣມຕ຺ຖໂຕ ປຸຄ຺ຄລປຎ຺ຎຕ຺ຕີ’’ຕິ ວາເທ ຕສ຺ສ ອນິຈ຺ຈສງ຺ຂຕຕາທິປ຺ປສງ຺ຄທີປໂກ ອຸປາທາປຎ຺ຎຕ຺ຕານຸໂຍໂຄ, ‘‘ກລ຺ຍາຓປາປການໍ ກມ຺ມານໍ ກາຣໂກ ປຸຄ຺ຄໂລ’’ຕິ ວາເທ ຕສ຺ສ ວຏ຺ຏທຸກ຺ຂານຸປຈ຺ເຉທາທິປ຺ປສງ຺ຄທີປໂກ ປຸຣິສກາຣານຸໂຍໂຄ ຈ, ‘‘ໂຍ ອິທ຺ຘິວິກຸພ຺ພໂກ, ໂສ ປຸຄ຺ຄໂລ’’ຕິອາທິວາທເຠທໂກ ອຠິຎ຺ຎານຸໂຍໂຄ, ‘‘ມາຕາປິຕາທໂຍ ນາມ ອຕ຺ຖິ, ເຕນ ປຸຄ຺ຄໂລ ອຕ຺ຖີ’’ຕິ ວາທເຠທໂກ ຎາຕການຸໂຍໂຄ ¶ , ‘‘ເອວໍ ຂຕ຺ຕິໂຍ’’ຕິອາທິ ຊາຕ຺ຍານຸໂຍໂຄ, ‘‘ຄຫຏ຺ໂຐ ປພ຺ພຊິໂຕ’’ຕິອາທິ ປຏິປຕ຺ຕານຸໂຍໂຄ, ‘‘ເທໂວ ມນຸສ຺ໂສ’’ຕິອາທິ ອຸປປຕ຺ຕານຸໂຍໂຄ, ‘‘ໂສຕາປນ຺ໂນ’’ຕິອາທິ ປຏິເວຘານຸໂຍໂຄ, ‘‘ອຏ຺ຐ ປຸຣິສປຸຄ຺ຄລາ’’ຕິອາທິ ສງ຺ຆານຸໂຍໂຄ, ‘‘ປຸຄ຺ຄໂລ ສງ຺ຂໂຕ’’ຕິອາທິວສປ຺ປວຕ຺ໂຕ ສຈ຺ຈິກຏ຺ຐສຠາຄານຸໂຍໂຄ, ‘‘ສຸຂໍ ເວທນໍ ເວທິຍມາໂນ’’ຕິອາທິ ເວທການຸໂຍໂຄ, ‘‘ກາເຍ ກາຍານຸປສ຺ສີ’’ຕິອາທິ ກິຈ຺ຈານຸໂຍໂຄ, ‘‘ອຕ຺ຖິ ປຸຄ຺ຄໂລ ອຕ຺ຕຫິຕາຍ ປຏິປນ຺ໂນ’’ຕິອາທິນາ ປຸຄ຺ຄລສຠາວສາຘກສຸຕ຺ເຕສຸ ສນ຺ນິສ຺ສິເຕສຸ –

ສພ຺ເພ ຘມ຺ມາ ອນຕ຺ຕາ (ມ. ນິ. ໑.໓໕໓, ໓໕໖; ຘ. ປ. ໒໗໙), ທຸກ຺ຂເມວ ອຸປ຺ປຊ຺ຊມານໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ (ສໍ. ນິ. ໒.໑໕).

ກິນ຺ນຸ ສຕ຺ໂຕຕິ ປຈ຺ເຈສິ, ມາຣ ທິຏ຺ຐິຄຕໍ ນຸ ເຕ;

ສຸທ຺ຘສງ຺ຂາຣປຸຎ຺ໂຊຍໍ, ນຍິຘ ສຕ຺ຕູປລພ຺ຠຕິ.

ທຸກ຺ຂເມວ ຫິ ສມ຺ໂຠຕິ, ທຸກ຺ຂໍ ຕິຏ຺ຐຕິ ເວຕິ ຈ;

ນາຎ຺ຎຕ຺ຣ ທຸກ຺ຂາ ສມ຺ໂຠຕິ, ນາຎ຺ຎໍ ທຸກ຺ຂາ ນິຣຸຊ຺ຌຕິ. (ສໍ. ນິ. ໑.໑໗໑);

ຍສ຺ມາ ຈ ໂຂ, ອານນ຺ທ, ສຸຎ຺ຎໍ ອຕ຺ເຕນ ວາ ອຕ຺ຕນິເຍນ ວາ…ເປ… ຕສ຺ມາ ສຸຎ຺ໂຎ ໂລໂກຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ (ສໍ. ນິ. ໔.໘໕).

‘‘ອຕ຺ຕນິ ວາ, ຠິກ຺ຂເວ, ສຕິ ອຕ຺ຕນິຍໍ ເມຕິ ອສ຺ສາຕິ…ເປ… ອຕ຺ຕນິ ຈ ຠິກ຺ຂເວ ອຕ຺ຕນິເຍ ຈ ສຈ຺ຈໂຕ ເຖຕໂຕ ອນຸປລພ຺ຠນິຍມາເນ ຍມ຺ປິ ຕໍ ທິຏ຺ຐິຏ຺ຐານໍ, ໂສ ໂລໂກ, ໂສ ອຕ຺ຕາ, ໂສ ເປຈ຺ຈ ຠວິສ຺ສາມິ, ນິຈ຺ໂຈ ຘຸໂວ ສສ຺ສໂຕ ອວິປຣິຓາມຘມ຺ໂມ, ສສ຺ສຕິສມໍ ຕເຖວ ຐສ຺ສາມີຕິ ¶ , ນນາຍໍ, ຠິກ຺ຂເວ, ເກວໂລ ປຣິປູໂຣ ພາລຘມ຺ໂມ’’ຕິ (ມ. ນິ. ໑.໒໔໔), ‘‘ຕຕ຺ຣ, ເສນິຍ, ຍ຺ວາຍໍ ສຕ຺ຖາ ທິຏ຺ເຐ ເຈວ ຘມ຺ເມ ອຕ຺ຕານໍ ສຈ຺ຈໂຕ ເຖຕໂຕ ນ ປຎ຺ຎາເປຕິ, ອຠິສມ຺ປຣາເຍ ຈ…ເປ… ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ, ເສນິຍ, ສຕ຺ຖາ ¶ ສມ຺ມາສມ຺ພຸທ຺ໂຘ’’ຕິອາທິນາ ປຸຄ຺ຄລາຠາວທີປກສຸຕ຺ຕສນ຺ທສ຺ສນວສປ຺ປວຕ຺ໂຕ ສຸຕ຺ຕສນ຺ທສ຺ສນານຸໂຍໂຄ ຈາຕິ ເອຕ຺ຕເກນ ກຖາມຄ຺ເຄນ ວິຕ຺ຖາຣໂຕ ປຐມາ ປຸຄ຺ຄລກຖາ ວິຠຕ຺ຕາ. ຕຕ຺ຖ ‘‘ອຕ຺ຖິ ປຸຄ຺ຄໂລ ອຕ຺ຕຫິຕາຍ ປຏິປນ຺ໂນ’’ຕິອາທີສຸ ຍຖາ ຣູປາທໂຍ ຘມ຺ມາ ປຈ຺ຈຕ຺ຕລກ຺ຂຓສາມຎ຺ຎລກ຺ຂຓວເສນ ລພ຺ຠນ຺ຕິ, ນ ເອວໍ ປຸຄ຺ຄໂລ, ຣູປາທີສຸ ປນ ສຕິ ໂລກໂວຫາຣມຕ຺ເຕນ ‘‘ອຕ຺ຖິ ປຸຄ຺ຄໂລ’’ຕິ ວຸຈ຺ຈຕີຕິ. ວຸຕ຺ຕມ຺ປິ ເຈຕໍ ຠຄວຕາ – ‘‘ອິມາ ໂຂ, ຈິຕ຺ຕ…ເປ… ໂລກໂວຫາຣາ ໂລກປຎ຺ຎຕ຺ຕິໂຍ’’ຕິ (ທີ. ນິ. ໑.໔໔໐). ທ຺ວິຘາປິ ພຸທ຺ຘານໍ ກຖາ ສມ຺ມຸຕິກຖາ, ປຣມຕ຺ຖກຖາ ຈ. ຕຕ຺ຖ ‘‘ສຕ຺ໂຕ ປຸຄ຺ຄໂລ ຄາໂມ ປພ຺ພໂຕ’’ຕິອາທິກາ ສມ຺ມຸຕິກຖາ ນາມ, ‘‘ອນິຈ຺ຈໍ ທຸກ຺ຂໍ ອນຕ຺ຕາ ຂນ຺ຘາ ອາຍຕນານີ’’ຕິອາທິກາ ປຣມຕ຺ຖກຖາ ນາມ. ພຸທ຺ຘາ ຫິ ເຍ ເຍ ສຕ຺ຕາ ຍຖາ ຍຖາ ພຸຊ຺ຌິຕ຺ວາ ຈຕຸສຈ຺ຈປຏິເວຘໍ ກາຕຸໍ ສກ຺ໂກນ຺ຕິ, ເຕສໍ ເຕສໍ ຕຖາ ຕຖາ ສມ຺ມຸຕິວເສນ ວາ ປຣມຕ຺ຖວເສນ ວາ ໂວມິສ຺ສກວເສນ ວາ ເທເສຕ຺ວາ ນາມຣູປປຣິຈ຺ເຉທທສ຺ສນວເສເນວ ອມຕໍ ມຄ຺ຄໍ ປກາເສນ຺ຕິ. ອຍຎ຺ຫິ –

ທຸເວ ສຈ຺ຈານິ ອກ຺ຂາສິ, ສມ຺ພຸທ຺ໂຘ ວທຕໍ ວໂຣ;

ສມ຺ມຸຕິໍ ປຣມຕ຺ຖຎ຺ຈ, ຕຕິຍໍ ນຸປລພ຺ຠຕິ.

ສງ຺ເກຕວຈນໍ ສຈ຺ຈໍ, ໂລກສມ຺ມຸຕິກາຣຓໍ;

ປຣມຕ຺ຖວຈນໍ ສຈ຺ຈໍ, ຘມ຺ມານໍ ຕຖລກ຺ຂຓໍ.

ຕສ຺ມາ ວິຎ຺ຎູ ອກຕ຺ວານ, ພ຺ຍຎ຺ຊເນຠິນິເວສນໍ;

ປຣມຕ຺ເຖ ປຕິຏ຺ຐາຍ, ປຸຄ຺ຄລາທິໍ ວິວຊ຺ຊເຍ.

ປຎ຺ຎຕ຺ຕິໍ ອນຕິກ຺ກມ຺ມ, ປຣມຕ຺ໂຖ ປກາສິໂຕ;

ວິນາຍເກນ ໂສ ຍສ຺ມາ, ຕສ຺ມາ ອຎ຺ໂຎປິ ປຓ຺ຑິໂຕ;

ປຣມຕ຺ຖໍ ປກາເສນ຺ໂຕ, ສມຎ຺ຎໍ ນາຕິຘາວເຍຕິ. (ກຖາ. ອຏ຺ຐ. ໒໓໗);

ປຸຄ຺ຄລກຖາໂຕ ¶ ¶ ປຣໍ ‘‘ປຣິຫາຍຕິ ອຣຫາ ອຣຫຕ຺ຕາ’’ຕິອາທິນາ ອເສຂາ, ໂສຕາປນ຺ນວຊ຺ຊິຕເສຂາ ຈ ອຄ຺ຄມຄ຺ຄຜລໂຕ ປຣິຫາຍນ຺ຕີຕິ ປວຕ຺ຕາ ປຣິຫານິກຖາ. ປພ຺ພຊ຺ຊາ ວິຍ ປຏິເວຘສງ຺ຂາໂຕ ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍວາໂສປິ ມນຸສ຺ເສສຸ ເອວ ຠວຕິ, ນຕ຺ຖິ ເທເວສຸ ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍວາໂສຕິ ປວຕ຺ຕາ ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍກຖາ. ທຸກ຺ຂທສ຺ສເນນ ເອກເທສໂຕ ກິເລສາ ປຫີຍນ຺ຕິ, ຕຖາ ສມຸທຍທສ຺ສນາທີຫີຕິ ເອວໍ ນານາຠິສມຍວເສນ ໂອຘິໂສ ກິເລສາ ປຫີຍນ຺ຕີຕິ ປວຕ຺ຕາ ໂອຘິໂສກຖາ. ຌານລາຠີ ປຸຖຸຊ຺ຊໂນ ກາມຣາຄພ຺ຍາປາເທ ສມຸຈ຺ເຉທວເສນ ຊຫຕິ, ໂສ ຈຕຸສຈ຺ຈາຠິສມຍາ ປຐມເມວ ອນາຄາມີ ໂຫຕີຕິ ປວຕ຺ຕາ ຊຫຕິກຖາ. ອຕີຕາທິເຠທໍ ສພ຺ພໍ ຂນ຺ຘາທິກໍ ກາລຕ຺ຕເຍປິ ຂນ຺ຘາທິສຠາເວນ ອຕ຺ຖີຕິ ປວຕ຺ຕາ ສພ຺ພມຕ຺ຖີຕິກຖາ. ອຕີຕໍ, ອນາຄຕຎ຺ຈ ຂນ຺ຘາທິກໍ ອຕ຺ຖີຕິ ປວຕ຺ຕາ ອຕີຕກ຺ຂນ຺ຘາທິກຖາ. ອຕີເຕສຸ ວິປາກຘມ຺ມຘມ຺ເມສຸ ເອກຈ຺ຈໍ ອວິປກ຺ກວິປາກເມວ ອຕ຺ຖິ, ນ ອິຕຣນ຺ຕິ ປວຕ຺ຕາ ເອກຈ຺ຈມຕ຺ຖີຕິກຖາ. ສພ຺ເພ ຘມ຺ມາ ສຕິປຏ຺ຐານາຕິ ປວຕ຺ຕາ ສຕິປຏ຺ຐານກຖາ. ອຕີຕານາຄຕາທິວເສນ ນຕ຺ຖິ, ສກຠາເວນ ວາ ອຕ຺ຖິ, ປຣຠາເວນ ນຕ຺ຖີຕິ ປວຕ຺ຕາ ເຫວຕ຺ຖິກຖາ. ຕຕ຺ຖ ເຫວຕ຺ຖີຕິ ເອວໍ ອິມິນາ ປກາເຣນ ອຕ຺ຖີຕິ ອຕ຺ໂຖ.

ອຘິມານິການໍ, ກຸຫການໍ ວາ ອຣຫຕ຺ຕປຏິຎ຺ຎານໍ ສຸກ຺ກວິສ຺ສຏ຺ຐິໍ ທິສ຺ວາ ມາຣກາຍິກາ ເທວຕາ ອຸປສໍຫຣນ຺ຕີຕິ ປວຕ຺ຕາ ປຣູປຫາຣກຖາ. ອຣຫໂຕ ປເຣສໍ ນາມໂຄຕ຺ຕາທີສຸ ອຕ຺ຖິ ອຎ຺ຎາຓໍ, ອຕ຺ຖິ ກງ຺ຂາ, ປເຣຫິ ຎາປນີຍໂຕ ອຕ຺ຖິ ປຣວິຕຣຓາຕິ ຕິສ຺ໂສ ກຖາ. ໂສຕາປຕ຺ຕິມຄ຺ຄກ຺ຂເຓ ທຸກ຺ຂນ຺ຕິ ວາຈາ ຠິຊ຺ຊຕີຕິ ປວຕ຺ຕາ ວຈີເຠທກຖາ. ທຸກ຺ຂນ຺ຕິ ວາຈໍ ຠາສນ຺ໂຕ ທຸກ຺ເຂ ຎາຓໍ ອາຫຣຕິ, ຕຎ຺ຈ ໂລກຸຕ຺ຕຣນ຺ຕິ ປວຕ຺ຕາ ທຸກ຺ຂາຫາຣກຖາ. ສມາປຕ຺ຕິຍໍ, ຠວງ຺ເຄ ຈ ຈິຕ຺ຕໍ ຈິຣໍ ຕິຏ຺ຐຕີຕິ ¶ ປວຕ຺ຕາ ຈິຕ຺ຕຏ຺ຐິຕິກຖາ. ສພ຺ເພ ສງ຺ຂາຣາ ນິປ຺ປຣິຍາເຍນ ອາທິຕ຺ຕາ ກຸກ຺ກຸຬນິຣຍສທິສາຕິ ປວຕ຺ຕາ ກຸກ຺ກຸຬກຖາ. ປຈ຺ເຈກໍ ຈຕຸສຈ຺ຈທສ຺ສນວເສນ ເອເກກສ຺ສ ມຄ຺ຄສ຺ສ ຈຕຸກ຺ຂຕ຺ຕຸໍ ອຸປ຺ປຕ຺ຕິວເສນ ໂສຬສຫິ ໂກຏ຺ຐາເສຫິ ອຣຫຕ຺ຕປ຺ປຕ຺ຕີຕິ ປວຕ຺ຕາ ອນຸປຸພ຺ພາຠິສມຍກຖາ. ພຸທ຺ຘານໍ ໂວຫາຣວຈນໍ ໂລກຸຕ຺ຕຣນ຺ຕິ ປວຕ຺ຕາ ໂວຫາຣກຖາ. ສຸທ຺ຘສຕ຺ຕານໍ ອປ຺ປຏິສງ຺ຂາຍ ມຄ຺ເຄນ ວິນາ ກິເລສນິໂຣຘສງ຺ຂາໂຕ ອປ຺ປຏິສງ຺ຂານິໂຣໂຘ, ປຏິສງ຺ຂາຍ ເຕນ ມຄ຺ເຄນ ກິເລສນິໂຣໂຘຕິ ທ຺ເວ ນິໂຣຘາຕິ ປວຕ຺ຕາ ນິໂຣຘກຖາ.

ຕຖາຄຕພລໍ ສາວກສາຘາຣຓນ຺ຕິ ປວຕ຺ຕາ ພລກຖາ. ອາສວກ຺ຂຍຎາຓວິຣຫິຕໍ ນວພລໍ ໂລກຸຕ຺ຕຣນ຺ຕິ ¶ ປວຕ຺ຕາ ອຣິຍນ຺ຕິກຖາ. ສຣາຄໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນິພ຺ພານໍ ອາຣພ຺ຠ ຣາຄໂຕ ວິມຸຈ຺ຈຕີຕິ ປວຕ຺ຕາ ວິມຸຕ຺ຕິກຖາ. ຌາເນນ ວິກ຺ຂມ຺ຠນວິມຸຕ຺ຕິຍາ ປຐມໍ ວິມຸຕ຺ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ມຄ຺ຄກ຺ຂເຓ ສມຸຈ຺ເຉທວິມຸຕ຺ຕິຍາ ວິມຸຈ຺ຈມານໍ ນາມ ໂຫຕີຕິ ປວຕ຺ຕາ ວິມຸຈ຺ຈມານກຖາ. ອຏ຺ຐມກສງ຺ຂາຕສ຺ສ ໂສຕາປຕ຺ຕິມຄ຺ຄຏ຺ຐສ຺ສ ອນຸໂລມໂຄຕ຺ຣຠຸກ຺ຂເຓ ທິຏ຺ຐິວິຈິກິຈ຺ຉາ ປຫີຍນ຺ຕິ ນາມ, ມຄ຺ຄກ຺ຂເຓ ປຫີນາ ນາມາຕິ ປວຕ຺ຕາ ອຏ຺ຐມກກຖາ. ອຏ຺ຐມກສ຺ສ ມຄ຺ຄກ຺ຂເຓ ສທ຺ຘິນ຺ທ຺ຣິຍາທີນິ ປຏິລຠນ຺ຕິ, ນ ປຏິລທ຺ຘານີຕິ ປວຕ຺ຕາ ອຏ຺ຐມກສ຺ສ ອິນ຺ທ຺ຣິຍກຖາ. ຈຕຸຕ຺ຖຊ຺ຌານຘມ຺ມຸປຕ຺ຖທ຺ຘໍ ມໍສຈກ຺ຂຸເມວ ທິພ຺ພຈກ຺ຂຸ ນາມາຕິ ປວຕ຺ຕາ ທິພ຺ພຈກ຺ຂຸກຖາ. ຕຖາ ມໍສໂສເຕ ທິພ຺ພໂສຕກຖາ. ຍຖາກມ຺ມູປຄຕຎາຓເມວ ທິພ຺ພຈກ຺ຂູຕິ ປວຕ຺ຕາ ຍຖາກມ຺ມູປຄຕຎາຓກຖາ. ເທວພ຺ຣຫ຺ມານໍ ປາຓາຕິປາຕາທິອສໍວຣາຠາວມຕ຺ເຕນ ສມ຺ປຕ຺ຕວິຣຕິຍາ ອຠາເວປິ ສໍວໂຣ ອຕ຺ຖີຕິ ປວຕ຺ຕາ ສໍວຣກຖາ. ອສຎ຺ຎີນມ຺ປິ ຈຸຕິປຏິສນ຺ຘິກ຺ຂເຓ ສຎ຺ຎາ ອຕ຺ຖີຕິ ປວຕ຺ຕາ ອສຎ຺ຎກຖາ. ເນວສຎ຺ຎານາສຎ຺ຎາຍຕນຠູມິຍໍ ສຎ຺ຎາ ນປ຺ປວຕ຺ຕຕີຕິ ປວຕ຺ຕາ ເນວສຎ຺ຎານາສຎ຺ຎາຍຕນກຖາ.

ອຣຫາ ¶ ຄິຫີ ອສ຺ສາຕິ ປວຕ຺ຕາ ຄິຫິສ຺ສ ອຣຫາຕິກຖາ. ອນາຄາມິໂນ ສຸທ຺ຘາວາເສສຸ ປຏິສນ຺ຘິຈິຕ຺ເຕນ ອຸປປຕ຺ຕິກ຺ຂເຓ ອຣຫນ຺ໂຕ ໂຫນ຺ຕີຕິ ປວຕ຺ຕາ ອຸປປຕ຺ຕິກຖາ. ອຣຫໂຕ ໂລກິຍຘມ຺ມາປິ ອນາສວາຕິ ປວຕ຺ຕາ ອນາສວກຖາ. ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນກ຺ຂເຓ ສມງ຺ຄິຠາວສມນ຺ນາຄໂມ ຈ ຣູປາວຈຣາທິຠູມນ຺ຕຣປຏິລາຠສມນ຺ນາຄໂມ ຈາຕິ ທ຺ເວ ສມນ຺ນາຄມາ, ເຍສໍ ປນ ອິເມ ທ຺ເວ ສມນ຺ນາຄເມ ຐເປຕ຺ວາ ອຎ຺ໂຎປິ ເຫຕ຺ຖ ອຸປປຕ຺ຕິຘມ຺ມວເສນ ເອໂກ ສມນ຺ນາຄໂມ ນາມ ອຕ຺ຖິ, ເຕນ ອຣຫາ ຈຕູຫິ ຜເລຫິ ສມນ຺ນາຄໂຕຕິ ປວຕ຺ຕາ ສມນ຺ນາຄຕກຖາ. ອິມິນາວ ນເຍນ ອຣຫາ ຉຫິ ອຸເປກ຺ຂາຫິ ສມນ຺ນາຄໂຕຕິ ປວຕ຺ຕາ ອຸເປກ຺ຂາສມນ຺ນາຄຕກຖາ. ມຄ຺ຄຎາຓສພ຺ພຎ຺ຎຸຕຎ຺ຎາຓສງ຺ຂາຕໂພຘິຍາ ສທາ ສນ຺ນິຫິຕຠາເວນ ພຸທ຺ໂຘຕິ ປວຕ຺ຕາ ໂພຘິຍາ ພຸທ຺ໂຘຕິກຖາ. ມຫາປຸຣິສລກ຺ຂຓຍຸຕ຺ຕາວ ໂພຘິສຕ຺ຕາຕິ ປວຕ຺ຕາ ລກ຺ຂຓກຖາ. ໂພຘິສຕ຺ຕານມ຺ປິ ມຄ຺ຄນິຍາໂມ ອຕ຺ຖີຕິ ປວຕ຺ຕາ ນິຍາໂມກ຺ກນ຺ຕິກຖາ. ຈຕຸຕ຺ຖມຄ຺ຄຏ຺ໂຐ ຕີຫິ ຜເລຫິ ສມນ຺ນາຄໂຕຕິອາທິນາ ປວຕ຺ຕາ ອປຣາປິ ສມນ຺ນາຄຕກຖາ. ປຐມມຄ຺ຄາທີຫິ ປຫີເນຫິ ສທ຺ຘິໍ ນິປ຺ປຣິຍາຍໂຕ ອຣຫຕ຺ຕໍ ສພ຺ພສໍໂຍຊນປ຺ປຫານນ຺ຕິ ປວຕ຺ຕາ ສພ຺ພສໍໂຍຊນປຫານກຖາ.

ນິປ຺ປຣິຍາຍໂຕ ຜລໍ ວິມຸຕ຺ຕິ ນາມ, ວິປສ຺ສນາມຄ຺ຄປຈ຺ຈເວກ຺ຂຓຎາຓານິ ປນ ປຣິຍາຍໂຕ. ເອວໍ ປນ ອຄ຺ຄເຫຕ຺ວາ ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ກິເລສວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕໍ ຎາຓໍ ວິມຸຕ຺ຕີຕິ ປວຕ຺ຕາ ວິມຸຕ຺ຕິກຖາ. ພຸທ຺ຘາທິອເສຂາຣມ຺ມຓໍ ອເສຂຎາຓນ຺ຕິ ປວຕ຺ຕາ ອເສຂຎາຓກຖາ. ປຖວີກສິຓາທິສມາປຕ຺ຕິໂຍ ¶ ປຣມຕ຺ຖໂຕ ອວິຊ຺ຊມາເນ ປຎ຺ຎຕ຺ຕາຣມ຺ມເຓ ປວຕ຺ຕຕ຺ຕາ ວິປຣີຕຎາຓນ຺ຕິ ປວຕ຺ຕາ ວິປຣີຕກຖາ. ຕຕ຺ຖ ອນິຈ຺ເຈ ນິຈ຺ຈນ຺ຕິອາທິນາ ຈຕຸພ຺ພິໂຘ ວິປລ຺ລາໂສ ເວທິຕພ຺ໂພ. ສພ຺ເພສໍ ປຸຖຸຊ຺ຊນານໍ ນິຍາມຄມນາຍ ຎາຓໍ ອຕ຺ຖີຕິ ປວຕ຺ຕາ ນິຍາມກຖາ. ສພ຺ພໍ ຎາຓໍ ປຏິສມ຺ຠິທາຕິ ¶ ປວຕ຺ຕາ ປຏິສມ຺ຠິທາກຖາ. ສມ຺ມຸຕິວິສຍມ຺ປິ ຎາຓໍ ຠູຕາຣມ຺ມຓເມວາຕິ ປວຕ຺ຕາ ສມ຺ມຸຕິຎາຓກຖາ. ເຈໂຕປຣິຍຎາຓໍ ຈິຕ຺ຕາຣມ຺ມຓເມວ, ນ ຕໍສມ຺ປຍຸຕ຺ຕຣາຄາທິເຈຕສິກາຣມ຺ມຓນ຺ຕິ ປວຕ຺ຕາ ຈິຕ຺ຕາຣມ຺ມຓກຖາ. ສພ຺ພສ຺ມິໍ ອນາຄຕຘມ຺ເມ ສພ຺ເພສໍ ຎາຓໍ ອຕ຺ຖີຕິ ປວຕ຺ຕາ ອນາຄຕຎາຓກຖາ. ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ເນ ອຕ຺ຕໂນ ຎາເຓປິ ຎາຓໍ ປວຕ຺ຕຕີຕິ ປວຕ຺ຕາ ປຏຸປ຺ປນ຺ນຎາຓກຖາ. ພຸທ຺ຘາ ວິຍ ສາວກາປິ ເຕນ ເຕນ ເວເນຍ຺ຍຊເນນ ປຕ຺ຕພ຺ພຜລໍ ຎຕ຺ວາວ ຕທຕ຺ຖາຍ ຘມ຺ມໍ ເທເສນ຺ຕີຕິ ປວຕ຺ຕາ ຜລຎາຓກຖາ.

ສມ຺ມຕ຺ຕນິຍາໂມ ນິຍມໂຕ ນິຈ຺ຈຏ຺ເຐນ ອສງ຺ຂໂຕຕິ ປວຕ຺ຕາ ນິຍາມກຖາ. ‘‘ຘມ຺ມຏ຺ຐິຕຕາ ຘມ຺ມນິຍາມຕາ’’ຕິອາທິວຈນໂຕ ປຏິຈ຺ຈສມຸປ຺ປາໂທ ອສງ຺ຂໂຕຕິ ປວຕ຺ຕາ ປຏິຈ຺ຈສມຸປ຺ປາທກຖາ. ‘‘ສຈ຺ຈານິ ຕຖານິ ອວິຕຖານີ’’ຕິອາທິວຈນໂຕ ຈຕຸສຈ຺ຈານິ ອສງ຺ຂຕານີຕິ ປວຕ຺ຕາ ສຈ຺ຈກຖາ. ‘‘ຈຕ຺ຕາໂຣ ອາຣຸປ຺ປາ ອາເນຎ຺ຊາ’’ຕິ ວຈນໂຕ ອສງ຺ຂຕາຕິ ປວຕ຺ຕາ ອາຣຸປ຺ປກຖາ. ນິໂຣຘສມາປຕ຺ຕິ ອສງ຺ຂຕາຕິ ປວຕ຺ຕາ ນິໂຣຘສມາປຕ຺ຕິກຖາ. ອສງ຺ຂໂຕ ອາກາໂສຕິ ອາກາສກຖາ. ອາກາໂສ ສນິທສ຺ສໂນຕິກຖາ. ປຖວີຘາຕຸ ສນິທສ຺ສນາຕິອາທິໍ ກຕ຺ວາ ກາຍກມ຺ມໍ ສນິທສ຺ສນນ຺ຕິ ປຣິໂຍສານກຖາ.

ນຕ຺ຖິ ເກຈິ ຘມ຺ມາ ເກຫິຈິ ຘມ຺ເມຫິ ສງ຺ຄຫິຕາ, ເຕນ ເອກວິເຘນ ຣູປສງ຺ຄໂຫຕິອາທິ ນິຣຕ຺ຖກນ຺ຕິ ປວຕ຺ຕາ ສງ຺ຄຫິຕກຖາ. ເວທນາທໂຍ ອຣູປຘມ຺ມາ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎໍ ນ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາຕິ ປວຕ຺ຕາ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕກຖາ. ເຈຕສິກໍ ນຕ຺ຖີຕິ ປວຕ຺ຕາ ເຈຕສິກກຖາ. ເຈຕນາຘມ຺ໂມວ ທານໍ, ນ ເທຍ຺ຍຘມ຺ໂມຕິ ປວຕ຺ຕາ ທານກຖາ. ປຏິຄ຺ຄາຫການໍ ປຣິໂຠຄມຍໍ ປຸຎ຺ຎໍ ອຕ຺ຖີຕິ ປວຕ຺ຕາ ປຣິໂຠຄກຖາ. ເປຕາ ອິໂຕ ທິນ຺ນຈີວຣາທີເຫວ ຍາເປນ຺ຕີຕິ ປວຕ຺ຕາ ອິໂຕທິນ຺ນກຖາ. ປຖວີກມ຺ມວິປາໂກຕິກຖາ ¶ . ຊຣາມຣຓໍ ວິປາໂກຕິກຖາ. ກິເລສປ຺ປຫານມຕ຺ຕເມວ ສາມຎ຺ຎຜລໍ, ນ ຈິຕ຺ຕເຈຕສິກາ ຘມ຺ມາຕິ ປວຕ຺ຕາ ອຣິຍຘມ຺ມວິປາກກຖາ. ອຎ຺ຎມຎ຺ຎາທິປຈ຺ຈຍຕາຍ ວິປາໂກ ວິປາກຘມ຺ມຘມ຺ໂມຕິກຖາ.

ອສຸຣກາເຍນ ສທ຺ຘິໍ ຉ ຄຕິໂຍຕິ ປວຕ຺ຕາ ຄຕິກຖາ. ມຕສຕ຺ໂຕ ມາຕຸອຸຕຸສມຍຎ຺ຈ ມາຕາປິຕຸສໍໂຍຄຎ຺ຈ ໂອໂລກຍມາໂນ ສຕ຺ຕາຫໍ, ອຕິເຣກສຕ຺ຕາຫໍ ວາ ຍສ຺ມິໍ ຠເວ ຕິຏ຺ຐຕິ, ໂສ ອນ຺ຕຣາຠໂວ ¶ ນາມ ອຕ຺ຖີຕິ ປວຕ຺ຕາ ອນ຺ຕຣາຠວກຖາ. ຣູປາທິປຎ຺ຈກາມຄຸຓາວ ກາມຘາຕຸ ນາມ, ນ ຕຸ ວຕ຺ຖຸກາມກິເລສກາມາຕິ ປວຕ຺ຕາ ກາມຄຸຓກຖາ. ປຎ຺ເຈວາຍຕນານິ ກາມາຕິກຖາ. ຣູປຘມ຺ມາວ ຣູປຘາຕູຕິກຖາ. ອຣູປຘມ຺ມາວ ອຣູປຘາຕູຕິກຖາ. ຣູປຘາຕຸຍາ ສຕ຺ຕາ ຆານາທີຫິ ສທ຺ຘິໍ ສຬາຍຕນິກາຕິ ປວຕ຺ຕາ ຣູປຘາຕຸຍາອາຍຕນກຖາ. ອາຣຸປ຺ເປປິ ອຕ຺ຖິ ສຸຂຸມຣູປນ຺ຕິກຖາ. ກາຍວຈີວິຎ຺ຎຕ຺ຕິວເສນ ຣູປໍ ກມ຺ມນ຺ຕິກຖາ. ຈິຕ຺ຕວິປ຺ປຍຸຕ຺ໂຕ ອຣູປຘມ຺ໂມວ ຊີວິຕິນ຺ທ຺ຣິຍໍ, ຣູປຊີວິຕິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ນຕ຺ຖີຕິ ປວຕ຺ຕາ ຊີວິຕິນ຺ທ຺ຣິຍກຖາ. ອຣິຍຸປວາທກມ຺ເມນ ອຣຫຕ຺ຕາ ປຣິຫາຍຕີຕິ ປວຕ຺ຕາ ກມ຺ມເຫຕຸກຖາ.

ອນິຈ຺ຈາທິວເສນ ສງ຺ຂາເຣ ອາທີນວໂຕ ອປສ຺ສິຕ຺ວາ ນິພ຺ພານໍ ອານິສໍສໂຕ ປສ຺ສນ຺ຕສ຺ສ ສໍໂຍຊນປ຺ປຫານໍ ໂຫຕີຕິ ປວຕ຺ຕາ ອານິສໍສທສ຺ສາວິກຖາ. ນິພ຺ພານາຣມ຺ມຓມ຺ປິ ສໍໂຍຊນໍ ອຕ຺ຖີຕິ ປວຕ຺ຕາ ອມຕາຣມ຺ມຓກຖາ. ຣູປໍ ສາຣມ຺ມຓນ຺ຕິກຖາ. ອນຸສຍາ ອນາຣມ຺ມຓາຕິກຖາ. ຎາຓໍ ອນາຣມ຺ມຓນ຺ຕິກຖາ. ອຕີຕາຣມ຺ມຓຎ຺ຈ ອນາຄຕາຣມ຺ມຓຎ຺ຈ ຈິຕ຺ຕໍ ອນາຣມ຺ມຓນ຺ຕິກຖາທ຺ວຍໍ. ສພ຺ພໍ ຈິຕ຺ຕໍ ວິຕກ຺ການຸປຕິຕນ຺ຕິກຖາ. ວິຕກ຺ກວິປ຺ຜາໂຣວ ສທ຺ໂທ, ໂສ ຈ ນ ໂສຕວິຎ຺ເຎຍ຺ໂຍຕິ ປວຕ຺ຕາ ວິຕກ຺ກວິປ຺ຜາຣສທ຺ທກຖາ. ວິນາປິ ຈິຕ຺ເຕນ ວາຈາ ປວຕ຺ຕຕີຕິ ປວຕ຺ຕາ ນຍຖາຈິຕ຺ຕສ຺ສວາຈາຕິກຖາ. ວິນາປິ ¶ ຈິຕ຺ເຕນ ກາຍກມ຺ມໍ ປວຕ຺ຕຕີຕິ ປວຕ຺ຕາ ນຍຖາຈິຕ຺ຕສ຺ສກາຍກມ຺ມນ຺ຕິກຖາ. ອຕີເຕຫິປິ ຌາເນຫິ, ອນາຄເຕຫິປິ ໂຍຄິໂນ ສມນ຺ນາຄຕາຕິ ປວຕ຺ຕາ ອຕີຕານາຄຕສມນ຺ນາຄຕກຖາ.

ຠວງ຺ຄຈິຕ຺ເຕ ອນິຣຸທ຺ເຘ ເອວ ກຸສລາກຸສລຈິຕ຺ຕານິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ, ຕທຠາເວ ຈ ສນ຺ຕຕິນິໂຣໂຘ ສິຍາຕິ ປວຕ຺ຕາ ນິໂຣຘກຖາ. ສຫ ວາຈາຫິ ວິຎ຺ຎຕ຺ຕິຣູປໍ ມຄ຺ໂຄຕິກຖາ. ປຎ຺ຈວິຎ຺ຎາຓສມງ຺ຄິສ຺ສາປິ ມຄ຺ຄຠາວນາ ອຕ຺ຖີຕິ ປວຕ຺ຕາ ປຎ຺ຈວິຎ຺ຎາຓສມງ຺ຄິສ຺ສມຄ຺ຄກຖາ. ປຎ຺ຈວິຎ຺ຎາຓາ ກຸສລາປິ ອກຸສລາປີຕິກຖາ. ປຎ຺ຈວິຎ຺ຎາຓາ ສາໂຠຄາຕິກຖາ. ມຄ຺ຄກ຺ຂເຓ ໂລກິເຍນ, ໂລກຸຕ຺ຕເຣນ ຈາຕິ ທ຺ວີຫິ ສີເລຫິ ຍຸຕ຺ຕາຕິກຖາ. ສີລໍ ອເຈຕສິກນ຺ຕິກຖາ. ສີລໍ ນ ຈິຕ຺ຕານຸປຣິວຕ຺ຕີຕິກຖາ. ສມາທານເຫຕຸຈິຕ຺ຕວິປ຺ປຍຸຕ຺ໂຕ ປຸຎ຺ໂຎປຈໂຍ ໂຫຕີຕິ ປວຕ຺ຕາ ສມາທານເຫຕຸກກຖາ. ວິຎ຺ຎຕ຺ຕິ ສີລນ຺ຕິກຖາ. ປາຓາຕິປາຕາທໂຍ ວິນາປິ ວິຎ຺ຎຕ຺ຕິໍ ໂຫນ຺ຕີຕິ ປວຕ຺ຕາ ອວິຎ຺ຎຕ຺ຕິທຸສ຺ສີລ຺ຍກຖາ.

ອນຸສຍາ ອພ຺ຍາກຕາ, ອເຫຕຸກາ, ຈິຕ຺ຕວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕາຕິ ຕິສ຺ໂສປິ ອນຸສຍກຖາ. ອເສຂສ຺ສ ຎາຓວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕປ຺ປວຕ຺ຕິຍາ ໂສ ຎາຓີຕິ ນວຕ຺ຕພ຺ໂພຕິ ປວຕ຺ຕາ ຎາຓກຖາ. ຎາຓໍ ຈິຕ຺ຕວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕນ຺ຕິກຖາ ¶ . ມຄ຺ຄກ຺ຂເຓ ອິທໍ ທຸກ຺ຂນ຺ຕິ ຎາຓໍ ປວຕ຺ຕນ຺ຕິ ປວຕ຺ຕາ ອິທໍ ທຸກ຺ຂນ຺ຕິກຖາ. ພຸທ຺ຘາ ອິທ຺ຘິພເລນ ອາຍຸກປ຺ປໍ ວິນາປິ ມຫາກປ຺ປໍ ຕິຏ຺ຐນ຺ຕີຕິ ປວຕ຺ຕາ ອິທ຺ຘິພລກຖາ. ຈິຕ຺ຕສນ຺ຕຕິ ສມາຘິ, ນ ເອກຈິຕ຺ຕກ຺ຂຓິໂກຕິ ປວຕ຺ຕາ ສມາຘິກຖາ. ອວິຊ຺ຊາທິປຏິຈ຺ຈສມຸປ຺ປາທງ຺ເຄຫິ ອຎ຺ຎາ ຘມ຺ມຏ຺ຐິຕຕາຕິ ປວຕ຺ຕາ ຘມ຺ມຏ຺ຐິຕຕາກຖາ. ຣູປາທີຫິ ອຎ຺ຎາ ອນິຈ຺ຈຕາຕິ ປວຕ຺ຕາ ອນິຈ຺ຈຕາກຖາ.

ວິຎ຺ຎຕ຺ຕິໂຍ ວິນາປິ ອິນ຺ທ຺ຣິຍສໍວໂຣ ກາຍວຈີກມ຺ມນ຺ຕິ ປວຕ຺ຕາ ກຖາ. ສພ຺ພໍ ກມ຺ມໍ ວິປາກຊນກນ຺ຕິ ປວຕ຺ຕາ ກມ຺ມກຖາ. ສທ຺ໂທ ວິປາໂກຕິ ປວຕ຺ຕາ ກຖາ. ສຬາຍຕນໍ ວິປາໂກຕິ ປວຕ຺ຕາ ¶ ກຖາ. ມຄ຺ຄໍ ວິນາປິ ສຕ຺ຕກ຺ຂຕ຺ຕຸປຣໂມຕິກຖາ. ຕຖາ ໂກລໍໂກລເອກພີຊິກຖາສຸປິ. ທິຏ຺ຐິສມ຺ປນ຺ໂນ ຊີວິຕາ ໂວໂຣເປຕີຕິກຖາ. ທິຏ຺ຐິສມ຺ປນ຺ນສ຺ສ ອປາຍທຸຄ຺ຄຕິຍາ ສທ຺ຘິໍ ຣູປາທິຕຓ຺ຫາສງ຺ຂາຕທຸຄ຺ຄຕິປຫີນາຕິ ປວຕ຺ຕາ ທຸຄ຺ຄຕິກຖາ. ສຕ຺ຕມຠວິກສ຺ສ ຕຓ຺ຫາສມ຺ຠວໂຕ ທຸຄ຺ຄຕິ ອປ຺ປຫີນາຕິ ປວຕ຺ຕາ ສຕ຺ຕມຠວິກກຖາ.

ສງ຺ຆເຠທາທິກປ຺ປຏ຺ຐໍ ກມ຺ມໍ ກຕ຺ວາ ເຕນ ມຫາກປ຺ປໍ ອສີຕິຠາຄໍ ກຕ຺ວາ ຕໂຕ ເອກຠາຄມຕ຺ຕໍ ກາລໍ ອາຍຸກປ຺ປໍ ນິຣເຍ ປຈ຺ຈນ຺ຕີຕິ ອຄ຺ຄເຫຕ຺ວາ ສກລໍ ມຫາກປ຺ປໍ ປຈ຺ຈນ຺ຕິ, ວິນສ຺ສມາເນປິ ກປ຺ເປ ຈກ຺ກວາຬນ຺ຕເຣສຸ ປຈ຺ຈນ຺ຕີຕິ ປວຕ຺ຕາ ກປ຺ປຏ຺ຐກຖາ. ສງ຺ຆເຠທໂກ ອປ຺ປນາກຸສລານິ ວິຍ ກາມາວຈຣກຸສລມ຺ປິ ນ ປຏິລຠຕີຕິ ປວຕ຺ຕາ ກຸສລປຏິລາຠກຖາ. ອງ຺ຄສມ຺ປນ຺ນາຍ ອາຓຕ຺ຕິຍາ ອຠາເວປິ ມາຕຸຆາຕາທິອານນ຺ຕຣິຍກມ຺ມປໂຍຊໂກ ມິຈ຺ຉຕ຺ຕນິຍໂຕ ເອວາຕິ ປວຕ຺ຕາ ອນນ຺ຕຣາປຍຸຕ຺ຕກຖາ. ອນິຍຕຘມ຺ເມສຸປິ ເກຈິ ກຸສລສມ຺ປຍຸຕ຺ຕານິຍຕາ ອຕ຺ຖີຕິ ປວຕ຺ຕາ ນິຍຕສ຺ສ ນິຍາມກຖາ. ນີວຣເຓຫິ ນິວຸເຕນ ປຏິຈ຺ຉນ຺ເນເນວ ຈິຕ຺ເຕນ ນີວຣຓໍ ປຊຫນ຺ຕີຕິ ປວຕ຺ຕາ ນິວຸຕກຖາ. ສມ຺ມຸຂີຠູຕໍ ສໍໂຍຊນເມວ ຊຫຕີຕິ ປວຕ຺ຕາ ສມ຺ມຸຂີຠູຕກຖາ. ສມາປນ຺ໂນ ຈ ຌານາຣມ຺ມຓນິກນ຺ຕິຍາ ຌານໍ ອສ຺ສາເທຕີຕິ ປວຕ຺ຕາ ສມາປນ຺ໂນ ອສ຺ສາເທຕີຕິກຖາ. ທຸກ຺ຂເວທນາຍປິ ຣາຄສ຺ສາທເວທນາ ໂຫຕີຕິ ປວຕ຺ຕາ ອສ຺ສາຕຣາຄກຖາ. ຘມ຺ມຕຓ຺ຫາ ອພ຺ຍາກຕາຕິກຖາ. ຘມ຺ມຕຓ຺ຫາ ນ ທຸກ຺ຂສມຸທໂຍຕິກຖາ.

ກຸສລໍ ວາ ອກຸສລສ຺ສ, ອກຸສລໍ ວາ ກຸສລສ຺ສ ອນນ຺ຕຣາ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕີຕິ ປວຕ຺ຕາ ກຸສລາກຸສລປຏິສນ຺ທຫນກຖາ. ຄພ຺ຠເສຍ຺ຍການມ຺ປິ ພີຊມຕ຺ຕໍ ສຬາຍຕນໍ ປຏິສນ຺ຘິກ຺ຂເຓ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕີຕິ ປວຕ຺ຕາ ສຬາຍຕນຸປ຺ປຕ຺ຕິກຖາ. ປຎ຺ຈວິຎ຺ຎາຓານິ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎສ຺ສ ອນນ຺ຕຣາ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕີຕິ ¶ ປວຕ຺ຕາ ອນນ຺ຕຣປຈ຺ຈຍກຖາ. ສມ຺ມາວາຈາກມ຺ມນ຺ຕວິຎ຺ຎຕ຺ຕິໂຍ ອຣິຍຣູປນ຺ຕິກຖາ. ກາມຣາຄາທິໂຕ ¶ ອຎ຺ໂຎ ອນຸສໂຍຕິກຖາ. ກິເລສປຣິຍຸຏ຺ຐານໍ ຈິຕ຺ຕວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕນ຺ຕິກຖາ. ຍຖາ ກາມຣາໂຄ ກາມຘາຕຸຍໍ ປຣິຍາປນ຺ໂນ, ເອວໍ ຣູປຣາຄອຣູປຣາຄາ ຣູປາຣູປຠູມິຍໍ ປຣິຍາປນ຺ນາຕິ ປວຕ຺ຕາ ປຣິຍາປນ຺ນກຖາ. ທ຺ວຍໍ ທິຏ຺ຐິຄຕໍ ອພ຺ຍາກຕນ຺ຕິກຖາ. ທິຏ຺ຐິຄຕໍ ອປຣິຍາປນ຺ນນ຺ຕິກຖາ. ໂຍ ເຍສໍ ເຫຕຸປຈ຺ຈໂຍ, ໂສ ປຸນ ເຕສໍ ສຫຊາຕາທິປຈ຺ຈໂຍ ນ ໂຫຕິ, ເອກຘາວ ເອກສ຺ສ ປຈ຺ຈໂຍ ໂຫຕີຕິ ປວຕ຺ຕາ ປຈ຺ຈຍຕາກຖາ. ອວິຊ຺ຊາວ ສງ຺ຂາຣານໍ ປຈ຺ຈໂຍ, ນ ປນ ສງ຺ຂາຣາ ອວິຊ຺ຊາຍາຕິ ປວຕ຺ຕາ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎປຈ຺ຈຍກຖາ. ກາລທ຺ຘານາ ອິເມ ປຣິນິປ຺ຜນ຺ເນນ ປຎ຺ຎຕ຺ຕິມຕ຺ຕາຕິ ປວຕ຺ຕາ ອທ຺ຘາກຖາ. ເອວໍ ຂຓລຍມຸຫຸຕ຺ຕກຖາ. ອຎ຺ຎສ຺ສ ອາສວສ຺ສ ອຠາວາ ອາສວາ ອນາສວາຕິ ປວຕ຺ຕາ ອາສວກຖາ. ໂລກຸຕ຺ຕຣານໍ ຘມ຺ມານໍ ຊຣາມຣຓໍ ໂລກຸຕ຺ຕຣນ຺ຕິ ປວຕ຺ຕາ ຊຣາມຣຓກຖາ. ນິໂຣຘສມາປຕ຺ຕິ ໂລກຸຕ຺ຕຣາຕິ ປວຕ຺ຕາ ສຎ຺ຎາເວທຍິຕກຖາ. ສາ ໂລກິຍາຕິ ປວຕ຺ຕາ ທຸຕິຍສຎ຺ຎາເວທຍິຕກຖາ. ນິໂຣຘສມາປນ຺ໂນປິ ກາລໍ ກເຣຍ຺ຍາຕິ ປວຕ຺ຕາ ຕຕິຍສຎ຺ຎາເວທຍິຕກຖາ. ນິໂຣຘສມາປຕ຺ຕິ ອສຎ຺ຎສຕ຺ຕຸປິກາຕິກຖາ. ກມ຺ມໂຕ ອຎ຺ໂຎ ຈິຕ຺ຕວິປ຺ປຍຸຕ຺ໂຕ ກມ຺ມູປຈໂຍຕິກຖາ.

ພລປ຺ປຕ຺ຕາ ພຸທ຺ຘາທໂຍ ອິທ຺ຘິພເລນ ສຕ຺ຕານໍ ຈິຕ຺ຕໍ ຣາຄາທິອນຸປ຺ປຕ຺ຕິຍາ ນິຄ຺ຄຓ຺ຫນ຺ຕີຕິ ປວຕ຺ຕາ ນິຄ຺ຄຫກຖາ. ເອວໍ ກຸສລຸປ຺ປຕ຺ຕິຍາ ປຣຈິຕ຺ຕປຄ຺ຄຫນກຖາ. ພຸທ຺ຘາ ອິທ຺ຘິຍາ ປເຣສໍ ສຸຂໍ ເທນ຺ຕີຕິ ປວຕ຺ຕາ ສຸຂານຸປ຺ປທານກຖາ. ‘‘ສງ຺ຂາຣາ ອນິຈ຺ຈາ’’ຕິ ມນສິກໂຣໂຕ ອຕີຕາທິເຠທຠິນ຺ເນ ສພ຺ເພ ສງ຺ຂາເຣ ອາຣມ຺ມຓວເສນ ເອກໂຕ ອຘິຄຓ຺ຫາຕີຕິ ປວຕ຺ຕາ ອຘິຄຍ຺ຫມນສິກາຣກຖາ. ຣູປໍ ເຫຕຸກນ຺ຕິກຖາ. ເອວໍ ຣູປໍ ສເຫຕຸກນ຺ຕິກຖາ. ຣູປໍ ກຸສລາກຸສລນ຺ຕິກຖາ. ຣູປໍ ວິປາໂກຕິກຖາ, ຍຖາ ກາມາວຈຣກມ຺ເມນ ຊາຕໍ ຣູປໍ ກາມາວຈຣໍ, ເອວໍ ຣູປາວຈຣາຣູປາວຈຣກມ຺ເມຫິ ຊາຕໍ ຣູປໍ ຣູປາວຈຣາຣູປາວຈຣນ຺ຕິກຖາ ¶ . ຣູປຣາໂຄ ຣູປຘາຕຸຍາ, ອຣູປຣາໂຄ ຈ ອຣູປຘາຕຸຍາ ປຣິຍາປນ຺ໂນຕິກຖາ.

ອຕ຺ຖິ ອຣຫໂຕ ປຸຎ຺ຎູປຈໂຍຕິກຖາ. ນຕ຺ຖິ ອຣຫໂຕ ອກາລມຈ຺ຈູຕິກຖາ. ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ສພ຺ພມິທໍ ກມ຺ມໂຕຕິກຖາ. ອິນ຺ທ຺ຣິຍພທ຺ຘເມວ ທຸກ຺ຂໍ, ນ ສພ຺ເພ ສງ຺ຂາຣາຕິ ປວຕ຺ຕາ ອິນ຺ທ຺ຣິຍພທ຺ຘກຖາ. ສພ຺ເພ ສງ຺ຂາຣາ ທຸກ຺ຂາ ຐເປຕ຺ວາ ອຣິຍມຄ຺ຄນ຺ຕິກຖາ. ມຄ຺ຄຜລາເນວ ສງ຺ໂຆ ນາມ, ນ ຈ ຕານິ ທກ຺ຂິຓໍ ປຏິຄ຺ຄຓ຺ຫນ຺ຕິ, ຕສ຺ມາ ນ ວຕ຺ຕພ຺ພໍ ສງ຺ໂຆ ທກ຺ຂິຓໍ ປຏິຄ຺ຄຓ຺ຫາຕີຕິກຖາ. ຕຖາ ນ ວຕ຺ຕພ຺ພໍ ສງ຺ໂຆ ທກ຺ຂິຓໍ ວິໂສເຘຕີຕິກຖາ. ນ ວຕ຺ຕພ຺ພໍ ສງ຺ໂຆ ຠຸຎ຺ຊຕີຕິກຖາ. ນ ວຕ຺ຕພ຺ພໍ ສງ຺ຆສ຺ສ ¶ ທິນ຺ນໍ ມຫປ຺ຜລນ຺ຕິກຖາ. ພຸທ຺ຘາ ນ ກິຎ຺ຈິ ຠຸຎ຺ຊນ຺ຕິ, ຕສ຺ມາ ນ ວຕ຺ຕພ຺ພໍ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ທິນ຺ນໍ ມຫປ຺ຜລນ຺ຕິກຖາ. ທາຍກໂຕ ທານໍ ວິສຸຊ຺ຌຕິ, ນ ປຏິຄ຺ຄາຫກໂຕຕິ ປວຕ຺ຕາ ທກ຺ຂິຓາວິສຸທ຺ຘິກຖາ.

ພຸທ຺ຘາ ຕຸສິຕໂລເກ ເອວ ນິພ຺ພຕ຺ຕນ຺ຕິ, ນ ມນຸສ຺ສໂລເກ. ເອຕ຺ຖ ຫິ ນິມ຺ມິຕຣູປມຕ຺ຕໍ ທສ຺ເສນ຺ຕີຕິ ປວຕ຺ຕາ ມນຸສ຺ສໂລກກຖາ. ນິມ຺ມິຕຣູປໍ ຘມ຺ມໍ ເທເສຕິ, ນ ພຸທ຺ໂຘຕິ ປວຕ຺ຕາ ຘມ຺ມເທສນາກຖາ. ຣາໂຄວ ກຣຸຓາ ນາມ, ຕໂຕ ນຕ຺ຖິ ພຸທ຺ຘານໍ ກຣຸຓາຕິກຖາ. ພຸທ຺ຘານໍ ອຸຈ຺ຈາຣປສ຺ສາໂວ ອຎ຺ເຎ ຄນ຺ຘຊາເຕ ອຕິວິຍ ອຘິຄຓ຺ຫາຕີຕິ ປວຕ຺ຕາ ຄນ຺ຘຊາຕກຖາ. ພຸທ຺ຘາ ເອເກນ ມຄ຺ເຄນ ຈຕ຺ຕາຣິ ສາມຎ຺ຎຜລານິ ສຈ຺ຉິກໂຣນ຺ຕີຕິ ປວຕ຺ຕາ ເອກມຄ຺ຄກຖາ. ປຣິກມ຺ມາທິໍ ວິນາວ ປຐມາທິຊ຺ຌານາ ທຸຕິຍາທິຊ຺ຌານໍ ສງ຺ກມຕີຕິ ປວຕ຺ຕາ ຌານສງ຺ກນ຺ຕິກຖາ. ປຎ຺ຈກນເຍ ອວິຕກ຺ກວິຈາຣມຕ຺ຕໍ ຌານໍ ວິສຸໍ ຌານໍ ນາມ ນ ໂຫຕິ, ຌານນ຺ຕຣິກໍ ນາມ ໂຫຕີຕິ ປວຕ຺ຕາ ຌານນ຺ຕຣິກກຖາ. ສມາປນ຺ໂນ ສທ຺ທໍ ສຸຓາຕີຕິກຖາ. ວິຎ຺ຎາຓໍ ວິນາ ປສາທຈກ຺ຂຸນາ ຣູປໍ ປສ຺ສຕີຕິກຖາ.

ເຕກາລິເກ ກິເລເສ ປຊຫຕີຕິ ປວຕ຺ຕາ ກິເລສປ຺ປຊຫນກຖາ. ນິພ຺ພານສງ຺ຂາຕາປິ ສຸຎ຺ຎຕາ ສງ຺ຂາຣກ຺ຂນ຺ຘປຣິຍາປນ຺ນາຕິ ປວຕ຺ຕາ ສຸຎ຺ຎຕກຖາ. ອສງ຺ຂຕເມວ ສາມຎ຺ຎຜລນ຺ຕິກຖາ ¶ . ເຍສໍ ເກສຎ຺ຈິ ຘມ຺ມານໍ ປຏິລາຠາ ອສງ຺ຂຕາຕິ ປວຕ຺ຕາ ປຕ຺ຕິກຖາ. ສພ຺ພຘມ຺ມານໍ ສຠາວສງ຺ຂາຕາ ຕຖຕາ ອສງ຺ຂຕາຕິ ປວຕ຺ຕາ ຕຖຕາກຖາ. ອນວຊ຺ຊຏ຺ເຐນ ນິພ຺ພານມ຺ປິ ກຸສລນ຺ຕິກຖາ. ອານນ຺ຕຣິຍາທິໍ ວິນາປິ ອຕ຺ຖິ ປຸຖຸຊ຺ຊນສ຺ສ ອຈ຺ຈນ຺ຕນິຍາມຕາຕິກຖາ. ໂລກິຍສທ຺ຘາທໂຍ ນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍານີຕິ ປວຕ຺ຕາ ອິນ຺ທ຺ຣິຍກຖາ.

ອສຎ຺ຈິຈ຺ຈາປິ ອານນ຺ຕຣິໂກ ໂຫຕີຕິ ປວຕ຺ຕາ ອສຎ຺ຈິຈ຺ຈກຖາ. ນຕ຺ຖິ ປຸຖຸຊ຺ຊນສ຺ສ ຎາຓນ຺ຕິ ປວຕ຺ຕາ ຎາຓກຖາ. ເນຣຍິການໍ ກມ຺ມາເນວ ນິຣຍປາລຣູເປນ ວເຘນ຺ຕິ, ນ ນິຣຍປາລາຕິ ປວຕ຺ຕາ ນິຣຍປາລກຖາ. ອຕ຺ຖິ ເທເວສຸ ຕິຣຈ຺ຉານາຕິກຖາ. ວິຣຕິຕ຺ຕຍໍ ຈິຕ຺ຕວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕໍ, ປຎ຺ຈງ຺ຄິໂກວ ມຄ຺ໂຄຕິ ປວຕ຺ຕາ ມຄ຺ຄກຖາ. ປຏິຈ຺ຈສມຸປ຺ປາເທສຸ ຎາຓໍ ໂລກຸຕ຺ຕຣນ຺ຕິ ປວຕ຺ຕາ ຎາຓກຖາ.

ຕິສ຺ໂສ ສງ຺ຄີຕິໂຍ ອາຣພ຺ຠ ສາສນໍ ນວໍ ກຕນ຺ຕິ ປວຕ຺ຕາ ສາສນກຖາ. ປຸຖຸຊ຺ຊໂນ ເອກກ຺ຂເຓ ເຕຘາຕຸເກຫິ ຘມ຺ເມຫິ ອວິວິຕ຺ໂຕຕິ ປວຕ຺ຕາ ອວິວິຕ຺ຕກຖາ. ເຎຍ຺ຍາວຣຓເຫຕຸກໍ ກິຎ຺ຈິ ສໍໂຍຊນໍ ¶ ອປ຺ປຫາຍປິ ອຣຫາ ໂຫຕີຕິ ປວຕ຺ຕາ ສໍໂຍຊນກຖາ. ‘‘ສງ຺ຂາຣາ ນິຈ຺ຈາ ໂຫນ຺ຕຸ, ຣຸກ຺ຂາ ນິຈ຺ຈປຸປ຺ຜຜລາທິຍຸຕ຺ຕາ ເຂມິໂນ ໂຫນ຺ຕູ’’ຕິອາທິນາ ຍຖາຘິປ຺ປາຍໍ ອິທ຺ຘິ ປວຕ຺ຕຕີຕິ ປວຕ຺ຕາ ອິທ຺ຘິກຖາ. ພຸທ຺ຘານໍ ສຣີຣອາຍຸປຠາເວມຕ຺ຕໂຕ ອຎ຺ຎາປິ ເວມຕ຺ຕຕາ ອຕ຺ຖີຕິ ປວຕ຺ຕາ ພຸທ຺ຘກຖາ. ເອກສ຺ມິໍ ຂເຓ ສພ຺ພໂລກຘາຕູສຸ ອເນເກ ພຸທ຺ຘາ ສນ຺ຕີຕິ ປວຕ຺ຕາ ສພ຺ພທິສາກຖາ. ສພ຺ເພ ຘມ຺ມາ ນິຍຕາຕິ ປວຕ຺ຕາ ຘມ຺ມກຖາ. ສພ຺ພກມ຺ມານິ ຜລທາເນ ນິຍຕານີຕິ ປວຕ຺ຕາ ກມ຺ມກຖາ.

ອຣຫາ ອສພ຺ພຎ຺ຎຸຠາເວນ ສພ຺ພຎ຺ຎຸວິສເຍ ກິຎ຺ຈິ ສໍໂຍຊນໍ ອປ຺ປຫາຍ ປຣິນິພ຺ພາຕີຕິ ປວຕ຺ຕາ ປຣິນິພ຺ພານກຖາ. ອຣຫາ ກຸສລຈິຕ຺ໂຕ ປຣິນິພ຺ພາຍຕີຕິ ປວຕ຺ຕາ ກຸສລຈິຕ຺ຕກຖາ. ອຣຫາ ອາເນຎ຺ເຊ ສຓ຺ຐິໂຕ ປຣິນິພ຺ພາຍຕີຕິ ປວຕ຺ຕາ ອາເນຎ຺ຊກຖາ ¶ . ອຕ຺ຖິ ຄພ຺ຠເສຍ຺ຍາຍ ຘມ຺ມາຠິສມໂຍ, ອຕ຺ຖິ ຄພ຺ຠເສຍ຺ຍາຍ ອຣຫຕ຺ຕປ຺ປຕ຺ຕິ, ສຸປິນນ຺ເຕ ຘມ຺ມາຠິສມໂຍ, ອຣຫຕ຺ຕປ຺ປຕ຺ຕິ ຈາຕິ ປວຕ຺ຕາ ຕິສ຺ໂສປິ ກຖາ. ສພ຺ພໍ ສຸປິນຈິຕ຺ຕໍ ອພ຺ຍາກຕນ຺ຕິກຖາ. ຂຓິກຕາຍ ຈິຕ຺ຕານໍ ນຕ຺ຖິ ອາເສວນປຈ຺ຈຍຕາຕິກຖາ. ສພ຺ເພ ສງ຺ຂຕາ ເອກຈິຕ຺ຕກ຺ຂຓິກາຕິ ປວຕ຺ຕາ ຂຓິກກຖາ.

ອິຕ຺ຖິຍາ ສທ຺ຘິໍ ເອກໂຕ ສມ຺ປຕ຺ຕິໍ ອນຸຠວິສ຺ສາມາຕິ ປູຊາທິໍ ກຕ຺ວາ ເອກາຘິປ຺ປາຍປ຺ປຕ຺ຕສ຺ສ ຠິກ຺ຂຸໂນ ເມຖຸໂນ ຘມ຺ໂມ ປຏິເສວິຕພ຺ໂພຕິ ປວຕ຺ຕາ ເອກາຘິປ຺ປາຍກຖາ. ປາປຠິກ຺ຂູສຸ ເມຖຸນໍ ປຏິເສວນ຺ເຕສຸ ອຣຫນ຺ຕານໍ ວຓ຺ເຓນ ອມນຸສ຺ສາ ເມຖຸນໍ ປຏິເສວນ຺ຕີຕິ ປວຕ຺ຕາ ອຣຫນ຺ຕວຓ຺ຓກຖາ. ເກຈິ ສຕ຺ຕາ ອຕ຺ຕໂນ ອິສ຺ສຣິເຍນ ກາມກາຣິກາວເສນ ວິນິປາຕໍ ຄຈ຺ຉນ຺ຕິ, ນ ກມ຺ມວເສນາຕິ ປວຕ຺ຕາ ອິສ຺ສຣິຍກາມກາຣິກາກຖາ. ນ ຣາໂຄ ຣາຄປຕິຣູປໂກຕິອາທິ ປຕິຣູປກຖາ. ຂນ຺ຘາຍຕນາທໂຍ ອປຣິນິປ຺ຜນ຺ນາຕິ ປວຕ຺ຕາ ອປຣິນິປ຺ຜນ຺ນກຖາຕິ ສາຘິກທ຺ວິສຕກຖາ. ປາຬິຍໍ ອຏ຺ຐມຸຂວາທຍຸຕ຺ຕິວເສເນວ ສມ຺ມິຕິຍາທີນໍ ຠິນ຺ນລທ຺ຘິການໍ ລທ຺ຘິເຠທວເສນ ນານາປກາຣໂຕ ວິຠຕ຺ຕາ, ຕາ ປນ ສພ຺ພກຖາ ປຸຄ຺ຄລກຖາວ. ຕາ ຕໍຕໍລທ຺ຘິເຠທວເສນ ສງ຺ເຂປໂຕປິ ວຸຈ຺ຈມານາ ອຕິຠາຣິຍໍ ຄນ຺ຖໍ ກໂຣນ຺ຕິ, ຕສ຺ມາ ນ ວິຕ຺ຖາຣິຕາ. ຕໍ ປນ ນຍໍ ອິຈ຺ຉນ຺ເຕຫິ ປາຬິອຏ຺ຐກຖາສຸ (ກຖາ. ໑ ອາທໂຍ; ກຖາ. ອຏ຺ຐ. ນິທານກຖາ) ເອວ ວິຕ຺ຖາຣໂຕ ຄເຫຕພ຺ໂພຕິ ອຍເມຕ຺ຖ ປາຬິນເຍນ ສທ຺ຘິໍ ອຕ຺ຖວິນິຈ຺ຉໂຍ.

ໂມຫວິຈ຺ເຉທນິຍາ ອຠິຘມ຺ມມາຕິກຕ຺ຖວຓ຺ຓນາຍ

ກຖາວຕ຺ຖຸມາຕິກຕ຺ຖວຓ຺ຓນາ ນິຏ຺ຐິຕາ.

ອິທານິ ¶ ¶ ຍມກມາຕິກາຍ ສໍວຓ຺ຓນານໂຍ ໂຫຕິ. ສາ ປເນສາ ມູລຍມກມາຕິກາ ຂນ຺ຘອາຍຕນຘາຕຸສຈ຺ຈສງ຺ຂາຣອນຸສຍຈິຕ຺ຕຘມ຺ມອິນ຺ທ຺ຣິຍຍມກມາຕິກາຕິ ທສວິຘາ ໂຫຕິ. ເກນຏ຺ເຐນ ເຈຕ຺ຖ ຍມກນ຺ຕິ? ຍຸຄຬຏ຺ເຐນ. ຍຸຄຬໍ ຫິ ‘‘ຍມກປາຏິຫາຣິຍໍ’’, ‘‘ຍມກສາລາ’’ຕິອາທີສຸ ‘‘ຍມກ’’ນ຺ຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ, ອິຕິ ຍຸຄຬສງ຺ຂາຕານໍ ຍມການໍ ວເສນ ເທສິຕຕ຺ຕາ ອິເມສຸ ທສສຸ ເອເກກມ຺ປິ, ເອເຕສໍ ວິຠຊນຕ຺ຕາ ນິທ຺ເທໂສປິ, ສພ຺ເພສໍ ສມູຫຕ຺ຕາ ປກຣຓມ຺ປິ ຍມກໍ ນາມ. ອິຘ ປເນຕາ ນິທ຺ເທສຍມກໍ ອຸປາທາຍ ‘‘ຍມກມາຕິກາ’’ຕ຺ເວວ ວຸຕ຺ຕາ, ຕາສໍ ປນ ທສນ຺ນໍ ຍມກມາຕິການໍ ມູລຍມກມາຕິກາ ອາທິ. ຕຕ຺ຖາປິ ‘‘ເຍ ເກຈິ ກຸສລາ ຘມ຺ມາ, ສພ຺ເພ ເຕ ກຸສລມູລາ. ເຍ ວາ ປນ ກຸສລມູລາ, ສພ຺ເພ ເຕ ຘມ຺ມາ ກຸສລາ’’ຕິ ອິທໍ ຍມກໍ ອາທິ. ຕສ຺ສ ກຸສລມູລສງ຺ຂາຕານໍ ທ຺ວິນ຺ນໍ ອຕ຺ຖານໍ ວເສນ ອຕ຺ຖຍມກນ຺ຕິ ວາ, ເຕສຎ຺ເຎວ ອຕ຺ຖານໍ ອນຸໂລມໂຕ ປຏິໂລມໂຕ ປວຕ຺ຕປາຬິຘມ຺ມວເສນ ຘມ຺ມຍມກນ຺ຕິ ວາ, ອນຸໂລມປຏິໂລມໂຕ ປວຕ຺ຕປຸຈ຺ຉາວເສນ ປຸຈ຺ຉາຍມກນ຺ຕິ ວາ ຕິຘາ ຍມກຠາໂວ ເວທິຕພ຺ໂພ. ເສເສສຸປິ ເອເສວ ນໂຍ.

ອິທານິ ອິເມສໍ ຍມການໍ ວເສນ ເທສິຕາຍ ອິມິສ຺ສາ ມູລຍມກມາຕິກາຍ ຕາວ ນຍຍມກປຸຈ຺ຉາອຕ຺ຖວາຣປ຺ປເຠທວເສນ ປາຬິວວຕ຺ຖານໍ ເອວໍ ເວທິຕພ຺ພໍ – ກຸສລຕ຺ຕິກມາຕິກາຍ ຫິ ‘‘ກຸສລາ ຘມ຺ມາ’’ຕິ ອິທໍ ອາທິປທໍ ນິສ຺ສາຍ ມູລນໂຍ ມູລມູລນໂຍ ມູລກນໂຍ ມູລມູລກນໂຍຕິ ອິເມ ຈຕ຺ຕາໂຣ ນຍາ ໂຫນ຺ຕິ. ເຕສຸ ເອເກກສ຺ມິໍ ນເຍ ມູລຍມກໍ ເອກມູລຍມກໍ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎມູລຍມກນ຺ຕິ ຕີຓິ ຕີຓິ ຍມການີຕິ ¶ ທ຺ວາທສ ຍມການິ. ເອເກກສ຺ມິໍ ຍມເກ ອນຸໂລມປຏິໂລມວເສນ ¶ ທ຺ເວ ທ຺ເວ ປຸຈ຺ຉາຕິ ຈຕຸວີສຕິ ປຸຈ຺ຉາ, ເອເກກປຸຈ຺ຉາຍ ສນ຺ນິຏ຺ຐານສໍສຍວເສນ ທ຺ເວ ທ຺ເວ ອຕ຺ຖາຕິ ອຏ຺ຐຈຕ຺ຕາລີສ ອຕ຺ຖາ.

ຕຕ຺ຖ ເຍ ເກຈິ ກຸສລາຕິ ກຸສເລສຸ ‘‘ກຸສລາ ນຸ ໂຂ, ນ ກຸສລາ ນຸ ໂຂ’’ຕິ ສນ຺ເທຫາຠາວໂຕ ອິມສ຺ມິໍ ປເທ ສນ຺ນິຏ຺ຐານຕ຺ໂຖ ເວທິຕພ຺ໂພ. ສພ຺ເພ ເຕ ກຸສລມູລາຕິ ‘‘ສພ຺ເພ ເຕ ກຸສລາ ຘມ຺ມາ ກຸສລມູລາ ນຸ ໂຂ, ນ ນຸ ໂຂ’’ຕິ ເອວໍ ວິມຕິວເສນ ປຸຈ຺ຉິຕຕ຺ຕາ ອິມສ຺ມິໍ ປເທ ສໍສຍຕ຺ໂຖ ເວທິຕພ຺ໂພ. ໂສ ຈ ໂຂ ເວເນຍ຺ຍານໍ ສໍສຍຏ຺ຐາເນ ສໍສຍໍ ທີເປຕ຺ວາ ຕໍວິໂນທນຕ຺ຖໍ ຠຄວຕາ ວຸຕ຺ໂຕ, ຕຖາຄຕສ຺ສ ປນ ສໍສຍຏ຺ຐານໍ ນາມ ນຕ຺ຖິ. ອິໂຕ ປເຣສຸປິ ປຸຈ຺ຉາປເທສຸ ເອເສວ ນໂຍ. ຍຖາ ຈ ກຸສລປທໍ ນິສ຺ສາຍ ອິເມ ຈຕຸນຍາທໂຍ ໂຫນ຺ຕິ, ອກຸສລປທໍ ນິສ຺ສາຍປິ ຕເຖວ, ອພ຺ຍາກຕປທໍ ນິສ຺ສາຍປິ ຕເຖວ, ກຸສລາທີນິ ຕີຓິປິ ປທານິ ເອກໂຕ ກຕ຺ວາ ນິທ຺ທິຏ຺ຐໍ ນາມປທໍ ນິສ຺ສາຍ ຕເຖວາຕິ ກຸສລຕ຺ຕິກມາຕິກາຍ ຈຕູສຸ ປເທສຸ ສພ຺ເພປິ ໂສຬສ ນຍາ, ອຏ຺ຐຈຕ຺ຕາລີສ ຍມການິ, ຉນ຺ນວຸຕິ ປຸຈ຺ຉາ, ທ຺ວານວຸຕິສຕໍ ອຕ຺ຖາ ຈ ອຸທ຺ເທສວເສນ ວຸຕ຺ຕາຕິ ເວທິຕພ຺ພາ. ເອຕ຺ຕາວຕາ ມູລວາໂຣ ເຫຕຸວາໂຣ ນິທານວາໂຣ ສມ຺ຠວວາໂຣ ປຠວວາໂຣ ສມຸຏ຺ຐານວາໂຣ ອາຫາຣວາໂຣ ອາຣມ຺ມຓວາໂຣ ປຈ຺ຈຍວາໂຣ ສມຸທຍວາໂຣຕິ ສພ຺ເພປິ ທສ ວາຣາ ໂຫນ຺ຕິ. ຕຕ຺ຖ ມູລວາເຣ ອາຄຕປຣິຈ຺ເຉເທເນວ ອວເສເສສຸປິ ນຍາທໂຍ ເວທິຕພ຺ພາ. ປາຬິ ປເນຕ຺ຖ ອຕິສໍຂິຕ຺ຕາ. ອິຕິ ສພ຺ເພສຸປິ ທສສຸ ວາເຣສຸ ສຏ຺ຐິສຕໍ ນຍາ, ອສີຕິອຘິການິ ຈຕ຺ຕາຣິ ຍມກສຕານິ, ສຏ຺ຐິອຘິການິ ນວ ປຸຈ຺ຉາສຕານິ, ວີສາຘິການິ ເອກູນວີສຕິ ອຕ຺ຖສຕານິ ຈ ອຸທ຺ທິຏ຺ຐານີຕິ ເວທິຕພ຺ພານິ.

