📜
ນໂມ ຕສ຺ສ ຠຄວໂຕ ອຣຫໂຕ ສມ຺ມາສມ຺ພຸທ຺ຘສ຺ສ
ປຣມຕ຺ຖທີປນີ
ສງ຺ຄຫ ມຫາຏີກາ ປາຐ
ຄນ຺ຖາຣພ຺ຠກຖາ
[ກ]
ອຸທຍາ ¶ ຍສ຺ສ ເອກສ຺ສ, ສທ຺ຘມ຺ມຣໍສິ ຊາລິໂນ;
ປພຸຊ຺ຌິໍສຸ ຊນມ຺ພຸຊາ, ຊາຕິກ຺ເຂຕ຺ເຕ ມຫາສເຣ.
[ຂ]
ວນ຺ທາມິ ຕໍ ມຫາສູຣໍ, ມຫາໂມຫ ຕໂມນຸທໍ;
ສຎ຺ຊາຕໍ ໂສ ຫທເຍ ມຍ຺ຫໍ, ຕໂມຂນ຺ຘໍ ປນູທຕໍ.
[ຄ]
ໂປຣາຓເກຫິ ວິຎ຺ຎູຫິ, ວຓ຺ຓິຕາ ວຓ຺ຓນາ ພຫູ;
ທິສ຺ສນ຺ຕິ ອິຘ ໂລກມ຺ຫິ, ອຠິຘມ຺ມຕ຺ຖສງ຺ຄເຫ.
[ຆ]
ນ ຕາຫິ ຕຸຏ຺ຐິໍ ວິນ຺ທນ຺ຕິ, ເຍ ສາຣຕ຺ຖາ ຠິມານິໂນ;
ເຕ ມໍ ສງ຺ຄມ຺ມ ຍາຈນ຺ຕິ, ປຣມຕ຺ຖສ຺ສ ທີປນໍ.
[ງ]
ມຫຓ຺ຓເວ ຣຕນານິ, ອຸທ຺ຘຣິຕ຺ວາ ທິປວາສິນໍ;
ຍຖິຈ຺ຉກໍປິ ທຊ຺ເຊຍ຺ຍຸໍ, ນ ວຕ຺ຕພ຺ພາວ ອູນຕາ.
[ຈ]
ຕເຖເວຕ຺ຖ ¶ ວິປຸລຕ຺ຖາ, ອຓ຺ຓເວ ຣຕນູປມາ;
ສຕກ຺ຂຕ຺ຕຸໍປິ ວຓ຺ເຓຍ຺ຍຸໍ, ປຣິຍາທິນ຺ນາ ນ ເຫສ຺ສເຣ.
[ຉ]
ຕສ຺ມາ ຕາສຸ ວຓ຺ຓນາສຸ, ສາຣມາທາຍ ວຓ຺ຓນໍ;
ນານາສາຣຕ຺ຖ ສມ຺ປຸຓ຺ຓໍ, ອຸຕ຺ຕານ ປທພ຺ຍຎ຺ຊນໍ.
[ຊ]
ນາຕິສງ຺ເຂປ ວິຕ຺ຖາຣໍ, ມນ຺ທພຸທ຺ຘິປ຺ປໂພຘນໍ;
ກຣິສ຺ສໍ ຕໍ ປຣມຕ຺ເຖສຸ, ສຸຓນ຺ຕຸ ປາຏວຕ຺ຖິໂນຕິ.
ປຖມຄາຖາ-ປຣມຕ຺ຖທີປນີ
໑. ອຠິຘມ຺ມຕ຺ຖສງ຺ຄຫໍ ກຕ຺ຕຸກາໂມ ອນຸຣຸທ຺ຘຕ຺ເຖໂຣ ສງ຺ຄຫາຣພ຺ເຠ ຕາວ ສປ຺ປໂຍຊເນ ປຎ຺ຈປິຓ຺ຑຕ຺ເຖ ທສ຺ເສນ຺ໂຕ ອາທິຄາຖ ມາຫ. ປຎ຺ຈປິຓ຺ຑຕ຺ຖານາມ ຣຕນຕ຺ຕຍວນ຺ທນາ, ຄນ຺ຖາຠິເຘຍ຺ໂຍ, ຄນ຺ຖປ຺ປກາໂຣ, ຄນ຺ຖາຠິຘານໍ, ຄນ຺ຖປ຺ປໂຍຊນໍ. ຕຕ຺ຖ ຕີສຸ ຣຕເນສຸ ນິປ຺ປຈ຺ຈກາຣກຣຓໍ ຣຕນຕ຺ຕຍວນ຺ທນານາມ. ສາ ສມ຺ມາສມ຺ພຸທ຺ຘມຕຸລໍ ສສທ຺ຘມ຺ມຄຓຸຕ຺ຕມໍ ອຠິວາທິຍາຕິ ເອເຕຫິ ປເທຫິ ທສ຺ສິຕາ. ສກເລນ ຄນ຺ເຖນ ອຠິຫິຕາ ປຘານຕ຺ຖຠູຕາ ຈຕ຺ຕາໂຣ ອຠິຘມ຺ມຕ຺ຖາ ຄນ຺ຖາຠິເຘຍ຺ໂຍ. ໂສ ອຠິຘມ຺ມຕ຺ຖສງ຺ຄຫນ຺ຕິປເທ ອຠິຘມ຺ມຕ຺ຖ ສທ຺ເທນ ທສ຺ສິໂຕ.
[໑] ວິຠາວນິຍໍ ປນ
ສງ຺ຄຫິຕຠາໂວປິ ອຠິເຘຍ຺ໂຍເຍວາຕິ ກຕ຺ວາ ອຠິເຘຍ຺ໂຍ ອຠິຘມ຺ມຕ຺ຖສງ຺ຄຫປເທນ ທສ຺ສິໂຕຕິວຸຕ຺ຕໍ. ຕໍ ນ ສຸນ຺ທຣໍ.
ນ ຫິ ໂສ ອປ຺ປຘານຕ຺ຖຠູໂຕ ສງ຺ຄຫິຕຠາໂວ ອິມສ຺ມິໍ ປິຓ຺ຑຕ຺ຖທສ຺ສເນ ອຠິເຘຍ຺ໂຍ ນາມ ຠວິຕຸໍ ຍຸຕ຺ໂຕຕິ. ອິໂຕ ປຏ຺ຐາຍຈ ຏີກາຍນ຺ຕິ ວຸຕ຺ເຕ ອິມສ຺ສ ສງ຺ຄຫສ຺ສ ທ຺ວີສຸ ສີຫຬຏີກາສຸ ປຖມາຏີກາ ທຏ຺ຐພ຺ພາ. ວິຠາວນິຍນ຺ຕິ ວຸຕ຺ເຕ ເອຕຣຫິ ປາກຏາ ທຸຕີຍາ. ຏີກາສູຕິ ວຸຕ຺ເຕ ທ຺ເວປິ. ມຫາຏີກາຍນ຺ຕິ ວຸຕ຺ເຕ ວິສຸທ຺ຘິມຄ຺ເຄ ມຫາຏີກາ ທຏ຺ຐພ຺ພາ. ຍຎ຺ຈ ວຈນໍ ວິຠາວນິຍໍປິ ອາຄຕໍ, ອຎ຺ຎຕ຺ຖາປິ ອາຄຕໍ, ຕໍປິ ອິຘ ວິຠາວນິຍໍຕ຺ເວວ ວຸຈ຺ຈຕິ ອາສນ຺ນຕ຺ຕາຕິ. ສຠາຄຘມ຺ມສງ຺ຄຫວເສນ ຄນ຺ຖວິຘານາກາໂຣ ຄນ຺ຖປ຺ປກາໂຣ. ໂສ ປນ ສງ຺ຄຫ ສທ຺ເທນ ທສ຺ສິໂຕ.
[໒] ວິຠາວນິຍໍ ປນ
ອຠິຘມ຺ມຕ຺ຖສງ຺ຄຫປເທນາຕິ ¶ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕໍ ນ ສຸນ຺ທຣໍ.
ນ ຫິ ອຠິຘມ຺ມຕ຺ຖສທ຺ໂທ ຄນ຺ຖວິຘານາກາຣໍ ທີເປຕີຕິ. ອຕ຺ຖາ ນຸຄຕາ ຄນ຺ຖສມຎ຺ຎາ ວນ຺ຖາຠິຘານໍ. ຕໍ ອຠິຘມ຺ມຕ຺ຖ ສງ຺ຄຫປເທນ ທສ຺ສິຕໍ. ສງ຺ຄຫຄນ຺ເຖ ກເຕ ສຕິ ຕທຸຄ຺ຄຫປຣິປຸຈ຺ຉາທິວເສນ ອນາຍາສໂຕ ລທ຺ຘພ຺ພໍ ຘມ຺ມານໍ ສຣູປາວໂພຘາທິກໍ ອນຸປາທາປຣິນິພ຺ພານນ຺ຕໍ ຄນ຺ຖສ຺ສ ຜລານຸຜລໍ ຄນ຺ຖປ຺ປໂຍຊນໍ ຕໍປິ ອຠິຘມ຺ມຕ຺ຖສງ຺ຄຫປເທເນວ ສາມຕ຺ຖິຍໂຕ ທສ຺ສິຕໍ.
[໓] ວິຠາວນິຍໍ ປນ
ສງ຺ຄຫສທ຺ເທນາຕິ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕໍ ນ ສຸນ຺ທຣໍ.
ນ ຫິ ອຠິຘມ຺ມຕ຺ຖສທ຺ເທນ ວິນາ ອນາຍາສໂຕ ສໍສິທ຺ຘິມຕ຺ຕທີປເກນ ສງ຺ຄຫສທ຺ທມຕ຺ເຕນ ຕາທິໂສ ອນຸປາທາປຣິນິພ຺ພານນ຺ໂຕ ປໂຍ ຊນວິເສໂສ ສກ຺ກາ ວິຎ຺ຎາຕຸໍ, ອສທ຺ຘມ຺ມ ສງ຺ຄຫານໍປິ ໂລເກ ສນ຺ທິສ຺ສນໂຕຕິ.
໒. ຕຕ຺ຖ ຣຕນຕ຺ຕຍວນ຺ທນາ ຕາວ ອສງ຺ເຂຍ຺ຍອປ຺ປເມຍ຺ຍປ຺ປໂຍຊນາ ໂຫຕິ. ຍຖາຫ –
ເຕ ຕາທິເສ ປູຊຍໂຕ, ນິພ຺ພຸເຕ ອກຸໂຕ ຠເຍ;
ນ ສກ຺ກາ ປຸຎ຺ຎໍ ສງ຺ຂາຕຸໍ, ຍເມຕ຺ຖ ມປິ ເກນຈີຕິ.
ຍ ເມຕ຺ຖມປີຕິເອຕ຺ຖ ເຍນເກນຈິ ອປິ ມນຸສ຺ເສນວາ ເທເວນວາ ພ຺ຣຫ຺ມຸນາວາ ສງ຺ຂາຕຸໍ ນ ສກ຺ກາຕິ ໂຍຊນາ. ຏີກາກາຣາປິ ຕໍ ປໂຍຊນໍ ຕຕ຺ຖ ຕຕ຺ຖ ພຫຸຘາ ປປຎ຺ເຈນ຺ຕິ. ສງ຺ຄຫກາຣາ ປນ ອນ຺ຕຣາຍນີວາຣຓເມວ ວິເສສໂຕ ປຈ຺ຈາສີສນ຺ຕິ. ສງ຺ຄຫກາຣາ ຕິຈ ພຸທ຺ຘໂຆສຕ຺ເຖຣາທໂຍ ອຏ຺ຐກຖາຈຣິຍາ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ.
ນິປ຺ປຈ຺ຈກາຣສ຺ເສຕສ຺ສ,
ກຕສ຺ສ ຣຕນຕ຺ຕເຍ;
ອານຸຠາເວນ ໂສເສຕ຺ວາ,
ອນ຺ຕຣາເຍ ອເສສໂຕຕິ ຫິ ວຸຕ຺ຕໍ.
໓. ກຖຎ຺ຈ ¶ ຣຕນຕ຺ຕຍວນ຺ທນາຍ ອນ຺ຕຣາຍນີວາຣຓໍ ໂຫຕີຕິ. ວຸຈ຺ຈເຕ-ຣຕນຕ຺ຕຍວນ຺ທນາ ຫິ ນາມ ວນ຺ທນາກິຣິຍາຠິນິປ຺ຜາທໂກ ສຕ຺ຕກ຺ຂຕ຺ຕຸໍ ສຕ຺ຕກ຺ຂຕ຺ຕຸໍ ອເນກໂກຏິສຕສຫສ຺ສວາເຣ ປວຕ຺ຕມາໂນ ມຫນ຺ໂຕ ປຸຎ຺ຎາຠິສນ຺ໂທ ປຸຎ຺ຎປ຺ປວາໂຫ. ໂສ ຈ ອນຸຕ຺ຕເຣສຸ ພຸທ຺ຘາທີສຸ ປຸຎ຺ຎກ຺ເຂຕ຺ເຕສຸ ສໍວຑ຺ຒິຕຕ຺ຕາ ເຖຣສ຺ສ ຈ ອຸຬາຣຈ຺ຉນ຺ທສທ຺ຘາພຸທ຺ຘິຄຸເຓຫິ ປຣິຠາວິຕຕ຺ຕາ ມຫາຊຸຕິໂກ ມຫປ຺ຜໂລ ມຫານິສໍໂສ ຈ ປຸຎ຺ຎາຕິສໂຍ ໂຫຕິ. ໂສ ສຍໍ ປໂຍຄສມ຺ປຕ຺ຕິຠາເວ ຐຕ຺ວາ ພຫິທ຺ຘາ ວິປຕ຺ຕິປຈ຺ຈເຍ ອປເນຕ຺ວາ ສມ຺ປຕ຺ຕິປຈ຺ຈເຍ ອຸປເນຕ຺ວາ ອຕິປຓີຕອຸຕຸຈິຕ຺ຕາຫາຣ ສມຸຏ຺ຐິຕານໍ ສຣີຣຏ຺ຐກຘາຕູນໍ ອຸປພ຺ຣູຫນໍ ກຕ຺ວາ ປຏິສນ຺ຘິໂຕ ປຏ຺ຐາຍ ລທ຺ໂຘ ກາສສ຺ສ ຊນກກມ຺ມສ຺ສ ອນຸພລໍ ເທຕິ. ອລທ຺ໂຘກາສສ຺ສ ຈ ປຸຎ຺ຎນ຺ຕຣສ຺ສ ໂອກາສລາຠໍ ກໂຣຕິ. ອຖ ລທ຺ຘານຸພເລນ ລທ຺ໂຘ ກາເສນ ຈ ຕທຸຠເຍນ ປຸຎ຺ເຎນ ນິພ຺ພຕ຺ຕາ ຣູປາຣູປສນ຺ຕຕິໂຍ ເຖຣສນ຺ຕາເນ ຍມກມຫານທິໂຍ ວິຍ ພລວພລວນ຺ຕິ ໂຍ ຫຸຕ຺ວາ ປວຕ຺ຕນ຺ຕິ. ຕທາ ຕສ຺ມິໍ ອິຏ຺ຐຜລຆນປຣິປູຣິເຕ ເຖຣສນ຺ຕາເນ ອນິຏ຺ຐຜລຠູຕານໍ ໂຣຄາທິ ອນ຺ຕຣາຍານໍ ອຸປ຺ປຕ຺ຕິຍາ ໂອກາໂສ ນາມ ນຕ຺ຖີຕິ ອິຏ຺ຐຜລສນ຺ຕານວິພາຘການິ ອນິຏ຺ຐຜລສນ຺ຕານຊນການິ ຈ ອປຸຎ຺ຎກມ຺ມານິ ທູຣໂຕ ອປນີຕາເນວ ໂຫນ຺ຕິ. ນ ຫິ ກມ຺ມານິນາມ ປຸຎ຺ຎານິ ອປຸຎ຺ຎານິ ຈ ອຕ຺ຕໂນ ວິປາກຸປ຺ປຕ຺ຕິຍາ ໂອກາເສ ອສຕິ ວິປຈ຺ຈນ຺ຕີຕິ. ຕໂຕ ຕສ຺ມິໍ ສນ຺ຕາເນ ອາຍຸວຓ຺ຓາ ທໂຍ ອິຏ຺ຐຜລຘມ຺ມາ ຍາວ ຄນ຺ຖນິຏ຺ຐານາ ຍາວ ອາຍຸກປ຺ປປຣິໂຍ ສານາປິ ວາ ວຑ຺ຒນປກ຺ເຂ ຐຕ຺ວາ ປວຕ຺ຕນ຺ຕິ. ຍຖາຫ –
ອຠິ ວາທນສີລິສ຺ສ, ນິຈ຺ຈໍ ວຸຑ຺ຒາປຈາຍິໂນ;
ຈຕ຺ຕາໂຣ ຘມ຺ມາ ວຑ຺ຒນ຺ຕິ, ອາຍຸວຓ຺ໂຓ ສຸຂໍ ພລນ຺ຕິ.
ເອວໍ ຕາຍ ວນ຺ທນາຍ ອນ຺ຕຣາຍນີວາຣຓໍ ໂຫຕີຕິ. ຕສ຺ມາ ສງ຺ຄຫາຣພ຺ເຠ ຣຕນຕ຺ຕຍວນ຺ທນາກຣຓໍ ເຖຣສ຺ສ ອຕ຺ຕນາ ອາຣພ຺ຠ ມານສງ຺ຄຫສ຺ສ ອນນ຺ຕຣາເຍນ ປຣິສມາປນຸຕ຺ຖໍ. ນ ເກວລຎ຺ຈ ເຖຣສ຺ເສວ, ໂສຕູນຎ຺ຈ ສງ຺ຄຫໍ ຄຓ຺ຫນ຺ຕານໍ ອາທິມ຺ຫິເຍວ ຣຕນຕ຺ຕຍ ວນ຺ທນາ ສິທ຺ຘິໂຕ ອນນ຺ຕຣາເຍນ ຄຫຓ ກິຈ຺ຈສມ຺ປຊ຺ຊນຕ຺ຖນ຺ຕິ.
[໔] ວິຠາວນິຍໍ ປນ
ສຕ຺ຕສຸ ¶ ຊວເນສຸ ປຖມຊວນ ວເສເນວ ວນ຺ທນາ ປໂຍຊນໍ ວິຠາວິຕໍ ວິຍ ທິສ຺ສຕິ. ‘‘ທິຏ຺ຐຘມ຺ມເວທນີຍຠູຕາ’’ຕິ ຫິ ຕຕ຺ຖ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕໍ ນ ສຸນ຺ທຣໍ.
ອຸປຕ຺ຖມ຺ຠນກິຈ຺ຈສ຺ເສວ ອິຘ ອຘິປ຺ເປຕຕ຺ຕາ. ຕສ຺ສ ຈ ສຕ຺ຕສຸປິ ຊວເນສຸ ອຸປລທ຺ຘຕ຺ຕາຕິ. ຍຖາ ຫິ ອາຫາຣຣູປສ຺ສ ທ຺ວີສຸ ກິຈ຺ເຈສຸ ໂອຊຏ຺ຐມກຣູປຊນນກິຈ຺ຈໍ ປຣິຕ຺ຕກໍ ອປ຺ປມຕ຺ຕກໍ ໂຫຕິ. ຈຕຸສ຺ສນ຺ຕ ຕິຣູປຸປຕ຺ຖມ຺ຠນກິຈ຺ຈເມວ ມຫນ຺ຕໍ ອຘິມຕ຺ຕໍ. ຕຖາຫິ ປຏ຺ຐາເນປິ ຕທຸປຕ຺ຖມ຺ຠນກິຈ຺ຈເມວ ຄເຫຕ຺ວາ ກພຬີກາໂຣ ອາຫາໂຣ ອິມສ຺ສ ກາຍສ຺ສ ອາຫາຣປຈ຺ຈເຍນ ປຈ຺ຈໂຍຕິ ວິຠງ຺ຄວາໂຣ ວິຠຕ຺ໂຕ. ເອວເມວໍ ອິຘປິ ປຖມຊວນສ຺ສ ອວຸນາວ ວິປາກຊນນກິຈ຺ຈໍ ປຣິຕ຺ຕກໍ ອປ຺ປມຕ຺ຕກໍ ໂຫຕິ. ອເຫຕຸກວິປາກມຕ຺ຕໍ ຊເນຕີຕິ ອຏ຺ຐກຖາສຸ ວຸຕ຺ຕໍ. ກມ຺ມນ຺ຕຣຸປຕ຺ຖມ຺ຠນກິຈ຺ຈເມວ ມຫນ຺ຕໍ ອຘິມຕ຺ຕໍ. ຕຎ຺ຈ ສຕ຺ຕສຸປິ ຊວເນສຸ ອຸປລພ຺ຠຕິ ເຍວາຕິ. ຍສ຺ມາ ປນ ຄນ຺ຖາຠິເຘຍ຺ເຍ ຄນ຺ຖປ຺ປກາເຣ ຄນ຺ຖປ຺ປໂຍຊເນ ຈ ອາທິໂຕ ວິວິເຕສຕິ ໂສຕຸ ຊນານໍ ຄນ຺ຖສ຺ສວເນ ອຸສ຺ສາໂຫ ຊາຍຕິ. ຕສ຺ມາ ເຕສໍ ຄນ຺ຖາ ຠິເຘຍ຺ຍາທີນໍ ທສ຺ສນໍ ຄນ຺ເຖ ອຸສ຺ສາຫຊນນຕ຺ຖໍ. ຄນ຺ຖາຠິຘານທສ຺ສນໍ ໂວຫາຣສຸຂຕ຺ຖນ຺ຕິ. ອິທເມຕ຺ຖ ປິຓ຺ຑຕ຺ຖທສ຺ສນໍ.
໔. ອຍໍ ປນ ປທຕ຺ໂຖ. ສມ຺ມາຈ ພຸຊ຺ຌິ ສາມຎ຺ຈ ພຸຊ຺ຌີຕິ ສມ຺ມາ ສມ຺ພຸທ຺ໂຘ. ເອຕ຺ຖ ຈ ສມ຺ມາສທ຺ໂທ ອວິປຣີຕຕ຺ເຖ ນິປາໂຕ. ໂສ ພຸຊ຺ຌິຕພ຺ເພສຸ ເຎຍ຺ຍຘມ຺ເມສຸ ພຸຊ຺ຌນກ຺ຣິຍາຍ ອເສສພ຺ຍາວິຠາວໍ ທີເປຕິ. ຕຖາຫິ ປເທສຎາເຓ ຐິຕາ ປຈ຺ເຈກພຸທ຺ຘາທໂຍ ອຕ຺ຕໂນ ວິສເຍ ເອວ ອວິປຣີຕໍ ພຸຊ຺ຌນ຺ຕິ. ອວິສເຍ ປນ ອນ຺ຘກາເຣ ປວິຏ຺ຐາວິຍ ໂຫນ຺ຕີຕິ ອຏ຺ຐກຖາຍໍ ວຸຕ຺ຕໍ. ວິສໂຍ ຈ ເຕສໍ ອປ຺ປມຕ຺ຕໂກວ ສພ຺ພຎ຺ຎຸວິສຍໍ ອຸປາທາຍ ຍຖາ ຫຕ຺ຖ ປຸເຏ ອາກາໂສ ອປ຺ປມຕ຺ຕໂກວ ອຊຏາກາສໍ ອຸປາທາຍາຕິ. ເຕ ຫິ ຜສ຺ສາທີສຸ ຘມ຺ເມສຸ ເອກຘມ຺ມມ຺ປິ ສພ຺ພາກາຣໂຕ ພຸຊ຺ຌິຕຸໍ ນສກ຺ໂກນ຺ຕີຕິ. ສພ຺ພຎ຺ຎຸພຸທ຺ຘານໍ ປນ ອວິສໂຍ ນາມ ນຕ຺ຖິ, ຍຕ຺ຖ ເຕ ວິປຣີຕໍ ພຸຊ຺ເຌຍ຺ຍຸໍ. ເຕ ຫິ ອນມຕຄ຺ເຄ ສໍສາເຣ ອນນ຺ຕາສຸ ຈ ¶ ໂລກຘາຕູສຸ ຕິຍທ຺ຘຄເຕ ອທ຺ຘມຸຕ຺ຕເກ ຈ ຘມ຺ເມ ຫຕ຺ຖມຓິເກ ວິຍ ສມສເມ ກຕ຺ວາ ພຸຊ຺ຌນ຺ຕິ. ສພ຺ເພ ຘມ຺ມາ ສພ຺ພາກາເຣນ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ຠຄວໂຕ ຎາຓມຸເຂ ອາປາຕ ມາຄຈ຺ຉນ຺ຕີຕິ ຫິ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕຕ຺ຖ ຎາຓມຸເຂຕິ ສພ຺ພຎ຺ຎຸໍມຫາຠວງ຺ຄໍ ສນ຺ຘາຍາຫ. ຕຕ຺ຖ ຫິ ເຕ ຘມ຺ມາ ໂພຘິມຓ຺ເຑ ສພ຺ພໍ ອຠິຘມ຺ມໍ ສມ຺ມສນໂຕ ປຏ຺ຐາຍ ນິຈ຺ຈກາລໍ ອຸປຏ຺ຐຫນ຺ຕີຕິ. ສພ຺ພຎ຺ຎຸພຸທ຺ຘາ ປນ ຍຕ຺ຕເກ ຘມ຺ເມ ວິຈາເຣຕຸໍ ອິຈ຺ຉນ຺ຕິ. ຕຕ຺ຕເກ ຘມ຺ເມ ອາວຊ຺ຊນາຍ ວິສຸໍ ກຕ຺ວາ ອາວຊ຺ຊິຕ຺ວາ ວິຈາເຣນ຺ຕີຕິ. ນນຸ ຘມ຺ມາ ມຫນ຺ຕາ ຠວງ຺ຄໍ ປຣິຕ຺ຕກນ຺ຕິ ນ ໂຈເທຕພ຺ພເມຕໍ. ອຣູປຘມ຺ມານຎ຺ຫິ ປຣມຸກ຺ກໍສປຕ຺ຕານໍ ເອສ ອານຸຠາໂວຕິ. ສໍສທ຺ໂທ ປນ ສາມນ຺ຕິ ເອຕສ຺ສ ອຕ຺ເຖ ອຸປສຄ຺ໂຄ. ໂສ ຠຄວໂຕ ປຏິເວຘຘມ຺ເມສຸ ອນາຈຣິຍກຕໍ ທີເປຕິ. ນ ເມ ອາຈຣິໂຍ ອຕ຺ຖີຕິ ຫິ ວຸຕ຺ຕໍ. ນນຸ ຠຄວໂຕ ຕຕີຍຈຕຸຕ຺ຖາຣຸປ຺ປ ສມາປຕ຺ຕິໂຍ ອາຬາຣຸທກມູລິກາຕິ. ສຈ຺ຈໍ. ຕາ ປນ ອນລງ຺ກຣິຕ຺ວາ ລທ຺ຘມຕ຺ຕາວ ຫຸຕ຺ວາ ຉຑ຺ຑິຕຕ຺ຕາ ປຈ຺ຉາ ພຸຊ຺ຌນກ຺ຣິຍາຍ ປາທກມຕ຺ຕາປິ ນໂຫນ຺ຕິ. ກຸໂຕ ປຏິເວຘຘມ຺ມາຕິ. ຕສ຺ມາ ຕາ ຠຄວໂຕ ພຸທ຺ຘຠາເວ ສາຈຣິຍກຕໍ ນ ສາເຘນ຺ຕີຕິ. ອຍເມຕ຺ຖ ປາຬິ ອນຸຄໂຕ ອຕ຺ໂຖ. ຍຖາຫ –
ຕຕ຺ຖ ກຕໂມ ຈ ປຸຄ຺ຄໂລ ສມ຺ມາສມ຺ພຸທ຺ໂຘ. ອິເຘກຈ຺ໂຈ ປຸຄ຺ຄໂລ ປຸພ຺ເພ ອນນຸສ຺ສຸເຕສຸ ຘມ຺ເມສຸ ສາມໍ ສຈ຺ຈານິ ອຠິສມ຺ພຸຊ຺ຌິ. ຕຕ຺ຖ ຈ ສພ຺ພຎ຺ຎຸຕໍ ປາປຸຓາຕິ. ພເລສຸ ຈ ວສິຠາວໍ. ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ປຸຄ຺ຄໂລ ສມ຺ມາສມ຺ພຸທ຺ໂຘຕິ.
ຕຕ຺ຖາຕິ ນິມິຕ຺ເຕ ຠຸມ຺ມໍ. ພເລສູຕິ ທສພລ ຎາເຓສຸ. ວສິຠາວນ຺ຕິ ອິສ຺ສຣຠາວໍ. ເອຕ຺ຖຈ ປຸພ຺ເພ. ລ. ສາມນ຺ຕິເອເຕນ ສໍສທ຺ທສ຺ສ ອຕ຺ຖໍ ທສ຺ເສຕິ. ຕຕ຺ຖາຕິອາທິນາ [ສມ຺ມາສທ຺ທສ຺ສອຕ຺ຖນ຺ຕິ. ສມ຺ມາສມ຺ພຸທ຺ຘປທໍ]
໕. ອິທານິ ເຖໂຣ ອຕ຺ຕໂນ ວນ຺ທນໍ ສຸຏ຺ຐຸພລວໍ ກໂຣນ຺ໂຕ ອຕຸລນ຺ຕິ ອາຫ. ອເນກຄຸຓປທວິສຍາ ຫິ ວນ຺ທນາ ສຸຏ຺ຐຸຕຣໍ ພລວຕີ ໂຫຕີຕິ. ນນຸ ເອກຄຸຓປທວິສຍາປິ ວນ຺ທນາ ອນ຺ຕຣາ ຍນີວາຣເຓສມຕ຺ຖາ ສິຍາຕິ ກິໍ ທຸຕີເຍນາຕິ. ນ ນ ສມຕ຺ຖາ. ວິຎ຺ຎຸຊາຕິກາ ປນ ສຕ຺ຖຸຄຸຓຕ຺ໂຖມເນ ມຕ຺ຕກາຣິໂນ ນາມ ນ ໂຫນ຺ຕິ ¶ . ເຖໂຣ ຈ ເຕສໍ ອຎ຺ຎຕໂຣ. ຕ຺ວໍ ປນ ອວິຎ຺ຎຸຊາຕິໂກ. ຕສ຺ມາ ມຕ຺ຕໍ ກໂຣນ຺ໂຕ ໂຈເທສີຕິ. ອປິຈ. ນ ເກວລໍ ອນ຺ຕຣາ ຍນີວາຣຓເມວ ວນ຺ທນາຍ ອິຈ຺ຉິຕພ຺ພໍ ໂຫຕິ. ອຖໂຂ ປຎ຺ຎາປາຏວາທິອຕ຺ໂຖປິ ອິຈ຺ຉິຕພ຺ໂພເຍວ. ໂສປິ ຫິ ອນາຍາເສນ ຄນ຺ຖ ນິຏ຺ຐານສ຺ສ ຄນ຺ຖປາຣິສຸທ຺ຘິຍາ ຈ ປຈ຺ຈໂຍ ໂຫຕີຕິ. ອນຸສ຺ສຕິຏ຺ຐາເນສຸ ຫິ ຈິຕ຺ຕຠາວນາ ຈິຕ຺ຕສມາຘານາວຫາ ໂຫຕິ. ຈິຕ຺ຕ ສມາຘາເນ ຈ ສຕິ ປຎ຺ຎາຕິກ຺ຂາສູຣາ ຫຸຕ຺ວາ ປຫຕິ. ສມາຫິໂຕ ຠິກ຺ຂເວ ຍຖາຠູຕໍ ປຊານາຕີຕິ ຫິ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕສ຺ມາ ຕທຕ຺ຖາຍປິ ອຕ຺ຕໂນ ວນ຺ທນາ ສຸຏ຺ຐຸ ພລວຕີ ກາຕພ຺ພາເຍວາຕິ.
[໕] ວິຠາວນິຍໍ ປນ
‘‘ຍຖາວຸຕ຺ຕວຈນຕ຺ຖ ໂຍເຄປິ ສມ຺ມາສມ຺ພຸທ຺ຘສທ຺ທສ຺ສ ຠຄວຕິ ສມຎ຺ຎາວເສນ ປວຕ຺ຕຕ຺ຕາ ອຕຸລນ຺ຕິ ອິມິນາ ວິເສ ເສຕີ’’ຕິ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕໍ ນ ສຸນ຺ທຣໍ.
ມຫນ຺ຕຎ຺ຫິ ສຕ຺ຖຸຄຸຓປທານໍ ມຊ຺ເຌ ເອຕໍ ສມ຺ມາສມ຺ພຸທ຺ຘປທໍ, ຈນ຺ໂທ ວິຍ ຕາຣການໍ ມຊ຺ເຌ. ຕສ຺ມາ ຕໍ ສຠາວນິຣຸຕ຺ຕິໍ ຊານນ຺ຕານໍສນ຺ຕິເກ ຠາວຕ຺ຖສຸຎ຺ຎໍ ສຕ຺ຖຸສມຎ຺ຎາມຕ຺ຕໍ ຠວິຕຸໍ ນາຣຫຕິ. ອຎ຺ເຎສໍ ປນ ປທສຫສ຺ສໍ ວຸຈ຺ຈມານໍປິ ສຕ຺ຖຸ ສມຎ຺ຎາມຕ຺ຕເມວ ສມ຺ປຊ຺ຊຕີຕິ. ຕຸລຍິຕພ຺ໂພ ອຎ຺ເຎນ ສຫ ປມິຕພ຺ໂພຕິ ຕຸໂລ. ນ ຕຸໂລ ອຕຸໂລ, ນຕ຺ຖິຕຸໂລ ສທິໂສ ເອຕສ຺ສາຕິ ວາ ອຕຸໂລ. ຠຄວາ. ນ ຫິ ອຕ຺ຖິ ຠຄວໂຕ ອຕ຺ຕນາ ສທິໂສ ໂກຈິ ໂລກສ຺ມິນ຺ຕິ. ຍຖາຫ –
ນ ເມ ອາຈຣິໂຍ ອຕ຺ຖິ, ສທິໂສ ເມ ນ ວິຊ຺ຊຕິ;
ສເທວກສ຺ມິໍ ໂລກສ຺ມິໍ, ນຕ຺ຖິ ເມ ປຏິປຸຄ຺ຄໂລຕິ.
ອນຈ຺ຉຣິຍຎ຺ເຈຕໍ, ຍໍ ພຸທ຺ຘຠູຕສ຺ສ ອຕຸລຕ຺ຕໍ. ສມ຺ປຕິຊາຕສ຺ສປິ ປນສ຺ສ ອຕຸລຕາ ປຎ຺ຎາຍຕິ. ຕທາ ຫິ ມຫາປຸຣິໂສ ສມ຺ປຕິຊາໂຕວ ສມາໂນ ປຸຣຕ຺ຖິມທິສາຠິມຸໂຂ ອຏ຺ຐາສິ. ຕສ຺ມິໍ ທິສາ ຠາເຄ ອນນ຺ຕານິ ຈກ຺ກວາຬານິ ເອກງ຺ຄຓານິ ອເຫສຸໍ. ເຕສຸ ຐິຕາ ເທວພ຺ຣຫ຺ມາໂນ ມຫາປຸຣິສ ອິຘ ຕຸມ຺ເຫຫິ ສທິໂສ ນຕ຺ຖິ. ກຸໂຕ ອຸຕ຺ຕຣິຕໂຣຕິ ¶ ປຣມາຍ ປຸຊາຍ ປູເຊສຸໍ. ເອວໍ ເສສທິສາສຸປິ. ຕທາ ມຫາປຸຣິໂສ ອຕ຺ຕໂນ ສພ຺ພໂລກຄ຺ຄຠາວໍ ຎຕ຺ວາ ອຄ຺ໂຄຫມສ຺ມິ ໂລກສ຺ສ, ເສຏ຺ໂຐຫມສ຺ມິໂລກສ຺ສ, ເຊຏ຺ໂຐຫມສ຺ມິໂລກສ຺ສ ອຍມນ຺ຕິ ມາຊາຕິ, ນຕ຺ຖິ ທານິ ປຸນພ຺ຠໂວຕິ ເອວໍ ອຉມ຺ຠິວາຈໍ ນິຈ຺ຉາເຣສີຕິ. ອິທໍປິ ອນຈ຺ຉຣິຍໍ, ຍໍ ປຈ຺ຉິມຠວໍ ປຕ຺ຕສ຺ສ ອຕຸລຕ຺ຕໍ. ຍທາ ປນ ໂສ ສຸເມຘຠູໂຕ ທີປງ຺ກຣພຸທ຺ຘສ຺ສ ສນ຺ຕິເກ ນິຍຕພ຺ຍາກຣຓໍ ຄຓ຺ຫິ. ຕທາປິ ຖເປຕ຺ວາ ທີປງ຺ກຣສມ຺ມາສມ຺ພຸທ຺ຘໍ ປາຣມິຕາຄຸເຓຫິ ເຕນ ສທິໂສ ໂກຈິ ນຕ຺ເຖວ. ນຕ຺ຖິຠາໂວຈສ຺ສ ຕທາ ປວຕ຺ເຕ ຫິ ທສສຫສ຺ສິໂລກຘາຕຸກມ຺ປນາທີຫິ ອສາຘາຣຓປາຏິຫາຣິເຍຫິ ທີເປຕພ຺ໂພ. ຕານິ ຫິ ປຈ຺ເຈກໂພຘິສຕ຺ຕານໍ ສຕສຫສ຺ສໍປິ ປວຕ຺ເຕຕຸໍ ນ ສກ຺ຂິສ຺ສຕິເຍວ. ກຸໂຕ ສາວກໂພຘິ ສຕ຺ຕານນ຺ຕິ. ເຕເນວ ຫິ ຕທາ ປວຕ຺ຕິປາຣມິປວິຈຍຎ຺ຎາຓໍ ອຕ຺ຕໂນ ວິສເຍ ສພ຺ພຎ຺ຎຸຖຎ຺ຎາຓຄຕິກນ຺ຕິ ອຏ຺ຐກຖາຍໍ ວຸຕ຺ຕໍ. ສາວກໂພຘິສຕ຺ຕາປິ ຫິ ຍໂຕ ປຏ຺ຐາຍ ອຕ຺ຕໂນ ໂພຘິຍາ ອນຸຣູເປ ສມ຺ຠາຣຘມ຺ເມ ສຍເມວ ຊານິຕຸໍ ສກ຺ໂກນ຺ຕິ. ຕໂຕ ປຏ຺ຐາຍ ອນິວຕ຺ຕິຘມ຺ມາ ຫຸຕ຺ວາ ວຕ຺ຕານຸສາຣິມຫາປຸຖຸຊ຺ຊນຠາວໍ ອຕິກ຺ກມິຕ຺ວາ ໂພຘິສຕ຺ຕຠູມິໍ ໂອກ຺ກນ຺ຕາ ໂຫນ຺ຕິ. ເອເກນ ປຣິຍາເຍນ ນິຍຕາ ສມ຺ໂພຘິປຣາຍນາ ຈ ນາມ ໂຫນ຺ຕິ. ຕທາ ເອວ ພຸທ຺ຘານໍ ສມ຺ມຸຂິຠາເວ ສຕິ ນິຍຕພ຺ຍາກຣຓໍ ລຠນ຺ຕິ. ສພ຺ພຎ຺ຎຸ ໂພຘິສຕ຺ຕ ປຈ຺ເຈກໂພຘິສຕ຺ເຕສຸ ວຕ຺ຕພ຺ພເມວ ນຕ຺ຖີຕິ.
[໖] ວິຠາວນິຍໍ ປນ
ສມິຕຕ຺ເຖ ຍ຺ຍກາຣສ຺ສ ອກາຣສ຺ສ ວາ ວເສນ ເອຕໍ ສິທ຺ຘນ຺ຕິ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕໍ ນ ສຸນ຺ທຣໍ.
ນ ຫິ ຕຸລສທ຺ໂທ ຘາຕຸສິທ຺ໂຘ ກມ຺ມສາຘໂນ ຈ ຠວິຕຸໍ ນ ຍຸຕ຺ໂຕ. ຕຸລຍິຕຸໍ ອສກ຺ກຸເຓຍ຺ໂຍຕິ ອຕຸໂລ. ອປ຺ປເມ ຍ຺ໂຍຕິ ຫິ ຏີກາຍໍ ວຸຕ຺ຕໍ. ເອເຕນ ຕຸລສທ຺ໂທ ກມ຺ມສາຘໂນຕິ ທິເປຕິ. ເອວຎ຺ຈ ສຕິ ກມ຺ມສາຘເນເນວ ຕທຕ຺ຖສິທ຺ຘິໂຕ ກິໍ ຕໂຕ ສມິຕຕ຺ເຖ ຍ຺ຍກາຣສ຺ສອກາຣສ຺ສ ວາ ຈິນ຺ຕາຍາຕິ. ວຕ຺ຕິຈ຺ຉານຸຄໂຕ ສທ຺ທປ຺ປໂຍໂຄຕິ ກຕ຺ວາ ເອຕໍ ວຸຕ຺ຕນ຺ຕິ ເຈ. ນ. ຍຖາ ¶ ສຸຕໍ ຍຸຕ຺ຕໍ ວຊ຺ເຊຕ຺ວາ ອສ຺ສຸຕສ຺ສ ປຣິກປ຺ປນາຍ ປໂຍ ຊນາຠາວໂຕຕິ. [ອຕຸລ ປທໍ]
໖. ອິເມຫິ ປນ ທ຺ວີຫິ ປເທຫິ ສຕ຺ຖຸ ຕິສ຺ໂສ ສມ຺ປທາ ວິຠາ ວິຕາ ໂຫນ຺ຕິ. ເຫຕຸສມ຺ປທາ ຜລສມ຺ປທາ ສຕ຺ຕຸປກາຣສມ຺ປທາຈາຕິ. ຕຕ຺ຖ ສຕ຺ຖຸ ມຫາກຣຸຓາ ສມງ຺ຄິຕາ ໂພຘິສມ຺ຠາຣສມ຺ຠຣຓຎ຺ຈ ເຫຕຸສມ຺ປທານາມ. ໂພຘິມຓ຺ເຑ ປວຕ຺ຕິຕາ ຈຕຸວີສຕິ ໂກຏິສຠສຫສ຺ສສງ຺ຂາ ມຫາວຊິຣຎ຺ຎາຓສງ຺ຂາຕາ ສພ຺ພຎ຺ຎຸມຫາ ວິປສ຺ສນາປິ ເອຕ຺ເຖວ ສງ຺ຄຫິຕາ. ສາ ຫິ ມຫາໂພຘິຍາ ປທຏ຺ຐານ ຠູຕາຕິ. ປຫານ ສມ຺ປທາຍເມວ ວາ ສາ ສງ຺ຄຫິຕາຕິ ທຏ຺ຐພ຺ພາ. ຜລສມ຺ປທາ ຈຕຸພ຺ພິຘາ ປຫານສມ຺ປທາ ຎາຓສມ຺ປທາ ອານຸຠາວສມ຺ປທາ ຣູປກາຍສມ຺ປທາ ຈາຕິ. ຕຕ຺ຖ ສຫ ວາສນາຍ ກິເລສປ຺ປຫານໍ ປຫານສມ຺ປທາ ນາມ. ປຫານສ຺ສ ສພ຺ພປາຣິປູຣິຕາຕິ ອຕ຺ໂຖ. ອຕ຺ຖໂຕ ປນ ອຣິຍມຄ຺ໂຄ, ອຄ຺ຄມຄ຺ຄຎ຺ຎາຓເມວ ວາ. ສພ຺ພຎ຺ຎຸຕ ຎ຺ຎາຓ ທສພລຎ຺ຎາຓາທີນິ ຎາຓສມ຺ປທາ.
[໗] ວິຠາວນິຍໍ ປນ
ເອຕາສຸ ທ຺ວີສຸ ສມ຺ປທາສຸ ຎາຓສມ຺ປທາ ປຖມໍ ວຸຕ຺ຕາ, ຕໂຕ ປຫານສມ຺ປທາ. ປຫານສມ຺ປທາເຍວ ປນ ປຖມໍ ວຕ຺ຕພ຺ພາ. ສາ ຫິ ຎາຓສມ຺ປທາຍປຸພ຺ພງ຺ຄມຠູຕາ ປຈ຺ຈຍຠູຕາ ຈ. ມຫາຏີກາຍຎ຺ຈ ສາເຍວ ປຖມໍ ວຸຕ຺ຕາຕິ.
[໘] ຍຎ຺ຈ ວິຠາວນິຍໍ
‘‘ສພ຺ພຎ຺ຎຸຕຎ຺ຎາຓປທຏ຺ຐານໍ ອຄ຺ຄມຄ຺ຄຎ຺ຎາຓ’’ນ຺ຕິ ຎາຓສມ຺ປທາຍໍ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕໍປິ ນ ຍຸຊ຺ຊຕິ.
ອຄ຺ຄມຄ຺ຄຎ຺ຎາຓຎ຺ຫິ ປຫານສມ຺ປທາ ເອວ ຠວິຕຸໍ ອຣຫຕິ. ນ ຫິ ມຄ຺ຄຎ຺ຎາຓໂຕ ອຎ຺ຎາ ປຫານສມ຺ປທານາມ ອຕ຺ຖີຕິ. ຍຎ຺ຈ ໂກຈິ ວເທຍ຺ຍ ມຄ຺ຄຎ຺ຎາຓໍ ຎາຓຎ຺ຈ ໂຫຕິ ປຫານຎ຺ຈ. ຕສ຺ມາ ອຸຠຍຕ຺ຖ ວຕ຺ຕຸໍ ຍຸຕ຺ຕນ຺ຕິ. ຕໍປິ ນ ຍຸຊ຺ຊຕິ. ເອວຎ຺ຫິ ສຕິ ສມ຺ປທາສງ຺ກໂຣ ໂຫຕີຕິ.
[໙] ຕຖາ ວິຠາວນິຍໍ
ຎາຓສມ຺ປທາຍໍ ¶ ສພ຺ພຎ຺ຎຸຕຎ຺ຎາຓໍ ສພ຺ພປຖມໍ ວຕ຺ຕພ຺ພໍປິ ນ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕໍປິ ນ ສຸນ຺ທຣໍ.
ນນຸ ‘‘ຕມ຺ມູລການິ ຈ ທສພລາທິ ຎ຺ຎາຓານີ’’ຕິ ເອຕ຺ຖ ອາທິສທ຺ເທນ ສພ຺ພຎ຺ຎຸຕຎ຺ຎາຓໍປິ ຄຫິຕນ຺ຕິ ເຈ. ຕໍປິ ນ ຍຸຊ຺ຊຕິ.
ນ ຫິ ອປ຺ປຘານໍ ສຣູປໂຕ ນິທ຺ທິສິຕ຺ວາ ປຘານໍ ປາກຏໍ ອາທິສທ຺ເທນ ຄຫິຕນ຺ຕິ ຎາຍາຄຕໍ ໂຫຕີຕິ. ອຈິນ຺ເຕຍ຺ຍານຸຠາເວຫິ ສີລາ ທິຄຸເຓຫິ ອິທ຺ຘິ ຘມ຺ເມຫິ ຈ ສມ຺ປທາ ອານຸຠາວສມ຺ປທາ. ລກ຺ຂຓາ ນຸພ຺ຍຎ຺ຊນປ຺ປຏິມຓ຺ຑິຕສ຺ສ ຣູປກາຍສ຺ສ ສມ຺ປຕ຺ຕິ ຣູປກາຍສມ຺ປທາ. ສຕ຺ຕຸປກາໂຣທຸວິໂຘ ອາສຍສມ຺ປທາ, ປໂຍຄສມ຺ປທາ ຈ. ອຊ຺ຌາສຍສ຺ສ ອຸຬາຣຕາ ກາຍວຈີປໂຍຄສ຺ສ ຈ ປຣິສຸທ຺ຘຕາຕິ ອຕ຺ໂຖ. ຕຕ຺ຖ ເທວທຕ຺ຕາທີສຸ ວິໂຣຘິສຕ຺ເຕສຸປິ ນິຈ຺ຈໍ ຫິຕຊ຺ຌາສຍຕາ ອາສຍ ສມ຺ປທາ. ໂລເກ ອຠິຎ຺ຎາຕານໍ ຣາຊູນໍ ຣາຊມຫາມຕ຺ຕານໍ ເສຏ຺ຐິ ຄຫປຕີນໍ ເທວຣາຊູນມ຺ປິ ຘມ຺ມໍ ເທເສນ຺ຕສ຺ສ ລາຠສກ຺ກາຣາທິ ນິຣເປກ຺ຂຕາວເສນ ເທສນາປໂຍຄສຸທ຺ຘິ ປໂຍຄສມ຺ປທາ. ຕຕ຺ຖ ທ຺ເວ ປຫານຎາຓສມ຺ປທາ ສມ຺ມາສມ຺ພຸທ຺ຘປເທນ ວິຠາວິຕາ. ທ຺ວີຫິ ອານຸ ຠາວຣູປກາຍສມ຺ປທາຫິ ສຫ ທ຺ເວ ສຕ຺ຕຸປກາຣສມ຺ປທາ ອຕຸລປເທນ. ເຫຕຸສມ຺ປທາ ປນ ທ຺ວີຫິປິ ປເທຫິ ສາມຕ຺ຖິຍໂຕ ວິຠາວິຕາ. ນ ຫິ ຕາທິສິຍາ ເຫຕຸສມ຺ປທາຍ ວິນາ ອິຕຣາສໍ ປວຕ຺ຕິ ອຕ຺ຖີຕິ. [ສມ຺ປທາ]
໗. ປຸນປິ ເຖໂຣ ອຕ຺ຕໂນ ວນ຺ທນໍ ພລວຕຣໍ ກໂຣນ຺ໂຕ ສສທ຺ຘມ຺ມຄຓຸຕ຺ຕມນ຺ຕິ ອາຫ. ເອເຕນ ຘມ຺ມສງ຺ຆານໍປິ ວນ຺ທນາ ກຕາ ໂຫຕິ. ທູຣໂຕຫໍ ນມສ຺ສິສ຺ສໍ, ສສງ຺ຆໍ ໂລກນາຍກນ຺ຕິ ຫິ ວຸຕ຺ເຕ ສງ຺ຆສ຺ສປິ ນມນກ຺ຣິຍາປຕ຺ຕິ ສຫສທ຺ເທນ ວິຎ຺ຎາຍຕິ. ເອວ ມິທໍ ທຏ຺ຐພ຺ພໍ. ຕຕ຺ຖ ນມສ຺ສິສ຺ສນ຺ຕິ ນມສ຺ສິໍ.
[໑໐] ຍມ຺ປນ ວິຠາວນິຍໍ
‘‘ຄຸຓີຠູຕານໍປິ ຫິ ຘມ຺ມສງ຺ຆານໍ ອຠິວາເທຕພ຺ພ ຠາໂວ ສຫໂຍເຄນ ວິຎ຺ຎາຍຕີ’’ຕິ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕຕ຺ຖ ອຠິວາເທຕພ຺ພ ຠາໂວຕິ ນວຕ຺ຕພ຺ພໍ. ອຠິວາທິຕຠາໂວຕິ ປນ ອຠິວາທນນ຺ຕິ ¶ ວາ ວຕ຺ຕພ຺ພໍ. ເອວຎ຺ຫິ ສຕິ ອິຘ ອຘິປ຺ເປຕສ຺ສ ກ຺ຣິຍາ ສມວາຍສ຺ສ ສິທ຺ຘຕ຺ຕາ ຘມ຺ມສງ຺ຆານໍປິ ເຖຣສ຺ສ ວນ຺ທນາ ກ຺ຣິຍາປຕ຺ຕິ ສິທ຺ຘາ ໂຫຕີຕິ. ອິຕຣຖາ ຕພ຺ພປຈ຺ຈຍສ຺ສ ອຣຫຕ຺ຖທີປນໂຕ ອຠິວາທນາ ຣຫຕາ ສງ຺ຂາຕ ຄຸຓສມວາໂຍ ວຸຕ຺ໂຕ ສິຍາ. ໂສຈ ອິຘ ນາຘິປ຺ເປໂຕ. ອຕ຺ຕໂນ ນິທສ຺ສເນນ ຈ ສຫ ນ ສເມຕິ ສປຸຕ຺ຕທາໂຣ ອາຄໂຕຕິ.
ອປິຈ ເຖໂຣ ອິມໍ ຄນ຺ຖໍ ຣຈຍິສ຺ສາມີຕິ ປຸພ຺ພຠາເຄເຍວ ຕີຓິ ຣຕນານິ ວນ຺ທິ, ອຖ ຕໍ ອຕ຺ຕໂນ ວນ຺ທນໍ ຄນ຺ຖປ຺ປຏິຎ຺ຎາຍ ສຫ ຆເຏຕ຺ວາ ທສ຺ເສນ຺ໂຕ ອິມໍ ຄາຖໍ ຣຈຍີຕິປິ ນ ນ ສກ຺ກາ ວຕ຺ຕຸນ຺ຕິ. ຕຖາຫິ ອຠິວາທິຍາຕິ ວຸຕ຺ຕໍ. ນ ອຠິວາທິຍາມີຕິ. ເອສນໂຍ ອຎ຺ຎຕ຺ຖປິ. ຕຕ຺ຖ ສທ຺ຘມ຺ເມນ ຈ ຄຓຸຕ຺ຕເມນ ຈ ອຕ຺ຕນາ ນິມ຺ມິເຕນ ສກລໂລກສ຺ສ ສຣຓຠູເຕນ ສຫ ວຕ຺ຕຕີຕິ ສສທ຺ຘມ຺ມ ຄຓຸຕ຺ຕໂມ. ສມ຺ມາສມ຺ພຸທ຺ໂຘ. ນ ຫິ ປຣນິມ຺ມິເຕນ ສທ຺ຘມ຺ເມນ ຄຓຸຕ຺ຕເມນ ຈ ສຫິຕາ ສາວກາ ສສທ຺ຘມ຺ມາຕິ ຈ ສຄຓຸຕ຺ຕມາຕິ ຈ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ. ນ ຈ ອຕ຺ຕໂນເອວ ສຣຓຠູເຕນ ສທ຺ຘມ຺ເມນ ສພ຺ຣຫ຺ມຈາຣິຄຓຸຕ຺ຕເມນ ຈ ສຫິຕາ ປຈ຺ເຈກພຸທ຺ຘາ ຕຖາ ໂຖມນໍ ອຣຫນ຺ຕີຕິ, ຕສ຺ມາ ອິທໍປິ ສຕ຺ຖຸ ອສາຘາຣຓຄຸຓປທເມວ ໂຫຕີຕິ ທຏ຺ຐພ຺ພໍ.
ຕຕ຺ຖ ຘາເຣຕີຕິ ຘມ຺ໂມ. ເກ ຘາເຣຕິ, ອຕ຺ຕານໍ ຘາເຣນ຺ເຕ. ຘມ຺ໂມ ຫເວ ຣກ຺ຂຕິ ຘມ຺ມຈາຣິນ຺ຕິ ຫິ ວຸຕ຺ຕໍ. ກຖຎ຺ຈ ຘາເຣຕິ, ຈຕູສຸ ອປາເຍສຸ ວຏ຺ຏທຸກ຺ເຂສຸຈ ອປຕມາເນ ກໂຣນ຺ໂຕ. ກິຎ຺ຈ ຘາຣຓໍນາມ, ເຍສໍ ວເສນ ສຕ຺ຕາ ອປາເຍສຸວາ ວຏ຺ຏທຸກ຺ເຂສຸວາ ປຕນ຺ຕິ, ເຕສໍ ກິເລສານໍ ເອກເທເສນວາ ສພ຺ພໂສວາ ສມຸຈ຺ຉິນ຺ທນໍ. ອິມສ຺ມິໍ ອຕ຺ເຖ ຈຕ຺ຕາໂຣ ອຣິຍມຄ຺ຄາ ນິພ຺ພານຎ຺ຈ ນິປ຺ປຣິຍາຍໂຕ ຘມ຺ໂມນາມ. ອຣິຍມຄ຺ຄາ ຫິ ກິເລເສ ສມຸຈ຺ຉິນ຺ທນ຺ຕາ ນິພ຺ພາເນນ ສເຫວ ຫຸຕ຺ວາ ສມຸຈ຺ຉິນ຺ທນ຺ຕິ. ນ ວິນາຕິ, ຕສ຺ມາ ເຕເຍວ ປຎ຺ຈ ເອກນ຺ຕໂຕ ຘມ຺ໂມນາມາຕິ. ປຣິຍຕ຺ຕິຘມ຺ໂມ ປນ ຘາຣຓຸປາໂຍເຍວ ໂຫຕິ. ຈຕ຺ຕາຣິ ສາມຎ຺ຎຜລານິຈ ຘາຣຓຜລານິເຍວ ໂຫນ຺ຕິ, ກິເລສານໍ ປຏິປ຺ປສ຺ສມ຺ຠນວເສນ ປວຕ຺ຕຕ຺ຕາ ຘາຣຓານຸກູລປ຺ປວຕ຺ຕານິ ຈ. ຕສ຺ມາ ເອເຕ ປຎ຺ຈ ປຣິຍາຍຘມ຺ມາເຍວາຕິ. ອຖວາ ¶ , ຘາຣີຍຕີຕິ ຘມ຺ໂມ. ຘາຣຓາຣໂຫຕິ ວຸຕ຺ຕໍ ໂຫຕິ. ໂຍ ຫິ ຘາເຣນ຺ຕໍ ເອກນ຺ເຕນ ທຸກ຺ຂໂຕ ໂມເຈຕິ. ອຄ຺ຄສຸເຂຈ ປຕິຏ຺ຐາເປຕິ. ໂສເຍວ ຘາຣຓາຣຫຕ຺ຕາ ອິຘ ຘມ຺ໂມນາມາຕິ. ໂກປນ ໂສຕິ, ຍຖາ ປຸຕ຺ຕຘມ຺ມາເຍວ. ເຕຫິ ເກຈິ ຠາວນາ ວເສນ ເກຈິ ສຈ຺ຉິກິຣິຍວເສນ ເກຈິ ທິຏ຺ຐຘມ຺ມສຸຂວິຫາຣວເສນ ເກຈິ ອຸຄ຺ຄຫ ຘາຣຓວເສນ ຘາຣີຍນ຺ຕິ. ເຕ ຈ ເອວໍ ຘາຣີຍມານາ ຘາເຣນ຺ຕໍ ຍຖາຣຫໍ ອປາຍທຸກ຺ຂໂຕ ວຏ຺ຏທຸກ຺ຂໂຕຈ ໂມເຈນ຺ຕິ, ອຄ຺ເຄຈ ຜລສຸເຂວາ ນິພ຺ພານສຸເຂວາ ປຕິຏ຺ຐາເປນ຺ຕີຕິ. ຘາເຣນ຺ຕິວາ ສປ຺ປຸຣິສາຊນາ ອປາເຍສຸ ວຏ຺ຏທຸກ຺ເຂສຸຈ ອຕ຺ຕານໍ ອປຕ ມານໍ ວຫນ຺ຕິ ເອເຕນາຕິ ຘມ຺ໂມ. ຘຣນ຺ຕິວາ ເອຕ຺ຖ ຘມ຺ມທີປາ ຘມ຺ມປ຺ປຏິສຣຓາ ຊນາ ລທ຺ຘປ຺ປຕິຏ຺ຐາ ໂຫນ຺ຕີຕິ ຘມ຺ໂມຕິປິ ຍຸຊ຺ຊຕິເຍວ. ກສ຺ມາ ປເນຕ຺ຖ ຘມ຺ໂມ ທສວິໂຘວ ວຸຕ຺ໂຕ. ນນຸ ປຏິປຕ຺ຕິຘມ຺ເມນ ສຫ ເອກາທສວິໂຘວ ວຕ຺ຕພ຺ໂພຕິ. ສຈ຺ຈໍ. ໂສປນ ປຏິປຕ຺ຕິຘມ຺ໂມ ມຄ຺ຄສ຺ສ ປຸພ຺ພຠາຄປ຺ປຏິປທາເອວ ໂຫຕີຕິ ປຸພ຺ພເຈຕນາ ວິຍ ທາເນ ມຄ຺ເຄ ເອວ ໂສ ສງ຺ຄຫິໂຕ. ຕສ຺ມາ ຘມ຺ໂມ ທສວິໂຘວ ສພ຺ພຕ຺ຖ ວຸຕ຺ໂຕຕິ ທຏ຺ຐພ຺ໂພ.
ອປິຈ, ຍທຄ຺ເຄນ ປຣິຍຕ຺ຕິຘມ຺ໂມ ອິຘ ຘມ຺ມສ຺ມິໍ ສງ຺ຄຫິໂຕ. ຕທຄ຺ເຄນ ປຣິຍຕ຺ຕິຘາຣໂກປິ ສງ຺ເຆ ວນ຺ທເນຍ຺ເຍ ສງ຺ຄຫິໂຕຕິ ຍຸຕ຺ໂຕ. ຍທຄ຺ເຄນຈ ປຸຖຸຊ຺ຊນກລ຺ຍາຓໂກ ສງ຺ເຆ ເສກ຺ເຂສຸ ສງ຺ຄຫິໂຕ. ຕທຄ຺ເຄນ ຕສ຺ສ ກລ຺ຍາຓເຫຕຸຠູໂຕ ປຏິປຕ຺ຕິ ຘມ຺ໂມປິ ຘມ຺ເມ ວນ຺ທເນຍ຺ເຍ ສງ຺ຄຫິໂຕຕິ ທຏ຺ຐພ຺ໂພ. ໂສ ຫິ ປຸຖຸຊ຺ຊນຠູໂຕປິ ເຍຫິ ຘມ຺ເມຫິ ສມນ຺ນາຄຕຕ຺ຕາ ເສເຂ ໂສຕາປຕ຺ຕິ ຜລສຈ຺ຉິກິຣິຍາຍ ປຏິປນ຺ເນ ສງ຺ຄຫິໂຕ. ເຕ ປນ ຘມ຺ມາ ເສກ຺ເຂ ໂສຕາປຕ຺ຕິມຄ຺ເຄ ອສງ຺ຄຫິຕາຕິ ນສກ຺ກາ ວຕ຺ຕຸນ຺ຕິ. ເອຕ຺ຕາວຕາ ເຍ ວທນ຺ຕິ ສງ຺ຆໍ ສຣຓໍ ຄຈ຺ຉາມີຕິ, ເອຕ຺ຖ ປຸຖຸຊ຺ຊນ ກລ຺ຍາຓໂກ ສງ຺ເຆ ອສງ຺ຄຫິໂຕ. ນ ຫິ ຕໍສຣຓໍ ຄຈ຺ຉນ຺ຕສ຺ສ ສຣຓຄມນໍ ສມ຺ປຊ຺ຊຕີຕິ. ເຕສໍ ຕໍ ປຏິກ຺ຂິຕ຺ຕໍ ໂຫຕິ. ເອວໍ ປນ ວຕ຺ຕພ຺ໂພ, ໂຍ ໂວ ອານນ຺ທ ມຍາ ຘມ຺ໂມຈ ວິນໂຍຈ ເທສິໂຕ ປຎ຺ຎຕ຺ໂຕ, ໂສ ໂວ ມມຈ຺ຈເຍນ ສຕ຺ຖາຕິ ເອວໍ ສຕ຺ຖຸຐາເນ ຖເປຕ຺ວາ ຠຄວຕາ ສໍວຓ຺ຓິໂຕ ປຣິຍຕ຺ຕິຘມ຺ໂມ ຘມ຺ມສຣເຓ ສງ຺ຄຫິໂຕຕິ ¶ ຍຸຕ຺ໂຕ, ຕໍ ຘາເຣນ຺ໂຕປນ ກລ຺ຍາຓປ຺ປຏິປຕ຺ຕິຍໍ ຐິໂຕປິ ອຕ຺ຖິ. ອຏ຺ຐິໂຕປິ ອຕ຺ຖິ. ໂຍ ອຏ຺ຐິໂຕ, ໂສ ອຕ຺ຕໂນປິ ສຣຓໍ ນໂຫຕິ. ກຸໂຕ ປຣສ຺ສ. ສຕ຺ຖາຣາ ຈ ອເນເກສຸ ສຸຕ຺ຕສຫສ຺ເສສຸ ໂສ ຄຣຫິໂຕ. ຕສ຺ມາ ໂສ ສງ຺ຆສຣເຓ ອສງ຺ຄຫິໂຕ. ອິຕໂຣວ ສງ຺ຄຫິໂຕຕິ ຍຸຕ຺ໂຕຕິ.
ສນ຺ຕານໍ ຘມ຺ໂມຕິ ສທ຺ຘມ຺ໂມ. ສມິຕກິເລສານໍ ຕໂຕເຍວ ປສຕ຺ຖານໍ ປູຊິຕານໍ ສປ຺ປຸຣິສານໍ ປຓ຺ຑິຕານຎ຺ຈ ຘມ຺ໂມຕິ ອຕ຺ໂຖ. ໂຍຈ ສນ຺ຕານໍ ຘມ຺ໂມ, ໂສປິ ເອກນ຺ເຕນ ສນ຺ໂຕເຍວ ໂຫຕີຕິ ສນ຺ໂຕ ຘມ຺ໂມຕິປິ ສທ຺ຘມ຺ໂມ. ປສຕ຺ໂຖ ປູຊິໂຕ ຘມ຺ໂມຕິ ອຕ຺ໂຖ. ສຈ຺ໂຈ ວາ. ອຍຎ຺ຫິ ອຎ຺ຎຕິຕ຺ຖິຍຘມ຺ໂມ ວິຍ ຘາເຣນ຺ຕໍ ນວິສໍວາເທຕິ. ໂສ ຫິ ອຍໍ ເມ ຫິໂຕຕິ ຘາເຣນ຺ຕສ຺ສ ອຫິໂຕເຍວ ສມ຺ປຊ຺ຊຕິ. ອຍໍ ປນ ຕຖາຘາເຣນ຺ຕສ຺ສ ຫິໂຕເຍວ ສມ຺ປຊ຺ຊຕີຕິ. [ສທ຺ຘມ຺ມປທໍ]. ຄຓຸຕ຺ຕມປເທ ໂລເກ ສມານ ທິຏ຺ຐິສີລານໍ ສຫຘມ຺ມິການໍ ສມູໂຫ ຄໂຓຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ. ອິຘ ປນ ອຸຕ຺ຕເມຫິ ສີລາທິຄຸເຓຫິ ຍຸຕ຺ໂຕ ຠຄວໂຕ ສາວກສງ຺ໂຆ ອຸຕ຺ຕໂມຈ ໂສ ຄໂຓຈາຕິ ອຕ຺ເຖນ ອຸຕ຺ຕມຄໂຓນາມ. ໂສເຍວ ອິຘ ຄຓຸຕ຺ຕໂມຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ ຍຖາ ມຸນິເສຏ຺ໂຐ ມຸນິວໂຣຕິ.
[໑໑] ວິຠາວນິຍໍ ປນ
‘‘ຄຓານໍ ຄເຓສຸວາ ເທວມນຸສ຺ສາທິສມູເຫສຸ ອຸຕ຺ຕໂມ ຄຓຸຕ຺ຕໂມ’’ຕິ ຈ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕໍ ນ ສຸນ຺ທຣໍ.
ເອຕສ຺ມິຎ຺ຫິ ອຕ຺ເຖ ສຕິ ອຸຕ຺ຕມສທ຺ໂທ ປຘານຠູໂຕ ໂຫຕິ. ໂສຈ ຄຸຓມ຺ຫິເຍວ ປວຕ຺ຕຕີຕິ ເຕນ ອິຘ ອຣິຍສງ຺ໂຆ ວຸຕ຺ໂຕຕິ ນສິຊ຺ຌຕີຕິ. ເອຕ຺ຖຈ ຄໂຓຕິ ສງ຺ໂຆເຍວ ວຸຈ຺ຈຕິ. ໂສຈ ສງ຺ໂຆ ທຸວິໂຘ ສມ຺ມຸຕິສງ຺ໂຆ, ທກ຺ຂິເຓຍ຺ຍສງ຺ໂຆຕິ. ຕຕ຺ຖ ສມຄ຺ເຄນ ສງ຺ເຆນ ກຕໍ ອຸປສມ຺ປທາກມ຺ມໍ ສມ຺ມຸຕິນາມ. ຕາຍ ສມ຺ມຸຕິຍາ ອຸປສມ຺ປນ຺ນຠູມິໍ ປຕ຺ວາ ຐິໂຕ ຠິກ຺ຂຸສງ຺ໂຆ ສມ຺ມຸຕິສງ຺ໂຆນາມ. ໂສ ວິນຍກມ຺ເມສຸ ປສິທ຺ໂຘ. ທກ຺ຂິເຓຍ຺ຍສງ຺ໂຆ ນາມ ອຏ຺ຐ ອຣິຍປຸຄ຺ຄລສມູໂຫ. ໂສປນ ກິຎ຺ຈາປິ ສມ຺ມຸຕິສງ຺ເຆປິ ອນ຺ໂຕຄໂຘເຍວ ໂຫຕິ. ຕຖາປິ ສຣຓຄມນ ວນ຺ທນາ ມານ ¶ ປູຊາສກ຺ກາຣານຸສ຺ສຕິຏ຺ຐາເນສຸ ອນຸຕ຺ຕຣ ປຸຎ຺ຎກ຺ເຂຕ຺ຕ ວິເສ ສປຣິຄ຺ຄຫຕ຺ຖໍ ຠຄວຕາ ຕຖາ ຕຖາ ສໍວຓ຺ເຓຕ຺ວາ ໂສ ວິສຸໍ ວຸຕ຺ໂຕຕິ ທຏ຺ຐພ຺ໂພ. ປຸຖຸຊ຺ຊນສງ຺ໂຆຫິ ປຸຎ຺ຎກ຺ເຂຕ຺ຕໍ ສມາໂນປິ ອນຸຕ຺ຕຣໍ ປຸຎ຺ຎກ຺ເຂຕ຺ຕໍ ນໂຫຕິ. ກສ຺ມາ. ສາລິກ຺ເຂຕ຺ເຕ ຕິຓານໍ ວິຍ ເຂຕ຺ຕທຸຏ຺ຐານໍ ສກ຺ກາຍທິຏ຺ຐິ ວິຈິກິຈ຺ຉານຸສຍານໍ ສພ຺ຠາວາຕິ. ປຸຎ຺ຎກ຺ເຂຕ຺ຕຠາໂວ ປນສ຺ສ ປຸຣິເມ ສທ຺ຘມ຺ມປເທ ວຸຕ຺ຕນເຍນ ເວທິຕພ຺ໂພຕິ. [ສສທ຺ຘມ຺ມຄຓຸຕ຺ຕມປທໍ]
໘. ອຠິວາທິຍາຕິ ວິເສສໂຕ ວນ຺ທິຕ຺ວາ. ເອຕ຺ຖ ຈ ອຍໍ ໂລເກ ສີລາທິຄຸຓຍຸຕ຺ໂຕ ເສຏ຺ໂຐ ວນ຺ທເນຍ຺ໂຍຕິ ເອວໍ ເສຏ຺ຐ ຈິຕ຺ຕໍ ປຈ຺ຈຸປຏ຺ຐາເປຕ຺ວາ ວນ຺ທນ຺ໂຕ ວິເສສໂຕ ວນ຺ທຕີຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ. ວນ຺ທນາ ປນ ຕິວິຘາ ກາຍວນ຺ທນາທິວເສນ. ຍຖາຫ –
ຕິສ຺ໂສ ອິມາ ຠິກ຺ຂເວ ວນ຺ທນາ, ກຕມາ ຕິສ຺ໂສ. ກາເຍນ ວນ຺ທຕິ, ວາຈາຍ ວນ຺ທຕິ, ມນສາ ວນ຺ທຕີຕິ.
ຕຕ຺ຖ ເສຏ຺ຐຈິຕ຺ຕໍ ປຈ຺ຈຸປຏ຺ຐາເປຕ຺ວາ ຊາຓຸທ຺ວຍ ກປ຺ປຣທ຺ວຍ ນລາຏ ສງ຺ຂາຕານິ ປຎ຺ຈ ອງ຺ຄານິ ຠູມິຍໍ ປຕິຏ຺ຐາເປຕ຺ວາ ວນ຺ທເນຍ຺ຍານໍ ອຠິມຸຂໍ ນິປ຺ປຊ຺ຊນ຺ໂຕ ກາເຍນ ວນ຺ທຕິນາມ. ຍໍ ສນ຺ຘາຍ ປຎ຺ຈປ຺ປຕິຏ຺ຐິເຕນ ວນ຺ທິຕ຺ວາຕິ ຕຕ຺ຖ ຕຕ຺ຖ ວຸຕ຺ຕໍ. ຍາຍຈ ອວນ຺ທິຍຏ຺ຐາເນສຸ ວນ຺ທນ຺ຕສ຺ສ ອາປຕ຺ຕິ ໂຫຕີຕິ. ຄຸຓປທານິ ວາຈາຍ ປວຕ຺ເຕນ຺ໂຕ ວາຈາຍ ວນ຺ທຕິນາມ. ນໂມ ພຸທ຺ຘສ຺ສ, ນມຕ຺ຖຸ ພຸທ຺ຘສ຺ສ, ນໂມ ວິມຸຕ຺ຕິຍາ, ນໂມ ວິມຸຕ຺ຕານໍ, ວິປສ຺ສິສ຺ສ ນມຕ຺ຖູຕິ ເອວມາທີສຸປິ ວາຈາ ວນ຺ທນາເຍວ. ຄຸຓປທານິ ອນຸຄນ຺ຕ຺ວາ ຄຸເຓ ອນຸສ຺ສຣນ຺ໂຕ ມນສາ ວນ຺ທຕິນາມາຕິ.
໙. ຠາສິສ຺ສນ຺ຕິ ກເຖສ຺ສາມິ. ກາມຎ຺ຈ ເຖໂຣ ອິມໍ ສງ຺ຄຫໍ ຣຈຍນ຺ໂຕ ໂປຕ຺ຖກາຣຸຬ຺ຫໍ ກຕ຺ວາວ ຣຈຍິສ຺ສຕິ. ຄນ຺ຖກມ຺ມໍ ນາມ ວາຈາກມ຺ເມສຸ ປສິທ຺ຘນ຺ຕິ ກຕ຺ວາ ຠາສິສ຺ສນ຺ຕິ ວຸຕ຺ຕນ຺ຕິ ທຏ຺ຐພ຺ພໍ.
໑໐. ອຠິຘມ຺ມຕ຺ຖສງ຺ຄຫນ຺ຕິ ປເທ ອຠິຘມ຺ເມ ວຸຕ຺ຕາ ອຕ຺ຖາ ອຠິຘມ຺ມຕ຺ຖາ. ເຕ ສງ຺ຄຍ຺ຫນ຺ຕິ ເອຕ຺ຖ ເອເຕນາຕິວາ ອຠິຘມ຺ມຕ຺ຖສງ຺ຄໂຫ. ສງ຺ຄຍ຺ຫນ຺ຕິຕິຈ ເຖເຣນ ສໍຂິປິຕ຺ວາ ຄຍ຺ຫນ຺ຕິ ກຖີຍນ຺ຕີຕິ ອຕ຺ໂຖ. ອຠິຘມ຺ເມຕິ ເຈຕ຺ຖ ອຠິອຕິເຣໂກ ອຠິວິເສ ໂສຈ ຘມ຺ໂມ ອຠິຘມ຺ໂມ. ຘມ຺ໂມຕິ ຈ ວິນຍປາຬິໂຕ ອຎ຺ຎໍປາຬິ ທ຺ວຍໍ ¶ ວຸຈ຺ຈຕິ. ໂຍ ໂວ ອານນ຺ທ ມຍາ ຘມ຺ໂມຈ ວິນໂຍຈ ເທສິໂຕ ປຎ຺ຎຕ຺ໂຕຕິ ຫິ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕຎ຺ຈ ປາຬິທ຺ວຍໍ ອາຓາວິຘານສງ຺ຂາຕໍ ວິນຍນ ກິຈ຺ຈໍ ວຊ຺ເຊຕ຺ວາ ກຸສລາທິເກ ຍຖາປວຕ຺ເຕ ປຣມຕ຺ຖຘມ຺ເມ ເອວ ທີເປຕີຕິ. ເອວໍ ທີເປນ຺ເຕສຸຈ ເຕສຸ ທ຺ວີສຸ ຘມ຺ເມສຸ ໂຍ ອິຕຣໂຕ ອຕິເຣໂກຈ ໂຫຕິ ວິເສໂສຈ. ອຍເມວ ອຠິຘມ຺ໂມ ນາມ. ອິຕໂຣປນ ຘມ຺ໂມເຍວ. ເອວຎ຺ຈ ກຕ຺ວາ ຘມ຺ໂມ ອຠິຘມ຺ໂມ ວິນໂຍ ອຠິວິນໂຍຕິ ອິທໍ ຈຕຸກ຺ກໍ ເວທິຕພ຺ພໍ. ຕຕ຺ຖ ຘມ຺ໂມນາມ ສຸຕ຺ຕນ຺ຕປິຏກໍ. ອຠິຘມ຺ໂມນາມ ຍຕ຺ຕປກຣຓານິ. ວິນໂຍນາມ ອຸຠໂຕ ວິຠງ຺ໂຄ, ອຠິວິນໂຍນາມ ຂນ຺ຘກປຣິວາຣາຕິ ອຏ຺ຐກຖາສຸ ວຸຕ຺ຕໍ. ອຕິເຣກວິເສສຕາ ເຈຕ຺ຖ ກຸສລາທິ ວເສນ ຂນ຺ຘາທິວເສນ ສງ຺ຄຫາທິວເສນ ຕຖາ ຕຖາ ເທເສຕພ຺ພປ຺ປກາຣານໍ ອນວເສສວິຠຕ຺ຕິວເສນວາ ສຸທ຺ຘຘມ຺ມາຘິຏ຺ຐານ ເທສນາປວຕ຺ຕິວເສນວາ ເວທິຕພ຺ພາ. ຍໂຕ ສພ຺ພຎ຺ຎຸພຸທ຺ຘາ ອິມໍ ອຠິຘມ຺ມເທສນໍ ເທເວສຸເອວ ເທເສນ຺ຕິ. ນ ຫິ ມນຸສ຺ສາ ເອວຣູປໍ ຕໂຍ ມາເສ ນິຣນ຺ຕຣໍ ປວຕ຺ຕນໂຍຄ຺ຍໍ ກຖາມຄ຺ຄໍ ເອເກນ ອິຣິຍາປເຖນ ອາທິໂຕ ປຏ຺ຐາຍ ປຣິໂຍສານໍ ປາເປຕ຺ວາ ປຏິຄ຺ຄເຫຕຸໍ ສກ຺ໂກນ຺ຕິ, ນຈ ເອວ ຣູໂປ ເອກມາຕິການຸພນ຺ໂຘ ກຖາມຄ຺ໂຄ ນານາຂເຓສຸ ນານາຊນານໍ ເທເສຕຸໍ ສກ຺ກຸເຓຍ຺ໂຍ ໂຫຕີຕິ. ເກຈິປນ ວິນຍປາຬິໂຕປິ ອຠິເຣກວິເສສຕໍ ຕສ຺ສ ວຓ຺ເຓນ຺ຕິ. ຕໍ ອຏ຺ຐສາລິນິຍາ ນ ສເມຕິ. ຕຕ຺ຖ ຫິ ຘມ຺ມນາມິການໍ ທ຺ວິນ຺ນໍ ປາຬີນໍ ມຊ຺ເຌເອວ ອຍໍ ອຕິເຣກວິເສສຕາ ວິຈາຣິຕາ. ນຈ ຍຸຊ຺ຊຕິ ວິນເຍນ ສຫ ຕຖາ ວິຈາເຣຕຸໍ ອສມານກິຈ຺ຈວິສຍຕ຺ຕາ. ວິນໂຍ ຫິ ກາຍວາຈານໍ ວິນຍນກິຈ຺ໂຈ, ອຊ຺ຌາຈາຣວິສໂຍຈ. ຘມ຺ໂມ ປນ ຘມ຺ມວິຠາຄກິຈ຺ໂຈ ຘມ຺ມປ຺ປວຕ຺ຕິ ວິສໂຍຈາຕິ. ເກຈິປນ ວທນ຺ຕິ ເອວໍ ສນ຺ເຕປິ ວິນໂຍ ເອວ ສພ຺ພເຊຏ຺ຐໂກ ສິຍາ. ວິນຍໍ ວິວຓ຺ເຓນ຺ຕສ຺ສ ຫິ ປາຈິຕ຺ຕິຍາປຕ຺ຕິ ໂຫຕິ. ຘມ຺ມໍ ວິວຓ຺ເຓນ຺ຕສ຺ສ ທຸກ຺ກຏາປຕ຺ຕິມຕ຺ຕາຕິ, ຕໍ ນຍຸຊ຺ຊຕິ. ວິນໂຍ ຫິ ອາຓາຈກ຺ກໍ. ຘມ຺ໂມຈ ຘມ຺ມຈກ຺ກໍ. ຕຕ຺ຖ ວິນຍໍ ວິວຓ຺ເຓນ຺ໂຕ ສຕ຺ຖຸ ອາຓາຈກ຺ເກ ປຫາຣໍ ເທຕິ. ສຕ຺ຖຣິ ອຄາຣໂວ ມຫນ຺ໂຕ ໂຫຕິ. ຍສ຺ສຈ ສຕ຺ຖຣິ ອຄາຣໂວ, ຕສ຺ສ ຘມ຺ມສງ຺ເຆສຸ ຕີສຸ ສິກ຺ຂາສຸຈ ອຄາຣໂວ ສິທ຺ໂຘ ໂຫຕິ. ຕສ຺ມາ ວິນຍ ວິວຓ຺ຓເນ ¶ ອາປຕ຺ຕິ ມຫນ຺ຕີ ໂຫຕິ. ນ ສພ຺ພເຊຏ຺ຐກຕ຺ຕາຕິ. ອປິຈ, ວິນໂຍນາມ ສາສນສ຺ສ ມູລໍ. ວິນເຍ ອຏ຺ຐິເຕ ສາສນໍ ນຕິຏ຺ຐຕິ. ຕສ຺ມາ ສາສນສ຺ສ ຈິຣຏ຺ຐິຕຕ຺ຖໍປິ ວິນຍວິວຓ຺ຓເນ ມຫຕີ ອາປຕ຺ຕິ ປຎ຺ຎຕ຺ຕາຕິ.
ອິຕິ ປຣມຕ຺ຖທີປນິຍາ ນາມ ອຠິຘມ຺ມຕ຺ຖ ສງ຺ຄຫສ຺ສ
ຈຕຸຕ຺ຖວຓ຺ຓນາຍ ປຖມຄາຖາຍ
ປຣມຕ຺ຖທີປນາ ນິຏ຺ຐິຕາ.
ທຸຕີຍຄາຖາ-ປຣມຕ຺ຖທີປນີ
໑໑. ເອວໍ ອາທິຄາຖາຍຕໍຕໍ ປໂຍຊນ ສຫິເຕ ປຎ຺ຈ ອຕ຺ເຖ ທສ຺ເສຕ຺ວາ ອິທານິ ເຕ ອຠິຘມ຺ມຕ຺ເຖ ອຸທ຺ເທສໂຕ ທສ຺ເສນ຺ໂຕ ທຸຕີຍຄາຖມາຫ. ຕຕ຺ຖ ຕຕ຺ຖາຕິ ຠາສິສ຺ສໍ ອຠິຘມ຺ມຕ຺ຖ ສງ຺ຄຫນ຺ຕິ ວຸຕ຺ເຕ ຕສ຺ມິໍ ອຠິຘມ຺ມຕ຺ຖສງ຺ຄຫປເທ ມຍາ ວຸຕ຺ຕາ ອຠິຘມ຺ມຕ຺ຖາ ສພ຺ພຖາປຣມຕ຺ຖໂຕ ຈຕຸຘາ ໂຫນ຺ຕີຕິ ໂຍຊນາ. ເອຕ຺ຖຈ -
[໑໒] ຏີກາຍໍ ຕາວ
ຕຕ຺ຖ ຕສ຺ມິໍ ອຠິຘມ຺ມຕ຺ຖສງ຺ຄຫປກຣເຓຕິວາ ອຠິຘມ຺ມຕ຺ຖ ປເທຕິວາ ອຠິຘມ຺ເມຕິວາ ຕສທ຺ທຕ຺ໂຖ ນິທ຺ທິຏ຺ໂຐ. ວິຠາວນິຍໍ ປນ ຕສ຺ມິໍ ອຠິຘມ຺ເມຕິ. ສພ຺ພໍ ນສຸນ຺ທຣໍ.
ນ ຫິ ອຠິຘມ຺ມຕ຺ຖ ສງ຺ຄຫປກຣເຓ ມຍາ ວຸຕ຺ຕາ ອຠິຘມ຺ມຕ຺ຖາຕິ ຍຸຊ຺ຊຕິ. ປກຣຓໍປິ ຫິ ອຸປຣິ ວຸຈ຺ຈມານເມວ ໂຫຕິ. ນຕຸ ວຸຕ຺ຕໍ. ກຸໂຕ ອຠິຘມ຺ມຕ຺ຖາຕິ. ນ ຈ ສໍວຓ຺ຓນາປກຣເຓສຸ ອາທິມ຺ຫິເຍວ ຕາວ ຕສທ຺ໂທ ອປ຺ປຘານປທານິ ປຈ຺ຈາມສຕີຕິ ອຕ຺ຖິ. ຕສ຺ມາ ອຏ຺ຐສາລິນິຍໍ ອາທິມ຺ຫິ ຕຕ຺ຖ ເກນ ຏ຺ເຐນ ອຠິຘມ຺ໂມຕິ ວາກ຺ເຍວິຍ ອິຘ ຕສທ຺ທຕ຺ໂຖ ເວທິຕພ຺ໂພຕິ. ເອວຎ຺ຫິ ສຕິ –
[໑໓] ຏີກາສຸ
ສພ຺ພຖາ ວຸຕ຺ຕາຕິ ໂຍຊນາປິ ປຏິກ຺ຂິຕ຺ຕາ ໂຫຕິ.
ສາ ຫິ ວກ຺ຂມາເນຫິ ສພ຺ພຍາປິ ທ຺ວາທສ, ສພ຺ພຖາປິ ອຏ຺ຐາຣສາຕິອາທີຫິ ນສເມຕີຕິ. ຕຕ຺ຕ ສພ຺ພຖາຕິ ຘມ຺ມສງ຺ຄຓິຍໍ ວຸຕ຺ເຕນ ກຸສລາທິນາ ¶ ສພ຺ພປ຺ປກາເຣນປິ ຈຕຸຘາວ ໂຫນ຺ຕິ, ວິຠງ຺ເຄ ວິຠຕ຺ເຕ ນ ຂນ຺ຘາທິນາ ສພ຺ພປ຺ປກາເຣນປິ ຈຕຸຘາວ ໂຫນ຺ຕີຕິ ອຕ຺ໂຖ. ຘາຕຸ ກຖາຍໍ ວຸຕ຺ເຕນາຕິອາທິນາປິ ວຕ຺ຕພ຺ພໍ.
໑໒. ປຣມຕ຺ຖໂຕຕິ ປຣມຕ຺ຖ ສຈ຺ຈໂຕ. ທ຺ເວ ຫິ ສຈ຺ຈານິ ສມ຺ມຸຕິສຈ຺ຈໍ, ປຣມຕ຺ຖສຈ຺ຈນ຺ຕິ, ຕຕ຺ຖ ສຕ຺ຕ ປຸຄ຺ຄລ ອຕ຺ຕ ຊີວາທິກາ ປຎ຺ຎຕ຺ຕິອຕ຺ຖາ ສຠາວໂຕ ອວິຊ຺ຊມານາເຍວ ໂຫນ຺ຕິ. ຘມ຺ມວວຕ຺ຖານຎ຺ຎາຓຣຫິຕານໍປນ ມຫາຊນານໍ ຈິຕ຺ເຕ ມຫນ຺ຕມຫນ຺ຕາປິ ຫຸຕ຺ວາ ວິຊ຺ຊມານາວິຍ ປຎ຺ຎາຍນ຺ຕິ, ເຕຈ ມຫາຊນາ ສມຄ຺ຄາ ຫຸຕ຺ວາ ເຕສໍ ເອກນ຺ເຕນ ອຕ຺ຖິຠາວໍ ຄເຫຕ຺ວາ ຕຖາ ຕຖາ ໂວຫຣນ຺ຕິ ເຈວ ສມ຺ປຏິຈ຺ຉນ຺ຕິຈ. ຕສ຺ມາ ເຕ ມຫາຊເນຫິ ສມຄ຺ເຄຫິ ສມ຺ມຕຕ຺ຕາຕໂຕເຍວຈ ວຈີສຈ຺ຈວິຣຕິສຈ຺ຈານໍ ວຕ຺ຖຸຠູຕຕ຺ຕາສມ຺ມຸຕິ ສຈ຺ຈນ຺ຕິ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ. ຕສ຺ມິໍ ສມ຺ມຸຕິສຈ຺ເຈ ຐຕ຺ວາ ສມ຺ມາ ປຏິປຊ຺ຊນ຺ຕາ ສພ຺ພ ໂລກິຍສມ຺ປຕ຺ຕິໂຍຈ ສພ຺ພໂພຘິສມ຺ຠາຣ ຘມ຺ເມຈ ອາຣາເຘນ຺ຕິ. ມິຈ຺ຉາປຏິປຊ຺ຊນ຺ຕາ ອປາຍປູຣກາ ໂຫນ຺ຕິ. ເອວໍ ມຫນ຺ຕຎ຺ຫິ ສມ຺ມຸຕິ ສຈ຺ຈນ຺ຕິ. ປຣມຕ຺ຖສຈ຺ຈໍ ປນ ປຕ຺ວາ ຕໍ ສຈ຺ຈເມວ ນໂຫຕິ. ຕຎ຺ຫິ ສຍໍ ອວິຊ຺ຊມານໍເຍວ ສມານໍ ມຫາຊເນ ວິຊ຺ຊມານນ຺ຕ຺ເວວ ຄຓ຺ຫາເປຕິ. ສກ຺ກາຍທິຏ຺ຐິ ທ຺ວາສຏ຺ຐິທິຏ຺ຐິ ຕິວິຘມິຈ຺ຉາທິຏ຺ຐີນໍ ວຕ຺ຖຸ ຫຸຕ຺ວາ ພາລຊນານໍ ວຏ຺ຏທຸກ຺ຂໂຕ ນິຍ຺ຍາຕຸໍ ນເທຕິ. ເອວໍ ວິປຣີຕຎ຺ຫິ ສມ຺ມຸຕິສຈ຺ຈໍ. ເອວໍ ມຫາສາວຊ຺ຊຎ຺ຈາຕິ. ປຣມຕ຺ຖສຈ຺ຈໍປນ ທຸວິຘໍ ສຠາວສຈ຺ຈໍ ອຣິຍສຈ຺ຈນ຺ຕິ. ຕຕ຺ຖ ຘມ຺ມສງ຺ຄຓິອາທີສຸ ສຕ຺ຕສຸ ປກຣເຓສຸ ວິຠຕ຺ຕາ ກຸສລາທໂຍ ຘມ຺ມາ ສຠາວສຈ຺ຈໍນາມ. ເຕ ຫິ ສຍໍ ສຠາວໂຕ ວິຊ຺ຊມານຕ຺ຕາ ກຸສລານາມ ຘມ຺ມາ ອຕ຺ຖິ ສຸຂານາມ ເວທນາ ອຕ຺ຖີຕິ ຄຓ຺ຫນ຺ເຕນ ວິສໍວາເທນ຺ຕີຕິ. ຕໍ ປນ ອຣິຍສຈ຺ຈໍ ປຕ຺ວາ ກິຎ຺ຈິ ອສຈ຺ຈໍປິ ໂຫຕິເຍວ. ຕຖາຫິ ອນຸຠວນເຠທມຕ຺ຕໍ ອຸປາທາເຍວ ເວທນາ ສຸຂາ ທຸກ຺ຂາ ອທຸກ຺ຂມສຸຂາຕິ ວຸຕ຺ຕາ. ນ ສພ຺ພາກາຣໂຕ ສຸຂຠູຕຕ຺ຕາ. ສພ຺ເພຫິ ປນ ອນິຈ຺ຈຕາ ສງ຺ຂຕຕາທີຫິ ອເນກສເຕຫິ ອາກາເຣຫິ ສພ຺ພາປິ ເວທນາ ທຸກ຺ຂາເອວ. ຕຖາ ອນວຊ຺ຊສຸຂວິປາກຏ຺ເຐນ ກຸສລຠາໂວປິ ອກຸສລໍ ອຸປາທາເຍວ ວຸຕ຺ໂຕ. ສພ຺ເພປິ ຫິ ເຕຠູມກາ ກຸສລສມ຺ມຕາ ຘມ຺ມາ ສາສວຕາ ສໍກິເລສິກຕາ ໂອຆນິຍ ໂຍຄນິຍ ອຸປາທານິຍຕາ ¶ ສງ຺ຂາເຕຫິ ວຊ຺ເຊຫິ ສາວຊ຺ຊາເອວ ໂຫນ຺ຕິ. ທຸກ຺ຂສຈ຺ຈຠູຕານຎ຺ຈ ວິປາການໍ ຊນນຏ຺ເຐນ ເອກນ຺ເຕນ ທຸກ຺ຂວິປາກາເອວ ໂຫນ຺ຕິ. ອຊ຺ຌຕ຺ຕຕ຺ຕິກຎ຺ຈ ສພ຺ພໂລກິຍສມ຺ມຕໍ ອຸປາທາຍ ວຸຕ຺ຕໍ. ສພ຺ເພປິ ຫິ ຈຕຸພ຺ຠູ ມກຘມ຺ມາ ເອກນ຺ເຕນ ອຕ຺ຕາປິນາມ ນຕ຺ຖິ. ກຸໂຕ ອຊ຺ຌຕ຺ຕານາມ. ພຫິທ຺ຘາເອວ ໂຫນ຺ຕິ. ສງ຺ຂາເຣ ປຣໂຕ ປສ຺ສາຕິ ຫິ ວຸຕ຺ຕນ຺ຕິ. ອຍໍ ນໂຍ ເສສຕ຺ຕິກ ທຸກຘມ຺ເມສຸປິ ຍຖາຣຫໍ ເນຕພ຺ໂພ. ອຣິຍ ສຈ຺ຈໍນາມ ສພ຺ເພສໍ ເຕຠູມກຘມ຺ມານໍ ເອກນ຺ຕ ທຸກ຺ຂຠາໂວ ຕຓ຺ຫາຍ ເອກນ຺ຕ ທຸກ຺ຂສມຸທຍ ຠາໂວ ນິພ຺ພານສ຺ເສວ ທຸກ຺ຂນິໂຣຘ ຠາໂວ ອຏ຺ຐງ຺ຄິກສ຺ສ ມຄ຺ຄສ຺ເສວ ທຸກ຺ຂນິໂຣຘມຄ຺ຄຠາໂວຈາຕິ. ອິຘເມວ ຫິ ປຣິສຸທ຺ຘພຸທ຺ຘີນໍ ອຣິຍານໍ ຎາເຓ ອຈລມານໍ ສພ຺ພາກາຣປຣິປຸຓ຺ຓໍ ນິປ຺ປຣິຍາຍສຈ຺ຈໍ ໂຫຕີຕິ. ເຕສຸ ອິຘ ສມ຺ມຸຕິສຈ຺ຈໍ ນິວຕ຺ເຕນ຺ໂຕ ປຣມຕ຺ຖໂຕຕິ ອິທ ມາຫ. ເຕນ ວຸຕ຺ຕໍ ປຣມຕ຺ຖໂຕຕິ ປຣມຕ຺ຖສຈ຺ຈໂຕຕິ. ຕຕ຺ຖ ອຕ຺ໂຖ ທຸວິໂຘ ສຠາວສິທ຺ໂຘຈ ປຣິກປ຺ປສິທ຺ໂຘຈ. ຕຕ຺ຖ ໂຍ ວິນາ ອຎ຺ຎາປເທເສນ ເກວລໍ ວິສຸໍ ວິສຸໍ ອຕ຺ຕໂນ ລກ຺ຂເຓນ ວິຊ຺ຊມາໂນ ຫຸຕ຺ວາ ສິທ຺ໂຘ. ໂສ ຈິຕ຺ຕາທິໂກ ອຕ຺ໂຖ ສຠາວສິທ຺ໂຘນາມ. ໂຍປນ ອຕ຺ຕໂນ ລກ຺ຂເຓນ ວິຊ຺ຊມາໂນເຍວ ນໂຫຕິ. ວິຊ຺ຊມານສ຺ສປນ ອຕ຺ຖສ຺ສ ນານາ ປວຕ຺ຕິອາກາເຣ ອຸປາທາຍ ຈິຕ຺ເຕນ ປຣິກປ຺ເປຕ຺ວາ ສວິຄ຺ຄຫໍ ກຕ຺ວາ ຄຫິໂຕ ຈິຕ຺ຕມໂຍ ຈິຕ຺ຕນິມ຺ມິໂຕ ຫຸຕ຺ວາ ຈິຕ຺ເຕເອວ ອຸປລພ຺ຠມາໂນ ໂຫຕິ. ໂສ ສຕ຺ຕປຸຄ຺ຄລາທິໂກ ອຕ຺ໂຖ ປຣິກປ຺ປສິທ຺ໂຘ ນາມ. ເຕສຸ ສຠາວສິທ຺ໂຘເຍວ ປຣມຕ຺ໂຖນາມ. ໂສ ຫິ ສນ຺ຕິ ຠວນ຺ຕິ ພຸທ຺ຘິສທ຺ທາ ເອຕ຺ຖາຕິ ອຕ຺ໂຖ. ເອກນ຺ຕວິຊ຺ຊມານຏ຺ເຐນ ອິຕຣໂຕ ປຣໂມ ອຸກ຺ກໍສຄໂຕ ອຕ຺ໂຖຕິ ປຣມຕ຺ໂຖ. ອປິ ຈ, ເຍ ອຍໍ ອຕ຺ຖິ ອຍໍ ອຸປລພ຺ຠຕີຕິ ຄເຫຕ຺ວາ ຕສ຺ສ ອຠິຎ຺ເຎຍ຺ຍສ຺ສ ອຠິຎ຺ຎຕ຺ຖາຍ, ປຣິຎ຺ເຎຍ຺ຍສ຺ສ ປຣິຎ຺ຎຕ຺ຖາຍ, ປຫາຕພ຺ພສ຺ສ ປຫານຕ຺ຖາຍ, ສຈ຺ຉິກາຕພ຺ພສ຺ສ ສຈ຺ຉິກຣຓຕ຺ຖາຍ, ຠາເວຕພ຺ພສ຺ສ ຠາວນຕ຺ຖາຍ ປຏິປຊ຺ຊນ຺ຕິ. ເຕສໍ ຕທຕ຺ຖສາຘເນ ອວິສໍວາທກຏ຺ເຐນ ປຣໂມ ອຸຕ຺ຕໂມ ອຕ຺ໂຖຕິ ປຣມຕ຺ໂຖ. ອິຕໂຣປນ ອວິຊ຺ຊມານຕ຺ຕາ ຕສ຺ສ ອຠິຎ຺ຎາທິອຕ຺ຖາຍ ປຏິປຊ຺ຊນ຺ຕານໍ ຕທຕ຺ຖສາຘເນ ¶ ວິສໍວາທໂກເຍວ ຠວິສ຺ສຕິ. ນປນ ຕທຕ຺ຖໍ ສາເຘສ຺ສ ຕີຕິ ປຣມຕ຺ໂຖຕິ ວຕ຺ຕຸໍ ນາຣຫຕີຕິ.
[໑໔] ວິຠາວນິຍໍ ປນ
‘‘ປຣມສ຺ສວາ ອຸຕ຺ຕມສ຺ສ ຎາຓສ຺ສ ອຕ຺ໂຖ ໂຄຈໂຣຕິ ປຣມຕ຺ໂຖ’’ຕິປິ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕໍ ນ ສຸນ຺ທຣໍ.
ນ ຫິ ປຣມສທ຺ໂທຎາເຓ ວຕ຺ຕມາໂນ ທິສ຺ສຕິ. ນຈ ອຕ຺ຖສທ຺ໂທ ໂຄຈເຣຕິ. ຍຎ຺ຈ ອນຸຏີກາຍໍ ສຈ຺ຈເມວ ສຈ຺ຈິກໍ. ໂສ ເອວ ອຕ຺ໂຖ ອວິປຣີຕສ຺ສ ຎາຓສ຺ສ ວິສຍຠາວຏ຺ເຐນາຕິ ສຈ຺ຈິກຏ຺ໂຐຕິ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕໍປິ ອວິປຣີເຕນ ຎາເຓນ ອຣຓີຍໂຕ ອຸປຄນ຺ຕພ຺ພ ໂຕ ອຕ຺ໂຖຕິ ອິມມຕ຺ຖໍ ທສ຺ເສຕິ. ນປຣມສທ຺ທສ຺ສ ອຕ຺ຖນ຺ຕິ. [ປຣມຕ຺ຖປທໍ]
໑໓. ຈິຕ຺ຕນ຺ຕິ ເອຕ຺ຖ ຈິນ຺ເຕຕີຕິ ຈິຕ຺ຕໍ. ເອຕ຺ຖຈ ຈິນ຺ຕນກ຺ຣິຍາ ນາມ ນິຈ຺ຈໍ ອາຣມ຺ມຓາເປກ຺ຂາ ໂຫຕິ. ນ ຫິ ສາ ອາຣມ຺ມເຓນ ວິນາ ລພ຺ຠຕີຕິ. ຕສ຺ມາ ອາຣມ຺ມຓຄ຺ຄຫຓ ອາຣມ຺ມຓຸປລທ຺ຘິເຍວ ອິຘ ຈິນ຺ຕນາຕິ ທຏ຺ຐພ຺ພາຕິ. ເອວຎ຺ຫິ ສຕິ ຠວງ຺ຄສມຍ ວິສຎ຺ຎິສມເຍສຸ ຈິຕ຺ຕໍ ອາຣມ຺ມເຓນ ວິນາປິ ປວຕ຺ຕຕີຕິ ເອວໍ ວາທີນໍ ວາໂທ ປຏິກ຺ຂິຕ຺ໂຕ ໂຫຕິ. ສນ຺ເຕສຸປິຈ ນິສ຺ສຍ ສມນນ຺ຕຣາທີສຸ ຕສ຺ສ ປຈ຺ຈເຍສຸ ເຕຫິ ນາມໍ ອລຠິຕ຺ວາ ອາຣມ຺ມຓປຈ຺ຈຍວເສເນວສ຺ສ ນາມໍ ສິທ຺ຘນ຺ຕິ ທຏ຺ຐພ຺ພໍ. ຈິນ຺ເຕນ຺ຕິ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕກາ ຘມ຺ມາ ເອເຕນາຕິ ຈິຕ຺ຕໍ. ຕຎ຺ຫິ ອາຣມ຺ມຓຄ຺ຄຫຓກິຈ຺ເຈ ປຸພ຺ພງ຺ຄມຠູຕນ຺ຕິ ຕໍ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕຘມ຺ມາປິ ອາຣມ຺ມຓໍ ຄຓ຺ຫນ຺ຕາ ຕສ຺ສ ວເສເນວ ຄຓ຺ຫນ຺ຕີຕິ. ຈິນ຺ຕນມຕ຺ຕໍວາ ຈິຕ຺ຕໍ. ສພ຺ເພປິ ຫິ ຘມ຺ມາ ຕໍຕໍ ກ຺ຣິຍາມຕ຺ຕາວ ໂຫນ຺ຕິ. ນ ເຕສຸ ທພ຺ພໍວາ ສຓ຺ຐານໍ ວາ ວິຄ຺ຄໂຫວາ ອຸປລພ຺ຠຕິ. ປຈ຺ຈຍາຍຕ຺ຕ ວຸຕ຺ຕິໂນ ຈ ໂຫນ຺ຕິ. ນ ເຕ ອຕ຺ຕໂນ ຖາເມນວາ ພເລນວາ ວເສນວາ ສຕ຺ຕິຍາວາ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິຕຸໍປິ ສກ຺ໂກນ຺ຕິ. ປເຄວ ຈິນ຺ເຕຕຸໍວາ ຜຸເສຕຸໍວາຕິ. ຂຓມຕ຺ຕຏ຺ຐາຍິໂນຈ ໂຫນ຺ຕິ, ນ ກທາຈິ ກສ຺ສຈິ ວເສ ວຕ຺ຕິຕຸໍ ສກ຺ໂກນ຺ຕີຕິ. ຕສ຺ມາ ເຕສຸ ອິທໍ ທພ຺ພໍ, ອຍໍ ສຕ຺ຕິ, ອຍ ກ຺ຣິຍາຕິ ເອວໍ ວິຠາໂຄ ນລພ຺ຠຕີຕິ ທຏ຺ຐພ຺ພໍ. ເອວຎ຺ຈ ກຕ຺ວາ ສພ຺ເພສຸ ປຣມຕ຺ຖປເທສຸ ເອກໍ ຠາວສາຘນເມວ ປຘານໂຕ ລພ຺ຠຕິ. ຕທຎ຺ຎ ສາຘນານິປນ ¶ ປຣິຍາຍໂຕວ ລພ຺ຠນ຺ຕີຕິ ເວທິຕພ຺ພໍ. ເອຕ຺ຖ ຈ ທພ຺ພາທິວເສນ ອເຠທສ຺ສ ຈິນ຺ຕນສ຺ສ ອຕ຺ຖວິເສສຎາປນຕ຺ຖໍ ວິຠາຄ ກປ຺ປນາວເສນ ເຠທກຣຓໍ ປຣິຍາຍກຖາຕິ ທຏ຺ຐພ຺ພໍ. ຍຖາ ສິລາ ປຸຕ຺ຕກສ຺ສສຣີຣນ຺ຕິ, ຕຖາ ກຣຓຎ຺ຈ ຕໍ ຕໍ ກ຺ຣິຍາສງ຺ຂາຕ ຘມ຺ມວິມຸຕ຺ຕສ຺ສ ປຣປຣິກປ຺ປິຕສ຺ສ ກາຣກຠູຕສ຺ສ ອຕ຺ຕ ຊີວ ສຕ຺ຕ ປຸຄ຺ຄລສ຺ສ ສພ຺ພໂສ ອຠາວທີປນຕ຺ຖໍ. ສຕິ ຫິ ອຕ຺ຕາທິມ຺ຫິ ກິໍ ອເຠທສ຺ສ ເຠທກປ຺ປນາຍາຕິ.
ວິຠາວນິຍໍ ປນ
ສສວິສາຓໍ ວິຍ ອຠູຕສ຺ສ ຠູຕ ກປ຺ປນາ ວຸຕ຺ຕາ ວິຍ ທິສ຺ສຕິ. ອຍມສ຺ສາຘິປ຺ປາໂຍ-ຘມ຺ເມສຸ ກຕ຺ຕາວາ ກາເຣ ຕາວາ ໂກຈິ ນຕ຺ຖິ. ໂລເກປນ ອຕ຺ຕປ຺ປຘາໂນ ກ຺ຣິຍາ ນິປ຺ຜາທໂກ ກຕ຺ຕານາມ ສິທ຺ໂຘ. ຕສ຺ມາ ຈິນ຺ຕນກິຈ຺ເຈ ອຕ຺ຕປ຺ປຘານຕາ ທີປນຕ຺ຖໍ ຕໍ ກຕ຺ຕຸຠາວໍ ຈິຕ຺ເຕ ອາໂຣເປຕ຺ວາ ຈິນ຺ເຕຕີຕິ ຈິຕ຺ຕນ຺ຕິ ວຸຕ຺ຕໍ.
ຈິຕ຺ຕສ຺ສຈ ພເລນ ຕໍສມ຺ປຍຸຕ຺ຕານໍປິ ຕສ຺ມິໍ ກິຈ຺ເຈ ຕທນຸກູລປ຺ປວຕ຺ຕິທີປນຕ຺ຖໍ ປຸນກຣຓຠາວໍ ຈິຕ຺ເຕ ກຕ຺ຕຸຠາວຎ຺ຈ ເຕສຸ ອາໂຣເປຕ຺ວາ ຈິນ຺ເຕນ຺ຕິ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕກາ ຘມ຺ມາ ເອເຕນາຕິ ຈິຕ຺ຕນ຺ຕິ ວຸຕ຺ຕນ຺ຕິ. ອປິ ເຈຕ຺ຖ ຈິຕ຺ຕສທ຺ໂທ ວິຈິຕ຺ຣຕ຺ຖວາຈໂກ ທຏ຺ຐພ຺ໂພ. ວຸຕ຺ຕຎ຺ເຫ ຕໍ ສໍຍຸຕ຺ຕເກ –
ທິຏ຺ຐໍ ໂວ ຠິກ຺ຂເວ ຈຣຓໍນາມ ຈິຕ຺ຕນ຺ຕິ. ເອວໍ ຠນ຺ເຕ. ຕມ຺ປິ ໂຂ ຠິກ຺ຂເວ ຈຣຓໍ ຈິຕ຺ຕໍ ຈິຕ຺ເຕເນວ ຈິນ຺ຕິຕນ຺ຕິ. ເຕນາປິ ໂຂ ຠິກ຺ຂເວ ຈຣເຓນ ຈິຕ຺ເຕນ ຈິຕ຺ຕຎ຺ເຎວ ຈິຕ຺ຕຕຣນ຺ຕິ, ນາ ຫໍ ຠິກ຺ຂເວ ອຎ຺ຎໍ ເອກນິກາຍໍປິ ສມນຸປສ຺ສາມິ ຍໍ ເອວໍ ຈິຕ຺ຕໍ. ຍຖຍິທໍ ຠິກ຺ຂເວ ຕິຣຈ຺ຉານຄຕາ ປາຓາ. ເຕປິ ໂຂ ຠິກ຺ຂເວ ຕິຣຈ຺ຉານຄຕາ ປາຓາ ຈິຕ຺ເຕເນວ ຈິຕ຺ຕິກຕາ. ເຕຫິປິ ໂຂ ຠິກ຺ຂເວ ຕິຣຈ຺ຉານ ຄເຕຫິ ປາເຓຫິ ຈິຕ຺ຕຎ຺ເຎວ ຈິຕ຺ຕຕຣນ຺ຕິ.
ຕຕ຺ຖ ຈຣຓໍນາມ ຈິຕ຺ຕນ຺ຕິ ຍຕ຺ຖວິຈິຕ຺ຣານິ ທິພ຺ພວິມານາທີນິ ຈິຕ຺ຕກມ຺ມານິ ກຕ຺ວາ ອິທຎ຺ຈິທຎ຺ຈ ປຸຎ຺ຎໍ ກໂຣນ຺ຕາ ອິຘຈິຘຈ ນິພ຺ພຕ຺ຕາຕິ ທສ຺ເສນ຺ໂຕ ວິຈຣນ຺ຕິ ¶ . ຕສ຺ສ ປຏໂກຏ຺ຐກສ຺ເສຕໍ ນາມໍ. ຈິຕ຺ເຕນາຕິ ນິສ຺ສກ຺ເກ ກຣຓວຈນໍ. ຍຖຍິທນ຺ຕິ ຍຖາ ອິເມ. ຈິຕ຺ຕິກຕາຕິ ວິຈິຕ຺ຣາ ກຕາ. ເອຕ຺ຖຈ ຈິຕ຺ຕວິຈິຕ຺ຕກາຍ ສຎ຺ຎາວິຈິຕ຺ຕາ. ສຎ຺ຎາວິຈິຕ຺ຕຕາຍ ຕຓ຺ຫາວິຈິຕ຺ຕາ. ຕຓ຺ຫາວິຈິຕ຺ຕຕາຍ ກມ຺ມານິ ວິຈິຕ຺ຕານິ. ກມ຺ມວິຈິຕ຺ຕ ຕາຍ ໂຍນິໂຍ ວິຈິຕ຺ຕາ. ໂຍນິວິຈິຕ຺ຕຕາຍ ເຕສໍ ຕິຣຈ຺ຉາ ນຄຕານໍ ວິຈິຕ຺ຕຕາ ເວທິຕພ຺ພາ. [ວຈນຕ຺ໂຖ]
ຕໍ ຕໍ ສຠາໂວ ລກ຺ຂຓໍ, ກິຈ຺ຈສມ຺ປຕ຺ຕິໂຍ ຣໂສ;
ຄຍ຺ຫາກາໂຣ ຜລໍວາປິ, ປຈ຺ຈຸປຏ຺ຐານ ສຎ຺ຎິຕໍ.
ອາສນ຺ນກາຣຓໍ ຍໍ ຕໍ, ປທຏ຺ຐານນ຺ຕິ ຕໍ ມຕໍ;
ຘມ຺ມານໍ ວວຕ຺ຖານາຍ, ອລໍ ເອເຕ ວິພຸທ຺ຘິໂນ.
ອາຣມ຺ມຓວິຊານນລກ຺ຂຓໍ ຈິຕ຺ຕໍ, ປຸພ຺ພງ຺ຄມຣສໍ, ສນ຺ຘານປຈ຺ຈຸປຏ຺ຐານໍ, ນາມຣູປປທຏ຺ຐານໍ. [ຈິຕ຺ຕໍ]
໑໔. ເຈຕສິກນ຺ຕິ ເອຕ຺ຖ ເຈຕສິ ຠວໍ ຕທາຍຕ຺ຕວຸຕ຺ຕິຕາຍາຕິ ເຈຕສິກໍ. ຜສ຺ສາທິ ຘມ຺ມຊາຕໍ. ເອຕ຺ຖຈ ຕທາຍຕ຺ຕວຸຕ຺ຕິຕາ ນາມ ເອກຸປ຺ປາທຕາທີຫິ ລກ຺ຂເຓຫິ ຈິຕ຺ເຕນ ສຫ ເອກີ ຠູຕສ຺ສ ວິຍ ປວຕ຺ຕິ. ເອເຕນ ຍາ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ຊາຕິ. ສາເອວ ຜສ຺ສາທີນໍ. ຍາ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ຊຣາ, ຍໍ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ມຣຓໍ, ຍໍ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ອາຣມ຺ມຓໍ, ຍໍ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ວຕ຺ຖຸ, ຕເທວ ຜສ຺ສາທີນນ຺ຕິ ເອວໍ ເອກປຸປ຺ຜ ມຎ຺ຊຣິຍໍ ເອກວຓ຺ຏຸປນິພ຺ພນ຺ຘານິ ປຸປ຺ຜານິ ວິຍ ຈິຕ຺ເຕນ ສຫ ເອກຊາຕິຍາທິ ອຸປນິພ຺ພນ຺ຘາ ຜສ຺ສາທໂຍ ຘມ຺ມາ ອິຘ ເຈຕສິກໍນາມາຕິ ສິທ຺ຘາ ໂຫນ຺ຕິ. ເອວຎ຺ຈ ສຕິ ຈິຕ຺ຕໍປິ ເຕຫິ ຜສ຺ສາທີຫິ ສຫ ຕເຖວ ອາຍຕ຺ຕໍ ປວຕ຺ຕຕີຕິ ຕໍປິ ຜສ຺ສິກໍ ເວທນິກນ຺ຕິອາທິນາ ວຕ຺ຕພ຺ພນ຺ຕິ ເຈ. ນ. ຈິຕ຺ຕສ຺ເສວ ເຊຏ຺ຐກຕ຺ຕາ. ມໂນປຸພ຺ພງ຺ຄມາ ຘມ຺ມາ, ມໂນເສຏ຺ຐາ ມໂນມຍາຕິ ຫິ ວຸຕ຺ຕໍ. ເອຕ຺ຖຈ ມໂນມຍາຕິ ມນສາເອວ ປກຕາ ນິມ຺ມິຕາ ຈິຕ຺ຕກ຺ຣິຍາ ຠູຕາຕິ ອຕ຺ໂຖ. ເອເຕນ ເຕ ຜສ຺ສາທໂຍ ຘມ຺ມາ ຈິຕ຺ເຕນ ວິນາ ນຸປລພ຺ຠນ຺ຕີຕິ ທສ຺ເສຕິ. ຈິຕ຺ຕໍປນ ເຕຫິ ເກຫິຈິ ວິນາປິ ປວຕ຺ຕຕິເຍວ. ປຎ຺ຈວິຎ຺ຎາຓ ຈິຕ຺ຕຎ຺ຫິເຕຫິ ເກຫິຈິ ວິຕກ຺ກາທີຫິ ວິນາ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕີຕິ. ຕສ຺ມາ ເຕສຎ຺ເຎວ ຕທາຍຕ຺ຕ ວຸຕ຺ຕິຕາ ວຕ຺ຕພ຺ພາ ນ ຈິຕ຺ຕສ຺ສາຕິ.
[໑໕] ວິຠາວນິຍໍ ປນ
ເອກາລມ຺ພຓຕາ ¶ ມຕ຺ເຕນ ເຕສໍ ຕທາຍຕ຺ຕວຸຕ຺ຕິຕໍ ເຈຕສິ ກຕ຺ຕຎ຺ຈ ວິຠາເວຕິ. ຕໍ ນ ສຸນ຺ທຣໍ.
ນ ຫິ ເອກາລມ຺ພຓຕາມຕ຺ເຕນ ເຈຕສິກໍນາມ ຊາຕນ຺ຕິ. ເອຕ຺ຖ ຈ ໂລເກ ນານາວຓ຺ຓຘາຕຸໂຍ ອຸທເກ ຆໍສິຕ຺ວາ ວຕ຺ຖຸມ຺ຫິ ນານາ ຈິຕ຺ຕກມ຺ມານິ ກໂຣນ຺ຕິ, ຕຕ຺ຖ ວຕ຺ຖຸມ຺ຫິ ຜຣຓໍ ພນ຺ຘນຎ຺ຈ ອຸທກສ຺ເສວ ກິຈ຺ຈໍ, ນ ວຓ຺ຓຘາຕູນໍ. ນານາຣູປ ທສ຺ສນໍ ວຓ຺ຓຘາຕູນເມວ ກິຈ຺ຈໍ, ນ ອຸທກສ຺ສ. ຕຕ຺ຖ ວຕ຺ຖຸວິຍ ອາຣມ຺ມຓໍ ທຏ຺ຐພ຺ພໍ. ອຸທກໍວິຍ ຈິຕ຺ຕໍ. ນານາ ວຓ຺ຓຘາຕຸໂຍວິຍ ເຈຕສິກຘມ຺ມາຕິ. [ເຈຕສິກໍ]
໑໕. ຣູປນ຺ຕິ ເອຕ຺ຖ ຣຸປ຺ປຕີຕິ ຣູປໍ. ສີຕຸຓ຺ຫາທີຫິ ວິໂຣຘິ ປຈ຺ຈເຍຫິ ວິສມ ປວຕ຺ຕິ ວເສນ ວິກາຣໍ ອາປຊ຺ຊຕິ, ເຕຫິ ວາ ວິກາຣໍ ອາປາທີຍຕີຕິ ອຕ຺ໂຖ. ຍຖາຫ –
ຣຸປ຺ປຕີຕິ ໂຂ ຠິກ຺ຂເວ ຕສ຺ມາ ຣູປນ຺ຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ. ເກນ ຣຸປ຺ປຕິ. ສິເຕນປິ ຣຸປ຺ປຕິ. ອຸຓ຺ເຫນປິ ຣຸປ຺ປຕິ. ຊິຆຈ຺ຉາຍປິ ຣຸປ຺ປຕິ. ວິປາສາຍປິ ຣຸປ຺ປຕິ. ຑໍສ ມກສ ວາຕາຕປ ສຣິໍ ສປ ສປ຺ຜສ຺ເສຫິປິ ຣຸປ຺ປຕີຕິ. ຣຸປ຺ປຕີຕິຈ ຣຸປ຺ປຕິ, ກຸປ຺ປຕິ, ຆຏ຺ຏີຍຕິ, ປິຬີ ຍຕິ, ຠິຊ຺ຊຕີຕິ.
ມຫານິທ຺ເທເສ ວຸຕ຺ຕໍ. ອຍເມຕ຺ຖ ປິຓ຺ຑຕ຺ໂຖ, ເຍ ຘມ຺ມາ ຈິຣຏ຺ຐິຕິກາຈ ໂຫນ຺ຕິ ສປ຺ປຏິຆສຠາວາຈ. ເຕສຎ຺ເຎວ ຐິຕິກ຺ຂເຓສຸ ວິໂຣຘິປຈ຺ຈເຍຫິ ສມາຄໂມນາມ ໂຫຕິ. ນປນຎ຺ເຎສໍ ປຣິຕ຺ຕກ຺ຂຓານໍ ອປ຺ປຏິຆສຠາວານນ຺ຕິ. ເຕສຎ຺ຫິ ອປ຺ປຏິຆສຠາວານໍ ສຸຂຸມ ຣູປານໍປິ ພຫິທ຺ຘາ ສີຕາທີຫິ ສມາຄໂມນາມ ນຕ຺ຖິ. ກຸໂຕ ປຣິຕ຺ຕກ຺ຂຓານໍ ອປ຺ປຏິຆສຠາວານຎ຺ຈ ອຣູປຘມ຺ມານນ຺ຕິ. ຍທິເອວໍ ສຸຂຸມຣູປານໍ ອຣູປຕາປຕ຺ຕິ ສິຍາຕິ. ນສິຍາ. ໂອຬາຣິກຣູເປຫິ ສມານຄຕິ ກຕ຺ຕາ. ຕານິຫິ ໂອຬາຣິເກສຸ ຣຸປ຺ປມາເນສຸ ຣຸປ຺ປນ຺ຕິເຍວາຕິ. ສມາຄໂມຈ ນາມ ອິຘ ຖເປຕ຺ວາ ອາປາຕຄມນໍ ອາຣມ຺ມຓກຣຓຎ຺ຈ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎວິຣຸທ຺ຘານໍ ຐິຕິປຕ຺ຕານໍ ໂອຬາຣິກຣູປານໍ ມຫາຠູຕານເມວວາ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎາຠິຆຏ຺ຏນໍ ¶ ວຸຈ຺ຈຕິ, ຣຸປ຺ປຕິ ຆຏ຺ຏີຍຕິ ປີຬີຍຕີຕິ ຫິ ວຸຕ຺ຕໍ. ຣຸປ຺ປນຎ຺ຈນາມ ປຣເສນາຍຸທ຺ເຘນ ຣຏ຺ຐໂຂໂຠວິຍ ກລາປນ຺ຕຣຄຕຘາຕູນໍ ກຸປ຺ປນໍ ຠິຊ຺ຊນໍຈ ວຸຈ຺ຈຕິ. ກຸປ຺ປຕິ ຠິຊ຺ຊຕີຕິ ຫິ ວຸຕ຺ຕໍ. ເອຕ຺ຖຈ ກຸປ຺ປຕີຕິ ໂຂຠຕິ ຈຎ຺ຈລຕິ, ຠິຊ຺ຊຕີຕິ ວິກາຣໍ ອາປຊ຺ຊຕິ. ຍສ຺ມິໍ ຂເຓ ວິໂຣຘິປຈ຺ຈຍສມາຄມໍ ລຠນ຺ຕິ. ຕໂຕ ປຏ຺ຐາຍ ສຍໍປິ ວິກາຣປຕ຺ຕາ ໂຫນ຺ຕິ. ໂອມຕ຺ຕາຘິມຕ຺ຕຣູປສນ຺ຕຕີນໍ ອຸປ຺ປຕ຺ຕິຍາ ປຈ຺ຈຍຠາວໍ ປຕ຺ຕາ ໂຫນ຺ຕີຕິ ອຕ຺ໂຖ. ອປິເຈຕ຺ຖ ຣຸປ຺ປນໍ ທຸວິຘໍ ວຑ຺ຒນໍ, ຫາຍນຎ຺ຈ. ຕທຸຠຍໍປິ ກປ຺ປວຸຏ຺ຐາເນ ກປ຺ປສຓ຺ຐາເນ ນານາອາຍຸກປ຺ປ ສໍວຈ຺ຉຣ ອຸຕຸ ມາສ ຣຕ຺ຕິ ທິວາທີນໍ ປຣິວຕ຺ຕເນຈ ປາກຏໍ ໂຫຕີຕິ. ກສ຺ມາ ປນ ຣູປນ຺ຕິ ນາມໍ ຆຏ຺ຏນວເສນ ຣຸປ຺ປນຘມ຺ມານເມວ ສິທ຺ຘນ຺ຕິ. ເຕສເມວ ສວິຄ຺ຄຫຕ຺ຕາ. ຣູປຘມ຺ມາ ຫິ ສມູຫສຓ຺ຐານາທິ ຠາວປຕ຺ຕິຍາ ສວິຄ຺ຄຫາ ໂຫນ຺ຕິ. ຕສ຺ມາ ເຕສເມວ ຣຸປ຺ປນໍ ປຈ຺ຈກ຺ຂໂຕປິ ໂລກສ຺ສ ປາກຏນ຺ຕິ ເຕສ຺ເວວ ຣູປນ຺ຕິ ນາມໍ ສິທ຺ຘນ຺ຕິ ທຏ຺ຐພ຺ພໍ. ອຣູປຘມ຺ມາ ປນ ອວິຄ຺ຄຫາຕິ ນ ເຕສໍ ວິກາໂຣ ປຈ຺ຈກ຺ຂໂຕ ໂລກສ຺ສ ປາກໂຏ ໂຫຕິ. ຕໍ ຕໍ ຣູປວິກາຣໍ ທິສ຺ວາວາ ສຸຕ຺ວາ ວາ ປຸຈ຺ຉິຕ຺ວາເຍວ ວາ ໂສ ໂລເກນ ຊານິຕພ຺ໂພ ອຎ຺ຎຕ຺ຣ ປຣຈິຕ຺ຕວິທູຫິ. ຕສ຺ມາ ເຕສໍ ຣູປຕາປຕ຺ຕິ ນຕ຺ຖີຕິ.
[໑໖] ວິຠາວນິຍໍ ປນ
ເຕສໍ ຣູປຕາປຕ຺ຕິປ຺ປສງ຺ໂຄ ສີຕາທິຄ຺ຄຫຓ ສາມຕ຺ຖິເຍນ ນິວຕ຺ຕິໂຕ. ຍສ຺ມາ ປນ ໂວຫາໂຣນາມ ໂລໂກປຈາເຣນ ວິນາ ນສິຊ຺ຌຕິ. ໂລໂກປຈາໂຣຈ ປາກຏນິມິຕ຺ຕວເສ ເນວ ປວຕ຺ໂຕ. ຕສ຺ມາ ອິຘ ສີຕາທິຄ຺ຄຫເຓນ ວິນາປິ ຕປ຺ປສງ຺ຄນິວຕ຺ຕິ ໂລກໂຕວ ສິທ຺ຘາຕິ ທຏ຺ຐພ຺ພາ.
ຍສ຺ມາ ຈ ພ຺ຣຫ຺ມໂລເກ ພ຺ຣຫ຺ມານໍ ກາຍວິກາຣ ວຈີວິກາຣາ ຈ ອິທ຺ຘິວິກຸປ຺ປນາວສປ຺ປວຕ຺ຕາ ນານາຣູປວິກາຣາຈ ທິສ຺ສນ຺ຕິເຍວ. ເຕຈ ເອເກນ ປຣິຍາເຍນ ຣຸປ຺ປນາກາຣາເອວ ນາມ ໂຫນ຺ຕິ, ຕສ຺ມາ ເຕສໍ ວເສນ ຕຕ຺ຖ ຣູປານໍ ຣູປຕາສິທ຺ຘິ ໂຫຕີຕິ ເວທິຕພ຺ພໍ. ຣູປຍຕິ ວາ ອຕ຺ຕໂນ ສຠາເວນ ປກາສຕີຕິ ຣູປໍ. ອຣູປຘມ຺ມາ ຫິ ນ ອຕ຺ຕໂນ ສຠາເວນ ປາກຏາ ໂຫນ຺ຕິ. ຣູປສນ຺ນິສ຺ສເຍເນວ ຄເຫຕພ຺ພາ ¶ . ອິທໍ ປນ ອຕ຺ຕໂນ ສຠາເວເນວ ປາກຏໍ ປຎ຺ຈວິຎ຺ຎາເຓຫິປິ ຄເຫຕພ຺ພນ຺ຕິ. ອິມສ຺ມິໍ ອຕ຺ເຖ ສຕິ ພ຺ຣຫ຺ມໂລເກ ຣູປານໍປິ ອຸຊຸ ກໂຕວ ຣູປຕາສິທ຺ຘິ ໂຫຕີຕິ.
[໑໗] ວິຠາວນິຍໍ ປນ
ອນຸຄ຺ຄາຫການໍ ສີຕາທີນໍ ວເສນ ຕໍ ສຠາວາ ນາຕິວຕ຺ຕນ ວເສນຈ ຕຕ຺ຖ ຣູປຕາສິທ຺ຘິ ວິຠາວິຕາ. ຍສ຺ມາປນ ສີເຕ ນາປິ ອຸຓ຺ເຫນາປີຕິອາທິວຈນໍ ນິທສ຺ສນມຕ຺ຕໍ ໂຫຕິ. ກມ຺ມ ຈິຕ຺ຕາຫາຣານໍປິ ວເສນ ຣຸປ຺ປນສ຺ສ ສມ຺ຠວໂຕ, ຕຖາຫິ ສຎ຺ຎາ ວິຎ຺ຎາຓານິປິ ຣູປາຣມ຺ມຓຣສາຣມ຺ມເຓຫິ ເອວ ປາຬິຍໍ ນິທ຺ທິຏ຺ຐານິ. ນ ຫິ ສຎ຺ຎາ ຣູປໍເອວ ສຎ຺ຊານາຕິ. ນ ຈ ວິຎ຺ຎາຓໍ ຣສ ເມວ ວິຊານາຕິ. ນິທສ຺ສນມຕ຺ເຕນ ເທສນາ ໂຫຕີຕິ ວິຎ຺ຎາຍຕີຕິ. ຕສ຺ມາ ສີຕາທິຄ຺ຄຫຓໍ ອມຸຎ຺ຈິຕ຺ວາວ ຕຕ຺ຖ ຣູປຕາສິທ຺ຘິວິຠາວເນນ ປໂຍຊນ ນຕ຺ຖີຕິ. [ຣູປໍ]
໑໖. ນິພ຺ພານນ຺ຕິ ເອຕ຺ຖ ນິພ຺ພາຍນ຺ຕິ ສພ຺ເພ ວຏ຺ຏທຸກ຺ຂສນ຺ຕາປາ ເອຕສ຺ມິນ຺ຕິ ນິພ຺ພານໍ. ນິພ຺ພາຍນ຺ຕີຕິ ເຍ ກິເລສາວາ ຂນ຺ຘາວາ ອຠາວິຕມຄ຺ຄສ຺ສ ອາຍຕິໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນາຣຫປກ຺ເຂ ຐິຕາ ໂຫນ຺ຕິ. ເຕເຍວ ຠາວິຕມຄ຺ຄສ຺ສ ອນຸປ຺ປຊ຺ຊນາຣຫປກ຺ຂໍ ປາປຸຓນ຺ຕີຕິ ອຕ຺ໂຖ. ນ ຫິ ຂຓຕ຺ຕຍໍ ປຕ຺ວາ ນິຣຸທ຺ຘາ ອຕີຕຘມ຺ມາ ນິພ຺ພາຍນ຺ຕິ ນາມ. ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ເນສຸ ອາຍຕິໍ ອວສ຺ສໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊມາເນສຸຈ ຘມ຺ເມສຸ ວຕ຺ຕພ຺ພເມວ ນຕ຺ຖີຕິ. ວຏ຺ຏທຸກ຺ຂສນ຺ຕາປາຕິ ກິເລສວຏ຺ຏ ກມ຺ມວຏ຺ຏ ວິປາກວຏ຺ຏ ທຸກ຺ຂສນ຺ຕາປາ. ນ ຫິ ຕິວິຘ ວຏ຺ຏທຸກ຺ຂສນ຺ຕາປຣຫິຕານໍ ຣຸກ຺ຂາທີນໍ ອນຸປ຺ປາທນິໂຣໂຘ ນິພ຺ພານໍນາມ ໂຫຕີຕິ. ເອຕສ຺ມິນ຺ຕິ ວິສເຍ ຠຸມ຺ມໍ. ຍຖາ ອາກາເສ ສກຸຓາ ປກ຺ຂນ຺ຕີຕິ. ເຍຫິ ເຕ ນິພ຺ພາຍນ຺ຕິ. ເຕສໍ ຕພ຺ພິນິມຸຕ຺ຕໍ ອຎ຺ຎໍ ນິພ຺ພຸຕິຏ຺ຐານໍນາມ ກິຎ຺ຈິ ນຕ຺ຖີຕິ. ນິພ຺ພາຍນ຺ຕິ ວາ ອຣິຍຊນາ ເອຕສ຺ມິນ຺ຕິ ນິພ຺ພານໍ. ນິພ຺ພນ຺ຕິ ຘີຣາ ຍຖຍໍ ປທີໂປຕິ ຫິ ວຸຕ຺ຕໍ. ນິພ຺ພາຍນ຺ຕີຕິ ຕໍ ຕໍ ກິເລສານໍວາ ຂນ຺ຘານໍວາ ປຸນ ອປ຺ປຏິສນ຺ຘິກຠາວໍ ປາປຸຓນ຺ຕີຕິ ອຕ຺ໂຖ. ເອກສ຺ມິນ຺ຕິ ວິສເຍເອວ ຠຸມ຺ມໍ, ເອຕສ຺ມິໍ ອຘິ ຄເຕຕິປິ ໂຍເຊນ຺ຕິ. ຏີກາສຸປນ ຠວາຠວໍ ວິນນໂຕ ສໍສິພ຺ພນ ໂຕ ວານໍ ວຸຈ຺ຈຕິ ຕຓ຺ຫາ. ຕໂຕ ນິກ຺ຂນ຺ຕນ຺ຕິ ນິພ຺ພານນ຺ຕິ ວຸຕ຺ຕໍ.
[໑໘] ວິຠາວນິຍໍ ປນ
‘‘ນິພ຺ພາຠິວາ ¶ ເອເຕນ ຣາຄຄ຺ຄິອາທິໂກຕິ ນິພ຺ພານ’’ນ຺ຕິປິ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕໍ ນ ສຸນ຺ທຣໍ.
ນ ຫິ ມຄ຺ເຄວິຍ ນິພ຺ພາເນ ກຕ຺ຖຈິ ກຣຓສາຘນໍ ທິຏ຺ຐໍ, ນຈ ນິພ຺ພານໍ ນິພ຺ພູຕິ ກ຺ຣິຍາສາຘເນ ຣາຄາທິກສ຺ສ ກຕ຺ຕຸໂນ ສຫ ກາຣິປຈ຺ຈໂຍ ໂຫຕີຕິ. [ນິພ຺ພານໍ]
ທຸຕີຍຄາຖາຍ ປຣມຕ຺ຖທີປນາ ນິຏ຺ຐິຕາ.
ຈິຕ຺ຕສງ຺ຄຫ-ປຣມຕ຺ຖທີປນີ
໑໗. ອິທານິ ອຸທ຺ເທສກ຺ກເມນ ຈິຕ຺ຕໍ ຕາວ ນິທ຺ທິສນ຺ໂຕ ຕຕ຺ຖ ຈິຕ຺ຕນ຺ຕິອາທິມາຫ. ຕຕ຺ຖາຕິ ເຕສຸ ຈຕູສຸ ອຠິຘມ຺ມຕ຺ເຖສຸ. ຕາວ ປຖມໍ. ຈຕ຺ຕາໂຣ ວິຘາ ປກາຣາ ຍສ຺ສ ຕໍ ຈຕຸພ຺ພິຘໍ.
໑໘. ກາມາວຈຣນ຺ຕິ ເອຕ຺ຖ ກາມີຍຕີຕິ ກາໂມ. ກາເມນ຺ຕິວາ ເອຕ຺ຖ ສຕ຺ຕາ ອວິກ຺ຂມ຺ຠິຕກາມຣາຄຕ຺ຕາ ກາມຣຕິຍາເອວ ຣມນ຺ຕິ. ນ ອຸປຣິຠູມີສຸ ວິຍ ຌານຣຕິຍາຕິ ກາໂມ. ເອກາທສວິຘາ ກາມຠູມິ. ນນຸ ເຈຕ຺ຖ ຌານລາຠິໂນປິ ສນ຺ຕີຕິ. ນ ນ ສນ຺ຕິ. ເຕປນ ກທາຈິ ເທວາຕິ ນຕ຺ເຖຕ຺ຖ ໂທໂສ. ອວີຈິນິຣຍາທໂຍ ກຖໍ ກາມີຍນ຺ຕິ. ກຖຎ຺ຈ ຕຕ຺ຖ ສຕ຺ຕາ ກາມຣຕິຍາ ຣມນ຺ຕີຕິ. ນິມິຕ຺ຕສ຺ສາທວເສນວາ ຠວນິກນ຺ຕິວເສນວາຕິ. ມຣຓກາເລ ຫິ ອຸປຏ຺ຐິຕາ ນິຣຍຄ຺ຄິຊາລາ ສຸວຓ຺ຓວຓ຺ຓາວິຍ ຂາຍນ຺ຕິ. ເອໂກ ກິຣ ມິຈ຺ຉາທິຏ຺ຐິໂກ ພ຺ຣາຫ຺ມໂຓ ມຣຓມຎ຺ເຈ ນິປ຺ປນ຺ໂນ ໂຫຕິ. ຕສ຺ສ ອາຈຣິຍພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ສມີເປ ຐຕ຺ວາ ພ຺ຣຫ຺ມໂລກໍ ໂຠ ຄຈ຺ຉາຕິ ວທນ຺ຕິ. ຕສ຺ສປນ ອວີຈິນິຣເຍ ອຄ຺ຄິຊາລາ ອຸປຏ຺ຐຫນ຺ຕິ. ຕທາ ໂສ ໂຠ ອາຈຣິຍາ ສຸວຓ຺ຓວຓ຺ຓາ ປຎ຺ຎາຍນ຺ຕີຕິ ອາຫ. ເອສ ໂຠ ພ຺ຣຫ຺ມໂລໂກ. ຕຕ຺ຖ ຄຈ຺ຉາຕິ ວທນ຺ຕິ. ໂສ ກາລງ຺ກຕ຺ວາ ອວີຈິມ຺ຫິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິ. ເອວໍ ນິມິຕ຺ຕສ຺ສາທວເສນ ເຕ ກາມີຍນ຺ຕິ. ຕຕ຺ຖ ອຸປ຺ປນ຺ນານໍປິ ຠວນິກນ຺ຕິນາມ ໂຫຕີຕິ. ອປິຈ, ຕຕ຺ຖ ອຸປ຺ປນ຺ນາ ອວິກ຺ຂມ຺ຠິຕກາມຣາຄາເອວ ໂຫນ຺ຕິ, ໂອກາເສ ສຕິ ກາມຣຕິຍາ ຣມິສ຺ສນ຺ຕິ ເຍວາຕິ. ຕສ຺ມິໍ ກາເມ ອວຈຣຕີຕິ ກາມາວຈຣໍ. ¶ ເອຕ຺ຖຈ ອວຈຣຕີຕິ ປທສ຺ສ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕີຕິ ອຕ຺ໂຖ ນ ຄເຫຕພ຺ໂພ. ໂສ ຫິ ອຕ຺ໂຖ ປາຬິຍາຈ ນສເມຕິ. ນານາໂທສຍຸຕ຺ໂຕຈ ໂຫຕີຕິ. ຍໍ ເອຕສ຺ມິໍ ອນ຺ຕເຣ ເອຕ຺ຖາວຈຣາ ເອຕ຺ຖ ປຣິຍາປນ຺ນາຕິ ຫິ ປາຬິຍໍ ວຸຕ຺ຕໍ. ຍທິ ເຈຕ຺ຖ ໂສ ອຕ຺ໂຖ ອຘິປ຺ເປໂຕ ສິຍາ. ເອວໍ ສຠິ ເອຕ຺ຖາວຈຣາ ເອຕ຺ຖຸປ຺ປນ຺ນາຕິ ວຸຕ຺ຕໍ ສິຍາ. ນປນ ວຸຕ຺ຕໍ. ນຈ ປຣິຍາປນ຺ນສທ຺ໂທ ອຸປ຺ປນ຺ນສທ຺ເທນ ສຫ ສມານຕ຺ໂຖຕິ ສກ຺ກາ ວຕ຺ຕຸໍ. ນ ຫິ ໂລກຸຕ຺ຕຣຈິຕ຺ຕານິ ຕີສຸ ຠເວສຸ ອຸປ຺ປນ຺ນາ ນິປິ ຕຕ຺ຣ ປຣິຍາປນ຺ນານິເຍວ ໂຫນ຺ຕີຕິ. ເອວໍ ຕາວ ປາຬິຍາ ນສເມຕີຕິ.
ຍທິຈ ໂສ ອຕ຺ໂຖ ຄຫິໂຕ ສິຍາ. ເອວຎ຺ຈ ສຕິ ຕສ຺ມິໍ ກາເມ ເຍ ມຫຄ຺ຄຕ ໂລກຸຕ຺ຕຣຘມ຺ມາ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ. ເຕສໍປິ ກາມາ ວຈຣຕາປຕ຺ຕິໂທໂສ ຣູປາວຈຣຕາທິ ມຸຕ຺ຕິໂທໂສຈ ອາປຊ຺ຊຕິ. ເຍຈ ກາມາວຈຣຘມ຺ມາ ຣູປາຣູປຠູມີສຸ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ. ເຕສຎ຺ຈ ຣູປາຣູປາ ວຈຣຕາ ປຕ຺ຕິໂທໂສ ກາມາວຈຣຕາ ມຸຕ຺ຕິໂທໂສຈ ອາປຊ຺ຊຕີຕິ. ນນຸ ເຍຠຸຍ຺ຍວຸຕ຺ຕິວເສນປິ ເກສຎ຺ຈິ ນາມລາໂຠ ໂຫຕິ. ຍຖາ ວນຈຣໂກ ສງ຺ຄາມາວຈໂຣຕິ. ຕສ຺ມາ ອິຘປິ ເຕສໍ ຘມ຺ມານໍ ອຕ຺ຕໂນ ອຕ຺ຕໂນ ຠຸມ຺ມີສຸ ອຸປ຺ປນ຺ນພຫຸລຕ຺ຕາ ກາມາວຈຣາທິ ນາມລາເຠ ສຕິ ນ ໂກຈິ ໂທໂສຕິ.ນ. ເອວຎ຺ຫິ ສຕິ ໂລກຸຕ຺ຕຣ ຘມ຺ມານໍ ກາມາວຈຣຕາທິ ມຸຈ຺ຈນຕ຺ຖໍ ເຍຠຸຍ຺ເຍນ ອຸປ຺ປນ຺ນຠູມິ ວິສຸໍ ວຕ຺ຕພ຺ພາ ສິຍາ. ນ ຈ ສາ ນາມຠູມິ ອຕ຺ຖິ. ຍຕ຺ຖ ເຕ ເຍຠຸຍ຺ເຍນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕີຕິ. ເຕຫິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕາ ຕີສຸ ຠເວສຸ ເອວ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ. ຕສ຺ມາ ເຕສໍ ກາມ ຣູປາຣູປາວຈຣຕາປຕ຺ຕິໂທໂສ ທຸນ຺ນິວາໂຣ ສິຍາຕິ. ເອວໍ ນານາໂທສຍຸຕ຺ໂຕ ໂຫຕີຕິ. ຕສ຺ມາສ຺ສ ຕຖາ ອຕ຺ຖໍ ອຄ຺ຄເຫຕ຺ວາ ເອຕ຺ຖາວຈຣາ ເອຕ຺ຖ ປຣິຍາປນ຺ນາຕິ ຠຄວຕາ ສໍວຓ຺ຓິເຕນ ປາຬິນເຍເນວສ຺ສ ອຕ຺ໂຖ ຄເຫຕພ຺ໂພຕິ. ອຍຎ຺ເຫຕ຺ຖ ອຕ຺ໂຖ. ກາເມ ອວຈຣຕິ ປຣິຍາປນ຺ນຠາເວນ ຕສ຺ມິໍ ອຊ຺ໂຌຄາເຫຕ຺ວາ ຈຣຕິ ປວຕ຺ຕຕີຕິ ກາມາວຈຣນ຺ຕິ. ປຣິຍາປນ຺ນຠາໂວຈນາມ ອຕ຺ຕໂນ ອາຘາຣຠູເຕນ ເຕນ ກາເມນ ສຫ ສມານຊາຕິໂຄຕ຺ຕນາມຕາ ສງ຺ຂາເຕຫິ ປຣິໂຕຠາເຄຫິ ຕສ຺ມິໍ ກາເມ ອາປນ຺ນຠາໂວ ອນຸປ຺ປວິຏ຺ຐ ຠາໂວ. ອນ຺ໂຕຄຘຠາໂວຕິ ວຸຕ຺ຕໍ ໂຫຕິ. ໂສຈ ຕຖາ ¶ ປຣິຍາປນ຺ນຠາໂວ ປຣິຄ຺ຄາຫິນິຍາ ກາມຕຓ຺ຫາຍ ກໂຕຕິ ທຏ຺ຐພ຺ໂພ. ເອຕ຺ຕາວຕາ ເຍຘມ຺ມາ ຣູປາຣູປສຕ຺ຕສນ຺ຕານຠູຕາປິ ມຍ຺ຫໍ ເອເຕຕິ ກາມ ຕຓ຺ຫາຍ ປຣິຄ຺ຄຫິຕາ ກາເມ ປຣິຍາປນ຺ນາວ ໂຫນ຺ຕິ. ເຕ ກາມາວຈຣານາມາຕິ ສິທ຺ຘາ ໂຫນ຺ຕິ. ຣູປາຣູປາ ວຈເຣສຸປິ ອຍໍ ນໂຍ ເນຕພ຺ໂພ. ເຕສຸປນ ຣູປຕຓ຺ຫາ ອຣູປຕຓ຺ຫາຈ ປຣິຄ຺ຄາຫິນີ ຕຓ຺ຫາ ທຏ຺ຐພ຺ພາ.
ເຍປນ ຘມ຺ມາ ຕິຓ຺ຓໍ ຕຓ຺ຫານໍ ປຣິຄ຺ຄຫວິມຸຕ຺ຕາ ໂຫນ຺ຕິ. ເຕ ຕີສຸ ຠເວສຸ ອຸປ຺ປນ຺ນາປິ ຕຕ຺ຣ ອປຣິຍາປນ຺ນາເອວ ໂຫນ຺ຕີຕິ ໂລກຸຕ຺ຕຣາ ນາມ ຊາຕາຕິ ເວທິຕພ຺ພາ. ເອຕ຺ຖຈ ປຏ຺ຐາເນ ອາຣຸປ຺ເປ ກາມຈ຺ຉນ຺ທໍ ນີວຣຓໍ ປຏິຈ຺ຈ ອຸທ຺ຘຈ຺ຈນີວຣຓນ຺ຕິອາທິນາ ອຣູປສຕ຺ຕສນ຺ຕາເນປິ ກາມຈ຺ຉນ຺ທສງ຺ຂາຕາຍ ກາມຕຓ຺ຫາຍ ອຸປ຺ປຕ຺ຕິ ວຸຕ຺ຕາ. ຕສ຺ມາ ຣູປາຣູປ ຠູມີສຸ ອຸປ຺ປນ຺ນານໍ ກາມຘມ຺ມານໍ ປຣິຄ຺ຄາຫິນີຕຓ຺ຫາ ຣູປາຣູປສຕ຺ຕສນ຺ຕານ ຄຕາປິ ທຏ຺ຐພ຺ພາ. ປາຬິຍໍ ກາມຈ຺ຉນ຺ທນີວຣຓນ຺ຕິ ອິທໍ ນີວຣຓຊາຕິກຕ຺ຕາ ວຸຕ຺ຕໍ. ນ ຫິ ຌານຠູມີສຸ ເອກນ຺ຕນີວຣຓກິຈ຺ຈານິ ນີວຣຓານິ ສກ຺ກາ ລທ຺ຘຸນ຺ຕິ. ອຕ຺ຣ ກາມເຠໂທ ວຕ຺ຕພ຺ໂພ. ທ຺ເວກາມາ ກິເລ ສກາໂມຈ, ວຕ຺ຖຸກາໂມຈາຕິ. ຕຕ຺ຖ ຖເປຕ຺ວາ ຣູປາຣູປຣາເຄ ອຎ຺ໂຎ ສພ຺ໂພປິ ໂລໂຠ ອິມສ຺ມິໍ ຈຕຸພ຺ຠູມິປຣິຈ຺ເຉເທ ກິເລ ສກາໂມນາມ. ຖເປຕ຺ວາຈ ຣູປາຣູປາວຈຣຘມ຺ເມ ອຎ຺ເຎ ສພ຺ເພປິ ຕີສຸ ຠູມີສຸ ອຸປ຺ປນ຺ນາ ກາມາວຈຣຘມ຺ມາ ວຕ຺ຖຸກາໂມນາມາຕິ. ຍໍປນ ອຏ຺ຐສາລິນິຍໍ ສພ຺ເພປິ ເຕຠູມກາ ຘມ຺ມາ ວຕ຺ຖຸກາໂມຕິ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕໍ ມຫານິທ຺ເທເສ ນິທ຺ທິຏ຺ເຐນ ສຸຕ຺ຕນ຺ຕິກປຣິຍາເຍນ ວຸຕ຺ຕນ຺ຕິ ຄເຫຕພ຺ພໍ. ນ ຫິ ຣູປາຣູປາວຈຣຘມ຺ມາ ອຠິຘມ຺ເມ ກາມນາເມນ ວຸຕ຺ຕາ ອຕ຺ຖີຕິ. [ກາມາວຈຣປທໍ]
໑໙. ຣູປາວຈຣໍ ອຣູປາວຈຣນ຺ຕິ ເອຕ຺ຖ ຣູປາຣູປສທ຺ທາ ຕາສຸ ຠູມີສຸ ນິຣຸຬ຺ຫາຕິ ທຏ຺ຐພ຺ພາ. ອປິຈ ທ຺ເວ ຠູມິໂຍ ຣູປຠູມິ, ອຣູປຠູມີຕິ. ຕຕ຺ຖ ຣຸປ຺ປນລກ຺ຂຓໍ ຣູປໍ ຍຕ຺ຖ ນຕ຺ຖິ, ສາ ຈຕຸພ຺ພິຘາ ຠຸມ຺ມິ ອຣູປຠູມິນາມ. ເສສາ ສຕ຺ຕວີສຕິວິຘາ ຠຸມ຺ມິ ຣູປຠູມິນາມ. ຕຕ຺ຖຈ ເຫຏ຺ຐາ ເອກາທສວິຘາ ຠຸມ຺ມິ ໂອຬາຣິເກນ ກາເມນ ວິເສເສຕ຺ວາ ກາມ ຠູມີຕິ ວຸຕ຺ຕາ. ອຸປຣິ ໂສຬສວິຘາ ຠຸມ຺ມິ ຣູປຠູມິອິຈ຺ເຈວ ວຸຕ຺ຕາຕິ ທຏ຺ຐພ຺ພາ. ຍຕ຺ຖປນ ຕຓ຺ຫາວາ ຌານານິວາ ຣູປາຣູປສທ຺ເທຫິ ວຸຕ຺ຕານິ. ຕຕ຺ຖ ¶ ນິສ຺ສຍສ຺ສນາມໍ ນິສ຺ສິເຕ ອາໂຣປນວເສນ ນິສ຺ສໂຍປຈາໂຣ ເວທິຕພ຺ໂພ. ຍຕ຺ຖຈ ກາມາວຈຣາທິສທ຺ເທຫິ ຠູມິເອວ ວຸຕ຺ຕາ. ຕຕ຺ຖ ນິສ຺ສິຕສ຺ສ ນາມໍ ນິສ຺ສເຍ ອາໂຣປນວເສນ ນິສ຺ສິໂຕ ປຈາໂຣຕິ. ຍເມຕ຺ຖ ວຕ຺ຕພ຺ພໍ, ຕໍ ກາມາວຈຣປເທ ວຸຕ຺ຕນຍເມວາຕິ. ອຍເມຕ຺ຖ ເຕຠູມກ ປຣິຈ຺ເຉເທ ປາຬິອນຸຄຕາ ປຣມຕ຺ຖທີປນາ. ຍຖາຫ –
ກຕເມ ຘມ຺ມາ ກາມາວຈຣາ. ເຫຏ຺ຐໂຕ ອວີຈິນິຣຍໍ ປຣິຍນ຺ຕໍ ກຣິຕ຺ວາ ອຸປຣິໂຕ ປຣນິມ຺ມິຕວສວຕ຺ຕີເທເວ ອນ຺ໂຕ ກຣິຕ຺ວາ ຍໍ ເອຕສ຺ມິໍ ອນ຺ຕເຣ ເອຕ຺ຖາວຈຣາ ເອຕ຺ຖ ປຣິຍາປນ຺ນາ ຂນ຺ຘຘາຕຸອາຍຕນາ ຣູປາ ເວທນາ ສຎ຺ຎາ ສງ຺ຂາຣາ ວິຎ຺ຎາຓໍ. ອິເມຘມ຺ມາ ກາມາວຈຣາ. ກຕເມ ຘມ຺ມາ ຣູປາວຈຣາ. ເຫຏ຺ຐໂຕ ພ຺ຣຫ຺ມໂລກໍ ປຣິຍນ຺ຕໍ ກຣິຕ຺ວາ ອຸປຣິໂຕ ອກນິຏ຺ເຐ ເທເວ ອນ຺ໂຕ ກຣິຕ຺ວາ ຍໍ ເອຕສ຺ມິໍ ອນ຺ຕເຣ ເອຕ຺ຖາວຈຣາ ເອຕ຺ຖ ປຣິຍາປນ຺ນາ ສມາປນ຺ນສ຺ສວາ ອຸປປນ຺ນສ຺ສວາ ທິຏ຺ຐຘມ຺ມສຸຂວິຫາຣິສ຺ສວາ ຈິຕ຺ຕເຈຕສິກາ ຘມ຺ມາ, ອິເມ ຘມ຺ມາ ຣູປາວຈຣາ. ກຕເມ ຘມ຺ມາ ອຣູປາວຈຣາ. ເຫຏ຺ຐໂຕ ອາກາສານຎ຺ຈາຍຕນຸປເຄ ເທເວ ປຣິຍນ຺ຕໍ ກຣິຕ຺ວາ ອຸປຣິໂຕ ເນວສຎ຺ຎາ ນາສຎ຺ຎາ ຍຕນຸປເຄ ເທເວ ອນ຺ໂຕ ກຣິຕ຺ວາ ຍໍ ເອຕສ຺ມິໍ ອນ຺ຕເຣ. ລ. ອິເມ ຘມ຺ມາ ອຣູປາວຈຣາຕິ.
[໑໙] ຏີກາສຸ ປນ
ຍຖາວຸຕ຺ຕໍ ສຸວິສທໍ ປາຬິນຍໍ ອຄ຺ຄເຫຕ຺ວາ ອຎ຺ຎຖາ ວຈນຕ຺ຖາຈ ວິນິຈ຺ຉຍາຈ ເອຕ຺ຖ ວຸຕ຺ຕາ. ສພ຺ເພ ເຕ ສາຣໂຕ ນ ປຈ຺ເຈຕພ຺ພາຕິ.
ນນຸ ອຏ຺ຐສາລິນິຍເມວ ເຕຈ ອຎ຺ເຎຈ ອຕ຺ຖາ ວຸຕ຺ຕາຕິ. ສຈ຺ຈໍ. ຠູຕໍປນ ສຸວິສທໍ ປາຬິອນຸຄຕໍ ອຕ຺ຖໍ ຎຕ຺ວາ ກິໍວິກ຺ເຂເປນາຕິ.
໒໐. ໂລກຸຕ຺ຕຣນ຺ຕິ ເອຕ຺ຖ ລຸຊ຺ຊນປລຸຊ຺ຊນຏ຺ເຐນ ໂລໂກ ວຸຈ຺ຈຕິ ຍຖາວຸຕ຺ໂຕ ເຕຠູມກຘມ຺ໂມ. ຍຖາຫ ລຸຊ຺ຊຕິ ປລຸຊ຺ຊຕີຕິ ໂຂ ຠິກ຺ຂເວ ຕສ຺ມາ ໂລໂກຕິ ວຸຈ຺ຈຕີຕິ. ເອວໍ ສນ຺ເຕ ໂລກຸຕ຺ຕຣຘມ຺ມານໍປິ ນິພ຺ພານວຊ຺ຊານໍ ໂລກຕາປຕ຺ຕິ ສິຍາ. ກສ຺ມາ, ເຕສໍປິ ¶ ລຸຊ຺ຊນປລຸຊ຺ຊນຘມ຺ມຕ຺ຕາຕິ. ນສິຍາ. ຍຕ຺ຖ ຫິ ນິຈ຺ໂຈ ຘຸໂວ ສສ຺ສໂຕຕິ ມຫາຊນສ຺ສ ມິຈ຺ຉາຄາໂຫ ນິວິສຕິ. ຕຕ຺ເຖວ ຕສ຺ສ ນິວາຣຓຕ຺ຖໍ ອຍໍ ໂລກສມຎ຺ຎາ ນິຍມີຍຕິ. ຕສ຺ມາ ສພ຺ພໂສ ມິຈ຺ຉາຄາຫວິມຸຕ຺ຕານໍ ເຕສໍ ໂລກຕາປຕ຺ຕິ ນຕ຺ຖີຕິ ວທນ຺ຕິ. ເຍສໍວາ ລຸຊ຺ຊນໍປລຸຊ຺ຊນຎ຺ຈ ມຫາຊນສ຺ສ ປາກຏໍ. ເຕສຎ຺ເຎວ ໂລກຕາສິທ຺ຘີຕິ ນຕ຺ຖິ ໂລກຸຕ຺ຕຣານໍ ໂລກຕ຺ຕປ຺ປສງ຺ໂຄຕິ. ໂລກໂຕ ອຸຕ຺ຕຣຕີຕິ ໂລກຸຕ຺ຕຣໍ. ມຄ຺ຄຈິຕ຺ຕໍ. ຕໂຕ ອຸຕ຺ຕິຓ຺ຓນ຺ຕິ ໂລກຸຕ຺ຕຣໍ. ຜລຈິຕ຺ຕໍ. ນິພ຺ພານໍປນ ອິຘ ນລພ຺ຠຕີຕິ. ອຸຕ຺ຕຣຓຎ຺ເຈຕ຺ຖ ຕຓ຺ຫາຕ຺ຕຍຄ຺ຄາຫ ວິມຸຕ຺ຕິຍາ ຕີສຸ ໂລເກສຸ ອປຣິຍາປນ຺ນຠາໂວເຍວ. ໂສຈ ອປຣິຍາປນ຺ນຠາໂວ ເກສໍ ຘມ຺ມານໍ ອຘິຏ຺ຐານ ຠູໂຕວິຍ ຄຍ຺ຫຕີຕິ ວິສຸໍ ເອກາ ຈຕຸຕ຺ຖີ ອວຕ຺ຖາຠູມິນາມາຕິ.
ຈຕຸພ຺ຠູມິວິຠາຄສ຺ສ ປຣມຕ຺ຖທີປນາ ນິຏ຺ຐິຕາ.
໒໑. ເອວໍ ຈິຕ຺ຕໍ ຠູມິເຠເທນ ຫີນປຓີຕາ ນຸກ຺ກມໂຕ ຈຕຸຘາ ນິທ຺ທິສິຕ຺ວາ ອິທານິ ຕເທວ ຈຕຸພ຺ພິຘໍ ຈິຕ຺ຕໍ ຍຖານິທ຺ທິຏ຺ຐກ຺ກເມນ ວິຠຊນ຺ໂຕ ປຖມໍ ກາມາວຈຣຈິຕ຺ຕໍ. ຕຕ຺ຖຈ ຫີນໍ ອໂສຠຓຈິຕ຺ຕໍ. ຕຕ຺ຖຈ ສພ຺ພຫີນໍ ອກຸສລຈິຕ຺ຕໍ ຕາວ ທສ຺ເສຕຸໍ ໂສມນສ຺ສສຫ ຄຕນ຺ຕິອາທິມາຫ. ເອຕ຺ຖຈ ກາມາວຈຣຈິຕ຺ຕສ຺ສປິ ອກຸສລາເຫຕຸກ ສເຫຕຸການຸກ຺ກໂມ ຫີນ ປຓີຕານຸກ຺ກມວເສນ ວຸຕ຺ໂຕຕິ ທຏ຺ຐພ຺ໂພ.
[໒໐] ວິຠາວນິຍໍ ປນ
ອຸປຣິ ວຸຈ຺ຈມານານໍ ພຫູນໍ ຈິຕ຺ຕານໍ ໂສຠຓສຎ຺ຎາກຣຓສຸຂຕ຺ຖໍ ອປ຺ປເກ ປາປາເຫຕຸເກເຍວ ປຖມໍ ທສ຺ເສນ຺ໂຕຕິ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕໍ ນ ສຸນ຺ທຣໍ.
ຕທຕ຺ໂຖ ຫິ ຍຖາວຸຕ຺ຕຫີນາທິກ຺ກເມເນວ ສິທ຺ໂຘຕິ.
[໒໑] ຍຎ຺ຈ ຕຕ຺ຖ
ເຕສຸ ເຕສຸຈ ຠເວສຸ ຄຫິຕປ຺ປຏິສນ຺ຘິກສ຺ສ ສຕ຺ຕສ຺ສ ອາທິໂຕ ວີຖິຈິຕ຺ຕວເສນ ໂລຠສຫຄຕ ຈິຕ຺ຕຸປ຺ປາທານ ເມວ ສມ຺ຠວໂຕ ເຕເຍວ ປຖມນ຺ຕິ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕໍປິ ນຍຸຊ຺ຊຕິ.
ອາທິໂຕ ¶ ວີຖິຈິຕ຺ຕວເສນ ມໂນທ຺ວາຣາ ວຊ຺ຊນສ຺ເສວ ສພ຺ພປຖມໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນໂຕຕິ. ອກຸສເລສຸ ປນ ໂລຠມູລ ຈິຕ຺ຕໍ ພຫຸກຎ຺ຈ ໂຫຕິ. ທ຺ວີຫິ ວຏ຺ຏມູເລຫິ ຍຸຕ຺ຕຕ຺ຕາ ປຘານໍ ປາກຏຎ຺ຈ ໂຫຕີຕິ ຕເທວ ປຖມໍ ວຸຕ຺ຕນ຺ຕິ ທຏ຺ຐພ຺ພໍ.
໒໒. ຕຕ຺ຖ ສຸນ຺ທຣໍ ມໂນຕິ ສຸມໂນ. ສິນິທ຺ຘຈິຕ຺ຕໍ. ນ ຫິ ອນວຊ຺ຊຏ຺ເຐນ ສຸນ຺ທຣຕາ ອິຘ ຍຸຕ຺ຕາຕິ. ສຸນ຺ທຣໍ ມໂນ ເອຕສ຺ສາຠິວາ ສຸມໂນ. ສິນິທ຺ຘຈິຕ຺ຕສມງ຺ຄີ ປຸຄ຺ຄໂລ. ສຸມນສ຺ສ ຠາໂວ ໂສມນສ຺ສ. ມານສິກສຸຂເວທນາເຍຕໍ ນາມໍ. ເອຕ຺ຖຈ ສຸມນສ຺ສ ຠາໂວຕິ ຕສ຺ມິໍ ຈິຕ຺ເຕ ປຸຄ຺ຄເລວາ ສຸມນາຠິຘານສ຺ສວາ ອຍໍ ໂສ ສຸມໂນຕິ ສຸມນພຸທ຺ຘິຍາວາ ປວຕ຺ຕິນິມິຕ຺ຕນ຺ຕິ ອຕ຺ໂຖ. ຠາໂວຕິ ຫິ ອຠິຘານພຸທ຺ຘີນໍ ປວຕ຺ຕິນິມິຕ຺ຕໍ ວຸຈ຺ຈຕິ. ຠວນ຺ຕິ ປວຕ຺ຕນ຺ຕິ ອຠິຘານພຸທ຺ຘິໂຍ ເອຕສ຺ມິນ຺ຕິ ກຕ຺ວາ. ເອຕສ຺ມິນ຺ຕິ ຈ ນິມິຕ຺ເຕ ຠຸມ຺ມໍ. ຍຖາ ນາໂຄ ທນ຺ເຕສຸ ຫຎ຺ຎເຕຕິ. ຍຖາ ຫິ ຕຕ຺ຖ ອຕ຺ຕໂນ ທນ຺ຕນິມິຕ຺ຕໍ ທນ຺ຕຍຸຕ຺ເຕ ນາເຄ ຫນນປ຺ປວຕ຺ຕິ ໂຫຕິ, ເອວມິຘປິ ຕໍ ເວທນານິມິຕ຺ຕໍ ເວທນາຍຸຕ຺ເຕ ມນສ຺ມິໍ ປຸຄ຺ຄເລວາ ອຠິຘານພຸທ຺ຘິໂຍ ປວຕ຺ຕນ຺ຕີຕິ. ຠວນ຺ຕິ ພຸທ຺ຘິສທ຺ທາ ເອເຕນາຕິ ຠາໂວຕິຈ ວທນ຺ຕິ. ເອຕສ຺ມາຕິ ຈ ອປເຣ. ໂສມນສ຺ເສນ ສຫ ເອກໂຕ ຄຕໍ ປວຕ຺ຕນ຺ຕິ ໂສມນສ຺ສສຫຄຕໍ. ໂສມນສ຺ສເວທນາສມ຺ປຍຸຕ຺ຕນ຺ຕິ ອຕ຺ໂຖ. ທສ຺ສນໍ ທິຏ຺ຐິ. ສາ ປນ ສມ຺ມາທິຏ຺ຐິ, ມິຈ຺ຉາທິຏ຺ຐິວເສນ ທຸວິຘາ. ອິຘ ມິຈ຺ຉາທິຏ຺ຐິຍຸຕ຺ຕາ. ອກຸສລາຘິກາຣຕ຺ຕາ. ທິຏ຺ຐິເຍວ ທິຏ຺ຐິຄຕໍ. ຍຖາ ຄູຖຄຕໍ ມຸຕ຺ຕຄຕນ຺ຕິ. ທິຏ຺ຐິຄເຕນ ສມໍ ປກາເຣຫິ ຍຸຕ຺ຕນ຺ຕິ ທິຏ຺ຐິຄຕ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕໍ. ທິຏ຺ຐິຄເຕນ ເອກຸປ຺ປາທຕາທີຫິ ປກາເຣຫິ ສມໍ ເອກີຠູຕ ມິວ ຍຸຕ຺ຕໍ ສໍສຏ຺ຐນ຺ຕິ ອຕ຺ໂຖ. ອສງ຺ຂາຣິກເມກໍ ສສງ຺ຂາຣິກເມກນ຺ຕິ ເອຕ຺ຖ ສງ຺ຂາໂຣຕິ ປຸພ຺ພາຕິສງ຺ຂາໂຣ. ໂສຈ ທຸວິໂຘ ປໂຍໂຄ, ອຸປາໂຍຈາຕິ. ຕຕ຺ຖ ອາຓຕ຺ຕິຍາວາ ອຊ຺ເຌສນາຍວາ ຕຊ຺ເຊຕ຺ວາ ວາ ອິທໍ ກໂຣຫີຕິ ປເຣຫິ ກໂຕ ກາຍວຈີປໂຍໂຄ ປໂຍໂຄນາມ. ອາຓຕ຺ຕາທິນາປນ ວິນາວ ກມ຺ມສ຺ສ ກຣຓຕ຺ຖໍ ຕໍ ຕໍ ອຸປາຍໍ ປເຣ ອາຈິກ຺ຂນ຺ຕິ. ອກຣເຓ ອາທີນວໍ ກຣເຓຈ ອານິສໍສໍ ທສ຺ເສນ຺ຕິ, ກຕິກໍວາ ກໂຣນ຺ຕິ, ທຓ຺ຑໍວາ ຖເປນ຺ຕິ, ສຍເມວ ວາ ຕໍ ຕໍ ກາຣຓໍ ອນຸສ຺ສຣຕິ, ປຈ຺ຈເວກ຺ຂຕິ. ເອວມາທິນາ ນເຍນ ¶ ອຸປາໂຍ ອເນກວິໂຘ. ໂສ ທຸວິໂຘປິ ອິຘ ສງ຺ຂາໂຣ ນາມ. ສງ຺ຂໂຣຕິ ອຕ຺ຕໂນ ປກຕິຍາ ກາຕຸໍ ອນິຈ຺ຉມານໍ ຈິຕ຺ຕ ສນ຺ຕານໍ ອກາຕຸໍ ອທຕ຺ວາ ກຣຓຕ຺ຖາຍ ສໍວິທຫຕິ ຕສ຺ມິໍ ຕສ຺ມິໍ ກມ຺ເມ ປໂຍເຊຕີຕິ ກຕ຺ວາ. ໂຍປນ ປຈ຺ຈຍຄໂຓ ເຕນ ສງ຺ຂາເຣນ ວິຣຫິໂຕ ໂຫຕິ. ໂສ ອສງ຺ຂາໂຣ. ໂຍປນ ເຕນສຫິໂຕ ໂຫຕິ. ໂສ ສສງ຺ຂາໂຣຕິ. ວຸຕ຺ຕຎ຺ເຫຕໍ ອຏ຺ຐກຖາຍໍ –
ສຫ ສງ຺ຂາເຣນາຕິ ສສງ຺ຂາໂຣ. ເຕນ ສສງ຺ຂາເຣນ ສປ຺ປໂຍເຄນ ສອຸປາເຍນ ປຈ຺ຈຍຄເຓນາຕິ ອຕ຺ໂຖຕິ.
ເອຕ຺ຖຈ ປຈ຺ຈຍຄໂຓຕິ ອາຣມ຺ມຓາທິໂກ ສາຘາຣໂຓ ປຈ຺ຈຍ ຄໂຓ ອຏ຺ຐກຖາຍໍ ວຸຕ຺ໂຕ. ອສາຘາຣໂຓປນ ກຸສລກມ຺ເມສຸ ສປ຺ປຸຣິສຸປນິສ຺ສຍາທິໂກ ອກຸສລກມ຺ເມສຸ ອສປ຺ປຸຣິສຸປນິສ຺ສຍາທິໂກ ປຈ຺ຈຍຄໂຓ ວິເສເສຕ຺ວາ ໂຍເຊຕຸໍ ຍຸຕ຺ໂຕ. ໂສປນ ຍທາ ທຸວິເຘນ ສງ຺ຂາເຣນ ວິນາ ສຍເມວ ຈິຕ຺ຕໍ ອສໍສີທມານໍ ກຕ຺ວາ ອຸຏ຺ຐາເປຕິ ສມຸຏ຺ຐາເປຕິ, ຕທາ ໂສອສງ຺ຂາໂຣນາມ. ຍທາປນ ເຕນ ວິນາ ສຍເມວ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸຏ຺ຐາເປຕຸໍ ສມຸຏ຺ຐາເປຕຸໍ ນສກ຺ໂກຕິ, ສງ຺ຂາຣໍ ສຫາຍໍ ລຠິຕ຺ວາວ ສກ຺ໂກຕິ, ຕທາ ໂສ ສສງ຺ຂາໂຣນາມ. ອິຕິ ອສງ຺ຂາໂຣ ສສງ຺ຂາໂຣຕິຈ ອິທໍ ປຈ຺ຈຍ ຄຓສ຺ເສວ ນາມໍ. ນ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ. ຈິຕ຺ຕໍປນ ອສງ຺ຂາເຣນ ສຸທ຺ເຘນ ປຈ຺ຈຍຄເຓນ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ ອສງ຺ຂາຣິກໍ. ສສງ຺ຂາເຣນ ປຈ຺ຈຍຄເຓນ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ ສສງ຺ຂາຣິກໍ, ອຸປ຺ປນ຺ນຕ຺ເຖ ຫິ ອຍໍ ອິກປຈ຺ຈໂຍຕິ. ຍສ຺ມິໍ ສມເຍ ອກຸສລໍ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ ໂຫຕິ ໂສມນສ຺ສສຫຄຕໍ ທິຏ຺ຐິຄຕສມ຺ປຍຸຕ຺ຕໍ ສສງ຺ຂາເຣນາຕິ ຫິ ປາຬິຍໍ ວຸຕ຺ຕນ຺ຕິ. ເອຕ຺ຖຈ ສສງ຺ຂາເຣນ ປຈ຺ຈຍຄເຓນ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ ໂຫຕີຕິ ໂຍເຊຕພ຺ພນ຺ຕິ. ອຍເມຕ຺ຖ ອສງ຺ຂາຣິກສສງ຺ຂາຣິກປເທສຸ ປຣມຕ຺ຖທີປນາ.
[໒໒] ຏີກາສຸ ປນ
ອິມມຕ຺ຖໍ ອສລ຺ລກ຺ເຂຕ຺ວາ ຈິຕ຺ຕເມວ ອສງ຺ຂາຣໍ ສສງ຺ຂາຣນ຺ຕິ ຈ ຄເຫຕ຺ວາ ຍໍ ວຸຕ຺ຕໍ, ‘‘ນຕ຺ຖິ ສງ຺ຂາໂຣ ອສ຺ສາຕິ ອສງ຺ຂາຣໍ. ຕເທວ ອສງ຺ຂາຣິກໍ. ສຫ ສງ຺ຂາເຣນ ວຕ຺ຕຕີຕິ ສສງ຺ຂາຣໍ. ສສງ຺ຂາຣເມວ ¶ ສສງ຺ຂາຣິກນ຺ຕິ ຈ. ໂສ ຍສ຺ສ ນຕ຺ຖິ. ຕໍ ອສງ຺ຂາຣໍ. ຕເທວ ອສງ຺ຂາຣິກໍ. ສງ຺ຂາເຣນ ສຫິຕໍ ສສງ຺ຂາຣິ ກນ຺ຕິ ຈ’’. ສພ຺ພເມຕໍ ນ ຍຸຊ຺ຊຕິເຍວ.
[໒໓] ຍຎ຺ຈ ວິຠາວນິຍໍ
ສງ຺ຂໂຣຕິ ຈິຕ຺ຕໍ ຕິກ຺ຂຠາວສງ຺ຂາຕມຓ຺ຑນວິເສເສນ ສຊ຺ເຊຕິ. ສງ຺ຂຣີຍຕິວາ ຕໍ ເອເຕນ ຍຖາວຸຕ຺ຕນເຍນ ສຊ຺ຊີຍຕີຕິ ສງ຺ຂາໂຣຕິ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕໍປິ ນ ສຸນ຺ທຣໍ.
ເອວຎ຺ຫິ ສຕິ ສສງ຺ຂາຣິກປິ ຈິຕ຺ຕໍ ຕິກ຺ຂໍນາມ ສິຍາຕິ.
[໒໔] ຍຎ຺ຈ ຕຕ຺ຖ
‘‘ໂສ ປນ ອຕ຺ຕໂນ ປຸພ຺ພຠາຄປ຺ປວຕ຺ເຕ ຈິຕ຺ຕສນ຺ຕາເນເຈວ ປຣສນ຺ຕາເນຈ ປວຕ຺ຕຕີຕິ ຕໍ ນິພ຺ພຕ຺ຕິໂຕ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ຕິກ຺ຂຠາວ ສງ຺ຂາໂຕ ວິເສໂສວ ອິຘ ສງ຺ຂາໂຣຕິ’’ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕໍປິ ອສງ຺ຂາຣິກ ສສງ຺ຂາຣິກປທານໍ ວຈນຕ຺ເຖສຸ ວິຣຊ຺ຌິຕ຺ວາ ຕທນຸ ຣູປສ຺ສ ສງ຺ຂາຣສ຺ສ ປຣິກປ຺ປນາວເສນ ວຸຕ຺ຕຕ຺ຕາ ນຍຸຕ຺ຕເມວ.
[໒໕] ເອເຕນ
ປຸພ຺ພປ຺ປໂຍຄສມ຺ຠູໂຕ, ວິເສໂສ ຈິຕ຺ຕສມ຺ຠປີ;
ສງ຺ຂາໂຣ ຕໍ ວເສເນຕ຺ຖ, ໂຫຕ຺ຍາສງ຺ຂາຣິກາທິຕາຕິ.
ສາຘກຄາຖາປິ ປຏິກ຺ຂິຕ຺ຕາ ໂຫຕີຕິ.
