📜
ຫຕ຺ຖວນຄລ຺ລວິຫາຣ ¶ ວໍໂສ
ນໂມ ຕສ຺ສ ຠຄວໂຕ ອຣຫໂຕ ສມ຺ມາສມ຺ພຸທ຺ຘສ຺ສ
ສ຺ເນຫຸຕ຺ຕຣາຍ ຫທຍາ ມລມລ຺ລິກາຍ,
ປຊ຺ຊາລິໂຕ ມຕິທສາຍ ຊິນປ຺ປທີໂປ;
ໂມຫຓ຺ຘກາຣມຂິລໍ ມມ ນີຫຣນ຺ໂຕ,
ນິຈ຺ຈໍ ວິຠາວຍຕຸ ຈາຣຸ ປທຕ຺ຖຣາສິໍ.
ລງ຺ກາຠິສິຕ຺ຕວສຸຘາຘິປຕີສຸ ຣາຊາ,
ໂຍ ໂພຘິສຕ຺ຕຄຸຓວາ ສິຣິສງ຺ຆໂພຘິ;
ຕສ຺ສາຕິຈາຣຸ ຈຣິຍາ ຣຈນາມຸເຂນ,
ວກ຺ກາມິ ຫຕ຺ຖວນຄລ຺ລວິຫາຣ ວໍສໍ.
ພ຺ຣຫ຺ມນ຺ວເຍນນຸຄຕຕ຺ຖມໂນມທສ຺ສີ,
ຂ຺ຍາເຕນ ສພ຺ພຍຕິຣາຊຘຸຣນ຺ຘເຣນ;
ວ຺ຍາປາຣິໂຕຫມິຕິຠານຸຄຕໍ ກຖຎ຺ຈ,
ນິສ຺ສາຍ ປຸພ຺ພລິຂິຕໍວິຘ ວາຍມາມິ.
໔. ອຣ຺ຓ຺ຖ ສຸຄຕາຄມສຸຘາປຄານິທ຺ໂຘຕກຸທິຏ຺ຐິວິສກລງ຺ກາຍ ລໍກາຍ ຠຄວໂຕ ອງ຺ຄີຣສສ຺ສມຫານາຄວນຸຍ຺ຍາເນ ສມິຕິສມາຄຕຍກ຺ຂ ຣກ຺ຂສໂລກວິຊຍາປທານສ຺ສ ສິທ຺ຘກ຺ເຂນ຺ຕຠູໂຕ ສີຫຬມຫີມຓ຺ຑລມຓ຺ຑນາຍ ມາໂນ ວິວິຘຣຕນາກໂຣປລກ຺ຂມານມຫຄ຺ຆມຓິ ເຠໂທ ມຓິ ເຠໂທ ນາມ ຊນປໂທ.
ລທ຺ຘານ ສຕ຺ຖຸ ວຣຓງ຺ກມນຎ຺ຎລພ຺ຠ,
ມານຓ຺ທິນາ ສຸມນກູຏສິລຸຈ຺ຈເຍນ;
ອຸສ຺ສາປິຕາ ວິຊຍເກຕຸມຕລ຺ລິເກວ,
ສຸທ຺ໂຘຣຸວາລຸກນທີ ຍມລງ຺ກໂຣຕິ.
ລງ຺ກາຍ ຍກ຺ຂຄຓນີຫຣເຓ ຊິນສ຺ສ,
ຈມ຺ມາສນຸຄ຺ຄນຫຸນາສນຜສ຺ສທາຫາ;
ສໍສາຣຣກ຺ຂສວປຸພ຺ຠວພຸພ຺ພຸລໍຈ,
ຍສ຺ມິໍ ວິຫາຕິ ມຫິຍງ຺ຄຓ ຖູປຣາຊາ.
໗. ¶
ສທາມໂຫຆາຍ ມຫາປຄາຍ,
ປານີຍປານາຍ ສໂມສຏານໍ;
ສມຸຈ຺ຈໂຍ ສາຣທວາຣິທານໍ,
ນູນໍ ຄໂຕ ຖາວຣຖູປຣູປໍ.
ຕສ຺ສາປຄາຍ ວິມລມ຺ພຸນິ ທິສ຺ສມານ,
ມາໂລລວິຈິຕຣລໍ ປຏິພິມ຺ພຣູປໍ;
ໂຠເຄຫິ ເວຐິຍ ນິຊໍ ຠວນໍ ຜຓີຫິ,
ປູຊຕ຺ຖິເກຫິ ວິຍ ຣາຊຕິ ນີຍມານໍ.
໙. ຕສ຺ສ ມຫິຍງ຺ຄຓ ມຫາ ວິຫາຣສ຺ສ ປຣິຍນ຺ຕຄາມເກ ເສລາຠໂຍ ນາມ ຂຕ຺ຕິໂຍ ປຏິວສນ຺ໂຕ ປຸຕ຺ຕໍ ປຏິລຠິຕ຺ວາ ອງ຺ຄລກ຺ຂຓປາຐການໍ ທສ຺ເສສິ ເຕ ຕສ຺ສ ກຸມາຣສ຺ສ ອງ຺ຄລກ຺ຂຓານິ ໂອໂລເກຕ຺ວາ ‘‘ອຍໍ ກຸມາໂຣ ຂມກສຕ຺ໂຕ ນໂຫຕິ. ຘຎ຺ຎປຸຎ຺ຎລກ຺ຂຓສມ຺ປນ຺ໂນ, ສກລມ຺ປິ ສີຫຬທີປໍ ເອກຈ຺ຉຕ຺ຕໍ ກຣິຕ຺ວາ ມຫນ຺ຕມຫນ຺ຕານິ ອຈ຺ຉຣິຍພ຺ຠຸຕານິ ມຫາວີຣຈຣິຕານິ ທສ຺ເສສ຺ສຕີ’’ຕິ ວ຺ຍາກຣິໍສຸ.
໑໐. ຕໂຕ ເສລາຠຍ ຂຕ຺ຕິໂຍ ປຸຕ຺ຕສ຺ສ ອຠິເສກາທິສມ຺ປຕ຺ຕິໍ ສຸຕ຺ວາ ໂກຏິປ຺ປຕ຺ຕປໂມທປຣວໂສປິ ຕສ຺ມິໍ ກາເລ ອນຸຣາຘປຸເຣ ຣຊ຺ຊໍ ກາຣຍຕາ ‘‘ໂວຫາຣຕິສ຺ສມຫາຣາຊໂຕ ກທາຈິ ເກຈິ ອຸປທ຺ທໂວ ຊາຍິສ຺ສຕີຕິ. ຊາຕປຣິສງ຺ໂກຕໍ ກຸມາຣມາທາຍ ມຫິຍງ຺ຄຓມຫາວິຫາເຣ ໂພຘິ ອງ຺ຄເຓ ປຣິຕ຺ຕຄ຺ເຄ ສນ຺ນິປຕິຕສ຺ສ ນຓ຺ທມຫາເຖຣປມຸຂສ຺ສ ມຫາຠິກ຺ຂຸສງ຺ຆສ຺ສ ມຊ຺ເຌ ນິປຊ຺ຊາເປຕ຺ວາ ‘‘ເອໂສ ເມ ຠນ຺ເຕ ກຸມາໂຣ ມຫາສງ຺ຆສ຺ສ ຈ ມຫາ ໂພຘິປາທສ຺ສ ຈ ສຣຓໍ ຄຈ຺ຉຕິ ຕໍ ສພ຺ເພປິ ຠທນ຺ຕາ ຣກ຺ຂນ຺ຕຸ ສງ຺ຆໂພຘິ ນາມໂກ ຈາຍໍ ໂຫຕຸ’’ຕິ ມຫາສງ຺ຆສ຺ສ ຈ ໂພຘິ ເທວຕາຍ ຈ ນິຍ຺ຍາເທຕ຺ວາ ປຏິຊຄ຺ຄນ຺ໂຕ ກຸມາຣສ຺ສ ສຕ຺ຕວສ຺ສິກ ກາເລ ກາລມກາສິ.
໑໑. ອຖ ມາຕຸໂລ ນຓ຺ທມຫາເຖໂຣ ກຸມາຣກໍ ວິຫາຣມາເນຕ຺ວາ ປຏິຊຄ຺ຄນ຺ໂຕ ເຕປິຏກໍ ພຸທ຺ຘວຈນໍ ອຸຄ຺ຄຓ຺ຫາເປຕ຺ວາ ພາຫິຣສຕ຺ເຖສຸ ຈ ປຣມໂກຈິທໍ ກາເຣສິ. ສງ຺ຆໂພຘິກຸມາໂຣປິ ກຕາຘິກາຣຕ຺ຕາ ຕິກ຺ຂປຎ຺ຎຕ຺ຕາ ຈ ຎາຓວິຎ຺ຎາຓສມ຺ປນ຺ໂນ ຫຸຕ຺ວາ ວຍປ຺ປຕ຺ໂຕ ໂລກສ຺ສ ໂລຈເນຫິນິປິຍມານາຍ ຣູປສມ຺ປຕ຺ຕິຍາ ສວຎ຺ຊລິປຸເຏຫິ ອສ຺ສາທິຍມານສທາຈາຣຄຸຓ ສມ຺ປຕ຺ຕິຍາ ຈ ປຕ຺ຖ ຏ ຍໂສໂຆໂສ ອໂຫສິ.
໑໒. ກິມິຫ ພຫຸນາ?- ກາທມ຺ພິນີ ກທມ຺ພໂຕ ສິນິທ຺ຘນີລາຍຕຄຸຓໍຘມ຺ມິລ຺ລກລາເປ, ປຣິປຸຓ຺ຓຫຣິຓງ຺ກມຓ຺ຑລໂຕ ຫິລາທກຣປສາທໂສມ຺ມຄຸຓໍ ມຸຂມຓ຺ຑເລ ຈາມີກຣປິໍຊຣກມ຺ພຸວຣໂຕ ເມທຸໂຣທາຣພຓ຺ຘຸຣຠາວໍ ຄີວາວຍເວ, ກລ຺ຍາຓສິລຸຈ຺ຈຍໂຕ ສໍຫຕ ວິລາສໍ ອຸຣຕ຺ຖເລ, ສຸຣສາຘິສາຂໂຕ ¶ ປີວຣາຍຕລລິຕຣູປໍ ກາມທານປທານທ຺ວ ພາຫຸຍຸຄເຬ, ສມທຄນ຺ຘສິນ຺ຘຸຣໂຕ ຄມນລີຬ຺ຫໍ ກຣາກາຣທ຺ວ ຫຕ຺ຖິຍຸຄເຬ, ຈາຣຸຕຣຖຣຸຈິໂຣຈມານຈາມີກຣມຸກຸຣໂຕ ຕທາກາຣໍ ສຊາຓຸມຓ຺ຑເລ ຊງ຺ຆຍຸຄເຬ, ນິຈ຺ຈາ ສີນກມລາ ກມລໂຕ ຣຕ຺ຕໂກມຬທລສິຣໍ ຈຣຓຍຸຄເຬ ອາທາຍ ໂຍຊຍຕາ ປາຣມິຕາຘມ຺ມສິປ຺ປິຕາ ນິມ຺ມິຕສ຺ສ ປຣມທສ຺ສນີຍຄຣູປວິລາສສ຺ສ ຕສ຺ສ ອຕ຺ຕຠາວສ຺ສ ສໍວຓ຺ຓນາຄນ຺ຖຄາຣວມາວຫຕິ.
ເທເຫ ສຸລກ຺ຂຓຍຸເຕ ນວໂຍພ຺ພນຑ຺ເຒ,
ຕສ຺ສຸຊ຺ຊເລ ຈ ປສມາຫຣໂຓທເຍນ;
ກາ ວຓ຺ຓນາ ກມລຣູປິນິ ຊາຕຣູເປ,
ໂລກຸຕ຺ຕຣໍ ປຣິມລໍ ປຣິໂຕ ວຫນ຺ເຕ.
ໂທສາຣໂຍ ຫທຍທຸຄ຺ຄປຸເຣ ວິຊິຕ຺ວາ,
ຕຕ຺ຖາຠິສິຈ຺ຈ ສຸຫທໍ ວິຍ ຘມ຺ມຠູປໍ;
ອຕ຺ຖານຸສາສນິມິມສ຺ສ ວທໍ ຄິຣາຍ,
ຕຕ຺ຖປ຺ປວຕ຺ຕຍິ ສຸຘີ ນິຊກາຍກມ຺ມໍ.
ອິຕິ ຣາຊກຸມາຣຸປ຺ປຕ຺ຕິ ປຣິຈ຺ເຉໂທ ປຐໂມ.
໑໕. ອເຖກທາ ມາຕຸລມຫາເຖຣາ ວຍປ຺ປຕ຺ຕໍ ສິຣິສງ຺ຆໂພຘິ ກຸມາຣໍ ຘມ຺ມສວນາວສາເນ ອາມນ຺ເຕຕ຺ວາ ເອວມາຫ, ‘‘ກຸມາຣ! ມຫາຠາຄເຘຍ຺ຍ! ອິທານິ ຕ຺ວມສິ ອຘີຕສຸຄຕາຄໂມ, ວິທິຕສກລ ພາຫິຣສຕ຺ໂຖ. ຈຕຸພ຺ພິຘປຓ຺ຑິຈ຺ຈໂກຏິປ຺ປຕ຺ໂຕ, ຕຖາປິ ອຠິມານຘເນ ຂຕ຺ຕິຍກຸເລ ຊາຕິ, ສພ຺ພປຕ຺ຖວ຺ຍາປິຕາ ໂຍພ຺ພນວິລາເສນ ສມລງ຺ກຕໍ ສຣີຣໍ, ອປ຺ປຏິມາ ຣູປສິຣິ, ອມານຸສໍ ພລຎ຺ເຈຕິ ມຫຕີຍ ພລວນຓ຺ຖ ປຣມ຺ປຣາ’ສພ຺ພາອວິນຍານ ເມເກກມ຺ປິ ເຕສມາຍຕນໍ ກິມຸຕ ສມວາໂຍ?‘‘ເຍຠຸຍ຺ເຍນ ສຕ຺ຖສລິລ ວິກ຺ຂາລນາຕິ ນິມ຺ມລາປິ ກາລຸສິຍມຸປຍານິ ພຸທ຺ຘີ, ອນຸຊ຺ຌິຕຘວລຕາປິ ສຣາຄາເອວ ຠວຕິ ນວໂຍພ຺ພນຄພ຺ພິຕານໍ ທິຏ຺ຐິ, ອປຫຣຕິ ຈ ວາຕມຓ຺ຑລິ ເກວ ສຸກ຺ຂປຓ຺ຓໍ ອຸພຠຸຕຣໂຊ ຠນ຺ຕິ ອຕິທູຣມຕ຺ຕໂນ ອິຈ຺ຉາຍ ໂຍພ຺ພນສມເຍ ປຸຣິສໍ ປກຕິ. ອິຓ຺ທ຺ຣິຍຠຣິຓຠາຣິນີ ສຕ຺ຕມຕິທຸຣນ຺ຕາຍ ມຸປໂຠຄມິຄຕຓຫິກາ ຕສ຺ມາ ອຍເມວານສ຺ສາທິຕ ວິສຍ ຣສສ຺ສ ເຕ ກາໂລ ຄຸຣຸປເທສສ຺ສ. ມທນສຣປ຺ປຠາຣຊຊ຺ຊຣິເຕ ຫທເຍ ຊລມິວ ຄລຕິ ຄຸຣູນມນຸສ຺ສານໍ ອກາຣຓໍຉວຕິ ທຸປ຺ປກຕິ ໂນ ກຸລໍວາ ສຸຕໍ ວາ ມນຍສ຺ສ ວຓ຺ທນປ຺ປຠໂວນທຫຕິ ກິໍ ທຫໂນ? ກິໍວາປສມເຫຕຸນາປິ ນາຕິວຓ຺ຑຕໂຣ ຠວຕິ ວຑພານໂຬ ສລິເລນ, ຕສ຺ມາ ຄາຬ຺ຫຕຣ ມນຸສາສີຕພ຺ໂພສິ.
໑໖. ອປຄຕມເລ ຫິ ມນສິ ເອລິກມຓິມ຺ຫິ ວິຍ ຣຊນິກຣມຍຸຂາປວິສນ຺ຕິ, ສຸຂມຸປເທສຄຸຓາ, ຄຸຣຸວຈນມມລມ຺ປິ ສລິລມິວ ມຫນ຺ຕໍ ຊານິມຸປຊນຍຕິ ສວນຫຕໍ ສູລມິວ ອຠພ຺ພສ຺ສ, ຠພ຺ພສ຺ສຕຸ ¶ ກຣິໂນ ວິຍ ສພ຺ພາຠຣຓມານນໂສຠາສມຸທຍມຘິກຕຣ ມຸປວຫຕິ, ອນາທິສິທ຺ຘ ຕຓ຺ຫາກສາຍິຕິຓ຺ທ຺ຣິຍານຸຈຣຎ຺ຫິ ຈິຕ຺ຕໍ ນາວຫຕິ ກນ຺ນາມານຕ຺ຖໍ, ຕສ຺ມາ ຣາຊ ກຸມາຣານຎ຺ຈ ຍຕີນຎ຺ຈ ສຕິພເລນ ອິຓ຺ທ຺ຣິຍວິຊໂຍ ທິຏ຺ຐຘມ຺ມິກສມ຺ປຣາຍິກມ຺ພິລໍ ກລ຺ຍາຓຊາຕມຸປຊນຍຕິ, ອິຓ຺ທ຺ຣິຍວິຊໂຍ ຈ ສມ຺ຠວຕິ ຄຸຣຸວຸທ຺ໂຘປເສວາຍ ຕພ຺ພວນມວິຣາເຘຕ຺ວາ ປຏິປຊ຺ຊໂຕ, ຕສ຺ມາ ຕຍາ ອາປາຓປຣິຍນ຺ຕໍ ວຕ຺ຖຸຕ຺ຕຍສຣຓປຣາຍຓຕາ ນ ປຫາຕພ຺ພາ.
ນ ຣາຄາປສ຺ມາຣວິໂພຘນໍ ວິສຍທຫນສລິລ ສໍເສວນໍ ກາຕພ຺ພໍ, ປສ຺ສຕູ ຫິ ກລ຺ຍາຓາຠິນິເວສິ ຈກ຺ຂູຓ຺ທ຺ຣິຍລາຬນ ປຣວສສ຺ສ ສລຠສ຺ສ ສມຸຊ຺ຊລິຕ ທີປສິຂາປຕນໍ ໂສຕິຓ຺ທ຺ຣິຍ ສຸຂານຸຍຸຕ຺ຕສ຺ສ ຕຣຸຓ ຫຣີຓສ຺ສ ອຸສຸ ປາຕສມ຺ມຸຂີຠວນໍ ຆາຓິຓ຺ທ຺ຣິຍ ປຣວສສ຺ສ ມຘຸກຣສ຺ສ ມທວາຣຓກຓ຺ຓຕາລຠນ຺ນໍ ຣສນິຓ຺ທ຺ຣິຍຕປ຺ປຓວ຺ຍສນິໂນ ປຸຖຸໂລມສ຺ສ ພລິສາຆາສວ຺ຍສນໍ ຜສ຺ສີຓ຺ທ຺ຣິຍານຸຠວນລາລສສ຺ສມຕງ຺ຄຊສ຺ສວາຣິຓິ ພຓ຺ຘນາປາຍໍ ອິເມຫິ ອິຓ຺ທ຺ຣິເຍຫິ ມິລິເຕຫິ ເອກສ຺ສ ກາມິໂນ ສທິເທວ ປຎ຺ຈນ຺ນໍ, ວິສຍຣສານມຸປເສວາຍ ປຕ຺ຕພ຺ພໍ ມຫນ຺ຕໍ ທຸກ຺ຂຊາລໍ ກຖມຸປວຓ຺ຓຍາມ? ອິມານິ ຈ ສຸຠາສິຕານິ ປຈ຺ຈເວກ຺ຂຕຸ ອນຸກ຺ຂຓໍ ວິຈກ຺ຂໂຓ.
ນາຄາຣິກໍ ສຸຂມຸທິກ຺ຂຕິ ກິຎ຺ຈິ ຘີໂຣ,
ຊານາຕິ ເທຫປຏິຊຄ຺ຄນມຕ຺ຖໂຕເວ;
ສໍເສວໂຕປິ ຍຸວຕິໍ ຣຕິໂມຫິຕສ຺ສ,
ກຓ຺ຑຸຍເນ ວິຍ ພນສ຺ສ ສຸຂາຠິມາໂນ.
ໂກ ເສເວຍ຺ຍ ປຣໍ ໂປໂສ ອວມານໍ ສເຫຍ຺ຍວວ,
ນ ເວ ກລຕ຺ຕນິຄຬໍ ຍທິ ທຸກ຺ຂນິພຓ຺ຘນໍ.
ອາກຑ຺ຒມານາ ຈິສິຂາ ສ຺ມິປໍ,
ປຣມ຺ມຸຂາເຍວ ສທາ ປວຕ຺ຕາ;
ທູຣມ຺ປິ ຄຈ຺ຉນ຺ຕິ ຄຸຓໍ ວິຫາຍ,
ປວຕ຺ຕນໍ ຕາທິສເມວ ຖີນ.