ເອວເມຕ຺ຖ ¶ ນຍຍມກປຸຈ຺ຉາ ອຕ຺ຖວາຣປ຺ປເຠທວເສນ ປາຬິວວຕ຺ຖານໍ ວິທິຕ຺ວາ ອິທານິ ຕສ຺ສາ ອນຸຕ຺ຕານປທຕ຺ຖານຸສາເຣເນວ ວິຠງ຺ຄນຍສຫິໂຕ ສງ຺ເຂປຕ຺ຖວຓ຺ຓນານໂຍ ເອວໍ ເວທິຕພ຺ໂພ – ຕຕ຺ຖ ເຍ ເກຈີຕິ ອນວເສສວຈນໍ. ກຸສລາ ຘມ຺ມາຕິ ອນວຊ຺ຊສຸຂວິປາກາ ນິສ຺ສຕ຺ຕສຠາວາ. ສພ຺ເພ ເຕ ກຸສລມູລາຕິ ກິໍ ເຕ ສພ຺ເພເຍວ ກຸສລມູລາ ໂຫນ຺ຕີຕິ ປຸຈ຺ຉາ. ອິມານິ ປນ ວິສ຺ສຊ຺ຊນມາຕິກາຍ ນຕ຺ຖິ. ຍມກມາຕິກາຍ ຫິ ສພ຺ພຕ຺ຖ ປຸຈ຺ຉາປທາເນວ ອຸທ຺ຘຏານິ, ນ ວິສ຺ສຊ຺ຊນານີຕິ. ວິສ຺ສຊ຺ຊນານິ ປນ ນິທ຺ເທເສເຍວ ວຸຕ຺ຕານິ, ຕສ຺ມາ ສພ຺ພຕ຺ຖ ນິທ຺ເທສນເຍເນວ ວິສ຺ສຊ຺ຊນມຸຂໍ ທສ຺ສຍິສ຺ສາມ. ອິມິສ຺ສາວ ‘‘ເຍ ເກຈິ ກຸສລາ ຘມ຺ມາ, ສພ຺ເພ ເຕ ກຸສລມູລາ’’ຕິ ປຸຈ຺ຉາຍ ວິຠງ຺ຄນເຍນ ອິທໍ ວິສ຺ສຊ຺ຊນມຸຂໍ. ‘‘ຕີເຓວ ກຸສລມູລານິ, ອວເສສາ ກຸສລາ ຘມ຺ມາ ນ ກຸສລມູລາ’’ຕິ ຕສ຺ສາ ຈາຍມຕ຺ໂຖ – ນ ເຕ ສພ຺ເພ ກຸສລາ ຘມ຺ມາ ກຸສລມູລານິ ໂຫນ຺ຕິ, ອໂລຠາທີນິ ປນ ຕີເຓວ ກຸສລມູລານີຕິ. ເຍ ວາ ປນ ກຸສລມູລາ ຕໂຍ ອໂລຠາທໂຍ ກຸສລານໍ ¶ ມູລາຕິ ວຸຕ຺ຕາ, ສພ຺ເພ ເຕ ກຸສລາ ຘມ຺ມາຕິ ກິໍ ເຕ ສພ຺ເພ ຕໂຍປິ ຘມ຺ມາ ກຸສລາຕິ ປຸຈ຺ຉາ. ຕສ຺ສາ ນິທ຺ເທເສ ‘‘ອາມນ຺ຕາ’’ຕິ ວິສ຺ສຊ຺ຊນໍ. ຕສ຺ສ ເຕສໍ ຕິຓ຺ຓໍ ມູລານໍ ກຸສລຠາວມ຺ປິ ສມ຺ປຏິຈ຺ຉາມີຕິ ອຕ຺ໂຖ. ອຍໍ ຕາວ ມູລນເຍ ມູລຍມກນໂຍ.

ເອກມູລຍມເກ ປນ ສພ຺ເພ ເຕ ກຸສລມູເລນ ເອກມູລາຕິ ຄຓນຏ຺ເຐນ ເອກມູລກໍ ອຄ຺ຄເຫຕ຺ວາ ສມານຕ຺ເຖນ ຄເຫຕພ຺ພາ, ອຍໍ ເຫຕ຺ຖ ອຕ຺ໂຖ – ‘‘ສພ຺ເພ ເຕ ກຸສລມູເລນ ເອກໍ ສມານໍ ມູລໍ ເອເຕສນ຺ຕິ ເອກມູລາ’’ຕິ. ຍໍ ຜສ຺ສສ຺ສ ມູລໍ, ກິໍ ຕເທວ ເວທນາທີນນ຺ຕິ ອຍໍ ປຸຈ຺ຉາ. ອຖ ເນສໍ ຕຖາຠາວໍ ສມ຺ປຏິຈ຺ຉນວເສນ ‘‘ອາມນ຺ຕາ’’ຕິ ວິຠງ຺ເຄ ວິສ຺ສຊ຺ຊນໍ. ເຍ ວາ ປນ ກຸສລມູເລນ ເອກມູລາ, ສພ຺ເພ ເຕ ຘມ຺ມາ ກຸສລາຕິ ປຸຈ຺ຉາ. ຕສ຺ສາ ¶ ປນ ກຸສລຈິຕ຺ຕສມຸຏ຺ຐານໍ ຣູປໍ ກຸສລມູເລນ ເອກມູລເມວ, ນ ກຸສລໍ, ຜສ຺ສາທິຘມ຺ມຊາຕໍ ປນ ກຸສລມູເລນ ເອກມູລຎ຺ເຈວ ກຸສລຎ຺ຈາຕິ ອິທໍ ວິສ຺ສຊ຺ຊນໍ. ຍເຖວ ຫິ ຜສ຺ສາທີນໍ ອໂລຠາທໂຍ ສຸປ຺ປຕິຏ຺ຐິຕຠາວສາຘເນນ ເຫຕຸປຈ຺ຈຍຕ຺ຕາ ມູລໍ, ຕຖາ ຕໍສມຸຏ຺ຐານຣູປສ຺ສາປີຕິ ຕໍຣູປມ຺ປິ ອຣູປຘມ຺ເມຫິ ສທ຺ຘິໍ ສມານມູລນ຺ຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ, ນ ປນ ກຸສລໍ ອນວຊ຺ຊສຸຂວິປາກຕ຺ຕາຠາວາ. ເອກມູລຍມກນໂຍ.

ອຎ຺ຎມຎ຺ຎມູລຍມເກ ປນ ‘‘ເຍ ເກຈິ ກຸສລາ’’ຕິ ອປຸຈ຺ຉິຕ຺ວາ ‘‘ເຍ ເກຈິ ກຸສລມູເລນ ເອກມູລາ’’ຕິ ປຸຈ຺ຉາ ກຕາ. ກສ຺ມາ? ອິມິນາປິ ພ຺ຍຎ຺ຊເນນ ຕສ຺ເສວຕ຺ຖສ຺ສ ສມ຺ຠວທສ຺ສນຕ຺ຖໍ, ກຸສລສມຸຏ຺ຐານຣູປສ຺ສາປິ ສມ຺ປິຓ຺ຑນຕ຺ຖຎ຺ຈ. ອຎ຺ຎມຎ຺ຎມູລາຕິ ສພ຺ເພວ ເຕ ກິໍ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎສ຺ສ ເຫຕຸປຈ຺ຈຍຏ຺ເຐນ ມູລານິ ໂຫນ຺ຕີຕິ ປຸຈ຺ຉາ. ຕສ຺ສາ ຍານິ ທ຺ເວ ຕີຓິ ມູລານິ ເອກໂຕ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ, ຕາເນວ ເອກມູລານິ ເຈວ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎມູລານິ ຈ, ອວເສສາ ກຸສລມູລສຫຊາຕາ ຣູປາຣູປຘມ຺ມາ ກຸສລມູເລນ ເອກມູລາວ, ນ ຈ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎມູລາຕິ ວິສ຺ສຊ຺ຊນໍ. ຕສ຺ເສວ ປຏິໂລມນເຍ ສພ຺ເພ ເຕ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎມູລາ ອໂລຠາທໂຍ ກຸສລາຕິ ປຸຈ຺ຉາ. ອາມນ຺ຕາຕິ ວິສ຺ສຊ຺ຊນໍ. ມູລນໂຍ.

ຍຖາ ຈ ມູລນເຍ ມູລຍມກເອກມູລຍມກອຎ຺ຎມຎ຺ຎມູລຍມກວເສນ ຉພ຺ພິຘາ ປຸຈ຺ຉາວິສ຺ສຊ຺ຊນນຍາ ວຸຕ຺ຕາ, ເອວໍ ມູລມູລນຍາທີສຸປິ ເວທິຕພ຺ພາ. ອຍໍ ປເນຕ຺ຖ ວິເສໂສ – ສພ຺ເພ ເຕ ກຸສລມູລມູລາຕິ ສພ຺ເພ ເຕ ກຸສລມູລສງ຺ຂາຕາ ມູລາ, ກຸສລມູລມູລາຕ຺ເວວ ອຕ຺ໂຖ. ເອກມູລມູລາຕິ ສມານຏ຺ເຐນ ເອກເມວ ມູລມູລໍ ເອເຕສນ຺ຕິ ເອກມູລມູລາ, ສມານມູລມູລາຕ຺ເວວ ອຕ຺ໂຖ. ອຎ຺ຎມຎ຺ຎມູລມູລາຕິ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎສ຺ສ ມູລໍ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎມູລໍ, ຕໍ ເຫຕຸປຈ຺ຈຍຏ຺ເຐນ ມູລໍ ເອເຕສນ຺ຕິ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎມູລມູລາ, ອຎ຺ຎມຎ຺ຎມູລມູລາຕ຺ເວວ ອຕ຺ໂຖ. ເສສໍ ຕາທິສເມວາຕິ. ມູລມູລນໂຍ.

ມູລກນເຍ ¶ ¶ ປນ ສພ຺ເພ ເຕ ກຸສລມູລກາຕິ ສພ຺ເພ ເຕ ກຸສລາ ເຫຕຸປຈ຺ຈຍຏ຺ເຐນ ກຸສລຠູຕໍ ມູລໍ ເອເຕສນ຺ຕິ ກຸສລມູລກາຕິ ປຸຈ຺ຉາ. ອາມນ຺ຕາຕິ ວິສ຺ສຊ຺ຊນໍ. ‘‘ເຍ ວາ ປນ ກຸສລມູລກາ, ສພ຺ເພ ເຕ ຘມ຺ມາ ກຸສລາ’’ຕິ ປຸຈ຺ຉາ. ຍໍ ຣູປໍ, ຕໍ ຐເປຕ຺ວາ ເສສໍ ກຸສລນ຺ຕິ ວິສ຺ສຊ຺ຊນໍ, ເສສໍ ຕາທິສເມວາຕິ. ມູລກນໂຍ.

ມູລມູລກນເຍ ປນ ກຸສລມູລມູລກາຕິ ກຸສລມູລສງ຺ຂາຕໍ ມູລໍ ເອເຕສນ຺ຕິ ກຸສລມູລມູລກາ. ເສສໍ ຕາທິສເມວາຕິ.

ອຍໍ ຕາວ ກຸສລປເທສຸ ປຸຈ຺ຉາວິສ຺ສຊ຺ຊນນໂຍ. ອກຸສລປທາທີສຸປິ ເອເສວ ນໂຍ. ອຍໍ ປນ ວິເສໂສ – ອກຸສລປທມູເລສຸ ເອກມູລຍມເກ ‘‘ເຍ ເກຈິ ອກຸສລາ ຘມ຺ມາ, ສພ຺ເພ ເຕ ອກຸສລມູເລນ ເອກມູລາ’’ຕິ ປຐມປຸຈ຺ຉາຍ ‘‘ອເຫຕຸກໍ ອກຸສລໍ ອກຸສລມູເລນ ເອກມູລ’’ນ຺ຕິ ນິທ຺ເທເສ ວິສ຺ສຊ຺ຊນໍ ກຕໍ. ຕຕ຺ຖ ອເຫຕຸກໍ ອກຸສລນ຺ຕິ ທ຺ວີສຸ ໂມຫມູລຈິຕ຺ເຕສຸ ໂມຫໍ ສນ຺ຘາຍ ວຸຕ຺ຕໍ, ອພ຺ຍາກຕປທມູເລສຸ ເອກມູລຍມເກ ‘‘ເຍ ເກຈິ ອພ຺ຍາກຕາ ຘມ຺ມາ, ສພ຺ເພ ເຕ ອພ຺ຍາກຕມູເລນ ເອກມູລາ’’ຕິ ປຸຈ຺ຉາຍ ‘‘ອເຫຕຸກໍ ອພ຺ຍາກຕໍ ຐເປຕ຺ວາ ເສສາ ອພ຺ຍາກຕມູເລນ ເອກມູລກາ’’ຕິ ວິສ຺ສຊ຺ຊນໍ. ຕຕ຺ຖ ອເຫຕຸກໍ ອພ຺ຍາກຕນ຺ຕິ ອຏ຺ຐາຣສາເຫຕຸກຈິຕ຺ຕຸປ຺ປາທາ, ຣູປໍ, ນິພ຺ພານຎ຺ຈ. ເອຕ຺ຖ ຈ ກິຎ຺ຈາປິ ສເຫຕຸກອພ຺ຍາກຕຈິຕ຺ຕສມຸຏ຺ຐານຣູປມ຺ປິ ອພ຺ຍາກຕມູເລນ ເອກມູລເມວ, ຕໍ ປນ ອພ຺ໂພຫາຣິກໍ ກຕ຺ວາ ນິທ຺ເທເສ ເອກໂຕ ລພ຺ຠມານກວເສນເປຕໍ ວິສ຺ສຊ຺ຊນໍ ກຕນ຺ຕິ ເວທິຕພ຺ພໍ.

ນາມປທມູເລສຸ ຈ ‘‘ເຍ ເກຈິ ນາມາ ຘມ຺ມາ, ສພ຺ເພ ເຕ ນາມມູລາ’’ຕິ ປຸຈ຺ຉາຍ ‘‘ນເວວ ນາມມູລານິ, ອວເສສາ ນາມາ ຘມ຺ມາ, ນ ນາມມູລາ’’ຕິ ວິສ຺ສຊ຺ຊນໍ. ເອກມູລນເຍ ປເນຕ຺ຖ ‘‘ເຍ ເກຈິ ນາມາ ຘມ຺ມາ, ສພ຺ເພ ເຕ ນາມມູເລນ ເອກມູລາ’’ຕິ ປຸຈ຺ຉາ. ‘‘ອເຫຕຸກໍ ນາມໍ ຐເປຕ຺ວາ ເສສໍ ນາມມູເລນ ເອກມູລ’’ນ຺ຕິ ¶ ວິສ຺ສຊ຺ຊນໍ. ຕຕ຺ຖ ອເຫຕຸກຈິຕ຺ຕຸປ຺ປາທວິຈິກິຈ຺ຉຸທ຺ຘຈ຺ຈສມ຺ປຍຸຕ຺ຕໂມຫນິພ຺ພານວເສນ ອເຫຕຸກໍ ນາມໍ ເວທິຕພ຺ພໍ. ເສສໍ ສພ຺ພຕ຺ຖ ກຸສລປເທ ວຸຕ຺ຕານຸສາເຣນ ສຸວິຎ຺ເຎຍ຺ຍເມວາຕິ. ອຍໍ ມູລວາເຣ ນໂຍ.

ອິໂຕ ປເຣສຸ ເຫຕຸວາຣາທີສຸ ນວສຸ ວາເຣສຸ ມູລວາຣສທິໂສວ ສພ຺ພຕ຺ຖ ສໍວຓ຺ຓນານໂຍ. ເຫຕຸອາທິປທມຕ຺ຕເມວ ເຫຕ຺ຖ ວິເສໂສ, ຕານິ ຈ ມູລ-ສທ຺ທປຣິຍາຍໂຕ ອໂລຠາທິເຫຕຸກາເນວ. ອໂລຠາທໂຍ ຫິ ສຫຊາຕຘມ຺ມສງ຺ຂາຕສ຺ສ ອຕ຺ຕໂນ ຜລສ຺ສ ປຕິຏ຺ຐານຏ຺ເຐນ ມູລໍ. ຕສ຺ສ ນິປ຺ຜາທນຕ຺ຖໍ ຫິໂນຕິ ¶ ປວຕ຺ຕຕີຕິ ເຫຕຸ, ‘‘ຫນ຺ທ ນໍ ຄຓ຺ຫຖາ’’ຕິ ທສ຺ເສນ຺ຕໍ ວິຍ ອຕ຺ຕໂນ ຜລໍ ນິເທຕີຕິ ນິທານໍ. ເອຕສ຺ມາ ຜລໍ ສມ຺ຠວຕີຕິ ສມ຺ຠໂວ. ປຠວຕີຕິ ປຠໂວ. ສມຸຏ຺ຐາຕິ ຕໍ ເອຕ຺ຖ, ເອເຕນາຕິ ວາ ສມຸຏ຺ຐານໍ. ຕໍ ອາຫຣຕີຕິ ອາຫາໂຣ. ອປຏິກ຺ຂິປິຕພ຺ພຏ຺ເຐນ ເຕນ ອາລມ຺ພີຍຕີຕິ ອາລມ຺ພຓໍ. ເອຕໍ ປຏິຈ຺ຈ ຕໍ ເອຕີຕິ ປຈ຺ຈໂຍ. ເອຕສ຺ມາ ຕໍ ສມຸເທຕີຕິ ສມຸທໂຍ. ສພ຺ພໍ ກາຣຓປຣິຍາເຍນ ວຸຕ຺ຕາ ‘‘ມູລໍ ເຫຕຸ ນິທານຎ຺ຈາ’’ຕິ ຄາຖາ ທສນ຺ນມ຺ປິ ວາຣານໍ ອຸທ຺ທານຄາຖາ ນາມ. ອຍໍ ມູລຍມກມາຕິກຕ຺ຖວຓ຺ຓນານໂຍ.

ຂນ຺ຘຍມກປາຬິຍາ ປນ ປາຬິວວຕ຺ຖານໍ ຕາວ ເອວໍ ເວທິຕພ຺ພໍ – ‘‘ປຎ຺ຈກ຺ຂນ຺ຘາ’’ຕິ ປທໍ ອາທິໍ ກຕ຺ວາ ຍາວ ‘‘ນ ຂນ຺ຘາ ນ ສງ຺ຂາຣາ’’ຕິ ປທໍ, ຕາວ ປວຕ຺ຕາ ອຍໍ ຂນ຺ຘຍມກມາຕິກາ ນາມ. ສາ ປຓ຺ຓຕ຺ຕິວາຣສ຺ສ ‘‘ອຸທ຺ເທສວາໂຣ’’ຕິປິ ‘‘ປຸຈ຺ຉາວາໂຣ’’ຕິປິ ວຸຈ຺ຈຕິ. ໂສ ຈ ປທໂສຘນວາໂຣ ປທໂສຘນມູລຈກ຺ກວາໂຣ ສຸທ຺ຘຂນ຺ຘວາໂຣ ສຸທ຺ຘຂນ຺ຘມູລຈກ຺ກວາໂຣຕິ ຈຕູຫິ ນຍວາເຣຫິ ປຏິມຓ຺ຑິໂຕ. ຕຕ຺ຖ ‘‘ຣູປໍ ຣູປກ຺ຂນ຺ໂຘ, ຣູປກ຺ຂນ຺ໂຘ ຣູປ’’ນ຺ຕິອາທິນາ ນເຍນ ປທເມວ ໂສເຘຕ຺ວາ ຄໂຕ ປທໂສຘນວາໂຣ ນາມ. ໂສ ອນຸໂລມປຏິໂລມວເສນ ທຸວິໂຘ ໂຫຕິ ¶ . ຕສ຺ສ ອນຸໂລມວາເຣ ‘‘ຣູປໍ ຣູປກ຺ຂນ຺ໂຘ, ຣູປກ຺ຂນ຺ໂຘ ຣູປ’’ນ຺ຕິອາທີນິ ປຎ຺ຈ ຍມການິ. ປຏິໂລມວາເຣປິ ‘‘ນ ຣູປໍ ນ ຣູປກ຺ຂນ຺ໂຘ, ນ ຣູປກ຺ຂນ຺ໂຘ ນ ຣູປ’’ນ຺ຕິອາທິນາ ປຎ຺ຈ ວາຣາ.

ຕໂຕ ປຣໍ ເຕສຎ຺ເຎວ ປທໂສຘນວາເຣ ໂສຘິຕານໍ ຂນ຺ຘານໍ ‘‘ຣູປໍ ຣູປກ຺ຂນ຺ໂຘ, ຂນ຺ຘາ ເວທນາກ຺ຂນ຺ໂຘ’’ຕິອາທິນາ ນເຍນ ເອເກກຂນ຺ຘມູລການິ ຈຕ຺ຕາຣິ ຈຕ຺ຕາຣິ ຈກ຺ການິ ພນ຺ຘິຕ຺ວາ ຄໂຕ ປທໂສຘນມູລການໍ ຈກ຺ການໍ ອຕ຺ຖິຕາຍ ປທໂສຘນມູລຈກ຺ກວາໂຣ ນາມ. ໂສປິ ອນຸໂລມປຏິໂລມວເສນ ທຸວິໂຘ ໂຫຕິ. ຕສ຺ສ ອນຸໂລມວາເຣ ‘‘ຣູປໍ ຣູປກ຺ຂນ຺ໂຘ, ຂນ຺ຘາ ເວທນາກ຺ຂນ຺ໂຘ’’ຕິອາທີນິ ເອເກກຂນ຺ຘມູລການິ ຈຕ຺ຕາຣິ ຈຕ຺ຕາຣິ ກຕ຺ວາ ວີສຕິ ຍມການິ. ປຏິໂລມວາເຣປິ ‘‘ນ ຣູປໍ ນ ຣູປກ຺ຂນ຺ໂຘ, ນ ຂນ຺ຘາ ນ ເວທນາກ຺ຂນ຺ໂຘ’’ຕິອາທີນິ ວີສຕິເມວ.

ຕໂຕ ປຣໍ ‘‘ຣູປໍ ຂນ຺ໂຘ, ຂນ຺ຘາ ຣູປ’’ນ຺ຕິອາທິນາ ນເຍນ ສຸທ຺ຘຂນ຺ຘວເສເນວ ຄໂຕ ສຸທ຺ຘຂນ຺ຘວາໂຣ ນາມ. ໂສປິ ອນຸໂລມປຏິໂລມວເສນ ທຸວິໂຘ ໂຫຕິ. ຕສ຺ສ ອນຸໂລມວາເຣ ‘‘ຣູປໍ ຂນ຺ໂຘ ¶ , ຂນ຺ຘາ ຣູປ’’ນ຺ຕິອາທີນິ ປຎ຺ຈ ຍມການິ. ປຏິໂລມວາເຣປິ ‘‘ນ ຣູປໍ ນ ຂນ຺ໂຘ, ນ ຂນ຺ຘາ ນ ຣູປ’’ນ຺ຕິອາທີນິ ປຎ຺ເຈວ.

ຕໂຕ ປຣໍ ເຕສຎ຺ເຎວ ສຸທ຺ຘຂນ຺ຘານໍ ‘‘ຣູປໍ ຂນ຺ໂຘ, ຂນ຺ຘາ ເວທນາ’’ຕິອາທິນາ ນເຍນ ເອເກກຂນ຺ຘມູລການິ ຈຕ຺ຕາຣິ ຈຕ຺ຕາຣິ ຈກ຺ການິ ພນ຺ຘິຕ຺ວາ ຄໂຕ ສຸທ຺ຘຂນ຺ຘມູລການໍ ຈກ຺ການໍ ອຕ຺ຖິຕາຍ ສຸທ຺ຘຂນ຺ຘມູລຈກ຺ກວາໂຣ ນາມ. ໂສປິ ອນຸໂລມປຏິໂລມວເສນ ທຸວິໂຘ ໂຫຕິ. ຕສ຺ສ ອນຸໂລມວາເຣ ‘‘ຣູປໍ ຂນ຺ໂຘ, ຂນ຺ຘາ ເວທນາ’’ຕິອາທີນິ ເອເກກຂນ຺ຘມູລການິ ຈຕ຺ຕາຣິ ຈຕ຺ຕາຣິ ກຕ຺ວາ ວີສຕິ ຍມການິ. ປຏິໂລມວາເຣປິ ‘‘ນ ຣູປໍ ນ ຂນ຺ໂຘ, ນ ຂນ຺ຘາ ນ ເວທນາ’’ຕິອາທີນິ ວີສຕິເມວ. ເອວເມຕ຺ຖ ຈຕູສຸ ນຍວາເຣສຸ ເອກໍ ຍມກສຕໍ, ທ຺ເວ ປຸຈ຺ຉາສຕານິ, ເອເກກປຸຈ຺ຉາຍ ສນ຺ນິຏ຺ຐານສໍສຍວເສນ ທ຺ເວ ¶ ທ຺ເວ ອຕ຺ເຖ ກຕ຺ວາ ຈຕ຺ຕາຣິ ຈ ອຕ຺ຖສຕານິ ອຸທ຺ທິຏ຺ຐານີຕິ ເວທິຕພ຺ພານິ.

ເອວເມຕິສ຺ສາ ປາຬິວວຕ຺ຖານໍ ວິທິຕ຺ວາ ອິທານິ ອນຸຕ຺ຕານປທຕ຺ຖານຸສາເຣນ ວິຠງ຺ຄນຍສຫິຕສງ຺ເຂປຕ຺ຖວຓ຺ຓນານໂຍ ເອວໍ ເວທິຕພ຺ໂພ. ປຎ຺ຈກ຺ຂນ຺ຘາຕິ ອຍໍ ຍມກວເສນ ປຸຈ຺ຉິຕພ຺ພານໍ ຂນ຺ຘານໍ ອຸທ຺ເທໂສ. ຣູປກ຺ຂນ຺ໂຘ…ເປ… ວິຎ຺ຎາຓກ຺ຂນ຺ໂຘຕິ ເຕສຎ຺ເຎວ ປເຠທໂຕ ນາມວວຕ຺ຖານໍ. ຕໂຕ ປຣໍ ປທໂສຘນວາຣາທໂຍ ຈຕ຺ຕາໂຣ ນຍວາຣາ. ຕຕ຺ຖ ຣູປໍ ຣູປກ຺ຂນ຺ໂຘຕິ ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ‘‘ຣູປ’’ນ຺ຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ, ສພ຺ພໍ ຕໍ ‘‘ຣູປກ຺ຂນ຺ໂຘ’’ຕິ ປຸຈ຺ຉຕີຕິ ວຈນໂສຘນຕ຺ຖໍ ປຸຈ຺ຉາ. ຕສ຺ສາ ຈ ‘‘ປິຍຣູປໍ ສາຕຣູປໍ ຣູປໍ ນ ຣູປກ຺ຂນ຺ໂຘ, ຣູປກ຺ຂນ຺ໂຘ ຣູປຎ຺ເຈວ ຣູປກ຺ຂນ຺ໂຘ ຈາ’’ຕິ ອິທໍ ນິທ຺ເທສນເຍນ ວິສ຺ສຊ຺ຊນໍ. ຕຕ຺ຖ ປິຍຣູປໍ ສາຕຣູປນ຺ຕິອາທີສຸ ຍໍ ‘‘ຣູປ’’ນ຺ຕິ ວຸຕ຺ຕໍ, ຕໍ ຣູປເມວ ນ ຣູປກ຺ຂນ຺ໂຘ. ໂຍ ປນ ‘‘ຣູປກ຺ຂນ຺ໂຘ’’ຕິ ວຸຕ຺ໂຕ, ໂສ ‘‘ຣູປ’’ນ຺ຕິປິ ‘‘ຣູປກ຺ຂນ຺ໂຘ’’ຕິປິ ວຕ຺ຕຸໍ ວຏ຺ຏຕີຕິ ອຕ຺ໂຖ. ຣູປກ຺ຂນ຺ໂຘ ຣູປນ຺ຕິ ເອຕ຺ຖ ປນ ‘‘ອາມນ຺ຕາ’’ຕິ ວິສ຺ສຊ຺ຊນໍ ຣູປກ຺ຂນ຺ຘສ຺ສ ນິຍເມນ ຣູປນ຺ຕິ ວຕ຺ຕພ຺ພຕ຺ຕາ. ເວທນາ ເວທນາກ຺ຂນ຺ໂຘຕິ ປຸຈ຺ຉາຍ, ເວທນາກ຺ຂນ຺ໂຘ ເວທນາຕິ ປຸຈ຺ຉາຍ ຈ ‘‘ອາມນ຺ຕາ’’ຕິ ວິສ຺ສຊ຺ຊນໍ. ສຎ຺ຎາສຎ຺ຎາກ຺ຂນ຺ໂຘຕິ ປຸຈ຺ຉາຍ ‘‘ປປຎ຺ຈສຎ຺ຎາ’’ຕິອາທີສຸ ອາຄຕາ ທິຏ຺ຐິສຎ຺ຎາ ສຎ຺ຎາ ນ ສຎ຺ຎາກ຺ຂນ຺ໂຘ, ສຎ຺ຎາກ຺ຂນ຺ໂຘ ສຎ຺ຎາ ເຈວ ສຎ຺ຎາກ຺ຂນ຺ໂຘ ຈາຕິ ວິສ຺ສຊ຺ຊນໍ. ສຎ຺ຎາກ຺ຂນ຺ໂຘ ສຎ຺ຎາຕິ ປຸຈ຺ຉາຍ ຈ ‘‘ອາມນ຺ຕາ’’ຕິ ວິສ຺ສຊ຺ຊນໍ. ສງ຺ຂາຣາ ສງ຺ຂາຣກ຺ຂນ຺ໂຘຕິ ປຸຈ຺ຉາຍ ‘‘ອນິຈ຺ຈາ ວຕ ສງ຺ຂາຣາ’’ຕິອາທີສຸ ອາຄໂຕ ສງ຺ຂາຣກ຺ຂນ຺ໂຘ, ຕໂຕ ອວເສສາ ສງ຺ຂຕຘມ຺ມາ ສງ຺ຂາຣາ ນ ສງ຺ຂາຣກ຺ຂນ຺ໂຘຕິ ວິສ຺ສຊ຺ຊນໍ. ສງ຺ຂາຣກ຺ຂນ຺ໂຘ ສງ຺ຂາຣາຕິ ປຸຈ຺ຉາຍ ‘‘ອາມນ຺ຕາ’’ຕິ ວິສ຺ສຊ຺ຊນໍ. ວິຎ຺ຎາຓໍ ¶ ວິຎ຺ຎາຓກ຺ຂນ຺ໂຘຕິ ປຸຈ຺ຉາຍ, ວິຎ຺ຎາຓກ຺ຂນ຺ໂຘ ວິຎ຺ຎາຓນ຺ຕິ ປຸຈ຺ຉາຍ ຈ ‘‘ອາມນ຺ຕາ’’ຕິ ວິສ຺ສຊ຺ຊນໍ.

ປຏິໂລມວາເຣ ນ ຣູປໍ ນ ຣູປກ຺ຂນ຺ໂຘຕິ ປຸຈ຺ຉາຍ ‘‘ອາມນ຺ຕາ’’ຕິ ວິສ຺ສຊ຺ຊນໍ. ຕສ຺ສ ຣູປ-ສທ຺ທວຈນີຍາ ຘມ຺ມາ ຣູປກ຺ຂນ຺ໂຘ ¶ ນ ໂຫນ຺ຕີຕິ ອຕ຺ໂຖ. ນ ຣູປກ຺ຂນ຺ໂຘ ນ ຣູປນ຺ຕິ ປຸຈ຺ຉາຍ ຣູປກ຺ຂນ຺ຘວິຣຫິຕາ ‘‘ປິຍຣູປໍ ສາຕຣູປ’’ນ຺ຕິ ວຸຕ຺ຕາ ຘມ຺ມາ ນ ຣູປກ຺ຂນ຺ໂຘ, ຣູປໍ, ປິຍຣູປສາຕຣູປຣູປກ຺ຂນ຺ຘວິຣຫິຕາ ປນ ຘມ຺ມາ ນ ຣູປກ຺ຂນ຺ໂຘ ເຈວ ນ ຣູປຎ຺ຈາຕິ ວິສ຺ສຊ຺ຊນໍ. ນ ເວທນາ ນ ເວທນາກ຺ຂນ຺ໂຘຕິ ປຸຈ຺ຉາຍ, ນ ເວທນາກ຺ຂນ຺ໂຘ ນ ເວທນາຕິ ປຸຈ຺ຉາຍ, ນ ສຎ຺ຎາ ນ ສຎ຺ຎາກ຺ຂນ຺ໂຘຕິ ປຸຈ຺ຉາຍ ຈ ‘‘ອາມນ຺ຕາ’’ຕິ ວິສ຺ສຊ຺ຊນໍ. ນ ສງ຺ຂາຣາ ນ ສງ຺ຂາຣກ຺ຂນ຺ໂຘຕິ ປຸຈ຺ຉາຍ ‘‘ອາມນ຺ຕາ’’ຕິ ວິສ຺ສຊ຺ຊນໍ. ນ ສຎ຺ຎາກ຺ຂນ຺ໂຘ ນ ສຎ຺ຎາຕິ ປຸຈ຺ຉາຍ ປນ ທິຏ຺ຐິສຎ຺ຎາ ນ ສຎ຺ຎາກ຺ຂນ຺ໂຘ, ສຎ຺ຎາ, ຕໍ ທິຏ຺ຐິສຎ຺ຎໍ, ສຎ຺ຎາກ຺ຂນ຺ຘຎ຺ຈ ຐເປຕ຺ວາ ອວເສສາ ນ ເຈວ ສຎ຺ຎາ ນ ຈ ສຎ຺ຎາກ຺ຂນ຺ໂຘຕິ ວິສ຺ສຊ຺ຊນໍ. ນ ສງ຺ຂາຣາ ນ ສງ຺ຂາຣກ຺ຂນ຺ໂຘຕິ ປຸຈ຺ຉາຍ ‘‘ອາມນ຺ຕາ’’ຕິ ວິສ຺ສຊ຺ຊນໍ. ນ ສງ຺ຂາຣກ຺ຂນ຺ໂຘ ນ ສງ຺ຂາຣາຕິ ປຸຈ຺ຉາຍ ສງ຺ຂາຣກ຺ຂນ຺ຘໍ ຐເປຕ຺ວາ ອວເສສສງ຺ຂຕຘມ຺ມາ ນ ສງ຺ຂາຣກ຺ຂນ຺ໂຘ, ສງ຺ຂາຣາ, ອສງ຺ຂຕາ ປນ ຘາຕຸ ນ ເຈວ ສງ຺ຂາຣາ ນ ຈ ສງ຺ຂາຣກ຺ຂນ຺ໂຘຕິ ວິສ຺ສຊ຺ຊນໍ. ນ ວິຎ຺ຎາຓໍ ນ ວິຎ຺ຎາຓກ຺ຂນ຺ໂຘຕິ ປຸຈ຺ຉາຍ, ນ ວິຎ຺ຎາຓກ຺ຂນ຺ໂຘ ນ ວິຎ຺ຎາຓນ຺ຕິ ປຸຈ຺ຉາຍ ຈ ‘‘ອາມນ຺ຕາ’’ຕິ ວິສ຺ສຊ຺ຊນໍ. ອິມິນາວ ນເຍນ ອິໂຕ ປເຣສຸປິ ສພ຺ພຕ຺ຖ ວິສ຺ສຊ຺ຊນນໂຍ ເວທິຕພ຺ໂພ, ວິເສສມຕ຺ຕເມວ ປນ ວກ຺ຂາມ.

ປທໂສຘນມູລຈກ຺ກວາເຣ ປນ ອຍໍ ວິເສໂສ – ຂນ຺ຘາ ເວທນາກ຺ຂນ຺ໂຘຕິ ເຍ ເກຈິ ຂນ຺ຘາ, ສພ຺ເພ ເຕ ເວທນາກ຺ຂນ຺ໂຘຕິ ປຸຈ຺ຉາ. ຕສ຺ສາ ‘‘ເວທນາກ຺ຂນ຺ໂຘ ຂນ຺ໂຘ ເຈວ ເວທນາກ຺ຂນ຺ໂຘ ຈ, ອວເສສາ ປນ ຂນ຺ຘາ, ນ ເວທນາກ຺ຂນ຺ໂຘ’’ຕິ ວິສ຺ສຊ຺ຊນໍ. ເສເສສຸປິ ເອເສວ ນໂຍ. ປຏິໂລເມ ປນ ນ ຂນ຺ຘາ ນ ເວທນາກ຺ຂນ຺ໂຘຕິ ປຸຈ຺ຉາຍ ‘‘ອາມນ຺ຕາ’’ຕິ ວິສ຺ສຊ຺ຊນໍ. ເອຕ຺ຖ ຈ ເຍ ປຎ຺ຎຕ຺ຕິນິພ຺ພານສງ຺ຂາຕາ ຘມ຺ມາ ຂນ຺ຘາປິ ນ ໂຫນ຺ຕິ, ເຕ ຍສ຺ມາ ເວທນາກ຺ຂນ຺ໂຘປິ ນ ໂຫຕິ, ຕສ຺ມາ ‘‘ອາມນ຺ຕາ’’ຕິ ວິສ຺ສຊ຺ຊນໍ, ເສສໍ ສຸວິຎ຺ເຎຍ຺ຍເມວ. ປທໂສຘນມູລຈກ຺ກວາໂຣ.

ສຸທ຺ຘຂນ຺ຘວາເຣ ປນ ‘‘ຣູປໍ ຂນ຺ໂຘ’’ຕິ ປຸຈ຺ຉາຍ ‘‘ອາມນ຺ຕາ’’ຕິ ວິສ຺ສຊ຺ຊນໍ ປິຍຣູປາທີນຎ຺ຈ ປຎ຺ຈສຸ ຂນ຺ເຘສຸ ສງ຺ຄຫິຕຕ຺ຕາ. ‘‘ຂນ຺ຘາ ຣູປ’’ນ຺ຕິອາທີສຸ ¶ ເຍ ເກຈິ ຂນ຺ຘາ, ສພ຺ເພ ເຕ ຣູປກ຺ຂນ຺ໂຘຕິອາທິນາ ອຕ຺ໂຖ ຄເຫຕພ຺ໂພ. ເຕເນວ ຫິສ຺ສ ນິທ຺ເທເສ ‘‘ຂນ຺ຘາ ຣູປ’’ນ຺ຕິອາທິນາ ປທໍ ອນຸທ຺ຘຣິຕ຺ວາ ¶ ‘‘ຂນ຺ຘາ ຣູປກ຺ຂນ຺ໂຘ’’ຕິອາທິນາ ອຕ຺ຖວເສເນວ ປທໍ ອຸທ຺ຘຣິຕ຺ວາ ‘‘ຣູປກ຺ຂນ຺ໂຘ ຂນ຺ໂຘ ເຈວ ຣູປກ຺ຂນ຺ໂຘ ຈ, ອວເສສາ ຂນ຺ຘາ, ນ ຣູປກ຺ຂນ຺ໂຘ’’ຕິ ວິສ຺ສຊ຺ຊນໍ ກຕໍ. ເຕເນວ ຈ ກາຣເຓນ ສຸທ຺ຘຂນ຺ຘວາໂຣຕິ ວຸຕ຺ໂຕ. ວຈນໂສຘເນ ວິຍ ຫິ ເອຕ຺ຖ ນ ວຈນໍ ປມາຓໍ, ຍຖາ ປນ ສຸທ຺ຘຂນ຺ຘາ ລພ຺ຠນ຺ຕິ, ຕຖາ ຕຖາ ອຕ຺ໂຖວ ປມາຓໍ. ປຣໂຕ ອາຍຕນຍມກມາຕິກາທີສຸປິ ເອເສວ ນໂຍ. ປຏິໂລເມ ‘‘ນ ຣູປໍ ນ ຂນ຺ໂຘ’’ຕິ ຍໍ ຘມ຺ມຊາຕໍ ຣູປໍ ນ ໂຫຕິ, ຕໍ ຂນ຺ໂຘປິ ນ ໂຫຕີຕິ ປຸຈ຺ຉາ, ຕສ຺ສາ ‘‘ຣູປກ຺ຂນ຺ຘວິຣຫິຕາ ຂນ຺ຘາ, ນ ຣູປໍ, ຕຖາ ນິພ຺ພານໍ ນ ປນ ຣູປຎ຺ເຈວ ນ ຂນ຺ໂຘ ຈາ’’ຕິ ວິສ຺ສຊ຺ຊນໍ. ເສສໍ ສຸວິຎ຺ເຎຍ຺ຍເມວ. ສຸທ຺ຘຂນ຺ຘວາໂຣ.

ສຸທ຺ຘຂນ຺ຘມູລຈກ຺ກວາເຣປິ ‘‘ຂນ຺ຘາ ເວທນາກ຺ຂນ຺ໂຘ’’ຕິອາທິນາ ເຫຏ຺ຐາ ວຸຕ຺ຕນເຍນ ອຕ຺ໂຖ ເວທິຕພ຺ໂພຕິ ອຍໍ ປຓ຺ຓຕ຺ຕິວາເຣ ນໂຍ.

ຍສ຺ມາ ປນ ນິທ຺ເທເສ ອິມິສ຺ສາ ປນ ມາຕິກາຍ ປຓ຺ຓຕ຺ຕິວາຣສງ຺ຂາຕໍ ນິທ຺ເທສໍ ວຕ຺ວາ ຕໂຕ ອິມໍ ມາຕິກາກ຺ກມໍ ມຸຎ຺ຈິຕ຺ວາ ອປເຣນ ປຣິຍາເຍນ ອຎ຺ເຎປິ ອຸທ຺ເທສວາຣວິຣຫິຕາ ‘‘ປວຕ຺ຕິວາໂຣ ປຣິຎ຺ຎາວາໂຣ’’ຕິ ທ຺ເວ ມຫາວາຣາ ປຸຈ຺ຉາວິສ຺ສຊ຺ຊນວເສນ ວຸຕ຺ຕາ, ຕສ຺ມາ ເຕສໍ ທ຺ວິນ຺ນມ຺ປິ ວາຣານໍ ນໂຍ ທສ຺ເສຕພ຺ໂພ. ຕໂຕ ປວຕ຺ຕິວາເຣ ຕາວ ປາຬິວວຕ຺ຖານປຸພ຺ພິກາ ມຸຂມຕ຺ຕປ຺ປກາສນາ – ອິມສ຺ມິໍ ຫິ ອຸປ຺ປາທວາໂຣ ນິໂຣຘວາໂຣ ອຸປ຺ປາທນິໂຣຘວາໂຣຕິ ຕໂຍ ອນ຺ຕຣວາຣາ ໂຫນ຺ຕິ. ຕຕ຺ຖ ອຸປ຺ປາທວາເຣ ຕາວ ຕິຓ຺ຓໍ ອທ຺ຘານໍ ວເສນ ຉ ກາລເຠທາ ໂຫນ຺ຕິ ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ໂນ, ອຕີໂຕ, ອນາຄໂຕ, ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ເນນາຕີໂຕ, ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ເນນານາຄໂຕ, ອຕີເຕນານາຄໂຕຕິ. ເອວເມເຕສຸ ຉສຸ ກາລເຠເທສຸ ຍ຺ວາຍໍ ປຐໂມ ¶ ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ໂນ, ຕຕ຺ຖ ປຸຄ຺ຄລໂຕ ໂອກາສໂຕ ປຸຄ຺ຄໂລກາສໂຕຕິ ຕໂຍ ວາຣາ ໂຫນ຺ຕິ.

ຕຕ຺ຖ ‘‘ຍສ຺ສ ຣູປກ຺ຂນ຺ໂຘ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ຕສ຺ສ ເວທນາກ຺ຂນ຺ໂຘ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕີຕິ? ອສຎ຺ຎສຕ຺ຕໍ ອຸປປຊ຺ຊນ຺ຕານໍ ເຕສໍ ຣູປກ຺ຂນ຺ໂຘ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ໂນ ຈ ເຕສໍ ເວທນາກ຺ຂນ຺ໂຘ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ. ປຎ຺ຈໂວກາຣໍ ອຸປປຊ຺ຊນ຺ຕານໍ ເຕສໍ ຣູປກ຺ຂນ຺ໂຘ ຈ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ເວທນາກ຺ຂນ຺ໂຘ ຈ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ. ຍສ຺ສ ວາ ປນ ເວທນາກ຺ຂນ຺ໂຘ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ຕສ຺ສ ຣູປກ຺ຂນ຺ໂຘ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕີຕິ? ອຣູປໍ ອຸປປຊ຺ຊນ຺ຕານໍ ເຕສໍ ເວທນາກ຺ຂນ຺ໂຘ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ໂນ ຈ ເຕສໍ ຣູປກ຺ຂນ຺ໂຘ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ. ປຎ຺ຈໂວກາຣໍ ອຸປປຊ຺ຊນ຺ຕານໍ ເຕສໍ ເວທນາກ຺ຂນ຺ໂຘ ຈ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ຣູປກ຺ຂນ຺ໂຘ ຈ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ. ຍສ຺ສ ຣູປກ຺ຂນ຺ໂຘ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ…ເປ… ຕສ຺ສ ວິຎ຺ຎາຓກ຺ຂນ຺ໂຘ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ…ເປ… ຍສ຺ສ ວາ ປນ ວິຎ຺ຎາຓກ຺ຂນ຺ໂຘ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ຕສ຺ສ ຣູປກ຺ຂນ຺ໂຘ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕີຕິ…ເປ… ປຎ຺ຈໂວກາຣໍ ¶ …ເປ… ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕີ’’ຕິ ເອວໍ ຣູປກ຺ຂນ຺ຘມູລການິ ຈຕ຺ຕາຣິ, ‘‘ຍສ຺ສ ເວທນາກ຺ຂນ຺ໂຘ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ຕສ຺ສ ສຎ຺ຎາກ຺ຂນ຺ໂຘ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕີ’’ຕິອາທິນາ ຈ ເວທນາກ຺ຂນ຺ຘມູລການິ ຕີຓິ, ສຎ຺ຎາກ຺ຂນ຺ຘມູລການິ ທ຺ເວ, ສງ຺ຂາຣກ຺ຂນ຺ຘມູລກໍ ເອກນ຺ຕິ ເອວເມຕານິ ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນກາເລ ປຸຄ຺ຄລວາເຣ ອນຸໂລມນເຍ ທສ ຍມການິ ໂຫນ຺ຕິ. ຕຕ຺ຖ ຣູປກ຺ຂນ຺ຘມູລເກສຸ ຈຕູສຸ ອາທິໂຕ ເອກເມວ ປາຬິຍໍ ວິສ຺ສຊ຺ຊິຕໍ, ເສສານິ ເຕນ ສທິສວິສ຺ສຊ຺ຊນານີຕິ ຕນ຺ຕິຍາ ລຫຸຠາວຕ຺ຖໍ ສໍຂິຕ຺ຕານິ.

ເວທນາກ຺ຂນ຺ຘມູລເກ ປນ ສພ຺ພຕ຺ຖ ‘‘ອາມນ຺ຕາ’’ຕິ ເອກສທິສເມວ ວິສ຺ສຊ຺ຊນໍ. ເວທນາທີສຸ ອຸປ຺ປນ຺ເນສຸ ນິຍເມນ ສຎ຺ຎາທີນໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນໂຕ ຕຕ຺ຖ ສພ຺ພານິ ສໍຂິຕ຺ຕານິ. ຍຖາ ຈ ປຸຄ຺ຄລວາເຣ ທສ ຍມການິ, ເອວໍ ໂອກາສວາເຣປິ ‘‘ຍຕ຺ຖ ຣູປກ຺ຂນ຺ໂຘ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ຕຕ຺ຖ ເວທນາກ຺ຂນ຺ໂຘ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕີຕິ? ອສຎ຺ຎສຕ຺ເຕ ຕຕ຺ຖ…ເປ… ປຎ຺ຈໂວກາເຣ ຕຕ຺ຖ…ເປ… ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕີ’’ຕິອາທິນາ, ປຸຄ຺ຄໂລກາສວາເຣປິ ‘‘ຍສ຺ສ ຍຕ຺ຖ ຣູປກ຺ຂນ຺ໂຘ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ຕສ຺ສ ຕຕ຺ຖ ເວທນາກ຺ຂນ຺ໂຘ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕີຕິ? ອສຎ຺ຎສຕ຺ຕໍ…ເປ… ປຎ຺ຈໂວກາຣໍ…ເປ… ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕີ’’ຕິອາທິນາ. ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນກາເລ ຕີສຸ ວາເຣສຸ ¶ ອນຸໂລມນເຍ ຕິໍສ ຍມກາ ໂຫນ຺ຕິ. ຍຖາ ອນຸໂລມນເຍ ຕິໍສ, ເອວໍ ປຏິໂລມນເຍປິ ‘‘ຍສ຺ສ ຣູປກ຺ຂນ຺ໂຘ ນຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ຕສ຺ສ ເວທນາກ຺ຂນ຺ໂຘ ນຸປ຺ປຊ຺ຊຕີຕິ? ອຣູປໍ ອຸປປຊ຺ຊນ຺ຕານໍ ເຕສໍ ຣູປກ຺ຂນ຺ໂຘ ນຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ໂນ ຈ ເຕສໍ ເວທນາກ຺ຂນ຺ໂຘ ນຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ. ສພ຺ເພສໍ ຈວນ຺ຕານໍ ເຕສໍ ຣູປກ຺ຂນ຺ໂຘ ຈ ນຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ເວທນາກ຺ຂນ຺ໂຘ ຈ ນຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ. ຍສ຺ສ ວາ ປນ ເວທນາກ຺ຂນ຺ໂຘ ນຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ຕສ຺ສ ຣູປກ຺ຂນ຺ໂຘ ນຸປ຺ປຊ຺ຊຕີຕິ? ອສຎ຺ຎສຕ຺ຕໍ ອຸປປຊ຺ຊນ຺ຕານໍ ເຕສໍ ເວທນາກ຺ຂນ຺ໂຘ ນຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ໂນ ຈ ເຕສໍ ຣູປກ຺ຂນ຺ໂຘ ນຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ. ສພ຺ເພສໍ ຈວນ຺ຕານໍ ເຕສໍ ເວທນາກ຺ຂນ຺ໂຘ ຈ ນຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ຣູປກ຺ຂນ຺ໂຘ ຈ ນຸປ຺ປຊ຺ຊຕີ’’ຕິອາທິນາ, ‘‘ຍຕ຺ຖ ຣູປກ຺ຂນ຺ໂຘ ນຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ຕຕ຺ຖ ເວທນາກ຺ຂນ຺ໂຘ ນຸປ຺ປຊ຺ຊຕີຕິ? ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ. ຍຕ຺ຖ ວາ ປນ…ເປ… ນຸປ຺ປຊ຺ຊຕີຕິ? ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕີ’’ຕິອາທິນາ ຈ, ‘‘ຍສ຺ສ ຍຕ຺ຖ ຣູປກ຺ຂນ຺ໂຘ ນຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ຕສ຺ສ ຕຕ຺ຖ ເວທນາກ຺ຂນ຺ໂຘ ນຸປ຺ປຊ຺ຊຕີຕິ…ເປ… ສພ຺ເພສໍ ຈວນ຺ຕານໍ ຕທຸຠຍໍ ນຸປ຺ປຊ຺ຊຕີ’’ຕິອາທິນາ ຈາຕິ ຕິໍສ ຍມກາ. ເອວໍ ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນກາເລ ສຏ຺ຐິ ຍມການິ, ຕທ຺ທິຄຸຓາ ປຸຈ຺ຉາ, ຕທ຺ທິຄຸຓາ ຈ ອຕ຺ຖາ ເວທິຕພ຺ພາ.

ຕຕ຺ຖ ຍສ຺ສ ຣູປກ຺ຂນ຺ໂຘ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕີຕິ ຍສ຺ສ ປຸຄ຺ຄລສ຺ສ ປຏິສນ຺ຘິກ຺ຂເຓ ຣູປກ຺ຂນ຺ໂຘ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ. ຕສ຺ສ ເວທນາກ຺ຂນ຺ໂຘຕິ ເວທນາກ຺ຂນ຺ໂຘປິ ຕສ຺ສ ຕສ຺ມິໍເຍວ ຂເຓ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕີຕິ ອຕ຺ໂຖ ອິມິນາວ ນເຍນ. ຕຕ຺ຖ ອສຎ຺ຎສຕ຺ຕນ຺ຕິ ອສຎ຺ຎຕ຺ຕຠວໍ ປຏິສນ຺ຘິວເສນ ອຸປປຊ຺ຊນ຺ຕານໍ ເຕສໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນກ຺ຂເຓ ຣູປກ຺ຂນ຺ໂຘ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ໂນ ຈ ເຕສໍ ອຈິຕ຺ຕກຕ຺ຕາ ເວທນາກ຺ຂນ຺ໂຘ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕີຕິ ອຕ຺ໂຖ ¶ . ອິມິນາວ ນເຍນ ‘‘ຍສ຺ສ ວາ ປນ ເວທນາກ຺ຂນ຺ໂຘ’’ຕິອາທິເກສຸ ປຸຈ຺ຉາວິສ຺ສຊ຺ຊເນສຸ, ຕໂຕ ປເຣສຸປິ ສພ຺ພຕ຺ຖ ອຕ຺ໂຖ ເວທິຕພ຺ໂພ.

ອິທໍ ປເນຕ຺ຖ ອຸປ຺ປາທນິໂຣເຘສຸ ນິຍມລກ຺ຂຓໍ – ສກເລປິ ຫິ ອິມສ຺ມິໍ ຂນ຺ຘຍມເກ ຕຕ຺ຖ ຕຕ຺ຖ ອຸປ຺ປນ຺ນານໍ ສຕ຺ຕານໍ ປວຕ຺ເຕ ຍາວ ມຣຓາ ວາ ຂນ຺ຘານໍ ອປຣິຍນ຺ເຕສຸ ອຸປ຺ປາທນິໂຣເຘສຸ ວິຊ຺ຊມາເນສຸປິ ລຫຸປຣິວຕ຺ຕານໍ ຘມ຺ມານໍ ວິນິພ຺ໂຠຄໍ ກຕ຺ວາ ອຸປ຺ປາທນິໂຣເຘ ¶ ທສ຺ເສຕຸໍ ນ ສຸກຣນ຺ຕິ ປວຕ຺ຕິຍໍ ອຸປ຺ປາທນິໂຣເຘ ອນາມສິຕ຺ວາ ປຏິສນ຺ຘິອຸປ຺ປາທວເສເນວ ອຸປ຺ປາທວາໂຣ, ນິໂຣຘມຣຓກາເລ ນິໂຣຘວເສເນວ ຈ ນິໂຣຘວາໂຣ ກຖິໂຕ. ເອວເມຕ຺ຖ ອຸປ຺ປາທນິໂຣເຘສຸ ນິຍມລກ຺ຂຓໍ ວິທິຕ຺ວາ ປຏິສນ຺ຘິອຸປ຺ປາທເມວ ຈ ຈຸຕິນິໂຣຘເມວ ຈ ຄເຫຕ຺ວາ ເຕສຸ ເຕສຸ ຐາເນສຸ ອາຄຕານໍ ປຸຈ຺ຉາວິສ຺ສຊ຺ຊນານໍ ອຕ຺ຖວິນິຈ຺ຉໂຍ ເວທິຕພ຺ໂພ.

ປຏິໂລມນເຍ ປນ ສພ຺ເພສໍ ຈວນ຺ຕານນ຺ຕິ ມຣຓຈິຕ຺ຕສ຺ສ ຠງ຺ຄກ຺ຂຓສມນ຺ນາຄຕານໍ. ເຕສໍ ຫິ ຕຕ຺ຖ ຣູປກ຺ຂນ຺ໂຘ ນຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ເວທນາກ຺ຂນ຺ໂຘ ຈ ຈຸຕິຈິຕ຺ຕສ຺ສ ອຸປ຺ປຕ຺ຕິກ຺ຂເຓ ເອວ ອຸປ຺ປນ຺ນຕ຺ຕາ. ‘‘ຍຕ຺ຖ ຣູປກ຺ຂນ຺ໂຘ ນຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ຕຕ຺ຖ ເວທນາກ຺ຂນ຺ໂຘ ນຸປ຺ປຊ຺ຊຕີ’’ຕິ ປຸຈ຺ຉາຍ ອຣູປຠວໍ ສນ຺ຘາຍ ‘‘ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕີ’’ຕິ ອິທໍ ວິສ຺ສຊ຺ຊນໍ ກຕໍ, ອນນ຺ຕຣປຸຈ຺ຉາຍ ອສຎ຺ຎິຠວໍ ສນ຺ຘາຍ ‘‘ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕີ’’ຕິ ອິທໍ ວິສ຺ສຊ຺ຊນນ຺ຕິ ເວທິຕພ຺ພໍ. ເສສໍ ສຸວິຎ຺ເຎຍ຺ຍເມວາຕິ ອຍໍ ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນກາເລ ນໂຍ.

ຍຖາ ຈ ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນກາເລ ສຏ຺ຐິ ຍມກາທີນິ, ເອວໍ ເສເສສຸປິ ປຎ຺ຈສຸ ກາລເຠເທສຸ ປຈ຺ເຈກນ຺ຕິ ຄເຫຕພ຺ພໍ. ປຸຈ຺ຉາວິສ຺ສຊ຺ຊເນສຸ ປເນຕ຺ຖ ກິຎ຺ຈາປິ ‘‘ຍສ຺ສ ຣູປກ຺ຂນ຺ໂຘ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິຕ຺ຖ, ຕສ຺ສ ເວທນາກ຺ຂນ຺ໂຘ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິຕ຺ຖາຕິ? ອາມນ຺ຕາ’’ຕິອາທິນາ, ‘‘ຍຕ຺ຖ ຣູປກ຺ຂນ຺ໂຘ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິຕ຺ຖ, ຕຕ຺ຖ ເວທນາກ຺ຂນ຺ໂຘ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິຕ຺ຖາຕິ? ປຎ຺ຈໂວກາເຣ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິຕ຺ຖ, ນາຎ຺ຎຕ຺ຖາ’’ຕິອາທິນາ ຈ, ‘‘ຍສ຺ສ ຍຕ຺ຖ ຣູປກ຺ຂນ຺ໂຘ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິຕ຺ຖ, ຕສ຺ສ ຕຕ຺ຖ ເວທນາກ຺ຂນ຺ໂຘ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິຕ຺ຖາຕິ? ປຎ຺ຈໂວກາຣານໍ ເຕສໍ ຕຕ຺ຖ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິຕ຺ຖ, ນາຎ຺ຎຕ຺ຖາ’’ຕິອາທິນາ ຈ ອຕີຕກາເລ ອນຸໂລມນເຍ, ‘‘ຍສ຺ສ ຣູປກ຺ຂນ຺ໂຘ ນຸປ຺ປຊ຺ຊິຕ຺ຖ, ຕສ຺ສ ເວທນາກ຺ຂນ຺ໂຘ ນຸປ຺ປຊ຺ຊິຕ຺ຖາຕິ? ນຕ຺ຖີ’’ຕິອາທິນາ, ‘‘ຍຕ຺ຖ ຣູປກ຺ຂນ຺ໂຘ ນຸປ຺ປຊ຺ຊິຕ຺ຖ, ຕຕ຺ຖ ເວທນາກ຺ຂນ຺ໂຘ ນຸປ຺ປຊ຺ຊິຕ຺ຖາຕິ? ອຸປ຺ປຊ຺ຊິຕ຺ຖາ’’ຕິອາທິນາ, ‘‘ຍສ຺ສ ຍຕ຺ຖ ຣູປກ຺ຂນ຺ໂຘ ນຸປ຺ປຊ຺ຊິຕ຺ຖ, ຕສ຺ສ ຕຕ຺ຖ ເວທນາກ຺ຂນ຺ໂຘ ນຸປ຺ປຊ຺ຊິຕ຺ຖາຕິ? ອຣູປານໍ ເຕສໍ ຕຕ຺ຖ ຣູປກ຺ຂນ຺ໂຘ ນຸປ຺ປຊ຺ຊິຕ຺ຖ, ໂນ ຈ ເຕສໍ…ເປ… ສຸທ຺ຘາວາສານໍ ¶ ເຕສໍ ຕຕ຺ຖ ຕທຸຠຍໍ ນຸປ຺ປຊ຺ຊິຕ຺ຖາ’’ຕິອາທິນາ ຕີສຸ ວາເຣສຸ ປຏິໂລມນເຍ ຈ,

‘‘ຍສ຺ສ ¶ ຣູປກ຺ຂນ຺ໂຘ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິສ຺ສຕິ, ຕສ຺ສ ເວທນາກ຺ຂນ຺ໂຘ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິສ຺ສຕີຕິ? ອາມນ຺ຕາ’’ຕິອາທິນາ, ‘‘ຍຕ຺ຖ ຣູປກ຺ຂນ຺ໂຘ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິສ຺ສຕິ, ຕຕ຺ຖ ເວທນາກ຺ຂນ຺ໂຘ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິສ຺ສຕີຕິ…ເປ… ປຎ຺ຈໂວກາເຣ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິສ຺ສຕີ’’ຕິອາທິນາ, ‘‘ຍສ຺ສ ຍຕ຺ຖ ຣູປກ຺ຂນ຺ໂຘ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິສ຺ສຕິ, ຕສ຺ສ ຕຕ຺ຖ ເວທນາກ຺ຂນ຺ໂຘ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິສ຺ສຕິ…ເປ… ປຎ຺ຈໂວກາຣານໍ ເຕສໍ ຕຕ຺ຖ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິສ຺ສຕີ’’ຕິອາທິນາ ຈ ອນາຄຕກາເລ ອນຸໂລມນເຍ, ‘‘ຍສ຺ສ ຣູປກ຺ຂນ຺ໂຘ ນຸປ຺ປຊ຺ຊິສ຺ສຕິ, ຕສ຺ສ ເວທນາກ຺ຂນ຺ໂຘ ນຸປ຺ປຊ຺ຊິສ຺ສຕີຕິ? ເຍ ອຣູປໍ ອຸປປຊ຺ຊິຕ຺ວາ ປຣິນິພ຺ພາຍິສ຺ສນ຺ຕິ, ເຕສໍ ຣູປກ຺ຂນ຺ໂຘ ນຸປ຺ປຊ຺ຊິສ຺ສຕິ, ເນຕໂຣ, ປຈ຺ຉິມຠວິການໍ ຕທຸຠຍໍ ນຸປ຺ປຊ຺ຊິສ຺ສຕີ’’ຕິອາທິນາ, ‘‘ຍຕ຺ຖ ຣູປກ຺ຂນ຺ໂຘ ນຸປ຺ປຊ຺ຊິສ຺ສຕິ, ຕຕ຺ຖ ເວທນາກ຺ຂນ຺ໂຘ ນຸປ຺ປຊ຺ຊິສ຺ສຕີ’’ຕິອາທິນາ, ‘‘ຍສ຺ສ ຍຕ຺ຖ ຣູປກ຺ຂນ຺ໂຘ ນຸປ຺ປຊ຺ຊິສ຺ສຕິ, ຕສ຺ສ ຕຕ຺ຖ ເວທນາກ຺ຂນ຺ໂຘ ນຸປ຺ປຊ຺ຊິສ຺ສຕີຕິ? ອຣູປານໍ ເຕສໍ ຕຕ຺ຖ ຣູປກ຺ຂນ຺ໂຘ ນຸປ຺ປຊ຺ຊິສ຺ສຕິ, ເນຕໂຣ, ປຈ຺ຉິມຠວິການໍ ຕທຸຠຍໍ ນຸປ຺ປຊ຺ຊິສ຺ສຕີ’’ຕິອາທິນາ ປຏິໂລມນເຍ ຈ,

‘‘ຍສ຺ສ ຣູປກ຺ຂນ຺ໂຘ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ຕສ຺ສ ເວທນາກ຺ຂນ຺ໂຘ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິຕ຺ຖາ’’ຕິອາທິນາ, ‘‘ຍຕ຺ຖ ຣູປກ຺ຂນ຺ໂຘ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ຕຕ຺ຖ ເວທນາກ຺ຂນ຺ໂຘ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິຕ຺ຖາຕິ…ເປ… ປຎ຺ຈໂວກາເຣ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕີ’’ຕິອາທິນາ, ‘‘ຍສ຺ສ ຍຕ຺ຖ ຣູປກ຺ຂນ຺ໂຘ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ຕສ຺ສ ຕຕ຺ຖ ເວທນາກ຺ຂນ຺ໂຘ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິຕ຺ຖາຕິ? ສຸທ຺ຘາວາສໍ ອສຎ຺ຎສຕ຺ຕໍ ອຸປປຊ຺ຊນ຺ຕານໍ ເຕສໍ ຕຕ຺ຖ ຣູປກ຺ຂນ຺ໂຘ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ໂນ ຈ ເຕສໍ ຕຕ຺ຖ ເວທນາກ຺ຂນ຺ໂຘ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິຕ຺ຖ, ປຎ຺ຈໂວກາເຣ ປນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິຕ຺ຖາ’’ຕິອາທິນາ ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ເນນ ອຕີຕກາເລ ອນຸໂລມນເຍ, ‘‘ຍສ຺ສ ຣູປກ຺ຂນ຺ໂຘ ນຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ຕສ຺ສ ເວທນາກ຺ຂນ຺ໂຘ ນຸປ຺ປຊ຺ຊິຕ຺ຖາ’’ຕິອາທິນາ, ‘‘ຍຕ຺ຖ ຣູປກ຺ຂນ຺ໂຘ ນຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ຕຕ຺ຖ ເວທນາກ຺ຂນ຺ໂຘ ນຸປ຺ປຊ຺ຊິຕ຺ຖາຕິ? ອຸປ຺ປຊ຺ຊິຕ຺ຖາ’’ຕິອາທິນາ, ‘‘ຍສ຺ສ ຍຕ຺ຖ ຣູປກ຺ຂນ຺ໂຘ ນຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ¶ , ຕສ຺ສ ຕຕ຺ຖ ເວທນາກ຺ຂນ຺ໂຘ ນຸປ຺ປຊ຺ຊິຕ຺ຖາຕິ? ປຎ຺ຈໂວກາຣາ ຈວນ຺ຕານໍ ອຣູປານຎ຺ຈ ເຕສໍ ຕຕ຺ຖ ຣູປກ຺ຂນ຺ໂຘ ນຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ໂນ ຈ ເຕສໍ ຕຕ຺ຖ ເວທນາກ຺ຂນ຺ໂຘ ນຸປ຺ປຊ຺ຊິຕ຺ຖ, ສຸທ຺ຘາວາເສ ປຣິນິພ຺ພນ຺ຕານໍ ອສຎ຺ຎສຕ຺ຕາ ຈວນ຺ຕານໍ ເຕສໍ ຕຕ຺ຖ ຣູປກ຺ຂນ຺ໂຘ ຈ ນຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ເວທນາກ຺ຂນ຺ໂຘ ຈ ນຸປ຺ປຊ຺ຊິຕ຺ຖາ’’ຕິອາທິນາ ປຏິໂລມນເຍ ຈ,

‘‘ຍສ຺ສ ຣູປກ຺ຂນ຺ໂຘ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ຕສ຺ສ ເວທນາກ຺ຂນ຺ໂຘ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິສ຺ສຕີຕິ? ປຈ຺ຉິມຠວິການໍ ປຎ຺ຈໂວກາຣໍ ອຸປປຊ຺ຊນ຺ຕານໍ ເຕສໍ ຣູປກ຺ຂນ຺ໂຘ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕີ’’ຕິອາທິນາ, ‘‘ຍຕ຺ຖ ຣູປກ຺ຂນ຺ໂຘ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ຕຕ຺ຖ ເວທນາກ຺ຂນ຺ໂຘ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິສ຺ສຕີຕິ? ປຎ຺ຈໂວກາເຣ…ເປ… ອຸປ຺ປຊ຺ຊິສ຺ສຕີ’’ຕິອາທິນາ ຈ, ‘‘ຍສ຺ສ ຍຕ຺ຖ ຣູປກ຺ຂນ຺ໂຘ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ຕສ຺ສ ຕຕ຺ຖ ເວທນາກ຺ຂນ຺ໂຘ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິສ຺ສຕີຕິ ¶ ? ປຈ຺ຉິມຠວິການໍ ປຎ຺ຈໂວກາເຣ…ເປ… ອຸປ຺ປຊ຺ຊິສ຺ສຕີ’’ຕິອາທິນາ ຈ ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ເນນ ອນາຄຕກາເລ ອນຸໂລມນເຍ, ‘‘ຍສ຺ສ ຣູປກ຺ຂນ຺ໂຘ ນຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ຕສ຺ສ ເວທນາກ຺ຂນ຺ໂຘ ນຸປ຺ປຊ຺ຊິສ຺ສຕີຕິ ປຎ຺ຈໂວກາເຣ ປຣິນິພ຺ພນ຺ຕານໍ ອຣູເປ ປຈ຺ຉິມຠວິການໍ…ເປ… ນຸປ຺ປຊ຺ຊິສ຺ສຕີ’’ຕິອາທິນາ, ‘‘ຍຕ຺ຖ ຣູປກ຺ຂນ຺ໂຘ ນຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ຕຕ຺ຖ ເວທນາກ຺ຂນ຺ໂຘ ນຸປ຺ປຊ຺ຊິສ຺ສຕີຕິ? ອຸປ຺ປຊ຺ຊິສ຺ສຕີ’’ຕິອາທິນາ, ‘‘ຍສ຺ສ ຍຕ຺ຖ ຣູປກ຺ຂນ຺ໂຘ ນຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ຕສ຺ສ ຕຕ຺ຖ ເວທນາກ຺ຂນ຺ໂຘ ນຸປ຺ປຊ຺ຊິສ຺ສຕີຕິ…ເປ… ປຎ຺ຈໂວກາເຣ ປຣິນິພ຺ພນ຺ຕານໍ ອຣູເປ ປຈ຺ຉິມຠວິການໍ ອສຎ຺ຎສຕ຺ຕາ ຈວນ຺ຕານໍ ເຕສໍ ຕຕ຺ຖ…ເປ… ນຸປ຺ປຊ຺ຊິສ຺ສຕີ’’ຕິອາທິນາ ປຏິໂລມນເຍ ຈ,

‘‘ຍສ຺ສ ຣູປກ຺ຂນ຺ໂຘ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິຕ຺ຖ, ຕສ຺ສ ເວທນາກ຺ຂນ຺ໂຘ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິສ຺ສຕີຕິ? ປຈ຺ຉິມຠວິການໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິສ຺ສຕີ’’ຕິອາທິນາ, ‘‘ຍຕ຺ຖ ຣູປກ຺ຂນ຺ໂຘ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິຕ຺ຖ, ຕຕ຺ຖ ເວທນາກ຺ຂນ຺ໂຘ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິສ຺ສຕີຕິ…ເປ… ປຎ຺ຈໂວກາເຣ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິສ຺ສຕີ’’ຕິອາທິນາ, ‘‘ຍສ຺ສ ຍຕ຺ຖ ຣູປກ຺ຂນ຺ໂຘ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິຕ຺ຖ, ຕສ຺ສ ຕຕ຺ຖ ເວທນາກ຺ຂນ຺ໂຘ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິສ຺ສຕີຕິ? ປຎ຺ຈໂວກາເຣ ປຈ຺ຉິມຠວິການໍ ອສຎ຺ຎສຕ຺ຕານໍ…ເປ… ອຸປ຺ປຊ຺ຊິສ຺ສຕີ’’ຕິອາທິນາ ອຕີເຕນ ອນາຄຕກາເລ ອນຸໂລມນເຍ, ‘‘ຍສ຺ສ ຣູປກ຺ຂນ຺ໂຘ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິຕ຺ຖ, ຕສ຺ສ ເວທນາກ຺ຂນ຺ໂຘ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິສ຺ສຕີຕິ? ນຕ຺ຖີ’’ຕິອາທິນາ, ‘‘ຍຕ຺ຖ ຣູປກ຺ຂນ຺ໂຘ ¶ ນຸປ຺ປຊ຺ຊິຕ຺ຖ, ຕຕ຺ຖ ເວທນາກ຺ຂນ຺ໂຘ ນຸປ຺ປຊ຺ຊິສ຺ສຕີຕິ? ອຸປ຺ປຊ຺ຊິສ຺ສຕີ’’ຕິອາທິນາ, ‘‘ຍສ຺ສ ຍຕ຺ຖ ຣູປກ຺ຂນ຺ໂຘ ນຸປ຺ປຊ຺ຊິຕ຺ຖ, ຕສ຺ສ ຕຕ຺ຖ ເວທນາກ຺ຂນ຺ໂຘ ນຸປ຺ປຊ຺ຊິສ຺ສຕີຕິ…ເປ… ສຸທ຺ຘາວາສານໍ ອຣູເປ ປຈ຺ຉິມຠວິການໍ ເຕສໍ ຕຕ຺ຖ ຣູປກ຺ຂນ຺ໂຘ ຈ ນຸປ຺ປຊ຺ຊິຕ຺ຖ ເວທນາກ຺ຂນ຺ໂຘ ຈ ນຸປ຺ປຊ຺ຊິສ຺ສຕີ’’ຕິອາທິນາ ປຏິໂລມນເຍ ຈ ສຸທ຺ຘາ ອຕ຺ຖວິເສສາ ອຸປລພ຺ຠນ຺ຕິ. ຕຖາປິ ຄນ຺ຖວິຕ຺ຖາຣຠເຍນ ອນວເສສໂຕ ນ ທສ຺ສຍິສ຺ສາມ, ທສ຺ສິຕນເຍເນວ ສພ຺ພຕ຺ຖ ປຸຈ຺ຉາວິສ຺ສຊ຺ຊນໍ ສກ຺ກາ ປຓ຺ຑິເຕນ ຎາຕຸນ຺ຕິ ອຍໍ ອຸປ຺ປາທວາເຣ ນໂຍ.