[໒໖] ຍຎ຺ຈ ຕຕ຺ຖ
‘‘ອຖວາ, ສສງ຺ຂາຣິກໍ ອສງ຺ຂາຣິກນ຺ຕິ ເຈ ຕໍ ເກວລໍສງ຺ຂາຣສ຺ສ ຠາວາຠາວໍ ສນ຺ຘາຍ ວຸຕ຺ຕໍ. ນຕສ຺ສ ສຫປວຕ຺ຕິສພ຺ຠາ ວາ ຠາວໂຕຕິ. ຠິນ຺ນສນ຺ຕານປ຺ປວຕ຺ຕິໂນປິ ສງ຺ຂາຣສ຺ສ ອິຘມຕ຺ຖິຕາຍ ຕໍ ວເສນ ນິພ຺ພຕ຺ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ສງ຺ຂາໂຣ ອສ຺ສ ອຕ຺ຖີຕິ ສສງ຺ຂາຣິກໍ. ສໂລມໂກ ສປກ຺ຂໂກຕ຺ຍາທີສຸວິຍ ສຫ ສທ຺ທສ຺ສ ວິຊ຺ຊມານຕ຺ຖປຣິທີປນໂຕ. ຕພ຺ພິປຣີຕມ຺ປນ ຕທຠາວໂຕ ວຸຕ຺ຕນເຍນ ອສງ຺ຂາຣິກ’’ນ຺ຕິ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕໍປິ ປາຬິອຏ຺ຐກຖາສິທ຺ຘໍ ¶ ອຸຊຸໍ ວິສທໍ ອຕ຺ຖໍ ມຸຎ຺ຈິຕ຺ວາ ອຕ຺ຕໂນ ປຣິກປ຺ປນາ ວເສນ ວຸຕ຺ຕຕ຺ຕາ ນ ຄເຫຕພ຺ພເມວ.
ເອຕ຺ຖຈ ອຕ຺ຕໂນ ອິຈ຺ຉາຍ ວິນາ ປເຣສໍ ອາຓຕ຺ຕິຍາວາ ອຊ຺ເຌ ສນາຍວາ ຍາຈນາຍວາ ປວຕ຺ຕິຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ປໂຍຄສມຸຏ຺ຐິຕໍ ນາມ. ຕຖາ ອຕ຺ຕໂນ ອິຈ຺ຉາຍ ວິນາ ປເຣສໍ ຠເຍນວາ ລຊ຺ຊາຍວາ ຄາຣເວນວາ ກຖິກາຍວາ ທຓ຺ຑຠເຍນວາ ປວຕ຺ຕິຕໍ ອຸປາຍສມຸຏ຺ຐິຕໍ ນາມ. ສຍເມວວາ ອຕ຺ຕໂນ ລີນໍ ຈິຕ຺ຕໍ ຎຕ຺ວາ ເຕນ ເຕນ ອຸປາເຍນ ອຕ຺ຕານໍ ໂອວທິຕ຺ວາວາ ຕໍ ຕໍ ອຸປາຍໍ ອນຸສ຺ສຣິຕ຺ວາວາ ປວຕ຺ຕິຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປາຍສມຸຏ຺ຐິຕໍ ນາມ. ອິທຎ຺ຈ ນຍທສ຺ສນເມວາຕິ. ທິຏ຺ຐິຄເຕນ ວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕໍ ທິຏ຺ຐິຄຕວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕໍ. ອຸທາສິນຠາເວນ ເປກ຺ຂຕິ ອນຸຠວນາກາເຣນ ອາຣມ຺ມຓໍ ປສ຺ສຕີຕິ ອຸເປກ຺ຂາ. ອຸປປຕ຺ຕິໂຕ ຍຸຕ຺ຕິໂຕ ອິກ຺ຂຕິ ປສ຺ສຕີຕິວາ ອຸເປກ຺ຂາ. ຍຖາຫິ ໂສມນສ຺ສ ໂທມນສ຺ສານິ ອາຣມ຺ມຓໍ ອຘິມຕ຺ຕໂຕ ປສ຺ສນ຺ຕິ. ຍໂຕ ໂສມນສ຺ສິໂຕ ປຸຄ຺ຄໂລ ເຕນ ອາຣມ຺ມເຓນ ວິໂຍເຄ ວິກາຣປຕ຺ໂຕ ໂຫຕິ. ໂທມນສ຺ສິໂຕຈ ເຕນ ອາຣມ຺ມເຓນ ສໍໂຍເຄ ວິກາຣປຕ຺ໂຕ ໂຫຕິ. ນ ຕຖາ ອຍໍ, ອຍໍ ປນ ຍຸຕ຺ຕິໂຕວ ປສ຺ສຕິ ນ ອາຣມ຺ມຓສໍໂຍຄ ວິໂຍຄເຫຕຸ ປຸຄ຺ຄລໍ ວິກາຣໍ ປາເປຕີຕິ. ເກຈິປນ ອຸປປຕ຺ຕິໂຕ ຍຸຕ຺ຕິໂຕ ອິກ຺ຂຕີຕິ ອິທໍ ອິຘ ນສມ຺ຠວຕິ. ນ ຫິ ອກຸສລໍ ຍຸຕ຺ຕຣູປໍ ນາມ ໂຫຕີຕິ ວທນ຺ຕິ. ອຸເປກ຺ຂາຍ ສຫຄຕນ຺ຕິ ສມາໂສ.
໒໓. ເອຕ຺ຖຈ ກິຎ຺ຈາປິ ຜສ຺ສາທໂຍ ວິຕກ຺ກາທໂຍ ໂມຫາທໂຍຈ ຘມ຺ມາ ອິມິນາ ສກເລນ ອຏ຺ຐວິເຘນ ຈິຕ຺ເຕນ ສຫ ຄຕາ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາຈ ໂຫນ຺ຕິ, ນ ປນ ເຕ ເວທນາວິຍ ສຍໍປິ ເຠທວນ຺ຕາ ໂຫນ຺ຕິ. ນຈ ທິຏ຺ຐິສງ຺ຂາຣານໍ ວິຍເຕສໍ ອິມສ຺ມິໍ ຈິຕ຺ເຕ ກຕ຺ຖຈິ ໂຫນ຺ຕິ ກຕ຺ຖຈິນໂຫນ຺ຕີຕິ ອຍໍ ວິກປ຺ໂປ ອຕ຺ຖິ. ຕສ຺ມາເຕ ອິມສ຺ສຈິຕ຺ຕສ຺ສ ເຠທກຣາ ນໂຫນ຺ຕີຕິ ອິຘ ນຄຫິຕາຕິ ທຏ຺ຐພ຺ພາ. ໂລໂຠປນ ອຎ຺ເຎຫິ ອິມສ຺ສ ອຏ຺ຐວິຘສ຺ສ ເຠທກໂຣ ໂຫຕິ. ເວທນາທິຏ຺ຐິ ສງ຺ຂາຣາຈ ອິມສ຺ສ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎສ຺ສ ເຠທກຣາ ໂຫນ຺ຕີຕິ ເຕເອວ ອິຘ ຄຫິຕາຕິ ທຏ຺ຐພ຺ພາ. ນນຸ ປີຕິ ມານ ຖິນມິທ຺ຘານິປິ ເຠທກຣານິ ໂຫນ຺ຕີຕິ ຕານິປິ ອິຘ ສປີຕິກໍ ອປີຕິກນ຺ຕິ ມານສມ຺ປຍຸຕ຺ຕໍ ມານວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕນ຺ຕິ ¶ ຖິນມິທ຺ຘສມ຺ປຍຸຕ຺ຕໍ ຖິນມິທ຺ຘວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕນ຺ຕິ ຈ ຄເຫຕພ຺ພາ ນີຕິ. ນ. ເຕສຸ ຫິ ໂສມນສ຺ເສ ຄຫິເຕ ປີຕິ ຄຫິຕາວ ໂຫຕິ. ອິຕຣານິຈ ຕີຓິ ອນິຍຕໂຍຄີນິຈ ໂຫນ຺ຕິ, ເຍວາປນ ການິຈາຕິ ນຄຫິຕານີຕິ.
[໒໗] ວິຠາວນິຍໍ ປນ
ຜສ຺ສາທິວິຕກ຺ກາທິໂມຫາທິຘມ຺ມາ ອິໂຕ ອຎ຺ເຎຫິປິ ຈິຕ຺ເຕ ຫິ ຍຸຕ຺ຕາ ໂຫນ຺ຕີຕິ ນເຕ ອຎ຺ເຎຫິ ອິມສ຺ສ ວິເສສໍ ກໂຣນ຺ຕິ. ຕສ຺ມາ ເຕ ອິຘ ນ ຄຫິຕາຕິ ອິມິນາ ອຘິປ຺ປາເຍນ ຍໍ ວຸຕ຺ຕໍ ‘‘ກສ຺ມາ ປເນຕ຺ຖ ອຎ຺ເຎສຸປິ ຜສ຺ສາທີສຸ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕຘມ຺ເມສຸ ວິຊ຺ຊມາເນສຸ ໂສມນສ຺ສສຫຄຕາທິຠາໂວວ ວຸຕ຺ໂຕຕິ. ໂສມນສ຺ສາທີນເມວ ອສາຘາຣຓ ຠາວໂຕຕິ. ຜສ຺ສາທໂຍຫິ ເກຈິ ສພ຺ພຈິຕ຺ຕ ສາຘາຣຓາ ເກຈິ ກຸສລາທິ ສາຘາຣຓາ. ໂມຫາທໂຍຈ ສພ຺ພາ ກຸສລສາຘາຣຓາຕິ ນ ເຕຫິ ສກ຺ກາ ຈິຕ຺ຕໍ ວິເສເສຕຸ’’ນ຺ຕິ. ຕໍ ວິຈາເຣຕພ຺ພໍ.
ເອວຎ຺ຫິ ສຕິ ໂສມນສ຺ສຸເປກ຺ຂາ ສງ຺ຂາຣາປິ ອຎ຺ເຎສຸ ທິສ຺ສນ຺ຕີຕິ ເຕປິ ອຎ຺ເຎຫິ ອິມສ຺ສ ວິເສສໍ ນກໂຣນ຺ຕິ. ຕສ຺ມາ ເຕປິ ອິຘ ນຄເຫຕພ຺ພາ ສິຍຸນ຺ຕິ.
໒໔. ເອຕ຺ຖຈ ໂສມນສ຺ສປ຺ປຏິສນ຺ຘິກຕາ, ອຄມ຺ຠີຣປ຺ປກຕິຕາ, ອິຏ຺ຐາຣມ຺ມຓສມາໂຍໂຄ, ພ຺ຍສນມຸຕ຺ຕິຈ ໂສມນສ຺ສສ຺ສ ກາຣຓໍ. ໂສມນສ຺ສປ຺ປຏິສນ຺ຘິໂກຫິ ສທາ ຠວງ຺ຄໂສມນສ຺ເສນ ປຣິຠາວິຕ ສນ຺ຕາໂນ ໂຫຕີຕິ ຕສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊມານໍ ເຍຠຸຍ຺ເຍນ ໂສມນສ຺ສສຫຄຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕີຕິ. ອຄມ຺ຠີຣປ຺ປກຕິໂກຈ ຫີນຊ຺ຌາສໂຍ ອປ຺ປກໍປິ ມຫນ຺ຕໍ ມຎ຺ຎຕິ. ຫີນໍປິ ປຓີຕໍ ມຎ຺ຎຕິ. ຕສ຺ມາ ຕສ຺ສປິ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊມານໍ ເຍຠຸຍ຺ເຍນ ໂສມນສ຺ສສຫຄຕໍ ໂຫຕີຕິ. ອິຏ຺ຐາຣມ຺ມຓສມາໂຍໂຄຕິ ອຕ຺ຕນາ ອິຈ຺ຉິເຕນ ຫີເນນວາ ປຓີເຕນວາ ອາຣມ຺ມເຓນ ສມາໂຍໂຄ. ພ຺ຍສນມຸຕ຺ຕີຕິ ຎາຕິພ຺ຍສນາທິໂຕ ມຸຕ຺ຕິ. ອຸເປກ຺ຂາປຏິສນ຺ຘິກຕາ, ຄມ຺ຠີຣປ຺ປກຕິຕາ, ມຊ຺ຌຕ຺ຕາຣມ຺ມຓສມາໂຍໂຄ, ¶ ພ຺ຍສນມຸຕ຺ຕິຈ ອຸເປກ຺ຂາຍ ກາຣຓໍ. ເອຕ຺ຖຈ ຄມ຺ຠີຣປ຺ປກຠິຕານາມ ມຫຊ຺ຌາສຍຕາ. ຕາທິໂສ ຫິ ປຸຄ຺ຄໂລ ມຫນ຺ຕໍປິ ອປ຺ປກໍ ມຎ຺ຎຕິ, ປຓີຕໍປິ ຫີນໍ ມຎ຺ຎຕີຕິ. ທິຏ຺ຐຊ຺ຌາສຍຕາ, ທິຏ຺ຐິວິປນ຺ນປຸຄ຺ຄລເສວນາ, ສທ຺ຘມ຺ມວິມຸຂຕາ, ມິຈ຺ຉາວິຕກ຺ກພຫຸລຕາ, ອໂຍນິໂສ ອຸມ຺ມຸຊ຺ຊນຎ຺ຈ ທິຏ຺ຐິຍາ ກາຣຓໍ. ຕຕ຺ຖ ທິຏ຺ຐຊ຺ຌາສຍຕາຕິ ກາຓາຣິຏ຺ຐສ຺ສວິຍ ສຸນກ຺ຂຕ຺ຕສ຺ສວິຍຈ ປຸຣິມຠເວ ທິຏ຺ຐິ ຄຕິກຠາເວນ ອາຄຕຕ຺ຕາ ອິມສ຺ມິໍ ຠເວປິ ສສ຺ສຕຸຈ຺ເຉທາສຍ ຠາໂວ. ສທ຺ຘມ຺ມວິມຸຂຕາຕິ ຈິຣໍປິ ກາລໍ ສທ຺ຘມ຺ເມນ ວິນາ ອາຄຕຕາ. ມິຈ຺ຉາວິຕກ຺ກພຫຸລຕາຕິ ອຕ຺ຕໂນ ອວິສເຍສຸ ສພ຺ພຎ຺ຎຸວິສເຍສຸ ຐາເນສຸ ອຕ຺ຕໂນ ປມາຓໍ ອຊານິຕ຺ວາ ຈິນ຺ຕາປສຸຕວເສນ ມິຈ຺ຉາວິຕກ຺ກພຫຸລຠາໂວ. ອໂຍນິໂສ ອຸມ຺ມຸຊ຺ຊນນ຺ຕິ ອຕ຺ຕນາທິຏ຺ຐກາຣຓເມວ ສາຣໂຕ ສຈ຺ຈໂຕ ອຸມ຺ມຸຊ຺ຊນໍ. ຕພ຺ພິປຣີເຕນ ທິຏ຺ຐິວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕກາຣຓໍ ເວທິຕພ຺ພໍ. ອສງ຺ຂາຣິກກມ຺ມຊນິຕປ຺ປຏິສນ຺ຘິ ກຕາ, ກລ຺ລກາຍ ຈິຕ຺ຕຕາ, ຂນ຺ຕິ ພຫຸລຕາ, ປຸຣິສກາເຣສຸ ທິຏ຺ຐານິສໍສຕາ, ກມ຺ມປ຺ປສຸຕຕາ, ອຸຕຸໂຠຊນາທິ ສປ຺ປາຍ ລາໂຠຕິ ອິທໍ ອສງ຺ຂາຣິກກາຣຓໍ. ຕຕ຺ຖ ຂນ຺ຕິພຫຸລຕາຕິ ສີຕຸຓ຺ຫາທີນໍ ຂມນພຫຸລຕາ. ປຸຣິສກາເຣສູຕິ ປຸຣິເສຫິ ກຕ຺ຕພ຺ເພສຸ ກມ຺ເມສຸ. ກມ຺ມປ຺ປສຸຕຠາຕິ ກມ຺ເມສຸ ຈິຓ຺ຓວສິຕາ. ຕພ຺ພິປຣີ ເຕນ ສສງ຺ຂາຣິກກາຣຓໍ ເວທິຕພ຺ພໍ. ອິເມສໍປນ ຈິຕ຺ຕານໍ ອຸປ຺ປຕ຺ຕິ ວິຘານໍ ວິສຸທ຺ຘິມຄ຺ເຄ ຄເຫຕພ຺ພໍ. ອຏ຺ຐປີຕິ ປິສທ຺ເທນ ເນສໍ ລພ຺ຠມານກມ຺ມປຖເຠທໂຕ ກາລ ສນ຺ຕານາ ຣມ຺ມຓາທິ ເຠທໂຕຈ ອເນກວິຘຕ຺ຕໍ ສມ຺ປິຓ຺ເຑຕີຕິ.
ໂລຠມູລຈິຕ຺ຕສ຺ສ ປຣມຕ຺ຖທິປນາ ນິຏ຺ຐິຕາ.
໒໕. ໂທສມູລຈິຕ຺ເຕ ທຸຏ຺ຐຸມໂນຠິ ທຸມ຺ມໂນ. ວິຣູປໍ ຈິຕ຺ຕໍ. ທຸຏ຺ຐຸມໂນ ເອຕສ຺ສາຕິວາ ທຸມ຺ມໂນ. ວິຣູປຈິຕ຺ຕສມງ຺ຄີປຸຄ຺ຄໂລ. ທຸມ຺ມນສ຺ສ ຠາໂວ ໂທມນສ຺ສໍ. ມານສິກທຸກ຺ຂເວທນາເຍຕໍ ອຘິວຈນໍ. ສາ ຫິ ອຕ຺ຕນາ ສຫຄເຕ ຈິຕ຺ເຕວາ ຕໍ ສມງ຺ຄີປຸຄ຺ຄເລວາ ທຸມ຺ມນາ ຠິຘານສ຺ສວາ ອຍໍ ໂສ ທຸມ຺ມໂນຕິ ທຸມ຺ມນພຸທ຺ຘິຍາວາ ປວຕ຺ຕິນິມິຕ຺ຕໍ ໂຫຕີຕິ. ເສສໍ ເຫຏ຺ຐາ ວຸຕ຺ຕນຍເມວ. ໂທມນສ຺ເສນ ສຫ ຄຕນ຺ຕິ ສມາໂສ. ປຏິຫຎ຺ຎຕີຕິ ປຏິໂຆ. ໂທໂສ. ໂສຫິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊມາໂນ ¶ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕຘມ຺ເມປິ ປຏິຫນຕິ. ລູເຂ ສນ຺ຕຕ຺ເຕ ກໂຣຕິ. ອຕ຺ຕໂນ ວຕ຺ຖຸມ຺ປິ ປຏິຫນຕິ. ຫທຍປ຺ປເທສໍ ທຫຕິ. ຕໍ ປຸຄ຺ຄລໍ ທຸມ຺ມຸຂໍ ກໂຣຕິ, ອຕ຺ຕໂນ ອາຣມ຺ມຓໍປິ ປຏິຫນຕິ. ຕໍ ພາຘຍ ມາໂນ ຄຓ຺ຫາຕິ. ຕສ຺ມາ ປຏິໂຆຕິ ວຸຈ຺ຈຕີຕິ.
໒໖. ເອຕ຺ຖ ສິຍາ. ສງ຺ຂາໂຣ ຕາວ ອິມສ຺ສ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ເຠທ ກໂຣຕິ ຕສ຺ສ ອິຘ ຄຫຓໍ ຍຸຕ຺ຕໍ. ເວທນາ ປຏິຆາປນ ເຠທກຣາ ນ ໂຫນ຺ຕີຕິ ເຕ ອິຘ ນ ຄເຫຕພ຺ພາຕິ. ວຸຈ຺ຈເຕ, ໂທມນສ຺ສຄ຺ຄຫຓໍ ຕາວ ອິມສ຺ສ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ກທາຈິ ອຎ຺ຎເວທນາໂຍຄຕາ ປສງ຺ຄນິວຕ຺ຕນຕ຺ຖນ຺ຕິ. ຍທາຫິ ຣາຊາໂນ ຫສມານາເຍວ ໂຈຣວຘໍ ເປເສນ຺ຕິ. ຍທາຈ ຊນາ ອຕ຺ຕໂນ ເວຣີນໍ ມຣເຓ ຕຸຏ຺ຐິໍ ປເວເທນ຺ຕິ. ມຣຓໍ ອຠິນນ຺ທນ຺ຕິ. ຍທາຈ ພາລຊນາ ຫສມານາວ ມິຄປກ຺ຂິໂນ ມາເຣນ຺ຕິ. ຕທາ ອິທໍ ນຸໂຂ ໂສມນສ຺ເສນ ຍຸຕ຺ຕນ຺ຕິ ອຕ຺ເຖວ ປສງ຺ໂຄ. ອຸເປກ຺ຂາໂຍເຄປນ ວຕ຺ຕພ຺ພເມວ ນຕ຺ຖິ. ຕປ຺ປສງ຺ຄນິວຕ຺ຕນຕ຺ຖໍ ໂທມນສ຺ສຄ຺ຄຫຓນ຺ຕິ. ປຏິຆຄ຺ຄຫຓໍປິ ອຎ຺ຎຘມ຺ມສມ຺ປຍຸຕ຺ຕຕາ ປສງ຺ຄນິວຕ຺ຕນຕ຺ຖໍ. ຕຖາຫິ ເຍ ນຕ຺ຖິກາເຫຕຸກາ ກິຣິຍມິຈ຺ຉາ ທິຏ຺ຐິກາ ປາຓວເຘ ອປຸຎ຺ຎໍນາມ ນຕ຺ຖີຕິ ຄຓ຺ຫນ຺ຕິ. ເຍຈ ມນຸສ຺ສປາຓ ວເຘເອວ ອປຸຎ຺ຎໍ ໂຫຕິ, ຕິຣຈ຺ຉານຄຕປາຓວເຘ ອປຸຎ຺ຎໍ ນຕ຺ຖີຕິ ຄຓ຺ຫນ຺ຕິ. ເຍຈ ປາຓວຘໍ ກຕ຺ວາ ຍຎ຺ຎໍ ຍຊນ຺ຕານໍ ມຫນ຺ຕໍ ປຸຎ຺ຎໍ ໂຫຕິ, ທິພ຺ພສໍວຕ຺ຕນິກນ຺ຕິ ຄຓ຺ຫນ຺ຕິ. ເຕ ສກ຺ກາຍທິຏ຺ຐິຍາ ວິສ຺ສຏ຺ຐາ ປາຓວຘໍ ສຍໍວາ ກໂຣນ຺ຕິ. ອຎ຺ເຎວາ ເປເສນ຺ຕິ. ຕທາ ອິທໍ ທິຏ຺ຐິຍາປິ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕໍ ສິຍາຕິ ປສງ຺ໂຄ ໂຫຕິເຍວ. ເຍປນ ສມ຺ມາທິຏ຺ຐິເກສຸ ພາລາ ອພ຺ຍຕ຺ຕາ, ເຕ ກທາຈິ ເຕສໍ ມິຈ຺ຉາທິຏ຺ຐິການໍ ລທ຺ຘິໍ ຄເຫຕ຺ວາ ປາຓໍ ວຘນ຺ຕາ ອາທິໂຕ ເວມຕິກຊາຕາວ ໂຫນ຺ຕິ. ຕທາເຕສໍ ອິທໍ ວິຈິກິຈ຺ຉາຍປິ ຍຸຕ຺ຕໍ ສິຍາຕິ ປສງ຺ໂຄ ໂຫຕິ. ຕປ຺ປສງ຺ຄ ນິວຕ຺ຕນຕ຺ຖໍ ປຏິຆຄ຺ຄຫຓນ຺ຕິ. ອິຕຣຖາ ປຸຣິມ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ໂລຠສຫຄຕຠາໂວວິຍ ອິມສ຺ສ ປຏິຆສມ຺ປຍຸຕ຺ຕຠາໂວ ຈູຬນິຄເມເນວ ສິທ຺ໂຘຕິ ເຕສໍ ຄຫຓໍ ນິຣຕ຺ຖກໍ ສິຍາຕິ. ເອຕ຺ຖຈ ອິສ຺ສາມຈ຺ຉຣິຍກຸກ຺ກຸຈ຺ຈານໍ ຖິນມິທ຺ຘສ຺ສຈ ອຄ຺ຄຫຓໍ ປຸຣິມຈິຕ຺ເຕ ມານຖິນມິທ຺ຘນເຍນ ເວທິຕພ຺ພໍ. ອຍເມຕ຺ຖ ປຣມຕ຺ຖທີປນາ.
[໒໘] ວິຠາວນິຍໍ ປນ ມຫາຏີກາຍຎ຺ຈ
‘‘ອສາຘາຣຓ ¶ ຘມ຺ມວເສນ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ອຸປລກ຺ຂຓຕ຺ຖໍ ໂທມນສ຺ສຄ຺ຄຫຓ’’ນ຺ຕິ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕຕ຺ຖ ອສາຘາຣຓຘມ຺ມວເສນາຕິ ອິທໍ ຕາວ ນຍຸຊ຺ຊຕິ.
[໒໙] ສຕິປິ ອິມສ຺ສ ໂສມນສ຺ສຸເປກ຺ຂາສຫຄຕຠາເວ ອນຎ຺ຎສາຘາຣເຓເນວ ໂທມນສ຺ເສນ ອິມສ຺ສ ອຸປລກ຺ຂຓຕ຺ຖນ຺ຕິ ອຕ຺ຖສ຺ສ ອາປຊ຺ຊນໂຕ. ຍຖາຕໍ ສຕິປິ ປຸຣິມສ຺ສ ອິມສ຺ສຈ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ໂມຫສຫຄຕຠາເວ ອນຎ຺ຎສາຘາຣເຓເນວ ໂລເຠນ ປຏິເຆນຈ ອຸປລກ຺ຂຓຕ຺ຖໍ ໂລຠສຫຄຕປຏິຆ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕຄ຺ຄຫຓນ຺ຕິ. ອຸປລກ຺ຂຓຕ຺ຖນ຺ຕິ ຈ ນ ວຕ຺ຕພ຺ພໍ.
ເອວຎ຺ຫິ ສຕິ ປາກເຏນ ໂທມນສ຺ເສນ ອປາກຏານໍ ອຎ຺ຎເວທນາ ນໍປິ ອິຘ ລທ຺ຘຠາວໍ ອຸປລກ຺ເຂຕີຕິ ອາປຊ຺ຊຕິ. ຍຖາ ລທ຺ຘາຕປຕ຺ໂຕ ຣາຊກຸມາໂຣຕິ.
[໓໐] ຍຎ຺ຈ ວິຠາວນິຍໍ
‘‘ປຏິຆສມ຺ປຍຸຕ຺ຕຠາໂວປນ ອຸຠິນ຺ນໍ ເອກນ຺ຕ ສຫຈາຣິຕາ ທສ຺ສນຕ຺ຖໍ ວຸຕ຺ໂຕ’’ຕິ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕໍປິ ນ ສຸນ຺ທຣໍ.
ອິມສ຺ສ ຈູຬນິຄເມເນວ ຕທຕ຺ຖສິທ຺ຘິໂຕຕິ.
໒໗. ເອຕ຺ຖຈ ໂທສຊ຺ຌາສຍຕາ, ອຄມ຺ຠີຣປ຺ປກຕິຕາ, ອປ຺ປສ຺ສຸກຕາ, ອາຆາຕວຕ຺ຖຸສມາໂຍໂຄວາ, ອນິຏ຺ຐາຣມ຺ມຓສມາໂຍ ໂຄວາ ໂທມນສ຺ສສ຺ສ ປຏິຆສ຺ສຈ ກາຣຓໍ. ຕຕ຺ຖ ໂທສ ພຫຸລ ຠາວໂຕ ອາຄຕວເສນ ໂທສຊ຺ຌາສຍຕາ ທຏ຺ຐພ຺ພາ. ອຄມ຺ຠີຣປ຺ປກຕິຕາ ຫີນຊ຺ຌາສຍຕາ. ອປ຺ປສ຺ສຸຕສ຺ສຈ ອນິຏ຺ຐ ໂລກ ຘມ຺ເມຫິຜຸຏ຺ຐສ຺ສ ຕໍກຸເຕຕ຺ຖລພ຺ຠາຕິ ປຈ຺ຈເວກ຺ຂນາ ນຕ຺ຖີຕິ. ອິເມສມ຺ປິ ທ຺ວິນ຺ນໍ ອຸປ຺ປຕ຺ຕິວິຘານໍ ວິສຸທ຺ຘິມຄ຺ເຄ ຄເຫຕພ຺ພໍ. ປິສທ຺ທສ຺ສ ອຕ຺ໂຖປິ ວຸຕ຺ຕນໂຍເອວາຕິ.
ໂທສມູລຈິຕ຺ຕສ຺ສ ປຣມຕ຺ຖທິປນາ ນິຏ຺ຐິຕາ.
໒໘. ໂມຫມູລຈິຕ຺ເຕ ວິຈິກິຈ຺ຉຸທ຺ຘຈ຺ຈານໍ ປທຕ຺ໂຖ ອຸປຣິ ອາຄມິສ຺ສຕິ. ຍສ຺ມາປນ ອິທໍ ຈິຕ຺ຕໍ ມູລນ຺ຕຣວິຣເຫນ ລທ຺ໂຘກາເສນ ສຸຏ຺ຐຸພລວນ຺ເຕນ ໂມເຫນເຈວ ສໍສປ຺ປມານວິກ຺ຂິປມາເນຫິ ວິຈິກິຈ຺ຉຸທ຺ຘຈ຺ເຈຫິ ¶ ຈ ຍຸຕ຺ຕໍ ໂຫຕິ. ຕສ຺ມາ ອິຘ ເວທນາປິ ອາຣມ຺ມຓໍ ອຘິມຕ຺ຕໂຕ ອນຸຠວິຕຸໍ ນ ສກ຺ໂກຕີຕິ ອຸເປກ຺ຂາເວທນາວ ຍຸຕ຺ຕາ ໂຫຕິ. ເອວໍ ສນ຺ເຕປິ ອິທໍ ຈິຕ຺ຕໍ ໂສມນສ຺ສ ໂທມນສ຺ສ ສຫຄຕານໍປິ ອນນ຺ຕເຣ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ. ຕສ຺ມາ ຕທຸຠຍເວທນາຫິປິ ອິທໍ ຍຸຕ຺ຕໍ ສິຍາຕິ ປສງ຺ໂຄ ໂຫຕີຕິ ຕປ຺ປສງ຺ຄນິວຕ຺ຕນຕ຺ຖໍ ອິຘ ອຸເປກ຺ຂາຄຫຓໍ ກຕໍ. ອນຎ຺ຎຈິຕ຺ຕສາຘາຣເຓນ ຘມ຺ເມນ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ນິຍມນຕ຺ຖໍ ວິຈິກິຈ຺ຉາຄຫຓໍ. ອຸທ຺ຘຈ຺ຈໍ ປນ ສພ຺ພາກຸສເລສຸ ຍຸຕ຺ຕໍປິ ອິຘ ລທ຺ໂຘກາສໍ ຫຸຕ຺ວາ ສຸຏ຺ຐຸ ພລວໍ ໂຫຕີຕິ ທສ຺ສນຕ຺ຖໍ ອິເຘວ ຄຫິຕນ຺ຕິ ທຏ຺ຐພ຺ພໍ. ເຕເນວຫິ ຘມ຺ມສງ຺ຄຓິຍໍ ຘມ຺ມຸທ຺ເທສວາເຣ ອຸທ຺ຘຈ຺ຈໍ ອຎ຺ເຎສຸ ປາປຈິຕ຺ເຕສຸ ສຣູປໂຕ ອນຸທ຺ຘຣິຕ຺ວາ ເຍວາປນກຠາເວເນວ ວຸຕ຺ຕໍ. ອິມສ຺ມິໍ ອນ຺ຕິມຈິຕ຺ເຕເອວ ສຣູປໂຕ ອຸທ຺ຘຏນ຺ຕິ ທຏ຺ຐພ຺ພໍ. ຍສ຺ມາຈ ອິທໍຈິຕ຺ຕທ຺ວຍໍ ສຕ຺ຕານໍ ປກຕິສຠາວຠູຕນ຺ຕິ ປໂຍເຄນ ວາ ອຸປາເຍນ ວາ ເກນຈິ ອຸປ຺ປາເທຕພ຺ພໍ ນາມ ນຕ຺ຖິ. ສພ຺ພກາລມ຺ປິ ຠວງ຺ຄຈິຕ຺ຕໍວິຍ ອໂນສກ຺ກມານໍ ອສໍສີທມານໍ ອກິຈ຺ເຉນ ອກສິເຣນ ປວຕ຺ຕຕິ. ຕສ຺ມາ ເອກນ຺ເຕນ ອສງ຺ຂາຣິກເມວ ໂຫຕີຕິ ກຕ຺ວາ ອິຘ ສງ຺ຂາຣເຠໂທ ນ ຄຫິໂຕຕິ ທຏ຺ຐພ຺ພໍ. ເຕເນວຈ ປາຬິຍໍປິ ປຸຣິມຈິຕ຺ເຕສຸວິຍ ອິຘ ສສງ຺ຂາເຣນາຕິ ທຸຕີຍຈິຕ຺ຕວາໂຣ ນວຸຕ຺ໂຕຕິ. ອຍເມຕ຺ຖ ປຣມຕ຺ຖທີປນາ.
[໓໑] ວິຠາວນິຍໍ ປນ
ອິມານິ ທ຺ເວ ຈິຕ຺ຕານິ ອຕິສມ຺ມຸຬ຺ຫຕາຍ ອຕິຈຎ຺ຈລຕາຍ ຈ ສພ຺ພຕ຺ຖປິ ຣຊ຺ຊນທຸສ຺ສນຣຫິຕານິ ໂຫນ຺ຕິ. ຕສ຺ມາ ອຸເປກ຺ຂາ ສຫຄຕາເນວ ປວຕ຺ຕນ຺ຕີຕິ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕໍ ນ ສຸນ຺ທຣໍ.
ຣຊ຺ຊນ ສຫິຕານໍປິ ໂລຠມູລ ຈິຕ຺ຕານໍ ອຸເປກ຺ຂາ ໂຍຄສ຺ສ ທິຏ຺ຐຕ຺ຕາຕິ.
[໓໒] ຍຎ຺ຈ ຕຕ຺ຖ ມຫາຏີກາຍຎ຺ຈ
‘‘ຕໂຕເຍວຈ ສຠາວຕິກ຺ຂຕາຍ ອຸສ຺ສາເຫຕພ຺ພຕາຍຈ ອຠາວໂຕ ສງ຺ຂາຣເຠໂທປິ ເນສໍ ນຕ຺ຖີ’’ຕິ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕຕ຺ຖ ສຠາວຕິກ຺ຂຕາຍ ອຠາວໂຕຕິ ອິມິນາ ອິມສ຺ສ ອສງ຺ຂາຣິກຠາວໍ ປຏິກ຺ຂິປຕິ. ອຸສ຺ສາເຫຕພ຺ພຕາຍ ອຠາວໂຕຕິ ອິມິນາ ສສງ຺ຂາຣິກຠາວໍ ປຏິກ຺ຂິປຕິ. ຕທຸຠເຍ ປນ ¶ ອິທໍ ຈິຕ຺ຕທ຺ວຍໍ ສພ຺ພໂສ ສງ຺ຂາຣວິມຸຕ຺ຕໍ ໂຫຕີຕິ ທສ຺ເສຕິ. ຕໍ ອຏ຺ຐກຖາຍປິ ຕາວ ນ ສເມຕິ.
ປຏິຈ຺ຈສມຸປ຺ປາທວິຠງ຺ຄອຏ຺ຐກຖາຍຎ຺ຫິ ສງ຺ຂາຣເຠເທນ ອວິຊ຺ຊາຍ ທຸວິຘຠາໂວວ ວຸຕ຺ໂຕ. ຍທິຈ ອິທໍທ຺ວຍໍ ສງ຺ຂາຣມຸຕ຺ຕໍ ສິຍາ. ເອວໍ ສຕິ ອິຘ ໂມໂຫປິ ສງ຺ຂາຣມຸຕ຺ໂຕ ສິຍາ. ໂສຈ ອວິຊ຺ຊາເຍວາຕິ ຕິວິຘຠາໂວວ ອວິຊ຺ຊາຍ ຕຕ຺ຖ ວຕ຺ຕພ຺ໂພ. ນຈ ວຸຕ຺ໂຕຕິ. ເອວໍ ຕາວ ອຏ຺ຐກຖາຍ ນສເມຕິ.
[໓໓] ຍສ຺ມາຈ ອິຘ ຕິກ຺ຂຠາໂວນາມ ວິນາ ສງ຺ຂາເຣນ ເກວລໍ ປກຕິ ປຈ຺ຈຍ ຄຓ ວເສເນວ ປວຕ຺ຕນສມຕ຺ຖຕາ ວຸຈ຺ຈຕິ. ອິທຎ຺ຈ ຈິຕ຺ຕໍ ຕເຖວ ປວຕ຺ຕຕິ. ຕສ຺ມາ ອິທໍ ສຠາວຕິກ຺ຂໍ ນ ໂຫຕີຕິ ນ ສກ຺ກາ ວຕ຺ຕຸນ຺ຕິ.
ລທ຺ໂຘກາເສນ ໂມເຫນ ສຸຏ຺ຐຸ ມຸຍ຺ຫນ຺ຕີຕິ ໂມຫມູຫານີຕິ ວຕ຺ຕພ຺ເພ ນິຣຸຕ຺ຕນເຍນ ໂມມູຫານີຕິ ວຸຕ຺ຕໍ.
໒໙. ອິຈ຺ເຈວນ຺ຕິອາທິ ມຫານິຄມນໍ. ຕຕ຺ຖ ອິຈ຺ເຈວນ຺ຕິ ອິຕິ ເອວໍ. ນິປາຕສມຸທາໂຍ ເຫສ. ປຈ຺ຉິໂມວາ ເອວໍ ສທ຺ໂທ ປຸຣິມສ຺ສ ອິຕິສທ຺ທສ຺ສ ອຕ຺ຖວຈໂນ. ອິຈ຺ເຈວນ຺ຕິວາ ວິສຸໍ ເອໂກ ນິປາໂຕ. ສພ຺ພຖາປິ ອິມິນາ ໂສມນສ຺ສສຫຄຕນ຺ຕິອາທິນາ ວຸຕ຺ຕປ຺ປກາເຣ ນາຕິ ອຕ຺ໂຖ ທຏ຺ຐພ຺ໂພ. ອິທຎ຺ຈ ທ຺ວາທສາຕິ ເອຕ຺ຖ ວິເສສນໍ ເວທິຕພ຺ພໍ. ສພ຺ພຖາປີຕິ ຘມ຺ມສງ຺ຄຓີຍໍ ວຸຕ຺ເຕນ ປກາເຣນາປິ ທ຺ວາທເສວ. ວິຠງ຺ເຄ ວິຠຕ຺ເຕນ ປກາເຣນາປິ ທ຺ວາທເສວ. ຘາຕຸກຖາທີສຸ ວຸຕ຺ເຕນ ປກາເຣນາປິ ທ຺ວາທເສວ. ເຕສຸ ເຕສຸ ສຸຕ຺ຕນ຺ເຕສຸ ວຸຕ຺ເຕນ ປກາເຣນາປິ ທ຺ວາທເສວ. ກາລເທສ ສນ຺ຕານາທິ ເຠທຠິນ຺ເນນ ປກາເຣນາປິ ທ຺ວາທເສວ. ກຖໍ ທ຺ວາທເສວາຕິ. ອິຈ຺ເຈວໍ ທ຺ວາທເສວາຕິ ໂຍເຊຕພ຺ພໍ.
[໓໔] ວິຠາວນິຍໍ ປນ
ເຫຏ຺ຐາ ວຸຕ຺ໂຕ ສມ຺ປໂຍຄາທິ ອາກາໂຣວ ວິຠາວິໂຕ. ໂສປນ ອິຈ຺ເຈວນ຺ຕິ ອິມິນາວ ສິທ຺ໂຘຕິ.
ອກຸສລຈິຕ຺ຕານີຕິ ກຸສລປຏິວິຣຸທ຺ຘສຠາວຕ຺ຕາ ເອວໍ ລທ຺ຘນາ ມານິ ຈິຕ຺ຕານິ. ເອຕ຺ຖຈ ເອກນ຺ເຕນ ສທ຺ຘາທໂຍເອວ ກຸສລານາມ. ໂມຫາທໂຍເອວ ອກຸສລາ ນາມ. ຈິຕ຺ຕໍປນ ຜສ຺ສາທໂຍ ວິຍ ອຎ຺ຎສມານເມວ ¶ ໂຫຕິ, ນ ຫິ ອາຣມ຺ມຓ ວິຊານນໍວາ ເອກນ຺ເຕນ ມຸຍ຺ຫນາທິວິຍ ສາວຊ຺ຊໍວາ ໂຫຕິ. ສທ຺ທຫນາທິວິຍ ອນວຊ຺ຊໍວາຕິ. ຕໍປນ ອກຸສເລຫິ ຍຸຕ຺ຕໍ ອກຸສລນ຺ຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ. ກຸສເລຫິ ຍຸຕ຺ຕໍ ກຸສລນ຺ຕິ. ສທ຺ຘາທີນໍປນ ໂມຫາທີນຎ຺ຈ ປຏິວິຣຸທ຺ຘຠາໂວ ຍຖາກ຺ກມໍ ປຫາຍກປຫາຕພ຺ພຠາເວນ ເວທິຕພ຺ໂພ. ອກຸສລຘມ຺ມາຫິ ທຸພ຺ພລາ ໂຫນ຺ຕິ. ສຸວຓ຺ຓປ຺ປຏິຣູປກາວິຍ ເຜຄ຺ຄຸຠູຕາ ອຠາວນາຣຫາ ປຸນປ຺ປຸນໍ ອາເສວີຍມານາປິ ຈຎ຺ຈລນ຺ຕິເຍວ ວິກ຺ກິຣນ຺ຕິເຍວ. ນິຍາມໍ ໂອກ຺ກມນ຺ຕາປິ ເອກສ຺ມິໍຠເວ ເອວ ອປາຍຠາຄິຕາຍ ໂອກ຺ກມນ຺ຕິ. ນປນ ກຸສລມູລານິ ສພ຺ພໂສ ປຈ຺ຉິນ຺ທິຕ຺ວາ ສຕ຺ເຕ ວຏ຺ຏໂສຕນິຍເຕ ກາຕຸໍ ສກ຺ໂກນ຺ຕິ. ກຸສລຘມ຺ມາປນ ພລວນ຺ຕາ ໂຫນ຺ຕິ. ຊາຕິສຸວຓ຺ຓາວິຍ ສາຣຠູຕາ ຠາວນາຣຫາ ປຸນປ຺ປຸນໍ ອາເສວີຍມານາ ຖິຣຕຣປຕ຺ຕາ ໂລກິເຍສຸ ຍາວ ອິທ຺ຘິວິຘານາ ໂລກຸຕ຺ຕເຣສຸຈ ຍາວ ອຣຫຕ຺ຕມຄ຺ຄາ ວຸທ຺ຘິວິຣຸຬ຺ຫີຘມ຺ມາ ໂຫນ຺ຕິ. ນິຍາມໍ ໂອກ຺ກມນ຺ຕາ ອປາຍໂສຕໍວາ ວຏ຺ຏໂສ ຕໍວາ ສພ຺ພໂສ ສມຸຈ຺ຉິນ຺ທິຕ຺ວາ ອນຸປາທິເສສນິພ຺ພານຠາຄິຕາຍ ໂອກ຺ກມນ຺ຕິ. ຕສ຺ມາ ກຸສລ ຘມ຺ມາເອວ ປຫາຍການາມ. ອິຕເຣປນ ປຫາຕພ຺ພາເອວ ນາມາຕິ ເວທິຕພ຺ພາ. ອປິຈ ກຸສລຘມ຺ມານາມ ອນ຺ຕມໂສ ອາໂລປຠິກ຺ຂາ ທານມຕ຺ຕາປິ ໂລເກເຠສຊ຺ຊວິຘານານິວິຍອກຸສລປ຺ປຫານາຍ ເອວ ປຓ຺ຑິເຕຫິປຎ຺ຎປີຍນ຺ຕິ ກຣີຍນ຺ຕິ ຈ, ຕສ຺ມາ ເຕເອວ ປຫາຍກາ. ອກຸສລຘມ຺ມາປນ ໂລເກ ນານາໂຣຄຊາຕິໂຍວິຍ ສກລໂລກສ຺ສ ປກຕິສຠາວຠູຕາເອວ ໂຫນ຺ຕີຕິ ເຕ ປຫາຕພ຺ພາເອວາຕິ. ສມນ຺ຕໂຕ ອນວເສສໂຕ ອາທິຍິໍສຸ ຄຓ຺ຫິຍິໍສູຕິ ສມຕ຺ຕານິ. ອປິຈ ສມຕ຺ຕານີຕິ ນິຏ຺ຐິຕານິ ປຣິປຸຓ຺ຓານິວາ. ອຏ຺ຐຘາຕິອາທິສງ຺ຄຫຄາຖາ. ໂລໂຠມູລໍ ເອເຕສນ຺ຕິ ສມາໂສ. ທ຺ວາທສາ ກຸສລາ ສິຍຸນ຺ຕິ ເອຕ຺ຖ ສິຍຸນ຺ຕິ ນິປາຕປທໍ ອິຘ ທຏ຺ຐພ຺ພໍ. ອກຸສລ ຈິຕ຺ຕານິ ທ຺ວາທສ ຠວນ຺ຕີຕິ ອຕ຺ໂຖ.
ອິຕິ ປຣມຕ຺ຖທີປນິຍານາມ ອຠິຘມ຺ມຕ຺ຖສງ຺ຄຫສ຺ສ
ຈຕຸຕ຺ຖວຓ຺ຓນາຍ ອກຸສລຈິຕ຺ຕສ຺ສ
ປຣມຕ຺ຖທິປນາ ນິຏ຺ຐິຕາ.
໓໑. ເອວໍ ¶ ສພ຺ພນິຫີນໍ ອກຸສລໍ ສງ຺ຄເຫຕ຺ວາ ອິທານິ ອເຫຕຸກໍ ສງ຺ຄຓ຺ຫນ຺ໂຕ ຕຕ຺ຖຈ ສພ຺ພນິຫີນໍ ອກຸສລວິປາກໍ ຕາວ ທສ຺ເສຕຸໍ ອຸເປກ຺ຂາສຫຄຕນ຺ຕິອາທິມາຫ.
[໓໕] ວິຠາວນິຍໍ ປນ
ຕໍ ອກຸສລ ວິປາກຕ຺ຕາເຍວ ອກຸສລານນ຺ຕຣໍ ປຖມໍ ທສ຺ສິຕນ຺ຕິ ອຘິປ຺ປາເຍນ ຍໍ ວຸຕ຺ຕໍ ‘‘ເຕສໍ ອກຸສລວິປາກາ ທິວເສນ ຕິວິຘຠາເວປິ ອກຸສລານນ຺ຕຣໍ ອກຸສລວິປາເກເຍວ ວິຠຊິຕຸ’’ນ຺ຕິ. ຕໍ ນ ສຸນ຺ທຣໍ.
ເອວຎ຺ຫິ ສຕິ ກຸສລວິປາການິປິ ກຸສລາ ນນ຺ຕເຣເອວ ວຕ຺ຕພ຺ພານິ ສິຍຸນ຺ຕິ.
໓໑. ຈກ຺ຂຸໂສຕາທີນໍ ປທຕ຺ໂຖ ອຸປຣິ ອາຄມິສ຺ສຕິ. ວິຊານາຕີຕິ ວິຎ຺ຎາຓໍ. ຍຖາຫ-ວິຊານາຕິ ວິຊານາຕີຕິ ໂຂ ຠິກ຺ຂເວ ຕສ຺ມາວິຎ຺ຎາຓນ຺ຕິ ວຸຈ຺ຈຕີຕິ. ຈກ຺ຂຸໍ ນິສ຺ສິຕໍ ວິຎ຺ຎາຓໍ ຈກ຺ຂຸວິຎ຺ຎາຓໍ. ຈກ຺ຂຸນາວາ ປຈ຺ຈຍຠູເຕນ ຊນິຕໍ ວິຎ຺ຎາຓໍ ຈກ຺ຂຸວິຎ຺ຎາຓໍ. ກມ຺ເມນວາ ຈກ຺ຂຸສ຺ສ ອຸປນີຕໍ ວິຎ຺ຎາຓໍ ຈກ຺ຂຸວິຎ຺ຎາຓໍ. ຈກ຺ຂຸໂຕວາ ຊາຕໍ ວິຎ຺ຎາຓໍ ຈກ຺ຂຸວິຎ຺ຎາຓໍ. ຈກ຺ຂຸສ຺ສວາ ອິນ຺ທ຺ຣິຍຠາເວນ ສາມິ ຠູຕສ຺ສ ວິຎ຺ຎາຓໍ ຈກ຺ຂຸວິຎ຺ຎາຓໍ. ຈກ຺ຂຸສ຺ມິໍວາ ອຸປ຺ປນ຺ນໍວິຎ຺ຎາຓໍ ຈກ຺ຂຸວິຎ຺ຎາຓໍ. ເອສນໂຍ ໂສຕວິຎ຺ຎາຓາທີສຸປິ. ປາຬິຍໍປນ ມຫາ ຕຓ຺ຫາສງ຺ຂຍສຸຕ຺ເຕ –
ເສຍ຺ຍຖາປິ ຠິກ຺ຂເວ ກຏ຺ຐຎ຺ຈ ປຏິຈ຺ຈ ອຄ຺ຄິ ຊລຕິ. ກຏ຺ຐຄ຺ຄີຕ຺ເວວ ສງ຺ຂ຺ຍໍ ຄຈ຺ຉຕິ. ສກລິກຎ຺ຈ ປຏິຈ຺ຈ ອຄ຺ຄິ ຊລຕິ. ສກລິ ກຄ຺ຄີຕ຺ເວວ ສງ຺ຂ຺ຍໍ ຄຈ຺ຉຕິ. ຕິຓຎ຺ຈ ປຏິຈ຺ຈ ອຄ຺ຄິ ຊລຕິ. ຕິຓຄ຺ຄີ ຕ຺ເວວ ສງ຺ຂ຺ຍໍ ຄຈ຺ຉຕິ. ໂຄມຍຎ຺ຈ ປຏິຈ຺ຈ ອຄ຺ຄິ ຊລຕິ. ໂຄມຍຄ຺ຄີຕ຺ເວວ ສງ຺ຂ຺ຍໍ ຄຈ຺ຉຕິ. ຖຸສຎ຺ຈ ປຏິຈ຺ຈ ອຄ຺ຄິ ຊລຕິ. ຖຸສຄ຺ຄີຕ຺ເວວ ສງ຺ຂ຺ຍໍ ຄຈ຺ຉຕິ. ສງ຺ກາຣຎ຺ຈ ປຏິຈ຺ຈ ອຄ຺ຄິ ຊລຕິ. ສງ຺ກາຣຄ຺ຄີຕ຺ເວວ ສງ຺ຂ຺ຍໍ ຄຈ຺ຉຕິ. ເອວເມວໂຂ ຠິກ຺ຂເວ ຈກ຺ຂຸຎ຺ຈ ປຏິຈ຺ຈ ຣູເປຈ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ວິຎ຺ຎາຓໍ. ຈກ຺ຂຸວິຎ຺ຎາຓນ຺ເຕວ ສງ຺ຂ຺ຍໍ ຄຈ຺ຉຕິ. ໂສຕຎ຺ຈ ປຏິຈ຺ຈ ສທ຺ເທ ຈ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ວິຎ຺ຎາຓໍ. ໂສຕວິຎ຺ຎາຓນ຺ເຕວ ສງ຺ຂ຺ຍໍ ຄຈ຺ຉຕິ. ຆານຎ຺ຈ ປຏິຈ຺ຈ ຄນ຺ເຘຈ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ວິຎ຺ຎາຓໍ. ¶ ຆານວິຎ຺ຎາຓນ຺ເຕວ ສງ຺ຂ຺ຍໍ ຄຈ຺ຉຕິ. ຊິວ຺ຫຎ຺ຈ ປຏິຈ຺ຈ ຣເສຈ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ວິຎ຺ຎາຓໍ. ຊິວ຺ຫາວິຎ຺ຎາຓນ຺ເຕວ ສງ຺ຂ຺ຍໍ ຄຈ຺ຉຕິ. ກາຍຎ຺ຈ ປຏິຈ຺ຈ ໂຜຏ຺ຐພ຺ເພຈ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ວິຎ຺ຎາຓໍ. ກາຍວິຎ຺ຎາຓນ຺ເຕວ ສງ຺ຂ຺ຍໍ ຄຈ຺ຉຕິ. ມນຎ຺ຈ ປຏິຈ຺ຈ ຘມ຺ເມຈ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ວິຎ຺ຎາຓໍ. ມໂນ ວິຎ຺ຎາຓນ຺ເຕວ ສງ຺ຂ຺ຍໍ ຄຈ຺ຉຕີຕິ ວຸຕ຺ຕໍ.
ຕຖາຕິ ອິມິນາ ອຸເປກ຺ຂາສຫຄຕນ຺ຕິ ປທໍ ອາກຑ຺ຒຕິ. ທຸກ຺ຂຍຕີຕິ ທຸກ຺ຂໍ. ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕຘມ຺ເມ ຕໍ ສມງ຺ຄິປຸຄ຺ຄລໍວາ ພາຘຕິ ຫິໍສຕີຕິ ອຕ຺ໂຖ. ທຸຏ຺ຐຸວາ ຂນຕິ ກາຍິກສຸຂນ຺ຕິ ທຸກ຺ຂໍ. ທຸກ຺ກເຣນວາ ຂມິຕພ຺ພນ຺ຕິ ທຸກ຺ຂໍ. ທຸກ຺ກຣໍ ໂອກາສທານໍ ເອຕສ຺ສາຕິວາ ທຸກ຺ຂໍ. ກາຍິກທຸກ຺ຂເວທນາເຍວ ນາມໍ. ສຸຏ຺ຐຸ ປຏິມຸຂຎ຺ຈ ອິຈ຺ຉຕີຕິ ສມ຺ປຏິຈ຺ຉນໍ. ສຸຏ຺ຐູຕິ ອມຸຎ຺ຈມານໍ. ປຏິມຸຂນ຺ຕິ ອນຎ຺ຎາເປກ຺ຂໍ. ອິຈ຺ຉຕີຕິ ກາເມຕິ ອຠິນນ຺ທຕິ ປຏິຄ຺ຄຓ຺ຫຕິ. ເຕເນວຫິ ຠາສິຕໍ ອຠິນນ຺ທຸນ຺ຕິ ເອຕ຺ຖ ສມ຺ປຏິຈ຺ຉິໍ ສູຕິ ວຓ຺ຓຍິໍສຸ. ສຸຏ຺ຐຸ ຕີເຣຕິ ຕຸເລຕິ ວິຈາເຣຕີຕິ ສນ຺ຕີຣຓໍ. ຏີກາຍໍ ຕີເຣຕິ ນິຏ຺ຐາເປຕີຕິ ວຸຕ຺ຕໍ. ວິຠາວນິຍໍ ຕີເຣຕິ ວີມໍສຕີຕິ ວຸຕ຺ຕໍ.
໓໒. ເອຕ຺ຖຈ ຈກ຺ຂຸສ຺ສ ອສມ຺ຠິນ຺ນຕາ, ອາໂລກ ສນ຺ນິສ຺ສຍປ຺ປຏິລາໂຠ, ຣູປານໍ ອາປາຕາຄມນໍ, ມນສິກາໂຣຕິ ຈຕ຺ຕາໂຣ ປຈ຺ຈຍາ ຈກ຺ຂຸວິຎ຺ຎາຓສ຺ສ ອຸປ຺ປຕ຺ຕິກາຣຓານິ. ໂສຕສ຺ສ ອສມ຺ຠິນ຺ນຕາ ອາກາສສນ຺ນິສ຺ສຍປ຺ປຏິລາໂຠ, ສທ຺ທານໍ ອາປາຕາຄມນໍ ມນສິກາໂຣຕິ ໂສຕວິຎ຺ຎາຓສ຺ສ. ຆານສ຺ສ ອສມ຺ຠິນ຺ນຕາ, ວາສຸສນ຺ນິສ຺ສຍປ຺ປຏິລາໂຠ, ຄນ຺ຘານໍ ອາປາຕາຄມນໍ ມນສິກາໂຣຕິ ຆານວິຎ຺ຎາຓສ຺ສ. ຊິວ຺ຫາຍ ອສມ຺ຠິນ຺ນຕາ ອາໂປສນ຺ນິສ຺ສຍປ຺ປຏິລາໂຠ. ຣສານໍ ອາປາຕາຄມນໍ, ມນສິກາໂຣຕິ ຊິວ຺ຫາວິຎ຺ຎາຓສ຺ສ. ກາຍສ຺ສ ອສມ຺ຠິນ຺ນຕາ, ປຖວິສນ຺ນິສ຺ສຍປ຺ປຏິລາໂຠ, ຕິຓ຺ຓໍ ໂຜຏ຺ຐພ຺ພານໍ ອຎ຺ຎຕຣສ຺ສ ອາປາຕາຄມນໍ, ມນສິກາໂຣຕິ ກາຍວິຎ຺ຎາຓສ຺ສາຕິ. ເອຕ຺ຖຈ ອາໂລກ ອາກາສາທີນໍ ສນ຺ນິສ຺ສຍານໍ ຄຫຓໍ ເຕຫິ ວິນາ ຣູປາທີນໍ ປສາເທສຸ ອາປາຕາຄມນສ຺ເສວ ອຠາວໂຕຕິ ທຏ຺ຐພ຺ພໍ, ນ ຫິ ອາໂລເກ ສຕິ ຣູປານິ ສນ຺ນິຫິຕານິປິ ຈກ຺ຂຸມ຺ຫິ ອາປາຕມາຄຈ຺ຉນ຺ຕິ. ເອສນໂຍ ເສເສສຸປີຕິ. ຍໍປນ ອຏ຺ຐກຖາຍໍ -
ຈກ຺ຂຸສ຺ມິໍປນ ¶ ອສມ຺ຠິນ຺ເນປິ ພຫິທ຺ຘາຣູປາຣມ຺ມເຓ ອາປາຕໍ ອນາ ຄຈ຺ຉນ຺ເຕ ຈກ຺ຂຸວິຎ຺ຎາຓໍ ນຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ. ຕສ຺ມິໍ ປນ ອາປາຕໍ ອາຄຈ຺ຉນ຺ເຕປິ ອາໂລກສນ຺ນິສ຺ສເຍ ອສຕິ ນຸປ຺ປຊ຺ຊຕີຕິ ວຸຕ຺ຕໍ.
ຕໍ ວິນາ ອາໂລເກນ ວິຎ຺ຎາຓຸປ຺ປຕ຺ຕິຍາ ອຠາວທສ຺ສນປຣໍ. ນປນ ອາປາກາຄມນໍນາມ ອາໂລເກ ອສຕິປິ ສມ຺ຠວຕີຕິ ທສ຺ສນປຣນ຺ຕິ ທຏ຺ຐພ຺ພໍ. ອິຕຣຖາ ຣຕ຺ຕນ຺ຘກາເຣປິ ຣູປານິ ຈກ຺ຂຸມ຺ຫິ ອາປາຕໍ ອາຄຈ຺ຉນ຺ຕີຕິ ອາປຊ຺ຊຕີຕິ. ອກຸສລສ຺ສ ວິປາການິ ອກຸສລ ວິປາການິ.
໓໓. ເອຕ຺ຖາ ເກນຏ຺ເຐນ ວິປາກໍນາມາຕິ. ວິປຈ຺ຈນຏ຺ເຐນ. ກິຎ຺ຈ ວິປຈ຺ຈນນ຺ຕິ. ຍຖາ ໂລເກ ອມ຺ພຜລາທີນໍ ຕຣຸຓຠາວໍ ອຕິກ຺ກມ຺ມ ປຣິຓຕຠາວປ຺ປຕ຺ຕິວິປຈ຺ຈນນ຺ຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ. ເອວເມວໍ ອິຘປິ ວິປຈ຺ຈນໍ ເວທິຕພ຺ພນ຺ຕິ. ອຍຎ຺ຈ ອຕ຺ໂຖ ຈຕູຫິ ສມງ຺ຄີຕາຫິ ທີເປຕພ຺ໂພ. ຈຕສ຺ໂສຫິ ສມງ຺ຄີຕານາມ ເຈຕນາສມງ຺ຄິຕາ, ກມ຺ມສມງ຺ຄິຕາ, ອຸປຏ຺ຐານສມງ຺ຄິຕາ, ວິປາກສມງ຺ຄິຕາຕິ. ຕຕ຺ຖ ປຸພ຺ເພ ຕໍ ຕໍ ກມ຺ມາຍູຫນກາເລຍາ ກຸສລາກຸສລເຈຕນາຍ ຂຓຕ຺ຕຍສມງ຺ຄິຕາ. ອຍໍ ເຈຕນາສມງ຺ຄີຕານາມ. ສາປນ ເຈຕນາ ນິຣຸຊ຺ຌມານາ ສພ຺ພໂສ ອຠາວໍ ປຕ຺ວາ ນນິຣຸຊ຺ຌຕິ. ອາຍຕິໍປນ ວິປາກປາຕຸຠາວາຍ ອຕ຺ຕໂນ ສພ຺ພາກາຣປຣິປູຣໍ ກ຺ຣິຍາວິເສສໍ ຕສ຺ມິໍ ຈິຕ຺ຕສນ຺ຕາເນ ນິທຫິຕ຺ວາວ ນິຣຸຊ຺ຌຕິ. ໂສຈ ກ຺ຣິຍາວິເສໂສ ຍາວ ໂອກາສໍ ນລຠຕິ. ຕາວ ກປ຺ປສໍຕສຫສ຺ສໍປິ ຕໍສນ຺ຕານໍ ອນຸຄໂຕເຍວ ໂຫຕິ. ຍໍ ສນ຺ຘາຍ ຘມ຺ມປເທ –
ນ ຫິ ປາປໍ ກຕໍ ກມ຺ມໍ, ສຊ຺ຊຸຂີຣໍວ ມຸຈ຺ຈຕິ;
ທຫນ຺ຕໍ ພາລມນ຺ເວຕິ, ຠສ຺ມາ ຉນ຺ໂນວ ປາວໂກຕິ ວຸຕ຺ຕໍ.
ໂສປນ ວິສຸໍ ເອໂກ ປຣມຕ຺ຖຘມ຺ໂມຕິປິ ສງ຺ຂ຺ຍໍ ນຄຈ຺ຉຕິ, ອນຸສຍຘາຕຸໂຍວິຍາຕິ. ອຍໍ ກມ຺ມສມງ຺ຄິຕານາມ. ໂສປນ ຍທາ ອຕ຺ຕໂນ ອນຸຣູເປ ປຈ຺ຈເຍ ລຠຕິ. ຕທາ ວິປຈ຺ຈນຕ຺ຖາຍ ໂອກາສໍ ກໂຣຕິ. ກຖໍ ກໂຣຕີຕິ. ໂສ ອາສນ຺ນມຣຓສ຺ສ ສຕ຺ຕສ຺ສ ອຕ຺ຕານໍວາ ປຈ຺ຈຸປຏ຺ຐາເປຕິ. ອຕ຺ຕໂນ ນິມິຕ຺ຕໍວາ ປຈ຺ຈຸປຏ຺ຐາເປຕິ. ຄຕິນິມິຕ຺ຕໍວາ ປຈ຺ຈຸປຏ຺ຐາເປຕິ. ໂສຈ ສຕ຺ໂຕ ຕໍ ອມຸຎ຺ຈມາໂນ ຍທິ ຄຓ຺ຫາຕິ. ¶ ຕທາ ໂອກາສໍ ລຠຕິ. ອຍໍ ອຸປຏ຺ຐານສມງ຺ຄິຕານາມ. ຕໍ ອມຸຎ຺ຈິຕ຺ວາ ຈຸຕສ຺ສປນ ຈຸຕິອນນ຺ຕຣເມວ ໂສ ກມ຺ມສງ຺ຂາໂຕ ກ຺ຣິຍາ ວິເສໂສ ວິສຸໍ ເອໂກ ສສມ຺ປຍຸຕ຺ໂຕ ປຣມຕ຺ຖຘມ຺ມຣາສິ ຫຸຕ຺ວາ ເອກໍ ຠວໍ ປູຣຍມາໂນ ວິປຈ຺ຈຕິ, ເອກໍ ຠວໍ ປູຣຍມາໂນຕິຈ ຍາວ ຕາຍຸກໍ ຠວງ຺ຄກິຈ຺ຈໍ ຉສຸ ທ຺ວາເຣສຸ ຕໍ ຕໍ ທ຺ວາຣິກວິປາກກິຈ຺ຈານິ ປຣິໂຍສາເນ ຈຸຕິກິຈ຺ຈຎ຺ຈ ສາຘຍມາໂນຕິ ອຕ຺ໂຖ. ຕຕ຺ຖ ປຸຣິມາ ຕິສ຺ໂສ ສມງ຺ຄີຕາ ຕຣຸຓາ ວຕ຺ຖານາມ ໂຫນ຺ຕິ. ປຈ຺ຉິມາ ວິປາກສມງ຺ຄີຕາ ປຣິຓຕາວຕ຺ຖານາມາຕິ ເວທິຕພ຺ພາ. ອິຕິ ວິປຈ຺ຈນ຺ຕີຕິ ວິປາການິ ມຸທຸຕຣຸຓາວຕ຺ຖໍ ອຕິກ຺ກມິຕ຺ວາ ປຣິຓກາວຕ຺ຖສງ຺ຂາຕໍ ວິປກ຺ກຠາວໍ ອາປຊ຺ຊນ຺ຕີຕິ ເອວເມຕ຺ຖ ອຕ຺ໂຖ ເວທິຕພ຺ໂພ. ເອວຎ຺ຈ ກຕ຺ວາ ປາຬິຍໍ ກຸສລາກຸສລກມ຺ມສມຸຏ຺ຐານານໍປິ ກຏຕ຺ຕາຣູປານໍ ວິປາກປເທ ອຄ຺ຄຫຓໍ ໂຫຕີຕິ. ຕານິຫິ ກມ຺ມສນ຺ຕານໂຕ ວິສຸໍ ສິທ຺ຘຕ຺ຕາ ວິສຸໍ ກມ຺ມໂຕ ຊາຕານິເຍວ ນາມ ໂຫນ຺ຕິ, ນວິປກ຺ການິ ນາມາຕິ. ອຎ຺ຎໍຫິ ອຣູປຘມ຺ມານໍ ສນ຺ຕານໍ. ອຎ຺ຎໍ ຣູປຘມ຺ມານນ຺ຕິ. ອຍເມຕ຺ຖ ວິປາກປເທ ປຣມຕ຺ຖທີປນາ.
ເຍປນ ອຣູປຠາເວນ ສາຣມ຺ມຓຠາເວນຈ ກມ຺ເມນ ສທິສ ຕາມຕ຺ຕໍ ຄເຫຕ຺ວາ ອຣູປຘມ຺ມານເມວ ວິປາກຕ຺ຕໍ ສາເຘນ຺ຕິ. ເຕສໍ ວິປາກສທ຺ໂທ ອຣູປຘມ຺ເມສຸ ຣຸຬ຺ຫີວເສນ ປວຕ຺ໂຕຕິ ອາປຊ຺ຊຕີຕິ. ຍຎ຺ຈ ຕຕ຺ຖ ສາລິພີຊນິພ຺ພຕ຺ເຕສຸ ນາຬປຕ຺ຕປຸປ຺ຜຜເລສຸ ພີຊສທິສານໍ ຜລານເມວ ສາລິຜລສາລິປກ຺ກນາມໍ ສິທ຺ຘໍ ວິຍາຕິ ອຸປມໍ ທສ຺ເສນ຺ຕິ, ສາປິ ນສເມຕິ. ນ ຫິ ຜລານິປິ ຕຣຸຓກາເລ ປາກນາມໍ ລຠນ຺ຕິ. ນຈ ນາຬປຕ຺ຕປຸປ຺ຜານິປິ ປຣິຓຕກາເລ ປາກນາມໍ ນລຠນ຺ຕີຕິ. ຕານິ ປິຫິ ຕທາ ນາຬໍ ປກ຺ກໍ, ປຕ຺ຕໍ ປກ຺ກໍ, ປຸປ຺ຜໍ ປກ຺ກນ຺ຕິ ນ ນວຸຈ຺ຈນ຺ຕີຕິ. ສຸຂຍຕີຕິ ສຸຂໍ, ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕຘມ຺ເມ ຕໍສມງ຺ຄີປຸຄ຺ຄລໍວາ ລທ຺ຘສາຕໍ ກໂຣຕີຕິ ອຕ຺ໂຖ.
໓໔. ສຸຏ຺ຐຸວາ ຂນຕິ ກາຍິກທຸກ຺ຂໍ. ສຸເຂນຈ ຂມິຕພ຺ພໍ. ສຸກຣໍ ໂອກາສທານໍ ເອຕສ຺ສາຕິວາ ສຸຂໍ. ກຸສລສ຺ສ ວິປາການິ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕ ເຫຕຸວິຣຫໂຕ ອເຫຕຸການິຈາຕິ ກຸສລວິປາກາ ເຫຕຸກ ຈິຕ຺ຕານິ.
[໓໖] ວິຠາວນິຍໍ ປນ
ປຸພ຺ພກມ຺ມສຫຊາເຕນ ¶ ນິພ຺ພຕ຺ຕກເຫຕຸນາປິ ອິຘ ວິປາກສ຺ສ ສເຫຕຸກຕາປສງ຺ໂຄກໂຕ. ໂສ ນ ສຸນ຺ທໂຣ.
ນ ຫິ ອຠິຘມ຺ເມ ກຕ຺ຖຈິ ປຸພ຺ພກມ຺ມສຫຊາເຕນ ນິພ຺ພຕ຺ຕກເຫຕຸນາ ວິປາກສ຺ສ ສເຫຕຸກາເຫຕຸກຕາ ສມ຺ຠໂວນາມ ອຕ຺ຖິ. ອສຕິຈ ສມ຺ຠເວ ພ຺ຍຠິຈາຣສ຺ສປິ ອຠາວໂຕ ໂສ ປສງ຺ໂຄ ນິຣຕ຺ຖໂກວາຕິ. ຕຕ຺ຖ ພ຺ຍຠິຈາຣສ຺ສາຕິ ປສງ຺ຄສ຺ສ ອິຈ຺ເຈວຕ຺ໂຖ. ເອຕ຺ຖຈ ອກຸສລວິປາການໍ ສຍໍ ອພ຺ຍາກຕຘມ຺ມຕ຺ຕາ ໂລຠາທີຫິ ອກຸສລເຫຕູຫິຈ ສຍໍ ອກຸສລວິປາກຕ຺ຕາ ອໂລຠາທີຫິ ອນວຊ຺ຊເຫຕູຫິຈ ສເຫຕຸກຕາ ສມ຺ຠໂວ ນຕ຺ຖິ. ອສຕິ ຈ ຕໍ ສມ຺ຠເວ ເຕສໍ ອເຫຕຸກຠາໂວ ອພ຺ຍຠິຈາໂຣເຍວ ໂຫຕີຕິ ຕຕ຺ຖ ອເຫຕຸກຄ຺ຄຫຓໍ ນ ກຕໍ. ກຸສລວິປາການໍ ປນ ສຍໍ ກຸສລວິປາກຕ຺ຕາເຍວ ອໂລຠາທີຫິ ກຸສລາ ພ຺ຍາກຕໂຍຄີຫິ ອນວຊ຺ຊເຫຕູຫິ ສເຫຕຸກຕາ ສມ຺ຠໂວ ອຕ຺ຖິເຍວ. ສຕິຈ ຕສ຺ມິໍ ສມ຺ຠເວ ເຕສໍ ອເຫຕຸກຠາໂວ ພ຺ຍຠິຈາຣສຫິໂຕ ໂຫຕີຕິ ຕຕ຺ເຖວ ອເຫຕຸກຄ຺ຄຫຓໍ ກຕນ຺ຕິ ທຏ຺ຐພ຺ພໍ.
໓໕. ຈກ຺ຂາທິເກ ປຎ຺ຈທ຺ວາເຣ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ ອາວຊ຺ຊນໍ ປຎ຺ຈທ຺ວາຣາວຊ຺ຊນໍ, ຕຎ຺ຫິ ປຎ຺ຈທ຺ວາເຣ ຆຏ຺ຏິຕໍ ອາຣມ຺ມຓໍ ຄເຫຕ຺ວາ ອາວຊ຺ຊນໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕີຕິ. ຠວງ຺ຄສງ຺ຂາເຕ ມໂນທ຺ວາເຣ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ ອາວຊ຺ຊນໍ ມໂນທ຺ວາຣາວຊ຺ຊນໍ. ຕຎ຺ຫິ ຕສ຺ມິໍ ອາປາຕໍ ອາຄຈ຺ຉນ຺ຕໍ ອາຣມ຺ມຓໍ ຄເຫຕ຺ວາ ອາວຊ຺ຊນ຺ຕໍ ປວຕ຺ຕຕີຕິ. ເອຕ຺ຖຈ ມໂນທ຺ວາຣນ຺ຕິ ສກລໍ ຠວງ຺ຄຈິຕ຺ຕໍ ທຏ຺ຐພ຺ພໍ.
[໓໗] ຍໍປນ ຏີກາຍໍ
ຕາວ ‘‘ມໂນທ຺ວາຣນ຺ຕິ ເອຕ຺ຖ ອາວຊ຺ຊນສ຺ສ ອນນ຺ຕຣ ປຈ຺ຈຍຠູຕໍ ຠວງ຺ຄຈິຕ຺ຕໍ ມໂນຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ. ຕເທວ ທ຺ວາຣໍ ອາວຊ຺ຊນຊວນາທິ ຖິຈິຕ຺ຕ ປວຕ຺ຕິຍາ ມຸຂຕ຺ຕາ’’ຕິ ວຸຕ຺ຕໍ.
ຍຎ຺ຈ ວິຠາວນິຍໍ
‘‘ອາວຊ຺ຊນສ຺ສ ອນນ຺ຕຣ ປຈ຺ຈຍຠູຕໍ ຠວງ຺ຄຈິຕ຺ຕໍ ມໂນທ຺ວາຣໍ, ປີຖິຈິຕ຺ຕານໍ ປວຕ຺ຕິມຸຂຠາວໂຕ’’ຕິ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕໍ ສພ຺ພໍປິ ນ ຍຸຊ຺ຊຕິເຍວ.
ຍທິຫິ ¶ ຍສ຺ສ ຠວງ຺ຄສ຺ສ ອນນ຺ຕຣໍ ວີຖິຈິຕ຺ຕານິ ປວຕ຺ຕນ຺ຕິ. ຕເທວ ເອກນ຺ເຕນ ເຕສໍ ປວຕ຺ຕິມຸຂຕ຺ຕາ ມໂນທ຺ວາຣໍນາມ ໂຫຕິ. ນ ຕໂຕ ປຸຣິມານີຕິ ອຍມຕ຺ໂຖ ສິຍາ. ເອວຎ຺ຈສຕິ ເຍສຸ ຈກ຺ຂາທີສຸ ຣູປາ ທີນໍ ຆຏ຺ຏິຕຕ຺ຕາ ອາວຊ຺ຊນາທີນິ ວີຖິຈິຕ຺ຕານິ ປວຕ຺ຕນ຺ຕິ. ຕາເນວ ເອກນ຺ເຕນ ເຕສໍ ປວຕ຺ຕິມຸຂຕ຺ຕາ ທ຺ວາຣານິນາມ ໂຫນ຺ຕິ. ນ ຕໂຕ ອຎ຺ຎານີຕິ ອຍມຕ຺ໂຖ ອາປຊ຺ຊຕິ. ນຈ ຕານິ ຈກ຺ຂາທີນິ ນາມ ອຕ຺ຖິ. ຍານິ ຈກ຺ຂາທີນິ ທ຺ວາຣຣູປານິນາມ ນ ໂຫນ຺ຕີຕິ. ສພ຺ພເມຕໍ ອຸປຣິ ທ຺ວາຣ ສງ຺ຄເຫ ອາວິຠວິສ຺ສຕີຕິ. ຫສນໍ ຫສິຕໍ. ມຸຂສ຺ສ ປຫຏ຺ຐາກາຣປ຺ປວຕ຺ຕິ. ຕໍ ອຸປ຺ປາເທຕິ ຊເນຕີຕິ ຫສິຕຸປ຺ປາໂທ. ຕໍວາ ອຸປ຺ປາເທນ຺ຕິ ຂີຓາສວາ ເອເຕນາຕິ ຫສິຠຸປ຺ປາໂທ. ຕໍວາ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ເອເຕນາຕິ ຫສິຕຸປ຺ປາໂທ. ໂສເອວ ຈິຕ຺ຕນ຺ຕິ ສມາໂສ. ຂີຓາສວານໍ ອໂນຬາຣິເກສຸ ອາຣມ຺ມເຓສຸ ເຍນ ຈິຕ຺ເຕນ ສິຕໍ ປາຕຸກໂຣນ຺ຕິ, ຕສ຺ເສຕໍ ນາມໍ. ນ ຫິ ຂີຓາສວາ ໂລກິຍ ມຫາ ຊນາວິຍ ຣຊ຺ຊນີຍາທິ ຠາເວນ ໂອຬາຣິເກສຸ ຫສນິຍ ວຕ຺ຖູສຸ ຫສນ຺ຕີຕິ. ຏີກາສຸ ປນ ຈິຕ຺ຕໍ ອເປກ຺ຂິຕ຺ວາ ຫສິຕຸປ຺ປາທນ຺ຕິ ນິທ຺ທິຏ຺ຐໍ ສິຍາຕິ. ວຸຕ຺ຕນເຍນ ອເຫຕຸການິຈ ຕານິ ວິປຈ຺ຈນ ວິປາກຸປ຺ປາທນ ກິຈ຺ຈຣຫິຕຕ຺ຕາ ຕໍ ຕໍ ກ຺ຣິຍາມຕ຺ຕຠູຕານິ ຈິຕ຺ຕານິຈາຕິ ອເຫຕຸກກ຺ຣິຍຈິຕ຺ຕານິ. ເອຕ຺ຖຈ ວີຖິມຸຕ຺ຕຈິຕ຺ຕານິ ກິຈ຺ຈທຸພ຺ພລຕ຺ຕາ ປຎ຺ຈວິຎ຺ຎາຓານິ ວຕ຺ຖຸທຸພ຺ພລຕ຺ຕາ ສມ຺ປຏິຈ຺ຉນາທີນິຈ ກິຈ຺ຈຏ຺ຐານທຸພ຺ພລຕ຺ຕາ ອຕ຺ຕໂນ ອຸສ຺ສາເຫນ ວິນາ ເກວລໍ ວິປຈ຺ຈນມຕ຺ເຕນ ປວຕ຺ຕນ຺ຕີຕິ ຕານິ ສພ຺ພານິ ວິປາການິເອວ ໂຫນ຺ຕິ. ຍານິປນ ພລວກິຈ຺ຈຕ຺ຕາ ອຕ຺ຕໂນ ອຸສ຺ສາເຫນ ປວຕ຺ຕນ຺ຕິ. ອາຍຕິໍຈ ວິປາກຸປ຺ປາທນຕ຺ຖໍ ອຸສ຺ສາຫສຫິຕານິ ໂຫນ຺ຕິ. ຕານິ ກຸສລາກຸສລານິນາມ ໂຫນ຺ຕິ. ຍານິ ປນ ຈິຕ຺ຕານິ ວິປຈ຺ຈນມຕ຺ຕໍ ອຕິກ຺ກມ຺ມ ອຕ຺ຕໂນ ອຸສ຺ສາເຫເນວ ປວຕ຺ຕນ຺ຕິ. ເຕສຸ ອາວຊ຺ຊນທ຺ວຍໍ ວິປາກສນ຺ຕານໂຕ ລທ຺ຘປຈ຺ຈຍຕ຺ຕາ ໂຖກໍ ທຸພ຺ພລຠາວໂຕ ອິຕຣານິຈ ນິຣານຸສຍສນ຺ຕາເນ ປວຕ຺ຕຕ຺ຕາ ສພ຺ພໂສ ວິປາກຸປ຺ປາທນຕ຺ຖໍ ອຸສ຺ສາຫຣຫິຕານິເອວ ໂຫນ຺ຕີຕິ ຕານິ ສພ຺ພານິ ກ຺ຣິຍານິນາມ ຊາຕານີຕິ ທຏ຺ຐພ຺ພໍ.
໓໖. ອິທານິ ອາທິໂຕ ປຏ຺ຐາຍ ເວທນາວິຈາຣຓາ ວຸຈ຺ຈຕິ. ຕຖາຫິ ຈກ຺ຂຸວິຎ຺ຎາຓາທີນໍ ຕາວ ວຕ຺ຖູນິຈ ອາຣມ຺ມຓານິຈ ອຸປາທາຣູປາເນວ ¶ ໂຫນ຺ຕິ, ອຸປາທາຣູປານຎ຺ຈ ວິຈຸປິຓ຺ຑການໍວິຍ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎສງ຺ຆຏ຺ຏນໍ ທຸພ຺ພລເມວາຕິ ຕານິ ອິຏ຺ເຐ ອນິຏ຺ເຐຈ ອາຣມ຺ມເຓ ອຸເປກ຺ຂາ ສຫຄຕາເນວ ໂຫນ຺ຕີຕິ. ກາຍວິຎ຺ຎາຓສ຺ສປນ ອາຣມ຺ມຓານິ ມຫາຠູຕານິ ໂຫນ຺ຕີຕິ ຍຖາ ອຘິກຣຓິມຕ຺ຖເກ ຖປິຕໍ ປິຈຸປິຓ຺ຑກໍ ອໂຍກູເຏນ ປຫຣນ຺ຕານໍ ອໂຍກູຏສ຺ສ ປິຈຸປິຓ຺ຑກໍ ອຕິກ຺ກມ຺ມ ອຂິກຣຓິຆຏ຺ຏນໍ ພລວຕຣໍ ໂຫຕິ. ຕຖາ ເຕສໍ ອາຣມ຺ມຠູຕານໍ ກາຍວຕ຺ຖຸໍ ອຕິກ຺ກມ຺ມ ກາຍນິສ຺ສຍ ຠູເຕສຸ ສງ຺ຆຏ຺ຏນໍ ພລວຕຣໍ. ຕສ຺ມາ ກາຍວິຎ຺ຎາຓໍ ອິຏ຺ເຐ ສຸຂສຫຄຕໍ ອນິຏ຺ເຐ ທຸຂສຫຄຕໍ ໂຫຕີຕິ. ສມ຺ປຏິຈ຺ຉນຈິຕ຺ຕໍປນ ສພ຺ພທຸພ຺ພລານໍ ປຎ຺ຈວິຎ຺ຎາຓານໍ ອນນ຺ຕຣໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕີຕິ ນິຈ຺ຈໍ ທຸພ຺ພລໍ ຫຸຕ຺ວາ ສພ຺ພຕ຺ຖ ອຸເປກ຺ຂາສຫຄຕເມວາຕິ. ວິຠາວນິຍໍ ປນ ອສມານນິສ຺ສເຍ ຫິ ເຕຫິ ລທ຺ຘປຈ຺ຈຍຕາວເສນ ອຍມຕ຺ໂຖ ວິຠາວິໂຕ, ສນ຺ຕີຣຓໍປນ ສຍໍປິ ພລວວຕ຺ຖຸໍ ນິສ຺ສາຍ ປວຕ຺ຕຕິ. ຕາທິເສນຈ ພລວວຕ຺ຖຸນິສ຺ສເຍນ ປຸຣິມຈິຕ຺ເຕນ ລທ຺ຘປຈ຺ຈຍໍ ໂຫຕີຕິ ໂຖກໍ ພລວໍ ໂຫຕິ. ຕສ຺ມາ ຕໍ ກຸສລວິປາກໍ ອິຏ຺ເຐ ອຸເປກ຺ຂາສຫຄຕໍ ອຠິອິຏ຺ເຐ ໂສມນສ຺ສສຫຄຕໍ ໂຫຕິ. ອກຸສລວິປາກໍປນ ອນິຏ຺ເຐປິ ອຠິອນິຏ຺ເຐປິ ອຸເປກ຺ຂາສຫຄຕເມວ ໂຫຕິ. ກສ຺ມາ ອິຕິເຈ. ຍທິຫິ ຕໍ ອຕິອນິຏ຺ຐາຣມ຺ມຓວເສນ ເວທນາ ເຠທຍຸຕ຺ຕໍ ສິຍາ. ທຸກ຺ເຂນວາ ໂທມນສ຺ເສນວາ ຍຸຕ຺ຕໍ ສິຍາ. ຕຕ຺ຖ ທຸກ຺ເຂນ ຕາວ ນ ຍຸຊ຺ຊຕິ, ກສ຺ມາ, ເອກນ຺ຕກາຍິກຕ຺ຕາ ທຸກ຺ຂສ຺ສາຕິ. ໂທມນສ຺ເສນປິ ນ ຍຸຊ຺ຊຕິ. ກສ຺ມາ, ປຏິເຆນ ປຏິຫຎ຺ຎຕ຺ຕາເອວ ໂທມນສ຺ສຠາວໍ ປຕ຺ຕາ ໂທມນສ຺ສເວທນາ ປຏິເຆນ ວິນາ ນປ຺ປວຕ຺ຕຕີຕິ. ເອກນ຺ຕາກຸສລຠູເຕນ ປຏິເຆນ ນິຈ຺ຈໂຍຄິໂນ ໂທມນສ຺ສສ຺ສ ອພ຺ຍາກເຕສຸ ອສມ຺ຠວໂຕຕິ. ອາວຊ຺ຊນທ຺ວຍໍປນ ສນ຺ຕີຣຓໂຕປິ ໂຖກໍ ພລວໍ ໂຫຕິ. ວິປາການຎ຺ຫິ ປວຕ຺ຕິຕຸໍປິ ອຕ຺ຕໂນ ອຸສ຺ສາຫພລໍນາມ ນຕ຺ຖິ. ພລວນ຺ເຕຫິປນ ກມ຺ມາທິປຈ຺ຈເຍຫິ ຊາຕານິ ພລວນ຺ຕານິນາມ ໂຫນ຺ຕິ. ທຸພ຺ພເລຫິ ຊາຕານິ ທຸພ຺ພລານິ ນາມາຕິ. ເອວໍ ສນ຺ເຕປິ ຕໍ ອາວຊ຺ຊນທ຺ວຍໍ ກມ຺ມານຸຠາວໂຕຈ ມຸຈ຺ຈິຕ຺ວາ ວິປາກສນ຺ຕານໂຕຈ ປຈ຺ຈຍໍ ຄເຫຕ຺ວາ ອຸຏ຺ຐິຕຕ຺ຕາ ທຸພ຺ພລເມວ ໂຫຕີຕິ ສທາປິ ອຸເປກ຺ຂາສຫຄຕເມວາຕິ.
[໓໘] ວິຠາວນິຍໍ ປນ
ປຎ຺ຈທ຺ວາຣາວຊ຺ຊນໍ ¶ ປຸພ຺ເພ ເກນຈິ ອຄ຺ຄຫິເຕ ອາຣມ຺ມເຓ ເອກວາ ຣເມວ ປວຕ຺ຕຕ຺ຕາ ມໂນທ຺ວາຣາວຊ຺ຊນຎ຺ຈ ວິສທິສຈິຕ຺ຕສນ຺ຕານປຣາວຕ຺ຕນວເສນ ພ຺ຍາປາຣນ຺ຕຣສາເປກ຺ຂຕ຺ຕາ ອາຣມ຺ມຓຣສໍ ອຘິມຕ຺ຕໂຕ ອນຸຠວິຕຸໍ ນສກ຺ໂກຕີຕິ ສພ຺ພຕ຺ຖປິ ມຊ຺ຌຕ຺ຕ ເວທນາຍຸຕ຺ຕເມວາຕິ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕຕ຺ຖ ພ຺ຍາປາຣນ຺ຕຣສາເປກ຺ຂຕ຺ຕາຕິ ອິທໍ ນ ຍຸຊ຺ຊຕິ.
ນ ຫິ ຈິຕ຺ຕານໍ ພລວທຸພ຺ພລຕາວິເສໂສອຕ຺ຕໂນປຈ຺ຉາ ປວຕ຺ຕສ຺ສ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ວເສນ ສກ຺ກາ ວຕ຺ຕຸໍ. ອຕ຺ຕໂນປນ ປຈ຺ຈເຍຫິເອວ ໂສ ສກ຺ກາ ວຕ຺ຕຸນ຺ຕິ. ອິຕຣຖາ ສນ຺ຕີຣຓສ຺ສປິ ພ຺ຍາປາຣນ຺ຕຣສາເປກ຺ຂຕາ ສິຍາ. ຕໍປິ ຫິ ວິສທິສຈິຕ຺ຕສນ຺ຕານໍ ອຕ຺ຕນາປຣໍ ວຕ຺ເຕຕິ ເຍວາຕິ.
໓໗. ອິມານິ ຈິຕ຺ຕານິ ອຕ຺ຕໂນ ປກຕິ ປຈ຺ຈຍຄຓສມາໂຍເຄ ສຕິ ນຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕີຕິ ນຕ຺ຖິ. ຕສ຺ມາ ອສງ຺ຂາຣິກາເນວາຕິ ວທນ຺ຕິ. ມູລຏີກາຍໍ ປນ ວິປາກຸທ຺ຘາເຣ –
ອເຫຕຸກວິປາການໍ ອປຣິພ຺ຍຕ຺ຕກິຈ຺ຈຕ຺ຕາ ສສງ຺ຂາຣິກ ກມ຺ມ ວິຣຸທ຺ໂຘ ອສງ຺ຂາຣິກຠາໂວປິ ນຕ຺ຖິ. ອສງ຺ຂາຣິກກມ຺ມວິຣຸທ຺ໂຘ ສສງ຺ຂາຣິກກາໂວປິ ນຕ຺ຖິ. ຕສ຺ມາ ເຕສໍ ອຸຠຍກມ຺ເມນປິ ອຸປ຺ປຕ຺ຕິ ເຖເຣນ ອນຸຎ຺ຎາຕາຕິ ວຸຕ຺ຕໍ.
ເອເຕນ ຕິຓ຺ຓໍ ກ຺ຣິຍຈິຕ຺ຕານໍປິ ຕທຸຠຍຠາວາຠາໂວ ວຸຕ຺ໂຕ ໂຫຕິ. ຕານິປິຫິ ອປຣິພ຺ຍຕ຺ຕກິຈ຺ຈານິເຍວາຕິ. ອຖວາ. ຣູປທສ຺ສ ນ ສທ຺ທສ຺ສວນາທີນິ ສຕ຺ຕາ ກທາຈິ ອຕ຺ຕໂນ ອິຈ຺ຉາຍ ກໂຣນ຺ຕິ. ກທາຈິ ປເຣຫິ ອຸສ຺ສາຫິຕາ ກໂຣນ຺ຕີຕິ ປຈ຺ຈກ຺ຂໂຕວ ສິທ຺ຘເມຕໍ. ຕຕ຺ຖ ຍທາ ອຕ຺ຕໂນ ອິຈ຺ຉາຍ ກໂຣນ຺ຕິ. ຕທາ ປຎ຺ຈທ຺ວາຣາວຊ຺ຊນາທີນິ ສພ຺ພານິ ວີຖິຈິຕ຺ຕານິ ອສງ຺ຂາຣິການິນາມ ໂຫນ຺ຕິ. ຍທາ ປເຣຫິ ອຸສ຺ສາຫິຕາ ກໂຣນ຺ຕິ. ຕທາ ສສງ຺ຂາຣິການິນາມ ໂຫນ຺ຕິ. ທ຺ວາຣ ວິມຸຕ຺ເຕສຸປນ ທ຺ວີສຸ ອຸເປກ຺ຂາສນ຺ຕີຣເຓສຸ ອຏ຺ຐມຫາວິປາເກສຸວິຍ ວຕ຺ຕພ຺ໂພ. ອິຕິ ສພ຺ພານິ ອເຫຕຸກຈິຕ຺ຕານິ ເຕນ ປຣິຍາເຍນ ສງ຺ຂາຣເຠເທນ ¶ ປຈ຺ເຈກໍ ຠິນ຺ນານິເອວ ໂຫນ຺ຕິ. ເອວໍ ສນ຺ເຕປິ ອປຣິ ພ຺ຍຕ຺ຕກິຈ຺ຈຕ຺ຕາເຍວ ເຕສໍ ສງ຺ຂາຣເຠໂທ ປາຬິຍໍ ນວຸຕ຺ໂຕຕິ ເວທິຕພ຺ໂພ.
໓໘. ຍສ຺ມາປນ ເຫຕຸໂຍນາມ ມຫນ຺ຕຘມ຺ມາ ໂຫນ຺ຕິ. ຕສ຺ມາ ເຕ ທຸພ຺ພລກມ຺ມນິພ຺ພຕ຺ເຕສຸ ທຸພ຺ພລວຕ຺ຖຸກິຈ຺ຈຏ຺ຐາເນສຸຈ ອິເມສຸ ຈິຕ຺ເຕສຸ ນຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ. ຕຕ຺ຖ ສພ຺ພໍ ປາປກມ຺ມໍ ວິກ຺ເຂປຍຸຕ຺ຕໍ ສຍໍປິ ຈຎ຺ຈລຕິ ທຸພ຺ພລໍ ໂຫຕິ. ຕສ຺ມາ ຕໍ ກປ຺ປຏ຺ຐິຕິກໍປິ ສມານໍ ກາລນ຺ຕເຣ ເຫຕຸຍຸຕ຺ຕໍ ວິປາກໍ ຊເນຕຸໍ ນສກ຺ໂກຕິ. ຕິເຫຕຸກກມ຺ມໍປິ ສມານໍ ທຸພ຺ພເລສຸ ຈກ຺ຂາທິວຕ຺ຖູສຸຈ ທສ຺ສນາທີສຸ ກິຈ຺ຈຏ຺ຐາເນສຸຈ ເຫຕຸຍຸຕ຺ຕໍ ວິປາກໍ ຊເນຕຸໍ ນສກ຺ໂກຕິ. ອາວຊ຺ຊນຫສນກິຈ຺ຈາ ນິຈ ທຸພ຺ພລກິຈ຺ຈານິເອວ ໂຫນ຺ຕິ. ຕສ຺ມາ ອິມານິ ສພ຺ພານິ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕເຫຕຸຣຫິຕານິ ຊາຕານີຕິ ທຏ຺ຐພ຺ພໍ.
໓໙. ສພ຺ພຖາປີຕິ ປທສ຺ສ ອຕ຺ໂຖ ເຫຏ຺ຐາ ວຸຕ຺ຕນເຍເນວ ເວທິຕພ຺ໂພ.
[໓໙] ວິຠາວນິຍໍ ປນ
ສພ຺ພຖາປີຕິ ອກຸສລວິປາກ ກຸສລວິປາກ ກ຺ຣິຍເຠເທ ນາຕິ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕໍ ນ ສຸນ຺ທຣໍ.
ໂສຫິ ເຠໂທ ອິຈ຺ເຈວນ຺ຕິ ອິມິນາວ ຄຫິໂຕຕິ. ສງ຺ຄຫຄາຖາຍໍ ອກຸສລວິປາການິ ວຕ຺ຖຸກິຈ຺ຈເຠເທນ ສຕ຺ຕ, ປຸຎ຺ຎປາການິ ວຕ຺ຖຸກິຈ຺ຈເວທນາເຠເທນ ອຏ຺ຐຘາ, ກ຺ຣິຍຈິຕ຺ຕານິ ກິຈ຺ຈທ຺ວາຣເຠເທນ ຕີຓີຕິ ອເຫຕຸກຈິຕ຺ຕານິ ອຏ຺ຐາຣສ ໂຫນ຺ຕີຕິ ໂຍຊນາ. ເອຕ຺ຖຈ ປຸຎ຺ຎປາເກສຸ ເວທນາເຠໂທປິ ວຕ຺ຕພ຺ໂພ. ອິຕຣຖາ ສນ຺ຕີຣຓສ຺ສ ອເຠໂທ ສິຍາ. ຕຖາ ກ຺ຣິຍາສຸ ທ຺ວາຣເຠໂທປິ ວຕ຺ຕພ຺ໂພ. ອຎ຺ຎຖາ ອາວຊ຺ຊນສ຺ສ ອເຠໂທ ສິຍາຕິ. ຏີກາສຸປນ ໂສ ນ ວຸຕ຺ໂຕຕິ.
ອເຫຕຸກຈິຕ຺ຕສ຺ສ ປຣມຕ຺ຖທີປນາ.
໔໐. ອິທານິ ເຫຏ຺ຐາ ວຸຕ຺ຕານໍ ຈິຕ຺ຕານໍ ອໂສຠຓນາມໍ ອຸປຣິ ວຸຈ຺ຈມານານຎ຺ຈ ໂສຠຓນາມໍ ຖເປນ຺ໂຕ ຄາຖມາຫ. ອຸປຣິ ວຸຈ຺ຈມານານຎ຺ຫິ ¶ ໂສຠຓຕ຺ເຕ ວຸຕ຺ເຕ ເຫຏ຺ຐາ ວຸຕ຺ຕານໍ ອໂສຠຓຕາ ອວຸຕ຺ຕາປິ ສິທ຺ຘາ ໂຫຕີຕິ. ຕຕ຺ຖ ປາປາເຫຕຸກມຸຕ຺ຕານີຕິ ປາເປຫິ ອເຫຕຸເກຫິຈ ມຸຕ຺ຕານິ ເອກູນສຏ຺ຐິຈິຕ຺ຕານິ. ອຖວາ. ເອກນວຸຕິຈິຕ຺ຕານິປິ ໂສຠຓານີຕິ ວຸຈ຺ຈເຣ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕີຕິ ໂຍຊນາ. ຕຕ຺ຖ ປາເປຫີຕິ ອກຸສເລຫິ. ອກຸສລານິຫິ ອຕ຺ຕສມງ຺ຄິໂນ ສຕ຺ເຕ ອນິຈ຺ຉນ຺ເຕເຍວ ອປາຍໍ ປາເປນ຺ຕິ. ຕສ຺ມາ ປາປານີຕິ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ. ເອເຕນ ປຸຎ຺ຎານໍປິ ສຸຄຕິປາປນຏ຺ເຐນ ປາປຕາ ປສງ຺ໂຄ ນິວຕ຺ຕິໂຕ ໂຫຕິ. ນ ຫິ ອິຈ຺ຉນ຺ຕານໍ ປາປເນ ປາປນພ຺ຍາປາໂຣ ປາກໂຏ ໂຫຕີຕິ. ລາມກຏ຺ເຐນວາ ຕານິເຍວ ປາປານີຕິ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕີຕິ. ໂສຠເຓຫິ ສທ຺ຘາທິຄຸຓຘມ຺ເມຫິ ຍຸຕ຺ຕິຍາ ຕໂຕເຍວ ຈ ສຍໍປິ ໂສຠຄ຺ຄປຕ຺ຕິຍາ ໂສຠຓານີຕິ.
໔໑. ອິທານິ ຕານິ ໂສຠຓານິ ຫີນ ປຓີຕາ ນຸກ຺ກເມນ ທສ຺ເສນ຺ໂຕ ໂສມນສ຺ສສຫຄຕນ຺ຕິອາທິມາຫ. ຕຕ຺ຖ ຊານາຕີຕິ ຎາຓໍ, ຍາຖາວໂຕ ປຏິວິຊ຺ຌຕີຕິ ອຕ຺ໂຖ. ຎາເຓນ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕໍ ວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕນ຺ຕິ ສມາໂສ. ນຕ຺ຖິ ສງ຺ຂາໂຣ ອສ຺ສາຕິ ອສງ຺ຂາໂຣ. ສໍວິຊ຺ຊຕິ ສງ຺ຂາໂຣ ອສ຺ສາຕິ ສສງ຺ຂາໂຣ. ສປ຺ປຸຣິສຸປນິສ຺ສ ຍາທິໂກ ກຸສລຸປ຺ປຕ຺ຕິຍາ ປກຕິປຈ຺ຈຍຄໂຓ. ໂສຫິ ຍທາ ທຸວິເຘນ ສງ຺ຂາເຣນ ວິນາ ເກວລໍ ອຕ຺ຕໂນ ພເລນ ກຸສລຈິຕ຺ຕໍ ສມຸຏ຺ຐາເປຕິ. ຕທາ ອສງ຺ຂາໂຣນາມ. ໂສເຍວ ຍທາ ອຕ຺ຕໂນ ພເລນ ກຸສລຈິຕ຺ຕໍ ສມຸຏ຺ຐາເປຕຸໍ ນ ສກ຺ໂກຕິ. ສງ຺ຂາຣສຫາຍໍ ລຠິຕ຺ວາວ ຕໍ ສມຸຏ຺ຐາເປຕິ. ຕທາ ສສງ຺ຂາໂຣນາມ. ອສງ຺ຂາເຣນ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ ອສງ຺ຂາຣິກໍ. ສສງ຺ຂາເຣນ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ ສສງ຺ຂາຣິກນ຺ຕິ ສພ຺ພໍ ເຫຏ຺ຐາ ວຸຕ຺ຕເມວ. ເອຕ຺ຖຈ ໂສມນສ຺ສາທີນໍ ອຸປ຺ປຕ຺ຕິກາຣຓໍ ເຫຏ຺ຐາ ວຸຕ຺ຕເມວ. ອປິຈ ສທ຺ຘາສມ຺ປຕ຺ຕິ ທສ຺ສນສມ຺ປຕ຺ຕິ ເທຍ຺ຍຘມ຺ມ ປຏິຄ຺ຄາຫກ ສມ຺ປຕ຺ຕີຕິ ເອວມາທິ ໂສມນສ຺ສກາຣຓໍ, ຕພ຺ພິປຣີຕໍ ອຸເປກ຺ຂາກາຣຓໍ. ຍານິຈ ປີຕິສມ຺ໂພຊ຺ຌງ຺ຄສ຺ສ ອຸເປກ຺ຂາສມ຺ໂພຊ຺ຌງ຺ຄສ຺ສຈ ກາຣຓານິອຏ຺ຐກຖາສຸ ວຸຕ຺ຕານິ. ຕານິປິ ອິມສ຺ມິໍ ຐາເນ ວຕ຺ຕພ຺ພານີຕິ. ປຎ຺ຎາ ສໍວຕ຺ຕນິກ ກມ຺ມຸປນິສ຺ສຍຕາ, ອພ຺ຍາປຊ຺ຊໂລກຸປປຕ຺ຕິຕາ ອິນ຺ທ຺ຣິຍປຣິປາກຕາ, ກິເລສທູຣຕາຈ ຎາຓຸປ຺ປຕ຺ຕິຍາ ກາຣຓໍ. ຕິເຫຕຸກປຏິສນ຺ຘິກຕາ, ອໂມຫຊ຺ຌາສຍຕາ, ປຎ຺ຎວນ຺ຕປຸຄ຺ຄລເສວນາ. ສຸຕຈິນ຺ຕາປສຸຕາຕິປິວຕ຺ຕຸໍ ¶ ຍຸຊ຺ຊຕິ. ຍານິຈຘມ຺ມວິຈຍສມ຺ໂພຊ຺ຌງ຺ຄສ຺ສ ກາຣຓານິ ອຏ຺ຐກຖາສຸ ວຸຕ຺ຕານິ. ຕານິປິ ອິຘ ວຕ຺ຕພ຺ພານິ. ຕພ຺ພິປຣີຕໍ ຎາຓວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕກາຣຓໍ. ສງ຺ຂາຣກາຣຓໍປິ ປຸພ຺ເພ ວຸຕ຺ຕເມວ. ຍານິຈ ວີຣິຍສມ຺ໂພຊ຺ຌງ຺ຄສ຺ສ ປສ຺ສທ຺ຘິສມ຺ໂພຊ຺ຌງ຺ຄສ຺ສຈ ກາຣຓານິ ອຏ຺ຐກຖາສຸ ວຸຕ຺ຕານິ. ຕານິປິ ອິຘ ວຕ຺ຕພ຺ພານີຕິ. ອິເມສໍປິ ອຸປ຺ປຕ຺ຕິ ວິຘານໍ ວິສຸທ຺ຘິມຄ຺ເຄ ຄເຫຕພ຺ພນ຺ຕິ.
໔໒. ອຏ຺ຐປີຕິ ເອຕ຺ຖ ປິສທ຺ໂທ ສມ຺ປິຓ຺ຑນຕ຺ໂຖ. ເຕນ ອິເມສໍ ອິຘ ວຸຕ຺ຕປ຺ປກາຣໂຕ ອຎ຺ເຎຫິ ປກາເຣຫິ ອເນກວິຘຕໍ ສມ຺ປິຓ຺ເຑຕິ. ຕຕ຺ຣາຍໍ ນໂຍ. ອິມານິ ອຏ຺ຐຈິຕ຺ຕານິ ທສຫິ ປຸຎ຺ຎກ຺ຣິຍາວຕ຺ຖູຫິ ຄຸຓິຕານິ ອສີຕິ ໂຫນ຺ຕິ. ປຸນ ຕານິ ຉຫິ ອາຣມ຺ມເຓຫິ ຄຸຓິຕານິ ຈຕ຺ຕາຣິສຕານິເຈວ ອສີຕິ ຈ ໂຫນ຺ຕິ. ປຸນ ຕານິ ຕີຫິ ກມ຺ເມຫິ ຄຸຓິຕານິ ສຫສ຺ສໍ ຈຕ຺ຕາຣິ ສຕານິ ຈຕ຺ຕາລີສໍຈ ໂຫນ຺ຕິ. ປຸນ ຕານິ ຕີຫິ ຫີນມຊ຺ຌິມປຓີເຕຫິ ຄຸຓິຕານິ ຈຕ຺ຕາຣິ ສຫສ຺ສານິ ຕີຓິ ສຕານິ ວີສຕິຈ ໂຫນ຺ຕິ. ຕານິ ອິມານິ ສຸທ຺ຘິການີຕິ ກຕ຺ວາ ທ຺ວີສຸ ຐາເນສຸ ຖເປຕພ຺ພານິ. ຕໂຕ ເອກໍ ຐານໍ ຄເຫຕ຺ວາ ທ຺ວິຘາ ກໂຣນ຺ຕສ຺ສ ຎາຓສມ຺ປຍຸຕ຺ຕານິ ທ຺ເວສຫສ຺ສານິ ສຕໍ ສຏ຺ຐິຈ ໂຫນ຺ຕິ. ຕຖາ ຎາຓວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕານີຕິ. ປຸນ ຕຕ຺ຖ ຎາຓສມ຺ປຍຸຕ຺ຕານິ ຈຕູຫິ ອຘິປຕີຫິ ຄຸຓິຕານິ ອຏ຺ຐສຫສ຺ສານິ ຉສຕານິ ຈຕ຺ຕາລີສໍຈ ໂຫນ຺ຕິ. ຎາຓວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕານິປນ ວີມໍສາວຊ຺ຊິເຕຫິ ຕີຫິ ອຘິປຕີຫິ ຄຸຓິຕານິ ຉສຫສ຺ສານິ ຈຕ຺ຕາຣິສຕານິ ອສີຕິຈ ໂຫນ຺ຕິ. ປຸນ ຕທຸຠຍານິ ສມ຺ປິຓ຺ຑິຕານິ ທສສຫສ຺ສໍ ປຎ຺ຈສຫສ຺ສານິ ສຕໍ ວີສຕິຈ ໂຫນ຺ຕິ. ປຸນ ຕານິ ປຸພ຺ເພ ວິສຸໍ ຖປິເຕຫິ ສຸທ຺ຘິເກຫິ ສມ຺ປິຓ຺ຑິຕານິ ທສສຫສ຺ສໍ ນວສຫສ຺ສານິ ຈຕ຺ຕາຣິ ສຕານິ ຈຕ຺ຕາລີສຎ຺ຈ ໂຫນ຺ຕີຕິ. ຍໍປນ ຏີກາຍໍ ອິຘ ວຸຕ຺ຕນເຍນ ສຸທ຺ຘິການິຈ ຎາຓວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕານິ ຈ ວິສຸໍ ອກຕ຺ວາ ສພ຺ພານິ ປຸຎ຺ຎກ຺ຣິຍາທີຫິ ສມໍ ຄຸຓິຕານິ ສຕ຺ຕຣສ ສຫສ຺ສານິ ທ຺ເວ ສຕານິ ອສີຕິຈ ໂຫນ຺ຕີຕິ ວຸຕ຺ຕໍ.
[໔໐] ຍຎ຺ຈ ວິຠາວນິຍໍ
ສຸທ຺ຘິການິ ¶ ວິສຸໍ ອກຕ຺ວາ ຎາຓວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕານິເອວ ວິສຸໍ ກຕ຺ວາ ຕຖາ ຄຸຓິຕານິ ວີສ ສຕາຘິກ ປນ຺ນຣສ ສຫສ຺ສານິ ໂຫນ຺ຕີຕິ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕໍ ສພ຺ພໍ ນ ຍຸຕ຺ຕໍ.
ເອວຎ຺ຫິ ສຕິ ອິມານິ ກາມາວຈຣກຸສລານິ ນິຈ຺ຈໍ ສາຘິປຕິການິ ຫຸຕ຺ວາ ນິຍຕາຘິປຕິການິນາມ ຠເວຍ຺ຍຸໍ. ນຈ ອິມານິ ອຸປຣິ ມຫຄ຺ຄຕ ກຸສລານິ ວິຍ ໂລກຸຕ຺ຕຣານິ ວິຍ ຈ ນິຍຕາ ຘິປຕິການິ ໂຫນ຺ຕີຕິ. ຏີການເຍນປນ ຎາຓວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕານິປິ ວີມໍສາສຫຄຕານີຕິ ອາປຊ຺ຊຕີຕິ. ຍຖາວາ ໂກສລ຺ລສມ຺ຠູຕຏ຺ເຐນ ກຸສລາຕິເອຕ຺ຖ ຎາຓວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕານິປິ ໂກສລ຺ເລນ ນານາວຊ຺ຊນວີຖິຍໍ ປວຕ຺ເຕນ ອຸປນິສ຺ສຍຎາເຓນ ສມ຺ຠູຕຕ຺ຕາ ກຸສລານິ ເອວ ນາມ ໂຫນ຺ຕິ. ເອວມິຘປິ ຕານິ ເຕເນວ ວີມໍສາຘິປຕິຠູເຕນ ສມ຺ຠູຕຕ຺ຕາ ວີມໍສາຘິປເຕຍ຺ຍານິປິ ນາມ ໂຫນ຺ຕີຕິ ນ ນສກ຺ກາ ວຕ຺ຕຸນ຺ຕິ ອິມິນາ ອຘິປ຺ປາເຍນ ຕານິ ວິສຸໍ ອກຕານິ ສິຍຸນ຺ຕິ. ເອວໍສນ຺ເຕປິ ກາມກຸສລານິນາມ ອຘິປຕິວິມຸຕ຺ຕານິ ເອວ ພຫຸຕຣານິ ໂຫນ຺ຕິ. ຕສ຺ມາ ນສກ຺ກາ ສພ຺ພານິ ກາມກຸສລານິ ວີມໍສາຘິປຕິມູລິການິ ຠວິຕຸນ຺ຕິ.
໔໓. ກາມາວຈຣານິຈ ຕານິ ກຸສລານິ ຈິຕ຺ຕານິຈາຕິ ວິຄ຺ຄໂຫ. ຕຕ຺ຖ ເກນຏ຺ເຐນ ກຸສລານີຕິ. ອາໂຣຄ຺ຍຏ຺ເຐນ, ສຸນ຺ທຣຏ຺ເຐນ, ເຉກຏ຺ເຐນ, ອນວຊ຺ຊຏ຺ເຏນ, ສຸຂວິປາກຏ຺ເຐນຈາຕິ. ຣາຄາທໂຍຫິ ຘມ຺ມາ ຈິຕ຺ຕສນ຺ຕານສ຺ສ ຣຸຊ຺ຊນຏ຺ເຐນ ໂຣຄານາມ. ອຫິຕຏ຺ເຐນ ອສຸນ຺ທຣາ ນາມ. ອນິປຸຓຏ຺ເຐນ ອເຉການາມ. ຄາຣຍ຺ຫຏ຺ເຐນ ວຊ຺ຊານາມ. ອນິຏ຺ຐ ວິປາກຏ຺ເຐນ ທຸກ຺ຂວິປາການາມ ໂຫນ຺ຕິ. ອິມານິປນ ເຕຫິ ວຸຏ຺ຐິຕຕ຺ຕາ ກຸສລານິນາມ ອໂຣຄານິ ນາມາຕິ ອຕ຺ໂຖ. ຕປ຺ປຏິປກ຺ຂຕ຺ຕາຈ ສຸນ຺ທຣານິ ເຉການິ ອນວຊ຺ຊານິ ສຸຂວິປາການິ ຈ ນາມ ໂຫນ຺ຕີຕິ. ກຸຈ຺ຉິເຕ ປາປຘມ຺ເມ ສລຍນ຺ຕິ ຈາເລນ຺ຕິ ກມ຺ເປນ຺ຕິ ວິທ຺ຘໍເສນ຺ຕີຕິ ກຸສລານິ. ກຸຈ຺ຉິເຕນວາ ອາກາເຣນ ສຕ຺ຕສນ຺ຕາເນ ເສນ຺ຕິ ອນຸເສນ຺ຕີຕິ ກຸສາ. ຣາຄາທໂຍ. ເຕ ລຸນນ຺ຕິ ຉິນ຺ທນ຺ຕີຕິ ກຸສລານິ. ກຸສໍວາ ວຸຈ຺ຈຕິ ຎາຓໍ ກຸຈ຺ຉິຕານໍ ສານຏ຺ເຐນ ຕນຸກຣຓຏ຺ເຐນ ອນ຺ຕກຣຓຏ຺ເຐນວາ. ກຸເສນ ລາຕພ຺ພານີຕິ ກຸສລານິ. ກຸສາວິຍ ¶ ຫຕ຺ຖປ຺ປເທສໍ ສໍກິເລສປກ຺ຂໍ ລຸນນ຺ຕີຕິວາ ກຸສລານິ. ອປິຈ, ກຸຈ຺ຉິເຕ ປາປຘມ຺ເມ ສຣນ຺ຕິ ຫິໍສນ຺ຕີຕິ ກຸສລານິ. ຣກາຣສ຺ສ ລກາໂຣ. ໂກສລ຺ລສມ຺ຠູຕຏ຺ເຐນວາ ກຸສລານີຕິ.
໔໔. ມຫາວິປາເກສຸ ປທຕ຺ຖໂຕ ວຕ຺ຕພ຺ພໍ ນຕ຺ຖິ. ເວທນາເຠໂທ ອາຣມ຺ມຓວເສນ ວຕ຺ຕພ຺ໂພ. ຕານິຫິ ອຕິອິຏ຺ເຐ ອິຏ຺ຐມຊ຺ຌຕ຺ເຕ ຈ ອາຣມ຺ມເຓ ຍຖາກ຺ກມໍ ໂສມນສ຺ເສນ ອຸເປກ຺ຂາຍ ຈ ຍຸຕ຺ຕານີຕິ. ສມ຺ປໂຍຄເຠໂທ ກມ຺ມວເສນ ຊວນວເສນຈ ວຕ຺ຕພ຺ໂພ. ຕານິຫິ ພລວກມ຺ເມນ ຊນິຕານິ ຎາຓສມ຺ປຍຸຕ຺ຕານິ ໂຫນ຺ຕິ. ທຸພ຺ພລກມ຺ເມນ ຊນິຕານິ ຎາຓວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕານິ. ກທາຈິປນ ຕທາຣມ຺ມຓວເສນ ປວຕ຺ຕິກາເລ ເຍຠຸຍ຺ເຍນ ຕິເຫຕຸກຊວນານຸພນ຺ຘານິ ຎາຓສມ຺ປຍຸຕ຺ຕານິ ໂຫນ຺ຕິ. ອິຕຣຊວນານຸພນ຺ຘານິ ຎາຓວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕານີຕິ. ສງ຺ຂາຣເຠໂທປິ ເກຫິຈິ ອາຈຣິເຍຫິ ກມ຺ມວເສເນວ ກຖິໂຕ. ອສງ຺ຂາຣິກກມ຺ມຊນິຕານິ ອສງ຺ຂາຣິການິ. ສສງ຺ຂາຣິກກມ຺ມຊນິຕານິ ສສງ຺ຂາຣິການີຕິ. ສງ຺ຄຫກາເຣນປນ ສນ຺ນິຫິຕປຈ຺ຈຍວເສນ ວຸຕ຺ໂຕ. ຕານິຫິ ປຏິສນ຺ຘິຍໍ ປຸຣິມຠເວ ມຣຓາສນ຺ນກາເລ ຎາຕກາທີຫິ ເຕນ ເຕນ ປໂຍເຄນ ອຸປຏ຺ຐາປິຕານິ ກມ຺ມາທີນິ ອາຣມ຺ມຓານິ ຄເຫຕ຺ວາ ປວຕ຺ຕານິ ສສງ຺ຂາຣິການິນາມ ໂຫນ຺ຕິ. ຕາທິເສນ ປໂຍເຄນ ວິນາ ສຍເມວ ກມ຺ມພເລນ ອຸປຏ຺ຐິຕານິ ຄເຫຕ຺ວາ ປວຕ຺ຕານິ ອສງ຺ຂາຣິການິນາມ ໂຫນ຺ຕິ. ຕທາຣມ຺ມຓ ກາເລປນ ອສງ຺ຂາຣິກຊວນານຸພນ຺ຘານິ ອສງ຺ຂາຣິການິນາມ. ສສງ຺ຂາຣິກ ຊວນານຸພນ຺ຘານິ ສສງ຺ຂາຣິການິ ນາມາຕິ. ເອຕ຺ຖປິ ສມ຺ປິຓ຺ຑນຕ຺ໂຖ ວິສທ຺ໂທ. ເຕນ ອາຣມ຺ມຓຉກ຺ກ ຫີນຕ຺ຕິກວເສເນວ ກາລເທສ ສນ຺ຕານາທິວເສນຈ ເຕສໍ ອເນກເຠທຕ຺ຕໍ ສມ຺ປິຓ຺ເຑຕິ. ຍສ຺ມາ ປເນຕານິ ທານາທິວເສນ ກາຍກມ຺ມາທິວເສນ ຉນ຺ທາທີນິ ຘຸຣໍ ກຕ຺ວາ ຈ ນ ປວຕ຺ຕນ຺ຕິ. ຕສ຺ມາ ຕານິ ປຸຎ຺ຎກ຺ຣິຍາວຕ຺ຖູນໍ ກມ຺ມາຘິປຕີນຎ຺ຈ ວເສນ ວຑ຺ຒນໍ ນລຠນ຺ຕີຕິ.
[໔໑] ວິຠາວນິຍໍ ປນ
ອິມານິ ວິຎ຺ຎຕ຺ຕິສມຸຏ຺ຐາປນາຠາວໂຕ ກມ຺ມທ຺ວາຣ ວເສນ ນ ປວຕ຺ຕນ຺ຕິ. ອວິປາກສຠາວໂຕຈ ກມ຺ມວເສນ ນປວຕ຺ຕນ຺ຕີຕິ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕໍ ວິຈາເຣຕພ຺ພໍ.
ເຫຏ຺ຐາຫິ ກຸສເລສຸ ກມ຺ມຕ຺ຕິກວເສເນວ ວຑ຺ຒນໍ ວຸຕ຺ຕໍ. ນປນ ວິສຸໍ ກມ຺ມທ຺ວາຣວເສນ. ກມ຺ມຕ຺ຕິກຎ຺ຈນາມ ຕິວິຘ ກມ຺ມທ຺ວາຣ ວເສເນວ ສິທ຺ຘນ຺ຕິ. ນນຸ ອຏ຺ຐກຖາຍໍ ໂຍຫິ ກາມາວຈຣກຸສເລສຸ ກມ຺ມທ຺ວາຣ ກມ຺ມປຖ ປຸຎ຺ຎກ຺ຣິຍາວຕ຺ຖຸເຠໂທ ວຸຕ຺ໂຕ. ໂສ ອິຘ ນຕ຺ຖິ. ກສ຺ມາ. ອວິຎ຺ຎຕ຺ຕິຊນກໂຕ ອວິປາກ ຘມ຺ມໂຕ ຕຖາ ອປ຺ປວຕ຺ຕິຍາຈາຕິ ວຸຕ຺ຕນ຺ຕິ. ສຈ຺ຈໍ. ຕຕ຺ຖ ປນ ອວິຎ຺ຎຕ຺ຕິຊນກໂຕ ກມ຺ມທ຺ວາຣ ເຠໂທ ອິຘ ນຕ຺ຖີຕິ ເອເຕນ ກາຍກມ຺ມໍ ວຈີກມ຺ມໍ ມໂນກມ຺ມນ຺ຕິ ເອວໍ ເຠທສ຺ສ ອຠາວໍ ວທຕິ. ອວິປາກຘມ຺ມໂຕ ກມ຺ມປຖເຠໂທ ອິຘ ນຕ຺ຖີຕິ ເອເຕນ ທສວິຘສ຺ສ ກມ຺ມປຖເຠທສ຺ສ ອຠາວໍ ວທຕິ. ອິຘປນ ກຸສເລສຸປິ ກມ຺ມປຖເຠທໍ ອຄ຺ຄເຫຕ຺ວາ ຕິວິຘກມ຺ມທ຺ວາຣ ເຠທຠິນ຺ນໍ ກມ຺ມຕ຺ຕິກເມວ ຄຫິຕໍ. ຕຎ຺ຈ ວິຎ຺ຎຕ຺ຕິ ສມຸຏ຺ຐາປນາ ຠາວໂຕ ຕິວິຘກມ຺ມທ຺ວາຣວເສນ ນປວຕ຺ຕນ຺ຕີຕິ ອິມິນາວ ສິທ຺ຘໍ. ຍທິຈ ເຫຏ຺ຐາ ກຸສເລສຸປິ ທສວິຘກມ຺ມປຖເຠທວເສນ ວິສຸໍ ວຑ຺ຒນໍ ວຸຕ຺ຕໍ ສິຍາ. ເອວໍສຕິ ອິຘປິ ອວິປາກສຠາວໂຕ ກມ຺ມປຖວເສນ ນປວຕ຺ຕນ຺ຕີຕິ ອິທໍ ວຕ຺ຕພ຺ພເມວາຕິ.
໔໕. ມຫາກ຺ຣິຍຈິຕ຺ເຕສຸປິ ມຫາວິປາເກສຸວິຍ ອາຣມ຺ມຓ ວເສເນວ ເວເທນາເຠໂທ ອຸປຣິ ສຍເມວ ວກ຺ຂຕິ. ຎາຓສມ຺ປຍຸຕ຺ຕ, ວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕ, ອສງ຺ຂາຣິກ, ສສງ຺ຂາຣິກເຠໂທປນ ຍຖາຣຫໍ ກຸສເລສຸ ວຸຕ຺ຕນເຍນ ເວທິຕພ຺ໂພ.
[໔໒] ວິຠາວນິຍໍ ປນ
ຕຖາ ອວິຈາເຣຕ຺ວາ ກ຺ຣິຍຈິຕ຺ຕານໍປິ ກຸສເລ ວຸຕ຺ຕນເຍນ ຍຖາຣຫໍ ໂສມນສ຺ສ ສຫຄຕາທິຕາ ເວທິຕພ຺ພາຕິ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕໍ ນ ຍຸຊ຺ຊຕິ.
ອິຈ຺ເຈວໍ ສພ຺ພຖາປີຕິ ປທານໍ ອຕ຺ໂຖ ເຫຏ຺ຐາ ວຸຕ຺ໂຕເຍວ. ສເຫຕຸກ ກາມາວຈຣ ກຸສລ ວິປາກ ກ຺ຣິຍ ຈິຕ຺ຕານີຕິ ເອຕ຺ຖ ສເຫຕຸ ກຄ຺ຄຫຓໍ ກຸສລ ສທ຺ທ ສມ຺ພນ຺ເຘ ຠູຕກຖນ ວິເສສນໍ. ເຕເນວຫິ ຕໍ ກຸສລຈິຕ຺ຕານໍ ຈູຬນິຄເມນ ຄຫິຕໍ. ວິປາກ ກ຺ຣິຍ ສທ຺ທສມ຺ພນ຺ເຘປນ ພ຺ຍວຈ຺ເຉທກວິເສສນໍ ທຏ຺ຐພ຺ພໍ.
[໔໓] ວິຠາວນິຍໍ ປນ
ສກ຺ຂຣກຖລິກໍປິ ¶ ມຈ຺ຉຄຸມ຺ພໍປິ ຕິຏ຺ຐນ຺ຕໍປິ ຈຣນ຺ຕໍປິ ປສ຺ສຕີຕິ ສຸຕ຺ຕປເທ ວິຍ ອິຘ ຍຖາລາຠ ໂຍຊນາຕິ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕໍ ນ ສເມຕິ. ຕຕ຺ຖຫິ ສກ຺ຂຣກຖລິກໍນາມ ນຈຣຕີຕິ ຍຸຕ຺ຕໍ. ອິຘປນ ກຸສລໍ ສເຫຕຸກໍ ນໂຫຕີຕິ ນຍຸຕ຺ຕເມຕນ຺ຕິ.
໔໖. ສງ຺ຄຫຄາຖາຍໍ ເວທນາ ຎາຓ ສງ຺ຂາຣ ເຠເທນາຕິ ເວທນາເຠເທນ, ຎາຓເຠເທນ, ສງ຺ຂາຣເຠເທນຈ. ຕຕ຺ຖ ເວທນາ ເຠເທນາຕິ ເວທນາເຠທສິທ຺ເຘນ ຈິຕ຺ຕເຠເທນ, ຎາຓເຠເທນາຕິ ຎາຓໂຍຄາ ໂຍຄສິທ຺ເຘນຈິຕ຺ຕເຠເທນ. ສງ຺ຂາຣເຠເທນາຕິ ສງ຺ຂາເຣນ ວິນາ ສຫຈ ປວຕ຺ຕປຈ຺ຈຍຄຓເຠທສິທ຺ເຘນ ຈິຕ຺ຕເຠເທນາຕິ ອຕ຺ໂຖ. ອິທຎ຺ຫິ ສມາສປທານໍ ສາມຕ຺ຖິຍໍ, ຍທິທໍ ສຸວິຎ຺ຎາຕານໍ ນານາປ຺ປກາຣານໍ ປທຕ຺ຖານໍ ອປ຺ປເກນ ພ຺ຍຎ຺ຊເນນ ທີປນສມຕ຺ຖຕາຕິ.
[໔໔] ເອເຕນ ວິຠາວນິຍໍ
ສຍໍ ອຠິນ຺ນານໍ ຎາຓສງ຺ຂາຣານໍ ເຠທວຈເນ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ເຠທກຣ ຠາເວ ຈ ໂຈທນາຍ ອໂນກາສຕາ ສາຘິຕາ ໂຫຕີຕິ.
ຕຕ຺ຣາຍໍ ໂຍຊນາ. ສເຫຕຸ ກາມາວຈຣ ປຸຎ຺ຎປາກກ຺ຣິຍາ ເວທນາຎາຓສງ຺ຂາຣເຠເທນ ຍຖາກ຺ກມໍ ຉຈ ທ຺ວາທສຈ ຈຕຸວີສຕິ ຈ ມຕາຕິ. ເອຕ຺ຖຈ –
ເວທນາຎາຓສງ຺ຂາຣ, ເຠເທເນຕານິ ອຏ຺ຐຘາ;
ປຸຎ຺ຎປາກກ຺ຣິຍາເຠທາ, ຈຕຸວີສຕິວິຘາ ມກາ ຕິປິ.
ວຕ຺ຕພ຺ພາ. ເອວຎ຺ຫິ ສຕິ ອຕ຺ຖຄຕິຈ ວິສທາ ໂຫຕິ. ອຸປຣິ ວກ຺ຂ, ມານາຫິຈ ສງ຺ຄຫຄາຖາຫິ ສທ຺ຘິໍ ສເມຕີຕິ.
໔໗. ກາເມຕິອາທິ ສພ຺ເພສໍ ກາມຈິຕ຺ຕານໍ ສງ຺ຄຫຄາຖາ. ຕຕ຺ຖ ກາເມ ກາມຠູມິຍໍ ປາການິ ສເຫຕຸກາເຫຕຸກວເສນ ສພ຺ພານິ ວິປາກຈິຕ຺ຕານິ ເຕວີສ. ປຸຎ຺ຎາປຸຎ຺ຎານິ ກຸສລາກຸສລຈິຕ຺ຕານິຈ ວີສຕິ. ກ຺ຣິຍາຈ ສເຫຕຸກາເຫຕຸກວເສນ ສພ຺ພານິ ກ຺ຣິຍຈິຕ຺ຕານິ ¶ ປນ ເອກາທສ ໂຫນ຺ຕິ. ອິຈ຺ເຈວໍ ສພ຺ພຖາປິ ຈຕຸປ຺ປຎ຺ຎາສ ໂຫນ຺ຕີຕິ ໂຍຊນາ. ສພ຺ພຖາຕິ ເຈຕ຺ຖ ວິສທ຺ໂທ ລຸຕ຺ຕ ນິທ຺ທິຏ຺ໂຐ. ຘມ຺ມສງ຺ຄຓິຍໍ ວຸຕ຺ເຕນ ສພ຺ພປ຺ປກາເຣນປິ ຈຕຸປ຺ປຎ຺ຎາສເອວ. ວິຠງ຺ເຄ ວິຠຕ຺ເຕນ ສພ຺ພປ຺ປກາເຣນປິ ຈຕຸປ຺ປຎ຺ຎາສ ເອວາຕິອາທິນາ ຕສ຺ສ ອຕ຺ໂຖ ເຫຏ຺ຐາ ວຸຕ຺ໂຕເຍວາຕິ.
[໔໕] ເອເຕນ ວິຠາວນິຍໍ
ອິຘ ວຸຕ຺ຕານໍ ກຸສລາທີນໍ ອນ຺ໂຕຄຘເຠທວເສນ ຕສ຺ສ ອຕ຺ຖວິຠາວນາ ປຏິສິທ຺ຘາ ໂຫຕິ.
[໔໖] ຍຎ຺ຈ ວິຠາວນິຍໍ
ກາເມ ຠເວຕິ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕໍປິ ວິຈາເຣຕພ຺ພໍ.
ຠວສທ຺ໂທ ຫິ ກຸສລາກຸສລກມ຺ເມສຸ ກມ຺ມນິພ຺ພຕ຺ເຕສຸຈ ວິປາກ ກຏຕ຺ຕາຣູເປສຸ ວຕ຺ຕມາໂນ ອຠິຘມ຺ເມ ທິຏ຺ໂຐ. ນ ຕທຎ຺ເຎສຸ ນາມຣູປຘມ຺ເມສູຖິ. ຠູມິປຣິຍາໂຍຈ ອິຘ ກາມສທ຺ໂທ. ຠູມີຕິຈ ສໂຫກາໂສ ອິນ຺ທ຺ຣິຍາ ນິນ຺ທ຺ຣິຍພທ຺ຘຘມ຺ມສມູໂຫ ວຸຈ຺ຈຕີຕິ ກາເມ ກາມຠູມິຍນ຺ຕິ ອຍມຕ຺ໂຖ ທຏ຺ຐພ຺ໂພ. ຠໂວຕິວາ ຠູມິເອວ ວຸຈ຺ຈຕິ ສຸຕ຺ຕນ຺ຕປຣິຍາເຍນ ຠວນ຺ຕິ ເອຕ຺ຖ ສຕ຺ຕາ ສງ຺ຂາຣາຈາຕິ ກຕ຺ວາ. ເອສນໂຍ ປຣຕ຺ຖປີຕິ.
ອິຕິ ປຣມຕ຺ຖທີປນິຍານາມ ອຠິຘມ຺ມຕ຺ຖສງ຺ຄຫສ຺ສ
ຈຕຸຕ຺ຖວຓ຺ຓນາຍ ກາມຈິຕ຺ຕສ຺ສ
ປຣມຕ຺ຖທີປນາ ນິຏ຺ຐິຕາ.
໔໘. ເອວໍ ກາມຈິຕ຺ຕສງ຺ຄຫໍ ທສ຺ເສຕ຺ວາ ອິທານິ ຍຖານຸປ຺ປຕ຺ຕໍ ຣູປຈິຕ຺ຕສງ຺ຄຫໍ ທສ຺ເສນ຺ໂຕ ວິຕກ຺ກວິຈາຣປີຕິສຸເຂກຄ຺ຄຕາສຫິຕນ຺ຕິອາທິມາຫ. ວິຕກ຺ໂກຈ ວິຈາໂຣຈ ປີຕິຈ ສຸຂຎ຺ຈ ເອກຄ຺ຄຕາຈາຕິ ທ຺ວນ຺ໂທ. ຕາຫິ ສຫິຕນ຺ຕິ ສມາໂສ. ວິຕກ຺ກວິຈາຣປີຕິສຸເຂ ກຄ຺ຄຕາ ສງ຺ຂາເຕນສມຸທິເຕນປຖມຊ຺ຌາເນນ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕໍກຸສລຈິຕ຺ຕໍ ປຖມຊ຺ຌານກຸສລຈິຕ຺ຕໍ. ຕຕ຺ຖ ເກນຏ຺ເຐນປຖມໍ, ເກນຏ຺ເຐນຈ ຌານນ຺ຕິ. ອາທິໂຕ ປຏິປຊ຺ຊິຕພ຺ພຕ຺ຕາ ປຖມໍ. ກສິຓາທິກສ຺ສ ອາຣມ຺ມຓສ຺ສ ອນິຈ຺ຈາທິລກ຺ຂຓສ຺ສຈ ອຸປນິຊ຺ຌາຍນໂຕ ປຈ຺ຈນີກຘມ຺ມານຎ຺ຈ ຌາປນໂຕ ທຍ຺ຫນໂຕ ¶ ຌານໍ. ອິເມສຸ ທ຺ວີສຸ ອຕ຺ເຖສຸ ເອກຄ຺ຄຕາເອວ ສາຕິ ສຍຍຸຕ຺ຕາຕິ ທຏ຺ຐພ຺ພາ. ສາຫິ ເອກຕ຺ຕາຣມ຺ມຓສງ຺ຂາໂຕ ເອໂກ ອຄ຺ໂຄໂກຏິໂກຏ຺ຐາໂສວາ ອສ຺ສາຕິ ອຕ຺ເຖນ ເອກຄ຺ຄສງ຺ຂາຕສ຺ສ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ຕຖາປວຕ຺ຕເນ ອາຘິປຈ຺ຈຄຸຓໂຍເຄນ ເອກຄ຺ຄຕາຕິ ຈ ວຸຈ຺ຈຕິ. ສາເຍວ ຈິຕ຺ຕໍ ນານາຣມ຺ມເຓສຸ ວິກ຺ຂິປິຕຸໍ ອທຕ຺ວາ ເອກສ຺ມິໍ ເຍວາຣມ຺ມເຓ ປຏິປກ຺ຂຘມ຺ມານໍ ທູຣີຠາເວນ ສມ຺ມາຈ ອາຘິຍຕິ ຖເປຕິ. ອິນ຺ທ຺ຣິຍານຎ຺ຈ ສມຠາວໍ ກຕ຺ວາ ຕຕ຺ເຖວ ລີນຸທ຺ຘຈ຺ຈາຠາວາປາທເນນ ສມຎ຺ຈ ອາຘິຍຕິ ຖເປຕີຕິ ອຕ຺ເຖນ ສມາຘີຕິຈ ວຸຈ຺ຈຕິ. ສາເຍວຈ ປາຬິຍໍ ອວິກ຺ເຂໂປ ອວິສາຫາໂຣ ສຓ຺ຐິຕິ ອວຏ຺ຐິຕີຕິ ນິທ຺ທິຏ຺ຐາຕິ. ວິຕກ຺ກາທໂຍປິ ປນ ຕສ຺ສາ ສາຕິສຍໍ ອຸປກາຣກຕ຺ຕາ ຌານນ຺ເຕວ ວຸຕ຺ຕາ. ຕຖາ ຫິ ວິຕກ຺ໂກ ຕາວ ຈິຕ຺ຕໍ ຖິນມິທ຺ຘວເສນ ໂອສກ຺ກິຕຸໍ ອທຕ຺ວາ ທຬ຺ຫໍ ອາຣມ຺ມຓາຠິມຸຂເມວ ກໂຣຕິ. ອາຣມ຺ມຓາຠິນິໂຣປນ ລກ຺ຂໂຓຫິ ວິຕກ຺ໂກ. ຖິນ ມິທ຺ຘນີວຣຓສ຺ສຈ ອຸຊຸປ຺ປຏິປກ຺ໂຂຕິ. ວິຈາໂຣຈ ນໍ ວິຈິກິຈ຺ຉາວເສນ ສໍສປ຺ປິຕຸໍ ອທຕ຺ວາ ທຬ຺ຫໍ ອາຣມ຺ມຓານຸພນ຺ຘເມວ ກໂຣຕິ. ອາຣມ຺ມຓານຸມຊ຺ຊນລກ຺ຂໂຓ ຫິ ວິຈາໂຣ ປຎ຺ຎາປກຕິໂກ. ວິຈິກິຈ຺ຉານີວຣຓສ຺ສຈ ອຸຊຸປ຺ປຏິປກ຺ໂຂຕິ. ປີຕິຈ ຈິຕ຺ຕໍ ພ຺ຍາປາທວເສນ ອຸກ຺ກຓ຺ຐິຕຸໍ ອທຕ຺ວາ ອາຣມ຺ມເຓ ປຣິຕຸຏ຺ຐເມວ ກໂຣຕິ. ອາຣມ຺ມຓສໍປິ ຍາຍນລກ຺ຂຓາ ຫິ ປີຕິ. ພ຺ຍາປາທນີວຣຓສ຺ສຈ ອຸຊຸປ຺ປຏິປກ຺ຂາຕິ. ຕຖາ ສຸຂຎ຺ຈ ນໍ ອຸທ຺ຘຈ຺ຈ ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈວເສນ ອວູປສມິຕຸໍ ອທຕ຺ວາ ອາຣມ຺ມເຓ ລທ຺ຘສາຕໍ ອຸປພ຺ຣູຫິຕໍ ກໂຣຕິ. ສາກລກ຺ຂຓຎ຺ຫິ ສຸຂໍ, ອຸທ຺ຘຈ຺ຈກຸກ຺ກຸຈ຺ຈນີວຣຓສ຺ສຈ ອຸຊຸປ຺ປຏິປກ຺ຂນ຺ຕິ.
ອຸເປກ຺ຂາຈ ສນ຺ຕສຠາວຕ຺ຕາ ສຸເຂເອວ ສງ຺ຄຫິຕາຕິ. ເອວໍ ກໂຣນ຺ຕາຈ ເຕ ຘມ຺ມາ ຕສ຺ມິໍ ອາຣມ຺ມເຓ ຕສ຺ສ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ສຸຏ຺ຐຸ ເອກຄ຺ຄຠາວຕ຺ຖາຍຈ ໂຫນ຺ຕິ. ເອກຄ຺ຄຠາໂວຕິຈ ເອກຄ຺ຄຕາເຍວ. ສາຈ ເອກຄ຺ຄຕາ ເຕຫິ ຘມ຺ເມຫິ ຕຖາ ອນຸຄ຺ຄຫິຕາ ສຸຏ຺ຐຸ ພລວຕີ ຫຸຕ຺ວາ ສຍໍ ກາມຈ຺ຉນ຺ທວເສນ ນານາຣມ຺ມເຓສຸ ຈິຕ຺ຕວິຘາວນໍ ນີວາເຣຕ຺ວາ ກສິຓນິມິຕ຺ຕາທິເກ ຕສ຺ມິໍ ອາຣມ຺ມເຓ ນິຈ຺ຈລໍ ຐຕ຺ວາ ຕໍອາຣມ຺ມຓໍ ອຸປຄນ຺ຕ຺ວາ ນິຊ຺ຌາຍຕິ ໂອໂລເກຕິ. ຕສ຺ມາ ເຕ ສພ຺ເພປິ ຘມ຺ມາ ອຸປນິຊ຺ຌາຍນຏ຺ເຐນປິ ຌານນ຺ຕິ ວຸຕ຺ຕາຕິ. ເຕສຸຈ ຕຖາ ປວຕ຺ຕມາເນສຸ ¶ ຕປ຺ປຈ຺ຈນີກາ ນີວຣຓຘມ຺ມາ ໂອກາສໍ ອລຠິຕ຺ວາ ມນສ຺ມິໍປິ ປຣິຍຸຏ຺ຐິຕຸໍ ນສກ຺ໂກນ຺ຕິ. ຌາປິຕານາມ ໂຫນ຺ຕິ. ຕສ຺ມາ ເຕ ປຈ຺ຈນີກຊ຺ຌາປນຏ຺ເຐນປິ ຌານນ຺ຕິ ວຸຕ຺ຕາຕິ. ເອວໍ ສນ຺ເຕປິ ຍສ຺ມາ ຌານ ມຄ຺ຄ ສມ຺ໂພຘິສງ຺ຂາເຕສຸ ຕີສຸ ຐາເນສຸ ຘມ຺ມສາມຄ຺ຄີ ປຘານໍ ໂຫຕິ. ອງ຺ຄານໍ ສມຄ຺ຄຠາເວເອວ ອປ຺ປນາປຕ຺ຕິວເສນ ອຸປນິຊ຺ຌາຍ ນາທິ ກິຈ຺ຈສໍສິທ຺ຘິໂຕ. ຍສ຺ມາຈ ເອເຕ ຘມ຺ມາ ວຸຕ຺ຕນເຍນ ວິສຸໍວິສຸໍ ອຕ຺ຕໂນ ກິຈ຺ຈໍ ກໂຣນ຺ຕາປິ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ອາຣມ຺ມເຓ ນິຈ຺ຈລປ຺ປວຕ຺ຕິ ສງ຺ຂາຕໍ ເອກເມວ ອຸປນິຊ຺ຌານກິຈ຺ຈໍ ສາເຘນ຺ຕິ. ຕສ຺ມາ ຣຖງ຺ຄານໍ ສມຸທາເຍເອວ ຣຖໂວຫາໂຣວິຍ ເຕສໍ ສມຸທາເຍເອວ ຌານ ໂວຫາໂຣ ສິທ຺ໂຘຕິ ເວທິຕພ຺ໂພ. ອປເຣປນ ປຎ຺ຈນ຺ນໍປິ ເຕສໍ ອາຣມ຺ມຓາຠິນິໂຣປນາທີນິ ຍຖາສກໍ ກິຈ຺ຈານິເຍວ ວິສຸໍ ວິສຸໍ ອຸປນິຊ຺ຌານກິຈ຺ຈານິນາມ ໂຫນ຺ຕີຕິ ປຏ຺ຐາເນ ຌານປຈ຺ຈຍໍ ປຕ຺ວາ ສພ຺ເພເປເຕ ວິສຸໍ ວິສຸໍ ຌານປຈ຺ຈຍໍ ສາເຘນ຺ຕິເຍວ. ຕສ຺ມາ ເຕ ວິສຸໍ ວິສຸໍປິ ຌານານິເຍວ ໂຫນ຺ຕີຕິ ສກ຺ກາ ວຕ຺ຕຸໍ. ຍຖາຈ ປຎ຺ຈງ຺ຄິກໍ ສີລໍ ທສງ຺ຄິກໍ ສີລນ຺ຕິ ເອຕ຺ຖ ປຎ຺ຈສມຸທິຕາທີນິ ເຕສໍ ສີລານໍ ປຎ຺ຈງ຺ຄິກາ ທິນາມລາຠສ຺ເສວ ກາຣຓານິ ໂຫນ຺ຕິ. ນ ສີລຠາວສ຺ສ. ນ ຫິ ປາຓາຕິປາຕາ ເວຣມຓາທິກໍ ເອກໍປິ ສມານໍ ສີລໍນາມ ນ ໂຫຕີຕິ. ເອວເມວໍ ອິຘປິ ປຎ຺ຈສມຸທິຕາທີນິ ປຎ຺ຈງ຺ຄິກາທິ ຠາວສ຺ເສວ ປຖມຊ຺ຌານາທິ ຠາວສ຺ເສວຈ ກາຣຓານິ. ນປນ ຌານຠາວສ຺ສາຕິ ນສກ຺ກາ ວິຎ຺ຎາຕຸໍ. ອິຕຣຖາ ຌານປຈ຺ຈເຍ ຌານງ຺ຄານິ ປຈ຺ຈນິຍານິເຍວ ສິຍຸນ຺ຕິປິ ວທນ຺ຕິ. ເອຕ຺ຕາວຕາ ສຕິປິ ອິມສ຺ສ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ຜສ຺ສາທີຫິປິ ສຫິຕຠາເວ ເຕສໍ ຕຖາວິຘກິຈ຺ຈວິເສສາຠາວາ ອິຘ ອຄ຺ຄຫຓນ຺ຕິປິ ສິທ຺ຘໍ ນໂຫຕີຕິ. ວິຈາຣປີຕິສຸເຂກຄ຺ຄຕາ ສງ຺ຂາເຕນ ທຸຕີຍຊ຺ຌາເນນ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕໍ ກຸສລຈິຕ຺ຕໍ ທຸຕີຍຊ຺ຌານ ກຸສລຈິຕ຺ຕໍ, ເອວໍ ເສເສສຸປິ.
໔໙. ເອຕ຺ຖ ສິຍາ. ເກນປນ ອິເມສໍ ຌານານໍ ອງ຺ຄເຠໂທ ກໂຕຕິ. ປຸຄ຺ຄລຊ຺ຌາສເຍນ ກໂຕຕິ. ໂຍຫິ ວິຕກ຺ກສຫາໂຍ ຫຸຕ຺ວາ ປຎ຺ຈງ຺ຄິກໍ ປຖມຊ຺ຌານໍ ອຸປ຺ປາເທຕ຺ວາ ຕຕ຺ຖ ວສີຠາວໍ ກຕ຺ວາ ປຸນວິຕກ຺ເກ ນິພ຺ພິນ຺ທຕິ. ຕສ຺ສ ວິຕກ຺ກໍ ສມຕິກ຺ກມິຕ຺ວາ ອວິຕກ຺ກໍ ຈຕຸຣງ຺ຄິກໍ ຌານໍ ອຘິຄນ຺ຕຸໍ ອຊ຺ຌາສໂຍ ສຓ຺ຐາຕິ. ຕທາ ໂສ ¶ ຕເມວ ປຖມຊ຺ຌານໍ ປາທກຠາວຕ຺ຖາຍ ທຬ຺ຫໍ ສມາປຊ຺ຊິຕ຺ວາ ວຸຏ຺ຐາຍ ເຕນ ອຊ຺ຌາສເຍນ ສເຫວ ປຸນຠາວນໍ ອນຸຍຸຎ຺ຊນ຺ໂຕ ອວິຕກ຺ກໍ ຈຕຸຣງ຺ຄິກໍ ຌານໍ ອຘິຄຈ຺ຉຕິ. ຕຕ຺ຖ ສາ ຠາວນາສຍໍ ວິຕກ຺ກຍຸຕ຺ຕາປິ ເຕນ ອຊ຺ຌາສເຍນ ປຣິຠາວິຕຕ຺ຕາ ວິຕກ຺ກວິຣາຄ ຠາວນານາມ ໂຫຕິ. ຕສ຺ສາ ຠາວນາຍ. ພເລນ ຕໍ ຌານໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊ ມານໍ ອວິຕກ຺ກໍ ຈຕຸຣງ຺ຄິກໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ. ເສສຊ຺ຌານາຘິຄເມສຸປິ ເອເສວນໂຍຕິ. ເອວໍ ປຸຄ຺ຄລຊ຺ຌາສເຍນ ເຕສໍ ຌານານໍ ອງ຺ຄເຠໂທ ກໂຕຕິ ເວທິຕພ຺ໂພ. ເອຕ຺ຖຈ ອຸຕ຺ຕຣຸຕ຺ຕຣຊ຺ຌານາ ຘິຄມເນ ປາທກຠາວຕ຺ຖາຍ ປຸຣິມປຸຣິມຊ຺ຌານສ຺ສ ສມາປຊ຺ຊນໍ ອວສ຺ສໍ ອິຈ຺ຉິຕພ຺ພໍ. ເຫຏ຺ຐິມໍ ເຫຏ຺ຐິມໍ ປຄຸຓຊ຺ຌານໍ ອຸປຣິມສ຺ສ ອຸປຣິມສ຺ສ ປທຏ຺ຐານໍ ໂຫຕີຕິ ອຏ຺ຐກຖາຍໍ ວຸຕ຺ຕໍ. ອຊ຺ຌາສຍພເລນປນ ອຸຕ຺ຕຣຊ຺ຌານໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊມານໍ ປາທກຊ຺ຌານສທິສໍ ນໂຫຕິ. ປາທກຊ຺ຌານໂຕຫິ ປຸຄ຺ຄລຊ຺ຌາສໂຍວ ພລວຕໂຣ. ເຕນາຫ ຠຄວາ ອິຊ຺ຌຕິ ຠິກ຺ຂເວ ສີລວໂຕ ເຈໂຕປຓິຘິ ວິສຸທ຺ຘຕ຺ຕາຕິ. ອຍຎ຺ຈ ອຕ຺ໂຖ ອຸປຣິ ໂລກຸຕ຺ຕຣຈິຕ຺ຕໍ ປຕ຺ວາ ອາວິ ຠວິສ຺ສຕີຕິ.
໕໐. ເອຕ຺ຖ ສິຍາ. ກສ຺ມາ ອິຘ ສງ຺ຂາຣເຠໂທ ນວຸຕ຺ໂຕຕິ. ປາຬິຍເມວ ອວຸຕ຺ຕຕ຺ຕາ. ກສ຺ມາຈ ໂສ ປາຬິຍໍ ອວຸຕ຺ໂຕຕິ. ປຏິປທາ ເຠທວຈເນເນວ ສິທ຺ຘຕ຺ຕາຕິ. ຕຖາຫິ ສພ຺ເພສໍປິ ໂລກິຍ ໂລກຸຕ຺ຕຣຊ຺ຌານານໍ ສຸຂປ຺ປຏິປທຠາເວ ສິທ຺ເຘ ອສງ຺ຂາຣິກຠາໂວ ສິທ຺ໂຘເຍວ ໂຫຕິ. ທຸກ຺ຂປ຺ປຏິປທຠາເວຈ ສິທ຺ເຘ ເຕສໍ ສສງ຺ຂາຣິກຠາໂວ ສິທ຺ໂຘເຍວ ໂຫຕີຕິ. ກຖໍ ວິຎ຺ຎາຍຕີຕິ ເຈ. ອຏ຺ຐກຖາທສ຺ສນໂຕ. ວຸຕ຺ຕຎ຺ເຫຕໍ ອຏ຺ຐສາລິນິຍໍ -
ໂຍ ອາທິໂຕ ກິເລເສ ວິກ຺ຂມ຺ເຠນ຺ໂຕ ທຸກ຺ເຂນ ສສງ຺ຂາເຣນ ສປ຺ປໂຍເຄນ ກິລມນ຺ໂຕ ວິກ຺ຂມ຺ເຠຕິ. ຕສ຺ສ ທຸກ຺ຂາ ປຏິປທາ ໂຫຕິ. ໂຍ ກິເລເສ ວິກ຺ຂມ຺ເຠນ຺ໂຕ ສຸເຂນ ອກິລມນ຺ໂຕ ວິກ຺ຂມ຺ເຠຕິ. ຕສ຺ສ ສຸຂາປຏິປທາ ໂຫຕີຕິ.
ຕຖາ ສມ຺ໂມຫວິໂນທນີ ວິສຸທ຺ຘິມຄ຺ເຄສຸປີຕິ. ເອຕ຺ຖຈ ປຸພ຺ພວາກ຺ເຍ ທຸກ຺ເຂນ ສສງ຺ຂາເຣນ ສປ຺ປໂຍເຄນາຕິ ທິຏ຺ຐຕ຺ຕາ ປຣວາກ຺ເຍປິ ສຸເຂ ນ ອສງ຺ຂາເຣນ ອປ຺ປໂຍເຄນາຕິ ທິຏ຺ຐເມວ ໂຫຕິ. ຕຕ຺ຖ ສສງ຺ຂາເຣນ ¶ ສປ຺ປໂຍເຄນາຕິ ສງ຺ຂາຣປ຺ປໂຍຄສຫິເຕນ ກາມາທີນວທສ຺ສນາທິນາ ປຈ຺ຈຍຄເຓນາຕິ ອຕ຺ໂຖ. ເອເຕນ ສພ຺ເພສໍ ທຸກ຺ຂປ຺ປຏິປທຊ຺ຌານານໍ ສສງ຺ຂາຣິກຠາໂວ ວຸຕ຺ໂຕ ໂຫຕິ. ອສງ຺ຂາເຣນ ອປ຺ປໂຍເຄນາຕິ ສງ຺ຂາຣປ຺ປໂຍຄຣຫິເຕນ ເຕເນວ ປຈ຺ຈຍຄເຓນ. ເອເຕນ ສພ຺ເພສໍ ສຸຂປ຺ປຏິປທຊ຺ຌານານໍ ອສງ຺ຂາຣິກຠາໂວ ວຸຕ຺ໂຕ ໂຫຕີຕິ. ຂິປ຺ປາຠິຎ຺ຎຊ຺ຌານານໍປິຫິ ທຸກ຺ຂປ຺ປຏິປທຠາເວ ສຕິ ສສງ຺ຂາຣິກຕາວ ວິຎ຺ຎາຍຕິ. ທນ຺ຘຠິຎ຺ຎຊ຺ຌານານໍປິ ສຸຂປ຺ປຏິປທຠາເວ ສຕິ ອສງ຺ຂາຣິກຕາວ ວິຎ຺ຎາຍຕີຕິ. ຍທິເອວໍ ປຏິປທາຣຫິຕານໍ ມຄ຺ຄ ສິທ຺ຘອຸປປຕ຺ຕິສິທ຺ຘຊ຺ຌານານໍ ກຖໍ ສງ຺ຂາຣເຠໂທ ສິທ຺ໂຘຕິ. ເຕສໍປິ ວຬຎ຺ຊນກາເລ ສມາປຕ຺ຕິປ຺ປຏິພນ຺ຘການໍ ປຈ຺ຈຍານໍ ສນ຺ນິຫິຕາ ສນ຺ນິຫິຕວເສນ ທຸກ຺ຂສຸຂປ຺ປຏິປທຠາວສມ຺ຠໂວ ໂຫຕິເຍວາຕິ. ຕຕ຺ຖ ມຄ຺ຄສິທ຺ຘຊ຺ຌານໍນາມ ສຸທ຺ຘວິປສ຺ສນາຍານິການໍ ມຄ຺ຄປ຺ປຏິລາເຠນ ສເຫວ ສິທ຺ຘຊ຺ຌານໍ. ຕໍ ທຸວິຘໍ ເຫຏ຺ຐິມມຄ຺ຄສິທ຺ຘໍ, ອຣຫຕ຺ຕມຄ຺ຄສິທ຺ຘນ຺ຕິ. ຕຕ຺ຖ ມຫາສມຍສຸຕ຺ເຕ ອາຄຕານໍ ປຎ຺ຈສຕານໍ ຠິກ຺ຂູນໍ ຌານໍ ເຫຏ຺ຐິມ ມຄ຺ຄສິທ຺ຘໍ. ອານນ຺ທຕ຺ເຖຣສ຺ສ ຌານໍ ອຣຫຕ຺ຕມຄ຺ຄສິທ຺ຘໍ. ຍໍປິ ອນາຄາມີນໍ ອຊານນ຺ຕານຎ຺ເຎວ ສຕ຺ເຖນ ຫນິຕ຺ວາ ສຫສາ ມຣນ຺ຕານໍ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ. ຕໍປິ ມຄ຺ຄສິທ຺ຘຄຕິກໍ. ໂຍປນ ອຏ຺ຐສມາປຕ຺ຕິໂຍ ຠາເວຕ຺ວາ ອຎ຺ຎຕຣສ຺ມິໍ ຣູປິ ພ຺ຣຫ຺ມໂລເກ ນິພ຺ພຕ຺ຕິ. ຕສ຺ສ ຕາ ສມາປຕ຺ຕິ ໂຍ ຕຕ຺ຖ ປາກຕິກາເອວ ໂຫນ຺ຕິ. ອິທໍ ອຸປປຕ຺ຕິສິທ຺ຘນ຺ຕິ. ເອກສ຺ມິໍ ຠເວປິ ຫິ ລທ຺ຘຊ຺ຌານານິ ວຬຎ຺ຊນກາເລ ສນ຺ນິຫິຕປຈ຺ຈຍວເສນ ນານາປຏິປທາຍຸຕ຺ຕານິ ໂຫນ຺ຕີຕິ. ຌານຸປ຺ປຕ຺ຕິປ຺ປຏິປທາ ຣຫິຕຕ຺ຕາວາ ອສງ຺ຂາຣິກຊ຺ຌາເນສຸ ເຕສໍ ສງ຺ຄໂຫ ຍຸຕ຺ໂຕ ສິຍາຕິ. ອປິຈ, ເນຕ຺ຕິປາຬິຍໍ ສພ຺ເພສໍ ໂລກິຍ ໂລກຸຕ຺ຕຣສມາຘີນໍ ສງ຺ຂາຣເຠໂທ ສຣູປໂຕວ ນິທ຺ທິຏ຺ໂຐ. ຍຖາຫ-ທ຺ເວ ສມາຘໂຍ ສສງ຺ຂາໂຣ ສມາຘິ ອສງ຺ຂາໂຣ ສມາຘີຕິ. ອຏ຺ຐກຖາຍຎ຺ຈ ສຸຂປ຺ປຏິປທາ ປຸພ຺ພການໍ ທ຺ວິນ຺ນໍ ທນ຺ຘາຠິຎ຺ຎຂິປ຺ປາຠິຎ຺ຎສມາຘີນໍ ອສງ຺ຂາຣຠາໂວ ທຸກ຺ຂປ຺ປຏິປທາ ປຸພ຺ພການໍ ທ຺ວິນ຺ນໍ ສສງ຺ຂາຣຠາໂວຈ ວຸຕ຺ໂຕຕິ. ເອຕ຺ຕາວຕາ ສພ຺ເພສໍ ມຫຄ຺ຄຕໂລກຸຕ຺ຕຣຊ຺ຌານຈິຕ຺ຕານໍ ອສງ຺ຂາຣິກ ສສງ຺ຂາຣິກວເສນ ວິສຸໍ ວິສຸໍ ທຸວິຘຠາໂວ ສິທ຺ໂຘ ໂຫຕິ. ຍສ຺ມາປນ ອຍໍ ສງ຺ຂາຣໂວຫາໂຣ ອກຸສລານໍປິ ສາຘາຣໂຓ. ປຏິປທາໂວຫາໂຣປນ ¶ ວິເສເສນ ປຏິປຕ຺ຕິຘມ຺ເມສ຺ເວວ ປາກໂຏ. ມຫຄ຺ຄຕ ໂລກຸຕ຺ຕຣຘມ຺ມາຈ ເອກນ຺ຕໍ ປຏິປຕ຺ຕິຘມ຺ມາເອວ. ຕສ຺ມາ ເຕສໍ ເຠທໍ ສງ຺ຂາຣວເສນ ອວຕ຺ວາ ປຏິປທາວເສເນວ ຘມ຺ມສງ຺ຄຓິ ປາຬິຍໍປິ ວຸຕ຺ໂຕຕິ ທຏ຺ຐພ຺ໂພ. ອຍເມຕ຺ຖ ປຣມຕ຺ຖທີປນາ.
‘‘ສພ຺ພສ຺ສປິ ຌານສ຺ສ ປຣິກມ຺ມສງ຺ຂາຕປຸພ຺ພາຠິສງ຺ຂາເຣນ ວິນາ ເກວລໍ ອຘິກາຣວເສນ ອນຸປ຺ປຊ຺ຊນໂຕ ອສງ຺ຂາຣິກນ຺ຕິປິ. ອຘິກາເຣນຈ ວິນາ ເກວລໍ ປຣິກມ຺ມາຠິສງ຺ກາຣວເສເນວ ອນຸປ຺ປຊ຺ຊນໂຕ ສສງ຺ຂາຣິກນ຺ຕິປິ ນສກ຺ກາ ວຕ຺ຕຸ’’ນ຺ຕິ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕຕ຺ຖ ປຣິກມ຺ມສງ຺ຂາຕ.ລ. ອສງ຺ຂາຣິກນ຺ຕິປິ ນສກ຺ກາ ວຕ຺ຕຸນ຺ຕິ ອິທໍ ຕາວ ນຍຸຊ຺ຊຕິ.
ນ ຫິ ປຣິກມ຺ມສງ຺ຂາຕ ປຸພ຺ພາຠິສງ຺ຂາໂຣ ອິມສ຺ມິໍ ສງ຺ຂາຣເຠເທ ສງ຺ຂາໂຣ ເອວນາມ ໂຫຕິ. ກສ຺ມາ, ຌານຸປ຺ປຕ຺ຕິຍາ ປກຕິປຈ຺ຈຍ ຠູຕຕ຺ຕາ, ຕຖາຫິ ໂລເກ ສາສເນຈ ສພ຺ພໍປິ ກຸສລາກຸສລ ກມ຺ມໍ ອຕ຺ຕໂນ ອນຸຣູເປນ ປຣິກມ຺ມສງ຺ຂາຕ ປຸພ຺ພາຠິສງ຺ຂາເຣນ ວິນາ ອຸປ຺ປນ຺ນໍນາມ ນຕ຺ຖິ. ອນ຺ຕມໂສ ອາໂລປຠິກ຺ຂາທານມຕ຺ຕໍປີຕິ. ຍຎ຺ຈ ຈິຕ຺ຕໍ ເຍນ ອຕ຺ຕໂນ ອນຸຣູເປນ ປຣິກມ຺ມສງ຺ຂາຕປຸພ຺ພາ ຠິສງ຺ຂາເຣນ ວິນາ ນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ. ໂສ ຕສ຺ສ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ປກຕິປຈ຺ຈຍຄເຓເອວອນ຺ໂຕ ຄໂຘ ໂຫຕິ. ຌານານິຈ ໂລກິຍ ໂລກຸຕ຺ຕຣ ຠູຕານິ ສພ຺ພານິ ອຕ຺ຕໂນ ອນຸຣູເປນ ປຣິກມ຺ມສງ຺ຂາຕ ປຸພ຺ພຠາຄຠາວນາ ຠິສງ຺ຂາເຣນ ວິນາ ອຸປ຺ປນ຺ນານິນາມ ນຕ຺ຖີຕິ ໂສ ເຕສໍ ປກຕິປຈ຺ຈຍຄເຓສຸເອວ ອນ຺ໂຕຄໂຘ ໂຫຕີຕິ. ອິຕຣຖາ ສພ຺ພໍປິ ກຸສລາກຸສລ ກມ຺ມໍ ອສງ຺ຂາຣິກໍ ນາມນຕ຺ຖີຕິ ອາປຊ຺ຊຕີຕິ.
[໔໘] ຍຎ຺ຈ ຕຕ຺ຖ
ອຘິກາເຣນຈ ວິນາ ເກວລໍ.ລ. ສສງ຺ຂາຣິກນ຺ຕິປິ ນສກ຺ກາ ວຕ຺ຕຸນ຺ຕິ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕໍປິ ນ ຍຸຊ຺ຊຕິເຍວ.
ນ ຫິ ໂລກິຍຊ຺ຌານານິນາມ ອຘິກາເຣນ ວິນາ ນຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕີຕິ ອຕ຺ຖິ. ເກວລໍປນ ປຸພ຺ເພ ສມຖກມ຺ເມສຸ ກຕາຘິກາຣສ຺ສ ສຸຂປ຺ປຏິປທຊ຺ຌານໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ. ອກຕາຘິກາຣສ຺ສປນ ທຸກ຺ຂປ຺ປຏິປທຊ຺ຌານນ຺ຕິ ເອວເມວ ອຏ຺ຐກຖາສຸ ¶ ອາຄຕໍ. ວຸຕ຺ຕຎ຺ຫິ ຕຕ຺ຖ ໂຍຈ ສມເຖ ອກຕາຘິກາໂຣ. ຕສ຺ສ ທຸກ຺ຂາ ປຏິປທາ ໂຫຕິ. ກຕາຘິກາຣສ຺ສສຸຂາຕິ. ອປິຈ, ປຸຣິມຠເວ ສິທ຺ຘໍ ອຘິກາຣໍ ຄເຫຕ຺ວາ ອິຘ ສງ຺ຂາຣເຠທວິຈາຣຓາປິ ນຍຸຕ຺ຕາເອວ. ກຸສລກ຺ຣິຍຊ຺ຌາເນສຸ ຫິ ສນ຺ນິ ຫິຕປຈ຺ຈຍວເສເນວ ຕພ຺ພິຈາຣຓາ ຍຸຕ຺ຕາຕິ.
[໔໙] ເອຕ຺ຕາວຕາ
ອຖວາຕິອາທິໂກ ປຈ຺ຉິມ ວິກປ຺ໂປປິ ປຏິກ຺ຂິຕ຺ໂຕ ເອວ ໂຫຕີຕິ.
໕໒. ເອຕ຺ຖ ຌານໍ ອນຸຍຸຎ຺ຊນ຺ຕສ຺ສ ນິມິຕ຺ຕຸປ຺ປາທໂຕ ປຸພ຺ພໍ ປຏິປທາຍ ເຂຕ຺ຕໍ, ປຈ຺ຉາ ອຠິຎ຺ຎາຍ ເຂຕ຺ຕໍ. ຕຕ຺ຖ ປຸພ຺ເພ ວິຣຸທ຺ຘປຈ຺ຈຍານໍ ສນ຺ນິຫິເຕນ ກິລມນ຺ຕສ຺ສ ສໂຕ ປຏິປຊ຺ຊນ຺ຕສ຺ສ ຠາວນາ ປຏິປທາ ທຸກ຺ຂານາມ ໂຫຕິ. ອກິລມນ຺ຕສ຺ສ ສຸຂາ. ປຈ຺ຉາຈ ທນ຺ຘໍ ອປ຺ປນໍ ປຕ຺ຕສ຺ສ ຠາວນາຠິຎ຺ຎາ ທນ຺ຘາຠິຎ຺ຎານາມ ໂຫຕິ. ຂິປ຺ປໍ ປຕ຺ຕສ຺ສ ຂິປ຺ປາຠິຎ຺ຎານາມ. ຕຕ຺ຖ ປຸພ຺ເພ ທຸກ຺ຂາ ປຏິປທາ ປຈ຺ຉາ ທນ຺ຘໍວາ ຂິປ຺ປໍວາ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ ຌານໍ ທຸກ຺ຂປ຺ປຏິປທໍນາມ ກໂຣຕິ. ສຸຂາປນ ສຸຂປ຺ປຏິປທໍນາມ ກໂຣຕີຕິ. ທຸຕີຍຊ຺ຌານາທີສຸປນ ປຸຣິມຊ຺ຌາເນ ນິກນ຺ຕິ ວິກ຺ຂມ຺ຠນສ຺ສ ທຸກ຺ຂສຸຂຕາວເສນ ປຏິປທາເຠໂທ ເວທິຕພ຺ໂພ. ໂຍປນ ເອຕຣຫິ ຄຫຏ຺ໂຐວາ ປພ຺ພຊິໂຕວາ ປຸພ຺ພຠເວ ອກຕາຘິກາໂຣປິ ອນ຺ຕຣາຍິກຘມ຺ມມຸຕ຺ໂຕ ກລ຺ຍາຓປຏິປຕ຺ຕິຍໍ ຐິໂຕ ຉິນ຺ນປລິໂພໂຘ ປຫິຕຕ຺ໂຕ ຌານໍ ຠາເວຕິ. ຕສ຺ສ ຌານຠາວນາ ນສມ຺ປຊ຺ຊຕີຕິ ນຕ຺ຖີຕິ ນິຏ຺ຐເມຕ຺ຖ ຄນ຺ຕພ຺ພນ຺ຕິ. [ກຸສລຊ຺ຌານໍ]
໕໓. ວິປາກຊ຺ຌາເນ ກາມກຸສລໍ ອປ຺ປນໍ ອປຕ຺ຕໍ ມຸທຸຠູຕໍ ທຸພ຺ພລໍ ໂຫຕິ. ປຣິຕ຺ເຕສຸ ນານາກິຈ຺ຈຏ຺ຐາເນສຸຈ ຫີເນສຸປິ ອຕ຺ຕຠາເວສຸຈ ວິປຈ຺ຈຕິ. ຕສ຺ມາ ຕໍ ອຕ຺ຕນາ ອສທິສໍປິ ວິປາກໍ ຊເນຕິ. ມຫຄ຺ຄຕກຸສລໍປນ ອປ຺ປນາປຕ຺ຕໍ ຕິກ຺ຂໍ ພລວໍ ໂຫຕິ. ອຸຬາເຣ ພ຺ຣຫ຺ມຕ຺ຕຠາເວ ຠວງ຺ຄຏ຺ຐາເນສຸເຍວ ວິປຈ຺ຈຕິ. ຕສ຺ມາ ຕໍ ສທາປິ ອຕ຺ຕນາ ສທິສເມວ ວິປາກໍ ຊເນຕິ. ເຕເນວ ວິຕກ຺ກວິຈາຣປີຕິ ສຸເຂກຄ຺ຄຕາ ສຫິຕນ຺ຕິອາທິນາ ວິປາກໍປິ ສພ຺ພໂສ ກຸສລ ສທິສເມວ ທສ຺ເສຕິ.
[໕໐] ອນນ຺ຕຣຠເວເຍວ ¶ ຜລທານຕ຺ຕາ ຕໍ ອຕ຺ຕນາ ສທິສເມວ ວິປາກໍ ຊເນຕີຕິຈ ວທນ຺ຕິ, ຕໍ ນ ສຸນ຺ທຣໍ.
ເອວຎ຺ຫິ ສຕິ ກາມກຸສລໍປິ ສຕ຺ຕມຊວນໍ ອຕ຺ຕນາ ສທິສວິປາກ ເມວ ຊເນຍ຺ຍາຕິ. ຍສ຺ມາຈ ກຸສລເມວ ນິຣນຸສຍສນ຺ຕາເນ ປວຕ຺ຕໍ ກ຺ຣິຍຊ຺ຌານໍ ນາມ ໂຫຕິ. ຕສ຺ມາ ກ຺ຣິຍຈິຕ຺ຕໍປິ ກຸສລ ສທິສເມວ ທສ຺ເສຕິ.
໕໔. ປຎ຺ຈຘາຕິອາທິສງ຺ຄຫຄາຖາ. ຕຕ຺ຖ ຌານເຠເທນາຕິ ປຖມຊ຺ຌານາທີຫິ ປຎ຺ຈຫິ ຌາເນຫິ ສມ຺ປໂຍຄເຠເທນ. ຣູປາວຈຣມານສໍ ຌານເຠເທນ ປຎ຺ຈຘາ ໂຫຕິ. ປຖມຊ຺ຌານິກໍ, ທຸຕີຍຊ຺ຌານິກໍ, ຕຕີຍຊ຺ຌານິກໍ, ຈຕຸຕ຺ຖຊ຺ຌານິກໍ, ປຎ຺ຈມຊ຺ຌານິກນ຺ຕິ ເອວໍ ປຎ຺ຈວິຘໍ ໂຫຕີຕິ ອຕ຺ໂຖ. ຕເມວ ປຸຎ຺ຎປາກກ຺ຣິຍາເຠເທນ ປຎ຺ຈທສຘາ ຠເວຕິ ໂຍຊນາ.
[໕໑] ວິຠາວນິຍໍ ປນ
ຌານເຠເທນາຕິ ຌານງ຺ເຄຫິ ສມ຺ປໂຍຄເຠເທນາຕິ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕໍ ນ ສຸນ຺ທຣໍ.
ອຎ຺ໂຎ ຫິ ຌານເຠໂທ. ອຎ຺ໂຎ ຌານງ຺ຄເຠໂທ. ຕຕ຺ຖ ປຖມໍ ຌານໍ ທຸຕີຍໍ ຌານນ຺ຕິອາທິຌານເຠໂທ. ປຖມຊ຺ຌາເນ ປຎ຺ຈ ອງ຺ຄານິ. ທຸຕີຍຊ຺ຌາເນ ຈຕ຺ຕາຣີຕິອາທິ ຌານງ຺ຄເຠໂທ. ເຕສຸ ອິຘ ຌານເຠໂທວ ອຘິປ຺ເປໂຕ. ນ ຌານງ຺ຄເຠໂທ. ຈິຕ຺ຕຎ຺ຫິ ຌານເຠເທ ເນວ ປຎ຺ຈວິຘໍ ໂຫຕິ. ນຌານງ຺ຄເຠເທນ. ຌານເມວ ປນ ຌານງ຺ຄເຠເທນ ປຎ຺ຈວິຘນ຺ຕິ.
[໕໒] ຍຎ຺ຈ ຕຕ຺ຖ
‘‘ປຎ຺ຈຘາຕິ ປຎ຺ຈງ຺ຄິກໍ ຈຕຸຣງ຺ຄິກໍ ຕິວງ຺ຄິກໍ ທຸວງ຺ຄິກໍ ປຸນ ທຸວງ຺ຄິກນ຺ຕິ ປຎ຺ຈວິຘໍ ໂຫຕີ’’ຕິ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕໍປິ ນ ສຸນ຺ທຣໍ.
ຌານເມວ ຫິ ປຎ຺ຈງ຺ຄິກາທິ ໂຫຕິ. ນ ຈິຕ຺ຕນ຺ຕິ.
ຣູປາວຈຣ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ປຣມຕ຺ຖຘີປນາ.
໕໕. ອິທານິ ຍຖານຸປ຺ປຕ຺ຕໍ ອຣູປຈິຕ຺ຕໍ ນິທ຺ທິສນ຺ໂຕ ອາກາສານຎ຺ຈາ ຍຕນກຸສລຈິຕ຺ຕນ຺ຕິອາທິ ມາຫ. ຕຕ຺ຖ ຠຸໂສ ກາສຕິ ທິພ຺ພຕີຕິ ¶ ອາກາໂສ. ໂສ ຫິ ສຍໍ ສຣູປໂຕ ອນຸປລພ຺ຠມາໂນປິ ຈນ຺ທສູຣິໂຍຠາສາທີນໍ ວເສນ ອຕິວິຊ຺ໂຊຕມາໂນວິຍ ຂາຍຕີຕິ. ນກສ຺ສຕິ ເຉທນ ເຠທນ ວເສນ ນ ວິເລຂີຍຕີຕິ ອກາໂສ. ອກາໂສເອວ ອາກາໂສ ຕິປິ ວທນ຺ຕິ. ໂສ ປນ ອຊຏາກາໂສ ປຣິຈ຺ຉິນ຺ນາກາໂສ ກສິຓຸຄ຺ຆາຏິມາກາໂສ ຣູປກລາປປຣິຈ຺ເຉທາກາໂສຕິ ຈຕຸພ຺ພິໂຘ ໂຫຕິ. ຕຕ຺ຖ ອິຘ ກສິຓຸຄ຺ຆາຏິມາກາໂສ ອຘິປ຺ເປໂຕ. ໂສ ຫິ ອນນ຺ເຕນ ອຊຏາກາເສນ ສຫ ເອກີຠູໂຕວິຍ ໂຫຕິ. ໂຍຄິນາຈ ອນນ຺ຕຠາເວນ ຜຣີຍຕິ. ຕສ຺ມາ ອນນ຺ໂຕ ອາກາໂສຕິ ອາກາສານນ຺ໂຕ. ນາສ຺ສ ອຸປ຺ປາທນ຺ໂຕວາ ວຍນ຺ໂຕວາ ປຎ຺ຎາຍຕີຕິ ອນນ຺ໂຕຕິປິ ວຸຕ຺ຕໍ. ໂສເຍວ ອາກາສານຎ຺ຈໍ. ສກຕ຺ເຖ ຍກາເຣນ ສຫ ສິທ຺ຘຕ຺ຕາ. ຍຖາ ປນ ເທວານໍ ອຘິຏ຺ຐານວຕ຺ຖຸ ເທວາຍຕນນ຺ຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ. ຕຖາ ອິຘປິ ຕສ຺ມິໍ ອປ຺ປນາປຕ຺ຕສ຺ສ ສສມ຺ປຍຸຕ຺ຕສ຺ສ ຌານສ຺ສ ອຘິຏ຺ຐານຏ຺ເຐນ ຕເທວ ອາຍຕນນ຺ຕິປິ ວຸຈ຺ຈຕິ. ອິຕິ ອາກາສານຎ຺ຈໍ ອາຍຕນມສ຺ສາຕິ ອາກາສານຎ຺ຈາຍຕນໍ. ຈິຕ຺ຕເຈຕສິກຣາສິ.