ອສນ຺ຖຸຕໍ ຕາ ປຸຣິສມ຺ປິ ອນ຺ໂຕ,
ກໂຣນ຺ຕິ ອາທາຍກຕາວ ຠິຕ຺ຕິ;
ເນຕ຺ຕິໍ ສວລ຺ລີ ວິຍ ຫຓ຺ຖຄາປິ,
ທສາສຸ ສພ຺ພາສຸ ຈ ສງ຺ກນີຍາ.
ອນ຺ໂຕຣຸທ຺ຘາ ພຫິທ຺ຘາປິ ນິສ຺ສາສາ ວິຍ ນາຣິໂຍ,
ກໂຣນ຺ຕິ ນາສເມວສ຺ສ ໂກຘີມາຕາສຸ ວິສ຺ສເສ.
ມານສ ປາປສໍນິນ຺ນໍ ອປາຍາ ວິວຏາ ນນາ,
ສມນ຺ຕາ ປາປມິຕ຺ຕາວ ໂມກ຺ໂຂ ສພ຺ພຠຍາກຖໍ.
໒໓. ¶ ອປິ ຈ ຫທຍຕຣຸໂກຏຣ ກຸຏີໂຣ ໂກຘ ກຸຓ຺ຑລີນ ກທາຈິ ພຫິ ກາຕພ຺ໂພ. ອປິ ຕຸ’ຕິຕິກ຺ຂາມນ຺ເຕນ ອຈິປ຺ຜຓ຺ທນ຺ຕໍ ອຸປເນຕພ຺ໂພ.
ສຕໍ ຕິຕິກ຺ຂາກວເຈ ວິຄຸຓ຺ຐິຕາ,
ສິຍຸໍ ທຸຣາລາປຂຄາ ຂລານໍ;
ສຠາປສໍສາກຸສຸມຕ຺ຕ ເມຕາ,
ນິພຊ຺ຌເຣ ຕາ ຄຸຓ ມາລິກາຍ.
ໂລກາຘິປຈ຺ຈໍ ວິປຸເລຘເນ ຈ,
ມໂນນຸກູເລ ຕນເຍ ຈ ທາເຣ;
ລທ຺ຘາປິ ຍາເຍຕິ ນ ຊາຕຸ ຕິຕຕິໍ,
ພາເຘຕຸ ສາຕໍ ນ ປປຎ຺ຈ ຕຓ຺ຫາ.
ວຓ຺ຓປ຺ປສາທາ ຍສ຺ສາ ສຸຂາວ,
ຘນາ ຈ ຫາຍນ຺ຕຸປ ຊີວິກາຈ;
ເຍນາຠິຠູຕາຣິປຸເນວ ສຕ຺ຕາ,
ໂທສຄ຺ຄິ ໂສ ເຕ ຫທຍໍ ຊຫາຕຸ.
ເຂໂທ ວິປຕ຺ຕີສຸ ປຏິກິຣຍາ ນ,
ຕສ຺ມາ ນ ທີນປ຺ປ ກຕິໍ ຠເຊຍ຺ຍ;
ປຎ຺ຎານຸຍາຕໍ ວີຣິຍໍ ວທນ຺ຕິ,
ສພ຺ພຕ຺ຖ ສິທ຺ຘິຄ຺ຄຫຓຄ຺ຄຫຓ຺ຖໍ.
ວ຺ຍາປາຣາ ສພ຺ພຠູຕານໍ ສຸຂຕ຺ຖາຍ ວິຘີຍເຣ;
ສຸຂຎ຺ຈ ນ ວິນາ ຘມ຺ມໍ ຕສ຺ມາ ຘມ຺ມປໂຣ ຠວາ’ຕິ.
໒໙. ເອວມາທິກໍ ສປ຺ປຸຣິສນີຕິປຖໍ ອາທິສນ຺ເຕ ມຫາເຖເຣ ເຕນ ກລ຺ຍາຓຘມ຺ເມນ ອໂສຕພ຺ພຕານາທຣິຍຣຈິຕຠຸກູຏິກ ມຸເຂນ ວາ ທິສາຈິກ຺ຂິຕ຺ຕຈກ຺ຂຸນາ ຈ ອຫງ຺ກາຣປຣວເສນ ຄຊນິມິລິຕມຸພ຺ຠາວຍຕາ ວາ ອຕ຺ຕໂນ ປຎ຺ຎາຘິກ຺ເຂປມິວຈ ອຈິນ຺ຕຍຕາ ຈຸຬາວິນິຫິຕໂກມຬຎ຺ຊລິປຸເຏນ ຕນ຺ນິນ຺ເນນ, ຕປ຺ໂປເຓນ ສິຣສາ ຈ ປີຕິ ສມຸທິຕ ສາຘຸວາທວິກສິຕກໂປເລນມຸເຂນ ຈ. ສກລາວຍວຈິຕ຺ຖຏໂຣມຎ຺ຈ ກຎ຺ຈຸກິເຕນ ເທເຫນ ຈ ຠູມິຍໍ ນິປຊ຺ຊິຕ຺ວາ ທີຆປ຺ປມາຓ ປມາຓ ມາວຣຕ຺ຕາມຄ຺ຄຜລລາຠໂຕວິຍ ວິສິຏ຺ຐຕຣໍ ປມຸທິຕມາວິກຕມາສິ.
ອິຕິ ອນຸສາສນ ປຣິຈ຺ເຉໂທ ທຸຕິໂຍ.
໓໐. ຕໂຕ ປຏ຺ຐາຍ ຍຖາວຸຕ຺ຕປຏິປທໍ ອວິຣາເຘຕ຺ວາ ສມາວຣເຓນ ສນ຺ຕຸຏ຺ໂຐ ຕສ຺ສ ສງ຺ຆໂພຘິ ສມຎ຺ຎໍ ໂຄເປຕຸກາໂມ ມາຕຸລມຫາເຖໂຣ ຘມ຺ມິໂກຕິ ໂວຫາຣໍ ປຏ຺ຐເປສິ.
໓໑. ລກ຺ຂຓປາຐການໍ ວຈນໍ ສທ຺ທຫນ຺ໂຕ ຠາຄິເນຍ຺ຍໍ ປພ຺ພຊິຕຸກາມມ຺ປິ ¶ ອປພ຺ພາເຊຕ຺ວາ ‘‘ອິຘ ວາສໂຕ ອນຸຣາຘປຸເຣ ວາໂສເຍວ ກຸມາຣສ຺ສ ໂຍຄກ຺ເຂມາວໂຫ, ປຸຎ຺ຎານຸຣູເປນ ຊາຍມານສ຺ສ ວິປາກສ຺ສ ຈ ຐານໍ ໂຫຕິ, ມຫາເຈຕິຍສ຺ສ ວຕ຺ຕປຏິວຕ຺ຕສມາຈຣເຓນຈ ມຫນ຺ໂຕ ປຸຎ຺ຎກ຺ຂຓ຺ໂຘ ສມ຺ປຊິສ຺ສຕິ’’ຕິ ມຎ຺ຎມາໂນ ຕໍ ກຸມາຣມາທາຍ ຄຈ຺ຉນ຺ໂຕ ອນຸຣາຘປຸຣໍ ຄນ຺ຕຸກາໂມ ນິກ຺ຂມິ. ສງ຺ຆຕິສ຺ໂສໂຄຐາຠໂຍຕິ ຈ ລມ຺ພກຓ຺ຓາ ຣາຊ ກຸມາຣາ ອປເຣປິ ທຸເຈ ຕສ຺ສ ປໍສຸກີຬນໂຕ ປຏ຺ຐາຍ ສຫາຍາເຕນ ກຸມາເຣນ ສທ຺ຘິໍ ນິກ຺ຂມິໍສຸ ເຕ ຕໂຍ ກຸມາເຣ ອາທາຍ ຄຈ຺ຉນ຺ໂຕ ມຫາເຖໂຣ ປຸເຣຕຣເມວ ອນຸຣາຘປຸຣໍ ປາວິສິ. ມຫາເຖຣມນຸຄຈ຺ຉນ຺ເຕສຸ ເຕສຸ ກຸມາເຣສຸ ເຊຏ຺ໂຐ ສງ຺ຆຕິສ຺ໂສ ມຊ຺ຌິໂມ ສງ຺ຆໂພຘິ ກນິຏ຺ໂຐ ໂຄຐາຠໂຍຕິ ເຕ ເຖຣໍ ປຈ຺ຉໂຕ ອນຸຄຈ຺ຉນ຺ຕາ ຕໂຍປິ ປຏິປາຏິ ຍາ ຕິສ຺ສວາປິຍາ ເສຕຸມຕ຺ຖເກນ ຄຈ຺ຉນ຺ຕິ.
໓໒. ຕຕ຺ຖ ເສຕຸສາລາຍ ນິສິນ຺ໂນ ໂກຈິ ອຓ຺ໂຘວິຈກ຺ຂໂຓ ເຕສໍ ຕິຓ຺ຓນ຺ຕໍ ກຸມາຣານໍ ປທວິຎ຺ຎາສທ຺ທໍ ສຸຕ຺ວາ ລກ຺ຂຓານຸສາເຣນ ອຸປປຣິກ຺ຂິປິຕ຺ວາ ‘‘ເອເຕ ຕໂຍປິ ສີຫຬທີເປ ປຖວິສ຺ສຣາ ຠວິສ຺ສນ຺ຕີ’’ຕິ ຕຕ຺ຖ ນິສິນ຺ນານໍ ວ຺ຍາກາສິ. ຕໍວຈນໍ ປຈ຺ຉາ ຄຈ຺ຉນ຺ໂຕ ໂຄຐາຠໂຍ ສຸຕ຺ວາ ອິຕເຣສໍ ຄຈ຺ຉນ຺ຕານໍ ອນິເວທຍິຕ຺ວາ ປຈ຺ຈາຄມ຺ມ ‘‘ກຕໂມ ຈິຣໍ ຣຊ຺ຊໍ ກາເຣສ຺ສຕິ? ຈໍສຏ຺ຐິຕິຎ຺ຈ ກໂຣຕິ’’ຕິ? ປຸຈ຺ຉິຕ຺ວາ ປຈ຺ຉິໂມຕິ ວຸຕ຺ເຕ ຫຏ຺ຐປຫຏ຺ໂຐ ອຸທຄ຺ຄຸທຄ຺ໂຄ ສີຆຕຣໍ ອາຄມ຺ມ ເຕຫິ ສທ຺ຘິໍ ຄຈ຺ຉນ຺ໂຕ ຕິຂິຓ ມນ຺ຕິຕາຍ ຄມ຺ຠີຣຠາວໂຕ ຈ ກຎ຺ຈິ ອຊານາເປຕ຺ວາ ອນ຺ໂຕປຸຣໍ ປາວິສິ. ເຕ ຕໂຍປິ ປຕິຣູເປ ນິວາເສ ວາສໍ ຄຓ຺ຫິໍສຸ.
໓໓. ອຖ ກນິຏ຺ໂຐ ‘‘ເອເຕ ທ຺ເວປິ ອປ຺ປາຍຸກຕ຺ຕາ ຣຊ຺ເຊ ປຕິຏ຺ຐິຕາປິ ນ ຈິຣໍ ຊີວນ຺ຕິ ກິຣ ອຫເມວ ເຕສໍ ຣຊ຺ຊໍ ທຸເປສ຺ສາມິ’’ຕິ ຕທນຸຣູເປນ ອຸປາເຍນປຏິຊ຺ຊນ຺ໂຕ ເຕສໍ ຣຊ຺ຊລາຠາຍ ອຸປາຍໍ ທສ຺ເສນ຺ໂຕ ອຠິຓ຺ຫໍ ມຕ຺ເຕຕິ. ເຊຏ຺ໂຐປິ ຕສ຺ມິໍ ອຕິປິຍາສມາໂນ ເຕໂນປທິຏ຺ຐເມວ ສມາຈຣນ຺ໂຕຣາຊານໍ ທິສ຺ວາ ລທ຺ຘ ສມ຺ມາໂນ ສພ຺ເພສຸ ຣາຊກິຈ຺ເຈສຸ ປຸພ຺ພງ຺ຄໂມ ຫຸຕ຺ວາ ນ ຈິຣສ຺ເສວ ຣາຊວລ຺ລໂຠ ອໂຫສິ? ຕສ຺ມິໍ ກາເລ ຣຊ຺ຊໍ ກາເຣນ຺ໂຕ ວິຊຍ ຣາຊາ ນາມ ຂຕ຺ຕິໂຍ ຕສ຺ມິໍ ປສນ຺ໂນ ສພ຺ເພສຸ ຣາຊກິຈ຺ເຈສຸ ຕມເມວ ປຘານຠູຕໍ ກຕ຺ວາ ເສນາປຕິໍ ອກາສິ.
໓໔. ຘມ຺ມິໂກ ປນ ຣຊ຺ເຊນ ອນຕ຺ຖິກຕາຍ ຣຊ຺ຊລາຠາຍ ຈິຕ຺ຕມ຺ປິ ອນຸປ຺ປາເທຕ຺ວາ ເກວລໍ ມຫາເຖຣສ຺ສ ອນຸສາສນມຕ຺ເຕເນວ ຣາຊຸປຏ຺ຐານເວລາຍໍ ອນຸຈຣຓມຕ຺ຕມາຈຣນ຺ໂຕ ຣາຊເຄຫໍ ປວິສິຕ຺ວາ ຕໂຕ ເຕຫິ ສທ຺ຘິໍ ນິກ຺ຂມ຺ມ ສາຍໍ ມຫາ ເຖຣສ຺ສ ວິຫາເຣເຍວ ວສນ຺ໂຕ ອຕ຺ຕໂນ ຘມ຺ມິການຸຏ຺ຐານໍ ອຫາເປຕ຺ວາ ມຫາເຈຕິໂຍ ປຏ຺ຐານຄິລານຸປຏ຺ຐານາທິກໍ ¶ ອນວຊ຺ຊ ຘມ຺ມໍຈຣນ຺ໂຕ ກາລໍ ວີຕິນາເມຕິ.
ຕທາ ສງ຺ຆຕິສ຺ໂສ ສກລຣຊ຺ຊຎ຺ຈ ປຸຣຎ຺ຈ ອຕ຺ຕໂນຫຕ຺ຖຄຕໍ ກຕ຺ວາ ເອກສ຺ມິໍ ທິເນ ລທ຺ໂຘກາໂສ ຣາຊານໍ ອນ຺ໂຕຠວເນເຍວ ໂຄຐາຠເຍນ ມາຣາເປຕ຺ວາ ສຍໍ ຣຊ຺ເຊ ປຕິຏ຺ຐຕິ.
ອິຕິ ອນຸຣາຘປຸຣປ຺ປເວສປຣິຈ຺ເຉໂທ ຕຕິໂຍ.
໓໕. ອຖ ໂຄຐາຠໂຍ ຘມ຺ມິກໍ ອນິຈ຺ຉາມານມ຺ປິ ເສນາປຕິຏ຺ຐາເນ ຐເປຕ຺ວາ ອາຍຕິໍ ອເປກ຺ຂມາໂນ ສຍໍ ຠຓ຺ຑາຄາຣິໂກ ອໂຫສິ. ອຖ ສງ຺ຆຕິສ຺ໂສ ຣາຊາ ພຫຸໍ ປຸຎ຺ຎ຺ຈ ອປຸຎ຺ຎ຺ຈ ປສວນ຺ໂຕ ຊມ຺ພຸຜລປາກກາເລ ສເສໂນ ສາມຈ຺ໂຈ ສໂຠໂຣໂຘ ອຠິຓ຺ຫໍ ປາຈີນ ເທສໍ ຄນ຺ຕ຺ວາ ຊມ຺ພຸຜລານິ ຂາທຕິ. ຣຎ຺ໂຎ ເຍຠຸຍ຺ເຍນ ຄມນາ ຄມເນນ ອຸປທ຺ທຸຕາ ຣຏ຺ຐວາສິໂນ ຣາຊຸປໂຠຄາຣເຫສຸ ຊມ຺ພຸຜເລສຸ ວິສໍ ໂຍເຊສຸໍ. ອຖ ໂສ ສງ຺ຆຕິສ຺ໂສ ຣາຊາ ເຕນ ວິເສນ ຕຕ຺ເຖວ ກາລມກາສິ.
໓໖. ອຖ ໂຄຐາຠໂຍ ອຓ຺ຘວິຈກ຺ຂຓສ຺ສ ວຈນໍ ອນຸສ຺ສຣນ຺ໂຕ ອນຸກ຺ກເມນ ຣຊ຺ຊໍ ທາເປຕ຺ວາ ປຈ຺ຉາ ອຫໍ ສຸປ຺ປຕິຏ຺ໂຐ ຠວິສ຺ສາມິ’ຕິ ມຎ຺ຎມາໂນ ສາມຈ຺ໂຈ ສເສໂນ ສງ຺ຆໂພຘິກຸມາຣໍ ຣຊ຺ເຊນ ນິມນ຺ເຕສິ. ໂສ ເຕມິຍ ມຫາໂພຘິສຕ຺ເຕນ ທິຏ຺ຐາທີນວຕ຺ຕາ ຣຊ຺ຊສຸຂາປຣິຈ຺ຈາຄານຸຠູຕໍ ມຫນ຺ຕໍ ທຸກ຺ຂຊາລໍ ອນຸສ຺ສຣິຕ຺ວາ ປຸນປ຺ປຸນໍ ຍາຈິຍມາໂນປິ ປຏິກ຺ຂິປິເຍວ ອຠໂຍ ຄາມນິຄມຣາຊຘານີສຸ ສພ຺ເພປິ ມນຸສ຺ເສ ສນ຺ນິປາເຕຕ຺ວາ ເຕຫິ ສທ຺ຘິໍ ນານາປ຺ປກາຣໍ ຍາຈມາໂນປິ ສມ຺ປຏິຈ຺ຉາເປຕຸໍ ນາສກ຺ຂິ. ອຖ ສພ຺ເພປິ ຣຏ຺ຐວາສິໂນ ສາມຈ຺ຈາມຫາວິຫາຣໍ ຄນ຺ຕ຺ວາ ມຫາ ສງ຺ຆໍ ສນ຺ນິປາເຕຕ຺ວາ ສງ຺ຆ ມຊ຺ເຌ ສງ຺ຆໂພຘິກຸມາໂຣ ມຫາ ສງ຺ຆໍ ຠູມິຍໍ ນິປຊ຺ຊ ນມສ຺ສິຕ຺ວາ ລທ຺ໂຘກາໂສ ເອກມນ຺ຕໍ ນິສີທິຕ຺ວາ ເອວໍ ວຕ຺ຕຸມາຣຠີ.