ຍຖາ ຈ ອຸປ຺ປາທວາເຣ ຉສຸ ກາລເຠເທສຸ ປຈ຺ເຈກໍ ປຸຄ຺ຄລາທິເຠທໂຕ ອນຸໂລມປຏິໂລມນຍຸຠເຍນ ຉ ຉ ວາຣາ, ເອເກກສ຺ມິໍ ວາເຣ ທສ ທສ ກຕ຺ວາ ສຏ຺ຐິ ສຏ຺ຐິ ຍມການິ, ສພ຺ພານິປິ ສຏ຺ຐິອຘິການິ ຕີຓິ ຍມກສຕານິ, ຕໂຕ ທ຺ວິຄຸຓາ ປຸຈ຺ຉາ, ທ຺ວິຄຸຓາ ອຕ຺ຖາ ຈ ໂຫນ຺ຕິ, ເອວໍ ນິໂຣຘວາເຣ ອຸປ຺ປາທນິໂຣຘວາເຣປິ ເວທິຕພ຺ພາ. ຕຕ຺ຖ ຈ ‘‘ຍສ຺ສ ຣູປກ຺ຂນ຺ໂຘ ນິຣຸຊ຺ຌຕິ, ຕສ຺ສ ເວທນາກ຺ຂນ຺ໂຘ ນິຣຸຊ຺ຌຕີຕິ…ເປ… ປຎ຺ຈໂວກາຣາ ຈວນ຺ຕານໍ…ເປ… ນິຣຸຊ຺ຌຕີ’’ຕິອາທິນາ, ‘‘ຍສ຺ສ ຣູປກ຺ຂນ຺ໂຘ ນ ນິຣຸຊ຺ຌຕິ, ຕສ຺ສ ເວທນາກ຺ຂນ຺ໂຘ ນ ນິຣຸຊ຺ຌຕີຕິ…ເປ… ສພ຺ເພສໍ ອຸປປຊ຺ຊນ຺ຕານໍ…ເປ… ນ ນິຣຸຊ຺ຌຕີ’’ຕິອາທິນາ ນິໂຣຘວາເຣ, ‘‘ຍສ຺ສ ¶ ຣູປກ຺ຂນ຺ໂຘ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ຕສ຺ສ ເວທນາກ຺ຂນ຺ໂຘ ນິຣຸຊ຺ຌຕີຕິ? ໂນ. ຍສ຺ສ ຣູປກ຺ຂນ຺ໂຘ ນຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ຕສ຺ສ ເວທນາກ຺ຂນ຺ໂຘ ນ ນິຣຸຊ຺ຌຕີຕິ…ເປ… ອຣູປໍ ອຸປປຊ຺ຊນ຺ຕານໍ ອສຎ຺ຎສຕ຺ຕາ ຈວນ຺ຕານໍ ເຕສໍ ຣູປກ຺ຂນ຺ໂຘ ຈ ນຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ເວທນາກ຺ຂນ຺ໂຘ ຈ ນ ນິຣຸຊ຺ຌຕີ’’ຕິອາທິນາ ອຸປ຺ປາທນິໂຣຘວາເຣ ຈ ເຫຏ຺ຐາ ວຸຕ຺ຕານຸສາເຣນ ສພ຺ພຕ຺ຖ ປຸຈ຺ຉາວິສ຺ສຊ຺ຊນນໂຍ ຎາຕພ຺ໂພຕິ ອຍໍ ປວຕ຺ຕິວາເຣ ນໂຍ.

ປຣິຎ຺ຎາວາເຣ ປນ ປຸຄ຺ຄລວາຣາທີສຸ ຕີສຸ ປຸຄ຺ຄລວາໂຣ ເອໂກວ ລພ຺ຠຕິ, ນ ໂອກາສປຸຄ຺ຄໂລກາສວາຣາ ສທິສວິສ຺ສຊ຺ຊນຕ຺ຕາ. ໂຍ ຫິ ໂກຈິ ປຸຄ຺ຄໂລ ຣູປາທິໍ ປຣິຊານນ຺ໂຕວ ¶ , ຍຕ຺ຖ ກຕ຺ຖຈິ ນິຣຸທ຺ໂຘປິ ຕາທິໂສວ ໂຫຕິ, ຕສ຺ມາ ຉສຸ ກາລເຠເທສຸ ອນຸໂລມໂຕ ປຸຄ຺ຄລວເສນ ທ຺ເວ ທ຺ເວ ວາຣາ, ເອເກກສ຺ມິໍ ວາເຣ ທສ ທສ ກຕ຺ວາ ວີສຕິ ວີສຕິ ຍມການີຕິ ວີສໍ ຍມກສຕໍ, ຕທ຺ທິຄຸຓາ ປຸຈ຺ຉາ, ຕທ຺ທິຄຸຓາ ຈ ອຕ຺ຖາ ເວທິຕພ຺ພາ. ຕຕ຺ຖ ຈ ‘‘ໂຍ ຣູປກ຺ຂນ຺ຘໍ ປຣິຊານາຕິ, ໂສ ເວທນາກ຺ຂນ຺ຘໍ ປຣິຊານາຕີຕິ? ອາມນ຺ຕາ’’ຕິອາທິນາ ຈ, ‘‘ໂຍ ຣູປກ຺ຂນ຺ຘໍ ນ ປຣິຊານາຕິ, ໂສ ເວທນາກ຺ຂນ຺ຘໍ ນ ປຣິຊານາຕີຕິ? ອາມນ຺ຕາ’’ຕິ ອາທິນາ ຈ ອນຸໂລມປຏິໂລມໂຕ ອາທິໂຕ ຕີສຸ ກາເລສຸ ສພ຺ພປຸຈ຺ຉານໍ ‘‘ອາມນ຺ຕາ ອາມນ຺ຕາ’’ຕ຺ເວວ ວິສ຺ສຊ຺ຊນໍ. ອິຕເຣສຸ ປນ ຕີສຸ ມິສ຺ສກກາເລສຸ ‘‘ໂຍ ຣູປກ຺ຂນ຺ຘໍ ປຣິຊານາຕິ, ໂສ ເວທນາກ຺ຂນ຺ຘໍ ປຣິຊານິຕ຺ຖາຕິ? ໂນ. ໂຍ ວາ ປນ…ເປ… ໂນ’’ຕິ ເອວໍ ອິຕຣກາລທ຺ວເຍປິ ອນຸໂລມນເຍ ‘‘ໂນ ໂນ’’ຕ຺ເວວ ວິສ຺ສຊ຺ຊນໍ.

ປຏິໂລມນເຍ ປນ ‘‘ໂຍ ຣູປກ຺ຂນ຺ຘໍ ນ ປຣິຊານາຕິ, ໂສ ເວທນາກ຺ຂນ຺ຘໍ ນ ປຣິຊານິຕ຺ຖາຕິ? ອຣຫາ ຣູປກ຺ຂນ຺ຘໍ ນ ປຣິຊານາຕິ, ໂນ ຈ ໂສ ເວທນາກ຺ຂນ຺ຘໍ ນ ປຣິຊານິຕ຺ຖ. ອຄ຺ຄມຄ຺ຄສມງ຺ຄິຎ຺ຈ ອຣຫນ຺ຕຎ຺ຈ ຐເປຕ຺ວາ ອວເສສາ ປຸຄ຺ຄລາ ຣູປກ຺ຂນ຺ຘຎ຺ຈ ນ ປຣິຊານນ຺ຕິ, ເວທນາກ຺ຂນ຺ຘຎ຺ຈ ນ ປຣິຊານິໍສູ’’ຕິອາທິນາ, ‘‘ໂຍ ຣູປກ຺ຂນ຺ຘໍ ນ ປຣິຊານາຕິ, ໂສ ເວທນາກ຺ຂນ຺ຘໍ ນ ປຣິຊານິສ຺ສຕີຕິ? ເຍ ມຄ຺ຄໍ ປຏິລຠິສ຺ສນ຺ຕິ, ເຕ ຣູປກ຺ຂນ຺ຘໍ ນ ປຣິຊານນ຺ຕິ, ໂນ ຈ ເວທນາກ຺ຂນ຺ຘໍ ນ ປຣິຊານິສ຺ສນ຺ຕິ. ອຣຫາ ເຍ ຈ ປຸຖຸຊ຺ຊນາ ມຄ຺ຄໍ ນ ປຏິລຠິສ຺ສນ຺ຕິ, ເຕ ຣູປກ຺ຂນ຺ຘຎ຺ຈ ນ ປຣິຊານນ຺ຕິ, ເວທນາກ຺ຂນ຺ຘຎ຺ຈ ນ ປຣິຊານິສ຺ສນ຺ຕີ’’ຕິອາທິນາ ຈ, ‘‘ໂຍ ຣູປກ຺ຂນ຺ຘໍ ນ ປຣິຊານິຕ຺ຖ, ໂສ ເວທນາກ຺ຂນ຺ຘໍ ນ ປຣິຊານິສ຺ສນ຺ຕີຕິ? ເຍ ມຄ຺ຄໍ ປຏິລຠິສ຺ສນ຺ຕິ, ເຕ ຣູປກ຺ຂນ຺ຘໍ ນ ປຣິຊານິໍສຸ, ໂນ ຈ ເວທນາກ຺ຂນ຺ຘໍ ນ ປຣິຊານິສ຺ສນ຺ຕິ. ອຄ຺ຄມຄ຺ຄສມງ຺ຄີ ເຍ ຈ ປຸຖຸຊ຺ຊນາ ມຄ຺ຄໍ ນ ປຏິລຠິສ຺ສນ຺ຕິ, ເຕ ¶ ຣູປກ຺ຂນ຺ຘຎ຺ຈ ນ ປຣິຊານິໍສຸ, ເວທນາກ຺ຂນ຺ຘຎ຺ຈ ນ ປຣິຊານິສ຺ສນ຺ຕີ’’ຕິອາທິນາ ຈ ປຸຈ຺ຉາວິສ຺ສຊ຺ຊນນໂຍ ເວທິຕພ຺ໂພ.

ເອຕ຺ຖ ¶ ຈ ອຕີຕານາຄຕປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນສງ຺ຂາຕາ ຕໂຍ ອທ຺ຘາ ປວຕ຺ຕິວາເຣ ຈຸຕິປຏິສນ຺ຘິວເສນ ນ ລພ຺ຠນ຺ຕິ, ປວຕ຺ເຕ ຈິຕ຺ຕກ຺ຂຓວເສເນວ ລພ຺ຠນ຺ຕິ. ໂລກຸຕ຺ຕຣມຄ຺ຄກ຺ຂຓສ຺ມິໍ ຫິ ນິພ຺ພານາຣມ຺ມເຓນ ຈິຕ຺ເຕນ ປຎ຺ຈສຸ ຂນ຺ເຘສຸ ປຣິຎ຺ຎາກິຈ຺ຈນິປ຺ຜຕ຺ຕິຍາ ຍໍ ກຎ຺ຈິ ເອກໍ ຂນ຺ຘໍ ປຣິຊານນ຺ໂຕ ອິຕຣມ຺ປິ ‘‘ປຣິຊານາຕີ’’ຕິ ອນຸໂລມປຎ຺ເຫສຸ ປຣິຎ຺ຎາກິຈ຺ຈສ຺ສ ມຕ຺ຖກປ຺ປຕ຺ຕໍ ອຄ຺ຄມຄ຺ຄສມງ຺ຄິໍ ສນ຺ຘາຍ ‘‘ອາມນ຺ຕາ’’ຕິ ວິສ຺ສຊ຺ຊນໍ ວຸຕ຺ຕໍ. ‘‘ນ ປຣິຊານາຕີ’’ຕິ ປຏິໂລມປຎ຺ເຫສຸ ປຸຖຸຊ຺ຊນາທໂຍ ສນ຺ຘາຍ ‘‘ອາມນ຺ຕາ’’ຕິ ວິສ຺ສຊ຺ຊນໍ ວຸຕ຺ຕນ຺ຕິ ເວທິຕພ຺ພໍ. ‘‘ປຣິຊານິຕ຺ຖາ’’ຕິ ອິມສ຺ມິໍ ປນ ອຕີຕກາລວາເຣ ມຄ຺ຄານນ຺ຕເຣ ອຄ຺ຄຜເລ ຐິໂຕປິ ປຣິຎ຺ຎາກິຈ຺ຈສ຺ສ ນິຏ຺ຐິຕຕ຺ຕາ ປຣິຊານິຕ຺ຖເຍວ ນາມ. ‘‘ປຣິຊານາຕີ’’ຕິ ຈ ອຄ຺ຄມຄ຺ຄສມງ຺ຄີ ວຸຈ຺ຈຕິ, ‘‘ປຣິຊານິສ຺ສນ຺ຕີ’’ຕິ ປຸຖຸຊ຺ຊນາທໂຍ, ຕສ຺ມາ ໂຍ ນ ປຣິຊານາຕິ, ໂສ ປຣິຊານິຕ຺ຖາຕິ ວາ, ປຣິຊານິສ຺ສຕີຕິອາທິນາ ວາ ວຕ຺ຕຸໍ ອສກ຺ກຸເຓຍ຺ຍຕາຍ ‘‘ອາມນ຺ຕາ’’ຕິ ວິສ຺ສຊ຺ຊນໍ ກຕໍ.

ປຏິໂລມນເຍ ປນ ‘‘ອຄ຺ຄມຄ຺ຄສມງ຺ຄິຎ຺ຈ ອຣຫນ຺ຕຎ຺ຈ ຐເປຕ຺ວາ’’ຕິ ອິທໍ ອຄ຺ຄມຄ຺ຄສມງ຺ຄິໂນ ‘‘ນ ປຣິຊານາຕີ’’ຕິ ວຈນໍ, ອຣຫໂຕ ຈ ‘‘ນ ປຣິຊານິຕ຺ຖາ’’ຕິ ວຕ຺ຕຸໍ ອສກ຺ກຸເຓຍ຺ຍຕາຍ ວຸຕ຺ຕໍ, ‘‘ເຍ ຈ ປຸຖຸຊ຺ຊນາ ມຄ຺ຄໍ ນ ປຏິລຠິສ຺ສນ຺ຕີ’’ຕິ ອິມິນາ ອຕີເຕ ວິຍ ອນາຄເຕປິ ອນນ຺ຕກາລໍ ອມຸຈ຺ຈນກາ ສຕ຺ຕາ ນາມ ອຕ຺ຖີຕິ ທສ຺ເສຕິ, ເຕ ຈ ອຣຫຕາ ນິຏ຺ຐິຕປຣິຎ຺ຎາກິຈ຺ເຈນ, ‘‘ນ ປຣິຊານິສ຺ສນ຺ຕີ’’ຕິ ວຕ຺ຕພ຺ພຕໍ ວາ ອາປນ຺ເນນ ສມກາ ຊາຕາ, ສພ຺ພຕ຺ຖ ຈ ເອກໍ ຂນ຺ຘໍ ປຣິຊານນ຺ໂຕ ສພ຺ພໍ ປຣິຊານາຕິ, ອປຣິຊານນ຺ໂຕປິ ຈ ສພ຺ພໍ ນ ປຣິຊານາຕີຕິ ເວທິຕພ຺ພນ຺ຕິ ອຍໍ ຂນ຺ຘຍມກມາຕິກຕ຺ຖສໍວຓ຺ຓນານໂຍ.

ອາຍຕນຍມກມາຕິກາຍ ປນ ປາຬິວວຕ຺ຖານາທິກໍ ສພ຺ພໍ ຂນ຺ຘຍມກມາຕິກາຍ ວຸຕ຺ຕນເຍເນວ ເວທິຕພ຺ພໍ ອຎ຺ຎຕ຺ຣ ວິເສສາ ¶ , ຕຕ຺ຣາຍໍ ວິເສໂສ – ‘‘ທ຺ວາທສາຍຕນານີ’’ຕິ ປທໍ ອາທິໍ ກຕ຺ວາ ຍາວ ‘‘ນາຍຕນາ ນ ມໂນ’’ຕິ, ຕາວ ປວຕ຺ຕາ ອຍໍ ອາຍຕນມາຕິກາ ນາມ. ຕຕ຺ຖ ທ຺ວາທສາຍຕນານິ ອຸທ຺ທິສິຕ຺ວາ ຍມກວເສນ ປຸຈ຺ຉາສຸ ຂນ຺ຘປທໍ ຐເປຕ຺ວາ ຈກ຺ຂາທີນິ ປຎ຺ຈ ອຊ຺ຌຕ຺ຕິກາຍຕນານິ ¶ ປຐມໍ ວຸຕ຺ຕານິ, ປຈ຺ຉາ ຣູປາທິປຎ຺ຈພາຫິຣາຍຕນານິ, ປຣິໂຍສາເນ ມນາຍຕນຘມ຺ມາຍຕນານີຕິ ເອວໍ ປາຬິວວຕ຺ຖາເນ ປຎ຺ເຫ. ວິສ຺ສຊ຺ຊເນ ປນ ‘‘ຈກ຺ຂຸ ຈກ຺ຂາຍຕນນ຺ຕິ? ທິພ຺ພຈກ຺ຂຸ ປຎ຺ຎາຈກ຺ຂຸ ຈກ຺ຂຸເມວ, ນ ຈກ຺ຂາຍຕນໍ, ຈກ຺ຂາຍຕນໍ ຈກ຺ຂຸ ເຈວ ຈກ຺ຂາຍຕນຎ຺ຈ. ໂສຕໍ ໂສຕາຍຕນນ຺ຕິ? ທິພ຺ພໂສຕໍ ຕຓ຺ຫາໂສຕໍ ໂສຕເມວ, ນ ໂສຕາຍຕນໍ. ຆານໍ ຆານາຍຕນນ຺ຕິ? ອາມນ຺ຕາ…ເປ… ກາໂຍ ກາຍາຍຕນນ຺ຕິ? ນາມກາໂຍ ຈິຕ຺ຕກາໂຍຕິອາທິ ກາໂຍ, ນ ກາຍາຍຕນໍ. ຣູປໍ ຣູປາຍຕນນ຺ຕິ? ຠູຕາທິ, ປິຍຣູປາທິ ຈ ຣູປໍວ, ນ ຣູປາຍຕນໍ. ສທ຺ໂທ ສທ຺ທາຍຕນນ຺ຕິ? ອາມນ຺ຕາ. ຄນ຺ໂຘ ຄນ຺ຘາຍຕນນ຺ຕິ? ສີລຄນ຺ຘາທໂຍ ຄນ຺ໂຘວ, ນ ຄນ຺ຘາຍຕນໍ. ຣໂສ ຣສາຍຕນນ຺ຕິ? ອຕ຺ຖຣສາທໂຍ ຣໂສວ, ນ ຣສາຍຕນໍ. ຘມ຺ໂມ ຘມ຺ມາຍຕນນ຺ຕິ? ປຣິຍຕ຺ຕິຘມ຺ມາທໂຍ ຘມ຺ໂມວ, ນ ຘມ຺ມາຍຕນໍ. ຘມ຺ມາຍຕນໍ ຘມ຺ໂມຕິ? ອາມນ຺ຕາ’’ຕິ ອຍໍ ປຓ຺ຓຕ຺ຕິວາເຣ ວິເສໂສ.

ປວຕ຺ຕິວາເຣ ປນ ‘‘ຍສ຺ສ ຈກ຺ຂາຍຕນໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ຕສ຺ສ ໂສຕາຍຕນໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕີຕິ? ສຈກ຺ຂຸການໍ ອໂສຕການໍ ອຸປປຊ຺ຊນ຺ຕານໍ ເຕສໍ ຈກ຺ຂາຍຕນໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ໂນ ຈ ເຕສໍ ໂສຕາຍຕນໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ. ສຈກ຺ຂຸການໍ ສໂສຕການໍ ອຸປປຊ຺ຊນ຺ຕານໍ ເຕສໍ ຈກ຺ຂາຍຕນຎ຺ຈ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ໂສຕາຍຕນຎ຺ຈ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ…ເປ… ຍສ຺ສ ຣູປາຍຕນໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ຕສ຺ສ ມນາຍຕນໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕີຕິ? ອຈິຕ຺ຕການໍ ຣູປາຍຕນໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ໂນ ຈ ເຕສໍ ມນາຍຕນໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ. ປຎ຺ຈໂວກາເຣ ອຸປ຺ປາທກ຺ຂເຓ ຕທຸຠຍໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ. ຍສ຺ສ ວາ ປນ ມນາຍຕນໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ຕສ຺ສ ຣູປາຍຕນໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕີຕິ? ອຣູປຠວວຊ຺ຊິເຕ ສຎ຺ຎາຠເວ ອຸປປຊ຺ຊນ຺ຕານໍ…ເປ… ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ¶ . ຍສ຺ສ ຣູປາຍຕນໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ຕສ຺ສ ຘມ຺ມາຍຕນໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕີຕິ? ອາມນ຺ຕາ. ຍສ຺ສ ວາ ປນ…ເປ… ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕີຕິ? ອຣູປຠວວຊ຺ຊິເຕ ສພ຺ພຕ຺ຖ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ. ຍສ຺ສ ມນາຍຕນໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ຕສ຺ສ ຘມ຺ມາຍຕນໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕີຕິ? ອາມນ຺ຕາ, ຍສ຺ສ ວາ ປນ…ເປ… ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕີຕິ? ອສຎ຺ຎຠວວຊ຺ຊິເຕ ສພ຺ພຕ຺ຖ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕີ’’ຕິ ເອວໍ ສທ຺ທາຍຕນວຊ຺ຊິຕາ ເສສາຍຕນມາຕິກາຍມກໂຍຊນາ ຍຖານຸຣູປໍ ເວທິຕພ຺ພາ. ສທ຺ທາຍຕນໍ ຫິ ປຏິສນ຺ຘິກ຺ຂເຓ ນ ລພ຺ຠຕິ, ອຍໍ ອຸປ຺ປາທວາເຣ ວິເສໂສ, ອິມິນາ ນເຍນ ນິໂຣຘວາຣາທີສຸ, ປຣິຎ຺ຎາວາເຣ ຈ ໂຍຊນາວິເສໂສ ເວທິຕພ຺ໂພ, ສພ຺ພຕ຺ຖ ຈ ຂນ຺ຘໂຕ ອາຍຕນານໍ ພຫຸຕາ ຈ ຍມກວາຣພຫຸຕາ ຈ ເວທິຕພ຺ພາ. ເສສໍ ຕາທິສເມວາຕິ ອຍໍ ອາຍຕນຍມກມາຕິກຕ຺ຖສໍວຓ຺ຓນານໂຍ.

ຘາຕຸຍມກມາຕິກາຍ ¶ ປນ ປາຬິວວຕ຺ຖານໍ ສພ຺ພໍ ອາຍຕນຍມກມາຕິກາຍ ວຸຕ຺ຕນເຍເນວ ເວທິຕພ຺ພນ຺ຕິ ອຍໍ ຘາຕຸຍມກມາຕິກຕ຺ຖສໍວຓ຺ຓນານໂຍ.

ສຈ຺ຈຍມກມາຕິກາຍ ປນ ຂນ຺ຘຍມເກ ວຸຕ຺ຕນເຍນ ວາຣເຠທາ, ກາລາທິເຠທາ ຈ ເວທິຕພ຺ພາ, ປາຬິວວຕ຺ຖາເນ ປເນຕ຺ຖ ຈຕຸນ຺ນໍ ສຈ຺ຈານໍ ວເສນ ປທໂສຘນວາໂຣ ປທໂສຘນມູລຈກ຺ກວາໂຣ ສຸທ຺ຘສຈ຺ຈວາໂຣ ສຸທ຺ຘສຈ຺ຈມູລຈກ຺ກວາໂຣຕິ ອິເມສຸ ຈຕູສຸ ວາເຣສຸ ຍມກຄຓນາ ເວທິຕພ຺ພາ. ປຸຈ຺ຉາວິສ຺ສຊ຺ຊເນສຸ ປນ ‘‘ທຸກ຺ຂໍ ທຸກ຺ຂສຈ຺ຈນ຺ຕິ? ອາມນ຺ຕາ. ທຸກ຺ຂສຈ຺ຈໍ ທຸກ຺ຂນ຺ຕິ? ກາຍິກເຈຕສິກໍ ທຸກ຺ຂໍ ຐເປຕ຺ວາ ອວເສສໍ ທຸກ຺ຂສຈ຺ຈໍ, ນ ທຸກ຺ຂໍ. ກາຍິກເຈຕສິກໍ ທຸກ຺ຂໍ ປນ ທຸກ຺ຂຎ຺ເຈວ ທຸກ຺ຂສຈ຺ຈຎ຺ຈ. ສມຸທໂຍ ສມຸທຍສຈ຺ຈນ຺ຕິ? ຕຓ຺ຫໍ ຐເປຕ຺ວາ ອວເສສາ ສຈ຺ຈວິຠງ຺ເຄ ນິທ຺ທິຏ຺ຐາ ກຸສລາທິຘມ຺ມາ ສມຸທໂຍ, ນ ສມຸທຍສຈ຺ຈໍ. ຕຓ຺ຫາ ¶ ປນ ສມຸທໂຍ ເຈວ ສມຸທຍສຈ຺ຈຎ຺ຈ. ສມຸທຍສຈ຺ຈໍ ສມຸທໂຍຕິ? ອາມນ຺ຕາ. ນິໂຣໂຘ ນິໂຣຘສຈ຺ຈນ຺ຕິ? ຕທງ຺ຄນິໂຣຘາທໂຍ, ຂຓິກນິໂຣໂຘ ຈ ນິໂຣໂຘວ, ນ ນິໂຣຘສຈ຺ຈໍ. ນິພ຺ພານໍ ປນ ນິໂຣໂຘ ເຈວ ນິໂຣຘສຈ຺ຈຎ຺ຈ. ນິໂຣຘສຈ຺ຈໍ ນິໂຣໂຘຕິ? ອາມນ຺ຕາ. ມຄ຺ໂຄ ມຄ຺ຄສຈ຺ຈນ຺ຕິ? ມິຈ຺ຉາມຄ຺ຄງ຺ຄາທໂຍ ມຄ຺ໂຄ, ນ ມຄ຺ຄສຈ຺ຈໍ. ອຣິຍມຄ຺ໂຄ ປນ ມຄ຺ໂຄ ເຈວ ມຄ຺ຄສຈ຺ຈຎ຺ຈ. ມຄ຺ຄສຈ຺ຈໍ ມຄ຺ໂຄຕິ? ອາມນ຺ຕາ’’ຕິອາທິນາ ປຓ຺ຓຕ຺ຕິວາເຣ ນໂຍ ເວທິຕພ຺ໂພ.

ປວຕ຺ຕິວາເຣ ປນ ‘‘ຍສ຺ສ ທຸກ຺ຂສຈ຺ຈໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ຕສ຺ສ ສມຸທຍສຈ຺ຈໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕີຕິ? ສພ຺ເພສໍ ອຸປປຊ຺ຊນ຺ຕານໍ ປວຕ຺ເຕ ຕຓ຺ຫາວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕຈິຕ຺ຕສ຺ສ ອຸປ຺ປາທກ຺ຂເຓ ເຕສໍ ທຸກ຺ຂສຈ຺ຈໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ໂນ ຈ ເຕສໍ ສມຸທຍສຈ຺ຈໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ. ຕຓ຺ຫາຍ ອຸປ຺ປາທກ຺ຂເຓ ຕທຸຠຍໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ. ຍສ຺ສ ທຸກ຺ຂສຈ຺ຈໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ຕສ຺ສ ມຄ຺ຄສຈ຺ຈໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕີຕິ…ເປ… ປຎ຺ຈໂວກາເຣ ມຄ຺ຄສ຺ສ ອຸປ຺ປາທກ຺ຂເຓ ຕທຸຠຍໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ. ຍສ຺ສ ວາ ປນ…ເປ… ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕີຕິ? ອຣູເປ ມຄ຺ຄສ຺ສ ອຸປ຺ປາທກ຺ຂເຓ ເຕສໍ ມຄ຺ຄສຈ຺ຈໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ໂນ ຈ ເຕສໍ ທຸກ຺ຂສຈ຺ຈໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ. ປຎ຺ຈໂວກາເຣ ຕທຸຠຍໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ. ຍສ຺ສ ສມຸທຍສຈ຺ຈໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ຕສ຺ສ ມຄ຺ຄສຈ຺ຈໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕີຕິ? ໂນ, ຍສ຺ສ ວາ ປນ…ເປ… ໂນ’’ຕິອາທິນາ ປຸຄ຺ຄລວາເຣ, ‘‘ຍຕ຺ຖ ທຸກ຺ຂສຈ຺ຈໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ຕຕ຺ຖ ສມຸທຍສຈ຺ຈໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕີຕິ? ອສຎ຺ຎສຕ຺ເຕ ຕຕ຺ຖ ທຸກ຺ຂສຈ຺ຈໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ໂນ ຈ ຕຕ຺ຖ ຕທຎ຺ຎໍ, ອຎ຺ຎຕ຺ຖ ¶ ຕທຸຠຍມ຺ປິ. ຍຕ຺ຖ ທຸກ຺ຂສຈ຺ຈໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ຕຕ຺ຖ ມຄ຺ຄສຈ຺ຈໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕີຕິ? ອປາເຍ, ອສຎ຺ຎສຕ຺ເຕ ຈ ທຸກ຺ຂເມວ, ໂນ ຈ ຕຕ຺ຖ ຕທຎ຺ຎໍ, ອຎ຺ຎຕ຺ຖ ຕທຸຠຍມ຺ປີ’’ຕິອາທິນາ ໂອກາສວາເຣ, ປຸຄ຺ຄໂລກາສວາເຣປີຕິ ເອວໍ ອນຸໂລມນເຍ,

‘‘ຍສ຺ສ ທຸກ຺ຂສຈ຺ຈໍ ນຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ຕສ຺ສ ສມຸທຍສຈ຺ຈໍ ນຸປ຺ປຊ຺ຊຕີຕິ? ອາມນ຺ຕາ. ຍສ຺ສ ວາ ປນ…ເປ… ນຸປ຺ປຊ຺ຊຕີຕິ? ສພ຺ເພສໍ ອຸປປຊ຺ຊນ຺ຕານໍ ປວຕ຺ເຕ ຕຓ຺ຫາວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕຈິຕ຺ຕສ຺ສ ອຸປ຺ປາທກ຺ຂເຓ ສມຸທຍສຈ຺ຈໍ ນຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ໂນ ຈ ເຕສໍ ທຸກ຺ຂສຈ຺ຈໍ ນຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ. ສພ຺ເພສໍ ¶ ຈວນ຺ຕານໍ ປວຕ຺ເຕ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ຠງ຺ຄກ຺ຂເຓ ອຣູເປ ມຄ຺ຄສ຺ສ ຈ ຜລສ຺ສ ຈ ອຸປ຺ປາທກ຺ຂເຓ ເຕສໍ ສມຸທຍສຈ຺ຈຎ຺ຈ ນຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ທຸກ຺ຂສຈ຺ຈຎ຺ຈ ນຸປ຺ປຊ຺ຊຕີ’’ຕິອາທິນາ, ‘‘ຍຕ຺ຖ ທຸກ຺ຂສຈ຺ຈໍ ນຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ຕຕ຺ຖ ສມຸທຍສຈ຺ຈໍ ນຸປ຺ປຊ຺ຊຕີຕິ? ນຕ຺ຖິ. ຍຕ຺ຖ ວາ ປນ ສມຸທຍສຈ຺ຈໍ ນຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ຕຕ຺ຖ ທຸກ຺ຂສຈ຺ຈໍ ນຸປ຺ປຊ຺ຊຕີຕິ? ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕີ’’ຕິອາທິນາ ຈ, ‘‘ຍສ຺ສ ຍຕ຺ຖ ທຸກ຺ຂສຈ຺ຈໍ ນຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ຕສ຺ສ ຕຕ຺ຖ ສມຸທຍສຈ຺ຈໍ ນຸປ຺ປຊ຺ຊຕີຕິ? ອາມນ຺ຕາ. ຍສ຺ສ ວາ ປນ ຍຕ຺ຖ ສມຸທຍສຈ຺ຈໍ ນຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ຕສ຺ສ ຕຕ຺ຖ ທຸກ຺ຂສຈ຺ຈໍ ນຸປ຺ປຊ຺ຊຕີຕິ? ສພ຺ເພສໍ ອຸປປຊ຺ຊນ຺ຕານໍ ປວຕ຺ເຕ ຕຓ຺ຫາວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕຈິຕ຺ຕສ຺ສ ອຸປ຺ປາທກ຺ຂເຓ ເຕສໍ ຕຕ຺ຖ ສມຸທຍສຈ຺ຈໍ ເອວ ນຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ເນຕຣໍ, ສພ຺ເພສໍ ປນ ຈວນ຺ຕານໍ ປວຕ຺ເຕ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ຠງ຺ຄກ຺ຂເຓ ອຣູເປ ມຄ຺ຄສ຺ສ ຈ ຜລສ຺ສ ຈ ອຸປ຺ປາທກ຺ຂເຓ ເຕສໍ ຕຕ຺ຖ ຕທຸຠຍມ຺ປິ ນຸປ຺ປຊ຺ຊຕີ’’ຕິອາທິນາ ຈ ສພ຺ພຕ຺ຖ ປຏິໂລມນເຍ ຈ,

‘‘ຍສ຺ສ ທຸກ຺ຂສຈ຺ຈໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິຕ຺ຖ, ຕສ຺ສ ສມຸທຍສຈ຺ຈໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິຕ຺ຖາຕິ? ອາມນ຺ຕາ. ຍສ຺ສ ທຸກ຺ຂສຈ຺ຈໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິຕ຺ຖ, ຕສ຺ສ ມຄ຺ຄສຈ຺ຈໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິຕ຺ຖາຕິ? ອຠິສເມຕາວີນໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິຕ຺ຖ, ນ ອິຕເຣສ’’ນ຺ຕິອາທິນາ, ‘‘ຍສ຺ສ ຍຕ຺ຖ ທຸກ຺ຂສຈ຺ຈໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິຕ຺ຖ, ຕສ຺ສ ຕຕ຺ຖ ສມຸທຍສຈ຺ຈໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິຕ຺ຖາຕິ? ສຸທ຺ຘາວາສານໍ ທຸຕິເຍ ຈິຕ຺ເຕ ວຕ຺ຕມາເນ ອສຎ຺ຎສຕ຺ຕານໍ ຕຕ຺ຖ ທຸກ຺ຂສຈ຺ຈໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິຕ຺ຖ, ເນຕຣໍ, ອິຕເຣສໍ ຕທຸຠຍໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິຕ຺ຖາ’’ຕິອາທິນາ, ‘‘ຍສ຺ສ ທຸກ຺ຂສຈ຺ຈໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິສ຺ສຕິ, ຕສ຺ສ ສມຸທຍສຈ຺ຈໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິສ຺ສຕີຕິ? ອຄ຺ຄມຄ຺ຄສມງ຺ຄີນໍ ອຣຫນ຺ຕານໍ ຍສ຺ສ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ອນນ຺ຕຣາ ອຄ຺ຄມຄ຺ຄໍ ປຏິລຠິສ຺ສນ຺ຕິ, ເຕສໍ ທຸກ຺ຂສຈ຺ຈໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິສ຺ສຕິ, ເນຕຣໍ, ອິຕເຣສໍ ຕທຸຠຍໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິສ຺ສຕີ’’ຕິອາທິນາ ຈ, ‘‘ຍສ຺ສ ທຸກ຺ຂສຈ຺ຈໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ຕສ຺ສ ສມຸທຍສຈ຺ຈໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິຕ຺ຖາຕິ? ອາມນ຺ຕາ, ຍສ຺ສ ວາ ປນ…ເປ… ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕີຕິ? ສພ຺ເພສໍ ຈວນ຺ຕານໍ ປວຕ຺ເຕ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ຠງ຺ຄກ຺ຂເຓ ອຣູເປ ມຄ຺ຄຜລຸປ຺ປຕ຺ຕິກ຺ຂເຓ ເຕສໍ ສມຸທຍສຈ຺ຈໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິຕ຺ຖ, ໂນ ຈ ເຕສໍ ທຸກ຺ຂສຈ຺ຈໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ. ສພ຺ເພສໍ ອຸປປຊ຺ຊນ຺ຕານໍ ປວຕ຺ເຕ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ອຸປ຺ປາທກ຺ຂເຓ ສມຸທຍສຈ຺ຈຎ຺ຈ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິຕ຺ຖ ¶ , ທຸກ຺ຂສຈ຺ຈຎ຺ຈ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕີ’’ຕິອາທິນາ ຈ ເສສກາລເຠເທສຸ ¶ ຈ ອນຸໂລມປຏິໂລມາທີສຸ ຈ ວຸຕ຺ຕານຸສາເຣນ ອຸປ຺ປາທວາເຣ ສພ຺ພຕ຺ຖ ວິສ຺ສຊ຺ຊນນໂຍ ຍຖານຸຣູປໍ ຎາຕພ຺ໂພ. ‘‘ຍສ຺ສ ທຸກ຺ຂສຈ຺ຈໍ ນິຣຸຊ຺ຌຕິ, ຕສ຺ສ ສມຸທຍສຈ຺ຈໍ ນິຣຸຊ຺ຌຕີຕິ…ເປ… ຕຓ຺ຫາຍ ຠງ຺ຄກ຺ຂເຓ ເຕສໍ ຕທຸຠຍໍ ນິຣຸຊ຺ຌຕີ’’ຕິອາທິນາ ນິໂຣຘວາເຣ, ອຸປ຺ປາທນິໂຣຘວາເຣປີຕິ ເອວໍ ປວຕ຺ຕິວາເຣ ສພ຺ພຕ຺ຖ ຍຖານຸຣູປໂຕ ໂຍຊນາ ເວທິຕພ຺ພາ.

ຕຖາ ‘‘ໂຍ ທຸກ຺ຂສຈ຺ຈໍ ປຣິຊານາຕິ, ໂສ ສມຸທຍສຈ຺ຈໍ ປຊຫຕີຕິ? ອາມນ຺ຕາ’’ຕິອາທິນາ ປຣິຎ຺ຎາວາເຣປີຕິ ເອວເມຕ຺ຖ ປາຬິນໂຍ ຎາຕພ຺ໂພ.

ອຕ຺ຖວິນິຈ຺ຉເຍ ປເນຕ຺ຖ ອິທໍ ລກ຺ຂຓໍ – ປວຕ຺ຕິ ວາເຣ ຕາເວຕ຺ຖ ນິໂຣຘສຈ຺ຈໍ ນ ລພ຺ຠເຕວ, ເສເສສຸ ປນ ຕີສຸ ສຈ຺ເຈສຸ ສມຸທຍມຄ຺ຄສຈ຺ຈານິ ເອກນ຺ເຕນ ປວຕ຺ຕິຍໍ ເອວ ລພ຺ຠນ຺ຕິ. ທຸກ຺ຂສຈ຺ຈໍ ຈຸຕິປຏິສນ຺ຘີສຸປິ ປວຕ຺ເຕປີຕິ ເອວເມຕ຺ຖ ຍໍ ຍໍ ສພ຺ພຕ຺ຖ ລພ຺ຠຕິ, ຕສ຺ສ ຕສ຺ສ ວເສນ ອຕ຺ຖວິນິຈ຺ຉໂຍ ເວທິຕພ຺ໂພ. ຕຕ຺ຣິທໍ ນຍມຸຂໍ – ສພ຺ເພສໍ ອຸປປຊ຺ຊນ຺ຕານນ຺ຕິ ອນ຺ຕມໂສ ສຸທ຺ຘາວາສານມ຺ປິ. ເຕປິ ຫິ ທຸກ຺ຂສຈ຺ເຈເນວ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ. ຕຓ຺ຫາວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕຈິຕ຺ຕສ຺ສາຕິ ອິທໍ ທຸກ຺ຂສຈ຺ຈສມຸທຍສຈ຺ເຈສຸ ເອກໂກຏ຺ຐາສສ຺ສ ອຸປ຺ປຕ຺ຕິທສ຺ສນຕ຺ຖໍ ວຸຕ຺ຕໍ, ຕສ຺ມາ ປຎ຺ຈໂວກາຣວເສເນວ ຄເຫຕພ຺ພໍ. ຈຕຸໂວກາເຣ ປນ ຕຓ຺ຫາວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕຜລສມາປຕ຺ຕິຍາ ອຸປ຺ປາທກ຺ຂເຓ ເອກມ຺ປິ ສຈ຺ຈໍ ນຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ. ຕທຸຠຍນ຺ຕິ ທຸກ຺ຂສມຸທຍສຈ຺ຈທ຺ວຍໍ. ຕສ຺ມິໍ ຫິ ຂເຓ ຕຓ຺ຫໍ ຐເປຕ຺ວາ ເສສໍ ທຸກ຺ຂສຈ຺ຈໍ ນາມ ໂຫຕີຕິ ຕໍ ສນ຺ຘາເຍຕໍ ວຸຕ຺ຕໍ. ມຄ຺ຄສ຺ສ ອຸປ຺ປາທກ຺ຂເຓ ປນ ຣູປເມວ ທຸກ຺ຂສຈ຺ຈໍ ນາມ, ເສສາ ມຄ຺ຄສຫຊາຕາ ຘມ຺ມາ ສຈ຺ຈວິນິມຸຕ຺ຕາວ. ເຕເນວ ກາຣເຓນ ‘‘ອຣູເປ ມຄ຺ຄສ຺ສ ອຸປ຺ປາທກ຺ຂເຓ ເຕສໍ ມຄ຺ຄສຈ຺ຈໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ໂນ ຈ ເຕສໍ ທຸກ຺ຂສຈ຺ຈໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕີ’’ຕິ ວຸຕ຺ຕໍ. ສພ຺ເພສໍ ອຸປປຊ຺ຊນ຺ຕານໍ ປວຕ຺ເຕ ຕຓ຺ຫາວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕຈິຕ຺ຕສ຺ສ ອຸປ຺ປາທກ຺ຂເຓ. ເຕສໍ ຕຕ຺ຖາຕິ ເຕສໍ ຕສ຺ມິໍ ອຸປປຕ຺ຕິກ຺ຂເຓ ຕຓ຺ຫາວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕຈິຕ຺ຕຸປ຺ປຕ຺ຕິກ຺ຂເຓ ຈາຕິ ເອວເມຕ຺ຖ ຂຓວເສນ ໂອກາໂສ ເວທິຕພ຺ໂພ. ອຎ຺ເຎສຸປິ ເອວຣູເປສຸ ເອເສວ ນໂຍ. ອນຠິສເມຕາວີນນ຺ຕິ ¶ ອນຠິສມິຕສຈ຺ຈານນ຺ຕິ ອິມິນາ ນຍມຸເຂນ ສພ຺ພຕ຺ຖ ອຕ຺ຖວິນິຈ຺ຉໂຍ ເວທິຕພ຺ໂພ.

ປຣິຎ຺ຎາວາເຣ ປນ ຎາຕຕີຣຓປຫານວເສນ ຕິສ຺ໂສປິ ປຣິຎ຺ຎາໂຍ ລພ຺ຠນ຺ຕິ. ຍສ຺ມາ ປນ ໂລກຸຕ຺ຕຣຘມ຺ເມສຸ ປຣິຎ຺ຎານາມ ນຕ຺ຖິ, ຕສ຺ມາ ອິຘ ທ຺ເວ ເອວ ສຈ຺ຈານິ ຄຫິຕານິ. ຕຕ຺ຖ ‘‘ທຸກ຺ຂສຈ຺ຈໍ ປຣິຊານາຕີ’’ຕິ ຎາຕຕີຣຓປຣິຎ຺ຎາວເສນ ວຸຕ຺ຕໍ, ‘‘ສມຸທຍສຈ຺ຈໍ ປຊຫຕີ’’ຕິ ຎາຕປຫານປຣິຎ຺ຎາວເສນ ¶ , ອິຕິ ອິມາສໍ ປຣິຎ຺ຎານໍ ວເສນ ສພ຺ພຕ຺ຖ ອຕ຺ໂຖ ເວທິຕພ຺ໂພ. ອຍໍ ສຈ຺ຈຍມກມາຕິກຕ຺ຖສໍວຓ຺ຓນານໂຍ.

ສງ຺ຂາຣຍມກມາຕິກາຍ ປນ ເຫຏ຺ຐາ ວຸຕ຺ຕນເຍເນວ ມຫາວາຣນ຺ຕຣາທິເຠທາ ເວທິຕພ຺ພາ. ອຍໍ ປເນຕ຺ຖ ວິເສໂສ – ມາຕິກາຍ ຕາວ ຍຖາ ເຫຏ຺ຐາ ຂນ຺ຘາທໂຍ ຘມ຺ເມ ອຸທ຺ທິສິຕ຺ວາ ‘‘ຣູປໍ ຣູປກ຺ຂນ຺ໂຘ’’ຕິອາທິນາ ປທໂສຘນວາໂຣ ອາຣທ຺ໂຘ, ຕຖາ ອນາຣຠິຕ຺ວາ ‘‘ອສ຺ສາສປສ຺ສາສາ ກາຍສງ຺ຂາໂຣ’’ຕິອາທິນາ ປຐມໍ ຕໂຍປິ ສງ຺ຂາຣາ ວິຠຊິຕ຺ວາ ທສ຺ສິຕາ. ຕຕ຺ຖ ກາຍສ຺ສ ສງ຺ຂາໂຣ ກາຍສງ຺ຂາໂຣ, ອສ຺ສາສປສ຺ສາສາ. ‘‘ກາຍິກາ ເອເຕ ຘມ຺ມາ ກາຍປຏິພທ຺ຘາ’’ຕິ (ມ. ນິ. ໑.໔໖໓; ສໍ. ນິ. ໔.໓໔໘) ວຈນໂຕ ກາຣຓຠູຕສ຺ສ ກຣຊກາຍສ຺ສ ຜລຠູໂຕ ເອສ ສງ຺ຂາໂຣຕິ ກາຍສງ຺ຂາໂຣ. ອປໂຣ ນໂຍ – ສງ຺ຂຣີຍຕີຕິ ສງ຺ຂາໂຣ. ເກນ ສງ຺ຂຣີຍຕິ? ກາເຍນ. ອຍໍ ຫິ ວາໂຕ ວິຍ ຠສ຺ຕາຍ ກຣຊກາເຍນ ສງ຺ຂຣີຍຕິ, ເອວມ຺ປິ ກາຍສ຺ສ ສງ຺ຂາໂຣຕິ ກາຍສງ຺ຂາໂຣ, ກາເຍນ ກໂຕ ອສ຺ສາສປສ຺ສາສວາໂຕຕິ ອຕ຺ໂຖ. ເຈຕສາ ວິຕກ຺ເກຕ຺ວາ ວິຈາເຣຕ຺ວາ ປຈ຺ຉາ ວາຈໍ ຠິນ຺ທຕິ, ຕສ຺ມາ ‘‘ວິຕກ຺ກວິຈາຣາ ວຈີສງ຺ຂາໂຣ’’ຕິ (ມ. ນິ. ໑.໔໖໓) ວຈນໂຕ ປນ ສງ຺ຂໂຣຕີຕິ ສງ຺ຂາໂຣ, ກິໍ ສງ຺ຂໂຣຕິ? ວຈິໍ. ວຈິຍາ ສງ຺ຂາໂຣຕິ ວຈີສງ຺ຂາໂຣ, ວຈີເຠທສມຸຏ຺ຐາປກສ຺ສ ¶ ວິຕກ຺ກວິຈາຣທ຺ວຍສ຺ເສຕໍ ນາມໍ. ‘‘ສຎ຺ຎາ ຈ ເວທນາ ຈ ເຈຕສິກາ ເອເຕ ຘມ຺ມາ ຈິຕ຺ຕປຏິພທ຺ຘາ’’ຕິ (ມ. ນິ. ໑.໔໖໓; ສໍ. ນິ. ໔.໓໔໘) ວຈນໂຕເຍວ ປນ ຕຕິຍປເທ ສງ຺ຂຣີຍຕີຕິ ສງ຺ຂາໂຣ, ເກນ ສງ຺ຂຣີຍຕິ? ຈິຕ຺ເຕນ, ອິຕິ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ສງ຺ຂາໂຣຕິ ຈິຕ຺ຕສງ຺ຂາໂຣ, ສພ຺ເພສມ຺ປິ ຈິຕ຺ຕສມຸຏ຺ຐານານໍ ເຈຕສິການໍ ຘມ຺ມານໍ ເອຕໍ ອຘິວຈນໍ. ວິຕກ຺ກວິຈາຣານໍ ປນ ວຈີສງ຺ຂາຣຠາເວນ ວິສຸໍ ຄຫິຕຕ຺ຕາ ‘‘ຐເປຕ຺ວາ ວິຕກ຺ກວິຈາເຣ’’ຕິ ວຸຕ຺ຕໍ.

ອິທານິ ‘‘ກາໂຍ ກາຍສງ຺ຂາໂຣ’’ຕິ ປທໂສຘນວາໂຣ ອາຣທ຺ໂຘ, ຕສ຺ສ ອນຸໂລມນເຍ ຕີຓິ, ປຏິໂລມນເຍ ຕີຓີຕິ ຉ ຍມການິ. ປທໂສຘນມູລຈກ຺ກວາເຣ ເອເກກສງ຺ຂາຣມູລການິ ທ຺ເວ ທ຺ເວ ກຕ຺ວາ ອນຸໂລມນເຍ ຉ, ປຏິໂລມນເຍ ຉາຕິ ທ຺ວາທສ ຍມການິ. ສຸທ຺ຘສງ຺ຂາຣວາເຣ ປນ ຍຖາ ສຸທ຺ຘຂນ຺ຘວາຣາທີສຸ ‘‘ຣູປໍ ຂນ຺ໂຘ, ຂນ຺ຘາ ຣູປ’’ນ຺ຕິອາທິນາ ນເຍນ ຍມການິວຸຕ຺ຕານິ, ເອວໍ ‘‘ກາໂຍ ສງ຺ຂາໂຣ, ສງ຺ຂາຣາ ກາໂຍ’’ຕິ ອວຕ຺ວາ ‘‘ກາຍສງ຺ຂາໂຣ ວຈີສງ຺ຂາໂຣ’’ຕິອາທິນາ ນເຍນ ກາຍສງ຺ຂາຣມູລການິ ທ຺ເວ, ວຈີສງ຺ຂາຣມູລກໍ ເອກນ຺ຕິ ອນຸໂລເມ ຕີຓິ, ປຏິໂລເມ ຕີຓີຕິ ຉ ຍມການິ ¶ ວຸຕ຺ຕານິ. ກິໍ ກາຣຓາ? ສຸທ຺ຘິກເອເກກປທວເສນ ອຕ຺ຖເຠທາຠາວໂຕ, ກາຍສງ຺ຂາໂຣຕິ ປນ ທ຺ວີຫິປິ ປເທຫິ ເອໂກວ ອຕ຺ໂຖ ລພ຺ຠຕີຕິ ອຍໍ ວິເສໂສວ, ຕສ຺ມາ ເອເກກປທວເສນ ນ ວຸຕ຺ຕໍ, ‘‘ກາໂຍ ກາຍສງ຺ຂາໂຣ’’ຕິອາທິ ປນ ວຕ຺ຕພ຺ພໍ ສິຍາ, ໂສປິ ນໂຍ ປທໂສຘນວາເຣ ວິນາປິ ອຕ຺ເຖນ ວຈນໍ ຍຸຊ຺ຊຕີຕິ ຕຕ຺ເຖວ ວຸຕ຺ໂຕ, ອິຘ ປນ ກາຍສງ຺ຂາຣາທີນໍ ວຈີສງ຺ຂາຣາທີຫິ ອຎ຺ຎຕ຺ຕາ ‘‘ກາຍສງ຺ຂາໂຣ ວຈີສງ຺ຂາໂຣ’’ຕິອາທິນາປິ ຍມການິ ວຸຕ຺ຕານິ. ສຸທ຺ຘສງ຺ຂາຣມູລຈກ຺ກວາໂຣ ປເນຕ຺ຖ ນ ຄຫິໂຕຕິ ອຍໍ ຕາເວຕ຺ຖ ປາຬິວວຕ຺ຖາເນ ວິເສໂສ.

ປຎ຺ຫວິສ຺ສຊ຺ຊເນສຸ ¶ ປນ ‘‘ກາໂຍ ກາຍສງ຺ຂາໂຣຕິ? ໂນ, ກາຍສງ຺ຂາໂຣ ກາໂຍຕິ? ໂນ’’ຕິ ວາ ເອວໍ ສພ຺ພຕ຺ຖ ປຏິເສໂຘ. ວິສ຺ສຊ຺ຊນານໍ ກາຍາທີນໍ ເອວ ກາຍສງ຺ຂາຣາທິນາມຕ຺ຕາ. ນ ຫິ ກາຍາທໂຍ ວິຍ ກາຍສງ຺ຂາຣາທີນໍ ນາມໍ ໂຫຕິ, ປຏິໂລເມ ປນ ນ ກາໂຍ ນ ກາຍສງ຺ຂາໂຣຕິ ໂຍ ກາໂຍ ນ ໂຫຕິ, ໂສ ກາຍສງ຺ຂາໂຣປິ ນ ໂຫຕີຕິ ປຸຈ຺ຉາຍ ອຕ຺ໂຖ, ຕສ຺ສາ ກາຍສງ຺ຂາໂຣ ນ ກາໂຍ ກາຍສງ຺ຂາໂຣຕິ ກາຍສງ຺ຂາໂຣ ກາໂຍ ນ ໂຫຕິ, ກາຍສງ຺ຂາໂຣເຍວ ປເນໂສ ໂຫຕິ, ກາຍຎ຺ຈ ກາຍສງ຺ຂາຣຎ຺ຈ ຐເປຕ຺ວາ ອວເສສໍ ສງ຺ຂຕາສງ຺ຂຕາທິເຠທໍ ສພ຺ພໍ ນ ຈ ກາໂຍ, ນ ຈ ກາຍສງ຺ຂາໂຣຕິ ວິສ຺ສຊ຺ຊນໍ. ເສເສສຸປິ ເອເສວ ນໂຍ, ອິຕເຣສຸ ຈ ອນຸໂລມປຏິໂລເມສຸ ‘‘ກາໂຍ ກາຍສງ຺ຂາໂຣຕິ? ໂນ, ສງ຺ຂາຣາ ວຈີສງ຺ຂາໂຣຕິ? ວຈີສງ຺ຂາໂຣ ສງ຺ຂາໂຣ ເຈວ ວຈີສງ຺ຂາໂຣ ຈ, ອວເສສາ ສງ຺ຂາຣາ, ນ ວຈີສງ຺ຂາໂຣ, ນ ສງ຺ຂາຣາ ນ ວຈີສງ຺ຂາໂຣຕິ? ອາມນ຺ຕາ’’ຕິອາທິນາ ສພ຺ພຕ຺ຖ ປຸຈ຺ຉາວິສ຺ສຊ຺ຊນນໂຍ ເວທິຕພ຺ໂພ.

ປວຕ຺ຕິວາເຣ ປນ ‘‘ຍສ຺ສ ກາຍສງ຺ຂາໂຣ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ຕສ຺ສ ວຈີສງ຺ຂາໂຣ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕີຕິ? ວິນາ ວິຕກ຺ກວິຈາເຣຫິ ອສ຺ສາສປສ຺ສາສານໍ ອຸປ຺ປາທກ຺ຂເຓ ເຕສໍ ກາຍສງ຺ຂາໂຣ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ເນຕໂຣ, ສວິຕກ຺ກສວິຈາຣຈິຕ຺ຕສມງ຺ຄີນໍ ປນ ກາມາວຈຣສຕ຺ຕານໍ ຕທຸຠຍມ຺ປິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ. ຍສ຺ສ ວາ ປນ…ເປ… ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕີຕິ? ຣູປາຣູປຠວິການໍ ວິຕກ຺ກວິຈາຣຸປ຺ປາທກ຺ຂເຓ ວຈີສງ຺ຂາໂຣວ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ເນຕໂຣ…ເປ… ຍຖາວຸຕ຺ຕກາມາວຈຣານໍ ປນ ຕທຸຠຍໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ. ຍສ຺ສ ກາຍສງ຺ຂາໂຣ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ຕສ຺ສ ຈິຕ຺ຕສງ຺ຂາໂຣ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕີຕິ? ອາມນ຺ຕາ…ເປ… ຍສ຺ສ ວາ ປນ…ເປ… ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕີຕິ…ເປ… ອສ຺ສາສປສ຺ສາສານໍ ອຸປ຺ປາທກ຺ຂເຓ ຕທຸຠຍໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ. ຍສ຺ສ ວຈີສງ຺ຂາໂຣ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ຕສ຺ສ ຈິຕ຺ຕສງ຺ຂາໂຣ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕີຕິ? ອາມນ຺ຕາ…ເປ… ຍຕ຺ຖ ກາຍສງ຺ຂາໂຣ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ຕຕ຺ຖ ວຈີສງ຺ຂາໂຣ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕີຕິ ¶ ? ກາມາວຈຣສຕ຺ຕານໍ ທຸຕິຍຊ຺ຌາເນ ຕຕິຍຊ຺ຌາເນ ຕຕ຺ຖ ກາຍສງ຺ຂາໂຣວ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ເນຕໂຣ, ປຐມຊ຺ຌານາທີສຸ ປນ ຕທຸຠຍໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ. ຍຕ຺ຖ ວາ ປນ ¶ …ເປ… ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕີຕິ? ກາມາວຈເຣ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ນ ຣູປາຣູປຠເວສຸ. ຍຕ຺ຖ ກາຍສງ຺ຂາໂຣ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ຕຕ຺ຖ ຈິຕ຺ຕສງ຺ຂາໂຣ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕີຕິ? ອາມນ຺ຕາ. ຍຕ຺ຖ ວາ ປນ…ເປ… ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕີຕິ? ກາມາວຈຣສຕ຺ຕານໍ ຈຕຸຕ຺ຖຊ຺ຌາເນ ຣູປາຣູປຠເວ ຈ ຕຕ຺ຖ ຈິຕ຺ຕສງ຺ຂາໂຣວ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ເນຕໂຣ, ອິຕຣຊ຺ຌານາທີສຸ ປນ ຕທຸຠຍໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕີ’’ຕິອາທິນາ,

‘‘ຍສ຺ສ ກາຍສງ຺ຂາໂຣ ນຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ຕສ຺ສ ວຈີສງ຺ຂາໂຣ ນຸປ຺ປຊ຺ຊຕີຕິ? ວິນາ ອສ຺ສາສປສ຺ສາເສຫິ ວິຕກ຺ກວິຈາຣານໍ ອຸປ຺ປາທກ຺ຂເຓ ເຕສໍ ກາຍສງ຺ຂາໂຣວ ນຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ເນຕໂຣ, ສພ຺ເພສໍ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ຠງ຺ຄກ຺ຂເຓ ວິນາ ອສ຺ສາສປສ຺ສາເສຫິ ອວິຕກ຺ກອວິຈາຣຈິຕ຺ຕສ຺ສ ອຸປ຺ປາທກ຺ຂເຓ ນິໂຣຘສມາປນ຺ນານໍ ອສຎ຺ຎສຕ຺ຕານຎ຺ຈ ຕທຸຠຍມ຺ປິ ນຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ…ເປ… ຍສ຺ສ ກາຍສງ຺ຂາໂຣ ນຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ຕສ຺ສ ຈິຕ຺ຕສງ຺ຂາໂຣ ນຸປ຺ປຊ຺ຊຕີຕິ…ເປ… ສພ຺ພຈິຕ຺ຕານໍ ຠງ຺ຄກ຺ຂເຓ ນິໂຣຘສມາປນ຺ນານໍ ອສຎ຺ຎສຕ຺ຕານຎ຺ຈ ນຸປ຺ປຊ຺ຊຕີ’’ຕິອາທິນາ ຈ, ‘‘ຍຕ຺ຖ ກາຍສງ຺ຂາໂຣ ນຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ຕຕ຺ຖ ວຈີສງ຺ຂາໂຣ ນຸປ຺ປຊ຺ຊຕີຕິ…ເປ… ຈຕຸຕ຺ຖຊ຺ຌານກ຺ຂເຓ ຣູປຠວາທີສຸ ນຸປ຺ປຊ຺ຊຕີ’’ຕິອາທິນາ ຈ, ‘‘ຍສ຺ສ ກາຍສງ຺ຂາໂຣ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິຕ຺ຖ, ຕສ຺ສ ວຈີສງ຺ຂາໂຣ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິຕ຺ຖາຕິ? ອາມນ຺ຕາ’’ຕິອາທິນາ, ‘‘ຍສ຺ສ ກາຍສງ຺ຂາໂຣ ນຸປ຺ປຊ຺ຊິຕ຺ຖ, ຕສ຺ສ ຈິຕ຺ຕສງ຺ຂາໂຣ ນຸປ຺ປຊ຺ຊິຕ຺ຖາຕິ? ນຕ຺ຖີ’’ຕິອາທິນາ, ‘‘ຍສ຺ສ ຍຕ຺ຖ ກາຍສງ຺ຂາໂຣ ນຸປ຺ປຊ຺ຊິຕ຺ຖ, ຕສ຺ສ ຕຕ຺ຖ ວຈີສງ຺ຂາໂຣ ນຸປ຺ປຊ຺ຊິຕ຺ຖາຕິ…ເປ… ຈຕຸຕ຺ຖຊ຺ຌານໍ ສມາປນ຺ນານໍ ສຸທ຺ຘາວາສານໍ ທຸຕິເຍ ຈິຕ຺ເຕ ວຕ຺ຕມາເນ ອສຎ຺ຎສຕ຺ຕານໍ ເຕສໍ ຕຕ຺ຖ ກາຍສງ຺ຂາໂຣ ຈ ນຸປ຺ປຊ຺ຊິຕ຺ຖ ວຈີສງ຺ຂາໂຣ ຈາ’’ຕິອາທິນາ ຈ,

‘‘ຍສ຺ສ ກາຍສງ຺ຂາໂຣ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິສ຺ສຕິ, ຕສ຺ສ ວຈີສງ຺ຂາໂຣ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິສ຺ສຕີຕິ? ອາມນ຺ຕາ. ຍສ຺ສ ວາ ປນ…ເປ… ອຸປ຺ປຊ຺ຊິສ຺ສຕີຕິ? ຍສ຺ສ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ອນນ຺ຕຣາ ກາມາວຈຣານໍ ປຈ຺ຉິມຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິສ຺ສຕິ, ຣູປາຣູປຠເວ ປຈ຺ຉິມຠວິການໍ ວຈີສງ຺ຂາໂຣວ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິສ຺ສຕິ, ນ ກາຍສງ຺ຂາໂຣ ¶ , ອຎ຺ເຎສໍ ປນ ຕທຸຠຍໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິສ຺ສຕີ’’ຕິອາທິນາ ຈ, ‘‘ຍສ຺ສ ກາຍສງ຺ຂາໂຣ ນຸປ຺ປຊ຺ຊິສ຺ສຕິ, ຕສ຺ສ ວຈີສງ຺ຂາໂຣ ນຸປ຺ປຊ຺ຊິສ຺ສຕີຕິ…ເປ… ປຈ຺ຉິມຈິຕ຺ຕສມງ຺ຄີນໍ ຍສ຺ສ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ອນນ຺ຕຣາ ອວິຕກ຺ກອວິຈາຣໍ ປຈ຺ຉິມຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິສ຺ສຕິ, ເຕສໍ ຕທຸຠຍໍ ນຸປ຺ປຊ຺ຊິສ຺ສຕີ’’ຕິອາທິນາ ສພ຺ພກາລເຠເທສຸ ຍຖານຸຣູປໂຕ ອຸປ຺ປາທວາເຣ ໂຍຊນານໂຍ ເວທິຕພ຺ໂພ. ‘‘ຍສ຺ສ ກາຍສງ຺ຂາໂຣ ນິຣຸຊ຺ຌຕິ, ຕສ຺ສ ວຈີສງ຺ຂາໂຣ ນິຣຸຊ຺ຌຕີຕິ…ເປ… ປຐມຊ຺ຌານໍ ສມາປນ຺ນານໍ ກາມາວຈຣານໍ ອສ຺ສາສປສ຺ສາສານໍ ຠງ຺ຄກ຺ຂເຓ ຕທຸຠຍໍ ນິຣຸຊ຺ຌຕິ. ຍສ຺ສ ກາຍສງ຺ຂາໂຣ ນິຣຸຊ຺ຌຕິ, ຕສ຺ສ ຈິຕ຺ຕສງ຺ຂາໂຣ ນິຣຸຊ຺ຌຕີຕິ? ອາມນ຺ຕາ’’ຕິອາທິນາ ນິໂຣຘວາເຣ, ‘‘ຍສ຺ສ ¶ ກາຍສງ຺ຂາໂຣ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ຕສ຺ສ ວຈີສງ຺ຂາໂຣ ນິຣຸຊ຺ຌຕີຕິ? ໂນ’’ຕິອາທິນາ ອຸປ຺ປາທນິໂຣຘວາເຣ ຈ,

‘‘ໂຍ ກາຍສງ຺ຂາຣໍ ປຣິຊານາຕິ, ໂສ ວຈີສງ຺ຂາຣໍ ປຣິຊານາຕີຕິ? ອາມນ຺ຕາ’’ຕິອາທິນາ ປຣິຎ຺ຎາວາເຣ ຈ ເຫຏ຺ຐາ ວຸຕ຺ຕານຸສາເຣນ ສພ຺ພຕ຺ຖ ປາຬິນໂຍ ເວທິຕພ຺ໂພ.

ປວຕ຺ຕິວາເຣ ປເນຕ຺ຖ ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນກາເລ ປຸຄ຺ຄລວາຣສ຺ສ ອນຸໂລມນເຍ ກາຍສງ຺ຂາຣມູລການິ ທ຺ເວ, ວຈີສງ຺ຂາຣມູລກໍ ເອກນ຺ຕິ ຕີເຓວ ຍມການິ ລພ຺ຠນ຺ຕິ. ຕສ຺ສ ປຏິໂລມນເຍປິ ໂອກາສວາຣາທີສຸປິ ເອເສວ ນໂຍ. ເອວເມຕ຺ຖ ສພ຺ພວາເຣສຸ ຕິຓ຺ຓໍ ຕິຓ຺ຓໍ ຍມການໍ ວເສນ ຍມກຄຓນາ ເວທິຕພ຺ພາ. ອຕ຺ຖວິນິຈ຺ຉເຍ ປເນຕ຺ຖ ອິທໍ ລກ຺ຂຓໍ – ອິມສ຺ມິໍ ຫິ ສງ຺ຂາຣຍມເກ ‘‘ອສ຺ສາສປສ຺ສາສານໍ ອຸປ຺ປາທກ຺ຂເຓ, ວິຕກ຺ກວິຈາຣານໍ ອຸປ຺ປາທກ຺ຂເຓ’’ຕິອາທິວຈນໂຕ (ຍມ. ໒.ສງ຺ຂາຣຍມກ.໑໙) ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນາທິກາລເຠໂທ ປວຕ຺ຕິວເສນາປິ ຄເຫຕພ຺ໂພ, ນ ຈຸຕິປຏິສນ຺ຘິວເສເນວ. ‘‘ທຸຕິຍຊ຺ຌາເນ ຕຕິຍຊ຺ຌາເນ ຕຕ຺ຖ ກາຍສງ຺ຂາໂຣ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕີ’’ຕິອາທິວຈນໂຕ (ຍມ. ໒.ສງ຺ຂາຣຍມກ.໒໑) ຈ ຌານມ຺ປິ ໂອກາສວເສນ ຄຫິຕນ຺ຕິ ເວທິຕພ຺ພໍ. ເອວເມຕ຺ຖ ຍໍ ຍໍ ລພ຺ຠຕິ, ຕສ຺ສ ຕສ຺ສ ວເສນ ອຕ຺ຖວິນິຈ຺ຉໂຍ ¶ ເວທິຕພ຺ໂພ. ຕຕ຺ຣິທໍ ນຍມຸຂໍ – ‘‘ວິນາ ວິຕກ຺ກວິຈາເຣຫີ’’ຕິ ທຸຕິຍຕຕິຍຊ຺ຌານວເສນ ວຸຕ຺ຕໍ, ນ ຈຕຸຕ຺ຖຊ຺ຌານວເສນ ຕຕ຺ຖ ອສ຺ສາສປສ຺ສາສານໍ ອຠາວໂຕ. ‘‘ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ຠງ຺ຄກ຺ຂເຓ’’ຕິ ອິທໍ ກາຍສງ຺ຂາຣສ຺ສ ເອກນ຺ຕຈິຕ຺ຕສມຸຏ຺ຐານຕ຺ຕາ ວຸຕ຺ຕໍ, ອຸປ຺ປຊ຺ຊມານເມວ ຫິ ຈິຕ຺ຕໍ ຣູປໍ, ອຣູປໍ ວາ ສມຸຏ຺ຐາເປຕິ, ນ ຠິຊ຺ຊມານໍ, ຐິຕໍ ວາ. ‘‘ປຈ຺ຉິມຈິຕ຺ຕສມງ຺ຄີນ’’ນ຺ຕິ ສພ຺ພປຈ຺ຉິເມນ ອປ຺ປຏິສນ຺ຘິກຈິຕ຺ເຕນ ສມງ຺ຄີນໍ ຂີຓາສວານໍ. ‘‘ອວິຕກ຺ກອວິຈາຣໍ ປຈ຺ຉິມຈິຕ຺ຕ’’ນ຺ຕິ ເອຕ຺ຖ ຣູປາວຈຣານໍ ທຸຕິຍຊ຺ຌານິກາທິຈຸຕິຈິຕ຺ຕວເສນ, ອຣູປາວຈຣານຎ຺ຈ ຈຕຸຕ຺ຖຊ຺ຌານິກຈຸຕິຈິຕ຺ຕວເສນ ອຕ຺ໂຖ ຄເຫຕພ຺ໂພ.

‘‘ຍສ຺ສ ກາຍສງ຺ຂາໂຣ ນິຣຸຊ຺ຌຕິ, ຕສ຺ສ ຈິຕ຺ຕສງ຺ຂາໂຣ ນິຣຸຊ຺ຌຕີ’’ຕິ ເອຕ຺ຖ ນິຍມໂຕ ກາຍສງ຺ຂາຣສ຺ສ ຈິຕ຺ຕສງ຺ຂາເຣນ ສທ຺ຘິໍ ເອກກ຺ຂເຓ ນິຣຸຊ຺ຌນໂຕ ‘‘ອາມນ຺ຕາ’’ຕິ ປຏິວຈນໍ ທິນ຺ນໍ ນ ເອກຈິຕ຺ຕກ຺ຂຓິກຕ຺ຕາ. ຈິຕ຺ຕສງ຺ຂາໂຣ ຫິ ກາຍສງ຺ຂາເຣນ ວິນາປິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ຈ ນິຣຸຊ຺ຌຕິ ຈ. ກາຍສງ຺ຂາໂຣ ປນ ຈິຕ຺ຕສມຸຏ຺ຐານຕ຺ຕາ ເຍນ ຈິຕ຺ເຕນ ສທ຺ຘິໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ຕໂຕ ປຏ຺ຐາຍ ສຕ຺ຕຣສເມນ ສທ຺ຘິໍ ນິຣຸຊ຺ຌຕິ, ເອສາ ຈິຕ຺ຕສມຸຏ຺ຐານຣູປສ຺ສ ຘມ຺ມຕາ. ຍໍ ປນ ວິຠງ຺ຄປ຺ປກຣຓສ຺ສ ສີຫຬຏ຺ຐກຖາຍ ‘‘ຈິຕ຺ຕສມຸຏ຺ຐານຣູປໍ ສຕ຺ຕຣສມຈິຕ຺ຕສ຺ສ ອຸປ຺ປາທກ຺ຂເຓ ນິຣຸຊ຺ຌຕີ’’ຕິ ວຸຕ຺ຕໍ, ຕໍ ອິມາຍ ¶ ປາຬິຍາ ວິຣຸຊ຺ຌຕິ. ‘‘ຍສ຺ສ ກາຍສງ຺ຂາໂຣ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ຕສ຺ສ ວຈີສງ຺ຂາໂຣ ນິຣຸຊ຺ຌຕີ’’ຕິ ເອຕ຺ຖ ຍສ຺ມາ ກາຍສງ຺ຂາໂຣ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ອຸປ຺ປາທກ຺ຂເຓ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ນ ຈ ຕສ຺ມິໍ ຂເຓ ວິຕກ຺ກວິຈາຣາ ນິຣຸຊ຺ຌນ຺ຕິ, ຕສ຺ມາ ‘‘ໂນ’’ຕິ ປຏິເສໂຘ ກໂຕ. ອິມິນາ ນຍມຸເຂນ ສພ຺ພຕ຺ຖ ວິນິຈ຺ຉໂຍ ເວທິຕພ຺ໂພ. ອຍໍ ສງ຺ຂາຣຍມກມາຕິກຕ຺ຖສໍວຓ຺ຓນານໂຍ.

ອນຸສຍຍມກມາຕິກາຍ ປນ ປາຬິວວຕ຺ຖານໍ ຕາວ ເອວໍ ເວທິຕພ຺ພໍ. ອນຸສຍຍມເກປິ ຂນ຺ຘຍມກມາຕິກາທີສຸ ວິຍ ເທສນໍ ¶ ອກຕ຺ວາ ອຎ຺ເຎນ ນເຍນ ປາຬິເທສນາ ກຕາ. ກຖໍ? ປຐມໍ ຕາວ ປຣິຈ຺ເຉທວາໂຣ ປຣິຈ຺ຉິນ຺ນຸທ຺ເທສວາໂຣຕິ ທ຺ເວ ວາຣາ ອຸທ຺ເທສວເສນ ເທສິຕາ, ຕໂຕ ອຸປ຺ປຕ຺ຕິຏ຺ຐານວາໂຣຕິ ເອໂກ ຂຸທ຺ທກວາໂຣ. ຕໂຕ ອນຸສຍວາໂຣ ສານຸສຍວາໂຣ ປຊຫນວາໂຣ ປຣິຎ຺ຎາວາໂຣ ປຫີນວາໂຣ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນວາໂຣ ຘາຕຸວາໂຣຕິ ອນຸສເຍ ໂຍເຊຕ຺ວາ ຍມກວເສນ ປປຎ຺ຈໂຕ ນິທ຺ທິຏ຺ຐາ ສຕ຺ຕ ມຫາວາຣາຕິ ອຏ຺ຐກນິທ຺ເທສວເສນ ເທສິຕາ, ເອວໍ ທສຫິ ວາເຣຫິ ອນຸສຍຍມກເທສນາ ກຕາ. ເຕສຸ ເຍ ອິເມ ຫິ ປຣິຈ຺ເຉທວາໂຣຕິອາທິນາ ທ຺ເວ ວາຣາ ອຸທ຺ເທສວເສນ ວຸຕ຺ຕາ, ເຕ ອິຘ ອນຸສຍຍມກມາຕິກາຕິ ຄເຫຕພ຺ພາ.