ອາກາສານຎ຺ຈາ ຍຕນນ຺ຕິ ອາກາສານຎ຺ຈາ ຍຕນໍ ສມາປນ຺ນສ຺ສວາ ອຸປປນ຺ນສ຺ສວາ ທິຏ຺ຐຘມ຺ມສຸຂວິຫາຣິສ຺ສວາ ຈິຕ຺ຕ ເຈຕ ສິກາຘມ຺ມາຕິ ຫິ ວິຠງ຺ເຄ ວຸຕ຺ຕໍ.
ອາກາສານຎ຺ຈາຍຕເນ ປວຕ຺ຕໍ ກຸສລຈິຕ຺ຕນ຺ຕິ ອາກາສານຎ຺ຈາຍຕນກຸສລຈິຕ຺ຕໍ. ວິຎ຺ຎາຓຎ຺ຈາຍຕນນ຺ຕິ ເອຕ຺ຖ ວິຎ຺ຎາຓໍນາມ ອາກາສານຎ຺ຈາຍຕນຈິຕ຺ຕເມວ. ຕໍປນ ສຍໍ ອຸປ຺ປາທາທິ ອນ຺ຕວນ຺ຕໍປິ ອນນ຺ຕສຎ຺ຎິເຕ ອາກາເສ ປວຕ຺ຕນໂຕ ອນນ຺ຕນ຺ຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ. ໂກຏ຺ຐາສຕ຺ໂຖວາ ອນ຺ຕສທ຺ໂທ. ອຕ຺ຕໂນ ອຸປ຺ປາທາທີສຸ ໂກຏ຺ຐາເສສຸ ເອກເທເສ ອຏ຺ຐຕ຺ວາ ສກລສ຺ສ ຜຣຓວເສນ ຕທາຣມ຺ມຓາຍ ຠາວນາຍ ປວຕ຺ຕນໂຕ ອນນ຺ຕນ຺ຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ. ອນນ຺ຕສຎ຺ຎິເຕວາ ອາກາເສ ປວຕ຺ຕນໂຕ ອນນ຺ຕນ຺ຕິ ເອວໍ ຕທາຣມ຺ມຓາຍ ຠາວນາຍ ປວຕ຺ຕຕ຺ຕາ ອນນ຺ຕນ຺ຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ. ອນນ຺ຕສຎ຺ຎິເຕວາ ອາກາເສ ອຕ຺ຕໂນ ຜຣຓາກາຣ ວເສນປິ ອນນ຺ຕນ຺ຕິ ວຕ຺ຕຸໍ ຍຸຊ຺ຊຕິເຍວ. ອນນ຺ຕໍ ວິຎ຺ຎາຓນ຺ຕິ ¶ ວິຎ຺ຎາຓານນ຺ຕໍ. ຕເມວ ວິຎ຺ຎາຓຎ຺ຈໍ ນິຣຸຕ຺ຕິນເຍນ, ວິຎ຺ຎາຓຎ຺ຈໍ ອາຍຕນໍ ອສ຺ສາຕິ ວິຎ຺ຎາຓຎ຺ຈາຍຕນໍ. ວິຎ຺ຎາຓຎ຺ຈາຍຕນ ສງ຺ຂາເຕ ຈິຕ຺ຕເຈຕສິກຣາສິມ຺ຫິ ປວຕ຺ຕໍ ກຸສລຈິຕ຺ຕນ຺ຕິສມາໂສ.
ວິຎ຺ຎາຓຎ຺ຈາຍຕນນ຺ຕິ ວິຎ຺ຎາຓຎ຺ຈາຍຕນໍ ສມາປນ຺ນສ຺ສວາ ອຸປປນ຺ນສ຺ສວາທິຏ຺ຐຘມ຺ມສຸຂວິຫາຣິສ຺ສວາຈິຕ຺ຕເຈຕສິກາຘມ຺ມາຕິຫິ ວິຠງ຺ເຄ ວຸຕ຺ຕໍ.
[໕໓] ວິຠາວນິຍໍ ປນ ມຫາຏີກາຍຎ຺ຈ
‘‘ທຸຕີຍາ ຣຸປ຺ປ ວິຎ຺ຎາເຓນ ອຎ຺ຈິຕພ຺ພໍ ປາປຸຓິຕພ຺ພນ຺ຕິ ວິຎ຺ຎາຓຎ຺ຈ’’ນ຺ຕິປິ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕໍ ປາຬິຍາ ນ ສເມຕິ.
ອນນ຺ຕໍ ວິຎ຺ຎາຓນ຺ຕິ ຕເທວ ວິຎ຺ຎາຓໍ ຎາເຓນ ຜຸຏ຺ຐໍ ມນສິກໂຣຕິ, ອນນ຺ຕໍ ຜຣຕິ. ເຕນ ວຸຈ຺ຈຕິ ອນນ຺ຕໍ ວິຎ຺ຎາຓນ຺ຕີຕິຫິ ວຸຕ຺ຕໍ. ເອເຕນ ຈ ຕໍວິຎ຺ຎາຓໍ ເອກນ຺ເຕນ ອນນ຺ຕວິເສສນຍຸຕ຺ຕໍ ໂຫຕີຕິ ວິຎ຺ຎາຍຕີຕິ. ຕເມວ ອາກາສນ຺ຕິປິ ປາໂຐ. ອາກິຎ຺ຈຎ຺ຎາຍຕນນ຺ຕິ ເອຕ຺ຖ ກິຎ຺ຈິ ກິຎ຺ຈນນ຺ຕິ ອຕ຺ຖໂຕ ເອກໍ ອປ຺ປມຕ຺ຕກສ຺ສ ນາມໍ. ນຕ຺ຖິ ກິຎ຺ຈນໍ ອປ຺ປມຕ຺ຕກໍ ອນ຺ຕມໂສ ຠງ຺ຄມຕ຺ຕໍປິ ອວສິຏ຺ຐໍ ອສ຺ສ ປຖມາ ຣຸປ຺ປວິຎ຺ຎາຓສ຺ສາຕິ ອກິຎ຺ຈນໍ. ອກິຎ຺ຈນສ຺ສ ຠາໂວ ອາກິຎ຺ຈຎ຺ຎໍ. ປຖມາຣຸປ຺ປວິຎ຺ຎາຓາຠາໂວ. ໂສ ຫິ ນຕ຺ຖິ ກິຎ຺ຈີຕິ ມນສິກາຣ ວເສນ ຕໍນາມໍ ລຠຕີຕິ. ອາກິຎ຺ຈຎ຺ຎໍ ອາຍຕນມສ຺ສາຕິອາທິ ວຸຕ຺ຕນຍເມວ. ເນວສຎ຺ຎາ ນາສຎ຺ຎາຍຕນນ຺ຕິ ເອຕ຺ຖ ໂອຬາຣິກ ສຎ຺ຎໍ ສນ຺ຘາຍ ເນວຕ຺ຖິ ສຎ຺ຎາ ອສ຺ສາຕິ ເນວສຎ຺ຎໍ. ສຸຂຸມສຎ຺ຎໍ ສນ຺ຘາຍ ນຈ ນຕ຺ຖິ ສຎ຺ຎາ ອສ຺ສາຕິ ນາສຎ຺ຎໍ, ເນວສຎ຺ຎຎ຺ຈ ຕໍ ນາສຎ຺ຎຎ຺ຈາຕິ ເນວສຎ຺ຎາ ນາສຎ຺ຎໍ ມຊ຺ເຌ ທີຆໍ ກຕ຺ວາ, ຈິຕ຺ຕ ເຈຕສິກຣາສິເອວ. ຕເມວ ໂຍຄິໂນ ສຸຂວິເສສານໍ ອຘິຏ຺ຐານຏ຺ເຐນ ອາຍຕນນ຺ຕິ ເນວສຎ຺ຎາ ນາສຎ຺ຎາຍຕນໍ. ຕສ຺ມິໍ ປວຕ຺ຕໍ ກຸສລ ຈິຕ຺ຕນ຺ຕິ ສມາໂສ. ອຖວາ. ສຎ຺ຎາເຍວ ປຏຸສຎ຺ຎາກິຈ຺ຈສ຺ສ ອຠາວໂຕ ເນວສຎ຺ຎາຈ ໂຫຕິ. ສງ຺ຂາຣາວເສສ ສຸຂຸມຠາເວນ ວິຊ຺ຊມານຕ຺ຕາ ອສຎ຺ຎາຈ ນໂຫຕີຕິ ກຕ຺ວາ ເນວສຎ຺ຎານາ ສຎ຺ຎານາມ, ສາເຍວ ອາຍຕນໍ, ເຕນຈ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕໍ ກຸສລ ຈິຕ຺ຕນ຺ຕິ ສມາໂສ. ເອຕ຺ຖຈ ຍສ຺ມາ ອາທິໂຕ ປຏ຺ຐາຍ ໂອຬາຣິເກ ນີວຣຓຘມ຺ເມ ¶ ວິຕກ຺ກາທິເກຈ ປຊຫິຕ຺ວາ ເສສຘມ຺ເມຈ ຠາວນາ ພເລນ ອຸປຣຸປຣິ ສຸຂຸມຠາວໍ ປາເປຕ຺ວາ ອນຸກ຺ກເມນ ປຏິປຊ຺ຊນ຺ຕາ ສຸຂຸມຏ຺ເຐນ ໂລກິຍຘມ຺ເມສຸ ມຸທ຺ຘຠູຕໍ ອິມໍ ສມາປຕ຺ຕິໍ ປາປຸຓນ຺ຕິ. ຕສ຺ມາ ອິຘ ຈິຕ຺ຕໍປິ ເນວຈິຕ຺ຕນາຈິຕ຺ຕເມວ ໂຫຕິ. ຜສ຺ໂສປິ ເນວ ຜສ຺ສນາຜສ຺ໂສເອວ ໂຫຕິ, ຕຖາ ເວທນາທໂຍປີຕິ. ຕສ຺ມາ ອິຘສຎ຺ຎາຄ຺ຄຫຓໍ ເທສນາສີສມຕ຺ຕນ຺ຕິ ທຏ຺ຐພ຺ພໍ. ວິປາເກສຸ ວິຎ຺ຎາຓຎ຺ຈາຍຕນນ຺ຕິ ເອຕ຺ຖ ວິຎ຺ຎາຓນ຺ຕິ ປຖມາຣຸປ຺ປກຸສລ ວິຎ຺ຎາຓເມວ. ຕຎ຺ຈ ອຕີຕານນ຺ຕຣຠເວ ປວຕ຺ຕໍ ທຏ຺ຐພ຺ພໍ. ອກິຎ຺ຈນ ຠາໂວຈ ຕສ຺ເສວ ນຕ຺ຖິ ຠາໂວຕິ. ກ຺ຣິຍຈິຕ຺ເຕສຸ ປນ ວິຎ຺ຎາຓໍ ນາມ ກຸສລຠູຕໍ ກ຺ຣິຍຠູຕຎ຺ຈ ທຸວິຘໍ ປຖມາຣຸປ຺ປວິຎ຺ຎາຓໍ ເວທິຕພ຺ພໍ. ອກິຎ຺ຈນຠາໂວຈ ຕສ຺ເສວ ທຸວິຘສ຺ສ ວິຎ຺ຎາຓສ຺ສ ອຠາໂວ ເຍວາຕິ.
໕໖. ສງ຺ຄຫຄາຖາຍໍ ອາຣມ຺ມຓປ຺ປເຠເທນາຕິ ອາລມ຺ພິ ຕພ຺ພານໍ ກສິຓຸຄ຺ຆາຏິມາກາສາທີນໍ ຈຕຸນ຺ນໍ ອາຣມ຺ມຓານໍ ປເຠເທນ. ທຸວິຘໍຫິ ອິຘ ອາຣມ຺ມຓຈຕຸກ຺ກໍ, ອຕິມິກ຺ກຕພ຺ພ ຈຕຸກ຺ກໍ, ອາລມ຺ພິ ຕພ຺ພ ຈຕຸກ຺ກຎ຺ຈ. ຕຕ຺ຖ ປຖມາຣຸປ຺ເປ ຣູປປຎ຺ຈມຊ຺ຌານສ຺ສ ອາຣມ຺ມຓ ຠູຕໍ. ກສິຓນິມິຕ຺ຕໍ ອຕິກ຺ກມິ ຕພ຺ພໍນາມ. ຕໍ ອຸຄ຺ຆາເຏຕ຺ວາ ລທ຺ຘໍ ອາກາສໍ ອາລມ຺ພິຕພ຺ພໍ ນາມ. ທຸຕີຍາຣຸປ຺ເປ ປຖມາຣຸປ຺ປສ຺ສ ອາຣມ຺ມຓຠູຕໍ ອາກາສໍ ອຕິກ຺ກມິຕພ຺ພໍນາມ. ປຖມາຣຸປ຺ປວິຎ຺ຎາຓໍ ອາລມ຺ພິ ຕພ຺ພໍນາມ. ຕຕີຍາຣຸປ຺ເປ ຕໍປຖມາຣຸປ຺ປວິຎ຺ຎາຓໍ ອຕິກ຺ກມິຕພ຺ພໍນາມ. ຕສ຺ສ ນຕ຺ຖິຠາໂວ ອາລມ຺ພິຕພ຺ພໍນາມ. ຈຕຸຕ຺ຖາຣຸປ຺ເປ ໂສ ນຕ຺ຖິ ຠາໂວ ອຕິກ຺ກມິຕພ຺ພໍ ນາມ. ຕຕີຍາຣຸປ຺ປວິຎ຺ຎາຓໍ ອາລມ຺ພິ ຕພ຺ພໍ ນາມາຕິ. ຕຕ຺ຖ ກິຎ຺ຈາປິ ອິມໍ ອາຣຸປ຺ປມານສໍ ຈຕຸນ຺ນໍ ອຕິກ຺ກມິ ຕພ຺ພານໍປິ ເຠເທນ ຈຕຸພ຺ພິຘໍ ໂຫຕິ, ຕຖາປິ ອາກາສານຎ຺ຈາຍ ຕນນ຺ຕິອາທິນາ ອິຘ ອາລມ຺ພິຕພ຺ພານຎ຺ເຎວ ສຣູປໂຕ ຄຫິຕຕ຺ຕາ ເຕສໍ ເຠເທນ ອິມສ຺ສ ເຠໂທ ປາກໂຏຕິ ທຏ຺ຐພ຺ພໍ. ອາຣຸປ຺ປມານສໍ ອາລມ຺ພຓປ຺ປເຠເທນ ຈຕຸຘາ ຐິຕໍ. ຕເທວ ປຸຎ຺ຎປາກ ກ຺ຣິຍເຠເທນ ທ຺ວາທສຘາ ຐິຕນ຺ຕິ ໂຍຊນາ.
ອຣູປຈິຕ຺ຕສ຺ສ ປຣມຕ຺ຖທີປນາ.
໕໗. ອິທານິ ¶ ຍຖານຸປ຺ປຕ຺ຕໍ ໂລກຸຕ຺ຕຣ ຈິຕ຺ຕໍ ທສ຺ເສນ຺ໂຕ ໂສຕາປຕ຺ຕິມຄ຺ຄຈິຕ຺ຕນ຺ຕິອາທິມາຫ. ຕຕ຺ຖ ສວຕິ ສນ຺ທຕິ ອນິວຕ຺ຕຄມນວເສນ ປວຕ຺ຕຕີຕິ ໂສໂຕ, ຄງ຺ຄາທີສຸ ຊລປ຺ປວາໂຫ. ໂສຫິ ປຠວໂຕ ປຏ຺ຐາຍ ຍາວມຫາສມຸທ຺ທາ ອນ຺ຕຣາ ອນິວຕ຺ຕ ມາໂນ ສວຕິ ສນ຺ທຕິ ປວຕ຺ຕຕີຕິ. ໂສໂຕວິຍາຕິ ໂສໂຕ. ອຏ຺ຐງ຺ຄິໂກ ອຣິຍມຄ຺ໂຄ, ຍຖາຫ-ໂຍໂຂ ອາວຸໂສ ອຣິໂຍ ອຏ຺ຐງ຺ຄິໂກ ມຄ຺ໂຄ. ເສຍ຺ຍຖິທໍ, ສມ຺ມາທິຏ຺ຐິ. ລ. ສມ຺ມາສມາຘິ. ອຍໍ ວຸຈ຺ຈຕາວຸໂສ ໂສໂຕຕິ. ອຍໍປິຫິ ຍທາ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ. ຕໂຕ ປຏ຺ຐາຍ ອານຸຠາວຜຣຓວເສນ ຍາວອນຸປາທິເສສນິພ຺ພານຘາຕຸຍາ ອນ຺ຕຣາ ອນິວຕ຺ຕມາໂນເຍວ ຫຸຕ຺ວາ ສວຕິ ສນ຺ທຕິ ປວຕ຺ຕຕີຕິ. ຍຖາຫ -
ເສຍ຺ຍຖາປິ ຠິກ຺ຂເວ ຍາກາຈິ ມຫານທິໂຍ. ເສຍ຺ຍຖິທໍ. ຄງ຺ຄາ, ຍມຸນາ, ອຈິຣວຕີ, ສຣຠູ, ມຫີ. ສພ຺ພາ ຕາ ສມຸທ຺ທນິນ຺ນາ ໂຫນ຺ຕິ ສມຸທ຺ທໂປຓາ ສມຸທ຺ທປພ຺ຠາຣາ. ເອວເມວ ໂຂ ຠິກ຺ຂເວ ຠິກ຺ຂຸ ອຣິຍໍ ອຏ຺ຐງ຺ຄິກໍ ມຄ຺ຄໍ ຠາເວນ຺ໂຕ ພຫຸລິກໂຣນ຺ໂຕ ນິພ຺ພານນິນ຺ໂນ ໂຫຕິ ນິພ຺ພານໂປໂຓ ນິພ຺ພານ ປພ຺ຠາໂຣຕິ.
ເອຕ຺ຖຈ ເຕນ ເຕນ ມຄ຺ເຄນ ປຫີນານໍ ກິເລສານໍ ປຸນ ອນຸປຄມນ ວເສນ ສທ຺ຘາທີນໍ ອິນ຺ທ຺ຣິຍານໍ ອນຸກ຺ກເມນ ປຣິປາກຄມນວເສນຈ ອນິວຕ຺ຕຄມນໍ ທຏ຺ຐພ຺ພໍ. ຍຖາຫ -
ເສຍ຺ຍຖາປິ ຠິກ຺ຂເວ ຆໂຏ ນິກ຺ກຸຊ຺ໂຊ ວມເຕວ ອຸທກໍ. ໂນປຈ຺ຈາວມຕິ. ເອວເມວໂຂ ຠິກ຺ຂເວ ອຣິຍໍ ອຏ຺ຐງ຺ຄິກໍ ມຄ຺ຄໍ ຠາເວນ຺ໂຕ ພຫຸລິກໂຣນ຺ໂຕ ວມເຕວ ປາປເກ ອກຸສເລ ຘມ຺ເມ. ໂນປຈ຺ຈາວມຕີຕິ. ຍຖາຈາຫ-ໂສຕາປຕ຺ຕິ ມຄ຺ຄຎ຺ຎາເຓນ ເຍ ກິເລສາ ປຫີນາ, ເຕ ກິເລເສ ນປຸເນຕິ ນປຈ຺ເຈຕິ ນປຈ຺ຈາຄຈ຺ຉຕີຕິອາທິ.
ຍຖາຈ ປຸຖຸຊ຺ຊນາ ປຫີເນປິ ກິເລເສ ປຸນ ອຸປຄຈ຺ຉນ຺ຕິ. ຕິເຫ ຕຸກຠູຕາປິ ປຸນ ທ຺ວິເຫຕຸກາເຫຕຸກຠາວໍ ຄຈ຺ຉນ຺ຕິ. ຍໂຕ ເຕ ອຸປຣິຠວຄ຺ເຄ ¶ ນິພ຺ພຕ຺ຕາປິ ປຸນ ອປາເຍສຸ ສນ຺ທິສ຺ສນ຺ຕິ. ສີລວນ຺ຕາປິ ປຸນ ທຸສ຺ສີລາ ໂຫນ຺ຕິ. ສມາຫິຕາປິ ປຸນ ອຸມ຺ມຕ຺ຕກາວາ ຂິຕ຺ຕຈິຕ຺ຕາວາ ໂຫນ຺ຕິ. ປຎ຺ຎວາປິ ປຸນ ທຸປ຺ປຎ຺ຎາ ເອຬມູຄາ ໂຫນ຺ຕິ. ນຕຖາ ອຣິຍາ. ເຕປນ ເຕນ ເຕນ ມຄ຺ເຄນ ປຫີເນ ກິເລເສ ປຸນ ນອຸປຄຈ຺ຉນ຺ຕິ. ປຸຖຸຊ຺ຊນຠາວໍວາ ເຫຏ຺ຐິມາຣິຍ ຠາວໍວາ ນ ຄຈ຺ຉນ຺ຕິ. ອນຸກ຺ກເມນ ສທ຺ຘາທີນໍ ອິນ຺ທ຺ຣິຍານໍ ປຣິປກ຺ກຠາວເມວ ອຸປຄຈ຺ຉນ຺ຕີຕິ. ສພ຺ພຎ຺ເຈຕໍ ອຣິຍມຄ຺ຄສ຺ເສວ ອານຸຠາເວນ ສິທ຺ຘນ຺ຕິ ໂສໂຕຕິນາມໍ ມູລປ຺ປຠວຠູເຕ ຕສ຺ມິໍ ມຄ຺ເຄເອວ ນິຣຸຬ຺ຫນ຺ຕິ ທຏ຺ຐພ຺ພໍ. ຕສ຺ສ ໂສຕສ຺ສ ອາທິໂຕ ປຊ຺ຊນໍ ປາປຸຓນໍ ໂສຕາປຕ຺ຕິ. ໂສຕາປຕ຺ຕິຍາ ອຘິຄມມາໂນ ມຄ຺ໂຄ ໂສຕາປຕ຺ຕິມຄ຺ໂຄ. ອຖວາ, ຘມ຺ມໂສຕ ສມາປນ຺ໂນ ອຣິໂຍຕິ ປວຸຈ຺ຈຕີຕິ ວຸຕ຺ຕຕ຺ຕາ ສພ຺ເພ ອຣິຍສນ຺ຕານຄຕາ ໂລກິຍ ໂລກຸຕ຺ຕຣຠູຕາ ໂພຘິປກ຺ຂິຍຘມ຺ມາ ອຸປຣິ ສມ຺ໂພຘິປຣາ ຍນຕາວເສນ ອນຸປາທິເສສນິພ຺ພານ ປຣາຍນຕາວເສນຈ ອນິວຕ຺ຕ ຄຕິຍາ ປວຕ຺ຕມານາ ຍຖາວຸຕ຺ເຕນ ອຕ຺ເຖນ ໂສໂຕຕິ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ. ຕໍ ໂສຕໍ ອາທິໂຕ ປຊ຺ຊນ຺ຕິ ປາປຸຓນ຺ຕິ ເອຕາຍ ປຏິປທາຍາຕິ ໂສຕາປຕ຺ຕິ. ໂສຕາປຕ຺ຕິຈ ສາ ມຄ຺ໂຄຈາຕິ ໂສຕາປຕ຺ຕິມຄ຺ໂຄ, ປຖມມຄ຺ຄສງ຺ຂາຕາຍ ໂສຕາປຕ຺ຕິຍາ ອງ຺ຄນ຺ຕິ ໂສຕາປຕ຺ຕິ ຍງ຺ຄນ຺ຕິຫິ ອຏ຺ຐກຖາຍໍ ວຸຕ຺ຕໍ, ມຄ຺ໂຄຕິຈ ປໂຖ ອຸປາໂຍ. ນິພ຺ພານໍ ມຄ຺ເຄຕິ, ນິພ຺ພານຕ຺ຖິເກຫິ ມຄ຺ຄີຍຕິ, ກິເລເສ ມາເຣນ຺ໂຕ ຄຈ຺ຉຕີຕິ ມຄ຺ໂຄຕິຈ ວທນ຺ຕິ.
[໕໔] ວິຠາວນິຍໍ ປນ
ອຣິຍມຄ຺ຄໂສຕສ຺ສ ອາທິໂຕ ປຊ຺ຊນໍ ເອຕສ຺ສາຕິ ໂສຕາປຕ຺ຕິ. ປຸຄ຺ຄໂລຕິ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕໍ ນ ສຸນ຺ທຣໍ.
ນ ຫິ ປຸຄ຺ຄເລ ປວຕ຺ໂຕ ໂສຕາປຕ຺ຕິສທ຺ໂທ ກຕ຺ຖຈິ ທິຏ຺ໂຐຕິ.
[໕໕] ເອເຕນ ຕສ຺ສ ມຄ຺ໂຄ ໂສຕາປຕ຺ຕິມຄ຺ໂຄຕິ ອິທໍປິ ປຏິກ຺ຂິຕ຺ຕໍ ໂຫຕິ.
ໂສຕາປຕ຺ຕິມຄ຺ເຄນ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ໂສຕາປຕ຺ຕິມຄ຺ຄຈິຕ຺ຕໍ.
[໕໖] ຏີກາສຸ ປນ
ໂສຕາປຕ຺ຕິຍາ ¶ ລທ຺ຘໍ ມຄ຺ຄຈິຕ຺ຕໍ ໂສຕາປຕ຺ຕິ ມຄ຺ຄຈິຕ຺ຕນ຺ຕິ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕໍ ນ ສຸນ຺ທຣໍ.
ນ ຫິ ຈິຕ຺ຕສທ຺ທສມ຺ພນ຺ໂຘ ໂສຕາປຕ຺ຕິສທ຺ໂທ ກຕ຺ຖຈິ ປາຬິຍໍ ທິຏ຺ໂຐຕິ.
໕໘. ປຏິສນ຺ຘິວເສນ ສກິໍ ອິມໍໂລກໍ ອາຄຈ຺ຉຕິ ສີເລນາຕິ ສກທາຄາມີ. ທຸຕີຍຜລຏ຺ໂຐ. ໂສ ຫິ ອສມຸຈ຺ຉິນ຺ນກາມ ຣາຄານຸສຍຕ຺ຕາ ກາມໂລກາຄມນ ກິເລສສພ຺ຠາເວນ ຕໍ ສຠາວານາຕິ ວຕ຺ຕນໂຕ ອຸປຣິ ຠວຄ຺ເຄ ຐິໂຕປິ ປຏິສນ຺ຘິວເສນ ປຸນ ອິມໍ ກາມຘາຕຸໍ ອາຄມນປ຺ປກຕິໂກເອວ ໂຫຕີຕິ. ວຸຕ຺ຕຎ຺ເຫຕໍ ຈຕຸກ຺ກນິປາເຕ -
ອິຘ ສາຣິປຸຕ຺ຕ ເອກຈ຺ຈສ຺ສ ປຸຄ຺ຄລສ຺ສ ໂອຣມ຺ຠາຄິຍານິ ສໍໂຍຊນານິ ອປ຺ປຫີນານິ ໂຫນ຺ຕິ, ໂສ ທິຏ຺ເຐວຘມ຺ເມ ເນວສຎ຺ຎານາສຎ຺ຎາຍຕນໍ ອຸປສມ຺ປຊ຺ຊ ວິຫຣຕິ. ໂສ ອປຣິຫີໂນ ກາລໍ ກຸຣຸມາໂນ ເນສຎ຺ຎານາສຎ຺ຎາ ຍຕນຸປຄານໍ ເທວານໍ ສຫພ຺ຍຕໍ ອຸປປຊ຺ຊຕິ. ໂສ ຕໂຕ ຈຸໂຕ ອາຄາມີ ໂຫຕິ ອາຄນ຺ຕ຺ວາ ອິຕ຺ຖຕ຺ຕໍ. ອິຘ ປນ ສາຣິປຸຕ຺ຕ ເອກຈ຺ຈສ຺ສ ປຸຄ຺ຄລສ຺ສ ໂອຣມ຺ຠາຄິຍານິ ສໍໂຍຊນານິ ປຫີນານິ ໂຫນ຺ຕິ, ໂສ ທິຏ຺ເຐວ.ລ. ໂສ ຕໂຕ ຈຸໂຕ ອນາຄາມີ ໂຫຕິ ອນາຄນ຺ຕ຺ວາ ອິຕ຺ຖຕ຺ຕນ຺ຕິ.
ອຏ຺ຐກຖາຍຎ຺ຈ ອິຕ຺ຖຕ຺ຕນ຺ຕິ ອິມໍ ກາມາວຈຣ ປຎ຺ຈກ຺ຂນ຺ຘ ຠາວນ຺ຕິ ວຸຕ຺ຕໍ. ອຍຎ຺ຈ ອຕ຺ໂຖ ກິເລສຄຕິວເສນ ວຸຕ຺ໂຕ. ນ ປຸຄ຺ຄລ ຄຕິວເສນ. ນ ຫິ ພ຺ຣຫ຺ມຠູຕາ ໂສຕາປນ຺ນ ສກທາ ຄາມິໂນ ປຏິປຏິສນ຺ຘິວເສນ ເຫຏ຺ຐິມໍປິ ພ຺ຣຫ຺ມໂລກໍ ອາຄຈ຺ຉນ຺ຕິ. ກຸໂຕ ກາມ ໂລກໍ. ກຖໍ ວິຎ຺ຎາຍຕີຕິ ເຈ. ອນຸສຍຍມເກ –
ກາມຘາຕຸຍາ ຈຸຕສ຺ສ ຣູປຘາຕຸໍ ອຣູປຘາຕຸໍ ອຸປປຊ຺ຊນ຺ຕສ຺ສ ກສ຺ສຈິ ສຕ຺ຕອນຸສຍາ ອນຸເສນ຺ຕິ, ກສ຺ສຈິ ປຎ຺ຈອນຸສຍາ ອນຸເສນ຺ຕິ, ກສ຺ສຈິ ຕໂຍ ອນຸສຍາ ອນຸເສນ຺ຕີຕິ ວຕ຺ວາ ¶ ຣູປ ຘາຕຸຍາ ອຣູປຘາຕຸຍາ ຈຸຕສ຺ສ ກາມຘາຕຸໍ ອຸປປຊ຺ຊນ຺ຕສ຺ສ ສຕ຺ເຕວ ອນຸສຍາ ອນຸເສນ຺ຕີຕິ.
ວຸຕ຺ຕຕ຺ຕາ ວິຎ຺ຎາຍຕິ. ຕຕ຺ຖ ປຸຣິມວາກ຺ເຍ ປຸຖຸຊ຺ຊນສ຺ສ ວເສນ ສຕ຺ຕ. ທ຺ວິນ຺ນໍ ໂສຕາປນ຺ນສກທາຄາມີນໍ ວເສນ ປຎ຺ຈ. ອນາຄາມິສ຺ສ ວເສນ ກໂຍຕິ ວຸຕ຺ຕໍ, ປຈ຺ຉິມວາກ຺ເຍປນ ພ຺ຣຫ຺ມຠູຕານໍ ໂສຕາ ປນ຺ນສກທາຄາມິອນາຄາມີນໍ ປຏິສນ຺ຘິວເສນ ກາມໂລກໍ ຄມນສ຺ສ ນຕ຺ຖິຕາຍ ເກວລໍ ປຸຖຸຊ຺ຊນສ຺ເສວ ວເສນ ສຕ຺ເຕວາຕິ ວຸຕ຺ຕໍ. ຘມ຺ມຫທຍ ວິຠງ຺ຄຏ຺ຐກຖາຍຎ຺ຈ –
‘‘ຣູປາວຈເຣ ນິພ຺ພຕ຺ຕາ ໂສຕາປນ຺ນສກທາຄາມິໂນ ນປຸນ ອິຘາ ຄຈ຺ຉນ຺ຕິ, ຕຕ຺ເຖວ ປຣິນິພ຺ພາຍນ຺ຕິ. ເອເຕຫິ ຌານອນາຄາມິໂນ ນາມາ’’ຕິ ຈ. ‘‘ນວສຸ ພ຺ຣຫ຺ມໂລເກສຸ ນິພ຺ພຕ຺ຕອຣິຍ ສາວການໍ ຕຕ຺ຣຸປ ປຕ຺ຕິປິ ໂຫຕິ ອຸປຣູປປຕ຺ຕິປິ. ນເຫຏ຺ຐຸ ປປຕ຺ຕິ. ປຸຖຸຊ຺ຊນານໍປນ ຕຕ຺ຣຸປປຕ຺ຕິປິ ໂຫຕິ ອຸປຣູປປຕ຺ຕິ ເຫຏ຺ຐຸປປຕ຺ຕິປີ’’ຕິ ຈ.
ວຸຕ຺ຕໍ. ຕຎ຺ຈໂຂ ອນາຄມນໍ ມຄ຺ຄສຫາເຍນ ຌານານຸຠາເວເນວ ສິທ຺ຘໍ. ນມຄ຺ຄານຸຠາເວນາຕິ. ເອຕ຺ຖຈ ອິມໍ ໂລກນ຺ຕິ ປທສ຺ສ ອິມໍ ມນຸສ຺ສໂລກນ຺ຕິ ວາ ອິມໍ ກາມາວຈຣໂລກນ຺ຕິວາ ທ຺ວິຘາປິ ອຕ຺ໂຖ ອຏ຺ຐກຖາສຸ ວຸຕ຺ໂຕ. ຕຕ຺ຖ ປຸຣິມສ຺ມິໍ ອຕ຺ເຖ ສຕິ ອາຄຈ຺ຉຕີຕິ ເອຕສ຺ສ ເທວໂລກໂຕ ອາຄຈ຺ຉຕີຕິ ອຕ຺ໂຖ. ປຈ຺ຉິມສ຺ມິໍ ປນ ພ຺ຣຫ຺ມໂລກໂຕປິ ຈ ອາຄຈ຺ຉຕີຕິ. ປາຬິຍໍປນ ປຈ຺ຉິມຕ຺ໂຖວ ວຸຕ຺ໂຕວິຍ ທິສ຺ສຕິ. ວຸຕ຺ຕຎ຺ເຫຕໍ ປຸຄ຺ຄລປຎ຺ຎຕ຺ຕິຍໍ ອນາຄນ຺ຕ຺ວາ ອິຕ຺ຖຕ຺ຕໍ ອນາຄາມີ ເຕນ ທຏ຺ຐພ຺ໂພ. ອາຄນ຺ຕ຺ວາ ອິຕ຺ຖຕ຺ຕໍ ໂສຕາປນ຺ນສກທາ ຄາມິໂນ ເຕນ ທຏ຺ຐພ຺ພາຕິ. ເອຕ຺ຖຈ ອນາຄນ຺ຕ຺ວາ ອິຕ຺ຖຕ຺ຕນ຺ຕິ ອິມິນາ ອິມໍ ກາມາວຈຣໂລກໍ ນ ອາຄຈ຺ຉຕີຕິ ອນາຄາມີຕິ ອຕ຺ຖໍ ທສ຺ເສຕິ. ອາຄນ຺ຕ຺ວາ ອິຕ຺ຖຕ຺ຕນ຺ຕິ ອິມິນາປນ ທ຺ເວປິ ໂສຕາປນ຺ນສກທາຄາມິໂນ ສກິໍ ປຸນ ອິມໍ ກາມາວຈຣໂລກໍ ອາຄຈ຺ຉນ຺ຕີຕິ ສກທາຄາມິໂນຕິ ອຕ຺ຖໍ ທສ຺ເສຕິ. ກສ຺ມາ, ນິຣນ຺ຕຣວາກ຺ເຍສຸ ຐິຕານໍ ທ຺ວິນ຺ນໍອິຕ຺ຖຕ຺ຕ ສທ຺ທານໍ ນານາຕ຺ຖາ ສມ຺ຠວໂຕ. ມຊ຺ຌິມປຓ຺ຓາເສຈ ກຓ຺ຓກຕ຺ຖ ສຸຕ຺ເຕ -
ໂຍ ¶ ໂສ ມຫາຣາຊ ພ຺ຣຫ຺ມາ ສພ຺ຍາປຊ຺ໂຌ, ໂສ ພ຺ຣຫ຺ມາ ອາຄນ຺ຕາ ອິຕ຺ຖຕ຺ຕໍ. ໂຍໂສ ພ຺ຣຫ຺ມາ ອພ຺ຍາປຊ຺ໂຌ, ໂສ ພ຺ຣຫ຺ມາ ອນາຄນ຺ຕາ ອິຕ຺ຖຕ຺ຕນ຺ຕິ.
ຠຄວຕາ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕຕ຺ຖ ສພ຺ຍາປຊ຺ໂຌຕິ ເອເຕນ ປຸຖຸຊ຺ຊເນນ ສຫ ໂສຕາປນ຺ນສກທາຄາມິຠູຕາ ພ຺ຣຫ຺ມາໂນ ຄຫິຕາ ໂຫນ຺ຕິ. ເຕຫິ ປຏິຆານຸສຍສ຺ສ ອປ຺ປຫີນຕ຺ຕາ ເຈຕສິກທຸກ຺ຂສງ຺ຂາຕໍ ພ຺ຍາປຊ຺ຌໍປິ ອປຫີນເມວາຕິ ສພ຺ຍາປຊ຺ຌານາມ. ອາຄນ຺ຕາ ອິຕ຺ຖຕ຺ຕນ຺ຕິ ອິມໍ ກາມໂລກໍ ປຏິສນ຺ຘິວເສນ ປຸນ ອາຄມນສີໂລ ອາຄມນປ຺ປກຕິໂກຕິ ອຕ຺ໂຖ. ຕພ຺ພິປຣີເຕນ ປຈ຺ຉິມສ຺ສ ວາກ຺ຍສ຺ສ ອຕ຺ໂຖ ເວທິຕພ຺ໂພ. ເຕສຸປນ ທ຺ວີສຸ ສກທາຄາມີສຸ ປຸຣິມສ຺ສ ອນຎ຺ຎສາ ຘາຣເຓເນວ ສພ຺ພປຖມໍ ອຣິຍ ມຄ຺ຄ ໂສຕາຘິ ຄມນ ຄຸເຓນ ໂສຕາປນ຺ໂນ ຕ຺ເວວ ນາມໍ ສິທ຺ຘນ຺ຕິ ທຏ຺ຐພ຺ພໍ. ປຸຄ຺ຄລຄຕິວເສນ ປເນຕ຺ຖ ພ຺ຣຫ຺ມໂລເກ ຐິຕານໍ ສຕ຺ຕກ຺ຂຕ຺ຕຸປຣມຕາທິຠາໂວວິຍ ສກທາຄາມິຠາໂວປິ ນຕ຺ຖິ. ປຖມທຸຕີຍຜລຏ຺ຐາປິຫິ ຕຕ຺ຖ ອນາຄາມິສງ຺ຂ຺ຍເມວ ຄຈ຺ຉນ຺ຕິ. ຕສ຺ມາ ສກທາຄາມີຕິ ອິທໍ ກາມຊາຕິກາ ນໍເອວ ທຸຕີຍຜລຏ຺ຐານໍ ສິທ຺ຘໍ ນາມນ຺ຕິ ກຕ຺ວາ ເຕສໍ ກາມໂລເກ ເອວ ເຫຏ຺ຐຸປຣຸປປຕ຺ຕິ ວເສນ ສກິໍ ອາຄມນໍ ອຏ຺ຐກຖາສຸ ວຸຕ຺ຕນ຺ຕິ ທຏ຺ຐພ຺ພໍ. ເອວຎ຺ຈ ກຕ຺ວາ ປາຬິຍໍປິ ປຎ຺ຈນ຺ນໍ ອິຘ ນິຏ຺ຐາ ສຕ຺ຕກ຺ຂຕ຺ຕຸປຣມສ຺ສ ໂກລໍໂກລສ຺ສ ເອກພີຊິສ຺ສ ສກທາຄາມິສ຺ສ ໂຍຈ ທິຏ຺ເຐວ ຘມ຺ເມ ອຣຫາຕິ ວຸຕ຺ຕນ຺ຕິ. ໂສປນ ຉພ຺ພິໂຘ ໂຫຕິ. ອິຘປຕ຺ວາ ອິຘປຣິນິພ຺ພາຍີ, ຕຕ຺ຖ ປຕ຺ວາ ຕຕ຺ຖ ປຣິນິພ຺ພາຍີ, ອິຘປຕ຺ວາ ຕຕ຺ຖ ປຣິນິພ຺ພາຍີ, ຕຕ຺ຖ ປຕ຺ວາ ອິຘ ປຣິນິພ຺ພາຍີ, ອິຘປຕ຺ວາ ຕຕ຺ຖນິພ຺ພຕ຺ຕິຕ຺ວາ ອິຘ ປຣິນິພ຺ພາຍີ. ຕຕ຺ຖປຕ຺ວາ ອິຘນິພ຺ພຕ຺ຕິຕ຺ວາ ຕຕ຺ຖປຣິນິພ຺ພາຍີຕິ. ຕຕ຺ຖ ອິຘ ປຕ຺ວາ ອິຘ ປຣິນິພ຺ພາຍີຕິ ອິຘ ມນຸສ຺ສຠເວ ສກທາຄາມິມຄ຺ຄໍ ປຕ຺ວາ ອິຘມນຸສ຺ສ ຠເວເຍວ ອຣຫຕ຺ຕມຄ຺ຄໍ ລຠິຕ຺ວາ ປຣິນິພ຺ພາຍນຘມ຺ໂມ. ຕຕ຺ຖ ປຕ຺ວາ ຕຕ຺ຖ ປຣິນິພ຺ພາຍີຕິ ຕສ຺ມິໍເທວໂລເກ ສກທາຄາມິມຄ຺ຄໍ ປຕ຺ວາ ຕສ຺ມິໍ ເທວໂລເກເຍວ ອຣຫຕ຺ຕມຄ຺ຄໍ ລຠິຕ຺ວາ ປຣິນິພ຺ພາຍນຘມ຺ໂມ. ນິພ຺ພຕ຺ຕິຕ຺ວາຕິ ປຏິສນ຺ຘິຄ຺ຄຫຓວເສນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິຕ຺ວາ. ເຍສໍ ປນ ອິມໍ ໂລກນ຺ຕິ ປທສ຺ສ ອິມໍ ມນຸສ຺ສໂລກນ຺ຕິ ອຕ຺ໂຖ. ເຕສໍ ໂສ ປຎ຺ຈວິໂຘເຍວ ວຸຕ຺ໂຕ, ນ ຉຏ຺ໂຐ ປຸຄ຺ຄໂລ.
ວິຠາວນິຍຎ຺ຈ
‘‘ປຎ຺ຈສຸ ¶ ສກທາຄາມີສຸ ປຎ຺ຈມໂກວ ອິຘາຘິປ຺ເປໂຕ, ໂສ ຫິ ອິໂຕ ຄນ຺ຕ຺ວາ ປຸນ ສກິໍ ອິຘ ອາຄຈ຺ຉຕີ’’ຕິ ວຸຕ຺ຕໍ.
ມຫາປຣິນິພ຺ພານ ສຸຕ຺ຕຏ຺ຐກຖາຍໍ ປນ ມຫາວຄ຺ຄ ສໍຍຸຕ຺ຕຏ຺ຐກຖາ ຍຎ຺ຈ ໂສປິ ຉຏ຺ໂຐ ປຸຄ຺ຄໂລ ສກິໍ ອາຄມນຏ຺ເຐນ ອາຄໂຕເຍວ. ຍສ຺ມາຈ ສພ຺ພຎ຺ຎຸພຸທ຺ຘາປິ ຍາວ ອຸປຣິມຄ຺ໂຄ ນາຄຈ຺ຉຕິ. ຕາວ ປຖມຜລຏ຺ຐຠູຕາ ສຕ຺ຕກ຺ຂຕ຺ຕຸ ປຣມຕາຍໍວິຍ ທຸຕີຍຜລຏ຺ຐຠູຕາ ສກິໍ ອາຄມນປ຺ປກຕິຍໍ ສຓ຺ຐິຕາເຍວ ໂຫນ຺ຕິ. ຕສ຺ມາ ອິຘ ໂກຈິ ທຸຕີຍຜລຏ຺ໂຐ ສກິໍ ອາຄມນຏ຺ເຐນ ນິປ຺ປຣິຍາເຍນ ສກທາ ຄາມີນາມ ນ ນໂຫຕີຕິ ສພ຺ໂພປິ ໂສ ຉພ຺ພິໂຘ ປຸຄ຺ຄໂລ ອິຘ ນິປ຺ປຣິຍາເຍນ ສກທາຄາມິເຍວນາມ ໂຫຕີຕິ ທຏ຺ຐພ຺ໂພ. ສກທາ ຄາມິສ຺ສ ມຄ຺ໂຄ ສກທາຄາມິມຄ຺ໂຄ. ໂສ ຫິ ສຍໍ ຊນກຠູໂຕ ສກທາຄາມີນໍ ຊເນຕພ຺ພໍ ຊເນຕີຕິ ອິຘ ຊເນຕພ຺ພ ຊນກສມ຺ພນ຺ເຘນ ວິເສສນ ວິເສສິຕພ຺ພຕາ ຎາຍາຄຕາ ເອວ ໂຫຕິ. ຍຖາ ຕິສ຺ສມາຕາ ຜຸສ຺ສມາຕາຕິ.
[໕໗] ວິຠາວນິຍໍ ປນ
ສາຎາຍາຄຕາເອວ ນໂຫຕິ. ປໂຍຊນໍ ປນ ກິຎ຺ຈິ ອຕ຺ຖິ. ປໂຍຊນວເສນ ອວິຣຸທ຺ຘາ ໂຫຕີຕິ ອິມິນາ ອຘິປ຺ປາເຍນຍໍ ວຸຕ຺ຕໍ ‘‘ກິຎ຺ຈາປິ ມຄ຺ຄສມງ຺ຄິໂນ ຕຖາຄມນາສມ຺ຠວໂຕ ຜລຏ຺ໂຐເຍວ ສກທາຄາມີນາມ. ຕສ຺ສປນ ກາຣຓຠູໂຕ ປຸຣິມຸປ຺ປນ຺ໂນ ມຄ຺ໂຄ ມຄ຺ຄນ຺ຕຣາວຈ຺ເຉທນຕ຺ຖໍ ຜລຏ຺ເຐນ ວິເສເສຕ຺ວາ ວຸຈ຺ຈຕິ ສກທາຄາມິມຄ຺ໂຄຕິ. ເອວໍ ອນາຄາມິມຄ຺ໂຄ’’ຕິ. ຕໍ ນ ຍຸຊ຺ຊຕິ.
ສກທາຄາມິມຄ຺ເຄນ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕໍ ຈິຕ຺ຕນ຺ຕິ ສມາໂສ.
໕໙. ໂອຣພ຺ຠາຄິຍສໍໂຍຊນານໍ ສພ຺ພໂສ ສມຸຈ຺ຉິນ຺ນຕ຺ຕາ ປຏິສນ຺ຘິວເສນ ປຸນ ອິມໍ ກາມໂລກໍ ນ ອາຄຈ຺ຉຕີຕິ ອນາຄາມີ. ເອກນ຺ເຕນ ພ຺ຣຫ຺ມໂລກປຣາຍໂນເອວ ໂຫຕີຕິ ອຕ຺ໂຖ. ອິທຎ຺ຈ ເກວລໍ ອິມສ຺ສ ມຄ຺ຄສ຺ສ ອານຸຠາວວເສເນວ ວຸຕ຺ຕໍ. ອຸປຣິມຄ຺ຄ ວິປສ຺ສນາຍ ¶ ປນ ອາຄຕາຍ ໂສ ຕສ຺ມິໍ ຐາເນເຍວ ອຣຫຕ຺ຕ ມຄ຺ຄປຣາຍໂນປິ ໂຫຕິເຍວ. ອນາຄາມິສ຺ສ ຕຕີຍຜລຏ຺ຐສ຺ສມຄ຺ໂຄ. ເຕນ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕໍ ຈິຕ຺ຕນ຺ຕິ ວິຄ຺ຄໂຫ.
໖໐. ມຫປ຺ຜລກາຣິຕາຄຸຓໂຍເຄນ ປູຊາວິເສສໍ ອຣຫຕີຕິ ອຣຫາ. ຂີຓາສໂວ ຈຕຸຕ຺ຖຜລຏ຺ໂຐ. ອຣຫໂຕ ຠາໂວ ອຣຫຕ຺ຕໍ, ຈຕຸຕ຺ຖຜລໍ. ຕສ຺ສ ມຄ຺ໂຄ. ເຕນ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕຈິຕ຺ຕນ຺ຕິ ນິພ຺ພຈນໍ. ປິສທ຺ເທນ ປາຬິຍໍ ວິຠຕ຺ເຕ ມຄ຺ຄຈິຕ຺ຕປ຺ປເຠເທ ສມ຺ປິຓ຺ເຑຕິ. ຕຕ຺ຖ ຘມ຺ມສງ຺ຄຓິຍໍ ຕາວ ປຖມມຄ຺ເຄ ຌານນາເມນ ວຸຕ຺ເຕສຸ ປຎ຺ຈສຸ ວາເຣສຸ ປຖເມ ສຸທ຺ຘິກປຏິປທາວາເຣທ຺ວິນ຺ນໍ ຈຕຸກ຺ກປຎ຺ຈກນຍານໍ ວເສນ ນວຈິຕ຺ຕານິ ໂຫນ຺ຕິ. ຕຖາ ສຸທ຺ຘິກສຸຎ຺ຎຕາຍ ສຸຎ຺ຎຕປ຺ປຏິປທາຍ ສຸທ຺ຘິກປ຺ປຓິຫິເຕ ອປ຺ປຓິຫິຕປ຺ປຏິປທາຍຈາຕິ ປຎ຺ຈສຸ ວາເຣສຸ ທສນ຺ນໍ ນຍານໍ ວເສນ ປຎ຺ຈຈຕ຺ຕາລີສຈິຕ຺ຕານິ ໂຫນ຺ຕິ. ຕຖາ ມຄ຺ຄສຕິປຏ຺ຐານາທີຫິ ເອກູນວີສຕິຍາ ນາເມຫິ ວຸຕ຺ເຕສຸ ປຈ຺ເຈກໍ ປຎ຺ຈສຸ ວາເຣສູຕິ ວີສຕິຍາ ນາເມຫິ ວຸຕ຺ເຕ ວາຣສເຕ ທ຺ວິນ຺ນໍ ນຍສຕານໍ ວເສນ ນວຈິຕ຺ຕສຕານິ ໂຫນ຺ຕິ. ປຸນ ຈຕູຫິ ອຘິປຕີຫິ ໂຍເຊຕ຺ວາ ວຸຕ຺ເຕສຸ ຈຕູສຸ ວາຣສເຕສຸ ອຏ຺ຐນ຺ນໍ ນຍສຕານໍ ວເສນ ຕີຓິ ສຫສ຺ສານິ ຉສຕານິຈ ໂຫນ຺ຕີຕິ. ເອວໍ ປຖມມຄ຺ເຄ ນຍ ສຫສ຺ສວເສນ ຈຕ຺ຕາຣິຈິຕ຺ຕສຫສ຺ສານິ ປຎ຺ຈຈິຕ຺ຕ ສຕານິຈ ໂຫນ຺ຕິ. ຕຖາ ເສສມຄ຺ເຄສຸປີຕິ ເອວໍ ຈຕູສຸ ມຄ຺ເຄສຸ ຈຕຸນ຺ນໍ ນຍ ສຫສ຺ສານໍ ວເສນ ອຏ຺ຐາຣສ ມຄ຺ຄ ຈິຕ຺ຕ ສຫສ຺ສານິ ໂຫນ຺ຕິ. ສຈ຺ຈສຕິປຏ຺ຐານ ວິຠງ຺ເຄສຸ ປນ ວີສຕິນຍ ສຫສ຺ສານໍ ວເສນ ນວຸຕິມຄ຺ຄຈິຕ຺ຕສຫສ຺ສານິ. ມຄ຺ຄວິຠງ຺ເຄ ອຏ຺ຐວີສຕິຍາ ນຍ ສຫສ຺ສານໍ ວເສນ ສຕສຫສ຺ສໍ ຉພ຺ພີສຕິສຫສ຺ສານິ ຈ ມຄ຺ຄຈິຕ຺ຕານິ ໂຫນ຺ຕີຕິ. ອຏ຺ຐກຖາສຸປນ ນຍເຠທາເອວ ວຸຕ຺ຕາ. ນຈິຕ຺ຕ ເຠທາຕິ.
[໕໘] ຍໍປນ ວິຠາວນິຍໍ
ປິສທ຺ເທນ ສຈ຺ຈວິຠງ຺ເຄ ອາຄຕໍ ສຏ຺ຐິສຫສ຺ສເຠທໍ ນຍໍ ສງ຺ຄຓ຺ຫາຕີຕິ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕໍ ອິມສ຺ມິໍ ກຸສລນິຄເມ ນ ວຕ຺ຕພ຺ພໍ.
ໂສຫິ ສຏ຺ຐິສຫສ຺ສເຠໂທ ນໂຍ ວິປາກຏ຺ຐາເນເອວ ອຏ຺ຐກຖາຍໍ ອາຄໂຕຕິ.
[໕໙] ຍຎ຺ຈ ຕຕ຺ຖ
ປຏິປທາເຠທໍ ¶ ອນາມສິຕ຺ວາ ເກວລໍ ສຸຎ຺ຎໂຕ ອປ຺ປຓິຫິ ໂຕຕິ ທ຺ວິຘາ ວິຠຕ຺ໂຕຕິ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕໍ ນຍຸຊ຺ຊຕິ.
ປາຬິຍຎ຺ຫິ ປຏິປທາເຠໂທ ອາທິມ຺ຫິເຍວ ອາຄໂຕຕິ. ນຈ ອາທິມ຺ຫິ ສຸຎ຺ຎໂຕ ອປ຺ປຓິຫິໂຕຕິ ທ຺ວິຘາ ວິຠຕ຺ໂຕ ນິຣນ຺ຕຣວາໂຣ ອຕ຺ຖີຕິ.
[໖໐] ຍຎ຺ຈ ຕຕ຺ຖ
ສຸຎ຺ຎໂຕ ເອໂກ ນໂຍ, ອປ຺ປຓິຫິໂຕ ເອໂກ, ປຏິປທາ ວິສິຏ຺ຐາ ສຸຎ຺ຎຕາ ຈຕ຺ຕາໂຣ, ອປ຺ປຓິຫິຕາ ຈຕ຺ຕາໂຣຕິ ກຕ຺ວາ ທສນຍາ ໂຫນ຺ຕີຕິ ອຘິປ຺ປາເຍນ ເອວໍ ຌານ ນາເມນ ທສຘາ ວິຠຕ຺ໂຕຕິ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕໍປິ ນ ຍຸຊ຺ຊຕິເຍວ.
ນ ຫິ ສຸຎ຺ຎຕາທໂຍ ອິຘ ນຍານາມ ໂຫນ຺ຕິ. ເຕສຸ ປນ ເອເກ ກສ຺ມິໍ ທ຺ເວ ທ຺ເວ ຈຕຸກ຺ກປຎ຺ຈກນຍາເອວ ອິຘ ນຍານາມາຕິ. ເອເຕນ ຕຖາ ມຄ຺ຄສຕິປຏ຺ຐານິຈ຺ຈາທິກໍປິ ສພ຺ພໍ ປຏິກ຺ຂິຕ຺ຕໍ ໂຫຕີຕິ. [ມຄ຺ຄຈິຕ຺ຕໍ]
໖໑. ຜລຈິຕ຺ເຕ ຜລນ຺ຕິ ວິປາກຠູໂຕ ອຏ຺ຐງ຺ຄິກ ມຄ຺ໂຄ. ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕຘມ຺ມສມູໂຫວາ. ໂສຕາປຕ຺ຕິຍາ ອຘິຄຕໍ ຜລໍ. ເຕນ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕໍ, ຕຕ຺ຖວາ ປຣິຍາປນ຺ນໍ ຈິຕ຺ຕນ຺ຕິ ໂສຕາປຕ຺ຕິ ຜລ ຈິຕ຺ຕໍ. ເອສນໂຍ ທຸຕີຍຕຕີເຍສຸປິ. ອຣຫຕ຺ຕຎ຺ຈ ຕໍ ຜລຎ຺ຈາຕິ ອຣຫຕ຺ຕຜລໍ. ເຕນ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕໍ, ຕສ຺ມິໍວາ ປຣິຍາປນ຺ນໍ ຈິຕ຺ຕນ຺ຕິ ນິຣຸຕ຺ຕິ.
໖໒. ສງ຺ຄຫຄາຖາຍໍ ຈຕຸມຄ຺ຄປ຺ປເຠເທນາຕິ ຈຕຸກ຺ຂຕ຺ຕຸໍ ປຕ຺ຕພ຺ພຕ຺ຕາ ຈຕຸພ຺ພິຘານໍ ອຏ຺ຐງ຺ຄິກມຄ຺ຄານໍ ປເຠເທນ. ກສ຺ມາປນ ເຕ ຈຕຸກ຺ຂຕ຺ຕຸໍ ປຕ຺ຕພ຺ພາຕິ. ວຸຈ຺ຈເຕ. ໂສຕາປຕ຺ຕິມຄ຺ເຄ ຕາວ ສທ຺ຘາທີນິ ອິນ຺ທ຺ຣິຍານິ ມຸທູນິ ໂຫນ຺ຕິ, ຕສ຺ມາ ໂສ ທິຏ຺ຐິວິຈິກິຈ຺ຉາເອວ ສມຸຈ຺ຉິນ຺ທິຕຸໍ ສກ຺ໂກຕິ. ອຎ຺ເຎປນ ກາມຣາຄພ຺ຍາປາເທປິ ຕນຸຠູເຕປິ ກາຕຸໍ ນສກ຺ໂກຕິ. ທຸຕີຍມຄ຺ເຄ ຕານິ ໂຖກໍ ປຏູນິ ໂຫນ຺ຕິ. ຕສ຺ມາ ໂສ ກາມຣາຄພ຺ຍາປາເທ ຕນຸຠູເຕ ກາຕຸໍ ສກ຺ໂກຕິ. ສມຸຈ຺ຉິນ຺ທິຕຸໍ ປນ ນສກ຺ໂກຫິເຍວ. ຕຕີຍມຄ຺ເຄ ຕານິ ປຏຸຕຣານິ ໂຫນ຺ຕິ. ຕສ຺ມາ ໂສ ກາມຣາຄພ຺ຍາປາເທ ສມຸຈ຺ຉິນ຺ທິຕຸໍ ສກ຺ໂກຕິ. ຣູປາຣູປ ຣາຄມານຸທ຺ຘຈ຺ຈາວິຊ຺ຊາໂຍປນ ¶ ສມຸຈ຺ຉິນ຺ທິຕຸໍ ນສກ຺ໂກຕິເຍວ. ຈຕຸຕ຺ຖ ມຄ຺ເຄປນ ຕານິ ອິນ຺ທ຺ຣິຍານິ ປຏຸຕມານິ ໂຫນ຺ຕິ. ຕສ຺ມາ ໂສ ຕາຈ ອຎ຺ເຎຈ ສພ຺ເພປິ ປາປຘມ຺ເມ ສມຸຈ຺ຉິນ຺ທິຕຸໍ ສກ຺ໂກຕິ. ເອວໍ ຈຕຸກ຺ຂຕ຺ຕຸໍ ປວຕ຺ຕມານາເອວ ປຣິນິຏ຺ຐິຕກິຈ຺ຈຕ຺ຕາ ເຕ ມຄ຺ຄາ ຈຕຸກ຺ຂຕ຺ຕຸໍ ປຕ຺ຕພ຺ພາ ໂຫນ຺ຕີຕິ. ກຸສລໍ ຈິຕ຺ຕໍ ຈຕຸມຄ຺ຄປ຺ປເຠເທນ ຈຕຸຘາ ມຕໍ. ປາກໍປິ ຕສ຺ສ ຈຕຸພ຺ພິຘສ຺ສ ກຸສລສ຺ສ ຜລຕ຺ຕາ ຕຖາ ຈຕຸຘາມຕໍ. ອິຕິ ອນຸຕ຺ຕຣໍ ຈິຕ຺ຕໍ ອຏ຺ຐຘາ ມຕນ຺ຕິ ໂຍຊນາ. ນຕ຺ຖິ ອຕ຺ຕໂນ ອຸຕ຺ຕຣໍ ອຘິກໍ ເອຕສ຺ສາຕິ ອນຸຕ຺ຕຣໍ.
໖໓. ກສ຺ມາ ປເນຕ຺ຖ ກ຺ຣິຍຈິຕ຺ຕໍນາມນ ຄຫິຕນ຺ຕິ, ກ຺ຣິຍານຸຕ຺ຕຣສ຺ສ ອຠາວາຕິ, ກສ຺ມາ ປນສ຺ສ ອຠາໂວຕິ. ມຄ຺ຄຈິຕ຺ຕສ຺ສ ເອກຈິຕ຺ຕກ຺ຂຓິກຕ຺ຕາຕິ. ຍທິ ຫິ ຕໍ ໂລກິຍກຸສລໍວິຍ ນານາກ຺ຂເຓສຸ ປວຕ຺ເຕຍ຺ຍ. ຕທາ ນິຣນຸສຍສນ຺ຕາເນປິ ປວຕ຺ຕິຕ຺ວາ ກ຺ຣິຍາ ນຸຕ຺ຕຣໍນາມ ສິຍາຕິ. ກສ຺ມາປນ ຕໍ ເອກຈິຕ຺ຕກ຺ຂຓິກເມວ ໂຫຕີຕິ. ມຄ຺ຄສ຺ສ ມຫານຸຠາວຕ຺ຕາຕິ. ກຖຎ຺ຈ ມຫານຸຠາໂວຕິ. ວຸຈ຺ຈເຕ. ອຣິຍມຄ຺ໂຄຫິ ນາມ ສກິໍ ປວຕ຺ຕມາໂນເຍວ ອຕ຺ຕນາ ປຫາຕພ຺ເພ ກິເລເສ ປຸນ ອນຸປ຺ປາທຘມ຺ມຕໍ ອາປາເທຕ຺ວາ ປຊຫຕິ. ອຍມສ຺ສ ເອໂກ ອານຸຠາໂວ. ວິປາກຎ຺ຈ ກຸສລກ຺ຣິຍຊວນໍວິຍ ຊວນກິຈ຺ຈ ຍຸຕ຺ຕໍ ຍທາ ກທາຈິ ສມາປຊ຺ຊນກ຺ຂມຎ຺ຈ ກຕ຺ວາ ອຕ຺ຕໂນ ອນນ຺ຕຣໂຕ ປຏ຺ຐາຍ ຊເນຕິ. ອຍມສ຺ສ ທຸຕີໂຍ ອານຸຠາໂວ. ຕສ຺ມາ ຕສ຺ສ ກິເລສປ຺ປຫານຕ຺ຖາຍປິ ປຸນ ອຸປ຺ປາເທຕພ຺ພກິຈ຺ຈໍນາມ ນຕ຺ຖິ. ຕຖາ ສມາປຕ຺ຕິ ອຕ຺ຖາຍປີຕິ. ສເຈປິ ຫິ ໂກຈິ ອຫໍ ຜລໍ ສມາປຊ຺ຊິຕຸໍ ນ ອິຈ຺ຉາມິ. ປຸພ຺ເພ ລທ຺ຘໍ ມຄ຺ຄເມວ ສມາປຊ຺ຊິສ຺ສາມີຕິ ປຣິກມ຺ມໍ ກເຣຍ຺ຍ. ຕທາ ປຸພ຺ເພ ສກິໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິຕ຺ວາ ນິຣຸທ຺ຘມຄ຺ຄເຈຕນານຸຠາເວນ ຜລຈິຕ຺ຕເມວ ປວຕ຺ເຕຍ຺ຍ. ນ ມຄ຺ຄຈິຕ຺ຕໍ. ກສ຺ມາ, ອປ຺ປຏິພາຫິ ຍານຸຠາວຕ຺ຕາ ມຄ຺ຄສ຺ສ. ອຍຎ຺ຫິ ມຄ຺ຄານຸຠາໂວນາມ ເກນຈິ ຉນ຺ເທນ ວາ ວເສນວາ ອຊ຺ຌາສເຍນວາ ປຣິກມ຺ເມນວາ ປຏິພາຫິຕຸໍ ອສກ຺ກຸເຓຍ຺ໂຍເຍວ ໂຫຕີຕິ.
໖໔. ທ຺ວາທສາກຸສລາເນວນ຺ຕິອາທິ ສພ຺ເພສໍ ຈຕຸພ຺ຠູມກ ຈິຕ຺ຕານໍ ຊາຕິວເສນ ສງ຺ຄໂຫ. ເອວໍ ອິມິນາ ວຸຕ຺ຕປ຺ປກາເຣນ ອກຸສ ລານິ ¶ ທ຺ວາທເສວໂຫນ຺ຕິ. ກຸສລານິ ເອກວີສຕິເອວ. ວິປາການິຉຕ຺ຕິໍ ເສວ. ກ຺ຣິຍຈິຕ຺ຕານິ ວີສຕິເອວາຕິ ຏີກາຍໍ ໂຍຊີຍຕິ. ເກຈິປນ ກຸສລານໍ ວິປາການຎ຺ຈ ອຸປຣິວຑ຺ຒມານຕ຺ຕາເອວສທ຺ທໍ ອາທິອນ຺ຕປເທສ຺ເວວ ໂຍເຊສຸໍ. ຈຕຸປຎ຺ຎາສຘາຕິອາທິ ຠູມິວເສນ ສງ຺ຄໂຫ. ກາເມປຣິຍາ ປນ຺ນານິ ຈິຕ຺ຕານິ ຈຕຸປຎ຺ຎາສຘາ ອີຣເຍ ກເຖຍ຺ຍ. ຣູເປ ປນ຺ນຣສ. ອຣູເປ ທ຺ວາທສ. ຕຖາ ອນຸຕ຺ຕເຣ ປຣິຍາປນ຺ນານິ ຈິຕ຺ຕານິ ອຏ຺ຐຘາ ອີຣເຍຕິ ໂຍຊນາ. ເອຕ຺ຖຈ ອນຸຕ຺ຕເຣຕິ ໂລກຸຕ຺ຕຣ ຠູມິຍໍ. ສາ ປນ ທຸວິຘາ ສງ຺ຂຕຠູມິ, ອສງ຺ຂຕຠູມີຕິ. ສງ຺ຂຕາປິ ຈຕຸພ຺ພິຘາ. ຍຖາຫ –
ຍສ຺ມິໍ ສມເຍ ໂລກຸຕ຺ຕຣໍ ຌານໍ ຠາເວຕິ ປຖມາຍ ຠູມິຍາ ປຕ຺ຕິຍາ.ລ. ທຸຕີຍາຍ.ລ. ຕຕີຍາຍ.ລ. ຈຕຸຕ຺ຖາຍ ຠູມິຍາ ປຕ຺ຕິຍາຕິ.
ຕຕ຺ຖ ຠູມີຕິ ສາມຎ຺ຎຜລໍ ອຘິປ຺ເປຕນ຺ຕິ ວຸຕ຺ຕໍ. ປຖມມຄ຺ຄຜລຍຸ ຄຬໍວາ ປຖມຠູມິ.ລ. ຈຕຸຕ຺ຖ ມຄ຺ຄຜລ ຍຸຄຬໍ ຈຕຸຕ຺ຖຠູມີຕິ ເອວໍປິ ຍຸຊ຺ຊຕິເຍວ. ອຕ຺ຖໂຕປນ ຣາຄຕ຺ຕຍປຣິຄ຺ຄຫວິມຸຕ຺ຕິຍາ ເຕຠູມກຘມ຺ເມສຸ ອປຣິຍາປນ຺ນຕາ ສງ຺ຂາເຕນ ອວຕ຺ຖາ ວິເສເສນ ຍຸຕ຺ໂຕ ຘມ຺ມວິເສໂສ. ໂສຈ ກິເລສປ຺ປຫານ ວິເສເສນ ຈຕຸພ຺ພິໂຘ ຊາໂຕຕິ.
[໖໑] ວິຠາວນິຍໍ ປນ
ອິຕຣຠູມິໂຍວິຍ ໂລກຸຕ຺ຕຣຠູມິນາມ ວິສຸໍ ນຕ຺ຖິ. ນວ ວິຘຘມ຺ມສມູໂຫເອວ ເຕສໍ ຠູມິປຣິຍາໂຍຕິ ກຕ຺ວາ ຍໍ ວຸຕ຺ຕໍ. ‘‘ກຕ຺ຖຈິ ອປຣິຍາປນ຺ນານິ ນວວິຘໂລກຸຕ຺ຕຣ ຘມ຺ມສມູເຫກເທສຠູຕານິ ຣຸກ຺ເຂ ສາຂາ ຕ຺ຍາທີສຸ ວິຍ ອນຸຕ຺ຕເຣ ຈິຕ຺ຕານີຕິ ວຸຕ຺ຕານີ’’ຕິ. ຕໍ ນຍຸຊ຺ຊຕິ.
ທຸວິຘາຫິ ຠູມິ ອວຕ຺ຖາຠູມິ, ໂອກາສຠູມີຕິ. ຕຕ຺ຖ ອວຕ຺ຖາ ຠູມິເອວ ນິປ຺ປຣິຍາຍຠູມິ. ນ ອິຕຣາ. ສາ ຫິ ໂອກາສຠູມິນາມ ຘມ຺ມານໍ ຕໍ ຕໍ ອວຕ຺ຖາວິເສສວເສເນວ ສິທ຺ຘາຕິ. ຕໍ ຕໍ ອວຕ຺ຖາ ວິເສໂສຕິຈ ¶ ເຫຏ຺ຐາ ວຸຕ຺ຕນເຍນ ກາມາວຈຣຕາທິ ອວຕ຺ຖາ ວິເສໂສ ທຏ຺ຐພ຺ໂພ. ອປິຈ ເອກຕ຺ຕິໍສຠູມິໂຍປິ ກຸສລາກຸສລຘມ຺ມານໍ ຫີນປຓີຕໂອຬາຣິກສຸຂຸມຕາ ສງ຺ຂາເຕຫິ ອວຕ຺ຖາວິເສເສຫິເອວ ສິຊ຺ຌນ຺ຕີຕິ.
໖໕. ເອວໍ ຈຕຸພ຺ຠູມກ ຈິຕ຺ຕານິ ສງ຺ເຂປໂຕ ນິທ຺ທິສິຕ຺ວາ ອິທານິ ປຸນ ວິຕ຺ຖາຣໂຕ ນິທ຺ທິສນ຺ໂຕ ອິຕ຺ຖນ຺ຕິອາທິຄາຖມາຫ. ຕຕ຺ຣາຍໍ ໂຍຊນາ. ອຖວາປນ ອິຕ຺ຖໍ ຍຖາວຸຕ຺ຕປ຺ປກາເຣນ ເອກຸນນວຸຕິປ຺ປເຠທໍ ມານສໍ ຈິຕ຺ຕໍ ເອກວີສສຕໍ ກຕ຺ວາ ວິຈກ຺ຂຓາ ປຓ຺ຑິຕາ ວິຠຊນ຺ຕີຕິ.
[໖໒] ຏີກາສຸ ປນ
ຄາຖາຍ ປຸພ຺ພທ຺ຘໍ ປຸຣິມຄາຖານໍ ນິຄມນໍ ກຕ຺ວາ ອປຣທ຺ຘເມວ ອາຣພ຺ຠນ຺ຕຣໍ ກຕ຺ວາ ໂຍເຊນ຺ຕິ. ຕໍ ກຖເມກູນ ນວຸຕິວິຘໍ ຈິຕ຺ຕໍ ເອກວີສສຕໍ ໂຫຕີຕິ ອິມິນາ ນສເມຕີຕິ.
ອິທານິ ຕໍ ເອກວີສສຕວິຠາຄໍ ທສ຺ເສນ຺ໂຕ ກຖໍ.ລ. ໂຫຕີຕິ ປຸຈ຺ຉິຕ຺ວາ ວິຕກ຺ກວິຈາຣປີຕິ ສຸເຂກຄ຺ຄຕາ ສຫິຕນ຺ຕິອາທິມາຫ. ຕຕ຺ຖ ປຖມຊ຺ຌານ ໂສຕາປຕ຺ຕິມຄ຺ຄຈິຕ຺ຕນ຺ຕິ ເອຕ຺ຖ ປຎ຺ຈງ຺ຄິເກນ ປຖມຊ຺ຌາເນນ ຍຸຕ຺ໂຕ ໂສຕາປຕ຺ຕິມຄ຺ໂຄ ປຖມຊ຺ຌານໂສຕາປຕ຺ຕິມຄ຺ໂຄ. ເຕນ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕໍ ຈິຕ຺ຕນ຺ຕິ ສມາໂສ.
[໖໓] ຏີກາສຸ ປນ
‘‘ປຖມຊ຺ຌານຎ຺ຈ ຕໍ ໂສຕາປຕ຺ຕິມຄ຺ຄຈິຕ຺ຕຎ຺ຈາ’’ຕິ ໂຍເຊນ຺ຕິ. ຕໍ ນ ຍຸຕ຺ຕໍ.
ນ ຫິ ຌານໍ ຈິຕ຺ຕໍ ໂຫຕິ. ນຈ ຈິຕ຺ຕໍ ຌານໍ. ອຎ຺ຎຎ຺ຫິ ຌານໍ, ອຎ຺ຎໍ ຈິຕ຺ຕນ຺ຕິ.
[໖໔] ຍຎ຺ຈ ວິຠາວນິຍໍ
‘‘ຌານງ຺ຄວເສນ ປຖມຊ຺ຌານ ສທິສຕ຺ຕາ ປຖມຊ຺ຌານຎ຺ຈາ’’ຕິ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕມ຺ປິ ນ ຍຸຕ຺ຕໍ.
ນ ຫິ ປຎ຺ຈງ຺ຄິກໍ ໂລກຸຕ຺ຕຣຊ຺ຌານໍ ປຖມຊ຺ຌານສທິສຏ຺ເຐນ ປຖມຊ຺ຌານສຎ຺ຎໍ ລຠຕີຕິ ສກ຺ກາ ວຕ຺ຕຸໍ. ຕຎ຺ຫິ ສຍເມວ ອຕ຺ຕໂນ ປຎ຺ຈງ຺ຄິກຠາເວນ ¶ ນິປ຺ປຣິຍາຍໂຕ ປຖມຊ຺ຌານໍນາມ ໂຫຕີຕິ. ອິທຎ຺ຫິ ຌານໍນາມ ໂລກິຍໍວາ ໂຫຕຸ ໂລກຸຕ຺ຕຣໍວາ. ຍໍ ປຎ຺ຈງ຺ຄິກໍ ໂຫຕິ. ຕໍ ສຍເມວ ປຖມຊ຺ຌານນ຺ຕິ ສິທ຺ຘໍ. ຍໍ ຈຕຸຣງ຺ຄິກໍ. ຕິຍງ຺ຄິກໍ. ທຸວງ຺ຄິກໍ. ປຸນ ທຸວງ຺ຄິກໍ. ຕໍ ສຍເມວ ປຎ຺ຈມຊ຺ຌານນ຺ຕິ ສິທ຺ຘນ຺ຕິ. ໂລກຸຕ຺ຕເຣວາ ທຸຕີຍາທິຠາວສ຺ສ ອຸປ຺ປຕ຺ຕິກ຺ກມວເສນ ອສິທ຺ຘຕ຺ຕາ ເອວໍ ວຸຕ຺ຕນ຺ຕິ ທຏ຺ຐພ຺ພໍ.
[໖໕] ຍຎ຺ຈ ຕຕ຺ຖ
ສທິສຠາເວເນວ ໂລກຸຕ຺ຕເຣ ເຕສໍ ປຎ຺ຈງ຺ຄິກາທີນໍ ຌານ ໂວຫາຣສິທ຺ຘຕາທີປນຕ຺ຖໍ. ‘‘ປາທກຊ຺ຌານ ສມ຺ມສິຕຊ຺ຌານ ປຸຄ຺ຄລຊ຺ຌາສເຍສຸ ຫິ ອຎ຺ຎຕຣວເສນ ຕໍ ຕໍ ຌານສທິສຕ຺ຕາ ວິຕກ຺ກາທິອງ຺ຄປາຕຸຠາເວນ ຈຕ຺ຕາໂຣປິ ມຄ຺ຄາ ປຖມຊ຺ຌານາທິ ໂວຫາຣໍ ລຠນ຺ຕາ ປຈ຺ເຈກໍ ປຎ຺ຈຘາ ວິຠຊນ຺ຕີ’’ຕິ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕມ຺ປິ ນຍຸຊ຺ຊຕິເຍວ.
ນ ຫິ ມຄ຺ຄາ ປຖມຊ຺ຌານາທິ ໂວຫາຣໍ ລຠນ຺ຕິ. ອຎ຺ໂຎ ຫິ ມຄ຺ໂຄ, ອຎ຺ຎໍ ຌານນ຺ຕິ. ອປິຈ, ຍທິ ອຸປນິຊ຺ຌາຍນຏ຺ເຐນ ປຈ຺ຈນີກຊ຺ຌາປນຏ຺ເຐນຈ ຌານໍນາມ ສິຍາ. ຕທາ ໂລກຸຕ຺ຕຣຊ຺ຌານານິເອວ ສາຕິສຍໂຕ ຌານານິນາມ ສິຍຸໍ. ນ ອິຕຣານິ. ຕານິ ຫິ ກສິຓາທິນິມິຕ຺ຕມຕ຺ຕໍ ອຸເປຈ຺ຈ ນິຊ຺ຌາຍນ຺ຕິ. ປຈ຺ຈນີກຘມ຺ເມຈ ວິກ຺ຂມ຺ຠນມຕ຺ເຕນ ຌາເປນ຺ຕິ. ໂລກຸຕ຺ຕຣານິເຍວປນ ອຕິຄມ຺ຠີຣໍ ອຠິທຸທ຺ທສໍ ນິພ຺ພານໍ ອຸເປຈ຺ຈ ນິຊ຺ຌາຍນ຺ຕິ. ປຈ຺ຈນີກຘມ຺ເມຈ ສມູເລ ສານຸສເຍ ສພ຺ພໂສ ສມຸຈ຺ຉິນ຺ທນວເສນ ຌາເປນ຺ຕີຕິ. ເອຕ຺ຖຈ ອປ຺ປນາຌານານໍ ປຎ຺ຈງ຺ຄິກຠາໂວນາມ ປກຕິຍາ ເອວ ສິທ຺ໂຘ ໂຫຕີຕິ ນ ປຖມຊ຺ຌານິເກສຸ ມຄ຺ຄຜເລສຸ ປາທກຊ຺ຌາ ນາທິນາ ປຈ຺ຈຍວິເສເສນ ກິຈ຺ຈໍ ອຕ຺ຖິ. ຈຕຸຣງ຺ຄິກາທິ ຠາໂວ ປນ ເຕນ ປຈ຺ຈຍວິເສເສນ ວິນາ ນ ສິຊ຺ຌຕິ. ອສຕິຫິ ຕສ຺ມິໍ ສພ຺ພໍປິ ຌານໍ ປຎ຺ຈງ຺ຄິກເມວ ຠວິສ຺ສຕີຕິ. ຕຕ຺ຖ ຍຖາ ໂລກິຍຊ຺ຌາເນສຸ ອາທິກມ຺ມິກກາເລ ຕສ຺ສ ຕສ຺ສ ທຸຕີຍາທິກສ຺ສ ຌານສ຺ສ ອຸປຈາຣຠູຕາ ຠາວນາ ສຍໍ ວິຕກ຺ກາທິຍຸຕ຺ຕາ ສມານາປິ ວິຕກ຺ກາທີສຸ ອາທີນວທສ຺ສນຎ຺ຎາເຓນເຈວ ອິທານິ ອວິຕກ຺ກໍ ຌານໍ ອຸປ຺ປາເທສ຺ສາມິ, ອິທານິ ອວິຈາຣໍ ຌານໍ ອຸປ຺ປາເທສ຺ສາມີຕິ ເອວມາທິນາ ປວຕ຺ເຕນ ອຊ຺ຌາສຍ ¶ ວິເສເສນຈ ຍຸຕ຺ຕຕ຺ຕາ ກາຈິ ວິຕກ຺ກວິຣາຄຠາວນານາມ ໂຫຕິ. ກາຈິ ວິຈາຣ ວິຣາຄຠາວນາ ນາມ. ກາຈິ ປີຕິວິຣາຄຠາວນາ ນາມ. ກາຈິ ສຸຂວິຣາຄຠາວນານາມ. ກາຈີ ຣູປວິຣາຄຠາວນານາມ. ອສຎ຺ຎິຄາມີນໍ ປນ ສຎ຺ຎາວິຣາຄຠາວນານາມ ໂຫຕິ. ສາ ອຕ຺ຕໂນ ອຕ຺ຕໂນ ຌານໍ ອວິຕກ຺ກໍວາ ອວິຈາຣໍວາ ອປ຺ປີຕິກໍວາ ອຸເປກ຺ຂາສຫ ຄຕໍວາ ກາຕຸໍ ສກ຺ໂກຕິ. ຌາເນສຸ ວສີຠູຕກາເລປນ ອາທີນວທສ຺ສນຎ຺ຎາເຓນ ວິນາ ເກວລໍ ອຊ຺ຌາສຍມຕ຺ເຕນ ຍໍຍໍ ຌານໍ ອິຈ຺ຉຕິ. ຕໍ ຕໍ ຌານໍ ສມາປຊ຺ຊຕິເຍວ. ເອວເມວໍ ອິຘປິ ຕສ຺ສ ຕສ຺ສ ມຄ຺ຄສ຺ສ ອຸປຈາຣຠູຕາ ວຸຏ຺ຐານຄາມິນິ ວິປສ຺ສນາສງ຺ຂາຕາ ຠາວນາ ສຍໍ ວິຕກ຺ກາທິຍຸຕ຺ຕາ ສມານາປິ ນານາສຕ຺ຕິຍຸຕ຺ຕາ ໂຫຕິ. ກາຈິ ວິຕກ຺ກວິຣາຄຠາວນານາມ. ກາຈິ ວິຕກ຺ກວິຈາຣວິຣາຄຠາວນາ ນາມ. ກາຈິ ວິຕກ຺ກວິຈາຣປີຕິ ວິຣາຄຠາວນານາມ. ກາຈິ ວິຕກ຺ກວິ ຈາຣປີຕິສຸຂວິຣາຄຠາວນານາມ. ຕຕ຺ຖ ຍາ ວິຕກ຺ກໍ ວິຣາເຊຕຸໍ ອຕິກ຺ກາເມຕຸໍ ສກ຺ໂກຕິ. ສາ ວິຕກ຺ກວິຣາຄຠາວນານາມ. ເອສ ນໂຍ ເສສາສຸປີຕິ.
໖໖. ກສ຺ສປນ ພເລນ ສາ ວິປສ຺ສນາ ນານາສຕ຺ຕິ ຍຸຕ຺ຕາ ໂຫຕີຕິ. ວຸຈ຺ຈເຕ, ປາທກຊ຺ຌານພເລນາຕິ ເອໂກ ເຖຣວາໂທ. ສມ຺ມສິຕຊ຺ຌານ ພເລນາຕິ ເອໂກ. ປຸຄ຺ຄລຊ຺ຌາສຍ ພເລນາຕິ ເອໂກ. ຕຕ຺ຖ ຍໍ ຍໍ ຌານໍ ຕສ຺ສາ ວິປສ຺ສນາຍ ປາທກຕ຺ຖາຍ ອາສນ຺ເນ ສມາປຊ຺ຊີຍຕິ. ຕໍຕໍ ປາທກຊ຺ຌານໍນາມ. ຕໍເຈ ປຖມຊ຺ຌານໍ ໂຫຕິ. ວິປສ຺ສນາ ປາກຕິກາເອວ. ສເຈ ທຸຕີຍຊ຺ຌານໍ ໂຫຕິ. ວິປສ຺ສນາ ວິຕກ຺ກວິຣາຄສຕ຺ຕິຍຸຕ຺ຕາ ໂຫຕິ. ມຄ຺ເຄ ອວິຕກ຺ກໍ ຌານໍ ນິຍາເມຕຸໍ ສກ຺ໂກຕິ. ເອສນໂຍ ເສເສສຸປິ ປາທກຊ຺ຌາເນສູຕິ ອຍໍ ປາທກວາໂທ. ປາທກຊ຺ຌາເນ ສຕິ ຕໍສທິສເມວ ມຄ຺ເຄ ຌານໍ ໂຫຕິ. ອສຕິປນ ມຄ຺ເຄ ປຖມຊ຺ຌານເມວ ໂຫຕິ. ສມ຺ມສິ ຕຊ຺ຌານໍວາ ປຸຄ຺ຄລຊ຺ຌາສໂຍວາ ມຄ຺ເຄ ຌານງ຺ຄໍ ນິຍເມຕຸໍ ນສກ຺ໂກຕີຕິ ອຘິປ຺ປາໂຍຕິ. ປາທກຊ຺ຌາເນ ສຕິ ຕໍວາ ອຎ຺ຎໍວາ ຍໍຍໍ ຌານໍ ສມ຺ມສີຍຕິ. ຕໍເຈ ປຖມຊ຺ຌານໍ ໂຫຕິ. ວິປສ຺ສນາ ປາກຕິ ກາເອວ. ສເຈ ທຸຕີຍຊ຺ຌານໍ ໂຫຕິ. ວິປສ຺ສນາ ວິຕກ຺ກວິຣາຄສຕ຺ຕິ ¶ ຍຸຕ຺ຕາ ໂຫຕິ. ມຄ຺ເຄ ອວິຕກ຺ກໍ ຌານໍ ນິຍາເມຕຸໍ ສກ຺ໂກຕິ. ເອສນໂຍ ເສເສສຸປິ ສມ຺ມສິຕຊ຺ຌາເນສູຕິ ອຍໍ ສມ຺ມສິຕວາໂທ. ວິປສ຺ສນາຍ ອາຣມ຺ມຓຠາເວນ ສຫ ຈຣິຕຕ຺ຕາ ສມ຺ມສິຕຊ຺ຌານເມວ ປາທກຊ຺ຌານໂຕ ອຊ຺ຌາສຍໂຕຈ ພລວຕຣນ຺ຕິ ອຘິປ຺ປາໂຍຕິ.
ວິຠາວນິຍໍ ປນ
ວິປສ຺ສນາປາທກໍ ກິຎ຺ຈິຌານໍ ນຕ຺ຖີຕິ ອິມສ຺ມິໍ ວາເທ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕໍ ອຏ຺ຐກຖາຍ ນ ສເມຕິ.
ປາທກຊ຺ຌາເນ ສຕິ ຕໍວາ ອຎ຺ຎໍວາ ມຄ຺ເຄ ຍໍຍໍຌານໍ ອິຈ຺ຉຕິ. ຕໍຕໍ ຌານໍ ອິຊ຺ຌຕິ. ວິປສ຺ສນາປິ ອິຈ຺ຉານຸຣູປໍ ວິຕກ຺ກວິຣາຄາທິຠາວໍ ປຕ຺ຕາ ໂຫຕີຕິ ປຸຄ຺ຄລຊ຺ຌາສຍວາໂທ. ຍຖາ ໂລກິຍຊ຺ຌາເນສຸ ອາສນ຺ເນ ວຸຏ຺ຐິຕຊ຺ຌານໍ ອຸປຣິຊ຺ຌານຸປຈາຣ ຠາວນາຍ ອຸປຕ຺ຖມ຺ຠກມຕ຺ຕໍ ໂຫຕິ. ນ ປນ ອຸປຣິຊ຺ຌາເນ ຌານໍ ອຕ຺ຕສທິສໍ ກາຕຸໍ ສກ຺ໂກຕິ. ອຊ຺ຌາສໂຍເອວ ອຸປຣິຊ຺ຌາເນ ຌານງ຺ຄໍ ນິຍາເມຕິ. ເອວເມວໍ ອິຘປິ ປາທກຊ຺ຌານໍ ວິປສ຺ສນາຍ ຕິກ຺ຂ ວິສທຠາວຕ຺ຖາຍ ພລວຸປນິສ຺ສ ໂຍ ໂຫຕິ. ອຊ຺ຌາສໂຍເອວ ວິປສ຺ສນໍ ວິຕກ຺ກວິຣາຄາທິຠາວໍ ປາເປຕ຺ວາ ມຄ຺ເຄ ຌານງ຺ຄໍ ນິຍາເມຕີຕິ ອຘິປ຺ປາໂຍຕິ. ໂຍ ປເນຕ຺ຖ ວຸຏ຺ຐານຄາມິນິວິປສ຺ສນາເອວ ມຄ຺ເຄ ຌານງ຺ຄໍ ນິຍາເມຕີຕິ ມຫາຏ຺ຐກຖາ ວາໂທ. ຕຕ຺ຖປິ ປຸຄ຺ຄລຊ຺ຌາສຍວິເສສພເລນ ວິຕກ຺ກວິຣາຄາທິສຕ຺ຕິ ວິເສສຍຸຕ຺ຕາ ວຸຏ຺ຐານຄາມິນິ ວິປສ຺ສນາເອວາຕິ ອຕ຺ໂຖ ເວທິຕພ຺ໂພ. ກາມຎ຺ເຈຕ຺ຖ ອຏ຺ຐສາລິນິຍໍ ອິເມສໍ ຕິຓ຺ຓໍ ເຖຣວາທານໍ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎໍ ອວິໂຣໂຘ ວຸຕ຺ໂຕວິຍ ທິສ຺ສຕິ. ອິເມປນ ວາທາ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎໍ ສໍສນ຺ທິຕ຺ວາ ປວຕ຺ຕາ ນໂຫນ຺ຕິ. ປຈ຺ເຈກໍ ສພ຺ພໍ ໂລກຸຕ຺ຕຣຊ຺ຌານໍ ປຣິປຸຓ຺ຓໍ ກຕ຺ວາ ປວຕ຺ຕາ. ຕສ຺ມາ ນສກ຺ກາ ເຕສໍ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎໍ ວິໂຣໂຘ ປຣິຫຣິຕຸນ຺ຕິ. ເອຕ຺ຖຈ ຌານລາຠີນໍ ວິປສ຺ສນາກມ຺ເມ ປາທກຊ຺ຌານສມາ ປຊ຺ຊນໍນາມ ຠຄວຕາເອວ ສຸຏ຺ຐຸວິຫິຕໍ. ວຸຕ຺ຕຎ຺ເຫຕໍ ຈູຬສຸຎ຺ຎຕສຸຕ຺ເຕ –
ອິຘານນ຺ທ ຠິກ຺ຂຸ ວິວິຈ຺ເຈວ ກາເມຫິ ວິວິຈ຺ຈ ອກຸສເລຫິ ຘມ຺ເມຫິ ປຖມໍ ຌານໍ ອຸປສມ຺ປຊ຺ຊ ວິຫຣຕິ. ທຸຕີຍໍ ຌານໍ. ຕຕີຍໍ ຌານໍ. ຈຕຸຕ຺ຖໍ ຌານໍ ອຸປສມ຺ປຊ຺ຊ ວິຫຣຕິ. ໂສ ອຊ຺ຌຕ຺ຕໍ ສຸຎ຺ຎຕໍ ມນສິກໂຣຕິ. ຕສ຺ສເຈອຊ຺ຌຕ຺ຕໍສຸຎ຺ຎຕາຍ ຈິຕ຺ຕໍ ¶ ນປກ຺ຂນ຺ທຕິ. ນປສີທຕິ. ເຕນ ຠິກ຺ຂຸນາ ຕສ຺ມິໍເຍວ ປຸຣິມສ຺ມິໍ ສມາຘິນິມິຕ຺ເຕ ອຊ຺ຌຕ຺ຕເມວ ຈິຕ຺ຕໍ ສນ຺ຖເປ ຕພ຺ພໍ, ສນ຺ນິສາເທຕພ຺ພໍ, ເອໂກທິ ກາຕພ຺ພໍ, ສມາທຫາຕພ຺ພນ຺ຕິອາທິ.
ຕຕ຺ຖ ສຸຎ຺ຎຕໍ ມນສິກໂຣຕີຕິ ວິປສ຺ສນາກມ຺ມໍ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕສ຺ມິໍເຍວ ປຸຣິມສ຺ມິໍ ສມາຘິນິມິຕ຺ເຕຕິ ປາທກຊ຺ຌານສມາຘິ ນິມິຕ຺ເຕ. ນວນິປາເຕຈ –
ປຖມໍ ປາຫໍ ຠິກ຺ຂເວຌານໍ ນິສ຺ສາຍ ອາສວານໍ ຂຍໍ ວທາມິ.ລ. ເນວສຎ຺ຎານາສຎ຺ຎາຍຕນໍ ປາຫໍ ຠິກ຺ຂເວ ຌານໍ ນິສ຺ສາຍ ອາສວານໍ ຂຍໍ ວທາມີຕິ ວຸຕ຺ຕໍ.
໖໗. ອິເມສຸປນ ຕີສຸວາເທສຸ ປຸຄ຺ຄລຊ຺ຌາສຍວາໂທ ພລວຕໂຣວິຍ ຂາຍຕິ. ໂລກິຍຊ຺ຌາເນສຸປິ ຫິ ປາທກຊ຺ຌານໍນາມ ອິຈ຺ຉິຕພ຺ພເມວ. ຕຎ຺ຈ ອຸປຣິຊ຺ຌານສ຺ສ ອຸປຈາຣຠາວນາຍ ຕິກ຺ຂວິສທ ຠາວຕ຺ຖາຍເອວ ໂຫຕິ. ອຊ຺ຌາສໂຍເອວປນ ອຸປຈາຣ ຠາວນາຍ ວິຕກ຺ກວິຣາຄາທິຠາວໍ ສາເຘຕິ. ອຸປຈາຣຠາວນາເອວ ອຸປຣິຊ຺ຌາເນ ຌານງ຺ຄໍ ນິຍາເມຕິ. ເອວເມວໍ ອິຘປິ ປາທກຊ຺ຌານພເລນ ຕິກ຺ຂວິສທ ຠາວປຕ຺ຕາ ວຸຏ຺ຐານຄາມິນິ ວິປສ຺ສນາເອວ ອຊ຺ຌາສຍວິເສສພເລນ ວິຕກ຺ກວິຣາຄາທິສຕ຺ຕິວິເສສຍຸຕ຺ຕາ ຫຸຕ຺ວາ ມຄ຺ເຄ ນານາຌານານິ ສາເຘຕິ. ອສຕິ ປນ ອຊ຺ຌາສຍວິເສເສ ຕໍຕໍ ປາທກຊ຺ຌານານຸຣູປໍ ອຊ຺ຌາສຍສາມຎ຺ຎໍສຓ຺ຐາຕິ. ຕສ຺ມາ ອຊ຺ຌາສຍວິເສເສ ອສຕິ ປາທກຊ຺ຌານເມວ ປມາຓໍ ໂຫຕິ. ສຕິປນ ຕສ຺ມິໍ ໂສເອວ ປມາຓນ຺ຕິ ຍຸຕ຺ຕໍ. ອິຈ຺ຉິ ຕິຈ຺ຉິຕ ໂລກິຍຊ຺ຌານ ສມາປຊ຺ຊນ ສທິສຎ຺ຫິ ສພ຺ພຊ຺ຌາເນສຸ ຈິຓ຺ຓວສີຠູຕານໍ ມຄ຺ເຄສຸ ອິຈ຺ຉິຕຊ຺ຌານ ນິພ຺ພຕ຺ຕນນ຺ຕິ. ໂຍ ປເນຕ຺ຖ ປາທກຊ຺ຌານາທິວເສນ ປວຕ຺ໂຕ ວິເສໂສ. ໂສ ສພ຺ໂພປິ ວິປສ຺ສນາ ວິເສສຕ຺ຖາຍ ເອວ ໂຫຕິ. ວິປສ຺ສນາ ວິເສໂສເອວ ມຄ຺ເຄ ຌານງ຺ຄໍ ນິຍາເມຕີຕິ ກຕ຺ວາ ອຏ຺ຐສາລິນິຍໍ ວິສຸທ຺ຘິ ມຄ຺ເຄຈ ວິປສ຺ສນາວ ປມາຓໍ ກຕ຺ວາວຸຕ຺ຕາ. ໂສ ສພ຺ໂພປິ ວິເສໂສ ປາທກຊ຺ຌາເນນ ວິນາ ນສິຊ຺ຌຕີຕິ ກຕ຺ວາ ມຄ຺ຄວິຠງ຺ຄມຄ຺ຄສໍຍຸຕ຺ຕຏ຺ຐ ກຖາສຸ ປາທກຊ຺ຌານໍ ເອວ ປມາຓໍ ກຕ຺ວາ ວຸຕ຺ຕນ຺ຕິ ເວທິຕພ຺ພໍ. ຍສ຺ມາ ປນ ປາຬິຍໍ –
ອິຘ ¶ ຄຫປຕິ ຠິກ຺ຂຸ ວິວິຈ຺ເຈວ ກາເມຫິ. ລ. ປຖມໍ ຌານໍ ອຸປສມ຺ປຊ຺ຊ ວິຫຣຕິ. ໂສ ອິຕິ ປຏິສຎ຺ຈິກ຺ຂຕິ. ອິທໍປິ ໂຂ ປຖມຊ຺ຌານໍ ອຠິສງ຺ຂຕໍ ອຠິສຎ຺ເຈຫຍິຕໍ ຍໍໂຂປນ ກິຎ຺ຈິ ອຠິສງ຺ຂຕໍ ອຠິສຎ຺ເຈຕຍິຕໍ. ຕທນິຈ຺ຈໍ. ຕໍ ນິໂຣຘຘມ຺ມນ຺ຕິ ປຊານາຕິ ໂສ ຕຕ຺ຖ ຐິໂຕ ອາສວານໍ ຂຍໍ ປາປຸຓາຕິ. ລ. ທຸຕີຍໍ ຌານໍ, ຕຕີຍໍ ຌານໍ, ຈຕຸຕ຺ຖໍ ຌານໍ, ເມຕ຺ຕາ ເຈໂຕວິມຸຕ຺ຕິໍ. ກຣຸຓາ, ມຸທິຕາ, ອຸເປກ຺ຂາເຈໂຕ ວິມຸຕ຺ຕິໍ, ອາກາສານຎ຺ຈາ ຍຕນໍ.ລ. ອາກິຎ຺ຈຎ຺ຎາ ຍຕນໍ ອຸປສມ຺ປຊ຺ຊ ວິຫຣຕິ. ໂສ ອິຕິ ປຏິສຎ຺ຈິກ຺ຂຕິ. ອຍໍປິໂຂ ອາກິຎ຺ຈຎ຺ຎາ ຍຕນສມາປຕ຺ຕິ ອຠິສງ຺ຂຕາ ອຠິສຎ຺ເຈຕຍິຕາ. ຍໍ ໂຂປນ ກິຎ຺ຈິ ອຠິສງ຺ຂຕໍ.ລ. ຂຍໍ ປາປຸຓາຕີຕິ.
ເອວໍເອກາທສນິປາເຕ –
ອິຘານນ຺ທ ຠິກ຺ຂຸ ວິວິຈ຺ເຈວ ກາເມຫິ ວິວິຈ຺ຈ ອກຸສເລຫິ ຘມ຺ເມຫິ ສວິຕກ຺ກໍ ສວິຈາຣໍ ວິເວກຊໍ ປີຕິສຸຂໍ ປຖມໍ ຌານໍ ອຸປສມ຺ປຊ຺ຊ ວິຫຣຕິ. ໂສ ຍເທວ ຕຕ຺ຖ ໂຫຕິ ຣູປຄຕໍ ເວທນາຄຕໍ ສຎ຺ຎາຄຕໍ ສງ຺ຂາຣຄຕໍ ວິຎ຺ຎາຓຄຕໍ, ເຕ ຘມ຺ເມ ອນິຈ຺ຈໂຕ ທຸກ຺ຂໂຕ ອນຕ຺ຕໂຕ ສມນຸປສ຺ສຕິ. ໂສ ຕຕ຺ຖ ຐິໂຕ ອາສວານໍ ຂຍໍ ປາປຸຓາຕິ. ໂນ ເຈ ອາສວານໍ ຂຍໍ ປາປຸຓາຕິ. ເຕເນວ ຘມ຺ມຣາເຄນ ຕາຍ ຘມ຺ມນນ຺ທິຍາ ປຎ຺ຈນ຺ນໍ ໂອຣມ຺ຠາຄິຍານໍ ສໍໂຍຊນານໍ ປຣິກ຺ຂຍາ ອຸປປາຕິໂກ ໂຫຕິ. ຕຕ຺ຖ ປຣິນິພ຺ພາຍີ ອນາວຕ຺ຕິຘມ຺ໂມ ຕສ຺ມາ ໂລກາຕິ.
ອາທິນາ ມາລຸກ຺ຍປຸຕ຺ຕສຸຕ຺ຕ ອນຸປທສຸຕ຺ຕາທີສຸຈ ອເນເກສຸ ສຸຕ຺ຕນ຺ເຕສຸ ອຏ຺ຐສຸ ສມາປຕ຺ຕີສຸ ເອເກກາຍ ສມາປຕ຺ຕິຍາ ວຸຏ຺ຐາຍ ວຸຏ຺ຐິຕສມາປຕ຺ຕິຘມ຺ມສມ຺ມສນເມວ ອາຄຕໍ. ນປນ ອຎ຺ຎຊ຺ຌານ ສມ຺ມສນໍ. ຕສ຺ມາ ສຕິປິ ໂຍຄີນໍ ອິຈ຺ຉາວເສນ ປາທກຊ຺ຌານໂຕ ອຎ຺ຎຊ຺ຌານສມ຺ມສເນ ປາທກຊ຺ຌານເມວ ປມາຓນ຺ຕິ ສກ຺ກາ ວິຎ຺ຎາຕຸນ຺ຕິ. ເອຕ຺ຕາວຕາ ສມ຺ມສິຕວາໂທ ສພ຺ພທຸພ຺ພໂລຕິ ສິທ຺ໂຘ ໂຫຕີຕິ. ເຍປນ ອຏ຺ຐສມາປຕ຺ຕິລາຠິໂນປິ ຌານໍ ປາທກໍ ອກຕ຺ວາວ ມຄ຺ຄໍ ອຸປ຺ປາເທນ຺ຕິ. ປຖມຊ຺ຌານເມວວາ ປາທກໍ ກຕ຺ວາ ອຊ຺ຌາສຍວິເສສໍ ອກຕ຺ວາ ¶ ມຄ຺ຄໍ ອຸປ຺ປາເທນ຺ຕິ. ປຖມຊ຺ຌານມຕ຺ຕລາຠິໂນວາ ຫຸຕ຺ວາ ຕເມວ ປາທກໍ ກຕ຺ວາ ມຄ຺ຄໍ ອຸປ຺ປາເທນ຺ຕິ. ເຍຈ ສຸກ຺ຂວິປສ຺ສກາ ຫຸຕ຺ວາ ມຄ຺ຄໍ ອຸປ຺ປາເທນ຺ຕິ. ເຕສໍ ປຖມຊ຺ຌານິໂກວ ມຄ຺ໂຄ ໂຫຕີຕິ ເວທິຕພ຺ໂພ. ອປິຈ ເຍ ປກຕິຍາວ ອຏ຺ຐສຸ ສມາປຕ຺ຕີສຸ ຈິຓ຺ຓວສີຠູຕາ ໂຫນ຺ຕິ. ເຕ ວິນາປິ ອາສນ຺ນປາທເກນ ຍໍຍໍຌານໍ ອິຈ຺ຉນ຺ຕິ. ຕໍຕໍ ຌານໍ ເຕສໍ ມຄ຺ເຄສຸ ນສມິຊ຺ຌຕີຕິ ນວຕ຺ຕພ຺ພໍ.
‘‘ສເຈປນ ປຸຄ຺ຄລສ຺ສ ຕຖາວິໂຘ ອຊ຺ຌາສໂຍ ນຕ຺ຖິ. ເຫຏ຺ຐິມເຫຏ຺ຐິມຊ຺ຌານໂຕ ວຸຏ຺ຐາຍ ອຸປຣຸປຣິຊ຺ຌານຘມ຺ເມ ສມ຺ມສິຕ຺ວາ ອຸປ຺ປາທິຕມຄ຺ໂຄ ປາທກຊ຺ຌານໍ ອນເປກ຺ຂິຕ຺ວາ ສມ຺ມສິຕຊ຺ຌານສທິໂສ ໂຫຕີຕິ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕໍ ວິຈາເຣຕພ຺ພໍ.
ນ ຫິ ອາຣມ຺ມຓມຕ຺ຕຠູຕໍ ສມ຺ມສິຕຊ຺ຌານໍ ອຸປຣິມໍປິ ສມານໍ ອາສນ຺ເນ ວຸຏ຺ຐິຕຊ຺ຌານໂຕ ພລວຕຣໍ ຠວິຕຸໍ ອຣຫຕິ. ອາສນ຺ເນ ວຸຏ຺ຐິຕສ຺ເສວ ຈິຕ຺ຕສນ຺ຕານໍ ວິເສເສຕຸໍ ສມຕ຺ຖຠາວໂຕ. ຕໂຕ ເຍວຫິ ໂສ ສມ຺ມສິຕວາໂທ ສພ຺ພອຏ຺ຐກຖາສຸ ເກຈິວາທປກ຺ເຂ ເອວ ຖປິໂຕຕິ. ນນຸ ປຸຄ຺ຄລຊ຺ຌາສຍວາໂທປິ ຕຖາຖປິໂຕເອວາຕິ. ສຈ຺ຈໍ, ໂສປນ ໂລກິຍຊ຺ຌານານໍ ອຸປ຺ປຕ຺ຕິວິຘາເນນ ສຫ ສໍສນ຺ທິກຕ຺ຕາ ຍຸຕ຺ຕຕໂຣເອວ ໂຫຕີຕິ.
[໖໗] ເອເຕນ ຍໍ ຕຕ຺ຖ ວຸຕ຺ຕໍ.
‘‘ອຸປຣຸປຣິຊ຺ຌານໂຕ ປນ ວຸຏ຺ຐາຍ ເຫຏ຺ຐິມ ເຫຏ຺ຐິມຊ຺ຌານ ຘມ຺ເມ ສມ຺ມສິຕ຺ວາ ອຸປ຺ປາທິຕມຄ຺ໂຄ ສມ຺ມສິຕຊ຺ຌານໍ ອນເປກ຺ຂິຕ຺ວາ ປາທ ກຊ຺ຌານສທິໂສ ໂຫຕິ. ເຫຏ຺ຐິມເຫຏ຺ຐິມຊ຺ຌານໂຕຫິ ອຸປຣຸ ປຣິຊ຺ຌານໍ ພລວຕຣ’’ນ຺ຕິ. ຕໍປິ ປຏິກ຺ຂິຕ຺ຕໍ ໂຫຕິ.
ນ ຫິ ປາທກຊ຺ຌານໍ ອຸປຣິມ ຠູຕຕ຺ຕາເຍວ ພລວຕຣໍ ໂຫຕິ. ປາທກຠູຕຕ຺ຕາເຍວ ປນ ພລວຕຣໍ ໂຫຕີຕິ.
[໖໘] ຍຎ຺ຈ ຕຕ຺ຖ
ມຄ຺ເຄ ເວທນານິຍໂມປນ ປາທກຊ຺ຌານາທີນໍ ວເສນ ນສິທ຺ໂຘ. ອຎ຺ຎຖາ ວິປສ຺ສນາ ຍາຍກາຍຈິເວທນາຍ ຍຸຕ຺ຕາ ຫຸຕ຺ວາ ເຕຫິ ¶ ນິຍມິຕາຍ ເອເກກາຍ ມຄ຺ຄເວທນາຍ ສທ຺ຘິໍ ຆຏິ ເຍຍ຺ຍາຕິ ອິມິນາ ອຘິປ຺ປາເຍນ ‘‘ເວທນານິຍໂມປນ ສພ຺ພຕ຺ຖປິ ວຸຏ຺ຐານຄາມິນິ ວິປສ຺ສນານິຍເມນ ໂຫຕີ’’ຕິ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕມ຺ປິ ນ ຍຸຊ຺ຊຕິ.
ປາທກຊ຺ຌານາທີນໍ ວເສເນວ ວິປສ຺ສນາຍ ສຫ ເວທນານິຍມສ຺ສ ສິທ຺ຘຕ຺ຕາ. ຕຖາຫິ ຕໍຕໍ ປາທກຊ຺ຌານໂຕ ວຸຏ຺ຐາຍ ວິປສ຺ສນ຺ຕສ຺ສ ວິປສ຺ສນາ ອາທິໂຕ ກທາຈິ ໂສມນສ຺ສສຫຄຕາວາ ໂຫຕິ. ກທາຈິ ອຸເປກ຺ຂາສຫຄຕາວາ. ມຄ຺ຄວຸຏ຺ຐານກາເລປນ ຍທິປາທກຊ຺ຌານໍ ໂສມນສ຺ສຊ຺ຌານໍ ໂຫຕິ. ວິປສ຺ສນາ ເອກນ຺ເຕນ ໂສມສ຺ສສຫ ຄຕາວ ຫຸຕ຺ວາ ມຄ຺ເຄນ ສທ຺ຘິໍ ຆຏິຍຕີຕິ. ວຸຕ຺ຕຎ຺ເຫຕໍ ສຬາຍຕນ ວິຠງ຺ຄສຸຕ຺ເຕ –
ຕຕ຺ຣ ຠິກ຺ຂເວ ຍາ ຉ ເນກ຺ຂມ຺ມສ຺ສິຕາ ອຸເປກ຺ຂາ. ຕາ ນິສ຺ສາຍ ຕາ ອາຄມ຺ມ ຍານິ ຉ ເນກ຺ຂມ຺ມສ຺ສິຕານິ ໂສມນສ຺ສານິ. ຕານິ ປຊຫຖ. ຕານິ ສມຕິກ຺ກມຖ. ເອວເມເຕສໍ ປຫານໍ ໂຫຕິ. ເອວເມເຕສໍ ສມຕິກ຺ກໂມ ໂຫຕີຕິ.
ອຏ຺ຐກຖາຍຎ຺ຈ ອຏ຺ຐສຸ ສມາປຕ຺ຕີສຸ ປຖມາທິນິຈ ຕີຓິຌານານິ ສຸທ຺ຘສງ຺ຂາເຣຈ ປາທເກ ກຕ຺ວາ ວິປສ຺ສນໍ ອາຣທ຺ຘານໍ ຈຕຸນ຺ນໍ ຠິກ຺ຂູນໍ ປຸພ຺ພຠາຄ ວິປສ຺ສນາ ໂສມນສ຺ສສຫຄຕາ ວາ ໂຫຕິ. ອຸເປກ຺ຂາສຫ ຄຕາວາວຸຏ຺ຐານຄາມິນີປນ ໂສມນສ຺ສສຫຄຕາວ ໂຫຕິ. ຈຕຸຕ຺ຖຊ຺ຌານາທີນິ ປາທການິກຕ຺ວາ ວິປສ຺ສນໍ ອາຣທ຺ຘານໍ ປຎ຺ຈນ຺ນໍ ຠິກ຺ຂູນໍ ປຸພ຺ພຠາຄວິປສ຺ສນາ ປຸຣິມ ສທິສາວ. ວຸຏ຺ຐານຄາມິນີປນ ອຸເປກ຺ຂາສຫຄຕາວ ໂຫຕິ. ອິທໍ ສນ຺ຘາຍຍາ ຉເນກ຺ຂມ຺ມສ຺ສິຕາ.ລ. ປຊຫຖາຕິ ວຸຕ຺ຕໍ. ອຊ຺ຌາສຍວິເສເສນ ສຫ ມຄ຺ຄວຸຏ຺ຐາເນປິ ເອເສວນໂຍ. ພລວວິປສ຺ສນາກາເລ ຫິ ວິປສ຺ສນາຣຕິນາມ ສຸຏ຺ຐຸ ປຓີຕຕຣາ ໂຫຕິ. ສກລສຣີຣໍ ຜຣມານາ ອຊ຺ໂຌຕ຺ຖຣມານາ ປວຕ຺ຕຕິ. ຍຖາຫ –
ສຸຎ຺ຎາຄາເຣ ປວິຏ຺ຐສ຺ສ, ສນ຺ຕຈິຕ຺ຕສ຺ສ ຠິກ຺ຂຸໂນ;
ອມານຸສີ ຣຕິ ໂຫຕິ, ສມ຺ມຘມ຺ມໍ ວິປສ຺ສໂຕຕິ.
ຕສ຺ມາ ¶ ຕທາ ປາທກຊ຺ຌານວິເສເສນວາ ອຊ຺ຌາສຍວິເສເສນ ວາ ວິນາ ວິປສ຺ສນາ ອຸເປກ຺ຂາສຫຄຕາ ນ ໂຫຕິ. ເອກນ຺ເຕນ ໂສມນສ຺ສສຫຄຕາວ ໂຫຕີຕິ. ເອຕ຺ຖປນ ສພ຺ພຊ຺ຌາເນສຸ ວສີຠູຕສ຺ສ ຍໍກິຎ຺ຈິ ເອກໍ ຌານໍ ປາທກໍ ກຕ຺ວາ ຕໍ ປາ ອຎ຺ຎໍວາ ມຄ຺ເຄຍໍຍໍ ຌານໍ ອິຈ຺ຉຕິ. ມຄ຺ຄວຸຏ຺ຐານກາເລ ອຊ຺ຌາສຍພເລນ ຕໍຕໍຌານານຸຣູປໍ ວິປສ຺ສນາຍຈ ມຄ຺ເຄຈ ເວທນາ ປຣິຓາໂມ ເວທິຕພ຺ໂພ. ນປນ ເວທນານິຍາໂມນາມ ວິສຸໍ ວຕ຺ຕພ຺ໂພຕິ.
໖໗. ສງ຺ຄຫຄາຖາຍໍ ອນຸຕ຺ຕຣໍ ອຏ຺ຐວິຘໍ ຈິຕ຺ຕໍ ຌານງ຺ຄໂຍຄເຠເທນ ເອເກກໍ ປຎ຺ຈຘາ ກຕ຺ວາ ຈຕ຺ຕາລີສວິຘນ຺ຕິ ຈ ວຸຈ຺ຈຕີຕິ ໂຍຊນາ. ອິທານິ ສພ຺ພານິ ມຫຄ຺ຄຕາ ນຸຕ຺ຕຣຈິຕ຺ຕານິ ປຎ຺ຈວິເຘ ຌານ ໂກຏ຺ຐາເສ ສງ຺ຄເຫຕ຺ວາ ທສ຺ເສຕຸໍ ຍຖາຈ ຣູປາວຈຣນ຺ຕິອາທິມາຫ. ຍຖາ ຣູປາວຈຣໍ ຈິຕ຺ຕໍ ປຖມາທິຊ຺ຌານເຠເທ ຄຍ຺ຫຕິ. ຌານ ເຠທສິທ຺ເຘ ປຖມຊ຺ຌານິກຈິຕ຺ຕາທິເກ ປຎ຺ຈວິເຘ ຈິຕ຺ຕເຠເທ ສງ຺ຄຍ຺ຫຕິ, ຕຖາ ອນຸຕ຺ຕຣຎ຺ຈ ຈິຕ຺ຕໍ ປຖມາທິຊ຺ຌານເຠເທ ສງ຺ຄຍ຺ຫຕິ. ອາຣຸປ຺ປຎ຺ຈຈິຕ຺ຕໍ ອຸປກ຺ເຂກຄ຺ຄຕາ ສງ຺ຂາເຕນ ປຎ຺ຈມຊ຺ຌາເນນ ຍຸຕ຺ຕຕ຺ຕາ ປຎ຺ຈເມ ຌາເນ ປຎ຺ຈມຊ຺ຌານິກຈິຕ຺ຕເຠເທ ສງ຺ຄຍ຺ຫຕິ. ຕສ຺ມາ ເອເກກໍ ປຕມາທິກໍ ປຖມຊ຺ຌານິກຈິຕ຺ຕາທິກໍ ຌານໍ ຌານຈິຕ຺ຕໍ ເອກາທສ ວິຘໍ ໂຫຕິ. ອນ຺ເຕຕຸ ອນ຺ຕິມຠູເຕ ປຎ຺ຈມຊ຺ຌານິກຈິຕ຺ຕເຠເທປນ ຌານໍ ຈິຕ຺ຕໍ ເຕວີສຕິວິຘໍ ຠເວຕິ ໂຍຊນາ. ເອຕ຺ຖຈ ຌານສທ຺ເທນ ຕໍສມ຺ປຍຸຕ຺ຕໍ ຈິຕ຺ຕເມວ ວຸຈ຺ຈຕິ. ນ ຫິ ຌານໍ ເອກາທສວິຘໍວາ ເຕວີສຕິວິຘໍວາ ໂຫຕີຕິ.
[໖໙] ຍໍປນ ວິຠາວນິຍໍ
‘‘ຣູປາວຈຣຈິຕ຺ຕໍ ປຖມຊ຺ຌານນ຺ຕິອາທິນາ ວຸຈ຺ຈຕີຕິຈ ອາຣຸປ຺ປຎ຺ຈາປິ ປຎ຺ຈມຊ຺ຌານໂວຫາຣໍ ລຠຕີ’’ຕິ ຈ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕໍ ນ ຍຸຊ຺ຊຕິ.
ນ ຫິ ຈິຕ຺ຕໍ ປຖມຊ຺ຌານໍ ໂຫຕິ. ນຈ ປຎ຺ຈມຊ຺ຌານໂວຫາຣໍ ລຠຕີຕິ.
[໗໐] ຍາຈ ອິມິສ຺ສາຄາຖາຍໍ ອປຣາປິ ໂຍຊນາ ວຸຕ຺ຕາ. ສາປິ ນ ຍຸຕ຺ຕາເອວ.
ຕຖາ ສທ຺ທສ຺ສ ປຖມາທິຊ຺ຌານເຠເທຕິ ປທສ຺ສ ປຸຣໂຕ ປຐິຕຕ຺ຕາຕິ. ເອວໍ ຍຖາ ວິຠຊິຕພ຺ເພ ເອກເທເສ ວິຠຕ຺ເຕ ສພ຺ພໍ ເອກູນນວຸຕິວິຘໍ ຈິຕ຺ຕໍ ເອກວີສສຕໍ ກຕ຺ວາ ວິຠຕ຺ຕໍນາມ ໂຫຕິ. ຕຖາ ວິຠຊິຕ຺ວາ ອິທານິ ຕໍສງ຺ຄຫໍ ທສ຺ເສນ຺ໂຕ ອນ຺ຕິມຄາຖມາຫ. ປຸຎ຺ຎໍ ສຕ຺ຕຕິໍສວິຘໍ ໂຫຕິ. ຕຖາ ປາກໍ ທ຺ວິປຎ຺ຎາສວິຘໍ ໂຫຕິ. ອິຕິ ເອກູນນວຸຕິວິຘານິ ຈິຕ຺ຕານິ ເອກວີສສຕໍ ກຕ຺ວາ ພຸຘາ ປຓ຺ຑິຕາ ອາຫຸ ກເຖສຸໍ. ກເຖນ຺ຕິວາ ວິຠຊນ຺ຕິ ວິຈກ຺ຂຓາຕິ ວຸຕ຺ຕໍ ໂຫຕີຕິ.
ອິຕິ ປຣມຕ຺ຖທີປນິຍານາມ ອຠິຘມ຺ມຕ຺ຖສງ຺ຄຫສ຺ສ
ຈຕຸຕ຺ຖວຓ຺ຓນາຍ ຈິຕ຺ຕສງ຺ຄຫສ຺ສ
ປຣມຕ຺ຖທີປນາ ນິຏ຺ຐິຕາ.
ເຈຕສິກສງ຺ຄຫ ປຣມຕ຺ຖທີປນີ
໖໘. ເອວໍ ¶ ຈິຕ຺ຕງ຺ຄຫໍ ທສ຺ເສຕ຺ວາ ອິທານິ ອນຸປຕ຺ຕໍ ເຈຕສິກ ສງ຺ຄຫໍ ທສ຺ເສນ຺ໂຕ ຈຕູຫິ ສມ຺ປໂຍຄລກ຺ຂເຓຫິ ສຫ ວຈນຕ຺ຖຎ຺ຈ ສຣູປຕ຺ຖຎ຺ຈ ຕາວ ທສ຺ເສຕຸໍ ອາທິ ຄາຖມາຫ. ຕຕ຺ຖ ເອກຸປ຺ປາທນິໂຣຘາຈເອກາລມ຺ພຓວຕ຺ຖຸກາຕິ ຈຕຸສ຺ສມ຺ປໂຍຄລກ຺ຂຓທສ຺ສນໍ. ເຈໂຕ ຍຸຕ຺ຕາຕິ ວຈນຕ຺ຖທສ຺ສນໍ. ເຈຕສິຍຸຕ຺ຕາ ເຈຕສາວາ ຍຸຕ຺ຕາ ເຈຕສິກາຕິ ທສ຺ສນໂຕ. ທ຺ວິປຎ຺ຎາສຘມ຺ມາຕິ ສຣູປທສ຺ສນໍ. ເຈຕສິກາຕິ ປນ ສິທ຺ຘປທ ທສ຺ສນໍ. ຕຕ຺ຖ ຘມ຺ມານໍ ອນາຄຕຠາວສງ຺ຂາຕາ ປຸພ຺ພນ຺ຕໂຕ ອຸທ຺ຘໍ ປຊ຺ຊນໍ ຄມນໍ ສຣູປໂຕ ປາຕຸຠວນໍ ອຸປ຺ປາໂທ. ຊາຕີຕິ ວຸຕ຺ຕໍ ໂຫຕິ. ສພ຺ເພປິຫິ ສງ຺ຂຕ ຘມ຺ມາ ອນາຄຕຠາວປຸພ຺ພາ ເອວ ໂຫນ຺ຕິ. ຕໂຕ ປຈ຺ຈຍສາມຄ຺ຄິໍ ລຠິຕ຺ວາ ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນຠາວໍ ຄຈ຺ຉນ຺ຕິ. ຕໂຕ ນິຣຸຊ຺ຌິຕ຺ວາ ອຕີຕຠາວໍ ຄຈ຺ຉນ຺ຕີຕິ. ນິຣຸຊ຺ຌນໍ ນິໂຣໂຘ. ສຣູປວິນາໂສ ຠງ຺ໂຄ ອນິຈ຺ຈຕາ ມຣຓນ຺ຕິ ວຸຕ຺ຕໍ ໂຫຕິ. ຍາ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ຊາຕິ, ສາເຍວ ຜສ຺ສາທີນໍ. ຍາ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ຊຣາ, ຍໍ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ມຣຓໍ, ຍໍ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ອາຣມ຺ມຓໍ ວຕ຺ຖຸ. ຕເທວ ຜສ຺ສາທີນນ຺ຕິອາທິນາ ເຫຏ຺ຐາ ວຸຕ຺ຕນເຍນ ເອໂກ ອຸປ຺ປາໂທ ເອເຕສນ຺ຕິ ເອກຸປ຺ປາທາ. ເອໂກ ນິໂຣໂຘ ເອເຕສນ຺ຕິ ເອກນິໂຣຘາ. ເອກຸປ຺ປາທາຈ ເຕ ເອກນິໂຣຘາຈາຕິ ເອກຸປ຺ປາທນິໂຣຘາ. ອຸຕ຺ຕຣປເທ ເອກສທ຺ທສ຺ສ ໂລໂປ. ເອວໍ ປຣຕ຺ຖປິ. ເອກໍ ອາລມ຺ພຓໍ ເອເຕສນ຺ຕິ ເອກາລມ຺ພຓາ. ເອກໍ ວຕ຺ຖຸ ເອເຕສນ຺ຕິ ເອກວຕ຺ຖຸກາ. ເອກາລມ຺ພຓາຈ ເຕ ເອກວຕ຺ຖຸກາຈາຕິ ເອກາລມ຺ພຓວຕ຺ຖຸກາ. ອາລມ຺ພຓໍ ປເນຕ຺ຖ ເອກຈິຕ຺ຕສ຺ສປິ ພຫຸເທວ ໂຫຕິ. ເອກຕ຺ຕໍປນ ອຸປເນຕ຺ວາ ເອກໍ ອາລມ຺ພຓນ຺ຕິ ວຸຕ຺ຕນ຺ຕິ ທຏ຺ຐພ຺ພໍ.
[໗໑] ວິຠາວນິຍໍ ປນ
‘‘ເອກໂຕ ອຸປ຺ປາໂທຈ ນິໂຣໂຘຈ ເຍສໍ, ເຕ ເອກຸປ຺ປາທນິໂຣຘາ’’ຕິ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕໍ ນ ສຸນ຺ທຣໍ.
ນ ຫິ ເອກກ຺ຂເຓ ເອກໂຕ ອຸປ຺ປາທມຕ຺ເຕນ ເອກຸປ຺ປາທຕາ ອິຘ ອຘິປ຺ເປຕາ. ອຖໂຂ ວຸຕ຺ຕນເຍເນວ ອຘິປ຺ເປຕາ. ວຸຕ຺ຕຎ຺ເຫຕໍ ມູລຏີກາຍໍ –
ເອກກລາປປຣິຍາປນ຺ນານໍ ຣູປານໍສເຫວອຸປ຺ປາທາທິປ຺ປວຕ຺ຕິໂຕ
ເອກສ຺ສກລາປສ຺ສອຸປ຺ປາທາທໂຍ ເອເກກາວ ໂຫນ຺ຕີຕິ.
ຕຕ຺ຣາຍໍ ໂຍຊນາ. ເອກຸປ຺ປາທນິໂຣຘາຈ ເອກາລມ຺ພຓວຕ຺ຖຸກາ ຈ ຫຸຕ຺ວາ ເຍຘມ຺ມາ ເຈໂຕຍຸຕ຺ຕາ. ເຕ ທ຺ວິປຎ຺ຎາສຘມ຺ມາ ເຈຕສິກາ ມຕາຕິ. ຠາວປຘານໍປິວາ ເອຕ຺ຖ ຍຸຕ຺ຕໍ. ວິເສສເນຈ ນິສ຺ສກ຺ກວຈນໍ. ເອກຸປ຺ປາທນິໂຣຘຠາເວນ ເອກາລມ຺ພຓ ວຕ຺ຖຸກ ຠາເວນຈ ເຍຘມ຺ມາ ເຈໂຕຍຸຕ຺ຕາ. ເຕ ທ຺ວິປຎ຺ຎາສຘມ຺ມາ ເຈຕສິການາມ ມຕາ ຎາຕາຕິ. ເອຕ຺ຖຈ ເຍ ເຈໂຕຍຸຕ຺ຕາ. ເຕ ເຈຕສິກາຕິ ວຸຕ຺ເຕ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ສຫຊາຕປຈ຺ຈຍຸປ຺ປນ຺ນຣູປານິປິ ຕທາຍຕ຺ຕວຸຕ຺ຕິຕາຍ ເອກນ຺ເຕນ ຈິຕ຺ຕສມ຺ພນ຺ຘີນິ ຫຸຕ຺ວາ ເຈໂຕຍຸຕ຺ຕານິ ເຈຕສິການິ ນາມ ສິຍຸໍ. ຕສ຺ມາ ເຕສໍ ນິວຕ຺ຕນຕ຺ຖໍ ເອກຸປ຺ປາທນິໂຣຘາຈ, ເອກາ ລມ຺ພຓວຕ຺ຖຸກາຕິ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕານິຫິ ຈິຕ຺ເຕນ ຂຓໂຕ ສຫຸປ຺ປນ຺ນານິປິ ຠິນ຺ນສນ຺ຕານຕ຺ຕາ ຍາ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ຊາຕິ, ສາເອວ ເຕສນ຺ຕິ ອິມໍ ລກ຺ຂຓໍປິ ນານຸໂຠນ຺ຕິ. ອຎ຺ຎໍຫິ ຣູປສນ຺ຕານໍ. ອຎ຺ຎໍ ອຣູປສນ຺ຕານນ຺ຕິ. ຜສ຺ສາທີນໍປນ ອຸປ຺ປາທມຕ຺ຕເມວ ຈິຕ຺ເຕນ ສຫ ເອກໍ ນໂຫຕິ. ອຖໂຂ ນິໂຣໂຘປິ ອາລມ຺ພຓໍປິ ວຕ຺ຖຸປິ ສພ຺ພໍ ເອກເມວາຕິ ຎາປນຕ຺ຖໍ ເອກ ນິໂຣຘາທິຄ຺ຄຫຓໍ ວຸຕ຺ຕນ຺ຕິ ທຏ຺ຐພ຺ພໍ. ນ ຫິ ເອວໍ ອວຸຕ຺ເຕ ສກ຺ກາ ຕຖາ ຊານິຕຸນ຺ຕິ. ຍສ຺ມາປນ ຍຖາ ພຫຸຊນສນ຺ຕໂກ ເອໂກ ໂຄໂຓ ຕິສ຺ສສ຺ສ ໂຄໂຓ ທຕ຺ຕສ຺ສ ໂຄໂຓຕິ ເອວໍ ວິສຸໍ ວິສຸໍປິ ວຕ຺ຕພ຺ໂພເຍວ ໂຫຕິ. ເອວເມວໍ ອຸປ຺ປາໂທ ນິໂຣໂຘຈ ເອກສ຺ມິໍ ຣູປາຣູປກລາເປ ເອໂກວສມາໂນປິ ຜສ຺ສສ຺ສ ອຸປ຺ປາໂທ ເວທນາຍ ອຸປ຺ປາໂທ ປຖວິຘາຕຸຍາ ອຸປ຺ປາໂທ ອາໂປຘາຕຸຍາ ອຸປ຺ປາໂທຕິ ເອວມາທິນາ ນເຍນ ວິສຸໍ ວິສຸໍປິ ວຕ຺ຕພ຺ໂພເຍວ. ຕສ຺ມາ ສຸຕ຺ຕນ຺ເຕສຸ –
ເວທນາຍ ອຸປ຺ປາໂທ ປຎ຺ຎາຍຕິ. ວໂຍ ປຎ຺ຎາຍຕິ. ຐິກາຍ ອຎ຺ຎຕ຺ຖໍ ປຎ຺ຎາຍຕິ. ສຎ຺ຎາຍ. ສງ຺ຂາຣານໍ. ວິຎ຺ຎາຓສ຺ສ. ລ. ປຎ຺ຎາຍຕີຕິ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕຖາ ໂຍ ຠິກ຺ຂເວ ປຖວິຘາຕຸຍາ ອຸປ຺ປາໂທ ¶ ຐິຕິອຠິນິພ຺ພຕ຺ຕິ ປາຕຸຠາໂວ. ທຸກ຺ຂສ຺ເສໂສ ອຸປ຺ປາໂທ ໂຣຄານໍ ຐິຕິ ຊຣາ ມຣຓສ຺ສ ປາຕຸຠາໂວ. ໂຍ ຠິກ຺ຂເວ ອາໂປຘາຕຸຍາ. ໂຍ ຠິກ຺ຂເວ ເຕໂຊ ຘາຕຸຍາ. ໂຍ ຠິກ຺ຂເວ ວາໂຍຘາຕຸຍາ. ໂຍ ຠິກ຺ຂເວ ຈກ຺ຂຸສ຺ສ.ລ. ມນສ຺ສ ອຸປ຺ປາໂທ.ລ. ຊຣາມຣຓສ຺ສ ປາຕຸຠາໂວຕິ.
ວຸຕ຺ຕນ຺ຕິ ທຏ຺ຐພ຺ພໍ. ອິຕຣຖາ ຊີວິຕິນ຺ທ຺ຣິຍາທີນປິ ເອກສ຺ມິໍ ກລາເປ ພຫຸຠາໂວ ວຕ຺ຕພ຺ໂພ ສິຍາ. ໂຍ ອຣູປີນໍ ຘມ຺ມານໍ ອາຍຸ ຐິຕິ ອວຏ຺ຐິຕີຕິ ຫິ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕຖາ ວິກາຣຣູປານໍ. ສພ຺ເພສໍປິວາ ຈກ຺ຂາທີນໍ ອຸປາທາຣູປານໍ. ຈຕຸນ຺ນໍ ຈຫາຠູຕານໍ ອຸປາທາຍຣູປນ຺ຕິຈ ຈຕຸນ຺ນໍ ມຫາຠູຕານໍ ອຸປາທາຍ ປສາໂທຕິຈ ວຸຕ຺ຕນ຺ຕິ. ກາຍລຫຸຕາ ຈິຕ຺ຕລຫຸຕາທໂຍປນ ອຕ຺ຖວິເສສທີປນຕ຺ຖໍ ທ຺ວິຘາ ຠິນ຺ທິຕ຺ວາ ວຸຕ຺ຕາ. ໂສຈ ອຕ຺ຖວິເສໂສອຸປຣິ ອາວິ ຠວິສ຺ສຕີຕິ. ອຍເມຕ຺ຖປຣມຕ຺ຖທີປນາ.
[໗໒] ວິຠາວນິຍໍ ປນ
ອິມມຕ຺ຖໍ ອສລ຺ລກ຺ເຂຕ຺ວາ ຍໍ ວຸຕ຺ຕໍ ‘‘ຍທິ ເອກຸປ຺ປາທມຕ຺ເຕເນວ ເຈໂຕຍຸຕ຺ຕາຕິ ອຘິປ຺ເປຕາ. ຕທາ ຈິຕ຺ເຕນ ສຫ ອຸປ຺ປຊ຺ຊມານານໍ ຣູປຘມ຺ມານມ຺ປິ ເຈໂຕຍຸຕ຺ຕຕາ ອາປຊ຺ເຊຍ຺ຍາຕິ ເອກ ນິໂຣຘຄ຺ຄຫຓໍ. ເອວມ຺ປິ ຈິຕ຺ຕານຸປຣິວຕ຺ຕິໂນ ວິຎ຺ຎຕ຺ຕິທ຺ວຍສ຺ສ ປສງ຺ໂຄ ນສກ຺ກາ ນີວາເຣຕຸໍ. ຕຖາ ເອກໂຕ ອຸປ຺ປາໂທ ວາ ນິໂຣໂຘວາ ເອເຕສນ຺ຕິ ເອກຸປ຺ປາທນິໂຣຘາຕິ ປຣິກປ຺ເປນ຺ຕສ຺ສ ປຸເຣຕຣມຸປ຺ປຊ຺ຊິຕ຺ວາ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ຠງ຺ຄກ຺ຂເຓ ນິຣຸຊ຺ຌມານານມ຺ປິ ຣູປຘມ຺ມານນ຺ຕິ ເອກາລມ຺ພຓຄ຺ຄຫຓໍ. ເຍ ເອວໍ ຕິວິຘລກ຺ຂຓາ. ເຕ ນິຍາມໂຕ ເອກວຕ຺ຖຸກາ ເຍວາຕິ ທສ຺ສນຕ຺ຖໍ. ເອກວຕ຺ຖຸກຄ຺ຄຫຓນ຺ຕິ. ອລມຕິປປຎ຺ເຈນາ’’ຕິ. ສພ຺ພໍ ຕໍ ນິຣຕ຺ຖກເມວ.
໖໙. ກຖຎ຺ຈ ທ຺ວິປຎ຺ຎາສ ໂຫນ຺ຕີຕິ ປຸຈ຺ຉິຕ຺ວາ ປຖມໍ ທ຺ວິປຎ຺ຎາສ ສຣູປໍ ຕີຫິ ຣາສີຫິ ວິຠຊິຕ຺ວາ ທສ຺ເສນ຺ໂຕ ກຖນ຺ຕິອາທິມາຫ. ຕຕ຺ຖ ຜຸສຕີຕິ ຜສ຺ໂສ. ຜຸສນ຺ຕິ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕກາ ຘມ຺ມາ ເອເຕນາຕິ ຜສ຺ໂສ. ຜຸສນມຕ຺ຕເມວວາ ເອຕນ຺ຕິ ຜສ຺ໂສ. ຜຸສນຎ຺ເຈຕ຺ຖ ອາຣມ຺ມຓສ຺ສ ອິຏ຺ຐານິຏ຺ຐຣສໍ ອາຫຈ຺ຈ ອຸປຫຈ຺ຈ ຄຫຓໍ ທຏ຺ຐພ຺ພໍ. ຍໂຕ ຕທນຸຠວນ຺ຕິ ¶ ເວທນາ ປາຕຸຠວຕິ. ຜສ຺ສປຈ຺ຈຍາ ເວທນາຕິ ຫິ ວຸຕ຺ຕໍ. ສ຺ວາຍໍ ຜຸສນລກ຺ຂໂຓ. ນນຸຈາຍໍ ອຣູປຘມ຺ໂມ. ນຈ ອຣູປຘມ຺ມາ ອປ຺ປຏິຆສຠາວາ ກິຎ຺ຈິ ຜຸສນ຺ຕີຕິ. ສຈ຺ຈໍ, ອຍໍປນ ຜຸສນາ ກາເຣນຈ ປວຕ຺ຕຕິ. ຍຎ຺ຈ ຜຸສນ຺ເຕຫິ ສາເຘຕພ຺ພໍ. ຕຎ຺ຈ ກິຈ຺ຈໍ ສາເຘຕິ. ຕສ຺ມາ ອຍໍ ຜສ຺ໂສຕິຈ ຜຸສນລກ຺ຂໂຓຕິຈ ວຸຕ຺ໂຕ. ກິໍປນ ສາເຘຕີຕິ. ອາຣມ຺ມຓຣສານຸຣູປໍ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ວິກາຣປຕ຺ຕິ. ເວທນາວິເສສຸປ຺ປຕ຺ຕິໍວາ. ອຍຎ຺ຈ ອຕ຺ໂຖ ອມ຺ພິລຂາທາທິເກ ທິສ຺ວາ ອປຣສ຺ສ ເຂຬຸປ຺ປາທາທີສຸ ປາກໂຏຕິ.
[໗໓] ວິຠາວນິຍໍ ປນ
‘‘ເຂຬຸປ຺ປາທາທິວິຍ ທຏ຺ຐພ຺ໂພ’’ຕິ ວຸຕ຺ຕໍ. ເອວຎ຺ຈສຕິ ອິທໍ ອຸປມາ ມຕ຺ຕໍ ສິຍາ. ອຕິປາກຏາຍປນ ຜສ຺ສປ຺ປວຕ຺ຕິຍາ ທສ຺ສນ ມິທນ຺ຕິ ທຏ຺ຐພ຺ພໍ.
໗໐. ເວທຍຕີຕິ ເວທນາ. ອາຣມ຺ມຓຣສໍ ອນຸຠວຕິ. ອວິທິຕໍວາ ອາຣມ຺ມຓຣສໍ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕານໍ ຕໍສມງ຺ຄິປຸຄ຺ຄລານໍ ວາ ວິທິຕໍປາກຏໍ ກໂຣຕີຕິ ອຕ຺ໂຖ. ວິນ຺ທນ຺ຕິວ ເອຕາຍ ສຕ຺ຕາ ສາຕໍວາ ອສາຕໍວາ ລຠນ຺ຕີຕິ ເວທນາ. ເວທຍິຕມຕ຺ຕເມວວາ ເອຕນ຺ຕິ ເວທນາ. ປາຬິຍໍປນ –
ເວທຍຕິ ເວທຍຕີຕິ ໂຂ ຠິກ຺ຂເວ ຕສ຺ມາ ເວທນາຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ. ກິຎ຺ຈ ເວທຍຕິ, ສຸຂໍປິ ເວທຍຕິ. ທຸກ຺ຂໍປິ ເວທຍຕິ. ອທຸກ຺ຂມສຸຂໍປິ ເວທຍຕີຕິ ວຸຕ຺ຕໍ.
ນນຸ ສພ຺ເພປິ ຈິຕ຺ຕເຈຕສິກາ ຘມ຺ມາ ອາຣມ຺ມຓຣສານຸຠວນປ຺ປ ກຕິກາເອວາຕິ ເຕປິ ເວທນານາມ ສິຍຸນ຺ຕິ. ນສິຍຸໍ. ເຕຫິ ກິຈ຺ຈນ຺ຕຣພ຺ຍາວຏາ ໂຫນ຺ຕິ. ອາຣມ຺ມຓຣສໍ ອຸຊຸໍ ອນຸຠວິຕຸໍ ນສກ຺ໂກນ຺ຕິ. ອຕ຺ຕໂນ ອຕ຺ຕໂນ ກິຈ຺ຈໍ ກໂຣນ຺ຕາວ ເອກເທສມຕ຺ເຕນ ອນຸຠວນ຺ຕິ. ເວທນາເຍວປນ ອນຎ຺ຎກິຈ຺ຈຕາຍ ອນຸຠວນກິຈ຺ເຈ ອາຘິປຈ຺ຈໂຍຄຕາຍຈ ອິສ຺ສຣຠາເວນ ອນຸຠວຕີຕິ ສາເອວ ເວທນານາມ ຠວິຕຸໍ ອຣຫຕີຕິ. ເອວຎ຺ຈກຕ຺ວາ ຣາຊຄ຺ຄໂຠຊນ ຣສານຸຠວເນ ເຕສໍ ສູທສທິສຕາ ເວທນາຍເອວຈ ຣາຊສທິສຕາ ວຸຕ຺ຕາຕິ.
໗໑. ສຎ຺ຊານາຕີຕິ ¶ ສຎ຺ຎາ. ປຸນ ຊານນຕ຺ຖໍ ສຎ຺ຎາຓໍ ກໂຣຕີຕິ ອຕ຺ໂຖ. ອຍຎ຺ຫິ ປຸພ຺ເພ ຄຫິຕສຎ຺ຎາເນນ ສຎ຺ຊານນກາເລປິ ປຸນ ຊານນຕ຺ຖໍ ສຎ຺ຎາຓໍ ກໂຣຕິເຍວາຕິ. ສາຫິ ເອວໍ ປຸນປ຺ປຸນໍ ສຎ຺ຎາຓໍ ກຕ຺ວາ ອຸປ຺ປຊ຺ຊມານາ ຖິຣສຎ຺ຎາຠາວໍ ປຕ຺ວາ ຍາວຕາຍຸກໍປິ ຠວນ຺ຕຣໍ ປຕ຺ວາປິ ສຕ຺ຕານໍ ອປ຺ປມຸຏ຺ຐຠາວໍ ສາເຘຕິ. ມິຈ຺ຉາ ຠິນິເວສສຎ຺ຎາຠາວໍ ປຕ຺ວາຈ ອິເມ ສຕ຺ເຕ ສພ຺ພຎ຺ຎຸ ພຸທ຺ເຘຫິປິ ໂພເຘຕຸໍ ອສກ຺ກຸເຓຍ຺ເຍ ກໂຣຕີຕິ. ຕຖາຫິ ສາ ປຸນ ສຎ຺ຊານນຕ຺ຖໍ ນິມິຕ຺ຕກຣເຓ ທາຣຸຕຈ຺ຉກສທິສາຕິຈ. ຍຖາຄຫິຕ ນິມິຕ຺ຕວເສນ ອຠິນິເວສກຣເຓ ຫຕ຺ຖິທສ຺ສກ ອນ຺ຘສທິສາຕິຈ. ອຸປຏ຺ຐິຕວິສຍຄ຺ຄຫເຓ ຕິຓປຸຣິສເກສຸ ມິຄໂປຕກສທິສາຕິຈ ວຸຕ຺ຕາຕິ. ປາຬິຍໍປນ –
ສຎ຺ຊານາຕິ ສຎ຺ຊານາຕີຕິໂຂ ຠິກ຺ຂເວ ຕສ຺ມາ ສຎ຺ຎາຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ. ກິຎ຺ຈ ສຎ຺ຊານາຕິ. ນີລໍປິ ສຎ຺ຊານາຕິ. ປີຕກໍປິ ສຎ຺ຊານາຕີຕິອາທິ ວຸຕ຺ຕນ຺ຕິ.
໗໒. ເຈຕຍຕີຕິ ເຈຕນາ. ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕຘມ຺ເມ ຕສ຺ມິໍ ຕສ຺ມິໍ ອາຣມ຺ມເຓວາ ກິຈ຺ເຈວາ ອຠິສນ຺ທຫຕິ ປຸນປ຺ປຸນໍ ຆເຏຕິ, ຕຕ຺ຖ ປພນ຺ຘວເສນ ນິຣນ຺ຕຣໍ ປວຕ຺ຕມາເນ ກໂຣຕີຕິ ອຕ຺ໂຖ. ປກປ຺ເປຕິ ວາ ເຕ. ສໍວິທຫຕິ ອາຣມ຺ມຓປຏິລາຠາຍວາ ກມ຺ມສິທ຺ຘິຍາ ອຠິສງ຺ຂໂຣຕິ. ອາຍູຫຕິວາ ເຕ. ອາຣມ຺ມເຓ ສມ຺ປິຓ຺ເຑຕິ ເອກໂຕ ສໂມ ສຣນ຺ເຕ ກໂຣຕີຕິ ອຕ຺ໂຖ. ຕຖາຫິ ສາ ອາຍູຫນຣສາຫິຈ ສໍວິຘານປຈ຺ຈຸປຏ຺ຐານາຕິຈ ວຸຕ຺ຕາ. ຕາຍຫິ ຕສ຺ມິໍ ນິຣນ຺ຕຣໍ ອຸສ຺ສຸກ຺ກນ ພ຺ຍາປາຣວເສນ ປວຕ຺ຕມານາຍ ຕໍ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາປິ ອຕ຺ຕໂນ ອຕ຺ຕໂນ ກິຈ຺ຈໍ ກຸຣຸມານາ ຕສ຺ມິໍ ຕເຖວ ປວຕ຺ຕນ຺ຕີຕິ. ເຕເນວ ສາ ສກິຈ຺ຈ ປຣກິຈ຺ຈ ສາຘກ ເຊຏ຺ຐສິສ຺ສ ມຫາວຑ຺ຒກິ ອາທິສທິສາຕິ ວຸຕ຺ຕາຕິ.
[໗໔] ວິຠາວນິຍໍ ປນ
ເຈເຕຕິ ສງ຺ຂຕາຠິສງ຺ຂຣເຓ ພ຺ຍາປາຣມາປຊ຺ຊຕີຕິ ວຕ຺ວາ ຕທຕ຺ຖສາຘນຕ຺ຖໍ ຍໍ ວຸຕ຺ຕໍ ‘‘ວິຠງ຺ເຄ ສຸຕ຺ຕນ຺ຕຠາຊນິເຍ ສງ຺ຂາ ຣກ຺ຂນ຺ຘໍ ¶ ວິຠຊນ຺ເຕນ ສງ຺ຂຕມຕິສງ຺ຂໂຣນ຺ຕີຕິ ສງ຺ຂາຣາຕິ ວຕ຺ວາ’’ຕິ. ຕໍ ນ ຍຸຊ຺ຊຕິ.
ນ ຫິ ວິຠງ຺ເຄ ສຸຕ຺ຕນ຺ຕຠາຊນິເຍ ສງ຺ຂຕມ ຠິສງ຺ຂໂຣນ຺ຕີຕິ ສງ຺ຂາຣາຕິ ວຸຕ຺ຕໍ ອຕ຺ຖິ. ຂນ຺ຘສໍຍຸຕ຺ຕເກ ປເນຕໍ ວຸຕ຺ຕນ຺ຕິ.
໗໓. ເອກຕ຺ຕາຣມ຺ມຓສງ຺ຂາໂຕ ອຄ຺ໂຄ ໂກຏ຺ຐາໂສ ໂກຏິ ວາ ເອຕສ຺ສາຕິ ເອກຄ຺ຄໍ. ຈິຕ຺ຕໍ, ຕສ຺ສ ຠາໂວ ເອກຄ຺ຄຕາ. ອາຣມ຺ມຓຎ຺ຫິ ນາມ ເອກໍປິ ນານາສຠາວໍ ໂຫຕິ. ຕສ຺ມາ ຕສ຺ສ ເອກສ຺ສປິ ນານາສຠາເວສຸ ວິກ຺ເຂປໍ ອປຕ຺ວາ ເອກສ຺ມິໍ ສຠາເວ ຂຓມຕ຺ຕໍປິ ປວຕ຺ຕສ຺ສ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ໂຍນິຈ຺ຈລາກາໂຣ ອຕ຺ຖິ ອຍໍ ຕສ຺ມິໍ ເອກຄ຺ຄາຠິຘານສ຺ສ ເອກຄ຺ຄພຸທ຺ຘິຍາຈ ປວຕ຺ຕິເຫຕຸຠາເວນ ຄຍ຺ຫຕີຕິ. ເຕ ເນວ ຫິ ສາ ນິວາເຕ ທີປຈ຺ຈີນໍ ຐິຕິວິຍ ເຈຕໂສ ຐິຕີຕິ ທຏ຺ຐພ຺ພາຕິ ວຸຕ຺ຕາ.
[໗໕] ວິຠາວນິຍໍ ປນ
‘‘ເອກໍ ອາຣມ຺ມຓໍ ອຄ຺ຄໍ ອິມສ຺ສາຕິ ເອກຄ຺ຄ’’ນ຺ຕິ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕຕ຺ຖປິ ອຄ຺ຄສທ຺ໂທ ໂກຏ຺ຐາເສວາ ໂກຏິຍໍວາ ປວຕ຺ໂຕຕິ ຍຸຕ຺ໂຕ. ເກຈິປນ ອາຣມ຺ມເຓ ປວຕ຺ໂຕຕິ ວທນ຺ຕິ. ຕໍ ນ ສຸນ຺ທຣໍ.
ນ ຫິ ອຄ຺ຄສທ຺ໂທ ອາຣມ຺ມຓປຣິຍາໂຍ ກຕ຺ຖຈິ ທິຏ຺ໂຐຕິ.
໗໔. ຊີວນ຺ຕິ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາຘມ຺ມາ ເອເຕນາຕິ ຊີວິຕໍ. ອິນ຺ໂທຕິ ອິສ຺ສໂຣ. ອິຘ ປນ ອິສ຺ສຣຠາໂວ ວຸຈ຺ຈຕິ. ອິນ຺ທໍ ອິສ຺ສຣຠາວໍ ກາເຣຕີຕິ ອິນ຺ທ຺ຣິຍໍ. ຊີວິຕຎ຺ຈ ຕໍ ອິນ຺ທ຺ຣິຍຎ຺ຈາຕິ ຊີວິຕິນ຺ທ຺ຣິຍໍ. ຕຎ຺ຫິ ມຍາ ວິນາ ຕຸມ຺ຫາກໍ ຊີວິຕໍ ນຕ຺ຖິ. ຕສ຺ມາ ຕຸມ຺ຫາກໍ ຊີວນກິຈ຺ເຈ ມໍ ອິສ຺ສຣໍ ກໂຣຖາຕິ ວທນ຺ຕມິວ ສຫຊາຕຘມ຺ເມ ອຠິຠວິຕ຺ວາ ປວຕ຺ຕຕີຕິ. ຕຖາ ຫິ ຕໍ ປວຕ຺ຕສນ຺ຕຕາຘິປເຕຍ຺ຍນ຺ຕິ ຈ ປທຸມຸປ຺ປ ລານຸປາລກມຸທກໍ ວິຍາຕິຈ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕຕ຺ຖ ຍາວ ຂນ຺ຘປຣິນິພ຺ພານາ ອນຸປ຺ປພນ຺ຘວເສນ ປວຕ຺ຕມານາ ຈິຕ຺ຕສນ຺ຕຕິ ປວຕ຺ຕສນ຺ຕຕິນາມ. ອຘິປຕິຠາໂວ ອາຘິປເຕຍ຺ຍໍ. ປວຕ຺ຕສນ຺ຕຕິຍໍ ອາຘິປເຕຍ຺ຍໍ ອສ຺ສາຕິ ສມາໂສ. ປຸນປ຺ປຸນໍ ນິຣຸທ຺ຘໍປິ ຫິ ຈິຕ຺ຕສນ຺ຕານໍ ຕສ຺ສ ພເລນ ປຸນປ຺ປຸນໍ ຊີວນ຺ຕໍ ຫຸຕ຺ວາ ຍາວ ຂນ຺ຘປຣິນິພ຺ພານາ ປຸນປ຺ປຸນໍ ປວຕ຺ຕຕິເຍວ.
ນ ¶ ຫິ ຊີວິຕຣຫິເຕສຸ ອນິນ຺ທ຺ຣິຍພທ຺ຘຘມ຺ເມສຸ ຕາທິໂສ ປວຕ຺ຕສນ຺ຕຕິ ວິເສໂສນາມ ອຕ຺ຖີຕິ.
໗໕. ມນສ຺ມິໍ ອາຣມ຺ມຓໍ ອສຸຎ຺ຎໍ ມນໍວາ ອາຣມ຺ມເຓ ນິຈ຺ຈນິນ຺ນໍ ກໂຣຕີຕິ ມນສິກາໂຣ. ໂສ ປນ ຕິວິໂຘ ວີຖິປຏິປາທໂກ ຊວນປຏິປາທໂກອາຣມ຺ມຓປຏິປາທໂກຕິ. ຕຕ຺ຖ ປຎ຺ຈທ຺ວາຣາວຊ຺ຊນໍ ວີຖິ ປຏິປາທໂກ ນາມ. ຕຎ຺ຫິ ປຎ຺ຈທ຺ວາຣິກ ຈິຕ຺ຕສນ຺ຕຕິໍ ອາຣມ຺ມເຓ ປຏິປາເທຕິ ໂຍເຊຕີຕິ. ມໂນທ຺ວາຣາວຊ຺ຊນໍ ຊວນປຏິປາທໂກ ນາມ. ຕໍປິ ຊວນ ສນ຺ຕຕິໍ ອາຣມ຺ມເຓ ປຏິປາເທຕິ ໂຍເຊຕີຕິ. ອິທເມວ ທ຺ວຍໍ ຕຕ຺ຖ ຕຕ຺ຖ ໂຍນິໂສ ມນສິກາໂຣຕິຈ ອໂຍນິໂສ ມນສິກາໂຣ ຕິຈ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕຎ຺ຫິ ປກຕິຍາ ສມຸທາຈິຓ຺ຓນິນ຺ນນິຍາມິຕາທີຫິ ປຈ຺ຈເຍ ຫິ ອຸປຕ຺ຖມ຺ຠິຕໍ ຫຸຕ຺ວາ ຈິຕ຺ຕສນ຺ຕານໍ ໂຍນິໂສ ອໂຍນິໂສວາ ອາຣມ຺ມເຓ ນິນ຺ນໍ ກໂຣຕີຕິ. ປຏິສນ຺ຘິຈິຕ຺ຕໂຕ ປນ ປຏ຺ຐາຍ ປວຕ຺ຕມານາ ຈິຕ຺ຕສນ຺ຕຕິ ອາຣມ຺ມຓໍ ມຸຎ຺ຈິຕ຺ວາ ນິຣຸຊ຺ຌິຕ຺ວາປິ ປຸນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊມານາ ຍສ຺ສ ຘມ຺ມສ຺ສ ວເສນ ຕສ຺ມິໍເຍວ ອາຣມ຺ມເຓ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ອສຕິ ກາຣຓວິເສເສ. ໂສ ອາຣມ຺ມຓປຏິປາທໂກນາມ. ອຍມິຘາ ຘິປ຺ເປໂຕ. ອຍຎ຺ຫິ ອາຣມ຺ມຓໍ ຈິຕ຺ເຕ ຈິຕ຺ຕໍວາ ອາຣມ຺ມເຓ ປຏິປາເທຕິ ໂຍເຊຕີຕິ. ຕຖາ ຫິ ອຍໍ ສາຣຓ ລກ຺ຂໂຓຕິ ຈ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕານໍ ອາຣມ຺ມເຓນ ສໍປໂຍຊນຣໂສຕິຈ ອາຣມ຺ມຓປຏິປາທກຏ຺ເຐນ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕານໍ ສາຣຖີວິຍ ທຏ຺ຐພ຺ໂພຕິຈ ວຸຕ຺ໂຕ. ຕຕ຺ຖ ສາຣຓລກ຺ຂໂຓຕິ ສາຣຖີວິຍ ອສ຺ສານໍ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕຘມ຺ມານໍ ອຸຊຸໍ ອາຣມ຺ມຓາຠິມຸຂໍ ປວຕ຺ຕຍນລກ຺ຂໂຓຕິ ອຕ຺ໂຖ. ສມໍ ຘາເຣນ຺ຕິຕິ ສາຘາຣຓາ. ສພ຺ເພສໍ ຈິຕ຺ຕານໍ ສາຘາຣຓາ ສພ຺ພຈິຕ຺ຕສາຘາຣຓາ.
໗໖. ວິຕກ຺ເກຕີຕິ ວິຕກ຺ໂກ. ຕຖາ ຕຖາ ສງ຺ກປ຺ເປຕ຺ວາ ອາຣມ຺ມຓໍ ອາໂຣຫຕີຕິ ອຕ຺ໂຖ. ຕສ຺ມິໍ ປນ ຕໍ ກຖາ ອາໂຣຫນ຺ເຕ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕຘມ຺ມາປິ ຕໍ ອາໂຣຫນ຺ຕິ. ຕທາ ໂສເຍວ ເຕ ອາຣມ຺ມຓໍ ອຠິນິໂຣເປນ຺ໂຕນາມ ໂຫຕີຕິ ກຕ຺ວາ ອາຣມ຺ມຓາ ຠິນິໂຣປນລກ຺ຂໂຓ ວິຕກ຺ໂກຕິ ວຸຕ຺ໂຕ. ຣາຊວລ຺ລຠໍ ນິສ຺ສາຍ ຊນປທຄາສິໂນ ຣາຊເຄຫາໂຣຫນຎ຺ເຈຕ຺ຖ ນິທສ຺ສນໍ. ອວິຕກ຺ກໍປິ ຫິ ຈິຕ຺ຕໍ ສວິຕກ຺ກຘມ຺ມສນ຺ຕາເນ ວິຕກ຺ເກນ ສຫ ປວຕ຺ຕປຣິຈຍ ພເລນ ອາໂຣຫນໂຕ ວິຕກ຺ເກນ ອຕິນິໂຣວິຕເມວນາມ ໂຫຕີຕິ. ອປິຈ, ¶ ອວິຕກ຺ກໍປິ ປຎ຺ຈວິຎ຺ຎາຓໍ ວຕ຺ຖາຣມ຺ມຓ ສງ຺ຆຏ຺ຏນວເສນ ອາໂຣຫຕິ. ທຸຕີຍຊ຺ຌານາທີນິຈ ອຸປຈາຣຠາວນາວເສນ ອາໂຣຫນ຺ຕິ. ມຊ຺ຌິມຏ຺ຐກຖາຍໍ ປນ ກິໍວາ ເອຕາຍ ຍຸຕ຺ຕິຍາຕິ ວຕ຺ວາ ອິມມຕ຺ຖໍ ທສ຺ເສຕິ. ຈິຕ຺ຕໍປິ ຫິ ອາຣມ຺ມຓໍ ອາຣຸຫຕິເຍວ. ຕສ຺ສ ປນ ນິຈ຺ຈໍ ສຫາໂຍ ມນສິກາໂຣ. ຕສ຺ມິຎ຺ຫິ ອສຕິ ຕໍ ນິຍາມກຣຫິ ຕາ ນາວາວິຍ ຍໍວາຕໍວາ ອາຣມ຺ມຓໍ ຄເຫຕ຺ວາ ປວຕ຺ເຕຍ຺ຍາຕິ. ອິຕິ ປຎ຺ຈວິຎ຺ຎາຓໍ ມນສິກາຣສຫາຍໍ ຫຸຕ຺ວາ ອຕ຺ຕໂນ ອາຣມ຺ມຓວິຊານນສຕ຺ຕິວເສເນວ ອາຣມ຺ມຓໍ ອາໂຣຫຕິ. ອກຸສລໍ ປຕ຺ວາ ປນ ຈິຕ຺ຕໍປິ ໂລຠາທໂຍປິ ອາຣມ຺ມຓາຣຸຫເນ ຖາມວຕາ ເອວ ໂຫນ຺ຕິ. ປາປສ຺ມິໍ ຣມເຕ ມໂນຕິ ຫິ ວຸຕ຺ຕໍ. ທຸຕີຍຊ຺ຌານ ຈິຕ຺ຕາທີນິຈ ມນສິກາຣ ວີຣິຍສ຺ສຕີນໍປິ ວເສນ ອາໂຣຫນ຺ຕິ. ວິຕກ຺ໂກ ປນ ຕຖາ ຕຖາ ສງ຺ກປ຺ເປຕ຺ວາ ອຕ຺ຕສຫິເຕ ຘມ຺ເມ ອາຣມ຺ມຓາຣຸຫເນ ສຸຏ຺ຐຸຕຣໍ ພລວນ຺ເຕ ກໂຣຕິ. ອິຕິ ຕສ຺ມິໍ ກິຈ຺ເຈ ອຎ຺ເຎສໍ ສາຠິສຍພ຺ຍາປາຣຕາຍເອວ ອຍໍ ວິຕກ຺ໂກຕິ ວຸຕ຺ໂຕຕິ. ເອວໍ ປນ ວຕ຺ຕພ຺ພໍ. ນນຸ ອຎ຺ເຎປິ ອຣູປຘມ຺ມາ ສາຣມ຺ມຓສຠາວາ ອາຣມ຺ມຓໍ ອາໂຣຫນ຺ຕິ. ອຖ ຈ ປນ ກສ຺ມາ ອຍເມວ ວິຕກ຺ໂກຕິ ວຸຕ຺ໂຕຕິ. ອຎ຺ເຎສໍ ປນ ອາຣຸຫນໍ ກິຈ຺ຈນ຺ຕຣໂຍຄວເສເນວ ສິທ຺ຘໍ. ອິມສ຺ສ ປນ ອິໂຕ ອຎ຺ຎໍ ກິຈ຺ຈໍ ນາມ ນຕ຺ຖິ. ຕສ຺ມາ ອຍເມວ ຕຖາ ວຸຕ຺ໂຕຕິ.
໗໗. ວິຈຣຕີຕິ ວິຈາໂຣ. ວິຈາເຣຕິວາ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕເກຘມ຺ເມ, ເຕ ວາ ຘມ຺ມາ ວິຈຣນ຺ຕິ ເອເຕນາຕິ ວິຈາໂຣ. ວິຈຣຓຎ຺ເຈຕ຺ຖ ວິຕກ຺ກາ ຣຸຬ຺ເຫ ຕສ຺ມິໍເຍວ ອາຣມ຺ມເຓ ສຠາວາກາຣປາຕຸຠາວຕ຺ຖໍ ປຸນປ຺ປຸນໍ ອນຸມຊ຺ຊນວເສນ ປວຕ຺ຕນໍ ທຏ຺ຐພ຺ພໍ. ເອຕ຺ຖຈ ວິຕກ຺ໂກ ໂອຬາຣິໂກ ປຸພ຺ພງ຺ຄໂມ ອາຣມ຺ມເຓ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ປຖມາຠິນິປາຕຠູໂຕຈ ໂຫຕີຕິ ຆຓ຺ຑາຠິຆາໂຕ ວິຍ ທຏ຺ຐພ຺ໂພ. ວິຈາໂຣ ສຸຂຸໂມ ອນຸຈໂຣ ຕສ຺ມິໍເຍວ ອາຣມ຺ມເຓ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ອນຸພນ຺ຘນຠູໂຕ ຈ ໂຫຕີຕິ ຆຓ຺ຑານຸຣໂວວິຍ ທຏ຺ຐພ຺ໂພຕິ.
໗໘. ອຘິມຸຈ຺ຈນໍ ອຘິໂມກ຺ໂຂ. ອາຣມ຺ມເຓ ເອວໍ ນຸໂຂ ໂນ ນຸໂຂຕິ ເອວໍ ປວຕ຺ຕໍ ສໍສປ຺ປນໍ ອຘິຠວິຕ຺ວາ ວິຈ຺ຉິນ຺ທິຕ຺ວາ ປກ຺ຂໂກ ມຸຈ຺ຈນວເສນ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ປວຕ຺ຕີຕິ ວຸຕ຺ຕໍ ໂຫຕິ. ເອວຎ຺ຈ ກຕ຺ວາ ໂສ ອາຣມ຺ມເຓ ¶ ສນ຺ນິຏ຺ຐານລກ຺ຂໂຓຕິ ຈ ອາຣມ຺ມເຓ ນິຈ຺ຈລຠາເວນ ອິນ຺ທຂີລສທິໂສຕິຈ ວຸຕ຺ໂຕ.
໗໙. ວີຣສ຺ສ ກມ຺ມສູຣສ຺ສ ຠາໂວ ກມ຺ມວາ ວີຣິຍໍ. ຕໍສມງ຺ຄີ ປຸຄ຺ຄໂລ ຫິ ກມ຺ມສູໂຣ ໂຫຕິ. ມຫນ຺ຕໍປິ ກມ຺ມໍ ອປ຺ປກໂຕ ຄຓ຺ຫາຕິ. ທຸກ຺ກຣໍປິ ສຸກຣໂຕ, ຠາຣິຍໍປິ ອຠາຣິຍໂຕ ຄຓ຺ຫາຕິ. ອຕ຺ຕກິລມຖໍ ນຄເຓຕິ. ກມ຺ມສິທ຺ຘິຍາ ນິຈ຺ຈໍ ປຄ຺ຄຫິຕ ກາຍ ຈິຕ຺ໂຕວ ໂຫຕິ. ຕສ຺ມາ ຕໍ ຕສ຺ສ ປຸຄ຺ຄລສ຺ສ ຕຖາປວຕ຺ຕິຍາ ເຫຕຸຠາໂວເຈວ ຕຖາປວຕ຺ຕສ຺ສ ຈ ຕສ຺ສ ປຸຄ຺ຄລສ຺ສ ກາຍ ຈິຕ຺ຕກ຺ຣິຍາຠູຕໍ ໂຫຕີຕິ. ວິຘິນາວາ ນເຍນ ອຸປາເຍນ ວີຣິຍວໂຕ ກິໍ ນາມກມ຺ມໍ ນ ສິຊ຺ຌຕີຕິອາທິເກນ ປຸພ຺ພາຠິສງ຺ຂາເຣນ ອີຣຍິຕພ຺ພໍ ປວຕ຺ຕຍິຕພ຺ພນ຺ຕິ ວີຣິຍໍ. ວິເສເສນວາ ສກປຣຫິຕເຫຕຸ ອີຣນ຺ຕິ ກມ຺ປນ຺ຕິ ຕໍ ສມງ຺ຄິໂນ ເອເຕນາຕິ ວີຣິຍໍ. ເອຕ຺ຖຈ ວີຣິຍຸ ປຕ຺ຖມ຺ຠິຕາ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕຘມ຺ມາ ສທາ ອນິກ຺ຂິຕ຺ຕຘຸຣາ ປຄ຺ຄຫິຕສີສາວິຍ ຫຸຕ຺ວາ ອຕ຺ຕໂນ ອຕ຺ຕໂນ ກິຈ຺ຈສມ຺ປຕ຺ຕິຍາ ນິຈ຺ຈໍ ອຸສ຺ສາຫຊາຕາວ ໂຫນ຺ຕິ, ເຕສຸຈ ຕຖາໂຫນ຺ເຕສຸ ຕໍສມງ຺ຄິໂນ ປຸຄ຺ຄລາປິ ອຕ຺ຕໂນວາ ປເຣສໍວາ ຫິຕເຫຕຸ ນິຈ຺ຈໍ ພ຺ຍາວຏກາຍຈິຕ຺ຕາ ໂຫນ຺ຕິ. ຕສ຺ມາ ອີຣນ຺ຕິ ກມ຺ປນ຺ຕີຕິ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕີຕິ. ຕຖາ ຫິ ຕໍ ອຸປຕ຺ຖມ຺ຠນລກ຺ຂຓນ຺ຕິ ຈ ປຄ຺ຄຫລກ຺ຂຓນ຺ຕິ ຈ ອຸສ຺ສາຫລກ຺ຂຓນ຺ຕິ ຈ ເຄຫສ຺ສ ຖູຓູປຕ຺ຖມ຺ຠນ ສທິສນ຺ຕິ ຈ ສມ຺ມາ ອາຣທ຺ຘໍ ສພ຺ພສມ຺ປຕ຺ຕີນໍ ມູລນ຺ຕິ ຈ ວຸຕ຺ຕນ຺ຕິ.
໘໐. ວິນຍຕິ ກາຍຈິຕ຺ຕໍ ຕປ຺ເປຕິ, ຕຸຏ຺ຐໍ ສຸຫິຕໍ ຊເນຕິ, ສຸປຸປ຺ຜິຕປທຸມໍວິຍວາ ວຑ຺ເຒຕີຕິ ປີຕິ, ວິນນ຺ຕິວາ ເອຕາຍ ຕໍ ສມງ຺ຄິໂນ ປຸຓ຺ຓຈນ຺ໂທວິຍ ວິໂຣຈມານ ກາຍຈິຕ຺ຕາ ໂຫນ຺ຕີຕິ ປີຕິ. ສາ ປຎ຺ຈວິຘາ ຂຸທ຺ທິກາ ປີຕິ, ຂຓິກາປີຕິ, ໂອກ຺ກນ຺ຕິກາ ປີຕິ, ອຸພ຺ເພຄາ ປີຕິ, ຜຣຓາປີຕີຕິ.
໘໑. ຉນ຺ທນໍ ຉນ຺ໂທ. ອິຈ຺ຉາ ປຕ຺ຖນາ ອຠິສນ຺ຘີຕິ ວຸຕ຺ຕໍ ໂຫຕິ. ໂສປນ ທຸວິໂຘ ຕຓ຺ຫາຉນ຺ໂທ, ກຕ຺ຕຸກມ຺ຍຕາ ຉນ຺ໂທຕິ. ອິຘ ກຕ຺ຕຸກມ຺ຍຕາ ຉນ຺ໂທ ອຘິປ຺ເປໂຕ. ເອຕ຺ຖຈ ກຕ຺ຕຸໍ ກາເມຕິ ອິຈ຺ຉຕີຕິ ກຕ຺ຕຸກາໂມ. ຉນ຺ທສມງ຺ຄິປຸຄ຺ຄໂລ. ຕສ຺ສ ຠາໂວ ກຕ຺ຕຸກມ຺ຍໍ. ຕເທວ ກຕ຺ຕຸກມ຺ຍຕາ, ຍຖາ ເທໂວເຍວ ເທວຕາຕິ. ເອຕ຺ຖຈ ກຕ຺ຕຸສທ຺ໂທ ສພ຺ເພສໍ ຘາຕຸສທ຺ທານໍ ອຕ຺ເຖ ສງ຺ຄເຫຕ຺ວາ ປວຕ຺ໂຕ. ¶ ຕສ຺ມາ ກຕ຺ຕຸກມ຺ຍຕາຕິ ເອເຕນ ກເຖຕຸກມ຺ຍຕາ ຈິນ຺ເຕຕຸກມ຺ຍຕາ ທຏ຺ຐຸກມ຺ຍຕາ ໂສຕຸກມ຺ຍຕາຕິ ເອວມາທີນິ ສພ຺ພ ກ຺ຣິຍາປທານິ ສງ຺ຄຫິຕານິ ໂຫນ຺ຕີຕິ ທຏ຺ຐພ຺ພໍ. ໂສ ປນ ອາຣມ຺ມຓໍ ອິຈ຺ຉນ຺ໂຕປິ ຕຓ຺ຫາ ວິຍ ອສ຺ສາທນ ຣຊ຺ຊນ ລຄ຺ຄນ ວເສນ ນອິຈ຺ຉຕິ. ເຍນ ເຍນ ປນ ອຕ຺ຖິໂກ ໂຫຕິ. ຕໍ ຕໍ ອຕ຺ຖໍ ອາຣາເຘຕຸ ກາມຕາວເສເນວ ອິຈ຺ຉຕິ. ຍຖາ ຣຎ຺ໂຎ ອິສ຺ສາສາ ຘເນນວາ ຍເສນວາ ອຕ຺ຖິກາ ຣາຊເວຣີນໍ ວິຊ຺ຌນວເສນ ຉຑ຺ຑິຕພ຺ພຍຸຕ຺ຕເກປິ ສເຣ ພຫູ ອິຈ຺ຉນ຺ຕິເຍວ. ເອວເມວໍ ອຍໍປິ ປຣສ຺ສ ວິສ຺ສຊ຺ຊິຕພ຺ພຍຸຕ຺ຕ ການິປິ ທານວຕ຺ຖູນິ ອລທ຺ຘານິປິ ລທ຺ຘຸໍ ອິຈ຺ຉຕິ. ລທ຺ຘານິປິ ຣກ຺ຂິຕຸໍ ອິຈ຺ຉຕີຕິ. ອຍຎ຺ຈ ອຕ຺ໂຖ ວິຠາວນິຍໍປິ ວຸຕ຺ໂຕເຍວ.
ວຸຕ຺ຕຎ຺ຫິ ຕຕ຺ຖ
ທານວຕ຺ຖຸວິສ຺ສຊ຺ຊນວເສນ ປວຕ຺ຕກາເລປິ ເຈສ ວິສ຺ສຊ຺ຊິ ຕພ຺ເພນ ເຕນ ອຕ຺ຖິໂກເຍວ. ຂິປິຕພ຺ພອຸສູນໍ ຄຫເຓ ອຕ຺ຖິໂກ ອິສ຺ສາໂສວິຍາຕິ.
ຕຕ຺ຖ ຍທຄ຺ເຄນ ທານໍ ທສ຺ສາມີຕິ ທານວຕ຺ຖຸປຣິເຍສນາທິວເສນ ປວຕ຺ຕາ ປຸພ຺ພຠາຄເຈຕນາ ທານວຕ຺ຖຸວິສ຺ສຊ຺ຊນ ສງ຺ກາເຕ ທາເນ ສງ຺ຄຫິຕາ ໂຫຕິ. ຕທຄ຺ເຄນ ຕສ຺ສາ ປຸພ຺ພຠາຄເຈຕນາຍ ປວຕ຺ຕິກາໂລ ອິຘ ທານວຕ຺ຖຸ ວິສ຺ສຊ຺ຊນວເສນ ປວຕ຺ຕ ກາໂລຕິ ເວທິຕພ຺ໂພ. ວິສ຺ສຊ຺ຊິຕພ຺ເພນາຕິ ວິສ຺ສຊ຺ຊິຕພ຺ພ ຍຸຕ຺ຕເກນ. ເຕນ ອຕ຺ຖິໂກເຍວ ປຣສ຺ສ ວິສ຺ສຊ຺ຊນຕ຺ຖາຍາຕິ ອຘິປ຺ປາໂຍ. ຂິປິຕພ຺ພອຸສູນໍ ຄຫເຓຕິ ເຕສໍ ອກຕານໍ ກຣຓວເສນ ອລທ຺ຘານໍ ປຣິເຍສນວເສນ ຄຫເຓ. ເອຕ຺ຖ ປນ ເກຈິ ອິສ຺ສາໂສ ອຸສູນິຂິປິຕ຺ວາປິ ລຠມາໂນ ເຕຫິ ອຸສູຫິ ອຕ຺ຖິໂກເຍວາຕິ ເອວ ມຕ຺ຖໍ ວທນ຺ຕິ. ໂສ ນຍຸຊ຺ຊຕິ. ເອວຎ຺ຫິ ສຕິ ຂິປິຕອຸສູນນ຺ຕິ ວຸຕ຺ຕໍ ສິຍາ. ຍຖາ ກຖິຕໍ ລປິຕໍ ຕຖາຄເຕນາຕິ. ຕຖາ ວິສ຺ສຊ຺ຊິຕພ຺ເພ ນາຕິ ເອຕ຺ຖປີຕິ. ເກຈິ ອິສ຺ສາໂສ ອຸສູຫິ ອນຕ຺ຖິໂກ ຂິປນ຺ໂຕ ນໂຫຕິ. ອຕ຺ຖິໂກເຍວ ສມາໂນ ອຎ຺ຎໍ ອານິສໍສໍ ອິຈ຺ຉນ຺ໂຕ ຂິປຕີຕິ ເອວໍ ອຕ຺ຖໍ ວທນ຺ຕິ. ໂສປິ ນຍຸຊ຺ຊຕິ. ເອວຎ຺ຫິ ສຕິ ອຸສູຫິ ອຕ຺ຖິໂກເຍວ ຕານິ ຂິປນ຺ໂຕ ອິສ຺ສາໂສວິຍາຕິວຸຕ຺ຕໍ ສິຍາຕິ. ອຕ຺ຖໂຕ ¶ ປນ ຕທຸຠຍໍປິ ອວຫສິຕພ຺ພເມວ ໂຫຕີຕິ. ຍສ຺ມາຈ ຉນ຺ທສມ຺ປຍຸຕ຺ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ອາຣມ຺ມຓໍ ຄຓ຺ຫນ຺ຕໍ ຉນ຺ທວເສນ ອຕິ ອິຈ຺ຉມານໍ ວິຍ ວິລຸປ຺ປມານໍ ວິຍ ຄຓ຺ຫາຕິ. ຕສ຺ມາ ອຍໍ ອາຣມ຺ມຓຄ຺ຄຫເຓ ເຈຕໂສ ຫຕ຺ຖປ຺ປສາຣຓໍວິຍາຕິ ວຸຕ຺ໂຕ. ເອຕ຺ຖຈ ຫຕ຺ຖປ຺ປສາຣຓໍວິຍາຕິ ອິທໍ ອຠູຕປຣິກປ຺ປວຈນໍ ທຏ຺ຐພ຺ພໍ. ນ ຫິ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ຫຕ຺ໂຖນາມ ອຕ຺ຖິ. ອຕ຺ຖວິເສສປາກຏຕ຺ຖໍ ປນ ອຠູຕໍປິ ຠູຕໍ ວິຍ ກປ຺ເປຕ຺ວາ ວຸຕ຺ຕນ຺ຕິ ທຏ຺ຐພ຺ພໍ. ອປິຈ, ອຍໍ ຉນ຺ໂທນາມ ຖາມປຕ຺ໂຕ ຕຓ຺ຫາຍ ພລວຕໂຣ ໂຫຕິ. ຕຖາ ເຫສ ອຘິປຕິຠູໂຕ ອິທ຺ຘິປາທຠູໂຕຈ ໂຫຕີຕິ. ຍທິ ຫິ ໂສ ຕຓ຺ຫາຍ ສມານພໂລ ສິຍາ. ອິເມ ສຕ຺ຕາ ຕຓ຺ຫາຍ ຫຕ຺ເຖ ຐິຕາ ຕຓ຺ຫາ ປຣິຄ຺ຄຫິຕານິ ຘນໂຠຄຣຊ຺ຊສຸຂານິວາ ທິພ຺ພພ຺ຣຫ຺ມສມ຺ປຕ຺ຕິໂຍວາ ຉຑ຺ເຑຕ຺ວາ ວຏ຺ຏທຸກ຺ຂໂຕ ນິຍ຺ຍາຕຸໍ ນສກ຺ຂິສ຺ສນ຺ຕິ ເຍວາຕິ.