໓໗. ອຍຎ຺ຫິ ຣາຊລກ຺ຂີນາມ ຍຖາ ຍຖາ ທິປ຺ປເຕ, ຕຖາ ຕຖາ ກປ຺ປຸຣທີປສິເຂວ ກຊ຺ຊິລໍມລິນເມວ ກມ຺ມຊາຕໍ ເກວລມຸພ຺ພມຕິ. ຕຖາຫິ ອຍໍ ສໍວຘນວາຣິຘາຣາ ຕຓ຺ຫາວິສວລ຺ລີນໍ, ເນນາທ ມຘຸຣຠີຕິກາ ອຍໍ ອິຓ຺ທ຺ຣິຍມິຄານໍ, ປຣາມາສຘຸມເລຂາ ສຸຈຣິຕ ຈິຕ຺ຕກມ຺ມສ຺ສ ວິພ຺ຠມເສຍ຺ຍາ ໂມຫນິທ຺ທານໍ ຕິມິຣຸຄ຺ຄຕິ ປຎ຺ຎາທິຏ຺ຐີນໍ, ປຸຣສ຺ສຣປຕາກາ ອວິນຍມຫາເສນາຍ, ອຸປ຺ປຕ຺ຕິນິນ຺ນນາ ໂກຘເວຄ ກຸມ຺ຠິລານໍ, ອາປານຠູມິ ມິຈ຺ຉາທິຏ຺ຐິວທນໍ. ສໍຄີຕິ ສາລາ ອິສ຺ສຣິຍ ວິກາຣນາຏການໍ ອາວາສທຣີໂທສາສິວິສານໍ, ອຸສ຺ສາຣຓເວຕ຺ຕລຕາ ສປ຺ປຸຣິສໂວຫາຣານໍ, ອກາລຊທາຄໂມ ສຸຈຣິຕ ຫໍສານໍ, ປຕ຺ຖາວນາ ກປຏນາຏການໍ, ກທລິກາ ກາມກຣິໂນ ວຊ຺ຌວາລາ ສາຘຸຠາວສ຺ສ, ຣາຫຸມຸຂໍ ຘມ຺ມຈຓ຺ທ ¶ ມຓ຺ຑລສ຺ສ, ນຫິ ຕໍ ປສ຺ສາມິ ໂຍຫິ ອປຣິຈິຕາຍາປິ ເອຕາຍ ນິພ຺ຠຣມຸປຄຸລ຺ໂຫ ນ ວິປ຺ປລທ຺ໂຘ, ອປິຈ, ອຠິເສກສມເຍ ຣາຊຎ຺ຎານໍ ມງ຺ຄລກລສຊເລຫິ ວິຍ ວິກ຺ຂາລນມຸປຍາຕິ ທກ຺ຂິຎ຺ຎໍ ອຄ຺ຄິຫຸຕຕຘຸເມເນວ ມລິນີຠວຕິ ຫທຍໍ ປຸໂຣຫິຕ ກຸສຄ຺ຄ ສມຊ຺ຊເຕນ ວິຍ ອປນິຍເຕ ຕິຕິກ຺ຂາ, ອຸຓ຺ຫີສ ປຏ຺ຏ ພຓ຺ຘເນນ ວິຍ ຉາທີຍຕີ ຊຣາຄມທສ຺ສນໍ, ອາຕປຕ຺ຕ ມຓ຺ຑເລນ ວິຍ ຕິໂຣກຣີຍຕິ ປຣໂລກາເປກ຺ຂຓໍ, ຈາມຣປວເນນ ວິຍ ທຸຣມຸທ຺ຘຸຍເຕ ສຈ຺ຈາທິຕາ ເວຕ຺ຕລຕາປ຺ປຫາເຣນ ວິຍ ທຸຣມປຍນ຺ຕິ ສຄ຺ຄຸຓາ ເອເກ ຣຊ຺ຊສິຣິ ມທິຣາ ມທມຕ຺ຕາ ສກຕ຺ຖນິປ຺ຜາທນປເຣຫິ ຘນປິສິຕາຆາສຄິຊ຺ເຌຫິ ສຫານລີນີພເກຫິ ທູຕໍ ວິໂນທນນ຺ຕິ, ປຣທາຣາຠິຄມນໍ ວິທ຺ຘຕາຕິ, ມີຄວນ ປຣິສ຺ສໂມຕິ, ສຸຣາປານໍ ວິລາໂສຕິ, ນິຈ຺ຈປ຺ປມຕ຺ຕຕາ, ສຸຣຠາໂວຕິ ສທາຣປ຺ປິຈ຺ຈາຄໍ ອວ຺ຍສນິຕານິ, ຄຸຣຸວຈນາວຘີຣຓໍ ອປຣປ຺ປເນຍຕ຺ຕມິຕິ ອຊິຕຫຈ຺ຈຕໍ ສຸໂຂປເສວຕ຺ຕມີຕິ, ນຈ຺ຈຄີຕ ຄຓາການຸສຕ຺ຕິ ຣສິກເຕຫິ ປຣິຠວສຫຕ຺ຕໍ ຂເມຕິ, ເສຣີຠາວໍ ປຓ຺ຑິຈ຺ຈາມິຕິ ວຓ຺ທິຊນ ນວຈນໍ ຍເສໍໂຆໂສຕິ ຕຣລຕາ ອຸສ຺ສາໂຫຕິ. ອວິເສສຎ຺ຎຸຕ຺ຕໍ ອປກ຺ຂປາຕິຕ຺ຕມິຕິ? ເອວ ໂທສຄຓມ຺ປິ ຄຸຓປກ຺ເຂ ອຊ຺ຌາໂຣປຍນ຺ເຕຫິ ສຍມ຺ປິ ອນ຺ໂຕ ຫ ສນ຺ເຕຫິ ປຕາຣຓກຸສເລຫິ ຘຸຕ຺ເຕຫິ ອມານຸໂສຈິຕາຫິ ໂຖມານາຫິ ປຕາຣິຍມານາ, ຈິຕ຺ຕມທມຕ຺ຕ ຈິຕ຺ຕາ ນິຈ຺ເຈຕ ນ ຕາຍ ຕເຖຕິ ອຕ຺ຕນິ ອຊ຺ຌາໂຣປຍນ຺ຕາ ອລິກາຠິມານໍ ມຈ຺ຈຘມ຺ມສມານາປິ ທິພ຺ພໍ ສາວຕິຓ຺ຓມິວ ອມານຸສມິວ ອຕ຺ຕານ ມຎ຺ຎມານາ ອາຣຘທິພ຺ໂພຈິຕກິຣຍານຸ ຠາວາ ສພ຺ພຊໂນ ປຠສນີຍ ຠາວມຸປຍນ຺ຕິ. ອຕ຺ຕ ມິລມ຺ພນຎ຺ຈ ອນຸ ຊີວິຊເນນ ກຣີຍມານໍ ອຠິນຓ຺ທນ຺ຕິ.
໓໘. ມານສາ ເທວຕາຊ຺ຌາໂຣປຓປ຺ປຕາຣຓ ສມ຺ຠູຕ ສມ຺ຠາວໂນ ປຫຕຎ຺ຈ ອນ຺ໂຕ ປວິຏ຺ຐ ອປຣຠຸຊຍຸຄໍ ວິຍ ອຕ຺ຕໂນ ພາຫຸຍຸຄໍ ສມ຺ຠາວຍນ຺ຕິ. ຕຈນ຺ຕຣິຕ ໂລຈນໍສກລລາຏ ມາສໍກນ຺ຕິ, ອລິກສມ຺ຠາວນາຠິມານຠຣິຕາ ນ ນມສ຺ສນ຺ຕິ ເທວຕາໂຍ ນ ປູຊຍນ຺ຕິ ສມຓ ພ຺ຣາຫ຺ມເຓ ນ ມານຍນ຺ຕີ ມານນີເຍ, ນ ອຸປຕິຏ຺ຐນ຺ຕິ ຄຸຣຸທສ຺ສເນປິ ອນຕ຺ຖກາຍາ ສານ຺ຕຣີຕ, ວິສໂຍ ປໂຠຄສຸຂາຕິ ອປຫສນ຺ຕິ ຍຕິໂນ? ຊຣາຠິ ຠວປລປິມິຕິ ນ ສຸຓນ຺ຕິ ວຸທ຺ຘຊນຸປເທສໍ, ອຕ຺ຕໂນ ປຎ຺ຎາ ປຣິຠໂວຕິ ອຸສຸສນ຺ຕິ ສຈິໂວ ປເຫສສ຺ສ,ກຸຎ຺ຊນ຺ຕິ ເອກນ຺ຕ ຫິຕວາທິນໍ ເອວມາທິນາ ກາກເຓນ ພຫຸນ຺ນໍ ໂທສານໍ ມາກຣ ຠູຕໍຣຊ຺ຊີວິຠວໍ ອຍໍ ນ ອິຈ຺ຉາມີ’ຕິ ອໂວຈ.
໓໙. ອຖ ມຫາຊເນນ ສາທຣ ມຊ຺ເຌສິໂຕ ມຫາສງ຺ໂຆ ກຸມາຣຠິມຸໂຂ ຫຸຕ຺ວາ ‘‘ມຫາຠາຄເຘຍ຺ຍ! ຖນຈຸຈຸເກ ລຄ຺ຄິຕາຊລຸກ ຕິກ຺ຂຑສເນນຕຕ຺ຖ ເວທນຸປ຺ປາທຍນ຺ຕິ ໂລຫິຕເມວ ອາກຑ຺ຒຕິ, ທາຣໂກ ປນ ໂກມເລນ ມຸຂປຸເຏນມາຕຸ ສຸຂສຎ຺ຎໍ ອຸປ຺ປາທຍນ຺ໂຕ ຂີຣເມວ ອວ຺ເຫຕິ.
໔໐. ¶ ເອວເມວ ຣຊ຺ຊວິຠວໍ ປຕ຺ໂຕ ອຘີໂຣ ພາໂລ ພຫຸໍ ອປຸຎ຺ຎເມວ ສຎ຺ຈິຓານິ, ເມຘາວິ ຘິຣປຸຣິໂສ ປນ ອາຍຸສງ຺ຂາຣສ຺ສ ທຸພ຺ພລຕ຺ຕຎ຺ຈ ຘນສຎ຺ຈຍສ຺ສ ນິສ຺ສາຣຕ຺ຕຎ຺ຈ ປຎ຺ຎາຍ ອຸປ ປຣິກ຺ຂິຕ຺ວາ ທສ ກຸສລກມ຺ມານິ ປູເຣນ຺ໂຕ ຕາທິເສນ ມຫຕາ ໂຠຄກ຺ຂຓ຺ເຘນ ມຫນ຺ຕໍ ກຸສລຣາສິໍ ອຸປຈິຓາຕິ, ຕ຺ວມສິກຕາຘິ ກາໂຣ ມຫາສຕ຺ຕຘຸຣຓ຺ຘໂຣ, ເອຕາທິສໍ ປຸຎ຺ຎາຍຕນຏ຺ຐານໍ ລທ຺ຘາ ຘມ຺ເມນ ສເມນ ໂລກໍ ປຣິປາເລນ຺ໂຕ ສຸຄຕສາສນໍ ປຄ຺ຄຓ຺ຫນ຺ໂຕ ທານປາຣມິໂກຏິປ຺ປຕ຺ຕໍ ກຕ຺ວາ ປຈ຺ຉາ ອຠິນິກ຺ຂມຓຎ຺ຈ ກໂຣນ຺ໂຕ ໂພຘິປກ຺ຂິຍຘມ຺ເມ ປຣິປາເຈຫີ’’ຕິ ອນຸສາສິ.
໔໑. ອຖ ໂສ ມຫຊ຺ຌາສໂຍ ປຸຣິສວໂຣ ມຫາສງ຺ຆສ຺ສ ອນຸສາສນິໍ ມທ຺ທິຕຸ ມສມຓ຺ໂຖ ອຘິວາເສສີ. ອນນ຺ຕຣຎ຺ຈ ມຫາຊນກາໂຍ ສງ຺ຆສ຺ສ ອນຸຎ຺ຎາຍ ສກລໍ ສີລທີປໍ ເອກຈ຺ຉຕ຺ຕໍ ກຕ຺ວາ ອຠິສິຎ຺ຈິຍ ຘມ຺ມິກ ສິຣິສງ຺ຆໂພຘິຣາຊາຕິ ໂວຫາຣໍ ປຏ຺ຐເປສິ ໂຄຐາຠຍຎ຺ຈ ເສນາປຕິຏ຺ຐາເນ ຐເປສິ.
ທານໍ ອທາ ຘາຣຍິ ນິຈ຺ຈສີລໍ,
ວຫີ ຕິຕິກ຺ຂໍ ຠຊິ ອປ຺ປມາທໍ;
ປຊາ ຫິຕຊ຺ຌາສຍ ໂສມ຺ມຣູໂປ,
ຘມ຺ໂມ ຈ ໂສ ວິຄ຺ຄຠວາ ວິໂຣຈີ.
ວິຎ຺ຎາຍ ໂລກສ຺ສ ຫິ ໂສ ສຠາວໍ,
ປຘານວຕ຺ຕານຸ ຄຕິປ຺ປຘານໍ;
ນິຘາຕຸກາໂມ ຊນ຺ຕາສຸ ຘມ຺ມໍ,
ສຍມ຺ປິ ຘມ຺ມາ ວຣຓມ຺ຫິ ສຕ຺ໂຕ.
ອິຕິ ຣຊ຺ຊາຠິເສກ ປຣິຈ຺ເຉໂທ ຈຕຸຕ຺ໂຖ.
໔໔. ໂສ ຣາຊາ ມຫາ ວິຫາເຣ ມຫຄ຺ຆ ມຫາວິສາລໍ ສລາກຄ຺ຄໍ ກາຣາເປຕ຺ວາ ອເນກສຫສ຺ສານໍ ຠິກ຺ຂູນໍ ນິຈ຺ຈໍ ສລາກ ຠຕ຺ຕໍ ປຏ຺ຐເປສິ. ມາຕຸລມຫາເຖຣສ຺ສໍຈ ສກນາມ ເຘຍ຺ເຍນ ມຫນ຺ຕໍ ປຣິເວຓ ວິຫາຣໍ ກາຣາເປຕ຺ວາ ອເນເກຫິ ກປ຺ປິຍຠຓ຺ເຑຫິ ສທ຺ຘິໍ ສປຣິວາຣ ເວຓາ ການິ ຄາມກ຺ເຂຕ຺ຕານິ ສງສປຣິໂຠຄາຣຫານິ ກຕ຺ວາ ທາເປສິ ສຕ຺ຕເມວ ນິສີຖກາເລ ຣໂຫຄໂຕ ມຫາໂພຘິສຕ຺ຕສ຺ສ ທຸກ຺ກຣຈຣິຕານິ ສລ຺ລກ຺ເຂນ຺ໂຕ ຕາທິສາປທານໍ ອຕ຺ຕນິ ສມ຺ປາເທຕຸມາສິໍສິ. ຕຖາ ຫິ
ເທຫີຕິ ວຕ຺ຖຸມສຸກໍ ຄທິໂຕຕ຺ຖິເກຫິ,
ນາລໍ ກເຖຕຸມ຺ຫ ນຕ຺ຖິ ນ ເທມິຈາຕິ;
ຈິຕ຺ເຕ ມຫາກຣຸຓາຍ ປຫຏາວກາສາວ,
ທຸຣໍຊຄາມ ວິຍ ຕສ຺ສ ຠວຕ຺ຖຸ ຕຓ຺ຫາ.
ເອວມມ຺ຫາກໍ ¶ ໂພຘິສຕ຺ຕສ຺ສ ວິຍ ພາຫິຣ ວຕ຺ຖຸປຣິຈ຺ຈາຄມຫຸສ຺ສໂວ ກທາ ເມ ຠວິສ຺ສຕິຕິ ຈ,
ອານີຍເຕ ນິສິຕ ສຕ຺ຖນິປາຕເນນ,
ນິກ຺ກຑ຺ຒເຕ ຈ ມຸຫຸ ທານ຺ຫວາຍຣຕ຺ຍາ;
ເອວໍ ປຸນປ຺ປຸນ ຄຕາຄຕເວຄຂິນ຺ນໍ,
ທຸກ຺ຂໍ ນ ຕສ຺ສ ຫທຍໍ ວຕ ປີຬຍິຕ຺ຖ.
ເອວໍ ກິຣສ຺ສ ມຫາສຕ຺ຕສ຺ສ ມໍສ ໂລຫິຕາທິ ອຊ຺ຌຕ຺ຕິກວຕ຺ຖຸທານສມເຍ ທຸກ຺ຂເວທນາ ມນໍ ນ ສມ຺ພາເຘສິ. ມມາປິ ອີທິສໍ ອຊ຺ຌຕ຺ຕິກ ທານມຫາມງ຺ຄລໍ ກທາ ຠວິສ຺ສຕີຕິ ຈ.
ໂສ ສໍຂປາລຠູຊໂຄ ວິສເວຄວາປິ,
ສີລສ຺ສ ເຠທນຠເຍນ ອກຸປ຺ປມາໂນ;
ອິຈ຺ຉໍ ສເທຫຫຣວາຠິຊເນ ທຍາຍ,
ຄນ຺ຕຸໍ ສຍໍ ອປທຕາຍ ສຸໂສຈນູນໍ.
ເອວໍ ສີລ ຣກ຺ຂນາປທານສິຣິໍ ກທາ ວິນ຺ທາມີຕິ ຈ,
ປິເວຍ຺ຍ ຖຎ຺ຎໍ ອມຕຎ຺ຈ ພາໂລ,
ວຸທ຺ຘິໍ ຄໂຕ ໂສວ ຊິຄຸຈ຺ຉິເຕ ຕໍ;
ສ ຊາຕຸ ເອວໍ ອນຸຠູຍ ຣຊ຺ຊໍ,
ຎາຓສ຺ສ ປາເກ ສຕຕໍ ຊຫາຕິ.
ເອວໍ ມຍາປິ ອຈິຣສ຺ເສວ ອວສ຺ສໍ ອຠິນິກ຺ຂມນໍ ກາຕພ຺ພນ຺ຕິ ຈ,
ໂສ ເສນໂກ ທ຺ວິຊປສິພ຺ພກສາຍິສປ຺ປໍ,
ອຎ຺ຎາສິ ໂທສກລຸສາຍ ຘິຍາພ຺ຠຸຕໍຕໍ;
ກາ ວຓ຺ຓນາສ຺ສ ຂລຸ ໂທສວິນິຄ຺ຄຕາຍ,
ສພ຺ພຎ຺ຎຸຕາຍ ທສປາຣມິສາຘິຕາຍ.
ເອວໍວິຘາ ກລ຺ຍານຎາຓສມ຺ປຕ຺ຕິ ກທາ ເມ ສມິຊ຺ຌິສ຺ສຕີຕິ ຈ,
ວາເລນ ໂສ ກິສກລຓ຺ທກຊາຕິຍມ຺ປິ,
ອຸສ຺ສິຎ຺ຈິຕຸໍ ສລິລມຸສ຺ສຫິ ສາຄຣສ຺ສ;
ຕໍ ມຸທ຺ຘຕາຍ ນ ຠເວ ມຕິຍາ ມຫນ຺ຍາ,
ສມ຺ປາທນາຍ ຠິມຕສ຺ສ ສມຕ຺ຖຕາຍ.
ເອວໍ ວິຘາຍ ວີຣິຍປາຣມິຍາ ກທາ ຠາຊນໍ ຠວິສ຺ສາມິຕິ ຈ
ກລາພຸຣາເຊນ ຫິ ຂນ຺ຕິວາທິ,
ວຘໍ ວິຘາຍາປິ ອຕິຕ຺ຕເກນ;
ຫເຕ ປເທໂນຣສິ ຂນ຺ຕິໂສເຘ,
ໂສ ກູຏສຓ຺ຘິຄ຺ຄຫຓໍ ພຸໂພຘ.
ເອວໍ ວິຘາຍ ຂຕ຺ຕິປາຣມິຍາ ອຕ຺ຕານໍ ກທາ ອລໍກຣິສ຺ສາມິຕິ ຈ
໕໒. ¶
ມິຈ຺ຉາຠິໂຍຄໍ ນ ສຫິໍສຸ ຕສ຺ສ,
ຣາມາຠິຘານສ຺ສປິ ປາທຸກາໂຍ;
ສຈ຺ຈຎ຺ຈຍາ ນາຎ຺ຎມຠາສິຘີໂຣ,
ໂສ ສຈ຺ຈສນ຺ໂຘ ຈຕຸສຈ຺ຈວາທີ.
ອຫມ຺ປິ ອີທິເສນ ສຈ຺ຈປາຣມິຕາພເລນ ສພ຺ພໂລກສ຺ສ ຈຕຸ ສຈ຺ຈາວ ໂພຘນ ສມຕ຺ໂຖ ກທາ ຠວິສ຺ສາມິຕິ ຈ
ໂສ ມຸຄປກ຺ຂ ວິທິໂຕ ສິຣິຠີຣຸກາຍ,
ມຸກາທິກໍ ວຕວິຘິໍ ສມຘິຏ຺ຐຫິຕ຺ວາ;
ຕໍ ຕາທິສ ອນຸຠວໍ ອສຫມ຺ປິ ທຸກ຺ຂໍ,
ຍາວາຠິນິກ຺ຂມ຺ມເຠທິ ອຘິຏ຺ຐິຕໍໂນ.
ເອວໍ ມ ມາປິ ອຘິຏ຺ຐານ ປາຣມິຕາຍ ປາຣິປູຣີ ກທາ ຠວິສ຺ສຕີຕິ ຈ
ເມຕ຺ຕານຸຠາເວນ ສ ໂລມຫໍໂສ,
ເປມານຸພທ຺ເຘນ ສພີກໂຣນ຺ໂຕ;
ສຕ຺ເຕ ສມຕ຺ເຕປິ ຈ ນິຈ຺ຈເວຣີ,
ສທ຺ທໍ ວິຣຸທ຺ຘຕ຺ຖມກາສິ ຘີໂຣ.
ອຫມ຺ປິ ເອວໍວິຘາຍ ເມຕ຺ຕາປາຣມິຕາຍ ໂກຏິປ຺ປຕ຺ໂຕ ກທາ ຠວິສ຺ສາມີຕິ ຈ.
ໂສ ເອກຣາຊາ ວິທິໂຕ ສມຈິຕ຺ຕຕາຍ,
ມານາວມານ ນກເຣສຸ ຕຸລາສຣູໂປ;
ໂຕສຎ຺ຈ ໂຣສມນຸເປຈ຺ຈ ຠຊີ ອຸເປກ຺ຂໍ,
ສພ຺ພຕ຺ຖ ປີຕິວິກຕີ ຫຕເຈຕໂນວ.
ເອວໍ ອຫປ຺ປິ ອຸປກ຺ຂາປາຣມິຕາຍ ກທາ ສພ຺ພສາຘາຣໂຓຠວິສ຺ສາມິຕິ ຈ ນິຈ຺ຈໍ ຈິນ຺ເຕສິ.
ອິຕິ ປາຣມິຕາສິໍສນ ປຣິຈ຺ເຉໂທ ປຎ຺ຈໂມ.
໕໖. ເອວມນວຊ຺ຊຘມ຺ເມນ ຣຊ຺ຊໍ ກາເຣນ຺ເຕ ຕສ຺ມິໍ ກທາຈິ ເກນຈິປຊານໍ ອກຸສລ ວິປາເກນ-
ຊຐຣ ປິຐຣຠາຣກ຺ກນ຺ຕວງ຺ໂກຣຸຊາຓຸ,
ສຊລ ຊລທ ກຸຏາກາຣໂຆໂຣຣຸກາໂຍ;
ກຸຏິລກຐິນທາຐາໂກຏິສຓ຺ທຏ຺ຐຫຓ຺ໂຑ,
ນວທິວສກຣກ຺ໂຂ ຣກ຺ຂໂສທິປມາຄ.