ຕຕ຺ຖ ຫິ ສຕ຺ຕ ອນຸສຍາຕິ ອຍໍ ຄຓນາຍ ປຣິຈ຺ຉິນ຺ທິຕ຺ວາ ອນຸສຍານໍ ເທສິຕຕ຺ຕາ ປຣິຈ຺ເຉທວາໂຣ ນາມ. ກາມຣາຄານຸສໂຍ…ເປ… ອວິຊ຺ຊານຸສໂຍຕິ ອຍໍ ປຣິຈ຺ເຉທວເສນ ປຣິຈ຺ຉິນ຺ນານໍ ນາມມຕ຺ຕໍ ອຸທ຺ທິສິຕ຺ວາ ‘‘ອິເມ ນາມ ເຕ’’ຕິ ເທສິຕຕ຺ຕາ ປຣິຈ຺ຉິນ຺ນຸທ຺ເທສວາໂຣ ນາມ. ຕຕ຺ຖ ອນຸຕ຺ຕານຕ຺ຖໂຕ ຕາວ ອນຸສຍາຕິ ເກນຏ຺ເຐນ ອນຸສຍາ? ອນຸສຍນຏ຺ເຐນ. ໂກ ເອສ ອນຸສຍນຏ຺ໂຐ ນາມາຕິ? ອປ຺ປຫີນຏ຺ໂຐ. ກາມຣາຄານຸສຍາທໂຍ ຫິ ອປ຺ປຫີນຏ຺ເຐນ ຕສ຺ສ ຕສ຺ສ ສນ຺ຕາເນ ອນຸເສນ຺ຕິ ນາມ, ຕສ຺ມາ ‘‘ອນຸສຍາ’’ຕິ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ, ອນຸເສນ຺ຕີຕິ ຈ ຕໍ ຕໍ ອນຸຣູປໍ ກາຣຓໍ ລຠິຕ຺ວາ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕີຕິ ອຕ຺ໂຖ. ອຖາປິ ສິຍາ – ອນຸສຍນຏ຺ໂຐ ນາມ ອປ຺ປຫີນາກາໂຣ, ອປ຺ປຫີນາກາໂຣ ຈ ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ຕສ຺ມາ ອນຸສຍາ ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕີຕິ. ຕຕ຺ຣິທໍ ປຏິວຈນໍ – ອປ຺ປຫີນາກາໂຣ ອນຸສໂຍ, ອນຸສໂຍຕິ ປນ ອປ຺ປຫີນຏ຺ເຐນ ຖາມຄຕກິເລໂສ ວຸຈ຺ຈຕິ, ໂສ ຈິຕ຺ຕສມ຺ປຍຸຕ຺ໂຕ ສາຣມ຺ມໂຓ ສປ຺ປຈ຺ຈຍຏ຺ເຐນ ສເຫຕຸໂກ ເອກນ຺ຕາກຸສໂລວ ໂຫຕິ ກຖາວຕ຺ຖຸສ຺ມິໍ (ກຖາ. ໕໕໔ ອາທໂຍ) ອນຸສຍານໍ ຈິຕ຺ຕວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕຠາວສ຺ສ ປຏິເສຘິຕຕ຺ຕາ ¶ , ໂສ ຈ ອຕີໂຕປິ ໂຫຕິ, ອນາຄໂຕປິ ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ໂນປິ, ຕສ຺ມາ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕີຕິ ວຕ຺ຕຸໍ ຍຸຕ຺ຕໍ. ຕຖາ ຫິ ຘມ຺ມສງ຺ຄເຫ ໂມຫສ຺ສ ປທຠາຊເນ ໓໑໗ ‘‘ອວິຊ຺ຊານຸສໂຍ ອວິຊ຺ຊາປຣິຍຸຏ຺ຐານໍ…ເປ… ອຍໍ ຕສ຺ມິໍ ສມເຍ ໂມໂຫ ໂຫຕີ’’ຕິ (ຘ. ສ. ໓໙໐). ອິມສ຺ມິຎ຺ຈ ຍມເກ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນວາເຣ ‘‘ຍສ຺ສ ກາມຣາຄານຸສໂຍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ຕສ຺ສ ປຏິຆານຸສໂຍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕີ’’ຕິອາທິ ວຸຕ຺ຕໍ, ຕສ຺ມາ ‘‘ອນຸເສນ຺ຕີຕິ ຕໍ ຕໍ ອນຸຣູປໍ ກາຣຓໍ ລຠິຕ຺ວາ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕີ’’ຕິ ຍໍ ວຸຕ຺ຕໍ, ຕໍ ສຸວຸຕ຺ຕນ຺ຕິ ເວທິຕພ຺ພໍ. ກາມຣາຄານຸສໂຍຕິ ກາມຣາໂຄ ຈ ໂສ ອປ຺ປຫີນຏ຺ເຐນ ອນຸສໂຍ ຈາຕິ ກາມຣາຄານຸສໂຍ. ເສສປເທສຸປິ ເອເສວ ນໂຍ. ອຍໍ ຕາເວຕ຺ຖ ອນຸຕ຺ຕານຕ຺ໂຖ. ອຕ຺ຖວິນິຈ຺ຉໂຍ ປເນຕ຺ຖາປິ ນິທ຺ເທສນຍມຸຂທສ຺ສນວເສເນວ ໂຫຕິ, ນິທ຺ເທໂສ ເຈຕ຺ຖ ເຫຏ຺ຐາ ວຸຕ຺ໂຕ.

ອຸປ຺ປຕ຺ຕິຏ຺ຐານວາຣາທໂຍ ອຏ຺ຐ ວາຣາ ຈ, ຕຕ຺ຣາຍໍ ປາຬິວວຕ຺ຖານານຸປຸພ຺ພິກາມຸຂມຕ຺ຕປ຺ປກາສນາ. ເຕສໍ ຫິ ປຐໂມ ອນຸສຍານໍ ອຸປ຺ປຕ຺ຕິຏ຺ຐານວາໂຣ ນາມ. ຕຕ຺ຖ ວາຣເຠໂທ ຍມກໂຍຊນວາເຣ ນຕ຺ຖິ, ອິຕເຣສຸ ປນ ສຕ຺ຕສຸ ມຫາວາເຣສຸ ອຕ຺ຖິ. ເຕສຸ ຫິ ປຐໂມ ອນຸສຍວາໂຣ ອນຸໂລມປຏິໂລມນຍວເສນ ທຸວິໂຘ ໂຫຕິ. ຕຕ຺ຖ ອນຸໂລມນເຍ ‘‘ຍສ຺ສ ຍຕ຺ຖ…ເປ… ອນຸເສຕີ’’ຕິ ປຸຄ຺ຄໂລກາສຕທຸຠຍນາມວເສນ ຕໂຍ ອນ຺ຕຣວາຣາ ໂຫນ຺ຕິ, ເຕສຸ ເອເກກສ຺ມິໍ ເອກມູລກທ຺ວິມູລກຕິມູລກຈຕຸມູລກປຎ຺ຈມູລກຉມູລການໍ ວເສນ ຍມກເຠທາ ໂຫນ຺ຕິ. ຍຖາ ຈ ອນຸໂລມນເຍ, ເອວໍ ປຏິໂລມນເຍປິ ເວທິຕພ຺ພາ. ຍຖາ ເຈຕ຺ຖ ອນຸສຍວາເຣ, ເອວໍ ສານຸສຍວາຣປຊຫນວາຣປຣິຎ຺ຎາວາຣປຫີນວາຣອຸປ຺ປຊ຺ຊນວາເຣສຸ ປຎ຺ຈສຸປິ. ອຍໍ ປເນຕ຺ຖ ປຸຣິເມສຸ ຕີສຸ ວາເຣສຸ ວິເສໂສ. ໂອກາສວາເຣ ‘‘ຍຕ຺ຖ ຕຕ຺ຖາ’’ຕິ ອວຕ຺ວາ ‘‘ຍໂຕ ຕໂຕ’’ຕິ ນິສ຺ສກ຺ກວຈເນນ ເທສນາ ກຕາ. ເສສໍ ຕາທິສເມວ ¶ . ໂຍ ປນາຍໍ ສພ຺ພປຈ຺ຉິໂມ ຘາຕຸວາໂຣ ນາມ, ໂສ ປຸຈ຺ຉາວາໂຣ ວິສ຺ສຊ຺ຊນວາໂຣຕິ ທ຺ວິຘາ ຐິໂຕ. ຕຕ຺ຖ ປຸຈ຺ຉາວາໂຣ ອນຸໂລມປຏິໂລມວເສນ ທຸວິໂຘ. ຕສ຺ສາວສາເນ ປຸຈ຺ຉານຸກ຺ກເມນ ວິສ຺ສຊ຺ຊນໍ ກຕນ຺ຕິ. ເອວໍ ຕາເວຕ຺ຖ ປາຬິວວຕ຺ຖານໍ ເວທິຕພ຺ພໍ.

ຕຕ຺ຣິທໍ ອຏ຺ຐນ຺ນໍ ວາຣານໍ ອາທິໂຕ ປຏ຺ຐາຍ ມຸຂມຕ຺ຕທສ຺ສນໍ. ‘‘ກຕ຺ຖ ກາມຣາຄານຸສໂຍ ອນຸເສຕິ? ກາມຘາຕຸຍາ ທ຺ວີສຸ ເວທນາສຸ ເອຕ຺ຖ ກາມຣາຄານຸສໂຍ ອນຸເສຕິ. ກຕ຺ຖ ປຏິຆານຸສໂຍ ອນຸເສຕິ? ທຸກ຺ຂາຍ ເວທນາຍ…ເປ… ມານານຸສໂຍ ກາມຘາຕຸຍາ ທ຺ວີສຸ ເວທນາສຸ ຣູປຘາຕຸຍາ ອຣູປຘາຕຸຍາ ຈ ອນຸເສຕິ. ທິຏ຺ຐານຸສໂຍ, ວິຈິກິຈ຺ຉານຸສໂຍ ຈ ສພ຺ພສກ຺ກາຍປຣິຍາປນ຺ເນສຸ ຘມ຺ເມສຸ, ຠວຣາຄານຸສໂຍ ຣູປາຣູປຘາຕູສຸ, ອວິຊ຺ຊານຸສໂຍ ສພ຺ພສກ຺ກາຍປຣິຍາປນ຺ເນສຸ ຘມ຺ເມສຸ ອນຸເສຕີ’’ຕິ ອຍໍ ຕາວ ປຐມວາເຣ ປາຬິນໂຍ.

ຕຕ຺ຖ ¶ ກາມຘາຕຸຍາ ທ຺ວີສຸ ເວທນາສູຕິ ກາມາວຈຣຠູມິຍໍ ສຸຂາຍ ເຈວ ອຸເປກ຺ຂາຍ ຈາຕິ ທ຺ວີສຸ ເວທນາສຸ, ກາມຣາຄານຸສໂຍ ປນ ສຫຊາຕວເສນ, ອາຣມ຺ມຓວເສນ ຈາຕິ ທ຺ວີຫາກາເຣຫິ ອນຸເສຕິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ຕຕ຺ຖ ອກຸສລາຫິ ສຸຂອຸເປກ຺ຂາຫິ ສຫຊາໂຕປິ ຫຸຕ຺ວາ ຕາ ອາຣມ຺ມຓໍ ກຕ຺ວາປິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ. ອວເສສາ ປນ ກາມາວຈຣກຸສລວິປາກກິຣິຍເວທນາ ອາຣມ຺ມຓເມວ ກຕ຺ວາ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ອິມາສຸ ເວທນາສຸ ອນຸສຍມາໂນ ເຈສ ຕາຫິ ເວທນາຫິ ສມ຺ປຍຸຕ຺ເຕສຸ ສຎ຺ຎາສງ຺ຂາຣວິຎ຺ຎາເຓສຸປິ ອນຸເສຕິເຍວ. ອິມາສໍ ປນ ເວທນານໍ ອສ຺ສາທຏ຺ເຐນ ກາມຣາຄານຸສຍຸປ຺ປຕ຺ຕິຍາ ເສສສມ຺ປຍຸຕ຺ເຕຫິ ປຘານຕ຺ຕາ, ໂອຬາຣິກຕ຺ເຕນ ເວເນຍ຺ຍານໍ ສຸໂພຘຕ຺ຕາ ຈ ທ຺ວີສຸ ເວທນາສຸເຍວ ອນຸເສຕີຕິ ວຸຕ຺ຕໍ, ເອວໍ ອຸປຣິປິ. ນ ເກວລຎ຺ເຈສ ອນຸສຍມາໂນ ອິມາສຸ ທ຺ວີສຸ ເວທນາສຸເຍວ, ເວທນາສມ຺ປຍຸຕ຺ເຕສຸ ຘມ຺ເມສຸ ຈ ອນຸເສຕິ, ອິຏ຺ເຐສຸ ¶ ປນ ຣູປາທີສຸປິ ອນຸເສຕິ ເອວ. ວຸຕ຺ຕມ຺ປິ ເຈຕໍ ວິຠງ຺ຄປ຺ປກຣເຓ ‘‘ຍໍ ໂລເກ ປິຍຣູປໍ ສາຕຣູປໍ, ເອຕ຺ຖ ສຕ຺ຕານໍ ກາມຣາຄານຸສໂຍ ອນຸເສຕີ’’ຕິ (ວິຠ. ໘໑໖), ເອຕ຺ຖານຸສຍຍມເກປິ ວຸຕ຺ຕໍ ‘‘ທຸກ຺ຂາຍ ເວທນາຍ ຣູປຘາຕຸຍາ ເອຕ຺ຖ ກາມຣາຄານຸສໂຍ ນານຸເສຕີ’’ຕິອາທິ. ເອເຕນ ວຸຕ຺ຕາວເສສຣູປາທີສຸ ຉສຸປິ ອາຣມ຺ມເຓສຸ ອນຸເສຕີຕິ ວຸຕ຺ຕໍ ໂຫຕິ. ອິຘ ປນ ຕໍ ສພ຺ພໍ ອວຕ຺ວາ ກິຎ຺ຈິເທວ ປຘານຕ຺ຕາທິນາ ກາຣເຓນ ວຸຕ຺ຕນ຺ຕິ ຄເຫຕພ຺ພໍ.

ທຸກ຺ຂາຍາຕິ ເອຕ຺ຖ ປຏິຆຈິຕ຺ຕສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ທ຺ເວ ໂທມນສ຺ສເວທນາ, ກາຍວິຎ຺ຎາຓສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ທຸກ຺ຂເວທນາ ຈາຕິ ຕິສ຺ໂສ ເວທນາ, ຕໍ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ຈ ຘມ຺ມາ, ອນິຏ຺ຐາ ຉ ຣູປາທໂຍ ຘມ຺ມາ ປຏິຆານຸສຍສຫຊາຕວເສນ, ອາຣມ຺ມຓວເສນ ຈ ຍຖາຣຫໍ ອນຸສຍນຏ຺ຐານໍ. ກິໍ ປນ ອິຕຣາ ທ຺ເວ ເວທນາ ອິຏ຺ຐາຣມ຺ມຓໍ ວາ ປຏິຆສ຺ສ ອາຣມ຺ມຓໍ ນ ໂຫນ຺ຕີຕິ? ໂນ ນ ໂຫນ຺ຕິ. ປຣິຫີນຊ຺ຌານສ຺ສ ຫິ ນຏ຺ຐໍ ອິຏ຺ຐໍ ສສມ຺ປຍຸຕ຺ຕຘມ຺ມໍ ຌານມາຣພ຺ຠ ໂທມນສ຺ສໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ຕໍ ປນ ອາຣມ຺ມຓມຕ຺ຕເມວ, ນານຸສຍນຏ຺ຐານໍ ອິຏ຺ຐຕ຺ຕາ. ອນິຏ຺ຐເມວ ຫິ ອິຏ຺ຐໂຕ ປຏິຫນນນິມິຕ຺ຕໍ, ຍໍ ປນ ຕຕ຺ຖຸປ຺ປນ຺ນໍ, ຕສ຺ສ ປຏິຆມຕ຺ຕເມວ ໂຫຕິ, ນ ປຏິຆານຸສໂຍຕິ. ປຏິຆານຸສໂຍ ຫິ ອນິຏ຺ຐາຣມ຺ມເຓ ປຏິຫນນວເສນ ອຸປ຺ປນ຺ໂນ ຖາມຄໂຕ ກິເລໂສ, ອິຕໂຣ ໂທມນສ຺ເສນ ສທ຺ຘິໍ ອຸປ຺ປນ຺ໂນປິ ອຕ຺ຕໂນ ປຏິຫນນກິຈ຺ຈສ຺ສ ອກຣຓໂຕ ປຏິຆານຸສໂຍ ນ ໂຫຕິ, ອພ຺ໂພຫາຣິກຕ຺ຕໍ ຄຈ຺ຉຕິ. ຍຖາ ຫິ ປາຓາຕິປາຕເຈຕນາຍ ສທ຺ຘິໍ ອຸປ຺ປນ຺ໂນປິ ພ຺ຍາປາໂທ ມໂນກມ຺ມໍ ນາມ ນ ໂຫຕິ, ອພ຺ໂພຫາຣິກຕ຺ຕໍ ຄຈ຺ຉຕິ, ເອວນ຺ຕິ ຄເຫຕພ຺ພໍ. ເຕເນວ ເນກ຺ຂມ຺ມສ຺ສິຕໍ ໂທມນສ຺ສໍ ເສວິຕພ຺ພໍ ວຸຕ຺ຕໍ. ມານານຸສຍສ຺ສ ປນ ທຸກ຺ຂໂທມນສ຺ສວຊ຺ຊິຕາ ສພ຺ເພ ໂລກິຍາ ຘມ຺ມາ ອນຸສຍນຏ຺ຐານໍ. ‘‘ທຸກ຺ຂາຍ ເວທນາຍ ອປຣິຍາປນ຺ເນ ເອຕ຺ຖ…ເປ… ມານານຸສໂຍ ຈ ນານຸເສຕີ’’ຕິ ຫິ ¶ ວຸຕ຺ຕໍ. ທິຏ຺ຐານຸສຍວິຈິກິຈ຺ຉານຸສຍານໍ ປນ ໂລກຸຕ຺ຕຣວຊ຺ຊິຕາ ສພ຺ເພປິ ຘມ຺ມາ ອນຸສຍນຏ຺ຐານໍ. ເຕນ ວຸຕ຺ຕໍ ‘‘ສພ຺ພສກ຺ກາຍປຣິຍາປນ຺ເນສຸ ¶ ຘມ຺ເມສູ’’ຕິ. ຕຕ຺ຖ ສໍສາຣວຏ຺ຏນິສ຺ສິຕຏ຺ເຐນ ສກ຺ກາຍປຣິຍາປນ຺ເນສຸ ສພ຺ພຘມ຺ເມສູຕິ ອຕ຺ໂຖ. ເອວໍ ອວິຊ຺ຊານຸສໂຍປິ ເວທິຕພ຺ໂພ. ສພ຺ພຕ຺ຖ ຈ ສຫຊາຕາຣມ຺ມຓເຠໂທ ເຫຏ຺ຐາ ວຸຕ຺ຕນເຍເນວ ເວທິຕພ຺ໂພ.

ຠວຣາຄານຸສໂຍ ປນ ກິຎ຺ຈາປິ ທິຏ຺ຐິວິປ຺ປຍຸຕ຺ເຕສຸ ຈຕູສຸ ຈິຕ຺ເຕສຸ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນໂຕ ສຫຊາຕວເສນ ກາມຘາຕຸຍາ ທ຺ວີສຸ ເວທນາສຸ ອນຸເສຕີຕິ ວຕ຺ຕພ຺ໂພ ຠເວຍ຺ຍ, ໂສ ປນ ຍສ຺ມາ ຣູປາຣູປາວຈຣເມວາຣມ຺ມຓໍ ລຠຕິ, ນ ກາມາວຈຣາຣມ຺ມຓເມວ, ອນຸສຍານໍ ປນ ຕໍ ນ ອນຸສຍນຏ຺ຐານໍ, ຕສ຺ມາ ອາຣມ຺ມຓວເສນ ນິຍມໍ ອກຕ຺ວາ ‘‘ຣູປຘາຕຸຍາ ອຣູປຘາຕຸຍາ ເອຕ຺ຖ ຠວຣາຄານຸສໂຍ ອນຸເສຕີ’’ຕິ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕໍ ຣາຄວເສນ ໂສ ຈ ສພ຺ໂພປິ ຣາໂຄ ກາມຣາຄານຸສໂຍ ຄເຫຕພ຺ໂພຕິ ອຍໍ ອຸປ຺ປຕ຺ຕິຏ຺ຐານວາເຣ ນໂຍ.

ອິຕເຣສຸ ປນ ສຕ຺ຕສຸ ມຫາວາເຣສຸ ຕາວ ‘‘ຍສ຺ສ ກາມຣາຄານຸສໂຍ ອນຸເສຕິ, ຕສ຺ສ ປຏິຆານຸສໂຍ ອນຸເສຕີຕິ? ອາມນ຺ຕາ. ຍສ຺ສ ວາ ປນ ປຏິຆານຸສໂຍ ອນຸເສຕິ, ຕສ຺ສ ກາມຣາຄານຸສໂຍ ອນຸເສຕີຕິ? ອາມນ຺ຕາ. ຍສ຺ສ ກາມຣາຄານຸສໂຍ ອນຸເສຕິ, ຕສ຺ສ ມານານຸສໂຍ ອນຸເສຕີຕິ? ອາມນ຺ຕາ. ຍສ຺ສ ວາ ປນ ມານານຸສໂຍ ອນຸເສຕິ, ຕສ຺ສ ກາມຣາຄານຸສໂຍ ອນຸເສຕີຕິ? ອນາຄາມິສ຺ສ ມານານຸສໂຍ ອນຸເສຕິ, ໂນ ຈ ຕສ຺ສ ກາມຣາຄານຸສໂຍ ອນຸເສຕິ, ຕິຓ຺ຓໍ ປຸຄ຺ຄລານໍ ມານານຸສໂຍ ຈ ອນຸເສຕິ, ກາມຣາຄານຸສໂຍ ຈ ອນຸເສຕິ. ຍສ຺ສ ກາມຣາຄານຸສໂຍ ອນຸເສຕິ, ຕສ຺ສ ທິຏ຺ຐານຸສໂຍ ອນຸເສຕີຕິ? ທ຺ວິນ຺ນໍ ປຸຄ຺ຄລານໍ ກາມຣາຄານຸສໂຍ ອນຸເສຕິ, ໂນ ຈ…ເປ… ທິຏ຺ຐານຸສໂຍ ຈ ອນຸເສຕິ, ຍສ຺ສ ວາ ປນ…ເປ… ອາມນ຺ຕາ. ຍສ຺ສ ກາມຣາຄານຸສໂຍ ອນຸເສຕິ, ຕສ຺ສ ວິຈິກິຈ຺ຉານຸສໂຍ ¶ ອນຸເສຕີ’’ຕິ ປຸຈ຺ຉາຍປິ ທິຏ຺ຐານຸສຍສທິສເມວ ວິສ຺ສຊ຺ຊນໍ. ຍສ຺ສ ກາມຣາຄານຸສໂຍ ອນຸເສຕິ, ຕສ຺ສ ຠວຣາຄານຸສໂຍ ອນຸເສຕີຕິ? ອາມນ຺ຕາ. ຍສ຺ສ ວາ ປນ…ເປ… ອນຸເສຕີຕິ…ເປ… ຕິຓ຺ຓໍ ປຸຄ຺ຄລານໍ ຠວຣາຄານຸສໂຍ ຈ ອນຸເສຕິ, ກາມຣາຄານຸສໂຍ ຈ ອນຸເສຕິ. ອວິຊ຺ຊານຸສເຍປິ ເອເສວ ນໂຍ. ອິມິນາ ນເຍນ ປຏິຆານຸສຍາທິມູລິກາສຸ ປຸຈ຺ຉາສຸ ວິສ຺ສຊ຺ຊນນໂຍ ເວທິຕພ຺ໂພ. ອຍໍ ເອກມູລເກ ນໂຍ.

ຍສ຺ສ ກາມຣາຄານຸສໂຍ ຈ ປຏິຆານຸສໂຍ ຈ ອນຸເສຕິ, ຕສ຺ສ ມານານຸສໂຍ ອນຸເສຕີຕິ? ອາມນ຺ຕາ. ທ຺ວິນ຺ນໍ ທ຺ວິມູລິກາ…ເປ… ປຎ຺ຈມູລິການໍ ປນ ເອກມູເລ ວຸຕ຺ຕານຸສາເຣນ ວິສ຺ສຊ຺ຊນນໂຍ ¶ ຎາຕພ຺ໂພ. ຕຕ຺ຣາຍໍ ປຈ຺ຉິມານຸສເຍ ໂຍຊນາ – ‘‘ຍສ຺ສ ກາມຣາຄານຸສໂຍ ຈ ປຏິຆານຸສໂຍ ຈ ມານານຸສໂຍ ຈ ທິຏ຺ຐານຸສໂຍ ຈ ວິຈິກິຈ຺ຉານຸສໂຍ ຈ ຠວຣາຄານຸສໂຍ ຈ ອນຸເສຕິ, ຕສ຺ສ ອວິຊ຺ຊານຸສໂຍ ອນຸເສຕີຕິ? ອາມນ຺ຕາ. ຍສ຺ສ ວາ ປນ ອວິຊ຺ຊານຸສໂຍ ອນຸເສຕິ, ຕສ຺ສ ກາມຣາຄານຸສໂຍ ຈ…ເປ… ຠວຣາຄານຸສໂຍ ຈ ອນຸເສຕີຕິ? ອນາຄາມິສ຺ສ ອວິຊ຺ຊານຸສໂຍ ຈ ມານານຸສໂຍ ຈ ຠວຣາຄານຸສໂຍ ຈ ອນຸເສຕິ, ນ ອິຕເຣ, ທ຺ວິນ຺ນໍ ປຸຄ຺ຄລານໍ ອວິຊ຺ຊານຸສໂຍ ຈ ກາມຣາຄປຏິຆມານຠວຣາຄານຸສຍາ ຈ ອນຸເສນ຺ຕິ, ນ ທິຏ຺ຐິວິຈິກິຈ຺ຉານຸສຍາ, ປຸຖຸຊ຺ຊນສ຺ສ ປນ ສພ຺ເພປິ ອນຸເສນ຺ຕີ’’ຕິ ອຍໍ ປຸຄ຺ຄລວາເຣ ນໂຍ.

ໂອກາສວາເຣ ປນ ‘‘ຍຕ຺ຖ ກາມຣາຄານຸສໂຍ ອນຸເສຕິ, ຕຕ຺ຖ ປຏິຆານຸສໂຍ ອນຸເສຕີຕິ? ໂນ. ຍຕ຺ຖ ວາ ປນ…ເປ… ອນຸເສຕີຕິ? ໂນ. ຍຕ຺ຖ ກາມຣາຄານຸສໂຍ ອນຸເສຕິ, ຕຕ຺ຖ ມານານຸສໂຍ ອນຸເສຕີຕິ? ອາມນ຺ຕາ. ຍຕ຺ຖ ວາ ປນ ມານານຸສໂຍ ອນຸເສຕິ, ຕຕ຺ຖ ກາມຣາຄານຸສໂຍ ອນຸເສຕີຕິ? ຣູປຘາຕຸຍາ ອຣູປຘາຕຸຍາ ເອຕ຺ຖ ມານານຸສໂຍ ອນຸເສຕິ ¶ , ນ ກາມຣາຄານຸສໂຍ, ກາມຘາຕຸຍາ ທ຺ວີສຸ ເວທນາສຸ ຕທຸຠຍໍ ອນຸເສຕິ. ຍຕ຺ຖ ກາມຣາຄານຸສໂຍ…ເປ… ອນຸເສຕີຕິ? ອາມນ຺ຕາ. ຍຕ຺ຖ ວາ ປນ…ເປ… ອນຸເສຕີຕິ? ທຸກ຺ຂາຍ ເວທນາຍ ຣູປຘາຕຸຍາ ອຣູປຘາຕຸຍາ ເອຕ຺ຖ ວິຈິກິຈ຺ຉານຸສໂຍ ອນຸເສຕິ, ນ ກາມຣາຄານຸສໂຍ, ກາມຘາຕຸຍາ ທ຺ວີສຸ ເວທນາສຸ ຕທຸຠຍໍ ອນຸເສຕິ. ຍຕ຺ຖ ກາມຣາຄານຸສໂຍ…ເປ… ອນຸເສຕິ, ຕຕ຺ຖ ຠວຣາຄານຸສໂຍ ອນຸເສຕີຕິ? ໂນ. ຍຕ຺ຖ ວາ ປນ…ເປ… ໂນ. ຍຕ຺ຖ ກາມຣາຄານຸສໂຍ ອນຸເສຕິ, ຕຕ຺ຖ ອວິຊ຺ຊານຸສໂຍ ອນຸເສຕີຕິ? ອາມນ຺ຕາ. ຍຕ຺ຖ ວາ ປນ…ເປ… ອນຸເສຕີຕິ? ທຸກ຺ຂາຍ ເວທນາຍ ຣູປາຣູປຘາຕຸຍາ ເອຕ຺ຖ ອວິຊ຺ຊານຸສໂຍ ອນຸເສຕິ, ນ ກາມຣາຄານຸສໂຍ, ກາມຘາຕຸຍາ ທ຺ວີສຸ ເວທນາສຸ ຕທຸຠຍໍ ອນຸເສຕິ.

ຍຕ຺ຖ ປຏິຆານຸສໂຍ ອນຸເສຕິ, ຕຕ຺ຖ ມານານຸສໂຍ ອນຸເສຕີຕິ? ໂນ. ຍຕ຺ຖ ວາ ປນ…ເປ… ໂນ. ຍຕ຺ຖ ປຏິຆານຸສໂຍ ອນຸເສຕິ, ຕຕ຺ຖ ທິຏ຺ຐານຸສໂຍ ວິຈິກິຈ຺ຉານຸສໂຍ ອນຸເສຕີຕິ? ອາມນ຺ຕາ. ຍຕ຺ຖ ວາ ປນ…ເປ… ອນຸເສຕີຕິ? ກາມຘາຕຸຍາ ທ຺ວີສຸ ເວທນາສຸ ຣູປາຣູປຘາຕຸຍາ ເອຕ຺ຖ ວິຈິກິຈ຺ຉານຸສໂຍ ອນຸເສຕິ, ນ ປຏິຆານຸສໂຍ, ທຸກ຺ຂາຍ ປນ ເວທນາຍ ຕທຸຠຍໍ ອນຸເສຕິ. ຍຕ຺ຖ ປຏິຆານຸສໂຍ ອນຸເສຕິ, ຕຕ຺ຖ ຠວຣາຄານຸສໂຍ ອນຸເສຕີຕິ? ໂນ. ຍຕ຺ຖ ວາ ປນ…ເປ… ໂນ. ຍຕ຺ຖ ປຏິຆານຸສໂຍ ອນຸເສຕິ, ຕຕ຺ຖ ອວິຊ຺ຊານຸສໂຍ ອນຸເສຕີຕິ? ອາມນ຺ຕາ. ຍຕ຺ຖ ວາ ປນ…ເປ… ອນຸເສຕີຕິ…ເປ… ທຸກ຺ຂາຍ ເວທນາຍ ຕທຸຠຍໍ ອນຸເສຕິ, ອຎ຺ຎຕ຺ຖ ອວິຊ຺ຊານຸສໂຍ ຈ.

ຍຕ຺ຖ ¶ ມານານຸສໂຍ ອນຸເສຕິ, ຕຕ຺ຖ ທິຏ຺ຐານຸສໂຍ ວິຈິກິຈ຺ຉານຸສໂຍ ອນຸເສຕີຕິ? ອາມນ຺ຕາ. ຍຕ຺ຖ ວາ ປນ…ເປ… ອນຸເສຕີຕິ? ທຸກ຺ຂາຍ ເວທນາຍ ທິຏ຺ຐານຸສໂຍວ, ເນຕໂຣ ¶ , ຕທຎ຺ເຎສຸ ສພ຺ພຕ຺ຖ ອນຸເສຕິ. ຍຕ຺ຖ ມານານຸສໂຍ ອນຸເສຕິ, ຕຕ຺ຖ ຠວຣາຄານຸສໂຍ ອນຸເສຕີຕິ? ກາມຘາຕຸຍາ ທ຺ວີສຸ ເວທນາສຸ ມານານຸສໂຍ, ເນຕໂຣ, ຣູປາຣູປຘາຕຸຍາ ປນ ຕທຸຠຍໍ ອນຸເສຕິ. ຍຕ຺ຖ ວາ ປນ…ເປ… ອາມນ຺ຕາ. ຍຕ຺ຖ ມານານຸສໂຍ ອນຸເສຕິ, ຕຕ຺ຖ ອວິຊ຺ຊານຸສໂຍ…ເປ… ອາມນ຺ຕາ. ຍຕ຺ຖ ວາ ປນ…ເປ… ອນຸເສຕີຕິ? ທຸກ຺ຂເວທນໍ ຐເປຕ຺ວາ ຕທຎ຺ຎາສຸ ສພ຺ພຕ຺ຖ ຕທຸຠຍໍ ອນຸເສຕິ. ຍຕ຺ຖ ທິຏ຺ຐານຸສໂຍ, ຕຕ຺ຖ ວິຈິກິຈ຺ຉານຸສໂຍ…ເປ… ອາມນ຺ຕາ. ຍຕ຺ຖ ທິຏ຺ຐານຸສໂຍ, ຕຕ຺ຖ ຠວຣາຄານຸສໂຍ ອນຸເສຕີຕິ? ກາມຘາຕຸຍາ ຕີສຸ ເວທນາສຸ ທິຏ຺ຐານຸສໂຍວ, ຣູປາຣູປຠເວສຸ ຕທຸຠຍໍ ອນຸເສຕິ. ຍຕ຺ຖ ວາ ປນ…ເປ… ອາມນ຺ຕາ. ຍຕ຺ຖ ທິຏ຺ຐານຸສໂຍ ອນຸເສຕິ, ຕຕ຺ຖ ອວິຊ຺ຊານຸສໂຍ…ເປ… ອາມນ຺ຕາ. ຍຕ຺ຖ ວາ ປນ…ເປ… ອາມນ຺ຕາ. ເອສ ນໂຍ ວິຈິກິຈ຺ຉາມູລເກສຸປິ. ຍຕ຺ຖ ຠວຣາຄານຸສໂຍ, ຕຕ຺ຖ ອວິຊ຺ຊານຸສໂຍ ອນຸເສຕີຕິ? ອາມນ຺ຕາ. ຍຕ຺ຖ ວາ ປນ…ເປ… ອນຸເສຕິ, ຕຕ຺ຖ ກາມຘາຕຸຍາ ຕີສຸ ເວທນາສຸ ອວິຊ຺ຊານຸສໂຍວ, ຣູປາຣູປຠເວສຸ ປນ ຕທຸຠຍໍ ອນຸເສຕີ’’ຕິ ອຍເມຕ຺ຖ ເອກມູລນໂຍ.

‘‘ຍສ຺ສ…ເປ… ນານຸເສຕິ. ຍສ຺ສ…ເປ… ນານຸເສຕິ ມານານຸສໂຍ, ອຣຫໂຕ ປນ ຕທຸຠຍມ຺ປິ ນານຸເສຕິ. ຍສ຺ສ ວາ ປນ…ເປ… ອາມນ຺ຕາ. ຍສ຺ສ ກາມຣາຄານຸສໂຍ ນານຸເສຕິ, ຕສ຺ສ ທິຏ຺ຐານຸສໂຍ ວິຈິກິຈ຺ຉານຸສໂຍ ນານຸເສຕີຕິ? ອາມນ຺ຕາ. ຍສ຺ສ ວາ ປນ…ເປ… ນານຸເສຕີຕິ? ທ຺ວິນ຺ນໍ ປຸຄ຺ຄລານໍ ວິຈິກິຈ຺ຉານຸສໂຍວ ນານຸເສຕິ, ເນຕໂຣ, ອນາຄາມິອຣຫນ຺ຕານໍ ຕທຸຠຍມ຺ປິ ນານຸເສຕີ’’ຕິອາທິນາ ນເຍນ ປຸຄ຺ຄລວາເຣ,

‘‘ຍຕ຺ຖ ກາມຣາຄານຸສໂຍ ນານຸເສຕິ, ຕຕ຺ຖ ປຏິຆານຸສໂຍ ນານຸເສຕີຕິ? ທຸກ຺ຂາຍ ເວທນາຍ ກາມຣາຄານຸສໂຍວ ນານຸເສຕິ, ເນຕໂຣ, ຣູປາຣູປຘາຕຸປຣິຍາປນ຺ເນສຸ ຕທຸຠຍໍ ນານຸເສຕິ. ຍຕ຺ຖ ວາ ປນ…ເປ… ນານຸເສຕີຕິ ¶ ? ກາມຘາຕຸຍາ ທ຺ວີສຸ ເວທນາສຸ ປຏິຆານຸສໂຍວ, ຣູປາຣູປປຣິຍາປນ຺ເນສຸ ປນ ຕທຸຠຍໍ ນານຸເສຕິ. ຍຕ຺ຖ ກາມຣາຄານຸສໂຍ ນານຸເສຕິ, ຕຕ຺ຖ ມານານຸສໂຍ ນານຸເສຕີຕິ? ຣູປາຣູປຘາຕູສຸ ກາມຣາຄານຸສໂຍວ, ທຸກ຺ຂາຍ ປນ ເວທນາຍ, ອປຣິຍາປນ຺ເນສຸ ຈ ຕທຸຠຍໍ ນານຸເສຕິ. ຍຕ຺ຖ ວາ ປນ…ເປ… ອາມນ຺ຕາ. ຍຕ຺ຖ ກາມຣາຄານຸສໂຍ ນານຸເສຕິ, ຕຕ຺ຖ ທິຏ຺ຐານຸສໂຍ, ວິຈິກິຈ຺ຉານຸສໂຍ ນານຸເສຕີຕິ? ທຸກ຺ຂາຍ ເວທນາຍ ຣູປາຣູປຘາຕູສຸ ກາມຣາຄານຸສໂຍວ, ອປຣິຍາປນ຺ເນ ປນ ຕທຸຠຍໍ ນານຸເສຕີ’’ຕິອາທິນາ ນເຍນ ໂອກາສວາເຣ ຈ,

‘‘ຍສ຺ສ ¶ ຍຕ຺ຖ ກາມຣາຄານຸສໂຍ ນານຸເສຕິ, ຕສ຺ສ ຕຕ຺ຖ ປຏິຆານຸສໂຍ ນານຸເສຕີຕິ? ຕິຓ຺ຓໍ ປຸຄ຺ຄລານໍ ທຸກ຺ຂາຍ ເວທນາຍ ກາມຣາຄານຸສໂຍວ, ຣູປາຣູປປຣິຍາປນ຺ເນສຸ ຕທຸຠຍໍ ນານຸເສຕິ, ທ຺ວິນ຺ນໍ ປຸຄ຺ຄລານໍ ສພ຺ພຕ຺ຖ ຕທຸຠຍໍ ນານຸເສຕິ. ຍສ຺ສ ວາ ປນ ຍຕ຺ຖ…ເປ… ນານຸເສຕີຕິ? ຕິຓ຺ຓໍ ປຸຄ຺ຄລານໍ ກາມຘາຕຸຍາ ທ຺ວີສຸ ເວທນາສຸ ປຏິຆານຸສໂຍວ, ຣູປາຣູປປຣິຍາປນ຺ເນສຸ ຕທຸຠຍໍ ນານຸເສຕິ, ທ຺ວິນ຺ນໍ ປຸຄ຺ຄລານໍ ສພ຺ພຕ຺ຖ ຕທຸຠຍໍ ນານຸເສຕິ. ຍສ຺ສ ຍຕ຺ຖ ກາມຣາຄານຸສໂຍ ນານຸເສຕິ, ຕສ຺ສ ຕຕ຺ຖ ມານານຸສໂຍ ນານຸເສຕີຕິ? ຕິຓ຺ຓໍ ປຸຄ຺ຄລານໍ ຣູປາຣູປຘາຕຸຍາ ກາມຣາຄານຸສໂຍວ, ເນຕໂຣ, ທຸກ຺ຂາຍ ເວທນາຍ, ອປຣິຍາປນ຺ເນ ຈ ຕທຸຠຍໍ ນານຸເສຕິ, ອນາຄາມິສ຺ສ ກາມຘາຕຸຍາ ທ຺ວີສຸ ເວທນາສຸ ຣູປາຣູປຘາຕຸຍາ ກາມຣາຄານຸສໂຍວ, ອຣຫໂຕ ປນ ສພ຺ພຕ຺ຖ ຕທຸຠຍໍ ນານຸເສຕີ’’ຕິອາທິນາ ປຸຄ຺ຄໂລກາສວາເຣ ຈ ວຸຕ຺ຕານຸສາເຣນ ນໂຍ ຎາຕພ຺ໂພຕິ ອຍໍ ປາຬິນໂຍ.

ຕຕ຺ຖ ‘‘ຍສ຺ສ ກາມຣາຄານຸສໂຍ ອນຸເສຕິ, ຕສ຺ສ ປຏິຆານຸສໂຍ ອນຸເສຕີ’’ຕິ ເອຕ຺ຖ ຍເທຕໍ ‘‘ອາມນ຺ຕາ’’ຕິ ປຏິວຈນໍ ທິນ຺ນໍ, ຕໍ ທຸທ຺ທິນ຺ນໍ ວິຍ ຂາຍຕິ. ກສ຺ມາ? ກາມຣາຄປຏິຆານໍ ເອກກ຺ຂເຓ ອນຸປ຺ປຕ຺ຕິໂຕ. ຍຖາ ຫິ ‘‘ຍສ຺ສ ມນາຍຕນໍ ¶ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ຕສ຺ສ ຘມ຺ມາຍຕນໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕີ’’ຕິອາທີສຸ ມນາຍຕນຘມ຺ມາຍຕນາທີນິ ເອກກ຺ຂເຓ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ, ນ ຕຖາ ກາມຣາຄປຏິຆາ, ວິສຸຎ຺ເຎວ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນໂຕ, ຕສ຺ມາ ເອຕ຺ຖ ‘‘ໂນ’’ຕິ ປຏິເສໂຘ ກຕ຺ຕພ຺ໂພ ສິຍາ, ຕໍ ປນ ອກຕ຺ວາ ‘‘ອາມນ຺ຕາ’’ຕິ ປຏິວຈນສ຺ສ ທິນ຺ນຕ຺ຕາ ເຫຏ຺ຐາ ຍມເກສຸ ວິຍ ເອຕ຺ຖ ຂຓປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນວເສນ ວຕ຺ຕມານໂວຫາຣໍ ອຄ຺ຄເຫຕ຺ວາ ອຎ຺ຎຖາ ຄເຫຕພ຺ໂພ. ກຖໍ ຄເຫຕພ຺ໂພ? ອປ຺ປຫີນວເສນ. ອປ຺ປຫີນຕໍ ຫິ ສນ຺ຘາຍ ອຍໍ ອນຸເສຕີຕິ ວຕ຺ຕມານໂວຫາໂຣ ວຸຕ຺ໂຕ, ນ ຂຓປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນຕໍ, ຕສ຺ມາ ອິມິສ຺ສາ ປຸຈ຺ຉາຍ ຍສ຺ສ ກາມຣາຄານຸສໂຍ ອປ຺ປຫີໂນ, ນ ອນຸປ຺ປຕ຺ຕິຘມ຺ມຕໍ ອາປາທິໂຕ, ຕສ຺ສ ປຏິຆານຸສໂຍ ອປ຺ປຫີໂນ, ນ ອນຸປ຺ປຕ຺ຕິຘມ຺ມຕໍ ອາປາທິໂຕ, ຕສ຺ສ ປຏິຆານຸສໂຍ ອປ຺ປຫີໂນຕິ ເອວມຕ຺ໂຖ ຄເຫຕພ຺ໂພ. ຍສ຺ມາ ຈ ເຕສຸ ກາມຣາຄປຏິເຆສຸ ຍສ຺ເສໂກ ອປ຺ປຫີໂນ, ຕສ຺ສ ອິຕໂຣປິ ອປ຺ປຫີໂນວ ໂຫຕິ, ຕສ຺ມາ ‘‘ອາມນ຺ຕາ’’ຕິ ວຸຕ຺ຕໍ. ອິໂຕ ປເຣສຸປິ ເອວຣູເປສຸ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິວາຣາທິວິສ຺ສຊ຺ຊເນສຸ ເອເສວ ນໂຍ. ຕິຓ຺ຓໍ ປຸຄ຺ຄລານນ຺ຕິ ປຸຖຸຊ຺ຊນໂສຕາປນ຺ນສກທາຄາມີນໍ. ທ຺ວິນ຺ນນ຺ຕິ ໂສຕາປນ຺ນສກທາຄາມີນໍ. ເອວໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນໍ ທີປິຕໍ. ໂອກາສວາຣສ຺ສ ປຐມທຸຕິຍປຸຈ຺ຉາສຸ ຍສ຺ມາ ກາມຣາຄປຏິຆາ ເອກຈິຕ຺ເຕ ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ, ຕສ຺ມາ ‘‘ໂນ’’ຕິ ປຏິເສໂຘ ກໂຕ. ທຸກມູລາທີສຸ ຈ ຍສ຺ມາ ກາມຣາຄປຏິຆາທໂຍ ເອກສ຺ມິໍ ຐານສງ຺ຂາເຕ ຈິຕ຺ເຕ, ອາຣມ຺ມເຓ ວາ ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ, ຕສ຺ມາ ‘‘ນຕ຺ຖີ’’ຕິ ຕຕ຺ຖ ປຏິກ຺ເຂໂປ ກໂຕ, ອຍໍ ປຸຈ຺ຉາ ອປຸພ຺ພາ ¶ ເອວາຕິ ອຘິປ຺ປາໂຍ. ປຸຄ຺ຄໂລກາສວາເຣ ຈຕຸນ຺ນນ຺ຕິ ປຸຖຸຊ຺ຊນໂສຕາປນ຺ນສກທາຄາມິອນາຄາມີນໍ. ປຏິໂລເມ ທ຺ວິນ຺ນນ຺ຕິ ອນາຄາມິອຣຫນ຺ເຕ ສນ຺ຘາຍ ວຸຕ຺ຕນ຺ຕິ ອຍໍ ອນຸສຍວາເຣ ນໂຍ.

ສານຸສຍວາເຣ ປນ ‘‘ໂຍ ກາມຣາຄານຸສເຍນ ສານຸສໂຍ, ໂສ ປຏິຆານຸສເຍນ ສານຸສໂຍຕິ? ອາມນ຺ຕາ…ເປ… ມານານຸສເຍນ ¶ ສານຸສໂຍຕິ? ອາມນ຺ຕາ. ໂຍ ວາ ປນ ມານານຸສເຍນ ສານຸສໂຍ, ໂສ ກາມຣາຄານຸສເຍນ ສານຸສໂຍຕິ? ອນາຄາມີ ມານານຸສເຍເນວ, ນ ກາມຣາຄານຸສເຍນ, ຕໂຍ ປນ ປຸຄ຺ຄລາ ຕທຸຠເຍນາປິ ອນຸສເຍນາ’’ຕິ ອິມິນາ ນເຍນ ເສເສສຸ ທຸກມູລາທີສຸ ປຸຈ຺ຉາວິສ຺ສຊ຺ຊນນໂຍ ຎາຕພ຺ໂພ, ອຍໍ ປຸຄ຺ຄລວາເຣ ນໂຍ.

‘‘ຍໂຕ ກາມຣາຄານຸສເຍນ ສານຸສໂຍ, ຕໂຕ ປຏິຆານຸສເຍນ ສານຸສໂຍຕິ? ໂນ…ເປ… ມານານຸສເຍນ ສານຸສໂຍຕິ? ອາມນ຺ຕາ. ຍໂຕ ວາ ປນ ມານານຸສເຍນ ສານຸສໂຍ, ຕໂຕ ກາມຣາຄານຸສເຍນ ສານຸສໂຍຕິ? ຣູປາຣູປຘາຕຸຍາ ມານານຸສເຍເນວ, ເນຕເຣນ, ກາມຘາຕຸຍາ ທ຺ວີສຸ ເວທນາສຸ ຕທຸຠເຍນາປີ’’ຕິອາທິນາ ໂອກາສວາເຣ ຈ,

‘‘ໂຍ ຍໂຕ ກາມຣາຄານຸສເຍນ ສານຸສໂຍ, ໂສ ຕໂຕ ປຏິຆານຸສເຍນ ສານຸສໂຍຕິ? ໂນ’’ຕິອາທິນາ ປຸຄ຺ຄໂລກາສວາເຣ ຈາຕິ ເອວໍ ອນຸໂລມນເຍ ຈ, ‘‘ໂຍ ກາມຣາຄານຸສເຍນ ນິຣນຸສໂຍ, ໂສ ປຏິຆານຸສເຍນ ນິຣນຸສໂຍຕິ? ອາມນ຺ຕາ’’ຕິອາທິນາ ປຏິໂລມນເຍປິ ສພ຺ພຕ຺ຖ ອນຸສຍວາເຣ ວຸຕ຺ຕານຸສາຣໂຕ ປຸຈ຺ຉາວິສ຺ສຊ຺ຊນນໂຍ ຎາຕພ຺ໂພ.

ຕຕ຺ຖ ຍໂຕ ກາມຣາຄານຸສເຍນ ສານຸສໂຍຕິ ຍໂຕ ກາຣຓໂຕ ອຸປ຺ປນ຺ເນນ ກາມຣາຄານຸສເຍນ ສານຸສໂຍ, ກິໍ ໂສ ຕໂຕ ກາຣຓໂຕ ອຸປ຺ປນ຺ນປຏິຆານຸສເຍນປິ ສານຸສໂຍຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ. ຍສ຺ມາ ປເນເຕ ທ຺ເວ ເອກສ຺ມາ ຐານາ ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ, ຕສ຺ມາ ‘‘ໂນ’’ຕິ ປຏິເສໂຘ ກໂຕ ເສສໍ ຕາທິສເມວາຕິ ອຍໍ ສານຸສຍວາເຣ ນໂຍ.

ປຊຫນວາເຣ ¶ ປນ ‘‘ໂຍ ກາມຣາຄານຸສຍໍ ປຊຫຕິ, ໂສ ປຏິຆານຸສຍໍ ປຊຫຕີຕິ? ອາມນ຺ຕາ…ເປ… ມານານຸສຍໍ ປຊຫຕີຕິ? ຕເທກຏ຺ຐໍ ປຊຫຕິ. ໂຍ ວາ ປນ ມານານຸສຍໍ ປຊຫຕິ, ໂສ ກາມຣາຄານຸສຍໍ ປຊຫຕີຕິ? ໂນ…ເປ… ໂສ ທິຏ຺ຐານຸສຍໍ ວິຈິກິຈ຺ຉານຸສຍໍ ປຊຫຕີຕິ? ໂນ. ໂຍ ວາ ປນ ວິຈິກິຈ຺ຉານຸສຍໍ ປຊຫຕິ, ໂສ ກາມຣາຄານຸສຍໍ ປຊຫຕີຕິ ¶ ? ຕເທກຏ຺ຐໍ ປຊຫຕິ. ໂຍ…ເປ… ຠວຣາຄານຸສຍໍ ອວິຊ຺ຊານຸສຍໍ ປຊຫຕີຕິ? ຕເທກຏ຺ຐໍ ປຊຫຕິ…ເປ… ໂຍ ກາມຣາຄານຸສຍຎ຺ຈ ປຏິຆານຸສຍຎ຺ຈ ມານານຸສຍຎ຺ຈ…ເປ… ປຊຫຕີຕິ? ນຕ຺ຖີ’’ຕິອາທິນາ ປຸຄ຺ຄລວາເຣ,

‘‘ຍໂຕ ກາມຣາຄານຸສຍໍ ປຊຫຕິ, ຕໂຕ ປຏິຆານຸສຍໍ ປຊຫຕີຕິ? ໂນ…ເປ… ຍໂຕ ກາມຣາຄານຸສຍໍ ປຊຫຕິ, ຕໂຕ ມານານຸສຍໍ ປຊຫຕີຕິ? ອາມນ຺ຕາ. ຍໂຕ ວາ ປນ ມານານຸສຍໍ ປຊຫຕິ, ຕໂຕ ກາມຣາຄານຸສຍໍ ປຊຫຕີຕິ? ຣູປາຣູປຘາຕຸຍາ ຕໂຕ ມານານຸສຍເມວ, ກາມຘາຕຸຍາ ປນ ທ຺ວີສຸ ເວທນາສຸ ຕໂຕ ມານານຸສຍໍ ປຊຫຕີ’’ຕິອາທິນາ ໂອກາສວາເຣ ຈ,

‘‘ໂຍ ຍໂຕ ກາມຣາຄານຸສຍໍ ປຊຫຕິ, ໂສ ຕໂຕ ປຏິຆານຸສຍໍ ປຊຫຕີຕິ? ໂນ…ເປ… ມານານຸສຍໍ ປຊຫຕີຕິ? ຕເທກຏ຺ຐໍ ປຊຫຕິ…ເປ… ວິຈິກິຈ຺ຉານຸສຍໍ ປຊຫຕີຕິ? ໂນ. ໂຍ ວາ ປນ ຍໂຕ ວິຈິກິຈ຺ຉານຸສຍໍ ປຊຫຕິ, ໂສ ຕໂຕ ກາມຣາຄານຸສຍໍ ປຊຫຕີຕິ? ອຏ຺ຐມໂກ ທຸກ຺ຂາຍ ເວທນາຍ ຣູປາຣູປຘາຕຸຍາ ໂສ ຕໂຕ ວິຈິກິຈ຺ຉານຸສຍໍ ປຊຫຕິ, ໂນ ຈ ໂສ ຕໂຕ ກາມຣາຄານຸສຍໍ ປຊຫຕິ, ສ຺ເວວ ປຸຄ຺ຄໂລ ກາມຘາຕຸຍາ ທ຺ວີສຸ ເວທນາສຸ ໂສ ຕໂຕ ວິຈິກິຈ຺ຉານຸສຍໍ ປຊຫຕິ, ກາມຣາຄານຸສຍໍ ຕເທກຏ຺ຐໍ ປຊຫຕີ’’ຕິອາທິນາ ປຸຄ຺ຄໂລກາສວາເຣ ຈາຕິ ເອວໍ ອນຸໂລມນເຍ ຈ, ‘‘ໂຍ ກາມຣາຄານຸສຍໍ ນ ປຊຫຕິ, ໂສ ປຏິຆານຸສຍໍ ນ ປຊຫຕີຕິ? ອາມນ຺ຕາ…ເປ… ວິຈິກິຈ຺ຉານຸສຍໍ ນ ປຊຫຕີຕິ ¶ ? ອຏ຺ຐມໂກ ກາມຣາຄານຸສຍໍ ນ ປຊຫຕິ, ເນຕຣໍ, ອນາຄາມິມຄ຺ຄສມງ຺ຄິໍ, ອຏ຺ຐມກຎ຺ຈ ຐເປຕ຺ວາ ອວເສສາ ປຸຄ຺ຄລາ ຕທຸຠຍໍ ນ ປຊຫນ຺ຕີ’’ຕິອາທິນາ ປຏິໂລມນເຍ ຈ ສພ຺ພຕ຺ຖ ປຸຈ຺ຉາວິສ຺ສຊ຺ຊນນໂຍ ຎາຕພ຺ໂພ.

ຕຕ຺ຖ ປຊຫຕີຕິ ເຕນ ເຕນ ມຄ຺ເຄນ ປຫານປຣິຎ຺ຎາວເສນ ປຊຫຕິ. ຕເທກຏ຺ຐນ຺ຕິ ປຫາເນກຏ຺ຐຕໍ ສນ຺ຘາຍ ວຸຕ຺ຕໍ. ປຐມມຄ຺ຄາທິນາ ຫິ ນ ເກວລໍ ທິຏ຺ຐາທິກາ ເອວ ຘມ຺ມາ ປຫີຍນ຺ຕິ, ອຖ ໂຂ ອປາຍຄມນິຍາ ເຕນ ກາມຣາຄປຏິຆມານາທໂຍປິ ປຫີຍນ຺ຕິ ເອວ. ປຐມມຄ຺ຄວຊ຺ຌາ ຫິ ກາມຣາຄາ, ອປາຍຄມນິຍາ ຈ ມານາວິຊ຺ຊາທໂຍປິ, ຕຕິຍມຄ຺ຄວຊ຺ຌາຕິ ປຫາເນກຏ຺ຐາ ຫຸຕ຺ວາ ປຫີຍນ຺ຕິ ເອວາຕິ ‘‘ໂນ’’ຕິ ອຣຫຕ຺ຕມຄ຺ຄຏ຺ຐໍ ສນ຺ຘາຍ ວຸຕ຺ຕໍ. ໂສ ຫິ ກາມຣາຄານຸສຍໍເຍວ ປຫີນຕ຺ຕາ ນ ປຊຫຕີຕິ. ຍໂຕ ກາມຣາຄານຸສຍໍ ປຊຫຕີຕິ ຍໂຕ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນກໍ ກາມຣາຄານຸສຍໍ ປຊຫຕີຕິ ອຕ຺ໂຖ, ອຏ຺ຐມໂກຕິ ໂສຕາປຕ຺ຕິມຄ຺ຄຏ຺ໂຐ. ໂສ ຫິ ທກ຺ຂິເຓຍ຺ຍກ຺ກເມນ ອຣຫຕ຺ຕຜລຏ຺ຐໂຕ ປຏ຺ຐາຍ ຄຓິຍມາໂນ ອຏ຺ຐມໂກ ນາມ. ປຏິໂລມນເຍ ອນາຄາມິມຄ຺ຄສມງ຺ຄິຎ຺ຈ ອຏ຺ຐມກຎ຺ຈ ຐເປຕ຺ວາ ອວເສສາຕິ ¶ ປຸຖຸຊ຺ຊນເສສເສຂາເສຂາ. ເຕສຸ ຫິ ປຸຖຸຊ຺ຊນາ ປຫານປຣິຎ຺ຎາຍ ອຠາເວນ ນ ປຊຫນ຺ຕິ, ເສສາ ເຕສໍ ປຫີນຕ຺ຕາຕິ ອິມິນາ ນເຍນ ສພ຺ພຕ຺ຖ ວິນິຈ຺ຉໂຍ ເວທິຕພ຺ໂພຕິ ອຍໍ ປຊຫນວາເຣ ນໂຍ.

ປຣິຎ຺ຎາວາໂຣ ປນ ‘‘ໂຍ ກາມຣາຄານຸສຍໍ ປຣິຊານາຕິ, ໂສ ປຏິຆານຸສຍໍ ປຣິຊານາຕີ’’ຕິອາທິນາ ປຊຫນວາຣສທິໂສວ. ອຍມ຺ປິ ຫິ ປຊຫນວາໂຣ ວິຍ ມຄ຺ຄຏ຺ຐານຎ຺ເຎວ ວເສນ ວິສ຺ສຊ຺ຊິໂຕ. ຕຕ຺ຖ ປຣິຊານາຕີຕິ ຕີຫິ ປຣິຎ຺ຎາຫິ ປຣິຊານາຕີຕິ ອຕ຺ໂຖ. ອຍໍ ປຣິຎ຺ຎາວາເຣ ນໂຍ.

ປຫີນວາເຣ ປນ ‘‘ຍສ຺ສ ກາມຣາຄານຸສໂຍ ປຫີໂນ, ຕສ຺ສ ປຏິຆານຸສໂຍ ປຫີໂນຕິ? ອາມນ຺ຕາ…ເປ… ມານານຸສໂຍ ປຫີໂນຕິ? ອນາຄາມິສ຺ສ ກາມຣາຄານຸສໂຍວ, ອຣຫໂຕ ¶ ປນ ມານານຸສໂຍປິ ປຫີໂນ’’ຕິອາທິນາ ປຸຄ຺ຄລວາເຣ, ‘‘ຍຕ຺ຖ ກາມຣາຄານຸສໂຍ ປຫີໂນ, ຕຕ຺ຖ ປຏິຆານຸສໂຍ ປຫີໂນຕິ? ນ ວຕ຺ຕພ຺ໂພ ປຫີໂນຕິ ວາ ອປ຺ປຫີໂນຕິ ວາ. ຍຕ຺ຖ ວາ ປນ…ເປ… ນ ວຕ຺ຕພ຺ໂພ…ເປ… ຕຕ຺ຖ ມານານຸສໂຍ ປຫີໂນຕິ? ອາມນ຺ຕາ. ຍຕ຺ຖ ວາ ປນ…ເປ… ປຫີໂນຕິ? ຣູປາຣູປຘາຕຸຍາ ເອຕ຺ຖ ມານານຸສໂຍ ປຫີໂນ, ກາມຣາຄານຸສໂຍ ນ ວຕ຺ຕພ຺ໂພ, ກາມຘາຕຸຍາ ທ຺ວີສຸ ເວທນາສຸ ເອຕ຺ຖ ຕທຸຠຍໍ ປຫີນ’’ນ຺ຕິອາທິນາ ໂອກາສວາເຣ, ປຸຄ຺ຄໂລກາສວາເຣຕິ ເອວໍ ອນຸໂລມນເຍ, ‘‘ຍສ຺ສ ກາມຣາຄານຸສໂຍ ອປ຺ປຫີໂນ, ຕສ຺ສ ປຏິຆານຸສໂຍ ອປ຺ປຫີໂນຕິ? ອາມນ຺ຕາ. ຍສ຺ສ ວາ ປນ…ເປ… ອາມນ຺ຕາ…ເປ… ຍສ຺ສ ວາ ປນ ມານານຸສໂຍ ອປ຺ປຫີໂນ, ຕສ຺ສ ກາມຣາຄານຸສໂຍ ອປ຺ປຫີໂນຕິ? ອນາຄາມິສ຺ສ ມານານຸສໂຍວ, ຕິຓ຺ຓໍ ປຸຄ຺ຄລານໍ ຕທຸຠຍໍ ອປ຺ປຫີນ’’ນ຺ຕິອາທິນາ ປຏິໂລມນເຍ ຈ ວຸຕ຺ຕນເຍເນວ ປຸຈ຺ຉາວິສ຺ສຊ຺ຊນນໂຍ ຎາຕພ຺ໂພ.

ເອຕ຺ຖ ຈ ຜລຏ຺ຐວເສເນວ ອຕ຺ໂຖ ຄເຫຕພ຺ໂພ ມຄ຺ຄຏ຺ຐານໍ ປຫີນກິເລສຕ຺ຕາຠາວາ. ເຕສໍ ຫິ ອນຸສຍາ ປຫີຍນ຺ຕິ ເອວ, ນ ປນ ປຫີນາຕິ ອນາຄາມິອາທໂຍ ຜລຏ຺ຐາວ ຄເຫຕພ຺ພາ, ໂອກາສວາເຣ ປນ ‘‘ນ ວຕ຺ຕພ຺ໂພ’’ຕິ ອິທໍ ອຸຠິນ຺ນໍ ອຸປ຺ປຕ຺ຕິຏ຺ຐານສ຺ສ ອສາຘາຣຓຕ຺ຕາ ວຸຕ຺ຕໍ. ອຎ຺ຎໍ ຫິ ກາມຣາຄານຸສຍສ຺ສ ອຸປ຺ປຕ຺ຕິຏ຺ຐານໍ, ອຎ຺ຎໍ ປຏິຆານຸສຍສ຺ສ. ອຠາວິຕມຄ຺ຄສ຺ສ ຈ ຍຕ຺ຖ ອນຸສໂຍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ມຄ຺ເຄ ຠາວິເຕ ຕຕ຺ເຖວ ໂສ ປຫີໂນ ນາມ ໂຫຕິ, ຕສ຺ມາ ໂສ ຕຕ຺ຖ ປຫີໂນຕິ ວາ, ອປ຺ປຫີໂນຕິ ວາ ນ ວຕ຺ຕພ຺ໂພ, ສພ຺ພຕ຺ຖາປິ ປນ ສຍໍ ອຠາເວນ ຕຕ຺ຖ ອປ຺ປຫີໂນຕິ ນ ວຕ຺ຕພ຺ໂພ. ອຸຠິນ຺ນໍ ປນ ສາຘາຣຓຏ຺ຐານໍ ສນ຺ຘາຍ ¶ ‘‘ອາມນ຺ຕາ’’ຕິ ວຸຕ຺ຕໍ. ມານານຸສໂຍ ຫິ ກາມຘາຕຸຍາ ເວທນາທ຺ວຍສງ຺ຂາເຕ ສາຘາຣຓຏ຺ຐາເນ ກາມຣາເຄນ ສທ຺ຘິໍ ປຫີໂນ ນາມ ໂຫຕິ ¶ . ຍສ຺ສ ກາມຣາຄານຸສໂຍ ອປ຺ປຫີໂນຕິ ປຸຖຸຊ຺ຊນສ຺ສ, ໂສຕາປຕ຺ຕິສກທາຄາມິຜລຏ຺ຐານຎ຺ຈ ວເສນ ອຕ຺ໂຖ ຄເຫຕພ຺ໂພ. ‘‘ຕິຓ຺ຓໍ ປຸຄ຺ຄລານ’’ນ຺ຕິ ຫິ ວຸຕ຺ຕໍ. ເສສໍ ສຸວິຎ຺ເຎຍ຺ຍເມວາຕິ ອຍໍ ປຫີນວາເຣ ນໂຍ.

ອຸປ຺ປຊ຺ຊນວາເຣ ປນ ‘‘ຍສ຺ສ ກາມຣາຄານຸສໂຍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ຕສ຺ສ ປຏິຆານຸສໂຍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕີ’’ຕິອາທິນາ ສພ຺ພຕ຺ຖ ອນຸສຍວາຣສທິໂສວາຕິ ອຍໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນວາເຣ ນໂຍ.

ຘາຕຸວາເຣ ປນ ‘‘ກາມຘາຕຸຍາ ຈຸຕສ຺ສ ກາມຘາຕຸໍ ອຸປປຊ຺ຊນ຺ຕສ຺ສ ກຕິ ອນຸສຍາ ອນຸເສນ຺ຕິ, ກຕິ ອນຸສຍາ ນານຸເສນ຺ຕິ, ກຕິ ອນຸສຍາ ຠງ຺ຄາ? ກາມຘາຕຸຍາ ຈຸຕສ຺ສ ຣູປຘາຕຸໍ ອຸປປຊ຺ຊນ຺ຕສ຺ສ…ເປ… ກຕິ ຠງ຺ຄາ? ກາມຘາຕຸຍາ ຈຸຕສ຺ສ ອຣູປຘາຕຸໍ ອຸປປຊ຺ຊນ຺ຕສ຺ສ…ເປ… ຣູປຘາຕຸໍ ອຸປປຊ຺ຊນ຺ຕສ຺ສ ນ ອຣູປຘາຕຸໍ ອຸປປຊ຺ຊນ຺ຕສ຺ສ…ເປ… ກຕິ ຠງ຺ຄໍ? ກາມຘາຕຸຍາ ຈຸຕສ຺ສ ນ ກາມຘາຕຸໍ, ນ ອຣູປຘາຕຸໍ ອຸປປຊ຺ຊນ຺ຕສ຺ສ…ເປ… ນ ຣູປຘາຕຸໍ ນ ອຣູປຘາຕຸໍ ອຸປປຊ຺ຊນ຺ຕສ຺ສ. ນ ກາມຘາຕຸໍ ນ ຣູປຘາຕຸໍ ອຸປປຊ຺ຊນ຺ຕສ຺ສ ກຕິ ຠງ຺ຄາ’’ຕິ ເອວໍ ກາມຘາຕຸມູລກາ ນວ ປຸຈ຺ຉາ, ຕຖາ ‘‘ຣູປຘາຕຸຍາ ຈຸຕສ຺ສາ’’ຕິອາທິນາ ຣູປຘາຕຸມູລກາ ນວ, ອຣູປຘາຕຸຍາ ນວ ຈາຕິ ສຕ຺ຕວີສຕິ ອນຸໂລມປຸຈ຺ຉາ, ຕຖາ ‘‘ນ ກາມຘາຕຸຍາ ຈຸຕສ຺ສາ’’ຕິອາທິນາ ສຕ຺ຕວີສຕິ ປຏິໂລມປຸຈ຺ຉາ ຈ, ຕຖາ ‘‘ນ ກາມຘາຕຸຍາ ນ ອຣູປຘາຕຸຍາ ຈຸຕສ຺ສ ກາມຘາຕຸໍ ອຸປປຊ຺ຊນ຺ຕສ຺ສາ’’ຕິອາທິນາ ສຕ຺ຕວີສຕິ ທຸກມູລກາ ປຸຈ຺ຉາ ຈາຕິ ເອວໍ ປຸຈ຺ຉາວາເຣ ເອກາສີຕິ ປຸຈ຺ຉາ ເວທິຕພ຺ພາ.

ຕຕ຺ຖ ອນຸເສນ຺ຕີຕິ ຈິຕ຺ຕສນ຺ຕາເນ ອນຸຄຕາ ຫຸຕ຺ວາ ກຕິ ອນຸເສນ຺ຕິ, ຠງ຺ຄາຕິ ອນຸເສນ຺ຕິ ຈ ນານຸເສນ຺ຕິ ຈາຕິ ເອວໍ ກຕິ ວິຠຊິຕພ຺ພາຕິ ອຕ຺ໂຖ. ນ ກາມຘາຕຸໍ ອຸປປຊ຺ຊນ຺ຕສ຺ສາຕິ ກາມຘາຕຸວິຣຫິຕາ ທ຺ເວ ຣູປາຣູປຘາຕຸໂຍ ອຸປປຊ຺ຊນ຺ຕສ຺ສ. ນ ກາມຘາຕຸໍ ນ ຣູປຘາຕຸນ຺ຕິ ອຣູປຘາຕຸໍ ອຸປປຊ຺ຊນ຺ຕສ຺ສ. ນ ກາມຘາຕຸຍາຕິ ຣູປາຣູປຘາຕູຫິ ຈຸຕສ຺ສ, ເອວໍ ເສເສສຸປິ ສພ຺ພຕ຺ຖ ¶ ປຏິສນ຺ຘິວເສນ, ຘາຕຸວເສນ ຈ ອຕ຺ໂຖ ເວທິຕພ຺ໂພຕິ ອຍໍ ອຸທ຺ເທສວາເຣ ນໂຍ.

ນິທ຺ເທສວາເຣ ປນສ຺ສ ‘‘ກາມຘາຕຸຍາ ຈຸຕສ຺ສ ກາມຘາຕຸໍ ອຸປປຊ຺ຊນ຺ຕສ຺ສ ກສ຺ສຈິ ສຕ຺ຕ ອນຸສຍາ ອນຸເສນ຺ຕິ, ກສ຺ສຈິ ປຎ຺ຈ ອນຸສຍາ ອນຸເສນ຺ຕິ, ອນຸສຍາ ຠງ຺ຄາ ນຕ຺ຖິ, ກາມຘາຕຸຍາ ຈຸຕສ຺ສ ຣູປຘາຕຸໍ ອຸປປຊ຺ຊນ຺ຕສ຺ສ ກສ຺ສຈິ ສຕ຺ຕ ອນຸສຍາ ອນຸເສນ຺ຕິ, ກສ຺ສຈິ ປຎ຺ຈ, ກສ຺ສຈິ ຕໂຍ ¶ …ເປ… ຠງ຺ຄາ ນຕ຺ຖີ’’ຕິ ອິມິນາ ນເຍນ ສພ຺ພຕ຺ຖ ວິສ຺ສຊ຺ຊນໍ ເວທິຕພ຺ພໍ, ອຍໍ ປເນຕ຺ຖ ວິເສໂສ – ຣູປຘາຕຸຍາ ຈຸຕສ຺ສ ກາມຘາຕຸໍ ອຸປປຊ຺ຊນ຺ຕສ຺ສ ສຕ຺ເຕວ ອນຸສຍາ ອນຸເສນ຺ຕິ, ຕຖາ ‘‘ອຣູປຘາຕຸຍາ ຈຸຕສ຺ສ ກາມຘາຕຸໍ ອຸປປຊ຺ຊນ຺ຕສ຺ສາ’’ຕິອາທີສຸປິ, ອຣູປຘາຕຸຍາ ປນ ຈຸຕສ຺ສ ຣູປຘາຕຸຍາ ອຸປປຕ຺ຕິ ນຕ຺ຖິ, ເຫຏ຺ຐາ ອຸປປຊ຺ຊມາໂນ ກາມຘາຕຸໍ ເອວ ອຸປປຊ຺ຊຕິ, ສຕ຺ເຕວ ອນຸສຍາ ອນຸເສນ຺ຕີຕິ ເອວໍ ອຎ຺ເຎສຸປິ ເອວຣູເປສຸ ວິສ຺ສຊ຺ຊນນໂຍ ເວທິຕພ຺ໂພຕິ ອຍໍ ວິເສໂສ, ເສສໍ ວຸຕ຺ຕນຍເມວາຕິ ອຍເມຕ຺ຖ ປາຬິນໂຍ.

ຕຕ຺ຖ ກສ຺ສຈິ ສຕ຺ຕາຕິ ປຸຖຸຊ຺ຊນວເສນ ວຸຕ຺ຕໍ, ປຎ຺ຈາຕິ ໂສຕາປນ຺ນສກທາຄາມີນໍ ວເສນ. ເຕສໍ ຫິ ທິຏ຺ຐິວິຈິກິຈ຺ຉານຸສຍາ ປຫີນາຕິ, ກາມຘາຕຸຍາ ປນ ອນາຄາມີນໍ ອຸປປຕ຺ຕິອຠາວໂຕ ປຐມວາເຣ ‘‘ກສ຺ສຈິ ຕໂຍ’’ຕິ ນ ວຸຕ຺ຕໍ, ຣູປາຣູປຘາຕູສຸ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນວາເຣສຸ ເອວ ວຸຕ຺ຕໍ…ເປ… ອນາຄາມີນໍ ຫິ ກາມຣາຄປຏິຆານມ຺ປິ ປຫີນຕ຺ຕາ ຕໂຍວ ອນຸສຍາ ອນຸເສນ຺ຕິ, ອິຘ ຈ ອນຸສຍານໍ ອຸປ຺ປຕ຺ຕິວເສນ ນໂຍ, ອນຸສຍານໍ ອນຸສຍນໍ ອຄ຺ຄເຫຕ຺ວາ ອປ຺ປຫີນຠາເວນ ປຏິສນ຺ຘິກ຺ຂເຓ ອປິ ອນຸສຍນໍ ຄເຫຕພ຺ພໍ. ສຕ຺ເຕວາຕິ ອຣິຍສາວກສ຺ສ ຣູປາຣູປຘາຕຸຍາ ຈຸຕສ຺ສ ເຫຏ຺ຐາ ກາມຠວາທີສຸ ອຸປປຕ຺ຕິ ນາມ ນຕ຺ຖິ, ປຸຖຸຊ຺ຊນສ຺ເສວ ໂຫຕິ, ຕສ຺ມາ ‘‘ສຕ຺ເຕວາ’’ຕິ ນິຍເມຕ຺ວາ ວຸຕ຺ຕໍ, ອຣູປຘາຕຸຍາ ຈຸຕສ຺ສ ຣູປຘາຕຸຍາ ອຸປປຕ຺ຕິ ນຕ຺ຖີຕິ. ກສ຺ມາ ນຕ຺ຖິ? ອຣູປີນໍ ຣູປຊ຺ຌານສ຺ສ ອຠາວາ. ເຕ ¶ ຫິ ສພ຺ພໂສ ຣູປສຎ຺ຎານໍ ສມຕິກ຺ກມນຣູປຘາຕຸໍ ອຸປປນ຺ນາຕິ. ເສສໍ ນຍໂຕ ສຸວິຎ຺ເຎຍ຺ຍເມວາຕິ ອຍໍ ຘາຕຸວາເຣ ນໂຍ. ອຍໍ ອນຸສຍຍມກມາຕິກຕ຺ຖສໍວຓ຺ຓນານໂຍ.