໘໒. ໂສຠຓາ ໂສຠເຓສຸ ຈິຕ຺ເຕສຸ ປກິຣນ຺ຕີຕິ ປກິຓ຺ຓາ. ເກເອວ ປກິຓ຺ຓກາ. ອຎ຺ເຎຫິ ອຎ຺ເຎສໍວາ ສມານາ ອຎ຺ຎສມານາ. ຍທາ ໂສຠຓຈິຕ຺ເຕສຸ ຍຸຕ຺ຕາ, ຕທາ ເຕຫິ ອໂສຠຓໂຕ ອຎ຺ເຎຫິ ສມານາ. ຍທາ ອໂສຠຓຈິຕ຺ເຕສຸ ຍຸຕ຺ຕາ, ຕທາ ເຕຫິ ໂສຠຓໂຕ ອຎ຺ເຎຫິ ສມານາ ສທິສາຕິ ວຸຕ຺ຕໍ ໂຫຕິ.
ອຎ຺ຎສມານຣາສິມ຺ຫິ ປຣມຕ຺ຖທີປນາ.
໘໓. ອິທານິ ອກຸສລຣາສິໍ ທສ຺ເສນ຺ໂຕ ໂມໂຫຕິອາທິມາຫ. ຕຕ຺ຖ ມຸຍ຺ຫຕີຕິ ໂມໂຫ. ມຸຍ຺ຫນ຺ຕິ ສຕ຺ຕາ ເອເຕນາຕິວາ ໂມໂຫ. ມຸຍ຺ຫນມຕ຺ຕໍວາ ໂມໂຫ, ຈຕຸຣງ຺ຄຕມສ຺ສ ວິຍ ຈກ຺ຂຸສ຺ສ ສພ຺ພໂສ ກລ຺ຍາຓປກ຺ຂໍ ປຏິຈ຺ຉາເທຕ຺ວາ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ອນ຺ຘຠາວກຣຓນ຺ຕິ ວຸຕ຺ຕໍ ໂຫຕິ. ປາປປກ຺ຂໍ ປນ ປຕ຺ວາ ໂສ ຎາຓຄຕິໂກ ໂຫຕີຕິ ທຏ຺ຐພ຺ໂພ. ຕຖາ ເຫສ ປາຬິຍໍ ມິຈ຺ຉາຎາຓນ຺ຕິ ວຸຕ຺ໂຕ. ອຏ຺ຐກຖາສຸຈ ມິຈ຺ຉາຎາຓນ຺ຕິ ປາປກ຺ຣິຍາສຸ ອຸປາຍຈິນ຺ຕາວເສນປວຕ຺ໂຕ ໂມໂຫຕິ ວຸຕ຺ຕໍ. ອວິຊ຺ຊາຍຈ ອປ຺ປຏິປຕ຺ຕິ ມິຈ຺ຉາປຏິປຕ຺ຕິວເສນ ທຸວິຘຠາໂວ ວຸຕ຺ໂຕ. ¶ ເອຕ຺ຖຈ ອປ຺ປຏິປຕ຺ຕີຕິ ກລ຺ຍາຓປກ຺ເຂ ອຎ຺ຎາຓເມວ ວຸຈ຺ຈຕິ. ມິຈ຺ຉາປຏິປຕ຺ຕີຕິ ປາປປກ຺ເຂ ມິຈ຺ຉາຎາຓເມວ ວຸຈ຺ຈຕີຕິ, ຕຖາ ຫິ ປາປປກ຺ຂໍ ປຕ຺ວາ ປຎ຺ຈຘມ຺ມາ ຎາຓຄຕິກາ ໂຫນ຺ຕິ ໂມໂຫ, ໂລໂຠ, ທິຏ຺ຐິ, ວິຕກ຺ໂກ, ວິຈາໂຣຕິ. ຈິຕ຺ເຕນ ປນ ສທ຺ຘິໍ ຉພ຺ພິຘາ ໂຫນ຺ຕິ. ເຕຫິ ປກຕິຍາ ວິຎ຺ຎຸຊາຕິເກສຸ ສຸຕປຣິຍຕ຺ຕິສມ຺ປນ຺ເນສຸຈ ອຸປ຺ປນ຺ນາ ປາປກ຺ຣິຍາສຸ ຕໍ ຕໍ ອຸປາຍທສ຺ສນວເສນ ເຕສໍ ຕຕ຺ຖ ເຉກຠາວໍ ປຏິພລຠາວຎ຺ຈ ສາເຘນ຺ຕີຕິ.
໘໔. ນຫິຣິຍຕິ ກາຍທຸຈ຺ຈຣິຕາທີຫິ ນລຊ຺ຊຕິ ນຊິຄຸຈ຺ຉຕີຕິ ອຫິຣີ. ຫິຣິປ຺ປຏິປກ຺ຂາວາ ອຫິຣີ, ສາເອວ ອຫິຣິກໍ. ຕຎ຺ຫິ ປາປ ກ຺ຣິຍາສຸ ປຈ຺ຈຸປຏ຺ຐິຕາສຸ ຫິຣິຍາ ໂອກາສໍ ອທຕ຺ວາ ຕາສຸ ຣຸຈິໍ ອຸປ຺ປາເທຕ຺ວາ ປວຕ຺ຕຕີຕິ. ຕຖາ ຫິ ຕໍ ກາຍທຸຈ຺ຈຣິຕາທີຫິ ອຊິຄຸຈ຺ຉນລກ຺ຂຓນ຺ຕິຈ ອລຊ຺ຊາລກ຺ຂຓນ຺ຕິຈ ວຸຕ຺ຕໍ.
໘໕. ນໂອຕ຺ຕປ຺ປຕີຕິ ອໂນຕ຺ຕປ຺ປໍ. ກາຍທຸຈ຺ຈຣິຕາທີຫິ ນຠາຍຕິ ນອຸຕ຺ຣສຕີຕິ ອຕ຺ໂຖ. ໂອຕ຺ຕປ຺ປປ຺ປຏິປກ຺ຂໍວາ ອໂນຕ຺ຕປ຺ປໍ. ຕໍປິ ຫິ ຕາສຸ ປຈ຺ຈຸປຏ຺ຐິຕາສຸ ໂອຕ຺ຕປ຺ປສ຺ສ ໂອກາສໍ ອທຕ຺ວາ ຈິຕ຺ຕໍ ຕາສຸ ອສາຣຊ຺ຊມານໍ ກຕ຺ວາ ປວຕ຺ຕຕີຕິ. ຕຖາ ເຫຕໍ ກາຍທຸຈ຺ຈຣິ ຕາທີຫິ ອສາຣຊ຺ຊລກ຺ຂຓນ຺ຕິ ຈ ອນຸຕ຺ຕາສລກ຺ຂຓນ຺ຕິ ຈ ວຸຕ຺ຕໍ. ວຸຈ຺ຈຕິ ຈ –
ອເຊຄຸຈ຺ຉີ ອຫິຣິໂກ, ປາປາຄູຖາວ ສູກໂຣ;
ອຠີຣຸຈ ອໂນຕ຺ຕປ຺ປີ, ສລໂຠ ວິຍ ປາວກາຕິ.
໘໖. ອຸທ຺ຘຣຕີຕິ ອຸທ຺ຘຏໍ. ປາສາຓປິຏ຺ເຐ ວຏ຺ເຏຕ຺ວາ ວິສ຺ສຏ຺ຐ ເຄຓ຺ຑຸໂກ ວິຍ ນານາຣມ຺ມເຓສຸ ວິກ຺ຂິຕ຺ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ, ອຸທ຺ຘຏສ຺ສ ປນ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ອຸທ຺ຘຣຓາກາຣປ຺ປວຕ຺ຕິຍາ ປຈ຺ຈຍຠູໂຕ ຘມ຺ໂມ ອຸທ຺ຘຈ຺ຈໍ. ຕໍ ປນ ວາເຕຣິຕໍ ຊລໍ ວິຍ ຘຊປຏາກາ ວິຍຈ ທຏ຺ຐພ຺ພໍ.
໘໗. ລຸພ຺ຠຕີຕິ ໂລໂຠ, ລຸພ຺ຠນ຺ຕິ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ຘມ຺ມາ ເອເຕ ນາຕິ ໂລໂຠ, ລຸພ຺ຠນມຕ຺ຕເມວວາ ເອຕນ຺ຕິ ໂລໂຠ. ເອຕ຺ຖຈ ລຸພ຺ຠນໍນາມ ອາຣມ຺ມຓາຠິສຊ຺ຊນໍ ທຏ຺ຐພ຺ພໍ. ໂສປນ ອາຣມ຺ມເຓ ລຄ຺ຄ ນຏ຺ເຐນ ¶ ມກ຺ກຏາເລໂປວິຍ ອຠິກງ຺ຂຏ຺ເຐນ ຕຕ຺ຕກປາເລ ຂິຕ຺ຕມໍສ ເປສິ ວິຍ ອປຣິຈາຄຏ຺ເຐນ ເຕລຎ຺ຊນ ຣາໂຄວິຍ ຕຓ຺ຫານທິຠາເວນ ວຑ຺ຒິຕ຺ວາ ສຕ຺ຕານໍ ອປາຍາວຫຏ຺ເຐນ ສພ຺ພານິ ສຸກ຺ຂກຏ຺ຐ ສາຂາປລາສ ຕິຓກສຏານິ ມຫາສມຸທ຺ທໍ ວຫນ຺ຕີ ສີຆໂຕຕາ ນທີ ວິຍ ທຏ຺ຐພ຺ໂພ.
໘໘. ທສ຺ສນໍ ທິຏ຺ຐິ. ຘມ຺ມານໍ ຍາຖາວສຠາເວສຸ ຎາຓທສ຺ສນໍ ວິຍ ເຕສເມວ ອຍາຖາວສຠາເວສຸ ມິຈ຺ຉາທສ຺ສນນ຺ຕິ ວຸຕ຺ຕໍ ໂຫຕິ. ສາຫິ ເອກຈ຺ຈານໍ ປຓ຺ຑິຕມານີນໍ ມິຈ຺ຉາວິຕກ຺ກພຫຸລານໍ ອຸປ຺ປນ຺ນາ ຖາມຄຕາ ອຍາຖາວປກ຺ເຂ ປຏິເວຘຎ຺ຎາຓຄຕິກາ ໂຫຕີຕິ. ສາປນ ມິຈ຺ຉາຠິນິເວສລກ຺ຂຓາ ປຣມໍວຊ຺ຊນ຺ຕິ ທຏ຺ຐພ຺ພາ.
໘໙. ມຎ຺ຎຕີຕິ ມາໂນ. ອຫໍ ໂລເກ ເອໂກ ປຸຄ຺ຄໂລ ອສ຺ມິ. ນ ກຏ຺ຐກລິງ຺ຄໂຣວິຍ ອວມຎ຺ຎນາຣໂຫຕິ ເອວໍ ອຕ຺ຕານໍ ທຬ຺ຫໍ ປຄ຺ຄເຫຕ຺ວາ ສມນຸປສ຺ສຕີຕິ ອຕ຺ໂຖ. ໂສປນ ຊາຕິ ກຸລຘນ ໂຠຄ ຍສ ອິສ຺ສຣິຍາທີຫິ ເຈວ ສີລ ສຸຕ ລາຠສກ຺ກາຣາ ທີຫິຈ ຄຸເຓຫິ ອຸປຕ຺ຖມ຺ຠິໂຕ ອຕິເຣກຕຣໍ ວທ຺ຘິຕ຺ວາ ອຕ຺ຕານໍ ຊນມຊ຺ເຌ ເກຕຸໍວິຍ ອຈ຺ຈຸຄ຺ຄຕໍ ມຎ຺ຎຕິ. ຕສ຺ມາ ໂສ ອຸນ຺ນຕິລກ຺ຂໂຓຕິຈ ອຸມ຺ມາໂທວິຍາຕິຈ ວຸຕ຺ໂຕ.
໙໐. ທຸສ຺ສຕີຕິ ໂທໂສ. ໂສປນ ຈຓ຺ຑິກ຺ກຏ຺ເຐນ ປຫຕາ ສິວິໂສວິຍ ວິສປ຺ປນຏ຺ເຐນ ອສນິປາໂຕວິຍ ອຕ຺ຕໂນ ນິສ຺ສຍ ທຫນຏ຺ເຐນ ທາວຄ຺ຄິວິຍ ທຸສ຺ສນຏ຺ເຐນ ລທ຺ໂຘກາໂສ ສປຕ຺ໂຕວິຍ ສພ຺ພໂສ ອຫິຕຣາສິ ຠາວຏ຺ເຐນ ວິສ ສໍສຏ຺ຐ ປູຕິມຸຕ຺ຕໍ ວິຍ ທຏ຺ຐພ຺ໂພ.
໙໑. ອິສ຺ສຕີຕິ ອິສ຺ສາ. ປຣສມ຺ປຕ຺ຕິໍ ອຸສ຺ສູຍຕີຕິ ອຕ຺ໂຖ. ສາຫິ ປເຣສໍ ປກຕິຍາ ລທ຺ຘສມ຺ປຕ຺ຕິໍ ທິສ຺ວາ ວາ ສຸຕ຺ວາວາ ນສຫຕິ. ຕສ຺ສາ ສມ຺ປຕ຺ຕິຍາ ວິປຕ຺ຕິໍ ອິຈ຺ຉຕິ ອາກງ຺ຂຕິ. ອສຸໂກ ອິທໍນາມ ລຠິສ຺ສຕີຕິ ສຸຕ຺ວາປິ ນສຫຕິ. ຕສ຺ສ ອລາຠໍ ອິຈ຺ຉຕິ ອາກງ຺ຂຕິ. ຕສ຺ມາ ສາ ປຣສມ຺ປຕ຺ຕີນໍ ອຸສ຺ສູຍນລກ຺ຂຓາຕິ ວຸຕ຺ຕາ.
໙໒. ມມ ¶ ເອວ ອິທໍ ຄຸຓຊາຕໍວາ ວຕ຺ຖຸວາ ໂຫຕຸ. ມາ ອຎ຺ຎສ຺ສາຕິ ເອວໍ ອຕ຺ຕໂນ ສມ຺ປຕ຺ຕິເຫຕຸ ອວິປ຺ຜາຣິກຕາວເສນ ຈຣຕິ ປວຕ຺ຕຕີຕິ ມຈ຺ຉຣໍ, ຕຖາ ປວຕ຺ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ. ມຈ຺ຉຣສ຺ສ ຠາໂວ ມຈ຺ຉຣິຍໍ. ອິທໍຈ ອິສ຺ສາ ວິຍ ທຸວິຘໍ ອຕ຺ຕນາ ລທ຺ຘສມ຺ປຕ຺ຕິ ລຠິຕພ຺ພສມ຺ປຕ຺ຕິ ວເສນ. ຕຕ຺ຖ ປກຕິຍາ ລທ຺ຘສມ຺ປຕ຺ຕິຍໍ ຕາວ ຕໍ ປເຣຫິ ສາ ຘາຣຓໍວາ ເຍນ ເກນຈິວາ ກາຣເຓນ ອຕ຺ຕສນ຺ຕກຠາວໂຕ ມຸຈ຺ຈິຕ຺ວາ ປເຣສໍ ສນ຺ຕກຠາວໍ ຄມິສ຺ສມານໍ ທິສ຺ວາ ວາ ສຸຕ຺ວາວາ ຈິນ຺ເຕຕ຺ວາ ທຸກ຺ຂີ ທຸມ຺ມໂນ ໂຫຕິ, ລຠິຕພ຺ພສມ຺ປຕ຺ຕິຍໍປິ ອສຸກສ຺ມິໍ ເທເສ ວາກາເລວາ ອິທໍນາມ ຠວິສ຺ສຕີຕິ ສຸຕ຺ວາວາ ຈິນ຺ເຕຕ຺ວາວາ ຕໍ ອຕ຺ຕນາວ ລທ຺ຘຸໍ ອິຈ຺ຉຕິ. ອຎ຺ເຎສໍ ລາຠໍ ນອິຈ຺ຉຕິ. ອຎ຺ເຎ ລຠິສ຺ສນ຺ຕີຕິ ສຸຕ຺ວາວາ ຈິນ຺ເຕຕ຺ວາວາ ທຸກ຺ຂີ ທຸມ຺ມໂນ ໂຫຕີຕິ. ຕຖາ ເຫຕໍ ລທ຺ຘານໍວາ ລຠິຕພ຺ພານໍວາ ອຕ຺ຕໂນ ສມ຺ປຕ຺ຕີນໍ ນິຄ຺ຄຸຫນລກ຺ຂຓນ຺ຕິ ວຸຕ຺ຕໍ. ເອຕ຺ຖຈ ລຠິຕພ຺ພສມ຺ປຕ຺ຕິຍໍ ຍສ຺ສ ລາຠໍ ນອິຈ຺ຉຕິ. ໂສລຠຕີຕິວາ ລຠິສ຺ສຕີຕິວາ ສຸຕ຺ວາວາ ຈິນ຺ເຕຕ຺ວາວາ ຈິຕ຺ຕວິຆາໂຕ ອິສ຺ສານາມ. ຍໍ ຍໍ ອຕ຺ຕນາ ລທ຺ຘຸໍ ອິຈ຺ຉຕິ. ຕໍ ຕໍ ອຕ຺ຕນາ ອລພ຺ຠມານກໍ ຈິນ຺ເຕຕ຺ວາ ຈິຕ຺ຕວິຆາໂຕ ມຈ຺ຉຣິຍໍນາມ. ນ ຫິ ເອເຕ ທ຺ເວ ເອກໂຕ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕີຕິ.
໙໓. ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ເອຕ຺ຖ ກິຣິຍາ ກຕໍ. ກຸຈ຺ຉິຕໍ ກຕນ຺ຕິ ກຸກຕໍ. ກຸຈ຺ຉິຕກິຣິຍາຕິ ອຕ຺ໂຖ. ປຓ຺ຑິເຕຫິ ເອກນ຺ເຕນ ນິນ຺ທິຕພ຺ໂພ ຈິຕ຺ຕປ຺ປວຕ຺ຕິວິເສໂສຕິ ວຸຕ຺ຕໍ ໂຫຕິ. ອຕ຺ຖໂຕ ປນ ອກຕໍ ວຕ ເມ ກລ຺ຍາຓໍ ກຕໍ ປາປນ຺ຕິ ເອວໍ ອນຸໂສຈນວເສນ ປວຕ຺ໂຕ ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕຈິຕ຺ຕຸປ຺ປາໂທເຍວ, ໂສ ຫິ ຕຖາ ປວຕ຺ຕມາໂນປິ ປຸພ຺ເພ ອກຕໍວາ ກລ຺ຍາຓໍ ປຸນ ກຕໍ ກາຕຸໍ ນ ສກ຺ໂກຕິ. ປຸພ຺ເພ ກຕໍ ວາ ປາປໍ ປຸນ ອກຕໍ ກາຕຸໍ ນສກ຺ໂກຕິ. ອຖໂຂ ກຸສລຘມ຺ເມສຸ ຈິຕ຺ຕປຣິຍາທານາຍເອວ ສໍວຕ຺ຕຕິ. ຕສ຺ມາ ກຸຈ຺ຉິຕກິຣິຍາ ມຕ຺ຕຕ຺ຕາ ກຸກຕນ຺ຕິ ວຸຈ຺ຈຕີຕິ. ວຸຕ຺ຕຎ຺ເຫຕໍ ອຏ຺ຐ ກຖາຍໍ ກຕາກຕສ຺ສ ສາວຊ຺ຊານວຊ຺ຊສ຺ສ ອຠິມຸຂຄມນໍ ປຏິສາໂຣນາມ. ຍສ຺ມາ ປເນໂສ ກຕໍວາ ປາປໍ ອກຕໍ ນກໂຣຕິ. ອກຕໍວາ ກລ຺ຍາຓໍ ກຕໍ ນກໂຣຕິ. ຕສ຺ມາ ວິຣູໂປ ກຸຈ຺ຉິໂຕ ວາ ປຏິສາໂຣຕິ ວິປ຺ປຏິສາໂຣຕິ. ເອຕ຺ຖຈ ວິປ຺ປຏິສາໂຣຕິ ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈ ເມວ. ¶ ກຸກ຺ກຸຈ຺ເຈຈ ກຸຈ຺ຉິເຕ ສຕິ ຕໍ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕຈິຕ຺ຕຸປ຺ປາໂທປິ ກຸຈ຺ຉິໂຕເຍວ. ເຍນຈ ກາຣເຓນ ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈໍ ກຸຈ຺ຉິຕໍນາມ ໂຫຕິ. ເຕເນວ ກາຣເຓນ ໂສ ຈິຕ຺ຕຸປ຺ປາໂທປິ ກຸຈ຺ຉິໂຕນາມ ໂຫຕີຕິ ກຕ຺ວາ ໂສ ຈິຕ຺ຕຸປ຺ປາໂທວ ກຸກຕປເທ ຄເຫຕຸໍ ຍຸຕ຺ໂຕຕິ ເວທິຕພ຺ໂພ. ສຸທິນ຺ນກຓ຺ຑຏ຺ຐກຖາຍໍ ປນ ອຍມຕ຺ໂຖ ອຸຊຸກໂຕວ ວຸຕ຺ໂຕ. ຍຖາຫ-ວິຎ຺ຎູຫິ ອກຕ຺ຕພ຺ພຕາຍ ກຸຈ຺ຉິຕກິຣິຍາຠາວໂຕ ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈນ຺ຕິ.
[໗໖] ວິຠາວນິຍໍ ປນ
ອິມມຕ຺ຖໍ ອສລ຺ລກ຺ເຂຕ຺ວາ ຍໍ ວຸຕ຺ຕໍ ‘‘ກຸຈ຺ຉິຕໍ ກຕນ຺ຕິ ກຸກຕໍ. ກຕາກຕ ທຸຈ຺ຈຣິຕສຸຈຣິຕ’’ນ຺ຕິ. ຕໍ ນ ຍຸຊ຺ຊຕິເຍວ. ເອເຕນ ຍຎ຺ຈ ຕຕ຺ຖ ວຸຕ຺ຕໍ ‘‘ອກຕໍປິ ຫິ ກຸກຕນ຺ຕິ ໂວຫຣນ຺ຕິ. ຍໍ ມຍາ ອກຖໍ. ຕໍ ກຸກຕນ຺ຕິຈ. ອິຘ ປນ ກຕາ ກຕໍ ອາຣພ຺ຠ ອຸປ຺ປນ຺ໂນ ວິປ຺ປຏິສາຣຈິຕ຺ຕຸປ຺ປາໂທ ກຸກຕ’’ນ຺ຕິຈ. ຕໍປິ ສພ຺ພໍ ປຏິກ຺ຂິຕ຺ຕເມວ ໂຫຕີຕິ.
ກຸກຕສ຺ສ ຍຖາວຸຕ຺ຕຈິຕ຺ຕຸປ຺ປາທສ຺ສ ຕຖາປວຕ຺ຕິ ເຫຕຸຠາໂວ ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈໍ. ອປິຈ, ຘາຕຸປາເຐສຸ ກຸຈສທ຺ທໍ ສງ຺ໂກຈນ ມໂນ ວິເລຂນຕ຺ເຖສຸ ປຐນ຺ຕິເຍວ. ຕສ຺ມາ ກຸຈ຺ຉິເຕນ ອາກາເຣນ ໂກຈຕິ ສງ຺ໂກຈຕິ ນ ປາປຊິຄຸຈ຺ຉນາກາເຣນາຕິ ກຸກ຺ກຸໂຈ. ກຸຈ຺ຉິເຕນວາ ອາກາເຣນ ໂກຈຕິ ວິລິຂຕິ ນກິເລສສລ຺ລີຂນາ ກາເຣນາຕິ ກຸກ຺ກຸໂຈ. ຕຖາ ປວຕ຺ຕຘມ຺ມສມູໂຫ. ໂສຫິ ກຸຈ຺ຉິເຕນ ອກຕໍ ວຕ ເມ ກລ຺ຍາຓໍ ກຕໍ ປາປນ຺ຕິ ເອວໍ ປວຕ຺ເຕນ ອນຸຕ຺ຖຸນນາກາເຣນ ສງ຺ໂກຈຕິ. ກຸສລຘມ຺ມສມາທາເນ ຈິຕ຺ຕໍ ນມິຕຸໍປິ ນເທຕິ. ມນໍວາ ວິເລຂຕິ. ສທ຺ຘາທີນໍ ສາຣຘມ຺ມານໍ ຕນຸກຣເຓນ ຈິຕ຺ຕໍ ກຸສລຘມ຺ມສມາທາເນ ປຣິຍາທິນ຺ນຖາມພລໍ ກໂຣຕິ. ຕສ຺ມາ ກຸກ຺ກຸໂຈຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ. ເຍນ ປນ ຘມ຺ເມນ ຍຸຕ຺ຕຕ຺ຕາ ໂສ ຕຖາ ປວຕ຺ໂຕ ໂຫຕິ. ໂສ ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈໍນາມ ກຸກ຺ກຸຈສ຺ສ ຠາໂວຕິ ກຕ຺ວາ. ຕໍ ປນ ຍສ຺ມາ ປຸພ຺ເພ ອກຕຎ຺ຈ ກລ຺ຍາຓໍ ກຕຎ຺ຈ ປາປໍ ອາຣພ຺ຠ ປຈ຺ຉາ ອນຸຕາປນວເສນ ອນຸໂສຈນວເສນຈ ປວຕ຺ຕຕິ. ຕສ຺ມາຕໍ ປຈ຺ຉານຸຕາປລກ຺ຂຓໍ ກຕາກຕານຸໂຍຈນ ຣສນ຺ຕິ ຈ ວຸຕ຺ຕໍ. ¶ ເອຕ຺ຖຈ ປຈ຺ຉານຸຕາປລກ຺ຂຓນ຺ຕິ ປຸພ຺ເພ ກລ຺ຍາຓຎ຺ຈ ອກຕ຺ວາ ປາປຎ຺ຈ ກຕ຺ວາ ອາຄຕຕ຺ຕາ ປຈ຺ຉິເມ ກາເລ ອນຸຕາປລກ຺ຂຓນ຺ຕິ ອຕ຺ໂຖ. ເຕນ ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈສ຺ສ ເອກນ຺ເຕນ ອຕີຕາຣມ຺ມຓຕາ ສິທ຺ຘາ ໂຫຕິ. ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນານາຄຕາຣມ຺ມຓຕາຈ ປຏິສິທ຺ຘາຕິ. ກຕາກຕາ ນຸໂສຈນຣສນ຺ຕິ ເອຕ຺ຖ ກຕຎ຺ຈ ປາປໍ ອກຕຎ຺ຈ ກລ຺ຍາຓນ຺ຕິ ໂຍ ເຊຕພ຺ພໍ. ວຸຕ຺ຕຎ຺ເຫຕໍ ມຫານິທ຺ເທເສ –
ທ຺ວີຫາກາເຣຫິ ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ກຕຕ຺ຕາ ຈ ອກຕຕ຺ຕາ ຈ. ກຖຎ຺ຈ ທ຺ວີຫາ.ລ. ອກຕຕ຺ຕາຈ. ອກຕໍ ເມ ກາຍສຸ ຈຣິຕໍ. ກຕໍ ກາຍທຸຈ຺ຈຣິຕນ຺ຕິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈໍ. ອກຕໍ ເມ ວຈີສຸຈຣິຕໍ.ລ. ກຕໍ ມໂນທຸຈ຺ຈຣິຕນ຺ຕິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈໍ. ອກຕາເມ ປາຓາຕິປາຕາ ເວຣມຓີ. ກໂຕ ປາຓາຕິ ປາໂຕຕິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈໍ.ລ. ອກຕາ ເມ ສມ຺ມາທິຏ຺ຐິ. ກຕາ ມິຈ຺ຉາມິຏ຺ຐີຕິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈນ຺ຕິ.
ເອເຕນ ປນ ອກຕສຸຈຣິຕາ ຣມ຺ມຓຕາຍ ກຕທຸຈ຺ຈຣິຕາ ຣມ຺ມຓຕາຍຈ ວເສນ ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈສ຺ສ ທ຺ວິຘາຠາໂວເຍວ ສິທ຺ໂຘ ໂຫຕິ. ທ຺ວີຫາກາເຣຫີຕິ ຫິ ວຸຕ຺ຕໍ. ໂສຈ ໂຂ ປຸພ຺ເພ ປາປໍ ກຕ຺ວາ ປຈ຺ຉາ ອປາຍຠຍຕຊ຺ຊິຕານຎ຺ເຈວ ອປາເຍສຸ ປຕິຕ຺ວາ ປຸພ຺ເພ ອຕ຺ຕນາ ກຕກມ຺ມໍ ອນຸສ຺ສຣນ຺ຕານຎ຺ຈ ໂຫຕິ. ນອຎ຺ເຎສໍ, ອກຕໍ ເມ ກາຍສຸຈຣິຕໍ. ກຕໍ ກາຍທຸຈ຺ຈຣິຕນ຺ຕິ ຫິ ວຸຕ຺ຕໍ. ຍຖາ ປນ ມາໂນ ທຸວິໂຘ ໂຫຕິ ຍາຖາວມາໂນ ອຍາຖາວມາໂນຕິ. ຕຖາ ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈໍປິ, ຍາຖາວກຸກ຺ກຸຈ຺ຈໍ, ອຍາຖາວ ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ທຸວິຘໍ ໂຫຕິ. ຕຕ຺ຖ ອຍາຖາວ ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈໍປິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊມານໍ ທ຺ວີຫາກາເຣໂຫ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ອກຕໍ ວຕ ເມ ກລ຺ຍາຓໍ ກຕໍ ປາປນ຺ຕິ. ກຕມໍ ປນ ຕນ຺ຕິ. ຍຎ຺ຈ ປຸພ຺ເພ ກລ຺ຍາຓກມ຺ເມປິ ປາປສຎ຺ຎີ ປາປທິຏ຺ຐິ ອກຕ຺ວາ ປາປກມ຺ເມປິ ກລ຺ຍາຓສຎ຺ຎີ ກລ຺ຍາຓທິຏ຺ຐິ ກຕ຺ວາ ປຈ຺ຉາ ອນຸໂສຈນວເສນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ. ຍຎ຺ຈ ປຸພ຺ເພ ກລ຺ຍາເຓ ກລ຺ຍາຓສຎ຺ຎີ ກຕ຺ວາ ປຈ຺ຉາ ປາປສຎ຺ຎິໂນ ປາເປຈ ປາສຎ຺ຎີ ອກຕ຺ວາ ປຈ຺ຉາ ກລ຺ຍາຓສຎ຺ຎິໂນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ. ອິທໍ ອຍາຖາວກຸກ຺ກຸຈ຺ຈໍນາມ. ອນວຊ຺ເຊ ສາວຊ຺ຊສຎ຺ຎີ, ກປ຺ປິເຍ ອກປ຺ປິຍສຎ຺ຎີ, ອນາປຕ຺ຕິຍໍ ອາປຕ຺ຕິສຎ຺ຎີຕິອາທິນາປິ ¶ ໂຍເຊຕພ຺ພໍ. ອິທຎ຺ຈ ສພ຺ພໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊມານໍ ທ຺ວີຫາ ກາເຣເຫວ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ. ຕສ຺ມາ ທ຺ວີສຸເອວ ສງ຺ຄຫິຕນ຺ຕິ ທຏ຺ຐພ຺ພໍ. ຍໍ ປນ ມຫານິທ຺ເທເສເຍວ ຫຕ຺ຖກຸກ຺ກຸຈ຺ຈກໍປິ ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈໍ. ປາທກຸກ຺ກຸຈ຺ຈກໍປິ ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈໍ. ຫຕ຺ຖປາທກຸກ຺ກຸຈ຺ຈກໍປິ ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ນິທ຺ທິຏ຺ຐໍ. ຕໍ ອສໍຍຕ ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈໍນາມ. ຍໍ ປນ ຕໍ ຠິກ຺ຂຸ ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈາຍນ຺ຕາ ນປຏິຄ຺ຄຓ຺ຫິໍສູຕິ ວິນເຍ ອາຄຕໍ. ຍຎ຺ຈ ກຖໍ ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈປ຺ປກຕຕາຍ ອາປຊ຺ຊຕິ ກປ຺ປິເຍ ອກປ຺ປິຍສຎ຺ຎິຕາ ອກປ຺ປິເຍ ກປ຺ປິຍສຎ຺ຎິຕາຕິ ອາຄຕໍ. ຕໍ ວິນຍກຸກ຺ກຸຈ຺ຈໍນາມ. ຕໍປນ ວິນຍສໍສໂຍເອວ. ໂສຈ ໂຂ ອຕ຺ຕໂນ ອວິສເຍ ກປ຺ປຕິ ນຸໂຂ ໂນນຸໂຂຕິ ສໍສປ຺ປນາກາເຣນ ປວຕ຺ໂຕ ກຸສລ ກ຺ຣິຍ ຈິຕ຺ຕຸປ຺ປາໂທ. ໂສປນ ເຍສໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ. ເຕສຸ ເຍ ສິກ຺ຂາກາມາ, ເຕ ຕໍກມ຺ມໍ ນກໂຣນ຺ຕິ. ເຕ ສນ຺ຘາຍ ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈາຍນ຺ຕາ ນປຏິຄ຺ຄຓ຺ຫິໍສູຕິ ວຸຕ຺ຕໍ. ເຍ ປນ ກໂຣນ຺ຕິເຍວ. ເຕ ກປ຺ປິຍວຕ຺ຖຸສ຺ມິໍປິ ອາປຕ຺ຕິໍ ອາປຊ຺ຊນ຺ຕິ. ເຕ ສນ຺ຘາຍ ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈປ຺ປກຕຕາຍ ອາປຕ຺ຕິໍ ອາປຊ຺ຊຕີຕິ ວຸຕ຺ຕໍ.
໙໔. ຖິຍຕິຈິຕ຺ຕໍ ມນ຺ທມນ຺ທໍ ກຕ຺ວາ ອຊ຺ໂຌຕ຺ຖຣຕີຕິ ຖິນໍ. ຖິຍິຍນາ ຖິຍິຕຕ຺ຕນ຺ຕິ ຫິ ປາຬິຍໍ ນິທ຺ທິຏ຺ຐໍ.
໙໕. ເມຘຕິ ເຈຕສິເກ ຘມ຺ເມ ອກມ຺ມຎ຺ຎຠູເຕ ກຕ຺ວາ ວິຫິໍ ສຕີຕິ ມິທ຺ຘໍ. ຕຖາ ຫິ ອາຣມ຺ມເຓ ວິປ຺ຜາຣວເສນ ຕໍ ຕໍ ອິຣິຍາ ປຖໍ ສນ຺ຘາເຣຕ຺ວາ ປວຕ຺ຕມາເນສຸ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕຘມ຺ເມສຸ ມຸຄ຺ຄເຣນ ໂປເຖຕ຺ວາ ວິຍ ເຕ ອາຣມ຺ມຓໂຕ ໂອລິຍາເປຕ຺ວາ ອິຣິຍາປຖໍປິ ສນ຺ຘາເຣຕຸໍ ອສມຕ຺ເຖ ກຕ຺ວາ ຖິນໍ ຈິຕ຺ຕໍ ອຠິຠວຕິ. ມິທ຺ຘໍ ເຈຕສິເກຕິ.
໙໖. ວິຈິກິຈ຺ຉາຕິ ເອຕ຺ຖ. ຈິກິຈ຺ຉນໍ ຈິກິຈ຺ຉາ. ຎາຓປ຺ປຏິກາ ໂຣຕິ ອຕ຺ໂຖ. ຕິກິຈ຺ຉິຕຸໍ ທຸກ຺ກຣຕາຍ ວິຄຕາ ຈິກິຈ຺ຉາ ເອຕາຍາຕິ ວິຈິກິຈ຺ຉາ. ສຠາວໍ ວິຈິນນ຺ຕາ ກິຈ຺ຉນ຺ຕິ ກິລມນ຺ຕິ ເອຕາຍາຕິວາ ວິຈິກິຈ຺ຉາ. ວິຈິກິຈ຺ຉຕິວາ ທ຺ເວຬ຺ຫກຠາເວນ ປວຕ຺ຕຕີຕິ ວິຈິກິຈ຺ຉາ. ສາ ນີວຣຓຠູຕາ, ປຏິຣູປກາຕິ ທຸວິຘາ. ຕຕ຺ຖ ພຸທ຺ຘາທີສຸ ອຏ຺ຐສຸ ວຕ຺ຖູສຸ ວິມຕິວເສນ ປວຕ຺ຕມານາ ນີວຣຓຠູຕາ. ຕໂຕ ອຎ຺ຎາປນ ອສພ຺ພຎ຺ຎູນໍ ເຕສຸ ເຕສຸ ອາຣມ຺ມເຓສຸ ກຖໍ ນຸໂຂ ເອວໍ ນຸໂຂ ¶ ອິທໍນຸໂຂຕິ ເວມຕິກຠາເວນ ປວຕ຺ຕາ ສພ຺ພາ ວິຈິກິຈ຺ຉາ ປຏິຣູປການາມ. ສາ ປນ ກຸສລາປິ ໂຫຕິ, ອກຸສລາປິ ຂີຓາ ສວານໍ ອຸປ຺ປນ຺ນ ກ຺ຣິຍາພ຺ຍາກຕາປີຕິ. ອິຘ ປນ ເອກນ຺ຕາກຸສລຠູຕາ ນີວຣຓວິຈິກິຈ຺ຉາວ ອຘິປ຺ເປກາຕິ.
ອກຸສລຣາສິມ຺ຫິ ປຣມຕ຺ຖທີປນາ.
໙໗. ສທ຺ທຫຕີຕິ ສທ຺ຘາ. ຍຖາ ອຈ຺ຉໍ ປສນ຺ນໍ ນິສິນ຺ນໍ ອຸທກໍ ຈນ຺ທ ສູຣິຍາທີນິ ຣູປນິມິຕ຺ຕານິ ສຸຏ຺ຐຸ ອຕ຺ຕນິ ທຫຕິ. ເອວໍ ອຍໍ ພຸທ຺ຘຄຸຓາ ທີນິ ສຸຏ຺ຐຸ ອຕ຺ຕນິ ທຫຕິ ຘາເຣຕິ ຖເປຕິວາຕິ ອຕ຺ໂຖ. ສທ຺ທຫນ຺ຕິວາ ເອຕາຍາຕິ ສທ຺ຘາ. ສທ຺ທຫນມຕ຺ຕເມວວາ ເອຕນ຺ຕິ ສທ຺ຘາ. ສາປິ ພຸທ຺ຘາ ທີສຸ ສທ຺ເຘຍ຺ຍວຕ຺ຖູສຸ ອກາລຸສ຺ສິຍຠາເວນ ປວຕ຺ຕມານາເອວ ອິຘ ອຘິປ຺ເປຕາ. ຕໂຕ ອຎ຺ຎາປນ ຕິຕ຺ຖິເຍສຸວາ ຕິຕ຺ຖິຍຘມ຺ເມສຸ ວາ ເອວຣູເປສຸ ອສທ຺ເຘຍ຺ຍວຕ຺ຖູສຸ ສທ຺ທຫນວເສນ ປວຕ຺ຕາ ໂອກປ຺ປນາ ສທ຺ຘາ ປຏິຣູປການາມ ໂຫຕິ. ສາ ປນ ອຕ຺ຖໂຕ ມິຈ຺ຉາຘິໂມກ຺ໂຂ ເຍວາຕິ. ຍຖາ ປນ ມນຸສ຺ສາ ຫຕ຺ເຖ ອສຕິ ຣຕນານິ ທິສ຺ວາ ປິ-ຄເຫຕຸໍ ນ ສກ຺ໂກນ຺ຕິ. ວິຕ຺ເຕ ອສຕິ ເຕສໍ ສພ຺ພໂຠຄາ ນ ສມ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ. ພີເຊ ອສຕິ ສສ຺ສາທີນິ ນສມ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ. ເອວໍ ສທ຺ຘາຍ ອສຕິ ປຸຎ຺ຎກ຺ຣິຍາວຕ຺ຖູນິ ນສມ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ. ຕສ຺ມາ ເອສາ ຫຕ຺ຖວິຕ຺ຕພີຊ ສທິສາຕິ ວຸຕ຺ຕາ.
໙໘. ສຣຕີຕິ ສຕິ. ອຕ຺ຕນາ ກຕານິ ກຕ຺ຕພ຺ພານິ ຈ ກລ຺ຍາຓກມ຺ມາວາ ພຸທ຺ຘຄຸຓາທີນິວາ ອປ຺ປມຊ຺ຊນວເສນ ອຸປຄຈ຺ຉຕີຕິ ອຕ຺ໂຖ. ສາປິ ສມ຺ມາສຕິ ມິຈ຺ຉາສຕິ ທຸວິຘາ ໂຫຕິ. ຕຕ຺ຖ ສມ຺ມາສຕິ ອິຘ ອຘິປ຺ເປຕາ. ອິຕຣາ ປນ ສຕິເຍວ ນ ໂຫຕິ. ກຕສ຺ສ ກຕ຺ຕພ຺ພສ຺ສຈ ປາປກມ຺ມສ຺ສ ອປ຺ປມຊ຺ຊນວເສນ ປວຕ຺ໂຕ ສຕິປຏິຣູປໂກ ອກຸສລຈິຕ຺ຕຸປ຺ປາໂທເຍວ. ຍສ຺ມາ ປເນສາ ຈິຕ຺ຕໍ ສພ຺ເພຫິ ອກຸສລຘມ຺ເມຫິຈ ຣກ຺ຂິຕຸໍ ກຸສລຘມ຺ເມຫິຈ ໂຍເຊຕຸໍ ສກ຺ໂກຕິ. ຕສ຺ມາ ສາ ຣຎ຺ໂຎ ສພ຺ພກມ຺ມິກ ມຫາອມຈ຺ໂຈ ວິຍ ທຏ຺ຐພ຺ພາຕິ. ສຕິໍຂ຺ວາຫໍ ຠິກ຺ຂເວ ສພ຺ພຕ຺ຖິກໍ ວທາມີຕິ ຫິ ວຸຕ຺ຕໍ.
໙໙. ຫິຣິຍຕີຕິ ¶ ຫິຣິ. ກາຍທຸຈ຺ຈຣິຕາທີຫິ ລຊ຺ຊຕິ ຊິຄຸຈ຺ຉຕິ ອຸກ຺ກຓ຺ຐຕີຕິ ອຕ຺ໂຖ.
໑໐໐. ເຕຫິເຍວ ໂອຕ຺ຕປ຺ປຕີຕິ ໂອຕ຺ຕປ຺ປໍ. ອຸພ຺ພິຊ຺ຊຕີຕິ ອຕ຺ໂຖ. ເອຕ຺ຖປິ ຫິຣິໂອຕ຺ຕປ຺ປປ຺ປຏິຣູປການາມ ອຕ຺ຖິ, ວຸຕ຺ຕຎ຺ຫິ –
ລຊ຺ຊິຕພ຺ເພ ນລຊ຺ຊນ຺ຕິ, ອລຊ຺ຊິເຍສຸ ລຊ຺ຊເຣຕິ ຈ;
ຠາຍິຕພ຺ເພ ນຠາຍນ຺ຕິ, ອຠເຍ ຠຍທສ຺ສິໂນຕິ ຈ.
ຍສ຺ມາ ປນ ສປ຺ປຸຣິສາ ຫິຣິຍາ ອຕ຺ຕນິ ໂອຕ຺ຕປ຺ເປນຈ ປເຣສຸ ອາຣກ຺ຂເທວຕາທີສຸ ຄາຣວໍ ອຸປ຺ປາເທຕ຺ວາ ປາປໂຕ ວຊ຺ເຊຕ຺ວາ ສຸທ຺ຘໍ ອຕ຺ຕານໍ ປຣິຫຣນ຺ຕິ. ຕສ຺ມາ ອິເມ ທ຺ເວ ໂລກປາລຘມ຺ມາຕິ ວຸຕ຺ຕາ.
໑໐໑. ໂລຠປ຺ປຏິປກ຺ໂຂ ອໂລໂຠ. ໂສ ຫິ ເຍສຸ ອຕ຺ຕໂນ ຫິຕສຎ຺ຎິເຕສຸ ອາຣມ຺ມເຓສຸ ໂລໂຠ ລຄ຺ຄນວເສນ ປວຕ຺ຕຕິ, ເຕສ຺ເວວ ຕໍ ໂລຠໍ ວິຘມິຕ຺ວາ ໂລຠວຕ຺ຖຸຠູຕາ ຠວໂຠຄສມ຺ປຕ຺ຕິໂຍ ຄູຖຣາສິໍວິຍ ຫີເຬຕ຺ວາ ຊິຄຸຈ຺ຉິຕ຺ວາ ເອກາເນກ຺ຂມ຺ມ ຘາຕຸນາມ ຫຸຕ຺ວາ ປວຕ຺ຕຕີຕິ.
໑໐໒. ໂທສປ຺ປຏິປກ຺ໂຂ ອໂທໂສ. ໂສປິ ຫິ ເຍສຸ ອຕ຺ຕໂນ ອຫິຕສຎ຺ຎິເຕສຸ ອາຣມ຺ມເຓສຸ ໂທໂສ ທຸສ຺ສນວເສນ ປວຕ຺ຕຕິ. ເຕສ຺ເວວ ຕໍໂທສໍ ວິຘມິຕ຺ວາ ທິຏ຺ຐທິຏ຺ເຐສຸ ສຕ຺ເຕສຸ ປຸຓ຺ຓຈນ຺ທສທິສໍ ໂສມ຺ມຫທຍໍ ອຸປ຺ປາເທຕ຺ວາ ເອກາ ອພ຺ຍາປາທຘາຕຸ ນາມ ຫຸຕ຺ວາ ປວຕ຺ຕຕີຕິ. ອຍເມວຈ ພ຺ຣຫ຺ມວິຫາເຣສຸ ເມຕ຺ຕາຕິ ວຸຕ຺ຕາ. ອໂມໂຫປິ ອິຘ ວຕ຺ຕພ຺ໂພ. ໂມຫປ຺ປຏິປກ຺ໂຂ ອໂມໂຫ. ໂສປິ ຫິ ເຍສຸ ຘມ຺ເມສຸວາ ອຕ຺ເຖສຸວາ ຈຕູສຸ ອຣິຍສຈ຺ເຈສຸວາ ໂມໂຫ ອນ຺ຘກາຣໍ ກຕ຺ວາ ປວຕ຺ຕຕິ. ເຕສ຺ເວວ ຕໍ ໂມຫໍ ວິຘມິຕ຺ວາ ຈນ຺ທສູຣິຍສຫສ຺ສໍ ອຸຏ຺ຐາເປນ຺ໂຕວິຍ ວິຊ຺ຊານາມ ຫຸຕ຺ວາ ປວຕ຺ຕຕີຕິ.
໑໐໓. ຕຕ຺ຣມຊ຺ຌຕ຺ຕຕາຕິ ເອຕ຺ຖ ອຕ຺ຕາ ວຸຈ຺ຈຕິ ສຠາໂວ. ລີນຸທ຺ຘຈ຺ຈາທີນໍ ອຸຠິນ຺ນໍ ວິສມປກ຺ຂານໍ ມຊ຺ເຌ ປວຕ຺ໂຕ ອຕ຺ຕາ ເອຕສ຺ສາຕິ ມຊ຺ຌຕ຺ຕາ. ສມປ຺ປວຕ຺ໂຕ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕຘມ຺ມສມູໂຫ. ຕສ຺ສ ຠາໂວ ມຊ຺ຌກ຺ກຕາ. ¶ ເຕສຸ ເຕສຸ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕຘມ຺ເມສຸ ທິສ຺ສມານາ ມຊ຺ຌຕ຺ຕຕາ ຕຕ຺ຣມຊ຺ຌຕ຺ຕຕາ ເຕສຸ ເຕສຸວາ ຫິຕກມ຺ເມສຸ ຈິຕ຺ຕເຈຕສິການໍ ມຊ຺ຌຕ຺ຕຕາ ຕຕ຺ຣມຊ຺ຌຕ຺ຕຕາ. ຕຖາ ຫິ ສາ ສມປ຺ປວຕ຺ຕານໍ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕ ຘມ຺ມານໍ ອຊ຺ຌຸເປກ຺ຂນວເສນ ສມປ຺ປວຕ຺ຕານໍ ອາຊາເນຍ຺ຍານໍ ອຊ຺ຌຸເປກ຺ຂນສາຣຖີວິຍ ທຏ຺ຐພ຺ພາຕິ ວຸຕ຺ຕາ. ອຍເມວຈ ພ຺ຣຫ຺ມວິຫາເຣສຸ ອຸເປກ຺ຂາຕິ ວຸຕ຺ຕາ.
໑໐໔. ກາຍປ຺ປສ຺ສທ຺ຘາທີສຸ ກາໂຍຕິ ເວທນາທິກ຺ຂນ຺ຘຕ຺ຕຍ ສງ຺ຂາໂຕ ເຈຕສິກສມູໂຫ ວຸຈ຺ຈຕິ. ຈິຕ຺ຕນ຺ຕິ ໂສຠຓຈິຕ຺ຕໍ. ກາຍສ຺ສ ປສ຺ສທ຺ຘິ ກາຍປ຺ປສ຺ສທ຺ຘິ. ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ປສ຺ສທ຺ຘິ ຈິຕ຺ຕປ຺ປສ຺ສທ຺ຘີຕິອາທິນາ ສມາໂສ. ປສ຺ສມ຺ຠນໍ ປສ຺ສທ຺ຘິ. ສນ຺ຕສີຕລຠາໂວຕິ ອຕ຺ໂຖ. ເຍສໍ ອິທໍ ທ຺ວຍໍ ທຸພ຺ພລໍ ໂຫຕິ. ເຕ ປຸຎ຺ຎກມ຺ເມສຸ ຈິຕ຺ຕສຸຂໍ ນປິນ຺ທນ຺ຕິ. ພຫິທ຺ຘາເອວ ເນສໍ ຈິຕ຺ຕໍ ປກ຺ຂນ຺ທຕິ. ສນ຺ຕຕ຺ເຕ ປາສາຓປິຏ຺ເຐ ຖປິຕມຈ຺ໂຉວິຍ ໂຫຕິ. ເຍສໍ ປນ ພລວໍ ໂຫຕິ. ເຕເຍວ ຕຕ຺ຖ ຕໍ ວິນ຺ທນ຺ຕິ. ເຕສໍ ຈິຕ຺ຕໍ ສີຕເລ ອຸທເກ ປກ຺ຂິຕ຺ຕ ມຈ຺ໂຉ ວິຍ ໂຫຕິ.
໑໐໕. ລຫຸຠາໂວ ລຫຸຕາ. ອຄຣຸຕາ ອທນ຺ຘຕາຕິ ອຕ຺ໂຖ. ເຍສໍ ອິທໍ ທຸພ຺ພລໍ. ເຕສໍ ຈິຕ຺ຕໍ ປຸຎ຺ຎກມ຺ເມສຸ ນປສາເຣຕິ ສງ຺ໂກຈຕິ. ຕຕ຺ຕປາສາເຓ ປກ຺ຂິຕ຺ຕປທຸມປຸປ຺ຜໍ ວິຍ ໂຫຕິ. ເຍສໍ ປນ ພລວໍ. ເຕສໍ ຈິຕ຺ຕໍ ຕຕ຺ຖ ປສາເຣຕິ. ສີຕເລ ອຸທເກ ປກ຺ຂິຕ຺ຕ ປທຸມປຸປ຺ຜໍ ວິຍ ໂຫຕິ.
໑໐໖. ມຸທຸຠາໂວ ມຸທຸຕາ. ເຍສໍ ອິທໍ ທຸພ຺ພລໍ. ເຕສໍ ຈິຕ຺ຕໍ ປຸຎ຺ຎກມ຺ເມສຸ ຖທ຺ຘໍ ໂຫຕິ. ເວຣີນໍ ມຊ຺ເຌ ຄຕມຫາໂຍໂຘວິຍ ໂຫຕິ. ເຍສໍ ປນ ພລວໍ. ເຕສໍ ຈິຕ຺ຕໍ ຕຕ຺ຖ ມຸທຸ ໂຫຕິ. ວິຍຎ຺ຎາຕີນໍ ມຊ຺ເຌ ຄຕມຫາໂຍໂຘ ວິຍ ໂຫຕິ.
໑໐໗. ກມ຺ມນິ ສາຘຸ ກມ຺ມຎ຺ຎໍ. ຕເທວ ກມ຺ມຎ຺ຎຕາ. ເຍສໍ ອິທໍ ທຸພ຺ພລໍ. ເຕສໍ ຈິຕ຺ຕໍ ປຸຎ຺ຎກມ຺ເມສຸ ຍຖິຈ຺ຉິຕໍ ຖເປຕຸໍ ນລພ຺ຠຕິ, ວິກ຺ກິຣຕິ. ປຏິວາເຕ ຂິຕ຺ຕຖຸສມຸຏ຺ຐິວິຍ ໂຫຕິ. ເຍສໍ ປນ ພລວໍ. ເຕສໍເຍວ ຕໍ ຕຕ຺ຖ ຍຖິຈ຺ຉິຕໍ ຖເປຕຸໍ ລພ຺ຠຕິ ນວິກ຺ກິຣຕິ. ປຏິວາເຕ ຂິຕ຺ຕສຸວຓ຺ຓກ຺ຂນ຺ໂຘວິຍ ໂຫຕິ.
໑໐໘. ປຄຸຓສ຺ສ ¶ ຠາໂວ ປາຄຸຎ຺ຎໍ. ຕເທວ ປາຄຸຎ຺ຎຕາ. ເຍສໍ ອິທໍ ທຸພ຺ພລໍ. ເຕສໍ ຈິຕ຺ຕໍ ປຸຎ຺ຎກມ຺ເມສຸ ວິກມ຺ປຕິ ວິຫຎ຺ຎຕິ. ຄມ຺ຠີເຣ ອຸທເກ ຂິຕ຺ຕວານໂຣວິຍ ໂຫຕິ. ເຍສໍ ປນ ພລວໍ, ເຕ ສໍ ຕໍ ຕຕ຺ຖ ນວິກມ຺ປຕິ ນວິຫຎ຺ຎຕິ. ຄມ຺ຠີເຣ ອຸທເກ ຂິຕ຺ຕ ກຸມ຺ຠິໂລ ວິຍ ໂຫຕິ.
໑໐໙. ອຸຊຸເອວ ອຸຊຸກໍ, ອຸຊຸກສ຺ສ ຠາໂວ ອຸຊຸກຕາ. ເຍສໍ ອິທໍ ທຸພ຺ພລໍ. ເຕສໍ ຈິຕ຺ຕໍ ປຸຎ຺ຎກມ຺ເມສຸ ວິສມຄຫິກໍ ໂຫຕິ. ກທາຈິ ລີນໍ. ກທາຈິ ອຸທ຺ຘຏໍ. ກທາຈິ ໂອນຕໍ. ກທາຈິ ອຸນ຺ນຕໍ. ສຸຣາມທມຕ຺ຕສ຺ສ ມຄ຺ຄຄມນໍ ວິຍ ໂຫຕິ. ເຍສໍ ປນ ພລວໍ, ເຕສໍ ຕໍ ວຸຕ຺ຕວິປຣິຍ ເຍນ ເວທິຕພ຺ພນ຺ຕິ.
໑໑໐. ເອຕ຺ຖຈ ສິທ຺ເຘສຸປິ ຈິຕ຺ຕປ຺ປສ຺ສທ຺ຘາທິເກສຸ ວຸຕ຺ເຕສຸ ວິສຸໍ ກາຍປ຺ປສ຺ສທ຺ຘາທີນໍ ວຈນໍ ເຕສໍ ວເສນ ຣູປກາຍສ຺ສປິ ປສ຺ສທ຺ຘາທິ ທີປນຕ຺ຖນ຺ຕິ ເວທິຕພ຺ພໍ. ຕຕ຺ຖ ຕໍ ຕໍ ສຸຕ຺ຕນ຺ຕໍ ສຸຕ຺ວາ ເຄລຎ຺ຎວຸຏ຺ຐາ ນາທີສຸ ຣູປກາຍສ຺ສ ປສ຺ສທ຺ຘຠາໂວ ປາກໂຏ ອິທ຺ຘິມນ຺ຕານໍ ອິທ຺ຘິຍາ ອາກາສຄມນາທີສຸ ລຫຸ ຠາໂວ. ກາຍໍ ຂຸທ຺ທກໍ ວາ ມຫນ຺ຕໍ ວາ ກຕ຺ວາ ນິມ຺ມິນເນສຸ ມຸທຸຠາໂວ. ອນ຺ໂຕປຖວິຍໍວາ ອນ຺ໂຕປພ຺ພເຕ ສຸວາ ອສຊ຺ຊມານໍ ກຕ຺ວາ ຄມນາທີສຸ ກມ຺ມຎ຺ຎຠາໂວ. ນາຄວຓ຺ຓໍວາ ຄຣຸຬວຓ຺ຓໍວາ ກຕ຺ວາ ນິມ຺ມິນນາທີສຸ ປຄຸຓຠາໂວ ເຕສ຺ເວວ ສພ຺ເພສຸ ຍຖານິມ຺ມິຕວເສນ ຈິຣປ຺ປວຕ຺ຕິຠາເວສຸ ອຸຊຸກຠາໂວ ປາກໂຏ ໂຫຕີຕິ ເວທິຕພ຺ໂພ. ສມໍ ຘາເຣນ຺ຕີຕິ ສາຘາຣຓາ, ສພ຺ເພຫິ ໂສຠຓຈິຕ຺ເຕຫິ, ເຕສໍວາ ສາຘາຣຓາ ໂສຠຓ ສາຘາຣຓາ.
໑໑໑. ສມ຺ມາວາຈາຕິ ເອຕ຺ຖ ຕິວິຘາ ສມ຺ມາວາຈາ ກຖາ, ເຈຕນາ, ວິຣຕິວເສນ, ຕຕ຺ຖ ອຕ຺ຖຘມ຺ມປ຺ປຏິສໍຍຸຕ຺ຕາ ສຸຠາສິຕາ ວາຈາ ກຖາ ສມ຺ມາວາຈານາມ. ຕໍສມຸຏ຺ຐາປິກາ ກຸສລກ຺ຣິຍເຈຕນາ ເຈຕນາສມ຺ມາວາຈານາມ. ຍາ ປນ ມຸສາວາທາ ເວຣມຓາທີນິ ສິກ຺ຂາປທານິ ສມາທິຍນ຺ຕສ຺ສວາ ອຘິຏ຺ຐຫນ຺ຕສ຺ສວາ ສມ຺ປຕ຺ຕໍ ວຕ຺ຖຸໍ ອວີຕິກ຺ກມນ຺ຕສ຺ສວາ ປາປວິຣມຓາກາເຣນ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ປວຕ຺ຕິ. ອຍໍ ວິຣຕິ ສມ຺ມາວາຈານາມ. ສາ ອິຘ ອຘິປ຺ເປຕາ. ສມ຺ມາ ວທນ຺ຕິ ເອຕາ ຍາຕິ ¶ ສມ຺ມາວາຈາ. ເອຕາຍາຕິ ເຈຕ຺ຖ ກຣຓຕ຺ເຖ ເຫຕຸອຕ຺ເຖ ວາ ກຣຓວຈນໍ ທຏ຺ຐພ຺ພໍ. ຕຕ຺ຖ ວາຈາຍ ສິກ຺ຂາປທານິ ສມາທິຍນ຺ຕສ຺ສ ສມາທານວຈນານິ ສນ຺ຘາຍ ກຣຓຕ຺ໂຖ ເຫຕຸອຕ຺ໂຖ ຈ ຍຸຊ຺ຊຕິ. ຕໂຕ ຍຖາສມາທິນ຺ນານິວາ ຍຖາຘິຏ຺ຐິຕານິວາ ສິກ຺ຂາປທານິ ສຸຏ຺ຐຸຣກ຺ຂາມາຕິ ຍານິ ອນວຊ຺ຊານິເອວ ວຈນານິ ວທນ຺ຕາ ວິຈຣນ຺ຕິ. ຕານິ ສນ຺ຘາຍ ກຣຓຕ຺ຖານຸກູໂລ ເຫຕຸ ອຕ຺ໂຖເຍວ ຍຸຊ຺ຊຕີຕິ. ອຖວາ, ຕຖາ ວທນ຺ຕຸວາ ມາວາ. ອຍໍປນ ວທມາເນສຸ ສຕິ ເຕສໍ ສມ຺ມາ ວຕ຺ຕຸໍເອວ ເທຕິ. ນມິຈ຺ຉາ ວຕ຺ຕຸນ຺ຕິ ກຕ຺ວາ ສມ຺ມາ ວາຈາຕ຺ເວວ ວຸຈ຺ຈຕິ. ອປິຈ, ອຍໍ ວຈີທຸຈ຺ຈຣິຕານໍ ປຊຫນວເສນ ປວຕ຺ຕມານາ ວຈີທ຺ວາຣສຸທ຺ຘິຍາ ເອວ ໂຫຕີຕິ ສມ຺ມາວາຈາຕິ ວຸຈ຺ຈຕີຕິ.
໑໑໒. ສມ຺ມາກມ຺ມນ຺ໂຕປິ ຕິວິໂຘ ກ຺ຣິຍາ, ເຈຕນາ, ວິຣຕິ ວເສນ. ຕຕ຺ຖ ຍໍກິຎ຺ຈິ ອນວຊ຺ຊໍ ກມ຺ມໍ ກໂຣນ຺ຕສ຺ສ ກາຍິກກ຺ຣິຍາ ກ຺ຣິຍາກມ຺ມນ຺ໂຕນາມ. ຕໍສມຸຏ຺ຐາປິກາ ເຈຕນາ ເຈຕນາກມ຺ມນ຺ໂຕ ນາມ. ຍາ ປນ ປາຓາຕິປາຕາ ເວຣມຓາທີນິ ສິກ຺ຂາປທານິ ສມາທິ ຍນ຺ຕສ຺ສວາ ອຘິຏ຺ຐຫນ຺ຕສ຺ສວາ ສມ຺ປຕ຺ຕໍ ວຕ຺ຖຸໍ ອວີຕິກ຺ກມນ຺ຕສ຺ສວາ ປາປວິຣມຓາກາເຣນ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ປວຕ຺ຕິ. ອຍໍ ວິຣຕິ ສມ຺ມາກມ຺ມນ຺ໂຕ ນາມ. ສມ຺ມາ ກໂຣນ຺ຕິ ເອເຕນາຕິ ສມ຺ມາກມ຺ມໍ, ຕເທວ ສມ຺ມາ ກມ຺ມນ຺ໂຕ ສຸຕ຺ຕນ຺ໂຕ ວນນ຺ໂຕວິຍ. ເສສເມຕ຺ຖ ວຸຕ຺ຕນຍເມວ.
໑໑໓. ສມ຺ມາອາຊີໂວປິ ວີຣິຍ, ວິຣຕິວເສນ ທຸວິໂຘ. ຕຕ຺ຖ ປກຕິຍາ ອນວຊ຺ຊານິ ກສິກມ຺ມາທີນິວາ ຠິກ຺ຂາຈຣິຍາທີນິວາ ກຕ຺ວາ ຊີວິຕໍ ກປ຺ເປນ຺ຕານໍ ອຸຏ຺ຐານພລສງ຺ຂາໂຕ ວາຍາໂມ ວີຣິຍສມ຺ມາອາຊີໂວນາມ. ຍາ ປນ ອາຊີວສຸທ຺ຘິໍ ອເປກ຺ຂິຕ຺ວາ ອຕ຺ຕໂນ ອາຊີວສີລວິປຕ຺ຕິກາຣຓານິ ກາຍວຈີທຸຈ຺ຈຣິຕານິ ປຊຫນ຺ຕານໍ ປາປວິຣມຓາກາເຣນ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ປວຕ຺ຕິ. ອຍໍ ວິຣຕິ ອາຊີໂວນາມ. ອຍມິຘາຘິປ຺ເປໂຕ. ສມ຺ມາ ອາຊີວນ຺ຕິ ຊີວິຕໍ ປວຕ຺ເຕນ຺ຕິ ເອເຕນາຕິ ສມ຺ມາອາຊີໂວ. ເສສເມຕ຺ຖ ວຸຕ຺ຕນຍເມວາຕິ.
໑໑໔. ເອເກກາປິ ເຈຕ຺ຖ ສມ຺ປຕ຺ຕ ວິຣຕິ, ສມາທານ ວິຣຕິ, ສມຸຈ຺ເຉທວິຣຕິວເສນ ຕິວິຘາ. ຕຕ຺ຖ ຍາ ສິກ຺ຂາປທານິ ອສມາ ທິຍິຕ຺ວາວາ ¶ ສມາທິນ຺ນານິປິວາ ຕານິ ອນເປກ຺ຂິຕ຺ວາ ເກວລໍ ຫິຣິ ໂອຕ຺ຕປ຺ປພເລເນວ ສມ຺ປຕ຺ຕໍ ວຕ຺ຖຸໍ ອວີຕິກ຺ກມນ຺ຕານໍ ອຸປ຺ປນ຺ນາ ວິຣຕິ. ອຍໍ ສມ຺ປຕ຺ຕວິຣຕິນາມ. ສາ ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນາຣມ຺ມຓາເຍວ. ປຎ຺ຈສິກ຺ຂາ ປທາ ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນາຣມ຺ມຓາຕິ ຫິ ວຸຕ຺ຕໍ. ຍາ ປນ ສິກ຺ຂາປທານິ ສມາທິ ຍນ຺ຕສ຺ສວາ ອຘິຏ຺ຐຫນ຺ຕສ຺ສວາ ຍຖາສມາທິນ຺ນານິວາ ຍຖາຘິຏ຺ຐິຕານິ ວາ ສຸຏ຺ຐຸຣກ຺ຂາມີຕິ ສມ຺ປຕ຺ຕ ວຕ຺ຖຸໍ ອປີຕິກ຺ກມນ຺ຕສ຺ສວາ ອຸປ຺ປນ຺ນາ. ອຍໍ ສມາທານວິຣຕິນາມ. ສາ ປນ ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນາຣມ຺ມຓາວາ ໂຫຕິ ອນາຄຕາຣມ຺ມຓາວາ. ຕຖາ ຫິ ປຎ຺ຈສິກ຺ຂາປທາ ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນາຣມ຺ມຓາຕິ ອິທໍ ສມ຺ປຕ຺ຕວິຣຕິວເສນ ວຸຕ຺ຕນ຺ຕິ ອຏ຺ຐກຖາຍໍ ວຸຕ຺ຕໍ. ມຄ຺ຄກ຺ຂເຓ ປນ ສພ຺ພທຸຈ຺ຈຣິຕານໍ ປຈ຺ຈຍສມຸຈ຺ເຉທວເສນ ອຸປ຺ປນ຺ນາ ສມຸຈ຺ເຉທວິຣຕິນາມ. ສາ ປນ ນິພ຺ພານາຣມ຺ມຓາເອວ. ຜລວິຣຕິປິ ເອຕ຺ເຖວ ສງ຺ຄຫິຕາຕິ. ຕຕ຺ຖ ໂລກິຍວິຣຕິໂຍ ຊີວິຕິນ຺ທ຺ຣິຍາທີນິ ວີຕິກ຺ກມິຕພ຺ພວຕ຺ຖູນິ ອາຣມ຺ມຓໍ ກຕ຺ວາ ປາຓາຕິປາຕາທີນິ ວິຣມິຕພ຺ພວຕ຺ຖູນິ ປຊຫນ຺ຕິ. ໂລກຸຕ຺ຕຣວິຣຕິໂຍ ປນ ນິພ຺ພານໍ ອາຣມ຺ມຓໍ ກຕ຺ວາ ຕານິເຍວ ວິຣມິຕພ຺ພວຕ຺ຖູນິ ປຊຫນ຺ຕີຕິ ທຏ຺ຐພ຺ພໍ.
໑໑໕. ປຣທຸກ຺ເຂ ສຕິ ກາຣຸຓິການໍ ຫທຍເຂທໍ ກໂຣຕີຕິ ກຣຸຓາ. ກິຣຕິວາ ປຣທຸກ຺ຂໍ ວິກ຺ຂິປຕິ, ກິຓາຕິວາ ປຣທຸກ຺ຂໍ ຫິໍສຕີຕິ ກຣຸຓາ. ກິຣີຍຕິ ທຸກ຺ຂິເຕສຸ ປສາຣີຍຕີຕິວາ ກຣຸຓາ. ອປິຈ ກລິ ອຸຓາຕິ ເຉໂທ. ກລີຕິ ທຸກ຺ຂໍ ວຸຈ຺ຈຕິ, ຍຖາ-ກລິ ສມ຺ຠເວ ຠເວຕິ. ກລີຕິວາ ປາປປິ ປຣາຊໂຍປິ ວຸຈ຺ຈຕິ. ປາເປ ກລິ ປຣາຊເຍຕິ ຫິ ວຸຕ຺ຕໍ. ສພ຺ພຎ຺ເຈຕໍ ກາຣຸຓິກາ ນໍ ກາຣຸຎ຺ຎເຫຕຸຠູຕເມວ ໂຫຕິ. ອິຕິ ກລິໍ ທຸກ຺ຂໍວາ ປາປໍວາ ສພ຺ພສມ຺ປຕ຺ຕິໂຕ ປຣາຊຍໍວາ ສຕ຺ເຕຫິ ອວນ຺ຕິ ຣກ຺ຂນ຺ຕິ, ສຕ຺ເຕວາ ຕໂຕ ວິຘກລິໂຕ ອວນ຺ຕິ ຣກ຺ຂນ຺ຕິ ກາຣຸຓິກາ ຊນາ ເອຕາຍາຕິ ກຣຸຓາ.
໑໑໖. ປຣສມ຺ປຕ຺ຕິໍ ທິສ຺ວາ ໂມທນ຺ຕິ ເອຕາຍາຕິ ມຸທິຕາ. ນຕ຺ຖິ ປມາຓໍ ເອເຕສນ຺ຕິ ອປ຺ປມາຓາ, ສຕ຺ຕາ. ອປ຺ປມາເຓສຸ ຠວາຕິ ອປ຺ປມຎ຺ຎາ. ເອຕາຫິ ເອຕ຺ຕເກສຸເຍວ ສຕ຺ເຕສຸ ປວຕ຺ເຕຕພ຺ພາ. ນ ອິໂຕ ອຎ຺ເຎສູຕິ ເອວໍ ປຣິຈ຺ເຉທປ຺ປມາຓສ຺ສ ອຠາວາ ເອກສ຺ມິໍ ສຕ຺ເຕ ປວຕ຺ຕາປິ ອປ຺ປມຎ຺ຎາເອວນາມ ໂຫນ຺ຕີຕິ.
[໗໗] ຏີກາສຸ ປນ
ອປ຺ປມາຓສຕ຺ຕາ ¶ ຣມ຺ມຓຕ຺ຕາ ອປ຺ປມາຓາ. ຕາເອວ ອປ຺ປມຎ຺ຎາຕິ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕໍ ນ ສຸນ຺ທຣໍ.
໑໑໗. ປຎ຺ຎິນ຺ທ຺ຣິຍນ຺ຕິ ເຫຏ຺ຐາ ວຸຕ຺ໂຕ ອໂມໂຫເອວ. ໂສ ຫິ ປຊານນຏ຺ເຐນ ປຎ຺ຎາ, ອຘິປຕິຍຏ຺ເຐນ ອິນ຺ທ຺ຣິຍຎ຺ຈາຕິ ກຕ຺ວາ ປຎ຺ຎິນ຺ທ຺ຣິຍນ຺ຕິ ວຸຈ຺ຈຕີຕິ.
ໂສຠຓຣາສິມ຺ຫິ ປຣມຕ຺ຖທີປນາ.
໑໑໘. ເອຕ຺ຕາວຕາຕິອາທິ ຕິຓ຺ຓໍ ຣາສີນໍ ສງ຺ຄໂຫ. ເອວໍ ທ຺ວິປຎ຺ຎາສ ສຣູປໍ ທສ຺ເສຕ຺ວາ ອິທານິ ເຈໂຕຍຸຕ຺ຕປ຺ປກາຣໍ ທສ຺ເສນ຺ໂຕ ເຕສນ຺ຕິອາທິມາຫ. ອິໂຕ ເຈຕສິການໍ ສຣູປທສ຺ສນໂຕ ປຣໍ ເຕສໍ ຈິຕ຺ຕາວິຍຸຕ຺ຕານໍ ຈິຕ຺ເຕນ ອວິຍຸຕ຺ຕານໍ ເຈຕສິການໍ ຈິຕ຺ຕຸປ຺ປາເທສຸ ປຈ຺ເຈກໍ ສມ຺ປໂຍໂຄ ຕຖາໂຍຄໍ ວຸຈ຺ຈເຕຕິ ໂຍຊນາ. ຈິຕ຺ຕຸປ຺ປາເທສູຕິ ຈິຕ຺ເຕສຸ ອິຈ຺ເຈວ ອຕ຺ໂຖ. ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ ເຈຕສິກາ ເອເຕສູຕິ ອຸປ຺ປາທາ. ຈິຕ຺ຕານິເອວ ອຸປ຺ປາທາ ຈິຕ຺ຕຸປ຺ປາທາຕິ ກຕ຺ວາ. ທ຺ວິປຎ຺ຈວິຎ຺ຎາຓານໍ ສພ຺ພທຸພ຺ພລຕ຺ຕາ ເຕສຸ ຉ ປກິຓ຺ຓກາ ນຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ. ຠາວນາພເລນ ປຫີນຕ຺ຕາ ວິຕກ຺ໂກ ທຸຕີຍຊ຺ຌານິກາທີສຸ, ວິຈາໂຣ ຕຕີຍຊ຺ຌານິກາທີສຸ, ປີຕິ ຈຕຸຕ຺ຖຊ຺ຌານິກາທີສຸ ນຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ. ສນ຺ນິຏ຺ຐານສຠາວຕ຺ຕາ ອຘິໂມກ຺ໂຂ ອສນ຺ນິຏ຺ຐານສຠາເວ ວິຈິກິຈ຺ຉາ ຈິຕ຺ເຕ ນຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ. ວີຣິຍໍ ພລນາຍກຕ຺ຕາ ທຸພ຺ພເລສຸ ປຎ຺ຈທ຺ວາຣາວຊ຺ຊນາ ທີສຸ ໂສຬສຈິຕ຺ເຕສຸ ນຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ. ປີຕິ ສມ຺ປິຍາຍນສຠາວຕ຺ຕາ ໂທມນສ຺ສຸເປກ຺ຂາ ສຫຄເຕສຸ ນຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ. ຉນ຺ໂທ ອິຈ຺ຉາສຠາວຕ຺ຕາ ອິຈ຺ຉາຣຫິເຕສຸ ອເຫຕຸເກສຸ ໂມມູຫຈິຕ຺ເຕສຸຈ ນຸປ຺ປຊ຺ຊຕີຕິ ອາຫ ປກິຓ຺ຓເກສຸປນ ວິຕກ຺ໂກ.ລ. ໂມມູຫວຊ຺ຊິຕຈິຕ຺ເຕສູຕິ. ເຕ ປນ ຈິຕ຺ຕຸປ຺ປາທາ ປກິຓ຺ຓກວິວຊ຺ຊິຕາ ສປກິຓ຺ຓກາຕິ ສມ຺ພນ຺ໂຘ.
໑໑໙. ອກຸສເລສູຕິ ອກຸສລເຈຕສິເກສຸ. ສພ຺ພາກຸສລ ສາຘາຣຓານາມ. ຕສ຺ມາ ສພ຺ເພສຸປິ ທ຺ວາທສາກຸສລຈິຕ຺ເຕສຸ ລພ຺ຠນ຺ຕີຕິ ໂຍຊນາ.
[໗໘] ວິຠາວນິຍໍ ປນ
ປຈ຺ຉິມໍ ¶ ປຸຣິມສ຺ສ ສມຕ຺ຖນວຈນນ຺ຕິ ອຘິປ຺ເປຕໍ. ຕໍ ນ ສຸນ຺ທຣໍ.
ອິທຎ຺ຫິ ຐານໍ ຈິຕ຺ເຕສຸ ລພ຺ຠມານຕາທສ຺ສນປຘານນ຺ຕິ. ຍສ຺ມາ ປນ ສພ຺ພານິ ອກຸສລຈິຕ຺ຕານິ ອິເມຫິ ຈຕູຫິ ວິນາ ນຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ. ນ ຫິ ຕານິ ປາເປສຸ ອາທີນວໍ ປສ຺ສິຕ຺ວາ ຐິຕານໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ. ນຈ ເຕຫິ ລຊ຺ຊາຍວາ ຠເຍນວາ ອຸກ຺ກຓ຺ຐິຕານໍ. ນາປິ ກຸສເລສຸ ຘມ຺ເມສຸ ສມາຫິຕານນ຺ຕິ. ຕສ຺ມາ ເຕ ສພ຺ເພສຸ ເຕສຸ ລພ຺ຠນ຺ຕີຕິ. ຍສ຺ມາຈ ທິຏ຺ຐິມານາ ຂນ຺ເຘສຸ ອສ຺ສາທໍ ອມຸຎ຺ຈິຕ຺ວາວ ເຕສຸ ຕຖາ ຕຖາ ອາມສິຕ຺ວາ ປວຕ຺ຕນ຺ຕິ. ຕສ຺ມາ ເຕ ໂລຠມູລຈິຕ຺ເຕສ຺ເວວ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ. ຕຕ຺ຖ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ເຕສຸ ປນ ເຕສຸ ທິຏ຺ຐິ ຂນ຺ເຘສຸ ອຕ຺ຕຄ຺ຄາຫໍ ທຬ຺ຫໍ ຄເຫຕ຺ວາ ຕໍ ອຕ຺ຕໍ ນິຈ຺ຈຕາທີຫິ ມິຈ຺ຉາສຠາເວຫິເອວ ປຣາມສນ຺ຕີ ປວຕ຺ຕຕິ. ມາໂນ ປນ ຂນ຺ເຘ ອຫນ຺ຕິ ທຬ຺ຫໍ ຄເຫຕ຺ວາ ຕໍ ຄຫິຕາກາຣໍ ເສຍ຺ຍ ຕາທີຫິເອວ ອາມສນ຺ໂຕ ປວຕ຺ຕຕິ. ຕສ຺ມາ ເຕ ອາມສນາກາຣໂຕ ອສທິສວຸຕ຺ຕິໂນເອວ ໂຫນ຺ຕີຕິ ອາຫ. ທິຏ຺ຐິຈຕູສຸ.ລ. ວິປ຺ປຍຸຕ຺ເຕສູຕິ. ເຍ ປນ ທິຏ຺ຐິຄຕິກາ ທິຏ຺ຐິຍາ ຍຖາຄຫິຕໍ ອຕ຺ຕານເມວ ອຫນ຺ຕິ ຄຓ຺ຫນ຺ຕິ. ເຕສໍປິ ທິຏ຺ຐິມານາ ອາມສນາກາຣໍ ປຕ຺ວາ ອສທິສວຸຕ຺ຕິກາເອວ ໂຫນ຺ຕິ. ນ ຫິ ມານສ຺ສ ວິຍ ທິຏ຺ຐິຍາ ອຕ຺ຕ ສໍປຄ຺ຄຫເຓ ພ຺ຍາປາໂຣ ອຕ຺ຖິ. ນ ຈ ທິຏ຺ຐິຍາ ວິຍ ມານສ຺ສ ຘມ຺ມານໍ ອຍາຖາວປກ຺ຂປຣິກປ຺ປເນຕິ. ເຕເນວ ຫິ ອຫໍຄາໂຫ ມາໂນ ອນາຄາມີນໍປິ ປວຕ຺ຕຕິ. ອຕ຺ຕຄ຺ຄາຫຠູຕາ ປນ ທິຏ຺ຐິ ປຸຖຸຊ຺ຊນານ ເມວາຕິ.
[໗໙] ວິຠາວນິຍໍ ປນ
‘‘ມາໂນປິ ອຫໍມານວເສນ ປວຕ຺ຕນໂຕ ທິຏ຺ຐິສທິໂສວ ປວຕ຺ຕຕີຕິ ທິຏ຺ຐິຍາ ສຫ ເອກຈິຕ຺ຕຸປ຺ປາເທ ນປວຕ຺ຕຕີ’’ຕິ ວຕ຺ວາ ເກສຣ ສີໂຫ ປມາຍ ຕໍ ອຕ຺ຖໍ ສາເຘຕິ. ຕໍ ນ ສຸນ຺ທຣໍ.
ສທິສປ຺ປວຕ຺ຕິ ຫິ ນາມ ສຫປວຕ຺ຕິຍາ ເອວ ກາຣຓນ຺ຕິ. ມຈ຺ຉຣິຍໍ ປນ ອຕ຺ຕສມ຺ປຕ຺ຕີສຸ ລຄ຺ຄນໂລຠສມຸຏ຺ຐິຕໍປິ ຕາສໍ ປເຣຫິ ສາຘາຣຓຠາວໍ ¶ ອສຫນາກາເຣນ ປວຕ຺ຕຕ຺ຕາ ເອກນ຺ເຕນ ປຏິຆສມ຺ປ ຍຸຕ຺ຕເມວ ໂຫຕີຕິ ວຸຕ຺ຕໍ ໂທໂສ.ລ. ຈິຕ຺ເຕສູຕິ. ອກມ຺ມຎ຺ຎ ລກ຺ຂຓໍ ຖິນມິທ຺ຘໍ ກມ຺ມຎ຺ຎສຠາເວສຸ ອສງ຺ຂາຣິເກສຸ ນສມ຺ຠວຕີຕິ ວຸຕ຺ຕໍ ຖິນມິທ຺ຘໍ ປຎ຺ຈສຸ ສສງ຺ຂາຣິກ ຈິຕ຺ເຕສູຕິ. ຈຕ຺ຕາໂຣ ສພ຺ພາ ກຸສລສາຘາຣຓາ. ຕໂຍ ໂລຠ ທິຏ຺ຐິມານາ. ຈຕ຺ຕາໂຣ ໂທສາທໂຍ. ທ຺ວຍໍ ຖິນມິທ຺ຘໍ. ວິຈິກິຈ຺ຉາ ຈິຕ຺ເຕຈາຕິ ຈສທ຺ໂທ ອວຘາຣເຓ. ວິຈິກິຈ຺ຉາຈິຕ຺ເຕເອວາຕິ ອຕ຺ໂຖ. ຈຕຸທ຺ທສ ອກຸສລ ເຈຕສິກາ.
໑໒໐. ໂສຠເຓສູຕິ ໂສຠຓເຈຕສິເກສຸ. ໂລກຸຕ຺ຕເຣ ອຏ຺ຐງ຺ຄິກມຄ຺ເຄ ຕີສຸ ຂນ຺ເຘສຸ ປຎ຺ຎາກ຺ຂນ຺ເຘ ສມ຺ມາສງ຺ກປ຺ໂປ ນາມ ສມ຺ມາທິຏ຺ຐິປຈ຺ຉິມໂກວ ໂຫຕິ. ຕສ຺ມາ ປາທກຊ຺ຌານາທິວເສນ ຕສ຺ມິໍ ອສຕິປິ ປຎ຺ຎາກ຺ຂນ຺ໂຘ ນປຣິຫາຍຕິ. ສີລສມາຘິກ຺ຂນ຺ຘຘມ຺ເມສຸ ປນ ເອໂກ ເອກສ຺ສ ກິຈ຺ຈໍ ນສາເຘຕິ. ຕສ຺ມາ ໂລກຸຕ຺ຕຣ ມຄ຺ໂຄ ສຕ຺ຕງ຺ຄິກໂຕ ເຫຏ຺ຐາ ນປວຕ຺ຕຕີຕິ ອາຫ ວິຣຕິໂຍ ປນ ຕິສ຺ໂສປິ.ລ. ລພ຺ຠນ຺ຕີຕິ. ນິຍຕາວ ເອກໂຕວ ສພ຺ພຖາປິ ລພ຺ຠນ຺ຕີຕິ ໂຍຊນາ. ຕຕ຺ຖ ນິຍຕາວາຕິ ນ ໂລກິເຍສຸວິຍ ກທາຈິເອວ ລພ຺ຠນ຺ຕິ. ອຖໂຂ ສພ຺ພທາປິ ນິຍຕາ ຫຸຕ຺ວາວ ລພ຺ຠນ຺ຕິ. ກສ຺ມາ, ໂລກຸຕ຺ຕຣຘມ຺ມານໍ ນິຈ຺ຈໍ ສີເລສຸ ປຣິປູຣກາຣິຕາວເສນ ປວຕ຺ຕຕ຺ຕາ. ນ ຫິ ເຕ ໂລກິຍາ ວິຍ ກທາຈິ ທານວເສນ ກທາຈິ ສຸຕປຣິຍຕ຺ຕິວເສນ ກທາຈິ ກສິຓຠາວນາທິວເສນ ປວຕ຺ຕນ຺ຕີຕິ. ເອກໂຕ ວາຕິ ນໂລກິເຍສຸ ວິຍ ວິສຸໍ ວິສຸໍ ລພ຺ຠນ຺ຕິ. ອຖໂຂ ຕິສ຺ໂສປິ ເອກໂຕ ຫຸຕ຺ວາວ ລພ຺ຠນ຺ຕິ. ກສ຺ມາ, ອຠິນ຺ນາຣມ຺ມຓຕ຺ຕາ. ນ ຫິ ເຕ ໂລກິຍາ ວິຍ ວີຕິກ຺ກມິຕພ຺ພວຕ຺ຖຸສງ຺ຂາຕານິ ຊີວິຕິນ຺ທ຺ຣິຍາທີນິ ນານາຣມ຺ມຓານິ ອາຣພ຺ຠ ປວຕ຺ຕນ຺ຕິ. ເອກໍປນ ນິພ຺ພານເມວ ອາຣພ຺ຠປວຕ຺ຕນ຺ຕີຕິ. ສພ຺ພຖາປີຕິ ນ ໂລກິເຍສຸ ວິຍ ເອກເທ ສປ຺ປຫານວເສນ ລພ຺ຠນ຺ຕິ. ອຖໂຂ ຕິສ຺ໂສປິ ອນວເສສ ທຸຈ຺ຈຣິຕ ທຸຣາຊີວປ຺ປຫານາກາເຣນ ລພ຺ຠນ຺ຕິ. ໂລກິເຍສຸຫິ ສກິໍ ອຸປ຺ປນ຺ນາ ສມ຺ມາວາຈາ ຈຕຸພ຺ພິຘານິ ວຈີທຸຈ຺ຈຣິຕານິ ສພ຺ພານິ ເອກໂຕ ປຊຫິຕຸໍ ນສກ຺ໂກຕິ. ມຸສາວາທວິຣຕິ ມຸສາວາທເມວ ປຊຫິຕຸໍ ສກ຺ໂກຕິ. ນ ອິຕຣານິ. ມຸສາວາທໍປິ ສມູລໍ ສານຸສຍໍ ປຊຫິຕຸໍ ນສກ຺ໂກຕິ. ¶ ຕຖາ ປິສຸຓວາຈາ ວິຣຕິ ປິສຸຓວາຈເມວ ປຊຫິຕຸໍ ສກ຺ໂກຕິ. ນ ອິຕຣານິ. ປິສຸຓວາຈໍປິ ສມູລໍ ສານຸສຍໍ ປຊຫິຕຸໍ ນ ສກ຺ໂກຕິ. ສພ຺ພໍ ວິຕ຺ຖາເຣຕພ຺ພໍ. ໂລກຸຕ຺ຕເຣສຸ ປນ ສກິໍ ອຸປ຺ປນ຺ນາ ສມ຺ມາວາຈາ ສພ຺ພານິ ວຈີທຸຈ຺ຈຣິຕານິ ສມູລານິ ສານຸສຍານິ ປຊຫຕິ. ສກິໍ ອຸປ຺ປນ຺ໂນ ສມ຺ມາກມ຺ມນ຺ໂຕ ສພ຺ພານິ ກາຍທຸຈ຺ຈຣິຕານິ ສມູລານິ ສານຸສຍານິ ປຊຫຕິ. ສກິໍ ອຸປ຺ປນ຺ໂນ ສມ຺ມາອາຊີໂວ ສພ຺ພານິ ອາຊີວເຫຕຸການິ ກາຍວຈີທຸຈ຺ຈຣິຕານິ ສມູລານິ ສານຸສຍານິ ປຊຫຕິ. ອິຕິ ຕິສ຺ໂສ ໂລກຸຕ຺ຕເຣສຸເອວ ສພ຺ພຖາປິ ລພ຺ຠນ຺ຕີຕິ. ວິສທ຺ໂທ ອວຍວສມ຺ປິຓ຺ຑນຕ຺ໂຖ. ສກິໍ ອຸປ຺ປນ຺ນາ ເອກາ ສມ຺ມາວາຈາ ມຸສາວາທປ຺ປຫານວເສນາປິ ລພ຺ຠຕິ. ນເກວລຎ຺ຈ ຕປ຺ປຫານວເສເນວ. ອຖໂຂ ປິສຸຓວາຈາປຫານວເສນປິ ລພ຺ຠຕີຕິ ສພ຺ພໍ ວຕ຺ຕພ຺ພໍ. ເອຕ຺ຖຈ ທຸຈ຺ຈຣິຕານິ ສມູລານິ ສານຸສຍານີຕິ ເອຕ຺ຖ ກາຍວຈີໂຈປນ ຠາຄິຍານິ ກາມຣາຄານຸສຍາທີນິ ອຸປຣິມຄ຺ຄວຊ຺ຌານິ ກິເລສຊາຕານິ ອຣູປເສກ຺ຂານໍປິ ສນ຺ຕິເຍວ. ກາມຣູປເສກ຺ຂານໍ ປນ ວຕ຺ຕພ຺ພເມວ ນຕ຺ຖິ. ຕສ຺ມາ ເຕສໍ ປຊຫນວເສນ ອຸປຣິມຄ຺ຄ ຜລວິຣຕີນໍ ທຸຈ຺ຈຣິຕປ຺ປຫານໍ ທຏ຺ຐພ຺ພໍ. ກາມາວຈຣກຸສເລສ຺ເວວ, ນປນ ກາມາວຈຣວິປາກກ຺ຣິຍຈິຕ຺ເຕສຸ, ນາປິມຫຄ຺ຄຕຈິຕ຺ເຕສູຕິ ອຘິປ຺ປາໂຍ. ກາມາວຈຣກຸສເລສຸປິ ກາມຠູມິຍໍ ອຸປ຺ປນ຺ເນສຸເອວ, ນຣູປາຣູປຠູມິຍໍ ອຸປ຺ປນ຺ເນສຸ. ນ ຫິ ພ຺ຣຫ຺ມານໍ ວິຣມິຕພ຺ພວຕ຺ຖຸ ສງ຺ຂາຕານິ ກາຍວຈີທຸຈ຺ຈຣິຕານິນາມ ອຕ຺ຖິ. ນຈ ໂລກິຍວິຣຕິໂຍ ວິຣມິຕພ຺ພ ວຕ຺ຖຸຣຫິເຕສຸ ປຸຄ຺ຄເລສຸ ປວຕ຺ຕນ຺ຕີຕິ. ອຸປຣິ ຉກາມາວຈຣເທເວ ສຸປິ ນປວຕ຺ຕນ຺ຕີຕິ ວທນ຺ຕິ. ຕໍ ກຖາວຕ຺ຖຸມ຺ຫິ ວິຈາຣິຕເມວ. ຍທິ ເອວໍ ມນຸສ຺ສໂລເກປິ ຕີສຸ ເຫຏ຺ຐິມຜລຏ຺ເຐສຸ ຕາສໍ ອປ຺ປວຕ຺ຕິ ອາປຊ຺ຊຕິ. ນ ຫິ ເຕສໍປິ ປາຓາຕິປາຕາທີນິ ວິຣມິຕພ຺ພວຕ຺ຖູນິນາມ ອຕ຺ຖີຕິ. ສຈ຺ຈໍ, ອິຘ ປນ ສຕ຺ຕວິຘອາປຕ຺ຕິກ຺ຂນ຺ຘາປິ ວິຣມິຕພ຺ພວຕ຺ຖຸຏ຺ຐາເນ ຐິຕາ. ຕຖາ ຕິວິຘກຸຫນວຕ຺ຖູນິຈ. ຕານິຈ ການິຈິ ເຕສໍ ຜລຏ຺ຐານໍປິ ສາຘາຣຓານິເອວ. ມນຸສ຺ສານຎ຺ຈ ຍານິ ການິຈິ ຕສ຺ສ ຕສ຺ສ ສມາທິນ຺ນສ຺ສ ສິກ຺ຂາປທສ຺ສ ວຕ຺ຖູນິປິ ວິຣມິຕພ຺ພວຕ຺ຖູນິເອວ. ຍານິປິ ກາມເສກ຺ຂານໍ ກາຍວາຈາ ວິປ຺ຜນ຺ທນກຣານິ ກິເລສຊາຕານິ ສມຸຈ຺ເຉທວິຣຕີນໍ ວຕ຺ຖຸຠູຕານິ ສນ຺ຕິ. ຕານິ ເຕສໍ ຕທງ຺ຄ ວິຣຕີນໍປິ ¶ ວຕ຺ຖູນິເອວາຕິ. ກທາຈິ ສນ຺ທິສ຺ສນ຺ຕີຕິ ສມາທານສມ຺ປຕ຺ຕວິຣຕີນໍ ອຎ຺ຎຕຣວເສນ ປວຕ຺ຕກາເລເອວ ສນ຺ທິສ຺ສນ຺ຕິ. ເອວໍ ສນ຺ທິສ຺ສ ມານາປິ ຠິນ຺ນາຣມ຺ມຓຕ຺ຕາ ນເອກໂຕ ຫຸຕ຺ວາ ສນ຺ທິສ຺ສນ຺ຕີຕິ ວຸຕ຺ຕໍ ວິສຸໍ ວິສຸນ຺ຕິ. ວິສຸໍວິສຸໍ ສນ຺ທິສ຺ສມານາປິ ເອເກກທຸຈ຺ຈຣິຕປ຺ປຫານວເສເນວ ສນ຺ທິສ຺ສນ຺ຕິ. ນ ໂລກຸຕ຺ຕເຣສຸ ວິຍ ສພ຺ພຖາປີຕິ ທຏ຺ຐພ຺ພໍ.
໑໒໑. ອປ຺ປນາປຕ຺ຕານໍ ອປ຺ປມຎ຺ຎານໍ ໂສມນສ຺ສສຫຄຕຠາໂວວ ວິຠງ຺ເຄ ວຸຕ຺ໂຕຕິ ວຸຕ຺ຕໍ ປຎ຺ຈມຊ຺ຌານວຊ຺ຊິຕມຫຄ຺ຄຕຈິຕ຺ເຕສູຕິ. ເອຕາຫິ ປຣສຕ຺ຕານໍ ເຫຕຸ ອຘິມຕ຺ຕພ຺ຍາປາຣາ ໂຫນ຺ຕິ, ຕສ຺ມາ ອຕິສນ຺ຕາຍ ນິພ຺ຍາປາຣາຍ ປຎ຺ຈມຊ຺ຌານຸເປກ຺ຂາຍ ສຫ ນປວຕ຺ຕນ຺ຕີຕິ. ອປ຺ປນາປຸພ຺ພຠາຄຠູຕານໍ ປນ ຕາສໍ ອຸເປກ຺ຂາເວທນາຍປິ ສມ຺ປໂຍໂຄ ອຏ຺ຐກຖາຍໍ ອນຸຎ຺ຎາໂຕເຍວາຕິ ວຸຕ຺ຕໍ ກາມາວຈຣ.ລ. ຈິຕ຺ເຕສຸຈາຕິ. ກທາຈີຕິ ກາຣຸຎ຺ຎປ຺ປກຕິກສ຺ສ ອນິສ຺ສຸກິໂນຈ ປເຣສໍ ວິປຕ຺ຕິສມ຺ປຕ຺ຕິທສ຺ສນກາເລ. ນານາຫຸຕ຺ວາ ຊາຍນ຺ຕີຕິ ເຕສໍ ວິປຕ຺ຕິທສ຺ສນກາເລ ອນຸກມ຺ປນວເສນ ກຣຸຓາ ເອວ ຊາຍຕິ, ນມຸທິຕາ. ສມ຺ປຕ຺ຕິທສ຺ສນກາເລ ປນ ໂມທນວເສນ ມຸທິຕາວ ຊາຍຕິ, ນກຣຸຓາຕິ ເອວໍ ວິສຸໍ ວິສຸໍ ຫຸຕ຺ວາ ຊາຍນ຺ຕີຕິ ອຕ຺ໂຖ. ຍສ຺ມາ ປເນຕາ ໂທສສມຸຏ຺ຐິຕານໍ ວິຫິໍສາ ອຣຕີນໍ ນິສ຺ສຣຓຠູຕາຕິ ສຸຕ຺ຕນ຺ເຕສຸ ວຸຕ຺ຕາ. ໂທມນສ຺ສປຏິປກ຺ຂຎ຺ຈໂສ ມນສ຺ສເມວ ໂຫຕິ. ຕສ຺ມາ ຕາສໍ ອປ຺ປນາປຸພ຺ພຠາຄຠູຕານໍປິ ນິຈ຺ຈໍ ໂສມນສ຺ສໂຍຄເມວ ເກຈິ ອິຈ຺ຉນ຺ຕີຕິ ວຸຕ຺ຕໍ ອຸເປກ຺ຂາສຫຄເຕສຸ.ລ. ເກຈິ ວທນ຺ຕີຕິ. ໂສ ປນ ເຕສໍ ວາໂທ ອຏ຺ຐກຖາຍປິ ສຫ ວິຣຸທ຺ໂຘ. ຕສ຺ມາ ຕໍ ພຫູ ວິຎ຺ຎຸໂນ ນ ສມ຺ປຏິຈ຺ຉນ຺ຕີຕິ ກຕ຺ວາ ໂສວາໂທ ເຖເຣນ ເກຈິວາໂທນາມ ກໂຕ. ຍສ຺ມາຈ ສພ຺ເພສໍປິ ໂລກິຍ ໂລກຸຕ຺ຕຣຊ຺ຌານານໍ ປຸພ຺ພຠາຄ ຠາວນາ ນາມ ອປ຺ປນາສນ຺ນກາເລເອວ ໂສມນສ຺ສຊ຺ຌານານໍ ປຸພ຺ພຠາຄາ ໂສມນສ຺ສສຫຄຕາ ໂຫນ຺ຕິ. ອຸເປກ຺ຂາຌານານໍ ປຸພ຺ພຠາຄາ ອຸເປກ຺ຂາສຫຄຕາ ໂຫນ຺ຕິ. ອນາສນ຺ນກາເລ ປນ ສພ຺ເພສໍປິ ເຕສໍ ປຸພ຺ພຠາຄາ ກທາຈິ ໂສມນສ຺ສສຫຄຕາ, ກທາຈິ ອຸເປກ຺ຂາສຫຄຕາໂຫນ຺ຕິ. ຕສ຺ມາ ໂສ ວາໂທ ເກຈິວາໂທວ ກາຕຸໍ ຍຸຕ຺ໂຕຕິ. ເອຕ຺ຖຈ ສພ຺ພານິປິ ສມຖວິປສ຺ສນາຠາວນາຈິຕ຺ຕານິນາມ ອາທິມ຺ຫິ ເຍຠຸຍ຺ເຍນ ອຸເປກ຺ຂາສຫຄຕານິເອວ ¶ ຠເວຍ຺ຍຸໍ, ຍທິຍິ ຕານິ ອາທິໂຕເຍວ ປຏ຺ຐາຍ ໂສມນສ຺ສສຫຊາຕານິ ສິຍຸໍ. ຕທາ ອິເມ ສຕ຺ຕາ ໂສ ມນສ຺ສຊາເຕສຸ ກມ຺ເມສຸ ອນຠິຣຕານາມ ນຕ຺ຖີຕິ ອຎ຺ຎໍ ກມ຺ມໍ ຉຑ຺ເຑຕ຺ວາ ຠາວນາກມ຺ມເມວ ອນຸຍຸຎ຺ເຊຍ຺ຍຸນ຺ຕິ. ປຈ຺ຉາ ປນ ອຕ຺ຕໂນ ຠາວນາຍ ປຸພ຺ພາປຣິຍວິເສສທສ຺ສນກາເລເອວ ໂສມນສ຺ສ ສຫຊາຕານິ ຠວນ຺ຕິ. ປຏິກູລາ ຣມ຺ມເຓສຸ ປນ ອສຸຠຠາວນາຈິຕ຺ເຕສຸ ທຸກ຺ຂິຕສຕ຺ຕາຣມ຺ມເຓສຸຈ ກຣຸຓາຠາວນາຈິຕ຺ເຕສຸ ວຕ຺ຕພ຺ພເມວ ນຕ຺ຖິ. ອປິຈ ອິມາ ກຣຸຓາມຸທິຕານາມ ປກຕິກາເລປິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິເຍວ. ຕາສຸ ປນ ມຸທິຕາ ຕາວ ອິຏ຺ຐສມ຺ປຕ຺ຕິວິສຍາຕິ ສາເຍຠຸຍ຺ເຍນ ໂສມນສ຺ສ ສຫຊາຕາຕິ ຍຸຕ຺ຕເມຕໍ. ກຣຸຓາ ປນ ອນິຏ຺ຐວິປຕ຺ຕິວິສຍາຕິ ສາ ເຍຠຸຍ຺ເຍນ ອຸເປກ຺ຂາສຫຊາຕາ ເອວ ສິຍາ. ນຈ ເອຕາ ປຣສຕ຺ຕເຫຕຸ ອຘິມຕ຺ຕ ພ຺ຍາປາຣາຕິ ກຕ຺ວາ ອຸເປກ຺ຂາເວທນາຍ ສຫ ວິຣຸທ຺ຘາເອວາຕິ ສກ຺ກາ ວຕ຺ຕຸໍ. ສາ ຫິ ອປ຺ປນໍ ອປຕ຺ຕາ ເວທນຸເປກ຺ຂານາມ ອາຣມ຺ມຓຣສານຸຠວເນເອວ ນິພ຺ຍາປາຣາໂຫຕິ. ນ ອຎ຺ຎກິຈ຺ເຈສຸ. ຕຖາ ຫິ ສຕ຺ຕາ ອຸເປກ຺ຂາສຫຄຕ ຈິຕ຺ເຕຫິ ອທິນ຺ນໍປິ ອາທິຍນ຺ຕິ, ທານໍປິ ເທນ຺ຕິ, ອຎ຺ຎານິປິ ມຫນ຺ຕານິ ປຸຎ຺ຎາປຸຎ຺ຎກມ຺ມານິ ກໂຣນ຺ຕິເຍວາຕິ. ຕສ຺ມາ ອປ຺ປນາ ປຕ຺ຕານຎ຺ເຎວ ຕາສໍ ເວທນຸເປກ຺ຂາຍ ສຫ ວິຣຸທ຺ຘຠາໂວ ວຕ຺ຕຸໍ ຍຸຕ຺ໂຕຕິ.
[໘໐] ເອຕ຺ຕາວຕາ ຍໍ ວຸຕ຺ຕໍ ວິຠາວນິຍໍ
‘‘ກຣຸຓາມຸທິຕາ ຠາວນາກາເລ ອປ຺ປນາວີຖິໂຕ ປຸພ຺ເພ ປຣິຈຍວເສນ ອຸເປກ຺ຂາສຫຄຕຈິຕ຺ເຕຫິປິ ປຣິກມ຺ມໍ ໂຫຕິ. ຍຖາຕໍ ປຄຸຓຄນ຺ຖໍ ສຊ຺ຌາຍນ຺ຕສ຺ສ ກທາຈິ ອຎ຺ຎວິຫິ ຕສ຺ສາປິ ສຊ຺ຌາຍນໍ, ຍຖາຈ ປຄຸຓວິປສ຺ສນາຍ ສງ຺ຂາເຣ ສມ຺ມສນ຺ຕສ຺ສກທາຈິ ປຣິຈຍພເລນ ຎາຓວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕຈິຕ຺ເຕຫິປິ ສມ຺ມສນນ຺ຕິ ອຸເປກ຺ຂາ ສຫຄຕກາມາວຈເຣສຸ ກຣຸຓາ ມຸທິຕານໍ ອສມ຺ຠວວາໂທ ເກຈິວາໂທ ກໂຕ’’ຕິ. ຕໍ ປຏິກ຺ຂິຕ຺ຕໍ ໂຫຕີຕິ ທຏ຺ຐພ຺ພໍ.
ກິຎ຺ຈາປິ ກສິຓນິມິຕ຺ຕາທີນິ ອາຣມ຺ມຓານິ ອຄມ຺ຠີຣານິເອວ ໂຫນ຺ຕິ. ຕຖາປິ ໂຍຄກມ຺ມພເລນ ຈິຕ຺ຕສມາຘານພເລນ ກິເລສ ທູຣີຠາເວນຈ ¶ ຕທາຣມ຺ມເຓສຸ ຌານຈິຕ຺ເຕສຸ ຎາຓໍ ເອກນ຺ເຕນ ປວຕ຺ຕ ຕິເຍວາຕິ ອາຫ ສພ຺ເພສຸປິ ປຎ຺ຈ.ລ. ຈິຕ຺ເຕສຸຈາຕິ.
໑໒໒. ຕໂຍ ວິຣຕິຘມ຺ມາ. ທ຺ວຍໍ ອປ຺ປມຎ຺ຎາຍຸຄຬໍ. ເອວໍ ໂສ ຠຓເຈຕສິກາ ໂສຠເຓສ຺ເວວ ຈິຕ຺ເຕສຸ ຈຕຸຘາ ຈຕູຫິ ປກາເຣຫິ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາຕິ ໂຍຊນາ. ອິທານິ ສພ຺ເພສໍປິ ເຈໂຕ ຍຸຕ຺ຕານໍ ນິຍຕາ ນິຍຕໂຍຄິວິຠາຄໍ ທສ຺ເສຕຸໍ ອິສ຺ສາຕິອາທິມາຫ. ກຣຸຓາ ອາທິ ຍສ຺ສາຕິ ກຣຸຓາທິ. ອປ຺ປມຎ຺ຎາ ທ຺ວຍໍ. ອິສ຺ສາມຈ຺ເຉຣກຸກ຺ກຸຈ຺ຈານິຈ ວິຣຕິໂຍຈ ກຣຸຓາທິຈ ອິສ຺ສາມຈ຺ເຉ ຣກຸກ຺ກຸຈ຺ຈວິຣຕິກຣຸຓາທໂຍ. ເຕ ນານາຈ ຊາຍນ຺ຕິ, ກທາຈິຈ ຊາຍນ຺ຕິ. ມາໂນຈ ກທາຈິເອວ ຊາຍຕິ. ຖິນມິທ຺ຘຎ຺ຈ ຕຖາ ກທາຈິ ເອວ ຊາຍຕິ. ຊາຍມານໍ ປນ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎໍ ສເຫວ ຊາຍຕິ. ນນານາຕິ ໂຍຊນາ. ເອຕ຺ຖຈ ອປ຺ປມຎ຺ຎາວິຣຕີນໍ ນານາ ກທາຈິ ໂຍໂຄ ເຫຏ຺ຐາຈ ວຸຕ຺ໂຕ. ອຸປຣິຈ ວກ຺ຂຕິ. ອິສ຺ສາທີນໍຈ ອຸປຣິ ວກ຺ຂຕິ. ມານຖິນມິທ຺ຘານໍ ປນ ອິຘ ວຕ຺ຕພ຺ໂພຕິ. ຕຕ຺ຖ ມາໂນ ຈຕູສຸ ທິຏ຺ຐິວິປ຺ປຍຸຕ຺ເຕສຸ ລພ຺ຠມາໂນປິ ກທາຈິ ເຕສໍ ເສຍ຺ໂຍ ຫມສ຺ມີຕິອາທິນາ ປວຕ຺ຕກາເລເອວ ລພ຺ຠຕິ, ນອຎ຺ຎທາ. ຖິນມິທ຺ຘໍ ປຎ຺ຈສຸ ສສງ຺ຂາຣິເກສຸ ລພ຺ຠມານໍປິ ກທາຈິ ເຕສໍ ນິທ຺ທາຕິຠູຕວເສນ ອກມ຺ມຎ຺ຎຕາຍ ປວຕ຺ຕິກາເລເອວ ລພ຺ຠຕິ. ນ ອຎ຺ຎທາ. ຕທາ ລພ຺ຠມານໍປນ ທ຺ວຍໍ ສເຫວ ລພ຺ຠຕິ. ນ ນານາຕິ.
[໘໑] ວິຠາວນິຍໍ ປນ
‘‘ຖິນມິທ຺ຘໍ ກທາຈິ ອິສ຺ສາມຈ຺ເຉຣກຸກ຺ກຸຈ຺ເຈຫິເຈວ ມາເນນຈ ສຫ ຊາຍຕິ. ກທາຈິ ເຕຫິ ເຕນຈ ນານາ ຊາຍຕີ’’ຕິ ໂຍຊນາ ວຸຕ຺ຕາ. ສາ ສາຣໂຕ ນ ປຈ຺ເຈຕພ຺ພາ.
ນ ຫິ ເຕຫິ ເຕນຈ ຕສ຺ສ ສຫຠາໂວ ນານາຠາໂວຈ ກິຈ຺ຈາຣມ຺ມຓວິໂຣຘາວິໂຣຘຠາເວນ ສິທ຺ໂຘຕິ.
ຍາຈ ຏີກາຍໍ
ມາໂນຈ ຖິນມິທ຺ຘຎ຺ຈ ກທາຈິ ນານາ ຊາຍຕິ. ກາຣຓໍ ວຸຕ຺ຕເມວ. ໂຍຊນາ ວຸຕ຺ຕາ. ສາປິ ນ ສຸນ຺ທຣາ. ກທາຈິ ສຫຊາຍຕີຕິ.
ຍຖາວຸຕ຺ຕານຸສາເຣນາຕິ ສຕ຺ຕສພ຺ພຕ຺ຖຍຸຊ຺ຊນ຺ຕີຕິອາທິນາ ວຸຕ຺ຕປ຺ປກາຣໍ ອນຸສາເຣນ ເສສາຕິ ເອກາທສຫິ ອນິຍຕ ໂຍຄີຫິ ອວເສສາ ເອກຈຕ຺ຕາລີສຘມ຺ມາ. ເຕ ຍຖາວຸຕ຺ຕານຸສາເຣນ ອຕ຺ຕນາ ລພ຺ຠມານ ຈິຕ຺ຕຸປ຺ປາເທສຸ ອນິຍຕໂຍຄິໂນ ເວທິຕພ຺ພາຕິ ໂຍຊນາ.
໑໒໓. ເອວໍ ເຈຕສິການໍ ໂຍຄຏ຺ຐານປຣິຈ຺ຉິນ຺ທນວເສນ ສມ຺ປໂຍຄນຍໍ ທສ຺ເສຕ຺ວາ ອິທານິ ຍຸຕ຺ຕຘມ຺ມຣາສິປຣິຈ຺ຉິນ຺ທນວເສນ ສງ຺ຄຫ ນຍໍ ທສ຺ເສນ຺ໂຕ ສງ຺ຄຫຎ຺ຈາຕິອາທິມາຫ. ອິທານິ ເຕສໍ ສງ຺ຄຫຎ຺ຈ ຍຖາຣຫໍ ປວກ຺ຂາມີຕິ ໂຍຊນາ. ຉຕ຺ຕິໍສາຕິອາທິ ສງ຺ຄຫນຍສ຺ສ ອຸທ຺ເທສຄາຖາ. ສຕ຺ຕປຎ຺ຎຕ຺ຕາຣມ຺ມຓາ ອປ຺ປມຎ຺ຎາ ນິພ຺ພານາ ຣມ຺ມເຓສຸ ນລພ຺ຠນ຺ຕິຕິ ວຸຕ຺ຕໍ ອປ຺ປມຎ຺ຎາວຊ຺ຊິຕາຕິ ຕຖາ ອຏ຺ຐສຸ ທຸຕີຍຊ຺ຌານິກຈິຕ຺ເຕສຸ ວິຕກ຺ກວຊ຺ຊາ ອຎ຺ຎສມານາ ທ຺ວາທສເຈຕ ສິກາ ອປ຺ປມຎ຺ຎາວຊ຺ຊິຕາ ເຕວີສຕິ ໂສຠຓເຈຕສິກາເຈຕິ ປຎ຺ຈຕ຺ຕິໍສ ຘມ຺ມາ ສງ຺ຄຫໍ ຄຈ຺ຉນ຺ຕີຕິອາທິນຍໍ ຕຖາສທ຺ເທນ ນິທ຺ທິສຕິ. ເຕເອວາຕິ ວິຕກ຺ກ ວິຈາຣ ປີຕິສຸຂວຊ຺ຊາ ອຸເປກ຺ຂາສຫຄຕາ ເຕ ເອວ ເຕຕ຺ຕິໍສຘມ຺ມາ. ອຏ຺ຐສູຕິ ເອຕ຺ຖ ອຏ຺ຐຈ ອຏ຺ຐຈ ອຏ຺ຐາຕິ ເອກເສສນິທ຺ເທໂສ, ວິຈ຺ຉາໂລປນິທ຺ເທໂສວາ ທຏ຺ຐພ຺ໂພ. ປຎ຺ຈກຊ຺ຌານ ວເສນາຕິ ປາຬິຍໍ ປຎ຺ຈກນເຍນ ວຸຕ຺ຕສ຺ສ ຌານເຠທສ຺ສ ວເສນ, ຈຕຸກ຺ກນເຍນ ວຸຕ຺ຕສ຺ສ ຌານເຠທສ຺ສ ວເສນ ປນ ຈຕຸຘາວ ສງ຺ຄໂຫ ໂຫຕີຕິ ອຘິປ຺ປາໂຍ. ທ຺ວີສຸ ຣູປປຖມຊ຺ຌານລາຠີສຸ ທຸຕີຍຊ຺ຌານໍ ອຸປ຺ປາເທນ຺ເຕສຸ ມນ຺ໂທ ວິຕກ຺ກໂມ ອຕິກ຺ກມິຕຸໍ ສກ຺ໂກຕິ. ຕສ຺ສ ຈຕຸຣງ຺ຄິກໍ ທຸຕີຍຊ຺ຌານໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ. ຕິກ຺ຂປຎ຺ໂຎ ປນ ວິຕກ຺ກ ວິຈາເຣ ເອກໂຕ ອຕິກ຺ກມິຕຸໍ ສກ຺ໂກຕິ. ຕສ຺ສ ຕິຍງ຺ຄິກໍ ທຸຕີຍຊ຺ຌານໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕີຕິ ອຍໍ ເຕສໍ ນຍານໍ ວິເສໂສ.
໑໒໔. ກິຈ຺ຈາຣມ຺ມຓວິຣຸທ຺ຘຕ຺ຕາ ວິຣຕິໂຍ ມຫຄ຺ຄເຕສຸ ນຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕີຕິ ອາຫ ວິຣຕິຕ຺ຕຍວຊ຺ຊິຕາຕິ. ວິຣຕິໂຍ ຫິ ກາຍວຈີ ວິໂສຘນກິຈ຺ຈາ ໂຫນ຺ຕິ. ມຫຄ຺ຄຕຊ຺ຌານານິ ປນ ສຸວິສຸທ຺ຘກາຍວຈີ ປໂຍຄສ຺ເສວ ຈິຕ຺ຕວິໂສຘນກິຈ຺ຈານິ. ວິຣຕິໂຍຈ ວີຕິກ຺ກມິຕພ຺ພ ວຕ຺ຖຸໍວາ ນິພ຺ພານໍວາ ອາຣພ຺ຠ ປວຕ຺ຕນ຺ຕິ. ມຫຄ຺ຄຕຊ຺ຌານານິ ປນ ປຎ຺ຎຕ຺ຕິ ໂຍວາ ມຫຄ຺ຄຕຘມ຺ເມວາຕິ.
໑໒໕. ກິຈ຺ຈາຣມ຺ມຓວິ ¶ ຣຸທ຺ຘຕ຺ຕາເຍວ ວິຣຕິອປ຺ປມຎ຺ຎາໂຍ ເອກສ຺ມິໍ ຈິຕ຺ເຕ ທ຺ເວ ນລພ຺ຠນ຺ຕີຕິ ວຸຕ຺ຕໍ. ອປ຺ປມຎ຺ຎາ ວິຣຕິໂຍ ປເນຕ຺ຖ.ລ. ໂຍເຊຕພ຺ພາຕິ. ວິຣຕິໂຍ ເອກນ຺ເຕນ ທຸສ຺ສິລ຺ຍປ຺ປຫານ ກິຈ຺ຈຕ຺ຕາ ຕປ຺ປຫານ ກິຈ຺ຈຣຫິເຕສຸ ໂລກິຍາພ຺ຍາກເຕສຸ ນລພ຺ຠນ຺ຕີຕິ ວຸຕ຺ຕໍ ວິຣຕິວຊ຺ຊິຕາຕິ. ປຎ຺ຈສິກ຺ຂາປທາ ກຸສລາເຍວາຕິ ຫິ ປາຬິຍໍ ວຸຕ຺ຕໍ. ອິທຎ຺ຈ ໂລກິຍສິກ຺ຂາປທານິ ສນ຺ຘາຍ ວຸຕ຺ຕນ຺ຕິ ທຏ຺ຐພ຺ພໍ. ອປ຺ປມຎ຺ຎານໍ ສຕ຺ຕປຎ຺ຎຕ຺ຕາຣມ຺ມຓຕ຺ຕາ ມຫາວິປາການຎ຺ຈ ເອກນ຺ຕ ປຣິຕ຺ຕາຣມ຺ມຓຕ຺ຕາ ຕາສໍ ເຕສຸ ສມ຺ຠໂວ ນຕ຺ຖີຕິ ວຸຕ຺ຕໍ ອປ຺ປມຎ຺ຎາ ວິຣຕິວຊ຺ຊິຕາຕິ. ນນຸ ກາມກຸສລໍ ສຕ຺ຕປຎ຺ຎຕ຺ຕາທິ ອາຣມ຺ມຓໍປິ ໂຫຕີຕິ ຕພ຺ພິປາເກນປິ ເຕນ ສທິສາ ຣມ຺ມເຓນ ຠວິຕພ຺ພນ຺ຕິ. ນ. ວິກປ຺ປຣຫິຕຕ຺ຕາ. ປຎ຺ຎຕ຺ຕິໂຍ ຫິ ອວິຊ຺ຊມານຕ຺ຕາ ມຫຄ຺ຄຕານຸຕ຺ຕຣຘມ຺ມາຈ ສຓ຺ຫສຸຂຸມຘມ຺ມຕ຺ຕາ ຕຖາ ຕຖາ ວິກປ຺ເປຕ຺ວາວາ ປຏິວິຊ຺ຌິຕ຺ວາວາ ຄຓ຺ຫນ຺ຕານໍ ກຸສລາທີນໍ ເອວ ອາຣມ຺ມຓຠູຕາ ໂຫນ຺ຕິ. ກາມວິປາການິ ປນ ສຍໍ ອຕິທຸພ຺ພລຕາຍ ອາຣມ຺ມຓໍ ວິກປ຺ເປຕ຺ວາ ວິຄເຫຕຸໍ ນສກ຺ໂກນ຺ຕິ, ກຸໂຕ ປຏິວິຊ຺ຌິຕ຺ວາ ຄເຫຕຸໍ. ຕສ຺ມາ ຕານິ ປຎ຺ຎຕ຺ຕິໂຍວາ ມຫຄ຺ຄຕານຸຕ຺ຕຣຘມ຺ເມວາ ອາລມ຺ພິຕຸໍ ນ ສກ຺ໂກນ຺ຕີຕິ ທຏ຺ຐພ຺ພໍ. ມຫຄ຺ຄຕວິປາການິ ປນ ວິກປ຺ປຣຫິຕານິປິ ອປ຺ປນາປຕ຺ຕກມ຺ມວິເສ ສນິພ຺ພຕ຺ຕຕ຺ຕາ ຠາວນາພລນິມ຺ມິຕານິ ປຎ຺ຎຕ຺ຕິວິເສສານິ ອາລມ຺ພິຕຸໍ ສກ຺ໂກນ຺ຕີຕິ.
[໘໒] ວິຠາວນິຍໍ ປນ
ກາມຕຓ຺ຫາຘິນກມ຺ມຊນິຕຕ຺ຕາ ກາມວິປາການິ ກາມຕຓ຺ຫາຍ ອາຣມ຺ມຓຠູເຕ ກາມຘມ຺ເມເອວ ອາລມ຺ພິຕຸໍ ລຠນ຺ຕີຕິ ອຘິປ຺ປາເຍນ ‘‘ກາມຕຓ຺ຫາຘິນສ຺ສ ຜລຠູຕຕ຺ຕາ’’ຕິ ວຕ຺ວາ ທາສິປຸຕ຺ໂຕປມາຍ ຕທຕ຺ຖໍ ວິຠາເວຕິ. ຕໍ ວິຈາເຣຕພ຺ພໍ.
ເອວຎ຺ຫິ ສຕິ ມຫຄ຺ຄຕວິປາການິປິ ຣູປາຣູປຕຓ຺ຫາຘິນ ກມ຺ມຊນິຕານິ ເອວ ໂຫນ຺ຕີຕິ ຕານິປິ ຣູປາຣູປຕຓ຺ຫານໍ ອາຣມ຺ມຓຠູເຕ ມຫຄ຺ຄຕ ຘມ຺ເມເອວ ອາລມ຺ເພຍ຺ຍຸນ຺ຕິ. ອປິຈ, ກາມຕຓ຺ຫາປິ ກາມຘມ຺ເມເອວ ອາຣມ຺ມຓໍ ກໂຣຕິ. ນ ປຎ຺ຎຕ຺ຕິຘມ຺ເມຕິ ນຕ຺ຖິ. ນຈ ອິຕ຺ຖິປຸຣິສາທິ ຫຕ຺ຖ ປາທາທິ ປຎ຺ຎຕ຺ຕີສຸ ອສ຺ສາທວເສນ ປວຕ຺ຕາ ຕຓ຺ຫາ ກາມຕຓ຺ຫາ ນາມ ¶ ນໂຫຕີຕິ ອຕ຺ຖິ. ສຸເຠຕິ ກຸສເລ. ມເນຕິ ນິທ຺ຘາຣເຓ ຠຸມ຺ມໍ. ສຸເຠ ກ຺ຣິເຍ ປາເກຕິ ນິທ຺ຘາຣຓີຍໍ ທຏ຺ຐພ຺ພໍ. ສເຫຕຸ. ລ. ມເນ ທ຺ວາທສຘາວ ສງ຺ຄໂຫຕິວາ ໂຍເຊຕພ຺ພໍ. ນວິຊ຺ຊນ຺ເຕຕ຺ຖາຕິ ວຊ຺ຊິຕານໍ ສງ຺ຄໂຫ. ເອຕ຺ຖາຕິ ໂສຠຓຈິຕ຺ເຕສຸ. ທ຺ວຍນ຺ຕິ ວິຣຕິອປ຺ປມຎ຺ຎາທຸກໍ. ອນຸຕ຺ຕເຣຕິ ວິເສສການໍ ສງ຺ຄໂຫ. ຌານ ຘມ຺ມາຕິ ວິຕກ຺ກາທໂຍ. ມຊ຺ຌິເມ ມຫຄ຺ຄເຕ ອປ຺ປມຎ຺ຎາຈ ຌານຘມ຺ມາ ຈ. ປຣິຕ຺ເຕສຸ ກາມໂສຠເຓສຸ ອປ຺ປມຎ຺ຎາຈ ວິຣຕິ ຎາຓປີຕິ ໂຍຈ ວິເສສກາ, ສງ຺ຄຫນຍ ເຠທກາຣກາຕິ ອຕ຺ໂຖ.
໑໒໖. ສຕ຺ຕຣສຘມ຺ມາ ໂລຠທິຏ຺ຐີຫິ ສທ຺ຘິໍ ເອກູນວີສຕິ ຫຸຕ຺ວາ ສງ຺ຄຫໍ ຄຈ຺ຉນ຺ຕີຕິ ໂຍຊນາ. ປີຕິວຊ຺ຊິຕາ ອຎ຺ຎສມານາ ທ຺ວາທສ ເຈຕສິກາ ອກຸສລສາຘາຣຓາ ຈຕ຺ຕາໂຣຈາຕິ ໂສຬສຘມ຺ມາ ໂລຠທິຏ຺ຐີຫິ ສຫ ອຏ຺ຐາຣສ ຫຸຕ຺ວາ ສງ຺ຄຫໍ ຄຈ຺ຉນ຺ຕີຕິ ໂຍຊນາ. ອິສ຺ສາມຈ຺ຉຣິຍ ກຸກ຺ກຸຈ຺ຈານິ ກິຈ຺ຈໂຕ ອາຣມ຺ມຓໂຕ ຈ ຠິນ຺ນານິ ໂຫນ຺ຕີຕິ ວຸຕ຺ຕໍ ອິສ຺ສາ.ລ. ໂຍເຊຕພ຺ພານີຕິ. ສພ຺ເພສຸປິ ອກຸສລຈິຕ຺ຕຸປ຺ປາເທສຸ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕຘມ຺ມາ ຘມ຺ມໂຕ ອສທິສາເອວ ໂຫນ຺ຕິ. ຄຓນໂຕ ປນ ເອກຈ຺ເຈ ເອກຈ຺ເຈຫິ ສທິສາ ເອວ ໂຫນ຺ຕີຕິ ວຸຕ຺ຕໍ ທ຺ວາທສ.ລ. ສງ຺ຄຫິຕາຠວນ຺ຕີຕິ. ເອຕ຺ຖຈ ປຎ຺ຈສຸ ອສງ຺ຂາຣິເກສຸ ປຖມທຸຕີເຍສຸ ເອກູນວີສຕິ. ຕຕີຍຈຕຸຕ຺ເຖສຸ ອຏ຺ຐາຣສ. ປຎ຺ຈເມ ວີສຕິ. ປຎ຺ຈສຸ ສສງ຺ຂາຣິເກສຸ ປຖມທຸຕີເຍສຸ ເອກວີສຕິ. ຕຕີຍຈຕຸຕ຺ເຖສຸ ວີສຕິ. ປຎ຺ຈເມ ທ຺ວາວີສຕິ. ໂມມູຫທ຺ວເຍ ປນ຺ນຣສາຕິ ເອວໍ ອກຸສເລສຸ ສຕ຺ຕ ສງ຺ຄຫາ ຠວນ຺ຕິ. ເຕນາຫ ເອກູນວີສາຕິອາທິໍ. ສາຘາຣຓາຕິ ສພ຺ພາ ກຸສລສາຘາຣຓາ. ສມານາຕິ ອຎ຺ຎສມານາ. ອປເຣຕິ ຉນ຺ທປີຕິອຘິໂມກ຺ເຂ ຖເປຕ຺ວາ ເອກຈ຺ເຈ.
໑໒໗. ຫສນຈິຕ຺ເຕຕິ ຫສິຕຸປ຺ປາທຈິຕ຺ເຕ. ໂວຏ຺ຐພ຺ພເນຕິ ມໂນທ຺ວາຣາວຊ຺ຊເນ. ສຸຂສນ຺ຕີຣເຓຕິ ໂສມນສ຺ສ ສນ຺ຕີຣເຓ. ມໂນ ຘາຕຸຕ຺ຕິກາ ເຫຕຸກ ປຏິສນ຺ຘິ ຍຸຄເຬຕິ ປຎ຺ຈທ຺ວາຣາວຊ຺ຊນ ສມ຺ປຏິຈ຺ຉນທ຺ວຍສງ຺ຂາເຕ ມໂນຘາຕຸຕ຺ຕິເກເຈວ ອຸເປກ຺ຂາ ສນ຺ຕີຣຓ ທ຺ວຍສງ຺ຂາເຕ ອເຫຕຸກ ປຏິສນ຺ຘິຍຸຄເຬຈ. ສພ຺ພຕ຺ຖ ສພ຺ເພສຸ ອເຫຕຸເກສຸ ¶ ສຕ຺ຕ, ຕໂຕ ເສສາ ປກິຓ຺ຓກາ ປນ ຍຖາຣຫໍ ຍຸຊ຺ຊນ຺ຕິ, ອິຕິ ເຕຕ຺ຕິໍສ ວິຘສງ຺ຄໂຫ ມຍາ ວຸຕ຺ໂຕຕິ ໂຍຊນາ.
໑໒໘. ອິທານິ ອຍໍ ເຈຕສິກນິທ຺ເທໂສຕິ ກຕ຺ວາ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ວິຍ ເອກສ຺ສປິ ເຈຕສິກສ຺ສ ຠູມິຊາຕິ ສມ຺ປໂຍຄາທິ ເຠເທນ ວິຠາໂຄ ກເຖຕພ຺ໂພຕິ ຕໍ ທສ຺ເສຕຸໍ ອນ຺ຕິມຄາຖມາຫ. ອິຕ຺ຖໍ ອິມິນາ ຍຖາວຸຕ຺ຕປ຺ປກາເຣນ ຈິຕ຺ຕາວິຍຸຕ຺ຕານໍ ເຈຕສິການໍ ໂສຬສວິຘໍ ສມ຺ປໂຍຄຎ຺ຈ ເຕຕ຺ຕິໍສວິຘໍ ສງ຺ຄຫຎ຺ຈ ຎຕ຺ວາ ເຕສໍ ຍຖາ ໂຍຄໍ ຈິຕ຺ເຕນ ສມໍ ເຠທໍ ອຸທ຺ທິເສຕິ ໂຍຊນາ. ຜສ຺ໂສ ຕາວ ເອກູນນວຸຕິຍາ ເອກວີສສເຕສຸວາ ຈິຕ຺ເຕສຸ ຍຸຕ຺ຕຕ຺ຕາ ເອກູນນວຸຕິ ເອກວີສສຕວິເຘວາຕິ ເອວໍ ທ຺ວິປຎ຺ຎາສເຈຕສິເກ ວິສຸໍ ວິສຸໍ ອຸທ຺ຘຣິຕ຺ວາ ຍຖາໂຍຄໍ ຠູມິຊາຕິສມ຺ປໂຍຄາທິເຠເທຫິ ເຕສໍ ວິຠາຄໍ ກເຖຍ຺ຍາຕິ ອຕ຺ໂຖ.
ອິຕິ ປຣມຕ຺ຖທີປນິຍານາມ ອຠິຘມ຺ມຕ຺ຖສງ຺ຄຫສ຺ສ
ຈຕຸຕ຺ຖວຓ຺ຓນາຍ ເຈຕສິກ ສງ຺ຄຫສ຺ສ
ປຣມຕ຺ຖທີປນາ ນິຏ຺ຐິຕາ.
ປກິຓ຺ຓກ ສງ຺ຄຫ ປຣມຕ຺ຖທີປນີ
໑໒໙. ເອວໍ ¶ ວິສຸໍ ວິສຸໍ ຈິຕ຺ຕເຈຕສິການໍ ນິທ຺ເທສໍ ທສ຺ເສຕ຺ວາ ອິທານິ ປຸນ ອຸຠິນ຺ນໍ ນິທ຺ເທສໍ ທສ຺ເສນ຺ໂຕ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາຍຖາໂຍຄນ຺ຕິອາທິມາຫ. ຍຖາໂຍຄໍ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາ ສຠາວໂຕ ເຕປຎ຺ຎາສ ຈິຕ຺ຕເຈຕສິກາ ເຍ ຘມ຺ມາ ມຍາ ວິສຸໍ ວິສຸໍ ນິທ຺ທິຏ຺ຐາ. ອິທານິ ຍຖາ ຣຫໍ ເຕສໍ ອຸຠິນ຺ນໍ ສງ຺ຄໂຫນາມ ນິຍ຺ຍເຕຕິ ໂຍຊນາ. ຕຕ຺ຖ ອຕ຺ຕໂນ ອຕ຺ຕໂນ ຠາໂວ ສຠາໂວ. ຘມ຺ມານໍ ອາເວນິກລກ຺ຂຓນ຺ຕິ ວຸຕ຺ຕໍ ໂຫຕິ. ຈິຕ຺ຕໍ ຕາວ ຠູມິຊາຕິສມ຺ປໂຍຄາທິເຠເທນ ເອກູນ ນວຸຕິວິຘໍປິ ອຕ຺ຕໂນ ອາຣມ຺ມຓ ວິຊານນສງ຺ຂາເຕນ ອາເວນິກລກ຺ຂເຓນ ເອກເມວ ໂຫຕິ. ຜສ຺ໂສປິ ຠູມິຊາຕິສມ຺ປໂຍ ຄາທິເຠເທນ ເອກູນນວຸຕິວິໂຘປິ ຜຸສນລກ຺ຂເຓນ ເອໂກວ ໂຫຕິ ຕຖາ ເວທນາສຎ຺ຎາທໂຍຕິ ເອວໍ ສຠາວໂຕ ເຕປຎ຺ຎາສ ເອວ ໂຫນ຺ຕີຕິ. ເວທນາເຫຕຸໂຕ ກິຈ຺ຈທ຺ວາຣາລມ຺ພຓວຕ຺ຖຸໂຕ ປວຕ຺ໂຕ ສງ຺ຄໂຫຕິ ສມ຺ພນ຺ໂຘ. ຕຕ຺ຖ ເວທນາເຫຕຸໂຕຕິ ເວທນາເຠທ ເຫຕຸເຠທໂຕ. ເອວໍ ກິຈ຺ຈທ຺ວາຣາລມ຺ພຓ ວຕ຺ຖຸໂຕຕິ ເອຕ຺ຖປິ. ຈິຕ຺ຕຸປ຺ປາທວເສເນວາຕິ ຈິຕ຺ຕວເສເນວ ນິຍ຺ຍເຕຕິ ສມ຺ພນ຺ໂຘ. ເອວສທ຺ເທນ ເຈຕສິເກ ນິວຕ຺ເຕຕິ. ເອຕ຺ຕາວຕາ ຉນ຺ນໍ ປກິຓ຺ຓກສງ຺ຄຫານໍ ວຈນຕ຺ໂຖ ອິເຘວ ຕາວ ເຖເຣນ ທສ຺ສິໂຕ ໂຫຕິ ເວທນາເຠເທນ ຈິຕ຺ຕເຈຕສິການໍ ສງ຺ຄໂຫ ເວທນາສງ຺ຄໂຫ, ເຫຕຸເຠເທນ ຈິຕ຺ຕເຈຕສິການໍ ສງ຺ຄໂຫ ເຫຕຸສງ຺ຄໂຫຕິອາທິນາ.
[໘໓] ວິຠາວນິຍໍ ປນ
ຈິຕ຺ຕຸປ຺ປາທສທ຺ເທນ ເຈຕສິກຘມ຺ເມປິ ຄເຫຕ຺ວາ ອຎ຺ຎໍ ນິວຕ຺ເຕ ຕພ຺ພໍ ອປສ຺ສນ຺ໂຕ ‘‘ນ ກຕ຺ຖຈິ ຕໍວິຣເຫນາ’’ຕິ ວທຕິ. ຕໍ ນຍຸຊ຺ຊຕິເຍວ.
ນ ຫິ ອິຘ ເອຕ຺ຕກາ ເຈຕສິກາ ສຸຂສຫຄຕາ, ເອຕ຺ຕກາ ທຸກ຺ຂ ສຫຄຕາຕິອາທິນາ ເອໂກປິ ສງ຺ຄໂຫ ເຈຕສິເກຫິ ນີໂຕ ນາມ ¶ ອຕ຺ຖິ. ສຸຂສຫຄຕໍ ກຸສລວິປາກໍ ກາຍວິຎ຺ຎາຓເມກເມວາຕິອາທິນາ ປນ ຈິຕ຺ເຕນເອວ ນີໂຫຕິ. ຈິຕ຺ເຕ ປນ ສິທ຺ເຘ ເຈຕ ສິກາປິ ສິທ຺ຘາເອວາຕິ ກຕ຺ວາ ຈິຕ຺ຕຸປ຺ປາທວເສເນວາຕິ ອິທໍ ວຸຕ຺ຕນ຺ຕິ ທຏ຺ຐພ຺ພໍ.
໑໓໐. ຕຕ຺ຖາຕິ ເຕສຸ ຉສຸ ສງ຺ຄເຫສຸ. ເວທນາເຠເທນ ຕໍສມ຺ປຍຸຕ຺ຕານໍ ຈິຕ຺ຕເຈຕສິການໍ ສງ຺ຄໂຫ ເວທນາສງ຺ຄໂຫ.
[໘໔] ວິຠາວນິຍໍ ປນ
‘‘ສຸຂາທິເວທນານໍ ຕໍສຫຄຕຈິຕ຺ຕຸປ຺ປາທານຎ຺ຈ ວິຠາຄວເສນ ສງ຺ຄໂຫ ເວທນາສງ຺ຄໂຫ’’ຕິ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕຕ຺ຖ ຈສທ຺ເທນ ເວທນາສງ຺ຄໂຫຈ ເວທນາສຫຄຕ ຈິຕ຺ຕຸປ຺ປາທ ສງ຺ຄໂຫຈາຕິ ອິມສ຺ມິໍ ອຕ຺ເຖ ເວທນາສງ຺ຄໂຫຕິ ເອກເສສນິທ຺ເທໂສ ໂຫຕີຕິ ທສ຺ເສຕິ. ຕໍ ນ ສຸນ຺ທຣໍ.
ອິຘ ຫິ ເວທນາເຠໂທ ອິມສ຺ສ ສງ຺ຄຫສ຺ສ ນິສ຺ສຍຘມ຺ມປຣິຄ຺ຄຫຕ຺ຖໍເອວ ວຸຕ຺ໂຕ. ນ ເວທນານໍຈ ວິສຸໍ ສງ຺ຄຫທສ຺ສນຕ຺ຖນ຺ຕິ. ຕຕ຺ຖຕິວິຘາ ເວທນາຕິ ກສ຺ມາ ວຸຕ຺ຕໍ. ນນຸ ສໍຍຸຕ຺ຕເກ ທ຺ເວປິ ຕິສ຺ໂສປິ ປຎ຺ຈປິ ຉປິ ອຏ຺ຐາຣສປິ ຉຕ຺ຕິໍສປິ ອຏ຺ຐສຕໍປິ ເວທນາ ວຸຕ຺ຕາຕິ. ສຈ຺ຈໍ. ອນຸຠວນລກ຺ຂເຓນ ປນ ເວທນາ ຕິວິຘາເອວ ໂຫຕິ. ເຍ ຫິ ເກຈິ ຍໍກິຎ຺ຈິ ອາຣມ຺ມຓໍ ອນຸຠວນ຺ຕິ. ເຕ ຕໍ ສາຕໂຕວາ ອນຸຠວນ຺ຕິ ອສາຕໂຕວາ ມຊ຺ຌຕ຺ຕໂຕວາ. ຕໂຕ ອຎ຺ໂຎ ປກາໂຣ ນຕ຺ຖີຕິ. ອຎ຺ເຎ ປນ ປເຠທາ ເຕນ ເຕນ ປຣິຍາເຍນ ວຸຕ຺ຕາ. ຕຕ຺ຖ ຫິ ທ຺ເວ ກາຍິກເຈຕສິກວເສນ ວຸຕ຺ຕາ. ຍຖາຫ-ກຕມາຈ ຠິກ຺ຂເວ ທ຺ເວ ເວທນາ ກາຍິກາຈ ເຈຕສິກາຈາຕິ. ສຸຂທຸກ຺ຂ ວເສນວາ ອຸເປກ຺ຂໍ ສຸເຂ ສງ຺ຄເຫຕ຺ວາ. ຍຖາຫ-ທ຺ເວ ເວທນາ ວຸຕ຺ຕາ ຠຄວຕາ ສຸຂາເວທນາ ທຸກ຺ຂາເວທນາ. ຍາຍໍ ຠນ຺ເຕ ອທຸກ຺ຂ ມສຸຂາ ເວທນາ. ສນ຺ຕສ຺ມິໍ ເອສາປຓີເຕ ສຸເຂ ວຸຕ຺ຕາ ຠຄວຕາຕິ.
ວິຠາວນິຍໍ ປນ
ອນວຊ຺ຊປກ຺ຂິກໍ ອຸເປກ຺ຂໍ ສຸເຂ ສາວຊ຺ຊປກ຺ຂິກຎ຺ຈ ທຸກ຺ເຂ ສງ຺ຄເຫຕ຺ວາ ທ຺ເວ ວຸຕ຺ຕາຕິ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕໍ ປາຬິຍໍ ອນາຄຕໍປິ ຍຸຊ຺ຊຕິເຍວ.
ອິນ຺ທ຺ຣິຍເຠທວເສນ ¶ ປຎ຺ຈ. ຜສ຺ສເຠທວເສນ ຉ. ອຸປວິຈາຣເຠທ ວເສນ ອຏ຺ຐາຣສ. ຉ ເຄຫສ຺ສິຕານິ ຉ ເນກ຺ຂມ຺ມສ຺ສິຕານີຕິ ເອວໍ ປຈ຺ເຈກໍ ທ຺ວາທສນ຺ນໍ ໂສມນສ຺ສ ໂທມນສ຺ສອຸເປກ຺ຂານໍ ວເສນ ຉຕ຺ຕິໍສ. ຕາເຍວ ກາລຕ຺ຕຍວເສນ ອຏ຺ຐສຕໍ ເວທນາ ວຸຕ຺ຕາຕິ. ຍຎ຺ຈ ກຕ຺ຖຈິ ສຸຕ຺ເຕ ຍໍກິຎ຺ຈິ ເວທຍິຕໍ ສພ຺ພໍ ຕໍ ທຸກ຺ຂສ຺ມິນ຺ຕິ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕໍ ສງ຺ຂາຣທຸກ຺ຂຕາວເສນ ວຸຕ຺ຕນ຺ຕິ. ເຫຏ຺ຐາ ປນ ຈິຕ຺ຕນິທ຺ເທເສ ຈິຕ຺ຕານິ ອິນ຺ທ຺ຣິຍເຠທວເສນ ນິທ຺ທິຏ຺ຐານີຕິ ກຕ຺ວາ ອິຘປິ ອິນ຺ທ຺ຣິຍເຠທວເສເນວ ຈິຕ຺ຕານິ ສງ຺ຄເຫຕຸໍ ປຸນ ສຸຂໍ.ລ. ປຎ຺ຈຘາ ໂຫຕີຕິ ວຸຕ຺ຕໍ. ເອຕ຺ຖ ຈ ເຍສຸ ຘມ຺ເມສຸ ອາຘິ ປຈ຺ຈວເສນ ສຸຂທຸກ຺ຂານິ ອິນ຺ທ຺ຣິຍານິ ນາມ ໂຫນ຺ຕິ. ເຕສໍ ກາຍິກ ມານສິກວເສນ ທຸວິຘຕ຺ຕາ ຕານິປິ ສຸຂິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ໂສມນສ຺ສິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ທຸກ຺ຂິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ໂທມນສ຺ສິນ຺ທ຺ຣິຍນ຺ຕິ ທ຺ວິຘາ ວຸຕ຺ຕານິ. ອຸເປກ຺ຂາຍ ປນ ອາຘິປຈ຺ຈຏ຺ຐານຠູຕາ ຘມ຺ມາ ມານສິກາເອວ ໂຫນ຺ຕີຕິສາ ອຸເປກ຺ຂິນ຺ທ຺ຣິຍນ຺ຕິ ເອກຘາວ ວຸຕ຺ຕາຕິ. ອປິຈ, ເຕປິ ປຣິຍາເຍນ ທຸວິຘາ ໂຫນ຺ຕິ. ຈກ຺ຂາທິປສາທກາຍ ນິສ຺ສິຕານໍປິ ສພ຺ຠາວໂຕ. ເວທນາປນ ເອກຣສຕ຺ຕາ ເອກຘາວ ວຸຕ຺ຕາຕິ.
ວິຠາວນິຍໍ ປນ
‘‘ກາຍິກ ມານສິກ ສາຕເຠທໂຕ ສຸຂທຸກ຺ຂານິ ທ຺ວິຘາ ວຸຕ຺ຕານີ’’ຕິ ວຸຕ຺ຕໍ.
ຕຕ຺ຖ ສຠາວໂຕ ອິຏ຺ຐານິຏ຺ຐໂຜຏ຺ຐພ຺ພາ ນຸຠວນລກ຺ຂຓານິ ສຸຂ ທຸກ຺ຂານິ. ສຠາວໂຕວາ ປຣິກປ຺ປນໂຕວາ ອິຏ຺ຐານິຏ຺ຐມຊ຺ຌຕ຺ຕານຸຠວນ ລກ຺ຂຓານິ ອິຕຣານີຕິ. ເສສານີຕິ ຍຖາວຸຕ຺ຕ ສຸຂທຸກ຺ຂໂຕ ມນສ຺ສ ໂທມນສ຺ສຍຸຕ຺ເຕຫິ ເສສານິ ພາຕ຺ຕິໍສ ກາມາວຈຣຈິຕ຺ຕານິ ເຕວີສຕິ ປຎ຺ຈມຊ຺ຌານິກຈິຕ຺ຕານິຈາຕິ ສພ຺ພານິ ປຎ຺ຈປຎ຺ຎາສຈິຕ຺ຕານິ. ເອກຕ຺ຖາຕິ ເອກສ຺ມິໍ ຈິຕ຺ເຕ. ອິຕຣາ ຫິ ອຸເປກ຺ຂາເວທນາ.
໑໓໑. ເຫຕູນໍ ເຠເທນ ຕໍສມ຺ປຍຸຕ຺ຕານໍ ຈິຕ຺ຕເຈຕສິການ ສງ຺ຄໂຫ ເຫຕຸສງ຺ຄໂຫ.
[໘໕] ວິຠາວນິຍໍ ປນ
‘‘ໂລຠາທິເຫຕູນໍ ວິຠາຄວເສນ ຕໍສມ຺ປຍຸຕ຺ຕຘມ຺ມວເສນຈ ສງ຺ຄໂຫ ເຫຕຸສງ຺ຄໂຫ’’ຕິ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕໍ ນ ສຸນ຺ທຣໍ.
ກາຣຓໍ ¶ ວຸຕ຺ຕເມວ. ເຫຕູນາມ ຉພ຺ພິຘາ ຠວນ຺ຕີຕິ ສມ຺ພນ຺ໂຘ. ຕຕ຺ຖ ເຫຕຸກິຈ຺ຈໍນາມ ອາຣມ຺ມເຓ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕຘມ຺ມານໍ ສຸປ຺ປຕິຏ຺ຐິຕຠາວ ສາຘນໍ. ຍຖາ ຫິ ຣຸກ຺ຂສ຺ສ ມູລານິ ສຍໍ ອນ຺ໂຕ ປຖວິຍໍ ວທ຺ຘິຕ຺ວາ ປຖວິຣເສຈ ອາໂປຣເສຈ ຄເຫຕ຺ວາ ຣຸກ຺ຂໍ ຍາວ ອຄ຺ຄາ ອຠິຫຣນ຺ຕິ. ວາເຕວາ ມໂຫເຆວາ ອາຄເຕ ຣຸກ຺ຂໍ ສຸຏ຺ຐຸ ອາກຑ຺ຒິຕ຺ວາ ຕິຏ຺ຐນ຺ຕິ, ເອວໍ ຣຸກ຺ໂຂ ວຸທ຺ໂຘ ວິຣຸຬ຺ໂຫ ວິປຸໂລ ຈິຣຏ຺ຐິຕິໂກຈ ໂຫຕິ. ເອວເມວໍ ອິເມປິ ຘມ຺ມາ ສຍໍ ອາຣມ຺ມເຓສຸ ຖິຣປຕ຺ຕາ ຫຸຕ຺ວາ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕຘມ຺ເມ ຕຕ຺ຖ ວຸທ຺ເຘ ວິຣຸຬ຺ເຫ ວິປຸເລ ຈິຣຏ຺ຐິຕິເກຈ ສາເຘນ຺ຕີຕິ. ອເຫຕຸກຈິຕ຺ຕານິປນ ຊລຕເລ ອມູລກເສວາ ລານິ ວິຍ ອາຣມ຺ມເຓ ສຸຏ຺ຐຸ ປຕິຏ຺ຐິຕານິ ນ ໂຫນ຺ຕີຕິ ທຏ຺ຐພ຺ພໍ. ອປເຣ ປນ ຘມ຺ມານໍ ກຸສລາທິຠາວສາຘນໍ ເຫຕຸກິຈ຺ຈນ຺ຕິ ວທນ຺ຕິ. ເອວໍສນ຺ເຕ ເຍສໍ ສຫຊາຕເຫຕຸ ນຕ຺ຖິ. ເຕສໍ ອກຸສລຠາໂວ ອພ຺ຍາກຕຠາໂວຈ ນສມ຺ປຊ຺ເຊຍ຺ຍ. ຍານິຈ ລທ຺ຘເຫຕຸປຈ຺ຈຍານິ ຣູປານິ. ເຕສຎ຺ຈ ກຸສລາທິຠາໂວ ອາປຊ຺ເຊຍ຺ຍາຕິ ວຕ຺ວາ ຕໍວາທໍ ປຏິປກ຺ຂິປນ຺ຕິ. ຍຖາ ປນ ໂລເກ ອນ຺ຘກາໂຣນາມ ເກນຈິ ປຈ຺ຈຍ ວິເສເສນ ສາເຘຕພ຺ໂພ ນ ໂຫຕິ. ຍຕ຺ຖ ອາໂລໂກ ນຕ຺ຖິ. ຕຕ຺ຖ ໂສ ອຕ຺ຕໂນ ຘມ຺ມຕາຍ ສິທ຺ໂຘ ໂຫຕິ. ເອວເມວໍ ຘມ຺ເມສຸ ມຸຍ຺ຫນກ຺ຣິຍາຠູໂຕ ໂມຫນ຺ຘກາໂຣປິ ອຕ຺ຕໂນ ຘມ຺ມຕາຍ ເອວ ອກຸສໂລ ຠວິຕຸໍ ອຣຫຕິ. ຕຖາ ຫິ ອິຈ຺ຉານາມ ອຕ຺ຖິ. ສາມຸຍ຺ຫນກ຺ຣິຍາຍ ຍຸຕ຺ຕາ ລຄ຺ຄນຠາວໍ ປຕ຺ວາ ໂລໂຠ ອກຸສໂລ ນາມ ໂຫຕິ. ສທ຺ຘາຍ ຍຸຕ຺ຕາ ປນ ຘມ຺ມຈ຺ຉນ຺ທຠາວໍ ປຕ຺ວາ ກຸສລຈ຺ຉນ຺ໂທນາມ ໂຫຕິ. ຕຖາ ອກ຺ຂນ຺ຕິນາມ ອຕ຺ຖິ. ສາປິ ມຸຍ຺ຫນ ກ຺ຣິຍາຍ ຍຸຕ຺ຕາ ປຏິຆຠາວໍ ປຕ຺ວາ ໂທໂສ ອກຸສໂລນາມ ໂຫຕິ. ສທ຺ຘາຍ ຍຸຕ຺ຕາ ປນ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ ກາມວິຕກ຺ກໍ ນາຘິວາເສຕີຕິອາທິນາ ນເຍນ ປາປຘມ຺ມ ປາປາຣມ຺ມຓ ວິໂຣຘຠາວໍ ປຕ຺ວາ ອໂລໂຠ ກຸສໂລນາມ ໂຫຕິ. ມຸຍ຺ຫນກ຺ຣິຍາ ປນ ອສຸເກນ ຍຸຕ຺ຕາ ອກຸສໂລນາມ. ອສຸເກນ ຍຸຕ຺ຕາ ກຸສໂລນາມາຕິ ນຕ຺ຖິ. ອມ຺ພິລຕ຺ຖາຍ ອຎ຺ເຎນ ສໍໂຍຄກິຈ຺ຈຣຫິໂຕ ຊາຕິອມ຺ພິລຣໂສ ວິຍ ເອກນ຺ຕອກຸສລຊາຕິກາເອວ ໂຫຕີຕິ. ໂຍຈ ຘມ຺ໂມ ກຸສໂລ ອກຸສໂລຈ ນ ໂຫຕິ. ໂສ ອພ຺ຍາກໂຕຕິ ເອຕ຺ຕກເມວ ¶ ຘມ຺ມານໍ ອພ຺ຍາກຕຠາວສິທ຺ຘິຍາ ກາຣຓໍ. ຕສ຺ມາ ອເຫຕຸກຈິຕ຺ຕານໍ ຣູປນິພ຺ພານານຎ຺ຈ ອພ຺ຍາກຕຠາໂວປິ ອຕ຺ຕໂນ ຘມ຺ມ ຕາຍເອວ ສິທ຺ໂຘ. ຕຕ຺ຖ ໂມໂຫ ເສສມູລານໍປິ ມູລໍ ໂຫຕິ. ຣຊ຺ຊນທຸສ຺ສນານິປິ ຫິ ມຸຍ຺ຫນນິສນ຺ທານິເອວ ໂຫນ຺ຕິ. ອໂລຠາທີນຎ຺ຈ ກຸສລຠາໂວ ອວິຊ຺ຊານຸສເຍນ ສເຫວ ສິທ຺ໂຘຕິ. ຕານິ ປນ ໂລຠາທີນິ ໂລຠສຫຄຕາທີນໍ ວິເສສມູລານິ ໂຫນ຺ຕິ. ຣຊ຺ຊນາທິ ນິສນ຺ທານິ ຫິ ທິຏ຺ຐິມານາທີນິ. ອຣຊ຺ຊນາທິນິສນ຺ທານິ ຈ ສທ຺ຘາທີນີຕິ. ຍສ຺ມາ ປນ ເຫຕຸໂຍນາມ ສມ຺ປຍຸຕ຺ເຕສຸ ປຘານຘມ຺ມາ ໂຫນ຺ຕິ. ຕສ຺ມາ ສເຫຕຸກວິປາກກ຺ຣິຍານໍ ອພ຺ຍາກຕຠາໂວ ປນ ເຫຕຸ ມຸເຂນປິ ວຕ຺ຕຸໍ ຍຸຕ຺ໂຕ.
[໘໖] ເອຕ຺ຕາວຕາ ຍໍ ວຸຕ຺ຕໍ ວິຠາວນິຍໍ
‘‘ອປເຣ ປນ ກຸສລາທີນໍ ກຸສລາທິຠາວສາຘນໍ ເຫຕຸ ຠາໂວ’’ຕິ ວທນ຺ຕິ. ເອວໍ ສຕິ ເຫຕູນໍ ອຕ຺ຕໂນ ກຸສລາ ທິຠາວສາຘໂນ ອຎ຺ໂຎ ເຫຕຸ ມຄ຺ຄິຕພ຺ໂພ ສິຍາ. ອຖ ເສສສມ຺ປຍຸຕ຺ຕເຫຕຸປຏິພທ຺ໂຘ ເຕສໍ ກຸສລາທິຠາໂວ, ເອວມ຺ປິ ໂມມູຫ ຈິຕ຺ຕສມ຺ປຍຸຕ຺ຕສ຺ສ ເຫຕຸໂນ ອກຸສລ ຠາໂວ ອປ຺ປຏິພທ຺ໂຘ ສິຍາ. ອຖ ຕສ຺ສ ສຠາວໂຕ ອກຸສລຠາໂວປິ ສິຍາ. ເອວໍສຕິ ເສສເຫຕູນມ຺ປິ ສຠາວໂຕ ກຸສລາທິຠາໂວຕິ ເຕສໍ ວິຍ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕ ຘມ຺ມານມ຺ປິ ໂສ ເຫຕຸປຏິພທ຺ໂຘ ນສິຍາ, ຍທິຈ ເຫຕຸປຏິພທ຺ໂຘ ກຸສລາທິຠາໂວ. ຕທາ ອເຫຕຸການໍ ອພ຺ຍາກຕຠາໂວ ນສິຍາຕິ ອລມຕິນິປ຺ປີຬເນນາຕິ ຕໍ ປຏິກ຺ຂິຕ຺ຕໍ ໂຫຕິ.
ຍຖາຈ ລທ຺ຘຊ຺ຌານປຈ຺ຈເຍສຸ ຣູປາຣູປຘມ຺ເມສຸ ຌານງ຺ຄານິ ອຣູປຘມ຺ເມສຸເອວ ອຸປນິຊ຺ຌານຏ຺ຐໍ ຜຣນ຺ຕິ, ນ ຣູປຘມ຺ເມສຸ. ເຕ ປນ ຌານຘມ຺ມ ສມຸຏ຺ຐິ ຕຕ຺ຕາເອວ ຌານປຈ຺ຈຍຸປ຺ປນ຺ເນສຸ ວຸຕ຺ຕາ. ເອວເມວ ເຫຕຸໂຍປິ ອຣູປ ຘມ຺ເມສຸເອວ ກຸສລາທິຠາວໍ ຜຣນ຺ຕິ. ນ ຣູປຘມ຺ເມສຸ. ເຕ ປນ ເຫຕຸ ສມຸຏ຺ຐິຕຕ຺ຕາເອວ ເຫຕຸປຈ຺ຈຍຸປ຺ປນ຺ເນສຸ ວຸຕ຺ຕາຕິ ນ ເຕສໍ ຣູປຘມ຺ມານໍ ກຸສລາທິຠາວາປຕ຺ຕິ ໂຈເທຕພ຺ພາຕິ.
[໘໗] ຍຎ຺ຈ ວິຠາວນິຍໍ
‘‘ກຸສລາທິຠາໂວ ປນ ກຸສລາກຸສລານໍ ໂຍນິໂສ ອໂຍນິໂສ ມນສິກາຣປຏິພທ຺ໂຘ’’ຕິ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕໍປິ ວິຈາເຣ ຕພ຺ພໍ.
ຕຖາ ຫິ ສູຣິຍາໂລເກ ອາຄເຕ ທິວາ ພລານໍ ຫໍສາທີນໍ ໂອກາໂສ ໂຫຕິ. ຣຕ຺ຕນ຺ຘກາເລ ອາຄເຕ ຣຕ຺ຕິພລານໍ ອຸລູກາທີນໍ ໂອກາໂສ ໂຫຕິ. ນຈ ເຕ ອາໂລກນ຺ຘກາຣາ ເຕສໍ ວຓ຺ຓາທິວິເສສໍ ສາເມນ຺ຕິ. ຕໍ ປນ ເຕສໍ ໂຍນິໂຍເອວ ສາເຘນ຺ຕິ. ຕຕ຺ຖ ອາໂລໂກ ວິຍ ໂຍນິໂສມນສິກາໂຣ ທຏ຺ຐພ຺ໂພ. ອນ຺ຘກາໂຣ ວິຍ ອິຕໂຣ. ເຕ ສຕ຺ຕາ ວິຍ ກຸສລາກຸສລາ. ວຓ຺ຓາທິວິເສໂສ ວິຍ ກຸສລາທິຠາໂວ. ໂຍນິໂຍ ວິຍ ເຫຕຸໂຍ ທຏ຺ຐພ຺ພາຕິ. ອພ຺ຍາກຕານໍ ປນາຕິ ສພ຺ພໍ ໂຍ ຘມ຺ໂມ ກຸສໂລ ອກຸສໂລຈ ນ ໂຫຕິ. ໂສ ອພ຺ຍາກໂຕຕິ ວຸຕ຺ຕປກ຺ເຂ ປຕຕິເຍວາຕິ. ຕຕ຺ຖາຕິ ເຫຕຸສງ຺ຄເຫ. ສເຫຕຸການໍ ປຣິຄ຺ຄຫສຸຂຕ຺ຖໍ ອິຘ ວຊ຺ເຊຕພ຺ພານິປິ ອເຫຕຸການິ ປຖມໍ ອຸທ຺ຘຏານິ. ເຕນາຫ ເສສານິ ປນ. ລ. ສເຫຕຸກາ ເນວາຕິ. ເຕສໍວາ ອເຫຕຸກນາມໍປິ ເຫຕູນໍ ວເສເນວ ວິສຸໍ ສິທ຺ຘນ຺ຕິ ເຕສໍປິ ອິຘ ສງ຺ຄຫຓໍ ອວິຣຸທ຺ຘໍ ໂຫຕິ. ເຕນາຫ ອເຫຕຸ ກາຏ຺ຐາຣເສກາຕິອາທິ. ສຠາວ ເຠເທນ ຉພ຺ພິຘາປິ ເຫຕຸໂຍ ກຸສລາ ກຸສລາ ພ຺ຍາກຕຊາຕິເຠເທນ ນວຘາ ໂຫນ຺ຕີຕິ ວຸຕ຺ຕໍ ໂລໂຠ ໂທໂສຈາຕິອາທິ.
໑໓໒. ຈຸທ຺ທສນ຺ນໍ ກິຈ຺ຈານໍ ເຠເທນ ຕໍກິຈ຺ຈວນ຺ຕານໍ ຈິຕ຺ຕເຈຕສິການໍ ສງ຺ຄໂຫ ກິຈ຺ຈສງ຺ຄໂຫ.
[໘໘] ວິຠາວນິຍໍ ປນ
‘‘ປຏິສນ຺ຘາທີນໍ ກິຈ຺ຈານໍ ວິຠາຄວເສນ ຕໍກິຈ຺ຈວນ຺ຕານຎ຺ຈ ປຣິຈ຺ເຉທວເສນ ສງ຺ຄໂຫ ກິຈ຺ຈສງ຺ຄໂຫ’’ຕິ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕໍ ນ ສຸນ຺ທຣໍ.
ເຍນ ເອກກມ຺ເມນ ເອໂກ ອຸປປຕ຺ຕິຠໂວນິພ຺ພຕ຺ຕຕິ. ຕສ຺ມິໍ ສຣເສນວາ ລທ຺ຘວິພາຘເນນວາ ປຣິກ຺ຂີເຓ ໂສ ຠໂວ ນິຣຸຊ຺ຌຕິ. ເອກສ຺ສ ¶ ກມ຺ມສ຺ສ ໂອກາໂສ ໂຫຕິ. ຕສ຺ມາ ຕໂຕ ນິພ຺ພຕ຺ຕ ຠວໂຕ ຈຸຕສ຺ສ ອນ຺ຕຣາ ຂຓມຕ຺ຕໍປິ ອຏ຺ຐຕ຺ວາ ລທ຺ໂຘກາເສນ ເອເກນ ກມ຺ເມນ ປຸນ ຠວນ຺ຕຣາທິ ປຏິສນ຺ຘານ ວເສນ ອຠິນິພ຺ພຕ຺ຕິ ປຏິສນ຺ຘິກິຈ຺ຈໍ. ຕຖາ ນິພ຺ພຕ຺ຕສ຺ສ ອຸປປຕ຺ຕິຠວສນ຺ຕານສ຺ສ ຍາວ ຕໍ ກມ຺ມໍ ນຂິຍ຺ຍຕິ. ຕາວ ອວິຈ຺ເຉທ ປວຕ຺ຕິປຈ຺ຈຍງ຺ຄຠາເວນ ປວຕ຺ຕິ ຠວງ຺ຄກິຈ຺ຈໍ. ຕສ຺ສ ຫິ ຕຖາ ປວຕ຺ຕິຍາ ສຕິ ອາຍຸປພນ຺ຘາຈ ອຸສ຺ມາ ປພນ຺ຘາຈ ປວຕ຺ຕນ຺ຕິເຍວາຕິ ເອເຕ ຕໂຍ ຘມ຺ມາ ອິມໍ ກາຍໍ ອຠິຊ຺ຊມານໍ ຣກ຺ຂນ຺ຕີຕິ. ຍຖາຫ –
ອາຍຸ ອຸສ຺ມາຈ ວິຎ຺ຎາຓໍ, ຍທາ ກາຍໍ ຊຫນ຺ຕິ ມໍ;
ອປວິທ຺ໂຘ ຕທາ ເສຕິ, ນິຣຕ຺ຖໍວ ກລິງ຺ຄຣນ຺ຕິ.
ອາວຊ຺ຊນໍ ຈິຕ຺ຕສນ຺ຕານສ຺ສ ອາວຏ຺ຏນໍ, ຕໍວາ ອາວຊ຺ເຊຕິ ອາວຏ຺ເຏຕິ, ອາວຏ຺ຏຕິວາ ຕໍ ເອຕ຺ຖ ເອເຕນາຕິວາ ອາວຊ຺ຊນໍ. ຠວງ຺ຄ ວີຖິໂຕ ໂອກ຺ກມິຕ຺ວາ ອາຣມ຺ມຓນ຺ຕຣາຠິມຸຂໍ ປວຕ຺ຕຕີຕິ ອຕ຺ໂຖ. ອາວຊ຺ເຊຕິວາ ອາຣມ຺ມຓນ຺ຕເຣ ອາໂຠຄໍ ກໂຣຕີຕິ ອາວຊ຺ຊນໍ. ທສ຺ສນາທີນິ ປາກຏານິ. ໂວຏ຺ຐພ຺ພນນ຺ຕິ ວິສຸໍ ອວຈ຺ຉິນ຺ທິຕ຺ວາ ຖປນໍ ອິທໍ ນີລນ຺ຕິວາ ປີຕກນ຺ຕິວາ ສຸຠນ຺ຕິວາອສຸຠນ຺ຕິວາ ອສງ຺ກຣໂຕຖປນໍ ນິຍມນນ຺ຕິ ວຸຕ຺ຕໍ ໂຫຕິ. ຊວນນ຺ຕິວາ ຊໂວຕິວາ ເວໂຄຕິວາ ອຕ຺ຖໂຕ ເອກໍ. ອສນິນິປາໂຕ ວິຍ ເວຄສຫິຕສ຺ສ ເອເກກສ຺ສ ປິຕ຺ຕສ຺ສ ປວຕ຺ຕິ ຊວນກິຈ຺ຈໍ.
[໘໙] ຍໍປນ ວິຠາວນິຍໍ
‘‘ອາຣມ຺ມເຓ ຕໍຕໍກິຈ຺ຈສາຘນວເສນ ອເນກກ຺ຂຕ຺ຕຸໍ ເອກກ຺ຂຕ຺ຕຸໍວາ ຊວມານສ຺ສ ວິຍ ປວຕ຺ຕິ ຊວນກິຈ຺ຈ’’ນ຺ຕິ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕໍ ນ ສຸນ຺ທຣໍ.
ນ ຫິ ຊວມານສ຺ສ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ເອກວາຣມຕ຺ເຕນ ນິວຕ຺ຕິນາມ ອຕ຺ຖິ. ມຄ຺ຄາຕິຎ຺ຎາຊວນານິປິ ຫິ ເອກາວຊ຺ຊນປຣິກມ຺ມຈິຕ຺ຕໂຕ ປຏ຺ຐາຍ ເອກເວເຄນ ປວຕ຺ຕຊວມານຈິຕ຺ຕສນ຺ຕານປຕິຕານິ ເອວ ໂຫນ຺ຕິ. ນ ປນ ຕານິ ວິສຸໍ ສິທ຺ເຘນ ຊເວນ ຊວນ຺ຕີຕິ.
[໙໐] ຕຕ຺ຖ ຈ
ຊວມານສ຺ສ ¶ ວິຍ ປວຕ຺ຕີຕິ ເອເຕນ ວິສຸໍ ວິສຸໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິຕ຺ວາ ນິຣຸທ຺ຘາ ນໍ ຂຓິກຘມ຺ມານໍ ສີຆຄມນສງ຺ຂາໂຕ ຊໂວນາມ ວິສຸໍ ນຕ຺ຖິ. ພຫຸກ຺ຂຕ຺ຕຸໍ ປວຕ຺ຕິວເສນ ປນ ສີຆຄຈ຺ຉນ຺ຕປຸຣິສ ສທິສຕ຺ຕາ ເອວ ຊວນນ຺ຕິ ວຸຈ຺ຈຕີຕິ ທສ຺ສິຕໍ ໂຫຕິ. ຕໍປິ ນ ສຸນ຺ທຣໍ.
ອສນິນິປາໂຕ ວິຍ ເວຄສຫິຕສ຺ສ ເອເກກສ຺ສ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ປວຕ຺ຕິຊວນກິຈ຺ຈນ຺ຕິ ຫິ ເຫຏ຺ຐາ ວຸຕ຺ຕໍ. ຠວງ຺ຄຈິຕ຺ຕຎ຺ຫິ ທີຆໍ ອທ຺ຘານໍ ປູເຣຕ຺ວາ ປວຕ຺ຕໍປິ ນທິໂສເຕ ວຸຍ຺ຫມານໍ ສຸກ຺ຂປຓ຺ຓໍ ວິຍ ເວຄຣຫິຕໍ ໂຫຕິ. ຊວນຈິຕ຺ຕໍ ປນ ເອກເມກໍປິ ສມານໍ ອິນ຺ເທນ ວິສ຺ສຏ຺ຐ ວຊິຣໍ ວິຍ ເວຄສຫິຕເມວ ປວຕ຺ຕຕີຕິ ທຏ຺ຐພ຺ພໍ. ຕໍ ອາຣມ຺ມຓໍ ເອຕສ຺ສາຕິ ຕທາຣມ຺ມຓໍ. ຍໍ ຊວເນນ ຄຫິຕໍ, ຕເທວສ຺ສ ອາຣມ຺ມຓນ຺ຕິ ວຸຕ຺ຕໍ ໂຫຕິ. ຍໍ ຊວເນນ ຄຫິຕາຣມ຺ມຓໍ, ຕສ຺ເສວ ຄຫິຕຕ຺ຕາ ຕທາຣມ຺ມຓໍ ນາມາຕິ ຫິ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕສ຺ສວາ ຊວນສ຺ສ ອາຣມ຺ມຓໍ ອສ຺ສ ອາຣມ຺ມຓນ຺ຕິ ຕທາຣມ຺ມຓໍ. ອິຘ ປນ ຕທາຣມ຺ມຓຠາໂວ ອຘິປ຺ເປໂຕ. ນິພ຺ພຕ຺ຕມານຠວໂຕ ວຈນໍ ມຸຈ຺ຈນໍ ປຣິຄຬນໍ ຈຸຕິ. ອິທານິ ຕານິ ກິຈ຺ຈານິ ອນິຍມໂຕ ນ ປວຕ຺ຕນ຺ຕິ. ຐານນິຍເມເນວ ປວຕ຺ຕນ຺ຕີຕິ ທສ຺ເສຕຸໍ ຐານເຠໂທ ວຸຕ຺ໂຕ. ຕິຏ຺ຐຕິ ປວຕ຺ຕຕິ ຕໍຕໍ ກິຈ຺ຈວນ຺ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ເອຕ຺ຖາຕິ ຐານໍ. ໂອກາໂສ. ຕໍຕໍ ອນ຺ຕຣາກາໂລຕິ ວຸຕ຺ຕໍ ໂຫຕິ. ກາໂລປິ ຫິ ກາລວນ຺ຕານໍ ປວຕ຺ຕິວິສຍຕ຺ຕາ ຐານນ຺ຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ. ປຏິສນ຺ຘິຍາ ຐານໍ ປຏິສນ຺ຘິຏ຺ຐານໍ. ປຏິສນ຺ຘກາໂລ ປຏິສນ຺ຘິກ຺ຂໂຓຕິ ວຸຕ຺ຕໍ ໂຫຕິ. ເອວໍ ເສເສສຸປິ.
[໙໑] ວິຠາວນິຍໍ ປນ
‘‘ປຏິສນ຺ຘິຍາ ຐານໍ ປຏິສນ຺ຘິຏ຺ຐານນ຺ຕິ ວຕ຺ວາ ກາມໍ ປຏິສນ຺ຘິວິນິ ມຸຕ຺ຕໍ ຐານໍນາມ ນຕ຺ຖິ. ສຸຂຄ຺ຄຫຓຕ຺ຖໍ ປນ ສິລາ ປຸຕ຺ຕກສ຺ສ ສຣີຣນ຺ຕິອາທີສຸ ວິຍ ອເຠເທປິ ເຠທປຣິກປ຺ປນາຕິ ທຏ຺ຐພ຺ພ’’ນ຺ຕິ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕໍ ນ ຄເຫຕພ຺ພໍ.
ກາໂລ ຫິ ນາມ ສຠາວໂຕ ອວິຊ຺ຊມາໂນປິ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ວິສຸໍ ອາຣມ຺ມຓຠູໂຕ ເອໂກ ປຎ຺ຎຕ຺ຕິຘມ຺ໂມ. ຕຖາ ຫິ ອຏ຺ຐກຖາຍໍ ອິເມສໍ ອຏ຺ຐນ຺ນໍ ມຫາວິປາກຈິຕ຺ຕານໍ ວິປຈ຺ຈນຏ຺ຐານໍ ເວທິຕພ຺ພໍ. ເອຕານິ ຫິ ຈຕູສຸ ¶ ຐາເນສຸ ວິປຈ຺ຈນ຺ຕິ. ປຏິສນ຺ຘິຍໍ ຠວງ຺ເຄ ຈຸຕິຍໍ ຕທາຣມ຺ມເຓຕິ ວຕ຺ວາ ຕໍ ວິຕ຺ຖາເຣນ຺ເຕນ ປຏິສນ຺ຘິຄ຺ຄຫຓກາເລ ປຏິສນ຺ຘິຫຸຕ຺ວາ ວິປຈ຺ຈນ຺ຕິ. ອສງ຺ຂ຺ເຍຍ຺ຍໍປິ ອາຍຸ ກາລໍ ຠວງ຺ຄໍ ຫຸຕ຺ວາ ມຣຓ ກາເລ ຈຸຕິ ຫຸຕ຺ວາຕິ ກາໂລວ ວຸຕ຺ໂຕຕິ. ອິຕຣຖາ ກິຈ຺ຈານິ ວິຍ ຐານານິປິ ຈຸທ຺ທສວິຘານິເອວ ວຕ຺ຕພ຺ພານິ ສິຍຸນ຺ຕິ. ຐານານໍ ວິຕ຺ຖາຣເຠໂທ ປນ ອຸປຣິ ທ຺ວີສຸ ປວຕ຺ຕິສງ຺ຄເຫສຸ ຈິຕ຺ຕປວຕ຺ຕິວິຘານານຸສາເຣນ ເວທິຕພ຺ໂພຕິ. ຍສ຺ມາ ໂອມກໍ ທ຺ວິເຫຕຸກກຸສລໍ ສຍໍ ໂສ ມນສ຺ສຍຸຕ຺ຕໍປິ ສມານໍ ອຕິທຸພ຺ພລຕ຺ຕາ ໂສມນສ຺ສ ປຏິສນ຺ຘິໍ ທາຕຸໍ ນສກ຺ໂກຕິ. ຕສ຺ມາ ໂສມນສ຺ສສນ຺ຕີຣຓໍ ປຏິສນ຺ຘິຏ຺ຐານໍ ນຄຈ຺ຉຕີຕິ ວຸຕ຺ຕໍ ທ຺ເວອຸເປກ຺ຂາສຫຄຕສນ຺ຕີຣຓານິເຈວາຕິ. ຕຖາ ຫິ ປຏ຺ຐາເນ ປີຕິສຫຄຕຕ຺ຕິເກ ປຏິຈ຺ຈວາເຣ ເຫຕຸປຈ຺ຈນິເກ ຕໍ ປຏິ ສນ຺ຘິຏ຺ຐາເນນ ອຸທ຺ຘຏນ຺ຕິ. ມໂນທ຺ວາຣາວຊ຺ຊນໍ ປຣິຕ຺ຕາຣມ຺ມເຓວາ ອວິຠູຕາ ຣມ຺ມເຓວາ ທ຺ວຕ຺ຕິກ຺ຂຕ຺ຕຸໍ ປວຕ຺ຕມານໍປິ ວິປາກ ສນ຺ຕານໂຕ ລທ຺ຘປຈ຺ຈຍຠາເວນ ທຸພ຺ພລຕ຺ຕາ ຊວນເວຄຣຫິຕເມວ ໂຫຕີຕິ ວຸຕ຺ຕໍ ອາວຊ຺ຊນ ທ຺ວຍ ວຊ຺ຊິຕານີຕິ.