໕໗. ໂສ ເຕສຸ ເຕສຸ ຄາມປຣິຍນ຺ເຕສຸ ນິສີທຕິ, ເຍ ເຍ ມນຸສ຺ສາ ຕມາຄມ຺ມ ຕໍ ຣຕ຺ຕກ຺ຂມຸທິກ຺ຂນ຺ຕິ ເຕສໍ ອກ຺ຂິນິ ຣຕ຺ຕານິ ຠວນ຺ຕິ. ຕໍ ຂເຓເຍວ ຣຕ຺ຕກ຺ຂມາຣໂກ ນາມ ຊຣໂຣໂຄ ປາຕຸຠວິຕ຺ວາ ມາເຣຕິ.
໕໘. ¶ ໂສ ຍກ຺ໂຂ ມຕມເຕ ນິຣາສງ຺ເກ ຂາທຕິ. ຕໍ ຍກ຺ຂໍ ອທສ຺ວາປິ ເຍ ເຍ ນຣາ ເຕນາຕຸຣາ ເຕ ເຕ ປສ຺ສນ຺ຕິ, ເຕປິ ໂສ ໂຣໂຄ ອາວິສຕິ. ເອວໍ ນ ຈິໂຣນວຍກ຺ຂຠເຍນ ໂຣເຄນ ຈ ຊນປໂທ ວິຣລຊໂນ ຊາໂຕ.
໕໙. ຣາຊາ ຕໍ ປວຕ຺ຕິໍ ສຸຕ຺ວາມຍິ ຣຊ຺ຊໍ ກາເຣນ຺ເຕ ປຊານໍ ອີທິສສ຺ສ ຠຍສ຺ສ ອຸປ຺ປຊ຺ຊນ ອນນຸຈ຺ຉວິກນ຺ຕິ ມຎ຺ຎມາໂນ ຕທເຫວ ອຏ຺ຐໍຄ ສີລໍ ສ຺ວາທິຍິຕ຺ວາ ອຕ຺ຕນາ ນິຈ຺ຈໍ ກຣີຍມານານິ ທສກຸສລກມ຺ມານິ ອນຸສ຺ສຣິຕ຺ວາ ອຫໍ ຘມ຺ມວິຊຍິ ຠວິສ຺ສາມີຕິ ຕໍຣກ຺ຂສໍ ອາທິສ຺ວາ ນ ອຸຏ຺ຐຫິສ຺ສາມີຕິ ທຬ຺ຫຕຣໍ ອຘິຏ຺ຐາຍ ວາສຄພ຺ເຠ ສຍິ. ຕສ຺ສ ເຕນ ອາຈາຣ ຘມ຺ມເຕເຊນ ຣາຊານຸຠາເວນ ຈ ໂສ ຣກ຺ຂໂສ ສນ຺ຕຕ຺ໂຕ ອຸຕ຺ຕສິຕ຺ວາ ຂຓມ຺ປິ ຐາຕຸໍ ອສຫນ຺ໂຕ ອາກາເສນາ ຄນ຺ຕ຺ວາ ພລວປຈ຺ຈຸສ ສມເຍ ອນ຺ໂຕຄພ຺ຠໍ ປວິສິຕຸມສກ຺ໂກນ຺ໂຕ ພາຫິເຣ ຐຕ຺ວາ ຣຎ຺ໂຎ ອຕ຺ຕານໍ ທສ຺ເສສິ. ຣຎ຺ຎາ ຈ ໂກສິຕ຺ວນ຺ຕິ ປຸຏ຺ໂຐ ອາຫ. ຣຕ຺ຕກ຺ໂຂ ນາມາຫໍ ຣກ຺ຂໂສ ທຸຣຊນປເທສ຺ມິຐິໂຕ, ອຫໍ ຂຓມ຺ປິ ຐາຕຸໍ ອສກ຺ໂກນ຺ໂຕ ຕວານຸຠາເວນ ພທ຺ໂຘວິຍຫຸຕ຺ວາ ອິຘານີໂຕ? ຠາຍາມິ ເທວ ຕວ ທສ຺ສນນ຺ຕິ.’’
໖໐. ອຖ ຣາຊາ ສຍນໂຕ ວຸຏ຺ຐຫິຕ຺ວາ ສີຫປຎ຺ຊຣໍ ວິວຣິຕ຺ວາ ໂອໂລເກຕ຺ວາ ອເຣ! ຊມ຺ມ! ມ຺ມ ວິສຍຄເຕ ມນຸສ຺ເສ ກສ຺ມາ? ຂາທຍີຕິ. ມຫາຣາຊ ຕວ ວິສເຍ ມຍາ ມາເຣຕ຺ວາ ເອໂກປິ ຂາທິໂຕ ນຕ຺ຖິ, ອປິຕຸມຕກເລພຣໍ ໂສນສິຄາລາທີນໍ ສາຘາຣຓ ຠກ຺ຂຠູຕໍ ຂາທາມິ, ນ ເມ ໂກຈິ ອປຣາໂຘ ອຕ຺ຖິ, ອຕ຺ຖິ ເຈ ຣາຊທຓ຺ໂຑ ມຍິ ວິຘີຍຕູ’ຕິ ວຕ຺ວາ ປເວຘມາໂນ ນິຈ຺ຈລຠາເວນ ຐາຕຸໍ ອສກ຺ໂກນ຺ໂຕ ຠຍເວເຄນ ຊາຕໂລມຫໍໂສ ສານຸນຍເມວ ມາຫ. ‘‘ເທວສ຺ສ ຣຏ຺ຐໍຖິຕໍ ຘນຘຎ຺ຎ ສມິທ຺ຘິສມ຺ປຸຓ຺ຓໍ ເທວສ຺ສ ຘນ ວສ຺ເສນ ສມ຺ປຸຓ຺ຓມາໂນ ຣຖາ ມນຸສ຺ສາ, ອິທານິ ຍາຈກາປິ ພຫຸຕຣາ ນ ໂຫນ຺ຕິ, ອຫ ມີທິສໍ ຣຏ຺ຐໍ ປຕ຺ວາປິ ອລທ຺ຘໂຄຈໂຣ ອປຣິປຸຓ຺ຓມໂນຣໂຖ ຊໂຕ ປິປາສິໂຕວ ຫຸຕ຺ວາ ທີນ ຠາເວນ ຊີວິກໍ ກປ຺ເປມິ, ຕຖາ ອີທິສໍ ຠຍໍ ປຕ຺ໂຕມ຺ຫິ ອຠຍໍ ເມ ເທຫິ ມຫາຣາຊາ’ຕິ.
໖໑. ອຖ ຣາຊາ ຕສ຺ສ ທີນວຈນໍ ສຸຕ຺ວາ ກຣຸຓາຍ ກມ຺ປິຕຫທໂຍ ‘‘ມາ ຠາຍິຕ຺ວໍ ຣກ຺ຂສ! ອຠຍໍ ເຕ ທມ຺ມິ ອິຈ຺ຉິຕໍ ເຕວທາ’’ຕິ ອາຫ. ເອວໍ ຣຎ຺ໂຎຈ ຣກ຺ຂສ຺ສຈ ອຎ຺ຎມຎ຺ເຎຫິ ສທ຺ຘິໍ ສລ຺ລປນ຺ນານໍ ສທ຺ທໍ ສຸຕ຺ວາ ອນ຺ໂຕຄຕາ ອນຸຈຣາ ຣາຊານໍ ປຣິວາເຣສຸໍ, ອຖ ກຖານຸກຖາຍ ຣກ຺ຂໂສ ‘‘ອຄໂຕ ຣຎ຺ຎາ ສທ຺ຘິໍ ສລ຺ລປຕີ’’ຕິ ສຸຕ຺ວາ ສພ຺ເພ ອມຈ຺ຈາ ຈ ນາຄຣາ ຈ ເສນາ ຈ ສນ຺ນິປຕິຕ຺ວາ ຣາຊງ຺ຄຓຎ຺ຈ ຣາຊ ຠວນຎ຺ຈ ປູເຣຕ຺ວາ ອຣຸເຓ ອຸຄ຺ຄຈ຺ຉນ຺ເຕ ມຫນ຺ຕໍ ໂກລາຫລມກໍສຸ.
໖໒. ¶ ອຖ ໂສຣກ຺ຂໂສ ສນ຺ນິປຕິຕໍຈຕຸຣງ຺ຄພລຎ຺ຈ ອາຍຸຘ ຫຕ຺ຖໍ ອເນກ ສຫສ຺ສໂຍຘພລຎ຺ຈ ທິສ຺ວາ ອຕິວິຍຠີໂຕ ຐາຕຸຎ຺ຈ ຣຎ຺ໂຎ ອາຓຕ຺ຕິພເລນ ຄຕ຺ຕຸຎ຺ຈ ກິມປິ ຠາຓິຕຸຎ຺ຈ ນ ສກ຺ໂກຕິ, ຣາຊາ ຕທວຕ຺ຖໍ ຕໍ ທິສ຺ວາ ລທ຺ຘາຠໂຍສິ ອິມຈ຺ຉິຕໍ ເຕ ກເຖຫີ’ຕິ ອາຫ, ຘມ຺ມິໂກ ຣາຊາ ນ ເມ ກິຎ຺ຈິ ຠຍໍ ອຸປ຺ປາເທສ຺ສຕິຕິ ຎຕ຺ວາ ຣາຊານເມວ ມາຫ ‘‘ເທໂວ ຊານາຕິເຍວ ສພ຺ເພສໍ ສຕ຺ຕານໍ ອາຫຣຏ຺ຐິຕິກຕໍ, ຕຖາຫິ ອຸທ຺ຘໂລກວາສິໂນ ເທວ ສຸຘາໂຠຊເນນ ປີຓິຕາ ຊີວນ຺ຕິ, ອເຘ ໂລກວາສິເນ ນາຄາ ເຠກໂຠຊເນນ ສຸຫິຕາ ວສນ຺ຕິ ມນຸສ຺ສາ ຂຊ຺ຊກາທິນານາວິເຘນ ອາຫາຣຊາເຕນ ປີຓິຕາ ຊີວນ຺ຕິ. ອມ຺ຫາທິສາ ຍກ຺ຂ ຣກ຺ຂສາທໂຍ ປນ ມໍສໂລຫິ ສສ຺ສາທໂຕ ຕຸສ຺ສນ຺ຕິ? ເຕສ຺ວຫ ມຎ຺ຎຕໂຣ ຉາເຕ ຈ ປິປາສິເຕ ຈ ຕາທິສໍ ກຣຸຓາປຣາຍຓໍ ມຫາປຸຣິສໍ ທິສ຺ວາປິ ອປຣິປຸຓ຺ຓມໂນຣໂຕ ມຓ຺ທຠາຄເຘຍ຺ໂຍ ໂສຈາມີ’’ຕິ ອາຫ.
໖໓. ຕນຸຕ຺ຈມໂວຈ ‘‘ມຕກເລພຣານິ ຂາທິຕ຺ວາ ວສາມິ‘‘ຕິ ສຈ຺ຈໍ ມຫາຣາຊ! ມຕສຣີຣໍ ສຸກ຺ຂປຓ຺ຓໍ ວິຍ ນີຣສໍ ກິໍ ເມຕາຍ ທຸຊ຺ຊວິກາຍ ປສີທ ເທວ! ວຣໍ ເມ ເທຫິ ນວ ວິສເຍຖິຕ ມນຸສ຺ໂສ ເອໂກ ຊນປໂທ ໂຄຈຣຕ຺ຖາຍ ເມ ທີຍຕຸ, ຕຕ຺ຖ ມນຸສ຺ສານໍ ອນປຄຕຸຓ຺ຫເວຄໍ ຊີວຣຸຘິຣຎ຺ຈ ຊີວມໍ ສຎ຺ຈ ຂາທິຕ຺ວາ ຈິຣໍ ສຸເຂນ ຊີວິຕຸໍ ສກ຺ກາ’ຕິ ອາຫ. ອຖ ຣາຊາ ອເຣປາປິມ! ຣກ຺ຂສ! ນາຫໍ ປາຓວຘໍ ອນຸຊານິສ຺ສາມິ ຈເຊຕໍ ຕວ ຄາຫວິກາຣນ຺ຕິ. ‘‘ເຕນຫິ ທິເນ ທິເນ ເອກໍ ມນຸສ຺ສພລິໍເທຫິ’’ຕິ. ຊີວພລິເມກມ຺ປິ ນ ເທມີຕິ ວຸຕ຺ເຕ ‘‘ສຈ຺ຈ ເມນໍ ມໍທິສານ ກປ຺ປ ຣຸກ຺ຂາປິ ອວເກສິໂນ ຊາຍນ຺ຕີຕິ ຫາ ຫໂຕສ຺ມິ ກິມຫໍ ກໂຣມີ’’ຕິ ວິສາທ ທິນ຺ນຍໂນ ທຸມ຺ມຸໂຂ ໂທມນສ຺ສປ຺ປຕ຺ໂຕ ອປ຺ປຏິຫາໂນ ອຏ຺ຐາສິ.
໖໔. ອຖ ຕສ຺ສ ນຣິຓ຺ທສ຺ສ ກຣຸຓາຠູຍສິ ຕຫິໍ ຊາຍມານາ ມໂນຕສ຺ສ ວິຣຕ຺ຍາ ວ຺ຍາກຸລໍ ອກາສິ. ອຖ ຣາຊາ ເອວໍ ປຣິ ວິຕກ຺ເກສິ.
ນານຸສ຺ສຣາມິ ວຕ ຍາຈິຕຸ ມາຄຕານໍ,
ອິຈ຺ຉາວິຆາຕ ປຣິຕາປ ຫຕຊ຺ຊຸຕີຕິ;
ເຫມນ຺ຕ ນິພ຺ພຫິມມາຣຸຕ ນິສ຺ສິຣີກ,
ປງ຺ເກຣຸເຠຫິ ສທິສານິ ມຸຂານິ ຊາຕຸ.
໖໖. ເອຕສ຺ສ ຣກ຺ຂສ຺ສ ປເຣສໍ ທຸກ຺ຂມາ ປາທຍິຕຸໍ ນ ກທາຈິ ສກ຺ກາ, ອຫຎ຺ຈ ອຊ຺ຌຕ຺ຕິກ ທານໍ ກທາທສ຺ສາມິຕິ ປຕ຺ເຖມິ, ຕທິທໍ ປຕ຺ຕກກາລໍ ຊາຕໍ, ສກ ສຣີຣສ຺ສ ອຫເມວ ອິສ຺ສໂຣ, ມມ ມໍສໂລຫິເຕນ ເອຕໍ ສນ຺ຕປ຺ປຍາມີຕິ ກຕ ນິຈ຺ຉໂຍ ອມຈ຺ເຈ ອາມນ຺ເຕຕ຺ວາ ເອວມາຫ.
໖໗. ¶
ອິມໍ ສຣຕ຺ຕໍ ປິຍິຕໍ ສຣີຣໍ,
ຘາເຣມິ ໂລກສ຺ສ ຫິຕຕ຺ຖ ເມວ;
ອຊ຺ຊາຕິເຖຍ຺ຍຕ຺ຕ ມຸເປຕິ ຕຎ຺ເຈ,
ອໂຕ ປຣໍ ກິໍ ປິຍ ມຕ຺ຖິ ມຍ຺ຫໍ.
ອມຈ຺ຈາ ເອວມາຫໍສຸ ເອກສ຺ສ ຣກ຺ຂສ຺ສ ອຕ຺ຖາຍ ສກລ ໂລກໍ ອນາຖິກຕ຺ຕຸ ມິຈ຺ຉໂຕ ໂກຍໍ ຘມ຺ມ ມຄ຺ໂຄ ເທວສ຺ສ ອຖ ຣາຊາ ເອວມາຫ.
ນິຈ຺ໂຈ ປໂຫຄສ຺ສ ຘນສ຺ສ ຈາປິ,
ນ ຍາຈເກ ທຏ຺ຐຸ ມຫໍ ລຠາມິ;
ເອວໍ ວິຘໍ ອຕ຺ຖິ ຊນນ຺ຕຸ ລທ຺ຘຸໍ,
ນ ເທວຕາ ຣາຘນາຍປິ ສກ຺ກາ.
໖໙. ອເປຖ ຕຸມ຺ເຫ ນ ເມ ທານນ຺ຕຣາຍໍ ກໂຣຖາ’ຕິ ອາຫ. ອຖ ອມຈ຺ຈາ ຍທິຈາຍໍ ນິຈ຺ຉໂຍ ອປຣິຈ຺ຈຊນີໂຍ ອມ຺ເຫສຸ ເອເກກ ເມວ ທິເນ ທິເນ ຣກ຺ຂສ຺ສ ພລິກມ຺ມາຍ ໂຫຕູຕິ ອາຫໍສຸ. ອຖ ຣາຊາ ‘‘ອຫເມວ ຊີວນ຺ໂຕ ເອວໍ ນານາຊານິສ຺ສາມິ’’ຕິ ສລ຺ລກຕ຺ຕໍ ສີຆໍ ເອຕ຺ຖ ອາເນຫີຕິ ສໍວິຘຫິ. ອຖ ຕຕ຺ຖ ສມາຄຕາ ສພ຺ເພ ຊນາ ຕໍ ປວຕ຺ຕິໍ ສຸຕ຺ວາ ຕສ຺ສ ຄຸເຓ ອນຸຣຕ຺ຕາ ໂສເກນ ກມ຺ປມານາ ຕຫິໍ ປຕິຏ຺ຐິເຕນ ປຏິເຆນ ອຕິ ກຸທ຺ຘາ ວິສຸໍ ວິສຸໍ ເອວມາຫໍສຸ.
໗໐. ເອໂສ ຣກ຺ຂໂສ ສີສຈ຺ເຉທມຣຫຕິຕິ ເກຈິ, ກາລ ເມຆ ສທິສ ເມຕສ຺ສ ມຫາ ສຣີຣໍ ອເນກ ສຕານໍ ສຣານໍ ຕຸຓິຣຠາວໍ ເນຕຸມຣຫຕີຕິ ເກຈິ, ອເນເກສໍ ເຂປນ ສຕ຺ຖານໍ ລກ຺ຂຠາວໍ ມຸປເນຕຸໍ ຍຸຕ຺ຕມິຕິ ຈ ປເຣ, ອສິກທລິກີລາຍ ວຊ຺ໂຌຍມິຕິ ອຎ຺ຎ຺ໂຎ ເຕລໂຈເລນ ເວເຐຕ຺ວາ ມຫຕາ ປາວເກນ ອຸຊ຺ຊາເລຕ຺ວາ ທຫິຕພ຺ໂພຍມິຕິ ອປເຣ, ອິທໍ ສພ຺ພໍ ຣາຊານານຸ ຊານາຕິ. ອິມໍ ອສປ຺ປຸຣິສໍ ຊີວຄາຫໍ ຄເຫຕ຺ວາ ຣຊ຺ຊູຫິ ຄຸຬປິຓ຺ຑເວຐນໍ ເວເຐຕ຺ວາ ພຓ຺ຘນາຄາເຣ ປກ຺ຂິປິ ຕພ຺ພນ຺ຕິ ອຎ຺ເຎ ເອວເມວໍ ຕຕ຺ຖ ພຫຸຘາ ກເຖນ຺ຕານໍ ກຏຸກຕຣໍ ວຘວິຘານໍ ຍກ຺ໂຂ ສຸຕ຺ວາ ຕສິໂຕ ມິລິຕກ຺ຂມຕເທໂຫ ວິຍ ນິຈ຺ຈໂລວ ຐິໂຕ, ອຖ ໂສ ຣາຊາ ‘‘ເອຫິ ສເຂ ຣກ຺ຂສ! ມໂຫປກາຣ ກຣຓ ຠູຕ!
ເທຍ຺ຍຎ຺ຈ ທານປ຺ປວນຎ຺ຈຈິຕ຺ຕໍ,
ອຕ຺ຖິ ຕຸວໍ ໂລຫິຕ ມໍສກາມີ;
ສເມຕຸ ເມຕໍ ຫິຕາຍ ທຸຣາປໍ,
ມໂນ ຣໂຖ ສິຊ຺ຌຕຸ ໂນ ອຸຠິນ຺ນນ຺ຕິ.
ວຕ຺ວາ ‘‘ມມ ສຣີຣໂຕ ທີຍມານໍ ຊີວມໍສໍ ຊີວຣຸຘິຣຎ຺ຈ ມຍິ ອນຸຄ຺ຄເຫນ ສມ຺ປຏິຈ຺ຉາ’ຕິ ຣກ຺ຂສ຺ສ ວຕ຺ວາ ສລ຺ລກຕ຺ຕາຠິມຸຂໍ ທກ຺ຂິຓພາຫຸໍ ປສາເຣສິ ມໍສກຕ຺ຕນາຍ.