ຈິຕ຺ຕຍມກມາຕິກາຍໍ ປນ ປາຬິວວຕ຺ຖານໍ ຕາວ ເອວໍ ເວທິຕພ຺ພໍ. ອິມິສ຺ສໍ ຫິ ມາຕິກາຍໍ ປຸຄ຺ຄລວາໂຣ ຘມ຺ມວາໂຣ ປຸຄ຺ຄລຘມ຺ມວາໂຣຕິ ອາທິໂຕວ ຕໂຍ ສຸທ຺ຘິກມຫາວາຣາ ໂຫນ຺ຕິ, ຕຕ຺ຖ ‘‘ຍສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ນ ນິຣຸຊ຺ຌຕີ’’ຕິ ເອວໍ ປຸຄ຺ຄລວເສນ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນນິຣຸຊ຺ຌນາທິເຠທໍ ທີເປນ຺ໂຕ ຄໂຕ ປຸຄ຺ຄລວາໂຣ ນາມ. ‘‘ຍໍ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ນ ນິຣຸຊ຺ຌຕີ’’ຕິ ເອວໍ ຘມ຺ມວເສເນວ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນນິຣຸຊ຺ຌນາທິເຠທໍ ທີເປນ຺ໂຕ ຄໂຕ ຘມ຺ມວາໂຣ ນາມ. ‘‘ຍສ຺ສ ຍໍ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ນ ນິຣຸຊ຺ຌຕີ’’ຕິ ເອວໍ ອຸຠຍວເສເນວ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນນິຣຸຊ຺ຌນາທິເຠທໍ ທີເປນ຺ໂຕ ຄໂຕ ປຸຄ຺ຄລຘມ຺ມວາໂຣ ນາມ.

ຕໂຕ ¶ ‘‘ຍສ຺ສ ສຣາຄໍ ຈິຕ຺ຕ’’ນ຺ຕິອາທີນໍ ໂສຬສນ຺ນໍ ປທານໍ ວເສນ ອປເຣ ສຣາຄາທິປທວິເສສິຕາ ໂສຬສ ປຸຄ຺ຄລວາຣາ, ໂສຬສ ຘມ຺ມວາຣາ, ໂສຬສ ປຸຄ຺ຄລຘມ຺ມວາຣາຕິ ອຏ຺ຐຈຕ຺ຕາລີສ ມິສ຺ສກວາຣາ ໂຫນ຺ຕິ, ເຕ ສຣາຄາທິປທມຕ຺ຕໍ ທສ຺ເສຕ຺ວາ ສໍຂິຕ຺ຕາ. ຕໂຕ ‘‘ຍສ຺ສ ກຸສລໍ ຈິຕ຺ຕ’’ນ຺ຕິອາທິນາ ນເຍນ ຉສຏ຺ຐິທ຺ວິສຕສງ຺ຂາຕານໍ ອຠິຘມ຺ມມາຕິກາປທານໍ ວເສນ ອປເຣ ກຸສລາທິປທວິເສສິຕາ ຉສຏ຺ຐິທ຺ວິສຕປຸຄ຺ຄລວາຣາ, ຉສຏ຺ຐິທ຺ວິສຕຘມ຺ມວາຣາ, ຉສຏ຺ຐິທ຺ວິສຕປຸຄ຺ຄລຘມ຺ມວາຣາຕິ ອຏ຺ຐນວຸຕິສຕ຺ຕສຕາ ມິສ຺ສກວາຣາ ໂຫນ຺ຕິ, ເຕປິ ກຸສລາທິປທມຕ຺ຕໍ ທສ຺ເສຕ຺ວາ ສໍຂິຕ຺ຕາເຍວ, ຍານິເປຕ຺ຖ ສນິທສ຺ສນາທີນິ ປທານິ ຈິຕ຺ເຕນ ສທ຺ຘິໍ ນ ຍຸຊ຺ຊນ຺ຕິ, ຕານິ ໂມຆປຸຈ຺ຉາວເສນ ຄຫິຕານີຕິ.

ເຕສຸ ປນ ຕີສຸ ວາເຣສຸ ສພ຺ພປຐເມ ສຸທ຺ຘິກປຸຄ຺ຄລມຫາວາເຣ ຕາວ ອຸປ຺ປາທນິໂຣຘກາລສມ຺ເຠທວາໂຣ ອຸປ຺ປາທຸປ຺ປນ຺ນວາໂຣ ນິໂຣຘຸປ຺ປນ຺ນວາໂຣ ¶ ອຸປ຺ປາທວາໂຣ ນິໂຣຘວາໂຣ ອຸປ຺ປາທນິໂຣຘວາໂຣ ອຸປ຺ປຊ຺ຊມານນນິໂຣຘວາໂຣ ອຸປ຺ປຊ຺ຊມານຸປ຺ປນ຺ນວາໂຣ ນິຣຸຊ຺ຌມານຸປ຺ປນ຺ນວາໂຣ ອຸປ຺ປນ຺ນຸປ຺ປາທວາໂຣ ອຕີຕານາຄຕວາໂຣ ອຸປ຺ປນ຺ນຸປ຺ປຊ຺ຊມານວາໂຣ ນິຣຸທ຺ຘນິຣຸຊ຺ຌມານວາໂຣ ອຕິກ຺ກນ຺ຕກາລວາໂຣ ຈາຕິ ຈຸທ຺ທສ ອນ຺ຕຣວາຣາ, ເຕສຸ ອຸປ຺ປາທວາໂຣ ນິໂຣຘວາໂຣ ອຸປ຺ປາທນິໂຣຘວາໂຣຕິ ອິເມສຸ ຕີສຸ ວາເຣສຸ ປຈ຺ເຈກໍ ວຕ຺ຕມານາຕີຕສ຺ສ, ວຕ຺ຕມານານາຄຕສ຺ສ, ອຕີຕານາຄຕສ຺ສ ຈາຕິ ຕິຓ຺ຓໍ ກາລເຠທານໍ ວເສນ ອນຸໂລມປຏິໂລມໂຕ ຉ ຉ ກຕ຺ວາ ອຏ຺ຐາຣສ ຍມການິ, ອຸປ຺ປນ຺ນຸປ຺ປາທວາເຣ ອຕີຕານາຄຕກາລວເສນ ອນຸໂລມໂຕ ທ຺ເວ, ປຏິໂລມໂຕ ທ຺ເວຕິ ຈຕ຺ຕາຣິ ຍມການິ, ເສເສສຸ ອາທິໂຕ ນິທ຺ທິຏ຺ເຐສຸ ຕີສຸ, ອນ຺ຕເຣ ນິທ຺ທິຏ຺ເຐສຸ ຕີສຸ, ອວສາເນ ນິທ຺ທິຏ຺ເຐສຸ ຈຕູສູຕິ ທສສຸ ວາເຣສຸ ອນຸໂລມໂຕ ເອກໍ, ປຏິໂລມໂຕ ເອກນ຺ຕິ ທ຺ເວ ທ຺ເວ ກຕ຺ວາ ວີສຕິ ຍມການິ, ເອວໍ ສພ຺ເພສຸປິ ຈຸທ຺ທສສຸ ອນ຺ຕຣວາເຣສຸ ທ຺ວາຈຕ຺ຕາລີສ ຍມການິ, ຈຕຸຣາສີຕິ ປຸຈ຺ຉາ, ອຏ຺ຐສຏ຺ຐິອຕ຺ຖສຕໍ ໂຫຕິ. ຍຖາ ຈ ເອກສ຺ມິໍ ສຸທ຺ຘິກປຸຄ຺ຄລມຫາວາເຣ, ຕຖາ ສຸທ຺ຘິກຘມ຺ມມຫາວາເຣ, ສຸທ຺ຘິກປຸຄ຺ຄລຘມ຺ມມຫາວາເຣປີຕິ ຕີສຸ ມຫາວາເຣສຸ ຉພ຺ພີສຕິຍມກສຕໍ, ຕໂຕ ທິຄຸຓາ ປຸຈ຺ຉາ, ທິຄຸຓາ ອຕ຺ຖາ ຈ ເວທິຕພ຺ພາ, ອິທໍ ປນ ວາຣຕ຺ຕຍໍ ສຣາຄາທິວເສນ ໂສຬສຄຸຓໍ, ກຸສລາທິວເສນ ຉສຏ຺ຐິທ຺ວິສຕຄຸຓໍ ກຕ຺ວາ ອິມິສ຺ສາ ຈິຕ຺ຕຍມກມາຕິກາຍ ອເນການິ ຍມກສຫສ຺ສານິ, ຕທ຺ທິຄຸຓາ ປຸຈ຺ຉາ, ຕທ຺ທິຄຸຓາ ອຕ຺ຖາ ຈ ໂຫນ຺ຕິ, ປາໂຐ ປນ ສໍຂິຕ຺ໂຕ. ເອວເມຕ຺ຖ ປາຬິວວຕ຺ຖານໍ ວິທິຕ຺ວາ ອິທານິ ອນຸຕ຺ຕານປທຕ຺ຖານຸສາເຣນ ວິຠງ຺ຄນຍສຫິໂຕ ສງ຺ເຂປຕ຺ຖວຓ຺ຓນານໂຍ ເອວໍ ເວທິຕພ຺ໂພ.

ຍສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕີຕິ ຍສ຺ສ ປຸຄ຺ຄລສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປາທກ຺ຂຓສມງ຺ຄິຕາຍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ. ນ ນິຣຸຊ຺ຌຕີຕິ ¶ ນິໂຣຘກ຺ຂຓໍ ອປ຺ປຕ຺ຕຕາຍ ນ ນິຣຸຊ຺ຌຕິ. ຕສ຺ສ ຈິຕ຺ຕນ຺ຕິ ກິໍ ຕສ຺ສ ປຸຄ຺ຄລສ຺ສ ຕໂຕ ປຏ຺ຐາຍ ¶ ຈິຕ຺ຕໍ ນິຣຸຊ຺ຌິສ຺ສຕີຕິ ປຸຈ຺ຉາ, ຕສ຺ສາ ຈ, ‘‘ປຈ຺ຉິມຈິຕ຺ຕສ຺ສ ອຸປ຺ປາທກ຺ຂເຓ ເຕສໍ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ນ ນິຣຸຊ຺ຌຕິ, ນິຣຸຊ຺ຌິສ຺ສຕິ ນຸປ຺ປຊ຺ຊິສ຺ສຕິ, ອິຕເຣສໍ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ອຸປ຺ປາທກ຺ຂເຓ ເຕສໍ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ນ ນິຣຸຊ຺ຌຕິ, ນິຣຸຊ຺ຌິສ຺ສຕິ ເຈວ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິສ຺ສຕິ ຈາ’’ຕິ ວິສ຺ສຊ຺ຊນໍ. ຕຕ຺ຖ ເຕສໍ ຈິຕ຺ຕນ຺ຕິ ເຍສໍ ຂີຓາສວານໍ ປຈ຺ຉິມຈິຕ຺ຕສງ຺ຂາຕສ຺ສ ຈຸຕິຈິຕ຺ຕສ຺ສ ອຸປ຺ປາທກ຺ຂເຓ ວຕ຺ຕຕິ, ເຕສໍ ຕເທວ ຈຸຕິຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປາທປ຺ປຕ຺ຕຕາຍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ນາມ, ຠງ຺ຄໍ ອປ຺ປຕ຺ຕຕາຍ ນ ນິຣຸຊ຺ຌຕິ ນາມ, ອິທານິ ປນ ຠງ຺ຄໍ ປຕ຺ວາ ຕໍ ເຕສໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນິຣຸຊ຺ຌິສ຺ສຕິ, ຕໂຕ ອປ຺ປຏິສນ຺ຘິກຕ຺ຕາ ອຎ຺ຎໍ ນຸປ຺ປຊ຺ຊິສ຺ສຕິ. ອິຕເຣສນ຺ຕິ ປຈ຺ຉິມຈິຕ຺ຕສມງ຺ຄິໍ ຂີຓາສວໍ ຐເປຕ຺ວາ ອວເສສານໍ ເສຂາເສຂປຸຖຸຊ຺ຊນານໍ ນິຣຸຊ຺ຌິສ຺ສຕິ ເຈວ ອຎ຺ຎໍ ປນ ຕສ຺ມິໍ ວາ ອຕ຺ຕຠາເວ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິສ຺ສຕິ ຈາຕິ ອຕ຺ໂຖ.

‘‘ຍສ຺ສ ວາ ປນ ຈິຕ຺ຕໍ ນິຣຸຊ຺ຌິສ຺ສຕິ ນຸປ຺ປຊ຺ຊິສ຺ສຕິ, ຕສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ນ ນິຣຸຊ຺ຌຕີ’’ຕິ ອິມິສ຺ສາ ທຸຕິຍປຸຈ຺ຉາຍ ປຈ຺ຉິມຈິຕ຺ຕສມງ຺ຄິໂນ ຂີຓາສວສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ສນ຺ຘາຍ ‘‘ອາມນ຺ຕາ’’ຕິ ວິສ຺ສຊ຺ຊນໍ. ‘‘ຍສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ນຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ນິຣຸຊ຺ຌຕິ, ຕສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ນິຣຸຊ຺ຌິສ຺ສຕິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິສ຺ສຕີ’’ຕິ ປຸຈ຺ຉາຍ ‘‘ໂນ’’ຕິ ປຏິເສໂຘວ ວິສ຺ສຊ຺ຊນໍ. ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ນິຣຸຊ຺ຌຕີຕິ ຫິ ຠງ຺ຄກ຺ຂເຓ ອຣຫໂຕ ປຈ຺ຉິມຈິຕ຺ຕມ຺ປິ ເສສານໍ ຠິຊ຺ຊມານຈິຕ຺ຕມ຺ປິ ປຸຈ຺ຉຕິ, ຕໂຕ ປຏ຺ຐາຍ ປນ ອຣຫໂຕ ຕາວ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ນິຣຸຊ຺ຌິສ຺ສຕີຕິ ສກ຺ກາ ວຕ຺ຕຸໍ, ອຸປ຺ປຊ຺ຊິສ຺ສຕີຕິ ປນ ນ ສກ຺ກາ, ຕສ຺ມາ ‘‘ໂນ’’ຕິ ເອຕ຺ຖ ປຏິເສໂຘ ກໂຕ, ‘‘ຍສ຺ສ ວາ ປນ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ນິຣຸຊ຺ຌິສ຺ສຕິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິສ຺ສຕິ, ຕສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ນຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ນິຣຸຊ຺ຌຕີ’’ຕິ ປຸຈ຺ຉາຍ ‘‘ນຕ຺ຖີ’’ຕິ ປຏິກ຺ເຂໂປວ ວິສ຺ສຊ຺ຊນໍ. ຍສ຺ສ ຫິ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ນິຣຸຊ຺ຌິສ຺ສຕິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິສ຺ສຕິ, ໂສ ຈ ປຸຄ຺ຄໂລ ນຕ຺ຖີຕິ.

ຍສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ຕສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປນ຺ນນ຺ຕິ? ອາມນ຺ຕາ, ຍສ຺ສ ວາ ປນ…ເປ… ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕີຕິ? ສພ຺ເພສໍ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ຠງ຺ຄກ຺ຂເຓ ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ, ໂນ ຈ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ສພ຺ເພສໍ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ອຸປ຺ປາທກ຺ຂເຓ ເຕສໍ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປນ຺ນຎ຺ເຈວ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ຈ, ຍສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ນຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ¶ , ຕສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ນຸປ຺ປນ຺ນນ຺ຕິ? ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ຠງ຺ຄກ຺ຂເຓ ຈິຕ຺ຕໍ ນຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ໂນ ຈ ນຸປ຺ປນ຺ນໍ, ນິໂຣຘສມາປນ຺ນານໍ ອສຎ຺ຎສຕ຺ຕານໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ເຈວ ນຸປ຺ປນ຺ນຎ຺ຈ. ຍສ຺ສ ວາ ປນ…ເປ… ນຸປ຺ປຊ຺ຊຕີຕິ? ອາມນ຺ຕາ. ເອຕ຺ຖ ຈ ອຸປ຺ປນ຺ນນ຺ຕິ ອຸປ຺ປາທສມງ຺ຄິໂນເປຕໍ ນາມໍ, ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕີຕິ ຈ ອຸປ຺ປາທສມງ຺ຄິໂນວ.

ຍສ຺ສ ¶ ຈິຕ຺ຕໍ ນິຣຸຊ຺ຌຕິ, ຕສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປນ຺ນນ຺ຕິ? ອາມນ຺ຕາ. ຍສ຺ສ ວາ ປນ…ເປ… ນິຣຸຊ຺ຌຕີຕິ? ຠງ຺ຄກ຺ຂເຓ ຕຖາ. ຍສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ນິຣຸຊ຺ຌຕິ, ຕສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ນຸປ຺ປນ຺ນນ຺ຕິ? ນິໂຣຘສມາປນ຺ນາທີນໍ ຈິຕ຺ຕໍ. ຍສ຺ສ ວາ ປນ…ເປ… ອາມນ຺ຕາ.

ຍສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ຕສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິຕ຺ຖາຕິ? ອາມນ຺ຕາ. ຍສ຺ສ ວາ ປນ…ເປ… ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕີຕິ? ສພ຺ເພສໍ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ອຸປ຺ປາທກ຺ຂເຓ ຕຖາ. ເອຕ຺ຖ ຈ ອຸປ຺ປາທປ຺ປຕ຺ຕຕ຺ຕາ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິຕ຺ຖ, ຕໍ ອນຕີຕຕ຺ຕາ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ນາມາຕິ ອຕ຺ໂຖຕິ ອຏ຺ຐກຖາຍໍ ຂຓປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນວເສນ ອຕ຺ໂຖ ວຸຕ຺ໂຕ. ອຸປ຺ປຊ຺ຊິຕ຺ຖາຕິ ປນ ອິມສ຺ສ ອຕີຕຈິຕ຺ຕກ຺ຂຓວເສນ ອຕ຺ເຖ ຄຍ຺ຫມາເນ ເອວ ອຸປຣິປາຬິຍາ ນ ວິຣຸຊ຺ຌຕິ, ນ ອຎ຺ຎຖາຕິ ປຎ຺ຎາຍຕິ, ຕສ຺ມາ ປຸພ຺ພາປຣໍ ໂອໂລເກຕ຺ວາ ປາຬິອວິໂຣເຘນ ອຕ຺ໂຖ ຄເຫຕພ຺ໂພ.

ຍສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ນຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ຕສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ນຸປ຺ປຊ຺ຊິຕ຺ຖາຕິ? ອຸປ຺ປຊ຺ຊິຕ຺ຖ. ຍສ຺ສ ວາ ປນ…ເປ… ນຸປ຺ປຊ຺ຊຕີຕິ? ນຕ຺ຖິ. ຍສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ຕສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິສ຺ສຕີຕິ? ປຈ຺ຉິມຈິຕ຺ຕສມງ຺ຄິຂີຓາສວວິຣຫິຕານໍ ຈິຕ຺ຕໍ ຕຖາ. ຍສ຺ສ ວາ ປນ…ເປ… ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕີຕິ? ອຸປ຺ປາທກ຺ຂເຓ ຕຖາ. ຍສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ…ເປ… ນຸປ຺ປຊ຺ຊິສ຺ສຕີຕິ? ອເສຂານໍ ປຈ຺ຉິມຈິຕ຺ຕສ຺ສ ຠງ຺ຄກ຺ຂເຓ ຕຖາ. ຍສ຺ສ ວາ ປນ…ເປ… ນຸປ຺ປຊ຺ຊຕີຕິ? ປຈ຺ຉິມຈິຕ຺ຕສ຺ສ ຠງ຺ຄກ຺ຂເຓ ຕຖາ. ຍສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິຕ຺ຖ, ຕສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິສ຺ສຕີຕິ? ປຈ຺ຉິມຈິຕ຺ຕສມງ຺ຄິໍ ຐເປຕ຺ວາ ເສສານໍ ຕຖາ. ຍສ຺ສ ວາ ປນ…ເປ… ອາມນ຺ຕາ. ຍສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ນຸປ຺ປຊ຺ຊິຕ຺ຖ, ຕສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ນຸປ຺ປຊ຺ຊິສ຺ສຕີຕິ? ນຕ຺ຖິ. ຍສ຺ສ ວາ ປນ…ເປ… ນຸປ຺ປຊ຺ຊິຕ຺ຖາຕິ? ອຸປ຺ປຊ຺ຊິຕ຺ຖ.

ຍສ຺ສ ¶ ຈິຕ຺ຕໍ ນິຣຸຊ຺ຌຕິ, ຕສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ນິຣຸຊ຺ຌິຕ຺ຖາຕິ? ອາມນ຺ຕາ. ຍສ຺ສ ວາ ປນ…ເປ… ນິຣຸຊ຺ຌຕີຕິ? ຠງ຺ຄກ຺ຂເຓ ຕຖາ. ຍສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ…ເປ… ນ ນິຣຸຊ຺ຌິຕ຺ຖາຕິ? ນິຣຸຊ຺ຌິຕ຺ຖ. ຍສ຺ສ ວາ ປນ…ເປ… ນຕ຺ຖິ. ຍສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ນິຣຸຊ຺ຌຕິ, ຕສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ນິຣຸຊ຺ຌິສ຺ສຕີຕິ? ປຈ຺ຉິມຈິຕ຺ຕສມງ຺ຄິໍ ຐເປຕ຺ວາ ເສສານໍ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ຠງ຺ຄກ຺ຂເຓ ຕຖາ. ຍສ຺ສ ວາ ປນ…ເປ… ເສສານໍ ຠງ຺ຄກ຺ຂເຓ ຕຖາ. ຍສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ…ເປ… ນິຣຸຊ຺ຌິສ຺ສຕິ. ຍສ຺ສ ວາ ປນ…ເປ… ນິຣຸຊ຺ຌຕິ.

ຍສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ນິຣຸຊ຺ຌິຕ຺ຖ, ຕສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ນິຣຸຊ຺ຌິສ຺ສຕີຕິ? ປຈ຺ຉິມຈິຕ຺ຕສ຺ສ ຠງ຺ຄກ຺ຂເຓ ຐເປຕ຺ວາ ¶ ເສສານໍ ຈິຕ຺ຕໍ ຕຖາ. ຍສ຺ສ ວາ ປນ…ເປ… ອາມນ຺ຕາ. ຍສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ນິຣຸຊ຺ຌິຕ຺ຖ, ຕສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ນິຣຸຊ຺ຌິສ຺ສຕີຕິ? ນຕ຺ຖິ. ຍສ຺ສ ວາ ປນ…ເປ… ນ ນິຣຸຊ຺ຌິຕ຺ຖາຕິ? ນິຣຸຊ຺ຌິຕ຺ຖ.

ຍສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ຕສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ນິຣຸຊ຺ຌິຕ຺ຖາຕິ? ອາມນ຺ຕາ. ຍສ຺ສ ວາ ປນ…ເປ… ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕີຕິ? ສພ຺ເພສໍ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ອຸປ຺ປາທກ຺ຂເຓ ຕຖາ. ຍສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ນຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ຕສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ນິຣຸຊ຺ຌິຕ຺ຖາຕິ? ນິຣຸຊ຺ຌິຕ຺ຖ. ຍສ຺ສ ວາ ປນ…ເປ… ນຕ຺ຖິ, ຍສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ຕສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ນິຣຸຊ຺ຌິສ຺ສຕີຕິ? ອາມນ຺ຕາ. ຍສ຺ສ ວາ ປນ…ເປ… ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕີຕິ? ສພ຺ເພສໍ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ອຸປ຺ປາທກ຺ຂເຓ ຕຖາ. ຍສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ນຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ຕສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ນິຣຸຊ຺ຌິສ຺ສຕີຕິ? ປຈ຺ຉິມຈິຕ຺ຕສ຺ສ ຠງ຺ຄກ຺ຂເຓ ຕຖາ. ຍສ຺ສ ວາ ປນ…ເປ… ອາມນ຺ຕາ. ຍສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິຕ຺ຖ, ຕສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ນິຣຸຊ຺ຌິສ຺ສຕີຕິ? ນິຣຸຊ຺ຌມານໍ ປຈ຺ຉິມຈິຕ຺ຕໍ ຐເປຕ຺ວາ ຕຖາ. ຍສ຺ສ ວາ ປນ…ເປ… ອາມນ຺ຕາ. ຍສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ນຸປ຺ປຊ຺ຊິຕ຺ຖ, ຕສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ນິຣຸຊ຺ຌິສ຺ສຕີຕິ? ນຕ຺ຖິ. ຍສ຺ສ ວາ ປນ…ເປ… ນຸປ຺ປຊ຺ຊິຕ຺ຖາຕິ? ອຸປ຺ປຊ຺ຊິຕ຺ຖ.

ຍສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ຕສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ນິຣຸຊ຺ຌຕີຕິ? ອາມນ຺ຕາ. ຍສ຺ສ ວາ ປນ…ເປ… ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕີຕິ? ສພ຺ເພສໍ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ອຸປ຺ປາທກ຺ຂເຓ ຕຖາ. ຍສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ນຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ຕສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ນິຣຸຊ຺ຌຕີຕິ? ສພ຺ເພສໍ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ຠງ຺ຄກ຺ຂເຓ ຕຖາ. ຍສ຺ສ ວາ ປນ…ເປ… ນຸປ຺ປຊ຺ຊຕີຕິ? ອາມນ຺ຕາ.

ຍສ຺ສ ¶ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊມານໍ, ຕສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປນ຺ນນ຺ຕິ? ອາມນ຺ຕາ. ຍສ຺ສ ວາ ປນ…ເປ… ອຸປ຺ປຊ຺ຊມານນ຺ຕິ? ສພ຺ເພສໍ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ອຸປ຺ປາທກ຺ຂເຓ ຕຖາ. ຍສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ນຸປ຺ປຊ຺ຊມານໍ, ຕສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ນຸປ຺ປນ຺ນນ຺ຕິ? ນິໂຣຘສມາປນ຺ນາທີນໍ ຈິຕ຺ຕໍ ຕຖາ. ຍສ຺ສ ວາ ປນ…ເປ… ອາມນ຺ຕາ.

ຍສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ນິຣຸຊ຺ຌມານໍ, ຕສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປນ຺ນນ຺ຕິ? ອາມນ຺ຕາ. ຍສ຺ສ ວາ ປນ…ເປ… ຠງ຺ຄກ຺ຂເຓ ຕຖາ. ຍສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ນ ນິຣຸຊ຺ຌມານໍ, ຕສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ນຸປ຺ປນ຺ນນ຺ຕິ? ນິໂຣຘສມາປນ຺ນາທີນໍ ຈິຕ຺ຕໍ ຕຖາ. ຍສ຺ສ ວາ ປນ…ເປ… ອາມນ຺ຕາ.

ຍສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ, ຕສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິຕ຺ຖາຕິ? ອາມນ຺ຕາ. ຍສ຺ສ ວາ ປນ…ເປ… ອຸປ຺ປນ຺ນນ຺ຕິ ¶ ? ຈິຕ຺ຕສມງ຺ຄີນໍ ຕຖາ. ຍສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ນຸປ຺ປນ຺ນໍ, ຕສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ນຸປ຺ປຊ຺ຊິຕ຺ຖາຕິ? ອຸປ຺ປຊ຺ຊິຕ຺ຖ. ຍສ຺ສ ວາ ປນ…ເປ… ນຸປ຺ປນ຺ນນ຺ຕິ? ນຕ຺ຖິ…ເປ… ຍສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ນຸປ຺ປນ຺ນໍ, ຕສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ນຸປ຺ປຊ຺ຊິສ຺ສຕີຕິ? ອຸປ຺ປຊ຺ຊິສ຺ສຕິ. ຍສ຺ສ ວາ ປນ…ເປ… ນຸປ຺ປນ຺ນນ຺ຕິ? ອຸປ຺ປນ຺ນໍ.

ຍສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິຕ຺ຖ ໂນ ຈ ຕສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ, ຕສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິສ຺ສຕີຕິ? ອາມນ຺ຕາ. ຍສ຺ສ ວາ ປນ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິສ຺ສຕິ ໂນ ຈ ຕສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ, ຕສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິຕ຺ຖາຕິ? ອາມນ຺ຕາ. ເອຕ຺ຖ ‘‘ໂນ ຈ ຕສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ນຸປ຺ປນ຺ນ’’ນ຺ຕິ ອິທໍ ອສຎ຺ຎາທິອຈິຕ຺ຕເກ ສນ຺ຘາຍ ວຸຕ຺ຕໍ. ເຕສໍ ນິຍເມນ ຈິຕ຺ຕຸປ຺ປຕ຺ຕິຍາ ອຠາວໂຕ ‘‘ອາມນ຺ຕາ’’ຕິ ອຸຠຍຕ຺ຖ ວິສ຺ສຊ຺ຊນໍ ວຸຕ຺ຕໍ. ອຍຎ຺ຈ ວາໂຣ ກາລຕ຺ຕເຍ ຄເຫຕ຺ວາ ສມຕ຺ຖິໂຕຕິ ຄເຫຕພ຺ໂພ.

‘‘ຍສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ນຸປ຺ປຊ຺ຊິຕ຺ຖ ໂນ ຈ ຕສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ນຸປ຺ປນ຺ນໍ, ຕສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ນຸປ຺ປຊ຺ຊິສ຺ສຕີຕິ? ນຕ຺ຖິ. ຍສ຺ສ ວາ ປນ ຈິຕ຺ຕໍ ນຸປ຺ປຊ຺ຊິສ຺ສຕິ ໂນ ຈ ຕສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ນຸປ຺ປນ຺ນໍ, ຕສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ນຸປ຺ປຊ຺ຊິຕ຺ຖາຕິ? ອຸປ຺ປຊ຺ຊິຕ຺ຖ.

ອຸປ຺ປນ຺ນໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊມານນ຺ຕິ? ອຸປ຺ປາທກ຺ຂເຓ ຈິຕ຺ຕໍ ຕຖາ. ອຸປ຺ປຊ຺ຊມານໍ ອຸປ຺ປນ຺ນນ຺ຕິ? ອາມນ຺ຕາ. ນຸປ຺ປນ຺ນໍ ນຸປ຺ປຊ຺ຊມານນ຺ຕິ? ອາມນ຺ຕາ. ນຸປ຺ປຊ຺ຊມານໍ ນຸປ຺ປນ຺ນນ຺ຕິ? ອຕີຕານາຄຕຈິຕ຺ຕໍ ຕຖາ.

ນິຣຸທ຺ຘໍ ¶ ນິຣຸຊ຺ຌມານນ຺ຕິ? ໂນ, ນິຣຸຊ຺ຌມານໍ ນິຣຸທ຺ຘນ຺ຕິ? ໂນ, ນນິຣຸທ຺ຘໍ ນນິຣຸຊ຺ຌມານນ຺ຕິ? ອຸປ຺ປາທກ຺ຂເຓ ອນາຄຕຎ຺ຈ ຈິຕ຺ຕໍ ຕຖາ. ນນິຣຸຊ຺ຌມານໍ ນນິຣຸທ຺ຘນ຺ຕິປິ ຕເຖວ.

ຍສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊມານໍ ຂຓໍ ຂຓໍ ວີຕິກ຺ກນ຺ຕໍ ອຕິກ຺ກນ຺ຕກາລໍ, ນິຣຸຊ຺ຌມານໍ ຂຓໍ ຂຓໍ ວີຕິກ຺ກນ຺ຕໍ ອຕິກ຺ກນ຺ຕກາລໍ, ຕສ຺ສ ຈິຕ຺ຕນ຺ຕິ? ໂນ ຈ ຠງ຺ຄກ຺ຂຓໍ ວີຕິກ຺ກນ຺ຕໍ, ອຕີຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ຕທຸຠຍໍ ວີຕິກ຺ກນ຺ຕໍ, ຍສ຺ສ ວາ ປນ ຈິຕ຺ຕໍ ນິຣຸຊ຺ຌມານໍ ຂຓໍ ຂຓໍ ວີຕິກ຺ກນ຺ຕໍ ອຕິກ຺ກນ຺ຕກາລໍ, ອຸປ຺ປຊ຺ຊມານໍ ຂຓໍ ຂຓໍ ວີຕິກ຺ກນ຺ຕໍ ອຕິກ຺ກນ຺ຕກາລໍ, ຕສ຺ສ ຈິຕ຺ຕນ຺ຕິ? ອຕີຕໍ ຈິຕ຺ຕ’’ນ຺ຕິ ອິມິນາ ນເຍນ ປຸຄ຺ຄລວາເຣ ສພ຺ພຕ຺ຖ ວິສ຺ສຊ຺ຊນນໂຍ ເວທິຕພ຺ໂພ.

ຕຕ຺ຖ ອຸປ຺ປຊ຺ຊມານໍ ຂຓນ຺ຕິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊມານສ຺ສ ຂຓໍ, ອຸປ຺ປາທກ຺ຂຓນ຺ຕິ ອຕ຺ໂຖ. ຂຓໍ ວີຕິກ຺ກນ຺ຕໍ ¶ ອຕິກ຺ກນ຺ຕກາລນ຺ຕິ ນ ຈິຣໍ ວີຕິກ຺ກນ຺ຕໍ, ຕເມວ ປນ ອຸປ຺ປາທກ຺ຂຓໍ ວີຕິກ຺ກນ຺ຕໍ ຫຸຕ຺ວາ ອຕິກ຺ກນ຺ຕກາລນ຺ຕິ ສງ຺ຂໍ ຄຈ຺ຉຕິ, ນິຣຸຊ຺ຌມານໍ ຂຓນ຺ຕິ ນິຣຸຊ຺ຌມານສ຺ສ ຂຓໍ, ຠງ຺ຄກ຺ຂຓນ຺ຕິ ອຕ຺ໂຖ. ຂຓໍ ວີຕິກ຺ກນ຺ຕໍ ອຕິກ຺ກນ຺ຕກາລນ຺ຕິ ກິໍ ຕສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ເອວໍ ນິໂຣຘກ຺ຂຓມ຺ປິ ວີຕິກ຺ກນ຺ຕໍ ຫຸຕ຺ວາ ອຕິກ຺ກນ຺ຕກາລໍ ນາມ ໂຫຕີຕິ ປຸຈ຺ຉຕິ. ຍສ຺ສ ຠງ຺ຄກ຺ຂເຓ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປາທກ຺ຂຓໍ ຂຓໍ ວີຕິກ຺ກນ຺ຕໍ ຫຸຕ຺ວາ ອຕິກ຺ກນ຺ຕກາລໍ ນາມ ໂຫຕິ, ນິໂຣຘກ຺ຂຓໍ ວີຕິກ຺ກນ຺ຕໍ ຫຸຕ຺ວາ ອຕິກ຺ກນ຺ຕກາລໍ ນາມ ໂຫຕິ, ອຕີຕໍ ປນ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸໂຠປິ ຂເຓ ຂຓໍ ວີຕິກ຺ກນ຺ຕໍ ຫຸຕ຺ວາ ອຕິກ຺ກນ຺ຕກາລໍ ນາມ ໂຫຕີຕິ ອຕີຕຈິຕ຺ຕວເສນ ວິສ຺ສຊ຺ຊນໍ ກຕໍ. ອິມິນາວ ອຸປາເຍນ ອຸປຣິເມສຸ ອຕ຺ຖຘມ຺ມວາຣາທີສຸ ຈ ສພ຺ພວິສ຺ສຊ຺ຊເນສຸ ອຕ຺ໂຖ ເວທິຕພ຺ໂພ. ອຍໍ ອຕິກ຺ກນ຺ຕກາລວາເຣ ນໂຍ.

ຍໍ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ນນິຣຸຊ຺ຌຕິ, ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນິຣຸຊ຺ຌິສ຺ສຕິ ນຸປ຺ປຊ຺ຊິສ຺ສຕີຕິ? ອາມນ຺ຕາ. ຍໍ ວາ ປນ…ເປ… ອາມນ຺ຕາ. ຍໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ນິຣຸຊ຺ຌຕິ, ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນນິຣຸຊ຺ຌິສ຺ສຕິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິສ຺ສຕີຕິ? ໂນ. ຍໍ ວາ ປນ ຈິຕ຺ຕໍ ນນິຣຸຊ຺ຌິສ຺ສຕິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິສ຺ສຕິ, ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ນິຣຸຊ຺ຌຕີຕິ? ນຕ຺ຖິ.

ຍໍ ¶ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປນ຺ນນ຺ຕິ? ອາມນ຺ຕາ. ຍໍ ວາ ປນ…ເປ… ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕີຕິ? ອຸປ຺ປາທກ຺ຂເຓ ຈິຕ຺ຕໍ ຕຖາ, ເອວໍ ປຏິໂລມປຸຈ຺ຉາສຸປິ ຕໂຕ ເສສາສຸປິ. ‘‘ຍໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນຸປ຺ປນ຺ນນ຺ຕິ? ອຕີຕານາຄຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ຕຖາ. ຍໍ ວາ ປນ…ເປ… ອາມນ຺ຕາ…ເປ… ຠງ຺ຄກ຺ຂເຓ ຈິຕ຺ຕ’’ນ຺ຕິອາທິນາ, ‘‘ຍໍ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິຕ຺ຖາຕິ? ໂນ. ຍໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນຸປ຺ປຊ຺ຊິຕ຺ຖາຕິ? ຠງ຺ຄກ຺ຂເຓ ຈິຕ຺ຕໍ ອນາຄຕຎ຺ຈາ’’ຕິອາທິນາ, ‘‘ຍໍ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິສ຺ສຕີຕິ? ໂນ. ຍໍ ວາ ປນ…ເປ… ໂນ, ຍໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນຸປ຺ປຊ຺ຊິສ຺ສຕີຕິ? ອນາຄຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ໂນ ຈ ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນຸປ຺ປຊ຺ຊິສ຺ສຕິ, ຠງ຺ຄກ຺ຂເຓ ຈິຕ຺ຕໍ ອຕີຕໍ ຈິຕ຺ຕ’’ນ຺ຕິອາທິນາ ຈ, ‘‘ຍໍ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິຕ຺ຖ, ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິສ຺ສຕີຕິ? ໂນ. ຍໍ ວາ ປນ…ເປ… ໂນ, ຍໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນຸປ຺ປຊ຺ຊິຕ຺ຖ, ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນຸປ຺ປຊ຺ຊິສ຺ສຕີຕິ? ອນາຄຕໍ ຈິຕ຺ຕ’’ນ຺ຕິອາທິນາ ຈ,

‘‘ຍໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນິຣຸຊ຺ຌຕິ, ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນິຣຸຊ຺ຌິຕ຺ຖາຕິ? ໂນ’’ຕິອາທິນາ ຈ, ‘‘ຍໍ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນິຣຸຊ຺ຌິຕ຺ຖາຕິ? ໂນ’’ຕິອາທິນາ ຈ, ‘‘ຍໍ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນິຣຸຊ຺ຌິສ຺ສຕີຕິ ¶ ? ອາມນ຺ຕາ’’ຕິອາທິນາ ຈ, ‘‘ຍໍ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິຕ຺ຖ, ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນິຣຸຊ຺ຌິສ຺ສຕີຕິ? ໂນ’’ຕິອາທິນາ ຈ,

‘‘ຍໍ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊມານໍ, ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປນ຺ນນ຺ຕິ? ອາມນ຺ຕາ. ຍໍ ວາ ປນ…ເປ… ອຸປ຺ປຊ຺ຊມານນ຺ຕິ…ເປ… ອຸປ຺ປາທກ຺ຂເຓ ຈິຕ຺ຕ’’ນ຺ຕິອາທິນາ ຈ, ‘‘ຍໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນິຣຸຊ຺ຌມານໍ, ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປນ຺ນນ຺ຕິ? ອາມນ຺ຕາ’’ຕິອາທິນາ ຈ, ‘‘ຍໍ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ, ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິຕ຺ຖາຕິ? ໂນ. ຍໍ ວາ ປນ…ເປ… ໂນ’’ຕິອາທິນາ ຈ,

‘‘ຍໍ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິຕ຺ຖ ໂນ ຈ ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ, ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິສ຺ສຕີຕິ? ໂນ. ຍໍ ວາ ປນ…ເປ… ໂນ. ຍໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນຸປ຺ປຊ຺ຊິຕ຺ຖ ໂນ ຈ ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນຸປ຺ປນ຺ນໍ, ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນຸປ຺ປຊ຺ຊິສ຺ສຕີຕິ? ອາມນ຺ຕາ’’ຕິອາທິນາ ຈ, ‘‘ອຸປ຺ປນ຺ນໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊມານນ຺ຕິ…ເປ… ອຸປ຺ປາທກ຺ຂເຓ ອຸປ຺ປນ຺ນຎ຺ເຈວ ອຸປ຺ປຊ຺ຊມານຎ຺ຈ. ອຸປ຺ປຊ຺ຊມານໍ ອຸປ຺ປນ຺ນນ຺ຕິ? ອາມນ຺ຕາ’’ຕິອາທິນາ ຈ, ‘‘ນິຣຸທ຺ຘໍ ນິຣຸຊ຺ຌມານນ຺ຕິ? ໂນ’’ຕິອາທິນາ ຈ,

‘‘ຍໍ ¶ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊມານໍ ຂຓໍ ຂຓໍ ວີຕິກ຺ກນ຺ຕໍ ອຕິກ຺ກນ຺ຕກາລໍ, ນິຣຸຊ຺ຌມານໍ ຂຓໍ ຂຓໍ ວີຕິກ຺ກນ຺ຕໍ ອຕິກ຺ກນ຺ຕກາລໍ, ຕໍ ຈິຕ຺ຕນ຺ຕິ…ເປ… ອຕີຕໍ ຈິຕ຺ຕ’’ນ຺ຕິອາທິນາ ຈ ຘມ຺ມວາເຣ,

‘‘ຍສ຺ສ ຍໍ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ນ ນິຣຸຊ຺ຌຕິ, ຕສ຺ສ ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນິຣຸຊ຺ຌິສ຺ສຕິ ນຸປ຺ປຊ຺ຊິສ຺ສຕີຕິ? ອາມນ຺ຕາ’’ຕິອາທິນາ ຈ ປຸຄ຺ຄລຘມ຺ມວາເຣ ຈ, ສຣາຄາທິປເທຫິ, ກຸສລາທິປເທຫິ ຈ ມິສ຺ເສສຸ ສພ຺ພວາເຣສຸ ຈ ປຸຈ຺ຉາສຸ ເຫຏ຺ຐາ ວຸຕ຺ຕານຸສາເຣນ ວິສ຺ສຊ຺ຊນນໂຍ ເວທິຕພ຺ໂພ. ອຍໍ ຈິຕ຺ຕຍມກມາຕິກຕ຺ຖສໍວຓ຺ຓນານໂຍ.

ຘມ຺ມຍມກມາຕິກາຍ ປນ ຂນ຺ຘຍມເກ ວຸຕ຺ຕນເຍເນວ ປາຬິວວຕ຺ຖານໍ ເວທິຕພ຺ພໍ. ‘‘ໂຍ ກຸສລໍ ຘມ຺ມໍ ຠາເວຕິ, ໂສ ອກຸສລໍ ຘມ຺ມໍ ປຊຫຕີ’’ຕິ ອາຄຕຕ຺ຕາ ປເນຕ຺ຖ ປຣິຎ຺ຎາວາໂຣ ຠາວນາວາໂຣ ນາມ. ຕຕ຺ຖ ຍສ຺ມາ ອພ຺ຍາກໂຕ ຘມ຺ໂມ ເນວ ຠາເວຕພ຺ໂພ ນ ປຫາຕພ຺ໂພ, ຕສ຺ມາ ປທເມວ ນ ອຸທ຺ຘຏນ຺ຕິ ເວທິຕພ຺ພໍ ¶ . ປຸຈ຺ຉາວິສ຺ສຊ຺ຊເນ ປເນຕ຺ຖ ‘‘ກຸສລາກຸສລາ ຘມ຺ມາຕິ? ອາມນ຺ຕາ’’ຕິອາທິນາ, ‘‘ຘມ຺ມາ ອກຸສລາ ຘມ຺ມາຕິ? ອກຸສລາ ຘມ຺ມາ ຘມ຺ມາ ເຈວ ອກຸສລາ ຘມ຺ມາ ຈ, ອວເສສາ ຘມ຺ມາ ນ ອກຸສລາ ຘມ຺ມາ’’ຕິອາທິນາ ຈ ປຓ຺ຓຕ຺ຕິວາເຣ ວິສ຺ສຊ຺ຊນນໂຍ ຎາຕພ຺ໂພ.

‘‘ຍສ຺ສ ກຸສລາ ຘມ຺ມາ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ, ຕສ຺ສ ອກຸສລາ ຘມ຺ມາ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕີຕິ? ໂນ. ຍສ຺ສ ວາ ປນ…ເປ… ຍສ຺ສ ກຸສລາ ຘມ຺ມາ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ, ຕສ຺ສ ອພ຺ຍາກຕາ ຘມ຺ມາ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕີຕິ? ປຎ຺ຈໂວກາເຣ ກຸສລານໍ ອຸປ຺ປາທກ຺ຂເຓ…ເປ… ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕີ’’ຕິອາທິນາ ຈ, ‘‘ຍຕ຺ຖ ກຸສລາ ຘມ຺ມາ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ, ຕຕ຺ຖ ອກຸສລາ ຘມ຺ມາ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕີຕິ? ອາມນ຺ຕາ…ເປ… ຕຕ຺ຖ ອພ຺ຍາກຕາ ຘມ຺ມາ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕີຕິ? ອາມນ຺ຕາ. ຍຕ຺ຖ ວາ ປນ ອພ຺ຍາກຕາ ຘມ຺ມາ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ, ຕຕ຺ຖ ກຸສລາ ຘມ຺ມາ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕີຕິ ¶ …ເປ… ຈຕຸໂວກາເຣ…ເປ… ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕີ’’ຕິອາທິນາ ຈ, ‘‘ຍສ຺ສ ຍຕ຺ຖ ກຸສລາ ຘມ຺ມາ…ເປ… ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕີຕິ? ໂນ’’ຕິອາທິນາ ຈ,

‘‘ຍສ຺ສ ກຸສລາ ຘມ຺ມາ ນຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ, ຕສ຺ສ ອກຸສລາ ຘມ຺ມາ ນຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕີຕິ…ເປ… ສພ຺ເພສໍ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ຠງ຺ຄກ຺ຂເຓ ອພ຺ຍາກຕຈິຕ຺ຕສ຺ສ ອຸປ຺ປາທກ຺ຂເຓ ນິໂຣຘສມາປນ຺ນານໍ ອສຎ຺ຎສຕ຺ຕານໍ ເຕສໍ ກຸສລາ ຈ ຘມ຺ມາ ນຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ, ອກຸສລາ ຈ ຘມ຺ມາ ນຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕີ’’ຕິອາທິນາ ຈ, ‘‘ຍສ຺ສ ກຸສລາ ຘມ຺ມາ ນຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ, ຕສ຺ສ ອພ຺ຍາກຕາ ຘມ຺ມາ ນຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕີຕິ…ເປ… ສພ຺ເພສໍ ຈວນ຺ຕານໍ ປວຕ຺ເຕ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ຠງ຺ຄກ຺ຂເຓ ອາຣຸປ຺ເປ ອກຸສລານໍ ອຸປ຺ປາທກ຺ຂເຓ ຈ ນຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕີ’’ຕິອາທິນາ ຈ, ‘‘ຍຕ຺ຖ ກຸສລາ ຘມ຺ມາ ນຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ, ຕຕ຺ຖ ອກຸສລາ ຘມ຺ມາ ນຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕີຕິ? ອາມນ຺ຕາ…ເປ… ຕຕ຺ຖ ອພ຺ຍາກຕາ ຘມ຺ມາ ນຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕີຕິ? ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ. ຍຕ຺ຖ ວາ ປນ ອພ຺ຍາກຕາ ຘມ຺ມາ ນຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ, ຕຕ຺ຖ ອກຸສລາ ຘມ຺ມາ ນຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕີຕິ? ນຕ຺ຖີ’’ຕິອາທິນາ ຈ ອຸປ຺ປາທວາເຣ,

‘‘ຍສ຺ສ ກຸສລາ ຘມ຺ມາ ນິຣຸຊ຺ຌນ຺ຕິ, ຕສ຺ສ ອກຸສລາ ຘມ຺ມາ ນິຣຸຊ຺ຌນ຺ຕີຕິ? ໂນ’’ຕິອາທິນາ ນິໂຣຘວາເຣ ຈ,

‘‘ຍສ຺ສ ກຸສລາ ຘມ຺ມາ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ, ຕສ຺ສ ອກຸສລາ ຘມ຺ມາ ນິຣຸຊ຺ຌນ຺ຕີຕິ? ໂນ’’ຕິອາທິນາ ອຸປ຺ປາທນິໂຣຘວາເຣ ຈ,

‘‘ໂຍ ກຸສລໍ ຘມ຺ມໍ ຠາເວຕິ, ໂສ ອກຸສລໍ ຘມ຺ມໍ ປຊຫິຕ຺ຖາຕິ? ໂນ…ເປ… ໂຍ ກຸສລໍ ຘມ຺ມໍ ¶ ນ ຠາເວຕິ, ໂສ ອກຸສລໍ ຘມ຺ມໍ ນປ຺ປຊຫິຕ຺ຖາຕິ? ອຄ຺ຄມຄ຺ຄສມງ຺ຄິຎ຺ຈ ອຣຫນ຺ຕຎ຺ຈ ຐເປຕ຺ວາ ອວເສສາ ປຸຄ຺ຄລາ’’ຕິອາທິນາ ຠາວນາວາເຣ ຈ ປຸຈ຺ຉາວິສ຺ສຊ຺ຊນນໂຍ ເຫຏ຺ຐາ ວຸຕ຺ຕານຸສາເຣນ ຎາຕພ຺ໂພ.

ອຕ຺ຖວິນິຈ຺ຉເຍ ປເນຕ຺ຖ ອິທໍ ລກ຺ຂຓໍ. ອິມສ຺ສ ຫິ ຘມ຺ມຍມກສ຺ສ ປວຕ຺ຕິມຫາວາເຣ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ ນິຣຸຊ຺ຌນ຺ຕີຕິ ອິເມສຸ ອຸປ຺ປາທນິໂຣເຘສຸ ກຸສລາກຸສລຘມ຺ມາ ຕາວ ເອກນ຺ເຕນ ປວຕ຺ຕິຍໍເຍວ ລພ຺ຠນ຺ຕິ, ນ ຈຸຕິປຏິສນ຺ຘີສຸ, ອພ຺ຍາກຕຘມ຺ມາ ປນ ປວຕ຺ເຕ ¶ ຈ ຈຸຕິປຏິສນ຺ຘີສຸ ຈາຕິ ຕີສຸປິ ກາເລສຸ ລພ຺ຠນ຺ຕິ, ເອວເມຕ຺ຖ ຍໍ ຍຕ຺ຖ ຍຕ຺ຖ ລພ຺ຠຕິ, ຕສ຺ສ ວເສນ ຕຕ຺ຖ ຕຕ຺ຖ ວິນິຈ຺ຉໂຍ ເວທິຕພ຺ໂພ.

ຕຕ຺ຣິທໍ ນຍມຸຂໍ – ກຸສລາກຸສລານໍ ຕາວ ເອກກ຺ຂເຓ ອນຸປ຺ປຊ຺ຊນໂຕ ‘‘ໂນ’’ຕິ ປຏິເສໂຘ ກໂຕ. ອພ຺ຍາກຕາ ຈາຕິ ອິທໍ ຈິຕ຺ຕສມຸຏ຺ຐານຣູປໍ ສນ຺ຘາຍ ວຸຕ຺ຕໍ. ຍຕ຺ຖ ກຸສລາ ຘມ຺ມາ ນຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕີຕິ ອສຎ຺ຎຠວໍ ສນ຺ຘາຍ ວຸຕ຺ຕໍ, ອພ຺ຍາກຕານໍ ຘມ຺ມານໍ ອນຸປ຺ປຕ຺ຕິຏ຺ຐານສ຺ສາຠາວາ ‘‘ນຕ຺ຖີ’’ຕິ ປຏິກ຺ເຂໂປ ກໂຕ, ນິໂຣຘວາເຣ ກຸສລາກຸສລານໍ ເອກໂຕ ອນິຣຸຊ຺ຌນໂຕ ‘‘ໂນ’’ຕິ ວຸຕ຺ຕນ຺ຕິ ອິມິນາວ ນຍມຸເຂນ ສພ຺ພຕ຺ຖ ວິນິຈ຺ຉໂຍ ເວທິຕພ຺ໂພ. ອຍໍ ຘມ຺ມຍມກມາຕິກຕ຺ຖສໍວຓ຺ຓນານໂຍ.

ອິນ຺ທ຺ຣິຍຍມກມາຕິກາຍໍ ປນ ຂນ຺ຘຍມກມາຕິກາທີສຸ ວຸຕ຺ຕນເຍເນວ ປາຬິວວຕ຺ຖານາທິໂກ ສພ຺ໂພ ອຕ຺ຖສໍວຓ຺ຓນານໂຍ ເວທິຕພ຺ໂພ. ມນິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ປເນຕ຺ຖ ຍຖາ ຈກ຺ຂຸນ຺ທ຺ຣິຍາທິມູລເກຫິ, ຕເຖວ ອິຕ຺ຖິນ຺ທ຺ຣິຍາທິມູລເກຫິ ສທ຺ຘິໍ ສມ຺ປໂຍຄໍ ຄຈ຺ຉຕິ, ຕສ຺ມາ ນິກ຺ຂິຕ຺ຕປຏິປາຏິຍາ ອໂຍເຊຕ຺ວາ ສພ຺ເພຫິປິ ຈກ຺ຂຸນ຺ທ຺ຣິຍມູລາທີຫິ ສທ຺ຘິໍ ປຣິໂຍສາເນ ໂຍຊິຕໍ, ຈກ຺ຂຸນ຺ທ຺ຣິເຍນ ຈ ສທ຺ຘິໍ ສຸຂິນ຺ທ຺ຣິຍທຸກ຺ຂິນ຺ທ຺ຣິຍໂທມນສ຺ສິນ຺ທ຺ຣິຍານິ, ໂລກຸຕ຺ຕຣິນ຺ທ຺ຣິຍານິ ຈ ປຏິສນ຺ຘິຍໍ ນຕ຺ຖີຕິ ນ ຄຫິຕານິ. ຍຖາ ເຈຕ຺ຖ, ເອວໍ ເສສິນ຺ທ຺ຣິຍມູລເກສຸປິ ຍຖານຸຣູປໍ ຎາຕພ຺ພໍ. ອິນ຺ທ຺ຣິຍານໍ ປນ ພຫຸກຕາຍ ຘາຕຸຍມກໂຕປິ ພຫຸຕຣານິ ຍມການິ ໂຫນ຺ຕິ ອຍໍ ວິເສໂສ, ເສສໍ ເຫຏ຺ຐາ ວຸຕ຺ຕານຸສາເຣນ ຎາຕພ຺ພນ຺ຕິ. ອຍໍ ອິນ຺ທ຺ຣິຍຍມກມາຕິກຕ຺ຖສໍວຓ຺ຓນານໂຍ.

ໂມຫວິຈ຺ເຉທນິຍາ ອຠິຘມ຺ມມາຕິກຕ຺ຖວຓ຺ຓນາຍ

ອິທານິ ¶ ¶ ປຏ຺ຐານມາຕິກາຍ ອຕ຺ຖສໍວຓ຺ຓນານໂຍ ໂຫຕິ. ເກນຏ຺ເຐນ ປຏ຺ຐານນ຺ຕິ? ນານປ຺ປກາຣປຈ຺ຈຍຏ຺ເຐນ. ປ-ສທ຺ໂທ ຫິ ນານປ຺ປກາຣຕ຺ຖໍ ທີເປຕິ, ຐານ-ສທ຺ໂທ ປຈ຺ຈຍຕ຺ຖໍ. ອຖ ວາ ວິຠຊນຏ຺ເຐນ ປຏ຺ຐານໍ. ຍຖາ ຫິ ປຎ຺ຎາປນາ ປຏ຺ຐປນາ ວິວຣຓາ ວິຠຊນາ ອຸຕ຺ຕານີກມ຺ມນ຺ຕິ ອາຄຕຏ຺ຐາເນ ວິຠຊນຏ຺ໂຐ ປຏ຺ຐານສທ຺ທສມານຕ຺ໂຖ ປຏ຺ຐປນາ-ສທ຺ໂທ ທິສ຺ສຕິ, ເອວມິຘາປິ ກຸສລາທີນໍ ຘມ຺ມານໍ ເຫຕຸປຈ຺ຈຍາທີຫິ ວິຠຊນໂຕ ວິຠຊນຏ຺ເຐນ ປຏ຺ຐານໍ ນາມ. ອຖ ວາ ປຏ຺ຐິຕຏ຺ເຐນ ປຏ຺ຐານໍ, ຄມນຏ຺ເຐນາຕິ ອຕ຺ໂຖ. ສພ຺ພຘມ຺ເມສຸ ຫິ ອສງ຺ຄຄມນສ຺ສ ສພ຺ພຎ຺ຎຸຕຎ຺ຎາຓສ຺ສ ເຫຕຸປຈ຺ຈຍາທິເຠທຠິນ຺ເນສຸ ກຸສລາທີສຸ ວິຕ຺ຖາຣິຕນຍລາຠໂຕ ນິສ຺ສງ຺ຄວເສນ ປວຕ຺ຕຄມນຕ຺ຕາ ຄມນຏ຺ເຐນ ປຏ຺ຐານໍ ນາມ, ອິຕິ ນານປ຺ປກາຣປຈ຺ຈຍຏ຺ເຐນ, ວິຠຊນຏ຺ເຐນ, ຄມນຏ຺ເຐນ ຈ ຕິກປຏ຺ຐານາທີສຸ ຈຕຸວີສຕິຍາ ປຏ຺ຐາເນສຸ ເອເກກມ຺ປິ ປຏ຺ຐານໍ ນາມ, ເຕສໍ ປນ ສມູຫໂຕ ປກຣຓໍ ປຏ຺ຐານໍ ນາມ, ເຕສໍ ປຏ຺ຐານານໍ ມາຕິກາ. ສຍມ຺ປິ ວາ ປຏ຺ຐານຠູຕາ ມາຕິກາ, ສພ຺ພມ຺ເປຕໍ ປຏ຺ຐານມາຕິກາ. ຍາ ສາ ‘‘ເຫຕຸປຈ຺ຈໂຍ, ອາຣມ຺ມຓປຈ຺ຈໂຍ…ເປ… ອວິຄຕປຈ຺ຈໂຍ’’ຕິ ເອວໍ ຕິກປຏ຺ຐານາທິຈຕຸວີສຕິປ຺ປເຠທສມນ຺ຕປຏ຺ຐານເທສນາຍ ມູລຠູຕປຈ຺ຈຍເຠທສ຺ສ ວເສນ ຠຄວຕາ ປກຣຓສ຺ສ ອາທິມ຺ຫິ ຐປິຕາ, ອຍໍ ອິຘ ປຏ຺ຐານມາຕິກາ ນາມ.

ຕຕ຺ຖ ອນຸຕ຺ຕານຕ຺ຖາທິສຫິໂຕ ສງ຺ເຂປຕ຺ຖວິນິຈ຺ຉໂຍ ຕາວ ເອວໍ ເວທິຕພ຺ໂພ – ເຫຕຸປຈ຺ຈໂຍຕິອາທີສຸ ຫິ ເຫຕຸ ຈ ໂສ ປຈ຺ຈໂຍ ຈາຕິ ເຫຕຸປຈ຺ຈໂຍ, ເຫຕຸ ຫຸຕ຺ວາ ປຈ຺ຈໂຍ ເຫຕຸປຈ຺ຈໂຍ, ເຫຕຸຠາເວນ ປຈ຺ຈໂຍຕິ ວຸຕ຺ຕໍ ໂຫຕິ. ຕຕ຺ຖ ເຫຕູຕິ ວຈນາວຍວກາຣຓມູລານເມຕໍ ອຘິວຈນໍ. ‘‘ປຏິຎ຺ຎາເຫຕູ’’ຕິອາທີສຸ ຫິ ໂລເກ ວຈນາວຍໂວ ‘‘ເຫຕູ’’ຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ, ສາສເນ ປນ ‘‘ເຍ ຘມ຺ມາ ເຫຕຸປ຺ປຠວາ’’ຕິອາທີສຸ ¶ (ມຫາວ. ໖໐; ອປ. ເຖຣ ໑.໑.໒໘໖) ກາຣຓໍ, ‘‘ຕໂຍ ກຸສລາ ເຫຕູ, ຕໂຍ ອກຸສລາ ເຫຕູ’’ຕິອາທີສຸ (ຘ. ສ. ໑໐໕໙) ມູລໍ, ອິທໍ ອິຘ ອຘິປ຺ເປຕໍ ¶ , ຕໍ ປຏິຈ຺ຈ ເອຕສ຺ມາ ເອຕີຕິ ປຈ຺ຈໂຍ, ອປຈ຺ຈກ຺ຂາຍ ນໍ ວຕ຺ຕຕີຕິ ອຕ຺ໂຖ. ໂຍ ຫິ ຘມ຺ໂມ ຍໍ ຘມ຺ມໍ ປຏິຈ຺ຈ ອປຈ຺ຈກ຺ຂາຍ ຕິຏ຺ຐຕິ ວາ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ວາ, ໂສ ຕສ຺ສ ອຸປກາຣກລກ຺ຂເຓນ ປຈ຺ຈໂຍ ນາມ. ອິຕິ ມູລຏ຺ເຐນ ເຫຕຸ, ອຸປກາຣກຏ຺ເຐນ ປຈ຺ຈໂຍຕິ ສງ຺ເຂປໂຕ ມູລຏ຺ເຐນ ອຸປກາຣໂກ ຘມ຺ໂມ ເຫຕຸປຈ຺ຈໂຍ, ກຸສລາທີນໍ ກຸສລາທິຠາວສາຘໂກຕິ ເກຈິ, ເອວໍ ສນ຺ເຕ ປນ ຕໍສມຸຏ຺ຐານຣູເປສຸ ເຫຕຸປຈ຺ຈຍຕາ ນ ສມ຺ປຊ຺ຊຕິ, ອເຫຕຸກຈິຕ຺ຕານຎ຺ຈ ວິນາ ເອເຕຫິ ອພ຺ຍາກຕຠາໂວ ສິທ຺ໂຘ, ສເຫຕຸການມ຺ປິ ຈ ໂຍນິໂສມນສິກາຣາທິປຏິພທ຺ໂຘ ກຸສລາທິຠາໂວ, ນ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕເຫຕຸປຏິພທ຺ໂຘ. ຍທິ ຈ ສິຍາ, ເຫຕູສຸປິ ກຸສລາທິຠາວສາຘເກນ ອຎ຺ເຎນ ຠວິຕພ຺ພໍ, ກຸສລາທິຠາວສາຘນວເສນ ປນ ເຫຕູນໍ ມູລຏ຺ຐໍ ອຄ຺ຄເຫຕ຺ວາ ສຸປ຺ປຕິຏ຺ຐິຕຠາວສາຘນວເສນ ຄຍ຺ຫມາເນ ນ ກິຎ຺ຈິ ວິຣຸຊ຺ຌຕິ. ລທ຺ຘເຫຕຸປຈ຺ຈຍາ ຫິ ຘມ຺ມາ ວິຣຸຬ຺ຫມູລາ ວິຍ ປາທປາ ຖິຣາ ໂຫນ຺ຕິ ສຸປ຺ປຕິຏ຺ຐິຕາ, ອິຕເຣ ປນ ຕິລພີຊກາທິເສວາລາ ວິຍ ນ ສຸປ຺ປຕິຏ຺ຐິຕາ, ອິຕິ ມູລຏ຺ເຐນ ອຸປກາຣໂກຕິ ສຸປ຺ປຕິຏ຺ຐິຕຠາວສາຘເນນ ອຸປກາຣໂກ ຘມ຺ໂມ ເຫຕຸປຈ຺ຈໂຍຕິ ເວທິຕພ຺ໂພ.

ນິທ຺ເທເສ ‘‘ເຫຕູ ເຫຕຸສມ຺ປຍຸຕ຺ຕການໍ ຘມ຺ມານໍ ຕໍສມຸຏ຺ຐານານຎ຺ຈ ຣູປານໍ ເຫຕຸປຈ຺ຈເຍນ ປຈ຺ຈໂຍ’’ຕິ ວຸຕ຺ຕໍ, ຕຕ຺ຖ ‘‘ຈິຕ຺ຕສມຸຏ຺ຐານານ’’ນ຺ຕິ ອວຕ຺ວາ ‘‘ຕໍສມຸຏ຺ຐານານ’’ນ຺ຕິ ອິທໍ ອຈິຕ຺ຕສມຸຏ຺ຐານານມ຺ປິ ສງ຺ຄຓ຺ຫນຕ຺ຖໍ. ປຎ຺ຫາວາຣສ຺ມິໍ ຫິ ‘‘ປຏິສນ຺ຘິກ຺ຂເຓ ວິປາກາພ຺ຍາກຕາ ເຫຕູ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕການໍ ຂນ຺ຘານໍ ກຏຕ຺ຕາ ຈ ຣູປານໍ ເຫຕຸປຈ຺ຈເຍນ ປຈ຺ຈໂຍ’’ຕິ ອາຄຕໍ, ກສ຺ມາ ປນາຍໍ ເຫຕຸ ປຏິສນ຺ຘິຍເມວ ກຏຕ຺ຕາຣູປານໍ ເຫຕຸປຈ຺ຈເຍນ ປຈ຺ຈໂຍ ໂຫຕິ ¶ , ນ ປວຕ຺ເຕຕິ? ປຏິສນ຺ຘິຍໍ ກມ຺ມຊຣູປານໍ ຈິຕ຺ຕປຏິພທ຺ຘວຸຕ຺ຕິຕາຍ, ຠວປຐມນິປາຕໂຕ ຈິຕ຺ຕຊາຕິ. ອິຕຣຣູປສນ຺ຕຕິອຸປ຺ປຕ຺ຖມ຺ຠາຠາເວນ ເອວ ທຸພ຺ພລວຕ຺ຖຸໍ ຈິຕ຺ຕເມວ ນິສ຺ສາຍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ເຈວ ຕິຏ຺ຐຕິ ຈ. ຕໍ ຈິຕ຺ຕມ຺ປິ ຫິ ປຏິສນ຺ຘິກ຺ຂເຓ ກມ຺ມເວຄກ຺ຂິຕ຺ຕຕາຍ ເຈວ ອປຸເຣຊາຕວຕ຺ຖຸກຕາຍ ຈ ອປ຺ປຕິຏ຺ຐິຕໍ, ປປາເຕ ປຕິຕມຕ຺ຕໂກ ປຸຣິໂສ ນ ກິຎ຺ຈິ ສິປ຺ປໍ ກາຕຸໍ ວິຍ ຈິຕ຺ຕຊຣູປໍ ຊເນຕຸໍ ນ ສກ຺ໂກຕິ, ຕເມວ ກຏຕ຺ຕາຣູປໍ ນິສ຺ສາຍ ປຕິຏ຺ຐາຕິ. ປຏິສນ຺ຘິຈິຕ຺ຕານິ ຫິ ຣູປໍ ນ ຊເນນ຺ຕິ, ກມ຺ມຊຣູປເມວ ປນ ເຕສໍ ຈິຕ຺ຕສມຸຏ຺ຐານຣູປຏ຺ຐາເນ ຕິຏ຺ຐຕິ, ປວຕ຺ຕິຍໍ ປນ ປຏິລທ຺ຘຸປຕ຺ຖມ຺ຠຕາຍ ຕໍ ຣູປໍ ວິນາປິ ກມ຺ມປຏິພທ຺ຘາວ ປວຕ຺ຕິ, ເຫຕຸປຈ຺ຈຍສ຺ສ ປເນຕ຺ຖ ກຸສລາທິເຠທໂຕ, ຠູມິເຠທໂຕ ຈ ວິຠາໂຄ ເຫຏ຺ຐາ ວຸຕ຺ຕນເຍເນວ ເວທິຕພ຺ໂພຕິ ອຍໍ ເຫຕຸປຈ຺ຈເຍ ນໂຍ.

ຕໂຕ ປເຣສຸ ອາຣມ຺ມຓຠາເວນ ອຸປກາຣໂກ ຘມ຺ໂມ ອາຣມ຺ມຓປຈ຺ຈໂຍ, ໂສ ນິທ຺ເທເສ ‘‘ຣູປາຍຕນໍ ຈກ຺ຂຸວິຎ຺ຎາຓຘາຕຸຍາ…ເປ… ໂຜຏ຺ຐພ຺ພາຍຕນໍ ກາຍວິຎ຺ຎາຓຘາຕຸຍາ ຕໍສມ຺ປຍຸຕ຺ຕການຎ຺ຈ ¶ ຘມ຺ມານໍ…ເປ… ຣູປາຍຕນໍ ສທ຺ທຄນ຺ຘຣສໂຜຏ຺ຐພ຺ພາຍຕນໍ ມໂນຘາຕຸຍາ…ເປ… ສພ຺ເພ ຘມ຺ມາ ມໂນວິຎ຺ຎາຓຘາຕຸຍາ…ເປ… ຍໍ ຍໍ ຘມ຺ມໍ ອາຣພ຺ຠ ເຍ ເຍ ຘມ຺ມາ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ ຈິຕ຺ຕເຈຕສິກາ ຘມ຺ມາ, ເຕ ເຕ ຘມ຺ມາ ເຕສໍ ເຕສໍ ຘມ຺ມານໍ ອາຣມ຺ມຓປຈ຺ຈເຍນ ປຈ຺ຈໂຍ’’ຕິ ເອວໍ ນິທ຺ທິຏ຺ຐຕ຺ຕາ ນ ໂກຈິ ຘມ຺ໂມ ນ ໂຫຕິ. ຍຖາ ຫິ ທຸພ຺ພລປຸຣິໂສ ທຓ຺ຑໍ ວາ ຣຊ຺ຊຸໍ ວາ ອາລມ຺ພິຕ຺ວາ ອຸຏ຺ຐຫຕິ ເຈວ ຕິຏ຺ຐຕິ ຈ, ເອວໍ ຈິຕ຺ຕເຈຕສິກາ ຘມ຺ມາ ຣູປາທີສຸ ຉສຸ ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ອາລມ຺ພິຕ຺ວາ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ ເຈວ ຕິຏ຺ຐນ຺ຕິ ຈ, ຕສ຺ມາ ໂລກິຍໂລກຸຕ຺ຕຣາທິເຠທາ ສພ຺ເພປິ ຘມ຺ມາ ຍຖາໂຍຄໍ ຈິຕ຺ຕເຈຕສິການໍ ອາຣມ຺ມຓປຈ຺ຈໂຍຕິ ເວທິຕພ຺ໂພຕິ ອຍໍ ອາຣມ຺ມຓປຈ຺ຈເຍ ນໂຍ.

ເຊຏ຺ຐກຏ຺ເຐນ ອຸປກາຣໂກ ຘມ຺ໂມ ອຘິປຕິປຈ຺ຈໂຍ, ໂສ ນິທ຺ເທເສ ‘‘ຉນ຺ທາຘິປຕິ ຉນ຺ທສມ຺ປຍຸຕ຺ຕການໍ ຘມ຺ມານໍ ຕໍສມຸຏ຺ຐານານຎ຺ຈ ¶ ຣູປານໍ…ເປ… ວີຣິຍຈິຕ຺ຕວີມໍສາຘິປຕິ…ເປ… ອຘິປຕິປຈ຺ຈເຍນ ປຈ຺ຈໂຍ, ຍໍ ຍໍ ຘມ຺ມໍ ຄຣຸໍ ກຕ຺ວາ ເຍ ເຍ ຘມ຺ມາ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ ຈິຕ຺ຕເຈຕສິກາ ຘມ຺ມາ, ເຕ ເຕ ຘມ຺ມາ ເຕສໍ ເຕສໍ ຘມ຺ມານໍ ອຘິປຕິປຈ຺ຈເຍນ ປຈ຺ຈໂຍ’’ຕິ ເອວໍ ທ຺ວິຘາ ນິທ຺ທິຏ຺ໂຐ. ຕຕ຺ຖ ຉນ຺ທາທໂຍ ສຫຊາຕາຘິປຕິຠາເວນ ວຸຕ຺ຕາ, ຄຣຸກາຕພ຺ພໍ ອາຣມ຺ມຓາຘິປຕິຠາເວນ. ຕຕ຺ຖ ຈ ໂລກິຍກຸສລຠູໂຕ ອາຣມ຺ມຓາຘິປຕິ ໂລກິຍກຸສລານຎ຺ເຈວ ໂລຠສຫຄຕຈິຕ຺ຕານຎ຺ຈ ອາຣມ຺ມຓາຘິປຕິ ໂຫຕິ, ນາຎ຺ຎສ຺ສ, ອກຸສລຠູໂຕ ປນ ໂລຠສຫຄຕຈິຕ຺ຕຸປ຺ປາໂທຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ ອິຕເຣສຸ ຄຣຸກາຕພ຺ພຕາຍ ອຠາວໂຕ, ໂສ ທ຺ວິເຫຕຸກາເຫຕຸກາທິໂລກິຍວິປາກຣູປກ຺ຂນ຺ຘຠູໂຕ ຈ ໂລຠສຫຄຕສ຺ເສວ, ນາຎ຺ຎສ຺ສ, ຕຖາ ກິຣິຍຠູໂຕປີຕິ ອຏ຺ຐກຖາຍໍ ອາຄຕໍ, ຕໍ ຎາຓສມ຺ປຍຸຕ຺ຕກິຣິຍານໍ ສພ຺ພຎ຺ຎຸຕຎ຺ຎາຓາຠິຎ຺ຎາທິປຸພ຺ພວສປ຺ປວຕ຺ຕານໍ ກາມາວຈຣກຸສເລຫິ ຄຣຸກາຕພ຺ພຠາວສ຺ສາວິໂຣຘຠາວສ຺ສ ທສ຺ສນໂຕ ວີມໍສິຕພ຺ພໍ. ໂລກຸຕ຺ຕຣກຸສລານິ ປນ ກາມາວຈຣຎາຓສມ຺ປຍຸຕ຺ຕຊວນານເມວ ອາຣມ຺ມຓາຘິປຕິປຈ຺ຈຍາ ໂຫນ຺ຕິ, ນິພ຺ພານໍ ປນ ເຕສຎ຺ເຎວ ໂລກຸຕ຺ຕຣກຸສລວິປາການຎ຺ຈາຕິ ເວທິຕພ຺ພນ຺ຕິ ອຍໍ ອຘິປຕິປຈ຺ຈເຍ ນໂຍ.