[໙໒] ວິຠາວນິຍໍ ປນ
‘‘ອາຣມ຺ມຓຣສານຸຠວນາ ຠາວໂຕ’’ຕິ ກາຣຓໍ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕໍ ອ ກາຣຓໍ.
ນ ຫິ ອາຣມ຺ມຓ ຣສານຸຠວນໍ ຊວນກິຈ຺ຈ ສິທ຺ຘິຍາ ຊວນນາມ ລາຠສ຺ສຈ ກາຣຓໍ ໂຫຕິ. ຕໍ ປນ ຊວນກິຈ຺ຈສິທ຺ຘິຍາ ຜລເມ ວໂຫຕີຕິ. ຍສ຺ມາ ປນ ຜລຈິຕ຺ຕໍ ອາເສວນຠາວຣຫິຕໍປິ ມຄ຺ຄ ເຈຕນາຍ ມຫານຸຠາວຕ຺ຕາ ປຣິກມ຺ມຠາວນາພເລນ ຈ ປວຕ຺ຕຕ຺ຕາ ອາຣມ຺ມເຓ ເວຄສຫິຕເມວ ປຕຕີຕິ ຕສ຺ສຊວເນສຸ ຄຫຓໍກຕໍ.
[໙໓] ວິຠາວນິຍໍ ປນ
ມຄ຺ຄາຠິຎ຺ຎາຊວນານໍ ເອກວາຣເມວ ປວຕ຺ຕຕ຺ຕາ ຊວນກິຈ຺ຈໍ ນ ສມ຺ປຊ຺ຊຕີຕິ ອຘິປ຺ປາເຍນ ‘‘ເອກຈິຕ຺ຕກ຺ຂຓິກໍປິ ໂລກຸຕ຺ຕຣ ມຄ຺ຄາທິຕໍ ຕໍສຠາວວນ຺ຕຕາຍ ຊວນກິຈ຺ຈໍ ນາມາ’’ຕິ ວຕ຺ວາ ສພ຺ພຎ຺ຎຸຕຎ຺ຎາໂຓປມາຍ ຕມຕ຺ຖໍ ວິຠາເວຕິ. ຕໍ ນ ຍຸຊ຺ຊຕິເຍວ.
ອິທານິ ¶ ສມານກິຈ຺ຈຄຓນານິ ຈິຕ຺ຕານິ ສງ຺ຄເຫຕ຺ວາ ທສ຺ເສຕຸໍ ເຕສຸ ປນາຕິອາທິມາຫ. ປຏິສນ຺ຘາທໂຍ ນາມ ຈິຕ຺ຕຸປ຺ປາທາຕິ ສມ຺ພນ຺ໂຘ.
[໙໔] ວິຠາວນິຍໍ ປນ
ນາມກິຈ຺ຈເຠເທນາຕິປິ ໂຍເຊຕິ. ຕໍ ນ ສຸນ຺ທຣໍ.
ນາມເຠທສ຺ສ ວິສຸໍ ວຕ຺ຕພ຺ພາຠາວໂຕຕິ. ເອກກິຈ຺ຈຏ຺ຐານ ທ຺ວິກິຈ຺ຈຏ຺ຐານ ຕິກິຈ຺ຈຏ຺ຐານ ຈຕຸກິຈ຺ຈຏ຺ຐານ ປຎ຺ຈກິຈ຺ຈຏ຺ຐານານິ ຈິຕ຺ຕານິ ຍຖາກ຺ກມໍ ອຏ຺ຐສຏ຺ຐິຈ ຕຖາ ທ຺ເວຈ ນວຈ ອຏ຺ຐຈ ທ຺ເວຈ ນິທ຺ທິເສຕິ ໂຍຊນາ.
໑໓໓. ຈກ຺ຂາທີນໍ ທ຺ວາຣານໍ ເຠເທນ ຈິຕ຺ຕເຈຕສິການໍ ສງ຺ຄໂຫ ທ຺ວາຣສງ຺ຄໂຫ.
[໙໕] ວິຠາວນິຍໍ ປນ
‘‘ທ຺ວາຣານຎ຺ຈ ທ຺ວາຣປວຕ຺ຕຈິຕ຺ຕານຎ຺ຈ ປຣິຈ຺ເຉທວເສນ ສງ຺ຄໂຫ ທ຺ວາຣສງ຺ຄໂຫ’’ຕິ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕໍ ນ ສຸນ຺ທຣໍ.
ທ຺ເວ ຊນາ ອຣນ຺ຕິ ຄຈ຺ຉນ຺ຕິ ເອເຕນາຕິ ທ຺ວາຣໍ. ນຄຣສ຺ສ ອນ຺ໂຕ ຊນາ ພຫິຊນາຈ ເຍນ ຉິທ຺ທມຄ຺ເຄນ ນິກ຺ຂມນ຺ຕິ ປວິສນ຺ຕິຈ, ຕສ຺ເສຕໍ ນາມໍ. ທ຺ເວ ຊນາ ອຣນ຺ຕິ ຄຈ຺ຉນ຺ຕິ ເອຕ຺ຖາຕິ ທ຺ວາຣນ຺ຕິປີ ວທນ຺ຕິ. ອປິຈ, ທຸວິຘໍ ທ຺ວາຣໍ ອາກາສທ຺ວາຣໍ ມຓ຺ຑທ຺ວາຣນ຺ຕິ. ຕຕ຺ຖ ອາກາສທ຺ວາຣໍນາມ ຍຖາວຸຕ຺ໂຕ ຉິທ຺ທມຄ຺ໂຄ. ມຓ຺ຑທ຺ວາຣໍນາມ ອາທາສ ປຏ຺ຏມໂຍ ອາໂລກມຄ຺ໂຄ. ຕໍ ປນ ປຸຎ຺ຎວນ຺ຕານໍ ເຄເຫສຸ ໂຍຊີຍຕິ. ຍຖາ ຈ ເຕສຸ, ຕຖາ ສຕ຺ຕານໍ ສຣີເຣສຸປິ ທ຺ເວເອວ ໂຫນ຺ຕິ. ນວທ຺ວາໂຣ ມຫາວໂຓຕິ ຫິ ຉິທ຺ທທ຺ວາຣໍ ວຸຕ຺ຕໍ. ນວນວຸຕິໂລມກູປສຫສ຺ສາ ນິປິ ຉິທ຺ທທ຺ວາຣານິເອວ. ອິຘ ປນ ອາທາສປຏ຺ຏສທິສໍ ມຓ຺ຑທ຺ວາຣໍ ອຘິປ຺ເປຕໍ. ຕໍປິ ຫິ ອາຣມ຺ມຓິກຘມ຺ມານໍ ອາຣມ຺ມຓຘມ຺ມານຎ຺ຈ ນິຄ຺ຄມນ ປວິສນ ມຸຂປຖຠາວໂຕ ທ຺ວາຣສທິສຕ຺ຕາ ທ຺ວາຣນ຺ຕິ ວຸຈ຺ຈຕີຕິ. ຕໍ ປນ ຣູປມຓ຺ຑ ທ຺ວາຣໍ ອຣູປມຓ຺ຑທ຺ວາຣນ຺ຕິ ທຸວິຘໍ. ຣູປມຓ຺ຑທ຺ວາຣໍປິ ກມ຺ມວິເສສມຫາຠູຕ ວິເສສສິທ຺ເຘນ ມຓ຺ຑຠາວວິເສເສນ ປຎ຺ຈວິຘນ຺ຕິ ທສ຺ເສຕຸໍ ຈກ຺ຂຸທ຺ວາຣນ຺ຕິອາທິມາຫ. ຕຕ຺ຖ ຈກ຺ຂຸເມວຈກ຺ຂຸທ຺ວາຣນ຺ຕິ ຍສ຺ມິໍ ຈກ຺ຂຸມ຺ຫິ ຈນ຺ທ ມຓ຺ຑລາທີນິ ຣູປ ນິມິຕ຺ຕານິ ປຎ຺ຎາຍນ຺ຕິ. ອາວຊ຺ຊນາທີນິຈ ຍມ຺ຫິ ປຎ຺ຎາຕານິ ຕານິ ນິມິຕ຺ຕານິ ຄຓ຺ຫນ຺ຕິ. ຕສ຺ມາ ຕເທວ ຈກ຺ຂຸ ເຕສໍ ທ຺ວິນ຺ນໍ ວິສຍວິສ ຍິຠາວຸປຄມນສ຺ສ ¶ ມຸຂປຖຠູຕຕ຺ຕາ ຈກ຺ຂຸທ຺ວາຣໍນາມາຕິ ອຕ຺ໂຖ. ອຖວາ, ເຍນ ຈກ຺ຂຸມຓ຺ເຑນ ພຫິທ຺ຘາ ຈນ຺ທມຓ຺ຑລາທີນິ ຣູປານິ ອນ຺ໂຕ ອາວຊ຺ຊນາທີນໍ ວິສຍຠາວໍ ອຸປຄຈ຺ຉນ຺ຕິ. ເຍນຈ ອນ຺ໂຕ ອາວຊ຺ຊນາທີນິ ພຫິທ຺ຘາ ເຕສໍ ຣູປານໍ ວິສຍິຠາວໍ ອຸປຄຈ຺ຉນ຺ຕິ. ຕເມວ ຍຖາວຸຕ຺ຕ ກາຣເຓນ ຈກ຺ຂຸທ຺ວາຣໍ ນາມາຕິ ອຕ຺ໂຖ. ເອວໍ ເສເສສຸປິ.
[໙໖] ຏີກາສຸ ປນ
‘‘ອາວຊ຺ຊນາທີນໍ ອຣູປຘມ຺ມານໍ ປວຕ຺ຕິມຸຂຠາວໂຕ ທ຺ວາຣສທິສຕ຺ຕາ ທ຺ວາຣານີ’’ຕິ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕໍ ນ ສຸນ຺ທຣໍ.
ຣູປາທີນໍ ອາຣມ຺ມຓານໍປິ ປວຕ຺ຕິມຸຂຠູຕຕ຺ຕາ. ວກ຺ຂຕິ ຫິ ຉພ຺ພິຘາ ວິສຍປວຕ຺ຕິໂຍຕິ. ເອຕ຺ຖຈ ວິສຍານໍ ຣູປາທີນໍ ອາຣມ຺ມຓານໍ ທ຺ວາເຣສຸ ອາປາຕາ ຄມນ ສງ຺ຂາຕາ ປວຕ຺ຕິໂຍ ວິສຍປວຕ຺ຕິໂຍຕິ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕີຕິ. ຕຕ຺ຖ ຈກ຺ຂຸເມວ ຈກ຺ຂຸທ຺ວາຣນ຺ຕິ ເອເຕນ ຈກ຺ຂຸສ຺ສ ທ຺ວາຣໍ ຈກ຺ຂຸທ຺ວາຣນ຺ຕິ ອຕ຺ຖໍ ນິວຕ຺ເຕຕິ. ຕຖາ ໂສຕາທໂຍ ໂສຕ ທ຺ວາຣາທີນີຕິ ເອເຕນ ໂສຕ ເມວ ໂສຕທ຺ວາຣໍ.ລ. ມໂນເອວ ມໂນທ຺ວາຣໍ. ນ ມນານໍ ທ຺ວາຣໍ ມໂນທ຺ວາຣນ຺ຕິ ອິມມຕ຺ຖໍ ອຕິທິສ຺ສຕິ. ຕສ຺ສ ປນ ມນສ຺ສ ພຫຸວິຘຕ຺ຕາ ອິຘ ອຘິປ຺ເປຕໍ ມນໍ ທສ຺ເສນ຺ໂຕ ມໂນທ຺ວາຣໍ ປນ ຠວງ຺ຄນ຺ຕິ ປວຸຈ຺ຈຕີຕິ ວຸຕ຺ຕໍ.
[໙໗] ວິຠາວນິຍໍ ປນ
‘‘ອາວຊ຺ຊນາທີນໍ ມນານໍ ທ຺ວາຣນ຺ຕິ ມໂນທ຺ວາຣ’’ນ຺ຕິປິ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕໍ ນ ສຸນ຺ທຣໍ.
ກາຣຓໍ ວຸຕ຺ຕເມວ. ຕຕ຺ຖ ສພ຺ພໍ ເອກູນນວຸຕິວິຘໍປິ ຈິຕ຺ຕໍ ມໂນທ຺ວາຣ ເມວນາມ ໂຫຕິ. ອິຘ ປນ ອຸປປຕ຺ຕິທ຺ວາຣເມວ ອຘິປ຺ເປຕນ຺ຕິ ກຕ຺ວາ ຠວງ຺ຄນ຺ຕິ ປວຸຈ຺ຈຕີຕິ ວຸຕ຺ຕໍ. ປຏິສນ຺ຘິໂຕ ປຏ຺ຐາຍ ຍາວຕາຍຸກໍ ນທິໂສຕມິວ ປວຕ຺ຕມານໍ ເອກູນວີສຕິວິຘໍ ຠວງ຺ຄຈິຕ຺ຕເມວ ອິຘ ມໂນທ຺ວາຣນ຺ຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ, ກຖີຍຕີຕິ ອຕ຺ໂຖ.
[໙໘] ວິຠາວນິຍໍ ປນ
ຍຖາ ຄາມສ຺ສ ທ຺ວາຣໍນາມ ຄາມານນ຺ຕຣເມວ ໂຫຕິ. ເອວໍ ອາວຊ຺ຊນາທີນໍ ມນານໍ ປວຕ຺ຕິມຸຂຏ຺ເຐນ ທ຺ວາຣໍນາມ ອາວຊ຺ຊນານນ຺ຕຣໍ ຠວງ຺ຄເມວ ສິຍາ. ນ ຕໂຕ ປຸຣິມານິ ຠວງ຺ຄານີຕິ ອຘິປ຺ປາເຍນ ຍໍ ວຸຕ຺ຕໍ ‘‘ຠວງ຺ຄນ຺ຕິ ອາວຊ຺ຊານານນ຺ຕຣໍ ຠວງ຺ຄ’’ນ຺ຕິ. ຕໍ ນ ຄເຫຕພ຺ພໍ.
ເອວຎ຺ຫິ ¶ ສຕິ ເຍສຸ ຈກ຺ຂຸປສາທາທີສຸ ຣູປາທີນິ ອາປາຕໍ ນາຄຈ຺ຉນ຺ຕິ. ຕານິປິ ອາວຊ຺ຊນາທີນໍ ວີຖິຈິຕ຺ຕານໍ ປວຕ຺ຕິມຸຂານິ ເອວ ນ ໂຫນ຺ຕີຕິ ກຕ຺ວາ ທ຺ວາຣານິນາມ ນສິຍຸໍ. ນ ຈ ຕຖາ ສກ຺ກາ ວຕ຺ຕຸໍ. ປາຬິຍເມວ ເຕສໍ ທ຺ວາຣຣູປຠາວສ຺ສ ວຸຕ຺ຕຕ຺ຕາ. ອິຘຈ ວກ຺ຂຕິ ປສາທວິຎ຺ຎຕ຺ຕິສງ຺ຂາຕໍ ສຕ຺ຕວິຘໍປິ ທ຺ວາຣຣູປໍນາມາຕິ.
[໙໙] ຍຎ຺ຈ ຕຕ຺ຖ
ສາວຊ຺ຊນໍ ຠວງ຺ຄນ຺ຕຸ, ມໂນທ຺ວາຣນ຺ຕິ ວຸຈ຺ຈຕີຕິ –
ສາຘກວຈນໍ ອາຫຏໍ; ຕໍປິ ອິຘ ນຍຸຊ຺ຊຕິເຍວ.
ຕຎ຺ຫິ ອາວຊ຺ຊນໍປິ ມໂນທ຺ວາຣປກ຺ຂິກໍ ກຕ຺ວາ ທີເປຕີຕິ. ຍຕ຺ຖ ປນ ຈກ຺ຂຸຎ຺ຈ ປຏິຈ຺ຈ ຣູເປຈ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ຈກ຺ຂຸວິຎ຺ຎາຓໍ. ໂສຕຎ຺ຈ. ລ. ມນຎ຺ຈ ປຏິຈ຺ຈ ຘມ຺ເມຈ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ມໂນວິຎ຺ຎາຓນ຺ຕິ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕຕ຺ເຖວ ຕໍ ຍຸຕ຺ຕໍ. ຕຕ຺ຖ ຫິ ຈກ຺ຂຸວິຎ຺ຎາຓຸປ຺ປຕ຺ຕິຍາ ຈຕູສຸ ປຈ຺ຈເຍສຸ ຈກ຺ຂຸຣູປານິ ເອວ ສຣູປໂຕ ວຸຕ຺ຕານີຕິ ອິຕເຣ ອາວຊ຺ຊນຎ຺ຈ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕກ຺ຂນ຺ຘາ ຈາຕິ ທ຺ເວ ປຈ຺ຈຍາ ຈສທ຺ເທນ ຄຫິຕາ, ເອວໍ ໂສຕວິຎ຺ຎາຓາທີສຸປິ. ມໂນວິຎ຺ຎາເຓ ປນ ມນຎ຺ຈາຕິ ເອຕ຺ຖ ຠວງ຺ຄຈິຕ຺ເຕນ ສຫ ອາວຊ຺ຊນໍ ຄເຫຕ຺ວາ ຈສທ຺ເທນ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕກ຺ຂນ຺ຘາ ຄຫິຕາ. ເອວຎ຺ຫິ ສຕິ ຈຕ຺ຕາ ໂຣປຈ຺ຈຍາ ໂຫນ຺ຕີຕິ. ວຸຕ຺ຕຎ຺ເຫຕໍ ຘາຕຸວິຠງ຺ຄຏ຺ຐກຖາຍໍ ປຏິຈ຺ຈາຕິ ນາມ ອາຄຕຏ຺ຐາເນ ອາວຊ຺ຊນໍ ວິສຸໍ ນກາຕພ຺ພໍ. ຠວງ຺ຄນິສ຺ສິຕກເມວ ກາຕພ຺ພນ຺ຕິ. ຕສ຺ມາ ອິຘ ມໂນຕິ ສຫາວຊ຺ຊນກໍ ຠວງ຺ຄໍ. ມໂນ ວິຎ຺ຎາຓນ຺ຕິ ຊວນມໂນວິຎ຺ຎາຓນ຺ຕິ. ເອຕ຺ຖຈ ປຏິຈ຺ຈາຕິນາມ ອາຄຕຏ຺ຐາເນຕິ ເອເຕນ ອຎ຺ຎຕ຺ຖ ປນ ອາວຊ຺ຊນໍ ທ຺ວາຣປກ຺ຂິກໍ ນກາຕພ຺ພນ຺ຕິ ສິທ຺ຘໍ ໂຫຕິ. ປຏິຈ຺ຈາຕິ ອາຄຕຕ຺ຕາເຍວຈ ຠວງ຺ຄໍປິ ອາວຊ຺ຊນາ ນນ຺ຕຣໍ ຠວງ຺ຄທ຺ວຍເມວ ອິມິສ຺ສໍ ປາຬິຍໍ ຄເຫຕພ຺ພໍ. ສນ຺ນິຫິຕປຈ຺ຈຍານໍ ເອວ ຕຕ຺ຖ ອຘິປ຺ເປຕຕ຺ຕາຕິ. ອິຘ ປນ ທ຺ວາຣຠາວາ ຣຫສ຺ສ ສພ຺ພສ຺ສ ອຸປປຕ຺ຕິຘມ຺ມສ຺ສ ປຣິຄ຺ຄຫິຕຕ຺ຕາ ສພ຺ພໍ ຠວງ຺ຄໍ ອຘິປ຺ເປຕໍ. ນ ຫິ ກິຎ຺ຈິ ຠວງ຺ຄໍ ນາມ ອຕ຺ຖິ. ຍໍ ມໂນທ຺ວາຣຠາວາຣຫໍ ນ ສິຍາຕິ ນິຏ຺ຐເມຕ຺ຖ ຄນ຺ຕພ຺ພນ຺ຕິ. ຕຕ຺ຖາຕິ ນິທ຺ຘາຣເຓ ຠຸມ຺ມໍ, ເຕສຸ ຉສຸ ທ຺ວາເຣສຸ ຈກ຺ຂຸ ທ຺ວາເຣຕິ ສມ຺ພນ຺ໂຘ. ຍຖາຣຫນ຺ຕິ ອາຣມ຺ມຓຠູມິປຸຄ຺ຄລມນສິກາຣາ ທີນໍ ອນຸຣູປວເສນ. ສພ຺ພຖາປີຕິ ວິສຸໍ ວິສຸໍ ຉຈຕ຺ຕາລີສ ເຠທສງ຺ຂາເຕນ ¶ ສພ຺ພປກາເຣນປິ ອຄຫິຕ ຄຫຓ ວເສນ, ຈຕຸປຎ຺ຎາ ສາຕິ ສມ຺ພນ຺ໂຘ. ສພ຺ພຖາປີຕິວາ ອາວຊ຺ຊນາທິ ຕທາຣມ຺ມຓ ປຣິໂຍ ສານວເສນ ອເນກກິຈ຺ຈເຠທຍຸຕ຺ເຕນ ສພ຺ພປກາເຣນປິ, ກາມາວຈຣາເນວາຕິ ສມ຺ພນ຺ໂຘ. ຍານິ ອາວຊ຺ຊນາທີນິ ກິຈ຺ຈານິ ທ຺ວາຣວິກາຣໍ ປຏິຈ຺ຈ ປວຕ຺ຕນ຺ຕິ, ຕໍ ກິຈ຺ຈວນ຺ຕານິເອວ ທ຺ວາເຣ ນິຍຸຕ຺ຕານີຕິ ອຕ຺ເຖນ ທ຺ວາຣິການິນາມ ໂຫນ຺ຕິ. ປຏິສນ຺ຘິ ຠວງ຺ຄ ຈຸຕິ ກິຈ຺ຈານິປນ ທ຺ວາຣວິກາເຣນ ວິນາ ເກວລໍ ກມ຺ມວເສເນວ ສິຊ຺ຌນ຺ຕິ. ຕສ຺ມາ ຕໍກິຈ຺ຈວນ຺ຕານິ ທ຺ວາຣິການິນາມ ນໂຫນ຺ຕີຕິ ວຸຕ຺ຕໍ ເອກູນ.ລ. ທ຺ວາຣວິມຸຕ຺ຕານີຕິ ເອຕ຺ຖ ຈ ທ຺ວາຣວິກາໂຣນາມ ອຕ຺ຕນິ ອາຣມ຺ມຓານໍ ອາປາຕາຄມນວເສນ ຠວງ຺ຄສ຺ສ ຈລນໍ, ຈກ຺ຂາທີນຎ຺ຈ ອຕ຺ຕນິ ວິຎ຺ຎາຓຸປ຺ປາທນ ສຕ຺ຕິວິເສສ ໂຍໂຄ ທຏ຺ຐພ຺ໂພ.
[໑໐໐] ວິຠາວນິຍໍ ປນ
‘‘ຈກ຺ຂາທິທ຺ວາເຣສຸ ອປວຕ຺ຕນໂຕ ມໂນທ຺ວາຣສງ຺ຂາຕ ຠວງ຺ຄໂຕ ອາຣມ຺ມຓນ຺ຕຣຄຫຓວເສນ ອປວຕ຺ຕິໂຕຈ ທ຺ວາຣວິມຸຕ຺ຕານີ’’ຕິ ວຸຕ຺ຕໍ, ຕໍ ອຏ຺ຐກຖາຍປິ ສຫ ນສເມຕິ.
ປຏິສນ຺ຘິ ຠວງ຺ຄ ຈຸຕິ ວເສນາຕິ ຫິ ວຸຕ຺ຕໍ. ເອເຕນ ຫິ ກິຈ຺ຈສີເສເນວ ຈິຕ຺ຕານໍ ທ຺ວາຣິກ ທ຺ວາຣວິມຸຕ຺ຕຠາໂຄ ເຖເຣນ ທສ຺ສິໂຕ. ເຕເນວ ຫິ ເຫຏ຺ຐາປິ ປຎ຺ຈທ຺ວາຣາວຊ຺ຊນ.ລ. ຕທາຣມ຺ມຓວເສນາຕິອາທິນາ ກິຈ຺ຈສີເສເນວ ຈິຕ຺ຕານໍ ຈກ຺ຂຸທ຺ວາຣິກາທິຠາໂວ ວຸຕ຺ໂຕຕິ. ນນຸ ຈກ຺ຂາທິທ຺ວາເຣສຸ ອປວຕ຺ຕນໂຕຕິ ອິມິນາ ເອຕທຕ຺ໂຖວ ວຸຕ຺ໂຕຕິ ເຈ. ນ. ອຘິປ຺ເປຕຕ຺ຖວິຣຫສ຺ສ ອປສງ຺ຄ ນິວຕ຺ຕກສ຺ສຈ ສໍວຓ຺ຓນາ ວາກ຺ຍສ຺ສ ປໂຍຊນາຠາວໂຕຕິ. ຉທ຺ວາຣິການິເຈວ ສນ຺ຕີຣຓ ຕທາຣມ຺ມຓກິຈ຺ຈານໍ ວເສນ ທ຺ວາຣວິມຸຕ຺ຕານິຈ ປຏິສນ຺ຘາທິກິຈ຺ຈານໍ ວເສນາຕິ ອຘິປ຺ປາໂຍ. ປຎ຺ຈທ຺ວາຣິການິຈ ຉທ຺ວາຣິການິຈ ປຎ຺ຈຉທ຺ວາຣິການິ. ກທາຈິ ຉທ຺ວາຣິການິເຈວ ຕານິ ກທາຈິ ທ຺ວາຣວິມຸຕ຺ຕານິຈາຕິ ຉທ຺ວາຣິກວິມຸຕ຺ຕານິ. ທ຺ວາຣສທ຺ໂທ ເຈຕ຺ຖອຘິກາຣວເສນ ໂຍຊີຍຕິ.
[໑໐໑] ວິຠາວນິຍໍ ປນ
‘‘ຉທ຺ວາຣິການິຈ ຉທ຺ວາຣິກວິມຸຕ຺ຕານິຈາ’’ຕິປິ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕໍ ນ ສຸນ຺ທຣໍ.
ເຫຏ຺ຐາ ຈຸຓ຺ຓິຍວາກ຺ເຍ ຕຖາ ອສຸຕຕ຺ຕາຕິ. ເອກທ຺ວາຣິກຈິຕ຺ຕານິ. ລ. ສພ຺ພຖາ ທ຺ວາຣວິມຸຕ຺ຕານິຈ ຍຖາກ຺ກມໍ ຉຕ຺ຕິໍສຕິ.ລ. ນວຘາ ເຈຕິ ປຎ຺ຈຘາ ປຣິທີປເຍຕິ ໂຍຊນາ.
໑໓໔. ຣູປາທີນໍ ອາຣມ຺ມຓານໍ ເຠເທນ ຈິຕ຺ຕເຈຕສິການໍ ສງ຺ຄໂຫ ອາຣມ຺ມຓສງ຺ຄໂຫ.
[໑໐໒] ຏີກາສຸ ປນ
‘‘ອາຣມ຺ມຓານໍ ສຣູປໂຕ ວິຠາຄໂຕ ຕໍວິສຍຈິຕ຺ຕໂຕ ຈ ສງ຺ຄໂຫ ອາຣມ຺ມຓສງ຺ຄໂຫ’’ຕິ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕໍ ນ ສຸນ຺ທຣໍ.
ອຍຎ຺ຫິ ຈິຕ຺ຕເຈຕສິການໍ ເອວ ສງ຺ຄໂຫ. ນ ອາຣມ຺ມຓານນ຺ຕິ. ຣູປາທີນໍ ວຈນຕ຺ໂຖ ອຸປຣິ ອາຄມິສ຺ສຕິ. ທຸພ຺ພລປຸຣິເສນ ທຓ຺ຑາທິວິຍ ຈິຕ຺ຕເຈຕສິເກຫິ ອາລມ຺ພີຍຕິ ອມຸຎ຺ຈມາເນຫິ ຄຓ຺ຫີຍຕີຕິ ອາລມ຺ພຓໍ. ອາຣມ຺ມຓສທ຺ເທ ປນ ສຕິ ຈິຕ຺ຕເຈຕສິການິ ອາຄນ຺ຕ຺ວາ ເອຕ຺ຖ ຣມນ຺ຕີຕິ ອາຣມ຺ມຓໍ.
[໑໐໓] ຍໍປນ ວິຠາວນິຍໍ
‘‘ທຸພ຺ພລປຸຣິເສນ ທຓ຺ຑາທິວິຍ ຈິຕ຺ຕເຈຕສິເກຫິ ອາລມ຺ພີຍຕິ. ຕານິວາ ອາຄນ຺ຕ຺ວາ ເອຕ຺ຖ ຣມນ຺ຕີຕິ ອາລມ຺ພຓ’’ນ຺ຕິ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕໍ ນ ສຸນ຺ທຣໍ.
ວິສຸໍ ສິທ຺ຘານິ ຫິ ເອຕານິ ປທານີຕິ. ຣູປເມວາຕິ ວຓ຺ຓາຍຕນເມວ. ປຎ຺ຈາຣມ຺ມຓວິມຸຕ຺ຕໍ ຍໍກິຎ຺ຈິ ຘມ຺ມຊາຕໍ ວິຊ຺ຊມານໍປິອວິຊ຺ຊມານໍປິ ຠູຕໍປິ ອຠູຕໍປິ ຘມ຺ມາຣມ຺ມຓເມວ. ຕໍ ປນ ສຠາຄ ໂກຏ຺ຐາສໂຕ ສງ຺ຄຍ຺ຫມານໍ ຉພ຺ພິຘໍ ໂຫຕີຕິ ວຸຕ຺ຕໍ ຘມ຺ມາຣມ຺ມຓໍ ປນ.ລ. ຉຘາ ສງ຺ຄຍ຺ຫຕີຕິ. ຕຕ຺ຖາຕິ ເຕສຸ ຣູປາທີສຸ ຉສຸ. ຈກ຺ຂຸທ຺ວາເຣ ຆຏ຺ຏຍມານ ຣູປານຸສາເຣເນວ ອຸປ຺ປນ຺ນານິ ຈກ຺ຂຸທ຺ວາຣິກຈິຕ຺ຕານິ ອຎ຺ຎານິ ອາຣມ຺ມຓານິ ອາລມ຺ພິຕຸໍ ນລຠນ຺ຕິ. ຣູປານິປິ ຆຏ຺ຏນຣຫິຕານິ ອຕີຕານາຄຕານິ ອາລມ຺ພິຕຸໍ ນລຠນ຺ຕີຕິ ວຸຕ຺ຕໍ ຈກ຺ຂຸທ຺ວາຣິກຈິຕ຺ຕານໍ ສພ຺ເພສໍປິ ຣູປເມວ ອາຣມ຺ມຓໍ. ຕຎ຺ຫ ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນນ຺ຕິ. ໂສຕທ຺ວາຣິກາ ທີສຸປິ ເອເສວນໂຍ. ຕຕ຺ຖ ຕໍ ຕໍ ກາຣຓໍ ປຏິຈ຺ຈ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນໍ. ວຕ຺ຕມານນ຺ຕິ ອຕ຺ໂຖ. ຉພ຺ພິຘໍປີຕິ ຣູປາທິວເສນ ຉພ຺ພິຘໍປິ. ອຕິກ຺ກນ຺ຕຠາວໍ ອິຕໍ ຄຕໍ ¶ ປວຕ຺ຕນ຺ຕິ ອຕີຕໍ. ອາຄຈ຺ຉຕິ ອາຄຈ຺ຉິຕ຺ຖາຕິ ອາຄຕໍ. ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນໍ, ອຕີຕຎ຺ຈ. ນ ອາຄຕນ຺ຕິ ອນາຄຕໍ. ອຸປ຺ປາທຊາຕິກາ ສງ຺ຂຕຘມ຺ມາເອວ ຕີສຸ ກາເລສຸ ອນຸປຕນ຺ຕິ. ຕສ຺ມາ ອຸປ຺ປາທຣຫິຕາ ອສງ຺ຂຕຠູຕາ ນິພ຺ພານປຎ຺ຎຕ຺ຕິໂຍ ກາລວິມຸຕ຺ຕໍນາມາຕິ ເວທິຕພ຺ພາ.
[໑໐໔] ວິຠາວນິຍໍ ປນ
‘‘ວິນາສາຠາວໂຕ ອຕີຕາທິກາລວເສນ ນວຕ຺ຕພ຺ພຕ຺ຕາ ນິພ຺ພານໍ ປຎ຺ຎຕ຺ຕິຈ ກາລວິມຸຕ຺ຕໍນາມາ’’ຕິ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕໍ ວິຈາເຣຕພ຺ພໍ.
ສພ຺ເພປິ ຫິ ສງ຺ຂຕຘມ຺ມາ ອນາຄຕຠາວ ປຸພ຺ພກາເອວ ໂຫນ຺ຕິ. ຕສ຺ມາ ເຕ ຍທາ ປຈ຺ຈຍສາມຄ຺ຄິໍ ລຠິຕ຺ວາ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິສ຺ສນ຺ຕີຕິ ວຕ຺ຕພ຺ພປກ຺ເຂ ຕິຏ຺ຐນ຺ຕິ, ຕທາ ອນາຄຕານາມ. ຍທາ ປຈ຺ຈຍສາມຄ຺ຄິໍ ລຠິຕ຺ວາ ອຸປ຺ປນ຺ນາ, ຍທາ ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນານາມ. ຍທາ ນິຣຸທ຺ຘາ, ຕທາ ອຕີຕານາມ. ເອວໍ ອຸປ຺ປາທຊາຕິການຎ຺ເຎວ ອຸປ຺ປາທມູລິກາ ເຕກາລິກຕາ ສິທ຺ຘາ. ອຸປ຺ປາທຣຫິຕານໍ ປນ ອນາຄຕາວຕ຺ຖາປິ ນຕ຺ຖິ. ກຸໂຕ ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນາຕີຕາ ວຕ຺ຖາຕິ. ຕສ຺ມາ ນິພ຺ພານປຎ຺ຎຕ຺ຕີນໍ ກາລຕ຺ຕຍ ວິມຸຕ຺ຕຕາ ໂຫຕີຕິ. ວິນາສາຠາວໂຕຕິ ອິທໍ ປນ ອຕີຕກາລວິມຸຕ຺ຕິຍາເອວ ກາຣຓນ຺ຕິ ນ ເຕນ ຕາສໍ ອິຕຣກາລວິມຸຕ຺ຕິໍ ສາເຘຕີຕິ ທຏ຺ຐພ຺ພໍ. ຍຖາຣຫວິຠາໂຄ ປນ ອິເຘວ ເຕສູຕິອາທິນາ ປຈ຺ຉາ ອາຄມິສ຺ສຕິ. ທ຺ວາຣວິມຸຕ຺ຕານຎ຺ຈ ຉພ຺ພິຘໍປິ ອາຣມ຺ມຓໍ ໂຫຕີຕິ ສມ຺ພນ຺ໂຘ. ຍຖາ ປນ ອາວຊ຺ຊນາທີນໍ ຉທ຺ວາຣິກຈິຕ຺ຕານໍ ອາຣມ຺ມຓໍ ຠວນ຺ຕເຣປິ ອິມສ຺ມິໍ ຠເວປິ ປຸຣິມຠາເຄ ເກນຈິ ທ຺ວາເຣນ ຄຫິຕໍປິ ອຄຫິຕໍປິ ໂຫຕິ. ນ ຕຖາ ອິເມສນ຺ຕິ ທສ຺ເສຕຸໍ ຠວນ຺ຕເຣ ຉທ຺ວາຣຄຫິຕນ຺ຕິ ວຸຕ຺ຕໍ. ຠວວິເສສຎ຺ຫິ ປຕ຺ເຖຕ຺ວາ ກມ຺ມໍ ກຕ຺ວາ ຕຕ຺ຖ ນິພ຺ພຕ຺ຕານໍ ອາຣມ຺ມຓໍ ຠວນ຺ຕເຣປິ ເກນຈິ ທ຺ວາເຣນ ຄຫິຕໍປິ ໂຫຕິ ເຍວາຕິ.
[໑໐໕] ວິຠາວນິຍໍ ປນ
‘‘ຕໍ ປນ ເນສໍ ອາຣມ຺ມຓໍ ນ ອາວຊ຺ຊນສ຺ສ ວິຍ ເກນຈິ ອຄຫິຕເມວ ໂຄຈຣຠາວໍ ຄຈ຺ຉຕີຕິ ທສ຺ເສຕຸໍ ຉທ຺ວາຣ ຄຫິຕນ຺ຕິ ວຸຕ຺ຕ’’ນ຺ຕິ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕໍ ນ ຍຸຊ຺ຊຕິ.
ປຎ຺ຈທ຺ວາຣາ ວຊ຺ຊນສ຺ສປິ ຫິ ອາຣມ຺ມຓໍ ປຸພ຺ເພ ເກນຈິ ທ຺ວາຣນ຺ຕເຣນ ຄຫິຕໍປິ ອຄຫິຕໍປິ ໂຫຕິເຍວ. ຕຖາ ຫິ ອິທໍ ນາມ ລຠິສ຺ສາມິ ¶ ຠຸຎ຺ຊິສ຺ສາມິ ປສ຺ສິສ຺ສາມີຕິ ປຸພ຺ເພ ຄຫິຕໍ ປຈ຺ຉາ ອາວຊ຺ຊນສ຺ສ ອາຣມ຺ມຓໍ ນ ນ ໂຫຕີຕິ. ນຈ ເອກາວຊ຺ຊນວີຖິຍໍ ປຸພ຺ເພ ເກນຈິ ຈິຕ຺ເຕນ ອຄຫິຕຠາໂວ ອິຘ ປມາຓນ຺ຕິ. ຍຖາ ຈ ປຎ຺ຈທ຺ວາຣິກຈິຕ຺ຕານໍ ອາຣມ຺ມຓໍ ເອກນ຺ຕປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນເມວ ໂຫຕິ. ຍຖາ ຈ ມໂນທ຺ວາຣິກຈິຕ຺ຕານໍ ອາຣມ຺ມຓໍ ເຕກາລິກໍວາ ກາລວິມຸຕ຺ຕສາ ມຎ຺ຎໍວາ ໂຫຕິ. ນ ຕຖາ ອິເມສນ຺ຕິ ທສ຺ເສຕຸໍ ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນມຕີຕໍ ປຎ຺ຎຕ຺ຕິຠູຕໍວາຕິ ວຸຕ຺ຕໍ. ຍຖາ ຈ ຉທ຺ວາຣິກຈິຕ຺ຕານໍ ອາຣມ຺ມຓໍ ອາຄມສິທ຺ຘໂວຫາຣຍຸຕ຺ຕໍປິ ຕພ຺ໂພຫາຣວິນິມຸຕ຺ຕໍປິ ໂຫຕິ. ນ ຕຖາ ອິເມສນ຺ຕິ ທສ຺ເສຕຸໍ ກມ຺ມ ກມ຺ມ ນິມິຕ຺ຕ ຄຕິນິມິຕ຺ຕ ສມ຺ມຕນ຺ຕິ ວຸຕ຺ຕໍ.
[໑໐໖] ວິຠາວນິຍໍ ປນ
‘‘ນາປິ ເນສໍ ອາຣມ຺ມຓໍ ມຣຓາສນ຺ນໂຕ ປຸຣິມຠາຄຊວນານໍ ວິຍ ກມ຺ມກມ຺ມນິມິຕ຺ຕາທິວເສນ ອາຄມສິທ຺ຘໂວຫາຣວິນິມຸຕ຺ຕນ຺ຕິ ທສ຺ເສຕຸໍ ກມ຺ມ.ລ. ສມ຺ມຕນ຺ຕິ ອາຫາ’’ຕິ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕໍປິ ນ ສຸນ຺ທຣໍ.
ມຣຓາ ສນ຺ນໂຕ ປຸຣິມຠາເຄປິ ຫິ ສຕ຺ຕາ ອຕ຺ຕນາ ກຕກມ຺ມໍວາ ເຈຕິຍາທີນິ ກມ຺ມ, ປກຣຓານິວາ ອາຣມ຺ມຓໍ ກໂຣນ຺ຕິເຍວ. ຕທາປິ ຫິ ກມ຺ມໍ ກມ຺ມເມວ, ກມ຺ມຸປກຣຓານິຈ ກມ຺ມນິມິຕ຺ຕານິເຍວ. ກມ຺ມ ສິທ຺ຘິຍານິມິຕ຺ຕໍ ກາຣຓໍ ກມ຺ມນິມິຕ຺ຕນ຺ຕິ ກຕ຺ວາ. ກມ຺ມສ຺ສ ນິມິຕ຺ຕໍ ອາຣມ຺ມຓໍ ກມ຺ມນິມິຕ຺ຕນ຺ຕິປິ ວທນ຺ຕິ. ອຊາຕສຕ຺ຕຸຣາຊາ ວິຍຈ ສຸປິນທສ຺ສນາທິວເສນ ຄຕິນິມິຕ຺ຕານິປິ ອາຣມ຺ມຓໍ ກໂຣນ຺ຕິເຍວ. ຣາຊາ ຫິ ທ຺ວີສຸ ຠເວສຸ ປິຕຣໍ ມາເຣຕິ. ມາຣິຕກາລໂຕຈ ປຏ຺ຐາຍ ຕສ຺ສ ນິທ຺ທາຍນ຺ຕສ຺ສ ຄຕິນິມິຕ຺ຕານິ ອຸປຏ຺ຐຫນ຺ຕີຕິ. ຕຕ຺ຖ ຍຖາສມ຺ຠວນ຺ຕິ ຕໍ ຕໍ ປຏິສນ຺ຘາທີນໍ ຉທ຺ວາຣຄຫິຕາທິວເສນ ສມ຺ຠວນ຺ຕສ຺ສ ອາຣມ຺ມຓສ຺ສ ອນຸຣູປໂຕ. ຍຖາສມ຺ຠວວິຠາໂຄ ປນ ອຸປຣິ ມຣຓຸປ຺ປຕ຺ຕິຍໍ ອາຄມິສ຺ສຕິ. ເຍຠຸຍ຺ເຍນາຕິ ພາຫຸລ຺ເລນ. ຠວນ຺ຕເຣຕິ ອຕີຕານນ຺ຕຣຠເວ ຕຕ຺ຖຈ ມຣຓາສນ຺ນກາເລ. ຉທ຺ວາຣ ຄຫິຕນ຺ຕິ ຉຫິ ທ຺ວາເຣຫິ ມຣຓາສນ຺ນຊວເນຫິ ຄຫິຕໍ. ເອຕ຺ຖ ຈ ເຍຠຸຍ຺ເຍນາຕິ ເອເຕນ ຠວນ຺ຕເຣ ຉທ຺ວາຣຄຫິຕນ຺ຕິ ອິມສ຺ສ ວິຘານສ຺ສ ອເນກໍສຠາວໍ ວິເສເສຕິ. ກສ຺ມາ. ອຄຫິຕສ຺ສປິ ສມ຺ຠວໂຕ. ຍຎ຺ຫິ ອສຎ຺ຎິຠວໂຕ ຈຸຕານໍ ກມ຺ມ ກມ຺ມນິມິຕ຺ຕ ຄຕິນິມິຕ຺ຕ ສມ຺ມຕໍ ¶ ອຣູປຠວໂຕ ຈຸຕານຎ຺ຈ ຄຕິນິມິຕ຺ຕສມ຺ມຕໍ ກາມປຏິສນ຺ຘິ ຠວງ຺ຄຈຸຕີນໍ ອາຣມ຺ມຓໍ. ຕໍ ຠວນ຺ຕເຣ ເກນຈິ ທ຺ວາເຣນ ອຄຫິຕ ເມວ ໂຫຕີຕິ. ເອຕ຺ຖຈ ຍສ຺ມາ ປຏ຺ຐາເນ ອຣູປຠເວ ທຸວິໂຘປິ ປຸເຣຊາຕປຈ຺ຈໂຍ ປຏິສິທ຺ໂຘ. ອຏ຺ຐກຖາສຸຈ ຕໂຕ ຈຸຕານໍ ກາມປຏິສນ຺ຘິຍາ ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນຄຕິນິມິຕ຺ຕາຣມ຺ມຓຕາປິ ວຸຕ຺ຕາ. ຄຕິນິມິຕ຺ຕຎ຺ຈ ນາມ ຣູປາຣມ຺ມຓເມວ ທີເປນ຺ຕິ. ຕສ຺ມາ ເຕສໍ ກາມປຏິສນ຺ຘິຍາປິ ຄຕິນິມິຕ຺ຕສມ຺ມຕໍ ຠວນ຺ຕເຣ ເກນຈິ ທ຺ວາເຣນ ອຄຫິຕເມວ ໂຫຕີຕິ ເວທິຕພ຺ພໍ. ອປິຈ, ມຣຓາສນ຺ນກາເລ ກມ຺ມພເລນ ກມ຺ມາທີນໍ ອຸປຏ຺ຐານໍນາມ ເຍຠຸຍ຺ເຍນ ສໍມຸຬ຺ຫມຣເຓນ ມຣນ຺ຕານເມວ ໂຫຕິ. ອິຕເຣສໍ ປນ ປເຣສໍ ປໂຍຄພເລນປິ ອຕ຺ຕນາ ປກຕິຍາ ສຸຏ຺ຐຸ ອາເສວິຕານໍ ອນຸສ຺ສຣຓພເລນປິ ຘມ຺ມິກອຸປາສກາທີນໍ ວິຍ ເທວໂລກໂຕ ອາຄນ຺ຕ຺ວາ ຄຓ຺ຫນ຺ຕານໍ ເທວານໍ ອານຸຠາເວນປິ ໂຫຕິເຍວ. ນິຣຍປາລາປິ ນິຣຍໂຕ ອາຄນ຺ຕ຺ວາ ຄຓ຺ຫນ຺ຕິເຍວ. ເຣວຕິວິມານຎ຺ເຈຕ຺ຖ ວຕ຺ຕພ຺ພໍ. ຕຎ຺ຫິ ທ຺ເວ ນິຣຍປາລາ ຄເຫຕ຺ວາ ປຖມໍ ຕາວຕິໍສາຠວນໍ ເນຕ຺ວາ ປຈ຺ຉາ ນິຣຍໍ ນຍິໍສຸ. ເຕ ຫິ ຍກ຺ຂ ຊາຕິກຕ຺ຕາ ເວສ຺ສວຓປຣິສາວິຍ ຕາວຕິໍສາ ຠວນໍປິ ຄນ຺ຕຸໍ ສກ຺ໂກນ຺ຕິເຍວ. ຍມສ຺ສ ທູຕາ ທ຺ເວ ຍກ຺ຂາຕິ ຫິ ປາຬິຍໍ ວຸຕ຺ຕໍ. ເວສ຺ສວຓທູຕາ ອິຘ ຍມສ຺ສ ທູຕາຕິ ວຸຕ຺ຕາຕິປິ ວທນ຺ຕິ. ຕສ຺ມາ ເຍ ກສິຓາສຸຠາທີນິ ສມຖນິມິຕ຺ຕານິ ສຸຏ຺ຐຸ ອາເສວິຕ຺ວາ ອຸປຈາຣຊ຺ຌາເນ ຐຕ຺ວາ ຕາເນວ ນິມິຕ຺ຕານິ ຄເຫຕ຺ວາ ມຣນ຺ຕິ. ເຕສໍປິ ກາມປຏິສນ຺ຘິຍາ ອາຣມ຺ມຓໍ ຠວນ຺ຕເຣ ເກນຈິ ທ຺ວາເຣນ ອຄຫິຕເມວ ສິຍາ. ອຸປຈາຣຊ຺ຌານພເລເນວ ພ຺ຣຫ຺ມໂລກໂຕ ອິຘອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕານໍປິ ເອເສວນໂຍຕິ.
ຍໍປນ ວິຠາວນິຍໍ
‘‘ເກວລໍ ກມ຺ມພເລເນວ ເຕສໍ ອສຎ຺ຎິຠວໂຕ ຈຸຕານໍ ປຏິສນ຺ຘິຍາ ກມ຺ມນິມິຕ຺ຕາທິກໍ ອາຣມ຺ມຓໍ ອຸປຏ຺ຐາຕີ’’ຕິ ວຸຕ຺ຕໍ.
ຕຕ຺ຖ ກມ຺ມນິມິຕ຺ຕາທິກນ຺ຕິ ເອຕ຺ຖ ອາທິສທ຺ເທນ ກມ຺ມໍປິ ຄເຫຕພ຺ພ ເມວ. ນ ຫິ ຕສ຺ສ ອຄຫເຓ ກາຣຓໍ ອຕ຺ຖີຕິ. ຕານິ ປນ ສພ຺ພານິປິ ເກວລໍ ປຏິສນ຺ຘິຊນກສ຺ສ ກມ຺ມສ຺ສ ອານຸຠາເວເນວ ປຏິສນ຺ຘິຍໍ ອຸປຏ຺ຐຫນ຺ຕີຕິ ¶ ເວທິຕພ຺ພໍ. ອນາຄຕໍ ປນ ນິມິຕ຺ຕໍ ອຸປຏ຺ຐຫມານໍ ຄຕິນິມິຕ຺ຕເມວ ສິຍາ. ນຈ ຕສ຺ສ ວິສຸໍ ອຸປຏ຺ຐາຕພ຺ພກິຈ຺ຈໍ ອຕ຺ຖິ. ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນ ຄຕິນິມິຕ຺ເຕ ສິທ຺ເຘ ສິທ຺ຘເມວ ໂຫຕີຕິ ວຸຕ຺ຕໍ ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນມຕີຕໍ ປຎ຺ຎຕ຺ຕິ ຠູຕໍວາຕິ.
[໑໐໗] ວິຠາວນິຍໍ ປນ
‘‘ອນາຄຕໍນາມ ອຕີຕໍ ວິຍ ອນຸຠູຕຎ຺ຈ ນ ໂຫຕິ. ນຈ ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນຄຕິນິມິຕ຺ຕໍ ວິຍ ອາປາຕມາຄຕ’’ນ຺ຕິ ກາຣຓໍ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕໍ ອກາຣຓໍ.
ປສງ຺ຄສ຺ສ ອນິວຕ຺ຕິຕຕ຺ຕາ. ຄຕິນິມິຕ຺ຕຎ຺ຫິ ນາມ ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນໍປິ ອນຸຠູຕໍ ນ ໂຫຕິ. ຕໍປິ ກມ຺ມພເລເນວ ອາປາຕມາຄຕໍ. ເອວໍສນ຺ເຕ ອນາຄຕໍປິ ກມ຺ມພເລນ ອາປາຕມາຄຕເມວ ສິຍາຕິ ອຍໍ ປສງ຺ໂຄ ປາກຕິໂກເອວ ໂຫຕີຕິ. ເຕສູຕິ ຍຖາວຸຕ຺ເຕສຸ ອາຣມ຺ມຓິກຈິຕ຺ເຕສຸ. ຣູປາທີສຸ ປຎ຺ຈສຸ ເອເກກໍ ອາຣມ຺ມຓໍ ເອເຕສນ຺ຕິ ສມາໂສ. ຣູປາທີນິ ປຎ຺ຈ ອາຣມ຺ມຓານິ ເອຕສ຺ສາຕິ ວິຄ຺ຄໂຫ. ເສສານີຕິ ປຎ຺ຈວິຎ຺ຎາຓສມ຺ປຏິຈ຺ຉນ ທ຺ວຍໂຕ ເສສານິ ສນ຺ຕີຣຓ ມຫາວິປາການິ. ສພ຺ພຖາປິ ກາມາວຈຣາ ລມ຺ພຓາເນວາຕິ ປຏິສນ຺ຘາທີຫິ ນານາກິຈ຺ເຈຫິ ຣູປາທີສຸ ນານາຣມ຺ມເຓສຸ ປວຕ຺ເຕນ ສພ຺ພ ປກາເຣນປິ ກາມາວຈຣາລມ຺ພຓິການິເຍວ. ຕານິ ຫິ ສພ຺ພຎ຺ຎຸພຸທ຺ຘານໍ ອຸປ຺ປນ຺ນານິປິ ວິກປ຺ປສຕ຺ຕິຣຫິຕຕ຺ຕາ ອວິຊ຺ຊມາເນ ປຎ຺ຎຕ຺ຕິຘມ຺ເມຈ ສຸຂຸເມ ມຫຄ຺ຄຕຘມ຺ເມຈ ຄມ຺ຠີເຣ ໂລກຸຕ຺ຕຣຘມ຺ເມຈ ອາລມ຺ພິຕຸໍ ນ ສກ຺ໂກນ຺ຕີຕິ. ຕຕ຺ຖ ສນ຺ຕີຣຓຕ຺ຕຍໍ ຕາວ ສນ຺ຕີຣຓກິຈ຺ຈວເສນ ຣູປາທິປຎ຺ຈາລມ຺ພເຓ ປວຕ຺ຕຕິ. ຕທາຣມ຺ມຓາທິວເສນ ປນ ສພ຺ພານິປິ ເອກາທສວິປາການິ ຉສຸ ປຣິຕ຺ຕາຣມ຺ມເຓສຸ ປວຕ຺ຕນ຺ຕີຕິ.
[໑໐໘] ວິຠາວນິຍໍ ປນ
‘‘ວິປາການິ ຕາວ ສນ຺ຕີຣຓາທິວເສນ ຣູປາທິປຎ຺ຈາລມ຺ພເຓ’’ຕິ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕຕ຺ຖ ສນ຺ຕີຣຓາທິວເສນາຕິ ນວຕ຺ຕພ຺ພໍ. ສນ຺ຕີຣຓວເສນ ອິຈ຺ເຈວ ວຕ຺ຕພ຺ພນ຺ຕິ.
ໂຍ ປເນຕ຺ຖ ຈິຕ຺ຕານໍ ອາຣມ຺ມເຓສຸ ປວຕ຺ຕິວິຠາໂຄ ວຕ຺ຕພ຺ໂພ. ໂສ ອຏ຺ຐກຖາກຓ຺ເຑ ຄເຫຕພ຺ໂພ. ໂລກຸຕ຺ຕຣຘມ຺ມາ ອຕິຄມ຺ຠີຣຕ຺ຕາ ¶ ຎາຓສ຺ເສວ ວິສຍຠູຕາຕິ ວຸຕ຺ຕໍ. ອກຸສລ.ລ. ໂລກຸຕ຺ຕຣ ວຊ຺ຊິຕ ສພ຺ພາ ຣມ຺ມຓານີຕິ. ຕຕ຺ຖ ຕານິ ລທ຺ຘສມາປຕ຺ຕີນໍ ອຸປ຺ປນ຺ນກາເລເອວ ມຫຄ຺ຄຕາຣມ຺ມຓານິ. ເຕສຸຈ ທ຺ເວ ໂທສມູລຈິຕ຺ຕານິ ປຣິຫີນຊ຺ຌານານິ ອາຣພ຺ຠ ອຸປ຺ປນ຺ນກາເລຕິ ທຏ຺ຐພ຺ພໍ. ຎາຓໍປິ ອນຘິຄຕານິ ໂລກຸຕ຺ຕຣານິ ອາລມ຺ພິຕຸໍ ນ ສກ຺ໂກຕີຕິ ວຸຕ຺ຕໍ ຎາຓສມ຺ປຍຸຕ຺ຕ.ລ. ວຊ຺ຊິຕສພ຺ພາ ຣມ຺ມຓານີຕິ. ຕຕ຺ຖ ຎາຓສມ຺ປຍຸຕ຺ຕກາມກຸສລານິ ປຸຖຸຊ຺ຊນານໍ ອຊ຺ຌານລາຠີນໍ ອຸປ຺ປນ຺ນກາເລ ປຎ຺ຎຕ຺ຕິຍາ ສຫ ກາມາວຈຣາຣມ຺ມຓານິ. ຕາເນວ ໂສຕາປຕ຺ຕິມຄ຺ຄໂຕ ປຸເຣ ໂຄຕ຺ຣຠຸກ຺ຂເຓ ປຸຖຸຊ຺ຊນານໍ ນິພ຺ພານາຣມ຺ມຓານິ. ຌານລາຠີນໍ ຕາເນວ ອຠິຎ຺ຎາກຸສລຎ຺ຈ ມຫຄ຺ຄຕາຣມ຺ມຓານິປິ. ເຫຏ຺ຐິມຜລຏ຺ຐານໍ ອຕ຺ຕນາ ອຘິຄຕ ມຄ຺ຄຜລນິພ຺ພານາ ຣມ຺ມຓານິປີຕິ ເວທິຕພ຺ພານິ. ຍຖາ ເຈຕ຺ຖ ອຣິຍາ ອຕ຺ຕນາ ອຘິຄຕ ມຄ຺ຄຜລານິເຍວ ອາລມ຺ພິຕຸໍ ສກ຺ໂກນ຺ຕິ. ຕຖາ ຌານລາຠິໂນປິ ອຕ຺ຕນາ ອຘິຄຕຊ຺ຌານານິເອວ ອາລມ຺ພິຕຸໍ ສກ຺ໂກນ຺ຕີຕິ ເວທິຕພ຺ພໍ. ເອຕ຺ຖ ສິຍາ-ເຍ ຈ ຌານານິ ປຕ຺ເຖນ຺ຕິ. ຌານປຣິກມ຺ມໍປິ ກໂຣນ຺ຕິ. ເຍຈ ຌານສຸຕ຺ຕານິ ສໍວຓ຺ເຓນ຺ຕິ. ເຕ ອລາຠິໂນ ມຫຄ຺ຄຕຊ຺ຌານານິ ອາລມ຺ພິຕຸໍ ສກ຺ໂກນ຺ຕິ, ນສກ຺ໂກນ຺ຕີຕິ. ນ ສກ຺ໂກນ຺ຕິ. ເຕ ຫິ ຌານານິນາມ ເອວໍ ມຫານຸຠາວານິ ເອວໍ ມຫານິສໍສານີຕິ ສຸຕ຺ວາວາ ສຸຕປຣິຍຕ຺ຕິພເລນ ສິທ຺ເຘ ອາກາຣ ສລ຺ລກ຺ຂຓຎ຺ຎາເຓ ຐຕ຺ວາ ວາ ອນຸມານວເສເນວ ຕານິ ປຕ຺ເຖນ຺ຕິ. ປຣິກມ຺ມໍປິ ກໂຣນ຺ຕິ. ສຸຕ຺ຕານິປິ ສໍວຓ຺ເຓນ຺ຕີຕິ. ອິຕຣຖາ ປຸຖຸຊ຺ຊນາປິ ໂລກຸຕ຺ຕຣຘມ຺ເມ ປຕ຺ເຖນ຺ຕິ, ມຄ຺ຄປຣິກມ຺ມໍປິ ກໂຣນ຺ຕິ. ມຄ຺ຄຜລ ນິພ຺ພານວຈນານິວິກເຖນ຺ຕິ ສໍວຓ຺ເຓນ຺ຕີຕິ ເຕສໍປິ ເຕ ອາຣມ຺ມຓຠູຕາ ເອວ ສິຍຸນ຺ຕິ. ເຕສໍ ປນ ຈິຕ຺ຕານິ ຌານາທີນໍ ປຎ຺ຎຕ຺ຕິຄຸເຓ ເອວ ອນຸໂຠນ຺ຕີຕິ ເວທິຕພ຺ພານິ. ປຓີຕຘມ຺ມານຎ຺ຫິ ປຎ຺ຎຕ຺ຕິໂຍປິ ປຓິຕຣູປາເອວ ໂຫນ຺ຕີຕິ. ມຫິທ຺ຘິໂກ ຫິ ປຣຈິຕ຺ຕວິທູ. ມາໂຣ ເທວ ປຸຕ຺ໂຕປິ ຣູປຊ຺ຌານຈິຕ຺ຕໍ ວຏ຺ຏນິສ຺ສິຕເມວ ປສ຺ສຕິ. ວິວຏ຺ຏນິສ຺ສິຕໍ ນ ປສ຺ສຕິ. ອຣູປຊ຺ຌານຈິຕ຺ຕໍ ປນ ວຏ຺ຏນິສ຺ສິຕໍປິ ນປສ຺ສຕີຕິ ອງ຺ຄຸຕ຺ຕເຣ ນວນິປາເຕ ອຏ຺ຐກຖາຍໍ ວຸຕ຺ຕໍ. ເຍ ປນ ອຄ຺ຄມຄ຺ຄຜລານິ ປຏິວິຊ຺ຌນ຺ຕິ. ເຕສໍ ອຸປ຺ປນ຺ນານິຎ຺ຎຓສມ຺ປຍຸຕ຺ຕກາມກ຺ຣິຍຊວນານິ ກ຺ຣິຍາຠິຎ຺ຎາຊວນຎ຺ຈ ປຸຄ຺ຄລານຸຣູປໍ ປຎ຺ຎຕ຺ຕິຍາ ສຫ ຈຕຸພ຺ຠູມກຘມ຺ເມສຸ ກິຎ຺ຈິ ອາຣມ຺ມຓໍ ¶ ກາຕຸໍ ນສກ຺ໂກນ຺ຕີຕິ ນຕ຺ຖິ. ຕຖາ ເຕສໍ ປຸເຣຈາຣິ ກມໂນທ຺ວາຣາວຊ຺ຊນຎ຺ຈາຕິ ວຸຕ຺ຕໍ ຐາຓສມ຺ປຍຸຕ຺ຕ.ລ. ສພ຺ພຖາປິສພ຺ພາ ຣມ຺ມຓານີຕິ. ຕຕ຺ຖ ສພ຺ພຖາປີຕິ ສພ຺ພກາມາວຈຣ ສພ຺ພມຫຄ຺ຄຕ ສພ຺ພໂລກຸຕ຺ຕຣ ສພ຺ພປຎ຺ຎຕ຺ຕິ ສພ຺ພປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນາທິ ປກາເຣນປີຕິອຕ຺ໂຖ. ອິທຎ຺ຈ ສພ຺ພຎ຺ຎຸພຸທ຺ຘານໍ ອຸປ຺ປນ຺ນານິ ສນ຺ຘາຍ ວຸຕ຺ຕໍ. ອິຕຣານິ ປນ ປຈ຺ເຈກ ພຸທ຺ຘານໍ ອຸປ຺ປນ຺ນານິປິ ປເທສສພ຺ພາຣມ຺ມຓານິເອວ ໂຫນ຺ຕິ. ຕານິ ຫິ ເອກໍ ປຖວິຘາຕຸໍປິ ສພ຺ເພຫິ ອນວເສສປກາເຣຫິ ຊານິຕຸໍ ນສກ຺ໂກນ຺ຕີຕິ. ອາຣຸປ຺ເປສຸ ທຸຕີຍຈຕຸຕ຺ຖານິ ປຖມຕຕີຍາຣຸປ຺ປ ວິຎ຺ຎາຓາ ຣມ຺ມຓຕ຺ຕາ ມຫຄ຺ຄຕາ ຣມ຺ມຓານິ. ເສສານີຕິ ອຠິຎ຺ຎາ ທ຺ວຍ ທຸຕີຍຈຕຸຕ຺ຖາຣຸປ຺ເປຫິ ອວເສສານິ ສພ຺ພານິປິ ເອກວີສຕິວິຘານິ ມຫຄ຺ຄຕຈິຕ຺ຕານິ ກສິຓາທິ ປຎ຺ຎຕ຺ຕາຣມ຺ມຓານີຕິ ອຕ຺ໂຖ. ປຎ຺ຈວີສາຕິ ປຎ຺ຈທ຺ວາຣາວຊ຺ຊນ ເຕວີສຕິ ກາມວິປາກ ຫສນຈິຕ຺ຕານິ ສນ຺ຘາຍ ວຸຕ຺ຕໍ. ປຣິຕ຺ຕມ຺ຫີຕິ ກາມາວຈຣາ ລມ຺ພເຓ ເອວາຕິ ອຕ຺ໂຖ. ຕຎ຺ຫິ ອປ຺ປານຸຠາວໂຕ ປຏິພນ຺ຘກຘມ຺ເມຫິ ປຣິສມນ຺ຕໂຕ ທີຍຕິ ອວຂຓ຺ຑີຍຕິ ນິຕ຺ເຕຊຠາວໍ ປາປີຍຕີຕິ ປຣິຕ຺ຕນ຺ຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ.
໑໓໕. ຈກ຺ຂາທີນໍ ວຕ຺ຖູນໍ ເຠເທນ ຕພ຺ພຕ຺ຖຸການໍ ຈິຕ຺ຕເຈຕສິ ການໍ ສງ຺ຄໂຫ ວຕ຺ຖຸສງ຺ຄໂຫ.
[໑໐໙] ວິຠາວນິຍໍ ປນ
‘‘ວຕ຺ຖຸວິຠາຄໂຕ ຕພ຺ພຕ຺ຖຸກຈິຕ຺ຕປຣິຈ຺ເຉທວເສນຈ ສງ຺ຄໂຫ ວຕ຺ຖຸສງ຺ຄໂຫ’’ຕິ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕໍ ນ ສຸນ຺ທຣໍ.
ວສນ຺ຕິປຕິຏ຺ຐຫນ຺ຕິ ຈິຕ຺ຕເຈຕສິກາເອເຕສູຕິວຕ຺ຖູນິ, ຈກ຺ຂຸວຕ຺ຖຸຈ. ລ. ກາຍວຕ຺ຖຸຈຫທຍວຕ຺ຖຸຈາຕິໂຍຊນາ. ຈກ຺ຂຸເມວ ຈກ຺ຂຸວຕ຺ຖຸ ຕຖາ ໂສຕາທີນິເຍວ ໂສຕວຕ຺ຖາທີນິ. ວາກ຺ຍສງ຺ເຂໂປ ເຫສ ປາໂຐ. ເປຍ຺ຍາລນໂຍຕິປິ ອນ຺ຕທີປກນໂຍຕິປິ ວຕ຺ຕຸໍ ຍຸຊ຺ຊຕິ. ເກຈິ ປນ ທ຺ວນ຺ທສມາສໍ ມຎ຺ຎນ຺ຕິ. ເຕສໍ ຈສທ຺ໂທ ນຍຸຊ຺ຊຕິ. ປຣໂຕ ວຕ຺ຖຸສທ຺ໂທ ຈສທ຺ໂທຈ ປຸພ຺ພປເທສຸ ອາເນຕພ຺ໂພຕິປິ ວທນ຺ຕິ. ເຕສໍ ຫທຍວຕ຺ຖູຕິ ສມາສປທໍ ນຍຸຊ຺ຊຕິ. ອວິຠຕ຺ຕິກນິທ຺ເທໂສຕິປິ ອປເຣ. ຕານິ ກາມໂລເກ ສພ຺ພານິປິ ລພ຺ຠນ຺ຕີຕິ ກາມຕຓ຺ຫາ ຘິນ ກມ຺ມນິພ຺ພຕ຺ຕານໍ ອຕ຺ຕຠາວານໍເອວ ປຣິປຸຓ຺ຓິນ຺ທ຺ຣິຍຕາ ສມ຺ຠວໂຕ ສພ຺ພານິປິ ¶ ຕານິ ຉ ວຕ຺ຖູນິ ກາມໂລເກເອວ ລພ຺ຠນ຺ຕິ. ຕຖາ ຫິ ຈກ຺ຂາທີສຸ ວຕ຺ຖູສຸ ສນ຺ເຕສຸ ເອວຣູປາທີນໍ ປຣິໂຠໂຄ ສມ຺ປຊ຺ຊຕິ. ຕສ຺ມາ ຣູປາທີສຸ ກາມວຕ຺ຖູສຸ ອຠິຣຕາ ກາມຕຓ຺ຫາ ສທາ ຈກ຺ຂາທີນໍ ປຎ຺ຈນ຺ນໍ ວຕ຺ຖູນໍປິ ສມ຺ປຕ຺ຕິໍ ປຕ຺ເຖຕິເຍວ. ຍຖາຈ ສພ຺ພກມ຺ມິໂກ ອມຈ຺ໂຈ ສທາ ຣຎ຺ໂຎ ອິຈ຺ຉເມວ ປູຣຍມາໂນ ສພ຺ພານິ ຣາຊກມ຺ມານິ ສມ຺ປາເທຕິ. ເອວເມວ ກາມາວຈຣກມ຺ມໍປິ ສທາ ກາມຕຓ຺ຫາຍ ອິຈ຺ຉເມວ ປູຣຍມານໍ ປຣິປຸຓ຺ຓິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ອຕ຺ຕຠາວໍ ນິພ຺ພຕ຺ເຕຕິ. ຕສ຺ມາ ກາມຕຓ຺ຫາຘິນກມ຺ມນິພ຺ພຕ຺ຕາ ກາມສຕ຺ຕາເອວ ປຣິປຸຓ຺ຓິນ຺ທ຺ຣິຍາ ໂຫນ຺ຕີຕິ. ຍຖາ ຈ ທສ຺ສນສວນານຸຕ຺ຕຣິຍ ຘມ຺ມຠູຕານິ ຈກ຺ຂຸໂສຕານິ ພຸທ຺ຘທສ຺ສນ ຘມ຺ມສ຺ສວນາ ທິວເສນ ສຕ຺ຕານໍ ວິສຸທ຺ຘິຍາປິ ໂຫນ຺ຕິ, ນ ຕຖາ ຆານາທິຕ຺ຕຍໍ. ຕໍ ປນ ເກວລໍ ກາມປຣິໂຠຄຕ຺ຖາຍເອວ ໂຫຕິ. ຕສ຺ມາ ຕໍ ກາມວິຣາຄຠາວນາ ກມ຺ມນິພ຺ພຕ຺ເຕສຸ ພ຺ຣຫ຺ມຕ຺ຕຠາເວສຸ ນອຸປລພ຺ຠຕີຕິ ວຸຕ຺ຕໍ ຣູປໂລເກ ປນ ຆານາທິຕ຺ຕຍໍ ນຕ຺ຖີຕິ. ອິທຎ຺ຈ ປສາທຣູປຕ຺ຕຍໍ ສນ຺ຘາຍ ວຸຕ຺ຕໍ. ສສມ຺ຠາຣຆານ ຊິວ຺ຫາ ກາຍ ສຓ຺ຐານານິປນ ສຸຏ຺ຐຸປຣິປຸຓ຺ຓານິເອວ ໂຫນ຺ຕີຕິ. ອຣູປໂລເກປນ ສພ຺ພານິປິ ນສໍວິຊ຺ຊນ຺ຕີຕິ ຣູປວິຣາຄ ຠາວນາ ກມ຺ມນິພ຺ພຕ຺ເຕ ຕສ຺ມິໍ ໂລເກ ອຊ຺ຌຕ຺ຕພຫິທ຺ຘາສນ຺ຕາເນສຸປິ ສພ຺ເພນ ສພ຺ພໍ ຣູປປວຕ຺ຕິຍາເອວ ອຠາວໂຕ. ຕຕ຺ຖ ນິພ຺ພຕ຺ຕາ ຫິ ສຕ຺ຕາ ສຸທ຺ເຘ ອາກາສຕເລເອວ ຈິຕ຺ຕປພນ຺ຘມຕ຺ຕາ ຫຸຕ຺ວາ ຕິຏ຺ຐນ຺ຕີຕິ. ອິມສ຺ມິໍ ສງ຺ຄເຫ ປນ ຈິຕ຺ຕານິ ສຕ຺ຕວິຎ຺ຎາຓ ຘາຕຸວເສນ ຄເຫຕຸໍ ຕຕ຺ຖ ປຎ຺ຈວິຎ຺ຎາຓຘາຕຸໂຍຕິອາທິ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕຕ຺ຖາຕິ ເຕສຸ ຉສຸ ວຕ຺ຖູສຸ. ປຎ຺ຈວິຎ຺ຎາຓານິ ເອວ ນິສຕ຺ຕນິຊີວຏ຺ເຐນ ຘາຕຸໂຍຕິ ວິຄ຺ຄໂຫ. ເອວໍ ເສເສສຸປິ. ວິຊານນກິຈ຺ຈາຠາວໂຕ ມນນມຕ຺ຕາ ຘາຕູຕິ ມໂນຘາຕຸ. ປຎ຺ຈທ຺ວາເຣ ອາວຊ຺ຊນມຕ຺ຕ ສມ຺ປຏິຈ຺ຉນມຕ຺ຕ ກິຈ຺ຈານິ ຫິ ວິເສສຊານນ ກິຈ຺ຈານິ ນໂຫນ຺ຕີຕິ. ປຎ຺ຈວິຎ຺ຎາຓານິ ປນ ປຈ຺ຈກ຺ຂໂຕ ທສ຺ສນາທິວເສນ ໂຖກໍ ວິເສສຊານນກິຈ຺ຈານິ ໂຫນ຺ຕິ. ອວເສສາ ປນ ສນ຺ຕີຣຓາທໂຍ ອາຣມ຺ມຓສຠາວ ວິຈາຣຓາ ທິວເສນ ອຕິເຣກ ວິສິຏ຺ຐຊານນກິຈ຺ຈຍຸຕ຺ຕຕ຺ຕາ ນ ມໂນຘາຕຸໂຍ ວິຍ ມນນມຕ຺ຕາ ໂຫນ຺ຕິ. ນາປິ ປຎ຺ຈວິຎ຺ຎາຓຘາຕຸໂຍວິຍ ວິຊານນ ມຕ຺ຕາ. ອຖໂຂ ມນນຏ຺ເຐນ ມໂນຈ ຕໍ ວິຊານນຏ຺ເຐນ ວິຎ຺ຎາຓຎ຺ຈາຕິ ກຕ຺ວາ ¶ ມໂນວິຎ຺ຎາຓຘາຕຸໂຍນາມ. ອຕິສຍ ວິເສສຊານນ ຘາຕຸໂຍຕິ ອຕ຺ໂຖ. ປຣິຍາຍປທານຎ຺ຫິ ວິເສສນ ສມາເສ ອຕິສຍຕ຺ໂຖ ວິຎ຺ຎາຍຕິ. ຍຖາ ປທຏ຺ຐານນ຺ຕິ.
[໑໑໐] ວິຠາວນິຍໍ ປນ
‘‘ມໂນເຍວ ວິຎ຺ຎາຓໍ ມໂນວິຎ຺ຎາຓນ຺ຕິ ວາ. ມນໂສ ວິຎ຺ຎາຓໍ ມໂນວິຎ຺ຎາຓ’’ນ຺ຕິ ວາ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕຕ຺ຖ ມໂນເຍວ ວິຎ຺ຎາຓນ຺ຕິ ອິທໍ ຕາວ ນ ຍຸຊ຺ຊຕິ.
ນ ຫິ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎໍ ວິເສເສຕ຺ວາ ອຠິເຣກຏ຺ຐທີປເກ ປທຏ຺ຐານນ຺ຕິອາທິເກ ວິເສສນສມາເສ ອວຘາຣຓ ວິຄ຺ຄໂຫ ກຕ຺ຖຈິ ທິສ຺ສຕິ ຍຸຊ຺ຊຕິຈາຕິ.
[໑໑໑] ມນໂສ ວິຎ຺ຎາຓນ຺ຕິ ອິທໍປິ ນຍຸຊ຺ຊຕິເຍວ.
ມນໂສຕິ ຫິ ມໂນຘາຕຸຕ຺ຕິກສງ຺ຂາຕສ຺ສ ມນສ຺ສ. ຕຕ຺ຖ ສມ຺ປຏິຈ຺ຉນທ຺ວຍໍ ສນ຺ຕີຣຓາທິກສ຺ສ ມໂນວິຎ຺ຎາຓປພນ຺ຘສ຺ສ ປຈ຺ຈຍຠູຕໍ ໂຫຕິ. ປຎ຺ຈທ຺ວາຣາວຊ຺ຊນໍ ປນ ປຣໂຕ ທ຺ວາຣນ຺ຕເຣ ປວຕ຺ຕມານໍ ຕສ຺ເສວ ມໂນວິຎ຺ຎາຓປພນ຺ຘສ຺ສ ປຈ຺ຈຍຸປ຺ປນ຺ນຠູຕໍ ໂຫຕີຕິກຕ຺ວາ ອາທິມ຺ຫິ ປຈ຺ຈຍຠູຕສ຺ສ ເຈວ ອນ຺ເຕ ທ຺ວາຣນ຺ຕເຣ ປຈ຺ຈຍຸປ຺ປນ຺ນຠູຕສ຺ສ ຈ ມນສ຺ສ ສມ຺ພນ຺ຘິວິຎ຺ຎາຓນ຺ຕິ ອຕ຺ໂຖ. ອຖວາ, ປຎ຺ຈວິຎ຺ຎາຓວຊ຺ຊິຕານິ ສພ຺ພານິ ວິຎ຺ຎາຓານິ ມນນກິຈ຺ຈຕ຺ຕາ ມໂນນາມ. ອາຣມ຺ມເຓ ປນ ອຠິນິປາຕ ມຕ຺ຕານິ ປຎ຺ຈວິຎ຺ຎາຓານິ ມນນກິຈ຺ຈານິ ນໂຫນ຺ຕີຕິ ທສ຺ສນາທີນິ ເອວ ນາມ. ປຎ຺ຈທ຺ວາຣາວຊ຺ຊນຎ຺ຈ ມນໂຕ ຊາຕໍປິ ມນສ຺ສ ປຈ຺ຈໂຍ ນໂຫຕິ. ທສ຺ສນາທີນໍ ເອວ ປຈ຺ຈໂຍ. ສມ຺ປຏິຈ຺ຉນທ຺ວຍຎ຺ຈ ມນສ຺ສ ປຈ຺ຈໂຍ ໂຫນ຺ຕໍປິ ມນໂຕ ຊາຕໍ ນໂຫຕິ. ທສ຺ສນາທິໂຕ ເອວ ຊາຕໍ. ສນ຺ຕີຣຓາທີນິ ປນ ອຕ຺ຕໂນ ປຸເຣ ປຈ຺ຉາປວຕ຺ຕານໍ ທ຺ວິນ຺ນໍ ທ຺ວິນ຺ນໍ ມນານໍ ເອວ ມຊ຺ເຌ ຊາຕານີຕິ ອຕ຺ຕໂນ ປຈ຺ຈຍ ປຈ຺ຈຍຸປ຺ປນ຺ນຠູຕສ຺ສ ມນສ຺ສ ສມ຺ພນ຺ຘິວິຎ຺ຎາຓນ຺ຕິ ອຕ຺ໂຖ. ເອວຎ຺ຈ ສຕິ ປຎ຺ຈວິຎ຺ຎາຓໍປິ ທ຺ວິນ຺ນໍ ມໂນຘາຕູນໍ ອນ຺ຕເຣ ປວຕ຺ຕຕ຺ຕາ ມນໂສ ປຈ຺ຈຍ ປຈ຺ຈຍຸປ຺ປນ຺ນຠູຕສ຺ສ ສມ຺ພນ຺ຘິວິຎ຺ຎາຓໍ ມໂນວິຎ຺ຎາຓນ຺ຕິ ວຕ຺ຕພ຺ພເມວ ສິຍາຕິ.
[໑໑໒] ຏີກາຍໍ ປນ
ມນໂຕ ຊາຕໍ ວິຎ຺ຎາຓນ຺ຕິປິ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕໍປິ ວຸຕ຺ຕນເຍນ ນຍຸຊ຺ຊຕິເຍວ.
ອວເສສາ ປນ ມໂນວິຎ຺ຎາຓຘາຕຸສງ຺ຂາຕາຈ ສນ຺ຕີຣຓ.ລ. ປນ຺ນຣສຣູປາວຈຣວເສນ ຕິໍສຘມ຺ມາ ຫທຍໍ ນິສ຺ສາເຍວ ປວຕ຺ຕນ຺ຕີຕິ ໂຍຊນາ. ຈສທ຺ໂທ ປເນຕ຺ຖ ອວເສສານໍ ຉສຕ຺ຕຕິ ຘມ຺ມານໍ ມໂນວິຎ຺ຎາຓຘາຕຸຠາວໍ ສມ຺ຠາເວຕິ.
[໑໑໓] ວິຠາວນິຍໍ ປນ
ສມ຺ປິຓ຺ຑນຕ຺ຖໍ ຄເຫຕ຺ວາ ‘‘ນ ເກວລໍ ມໂນຘາຕຸເຍວາ’’ຕິ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕໍ ນ ຍຸຊ຺ຊຕິ.
ເອວຎ຺ຫິ ສຕິ ອວເສສາຈ ມໂນວິຎ຺ຎາຓຘາຕຸສງ຺ຂາຕາຕິ ວຸຕ຺ຕໍ ສິຍາຕິ.
[໑໑໔] ຍາຈ ຏີກາສຸ
ສນ຺ຕີຣຓ.ລ. ຣູປາວຈຣວເສນ ປວຕ຺ຕາ, ອວເສສາ ມໂນວິຎ຺ຎາຓ ຘາຕຸສງ຺ຂາຕາຈ ຕິໍສ ຘມ຺ມາຕິ ໂຍຊນາ. ສາປິ ນ ສຸນ຺ທຣາ.
ອຕ຺ຖຄຕິຍາ ອວິສທຕ຺ຕາຕິ. ຕຕ຺ຖ ກສ຺ມາ ເຕ ນິສ຺ສາເຍວ ປວຕ຺ຕນ຺ຕີຕິ. ອາຣຸປ຺ເປສຸ ອນຸປ຺ປຊ຺ຊນໂຕ, ກສ຺ມາຈ ຕຕ຺ຖ ນຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕີຕິ ວຸຈ຺ຈເຕ. ສນ຺ຕີຣຓມຫາວິປາການິ ຕາວ ຕຕ຺ຖ ນຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ ປຎ຺ຈນ຺ນໍ ທ຺ວາຣານໍ ອຕ຺ຕໂນ ກິຈ຺ຈານຎ຺ຈ ຕຕ຺ຖ ອຠາວໂຕ. ປຏິຆຈິຕ຺ຕທ຺ວຍໍປິ ນຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ. ອນີວຣຓາວຕ຺ຖສ຺ສ ປຏິຆສ຺ສ ອຠາວໂຕ. ເອກນ຺ຕ ນີວຣຓານຎ຺ຈ ຌານຠູມີສຸ ອສມ຺ຠວໂຕ. ເອຕ຺ຖ ປນ ຍທິ ອນີວຣຓາວຕ຺ໂຖ ປຏິໂຆ ນຕ຺ຖິ. ປາຬິຍໍ ທຸຕີຍຊ຺ຌາເນເອວ ໂທມສ຺ສິນ຺ທ຺ຣິຍສ຺ສ ອປຣິເສສນິໂຣຘວຈນໍ ອຏ຺ຐກຖາສຸຈ ທຸຕີຍຊ຺ຌານູປຈາເຣ ຕສ຺ສ ອຸປ຺ປຕ຺ຕິສມ຺ຠວວຈນໍ ວິຣຸທ຺ຘໍ ສິຍາ. ຕສ຺ມາ ອຕ຺ຕໂນ ສຫາຍປຈ຺ຈຍ ຠູຕສ຺ສ ໂອຬາຣິກສ຺ສ ກາມຣາຄສ຺ສ ຌານຠູມີສຸ ອຠາວໂຕ ປຏິຆຈິຕ຺ຕທ຺ວຍໍ ຕຕ຺ຖ ນຸປ຺ປຊ຺ຊຕີຕິ ຍຸຕ຺ຕນ຺ຕິປິ ວທນ຺ຕິ. ຏີກາກາຣາປນ ທຸຕີຍຊ຺ຌານູປຈາເຣ ຕສ຺ສ ອຸປ຺ປຕ຺ຕິສມ຺ຠວ ວຈນໍ ປຣິກປ຺ປວຈນມຕ຺ຕນ຺ຕິ ກຕ຺ວາ ¶ ປຸຣິມກາຣຓເມວ ອິຈ຺ຉນ຺ຕິ. ຍທິ ປເນຕໍ ປຣິກປ຺ປວຈນມຕ຺ຕໍ ສິຍາ ປາຬິວຈນໍປິ ປຣິກປ຺ປວຈນມຕ຺ຕເມວ ສິຍາ. ຕສ຺ມາ ປຈ຺ຉິມກາ ຣຓເມວ ຍຸຕ຺ຕຣູປນ຺ຕິ ອມ຺ຫາກໍ ຂນ຺ຕິ. ຫສນຈິຕ຺ຕໍປິ ນຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ອຣູປີນໍ ຫສນກິຈ຺ຈສ຺ສ ອຠາວໂຕ. ກາຍາຠາວໂຕຕິປິ ຍຸຊ຺ຊຕິ. ໂສຕາປຕ຺ຕິມຄ຺ຄຈິຕ຺ຕໍປິ ນຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ. ປຣໂຕໂຆສາຠາເວນ ຕຕ຺ຖຸປ຺ປນ຺ນສ຺ສ ປຸຖຸຊ຺ຊນສ຺ສ ຘມ຺ມາຠິສມຍາຠາວໂຕ ພຸທ຺ຘປຈ຺ເຈກພຸທ຺ຘານຎ຺ຈ ຕຕ຺ຖ ອນຸປ຺ປຊ຺ຊນໂຕ. ເຕເນວ ຫິ ຕຕ຺ຖຸປ຺ປນ຺ໂນ ປຸຖຸຊ຺ຊໂນ ອຏ຺ຐສຸ ອກ຺ຂຓຍຸຕ຺ເຕສຸ ວຸຕ຺ໂຕຕິ. ຣູປາວຈຣຈິຕ຺ຕານິປິ ຕຕ຺ຖ ນຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ ຣູປວິຣາຄຠາວນາຍ ຣູປນິມິຕ຺ຕາຣມ຺ມຓານໍ ເຕສໍ ສມຕິກ຺ກນ຺ຕຕ຺ຕາຕິ.
ອວເສສາ ມໂນວິຎ຺ຎາຓຘາຕຸສງ຺ຂາຕາ ກຸສລາກຸສລກ຺ຣິຍານຸຕ຺ຕຣວເສນ ທ຺ເວ ຈຕ຺ຕາລີສຘມ຺ມາ ຫທຍໍ ນິສ຺ສາຍວາ ອນິສ຺ສາຍວາ ປວຕ຺ຕນ຺ຕີຕິ ໂຍຊນາ. ນິສ຺ສາຍວາ ປຎ຺ຈໂວກາເຣ ອນິສ຺ສາຍວາ ຈຕຸໂວກາເຣຕິ ອຘິປ຺ປາໂຍ. ກຸສລານິຈ ອກຸສລານິຈ ກ຺ຣິຍານິຈ ອນຸຕ຺ຕຣານິຈາຕິ ວິຄ຺ຄໂຫ. ຕຕ຺ຖ ກຸສລານີຕິ ປຎ຺ຈຣູປ ກຸສລໂຕ ອວເສສານິ ທ຺ວາທສໂລກິຍກຸສລານິ. ອກຸສລານີຕິ ປຏິຆທ຺ວຍໂຕ ອວເສສານິ ທສອກຸສລານິ. ກ຺ຣິຍານີຕິ ປຎ຺ຈທ຺ວາຣາວຊ຺ຊນ ຫສນ ປຎ຺ຈຣູປກ຺ຣິໂຕ ອວເສສານິ ເຕຣສກ຺ຣິຍຈິຕ຺ຕານິ. ອນຸຕ຺ຕຣານີຕິ ປຖມມຄ຺ຄໂຕ ອວເສສານິ ສຕ຺ຕອນຸຕ຺ຕຣຈິຕ຺ຕານິ. ກາເມ ຉວຕ຺ຖຸໍ ນິສ຺ສິຕາ ສຕ຺ຕຘາຕຸໂຍ ມຕາ. ຣູເປ ຕິວຕ຺ຖຸໍ ນິສ຺ສິຕາ ຈຕຸພ຺ພິຘາ ຘາຕຸໂຍ ມຕາ. ອາຣຸປ຺ເປ ກິຎ຺ຈິວຕ຺ຖຸໍ ອນິສ຺ສິຕາ ເອກາ ຘາຕຸ ມຕາຕິ ໂຍຊນາ. ເຕຈຕ຺ຕາລີສາຕິ ປຎ຺ຈວິຎ຺ຎາຓ ມໂນຘາຕຸຕ຺ຕິເກຫິ ສທ຺ຘິໍ ສນ຺ຕີຣຓາທິເກ ຕິໍສຘມ຺ເມ ສນ຺ຘາຍ ວຸຕ຺ຕນ຺ຕິ.
ອິຕິ ປຣມຕ຺ຖທີປນິຍານາມ ອຠິຘມ຺ມຕ຺ຖສງ຺ຄຫສ຺ສ
ຈຕຸຕ຺ຖວຓ຺ຓນາຍ ປກິຓ຺ຓກສງ຺ຄຫສ຺ສ
ປຣມຕ຺ຖທີປນາ ນິຏ຺ຐິຕາ.
ວີຖິ ສງ຺ຄຫ ປຣມຕ຺ຖທີປນີ
໑໓໖. ເອວໍ ¶ ຈິຕ຺ຕປ຺ປເຠທ ສງ຺ຄໂຫ, ເຈຕສິກປ຺ປເຠທ ສງ຺ຄໂຫ, ອຸຠຍປ຺ປເຠທ ສງ຺ຄໂຫຕິ ຈິຕ຺ຕເຈຕສິການໍ ກໂຍປເຠທ ສງ຺ຄເຫ ທສ຺ເສຕ຺ວາ ອິທານິ ວີຖິຈິຕ຺ຕປ຺ປວຕ຺ຕິສງ຺ຄໂຫ ວີຖິມຸຕ຺ຕ ຈິຕ຺ຕປ຺ປວຕ຺ຕິສງ຺ຄໂຫຕິ ເຕ ສຎ຺ເຎວ ທ຺ເວ ປວຕ຺ຕິສງ຺ຄເຫ ທສ຺ເສຕຸໍ ຈິຕ຺ຕຸປ຺ປາທານມິຈ຺ເຈວນ຺ຕິອາທິມາຫ. ຕຕ຺ຖ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕີຕິ ອຸປ຺ປາທາ. ຕຕ຺ຖ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ. ອຎ຺ຎສ຺ສ ອສຸ ຕຕ຺ຕາຈິຕ຺ເຕ ອິຈ຺ເຈວ ລພ຺ຠຕິ. ອິຕິ ຈິຕ຺ຕຎ຺ຈ ຈິຕ຺ເຕອຸປ຺ປາທາຈາຕິ ຈິຕ຺ຕຸປ຺ປາທາ. ຈິຕ຺ຕເຈຕສິກາຕິ ວຸຕ຺ຕໍ ໂຫຕິ. ເຕສໍ ຈິຕ຺ຕຸປ຺ປາທານໍ. ອິຈ຺ເຈວນ຺ຕິອາທິໂຕ ປຏ຺ຐາຍ ວຸຕ຺ຕປ຺ປກາເຣນ. ສງ຺ຄຫມຸຕ຺ຕຣນ຺ຕິ ຊາຕິນິທ຺ເທໂສ ຍໍ. ອຸຕ຺ຕເຣ ອຸຕ຺ຕເມ ຕໂຍ ປເຠທສງ຺ຄເຫ ກຕ຺ວາຕິ ສມ຺ພນ຺ໂຘ. ຠູມິປຸຄ຺ຄລເຠເທນາຕິ ສຫຕ຺ເຖ ກຣຓວຈນໍ. ກາມາວຈຣາທິຠູມິເຠເທນ ທຸເຫຕຸກາທິ ປຸຄ຺ຄລເຠເທນ ສທ຺ຘິນ຺ຕິ ອຕ຺ໂຖ. ປຸພ຺ພາປຣນິຍາມິຕນ຺ຕິ ອາວຊ຺ຊນາທິ ຈກ຺ຂຸວິຎ຺ຎາຓາທິ ປຸພ຺ພ ຈິຕ຺ຕາປຣຈິຕ຺ຕານຸກ຺ກເມນ ນິຍາມິຕໍ ວວຕ຺ຖິຕໍ. ປວຕ຺ຕິສງ຺ຄຫໍນາມາຕິປິ ຊາຕິນິທ຺ເທໂສເຍວ. ເອວໍ ນາມເກ ທ຺ເວ ປວຕ຺ຕິສງ຺ຄເຫຕິ ອຕ຺ໂຖ. ປຏິສນ຺ຘິປວຕ຺ຕິຍນ຺ຕິ ປຏິສນ຺ຘິປວຕ຺ຕີສຸ. ວຈນວິປລ຺ລາໂສ ເຫສ. ປຏິສນ຺ຘິກາເລປວຕ຺ຕິກາເລຈາຕິ ອຕ຺ໂຖ. ປຏິສນ຺ຘິກາເລ ປວຕ຺ຕິສງ຺ຄຫຎ຺ຈ ປວຕ຺ຕິກາເລ ປວຕ຺ຕິສງ຺ຄຫຎ຺ຈາຕິ ທ຺ເວ ສງ຺ຄເຫປວຕ຺ຕິ ປວກ຺ຂາມີຕິ ວຸຕ຺ຕໍ ໂຫຕິ. ອຍຎ຺ຈ ອຕ຺ໂຖ ອຸປຣິສງ຺ຄເຫ ອາຣພ຺ຠ ຄາຖາຍ ປາກໂຏ. ເກຈິ ປນ ນິທ຺ຘາຣເຓ ຠຸມ຺ມນ຺ຕິ ວທນ຺ຕິ. ເອວໍສຕິ ອຸປຣິ ສງ຺ຄໂຫ ປຏິສນ຺ຘິສງ຺ຄໂຫນາມ ສິຍາ. ນ ປວຕ຺ຕິ ສງ຺ຄໂຫ ນາມ. ເອວຎ຺ຈ ສຕິ ອຸປຣິ ວີຖິມຸຕ຺ຕສງ຺ຄເຫ ອາຣພ຺ຠ ຄາຖາຍໍ ສນ຺ຘິຍໍ ປວຕ຺ຕິສງ຺ຄໂຫນາມ ອິທານິ ວຸຈ຺ຈຕີຕິ ອິມິນາ ນ ສເມຕິ.
[໑໑໕] ຏີກາສຸ ປນ
‘‘ອຸຕ຺ຕຣໍ ເວທນາສງ຺ຄຫາທິວິຠາຄໂຕ ອຸຕ຺ຕມ’’ນ຺ຕິ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕໍ ວິຈາເຣຕພ຺ພໍ.
ເອວຎ຺ຫິ ¶ ສຕິ ປກິຓ຺ຓກສງ຺ຄໂຫວ ອິຘ ສງ຺ຄຫສທ຺ເທນ ຄຫິໂຕ ສິຍາຕິ. ຍສ຺ມາປນ ຕິຓ຺ຓໍ ທ຺ວິນ຺ນຎ຺ຈ ປເຠທສງ຺ຄຫານໍ ມຊ຺ເຌ ຐຕ຺ວາ ອຍໍ ອນຸສນ຺ຘິຄາຖາ ປວຕ຺ຕາ. ຕສ຺ມາ ປຸພ຺ເພ ຕໂຍປິ ປເຠທສງ຺ຄຫາ ອິຘ ສງ຺ຄຫສທ຺ເທນ ຄເຫຕຸໍ ຍຸຕ຺ຕາຕິ ທຏ຺ຐພ຺ພາ. ອຍໍ ປນ ປວຕ຺ຕິສງ຺ຄໂຫ ວຕ຺ຖຸທ຺ວາຣາລມ຺ພເຓຫິ ສທ຺ຘິໍ ໂຍເຊຕ຺ວາ ວຸຕ຺ໂຕ ສຸວຸຕ຺ໂຕຕິ ຕານິ ຕີຓິ ຉກ຺ການິປິ ປຸນ ອິຘ ນິກ຺ຂິຕ຺ຕານິ.
[໑໑໖] ວິຠາວນິຍໍ ປນ
‘‘ວຕ຺ຖຸທ຺ວາຣາລມ຺ພຓ ສງ຺ຄຫາ ເຫຏ຺ຐາ ກຖິຕາປິ ປຣິປຸຓ຺ຓໍ ກຕ຺ວາ ປວຕ຺ຕິສງ຺ຄຫໍ ທສ຺ເສຕຸໍ ປຸນ ນິກ຺ຂິຕ຺ຕາ’’ຕິ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕໍ ນ ສຸນ຺ທຣໍ.
ນ ຫິ ສກລາ ວຕ຺ຖຸທ຺ວາຣາລມ຺ພຓສງ຺ຄຫາ ອິຘ ນິກ຺ຂິຕ຺ຕາຕິ. ວິສຍານໍ ທ຺ວາເຣສຸ ປວຕ຺ຕິ ວິສຍປວຕ຺ຕິ. ເອຕ຺ຖຈ ປວຕ຺ຕີຕິ ອາປາຕາຄມນເມວ ວຸຈ຺ຈຕິ. ວກ຺ຂຕິ ຫິ ເອກຈິຕ຺ຕກ຺ຂຓາ ຕີຕານິວາຕິອາທິໍ. ສາ ປນ ກາຈິ ສີຆຕມາ, ກາຈິ ສີຆຕຣາ, ສີຆາ, ທນ຺ຘາ, ທນ຺ຘຕຣາ, ທນ຺ຘຕມາຕິ ຉຘາ ໂຫຕີຕິ. ກມ຺ມາທີນໍ ວິສຍານໍ ທ຺ວາເຣສຸ ປວຕ຺ຕິ ປຈ຺ຈຸປຏ຺ຐານໍ ອາປາຕາຄມນໍ ວິສຍປ຺ປວຕ຺ຕິ. ວກ຺ຂຕິ ຫິ ກມ຺ມໍວາ ກມ຺ມນິມິຕ຺ຕໍວາ ຄຕິນິມິຕ຺ຕໍວາ ກມ຺ມພເລນ ຉນ຺ນໍ ທ຺ວາຣານໍ ອຎ຺ຎຕຣສ຺ມິໍ ປຈ຺ຈຸປຏ຺ຐາຕີຕິ.
[໑໑໗] ວິຠາວນິຍໍ ປນ
‘‘ວິສເຍສຸຈ ຈິຕ຺ຕານໍ ປວຕ຺ຕິ ວິສຍປ຺ປວຕ຺ຕີ’’ຕິປິ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕໍ ນ ສຸນ຺ທຣໍ.
ເອວຎ຺ຫິ ສຕິ ອຕິປຣິຕ຺ຕາຣມ຺ມເຓ ວິສຍປ຺ປວຕ຺ຕິນາມ ອນຸປປນ຺ນາ ອາປຊ຺ຊຕີຕິ. ຕຕ຺ຖາຕິ ເຕສຸ ຉກ຺ເກສຸ. ຘາຕຸເຠທໍ ປຕ຺ວາຘາຕຸນານຕ຺ຕໍ ປມາຓນ຺ຕິ ມນນໍ ວິຊານນໂຕ ວິສຸໍ ກຕ຺ວາ ມໂນຘາຕຸ ວິສຸໍ ວຸຕ຺ຕາ. ວິຎ຺ຎາຓເຠທໍ ປຕ຺ວາ ປນ ຍໍກິຎ຺ຈິ ມນນໍ ວິຊານເນ ອນ຺ໂຕ ຄຘເມວາຕິ ວຸຕ຺ຕໍ ຈກ຺ຂຸວິຎ຺ຎາຓໍ.ລ. ຉວິຎ຺ຎາຓານີຕິ ຉວີຖິໂຍ ປນ ທ຺ວາຣປ຺ປວຕ຺ຕາ ຈິຕ຺ຕປວຕ຺ຕິໂຍ ໂຍເຊຕພ຺ພາຕິ ສມ຺ພນ຺ໂຘ. ຈກ຺ຂຸທ຺ວາເຣ ປວຕ຺ຕາ ວີຖິ ຈກ຺ຂຸທ຺ວາຣວີຖິ. ຈກ຺ຂຸທ຺ວາຣວິກາຣໍ ປຏິຈ຺ຈ ປວຕ຺ໂຕ ¶ ຈິຕ຺ຕປ຺ປພນ຺ໂຘຕິ ອຕ຺ໂຖ. ເອວໍ ເສເສສຸ. ອສາຘາຣເຓນ ຈກ຺ຂຸວິຎ຺ຎາເຓນ ອຸປລກ຺ຂິຕາ ວີຖິ ຈກ຺ຂຸວິຎ຺ຎາຓວີຖິ. ສຸທ຺ໂຘ ປນ ມໂນວິຎ຺ຎາຓປພນ຺ໂຘ ມໂນວິຎ຺ຎາຓວີຖິ.
ວິຠາວນິຍໍ ປນ
‘‘ຈກ຺ຂຸວິຎ຺ຎາຓສມ຺ພນ຺ຘິນີ ວີຖິ ເຕນ ສຫ ເອກາຣມ຺ມຓ ເອກ ທ຺ວາຣິກຕາຍ ສຫ ຈຣຓຠາວໂຕ ຈກ຺ຂຸວິຎ຺ຎາຓ ວີຖີ’’ຕິ ວຸຕ຺ຕໍ.
ທ຺ວາຣປ຺ປວຕ຺ຕາຕິ ທ຺ວາເຣ ອຸປ຺ປນ຺ນາ. ຕໍ ຕໍ ທ຺ວາຣວິກາຣໍ ປຏິຈ຺ຈ ອຸປ຺ປນ຺ນາຕິ ອຕ຺ໂຖ. ຈິຕ຺ຕປ຺ປວຕ຺ຕິໂຍຕິ ຈິຕ຺ຕປພນ຺ຘາ. ອຕິມຫນ຺ຕນ຺ຕິ ສາມິ ອຕ຺ເຖ ປຈ຺ຈຕ຺ຕວຈນໍ. ອຕິມຫນ຺ຕສ຺ສ ປຎ຺ຈາລມ຺ພຓສ຺ສ ປວຕ຺ຕິ.ລ. ອຕິປຣິຕ຺ຕສ຺ສ ປຎ຺ຈາລມ຺ພຓສ຺ສ ປວຕ຺ຕິຈາຕິ ປຎ຺ຈທ຺ວາເຣ ຈຕຸຘາ. ມໂນທ຺ວາເຣ ປນ ວິຠູຕສ຺ສ ຉຬາຣມ຺ມຓສ຺ສ ປວຕ຺ຕິ ອວິຠູຕສ຺ສ ຉຬາຣມ຺ມຓສ຺ສ ປວຕ຺ຕິຈາຕິ ທ຺ວິຘາຕິ ຉຘາວິສຍປ຺ປວຕ຺ຕິ ເວທິຕພ຺ພາຕິ ໂຍຊນາ. ອຕິມຫນ຺ຕາທິຠາໂວ ເຈຕ຺ຖ ອາໂລກາທິ ປຈ຺ຈຍ ວເສນວາ ວຕ຺ຖຸ ອຕິມຫນ຺ຕາທິວເສນວາ ເວທິຕພ຺ໂພ. ຕຕ຺ຖ ສຓ຺ຫສຸຂຸມໍປິ ທູຣໍປິ ຣູປາທີນໍ ອຘິຏ຺ຐານວຕ຺ຖຸນາມ ອາໂລກາທິ ປຈ຺ຈຍ ສມ຺ປຕ຺ຕິຍາ ສຕິ ອຕິມຫນ຺ຕເມວ. ຕຖາ ຫິ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ຠຄວໂຕ ປຖມາຕິ ນີຫາຣກາລາທີສຸ ໂລກ ວິວຣຓ ປາຏິຫາຣິຍປວຕ຺ຕິ ກາເລ ອວີຈິນິຣເຍປິ ອກນິຏ຺ເຐປິ ປຣຈກ຺ກວາເຬສຸປິ ສຓ຺ຫສຸຂຸມານິຈ ທູຣານິຈ ຣູປານິ ອິຘ ຐິຕາວ ປສ຺ສນ຺ຕິ. ຕທາ ຫິ ອຸຬາໂຣ ໂອຠາໂສ ປາຕຸຣໂຫສິ. ຕສ຺ສ ວເສນ ສພ຺ເພປິ ປຖວິສິເນຣຸ ຈກ຺ກວາຬ ສິລຸຈ຺ຈຍາທໂຍ ຊາຕິຜລິກກ຺ຂນ຺ຘາ ວິຍ ສມ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ. ມຫນ຺ໂຕ ອຸຬາໂຣ ໂອຠາໂສ ປາຕຸຣໂຫສິ ອຕິກມ຺ມເທວານໍ ເທວານຸຠາວນ຺ຕິ ຫິ ວຸຕ຺ຕໍ. ອຸປປຕ຺ຕິເທວພ຺ຣຫ຺ມາທີນໍ ປນ ປສາທນິສ຺ສຍຠູຕານໍ ໂອຠາສຊາຕຕາຍປິ ປຖວິປພ຺ພຕາທໂຍ ຈກ຺ຂຸຣູປາທີນໍ ອນ຺ຕຣໍ ກາຕຸໍ ນສກ຺ໂກນ຺ຕີຕິ. ຕຖາ ທູເຣປິ ປພ຺ພຕາທິຣູປານິ ວຕ຺ຖຸ ອຕິມຫນ຺ຕຕາຍ ຈນ຺ທສູຣິຍ ຕາຣກາທິ ຣູປານິ ວິສຍ ວຕ຺ຖຸ ມຫນ຺ຕຕາຍ ໂອຠາສ ຊາຕຕາຍ ຈ ອຕິ ມຫນ຺ຕານິ ນາມ ໂຫນ຺ຕີຕິ. ອາໂລກາທິປຈ຺ຈຍານໍ ປນ ອຘິຏ຺ຐານວຕ຺ຖູນຎ຺ຈ ທຸພ຺ພລ ທຸພ຺ພລຕຣ ¶ ທຸພ຺ພລຕມານຸກ຺ກເມນ ມຫນ຺ຕາທິຠາໂວ ວຕ຺ຕພ຺ໂພຕິ. ຍານິ ປນ ປຎ຺ຈາລມ຺ພຓານິ ເອກຈິຕ຺ຕກ຺ຂຓໍ ອຕິກ຺ກມ຺ມ ອາປາຕໍ ອາຄຈ຺ຉນ຺ຕິ, ຕານິ ອຕິມຫນ຺ຕາຣມ຺ມຓານິນາມ. ຍານິ ທ຺ວຕ຺ຕິຈິຕ຺ຕກ຺ຂຓານິ ອຕິກ຺ກມ຺ມ, ຕານິ ມຫນ຺ຕາຣມ຺ມຓານິ. ຍານິ ຈຕຸ ປຎ຺ຈ ຉ ສຕ຺ຕ ອຏ຺ຐ ນວ ຈິຕ຺ຕກ຺ຂຓານິ ອຕິກ຺ກມ຺ມ, ຕານິ ປຣິຕ຺ຕາຣມ຺ມຓານິ. ຍານິປນ ທເສກາທສທ຺ວາທສ ເຕຣສ ຈຸທ຺ທສ ປນ຺ນຣສ ຈິຕ຺ຕກ຺ຂຓານິ ອຕິກ຺ກມ຺ມ ອາປາຕໍ ອາຄຈ຺ຉນ຺ຕິ. ຕານິ ອຕິປຣິຕ຺ຕາ ຣມ຺ມຓານີຕິ. ປກ຺ຂຕິຈ ເອກຈິຕ຺ຕກ຺ຂຓາຕີຕານິວາຕິອາທິ. ວິຠູຕສ຺ສາຕິ ປາກຏສ຺ສ, ອວິຠູຕສ຺ສາຕິ ອປາກຏສ຺ສ. ເອວໍ ຉຉກ຺ການິ ສຣູປໂຕ ນິທ຺ທິສິຕ຺ວາ ອິທານິ ຕານິ ສພ຺ພານິ ເອກໂຕ ໂຍເຊຕ຺ວາ ວີຖິຈິຕ຺ຕປ຺ປວຕ຺ຕິໍ ວິຕ຺ຖາເຣນ຺ໂຕ ກຖນ຺ຕິ ປຸຈ຺ຉິຕ຺ວາ ຣູປາຣູປານໍ ຕາວ ອທ຺ຘານປຣິຈ຺ເຉທໍ ທສ຺ເສຕຸໍ ອຸປ຺ປາທຏ຺ຐິຕີຕິອາທິ ມາຫ. ຕຕ຺ຖ ກຖນ຺ຕິ ເກນ ປກາເຣນ ວີຖິຈິຕ຺ຕປ຺ປວຕ຺ຕິ ໂຫຕີຕິ ອຕ຺ໂຖ.
[໑໑໘] ວິຠາວນິຍໍ ປນ
‘‘ກຖນ຺ຕິ ເກນ ປກາເຣນ ອຕິມຫນ຺ຕາທິວເສນ ວິສຍ ວວຕ຺ຖານໍ ໂຫຕີຕິ ປຸຈ຺ຉິຕ຺ວາ ຈິຕ຺ຕກ຺ຂຓວເສນ ຕໍ ປກາເສຕຸໍ ອຸປ຺ປາທຏ຺ຐິຕີຕິອາທິ ອາຣທ຺ຘ’’ນ຺ຕິ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕໍ ຍຸຕ຺ຕໍ ວິຍ ນ ທິສ຺ສຕິ.
ເອວຎ຺ຫິ ສຕິອາທິໂຕ ປຎ຺ຈນ຺ນໍ ຉກ຺ການໍ ໂອກາໂສນາມ ນສິຍາ. ນຈ ອຸປ຺ປາທຏ຺ຐິຕິ.ລ. ຣູປຘມ຺ມານມາຍູຕິ ອິທໍ ວິສຍ ວວຕ຺ຖານຕ຺ຖເມວ ວຸຕ຺ຕນ຺ຕິ ສກ຺ກາ ວິຎ຺ຎາຕຸນ຺ຕິ. ອຸປ຺ປຊ຺ຊນໍ ອຸປ຺ປາໂທ. ສຠາວ ປຏິລາໂຠຕິ ອຕ຺ໂຖ. ຐານໍ ຐິຕິ. ຍຖາລທ຺ຘສຠາວສ຺ສ ອນິວຕ຺ຕີຕິ ອຕ຺ໂຖ. ຠຎ຺ຊນໍ ຠງ຺ໂຄ. ຕສ຺ສ ປຣິຫາຍິຕ຺ວາ ອນ຺ຕຣຘານນ຺ຕິ ອຕ຺ໂຖ. ເອກຈິຕ຺ຕກ຺ຂຓໍນາມາຕິ ເອກສ຺ສ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ຂໂຓນາມ. ໂສ ປນ ຂໂຓ ອຈ຺ຉຣາສງ຺ຆາຏກ຺ຂຓສ຺ສ ອກ຺ຂິນິມ຺ມິລນກ຺ຂຓສ຺ສຈ ອເນກໂກຏິ ສຕສຫສ຺ສຠາໂຄ ທຏ຺ຐພ຺ໂພ. ອຈ຺ຉຣາສງ຺ຆາຏກ຺ຂເຓ ອເນກໂກຏິສຕສຫສ຺ສສງ຺ຂາ ເວທນາ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕີຕິ ຫິ ອຏ຺ຐກຖາຍໍ ວຸຕ຺ຕໍ. ອາຈຣິຍານນ຺ທຕ຺ເຖຣມເຕນ ປເນຕ຺ຖ ອຸປ຺ປາທຠງ຺ຄ ວເສນຂຓທ຺ວຍໍ ເອກຈິຕ຺ຕກ຺ຂຓໍນາມາຕິ ວຕ຺ຕພ຺ພໍ. ຍຖາ ຫິ ໂລເກ ¶ ວິຊ຺ຊຸນາມ ວທ຺ຘນານນ຺ຕຣເມວ ຠິຊ຺ຊຕິ. ນ ປນສ຺ສາ ວທ຺ຘນສ຺ສ ຠິຊ຺ຊນສ຺ສຈ ອນ຺ຕຣາ ຐິຕິນາມ ວິສຸໍ ປຎ຺ຎາຍຕິ. ຍຖາ ຈ ອຸທ຺ຘໍ ອຸຊຸໍ ຂິຕ຺ຕໍ ເລຑ຺ຑຸ ອຸປ຺ປຕິຕ຺ວາ ປຕຕິ. ນ ປນ ອຸປ຺ປຕນສ຺ສ ປຕນສ຺ສ ຈ ອນ຺ຕຣາ ຐິຕິນາມ ວິສຸໍ ທິສ຺ສຕິ. ຕຖາ ຈິຕ຺ຕໍປິ. ຕໍປິ ຫິ ອຸທຍ ຠາຄານນ຺ຕຣເມວ ວຍຠາເຄ ປຕຕິ. ນ ປນສ຺ສ ຣູປຘມ຺ມານໍ ວິຍ ເຕສໍ ທ຺ວິນ຺ນໍ ຠາຄານໍ ມຊ຺ເຌ ວິສຸໍ ເອໂກ ຄຓນູປໂຄ ຐິຕິຠາໂຄນາມ ອຸປລພ຺ຠຕິ. ເອວຎ຺ຈ ກຕ຺ວາ ຍມເກສຸ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ອຸປ຺ປາທຠງ຺ຄາວ ຕຕ຺ຖ ຕຕ຺ຖ ວຸຕ຺ຕາ. ວິເສສໂຕ ປນ ຈິຕ຺ຕຍມເກ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊມານນ຺ຕິ. ຠງ຺ຄກ຺ຂເຓ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ. ໂນ ຈ ອຸປ຺ປຊ຺ຊມານໍ. ອຸປ຺ປາທກ຺ຂເຓ ອຸປ຺ປນ຺ນຎ຺ເຈວ ອຸປ຺ປຊ຺ຊມານຎ຺ຈາຕິອາທິນາ ຠງ຺ຄຸປ຺ປາທາວ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ວຸຕ຺ຕາ. ກຖາວຕ຺ຖຸມ຺ຫິຈ ເອກໍ ຈິຕ຺ຕໍ ທິວສໍ ຕິຏ຺ຐຕີຕິ ອາມນ຺ຕາ. ອຸປທ຺ຘທິວໂສ ອຸປ຺ປາທກ຺ຂໂຓ. ອຸປທ຺ຘທິວໂສ ວຍກ຺ຂໂຓຕິ. ນ ເຫວໍ ວຕ຺ຕພ຺ເພ. ເອກໍ ຈິຕ຺ຕໍ ທ຺ເວ ທິວເສ ຕິຏ຺ຐຕີຕິ ອາມນ຺ຕາ. ເອໂກ ທິວໂສ ອຸປ຺ປາທກ຺ຂໂຓ. ເອໂກ ທິວໂສ ວຍກ຺ຂໂຓຕິ ນເຫວໍ ວຕ຺ຕພ຺ເພ. ເອກໍ ຈິຕ຺ຕໍ ຈຕ຺ຕາໂຣ ທິວເສ ຕິຏ຺ຐຕີຕິ ອາມນ຺ຕາ. ທ຺ເວ ທິວສາ ອຸປ຺ປາທກ຺ຂໂຓ. ທ຺ເວ ທິວສາ ວຍກ຺ຂໂຓຕິ ນ ເຫວໍ ວຕ຺ຕພ຺ເພ.ລ. ມາສໍ. ທ຺ເວ ມາເສ. ຈຕ຺ຕາໂຣມາເສ.ລ. ສໍວຈ຺ຉຣໍ, ທ຺ເວ ສໍວຈ຺ຉຣານິ. ຈຕ຺ຕາຣິ ສໍວຈ຺ຉຣານິ.ລ. ກປ຺ປໍ. ທ຺ເວ ກປ຺ເປ. ຈຕ຺ຕາໂຣ ກປ຺ເປຕິອາທິນາ ທ຺ເວ ອຸປ຺ປາທວຍຠາຄາວ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ວຸຕ຺ຕາ. ນ ຐິຕິຠາໂຄ. ຍທິ ໂສ ວິສຸໍ ອຸປລພ຺ເຠຍ຺ຍ. ເອກໍ ຈິຕ຺ຕໍ ທິວສໍ ຕິຏ຺ຐຕີຕິ ອາມນ຺ຕາ. ທິວສສ຺ສ ປຖໂມ ຠາໂຄ ອຸປ຺ປາທກ຺ຂໂຓ. ທຸຕີໂຍ ຐິຕິກ຺ຂໂຓ. ຕຕີໂຍ ວຍກ຺ຂໂຓຕິ ເອວໍ ມຫາເຖເຣນ ວິຈາຣິໂຕ ສິຍາ. ຕໂຍ ທິວເສ ຕໂຍ ມາເສ ຕີຓິ ສໍວຈ຺ຉຣານິ ຕໂຍ ກປ຺ເປຕິ ອິມານິປິ ອວຊ຺ເຊ ຕພ຺ພານິເອວ ສິຍຸນ຺ຕິ. ເອຕ຺ຖ ສິຍາ, ນນຸ ສຸຕ຺ຕນ຺ເຕສຸ ຕີຓິ ມານິ ຠິກ຺ຂເວ ສງ຺ຂຕສ຺ສ ສງ຺ຂຕ ລກ຺ຂຓານິ. ກຕມານິຕີຓິ, ອຸປ຺ປາໂທ ປຎ຺ຎາຍຕິ. ວໂຍ ປຎ຺ຎາຍຕິ. ຐິຕສ຺ສ ອຎ຺ຎຖຕ຺ຕໍ ປຎ຺ຎາຍຕີຕິ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕຖາ ເວທນາຍ ອຸປ຺ປາໂທ ປຎ຺ຎາຍຕິ. ວໂຍ ປຎ຺ຎາຍຕິ. ຐິຕາຍ ອຎ຺ຎຖຕ຺ຕໍ ປຎ຺ຎາຍຕິ. ສຎ຺ຎາຍ. ສງ຺ຂາຣານໍ. ວິຎ຺ຎາຓສ຺ສ ອຸປ຺ປາໂທ.ລ. ປຎ຺ຎາຍຕີຕິ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕສ຺ມາ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ຕຕີໂຍ ຐິຕິຠາໂຄ ວິສຸໍ ອຸປລພ຺ຠຕິ ເຍວາຕິ.ນ. ປພນ຺ຘຐິຕິຍາ ເອວ ຕຕ຺ຖ ¶ ວຸຕ຺ຕຕ຺ຕາຕິ. ກຖໍ ວິຎ຺ຎາຍຕີຕິ ເຈ, ອຸປ຺ປາທວເຍ ປຖມໍ ວຕ຺ວາ ປຈ຺ຉາ ປຸນ ວິສຸໍ ຐິຕສ຺ສ ອຎ຺ຎຖຕ຺ຖໍ ປຎ຺ຎາຍຕີຕິ ອິມສ຺ສ ວຸຕ຺ຕຕ຺ຕາຕິ. ອິຕຣຖາ ອຸປ຺ປາໂທ ປຎ຺ຎາຍຕິ. ຐິຕສ຺ສ ອຎ຺ຎຖຕ຺ຕໍ ປຎ຺ຎາຍຕິ. ວໂຍ ປຎ຺ຎາຍຕີຕິ ວຸຕ຺ຕໍ ສິຍາຕິ. ນນຸ ປພນ຺ຘຐິຕິ ນາມ ປຎ຺ຎຕ຺ຕິ ໂຫຕິ. ສາຈ ອສງ຺ຂຕາ, ສຸຕ຺ຕນ຺ຕານິຈ ສງ຺ຂຕ ລກ຺ຂຓ ວິສຍານິ. ຕສ຺ມາ ສາ ປພນ຺ຘຏ຺ຐິຕິ ຕຕ຺ຖ ວຸຕ຺ຕາຕິ ນສກ຺ກາ ວິຎ຺ຎາຕຸນ຺ຕິ ເຈ. ນ ນ ສກ຺ກາ. ອຠິຘມ຺ເມປິ ສງ຺ຂຕຘມ຺ມນິທ຺ເທເສສຸ ສມູຫ ສຓ຺ຐານ ສນ຺ຕຕິ ປຎ຺ຎຕ຺ຕີຫິປິ ນິທ຺ເທສສ຺ສ ທິຏ຺ຐຕ຺ຕາ. ຕຖາ ຫິ ຣູປາຍຕນນິທ຺ເທສາທີສຸ ທີຆໍ ຣສ຺ສໍ ສຓ຺ຫໍ ຖຸລໍ ວຏ຺ຏໍ ປຣິມຓ຺ຑລໍ ຈຕຸຣສ຺ສໍ ຉຬໍສໍ ອຏ຺ຐໍສໍ ໂສຬສໍສໍ ນິນ຺ນໍ ຖລນ຺ຕິອາທິນາ, ວິຠງ຺ເຄ ຈ ເກສາ ໂລມາ ນຂາ ທນ຺ຕາຕິອາທິນາ ປຎ຺ຎຕ຺ຕິສິເສນ ສງ຺ຂຕຘມ຺ມາ ນິທ຺ທິຏ຺ຐາຕິ. ສຸຕ຺ຕນ຺ເຕສຸ ວຕ຺ຕພ຺ພເມວ ນຕ຺ຖິ. ອີທິເສສຸ ຫິ ຐາເນສຸ ປຎ຺ຎຕ຺ຕິວເສນ ປວຕ຺ຕາປິ ເທສນາ ສງ຺ຂຕຘມ຺ມເມວ ອາຫຈ຺ຈ ຕິຏ຺ຐຕິ. ຕສ຺ມາ ຍຖາ ອຸປ຺ປາທຠງ຺ຄານໍ ປຈ຺ເຈກໍ ເອເກໂກ ຂໂຓ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ລພ຺ຠຕິ. ນ ຕຖາ ຐິຕິຍາຕິ. ອຍໍ ອາຈຣິຍານນ຺ທຕ຺ເຖ ຣສ຺ສ ອຘິປ຺ປາໂຍ. ອຍຎ຺ຈ ວາໂທ ສໍຍຸຕ຺ຕຏ຺ຐກຖາຍໍ ເອວ ອາຄໂຕ. ໂສຈ ສງ຺ຄຫກາເຣນ ປຏິກ຺ຂິຕ຺ໂຕ. ວຸຕ຺ຕຎ຺ຫິ ຕຕ຺ຖ, ອປເຣ ປນ ວທນ຺ຕິ. ອຣູປຘມ຺ມານໍ ຊຣາຂໂຓນາມ ນສກ຺ກາ ປຎ຺ຎເປຕຸໍ. ສມ຺ມາ ສມ຺ພຸທ຺ໂຘຈ ເວທນາຍ ອຸປ຺ປາໂທ ປຎ຺ຎາຍຕິ. ວໂຍ ປຎ຺ຎາຍຕິ. ຐິຕາຍ ອຎ຺ຎຖຕ຺ຖໍ ປຎ຺ຎາຍຕີຕິ ວທນ຺ໂຕ ອຣູປຘມ຺ມານໍປິ ຕີຓິ ລກ຺ຂຓານິ ປຎ຺ຎເປຕິ. ຠານິອຕ຺ຖິກ຺ຂຓໍ ອຸປາທາຍ ລພ຺ຠນ຺ຕີຕິ ວຕ຺ວາ –
ອຕ຺ຖິຕາ ສພ຺ພຘມ຺ມານໍ, ຐິຕິນາມ ປວຸຈ຺ຈຕິ;
ຕສ຺ເສວ ເຠໂທ ມຣຓໍ; ສພ຺ພທາ ສພ຺ພປາຓິນນ຺ຕິ.
ອິມາຍ ອາຈຣິຍຄາຖາຍ ຕມຕ຺ຖໍ ສາເຘນ຺ຕິ. ອຖວາ, ສນ຺ຕຕິວເສນ ຐານໍ ເວທິຕພ຺ພນ຺ຕິຈ ວທນ຺ຕິ. ອິມສ຺ມິໍ ປນ ສຸຕ຺ເຕ ອຍໍ ວິເສໂສ ນຕ຺ຖິ. ຕສ຺ມາ ອາຈຣິຍຄາຖາຍ ສຸຕ຺ຕໍ ອປ຺ປຏິພາເຫຕ຺ວາ ສຸຕ຺ຕເມວ ປມາຓໍ ກາຕພ຺ພນ຺ຕິ. ຕຕ຺ຖ ຊຣາຂໂຓນາມ ອຸປ຺ປາທກ຺ຂຓຠງ຺ຄກ຺ຂຓານໍ ມຊ຺ເຌ ວິສຸໍ ຊຣາຍ ເຂຕ຺ຕຠູໂຕ ຐີຕິກ຺ຂໂຓ ວຸຈ຺ຈຕິ. ອຎ຺ຎຖຕ຺ຕນ຺ຕິ ຊຣາເອວ. ອຕ຺ຖິກ຺ຂຓນ຺ຕິ ຂຓທ຺ວຍເມວ. ປຏິກ຺ຂິຕ຺ໂຕປິ ປນ ອຍໍ ວາໂທ ກຖາວຕ຺ຖຸ ປາຬິຍາ ສທ຺ຘິໍ ສຸຏ຺ຐຸ ສເມຕິເຍວ. ¶ ອປິຈ, ອຸທ຺ຘໍ ອຸປ຺ປຕິຕສ຺ສ ເລຏ຺ຏຸສ຺ສ ອຸປ຺ປຕນນິວຕ຺ຕິ ວິຍ ຍາ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ອຸທຍສງ຺ຂາຕສ຺ສ ວຑ຺ຒນສ຺ສ ນິວຕ຺ຕິນາມ ອຕ຺ຖິ. ນ ຫິ ອຸທເຍ ອນິວຕ຺ຕນ຺ເຕ ວໂຍນາມ ສມ຺ຠວຕິຕີ. ສາ ເອວ ອຸທຍ ປຣິຍນ຺ຕມຕ຺ຕຠູຕາ ອິຘ ຐິຕິປຣິຍາໂຍຕິ ສກ຺ກາ ວຕ຺ຕຸໍ. ໂສ ປນ ວິສຸໍ ຄຓນູປໂຄ ເອໂກ ຂໂຓນາມ ນໂຫຕີຕິ ກຕ຺ວາ ອຠິຘມ຺ເມ ທ຺ເວເອວ ຂຓາ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ວຸຕ຺ຕາ. ອຸທຍຠາຄສ຺ສ ປນ ອາທິ ໂກຏິໍ ວຍຠາຄສ຺ສອນ຺ຕໂກຏິຎ຺ຈ ຖເປຕ຺ວາ ມຊ຺ເຌຠາຄທ຺ວຍນິສ຺ສິຕາ ປຣິປຈ຺ຈນ ລກ຺ຂຓາ ຊຣານາມ ອຣູປຘມ຺ມານໍປິ ລພ຺ຠຕິເຍວ. ຕໍ ສນ຺ຘາຍ ຘາຕຸກຖາຍໍ ຊຣາທ຺ວີຫິຂນ຺ເຘຫິສງ຺ຄຫິຕາຕິວຸຕ຺ຕນ຺ຕິ ທຏ຺ຐພ຺ພໍ.
[໑໑໙] ຍໍ ປນ ວິຠາວນິຍໍ
‘‘ອຸປ຺ປາທຠງ຺ຄາວຕ຺ຖາຫິ ຠິນ຺ນາ ຠງ຺ຄາຠິມຸຂາວຕ຺ຖາປິ ອິຈ຺ຉິຕພ຺ພາ. ສາ ຐິຕິນາມາ’’ຕິ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕໍ ກຖາວຕ຺ຖຸປາຬິຍາ ສຫ ນ ສເມຕິ.
ອຸປທ຺ຘທິວໂສ ອຸປ຺ປາທກ຺ຂໂຓ. ອຸປທ຺ຘທິວໂສ ວຍກ຺ຂໂຓ. ປຖໂມ ທິວໂສ ອຸປ຺ປາທກ຺ຂໂຓ. ທຸຕີໂຍ ວຍກ຺ຂໂຓຕິ ຫິ ວິຈາເຣນ຺ເຕນ ອຸປ຺ປາທຠງ຺ຄາວຕ຺ຖາ ຫິ ຠິນ຺ນາ ຕຕີຍາ ອວຕ຺ຖາ ຕສ຺ສໍ ປາຬິຍໍ ປຏິກ຺ຂິຕ຺ຕາເຍວ ໂຫຕີຕິ.
[໑໒໐] ເອເຕນ ຍຎ຺ຈ ຕຕ຺ຖ
‘‘ປາຬິຍໍ ປນ ເວເນຍ຺ຍຊ຺ຌາສຍາ ນຸໂຣມໂຕ ນຍທສ຺ສນວເສນ ສາ ນ ວຸຕ຺ຕາ. ອຕິຘມ຺ມເທສນາປິ ຫິ ກທາຈິ ເວເນຍ຺ຍຊ຺ຌາສຍານຸໂຣເຘນ ປວຕ຺ຕຕິ. ຍຖາ, ຣູປສ຺ສ ອຸປ຺ປາໂທ ອຸປຈໂຍ ສນ຺ຕຕີຕິ ທ຺ວິຘາ ຠິນ຺ທິຕ຺ວາ ເທສິໂຕ’’ຕິ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕໍປິ ປຏິກ຺ຂິຕ຺ຕໍ ໂຫຕິ. ວິຠາຄາຣຫສ຺ສ ຫິ ຘມ຺ມສ຺ສ ວິຠາຄກຣຓໍນາມ ເວເນຍ຺ຍວເສນາຕິປິ ຘມ຺ມວເສນາຕິປິ ຍຸຊ຺ຊຕິ. ວິຊ຺ຊມາເນ ສຕິ ວິສຸໍ ກຕ຺ວາ ວຕ຺ຕພ຺ພສ຺ສ ອຠິຘມ຺ເມ ອວຈນໍ ປນ ເວເນຍ຺ຍວເສນາຕິ ນ ຍຸຕ຺ຕເມຕນ຺ຕິ.
[໑໒໑] ຍມ຺ປິ ຕຕ຺ຖ
‘‘ສຸຕ຺ເຕຈ ຕີຓິ ມານິ ຠິກ຺ຂເວ ສງ຺ຂຕສ຺ສ ສງ຺ຂຕລກ຺ຂຓານິ. ກຕມານິ ຕີຓິ. ອຸປ຺ປາໂທ ປຎ຺ຎາຍຕິ. ວໂຍ ປຎ຺ຎາ ຍຕິ. ¶ ຐິຕສ຺ສ ອຎ຺ຎຖຕ຺ຕໍ ປຎ຺ຎາຍຕີຕິ ເອວໍ ສງ຺ຂຕຘມ຺ມສ຺ເສວ ລກ຺ຂຓທສ຺ສນຕ຺ຖໍ ອຸປ຺ປາທາທີນໍ ວຸຕ຺ຕຕ຺ຕາ ນສກ຺ກາ ປພນ຺ຘສ຺ສ ປຎ຺ຎຕ຺ຕິສຠາວສ຺ສ ອສງ຺ຂຕສ຺ສ ຐິຕິ ຕຕ຺ຖ ວຸຕ຺ຕາຕິ ວິຎ຺ຎາຕຸ’’ນ຺ຕິ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕໍປິ ນ ຄເຫຕພ຺ພໍ.
ອຠິຘມ຺ເມປິ ເຫຏ຺ຐາ ວຸຕ຺ຕນເຍນ ປຎ຺ຎຕ຺ຕິສີເສນ ສງ຺ຂຕຘມ຺ມານໍ ນິທ຺ເທສສ຺ສ ທິຏ຺ຐຕ຺ຕາຕິ.
[໑໒໒] ຍມ຺ປິ ຕຕ຺ຖ
‘‘ອຸປສຄ຺ຄສ຺ສຈ ຘາຕ຺ວຕ຺ເຖເຍວ ປວຕ຺ຕນໂຕ ປຎ຺ຎາຍຕີຕິ ເອຕສ຺ສ ວິຎ຺ຎາຍຕີຕິ ອຕ຺ໂຖ’’ຕິ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕໍປິ ນ ຍຸຕ຺ຕໍ.
ຍຖານຸໂລມສາສນຎ຺ຫິ ສຸຕ຺ຕໍ. ຕສ຺ມາ ຕຕ຺ຖ ວິເນຍ຺ຍານໍ ສຸຏ຺ຐຸ ປຎ຺ຎາຍນເມວ ອຘິປ຺ເປຕນ຺ຕິ. ອຣູປໍ ອຣູປິສຠາວຕ຺ຕາ ລຫຸປຣິຓາມໍ. ຣູປໍ ປນ ຣູປິຘມ຺ມຕ຺ຕາເຍວ ທນ຺ຘປຣິຓາມນ຺ຕິ ວຸຕ຺ຕໍ ຕານິປນ.ລ. ຣູປຘມ຺ມານ ມາຍູຕິ.
[໑໒໓] ວິຠາວນິຍໍ ປນ
‘‘ຄາຫກຄເຫຕພ຺ພ ຠາວສ຺ສ ຕໍຕໍ ຂຓວເສນ ນິປ຺ປຊ຺ຊນໂຕ’’ຕິ ກາຣຓໍ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕໍ ອກາຣຓໍ.
ນ ຫິ ຄາຫກໍ ອຣູປໍ ຄເຫຕພ຺ພຎ຺ຈ ຣູປໍ ຄຫຓສມ຺ປຊ຺ຊນຕ຺ຖໍ ລຫຸໍ ປຣິຓມຕິ ຄຣຸໍ ປຣິຓປຕີຕິ ສກ຺ກາ ວຕ຺ຕຸນ຺ຕິ. ຕານິ ຕາທິສານິ ສຕ຺ຕຣສນ຺ນໍ ຈິຕ຺ຕານໍ ຂຓານິ ສຕ຺ຕຣສວາ ຕານິ ຈິຕ຺ຕກ຺ຂຓານິ ຣູປ ຘມ຺ມານມາຍູຕິ ໂຍຊນາ. ສຕ຺ຕຣສ ຈິຕ຺ຕກ຺ຂຓສມປມາຓານິ ຂຓານິ ວິຎ຺ຎຕ຺ຕິ ຣູປລກ຺ຂຓ ຣູປວຊ຺ຊານໍ ຣູປຘມ຺ມານໍ ອາຍຸນາມາຕິ ວຸຕ຺ຕໍ ໂຫຕິ. ຂຓມຕ຺ຕໂຕ ປນ ອຏ຺ຐກຖານເຍນ ເອກປຎ຺ຎາສຂຓານິ ໂຫນ຺ຕິ, ມູລຏີການເຍນ ທ຺ວຕ຺ຕິໍສຂຓານິ. ຕຕ຺ຖຈ ອາທິມ຺ຫິ ທ຺ເວ ຂຓານິ ຣູປຘມ຺ມານໍ ເອກໍ ອຸປ຺ປາທກ຺ຂຓເມວ. ອນ຺ເຕ ທ຺ເວ ເອກໍ ຠງ຺ຄກ຺ຂຓເມວ. ມຊ຺ເຌ ອຏ຺ຐວີສ ຂຓານິ ເຕສໍ ເອກໍ ຐິຕິກ຺ຂຓເມວາຕິ ທຏ຺ຐພ຺ພໍ. ນ ຫິ ທນ຺ຘປຣິຓຕານໍ ຣູປານໍ ອຸປ຺ປາທຠງ຺ຄາປິ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ວິຍ ລຫຸກາ ຠວິຕຸໍ ອຣຫນ຺ຕີຕິ. ຕຕ຺ຖ ວິຎ຺ຎຕ຺ຕິທ຺ວຍໍ ເອກຈິຕ຺ຕກ຺ຂຓິກໍ. ອຸປຈຍສນ຺ຕຕິໂຍ ອຸປ຺ປາທມຕ຺ຕາ ອນິຈ຺ຈຕາ ຠງ຺ຄມຕ຺ຕາ. ຊຣຕາ ຣູປ ຘມ຺ມານໍ ຐິຕິກ຺ຂຓມຕ຺ຕາຕິ ທຏ຺ຐພ຺ພາ. ມູລຏີການເຍນ ປເນຕ຺ຖ ຕານິ ປນ ¶ ໂສຬສຈິຕ຺ຕກ຺ຂຓານິ ຣູປຘມ຺ມານມາຍູຕິ ວຕ຺ຕພ຺ພໍ. ຏີກາຈຣິໂຍ ຫິ ປຏິຈ຺ຈສມຸປ຺ປາທວິຠງ຺ເຄ ອາຄຕໍ ມຫາຏ຺ຐກຖາວຈນໍ ປຕິຏ຺ຐເປນ຺ໂຕ ໂສຬສຈິຕ຺ຕກ຺ຂຓາຍຸກຠາວໍ ສມ຺ຠາເວຕິ, ເອວໍ ສນ຺ເຕປິ ຂນ຺ຘ ວິຠງ຺ເຄເຍວ ຕາວ ຣູປານໍ ອຸປ຺ປາທນິໂຣຘວິຘານສ຺ສ ມຫາອຏ຺ຐກຖາ ວາທສ຺ສ ຍມກປາຬິວິໂຣຘໍ ທສ຺ເສຕ຺ວາ ສງ຺ຄຫກາເຣນ ປຏິສິທ຺ຘຕ຺ຕາ ນ ສກ຺ກາ ຕໍ ປຕິຏ຺ຐເປຕຸນ຺ຕິ. ຕສ຺ມິໍ ວາເທ ຫິ ປຏິສິທ຺ເຘ ຕຕ຺ຖ ອາຄຕາ ໂສຬສາຍຸກຕາວາ ອຕິເຣກໂສຬສາຍຸກຕາວາ ປຏິສິທ຺ຘາເຍວ ໂຫຕີຕິ.
[໑໒໔] ຍໍ ປນ ວິຠາວນິຍໍ
ຕໍ ຏີການຍໍ ຕຍິທມສາຣນ຺ຕິ ປຏິກ຺ຂິປິຕ຺ວາ ຕທຕ຺ຖໍ ສາ ເຘນ຺ເຕນ ‘‘ປຏິສນ຺ຘິຈິຕ຺ເຕນ ສຫຸປ຺ປນ຺ນໍ ຣູປໍ ຕໂຕ ປຏ຺ຐາຍ ສຕ຺ຕຣສເມນ ສທ຺ຘິໍ ນິຣຸຊ຺ຌຕິ. ປຏິສນ຺ຘິຈິຕ຺ຕສ຺ສ ຐິຕິກ຺ຂເຓ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ ຣູປໍ ອຏ຺ຐາຣສມສ຺ສ ອຸປ຺ປາທກ຺ຂເຓ ນິຣຸຊ຺ຌຕີຕິອາທິນາ ອຏ຺ຐກຖາຍເມວ ສຕ຺ຕຣສຈິຕ຺ຕກ຺ຂຓສ຺ສ ອາຄຕຕ຺ຕາ’’ຕິ ກາຣຓໍ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕໍ ນ ສຸນ຺ທຣໍ.
ຍຎ຺ຫິ ສງ຺ຄຫກາຣສ຺ສ ສຕ຺ຕຣສາຍຸກວຈນໍ ຏີກາກາເຣນ ວິຈາຣິຕໍ. ຕເທວ ທສ຺ເສຕ຺ວາ ຏີການໂຍ ປຏິກ຺ຂິຕ຺ໂຕຕິ ນ ຍຸຕ຺ຕເມ ຕນ຺ຕິ. ເອກຈິຕ຺ຕສ຺ສ ຂຓໍ ວິຍ ຂຓໍ ເອກຈິຕ຺ຕກ຺ຂຓໍ. ອຕ຺ຖໂຕ ອຠິນ຺ນໍປິ ຫິ ຂຓໍ ອິທໍ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ອິທໍ ຣູປານນ຺ຕິ ກປ຺ປນາວເສນ ຠິນ຺ນໍ ວິຍ ກຕ຺ວາ ອຸປຈຣີຍຕີຕິ. ເອກຈິຕ຺ຕກ຺ຂຓໍ ອຕີຕໍ ເອເຕສນ຺ຕິ ເອກຈິຕ຺ຕກ຺ຂຓາຕີຕານິ. ອຕິມຫນ຺ຕຠູຕານິ ປຎ຺ຈາຣມ຺ມຓານິ.
[໑໒໕] ວິຠາວນິຍໍ ປນ
‘‘ເອຕານິວາ ຕໍ ອຕີຕານີຕິ ເອກຈິຕ຺ຕກ຺ຂຓາຕີ ການີ’’ຕິປິ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕໍ ນ ສຸນ຺ທຣໍ.
ນ ຫິ ນິຣຸທ຺ຘຘມ຺ມວິສໂຍ ອຕີຕສທ຺ໂທ ກິຎ຺ຈິ ອຕິກ຺ກມິຕ຺ວາ ອຸທ຺ຘໍ ອາຄຕານິ ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນຣູປານິ ທີເປຕີຕິ ສກ຺ກາ ວຕ຺ຕຸນ຺ຕິ. ພຫູນິ ຈິຕ຺ຕກ຺ຂຓານິ ອຕີຕານິ ເອເຕສນ຺ຕິ ພຫຸຈິຕ຺ຕກ຺ຂຓາຕີຕານິ. ມຫນ຺ຕາທິ ຠູຕານິ ປຎ຺ຈາຣມ຺ມຓານິ. ຣູປຘມ຺ມານໍ ປນ ຣູປຘມ຺ເມສ຺ເວວ ອາປາຕາຄມເນ ໂຖກໍ ພລວນ຺ຕຕາ ອິຈ຺ຉິຕພ຺ພາ. ເຕຈ ຐິຕິກ຺ຂເຓເຍວ ປຣິປຸຓ຺ຓປຈ຺ຈຍຸປລທ຺ຘາ ¶ ຫຸຕ຺ວາ ພລວນ຺ຕາ ໂຫນ຺ຕີຕິ ວຸຕ຺ຕໍ ຐິຕິປຕ຺ຕາເນວາຕິ. ເອວສທ຺ເທນ ຏີກາກາຣສ຺ສ ວາທໍ ນີວາເຣຕິ. ໂສ ຫິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊມານເມວ ຣູປໍ ປສາເທ ຆຏ຺ເຏຕີຕິ ອິຈ຺ຉຕີຕິ. ປຎ຺ຈາລມ຺ພຓານິ ປຎ຺ຈທ຺ວາເຣ ອາປາຕມາຄຈ຺ຉນ຺ຕີຕິ ເອຕ຺ຖ ຣູປສທ຺ທາຣມ຺ມຓານິ ອສມ຺ປຕ຺ຕ ວເສນ ອິຕຣານິຈ ສມ຺ປຕ຺ຕວເສນ ໂຄຈຣຠາວໍ ອຸປຄຈ຺ຉນ຺ຕິ. ອຍຎ຺ຈ ວິເສໂສຆຏ຺ຏນວິເສເສນ ເວທິຕພ຺ໂພ. ປຸຣິມານິຫິ ທ຺ເວ ນິມິຕ຺ຕວເສເນວ ຆຏ຺ເຏນ຺ຕິ. ນ ວຕ຺ຖຸວເສນ. ປຈ຺ຉິມານິ ປນ ຕີຓິວຕ຺ຖຸວເສນ ຆຏ຺ເຏນ຺ຕິ. ນ ນິມິຕ຺ຕມຕ຺ຕວເສນ ນິມິຕ຺ຕຆຏ຺ຏນຎ຺ຈນາມ ອສມ຺ປຕ຺ຕານຎ຺ເຎວ ນ ສມ຺ປຕ຺ຕານໍ. ວຕ຺ຖຸຆຏ຺ຏນໍ ປນ ສມ຺ປຕ຺ຕານຎ຺ເຎວ. ໂນ ອສມ຺ປຕ຺ຕາ ໂຫຕິ. ນນ຺ຕິ. ຍຖາ ຫິ ຕີເຣ ຄຈ຺ຉນ຺ຕານໍສຣີຣນິມິຕ຺ຕານິ ໂປກ຺ຂຣຓິ ຍາອຸທເກ ທິສ຺ສນ຺ຕິ. ຕສ຺ມິໍ ອຸທເກ ໂອໂຣຫນ຺ຕານໍ ປນ ຕານິ ຕຕ຺ຖ ນ ທິສ຺ສນ຺ຕິ. ເອວເມວ ສມ຺ປຕ຺ຕານິ ຣູປສທ຺ທາຣມ຺ມຓານິ ນຆຏ຺ເຏນ຺ຕິ. ກສ຺ມາ, ວິສຍວິສຍີນໍ ມຊ຺ເຌ ອາໂລກສ຺ສ ອາກາສສ຺ສຈ ອຠາເວນ ນິມິຕ຺ໂຕກາສສ຺ສ ອຠາວໂຕ. ອສມ຺ປຕ຺ຕານິເຍວ ປນ ອຕ຺ຕໂນ ນິມິຕ຺ຕຸປຏ຺ຐາປນວເສນ ຆຏ຺ເຏນ຺ຕິ. ກສ຺ມາ, ນິມິຕ຺ໂຕກາສສ຺ສ ລທ຺ຘຕ຺ຕາ. ອິຕຣານິ ປນ ຕີຓິ ຍຖາຊາຕວຕ຺ຖຸວເສເນວ ຆຏ຺ເຏນ຺ຕິ. ຕສ຺ມາ ຕານິ ສມ຺ປຕ຺ຕານິເຍວ ຆຏ຺ເຏນ຺ຕິ. ໂນ ອສມ຺ປຕ຺ຕານີຕິ. ຕຕ຺ຖ ຍານິ ອສມ຺ປຕ຺ຕານິເຍວ ຫຸຕ຺ວາ ຆຏ຺ເຏນ຺ຕິ. ຕານິ ສຍໍ ທູເຣ ຐຕ຺ວາ ນິມິຕ຺ຕ ອປ຺ປນາວເສນ ຆຏ຺ຏິຕຕ຺ຕາ ເອເກກສ຺ມິໍ ປສາເທ ຈນ຺ທມຓ຺ຑລ ສູຣິຍ ມຓ຺ຑລາທິວເສນ ອສນິສທ຺ທມຓ຺ຑລ ເມຓ຺ຑສທ຺ທມຓ຺ຑລາທິວເສນ ຈ ມຫນ຺ຕານິປິ ພຫູນິປິ ອາປາຕມາຄຈ຺ຉນ຺ຕິເຍວ. ອິຕຣານິ ປນ ຕີຓິ ສມ຺ປຕ຺ຕານິເຍວ ຆຏ຺ເຏນ຺ຕີຕິ ເອເກກສ຺ມິໍ ປສາເທ ເອເກກເມວ ອາປາຕມາຄຈ຺ຉນ຺ຕີຕິ ທຏ຺ຐພ຺ພໍ. ອິທຎ຺ຈ ປຎ຺ຈທ຺ວາຣວເສນ ວຸຕ຺ຕໍ. ມໂນ ທ຺ວາເຣ ປນ ສພ຺ພານິປິ ອາຣມ຺ມຓານິ ອສມ຺ປຕ຺ຕານິເຍວ ອາປາຕມາຄຈ຺ຉນ຺ຕີຕິ. ເອຕ຺ຖຈ ປຎ຺ຈທ຺ວາເຣຕິ ອິທໍ ອສາຘາຣຓ ທ຺ວາຣທສ຺ສນວເສນ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕານິ ປນ ປຎ຺ຈາລມ຺ພຓານິ ຍທາສກສກທ຺ວາເຣ ຆຏ຺ເຏນ຺ຕິ. ຕທາ ມໂນທ຺ວາເຣປິ ອປາຕ ມາຄຈ຺ຉນ຺ຕິເຍວ. ເອເກກໍ ອາຣມ຺ມຓໍ ທ຺ວີສຸ ທ຺ວີສຸ ທ຺ວາເຣສຸ ອປາຕ ມາຄຈ຺ຉຕີຕິ ຫິ ອຏ຺ຐກຖາຍໍ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕສ຺ມາ ຍທາ ຈນ຺ທໍວາ ສູຣິຍໍວາ ປພ຺ພຕໍວາ ຣຸກ຺ຂໍວາ ຍໍກິຎ຺ຈິວາ ປສ຺ສນ຺ຕິ. ຕທາ ເອເກກສ຺ມິໍ ຈກ຺ຂຸປສາເທ ເອເກການິ ມໂນທ຺ວາເຣ ເອກນ຺ຕິ ອເນການິ ¶ ຈນ຺ທມຓ຺ຑລາທີນິ ເອກກ຺ຂເຓ ອຸປຏ຺ຐຫນ຺ຕິ, ເອວໍ ເສສາຣມ຺ມເຓ ສູຕິ ທຏ຺ຐພ຺ພໍ. ອປາຕາຄມນຎ຺ເຈຕ຺ຖ ລຎ຺ຉການໍ ຕາລປຓ຺ເຓ ລຎ຺ຉນຂນ຺ຘໍ ຖເປຕ຺ວາ ມຸຄ຺ຄເຣນ ປຫຣຓກາເລ ລຎ຺ຉນຂນ຺ຘສ຺ສ ຕາລປຓ຺ເຓ ອາປາເຕຕ຺ວາ ອກ຺ຂຣຸປຏ຺ຐາປນໍ ວິຍ ທຏ຺ຐພ຺ພໍ. ຍໂຕ ທ຺ວາຣານໍ ວິກາຣປ຺ປຕ຺ຕິ ໂຫຕີຕິ.
[໑໒໖] ຍໍ ປນ ວິຠາວນິຍໍ
‘‘ອາໂຠຄານຸຣູປໍ ອເນກກລາປຄຕານິ ອາປາຕໍ ອາຄຈ຺ຉນ຺ຕີ’’ຕິ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕຕ຺ຖ ອາໂຠຄານຸຣູປນ຺ຕິ ອິທໍ ວິຈາເຣຕພ຺ພໍ.
ຍຕ຺ຕການິ ຫິ ປຎ຺ຈາລມ຺ພຓານິ ຈກ຺ຂາທິປເຖ ອາໂລກາທິ ສຫິຕານິ ຫຸຕ຺ວາ ຐິຕານິ ໂຫນ຺ຕິ. ຕຕ຺ຕການິ ສພ຺ພານິ ນິທ຺ທາຍນ຺ຕສ຺ສປິ ວິສຎ຺ຎິ ຠູຕສ຺ສປິ ອຎ຺ຎວິຫິຕສ຺ສປິ ຍໍກິຎ຺ຈິ ຌານໍວາ ຜລໍວາ ນິໂຣຘໍວາ ສມາປຊ຺ຊນ຺ຕສ຺ສປິ ອາໂຠເຄນ ວິນາ ອຕ຺ຕໂນ ທ຺ວາເຣສຸ ອາປາຕມາຄຈ຺ຉນ຺ຕິເຍວ. ນເກວລໍ ອຕ຺ຕໂນທ຺ວາເຣສຸ ເອວ. ອຖໂຂ ມໂນທ຺ວາເຣປິ. ນເກວລໍ ຠວງ຺ຄມໂນທ຺ວາເຣເອວ. ອາວຊ຺ຊນາທີສຸ ປນ ຈຕຸພ຺ຠູມກ ວີຖິຈິຕ຺ເຕສຸປິ ອາປາຕໍ ອາຄຈ຺ຉນ຺ຕິເຍວ. ອຍໍນາມ ມໂນ ມໂນທ຺ວາຣໍ ນໂຫຕີຕິ ນວຕ຺ຕພ຺ໂພຕິ ຫິ ທ຺ວາຣກຖາຍໍ ວຸຕ຺ຕໍ. ອຍຎ຺ຈ ອຕ຺ໂຖ ປຖມຊ຺ຌານສ຺ສ ສທ຺ໂທ ກຓ຺ຏໂກຕິ ອິມິນາ ປາເຐນ ທີເປຕພ຺ໂພ. ປຖມຊ຺ຌານໍ ສມາປນ຺ນສ຺ສ ຫິ ສທ຺ໂທ ໂສຕມ຺ຫິ ຆຏ຺ເຏຕ຺ວາ ຌານຈິຕ຺ຕສງ຺ຂາເຕ ມໂນທ຺ວາເຣ ອາປາຕມາຄຈ຺ຉຕິ. ຕທາ ຌານຈິຕ຺ຕ ສນ຺ຕຕິ ຈລິຕ຺ວາ ໂວຈ຺ຉິຊ຺ຊຕິ. ຌານາ ວຸຏ຺ຐາຕິ. ຠວງ຺ຄປາໂຕ ໂຫຕິ. ຕໍ ສທ຺ທາຣມ຺ມຓໍ ວີຖິຈິຕ຺ຕໍ ປວຕ຺ຕຕີຕິ. ທຸຕີຍຊ຺ຌານາທີນິ ສມາປຊ຺ຊນ຺ໂຕ ປນ ອປ຺ປເກນ ສທ຺ເທນ ນວຸຏ຺ຐາຕິ. ອຘິມຕ຺ຕສທ຺ເທນ ປນ ວຸຏ຺ຐາຕິເຍວ. ນ ຫິ ຕານິ ອາເນຎ຺ຊປຕ຺ຕານິນາມ ໂຫນ຺ຕິ. ອຣູປຊ຺ຌານານິເອວ ປນ ອາເນຎ຺ຊປຕ຺ຕານິນາມ ໂຫນ຺ຕິ. ຕສ຺ມາ ຕານິ ສມາປຊ຺ຊນ຺ໂຕ ອຘິມຕ຺ຕສທ຺ເທນປິ ນວຸຏ຺ຐາຕິເຍວາຕິ. ເຕສຸ ປນ ຕຖາ ອາປາຕມາຄເຕສຸ ຕທາຣມ຺ມຓານິ ວີຖິຈິຕ຺ຕານິ ປວຕ຺ຕນ຺ຕິເຍວາຕິ ນວຕ຺ຕພ຺ພໍ. ຠວງ຺ຄ ສນ຺ຕຕິຍາວາ ຊວນສນ຺ຕຕິຍາວາ ໂວຈ຺ຉິນ຺ນາຍ ປວຕ຺ຕນ຺ຕິ. ອໂວຈ຺ຉິນ຺ນາຍ ນປວຕ຺ຕນ຺ຕິ. ປວຕ຺ຕມານານິປິ ອາຣມ຺ມຓາ ຘິມຕ຺ຕາທິວເສນ ລທ຺ຘປຈ຺ຈຍວິເສເສ ເອເກກສ຺ມິໍ ອາຣມ຺ມເຓເອວ ປວຕ຺ຕນ຺ຕິ. ¶ ນ ເອກກ຺ຂເຓ ປຎ຺ຈສູຕິ ທຏ຺ຐພ຺ພໍ. ເອຕ຺ຖຈ ອຕ຺ຖວສາ ວິຠຕ຺ຕິ ປຣິຓາໂມຕິ ກຕ຺ວາ ເອກຈິຕ຺ຕກ຺ຂຓາຕີຕານິ ຐິຕິປຕ຺ຕາເນວ ປຎ຺ຈາ ລມ຺ພຓານິ ເອກຈິຕ຺ຕກ຺ຂຓາຕີເຕ ຐິຕິປ຺ປຕ຺ເຕ ເອວ ປຎ຺ຈທ຺ວາເຣ ພຫຸ ຈິຕ຺ຕກ຺ຂຓາຕີຕານິ ພຫຸຈິຕ຺ຕກ຺ຂຓາຕີເຕຕິ ໂຍເຊຕພ຺ພໍ.
[໑໒໗] ວິຠາວນິຍໍ ປນ
‘‘ເຕ ປນ ປສາທາ ຠວງ຺ຄຈລນສ຺ສ ອນນ຺ຕຣປຈ຺ຈຍຠູເຕນ ຠວງ຺ເຄນ ສທ຺ຘິໍ ອຸປ຺ປນ຺ນາ’’ຕິ ວຸຕ຺ຕໍ.
ເອວໍ ປນ ສຕິ ພຫຸຈິຕ຺ຕກ຺ຂຓາຕີຕານິປິ ປຎ຺ຈາລມ຺ພຓານິ ເອກຈິຕ຺ຕກ຺ຂຓາຕີເຕເອວ ປຎ຺ຈທ຺ວາເຣ ອາປາຕມາຄຈ຺ຉນ຺ຕີຕິ ອາປຊ຺ຊຕິ. ເອຕ ຣຫິ ປນ ເອກກ຺ຂເຓ ສຫຸປ຺ປນ຺ນານຎ຺ເຎວ ວຕ຺ຖາຣມ຺ມຓານໍ ຆຏ຺ຏນໍ ອິຈ຺ຉນ຺ຕິ. ສຫຸປ຺ປນ຺ນານິວາ ປນ ໂຫນ຺ຕຸ ນານຸປ຺ປນ຺ນານິວາ, ພລວຠາໂວເຍວ ປມຓນ຺ຕິ ອມ຺ຫາກໍ ຂນ຺ຕິ. ສພ຺ພໍ ວິຈາເຣຕ຺ວາ ຄເຫຕພ຺ພໍ.
[໑໒໘] ຍໍ ປນ ວິຠາວນິຍໍ
‘‘ອາວຊ຺ຊເນນ ສທ຺ຘິໍ ອຸປ຺ປນ຺ນາຕິ ອປເຣ’’ຕິ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕໍ ນ ຍຸຊ຺ຊຕິ.
ເອວຎ຺ຫິ ສຕິ ອຎ຺ຎເທວ ປຎ຺ຈາຣມ຺ມຓານໍ ອາປາຕາຄມນວຕ຺ຖຸ. ອຎ຺ຎເທວ ປຎ຺ຈວິຎ຺ຎາຓານໍ ນິສ຺ສຍວຕ຺ຖູຕິ ເອວໍ ວິຣຸທ຺ຘສ຺ສ ອຕ຺ຖສ຺ສ ອາປຊ຺ຊນໂຕຕິ. ເອວໍ ປຎ຺ຈທ຺ວາເຣ ວິສຍປວຕ຺ຕິຍາ ອາທິລກ຺ຂຓໍ ທສ຺ເສຕ຺ວາ ອິທານິ ສພ຺ພປາຣິປູຣໍ ວິສຍປວຕ຺ຕິວິຠາຄໍ ວີຖິຈິຕ຺ຕປວຕ຺ຕິຎ຺ຈ ທສ຺ເສນ຺ໂຕ ຕສ຺ມາຕິອາທິມາຫ. ຕໂຕຕິ ຕສ຺ມາ ຈກ຺ຂຸສ຺ສ ອາປາຕາຄມນປຈ຺ຈຍາ. ຈກ຺ຂຸສ຺ສ ອາປາຕາຄມເນນ ສເຫວ ຠວງ຺ຄສ຺ສປິ ອາປາຕໍ ອາຄຈ຺ຉຕິເຍວາຕິ ວຸຕ຺ຕໍ ທ຺ວິກ຺ຂຕ຺ຕຸໍຠວງ຺ເຄຈລິເຕຕິ. ຈລນຎ຺ເຈຕ຺ຖ ຍຖາ ຄຫິຕໍ ກມ຺ມາທິ ອາຣມ຺ມຓໍ ມຸຎ຺ຈິຕ຺ວາ ອິທານິ ອຕ຺ຕນິ ອາປາຕໍ ອາຄຈ຺ຉນ຺ຕໍ ອຠິນວາຣມ຺ມຓໍ ຄເຫຕຸໍ ອຸສ຺ສາຫຊາຕສ຺ສ ວິຍ ຠວງ຺ຄສນ຺ຕານສ຺ສ ວິກາຣປ຺ປຕ຺ຕິ ທຏ຺ຐພ຺ພໍ. ເອຕ຺ຖຈ ຈກ຺ຂຸສ຺ສ ອາປາຕາຄມນໍ ຈກ຺ຂຸວິຎ຺ຎາຓຸປ຺ປຕ຺ຕິຍາ ເອວ ກາຣຓໍ. ນ ອາວຊ຺ຊນຸປ຺ປຕ຺ຕິຍາ. ຠວງ຺ຄສ຺ສ ອາປາຕາຄມນເມວ ປນ ອາວຊ຺ຊນຸປ຺ປຕ຺ຕິຍາປິ ກາຣຓໍ ໂຫຕີຕິ ທຏ຺ຐພ຺ພໍ.
[໑໒໙] ວິຠາວນິຍໍ ປນ
ມໂນທ຺ວາເຣປິ ¶ ອາປາຕາຄມນໍ ວິສຸໍ ອປຕ຺ວາ ຣູປາທີນໍ ຈກ຺ຂາທິສຸ ຆຏ຺ຏນໍນາມ ໂຍຄ຺ຍເທສາວຏ຺ຐານໍ ເອວ. ຕເມວຈ ຠວງ຺ຄຸ ປຈ຺ເຉທສ຺ສປິ ກາຣຓໍ ໂຫຕີຕິ ກຕ຺ວາ ‘‘ປຎ຺ຈສຸ ຫິ ປສາເທສຸ ໂຍຄ຺ຍເທສາວຏ຺ຐານ ວເສນ ອາຣມ຺ມເຓ ຆຏ຺ຏິເຕ ປສາທຆຏ຺ຏນານຸຠາເວນ ຠວງ຺ຄສນ຺ຕຕິ ໂວຈ຺ຉິຊ຺ຊມານາຕິອາທິ’’ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕໍ ຕຖາ ນ ທຏ຺ຐພ຺ພໍ.
ນ ຫິ ໂຍຄ຺ຍເທສາວຏ຺ຐານເມວ ຆຏ຺ຏນນ຺ຕິ ສກ຺ກາ ວຕ຺ຕຸໍ. ໂຍຄ຺ຍເທເສປນ ຐຕ຺ວາ ນິມິຕ຺ຕຆຏ຺ຏນວເສນ ວຕ຺ຖຸຆຏ຺ຏນວເສນຈ ອສນິ ນິປາໂຕວິຍ ປສາເທສຸ ຍຸຊ຺ຌນໍ ມນ຺ຖນໍ ໂຂຠກຣຓໍ ຆຏ຺ຏນນ຺ຕິ ຈ ອາປາຕາຄມນນ຺ຕິ ຈ ວຸຈ຺ຈຕີຕິ ທຏ຺ຐພ຺ພໍ. ອຍຎ຺ຈ ອຕ຺ໂຖ ເຫຏ຺ຐາ ວຸຕ຺ໂຕເຍວ. ເອຕ຺ຖຈ ອຍໍປິ ເອໂກ ຘມ຺ມນິຍາໂມເຍວາຕິ ກຕ຺ວາ ນານາ ຐານິເຍສຸ ທ຺ວີສຸ ທ຺ວີສຸ ທ຺ວາເຣສຸ ສເຫວ ອາປາຕາຄມນໍ ປຈ຺ເຈຕພ຺ພໍ. ຣູປາທິນາ ປສາເທ ຆຏ຺ຏິເຕ ຕໍ ນິສ຺ສິຕສ຺ເສວ ປຎ຺ຈວິຎ຺ຎາຓສ຺ສ ຈລນໍ ສິຍາ. ກຖໍ ປນ ຫທຍວຕ຺ຖຸນິສ຺ສິຕສ຺ສ ຠວງ຺ຄສ຺ສາຕິ ນ ໂຈເທຕພ຺ພນ຺ຕິ.
[໑໓໐] ວິຠາວນິຍໍ ປນ
ຕເມວ ໂຈທນໍ ສມຸຏ຺ຐາເປຕ຺ວາ ຕໍ ປຣິຫຣນ຺ໂຕ ‘‘ສນ຺ຕຕິ ວເສນ ເອກາພທ຺ຘຕ຺ຕາ’’ຕິອາທິມາຫ. ຕຕ຺ຖ ສນ຺ຕຕິວເສນາຕິ ນວຕ຺ຕພ຺ພໍ. ສຓ຺ຐານວເສນາຕິ ປນ ວຕ຺ຕພ຺ພໍ. ສພ຺ພຎ຺ເຈຕໍ ສາຣໂຕ ນ ປຈ຺ເຈຕພ຺ພໍ.
ກສ຺ມາ, ຕາທິສສ຺ສ ອນຸກ຺ກມຈລນສ຺ສ ອຏ຺ຐກຖາຍເມວ ທຬ຺ຫໍ ປຏິກ຺ຂິຕ຺ຕຕ຺ຕາ. ວຸຕ຺ຕຎ຺ຫິ ຕຕ຺ຖ ເອເກກໍ ອາຣມ຺ມຓໍ ທ຺ວີສຸ ທ຺ວີສຸ ທ຺ວາເຣສຸ ອາປາຕມາຄຈ຺ຉຕີຕິ. ຣູປາຣມ຺ມຓຎ຺ຫິ ຈກ຺ຂຸປສາທໍ ຆຏ຺ເຏຕ຺ວາ ຕງ຺ຂເຓເຍວ ມໂນທ຺ວາເຣ ອາປາຕໍ ອາຄຈ຺ຉຕິ. ຠວງ຺ຄຈລນສ຺ສ ປຈ຺ຈໂຍ ໂຫຕີຕິ ອຕ຺ໂຖ. ສທ຺ທ ຄນ຺ຘ ຣສ ໂຜຏ຺ຐພ຺ເພສຸປິ ເອເສວ ນໂຍ. ຍຖາ ຫິ ສກຸໂຓ ອາກາເສນາຄນ຺ຕ຺ວາ ຣຸກ຺ຂຄ຺ເຄ ນິລີຍມາໂນວ ຣຸກ຺ຂສາຂຎ຺ຈ ຆຏ຺ເຏຕິ. ຉາຍາຈສ຺ສ ປຖວິຍໍ ປຏິຫຎ຺ຎຕິ. ສາຂາຆຏ຺ຏນ ຉາຍາຜຣຓານິ ອປຸພ຺ພໍ ອຈຣິມໍ ເອກກ຺ຂເຓເຍວ ຠວນ຺ຕິ. ¶ ເອວໍ ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນຣູປາທີນໍ ຈກ຺ຂຸປສາທາທິຆຏ຺ຏນຎ຺ຈ ຠວງ຺ຄຈາລນ ສມຕ຺ຖຕາຍມໂນທ຺ວາເຣອາປາຕາຄມນຎ຺ຈອປຸພ຺ພໍ ອຈຣິມໍ ເອກກ຺ຂເຓເຍວ ໂຫຕີຕິ. ເອວໍ ສກຸໂຓປມາຍ ສຫຕງ຺ຂເຓເຍວາຕິ ຈ ອປຸພ຺ພໍອຈຣິມໍ ເອກກ຺ຂເຓ ເຍວາຕິຈ ວຕ຺ວາ ທຬ຺ຫໍ ປຏິຠິທ຺ຘຕ຺ຕາ ຕໍ ອນຸກ຺ກມຈລນໍ ອຈິນ຺ເຕຕ຺ວາ ຘມ຺ມນິຍາມວເສນ ເອກປ຺ປຫາຣຈລນເມວ ປຈ຺ເຈຕພ຺ພນ຺ຕິ. ຠວງ຺ຄໂສຕໍໂວຈ຺ຉິນ຺ທິຕ຺ວາຕິ ຠວງ຺ຄປວາຫໍ ສພ຺ພໂສ ອວຈ຺ຉິນ຺ນໍ ກຕ຺ວາ. ອາວຊ຺ຊນ຺ຕນ຺ຕິ ອທິສ຺ວາວ ກິໍນາເມຕນ຺ຕິ ອາວຊ຺ຊ ມານໍ. ປສ຺ສນ຺ຕນ຺ຕິ ອຕ຺ຕ ປຈ຺ຈກ຺ຂໍ ກຸຣຸມານໍ. ສມ຺ປຏິຈ຺ຉນ຺ຕນ຺ຕິ ມຸຎ຺ຈິຕຸໍ ອທຕ຺ວາ ຍຖາທິຏ຺ຐໍ ຣູປໍ ປຏິ ຄຓ຺ຫນ຺ຕໍ. ສນ຺ຕີຣຍມານນ຺ຕິ ສຸຏ຺ຐຸ ຕີເຣນ຺ຕໍວິຈາເຣນ຺ຕໍ. ວວຕ຺ຖເປນ຺ຕນ຺ຕິ ສຸຏ຺ຐຸ ອສງ຺ກຣໂຕ ຖເປນ຺ຕໍ ສລ຺ລກ຺ເຂນ຺ຕນ຺ຕິ ອຕ຺ໂຖ. ໂຍນິໂສມນສິກາຣາທິວເສນ ລທ຺ໂຘປຈ຺ຈໂຍ ເຍນາຕິ ລທ຺ຘປຈ຺ຈຍໍ. ຍໍກິຎ຺ຈິ ຊວນໍ ຊວຕີຕິ ສມ຺ພນ຺ໂຘ. ຕໍ ປນ ຊວນໍ ອາຣມ຺ມຓສ຺ສ ທຸພ຺ພລກາເລວາ ມຸຈ຺ຉາ ມຣຓາສນ຺ນກາເລສຸວາ ຉກ຺ຂຕ຺ຕຸໍ ວາ ປຎ຺ຈກ຺ຂຕ຺ຕຸເມວວາ ຊວຕີຕິ ວຸຕ຺ຕໍ ເຍຠຸຍ຺ເຍນາຕິ. ຊວຕີຕິ ອສນິນິປາຕສທິເສນ ຊເວນ ປວຕ຺ຕຕິ. ຕຕ຺ຖ ປຖມຊວນໍ ອລທ຺ຘາ ເສວນຕ຺ຕາ ສພ຺ພທຸພ຺ພລໍ ໂຫຕິ. ຕໂຕ ທຸຕີຍໍ ພລວໍ. ຕໂຕ ຕຕີຍໍ. ຕໂຕ ຈຕຸຕ຺ຖໍ. ອິທໍ ປນ ສພ຺ພພລວໍ ມຸທ຺ຘປຕ຺ຕໍ ໂຫຕິ. ອິໂຕ ປຏ຺ຐາຍ ອນຸກ຺ກເມນ ປຣິຫາຍມານໍ ປວຕ຺ຕຕິ. ສຕ຺ຕມວາເຣ ຄເຕ ປຣິກ຺ຂີຓຊວໍ ໂຫຕີຕິ ເວທິຕພ຺ພໍ. ຊວນາ ນຸພນ຺ຘານິຕິ ຍຖາ ປຏິໂສຕໍ ຄຈ຺ຉນ຺ຕິໍ ນາວໍ ອຸທກໍ ໂຖກໍ ອນຸພນ຺ຘຕິ ອນຸຄຈ຺ຉຕິ. ເອວໍ ຊວນໍ ອນຸພນ຺ຘານິ. ທ຺ເວ ຕທາຣມ຺ມຓປາການີຕິ ທ຺ວິກ຺ຂຕ຺ຕຸໍ ຕທາຣມ຺ມຓກິຈ຺ຈານິ ວິປາກຈິຕ຺ຕານິ ປວຕ຺ຕນ຺ຕິ. ຍຖາຣຫນ຺ຕິ ອາຣມ຺ມຓຊວນ ສຕ຺ຕານຸຣູປໍ. ຠວງ຺ຄປາໂຕຕິ ອິມສ຺ມິໍ ອຕິຫນ຺ຕາຣມ຺ມເຓ ອາວຊ຺ຊນໂຕ ປຖມຠວງ຺ຄຈລນໂຕເຍວວາ ປຏ຺ຐາຍ ອຸຏ຺ຐິຕໍ ສມຸຏ຺ຐິຕໍ ຈິຕ຺ຕສນ຺ຕານໍ ຍາວຈຕຸຕ຺ຖຊວນາ ສມຸຏ຺ຐຫິຕ຺ວາ ປຎ຺ຈມຊວນໂຕ ປຏ຺ຐາຍ ປຕິຕເມວ ໂຫຕິ. ເອວໍ ສນ຺ເຕປິ ສມຸຏ຺ຐິຕເວຄສ຺ສ ສພ຺ພໂສ ອປຣິກ຺ຂີຓຕາຍ ປຕິຕນ຺ຕິ ນວຸຈ຺ຈຕິ. ທຸຕີຍຕທາຣມ຺ມຓໂຕ ປຣໍ ປນ ສມຸຏ຺ຐິຕເວຄສ຺ສ ສພ຺ພໂສ ປຣິກ຺ຂີຓຕ຺ຕາ ຕທາ ເອວ ຕໍຈິຕ຺ຕສນ຺ຕານໍ ປຕິຕໍນາມ ໂຫຕິ. ຕສ຺ມາ ປຕນໍ ປາໂຕ. ຠວງ຺ຄຠາເວນຈິຕ຺ຕສນ຺ຕານສ຺ສ ປາໂຕ ຠວງ຺ຄປາໂຕ, ຠວງ຺ຄໍ ຫຸຕ຺ວາ ປາໂຕຕິ ¶ ອຕ຺ໂຖ ທຏ຺ຐພ຺ໂພ. ຠວງ຺ຄກິຈ຺ເຈ ຠວງ຺ຄຏ຺ຐາເນ ຠວງ຺ຄາຣມ຺ມເຓຈ ປາໂຕ ຠວງ຺ຄປາໂຕຕິວາ. ອິມສ຺ມິໍ ຐາເນ ໂທວາຣິໂກປມາ, ຄາມິລ຺ໂລປມາ, ອມ຺ໂພປມາຈ ວຕ຺ຕພ຺ພາ. ຕາສພ຺ພາປິ ອຏ຺ຐກຖາຍໍ ຄເຫຕພ຺ພາ. ເອຕ຺ຕາວຕາ ສຕ຺ຕຣສ຺ສ ຈິຕ຺ຕກ຺ຂຓານິ ປຣິປູເຣປາຕິ ສມ຺ພນ຺ໂຘ. ເອຕ຺ຖຈ ຉຉກ຺ກໂຍຊນາ ວຕ຺ຕພ຺ພາ. ຍຕ຺ຖ ຫິ ຣູນ຺ຕີ ຣມ຺ມຓໍ ຆຏ຺ເຏຕິ. ຕໍ ຈກ຺ຂຸວຕ຺ຖຸໍ ນິສ຺ສາຍ ຕຕ຺ຖ ຆຏ຺ຏິຕໍ ຣູປາຣມ຺ມຓໍ ອາຣພ຺ຠ ຈກ຺ຂຸວິຎ຺ຎາຓໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ. ອິຕຣານິ ປນ ອາວຊ຺ຊນາທີນິ ມໂນ ວິຎ຺ຎາຓານິ ອຕ຺ຕໂນ ອຕ຺ຕໂນ ອຕີຕານນ຺ຕຣຈິຕ຺ເຕນ ສຫຸປ຺ປນ຺ນໍ ຫທຍວຕ຺ຖຸໍ ນິສ຺ສາຍ ຕເມວາຣມ຺ມຓໍ ອາຣພ຺ຠ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ. ຈກ຺ຂຸທ຺ວາຣ ມໂນທ຺ວາຣານິ ສພ຺ເພສໍປິ ວີຖິຈິຕ຺ຕານໍ ທ຺ວາຣກິຈ຺ຈໍ ສາເຘນ຺ຕິ. ອຍຎ຺ຈ ວີຖິ ຈກ຺ຂຸທ຺ວາເຣ ອຸປ຺ປນ຺ນຕ຺ຕາ ຈກ຺ຂຸທ຺ວາຣວີຖີຕິ. ຈກ຺ຂຸວິຎ຺ຎາເຓນ ອຸປລກ຺ຂິຕຕ຺ຕາ ຈກ຺ຂຸວິຎ຺ຎາຓວີຖີຕິຈ ວຸຈ຺ຈຕິ. ເອກຈິຕ຺ຕກ຺ຂຓໍ ອຕິກ຺ກມ຺ມ ຆຏ຺ຏນສມຕ຺ເຖ ອຕິພລວາ ຣມ຺ມເຓ ອຸປ຺ປນ຺ນຕ຺ຕາ ອຕິມຫນ຺ຕາຣມ຺ມຓ ວີຖີຕິຈ ວຸຈ຺ຈຕີຕິ. ເອຕ຺ຖຈ ຍຕ຺ຕການິ ຣູປາຣມ຺ມຓານິ ຈກ຺ຂຸປເຖ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິຕ຺ວາ ຐິຕິປ຺ປຕ຺ຕານິ ໂຫນ຺ຕິ. ຕານິ ຕຕ຺ຕການິ ຐິຕິປ຺ປຕ຺ເຕສຸ ປຸພ຺ພາປຣຠູເຕສຸ ເອກູນ ປຎ຺ຎາສປຣິມາເຓສຸ ຈກ຺ຂຸປສາເທສຸ ກິສ຺ມິໍຈິ ນຆຏ຺ເຏນ຺ຕີຕິ ນວຕ຺ຕພ຺ພານິ. ເຕສຸ ປນ ຍເທວ ເອກໍ ຈກ຺ຂຸ ອິມິສ຺ສາ ວີຖິຍາ ຍຖາຣຫໍ ວຕ຺ຖຸຠາວໍ ທ຺ວາຣຠາວຎ຺ຈ ສາເຘຕິ. ຍຕ຺ຖຈ ຆຏ຺ຏິຕໍ ຣູປໍ ອາຣພ຺ຠ ອຍໍ ວີຖິ ປວຕ຺ຕຕິ. ເອຕເທວ ກິຈ຺ຈ ສາຘນໍ ນາມ ໂຫຕິ. ຍໍ ມຊ຺ຌິມາຍຸກນ຺ຕິ ວທນ຺ຕິ, ອິຕຣານິ ປນ ໂມຆ ວຕ຺ຖູນິນາມ ໂຫນ຺ຕິ, ຍານິມນ຺ທາຍຸການີຕິອມນ຺ທາຍຸການີຕິຈ ວທນ຺ຕິ. ຕານິປນ ຍຖາວຸຕ຺ຕ ກິຈ຺ຈ ສາຘນໂຕ ປຸຣິມານິ ປຈ຺ຉິມານີຕິ ທຸວິຘານິ ໂຫນ຺ຕິ, ຕທຸຠຍານິປິ ຈກ຺ຂຸວິຎ຺ຎາຓສ຺ສ ອຸປ຺ປາທກ຺ຂເຓ ຐິຕິຠາເວນ ລພ຺ຠມານານິ ອຏ຺ຐຈຕ຺ຕາລີສມຕ຺ຕານິ ເວທິຕພ຺ພານີຕິ. ອວເສສານິ ປນ ຕໂຕ ປຸຣິມຕຣານິ ປຈ຺ຉິມກຣານິຈ ລທ຺ຘຆຏ຺ຏນານິປິ ວຕ຺ຖຸທ຺ວາຣກິຈ຺ຈສິທ຺ຘິຠາເວ ອນາສງ຺ກິຕພ຺ພຕ຺ຕາ ອິຘ ນຄຫິຕານີຕິ. ເອຕ຺ຖ ສິຍາ ອິມາຍ ວີຖິຍາ ອຸປ຺ປຕ຺ຕິສມເຍ ໂສ ປຸຄ຺ຄໂລ ອຫໍ ອິທໍ ນາມ ປສ຺ສາມີຕິ ຊານາຕິ, ນ ຊານາຕີຕິ. ນຊານາຕິ. ກທາ ປນ ຊານາຕີຕິ. ສລ຺ລກ຺ຂຓວີຖິຍາ ປວຕ຺ຕມານາຍ. ຕຖາ ຫິ ¶ ສພ຺ພປຖມໍ ຈກ຺ຂຸທ຺ວາຣວີຖິ ປວຕ຺ຕຕິ. ຕໂຕ ຕທນຸວຕ຺ຕິກາ ມໂນທ຺ວາຣວີຖິ. ຕໂຕ ສມຸທາຍຄາຫິກາ. ຕໂຕ ວຓ຺ຓສລ຺ລກ຺ຂຓາ. ຕໂຕ ວຕ຺ຖຸຄາຫິຕາ. ຕໂຕ ວຕ຺ຖຸສລ຺ລກ຺ຂຓາ ຕໂຕ ນາມຄາຫິກາ. ຕໂຕ ນາມສລ຺ລກ຺ຂຓາຕິ. ຕຕ຺ຖ ວຓ຺ຓສລ຺ລກ຺ຂຓາຍ ປວຕ຺ຕມານາຍ ອຫໍ ນີລວຓ຺ຓໍ ປສ຺ສາມີຕິອາທິນາ ວຓ຺ຓໍ ສລ຺ລກ຺ເຂຕິ. ວຕ຺ຖຸສລ຺ລກ຺ຂຓາຍ ສຓ຺ຐານໍ ສລ຺ລກ຺ເຂຕິ. ນາມ ສລ຺ລກ຺ຂຓາຍ ນາມໍ ສລ຺ລກ຺ເຂຕີຕິ. ອິຕິ ຕໍຕໍ ສລ຺ລກ຺ຂຓວີຖິ ຍາ ປວຕ຺ຕມານາຍເອວ ຕໍຕໍປສ຺ສາມີຕິ ຊານາຕີຕິ. ເອຕ຺ຖຈ ອລາຕຈກ຺ກສ຺ສ ຄາຫິກາວິຍ ປຸຣິມາຫິ ທ຺ວີຫິ ວີຖີຫິ ປຸນປ຺ປຸນໍ ຄຫິຕານໍ ຣູປານໍ ສມຸທາຍໂຕ ຄາຫິກາ ຕຕີຍາ ມໂນທ຺ວາຣວີຖິ ສມຸທາຍ ຄາຫິການາມ, ນ ຫິ ສມຸທາຍຄຫເຓນ ວິນາ ປຣິພ຺ຍຕ຺ຕວຓ຺ຓຄຫຓໍ ສມ຺ຠວຕີຕິ. ຍາວ ຕທາຣມ຺ມຓຸປ຺ປາທາ ປນ ອປ຺ປໂຫນ຺ຕາຕີຕກນ຺ຕິ ທ຺ວິກ຺ຂຕ຺ຕຸໍ ຍາວ ຕທາຣມ຺ມຓຸປ຺ປາທາ ປວຕ຺ຕິຕຸໍ ອປ຺ປໂຫນ຺ຕໍ ຫຸຕ຺ວາ ອຕີຕທ຺ວຕ຺ຕິຈິຕ຺ຕກ຺ຂຓິກໍ. ຍສ຺ສ ຫິ ທ຺ເວວາ ຕີຓິວາ ຈິຕ຺ຕກ຺ຂຓານິ ອຕີຕານິ ໂຫນ຺ຕິ. ຕໍ ຍາວ ຕທາຣມ຺ມຓຸປ຺ປາທາ ປວຕ຺ຕິຕຸໍ ນປ຺ປໂຫຕິ ນ ສກ຺ໂກຕິ. ເອວໍ ອປ຺ປໂຫນ຺ຕໍ ຫຸຕ຺ວາ ອຕີຕກນ຺ຕິ ອຕ຺ໂຖ. ອປາຕມາຄຕນ຺ຕິ ຈກ຺ຂຸທ຺ວາເຣ ມໂນທ຺ວາເຣຈ ອາປາຕໍ ອາຄຕໍ. ນຕ຺ຖິ ຕທາຣມ຺ມຓຸປ຺ປາໂທຕິ ເອຕ຺ຖ ຍສ຺ສ ຕີຓິ ຈິຕ຺ຕກ຺ຂຓານິ ອຕີຕານິ ໂຫນ຺ຕິ. ຕສ຺ສ ຈຸທ຺ທສ ຈິຕ຺ຕກ຺ຂຓາຍຸກາວເສ ສສ຺ສ ອາຣມ຺ມຓສ຺ສ ສຕ຺ຕມຊວເນນ ສເຫວ ນິຣຸທ຺ຘຕ຺ຕາ ຕສ຺ມິໍ ນຕ຺ຖິ ຕທາຣມ຺ມຓຸປ຺ປາໂທຕິ ຍຸຕ຺ຕເມຕໍ. ນ ຫິ ເອກາວຊ຺ຊນວີຖິຍໍ ຈິຕ຺ຕານິ ຘມ຺ມວເສນ ວິຍ ກາລວເສນາປິ ນານາຣມ຺ມຓານິ ອິຈ຺ຉນ຺ຕິ ອຏ຺ຐກຖາຈຣິຍາຕິ. ຍສ຺ສ ປນ ທ຺ເວ ຈິຕ຺ຕກ຺ຂຓານິ ອຕີຕານິ. ຕສ຺ມິໍ ສຕ຺ຕມຊວນໂຕ ປຣໍ ເອກຈິຕ຺ຕກ຺ຂຓາຍຸກາວເສເສ ອາຣມ຺ມເຓ ເອເກນ ຕທາຣມ຺ມເຓນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິຕພ຺ພນ຺ຕິ ເຈ.ນ. ນ ຫິ ຕາທິສໍ ນິໂຣຘາ ສນ຺ນໍ ອາຣມ຺ມຓໍ ເອກວາຣໍປິ ຕທາຣມ຺ມຓຸປ຺ປຕ຺ຕິຍາ ປຈ຺ຈໂຍ ຠວິຕຸໍ ສກ຺ໂກຕີຕິ. ຕຖາ ຫິ ມຫາອຏ຺ຐກຖາຍໍ ວິປາກຸທ຺ຘາເຣ ຈິຕ຺ຕປ຺ປວຕ຺ຕິຄຓນາຍໍ ຕທາຣມ຺ມຓານິ ທ຺ເວຕິ ທ຺ເວເອວ ຕທາຣມ຺ມຓ ວາຣາ ອາຄຕາຕິ.