໗໒. ¶ ອຖ ໂສ ຍກ຺ໂຂ ອຸໂຠ ກຓ຺ເຓ ປິຘາຍ ສນ຺ຕໍ ປາປໍ ປຏິຫຕມມໍຄລໍ ຣຎ຺ໂຎ ໂສຕ຺ຖິ ຠວຕຸ, ກິມິທມາປຕິຕໍ ມຫຕາ ເມ ປາປ ວິປາເກນ ຊີວຕຸ ມິຈ຺ຉໂຕ ວິສໂຠຊນມິຈ຺ຈ, ອາຕປຕິລນ຺ຕສ຺ສ ທາວຄ຺ຄິ ປຣິກ຺ເຂໂປ ວິຍ ຈ ຍທິ ອີທິໂສ ເມ ສໍກປ຺ປ ມຫາຣາເຊ ສມຸຊ຺ໂຊ ເຍຍ຺ຍ ເທວ ທຓ຺ໂຑ ເມ ສິຣສິ ອທ຺ຘາ ປຕຕູຕິ, ໂລກປາລາປິ ເມ ສີສໍ ຉິຓ຺ທນ຺ຕິ ນາຫ ເມວໍ ວິຘມປຣາຘໍ ກຣິສ຺ສາມີ’ຕິ ນ ສມ຺ປຏິຈ຺ຉິ,
໗໓. ອຖ ຣາຊາ ເຕນ ຫິ ຍກ຺ຂ! ‘‘ກິໍ ເຕ ມຍາ ກາຕພ຺ພນ຺ຕີ’ຕິ ອາຫ. ອຖ ໂສ ຣກ຺ຂໂສ ມຫາຊນານໍ ວຘ ວິຘາເນນ ຣຎ຺ໂຎ ອານາຍ ຈ ຠີໂຕ ສນ຺ຕຕ຺ໂຕ ‘‘ເທວ! ນາຫ ມຎ຺ຎໍ ປຕ຺ຖຍາມິ ກິນ຺ຕຸ ອິໂຕປ຺ປຠູຕິ ຣາຊາຣເຫນ ໂຠຊເນນ ຄາເມ ຄາເມ ອຸປຫາຣພລິໍ ລທ຺ຘຸກາໂມມ຺ຫິ’ຕິ ອາຫ ອຖ ຣາຊາ ‘‘ເອວໍ ກໂຣນ຺ຕຸ ຣຏ຺ຐວາສິໂນ’’ຕິ ນຄເຣວ ສກລ ຣຏ຺ເຐ ຈ ເຠຣິໍ ຈຣາເປຕ຺ວາ ປານາຕິປາຕ ວິຣມຓາຍ ໂອວທິຕ຺ວາ ນໍ ຍກ຺ຂໍ ອຸຍ຺ໂຍເຊສິ.
ອິຕິ ຣຕ຺ຕກ຺ຂິທມນ ປຣິຈ຺ເຉໂທ ຉຏ຺ໂຐ.
ອຖ ກທາຈິ ວສ຺ສາຘິກຕານໍ ເທວຕານໍ ປມາເທນ ອວຄ຺ຄໂຫ ປາຕຸຣໂຫສິ.
ນິທາຆເວເຄນ ຣວິ ປຕາປິ,
ອຸຓ຺ຫາຠິຕຕ຺ຕາ ປຈໂນ ພໂຣ ຈ;
ຊຣາຕຸເຣວາສິສິຣາ ຘຣາ ຈ,
ປິວິໍສຸ ເຕ ສພ຺ພຘິ ສພ຺ພິມ ມ຺ພຸ.
ອເນຕາຠຸສຸເຓຫນ ວິປຈ຺ຈມານ,
ສນີສ຺ສນເມຠາຫຣິເຕວ ວາຏີ;
ຕິພ຺ພາຕປກ຺ກຕ຺ຕວນນ຺ຕຣາຊີ,
ຣຸນາກຸລາ ຂາຍຕິ ວີຣິການໍ.
ວສ຺ສານກາເລປິ ປຠາກຣສ຺ສ,
ປຕາປສນ຺ຕາປິຕມນ຺ຕລິກ຺ຂໍ;
ສມາຈິຕໍ ປຓ຺ຑຣວາຣິເທຫິ,
ສວຓ຺ທນາເລປມິວາຕິໂຣຈີ.
໗໗. ເອວໍ ມຫຕາ ຄິມ຺ຫວິປ຺ຜຸຣເຓນ ນທີຕຬາກໂສພ຺ຠາທີສຸ ສິກຕາກທ຺ທມາວເສສໍ ໂສສິເຕສຸ ເກທາເຣສຸ ມຕ ສສ຺ເສສຸ ພຫຸຘາ ເອຬິຕຠູມິຠາເຄສຸ ສລິລຠາເວນ ກິລນ຺ເຕສຸ ມິຄປກ຺ຂິສຸ ຕໍ ປວຕ຺ຕິໍ ສຸຕ຺ວາ ຣາຊ ກຣຸຓາຍ ກມ຺ປິຕຫທໂຍ ອຏ຺ຐງ຺ຄສີລໍ ສມາທິຍິຕ຺ວາ ມຫາເຈຕິຍງ຺ຄຓມາຄມ຺ມ ຍາວ ເທໂວ ສພ຺ພຕ຺ຖ ວິຕ຺ຖ ຕາຫິ ສລິລຘາຣາຫິ ສກລ ລງ຺ກາທີປໍ ປິເນນ຺ໂຕ ວສ຺ສໍ ວສ຺ສິຕ຺ວາ ມຫຕາ ອຸທກປ຺ປວາເຫນ ມໍ ນ ປ຺ລວຍິສ຺ສຕິ ມຣມາໂນປິ ຕາວ ນ ອຸຏ຺ຐຫິສ຺ສາມີຕິ ທຬ຺ຫຕຣໍ ອຘິຏ຺ຐາຍ ຕຕ຺ຖ ສິລາປຕ຺ຖເຣ ສຍິ.
໗໘. ¶ ຕໍຂເຓ ຕສ຺ສ ຣຎ຺ເຎ ຘມ຺ມເຕເຊນ ຈກິຕານໍ ຄຸຓປ຺ປພຓ຺ເຘນ ຈ ປສນ຺ຕານໍ ເທວນາຄຍກ຺ຂານໍ ອານຸຠາເວນ ສມນ຺ຕໂຕ ວສ຺ສວລາຫກາ ອຸຏ຺ຐຫິໍສຸ ຕຖາ ຫິ.
ທີຆາມິນນ຺ຕາວ ທິສາປຍາມໍ,
ວິຕ຺ຖາຣຍນ຺ຕາວ ຕມໍ ສິຂາຫີ;
ຉາຍາ ຄິຣີນໍ ວິຍ ກາຬເມຆາ.
ຄມ຺ຠີຣຘີຣຕ຺ຖນິຕາ ປໂຍທາ,
ຕຫິໍ ຕຫິໍ ວສ຺ສິຕຸມາຣຠິໍສຸ;
ສມຸນ຺ນທຕ຺ຕາ ສິຂິໂນ ກລາປໍ,
ສນ຺ຘາຣຍຸໍ ຊຕ຺ຕມິຈຸຕ຺ຕມງິເຄ.
ມຸຕ຺ຕາກລາປາ ວິຍ ເຕຫິ ມຸຕ຺ຕາ,
ລມ຺ພິໍສຸ ຘາຣາ ປສມິໍສຸ ເຣຓຸ;
ຄຓ຺ໂຘ ສຸໂຠ ເມທິນິຍາວຈາຣ,
ວິຕຎ຺ຎມາໂນ ຊລທານິເລນ.
ຊຸຕີຫິ ຊມ຺ພຸນທປິປ຺ຜຣາຫິ,
ມຸຫຸໍ ທິສນ຺ເຕ ອນຸຣ ຊຍນ຺ຕິ;
ເມຆສ຺ສນາຬິຕຸຣິຍານຸຍາຕາ,
ວິຊ຺ຊຸລ຺ລຕາ ນຈ຺ຈມິວາຈຣິໍສຸ.
ໂກເຘນ ຣຕ຺ຕາ ວິຍ ຕມ຺ພວຓ຺ຓາ,
ນິນາທວນ຺ໂຕ ຊຍປີຕິຍາວ;
ຄເວສມານາ ວິຍ ຄິມ຺ຫເວຣິໍ,
ວ຺ຍາປິໍສຸ ສພ຺ພຕ຺ຖ ຕທາ ມໂຫຆາ.
໘໔. ເອວໍວິເຘ ວສ຺ເສ ປວຕ຺ເຕສິ ຣາຊາ ນມໍ ມໂຫໂຆ ອຸປ຺ປິລາປຘີຕິ ນ ອຸຏ຺ຐາສິເຍວ ອຖ ອມຈ຺ຈາ ເຈຕິຍງ຺ຄເຓ ຊລນິຄ຺ຄມປຓາລິໂຍ ຖເກເສໍ ອນ຺ໂຕ ສມ຺ປຸຓ຺ຓວາຣິປູໂຣ ຣາຊານໍ ອຸປ຺ປິລາເປສິ. ອຖ ໂສ ອຸຏ຺ຐາຍ ເຈຕິຍສ຺ສ ມຫຸສ຺ສວາ ວິຘາຍ ຣາຊຠວນເມວ ຄໂຕ.
໘໕. ຕໂຕ ອທຓ຺ເຑນ ອສຕ຺ເຖນ ຣຊ຺ຊມນຸສາສໂຕ ຣຎ຺ໂຎ ອຈ຺ຈນ຺ຕມຸທ຺ຣມານສຕ຺ຕໍ ວິທິຕ຺ວາ ອຸນ຺ນຬາ ເກຈິ ມນຸສ຺ສາ ຄາມວິໂລປາທິກໍ ອາຈຣນ຺ຕາ ໂຈຣາ ອເຫສຸໍ ຕໍ ສຸຕ຺ວາ ຣາຊາ ເຕ ໂຈເຣ ຊີວຄາຫໍ ຄາຫາເປຕ຺ວາ ພຓ຺ຘນາຄາເຣ ຂິປິຕ຺ວາ ຣຫສິ ເຕສໍ ຣຕນຫິຣຎ຺ຎາທິກໍ ທຕ຺ວາ ມາ ເອວໍ ກໂຣຖາຕິ ໂອວທິຕ຺ວາ ປລາເປຕ຺ວາ ຣຕ຺ຕິຍໍ ອາມກສຸສານໂຕ ຉວຣູເປ ອາເນຕ຺ວາ ໂຈຣຫິໍສໍກາເຣນ຺ໂຕ ວິຍ ອຄ຺ຄິນາ ¶ ອຸຕ຺ຕາເປຕ຺ວາ ນຄຣໂຕ ພຫິ ຂິປາເປສິ ເອວໍ ໂຈຣຠຍທ຺ວ ອປເນຕ຺ວາ ເອກທາ ເອວໍ ຈິນ຺ເຕສິ.
໘໖. ກິມເນນ ຣຊ຺ຊວິຠເວນ, ອິນ຺ທໍ ປຣິປຸຓ຺ຓໍ ສໂກສໍ ສປຣຊນໍ ສໂຫໂຣຘໍ ສາມຈ຺ຈໍ ສຂວາຫນໍ ຣຊ຺ຊໍ ກສ຺ສຈິ ທານຣູເປນ ທຕ຺ວາ ວນໍ ປວິສິຕ຺ວາ ສີລໍ ສມາທາຍ ກາຍວິເວກໍ ຈິຕ຺ຕວິເວກທ຺ວ ສມ຺ປາເທຕຸໍ ວຏ຺ຏຕີຕິ ອຠິນິກ຺ຂມເນ ຣຕິໍ ຊເນສິ. ຕທາ ໂຄຐາຠໂຍປິ ເອວຣູປໍ ປາປວິຕກ຺ກໍ ອຸປ຺ປາເທສິ. ເອສ ຣາຊາ ຘມ຺ມິໂກ ສທາຈາຣກຸສໂລ ປຕິທິວສໍ ວີຘີຍມາເນຫິ ທສວິຘກຸສລກມ຺ເມຫິ ອາຍຸສໍຂາໂຣປິສ຺ສ ວຑ຺ຒຕິ ອຸປປີຬກກມ຺ມານິຈ ທູຣມປຍນ຺ຕິ. ຕໂຕເຍວ ຈິຣຕຣໍ ຊີວິສ຺ສຕິ ເອຕສ຺ສ ອຈ຺ຈເຍນ ກທາຫໍ ຣຊ຺ຊໍ ລຠິສ຺ສາມິ ຣຊ຺ຊໍ ປຕ຺ວາປິ ວຑຕໂຣ ອາຫໍ ຍຸວຊນເສວນີຍໍ ວິສຍສຸຂໍ ກຖມນຸຠວິສ຺ສາມິ ສີຆມິມໍ ອິໂຕ ປລາເປຕ຺ວາ ຣຊ຺ເຊ ປຕິຐຫິສ຺ສາມີຕິ ຈິນ຺ເຕຕ຺ວາ ພຫຸໍ ສາຣຘນມາທາຍ ອຸຕ຺ຕຣທ຺ວາຣໂຕ ນິກ຺ຂມິຕ຺ວາ ປຸພ຺ພໂຈເຣ ສນ຺ນິປາເຕຕ຺ວາ ພລກາຍໍ ຄເຫຕ຺ວາ ອາຄມ຺ມ ນຄຣທ຺ວາຣໍ ຄຓ຺ຫິ ຕໍ ປວຕ຺ຕິໍ ສຸຕ຺ວາ ຣາຊາ ‘‘ຣຊ຺ຊໍ ກສ຺ສຈິທຕ຺ວາ ອຠິນິກ຺ຂມນໍ ກຣິສ຺ສາມິຕິ ກຕສນ຺ນິຏ຺ຐານສ຺ສ ມມ ອຍໍ ເກນຈິ ເທວານຸຠາເວນ ສນ຺ນິຘາປິໂຕ ມຎ຺ເຎ ອມຈ຺ຈາ ມຍໍ ອນນຸມຕາປິ ປຸຣາຍຸຊ຺ຌິຕຸມາຣ ຠນ຺ຕິ ເອວໍ ສຕິ ມໍ ນິສ຺ສາຍ ອຸຠຍປກ຺ຂຄຕສ຺ສ ມຫາຊນສ຺ສ ວິປຸລໍ ທຸກ຺ຂໍ ‘‘ຠວິສ຺ສຕິ ກິມເນນ ຣຊ຺ເຊນ ຜລໍ ຣຊ຺ຊໍ ຕສ຺ເສວ ທິນ຺ນໍ ໂຫຕຸ’’ຕິ ວຕ຺ວາ ກໍຈິ ອຊານາເປຕ຺ວາ ປຣິສ຺ສາວນມຕ຺ຕໍ ຄເຫຕ຺ວາ ທຸລ຺ລກ຺ຂິຍມານເວໂສ ທກ຺ຂິຓທ຺ວາເຣນ ນິກ຺ຂມິຕ຺ວາ ມລຍເທສໍ ຄຈ຺ຉນ຺ໂຕ
ສທາສນ຺ຕຸຏ຺ຐຈິຕ຺ຕານໍ ສກ຺ກາ ສພ຺ພຕ຺ຖ ຊີວິຕຸ;
ກຸຕ຺ຣ ນາມ ນ ວິຊ຺ຊນ຺ຕິ ຜລມູລຊລ຺ລາຍາ.
໘໘. ອິຕິ ຈິນ຺ຕຍນ຺ໂຕ ກເມນ ຄນ຺ຕ຺ວາ ຫຕ຺ຖວນຄລ຺ລໍ ນາມ ມຫນ຺ຕໍ ອຣຎ຺ຎາຍນ຺ຕໍ ປາວິສິ, ອວິຣລປວາລກຸສຸມຜລສໍຊນ຺ນວິສາລສາຂາມຓ຺ຑເລຫິ ອຸຈ຺ຈາວເຈຫິ ປນສ຺ສຫກາຣກປິຕ຺ຖ ຕິມ຺ພຣຸຊມ຺ພິຣຊມ຺ພຸວິຠິຕ ກາມລກ ຠຣີຕ ກຕິຣີຏກສາລສຣລວກຸລ ປຸນ຺ນາຄ ນາຄກນ຺ທມ຺ພກາໂສກ ນີປຈມ຺ປກ ຠິນ຺ຕາລຕາລປ຺ປຠູຕິຫິ ວິວິຘຕຣຸຄເຓຫິ ສມາກິຓ຺ຓໍ ວິປຸລວິມລສິລຸຈ຺ຈຍປຣິຍປຣິຍນ຺ຕສງ຺ຫຕນທີສມ຺ເຠທຕິຕ຺ໂຖປສໍກນ຺ຕ ວິວິຘມິຄຍຸຖວິຫຄວຄ຺ຄນິເສວິຕໍ ມເຫສກ຺ຂ ເທວຕາຘິຄ຺ຄຫີຕໍ ນຓ຺ທນວນກມນີຍໍ ສຸຬຠມູລຜລສລິລ ສຸໂຂປໂຠຄຣມຓີຍ ຕໍ ມຫາ ການ຺ນໍ ໂອໂລເກຕ຺ວາ ອິທໍ ເມ ຕໂປວນໍ ຠວິຕຸມຣຫຕິຕິ ກຕາລໂຍ ກາຍວິເວກຈິຕ຺ຕວິເວການໍ ລາເຠນ ເອກຄ຺ຄມານໂສ ເມຕ຺ຕາວິຫາຣມນຸຍຸຊນ຺ໂຕວຎ຺ຎຊີວິກາຍ ສໍຊນິຕສນ຺ໂຕສວິປ຺ຜຣຓປິນີຕກາໂຍ ວາສໍ ກປ຺ເປຕິ.
ອິຕິ ອຠິນິກ຺ຂມນປຣິຈ຺ເຉໂທ ສຕ຺ຕໂມ.
໘໙. ¶ ໂຄຐາຠໂຍປິ ຣຊ຺ຊໍ ປຕ຺ວາ ກຕິປາຫຈ຺ຈເຍນ ‘‘ມມ ຈຓ຺ຑຕາຍ ວີຣຕ຺ໂຕ ປຊາວຄ຺ໂຄ ມນໍ ປວິຏ຺ຐໍ ສງ຺ຆໂພຘິໍ ອາເນຕ຺ວາ ຣຊ຺ຊໍ ກາເຣຕຸໍ ກທາຈິ ອຸສ຺ສຫຕີ’’ຕິ ສໍຊາຕປຣິສງ຺ໂກ ຕໍ ມາຣາເປຕຸໍ ວຏ຺ຏຕີຕິ ອຠິສຓ຺ຘາຍ ‘‘ສງ຺ຆໂພຘິຣຎ຺ໂຎ ໂຍ ສີສໍ ອາເນສ຺ສຕິ ຕສ຺ສ ສຫສ຺ສໍ ປາຣິໂຕສິກຘນນ຺ຕິ ນຄເຣ ເຠຣິໍ ຈຣາເປສິ. ຕໂຕ ມລຍເທສສິໂກ ໂກຈິ ທຸຄ຺ຄຕປຸຣິໂສ ອຕ຺ຕໂນ ກຈ຺ເຈນ ປຸຏຠຕ຺ຕ ອາທາຍ ວນ ມຄ຺ເຄນ ຄຈ຺ຉນ຺ໂຕ ໂຠຊນ ເວລາຍ ໂສຓ຺ຑິສມີເປ ນິສິນ຺ນໍ ສງ຺ຆໂພຘິຣາຊານໍ ທິສ຺ວາ ຕສ຺ສ ອາກປ຺ເປນ ປສນ຺ນຫທໂຍ ຠຕ຺ເຕນ ຕໍ ນິມນ຺ເຕສິ ຣາຊາ ຕໍ ນສມ຺ປຏິຈ຺ຉິ. ໂສ ປຸຣິໂສນາຫໍ ນິຫີນ ຊາຕິຍໍ ຊາໂຕ ນ ປາຓວຘໍ ຊິວິກາຍ ຊີວນ຺ໂຕ ເກວຏ຺ໂຏ ວາ ລຸທ຺ທໂກ ວາ ຠວາມິ ອຖ ໂກ ອຸຕ຺ຕມ ວຓ຺ເຓຫິ ປຣິໂຠຄາຣເຫ ວໍເສ ສຎ຺ຊາໂຕມ຺ຫິ ມມ ສນ຺ຕກມິທໍ ຠຕ຺ຕໍ ໂຠຕ຺ຕຸມຣຠຕິ ກລ຺ລ຺ຍາຓ ຘມ຺ມິໂກຕິ ຕໍ ປຸນປ຺ປຸນ ຍາຈິ. ອຖ ຣາຊາ
ຉາຍຍ ເຄຫໍ ສາຘາຍ ເສຍ຺ຍໍ ວຕ຺ຖໍ ຕເຈນຈ;
ອສນໍ ຖລປຕ຺ເຕຫິ ສາເຘນ຺ຕິ ຕຣໂວ ມມ.
ເອວໍ ສມ຺ປນ຺ນ ໂຠຄສ຺ສ ນ ຕຓ຺ຫາ ປຣສນ຺ຕເກ;
ຕວ ຊຈ຺ຈາທິມຸທ຺ທິສ຺ສ ຄຣຫາ ມມ ນ ວິຊ຺ຊຕີຕິ.
ວຕ຺ວາ ນ ອິຈ຺ຉິ ເອວ.