ອນນ຺ຕຣຠາເວນ ອຸປກາຣໂກ ຘມ຺ໂມ ອນນ຺ຕຣປຈ຺ຈໂຍ, ໂສວ ສມນນ຺ຕຣປຈ຺ຈໂຍ, ພ຺ຍຎ຺ຊນມຕ຺ຕເມວ ນານໍ ‘‘ອຸປຈຍສນ຺ຕຕີ’’ຕິອາທີສຸ ວິຍ. ຍມ຺ປິ ‘‘ອຕ຺ຖານນ຺ຕຣຕາຍ ອນນ຺ຕຣປຈ຺ຈໂຍ, ກາລານນ຺ຕຣຕາຍ ສມນນ຺ຕຣປຈ຺ຈໂຍ’’ຕິ ອາຈຣິຍານໍ ມຕໍ, ຕໍ ‘‘ນິໂຣຘາ ວຸຏ຺ຐຫນ຺ຕສ຺ສ ເນວສຎ຺ຎານາສຎ຺ຎາຍຕນກຸສລໍ ຜລສມາປຕ຺ຕິຍາ ສມນນ຺ຕຣປຈ຺ຈເຍນ ປຈ຺ຈໂຍ’’ຕິອາທີຫິ ວິຣຸຊ຺ຌຕິ, ຕໍນິທ຺ເທເສ ‘‘ຈກ຺ຂຸວິຎ຺ຎາຓຘາຕຸ ຕໍສມ຺ປຍຸຕ຺ຕກາ ຈ ຘມ຺ມາ ມໂນຘາຕຸຍາ…ເປ… ກາຍວິຎ຺ຎາຓຘາຕຸ…ເປ… ມໂນຘາຕຸ…ເປ… ມໂນວິຎ຺ຎາຓຘາຕຸຍາ…ເປ… ປຸຣິມາ ປຸຣິມາ ກຸສລາ ¶ ຘມ຺ມາ ປຈ຺ຉິມານໍ ປຈ຺ຉິມານໍ ¶ ກຸສລານໍ ຘມ຺ມານໍ…ເປ… ອພ຺ຍາກຕານໍ ຘມ຺ມານໍ…ເປ… ປຸຣິມາ ປຸຣິມາ ອກຸສລາ ຘມ຺ມາ ປຈ຺ຉິມານໍ ປຈ຺ຉິມານໍ ອກຸສລານໍ…ເປ… ອພ຺ຍາກຕານໍ…ເປ… ເຍສໍ ເຍສໍ ຘມ຺ມານໍ ອນນ຺ຕຣາ ເຍ ເຍ ຘມ຺ມາ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ ຈິຕ຺ຕເຈຕສິກາ ຘມ຺ມາ, ເຕ ເຕ ຘມ຺ມາ ເຕສໍ ເຕສໍ ຘມ຺ມານໍ ອນນ຺ຕຣປຈ຺ຈເຍນ ປຈ຺ຈໂຍ’’ຕິ ອິມິນາ ອນນ຺ຕຣປຈ຺ຈຍນິທ຺ເທສສມໂກ ເອວ ສມນນ຺ຕຣປຈ຺ຈໂຍ ນິທ຺ທິຏ຺ໂຐ ອຎ຺ຎຕ຺ຣ ນາມນານາຕ຺ຕາຕິ ອຍໍ ອນນ຺ຕຣສມນນ຺ຕຣປຈ຺ຈຍທ຺ວເຍ ນໂຍ.

ອຸປ຺ປຊ຺ຊມາໂນວ ສຫ ອຸປ຺ປຊ຺ຊມານຠາເວນ ອຸປກາຣໂກ ຘມ຺ໂມ ສຫຊາຕປຈ຺ຈໂຍ, ໂສ ນິທ຺ເທເສ ‘‘ຈຕ຺ຕາໂຣ ຂນ຺ຘາ ອຣູປິໂນ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎໍ ສຫຊາຕປຈ຺ຈເຍນ ປຈ຺ຈໂຍ, ຈຕ຺ຕາໂຣ ມຫາຠູຕາ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎໍ…ເປ… ໂອກ຺ກນ຺ຕິກ຺ຂເຓ ນາມຣູປໍ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎໍ…ເປ… ຈິຕ຺ຕເຈຕສິກາ ຘມ຺ມາ ຈິຕ຺ຕສມຸຏ຺ຐານານໍ ຣູປານໍ…ເປ… ມຫາຠູຕາ ອຸປາທາຣູປານໍ…ເປ… ຣູປິໂນ ຘມ຺ມາ ອຣູປີນໍ ຘມ຺ມານໍ ກິຎ຺ຈິກາເລ ສຫຊາຕປຈ຺ຈເຍນ ປຈ຺ຈໂຍ, ກິຎ຺ຈິກາເລ ນສຫຊາຕປຈ຺ຈເຍນ ປຈ຺ຈໂຍ’’ຕິ ເອວໍ ຉພ຺ພິໂຘ ນິທ຺ທິຏ຺ໂຐ. ຕຕ຺ຖ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎນ຺ຕິ ອິມິນາ ເຕສໍ ຘມ຺ມານໍ ເອກກ຺ຂເຓ ປຈ຺ຈຍຠາວຎ຺ເຈວ ປຈ຺ຈຍຸປ຺ປນ຺ນຠາວຎ຺ຈ ທີເປຕິ, ປຏິສນ຺ຘິກ຺ຂເຓ ວຕ຺ຖຸຣູປໍ ຣູປໍ ນາມ. ຈິຕ຺ຕເຈຕສິກາຕິ ປວຕ຺ຕິຍໍ ຈຕ຺ຕາໂຣ ຂນ຺ຘາ, ປຏິສນ຺ຘິຍມ຺ປີຕິ ເກຈິ ຕຕ຺ຖ ກຏຕ຺ຕາຣູປານມ຺ປິ ຈິຕ຺ຕສມຸຏ຺ຐາເນ ປວິຏ຺ຐຕ຺ຕາ. ເຕສໍ ຫິ ປຏິສນ຺ຘິຈິຕ຺ຕເຈຕສິກາ ສຫຊາຕປຈ຺ຈຍາ ໂຫນ຺ຕິເຍວ, ຕານິ ປນ ວຕ຺ຖຸວິຣຫິຕານິ ຣູປານິ ປວຕ຺ຕິຍໍ ຈິຕ຺ຕສມຸຏ຺ຐານານໍ ວິຍ ຈິຕ຺ຕເຈຕສິການໍ ປຈ຺ຈຍຕ຺ຖໍ ນ ຜຣນ຺ຕິ, ຕສ຺ມາ ‘‘ອຎ຺ຎມຎ຺ຎ’’ນ຺ຕິ ນ ວຸຕ຺ຕໍ, ຕຖາ ຠູຕານໍ ອຸປາທາຣູປໍ. ເອວໍ ຫິ ອຄຍ຺ຫມາເນ ປຏິສນ຺ຘິຍໍ ກຏຕ຺ຕາຣູປານໍ ສຫຊາຕາ ນາມ ນິສ຺ສຍຕາ ນ ວຸຕ຺ຕາຕິ ສຫຊາຕປຈ຺ຈຍນິທ຺ເທໂສ ອປຣິປຸຓ຺ໂຓ ເອວ ສິຍາ. ກິຎ຺ຈິກາເລຕິ ອິທມ຺ປິ ໂອກ຺ກນ຺ຕິກ຺ຂເຓ ຫທຍວຕ຺ຖຸເມວ ສນ຺ຘາຍ ວຸຕ຺ຕຕ຺ຕາ ຕຕິຍໂກຏ຺ຐາສເມວ ຠຊຕີຕິ ອຕ຺ຖໂຕ ອຍໍ ປຈ຺ຈໂຍ ປຎ຺ຈວິໂຘຕິ ອຍໍ ສຫຊາຕປຈ຺ຈເຍ ນໂຍ.

ອຎ຺ຎມຎ຺ຎໍ ¶ ອຸປ຺ປາທນຸປຕ຺ຖມ຺ຠນຠາເວນ ອຸປກາຣໂກ ຘມ຺ໂມ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎປຈ຺ຈໂຍ ຕິທຓ຺ຑກໍ ວິຍ. ໂສ ນິທ຺ເທເສ ‘‘ຈຕ຺ຕາໂຣ ຂນ຺ຘາ ອຣູປິໂນ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎປຈ຺ຈເຍນ ປຈ຺ຈໂຍ, ຈຕ຺ຕາໂຣ ມຫາຠູຕາ…ເປ… ໂອກ຺ກນ຺ຕິກ຺ຂເຓ ນາມຣູປໍ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎປຈ຺ຈເຍນ ປຈ຺ຈໂຍ’’ຕິ ເອວໍ ຕິຘາ ນິທ຺ທິຏ຺ໂຐຕິ ອຍໍ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎປຈ຺ຈເຍ ນໂຍ.

ອຘິຏ຺ຐານາກາເຣນ, ນິສ຺ສຍາກາເຣນ ຈ ອຸປກາຣໂກ ຘມ຺ໂມ ນິສ຺ສຍປຈ຺ຈໂຍ ຕຣຸຈິຕ຺ຕກມ຺ມາທີນໍ ປຖວີປຏາທໂຍ ວິຍ, ໂສ ນິທ຺ເທເສ ສຫຊາຕປຈ຺ຈເຍ ວິຍ ຉຘາວ ນິທ຺ທິຏ຺ໂຐ. ຉຏ຺ໂຐ ປເນຕ຺ຖ ໂກຏ຺ຐາໂສ ‘‘ຈກ຺ຂາຍຕນໍ ¶ ຈກ຺ຂຸວິຎ຺ຎາຓຘາຕຸຍາ, ໂສຕຆານຊິວ຺ຫາກາຍາຍຕນໍ ກາຍວິຎ຺ຎາຓຘາຕຸຍາ…ເປ… ຍໍ ຣູປໍ ນິສ຺ສາຍ ມໂນຘາຕຸ ຈ ມໂນວິຎ຺ຎາຓຘາຕຸ ຈ ວຕ຺ຕນ຺ຕິ, ຕໍ ຣູປໍ ມໂນຘາຕຸຍາ ຈ ມໂນວິຎ຺ຎາຓຘາຕຸຍາ ຈ ຕໍສມ຺ປຍຸຕ຺ຕການຎ຺ຈ ຘມ຺ມານໍ ນິສ຺ສຍປຈ຺ຈເຍນ ປຈ຺ຈໂຍ’’ຕິ ເອວໍ ປຸເຣຊາຕນິສ຺ສຍທສ຺ສນວເສນ ວິຠຕ຺ໂຕ, ເສສໍ ຕາທິສເມວ. ຕຕ຺ຖ ຣູປນ຺ຕິ ຫທຍວຕ຺ຖຸ.

ອຸປນິສ຺ສຍປຈ຺ຈໂຍຕິ ເອຕ຺ຖ ປນາຍໍ ວຈນຕ຺ໂຖ – ຕທຘີນວຸຕ຺ຕິຕາຍ ອຕ຺ຕໂນ ຜເລນ ນິສ຺ສິໂຕ, ນປ຺ປຏິກ຺ຂິຕ຺ໂຕຕິ ນິສ຺ສໂຍ, ຍຖາ ປນ ຠຸໂສ ອາຍາໂສ ອຸປາຍາໂສ, ເອວໍ ຠຸໂສ ນິສ຺ສໂຍ ອຸປນິສ຺ສໂຍ, ພລວກາຣຓສ຺ເສຕໍ ອຘິວຈນໍ, ຕສ຺ມາ ພລວກາຣຓຠາເວນ ອຸປກາຣໂກ ຘມ຺ໂມ ອຸປນິສ຺ສຍປຈ຺ຈໂຍຕິ ເວທິຕພ຺ໂພ. ໂສ ອາຣມ຺ມຓູປນິສ຺ສໂຍ ອນນ຺ຕຣູປນິສ຺ສໂຍ ປກຕູປນິສ຺ສໂຍຕິ ຕິວິໂຘ ໂຫຕິ. ຕຕ຺ຖ ອາຣມ຺ມຓູປນິສ຺ສໂຍ ຕາວ ອາຣມ຺ມຓາຘິປຕິນາ ສທ຺ຘິໍ ນານຕ຺ຕໍ ອກຕ຺ວາ ວິຠຕ຺ໂຕ. ຕຕ຺ຖ ຍໍ ອາຣມ຺ມຓໍ ຄຣຸໍ ກຕ຺ວາ ຈິຕ຺ຕເຈຕສິກາ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ, ຕໍ ນິຍມໂຕ ເຕສໍ ອາຣມ຺ມເຓສຸ ພລວາຣມ຺ມຓໍ ໂຫຕິ, ອິຕິ ຄຣຸກາຕພ຺ພມຕ຺ຕຏ຺ເຐນ ອາຣມ຺ມຓາຘິປຕິ, ພລວກາຣຓຏ຺ເຐນ ອາຣມ຺ມຓູປນິສ຺ສໂຍຕິ ເອວເມເຕສໍ ນານຕ຺ຕໍ ເວທິຕພ຺ພໍ.

ອນນ຺ຕຣູປນິສ຺ສໂຍປິ ¶ ອນນ຺ຕຣປຈ຺ຈເຍນ ນານຕ຺ຕໍ ອກຕ຺ວາວ ວິຠຕ຺ໂຕ, ເອວໍ ສນ຺ເຕປິ ອຕ຺ຕໂນ ອຕ຺ຕໂນ ອນນ຺ຕຣໍ ອນຸຣູປສ຺ສ ຈິຕ຺ຕຸປ຺ປາທສ຺ສ ປວຕ຺ຕນສມຕ຺ຖຕາຍ ອນນ຺ຕຣຕາ, ປຸຣິມຈິຕ຺ຕສ຺ສ ປຈ຺ຉິມຈິຕ຺ຕຸປ຺ປາທເນ ພລວຕາຍ ອນນ຺ຕຣູປນິສ຺ສຍຕາ ຈ ເວທິຕພ຺ພາ. ຍຖາ ຫິ ເຫຕຸປຈ຺ຈຍາທີສຸ ກຎ຺ຈິ ຘມ຺ມໍ ວິນາປິ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ນ ເອວໍ ອນນ຺ຕຣຈິຕ຺ຕໍ ວິນາ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ອຸປ຺ປຕ຺ຕິ ນາມ ອຕ຺ຖິ, ຕສ຺ມາ ພລວປຈ຺ຈໂຍ ໂຫຕິ, ອິຕິ ພລວກາຣຓຏ຺ເຐນ ອນນ຺ຕໂຣວ ອນນ຺ຕຣູປນິສ຺ສໂຍຕິ ເອວເມເຕສໍ ນານຕ຺ຕໍ ເວທິຕພ຺ພໍ.

ປກໂຕ ອຸປນິສ຺ສໂຍ ປກຕູປນິສ຺ສໂຍ, ປກໂຕ ນາມ ອຕ຺ຕໂນ ສນ຺ຕາເນ ອຸປ຺ປາທິໂຕ ວາ ສທ຺ຘາສີລາທິອຸປເສວິໂຕ ວາ ອຸຕຸໂຠຊນາທິປກຕິຍາເຍວ ວາ ອຸປນິສ຺ສໂຍ ປກຕູປນິສ຺ສໂຍ, ອິຕິ ປຣູປນິສ຺ສເຍນ ອມິສ຺ໂສຕິ ອຕ຺ໂຖ. ໂສ ຈ ປກຕູປນິສ຺ສໂຍ ‘‘ສທ຺ຘໍ ອຸປນິສ຺ສາຍ ທານໍ ເທຕິ, ສີລໍ ສມາທິຍຕິ, ອຸໂປສຖກມ຺ມໍ ກໂຣຕິ, ຌານໍ ອຸປ຺ປາເທຕິ; ວິປສ຺ສນໍ, ມຄ຺ຄໍ, ອຠິຎ຺ຎໍ, ສມາປຕ຺ຕິໍ ອຸປ຺ປາເທຕິ; ສີລໍ, ສຸຕໍ, ຈາຄໍ, ປຎ຺ຎໍ ອຸປນິສ຺ສາຍ ທານໍ ເທຕິ…ເປ… ສມາປຕ຺ຕິໍ ອຸປ຺ປາເທຕີ’’ຕິອາທິນາ ອິເມສໍ ສທ຺ຘາທີນໍ ວເສນ ພຫຸຘາ ວິຠຕ຺ໂຕ, ເອວໍ ອຸປນິສ຺ສຍປຈ຺ຈໂຍ ຕິວິໂຘ. ນິທ຺ເທເສ ປນາຍໍ ‘‘ປຸຣິມາ ປຸຣິມາ ກຸສລາ ຘມ຺ມາ ປຈ຺ຉິມານໍ ປຈ຺ຉິມານໍ ກຸສລານໍ ຘມ຺ມານໍ ¶ …ເປ… ອກຸສລານໍ ເກສຎ຺ຈິ…ເປ… ອພ຺ຍາກຕານໍ ຘມ຺ມານໍ…ເປ… ປຸຣິມາ ປຸຣິມາ ອກຸສລາ ຘມ຺ມາ ປຈ຺ຉິມານໍ ປຈ຺ຉິມານໍ ອກຸສລານໍ…ເປ… ກຸສລານໍ ເກສຎ຺ຈິ…ເປ… ອພ຺ຍາກຕານໍ ຘມ຺ມານໍ…ເປ… ປຸຣິມາ ປຸຣິມາ ອພ຺ຍາກຕາ ຘມ຺ມາ…ເປ… ອພ຺ຍາກຕານໍ, ກຸສລານໍ, ອກຸສລານໍ ອຸປນິສ຺ສຍປຈ຺ຈເຍນ ປຈ຺ຈໂຍ, ປຸຄ຺ຄໂລປິ ອຸປນິສ຺ສຍປຈ຺ຈເຍນ ປຈ຺ຈໂຍ, ເສນາສນມ຺ປີ’’ຕິ ເອວໍ ນິທ຺ທິຏ຺ໂຐ. ຕຕ຺ຖ ປຸຣິມາຕິ ອນນ຺ຕຣູປນິສ຺ສເຍ ສມນນ຺ຕຣາຕີຕາວ ລພ຺ຠນ຺ຕິ.

ອາຣມ຺ມຓູປນິສ຺ສຍປກຕູປນິສ຺ສເຍສຸ ¶ ປນ ນານາວິຘິວເສນ ປຸຣິມຕຣາວາຕິ ຕໂຍປິ ຣາສີ ກຸສເລນ ກຸສລປເທ ລພ຺ຠນ຺ຕິ. ກຸສເລນ ປນາກຸສເລ ສມນນ຺ຕຣາຕີຕາ ນ ລພ຺ຠນ຺ຕິ, ເຕນາຫ ‘‘ເກສຎ຺ຈີ’’ຕິ. ອິທໍ ຫິ ‘‘ກຸສໂລ ຘມ຺ໂມ ອກຸສລສ຺ສ ຘມ຺ມສ຺ສ ອາຣມ຺ມຓູປນິສ຺ສໂຍ ປກຕູປນິສ຺ສໂຍ, ອາຣມ຺ມຓູປນິສ຺ສໂຍ ປນ ທານໍ ທຕ຺ວາ…ເປ… ຕໍ ຄຣຸໍ ກຕ຺ວາ ຣາໂຄ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ…ເປ… ປກຕູປນິສ຺ສໂຍ ສທ຺ຘໍ ອຸປນິສ຺ສາຍ ມານໍ ຊປ຺ເປຕີ’’ຕິອາທິນາ ປຎ຺ຫາວາເຣ ອາຄຕໍ ອິມໍ ນຍໍ ສນ຺ຘາຍ ວຸຕ຺ຕໍ.

ອກຸສເລນ ກຸສລປເທ ຫິ ສມນນ຺ຕຣາຕີຕາ ນ ລພ຺ຠນ຺ຕິ, ເຕນາຫ ‘‘ເກສຎ຺ຈີ’’ຕິ. ອິທໍ ປນ ‘‘ອກຸສໂລ ຘມ຺ໂມ ກຸສລສ຺ສ ຘມ຺ມສ຺ສ ປກຕູປນິສ຺ສໂຍ. ຣາຄໍ ອຸປນິສ຺ສາຍ ທານໍ ເທຕິ…ເປ… ປາຓໍ ຫນ຺ຕ຺ວາ ຕສ຺ສ ປຏິຆາຕຕ຺ຖາຍ ທານໍ ເທຕີ’’ຕິອາທິນາ ນເຍນ ປຎ຺ຫາວາເຣ ອາຄຕໍ ປກຕູປນິສ຺ສຍເມວ ສນ຺ຘາຍ ວຸຕ຺ຕໍ. ຍຖາ ຫິ ອກຸສລໍ ກຸສລສ຺ສ ອນນ຺ຕຣູປນິສ຺ສໂຍ ນ ໂຫຕິ, ຕຖາ ອາຣມ຺ມຓູປນິສ຺ສໂຍປິ ນ ໂຫຕິ. ນ ຫິ ຕໍ ຄຣຸໍ ກຕ຺ວາ ກຸສລໍ ປວຕ຺ຕຕິ.

ອກຸສເລນ ອພ຺ຍາກຕປເທ ປນ ອາຣມ຺ມຓູປນິສ຺ສໂຍວ ນ ລພ຺ຠຕິ. ນ ຫິ ຕໍ ອພ຺ຍາກຕາ ຄຣຸໍ ກໂຣນ຺ຕິ, ອນນ຺ຕຣາ ປນສ຺ສ ໂຫນ຺ຕິ. ເຕເນເວຕ຺ຖ ‘‘ເກສຎ຺ຈີ’’ຕິ ນ ວຸຕ຺ຕໍ. ເສສປເທສຸ ຕໂຍປິ ອຸປນິສ຺ສຍາ ລພ຺ຠນ຺ເຕວ. ‘‘ປຸຄ຺ຄໂລປິ, ເສນາສນມ຺ປີ’’ຕິ ອິທມ຺ປິ ທ຺ວຍໍ ປກຕູປນິສ຺ສຍວເສເນເວຕ຺ຖ ວຸຕ຺ຕໍ, ອຸຕຸໂຠຊນາທໂຍ ເຈຕ຺ຖ ສງ຺ຄເຫຕພ຺ພາ. ອິມສ຺ມິຎ຺ຈ ປຈ຺ຈເຍ ເອກຈ຺ຈາຍ ປຎ຺ຎຕ຺ຕິຍາ ສທ຺ຘິໍ ສພ຺ເພປິ ຈຕຸຠູມກາ ຘມ຺ມາ ສງ຺ຄຫິຕາຕິ ເວທິຕພ຺ພາຕິ ອຍໍ ອຸປນິສ຺ສຍປຈ຺ຈເຍ ນໂຍ.

ປຐມຕຣໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິຕ຺ວາ ວຕ຺ຕມານຠາເວນ ອຸປກາຣກາ ຣູປຘມ຺ມາ ປຸເຣຊາຕປຈ຺ຈໂຍ, ໂສ ປສາທຕພ຺ພິສຍຫທຍວຕ຺ຖຸວເສນ ເອກາທສວິໂຘ. ນິທ຺ເທເສ ຈ ‘‘ຈກ຺ຂາຍຕນໍ ຈກ຺ຂຸວິຎ຺ຎາຓຘາຕຸຍາ ¶ ຕໍສມ຺ປຍຸຕ຺ຕການຎ຺ຈ ຘມ຺ມານໍ ປຸເຣຊາຕປຈ຺ຈເຍນ ປຈ຺ຈໂຍ…ເປ… ກາຍາຍຕນໍ ກາຍວິຎ຺ຎາຓຘາຕຸຍາ ¶ …ເປ… ຣູປາຍຕນໍ ຈກ຺ຂຸວິຎ຺ຎາຓຘາຕຸຍາ…ເປ… ໂຜຏ຺ຐພ຺ພາຍຕນໍ ກາຍວິຎ຺ຎາຓຘາຕຸຍາ…ເປ… ຣູປາຍຕນໍ ສທ຺ທຄນ຺ຘຣສໂຜຏ຺ຐພ຺ພາຍຕນໍ ມໂນຘາຕຸຍາ…ເປ… ຍໍ ຣູປໍ ນິສ຺ສາຍ…ເປ… ຕໍ ຣູປໍ ມໂນຘາຕຸຍາ ຈ ມໂນວິຎ຺ຎາຓຘາຕຸຍາ ຈ ກິຎ຺ຈິກາເລ ປຸເຣຊາຕປຈ຺ຈເຍນ ປຈ຺ຈໂຍ, ກິຎ຺ຈິກາເລ ນ ປຸເຣຊາຕປຈ຺ຈເຍນ ປຈ຺ຈໂຍ’’ຕິ ເອວໍ ສພ຺ພຖາປິ ປຎ຺ຈທ຺ວາເຣ ວຕ຺ຖາຣມ຺ມຓວເສນ, ມໂນທ຺ວາເຣ ວຕ຺ຖຸວເສເນວ ຈາຍໍ ນິທ຺ທິຏ຺ໂຐ. ປຎ຺ຫາວາເຣ ປນ ອາຣມ຺ມຓປຸເຣຊາຕໍ ‘‘ອຣຫາ ຈກ຺ຂຸໍ ອນິຈ຺ຈໂຕ ທຸກ຺ຂໂຕ ອນຕ຺ຕໂຕ ວິປສ຺ສຕີ’’ຕິ ອາຄຕຕ຺ຕາ ມໂນທ຺ວາເຣປິ ອຏ຺ຐາຣສນ຺ນໍ ຣູປານໍ ວເສນ ອາຣມ຺ມຓປຸເຣຊາຕມ຺ປິ ລພ຺ຠເຕວາຕິ ອຍໍ ປຸເຣຊາຕປຈ຺ຈເຍ ນໂຍ.

ປຸເຣຊາຕານໍ ຣູປຘມ຺ມານໍ ອຸປຕ຺ຖມ຺ຠກຏ຺ເຐນ ອຸປກາຣໂກ ອຣູປຘມ຺ໂມ ປຈ຺ຉາຊາຕປຈ຺ຈໂຍ ຄິຊ຺ຌໂປຕກສຣີຣານໍ ອາຫາຣາສາ ເຈຕນາ ວິຍ. ນິທ຺ເທເສປິ ຈສ຺ສ ‘‘ປຈ຺ຉາຊາຕາ ຈິຕ຺ຕເຈຕສິກາ ຘມ຺ມາ ປຸເຣຊາຕສ຺ສ ອິມສ຺ສ ກາຍສ຺ສ ປຈ຺ຉາຊາຕປຈ຺ຈເຍນ ປຈ຺ຈໂຍ’’ຕິ ເອວໍ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕຕ຺ຖ ອິມສ຺ສ ກາຍສ຺ສາຕິ ຈຕຸສມຸຏ຺ຐານິກຕິສມຸຏ຺ຐານິກຠູຕຸປາທາຍຣູປກາຍສ຺ສ. ຘມ຺ມໂຕ ຈາຍໍ ຐເປຕ຺ວາ ປຏິສນ຺ຘິວິປາເກ ອາຣຸປ຺ປວິປາເກ ອວເສສາ ສພ຺ເພ ຈຕຸຠູມກາ ອຣູປຘມ຺ມາຕິ ເວທິຕພ຺ພາຕິ ອຍໍ ປຈ຺ຉາຊາຕປຈ຺ຈເຍ ນໂຍ.

ອາເສວນຏ຺ເຐນ ອນນ຺ຕຣານໍ ປຄຸຓພລວຠາເວນ ອຸປກາຣໂກ ຘມ຺ໂມ ອາເສວນປຈ຺ຈໂຍ ຄນ຺ຖາທິປຸຣິມາຠິໂຍໂຄ ວິຍ. ໂສ ກຸສລາກຸສລກິຣິຍຊວນວເສນ ຕິວິໂຘ. ນິທ຺ເທເສ ປນສ຺ສ ‘‘ປຸຣິມາ ປຸຣິມາ ກຸສລາ ຘມ຺ມາ ປຈ຺ຉິມານໍ ປຈ຺ຉິມານໍ ກຸສລານໍ ຘມ຺ມານໍ…ເປ… ອກຸສລານໍ ຘມ຺ມານໍ…ເປ… ກິຣິຍາພ຺ຍາກຕານໍ ຘມ຺ມານໍ ອາເສວນປຈ຺ຈເຍນ ປຈ຺ຈໂຍ’’ຕິ ນິທ຺ທິຏ຺ໂຐ. ຕຕ຺ຖ ປຸຣິມາ ປຸຣິມາຕິ ສພ຺ພຕ຺ຖ ສມນນ຺ຕຣາຕີຕາວ ທຏ຺ຐພ຺ພາ, ຕຕ຺ຖາປິ ¶ ກຸສລາທໂຍ ອພ຺ຍາກຕາທີນໍ ຠິນ຺ນຊາຕິການໍ ສມນນ຺ຕຣານມ຺ປິ ວາສນາສງ຺ຂາເຕນ ອາເສວເນນ ປຄຸຓຕຣພລວຠາວວິສິຏ຺ຐໍ ອຕ຺ຕໂນ ກຸສລາທິຠາວສງ຺ຂາຕຄຕິໍ ຄາຫາເປຕຸໍ ອສມຕ຺ຖຕາຍ ອາເສວນປຈ຺ຈຍາ ນ ໂຫນ຺ຕິ, ຠູມິໂຕ, ປນ ອາຣມ຺ມຓໂຕ ຈ ຠິນ຺ນາປິ ກາມາວຈຣຕິເຫຕຸກກຸສລກິຣິຍາ ອຕ຺ຕນາ ສທິສເວທນານເມວ ມຫຄ຺ຄຕໂລກຸຕ຺ຕຣກຸສລກິຣິຍານມ຺ປິ, ສງ຺ຂາຣາຣມ຺ມຓຎ຺ຈ ອນຸໂລມກຸສລໍ ນິພ຺ພານາຣມ຺ມຓສ຺ສ ໂຄຕ຺ຣຠຸກຸສລສ຺ສ ອາເສວນປຈ຺ຈຍາ ໂຫນ຺ຕິເຍວ. ໂລກຸຕ຺ຕໂຣ ປນ ອາເສວນປຈ຺ຈໂຍ ນຕ຺ຖິ, ຕຖາ ວິປາໂກ ກມ຺ມປຣິຓາມິຕຕ຺ຕາຕິ ອຍໍ ອາເສວນປຈ຺ຈເຍ ນໂຍ.

ຈິຕ຺ຕປ຺ປໂຍຄສງ຺ຂາເຕນ ກິຣິຍຠາເວນ ອຸປກາຣໂກ ຘມ຺ໂມ ກມ຺ມປຈ຺ຈໂຍ. ໂສ ນານກ຺ຂຓິກາຍ ¶ ກຸສລາກຸສລເຈຕນາຍ ເຈວ ສຫຊາຕາຍ ຈ ສພ຺ພາຍປິ ເຈຕນາຍ ວເສນ ທຸວິໂຘ ໂຫຕິ. ນິທ຺ເທເສປິ ຈສ຺ສ ‘‘ກຸສລາກຸສລໍ ກມ຺ມໍ ວິປາການໍ ຂນ຺ຘານໍ ກຏຕ຺ຕາ ຈ ຣູປານໍ…ເປ… ເຈຕນາ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕການໍ ຘມ຺ມານໍ ຕໍສມຸຏ຺ຐານານຎ຺ຈ ຣູປານໍ ກມ຺ມປຈ຺ຈເຍນ ປຈ຺ຈໂຍ’’ຕິ ທ຺ວິຘາວ ວຸຕ຺ໂຕ. ຕຕ຺ຖ ກມ຺ມນ຺ຕິ ເຈຕນາກມ຺ມເມວ. ກຏຕ຺ຕາ ຈ ຣູປານນ຺ຕິ ກມ຺ມສ຺ສ ກຏຕ຺ຕາ ອຸປຈິຕຕ຺ຕາ ນິປ຺ຜາທິຕຕ຺ຕາ ອຸປ຺ປນ຺ນານໍ ກມ຺ມຊານໍ ຣູປານໍ ກຏຕ຺ຕາ ເອວ, ກມ຺ມມ຺ປິ ກາລນ຺ຕເຣເຍວ ອວເສສປຈ຺ຈຍສມາໂຍເຄ ສຕິ ອຕ຺ຕໂນ ຜລໍ ອຸປ຺ປາເທຕິ, ນ ຕຸ ວິນຏ຺ຐຕ຺ຕາ ຐິຕຕ຺ຕາ ຕໍ ວາ ຐິຕໍ ປນ ກມ຺ມໍ ນ ຊເນຕິ. ເອວໍ ຕໍສມຸຏ຺ຐານນ຺ຕິ ອິມິນາ ປຏິສນ຺ຘິຍໍ ກຏຕ຺ຕາຣູປຄ຺ຄຫຓໍ ທຏ຺ຐພ຺ພນ຺ຕິ ອຍໍ ກມ຺ມປຈ຺ຈເຍ ນໂຍ.

ນິຣຸສ຺ສາຫສນ຺ຕຠາເວນ ນິຣຸສ຺ສາຫສນ຺ຕຠາວາຍ ອຸປກາຣໂກ ວິປາກຘມ຺ໂມ ວິປາກປຈ຺ຈໂຍ. ໂສ ປວຕ຺ເຕ ຈິຕ຺ຕສມຸຏ຺ຐານານໍ, ປຏິສນ຺ຘິກ຺ຂເຓ ກຏຕ຺ຕາຣູປານໍ, ສພ຺ພຕ຺ຖ ຈ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕຘມ຺ມານໍ ປຈ຺ຈໂຍ ໂຫຕິ. ຍຖາຫ ສພ຺ພປຎ຺ຫາວາເຣ – ‘‘ວິປາກາພ຺ຍາກໂຕ ¶ ເອໂກ ຂນ຺ໂຘ ຕິຓ຺ຓນ຺ນໍ ຂນ຺ຘານໍ ຈິຕ຺ຕສມຸຏ຺ຐານານຎ຺ຈ ຣູປານໍ ປຏິສນ຺ຘິກ຺ຂເຓ…ເປ… ກຏຕ຺ຕາ ຈ ຣູປານໍ ວິປາກປຈ຺ຈເຍນ ປຈ຺ຈໂຍ’’ຕິອາທິ. ນິທ຺ເທເສ ປນສ຺ສ ‘‘ວິປາກາ ຈຕ຺ຕາໂຣ ຂນ຺ຘາ ອຣູປິໂນ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎໍ ວິປາກປຈ຺ຈເຍນ ປຈ຺ຈໂຍ’’ຕິ ເອຕ຺ຕກເມວ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕໍ ປຎ຺ຫາວາເຣ ວຸຕ຺ຕວິຘານໍ ສນ຺ຘາຍ ສາວເສສໍ ວຸຕ຺ຕນ຺ຕິ ອຍໍ ວິປາກປຈ຺ຈເຍ ນໂຍ.

ຣູປາຣູປານໍ ອຸປຕ຺ຖມ຺ຠກຏ຺ເຐນ ອຸປກາຣກາ ຈຕ຺ຕາໂຣ ອາຫາຣາ ອາຫາຣປຈ຺ຈໂຍ. ນິທ຺ເທເສ ປນ ‘‘ກພຬີກາໂຣ ອາຫາໂຣ ອິມສ຺ສ ກາຍສ຺ສ…ເປ… ອຣູປິໂນ ອາຫາຣາ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕການໍ ຘມ຺ມານໍ ຕໍສມຸຏ຺ຐານານຎ຺ຈ ຣູປານໍ ອາຫາຣປຈ຺ຈເຍນ ປຈ຺ຈໂຍ’’ຕິ ເອວໍ ນິທ຺ທິຏ຺ໂຐ. ຕຕ຺ຖ ຈຕຸສມຸຏ຺ຐານມຸປຄຕາ ໂອຊາ ກພຬີກາໂຣ ອາຫາໂຣ ນາມ. ໂສ ຍສ຺ມາ ອາຫາຣູປເສວີນຎ຺ເຎວ ອຊ຺ໂຌຫຏາຫາຣອຸຕຸຊາຫາຣູປຕ຺ຖທ຺ໂຘ ເອວ ຈ ກມ຺ມຊາທິອາຫາໂຣ ອິມສ຺ສ ກາຍສ຺ສ ຐິຕິຍາ ປວຕ຺ຕຕິ, ນ ອຎ຺ຎຖາ, ຕສ຺ມາ ກພຬີກາຕພ຺ພອຸຕຸຊວຕ຺ຖຸສນ຺ນິສ຺ສິຕຕາທສ຺ສນຕ຺ຖໍ ກພຬີກາໂຣ ອາຫາໂຣຕິ ວຸຕ຺ໂຕ. ກິຎ຺ຈາປິ ຈາຍໍ ‘‘ອິມສ຺ສ ກາຍສ຺ສາ’’ຕິ ອວິເສເສນ ວຸຕ຺ໂຕ, ວິເສສໂຕ ປນ ອາຫາຣຊຣູປສ຺ສ ຊນໂກ ເຈວ ອນຸປາລໂກ ຈ ຫຸຕ຺ວາ ເສສຕິສນ຺ຕຕິສມຸຏ຺ຐານຣູປສ຺ສ ອນຸປາລໂກ ເອວ ຫຸຕ຺ວາ ອາຫາຣປຈ຺ຈໂຍ ໂຫຕິ. ຕໍສມຸຏ຺ຐານານນ຺ຕິ ອິມິນາ ປຏິສນ຺ຘິຍໍ ກມ຺ມສມຸຏ຺ຐານານິ ຄຫິຕາເນວ. ປຎ຺ຫາວາເຣ ຫິ ‘‘ປຏິສນ຺ຘິກ຺ຂເຓ ວິປາກາພ຺ຍາກຕາ ອາຫາຣາ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕການໍ ຂນ຺ຘານໍ ກຏຕ຺ຕາ ຈ ຣູປານໍ ອາຫາຣປຈ຺ຈເຍນ ປຈ຺ຈໂຍ’’ຕິ ວຸຕ຺ຕນ຺ຕິ ອຍໍ ອາຫາຣປຈ຺ຈເຍ ນໂຍ.

ອຘິປຕິຍຏ຺ເຐນ ¶ ອຸປກາຣກາ ອິຕ຺ຖິນ຺ທ຺ຣິຍປຸຣິສິນ຺ທ຺ຣິຍວຊ຺ຊາ ວີສຕິ ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ອິນ຺ທ຺ຣິຍປຈ຺ຈໂຍ. ອິຕ຺ຖິນ຺ທ຺ຣິຍປຸຣິສິນ຺ທ຺ຣິຍານິ ຫິ ກິຎ຺ຈາປິ ອິຕ຺ຖິປຸຣິສລິງ຺ຄາກປ຺ປາທີນໍ ພີຊຠູຕານິ, ເນວ ປນ ເຕສໍ, ນ ອຎ຺ເຎສໍ ອິນ຺ທ຺ຣິຍາທິປຈ຺ຈຍຕໍ ຜຣນ຺ຕິ. ສຸຕ຺ຕນ຺ຕິກປຣິຍາເຍນ ປນ ¶ ເຕສໍ ປກຕູປນິສ຺ສຍຠາວໍ ຜຣນ຺ຕີຕິ ພາວີສເຕວ ອິນ຺ທ຺ຣິຍານິ. ຕຕ຺ຖ ຈກ຺ຂຸນ຺ທ຺ຣິຍາທໂຍ ປຎ຺ຈ ອຣູປຘມ຺ມານເມວ ອິນ຺ທ຺ຣິຍປຈ຺ຈໂຍ, ຣູປຊີວິຕິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ກຏຕ຺ຕາຣູປານເມວ, ເສສາ ຣູປາຣູປານໍ. ນິທ຺ເທເສ ‘‘ຈກ຺ຂຸນ຺ທ຺ຣິຍໍ ຈກ຺ຂຸວິຎ຺ຎາຓຘາຕຸຍາ ຕໍສມ຺ປຍຸຕ຺ຕການຎ຺ຈ ຘມ຺ມານໍ…ເປ… ກາຍວິຎ຺ຎາຓຘາຕຸຍາ…ເປ… ຣູປຊີວິຕິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ກຏຕ຺ຕາຣູປານໍ, ອຣູປິໂນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕການໍ ຘມ຺ມານໍ ຕໍສມຸຏ຺ຐານານຎ຺ຈ ຣູປານໍ ອິນ຺ທ຺ຣິຍປຈ຺ຈເຍນ ປຈ຺ຈໂຍ’’ຕິ ເອວໍ ນິທ຺ທິຏ຺ໂຐ. ຕໍສມຸຏ຺ຐານານນ຺ຕິ ເອຕ຺ຖາປິ ກຏຕ຺ຕາຣູປມ຺ປິ ສງ຺ຄຫິຕໍ. ປຎ຺ຫາວາເຣ ຫິ ‘‘ປຏິສນ຺ຘິກ຺ຂເຓ ວິປາກາພ຺ຍາກຕາ ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕການໍ ຂນ຺ຘານໍ ກຏຕ຺ຕາ ຈ ຣູປານ’’ນ຺ຕິ ວຸຕ຺ຕນ຺ຕິ ອຍໍ ອິນ຺ທ຺ຣິຍປຈ຺ຈເຍ ນໂຍ.

ອຸປນິຊ຺ຌາຍນຏ຺ເຐນ ອຸປກາຣການິ ຐເປຕ຺ວາ ທ຺ວິປຎ຺ຈວິຎ຺ຎາເຓສຸ ເວທນາຕ຺ຕຍໍ, ເອກຄ຺ຄຕຎ຺ຈ ເສສານິ ກຸສລາທິເຠທານິ ສຕ຺ຕ ຌານງ຺ຄານິ ຌານປຈ຺ຈໂຍ. ທ຺ວິປຎ຺ຈວິຎ຺ຎາຓານໍ ຫິ ອຠິນິປາຕມຕ຺ຕຕ຺ຕາ ເຕສຸ ເວທເນກຄ຺ຄຕາ ອຸປນິຊ຺ຌາຍນາກາຣສ຺ສ ອຠາເວນ ຌານງ຺ເຄສຸ ນ ອຸທ຺ຘຏາ, ນິທ຺ເທເສ ປນສ຺ສ ‘‘ຌານງ຺ຄານິ ຌານສມ຺ປຍຸຕ຺ຕການໍ ຘມ຺ມານໍ ຕໍສມຸຏ຺ຐານານຎ຺ຈ ຣູປານໍ ຌານປຈ຺ຈເຍນ ປຈ຺ຈໂຍ’’ຕິ ນິທ຺ທິຏ຺ໂຐ. ອິຘາປິ ຕໍສມຸຏ຺ຐານານນ຺ຕິ ອິມິນາ ຈ ກຏຕ຺ຕາຣູປມ຺ປິ ຄຫິຕໍ. ປຎ຺ຫາວາເຣຫິ ‘‘ປຏິສນ຺ຘິກ຺ຂເຓ ວິປາກາພ຺ຍາກຕານິ ຌານງ຺ຄານິ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕການໍ ຂນ຺ຘານໍ ກຏຕ຺ຕາ ຈ ຣູປານ’’ນ຺ຕິ ວຸຕ຺ຕນ຺ຕິ ອຍໍ ຌານປຈ຺ຈເຍ ນໂຍ.

ຍໂຕ ຕໂຕ ວາ ນິຍ຺ຍານຏ຺ເຐນ ອຸປກາຣການິ ກຸສລາທິເຠທານິ ທ຺ວາທສ ມຄ຺ຄງ຺ຄານິ ມຄ຺ຄປຈ຺ຈໂຍ. ນິທ຺ເທເສ ປນ ‘‘ມຄ຺ຄງ຺ຄານິ ມຄ຺ຄສມ຺ປຍຸຕ຺ຕການໍ ຘມ຺ມານໍ ຕໍສມຸຏ຺ຐານານຎ຺ຈ ຣູປານໍ ມຄ຺ຄປຈ຺ຈເຍນ ປຈ຺ຈໂຍ’’ຕິ ນິທ຺ທິຏ຺ໂຐ. ເອຕ຺ຖາປິ ຕໍສມຸຏ຺ຐານານນ຺ຕິ ອິມິນາ ກຏຕ຺ຕາຣູປຄ຺ຄຫຓໍ. ປຎ຺ຫາວາເຣ ຫິ ‘‘ປຏິສນ຺ຘິກ຺ຂເຓ ວິປາກາພ຺ຍາກຕານິ ມຄ຺ຄງ຺ຄານິ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕການໍ ຂນ຺ຘານໍ ກຏຕ຺ຕາ ຈ ຣູປານ’’ນ຺ຕິ ວຸຕ຺ຕໍ, ອເຫຕຸກຈິຕ຺ເຕສຸ ເຈຕ຺ຖ ວິຊ຺ຊມານານິ ມຄ຺ຄງ຺ຄານິ ມຄ຺ຄປຈ຺ຈຍາ ນ ໂຫນ຺ຕິ. ອຍໍ ມຄ຺ຄປຈ຺ຈເຍ ນໂຍ.

ເອກວຕ຺ຖຸກເອກາຣມ຺ມຓເອກຸປ຺ປາທເອກນິໂຣຘສງ຺ຂາເຕນ ¶ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕຠາເວນ ອຸປກາຣກາ ອຣູປິໂນ ຘມ຺ມາ ¶ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕປຈ຺ຈໂຍ. ນິທ຺ເທເສ ປນ ‘‘ຈຕ຺ຕາໂຣ ຂນ຺ຘາ ອຣູປິໂນ ຘມ຺ມາ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎໍ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕປຈ຺ຈເຍນ ປຈ຺ຈໂຍ’’ຕິ ນິທ຺ທິຏ຺ໂຐຕິ ອຍໍ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕປຈ຺ຈເຍ ນໂຍ.

ເອກວຕ຺ຖຸກາທິຠາວານຸປຄເມນ ອຸປກາຣກາ ຣູປິໂນ ຘມ຺ມາ ອຣູປີນໍ, ອຣູປິໂນ ຘມ຺ມາ ຣູປີນໍ ວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕປຈ຺ຈໂຍ, ໂສ ສຫຊາຕປຸເຣຊາຕປຈ຺ຉາຊາຕວເສນ ຕິວິໂຘ ໂຫຕິ. ວຸຕ຺ຕໍ ເຫຕໍ ‘‘ສຫຊາຕາ ກຸສລາ ຂນ຺ຘາ ຈິຕ຺ຕສມຸຏ຺ຐານານໍ ຣູປານໍ…ເປ… ປຈ຺ຉາຊາຕາ ກຸສລາ ຂນ຺ຘາ ປຸເຣຊາຕສ຺ສ ອິມສ຺ສ ກາຍສ຺ສ ວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕປຈ຺ຈເຍນ ປຈ຺ຈໂຍ’’ຕິອາທິ. ປຸເຣຊາຕໍ ປນ ຉວຕ຺ຖຸວເສເນວ ເວທິຕພ຺ພໍ. ນິທ຺ເທເສ ປນສ຺ສ ‘‘ຣູປິໂນ ຘມ຺ມາ ອຣູປີນໍ…ເປ… ອຣູປິໂນ ຘມ຺ມາ ຣູປີນໍ ຘມ຺ມານໍ ວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕປຈ຺ຈເຍນ ປຈ຺ຈໂຍ’’ຕິ ເອວໍ ສາມຎ຺ຎໂຕ ນິທ຺ທິຏ຺ໂຐ. ຕຕ຺ຖ ຣູປິໂນຕິ ອິທໍ ຉວຕ຺ຖູນໍ ວເສນ ວຸຕ຺ຕໍ, ຣູປາທໂຍ ປນ ອາຣມ຺ມຓຘມ຺ມາ ສມ຺ປໂຍຄາສງ຺ກາຍາຠາເວນ ວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕປຈ຺ຈຍາ ນ ວຸຕ຺ຕາ. ຈກ຺ຂາທີນໍ ຫິ ວຕ຺ຖູນໍ ອພ຺ຠນ຺ຕຣໂຕ ອຣູປຘມ຺ມາ ນິກ຺ຂມນ຺ຕາ ວິຍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ, ຕຕ຺ຖ ສມ຺ປໂຍຄາສງ຺ກາ ໂຫຕິ. ປຎ຺ຫາວາເຣປິ ຫິ ‘‘ວຕ຺ຖຸ ກຸສລານໍ ຂນ຺ຘານໍ…ເປ… ຈກ຺ຂາຍຕນໍ ຈກ຺ຂຸວິຎ຺ຎາຓຘາຕຸຍາ’’ຕິອາທິນາ ຉ ວຕ຺ຖູເນວ ອຸທ຺ຘຏານິ, ອຣູປິໂນ ຘມ຺ມາ ຣູປີນນ຺ຕິ ເອຕ຺ຖາປິ ນິພ຺ພານໍ ອຣູປມ຺ປິ ສມານໍ ຣູປສ຺ສ ວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕປຈ຺ຈໂຍ ນ ໂຫຕິ ສພ຺ພຖາ ສມ຺ປໂຍຄາສງ຺ກາຠາວໂຕ, ‘‘ຈຕູຫິ ສມ຺ປໂຍໂຄ ຈຕູຫິ ວິປ຺ປໂຍໂຄ’’ຕິ (ຘາຕຸ. ໓) ຫິ ວຸຕ຺ຕນ຺ຕິ ອຍໍ ວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕປຈ຺ຈເຍ ນໂຍ.

ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນລກ຺ຂເຓນ ອຕ຺ຖິຠາເວນ ຕາທິສສ຺ເສວ ຘມ຺ມສ຺ສ ອຸປຕ຺ຖມ຺ຠກຏ຺ເຐນ ອຸປກາຣໂກ ຘມ຺ໂມ ອຕ຺ຖິປຈ຺ຈໂຍ, ໂສ ນິທ຺ເທເສ ‘‘ຈຕ຺ຕາໂຣ ຂນ຺ຘາ ອຣູປິໂນ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎໍ…ເປ… ຈຕ຺ຕາໂຣ ມຫາຠູຕາ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎໍ, ໂອກ຺ກນ຺ຕິກ຺ຂເຓ ນາມຣູປໍ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎໍ, ຈິຕ຺ຕເຈຕສິກາ ¶ ຘມ຺ມາ ຈິຕ຺ຕສມຸຏ຺ຐານານໍ ຣູປານໍ, ມຫາຠູຕາ ອຸປາທາຣູປານໍ, ຈກ຺ຂາຍຕນໍ ຈກ຺ຂຸວິຎ຺ຎາຓຘາຕຸຍາ…ເປ… ຣູປາຍຕນໍ ຈກ຺ຂຸວິຎ຺ຎາຓຘາຕຸຍາ ຕໍສມ຺ປຍຸຕ຺ຕການຎ຺ຈ ຘມ຺ມານໍ…ເປ… ຣູປາຍຕນໍ…ເປ… ໂຜຏ຺ຐພ຺ພາຍຕນໍ ມໂນຘາຕຸຍາ…ເປ… ມໂນຘາຕຸຍາ ຈ ມໂນວິຎ຺ຎາຓຘາຕຸຍາ ຈ ຕໍສມ຺ປຍຸຕ຺ຕການຎ຺ຈ ຘມ຺ມານໍ ອຕ຺ຖິປຈ຺ຈເຍນ ປຈ຺ຈໂຍ’’ຕິ ເອວໍ ສຫຊາຕປຸເຣຊາຕວເສນ ຈ ພຫຸຘາ ນິທ຺ທິຏ຺ໂຐ, ປຎ຺ຫາວາເຣ ປນ ‘‘ສຫຊາຕໍ ປຸເຣຊາຕໍ ປຈ຺ຉາຊາຕໍ ອາຫາຣໍ ອິນ຺ທ຺ຣິຍ’’ນ຺ຕິ ອິເມສໍ ປຎ຺ຈນ຺ນມ຺ປິ ວເສນ ອາຄຕຕ຺ຕາ ປຈ຺ຉາຊາຕກພຬີກາຣອາຫາຣຣູປຊີວິຕິນ຺ທ຺ຣິຍານໍ ວເສນາປິ ອຕ຺ຖິປຈ຺ຈໂຍ ຄເຫຕພ຺ໂພວາຕິ ອຍໍ ອຕ຺ຖິປຈ຺ຈເຍ ນໂຍ.

ອຕ຺ຕໂນ ອນນ຺ຕຣໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊມານານໍ ອຣູປຘມ຺ມານໍ ປວຕ຺ຕິໂອກາສທານວເສນ ອຸປກາຣກາ ສມນນ຺ຕຣນິຣຸທ຺ຘາ ¶ ອຣູປຘມ຺ມາ ນຕ຺ຖິປຈ຺ຈໂຍ, ນິທ຺ເທເສ ປນ ‘‘ສມນນ຺ຕຣນິຣຸທ຺ຘາ ຈິຕ຺ຕເຈຕສິກາ ຘມ຺ມາ ປຏຸປ຺ປນ຺ນານໍ ຈິຕ຺ຕເຈຕສິການໍ ຘມ຺ມານໍ ນຕ຺ຖິປຈ຺ຈເຍນ ປຈ຺ຈໂຍ’’ຕິ ເອວໍ ສາມຎ຺ຎໂຕວ ນິທ຺ທິຏ຺ໂຐ. ສພ຺ພຖາ ອນນ຺ຕຣປຈ຺ຈຍສທິສຕາຍ ຕຕ຺ຖ ນິທ຺ທິຏ຺ຐນເຍເນເວຕ຺ຖ ວິເສໂສ ຎາຕພ຺ໂພຕິ ອຍໍ ນຕ຺ຖິປຈ຺ຈເຍ ນໂຍ.

ນຕ຺ຖິປຈ຺ຈຍຘມ຺ມາວ ວິຄຕຠາເວນ ອຸປກາຣກຕ຺ຕາ ວິຄຕປຈ຺ຈໂຍຕິ ສຫ ນິທ຺ເທເສນ ນຕ຺ຖິປຈ຺ຈຍສທິໂສວາຕິ.

ອວິຄຕປຈ຺ຈໂຍປິ ສພ຺ພຖາ ອຕ຺ຖິປຈ຺ຈຍສທິໂສວ, ເທສນາວິລາເສນ, ເວເນຍ຺ຍວເສນ ວາ ອຍໍ ທຸໂກ ວຸຕ຺ໂຕຕິ ອຍໍ ອວິຄຕປຈ຺ຈເຍ ນໂຍ.

ອິເມສຸ ປນ ຈຕຸວີສຕິຍາ ປຈ຺ຈເຍສຸ ຎາຓຈາຣສ຺ສ ວິສທຠາວຕ຺ຖໍ –

ຘມ຺ມໂຕ ກາລໂຕ ເຈວ, ເອກສ຺ສາເນກປຈ຺ຈຍາ;

ອເນເກສຎ຺ຈ ຘມ຺ມານໍ, ເອກປຈ຺ຈຍຠາວໂຕ.

ສຠາຄາ ¶ ວິສຠາຄາ ຈ, ຍຸຄຬາ ຊນກາທິໂຕ;

ສພ຺ພຏ຺ຐານາທິເຠທາ ຈ, ຣູປາຣູປວິກປ຺ປໂຕ;

ຠວໂຕ ສງ຺ຄຫາ ເຎຍ຺ໂຍ, ປກິຓ຺ຓກວິນິຈ຺ຉໂຍ.

ຕຕ຺ຖ ຘມ຺ມໂຕຕິ ອິເມສຸ ຫິ ປຈ຺ຈເຍສຸ ເຫຕຸປຈ຺ຈໂຍ ຕາວ ນາມຣູປຘມ຺ເມສຸ ນາມຘມ຺ເມກເທໂສ, ຕຖາ ສຫຊາຕາຘິປຕິກມ຺ມຌານມຄ຺ຄປຈ຺ຈຍາ, ຕຖາ ອາເສວນວິປາກປຈ຺ຈຍາ, ຈຕຸກ຺ຂນ຺ຘສງ຺ຄຫິຕາປິ ວິປາກຘມ຺ມາ ອນນ຺ຕຣສມນນ຺ຕຣປຈ຺ຉາຊາຕສມ຺ປຍຸຕ຺ຕນຕ຺ຖິວິຄຕປຈ຺ຈຍາ. ນິພ຺ພານສ຺ສ ອສງ຺ຄຫໂຕ ນາເມກເທໂສຕິປິ ວຕ຺ຕຸໍ ວຏ຺ຏຕິ. ປຸເຣຊາຕປຈ຺ຈໂຍ ຣູປຘມ຺ໂມວ, ເສສາ ຍຖາລາຠວເສນ ນາມຣູປຘມ຺ມາ. ຕຕ຺ຖ ຈ ອາຣມ຺ມຓາຘິປຕິອາຣມ຺ມຓູປນິສ຺ສຍປກຕູປນິສ຺ສເຍສຸ ປຎ຺ຎຕ຺ຕິປິ ສງ຺ຄຫິຕາຕິ ອຍໍ ຘມ຺ມໂຕ ວິນິຈ຺ຉໂຍ.

ກາລໂຕ ¶ ປນ ເຫຕຸສຫຊາຕອຎ຺ຎມຎ຺ຎນິສ຺ສຍປຸເຣຊາຕປຈ຺ຉາຊາຕວິປາກອາຫາຣອິນ຺ທ຺ຣິຍຌານມຄ຺ຄສມ຺ປຍຸຕ຺ຕວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕອຕ຺ຖິອວິຄຕປຈ຺ຈຍາ ປນ຺ນຣສ ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນາວ ຫຸຕ຺ວາ ອຕ຺ຕໂນ ຜລສ຺ສ ປຈ຺ຈຍາ ໂຫນ຺ຕິ, ອນນ຺ຕຣສມນນ຺ຕຣອາເສວນນຕ຺ຖິວິຄຕປຈ຺ຈຍາ ປຎ຺ຈ ອຕີຕາ ເອວ ຫຸຕ຺ວາ, ກມ຺ມປຈ຺ຈໂຍ ປເນໂກ ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ໂນປິ ອຕີໂຕປິ ຫຸຕ຺ວາ, ເສສາ ອາຣມ຺ມຓອຘິປຕິອຸປນິສ຺ສຍປຈ຺ຈຍາ ຕໂຍປິ ເຕກາລິກາປິ, ນິພ຺ພານປຎ຺ຎຕ຺ຕິວເສນ ກາລວິມຸຕ຺ຕາປິ ຫຸຕ຺ວາ ອຕ຺ຕໂນ ຜລສ຺ສ ປຈ຺ຈຍາ ໂຫນ຺ຕີຕິ ອຍໍ ກາລໂຕ ວິນິຈ຺ຉໂຍ.

ເອກສ຺ສາເນກປຈ຺ຈຍາຕິ ເອກຘມ຺ມສ຺ສ, ເອກປຈ຺ຈຍສ຺ສ ຈ ອເນກປຈ຺ຈຍຠາວໂຕ. ກຖໍ? ເຫຕຸປຈ຺ຈເຍ ຕາວ ອໂມໂຫ ເອໂກ ຘມ຺ໂມ, ໂສ ປຸເຣຊາຕກມ຺ມອາຫາຣຌານວຊ຺ຊານໍ ວີສຕິຍາ ປຈ຺ຈຍານໍ ວເສນ ອເນກປຈ຺ຈໂຍ ໂຫຕິ, ເຫຕຸປຈ຺ຈຍຕ຺ຕໍ ອວິຊຫນ຺ໂຕວ ອຘິປຕິສຫຊາຕອຎ຺ຎມຎ຺ຎນິສ຺ສຍວິປາກິນ຺ທ຺ຣິຍມຄ຺ຄສມ຺ປຍຸຕ຺ຕວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕອຕ຺ຖິອວິຄຕານໍ ອຎ຺ເຎສໍ ເອກາທສນ຺ນໍ ວເສນ ວາ ອເນກປຈ຺ຈໂຍ ໂຫຕິ ¶ , ຕຖາ ອໂລຠາທໂຍ, ເຕສຸ ປນ ອໂລຠາໂທສາ ອິນ຺ທ຺ຣິຍມຄ຺ຄປຈ຺ຈຍາ ນ ໂຫນ຺ຕິ, ເຕ ຕໂຍ ອວິປາກຠູຕາ ໂລຠໂທສໂມຫາ ວິປາກປຈ຺ຈຍາປິ ນ ໂຫນ຺ຕິ, ເຕ ປນ ອໂມຫວຊ຺ຊິຕາ ປຎ຺ຈ ອຘິປຕິປຈ຺ຈຍາ ນ ໂຫນ຺ຕິ, ຕຖາ ເສສາປິ ອວິປາກຠູຕາ.

ອາຣມ຺ມຓປຈ຺ຈເຍ ຣູປາຍຕນໍ ຈກ຺ຂຸວິຎ຺ຎາຓຘາຕຸຍາ ອາຣມ຺ມຓປຸເຣຊາຕອຕ຺ຖິອວິຄຕານໍ ຈຕຸນ຺ນໍ ວເສນ ອເນກປຈ຺ຈໂຍ ໂຫຕິ, ຕຖາ ມໂນຘາຕຸຍາ, ອເຫຕຸກມໂນວິຎ຺ຎາຓຘາຕຸຍາ ຈ. ສເຫຕຸກາຍ ປນ ອາຣມ຺ມຓາຘິປຕິອາຣມ຺ມຓູປນິສ຺ສຍານມ຺ປິ ວເສນ, ສທ຺ທາທີສຸປິ ເອເສວ ນໂຍ. ຘມ຺ມາຍຕນໍ ປນ ນິສ຺ສຍວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕານໍ ວເສນາປິ ອເນກປຈ຺ຈໂຍ ໂຫຕິ, ຕຖາ ອາຣມ຺ມຓປຈ຺ຈຍຕ຺ຕໍ ອວິຊຫນ຺ໂຕວ ອາຣມ຺ມຓາຘິປຕິນິສ຺ສຍອຸປນິສ຺ສຍປຸເຣຊາຕວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕອຕ຺ຖິອວິຄຕານໍ ວເສນ ອປເຣສມ຺ປິ ສຕ຺ຕນ຺ນໍ ວເສນ ອເນກປຈ຺ຈໂຍ ໂຫຕີຕິ ອຍເມຕ຺ຖ ອຸກ຺ກຏ຺ຐປຣິຈ຺ເຉໂທ. ຕຕ຺ຖ ອຣູປານໍ ປນ ຣູປານໍ ວາ ອຕີຕານາຄຕານໍ ອາຣມ຺ມຓປຈ຺ຈຍຠາເວ ສຕິ ອາຣມ຺ມຓາຘິປຕິອຸປນິສ຺ສຍມຕ຺ຕເມວ ອຸຕ຺ຕຣິ ລພ຺ຠຕິ.

ອຘິປຕິປຈ຺ຈເຍ ອາຣມ຺ມຓາຘິປຕິ ວຸຕ຺ຕນໂຍວ. ສຫຊາຕາຘິປຕີສຸ ຈິຕ຺ຕໍ ເຫຕຸປຸເຣຊາຕກມ຺ມຌານມຄ຺ຄວຊ຺ຊານໍ ເອກູນວີສຕິຍາ ປຈ຺ຈຍານໍ ວເສນ ອເນກປຈ຺ຈໂຍ ໂຫຕິ, ອຘິປຕິປຈ຺ຈຍຕ຺ຕໍ ອວິຊຫນ຺ໂຕ ອປເຣສໍ ສຫຊາຕອຎ຺ຎມຎ຺ຎນິສ຺ສຍວິປາກາຫາຣິນ຺ທ຺ຣິຍສມ຺ປຍຸຕ຺ຕວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕອຕ຺ຖິອວິຄຕານໍ ທສນ຺ນໍ ວເສເນວ, ຕຖາ ວີຣິຍໍ ອາຫາຣປຈ຺ຈຍວຊ຺ຊານໍ ມຄ຺ຄປຈ຺ຈຍສຫິຕານໍ ¶ ວເສນ, ຉນ຺ໂທ ອາຫາຣິນ຺ທ຺ຣິຍວຊ຺ຊານໍ ວເສນ ອເນກປຈ຺ຈໂຍ ໂຫຕິ, ວີມໍສາ ເຫຕຸປຈ຺ຈເຍ ວຸຕ຺ຕນຍາວ.

ອນນ຺ຕຣປຈ຺ຈເຍ ຈຕູສຸ ຂນ຺ເຘສຸ ເວທນາກ຺ຂນ຺ໂຘ ຕາວ ເຫຕຸປຸເຣຊາຕກມ຺ມາຫາຣມຄ຺ຄປຈ຺ຈຍວຊ຺ຊານໍ ເອກູນວີສຕິຍາ ວເສນ ¶ , ສຎ຺ຎາກ຺ຂນ຺ໂຘ ເຕສຸ ອິນ຺ທ຺ຣິຍຌານວຊ຺ຊານໍ ສຕ຺ຕຣສນ຺ນໍ ວເສນ, ສງ຺ຂາຣກ຺ຂນ຺ໂຘ ເຫຕຸປຸເຣຊາຕກມ຺ມິນ຺ທ຺ຣິຍຌານມຄ຺ຄວຊ຺ຊານໍ ອຏ຺ຐາຣສນ຺ນໍ ວເສນ, ຕຖາ ເຈຕນາ ກມ຺ມສຫິຕານໍ, ວິຕກ຺ໂກ ເຫຕຸປຸເຣຊາຕກມ຺ມອາຫາຣິນ຺ທ຺ຣິຍວຊ຺ຊານໍ ຌານມຄ຺ຄສຫິຕານໍ, ວິຈາໂຣ, ປີຕິ ຈ ອານນ຺ຕຣິຍານໍ ມຄ຺ຄວຊ຺ຊານໍ, ເອກຄ຺ຄຕາ ເຫຕຸປຸເຣຊາຕກມ຺ມາຫາຣວຊ຺ຊານໍ ວີສຕິຍາ ປຈ຺ຈຍານໍ ວເສນ, ສທ຺ຘາ, ຊີວິຕິນ຺ທ຺ຣິຍຎ຺ຈ ອນນ຺ຕຣານໍ ເຫຕຸປຸເຣຊາຕກມ຺ມາຫາຣຌານມຄ຺ຄວຊ຺ຊານໍ ອຏ຺ຐາຣສນ຺ນໍ, ສຕິ ມຄ຺ຄສຫິຕານໍ ເອກູນວີສຕິຍາ, ຫິຣິໂອຕ຺ຕປ຺ປກາຍປສ຺ສທ຺ຘາທິຉຍຸຄາ, ເຍວາປນເກສຸ ອຘິໂມກ຺ຂມນສິກາຣຕຕ຺ຣມຊ຺ຌຕ຺ຕຕາ, ກຣຸຓາມຸທິຕາ ຈ ເຫຕຸປຸເຣຊາຕກມ຺ມາຫາຣຌານມຄ຺ຄິນ຺ທ຺ຣິຍວຊ຺ຊານໍ ສຕ຺ຕຣສນ຺ນໍ, ວິຣຕິໂຍ ປນ ມຄ຺ຄສຫິຕານໍ ອຏ຺ຐາຣສນ຺ນໍ, ມິຈ຺ຉາທິຏ຺ຐິ ຕໂຕ ວິປາກວຊ຺ຊານໍ ສຕ຺ຕຣສນ຺ນໍ ວເສນ, ມິຈ຺ຉາວາຈາກມ຺ມນ຺ຕາຊີວາ ເຕຫິ ເຈວ ກມ຺ມາຫາຣປຈ຺ຈເຍຫິ ຈາຕິ ເອກູນວີສຕິຍາ ປຈ຺ຈຍານໍ ວເສນ, ອຫິຣິກໍ ອໂນຕ຺ຕປ຺ປໍ ມາໂນ ຖິນໍ ມິທ຺ຘໍ ອຸທ຺ຘຈ຺ຈນ຺ຕິ ອິເມ ເຫຕຸປຸເຣຊາຕກມ຺ມວິປາກາຫາຣິນ຺ທ຺ຣິຍຌານມຄ຺ຄວຊ຺ຊານໍ ໂສຬສນ຺ນໍ, ວິຈິກິຈ຺ຉາ ອິສ຺ສາມຈ຺ຉຣິຍກຸກ຺ກຸຈ຺ຈານິ ຕໂຕ ອຘິປຕິວຊ຺ຊານໍ ປນ຺ນຣສນ຺ນໍ ວເສນ ອເນກປຈ຺ຈຍາ ໂຫນ຺ຕິ. ອນນ຺ຕຣປຈ຺ຈຍຕ຺ຕໍ ອວິຊຫນ຺ຕານໍ ປເນເຕສໍ ສມນນ຺ຕຣອຸປນິສ຺ສຍກມ຺ມນຕ຺ຖິວິຄຕານໍ ອປເຣສໍ ຉນ຺ນໍ ວເສນ ຈ. ວິຎ຺ຎາຓກ຺ຂນ຺ຘສ຺ສ ອຘິປຕິປຈ຺ຈເຍເນວ ອເນກປຈ຺ຈຍຠາໂວ ເວທິຕພ຺ໂພ.

ສຫຊາຕປຈ຺ຈເຍ ມຫາຠູຕານິ ອາຣມ຺ມຓອາຣມ຺ມຓາຘິປຕິສຫຊາຕອຎ຺ຎມຎ຺ຎນິສ຺ສຍອຸປນິສ຺ສຍປຸເຣຊາຕອຕ຺ຖິອວິຄຕານໍ ນວນ຺ນໍ, ຫທຍວຕ຺ຖຸ ເຕສຎ຺ເຎວ ວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕສຫິຕານໍ ວເສນ. ນິສ຺ສຍປຈ຺ຈເຍ ຈກ຺ຂາຍຕນາທີນິ ອາຣມ຺ມຓອາຣມ຺ມຓາຘິປຕິນິສ຺ສຍອຸປນິສ຺ສຍປຸເຣຊາຕອິນ຺ທ຺ຣິຍວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕອຕ຺ຖິອວິຄຕານໍ ນວນ຺ນໍ ວເສນ. ປຸເຣຊາຕປຈ຺ຈເຍ ຣູປສທ຺ທຄນ຺ຘຣສາຍຕນາທີນິ ອາຣມ຺ມຓອາຣມ຺ມຓາຘິປຕິອຸປນິສ຺ສຍປຸເຣຊາຕອຕ຺ຖິອວິຄຕານໍ ຉນ຺ນໍ ວເສນ. ອາຫາຣປຈ຺ຈເຍ ໂອຊາ ¶ ອາຣມ຺ມຓອາຣມ຺ມຓາຘິປຕິອຸປນິສ຺ສຍາຫາຣອຕ຺ຖິອວິຄຕານໍ ຉນ຺ນໍ ປຈ຺ຈຍານໍ ວເສນ ອເນກຘາ ປຈ຺ຈໂຍ ໂຫຕິ. ຕໍຕໍປຈ຺ຈຍຕ຺ຕໍ ອວິຊຫນ຺ຕານໍ ເຕສໍ ເຕສໍ ສພ຺ພຕ຺ຖ ອາຣມ຺ມຓາຘິປຕິອນນ຺ຕຣສມນນ຺ຕຣູປນິສ຺ສຍາທິປຈ຺ຈຍຕາ ວຸຕ຺ຕນເຍນ ເວທິຕພ຺ພາ. ເສສໍ ສຸວິຎ຺ເຎຍ຺ຍເມວາຕິ ອຍໍ ເອກສ຺ສາເນກປຈ຺ຈຍໂຕ ວິນິຈ຺ຉໂຍ.

ອເນເກສຎ຺ຈ ¶ ຘມ຺ມານໍ, ເອກປຈ຺ຈຍຠາວໂຕຕິ ເອເຕສຸ ຫິ ຐເປຕ຺ວາ ກມ຺ມປຈ຺ຈຍໍ ເສເສສຸ ເຕວີສຕິຍາ ປຈ຺ຈເຍສຸ ອເນເກ ອເນເກສໍ ຘມ຺ມານໍ ເອກໂຕ ເອເກກໍ ປຈ຺ຈຍາ ໂຫນ຺ຕິ. ກມ຺ມປຈ຺ຈໂຍ ປນ ເຈຕນາ ເອກຘມ຺ໂມວາຕິ ອຍໍ ອເນກຘມ຺ມານໍ ເອກປຈ຺ຈຍຠາວໂຕ ວິນິຈ຺ຉໂຍ.

ສຠາຄາ ວິສຠາຄາ ຈາຕິ ເອເຕສຸ ຫິ ອນນ຺ຕຣສມນນ຺ຕຣອນນ຺ຕຣູປນິສ຺ສຍາເສວນນຕ຺ຖິວິຄຕປຈ຺ຈຍາ ສຠາຄາ, ຕຖາ ອາຣມ຺ມຓອາຣມ຺ມຓາຘິປຕິອາຣມ຺ມຓູປນິສ຺ສຍາ. ປຸເຣຊາຕປຈ຺ຈໂຍ ປເນຕ຺ຖ ປຈ຺ຉາຊາເຕນ ວິສຠາໂຄ, ຕຖາ ສມ຺ປຍຸຕ຺ໂຕ ວິປ຺ປຍຸຕ຺ເຕນ, ອຕ຺ຖິ ນຕ຺ຖິນາ, ວິຄໂຕ ອວິຄເຕນາຕິ ອຍໍ ສຠາຄວິສຠາຄໂຕ ວິນິຈ຺ຉໂຍ.

ຍຸຄຬາຕິ ເອຕ຺ຖ ອຕ຺ຖສຣິກ຺ຂຕາຍ ສທ຺ທສຣິກ຺ຂຕາຍ ກາລປຏິປກ຺ຂຕາຍ ເຫຕຸຜລຕາຍ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎປຏິປກ຺ຂຕາຍາຕິ ອິເມຫິ ກາຣເຓຫິ ຍຸຄຬໍ ເວທິຕພ຺ພໍ. ອນນ຺ຕຣສມນນ຺ຕຣາ ຫິ ອຕ຺ຖສຣິກ຺ຂຕາຍ ເອກໍ ຍຸຄຬໍ ນາມ. ນິສ຺ສຍູປນິສ຺ສຍາ ສທ຺ທສຣິກ຺ຂຕາຍ, ປຸເຣຊາຕປຈ຺ຉາຊາຕາ ກາລປຏິປກ຺ຂຕາຍ, ກມ຺ມວິປາກາ ເຫຕຸຜລຕາຍ, ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎປຏິປກ຺ຂຕາຍ ເອກໍ ຍຸຄຬໍ, ຕຖາ ອຕ຺ຖິນຕ຺ຖິປຈ຺ຈຍາ, ວິຄຕອວິຄຕປຈ຺ຈຍາຕິ ອຍໍ ຍຸຄຬໂຕ ວິນິຈ຺ຉໂຍ.