ຍໍ ປນ ວິຠາວນິຍໍ
‘‘ທ຺ວິກ຺ຂຕ຺ຕຸເມວ ¶ ຫິ ຕທາຣມ຺ມຓຸປ຺ປຕ຺ຕິ ປາຬິຍໍ ນິຍມິຕາ’’ຕິ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕຕ຺ຖ ປາຬິຍນ຺ຕິ ອຏ຺ຐກຖາຕນ຺ຕິໍ ສນ຺ຘາຍ ວຸຕ຺ຕນ຺ຕິ ຄເຫຕພ຺ພໍ. ນ ຫິ ສາ ນາມ ປາຬິ ອຕ຺ຖິ, ຍຕ຺ຖ ທ຺ວິກ຺ຂຕ຺ຕຸໍ ຕທາ ຣມ຺ມຓຸປ຺ປຕ຺ຕິ ນິຍມິຕາຕິ.
ມຊ຺ຌິມຠາຓກາປນ ຕທາຣມ຺ມຓໍ ເອກໍປິ ອິຈ຺ຉນ຺ຕິ. ສງ຺ຄຫກາເຣນ ປນ ຕໍ ປຏິສິທ຺ຘນ຺ຕິ ອິຘປິ ຕໍ ເຖເຣນ ປຏິກ຺ຂິຕ຺ຕນ຺ຕິ ທຏ຺ຐພ຺ພໍ. ຍທິ ເອວໍ ກສ຺ມາ ປຣມຕ຺ຖວິນິຈ຺ຉເຍ ສກິໍທ຺ເວວາ ຕທາລມ຺ພນ຺ຕິ ເຖເຣນ ວຸຕ຺ຕນ຺ຕິ. ມຊ຺ຌິມຠາຓການໍ ມເຕນ ວຸຕ຺ຕນ຺ຕິ ທຏ຺ຐພ຺ພນ຺ຕິ. ອາຈຣິຍານນ຺ທຕ຺ເຖໂຣ ປນ ເອກໍປິ ອິຈ຺ຉຕິເຍວ. ຍຖາ ຫິ ອາຄນ຺ຕຸກຠວງ຺ຄໍ ເອກໍ ປວຕ຺ຕຕິ. ຕຖາ ຕທາຣມ຺ມຓໍປິ ເອກໍ ນປວຕ຺ຕຕີຕິ ນສກ຺ກາ ວຕ຺ຕຸໍ. ຍຎ຺ຈ ຈິຕ຺ຕປ຺ປວຕ຺ຕິຄຓນາຍໍ ຕທາຣມ຺ມຓານິ ທ຺ເວຕິ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕໍປິ ອຸກ຺ກຏ຺ຐປຣິຈ຺ເຉທວເສນ ວຸຕ຺ຕນ຺ຕິ, ນ ນສກ຺ກາ ວຕ຺ຕຸນ຺ຕິ. ຍາວ ຊວນຸປ຺ປາທາປິ ປວຕ຺ຕິຕຸໍ ອປ຺ປໂຫນ຺ຕາຕີຕກນ຺ຕິ ສມ຺ພນ຺ໂຘ. ຍສ຺ສ ຫິ ອາຣມ຺ມຓສ຺ສ ຈຕ຺ຕາຣິ ປຎ຺ຈ ຉ ສຕ຺ຕ ອຏ຺ຐນວ ວາ ຈິຕ຺ຕກ຺ຂຓານິ ອຕີຕານິ ໂຫນ຺ຕິ. ຕໍ ຍາວ ຊວນຸປ຺ປາທາ ປວຕ຺ຕິຕຸໍ ນປ຺ປໂຫຕິ. ເອວໍ ອປ຺ປໂຫນ຺ຕໍ ຫຸຕ຺ວາ ອຕີຕກນ຺ຕິ ອຕ຺ໂຖ. ຊວນໍປິ ອນຸປ຺ປຊ຺ຊິຕ຺ວາຕິ ຊວນສ຺ສປິ ອນຸປ຺ປຊ຺ຊນໂຕ. ອຍຎ຺ຫິ ຕ຺ວາປຈ຺ຈໂຍ ຠາວຕ຺ເຖເອວ ທຏ຺ຐພ຺ໂພ. ນ ກຕ຺ຕຸອຕ຺ເຖ. ກສ຺ມາ. ອຕ຺ຕໂນ ປຘານກ຺ຣິຍາຍ ສມານກຕ຺ຕຸກຕາຍ ອຠາວໂຕຕິ.
[໑໓໑] ວິຠາວນິຍໍ ປນ
‘‘ເຫຕຸມ຺ຫິຈາຍໍ ຕ຺ວາປຈ຺ຈໂຍ’’ຕິ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕໍ ນ ສຸນ຺ທຣໍ.
ນ ຫິ ພາຫິຣຕ຺ຖຠູໂຕ ເຫຕຸອຕ຺ໂຖ ກິຕກປຈ຺ຈຍານໍ ວິສໂຍ ໂຫຕີຕິ. ຕສ຺ມາ ອິຘ ຠາວຕ຺ເຖເອວ ຕ຺ວາປຈ຺ຈໂຍ. ຕໂຕຈ ເຫຕຸອຕ຺ເຖ ປຈ຺ຈຕ຺ຕວຈນນ຺ຕິ ທຏ຺ຐພ຺ພໍ. ເອເຕນ ຍາ ລກ຺ຂເຓ ເຫຕຸມ຺ຫິຈມານນ຺ຕປຈ຺ຈຍານໍປິ ປວຕ຺ຕິ ກຕ຺ຖຈິ ວຸຕ຺ຕາ. ສາປິປຏິກ຺ຂິຕ຺ຕາ ໂຫຕິ. ນຫິ ພາຫິຣຕ຺ຖຠູຕາ ລກ຺ຂຓເຫຕຸໂຍ ເຕສໍ ວິສຍາ ໂຫນ຺ຕີຕິ. ເອຕ຺ຖຈ ຍສ຺ສ ອາຣມ຺ມຓສ຺ສ ນວຈິຕ຺ຕກ຺ຂຓານິ ອຕີຕານິ ໂຫນ຺ຕິ. ຕສ຺ສ ອວເສສ ອຏ຺ຐຈິຕ຺ຕກ຺ຂຓາ ຍຸກສ຺ສ ທຸຕີຍ ໂວຏ຺ຐພ຺ພເນນ ສເຫວ ¶ ນິຣຸທ຺ຘຕ຺ຕາ ຕສ຺ມິໍ ຊວນໍປິ ອນຸປ຺ປຊ຺ຊິຕ຺ວາຕິ ຍຸຕ຺ຕເມຕໍ. ກາຣຓໍ ວຸຕ຺ຕເມວ. ຍສ຺ສ ປນ ຈຕ຺ຕາຣິ.ລ. ອຏ຺ຐວາ ຈິຕ຺ຕກ຺ຂຓານິ ອຕີຕານິ. ຕສ຺ມິໍ ຊວເນນ ອຸປ຺ປນ຺ເນນ ຠວິຕພ຺ພນ຺ຕິ ເຈ.ນ. ອວເສສຉຈິຕ຺ຕກ຺ຂຓາຍຸກໍປິ ຫິ ອາຣມ຺ມຓໍ ຊວນຸປ຺ປຕ຺ຕິຍາ ປຈ຺ຈໂຍ ຠວິຕຸໍ ນ ສກ຺ໂກຕິ. ຊວນຎ຺ຫິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊມານໍ ສຕ຺ຕກ຺ຂຕ຺ຕຸໍ ປວຕ຺ຕິຕຸໍ ປໂຫນເກ ອາຣມ຺ມເຓ ເອວ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ. ປກຕິນິຍາເມນ ຊວນສ຺ສ ສຕ຺ຕກ຺ຂຕ຺ຕຸ ປຣມຕາຍ ສມ຺ຠວໂຕຕິ. ເອຕ຺ຖ ປນ ຍຖາ ວິສຎ຺ຎິກາລ ມຸຈ຺ຉາກາລ ມຣຓກາເລສຸ ວຕ຺ຖຸສ຺ສ ອວິສທຕາຍ ທຸພ຺ພລຕາ ຍຈ ຊວນໍ ຉປຎ຺ຈວາເຣປິ ປວຕ຺ຕຕິ. ຕຖາ ປກຕິກາເລປິ ອາຣມ຺ມຓສ຺ສ ທຸພ຺ພລຠາເວ ສຕິ ຉປຎ຺ຈວາເຣປິ ປວຕ຺ຕຕິເຍວາຕິ. ທ຺ວຕ຺ຕິກ຺ຂຕ຺ຕຸນ຺ຕິ ທ຺ວິກ຺ຂຕ຺ຕຸໍວາ ຕິກ຺ຂຕ຺ຕຸໍວາ. ຕຖາ ຫິ ອຏ຺ຐກຖາຍໍ ໂວຏ຺ຐພ຺ພເນ ຐຕ຺ວາ ເອກໍວາ ທ຺ເວວາ ຈິຕ຺ຕານິ ປວຕ຺ຕນ຺ຕິ. ຕໂຕ ອາເສວນໍ ລຠິຕ຺ວາ ຊວນຏ຺ຐາເນ ຐຕ຺ວາ ປຸນ ຠວງ຺ຄໍ ໂອຕຣຕີຕິ ວຸຕ຺ຕໍ. ເອຕ຺ຖ ຫິ ຕໂຕ ອາເສວນໍ ລຠິຕ຺ວາ ຊວນຏ຺ຐາເນ ຐຕ຺ວາຕິ ເອເຕນ ຕຕີຍສ຺ສ ໂວຏ຺ຐພ຺ພນສ຺ສ ປວຕ຺ຕິໍ ທສ຺ເສຕິ. ອິຕຣຖາ ເອກໍວາ ທ຺ເວວາ ຈິຕ຺ຕານິ ປວຕ຺ຕນ຺ຕິ. ຕໂຕ ຠວງ຺ຄໍ ໂອຕຣຕີຕິ ວຸຕ຺ຕໍ ສິຍາຕິ. ເອກໍວາຕິ ປນ ວາຈາ ສິລິຏ຺ຐມຕ຺ຕໍ ທຏ຺ຐພ຺ພໍ. ຍຖາ ທິຣຕ຺ຕ ຕິຣຕ຺ຕໍຕິ. ອຖວາ, ຕໂຕຕິ ເອກຈິຕ຺ຕໂຕວາ ທ຺ວິຈິຕ຺ຕໂຕວາຕິ ອຕ຺ໂຖ. ຕຕ຺ຖ ປຖເມນ ທ຺ວິກ຺ຂຕ຺ຕຸໍ ທຸຕີເຍນ ຕິກ຺ຂຕ຺ຕຸໍ ໂວຏ຺ຐພ຺ພນສ຺ສ ອຸປ຺ປຕ຺ຕິ ວຸຕ຺ຕາ ໂຫຕີຕິ. ອາເສວນໍ ລຠິຕ຺ວາຕິ ອິທໍ ປນ ອຸປຈາຣວຈນມຕ຺ຕໍ ທຏ຺ຐພ຺ພໍ. ນ ຫິ ໂວຏ຺ຐພ຺ພນສ຺ສ ອາເສວນຕາ ປຏ຺ຐາເນ ວຸຕ຺ຕາຕິ. ອາຈຣິຍານນ຺ທຕ຺ເຖເຣນ ປເນຕ຺ຖ ໂວຏ຺ຐພ຺ພນໂຕ ປຣໍ ຈຕຸປຎ຺ຈ ຈິຕ຺ຕກ຺ຂຓາວເສເສ ອາຣມ຺ມເຓ ຈຕຸປຎ຺ຈຊວນຸປ຺ປຕ຺ຕິຍາ ເອວ ປຣິຕ຺ຕາຣມ຺ມຓວາໂຣ ອິຈ຺ຉິໂຕ. ນ ໂວຏ຺ຐພ຺ພນ ປຣິໂຍສານວເສນ. ປຏ຺ຐາເນຫິ ຠວງ຺ຄໍ ອາວຊ຺ຊນາຍ ອນນ຺ຕຣປຈ຺ຈເຍນ ປຈ຺ຈໂຍ ຕ຺ເວວວຸຕ຺ໂຕ. ນ ປນ ວຸຕ຺ໂຕ ອາວຊ຺ຊນາ ຠວງ຺ຄສ຺ສ ອນນ຺ຕຣປຈ຺ຈເຍນ ປຈ຺ຈໂຍຕິ. ຍຖາ ຈ ມຸຈ຺ຉາມຣຓກາເລສຸ ວຕ຺ຖຸທຸພ຺ພລຕາຍ ຉ ປຎ຺ຈຊວນວາຣາ ອິຈ຺ຉິຕພ຺ພາ. ຕຖາ ອິຘປິ ອາຣມ຺ມຓທຸພ຺ພລຕາຍາຕິ ນ ນ ສກ຺ກາ ວຕ຺ຕຸນ຺ຕິ. ເອຕ຺ຖ ຈ ສນ຺ຕີຣຓໂຕ ປຣໍ ເອກຈິຕ຺ຕກ຺ຂຓາ ວເສເສ ອາຣມ຺ມເຓ ເອກໍ ໂວຏ຺ຐພ຺ພນໍ ທ຺ວິຈິຕ຺ຕກ຺ຂຓາວເສເສ ທ຺ເວ ຕທຸຕ຺ຕຣິ ¶ ຕີຓີຕິ ຍຸຕ຺ຕໍ ສິຍາ. ເອຕຣຫິ ປນ ທ຺ວິໂວຏ຺ຐພ຺ພນິກາ ຉປຣິຕ຺ຕາຣມ຺ມຓວີຖິໂຍຕິ ໂວຏ຺ຐພ຺ພນິກາ ປຎ຺ຈາຕິ ໂຍເຊສຸໍ. ເອວໍ ສນ຺ເຕ ກີທິເສ ປຣິຕ຺ຕາຣມ຺ມເຓ ທ຺ວິໂວຏ຺ຐພ຺ພນິກາ, ກີທິເສ ຕິໂວຏ຺ຐພ຺ພນິກາຕິ ວິຈາເຣຕພ຺ພາ ສິຍຸນ຺ຕິ. ຍໍ ປນ ອາຣມ຺ມຓໍ ທ຺ວຕ຺ຕິກ຺ຂຕ຺ຕຸໍໂວຏ຺ຐພ຺ພນຸປ຺ປຕ຺ຕິຍາ ອປ຺ປໂຫນກໍ ໂຫຕິ. ຕໍ ອາວຊ຺ຊນປ຺ປຕ຺ຕິຍາປິ ປຈ຺ຈໂຍ ນ ໂຫຕີຕິ ວຸຕ຺ຕໍ ຕຕ຺ຖ ຠວງ຺ຄຈລນເມວ ໂຫຕິ. ນຕ຺ຖິ ວີຖິຈິຕ຺ຕຸປ຺ປາໂທຕິ. ຕຕ຺ຖ ຠວງ຺ຄຈລນເມວາຕິ ທ຺ວິກ຺ຂຕ຺ຕຸໍ ຠວງ຺ຄສ຺ສ ຈລນມຕ຺ຕເມວ ໂຫຕິ. ອິຈ຺ເຈວໍ ຈກ຺ຂຸທ຺ວາເຣຕິ ອິຕິ ເອວໍ ຍທິ ເອກຈິຕ຺ຕກ຺ຂຓາຕີຕກໍ ຣູປາຣມ຺ມຓໍ ຈກ຺ຂຸສ຺ສ ອປາຕມາຄຈ຺ຉຕີຕິອາທິນາ ວຸຕ຺ຕນເຍນ ຈກ຺ຂຸທ຺ວາເຣ ຈຕຸນ຺ນໍ ວາຣານໍ ວເສນ ຈຕຸຘາ ວິສຍປ຺ປວຕ຺ຕິ ເວທິຕພ຺ພາ, ຕຖາ ໂສຕທ຺ວາຣາທີສຸ ຈາຕິໂຍຊນາ. ສພ຺ພຖາປິ ຈຕຸຘາ ເວທິຕພ຺ພາຕິ ສມ຺ພນ຺ໂຘ. ອຕິປຣິຕ຺ຕາຣມ຺ມຓໍປິ ອາປາຕາຄຕມຕ຺ເຕນ ໂມຆວາຣສ຺ສ ອາຣມ຺ມຓໍນາມ ໂຫຕິ. ນ ອາຣມ຺ມຓກຣຓວເສນ. ອິຕຣານິ ປນ ອຸຠຍຖາປິ ອິຕເຣສໍ ວາຣານໍ ອາຣມ຺ມຓານິນາມ ໂຫນ຺ຕີຕິ ວຸຕ຺ຕໍ ຈຕຸນ຺ນໍ ວາຣານໍ ຍຖາກ຺ກມໍ ອາຣມ຺ມຓຠູຕາຕິ.
ວິຠາວນິຍໍ ປນ
ອາຣມ຺ມຓຠູຕາຕິ ອິມສ຺ສ ອຕິປຣິຕ຺ຕາຣມ຺ມຓໍ ສນ຺ຘາຍ ປຈ຺ຈຍຠູຕາຕິ ອຕ຺ໂຖ ວຸຕ຺ໂຕ. ຕຎ຺ຫິ ໂມຆວາຣ ປຎ຺ຎາ ປນາຍ ປຈ຺ຈໂຍ ໂຫຕີຕິ.
ປຎ຺ຈທ຺ວາເຣວີຖິຈິຕ຺ຕານິ ຍຖາຣຫໍ ກິຈ຺ຈວເສນ ສຕ຺ເຕວ. ຈິຕ຺ຕຸປ຺ປາທາ ຈິຕ຺ຕານໍ ອຸປ຺ປຕ຺ຕິຂຓວເສນ ຈຕຸທ຺ທສ. ວິຕ຺ຖາຣາ ຈິຕ຺ຕສຣູປວິຕ຺ຖາຣໂຕ ຈຕຸປຎ຺ຎາສາຕິ ໂຍຊນາ. ເອຕ຺ຖາຕິ ປຣິຕ຺ຕຊວນວາເຣ.
໑໓໗. ມໂນທ຺ວາເຣ ປນ ອາຣມ຺ມຓຘມ຺ມາ ປຣິຕ຺ຕຂຓາປິ ອຕີຕານາຄຕາປິ ກາລວິມຸຕ຺ຕາປິ ອາປາຕໍ ອາຄຈ຺ຉນ຺ຕິເຍວ. ຕສ຺ມາ ຕຕ຺ຖ ເອກຈິຕ຺ຕກ຺ຂຓາຕີຕານິວາ ພຫຸຈິຕ຺ຕກ຺ຂຓາຕີຕານິວາ ຐິຕິປ຺ປຕ຺ຕາເນວ ອາປາຕມາຄຈ຺ຉນ຺ຕີຕິ ອິທໍ ວິຘານໍ ນຕ຺ຖີຕິ ວຸຕ຺ຕໍ ມໂນທ຺ວາເຣປນ ຍທິວິຠູຕມາລມ຺ພຓໍ ອາປາຕມາຄຈ຺ຉຕີຕິ. ຕຕ຺ຖ ມໂນທ຺ວາເຣຕິ ສຸທ຺ຘມໂນທ຺ວາເຣ. ຈກ຺ຂາທີສຸ ຫິ ຆຏ຺ຏເນນ ສເຫວ ຍຕ຺ຖ ອປາຕມາຄຈ຺ຉຕິ. ¶ ຕໍ ມິສ຺ສກທ຺ວາຣນ຺ຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ. ອິຘ ປນ ສຸທ຺ຘເມວາ ຘິປ຺ເປຕນ຺ຕິ. ຕໍປິ ປຎ຺ຈທ຺ວາຣານຸພນ຺ຘກໍ ວິສຸໍ ສິທ຺ຘນ຺ຕິ ທຸວິຘໍ ໂຫຕິ. ຕຕ຺ຖ ຍຖາ ຆຓ຺ເຑ ທຓ຺ຑເກນ ເອກວາຣໍ ປຫເຏ ຆຓ຺ຑສຣີຣຠູຕາ ຣູປ ກລາປາ ຈິຣໍປິ ກາລໍ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎໍ ຆຏ຺ເຏຕ຺ວາ ອນຸຣວສທ຺ທສນ຺ຕານໍ ປວຕ຺ເຕນ຺ຕິ. ຕຖາ ປຎ຺ຈທ຺ວາເຣ ອາຣມ຺ມເຓນ ເອກວາຣໍ ຆຏ຺ຏິເຕ ປຎ຺ຈ ທ຺ວາຣິກວີຖິຍາ ນິຣຸທ຺ຘາຍປິ ອຕີຕໍ ປຎ຺ຈາລມ຺ພຓໍ ມໂນທ຺ວາເຣ ຍຖາ ປາຕາຄຕເມວ ຫຸຕ຺ວາ ອເນກສຫສ຺ສານິປິ ມໂນທ຺ວາຣິກວີຖິຈິຕ຺ຕ ສນ຺ຕານານິ ປວຕ຺ເຕຕິເຍວ. ເຕສໍ ປນ ທ຺ວາຣຠູຕໍ ຠວງ຺ຄສນ຺ຕານໍ ອນຸພນ຺ຘກໍນາມ ໂຫຕິ. ຕານິຈ ຈິຕ຺ຕານິ ອນຸພນ຺ຘກວີຖິຈິຕ຺ຕານິນາມ ໂຫນ຺ຕິ. ຍຕ຺ຖ ປນ ປຎ຺ຈທ຺ວາຣຆຏ຺ຏນາ ນຸພນ຺ຘຠາເວນ ວິນາ ເກວລໍ ຕຖາ ຕຖາ ຉຬາຣມ຺ມຓຘມ຺ມາ ອາປາຕໍ ອາຄຈ຺ຉນ຺ຕິ. ຕໍ ວິສຸໍ ສິທ຺ຘໍ ນາມ ໂຫຕິ. ກຖໍ ປນ ຕສ຺ມິໍ ວິສຸໍ ສິທ຺ເຘ ມໂນທ຺ວາເຣ ອາຣມ຺ມຓ ຘມ຺ມາ ອາປາຕໍ ອາຄຈ຺ຉນ຺ຕີຕິ. ວຸຈ຺ຈເຕ. ທິຏ຺ຐໂຕ ທິຏ຺ຐສມ຺ພນ຺ຘໂຕ ສຸຕໂຕ ສຸຕສມ຺ພນ຺ຘໂຕ ສທ຺ຘາຍ ຣຸຈິຍາ ອາກາຣປຣິວິຕກ຺ເກນ ທິຏ຺ຐິນິຊ຺ຌານຂນ຺ຕິຍາ ນານາກມ຺ມພເລນ ນານາອິທ຺ຘິພເລນ ຘາຕຸກ຺ໂຂຕ ວເສນ ເທວໂຕປສໍຫາຣວເສນ ອນຸໂພຘວເສນ ປຏິເວຘວເສນາຕິ ເອວມາທີຫິ ກາຣເຓຫິ ອາປາຕໍ ອາຄຈ຺ຉນ຺ຕີຕິ. ຕຕ຺ຖ ທິຏ຺ຐໍນາມ ປຸພ຺ເພ ປຎ຺ຈຫິທ຺ວາເຣຫິ ຄຫິຕໍ ປຎ຺ຈາລມ຺ພຓໍ. ຕໍປິ ກາລນ຺ຕເຣ ກາຣຓລາເຠ ສຕິ ສຸທ຺ເຘ ມໂນທ຺ວາເຣ ອາປາຕໍ ອາຄຈ຺ຉຕິເຍວ. ທິຏ຺ຐສມ຺ພນ຺ຘໍນາມ ທິຏ຺ຐສທິສໍ ວຸຈ຺ຈຕິ. ປຸພ຺ເພ ຫິ ກິຎ຺ຈິ ທິສ຺ວາ ອຎ຺ຎໍ ຍໍກິຎ຺ຈິ ອນຸມາເນນ຺ຕສ຺ສ ອທິຏ຺ຐໍປິ ຕໍສທິສໍ ອຕີຕໍປິ ອນາຄຕໍປິ ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນໍປິ ພຫຸອາປາຕໍ ອາຄຈ຺ຉຕິເຍວ. ສຸຕໍນາມ ປຣໂຕ ສຸຕ຺ວາ ຄຫິຕໍ ຉຬາຣມ຺ມຓໍ. ຕໍ ປນ ມຫາວິສຍໍ ໂຫຕິ. ສພ຺ພຎ຺ຎຸເທສນໍ ສຸຕ຺ວາ ຄຫິຕໍ ນ ກິຎ຺ຈິ ອນາຣມ຺ມຓໍນາມ ອຕ຺ຖີຕິ. ສຸຕສມ຺ພນ຺ຘໍນາມ ສຸຕສທິສໍ. ສທ຺ຘານາມ ປຣສ຺ສ ສທ຺ທຫນາ. ຣຸຈິນາມ ອຕ຺ຕໂນ ມຕິ. ອາກາຣ ປຣິວິຕກ຺ໂກ ນາມ ອຕ຺ຖຈ຺ຉາຍໍ ພ຺ຍຎ຺ຊນຈ຺ຉາຍໍ ກາຣຓຈ຺ຉາຍຎ຺ຈ ນິສ຺ສາຍ ຕຖາ ຕຖາ ປຣິວິຕກ຺ກນໍ. ທິຏ຺ຐິນິຊ຺ຊານຂນ຺ຕິນາມ ປຎ຺ຎາຍວາ ອຕ຺ຕໂນ ລທ຺ຘິຍາວາ ປຸນປ຺ປຸນໍ ອຸປປຣິກ຺ຂິຕ຺ວາ ເອວເມວາຕິ ສນ຺ນິຏ຺ຐານໍ ປາເປຕ຺ວາ ຄຫຓໍ. ເສສໍ ປາກຏເມວ. ເອຕ຺ຖຈ ອນນ຺ຕຣູປນິສ຺ສຍ ປຈ຺ຈຍຠາໂວນາມ ຈິຕ຺ຕສນ຺ຕານສ຺ສ ມຫາວິປ຺ຜາໂຣ ໂຫຕິ. ສກິໍປິ ອາຣມ຺ມຓໍ ¶ ສຸຏ຺ຐຸ ອາເສວິຕ຺ວາ ນິຣຸທ຺ຘກາລໂຕ ປຏ຺ຐາຍ ວສ຺ສສເຕປິ ວສ຺ສສຫສ຺ເສປິ ຠວນ຺ຕເຣປິ ຕໍອາຣມ຺ມຓໍ ປຏິຈ຺ຈ ຠວງ຺ຄ ຈລນສ຺ສ ປຈ຺ຈໂຍ ໂຫຕິ. ຈິຕ຺ຕຎ຺ຈນາມ ທິຏ຺ຐາທີຫິ ຍຖາວຸຕ຺ຕກາຣເຓຫິ ສໍວທ຺ຘິຕໍ ມຫາວິປ຺ຜາຣໍ ໂຫຕິ. ກິຎ຺ຈິ ນິມິຕ຺ຕໍ ລຠິຕ຺ວາ ເອກສ຺ມິໍ ຂເຓ ອເນກສຫສ຺ເສສຸປິ ທິຏ຺ຐາທີສຸ ອາຣມ຺ມເຓສຸ ຜຣມານໍ ປວຕ຺ຕຕິ. ເຕຫິຈ ກາຣເຓຫິ ນິຈ຺ຈໍ ໂຈທີຍມານໍ ຈິຕ຺ຕສນ຺ຕານໍ ກາຍເຄລຎ຺ຎາທິເກ ຈິຕ຺ຕທຸພ຺ພລປຈ຺ຈເຍ ອສຕິ ນິຈ຺ຈກາລໍປິ ຠວງ຺ຄໂຕ ວຸຏ຺ຐາຕຸໍ ອຊ຺ຌາສຍຍຸຕ຺ຕໍ ໂຫຕິ. ນ ຫິ ຈິຕ຺ຕໍນາມ ອວິຠູເຕ ອາຣມ຺ມເຓ ຣມຕິ. ວິຠູເຕເອວ ຣມຕິ. ຕສ຺ມາ ຠວງ຺ຄສມ຺ປຍຸຕ຺ໂຕ ມນສິກາໂຣ ປຸນປ຺ປຸນໍ ຠວງ຺ຄໍ ຈາເລຕ຺ວາ ລທ຺ຘປຈ຺ຈເຍສຸ ອາຣມ຺ມເຓສຸ ປຸນປ຺ປຸນໍ ອາວຊ຺ຊນໍ ນິໂຍເຊຕິເຍວ. ຕທາ ຕານິ ອາຣມ຺ມຓານິ ຕທຠິນິນ຺ນາກາຣ ປວຕ຺ຕມນສິກາຣ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕສ຺ສ ຠວງ຺ຄ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ອາປາຕໍ ອາຄຈ຺ຉນ຺ຕິ. ນ ຫິ ອຎ຺ຎໍ ອາຣມ຺ມຓໍ ຄເຫຕ຺ວາ ປວຕ຺ຕມານສ຺ສ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ອາຣມ຺ມຓນ຺ຕເຣ ອຠິນິນ຺ນາກາໂຣນາມ ນຕ຺ຖີຕິ ສກ຺ກາ ວຕ຺ຕຸນ຺ຕິ. ຕທາຣມ຺ມຓປາການິ ປວຕ຺ຕນ຺ຕີຕິ ອິທໍ ກາມສຕ຺ຕວເສນ ວຸຕ຺ຕໍ. ຣູປາຣູປສຕ຺ຕານໍ ປນ ວິຠູຕາຣມ຺ມເຓປິ ຕທາຣມ຺ມຓຸປ຺ປາໂທ ນຕ຺ຖິເຍວ. ຍຖາ ເຈຕ຺ຖ. ເອວໍ ປຎ຺ຈທ຺ວາເຣປິ ຣູປສຕ຺ຕານໍ ອຕິມຫນ຺ຕາຣມ຺ມເຓສຸ ຕທາຣມ຺ມຓຸປ຺ປາໂທ ນຕ຺ຖີຕິ. ອວິຠູເຕ ປນາ ລມ຺ພເຓ ຊວນາວສາເນ ຠວງ຺ຄປາໂຕວ ໂຫຕີຕິ ອິທຎ຺ຈ ອຸກ຺ກຏ຺ຐ ປຣິຈ຺ເຉທວເສນ ວຸຕ຺ຕນ຺ຕິ ທຏ຺ຐພ຺ພໍ. ຎາຓວິຠງ຺ຄຏ຺ຐກຖາຍໍ ປນ ທ຺ວຕ຺ຕິກ຺ຂຕ຺ຕຸໍ ໂວຏ຺ຐພ຺ພນປ຺ປວຕ຺ຕິວເສນ ອວິຠຸເຕ ອາລມ຺ພເຓ ໂວຏ຺ຐພ຺ພນວາໂຣປິ ອາຄໂຕ. ໂຍຈ ປຎ຺ຈທ຺ວາເຣຠວງ຺ຄຈລນມຕ຺ຕວເສນ ໂມຆວາໂຣ ນາມ ຈຕຸຕ຺ໂຖ ວາໂຣ ວຸຕ຺ໂຕ. ໂສປິ ອິຘ ລທ຺ຘຸໍ ວຏ຺ຏຕິເຍວ. ສຸທ຺ຘມໂນທ຺ວາເຣປິ ຫິ ອາຣມ຺ມເຓ ອາປາຕມາຄເຕ ວີຖິຈິຕ຺ຕໍ ອນຸປ຺ປຊ຺ຊິຕ຺ວາ ທ຺ວິກ຺ຂຕ຺ຕຸໍ ຠວງ຺ເຄ ຈລິເຕ ນິວຕ຺ຕນກວາຣານໍ ປມາຓໍ ນຠວິສ຺ສຕິເຍວ, ວິສເຍຈ ອາປາຕາຄເຕ ຠວງ຺ເຄຈ ຈລິເຕ ສຕິ ວິສຍປ຺ປວຕ຺ຕິນາມ ນ ນ ໂຫຕີຕິ. ອິຕິ ອິມສ຺ມິໍ ມໂນທ຺ວາເຣປິ ຕທາຣມ຺ມຓ ຊວນ ໂວຏ຺ຐພ຺ພນ ໂມຆວາຣ ສງ຺ຂາຕານໍ ຈຕຸນ຺ນໍ ວາຣານໍ ຍຖາກ຺ກມໍ ອາຣຓຠູຕາ ວິສຍປ຺ປວຕ຺ຕິ ຈຕຸຘາ ເວທິຕພ຺ພາຕິ. ຕຕ຺ຖ ຕທາຣມ຺ມຓວາຣສ຺ສ ອາຣມ຺ມຓຠູຕາ ອຠິວິຠູຕານາມ ຊວນ ວາຣສ຺ສ ¶ ວິຠູຕານາມ. ໂວຏ຺ຐພ຺ພນວາຣສ຺ສ ອວິຠູຕານາມ. ໂມຆວາຣສ຺ສ ອາຣມ຺ມຓຠູຕາ ອຕິອວິຠູຕານາມາຕິ ໂຍເຊຕພ຺ພາ.
ເອຕ຺ຖຈ ອາຣມ຺ມຓສ຺ສວາ ຈິຕ຺ຕສ຺ສວາ ອຕິພລວຕາຍ ອຠິວິຠູຕຕາ ເວທິຕພ຺ພາ. ທຸພ຺ພເລປິ ຫິ ຈິຕ຺ເຕ ປຖວິປພ຺ພຕາທິວເສນ ອຕິພລວນ຺ຕໍ ອາຣມ຺ມຓໍ ອຕິວິຠູຕໍນາມ ໂຫຕິ. ອຕິພລວນ຺ເຕ ຈ ຈິຕ຺ເຕ ອຕິສຸຂຸມໍປິ ນິພ຺ພານໍ ອຕິວິຠູຕໍນາມ ໂຫຕີຕິ. ເອວໍ ເສເສສຸປີຕິ. ວາຣເຠໂທ ປເນຕ຺ຖ ອນຸພນ຺ຘໂກ, ວິສຸໍ ສິທ຺ໂຘຕິ ທຸວິໂຘ. ຕຕ຺ຖ ອນຸພນ຺ຘໂກ ຈກ຺ຂຸທ຺ວາຣານຸພນ຺ຘກາທິວເສນ ປຎ຺ຈວິໂຘ. ເອເກກສ຺ມິຎ຺ເຈຕ຺ຖ ອຕີຕຄຫຓໍ, ສມຸທາຍ ຄຫຓໍ, ວຕ຺ຖຸຄຫຓໍ, ນາມຄຫຓນ຺ຕິ ຈຕ຺ຕາໂຣ ຈຕ຺ຕາໂຣ ວາຣາ. ເຕສຸຈ ຕທາຣມ຺ມຓວາຣາທໂຍ ຍຖາຣຫໍ ໂຍເຊຕພ຺ພາ. ວິສຸໍ ສິທ຺ໂຘ ປນ ທິຏ຺ຐ ວາໂຣ, ທິຏ຺ຐສມ຺ພນ຺ຘວາໂຣ, ສຸຕວາໂຣ, ສຸຕສມ຺ພນ຺ຘວາໂຣ, ວິຎ຺ຎາຕວາໂຣ, ວິຎ຺ຎາຕສມ຺ພນ຺ຘວາໂຣຕິ ຉພ຺ພິໂຘ ໂຫຕິ. ເອຕ຺ຖຈ ສທ຺ຘາ ຣຸຈິ ອາກາຣ ປຣິວິຕກ຺ກາທິ ວເສນ ປວຕ຺ຕວາຣາ ວິຎ຺ຎາຕວາໂຣ, ວິຎ຺ຎາຕ ສມ຺ພນ຺ຘວາໂຣຕິ ວຸຕ຺ຕາຕິ ທຏ຺ຐພ຺ພາ. ອຏ຺ຐສາລິນິຍໍ ປນ ສທ຺ຘາຣຸຈິຍາທິວ ເສນຄຫິຕໍ ອາຣມ຺ມຓໍ ຕຖາປິ ໂຫຕິ. ອຎ຺ຎຖາປິ ໂຫຕິ. ຕສ຺ມາ ອຏ຺ຐກຖາຍໍ ນ ຄຫິຕນ຺ຕິ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕຖາວາ ໂຫຕຸ ອຎ຺ຎຖາວາ. ວີຖິຈິຕ຺ຕປວຕ຺ຕິຍາ ສຕິ ຄເຫຕພ຺ພເມວ. ຕຕ຺ຖ ເອເກກສ຺ມິໍວາເຣ ຕທາຣມ຺ມຓວາຣາທິວເສນ ຈຕ຺ຕາໂຣ ຈຕ຺ຕາໂຣ ວາຣາ. ເຕສຸຈ ກາມ ມຫຄ຺ຄຕາ ນຸຕ຺ຕຣ ປຎ຺ຎຕ຺ຕິ ວເສນ ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນາຕີຕານາຄຕກາລ ວິມຸຕ຺ຕວເສນຈ ອາຣມ຺ມຓຘມ຺ມາ ຍຖາຣຫໍ ໂຍເຊຕພ຺ພາຕິ. ເອຕຣຫິ ປນ ອຕີຕຠວງ຺ຄວເສນ ຕທາຣມ຺ມຓວເສນ ຈ ວາຣເຠທໍ ກປ຺ເປນ຺ຕິ. ຕຕ຺ຖ ອຕີຕຠວງ຺ຄວເສນ ວາຣເຠທກປ຺ປນໍ ນິຣຕ຺ຖກໍ. ນ ຫິ ມໂນທ຺ວາເຣ ປຎ຺ຈທ຺ວາເຣ ວິຍ ອາຣມ຺ມຓານໍ ຂຓວເສນ ພລວ ທຸພ຺ພລຕາ ສມ຺ຠໂວ ອຕ຺ຖິ. ຕທາ ອວິຊ຺ຊມານານໍປິ ອຕີຕານາຄຕານໍ ກາລວິມຸຕ຺ຕານຎ຺ຈ ຕຕ຺ຖ ອາປາຕາຄມນໂຕຕິ. ເອຕ຺ຖ ສິຍາ, ເອກາວຊ຺ຊນວີຖິຍາ ອາຣມ຺ມຓໍນາມ ຘມ຺ມໂຕຈ ກາລໂຕຈ ອຠິນ຺ນ ເມວ ອິຈ຺ຉນ຺ຕິ ອຏ຺ຐກຖາຈຣິຍາ. ອິເມຈ ສຕ຺ຕາ ຕໍ ຕໍ ອາກາຣໍ ສລ຺ລກ຺ເຂຕ຺ວາ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ຊານນ຺ຕິເຍວ. ປຣຈິຕ຺ຕວິທຸນິໂຍ ປນ ເທວຕາ ອາກາຣສລ຺ລກ຺ຂເຓນ ວິນາປິ ຊານນ຺ຕິ. ຕຕ຺ຖ ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນໍ ປຣສ຺ສ ¶ ຈິຕ຺ຕໍ ຊານນກາເລ ອາວຊ຺ຊນໍ ຠາວຍໍ ປຣສ຺ສ ຈິຕ຺ຕໍ ອຕ຺ຕນາ ສຫຸປ຺ປນ຺ນໍ. ຕໍ ວາ ອາວຊ຺ຊຕິ. ອຸທາຫຸ ປຣໂຕ ຕໍ ຕໍ ຊວເນນ ສຫຸປ຺ປນ຺ນໍວາ. ຊວນານິຈ ຍໍ ອາວຊ຺ຊເນນ ສຫຸປ຺ປນ຺ນໍ ຕໍ ວາ ຊານນ຺ຕິ, ປຈ຺ເຈກໍ ອຕ຺ຕນາ ສຫຸປ຺ປນ຺ນໍວາຕິ. ກິຎ຺ເຈຕ຺ຖ, ຍທິ ຕາວ ອາວຊ຺ຊເນນ ສຫຸປ຺ປນ຺ນໍ ອາວຊ຺ຊຕິ ຊານນ຺ຕິຈ. ເອວໍ ສຕິ ຘມ຺ມໂຕ ອຠິນ຺ນໍ ໂຫຕິ. ກາລໂຕ ຠິນ຺ນໍ. ຕຎ຺ຫິ ຈິຕ຺ຕໍ ອາວຊ຺ຊນສ຺ສ ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນໍ ໂຫຕິ. ຊວນານໍ ປນ ອຕີຕນ຺ຕິ. ອຖ ປຈ຺ເຈກໍ ອຕ຺ຕນາ ສຫຸປ຺ປນ຺ນໍ ອາວຊ຺ຊຕິ ຊານນ຺ຕິຈ. ເອວຎ຺ຈ ສຕິ ກາລໂຕ ອຠິນ຺ນໍ ໂຫຕິ. ຘມ຺ມໂຕ ຠິນ຺ນເມວ. ອຖປິ ຍໍ ປຈ຺ເຈກໍ ສຫຸປ຺ປນ຺ນໍ ຊານນ຺ຕິ. ຕເທວ ອາວຊ຺ຊຕິ. ເອວໍປິ ຠິນ຺ນເມວ ໂຫຕີຕິ. ເອຕ຺ຖ ອຏ຺ຐກຖາຍໍ ຕາວ ຍໍ ອາວຊ຺ຊເນນ ສຫຸປ຺ປນ຺ນໍ. ຕເທວ ອາວຊ຺ຊຕິ ຊານນ຺ຕິຈາຕິ ຘມ຺ມໂຕ ອຠິນ຺ນໍ ວຕ຺ວາ ຕໍ ຈິຕ຺ຕໍ ນິຣຸທ຺ຘໍປິ ອທ຺ຘາວເສນ ສນ຺ຕຕິວເສນຈ ຄຫິຕໍ ຊວນານໍປິ ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນເມວ ໂຫຕີຕິ ວິນິຈ຺ຉິຕໍ. ອາຈຣິຍານນ຺ທມເຕນ ປນ ປຣສ຺ສ ຕໍ ຕໍ ອາກາຣໍ ສລ຺ລກ຺ເຂຕ຺ວາ ຕໍ ຕໍ ອຘິປ຺ປາຍຊານນກາເລ ອາວຊ຺ຊນຊວນານິ ປຈ຺ເຈກໍ ອຕ຺ຕນາ ສຫຸປ຺ປນ຺ນໍ ຈິຕ຺ຕໍ ອາວຊ຺ຊຕິ ຊານນ຺ຕິ ຈ. ນ ເຈຕ຺ຖ ຘມ຺ມໂຕ ກາລໂຕຈ ຠິນ຺ນໍນາມ ໂຫຕິ. ສພ຺ເພສໍປິ ຫິ ອາຣມ຺ມຓໍ ຈິຕ຺ຕເມວ ໂຫຕິ ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນຎ຺ຈາຕິ. ນຈ ຊວນານິ ນິຣາວຊ຺ຊນານິນາມ ໂຫນ຺ຕິ. ອາວຊ຺ຊເນນປິ ຫິ ຈິຕ຺ຕນ຺ເຕວ ອາວຊ຺ຊິຕໍ ໂຫຕິ. ຊວນານິຈ ຈິຕ຺ຕນ຺ເຕວ ຊານນ຺ຕີຕິ. ຍທິ ປນ ອາວຊ຺ຊເນ ນ ຈິຕ຺ຕນ຺ຕິ ອາວຊ຺ຊິເຕ ຊວນານິ ຣູປນ຺ຕິ ຊານນ຺ຕິ. ຣູປນ຺ຕິວາ ອາວຊ຺ຊິເຕ ຈິຕ຺ຕນ຺ຕິ ຊານນ຺ຕິ, ນີລນ຺ຕິວາ ອາວຊ຺ຊິເຕ ປີຕນ຺ຕິ ຊານນ຺ຕິ. ເອວໍ ສຕິ ຊວນານິ ຘມ຺ມໂຕ ນິຣາວຊ຺ຊນານິ ນາມ ໂຫນ຺ຕິ. ຕຖາ ອຕີຕນ຺ຕິ ອາວຊ຺ຊິເຕ ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນນ຺ຕິ. ເອວຎ຺ຈ ສຕິ ຕານິ ກາລໂຕ ນິຣາວຊ຺ຊນານິນາມ ໂຫນ຺ຕີຕິ. ຍສ຺ມາ ຈ ອຕີໂຕ ຘມ຺ໂມ ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນສ຺ສ ຘມ຺ມສ຺ສ ອນນ຺ຕຣປຈ຺ຈເຍນ ປຈ຺ຈໂຍຕິ ປຏ຺ຐາເນ ວຸຕ຺ໂຕ. ຕສ຺ມາ ອິຘ ຂຓວເສເນວ ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ນໍ ວຕ຺ຕຸໍ ຍຸຕ຺ຕໍ. ນ ອທ຺ຘາສນ຺ຕຕິ ວເສນາຕິ. ອິຕຣຖາ ສພ຺ພ ວີຖິຈິຕ຺ຕວາເຣສຸປິ ອາຣມ຺ມຓານໍ ອຕີຕາທິຠາໂວ ອທ຺ຘາສນ຺ຕຕິວເສເນວ ວຕ຺ຕພ຺ໂພ ສິຍາຕິ. ຄາຖາຍໍ ຕີເຓວາຕິ ກິຈ຺ຈວເສນ ຕີຓິ ເອວ. ຈິຕ຺ຕຸປ຺ປາທາ ທເສຣິຕາຕິ ຈິຕ຺ຕຸປ຺ປຕ຺ຕິກ຺ຂຓວເສນ ທສ ອີຣິຕານິ ກຖິຕານິ. ວິຕ຺ຖາ ເຣນາຕິ ¶ ຈິຕ຺ຕສຣູປວິຕ຺ຖາເຣນ. ເອຕ຺ຖາຕິ ມໂນທ຺ວາເຣ. ເອກຈຕ຺ຕາລີສາຕິ ປຎ຺ຈວິຎ຺ຎາຓມໂນຘາຕູຫິ ວຊ຺ຊິຕານໍ ກາມາວຈຣຈິຕ຺ຕານໍ ວເສນ ເອກຈຕ຺ຕາລີສໍ. ເອຕ຺ຖາຕິ ປຣິຕ຺ຕຊວນວາເຣ. [ປຣິຕ຺ຕວາໂຣ]
໑໓໘. ວິຠູຕາວິຠູຕເຠໂທ ນຕ຺ຖິ ເອກໍ ວິຠູຕເມວ ລພ຺ຠຕີຕິ ອຘິປ຺ປາໂຍ. ນ ຫິ ອວິຠູເຕ ອາຣມ຺ມເຓ ອປ຺ປນານາມ ສມ຺ຠວຕີຕິ. ຕຖາ ຕທາຣມ຺ມຓຸປ຺ປາໂທຈ ນຕ຺ຖິ. ນ ຫິ ອຕິສນ຺ຕຕຣໍ ອປ຺ປນາຊວນໍ ຕທາຣມ຺ມຓໍ ອນຸພນ຺ຘຕີຕິ. ຕຕ຺ຖ ຫິ ຉພ຺ພີສຕິ ມຫຄ຺ຄຕ ໂລກຸຕ຺ຕຣ ຊວເນສຸ ຍໍກິຎ຺ຈິ ຊວນໍ ອປ຺ປນາວີຖິໂມຕຣຕີຕິ ສມ຺ພນ຺ໂຘ. ຎາຓຣຫິຕໍ ທ຺ວິເຫຕຸກຊວນໍ ອຖິຣສຠາວຕ຺ຕາ ອປ຺ປນາຍ ອນນ຺ຕຣູປນິສ຺ສໂຍ ນໂຫຕີຕິ ວຸຕ຺ຕໍ ຎາຓສມ຺ປຍຸຕ຺ຕ ກາມາວຈຣຊວນານມຏ຺ຐນ຺ນນ຺ຕິ. ປຣິກມ຺ໂມປຈາຣານຸໂລມໂຄຕ຺ຣຕຸນາເມນາຕິ ເອຕ຺ຖ ອິນ຺ທ຺ຣິຍສມຕາທີຫິ ປຣິໂຕຠາເຄຫິ ອປ຺ປນາ ກຣີຍຕິ ສຊ຺ຊີຍຕິ ເອເຕນາຕິ ປຣິກມ຺ມໍ. ອປ຺ປນໍ ອຸເປຈ຺ຈ ຈຣຕີຕິ ອຸປຈາໂຣ. ສມີປຈາໂຣຕິ ອຕ຺ໂຖ. ສມີປຈຣຓຎ຺ເຈຕ຺ຖ ອາສນ຺ເນກາເລ ອປ຺ປນາວຫສມຕ຺ຖຠາເວນ ທຏ຺ຐພ຺ພໍ. ຍສ຺ສ ປວຕ຺ຕິຍາ ອຈິຣໍ ກາລໍ ອປ຺ປນາ ສມ຺ຠໂວ ໂຫຕີຕິ. ອນຸໂລມນ຺ຕິ ອປ຺ປນາປວຕ຺ຕິຍາ ປຈ຺ຈນີກຘມ຺ມວິຘມເນນ ອປ຺ປນາຍ ອນຸກູລໍ ອປ຺ປນາຫິຕໍ ອປ຺ປນາ ວຫນ຺ຕິຈ຺ເຈວ ອຕ຺ໂຖ, ຍສ຺ສ ປວຕ຺ຕິຍາ ອປ຺ປນາ ວິພນ຺ຘໂກ ປຈ຺ຈນີ ໂກນາມ ນຕ຺ຖີຕິ. ຄມີຍຕິ ພຸຊ຺ຌີຍຕິ ອຕ຺ໂຖ ເອເຕນາຕິໂວ. ອຠິຘານໍ ພຸທ຺ຘິຈ. ຕໍ ທຸວິຘໍປິ ຄວໍ ຕາຍຕິ ຣກ຺ຂຕີຕິ ໂຄຕ຺ຕໍ. ປຣິຕ຺ຕ ຊາຕິສງ຺ຂາໂຕ ອນ຺ວໂຍ. ໂຄຕ຺ຕໍ ອຠິຠຸຍ຺ຍຕິ ຉິຊ຺ຊຕິ ເອຕ຺ຖາຕິ ໂຄຕ຺ຣຠຸ. ເອຕ຺ຖ ຈ ຈຕ຺ຕາຣິປິ ຊວນານິ ປຣິກມ຺ມຊວນານີຕິ ວາ ອຸປຈາຣຊວນານິຕິວາ ອນຸໂລມຊວນານີຕິວາ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິເຍວ. ໂຄຕ຺ຣຠູຕິ ປນ ປຈ຺ຉິມສ຺ເສວ ນາມໍ. ອິຘ ປນ ຈຕຸນ຺ນໍປິ ນາມານໍ ສງ຺ຄຫຓຕ຺ຖໍ ປຣິກມ຺ໂມ ປຈາຣານຸໂລມ ໂຄຕ຺ຣຠຸນາເມນາຕິ ເອວໍ ວຸຕ຺ຕນ຺ຕິ ທຏ຺ຐພ຺ພໍ. ເອວຎ຺ຈ ກຕ຺ວາ ກສ຺ມາ ປຖມເມວ ປຣິກມ຺ມໍນາມ. ນນຸ ອິຕຣານິປິ ອປ຺ປນໍ ປຣິສງ຺ຂໂຣນ຺ຕິເຍວາຕິ ເອວມາທິກາ ໂຈທນາ ອໂນກາສາ ໂຫຕີຕິ. ຈຕຸກ຺ຂຕ຺ຕຸໍ ຕິກ຺ຂຕ຺ຕຸເມວວາຕິ ຈຕຸກ຺ຂຕ຺ຕຸເມວວາ ຕິກ຺ຂຕ຺ຕຸເມວວາ. ຕຕ຺ຖ ປຖເມນ ເອວ ສທ຺ເທນ ປຎ຺ຈມໍ ໂຄຕ຺ຣຠຸສມ຺ຠໂວ ປຏິກ຺ຂິຕ຺ໂຕ ໂຫຕິ. ຕທາ ຫິ ຊວນໍ ປຕິຕໍນາມ ໂຫຕິ. ປເວຘຕິ ¶ ກມ຺ປຕິ. ກາມໂຄຕ຺ຕໍ ອຠິກ຺ກມິຕ຺ວາ ອຸປຣິຠູມນ຺ຕຣປ຺ປຕ຺ຕິຍາ ປຈ຺ຈໂຍ ຠວິຕຸໍ ນ ສກ຺ໂກຕີຕິ. ທຸຕີເຍນ ທຸຕີຍໍ ໂຄຕ຺ຣຠຸ ສມ຺ຠໂວ ປຏິກ຺ຂິຕ຺ໂຕ ໂຫຕິ. ຕທາ ຫິ ອລທ຺ຘາເສວນໍ ອນຸໂລມໍ ອຕ຺ຕໂນ ອນນ຺ຕເຣ ຈິຕ຺ຕໍ ໂຄຕ຺ຣຠຸຠາວໍ ປາເປຕຸໍ ນ ສກ຺ໂກຕີຕິ. ເອເຕເນວ ປຎ຺ຈມໂຕ ປຣໍ ຈຕຸຕ຺ຖໂຕຈ ໂອຣໍ ອປ຺ປນາຍ ອສມ຺ຠໂວ ສາຘິໂຕ ໂຫຕີຕິ. ວາສທ຺ເທນ ປນ ມນ຺ທປຎ຺ຎສ຺ສ ຈຕຸກ຺ຂຕ຺ຕຸເມວ. ນ ຕິກ຺ຂຕ຺ຕຸໍ. ຕິກ຺ຂປຎ຺ຎສ຺ສ ຕິກ຺ຂຕ຺ຕຸເມວ. ນ ຈຕຸກ຺ຂຕ຺ຕຸນ຺ຕິ ທສ຺ສິຕໍ ໂຫຕິ. ອຏ຺ຐສາລິນິຍໍ ປນ ມນ຺ທມຊ຺ຌິມ ມຫາປຎ຺ຎວເສນ ຕິຘາ ຠິນ຺ທິຕ຺ວາ ປຎ຺ຈກ຺ຂຕ຺ຕຸໍປິ ປຣິກມ຺ມຊວນານໍ ອຸປ຺ປຕ຺ຕິ ອນຸຎ຺ຎາຕາ ວິຍ ທິສ຺ສຕິ. ອິຕຣຏ຺ຐກຖາສຸ ປນ ສຸຏ຺ຐຸ ວິຈາເຣຕ຺ວາ ປຏິສິທ຺ຘຕ຺ຕາ ສາ ນ ຄເຫຕພ຺ພາວາຕິ.
ຍໍ ປນ ວິຠາວນິຍໍ
‘‘ຉຏ຺ຐໍ ສຕ຺ຕມໍ ຠວງ຺ຄສ຺ສ ອາສນ຺ນຠາເວນ ປປາຕາສນ຺ນປຸຣິໂສ ວິຍ ອປ຺ປນາວເສນ ປຕິຏ຺ຐາຕຸໍ ນ ສກ຺ໂກຕີ’’ຕິ ວຸຕ຺ຕໍ.
ຕຕ຺ຖ ຠວງ຺ຄສ຺ສ ອາສນ຺ນຠາເວນາຕິ ຠວງ຺ຄຠາວສ຺ສ ອາສນ຺ນ ຠາເວນາຕິ ອຕ຺ໂຖ. ປຎ຺ຈມຊວນໂຕ ຫິ ປຏ຺ຐາຍ ຊວນສນ຺ຕານໍ ອນຸປຸພ຺ເພນ ປຣິກ຺ຂີຓຊວໍ ໂຫຕິ. ຠວງ຺ຄຠາວຕ຺ຖາຍ ປຣິຓມຕີຕິ. ເອວຎ຺ຈ ກຕ຺ວາ ປປາຕາສນ຺ນປຸຣິໂສປມາປິ ອຸປປນ຺ນາ ໂຫຕີຕິ. ນິຣຸທ຺ຘານນ຺ຕຣເມວາຕິ ນິຣຸທ຺ເຘ ອນນ຺ຕຣເມວາຕິ ປທຈ຺ເຉໂທ. ກສ຺ສ ອນນ຺ຕຣນ຺ຕິ, ອຎ຺ຎສ຺ສ ອສຸຕຕ຺ຕາ ນິຣຸທ຺ຘສ຺ສາຕິ ອຕ຺ຖໂຕ ລທ຺ຘເມວາຕິ. ຍສ຺ມາ ປນ ອປ຺ປນານາມ ອຸປ຺ປຊ຺ຊມານາ ຈຕຸຕ຺ຖໂຕວາ ປຎ຺ຈມໂຕວາ ປຏ຺ຐາຍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ. ນ ຉຏ຺ຐໂຕວາ ສຕ຺ຕມໂຕວາ. ສາຫິ ວສີຠູຕາປິ ຈຕຸຕ຺ຖ ປຎ຺ຈເມສຸ ອຸປ຺ປຕ຺ຕິໍ ອລຠມານາ ສພ຺ພໂສ ນຸປ຺ປຊ຺ຊຕິເຍວ. ລຠມານາ ປນ ທິວສໍປິ ນິຣນ຺ຕຣໍ ປວຕ຺ຕຕິເຍວ. ຕສ຺ມາ ຈຕຸຕ຺ຖໍວາ ປຎ຺ຈມໍວາຕິ ອິທໍ ອາທິມຕ຺ຕນິຍມນຕ຺ຖໍ ວຸຕ຺ຕນ຺ຕິ ທຏ຺ຐພ຺ພໍ. ເຕເນວ ຫິ ອປ຺ປນາວີຖິໂມຕຣຕີຕິ ຈ ຕໂຕປຣໍ ອປ຺ປນາວສາເນ ຠວງ຺ຄປາໂຕວ ໂຫຕີຕິ ຈ ວກ຺ຂຕີຕິ. ຍທິ ປນ ປຎ຺ຈມໂຕ ປຏ຺ຐາຍ ຊວນໍ ປຕິຕໍ ນາມ ໂຫຕິ. ເອວໍ ສຕິ ກສ຺ມາ ຕໂຕ ປຏ຺ຐາຍ ປຕນເຂຕ຺ເຕ ອປ຺ປນາຊວນໍ ປວຕ຺ຕຕີຕິ. ວຸຈ຺ຈເຕ, ຫຕ຺ເຖ ¶ ຖປິຕເລຑ຺ຑຸສ຺ສ ປຕນເຂຕ຺ຕໍນາມ ຫຕ຺ຖໂຕ ມຸຕ຺ຕມຕ຺ເຕ ໂຫຕິ. ເອວໍ ສນ຺ເຕປິ ຫຕ຺ຖພເລນ ຂິປິຕໍ ເລຑ຺ຑຸ ທູຣໍປິ ຄຈ຺ຉຕິເຍວ. ເອຕ຺ຖ ຈ ເລຑ຺ຑຸສ຺ສ ຊໂວນາມ ຫຕ຺ຖຊວມູລໂກ ໂຫຕິ. ຫຕ຺ຖຊໂວຈ ສຣີຣພລມູລໂກ. ຕຕ຺ຖ ເລຑ຺ຑຸ ວິຍ ອປ຺ປນາຊວນໍ ທຏ຺ຐພ຺ພໍ. ເລຑ຺ຑຸສ຺ສ ປຕນເຂຕ຺ຕໍ ວິຍ ຈຕຸຕ຺ຖໂຕ ປຈ຺ຉາກາໂລ. ຫຕ຺ຖຊໂວວິຍ ໂຄຕ຺ຣຠຸຊໂວ. ສຣີຣພລໍ ວິຍ ປຸຣິມານໍ ປຣິກມ຺ມຊວນານໍ ພລໍ ທຏ຺ຐພ຺ພໍ. ອຸຕ຺ຕານເສຍ຺ຍສ຺ສ ພາລທາຣກສ຺ສ ພລໍ ວິຍ ອາທິກມ຺ມິກວີຖິຍໍ ກາມຊວນານໍ ພລໍ. ວຸທ຺ຘິປຕ຺ຕສ຺ສ ປຸຣິສສ຺ສພລໍ ວິຍ ສມາປຕ຺ຕິວີຖິຍໍ ກາມຊວນານໍ ພລໍ. ຍຖາ ຈ ພາລທາຣເກນ ຂິຕ຺ຕໍ ເລຑ຺ຑຸ ຫຕ຺ຖໂຕ ມຸຕ຺ຕມຕ຺ເຕປິ ປຕຕິ. ເອວໍ ອາທິກມ຺ມິກວີຖິຍໍ ອປ຺ປນາຊວນໍ ເອກວາຣໍ ຊວິຕ຺ວາ ປຕຕິ. ຍຖາວຸທ຺ຘິປຕ຺ເຕນ ຂິຕ຺ຕໍ ເລຑ຺ຑຸ ປຕນເຂຕ຺ເຕປິ ອປຕິຕ຺ວາ ທູຣໍປິ ທູຣຕຣໍປິ ຄຈ຺ຉຕິ. ຕຖາ ສມາປຕ຺ຕິວີຖິຍໍ ອປ຺ປນາຊວນໍ ຈິຣໍປິ ຈິຣຕຣໍປິ ປວຕ຺ຕຕີຕິ. ມູລຏີກາຍໍ ປນ ອປ຺ປນາຊວນໍ ປຕນເຂຕ຺ເຕ ປວຕ຺ຕໍປິ ຠູມນ຺ຕຣປຕ຺ຕິຍາວາ ອາຣມ຺ມຓນ຺ຕຣລທ຺ຘິຍາວາ ປຕິຕໍນາມ ນໂຫຕີຕິ ວຸຕ຺ຕໍ. ເອຕ຺ຖ ສິຍາ, ກສ຺ມາ ປຎ຺ຈມໂຕ ປຏ຺ຐາຍ ຊວນໍ ປຕິຕນ຺ຕິ ວຸຕ຺ຕໍ. ນນຸ ອປຕິ ຕຕ຺ຕາ ເອວ ສຸຏ຺ຐຸ ພລວຠາວໂຕ ສຕ຺ຕມຊວນເຈຕນາ ສີຆໍ ອນນ຺ຕເຣ ຠເວ ວິປາກທາຍິນີຈ ອານນ຺ຕຣິຍກມ຺ມຎ຺ຈ ໂຫຕິ. ມຊ຺ເຌ ປຎ຺ຈເຈຕນາ ຕຖາ ພລວຠາວາຠາວໂຕ ຈິເຣນ ຕຕີຍຠວາທີສຸ ວິປາກທາຍິນີຈ ໂຫນ຺ຕິ, ອນນ຺ຕຣິຍຠາວຎ຺ຈ ນ ຄຈ຺ຉນ຺ຕີຕິ. ນໂຂ ປເນຕໍ ເອວໍ ທຏ຺ຐພ຺ພໍ. ຍທິ ຫິ ສີຆໍ ວິປາກທານຕາຍ ພລວຕີນາມ ສິຍາ. ເອວໍສຕິ ປຐມເຈຕນາ ສພ຺ພພລວຕີນາມ ສິຍາ. ສາ ຫິ ອິມສ຺ມິໍເຍວ ຠເວ ວິປາກໍ ເທຕີຕິ. ອິທໍ ປເນຕ຺ຖ ສນ຺ນິຏ຺ຐານໍ. ເອກ ວສ຺ສຊີວີນໍ ຕິຓຣຸກ຺ຂານໍ ປຣິຓາໂມວິຍ ປຖມເຈຕນາຍ ປຣິຓາໂມ ທຏ຺ຐພ຺ໂພ. ທ຺ວິວສ຺ສຊີວີນໍ ວິຍ ສຕ຺ຕມເຈຕນາຍ. ມຫາສາລານໍ ວິຍ ມຊ຺ຌິມເຈຕນານນ຺ຕິ. ຕຕ຺ຖ ເອກວສ຺ສຊີວິໂນ ຕິຓຣຸກ຺ຂານາມ ອສາຣາ ໂຫນ຺ຕິ. ອສາຣຕ຺ຕາຈ ທຸພ຺ພລາ ອນທ຺ຘນິຍາ ອຈິຣຏ຺ຐິກາ. ຕສ຺ມາ ເຕສໍ ສີຆຕຣປຣິຓາໂມ ໂຫຕິ. ເຕ ຫິ ສີຆຕຣໍ ຣຸຫນ຺ຕິ. ວຸທ຺ຘິໍ ວິຣຸຬ຺ຫິໍ ອາປຊ຺ຊນ຺ຕິ. ສີຆຕຣໍ ປຸປ຺ຜນ຺ຕິ ຜລນ຺ຕິ ປຕນ຺ຕິ ອນ຺ຕຣຘາຍນ຺ຕິ. ເອກໍ ນິທາຆສມຍໍ ອຕິກ຺ກມິຕຸໍ ນສກ຺ໂກນ຺ຕິ. ທຸຕີຍໍ ¶ ວສ຺ສໍ ນ ປາປຸຓນ຺ຕິ. ເອຕ຺ຖຈ ນິທາຆສມໂຍ ວິຍ ມຣຓກາໂລ ເວທິຕພ຺ໂພ. ທ຺ວິວສ຺ສຊີວິໂນ ປນ ໂຖກໍ ສາຣຠູຕາ ໂຫນ຺ຕິ. ສາຣຠູຕຕ຺ຕາຈ ໂຖກໍ ພລວນ຺ຕາ ອທ຺ຘນິຍາ. ຕໂຕ ເຍວຈເຕສໍ ຈິຣປຣິຓາໂມ ໂຫຕິ. ເຕ ຫິ ປຖມໍ ວສ຺ສໍ ຣຸຫນ຺ຕິ ວຸທ຺ຘິໍ ວິຣຸຬ຺ຫິໍ ອາປຊ຺ຊນ຺ຕິ. ປຸປ຺ຜິຕຸໍວາ ຜລິຕຸໍວາ ນສກ຺ໂກນ຺ຕິ. ທຸຕີຍວສ຺ເສເອວ ປຸປ຺ຜນ຺ຕິ ຜລນ຺ຕິ ປຕນ຺ຕິ ອນ຺ຕຣຘາຍນ຺ຕິ. ທຸຕີຍໍ ປນ ນິທາຆ ສມຍໍ ອຕິກ຺ກມິຕຸໍ ນ ສກ຺ໂກນ຺ຕິ. ຕຕີຍໍ ວສ຺ສໍ ນ ປາປຸຓນ຺ຕິ. ມຫາສາລາ ປນ ສພ຺ພສາຣຠູຕາ ໂຫນ຺ຕິ. ພລວນ຺ຕາ ຈິຣຕຣຏ຺ຐາຍິໂນ. ຕສ຺ມາ ເຕ ສຓິກເມວ ປຣິຓາມໍ ຄຈ຺ຉນ຺ຕິ. ເຕ ຫິ ເອກ ທ຺ເວ ວສ຺ສານິ ວິທຕ຺ຖິຣຕນມຕ຺ຕາວ ໂຫນ຺ຕິ. ວຸທ຺ຘິໍ ວິຣຸຬ຺ຫິໍ ນາປຊ຺ຊນ຺ຕິ. ປຸປ຺ຜິຕຸໍວາ ຜລິຕຸໍວາ ນ ສກ຺ໂກນ຺ຕິ. ອຕິຈິຣຏ຺ຐາຍິໂນ ປນ ໂຫນ຺ຕິ. ຉ ປຎ຺ຈ ວສ຺ສສຕານິ ຐຕ຺ວາວ ປຕນ຺ຕິ. ເອວເມວ ປຖມຊວນເຈຕນາ ສພ຺ພໂສ ອລທ຺ຘາເສວນຕາຍ ອສາຣາ ອພລາ ໂຫຕິ. ວິສຸໍ ເອກໍ ຠວໍ ນິພ຺ພຕ຺ເຕຕຸໍ ເອກຎ຺ຈ ມຣຓກາລໍ ອຕິກ຺ກມິຕຸໍ ນ ສກ຺ໂກຕິ. ອິມສ຺ມິໍ ຠເວເອວ ວິປຈ຺ຈິຕ຺ວາວາ ອວິປຈ຺ຈິຕ຺ວາວາ ຂິຍ຺ຍຕິ. ສຕ຺ຕມ ຊວນເຈຕນາ ປນ ລທ຺ຘາເສວນຕາຍ ໂຖກໍ ສາຣຠູຕາ ໂຫຕິ. ວິສຸໍ ເອກໍ ຠວໍ ນິພ຺ພຕ຺ເຕຕຸໍ ສກ຺ໂກຕິ. ສາຣຠູຕຕ຺ຕາ ເຍວຈ ສຓິກເມວ ປຣິຓາມໍ ຄຈ຺ຉຕິ. ອິມສ຺ມິໍ ຠເວ ວິປຈ຺ຈິຕຸໍ ນ ສກ຺ໂກຕິ. ຠວນ຺ຕຣໍ ປຕ຺ວາວ ວິປຈ຺ຈຕິ. ປຕິຕຊວເນສຸ ປນ ອນ຺ຕິມ ຊວນຕາຍ ທຸພ຺ພລຕ຺ຕາ ທຸຕີຍໍ ມຣຓກາລໍ ອຕິກ຺ກມິຕຸໍ ນ ສກ຺ໂກຕິ. ທຸຕີຍຠເວເອວ ວິປຈ຺ຈິຕ຺ວາວາ ອວິປຈ຺ຈິຕ຺ວາວາ ຂິຍ຺ຍຕິ. ອວເສສານໍ ປນ ປຎ຺ຈນ຺ນໍ ມຊ຺ຌິມເຈຕນານໍ ສຸຏ຺ຐຸ ລທ຺ຘາເສວນານໍ ສຓິກ ຕຣ ປຣິຓຕຠາໂວ ວຸຕ຺ຕນຍານຸສາເຣນ ເວທິຕພ຺ໂພຕິ. ນໍ ເກວລຎ຺ເຈຕ຺ຖ ຕິຓ ຣຸກ຺ໂຂ ປມາຍ ປາໂຓປມາຍາປິ ອຍມຕ຺ໂຖ ທີເປຕພ຺ໂພ. ເຍຫິເກຈິ ຄພ຺ຠເສຍ຺ຍກາ ປາຓາ ອປ຺ປາຍຸກຊາຕິກາ ໂຫນ຺ຕິ. ເຕ ສີຆຕຣໍ ຄພ຺ຠວາສໍ ວສນ຺ຕິ, ສີຆຕຣໍ ວິຊາຍນ຺ຕິ. ອງ຺ຄມງ຺ຄານິຈ ເນສໍ ສີຆຕຣໍ ຖາມຄຕານິ ໂຫນ຺ຕິ. ອິນ຺ທ຺ຣິຍານິຈ ສີຆຕຣໍ ປຣິປາກຄຕານິ ໂຫນ຺ຕິ. ຕທເຫວ ອຸຏ຺ຐຫິຕ຺ວາ ຄຈ຺ຉນ຺ຕິ. ໂຄຈຣໍ ຄຓ຺ຫນ຺ຕິ. ອຕ຺ຕໂນ ອຕ຺ຕໂນ ວິສເຍ ສີຆຕຣໍ ວິຎ຺ຎຸຕ຺ຕໍ ອາປຊ຺ຊນ຺ຕິ. ສີຆຕຣໍ ຊິຓ຺ຓາ ໂຫນ຺ຕິ ມຣນ຺ຕິ. ¶ ທີຆາຍຸກຊາຕິການໍ ປນ ຄພ຺ຠວາສາທີນິ ສພ຺ພານິ ສຓິກ ເມວ ສິຊ຺ຌນ຺ຕີຕິ. ເອຕ຺ຖຈ ມຫຄ຺ຄຕ ກຸສລານິ ສຕ຺ຕມ ຊວນຏ຺ຐາເນ ຐິຕານີຕິ ເວທິຕພ຺ພານິ. ປຣິກມ຺ມຊວນານິ ຫິ ຈິຣຏ຺ຐິຕິກຏ຺ເຐນ ສຸປກ຺ກ ສາລິຘຎ຺ຎສທິສານິ. ອປ຺ປນາຊວນານິ ອຈິຣຏ຺ຐິຕິກຏ຺ເຐນ ສຸປກ຺ກ ສາລິຠຕ຺ຕສທິສານີຕິ ຕານິປິ ອຈິຣຕຣຏ຺ຐິຕິການິເອວ ໂຫນ຺ຕິ. ທຸຕີເຍ ຠເວ ວິປຈ຺ຈິຕ຺ວາວາ ອວິປຈ຺ຈິຕ຺ວາວາ ຂິຍ຺ຍນ຺ຕິ. ອິມສ຺ມິໍ ຠເວປິ ອປ຺ປເກນ ກາມຈ຺ຉນ຺ທາທິນາ ປຈ຺ຈນີກຘມ຺ເມນ ປຏິພາຫິຕານິ ສພ຺ພໂສ ອວິປາກຠາວໍ ອາປຊ຺ຊນ຺ຕິ. ຕສ຺ມາຕານິ ເຕນ ປຣິຍາເຍນ ທຸພ຺ພລານິ ນາມ ໂຫນ຺ຕີຕິ.
ຍສ຺ມາ ຈ ອານນ຺ຕຣິຍກມ຺ມານໍ ຜລທານນິຍຕຕານາມ ກາລນິຍເມນ ວິນາ ນ ສມ຺ຠວຕິ. ກາລນິຍໂມຈນາມ ເອກນ຺ເຕນ ສຕ຺ຕມຊວນສ຺ເສວ ໂຫຕິ. ນ ມຊ຺ຌິມຊວນານໍ. ເຕສຎ຺ຫິ ອສຸກສ຺ມິໍ ຠເວເອວ ວິປຈ຺ຈນ຺ຕີຕິ ເອວໍ ນິຍໂມ ນຕ຺ຖີຕິ. ຕສ຺ມາ ທຸວິຘສ຺ສ ນິຍມສ຺ສ ສິທ຺ຘຕ຺ຕາ ເອວ ສຕ຺ຕມຊວນເຈຕນາຍ ອນນ຺ຕຣິຍກມ຺ມຕາ ສິທ຺ຘາ ໂຫຕິ. ນ ພລວຕຣຕາຍາຕິ ນິຏ຺ຐເມຕ຺ຖຄນ຺ຕພ຺ພນ຺ຕິ. ມູລຏີກາຍໍ ປນ ນນຸຈ ສຕ຺ຕມຊວນເຈຕນາຍ ພລວຕາຍ ອຸປປຊ຺ຊເວທນີຍຠາໂວ ໂຫຕິ ອານນ຺ຕຣິຍຕາປີຕິ ໂຈທນໍ ສມຸຏ຺ຐາເປຕ຺ວາ ຕຕ຺ຖາຍໍ ອຘິປ຺ປາໂຍ ສິຍາ. ປຏິສນ຺ຘິຍາ ອນນ຺ຕຣປຈ຺ຈຍຠາວິໂນ ວິປາກສນ຺ຕານສ຺ສ ອນນ຺ຕຣປຈ຺ຈຍຠາເວນ ອນ຺ຕິມຊວນເຈຕນາຍ ສຸສງ຺ຂຕຕ຺ຕາສາ ສຕ຺ຕມຊຄນເຈຕນາ ອຸປປຊ຺ຊເວທນີຍາ ອານນ຺ຕຣິຍກາຈ ໂຫຕິ. ນ ອປຕິຕຊວນເຈຕນາ ວິຍ ພລວຕາຍາຕິ ອຸຕ຺ຕຣໍ ວທຕິ. ຕໍ ຍຸຕ຺ຕໍ ວິຍ ນ ທິສ຺ສຕິ. ເອວຎ຺ຫິ ສຕິ ປຖມຊວນເຈຕນາ ກສ຺ສ ອນນ຺ຕຣປຈ຺ຈຍຠາເວນ ສຸສງ຺ຂຕຕ຺ຕາ ທິຏ຺ຐຘມ຺ມເວທນີຍານາມ ຊາຕາຕິ ວຕ຺ຕພ຺ພາ ໂຫຕີຕິ. ມຫາຏີກາຍໍ ປນ ທຸພ຺ພລາປິ ອນ຺ຕິມຊວນ ເຈຕນາ ສນ຺ນິຏ຺ຐານກິຈ຺ຈວິເສສຍຸຕ຺ຕຕາຍ ຜລວິປຈ຺ຈເນ ສຕ຺ຕິວິເສ ສຍຸຕ຺ຕາ ໂຫຕີຕິ ອຸປປຊ຺ຊເວທນີຍາ ອານນ຺ຕຣິຍກາຈ ສາ ໂຫຕີຕິ ວຸຕ຺ຕໍ. ຍຖາຣຫນ຺ຕິ ຕໍ ຕໍ ປຸຄ຺ຄລານຸຣູປໍ. ຍຖາຠິນີຫາຣ ວເສນາຕິ ຕສ຺ສ ຕສ຺ສ ປຣິກມ຺ມຠາວນາ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ກສິຓນິມິຕ຺ຕາ ທີສຸວາ ອນິຈ຺ຈລກ຺ຂຓາທີສຸວາ ອຠິນີຫຣຓານຸຣູປໍ. ອປ຺ປນາວີຖິນ຺ຕິ ອປ຺ປນາປພນ຺ຘໍ. ອິທຎ຺ຈ ອເນກວາເຣ ປວຕ຺ຕານໍ ອປ຺ປນາຊວນານໍ ສງ຺ຄຫຓຕ຺ຖໍ ¶ ວຸຕ຺ຕໍ. ເຕເນວາຫ ຕໂຕປຣໍ ອປ຺ປນາວສາເນ ຠວງ຺ຄປາໂຕວ ໂຫຕີຕິ. ຕຕ຺ຖ ຕໂຕຕິ ຈຕຸຕ຺ຖໂຕວາ ປຎ຺ຈມໂຕ ວາ. ອິມສ຺ມິໍ ອຕ຺ເຖ ສຕິ ປຎ຺ຈເມວາ ຉຏ຺ເຐວາ ເອກນ຺ເຕນ ຠວງ຺ຄປາໂຕ ໂຫຕີຕິ ອາປຊ຺ຊຕິ. ຕສ຺ມາ ປຸນ ອປ຺ປນາວສາເນຕິ ວຸຕ຺ຕໍ. ຠວງ຺ຄປາໂຕວໂຫຕິ. ນຕ຺ຖິ ຕທາຣມ຺ມຓຸປ຺ປາໂທຕິ ອຘິປ຺ປາໂຍ.
ວິຠາວນິຍໍ ປນ
‘‘ກຕ຺ຖຈິ ອປ຺ປນາວາເຣ ສຕ຺ຕຊວນ ປຣິປູຣຓຕ຺ຖໍ ອປ຺ປນາວສາເນປິ ກາມາວຈຣຊວນປ຺ປວຕ຺ຕິໍ ວທນ຺ຕານໍ ນິກາຍນ຺ຕຣິການໍ ວາໂທ ອິຘ ເອວສທ຺ເທນ ນິວຕ຺ຕິໂຕ’’ຕິ ວຸຕ຺ຕໍ.
ຕຕ຺ຖາຕິ ຕສ຺ມິໍ ອປ຺ປນາຊວນວາເຣ. ນິຣນ຺ຕຣປວຕ຺ຕານໍ ຊວນານໍ ຠິນ຺ນເວທນຕານາມ ນຕ຺ຖີຕິ ວຸຕ຺ຕໍ ໂສມນສ຺ສສຫຄຕ ຊວນາ ນນ຺ຕຣນ຺ຕິອາທິ.
[໑໓໒] ວິຠາວນິຍໍ ປນ
‘‘ຠິນ຺ນເວທນານໍ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎໍ ອາເສວນປຈ຺ຈຍຠາວສ຺ສ ອນຸທ຺ຘຏຕ຺ຕາ’’ຕິກາຣຓໍ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕໍ ນ ສຸນ຺ທຣໍ.
ນ ຫິ ອິຘ ອາເສວນປຈ຺ຈຍຠາໂວ ປມາຓໍ. ກສ຺ມາ, ອາເສວນ ປຈ຺ຈນິການໍ ຜລຊວນານໍປິ ປຣິກມ຺ມຊວເນຫິ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎຎ຺ຈ ອຠິນ຺ນເວທນຕາຍ ອິຈ຺ຉິຕພ຺ພຕ຺ຕາຕິ. ປາຏິກງ຺ຂິຕພ຺ພາຕິ ອວສ຺ສໍ ອິຈ຺ຉິຕພ຺ພາ.
[໑໓໓] ວິຠາວນິຍໍ ປນ
‘‘ປສໍສິຕພ຺ພາ’’ຕິ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕໍ ນ ສຸນ຺ທຣໍ.
ນ ຫິ ຕາທິໂສ ສໍວຓ຺ຓນາປເທໂສ ທິສ຺ສຕີຕິ. ອຣຫຕ຺ຕ ຜເລ ມຄ຺ຄວີຖິຍໍ ມຄ຺ຄກຸສລານນ຺ຕຣໍ ປວຕ຺ຕມາເນປິ ອຍໍ ປຸພ຺ພາປຣ ນິຍໂມ ປຣິກມ຺ມຊວເນຫິ ເອວ ສຫ ອປ຺ປນາຊວນານໍ ໂຫຕີຕິ ກຕ຺ວາ ກ຺ຣິຍຊວນານນ຺ຕຣໍ ອຣຫຕ຺ຕຜລຎ຺ຈາຕິ ວຸຕ຺ຕໍ. ສຸຂປຸຎ຺ຎມ຺ຫາ ປຣໍ ທ຺ວຕ຺ຕິໍສ ອປ຺ປນາຊວນານິ ສມ຺ຠວນ຺ຕິ. ອຸເປກ຺ຂກາ ປຸຎ຺ຎມ຺ຫາ ປຣໍ ທ຺ວາທສ, ສຸຂິຕກ຺ຣິຍໂຕ ປຣໍ ອຏ຺ຐ. ອຸເປກ຺ຂກາ ກ຺ຣິຍໂຕ ປຣໍ ຉ ອປ຺ປນາຊວນານິ ສມ຺ຠວນ຺ຕີຕິ ໂຍຊນາ. ຕຕ຺ຖ ທ຺ວຕ຺ຕິໍສາຕິ ອຣຫຕ຺ຕຜລສພ຺ພປຎ຺ຈມຊ຺ຌານວຊ຺ຊິຕານໍ ຈຕຸນ຺ນໍ ຣູປກຸສລານໍ ໂສຬສນ຺ນໍ ¶ ມຄ຺ຄກຸສລານໍ ທ຺ວາທສນ຺ນໍ ເຫຏ຺ຐິມຜລານຎ຺ຈ ວເສນ ທ຺ວຕ຺ຕິໍສ. ທ຺ວາທສາຕິ ປຎ຺ຈມຊ຺ຌານິການໍ ຣູປາຣູປມຄ຺ຄກຸສລານໍ ເຫຏ຺ຐິມຜລານຎ຺ຈ ວເສນ ທ຺ວາທສ. ອຏ຺ຐາຕິ ປຎ຺ຈມຊ຺ຌານວຊ຺ຊິຕານໍ ຈຕຸນ຺ນໍ ຣູປກ຺ຣິຍານໍ ຈຕຸນ຺ນໍ ອຣຫຕ຺ຕຜລານຎ຺ຈ ວເສນ ອຏ຺ຐ. ຉາຕິ ປຎ຺ຈມຊ຺ຌານິການໍ ປຎ຺ຈນ຺ນໍ ຣູປາຣູປກ຺ຣິຍານໍ ອຣຫຕ຺ຕຜລສ຺ສຈ ວເສນ ຉ. ປຸຖຸຊ຺ຊນານໍ ເສກ຺ຂານຎ຺ຈ ກາມປຸຎ຺ຎຕິເຫຕຸໂຕ ປຣໍ ຈຕຸຈຕ຺ຕາລີສ ອປ຺ປນາ ສມ຺ຠວນ຺ຕິ. ວີຕຣາຄານໍ ອຣຫນ຺ຕານໍ ຕິເຫຕຸກາມກ຺ຣິຍໂຕ ປຣໍ ຈຸທ຺ທສ ອປ຺ປນາ ສມ຺ຠວນ຺ຕີຕິ ໂຍຊນາ.
໑໓໙. ສພ຺ພຖາປີຕິ ອຕິມຫນ຺ຕາທິນາ ສພ຺ພປກາເຣນປິ. ເອຕ຺ຖາຕິ ເອເຕສຸ ຍຖາວຸຕ຺ເຕສຸ ປຎ຺ຈທ຺ວາຣ ມໂນທ຺ວາເຣສຸ. ສພ຺ພຕ຺ຖາປິ ປນ ອນິຏ຺ເຐ ຕິວາ ປາໂຐ. ເຕເນວ ຏີກາສຸ ສພ຺ພຕ຺ຖາປີຕິ ປຎ຺ຈທ຺ວາຣ ມໂນທ຺ວາເຣປີຕິ ວຸຕ຺ຕໍ. ອິຈ຺ຉິຕພ຺ພນ຺ຕິ ອິຏ຺ຐໍ. ເກນ ອິຈ຺ຉິຕພ຺ພນ຺ຕິ. ໂລກິຍມຫາຊເນນ. ຕຕ຺ຖ ຈ ອຕິອຸກ຺ກຏ຺ເຐ ອຕິທຸຄ຺ຄເຕຈ ຊເນ ອຄເຫຕ຺ວາ ມຊ຺ຌິມເກນ ມຫາຊເນນ. ເອວຎ຺ຫິ ສຕິ ອິຏ຺ຐານິຏ຺ຐານໍ ສຸຏ຺ຐຸວວຕ຺ຖານໍ ໂຫຕີຕິ ອຏ຺ຐກຖາຍໍ ວຸຕ຺ຕໍ. ຍສ຺ມິໍ ອາຣມ຺ມເຓກຸສລ ວິປາກໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ຕເທວ ອິຏ຺ຐໍນາມ. ຍສ຺ມິໍ ປນ ອກຸສລວິປາກໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ຕເທວ ອນິຏ຺ຐໍນາມ. ນ ຫິ ສກ຺ກາ ອິຏ຺ຐໍວາ ອນິຏ຺ຐໍວາ ອາຣມ຺ມຓໍ ວິປາກຈິຕ຺ຕໍ ວຎ຺ເຈຕຸນ຺ຕິຈ. ອປິຈ ທ຺ວາຣວເສນາປິ ອິຏ຺ຐານິຏ຺ຐຕາ ເວທິຕພ຺ພາຕິ ຈ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕສ຺ມາ ອິນ຺ທ຺ຣິຍານິນ຺ທ຺ຣິຍພທ຺ຘສນ຺ຕານຄເຕ ເອເກ ກສ຺ມິໍ ຣູປກລາເປ ວຓ຺ຓາທີສຸ ຣູເປສຸ ກິຎ຺ຈິ ອິຏ຺ຐໍ ໂຫຕິ. ກິຎ຺ຈິ ອນິຏ຺ຐໍ. ກທາຈິ ອິຏ຺ຐໍ ໂຫຕິ. ກທາຈິ ອນິຏ຺ຐໍ, ຕຕ຺ຖ ກິຎ຺ຈິ ອິຏ຺ຐໍ ໂຫຕິ ກິຎ຺ຈິ ອນິຏ຺ຐນ຺ຕິ ຍຖາ ກິໍສ຺ມິໍຈິ ເອກສ຺ມິໍ ປຸປ຺ເຜ ວຓ຺ໂຓ ອິຏ຺ໂຐ. ຄນ຺ໂຘ ອນິຏ຺ໂຐ, ຣໂສ ອນິຏ຺ໂຐ, ໂຜຏ຺ຐພ຺ໂພ ອນິຏ຺ໂຐ, ຂຣສມ຺ຜສ຺ໂສ. ກິໍສ຺ມິໍຈິ ວຓ຺ໂຓປິ ອິຏ຺ໂຐ, ຄນ຺ໂຘປິ ອິຏ຺ໂຐ, ຣສາທໂຍ ອນິຏ຺ຐາເຍວ. ຕຖາ ພຸທ຺ຘສ຺ສ ສຣີຣຄເຕປິ ເອກສ຺ມິໍ ກລາເປ ວຓ຺ໂຓ ອິຏ຺ໂຐ ໂຫຕິ. ຄນ຺ໂຘ ອນິຏ຺ໂຐ. ມຕກຓ຺ຫສຸນຂສ຺ສ ອຸທ຺ຘຸມາຕສຣີເຣປິ ວຓ຺ໂຓ ອິຏ຺ໂຐ ໂຫຕິ. ຄນ຺ໂຘ ອນິຏ຺ໂຐ. ໂສ ຫິ ວຓ຺ໂຓ ຍທິ ນິວຕ຺ຖປາຣຸຕສ຺ສ ວຕ຺ຖສ຺ສ ຠເວຍ຺ຍ. ຕໍ ວຕ຺ຖໍ ມຫຄ຺ຆໍ ໂຫຕີຕິ. ກທາຈິ ອິຏ຺ຐໍ ກທາຈິ ອນິຏ຺ຐນ຺ຕິ ອຄ຺ຄິນາມ ເຫມນ຺ເຕ ອິຏ຺ໂຐ ສຸຂວິປາກສ຺ສ ປຈ຺ຈໂຍ. ຄິມ຺ເຫ ອນິຏ຺ໂຐ ທຸກ຺ຂວິປາກສ຺ສ ປຈ຺ຈໂຍ. ສີຕຸທກໍ ຄິມ຺ເຫ ¶ ອິຏ຺ຐໍ. ເຫມນ຺ເຕ ອນິຏ຺ຐໍ. ຕຖາ ສຸຂ ສມ຺ຜສ຺ສໍ ວຕ຺ຖໍ ປກຕິກາເຍ ອິຏ຺ຐໍ ໂຫຕິ. ວຓໍ ປຕ຺ວາ ອນິຏ຺ຐໍ. ເຕນວາ ສຓິກໍ ຜຸສນ຺ຕສ຺ສ ອິຏ຺ຐໍ, ຄາຬ຺ຫໍ ຜຸສນ຺ຕສ຺ສ ອນິຏ຺ຐນ຺ຕິ. ນອິຏ຺ຐນ຺ຕິ ອນິຏ຺ຐໍ. ຕສ຺ມິໍ ອນິຏ຺ເຐ. ອິຏ຺ເຐຕິ ອິຏ຺ຐມຊ຺ຌຕ຺ເຕ, ກຸສລວິປາການິ ປຎ຺ຈວິຎ຺ຎາຓ ສມ຺ປຏິຈ຺ຉນ ສນ຺ຕີຣຓ ຕທາຣມ຺ມຓານີຕິ ສມ຺ພນ຺ໂຘ. ສນ຺ຕີຣຓ ຕທາຣມ຺ມຓານິ ເຈຕ຺ຖ ອຸເປກ຺ຂາສຫຄຕານິເອວ ເວທິຕພ຺ພານິ. ເຕເນວາຫ ອຕິອິຏ຺ເຐປນາຕິອາທິ. ຕຕ຺ຖ ອຠິອິຏ຺ເຐຕິ ສຸວຓ຺ຓ ຣຊຕ ມຓິວຓ຺ຓາທິເກ ຫຣິຕາລວຓ຺ຓາທິເກ ໂກເສຍ຺ຍ ວຕ຺ຖວຓ຺ຓາທິ ເກ ເທວຈ຺ຉຣາວຓ຺ຓາທິເກຈ ອຕິວິຍ ໂລກິຍມຫາຊເນນ ອິຈ຺ຉິຕພ຺ເພ ຉຬາຣມ຺ມເຓ. ຍສ຺ມາ ເຈຕ຺ຖ ອນິຏ຺ຐາຣມ຺ມຓ ສມາໂຍໂຄ ອກຸສລກມ຺ມສ຺ເສວ ວິປຈ຺ຈໂນກາໂສ ໂຫຕິ. ອິຏ຺ຐາຣມ຺ມຓສມາໂຍໂຄຈ ກຸສລກມ຺ມສ຺ເສວ, ຕສ຺ມາ ອນິຏ຺ເຐ ອກຸສລວິປາກາເນວ. ອິຏ຺ເຐ ກຸສລວິປາກາເນວາຕິ ອຍໍ ນິຍໂມ ສິທ຺ໂຘ. ເວທນານິຍໂມ ປນ ອາທາເສ ມຸຂນິມິຕ຺ຕສ຺ສ ວິຍ ອຕ຺ຕໂນ ອຸສ຺ສາຫ ພເລນ ວິນາ ເກວລໍ ກມ຺ມພເລນ ນິພ຺ພຕ຺ຕານໍ ວິປາການໍ ປຣິທຸພ຺ພລຕ຺ຕາ ຕຖາ ຕຖາ ກປ຺ເປຕ຺ວາ ປກປ຺ເປຕ຺ວາ ຄຫຓາ ຠາວໂຕ ຍຖາຣມ຺ມຓເມວ ສິທ຺ໂຘ ໂຫຕີຕິ ທຏ຺ຐພ຺ພໍ. ນ ເກວລຎ຺ຈ ວິປາການໍ ເອວ. ອຖໂຂ ວິປລ຺ລາສຣຫິເຕ ຂິຓາສວສນ຺ຕາເນ ປວຕ຺ຕານໍ ກາມກ຺ຣິຍຊວນານໍ ວິຍຖາຣມ຺ມຓເມວ ເວທນາໂຍໂຄ ໂຫຕີຕິ ອຘິປ຺ປາເຍນ ວຸຕ຺ຕໍ ຕຕ຺ຖາປິ ໂສມນສ຺ສສຫຄຕ ກ຺ຣິຍຊວນາວສາເນ ຕິອາທິ. ຕຕ຺ຖາປີຕິ ເຕສຸ ວິປາເກສຸປິ. ໂສມນສ຺ສສຫຄຕ ກ຺ຣິຍ ຊວນາ ວສາເນຕິ ພຸທ຺ຘວຓ຺ຓາທິເກ ອຕິອິຏ຺ຐາຣມ຺ມເຓ ປວຕ຺ຕານໍ ໂສມນສ຺ສ ສຫຄຕ ກ຺ຣິຍຊວນານໍ ອວສາເນ. ອຸເປກ຺ຂາສຫຄຕ ກ຺ຣິຍ ຊວນາ ວສາເນຕິ ອນິຏ຺ເຐ ອິຏ຺ຐມຊ຺ຌຕ຺ເຕຈ ປວຕ຺ຕານໍ ອຸເປກ຺ຂາສຫຄຕກ຺ຣິຍຊວນານໍ ອວສາເນ. ອຍຎ຺ຈ ກ຺ຣິຍຊວນາວສາເນ ຕທາຣມ຺ມຓນິຍໂມ ອຏ຺ຐກຖາຍໍປິ ວຸຕ຺ໂຕເຍວ. ວຸຕ຺ຕຎ຺ຫິ ຕຕ຺ຖ ກາມາວຈຣ ຕິເຫຕຸກ ໂສມນສ຺ສ ສຫຄຕກ຺ຣິຍທ຺ວຍໍ ຕທາຣມ຺ມຓວເສນ ປຎ຺ຈນ຺ນໍ ໂສມນສ຺ສສຫຄຕ ວິປາການໍ ອນນ຺ຕຣປຈ຺ຈໂຍຕິອາທິ. ອິທຎ຺ຈ ປກຕິນີຫາເຣນ ປວຕ຺ຕານໍ ກ຺ຣິຍຊວນານໍ ວເສນ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕຖາ ຣູເປນ ປນ ຈິຕ຺ຕາຕິສງ຺ຂາເຣນ ປວຕ຺ຕານໍ ¶ ກ຺ຣິຍຊວນານໍ ອິຏ຺ເຐປິ ອຸເປກ຺ຂາເວທນາໂຍໂຄ ອນິຏ຺ເຐປິ ໂສມນສ຺ສ ເວທນາໂຍໂຄ ໂຫຕິເຍວ. ຍຖາຫ –
ກຖຎ຺ຈານນ຺ທ ອຣິໂຍ ໂຫຕິ ຠາວິຕິນ຺ທ຺ຣິໂຍ. ອິຘານນ຺ທ ຠິກ຺ຂຸໂນ ຈກ຺ຂຸນາ ຣູປໍ ທິສ຺ວາ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ມນາປໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ອມນາປໍ. ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ມນາປາມນາປໍ. ໂສ ສເຈ ອາກງ຺ຂຕິ ປຏິກູເລ ອປ຺ປຏິກູລສຎ຺ຎີ ວິຫເຣຍ຺ຍນ຺ຕິ. ອປ຺ປຏິກູລສຎ຺ຎີ ຕຕ຺ຖ ວິຫຣຕິ. ສເຈ ອາກງ຺ຂຕິ ອປ຺ປຏິກູເລ ປຏິກູລ ສຎ຺ຎີ ວິຫເຣຍ຺ຍນ຺ຕິ. ປຏິກູລສຎ຺ຎີ ຕຕ຺ຖ ວິຫຣຕີຕິ.
ສພ຺ພໍ ອຸປຣິປຓ຺ຓາສເກ ອິນ຺ທ຺ຣິຍຠາວນາສຸຕ຺ຕໍ ອາຫຣິຕພ຺ພໍ. ຕຕ຺ຖ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ມນາປໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ອມນາປໍ. ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ ມນາປາມນາປນ຺ຕິ ເອເຕນ ຂີຓາສວານໍ ກາມກ຺ຣິຍຊວນານໍ ປກຕິນີຫາເຣນ ອິຏ຺ເຐ ໂສ ມນສ຺ສໂຍໂຄ ອນິຏ຺ເຐ ອຸເປກ຺ຂາ ໂຍໂຄ ທສ຺ສິໂຕ ໂຫຕິ. ໂສສເຈ ອາກງ຺ຂຕິ ປຏິກູເລ ອປ຺ປຏິກູລສຎ຺ຎີ ວິຫເຣຍ຺ຍນ຺ຕິ. ອປ຺ປຏິກູລສຎ຺ຎີ ຕຕ຺ຖ ວິຫຣຕີຕິອາທິນາ ປນ ເຕສໍ ຕຖາຣູເປ ຈິຕ຺ຕາຠິສງ຺ຂາເຣ ສຕິ ອິຏ຺ເຐປິ ອຸເປກ຺ຂາໂຍໂຄ ອນິຏ຺ເຐປິໂສມນສ຺ສ ໂຍໂຄ ວຸຕ຺ໂຕ ໂຫຕີຕິ. ຍໍ ປນ ຂີຓາສວານໍ ສຕຕວິຫາຣສຸຕ຺ເຕ ອິຘ ຠິກ຺ຂຸນາ ຣູປໍ ທິສ຺ວາ ເນວ ສຸມໂນ ໂຫຕິ. ນ ທຸມ຺ມໂນ. ອຸເປກ຺ຂໂກ ວິຫຣຕິ ສໂຕ ສມ຺ປຊາໂນຕິອາທິນາ ຉສຸທ຺ວາເຣສຸ ໂສມນສ຺ສ ປຏິກ຺ຂິປນໍ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕໍປິ ເຕສໍ ຕຖາ ຣູປຈິຕ຺ຕາຠິສງ຺ຂາຣພາຫຸລ຺ລວເສນ ວຸຕ຺ຕນ຺ຕິ ຄເຫຕພ຺ພໍ. ຍສ຺ມາ ວາ ຂີຓາລວາປິ ພຸທ຺ຘຣູປທສ຺ສນາທີສຸ ປຘານສາຣຸປ຺ປຏ຺ຐານທສ຺ສນາທີສຸ ຈ ໂສມນສ຺ສິຕາ ໂຫນ຺ຕິເຍວ. ຕສ຺ມາ ເກວລໍ ຣາຄາທິວຕ຺ຖຸ ຠູຕານິ ຣູປາຣມ຺ມຓາທີນິ ອິຏ຺ຐານິຏ຺ຐານິ ສນ຺ຘາຍ ອິທໍ ວຸຕ຺ຕນ຺ຕິປິ ຍຸຕ຺ຕໍ. ເອຕ຺ຖ ຈ. ກຖໍ ປຏິກູເລ ອປ຺ປຏິກູລສຎ຺ຎີ ວິຫຣຕິ. ອນິຏ຺ຐສ຺ມິໍ ວຕ຺ຖຸສ຺ມິໍ ເມຕ຺ຕາຍວາ ຜຣຕິ. ຘາຕຸໂຕວາ ອຸປສໍຫຣຕິ. ເອວໍ ປຏິກູເລ ອປ຺ປຏິກູລສຎ຺ຎີ ວິຫຣຕິ. ກຖໍ ອປ຺ປຏິກູເລ ປຏິກູລສຎ຺ຎີ ວິຫຣຕິ ອິຏ຺ຐສ຺ມິໍ ວຕ຺ຖຸສ຺ມິໍ ອສຸຠາຍວາ ຜຣຕິ. ອນິຈ຺ຈໂຕ ວາ ອຸປສໍຫຣຕິ. ເອວໍ ອປ຺ປຏິກູເລ ປຏິກູລສຎ຺ຎີ ວິຫຣຕີຕິອາທິນາ ປຏິສມ຺ຠິທາມຄ຺ຄນເຍນ ອິຘ ຕຖາຣູໂປ ຈິຕ຺ຕາຠິສງ຺ຂາໂຣ ນາມ ¶ ເວທິຕພ຺ໂພ. ອປເຣ ປນ ວທນ຺ຕິ-ຂີຓາສວາ ຍທາ ເທວຈ຺ຉຣາ ວຓ຺ຓາທິກໍ ອຕິອິຏ຺ຐາຣມ຺ມຓໍ ອາປາຕມາ ຄຈ຺ຉຕິ. ຕທາ ຕຕ຺ຖ ອສຸຠາຍວາຜຣນ຺ຕິ. ອນິຈ຺ຈໂຕວາ ອຸປສໍຫຣນ຺ຕິ ຕຕ຺ຖ ອນິຏ຺ຐຠູຕໍ ອສຸຠ ລກ຺ຂຓໍວາ ອນິຈ຺ຈລກ຺ຂຓໍວາ ອຸເປກ຺ຂາ ກ຺ຣິຍ ຊວນານໍ ອາຣມ຺ມຓໍ ໂຫຕິ. ນ ອຕິອິຏ຺ຐາຣມ຺ມຓຠູຕໍ ເທວຈ຺ຉຣາວຓ຺ຓາທິກໍ.
ຕຖາ ຍທາ ກຸຘິຠກຸຏ຺ຐສຣີຣາທິກໍ ອຕິອນິຏ຺ຐາຣມ຺ມຓໍ ອາປາຕມາຄຈ຺ຉຕິ. ຕທາ ຕຕ຺ຖ ເມຕ຺ຕາຍວາ ຜຣນ຺ຕິ. ຘາຕຸໂຕວາ ອຸປສໍຫຣນ຺ຕິ. ຕຕ຺ຖ ອິຏ຺ຐຠູຕໍ ອເວຣຕາວາທິລກ຺ຂຓເມວ ໂສມນສ຺ສກ຺ຣິຍຊວນານໍ ອາຣມ຺ມຓໍ ໂຫຕິ. ນ ອຕິອນິຏ຺ຐຠູຕໍ ກຸຘິຕ ກຸຏ຺ຐສຣີຣາທິກໍ. ຕສ຺ມາ ຕານິ ຊວນານິ ກາມວິປາການິວິຍ ສພ຺ພທາປິ ອາຣມ຺ມຓານຸຣູປເມວ ເວທນາຍຸຕ຺ຕານິ ໂຫນ຺ຕີຕິ. ຕໍ ນຍຸຊ຺ຊຕິ. ນ ຫິ ຕານິ ລກ຺ຂຓານິ ເທວຈ຺ຉຣາວຓ຺ຓາທີຫິ ວິນາ ວິສຸໍ ລພ຺ຠນ຺ຕິ. ເຕຫິ ປນ ສເຫວ ລພ຺ຠນ຺ຕິ. ຕສ຺ມາ ຍຖາ ອານິສໍສທສ຺ສເນນ ຠາວນາຍ ປຸພ຺ພາປຣິຍວິເສສທສ຺ສເນນຈ ອຸທ຺ຘຸມາຕກາທີສຸ ອຕິ ອນິຏ຺ເຐສຸປິ ໂສມນສ຺ສຸປ຺ປຕ຺ຕິ ອຏ຺ຐກຖາຍໍ ວຸຕ຺ຕາ. ຍຖາຈ ມຫາ ໂມຄ຺ຄລານຕ຺ເຖຣສ຺ສ ພຸທ຺ຘສຸພຸທ຺ຘຕາທສ຺ສເນນ ອຕ຺ຕສມ຺ປຕ຺ຕິທສ຺ສເນນຈ ອນິຏ຺ຐຠູເຕປິ ອຏ຺ຐິກງ຺ກລິກເປຕຣູເປ ໂສມນສ຺ສຸປ຺ປຕ຺ຕິ ປາຬິຍໍ ວຸຕ຺ຕາ. ຍຖາ ຈ ມຫາກສ຺ສປຕ຺ເຖຣສ຺ສ ຕຖາຣູເປນ ຈິຕ຺ຕາຠິ ສງ຺ຂາເຣນ ກຸຏ຺ຐິໂນ ຫຕ຺ຖໂຕ ລທ຺ເຘ ອນິຏ຺ຐຠູເຕ ປູຕິກຸມ຺ມາເສປິ ໂສມນສ຺ສຸປ຺ປຕ຺ຕິ ອຏ຺ຐກຖາຍໍ ວຸຕ຺ຕາ. ເອວເມວໍ ອິຘປິ ອສຸຠຜຣຓາທິໂກ ຈິຕ຺ຕາຠິສງ຺ຂາໂຣ ອຕິອິຏ຺ເຐ ອຸເປກ຺ຂາຊວນານໍ ອຕິອນິຏ຺ເຐຈ ໂສມນສ຺ສຊວນານໍ ອຸປ຺ປຕ຺ຕິຍາ ປຈ຺ຈໂຍ ໂຫຕີຕິ ທຏ຺ຐພ຺ພໍ. ອຍຎ຺ຫິ ອາຣມ຺ມຓານໍ ອິຏ຺ຐານິຏ຺ຐຠາໂວນາມ ໂລກິຍມຫາຊນານໍ ອິຈ຺ຉາວເສນ ສິທ຺ໂຘ ໂຫຕິ ອຄມ຺ຠີໂຣ ວິປລ຺ລາສຘມ຺ມານໍ ກິເລສານຎ຺ຈ ວຕ຺ຖຸຠູໂຕ. ຍຖາຫ-ຕຕ຺ຖ ກຕມໍ ຣູປໍ ຫີນໍ. ຍໍ ຣູປໍ ເຕສໍ ເຕສໍ ສຕ຺ຕານໍ ອຸຎ຺ຎາຕໍ ອວຎ຺ຎາຕນ຺ຕິອາທິ. ເອຕ຺ຖ ຫິ ເຕສໍ ເຕສໍ ສຕ຺ຕານນ຺ຕິ ເອເຕນ ອາຣມ຺ມຓຘມ຺ມານໍ ອິຏ຺ຐານິຏ຺ຐຠາໂວ ນາມ ໂລກິຍມຫາຊນ ສມ຺ມຸຕິຍາ ສິທ຺ໂຘຕິ ທສ຺ເສຕິ. ຕສ຺ມາ ຍຎ຺ຈ ອປ຺ປຫີນວິປລ຺ລາສານໍ ໂລກິຍມຫາຊນານໍ ເທວຈ຺ຉຣາວຓ຺ຓາ ທີສຸ ອຕິ ອິຏ຺ເຐສຸ ອຕິອິຏ຺ຐາກາຣໂຕ ຄຫຓໍ. ຍຎ຺ຈ ພຸທ຺ຘວຓ຺ຓາ ທີສຸ ¶ ອຕິອິຏ຺ເຐສຸ ອນິຏ຺ຐາກາຣໂຕ ຄຫຓໍ. ຕທຸຠຍໍປິ ເຕສໍ ວິປລ຺ລາສວເສເນວ ໂຫຕິ. ຍໍປນ ປຎ຺ຎວນ຺ຕານໍ ພຸທ຺ຘສາວການໍ ເທວຈ຺ຉຣາວຓ຺ຓາທີສຸ ອນິຏ຺ຐາກາຣໂຕ ຄຫຓໍ. ຍຎ຺ຈ ພຸທ຺ຘວຓ຺ຓາທີສຸ ອຕິອິຏ຺ຐາກາຣໂຕ ຄຫຓໍ. ຕທຸຠຍໍປິ ປຎ຺ຎາພເລເນວ ໂຫຕີຕິ ເວທິຕພ຺ພໍ.
[໑໓໔] ຍໍ ປນ ວິຠາວນິຍໍ
‘‘ກຸສລາກຸສລານໍ ປນ ອປ຺ປຫີນວິປລ຺ລາເສສຸ ສນ຺ຕາເນສຸ ປວຕ຺ຕິຍາ ອຕິອິຏ຺ເຐປິ ອິຏ຺ຐມຊ຺ຌຕ຺ຕອນິຏ຺ຐາກາຣໂຕ ອນິຏ຺ເຐປິ ອິຏ຺ຐອິຏ຺ຐມຊ຺ຌຕ຺ຕາກາຣໂຕ ຄຫຓໍ ໂຫຕີຕິ’’ ວຸຕ຺ຕໍ.
ຍຎ຺ຈ ຕຕ຺ຖ
‘‘ຂີຓາສວານໍ ຈິຕ຺ຕວິປລ຺ລາສາຠາເວນ ກ຺ຣິຍຊວນານິປິ ຍຖາຣມ຺ມຓເມວ ປວຕ຺ຕນ຺ຕີ’’ຕິ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕໍ ວິຈາເຣຕພ຺ພເມວ.
ເຍ ຫິ ເຕ ຘມ຺ມ ຈກ຺ຂຸຣຫິຕາ ໂຫນ຺ຕິ. ເຕເຍວ ວິປລ຺ລາສ ວເສນ ຈິຕ຺ຕວສານຸຄາ ອາຣມ຺ມຓວສານຸຄາຈ ໂຫນ຺ຕີຕິ ກຸສລາ ກຸສລານິເຍວ ເຍຠຸຍ຺ເຍນ ຍຖາຣມ຺ມຓໍ ປວຕ຺ຕນ຺ຕິ. ນ ປນ ກ຺ຣິຍ ຊວນານິ. ນ ຫິ ຂີຓາສວາ ໂລກິຍມຫາຊນສມ຺ມເຕສຸ ອິຏ຺ຐານິຏ຺ເຐສຸ ຈິຕ຺ຕວສານຸຄາ ອາຣມ຺ມຓວສານຸຄາຈ ໂຫນ຺ຕີຕິ. ຍຖາຫ –
ຣູປາ ສທ຺ທາ ຄນ຺ຘາ ຣສາ, ໂຜຏ຺ຐພ຺ພາຈ ມໂນຣມາ;
ອິຏ຺ຐຘມ຺ມາ ອນິຏ຺ຐາຈ, ນ ປເວຘນ຺ຕິ ປຓ຺ຑິຕາຕິ.
ຕສ຺ມາ ໂສມນສ຺ສ ກ຺ຣິຍ ຊວນານນ຺ຕຣໍປິ ຕທາຣມ຺ມຓານິ ໂສມນສ຺ສຸເປກ຺ຂາ ເວທນາຍຸຕ຺ຕານິ ເອວ ສິຍຸໍ. ຕຖາ ອຸເປກ຺ຂາກ຺ຣິຍຊວນານນ຺ຕຣໍປີຕິ. ມູລຏີກາຍໍ ປເນຕ຺ຖ ປຏ຺ຐາເນ-ກຸສລາກຸສເລ ນິຣຸທ຺ເຘ ວິປາໂກ ຕທາຣມ຺ມຓຕາອຸປ຺ປຊ຺ຊຕີຕິ ກຸສລກຸສລານນ຺ຕຣໍ ເອວ ຕທາຣມ຺ມຓໍ ວຸຕ຺ຕໍ. ນ ອພ຺ຍາກຕານນ຺ຕຣໍ ນຈ ກຕ຺ຖຈິ ກ຺ຣິຍານນ຺ຕຣໍ ຕທາຣມ຺ມຓສ຺ສ ວຸຕ຺ຕຏ຺ຐານໍ ທິສ຺ສຕິ. ວິຊ຺ຊມາເນຈ ຕສ຺ມິໍ ອວຈເນ ກາຣຓໍນຕ຺ຖິ. ຠວງ຺ຄຎ຺ຈນາເມຕໍ ນທິໂສໂຕວິຍ ປຏິໂສຕຄາມິນາວໍ ສວິປ຺ຜາຣິກໍ ເອວຊວນໍ ອນຸພນ຺ຘຕີຕິ ຍຸຕ຺ຕໍ. ນ ປນ ຉຬງ຺ຄຸເປກ຺ຂາວໂຕ ຂີຓາສວສ຺ສ ສນ຺ຕວຸຕ຺ຕິກ຺ຣິຍຊວນໍ. ຕສ຺ມາ ກ຺ຣິຍຊວນານນ຺ຕຣໍ ຕທາຣມ຺ມຓວິຘານໍ ¶ ອຸປປຣິກ຺ຂິຕພ຺ພນ຺ຕິ ວຸຕ຺ຕໍ. ປຏ຺ຐາເນ ປນ ກຸສລຕ຺ຕິເກ ປຎ຺ຫາ ວາເຣ ອາຣມ຺ມຓປຈ຺ຈຍວິຠງ຺ເຄ ຕີສຸ ອພ຺ຍາກຕປທາວສານວາເຣສຸ ເສກ຺ຂປຸຖຸຊ຺ຊນານໍ ຕທາຣມ຺ມຓເມວ ປຘານໍ ໂຫຕິ. ນ ກຸສລາ ກຸສລຊວນໍ. ຕສ຺ມາ ທ຺ວີສຸປິ ວາເຣສຸ ເສກ຺ຂາວາ ປຸຖຸຊ຺ຊນາວາ ກຸສລໍ ອນິຈ຺ຈໂຕ ວິປສ຺ສນ຺ຕິ ກຸສລໍ ອສ຺ສາເທນ຺ຕີຕິອາທິກໍ ວຕ຺ວາ ປຸນຈ ກຸສເລ ນິຣຸທ຺ເຘ ອກຸສເລ ນິຣຸທ຺ເຘ ວິປາໂກ ຕທາຣມ຺ມຓຕາ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕີຕິ ວຸຕ຺ຕໍ. ອຣຫໂຕ ປນ ຊວນໍປິ ຕທາຣມ຺ມຓໍປິ ປຘານ ເມວ ໂຫຕິ. ຕສ຺ມາ ອຣຫາ ກຸສລໍ ອນິຈ຺ຈໂຕ ທຸກ຺ຂໂຕ ອນຕ຺ຕໂຕ ວິປສ຺ສຕິ ອິຈ຺ເຈວ ວຸຕ຺ຕໍ. ນປນ ວຸຕ຺ຕໍ ກ຺ຣິຍາພ຺ຍາກເຕ ນິຣຸທ຺ເຘ ວິປາໂກ ຕທາຣມ຺ມຓຕາ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕີຕິ. ຍທິ ເຈຕໍ ວຸຈ຺ເຈຍ຺ຍ ຕທາຣມ຺ມຓເມວ ປຘານໍ ກຕໍນາມ ສິຍາ. ອວຸຕ຺ເຕປິຈ ຕສ຺ມິໍ ວິປສ຺ສຕີຕິ ອິມິນາ ຕທາຣມ຺ມຓໍປິ ຄຫິຕເມວ ໂຫຕີຕິ. ຕສ຺ມາ ຍໍ ວຸຕ຺ຕໍ ປຏ຺ຐາເນ ກຸສລາ.ລ. ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕີຕິ ກຸສລາກຸສລານນ຺ຕຣເມວ ຕທາຣມ຺ມຓໍ ວຸຕ຺ຕໍ. ນ ອພ຺ຍາກຕານນ຺ຕຣນ຺ຕິຈ. ວິຊ຺ຊມາເນຈ ຕສ຺ມິໍ ອວຈເນ ກາຣຓໍ ນຕ຺ຖີຕິ ຈ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕໍ ນ ຍຸຊ຺ຊຕິເຍວ. ອນນ຺ຕຣປຈ຺ຈຍວິຠງ຺ເຄສຸ ປນ ກຸສລໍ ວຸຏ຺ຐານສ຺ສ ອກຸສລໍ ວຸຏ຺ຐານສ຺ສ ກ຺ຣິຍໍ ວຸຏ຺ຐານສ຺ສາຕິຈ ວິປາກຘມ຺ມຘມ຺ມາ ຂນ຺ຘາ ວຸຏ຺ຐານສ຺ສ ເນວວິປາກ ນາວິປາກຘມ຺ມຘມ຺ມາ ຂນ຺ຘາ ວຸຏ຺ຐານສ຺ສາຕິຈ ເອວມາທິນາ ກ຺ຣິຍຊວນານນ຺ຕຣໍ ຠວງ຺ເຄນ ສຫ ຕທາຣມ຺ມຓສ຺ສປິ ວຸຏ຺ຐານນາເມນ ວຸຕ຺ຕຏ຺ຐານໍ ທິສ຺ສຕິເຍວ. ຕສ຺ມາ ຍຎ຺ຈ ວຸຕ຺ຕໍ ນ ກຕ຺ຖຈິ ກ຺ຣິຍານນ຺ຕຣໍ ຕທາຣມ຺ມຓສ຺ສ ວຸຕ຺ຕຏ຺ຐານໍ ທິສ຺ສຕີຕິ. ຕໍປິ ນ ຍຸຊ຺ຊຕິເຍວ. ນຈ ຉຬງ຺ຄຸເປກ຺ຂາວ ໂຕ ຂີຓາສວສ຺ສ ສນ຺ຕວຸຕ຺ຕິປິ ກ຺ຣິຍຊວນໍ ສວິປ຺ຜາຣິກໍ ນ ໂຫຕິ. ກຸສລຊວນສ຺ສ ວິຍ ຕສ຺ສປິ ໂອຬາຣິກກາຍວຈີ ປໂຍຄສມຸຏ຺ຐາ ປນໂຕຕິ.
[໑໓໕] ວິຠາວນິຍໍ ປນ
ຏີກາວາທສ຺ສ ອຸຕ຺ຕຣໍ ວທນ຺ເຕນ ຍໍ ວຸຕ຺ຕໍ ‘‘ຍທິ ອພ຺ຍາກຕາ ນນ຺ຕຣໍປິ ຕທາຣມ຺ມຓໍ ວຸຈ຺ເຈຍ຺ຍ. ປຣິຕ຺ຕາຣມ຺ມເຓ ໂວຏ຺ຐພ຺ພນາ ນນ຺ຕຣໍປິ ຕສ຺ສ ປວຕ຺ຕິໍ ມຎ຺ເຎຍ຺ຍຸນ຺ຕິ ກ຺ຣິຍຊວນານນ຺ຕຣໍ ຕທາ ຣມ຺ມຓໍ ນ ວຸຕ຺ຕ’’ນ຺ຕິ. ຕໍ ນ ສຸນ຺ທຣໍ.
ນ ¶ ຫິ ປຏ຺ຐາເນ ອິມສ຺ມິໍ ວຸຕ຺ເຕ ອິທໍນາມ ມຎ຺ເຎຍ຺ຍຸນ຺ຕິ ອວຸຕ຺ຕໍນາມ ອຕ຺ຖິ. ນ ຈ ອຣຫາ ກຸສລໍ ອນິຈ຺ຈໂຕ ທຸກ຺ຂໂຕ ອນຕ຺ຕໂຕ ວິປສ຺ສຕີຕິອາທິນາ ວິປສ຺ສນາຈາຣວເສນ ວຸຕ຺ຕຏ຺ຐາເນ ປຎ຺ຈທ຺ວາຣິກ ປຣິຕ຺ຕາຣມ຺ມຓ ວາຣປສງ຺ໂຄ ອຕ຺ຖີຕິ. ໂທມນສ຺ສ.ລ. ອຸເປກ຺ຂາ ສຫຄຕາເນວ ຠວນ຺ຕິ. ນ ໂສມນສ຺ສສຫຄຕານິ. ກສ຺ມາ, ໂສມນສ຺ສ ໂທມນສ຺ສານໍ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎວິຣຸທ຺ຘຕ຺ຕາ. ເຕເນວ ຫິ ປຏ຺ຐາເນ ເຕສໍ ອິຕຣີຕຣານນ຺ຕຣປຈ຺ຈຍຕາ ນວຸຕ຺ຕາຕິ. ເອຕ຺ຖຈ ກ຺ຣິຍຊວນ ໂທມນສ຺ສຊວນານ ເມວ ອນນ຺ຕຣໍ ຕທາຣມ຺ມຓ ນິຍມໍ ທສ຺ເສນ຺ເຕນ ເຖເຣນ ອິຕເຣສໍ ກຸສລາກຸສລຊວນານໍ ອນນ຺ຕຣໍ ປນ ຕາທິໂສ ນິຍໂມ ນຕ຺ຖີຕິ ທສ຺ສິໂຕ ໂຫຕິ. ຕສ຺ມາ ອຏ຺ຐນ຺ນໍ ກາມກຸສລານໍ ອຏ຺ຐນ຺ນໍ ໂລຠມູລານໍ ທ຺ວິນ຺ນໍ ໂມຫມູລານນ຺ຕິ ອຏ຺ຐາຣສນ຺ນໍ ຊວນານໍ ອນນ຺ຕຣໍ ອາຣມ຺ມຓານຸຣູປໍ ສພ຺ພານິ ຕທາຣມ຺ມຓານິ ຠວງ຺ຄານິ ຈ ປວຕ຺ຕນ຺ຕິ. ເຍຠຸຍ຺ເຍນ ປນ ອກຸສລຊວນານນ຺ຕຣໍ ຕທາຣມ຺ມຓໍ ອເຫຕຸກເມວ. ທ຺ວິເຫຕຸກຊວນານນ຺ຕຣໍ ທ຺ວິເຫຕຸກເມວ. ຕິເຫຕຸກຊວນານນ຺ຕຣໍ ຕິເຫຕຸກເມວາຕິ ອຍໍ ເຍຠຸຍ຺ຍນິຍໂມ. ຍສ຺ສ ປນ ທ຺ວິເຫຕຸການິວາ ຕິເຫຕຸການິວາ ກຸສລຊວນານິ ພຫຸລໍ ສມຸທາຈຣນ຺ຕິ. ຕສ຺ສ ກທາຈິ ອກຸສລຊວເນສຸ ຊວິເຕສຸ ອກຸສລານນ຺ຕຣໍປິ ທ຺ວິເຫຕຸການິວາ ຕິເຫຕຸການິວາຕທາຣມ຺ມຓານິ ປວຕ຺ຕນ຺ຕິ. ຍສ຺ສ ອກຸສລຊວນານິ ພຫຸລໍ ສມຸທາຈຣນ຺ຕິ. ຕສ຺ສ ກທາຈິ ທ຺ວິເຫຕຸເກສຸວາ ຕິເຫຕຸເກສຸວາ ກຸສລຊວເນສຸ ຊວິເຕສຸ ກຸສລານນ຺ຕຣໍປິ ອເຫຕຸກຕທາຣມ຺ມຓານິ ປວຕ຺ຕນ຺ຕິ. ວຸຕ຺ຕຎ຺ເຫຕໍ ປຏ຺ຐາເນ-ອເຫຕຸເກ ຂນ຺ເຘ ອນິຈ຺ຈໂຕ.ລ. ໂທມນສ຺ສໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ. ກຸສລາກຸສເລ ນິຣຸທ຺ເຘ ສເຫຕຸໂກ ວິປາໂກ ຕທາ ຣມ຺ມຓຕາ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ. ອເຫຕຸໂກ ວິປາໂກ ຕທາຣມ຺ມຓຕາ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕີຕິ. ເອການິຫິ ຕທາຣມ຺ມຓານິນາມ ປຏິສນ຺ຘິຊນເກນ ເອເກນ ກມ຺ເມນ ນິພ຺ພຕ຺ຕານິປິ ນານາວີຖີສຸ ນານາປ຺ປກາຣານິ ໂຫນ຺ຕິ. ປວຕ຺ຕິ ວິປາກຊນເກຫິ ປນ ນານາກມ຺ເມຫິ ນິພ຺ພຕ຺ເຖສຸ ວຕ຺ຕພ຺ພເມວ ນຕ຺ຖີຕິ. ຕສ຺ມາຕິ ຍສ຺ມາ ໂທມນສ຺ສານນ຺ຕຣໍ ໂສມນສ຺ສຸປ຺ປຕ຺ຕິ ນາມ ນຕ຺ຖິ, ຕສ຺ມາ. ໂສມນສ຺ສປຏິສນ຺ຘິກສ຺ສາຕິ ຈຕູສຸ ໂສມນສ຺ສມຫາ ວິປາເກສຸ ເອກເມເກນ ຄຫິຕ ປຏິສນ຺ຘິກສ຺ສ ສຕ຺ຕສ຺ສ. ຕທາ ຣມ຺ມຓສມ຺ຠໂວຕິ ¶ ຕທາຣມ຺ມຓຸປ຺ປຕ຺ຕິ ກາຣຓໍ. ຕທາຣມ຺ມຓຸປ຺ປຕ຺ຕິ ເຍວວາ. ຍໍກິຎ຺ຈີຕິ ອິຏ຺ຐານິຏ຺ຐຠູເຕສຸ ຣູປາຣມ຺ມຓາທີສຸ ຍໍກິຎ຺ຈິ. ປຣິຈິຕປຸພ຺ພນ຺ຕິ ອິມສ຺ມິໍ ຠເວເຍວ ຕງ຺ຂຓໂຕ ປຸຣິມຂເຓສຸ ຄຫຓ ພຫຸລຕາ ວເສນ ປຣິຈິຕໍ. ອຠິຓ຺ຫເສວິຕນ຺ຕິ ອຕ຺ໂຖ. ປຣິຕ຺ຕາຣມ຺ມຓນ຺ຕິ ປຣິຕ຺ຕຘມ຺ມຠູຕໍ ອາຣມ຺ມຓໍ. ອາຣພ຺ຠາຕິ ອາລມ຺ພິຕ຺ວາ. ອຸເປກ຺ຂາສຫຄຕ ສນ຺ຕີຣຓນ຺ຕິ ທ຺ວີສຸ ອຸເປກ຺ຂາສຫຄຕສນ຺ຕີ ຣເຓສຸ ອິຏ຺ເຐ ກຸສລວິປາກໍ ອນິຏ຺ເຐ ອກຸສລວິປາກໍ ອຸເປກ຺ຂາ ສຫຄຕ ສນ຺ຕີຣຓໍ. ເຍສໍ ປນ ປກຕິຍາ ອິຕຣານິ ຈຕ຺ຕາຣິ ອຸເປກ຺ຂາສຫຄຕ ວິປາການິ ພຫຸລໍ ປວຕ຺ຕນ຺ຕິ. ເຕສໍ ຕານິປິ ອາຄນ຺ຕຸກຠວງ຺ຄໍ ນໂຫນ຺ຕີຕິ ນ ວຕ຺ຕພ຺ພານິ. ອຏ຺ຐກຖາຍໍ ປນ ມຫາຘມ຺ມຣກ຺ຂິຕຕ຺ເຖຣວາເທ ເຍຠຸຍ຺ຍນິຍມໂສເຕ ປຕິຕຕ຺ຕາ ອກຸສລຊວນານຸຣູປໍ ອເຫຕຸກໍ ອຸເປກ຺ຂາ ສນ຺ຕີຣຓ ທ຺ວຍ ເມວ ວຸຕ຺ຕໍ. ເຕເນວ ຫິ ປຣໂຕ ເຖຣວາທານໍ ວິຈາຣິຕຏ຺ຐາເນ ອກຸສລຊວນານນ຺ຕຣໍ ອເຫຕຸກ ຕທາຣມ຺ມຓ ເມວ ທີເປນ຺ຕສ຺ສ ຕສ຺ສ ເຖຣວາທສ຺ສ ອປຣິປຸຓ຺ຓວາທຠາວໍ ທສ຺ເສຕ຺ວາ ຍທາ ກຸສລຊວນານໍ ອນ຺ຕຣນ຺ຕຣາ ອກຸສລໍ ຊວຕິ, ຕທາ ກຸສລາວສາເນ ອາຈິຓ຺ຓ ສທິສເມວ ອກຸສລາວສາເນ ສເຫຕຸກໍ ຕທາຣມ຺ມຓໍ ຍຸຕ຺ຕນ຺ຕິ ອຏ຺ຐກຖາຍໍ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕທາຣມ຺ມເຓຈຍຸຕ຺ເຕ ເອຕໍປິ ຍຸຊ຺ຊຕິເຍວ. ຕສ຺ມາ ຉປິ ອຸເປກ຺ຂາສຫຄຕວິປາການິ ອາຄນ຺ຕຸກຠວງ຺ຄໍ ໂຫນ຺ຕິເຍວາຕິ ທຏ຺ຐພ຺ພໍ. ເອຕ຺ຖຈ ອຸເປກ຺ຂາປຏິສນ຺ຘິກສ຺ສ ຕາວ ອຕິມຫນ຺ຕາຕິ ວິຠູເຕສຸປິ ພຸທ຺ຘວຓ຺ຓາທີສຸ ອຠິອິຏ຺ຐາຣມ຺ມເຓສຸ ໂທມນສ຺ສໍ ອຸປ຺ປາເທນ຺ຕສ຺ສ ຕທາຣມ຺ມຓສມ຺ຠໂວ ນຕ຺ຖີຕິ ໂທມນສ຺ສ ຊວນານນ຺ຕຣໍ ຠວງ຺ຄປາໂຕວ ໂຫຕິ. ໂສມນສ຺ສປຏິສນ຺ຘິກສ຺ສ ປນ ສພ຺ເພສຸປິ ອິຏ຺ຐານິຏ຺ຐຠູເຕສຸ ມຫນ຺ເຕສຸ ອວິຠູເຕສຸຈ ຉຬາຣມ຺ມເຓສຸ ໂທມນສ຺ສ ອຸປ຺ປາເທນ຺ຕສ຺ສ ເນວ ຕທາຣມ຺ມຓສມ຺ຠໂວ ອຕ຺ຖິ. ນຈມູລຠວງ຺ຄ ສມ຺ຠໂວຕິ ກຕ຺ວາ ໂທມນສ຺ສານນ຺ຕຣໍ ຉສຸ ອຸເປກ຺ຂາສຫຄຕວິປາເກສຸ ຍຖາຣຫໍ ເອກໍ ອາຄນ຺ຕຸກ ຠວງ຺ຄຠາເວນ ປວຕ຺ຕຕິ. ຕຖາ ຕສ຺ເສວ ພຸທ຺ຘວຓ຺ຓາທີສຸ ອຕິອິຏ຺ຐຠູເຕສຸ ອຕິມຫນ຺ເຕສຸ ອຕິວິຠູເຕສຸຈ ຉຬາຣມ຺ມເຓສຸວາ ມຫຄ຺ຄຕປຎ຺ຎຕ຺ຕີສຸວາ ໂທມນສ຺ສໍ ອຸປ຺ປາເທນ຺ຕສ຺ສາຕິ. ເອຕ຺ຖ ຈ ຍສ຺ມາ ອຠິຘມ຺ເມ ຘາຕຸວິຠງ຺ເຄ ສພ຺ພຘມ຺ເມສຸວາ ປນ ¶ ປຖມ ສມນ຺ນາຫາໂຣຕິ ວຸຕ຺ຕໍ. ມຫາຫຕ຺ຖິປໂທປມ ສຸຕ຺ເຕຈ ອຊ຺ຌຕ຺ຕິ ກຎ຺ເຈວ ອາວຸໂສ ຈກ຺ຂຸ ອປຣິຠິນ຺ນໍ ໂຫຕິ. ພາຫິຣາຈ ຣູປາອາປາຕໍ ອາຄຈ຺ຉນ຺ຕິ. ໂນຈ ຕຊ຺ໂຊ ສມນ຺ນາຫາໂຣ ໂຫຕິ. ເນວ ຕາວ ຕຊ຺ຊສ຺ສ ວິຎ຺ຎາຓຠາຄສ຺ສ ປາຕຸຠາໂວ ໂຫຕິ. ຍໂຕຈ ໂຂ ອາວຸໂສ ອຊ຺ຌຕ຺ຕິກຎ຺ເຈວ ຈກ຺ຂຸ ອປຣິຠິນ຺ນໍ ໂຫຕິ. ພາຫິຣາຈ ຣູປາ ອາປາຕ ມາຄຈ຺ຉນ຺ຕິ. ຕຊ຺ໂຊຈ ສມນ຺ນາຫາໂຣ ໂຫຕິ. ເອວໍ ຕຊ຺ຊສ຺ສ ວິຎ຺ຎາຓຠາຄສ຺ສ ປາຕຸຠາໂວ ໂຫຕິ. ອຊ຺ຌຕ຺ຕິກຎ຺ເຈວ ອາວຸໂສ ໂສຕໍ.ລ. ຆານໍ.ລ. ຊິວ຺ຫາ.ລ. ກາໂຍ.ລ. ມໂນ ອປຣິຠິນ຺ໂນ ໂຫຕິ. ພາຫິຣາຈ ຘມ຺ມາ ອາປາຕໍ ອາຄຈ຺ຉນ຺ຕິ. ໂນຈ ຕຊ຺ໂຊ ສມນ຺ນາຫາໂຣ ໂຫຕິ. ເນວ ຕາວ ຕຊ຺ຊສ຺ສ ວິຎ຺ຎາຓຠາຄສ຺ສ ປາຕຸຠາໂວ ໂຫຕິ. ຍໂຕຈ ໂຂ ອາວຸໂສ ອຊ຺ຌຕ຺ຕິໂກເຈວ ມໂນ ອປຣິຠິນ຺ໂນ ໂຫຕິ. ພາຫິຣາຈ ຘມ຺ມາ ອາປາຕໍ ອາຄຈ຺ຉນ຺ຕິ. ຕຊ຺ໂຊຈ ສມນ຺ນາຫາໂຣ ໂຫຕິ. ເອວໍ ຕຊ຺ຊສ຺ສ ວິຎ຺ຎາຓຠາຄສ຺ສ ປາຕຸຠາໂວ ໂຫຕີຕິ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕສ຺ມາ ວີຖິຈິຕ຺ຕານິນາມ ອາວຊ຺ຊເນນວິນານອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ. ສເຈ ອາວຊ຺ຊເນນ ຘມ຺ມໂຕວາ ກາລໂຠວາ ຍໍຍໍ ນິຍເມຕ຺ວາ ອາວຊ຺ຊິຕໍ ໂຫຕິ. ຕໍ ຕເທວ ຕານິປິ ຄຓ຺ຫນ຺ຕິ. ຍທິ ອນິຍເມຕ຺ວາ ຍໍກິຎ຺ຈິ ອາວຊ຺ຊິຕໍ ໂຫຕິ. ຕານິປິ ອາວຊ຺ຊິ ຕປ຺ປກາຣເມວ ຄຓ຺ຫນ຺ຕິ. ນ ປນ ເອກາວຊ຺ຊນ ວີຖິຍໍ ສພ຺ພານິ ວີຖິຈິຕ຺ຕານິ ອາວຊ຺ຊເນນວາ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎໍວາ ຘມ຺ມໂຕວາ ກາລໂຕວາ ຠິນ຺ນາ ລມ຺ພຓານິ ໂຫນ຺ຕີຕິ ເວທິຕພ຺ພນ຺ຕິ.
ເອຕ຺ຖ ສິຍາ. ຍທິ ເຈ ຕໍ ອາຄນ຺ຕຸກຠວງ຺ຄໍ ເອກວີຖິຍໍ ອາທິມ຺ຫິ ອາວຊ຺ຊເນນ ອາວຊ຺ຊິຕໍ ອາຣມ຺ມຓໍ ອຄເຫຕ຺ວາ ອຎ຺ຎໍ ຍໍ ກິຎ຺ຈິ ປຣິຈິຕປຸພ຺ພໍ ປຣິຕ຺ຕາຣມ຺ມຓໍ ອາຣພ຺ຠ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ. ເອວໍ ສຕິ ນິຣາວຊ຺ຊນໍນາມ ເອຕໍ ສິຍາ. ອາວຊ຺ຊນາທີຫິຈ ສທ຺ຘິໍ ຘມ຺ມໂຕ ກາລໂຕ ຈ ຠິນ຺ນາຣມ຺ມຓໍນາມ ສິຍາຕິ. ສຈ຺ຈໍ, ຍຖາ ປນ ມຄ຺ຄວີຖິຍໍ ໂຄຕ຺ຣຠຸໂວທານານິ ຜລສມາປຕ຺ຕິວີຖິຍໍ ຜລານິ ນິໂຣຘໂຕ ວຸຏ຺ຐຫນ຺ຕສ຺ສຈ ຜລຈິຕ຺ຕໍ ນິຣາວຊ຺ຊນເມວ ໂຫນ຺ຕິ ຠິນ຺ນາຣມ຺ມຓຎ຺ຈ. ເອວເມຕສ຺ສປິ ນຕ຺ຖິ ນິຣາວຊ຺ຊນຕາຍ ຠິນ຺ນາຣມ຺ມຓຕາຍຈ ໂທໂສຕິ. ຍຎ຺ຈ ເອກສ຺ມິໍຠເວ ຠວງ຺ຄສ຺ສ ປຏິສນ຺ຘິຍາ ສຫ ຘມ຺ມໂຕຈ ອາຣມ຺ມຓ ໂຕຈ ອຠິນ຺ນຕ຺ຕໍ ຕຕ຺ຖ ຕຕ຺ຖ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕໍປິ ມູລຠວງ຺ຄໍ ສນ຺ຘາຍ ວຸຕ຺ຕໍ. ¶ ອິທຎ຺ຈ ອາຄນ຺ຕຸກຠວງ຺ຄນ຺ຕິ ນຕ຺ຖິ ໂທໂສຕິ. ຕມນນ຺ຕຣິຕ຺ວາຕິ ຕໍ ອາຄນ຺ຕຸກຠວງ຺ຄໍ ອຕ຺ຕໂນ ອນນ຺ຕຣປຈ຺ຈຍໍ ກຕ຺ວາ. ວທນ຺ຕິ ອາຈຣິຍາ. ປາຬິຍໍ ປນ ມຫາອຏ຺ຐກຖາຍໍຈ ເອຕໍ ວິຘານໍ ນຕ຺ຖີຕິ ອຘິປ຺ປາໂຍ. ກາມາວຈຣຊວນາວສາເນເຍວ ຕທາຣມ຺ມຓໍ ອິຈ຺ຉນ຺ຕິ. ນ ມຫຄ຺ຄຕານຸຕ຺ຕຣຊວນາວສາເນ. ກສ຺ມາ ອິຕິ ເຈ. ກາມາວຈຣ ຊວນານໍ ເອວ ສວິປ຺ຜນ຺ທນຕ຺ຕາ. ອິຕເຣສຎ຺ຈ ອວິປ຺ຜນ຺ທນຕ຺ຕາ.
[໑໓໖] ວິຠາວນິຍໍ ປນ
‘‘ກາມຕຓ຺ຫາ ນິທານ ກມ຺ມນິພ຺ພຕ຺ຕຕ຺ຕາ’’ຕິ ກາຣຓໍ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕໍ ອກາຣຓໍ.
ອປິຈ ອຠິຎ຺ຎາວຊ຺ຊິຕານິ ມຫຄ຺ຄຕານຸຕ຺ຕຣຊວນານິ ອປຣິຕ຺ຕາຣມ຺ມຓານິ ໂຫນ຺ຕິ. ຕທາຣມ຺ມຓານິ ປນ ປຣິຕ຺ຕາຣມ຺ມຓາເນວາຕິ ນເຕສໍ ອວສາເນ ຕທາຣມ຺ມຓຸປ຺ປຕ຺ຕິ ປສງ຺ໂຄ ອຕ຺ຖິ. ອຠິຎ຺ຎາຊວນານິຈ ການິຈິ ປຣິຕ຺ຕາຣມ຺ມຓານິປິ ສນ຺ຕຕຣານິ ໂຫນ຺ຕີຕິ ເຕສໍປິ ອວສາເນ ຕທຸປ຺ປຕ຺ຕິ ນຕ຺ຖິເຍວາຕິ.
[໑໓໗] ເອເຕນ
ອຊນກຕ຺ຕາ ຊນກ ສມານຕ຺ຕາຠາວໂຕຕິອາທິປິ ປຏິກ຺ຂິຕ຺ຕໍ ໂຫຕິ.
ກາມາວຈຣສຕ຺ຕານໍເອວ ຕທາຣມ຺ມຓໍ ອິຈ຺ຉນ຺ຕິ. ນ ຣູປາຣູປສຕ຺ຕານໍ. ນ ຫິ ເຕສຸ ອຸປ຺ປນ຺ນານໍ ປຣິຕ຺ຕາຣມ຺ມຓານໍປິ ກາມາວຈຣຊວນານໍ ອວສາເນ ຕທາຣມ຺ມຓຸປ຺ປຕ຺ຕິ ອຕ຺ຖິ. ຕທາຣມ຺ມຓູປ ນິສ຺ສຍສ຺ສ ກາມ ຠວງ຺ຄສ຺ສ ອຠາວໂຕ ມຫຄ຺ຄຕ ຠວງ຺ຄສ຺ສ ຈ ສນ຺ຕ ຕຣສ຺ສ ຕທາຣມ຺ມຓ ກິຈ຺ຈາ ຠາວໂຕຕິ. ຈກ຺ຂຸວິຎ຺ຎາຓ ໂສຕ ວິຎ຺ຎາຓານິ ປນ ຣູປສຕ຺ຕານໍ ຈກ຺ຂຸໂສຕອິນ຺ທ຺ຣິຍ ປວຕ຺ຕິອານຸຠາວໂຕ ສມ຺ປຏິຈ຺ຉນສນ຺ຕີຣຓານິຈ ທ຺ວາຣວີຖິເຠເທ ຈິຕ຺ຕນິຍມສິທ຺ຘິໂຕ ຣູປສຕ຺ເຕສຸ ປວຕ຺ຕນ຺ຕິ ເຍວາຕິ. ກາມາວຈຣຘມ຺ເມສ຺ເວວ ອາຣມ຺ມຓຠູເຕສຸ ຕທາຣມ຺ມຓໍ ອິຈ຺ຉນ຺ຕິ, ນ ມຫຄ຺ຄຕານຸຕ຺ຕຣປຎ຺ຎຕ຺ຕິຘມ຺ເມສຸ. ເອກນ຺ຕປຣິຕ຺ຕາຣມ຺ມຓຕ຺ຕາ ຕທາຣມ຺ມຓານໍ. ເຕສໍ ປນ ເອກນ຺ຕປຣິຕ຺ຕາ ຣມ຺ມຓຠາເວ ກາຣຓໍ ເຫຏ຺ຐາ ວຸຕ຺ຕເມວາຕິ.
[໑໓໘] ວິຠາວນິຍໍ ປນ
‘‘ອປຣິຈິຕຕ຺ຕາ’’ຕິ ¶ ກາຣຓໍ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕໍ ອກາຣຓໍ.
ຈິຕ຺ຕຎ຺ຫິ ນາມ ວິກປ຺ປພເລວາ ອປ຺ປນາປຕ຺ຕຠາວນາກມ຺ມວິເສເສ ວາ ສຕິ ນິພ຺ພາເນ ວິຍ ອປຣິຈິເຕປິ ອາຣມ຺ມເຓ ປວຕ຺ຕຕິເຍວາຕິ.
[໑໓໙] ຍຎ຺ຈ ວິຠາວນິຍໍ
‘‘ກາມຕຓ຺ຫາຍຕ຺ຕກມ຺ມຊນິຕຕ຺ຕາປີ’’ຕິ ກາຣຓໍ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕໍປິ ເຫຏ຺ຐາ ປຏິກ຺ຂິຕ຺ຕເມວ. ເຕເນວ ຫິ ອຏ຺ຐກຖາຍໍ ກິໍວາ ເອຕາຍ ຍຸຕ຺ຕິຈິນ຺ຕາຍາຕິ ວຕ຺ວາ ສພ຺ພານິ ວິຠາວນິຍໍ ວຸຕ຺ຕ ກາຣຓານິ ປຏິກ຺ຂິຕ຺ຕານີຕິ.
ກາເມ ຊວນ ສຕ຺ຕາລມ຺ພຓານໍ ນິຍເມສຕີຕິ ກາມຠູມິປຣິຍາປນ຺ນານໍ ຊວນານໍ ສຕ຺ຕານໍ ອາຣມ຺ມຓານຎ຺ຈ ວເສນ ຕິວິເຘ ນິຍເມ ສຕິ. ວິຠູເຕ ຕິມຫນ຺ເຕຈ ຕທາຣມ຺ມຓມີຣິຕນ຺ຕິ ເອເຕນ ຕທາຣມ຺ມຓໍນາມ ປວຕ຺ຕມານໍ ວິຠູຕາຣມ຺ມເຓວາ ອຕິມຫນ຺ຕາຣມ຺ມເຓ ວາ ປວຕ຺ຕຕີຕິ ອຍເມວ ນິຍໂມ ທສ຺ສິໂຕ. ນ ປນ ຍຕ຺ຖ ຕທາ ຣມ຺ມຓໍ ປວຕ຺ຕຕິ. ເອຕເທວ ວິຠູຕຎ຺ຈ ອຕິມຫນ຺ຕຎ຺ຈ ນາມາຕິ ນິຍໂມ. ຕສ຺ມາ ອຸຬາຣກມ຺ມນິພ຺ພຕ຺ຕານໍ ສຸວິສທວຕ຺ຖຸການໍ ຣູປພ຺ຣຫ຺ມານໍ ອຸປ຺ປນ຺ນາວີຖິໂຍ ເຍຠຸຍ຺ເຍນ ວິຠູຕາຣມ຺ມຓາເອວ ອຕິມຫນ຺ຕາ ຣມ຺ມຓາເອວຈ ໂຫນ຺ຕີຕິ ເວທິຕພ຺ພາ. ເກຈິ ປນ ອິມມຕ຺ຖໍ ອສລ຺ລກ຺ເຂຕ຺ວາ ຣູປາຣູປຠູມີສຸ ວິຠູຕາຣມ຺ມຓວີຖິໂຍ ອຕິມຫນ຺ຕາຣມ຺ມຓວີຖິໂຍຈ ນລພ຺ຠນ຺ຕີຕິ ວທນ຺ຕິ. [ຕທາຣມ຺ມຓນິຍໂມ].
໑໔໐. ຊວເນສຸຈາຕິ ຈສທ຺ໂທ ປນ ສທ຺ທຕ຺ໂຖ. ຉກ຺ຂຕ຺ຕຸ ເມວວາ ຊວນ຺ຕິ. ປກຕິກາເລປິ ອາຣມ຺ມຓສ຺ສ ທຸພ຺ພລຠາເວ ສຕີຕິ ອຘິປ຺ປາໂຍ. ອຏ຺ຐກຖາຍໍປິ ຫິ ປກຕິກາເລ ອາຣມ຺ມຓທຸພ຺ພ ລຏ຺ຐາເນເອວ ກາມາວຈຣຊວນານໍ ຉກ຺ຂຕ຺ຕຸໍ ປວຕ຺ຕິ ວຸຕ຺ຕາຕິ. ເກຈິ ປນ ຉກ຺ຂຕ຺ຕຸນ຺ຕິ ອິທໍ ມຸຈ຺ຉາກາລວເສນ ວຸຕ຺ຕນ຺ຕິ ມຎ຺ຎນ຺ຕິ. ມນ຺ທວຕ຺ຕິຍນ຺ຕິ ມຣຓາສນ຺ນກາເລ ພຫຸຈິຕ຺ຕກ຺ຂຓາຕີຕກສ຺ສ ວຕ຺ຖຸສ຺ສ ທຸພ຺ພລຕ຺ຕາ ອິຕຣກາເລສຸຈ ມຸທຸຕຣຠາເວນ ເກນຈິ ອຸປທ຺ທຸຕ ຠາເວນ ອຊ຺ໂຌຕ຺ຖຏຠາເວນຈ ວຕ຺ຖຸສ຺ສ ທຸພ຺ພລຕ຺ຕາ ຕນ຺ນິສ຺ສິຕານໍ ຊວນານໍ ¶ ມນ຺ທີຠູຕເວຄຕາ ວເສນ ປວຕ຺ຕິກາເລ. ມຣຓກາລາທີສູຕິ ມຣຓາສນ຺ນກາເລ ມຸຈ຺ຉາກາເລ ວິສຎ຺ຎິຠູຕ ກາເລ ອຕິຕຣຸຓກາເລຈ, ຕຕ຺ຖ ມຸຈ຺ຉາກາໂລນາມ ອສຍ຺ຫ ຣູເປຫິ ທຸກ຺ຂຘມ຺ເມຫິ ອຕິຠູຕານໍ ອຘິມຕ຺ຕໂຕ ກຣຊກາຍສ຺ສ ວິຫຎ຺ຎປ຺ປຕ຺ຕິກາໂລ. ວິສຎ຺ຎິ ຠູຕກາໂລນາມ ປີຕິເວເຄນວາ ນິທ຺ທາຠິຠູຕຕາຍວາ ຍກ຺ຂຄຫເຓນວາ ສຸຣາມທາທິ ວເສນວາ ປກຕິສຎ຺ຎາຍ ວິຄຕກາໂລ. ອຕິຕຣຸຓກາໂລນາມ ຄພ຺ຠຄຕສ຺ສວາ ສມ຺ປຕິຊາຕສ຺ສວາ ທາຣກສ຺ສ ອຊ຺ຌຕ຺ຕ ວຕ຺ຖູນໍ ອຕິມຸທຸກາໂລ. ຕາທິເສສຸ ຫິ ກາເລສຸ ອນ຺ຕຣນ຺ຕຣາ ຉທ຺ວາຣິກວີຖິໂຍ ປວຕ຺ຕມານາປິ ເຍຠຸຍ຺ເຍນ ປຣິປຸຓ຺ຓຊວນວາຣາ ນ ປວຕ຺ຕນ຺ຕິ. ທ຺ວຕ຺ຕິໂວຏ຺ຐພ຺ພນິກາວາ ຈຕຸປຎ຺ຈຊວນິກາເອວວາ ປວຕ຺ຕນ຺ຕີຕິ. ເອຕ຺ຖຈ ທ຺ວຕ຺ຕິໂວຏ຺ຐພ຺ພນິກວາຣາ ອຏ຺ຐກຖາຍໍ ວຸຕ຺ຕາ. ຈຕຸປຎ຺ຈ ຊວນິກວາຣາ ມູລຏີກາຍໍ ວຸຕ຺ຕາ. ປຎ຺ຈວາຣເມວາຕິ ອິທໍ ປນ ມຣຓາ ສນ຺ນກາລວເສນ ວຸຕ຺ຕໍ. ນມຸຈ຺ຉາກາລາທິວເສນ. ຕຎ຺ຈ ໂຂປາກຕິກສຕ຺ຕານໍ ວເສເນວ. ເຍ ປນ ຌານສມນນ຺ຕຣໍວາ ປຈ຺ຈເວກ຺ຂຓ ສມນນ຺ຕຣໍວາ ອຠິຎ຺ຎາສມນນ຺ຕຣໍວາ ຈວນ຺ຕິວາ ປຣິນິພ຺ພາຍນ຺ຕິວາ. ເຕສໍ ຌານາທີນິເຍວ ປຎ຺ຈວາຣໂຕ ອຘິການິວາ ອູນານິວາ ມຣຓາ ສນ຺ນຊວນານິນາມ ໂຫນ຺ຕີຕິ ທຏ຺ຐພ຺ພໍ. ອຍຎ຺ຈ ອຕ຺ໂຖ ອຸປຣິ ມຣຓຸປ຺ປຕ຺ຕິຍໍ ອາວິຠວິສ຺ສຕີຕິ. ຠຄວໂຕ ປນ ຍມກປາຏິຫາຣິຍ ກາລາທີສູຕິ ເອຕ຺ຖ ອຎ຺ເຎສໍປິ ມຫາໂມຄ຺ຄລານຕ຺ເຖຣາທີນໍ ເອວຣູໂປ ລຫຸປ຺ປວຕ຺ຕິກາໂລ ອາທິສທ຺ເທນ ສງ຺ຄຫິໂຕຕິ ທຏ຺ຐພ຺ໂພ. ວຸຕ຺ຕຎ຺ຫິ ວິສຸທ຺ຘິມຄ຺ເຄ ອຍໍ ປນ ມຕ຺ຖກປຕ຺ຕາ ວສີ ຠຄວໂຕ ຍມກປາຏິຫາຣິເຍ ລພ຺ຠຕິ. ອຎ຺ເຎສໍວາ ເອວຣູເປ ກາເລຕິ. ສກເລນ ປນ ວາກ຺ເຍນ ຖເປຕ຺ວາ ຍມກປາຏິຫາຣິຍສທິສໍ ລຫຸກ ປວຕ຺ຕິກາລໍ ອຎ຺ຎສ຺ມິໍ ກາເລ ຠຄວໂຕປິ ຉວາ ສຕ຺ຕວາ ປຈ຺ຈເວກ຺ຂຓຈິຕ຺ຕານິ ປວຕ຺ຕນ຺ຕິ. ອຎ຺ເຎສໍ ປນ ວຕ຺ຕພ຺ພເມວ ນຕ຺ຖີຕິ ທສ຺ເສຕິ. ຈຕ຺ຕາຣິ ປຎ຺ຈວາ ປຈ຺ຈເວກ຺ຂຓຈິຕ຺ຕານິ ຠວນ຺ຕີຕິ ເອຕ຺ຖປິ ຠຄວໂຕປິ ລຫຸກປ຺ປວຕ຺ຕິຍໍ ປຎ຺ຈ ປຈ຺ຈເວກ຺ຂຓຈິຕ຺ຕານິ ຠວນ຺ຕິ. ລຫຸກຕຣປວຕ຺ຕິຍໍ ຈຕ຺ຕາຣີຕິ ອຕ຺ໂຖປິ ຍຸຊ຺ຊຕິເຍວ.
ວິຠາວນິຍໍ ປນ
ຠຄວໂຕ ¶ ຈຕ຺ຕາຣິ ອຎ຺ເຎສໍ ປຎ຺ຈປີຕິ ຍຸຕ຺ຕໍ ວິຍ ທິສ຺ສຕີຕິ ວຸຕ຺ຕໍ.
ຕຕ຺ຖ ຍມກປາຏິຫາຣິຍໍ ກໂຣນ຺ໂຕ ຠຄວາ ອຄ຺ຄິກ຺ຂນ຺ຘອຸທກ ຘາຣາທີນໍ ທ຺ວິນ຺ນໍ ທ຺ວິນ຺ນໍ ປາຏິຫາຣິຍານໍ ປວຕ຺ຕນຕ຺ຖໍ ປຖມໍ ເຕໂຊກສິເຓ ປາທກຊ຺ຌານໍ ສມາປຊ຺ຊິ. ຕໂຕ ທ຺ເວ ຌານງ຺ຄານິ ປຈ຺ຈເວກ຺ຂິ. ຕໂຕ ອຸປຣິມກາຍໂຕ ອຄ຺ຄິກ຺ຂນ຺ໂຘ ປວຕ຺ຕຕູຕິ ອຘິຏ຺ຐາສິ. ຕໂຕ ຕສ຺ມິໍເຍວ ກສິເຓ ອຠິຎ຺ຎໍ ສມາປຊ຺ຊິ. ອຠິຎ຺ຎາວເສນ ອຸປຣິມກາຍໂຕ ອຄ຺ຄິກ຺ຂນ຺ໂຘ ປວຕ຺ຕຕິ. ຕໂຕ ອາໂປກສິເຓ ປາທກຊ຺ຌານໍ ສມາປຊ຺ຊິ. ຕໂຕ ທ຺ເວ ຌານງ຺ຄານິ ປຈ຺ຈເວກ຺ຂິ. ຕໂຕ ເຫຏ຺ຐິມກາຍໂຕ ອຸທກຘາຣາ ປວຕ຺ຕນ຺ຕູຕິ ອຘິຏ຺ຐາສິ. ຕໂຕ ຕສ຺ມິໍເຍວ ກສິເຓ ອຠິຎ຺ຎໍ ສມາປຊ຺ຊິ. ອຠິຎ຺ຎາວເສນ ເຫຏ຺ຐິມ ກາຍໂຕ ອຸທກຘາຣາ ປວຕ຺ຕນ຺ຕິ. ເສສຍມເກສຸປິ ເອເສວ ນໂຍ. ເອຕ຺ຖຈ ລຫຸກປ຺ປວຕ຺ຕິຍາ ອິຈ຺ຉິຕຕ຺ຕາ ທ຺ເວ ທ຺ເວ ປຈ຺ຈເວກ຺ຂຓວາຣາ ຈຕຸປຎ຺ຈຊວນິກາເອວ ຠວນ຺ຕິ. ທ຺ວິນ຺ນຎ຺ຈ ຊວນວາຣານໍ ອນ຺ຕຣາ ທ຺ເວ ເອວ ຠວງ຺ຄານິ ຠວນ຺ຕິ. ຕານິຈ ທ຺ເວ ປາຏິຫາຣິຍານິ ປສ຺ສນ຺ຕານໍ ເອກປ຺ປຫາເຣເນວ ປວຕ຺ຕານິ ວິຍ ປຎ຺ຎາຍນ຺ຕີຕິ. ເອຕຣຫິ ປນ ເກຈິ ອາທິກມ຺ມິກຊ຺ຌານປຈ຺ຈເວກ຺ຂເຓສຸປິ ຈຕ຺ຕາຣິ ປຎ຺ຈວາຊວນານິ ວທນ຺ຕິ. ອາທິກມ຺ມິກສ຺ສາຕິ ໂຍຄກມ຺ມສິທ຺ຘິຍາ ອາທິມ຺ຫິ ນິຍຸຕ຺ຕສ຺ສ. ປຖມໍ ອຸປ຺ປນ຺ນາ ອປ຺ປນາ ປຖມກປ຺ປນາ. ຕສ຺ສໍ ປຖມກປ຺ປນາຍໍ. ອາທິກມ຺ມິກອປ຺ປນາວີຖິຍນ຺ຕິ ອຕ຺ໂຖ. ຕທາ ຫິ ສພ຺ພານິປິ ມຫຄ຺ຄຕຊວນານິ ປຸນ ອາເສວນາຠາວໂຕ ປຣິທຸພ຺ພລານິ ໂຫນ຺ຕີຕິ ເອກວາຣເມວ ຊວນ຺ຕີຕິ. ອຠິຎ຺ຎາຊວນານິ ປນ ອິທ຺ຘິວິກຸພ຺ພນາທິ. ກິຈ຺ຈສິທ຺ຘິຍາເອວ ປຍຸຕ຺ຕານີຕິ ກິຈ຺ຈສິທ຺ຘິໂຕ ປຣໍ ກຕ຺ຕພ຺ພາຠາວໂຕ ອາທິກມ຺ມິກກາເລປິ ວສີຠູຕກາເລປິ ເອກວາຣເມວ ຊວນ຺ຕີຕິ ວຸຕ຺ຕໍ ອຠິຎ຺ຎາຊວນານິຈ ສພ຺ພທາປີຕິ. ຍຖາຈ ອຠິຎ຺ຎາຊວນາທິ ເອວໍ ມຄ຺ຄຊວນານິປິ ຕໍ ຕໍ ກິເລສປ຺ປຫານກິຈ຺ຈສິທ຺ຘິໂຕ ປຣໍ ກຕ຺ຕພ຺ພາ ຠາວໂຕ ເອກວາຣເມວ ຊວນ຺ຕີຕິ ວຸຕ຺ຕໍ ຈຕ຺ຕາໂຣ ປນ.ລ. ເອກ ຈິຕ຺ຕກ຺ຂຓິກາວາຕິ. ອຖວາ, ມຄ຺ຄເຈຕນາຍ ອນນ຺ຕຣິກຜລຕ຺ຕາ ສກິໍ ¶ ອຸປ຺ປນ຺ເນເຍວ ມຄ຺ເຄ ຜລສ຺ສວາໂຣ ອາວໂຕຕິ ນຕ຺ຖິ ມຄ຺ຄຈິຕ຺ຕສ຺ສ ປຸນຸປ຺ປຕ຺ຕິຍາ ໂອກາໂສຕິ ວຸຕ຺ຕໍ ຈຕ຺ຕາໂຣ ປນ.ລ. ເອກຈິຕ຺ຕກ຺ຂຓິກາວາຕິ. ຊວນຸປ຺ປຕ຺ຕິຍາ ປກຕິຍາ ສຕ຺ຕກ຺ຂຸປຣມຕ຺ຕາ ມນ຺ທສ຺ສ ປຎ຺ຈມໍ ອຸປ຺ປນ຺ນມຄ຺ຄໂຕ ປຣໍ ທ຺ເວ ຜລຈິຕ຺ຕານິ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ. ຕິກ຺ຂສ຺ສ ຈຕຸຕ຺ຖໍ ອຸປ຺ປນ຺ນມຄ຺ຄໂຕ ປຣໍ ຕີຓີຕິ ວຸຕ຺ຕໍ ຕໂຕ ປຣໍ.ລ. ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕີຕິ. ນິໂຣຘສມາປຕ຺ຕິກາເລ ປນ ປຸພ຺ພຠາເຄເຍວ ຕາທິ ສສ຺ສ ປໂຍຄາຠິສງ຺ຂາຣສ຺ສ ກຕຕ຺ຕາ ທ຺ວິນ຺ນໍ ວາຣານໍ ອຸປຣິ ຈິຕ຺ຕປ຺ປວຕ຺ຕິ ນຕ຺ຖີຕິ ວຸຕ຺ຕໍ ນິໂຣຘ.ລ. ຊວຕີຕິ. ເອຕ຺ຖຈ ທ຺ວິກ຺ຂຕ຺ຕຸນ຺ຕິ ອິທໍ ອຸກ຺ກຏ຺ຐ ນິທ຺ເທສວເສນ ວຸຕ຺ຕໍ. ເອກໍວາ ທ຺ເວວາ ຈິຕ຺ຕວາເຣ ອຕິກ຺ກມິຕ຺ວາ ອຈິຕ຺ຕໂກ ໂຫຕີຕິ ຫິ ວຸຕ຺ຕໍ. ຈຕຸຕ຺ຖາຣຸປ຺ປຊວນນ຺ຕິ ອນາຄາມິໂນ ກຸສລຠູຕໍ ອຣຫໂຕ ກ຺ຣິຍຠູຕໍ ເນວສຎ຺ຎານາສຎ຺ຎາ ຍຕນ ຊວນໍ. ວຸຏ຺ຐານກາເລຈ ນິໂຣຘສ຺ສ ນິສນ຺ທມຕ຺ຕຕ຺ຕາ ເອກວາຣເມວ ວຊນໍ ປວຕ຺ຕຕີຕິ ວຸຕ຺ຕໍ ວຸຏ຺ຐານກາເລຈາຕິອາທິ. ຕຕ຺ຖ ອນາຄາມິ ຜລໍວາ ອຣຫຕ຺ຕຜລໍວາຕິ ອນາຄາມິຜເລວາ ອຣຫຕ຺ຕຜເລວາ. ຠາເວນ ຠາວລກ຺ຂເຓ ເຫຕໍ ປຈ຺ຈຕ຺ຕວຈນໍ. ເຕນາຫ ນິຣຸທ຺ເຘຕິ. ສພ຺ພຕ຺ຖາປິ ສມາປຕ຺ຕິວີຖິຍນ຺ຕິ ຌານສມາປຕ຺ຕິ ຜລສມາປຕ຺ຕິວເສນ ສກລາຍປິ ສມາປຕ຺ຕິວີຖິຍໍ. ຠວງ຺ຄໂສໂຕວິຍ ວີຖິນິຍ ໂມ ນຕ຺ຖີຕິ ອິທໍ ຈິຓ຺ຓວສີຠູຕກາລໍ ສນ຺ຘາຍ ວຸຕ຺ຕໍ. ອກຕາ ຘິກາຣສ຺ສ ປນ ຌານສມາປຕ຺ຕິຍໍ ອາທິໂຕ ປຏ຺ຐາຍ ທ຺ເວ ຕີຓິ ຈຕ຺ຕາຣີຕິອາທິນາ ຌານຊວນານິ ອນຸກ຺ກເມນ ວທ຺ຘມານານິ ປວຕ຺ຕນ຺ຕິ. ກຕາ ຘິກາຣານໍ ປນ ມຫາປຸຣິສຊາຕິການໍ ປຏິລທ຺ຘກາລໂຕ ປຏ຺ຐາຍ ຈິຓ຺ຓວສີຠາວາເນວ ໂຫນ຺ຕິ. ຕຖາ ຜລຊວນານິຈ ສພ຺ເພສໍປິ ຜລຏ຺ຐານນ຺ຕິ ທຏ຺ຐພ຺ພໍ. ພຫູນິປີຕິ ປິສທ຺ໂທ ສມ຺ປິຓ຺ຑນຕ຺ໂຖ. ເຕນ ອາທິກມ຺ມິກກາລາທີສຸ ເອກວາຣາທິວເສນປິ ອວເສສານໍ ປວຕ຺ຕິໍ ສມ຺ປິຓ຺ເຑຕີຕິ. [ຊານນິຍໂມ].