໙໒. ອຖ ໂສ ປຸຣິໂສ ຠູມິຍໍ ນິປຊ຺ຊນມສ຺ສມາໂນ ນິພນ຺ຘິຕ຺ວ ຍາຈິ. ຕໂຕ ຕສ຺ສ ນິພຓ຺ຘນໍ ນິວາເຣຕຸມສກ຺ໂກນ຺ໂຕ ສຄາຣວໍ ໂສປຈາຣໍ ທີຍມານໍ ຠຕ຺ຕຎ຺ຈ ສກປຣີສ຺ສາວນປຣີປຸຕປານີຍຎ຺ຈາ ປຣິຠຸຎ຺ຊິຕ຺ວາ ຫຕ຺ຖມຸຂໂຘວເນນ ປຣິສມຕ຺ຕ ຠຕ຺ຕ ກິຈ຺ໂຈ ອນ຺ໂນຫໍ ກຕຸປກາໂຣ ກີທິສມສ຺ສ ປຈ຺ຈຸປກາຣໍ ກຣິສ຺ສາມິຕິ ຈິນ຺ຕຍນ຺ໂຕວ ຕໍ ອຠິມຸຂີກຣິຍ ‘‘ອນຸຣາຘປຸເຣ ກາ ປວຕ຺ຕີ’’ຕິ ປຸຈ຺ຉິ, ອຖ ໂສ ປຸຣິໂສ ປຸພ຺ພຣາຊານໍ ປລາເປຕ຺ວາ ໂຄຐາຠໂຍ ນາມ ຣາຊາ ຣຊ຺ເຊປຕິຏ຺ຐຫິຕ຺ວາ ສິຣິ ສງ຺ຆໂພຘິຣຎ຺ໂຎ ໂຍ ສີສໍ ອາທາຍ ທສ຺ເສຕິ ຕສ຺ຫ ສຫສ຺ສໍ ປາຣິໂຕສິກຘນນ຺ຕິ ນຄເຣ ເຠຣິໍ ຈຣາເປສິ ກິຣາຕິ ສຸຍຕິ’’ຕິ.
ຕສ຺ສ ວຈນ ສມນນ຺ຕຣເມວ ຕຸຏ຺ຐປຫຏ຺ຐຫທໂຍ ມມ ສຫສ຺ສາຣຫສີສທາເນນ ອິທານິ ເອຕສ຺ສ ປຈ຺ຈຸປກາໂຣ ກໂຕ ຠວິສ຺ສຕິ ອຊ຺ຌຕ຺ຕິກທານຕ຺ຕາ ທານປາຣມິຕາວ ໂກຏິປ຺ປຕ຺ຕາ ຠວິສ຺ສຕິ ອິທຎ຺ຈ ວຕເຣ-
ນ ປຸຕິ ປຸຄີຜລມຕ຺ຕກມ຺ປິ,
ອຄ຺ຆນ຺ຕິ ສີສານິ ຈິຉິວິຕານໍ;
ສີສນ຺ຕຸ ເມ ວຕ຺ຕຕິ ໂພຘິຍາ ຈ,
ຘນສ຺ສ ລາຠາຍ ຈ ອທ຺ຘິກສ຺ສ.
ອປິ ¶ ຈ.
ນາຬິວນສ຺ເສວ ຣຸຊາກຣສ຺ສ,
ປຸຕິປ຺ປຘານສ຺ສ ກເລພຣສ຺ສ;
ທຸກ຺ຂນ຺ນຸຠຸຕ ປຏິຊຄ຺ຄນ຺ເນ,
ສທຕ຺ຖໂຍຄາ ສຜລໍ ກໂຣມີຕິ-
ຈິນ຺ເຕຕ຺ວາ ກຕຕິຈ຺ຉໂຍ ‘‘ໂຠ ປຸຣິສ ໂສຠໍ ປິຣີ ສິຣິສງ຺ຆໂພຘິ ຣາຊານາມ, ມມ ສີສໍ ຄເຫຕ຺ວາ ຄນ຺ຕ຺ວາ ຣຎ຺ໂຎ ທສ຺ເສຫີ’’ຕິ ອາຫ. ໂສ ຕໍ ສຸຕ຺ວາ ‘‘ເທວ ນາຫເມວໍ ວິຘໍ ມຫາປາຕກ ກມ຺ມໍ ອາວຊິສ຺ສາມ ຠາຍາມິ’’ຕິ ອາຫ.
໙໕. ອຖ ຣາຊາ ‘‘ມາ ຠາຍິ ກຫາປຓສຄ຺ຄສ຺ສລາຠາຍ ອຫເມວ ເຕ ອຸປາສໍ ກຣິສ຺ສາມິ ເກວລໍ ຕ຺ວໍ ມຍາ ວຸຕ຺ຕນິຍາເມວ ປຏິປຊ຺ຊາ’’ຕິ ວຕ຺ວາ ສຫສ຺ສລາຠຄິທ຺ເຘນ ເຕນ ປຖິກປຸຣິເສນ ອຘິວາສິເຕ ສີສຈ຺ເຉທາຍ ສຕ຺ຖໍ ອລຠມາໂນ ຘມ຺ມາຘິຏ຺ຐານເຕຊ ສາ ສີສໍ ສນ຺ຘິໂຕ ວິສຸໍ ກຣິຕ຺ວາ ທສ຺ສາມີຕິ ຈິນ຺ເຕຕ຺ວາ ປລ຺ລງ຺ກໍ ສຸຓ຺ຖິຣໍ ພຓ຺ຘິຕ຺ວາ ມເມທໍ ສີສທານໍ ສພ຺ພຎ຺ຎຸຕຎາຓ ປຏິລາຠາຍ ປຈ຺ຈໂຍ ຠວຕູຕິ ໂສມນສ຺ສປຸພ຺ພກໍປຕ຺ຖນໍ ກຕ຺ວາ ຕໍ ປຸຣິສໍ ອຕ຺ຕໂນ ສມີປໍ ອາມນ຺ເຕສິ. ໂສ ອຘິກປຸຣິໂສ ປຸພ຺ເພ ອທິຏ຺ຐາສຸຕປຸພ຺ພທຸກ຺ກຣກມ຺ມ ທິນ຺ນໍ ສີສໍ ຄເຫຕ຺ວາ ອນຸຣາຘປຸຣໍ ຄນ຺ຕ຺ວາ ທິສ຺ເສມິ ໂກຕໍ ສຎ຺ຊານາຕິ ໂກຕໍ ສທ຺ທຫິສ຺ສຕີຕິ, ອຖ ໂສ ໂຄຐາຠໂຍ ສເຈ ເຕນ ສທ຺ທຫິສ຺ສຕິ ອຫເວຕ຺ຖ ສກ຺ຂິຫຸຕ຺ວາ ສຫສ຺ສໍ ທາເປສ຺ສາມິ ຕຍາຕຸ ຕຕ຺ຖ ເອວໍ ກຕ຺ຕພ຺ພ’’ນ຺ຕິ ປຏິປຊ຺ຊິຕພ຺ພາ ກຣໍ ອຸປທິສິຕ຺ວາ ເອຫິສປ຺ປຸຣິສ ມ຺ມ ສນ຺ຕິເກ ມ຺ພຓໂຕ ຫຸຕ຺ວາ ອຸຠຍຣ຺ຕ຺ຖລານໍ ເອກີກຣຓວເສນ ອຎ຺ຊລິໍ ກຕ຺ວາ ພາຫຸໍ ປສາເຣຫີຕິ ວຕ຺ວາອຸໂຠສຸ ປສ຺ເສສຸ ນີລມຎ຺ຎາສມຎ຺ຎານໍ ນາລິນໍ ອຸຊຸຠາວາປາທເນນ ກຓ຺ຒນາຬໍ ສມ຺ມາ ຐເປຕ຺ວາ ສລິລປຣິສ຺ສາວນ຺ເນ ສີສສຓ຺ຘິໍ ຊລ ເລຂາຍ ປຣິຈ຺ຉຓ຺ທິຕ຺ວາ ສເກນ ທກ຺ຂິຓ ຫຕ຺ຖມຸຏ຺ຐິນາ ຈຸລາພທ຺ຘໍ ທຬ຺ຫໍ ຄຓ຺ຫິຕ຺ວາ ຍາວ ມມ ສີຣໍ ອາທາຍ ອທ຺ຘິກໍ ປຸຣິສສ຺ສ ຫຕ຺ເຖ ສມປ຺ເປມິ ຕາວ ມມ ຈິຕ຺ຕກິຣິຍ ວາໂຍ ຘາຕຸເວໂຄ ອວິຈ຺ຉິນ຺ໂນ ປວຕ຺ຕຕູຕິ ອຘິຏ຺ຐາຍ ຈຸຬາພທ຺ຘໍ ອຸທ຺ຘາຠິມຸຂໍ ອຸກ຺ຂິປິ. ຕາວເທວ ສີສພຓ຺ໂຘ ປຸຖຸຠູໂຕ ຫຸຕ຺ວາ ເຕນ ທກ຺ຂິຓ ຫຕ຺ຖ ມຸຏ຺ຐິນາຄຫິໂຕເຍວ ປຄ຺ຆຣນ຺ຕິຍາ ໂລຫິຕຘາຣາຍ ສທ຺ຘິ ອທ຺ຘິກສ຺ສຫຕ຺ຖຕາເລ ປຕິຏ຺ຐາສິ, ຕສ຺ມິໍເຍວ ຂເຓ ວນາຘິວຕ຺ຖາ ເທວຕາ ສາຘຸວາທມຸຂຣາ ປຸປ຺ຜວສ຺ສໍ ວສ຺ສາເປຕ຺ວາ ສີສສ຺ສ ອາຣກ຺ຂໍ ຄຓ຺ຫິໍສຸ.
ສໍສຕ຺ຕຣຕ຺ຕ ກລເລ ທ຺ຘິກປາຓິເຂຕ຺ເຕຕ,
ນິກ຺ຂິຕ຺ຕ ສີສ ວຣພີຊ ສມຸພ຺ຠວາຍ;
ເອຕສ຺ສ ທານມຍ ປາຣມິຕາລຕາຍ,
ສພ຺ພຎ຺ຎຸຕາ ຜລຣໂສ ຊນຕໍ ຘິໂນຕຸໍ.
໙໗. ¶ ອຖ ໂສ ອທ຺ຘິກປຸຣິໂສ ສຸຄຓ຺ຘວນ ກຸສຸມ ມາລາຫິ ຕໍ ສີສໍ ອລໍກຣິຕ຺ວາ ປຸຄກຸຫຸລິກາປຸເຏ ປກ຺ຂິປິຕ຺ວາ ສີຆຄຕິ ເວເຄນ ອນຸຣາຘປຸຣໍ ຄນ຺ຕ຺ວາ ໂຄຐາຠຍສ຺ສ ທສ຺ເສສິ, ໂສ ຕໍ ທິສ຺ວາ ສຎ຺ຊນິຕຸ ມສກ຺ໂກນ຺ໂຕ ສໍສຍປ຺ປຕ຺ໂຕ ອຏ຺ຐາສິ. ອຖ ອທ຺ຘິກປຸຣິໂສ ຣຎ຺ຎາ ວຸຕ຺ຕວິຘິ ມນຸສ຺ສຣນ຺ໂຕ ຕໍ ສີສໍ ຄເຫຕ຺ວາ ອາກາເສ ຂິປິຕ຺ວາ ‘‘ສາມິ! ສິຣິສງ຺ຆໂພຘິມຫາຣາຊ! ຕ຺ວ ເມຕ຺ຖ ເມ ສກ຺ຂິຠວາ’’ຕິ ອຎ຺ຊລິມ຺ປຄ຺ຄເຫຕ຺ວາ ອາກາສ ມຸທ຺ທິກ຺ຂມາໂນ ຍາຈິ, ອຖ ຕໍ ເທວຕາຘິຄ຺ຄຫິຕໍ ສີສໍ ນິຣາລມ຺ເພ ອມ຺ພເຣ ລທ຺ຘ ປຕິຏ຺ຐໍ ໂຄຐາຠຍສ຺ສ ອຠິມຸຂໍ ຫຸຕ຺ວາ.
ຣາຊາ ຫເມວ ສຸຫໂທ ສິຣິສງ຺ຆໂພຘິ,
ສີສປ຺ປທານ ວິຘິນາສ຺ມິ ສມິທ຺ຘິຈິຕ຺ໂຕ;
ຕ຺ວໍ ຈາສິ ຣຊ຺ຊ ສິຣິລາຠ ສຸເຂນ ເທວ,
ເອໂສວ ໂຫຕຸ ປຏິປນ຺ນ ສຫສ຺ສລາໂຠ’ຕິ ອາຫ.
໙໙. ຕໍ ສຸຕ຺ວາ ໂຄຐາຠໂຍ ສາມຈ຺ໂຈ ວິມ຺ຠີຕຫທໂຍ ສີຫາສນໍ ສຊ຺ເຊຕ຺ວາ ອຸປຣິ ເສຕຈ຺ຉຕ຺ຕໍ ກາເຣຕ຺ວາ ອິຘ ເທວ! ໂອຕຣາຕິ ຍາຈິຕ຺ວາ ຕຕ຺ຖ ໂອຕິຓ຺ຓໍ ຕໍ ສີສໍ ນານາວິຘາຫິ ປູຊາຫິ ອາຣາເຘຕ຺ວາ ນມສ຺ສມາໂນ ຂມາເປຕ຺ວາ ມຫຕາ ມເຫນ ອາຬາຫນກິຈ຺ຈໍ ກາເຣຕ຺ວາ ອງິກໍ ກຫາປຓສຫສ຺ເສນ ໂຕເສຕ຺ວາ ອຸຍ຺ໂຍເຊສິ.
ອິຕິ ອຊ຺ຌຕ຺ຕິກທານ ປຣິຈ຺ເຉໂທ ອຏ຺ຐໂມ.
໑໐໐. ສິຣິສງ຺ຆໂພຘິ ຣຎ຺ໂຎ ມເຫສີ ປນ ຣຎ຺ໂຎ ປລາຕຠາວໍ ຎຕ຺ວາ ‘‘ອຫຎ຺ຈ ຕໍ ອນຸພ຺ພຊາມິ’’ຕິ ອຎ຺ຎຕຣ ເວເສນ ທກ຺ຂິຓທ຺ວາເຣນ ນິກ຺ຂມິຕ຺ວາ ມຄ຺ຄໍ ອຊານນ຺ນິ ອຸຊຸກມຄ຺ຄໍ ປຫາຍ ຕໍ ຕໍ ຄາມໍ ປວິສິຕ຺ວາ ສາມິກໍ ອປສ຺ສນ຺ຕີ ຠເຍນ ສາລິນ຺ຕາຍ ຈ ປຈ຺ຉິຕຸມ຺ປິ ອສຫມານາ ມລຍ ເທສ ເມວ ຄໂຕຕິ ຈິນ຺ເຕຕ຺ວາ ວງ຺ກມຄ຺ເຄນ ຄຈ຺ຉນ຺ຕີ ໂກມລຕາຍ ສີຆໍ ຄນ຺ຕຸມສກ຺ໂກນ຺ຕິ ກາລໍ ຍາເປຕ຺ວາ ຕສ຺ສ ອຣຎ຺ຎາຍຕນສ຺ສ ສມີປຄາມສ຺ມິໍ ຣຎ຺ໂຎສິສທານປ຺ປວຕ຺ຕິໍ ສຸຕ຺ວາ ‘‘ສາ ຫໍ ວຣາກີ ທສ຺ສນມຕ຺ຕມ຺ປິ ນາລຕ຺ຖ’’ນ຺ຕິ ໂສກ ປຣິປຸຓ຺ຓຫທຍາ ຕເມວ ວນສຓ຺ຑໍ ອຘິຣຸຍ຺ຫ ຠຕ຺ຕຸໂນ ກເລພຣໍ ວິຈິນນ຺ຕີ ສມີປຄາເມສຸ ມຫຊນໍ ປຸຈ຺ຉນ຺ຕິ ອວນ຺ທິນສງິເກຕຕ຺ຕາ ຕຕ຺ຖ ຕຕ຺ຖ ວິຈຣນ຺ຕີ ສມີປຄາມວາສິໂນ ພາລກາ ໂຄປາລກາ ກຏ຺ຐຠາຣິກາ ອິຕ຺ຖິໂຍ ຈ ເອຕິສ຺ສາ ວິລາປໍ ສຸຕ຺ວາ ກມ຺ປິຕ ຫທຍາ ຕາຍ ສທ຺ຘິໍ ວິຈຣນ຺ຕີ. ສາ ເອວໍ ຈິລູປມານາ ຠີມິຍໍ ສຸປຸປ຺ຜິຕໍ ວິມລວາລຸກໍ ວນຄຸມ຺ພໍ ທິສ຺ວາ ຕຕ຺ຖ ນິປຕິຕ຺ວາ ຠູມິຍໍ ປຣິວນ຺ຕມານາ ອຕິກຣຸຓໍ ວິລາປມກາສິ, ໂສ ປເທໂສ ອຊ຺ຊາປິ ວິຘວາຈນ’’ນ຺ຕິ ໂວຫາຣີຍຕິ.
໑໐໑. ¶ ສາ ມຫຕາ ໂຣທນ຺ເຕ ໂຣທເນນ ຕໍຣຕ຺ຕິໍຕ ຕ຺ເຖວ ເຂເປຕ຺ວາ ປຸນ ທິວເສ ອິໂຕ ຈິໂຕ ຈ ວິຈຣນ຺ຕິ ມຫຕາ ໂສກຄ຺ຄິນາ ຑຍ຺ຫມານາ ສນ຺ຕາປໍ ອຘິວາເສຕຸໍ ອສກ຺ໂກນ຺ຕິ ເອກສ຺ມິໍ ຂຸທ຺ທກ ຊລາສເຍ ນິປຕິຕ຺ວາ ນິມຸຄ຺ຄໍເຍວ ມຸຈ຺ຉາເວເຄນ ທ຺ເວ ຕໂຍ ມຸຫຸຕ຺ເຕ ອຕິວາເຫຕ຺ວາ ອຸປລທ຺ຘປຏິໂພຘາ ປຣິຬາຫໍ ນິພ຺ພາເປສິ, ຕໍ ຐານເມຕຣຫິ ຈ ‘‘ນິພ຺ພາຓ ໂປກ຺ຂຣຓີ’’ຕິ ຈ ສມຎ຺ຎໍ ອລຠິ.
໑໐໒. ຕໂຕ ອຸຏ຺ຐຫິຕ຺ວາ ອນຸຠູມິໍ ອນຸຣຸກ຺ຂໍ ອນຸສິລາ ຕລໍ ຄເວສມານາ ໂສຓ຺ຑິ ສມີເປ ສຍມານໍ ເທວຕາຘິຄ຺ຄເຫນ ສິຄາລາທີຫອນຸປຫຕໍ ສຸກ຺ຂໍ ກວຓ຺ຘຣູປໍ ທິສ຺ວາ ໂສກເວຄ ຜລິປຕເນວ ຫທເຍນ ທຬ຺ຫຕຣໍ ຕໍ ອລິໍຄິຕ຺ວາ ສຍິ, ຕາວ ໂຠເນ ເວກລ຺ເລນ ທຸຣາຄມເນນ ຕຕ຺ຖ ຕຕ຺ຖ ນິປຕິຕ ສຣີຣ ຆາເຕນ ຈ ນິລນ຺ຕ ຣູປາ ມຸຈ຺ຉາ ສມກາລເມວ ກາລມກາສິ.
໑໐໓. ສມີປຄາມ ວາສິໂນ ສນ຺ນິປຕິຕ຺ວາ ມຸທ຺ຘາຠິ ສິຕ຺ຕສ຺ສ ຣຎ຺ໂຎ ຈ ມເຫສິຍາ ຈ ສຣີຣໍ ອມ຺ຫາທິເສຫິ ຜຸສິຕຸຎ຺ຈ ນ ໂຍຄ຺ຄໍ, ວຕ຺ຕມານສ຺ສ ຣຎ຺ໂຎ ອນິເວທຍິຕ຺ວາ ອາຬາຫນ ກິຈ຺ຈໍ ກາຕຸມ຺ປິ ນ ຍຸຕ຺ຕນ຺ຕິ ສມ຺ມເນຕຕ຺ວາ ວສ຺ສາຕປ ນິວາຣຓາຍ ກຸຏິໍ ກຕ຺ວາ ຕິຣຈ຺ຉານປ຺ປເວສນິເສຘາຍ ວຕິຎ຺ຈ ກຕ຺ວາ ປກ຺ກມິໍສຸ.