ຊນກາທິໂຕຕິ ຊນໂກປຕ຺ຖມ຺ຠກໂຕ. ເອເຕສຸ ຫິ ອນນ຺ຕຣສມນນ຺ຕຣູປນິສ຺ສຍປກຕູປນິສ຺ສຍາເສວນປຈ຺ຈຍາ, ນານກ຺ຂຓິໂກ ¶ ກມ຺ມປຈ຺ຈໂຍ, ນຕ຺ຖິວິຄຕປຈ຺ຈຍາ ຈາຕິ ອິເມ ຊນກາ ເອວ, ນ ອຸປຕ຺ຖມ຺ຠກາ. ປຈ຺ຉາຊາຕປຈ຺ຈໂຍ ອຸປຕ຺ຖມ຺ຠໂກ ເອວ, ນ ຊນໂກ. ເສສາ ຊນກາ ເຈວ ອຸປຕ຺ຖມ຺ຠກາ ຈາຕິ ອຍໍ ຊນກາທິໂຕ ວິນິຈ຺ຉໂຍ.

ສພ຺ພຏ຺ຐານາທິເຠທາຕິ ສພ຺ພຏ຺ຐານິກອສພ຺ພຏ຺ຐານິກເຠທໂຕ. ເອເຕສຸ ຫິ ສຫຊາຕນິສ຺ສຍອຕ຺ຖິອວິຄຕປຈ຺ຈຍາ ສພ຺ພຏ຺ຐານິກາ. ສພ຺ເພສຸ ປຈ຺ຈຍຸປ຺ປນ຺ເນສຸ ອິຈ຺ຉິຕພ຺ພາ. ເອເຕຫິ ວິນາ ອຸປ຺ປຊ຺ຊມາໂນ ເອກຘມ຺ໂມປິ ນຕ຺ຖິ. ເສສາ ອສພ຺ພຏ຺ຐານິກາ. ຕຕ຺ຖ ຈ ອາຣມ຺ມຓອາຣມ຺ມຓາຘິປຕິອນນ຺ຕຣສມນນ຺ຕຣານນ຺ຕຣູປນິສ຺ສຍປກຕູປນິສ຺ສຍປຸເຣຊາຕາເສວນສມ຺ປຍຸຕ຺ຕ ອຕ຺ຖິນຕ຺ຖິວິຄຕປຈ຺ຈຍາ ອຣູປຘມ຺ມານຎ຺ເຎວ ກາຣຓໂຕ ອສພ຺ພຏ຺ຐານິກາ. ຕຖາ ປຈ຺ຉາຊາຕປຈ຺ຈໂຍ ຣູປານຎ຺ເຎວ ກາຣຓໂຕ, ເສສາ ເອກຈ຺ຈານໍ ຣູປາຣູປຘມ຺ມານໍ ກາຣຓໂຕ ອສພ຺ພຏ຺ຐານິກາ. ອຍໍ ສພ຺ພຏ຺ຐານາທິເຠທໂຕ ວິນິຈ຺ຉໂຍ.

ຣູປາຣູປວິກປ຺ປໂຕຕິ ¶ ຣູປໍ ຣູປສ຺ສ, ຣູປໍ ອຣູປສ຺ສາຕິອາທິ ວິກປ຺ປໂຕ. ເອເຕສຸ ຫິ ເອໂກປິ ປຈ຺ຈໂຍ ຣູປເມວ ຫຸຕ຺ວາ ຣູປສ຺ເສວ ປຈ຺ຈໂຍ ຠວນ຺ໂຕ ນາມ ນຕ຺ຖິ, ຣູປເມວ ປນ ອຣູປສ຺ເສວ ອຕ຺ຖິ, ໂສ ປຸເຣຊາຕປຈ຺ຈໂຍ ເອໂກ ເອວ. ຣູປເມວ ຫຸຕ຺ວາ ຣູປາຣູປສ຺ເສວ ປຈ຺ຈໂຍ ນາມາຕິປິ ນຕ຺ຖິ, ອຣູປເມວ ຫຸຕ຺ວາ ອຣູປສ຺ເສວ ປຈ຺ຈໂຍປິ ອຕ຺ຖິ, ໂສ ອນນ຺ຕຣສມນນ຺ຕຣອາເສວນສມ຺ປຍຸຕ຺ຕນຕ຺ຖິວິຄຕວເສນ ຉພ຺ພິໂຘ. ອຣູປເມວ ປນ ຣູປສ຺ເສວ ປຈ຺ຈໂຍປິ ອຕ຺ຖິ, ໂສ ປຈ຺ຉາຊາຕປຈ຺ຈໂຍ ເອໂກ ເອວ. ອຣູປເມວ ຫຸຕ຺ວາ ຣູປາຣູປານມ຺ປິ ອຕ຺ຖິ, ໂສ ເຫຕຸກມ຺ມວິປາກຌານມຄ຺ຄວເສນ ປຎ຺ຈວິໂຘ. ຣູປາຣູປປຎ຺ຎຕ຺ຕິ ຫຸຕ຺ວາ ອຣູປສ຺ເສວ ປຈ຺ຈໂຍປິ ອຕ຺ຖິ, ໂສ ອາຣມ຺ມຓອຸປນິສ຺ສຍວເສນ ທຸວິໂຘ. ຣູປາຣູປໍ ປນ ຣູປາຣູປສ຺ສາປິ ອຕ຺ຖິ, ໂສ ອຘິປຕິສຫຊາຕອຎ຺ຎມຎ຺ຎນິສ຺ສຍາຫາຣິນ຺ທ຺ຣິຍວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕອຕ຺ຖິອວິຄຕວເສນ ນວວິໂຘຕິ ອຍໍ ຣູປາຣູປວິກປ຺ປໂຕ ວິນິຈ຺ຉໂຍ.

ຠວໂຕຕິ ¶ ອິເມສຸ ຫິ ປຈ຺ຈເຍສຸ ປຎ຺ຈໂວກາຣຠເວ ຕາວ ນ ໂກຈິ ປຈ຺ຈໂຍ ນ ລພ຺ຠຕິ ນາມ, ສພ຺ເພປິ ລພ຺ຠນ຺ຕິ. ຈຕຸໂວກາຣຠເວ ປນ ປຸເຣຊາຕປຈ຺ຉາຊາຕວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕປຈ຺ຈເຍ ອປເນຕ຺ວາ ເສສາ ເອກວີສຕິເມວ. ເອກໂວກາຣຠເວ ສຫຊາຕອຎ຺ຎມຎ຺ຎນິສ຺ສຍກມ຺ມິນ຺ທ຺ຣິຍອຕ຺ຖິອວິຄຕວເສນ ສຕ຺ເຕວ. ພາຫິເຣ ປນ ອນິນ຺ທ຺ຣິຍພທ຺ຘຣູເປ ເຕສຸ ກມ຺ມິນ຺ທ຺ຣິຍວຊ຺ຊາ ປຎ຺ເຈວ ລພ຺ຠນ຺ຕີຕິ ອຍໍ ຠວໂຕ ວິນິຈ຺ຉໂຍ.

ສງ຺ຄຫາຕິ ສພ຺ເພປິ ຫິ ອິເມ ຈຕຸວີສຕິ ປຈ຺ຈຍາ ອາຣມ຺ມຓສຫຊາຕອຸປນິສ຺ສຍປຸເຣຊາຕປຈ຺ຉາຊາຕກມ຺ມາຫາຣິນ຺ທ຺ຣິເຍສຸ ອຏ຺ຐສຸ ຈ ປຈ຺ຈເຍສຸ ສງ຺ຄຫໍ ຄຈ຺ຉນ຺ຕິ. ກຖໍ? ເຕສຸ ຫິ ເຫຕຸອຎ຺ຎມຎ຺ຎວິປາກຌານມຄ຺ຄສມ຺ປຍຸຕ຺ຕປຈ຺ຈຍາ ຉ ສຫຊາຕປຈ຺ຈເຍ ສງ຺ຄຫໍ ຄຈ຺ຉນ຺ຕິ. ອນນ຺ຕຣສມນນ຺ຕຣາເສວນນຕ຺ຖິວິຄຕປຈ຺ຈຍາ ປຎ຺ຈ ອນນ຺ຕຣູປນິສ຺ສເຍ ອຸປນິສ຺ສຍປຈ຺ຈເຍ. ນິສ຺ສຍປຈ຺ຈໂຍ ສຫຊາຕປຸເຣຊາຕເຠທໂຕ ທຸວິໂຘ. ຕຕ຺ຖ ສຫຊາໂຕ ສຫຊາຕປຈ຺ຈເຍ, ປຸເຣຊາໂຕ ປຸເຣຊາຕປຈ຺ຈເຍ. ອຘິປຕິປຈ຺ຈໂຍປິ ອາຣມ຺ມຓຠູໂຕ ອາຣມ຺ມຓູປນິສ຺ສເຍ, ສຫຊາຕຠູໂຕ ສຫຊາຕປຈ຺ຈເຍ. ວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕປຈ຺ຈໂຍປິ ສຫຊາຕປຸເຣຊາຕປຈ຺ຉາຊາຕຠູຕຕາຍ ຕຕ຺ຖ ຕຕ຺ຖ ສງ຺ຄຫໍ ຄຈ຺ຉຕິ. ອຕ຺ຖິອວິຄຕປຈ຺ຈຍາປິ ສຫຊາຕປຸເຣຊາຕປຈ຺ຉາຊາຕາຫາຣິນ຺ທ຺ຣິຍຠູຕຕາຍ ຕຕ຺ຖ ຕຕ຺ຖ ປຈ຺ຈເຍສຸ ສງ຺ຄຫໍ ຄຈ຺ຉນ຺ຕິ. ເອວໍ ອິເມສຸ ປຈ຺ຈເຍສຸ ສພ຺ພປຈ຺ຈຍານໍ ສງ຺ຄໂຫ ເວທິຕພ຺ໂພ. ເຕເນວ ຕິກປຏ຺ຐານປາຬິຍໍ ປຈ຺ຈນີຍນເຍ ອິເມສໍ ອຏ຺ຐນ຺ນໍ ປຈ຺ຈຍານໍ ວເສເນວ ກຕິປຍປຎ຺ຫາ ວິສ຺ສຊ຺ຊິຕາ. ອິເມສໍ ປນ ອຏ຺ຐນ຺ນມ຺ປິ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎສງ຺ຄໂຫປິ ອຕ຺ຖິເຍວ. ເຕສຸ ຫິ ອາຣມ຺ມຓປຈ຺ຈໂຍ ອຘິປຕິຠູໂຕ ອຸປນິສ຺ສເຍ ¶ , ອນຘິປຕິຠູໂຕ ນ ກຕ຺ຖຈີຕິ ອາຣມ຺ມຓປຈ຺ຈໂຍ ຫຸຕ຺ວາ ວິສຸຎ຺ເຎວ ຕິຏ຺ຐຕິ. ກມ຺ມປຈ຺ຈໂຍປິ ສຫຊາໂຕ ສຫຊາເຕ. ນານກ຺ຂຓິໂກ ປນ ¶ ພລວາ ວິປາກຘມ຺ມານໍ ອຸປນິສ຺ສໂຍ ໂຫຕີຕິ ອຸປນິສ຺ສຍປຈ຺ຈເຍ ສງ຺ຄຫໍ ຄຈ຺ຉຕິ. ພລວາປິ ປນ ກມ຺ມຊຣູປານໍ, ທຸພ຺ພໂລ ອຣູປານໍ ນານກ຺ຂຓິກກມ຺ມປຈ຺ຈໂຍ ຫຸຕ຺ວາ ວິສຸຎ຺ເຎວ ຕິຏ຺ຐຕິ. ອາຫາຣປຈ຺ຈໂຍປິ ອຣູປຠູໂຕ ສຫຊາເຕ, ຣູປຠູໂຕ ນ ກຕ຺ຖຈີຕິ ວິສຸຎ຺ເຎວ ຕິຏ຺ຐຕິ, ອິນ຺ທ຺ຣິຍປຈ຺ຈໂຍປິ ອຣູປຠູໂຕ ສຫຊາເຕ, ປສາທິນ຺ທ຺ຣິຍາ ປຸເຣຊາເຕ, ຣູປຊີວິຕິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ນ ກຕ຺ຖຈິ ສງ຺ຄຫໍ ຄຈ຺ຉຕີຕິ ອິນ຺ທ຺ຣິຍປຈ຺ຈໂຍ ຫຸຕ຺ວາ ວິສຸຎ຺ເຎວ ຕິຏ຺ຐຕີຕິ ເອວເມວໍ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎສງ຺ຄໂຫປິ ອຕ຺ເຖວ. ສພ຺ເພປິ ປເນເຕ ຈຕຸວີສຕິ ປຈ຺ຈຍາ ອາຣມ຺ມຓອຸປນິສ຺ສຍກມ຺ມອຕ຺ຖິປຈ຺ຈເຍສຸ ຈຕູສຸປິ ສງ຺ຄຫໍ ຄຈ຺ຉນ຺ຕີຕິ ອຍໍ ສງ຺ຄຫໂຕ ວິນິຈ຺ຉໂຍ. ອຍໍ ອນຸຕ຺ຕານປທຕ຺ຖສຫິໂຕ ສງ຺ເຂປຕ຺ຖວິນິຈ຺ຉໂຍ.

ວິຠງ຺ຄນເຍ ປເນຕ຺ຖ ປາຬິວວຕ຺ຖານໍ ຕາວ ສງ຺ເຂປໂຕ ເອວໍ ເວທິຕພ຺ພໍ. ປຏ຺ຐານປາຬິຍໍ ຫິ ‘‘ເຫຕຸປຈ຺ຈໂຍ…ເປ… ອວິຄຕປຈ຺ຈໂຍ’’ຕິ ປຈ຺ຈຍປທານິ ມາຕິກາວເສນ ນິກ຺ຂິປິຕ຺ວາ ເຕສໍ ປຈ຺ຈຍານໍ – ‘‘ເຫຕູ ເຫຕຸສມ຺ປຍຸຕ຺ຕການໍ ຘມ຺ມານໍ ຕໍສມຸຏ຺ຐານານຎ຺ຈ ຣູປານໍ ເຫຕຸປຈ຺ຈເຍນ ປຈ຺ຈໂຍ’’ຕິອາທິນາ ນເຍນ ປຈ຺ຈຍຠາຊນີຍສງ຺ຂາໂຕ ນິທ຺ເທສວາໂຣ ປຐມໍ ວຸຕ຺ໂຕ. ໂສປິ ຈ ອນນ຺ຕຣສງ຺ເຂປຕ຺ຖວິນິຈ຺ຉໂຍ ຕຕ຺ຖ ຕຕ຺ຖ ທສ຺ສິໂຕ ເອວ. ຕທນນ຺ຕຣໍ ເຕສໍ ຈຕຸວີສຕິຍາ ປຈ຺ຈຍານໍ ກຸສລຕ຺ຕິກາທໂຍ ທ຺ວາວີສຕິຕິເກ, ເຫຕຸທຸກາທໂຍ ສຕໍ ທຸເກ ຈ ນິສ຺ສາຍ ນານານຍໂຕ ວິຠຊນວເສນ ຈຕຸວີສຕິສມນ຺ຕປຏ຺ຐານສໂມຘານໍ ອນນ຺ຕນຍສມນ຺ຕປຏ຺ຐານໍ ວິຠຕ຺ຕໍ. ກຖໍ? ຈຕຸພ຺ພິຘໍ ຫິ ປຏ຺ຐານໍ – ອນຸໂລມປຏ຺ຐານໍ, ປຈ຺ຈນີກປຏ຺ຐານໍ, ອນຸໂລມປຈ຺ຈນີກປຏ຺ຐານໍ, ປຈ຺ຈນີການຸໂລມປຏ຺ຐານນ຺ຕິ. ຕຕ຺ຖ ‘‘ກຸສລໍ ຘມ຺ມໍ ປຏິຈ຺ຈ ກຸສໂລ ຘມ຺ໂມ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ເຫຕຸປຈ຺ຈຍາ’’ຕິອາທິນາ, ‘‘ເຫຕຸໍ ຘມ຺ມໍ ປຏິຈ຺ຈ ເຫຕຸຘມ຺ໂມ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ເຫຕຸປຈ຺ຈຍາ’’ຕິອາທິນາ ກຸສລາທີນໍ, ເຫຕຸອາທີນຎ຺ຈ ຘມ຺ມານໍ ອນຸໂລມວເສນ ປວຕ຺ຕໍ ອນຸໂລມປຏ຺ຐານໍ ນາມ. ‘‘ນກຸສລໍ ຘມ຺ມໍ ປຏິຈ຺ຈ ນກຸສໂລ ຘມ຺ໂມ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ເຫຕຸປຈ຺ຈຍາ…ເປ… ນເຫຕຸໍ ຘມ຺ມໍ ປຏິຈ຺ຈ ນເຫຕຸຘມ຺ໂມ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ເຫຕຸປຈ຺ຈຍາ’’ຕິອາທິນາ ກຸສລາທີນໍ, ເຫຕຸອາທີນຎ຺ຈ ¶ ຘມ຺ມານໍ ປຈ຺ຈນີກວເສນ ປວຕ຺ຕໍ ປຈ຺ຈນີກປຏ຺ຐານໍ ນາມ. ‘‘ກຸສລໍ ຘມ຺ມໍ ປຏິຈ຺ຈ ນກຸສໂລ ຘມ຺ໂມ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ເຫຕຸປຈ຺ຈຍາ…ເປ… ເຫຕຸໍ ຘມ຺ມໍ ປຏິຈ຺ຈ ນເຫຕຸຘມ຺ໂມ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ເຫຕຸປຈ຺ຈຍາ’’ຕິອາທິນາ ປວຕ຺ຕໍ ອນຸໂລມປຈ຺ຈນີກປຏ຺ຐານໍ ນາມ ¶ . ‘‘ນກຸສລໍ ຘມ຺ມໍ ປຏິຈ຺ຈ ກຸສໂລ ຘມ຺ໂມ…ເປ… ນເຫຕຸໍ ຘມ຺ມໍ ປຏິຈ຺ຈ ເຫຕຸຘມ຺ໂມ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ເຫຕຸປຈ຺ຈຍາ’’ຕິອາທິນາ ປວຕ຺ຕໍ ປຈ຺ຈນີການຸໂລມປຏ຺ຐານໍ ນາມ.

ເອວເມເຕສຸ ຈຕູສຸ ປຏ຺ຐາເນສຸ ຍໍ ຘມ຺ມໍ ອນຸໂລມປຏ຺ຐານໍ ນາມ, ຕໍ ຕາວ ຉພ຺ພິຘໍ ໂຫຕິ – ຕິກປຏ຺ຐານໍ ທຸກປຏ຺ຐານໍ ທຸກຕິກປຏ຺ຐານໍ ຕິກທຸກປຏ຺ຐານໍ ຕິກຕິກປຏ຺ຐານໍ ທຸກທຸກປຏ຺ຐານນ຺ຕິ. ຍຖາ ເຈຕໍ, ເອວໍ ປຈ຺ຈນີກປຏ຺ຐານາທີນິປິ ຕີຓິ ຕີຓິ ປຈ຺ເຈກນ຺ຕິ ຈຕຸວີສຕິສມນ຺ຕປຏ຺ຐານສໂມຘານໍ ປຏ຺ຐານປ຺ປກຣຓໍ ເວທິຕພ຺ພໍ. ສມ຺ມາສມ຺ພຸທ຺ເຘນ ຫິ ອນຸໂລມປຏ຺ຐາເນ ທ຺ວາວີສຕິຕິເກ ນິສ຺ສາຍ ຕິກປຏ຺ຐານໍ ນາມ ນິທ຺ທິຏ຺ຐໍ. ສຕໍ ທຸເກ ນິສ຺ສາຍ ທຸກປຏ຺ຐານໍ ນາມ. ຕໂຕ ຕິເກ ທຸເກສຸ ປກ຺ຂິປິຕ຺ວາ ທຸກຕິກປຏ຺ຐານໍ ນາມ. ຕໂຕ ທຸເກ ຕິເກສຸ ປກ຺ຂິປິຕ຺ວາ ຕິກທຸກປຏ຺ຐານໍ ນາມ. ຕິເກ ປນ ຕິເກສຸເຍວ ປກ຺ຂິປິຕ຺ວາ ຕິກຕິກປຏ຺ຐານໍ ນາມ. ທຸເກ ຈ ທຸເກສຸ ເອວ ປກ຺ຂິປິຕ຺ວາ ທຸກທຸກປຏ຺ຐານໍ ນາມ ນິທ຺ທິຏ຺ຐໍ. ປຐມໍ ຕາເວຕ຺ຖ ອນຸໂລມປຏ຺ຐາເນ ຕິກປຏ຺ຐານນໂຍ ນິທ຺ທິຏ຺ໂຐ. ເອວໍ ປຈ຺ຈນີກປຏ຺ຐາເນ, ອນຸໂລມປຈ຺ຈນີກປຏ຺ຐາເນ, ປຈ຺ຈນີການຸໂລມປຏ຺ຐາເນຕິ ຈຕຸວີສຕິສມນ຺ຕປຏ຺ຐານໍ ເທສິຕໍ.

ເອຕ຺ຖ ຈ ທຸວິຘໍ ອນຸໂລມໍ, ປຈ຺ຈນີກຎ຺ຈ ຘມ຺ມານຸໂລມໍ ຘມ຺ມປຈ຺ຈນີກໍ, ປຈ຺ຈຍານຸໂລມໍ ປຈ຺ຈຍປຈ຺ຈນີກນ຺ຕິ. ຕຕ຺ຖ ‘‘ກຸສລໍ ຘມ຺ມໍ ¶ ປຏິຈ຺ຈ ກຸສໂລ ຘມ຺ໂມ’’ຕິອາທິນາ ກຸສລາທີນໍ ຕິກຘມ຺ມານໍ, ເຫຕຸອາທີນໍ ທຸກຘມ຺ມານຎ຺ຈ ອນຸໂລມເທສນາວເສນ ຘມ຺ມານຸໂລມໍ ເວທິຕພ຺ພໍ. ‘‘ນກຸສລໍ ຘມ຺ມໍ ປຏິຈ຺ຈ ນກຸສໂລ ຘມ຺ໂມ’’ຕິອາທິນາ ຕິກທຸກຘມ຺ມານໍ ປຈ຺ຈນີກວເສນ ຘມ຺ມປຈ຺ຈນີກໍ ເວທິຕພ຺ພໍ. ‘‘ເຫຕຸປຈ຺ຈຍາ ອາຣມ຺ມຓປຈ຺ຈຍາ’’ຕິ ເອວໍ ຈຕຸວີສຕິຍາ ປຈ຺ຈຍານໍ ອນຸໂລມເທສນາວເສນ ປຈ຺ຈຍານຸໂລມໍ ເວທິຕພ຺ພໍ. ‘‘ນເຫຕຸປຈ຺ຈຍາ ນາຣມ຺ມຓປຈ຺ຈຍາ’’ຕິ ເອວໍ ປຈ຺ຈຍານໍ ປຈ຺ຈນີກວເສນ ປຈ຺ຈຍປຈ຺ຈນີກຎ຺ຈ ເວທິຕພ຺ພໍ. ຕຕ຺ຣ ຍທິທໍ ຘມ຺ມານຸໂລມໍ ຘມ຺ມປຈ຺ຈນີກຎ຺ຈ, ຕສ຺ສ ວເສນ ຈຕຸວີສຕິສມນ຺ຕປຏ຺ຐານໍ ເວທິຕພ຺ພໍ. ປຈ຺ຈຍານຸໂລມໍ ປຈ຺ຈຍປຈ຺ຈນີກຎ຺ຈ ອນຸໂລມຕິກປຏ຺ຐານາທີສຸ ຈຕຸວີສຕິຍາ ປຏ຺ຐາເນສຸ ເອເກກຕິກທຸເກສຸ ເອວໍ ລພ຺ຠຕິ. ຕຎ຺ຈ ອຸປຣິ ປາຬິນຍທສ຺ສເນ ເອວ ປາກຏໍ ຠວິສ຺ສຕິ. ຕຕ຺ຣິມານິ ຈຕຸວີສຕິ ປຏ຺ຐານານິ ອິເມສໍ ຕິກທຸການໍ ວເສນ ນິທ຺ທິຏ຺ຐຕ຺ຕາ ຕິກປຏ຺ຐານໍ…ເປ… ທຸກທຸກປຏ຺ຐານນ຺ຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ.

ເຕສຸ ຕິກທຸເກສຸ ເອເກກໍ ຕິກທຸກໍ ອິເມສໍ ເຫຕຸປຈ຺ຈຍາທີນໍ ຈຕຸວີສຕິຍາ ປຈ຺ຈຍານໍ ອນຸໂລມາທິນຍຈຕຸກ຺ກວເສນ ສຕ຺ຕຫິ ສຕ຺ຕຫິ ມຫາວາເຣຫິ ວິຕ຺ຖາຣໂຕ ວິຠຕ຺ຕໍ. ກຕເມຫິ ສຕ຺ຕຫິ? ປຏິຈ຺ຈວາໂຣ ສຫຊາຕວາໂຣ ປຈ຺ຈຍວາໂຣ ນິສ຺ສຍວາໂຣ ສໍສຏ຺ຐວາໂຣ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕວາໂຣ ປຎ຺ຫາວາໂຣຕິ ອິເມຫິ ¶ . ຕຕ຺ຖ ‘‘ກຸສລໍ ຘມ຺ມໍ ປຏິຈ຺ຈ ກຸສໂລ ຘມ຺ໂມ’’ຕິອາທິນາ ປຏິຈ຺ຈາຠິຘາເນນ ວຸຕ຺ໂຕ ປຏິຈ຺ຈວາໂຣ ນາມ. ‘‘ກຸສລໍ ຘມ຺ມໍ ສຫຊາໂຕ, ກຸສລໍ ຘມ຺ມໍ ປຈ຺ຈຍາ, ກຸສລໍ ຘມ຺ມໍ ນິສ຺ສາຍ, ກຸສລໍ ຘມ຺ມໍ ສໍສຏ຺ໂຐ, ກຸສລໍ ຘມ຺ມໍ ສມ຺ປຍຸຕ຺ໂຕ’’ຕິ ເອວໍ ສຫຊາຕາທິອຠິຘາເນຫິ ວຸຕ຺ຕາ ປຎ຺ຈ ວາຣາ ສຫຊາຕາທິວາຣານິ. ປຣໂຕ ຈ ສໍສຏ຺ຐສມ຺ປຍຸຕ຺ຕວາເຣສຸ ທ຺ວີສຸ ອຣູປຘມ຺ມວເສເນວ ປຈ຺ຈຍປຈ຺ຈຍຸປ຺ປນ຺ນາ ຈ, ເສເສສຸ ຈຕູສຸ ວາເຣສຸ, ສຕ຺ຕເມວ ປຎ຺ຫາວາເຣ ຈ ຣູປາຣູປວເສນ, ປຈ຺ຈຍວາເຣ, ນິສ຺ສຍວາເຣ ຈ ສຫຊາຕປຈ຺ຉາຊາຕປຸເຣຊາຕວເສນ, ເສເສສຸ ¶ ສຫຊາຕວເສນ ປຈ຺ຈຍປຈ຺ຈຍຸປ຺ປນ຺ນາ ຈ ກຖິຕາຕິ ອຍໍ ວິເສໂສ. ສຕ຺ຕມວາເຣ ປນ ຍສ຺ມາ ‘‘ກຸສໂລ ຘມ຺ໂມ ກຸສລສ຺ສ ຘມ຺ມສ຺ສ ເຫຕຸປຈ຺ຈເຍນ ປຈ຺ຈໂຍ’’ຕິອາທິນາ ນເຍນ ເຕ ເຕ ປຎ຺ເຫ ອຸທ຺ຘຣິຕ຺ວາ ປຸນ ‘‘ກຸສລາ ເຫຕູ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕການໍ ຂນ຺ຘານ’’ນ຺ຕິອາທິນາ ນເຍນ ສພ຺ເພປິ ເຕ ປຎ຺ຫາ ນິຊ຺ຊຏາ, ນິຄ຺ຄຸມ຺ພາ ຈ ກຕ຺ວາ ວິຠຕ຺ຕາ, ຕສ຺ມາ ໂສ ວາໂຣ ປຎ຺ຫານໍ ສາຘຸກໍ ວິຠຕ຺ຕຕ຺ຕາ ປຎ຺ຫາວາໂຣຕ຺ເວວ ສງ຺ຂໍ ຄໂຕ. ອິຕິ ອິເມຫິ ສຕ຺ຕຫິ ມຫາວາເຣຫິ ຈຕຸວີສຕິຍາ ສມນ຺ຕປຏ຺ຐາເນສຸ ສພ຺ເພປິ ຕິກທຸກາ ຈຕຸວີສຕິຍາ ປຈ຺ຈຍານໍ ອນຸໂລມາທິວເສນ ວິຕ຺ຖາຣໂຕ ວິຠຕ຺ຕາ. ກຖໍ? ອນຸໂລມປຏ຺ຐາເນ ຫິ ຍທິທໍ ທ຺ວາວີສຕິຕິເກ ນິສ຺ສາຍ ຕິກປຏ຺ຐານໍ ນາມ ສພ຺ພປຐມໍ ນິທ຺ທິຏ຺ຐໍ. ຕຕ຺ຖ ກຸສລຕ຺ຕິກໍ ຕາວ ອິເມຫິ ປຏິຈ຺ຈວາຣາທີຫິ ມຫາວາເຣຫິ ປຈ຺ຈຍານຸໂລມາທິນຍຈຕຸກ຺ກໂຕ ວິຠຕ຺ຕໍ. ຕຕ຺ຖ ໂຍ ຕາເວສ ສພ຺ພປຐໂມ ປຏິຈ຺ຈວາໂຣ ນາມ, ໂສ ອຸທ຺ເທສນິທ຺ເທສໂຕ ທຸວິໂຘ ໂຫຕິ.

ຕຕ຺ຖ ອຸທ຺ເທສວາໂຣ ກຸສລາທໂຍ ປຏິຈ຺ຈ ເຫຕຸປຈ຺ຈຍາທິວເສນ ກຸສລາທີນໍ ຍຸຕ຺ຕານໍ, ອກຸສລາທີນໍ ອຍຸຕ຺ຕການຎ຺ຈ ຘມ຺ມານໍ ອຸປ຺ປຕ຺ຕິປຸຈ຺ຉນວເສເນວ ປວຕ຺ຕຕ຺ຕາ ‘‘ປຸຈ຺ຉາວາໂຣ’’ຕິປິ, ປຸຈ຺ຉານຎ຺ເຎວ ປຎ຺ຎາປນໂຕ ‘‘ປຓ຺ຓຕ຺ຕິວາໂຣ’’ຕິປິ ວຸຈ຺ຈຕິ. ນ ຫິ ຕຕ຺ຖ ວິສ຺ສຊ຺ຊນໍ ອຕ຺ຖິ. ນິທ຺ເທສວາໂຣ ປນ ປຸຈ຺ຉາວາເຣ ປຣິປຸຈ຺ຉິເຕສຸ ປຎ຺ເຫສຸ ‘‘ສິຍາ ອກຸສລໍ ຘມ຺ມໍ ປຏິຈ຺ຈ ອກຸສໂລ ຘມ຺ໂມ ອຸປ຺ປຊ຺ເຊຍ຺ຍາ’’ຕິອາທິກໍ ອຍຸຕ຺ຕໍ ປຎ຺ຫໍ ອນຸທ຺ຘຣິຕ຺ວາ ລພ຺ຠມານານຎ຺ເຎວ ປຎ຺ຫານໍ ວເສນ ປວຕ຺ໂຕ. ອິຕເຣສຸ ປນ ສຫຊາຕາທີສຸ, ເສເສສຸ ຈ ຕິເກສຸ, ເສສປຏ຺ຐາເນສຸ ຈ ສພ຺ພຕ຺ຖ ປຸຈ຺ຉາວາໂຣ ນຕ຺ຖິ, ລພ຺ຠມານວເສນ ສພ຺ພວິສ຺ສຊ຺ຊນເມວ ທສ຺ສິຕນ຺ຕິ ອິທເມຕ຺ຖ ສງ຺ເຂປໂຕ ປາຬິວວຕ຺ຖານໍ.

ອິທານິ ປເນຕ຺ຖ ອາທິໂຕ ປຏ຺ຐາຍ ເອວໍ ວິຠງ຺ຄນໂຍ ເວທິຕພ຺ໂພ. ອນຸໂລມປຏ຺ຐານສ຺ມິຎ຺ຫິ ຕິກປຏ຺ຐາເນ ກຸສລຕ຺ຕິກສ຺ສ ສຕ຺ຕສຸ ມຫາວາເຣສຸ ປຐມສ຺ສ ປຏິຈ຺ຈວາຣສ຺ສ ປຸຈ຺ຉາວາເຣ ຕາວ ¶ – ‘‘ສິຍາ ກຸສລໍ ຘມ຺ມໍ ປຏິຈ຺ຈ ກຸສໂລ ຘມ຺ໂມ ອຸປ຺ປຊ຺ເຊຍ຺ຍ ເຫຕຸປຈ຺ຈຍາ…ເປ… ອກຸສໂລ ຘມ຺ໂມ…ເປ… ອພ຺ຍາກໂຕ…ເປ… ກຸສໂລ ຈ ອພ຺ຍາກໂຕ ຈ…ເປ… ອກຸສໂລ ຈ ອພ຺ຍາກໂຕ ¶ ຈ…ເປ… ກຸສໂລ ຈ ອກຸສໂລ ຈ…ເປ… ກຸສໂລ ຈ ອກຸສໂລ ຈ ອພ຺ຍາກໂຕ ຈ ຘມ຺ມາ ອຸປ຺ປຊ຺ເຊຍ຺ຍຸໍ ເຫຕຸປຈ຺ຈຍາ’’ຕິ ກຸສລປທມູລາ ສຕ຺ຕ ປຸຈ຺ຉາ ອຸທ຺ຘຏາ.

ເອວໍ ອກຸສລປທມູລາ, ອພ຺ຍາກຕປທມູລາ ຈ. ‘‘ສິຍາ ກຸສລຎ຺ຈ ອພ຺ຍາກຕຎ຺ຈ ຘມ຺ມໍ ປຏິຈ຺ຈ ອກຸສໂລ…ເປ… ສິຍາ ອກຸສລຎ຺ຈ ອພ຺ຍາກຕຎ຺ຈ…ເປ… ສິຍາ ກຸສລຎ຺ຈ ອກຸສລຎ຺ຈ…ເປ… ສິຍາ ກຸສລຎ຺ຈ ອກຸສລຎ຺ຈ ອພ຺ຍາກຕຎ຺ຈ ຘມ຺ມໍ ປຏິຈ຺ຈາ’’ຕິ ທ຺ວິມູລກາ, ຕິມູລກາ ຈ ສຕ຺ຕ ສຕ຺ຕ ປຸຈ຺ຉາຕິ ເອກູນປຎ຺ຎາສ ປຸຈ຺ຉາ ເຫຕຸປຈ຺ຈຍມູລກາ ອຸທ຺ຘຏາ.

ອິມິນາວ ນເຍນ ‘‘ສິຍາ ກຸສລໍ ຘມ຺ມໍ ປຏິຈ຺ຈ ກຸສໂລ ຘມ຺ໂມ ອຸປ຺ປຊ຺ເຊຍ຺ຍ ອາຣມ຺ມຓປຈ຺ຈຍາ…ເປ… ອວິຄຕປຈ຺ຈຍາ’’ຕິ ເອວໍ ເສສປຈ຺ຈຍມູລກາປິ ປຸຈ຺ຉາເວທິຕພ຺ພາ. ເອກມູລກນໂຍ.

ຍຖາ ຈ ເອກມູລເກ, ເອວໍ ‘‘ສິຍາ ກຸສລໍ ຘມ຺ມໍ ປຏິຈ຺ຈ ກຸສໂລ ຘມ຺ໂມ ອຸປ຺ປຊ຺ເຊຍ຺ຍ ເຫຕຸປຈ຺ຈຍາ ອາຣມ຺ມຓປຈ຺ຈຍາ…ເປ… ເຫຕຸປຈ຺ຈຍາ ອວິຄຕປຈ຺ຈຍາ’’ຕິອາທິນາ ທ຺ວິມູລເກປິ. ‘‘ເຫຕຸປຈ຺ຈຍາ ອາຣມ຺ມຓປຈ຺ຈຍາ ອຘິປຕິປຈ຺ຈຍາ…ເປ… ເຫຕຸປຈ຺ຈຍາ ອາຣມ຺ມຓປຈ຺ຈຍາ ອນນ຺ຕຣປຈ຺ຈຍາ…ເປ… ເຫຕຸປຈ຺ຈຍາ ອາຣມ຺ມຓປຈ຺ຈຍາ ອວິຄຕປຈ຺ຈຍາ’’ຕິອາທິນາ ຕິມູລກາທີສຸ ສພ຺ພມູລກປຣິໂຍສາເນສຸ ວາເຣສຸ ນຍາ ເວທິຕພ຺ພາ. ເຫຕຸປຈ຺ຈຍມູລກນໂຍ.

ຍຖາ ຈ ເຫຕຸມູລເກ, ເອວໍ ‘‘ສິຍາ ກຸສລໍ ຘມ຺ມໍ ປຏິຈ຺ຈ ກຸສໂລ ຘມ຺ໂມ ອຸປ຺ປຊ຺ເຊຍ຺ຍ ອາຣມ຺ມຓປຈ຺ຈຍາ’’ຕິອາທິນາ ເສສປຈ຺ຈຍມູລເກສຸປິ ນໂຍ ຎາຕພ຺ໂພ. ປຈ຺ຈຍານຸໂລມວາໂຣ. ເອເຕເນວ ອຸປາເຍນ ‘‘ສິຍາ ກຸສລໍ ຘມ຺ມໍ ປຏິຈ຺ຈ ກຸສໂລ ຘມ຺ໂມ ອຸປ຺ປຊ຺ເຊຍ຺ຍ ນເຫຕຸປຈ຺ຈຍາ’’ຕິອາທິນາ ສພ຺ພປ຺ປກາຣຍຸຕ຺ໂຕ ¶ ປຈ຺ຈຍປຈ຺ຈນີກວາໂຣປິ. ‘‘ສິຍາ ກຸສລໍ ຘມ຺ມໍ…ເປ… ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ເຫຕຸປຈ຺ຈຍາ ນາຣມ຺ມຓປຈ຺ຈຍາ’’ຕິອາທິນາ ອນຸໂລມປຈ຺ຈນີກປຈ຺ຈຍວາໂຣປິ. ‘‘ສິຍາ ກຸສລໍ ຘມ຺ມໍ…ເປ… ອຸປ຺ປຊ຺ເຊຍ຺ຍ ນເຫຕຸປຈ຺ຈຍາ ອາຣມ຺ມຓປຈ຺ຈຍາ’’ຕິອາທິນາ ປຈ຺ຈນີຍານຸໂລມວາໂຣປິ ສພ຺ພຕ຺ຖ ເນຕພ຺ໂພຕິ ອຍໍ ຕາເວຕ຺ຖ ປຸຈ຺ຉາວາເຣ ນໂຍ.

ນິທ຺ເທສວາໂຣ ປນ ອຸທ຺ເທສວາເຣ ທສ຺ສິຕາສຸ ປຸຈ຺ຉາສຸ ກຸສລາກຸສລາທີນໍ ສຫຸປ຺ປຕ຺ຕິຍາ ອຠາວໂຕ ຍາ ເອຕາ ‘‘ກຸສລໍ ຘມ຺ມໍ ປຏິຈ຺ຈ ກຸສໂລ ຘມ຺ໂມ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕີ’’ຕິອາທິກາ ປຸຈ຺ຉາ ສພ຺ພໂສ ¶ ວິສ຺ສຊ຺ຊນໍ ລຠນ຺ຕິ, ຕາ ປຫາຍ ຍາ ວິສ຺ສຊ຺ຊນໍ ລຠນ຺ຕິ, ຕາສເມວ ວິສ຺ສຊ຺ຊນວເສນ ປວຕ຺ໂຕ. ຕຕ຺ຣາຍໍ ນໂຍ – ‘‘ກຸສລໍ ຘມ຺ມໍ ປຏິຈ຺ຈ ກຸສໂລ ຘມ຺ໂມ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ເຫຕຸປຈ຺ຈຍາ. ກຸສລໍ ເອກໍ ຂນ຺ຘໍ ປຏິຈ຺ຈ ຕໂຍ ຂນ຺ຘາ. ຕໂຍ ຂນ຺ເຘ ປຏິຈ຺ຈ ເອໂກ ຂນ຺ໂຘ. ທ຺ເວ ຂນ຺ເຘ ປຏິຈ຺ຈ ທ຺ເວ ຂນ຺ຘາ. ກຸສລໍ ຘມ຺ມໍ ປຏິຈ຺ຈ ອພ຺ຍາກໂຕ ຘມ຺ໂມ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ເຫຕຸປຈ຺ຈຍາ. ກຸສເລ ຂນ຺ເຘ ປຏິຈ຺ຈ ຈິຕ຺ຕສມຸຏ຺ຐານໍ ຣູປໍ. ກຸສລໍ ຘມ຺ມໍ ປຏິຈ຺ຈ ກຸສໂລ ຈ ອພ຺ຍາກໂຕ ຈ ຘມ຺ມາ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ ເຫຕຸປຈ຺ຈຍາ. ກຸສລໍ ເອກໍ ຂນ຺ຘໍ ປຏິຈ຺ຈ ຕໂຍ ຂນ຺ຘາ ຈິຕ຺ຕສມຸຏ຺ຐານຎ຺ຈ ຣູປໍ. ຕໂຍ ຂນ຺ເຘ ປຏິຈ຺ຈ ເອໂກ ຂນ຺ໂຘ ຈິຕ຺ຕສມຸຏ຺ຐານຎ຺ຈ ຣູປໍ. ທ຺ເວ ຂນ຺ເຘ ປຏິຈ຺ຈ ທ຺ເວ ຂນ຺ຘາ ຈິຕ຺ຕສມຸຏ຺ຐານຎ຺ຈ ຣູປ’’ນ຺ຕິ ເອວໍ ກຸສລປທມູລາສຸ ສຕ຺ຕສຸ ປຸຈ຺ຉາສຸ ຕິສ຺ໂສວ ລພ຺ຠມານາ ວິສ຺ສຊ຺ຊິຕາ. ຕຖາ ອກຸສລປທມູລາສຸປິ ຕິສ຺ໂສວ. ອພ຺ຍາກຕປທມູລາສຸ ປນ ‘‘ອພ຺ຍາກຕໍ ຘມ຺ມໍ ປຏິຈ຺ຈ ອພ຺ຍາກໂຕ ຘມ຺ໂມ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ເຫຕຸປຈ຺ຈຍາ. ວິປາກາພ຺ຍາກຕໍ ກິຣິຍາພ຺ຍາກຕໍ ເອກໍ ຂນ຺ຘໍ ປຏິຈ຺ຈ ຕໂຍ ຂນ຺ຘາ ຈິຕ຺ຕສມຸຏ຺ຐານຎ຺ຈ ຣູປໍ…ເປ… ທ຺ເວ ຂນ຺ເຘ ປຏິຈ຺ຈ ທ຺ເວ ຂນ຺ຘາ ຈິຕ຺ຕສມຸຏ຺ຐານຎ຺ຈ ຣູປໍ. ປຏິສນ຺ຘິກ຺ຂເຓ ວິປາກາພ຺ຍາກຕໍ ເອກໍ ຂນ຺ຘໍ ປຏິຈ຺ຈ ຕໂຍ ຂນ຺ຘາ ກຏຕ຺ຕາ ຈ ຣູປໍ…ເປ… ທ຺ເວ ຂນ຺ຘາ ກຏຕ຺ຕາ ຈ ຣູປໍ. ຂນ຺ເຘ ປຏິຈ຺ຈ ວຕ຺ຖຸ, ວຕ຺ຖຸໍ ປຏິຈ຺ຈ ຂນ຺ຘາ. ເອກໍ ມຫາຠູຕໍ ປຏິຈ຺ຈ ຕໂຍ ມຫາຠູຕາ…ເປ… ທ຺ເວ ມຫາຠູເຕ ປຏິຈ຺ຈ ¶ ທ຺ເວ ມຫາຠູຕາ. ມຫາຠູເຕ ປຏິຈ຺ຈ ຈິຕ຺ຕສມຸຏ຺ຐານໍ ຣູປໍ ກຏຕ຺ຕາຣູປໍ ອຸປາທາຣູປ’’ນ຺ຕິ ເອກາວ. ທ຺ວິມູລິກາທີສຸ ຈ ‘‘ກຸສລຎ຺ຈ ອພ຺ຍາກຕຎ຺ຈ ຘມ຺ມໍ ປຏິຈ຺ຈ ອພ຺ຍາກໂຕ ຘມ຺ໂມ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ເຫຕຸປຈ຺ຈຍາ. ກຸສເລ ຂນ຺ເຘ ຈ ມຫາຠູເຕ ຈ ປຏິຈ຺ຈ ຈິຕ຺ຕສມຸຏ຺ຐານໍ ຣູປ’’ນ຺ຕິ ເອກາ. ຕຖາ ‘‘ອກຸສລຎ຺ຈ ອພ຺ຍາກຕຎ຺ຈ ປຏິຈ຺ຈາ’’ຕິ, ເອວໍ ເຫຕຸປຈ຺ຈຍມູລິກາສຸ ເອກູນປຎ຺ຎາສາຍ ປຸຈ຺ຉາສຸ ນເວວ ລພ຺ຠມານາ ວິສ຺ສຊ຺ຊິຕາ. ເສສາ ຈຕ຺ຕາລີສ ໂມຆປຸຈ຺ຉາຕິ ນ ວິສ຺ສຊ຺ຊິຕາ. ເອວໍ ອຸປຣິ ອາຣມ຺ມຓປຈ຺ຈຍາທີສຸ ວິສ຺ສຊ຺ຊິຕາວເສສາ ໂມຆປຸຈ຺ຉາຕິ ຄເຫຕພ຺ພາ. ວິຊານນສຸຂຕ຺ຖໍ ປນ ຠຄວຕາ ປຸຈ຺ຉາວາເຣ ລພ຺ຠມານາ, ອລພ຺ຠມານາ ຈ ສພ຺ພາປິ ຕາ ທສ຺ສິຕາຕິ ເວທິຕພ຺ພາຕິ.

ຕຕ຺ຖ ກຸສລໍ ຘມ຺ມໍ ປຏິຈ຺ຈາຕິ ສຫຊາເຕສຸ ເວທນາກ຺ຂນ຺ຘາທິເຠທໍ ເອກໍ ກຸສລໍ ຘມ຺ມໍ ປຏິຈ຺ຈ ປຏິຄນ຺ຕ຺ວາ, ສຫຸປ຺ປຕ຺ຕິສງ຺ຂາເຕນ ສທິສຠາເວນ ປຕ຺ວາຕິ ອຕ຺ໂຖ. ສທິສຕ຺ໂຖ ຫິ ເອຕ຺ຖ ປຏິສທ຺ໂທ ‘‘ປຏິປຸຄ຺ຄໂລ’’ຕິອາທີສຸ ວິຍ. ກຸສໂລ ຘມ຺ໂມຕິ ສຎ຺ຎາກ຺ຂນ຺ຘາທິເຠໂທ ສຫຸປ຺ປນ຺ໂນ ກຸສໂລ ຘມ຺ໂມ. ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕີຕິ ປາກຏຠາວໂຕ ອຸທ຺ຘໍ ອຸປ຺ປາທາທິໍ ປາປຸຓາຕິ, ອຕ຺ຕານໍ ວາ ປຏິລຠຕິ. ເຫຕຸປຈ຺ຈຍາຕິ ນ ເກວລໍ ກຸສລຘມ຺ມມຕ຺ຕເມວ ປຏິຈ຺ຈ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ອຖ ໂຂ ກຸສລເຫຕຸນາ ເຫຕຸປຈ຺ຈຍຕໍ ສາເຘນ຺ເຕນ ຈ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕີຕິ ເອວມຕ຺ໂຖ ຄເຫຕພ຺ໂພ.

ເອວມິທໍ ¶ ‘‘ອຸປ຺ປຊ຺ເຊຍ຺ຍາ’’ຕິ ປຸຈ຺ຉາຍ ‘‘ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕີ’’ຕິ ອວິເສເສນ ວິສ຺ສຊ຺ຊນໍ ວຕ຺ວາ ອິທານິ ຍໍ ຘມ຺ມໍ ປຏິຈ຺ຈ ເຍ ຘມ຺ມາ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ, ເຕ ປຈ຺ຈຍປຈ຺ຈຍຸປ຺ປນ຺ເນ ຂນ຺ຘວເສນ ວິເສເສຕ຺ວາ ທສ຺ເສຕຸໍ ‘‘ກຸສລໍ ເອກໍ ຂນ຺ຘ’’ນ຺ຕິອາທິ ວຸຕ຺ຕໍ. ຍສ຺ມາ ປເນຕ຺ຖ ເອໂກ ຂນ຺ໂຘ ເອກສ຺ເສວ, ທ຺ວິນ຺ນໍເຍວ ວາ, ທ຺ເວ ວາ ປນ ເອກສ຺ເສວ ປຈ຺ຈຍາ ນາມ ນ ໂຫນ຺ຕິ, ຕສ຺ມາ ເຕ ປກາເຣນ ອນາມສິຕ຺ວາ ‘‘ເອກໍ ຂນ຺ຘໍ ປຏິຈ຺ຈ ຕໂຍ ຂນ຺ຘາ’’ຕິອາທິນາ ປຈ຺ຈຍຠາເວນ ຄຫິຕາວເສສໍ ສພ຺ພໍ ປຈ຺ຈຍຸປ຺ປນ຺ນໍ ກຕ຺ວາ ທສ຺ສິຕນ຺ຕິ ເວທິຕພ຺ພໍ. ເອວໍ ອຸປຣິປິ ສພ຺ພຕ຺ຖ. ຈິຕ຺ຕສມຸຏ຺ຐານໍ ຣູປນ຺ຕິ ອິທໍ ປຏິຈ຺ຈຕ຺ຖສ຺ສ ສຫຊາຕຕ຺ຖຕ຺ຕາ ¶ ຍໍ ກຸສເລນ ສຫຊາຕຎ຺ເຈວ ເຫຕຸປຈ຺ຈຍຎ຺ຈ ລຠຕິ, ຕໍ ທສ຺ເສຕຸໍ ວຸຕ຺ຕໍ ‘‘ວິປາກາພ຺ຍາກຕໍ ກິຣິຍາພ຺ຍາກຕ’’ນ຺ຕິ. ເອຕ຺ຖ ເຫຕຸປຈ຺ຈຍາຘິກາເຣ ອເຫຕຸກາ ນ ຄເຫຕພ຺ພາ. ຂນ຺ເຘ ປຏິຈ຺ຈ ວຕ຺ຖູຕິອາທິ ກຏຕ຺ຕາຣູປຄ຺ຄຫເຓນ ວຕ຺ຖຸສ຺ມິໍ ຄຫິເຕປິ ວຕ຺ຖຸໍ ປຏິຈ຺ຈ ອຣູປກ຺ຂນ຺ຘານໍ ອຸປ຺ປຕ຺ຕິທສ຺ສນຕ຺ຖໍ ວຸຕ຺ຕໍ. ເອກໍ ມຫາຠູຕນ຺ຕິອາທິ ປນ ຣູປາພ຺ຍາກຕໍ ປຏິຈ຺ຈ ຣູປາພ຺ຍາກຕສ຺ສ ອຸປ຺ປຕ຺ຕິທສ຺ສນຕ຺ຖໍ. ເຫຕຸປຈ຺ຈເຍ ອຸປຕ຺ຖມ຺ຠການເມວ ເຈຕ຺ຖ ຈິຕ຺ຕຊານໍ, ປຏິສນ຺ຘິຍໍ ກມ຺ມຊານຎ຺ຈ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎໍ ປຈ຺ຈຍປຈ຺ຈຍຸປ຺ປນ຺ນຕາ ຄເຫຕພ຺ພາ, ນ ອເຫຕຸກຈິຕ຺ຕຊອຸຕຸຊາທີນໍ ເຕສໍ ເຫຕຸປຈ຺ຈຍາ ອຸປ຺ປຕ຺ຕິຍາ ອຠາວໂຕ. ມຫາຠູເຕ ປຏິຈ຺ຈ ຈິຕ຺ຕສມຸຏ຺ຐານນ຺ຕິອາທິ ມຫາຠູເຕ ປຏິຈ຺ຈ ອຸປາທາທີນໍ ອຸປ຺ປຕ຺ຕິທສ຺ສນຕ຺ຖໍ ວຸຕ຺ຕໍ. ອິມິນາ ອຸປາເຍນ ອາຣມ຺ມຓປຈ຺ຈຍາທີສຸປິ ວິສ຺ສຊ຺ຊນານໍ ອຕ຺ໂຖ ເວທິຕພ຺ໂພ.

ອາຣມ຺ມຓປຈ຺ຈເຍ ‘‘ກຸສລໍ ຘມ຺ມໍ ປຏິຈ຺ຈ ກຸສໂລ ຘມ຺ໂມ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ອາຣມ຺ມຓປຈ຺ຈຍາ. ເອກໍ ຂນ຺ຘໍ…ເປ… ທ຺ເວ ຂນ຺ເຘ ປຏິຈ຺ຈ ທ຺ເວ ຂນ຺ຘາ. ອກຸສລໍ ຘມ຺ມໍ ປຏິຈ຺ຈ ອກຸສໂລ ຘມ຺ໂມ…ເປ… ອພ຺ຍາກຕໍ ຘມ຺ມໍ ປຏິຈ຺ຈ ອພ຺ຍາກໂຕ ຘມ຺ໂມ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ອາຣມ຺ມຓປຈ຺ຈຍາ. ວິປາກາພ຺ຍາກຕໍ ກິຣິຍາພ຺ຍາກຕໍ ເອກໍ ຂນ຺ຘໍ…ເປ… ທ຺ເວ ຂນ຺ຘາ. ປຏິສນ຺ຘິກ຺ຂເຓ ວິປາກາພ຺ຍາກຕໍ ເອກໍ ຂນ຺ຘໍ…ເປ… ທ຺ເວ ຂນ຺ຘາ. ວຕ຺ຖຸໍ ປຏິຈ຺ຈ ຂນ຺ຘາ’’ຕິ ເອວໍ ຕິສ຺ໂສ ວິສ຺ສຊ຺ຊິຕາ. ເສສາ ຣູປມິສ຺ສກຕ຺ຕາ, ຣູປສ຺ສ ຈ ອາຣມ຺ມຓປຈ຺ຈເຍນ ອນຸປ຺ປຕ຺ຕິໂຕ ນ ຄຫິຕາ. ເຕເນວ ‘‘ວຕ຺ຖຸໍ ປຏິຈ຺ຈ ຂນ຺ຘາ’’ຕິ ວຕ຺ວາ ‘‘ຂນ຺ເຘ ປຏິຈ຺ຈ ວຕ຺ຖູ’’ຕິ ນ ວຸຕ຺ຕໍ. ເອຕ຺ຖ ຈ ອາຣມ຺ມຓປຈ຺ຈຍາຕິ ສຫຊາຕໍ ກຸສລໍ ຘມ຺ມໍ ປຏິຈ຺ຈ ອຸປ຺ປຊ຺ຊມາໂນ ກຸສໂລ ຘມ຺ໂມ ຕໂຕ ອຎ຺ເຎນ ອສຫຊາເຕນ ຉພ຺ພິເຘນ ອາຣມ຺ມຓຠູເຕນ ປຈ຺ຈເຍນາຕິ ເອວໍ ອຕ຺ໂຖ ຄເຫຕພ຺ໂພ. ນ ຫິ ອຕ຺ຕນາ ສຫຊາຕໍ ອາຣມ຺ມຓໍ ກຕ຺ວາ ຈິຕ຺ຕເຈຕສິກາ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ.

ອຘິປຕິປຈ຺ຈເຍ ເຫຕຸປຈ຺ຈຍສທິສໍ ວິສ຺ສຊ຺ຊນໍ. ອນນ຺ຕຣສມນນ຺ຕເຣສຸ ປນ ຣູປາຠາວໂຕ ອາຣມ຺ມຓປຈ຺ຈຍສທິສໍ. ສຫຊາຕປຈ຺ຈເຍປິ ¶ ເຫຕຸປຈ຺ຈຍສທິສໍ. ອພ຺ຍາກຕໍ ປຏິຈ຺ຈ ອພ຺ຍາກຕຸປ຺ປຕ຺ຕິຍາ ¶ ປນ ‘‘ພາຫິຣໍ ເອກໍ ມຫາຠູຕໍ ປຏິຈ຺ຈ…ເປ… ທ຺ເວ ມຫາຠູຕາ. ມຫາຠູເຕ ປຏິຈ຺ຈ ອຸປາທາຣູປໍ…ເປ… ອາຫາຣສມຸຏ຺ຐານໍ ເອກໍ ມຫາຠູຕໍ…ເປ… ທ຺ເວ ມຫາຠູຕາ…ເປ… ອຸຕຸສມຸຏ຺ຐານໍ ເອກໍ…ເປ… ທ຺ເວ ມຫາຠູຕາ…ເປ… ອສຎ຺ຎສຕ຺ຕານໍ ເອກໍ ມຫາຠູຕໍ ປຏິຈ຺ຈ…ເປ… ທ຺ເວ ມຫາຠູຕາ…ເປ… ກຏຕ຺ຕາຣູປໍ ອຸປາທາຣູປ’’ນ຺ຕິ ອິທໍ ອຘິກໍ. ເອວໍ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎປຈ຺ຈເຍປິ. ເກວລໍ ຕຕ຺ຖ ກຏຕ຺ຕາຣູປໍ ອຸປາທາຣູປຎ຺ຈ ນ ຄຫິຕໍ ເຕສໍ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎປຈ຺ຈຍຕ຺ຕາຠາວາ. ນິສ຺ສຍປຈ຺ຈເຍປິ ສຫຊາຕປຈ຺ຈຍສທິສໍ ວິສ຺ສຊ຺ຊນໍ. ປຏິຈ຺ຈຕ຺ຖສ຺ສ ປນ ສຫຊາຕຕ຺ຖຕ຺ຕາ ຈກ຺ຂາທີສຸ ປຸເຣຊາຕນິສ຺ສຍາ ອິຘ ນ ຄຫິຕາຕິ. ອຸປນິສ຺ສຍປຈ຺ຈເຍປິ ຣູປສ຺ສ ອຸປນິສ຺ສຍປຈ຺ຈຍຸປ຺ປນ຺ນຕ຺ຕາຠາວາ ອາຣມ຺ມຓປຈ຺ຈຍສທິສເມວ ວິສ຺ສຊ຺ຊນໍ.

ປຸເຣຊາຕປຈ຺ຈເຍ ປນ ‘‘ກຸສລໍ ຘມ຺ມໍ ປຏິຈ຺ຈ ກຸສໂລ ຘມ຺ໂມ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ປຸເຣຊາຕປຈ຺ຈຍາ. ກຸສລໍ ເອກໍ…ເປ… ທ຺ເວ ຂນ຺ຘາ. ວຕ຺ຖຸໍ ປຸເຣຊາຕປຈ຺ຈຍາ. ອກຸສລໍ ຘມ຺ມໍ ປຏິຈ຺ຈ ອກຸສໂລ…ເປ… ອພ຺ຍາກຕໍ ຘມ຺ມໍ ປຏິຈ຺ຈ ອພ຺ຍາກໂຕ…ເປ… ປຸເຣຊາຕປຈ຺ຈຍາ. ວິປາກາພ຺ຍາກຕໍ ກິຣິຍາພ຺ຍາກຕໍ ເອກໍ ຂນ຺ຘໍ…ເປ… ທ຺ເວ ຂນ຺ຘາ. ວຕ຺ຖຸໍ ປຸເຣຊາຕປຈ຺ຈຍາ’’ຕິ ເອວໍ ຕິສ຺ໂສ ປຸຈ຺ຉາ ວິສ຺ສຊ຺ຊິຕາ. ຕຕ຺ຖ ວຕ຺ຖຸໍ ປຸເຣຊາຕປຈ຺ຈຍາຕິ ອິທໍ ອາຣມ຺ມຓປຸເຣຊາຕນິວຕ຺ຕນຕ຺ຖໍ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕໍ ຫິ ຈກ຺ຂຸວິຎ຺ຎາຓາທີນໍເຍວ ປຸເຣຊາຕປຈ຺ຈຍຕໍ ສາຘຍຕິ, ນ ມໂນວິຎ຺ຎາຓຘາຕຸຍາຕິ ອິຘ ນ ຄຫິຕໍ.

ປຈ຺ຉາຊາຕປຈ຺ຈໂຍ ອິຘ ອຣູປຘມ຺ເມສຸ ນ ລພ຺ຠຕິ. ຣູປຘມ຺ເມສຸ ຈ ອຸປຕ຺ຖມ຺ຠໂກວ, ນ ຊນໂກ, ຕສ຺ມາ ‘‘ອພ຺ຍາກຕໍ ຘມ຺ມໍ ປຏິຈ຺ຈ ອພ຺ຍາກໂຕ ຘມ຺ໂມ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕີ’’ຕິອາທິ ນ ວຕ຺ຕພ຺ໂພວາຕິ ອຍໍ ນ ຄຫິໂຕ. ອາເສວນປຈ຺ຈເຍປິ ອາຣມ຺ມຓປຈ຺ຈເຍ ວິຍ ຕິສ຺ໂສວ ປຸຈ຺ຉາ ວິສ຺ສຊ຺ຊິຕາ.

ກມ຺ມປຈ຺ຈເຍ ¶ ‘‘ກຸສລໍ ຘມ຺ມໍ ປຏິຈ຺ຈ ກຸສໂລ ຘມ຺ໂມ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ກມ຺ມປຈ຺ຈຍາ. ກຸສລໍ ເອກໍ ຂນ຺ຘໍ…ເປ… ອພ຺ຍາກໂຕ ຘມ຺ໂມ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ…ເປ… ຈິຕ຺ຕສມຸຏ຺ຐານຎ຺ຈ ຣູປໍ…ເປ… ກຸສໂລ ຈ ອພ຺ຍາກໂຕ ຈ ຘມ຺ມາ…ເປ… ຈິຕ຺ຕສມຸຏ຺ຐານໍ ຣູປ’’ນ຺ຕິ ກຸສລປເທ ຕິສ຺ໂສ, ຕຖາ ອກຸສລປເທ. ອພ຺ຍາກຕປເທ ປນ ‘‘ອພ຺ຍາກຕໍ ຘມ຺ມໍ ປຏິຈ຺ຈ ອພ຺ຍາກໂຕ…ເປ… ວິປາກາພ຺ຍາກຕໍ ກິຣິຍາພ຺ຍາກຕໍ ເອກໍ ຂນ຺ຘໍ ປຏິຈ຺ຈ…ເປ… ມຫາຠູເຕ ປຏິຈ຺ຈ ຈິຕ຺ຕສມຸຏ຺ຐານໍ ຣູປໍ ກຏຕ຺ຕາຣູປໍ ອຸປາທາຣູປໍ, ອສຎ຺ຎສຕ຺ຕານໍ…ເປ… ກຏຕ຺ຕາຣູປໍ ອຸປາທາຣູປ’’ນ຺ຕິ ເອວໍ ຕິສ຺ໂສ. ‘‘ກຸສລຎ຺ຈ ອພ຺ຍາກຕຎ຺ຈ ຘມ຺ມໍ ປຏິຈ຺ຈ ອພ຺ຍາກໂຕ…ເປ… ກຸສເລ ຂນ຺ເຘ ຈ ມຫາຠູເຕ ¶ ຈ ປຏິຈ຺ຈ ຈິຕ຺ຕສມຸຏ຺ຐານໍ ຣູປ’’ນ຺ຕິອາທິນາ ສຫຊາຕສທິສໍ ວິສ຺ສຊ຺ຊນໍ. ນຕ຺ຖິວິຄຕປຈ຺ຈເຍສຸ ອາຣມ຺ມຓສທິສໍ.

ເອວໍ ສພ຺ພປຈ຺ຈເຍສຸ ລພ຺ຠມານປຎ຺ເຫ ວິສ຺ສຊ຺ຊນໍ ທສ຺ເສຕ຺ວາ ຕໂຕ ເຫຕຸອຘິປຕິຌານມຄ຺ຄປຈ຺ຈຍາ ເອກສທິສາ. ອາຣມ຺ມຓານນ຺ຕຣສມນນ຺ຕຣູປນິສ຺ສຍາເສວນນຕ຺ຖິວິຄຕປຈ຺ຈຍາ ເອກສທິສາ. ສຫຊາຕອຎ຺ຎມຎ຺ຎນິສ຺ສຍອຕ຺ຖິອວິຄຕາ ເອກສທິສາ. ອາເສວນປຈ຺ຈເຍ ວິປາໂກ ນ ລພ຺ຠຕິ. ອຎ຺ຎມຎ຺ຎປຈ຺ຈເຍ ຈິຕ຺ຕຊຣູປໍ, ອຸປາທາຣູປຎ຺ຈ ນ ລພ຺ຠຕີຕິອາທິນາ ປຈ຺ຈຍານໍ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎສທິສຕ຺ຕໍ ວຕ຺ວາ ປຸນ ເຕສໍ ‘‘ເຫຕຸຍາ ນວ. ອາຣມ຺ມເຓ ຕີຓິ. ອຘິປຕິຍາ ນວ. ອນນ຺ຕຣສມນນ຺ຕເຣສຸ ຕີຓິ. ສຫຊາເຕ ນວ. ອຎ຺ຎມຎ຺ເຎ ຕີຓິ. ນິສ຺ສເຍ ນວ. ອຸປນິສ຺ສເຍ ຕີຓິ. ປຸເຣຊາເຕ ຕີຓິ. ອາເສວເນ ຕີຓິ. ກມ຺ເມ ນວ. ວິປາເກ ເອກໍ. ອາຫາເຣ ນວ. ອິນ຺ທ຺ຣິເຍ ນວ. ຌາເນ ນວ. ມຄ຺ເຄ ນວ. ສມ຺ປຍຸຕ຺ເຕ ຕີຓິ. ວິປ຺ປຍຸຕ຺ເຕ ນວ. ອຕ຺ຖິຍາ ນວ. ນຕ຺ຖິຍາ ຕີຓິ. ວິຄເຕ ຕີຓິ. ອວິຄເຕ ນວາ’’ຕິ ເອວໍ ເຫຕຸປຈ຺ຈຍາທີນໍ ເອເກກສ຺ມິໍ ປຸຈ຺ຉາວິສ຺ສຊ຺ຊນວາຣຄຓນາ ວຸຕ຺ຕາຕິ ອຍໍ ເອກມູລກນໂຍ.

ຍຖາ ຈ ເອກມູລເກ, ເອວໍ ‘‘ເຫຕຸປຈ຺ຈຍາ ອາຣມ຺ມຓປຈ຺ຈຍາ’’ຕິອາທິນາ ທ຺ວິມູລກາທີສຸປິ ສພ຺ພມູລກປຣິໂຍສາເນສຸ ຍຖານຸຣູປໍ ¶ ນໂຍ ເນຕພ຺ໂພ. ປາຬິຍມ຺ປິ ວິຕ຺ຖາຣນຍໍ ອທສ຺ເສຕ຺ວາ ‘‘ເຫຕຸປຈ຺ຈຍາ ອາຣມ຺ມເຓ ຕີຓີ’’ຕິອາທິນາ ວິສ຺ສຊ຺ຊນວາຣຄຓນເຠໂທ ທສ຺ສິໂຕຕິ ອຍໍ ປຈ຺ຈຍານຸໂລເມ ນໂຍ.

ປຈ຺ຈຍປຈ຺ຈນີເຍ ປນ ‘‘ອກຸສລໍ ຘມ຺ມໍ ປຏິຈ຺ຈ ອກຸສໂລ ຘມ຺ໂມ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ນເຫຕຸປຈ຺ຈຍາ. ວິຈິກິຈ຺ຉາສຫຄເຕ ອຸທ຺ຘຈ຺ຈສຫຄເຕ ຂນ຺ເຘ ປຏິຈ຺ຈ ວິຈິກິຈ຺ຉາສຫຄໂຕ ອຸທ຺ຘຈ຺ຈສຫຄໂຕ ໂມໂຫ. ອພ຺ຍາກຕໍ ຘມ຺ມໍ ປຏິຈ຺ຈ ອພ຺ຍາກໂຕ ຘມ຺ໂມ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ນເຫຕຸປຈ຺ຈຍາ. ອເຫຕຸກໍ ວິປາກາພ຺ຍາກຕໍ ກິຣິຍາພ຺ຍາກຕໍ ເອກໍ ຂນ຺ຘໍ…ເປ… ທ຺ເວ ຂນ຺ຘາ ຈິຕ຺ຕສມຸຏ຺ຐານຎ຺ຈ ຣູປໍ. ອເຫຕຸກປຏິສນ຺ຘິກ຺ຂເຓ ວິປາກາພ຺ຍາກຕໍ ເອກໍ ຂນ຺ຘໍ…ເປ… ທ຺ເວ ຂນ຺ຘາ ກຏຕ຺ຕາ ຈ ຣູປໍ…ເປ… ວຕ຺ຖຸໍ ປຏິຈ຺ຈ ຂນ຺ຘາ. ເອກໍ ມຫາຠູຕໍ ປຏິຈ຺ຈ…ເປ… ມຫາຠູເຕ ປຏິຈ຺ຈ ຈິຕ຺ຕສມຸຏ຺ຐານໍ ຣູປໍ, ກຏຕ຺ຕາຣູປໍ ອຸປາທາຣູປໍ…ເປ… ເອກໍ ມຫາຠູຕໍ ປຏິຈ຺ຈ…ເປ… ອຸປາທາຣູປ’’ນ຺ຕິ ອິມາ ທ຺ເວ ວິສ຺ສຊ຺ຊິຕາ.

ນາຣມ຺ມຓປຈ຺ຈເຍ ¶ ‘‘ກຸສລໍ ຘມ຺ມໍ ປຏິຈ຺ຈ ອພ຺ຍາກໂຕ…ເປ… ກຸສເລ…ເປ… ອກຸສລໍ ຘມ຺ມໍ ປຏິຈ຺ຈ ອພ຺ຍາກໂຕ…ເປ… ອກຸສເລ…ເປ… ອພ຺ຍາກຕໍ ຘມ຺ມໍ ປຏິຈ຺ຈ ອພ຺ຍາກໂຕ…ເປ… ກຸສລຎ຺ຈ ອພ຺ຍາກຕຎ຺ຈ ຘມ຺ມໍ ປຏິຈ຺ຈ ອພ຺ຍາກໂຕ…ເປ… ຈິຕ຺ຕສມຸຏ຺ຐານໍ ຣູປໍ, ອກຸສລຎ຺ຈ ອພ຺ຍາກຕຎ຺ຈ ຘມ຺ມໍ ປຏິຈ຺ຈ ອພ຺ຍາກໂຕ…ເປ… ມຫາຠູເຕ ປຏິຈ຺ຈ ຈິຕ຺ຕສມຸຏ຺ຐານໍ ຣູປ’’ນ຺ຕິ ອິມາ ປຎ຺ຈ ວິສ຺ສຊ຺ຊິຕາ.

ນາຘິປຕິປຈ຺ຈເຍ ‘‘ກຸສລໍ ຘມ຺ມໍ ປຏິຈ຺ຈ ກຸສໂລ…ເປ… ກຸສລໍ ເອກໍ ຂນ຺ຘໍ…ເປ… ທ຺ເວ ຂນ຺ຘາ. ກຸສລໍ ຘມ຺ມໍ ປຏິຈ຺ຈ ອພ຺ຍາກໂຕ…ເປ… ກຸສເລ ຂນ຺ເຘ ປຏິຈ຺ຈ ຈິຕ຺ຕສມຸຏ຺ຐານໍ ຣູປໍ. ກຸສລໍ ຘມ຺ມໍ ປຏິຈ຺ຈ ກຸສໂລ ຈ ອພ຺ຍາກໂຕ ຈ ຘມ຺ມາ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ…ເປ… ອກຸສລໍ ຘມ຺ມໍ ປຏິຈ຺ຈ ອກຸສໂລ…ເປ… ທ຺ເວ ຂນ຺ເຘ ປຏິຈ຺ຈ ທ຺ເວ ຂນ຺ຘາ, ອກຸສລໍ ຘມ຺ມໍ ປຏິຈ຺ຈ ອພ຺ຍາກໂຕ…ເປ… ອກຸສເລ ຂນ຺ເຘ ປຏິຈ຺ຈ ຈິຕ຺ຕສມຸຏ຺ຐານໍ ຣູປໍ. ອກຸສລໍ ຘມ຺ມໍ ປຏິຈ຺ຈ ອກຸສໂລ ຈ ອພ຺ຍາກໂຕ ຈ ຘມ຺ມາ…ເປ… ອພ຺ຍາກຕໍ ຘມ຺ມໍ ປຏິຈ຺ຈ ອພ຺ຍາກໂຕ ¶ …ເປ… ມຫາຠູເຕ ປຏິຈ຺ຈ…ເປ… ກຏຕ຺ຕາຣູປໍ ອຸປາທາຣູປໍ. ກຸສລຎ຺ຈ ອພ຺ຍາກຕຎ຺ຈ ຘມ຺ມໍ ປຏິຈ຺ຈ ອພ຺ຍາກໂຕ…ເປ… ກຸສເລ ຂນ຺ເຘ ຈ ມຫາຠູເຕ ຈ ປຏິຈ຺ຈ ຈິຕ຺ຕສມຸຏ຺ຐານໍ ຣູປໍ. ອກຸສລຎ຺ຈ ອພ຺ຍາກຕຎ຺ຈ ຘມ຺ມໍ ປຏິຈ຺ຈ ອພ຺ຍາກໂຕ…ເປ… ອກຸສເລ ຂນ຺ເຘ ຈ ມຫາຠູເຕ ຈ ປຏິຈ຺ຈ ຈິຕ຺ຕສມຸຏ຺ຐານໍ ຣູປ’’ນ຺ຕິ ນວ ປຸຈ຺ຉາ ວິສ຺ສຊ຺ຊິຕາ. ນານນ຺ຕຣນສມນນ຺ຕຣປຈ຺ຈຍາ ນາຣມ຺ມຓປຈ຺ຈຍສທິສາ.