໑໔໑. ເອວໍ ປຸພ຺ພາປຣນິຍາມວເສນ ວີຖິຈິຕ຺ຕານໍ ປວຕ຺ຕິໍ ທສ຺ເສຕ຺ວາ ອິທານິ ປຸຄ຺ຄລເຠທວເສນ ຠູມິເຠທວເສນຈ ເຕສໍ ປວຕ຺ຕິໍ ທສ຺ເສນ຺ໂຕ ທຸເຫຕຸການນ຺ຕິອາທິມາຫ. ປຏິສນ຺ຘິວິຎ຺ຎາຓສຫຄຕາ ທ຺ເວ ເຫຕຸໂຍ ເອເຕສນ຺ຕິ ທຸເຫຕຸກາ. ຈຕູຫິ ຎາຓວິປ຺ປ ຍຸຕ຺ຕມຫາວິປາເກຫິ ¶ ຄຫິຕປຏິສນ຺ຘິກາ. ທ຺ວີຫິ ປນ ອເຫຕຸກ ວິປາເກຫິ ຄຫິຕ ປຏິສນ຺ຘິກາ ອເຫຕຸກາ ນຕ຺ຖິ ປຏິສນ຺ຘິເຫຕຸ ເອເຕສນ຺ຕິ ກຕ຺ວາ. ເຕສໍ ທ຺ວິນ຺ນໍປິ ວິປາກາວຣຓສພ຺ຠາວໂຕ ມຫຄ຺ຄ ຕຊ຺ຌານານິປິ ຕາວ ນຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ. ກຸໂຕ ໂລກຸຕ຺ຕຣານິ. ກ຺ຣິຍຊວນານິ ປນ ຂີຓາສວານເມວ ອາເວນິກ ຠູຕານີຕິ ວຸຕ຺ຕໍ ກ຺ຣິຍຊວນານິ ເຈວອປ຺ປນາຊວນານິຈ ນ ລພ຺ຠນ຺ຕີຕິ. ຕຕ຺ຖ ວິປາກາ ວຣຓໍ ນາມ ອເຫຕຸກ ປຏິສນ຺ຘິກຕາ ທ຺ວິເຫຕຸກ ປຏິສນ຺ຘິກຕາຈ. ຕຖາ ຎາຓສມ຺ປຍຸຕ຺ຕວິປາການິຈ ສຸຄຕິຍນ຺ຕິ ສຸຄຕິ ຠເວ ປຣິຍາປນ຺ນານໍ ເຕສໍ ທ຺ວິນ຺ນໍ ຕຖາ ຎາຓມ຺ປຍຸຕ຺ຕມຫາວິປາການິຈ ນ ລພ຺ຠນ຺ຕີຕິ ອຕ຺ໂຖ. ເອຕ຺ຖຈ ສຸຄຕິຍນ຺ຕິ ເອເຕນ ທຸຄ຺ຄຕິປຣິຍາປນ຺ເນ ອເຫຕຸກ ປຸຄ຺ຄເລ ນິວຕ຺ເຕຕິ. ນ ຫິ ເຕສໍ ອິມສ຺ມິໍ ວາກ຺ເຍ ອິຕເຣສໍ ອນຸຎ຺ຎາຕານິ ຎາຓວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕວິປາການິປິ ລພ຺ຠນ຺ຕີຕິ. ເຕນາຫ ທຸຄ຺ຄຕິ ຍໍ ປນາຕິອາທິ. ຕຕ຺ຖ ທຸຄ຺ຄຕິຍໍ ປຣິຍາປນ຺ນານໍ ອເຫຕຸການໍ ຎາຓສມ຺ປຍຸຕ຺ຕວິປາການິຈ ຎາຓວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕານິ ມຫາວິປາການິຈ ນ ລພ຺ຠນ຺ຕີຕິ ປຣິປຸຓ຺ຓ ໂຍຊນາ ທຏ຺ຐພ຺ພາ. ເອຕ຺ຖ ສິຍາ. ກສ຺ມາ ປເນຕ຺ຖ ສຸຄຕິປຣິຍາປນ຺ນານໍ ອເຫຕຸການໍ ຈຕ຺ຕາຣິ ຎາຓສມ຺ປຍຸຕ຺ຕວິປາການິ ທຸຄ຺ຄຕິປຣິຍາປນ຺ນານຎ຺ຈ ອຏ຺ຐປິ ສເຫຕຸກ ມຫາວິປາການິ ນ ລພ຺ຠນ຺ຕີຕິ ວຸຕ຺ຕໍ. ນນຸ ປຏ຺ຐາເນ ສເຫຕຸກໍ ຠວງ຺ຄໍ ອເຫຕຸກສ຺ສ ຠວງ຺ຄສ຺ສ ອນນ຺ຕຣປຈ຺ຈເຍນ ປຈ຺ຈໂຍຕິ ວຸຕ຺ຕໍ. ເອຕ຺ຖ ຫິ ເອກສ຺ມິໍ ຠເວ ເອກສ຺ສ ສຕ຺ຕສ຺ສ ກທາຈິ ສເຫຕຸກໍ ຠວງ຺ຄໍ ກທາຈິ ອເຫຕຸກໍ ຠວງ຺ຄນ຺ຕິ ເອວໍ ມູລຠວງ຺ເຄ ປວຕ຺ຕິເຠໂທ ນຕ຺ຖີຕິ ກຕ຺ວາ ສເຫຕຸກໍ ຠວງ຺ຄນ຺ຕິ ອິທໍ ຕທາຣມ຺ມຓສງ຺ຂາຕໍ ອາຄນ຺ຕຸກຠວງ຺ຄໍ ສນ຺ຘາຍ ວຸຕ຺ຕນ຺ຕິ ວິຎ຺ຎາຍຕິ. ສເຫຕຸກນ຺ຕິຈ ສາມຎ຺ຎວຈນຕ຺ຕາ ທ຺ວິເຫຕຸກໍ ຕິເຫຕຸກຎ຺ຈ ຕທາຣມ຺ມຓໍ ວິຎ຺ຎາຕພ຺ພໍ ໂຫຕິ. ອເຫຕຸກສ຺ສ ຠວງ຺ຄສ຺ສາຕິ ອິຘ ປນ ຕສ຺ສ ຕທາຣມ຺ມຓສ຺ສ ອນນ຺ຕຣໍ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ ມູລຠວງ຺ຄເມວ ອຘິປ຺ເປຕໍ. ອິຘປິ ສາມຎ຺ຎວຈນຕ຺ຕາ ທ຺ວີສຸ ອ- ອເຫຕຸກຠວງ຺ເຄສຸ ຍໍກິຎ຺ຈິ ຄເຫຕພ຺ພເມວາຕິ. ຕສ຺ມາ ທ຺ວິນ຺ນໍ ອເຫຕຸການໍປິ ອຏ຺ຐສເຫຕຸກ ຕທາຣມ຺ມຓານິປິ ລພ຺ຠມານານິເອວ ສິຍຸໍ. ທຸເຫຕຸການໍ ປນ ວຕ຺ຕພ຺ພເມວ ນຕ຺ຖີຕິ. ວຸຈ຺ຈເຕ, ອເຫຕຸ ເກສຸ ¶ ຕາວ ທຸຄ຺ຄຕິປຣິຍາປນ຺ນານໍ ສເຫຕຸກຕທາຣມ຺ມຓສມ຺ຠໂວ ສພ຺ພອຏ຺ຐກຖາສຸ ປຏິກ຺ຂິຕ຺ໂຕ. ຕສ຺ມາ ອເຫຕຸກສ຺ສ ຠວງ຺ຄສ຺ສາຕິ ອິທໍ ກຸສລວິປາກຠູຕໍ ອເຫຕຸກຠວງ຺ຄໍ ສນ຺ຘາຍ ວຸຕ຺ຕນ຺ຕິ ຍຸຕ຺ຕໍ. ອຍຎ຺ຫິ ປຏ຺ຐາເນ ຘມ຺ມຕາ. ຍທິທໍ ຍຖາລາຠຄຫຓນ຺ຕິ. ອິຕຣຖາ ສພ຺ພອຏ຺ຐກຖາວິໂຣໂຘ ສິຍາຕິ. ຍຖາຈ ກຸສລານໍ ໂຍຄສາຘນີຍຕ຺ຕາ ປວຕ຺ຕິຍໍປິ ໂຍຄກມ຺ມວເສນ ຎາຓໂຍໂຄ ໂຫຕິ. ນ ຕຖາ ວິປາການໍ. ເຕສໍ ປນ ອໂຍຄສາຘນີ ຍຕ຺ຕາ ປວຕ຺ຕິຍໍ ຠວງ຺ຄຎາຓສງ຺ຂາເຕນ ອຸປນິສ຺ສຍຎ຺ຎາເຓນ ວິນາ ຎາຓໂຍໂຄ ນ ສມ຺ຠວຕິ. ຕສ຺ມາ ສເຫຕຸກໍ ຠວງ຺ຄນ຺ຕິ ອິຘປິ ຎາຓວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕຠູຕໍ ສເຫຕຸກຕທາຣມ຺ມຓເມວ ຄເຫຕຸໍ ຍຸຕ຺ຕນ຺ຕິ ກຕ຺ວາ ທ຺ວິເຫຕຸການໍ ອເຫຕຸການຎ຺ຈ ຎາຓສມ຺ປຍຸຕ຺ຕຕທາຣມ຺ມຓ ປຏິກ຺ເຂໂປ ເຖເຣນ ກໂຕຕິ. ອາຈຣິຍພຸທ຺ຘທຕ຺ຕຕ຺ເຖເຣນ ປນ ເຍນ ວິປາກຈິຕ຺ເຕນ ປຏິສນ຺ຘິໍ ຄຓ຺ຫນ຺ຕິ. ເຕນ ສທິສໍ ວາ ຕໂຕ ຫີນໍ ວາ ຕທາຣມ຺ມຓໍ ເຕສໍ ສມ຺ຠວຕິ. ນ ປຓີຕນ຺ຕິ ກຕ຺ວາ ທ຺ວິນ຺ນໍປິ ອເຫຕຸການໍ ອຏ຺ຐມຫາວິປາການິ ປຏິກ຺ຂິປິຕ຺ວາ ສຕ຺ຕຕິໍສຈິຕ຺ຕປຏິ ລາໂຠ ວຸຕ຺ໂຕ. ໂສ ປນ ຍຖາ ວຸຕ຺ຕປຏ຺ຐານປາຬິຍາ ວິຣຸຊ຺ຌຕິ. ອປເຣ ປນ ຍຖາ ອເຫຕຸການໍ ສຸຄຕິປຣິຍາປນ຺ນານໍ ທ຺ວິເຫຕຸກ ຕທາຣມ຺ມຓໍ ໂຫຕິ. ເອວໍ ທ຺ວິເຫຕຸການໍປິ ຕິເຫຕຸກຕທາຣມ຺ມຓໍ ສມ຺ຠວຕີຕິ ວທນ຺ຕິ. ຕໍ ຍຸຕ຺ຕໍວິຍ ທິສ຺ສຕິ. ອຏ຺ຐກຖາຍຎ຺ຫິ ກຕ຺ຖຈິ ເຕສໍ ທ຺ວິນ຺ນໍປິ ອວິເສເສນ ອຏ຺ຐມຫາວິປາກປວຕ຺ຕິ ວຸຕ຺ຕາຕິ. ປຏິສນ຺ຘິວິຎ຺ຎາຓ ສຫຄຕາ ຕໂຍ ເຫຕູ ເອເຕສນ຺ຕິ ຕິເຫຕຸກາ. ເຕ ປນ ກາມຣູປາຣູປວເສນ ຕິວິຘາ ໂຫນ຺ຕິ. ປຸຖຸຊ຺ຊໂນ ອຏ຺ຐອຣິຍາຈາຕິ ນວວິຘາ. ເຕສຸ ຂີຓາສວານໍ ກຸສລາກຸສລ ຊວນານິຈ ນລພ຺ຠນ຺ຕິ. ສພ຺ພໂສ ອນຸສຍປຫາເນນ ສພ຺ເພສໍ ກຸສລາກຸສລານໍ ສຫ ນິຣຸທ຺ຘຕ຺ຕາ ອນຸສຍ ປຏິພທ຺ໂຘ ຫິ ເຕສໍ ຕພ຺ຠາໂວຕິ. ຕຖາສທ຺ໂທ ປກ຺ຂນ຺ຕຣຕ຺ໂຖ. ອປຣິນິຏ຺ຐິຕສິກ຺ຂາກິຈ຺ຈຕາຍ ສິກ຺ຂນສີລຍຸຕ຺ຕາ ສຕ຺ຕອຣິຍາ ເສກ຺ຂານາມ. ອິຘ ປນ ຕໂຍ ເຫຏ຺ຐິມຜລຏ຺ຐາ ອຘິປ຺ເປຕາ. ເຕສຎ຺ຫິ ອາທິໂຕ ໂສຕາປຕ຺ຕິມຄ຺ເຄເນວ ທິຏ຺ຐິວິຈິກິຈ຺ຉານໍ ປຫີນຕ຺ຕາ ຕໍ ສຫຄຕານິ ¶ ປຎ຺ຈຊວນານິ ນລພ຺ຠນ຺ຕີຕິ. ອນາຄາມິປຸຄ຺ຄລານໍ ປນ ປຏິຆຊວນານິຈ ນ ລພ຺ຠນ຺ຕິ. ອນາຄາມິມຄ຺ເຄນ ປຫີນຕ຺ຕາ. ມຄ຺ຄສ຺ສ ປນ ເອກຈິຕ຺ຕກ຺ຂຓິກຕ຺ຕາ. ຈຕຸນ຺ນໍ ມຄ຺ຄຏ຺ຐານໍ ປຈ຺ເຈກໍ ຍຖາສກໍ ມຄ຺ຄຊວນານິເອວ ລພ຺ຠນ຺ຕິ. ອຸປຣິມານຎ຺ຈ ຜລານໍ ເຫຏ຺ຐິເມຫິ ປຸຄ຺ຄເລຫິ ອນມິຄຕຕ຺ຕາ ເຫຏ຺ຐິມານຎ຺ຈ ອຸປຣິເມສຸ ປຸຄ຺ຄລນ຺ຕເຣສຸ ອນຸປ຺ປຊ຺ຊນໂຕ ຈຕຸນ຺ນໍ ຜລຏ຺ຐານໍປິ ປຈ຺ເຈກໍ ຍຖາສກໍ ຜລຊວນານິເອວ ລພ຺ຠນ຺ຕີຕິ ວຸຕ຺ຕໍ ໂລກຸຕ຺ຕຣ.ລ. ສມຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕີຕິ. ເອຕ຺ຖຈ ອຸປຣິມຄ຺ເຄ ອາຄເຕ ເຫຏ຺ຐິມມຄ຺ຄານຸຠາວສ຺ສ ສພ຺ພໂສ ປຏິປສ຺ສທ຺ຘິວເສນ ອຸປຣິມານໍ ປຸຄ຺ຄລນ຺ຕຣຕາສິທ຺ຘິ ເວທິຕພ຺ພາຕິ. ອິທານິ ເຕສໍ ເຕສໍ ປຸຄ຺ຄລານໍ ປາຣິເສສໂຕ ລພ຺ຠມານວີຖິຈິຕ຺ຕານິ ທສ຺ເສຕຸໍ ຄາຖມາຫ. ປຣິນິຏ຺ຐິ ຕສິກ຺ຂາກິຈ຺ຈຕ຺ຕາ ນຕ຺ຖິ ສິກ຺ຂິຕພ຺ພກິຈ຺ຈໍ ເອເຕສນ຺ຕິ ອເສກ຺ຂາ. ຂີຓາສວາ. ເຕສໍ ເຕວີສຕິກາມວິປາກ ວີສຕິກ຺ຣິຍ ອຣຫຕ຺ຕຜລ ວເສນ ຈຕຸຈຕ຺ຕາລີສ ວີຖິຈິຕ຺ຕານິ ສມ຺ຠວາ ຍຖາສມ຺ຠວໍ ອຸທ຺ທິເສ. ສຕ຺ຕນ຺ນໍ ເສກ຺ຂານໍ ທິຏ຺ຐິວິຈິກິຈ຺ຉາຊວນວຊ຺ຊິຕານໍ ສຕ຺ຕນ຺ນໍ ອກຸສລານໍ ເອກວີສຕິຍາ ກຸສລານໍ ເຕວີສຕິຍາ ກາມວິປາການໍ ຕິຓ຺ຓໍ ເຫຏ຺ຐິມຜລານໍ ອາວຊ຺ຊນທ຺ວຍສ຺ສຈ ວເສນ ຉປຎ຺ຎາສ ວີຖິຈິຕ຺ຕານິ ສມ຺ຠວາ ອຸທ຺ທິເສ. ອວເສສານໍ ຈຕຸນ຺ນໍ ປຸຖຸຊ຺ຊນານໍ ກາມວິປາກ ໂລກິຍກຸສລາກຸລາວຊ຺ຊນ ທ຺ວຍວເສນ ຈຕຸປຎ຺ຎາສ ວີຖິຈິຕ຺ຕານິ ສມ຺ຠວາ ອຸທ຺ທິເສຕິ ໂຍຊນາ. ປຸຄ຺ຄລ ເຠເທນ ວີຖິຈິຕ຺ຕານໍ ເຠໂທ ປຸຄ຺ຄລເຠໂທ.
໑໔໒. ສພ຺ພານິປິ ວີຖິຈິຕ຺ຕານິ ອຸປລພ຺ຠນ຺ຕິ ປຸຄ຺ຄລານໍ ທ຺ວາຣານຎ຺ຈ ເອຕ຺ເຖວ ປຣິປຸຓ຺ຓສມ຺ຠວໂຕ. ຍຖາຣຫນ຺ຕິ ຕໍ ຕໍ ຠູມິປຸຄ຺ຄລານໍ ອຸປ຺ປຕ຺ຕິອຣຫານຸຣູປໍ. ຣູປາວຈຣຠູມິຍໍ ວຊ຺ຊິຕພ຺ເພສຸ ໂສຬສວີຖິ ຈິຕ຺ເຕສຸ ຉນ຺ນໍ ຈິຕ຺ຕານໍ ອຸປຣິວາກ຺ເຍ ວຸຈ຺ຈມານຕ຺ຕາ ປຏິຆຊວນ ຕທາຣມ຺ມຓ ວຊ຺ຊິຕານີຕິ ວຸຕ຺ຕໍ. ອຣູປາວຈຣຠູມິຍໍ ປຖມມຄ຺ຄ ຣູປາວຈຣຫສນ ເຫຏ຺ຐິມາຣຸປ຺ປວຊ຺ຊິຕານິ ປຏິຆຊວນ ຕທາຣມ຺ມຓວຊ຺ຊິຕານິຈ ວີຖິ ຈິຕ຺ຕານິ ລພ຺ຠນ຺ຕີຕິ ໂຍຊນາ. ເອຕ຺ຖາປິ ວຊ຺ຊິຕພ຺ເພສຸ ອຏ຺ຐຕິໍສ ວີຖິຈິຕ຺ເຕສຸ ໂສຬສນ຺ນໍ ຈິຕ຺ຕານໍ ອຸປຣິວຸຈ຺ຈມານຕາ ທຏ຺ຐພ຺ພາ. ສພ຺ພຕ຺ຖາປີຕິ ສພ຺ພາສຸປິ ຣູປາຣູປຠູມີສຸ. ຕໍຕໍ ປສາທຣຫິຕານໍ ຕໍຕໍທ຺ວາຣິກ ວີຖິຈິຕ຺ຕານິ ¶ ນ ລພ຺ຠນ຺ເຕວາຕິ ຣູປາວຈຣຠູມິຍໍ ຕາວ ຆານາທິຕ຺ຕຍໍ ນຕ຺ຖີຕິ ຆານຊິວ຺ຫາກາຍປສາທ ຣຫິຕານໍ ຣູປີພ຺ຣຫ຺ມານໍ ຆານ ຊິວ຺ຫາກາຍທ຺ວາຣິການິ ຉ ວີຖິຈິຕ຺ຕານິ ນລພ຺ຠນ຺ເຕວ. ຍານິ ສນ຺ຘາຍ ຉນ຺ນໍ ຈິຕ຺ຕານໍ ອຸປຣິວາກ຺ເຍ ວຸຈ຺ຈມານຕ຺ຕາຕິ ເຫຏ຺ຐາ ວຸຕ຺ຕໍ. ອຣູປຠູມິຍໍ ປນ ປຎ຺ຈປິ ປສາທາ ນຕ຺ຖີຕິ ປຎ຺ຈທ຺ວາຣິການິ ທ຺ວິປຎ຺ຈວິຎ຺ຎາຓ ມໂນຘາ ຕຸຕ຺ຕິກ ສນ຺ຕີຣຓຕ຺ຕຍວເສນ ໂສຬສວີຖິຈິຕ຺ຕານິ ນລພ຺ຠນ຺ເຕວ. ຍານິ ສນ຺ຘາຍ ໂສຬສນ຺ນໍ ຈິຕ຺ຕານໍ ອຸປຣິ ວຸຈ຺ຈມານຕາຕິ ວຸຕ຺ຕໍ. ກາມຠູມິຍໍ ປນ ຕໍຕໍ ປສາທຣຫິຕຕາ ຊຈ຺ຈນ຺ຘາທີນໍ ວເສນ ໂຍ ເຊຕພ຺ພາ. ກາເມ ອສີຕິ ວີຖິຈິຕ຺ຕານິ ຍຖາຣຫໍ ລພ຺ຠເຣ ລພ຺ຠນ຺ຕິ. ຣູເປ ຈຕຸສຏ຺ຐິ ຕຖາ ຍຖາຣຫໍ ລພ຺ຠເຣ. ອຣູເປ ທ຺ເວ ຈຕ຺ຕາລີສ ຍຖາຣຫໍ ລພ຺ຠເຣຕິ ໂຍຊນາ. ເອຕ຺ຖຈ ພ຺ຣຫ຺ມໂລເກວາ ອຸປຣິ ຉກາມາວຈຣ ເທວໂລເກສຸວາ ອນິຏ຺ຐາຣມ຺ມຓານິ ນາມ ນຕ຺ຖິ. ຕສ຺ມາ ຣູປາວຈຣຠູມິຍໍ ຈຕຸນ຺ນໍ ອກຸສລວິປາການໍ ລພ຺ຠມານຕາວຈນໍ ຕຕ຺ຖ ຐຕ຺ວາວາ ອິຘ ອາຄນ຺ຕ຺ວາວາ ອິຘ ອນຏ຺ເຐຫິ ຣູປສທ຺ເທຫິ ສມາຄຈ຺ຉນ຺ຕານໍ ວເສນ ທຏ຺ຐພ຺ພໍ. ເກຈິ ປນ ອິຘ ອາຄຕານໍເຍວ ພ຺ຣຫ຺ມານໍ ອນິຏ຺ຐາຣມ຺ມຓສມາໂຍໂຄ ໂຫຕີຕິ ຖານິ ຈຕ຺ຕາຣິ ຣູປຠູມິຍໍ ລທ຺ຘານິນາມ ນ ໂຫນ຺ຕິ. ຕສ຺ມາ ຕຕ຺ຖ ສຏ຺ຐິເຍວ ວີຖິຈິຕ຺ຕານີຕິ ວທນ຺ຕິ. ຕໍ ນ ຍຸຊ຺ຊຕິ. ອິຘ ອາຄຕານໍເຍວ ອຸປ຺ປນ຺ນານິປິ ພ຺ຣຫ຺ມຕ຺ຕຠາເວ ອຸປ຺ປນ຺ນຕ຺ຕາ ພ຺ຣຫ຺ມໂລເກ ອຸປ຺ປນ຺ນານິ ອິຈ຺ເຈວ ວຕ຺ຕພ຺ພຕ຺ຕາ. ນຈ ຕຕ຺ຖ ຐິຕາປິ ອິຘ ອນິຏ຺ຐານິ ນຄຓ຺ຫນ຺ຕິ. ທູເຣປິ ອາຣມ຺ມຓໍ ຄເຫຕຸໍ ສມຕ຺ຖຕ຺ຕາ ພ຺ຣຫ຺ມານນ຺ຕິ.
[໑໔໐] ຍຎ຺ຈ ວິຠາວນິຍໍ
ຕສ຺ສ ວາທສ຺ສ ປຏິກ຺ຂິປນຕ຺ຖໍ ວຸຕ຺ຕໍ ‘‘ອິຘ ປນ ຕຕ຺ຖ ຐຕ຺ວາປິ ອິມໍ ໂລກໍ ປສ຺ສນ຺ຕານໍ ອນິຏ຺ຐາຣມ຺ມຓສ຺ສ ອສມ຺ຠໂວ ນ ສກ຺ກາ ວຕ຺ຕຸ’’ນ຺ຕິ. ເຕນ ຕຕ຺ຖ ຐຕ຺ວາ ອິມໍ ໂລກໍ ປສ຺ສນ຺ຕານໍ ອຸປ຺ປນ຺ນານິ ຕານິ ຈຕ຺ຕາຣິ ຈິຕ຺ຕານິ ຕຕ຺ຖ ລທ຺ຘານິນາມ ໂຫນ຺ຕິ. ອິຘ ອາຄຕານໍ ອຸປ຺ປນ຺ນານິ ອິຘ ລທ຺ຘານິນາມ ໂຫນ຺ຕີຕິ ອນຸຎ຺ຎາຕໍ ໂຫຕິ. ຕຎ຺ຈ ນ ຍຸຕ຺ຕໍ.
ຕໍ ຕໍ ຠູມິປຣິຍາປນ຺ເນ ສຕ຺ຕສນ຺ຕາເນ ອຸປ຺ປນ຺ນານິເອວ ຕໍຕໍຠູມິຍໍ ອຸປ຺ປນ຺ນານີຕິ ສິທ຺ຘຕ຺ຕາ. ອິຈ຺ເຈວນ຺ຕິອາທິ ມຫານິຄມນໍ. ຍຖາສມ຺ຠວນ຺ຕິ ຕໍ ຕໍ ຠູມິປຸຄ຺ຄລທ຺ວາຣາຣມ຺ມເຓສຸ ສມ຺ຠວານຸຣູປໍ. ຠວງ຺ເຄນ ອນ຺ຕຣິຕາ ຠວງ຺ຄນ຺ຕຣິຕາ. ຍາວຕາຍຸກນ຺ຕິ ຕສ຺ມິໍ ຕສ຺ມິໍ ຠເວ ຠວນິກນ຺ຕິ ວີຖິໂຕ ປຏ຺ຐາຍ ຍຕ຺ຕກໍ ກາລໍ ຊີວິຕສນ຺ຕານໍ ປວຕ຺ຕຕິ. ຕຕ຺ຕກໍ ກາລນ຺ຕິ ອຕ຺ໂຖ. ອພ຺ໂຠຈ຺ຉິນ຺ນາ ປວຕ຺ຕຕິ ອສຕິ ນິໂຣຘ ສມາປຕ຺ຕິຍນ຺ຕິ ອຘິປ຺ປາໂຍ.
ອິຕິ ປຣມຕ຺ຖທີປນິຍານາມ ອຠິຘມ຺ມຕ຺ຖສງ຺ຄຫສ຺ສ
ຈຕຸຕ຺ຖວຓ຺ຓນາຍ ວີຖິ ສງ຺ຄຫສ຺ສ
ປຣມຕ຺ຖທີປນາ ນິຏ຺ຐິຕາ.
ວີຖິມຸຕ຺ຕ ສງ຺ຄຫ ປຣມຕ຺ຖທີປນີ
໑໔໓. ເອວໍ ¶ ປວຕ຺ຕິກາເລ ປວຕ຺ຕິສງ຺ຄຫໍ ທສ຺ເສຕ຺ວາ ອິທານິ ປຏິສນ຺ຘິຍໍ ປວຕ຺ຕິສງ຺ຄຫໍ ທສ຺ເສຕຸໍ ອາທິຄາຖ ມາຫ. ເອວໍ ວຸຕ຺ຕນເຍນ ປວຕ຺ຕິຍໍ ປວຕ຺ຕິສງ຺ຄໂຫນາມ ວີຖິຈິຕ຺ຕວເສນ ອຸທີຣິໂຕກຖິໂຕ. ອິທານິ ສນ຺ຘິຍໍ ປວຕ຺ຕິສງ຺ຄໂຫ ນາມ ວີຖິມຸຕ຺ຕ ຈິຕ຺ຕານໍ ວເສນ ວຸຈ຺ຈຕີຕິ ໂຍຊນາ. ເອຕ຺ຖຈ ປຏິສນ຺ຘິຍໍ ຈິຕ຺ຕເຈຕສິການໍ ປວຕ຺ຕິຍາ ກຖິຕາຍ ຕໂຕ ປຣໍ ຠວງ຺ຄກາເລຈ ຈຸຕິກາເລຈ ເຕສໍ ປວຕ຺ຕິ ກຖິຕາເຍວ ໂຫຕີຕິ ກຕ຺ວາ ສນ຺ຘິຍມິຈ຺ເຈວ ວຸຕ຺ຕໍ.
[໑໔໑] ວິຠາວນິຍໍ ປນ
ປຣໂຕ ມຣຓຸປ຺ປຕ຺ຕິຍໍ ປຖມໍ ຈຸຕິໍ ທສ຺ເສຕ຺ວາ ປຈ຺ຉາ ອນນ຺ຕເຣ ປຏິສນ຺ຘິຍາ ວກ຺ຂມານຕ຺ຕາ ອິຘ ສນ຺ຘິຄ຺ຄຫເຓນ ອຕີຕາ ນນ຺ຕຣ ຈຸຕິປິ ຄເຫຕພ຺ພາຕິ ອຘິປ຺ປາເຍນ ຍໍ ວຸຕ຺ຕໍ ‘‘ຕທາສນ຺ນຕາຍ ຕໍຄຫເຓເນວ ຄຫິຕຈຸຕິກາເລຈາ’’ຕິ. ຕໍ ນ ຍຸຊ຺ຊຕິເຍວ.
ວີຖິມຸຕ຺ຕານຎ຺ຫິ ວິສຍປ຺ປວຕ຺ຕິນາມ ອຕີຕານນ຺ຕຣຠເວ ມຣຓຸປ຺ປຕ຺ຕິຍໍເອວ ສິທ຺ຘາຕິ ເອກສ຺ມິໍ ຠເວ ວິສຍປ຺ປປຕ຺ຕິຍາ ສຫ ເຕສໍ ປຏິສນ຺ຘິປມຸຂານໍ ວີຖິມຸຕ຺ຕຈິຕ຺ຕານໍ ປວຕ຺ຕິທສ຺ສນຕ຺ຖໍເອວ ຕາຍ ອຕີຕານນ຺ຕຣຈຸຕິຍາ ສທ຺ຘິໍ ມຣຓຸປ຺ປຕ຺ຕິວິຘານໍ ເຖເຣນ ທສ຺ສິຕນ຺ຕິ. ຠວນ຺ຕິ ສຕ຺ຕາ ສງ຺ຂາຣາຈ ເອຕາສູຕິ ຠູມິໂຍ. ອໂຍຕິ ວຑ຺ຒິ. ອຕ຺ຖໂຕ ປນ ສຸຂໍຈ ສຸຂເຫຕຸ ສຸຂປຈ຺ຈຍາຈ ເວທິຕພ຺ພາ. ເຍຠຸຍ຺ເຍນ ຕໂຕ ອຍໂຕ ອປຄຕາ ເອຕ຺ຖ ນິພ຺ພຕ຺ຕາ ສຕ຺ຕາຕິ ອປາໂຍ. ໂສເອວ ຠູມີຕິ ອປາຍຠູມິ. ໂອຬາຣິເກນ ກາມຣາເຄນ ກາມີຍຕີຕິ ກາໂມ. ຄນ຺ຕພ຺ພາ ອຸປຄນ຺ຕພ຺ພາຕິ ຄຕິ. ຄຈ຺ຉນ຺ຕິ ສຕ຺ຕາ ເອຕ຺ຖາຕິວາ ຄຕິ. ອເນກວິຘສມ຺ປຕ຺ຕີນໍ ອຘິຏ຺ຐານຕາຍ ໂສຠຓາຄຕິ ສຸຄຕິ. ກາໂມຈ ໂສ ສຸຄຕິຈາຕິ ສມາໂສ. ນຕ຺ຖິ ຍຖາວຸຕ຺ໂຕ ອໂຍ ເອຕ຺ຖາຕິ ນິຣໂຍ. ນິຈ຺ຈໍ ວາ ຣຍນ຺ຕິ ກມ຺ປນ຺ຕິ ຜນ຺ທນ຺ຕິ ¶ ສຕ຺ຕາ ທຸກ຺ຂປ຺ປຕ຺ຕາ ເອຕ຺ຖາຕິ ນິຣໂຍ. ມນຸສ຺ສາ ວິຍ ອຸທ຺ຘໍ ອຸຈ຺ຈາ ອຫຸຕ຺ວາ ຕິໂຣ ອຎ຺ຈິຕາ ອາຍຕາຕິ ຕິຣຈ຺ຉານາ. ຍຸວນ຺ຕິ ນານາ ວຓ຺ຓສຓ຺ຐານາປິ ສຕ຺ຕາ ສມານຊາຕິຕາຍ ເອກີຠູຕາວິຍ ໂຫນ຺ຕິ ເອຕາຍາຕິ ໂຍນິ. ຊາຕິ.
ວິຠາວນິຍໍ ປນ
ຂນ຺ຘານໍ ປວຕ຺ຕິວິເສໂສຕິ ວຸຕ຺ຕໍ.
ຕິຣຈ຺ຉານານໍ ໂຍນິ ຕິຣຈ຺ຉານໂຍນິ. ເປຈ຺ຈ ອິຕາ ຄຕາຕິ ເປຕາ. ອິໂຕ ອປກ຺ກມ຺ມ ຈວິຕ຺ວາ ຠວນ຺ຕເຣ ຄຕາຕິ ອຕ຺ໂຖ. ເຍເກຈິ ກາລງ຺ກຕາ. ທິວງ຺ຄຕາປິ ຫິ ໂລເກ ກາລງ຺ກຕາ ເປຕາຕິ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ. ອິຘ ປນ ສຸຂສມຸສ຺ສຍໂຕ ເປຈ຺ຈ ປກຏ຺ຐໍ ປວາສໍ ທູຣໍ ຄຕາຕິ ອຕ຺ເຖນ ຍາວ ຕໂຕ ນ ມຸຈ຺ຈນ຺ຕິ. ຕາວ ນິຈ຺ຈໍ ທຸກ຺ຂປ຺ປຕ຺ຕາ ລກ຺ຂຓສໍຍຸຕ຺ຕາທີສຸ ອາຄຕາ ຕຕີຍາ ອປາຍິກສຕ຺ຕາ ອຘິປ຺ເປຕາ. ເປຕານໍ ສມູໂຫ ເປຕ຺ຕິ. ເປຕ຺ຕິຍາ ວິສໂຍຕິ ເປຕ຺ຕິ ວິສໂຍ. ວິສໂຍຕິຈ ປວຕ຺ຕິເທໂສ ວຸຈ຺ຈຕິ. ອສຸຣກາໂຍຕິ ເອຕ຺ຖ ສຸຣາ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ ອຸປຣິ ເທວາ ສຸຣນ຺ຕິ ອິທ຺ຘິວິເສເສຫິ ທິພ຺ພນ຺ຕິ, ສຸຏ຺ຐຸວາ ຣມນ຺ຕິ ກາມສຸຂຣຕິໍ ປຈ຺ຈນຸຠວນ຺ຕີຕິ ກຕ຺ວາ. ນ ສຸຣາຕິ ອສຸຣາ. ເວປຈິຕ຺ຕິ ປຫາຣາທາທໂຍ ສນ຺ຘາຍ ສຸຣປຏິປກ຺ຂາ ສຸຣ ສທິສາວາຕິ ອຕ຺ໂຖ. ວິຍງ຺ກຣມາຕາ ອຸຕ຺ຕຣມາຕາທໂຍ ວິນິ ປາຕິເກ ສນ຺ຘາຍ ຂຸທ຺ທກສຸຣາ ຈູຬກສຸຣາຕິ ອຕ຺ໂຖ. ຍມຣາຊາ ທໂຍ ເວມານິກເປເຕ ສນ຺ຘາຍ ເອກເທເສນ ສຸຣສທິສາຕິ ອຕ຺ໂຖ. ເວມານິກເປຕາປິ ຫິ ກຕ຺ຖຈິ ອສຸຣກາຍາຕິ ອາຄຕາ. ໂລກນ຺ຕຣິກ ເນຣຍິເກ ສນ຺ຘາຍ ສພ຺ພໂສ ສຸຣຄຸຓ ຣຫິຕາຕິ ອຕ຺ໂຖ. ເຕປິ ຫິ ພຸທ຺ຘວໍສນິທານຏ຺ຐກຖາຍໍ ຊາຕິທຸກ຺ຂ ນິທ຺ເທເສສຸຈ ອສຸຣກາຍາຕິ ວຸຕ຺ຕາ. ຕຖາ ກາລກຎ຺ຈິກເປເຕ ສນ຺ຘາຍ ສພ຺ພໂສ ສຸຣຠາວຣຫິຕາຕິ ອຕ຺ໂຖ. ອິຕິ ປຎ຺ຈນ຺ນໍ ອສຸຣານໍ ວເສນ ອຕ຺ຖວິຠາໂຄ ເວທິຕພ຺ໂພ. ທິພ຺ພາ ວຕ ໂຠກາຍາ ປຣິຫາຍິສ຺ສນ຺ຕິ, ປຣິປູຣິສ຺ສນ຺ຕິ ອສຸຣກາຍາຕິ ອິມສ຺ມິໍ ສຸຕ຺ຕປເທ ຈຕ຺ຕາໂຣປິ ອປາຍາ ອສຸຣກາຍາຕິ ອຏ຺ຐກຖາຍໍ ວຓ຺ຓິຕາ.
ຕຕ຺ຖ ¶ ເວປຈິຕ຺ຕິ ປຫາຣາທາທໂຍ ອສຸຣາ ຕາວ ຕິໍເສສຸ ເທເວສຸ ສງ຺ຄຫິຕາ. ວິນິປາຕິກາສຸຣາ ຈາຕຸມຫາຣາຊິກເທເວສຸ. ຕຖາ ເວມານິກເປຕາສຸຣາ. ເຕປິ ຫິ ວິນິປາຕິກາສຸຣາ ວິຍ ຕິເຫຕຸກາປິ ທຸເຫຕຸກາປິ ອເຫຕຸກາປິ ໂຫນ຺ຕີຕິ ອຏ຺ຐກຖາສຸ ວຸຕ຺ຕາ. ຍມຣາຊາໂນ ປນ ເວສ຺ສຠູ ໂນຕ຺ຕິຈ ເປຕ຺ຕິ ຣາຊາ ໂສໂມ ຍໂມ ເວສ຺ສວໂຓຈ ຣາຊາຕິ ເອວໍ ກຖາ ວຕ຺ຖຸປາຬິຍໍ ອາຄຕາ ເວສ຺ສຠູອາທໂຍ ສຍໍ ມຫິທ຺ຘິກາ ມຫານຸຠາວາ ເວມານິກເປຕຣາຊາໂນ ຫຸຕ຺ວາປິ ເນຣຍິເກສຸ ສຕ຺ເຕສຸ ກາຣຸຎ຺ຎຕໍ ປຏິຈ຺ຈ ເຫຏ຺ຐາ ນິຣຍໂລເກສຸປິ ຣຊ຺ຊໍ ກາເຣນ຺ຕິເຍວ. ເຕເນວ ຫິ ສພ຺ເພ ເປຕໂລກາປິ ນິຣຍໂລກາປິ ຍມໂລ ກາຕິຈ ຍມວິສຍາຕິຈ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕີຕິ. ເຍຈ ຈາຕຸມຫາຣາຊິກປຣິ ຍາປນ຺ນາ ປາປຊ຺ຌາສຍາ ກຸຣຸຣກມ຺ມກາຣິໂນ ເຣວຕິວິມາເນ ຍກ຺ຂາຕິ ອາຄຕາ ສໍກິຈ຺ຈຊາຕເກ ຣກ຺ຂສາຕິ ອາຄຕາ ຍກ຺ຂຣກ຺ຂສານາມ ອິໂຕ ຄນ຺ຕ຺ວາ ອຸສ຺ສທນິຣເຍສຸ ເນຣຍິການໍ ນານາກມ຺ມ ກາຣຓາໂຍ ກໂຣນ຺ໂຕ ວິຈຣນ຺ຕິ. ເຕສໍປິ ກາໂລ ອຸປກາໂລຕິ ເອວມາທີຫິ ນາເມຫິ ນາຣທຊາຕເກ ອາຄຕານໍ ນິຣຍ ປາລານໍ ອຸປຣິຍມຣາຊານໍ ອາຓາປວຕ຺ຕຕິເຍວາຕິ. ໂລກນ຺ຕຣິກາ ສຸຣາ ນິຣເຍ ສງ຺ຄຫິຕາ. ອິຘ ປນ ກາລກຎ຺ຈິກາທໂຍ ເປຕາສຸຣາວ ອຘິປ຺ເປຕາ. ເຕສໍ ອສຸຣານໍ ກາໂຍ ສມູໂຫຕິ ອສຸຣກາໂຍ. ເອຕ຺ຖຈ ນິຣຍຠູມິນາມ ປຈ຺ເຈກໍ ໂສຬສຸສ຺ສທປຣິ ວາຣານໍ ອຏ຺ຐນ຺ນໍ ມຫານິຣຍານໍ ວເສນ ອນ຺ໂຕ ປຖວິຍໍ ຐິຕາຕິ ເວທິຕພ຺ພາ. ອຣຎ຺ຎ ປພ຺ພຕ ສມຸທ຺ທ ທີປກາທີສຸປິ ນານານິຣຍ ຠູມິໂຍ ໂຫນ຺ຕິເຍວ. ຕສ຺ມາ ຕາທິສສ຺ສ ວິສຸໍ ວວຕ຺ຖິຕສ຺ສ ໂອກາສສ຺ສ ອຕ຺ຖິຕາຍ ນິຣໂຍຕ຺ເວວ ວຸຕ຺ຕາ. ເສສານໍ ປນ ຕິສ຺ສນ຺ນໍ ອປາຍຠຸມ຺ມີນໍ ຕາທິສສ຺ສ ໂອກາສສ຺ສ ນຕ຺ຖິຕາຍ ໂຍນິ ວິສຍ ກາຍ ສທ຺ເທຫິ ໂຍເຊຕ຺ວາ ຂນ຺ຘາວາ ຂນ຺ຘປ຺ປວຕ຺ຕິປເທສາວາ ຄຫິຕາຕິ. [ອປາຍຠູມິ]
ອຸສ຺ສິໂຕ ອຸຄ຺ຄໂຕ ອຸສ຺ສນ຺ໂນວາ ມໂນ ເອເຕສນ຺ຕິ ມນຸສ຺ສາ. ເຕຫິ ອນນ຺ເຕສຸ ຈກ຺ກວາເຬສຸປິ ອິຕຣຠູມິການໍ ສຕ຺ຕານໍ ຕິກ຺ຂຕຣສູຣ ວິຈິຕ຺ຣຈິຕ຺ຕາ ໂຫນ຺ຕິ. ປຣິປຸຓ຺ຓານໍ ກຸສລາກຸສລກມ຺ມ ປຖານໍ ¶ ອານນ຺ຕຣິຍກມ຺ມານຎ຺ຈ ເອຕ຺ເຖວ ສມ຺ຠວໂຕຕິ. ເຕສຸປິ ປນ ຊມ຺ພຸທີປວາສິໂນເອວ ອຕິສເຍນ ອຸສ຺ສິຕມນາ ໂຫນ຺ຕິ. ອິຕເຣ ປນ ເຕຫິ ສມານວຓ຺ຓາທິຕາຍ ມນຸສ຺ສາ ອິຈ຺ເຈວ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ. ອິມສ຺ມິໍ ຈກ຺ກວາເຬ ປນ ວຕ຺ຕພ຺ພເມວ ນຕ຺ຖິ, ຍຖາຫ-ຕີຫິ ຠິກ຺ຂເວ ຐາເນ ຫິ ຊມ຺ພຸທີປກາ ມນຸສ຺ສາ ອຸຕ຺ຕຣກຸຣຸເກ ມນຸສ຺ເສ ອຘິຄ຺ຄຓ຺ຫນ຺ຕິ. ເທເວຈ ຕາວຕິໍເສ. ກຕເມຫິ ຕີຫິ ຐາເນຫິ. ສູຣາຈ ສຕິ ມນ຺ໂຕຈ ອິຘ ພ຺ຣຫ຺ມຈຣິຍວາໂສຈາຕິ. ອກ຺ຂຣຈິນ຺ຕກາ ປນ ວທນ຺ຕິ ມນູຕິ ມຫາສມ຺ມຕຣາຊາ ວຸຈ຺ຈຕິ. ອິເມຈ ຊນາ ເຕນ ຖປິເຕສຸ ມຣິຍາທຘມ຺ເມສຸ ຐິຕາ ຕສ຺ສ ປຸຕ຺ຕຏ຺ຐານິຍາ ໂຫນ຺ຕິ. ຕສ຺ມາ ມນຸໂນ ອປຈ຺ຈາ ປຸຕ຺ຕາຕິ ມນຸສ຺ສາຕິ. ອິຘ ປນ ຠູມິປຣິຍາໂຍຕິ ກຕ຺ວາ ມນຸສ຺ສາຕິ ອິຕ຺ຖິລິງ຺ຄໍ ເອກວຈນຎ຺ຈ ກຕນ຺ຕິ ທຏ຺ຐພ຺ພໍ. ເອວໍ ເສເສ ສຸປິ. ເຍສຸ ປນ ຈຕ຺ຕາໂຣ ມຫາຣາຊາໂນ ຣຊ຺ຊໍ ກາເຣນ຺ຕິ. ເຕ ເທວາ ຈາຕຸມຫາຣາຊິກາ. ຕຕ຺ຖ ຘຕຣຏ຺ໂຐ ຄນ຺ຘປ຺ປານໍ ຣາຊາ ໂຫຕິ. ວິຣຸຬ຺ຫໂກ ກຸມ຺ຠຓ຺ຑານໍ. ວິຣູປກ຺ໂຂ ນາຄານໍ. ກຸເວໂຣ ຍກ຺ຂານໍ. ຕຕ຺ຖ ປຏິສນ຺ຘິວເສນ ຄນ຺ຘຣຸກ຺ເຂສຸ ອປ຺ເປນ຺ຕິ ອຸປຄຈ຺ຉນ຺ຕີຕິ ຄນ຺ຘປ຺ປາ. ຄນ຺ຘຣຸກ຺ຂາຘິວຕ຺ຖາ ເທວາ. ເຕ ມູລຄນ຺ຘາທິວເສນ ທສຘາ ປາຬິຍໍ ອາຄຕາ. ກຸມ຺ຠຓ຺ຑາຕິ ທານວຣກ຺ຂສາ. ນາຄາ ຍກ຺ຂາຈ ປາກຏາ. ສພ຺ເພ ເຕ ເຍຠຸຍ຺ເຍນ ປາປຊ຺ຌາສຍາ ກຸຣຸຣກມ຺ມກາຣິໂນ ຈ ໂຫນ຺ຕິ. ຕສ຺ມາ ຈຕ຺ຕາໂຣ ມຫາຣາຊາໂນ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎໍວາ ມນຸສ຺ສານໍ ວາ ອວິເຫຐນຕ຺ຖາຍ ເຕສຸ ນານາຣາຊານໍວາ ນານາເສນາປຕິໍວາ ຖເປສຸໍ.
ອາຏານາຏິຍສຸຕ຺ຕໍເຈຕ຺ຖວຕ຺ຕພ຺ພໍ. ຕຕ຺ຖ ຫິ ຍກ຺ໂຂຍກ຺ຂິນີຄນ຺ຘປ຺ໂປ ຄນ຺ຘປ຺ປີ ກຸມ຺ຠຓ຺ໂຑ ກຸມ຺ຠຓ຺ຑີ ນາໂຄ ນາຄີຕິຈຕສ຺ໂສ ອວຣຸທ຺ຘກຊາຕິໂຍ ອາຄຕາ. ຕຕ຺ຖ ສຣີໂຣຠາສສິຣິສມ຺ປຕ຺ຕິຍຸຕ຺ໂຕ ອມນຸສ຺ໂສ ຍກ຺ໂຂຕິຈ ເທໂວຕິຈ ເທວຕາຕິຈ ວຸຈ຺ຈຕິ. ສຣີໂຣ ຠາສ ສິຣິສມ຺ປຕ຺ຕິຣຫິໂຕ ວິຄຈ຺ຉຣູໂປ ອມນຸສ຺ໂສ ຍກ຺ໂຂຕ຺ເວວ ວຸຈ຺ຈຕິ. ຣຸກ຺ຂຏ຺ຐກວິມາເນ ຊາໂຕ ຣຸກ຺ຂເທວຕານາມ. ຣຸກ຺ຂສ຺ສ ອພ຺ຠນ຺ຕເຣ ຊາໂຕ ຄນ຺ຘປ຺ໂປນາມ. ໂຍ ໂລເກ ກຏ຺ຐຍກ຺ໂຂຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ. ປຸພ຺ເພ ນິຫີນກມ຺ມກຕາ ກາຈິ ຄນ຺ຘປ຺ປິໂຍ ມນຸສ຺ສິຕ຺ຖີນໍ ສຣີຣພ຺ຠນ຺ຕເຣສຸປິ ຊາຍນ຺ຕິ. ຍາ ເວທຄນ຺ເຖສຸ ໂຍຄິນີຕິຈ ໂລເກ ¶ ໂຊຄິນີຕິຈ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ. ອຠິລກ຺ຂິຕຣຕ຺ຕີສຸ ໂຄຈຣປສຸຕ ກາເລ ຊຸຕິອຕ຺ເຖນ ຊຸຓ຺ຫາຕິຈ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ, ກຸພ຺ຠຓ຺ຑານາມ ມໂຫທຣາ ວິສາລກ຺ຂາ ຣກ຺ຂສາເອວ. ເຍ ໂລເກ ຘນ ຣກ຺ຂກາຕິ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ. ເຕ ຫິ ເວປຸລ຺ລປພ຺ພເຕ ມຓິຣຕນໍ ຣກ຺ຂນ຺ຕິ. ອນ຺ໂຕ ຫິມວນ຺ເຕ ອພ຺ຠນ຺ຕຣ ອມ຺ພຣຸກ຺ເຂ ຣກ຺ຂນ຺ຕິ. ເອວໍ ຣຕນຏ຺ຐານານິວາ ວນປ຺ປຕິ ຣຸກ຺ເຂວາ ທິພ຺ໂພສຘຣຸກ຺ເຂວາ ທິພ຺ພຄນ຺ຘຣຸກ຺ເຂວາ ອຸທກສເຣວາ ຣກ຺ຂິຕ຺ວາ ອສນ຺ຕິ ຠກ຺ຂນ຺ຕິ. ຕສ຺ມາ ຣກ຺ຂສາຕິ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ. ນາໂຄ ນາຄີຕິ ເອຕ຺ຖ ອນ຺ໂຕ ປພ຺ພເຕວາ ອນ຺ໂຕ ປຖວິຍໍວາ ນິພ຺ພຕ຺ຕາ ວສຸນ຺ຘຣເທວຍກ຺ຂຊາຕິໂຍປິ ອິຘ ນາຄາຕ຺ເວວ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ. ຍາ ມຫາປຣິນິພ຺ພານ ສຸຕ຺ເຕ ຠູມິຈາລສຸຕ຺ຕປເທ ປຖວີ ເທວຕາຕິ ວຸຕ຺ຕາ. ຍາສໍ ກີຬາປສຸຕ ວເສນ ກທາຈິ ຠູມິຈາໂລ ໂຫຕິ. ຍາສຎ຺ຈ ມນ຺ຕປທານິ ວຕ຺ຖຸ ວິຊ຺ຊາຕິຈ ຠູມິວິຊ຺ຊາຕິຈ ພ຺ຣຫ຺ມຊາລສຸຕ຺ເຕ ວຸຕ຺ຕານິ. ເຕສຸຈ ນານາ ອິທ຺ຘິມນ຺ຕາ ອວຣຸທ຺ຘກາ ປາປາຕິຣຕາ ກິພ຺ພິສກມ຺ມກາຣິໂນ ກີຬາ ໂສຓ຺ຑວເສນວາ ຆາສໂສຓ຺ຑວເສນວາ ເປເຕສຸຈນິຣເຍສຸຈ ປກຕິ ວຓ຺ເຓນວາ ໂສຓຄິຊ຺ຌກາກາທິວຓ຺ເຓນວາ ສຕ຺ເຕ ວິເຫຐຍນ຺ຕາ ວິຈຣນ຺ຕິ. ສພ຺ພຎ຺ເຈ ຕໍ ສຸຕ຺ຕນ຺ເຕສຸວາ ຊາຕເກສຸວາ ເວທຄນ຺ເຖສຸວາ ກຸສເລຫິ ເວທິຕພ຺ພນ຺ຕິ.
ສຫ ປຸຎ຺ຎກາຣິໂນ ເຕຕ຺ຕິໍສ ຊນາ ມາເຆນນາມ ເຊຏ຺ຐປຸຣິເສນ ສຫ ເອຕ຺ຖ ນິພ຺ພຕ຺ຕາຕິ ເຕຕ຺ຕິໍສາ. ສາເອວ ຕາວຕິໍສາ ນິຣຸຕ຺ຕິ ນເຍນ. ກາມຎ຺ເຈຕ຺ຖ ສພ຺ພຈກ຺ກວາເຬສຸປິ ອຍໍ ທຸຕີຍເທວ ໂລໂກ ຊນວສຕສຸຕ຺ເຕ ອາຄຕ ນເຍນ ສກ຺ກຏ຺ຐານິຍານໍ ປຊາປຕິ ວຣຸຓ ອີສານາທີນໍ ເຕຕ຺ຕິໍສ ເທວຣາຊູນໍ ນິພນ຺ຘໂນ ກາໂສ ໂຫຕິ. ສຫສ຺ສໍ ຈາຕຸມຫາຣາຊິການໍ. ສຫສ຺ສໍ ຕາວຕິໍສານນ຺ຕິ ຫິ ອງ຺ຄຸຕ຺ຕເຣ ວຸຕ຺ຕໍ. ມາຆປຸຣິສາ ປນ ເຕສຸ ສມຸທາຄເຕສຸ ເທວຣາຊຏ຺ຐາເນສຸ ປຈ຺ຈາຊາຕາ ໂຫນ຺ຕິ. ເອຕຣຫິ ຘຣມານາຈ ຕສ຺ມາ ເຕສໍ ວເສນ ອຍໍ ວຈນຕ຺ໂຖ ກໂຕຕິ ເວທິຕພ຺ໂພ. ອປເຣ ປນ ຍຖາ ອິນ຺ທໂຄປກວຓ຺ຓາຠາ. ຕາວ ທິສ຺ສນ຺ຕິ ຕິໍສຕີຕິ ອິມສ຺ມິໍ ວິຘຸຣຊາຕເກ ຕາວ ສທ຺ໂທ ຕິໍສສທ຺ທປຣິວາຣມຕ຺ໂຕ ໂຫຕິ. ຕຖາ ອິຘາປີຕິ ກຕ຺ວາ ຕິໍສມຕ຺ຕານໍ ສກ຺ກຏ຺ຐານິຍານໍ ເທວຣາຊກຸລານໍ ນິວາສຏ຺ຐາ ນຕ຺ຕາ ¶ ຕາວຕິໍສານາມາຕິ ຍຸຕ຺ຕໍ ສິຍາ. ອຏ຺ຐກຖາສຸ ປນ ຍຖາວຸຕ຺ຕໍ ນິຣຸຕ຺ຕິນຍໍ ກປ຺ເປຕ຺ວາ ມາຆວຕ຺ຖູສຸຈ ເຕສຸ ເຕສຸຈ ຐາເນສຸ ສກ຺ການໍ ເຕຕ຺ຕິໍສ ສງ຺ຂາເອວ ວຸຕ຺ຕາຕິປິ ວທນ຺ຕິ. ຕໍ ນ ຍຸຊ຺ຊຕິ. ປາຬິຍໍເອວ ພ຺ຣຫ຺ມາສນງ຺ກຸມາໂຣ ເຕຕ຺ຕິໍເສ ອຕ຺ຕຠາເວ ອຠິນິມ຺ມິນິຕ຺ວາ ເທວານໍ ຕາວຕິໍສານໍ ປລ຺ລງ຺ເກສຸ ນິສີທິຕ຺ວາຕິ ວຸຕ຺ຕຕ຺ຕາ. ຍາໂມຕິ ຕສ຺ມິໍ ເທວໂລເກ ອິສ຺ສຣເທວກຸລສ຺ສ ນາມໍ. ຕຖາ ສຸຍາໂມຕິຈ. ຕໍ ສຫຈຣິຕຕ຺ຕາ ປນ ໂສ ເທວ ໂລໂກປິ ຕຕ຺ຖ ນິພ຺ພຕ຺ຕເທວາປິ ຍາມາຕ຺ເວວ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ. ວິປຸລາຍ ສິຣິສມ຺ປຕ຺ຕິຍາ ສມນ຺ນາຄຕຕ຺ຕາ ນິຈ຺ຈໍ ຕຸສນ຺ຕິ ອຕິວິຍ ຫຏ຺ຐຕຸຏ຺ຐມຸຂາ ໂຫນ຺ຕິ ເອຕ຺ຖາຕິ ຕຸສິຕາ. ຍຖາຣຸຈິເຕ ໂຠເຄ ສຍເມວ ນິມ຺ມິນິຕ຺ວາ ນິມ຺ມິນິຕ຺ວາ ຣມນ຺ຕິ ເອຕ຺ຖາຕິ ນິມ຺ມານຣຕີ. ອຕ຺ຕໂນ ຣຸຈິໍ ຎຕ຺ວາ ປເຣຫິ ນິມ຺ມິເຕສຸ ໂຠເຄສຸ ວສໍ ວຕ຺ເຕນ຺ຕິ ເອຕ຺ຖາຕິ ປຣນິມ຺ມິຕວສວຕ຺ຕີ. ພ຺ຣູຫນ຺ຕິ ວຑ຺ຒນ຺ຕິ ອຕິປຓີເຕຫິ ຌານາທິ ຄຸເຓຫິ ວຸທ຺ຘິໍ ວິຣຸຬ຺ຫິໍ ເວປຸລ຺ລໍ ອາປຊ຺ຊນ຺ຕີຕິ ພ຺ຣຫ຺ມາໂນ. ມຫນ຺ຕາ ພ຺ຣຫ຺ມາໂນ ມຫາພ຺ຣຫ຺ມາໂນຕິ ວຕ຺ຕພ຺ເພ ມຫາສທ຺ທສ຺ສ ໂລໂປ.
ປຣິສຕິ ຠວາຕິ ປາຣິສຊ຺ຊາ. ປຣິສາສຸ ຊາຕາຕິວາ ປາຣິສຊ຺ຊາ. ປຣິຈາຣິກາຕິ ອຕ຺ໂຖ. ມຫາພ຺ຣຫ຺ມານໍ ປາຣິສຊ຺ຊາຕິ ພ຺ຣຫ຺ມ ປາຣິສຊ຺ຊາ. ປຸເຣ ອຸຈ຺ເຈ ຐາເນ ໂອທຫນ຺ຕິ ຕິຏ຺ຐນ຺ຕີຕິ ປຸໂຣຫິຕາ. ມຫາພ຺ຣຫ຺ມານໍ ປຸໂຣຫິຕາຕິ ພ຺ຣຫ຺ມປຸໂຣຫິຕາ. ມຫນ຺ຕາ ພ຺ຣຫ຺ມາໂນ ມຫາພ຺ຣຫ຺ມາໂນ. ສຫສ຺ໂສພ຺ຣຫ຺ມາ ທ຺ວິສຫສ຺ໂສພ຺ຣຫ຺ມາ. ຕິສຫສ຺ໂສພ຺ຣຫ຺ມາຕິອາທິນາ ສງ຺ຂາຣຸປປຕ຺ຕິສຸຕ຺ເຕ ອາຄຕາ ອຘິປຕິພ຺ຣຫ຺ມາໂນຕິ ອຕ຺ໂຖ. ຕຕ຺ຖ ສຫສ຺ໂສພ຺ຣຫ຺ມາຕິ ຈກ຺ກວາຬສຫສ຺ສມ຺ຫິ ອິສ຺ສໂຣ ພ຺ຣຫ຺ມາ. ທ຺ວິສຫສ຺ໂສຕິ ທ຺ວີສຸ ຈກ຺ກວາຬ ສຫສ຺ເສສຸ ອິສ຺ສໂຣຕິ ອຕ຺ໂຖ. ຕໂຍເປເຕ ເອກຕລ ວາສິໂນ ໂຫນ຺ຕິ. ຕຕ຺ຖ ໂລເກ ມຫາຊນາ ວິສຸໍ ວິສຸໍ ກຸລເທວຕາໂຍນາມ ອຸປຏ຺ຐຫນ຺ຕິ. ເກຈິ ມຫາເທວໍນາມ ອຸປຏ຺ຐຫນ຺ຕິ. ເກຈິ ວາສຸເທວໍນາມ. ເກຈິ ມເຫສຣໍນາມ. ເກຈິ ປຣເມສ຺ວາຣໍ ນາມາຕິ. ຆຣເທວຕາ ຄາມເທວຕາ ຣຸກ຺ຂເທວຕາທໂຍປິ ເຕສໍ ມຫາເທວຣາຊານໍ ອຸປຏ຺ຐກາເອວ ສມ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ. ຕຕ຺ຖ ມຫາເທວຣາ ຊາໂນວິຍ ມຫາພ຺ຣຫ຺ມາໂນ ທຏ຺ຐພ຺ພາ. ຆຣເທວຕາທໂຍວິຍ ພ຺ຣຫ຺ມ ປຸໂຣຫິຕາທຏ຺ຐພ຺ພາ, ¶ ມນຸສ຺ສາວິຍ ພ຺ຣຫ຺ມປາຣິສຊ຺ຊາທຏ຺ຐພ຺ພາ. ຕຕ຺ຖຈ ຆຣ ເທວຕາທໂຍ ມຫາເທວຣາ ຊາໂນ ອທິສ຺ວາວ ອຸປຏ຺ຐຫນ຺ຕິ. ມນຸສ຺ສາ ຈ ເຕອຸໂຠປິ ອທິສ຺ວາວ ອຸປຏ຺ຐຫນ຺ຕິ. ເອວເມວໍ ພ຺ຣຫ຺ມປຸໂຣຫິຕາ ມຫາພ຺ຣຫ຺ມາໂນປິ ນປສ຺ສນ຺ຕິ. ມຫາພ຺ຣຫ຺ມານໍ ນິວາສຏ຺ຐານໍປິ ນຊານນ຺ຕິ. ພ຺ຣຫ຺ມປາຣິສຊ຺ຊາອຸໂຠປິ ນປສ຺ສນ຺ຕິ. ອຸຠິນ຺ນໍນິວາສຏ຺ຐານໍປິ ນຊານນ຺ຕິ. ຍທາ ປນ ໂອຬາຣິກໍ ຣູປໍ ມາເປຕ຺ວາ ອຕ຺ຕານໍ ທສ຺ເສນ຺ຕິ. ຕທາ ເອວ ປສ຺ສນ຺ຕິ. ເອສນໂຍ ອຸປຣິຠູມີສຸປິ. ຍໍ ປນ ພ຺ຣຫ຺ມນິມນ຺ຕນ ສຸຕ຺ຕຏ຺ຐກຖາຍໍ ວຸຕ຺ຕໍ ພ຺ຣຫ຺ມານໍ ປກຕິຣູປໍ ກສ຺ສຈິ ອາປາຕໍ ນ ຄຈ຺ຉຕີຕິ. ຕໍ ພ຺ຣຫ຺ມປຸໂຣ ຫິຕາ ທີນໍ ອຸປຣິມານໍ ພ຺ຣຫ຺ມານໍ ປກຕິຣູປໍ ກສ຺ສຈິ ພ຺ຣຫ຺ມປາຣິສຊ຺ຊາທິໂນວາ ເທວສ຺ສວາ ມນຸສ຺ສສ຺ສວາອາປາຕໍ ນຄຈ຺ຉຕີຕິ ກຕ຺ວາ ວຸຕ຺ຕໍ. ເຫຏ຺ຐິມານໍ ປນ ປກຕິຣູປໍ ອຸປຣິມສ຺ສ ອາປາຕໍ ອາຄຈ຺ຉິສ຺ສຕິເຍວ. ເຕເນວ ຫິ ຊນວສຠສຸຕ຺ຕຏ຺ຐກຖາຍໍ ເຫຏ຺ຐິມເຫຏ຺ຐິມາຫິ ເທວາ ອຸປຣິມເທວານໍ ໂອຬາຣິກໍ ກຕ຺ວາ ມາປິຕເມວ ອຕ຺ຕຠາວໍ ປສ຺ສິຕຸໍ ສກ຺ໂກນ຺ຕີຕິ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕຕ຺ຖທຸຕີຍຕເລ ປຣິຕ຺ຕາຠາຕິ ພ຺ຣຫ຺ມປາຣິສຊ຺ຊາເອວ. ອປ຺ປມາຓາຠາຕິ ພ຺ຣຫ຺ມປຸໂຣຫິຕາ ເອວ. ອາຠສ຺ສຣາຕິ ມຫາພ຺ຣຫ຺ມາໂນເອວ. ຕສ຺ມິໍ ຕເລ ອຘິປຕິ ພ຺ຣຫ຺ມາໂນເອວາຕິ ອຕ຺ໂຖ. ເຫຏ຺ຐິມຕລໂຕ ປນ ວິເສສ ກຣຓຕ຺ຖໍ ອາຠາວເສນ ນາມຄຫຓໍ ໂຫຕີຕິ ທຏ຺ຐພ຺ພໍ.
ຕຕ຺ຖ ປຣິຕ຺ຕາ ອາຠາ ເອເຕສນ຺ຕິ ປຣິຕ຺ຕາຠາ. ອປ຺ປມາຓາ ອາຠາ ເອເຕສນ຺ຕິ ອປ຺ປມາຓາຠາ. ອາຠາສຣນ຺ຕິ ນິຈ຺ຉຣນ຺ຕິ ເອເຕສູຕິ ອາຠສ຺ສຣາຕິ. ຕຕີຍຕເລ ປຣິຕ຺ຕສຸຠາຕິ ພ຺ຣຫ຺ມປາຣິສຊ຺ຊາເອວ. ອປ຺ປມາຓສຸຕາຕິ ພ຺ຣຫ຺ມປຸໂຣຫິຕາເອວ. ສຸຕກິຓ຺ຓາຕິ ມຫາພ຺ຣຫ຺ມໂນເອວ. ຕສ຺ມິໍ ຕເລ ອຘິປຕິພ຺ຣຫ຺ມາໂນ ເອວາຕິ ອຕ຺ໂຖ. ຕຕ຺ຖ ສຸຠາຕິ ເອກຄ຺ຆນາ ອຈລສຓ຺ຐິຕາ ອາຠາເອວ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ. ປຣິຕ຺ຕາ ສຸຠາ ເອເຕສນ຺ຕິ ປຣິຕ຺ຕສຸຠາ. ອປ຺ປມາຓາ ສຸຠາ ເອເຕສນ຺ຕິ ອປ຺ປມາຓສຸຠາ. ສຸເຕຫິ ອາກິຓ຺ຓາຕິ ສຸຠາກິຓ຺ຓາ. ສຸຠກິຓ຺ຫາຕິປິ ປຐນ຺ຕິ. ເຕສໍ ອາກາຣສ຺ສ ຣສ຺ໂສ ອນ຺ຕິມຓກາຣສ຺ສ ຈ ຫກາໂຣ ທຏ຺ຐພ຺ໂພ. ອິເມສຸ ປນ ທ຺ວີສຸ ຕເລສຸ ປກຕິກາຍປ຺ປຠາ ອຘິມຕ຺ຕາ ໂຫນ຺ຕິ. ຕສ຺ມາ ຕາສໍ ວເສນ ປຣິຕ຺ຕາຠາຕິອາທິກໍ ນາມໍ ສິທ຺ຘໍ. ນ ພ຺ຣຫ຺ມປາຣິ ສຊ຺ຊາຕິອາທິກໍ. ¶ ເອວຎ຺ຈ ກຕ຺ວາ ເວຣຎ຺ຊສຸຕ຺ເຕ ປຖມຕລວາສິໂນ ພ຺ຣຫ຺ມກາຍິກາ ເທວາຕິ ອາຄຕາ. ທຸຕີຍຕລວາສິໂນ ອາຠາເທວາຕິ. ຕຕີຍຕລວາສິໂນ ສຸຠາເທວາຕິ ຈຕຸຕ຺ຖຕເລ ວິປຸລໍ ຜລໍ ເອເຕສນ຺ຕິ ເວຫປ຺ຜລາ. ອຖວາ ອິຎ຺ຊນຊາຕິເກຫິ ໂສມນສ຺ສຊ຺ຌາເນຫິ ນິພ຺ພຕ຺ຕານໍ ຕິຓ຺ຓໍ ເຫຏ຺ຐິມຕລານໍ ເຕໂຊສໍ ວຏ຺ຏາທິເກນ ອນ຺ຕຣາເຍນ ຠູມິຕເລນ ສຫ ອາຍຸກປ຺ປນິວຕ຺ຕິວເສນ ອິຎ຺ຊິຕໍ ປຸຎ຺ຎຜລໍ ອຕ຺ຖິ. ເຕສຸ ຫິ ຍໍ ສຸຠາກິຓ຺ຓານໍ ເທວານໍ ຈຕຸສຏ຺ຐິກປ຺ປານີຕິ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕໍ ຕສ຺ມິໍ ຕເລ ອາທິກປ຺ປິການໍ ວເສນ ວຸຕ຺ຕໍ. ປຈ຺ຉິມິການໍ ປນ ເຕສຏ຺ຐິກປ຺ປ ທ຺ວາສຏ຺ຐິກປ຺ປ ເອກສຏ຺ຐິ ກປ຺ປາທິ ວເສນ ອິຎ຺ຊິຕໍ ປຏິລີນໍ ປຸຎ຺ຎຜລໍ ໂຫຕີຕິ. ອາເນຎ຺ຊຊາຕິເກນ ອຸເປກ຺ຂາຌາເນນ ນິພ຺ພຕ຺ຕານໍ ປນ ເກນຈິ ອນ຺ຕຣາເຍນ ຕາທິສໍ ອິຎ຺ຊິຕໍ ປຸຎ຺ຎຜລໍ ນາມ ນຕ຺ຖິ. ຕສ຺ມາ ຌານ ສາມຕ຺ຖິຍານຸຣູປໍ ວິເສເສນ ອີຫິຕໍ ອຠິວຑ຺ຒິຕໍ ປຸຎ຺ຎຜລໍ ເອຕ຺ຖ ອຕ຺ຖີຕິ ເວຫປ຺ຜລາ.
ນຕ຺ຖິ ສຎ຺ຎາມຸເຂນ ຄຫິຕາ ຈຕ຺ຕາໂຣ ອຣູປກ຺ຂນ຺ຘາ ເອເຕສນ຺ຕິ ອສຎ຺ຎາ. ອສຎ຺ຎາຈ ເຕ ສຕ຺ຕາຈາຕິ ອສຎ຺ຎສຕ຺ຕາ. ຈິຕ຺ຕເຈ ຕສິການໍ ປນ ນຕ຺ຖິຕາຍ ເຕສໍ ອສຕ຺ຕປສງ຺ຄຕາ ສມ຺ຠວຕີຕິ ສຕ຺ຕຄຫຓໍ ກຕນ຺ຕິ ທຏ຺ຐພ຺ພໍ. ເອເຕ ທ຺ເວປິ ເອກຕລວາສິໂນ ເອວ ໂຫນ຺ຕິ. ເອຕ຺ຖປິ ນິພ຺ພຕ຺ຕກຊ຺ຌານສ຺ສ ຫີນມຊ຺ຌິມປຓີຕຕາ ວິເສສສ຺ສ ອຕ຺ຖິຕາຍ ຕທນຸຣູປໍ ພ຺ຣຫ຺ມານໍປິ ປາຣິສຊ຺ຊ ປຸໂຣຫິຕ ມຫາພ຺ຣຫ຺ມຕ຺ຕ ວິເສໂສ ສມ຺ຠວຕິເຍວ. ອາຍຸເວມຕ຺ຕຕາຍ ປນ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎ ອທສ຺ສນາທີນຎ຺ຈ ນຕ຺ຖິຕາຍ ປາຣິສຊ຺ຊາທິວເສນ ຠູມິວິຠາໂຄ ນຕ຺ຖີຕິ ເວທິຕພ຺ໂພ. ເອວໍ ອວິຫາທີສຸປິ. ໂອຬາຣິການໍ ກາມຣາຄປຏິຆານຸສຍານໍ ນຕ຺ຖິຕາຍ ສຸທ຺ຘານໍ ອນາຄາມິອຣຫນ຺ຕານເມວ ອາວາສາຕິ ສຸທ຺ຘາວາສາ. ຕຕ຺ຖ ປຖມຠູມິວາສິໂນ ອປ຺ປເກນ ກາເລນ ອຕ຺ຕໂນ ຐານໍ ນວິຊຫນ຺ຕີຕິ ອວິຫາ. ອຖວາ, ໂອຬາຣິການໍ ປຎ຺ຈນ຺ນໍ ສໍໂຍຊນານໍ ປຫີນຕ຺ຕາ ນຕ຺ຖິ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ວິຫຎ຺ຎນໍ ສມຖວິປສ຺ສ ນາຘມ຺ເມສຸ ອວິປ຺ຜາຣິກຕາປຕ຺ຕິ ເອເຕສນ຺ຕິ ອວິຫາ. ທຸຕີຍຠູມິ ວາສິໂນ ນ ເກນຈິ ຈິຕ຺ຕປຣິຬາເຫນ ຕປ຺ປນ຺ຕີຕິ ອຕປ຺ປາ. ຕຕີຍ ຕລວາສິໂນ ປຣິສຸທ຺ເຘຫິ ປສາທຈກ຺ຂຸ ທິພ຺ພຈກ຺ຂຸ ຘມ຺ມຈກ຺ຂຸ ປຎ຺ຎາ ຈກ຺ຂູຫິ ສມ຺ປນ຺ນຕ຺ຕາ ສຸຏ຺ຐຸ ປສ຺ສນ຺ຕີຕິ ສຸທສ຺ສາ. ຈຕຸຕ຺ຖຠູມິວາສິໂນ ປນ ¶ ຕໂຕ ອຕິສເຍນ ສຸຏ຺ຐຸ ທສ຺ສນຠາເວນ ສມນ຺ນາຄຕາຕິ ສຸທສ຺ສິໂນ. ອຕິສຍຕ຺ເຖ ຫິ ອຍໍ ອີກາໂຣຕິ. ປຎ຺ຈມຠູມິ ວາສິໂນ ອຸປຣິ ອຎ຺ຎສ຺ສ ຠູມນ຺ຕຣຄຕສ຺ສ ຣູປິພ຺ຣຫ຺ມຸໂນ ນຕ຺ຖິຕາຍ ນຕ຺ຖິ ຣູປີນໍ ສຕ຺ຕານໍ ມຊ຺ເຌ ເກນຈິ ຄຸເຓນ ກນິຏ຺ຐຠາໂວ ເອເຕສນ຺ຕິ ອກນິຏ຺ຐາ.
ອາກາສານຎ຺ຈາຍຕນຠູມີຕິ ເອຕ຺ຖ ຍຕ຺ຕກໍ ອາກາສປເທສໍ ຜຣິຕ຺ວາ ອາກາສານຎ຺ຈາຍຕນ ສຎ຺ຎິຕາ ຈຕຸກ຺ຂນ຺ຘາ ປວຕ຺ຕນ຺ຕິ. ໂສ ຂນ຺ຘສຫິໂຕ ອາກາສປເທໂສ ອາກາສານຎ຺ຈາຍຍນຠູມິ. ເອວໍ ເສສາສຸ. ປຸຖຸຊ຺ຊນາ ໂສຕາປນ຺ນາ ສກທາຄາມິໂນຈາປິ ປຸຄ຺ຄລາ ສຸທ຺ຘາວາເສສຸ ສພ຺ພຖາ ສພ຺ພປກາເຣນປິ ນລພ຺ຠນ຺ຕີຕິ ໂຍຊນາ. ເອຕ຺ຖຈ ສກທາຄາມີນໍ ປຏິກ຺ເຂເປນ ອນາຄາມິ ມຄ຺ຄຏ຺ຐສ຺ສປິ ຕຕ຺ຖ ປຏິກ຺ເຂໂປ ສິທ຺ໂຘ ໂຫຕີຕິ ອຸປຣິມານໍ ຕິຓ຺ຓໍ ອຣິຍານເມວ ຕຕ຺ຖ ປຏິລາໂຠ ອິມາຍ ຄາຖາຍ ວຸຕ຺ໂຕຕິ ເວທິຕພ຺ໂພ. ເສສຏ຺ຐາເນສູຕິ ປຎ຺ຈສຸທ຺ຘາວາສໂຕ ອສຎ຺ຎາປາຍໂຕຈ ອວເສເສສຸ ເອກວີສຕິຍາ ຐາເນສຸ, ອນຣິຍາຕິ ປຸຖຸຊ຺ຊນາ. [ຠູມິຈຕຸກ຺ກໍ]
໑໔໔. ໂອກ຺ກນ຺ຕິກ຺ຂເຓຕິ ປຏິສນ຺ຘິກ຺ຂເຓ. ປຏິສນ຺ຘິຫິ ຠວນ຺ຕເຣ ໂອກ຺ກມນໍ ອນຸປວິສນນ຺ຖິ ອຕ຺ເຖນ ໂອກ຺ກນ຺ຕີຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ. ຕໂຕ ປຣໍ ຠວງ຺ຄໍ ຫຸຕ຺ວາຕິ ໂຍຊນາ. ເກຈິ ປນ ຠວງ຺ຄປຣິໂຍສາເນຕິ ປຐນ຺ຕິ. ຕໍ ນ ຍຸຊ຺ຊຕິ. ຊາຕິຍາ ອນ຺ໂຘ ຊຈ຺ຈນ຺ໂຘ. ອາທິສທ຺ເທນ ຊາຕິ ພຘິຣ ຊຈ຺ຈຆານກ ຊາຕິມູຄ ຊຈ຺ເຈຬ ຊຈ຺ຈຸມ຺ມຕ຺ຕກ ປຓ຺ຑກ ອຸຠໂຕ ພ຺ຍຎ຺ຊນກ ນປຸໍສກ ມມ຺ມາທໂຍ ສງ຺ຄຓ຺ຫາຕິ. ຕຕ຺ຖ ຍສ຺ສ ຈກ຺ຂຸໍ ອຸປ຺ປາເທຕຸໍ ອສມຕ຺ເຖນ ກມ຺ເມນ ປຏິສນ຺ຘິ ລທ຺ຘາ. ໂສ ຊຈ຺ຈນ຺ໂຘ ນາມ. ເອສນໂຍ ເສເສສຸປິ. ຕຕ຺ຖ ປສາທໂສຕ ຣຫິໂຕ ຊາຕິພຘິໂຣ ນາມ. ປສາທ ຆານຣຫິໂຕ ຊຈ຺ຈ ຆານໂກ ນາມ. ປສາທຊິວ຺ຫາຣຫິໂຕ ນາມ ນຕ຺ຖິ. ວຈນຣຫິໂຕ ຊາຕິມູໂຄນາມ. ທິສາວິທິສາມຕ຺ຕໍປິ ສຎ຺ຎາເປຕຸໍ ອສກ຺ກຸເຓຍ຺ໂຍ ຊາຕິເອໂຬ ນາມ. ສພ຺ພກາລໍປິ ວິປລ຺ລຏ຺ຐຈິຕ຺ໂຕ ຊຈ຺ຈຸມ຺ມຕ຺ຕໂກນາມ. ກາມເຫຕຸ ອາສິຕ຺ຕກາທິຠາເວນ ວິປ຺ປກາຣປຕ຺ໂຕ ປຓ຺ຑໂກນາມ. ທ຺ວີຫິ ພ຺ຍຎ຺ຊເນຫິ ສມນ຺ນາຄໂຕ ອຸຠໂຕ ພ຺ຍຎ຺ຊນໂກນາມ. ຠາວທ຺ວຍ ຣຫິໂຕ ນປຸໍສໂກນາມ. ປກຕິວຈເນປິ ເອກເມກໍ ອກ຺ຂຣໍ ມຫຸສ຺ສາເຫນ ¶ ອຸປ຺ປາເທນ຺ໂຕ ວິພຈ຺ຉວຈໂນ ມມ຺ໂມນາມ. ເອຕ຺ຖຈ ຈກ຺ຂຸໍ ອຸປ຺ປາເທຕຸໍ ສມຕ຺ເຖນ ກມ຺ເມນ ລທ຺ຘປຏິສນ຺ຘິກສ຺ສ ປວຕ຺ຕິກາເລ ຕໍວາ ອຎ຺ຎໍວາ ກມ຺ມໍ ຈກ຺ຂຸໍ ອຸປ຺ປາເທຕິ. ອສມຕ຺ເຖນກມ຺ເມນ ລທ຺ຘປຏິສນ຺ຘິ ກສ຺ສ ປນ ວຕ຺ຖຸວິປນ຺ນສ຺ສ ປວຕ຺ຕິກາເລ ອຎ຺ຎໍປິ ກມ຺ມໍ ຈກ຺ຂຸໍ ອຸປ຺ປາເທຕີຕິ ນຕ຺ຖິ. ຕສ຺ມາ ຄພ຺ຠເສຍ຺ຍການໍປິ ຊຈ຺ຈນ຺ຘຠາໂວ ປຏິສນ຺ຘິກ຺ຂເຓເຍວ ສິທ຺ໂຘຕິ ເວທິຕພ຺ໂພ. ເອສນໂຍ ເສເສສຸ ຊາຕິ ພຘິຣາທີສຸ. ອາຍຕນານໍ ປຏິລາໂຠ ຊາຕີຕິ ວຸຕ຺ຕຕ຺ຕາ ຈກ຺ຂຸສ຺ສ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນາຣຫກາໂລ ຈກ຺ຂຸສ຺ສ ຊາຕິກາໂລນາມ. ຕທາ ອນຸປ຺ປນ຺ນ ຈກ຺ຂຸໂກ ຊຈ຺ຈນ຺ໂຘນາມາຕິ ເອວໍ ອຕ຺ຕໂນ ອຕ຺ຕໂນ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນາຣຫ ກາລວເສນ ຕສ຺ສ ຕສ຺ສ ອາຍຕນສ຺ສ ຊາຕິກາໂລ ເວທິຕພ຺ໂພ. ເອວຎ຺ຫິສຕິ ຊາຕິມູຄາທໂຍປິ ອຸປປນ຺ໂນ ໂຫນ຺ຕີຕິຈ ວທນ຺ຕິ. ວິຠາວນິ ຍໍປິ ອຍມຕ຺ໂຖ ວິຠາວິໂຕຕິ.
[໑໔໒] ຍໍ ປນ ວິຠາວນິຍໍ
‘‘ອປເຣ ປນ ຊຈ຺ຈນ຺ໂຘຕິ ປສຸຕິຍໍເຍວ ອນ຺ໂຘ. ມາຕຸ ກຸຈ຺ຉິຍໍ ອນ຺ໂຘ ຫຸຕ຺ວາ ນິກ຺ຂນ຺ໂຕຕິ ອຕ຺ໂຖ. ເຕນ ທຸເຫຕຸກຕິເຫຕຸການໍ ມາຕຸກຸຈ຺ຉິຍໍ ຈກ຺ຂຸສ຺ສ ອວິປຊ຺ຊນໍ ສິທ຺ຘນ຺ຕິ ວທນ຺ຕີຕິ’’ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕໍ ນ ຍຸຕ຺ຕໍ.
ໂລເກ ມາຕຸກຸຈ຺ຉິຍໍເຍວ ອນ຺ໂຘ ຫຸຕ຺ວາ ນິກ຺ຂນ຺ຕສ຺ສປິ ເອກຈ຺ຈສ຺ສ ຕໍ ຕໍ ສິປ຺ປວິຊ຺ຊາຐາເນສຸ ປຎ຺ຎາເວຍ຺ຍຕ຺ຕິຍຠາວສ຺ສ ທິຏ຺ຐຕ຺ຕາ. ຖເປຕ຺ວາ ຫິ ມຫາໂພຘິສຕ຺ເຕ ອຎ຺ເຎຈ ປຈ຺ຉິມຠວິເກ ສຕ຺ເຕ ອວເສສານໍ ທ຺ວິເຫຕຸກ ຕິເຫຕຸການໍປິ ມາຕຸກຸຈ຺ຉິມ຺ຫິ ປຣູປກ຺ກເມນວາ ມາຕຸຍາ ວິສມປໂຍເຄນວາ ນານາພາເຘນວາ ອຸປ຺ປນ຺ນານໍປິ ຈກ຺ຂຸໂສຕານໍ ວິປຕ຺ຕິນາມ ນຕ຺ຖີຕິ ນ ສກ຺ກາ ນິຍເມຕຸນ຺ຕິ. ຠຸມ຺ມສ຺ສິຕານຎ຺ຈ ວິນິປາຕິກາສຸຣານນ຺ຕິ ເອຕ຺ຖ ຠູມິຍໍ ຊາຕາຕິ ຠຸມ຺ມາ. ຠູມິສມ຺ພນ຺ເຘສຸ ຣຸກ຺ຂຏ຺ຐກ ປພ຺ພຕຏ຺ຐກ ວິມາເນສຸ ນິພ຺ພຕ຺ຕາ ອາຬວກ ສາຕາຄິຣ ເຫມວຕາທໂຍ ມຫິທ຺ຘິກາ ຠຸມ຺ມາເທວາ. ເຍ ໂລເກ ພລິຫຣຓ ວເສນ ປູຊນີຍຏ຺ເຐນ ຍກ຺ຂາຕິປິ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ. ເຍ ປນ ຠຸມ຺ມເທວຊາຕິກາປິ ສມານາ ອຕ຺ຕໂນ ປຸຎ຺ຎນິພ຺ພຕ຺ຕສ຺ສ ກສ຺ສຈິ ໂຠຄສຸຂສ຺ສ ອຠາວາ ກິຈ຺ຉຊີວິ ກປ຺ປຕ຺ຕາ ¶ ວິຈຣນ຺ຕິ. ເຕ ເຕສໍ ມຫິທ຺ຘິການໍ ຠຸມ຺ມເທວານໍ ປຣໍປຣ ປາຣິສຊ຺ເຊສຸ ປຣິຍາປນ຺ນຕ຺ຕາ ຠຸມ຺ເມ ເທເວ ສິຕາ ນິສ຺ສິຕາຕິ ອຕ຺ເຖນ ຠຸມ຺ມສ຺ສິຕານາມ ໂຫນ຺ຕິ. ຠຸມ຺ມິສ຺ສິຕາຕິປິ ປາໂຐ. ປຸຎ຺ຎນິພ຺ພຕ຺ຕສ຺ສ ນິວາສຏ຺ຐານສ຺ສ ອຠາວາ ຣຸກ຺ຂຄຸມ຺ພເລຓຄຸຫາສຸສານາ ທີສຸ ວິວິຕ຺ເຕສຸ ຠູມິປເທເສສຸ ນິສ຺ສາຍ ວສນ຺ຕີຕິ ອຕ຺ໂຖ. ເຕເຍວ ວິຣູປາ ຫຸຕ຺ວາ ຠວນ຺ຕເຣ ນິປຕນ຺ຕີຕິ ວິນິປາຕິກາ. ວິນິປາຕິກາຈ ເຕ ເຫຏ຺ຐາວຸຕ຺ຕຏ຺ເຐນ ອສຸຣາຈາຕິ ວິນິປາຕິກາ ສຸຣາ. ເຕ ປນ ຄາມສມີເປວາ ອນ຺ໂຕຄາເມວາ ວິວິຕ຺ຕຏ຺ຐາເນສຸ ວສິຕ຺ວາ ຄາມວາສີຫິ ຉຑ຺ຑິຕານິ ຠຕ຺ຕສິຕ຺ຖປູວຂຊ຺ຊມຈ຺ຉມໍສາທີນິ ປຣິເຍສິຕ຺ວາວາ ຕານິ ອລຠິຕ຺ວາ ທາຣເກວາ ຄິລາເນວາ ປີເຬຕ຺ວາວາ ສກ຺ໂກນ຺ຕາ ປນ ອຎ຺ເຎປິ ມນຸສ຺ເສ ຕາເສຕ຺ວາ ປີເຬຕ຺ວາວາ ຊີວິຕໍ ກປ຺ເປນ຺ຕີຕິ. ເຕສໍ ວິນິປາຕິກາສຸຣານໍ. ເອກຈ຺ຈານນ຺ຕິ ອຘິປ຺ປາໂຍ. ນ ຫິ ສພ຺ເພ ວິນິປາຕິກາ ສຸຣານາມ ອເຫຕຸ ກາເອວາຕິ ສກ຺ກາ ວຕ຺ຕຸໍ. ທ຺ວິເຫຕຸກຕິເຫຕຸການໍປິ ສພ຺ຠາວໂຕ. ເອວຎ຺ຈ ກຕ຺ວາ ເຕສໍ ເອກຈ຺ຈານໍ ປິຍງ຺ກຣມາຕາ ອຸຕ຺ຕຣມາຕາ ຘມ຺ມຄຸຕ຺ຕາ ຜຸສ຺ສມິຕ຺ຕາທີນໍ ຘມ຺ມາຠິສມໂຍປິ ອຏ຺ຐກຖາສຸ ວຸຕ຺ໂຕຕິ. ເອກຈ຺ເຈ ຍກ຺ຂຊາຕິກາປິ ຣກ຺ຂສຊາຕິກາປິ ເວມານິກເປຕາປິ ປຣທຕ຺ຕຸປຊີວິ ເປຕາປິ ເອຕ຺ຖ ສງ຺ຄຫິຕາຕິ ທຏ຺ຐພ຺ພາ.
ເຕສູຕິ ຍຖາວຸຕ຺ຕປຏິສນ຺ຘິ ຍຸຕ຺ເຕສຸ ປຸຄ຺ຄເລສຸ. ຍສ຺ມາ ອາຍຸປຣິຈ຺ເຉໂທນາມ ເອກຠູມິປຣິຍາປນ຺ນານໍ ສພ຺ພສຕ຺ຕານໍ ອເສສສາ ຘາຣຓນິຍມປຣິມາຓວເສນ ປວຕ຺ໂຕ. ອປາຍານໍ ມນຸສ຺ສານໍ ຠຸມ຺ມ ເທວານຎ຺ຈ ຕາທິໂສ ນິຍມປຣິມາໂຓນາມ ນຕ຺ຖິ. ນ ຫິ ສກລຈກ຺ກ ວາຬປຣິຍາປນ຺ນາ ເອກຠູມກາ ສພ຺ພນິຣຍາ ເອກອາຍຸປຣິຈ຺ເຉທາ ໂຫນ຺ຕິ. ຕິຣຈ຺ຉານາທີສຸປິ ເອເສວນໂຍ. ຕສ຺ມາ ວຸຕ຺ຕໍ ຈຕຸນ຺ນໍ ອປາຍານນ຺ຕິອາທິ. ຈຕຸນ຺ນໍ ອປາຍານໍ ອາປາຍິກປຸຄ຺ຄລານໍ ອາຍຸປ຺ປມາຓ ຄຓນາຍ ນິຍໂມ ນຕ຺ຖິ, ຕຕ຺ຖ ເຍຠຸຍ຺ເຍນ ກມ຺ມປມາຓຕ຺ຕາ. ຕຕ຺ຖ ນິຣເຍສຸ ອພ຺ພຸທາທີນໍ ທສນ຺ນໍ ນິຣຍານໍ ຠຄວຕາ ວຸຕ຺ໂຕ ອາຍຸປຣິຈ຺ເຉໂທປິ ຕຕ຺ຖ ຕຕ຺ຖ ນິພ຺ພຕ຺ຕເກນ ກມ຺ເມເນວສິທ຺ໂຘຕິ ເວທິຕພ຺ໂພ. ມນຸສ຺ສານນ຺ຕິ ອິທໍ ຊມ຺ພຸທີປຄາສີນໍ ວເສນ ວຸຕ຺ຕນ຺ຕິ ວທນ຺ຕິ. ເຕ ສຎ຺ເຎວ ¶ ຫິ ອາຍຸກປ຺ປສ຺ສ ອາໂຣຫຓໍ ໂອໂຣຫຓຎ຺ຈ ອຕ຺ຖິ. ນ ອິຕຣທີປວາສີນໍ. ເຕສຸ ຫິ ອຸຕ຺ຕຣກຸຣຸວາສີນໍ ນິຍມໂຕ ວສ຺ສ ສຫສ຺ສໍ ໂຫຕິ. ອິຕເຣສໍ ທ຺ວິນ຺ນໍ ປຎ຺ຈວສ຺ສ ສຕານີຕິຈ ວທນ຺ຕິ. ເອວໍ ສນ຺ເຕ ເຕສຸ ທີເປສຸ ອາທິກປ຺ປິການໍປິ ໂສເອວ ປຣິຈ຺ເຉໂທຕິ ອາປຊ຺ຊຕິ. ຊມ຺ພຸທີປວາສີນໍ ປນ ສມວິສມາຈາຣນິສນ຺ທຠູຕາ ຈນ຺ທສູຣິຍນກ຺ຂຕ຺ຕາທີນໍ ວິສມສມຄຕິມູລິກາອຸຕຸອາຫາຣານໍ ສມ຺ປຕ຺ຕິ ວິປຕ຺ຕິໂຍ ເຕສໍປິ ສາຘາຣຓາເອວ ໂຫນ຺ຕິ. ຕສ຺ມາ ເຕສຸປິ ອາຍຸປຣິຈ຺ເຉທານໍ ອາໂຣຫຓໍ ໂອໂຣຫຓຎ຺ຈ ນຕ຺ຖີຕິ ນວຕ຺ຕພ຺ພໍ. ນິສນ຺ທມຕ຺ຕຕ຺ຕາ ຊມ຺ພຸທີປຄຕິຍາ ເອກຄຕິກາ ນໂຫນ຺ຕີຕິ ປນ ວຕ຺ຕພ຺ພໍ. ຕຖາ ຫິ ປາຬິຍໍ ອຸຕ຺ຕຣກຸຣຸກາ ມນຸສ຺ສາ ອມມາ ອປຣິຄ຺ຄຫາ. ນິຍຕາຍຸກາ ອວເສສາຍຸນາຕິ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕຕ຺ຖ ອວເສສາຍຸນາຕິ ອສງ຺ຂ຺ເຍຍ຺ຍໂຕ ໂອໂຣຫິຕ຺ວາ ນິຈ຺ຈລໍ ຐິເຕນ ວສ຺ສສຫສ຺ເສນາຕິ ອຕ຺ໂຖຕິ.
ວິນິປາຕິກາສຸຣານນ຺ຕິ ອິທໍ ນິທສ຺ສນມຕ຺ຕໍ ທຏ຺ຐພ຺ພໍ. ສພ຺ເພສໍປິ ມເຫສກ຺ຂານໍ ອປ຺ເປສກ຺ຂານຎ຺ຈ ຠຸມ຺ມເທວານໍ ເວມານິກເປຕາທີນຎ຺ຈ ອິຘ ອຘິປ຺ເປຕຕ຺ຕາ. ເຕສຎ຺ຫິ ສພ຺ເພສໍປິ ກມ຺ມເມວ ປມາຓນ຺ຕິ. ຈາຕຸມຫາຣາຊິການໍປນເທວານນ຺ຕິ ອິທໍ ອຸປຣິເມ ຈາຕຸມຫາຣາຊິເກ ສນ຺ຘາຍ ວຸຕ຺ຕໍ. ທິພ຺ພານີຕິ ຕສ຺ມິໍ ເທວໂລເກ ສິທ຺ຘານິ. ປຎ຺ຈ ວສ຺ສສຕານີຕິ ອິທຎ຺ຈ ເຍຠຸຍ຺ຍວເສນ ວຸຕ຺ຕນ຺ຕິ ຄເຫຕພ຺ພໍ. ຍສ຺ມາ ປນ ກສ຺ສປພຸທ຺ຘສ຺ສ ສາວກຠູຕາ ໂສຕາປນ຺ນເທວ ປຸຕ຺ຕາ ອາກາສຏ຺ຐກ ວິມາເນສຸ ນິພ຺ພຕ຺ຕາ ຍາວ ນິມິຣາຊກາລາປິ ຕິຏ຺ຐນ຺ຕີຕິ ຊາຕກຏ຺ຐກຖາຍໍ ວຸຕ຺ຕາ. ຕສ຺ມາ ເກສຎ຺ຈິ ອາກາສຏ຺ຐກເທວານໍປິ ກມ຺ມປມາຓຕາ ສິທ຺ຘາ ໂຫຕີຕິ ເວທິຕພ຺ພໍ. ນ ເຈຕ຺ຖ ປຸນປ຺ປຸນໍ ນິພ຺ພຕ຺ຕິ ຈິນ຺ເຕຕພ຺ພາ. ນ ຫິ ໂສຕາ ປນ຺ນານໍ ສຕ຺ຕກ຺ຂຕ຺ຕຸໂຕ ປຣໍ ກາມຠເວ ປຏິສນ຺ຘິນາມ ອຕ຺ຖິ. ນ ຈ ຕສ຺ມິໍ ເທວໂລເກ ສຫສ຺ສກ຺ຂຕ຺ຕຸໍ ນິພ຺ພຕ຺ຕມານາປິ ຕຕ຺ຕກໍ ກາລໍ ສໍປາປຸຓິຕຸໍ ສກ຺ໂກນ຺ຕີຕິ. ມນຸສ຺ສຄຓນາຍາຕິ ມນຸສ຺ສານໍ ວສ຺ສຄຓນາຍ. ມນຸສ຺ສໂລເກ ຫິ ປຎ຺ຎາສວສ຺ສານິ ຈາຕຸມຫາຣາຊິເກ ເອໂກ ທິພ຺ພຣຕ຺ຕິທິໂວ ໂຫຕິ. ຕິໍສຣຕ຺ຕິທິວາ ເອໂກ ທິພ຺ພມາໂສ. ທ຺ວາທສມາສາ ເອກໍ ທິພ຺ພວສ຺ສໍ. ເຕນ ທິພ຺ພວສ຺ເສນ ເຕສໍ ປຎ຺ຈວສ຺ສສຕານິ ¶ ມນຸສ຺ສຄຓນາຍ ນວຸຕິວສ຺ສສຕສຫສ຺ສໍ ໂຫຕີຕິ. ຕໂຕຕິ ຈາຕຸມຫາຣາຊິການໍ ເທວານໍ ອາຍຸປ຺ປມາຓໂຕ. ຈຕຸຄຸຓນ຺ຕິ ອາຍຸປມາຓສ຺ສ ທິຄຸຓວຸທ຺ຘິຍາເຈວ ທິພ຺ພສ຺ສ ຣຕ຺ຕິທິວສ຺ສ ທິຄຸຓວຸທ຺ຘິຍາຈ ວເສນ ຈຕູຫິ ຠາເຄຫິ ຄຸຓິຕໍ ວຑ຺ຒິຕນ຺ຕິ ອຕ຺ໂຖ. ເອສນໂຍ ເສເສສຸປິ. ຕຕ຺ຖ ອາຍຸປມາຓສ຺ສ ທິຄຸຓວຸທ຺ຘິນາມ ເຫຏ຺ຐິມານໍ ເທວານໍ ອາຍຸປມາຓໂຕ ອຸປຣິມານໍ ເທວານໍ ອາຍຸປມາຓສ຺ສ ທິຄຸຓວຸທ຺ຘິ. ເອເຕນ ຕາວຕິໍສານໍ ທິພ຺ພໍ ເອກໍ ວສ຺ສສຫສ຺ສໍ. ຍາມານໍ ທ຺ເວວສ຺ສສຫສ຺ສານິ. ຕຸສິຕານໍ ຈຕ຺ຕາຣິ, ນິມ຺ມານຣຕີນໍ ອຏ຺ຐ. ວສວຕ຺ຕີນໍ ທິພ຺ພານິ ໂສຬສວສ຺ສ ສຫສ຺ສານິ ອາຍຸປ຺ປມາຓໍ ໂຫຕີຕິ ສິທ຺ຘໍ ໂຫຕິ.
ທິພ຺ພສ຺ສ ຣຕ຺ຕິທິວສ຺ສ ທິຄຸຓວຸທ຺ຘິນາມ ເຫຏ຺ຐິມານໍ ເທວານໍ ຣຕ຺ຕິທິວໂຕ ອຸປຣິມານໍ ຣຕ຺ຕິທິວສ຺ສ ທິຄຸຓວຸທ຺ຘິ. ເອເຕນ ມນຸສ຺ສໂລເກ ເອກໍ ວສ຺ສສຕໍ ຕາວຕິໍເສ ເອໂກ ທິພ຺ພຣຕ຺ຕິທິໂວ. ທ຺ເວວສ຺ສສຕານິ ຍາເມ. ຈຕ຺ຕາຣິ ຕຸສິເຕ. ອຏ຺ຐ ນິມ຺ມານຣຕິຍໍ. ສຫສ຺ສໍ ຉ ຈວສ຺ສສຕານິ ວສວຕ຺ຕິຍໍ ເອໂກ ທິພ຺ພຣຕ຺ຕິທິໂວຕິ ສິທ຺ຘໍ ໂຫຕິ. ຣຕ຺ຕິທິວານຎ຺ຈ ທິຄຸຓວຸທ຺ຘິຍາ ສິທ຺ຘາຍ ມາສສໍວຈ຺ຉຣານໍປິ ທິຄຸຓວຸທ຺ຘິ ສິທ຺ຘາວ ໂຫຕີຕິ. ເອວຎ຺ຈສຕິ ຍຖາວຸຕ຺ຕານິ ຕາວຕິໍສາທີນໍ ທິພ຺ພວສ຺ສສຫສ຺ສາທິນິປິ ອຕ຺ຕໂນ ອຕ຺ຕໂນ ຣຕ຺ຕິທິວມາສສໍວຈ຺ຉເຣຕິເອວ ເວທິຕພ຺ພານີຕິ ສິທ຺ຘໍ ໂຫຕິ. ຕຖາຈ ສຕິ ອຸປຣິມານໍ ອາຍຸປຣິມາຓານິ ເຫຏ຺ຐິມານໍ ອາຍຸປຣິມາຓໂຕ ຈຕຸຄຸຓານີຕິ ສິທ຺ຘໍ ໂຫຕິ. ເຕນ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕໂຕ ຈຕຸຄຸຓໍ ຕາວຕິໍສານໍ. ຕໂຕ ຈຕຸຄຸຓໍ ຍາມານນ຺ຕິອາທິ. ທິພ຺ພຄຓນາຍ ຈ ຕຖາ ສິທ຺ຘາຍ ສຕິ ມນຸສ຺ສຄຓນາຍປິ ຈຕຸຄຸຓຠາໂວ ສິທ຺ໂຘເຍວ ໂຫຕິ. ຕສ຺ມາ ມນຸສ຺ສຄຓນາຍປິ ເຫຏ຺ຐິມານໍ ນວຸຕິວສ຺ສສຕສຫສ຺ສາທີນິ ຈຕູຫິ ອຸປຣູປຣິຄຸຓິຕານິ ອຸປຣິມານໍ ຕິໂກຏິສຏ຺ຐິວສ຺ສສຕ ສຫສ຺ສາທິນິ ຠວນ຺ຕີຕິ ກຕ຺ວາ ຕານິ ສພ຺ພານິປິ ອາທິອນ຺ຕທສ຺ສນ ວເສນ ນິທ຺ທິສນ຺ໂຕ ນວສຕນ຺ຕິ ຄາຖມາຫ. ວສ຺ສານໍ ນວສຕໍ ໂກຏິໂຍ ຈ ເອກວີສ ໂກຏິໂຍ ຈ ຕຖາສຏ຺ຐິວສ຺ສ ສຕສຫສ຺ສານິ ຈ ວສວຕ຺ຕີສຸ ເທເວສຸ ອາຍຸປ຺ປມາຓໍ ໂຫຕີຕິ ໂຍຊນາ.
ຍສ຺ມາ ¶ ອວິຕກ຺ກວິຈາຣມຕ຺ຕໍ ຌານໍ ໂອຬາຣິກສ຺ສ ວິຕກ຺ກສ຺ສ ສມຕິກ຺ກມາ ປຖມຊ຺ຌານໂຕ ສຸຏ຺ຐຸພລວໍ ໂຫຕິ. ຕໂຕເຍວ ຕຕີຍຊ຺ຌານໂຕປິ ນາຕິທຸພ຺ພລຎ຺ຈ ໂຫຕິ. ຕສ຺ມາ ຕໍ ຕຕີຍຊ຺ຌາເນນ ເອກໂຕ ຫຸຕ຺ວາ ສມຕເລ ຠູມນ຺ຕເຣ ວິປາກໍ ເທຕີຕິ ວຸຕ຺ຕໍ ທຸຕີຍຊ຺ຌານວິປາກໍ ຕຕິຍຊ຺ຌານວິປາກຎ຺ຈ ທຸຕີຍຊ຺ຌານຠູມິຍນ຺ຕິ. ເຕເນວຈ ຠູມີນໍ ຐິຕິກ຺ກໂມປິ ຈຕຸຕ຺ຖຊ຺ຌານ ວເສເນວ ສິທ຺ໂຘ. ເຖເຣນ ປນ ເຫຏ຺ຐາ ປຎ຺ຈກນຍວເສເນວ ຌານານິ ວຸຕ຺ຕານິ. ຕສ຺ມາ ອິຘປິ ເຕເນວ ນເຍນ ວິປາການິ ຄເຫຕ຺ວາ ຈຕຸຕ຺ຖຊ຺ຌານວິປາກໍ ຕຕີຍຊ຺ຌານຠູມິຍນ຺ຕິອາທິ ວຸຕ຺ຕໍ. ເຕສູຕິ ຕາຫິ ຉຫິ ປຏິສນ຺ຘີຕິ ຄຫິຕປຏິສນ຺ຘິເກສຸ. ກປ຺ປສ຺ສາຕິ ອິທໍ ອສງ຺ຂ຺ເຍຍ຺ຍກປ຺ປໍ ສນ຺ຘາຍ ວຸຕ຺ຕໍ. ຈຕຸພ຺ພິຘາ ຫິ ກປ຺ປາມຫາກປ຺ໂປ ອສງ຺ຂ຺ເຍຍ຺ຍກປ຺ໂປ ອນ຺ຕຣກປ຺ໂປ ອາຍຸກປ຺ໂປຕິ, ຕຕ຺ຖ ອາຍຸກປ຺ໂປນາມ ເຕສໍ ເຕສໍ ສຕ຺ຕານໍ ຕໍຕໍ ອາຍຸປຣິຈ຺ເຉໂທ ວຸຈ຺ຈຕິ. ອນ຺ຕຣກປ຺ໂປນາມ ເອກສ຺ສວິວຏ຺ຏຏ຺ຐາຍິອສງ຺ຂ຺ເຍຍ຺ຍສ຺ສ ອພ຺ຠນ຺ຕເຣ ມນຸສ຺ສານໍ ອາຍຸກປ຺ປສ຺ສ ຫາຍນວຑ຺ຒນວເສນ ທິສ຺ສມານນ຺ຕຣາ ຈຕຸສຏ຺ຐິປເຠທາ ຈູຬກປ຺ປາ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ. ປີສຕິເຠທາຕິ ເກຈິ. ອສີຕິເຠທາຕິ ອປເຣ. ຈຸທ຺ທສປ຺ປ ເຠທາຕິ ເວທວິທຸ. ເຍ ໂລເກ ມນ຺ວນ຺ຕຣກປ຺ປາຕິ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ. ເອກເມເກນ ມນຸນາມເກນ ມຫາສມ຺ມຕຣາເຊນ ອຸປລກ຺ຂິຕາ ອນ຺ຕຣກປ຺ປາຕິ ວຸຕ຺ຕໍ ໂຫຕິ. ເກຈິ ປນ ເອກສ຺ມິໍ ວິວຏ຺ຏຏ຺ຐາຍິມ຺ຫິ ມຫາສມ຺ມຕຣາ ຊານໍ ເອກເມວ ອິຈ຺ຉນ຺ຕິ. ຈຕຸສຏ຺ຐິອນ຺ຕຣກປ຺ປາ ປນ ເອໂກ ອສງ຺ຂ຺ເຍ ກປ຺ໂປນາມ. ໂສ ຈຕຸພ຺ພິໂຘ ສໍວຏ຺ໂຏ ສໍວຏ຺ຏຏ຺ຐາຍີ ວິວຏ຺ໂຏ ວິວຏ຺ຏຏ຺ຐາຍີຕິ. ຕຕ຺ຖ ວິນສ຺ສມາໂນ ກປ຺ໂປ ສໍວຏ຺ໂຏ. ຍຖາ ວິນຏ຺ຐໍ ຕິຏ຺ຐມາໂນ ກປ຺ໂປ ສໍວຏ຺ຏຏ຺ຐາຍີ. ວຑ຺ຒມາໂນ ກປ຺ໂປ ວິວຏ຺ໂຏ. ຍຖາ ວິວຏ຺ຏໍ ຕິຏ຺ຐມາໂນ ກປ຺ໂປ ວິວຏ຺ຏຏ຺ຐາຍີຕິ ເວທິຕພ຺ໂພ. ເຕ ປນ ຈຕ຺ຕາໂຣ ອສງ຺ຂ຺ເຍຍ຺ຍກປ຺ປາ ເອໂກ ມຫາກປ຺ໂປນາມ. ເອຕ຺ຖຈ ໂຍ ຊນາຍາມວິຕ຺ຖາເຣ ເສຕສາສປຣາສິມ຺ຫິ ວສ຺ສສຕ ວສ຺ສສຕຈ຺ຈເຍນ ເອເກກພີຊຫຣເຓນ ປຣິກ຺ຂີເຓປິ ເອໂກ ມຫາກປ຺ໂປ ປຣິກ຺ຂຍໍ ນຄຈ຺ຉຕິ. ເອວໍ ທິໂຆ ມຫາກປ຺ໂປຕິ ເວທິຕພ຺ໂພ.
ຕຕ຺ຖ ຍທາ ກປ຺ໂປ ເຕເຊນ ສໍວຏ຺ຏຕິ. ອາຠສ຺ສຣໂຕ ເຫຏ຺ຐາ ອຄ຺ຄິນາ ທຍ຺ຫຕິ. ຍທາ ອາເປນ ສໍວຏ຺ຏຕິ. ສຸຠາກິຓ຺ຓໂຕ ເຫຏ຺ຐາ ອຸທເກນ ¶ ວິລີຍຕິ. ຍທາ ວາຍຸນາ ສໍວຏ຺ຏຕິ. ເວຫປ຺ຜລໂຕ ເຫຏ຺ຐາ ວາເຕນ ວິທ຺ຘໍສຕີຕິ ເອວໍ ອຏ຺ຐກຖາຍໍ ວຸຕ຺ຕຕ຺ຕາ ອຍໍ ໂລໂກ ນິຣນ຺ຕຣໍ ສຕ຺ຕສຸ ວາເຣສຸ ອຄ຺ຄິນາ ວິນສ຺ສຕິ. ອຏ຺ຐເມ ວາເຣ ອຸທເກນ ວິນສ຺ສຕິ. ປຸນ ສຕ຺ຕສຸ ອຄ຺ຄິນາ. ອຏ຺ຐເມ ອຸທເກນາຕິ ເອວໍ ອຏ຺ຐນ຺ນໍ ອຏ຺ຐການໍ ວເສນ ຈຕຸສຏ຺ຐິວາເຣສຸ ອນ຺ຕິເມ ອຸທກວາເຣ ອຸທກໍ ປຫາຍ ວາຕວາໂຣ ໂຫຕີຕິ ອຍມຕ຺ໂຖ ສິທ຺ໂຘ ໂຫຕິ. ກຖໍ. ຍໍ ວຸຕ຺ຕໍ ອາຠສ຺ສຣານໍ ອຏ຺ຐກປ຺ປານີຕິ. ເອເຕນ ອຏ຺ຐເມ ວາເຣ ອາໂປສໍວຏ຺ໂຏ ໂຫຕິ. ອນ຺ຕຣາ ສຕ຺ຕສຸ ສຕ຺ຕສຸ ວາເຣສຸ ເຕໂຊສໍວຏ຺ຏາ ໂຫນ຺ຕີຕິ ສິທ຺ຘໍ. ຍຎ຺ຈ ວຸຕ຺ຕໍ ສຸຠາກິຓ຺ຓານໍ ຈຕຸສຏ຺ຐິກປ຺ປານີຕິ. ເອເຕນ ຈຕຸສຏ຺ຐິເມ ຈຕຸສຏ຺ຐິເມ ວາເຣ ວາຕສໍວຏ຺ໂຏໂຫຕິ. ອນ຺ຕຣາ ເຕສຏ຺ຐິຍາ ວາເຣສຸ ເຕໂຊສໍວຏ຺ຏາ ອາໂປສໍວຏ຺ຏາຈ ໂຫນ຺ຕີຕິ ສິທ຺ຘໍ ໂຫຕີຕິ. ເຕນາຫຸ ໂປຣາຓາ –
ອຄ຺ຄິນາ ຠສ຺ສຣາ ເຫຏ຺ຐາ, ອາເປນ ສຸຠາກິຓ຺ຓໂຕ;
ເວຫປ຺ຜລໂຕ ວາເຕນ, ເອວໍ ໂລໂກ ວິນສ຺ສຕິ.
ສຕ຺ຕສຕ຺ຕຄ຺ຄິນາ ວາຣາ, ອຏ຺ຐເມ ອຏ຺ຐເມ ທກາ;
ຈຕຸສຏ຺ຐິ ຍທາ ປຸຓ຺ຓາ, ເອໂກ ວາຍຸວາໂຣ ສິຍາຕິ.
ເອວຎ຺ຈ ວິນຏ຺ເຐ ໂລເກ ເອກສ຺ມິໍ ກປ຺ເປປິ ປຖມຊ຺ຌານຠູມິ ອວິນຏ຺ຐານາມ ນຕ຺ຖິ. ຕສ຺ມາ ພ຺ຣຫ຺ມປາຣິສຊ຺ຊານໍເທວານໍ ກປ຺ປສ຺ສຕຕີໂຍ ຠາໂຄ ອາຍຸປ຺ປມາຓໍ, ພ຺ຣຫ຺ມປຸໂຣຫິຕານໍອຸປຑ຺ຒກປ຺ໂປ, ມຫາ ພ຺ຣຫ຺ມານໍເອໂກກປ຺ໂປຕິ ເອຕ຺ຖ ອສງ຺ຂ຺ເຍຍ຺ຍ ກປ຺ໂປວ ສມ຺ຠວຕິ. ນມຫາກປ຺ໂປ. ເຕນ ວຸຕ຺ຕໍ ກປ຺ປສ຺ສາຕິ ອິທໍ ອສງ຺ຂ຺ເຍຍ຺ຍກປ຺ປໍ ສນ຺ຘາຍ ວຸຕ຺ຕນ຺ຕິ. ອາຍຸກປ຺ປໍ ສນ຺ຘາຍ ວຸຕ຺ຕນ຺ຕິປິ ຍຸຊ຺ຊຕິເຍວ. ເຕໂຊສໍວຏ຺ຏກປ຺ເປສຸ ຫິ ປຖມຊ຺ຌານຕລໍ ວິວຏ຺ຏມານໍ ສພ຺ພປຖມໍ ວິວຏ຺ຏຕິ. ສໍວຏ຺ຏມານໍ ສພ຺ພປຈ຺ຉາ ສໍວຏ຺ຏຕິ. ຕສ຺ມາ ວິວຏ຺ຏສ຺ສ ປຈ຺ຉິມຑ຺ເຒນ ສໍວຏ຺ຏສ຺ສຈ ປຸພ຺ພຑ຺ເຒນ ສຫ ເອກໍ ວິວຏ຺ຏຏ຺ຐາຍິກປ຺ປໍ ຄເຫຕ຺ວາ ທ຺ເວ ອສງ຺ຂ຺ເຍຍ຺ຍານິ ຕສ຺ມິໍ ຕເລ ເອໂກ ອາຍຸກປ຺ໂປຕິ ສກ຺ກາ ວຕ຺ຕຸນ຺ຕິ. ທຸຕີຍ ຕລໂຕ ປຏ຺ຐາຍ ປນ ມຫາກປ຺ໂປວ ຄເຫຕພ຺ໂພ. ອປ຺ປກໍ ອູນກໍວາ ອຘິກໍວາ ຄຓນູປຄໍ ນ ໂຫຕີຕິ ກຕ຺ວາ ອຸປຑ຺ເຒຫິ ¶ ສຫ ສຕ຺ຕກປ຺ປານິ ສນ຺ຘາຍ ອາຠສ຺ສຣານໍ ອຏ຺ຐກປ຺ປານີຕິ ວຸຕ຺ຕໍ. ເອວໍ ຈຕຸສຏ຺ຐິກປ຺ປານີຕິ ເອຕ຺ຖປີຕິ. ອາກາສານຎ຺ຈາຍຕນຠວໍ ອຸປຄຈ຺ຉນ຺ຕີຕິ ອາກາສານຎ຺ຈາຍຕນຸປຄາ, ເຕສໍ. ເອໂກວ ວິສໂຍ ອາຣມ຺ມຓໍ ຍສ຺ສ ຕໍ ເອກວິສຍໍ. ເອກຊາຕິຍນ຺ຕິ ເອກສ຺ມິໍ ຠເວ. [ປຏິສນ຺ຘິຈຕຸກ຺ກໍ.]
໑໔໕. ຊເນຕີຕິ ຊນກໍ ອຸປຕ຺ຖມ຺ເຠຕີຕິ ອຸປຕ຺ຖມ຺ຠກໍ. ອຸປປີເຬຕີຕິ ອຸປປີຬກໍ. ອຸປຆາເຕຕີຕິ ອຸປຆາຕກໍ. ຕຕ຺ຖ ຊນກໍ ນາມ ປຏິສນ຺ຘິປວຕ຺ຕີສຸ ວິປາກກ຺ຂນ຺ຘ ກຏຕ຺ຕາຣູປານໍ ນິພ຺ພຕ຺ຕິກາ ກຸສລາກຸສລເຈຕນາ. ຕຕ຺ຖ ປຏິສນ຺ຘິນິພ຺ພຕ຺ຕິກາ ກມ຺ມປຖປຕ຺ຕາວ ທຏ຺ຐພ຺ພາ. ປວຕ຺ຕິນິພ຺ພຕ຺ຕິກາ ປນ ກມ຺ມປຖໍ ປຕ຺ຕາປິ ອປຕ຺ຕາປິ ອນ຺ຕມໂສ ປຎ຺ຈທ຺ວາຣິກຊວນເຈຕນາປິ ສຸປິນນ຺ເຕ ກຸສລາກຸສລເຈຕນາປີຕິ. ອຸປຕ຺ຖມ຺ຠກໍນາມ ວິປຈ຺ຈິຕຸໍ ອລທ຺ໂຘກາສາວາ ວິປກ຺ກວິປາກາ ວາ ສພ຺ພາປິ ກຸສລາກຸສລເຈຕນາ. ສາ ຫິ ຊນກຠູຕາປິ ສມານາ ອຕ຺ຕໂນວິປາກວາຣໂຕ ປຸເຣວາ ປຈ຺ຉາວາ ສຠາງ຺ຄໍ ກມ຺ມນ຺ຕ ຣໍວາກມ຺ມນິພ຺ພຕ຺ຕກ຺ຂນ຺ຘສນ຺ຕານໍວາອຸປຕ຺ຖມ຺ຠມານາ ປວຕ຺ຕຕິ. ຍຖາ ຄນ຺ຖາຣພ຺ເຠ ຣຕນຕ຺ຕຍປຓາມເຈຕນາຕິ. ຍໍ ປນ ວິສຸທ຺ຘິມຄ຺ເຄ ອຸປຕ຺ຖມ຺ຠກໍ ປນ ວິປາກໍ ຊເນຕຸໍ ນສກ຺ໂກຕີຕິ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕໍ ອລທ຺ຘວິປາກວາຣໍ ສນ຺ຘາຍ ວຸຕ຺ຕນ຺ຕິ ຄເຫຕພ຺ພໍ. ນ ຫິ ປຈ຺ຈຍສາມຄ຺ຄິຍໍ ສຕິ ກິຎ຺ຈິກມ຺ມໍ ປວຕ຺ຕິວິປາກມຕ຺ຕສ຺ສປິ ອຊນກໍນາມ ອຕ຺ຖີຕິ. ຕຕ຺ຖ ກມ຺ມນ຺ຕຣສ຺ສ ອຸປຕ຺ຖມ຺ຠນໍນາມ ອລທ຺ໂຘກາສສ຺ສ ອຎ຺ຎສ຺ສ ຊນກກມ຺ມສ຺ສ ໂອກາສກຣຓໍ. ຕໍ ປນ ມຣຓາສນ຺ນກາເລ ປາກຏໍ. ຕທາ ຫິ ກຸສເລ ຊວິເຕ ອຎ຺ຎໍ ປຏິສນ຺ຘິຊນກໍ ກຸສລກມ຺ມໍ ໂອກາສໍ ລຠຕິ. ອກຸສເລ ຊວິເຕ ອຎ຺ຎໍ ອກຸສລກມ຺ມນ຺ຕິ. ວຸຕ຺ຕຎ຺ເຫຕໍ ອິຕິ ວຸຕ຺ຕເກ –
ອິມສ຺ມິໍ ຈາຍໍ ສມເຍ, ກາລງ຺ກຣິຍາຖ ປຸຄ຺ຄໂລ;
ສຄ຺ຄມ຺ຫິ ອຸປປຊ຺ເຊຍ຺ຍ, ຈິຕ຺ຕຎ຺ຫິສ຺ສ ປສາທິຕໍ.
ອິມສ຺ມິໍ ຈາຍໍ ສມເຍ, ກາລງ຺ກຣິຍາຖ ປຸຄ຺ຄໂລ;
ນິຣເຍ ອຸປປຊ຺ເຊຍ຺ຍ, ຈິຕ຺ຕຎ຺ຫິສ຺ສ ປທູສິຕນ຺ຕິ.
ປວຕ຺ຕິກາເລປິ ເອຕໍ ພຫຸລໍ ລພ຺ຠຕິເຍວ. ກມ຺ມນິພ຺ພຕ຺ຕຂນ຺ຘສນ຺ຕານສ຺ສ ອຸປຕ຺ຖມ຺ຠນໍນາມ ອຎ຺ເຎນ ລທ຺ໂຘກາເສນ ກຸສລກມ຺ເມນວາ ອກຸສລກມ຺ເມນວາ ¶ ນິພ຺ພຕ຺ຕສ຺ສ ຂນ຺ຘສນ຺ຕານສ຺ສ ຊີວິຕນ຺ຕຣາເຍ ອປເນຕ຺ວາ ຊີວິຕປຣິກ຺ຂາເຣ ສມຸທາເນຕ຺ວາ ຈິຣຕຣ ປວຕ຺ຕິກຣຓໍ. ຍຖາຫ –
ອຠິວາທນສີລິສ຺ສ, ນິຈ຺ຈໍ ວຸທ຺ຘາປຈາຍິໂນ;
ຈຕ຺ຕາໂຣ ຘມ຺ມາ ວຑ຺ຒນ຺ຕິ, ອາຍຸ ວຓ຺ໂຓ ສຸຂໍ ພລນ຺ຕິ.
ເອຕ຺ຖ ປນ ກຸສລໍປິ ອກຸສລກມ຺ມນິພ຺ພຕ຺ຕສ຺ສ ຂນ຺ຘສນ຺ຕານສ຺ສ ອກຸສລໍປິ ກຸສລກມ຺ມນິພ຺ພຕ຺ຕສ຺ສ ອຸປຕ຺ຖມ຺ຠກໍນາມ ນຕ຺ຖີຕິ ນວຕ຺ຕພ຺ພໍ. ອກຸສລ ກມ຺ມ ນິພ຺ພຕ຺ຕສ຺ສປິ ຫິ ມຫິທ຺ຘິການໍ ນາຄສຸປຓ຺ຓາທີນໍ ຂນ຺ຘສນ຺ຕານສ຺ສ ປວຕ຺ຕິກາເລ ປຸພ຺ພກຕໍ ກຸສລໍ ວຸຕ຺ຕນເຍນ ອຸປພ຺ຣູຫນໍ ກໂຣຕິເຍວ. ຕຖາກຸສລກມ຺ມນິພ຺ພຕ຺ຕສ຺ສປິ ເກສຎ຺ຈິ ວິນິປາຕິກາສຸຣາທີນໍ ຂນ຺ຘສນ຺ຕານສ຺ສ ປວຕ຺ຕິກາເລ ປຸພ຺ພກຕໍ ອກຸສລໍ ຈິຣຕຣປ຺ປວຕ຺ຕິໍ ກໂຣຕິເຍວາຕິ. ອຸປປີຬກອຸປຆາຕການິປິ ວຸຕ຺ຕປ຺ປກາຣາ ກຸສລາກຸສລ ເຈຕນາໂຍເອວ. ຕາປິ ຫິ ຊນກຠູຕາປິ ສມານາ ອຕ຺ຕໂນ ວິປາກວາຣໂຕ ປຸເຣວາ ປຈ຺ຉາ ວາ ວິປາກວາຣ ຄຫຓ ກາເລປິ ວາ ກມ຺ມນ຺ຕຣໍວາ ກມ຺ມນິພ຺ພຕ຺ຕ ຂນ຺ຘສນ຺ຕານໍວາ ທຸພ຺ພລຕຣໍ ກຕ຺ວາວາ ວິພາຘຍມານາ ສພ຺ພໂສວາ ອຸປຈ຺ຉິນ຺ທມານາ ປວຕ຺ຕນ຺ຕີຕິ. ຕຕ຺ຖ ອຸປປີຬເກ ຕາວ ກມ຺ມນ຺ຕຣສ຺ສ ວິພາຘນໍນາມ ອຎ຺ຎສ຺ສ ຊນກກມ຺ມສ຺ສ ທຸພ຺ພລຠາວກຣຓໍ. ກມ຺ມຎ຺ຫິ ນາມ ອາຍູຫນກາເລ ພລວນ຺ຕໍປິ ປຈ຺ຉາ ກເຕນ ອຸຊຸປຏິປກ຺ເຂນ ກມ຺ມນ຺ຕເຣນ ວິພາຘິຍມານໍ ປຸນ ວິຫຕສາມຕ຺ຖິຍໍ ໂຫຕິ. ອຸປຣິຠູມິ ນິພ຺ພຕ຺ຕກໍປິ ສມານໍ ເຫຏ຺ຐາຠູມິຍໍ ນິພ຺ພຕ຺ເຕຕິ. ມເຫສກ຺ເຂສຸ ມຫິທ຺ຘິເກສຸ ນິພ຺ພຕ຺ຕກໍປິ ສມານໍ ອປ຺ເປສກ຺ເຂສຸ ນິພ຺ພຕ຺ເຕຕິ. ຕຖາ ອຸຈ຺ຈກຸເລສຸ ນິພ຺ພຕ຺ຕກໍປິ ນີຈກຸເລສຸ. ທີຆາຍຸເກສຸ ນິພ຺ພຕ຺ຕກໍປິ ອປ຺ປາຍຸເກສຸ. ມຫາໂຠເຄສຸ ນິພ຺ພຕ຺ຕກໍປິ ອປ຺ປໂຠເຄສຸ. ປຸຣິສຕ຺ຕ ຠາວນິພ຺ພຕ຺ຕກໍປິ ສມານໍ ອິຕ຺ຖຕ຺ຕຠາວໍວາ ນປຸໍສກຠາວໍ ວາ ນິພ຺ພຕ຺ເຕຕິ. ວຓ຺ຓສມ຺ປຕ຺ຕິນິພ຺ພຕ຺ຕກໍປິ ທຸພ຺ພຓ຺ຓຠາວໍ. ອິນ຺ທ຺ຣິຍສມ຺ປຕ຺ຕິນິພ຺ພຕ຺ຕກໍປິ ອນ຺ຘໍວາ ພຘິຣໍວາ ຍໍກິຎ຺ຈິ ອິນ຺ທ຺ຣິຍເວກລ຺ລໍ. ອງ຺ຄປຈ຺ຈງ຺ຄ ສມ຺ປຕ຺ຕິຊນກໍປິ ຫຕ຺ຖປາທາທິ ອງ຺ຄເວກລ຺ລໍ ຊເນຕິ. ຕຖາ ອາຍູຫນກາເລ ມຫານິຣເຍສຸ ນິພ຺ພຕ຺ຕກໍປິ ອກຸສລໍ ປຈ຺ຉາກເຕນ ພລວກຸສເລນ ວິພາຘິຍມານໍ ¶ ອຸສ຺ສເທສຸວາ ເປເຕສຸວາ ນິພ຺ພຕ຺ເຕຕິ. ອຊາຕສຕ຺ຕຸ ຣາຊາ ເຈຕ຺ຖ ນິທສ຺ສນໍ. ອຸສ຺ສເທສຸ ນິພ຺ພຕ຺ຕກໍປິ ເປເຕສຸວາ ຕິຣຈ຺ຉາ ເນສຸວາຕິ ອາທິສພ຺ພໍ ວຕ຺ຕພ຺ພໍ.
ອຸປຕ຺ຖມ຺ຠກໍປິ ຕພ຺ພິປຣິຍາເຍນ ເວທິຕພ຺ພເມວ. ຕຖາ ຫິ ກມ຺ມໍ ນາມ ກຕກາເລທຸພ຺ພລໍປິສມານໍ ປຈ຺ຉາສຠາເຄນພລວຕາກຸສເລນວາ ອກຸສເລນວາ ອຸປຕ຺ຖມ຺ຠີຍມານໍ ສຸຏ຺ຐຸ ພລວໍ ໂຫຕີຕິ. ກມ຺ມນິພ຺ພຕ຺ຕ ຂນ຺ຘສນ຺ຕານສ຺ສ ວິພາຘນໍນາມ ອຎ຺ເຎນ ກມ຺ເມນ ນິພ຺ພຕ຺ຕສ຺ສ ສຕ຺ຕສ຺ສ ຄຫິຕປຏິສນ຺ຘິໂຕ ປຏ຺ຐາຍ ຍທາກທາຈິ ສຣີເຣ ນານາອນ຺ຕຣາເຍ ອຸປ຺ປາເທຕ຺ວາວາ ຐານນ຺ຕຣເຂຕ຺ຕວຕ຺ຖຸ ໂຄມຫິໍສ ຘນ ຘຎ຺ຎໂຠຄ ສມ຺ປຕ຺ຕີນໍ ປຸຕ຺ຕທາຣຎາຕິ ມິຕ຺ຕານຎ຺ຈ ວິປຕ຺ຕິໍ ກຕ຺ວາວາ ທຸກ຺ຂຸປ຺ປຕ຺ຕິ ກຣຓໍ. ທຸວິຘຎ຺ຫິ ກມ຺ມຜລໍນາມ ວິປາກຜລໍ ນິສນ຺ທຜລນ຺ຕິ. ຕຕ຺ຖ ວິປາກຜລໍນາມ ກມ຺ມກາຣກສ຺ເສວ ໂຫຕິ. ນ ອຎ຺ຎສ຺ສ. ນິສນ຺ທ ຜລໍ ປນ ອຎ຺ເຎສໍປິ ສາຘາຣຓເມວ. ຘມ຺ມປເທ ອານນ຺ທເສຏ຺ຐິວຕ຺ຖຸ ເອຕ຺ຖ ວຕ຺ຕພ຺ພໍ. ຈກ຺ຂາທີສຸ ປນ ກມ຺ມຊສນ຺ຕຖິສີເສສຸ ເຍນ ກມ຺ເມນ ຍໍກິຎ຺ຈິ ເອກໍວາ ທ຺ເວວາ ຕີຓິວາ ສພ຺ພໂສ ຠິຊ຺ຊນ຺ຕິ. ຈກ຺ຂຸປາລຕ຺ເຖ ຣາທີນໍ ວິຍ. ຕໍ ກມ຺ມໍ ອຸປຆາຕເກ ສງ຺ຄຫິຕນ຺ຕິ ຍຸຕ຺ຕໍ. ອຸປຆາ ຕກນ຺ຕິ ປນ ອຸປຈ຺ເຉທກນ຺ຕິຈ ອຕ຺ຖໂຕ ເອກໍ. ຕຖາ ຫິ ມຊ຺ຌິມຏ຺ຐ ກຖາຍໍ ປຖມໍ ອຸປຈ຺ເຉທກນາເມນ ວຕ຺ວາ ອຸປຆາຕກນ຺ຕິປິ ເອຕສ຺ເສວ ນາມນ຺ຕິ ວຸຕ຺ຕໍ. ອງ຺ຄຸຕ຺ຕຣຏ຺ຐກຖາຍໍ ປຖມໍ ອຸປຆາຕກນາເມນ ວຕ຺ວາ ອຸປຈ຺ເຉທກນ຺ຕິປິ ຕສ຺ເສເວຕໍ ນາມນ຺ຕິ ວຸຕ຺ຕໍ. ວິສຸທ຺ຘິ ມຄ຺ເຄປິ ມຣຓສ຺ສຕິນິທ຺ເທເສ ຕເທວ ກມ຺ມຸປຈ຺ເຉທກກມ຺ມນ຺ຕິ ວຸຕ຺ຕໍ. ອິຘຈ ປຣໂຕ ອຸປຈ຺ເຉທກກມ຺ມຸນາຕິ ວກ຺ຂຕິ.
ອິມສ຺ສປິ ກມ຺ມນ຺ຕຣຸປຈ຺ເຉທນໍ ມຣຓາສນ຺ນກາເລ ປາກຏໍ. ຕທາຫິ ປຖມໍ ປາປກມ຺ມພເລນ ທຸຄ຺ຄຕິນິມິຕ຺ເຕ ອຸປຏ຺ຐຫນ຺ເຕ ປຸນ ກລ຺ຍາຓ ກມ຺ມໍ ຕໍ ປຏິພາຫິຕ຺ວາ ສຸຄຕິນິມິຕ຺ຕໍ ທສ຺ເສຕ຺ວາ ສຄ຺ເຄ ນິພ຺ພຕ຺ເຕຕິ. ກລ຺ຍາຓກມ຺ມພເລນ ສຸຄຕິນິມິຕ຺ເຕ ອຸປຏ຺ຐຫນ຺ເຕ ປຸນ ປາປກມ຺ມໍ ຕໍ ປຏິພາຫິຕ຺ວາ ທຸຄ຺ຄຕິນິມິຕ຺ຕໍ ທສ຺ເສຕ຺ວາ ອປາເຍ ນິພ຺ພຕ຺ເຕຕິ. ທຸຏ຺ຐ ຄາມຓິຣຎ຺ໂຎ ໂສຓຕ຺ເຖຣປິຕຸຈ ວຕ຺ຖູນິ ກເຖຕພ຺ພານິ. ອງ຺ຄຸຕ຺ຕຣຏ຺ຐກຖາຍໍ ປນ ກຸສລາກຸສລກມ຺ມກ຺ຂຍ ກຣສ຺ສ ມຄ຺ຄກມ຺ມສ຺ສປິ ກມ຺ມນ຺ຕຣຸປຈ຺ເຉທກຫາ ¶ ວຸຕ຺ຕາ. ອງ຺ຄຸລິມາລຕ຺ເຖຣາທີນໍ ວິຍາຕິ. ອິມສ຺ມິໍ ຠເວ ລທ຺ຘານິ ມຫຄ຺ຄຕກມ຺ມານິ ເຍນ ອກຸສເລນ ປຣິຫາຍນ຺ຕິ. ຕສ຺ສປິ ກມ຺ມນ຺ຕຣຸປຈ຺ເຉທເກ ສງ຺ຄໂຫ ຍຸຕ຺ໂຕ. ເທວທຕ຺ຕສ຺ສ ວິຍາຕິ. ກມ຺ມນິພ຺ພຕ຺ຕຂນ຺ຘສນ຺ຕານຸປຈ຺ເຉທນໍ ປນ ຕສ຺ມິໍ ຕສ຺ມິໍ ຠເວ ອາຍຸ ກມ຺ເມສຸ ວິຊ຺ຊມາເນສຸ ລທ຺ໂຘກາສສ຺ສ ກສ຺ສຈິ ອປຣາຘກມ຺ມສ຺ສ ພເລນ ກລລກາລໂຕ ປຏ຺ຐາຍ ອນ຺ຕຣາວ ເກນຈິໂຣເຄນວາ ຠເຍນວາ ອຸປກ຺ກເມນວາ ມຣນ຺ຕານໍ ວເສນ ເວທິຕພ຺ພໍ.
ເອຕ຺ຖຈ ກມ຺ມນ຺ຕຣສ຺ສວາ ກມ຺ມນິພ຺ພຕ຺ຕຂນ຺ຘສນ຺ຕານສ຺ສວາ ອຸປຕ຺ຖມ຺ຠນາ ທີນິ ສນ຺ຘາຍ ອິເມສໍ ຈຕຸນ຺ນໍປິ ກມ຺ມານໍ ກຸສລາກຸສລຠາໂວ ວິສຸທ຺ຘິມຄ຺ເຄ ອງ຺ຄຸຕ຺ຕຣຏ຺ຐກຖາຍຎ຺ຈ ວຸຕ຺ໂຕ. ມຊ຺ຌິມຏ຺ຐກຖາຍໍ ປນ ສໍວຓ຺ເຓຕພ຺ພສຸຕ຺ຕານຸຣູປໍ ກມ຺ມນິພ຺ພຕ຺ຕຂນ຺ຘສນ຺ຕານສ຺ເສວ ອຸປຕ຺ຖມ຺ຠນາທີນິ ສນ຺ຘາຍ ອຸປຕ຺ຖມ຺ຠກສ຺ສ ກຸສລຠາໂວ ອຸປປີຬກອຸປຆາຕການໍ ອກຸສລຠາໂວ ວຸຕ຺ໂຕ. ໂສ ປນ ມຊ຺ຌິມຏີກາຍໍ ອງ຺ຄຸຕ຺ຕຣຏີກາຍຎ຺ຈ ອຣຸຈ຺ຈມາໂນ ວິຍ ວຸຕ຺ໂຕ. ມຫາຏີກາຍໍ ປນ ໂສ ເກຈິ ວາໂທປິ ກໂຕ. ຕຕ຺ຖປນ ສໍວຓ຺ເຓຕພ຺ພສຸຕ຺ຕານຸຣູປໍ ວຸຕ຺ຕຕ຺ຕາ ວິສຸໍ ປາຬິນໂຍຕິ ທຏ຺ຐພ຺ໂພ. ນ ຈ ເກຈິວາໂທ ກຕ຺ຕພ຺ໂພ. ສຸຕ຺ຕສ຺ມິໍຫິ ອປ຺ປາຍຸກສໍວຕ຺ຕນິກາເອສາ ມາຓວປຏິປທາ, ຍທິທໍ ປາຓາຕິປາຕີ ໂຫຕີຕິອາທິນາ ອຸປຆາຕກໍ ປາຓາຕິປາຕວເສເນວ ວຸຕ຺ຕໍ. ອຸປປີຬກຎ຺ຈ ພຕ຺ວາພາຘສໍວຕ຺ຕນິກາ ເອສາ ມາຓວ ປຏິປທາ, ຍທິທໍ ສຕ຺ຕານໍ ວິເຫຐກຊາຕິໂກ ໂຫຕີຕິອາທິນາ ວິຫິໍສາທີນໍ ວເສນ ວຸຕ຺ຕໍ. ອຸປຕ຺ຖມ຺ຠກຎ຺ຈ ທີຆາຍຸກສໍວຕ຺ຕນິກາ ເອສາ ມາຓວ ປຏິປທາ. ຍທິທໍ ປາຓາຕິປາຕໍ ປຫາຍ ປາຓາຕິປາຕາ ປຏິວິຣໂຕ ໂຫຕີຕິອາທິນາ ປາຓາຕິປາຕວິຣຕິອາທີນໍ ວເສນ ວຸຕ຺ຕໍ. ສພ຺ພຎ຺ເຈຕໍ ມນຸສ຺ສຕ຺ຕໍ ອາຄຕສ຺ເສວ ສຕ຺ຕສ຺ສ ວເສນາຕິ ເອວໍ ວິສຸໍ ປາຬິນໂຍ ເວທິຕພ຺ໂພຕິ. ມຫາຏີກາຍໍ ປນ ອງ຺ຄຸຕ຺ຕຣຏີກາຍຎ຺ຈ ກມ຺ມນ຺ຕຣຸປຕ຺ຖມ຺ຠນາທີນິ ອນິຈ຺ຉນ຺ເຕຫິ ຊນກາທິຠາໂວນາມ ວິປາກໍ ປຏິອິຈ຺ຉິຕພ຺ໂພ. ນກມ຺ມນ຺ຕິ ວິປາກສ຺ເສວ ອຸປຆາຕກຕາ ຍຸຕ຺ຕາ ວິຍ ທິສ຺ສຕີຕິ ວຸຕ຺ຕໍ.
ກິຈ຺ຈວເສນາຕິ ຊນນໍ ອຸປຕ຺ຖມ຺ຠນໍ ອຸປປີຬນໍ ອຸປຈ຺ຉິນ຺ທນນ຺ຕິ ຈຕຸນ຺ນໍ ກິຈ຺ຈານໍ ວເສນ. ຕຕ຺ຖ ເອກາ ປາຓາຕິປາຕເຈຕນາ ຈຕ຺ຕາຣິ ກິຈ຺ຈານິ ¶ ສາເຘຕິ. ສາ ຫິ ຍາວ ວິປຈ຺ຈິຕຸໍ ໂອກາສໍ ນລຠຕິ. ຕາວ ອຸປຕ຺ຖມ຺ຠນາທີສຸ ຕີສຸ ກິຈ຺ເຈສຸ ຍໍກິຎ຺ຈິ ລທ຺ຘປຈ຺ຈຍໍ ກິຈ຺ຈໍ ກໂຣຕິ. ຍທາ ວິປຈ຺ຈິຕຸໍ ໂອກາສໍ ລຠຕິ. ຕທາ ເອກາຍ ເຈຕນາຍ ເອກາເອວ ປຏິສນ຺ຘິ ໂຫຕີຕິ ເອວໍ ສາເກຕປຎ຺ເຫ ວຸຕ຺ຕນເຍນ ເອກໍ ອປາຍຠວໍ ຊເນຕິ. ຕໂຕ ປຣໍ ປນ ປຏິສນ຺ຘິຊນນກິຈ຺ຈໍ ນຕ຺ຖິ. ປວຕ຺ຕິ ວິປາກຊນເນນ ສຫ ອິຕຣານິ ຕີຓິ ກິຈ຺ຈານິ ຠວສຕສຫສ຺ເສປິ ກປ຺ປສຕສຫສ຺ເສປິ ສາເຘຕິເຍວ. ຘມ຺ມທິນ຺ນາຍນາມ ອຸຄ຺ຄເສນ ຣຎ຺ໂຎ ເທວິຍາ ວຕ຺ຖຸ ເອຕ຺ຖ ວຕ຺ຕພ຺ພໍ. ສາ ປນ ຍທາ ອຕ຺ຕໂນ ວິປາກວາຣໂຕ ປຸເຣ ອຣິຍຠູຕສ຺ສວາ ປຸຖຸຊ຺ຊນຠູຕສ຺ສປິ ກລ຺ຍາຓ ຈິຕ຺ຕສມງ຺ຄິໂນວາ ອຸປຈ຺ເຉທນໍ ກໂຣຕິ. ຕທາ ອຸປຈ຺ຉິນ຺ທິຕ຺ວາ ກມ຺ມນ຺ຕ ຣສ຺ເສວ ໂອກາສໍ ກໂຣຕິ. ສຍໍ ວິປາກໍ ນຊເນຕິ. ຍທາ ປນ ປາປຈິຕ຺ຕສມງ຺ຄິໂນ ຂນ຺ຘສນ຺ຕານໍ ອຸປຈ຺ຉິນ຺ທຕິ. ຕທາເອວ ອຸປຈ຺ຉິນ຺ທິຕ຺ວາ ອຕ຺ຕໂນ ວິປາກໍ ຊເນຕິ. ສກິໍ ລທ຺ຘປຏິສນ຺ຘິວາຣໂຕ ປນ ປຏ຺ຐາຍ ອເນເກສຸ ອຕ຺ຕຠາວ ສຕສຫສ຺ເສສຸປິ ອຸປຈ຺ເຉທນາທີນິເຍວ ກໂຣຕິ. ເອຕ຺ຖ ມຫາໂມຄ຺ຄລານ ຕ຺ເຖຣ ວຕ຺ຖຸ ສາມາວຕິ ວຕ຺ຖຸ ວຄ຺ຄຸມຸທາຕີຣິຍຠິກ຺ຂຸ ວຕ຺ຖຸ ທຸສ຺ສິມາຣ ກລາພຸຣາຊວຕ຺ຖູນິ ກເຖຕພ຺ພານິ. ຍສ຺ມາ ປນ ອິທໍ ອຸປຈ຺ເຉທກກມ຺ມໍ ນາມ ຕິຣຈ຺ຉານຄຕານໍ ພຫຸລໍ ລພ຺ຠຕິ. ຕສ຺ມາ ສຸຏ຺ຐຸ ພລວໍ ອກຸສລກມ຺ມໍ ທຸພ຺ພລສ຺ສ ອກຸສລກມ຺ມສ຺ສວາ ອກຸສລກມ຺ມນິພ຺ພຕ຺ຕຂນ຺ຘສນ຺ຕານສ຺ສວາ ອຸປຈ຺ເຉທກໍນາມ ນ ໂຫຕີຕິ ນ ວຕ຺ຕພ຺ພໍ. ເຕເນວ ຫິ ມຊ຺ຌິມຏ຺ຐກຖາຍໍ ພຫຸກສ຺ມິຎ຺ຫິ ອກຸສລກມ຺ເມ ອາຍູຫິເຕ ພລວກມ຺ມໍ ທຸພ຺ພລ ກມ຺ມສ຺ສ ວິປາກໍ ປຏິພາຫິຕ຺ວາ ອຕ຺ຕໂນ ວິປາກສ຺ສ ໂອກາສໍ ກໂຣຕີຕິ ວຸຕ຺ຕໍ.
ອປິຈ ປວຕ຺ຕິຍໍປິ ກມ຺ມນ຺ຕຣຊນິຕໍ ຠວງ຺ຄສນ຺ຕານໍ ອນຸປຈ຺ຉິນ຺ທິຕ຺ວາ ປຎ຺ຈສຸ ຈກ຺ຂຸ ໂສຕ ຆານ ຊິວ຺ຫາ ຠາວ ທສກ ສງ຺ຂາເຕສຸ ສນ຺ຕຕິ ສີເສສຸ ອຎ຺ຎຕຣສ຺ສ ສນ຺ຕຕິສີສສ຺ສ ສພ຺ພໂສ ອຸປຈ຺ຉິນ຺ທນໍປິ ອິມສ຺ເສວ ກິຈ຺ຈນ຺ຕິ ຍຸຕ຺ຕໍ. ຍໍ ປນ ມຫາຏີກາຍໍ ອງ຺ຄຸຕ຺ຕຣຏີກາຍຎ຺ຈ ອຸປປີຬິກໍ ອຎ຺ຎສ຺ສ ວິປາກໍ ຉິນ຺ທຕິ. ນ ສຍໍ ອຕ຺ຕໂນ ວິປາກໍ ຊເນຕີຕິ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕໍ ອຏ຺ຐກຖາຍໍ ສຸຂທຸກ຺ຂໍ ປີເຬຕິ, ອທ຺ຘານໍ ປວຕ຺ຕິຕຸໍ ນ ເທຕີຕິ ອິທໍ ທິສ຺ວາ ວຸຕ຺ຕໍ ສິຍາ. ອທ຺ຘານໍ ປວຕ຺ຕິຕຸໍ ນເທຕີຕິ ເອຕ຺ຖ ປນ ¶ ສຸຂສນ຺ຕານໍວາ ທຸກ຺ຂສນ຺ຕານໍວາ ຈິຣກາລໍ ປວຕ຺ຕິຕຸໍ ນເທຕິ ອິຈ຺ເຈວຕ຺ໂຖ. ນ ປນ ອຸປຆາຕກໍ ວິຍ ຠວງ຺ຄສນ຺ຕາເນນ ສຫ ອຎ຺ຎສ຺ສ ກມ຺ມສ຺ສ ວິປາກໍ ຉິນ຺ທຕີຕິ.
[໑໔໓] ຍໍປນ ວິຠາວນິຍໍ
‘‘ຊນກໍ ກມ຺ມນ຺ຕຣສ຺ສ ວິປາກໍ ອນຸປຈ຺ຉິນ຺ທິຕ຺ວາວ ວິປາກໍ ຊເນຕິ. ອຸປຆາຕກໍ ອຸປຈ຺ເຉທນປຸພ຺ພກນ຺ຕິ ອິທໍ ຕາວ ອຏ຺ຐກຖາສຸ ສນ຺ນິຏ຺ຐານນ຺ຕິ ວຸຕ຺ຕໍ’’. ຕໍ ນ ສຸນ຺ທຣໍ.
ອິຘ ປຸພ຺ພກເຕນ ອຸປຈ຺ເຉທນກກມ຺ເມນ ມຣິຕ຺ວາ ສຄ຺ເຄ ນິພ຺ພຕ຺ຕານໍ ວຕ຺ຖູນໍ ອຏ຺ຐກຖາສຸເຍວ ອາຄຕຕ຺ຕາຕິ.
[໑໔໔] ຍຎ຺ຈ ຕຕ຺ຖ
ອປເຣ ປນ ອາຈຣິຍາ ວທນ຺ຕີຕິອາທິນາ ອຸປຆາຕກສ຺ສ ສຍໍ ວິປາກນິພ຺ພຕ຺ຕກຕ຺ຕາ ຠາວວຈນໍ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕໍປິ ນ ສຸນ຺ທຣໍ.
ເຕເນວ ກມ຺ເມນ ອປາເຍ ນິພ຺ພຕ຺ຕານໍ ທຸສ຺ສິມາຣ ກລາພຸຣາຊາ ທີນໍ ຕສ຺ສ ກມ຺ມສ຺ສ ອຸປຈ຺ເຉທກກມ຺ມຠາເວນ ອຏ຺ຐກຖາສຸ ອາຄຕຕ຺ຕາຕິ. [ຊນກຈຕຸກ຺ກໍ]
໑໔໖. ຄຣຸກນ຺ຕິ ອຎ຺ເຎນ ກມ຺ເມນ ປຏິພາຫິຕຸໍ ອສກ຺ກຸເຓຍ຺ຍໍ ກຸສລປກ຺ເຂ ມຫຄ຺ຄຕກມ຺ມໍ ອກຸສລປກ຺ເຂ ນິຍຕມິຈ຺ຉາທິຏ຺ຐິຍາ ສຫ ປຎ຺ຈານນ຺ຕຣິຍກມ຺ມໍ. ເອຕ຺ຖ ສິຍາ. ມຫຄ຺ຄຕກມ຺ມນ຺ຕິ ກສ຺ມາ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕຎ຺ຫິ ປມາທວເສນວາ ນີວຣຓຘມ຺ມປວຕ຺ຕິຍາວາ ປຣິຫາຍິຍມານໍ ນິກນ຺ຕິພເລນວາ ປຏິພາຫິຍມານໍ ວິປາກໍ ນ ເທຕີຕິ. ຕຖາ ເອກສ຺ສ ພຫູສຸ ອານນ຺ຕຣິຍກມ຺ເມສຸ ກເຕສຸ ເອກສ຺ມິໍ ວິປຈ຺ຈນ຺ເຕ ເສສານິ ນ ວິປຈ຺ຈນ຺ຕີຕິ. ວຸຈ຺ຈເຕ, ມຫຄ຺ຄຕກມ຺ມໍ ຕາວຖເປຕ຺ວາ ປມາທຘມ຺ມນີວຣຓຘມ຺ມນິກນ຺ຕິຘມ຺ເມ ອຕ຺ຕໂນ ພລວຕຣຎ຺ຈ ມຫຄ຺ຄຕກມ຺ມນ຺ຕຣໍ ອຎ຺ເຎນ ປຸຎ຺ຎກມ຺ເມນ ອປ຺ປຏິພາຫນິຍຏ຺ເຐນ ຄຣຸກໍ ນາມ ໂຫຕິ. ອານນ຺ຕຣິຍກມ຺ມານິ ປນ ຖເປຕ຺ວາ ອຕ຺ຕໂນ ພລວຕຣໍ ອານນ຺ຕຣິຍກມ຺ມໍ ອຎ຺ເຎນ ເກນຈິ ຘມ຺ເມນ ອປ຺ປຏິພາຫນິຍຏ຺ເຐນາຕິ ເອວໍ ຍຖາຣຫໍ ເຕສໍ ຄຣຸກຕາ ເວທິຕພ຺ພາຕິ. ອາສນ຺ນນ຺ຕິ ມຣຓກາເລ ¶ ອນຸສ຺ສຣິຕໍ ຕທາ ກຕຎ຺ຈ. ຕຕ຺ຖ ຕທາກຕນ຺ຕິ ອນ຺ຕິມ ຊວນວີຖິໂຕ ປຸພ຺ພຠາເຄ ອາສນ຺ເນ ກຕໍ ຍໍກິຎ຺ຈິ ກຸສລາກຸສລກມ຺ມໍ. ມິຈ຺ຉາທິຏ຺ຐິກມ຺ມໍ ປນ ວິປສ຺ສນາທິວເສນ ປວຕ຺ຕໍ ສມ຺ມາທິຏ຺ຐິກມ຺ມຎ຺ຈ ອນ຺ຕິມຊວນວີສິຍໍປິ ກຕນ຺ຕິ ຄເຫຕພ຺ພໍ. ຍຖາຫ-ມຣຓກາເລ ວາສ຺ສ ໂຫຕິ ມິຈ຺ຉາທິຏ຺ຐິ ສມ຺ມາທິຏ຺ຐິ ສມຕ຺ຕາ ສມາທິນ຺ນາຕິ. ເອເຕນ ຕໂຕ ມິຈ຺ຉາທິຏ຺ຐິກມ຺ມໂຕ ອຎ຺ຎໍ ອນ຺ຕິມຊວນວີຖິຍໍ ປວຕ຺ຕໍ ກມ຺ມໍ ປຏິສນ຺ຘິໍ ຊເນຕຸໍ ນ ສກ຺ໂກຕີຕິ ສິທ຺ຘໍ ໂຫຕີຕິ. ອາຈິຓ຺ຓນ຺ຕິ ທີຆຣຕ຺ຕໍ ອຠິຓ຺ຫໂສ ກຕໍ. ສກິໍ ກຣິຕ຺ວາປິວາ ປຈ຺ຉາ ປຸນປ຺ປຸນໍ ໂສມນສ຺ສຊນກໍ ສນ຺ຕາປຊນກຎ຺ຈ. ກຏຕ຺ຕາກມ຺ມນ຺ຕິ ກາຣິຍິຕ຺ຖາຕິ ກມ຺ມນ຺ຕິ ເອວໍ ກຕກາຣຓາເອວ ກມ຺ມນ຺ຕິ ວຕ຺ຕພ຺ພໍ ກມ຺ມໍ. ຄຣຸກາທິຠາເວນ ວຕ຺ຕພ຺ພໍ ກມ຺ມໍ ນ ໂຫຕີຕິ ອຕ຺ໂຖ. ຕຕ຺ຖ ປຸຣິມານິ ຕີຓິ ອິມສ຺ມິໍ ຠເວ ກຕານິ ອຸປປຊ຺ຊເວທນີຍກມ຺ມານິເອວ. ກຏຕ຺ຕາກມ຺ມໍ ປນ ອຕີຕຠເວສຸ ກເຕຫິ ອປຣປຣິຍາຍເວທນີເຍຫິ ສຫ ອິມສ຺ມິໍ ຠເວ ກຕໍ ຄຣຸກາ ສນ຺ນາຈິຓ຺ຓຠາວຣຫິຕໍ ກມ຺ມປຖປຕ຺ຕໍ ຍໍກິຎ຺ຈິ ອຸປປຊ຺ຊເວທນີຍກມ຺ມໍ. ມຫາຏີກາຍໍ ປນ ກຏຕ຺ຕາກມ຺ມໍ ປຸຣິມ ຊາຕີສຸ ກຕໍເອວ ຄຫິຕໍ. ຕໍ ອຏ຺ຐກຖາຍ ນ ສເມຕິ. ເອເຕຫິ ປນ ຕີຫິ ມຸຕ຺ຕໍ ປຸນປ຺ປຸນໍ ລທ຺ຘາເສວນໍ ກຏຕ຺ຕາວາ ປນ ກມ຺ມໍນາມ ໂຫຕີຕິ ຫິ ວຸຕ຺ຕໍ. ນ ຈ ອຕີຕຠເວສຸ ກຕານິ ມາຕຸຆາຕກາທີນິປິ ອປຣປຣິຍາຍ ກມ຺ມານິ ເອເຕຫິ ຕີຫິ ມຸຕ຺ຕານີຕິວາ ອມຸຕ຺ຕານີຕິວາ ປຸນປ຺ປຸນໍ ລທ຺ຘາເສວນານີຕິວາ ອລທ຺ຘາເສວນານີຕິວາ ສກ຺ກາ ວິເສເສຕຸໍ. ຕທາ ຫິ ຕານິ ຄຣຸກ ກມ຺ມສນ຺ຕາເນ ປວຕ຺ຕານິປິ ໂຫນ຺ຕິ. ອາສນ຺ນວຈິຓ຺ຓກມ຺ມສນ຺ຕາເນ ປວຕ຺ຕານິປີຕິ.
ອງ຺ຄຸຕ຺ຕຣຏ຺ຐກຖາຍຎ຺ຈ ເອເຕຫິ ປນ ຕີຫິ ມຸຕ຺ຕໍ ອຎ຺ຎາຓວເສນກຕໍ ກຏຕ຺ຕາວາ ປນ ກມ຺ມໍນາມາຕິ ວຸຕ຺ຕໍ. ນ ຕານິ ອຎ຺ຎາຓວເສນ ກຠານີຕິ ສກ຺ກາ ວິເສເສຕຸໍ. ຕານິ ຫິ ປຸຣິມຠເວສຸ ອຎ຺ຎາຓ ວເສນ ກຕານິປິ ໂຫນ຺ຕິ. ຎາຓວເສນ ກຕານິປີຕິ. ຕານິ ປນ ວິເສສນານິ ອິມສ຺ມິໍ ຠເວ ກຕານໍ ຄຣຸກາທີຫິ ຕີຫິ ມຸຕ຺ຕານໍ ສຕ຺ຕມຊວນ ກມ຺ມານໍ ວເສນ ວຸຕ຺ຕານີຕິ ເຕຫິ ສຫ ປຸຣິມຊາຕີສຸ ກຕານິ ອປຣປຣິຍາຍ ກມ຺ມານິ ກຏຕ຺ຕາ ກມ຺ມໍນາມາຕິ ເວທິຕພ຺ພານິ. ເອວຎ຺ຈ ກຕ຺ວາ ຍຕ຺ຖ ຕໍປຸພ຺ພກຕໍ ກມ຺ມນ຺ຕິ ອາຄຕໍ. ຕຕ຺ຖປິ ອິມສ຺ມິໍ ຠເວວາ ¶ ອຕີຕຠເວສຸວາ ປຸພ຺ພກາເລ ກຕນ຺ຕິ ອຕ຺ໂຖ ເວທິຕພ຺ໂພຕິ. ອິເມສຸ ປນ ຈຕູສຸ ກມ຺ເມສຸ ວິຊ຺ຊມາເນສຸ ຄຣຸກເມວ ອນນ຺ຕເຣ ຠເວ ປຏິສນ຺ຘິໍ ເທຕິ. ຄຣຸເກ ອສຕິ ອາສນ຺ນໍ. ອາສນ຺ເນ ອສຕິ ອາຈິຓ຺ຓໍ. ອາຈິຓ຺ເຓ ອສຕິ ກຏຕ຺ຕາກມ຺ມໍ. ເຕນາຫ ປາກທານປຣິຍາເຍນາຕິ. ປາກທານວາເຣນາຕິ ອຕ຺ໂຖ. ເອຕ຺ຖ ສິຍາ. ກສ຺ມາ ອິຘ ອາສນ຺ນໍ ອາຈິຓ຺ຓໂຕ ປຖມໍ ວຸຕ຺ຕໍ. ນນຸ ປາຬິຍໍ ອາສນ຺ນໂຕ ອາຈິຓ຺ຓເມວ ປຖມໍ ວຸຕ຺ຕໍ. ຍຖາຫ-ຍໍ ຄຣຸກໍ ຍໍ ພຫຸລໍ. ຍທາສນ຺ນໍ. ກຏຕ຺ຕາວາ ປນ ກມ຺ມນ຺ຕິ. ອຏ຺ຐກຖາສຸຈ ເຕເນວ ກເມນ ປາກທານວາໂຣ ວິຫິໂຕຕິ. ວຸຈ຺ຈເຕ, ສຠາວໂຕ ພລວທຸພ຺ພລກ຺ກເມນ ປາຬິຍໍ ອາຈິຓ຺ຓໍ ປຖມໍ ວຸຕ຺ຕໍ. ໂສ ປນ ກໂມ ກທາຈິ ປາກທານປຣິຍາໂຍປິ ສມ຺ຠວຕີຕິ ກຕ຺ວາ ອຏ຺ຐກຖາສຸ ເຕເນວ ກເມນ ປາກທານວາໂຣ ວິຫິໂຕ. ອາສນ຺ນໍປິ ຫິສມານໍ ຈິຕ຺ຕໍ ໂຕເສຕຸໍວາ ສນ຺ຕາເປຕຸໍວາ ອສກ຺ໂກນ຺ຕໍ ຫຸຕ຺ວາ ທຸພ຺ພລໍ ພລວໂຕ ອາຈິຓ຺ຓສ຺ສ ນິວຕ຺ຕກໍ ນ ໂຫຕີຕິ. ຍສ຺ມາ ປນ ມຫາກມ຺ມວິຠງ຺ຄສຸຕ຺ເຕ ປຸພ຺ເພວາສ຺ສຕໍ ກຕໍ ໂຫຕິ ກລ຺ຍາຓກມ຺ມໍ ສຸຂເວທນີຍໍ. ປຈ຺ຉາວາສ຺ສຕໍ ກຕໍ ໂຫຕິ ກລ຺ຍາຓກມ຺ມໍ ສຸຂເວທນີຍໍ. ມຣຓກາເລວາສ຺ສ ໂຫຕິ ສມ຺ມາທິຏ຺ຐິ ສມຕ຺ຕາ ສມາທິນ຺ນາຕິ ເອວໍ ອາຈິຓ຺ຓທຸຈ຺ຈຣິຕສ຺ສປິ ເອກຈ຺ຈສ຺ສ ອາສນ຺ເນນ ກລ຺ຍາຓ ກມ຺ເມນ ສຄ຺ຄຄມນໍ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕຖາ ປຸພ຺ເພວາສ຺ສຕໍ ກຕໍ ໂຫຕິ ປາປກມ຺ມໍ ທຸກ຺ຂເວທນິຍໍ.ລ. ມິຈ຺ຉາທິຏ຺ຐິ ສມຕ຺ຕາ ສມາທິນ຺ນາຕິ ເອວໍ ອາຈິຓ຺ຓ ສຸຈຣິຕສ຺ສປິ ເອກຈ຺ຈສ຺ສ ອາສນ຺ເນນ ປາປກມ຺ເມນ ອປາຍຄມນໍ ວຸຕ຺ຕໍ. ຍສ຺ມາຈ ອຸຠິນ຺ນໍປິ ພລວຠາເວ ສຕິ ອາສນ຺ນເມວ ປຣິຍຕ຺ຕໍ ຠວິຕຸໍ ອຣຫຕິ. ຕສ຺ມາ ອິຘ ເຖເຣນ ອາສນ຺ນເມວ ປຖມໍ ວຸຕ຺ຕນ຺ຕິ ທຏ຺ຐພ຺ພໍ. ເອຕ຺ຖຈ ປຸພ຺ເພວາສ຺ສກຕໍ ໂຫຕີຕິ ອິທໍ ອາສນ຺ນານຸສ຺ສຣິຕກມ຺ມວເສນ ວຸຕ຺ຕນ຺ຕິ ເວທິຕພ຺ພໍ. ຕມ຺ພທາຐິກນາມສ຺ສ ໂຈຣຆາຕກສ຺ສ ມຫາວາຕກາລນາມສ຺ສຈ ອຸປາສກສ຺ສ ວຕ຺ຖຸ ເອຕ຺ຖ ກເຖຕພ຺ພນ຺ຕິ.
[໑໔໕] ວິຠາວນິຍໍ ປນ
ອຏ຺ຐກຖາຍໍ ອາຄຕໍ ຊຣຄ຺ຄໂວປມໍ ທສ຺ເສຕ຺ວາ ອາສນ຺ນເມວ ປຖມໍ ວິປາກໍ ເທຕີຕິ ເອກໍເສນ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕໍ ນ ສຸນ຺ທຣໍ.
ນ ¶ ຫິ ອຏ຺ຐກຖາຍໍ ເອວໍ ເອກໍເສນ ວຸຕ຺ຕໍ. ນຈ ອຸຏ຺ຐາຕຸໍປິ ອສກ຺ໂກນ຺ໂຕ ໂສ ຊຣຄ຺ຄໂວ ປຊທ຺ວາຣສ຺ສ ອາສນ຺ເນ ຐິໂຕປິ ປຖມຕຣໍ ນິກ຺ຂມິສ຺ສຕີຕິ. [ຄຣຸກຈຕຸກ຺ກໍ]
໑໔໗. ທິຏ຺ຐຘມ຺ໂມ ວຸຈ຺ຈຕິ ປຈ຺ຈກ຺ຂຠູໂຕ ປຈ຺ຈຸປ຺ປນ຺ໂນ ອຕ຺ຕຠາໂວ. ເວທິຕພ຺ພໍ ອນຸ ຠວິຕພ຺ພນ຺ຕິ ເວທນີຍໍ. ຜລໍ. ທິຏ຺ຐຘມ຺ເມ ເວທນີຍໍ ຜລໍ ເອຕສ຺ສາຕິ ທິຏ຺ຐຘມ຺ມເວທນີຍໍ.
[໑໔໖] ວິຠາວນິຍໍ ປນ
‘‘ທິຏ຺ຐຘມ຺ເມ ເວທິຕພ຺ພໍ ວິປາການຸຠວນ ວເສນາຕິ ທິຏ຺ຐຘມ຺ມເວທນີຍ’’ນ຺ຕິ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕໍ ນ ສຸນ຺ທຣໍ.
ທິຏ຺ເຐວ ຘມ຺ເມ ວິປາກໍ ປຏິສໍເວເທຕີຕິ ຫິ ປາຬິຍໍ ວຸຕ຺ຕໍ. ເອຕ຺ຖ ຫິ ວິປາກໍ ປຏິສໍເວເທຕີຕິ ເອເຕນ ອິຘ ເວທນີຍສທ຺ໂທ ກມ຺ມສາຘໂນ ວິປາກາຕິເຘຍ຺ໂຍຈ ໂຫຕີຕິ ທສ຺ເສຕິ. ເອວຎ຺ຈ ສຕິ ອິຘ ອຎ຺ຎປທຕ຺ຖສມາໂສ ເອວ ລພ຺ຠຕິ. ນ ອຸຕ຺ຕຣປທຕ຺ຖສມາໂສຕິ. ທິຏ຺ຐຘມ຺ມໍ ອຸເປຈ຺ຈ ຕສ຺ສ ອນນ຺ຕເຣ ປຊ຺ຊິຕ຺ວາ ປາປຸຓິຕ຺ວາ ເວທິຕພ຺ພໍ ຜລໍ ເອຕສ຺ສາຕິ ອຸປປຊ຺ຊເວທນີຍໍ. ເຕເນວ ຫິ ອຏ຺ຐກຖາຍໍ ອຸປປຊ຺ຊ ສທ຺ທສ຺ສ ອຕ຺ຖໍ ວທນ຺ເຕນ ອຸປປຊ຺ຊິຕ຺ວາຕິ ວຸຕ຺ຕໍ. ສຸຕ຺ຕປເທສຸ ປນ ອຸປປຊ຺ເຊວາຕິ ປາໂຐ ທິຏ຺ໂຐ. ຕສ຺ມາ ທິຏ຺ຐຘມ຺ມສ຺ສ ສມີເປ ອນນ຺ຕເຣ ປຊ຺ຊິຕພ຺ໂພ ຄນ຺ຕພ຺ໂພຕິ ອຸປປຊ຺ໂຊ. ທຸຕີໂຍ ອຕ຺ຕຠາໂວ ອຸປປຊ຺ເຊເວທິຕພ຺ພໍ ຜລໍ ເອຕສ຺ສາຕິ ອຸປປຊ຺ຊເວທນີຍນ຺ຕິ ເອວມຕ຺ໂຖ ປາຐສ຺ສ ວເສນ ເວທິຕພ຺ໂພ. ອຸປປຊ຺ຊາຕິວາ ອນນ຺ຕເຣ ຠເວ ປວຕ຺ໂຕ ເອໂກ ນິປາໂຕ. ຍຖາ ປຈ຺ຈາຕິ.
[໑໔໗] ວິຠາວນິຍໍ ປນ
‘‘ທິຏ຺ຐຘມ຺ມໂຕ ອນນ຺ຕຣໍ ອຸປປຊ຺ຊິຕ຺ວາ ເວທິຕພ຺ພນ຺ຕິ ອຸປວຊ຺ຊເວທນີຍ’’ນ຺ຕິ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕໍ ນ ສຸນ຺ທຣໍ.
ອຸປປຊ຺ຊວາ ວິປາກໍ ປຏິສໍເວເທຕີຕິ ຫິ ປາຬິຍໍ ວຸຕ຺ຕໍ. ປຣິຍາຍຕິ ປຸນປ຺ປຸນໍ ອາຄຈ຺ຉຕີຕິ ປຣິຍາໂຍ. ອປໂຣຈ ໂສ ປຣິຍາ ໂຍຈາຕິ ອປຣປຣິຍາໂຍ. ທິຏ຺ຐຘມ຺ມາ ນາຄຕາ ນນ຺ຕຣ ຠເວຫິ ອຎ຺ໂຎ ¶ ອຕ຺ຕ ຠາວ ປຣິວຕ຺ໂຕ. ເຕ ເນວ ຫິ ມຫາຏີກາຍໍ ອງ຺ຄຸຕ຺ຕ ຣຏີກາຍຎ຺ຈ ອປຣປຣິຍາເຍຕິ ທິຏ຺ຐຘມ຺ມານນ຺ຕຣານາຄຕໂຕ ອຎ຺ຎສ຺ມິໍ ອຕ຺ຕຠາວປຣິຍາເຍ ອຕ຺ຕຠາວປຣິວຕ຺ເຕຕິ ວຸຕ຺ຕໍ. ສຸຕ຺ຕປເທສຸ ປນ ອປເຣວາ ປຣິຍາເຍຕິຈ ອປຣາປເຣວາ ປຣິຍາເຍຕິຈ ທ຺ວິຘາ ປາໂຐ ທິຏ຺ໂຐ. ຕຕ຺ຖ ປຈ຺ຉິມສ຺ມິໍ ປາເຐສຕິ ອິຘ ມຊ຺ເຌ ເອກສ຺ສ ອປຣສທ຺ທສ຺ສ ໂລໂປ ທຏ຺ຐພ຺ໂພ. ສງ຺ຄຫໂປຏ຺ຐເກສຸ ປນ ມຊ຺ເຌ ທີໂຆ ຍາກາຣນຏ຺ໂຐຈ ອປຣາປຣິຍສທ຺ໂທ ທິສ຺ສຕິ. ໂສ ພຫູສຸ ອຏ຺ຐກຖາສຸ ນຕ຺ຖິ. ປາຬິຍາຈ ນ ສເມຕິ.
[໑໔໘] ຍຎ຺ຈ ວິຠາວນິຍໍ
‘‘ອປເຣ ອປເຣ ທິຏ຺ຐຘມ຺ມໂຕ ອຎ຺ຎສ຺ມິໍ ຍຕ຺ຖກຕ຺ຖຈິ ອຕ຺ຕຠາເວ ເວທິຕພ຺ພໍ ກມ຺ມໍ ອປຣາປຣິຍ ເວທນີຍ’’ນ຺ຕິ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕຕ຺ຖ ທິຏ຺ຐຘມ຺ມໂຕຕິ ອິທໍ ຕາວ ນຍຸຊ຺ຊຕິ.
ນ ຫິ ມຊ຺ເຌ ອຸປປຊ຺ຊຠວໍ ວຊ຺ເຊຕ຺ວາ ປຖໂມ ທິຏ຺ຐຘມ຺ໂມວ ອິຘ ຕຕີເຍ ປເທ ອຘິກໂຕຕິ ຍຸຕ຺ໂຕ.
[໑໔໙] ອຕ຺ຖໂຕ ປນ ພ຺ຍຎ຺ຊນໂຕຈ ສພ຺ພໍ ປາຬິຍາ ນ ສເມຕິ.
ອປເຣວາ ປຣິຍາເຍ ວິປາກໍ ປຏິສໍເວເທຕີຕິ ຫິ ປາຬິຍໍ ວຸຕ຺ຕໍ. ອປຣາປເຣວາ ປຣິຍາເຍຕິວາ. ອໂຫສິນາມກໍ ກມ຺ມໍ ອໂຫສິກມ຺ມໍ. ອໂຫສິກມ຺ມໍ. ຠວິສ຺ສຕິກມ຺ມໍ. ອຕ຺ຖິກມ຺ມໍ. ນຕສ຺ສ ວິປາໂກຕິ ເອວໍ ວຸຕ຺ຕປາຐວເສນ ອາຈຣິເຍຫິ ຕຖາຄຫິຕນາມ ເຘຍ຺ຍໍ ສພ຺ພໂສ ອລທ຺ຘວິປາກວາຣໍ ກມ຺ມນ຺ຕິ ວຸຕ຺ຕໍ ໂຫຕິ. ຕຕ຺ຖ ສຕ຺ຕສຸ ກຸສລາກຸສລຊວເນສຸ ປຖມຊວນເຈຕນາ ທິຏ຺ຐຘມ຺ມເວ ທນີຍໍນາມ. ສາ ຫິ ອລທ຺ຘາເສວນຕາຍ ສພ຺ພທຸພ຺ພລຕ຺ຕາ ອຈິຣຏ຺ຐິ ຕິກາຈ ໂຫຕິ ອປ຺ປຕຣວິປາກາຈາຕິ. ປຈ຺ຈຍໍ ລທ຺ຘາ ທິຏ຺ຐຘມ຺ເມເອວ ອເຫຕຸກມຕ຺ຕໍ ຜລໍ ທຕ຺ວາ ວິຄຈ຺ຉຕິ. ນ ເອກໍປິ ມຣຓກາລໍ ອຕິກ຺ກມ຺ມ ສນ຺ຕານໍ ອນຸພນ຺ຘິຕຸໍ ສກ຺ໂກຕິ. ປຈ຺ຈຍໍ ປນ ອລຠມານາ ອໂຫສິກໍນາມ ໂຫຕິ. ປຈ຺ຈໂຍຕິຈ ອຕ຺ຕໂນ ຜລຸປ຺ປຕ຺ຕິຍາ ໂອກາສທາຍໂກ ¶ ນານາ ອິຣິຍາປເຖສຸ ອິຏ຺ຐານິຏ຺ຐາຣມ຺ມຓສມາ ຄມາທິໂກ ໂຍໂກຈິ ປຈ຺ຈໂຍປິ ຍຸຊ຺ຊຕິເຍວ. ຏີກາສຸ ປນ ປຏິປກ຺ເຂຫິ ອນຠິຠູຕຕາຍາຕິອາທິນາ ມຫນ຺ຕໍ ກຕ຺ວາ ປຈ຺ຈໂຍ ວຸຕ຺ໂຕ. ໂສ ກາກວລິຍາທີນໍ ວິຍ ປາກຏຕຣຜລທານໍ ສນ຺ຘາຍ ວຸຕ຺ໂຕຕິ ເວທິຕພ຺ໂພ. ນ ຫິ ກມ຺ມປຖຊວນສນ຺ຕາເນ ປວຕ຺ຕມານາ ອິຕຣາປິວາ ປຖມຊວນເຈຕນາ ອິຏ຺ຐານິຏ຺ຐສມາໂຍຄວເສນປິ ລທ຺ຘ ປຈ຺ຈຍາ ກາຈິ ອຕ຺ຕໂນ ພລານຸຣູປໍ ຜລໍ ນ ເທຕີຕິ ອຕ຺ຖິ. ນຈຕາຍ ທິຍ຺ຍມານໍ ສພ຺ພໍປິ ຜລໍ ມຫາຊນສ຺ສວາ ກມ຺ມກາຣກສ຺ເສວ ວາປາກຏເມວ ສິຍາຕິ ສກ຺ກາ ວຕ຺ຕຸນ຺ຕິ. ຍໍ ປນ ຎາຓວິຠງ຺ຄຏ຺ຐ ກຖາຍໍ ເອກໍ ທິຏ຺ຐຘມ຺ມເວທນີຍໍ ວິປາກໍ ເທຕິ. ເສສານິ ອວິປາການີຕິ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕໍ ອລທ຺ຘປຈ຺ຈຍານິ ເສສານິ ສນ຺ຘາຍ ວຸຕ຺ຕນ຺ຕິ ຄເຫຕພ຺ພໍ. ນ ຫິ ເອໂກ ທິຏ຺ຐຘມ຺ໂມ ເອກສ຺ເສວ ທິຏ຺ຐຘມ຺ມເວທນີ ຍສ຺ສ ໂອກາໂສຕິ ສກ຺ກາ ວິຎ຺ຎາຕຸນ຺ຕິ. ອຕ຺ຖສາຘິກາ ປນ ສນ຺ນິຏ຺ຐາປກຠູຕາ ສຕ຺ຖມຊວນເຈຕນາ ອຸປປຊ຺ຊ ເວທນີຍໍນາມ. ສາ ຫິ ລທ຺ຘາເສວນຕາຍ ໂຖກໍ ສາຣຠູຕາ ໂຫຕີຕິ ປຖມເຈຕນາ ວິຍ ສີຆຕຣໍ ວິປຈ຺ຈິຕຸໍ ນສກ຺ໂກຕິ. ພລວຕີຈ ໂຫຕີຕິ ເອກໍ ຠວໍ ຊເນຕຸໍ ສກ຺ໂກຕິ. ປຕິຕ ຊວ ເນສຸ ປນ ອນ຺ຕິມຊວນຕາຍ ມຊ຺ຌິມເຈຕນາໂຍ ວິຍ ຈິຣຏ຺ຐິຕິກາ ນ ໂຫຕີຕິ ປຈ຺ຈຍໍ ລທ຺ຘາ ອນນ຺ຕເຣ ເອວ ຠເວ ປຏິສນ຺ຘິໍວາ ປວຕ຺ຕິ ຜລເມວວາ ທຕ຺ວາ ວິຄຈ຺ຉຕິ. ອລທ຺ຘາ ປນ ອໂຫສິກມ຺ມເມວ ໂຫຕິ. ນ ທຸຕີຍໍ ມຣຓກາລໍ ອຕິກ຺ກມິຕຸໍ ສກ຺ໂກຕິ. ຍໍປນ ຎາຓວິຠງ຺ຄຏ຺ຐກຖາຍໍ ເອກໍ ອຸປປຊ຺ຊເວທນີຍໍ ປຏິສນ຺ຘິໍ ອາກຑ຺ຒຕິ. ເສສານິ ອວິປາການີຕິ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕໍປິ ປຏິສນ຺ຘິວິປາກໍ ສນ຺ຘາຍ ວຸຕ຺ຕນ຺ຕິ ຄເຫຕພ຺ພໍ. ເສສານິປິ ຫິ ຍາວ ທຸຕີຍຈຸຕິ ນາຄຈ຺ຉຕິ. ຕາວ ລທ຺ຘປຈ຺ຈຍານິ ປວຕ຺ຕິ ວິປາກໍ ເທນ຺ຕິເຍວ. ອິຘ ມິສ຺ສກ ກມ຺ມານິ ກຕ຺ວາ ອນນ຺ຕຣຠເວ ມິສ຺ສກກມ຺ມຜລໍ ອນຸໂຠນ຺ຕານິ ເວມານິກ ເປຕວຕ຺ຖູນິ ອຎ຺ຎານິຈ ຕໍຕໍກມ຺ມໍ ກຕ຺ວາ ອນນ຺ຕຣຠເວ ເອວ ສຸຄຕິ ຍໍ ກພ຺ພິປາກຠູຕໍ ວິປຕ຺ຕິໍ ອນຸຠວນ຺ຕານິ ທຸຄ຺ຄຕິຍໍວາ ຕພ຺ພິປາກຠູຕໍ ສມ຺ປຕ຺ຕິໍ ອນຸຠວນ຺ຕານິ ອເນການິ ວຕ຺ຖຸສຕານິ ເອຕ຺ຖ ກເຖ ຕພ຺ພານີຕິ.