໑໐໔. ໂຄຐາຠໂຍ ສິຣິສງ຺ຆໂພຘິຣາຊສ຺ສ ອນຎ຺ຎ ສາຘາຣຓ ຄຸຓປ຺ປພຓ຺ຘໍ ອນຸສ຺ສຣນ຺ໂຕ ທຫຣກາລໂຕ ປຏ຺ຐາຍ ວຕ຺ຖຸຕ຺ຕຍ ສຣຓປຣາຍຓຕໍ ນິຈ຺ຈໍ ສີລຣກ຺ຂຓໍ ສຸຄຕາຄມ ວິຈິກ຺ຂຓຕ຺ຕໍ ສກລກລາໂກສລ຺ລໍ ຣຊ຺ເຊ ອນຕ຺ຖິກຕໍ ທານໂສຓ຺ຑ ຕໍ ຣກ຺ຂສທມນາທິກໍ ທຸກ຺ກຣຈຣິຕກຎ຺ຈ ຕສ຺ສ ນາມ ສເຈຕນສ຺ສ ນ ປິຕິມາວຫຕິ ວິເສສໂຕ ‘‘ອທ຺ຘິກທຸຄ຺ຄຕສ຺ສ ສຫສ຺ສ ລາຠາຍ ສຫຕ຺ເຖນ ສີສໍ ກຓ຺ຐນາລໂຕ ອຸທ຺ຘຣິຕ຺ວາ ທານໍ ສີສສ຺ສາປິ ນິຣາລມ຺ເພ ອາກາເສ ອວຏ຺ຐານໍວ຺ຍຕ຺ຕຕຣາຍ ຄິຣາຍ ສາຘິປ຺ປາຍຎ຺ເຈຕໍ ນິເວທນຎ຺ເຈຕິ ອຈ຺ຉຣິຍໍ ອພ຺ຠຸຕໍ ອຘິຏ຺ຐປຸພ຺ພໍ ອສ຺ສຸຕ ປຸພ຺ພຎ຺ຈ ນິມ຺ມລຈຣິຕໍ ມມ ມຫາປຣາຘກລງິເກ ເນວ ສທ຺ຘິໍ ຈິຣກາລໍ ປວຕ຺ຕີສ຺ສຕິ, ອໂຫ ອຫໍ ສຸຈິຣຏ຺ຐາຍິນາ ອີທິເສນ ອກິຕ຺ຕີສທ຺ເທນ ສາຘຸຫິ ນິຓ຺ທນິໂຍ ຠວິສ຺ສາມິ ວິເສສໂຕ ປນ ນິຈ຺ຈກາລໍ ກລ຺ຍາຓ ມິຕ຺ຕຠູຕສ຺ສ ອີທິສສ຺ສ ມຫານຸຠາວສ຺ສ ອນປເຣຘສ຺ສ ມຫາປຸຣິສສ຺ສ ຣຊ຺ຊໍ ອຈ຺ຉິຓ຺ທິຕ຺ວາ ວຘໍ ກາເຣສິໍ ອຎ຺ຎທຕ຺ຖຸ ມິຕ຺ຕທຸຠິກມ຺ເມນ ອຫໍ ປຬິເວຐິໂຕ ຠວິສ຺ສາມິ’’ຕິ ຈິນ຺ເຕຕ຺ໂຕເຍວ ຠຍສນ຺ຕາ ເປຫິ ນິກ຺ຂນ຺ຕ ເສໂທ ປເວຘມາໂນ ກຖມິທິສາ ມຫາປາປາ ໂມເຈສ຺ສາມີຕິ ອຸປ ປຣິກ຺ຂີ.
໑໐໕. ອຖ ຕສ຺ສ ທຓ຺ຑກມ຺ມສ຺ສ ກຣຓວເສນ ອຸຬາຣໍ ຕຣໍ ກຸສລກມ຺ມໍ ກາຕພ຺ພນ຺ຕິ ປຏິຠາຍິ. ອຖ ໂສ ອມຈ຺ເຈ ສນ຺ນິປາເຕຕ຺ວາ ເຕຫິ ສທ຺ຘິໍ ສມ຺ມນ຺ເຕຕ຺ວາ ກຕ ນິຈ຺ຉໂຍ ມຫາ ສງ຺ເຆເນວ ຕເຖວ ອນຸສິຏ຺ໂຐ ¶ ມຫຕາ ພລກາເຍນ ສທ຺ຘິໍ ຄນ຺ຕ຺ວາ ຕສ຺ສ ອຣຎ຺ຎາຍຕນສ຺ສ ອວິທູເຣ ເສນາສນ຺ນິເວສໍ ກາເຣຕ຺ວາ ຕສ຺ສ ມຫາປຸຣິສສ຺ສ ທຸກ຺ກຣປທານ ສກ຺ຂີຠູຕໍ ປຸຎ຺ຎຏ຺ຐານໍ ສຍເມວ ຄນ຺ຕ຺ວາ ໂສຓ຺ຑິກາ ສມີເປ ອນຸຣູປຏ຺ຐານໍ ສລ຺ລກ຺ເຂຕ຺ວາ ອຕ຺ຕໂນ ຣາຊານຸຠາວໍ ທສ຺ເສນ຺ໂຕ ອາຬາຫນຏ຺ຐານໍ ເທວນຄຣມິວ ອລງ຺ກາຣາເປຕ຺ວາ ເກວເລຫິ ມຫນ຺ເຕຫິ ຈຓ຺ທນທາຣຸຫິ ອຸຈ຺ຈຕຣໍ ຈິຕກໍ ກາເຣຕ຺ວາ ຠາເຣນ ປມາເຓນ ຈ ຣຎ຺ໂຎ ສີສສທິສໍ ຊມ຺ໂພນທກນເກຫິ ສກຓ຺ຐ ນາຬໍ ສີສາກາຣໍ ສິປ຺ປິຫິ ກາເຣຕ຺ວາ ກວຓ຺ຘຣູເປ ສງ຺ຆຏິຕ຺ວາ ວິວິຘ ຣຕນ ສມຸຊ຺ຊລໍ ສຸວຓ຺ຓກິຣີຏໍ ປິລຓ຺ຘາເປຕ຺ວາ ມເຫສິຎ຺ຈ ຕເຖວ ອລໍກຣິຕ຺ວາ ເຕ ອຸໂຠປິ ກາຆິກວຕ຺ຖສທິເສຫິ ມຫຄ຺ຆ ທຸກຸເລຫິ ອຈ຺ຉາເທຕ຺ວາ ອເນກຣຕນຂຈິຕໍ ສຸວຓ຺ຓສຍນໍ ອາໂຣເປຕ຺ວາ ຈຓ຺ທນ ຈິຕກມຕ຺ຖເກ ຐເປຕ຺ວາ ປຣິສຸທ຺ຘໂຊຕິ ປາວກໍ ຊາເລຕ຺ວາ ອເນກ ຂຕ຺ຕິຍກຸມາຣປຣິວາຣິໂຕ ສຍເມວ ຕຕ຺ຖ ຐຕ຺ວາ ອເນກສປ຺ປິຆຏສເຕຫິ ສິຎ຺ຈິຕ຺ວາ ອາຬາຫນ ມຫຸສ຺ສວໍ ກາເຣສິ.
໑໐໖. ຕເຖວ ທູຕິຍ ທິວເສປິ ມຫຕາ ຊເຓນ ອາຬາຫນໍ ນິພ຺ພາເປຕ຺ວາ ຕສ຺ມິໍ ຐເນ ເຈຕິຍ ຠວນໍ ວຏ຺ຏຸລາກາເຣຕຸໍ ວຏ຺ຏຕີຕິ ຈິນ຺ເຕຕ຺ວາ ອມຈ຺ເຈ ອາມນ຺ເຕຕ຺ວາ ເອຕຣຫິ ອເນກຠູມິກໍ ອຕິວິສາລໍ ກນກມຍ ວຏ຺ຏຸລຆຣໍ ກາເຣຕຸໍ ສກຕາ ອາຍຕິ ປຣິຫາຣການໍ ອຠາເວນ ນປ຺ປວຕ຺ຕຕິ ຣຏ຺ຐວິເລປກາປິ ສຸວຓ຺ຓໂລເຠນ ນາເສນ຺ຕິ ຕສ຺ມາ ອໂລຫນີຍໍ ສຸຂປຣິຫາຣາຣຫໍ ປມາຓຍຸຕ຺ຕໍ ວຏ຺ຏຸລຆຣຎ຺ຈ ເຈຕິຍຎ຺ຈ ນຈິຣສ຺ເສວ ກາຕຸໍ ຍຸຕ຺ຕນ຺ຕິ ມນ຺ເຕຕ຺ວາ ມຫາພລກາຍໍ ນິໂຍເຊຕ຺ວາ ວຸຕ຺ຕນິຍາເມເນວ ທ຺ວິຠຸມກໍ ວຏ຺ຏຸລ ຠວນໍ ນິມ຺ມາເປຕ຺ວາ ຕສ຺ສ ອພ຺ຠນ຺ຕເຣ ສຸຄຕຘາຕຸນິຘານໍ ປູຊນີຍໍ ເຈຕິຍຎ຺ຈ ກາຣາເປຕ຺ວາ ມຫຸສ຺ສທິວເສ ມຫາສງ຺ຆສ຺ສ ຕໍ ທສ຺ເສຕ຺ວາ ‘‘ເອໂສ ຠນ຺ເຕ ສິຣິສງ຺ຆໂພຘິ ມຫາຣາຊາ ປຸພ຺ເພ ເອກຈ຺ຉຕ຺ເຕນ ລງ຺ກາຕເລ ຣຊ຺ຊໍ ກາເຣສິ, ອິທານິ ມຍາ ຕສ຺ສ ຣຎ຺ໂຎ ເຈຕິຍຣູປສ຺ສ ກິຕ຺ຕິມຍ ສຣີຣສ຺ສ ຉຕ຺ຕາຘິຉຕ຺ຕໍ ວິຍ ທ຺ວິຠຸມກໍ ວຏ຺ຏຸລວິມານໍ ກາເຣຕ຺ວາ ເຈຕິຍສີເສ ກິຣີຏໍ ວິຍ ກນກມຍໍ ຖູປິກຎ຺ຈ ໂຍເຊຕ຺ວາ ສພ຺ເພຫິ ເທວມນຸສ຺ເສຫິ ມານ ນີຍຕໍ ຈຓ຺ທນີຍຕໍວ ປາປິໂຕ’’ຕິ ວຕ຺ວາ ເຈຕິຍຆຣສ຺ສ ອເນການິ ຄາມກ຺ເຂຕ຺ຕານິ ປໂຣສຫສ຺ສໍ ປຣິວາຣຊນໍຈ ນິຍາເທຕ຺ວາ ປພ຺ພຕປາເທ ອເນກສຕປາສາທ ປຣິເວຓຈງ຺ກມນ ຣຕ຺ຕິຏ຺ຐານ ທິວາຏ຺ຐານ ຘມ຺ມສາລາໂຄປຸຣປາກາຣາທິ ອວຍວສຫິເຕ ວິວິເຘ ສງ຺ຆາຣາເມ ກາເຣຕ຺ວາ ຕຕ຺ຖ ວສນ຺ຕສ຺ສ ອເນການິ ສຫສ຺ສສ຺ສ ຠິກ຺ຂຸສງ຺ຆສ຺ສ ນິຈ຺ຈໍ ປຈ຺ຈຍລາຠາຍ ອເນການິ ສປຣິຊນານິ ຄາມກ຺ເຂຕ຺ຕານິ ທຕ຺ວາ ‘‘ມຫາ ເລຂຣຏ຺ຐສ຺ສ ສມຸສ຺ສິຕຘຊາຍມາໂນ ອຍໍ ມຫາວິຫາໂຣລງ຺ກາ ຠູມິສາມິການໍ ຂຕ຺ຕິຍ ຊນານໍ ກຸລຘນຠູໂຕ ສພ຺ເພຫິ ຂຕ຺ຕິເຍຫິ ອປຣິຫາປນິຍ ວິຠໂວ ນິຈ຺ຈໍ ປາລນີໂຍ’’ຕິ ມຫາຊນກາຍສ຺ສ ມຊ຺ເຌ ຂຕ຺ຕິຍ ກຸມາຣານໍ ອາທິສິຕ຺ວາ ອນຸຣຸຘປຸຣໍ ¶ ຄໂຕປິ ຕສ຺ເສ ຈ ປາປກມ຺ມສ຺ສ ນິຣາກຣນາຍ ເຕສຸ ເຕສຸ ວິຫາເຣສຸ ມຫນ຺ຕານິ ປຸຎ຺ຎກມ຺ມານິ ກາໂຣເປສິ, ຕໂຕປ຺ປຠູຕິ ລງ຺ກາຘິປຈ຺ຈາມຸປຄເຕ ຫິ ຂຕ຺ຕິເຍຫິ ມຫາ ມຈ຺ຈາທີຫິ ຈ ໂສ ຫຕ຺ຖວນຄລ຺ລມຫາວິຫາໂຣ ອນ຺ຕຣຕ຺ຕຣາ ປຏິສງ຺ຂຣີຍມາໂນ ອປຣິຫີນ ປຣິຫາໂຣ ປວຕ຺ຕຕກິ.
ອິຕິ ວຏ຺ຏຸລວິມານຸປ຺ປຕ຺ຕິ ປຣິຈ຺ເຉໂທ ນວໂມ.
໑໐໗. ອຖາປເຣນ ສມເຍນ ກທາຈິ ກສ຺ມິໍ ວິຫາເຣ ນິວສໂຕ ມຫາ ຠິກ຺ຂຸສງ຺ຆສ຺ສ ອນ຺ຕເຣ ເກຈິ ມຫາເຖໂຣ ອມ຺ໂຠກາສິໂກ ຫຸຕ຺ວາ ອນ຺ໂຕວິຫາເຣ ເອກສ຺ມິໍ ປເທເສ ນິສິທິຕ຺ວາ ຠາວນມນຸຍຸຊນ຺ໂຕ ວິປສ຺ສນໍ ວຑ຺ເຒຕ຺ວາ ມຫາເມທນິຍາ ນິຄ຺ໂຆເສນ ອາກາສໍ ປູເຣນ຺ໂຕ ອຣຫຕ຺ຕໍ ປາປຸຓິ.
໑໐໘. ຕທາ ອຸປຕິສ຺ໂສ ນາມ ຣາຊາ ຣຊ຺ຊໍ ກາເຣນ຺ໂຕ ນິສີຖສມເຍ ຠຍາວຫໍ ຕໍ ປຖວິສທ຺ທໍ ສຸຕ຺ວາ ກິໍ ວາ ເມຠວິສ຺ສຕິຕິ ສນ຺ຕາເປນ ນິທ຺ທໍ ອລຠມາໂນ ໂສເກນ ສນ຺ຕປ຺ເປຕິ, ອຖ ຕໍ ເສຕຈ຺ຉຕ຺ຕາ ຘິວຕ຺ຖາ ເທວຕາ ‘‘ມຫາຍິ ມຫາຣາຊ! ອິໂຕ ກາຣຓາກິທ຺ວິເຕ ອວມງ຺ຄລໍ ນຕ຺ຖິ ຫຕ຺ຖວນຄລ຺ລມຫາວິຫາເຣ ເກຈິ ມຫາເຖໂຣ ອຣຫຕ຺ຕໍ ປາປຸຓີ’’ຕິ ອາຫ, ຕສ຺ສ ອຣຫຕ຺ຕປ຺ປຕ຺ຕິກາເລ ປຖວິນິຄ຺ໂຄສສ຺ສ ກາຣຓໍ ກິໍຕຸ ວຸຕ຺ເຕ ໂສ ເຖໂຣ ປຸພ຺ເພ ປຸຎ຺ຎກມ຺ມໍ ກເຣນ຺ໂຕ ອາກາເສນ ສທ຺ຘິໍ ປຖວິໍ ອຸນ຺ນາເທຕ຺ວາ ອຣຫາ ຠເວຍ຺ຍນ຺ຕິ ປຕ຺ຖນໍ ຐເປສິ ຕສ຺ສ ຜລມິທນ຺ຕິ ສມສ຺ສາເສສິ.
໑໐໙. ຕໍ ສຸຕ຺ວາ ຣາຊາ ອວເສສຠິກ຺ຂູນໍ ອຣຫຕ຺ຖປ຺ປຕ຺ຕິໂຕ ວິສິຏ຺ຐຕໂຣ ຕສ຺ສ ກິເລສວິຊໂຍຕິ ປສນ຺ນຫທໂຍ ຕໍ ມຫາເຖຣໍ ນມສ຺ສິຕ຺ວາ ຕສ຺ສ ອສວກ຺ຂຍສ຺ສ ມຫຸສ຺ສເວ ອາສນຠູຕໍ ຠຸມິປ຺ປເທສທ຺ວ ປາສາທກຣຓວເສນ ສມ຺ມານິສ຺ສາມີຕິ ຈິນ຺ເຕຕ຺ວາ ມຫາພລກາຍມາທາຍ ຕຕ຺ຖ ຄນ຺ຕ຺ວາ ຕສ຺ມິໍ ປເທເສ ປຎ຺ຈຠູມກໍ ມຫາປາສໍ ກາເຣຕ຺ວາ ວິວິຘ ຈິຕ຺ຕກມ຺ເມຫິ ສມລງ຺ກາຣາເປຕ຺ວາ ກນກ ຂຈິຕ ຕມ຺ພມຍ ປຕ຺ຖເຣຫິ ຉາເທຕ຺ວາ ເທວວິມານໍ ວິຍ ສຊ຺ເຊຕ຺ວາ ຕໍ ຂີຓາສວ ມຫາເຕຣໍ ສຠິກ຺ຂຸສງ຺ຆໍ ຕຕ຺ຖ ວາເສຕ຺ວາ ຈຕູຫິ ປຈ຺ຈເຍຫິ ອຸປຏ຺ຐາເປຕ຺ວາ ສປຣິຊນາຕິ ຄາມກ຺ເຂຕ຺ຕານິ ປາສາທສນ຺ຕິການິ ກຕ຺ວາ ປກ຺ກາມິ.
໑໑໐. ຕໂຕ ທີຆສ຺ສ ອທ຺ຘຸໂນ ອຈ຺ຈເຍນ ມລຍເທສວາສິໂນ ເກຈິ ໂຈຣາ ເອກໂຕ ຫຸຕ຺ວາ ຄາມວິໂລປໍ ກຕ຺ວາ ມຫນ຺ເຕນ ຘນລາເຠນມຕ຺ຕາ ຘນໍ ທຕ຺ວາ ພລກາຍໍ ອຸປ຺ປາເທຕ຺ວາ ເຍຠຸຍ຺ເຍ ເສຣິໂນ ຫຸຕ຺ວາ ມຫນ຺ຕ ມຫນ຺ເຕ ວິຫາເຣວ ວິລຸມ຺ປນ຺ນາ ສຸວຓ຺ຓປຕ຺ຖຣຈ຺ຉທນໍ ຄຓ຺ຫນ຺ຕາ ມຫາປາສາທໍ ວິທ຺ຘໍສິຕ຺ວາ ປາຕຍິໍສຸ.
໑໑໑. ຕທາ ໂມຄ຺ຄລ຺ລາໂນ ນາມ ຣາຊາ ຣຊ຺ຊໍ ກາເຣນ຺ໂຕ ຕໍ ປວຕ຺ຕິໍ ສຸຕ຺ວາ ເຕສໍ ສນ຺ຕິເກ ຈເຣ ປເສຕ຺ວາ ທານສາມເຠເທຫິ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎໍ ¶ ຠິຓ຺ທິ, ເຕ ໂຈຣາ ຠິຓ຺ທນ຺ຕາ ອິຕເຣຕເຣຫິ ຍຸຊ຺ຌິຕ຺ວາ ສຍເມວ ທຸພ຺ພລາ ອເຫສຸໍ, ອຖໂສ ຣາຊາ ເຕ ອສມຄ຺ເຄ ຎຕ຺ວາ ອຕ຺ຕໂນ ເສນໍ ຄເຫຕ຺ວາ ຕຕ຺ຖ ຄນ຺ຕ຺ວາ ເຕ ວິສຸໍ ວິສຸໍ ຄເຫຕ຺ວາ ນິຄ຺ຄຍ຺ຫ ຣຏ຺ເຐ ອຠຍເຠຣິໍ ຈຣາເປຕ຺ວາ ຊນປທໍ ສຸປ຺ປຕິຏ຺ຐິຕໍ ກຕ຺ວາ ເຕຫິ ອປວິທ຺ຘວິຫາເຣ ປາກຕິເກ ກາເຣຕ຺ວາ ມຫາປາສາທໍ ສຸວຓ຺ຓ ຄຓ຺ຫນກາເລ ປາເຕສຸໍ ຕີ ສຸຕ຺ວາ ‘‘ປຸພ຺ເພວິຍ ສຸວຓ຺ຓປຕ຺ຖເຣຫິ ຉາທິໂຕ ປຈ຺ຉາປິ ອີທິສິ ວິປຕ຺ຕິຊາຍິສ຺ສຕີ’’ຕິ ຎຕ຺ວາ ເຕຠູມກໍ ກາເຣຕ຺ວາ ຍຖາປຸເຣ ປາສາທໍ ນິມ຺ມາເປຕ຺ວາ ມຕ຺ຕິກາ ປຕ຺ຖເຣຫິ ຉາເທຕ຺ວາ ວຏ຺ຏຸລຠວນໍ ປຏິສໍຂາເຣຕ຺ວາ ສພ຺ພສງ຺ຆາຣາມຎ຺ຈ ປາກຕິກໍ ກາເຣຕ຺ວາ ປກ຺ກາມິ.
ອິຕິ ປາສາທຸປ຺ປຕ຺ຕິ ປຣິຈ຺ເຉໂທ ທສໂມ.