ນາຎ຺ຎມຎ຺ຎປຈ຺ຈເຍ ‘‘ກຸສລໍ ຘມ຺ມໍ ປຏິຈ຺ຈ ອພ຺ຍາກໂຕ…ເປ… ກຸສເລ…ເປ… ຈິຕ຺ຕສມຸຏ຺ຐານໍ ຣູປໍ. ອກຸສລໍ ຘມ຺ມໍ ປຏິຈ຺ຈ ອພ຺ຍາກໂຕ…ເປ… ອກຸສເລ…ເປ… ຈິຕ຺ຕສມຸຏ຺ຐານໍ ຣູປໍ. ອພ຺ຍາກຕໍ ຘມ຺ມໍ ປຏິຈ຺ຈ ອພ຺ຍາກໂຕ…ເປ… ວິປາກາພ຺ຍາກເຕ ກິຣິຍາພ຺ຍາກເຕ ຂນ຺ເຘ ປຏິຈ຺ຈ ຈິຕ຺ຕສມຸຏ຺ຐານໍ ຣູປໍ. ປຏິສນ຺ຘິກ຺ຂເຓ ວິປາກາພ຺ຍາກເຕ…ເປ… ກຏຕ຺ຕາ ຣູປໍ. ມຫາຠູເຕ ປຏິຈ຺ຈ ຈິຕ຺ຕສມຸຏ຺ຐານໍ ຣູປໍ ກຏຕ຺ຕາຣູປໍ ອຸປາທາຣູປໍ. ພາຫິເຣ ມຫາຠູເຕ ປຏິຈ຺ຈ ອຸປາທາຣູປໍ. ອາຫາຣສມຸຏ຺ຐາເນ ມຫາຠູເຕ ປຏິຈ຺ຈ ອຸປາທາຣູປໍ. ອຸຕຸສມຸຏ຺ຐາເນ…ເປ… ອຸປາທາຣູປໍ. ອສຎ຺ຎສຕ຺ຕານໍ ມຫາຠູເຕ ປຏິຈ຺ຈ ກຏຕ຺ຕາຣູປໍ ອຸປາທາຣູປໍ. ກຸສລຎ຺ຈ ອພ຺ຍາກຕຎ຺ຈ ຘມ຺ມໍ ປຏິຈ຺ຈ ອພ຺ຍາກໂຕ…ເປ… ກຸສເລ ຂນ຺ເຘ ຈ ມຫາຠູເຕ ຈ ປຏິຈ຺ຈ ຈິຕ຺ຕສມຸຏ຺ຐານໍ ຣູປໍ. ອກຸສລຎ຺ຈ ອພ຺ຍາກຕຎ຺ຈ ຘມ຺ມໍ ປຏິຈ຺ຈ ອພ຺ຍາກໂຕ…ເປ… ອກຸສເລ ຂນ຺ເຘ ຈ ມຫາຠູເຕ ຈ ປຏິຈ຺ຈ ຈິຕ຺ຕສມຸຏ຺ຐານໍ ຣູປ’’ນ຺ຕິ ປຎ຺ຈ ວິສ຺ສຊ຺ຊິຕາ. ຕຕ຺ຖ ວິປາກາພ຺ຍາກເຕ ¶ ຂນ຺ເຘ ປຏິຈ຺ຈ ກຏຕ຺ຕາຣູປນ຺ຕິ ຫທຍວຕ຺ຖຸວຊ຺ຊໍ ເວທິຕພ຺ພໍ. ນອຸປນິສ຺ສຍປຈ຺ຈໂຍ ນາຣມ຺ມຓປຈ຺ຈຍສທິໂສ.

ນປຸເຣຊາຕປຈ຺ຈເຍ ‘‘ກຸສລໍ ຘມ຺ມໍ ປຏິຈ຺ຈ ກຸສໂລ…ເປ… ອຣູເປ ກຸສລໍ…ເປ… ທ຺ເວ ຂນ຺ຘາ. ກຸສລໍ ປຏິຈ຺ຈ ອພ຺ຍາກໂຕ…ເປ… ຈິຕ຺ຕສມຸຏ຺ຐານໍ ຣູປ’’ນ຺ຕິ ກຸສລປເທ ທ຺ເວ, ຕຖາ ອກຸສລປເທປິ. ‘‘ອພ຺ຍາກຕໍ ປຏິຈ຺ຈ ອພ຺ຍາກໂຕ…ເປ… ອຣູເປ ວິປາກາພ຺ຍາກຕໍ ກິຣິຍາພ຺ຍາກຕໍ…ເປ… ພາຫິຣໍ…ເປ… ອຸປາທາຣູປໍ. ກຸສລຎ຺ຈ ¶ ອພ຺ຍາກຕຎ຺ຈ ຘມ຺ມໍ ປຏິຈ຺ຈ ອພ຺ຍາກໂຕ. ກຸສເລ ຂນ຺ເຘ ຈ ມຫາຠູເຕ ຈ ປຏິຈ຺ຈ ຈິຕ຺ຕສມຸຏ຺ຐານໍ ຣູປໍ. ອກຸສລຎ຺ຈ ອພ຺ຍາກຕຎ຺ຈ…ເປ… ອກຸສເລ ຂນ຺ເຘ ຈ…ເປ… ຣູປ’’ນ຺ຕິ ອິມາ ຕິສ຺ໂສຕິ ສຕ຺ຕ ວິສ຺ສຊ຺ຊິຕາ. ນປຈ຺ຉາຊາຕນາເສວນປຈ຺ຈຍາ ນາຘິປຕິປຈ຺ຈຍສທິສາ. ຕຕ຺ຖ ກຸສລາກຸສລກິຣິຍານໍ ປຐມຊວນວເສນ ນາເສວນປຈ຺ຈຍປ຺ປວຕ຺ຕິ ເວທິຕພ຺ພາ.

ນກມ຺ມປຈ຺ຈເຍ ‘‘ກຸສລໍ ປຏິຈ຺ຈ ກຸສໂລ, ກຸສລາ ເຈຕນາ. ອກຸສລໍ ປຏິຈ຺ຈ ອກຸສໂລ, ອກຸສລາ ເຈຕນາ. ອພ຺ຍາກຕໍ ປຏິຈ຺ຈ ອພ຺ຍາກໂຕ, ວິປາກກິຣິຍາ ເຈຕນາ. ພາຫິຣໍ, ອາຫາຣສມຸຏ຺ຐານໍ, ອຸຕຸສມຸຏ຺ຐານ’’ນ຺ຕິ ຕິສ຺ໂສ ວິສ຺ສຊ຺ຊິຕາ.

ນວິປາກປຈ຺ຈເຍ ‘‘ກຸສລໍ ປຏິຈ຺ຈ ກຸສໂລ, ອພ຺ຍາກໂຕ. ກຸສໂລ ຈ ອພ຺ຍາກໂຕ ຈາ’’ຕິ ກຸສລປເທ ຕິສ຺ໂສ, ຕຖາ ອກຸສລປເທປິ. ‘‘ອພ຺ຍາກຕໍ ປຏິຈ຺ຈ ອພ຺ຍາກໂຕ…ເປ… ພາຫິຣໍ ອາຫາຣສມຸຏ຺ຐານໍ ອຸຕຸສມຸຏ຺ຐານໍ ອສຎ຺ຎ…ເປ… ອຸປາທາຣູປໍ…ເປ… ອກຸສລຎ຺ຈ ອພ຺ຍາກຕຎ຺ຈ ອພ຺ຍາກໂຕ’’ຕິ ອິມາ ຕິສ຺ໂສຕິ ນວ ວິສ຺ສຊ຺ຊິຕາ.

ນາຫາຣປຈ຺ຈເຍ ‘‘ອພ຺ຍາກຕໍ ປຏິຈ຺ຈ ອພ຺ຍາກໂຕ. ພາຫິຣໍ ອຸຕຸສມຸຏ຺ຐານໍ, ອສຎ຺ຎ…ເປ… ອຸປາທາຣູປ’’ນ຺ຕິ ເອກາວ.

ນອິນ຺ທ຺ຣິຍປຈ຺ຈເຍ ‘‘ອພ຺ຍາກຕໍ ປຏິຈ຺ຈ ອພ຺ຍາກໂຕ. ພາຫິຣໍ ອາຫາຣສມຸຏ຺ຐານໍ…ເປ… ອຸຕຸສມຸຏ຺ຐານໍ…ເປ… ອສຎ຺ຎສຕ຺ຕານໍ ມຫາຠູເຕ ປຏິຈ຺ຈ ຣູປຊີວິຕິນ຺ທ຺ຣິຍ’’ນ຺ຕິ ເອກາວ.

ນຌານປຈ຺ຈເຍ ¶ ‘‘ອພ຺ຍາກຕໍ ປຏິຈ຺ຈ ອພ຺ຍາກໂຕ. ປຎ຺ຈວິຎ຺ຎາຓສຫຄຕໍ…ເປ… ພາຫິຣໍ ອາຫາຣອຸຕຸອສຎ຺ຎອຸປາທາຣູປ’’ນ຺ຕິ ເອກາວ.

ນມຄ຺ຄປຈ຺ຈເຍ ‘‘ອພ຺ຍາກຕໍ ປຏິຈ຺ຈ ອພ຺ຍາກໂຕ. ອເຫຕຸກໍ ວິປາກາພ຺ຍາກຕໍ ກິຣິຍາພ຺ຍາກຕໍ…ເປ… ຈິຕ຺ຕສມຸຏ຺ຐານໍ…ເປ… ອເຫຕຸກປຏິສນ຺ຘິກ຺ຂເຓ ¶ ວິປາກາ…ເປ… ກຏຕ຺ຕາ ຈ ຣູປໍ…ເປ… ພາຫິຣໍ ອາຫາຣອຸຕຸອສຎ຺ຎອຸປາທາຣູປ’’ນ຺ຕິ ເອກາວ.

ນສມ຺ປຍຸຕ຺ຕປຈ຺ຈໂຍ ນາຣມ຺ມຓປຈ຺ຈຍສທິໂສ.

ນວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕປຈ຺ຈເຍ ‘‘ກຸສລໍ ປຏິຈ຺ຈ ກຸສໂລ. ອຣູເປ ກຸສໂລວ. ອກຸສລໍ…ເປ… ອຣູເປ ອກຸສໂລ. ອພ຺ຍາກຕໍ ປຏິຈ຺ຈ ອພ຺ຍາກໂຕ, ອຣູເປ ວິປາກກິຣິຍາພ຺ຍາກຕໍ. ພາຫິຣໍ ອສຎ຺ຎ…ເປ… ອຸປາທາຣູປ’’ນ຺ຕິ ອິມາ ຕິສ຺ໂສວ ປຸຈ຺ຉາ ວິສ຺ສຊ຺ຊິຕາ. ໂນນຕ຺ຖິໂນວິຄຕປຈ຺ຈຍາ ນາຣມ຺ມຓປຈ຺ຈຍສທິສາ. ນສຫຊາຕນນິສ຺ສຍໂນອຕ຺ຖິໂນອວິຄຕປຈ຺ຈຍາ ປເນຕ຺ຖ ຈຕ຺ຕາໂຣປິ ນ ລພ຺ຠນ຺ຕີຕິ.

ເອວໍ ປຈ຺ຈນີເກ ລພ຺ຠມານປຎ຺ຫວິສ຺ສຊ຺ຊນໍ ທສ຺ເສຕ຺ວາ ຕໂຕ ‘‘ນເຫຕຸຍາ ທ຺ເວ. ນາຣມ຺ມເຓ ປຎ຺ຈ. ນາຘິປຕິຍາ ນວ. ນານນ຺ຕເຣ ນສມນນ຺ຕເຣ ນາຎ຺ຎມຎ຺ເຎ ນອຸປນິສ຺ສເຍ ປຎ຺ຈ. ນປຸເຣຊາເຕ ສຕ຺ຕ. ນປຈ຺ຉາຊາເຕ ນາເສວເນ ນວ. ນກມ຺ເມ ຕີຓິ. ນວິປາເກ ນວ. ນາຫາເຣ ນອິນ຺ທ຺ຣິເຍ ນຌາເນ ນມຄ຺ເຄ ເອກໍ. ນສມ຺ປຍຸຕ຺ເຕ ປຎ຺ຈ. ນວິປ຺ປຍຸຕ຺ເຕ ຕີຓິ. ໂນນຕ຺ຖິໂນວິຄເຕສຸ ປຎ຺ຈາ’’ຕິ ວິສ຺ສຊ຺ຊນວາຣຄຓນາ ວຸຕ຺ຕາຕິ ອຍໍ ເອກມູລກນໂຍ.

ອິມິນາວ ນເຍນ ທ຺ວິມູລກາທີສຸປິ ຍຖານຸຣູປໍ ນໂຍ ເນຕພ຺ໂພ, ປາຬິຍໍ ປນ ‘‘ນເຫຕຸປຈ຺ຈຍາ ນາຣມ຺ມເຓ ເອກ’’ນ຺ຕິອາທິນາ ວິສ຺ສຊ຺ຊນວາຣຄຓນາວ ທສ຺ສິຕາຕິ ອຍໍ ປຈ຺ຈຍປຈ຺ຈນີຍນໂຍ.

ອິມິນາ ວຸຕ຺ຕານຸສາເຣເນວ ‘‘ກຸສລໍ ຘມ຺ມໍ ປຏິຈ຺ຈ ອພ຺ຍາກໂຕ ຘມ຺ໂມ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ເຫຕຸປຈ຺ຈຍາ ນາຣມ຺ມຓປຈ຺ຈຍາ’’ຕິອາທິນາ ອນຸໂລມປຈ຺ຈນີຍນເຍ, ‘‘ອກຸສລໍ ຘມ຺ມໍ ປຏິຈ຺ຈ ອກຸສໂລ ຘມ຺ໂມ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ນເຫຕຸປຈ຺ຈຍາ ອາຣມ຺ມຓປຈ຺ຈຍາ’’ຕິອາທິນາ ປຈ຺ຈນີຍານຸໂລມນເຍ ປຎ຺ຫວິສ຺ສຊ຺ຊນນໂຍ ເວທິຕພ຺ໂພ ¶ . ປາຬິຍໍ ປເນຕ຺ຖ ວິສ຺ສຊ຺ຊນວາຣຄຓນາວ ທສ຺ສິຕາຕິ ¶ ອຍໍ ອນຸໂລມປຈ຺ຈນີຍກຸສລຕ຺ຕິເກ ປຏິຈ຺ຈວາຣນໂຍ.

ສຫຊາຕວາຣາທີສຸປິ ຉວາເຣສຸ ປຏິຈ຺ຈວາເຣ ວຸຕ຺ຕານຸສາເຣນ ສພ຺ພຕ຺ຖ ນໂຍ ເນຕພ຺ໂພ. ເຍ ປນ ຕຕ຺ຖ ຕຕ຺ຖ ປາຬິວິເສສາ, ອຕ຺ຖວິເສສາ ຈ ອຸປລພ຺ຠນ຺ຕິ, ເຕ ປຏ຺ຐານປາຬິອຏ຺ຐກຖາສຸ ເອວ ສພ຺ພາກາຣໂຕ ຄເຫຕພ຺ພາ. ອິຘ ປນ ເຕ ສພ຺ເພ ສງ຺ເຂປນຍໂຕ ທສ຺ສິຍມານາປິ ຄນ຺ຖຠາຣິຍໍ ກໂຣນ຺ຕີຕິ ນ ທສ຺ສິຕາ.

ເຕສຸ ປນ ວາເຣສຸ ‘‘ກຸສລໍ ຘມ຺ມໍ ສຫຊາໂຕ ກຸສໂລ ຘມ຺ໂມ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ເຫຕຸປຈ຺ຈຍາ. ກຸສລໍ ຘມ຺ມໍ ປຈ຺ຈຍາ… ກຸສລໍ ຘມ຺ມໍ ນິສ຺ສາຍ… ກຸສລໍ ຘມ຺ມໍ ສໍສຏ຺ໂຐ… ກຸສລໍ ຘມ຺ມໍ ສມ຺ປຍຸຕ຺ໂຕ ກຸສໂລ ຘມ຺ໂມ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ເຫຕຸປຈ຺ຈຍາ’’ຕິ ເອວໍ ອາທິໂຕ ປຎ຺ຈສຸ ວາເຣສຸ ປາຬິຄຕິ ຎາຕພ຺ພາ. ເຕສຸ ຈ ປຏິຈ຺ຈສຫຊາຕາ ເອກຕ຺ຖາ, ປຈ຺ຈຍນິສ຺ສຍາ ເອກຕ຺ຖາ, ສໍສຏ຺ຐສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ເອກຕ຺ຖາ. ຕຕ຺ຖ ‘‘ກຸສລໍ ຘມ຺ມໍ ສຫຊາໂຕ’’ຕິອາທີສຸ ກຸສລໍ ຘມ຺ມໍ ປຏິຈ຺ຈ ເຕນ ສຫຊາໂຕ ຫຸຕ຺ວາຕິອາທິນາ ຍຖານຸຣູປໍ ອຕ຺ໂຖ ເວທິຕພ຺ໂພ. ປຈ຺ຉິເມ ປນ ປຎ຺ຫາວາເຣ ‘‘ກຸສໂລ ຘມ຺ໂມ ກຸສລສ຺ສ ຘມ຺ມສ຺ສ ເຫຕຸປຈ຺ຈເຍນ ປຈ຺ຈໂຍ. ກຸສລາ ເຫຕູ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕການໍ ຂນ຺ຘານໍ ເຫຕຸປຈ຺ຈເຍນ ປຈ຺ຈໂຍ. ກຸສໂລ ອພ຺ຍາກຕສ຺ສ…ເປ… ກຸສລສ຺ສ ຈ ອພ຺ຍາກຕສ຺ສ ຈ…ເປ… ກຸສລາ ເຫຕູ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕການໍ ຂນ຺ຘານໍ ຈິຕ຺ຕສມຸຏ຺ຐານານຎ຺ຈາ’’ຕິອາທິນາ ເຫຕຸປຈ຺ຈເຍ,

‘‘ກຸສໂລ ຘມ຺ໂມ ກຸສລສ຺ສ ຘມ຺ມສ຺ສ ອາຣມ຺ມຓປຈ຺ຈເຍນ ປຈ຺ຈໂຍ. ທານໍ ທຕ຺ວາ ສີລໍ ສມາທິຍິຕ຺ວາ ອຸໂປສຖກມ຺ມໍ ກຕ຺ວາ ຕໍ ປຈ຺ຈເວກ຺ຂຕິ. ປຸພ຺ເພ ສຸຈິຓ຺ຓານິ…ເປ… ຌານາ ວຸຏ຺ຐຫິຕ຺ວາ ຌານໍ… ເສຂາ ໂຄຕ຺ຣຠຸໍ ໂວທານໍ ມຄ຺ຄໍ ປຈ຺ຈເວກ຺ຂນ຺ຕິ. ເສຂາ ວາ ປຸຖຸຊ຺ຊນາ ວາ ກຸສລໍ ອນິຈ຺ຈໂຕ ທຸກ຺ຂໂຕ ອນຕ຺ຕໂຕ ວິປສ຺ສນ຺ຕິ. ເຈໂຕປຣິຍຎາເຓນ ກຸສລຈິຕ຺ຕສມງ຺ຄິສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ຊານນ຺ຕິ ¶ . ອາກາສານຎ຺ຈາຍຕນກຸສລໍ ວິຎ຺ຎາຓຎ຺ຈາຍຕນກຸສລສ຺ສ ອາຣມ຺ມຓປຈ຺ຈເຍນ ປຈ຺ຈໂຍ. ອາກິຎ຺ຈຎ຺ຎາຍຕນກຸສລໍ ເນວສຎ຺ຎານາສຎ຺ຎາຍຕນກຸສລສ຺ສ… ກຸສລາ ຂນ຺ຘາ ອິທ຺ຘິວິຘຎາຓສ຺ສ ເຈໂຕປຣິຍປຸພ຺ເພນິວາສຍຖາກມ຺ມູປຄອນາຄຕໍສຎາຓສ຺ສ ອາຣມ຺ມຓປຈ຺ຈເຍນ ປຈ຺ຈໂຍ.

ກຸສໂລ ອກຸສລສ຺ສ…ເປ… ທານໍ ທຕ຺ວາ…ເປ… ກຕ຺ວາ ຕໍ ອສ຺ສາເທຕິ ອຠິນນ຺ທຕິ. ຕໍ ອາຣພ຺ຠ ຣາໂຄ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ. ທິຏ຺ຐິ ວິຈິກິຈ຺ຉາ ອຸທ຺ຘຈ຺ຈໍ ໂທມນສ຺ສໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ. ປຸພ຺ເພ ສຸຈິຓ຺ຓານິ ອສ຺ສາເທຕິ ¶ …ເປ… ໂທມນສ຺ສໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ. ຌານາ ວຸຏ຺ຐຫິຕ຺ວາ ຌານໍ ອສ຺ສາເທຕິ…ເປ… ອຸທ຺ຘຈ຺ຈໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ. ຌາເນ ປຣິຫີເນ ວິປ຺ປຏິສາຣິສ຺ສ ໂທມນສ຺ສໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ.

ກຸສໂລ ອພ຺ຍາກຕສ຺ສ…ເປ… ປຈ຺ຈໂຍ. ອຣຫາ ມຄ຺ຄໍ ປຈ຺ຈເວກ຺ຂຕິ. ປຸພ຺ເພ ສຸຈິຓ຺ຓານິ… ກຸສລ…ເປ… ວິປສ຺ສຕິ…ເປ… ວິປາໂກ ຕທາຣມ຺ມຓຕາ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ. ອາກາສານຎ຺ຈາຍຕນກຸສລໍ ວິຎ຺ຎາຓຎ຺ຈາຍຕນວິປາກສ຺ສ…ເປ… ກິຣິຍສ຺ສ. ອາກິຎ຺ຈຎ຺ຎາຍຕນ…ເປ… ວິປາກສ຺ສ ຈ ກິຣິຍສ຺ສ ຈ. ກຸສລາ ຂນ຺ຘາ ເຈໂຕປຣິຍ…ເປ… ອນາຄຕໍສຎາຓສ຺ສ ອາວຊ຺ຊນາຍ.

ອກຸສໂລ ອກຸສລສ຺ສ…ເປ… ປຈ຺ຈໂຍ. ຣາຄໍ ອສ຺ສາເທຕິ…ເປ… ອຸທ຺ຘຈ຺ຈໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ. ອກຸສໂລ ກຸສລສ຺ສ…ເປ… ປຈ຺ຈໂຍ. ເສຂາ ປຫີເນ ກິເລເສ…ເປ… ອນາຄຕໍສຎາຓສ຺ສ. ອກຸສໂລ ອພ຺ຍາກຕສ຺ສ… ອຣຫາ ປຫີເນ ກິເລເສ…ເປ… ອາວຊ຺ຊນາຍ.

ອພ຺ຍາກໂຕ ອພ຺ຍາກຕສ຺ສ… ອຣຫາ ຜລໍ ປຈ຺ຈເວກ຺ຂຕິ. ນິພ຺ພານໍ, ຈກ຺ຂຸໍ…ເປ… ໂຜຏ຺ຐພ຺ພໍ ວິປສ຺ສຕິ. ທິພ຺ເພນ ຈກ຺ຂຸນາ ຣູປໍ ປສ຺ສຕິ…ເປ… ອາກິຎ຺ຈຎ຺ຎາຍຕນກິຣິຍໍ…ເປ… ກິຣິຍສ຺ສ. ຣູປາຍຕນໍ ຈກ຺ຂຸວິຎ຺ຎາຓສ຺ສ…ເປ… ອາວຊ຺ຊນາຍ. ອພ຺ຍາກໂຕ ກຸສລສ຺ສ… ເສຂາ ຜລໍ…ເປ… ອນາຄຕໍສຎາຓສ຺ສ. ອພ຺ຍາກໂຕ ອກຸສລສ຺ສ… ຈກ຺ຂຸໍ ອສ຺ສາເທຕີ’’ຕິອາທິນາ ອາຣມ຺ມຓປຈ຺ຈເຍ ຈ,

‘‘ກຸສໂລ ¶ ກຸສລສ຺ສ ອຘິປຕິປຈ຺ຈເຍນ ປຈ຺ຈໂຍ. ອາຣມ຺ມຓາຘິປຕິ, ສຫຊາຕາຘິປຕິ. ອາຣມ຺ມຓາຘິປຕິ – ທານໍ ທຕ຺ວາ’’ຕິອາທິນາ ອຘິປຕິປຈ຺ຈເຍ ຈ,

‘‘ກຸສໂລ ກຸສລສ຺ສ ອນນ຺ຕຣປຈ຺ຈເຍນ ປຈ຺ຈໂຍ’’ຕິອາທິນາ ວິຕ຺ຖາຣໂຕ ອນນ຺ຕຣສມນນ຺ຕຣສຫຊາຕອຎ຺ຎມຎ຺ຎນິສ຺ສຍປຈ຺ຈເຍສຸ ຈ,

‘‘ກຸສໂລ ກຸສລສ຺ສ ອຸປນິສ຺ສຍປຈ຺ຈເຍນ ປຈ຺ຈໂຍ. ອາຣມ຺ມຓູປນິສ຺ສໂຍ ອນນ຺ຕຣູປນິສ຺ສໂຍ ປກຕູປນິສ຺ສໂຍ. ອາຣມ຺ມຓູປນິສ຺ສໂຍ – ທານໍ ທຕ຺ວາ’’ຕິອາທິນາ ອາຣມ຺ມຓປຈ຺ຈເຍ ວຸຕ຺ຕນເຍນ, ‘‘ອນນ຺ຕຣູປນິສ຺ສໂຍ – ປຸຣິມາ ປຸຣິມາ ກຸສລາ ຂນ຺ຘາ ປຈ຺ຉິມານໍ ປຈ຺ຉິມານ’’ນ຺ຕິອາທິນາ ¶ ອນນ຺ຕຣປຈ຺ຈເຍ ວຸຕ຺ຕນເຍເນວ, ‘‘ປກຕູປນິສ຺ສໂຍ – ສທ຺ຘໍ ອຸປນິສ຺ສາຍ…ເປ… ອຸໂປສຖກມ຺ມໍ ກໂຣຕິ. ຌານໍ, ວິປສ຺ສນໍ, ມຄ຺ຄໍ, ອຠິຎ຺ຎໍ, ສມາປຕ຺ຕິໍ ອຸປ຺ປາເທຕິ. ສີລໍ, ສຸຕໍ, ຈາຄໍ, ປຎ຺ຎໍ ອຸປນິສ຺ສາຍ…ເປ… ປຐມສ຺ສ ຌານສ຺ສ ປຣິກມ຺ມໍ ປຐມສ຺ສ ຌານສ຺ສ ອຸປນິສ຺ສຍປຈ຺ຈເຍນ ປຈ຺ຈໂຍ…ເປ… ອາກິຎ຺ຈຎ຺ຎາຍຕນໍ ເນວສຎ຺ຎານາສຎ຺ຎາຍຕນສ຺ສ…ເປ… ຍຖາກມ຺ມູປຄຎາຓໍ ອນາຄຕໍສຎາຓສ຺ສ…ເປ… ປຐມສ຺ສ ມຄ຺ຄສ຺ສ ປຣິກມ຺ມໍ ປຐມສ຺ສ…ເປ… ຕຕິໂຍ ມຄ຺ໂຄ ຈຕຸຕ຺ຖສ຺ສ. ມຄ຺ໂຄ ເສຂານໍ ອຕ຺ຖປຏິສມ຺ຠິທາຍ…ເປ… ຐານາຐານໂກສລ຺ລສ຺ສ ອຸປນິສ຺ສຍ. ກຸສໂລ ອກຸສລສ຺ສ…ເປ… ອາຣມ຺ມຓູປນິສ຺ສໂຍ. ປກຕູປ…ເປ… ປກຕູປນິສ຺ສໂຍ – ສທ຺ຘໍ ອຸປນິສ຺ສາຍ ມານໍ ຊປ຺ເປຕິ. ທິຏ຺ຐິໍ ຄຓ຺ຫາຕິ…ເປ… ສທ຺ຘາ ສີລໍ ສຸຕໍ ຈາໂຄ ປຎ຺ຎາ ຣາຄສ຺ສ, ໂທສສ຺ສ, ໂມຫສ຺ສ, ມານສ຺ສ, ທິຏ຺ຐິຍາ. ປຕ຺ຖນາຍ…ເປ… ກຸສໂລ ອພ຺ຍາກຕສ຺ສ…ເປ… ອາຣມ຺ມຓູປນິສ຺ສໂຍ. ອນນ຺ຕຣູປນິສ຺ສໂຍ. ປກຕູປ…ເປ… ປກຕູປນິສ຺ສໂຍ – ສທ຺ຘໍ ອຸປນິສ຺ສາຍ ອຕ຺ຕານໍ ອາຕາເປຕິ…ເປ… ກາຍິກສ຺ສ ສຸຂສ຺ສ, ທຸກ຺ຂສ຺ສ, ຜລສມາປຕ຺ຕິຍາ. ກຸສລໍ ກມ຺ມໍ ວິປາກສ຺ສ…ເປ… ມຄ຺ໂຄ ອຣຫໂຕ ອຕ຺ຖປຏິສມ຺ຠິທາຍ ປຈ຺ຈໂຍ.

ອກຸສໂລ ¶ ອກຸສລສ຺ສ…ເປ… ປກຕູປນິສ຺ສໂຍ – ຣາຄໍ ອຸປນິສ຺ສາຍ ປາຓໍ ຫນຕິ…ເປ… ສມ຺ຜໍ ປລປຕິ…ເປ… ສງ຺ຆໍ ຠິນ຺ທຕິ. ໂທສໍ, ໂມຫໍ, ມານໍ, ທິຏ຺ຐິໍ, ປຕ຺ຖນໍ ອຸປນິສ຺ສາຍ…ເປ… ສງ຺ຆໍ ຠິນ຺ທຕິ…ເປ… ປາຓາຕິປາໂຕ ປາຓາຕິປາຕສ຺ສ…ເປ… ສງ຺ຆເຠທກມ຺ມສ຺ສ…ເປ… ປຈ຺ຈໂຍ.

ອກຸສໂລ ກຸສລສ຺ສ…ເປ… ປກຕູປນິສ຺ສໂຍ – ຣາຄໍ ອຸປນິສ຺ສາຍ ທານໍ ເທຕິ…ເປ… ມຄ຺ຄໍ ອຸປ຺ປາເທຕິ…ເປ… ສມາປຕ຺ຕິໍ ອຸປ຺ປາເທຕິ. ຣາໂຄ…ເປ… ປຕ຺ຖນາ. ສທ຺ຘາຍ, ສີລສ຺ສ…ເປ… ປຎ຺ຎາຍ ອຸປນິສ຺ສຍ. ປາຓໍ ຫນ຺ຕ຺ວາ ຕສ຺ສ ປຏິຆາຕຕ຺ຖາຍ ທານໍ ເທຕີ’’ຕິອາທິນາ ຈ ອຸປນິສ຺ສຍປຈ຺ຈເຍ ຈ,

‘‘ອພ຺ຍາກໂຕ ອພ຺ຍາກຕສ຺ສ ປຸເຣຊາຕປຈ຺ຈເຍນ ປຈ຺ຈໂຍ…ເປ… ອາຣມ຺ມຓປຸເຣຊາຕໍ – ອຣຫາ ຈກ຺ຂຸໍ…ເປ… ໂຜຏ຺ຐພ຺ເພ, ວຕ຺ຖຸໍ ວິປສ຺ສຕິ…ເປ… ທິພ຺ເພນ ຈກ຺ຂຸນາ ຣູປໍ ປສ຺ສຕິ…ເປ… ຣູປາຍຕນໍ ຈກ຺ຂຸວິຎ຺ຎາຓສ຺ສ…ເປ… ວຕ຺ຖຸປຸເຣຊາຕໍ – ຈກ຺ຂາຍຕນໍ ຈກ຺ຂຸວິຎ຺ຎາຓສ຺ສ…ເປ… ວຕ຺ຖຸ ວິປາກາພ຺ຍາກຕານ’’ນ຺ຕິອາທິນາ ປຸເຣຊາຕປຈ຺ຈເຍ ຈ,

‘‘ກຸສໂລ ¶ ອພ຺ຍາກຕສ຺ສ…ເປ… ປຈ຺ຉາຊາຕາ ກຸສລາ ຂນ຺ຘາ ປຸເຣຊາຕສ຺ສ ອິມສ຺ສ ກາຍສ຺ສາ’’ຕິອາທິນາ ປຈ຺ຉາຊາຕປຈ຺ຈເຍ ຈ,

‘‘ກຸສໂລ ກຸສລສ຺ສ…ເປ… ປຸຣິມາ ປຸຣິມາ ກຸສລາ ຂນ຺ຘາ’’ຕິອາທິນາ ອາເສວນປຈ຺ຈເຍ ຈ,

‘‘ສຫຊາຕາ ນານາກ຺ຂຓິກາ, ສຫຊາຕາ ກຸສລາ ເຈຕນາ…ເປ… ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕການໍ ຂນ຺ຘານໍ ຈິຕ຺ຕສມຸຏ຺ຐານານຎ຺ຈ ຣູປານໍ. ນານາກ຺ຂຓິກາ ວິປາການໍ ຂນ຺ຘານໍ ກຏຕ຺ຕາ ຈ ຣູປານ’’ນ຺ຕິອາທິນາ ກມ຺ມປຈ຺ຈເຍ ຈ,

‘‘ອພ຺ຍາກໂຕ ອພ຺ຍາກຕສ຺ສ…ເປ… ເອໂກ ຂນ຺ໂຘ ຕິຓ຺ຓນ຺ນ’’ນ຺ຕິອາທິນາ ວິປາກປຈ຺ຈເຍ ຈ,

‘‘ກຸສໂລ ¶ ກຸສລສ຺ສາ’’ຕິອາທິນາ ອາຫາຣປຈ຺ຈຍາທີສຸ ຈ, ‘‘ກຸສໂລ ອພ຺ຍາກຕສ຺ສ, ສຫຊາຕໍ, ປຈ຺ຉາຊາຕໍ, ສຫຊາຕາ ຈິຕ຺ຕສມຸຏ຺ຐານານໍ ຣູປານໍ. ປຈ຺ຉາຊາຕາ ອິມສ຺ສ ກາຍສ຺ສ…ເປ… ອພ຺ຍາກໂຕ ກຸສລສ຺ສ…ເປ… ປຸເຣຊາຕໍ ວຕ຺ຖຸ ກຸສລານໍ ຂນ຺ຘານໍ ວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕປຈ຺ຈເຍນ ປຈ຺ຈໂຍ’’ຕິອາທິນາ ວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕປຈ຺ຈຍາທີສຸ ຈ ປາຬິຄຕິ ເວທິຕພ຺ພາ.

ຕຕ຺ຖ ກຸສລຘມ຺ໂມ ນາເມສ ຍສ຺ມາ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ໂຕ ຐເປຕ຺ວາ ປຈ຺ຉາຊາຕປຈ຺ຈຍໍ, ວິປາກປຈ຺ຈຍຎ຺ຈ ເສເສຫິ ທ຺ວາວີສຕິຍາ ປຈ຺ຈເຍຫິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ. ກຸສລສ຺ສ ຈ ປຈ຺ຈໂຍ ໂຫນ຺ໂຕ ຐເປຕ຺ວາ ປຸເຣຊາຕປຈ຺ຉາຊາຕວິປາກວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕປຈ຺ຈເຍ ເສເສຫິ ວີສຕິຍາ ປຈ຺ຈເຍຫິ ປຈ຺ຈໂຍ ໂຫຕິ. ເອວໍ ກຸສໂລ ກຸສລາທີນໍ, ອກຸສໂລ ຈ ອກຸສລາທີນໍ ຍຖານຸຣູປໍ ປຈ຺ຈຍາ ໂຫນ຺ຕິ, ຕສ຺ມາ ກຸສລາທີນໍ ຕໍຕໍປຈ຺ຈຍຸປ຺ປນ຺ນວິຠາຄໍ ທສ຺ເສຕຸໍ ປຎ຺ຫາວາໂຣ ວຸຕ຺ໂຕ. ຕຕ຺ຖ ເສຂາ ໂຄຕ຺ຣຠຸນ຺ຕິ ໂສຕາປນ຺ນໍ ສນ຺ຘາຍ ວຸຕ຺ຕໍ, ໂວທານນ຺ຕິ ສກທາຄາມິອນາຄາມິໂນ. ເຕສໍ ຫິ ໂຄຕ຺ຣຠຸຈິຕ຺ຕໍ ໂວທານໍ ນາມ. ມຄ຺ຄາ ວຸຏ຺ຐຫິຕ຺ວາຕິ ມຄ຺ຄວີຖິໂຕ ວຸຏ຺ຐາຍ. ນ ຫິ ມຄ຺ຄານນ຺ຕຣາ ປຈ຺ຈເວກ຺ຂຓາ ນາມ ອຕ຺ຖີຕິ ອຍໍ ອນຸໂລມປຏ຺ຐາເນ ກຸສລຕ຺ຕິກນໂຍ.

ເວທນາຕ຺ຕິກາທີສຸ ‘‘ສຸຂາຍ ເວທນາຍ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕໍ ຘມ຺ມໍ ປຏິຈ຺ຈ ສຸຂາຍ ເວທນາຍ ສມ຺ປຍຸຕ຺ໂຕ ຘມ຺ໂມ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ເຫຕຸປຈ຺ຈຍາ. ສຸຂາຍ ເວທນາຍ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕໍ ເອກໍ ຂນ຺ຘໍ ປຏິຈ຺ຈ ທ຺ເວ ຂນ຺ຘາ. ທ຺ເວ ຂນ຺ເຘ ¶ ປຏິຈ຺ຈ ເອໂກ ຂນ຺ໂຘ’’ຕິອາທິນາ ກຸສລຕ຺ຕິເກ ວຸຕ຺ຕານຸສາເຣນ ປຏິຈ຺ຈວາຣາທີສຸ ປຎ຺ຫາວາຣປຣິໂຍສາເນສຸ ສຕ຺ຕສຸ ວາເຣສຸ ເອເກກສ຺ມິໍ ປຈ຺ຈຍານຸໂລມາທີຫິ ຈ ເອກມູລາທີຫິ ນເຍຫິ ຈ ສພ຺ພຕ຺ຕິເກສຸ ລພ຺ຠມານປທວເສນ ຄຓນານໂຍ ໂຍເຊຕ຺ວາ ຎາຕພ຺ໂພ. ຕຕ຺ຖ ເວທນາຕ຺ຕິເກ ເວທນາກ຺ຂນ຺ຘສ຺ສ ອລພ຺ຠນໂຕ ‘‘ເອກໍ ຂນ຺ຘໍ ນິສ຺ສາຍ ທ຺ເວ ຂນ຺ຘາ’’ຕິອາທິ ວຸຕ຺ຕໍ. ສພ຺ພຕ຺ຖ ວິເສໂສ ¶ ປາຬິອຏ຺ຐກຖານຸສາເຣເນວ ຎາຕພ຺ໂພຕິ ອຍໍ ອນຸໂລມປຏິໂລເມ ຕິກປຏ຺ຐານນໂຍ.

ທຸກປຏ຺ຐາເນ ປນ ‘‘ເຫຕຸໍ ຘມ຺ມໍ ປຏິຈ຺ຈ ເຫຕຸ ຘມ຺ໂມ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ເຫຕຸປຈ຺ຈຍາ. ອໂລຠໍ ປຏິຈ຺ຈ ອໂທໂສ. ອໂມໂຫ. ອໂທສໍ ອໂມຫໍ ປຏິຈ຺ຈ ອໂລໂຠ. ອໂທໂສ. ໂລຠໍ ປຏິຈ຺ຈ ໂມໂຫ. ໂມຫໍ ປຏິຈ຺ຈ ໂລໂຠ. ໂທສໍ ປຏິຈ຺ຈ ໂມໂຫ. ໂມຫໍ ປຏິຈ຺ຈ ໂທໂສ. ປຏິສນ຺ຘິກ຺ຂເຓ ເຫຕຸໍ ຘມ຺ມໍ ປຏິຈ຺ຈ ນເຫຕຸ ຘມ຺ໂມ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ…ເປ… ເຫຕູ ຈ ນເຫຕູ ຈ. ນເຫຕຸໍ ປຏິຈ຺ຈ ນເຫຕຸ ຘມ຺ໂມ ນ…ເປ… ເຫຕູ ຈ ນເຫຕູ ຈາ’’ຕິອາທິນາ ເຫຕຸທຸເກ,

‘‘ສເຫຕຸກໍ ຘມ຺ມໍ ປຏິຈ຺ຈ ສເຫຕຸໂກ ຘມ຺ໂມ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ເຫຕຸປຈ຺ຈຍາ. ສເຫຕຸກໍ ເອກໍ ຂນ຺ຘໍ…ເປ… ສເຫຕຸກໍ ຘມ຺ມໍ ປຏິຈ຺ຈ. ອເຫຕຸໂກ…ເປ… ຈິຕ຺ຕສມຸຏ຺ຐານໍ ຣູປໍ. ປຏິສນ຺ຘິກ຺ຂເຓ…ເປ… ສເຫຕຸໂກ ຈ, ອເຫຕຸໂກ ຈ…ເປ… ອເຫຕຸກໍ ຂນ຺ຘໍ ປຏິຈ຺ຈ ອເຫຕຸໂກ. ວິຈິກິຈ຺ຉາສຫຄຕໍ ອຸທ຺ຘຈ຺ຈສຫຄຕໍ ໂມຫໍ ປຏິຈ຺ຈ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕກາ ຂນ຺ຘາ…ເປ… ຈິຕ຺ຕສມຸຏ຺ຐານໍ. ອາຫາຣສມຸຏ຺ຐານ’’ນ຺ຕິອາທິນາ ສເຫຕຸກທຸກາທີສຸ ຈ ເກນຈິວິຎ຺ເຎຍ຺ຍທຸກວຊ຺ຊິເຕສຸ ສພ຺ພທຸເກສຸ ປຈ຺ເຈກໍ ປຏິຈ຺ຈວາຣາທີສຸ ສຕ຺ຕສຸ ມຫາວາເຣສຸ ເອເກກສ຺ມິໍ ປຈ຺ຈຍານຸໂລມາທີສຸ ຈຕູສຸ ນເຍສຸ ເອກມູລກາທີຫິ ສພ຺ພວາເຣຫິ ກຸສລຕ຺ຕິເກ ວຸຕ຺ຕານຸສາເຣນ ຍຖານຸຣູປໍ ວິຠງ຺ຄນໂຍ ໂຍເຊຕ຺ວາ ຎາຕພ຺ໂພ. ສພ຺ພສ຺ມິມ຺ປິ ຫິ ປຏ຺ຐາເນ ເກນຈິວິຎ຺ເຎຍ຺ຍທຸກໍ ນ ລພ຺ຠຕີຕິ ອຍໍ ທຸກປຏ຺ຐານນໂຍ.

ທຸກຕິກປຏ຺ຐາເນ ປນ ‘‘ເຫຕຸໍ ກຸສລໍ ຘມ຺ມໍ ປຏິຈ຺ຈ ເຫຕຸ ກຸສໂລ ຘມ຺ໂມ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ເຫຕຸປຈ຺ຈຍາ’’ຕິອາທິນາ ເຫຕຸທຸເກນ ສທ຺ຘິໍ ກຸສລຕ຺ຕິເກ ກຸສລໍ ປທໍ ໂຍເຊຕ຺ວາ ປຏິຈ຺ຈວາຣາທີສຸ ສຕ຺ຕສຸ ວາເຣສຸ ປຈ຺ຈຍານຸໂລມາທີນໍ ຈຕຸນ຺ນໍ ນຍານໍ ວເສນ ລພ຺ຠມານກປຈ຺ຈຍາ ເອກມູລກາທິນເຍຫິ ທສ຺ສິຕາ ¶ . ຍຖາ ຈ ກຸສລໍ ປທໍ, ເອວໍ ອກຸສລໍ ປທໍ, ອພ຺ຍາກຕຎ຺ຈ ເຫຕຸທຸເກນ ໂຍເຊຕ຺ວາ ວຸຕ຺ຕນເຍນ ທສ຺ເສຕ຺ວາ ເຫຕຸກຸສລທຸກຕິກນ຺ຕິ ຐປິຕໍ. ປາຬິ ປນ ອຕິສໍຂິຕ຺ຕາ. ຍຖາ ກຸສລຕ຺ຕິກໍ, ເອວໍ ‘‘ເຫຕຸໍ ສຸຂາຍ ເວທນາຍ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕໍ ຘມ຺ມໍ ປຏິຈ຺ຈ ເຫຕຸ ສຸຂາຍ ເວທນາຍ ສມ຺ປຍຸຕ຺ໂຕ ຘມ຺ໂມ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ເຫຕຸປຈ຺ຈຍາ’’ຕິອາທິນາ ລພ຺ຠມານກປທວເສນ ເວທນາຕ຺ຕິກາທໂຍປິ ເຫຕຸທຸເກນ ¶ ໂຍເຊຕ຺ວາ ເຫຕຸເວທນທຸກຕິກາທີນິ ເອກວີສຕິທຸກຕິການິ ທສ຺ສິຕານີຕິ. ຍຖາ ຈ ເຫຕຸທຸເກນ ສທ຺ຘິໍ ລພ຺ຠມານກປທວເສນ ທ຺ວາວີສຕິຕິກາ ໂຍຊິຕາ, ເອວໍ ສເຫຕຸກທຸກາທີຫິ ສພ຺ເພຫິ ສທ຺ຘິໍ ປຈ຺ເຈກໍ ທ຺ວາວີສຕິຕິກາ ໂຍເຊຕພ຺ພາ. ປາຬິ ປເນຕ຺ຖ ອິໂຕ ປເຣສຸປິ ສພ຺ພຕ຺ຖ ອຕິສໍຂິຕ຺ຕາ. ເອວໍ ທ຺ວາວີສຕິຕິເກ ຄເຫຕ຺ວາ ທຸກສເຕ ປກ຺ຂິປິຕ຺ວາ ທຸກຕິກປຏ຺ຐານໍ ເທສິຕນ຺ຕິ ອຍໍ ທຸກຕິກປຏ຺ຐານນໂຍ.

ຕິກທຸກປຏ຺ຐາເນປິ ‘‘ກຸສລໍ ເຫຕຸໍ ຘມ຺ມໍ ປຏິຈ຺ຈ ກຸສໂລ ເຫຕຸ ຘມ຺ໂມ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ເຫຕຸປຈ຺ຈຍາ’’ຕິອາທິນາ ກຸສລຕ຺ຕິເກນ ສທ຺ຘິໍ ເຫຕຸປທໍ ໂຍເຊຕ຺ວາ ປຏິຈ຺ຈວາຣາທີສຸ ສຕ຺ຕສຸ ມຫາວາເຣສຸ ປຈ຺ຈຍານຸໂລມາທິນຍຈຕຸກ຺ກວເສນ ລພ຺ຠມານກປຈ຺ຈຍາ ເອກມູລາທີຫິ ສພ຺ພວາເຣຫິ ທສ຺ສິຕາ. ຍຖາ ເຫຕຸປທໍ, ເອວໍ ນເຫຕຸປທມ຺ປິ ກຸສລຕ຺ຕິເກນ ສທ຺ຘິໍ ໂຍເຊຕ຺ວາ ກຸສລເຫຕຸ ຕິກທຸກນ຺ຕິ ຐປິຕໍ. ຍຖາ ຈ ກຸສລຕ຺ຕິເກນ ສທ຺ຘິໍ ເຫຕຸທຸກໍ, ເອວໍ ‘‘ສຸຂາຍ ເວທນາຍ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕໍ ເຫຕຸໍ ກຸສລໍ ຘມ຺ມໍ ປຏິຈ຺ຈາ’’ຕິອາທິນາ ເວທນາຕ຺ຕິກາທີຫິປິ ຕໍ ໂຍເຊຕ຺ວາ ເວທນາຕ຺ຕິກທຸກາທີນິ ເອກວີສຕິຕິກທຸກາທີນິ ທສ຺ສິຕານິ. ຍຖາ ຈ ເຫຕຸທຸກໍ, ເອວໍ ສເຫຕຸກາທໂຍປິ ສພ຺ເພ ປຈ຺ເຈກໍ ທ຺ວາວີສຕິຍາ ຕິເກຫິ ລພ຺ຠມານປທວເສເນວ ໂຍຊິຕາ. ເອວໍ ທຸກສຕໍ ທ຺ວາວີສຕິຍາ ຕິເກສຸ ປກ຺ຂິປິຕ຺ວາ ຕິກທຸກປຏ຺ຐານໍ ເທສິຕນ຺ຕິ ອຍໍ ຕິກທຸກປຏ຺ຐານນໂຍ.

ຕິກຕິກປຏ຺ຐາເນປິ ¶ ‘‘ກຸສລໍ ສຸຂາຍ ເວທນາຍ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕໍ ຘມ຺ມໍ ປຏິຈ຺ຈ ກຸສໂລ ສຸຂາຍ ເວທນາຍ ສມ຺ປຍຸຕ຺ໂຕ ຘມ຺ໂມ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ເຫຕຸປຈ຺ຈຍາ’’ຕິອາທິນາ ກຸສລຕ຺ຕິກໍ ເວທນາຕ຺ຕິກາທີຫິ ສພ຺ພຕ຺ຕິເກຫິ, ເວທນາຕ຺ຕິກາທໂຍ ຈ ກຸສລຕ຺ຕິກາທີຫິ ວຸຕ຺ຕນເຍນ ໂຍເຊຕ຺ວາ ປຈ຺ຈຍາ ທສ຺ສິຕາ. ເອວໍ ຕິເກສຸ ເອວ ຕິເກ ປກ຺ຂິປິຕ຺ວາ ຕິກຕິກປຏ຺ຐານໍ ເທສິຕນ຺ຕິ ອຍໍ ຕິກຕິກປຏ຺ຐານນໂຍ.

ທຸກທຸກປຏ຺ຐາເນປິ ‘‘ເຫຕຸໍ ສເຫຕຸກໍ ຘມ຺ມໍ ປຏິຈ຺ຈ ເຫຕຸ ສເຫຕຸໂກ ຘມ຺ໂມ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ເຫຕຸປຈ຺ຈຍາ’’ຕິອາທິນາ ເຫຕຸທຸກໍ ສເຫຕຸກາທີຫິ, ສເຫຕຸກຎ຺ຈ ເຫຕຸທຸກາທີຫິ ໂຍເຊຕ຺ວາ ເຫຏ຺ຐາ ວຸຕ຺ຕນເຍຫິ ປຈ຺ຈຍາ ທສ຺ສິຕາ. ເອວໍ ທຸເກສຸ ເອວ ທຸເກ ປກ຺ຂິປິຕ຺ວາ ທຸກທຸກປຏ຺ຐານໍ ເທສິຕນ຺ຕິ ອຍໍ ທຸກທຸກປຏ຺ຐານນໂຍ. ເອວໍ ຕາວ ອນຸໂລມປຏ຺ຐາເນ –

‘‘ຕິກຎ຺ຈ ປຏ຺ຐານວຣໍ ທຸກຸຕ຺ຕມໍ,

ຉ ອນຸໂລມມ຺ຫິ ນຍາ ສຸຄມ຺ຠີຣາ’’ຕິ. –

ວຸຕ຺ຕາ ຉ ນຍາ ເວທິຕພ຺ພາ. ປຈ຺ຈຍວເສນ ປເນເຕສຸ ຉສຸ ເອເກກສ຺ມິໍ ປຏ຺ຐາເນ ປຈ຺ຈຍານຸໂລມາທີນໍ ຈຕຸນ຺ນໍ ນຍານໍ ວເສນ ເອເຕນ ປຣິຍາເຍນ ຈຕຸວີສຕິນຍປຏິມຓ຺ຑິຕມິທໍ ຘມ຺ມານຸໂລມປຏ຺ຐານນ຺ຕິ ເວທິຕພ຺ພໍ. ອຍໍ ອນຸໂລມປຏ຺ຐານນໂຍ.

ປຈ຺ຈນີຍປຏ຺ຐາເນ ປນ ‘‘ນກຸສລໍ ຘມ຺ມໍ ປຏິຈ຺ຈ ນກຸສໂລ ຘມ຺ໂມ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ເຫຕຸປຈ຺ຈຍາ. ອກຸສລໍ ອພ຺ຍາກຕໍ ເອກໍ ຂນ຺ຘໍ ປຏິຈ຺ຈ…ເປ… ທ຺ເວ ຂນ຺ຘາ, ຈິຕ຺ຕສມຸຏ຺ຐານຎ຺ຈ ຣູປ’’ນ຺ຕິອາທິນາ ຕິກປຏ຺ຐາເນ, ‘‘ນເຫຕຸໍ ຘມ຺ມໍ ປຏິຈ຺ຈ ນເຫຕຸ ຘມ຺ໂມ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ເຫຕຸປຈ຺ຈຍາ. ນເຫຕຸໍ ເອກໍ ຂນ຺ຘໍ ປຏິຈ຺ຈ…ເປ… ຈິຕ຺ຕສມຸຏ຺ຐານຎ຺ຈ ຣູປ’’ນ຺ຕິອາທິນາ ທຸກປຏ຺ຐາເນ ຈ, ‘‘ນເຫຕຸໍ ນກຸສລໍ ຘມ຺ມໍ ປຏິຈ຺ຈ ນເຫຕຸ ນກຸສໂລ ຘມ຺ໂມ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ເຫຕຸປຈ຺ຈຍາ. ນເຫຕຸໍ ນກຸສລໍ ອພ຺ຍາກຕໍ ¶ ເອກໍ ຂນ຺ຘໍ ປຏິຈ຺ຈ ຕໂຍ ຂນ຺ຘາ’’ຕິອາທິນາ ທຸກຕິກປຏ຺ຐາເນ ຈ, ‘‘ນກຸສລໍ ນເຫຕຸໍ ຘມ຺ມໍ ປຏິຈ຺ຈ ນກຸສໂລ ນເຫຕຸ ຘມ຺ໂມ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕີ’’ຕິອາທິນາ ຕິກທຸກປຏ຺ຐາເນ ຈ, ‘‘ນກຸສລໍ ນສຸຂາຍ ເວທນາຍ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕໍ ຘມ຺ມໍ ປຏິຈ຺ຈ ນກຸສໂລ ນສຸຂາຍ ເວທນາຍ ສມ຺ປຍຸຕ຺ໂຕ ຘມ຺ໂມ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕີ’’ຕິອາທິນາ ຕິກຕິກປຏ຺ຐາເນ ຈ, ‘‘ນເຫຕຸໍ ນສເຫຕຸກໍ ຘມ຺ມໍ ປຏິຈ຺ຈ ນເຫຕຸ ນສເຫຕຸໂກ ຘມ຺ໂມ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ເຫຕຸປຈ຺ຈຍາ’’ຕິອາທິນາ ທຸກທຸກປຏ຺ຐາເນ ຈາຕິ ຉສຸ ປຈ຺ຈນີຍປຏ຺ຐາເນສຸ ອນຸໂລມຕິກປຏ຺ຐານາທີສຸ ຉສຸ ປຏ຺ຐາເນສຸ ວຸຕ຺ເຕນ ສພ຺ເພນ ປກາເຣນ ປາຬິນໂຍ ເວທິຕພ຺ໂພ. ອິທຎ຺ຈ ກຸສລາທີນໍ, ເຫຕຸອາທີນຎ຺ຈ ຘມ຺ມານໍ ປຈ຺ຈຍຸປ຺ປນ຺ນຠາວປຏິກ຺ເຂປວເສນ ປວຕ຺ຕຕ຺ຕາ ຘມ຺ມປຈ຺ຈນີຍປຏ຺ຐານໍ ນາມ ຊາຕໍ. ຕຕ຺ຖ ຫິ ນກຸສລໍ ຘມ຺ມໍ ປຏິຈ຺ຈາຕິ ກຸສລສ຺ສ ປຈ຺ຈຍປຏິກ຺ເຂໂປ. ນກຸສໂລ ຘມ຺ໂມ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕີຕິ ກຸສລສ຺ສ ປຈ຺ຈຍຸປ຺ປນ຺ນຠາວປຏິກ຺ເຂໂປ. ຕຖາ ‘‘ອກຸສລໍ ອພ຺ຍາກຕໍ ເອກໍ ຂນ຺ຘໍ ປຏິຈ຺ຈ…ເປ… ອກຸສລາ, ອພ຺ຍາກຕາ ຂນ຺ຘາ ຈິຕ຺ຕສມຸຏ຺ຐານຎ຺ຈ ຣູປໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕີ’’ຕິ ເອວມາທິນາ ນເຍເນຕ຺ຖ ອຕ຺ໂຖ ເວທິຕພ຺ໂພ. ເອວເມຕ຺ຖ ປຈ຺ຈນີຍປຏ຺ຐາເນ –

‘‘ຕິກຎ຺ຈ ປຏ຺ຐານວຣໍ ທຸກຸຕ຺ຕມໍ,

ຉ ປຈ຺ຈນີຍມ຺ຫິ ນຍາ ສຸຄມ຺ຠີຣາ’’ຕິ. –

ວຸຕ຺ຕາ ¶ ຉ ນຍາ ເວທິຕພ຺ພາ. ປຈ຺ຈຍວເສນ ປເນຕ຺ຖາປິ ເອເກກສ຺ມິໍ ປຈ຺ຈຍານຸໂລມາທີນໍ ຈຕຸນ຺ນໍ ຈຕຸນ຺ນໍ ນຍານໍ ວເສນ ຈຕຸວີສຕິນຍປຏິມຓ຺ຑິຕມິທໍ ຘມ຺ມປຈ຺ຈນີຍປຏ຺ຐານນ຺ຕິ ເວທິຕພ຺ພນ຺ຕິ ອຍໍ ປຈ຺ຈນີຍປຏ຺ຐານນໂຍ.

ອນຸໂລມປຈ຺ຈນີຍປຏ຺ຐາເນ ປນ ‘‘ກຸສລໍ ຘມ຺ມໍ ປຏິຈ຺ຈ ນກຸສໂລ ຘມ຺ໂມ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ເຫຕຸປຈ຺ຈຍາ. ກຸສເລ ຂນ຺ເຘ ປຏິຈ຺ຈ ຈິຕ຺ຕສມຸຏ຺ຐານໍ ຣູປ’’ນ຺ຕິອາທິນາ ຕິກປຏ຺ຐາເນ, ‘‘ເຫຕຸໍ ຘມ຺ມໍ ປຏິຈ຺ຈ ນເຫຕຸ ¶ ຘມ຺ໂມ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ເຫຕຸປຈ຺ຈຍາ’’ຕິອາທິນາ ທຸກປຏ຺ຐາເນ ຈ, ‘‘ເຫຕຸໍ ກຸສລໍ ຘມ຺ມໍ ປຏິຈ຺ຈ ນເຫຕຸ ນກຸສໂລ ຘມ຺ໂມ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕີ’’ຕິອາທິນາ ທຸກຕິກປຏ຺ຐາເນ ຈ, ‘‘ກຸສລໍ ເຫຕຸໍ ຘມ຺ມໍ ປຏິຈ຺ຈ ນກຸສໂລ ນເຫຕຸ ຘມ຺ໂມ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕີ’’ຕິອາທິນາ ຕິກທຸກປຏ຺ຐາເນ ຈ, ‘‘ກຸສລໍ ສຸຂາຍ ເວທນາຍ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕໍ ຘມ຺ມໍ ປຏິຈ຺ຈ ນກຸສໂລ ນສຸຂາຍ ເວທນາຍ ສມ຺ປຍຸຕ຺ໂຕ ຘມ຺ໂມ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕີ’’ຕິອາທິນາ ຕິກຕິກປຏ຺ຐາເນ ຈ, ‘‘ເຫຕຸໍ ສເຫຕຸກໍ ຘມ຺ມໍ ປຏິຈ຺ຈ ນເຫຕຸ ນສເຫຕຸໂກ ຘມ຺ໂມ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕີ’’ຕິອາທິນາ ທຸກທຸກປຏ຺ຐາເນ ຈ ເຫຏ຺ຐາ ວຸຕ຺ຕນເຍນ ສພ຺ເພນ ປກາເຣນ ປາຬິນໂຍ ເວທິຕພ຺ໂພ. ອິທໍ ກຸສລາທີນໍ ຘມ຺ມານໍ ປຈ຺ຈຍຕ຺ຕໍ ອປ຺ປຏິກ຺ຂິປິຕ຺ວາ ປຈ຺ຈຍຸປ຺ປນ຺ນານໍ ກຸສລາທິຠາວປຏິກ຺ເຂປວເສນ ປວຕ຺ຕຕ຺ຕາ ຘມ຺ມານຸໂລມປຈ຺ຈນີຍປຏ຺ຐານໍ ນາມ ຊາຕໍ. ຕຕ຺ຖ ຫິ ກຸສລໍ ຘມ຺ມໍ ປຏິຈ຺ຈາຕິ ກຸສລສ຺ສ ປຈ຺ຈຍຠາວວິຘານໍ. ນກຸສໂລ ຘມ຺ໂມ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕີຕິ ກຸສລສ຺ສ ປຈ຺ຈຍຸປ຺ປນ຺ນຠາວນິວາຣຓໍ, ຕສ຺ມາ ‘‘ກຸສເລ ຂນ຺ເຘ ປຏິຈ຺ຈ ຈິຕ຺ຕສມຸຏ຺ຐານໍ ຣູປ’’ນ຺ຕິອາທິນາ ວິສ຺ສຊ຺ຊນໍ ວຸຕ຺ຕນ຺ຕິ ເວທິຕພ຺ພນ຺ຕິ ເອວເມຕ຺ຖ ອນຸໂລມປຈ຺ຈນີຍປຏ຺ຐາເນ –

‘‘ຕິກຎ຺ຈ ປຏ຺ຐານວຣໍ ທຸກຸຕ຺ຕມໍ,

ຉ ອນຸໂລມປຈ຺ຈນີຍມ຺ຫິ ນຍາ ສຸຄມ຺ຠີຣາ’’ຕິ. –

ວຸຕ຺ຕາ ຉ ນຍາ ເວທິຕພ຺ພາ. ປຈ຺ຈຍວເສນ ປເນຕ຺ຖາປິ ເອເກກສ຺ມິໍ ປຈ຺ຈຍານຸໂລມາທີນໍ ຈຕຸນ຺ນໍ ຈຕຸນ຺ນໍ ນຍານໍ ວເສນ ຈຕຸວີສຕິນຍປຏິມຓ຺ຑິຕມິທໍ ຘມ຺ມານຸໂລມປຈ຺ຈນີຍປຏ຺ຐານນ຺ຕິ ເວທິຕພ຺ພນ຺ຕິ ອຍໍ ອນຸໂລມປຈ຺ຈນີຍປຏ຺ຐານນໂຍ.

ປຈ຺ຈນີຍານຸໂລມປຏ຺ຐາເນ ‘‘ນກຸສລໍ ຘມ຺ມໍ ປຏິຈ຺ຈ ອກຸສໂລ ຘມ຺ໂມ…ເປ… ນກຸສລໍ ຘມ຺ມໍ ປຏິຈ຺ຈ ¶ ອພ຺ຍາກໂຕ ຘມ຺ໂມ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ເຫຕຸປຈ຺ຈຍາ’’ຕິອາທິນາ ຕິກປຏ຺ຐາເນ, ‘‘ນເຫຕຸໍ ຘມ຺ມໍ ປຏິຈ຺ຈ ເຫຕຸ ຘມ຺ໂມ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕີ’’ຕິອາທິນາ ທຸກປຏ຺ຐາເນ ຈ, ‘‘ນເຫຕຸໍ ¶ ນກຸສລໍ ຘມ຺ມໍ ປຏິຈ຺ຈ ເຫຕຸ ອກຸສໂລ ຘມ຺ໂມ…ເປ… ເຫຕຸ ອພ຺ຍາກໂຕ ຘມ຺ໂມ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕີຕິ’’ອາທິນາ ທຸກຕິກປຏ຺ຐາເນ ຈ, ‘‘ນກຸສລໍ ນເຫຕຸໍ ຘມ຺ມໍ ປຏິຈ຺ຈ ອກຸສໂລ ເຫຕຸ ຘມ຺ໂມ…ເປ… ອພ຺ຍາກໂຕ ເຫຕຸ ຘມ຺ໂມ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕີ’’ຕິອາທິນາ ຕິກທຸກປຏ຺ຐາເນ ຈ, ‘‘ນກຸສລໍ ນສຸຂາຍ ເວທນາຍ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕໍ ຘມ຺ມໍ ປຏິຈ຺ຈ ອກຸສໂລ ສຸຂາຍ ເວທນາຍ ສມ຺ປຍຸຕ຺ໂຕ ຘມ຺ໂມ…ເປ… ອພ຺ຍາກໂຕ ສຸຂາຍ ເວທນາຍ ສມ຺ປຍຸຕ຺ໂຕ ຘມ຺ໂມ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕີ’’ຕິອາທິນາ ຕິກຕິກປຏ຺ຐາເນ ຈ, ‘‘ນເຫຕຸໍ ນສເຫຕຸກໍ ຘມ຺ມໍ ປຏິຈ຺ຈ ເຫຕຸ ສເຫຕຸໂກ ຘມ຺ໂມ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕີ’’ຕິອາທິນາ ທຸກທຸກປຏ຺ຐາເນ ຈ, ເຫຏ຺ຐາ ວຸຕ຺ເຕນ ປກາເຣນ ປາຬິນໂຍ ເວທິຕພ຺ໂພ. ອິທຎ຺ຈ ກຸສລາທິຘມ຺ມານໍ ປຈ຺ຈຍຕ຺ຕໍ ປຏິກ຺ຂິປິຕ຺ວາ ເຕສໍ ປຈ຺ຈຍຸປ຺ປນ຺ນຠາວອປ຺ປຏິກ຺ເຂປວເສນ ປວຕ຺ຕຕ຺ຕາ ຘມ຺ມປຈ຺ຈນີຍານຸໂລມປຏ຺ຐານໍ ນາມ ຊາຕໍ. ຕຕ຺ຖ ນກຸສລໍ ຘມ຺ມນ຺ຕິ ກຸສລສ຺ສ ປຈ຺ຈຍຠາວນິວາຣຓໍ. ອກຸສໂລ ຘມ຺ໂມ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕີຕິ ອກຸສລສ຺ສ ອຸປ຺ປຕ຺ຕິວິຘານໍ. ກຸສລໍ ປນ ປຏິຈ຺ຈ ກຸສລສ຺ສ ອຸປ຺ປຕ຺ຕິອຠາວໂຕ ‘‘ກຸສໂລ ຘມ຺ໂມ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕີ’’ຕິ ອວຕ຺ວາ ‘‘ອກຸສໂລ ຘມ຺ໂມ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕີ’’ຕິ ລພ຺ຠມານປທວເສນ ວຸຕ຺ຕໍ. ກຸສລໍ, ຫິ ອກຸສລໍ, ອພ຺ຍາກຕໍ ວາ ສຫຊາຕປຈ຺ຈຍໍ ກຕ຺ວາ ອຸປ຺ປຊ຺ຊມາໂນ ກຸສໂລ ນາມ ນຕ຺ຖິ, ຕສ຺ມາ ອກຸສລສ຺ສ ຈ ອພ຺ຍາກຕສ຺ສ ຈ ວເສນ ເທສນາ ກຕາ. ເອວມຎ຺ຎຕ຺ຖ. ເອວເມຕ຺ຖ ຘມ຺ມປຈ຺ຈນີຍານຸໂລມປຏ຺ຐາເນ –

‘‘ຕິກຎ຺ຈ ປຏ຺ຐານວຣໍ ທຸກຸຕ຺ຕມໍ,

ຉ ປຈ຺ຈນີຍານຸໂລມມ຺ຫິ ນຍາ ສຸຄມ຺ຠີຣາ’’ຕິ. –

ວຸຕ຺ຕາ ຉ ນຍາ ເວທິຕພ຺ພາ. ປຈ຺ຈຍວເສນ ປເນຕ຺ຖາປິ ຕິກປຏ຺ຐານາທີສຸ ເອເກກສ຺ມິໍ ປຈ຺ຈຍານຸໂລມາທີນໍ ຈຕຸນ຺ນໍ ຈຕຸນ຺ນໍ ¶ ນຍານໍ ວເສນ ເອເກນ ປຣິຍາເຍນ ຈຕຸວີສຕິນຍປຏິມຓ຺ຑິຕມິທໍ ຘມ຺ມປຈ຺ຈນີຍານຸໂລມປຏ຺ຐານນ຺ຕິ ເວທິຕພ຺ພນ຺ຕິ ອຍໍ ປຈ຺ຈນີຍານຸໂລມປຏ຺ຐານນໂຍ.

ເອວມິທໍ ຠຄວຕາ ອນຸໂລມປຏ຺ຐານາທີສຸ ຈຕູສຸ ເອເກກສ຺ມິໍ ປຏ຺ຐາເນ ຕິກທຸກາທີນຎ຺ເຎວ ຉນ຺ນໍ ຉນ຺ນໍ ນຍານໍ ວເສນ ຈຕຸວີສຕິນຍປຏິມຓ຺ຑິຕໍ ສມນ຺ຕປຏ຺ຐານມຫາປກຣຓໍ ເທສິຕໍ. ປຈ຺ຈຍວເສນ ປເນເຕສຸ ຈຕຸວີສຕິຍາ ປຏ຺ຐາເນສຸ ເອເກກສ຺ມິໍ ປຈ຺ຈຍານຸໂລມາທີນໍ ຈຕຸນ຺ນໍ ຈຕຸນ຺ນໍ ນຍານໍ ¶ ວເສເນຕໍ ຉນ຺ນວຸຕິນຍປຏິມຓ຺ຑິຕໍ ໂຫຕິ, ຘມ຺ມວເສເນວ ເຈຕໍ ປກຣຓໍ ຈຕຸວີສຕິສມນ຺ຕປຏ຺ຐານໍ ວຸຕ຺ຕນ຺ຕິ ອຍເມຕ຺ຖ ວິຠງ຺ຄນໂຍ.

ໂມຫວິຈ຺ເຉທນິຍາ ອຠິຘມ຺ມມາຕິກຕ຺ຖວຓ຺ຓນາຍ

ປຏ຺ຐານມາຕິກຕ຺ຖວຓ຺ຓນາ ນິຏ຺ຐິຕາ.

ມາຕິກາຍາຠິຘມ຺ມສ຺ສ, ອາຣທ຺ຘາ ອຕ຺ຖວຓ຺ຓນາ;

ໂມຫວິຈ຺ເຉທນີ ນາມ, ຍາ ສາ ນິຏ຺ຐມຸປາຄຕາ.

ນິຏ຺ຐໍ ຍຖາຍໍ ສມ຺ປຕ຺ຕາ, ລຊ຺ຊີຫິ ອຠິປຕ຺ຖິຕາ;

ສພ຺ເພ ນິຏ຺ຐໍ ຕຖາ ສນ຺ຕາ, ສເມນ຺ຕຸ ສຸມໂນຣຖາ.

ໂຍ ຄມ຺ຠີໂຣ ສສາທີນໍ, ສມຸທ຺ໂທວ ຠຍາວໂຫ;

ກາເລສ຺ມິໍ ຘີມຕຎ຺ຈາປິ, ອປິ ຄນ຺ຖາວໂລກເນ.

ປຐມນ຺ຕຣຘານສ຺ສ, ອຠິຘມ຺ມສ຺ສ ຕສ຺ສ ຍໍ;

ສິລາເລຂາ ນິຘີນໍວ, ຘມ຺ມຕ຺ຖານໍ ປກາສິກາ.

ນາວາ ວິຍ ສມຸທ຺ທສ຺ສ, ສຸໂຂຕຣຓປທ຺ຘຕິ;

ປາຬິອຏ຺ຐກຖາ ເຈສາ, ປຣິສຸທ຺ຘາ ອນາກຸລາ.

ນຍໂຕປິ ¶ ອວິກ຺ກິຓ຺ຓາ, ອສໍກິຓ຺ຓາ ນິກາຍໂຕ;

ຍໂຕ ສກ຺ກຈ຺ຈ ໂສຕພ຺ພາ, ສທ຺ຘມ຺ມຏ຺ຐິຕິຍາ ສຕາ.

ສທ຺ຘມ຺ມຏ຺ຐິຕິກາເມນ, ອນຕ຺ຕຸກ຺ກໍສນາທິໂຕ;

ມຍາປິ ວຓ຺ຓຍນ຺ເຕນ, ຣຈິຕາ ສຸທ຺ຘເຈຕສາ;

ເຕຕ຺ຕິໍສຠາຓວາຣາຍ, ປຣິມາເຓນ ຕນ຺ຕິຍາ.

ມາຕິກາວຓ຺ຓນາ ຍາ ສາ, ຍາວ ນິຏ຺ຐໍ ຍຖາພລໍ;

ສພ຺ພຕ຺ຖສງ຺ຄຫາ ເອສາ, ອນາກຸລປທກ຺ກມາ.

ຍໍ ປຕ຺ຕໍ ກຸສລໍ ເຕນ, ປຕ຺ວາ ສມ຺ໂພຘິມຸຕ຺ຕມໍ;

ນິຏ຺ຐໍ ປາເປຍ຺ຍມຂິເລ, ປາຓິໂນ ຫິຕເຈຕສາ.

ໂຈຬຣຏ຺ຐສ຺ສ ຠາຣມຘິວາຫກຸລນ຺ຘຣສ຺ສ;

ມຊ຺ຌມ຺ຫິ ¶ ໂຈຬກກລງ຺ກນິເຠນ ມຄ຺ຄໍ,

ຍຸຕ຺ຕໍ ຊນາກຸລສຸສຊ຺ຊິຕຣາຊມຄ຺ຄໍ.

ວຓ຺ເຓຫິ ປຸຓ຺ຓວິວິຘາປຓິເກຫິ ໂສຠໍ;

ເຕສໍ ¶ ມຸເຂ ຊນມໂນຫຣສຕ຺ຖຸພິມ຺ພ-

ວິຊ຺ຊາລເຍຫິ ອຸທຍາຈລສນ຺ນິເຠຫິ,

ຍຸຕ຺ເຕ ວິສາລສິກຕາສິຕມາຬເກຫິ,

ຍຸຕ຺ເຕ ສຸສີລຍຕິສງ຺ຆນິເສວິຕມ຺ຫິ;

ນາຄຊ຺ຊຸນວ຺ຫຍວິຫາຣວເຣ ວສນ຺ໂຕ.

ສຕ຺ຖນ຺ຕເຣສຸ ນິປຸໂຓ ປິຏກຕ຺ຕເຍ ຈ,

ມປ຺ປິຈ຺ຉຕາທິຄຸຓສາຣວິຠູສິຕຕ຺ໂຕ;

ສກ຺ກຈ຺ຈ ຘມ຺ມວິນຍໍ ປຣິທີປຍນ຺ໂຕ.

ເຕນາຠິຘມ຺ມປິຏກຓ຺ຓວວິປ຺ປກິຓ຺ຓ-

ສາຣຕ຺ຖຣຕ຺ນນິກເຣວ ສມຸທ຺ຘຣິຕ຺ວາ;

ວິຈ຺ເຉທນີ ວິຣຈິຕາ ຣຕນາວລີ ຍາ.

ສາຍໍ ປຠາສຕຸ ສຸກິຕ຺ຕິວິຣາຊມານາ,

ຘມ຺ເມສຸ ໂມຫຕິມິຣໍ ວິນິຫຈ຺ຈ ສມ຺ມາ;

ວຕ຺ຕິສ຺ສຕິສ຺ສ ຊນຕາຫິຕມາວຫນ຺ຕີ.

ອິຕິ ໂຈຬຣຏ຺ເຐ ມຫາກສ຺ສປຕ຺ເຖເຣນ ວິຣຈິຕາ

ອຠິຘມ຺ມມາຕິກຕ຺ຖວຓ຺ຓນາ ນິຏ຺ຐິຕາ.