[໑໕໐] ຍໍ ປນ ວິຠາວນິຍໍ
‘‘ສາຈ ¶ ປຏິສນ຺ຘິໍ ທຕ຺ວາວ ປວຕ຺ຕິວິປາກໍ ເທຕິ. ປຏິສນ຺ຘິຍາ ປນ ອທິນ຺ນາຍ ປວຕ຺ຕິວິປາກໍ ເທຕີຕິ ນຕ຺ຖີ’’ຕິ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕໍ ນ ຍຸຊ຺ຊຕິ.
ຍຖາວຸຕ຺ຕວຕ຺ຖູຫິ ສທ຺ຘິໍ ວິຣຸຊ຺ຌນໂຕ.
[໑໕໑] ຍຎ຺ຈ ຕຕ຺ຖ
‘‘ຈຸຕິ ອນນ຺ຕຣຎ຺ຫິ ອຸປປຊ຺ຊເວທນີຍສ຺ສ ໂອກາໂສ’’ຕິ ກາຣຓໍ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕໍປິ ອກາຣຓໍ.
ປຸຕິອນນ຺ຕຣໂຕ ປຏ຺ຐາຍ ຍາວຊີວໍປິ ໂອກາສສມ຺ຠວໂຕ.
[໑໕໒] ຍຎ຺ຈ ຕຕ຺ຖ
‘‘ປຏິສນ຺ຘິຍາ ປນ ທິນ຺ນາຍ ຊາຕິສເຕປິ ປວຕ຺ຕິວິປາກໍ ເທຕີຕິ ວຸຕ຺ຕໍ’’. ຕໍປິ ນ ຄເຫຕພ຺ພໍ.
ກມ຺ມສງ຺ກຣາປຕ຺ຕິໂຕ. ອງ຺ຄຸຕ຺ຕຣຏ຺ຐກຖາຍຎ຺ຈ ທິຏ຺ຐຘມ຺ມເວທນີຍໍ ອຸປປຊ຺ຊເວທນີຍໍ ອປຣປຣິຍາຍ ເວທນີຍນ຺ຕິ ເຕສໍ ສງ຺ກມນໍ ນຕ຺ຖິ. ຍຖາຐາເນເຍວ ປຕິຏ຺ຐນ຺ຕີຕິ ວຸຕ຺ຕໍ. ນ ເຈຕ຺ຖ ປຏິສນ຺ຘິວເສນ ເອວໍ ວຸຕ຺ຕນ຺ຕິ ສກ຺ກາ ວຕ຺ຕຸໍ. ຕທຕ຺ຖສາຘກສ຺ສ ອຏ຺ຐກຖາປເທສສ຺ສວາ ວຕ຺ຖຸສ຺ສວາ ຍຸຕ຺ຕິຍາວາ ອຠາວໂຕຕິ. ມຊ຺ເຌ ປນ ປຎ຺ຈຊວນ ເຈຕນາ ອປຣປຣິຍາຍ ເວທນີຍໍນາມ. ເອຕາ ຫິ ສຸຏ຺ຐຸ ພລວນ຺ຕີ ສາຣຠູຕາຈ ໂຫນ຺ຕີຕິ ນ ສີຆໍ ວິປຈ຺ຈິຕຸໍ ສກ຺ໂກນ຺ຕິ. ຈິຣຏ຺ຐິຕິກາ ປນ ໂຫນ຺ຕິ. ຕສ຺ມາ ຕຕີຍຠວໂຕ ປຏ຺ຐາຍ ຍທາ ໂອກາສໍ ລຠນ຺ຕິ. ຕທາ ປຎ຺ຈວາເຣ ປຏິສນ຺ຘິໍ ທຕ຺ວາ ສໍສາຣປວຕ຺ຕິຍາ ສຕິ ກປ຺ປສຕສຫສ຺ເສປິ ປວຕ຺ຕິວິປາກໍ ເທນ຺ຕີຕິ. ອິມານິເຍວ ປນ ຕີຓິ ກມ຺ມານິ ອຕ຺ຕໂນ ອຕ຺ຕໂນ ເຂຕ຺ເຕ ສພ຺ພໂສ ວິປາກວາຣໍ ອລຠມານານິ ອໂຫສິກມ຺ມໍນາມ. ເຂຕ຺ຕຎ຺ຈ ເນສໍ ປຖມສ຺ສ ທິຏ຺ຐ ຘມ຺ມຈຸຕິຍາ ປຣິຈ຺ຉິນ຺ນໍ. ທຸຕີຍສ຺ສ ອນາຄຕານນ຺ຕຣຠວຈຸຕິຍາ. ຕຕີຍສ຺ສ ປຣິນິພ຺ພານຈຸຕິຍາຕິ ທຏ຺ຐພ຺ພໍ. [ທິຏ຺ຐຘມ຺ມຈຕຸກ຺ກໍ]
໑໔໘. ປາກຏ຺ຐານວເສນາຕິ ¶ ອປາຍາທິກສ຺ສ ວິປຈ຺ຈນຏ຺ຐານສ຺ສ ວເສນ ຕຖາ ຈຕ຺ຕາຣິ ກມ຺ມານິນາມ ໂຫນ຺ຕີຕິ ໂຍຊນາ. ຕຕ຺ຖາຕິ ເຕສຸ ອກຸສລາທີສຸ ຈຕູສຸ ກມ຺ເມສຸ. ກມ຺ມທ຺ວາຣວເສນາຕິ ກມ຺ມສິທ຺ຘິຍາ ອງ຺ຄຠູຕານໍ ກາຍາທິ ກມ຺ມທ຺ວາຣານໍ ວເສນ. ປາຓໍ ອຕິປາເຕນ຺ຕິ ເອເຕນາຕິ ປາຓາຕິປາໂຕ. ອຕິປາຕນຎ຺ເຈຕ຺ຖ ສຣສໂຕ ປຕິຕຸໍ ອທຕ຺ວາ ອນ຺ຕຣາເອວ ປໂຍຄພເລນ ປາຕນໍ ທຏ຺ຐພ຺ພໍ. ອທິນ຺ນໍ ອາທິຍນ຺ຕິ ເອເຕນາຕິ ອທິນ຺ນາທານໍ. ອຄມນີ ຍວຕ຺ຖຸສງ຺ຂາເຕສຸ ວຕ຺ຖຸກາເມສຸ ມິຈ຺ຉາ ຈຣນ຺ຕິ ເອເຕນາຕິ ກາເມສຸມິຈ຺ຉາຈາໂຣ. ຕຕ຺ຖ ປຣປາເຓ ປາຓສຎ຺ຎິໂນ ຕສ຺ສ ຊີວິຕິນ຺ທ຺ຣິຍສນ຺ຕານຸປຈ຺ເຉທກສ຺ສ ກາຍວຈີປໂຍຄສ຺ສ ສມຸຏ຺ຐາປິກາ ວຘກເຈຕນາ ປາຓາຕິປາໂຕນາມ. ສຍເມວ ອຕ຺ຕໂນ ຊີວິຕິນ຺ທ຺ຣິຍໍ ປາເຕນ຺ຕສ຺ສ ປາຓາຕິປາໂຕນາມ ນຕ຺ຖິ. ປຣປຣິຄ຺ຄຫິເຕ ປຣປຣິຄ຺ຄຫິຕສຎ຺ຎິໂນ ຕໂຕ ວິໂຍຄກາຣຓສ຺ສ ກາຍ ວຈີປໂຍຄສ຺ສ ສມຸຏ຺ຐາປິກາ ອຈ຺ຉິນ຺ທກເຈຕນາ ອທິນ຺ນາທານໍນາມ. ອຄມນີຍວຕ຺ຖູສຸ ມຄ຺ເຄນມຄ຺ຄປຏິປາທກສ຺ສ ກາຍປໂຍຄສ຺ສ ສມຸຏ຺ຐາປິກາ ອສ຺ສາທເຈຕນາ ກາເມສຸມິຈ຺ຉາຈາໂຣນາມ. ເກຈິ ປນເອຕ຺ຖປິ ອຄມນີຍ ວຕ຺ຖຸສຎ຺ຎິໂນຕິ ປທໍ ອິຈ຺ຉນ຺ຕິ. ຕໍ ອຏ຺ຐກຖາຍ ນ ສເມຕິ. ອຄມຍນີວຕ຺ຖຸ ຕສ຺ມິໍ ເສວນຈິຕ຺ຕນ຺ຕິ ຫິ ຕຕ຺ຖ ວຸຕ຺ຕໍ. ເອເຕນ ອຄມນີຍວຕ຺ຖຸມ຺ຫິ ສຕິ ຄມນີຍ ສຎ຺ຎາຍວາ ອຄມນີຍ ສຎ຺ຎາຍວາ ເສວນ຺ຕສ຺ສ ກມ຺ມປໂຖ ໂຫຕິ ເຍວາຕິ ສິທ຺ຘໍ ໂຫຕິ. ອິຕຣຖາ ອຄມນີຍວຕ຺ຖຸ ຕຖາ ສຎ຺ຎິຕາ ຕສ຺ມິໍ ເສວນຈິຕ຺ຕນ຺ຕິ ວຸຕ຺ຕໍ ສິຍາຕິ.
ອປເຣ ປນ ສຍໍ ປໂຍຄໍ ກຕ຺ວາ ອຕ຺ຕນິ ປເຣນ ກຣີຍມານໍ ມຄ຺ເຄນ ມຄ຺ຄປຏິປາທນໍ ອສ຺ສາເທນ຺ຕສ຺ສ ເສວນຈິຕ຺ເຕ ສຕິປິ ນຕ຺ຖິ ກມ຺ມປ຺ປຖເຠໂທ. ປໂຍຄສ຺ສ ອຠາວາຕິ ວທນ຺ຕິ. ເສວນຈິຕ຺ເຕ ປນ ສຕິ ປໂຍໂຄ ອປ຺ປມາຓນ຺ຕິ ເອເກ. ເອວຎ຺ຈ ສຕິ ຕິຍງ຺ຄິໂກວ ມິຈ຺ຉາຈາໂຣ, ນ ຈຕຸຣງ຺ຄິໂກຕິ ອາປຊ຺ຊຕິ. ອຏ຺ຐກຖາຍໍ ປນ ເສວນ ປໂຍເຄນ ສຫ ຈຕຸຣງ຺ຄິໂກວ ວຸຕ຺ໂຕຕິ ອຎ຺ເຎ. ເສວນປໂຍໂຄ ປນ ເຍຠຸຍ຺ເຍນ ລພ຺ຠມານຕ຺ຕາເຍວ ວຸຕ຺ໂຕ. ນ ປນ ເອກນ຺ຕອງ຺ຄຠາວໂຕ. ອິຕຣຖາ ອິຕ຺ຖີນໍ ເຍຠຸຍ຺ເຍນ ປໂຍຄກິຈ຺ຈໍ ¶ ນຕ຺ຖີຕິ ຕາສໍ ມິຈ຺ຉາຈາໂຣ ທຸລ຺ລໂຠ ສິຍາຕິ ຈ ວທນ຺ຕິ. ຠິກ຺ຂຸນິທູສນໍປິ ເອຕ຺ເຖວ ສງ຺ຄຍ຺ຫຕິ. ສາ ຫິ ຣກ຺ຂິຕາສຸ ສງ຺ຄຫິຕາຕິ. ຏີກາສຸ ປນ ສາ ຘມ຺ມຣກ຺ຂິຕາປິ ນ ໂຫຕິ. ກຸໂຕ ມາຕາທິຣກ຺ຂິຕາ. ຘມ຺ໂມຕິ ຫິ ອິຘ ປາສຓ຺ຑິຍຘມ຺ໂມວ ອຏ຺ຐກຖາຍໍ ວຸຕ຺ໂຕຕິ ວທນ຺ຕິ. ສາສນຘມ຺ໂມປິ ນນ ຍຸຕ຺ໂຕ. ສພ຺ຣຫ຺ມຈາຣິ ນິໂຍປິ ອຸປຊ຺ຌາຍິນີ ອາທິກາ ຕສ຺ສາ ມາຕາທິຏ຺ຐານິຍາເອວ ໂຫນ຺ຕິ. ຕຖາ ຫິ ສິກ຺ຂາປທວິຠງ຺ຄຏ຺ຐກຖາຍໍ ມິຈ຺ຉາຈາໂຣປິ ທຸສ຺ສີລາຍ.ລ. ສາມເຓຣິຍາ, ປຸຖຸຊ຺ຊນຠິກ຺ຂຸນິຍາ, ໂສຕາປນ຺ນາຍ, ສກທາຄາມິນິຍາ, ຕໂຕ ອນາຄາມິນິຍາ ວີຕິກ຺ກໂມ ມຫາສາວຊ຺ໂຊ. ຂີຓາສວາຍ ປນ ເອກນ຺ຕມຫາສາວຊ຺ໂຊວາຕິ ວຸຕ຺ຕໍ.
ກສ຺ມາປເນຕ຺ຖ ສຸຣາປານໍ ນຄຫິ ຕໍ. ຕໍປິຫິ ອປາຍສໍວຕ຺ຕນິ ກຠາເວນ ວຸຕ຺ຕໍ. ຍຖາຫ-ສຸຣາເມຣຍປານໍ ຠິກ຺ຂເວ ອາເສວິຕໍ ຠາວິຕໍ ພຫຸລີກຕໍ ນິຣຍສໍວຕ຺ຕນິກໍ ຕິຣຈ຺ຉານໂຍນິສໍວຕ຺ຕນິກໍ ເປຕ຺ຕິວິສຍສໍວຕ຺ຕນິກໍ. ໂຍຈ ສພ຺ພລຫຸໂກ ສຸຣາເມຣຍ ປານສ຺ສ ວິປາໂກ. ໂສ ມນຸສ຺ສຠູຕສ຺ສ ອຸມ຺ມຕ຺ຕກສໍວຕ຺ຕນິໂກ ໂຫຕີຕິ. ອຏ຺ຐກຖາສຸປິ ໂກຏ຺ຐາສໂຕ ປຎ຺ຈປິ ປາຓາຕິປາຕາ ທໂຍ ກມ຺ມປຖາເອວາຕິ ວຸຕ຺ຕນ຺ຕິ. ວຸຈ຺ຈເຕ, ມູລຏີກາຍໍ ຕາວ ຕສ຺ສ ສຠາຄຕ຺ເຕນ ມິຈ຺ຉາຈາເຣ ອຸປກາຣກຕ຺ເຕນ ທສສຸປິ ກມ຺ມປເຖສຸ ອນຸປເວໂສຕິ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕຕ຺ຖ ສຠາຄຕ຺ຕໍ ຄເຫຕ຺ວາ ວິຠາວນິຍໍ ສຸຣາປານໍປິ ເອຕ຺ເຖວ ສງ຺ຄຍ຺ຫຕີຕິ ວທນ຺ຕິ ຣສສງ຺ຂາເຕສຸ ກາເມສຸ ມິຈ຺ຉາຈາຣຠາວໂຕຕິ ວຸຕ຺ຕໍ. ອຸປກາຣກຕ຺ຕໍ ຄເຫຕ຺ວາ ປຏິສມ຺ຠິທາມຄ຺ຄຏີກາຍໍ ກຸສລາກຸສລາປິຈ ປຏິສນ຺ຘິຊນກາເຍວ ກມ຺ມປຖາຕິ ວຸຕ຺ຕາ. ວຸຕ຺ຕາວເສສາ ປຏິສນ຺ຘິຊນເນ ອເນກນ຺ຕິ ກຕ຺ຕາ ກມ຺ມ ປຖາຕິ ນ ວຸຕ຺ຕາຕິ ອິມສ຺ສ ວາກ຺ຍສ຺ສ ສໍວຓ຺ຓນາຍໍ ວຸຕ຺ຕາວເສ ສາຕິ ສຸຣາປານາທໂຍ ຕພ຺ພິຣມຓາທໂຍຈ. ສຸຣາປານຎ຺ຫິ ມທສ຺ສ ປຈ຺ຈໂຍ. ມໂທ ອປຸຎ຺ຎປຖສ຺ສ. ຕພ຺ພິຣຕິປິ ນິມ຺ມທຕາຍ. ສາຈ ປຸຎ຺ຎປຖສ຺ສາຕິ ກມ຺ມປຖູປນິສ຺ສຍານິ ຕານິ ຕທາສນ຺ນກມ຺ມວເສນ ສນ຺ຘິຊນການິປິ ໂຫນ຺ຕີຕິ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕຕ຺ຖ ຕທາສນ຺ນກມ຺ມວເສນາຕິ ຕສ຺ສ ສຸຣາປານສ຺ສວາ ສຸຣາປານວິຣຕິຍາວາ ອາສນ຺ເນ ປວຕ຺ຕານໍ ຕມ຺ມູລການໍ ອປຸຎ຺ຎກມ຺ມານໍວາ ປຸຎ຺ຎກມ຺ມານໍວາ ວເສນາຕິ ອຕ຺ໂຖ. ອິທໍ ¶ ວຸຕ຺ຕໍ ໂຫຕິ-ໂຍ ສຸຣໍ ປິວິຕ຺ວາ ສຸຣາມທເຫຕຸ ປາຓາ ປາຕາທີສຸ ຍໍກິຎ຺ຈິ ກມ຺ມໍ ກໂຣຕິ, ຕສ຺ສ ສຸຣາປານໍ ຕສ຺ສຕິ ກມ຺ມສ຺ສ ພລວູປນິສ຺ສໂຍ ໂຫຕິ ປຸພ຺ພເຈຕນາຐານິຍຎ຺ຈ. ຕເທວ ວິສຸໍ ປຏິສນ຺ຘິໍ ຊເນຕິ, ນ ອິຕຣນ຺ຕິ. ຍຖາ ຫິ ປຸພ຺ພາປຣເຈຕນາ ໂຍປິ ກມ຺ມປຖປຕ຺ຕສ຺ສ ກມ຺ມສ຺ສ ປຣິວາຣຠູຕາເອວ ປຏິສນ຺ຘິໍ ຊເນນ຺ຕິ, ນ ອິຕຣາ. ເອວມິທໍປີຕິ. ນ ຫິ ກມ຺ມປຖສຸຕ຺ເຕສຸ ສຣູປໂຕ ອາຄຕານິເອວ ປຏິສນ຺ຘິໍ ຊເນນ຺ຕິ. ນ ອິຕຣານີຕິ ສກ຺ກາ ນິຍເມຕຸໍ. ຍານິ ປນ ເອກນ຺ເຕນ ປຏິສນ຺ຘິຊນນສາມຕ຺ຖິຍ ຍຸຕ຺ຕານິ, ຕາເນວ ຕຕ຺ຖ ສຣູປໂຕ ວຸຕ຺ຕານິ. ຍານິປນ ປຏິສນ຺ຘິຊນເນ ອເນກນ຺ຕິການິ ໂຫນ຺ຕິ. ຕານິ ຕຕ຺ຖສຣູປໂຕ ນ ວຸຕ຺ຕານີຕິ ສກ຺ກາ ວິຎ຺ຎາຕຸໍ. ຕຖາ ຫິ ປຏິສມ຺ຠິທາ ມຄ຺ຄຏ຺ຐກຖາຍໍ ກຸສລາກຸສລາປິຈ ປຏິສນ຺ຘິຊນກາເຍວ ກມ຺ມປຖາຕິ ວຸຕ຺ຕາ. ວຸຕ຺ຕາວເສສາ ປຏິສນ຺ຘິຊນເນ ອເນກນ຺ຕິ ກຕ຺ຕາ ກມ຺ມປຖາຕິ ນ ວຸຕ຺ຕາຕິ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕສ຺ມາ ອິທໍປິ ປຏິສນ຺ຘິຊນເນ ອເນກນ຺ຕິກຕ຺ຕາ ຕຕ຺ຖ ສຣູປໂຕ ນ ວຸຕ຺ຕນ຺ຕິຈ. ຍໍ ຕທາ ສນ຺ນກມ຺ມວເສນ ປຏິສນ຺ຘິຊນກນ຺ຕິ ປຸພ຺ເພ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕໍ ຕຕ຺ຖ ສຣູປໂຕ ວຸຕ຺ເຕສຸ ຕທາ ສນ຺ນກມ຺ເມສຸ ອນຸປວິຏ຺ຐນ຺ຕິຈ ສກ຺ກາ ວຕ຺ຕຸນ຺ຕິ. ຕສ຺ສ ປນ ທຸວິຘໍ ກິຈ຺ຈໍ ປຏິສນ຺ຘິຊນນໍ ກມ຺ມຊນນຎ຺ຈາຕິ. ຕຕ຺ຖ ປຏິຊນນໂຕ ກມ຺ມຊນນເມວສ຺ສ ມຫນ຺ຕໍ ມຫາວິປ຺ຜາຣຎ຺ຈ ໂຫຕີຕິ ກຕ຺ວາ ສກ຺ເກນ ເທວານມິນ຺ເທນ ກຸມ຺ຠຊາຕເກ –
ຍໍ ເວ ວິວິຕ຺ວາ ທຸຈ຺ຈຣິຕໍ ຈຣນ຺ຕິ,
ກາເຍນ ວາຈາຍ ເຈຕສາຈ;
ນິຣຍໍ ວຊນ຺ຕິ ທຸຈ຺ຈຣິຕໍ ຈຣິຕ຺ວາ,
ຕສ຺ສາ ປຸຓ຺ຓໍ ກຸມ຺ຠມິມໍ ກິຓາຖາຕິ.
ເອວໍ ຕທາສນ຺ນກມ຺ມວເສເນວ ຕສ຺ສ ອປາຍຄາມິຕາ ວຸຕ຺ຕາ. ຕທຸຠຍໍ ປນສ຺ສ ກິຈ຺ຈໍ ຄເຫຕ຺ວາ ສຸຣາເມຣຍປານໍ ຠິກ຺ຂເວ ອາເສວິຕໍ.ລ. ສໍວຕ຺ຕນິກນ຺ຕິ ອງ຺ຄຸຕ຺ຕເຣ ວຸຕ຺ຕນ຺ຕິ ເວທິຕພ຺ພໍ. ອຍຎ຺ຫິສຸຕ຺ຕປເທສຸ ຘມ຺ມຕາ. ຍທິທໍ ສໍວຕ຺ຕນິກນ຺ຕິ ວຸຕ຺ຕຏ຺ຐາເນ ຍຖາລາຠໂຍຊນາຕິ. ຕຖາຫິ ມູລຏີກາຍໍປຸນພ຺ຠວໍເທຕິປຸນພ຺ຠວາຍ ສໍວຕ຺ເຕຕີຕິ ປາເຐ ກມ຺ມສຫຊາຕາ ປຸນພ຺ຠວໍເທຕິ. ກມ຺ມສຫາຍຠູຕາ ອກມ຺ມສຫຊາ ຕາປຸນພ຺ຠວໍ ¶ ສໍວຕ຺ເຕຕີຕິ ວຸຕ຺ຕໍ. ເກຈິ ປນ ອິມມຕ຺ຖໍ ອນຸປຘາເຣຕ຺ວາ ອິມາຍ ປາຬິຍາ ຕສ຺ສ ວິສຸໍ ເອກນ຺ຕກມ຺ມປຖຠາວໍ ມຎ຺ຎນ຺ຕິ. ຍໍ ປນ ໂກຏ຺ຐາສໂຕ ປຎ຺ຈປິ ກມ຺ມປຖາເອວາຕິ ອຏ຺ຐກຖາວາກ຺ຍໍ. ຕຕ຺ຖ ເອວສທ຺ເທນ ເຕສໍ ເຈຕນາຘມ຺ມຕ຺ຕາ ຌານາທິໂກຏ຺ຐາສິກຕ຺ຕໍ ນິວຕ຺ເຕຕິ. ເຈຕນາ ຫິ ກມ຺ມປຖໍ ປຕ຺ຕາປິ ອປຕ຺ຕາປິ ໂກຏ຺ຐາສໂຕ ກມ຺ມ ປຖໂກຏ຺ຐາສິກາເອວ ໂຫຕີຕິ. ເຕເນວ ມູລຏີກາຍໍ ກມ຺ມປຖາ ເອວາຕິ ກມ຺ມປຖໂກຏ຺ຐາສິກາເອວາຕິ ວຸຕ຺ຕໍ. ອນຸຏີກາຍຎ຺ຈ ກມ຺ມ ປຖໂກຏ຺ຐາສິກາເອວ. ນ ຌານາທິໂກຏ຺ຐາສິກາຕິ ວຸຕ຺ຕໍ. ເກຈິປນ ອິມມຕ຺ຖໍ ອສລ຺ລກ຺ເຂຕ຺ວາ ອິມິນາ ວາກ຺ເຍນ ຕສ຺ສ ວິສຸໍ ກມ຺ມປຖຠາວໍ ວທນ຺ຕິ.
ຂຸທ຺ທກປາຐຏ຺ຐກຖາຍໍ ປນ ສພ຺ເພນສພ຺ພໍ ຕສ຺ສ ກມ຺ມປຖຠາໂວ ປຏິກ຺ຂິຕ຺ໂຕເຍວ, ຕຕ຺ຖ ຫິ ປຸຣິມານໍ ຈຕຸນ຺ນໍ ກາຍກມ຺ມາທິຠາວຎ຺ຈ ກມ຺ມປຖຠາວຎ຺ຈ ວິສຸໍ ວຕ຺ວາ ສຸຣາປານໍປຕ຺ວາ ກາຍກມ຺ມເມວາຕິ ວຸຕ຺ຕໍ. ເອເຕນ ວຈີກມ຺ມຠາວຎ຺ຈ ກມ຺ມປຖຠາວຎ຺ຈ ປຏິກ຺ຂິປຕີຕິ. ຘາຕຸສໍຍຸຕ຺ຕຏ຺ຐກຖາ ຍຎ຺ຈ ປຏິກ຺ຂິຕ຺ໂຕ. ຍຖາຫ-ຕຕີຍໍປຎ຺ຈກມ຺ມວເສນ ພຸຊ຺ຌນການໍ ອຊ຺ຌາສຍວເສນ ວຸຕ຺ຕໍ. ຈຕຸຕ຺ຖໍ ສຕ຺ຕກມ຺ມປຖວເສນ ປຎ຺ຈມໍ ທສ ກມ຺ມປຖວເສນາຕິ. ຕຕ຺ຖ ຫິ ຕຕີເຍ ສຸຣາປານມິສ຺ສກຕ຺ຕາ ປຎ຺ຈກມ຺ມວເສນ ອິຈ຺ເຈວ ວຸຕ຺ຕໍ. ນ ປຎ຺ຈກມ຺ມປຖວເສນາຕິ. ເອຕາສຸປິຈ ປຏິສນ຺ຘິຊນເນ ອເນກນ຺ຕິ ກຕ຺ຕາເອວ ປຏິກ຺ຂິຕ຺ໂຕຕິ ນ ນສກ຺ກາ ວຕ຺ຕຸໍ ເອວຎ຺ຫິ ສຕິ ສພ຺ພາ ປາຬິຏ຺ຐກຖາຏີກາໂຍ ສໍສນ຺ທິຕາ ໂຫນ຺ຕີຕິ. ກາຍກມ຺ມນ຺ຕິ ເອຕ຺ຖ ກາໂຍ ຕິວິໂຘ ສສມ຺ຠາຣກາໂຍ ປສາທກາໂຍ ໂຈປນກາໂຍຕິ. ອິຘ ກາຍວິຎ຺ຎຕ຺ຕິສງ຺ຂາໂຕ ໂຈປນກາໂຍ ອຘິປ຺ເປໂຕຕິ ວຸຕ຺ຕໍ ກາຍວິຎ຺ຎຕ຺ຕິສງ຺ຂາເຕຕິ. ໂຈປນກາໂຍ ຫິ ກທາຈິ ກາຍງ຺ເຄນ ອຕ຺ຕໂນອຘິປ຺ປາຍໍ ປຣສ຺ສ ວິຎ຺ຎາ ປນຕ຺ຖາຍປິ ກຣີຍຕີຕິ ກາຍວິຎ຺ຎຕ຺ຕີຕິ ວຸຈ຺ຈຕີຕິ. ໂສ ເຍວຈ ກມ຺ມານໍ ປວຕ຺ຕິມຸຂຕ຺ຕາ ທ຺ວາຣນ຺ຕິ ກາຍທ຺ວາຣໍ. ຕສ຺ມິຎ຺ຫິ ເຕນ ເຕນ ອຸປກ຺ກມ ກິຈ຺ເຈນ ປວຕ຺ຕມາເນເອວ ຊີວິຕິນ຺ທ຺ຣິຍຸປຈ຺ເຉທາທິກິຈ຺ຈສິທ຺ຘິໂຕ ຕໍຊນ ກສ຺ສ ເຈຕນາຘມ຺ມສ຺ສ ອາຍູຫນ ກິຈ຺ຈນິພ຺ພຕ຺ຕິຈ ກາຍກມ຺ມນາມ ລາໂຠຈ ໂຫຕີຕິ. ຕສ຺ມິໍ ກາຍທ຺ວາເຣ. ເອຕ຺ຖຈ ຍສ຺ມາສພ຺ພານິປິ ກມ຺ມານິ ປຸພ຺ພງ຺ຄມຠູເຕນ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕມເນນ ວິນາ ນສິຊ຺ຌນ຺ຕິ. ມໂນປຸພ຺ພງ຺ຄມາ ຘມ຺ມາ. ¶ ມໂນເສຏ຺ຐາ ມໂນມຍາຕິ ຫິ ວຸຕ຺ຕໍ. ຘມ຺ມາຕິ ເຈຕ຺ຖ ສຸຈຣິຕທຸຈ຺ຈຣິຕຘມ຺ມາ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ. ຕສ຺ມາ ມໂນທ຺ວາຣໍ ສພ຺ພກມ຺ມສາຘາຣຓຕ຺ຕາ ກມ຺ມານິ ວິເສເສຕຸໍ ນສກ຺ໂກຕິ. ອສາຘາຣຓຠູຕາ ປນ ກາຍວຈີໂຍ ເອວ ສໂກນ຺ຕິ. ຍສ຺ມາຈ ປຸຣິມານິ ສຕ຺ຕວິຘານິ ກມ຺ມານິ ເກວລໍ ມໂນມຕ຺ເຕນ ນສິຊ຺ຌນ຺ຕິ. ຕໍສມຸຏ຺ຐິເຕຫິ ປນ ກາຍ ວຈີປໂຍເຄຫິ ເອວ ສິຊ຺ຌນ຺ຕິ. ຕສ຺ມາ ເຕເອວ ເຕສໍ ກມ຺ມານໍ ປວຕ຺ຕິມຸຂສງ຺ຂ຺ຍໍ ຄຈ຺ຉນ຺ຕີຕິ ວຸຕ຺ຕໍ ກາຍທ຺ວາເຣຕິ. ປຣໂຕ ວຈີທ຺ວາເຣຕິ ຈ.
ຍສ຺ມາ ປນ ກາຍທ຺ວາເຣ ວຸຕ຺ຕິໂຕ ກາຍກມ຺ມໍ ນາມ. ວຈີທ຺ວາເຣ ວຸຕ຺ຕິໂຕ ວຈີກມ຺ມໍນາມາຕິ ເອຕ຺ຕກມຕ຺ເຕ ວຸຕ຺ເຕ ປາຓາຕິປາຕາທີນິ ຕີຓິ ກາຍກມ຺ມໍນາມ. ມຸສາວາທາທີນິ ຈຕ຺ຕາຣິ ວຈີກມ຺ມໍນາມາຕິ ເອວໍ ທ຺ວາເຣນ ກມ຺ມານໍ ນາມວວຕ຺ຖານໍ ອສິທ຺ຘໍ ສິຍາ. ກຖໍ. ຍທາ ຫິ ປຸຣິມານິ ທ຺ເວ ອາຓຕ຺ຕິວເສນ ອປ຺ປເກນ ວຈີທ຺ວາເຣ ຠິຊ຺ຌນ຺ຕິ. ຕທາ ຕານິ ກາຍກມ຺ມນ຺ຕິ ນາມໍ ຊເຫຍ຺ຍຸໍ. ວຈີກມ຺ມນ຺ຕິ ສງ຺ຂ຺ຍໍ ຄຈ຺ເຉຍ຺ຍຸໍ ກສ຺ມາ ວຈີທ຺ວາເຣ ວຸຕ຺ຕິໂຕ ວຈີກມ຺ມໍນາມາຕິ ວຸຕ຺ຕຕ຺ຕາ. ທ຺ເວວາ ເນສໍ ນາມານິ ຠເວຍ຺ຍຸໍ. ອຸຠຍທ຺ວາເຣສຸປິ ສນ຺ທິສ຺ສນໂຕ. ຍທາປນ ມຊ຺ຌິມານິ ຈຕ຺ຕາຣິ ຫຕ຺ຖມຸຏ຺ຐາທິວເສນ ອປ຺ປເກນ ກາຍທ຺ວາເຣ ສິຊ຺ຌນ຺ຕິ. ຕທາ ຕານິປິ ວຈີກມ຺ມນ຺ຕິ ນາມໍ ຊເຫຍ຺ຍຸໍ. ກາຍກມ຺ມນ຺ຕິ ສງ຺ຂ຺ຍໍ ຄຈ຺ເຉຍ຺ຍຸໍ. ກສ຺ມາ ກາຍທ຺ວາເຣ ວຸຕ຺ຕິໂຕ ກາຍກມ຺ມໍນາມາຕິ ວຸຕ຺ຕຕ຺ຕາ. ທ຺ເວວາ ເນສໍ ນາມານິ ຠເວຍ຺ຍຸໍ. ອຸຠຍທ຺ວາເຣສຸປິ ສນ຺ທິສ຺ສນໂຕ. ເອວຎ຺ຈສຕິ ປາຓາຕິປາໂຕ.ລ. ມິຈ຺ຉາຈາໂຣເຈຕິ ກາຍກມ຺ມໍນາມາຕິ ອິທໍ ວວຕ຺ຖານເມວ ນິຣຕ຺ຖກໍ ສິຍາ. ຕຖາ ປຣໂຕ ມຸສາວາໂທ.ລ. ປ຺ປລາໂປເຈຕິ ວຈີກມ຺ມໍນາມາຕິ. ພາຫຸລ຺ລວຸຕ຺ຕິໂຕຕິ ວຸຕ຺ເຕປນ ເອກເມເກນ ພາຫຸລ຺ລສທ຺ເທນ ຉພ຺ພິຘານິ ຕານິ ວຊ຺ຊານິ ວຊ຺ເຊຕ຺ວາ ວຸຕ຺ຕປ຺ປກາຣໍ ທ຺ວາເຣນ ກມ຺ມວວຕ຺ຖານໍ ສິທ຺ຘໍ ຠວຕິ. ຍຖາ ວນຈຣໂກ ສງ຺ຄາມາວຈໂຣຕິ.
ມໂນກມ຺ມານິ ປນ ທ຺ວາຣນ຺ຕເຣສຸ ຈຣນ຺ຕານິປິ ຈຣຓມຕ຺ຕານິ ເອວ ໂຫນ຺ຕິ. ນ ທ຺ວາຣນ຺ຕຣານິ ເຕສໍ ກມ຺ມສິທ຺ຘິຍາ ອງ຺ຄໍ ໂຫນ຺ຕິ. ຕສ຺ມາ ຕານິ ວິສຸໍ ກຕານີຕິ ເວທິຕພ຺ພໍ. ຍສ຺ມາ ປນ ກາຍທ຺ວາຣສ຺ສ ກາໂຍຕິ ນາມໍ ອເນເກສຸ ສຸຕ຺ຕສຫສ຺ເສສຸ ສຍເມວ ສິທ຺ຘໍ ປາກຏຎ຺ຈ. ¶ ຕຖາ ວຈີທ຺ວາຣສ຺ສ ວາຈາຕິ ນາມໍ. ກຸສລາກຸສລ ຊວນຈິຕ຺ຕສງ຺ຂາກສ຺ສ ມໂນທ຺ວາຣສ຺ສຈ ມໂນຕິ ນາມໍ. ຕສ຺ມາ ສພ຺ພຕ຺ຖ ກາຍທ຺ວາຣໍ ວຈີທ຺ວາຣໍ ມໂນທ຺ວາຣນ຺ຕິ ວຸຕ຺ເຕ ກມ຺ເມນ ທ຺ວາຣສ຺ສ ວວຕ຺ຖານ ກິຈ຺ຈໍນາມ ນຕ຺ຖິ. ຍຕ຺ຖ ປນ ກາຍກມ຺ມທ຺ວາຣໍ ວຈີກມ຺ມທ຺ວາຣໍ ມໂນກມ຺ມທ຺ວາຣນ຺ຕິ ອາຄຕໍ. ຕຕ຺ເຖວ ທ຺ວາຣກຖາທີສຸ ກມ຺ເມນ ທ຺ວາຣວວຕ຺ຖານໍປິ ວິສຸໍ ວຕ຺ຕພ຺ພໍ ໂຫຕີຕິ ທຏ຺ຐພ຺ພໍ.
[໑໕໓] ເອເຕນ ຍໍ ວຸຕ຺ຕໍ ວິຠາວນິຍໍ
‘‘ກາຍກມ຺ມສ຺ສຈ ປວຕ຺ຕິມຸຂຠູຕໍ ກາຍທ຺ວາຣນ຺ຕິ ວຸຈ຺ຈຕີຕິ’’. ຕໍ ປຏິກ຺ຂິຕ຺ຕໍ ໂຫຕິ.
[໑໕໔] ຍຎ຺ຈ ຕຕ຺ຖ
‘‘ຕຖາ ມຸສາວາທາທິໍ ກາຍວິກາເຣນ ກໂຣນ຺ຕສ຺ສ ວຈີກມ຺ມໍ ກາຍທ຺ວາເຣປິ ປວຕ຺ຕຕີຕິ ກມ຺ເມນ ທ຺ວາຣວວຕ຺ຖານໍປິ ນສິຍາຕິ’’ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕໍປິ ນ ຍຸຊ຺ຊຕິ.
ນ ຫິ ກາຍວິກາເຣນ ກຣີຍມານໍ ວຈີກມ຺ມໍ ກາຍທ຺ວາເຣ ປວຕ຺ຕມານໍປິ ຕສ຺ສ ທ຺ວາຣສ຺ສ ນາມໍ ຠິນ຺ທິຕຸໍວາ ອຕ຺ຕໂນ ນາມໍ ທາຕຸໍວາ ສກ຺ໂກຕິ. ສຠາວ ສິທ຺ຘຕ຺ຕາ ຕສ຺ສ ນາມສ຺ສາຕິ.
[໑໕໕] ເອເຕເນວ ຍຎ຺ຈ ຕຕ຺ຖ
ວຸຕ຺ຕໍ ‘‘ຕຖາ ກາຍກມ຺ມເມວ ເຍຠຸຍ຺ເຍນ ກາຍທ຺ວາເຣ ປວຕ຺ຕຕິ. ນ ອິຕຣານິ. ຕສ຺ມາ ກາຍກມ຺ມສ຺ສ ເຍຠຸຍ຺ເຍນ ເອຕ຺ເຖວ ປວຕ຺ຕນໂຕ ກາຍກມ຺ມທ຺ວາຣຠາໂວ ສິທ຺ໂຘ. ພ຺ຣາຫ຺ມຓຄາມາທີນໍ ພ຺ຣາຫ຺ມຓຄາມາທິ ຠາໂວວິຍາຕິ’’. ຕໍປິ ປຏິກ຺ຂິຕ຺ຕໍ ໂຫຕິ.
ນ ຫິ ກາຍກມ຺ມທ຺ວາຣນ຺ຕິ ນາມໍ ອິຘ ວຸຕ຺ຕໍ ອຕ຺ຖີຕິ. [ກາຍກມ຺ມໍ]
໑໔໙. ມຸສາຕິ ອຠູຕຕ຺ເຖ ນິປາໂຕ. ມຸສາ ວທນ຺ຕິ ເອເຕນາຕິ ມຸສາວາໂທ. ວິສຕິ ປເຣສໍ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎສມ຺ໂມທຠາວສງ຺ຂາຕໍ ສາມຄ຺ຄິຣສໍ ສໍຈຸຓ຺ເຓຕິ ປຣິຠິນ຺ທຕິ ມິຖຸ ເຠທໍ ກໂຣຕິ ເອຕາຍາຕິ ປິສຸຓາ. ອຕ຺ຕໂນ ປິຍຠາວໍ ປເຣສຎ຺ຈ ມິຕ຺ຕສຸຎ຺ຎຠາວໍ ກໂຣຕິ ເອຕາຍາຕິວາ ປິສຸຓາ. ນິຣຸຕ຺ຕິນເຍນ. ວທນ຺ຕິ ເອຕາຍາຕິ ¶ ວາຈາ. ປິສຸຓາຈ ສາ ວາຈາຈາຕິ ປິສຸຓວາຈາ. ເຍນ ສຸຍ຺ຍຕິ, ຕສ຺ສ ຫທຍໍ ຜຣມານາ ອຸສຕິ ທຫຕີຕິ ຜຣຸສາ. ຜຣຸສາຈ ສາ ວາຈາຈາຕິ ຜຣຸສວາຈາ. ສາຘຸຊເນຫິ ອຘິຄນ຺ຕພ຺ພໍ ສໍສຸຂໍ ຫິຕຎ຺ຈ ຜລຕິ ວິສຣຕິ ວິນາເສຕິ ຫິຕສຸຂມຄ຺ຄໍ ຠິນ຺ທຕີຕິ ສມ຺ຜໍ. ຕໍວາ ຜລຕິ ຠິຊ຺ຊຕິ ເອເຕນາຕິ ສມ຺ຜໍ. ອຕ຺ຖຘມ຺ມາປຄຕສ຺ສ ປຏິຠາຓຈິຕ຺ຕສ຺ສ ຠາຣຕຍຸທ຺ຘສີຕາຫຣຓາ ທິກສ຺ສ ວາຈາ ວຕ຺ຖຸມຕ຺ຕສ຺ເສຕໍ ນາມໍ. ຍຕ຺ຖ ທິຏ຺ຐຘມ຺ມຫິຕພຸທ຺ຘິຍາວາ ສມ຺ປຣາຍິກ ຫິຕພຸທ຺ຘິຍາວາ ອຸປາຍທີປກໍ ກິຎ຺ຈິ ອຕ຺ຖຘມ຺ມວິນຍປທໍ ນຕ຺ຖິ. ສມ຺ຜໍ ປລປນ຺ຕິປກາເຣນ ກຖຍນ຺ຕິ ເອເຕນາຕິ ສປ຺ຜປ຺ປລາໂປ. ຕຕ຺ຖ ປຣສ຺ສວິສໍ ວາທນປຸເຣກ຺ຂາເຣນ ວິສໍ ວາທກ ກາຍວຈີປໂຍຄສມຸຏ຺ຐາປິກາ ອກຸສລເຈຕນາ ມຸສາວາໂທ. ໂສ ປຣສ຺ສ ອຕ຺ຖຠຎ຺ຊນໂກວ ກມ຺ມປຖເຠໂທ. ອິຕໂຣ ກມ຺ມເມວ. ເອຕ຺ຖ ຈ ກມ຺ມ ປໂຖຕິ ປຏິສນ຺ຘິຊນການໍ ກມ຺ມານໍ ອຸຏ຺ຐານມຸຂມຄ຺ໂຄ ວຸຈ຺ຈຕິ. ຍຖາ ຫິ ຣຊານໍ ອຸຏ຺ຐານປເທໂສ ຣຊປໂຖຕິ ວຸຈ຺ຈຕິ. ຕຖາ ໂລເກ ສນ຺ທິສ຺ສມາເນສຸ ສຕ຺ຕານໍ ກາຍວຈີຈິຕ຺ຕາຠິສງ຺ຂຣຓກິຈ຺ເຈສຸເຍຫິ ກິຈ຺ເຈຫິ ປຏິສນ຺ຘິຊນການິ ກມ຺ມານິ ອຸຏ຺ຐຫນ຺ຕິ. ເຍສຸວາ ກິຈ຺ເຈສຸ ຕານິ ອຸຏ຺ຐຫນ຺ຕິ ປວຕ຺ຕນ຺ຕິ. ຕານິ ກາຍວຈີຈິຕ຺ຕາ ຠິສງ຺ຂຣຓກິຈ຺ຈານິ ປຏິສນ຺ຘິຊນການໍ ກມ຺ມານໍ ອຸຏ຺ຐານມຸຂມຄ຺ຄຕ຺ຕາ ກມ຺ມປໂຖຕິ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ. ກຕມານິ ປນ ຕານີຕິ. ອງ຺ຄສມ຺ປນ຺ນານິ ອກຸສເລສຸ ປາຓຆາຕ ກິຈ຺ຈາທີນິ ກຸສເລສຸ ຕພ຺ພິຣມຓກິຈ຺ຈາທີນິ ທສວິຘານິ ກິຈ຺ຈານີຕິ. ກມ຺ມານິເຍວ ສຸຄຕິທຸຄ຺ຄຕີນໍ ຕທຸປ຺ປຊ຺ຊນກສຸຂທຸກ຺ຂານຎ຺ຈ ປຖຠູຕຕ຺ຕາ ກມ຺ມປໂຖນາມາຕິປິ ວທນ຺ຕິ.
ປຣສ຺ສ ເຠທປຸເຣກ຺ຂາເຣນ ເຠທກກາຍຄຈີປໂຍຄສມຸຏ຺ຐາ ປິກາ ສໍກິລິຏ຺ຐເຈຕນາ ປິສຸຓາວາຈາ. ສາປິ ປເຣ ຠິນ຺ເນເຍວ ກມ຺ມປຖເຠໂທ. ອຠິນ຺ເນ ກມ຺ມເມວ. ປຣສ຺ສ ມມ຺ມຈ຺ເຉທກກາຍ ວຈີປໂຍຄສມຸຏ຺ຐາປິກາ ທຸຏ຺ຐເຈຕນາ ຜຣຸສວາຈາ. ເອຕ຺ຖຈ ມຣນ຺ຕິ ສຕ຺ຕາ, ມຣຓມຕ຺ຕໍວາ ທຸກ຺ຂໍ ນິຄຈ຺ຉນ຺ຕິ ເອຕສ຺ມິໍ ຆຏ຺ຏິຍມາເນຕິ ມມ຺ມໍ. ທຸຏ຺ຐວໂຓ. ມມ຺ມໍ ຉິນ຺ທຕິ ຠິນ຺ທຕິ ຆຏ຺ເຏຕີຕິ ມມ຺ມຈ຺ເຉທໂກ. ວຓຆຏ຺ຏນປໂຍໂຄ. ອິຘ ປນ ມມ຺ມໍວິຍາຕິ ມມ຺ມໍ. ຊາຕິອາທີສຸ ທສສຸ ອກ຺ໂກສວຕ຺ຖູສຸ ຍໍກິຎ຺ຈິ. ມມ຺ມຈ຺ເຉທໂກຕິ ຊາຕິອາທີສຸ ຆຏ຺ຏນ ວເສນ ¶ ປວຕ຺ໂຕ ຜຣຸສ ກາຍວຈີ ປໂຍໂຄ. ອຍ ມຕ຺ໂຖ ສີລກ຺ຂນ຺ຘ ຏີກາ ວເສນ ເວທິຕພ຺ໂພ. ອຖວາ. ມມາຍຕີຕິ ມໂມ. ມິຕ຺ໂຕ. ມມສ຺ສ ຠາໂວ ມມ຺ມໍ. ເມຕ຺ຕາຈິຕ຺ຕໍ. ມມ຺ມໍ ຉິນ຺ທຕີຕິ ມມ຺ມຈ຺ເຉທໂກ. ອຍໍປິ ອກ຺ໂກສິຕພ຺ພສ຺ສ ສມ຺ມຸຂາເອວ ກມ຺ມປຖເຠໂທຕິ ເກຈິ. ປຣມ຺ມຸຂາປີຕິ ອປເຣ. ຍຖາ ປນ ປຣໍ ອກ຺ໂກສິຕ຺ວາ ຂມາເປນ຺ຕສ຺ສ ຂມາປນກມ຺ມໍ ປຣສ຺ສ ທູເຣ ຐິຕສ຺ສປິ ມຕສ຺ສປິ ສມ຺ປຊ຺ຊຕິ. ເອວໍ ອກ຺ໂກສນກມ຺ມໍປີຕິ ທີຆມຊ຺ຌິມຏີກາກາຣາ ອິຈ຺ຉນ຺ຕິ. ອກ຺ໂກສາຘິປ຺ປາເຍນ ຈຓ຺ຑາ ມຫິໍສີ ຕໍ ອນຸພນ຺ຘຕູຕິວາ ໂຈຣາ ຕໍ ຂຓ຺ຑາ ຂຓ຺ຑິກໍ ກໂຣນ຺ຕູຕິວາ ມຸທ຺ຘາ ເຕ ຜລຕຸ ສຕ຺ຕຘາຕິວາ ເອວມາທິນາ ນເຍນ ປຣໍ ອຠິສປນ຺ຕສ຺ສປິ ກມ຺ມປຖເຠໂທ ໂຫຕິເຍວາຕິຈ ວທນ຺ຕິ.
ອນຕ຺ຖວິຎ຺ຎາປນ ກາຍວຈີປໂຍຄ ສມຸຏ຺ຐາປິກາ ປາປເຈຕນາ ສມ຺ຜປ຺ປລາໂປ. ໂສປິ ຠາຣຕຍຸທ຺ຘ ສີຕາຫຣຓາທິເກສຸ ປຏິຠາຓຈິຕ຺ເຕສຸ ວາຈາວຕ຺ຖຸມຕ຺ເຕສຸເອວ ກມ຺ມປຖເຠໂທ. ໂສຈໂຂ ປເຣ ຕໍ ອນຕ຺ຖໍ ສຈ຺ຈໂຕ ຄຓ຺ຫນ຺ເຕເຍວ. ອຄຓ຺ຫນ຺ເຕ ປນ ກມ຺ມເມວ. ຕຖາ ຣາຊກຖາທີສຸ ທ຺ວຕ຺ຕິໍສ ຕິຣຈ຺ຉານ ກຖາປເຠເທສຸປິ ກມ຺ມເມວ. ຕຎ຺ຈ ໂຂ ຕທສ຺ສາທວເສນ ກເຖນ຺ຕສ຺ເສວ. ອຕ຺ຖຘມ຺ມວິນຍນິສ຺ສິຕໍ ກຕ຺ວາ ກເຖນ຺ຕສ຺ສ ປນ ສພ຺ພໍປິ ສຕ຺ຖກເມວ ໂຫຕີຕິ ເວທິຕພ຺ພໍ. ວຈີກມ຺ມນ຺ຕິ ເອຕ຺ຖ ວຈີຕິ ວາຈາເຍວ. ສາ ຈຕຸພ຺ພິຘາ ສທ຺ທວາຈາ ວິຣຕິວາຈາ ເຈຕນາວາຈາ ໂຈປນວາຈາຕິ. ອິຘ ປນ ສທ຺ທສຫິຕາ ວຈີວິຎ຺ຎຕ຺ຕິສງ຺ຂາຕາ ໂຈປນ ວາຈາ ອຘິປ຺ເປຕາຕິ ວຸຕ຺ຕໍ ວຈີວິຎ຺ຎຕ຺ຕິສງ຺ຂາເຕຕິ. ໂຈປນວາຈາ ຫິ ກທາຈິ ວາຈງ຺ເຄນ ອຕ຺ຕໂນ ອຘິປ຺ປາຍໍ ປຣສ຺ສ ວິຎ຺ຎາປນຕ຺ຖາຍປິ ກຣີຍຕີຕິ ວຈີວິຎ຺ຎຕ຺ຕີຕິ ວຸຈ຺ຈຕີຕິ. ສາເຍວຈ ກມ຺ມານໍ ປວຕ຺ຕິ ມຸຂຕ຺ຕາ ທ຺ວາຣນ຺ຕິ ວຈີທ຺ວາຣໍ. ຕາຍ ຫິ ຕໍຕໍວຈີປໂຍຄກິຈ຺ເຈນ ປວຕ຺ຕມານາຍ ເອວ ວິສໍວາທນາທິກິຈ຺ຈສິທ຺ຘິໂຕ ຕໍສມຸຏ຺ຐາປກສ຺ສ ເຈຕນາຘມ຺ມສ຺ສ ອາຍູຫນກ຺ຣິຍານິພ຺ພຕ຺ຕິຈ ວຈີກມ຺ມນາມລາໂຠຈ ໂຫຕີຕິ. ຕສ຺ມິໍ ວຈີທ຺ວາເຣ. ຍເມຕ຺ຖ ວຕ຺ຕພ຺ພໍ, ຕໍ ກາຍກມ຺ເມ ວຸຕ຺ຕເມວາຕິ. [ວຈີກມ຺ມໍ]
໑໕໐. ອຠິຊ຺ຌາຍນ຺ຕິ ¶ ອສ຺ສາທມຕ຺ເຕ ອຏ຺ຐຕ຺ວາ ປຣຠຓ຺ຑສ຺ສ ອຕ຺ຕໂນ ປຣິຓາມນວເສນ ອຕິເຣກຕຣໍ ຌາຍນ຺ຕິ ນິຊ຺ຌາຍນ຺ຕິ ເອຕາຍາຕິ ອຠິຊ຺ຌາ. ພ຺ຍາປາເທນ຺ຕິ ປຣສຕ຺ເຕ ວິນາສໍ ອາປນ຺ເນ ກຕ຺ວາ ຈິນ຺ເຕນ຺ຕິ ເອເຕນາຕິ ພ຺ຍາປາໂທ. ມິຈ຺ຉາທິຏ຺ຐີຕິ ເອຕ຺ຖ ມິຈ຺ຉາຕິ ວິປຣີຕຕ຺ເຖ ນິປາໂຕ. ອຕ຺ຖິທິນ຺ນນ຺ຕິອາທິນຍປວຕ຺ຕໍ ສພ຺ພໍ ສປ຺ປຸຣິສ ມຄ຺ຄໍ ສປ຺ປຸຣິສປຎ຺ຎຕ຺ຕໍ ຠິນ຺ທິຕ຺ວາ ນຕ຺ຖິ ທິນ຺ນນ຺ຕິອາທິນເຍນ ຕພ຺ພິປຣີ ຕໂຕ ປສ຺ສນ຺ຕິ ເອຕາຍາຕິ ມິຈ຺ຉາທິຏ຺ຐິ. ຕຕ຺ຖ ປຣສນ຺ຕກໍ ທິສ຺ວາ ເກວລໍ ອສ຺ສາທນາຠິນນ຺ທນຣຊ຺ຊນມຕ຺ເຕສຸ ອຏ຺ຐຕ຺ວາ ອໂຫວຕ ອິທໍ ມມສ຺ສາຕິ ເອວໍ ອຕ຺ຕໂນ ກຕ຺ວາ ຈິຕ຺ເຕນ ປຣິຓາເມນ຺ຕສ຺ເສວ ອຠິຊ຺ຌາກມ຺ມປຖເຠໂທ ໂຫຕິ. ປຣສນ຺ຕກຠາເວເຍວ ຖເປຕ຺ວາ ລາຠາວຕິເມ. ເຍ ອີທິສໍ ປຣິຠຸຎ຺ຊນ຺ຕິ. ອໂຫວຕາຫໍປິ ຕາວກາລິກໍ ປຣິຠຸຎ຺ເຊຍ຺ຍໍ. ຍາຈິຕ຺ວາວາ ກິຓິຕ຺ວາວາ ອຕ຺ຕໂນ ກເຣຍ຺ຍໍ. ອຎ຺ຎໍວາ ອີທິສໍ ລເຠຍ຺ຍນ຺ຕິ ເອວໍ ອສ຺ສາເທນ຺ຕສ຺ສ ກມ຺ມເມວ. ວຸຕ຺ຕຎ຺ເຫຕໍ ອຏ຺ຐກຖາສຸ ປຣຠຓ຺ຑວຕ຺ຖຸເກ ຫິ ໂລເຠ ອຸປ຺ປນ຺ເນປິ ນ ຕາວ ກມ຺ມປຖເຠໂທ ໂຫຕິ. ຍາວ ນ ອໂຫວຕ ອິທໍ ມມສ຺ສາຕິ ອຕ຺ຕໂນ ປຣິຓາເມຕີຕິ. ອນ຺ຕມໂສ ຑໍສມກສາທິເກປິ ອາຣພ຺ຠ ອິເມ ນສ຺ສນ຺ຕຸ ວິນສ຺ສນ຺ຕຸ. ອໂຫວຕິເມ ນສ຺ເສຍ຺ຍຸໍ ວິນສ຺ເສຍ຺ຍຸໍ. ອວຑ຺ຒິຕາວາ ຠເວຍ຺ຍຸໍ ຈິຣໍວາ ນຕິຏ຺ເຐຍ຺ຍຸໍ. ກທາວາ ນສ຺ສນ຺ຕິ ວິນສ຺ສນ຺ຕີຕິ ເອວໍ ປຣ ສຕ຺ຕສ຺ສ ຂນ຺ຘຊີວວິນາສໍ ຈິນ຺ເຕນ຺ຕສ຺ເສວ ພ຺ຍາປາໂທ. ອິຕໂຣ ກມ຺ມເມວ. ວຸຕ຺ຕຎ຺ເຫຕໍ ປຣສຕ຺ຕວຕ຺ຖຸເກ ຫິ ໂກເຘ ອຸປ຺ປນ຺ເນປິ ນ ຕາວ ກມ຺ມປຖເຠໂທ ໂຫຕິ. ຍາວ ນ ອໂຫວຕາຍໍ ອຸຈ຺ຉິຊ຺ເຊຍ຺ຍ ວິນາເສຍ຺ຍາຕິ ຕສ຺ສ ວິນາສໍ ຈິນ຺ເຕຕີຕິ. ກມ຺ມສ຺ສວາ ກມ຺ມວິປາກສ຺ສວາ ສພ຺ພໂສ ປຏິພາຫິກາ ນຕ຺ຖິກາເຫ ຕຸກາກ຺ຣິຍວເສນ ຕິວິຘາ ນິຍຕ ມິຈ຺ຉາທິຏ຺ຐິເອວ ກມ຺ມປຖເຠໂທ. ທສວຕ຺ຖຸກມິຈ຺ຉາທິຏ຺ຐິ ປນ ນຕ຺ຖິກທິຏ຺ຐິປເຠທາເອວ. ສພ຺ພຎ຺ຎຸເທສນໍ ປຏິພາຫິຕ຺ວາ ປວຕ຺ຕາ ອຣິຏ຺ຐກຓ຺ຏກາທີນໍ ທິຏ຺ຐິໂຍປິ ກມ຺ມປຖາເອວາຕິ ວທນ຺ຕິ. ວີສຕິວຕ຺ຖຸກາ ສກ຺ກາຍທິຏ຺ຐິວາ ທ຺ວາສຏ຺ຐິທິຏ຺ຐິຄຕານິວາກມ຺ມເມວາຕິ.
ນິຍຕາຕິ ¶ ເຈຕ຺ຖ ຍຖາ ຕີຓິ ລກ຺ຂຓານິ ຍຕ຺ຕກໍ ປສ຺ສິຕ຺ວາ ສທ຺ຘາຘິໂມກ຺ເຂນ ສນ຺ນິຏ຺ຐານໍ ຄຈ຺ຉນ຺ຕສ຺ສ ຈິຕ຺ຕຸປ຺ປາໂທ ອຕ຺ຕໂນ ອນນ຺ຕຣໍ ຜລທານນິຍເມນ ນິຍໂຕ ໂຫຕິ. ຕຕ຺ຕກໍ ປສ຺ສນ຺ໂຕ ກຸສເລສຸ ຘມ຺ເມສຸ ນິຍາມໍ ໂອກ຺ກມຕີຕິ ວຸຕ຺ໂຕ. ຕຖາທິຏ຺ຐິຏ຺ຐາ ນານິ ກາຣຓ ປຏິຣູປການິ ຍຕ຺ຕກໍ ປສ຺ສິຕ຺ວາ ມິຈ຺ຉາຘິໂມກ຺ເຂນ ສນ຺ນິຏ຺ຐານໍ ຄຈ຺ຉນ຺ຕສ຺ສ ຈິຕ຺ຕຸປ຺ປາໂທຈຸຕິອນນ຺ຕເຣຜລທານນິຍເມນ ນິຍໂຕ ໂຫຕິ. ຕຕ຺ຕກໍ ປສ຺ສິຕ຺ວາ ສນ຺ນິຏ຺ຐານໍ ຄຈ຺ຉນ຺ໂຕ ອກຸສເລສຸ ຘມ຺ເມສຸ ນິຍາມໍ ໂອກ຺ກມຕິ, ອເຕກິຈ຺ໂຉນາມ ໂຫຕິ. ຕຖາ ປນ ອປສ຺ສິຕ຺ວາ ເກວລໍ ມິຈ຺ຉາຘິໂມກ຺ຂມຕ຺ເຕນ ເອວເມວ ຠວິສ຺ສຕີຕິ ສນ຺ນິຏ຺ຐານໍ ຄນ຺ຕ຺ວາ ສກໍ ອາຈຣິຍກໍ ສມຍໍ ປຄ຺ຄຓ຺ຫິຕ຺ວາ ຐິໂຕ ອເຕກິຈ຺ໂຉນາມ ນໂຫຕິ. ກສ຺ມາ, ຜລທານ ນິຍມາຠາວາຕິ. ອຍຎ຺ຈ ອຕ຺ໂຖ ມິຈ຺ຉຕ຺ຕຕ຺ຕິເກນ ທີເປຕພ຺ໂພ. ຕຕ຺ຖ ຫິ ຜລທານ ນິຍມວເສເນວ ອຸຠິນ຺ນໍປິ ສມ຺ມຕ຺ຕມິຈ຺ຉຕ຺ຕຘມ຺ມານໍ ນິຍຕສຎ຺ຎາປຏິລາໂຠ ອຏ຺ຐກຖາຍໍ ວຸຕ຺ໂຕຕິ. ສຸຕ຺ຕນ຺ຕສໍວຓ຺ຓນາສຸ ປນ ຄຫຓນິຍມວເສນາປິ ຕສ຺ສາ ນິຍຕຠາໂວ ວຸຕ຺ໂຕຕິ.
ອຎ຺ຎຕ຺ຣາປິວິຎ຺ຎຕ຺ຕິຍາຕິ ວິຎ຺ຎຕ຺ຕິທ຺ວເຍນ ວິນາປິ. ວິຎ຺ຎຕ຺ຕິທ຺ວຍໍ ອສມຸຏ຺ຐາເປຕ຺ວາປີຕິ ອຕ຺ໂຖ. ອປິສທ຺ເທນ ປນ ວິຎ຺ຎຕ຺ຕິທ຺ວເຍນ ສຫາປີຕິ ທສ຺ເສຕິ. ອິມານິ ຫິ ຕີຓິ ກມ຺ມານິ ຍທາ ກາຍງ຺ຄວາ ຈງ຺ຄານິ ອໂຈເປຕ຺ວາ ມນສ຺ມິໍເອວ ສິຊ຺ຌນ຺ຕິ. ຕທາວິຎ຺ຎຕ຺ຕິຍາ ວິນາວ ປວຕ຺ຕນ຺ຕິ. ຍທາ ປນ ຕານິ ໂຈເປຕ຺ວາ ກາຍວຈີທ຺ວາເຣສຸ ສິຊ຺ຌນ຺ຕິ, ຕທາ ວິຎ຺ຎຕ຺ຕິຍາ ສເຫວ ປວຕ຺ຕນ຺ຕີຕິ. ເອເຕນ ອິເມສໍ ຕີສຸປິ ທ຺ວາເຣສຸ ປວຕ຺ຕິໍ ທີເປຕິ. ເອວໍສນ຺ເຕປິ ອິມານິ ມໂນທ຺ວາເຣເອວ ພຫຸລໍ ປວຕ຺ຕນ຺ຕິ. ກາຍວຈີທ຺ວາເຣສຸ ປນ ອປ຺ປກເມວ ປວຕ຺ຕນ຺ຕີຕິ ວຸຕ຺ຕໍ ມນສ຺ມິໍເຍວພາຫຸລ຺ລວຸຕ຺ຕິໂຕຕິ. ຕຕ຺ຖ ມນສ຺ມິໍ ເຍວາຕິ ກຸສລາ ກຸສລຊວນຈິຕ຺ຕສງ຺ຂາເຕ ມໂນທ຺ວາເຣເອວ. ເອເຕນ ປຸຣິເມສຸປິ ກາຍທ຺ວາເຣ ວຈີທ຺ວາເຣຕິ ປເທສຸ ເອວສທ຺ທສມ຺ຠໂວ ທີປິໂຕ ໂຫຕິ. ເອວຎ຺ຫິ ສຕິ ຕຕ຺ຖປິ ທ຺ວາເຣນ ກມ຺ມວວຕ຺ຖານໍ ສຸຏ຺ຐຸຕຣໍ ອຸປປນ຺ນໍ ໂຫຕີຕິ. ອິຕຣຖາ ອຸປລກ຺ຂຓາທິວເສນ ອຕ຺ຖນ຺ຕຣປສງ຺ໂຄປິ ສິຍາຕິ. ອປິຈ, ອິຘ ເອວສທ຺ເທນ ອຍໍປິ ວິເສສຕ຺ໂຖ ທີປິໂຕ ໂຫຕິ. ປາຓວຘາທີສຸ ຫິ ວຘາມິ ນໍ ອວຫຣາມິ ນ ນ຺ຕິອາທິນາ ¶ ສໍວິຘານາກາເຣນ ປວຕ຺ຕາ ເຈຕຍິຕກ຺ຣິຍາເອວ ປຘານໍ ໂຫຕິ. ສາຈ ກາຍວຈີປໂຍເຄຫິ ວິນາ ນສິຊ຺ຌຕິ. ຕສ຺ມາ ເຕສຸ ກາຍ ວຈີ ປໂຍຄາ ກມ຺ມສິທ຺ຘິຍາ ເອກໍ ອງ຺ຄໍ ໂຫນ຺ຕິ. ຕໍ ສຫຊາຕາຈ ອຠິຊ຺ຌາທໂຍ ເຈຕນາປກ຺ຂິກາເອວ ຫຸຕ຺ວາ ອພ຺ໂພຫາຣິກຕ຺ຕໍ ຄຈ຺ຉນ຺ຕິ. ປຣຠຓ຺ຑາ ຠິຊ຺ຌາຍນາທີສຸ ປນ ອຠິຊ຺ຌາທີນໍ ອຕ຺ຕປຘານານໍ ກາຍວຈີທ຺ວາເຣສຸ ປວຕ຺ຕານໍປິ ກາຍ ວຈີປໂຍຄາກມ຺ມສິທ຺ຘິຍາ ອງ຺ຄເມວ ນໂຫນ຺ຕິ. ຕຖາ ຈິນ຺ຕາປວຕ຺ຕິ ມຕ຺ເຕເນວ ຕຕ຺ຖ ກມ຺ມສິທ຺ຘິໂຕ. ອິຕິ ອິເມສຸ ກມ຺ເມສຸ ກາຍ ວຈີທ຺ວາຣານໍ ສພ຺ເພນສພ຺ພໍ ອງ຺ຄຠາວປຏິກ຺ຂິປນຕ຺ຖໍ ມນສ຺ມິໍ ເຍວາຕິ ເອວ ຄຫຓໍ ອິເຘວ ກຕນ຺ຕິ ທຏ຺ຐພ຺ພໍ. ເຕສຸ ປນ ທ຺ວາເຣສຸ ປວຕ຺ຕິມຕ຺ຕ ສພ຺ຠາວໍ ສນ຺ຘາຍ ພາຫຸລ຺ລສທ຺ໂທປິ ອິຘ ຄຫິໂຕຕິ.
[໑໕໖] ຍໍ ປນ ວິຠາວນິຍໍ
‘‘ວິຎ຺ຎຕ຺ຕິສມຸຏ຺ຐາປກ ຈິຕ຺ຕສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາເຈຕ຺ຖ ອຠິຊ຺ຌາທໂຍ ເຈຕນາປກ຺ຂິກາວ ໂຫນ຺ຕີຕິ’’ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕໍ ອິຘ ນ ຍຸຊ຺ຊຕິ.
ນ ຫິ ວິຎ຺ຎຕ຺ຕິສມຸຏ຺ຐາປກຈິຕ຺ຕສມ຺ປຍຸຕ຺ຕາປິ ເກວລໍ ມໂນກມ຺ມ ກິຈ຺ຈວິເສເສນ ປວຕ຺ຕມານາ ອຠິຊ຺ຌາທໂຍ ເຈຕນາປກ຺ຂິກາ ໂຫນ຺ຕິ. ເຈຕນາເອວ ປນ ອຠິຊ຺ຌາທິປກ຺ຂິກາ ໂຫຕີຕິ. [ມໂນກມ຺ມໍ]
໑໕໑. ເອຕ຺ຖ ຈ ທສນ຺ນໍປິ ອິເມສໍ ກມ຺ມປຖານໍ ປຸພ຺ພາປຣເຈຕນາໂຍ ປຏິສນ຺ຘິອາກຑ຺ຒເນ ອເນກນ຺ຕິກປກ຺ຂໍ ຄຕາຕິ ປຏິສມ຺ຠິທາ ມຄ຺ຄຏີກາຍໍ ວຸຕ຺ຕາ. ຕສ຺ມາ ຕາປິ ອິມໍ ສຕ຺ຕໍ ມາເຣສ຺ສາມິ ອິມໍ ຠຓ຺ຑໍ ອທິນ຺ນໍ ອາທິຍິສ຺ສາມີຕິອາທິນາ ນເຍນ ອາທິໂຕ ປຏ຺ຐາຍ ປວຕ຺ຕາ ພລວປຈ຺ຈເຍ ລທ຺ຘາ ປຏິສນ຺ຘິໍ ອາກຑ຺ຒນ຺ຕິ. ອລທ຺ຘາ ນາກຑ຺ຒນ຺ຕີຕິ ຍຸຕ຺ຕາ. ຍານິ ປນ ກຸສລາກຸສລານິ ກມ຺ມປຖເຠທໍ ອປ຺ປຕ຺ຕານິ ໂຫນ຺ຕິ. ຕານິ ກາຍທ຺ວາເຣ ທິສ຺ສມານານິ ກາຍກມ຺ມານິນາມ ໂຫນ຺ຕິ. ວຈີທ຺ວາເຣ ທິສ຺ສມານານິ ວຈີກມ຺ມານິນາມ. ສຸທ຺ເຘ ມໂນທ຺ວາເຣ ທິສ຺ສມານານິ ມໂນກມ຺ມານິນາມາຕິ ເວທິຕພ຺ພານີຕິ. ໂທສມູເລນາຕິ ໂທສສງ຺ຂາຕມູເລນ ໂທສມູລກຈິຕ຺ເຕນາຕິ ທ຺ວິຘາ ອຕ຺ໂຖ. ຕຕ຺ຖ ປຸຣິໂມ ພ຺ຍາປາທວຊ຺ເຊຫິ ທ຺ວີຫິ ຍຸຊ຺ຊຕິ, ປຈ຺ຉິໂມ ຕີຫິປິ. ¶ ໂລຠມູເລນາຕິ ເອຕ຺ຖ ເອສນໂຍ. ຕຕ຺ຖາປິຕິ ປຸຣິໂມ ອຠິຊ຺ຌາວຊ຺ເຊຫິ ທ຺ວີຫິ ຍຸຊ຺ຊຕິ. ປຈ຺ຉິໂມ ຕີຫີຕິ. ທ຺ວີຫິ ມູເລຫີຕິ ກທາຈິ ໂທສມູເລນ ກທາຈິ ໂລຠມູເລນາຕິ ເອວໍ ທ຺ວີຫິ ມູເລຫິ ສມ຺ຠວນ຺ຕິ. ໂມໂຫ ປນ ສພ຺ພສາຘາຣຓຕ຺ຕາ ວິເສສກໂຣ ນ ໂຫຕີຕິ ອິຘ ນ ຄຫິໂຕ.
[໑໕໗] ຍໍ ປນ ວິຠາວນິຍໍ
‘‘ນິຘິປາຐກປມາຓໂຕ ທຸຏ຺ຐນິຄ຺ຄຫຕ຺ຖໍ ປຣສນ຺ຕກໍ ຫຣນ຺ຕານໍ ຣາຊູນໍ ພ຺ຣາຫ຺ມຓານຎ຺ຈ ສພ຺ພມິທໍ ພ຺ຣາຫ຺ມຓານໍ ຣາຊູຫິ ທິນ຺ນໍ. ເຕສໍ ປນ ສພ຺ພທຸພ຺ພລຠາເວນ ອຎ຺ເຎ ຠຸຎ຺ຊນ຺ຕິ. ອຕ຺ຕສນ຺ຕກເມວ ພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ປຣິຠຸຎ຺ຊນ຺ຕີຕິ ເອວມາທີນິ ວຕ຺ວາ ສກສຎ຺ຎາຍ ເອວ ຍໍກິຎ຺ຈິ ຫຣນ຺ຕານໍ ກມ຺ມຜລສມ຺ພນ຺ຘາປວາທີນຎ຺ຈ ໂມຫມູເລນາ’’ຕິ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕໍ ອິຘ ນ ຍຸຊ຺ຊຕິ.
ສຫຊາຕມູລຎ຺ຫິ ອິຘ ອຘິປ຺ເປຕໍ ອສາຘາຣຓຠູຕຎ຺ຈ. ເຕສຎ຺ຈ ຕຖາຫຣນ຺ຕານໍ ຫຣຓໍ ຫຣຓກາເລ ກທາຈິໂທສມູເລນ ກທາຈິ ໂລຠມູເລນາຕິ ເອວໍ ທ຺ວີຫິ ມູເລຫິ ເອວ ສມ຺ຠວຕີຕິ. ໂຍ ປນ ໂມໂຫ ມຫາສມ຺ມຕາທີນໍຘມ຺ມິກຣາຊູນໍ ກາເລ ປວຕ຺ຕໍ ໂປຣາຓກ ນິຘິສຕ຺ຖໍ ຖເປຕ຺ວາ ປຈ຺ຉາ ອຘມ຺ມິການໍຣາຊູນໍ ກາເລ ປວຕ຺ເຕສຸ ເຍຠຸຍ຺ເຍນ ອຘມ຺ມິເກສຸ ຘມ຺ມສຕ຺ຖ ຣາຊສຕ຺ຖ ສງ຺ຂາເຕສຸ ນິຘິປາເຐສຸ ຘມ຺ມິກສຎ຺ຎີນໍ ຣາຊູນໍ ອຸປ຺ປນ຺ໂນ. ໂຍຈ ຣາຊູນໍ ອຠິເສກກາເລ ທິນ຺ນຎ຺ເຎວສມຓພ຺ຣາຫ຺ມຓານໍຕິຓກຏ຺ໂຐທກນ຺ຕິ ວຈນໍ ອຸປາທາຍ ສພ຺ພມິທໍ ພ຺ຣາຫ຺ມຓານໍ ຣາຊູຫິ ທິນ຺ນນ຺ຕິ ເອວໍ ສຎ຺ຎີນໍ ພ຺ຣາຫ຺ມຓານໍ ອຸປ຺ປນ຺ໂນ. ໂຍຈ ນຕ຺ຖິ ສຸກຕ ທຸກ຺ກຏານໍ ກມ຺ມານໍ ຜລໍ ວິປາໂກຕິ ເອວໍ ທິຏ຺ຐິການໍ ກມ຺ມຜລສມ຺ພນ຺ຘາ ປວາທີນໍ ອຸປ຺ປນ຺ໂນ. ໂສສພ຺ໂພປິ ອຸປນິສ຺ສຍໂມໂຫ ນາມ ໂຫຕິ. ໂສ ອິຘ ນາຘິປ຺ເປໂຕ. ອິຕຣຖາ ໂລໂຠ ນິທານໍ ກມ຺ມານໍ ສມຸທຍາຍ. ໂທໂສ ນິທານໍ ກມ຺ມານໍ ສມຸທຍາຍ. ໂມໂຫ ນິທານໍ ກມ຺ມານໍ ສມຸທຍາຍາຕິ ວຈນໂຕ ສພ຺ເພປິ ອກຸສລກມ຺ມ ປຖາຕິ ມູລກາເອວ ອິຘ ວຕ຺ຕພ຺ພາ ສິຍຸນ຺ຕິ. ເອວໍປເນຕ຺ຖ ວຕ຺ຕພ຺ພໍ ສິຍາ, ກມ຺ເມສຸຈ ກມ຺ມຜເລສຸຈ ສຎ຺ຊາຕກງ຺ຂານໍ ຊນານໍ ກງ຺ຂາ ປຣິຍຸຏ຺ຐານ ຈິຕ຺ເຕນສເຫວຕທນຸຣູປານິອທິນ຺ນາທານາທີນິ ຈຕ຺ຕາຣິກມ຺ມານິ ກໂຣນ຺ຕານໍ ຕານິ ¶ ກມ຺ມານິ ສຸທ຺ເຘນ ໂມຫມູເລນ ຊາຍນ຺ຕີຕິ. ເອວຎ຺ຫິ ສຕິ ປຣໂຕ ວິຈິກິຈ຺ຉາ ເຈຕນາຍ ປຏິສນ຺ຘິຊນເກສຸ ຄຫຓໍປິ ອຸປປນ຺ນໍ ໂຫຕີຕິ. [ອກຸສລກມ຺ມໍ].
໑໕໒. ກາມາວຈຣກຸສລໍປິ ກາຍທ຺ວາເຣ ປວຕ຺ຕໍ ກາຍ ກມ຺ມນ຺ຕິ ເອຕ຺ຖ ທ຺ເວ ປຣິຍາຍາ ເວທິຕພ຺ພາ. ກຖໍ, ວກ຺ຂມາເນສຸ ຫິ ປຸຎ຺ຎກ຺ຣິຍວຕ຺ຖູສຸ ຍໍກິຎ຺ຈິ ປຸຎ຺ຎກ຺ຣິຍວຕ຺ຖຸໍ ກາຍງ຺ຄໍ ໂຈເປຕ຺ວາ ປວຕ຺ຕິຕໍ ກາຍກມ຺ມໍ ນາມ. ວາຈງ຺ຄໍ ໂຈເປຕ຺ວາ ປວຕ຺ຕິຕໍ ວຈີກມ຺ມໍ ນາມ. ກາຍງ຺ຄ ວາຈງ຺ຄານິ ອໂຈເປຕ຺ວາ ມໂນທ຺ວາເຣເອວ ປວຕ຺ຕິຕໍ ມໂນກມ຺ມໍ ນາມາຕິ ອຍເມໂກ ປຣິຍາໂຍ. ອຍໍ ປນ ເມຕ຺ຕໍ ກາຍກມ຺ມໍ ປຈ຺ຈຸປຏ຺ຐິຕໍ ໂຫຕິ ສພ຺ຣຫ຺ມຈາຣີສຸ ອາວິເຈວ ຣໂຫ ຈ. ເມຕ຺ຕໍ ວຈີກມ຺ມໍ ປຈ຺ຈຸປຏ຺ຐິຕໍ ໂຫຕິ ສພ຺ຣຫ຺ມຈາຣີສຸ ອາວິເຈວ ຣໂຫຈ. ເມຕ຺ຕໍ ມໂນກມ຺ມໍ ປຈ຺ຈຸປຏ຺ຐິຕໍ ໂຫຕິ ສພ຺ຣຫ຺ມຈາຣີສຸ ອາວິເຈວ ຣໂຫຈາຕິຈ. ສພ຺ພໍ ກາຍກມ຺ມໍ ຎາຓປຸພ຺ພງ຺ຄມໍ ຎາຓານຸປຣິວຕ຺ຕໍ. ສພ຺ພໍ ວຈີກມ຺ມໍ ຎາຓປຸພ຺ພງ຺ຄມໍ ຎາຓານຸປຣິວຕ຺ຕໍ. ສພ຺ພໍ ມໂນກມ຺ມໍ ຎາຓປຸພ຺ພງ຺ຄມໍ ຎາຓານຸປຣິວຕ຺ຕນ຺ຕິ ຈ.
ປທກ຺ຂິຓໍ ກາຍກມ຺ມໍ, ວາຈາກມ຺ມໍ ປທກ຺ຂິຓໍ;
ປທກ຺ຂິຓໍ ມໂນກມ຺ມໍ, ປຓີຫິເຕ ປທກ຺ຂິເຓ ຕິຈ.
ເອວມາທີສຸ ສຸຕ຺ຕປເທສຸ ອາຄໂຕ. ອປິຈ, ອຏ຺ຐສາລິນິຍໍ ສກລາຍ ນວກມ຺ມທ຺ວາຣກຖາຍ ອຍມຕ຺ໂຖ ທີເປຕພ຺ໂພ. ຕຕ຺ຖ ຫິ ທານມຍໍປິ ກາຍວຈີ ມໂນກມ຺ມວເສນ ຕິຘາ ວິຠຕ຺ຕໍ. ຕຖາ ສີລມຍໍ ຠາວນາມຍຎ຺ຈາຕິ. ຍສ຺ມິໍ ປນ ທຸສ຺ສິລ຺ເຍ ປວຕ຺ຕມາເນ ກາໂຍ ອປຣິສຸທ຺ໂຘ ໂຫຕິ. ກາຍສໍວໂຣ ຠິຊ຺ຊຕິ. ຍໍ ປນ ກຸສລໍ ປວຕ຺ຕມານໍ ຕທງ຺ຄປຫານາທິວເສນ ຕໍ ທຸສ຺ສິລ຺ຍໍ ປຊຫິຕ຺ວາ ກາຍທ຺ວາຣໍ ໂສຘຍມານໍ ກາຍສໍວຣໍ ປູຣຍມານໍ ປວຕ຺ຕຕິ. ຕໍ ກາຍໂຈປນ ຣຫິຕໍປິ ກາຍງ຺ຄ ສໍວຣຓ ກິຈ຺ຈຕ຺ຕາ ກິຈ຺ຈສີເສນ ກາຍທ຺ວາເຣ ປວຕ຺ຕໍ ກາຍກມ຺ມໍນາມ. ກາຍສຸຈຣິຕນ຺ຕິປິ ວຸຈ຺ຈຕິ. ເອຕ຺ຖຈ ຕໍ ທຸສ຺ສິລ຺ຍໍ ປຊຫິຕ຺ວາຕິ ຍສ຺ມິໍ ຈິຕ຺ເຕ ອຸປ຺ປຊ຺ຊມາເນ ປາຓຆາຕາທິກໍ ກາຍທຸສ຺ສິລ຺ຍໍ ອຸປ຺ປຊ຺ເຊຍ຺ຍ. ຕສ຺ສ ຈິຕ຺ຕສ຺ສ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິຕຸໍ ອປ຺ປທານວເສນ ຕໍ ກາຍທຸສ຺ສິລ຺ຍໍ ປຊຫິຕ຺ວາ. ກາຍທ຺ວາຣໍ ໂສຘ ຍມານນ຺ຕິ ¶ ຍສ຺ມິໍ ທຸສ຺ສິລ຺ເຍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊມາເນ ກາຍງ຺ຄໍ ອສຸທ຺ຘໍ ໂຫຕິ. ຕສ຺ສ ອຸປ຺ປຊ຺ຊິຕຸໍ ອປ຺ປທານວເສນ ກາຍທ຺ວາຣໍ ໂສຘຍມານໍ. ກາຍສໍວຣໍ ປູຣຍມານນ຺ຕິ ສຍໍ ກາຍງ຺ຄສໍວຣຓກິຈ຺ຈສມ຺ປາທເນນ ກາຍສໍວຣໍ ປູເຣນ຺ຕນ຺ຕິ ອຕ຺ໂຖ. ວຈີກມ຺ເມປິ ເອເສວ ນໂຍ. ອວເຍສໍ ປນ ສພ຺ພໍປິ ກລ຺ຍາຓກມ຺ມໍ ຕີສຸ ທ຺ວາເຣສຸ ປວຕ຺ຕໍປິ ມໂນທ຺ວາຣໍເອວ ໂສຘຍມານໍ ມໂນສໍວຣໍເອວ ປູຣຍມານໍ ປວຕ຺ຕຕີຕິ ມໂນທ຺ວາເຣ ປວຕ຺ຕໍ ມໂນກມ຺ມໍນາມ. ມໂນສຸຈຣິຕນ຺ຕິປິ ວຸຈ຺ຈຕິ. ອຍເມໂກ ປຣິຍາໂຍ. ອຍໍ ປນ ອເນກສເຕສຸ ກມ຺ມປຖສຸຕ຺ເຕສຸ ອາຄໂຕ. ອປິຈ, ອຏ຺ຐສາລິນິຍໍ ສກລາຍ ທ຺ວາຣກຖາກ ອຍມຕ຺ໂຖ ທີເປຕພ຺ໂພຕິ. ອິເມສຸ ປນ ທ຺ວີສຸ ປຣິຍາເຍສຸ ສຕ຺ຕຸສາສເນ ກລ຺ຍາຓຘມ຺ມປູຣຓໍນາມ ຍາວເທວ ປາປຘມ຺ມປຫານຕ຺ຖາຍ ເອວ ໂຫຕີຕິ ປຈ຺ຉິໂມເຍວ ປຘານນ຺ຕິ ເວທິຕພ຺ໂພຕິ. ທິຍ຺ຍຕິ ເອເຕນາຕິ ທານໍ. ວຕ຺ຖຸປຣິຈ຺ຈາຄເຈຕນາ. ສີລຍຕີຕິ ສີລໍ. ກາຍ ວຈີກມ຺ມານິ ສາວຊ຺ຊານິ ນີວາເຣຕ຺ວາ ອນວຊ຺ຊານິ ສຸສມາຫິຕານິ ກຕ຺ວາ ສມ຺ມາທຫຕິ ຖເປຕິ, ອຸປຣິເມ ກຸສລຘມ຺ເມຈ ອຸປຘາເຣຕິ. ເຕສໍ ປຕິຏ຺ຐາ ຫຸຕ຺ວາ ຘາເຣຕີຕິ ອຕ຺ໂຖ. ຠາເວນ຺ຕິ ເອຕາຍາຕິ ຠາວນາ. ອຘິກຸສລຘມ຺ເມ ອນຸປ຺ປນ຺ເນວາ ອຸປ຺ປາເທນ຺ຕິ ອຸປ຺ປນ຺ເນວາ ວຑ຺ເຒນ຺ຕີຕິ ອຕ຺ໂຖ. ອປຈາຍນ຺ຕິ ເອເຕນາຕິ ອປຈາຍນໍ. ປູເຊນ຺ຕິ ກາຍວາຈາຫິ ອຕ຺ຕານໍ ນີຈວຸຕ຺ຕິໍ ທສ຺ເສນ຺ຕີຕິ ອຕ຺ໂຖ.
ວິເສເສນ ອາວຣນ຺ຕິ ອຸສ຺ສຸກ຺ກໍ ອາປຊ຺ຊນ຺ຕີຕິ ພ຺ຍາວຏານໍ ຠາໂວ ກມ຺ມໍວາ ເວຍ຺ຍາວຈ຺ຈໍ. ປຊ຺ຊິຕ຺ຖາຕິ ປຕ຺ຕິ. ອຕ຺ຕນິ ລທ຺ຘປຸຎ຺ຎໂກຏ຺ຐາສສ຺ສ ນາມໍ. ປາປີຍຕີຕິວາ ປຕ຺ຕິ. ປເຣຫິ ອນຸໂມທນ຺ເຕຫິ ລທ຺ຘພ຺ພສ຺ສ ປຸຎ຺ຎານິສນ຺ທສ຺ເສຕໍ ນາມໍ. ປຕ຺ຕິໍ ທທນ຺ຕິ ເອເຕນາຕິ ປຕ຺ຕິທານໍ. ຕເທວ ປເຣຫິ ທິນ຺ນໍ ອນຸໂມທນ຺ຕິ. ສາຘຸກາຣໍ ທທນ຺ຕິ ເອເຕນາຕິ ປຕ຺ຕານຸໂມທນໍ. ຘມ຺ມໍ ສຸຓນ຺ຕິ ເອເຕນາຕິ ຘມ຺ມສວນໍ. ຘມ຺ມໍ ເທເສນ຺ຕິ ເອຕາຍາຕິ ຘມ຺ມເທສນາ. ອຕ຺ຖິ ທິນ຺ນໍ, ອຕ຺ຖິ ຍິຏ຺ຐໍ, ອຕ຺ຖິ ຫຸຕໍ, ອຕ຺ຖິ ສຸກຕທຸກ຺ກຏານໍ ກມ຺ມານໍ ຜລໍ ວິປາໂກຕິອາທິນາ ທສວຕ຺ຖຸກໍ ສມ຺ມາທິຏ຺ຐິໍ ອຸຊຸໍ ກໂຣນ຺ຕິ ເອເຕນາຕິ ທິຏ຺ຐິຊຸກມ຺ມໍ. ສພ຺ພານິ ປນ ຕານິ ປຸເນນ຺ຕິ ຈິຕ຺ຕສນ຺ຕານໍ ໂສເຘນ຺ຕິ ເອເຕຫີຕິ ປຸຎ຺ຎານິ. ປູຊນີຍຠາວໍ ນິພ຺ພຕ຺ເຕນ຺ຕີຕິ ປຸຎ຺ຎານີຕິປິ ວທນ຺ຕິ. ຕານິເອວ ອວສ຺ສໍ ກຕ຺ຕພ຺ພຏ຺ເຐນ ກ຺ຣິຍານິຈາຕິ ¶ ປຸຎ຺ຎກ຺ຣິຍານິ. ຕານິເຍວ ສຸຂວິເສສານໍ ອຘິຏ຺ຐານຏ຺ເຐນ ວຕ຺ຖູນິຈາຕິ ປຸຎ຺ຎກ຺ຣິຍວຕ຺ຖູນີຕິ. ເອຕ຺ຖ ເອກເມກໍ ຕິວິຘໍ ໂຫຕິ ປຸຣິມໍ ມຊ຺ຌິມໍ ປຈ຺ຉິມນ຺ຕິ. ຕຕ຺ຖ ທາເນ ຕາວ ປຏິຄ຺ຄາຫກສ຺ສ ປຣິຈ຺ຈາຄກຣຓໍ ມຊ຺ຌິມໍນາມ. ຕໂຕ ປຸພ຺ເພ ອິມິນາ ປຈ຺ຈເຍນ ທານມຍໍ ປຸຎ຺ຎໍ ປວຕ຺ຕຍິສ຺ສາມີຕິ ເອວໍ ປຈ຺ຈຍຸປ຺ປາທນໂຕ ປຏ຺ຐາຍ ທານໍ ອາຣພ຺ຠ ທານໍ ອຸທ຺ທິສ຺ສ ຕີສຸ ທ຺ວາເຣສຸ ປວຕ຺ຕາ ກຸສລເຈຕນາ ປຸຣິມໍນາມ. ປຈ຺ຉາ ຠາເຄ ປນ ອຕ຺ຕນາ ທິນ຺ນທານໍ ອາຣພ຺ຠ ປຸນປ຺ປຸນໍ ອຕ຺ຕມນຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປາເທນ຺ຕສ຺ສ ປວຕ຺ຕາ ກຸສລເຈຕນາ ປຈ຺ຉິມໍນາມໍ. ສພ຺ພໍປິ ເຈຕໍ ອກຸສເລ ວຸຕ຺ຕນເຍນ ພລວປຈ຺ຈເຍ ລທ຺ຘາ ປຏິສນ຺ຘິໍ ເທຕິ. ອລທ຺ຘາ ນ ເທຕີຕິ ເວທິຕພ຺ພໍ.
ປຸນ ຫີນ ມຊ຺ຌິມປຓີຕວເສນ ຕິວິຘໍ ໂຫຕິ. ຕຕ຺ຖ ຫີເນນ ຉນ຺ເທນ ຈິຕ຺ເຕນ ວີຣິເຍນ ວີມໍສາຍວາ ປວຕ຺ຕິຕໍ ຫີນໍ, ມຊ຺ຌິເມນ ຉນ຺ທາທິນາ ປວຕ຺ຕິຕໍ ມຊ຺ຌິມໍ, ປຓີເຕນ ປຓີຕໍ. ຍສກາມຕາຍວາ ປວຕ຺ຕິຕໍ ຫີນໍ. ປຸຎ຺ຎຜລກາມຕາຍວາ ປວຕ຺ຕິຕໍ ມຊ຺ຌິມໍ. ກຕ຺ຕພ຺ພເມ ວິທນ຺ຕິ ອຣິຍຠາວໍ ນິສ຺ສາຍ ປວຕ຺ຕິຕໍ ປຓີຕໍ. ອຕ຺ຕຸກ຺ກໍສນ ປຣວມ຺ຠນາທີຫິ ອຸປກ຺ກິລິຏ຺ຐໍວາ ຫີນໍ. ອນຸປກ຺ກິລິຏ຺ຐໍ ໂລກິຍສຸຂຠາຄິຕາຍ ປວຕ຺ຕິຕໍ ມຊ຺ຌິມໍ. ມຄ຺ຄຜລສຸຂຠາຄິຕາຍ ປວຕ຺ຕິຕໍ ປຓີຕໍ. ຕຓ຺ຫາວເສນວາ ຠວໂຠຄຕ຺ຖາຍ ປວຕ຺ຕິຕໍ ຫີນໍ. ອຕ຺ຕໂນ ວິໂມກ຺ຂຕ຺ຖາຍ ປວຕ຺ຕິຕໍ ມຊ຺ຌິມໍ. ສພ຺ພສຕ຺ຕວິໂມກ຺ຂຕ຺ຖາຍ ປວຕ຺ຕິຕໍ ປາຣມິຕາທານໍ ປຓີຕນ຺ຕິ ອຍມຕ຺ໂຖ ວິສຸທ຺ຘິມຄ຺ເຄ ສີລນິທ຺ເທສໍ ນິສ຺ສາຍ ເວທິຕພ຺ໂພຕິ. ຍຖາ ເຈຕ຺ຖ, ເອວໍ ເສເສສຸປິຍຖາ ສມ຺ຠວໍ ຕິກທ຺ວຍໍ ວິຠຊິຕ຺ວາ ວຕ຺ຕພ຺ພນ຺ຕິ. ຕຕ຺ຖ ສີລໍ ນາມຠິກ຺ຂຸສີລໍ, ຠິກ຺ຂຸນິສີລໍ, ສາມເຓຣສີລໍ, ຄຫຏ຺ຐສີລນ຺ຕິ ຈຕຸພ຺ພິຘໍ ໂຫຕິ. ຕຕ຺ຖ ປຸຣິມານໍ ທ຺ວິນ຺ນໍ ສມາທານກິຈ຺ຈໍ ກມ຺ມວາຈາຍ ສິທ຺ຘໍໂຫຕິ. ອນ຺ຕິມວຕ຺ຖຸອຊ຺ຌາປນ຺ເນນວາ ສິກ຺ຂາປຈ຺ຈກ຺ຂາເນນວາ ກມ຺ມວາຈາຍ ຠິນ຺ນາຍ ສພ຺ພໍ ສມາທານໍ ຠິນ຺ນໍ ໂຫຕິ. ສພ຺ພານິ ອຸປສມ຺ປນ຺ນ ສີລານິ ຠິນ຺ນານິ ໂຫນ຺ຕິ. ຕທາ ຠິກ຺ຂຸປຏິຎ຺ຎໍ ອວິຊຫິຕ຺ວາ ຐິໂຕ ທຸສ຺ສີໂລນາມ ໂຫຕິ. ຖເປຕ຺ວາປນ ອນ຺ຕິມວຕ຺ຖຸໍ ອຎ຺ຎສິກ຺ຂາ ປທານິ ວີຕິກ຺ກມນ຺ຕສ຺ສ ຍໍ ວີຕິກ຺ກມຕິ. ຕສ຺ມິໍເຍວ ສໍວຣເຠໂທ ໂຫຕິ. ນ ສມາທານ ເຠໂທ. ນ ຫິ ຕໍ ປຸນ ກມ຺ມວາຈາຍ ສມາທາຕພ຺ພນ຺ຕິ ອຕ຺ຖີຕິ. ປຏິກມ຺ມໍ ກໂຣນ຺ຕສ຺ສ ¶ ປນ ສໍວໂຣ ປາກຕິໂກ ໂຫຕິ. ສຎ຺ຈິຈ຺ຈ ວີຕິກ຺ກມນ຺ໂຕວາ ປຏິກມ຺ມໍ ອກໂຣນ຺ໂຕວາ ອລຊ຺ຊີນາມ ໂຫຕິ. ນ ທຸສ຺ສີໂລຕິ. ເອສນໂຍ ສາມເຓຣສີເລປິ. ຕຕ຺ຖ ປນ ສຣຓຄມເນເນວ ສມາທານໍສິທ຺ຘໍ ໂຫຕິ. ລິງ຺ຄນາສນງ຺ຄໍ ກຕ຺ວາ ສຣຓຄມເນ ຠິນ຺ເນ ສພ຺ພໍ ສມາທານໍ ຠິຊ຺ຊຕິ. ອິຕເຣສຸ ປນ ຍໍ ວີຕິກ຺ກມຕິ, ຕສ຺ມິໍເຍວ ສໍວຣເຠໂທ ໂຫຕີຕິ ເວທິຕພ຺ພໍ.
ຄຫຏ຺ຐສີເລ ປນ ປກຕິ ຄຫຏ຺ຐານໍ ຄຫຓວເສເນວ ສມາທານໍ ສິທ຺ຘໍ ໂຫຕິ. ຕສ຺ມາ ເອກໂຕຄຓ຺ຫນ຺ເຕ ສພ຺ພານິ ສມາທິນ຺ນານິ ໂຫນ຺ຕິ. ເອກສ຺ມິໍຈ ຠິນ຺ເນ ສພ຺ພານິ ຠິນ຺ນານິ ໂຫນ຺ຕິ. ສພ຺ພານິ ປຸນ ສມາທາຕພ຺ພານິ. ວິສຸໍ ວິສຸໍ ຄຓ຺ຫນ຺ເຕ ປນ ຍໍ ວີຕິກ຺ກມຕິ, ເອຕເທວຠິຊ຺ຊຕິ. ຕເທວ ປຸນ ສມາທາຕພ຺ພໍ ໂຫຕີຕິ. ປຣິຈ຺ຉິນ຺ນກາລາ ຕິກ຺ກມເນ ປນ ສພ຺ພໍ ສມາທານໍ ວູປສມ຺ມຕິເຍວ. ທຸສ຺ສີລຠາໂວ ປເນຕ຺ຖ ປຎ຺ຈນ຺ນໍ ນິຈ຺ຈສີລານໍ ເຠເທນ ເວທິຕພ຺ໂພ. ນິຈ຺ຈານິຈ຺ເຈສຸ ປນ ຍໍ ນິຈ຺ຈເມວ ວຏ຺ຏຕິ. ອນິຈ຺ຈໍ ນວຏ຺ຏຕິ ສາວຊ຺ຊໍ ໂຫຕິ. ຕໍ ນິຈ຺ຈສີລໍ ນາມ. ຍໍ ປນ ນິຈ຺ຈໍປິ ວຏ຺ຏຕິ. ມຫນ຺ຕໍ ປຸຎ຺ຎາຠິສນ຺ທໍ ໂຫຕິ. ອນິຈ຺ຈໍປິ ວຏ຺ຏຕິ ສາວຊ຺ຊໍ ນ ໂຫຕິ. ຕໍ ອນິຈ຺ຈສີລໍນາມ. ຕຕ຺ຖ ຠິກ຺ຂຸ ຠາເວ ຐິຕສ຺ສ ຠິກ຺ຂຸສີລໍ ສາມເຓຣຠາເວ ຐິຕສ຺ສ ສາມເຓຣສີລໍ ປກຕິຄຫຏ຺ຐານໍປຎ຺ຈສີລໍ ປພ຺ພຊິຕສງ຺ເຂປຄຕານໍ ອຸປາສການໍ ຕາປສປຣິພ຺ພາຊການຎ຺ຈ ທສສີລໍ ນິຈ຺ຈສີລໍນາມ. ເຕສຎ຺ຫິ ຕໍ ຕໍ ຍຖາສກໍ ສີລໍ ນິຈ຺ຈໍ ສຸທ຺ຘໍ ກຕ຺ວາ ຣກ຺ຂິຕຸເມວ ວຏ຺ຏຕິ. ອຣກ຺ຂນ຺ຕານໍ ຠິກ຺ຂຸຠາວາທິໂກ ສາວຊ຺ໂຊ ໂຫຕິ ອສຸທ຺ໂຘ. ກສ຺ມາ, ອຕ຺ຕໂນ ອນຸຣູປສ຺ສ ອາຈາຣສ຺ສ ວິປຕ຺ຕິໂຕ. ປກຕິຄຫຏ຺ຐານໍ ປນ ອຏ຺ຐງ຺ຄຸໂປສຖສີລໍ ອນິຈ຺ຈສີລໍນາມ. ຕຎ຺ຫິ ເຕສໍ ວຸຕ຺ຕນເຍນ ນິຈ຺ຈໍປິ ວຏ຺ຏຕິ. ອນິຈ຺ຈໍປິ ວຏ຺ຏຕິ. ຕຖາ ທສສີລຎ຺ຈ. ຕຎ຺ຫິ ປກຕິ ຄຫຏ຺ຐານໍ ອນິຈ຺ຈສີລເມວ ໂຫຕິ. ຄິຫິນິວຕ຺ຖໍ ປຫາຍ ກາສາຍວຕ຺ຖຘາຣເຓນ ປພ຺ພຊິຕສງ຺ເຂປຄຕານໍ ເອວ ນິຈ຺ຈສີລໍ. ຍຖາ ຫິ ປກຕິມນຸສ຺ສານໍ ປຎ຺ຈສີລໍ ສມາທິນ຺ນໍປິ ອສມາທິນ຺ນໍປິ ນິຈ຺ຈໍ ຣກ຺ຂິຕຸເມວ ວຏ຺ຏຕິ. ວີຕິກ຺ກມິຕຸໍ ນວຏ຺ຏຕິ. ຕຖາ ປພ຺ພຊິຕເວສຘາຣີນໍ ທສສີລໍ ສມາທິນ຺ນໍປິ ອສມາທິນ຺ນໍປິ ນິຈ຺ຈໍ ຣກ຺ຂິຕຸເມວ ວຏ຺ຏຕິ. ວີຕິກ຺ກມິຕຸໍ ນວຏ຺ຏຕິ. ເວສຘາຣເຓນ ສຫ ສິທ຺ຘຕ຺ຕາຕິ.
ອຸປຣິ ¶ ວຸຈ຺ຈມານາ ສມຖວິປສ຺ສນາວເສນ ທຸວິຘາ ຠາວນາ ຠາວນານາມ. ສາ ອິຘ ອປ຺ປນໍ ອປຕ຺ຕາວ ອຘິປ຺ເປຕາ. ຘມ຺ມວິນຍປຣິ ຍຕ຺ຕິຍາ ສຫ ອນວຊ຺ຊກມ຺ມສິປ຺ປວິຊ຺ຊາຐາເນສຸ ປຣິຈຍກຣຓ ເຈຕນາປິ ເອຕ຺ເຖວ ສງ຺ຄຍ຺ຫຕິ. ຣຕນຕ຺ຕເຍ ປນ ມາຕາປິຕູສຸ ກຸເລເຊຏ຺ເຐສຸ ອາຈຣິເຍສຸ ຘມ຺ມິກສມຓພ຺ຣາຫ຺ມເຓສຸ ອຎ຺ເຎສຸຈ ຄຸຓວຍວຸທ຺ເຘສຸ ຍຖາຣຫໍ ປຈ຺ຈຸຏ຺ຐານໍ ວນ຺ທນໍ ອຎ຺ຊລິກຣຓໍ ສາມິຈິກຣຓໍ ວຕ຺ຕປຏິວຕ຺ຕກຣຓນ຺ຕິ ເອວມາທິສພ຺ພໍ ອປຈາຍນໍນາມ. ເຕສຎ຺ເຎວ ອຎ຺ເຎສຎ຺ຈ ອາຄນ຺ຕຸກຄມິກອທ຺ຘິການໍ ຄິລານານໍ ຊິຓ຺ຓານໍ ກິຈ຺ຈ ກຣຓີເຍສຸ ສພ຺ຣຫ຺ມຈາຣີນໍ ຈີວຣກມ຺ມາທີສຸ ປເຣສໍ ຕໍຕໍປຸຎ຺ຎ ກມ຺ເມສຸຈ ປຣິສຸທ຺ເຘນ ຫິຕຜຣຓຈິຕ຺ເຕນ ອຕ຺ຕໂນກິຈ຺ເຈສຸ ວິຍ ກາຍວາຈາຫິ ວາຍາມກຣຓໍ ເວຍ຺ຍາວຈ຺ຈໍນາມ. ອຕ຺ຕນາ ກຕສ຺ສ ຍສ຺ສກສ຺ສຈິ ປຸຎ຺ຎສ຺ສ ປເຣຫິ ສາຘາຣຓກຣຓໍ ປຕ຺ຕິທານໍນາມ. ປເຣຫິ ທິນ຺ນາຍ ປຕ຺ຕິຍາ ອນຸໂມທນໍ ອຕ຺ຕມນຕາປເວທນໍ ປຕ຺ຕາ ນຸໂມທນໍນາມ. ອທິນ຺ນສ຺ສ ປຸຎ຺ຎສ຺ສ ອນຸໂມທນໍ ປນ ອນຸໂມທນເມວ ໂຫຕິ. ນ ປຕ຺ຕານຸໂມທນໍ. ປຕ຺ຕິຍາເອວ ອຠາວໂຕ. ປຕ຺ຕິຈ ທຸວິຘາ ອຸທ຺ທິສິກາ ອນຸທ຺ທິສິກາຕິ. ຕຕ຺ຖ ອຕ຺ຕານໍ ອຸທ຺ທິສິກໍ ອນຸໂມທນ຺ຕສ຺ເສວ ທິຏ຺ຐຘມ຺ມເວທນີຍໍ ຊາຕນ຺ຕິ ເວທິຕພ຺ພໍ. ອິທໍ ປນ ທ຺ວຍໍ ທານປຸຎ຺ເຎສຸເອວ ວິເສສໂຕ ປາກຏໍ. ຕຎ຺ຫິ ອຸທ຺ທິສກໍ ກຕ຺ວາ ເທວຕານໍວາ ປຣທຕ຺ຕຸປຊີວິເປຕານໍວາ ເວມານິກເປຕານໍວາ ວິນິປາຕິກາສຸຣານໍວາ ທິນ຺ນໍ ອນຸໂມທິຕຎ຺ຈ ເຕສໍ ຕງ຺ຂເຓເອວ ທິຏ຺ຐຘມ຺ມ ເວທນີຍໍ ຊາຕນ຺ຕິ. ອຕ຺ຖຫິຕ ປຏິສໍຍຸຕ຺ຕາຍ ຘມ຺ມກຖາຍ ໂຍນິໂສ ມນສິກາເຣ ຐຕ຺ວາ ສວນຎ຺ຈ ກຖນຎ຺ຈ ຘມ຺ມສວນໍ ຘມ຺ມ ເທສນາຈນາມ. ນິຣວຊ຺ຊກມ຺ມສິປ຺ປວິຊ຺ຊາຐານານໍ ສວນກຖນເຈຕນາຈ ເອຕ຺ເຖວສງ຺ຄຍ຺ຫນ຺ຕິ.
ນຕ຺ຖິ ທິນ຺ນໍ ນຕ຺ຖິຍິຏ຺ຐນ຺ຕິອາທິນຍປວຕ຺ຕາຍ ທສວຕ຺ຖຸກາຍ ມິຈ຺ຉາ ທິຏ຺ຐິຍາວາ ອິສ຺ສຣນິມ຺ມານາທິທິຏ຺ຐິຍາວາ ທິຏ຺ຐມງ຺ຄລາທິທິຏ຺ຐິຍາວາ ວິສຸທ຺ຘໍ ກຕ຺ວາ ເຕຫິ ເຕຫິ ວຕ຺ຖູຫິວາ ຍຸຕ຺ຕີຫິວາ ກາຣເຓຫິວາ ກມ຺ມສກຕາ ຎາຓສງ຺ຂາຕາຍ ສມ຺ມາທິຏ຺ຐິຍາ ໂວທານກຣຓໍ ທິຏ຺ຐຸຊຸກມ຺ມໍນາມາຕິ. ຍຕ຺ຖ ປນ ຕິວິຘເມວ ປຸຎ຺ຎກ຺ຣິຍວຕ຺ຖຸ ອາຄຕໍ. ຕຕ຺ຖ ປຕ຺ຕິທານານຸໂມທນານິ ທາເນ ສງ຺ຄຍ຺ຫນ຺ຕິ. ອິສ຺ສາມຈ຺ເຉຣານໍ ¶ ປຏິປກ຺ຂຠາເວນ ຕໍ ສຠາວຕ຺ຕາ. ອປຈາຍນເວຍ຺ຍາວຈ຺ຈານິ ສີເລ ສງ຺ຄຍ຺ຫນ຺ຕິ. ເຕສໍ ຈາຣິຕ຺ຕ ສີລຕ຺ຕາ. ເສສານິ ຕີຓິ ຠາວນາມເຍ ສງ຺ຄຍ຺ຫນ຺ຕິ. ຕໍ ສຠາວຕ຺ຕາ. ກມ຺ມຏ຺ຐານວິນິມຸຕ຺ໂຕ ຘມ຺ໂມນາມ ນຕ຺ຖີຕິ ຫິ ວຸຕ຺ຕໍ. ທິຏ຺ຐຸຊຸກມ຺ມຎ຺ຈ ຎາຓ ວຑ຺ຒນເມວາຕິ. ຕີສ຺ເວວວາ ເອຕໍ ສງ຺ຄຍ຺ຫຕິ. ທິຏ຺ຐຸຊຸກມ຺ມໍ ສພ຺ເພສໍ ນິຍມ ລກ຺ຂຓນ຺ຕິຕິ ອຏ຺ຐກຖາຍໍ ວຸຕ຺ຕໍ. ສຕິເຍວ ຫິ ກມ຺ມສກຕາຎາເຓ ທານາທີນິ ຕີຓິ ສມ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕີຕິ. ມໂນກມ຺ມເມວາຕິ ມນສ຺ມິໍເອວ ກມ຺ມປຖ ກິຈ຺ຈສິທ຺ຘິໂຕ ມໂນກມ຺ມໍເອວ.
[໑໕໘] ວິຠາວນິຍໍ ປນ
‘‘ວິຎ຺ຎຕ຺ຕິສມຸຏ຺ຐາປກຕ຺ຕາ ຠາເວນ ກາຍ ທ຺ວາຣາທີສຸ ອປ຺ປວຕ຺ຕນໂຕຕິ’’ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕໍ ນ ສຸນ຺ທຣໍ.
ນ ຫິ ວິຎ຺ຎຕ຺ຕິສມຸຏ຺ຐາປກໍ ອຠິຎ຺ຎາກຸສລໍ ກາຍທ຺ວາຣາທີສຸ ປວຕ຺ຕມານໍປິ ກາຍວຈີກມ຺ມສງ຺ຂ຺ຍໍ ຄຈ຺ຉຕິ, ກາຍວາຈານໍ ກມ຺ມປຖ ອງ຺ຄຠາວາສມ຺ຠວໂຕຕິ. ຕຎ຺ຈ ຠາວນາມຍນ຺ຕິ ທານສີລວເສນ ອປ຺ປວຕ຺ຕນໂຕ. ເກວລໍ ຠາວນາກມ຺ມວິເສສຕ຺ຕາ ຕຎ຺ຈ ມຫຄ຺ຄຕ ກຸສລໍ ຠາວນາກມ຺ມ ເມວ ໂຫຕິ. ຍໍ ປນ ປຏິສມ຺ຠິທາ ມຄ຺ເຄ ປຖມຊ຺ຌາເນນ ນີວຣຓານໍ. ທຸຕີເຍນ ວິຕກ຺ກວິຈາຣານໍ. ຕຕີເຍນ ປີຕິຍາ. ຈຕຸຕ຺ເຖນ ສຸຂທຸກ຺ຂານໍ ປຫານໍ ສີລໍ. ເວຣມຓິ ສີລໍ. ເຈຕນາ ສີລໍ. ສໍວໂຣ ສີລໍ. ອວີຕິກ຺ກໂມ ສີລນ຺ຕິ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕໍ ປຣິຍາເຍນ ວຸຕ຺ຕນ຺ຕິ ເວທິຕພ຺ພໍ. ອປ຺ປນາປຕ຺ຕນ຺ຕິ ຠາວນາ ພເລນ ອາຣມ຺ມເຓ ອນຸປວິສິຕ຺ວາ ອຈລຏ຺ຐິຕິຠາເວນ ປວຕ຺ຕນໂຕ ອປ຺ປນາປຕ຺ຕໍ ກມ຺ມໍ ໂຫຕິ.
[໑໕໙] ວິຠາວນິຍໍ ປນ
‘‘ປຸພ຺ພຠາຄປວຕ຺ຕານໍ ກາມາວຈຣຠາວໂຕຕິ’’ ກາຣຓໍ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕໍ ນ ສຸນ຺ທຣໍ.
ນ ຫິ ເຕສໍ ກາມາວຈຣຕາມຕ຺ຕໍ ອປ຺ປນາປຕ຺ຕິຍາ ກາຣຓໍ ໂຫຕີຕິ. ຌານງ຺ຄເຠເທນາຕິ ວຸຕ຺ຕໍ. ຌານເຠເທນາຕິ ປນ ວຕ຺ຕພ຺ພໍ. ຌານງ຺ຄເຠເທນາຕິວາ ຌານງ຺ຄສມຸທາຍເຠເທນາຕິ ອຕ຺ໂຖ, ຌານເຠເທນ ອິຈ຺ເຈວ ວຸຕ຺ຕໍ ໂຫຕິ. ກຸສລກມ຺ມໍ
໑໕໓. ເອຕ຺ຖາຕິ ¶ ເອຕສ຺ມິໍ ປາກຏ຺ຐານຈຕຸກ຺ເກ. ອຸທ຺ຘຈ຺ຈຣຫິຕນ຺ຕິ ອຸທ຺ຘຈ຺ຈສຫຄຕເຈຕນາວຊ຺ຊິຕໍ. ກສ຺ມາ ປນ ອຸທ຺ຘຈ຺ຈເຈຕນາ ອິຘ ປຊ຺ຊິຕາຕິ. ປຏິສນ຺ຘິອນາກຑ຺ຒນໂຕ. ກຖໍ ວິຎ຺ຎາຍຕີຕິ ເຈ. ຘມ຺ມສງ຺ຄເຫ ທສ຺ສເນນ ປຫາຕພ຺ເພສຸ ຕໍ ອວຕ຺ວາ ຠາວນາຍ ປຫາຕພ຺ເພສຸ ເອວ ວຸຕ຺ຕຕ຺ຕາ. ຍຖາຫ-ຈຕ຺ຕາໂຣ ທິຏ຺ຐິຄຕສມ຺ປຍຸຕ຺ຕຈິຕ຺ຕຸປ຺ປາທາ ວິຈິກິຈ຺ຉາສຫຄໂຕ ຈິຕ຺ຕຸປ຺ປາໂທ, ອິເມ ຘມ຺ມາ ທສ຺ສເນນ ປຫາຕພ຺ພາຕິຈ, ອຸທ຺ຘຈ຺ຈສຫຄໂຕ ຈິຕ຺ຕຸປ຺ປາໂທ, ອິເມຘມ຺ມາ ຠາວນາຍປຫາ ຕພ຺ພາຕິຈ, ເສສາ ປນ ຈຕ຺ຕາໂຣ ທິຏ຺ຐິຄຕວິປ຺ປຍຸຕ຺ຕຈິຕ຺ຕຸປ຺ປາທາ ທ຺ເວ ປຏິຆສມ຺ປຍຸຕ຺ຕຈິຕ຺ຕຸປ຺ປາທາຈ ສິຍາ ທສ຺ສເນນປຫາຕພ຺ພາ ສິຍາ ຠາວນາຍ ປຫາຕພ຺ພາຕິ ຕຕ຺ຖ ວຸຕ຺ຕາ. ກຖຎ຺ຈ ວິຎ຺ຎາຍຕິ. ໂຍ ທສ຺ສເນນປຫາຕພ຺ເພສຸ ນ ວຸຕ຺ໂຕ, ໂສ ອກຸສລຘມ຺ໂມ ປຏິສນ຺ຘິໍ ນາກຑ຺ຒຕີຕິ. ປຏ຺ຐາເນ ທສ຺ສເນນປຫາຕພ຺ພຘມ຺ເມສຸເອວ ນານາກ຺ຂຓິກ ກມ຺ມປຈ຺ຈຍສ຺ສ ອຸທ຺ຘຏຕ຺ຕາ ອິຕຣຕ຺ຖ ຕສ຺ສ ອນຸທ຺ຘຏຕ຺ຕາຕິ. ຍຖາຫ-ສຫຊາຕາ ທສ຺ສເນນປຫາຕພ຺ພາ ເຈຕນາ ສມ຺ປຍຸຕ຺ຕການໍ ຘມ຺ມານໍ ຈິຕ຺ຕສມຸຏ຺ຐານານຎ຺ຈ ຣູປານໍ ກມ຺ມປຈ຺ຈເຍນປຈ຺ຈໂຍ. ນານາກ຺ຂຓິກາ ທສ຺ສເນນ ປຫາຕພ຺ພາ ເຈຕນາ ວິປາການໍ ຂນ຺ຘານໍ ກຏຕ຺ຕາຈ ຣູປານໍ ກມ຺ມປຈ຺ຈເຍນ ປຈ຺ຈໂຍຕິຈ ສຫຊາຕາ ຠາວນາຍ ປຫາຕພ຺ພາ ເຈຕນາສມ຺ປຍຸຕ຺ຕການໍຘມ຺ມານໍ ຈິຕ຺ຕາສມຸຏ຺ຐານານຎ຺ຈຣູປານໍ ກມ຺ມປຈ຺ຈເຍນ ປຈ຺ຈໂຍຕິຈ. ນຈ ນານາກ຺ຂຓິກ ກມ຺ມປຈ຺ຈຍສຕ຺ຕິຍາ ວິນາ ວິປາກຸປ຺ປາທນໍນາມ ອຕ຺ຖີຕິ. ຍທິເອວໍ ສາ ປວຕ຺ຕິວິປາກໍປິ ນຊເນຕີຕິ ສກ຺ກາ ວຕ຺ຕຸນ຺ຕິເຈ.ນ. ປຏິສມ຺ຠິທາວິຠງ຺ເຄ ຕສ຺ສາ ວິປາກສ຺ສ ອຸທ຺ຘຏຕ຺ຕາ. ຍຖາຫ-ກຕເມ ຘມ຺ມາ ອກຸສລາ. ຍສ຺ມິໍ ສມເຍ ອກຸສລໍ ຈິຕ຺ຕໍ ອຸປ຺ປນ຺ນໍ ໂຫຕິ ອຸເປກ຺ຂາສຫຄຕໍ ອຸທ຺ຘຈ຺ຈສມ຺ປຍຸຕ຺ຕໍ ຣູປາຣມ຺ມຓໍວາ.ລ. ອິເມ ຘມ຺ມາ ອກຸສລາ. ອິເມສຸ ຘມ຺ເມສຸ ຎາຓໍ ຘມ຺ມປຏິສມ຺ຠິທາ. ເຕສໍ ວິປາເກ ຎາຓໍ ອຕ຺ຖປຏິສມ຺ຠິທາຕິ. ເຕນາຫ ປວຕ຺ຕິຍໍ ປນ ສພ຺ພໍປິ ທ຺ວາທສວິຘນ຺ຕິອາທິ.
[໑໖໐] ຍໍ ປນ ວິຠາວນິຍໍ
‘‘ອຘິໂມກ຺ຂວິຣເຫນ ສພ຺ພທຸພ຺ພລໍປິ ວິຈິກິຈ຺ຉາສຫຄຕໍ ປຏິສນ຺ຘິໍ ອາກຑ຺ຒຕິ. ອຘິໂມກ຺ຂສມ຺ປໂຍເຄນ ຕໂຕ ພລວນ຺ຕໍປິ ອຸທ຺ຘຈ຺ຈສຫຄຕໍ ນາກຑ຺ຒຕີຕິ’’ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕໍ ນ ສຸນ຺ທຣໍ.
ນ ຫິ ¶ ອຘິໂມກ຺ຂວິຣຫມຕ຺ເຕນ ວິຈິກິຈ຺ຉາສຫຄຕໍ ສພ຺ພທຸພ຺ພລນ຺ຕິຈ ອຘິໂມກ຺ຂສມ຺ປໂຍຄມຕ຺ເຕນ ອຸທ຺ຘຈ຺ຈສຫຄຕໍ ຕໂຕ ພລວນ຺ຕນ຺ຕິຈ ສກ຺ກາ ວຕ຺ຕຸໍ. ສຕ຺ຖຣິ ກງ຺ຂຕິ ຘມ຺ເມ ກງ຺ຂຕີຕິ ເອວມາທິນາ ນເຍນ ວຸຕ຺ຕາຍ ວິຈິກິຈ຺ຉາຍ ອຕ຺ຕໂນ ວິສເຍ ມຫາຫຕ຺ຖິນາຄສ຺ສ ວິຍ ພລວຕຣຕ຺ຕາ ອຕິວິຍ ກາຬກຘມ຺ມຕ຺ຕາຈາຕິ. ຕຖາ ຫິສາ ເອກນ຺ເຕນ ທສ຺ສເນນປຫາຕພ຺ເພສຸ ປຘານຠາເວນ ວຸຕ຺ຕາ. ຕໂຕເຍວຈ ປຏິສນ຺ຘິອາກຑ຺ຒນໍປິ ຕສ຺ສາ ວິຎ຺ຎາຕພ຺ພໍ ໂຫຕີຕິ. ສຠາວວິຣຸທ຺ຘຕ຺ຕາເຍວ ປນ ວິຈິກິຈ຺ຉາສຫຄຕໍ ອຘິໂມກ຺ຂຣຫິຕໍ ໂຫຕີຕິ ຍຸຕ຺ຕໍ. ຕສ຺ມາ ອຸທ຺ຘຈ຺ຈສຫຄຕເມວ ສພ຺ພທຸພ຺ພລນ຺ຕິ ເວທິຕພ຺ພໍ. ສພ຺ພຕ຺ຖາປີຕິ ສຸຄຕິທຸຄ຺ຄຕິວເສນ ສພ຺ພສ຺ມິໍປິ. ຍຖາຣຫນ຺ຕິ ເຕສຸ ໂລເກສຸ ລທ຺ຘວຕ຺ຖຸທ຺ວາຣານຸຣູປໍ. ວິປຈ຺ຈຕີຕິ ວິປາເຈຕິ ວິປກ຺ກຠາວໍ ອາປາເທຕິ. ສພ຺ພໍປິວາທ຺ວາທສວິຘໍ ອກຸສລກມ຺ມໍ ສຕ຺ຕາ ກຸສລປາການິ ຫຸຕ຺ວາ ວິປຈ຺ຈຕິ, ວິປກ຺ກຠາວໍ ຄຈ຺ຉຕີຕິ ອຕ຺ໂຖ.
ຍສ຺ມາ ກຸສລກມ຺ມານິ ອປາຍຠູມິຍໍປິ ປວຕ຺ຕິຍໍ ມຫາສມ຺ປຕ຺ຕິໂຍ ສມຸຏ຺ຐາເປຕ຺ວາ ມຫິທ຺ຘິການໍ ນາຄສຸປຓ຺ຓາທີນໍ ສນ຺ຕາເນ ສຍເມວ ອຕ຺ຕໂນວິປາກສ຺ສ ໂອກາສໍ ກຕ຺ວາ ສຸຂວິປາກໍ ຊນຍນ຺ຕິ. ອຎ຺ເຎສໍປິ ອາປາຍິການໍ ເຕນ ເຕນ ກາຣເຓນ ອິຏ຺ຐາຣມ຺ມຓ ສມາໂຍເຄ ສຕິ ອຕ຺ຕໂນ ວິປາກສ຺ສ ໂອກາສໍ ລຠິຕ຺ວາ ສຸຂວິປາກໍ ຊນຍນ຺ຕິ. ຕສ຺ມາ ຕຖາປວຕ຺ຕິຍຎ຺ຈາຕິອາທິ ມາຫ. ນ ຫິ ຕານິ ສຸຂວິປາການິ ອກຸສກມ຺ມສ຺ສ ວິປາການິ ຠວິຕຸໍ ອຣຫນ຺ຕິ. ວຸຕ຺ເຕຎ຺ເຫຕໍ ວິຠງ຺ເຄ ອຏ຺ຐານເມຕໍ ອນວກາໂສ, ຍໍ ກາຍທຸຈ຺ຈຣິຕສ຺ສ ອິຏ຺ໂຐ ກນ຺ໂຕ ມນາໂປ ວິປາໂກ ນິພ຺ພຕ຺ເຕຍ຺ຍາຕິອາທິ. ຕຕ຺ຖ ມຫາວິປາການິ ສຸຄຕິ ກາມໂລເກ ອເຫຕຸການິ ອຏ຺ຐປິ ສພ຺ພສ຺ມິໍ ກາມໂລເກ ເຕສຸຈ ປຎ຺ຈຈກ຺ຂຸວິຎ຺ຎາຓ ໂສຕວິຎ຺ຎາຓ ສມ຺ປຏິຈ຺ຉນ ສນ຺ຕີຣຓ ຍຸຄຬານິ ຣູປໂລເກ ວິປຈ຺ຈຕີຕິ ວຸຕ຺ຕໍ ຍຖາຣຫໍ ວິປຈ຺ຈຕີຕິ. ຣູປາວຈຣ ກຸສລຎ຺ຫິ ກມ຺ມສມຸຏ຺ຐານຣູປານິ ຊນຍນ຺ຕໍປິ ສຍໍ ວິປຈ຺ຈມານໍ ອາຣມ຺ມຓນ຺ຕເຣ ອຎ຺ຎຠູມິກ ວິປາກຠາເວນ ນວິປຈ຺ຈຕິ. ກາມວິຣາຄຠາວນາຠາເວນ ປນ ອປ຺ປນາປຕ຺ຕ ກມ຺ມ ວິເສສຕ຺ຕາ ກາມຕຓ຺ຫາຍ ອວິສຍຠູເຕ ນິມິຕ຺ຕາ ຣມ຺ມເຓ ອຕ຺ຕນາ ສພ຺ພໂສ ສທິເສນ ມຫຄ຺ຄຕຠາວປຕ຺ເຕນ ຣູປ ວິປາກຠາເວເນວ ¶ ວິປຈ຺ຈຕິ. ຕສ຺ມາ ຣູປໂລເກປິ ຕານິ ປຎ຺ຈວິປາການິ ກາມາວຈຣກຸສລສ຺ເສວາຕິ ເວທິຕພ຺ພານີຕິ. ທ຺ວີສຸ ກມ຺ມສ຺ສ ວິປຈ຺ຈນຏ຺ຐາເນສຸ ປຏິສນ຺ຘິນາມ ມຫນ຺ຕໍຐານໍ ໂຫຕິ. ຕສ຺ມາ ຕທາ ວິປຈ຺ຈນ຺ຕໍ ກມ຺ມໍ ອຕ຺ຕໂນ ສາມຕ຺ຖິຍານຸຣູປໍ ນາຕິຫີນໍ ວິປາກໍ ຊເນຕຸໍ ສກ຺ໂກຕິ. ປວຕ຺ຕິຍໍ ປນ ນານາຐາເນສຸ ນານາກິຈ຺ເຈຫິ ວິປຈ຺ຈຕິ. ຕສ຺ມາ ຕທາ ວິປຈ຺ຈນ຺ຕໍ ກມ຺ມໍ ອຕ຺ຕໂນ ສາມຕ຺ຖິຍານຸຣູປໍ ວິປຈ຺ເຈຕຸໍ ນສກ຺ໂກຕິ. ປຎ຺ຈວິຎ຺ຎາຓຏ຺ຐານາທີສຸ ປຣິຕ຺ຕເກສຸ ວິປຈ຺ຈມານໍ ຐານາ ນຸຣູປໍ ວິປຈ຺ຈຕິ. ຕທາຣມ຺ມຓຏ຺ຐາເນ ວິປຈ຺ຈມານໍ ເຍຠຸຍ຺ເຍນ ຊວນາ ນຸຣູປໍ ວິປຈ຺ຈຕິ. ຕສ຺ມາ ໂສຬສກມຄ຺ໂຄ ທ຺ວາທສກມຄ຺ໂຄ ອເຫຕຸ ກຏ຺ຐກນ຺ຕິ ເອວໍເອເກກສ຺ສ ກມ຺ມສ຺ສ ວິປາກປ຺ປເຠໂທ ປວຕ຺ໂຕຕິຕໍ ປເຠທໍທສ຺ເສຕຸໍ ຕຕ຺ຖາປີຕິອາທິມາຫ.
ກຸສລໍ ທຸວິຘໍ ສມ຺ປຊານກຕໍ ອສມ຺ປຊານກຕນ຺ຕິ. ຕຕ຺ຖ ກມ຺ມາ ຍູຫນກາເລ ອນ຺ຕມໂສ ເຫຏ຺ຐາ ວຸຕ຺ຕໍ ທິຏ຺ຐຸຊຸກມ຺ມຎາຓໍປິ ສຸຏ຺ຐຸ ໂຍເຊຕ຺ວາ ກຕໍ ສມ຺ປຊານກຕໍນາມ. ຍຖາຫ-ກມ຺ມຎ຺ຈ ກມ຺ມຜລຎ຺ຈ ສທ຺ທຫິຕ຺ວາ ກຕໍ ສມ຺ປຊານກຕໍ ນາມາຕິ. ທິຏ຺ຐຸຊຸກມ຺ມຎາຓ ມຕ຺ຕໍປິ ອໂຍເຊຕ຺ວາ ຕໍ ອສມ຺ປຊານກຕໍ ນາມ. ຍຖາຫ-ກມ຺ມໍປິ ກມ຺ມຜລມ຺ປິ ອຊານິຕ຺ວາ ກຕໍ ອສມ຺ປຊານກຕໍ ນາມາຕິ. ຕຕ຺ຖ ສມ຺ປຊານກຕໍ ຕິເຫຕຸກໍ ໂຫຕິ. ອສມ຺ປຊານກຕໍ ທຸເຫຕຸກໍ. ຍຖາຫ-ສມ຺ປຊານກຣຓໍ ປນ ຈຕຸຎາຓສມ຺ປຍຸຕ຺ເຕຫິ ໂຫຕິ. ອສມ຺ປຊານ ກຣຓໍ ຈຕູຫິ ຎາຓວິປ຺ປຍຸຕ຺ເຕຫີຕິ. ຕຕ຺ຖ ເອກເມກໍ ອຸກ຺ກຏ຺ຐໍ ໂອມກນ຺ຕິ ທຸວິຘໍ ໂຫຕິ. ຕຕ຺ຖ ກຸສລສມເຍ ປຣິຍຸຏ຺ຐິເຕ ນີວຣຓຘມ຺ເມວາ ອຕ຺ຕຸກ຺ກໍສນ ປຣວມ຺ຠນາທິເກ ປາປຘມ຺ເມວາ ສຸຏ຺ຐຸ ໂສເຘຕ຺ວາ ກຕໍ ອຸກ຺ກຏ຺ຐໍ ນາມ. ອໂສເຘຕ຺ວາ ກຕໍ ເຕຫິໂວກິຓ຺ຓໍ ໂອມກໍນາມ. ອປິຈ, ຍໍ ກຕ຺ວາ ປຈ຺ຉາ ລາຠາ ວຕ ເມ. ນຈ ວຕ ເມ ອລາຠາ. ສຸລທ຺ຘໍ ວຕ ເມ. ນຈ ວຕ ເມ ທຸລ຺ລທ຺ຘໍ. ຍສ຺ສ ເມ ອີທິສໍ ປຸຎ຺ຎໍ ປສຸຕນ຺ຕິ ເອວໍ ປຸນປ຺ປຸນໍ ອນຸໂມທິຕໍ. ຕໍ ອຸກ຺ກຏ຺ຐໍ. ຍໍ ກຕ຺ວາ ປຈ຺ຉາ ເຍນເກນຈິ ກາຣເຓນ ທຸຏ຺ຐຸກຕໍ ມຍາຕິ ວິປ຺ປຏິສາໂຣ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ. ຕໍໂອມກໍ. ເອວໍ ຈຕຸພ຺ພິຘສ຺ສ ກມ຺ມສ຺ສ ວເສນ ຈຕຸພ຺ພິຘໍ ວິປາກ ໂກຏ຺ຐາສໍ ວິຠຊິຕ຺ວາ ທສ຺ເສຕຸໍ ຕຖາປີຕິອາທິ ມາຫ. ຕຕ຺ຖາປີຕິ ¶ ຕສ຺ມິໍ ກາມາວຈຣກຸສເລປິ. ຕິເຫຕຸກມຸກ຺ກຏ຺ຐນ຺ຕິ ອຸກ຺ກຏ຺ຐຠູຕໍ ປຓີຕຠູຕໍ ຈຕຸພ຺ພິຘໍ ຕິເຫຕຸກໍ. ຕິເຫຕຸກປຏິສນ຺ຘິນ຺ຕິ ຈຕຸພ຺ພິຘໍ ຕິເຫຕຸກ ປຏິສນ຺ຘິວິປາກໍ. ເອຕ຺ຖຈ ເອກເຈຕນາ ເອກເມວ ປຏິສນ຺ຘິໍ ເທຕິ. ປວຕ຺ຕິວິປາກໍ ປນ ອສງ຺ຂ຺ເຍຍ຺ເຍສຸປິ ຠເວສຸ ເທຕິເຍວ. ເອຕ຺ຖ ສິຍາ –
ເອກປຸປ຺ຜໍ ຍຊິຕ຺ວານ, ສຫສ຺ສກປ຺ປໂກຏິໂຍ;
ເທເວສຸຈ ມນຸສ຺ເສສຸ, ເສເສນ ປຣິນິພ຺ພຸໂຕຕິ ຫິ ວຸຕ຺ຕໍ.
ຕສ຺ມາ ເອກາ ເຈຕນາ ເອກເມວ ປຏິສນ຺ຘິໍ ເທຕີຕິ ອິທໍ ນ ຍຸຊ຺ຊຕີຕິ. ນ ນ ຍຸຊ຺ຊຕິ. ປຸພ຺ພາປຣເຈຕນາຫິ ສທ຺ຘິໍ ສຫສ຺ສກປ຺ປ ໂກຏິ ປຣິມາຓສ຺ສ ວຕ຺ຕພ຺ພຕ຺ຕາ. ຈິຕ຺ຕຎ຺ຫິນາມ ເອກຈ຺ຉຣກ຺ຂເຓປິ ອເນກສຕ ສຫສ຺ສ ໂກຏິສງ຺ຂໍ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ. ຕໂຕຈິຣຕເຣກາເລວຕ຺ຕພ຺ພເມວ ນຕ຺ຖີຕິ. ສຫສ຺ສ ກປ຺ປໂກຏິໂຍຕິ ຈ ສຫສ຺ສອາຍຸກປ຺ປໂກຏິໂຍ ສຫສ຺ສ ອຕ຺ຕຠາວໂກຏິໂຍຕິ ເນຕ຺ຕິອຏ຺ຐກຖາຍໍ ວຸຕ຺ຕໍ. ປຸພ຺ພາປຣເຈຕນານຎ຺ຈ ປຏິສນ຺ຘິທານຠາໂວ ໂກສລສໍຍຸຕ຺ຕເກນ ທີເປຕພ຺ໂພ. ເອກປິຓ຺ຑປາຕທານສ຺ມິໍຫິ ເອກາເຈຕນາທ຺ເວ ປຏິສນ຺ຘິໂຍ ນ ເທຕິ. ປຸພ຺ພປຈ຺ຉິມເຈຕນາວເສນ ສຕ຺ຕກ຺ຂຕ຺ຕຸໍ ສຄ຺ເຄ ສຕ຺ຕກ຺ຂຕ຺ຕຸໍ ເສຏ຺ຐິກຸເລ ນິພ຺ພຕ຺ໂຕຕິ ຫິ ສໍຍຸຕ຺ຕຏ຺ຐກຖາຍໍ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕິເຫຕຸ ກໍປິ ກມ຺ມໍ ປຏິປກ຺ເຂຫິ ອຠິຠຸຍ຺ຍມານໍ ວິຫຕສາມຕ຺ຖິຍໍ ຫຸຕ຺ວາ ຕິເຫຕຸກວິປາກໍ ຊເນຕຸໍ ນ ສກ຺ໂກຕິ. ນຈ ຕໍ ອຕິທຸພ຺ພລໍປິ ສມານໍ ໂກສລ຺ລສງ຺ຂາເຕນ ຎາເຓນ ຍຸຕ຺ຕຕ຺ຕາ ອຕິພ຺ຍາມຸຬ຺ຫປຈ຺ຈຍ ຠູຫໍ ຊຈ຺ຈນ຺ຘາທິວິປຕ຺ຕິສຫິຕໍ ອເຫຕຸກວິປາກໍ ຊເນຕີຕິ ວຸຕ຺ຕໍ ຕິເຫຕຸກໂມມກນ຺ຕິອາທິ. ທ຺ວາທສວິປາການິວິປຈ຺ຈຕິ. ອຍໍ ທ຺ວາທ ສກມຄ຺ໂຄນາມ ອເຫຕຸກວິປາກາເນວ ວິປຈ຺ຈຕິ. ອິທໍ ອເຫຕຸ ກຏ຺ຐກໍນາມ. ເອວໍ ຕິປິຏກຈູຬນາຄຕ຺ເຖຣວາທວເສນ ວິປາກປ຺ປວຕ຺ຕິໍ ທສ຺ເສຕ຺ວາ ອິທານິ ໂມຣວາປິວາສິ ມຫາທຕ຺ຕຕ຺ເຖຣວາທໍ ທສ຺ເສຕຸໍ ຄາຖມາຫ. ໂສ ຫິ ເຖໂຣວິປາການໍ ອສງ຺ຂາຣິກຕາ ສສງ຺ຂາຣິກຕາຈ ກມ຺ມວເສເນວ ສິທ຺ຘາປິ ກຕ຺ວາ ອສງ຺ຂາຣໍ ກມ຺ມໍ ສສງ຺ຂາຣວິປາການິ ນ ປຈ຺ຈຕິ. ສສງ຺ຂາຣໍກມ຺ມໍ ອສງ຺ຂາຣວິປາການິ ນວຈ຺ຈຕີຕິ ວທຕິ.
ຍຖາ ¶ ມຸຂນິມິຕ຺ຕໍ ນາມ ມຸເຂ ສນ຺ນິສິນ຺ເນ ສນ຺ນິສີທຕິ. ຈລນ຺ເຕ ຈລຕິ. ເອວໍ ປໂຍເຄນ ອສາຘນີຍານໍ ວິປາການໍ ຕິກ຺ຂມນ຺ທຕາ ວິເສສຠູໂຕ ສງ຺ຂາຣເຠໂທ ກມ຺ມວເສເນວ ວຕ຺ຕພ຺ໂພ. ນ ປໂຍຄວເສນ. ອິຕຣຖາ ກມ຺ມວິເສເສນ ຕິກ຺ຂມນ຺ທຊາຕານໍ ເຕສໍ ສນ຺ນິຫິຕປຈ຺ຈຍມຕ຺ເຕນ ມນ຺ທຕິກ຺ຂຕາປຕ຺ຕິນາມ ສິຍາຕິ. ອເຫຕຸ ກວິປາການໍ ປນ ປຣິທຸພ຺ພລຕ຺ຕາ ອປຣິພ຺ຍຕ຺ໂຕວ ຕິກ຺ຂມນ຺ທຕາ ວິເສໂສຕິ ອຸຠຍກມ຺ມນິພ຺ພຕ຺ຕນ຺ຕິ ອຘິປ຺ປາໂຍ. ຍສ຺ມາ ປນ ເຕສໍ ສສງ຺ຂາຣາສງ຺ຂາຣຠາໂວ ປຏິສນ຺ຘິວເສນວາ ຕທາຣມ຺ມຓວເສນວາ ອຸປ຺ປຕ຺ຕິກາເລ ປຸພ຺ພປໂຍຄສງ຺ຂາຕສ຺ສ ປຈ຺ຈຍວິເສສສ຺ສ ຠາວາຠາເວນ ວຕ຺ຕຸໍ ຍຸຕ຺ໂຕ. ນ ກມ຺ມາຄມນວເສນ, ນ ຫິ ກມ຺ມຠເວ ສງ຺ຂາໂຣ ຠວນ຺ຕເຣ ວິປາການິ ວິເສເສຕຸໍ ຍຸຕ຺ໂຕ. ຕສ຺ມາ ອິມໍ ວາທໍ ເກຈິວາທໍນາມ ກໂຣນ຺ໂຕ ເກຈນາຕິ ອາຫ.
ອິມສ຺ມິໍ ເກຈິວາເທ ອສງ຺ຂາຣິກກມ຺ເມ ສສງ຺ຂາຣິກ ວິປາການິ ສສງ຺ຂາຣິກກມ຺ເມຈ ອສງ຺ຂາຣິກວິປາການິ ວຊ຺ເຊຕ຺ວາ ຈຕູສຸ ຕິເຫ ຕຸກຸກ຺ກຏ຺ເຐສຸ ກມ຺ເມສຸ ອສງ຺ຂາຣິກທ຺ວເຍ ວິປາການິ ປຏິສນ຺ຘິຍໍ ທ຺ເວ, ປວຕ຺ຕິຍໍ ທ຺ວາທສ. ສສງ຺ຂາຣິກທ຺ວເຍ ປຏິສນ຺ຘິຍໍ ທ຺ເວ, ປວຕ຺ຕິຍໍ ທ຺ວາທສ. ຈຕູສຸ ທ຺ວິເຫຕຸໂກມກກມ຺ເມສຸ ອສງ຺ຂາຣິກທ຺ວເຍ ປຏິສນ຺ຘິຍໍ ທ຺ເວ, ປວຕ຺ຕິຍໍ ທສ. ສສງ຺ຂາຣິກທ຺ວເຍ ປຏິສນ຺ຘິຍໍ ທ຺ເວ, ປວຕ຺ຕິຍໍ ທສ. ຕຖາ ຈຕູສຸ ທ຺ວິເຫຕຸກຸກ຺ກຏ຺ເຐສຸ. ຈຕູສຸ ທ຺ວິເຫຕຸໂກມເກສຸ ປນ ປຏິສນ຺ຘິຍໍ ເອກໍ ອເຫຕຸກໍ ປວຕ຺ຕິຍໍ ອຏ຺ຐອເຫຕຸການີຕິ ເອວໍ ວິປາການໍ ທ຺ເວ ທ຺ວາທສກມຄ຺ຄາ ຈຕ຺ຕາໂຣ ທສກມຄ຺ຄາ ເອກໍ ອເຫຕຸກຏ຺ຐກຎ຺ຈ ໂຫນ຺ຕິ, ຕໍສພ຺ພໍ ສງ຺ຄເຫຕ຺ວາ ທສ຺ເສຕຸໍ ເຕສນ຺ຕິ ຄາຖມາຫ.
ເຕສນ຺ຕິ ເຕສໍ ເກສຎ຺ຈິ ເຖຣານໍ ວາເທ. ອຏ຺ຐສາລິນິຍໍ ປນ ຕິເຫຕຸເກນ ກມ຺ເມນ ປຏິສນ຺ຘິຕິເຫຕຸກາວ ໂຫຕິ. ນ ທຸເຫຕຸກາ ນຈອເຫຕຸກາ. ທຸເຫຕຸເກນ ກມ຺ເມນ ປຏິສນ຺ຘິ ທຸເຫຕຸກາປິ ໂຫຕິ ອເຫຕຸກາປິ. ຕິເຫຕຸກາ ປນ ນໂຫຕີຕິ ເອວໍ ປວຕ຺ໂຕ ມຫາຘມ຺ມຣກ຺ຂິຕຕ຺ເຖຣວາໂທປິ ອາຄໂຕ. ຕຕ຺ຖ ຍຖາ ທຸເຫຕຸເກນ ຫີເນນ ກມ຺ເມນ ອເຫຕຸກາ ປຏິສນ຺ຘິ ອວສ຺ສໍ ອິຈ຺ຉິຕພ຺ພາ ໂຫຕິ. ຕຖາ ຕິເຫຕຸເກນປິ ຫີເນນ ກມ຺ເມນ ທຸເຫຕຸກາປິ ¶ ປຏິສນ຺ຘິ ອວສ຺ສໍ ອິຈ຺ຉິຕພ຺ພາເຍວາຕິ ກຕ຺ວາ ອິຘ ອຍໍວາໂທ ເຖເຣນ ນ ຄຫິໂຕຕິ ເວທິຕພ຺ໂພ. ປຏິສມ຺ຠິທາມຄ຺ເຄ ປນ-ຄຕິສມ຺ປຕ຺ຕິຍາ ຎາຓສມ຺ປຍຸຕ຺ເຕ ອຏ຺ຐນ຺ນໍ ເຫຕູນໍ ປຈ຺ຈຍາ ອຸປປຕ຺ຕິ ໂຫຕິ. ກຸສລສ຺ສ ກມ຺ມສ຺ສ ຊວນກ຺ຂເຓ ຕໂຍ ເຫຕູ ກຸສລາ. ນິກນ຺ຕິກ຺ຂເຓ ທ຺ເວ ເຫຕູ ກຸສລາ. ປຏິສນ຺ຘິກ຺ຂເຓ ຕໂຍ ເຫຕູ ອພ຺ຍາກຕາຕິຈ ຄຕິ ສມ຺ປຕ຺ຕິຍາ ຎາຓ ວິປ຺ປຍຸຕ຺ເຕ ຉນ຺ນໍ ເຫຕູນໍ ປຈ຺ຈຍາ ອຸປປຕ຺ຕິ ໂຫຫິ. ກຸສລສ຺ສ ກມ຺ມສ຺ສ ຊວນກ຺ຂເຓ ທ຺ເວ ເຫຕູ ກຸສລາ. ນິກນ຺ຕິກ຺ຂເຓ ທ຺ເວ ເຫຕູ ອກຸສລາ. ປຏິສນ຺ຘິກ຺ຂເຓ ທ຺ເວ ເຫຕູ ອພ຺ຍາກຕາຕິຈ ເອວໍ ຕິເຫຕຸເກນ ກມ຺ເມນ ປຏິສນ຺ຘິ ຕິເຫຕຸກາວ ວຸຕ຺ຕາ. ທ຺ວິເຫຕຸເກນ ກມ຺ເມນ ທ຺ວິເຫຕຸກາວ. ນ ປນ ຄຕິສມ຺ປຕ຺ຕິຍາ ຎາຓວິປ຺ປຍຸຕ຺ເຕ ສຕ຺ຕນ຺ນໍ ເຫຕູນໍ ປຈ຺ຈຍາຕິອາທິນາ ຕິເຫຕຸເກນ ກມ຺ເມນ ທ຺ວິເຫຕຸກາ ປຏິສນ຺ຘິ ວຸຕ຺ຕາ. ນຈ ຈຕຸນ຺ນໍ ເຫຕູນໍ ປຈ຺ຈຍາຕິອາທິນາ ທ຺ວິເຫຕຸເກນ ກມ຺ເມນ ອເຫຕຸກາ ປຏິສນ຺ຘີຕິ.
ຕຕ຺ຖ ປນ ຕີສຸ ຂເຓສຸ ສຫຊາຕ ເຫຕູນໍ ວເສນ ເຫຕຸ ມູລໂກວ ອຍໍ ເທສນາວາໂຣຕິ ກຕ຺ວາ ອໂນກາສຕາຍ ອເຫຕຸກປຏິສນ຺ຘິ ຕຕ຺ຖ ນວຸຕ຺ຕາ. ນ ປນ ອລພ຺ຠມານຕາຍ. ທ຺ວິເຫຕຸກ ປຏິສນ຺ຘິ ປນ ອໂນກາສາເຍວ ນໂຫຕິ. ອລພ຺ຠ ມານຕ຺ຕາເຍວ ສາ ນວຸຕ຺ຕາຕິ ສກ຺ກາ ວິຎ຺ຎາຕຸໍ. ຕສ຺ມາ ຍຸຕ຺ຕິໂຕ ປາຬິເຍວ ພລວຕຣາຕິ ກຕ຺ວາ ມຫາຘມ຺ມຣກ຺ຂິຕຕ຺ເຖຣວາໂທວ ປາຬິຍາ ສເມຕີຕິ ປຏິສມ຺ຠິທາມຄ຺ຄຏ຺ຐກຖາຍໍ ວຸຕ຺ໂຕ. ຏີກາກາຣາ ປນ ກມ຺ມສຣິກ຺ຂກ ວິປາກທສ຺ສນຕ຺ຖໍ ສາວເສສ ປາໂຐວ ມຫາເຖເຣນ ວຸຕ຺ໂຕຕິ ອິຈ຺ຉນ຺ຕິ. ເອວຎ຺ຈ ກຕ຺ວາ ອຏ຺ຐສາລິນິຍໍປິ ຕິປິຏກຈູຬນາຄຕ຺ເຖຣວາໂທວ ປມາຓໍ ກຕ຺ວາ ວຸຕ຺ໂຕຕິ.
ວິຠາວນິຍໍ ອິທານິ ເອກາຍ ເຈຕນາຍ ທ຺ວາທສວິປາການິ ເອຕ຺ເຖວ ທສກມຄ຺ໂຄປິ ອເຫຕຸກຏ຺ຐກມ຺ປິຕິ ອາຄຕສ຺ສ ໂມຣວາປິວາສິ ມຫາຘມ຺ມຣກ຺ຂິຕຕ຺ເຖຣສ຺ສາຕິ ປາໂຐ.
ໂມຣວາປິວາສິມຫາທຕ຺ຕຕ຺ເຖຣສ຺ສາຕິ ປນ ວຕ຺ຕພ຺ໂພ. ມຫາຘມ຺ມ ຣກ຺ຂິຕຕ຺ເຖຣວາໂທປິ ປນ ເອຕ຺ຖ ເອກເທເສນ ສງ຺ຄຫິໂຕເຍວ. ຕສ຺ມິໍປິ ຫິ ອສງ຺ຂາຣິກໍ ກມ຺ມໍ ອສງ຺ຂາຣິກວິປາກເມວ ເທຕິ. ໂນ ສສງ຺ຂາຣິກໍ ¶ . ສສງ຺ຂາຣິກໍ ກມ຺ມໍ ສສງ຺ຂາຣິກວິປາກເມວ ເທຕິ. ໂນ ອສງ຺ຂາຣິກນ຺ຕິ ອາຄຕເມວາຕິ. [ກາມາວຈຣກມ຺ມໍ]
໑໕໔. ຣູປາວຈຣກມ຺ເມ ປຣິຕ຺ຕນ຺ຕິ ທຸວິຘໍ ປຣິຕ຺ຕໍ ອປຄຸຓຕາ ຍວາ ຫີນຕາຍວາ. ຕຕ຺ຖ ຍໍ ປຓີເຕຫິ ຉນ຺ທາທີຫິ ຍຸຕ຺ຕໍປິ ອຠາວິຕໍ ໂຫຕິ ປຏິລທ຺ຘມຕ຺ຕໍ, ຕໍ ອປຄຸຓຕາຍ ປຣິຕ຺ຕໍນາມ. ຍໍ ສນ຺ຘາຍ ຍໍ ອປຄຸຓໍ ໂຫຕິ, ອຸປຣິ ຌານສ຺ສ ປຈ຺ຈໂຍ ຠວິຕຸໍ ນ ສກ຺ໂກຕິ, ອິທໍ ປຣິຕ຺ຕໍນາມາຕິ ອຏ຺ຐສາລິນິຍໍ ວຸຕ຺ຕໍ. ຍໍ ປນ ສຸຠາວິຕໍປິ ສມານໍ ຫີເນຫິ ຉນ຺ທາທີຫິ ຍຸຕ຺ຕໍ ໂຫຕິ. ຕໍ ຫີນຕາຍ ປຣິຕ຺ຕໍນາມ. ຍໍ ສນ຺ຘາຍ ຍສ຺ສ ອາຍູຫນກ຺ຂເຓ ຉນ຺ໂທວາ ຫີໂນ ໂຫຕິ. ວີຣິຍໍວາ, ຈິຕ຺ຕໍວາ, ວີມໍສາວາ, ຕໍ ຫີນໍນາມາຕິ ຕຕ຺ເຖວ ວຸຕ຺ຕໍ. ມຊ຺ຌິມໍປິ ທຸວິຘໍ. ຕຕ຺ຖ ນາຕິປຄຸຓ ຕາຍ ມຊ຺ຌິມໍ ສນ຺ຘາຍ ນາຕິສຸຠາວິໂຕ ມຊ຺ຌິໂມຕິ ວິສຸທ຺ຘິມຄ຺ເຄ ວຸຕ຺ຕໍ. ມຊ຺ຌິເມຫິ ຉນ຺ທາທີຫິ ຍຸຕ຺ຕຕາຍ ມຊ຺ຌິມໍ ສນ຺ຘາຍ ຍສ຺ສ ອາຍູຫນກ຺ຂເຓ ເຕ ຘມ຺ມາ ມຊ຺ຌິມາ ໂຫນ຺ຕິ. ຕໍ ມຊ຺ຌິມນ຺ຕິ ອຏ຺ຐ ສາລິນິຍໍ ວຸຕ຺ຕໍ. ປຓີຕໍປິ ທຸວິຘໍ. ຕຕ຺ຖ ອຕິປຄຸຓຕາຍ ປຓີຕໍ ສນ຺ຘາຍ ສຸຠາວິໂຕ ວສິປ຺ປຕ຺ໂຕ ປຓີໂຕຕິ ວິສຸທ຺ຘິມຄ຺ເຄ ວຸຕ຺ຕໍ. ປຓີເຕຫິ ປນ ຉນ຺ທາທີຫິ ຍຸຕ຺ຕຕາຍ ປຓີຕໍ ສນ຺ຘາຍ ຍສ຺ສ ອາຍູຫນກ຺ຂເຓ ເຕ ຘມ຺ມາ ປຓີຕາ ໂຫນ຺ຕິ. ຕໍ ປຓີຕນ຺ຕິ ອຏ຺ຐສາລິນິຍໍ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕຕ຺ຖ ຍານິ ອປຄຸຓຕາທິ ວເສນ ປຣິຕ຺ຕາທີນິ ວຸຕ຺ຕານິ, ຕານິ ອິຘ ນາຘິປ຺ເປຕານິ. ຍານິ ປນ ຫີນາທີຫິ ຉນ຺ທາທີຫິ ຍຸຕ຺ຕຕາຍ ປຣິຕ຺ຕາທີນິ ວຸຕ຺ຕານິ, ຕາເນວ ອິຘາຘິປ຺ເປຕານິ. ອິມາເນວ ຫິ ຕິວິຘາສຸ ຠູມີສຸ ຕິວິຘໍ ພ຺ຣຫ຺ມຸປປຕ຺ຕິເຠທໍ ສາເຘນ຺ຕີຕິ. ອິຕ຺ຖີນໍ ຌາເນສຸ ວສີປຕ຺ຕານໍປິ ຉນ຺ທາທີນໍ ອປຓີຕຕາຍ ມຫາພ຺ຣຫ຺ເມສຸ ອນຸປ຺ປຊ຺ຊນຎ຺ເຈຕ຺ຖ ສາຘກໍ. ເຕເນວຈ ອຏ຺ຐກຖາຍໍ ຉນ຺ທາທິວເສນ ສິທ຺ຘານິ ຫີນ ມຊ຺ຌິມ ປຓີຕານິ ອຏ຺ຐາຣສປເຠເທນ ວິຠຊິຕ຺ວາ ອິມານິ ອຏ຺ຐາຣສ ກມ຺ມທ຺ວາຣານິ ນາມ ອິເມຫິ ປຠາວິຕຕ຺ຕາ ອິເມສໍ ວເສນ ອຏ຺ຐາຣສຂຕ຺ຕິຍາ ອຏ຺ຐາຣສ ພ຺ຣາຫ຺ມຓາ ອຏ຺ຐາຣສ ເວສ຺ສາ ອຏ຺ຐາຣສ ສຸທ຺ທາ ອຏ຺ຐຈຕ຺ຕາ ລີສ ໂຄຕ຺ຕ ຈຣຓານິ ເວທິຕພ຺ພານີຕິ ວຸຕ຺ຕໍ. ເອເຕນ ຫິ ເທວານໍປິ ພ຺ຣຫ຺ມູນໍປິ ລພ຺ຠມານໍ ອຸປປຕ຺ຕິເຠທໍ ອຸປລກ຺ເຂຕີຕິ.
[໑໖໑] ວິຠາວນິຍໍ ປນ
‘‘ປຏິລທ຺ຘມຕ຺ຕໍ ¶ ອນາເສວິຕໍ ປຣິຕ຺ຕນ຺ຕິ ອວິເສສໂຕວ ອຏ຺ຐກຖາຍໍ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕຖາ ນາຕິ ສຸຠາວິຕໍ ອມຣິປຸຓ຺ຓວສີຠາວໍ ມຊ຺ຌິມໍ. ອຕິວິຍສຸຠາວິຕໍ ປນ ສພ຺ພໂສ ປຣິປຸຓ຺ຓ ວສີຠາວໍ ປຓີຕ’’ນ຺ຕິ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕໍ ສພ຺ພໍ ອິຘ ນຍຸຊ຺ຊຕິເຍວ.
ຕຎ຺ຫິ ອຸປຣິ ຌານສ຺ສ ປຈ຺ຈໂຍ ຠວິຕຸໍ ສມຕ຺ຖາສມຕ຺ຖໍວາ ຫານ ຠາຄິຍຕາທິ ວິເສສໍ ວາ ສນ຺ຘາຍ ວຸຕ຺ຕໍ. ນ ປນ ອຸປປຕ຺ຕິ ເຠທຊນກ ວິເສສນ຺ຕິ.
[໑໖໒] ຍຎ຺ຈ ຕຕ຺ຖ
‘‘ອາຈຣິເຍນ ປເນຕ຺ຖ ປຣິຕ຺ຕໍປິ ອີສກໍ ລທ຺ຘາເສວນເມວ ອຘິປ຺ເປຕນ຺ຕິ ທິສ຺ສຕິ. ຕຖາ ຫາເນນ ນາມຣູປປຣິຈ຺ເຉເທ-
ສມານາເສວເນ ລທ຺ເຘ, ວິຊ຺ຊມາເນ ມຫພ຺ພເລ;
ອລທ຺ຘາ ຕາທິສໍ ເຫຕຸ, ມຠິຎ຺ຎາ ນ ວິປຈ຺ຈຕີຕິ.
ສມານຠູມິກໂຕວ ອາເສວນ ລາເຠນ ພລວ ຠາວໂຕ ມຫຄ຺ຄຕຘມ຺ມານໍ ວິປາກທານໍ ວຕ຺ວາ ຕທຠາວໂຕ ອຠິຎ຺ຎາຍ ອວິປຈ຺ຈນໍ ວຸຕ຺ຕ’’ນ຺ຕິ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕໍປິ ວິຈາເຣຕພ຺ພເມວ.
ຍຖາ ຫິ ອຣິຍມຄ຺ຄເຈຕນາ ອຕ຺ຕນາ ສມານຠູມກຊວນໂຕ ອລທ຺ຘາເສວນາປິ ສມານາ ວິປາກໍ ນ ເທຕີຕິ ນຕ຺ຖິ. ຕຖາ ອາທິ ກມ຺ມິກວີຖິຍໍ ເອກວາຣມຕ຺ຕຠູຕາ ສພ຺ພສມາປຕ຺ຕິ ວີຖີສຸຈ ສພ຺ພປຖ ມຠູຕາ ມຫຄ຺ຄຕເຈຕນາປິ ສມານຠູມກຘມ຺ມໂຕ ອລທ຺ຘາເສວນ ຕາຍ ທຸພ຺ພລຕ຺ຕາ ວິປາກໍ ນເທຕີຕິ ນຕ຺ຖີຕິ ນ ນ ສກ຺ກາ ວິຎ຺ຎາຕຸນ຺ຕິ. ເອຕ຺ຖ ສິຍາ- ຕສ຺ເສວ ຣູປາວຈຣສ຺ສ ກຸສລສ຺ສ ກມ຺ມສ຺ສ ກຕຕ຺ຕາ ອຸປຈິຕຕ຺ຕາ ວິປາກໍ.ລ. ປຖມໍ ຌານໍ ອຸປສມ຺ປຊ຺ຊ ວິຫຣຕີຕິ ວຸຕ຺ຕໍ. ນ ຈ ສາ ເຈຕນາ ອຸປຈິຕານາມ ໂຫຕິ. ສມານຠູມກ ຘມ຺ມໂຕ ອລທ຺ຘາເສວນຕ຺ຕາຕິ.ນ. ມຄ຺ຄເຈຕນາຍປິ ອວິປາກຕາປຕ຺ຕິໂຕ. ສາປິຫິ ຕສ຺ເສວ ໂລກຸຕ຺ຕຣສ຺ສ ກຸສລສ຺ສ ຌານສ຺ສ ກຕຕ຺ຕາ ຠາວິຕຕ຺ຕາ ວິປາກໍ. ລ. ປຖມໍ ຌານໍ ອຸປສມ຺ປຊ຺ຊ ວິຫຣຕີຕິ ວຸຕ຺ຕາ. ນຈ ສາປິ ສມານຠູມກຘມ຺ມໂຕ ລທ຺ຘາເສວນາ ໂຫຕີຕິ. ອຸຠຍຕ຺ຖ ¶ ປນ ປຖມສມນ຺ນາຫາຣໂຕ ປຏ຺ຐາຍ ອຸປຈິນິຕ຺ວາ ຠາເວຕ຺ວາ ອາຄຕຕ຺ຕາ ອສມານຠູມິກ ຊວເນຫິປິ ລທ຺ຘາເສວນ ຠາວໍ ປຏິຈ຺ຈ ອຸປຈິຕຕາ ຠາວິຕຕາຈ ວຸຕ຺ຕາຕິ ສກ຺ກາ ວຕ຺ຕຸນ຺ຕິ. ຕສ຺ມາ ອາທິ ກມ຺ມິກຠູຕາປິ ມຫຄ຺ຄຕເຈຕນາ ມຣຓາ ສນ຺ເນ ລທ຺ຘາ ອພ຺ຠຸຓ຺ຫາ ອາສນ຺ນກມ຺ມຠູຕາ ວິປາກໍ ນເທຕີຕິ ນ ວຕ຺ຕພ຺ພາ. ອຠິຎ຺ຎາເຈຕນາ ຈ ສມານຠູມເກຫິປິ ນານາວຊ຺ຊນວີຖິຊວເນຫິ ສຸຏ຺ຐຸຕຣໍ ລທ຺ຘາເສວນຕ຺ຕາ ຕິກ຺ຂຕຣຠູຕາ ກຖໍ ທຸພ຺ພລານາມ ສິຍາ. ເຕເນວ ອຍໍ ວາໂທ ອນຸຏີກາຍໍ ປຏິກ຺ຂິຕ຺ໂຕ. ວຸຕ຺ຕຎ຺ຫິ ຕຕ຺ຖ ເກຈິ ປນ ສມານ ຠູມກໂຕ ອາເສວນລາເຠນ ພລວນ຺ຕານິ ຌານານີຕິ ຕານິ ວິປາກໍ ເທນ຺ຕິ. ອຠິຎ຺ຎາ ປນ ສຕິປິ ຌານຠາເວ ຕທຠາວໂຕ ຕສ຺ມິໍ ຕສ຺ມິໍ ອາຣມ຺ມເຓ ອາຄນ຺ຕຸກຕ຺ຕາວາ ທຸພ຺ພລາ. ຕສ຺ມາ ວິປາກໍ ນ ເທນ຺ຕີຕິ ວທນ຺ຕິ. ຕໍ ອກາຣຓໍ. ປຸນປ຺ປຸນໍ ປຣິກມ຺ມວເສນ ອຠິຎ຺ຎາ ຍປິ ວສີຠາວສມ຺ຠວໂຕຕິ. ຈຕຸຕ຺ຖຊ຺ຌານສມາຘິສ຺ສ ປນ ອານິສໍສຠູຕາ ອຠິຎ຺ຎາເຈຕນາ ຕສ຺ສ ຜລສທິສາ ຜລຏ຺ຐາເນ ຐິຕາ, ຕສ຺ມາ ສາ ວິປາກໍ ນເທຕີຕິ ອິຈ຺ຉນ຺ຕິ ຏີກາກາຣາ. ຕສ຺ສ ປນ ອິທ຺ຘິ ວິກຸພ຺ພນາທິກິຈ຺ຈໍ ວິປຈ຺ຈນກິຈ຺ຈໂຕປິ ມຫນ຺ຕຕຣໍ ໂຫຕິ. ສພ຺ພຖາ ເມນຈ ວິກຸພ຺ພນາທິກິຈ຺ຈໍ ສາເຘນ຺ຕິຍາ ວິປຈ຺ຈນຖາເມປິ ເຕນ ຖາເມນ ສຫ ປຣິກ຺ຂຍໍ ຄຈ຺ຉຕິ. ຕສ຺ມາ ສາ ປຸນ ວິປາກໍ ນເທຕີຕິປິ ຍຸຊ຺ຊຕິເຍວ. ປຎ຺ຈມຊ຺ຌານນ຺ຕິ ອຠິຎ຺ຎາຠາວໍ ອປຕ຺ຕໍ ປຣິຕ຺ຕາທິເຠເທນ ຕິວິຘໍ ປຎ຺ຈມຊ຺ຌານໍ. ຕເທວາຕິ ປຎ຺ຈມຌານເມວ. ສຎ຺ຎາວິຣາຄໍ ຠາເວຕ຺ວາຕິ ຈິຕ຺ເຕ ສຕິ ຣຊ຺ຊນ ທຸສ຺ສນ ມຸຍ຺ຫນານິ ໂຫນ຺ຕິ. ຕສ຺ມິໍ ອສຕິ ທິຏ຺ຐຘມ຺ມນິພ຺ພານປ຺ປຕ຺ໂຕນາມ ໂຫຕີຕິ ເອວໍ ຈິຕ຺ເຕ ເອວ ອາທີນວໍ ທິສ຺ວາ ອຈິຕ຺ຕກຠວປຕ຺ຖນາ ສຫິຕໍ ວາໂຍກສິເຓວາ ເກສຎ຺ຈິ ມເຕນ ປຣິຈ຺ຉິນ຺ນາກາສ ກສິເຓວາ ສຎ຺ຎາວິຣາຄໍ ຠາເວຕ຺ວາ. ອສຎ຺ຎສຕ຺ເຕສຸ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕີຕິ ເຍນ ເຍນ ອິຣິຍາປເຖນ ອິຘ ມຣນ຺ຕິ, ເຕເນວ ຕຕ຺ຖ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ. ກມ຺ມກິຣິຍວາທິຕິຕ຺ຖິຍາ ເອວາຕິ ອຘິປ຺ປາໂຍ. ນ ຫິ ອກມ຺ມກິຣິຍວາທີນໍ ຌານຠາວນາ ນາມ ອຕ຺ຖີຕິ. ອນາຄາມິໂນ ປນ ສຸທ຺ຘາວາເສສຸ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕີຕິ ສຸທ຺ຘາວາເສສຸ ປນ ອນາຄາມິໂນ ເອວ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕິ. ນ ອຎ຺ເຎ ສກທາຄາມິອາທໂຍຕິ ອຕ຺ໂຖ. ເອເຕນ ອນາຄາມີນໍ ອຎ຺ຎສ຺ມິໍປິ ພ຺ຣຫ຺ມໂລເກ ອຸປ຺ປຕ຺ຕິ ອປ຺ປຏິສິທ຺ຘາ ¶ ໂຫຕິ. ອນາຄາມີສຸຈ ສທ຺ຘາຘິໂກ ອວິເຫສຸ ອຸປ຺ປຊ຺ຊຕິ, ວີຣິຍາຘິໂກ ອຕປ຺ເປສຸ. ສຕາຘິໂກ ສຸທສ຺ເສສຸ. ສມາຘາຘິໂກ ສຸທສ຺ສີສຸ. ປຎ຺ຎາຘິໂກ ອກນິຏ຺ເຐສູຕິ. ຍຖາກ຺ກມໍ ຠາເວຕ຺ວາ ຍຖາກ຺ກມໍ ອຣູເປສຸ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ຺ຕີຕິ ໂຍຊນາ. ເອຕ຺ຖຈ ປຖມຊ຺ຌານໍ ປຣິຕ຺ຕໍ ຠາເວຕ຺ວາຕິອາທິ ສພ຺ພໍ ປຖມຊ຺ຌານາທີນໍ ຍຖາ ສກໍ ວິປຈ຺ຈນຠູມິ ວວຕ຺ຖານວເສນ ວຸຕ຺ຕໍ. ສມາປຕ຺ຕິລາຠິໂນ ປນ ປຸຖຸຊ຺ຊນ ໂສຕາປນ຺ນ ສກທາຄາມິໂນ ອຕ຺ຕນາ ລທ຺ຘສມາປຕ຺ຕີນໍ ວິປຈ຺ຈນຠູມີສຸ ອິຈ຺ຉິຕຠູມິຍໍ ນິພ຺ພຕ຺ຕນ຺ຕິ. ເຕສຸ ປຸຖຸຊ຺ຊໂນ ນິກນ຺ຕິຍາ ສຕິ ກາມໂລເກປິ ນິພ຺ພຕ຺ຕຕິເຍວ. ອິຕເຣ ປນ ຌາເນ ອປຣິ ຫີເນ ສຕິ ກາມໂລເກປິ ນິພ຺ພຕ຺ຕຕິເຍວ. ອິຕເຣ ປນ ຌາເນ ອປຣິຫີເນ ສຕິ ກາມຠເວ ນິກນ຺ຕິນາມ ເຕສໍ ນ ສມ຺ຠວຕີຕິ ປຣິຫີນຊ຺ຌານາເອວ ຕຕ຺ຖ ນິພ຺ພຕ຺ຕນ຺ຕິ.
[໑໖໓] ວິຠາວນິຍໍ ປນ
ເຕສໍປິ ໂສຕາປນ຺ນສກທາຄາມີນໍ ນິກນ຺ຕິວເສນ ກາມຠເວນິພ຺ພຕ຺ຕິໍ ອິຈ຺ຉນ຺ເຕນ ‘‘ຕຖາ ກາມຠເວປິ ກາມາວຈຣ ກມ຺ມພເລນ. ອິຊ຺ຌຕິ ຠິກ຺ຂເວ ສີລວໂຕ ເຈໂຕປຓິຘິ ວິສຸທ຺ຘຕ຺ຕາຕິ ຫິ ວຸຕ຺ຕ’’ນ຺ຕິ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕໍ ນ ຍຸຊ຺ຊຕິ.
ເຕຫິ ຌາເນ ອປຣິຫີເນ ເອກນ຺ເຕນ ພ຺ຣຫ຺ມໂລກຄາມິໂນເອວ ໂຫນ຺ຕິ. ຍໂຕ ເຕ ຌານອນາຄາມິໂນນາມາຕິ ວຸຈ຺ຈນ຺ຕິ. ຌານປຣິ ຫານິຈ ເຕສໍ ຕໍຕໍ ປລິໂພຘ ວເສເນວ ໂຫຕິ. ນ ປນ ກາມ ຣາຄາທິວເສນ. ກສ຺ມາ, ມຄ຺ຄສຫາເຍນ ຌາເນນ ສຸຏ຺ຐຸ ວິກ຺ຂມ຺ຠິຕຕ຺ຕາ. ວຸຕ຺ຕຎ຺ເຫຕໍ ອງ຺ຄຸຕ຺ຕເຣ-ສຫທສ຺ສນຸປ຺ປາທາ ຠິກ຺ຂເວ ອຣິຍສາວກສ຺ສ ຕີຓິ ສໍໂຍຊນານິ ມຫີຍນ຺ຕິ.ລ. ໂສ ວິວິຈ຺ເຈວ.ລ. ປຖມໍ ຌານໍ ອຸປສມ຺ປຊ຺ຊ ວິຫຣຕິ. ຕສ຺ມິໍ ເຈ ສມເຍ ຠິກ຺ຂເວ ອຣິຍສາວໂກ ກາລງ຺ກເຣຍ຺ຍ. ນຕ຺ຖິ ຕສ຺ສ ສໍໂຍຊນໍ. ເຍນ ສໍໂຍຊເນນ ສໍຍຸຕ຺ໂຕ ອຣິຍສາວໂກ ປຸນ ຍິມໍ ໂລກໍ ອາຄຈ຺ເຉຍ຺ຍາຕິ. ເອຕ຺ຖຈ ຕສ຺ມິໍ ເຈ ສມເຍຕິອາທິນາ ໂສ ລທ຺ຘຊ຺ຌານໍ ອປຣິຫາເປຕ຺ວາ ເຈ ກາລງ຺ກໂຣຕິ. ເອກນ຺ເຕນ ພ຺ຣຫ຺ມໂລກເມວ ຄມິສ຺ສຕິ. ປຣິຫາເປນ຺ຕສ຺ສ ປນ ຕໍ ສໍໂຍຊນໍ ປາກຕິເມວາຕິ ທສ຺ເສຕິ. ¶ ປຏິສມ຺ຠິທາມຄ຺ຄຏ຺ຐກຖາຍຎ຺ຈ ຌານລາຠີນໍ ປນ ອນາຄາມິສ຺ສຈ ພ຺ຣຫ຺ມໂລເກເຍວ ປຏິສນ຺ຘິທານໂຕ ປຈ຺ຈໂຍ ນໂຫຕີຕິ ວຸຕ຺ຕໍ. ຕຕ຺ຖ ຌານລາຠີນນ຺ຕິ ມຫຄ຺ຄຕຊ຺ຌານລາຠີນໍ ໂສຕາປນ຺ນ ສກທາຄາມີນໍ. ປຈ຺ຈໂຍ ນໂຫຕີຕິ ເຕສໍ ວິປສ຺ສນານິກນ຺ຕິ ຕຓ຺ຫາ ກາມສຸຄຕິປຏິສນ຺ຘິຍາ ນ ໂຫຕີຕິ ອຕ຺ໂຖ.
ຕສ຺ມາ ເຕສໍ ທ຺ວິນ຺ນໍ ເສຂານໍ ກຸປ຺ປຘມ຺ມານໍປິ ສຕໍ ຌາເນ ວິຊ຺ຊມາເນ ກາມຠເວ ນິກນ຺