໑໑໒. ອຖ ລງ຺ກາລງ຺ກາຣຠູເຕສຸ ວິສາລປຸຎ຺ຎິທ຺ຘິວິກ຺ກເມສຸ ຣຕນຕ຺ຕຍມາມເກສຸ ອເນເກສຸ ລງ຺ການາເຖສຸ ກິຕ຺ຕິປຸຎ຺ຊາວເສເສສຸ ຊາເຕສຸ ອເປຕນີຕິມຄ຺ເຄສຸ ຣຊ຺ຊປຣິປາໂນຈິຕວິຘານວິຣຫິເຕສຸ ມຸທຸຠູເກສ຺ເວວາມຈ຺ຈຊເນສຸຈ ເຍຠຸຍ຺ເຍນ ອຎ຺ຎມຎ຺ຎໍ ວິຣຸທ຺ເຘສຸ ວຕ຺ຕມາເນສຸ ລງ຺ກາວາສີນໍ ປຸຣາກເຕນ ເກນາປິ ທາຣຸເຓນ ປາປກມ຺ມຸນາ ນານາເທສວາສິນີ ອວິທິຕສຕ຺ຖຸສມຍາ ປວິຏ຺ຐມິຈ຺ຉາທິຐິຄຫຓາ ປຈ຺ຈຕ຺ຖິເສນາ ຊມ຺ພຸທີປາ ອິຘາຄມ຺ມ ສກລລງ຺ກາທີປໍ ອເນກາຕງ຺ກ ສງ຺ກຸລມກາສິ.
໑໑໓. ຕທາຕາຍ ປຈ຺ຈຕ຺ຖິເສນາຍ ຄາລ຺ຫຕຣໍ ນິປ຺ປິຬິຍມານາ ຣາຊ ຣາຊ ມຫາມຕ຺ຕາທໂຍ ອເນກສຫສ຺ສຊນກາຍາ ຈ ຠຍວກິຕຫທຍາສກຕາຓ ຄເວສິໂນ ຊຑ຺ຑິຕຄາມນິຄມນຄຣາ ຕຕ຺ຖ ຕຕ຺ຖ ຄຣິທຸຄ຺ຄາໂທ ກິຈ຺ເຉນ ວາສໍ ກປ຺ເປສຸໍ ຕໂຕ ສຸຄຕທສນຘາຕຸຣກ຺ຂາຘິກຕາ ອຸຕ຺ຕຣມູຬວາຍິໂນ ມຫາຍຕໂຍ ທນ຺ຕຘາຕຸທ຺ວ ປຕ຺ຕຘາຕຸວຣທ຺ວ ຄເຫຕ຺ວາ ກຸນ຺ນມລຍາຠິຘານໍ ຄິຣິທຸຄ຺ຄໍ ທຸປ຺ປເວສໍຊນປທມຸປາຄມ຺ມ ຕຕ຺ຖາປິ ຕມ຺ປຏິຊຄ຺ຄິຕຸມສມຕ຺ຖາ ຠູມິຍໍ ນິທຠິຕ຺ວາ ຍຖາກາມໍ ຄຕາ.
໑໑໔. ຕໂຕ ປຸພ຺ເພ ຊຍມຫາໂພຘິທຸມິຓ຺ເທນ ສຫ ສກລຊມ຺ພຸທີປາຘິປຕິນາ ທິນກຣກຸລຕິລເກນ ຘມ຺ມາໂສກນຣິຓ຺ເທນ ເປສິຕານໍ ອຕ຺ຕນາ ສມານ ໂຄຕ຺ຕານໍ ຣາຊປຸຕ຺ຕານໍ ນຕ຺ຕປນ຺ນຕາທິປຣມ຺ປຣາຄຕສ຺ສ ວິຊຍມລ຺ລນຣາຘິປສ຺ສ ໂອຣສປຸຕ຺ໂຕ ວິຊຍພາຫຸ ນຣິຓ຺ທາ ນາມ ຣາຊາ ສຸຈິຎ຺ຎາຕພ຺ພສມຍນ຺ຕໂຣ ສຕ຺ຕສມາຈິຓ຺ຓ ສຸນີຕິປໂຖ ສມ຺ປນ຺ນພລວາຫໂນ ຊມ຺ພຸທ຺ໂທຓິໍ ນາມ ປຸຣວຣໍມາເປຕ຺ວາ ຕຕ຺ຖ ວສນ຺ໂຕ ມຫຕາ ພລກາເຍນ ກຕສກລປຈ຺ຈຕ຺ຖິວິຊໂຍກຸນ຺ຕ ມລຍຠູມິປ຺ປເທສໂຕ ຠຄວໂຕ ທນ຺ຕຘາຕຸຠຏ຺ຏາຣກໍ ປຕ຺ຕຘາຕຸວຣຎ຺ຈ ອາຫຣາເປຕ຺ວາ ສຸຣສນ຺ທນສທິສມຕິວິໂຣຈມານໍ ວິມານໍ ມາເປຕ຺ວາ ຕສ຺ມິໍ ຕໍ ຘາຕຸຍຸຄຬໍ ນິເວເສຕ຺ວາ ມຫຕາ ອຸປຫາຣວິຘານາ ສາທຣມຸປຏ຺ຐຫນ຺ໂຕ ¶ ຠຄວໂຕ ຈຕຸຣາສີຕິຘມ຺ມກ຺ຂຓ຺ຘເນ ມຫນ຺ຕໍ ປ຺ຣຎ຺ຎາປທານໍ ຊນຍນ຺ໂຕ ຘມ຺ມິກສິຣິສງ຺ຆໂພຘິມຫາຣາຊສິໂຣທານາປທານສິທ຺ຘກ ຂຕ຺ຕຠຸເຕ ອເນກຂີຓາສວສຫສ຺ສ ຈຣຓຣໂຊປຣິປູຕມໂນຫຣຠູມິຠາເຄ ໂຄຐາຠຍມຫາຣາເຊນ ກາຣິເຕ ຫຕ຺ຖວນຄລ຺ລມຫາວິຫາຣມຓ຺ຑນາຍມາເນ ວຏ຺ຏຸລວິມາເນປຸຣາ ຣຏ຺ຐ ວິໂລປາຄຕາຍ ໂຈລເກ ຣຬາທິກາຍ ຕິຕ຺ຖິຍເສນາຍມຫາເຈຕິຍໍ ອຸທເຣ ຠິນ຺ນມຕ຺ເຕ ຊີວິເຕ ວິຍ ຘາຕຸຠຏ຺ຏາຣເກ ອນ຺ຕຣຫິເຕ ຫທຍວຕ຺ຖຸມໍສມີວ ສຸວຓ຺ຓຣນ຺ຕາທິກມ ປຫຣິຕ຺ວາ ວິທ຺ຘສ຺ຕໍ ປິຓ຺ຓຸຘາຣວິຘີນາ ປຏິສໍວໂຣນ຺ໂຕ ປຸປ຺ຜາຘານຕ຺ຕ ຍໂຕ ປຏ຺ຐາຍ ສກ຺ກຈ຺ຈໍ ວິນາເປຕ຺ວາ ມຫນ຺ຕໍ ສຸວຓ຺ຓ ຖູປິກາມຠທ຺ວ ກາເຣຕ຺ວາ ສປຣິຊນານິ ຄາມກ຺ເຂຕ຺ຕາທີນິ ຈ ທຕ຺ວາ ຕຕ຺ຖ ນິວສນ຺ຕານໍ ຠິກ຺ຂູນໍ ນິພທ຺ຘທານວຏ຺ຏໍ ປຏ຺ຐເປຕ຺ວາ ຕໍ ຫຕ຺ຖວນຄລ຺ລ ມຫາ ວິຫາຣໍ ສພ຺ພຖາ ສມິທ຺ຘມກາສິ.
໑໑໕. ອຖ ຕສ຺ມິໍ ລງ຺ການາເຖ ກິຕ຺ຕິສຣີຣາວເສເສ ຊາເຕ ຕສ຺ສ ຕຸຊວໂຣ ປຣກ຺ກມຠຸໂຊ ນາມຣາຊາ ອມ຺ຫາກໍ ຠຄວໂຕ ອຣຫໂຕ ສມ຺ມາສມ຺ພຸທ຺ຘສ຺ສ ໂພຘິມູເລ ນິສີທິຕ຺ວາ ມາຣພລໍ ວິຘເມຕ຺ວາ ສມ຺ໂພຘິຣຊ຺ຊປ຺ປຕ຺ຕິໂຕ ປຏ຺ຐາຍ ອຏ຺ຐສຕາຘິກວສ຺ສສຫສ຺ເສ ຈຕຸວີສຕິຍາ ຈ ວຈ຺ຉເຣສຸ ອຕິກ຺ກນ຺ເຕສຸ ສມ຺ປຕ຺ຕຣຊ຺ຊາຠິເສໂກ ອເນກວິຘສງ຺ຄຫວຕ຺ຖຸຫິ ສງ຺ຄຫິຕມຫາຊໂນ ຈຕຸປຈ຺ຈຍທາເນນ ສຕຕສມາຣາຘິຕາ ເນກສຫສ຺ສຠິກ຺ຂຸສງ຺ໂຆ ຠຸຊພລວິຘຸຕາຣາຕິຣາຊກຸລາວເລໂປ ອເນກ ມຓິ ຣຕ຺ຕສມຸພ຺ຠາສິຕຣຕນກຣຓ຺ຑກຎ຺ຈ ປຎ຺ຈຫິ ສຸວຓ຺ຓສຫສ຺ເສຫິ ໂສວຓ຺ຓກຣຓ຺ຑກຎ຺ຈ ປຎ຺ຈວີສຕິຍາ ຣຊຕສຫສ຺ເສຫິ ຣຊຕກຓ຺ຑກຎ຺ຈ ທາຐາຘາຕຸຠທນ຺ຕສ຺ສ ກາຣາເປຕ຺ວາ ອຕີຈ ປສນ຺ນຫທໂຍ ສຸຫຸມຸຕ຺ເຕນ ຕຕ຺ຖ ສມ຺ປຍນ຺ໂຕ ອຕ຺ຕໂນນຄຣຎ຺ຈ ຘນ຺ຕຘາຕຸມຓ຺ທິຣຎ຺ຈ ສກ຺ກຎ຺ຈໍ ສມລງ຺ກາຣາເປຕ຺ວາ ພຫຸມານ ປຸຣສ຺ສໂຣທສນຘາຕຸວຣມາທາຍ ອເນການິ ຠຄວໂຕ ຈຣິຍາປທານານີ ສມນຸສ຺ສຣິຕ຺ວາ ປຸຣາ ເນກຠຸປຕໂຍ ປາຏິຫີຣສຓ຺ທສ຺ສເນນ ປສາທິຕາ ອິຕິ ປວຕ຺ຕກຖາມຕຣເສເນວ ເມ ສວນຍຸຄຬໍ ປຣິປີນິຕມຘຸນາປິ ເກນຈິ ປາຏິຫາຣິຍວິເສເສນ ມມ ຈກ຺ຂຸປຏິລາໂຠ ສຜໂລ ກາຕພ຺ໂພຕິ ສາທຣມາຣາຘນມກາສິ.
໑໑໖. ຕສ຺ມິໍ ຂເຓ ສາ ທສນຘາຕຸ ຕສ຺ສ ກຣປງກເຊ ຣາຊຫໍສິວິລາສມາຕນ຺ວຕີ ປາຏິຫີຣມກາສິ. ກຖນ຺ຕິ ເຈ? ຍຖາ ອນ຺ຕິມຠເວ ມາຕຸ ຕຸຈ຺ຉິໂຕ ຊາຕມຕ຺ໂຕວ ໂພຘິສຕ຺ໂຕ ນຣວຣກຣໂຕປນີຕທຸກຸລຈຸມ຺ພຏກໂຕ ໂອຕຣນ຺ໂຕວ ພາໂລ ສມາໂນປິ ໂສຬສວສ຺ສຸທ຺ເທສິໂກ ວິຍ ອມຓ຺ຑິໂຕປິ ອເນກວຕ຺ຖາຠຣຓວິຠຸສິໂຕ ວິຍ ຠູມິຍາ ຄຈ຺ຉນ຺ໂຕປິ ອາກາເສນ ຄຈ຺ຉນ຺ໂຕ ວິຍ ສພ຺ເພສໍ ຊນານໍ ປຏິຫາສິ, ຕເຖວ ຕຕ຺ຖ ຕທາ ທນ຺ຕຘາຕຸຠຏ຺ຏາຣໂກ ສຸຄພິມ຺ພາ ກາຣ ສລກ຺ຂຓາວຍເວນ ຣູເປນ ຠາສມາໂນ ອເນກວິຘຣໍສິນິກເຣ ວິກິຣນ຺ໂຕ ຕຕ຺ຖ ສນ຺ຕິປຕິຕານໍ ຊນານໍ ມານນໍ ຊາເນສິ. ວຸຕ຺ຕຎ຺ຫິ.
໑໑໗. ¶
‘‘ລງ຺ກາຘິນາຖກຣປງ຺ກຊ ຣາຊຫໍສິ,
ນິມ຺ມາຍ ສາ ທສນຘາຕຸ ມຸນິຓ຺ທຣູປໍ;
ເນເກຫິ ຣໍສິວິສເຣຫິ ສມຸຊ຺ຊລນ຺ຕີ,
ສພ຺ພາທິສາ ຈ ວິທິສາ ສມລງ຺ກຣິຕ຺ຖ.
ທິສ຺ວາ ຕມພ຺ຠູຕມຕີຈ ປສນ຺ນຈິຕ຺ໂຕ,
ສມ຺ປຕ຺ຕຈກ຺ກຣຕໂນ ວິຍ ຈກ຺ກວຕ຺ຕິ;
ເສຏ຺ເຐຫິ ເນກຣຕນາຠຣຓາທິເກຫິ,
ປູເຊສິ ຘາຕຸມສມໍ ມນຸຊາຘິນາໂຖ.
໑໑໙. ຕໂຕ ຊິນທນ຺ຕຘາຕຸວຣປ຺ປສາທກາລມ຺ຫິ ເຕໂຊພລປຣກ຺ກມມຫິໂມ ປຣກ຺ກມພາຫຸມຫານຣິຓ຺ໂທ ປຸລຕ຺ຖິປຸຣນິວາສິນິໍ ກຕໂລກ ສາສນວິໂລປໍ ສຣາຊິກມເນກສຫສ຺ສສໍຂ ໂຈລເກຣຬວາຫິນິຈ ເນກເທສມຫິປາລມຕ຺ຕມາຕງ຺ຄເກສຣິວິກ຺ກມໍ ທຸຣຕິກ຺ກມໍ ໂລກສາສນສງ຺ຄຫກຣຓວເສນ ວຈິຕສກລໂລກໍ ສມ຺ປນ຺ນພລວາຫນໍ ລງ຺ກາຣຊ຺ຊຄຫຓຕ຺ຖິນໍ ຕມ຺ພລິງ຺ຄວິສຍາຄຕມຕິສາຫສໍ ວນ຺ທຠານຸມນຸຊາຘິປໍວ ສສາມນ຺ຕກຠວນມຸປນີຍ ສກລ ລງ຺ກາທີປເມກຈ຺ຉຕ຺ຕໍວິຘາຍ ອຕ຺ຕໂນປິຕຸມຫາຣາຊໂຕ ທິຄຸຓໍໂລກສາສນສງ຺ຄຫໍ ກໂຣນ຺ໂຕ ກທາຈິ ສງ຺ຆສ຺ສ ກຐິນຈີວຣານິທາຕຸກາໂມ ກປ຺ປາສປຣິກມ຺ມກນ຺ຕນາທິການິ ສພ຺ພກຣຓີຍານິ ເອກາເຫເນວ ນຏ຺ຐເປຕ຺ວາ ປຈ຺ເຈກມເນກມຫຄ຺ຆ ຄຣຸຠຓ຺ຑມຓ຺ຑິຕານິ ສສາມຓິກປຣິກ຺ຂາຣານິ ອສີຕິມຕ຺ຕານິ ກຐິນຈີວຣານິ ທາເປຕ຺ວາ ໂລກສ຺ສ ສາຘຸວາເທນ ທສທິສໍ ປູເຣສິ.
໑໒໐. ເອວມຎ຺ຎານິປິ ພຫູນິ ໂລກວິມ຺ຠຍກຣານິ ປຸຎ຺ຎປທານານິ ສມ຺ປາເທນ຺ໂຕ ໂສ ປຣກ຺ກມພາຫຸມຫານຣິຓ຺ໂທ ຫຕ຺ຖວນຄລ຺ລ ວິຫາເຣ ອຕ຺ຕໂນ ປິຕຸມຫາຣຎ຺ໂຎ ອາຬາຫນຏ຺ຐາເນ ມຫາເຈຕິຍໍ ພຓ຺ຘາເປຕ຺ວາ ຕຕ຺ເຖວ ອເຓກຂີຓາສວສຫສ຺ສປຣິຠຸຕ຺ຕໍ ປາສາທວຣໍ ຈິຣກາລ ຈິນຏ຺ຐໍ ສຸຕ຺ວາ ຘນຸເກຕກິວຕ຺ຖຸວໍເສ ຊາຕໍ ສທ຺ຘາທິຄຸຓສມ຺ປຕ຺ຕິ ສມຸທິຕໍ ປຕິຣາຊເທວ ນາມກໍ ອມຈ຺ຈວຣໍ ເປເສຕ຺ວາ ເຕນ ອເນກສຫສ຺ສຘນປຣິຈ຺ຈາເຄນ ຠຸມິຕ຺ຕິຕຍມຓ຺ຑິຕໍ ສຸມໂນຠຣໍ ປຸເຣ ປິຍຕໍ ປາສາທໍ ກາຣາເປຕ຺ວາ ຕຕ຺ຖ ນິວສນ຺ຕານໍ ອເນກສໍ ຠິກ຺ຂຸນໍ ນິພທ຺ຘ ປຈ຺ຈຍທານໍ ປວຕ຺ເຕສິ.
໑໒໑. ຕຕ຺ເຖວ ວຏ຺ຏຸລວິມານສ຺ສ ເຫຏ຺ຐິມຕເລ ໂຄປານສິໂຍ ຐເປຕ຺ວາ ສມນ຺ຕາ ຉທນຣູປໍ ກາເຣຕ຺ວາ ທ຺ວິຠຸມກໍ ວິມານໍ ຕິຠຸມກມກາສິ ຕຕ຺ເຖວລງ຺ກາທີເປ ອຠູຕປຸພ຺ພໍ ຊິນມຓ຺ທິຣໍ ກາຣາເປຕຸກາໂມ ວຏ຺ຏຸລວິມານໂຕ ອຸຕ຺ຕຣທິສາຠາເຄ ປຐມໍ ໂປຣິສປ຺ປມາຓໍ ສິລາຕລປຣິຍນ຺ຕໍ ຂຓິຕ຺ວາ ປໍສູນິ ອປເນຕ຺ວາ ນທີວາລຸກາຫິ ປູເຣຕ຺ວາ ກຸຎ຺ຊຣຣາຊວິຣາຊິຕອາຘາຣພຓ຺ຘກໂຕ ປຏ຺ຐາຍ ຍາວ ຜຸປິກໍ ອຏ຺ຐໍສວິຠາເຄນ ຠິຕ຺ຕິຈ຺ຉທນານິ ¶ ວິຠຕ຺ຕານິ ກຕ຺ວາ ປຈ຺ເຈກໍ ນານາວຓ຺ຓວິຈິຕ຺ຕານມຏ຺ຐວິຘານໍ ຠິຕ຺ຕີຠາຄານມຸປຣິ ເກລິປຣິຫາສຣສຊນກນານາເວສວິລາສຠູສິຕປຫູຕຠູຕກິໍກຣປຣິຄຕວິຏທ຺ຘກມຓ຺ຑລມຓ຺ຑິຕໍ ປມຸຂປຣິຍນ຺ເຕ ວິວິຘຈິຕ຺ຕຣູປມໂນຫຣມຸຈ຺ຈຕຣໍ ອິຒິກາຫິ ນິວິຕໍ ກຕສຸຘາປຣິກມ຺ມໍ ມກຣໂຕຣຓມຓ຺ຑລຎ຺ຈ ນິມ຺ມິນິຕ຺ວາ ອນ຺ໂຕວິຣຈິຕາຕິ ມໂນຫຣມາລາກມ຺ມລຕາ ກມ຺ມາທິ ນານາວິຘ ຈິຕ຺ຕກມ຺ມ ສມຸຊ຺ຊລໍ ສຸວິຫິຕໂສປານທ຺ວາຣກວາຏໍ ສມລງ຺ກຕຏ຺ຐານລີຬ຺ຫມໂນຫຣ ສຊີວຊິນສໍ ກາສປຏິພິມ຺ພຣູປວິຠູສິຕໍ ປຏິພິມ຺ພສ຺ສ ທກ຺ຂິຓໂຕ ຆນສິລາວິຫິຕ ສຸຄຕຣູປປຕິມຓ຺ຑິຕໍ ຕິຠູມກໍ ມຫາ ວິມານໍ ກາເຣສິ.
ອິຕິ ອຏ຺ຐໍສ ວິມານຸປ຺ປຕ຺ຕິປຣິຈ຺ເຉໂທ ເອກາທສໂມ.
ວິທ຺ຘສ຺ຕສໍຂຣຓໂຕ ນວກມ຺ມຸນາວາ,
ເຂຕ຺ຕາທິທານວິຘິນາຈ ອນາຄເຕປິ;
ເຍ ສາຘໂວ ປຣິຫຣນ຺ຕິ ອິມໍ ວິຫາຣໍ,
ນາມທ຺ວ ກາຣມ຺ປິ ເຕສມິຫາລິຂນ຺ຕຸ.